Jataka: IV. Catukkanipata; V. Pancanipata; VI. Chanipata; VII. Sattanipata; VIII. Atthanipata; IX. Navanipata. Based on the ed. by V. Fausb”ll: The JÃtaka together with its commentary, being tales of the anterior births of Gotama Buddha. For the first time edited in the original PÃli, Vol. III, London : Pali Text Society 1883. (Reprinted 1963) Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 16.3.2015] NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ANNOTATED VERSION IN PTS LAYOUT STRUCTURE OF REFERENCES (added): 1. Reference at the beginning of JÃtaka verses: Ja_n,n.nn(=nnn).nn = Ja_NipÃta,Vagga[in NipÃtas I-VIII only!].JÃtaka in that NipÃta/Vagga(=running JÃtaka number).Verse 2. Reference at the end of JÃtaka verses: Ja_n:nnn = Ja_NipÃta:running verse number EXAMPLE: In NipÃta III, the 10th JÃtaka of the 5th Vagga is the altogether 300th JÃtaka (counted from NipÃta I, Vagga 1, JÃtaka 1). Accordingly, the 3rd verse of this JÃtaka is introduced with the reference: "Ja_III,5.10(=300).3:" [NipÃtas IXff. having no Vagga division, the NipÃta number is followed by a full-stop (not a comma, as after Vagga numbers) and the number of the JÃtaka, e.g. "Ja_IX.2(=428).2:"] Counted from the beginning of NipÃta III, the 3rd verse of Ja_III,5.10 is the altogether 150th verse in that NipÃta, as indicated by the additional reference at the end of that same verse: "Ja_III:150" NOTICE In NipÃta IX, the running verse numbers jump from "IX:39" to "IX:41". #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS *<...>* = SUPERSCRIPT $<...>$ = UNDERLINE/LARGE \<...>\ = REDLINE @<...>@ = OUTLINE/BLUE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ JÃtaka with Commentary Vol. III #<[page 001]># %< 1>% IV. CATUKKANIPùTA. 1. VIVARAVAGGA. $<1. CullakÃliÇgajÃtaka.>$ Vivaratha imÃsaæ\<*<1>*>/ dvÃran ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto catunnam paribbÃjikÃnaæ pabbajjaæ Ãrabbha kathesi. VesÃliyaæ\<*<2>*>/ kira LicchavirÃjÆnaæ sattasahassÃni sattasatÃni satta ca LicchavÅ vasiæsu. Te sabbe pi paÂipucchÃvitakkà ahesuæ. Ath' eko pa¤casu vÃdasatesu vyatto nigaïÂho VesÃliyaæ\<*<3>*>/ pÃpuïi\<*<4>*>/. Te tassa saÇgahaæ akaæsu. AparÃpi evarÆpÃ\<*<5>*>/ nigaïÂhÅ sampÃpuïi. RÃjÃno dve pi jane vÃdaæ kÃresuæ. Ubho\<*<6>*>/ sadisà va ahesuæ. Tato Lic- chavÅnaæ etad ahosi: "ime dve\<*<7>*>/ paÂicca uppanno putto vyatto{\<*<8>*>/} bha- vissatÅti" tesaæ vivÃhaæ kÃretvà dve pi ekato vÃsesuæ. Atha nesaæ saævÃsam anvÃya paÂipÃÂiyà catasso dÃrikà eko ca dÃrako jÃyi. DÃrikÃnaæ SaccÃ\<*<9>*>/ Lolà AvavÃdakÃ\<*<10>*>/ PaÂÃcÃrÃ\<*<11>*>/ ti nÃmaæ akaæsu, dÃrakassa Saccako ti. Te pa¤ca janà vi¤¤Ætaæ patvà mÃtito pa¤ca- satÃni pitito pa¤casatÃni\<*<12>*>/ vÃdasahassaæ uggaïhiæsu. MÃtÃpitaro dÃri- kÃnaæ evaæ\<*<13>*>/ ovadiæsu\<*<14>*>/: "sace koci gihÅ tumhÃkaæ vÃdaæ bhin- dati\<*<15>*>/ tassa pÃdaparicÃrikà bhaveyyÃtha sace pabbajito bhindati\<*<15>*>/ tassa santike pabbajeyyÃthÃ\<*<16>*>/" 'ti. AparabhÃge mÃtÃpitaro kÃlam akaæsu. Tesu kÃlakatesu\<*<17>*>/ SaccakanigaïÂho\<*<18>*>/ tatth' eva VesÃliyaæ Licchavi-sippaæ\<*<19>*>/ sikkhanto\<*<20>*>/ vasi. Bhaginiyo jambusÃkhaæ gahetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid vivarithimÃsaæ. 2 Cs -yÃ. 3 Bi -lÅyÃ. 4 Bd saæpÃpuïi. 5 Ck adds va. 6 Bid add pi. 7 Cs adds pi. 8 Bid byatto. 9 Bi saccakÃ, Bd saccà corr. to saccÃkÃ. 10 Bi avacÃrikÃ, Bd avibÃdakà corr. to avadÃrikÃ. 11 Bid paticchÃdÃ. 12 Bid add ti. 13 Bi adds ovÃdaæ. 14 Bid ovÃdiæsu. 15 Bid -dissati. 16 Bi pabbÃj-, Bd pabbajje-. 17 Bid kÃlaÇka-. 18 Bi saccanikaïÂho, Bd saccako nikaïÂho. 19 Ck -vÅ-, Bid -vÅnaæ sippaæ. 20 Bid sikkhÃpento. >/ #<[page 002]># %<2 IV. CatukkanipÃta. 1. Vivaravagga (31.)>% vÃdatthÃya\<*<1>*>/ nagare nagare\<*<2>*>/ caramÃnà SÃvatthiyaæ\<*<3>*>/ patvÃ\<*<4>*>/ na- garadvÃre jambusÃkhÃ\<*<5>*>/ nikhaïitvÃ\<*<6>*>/ "yo amhÃkaæ vÃdaæ Ãropetuæ sakkoti gihÅ và pabbajito và so etaæ paæsupu¤jaæ\<*<7>*>/ pÃdehi vikiritvà pÃdeh' eva sÃkhaæ maddassÆ\<*<8>*>/" 'ti dÃrakÃnaæ vatvà bhikkhÃya\<*<9>*>/ nagaraæ pavisiæsu. Atha Ãyasmà SÃriputto asammaÂÂhÃnaæ\<*<10>*>/ sam- majjitvà rittaghaÂesu pÃnÅyaæ\<*<11>*>/ upaÂÂhapetvà gilÃne ca\<*<12>*>/ paÂijaggitvà divÃtaraæ SÃvatthiæ piï¬Ãya pavisanto taæ sÃkhaæ disvÃ\<*<13>*>/ puc- chitvÃ\<*<14>*>/ dÃrakeh' eva pÃtÃpetvà maddÃpetvà "yehi ayaæ sÃkhà Âhapità te katabhattakiccÃ\<*<15>*>/ Ãgantvà Jetavana-dvÃrakoÂÂhake maæ passantÆ" 'ti dÃrakÃnaæ vatvà nagaraæ pavisitvà katabhattakicco vihÃradvÃrakoÂÂhake aÂÂhÃsi. TÃpi paribbÃjikà bhikkhaæ caritvà ÃgatÃ\<*<16>*>/ sÃkhaæ madditaæ disvà "kenÃyaæ madditÃ" ti vatvà "SÃri- puttattherena\<*<17>*>/, sace tumhe vÃdatthikà vihÃradvÃrakoÂÂhakaæ\<*<18>*>/ kira gacchathÃ" 'ti dÃrakehi puna vuttÃ\<*<19>*>/ puna nagaraæ pavisitvà mahÃ- janaæ sannipÃtetvÃ\<*<20>*>/ vihÃradvÃrakoÂÂhakaæ gantvà theraæ vÃdasahassaæ pucchiæsu. Thero\<*<21>*>/ vissajjetvà "a¤¤aæ ki¤ci jÃnÃthÃ" 'ti pucchi. "Na jÃnÃma sÃmÅti". "Ahaæ pana vo ki¤ci pucchÃmi\<*<22>*>/". "Puccha sÃmi\<*<23>*>/, jÃnantiyo kathessÃmÃ\<*<24>*>/" 'ti. Thero ekaæ nÃma kinti\<*<25>*>/ pucchi. Tà na jÃniæsu. Thero vissajjesi. Tà "amhÃkaæ sÃmi parÃ- jayo tumhÃkaæ jayo" ti Ãhaæsu. "IdÃni kiæ karissathÃ" 'ti\<*<26>*>/. "Am- hÃkaæ mÃtÃpitÆhi ayaæ ovÃdo dinno: `sace vo gihÅ vÃdaæ bhindati\<*<27>*>/ tassa pajÃpatiyo\<*<28>*>/ bhaveyyÃtha, sace pabbajito tassa santike pabba- jeyyÃthÃ' 'ti\<*<29>*>/ pabbajjaæ no dethÃ" 'ti. Thero "sÃdhÆ" 'ti vatvà tà UppalavaïïÃtheriyÃ\<*<30>*>/ santike pabbÃjesi. SabbÃ\<*<31>*>/ nacirass' eva arahattaæ pÃpuïiæsu. Ath' ekadivasaæ\<*<32>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesum: "Ãvuso SÃriputtatthero catunnaæ paribbÃjikÃnaæ avassayo hutvà sabbà arahattaæ pÃpesÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa etÃsaæ avas- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi tavattÃya. 2 Bi nagaraæ, Bd nagarà nagaraæ. 3 Bi sÃvatthi. 4 Bi gantvÃ. 5 Bi sÃkhaæ, Bd jambusÃkhaæ. 6 Cs nikhanitvà corr. to -ïi-, Bd nikkhanitvÃ. 7 Cs -pÆjaæ, Bi -pu¤caæ. 8 Bid maddatÆ. 9 Bd bhikkhatthÃya. 10 Bi sammajjanaÂhÃnaæ, Bd asammajjanaÂhÃnaæ. 11 Bid pÃïiyaæ 12 Ck va, Bid omit ca. 13 Bid add dÃrake. 14 Bid add dÃrakà taæ pavatti Ãcakkhiæsu thero. 15 Bi adds va. 16 Bi ÃgaætvÃ. 17 Bi -nà ti. 18 Bi jetavanavih-, Bd jetavane-. 19 Bi -hi vatvÃ, Bd -hi vuttÃ. 20 Cs -pÃtÃpetvÃ. 21 Bid add taæ. 22 Bi pucchissami ti. 23 Bi pucchassÃmi. 24 Bi -mi. 25 Bi ki¤ci. 26 Bid add Ãha. 27 Bi -dissati. 28 Bi -tikà 29 Bi -tha and omits ti. 30 Ck -vantÃ-, Bi -vaïïÃya theriyÃ. 31 Bi tà sabbÃ. 32 Bid add bhikkhÆ. >/ #<[page 003]># %< 1. CullakÃliÇgajÃtaka. (301) 3>% sayo ahosi, idÃni pana pabbajjÃbhisekaæ\<*<1>*>/ dÃpesi, pubbe rÃjamahe- siÂÂhÃne ÂhapesÅti" vatvÃ\<*<2>*>/ atÅtaæ Ãhari: AtÅte KÃliÇgaraÂÂhe Dantapuranagare KÃliÇge raj- jaæ kÃrente AssakaraÂÂhe Potalinagare\<*<3>*>/ Assako\<*<4>*>/ rajjaæ kÃresi. KÃliÇgo sampannabalavÃhano sayam pi nÃgabalo paÂi- yodhaæ\<*<5>*>/ na passati. So yuddhakÃmo hutvà amaccÃnaæ Ãro- cesi: "ahaæ yuddhatthiko, paÂiyodhaæ\<*<5>*>/ pana na passÃmi, kiæ karomÃ" 'ti\<*<6>*>/. Amaccà "atth' eko mahÃrÃja upÃyo, dhÅtaro\<*<7>*>/ te catasso uttamarÆpadharÃ, tà pasÃdhetvà paÂicchannayÃne nisÅdÃpetvà balaparivuto gÃmanigamarÃjadhÃniyo carÃpetha, yo rÃjà tÃ\<*<8>*>/ attano gehe kÃtukÃmo bhavissati tena saddhiæ yud- dhaæ karissÃmÃ" 'ti vadiæsu. RÃjà tathà kÃresi. TÃhi gata- gataÂÂhÃne\<*<9>*>/ rÃjÃno bhayena tÃsaæ nagaraæ pavisituæ na denti, païïÃkÃraæ pesetvà bÃhiren' eva\<*<10>*>/ vasÃpenti\<*<11>*>/. Evaæ sakala-JambudÅpaæ caritvÃ\<*<12>*>/ AssakaraÂÂhe Potalinagaraæ\<*<13>*>/ pÃpuïiæsu. Assako pi nagaradvÃrÃni pidahÃpetvà païïÃkÃraæ pesesi. Tassa Nandiseno nÃma amacco paï¬ito vyatto\<*<14>*>/ upÃ- yakusalo. So cintesi: "imà kira rÃjadhÅtaro sakala-JambudÅ- paæ caritvÃ\<*<12>*>/ paÂiyodhaæ\<*<5>*>/ na labhiæsu, evaæ sante Jambu- dÅpo tuccho nÃma hoti\<*<15>*>/, ahaæ KÃliÇgena saha\<*<16>*>/ yujjhissÃ- mÅti" so nagaradvÃraæ\<*<17>*>/ gantvà dovÃrike Ãmantetvà tÃsaæ dvÃraæ vivarÃpetuæ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ dvÃraæ, nagaraæ pavisantu\<*<19>*>/ AruïarÃjassa sÅhena susatthena\<*<20>*>/ surakkhitaæ\<*<21>*>/ Nandi- senenà 'ti. || Ja_IV:1 ||>@ Tattha AruïarÃjassà 'ti so hi rajje patiÂÂhito\<*<22>*>/ KÃliÇgaraÂÂhanÃma- vasena\<*<23>*>/ KÃliÇgo viya\<*<24>*>/ Assako nÃma jÃto, kuladattikaæ\<*<25>*>/ pan' assa nÃmaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pappajÃnibhi-. 2 Bid add tuïhi ahosi tehi yÃcito. 3 Cs potali- corr. to potalika-, Bid pÃtali-. 4 Bi assakanÃma rÃjÃ, Bd assako nÃma rÃjÃ. 5 Bid paÂiyuddhaæ. 6 Bi adds amacce pucchi. 7 Bid add ca. 8 Bd omits tÃ. 9 Bi Cs omit one gata. 10 Cs ba-, Bid bahinagare yeva. 11 Cks yÃpenti, Bi sÃpenti. 12 Bid vica-. 13 Bid pÃ-. 14 Bd by-, Bi omits vyatto. 15 Bid ahosi. 16 Bid saddhiæ. 17 Ck nagaraæ. 18 Bid -thimÃsaæ. 19 Bi pavÅsituæ tayÃ, Bd pavisituæ tayà corr. to -mayÃ. 20 Bid susiÂhena. 21 Bd omits sur-. 22 Bid -ta. 23 Bi koleraÂhÃ-, Bd kÃleraÂha-. 24 Bid omit kÃliÇgo viya. 25 Bid -yaæ. >/ #<[page 004]># %<4 IV. CatukkanipÃta. 1. Vivaravagga. (31.)>% Aruïo ti, tenÃha AruïarÃjassà 'ti, sÅhenà 'ti purisasÅhena, susatthenÃ\<*<1>*>/ 'ti Ãcariyehi suÂÂhu anusÃsitena, Nandisenenà 'ti mayÃ\<*<2>*>/ Nandisenena nÃma. So evaæ vatvà dvÃraæ vivarÃpetvà tÃ\<*<3>*>/ gahetvà Assaka- ra¤¤o dassetvÃ\<*<4>*>/ "tumhe mà bhÃyatha\<*<5>*>/, yujjhe\<*<6>*>/ sati ahaæ jÃ- nissÃmi, imà uttamarÆpadharà rÃjadhÅtaro mahesiyo\<*<7>*>/ karothÃ" 'ti tÃsaæ abhisekaæ dÃpetvà tÃhi saddhiæ Ãgatapurise\<*<8>*>/ "gac- chatha, tumhe rÃjadhÅtÃnaæ\<*<9>*>/ AssakarÃjena mahesiÂÂhÃne Âha- pitabhÃvaæ tumhÃkaæ ra¤¤o ÃcikkhathÃ" 'ti uyyojesi. Te gantvà Ãrocesuæ. KÃliÇgo "na hi nÆna\<*<10>*>/ so mayhaæ balaæ jÃnÃtÅti" vatvà tÃvad eva mahatiyà senÃya nikkhami. Nandi- seno tassa Ãgamanaæ\<*<11>*>/ ¤atvà "attano\<*<12>*>/ rajjasÅmÃyam eva hotu, mà amhÃkaæ\<*<13>*>/ rajjasÅmaæ otaratu\<*<14>*>/, ubhinnaæ rajjÃnam antare, yuddhaæ bhavissatÅti" sÃsanaæ pesesi. So lekhaæ\<*<15>*>/ sutvà attano rajjapariyante yeva\<*<16>*>/ aÂÂhÃsi. Assako pi attano rajjapariyante\<*<17>*>/ aÂÂhÃsi. Tadà Bodhisatto isipabbajjaæ pab- bajitvà tesaæ dvinnaæ\<*<18>*>/ rajjÃnam antare païïasÃlÃya\<*<19>*>/ vasati. KÃliÇgo\<*<20>*>/ "samaïà nÃma ki¤ci jÃnanti\<*<21>*>/, ko jÃnÃti\<*<22>*>/ kassa jayo và parÃjayo vÃ\<*<23>*>/ bhavissati, tÃpasaæ\<*<24>*>/ pucchissÃmÅti" a¤¤Ãtakavesena Bodhisattaæ upasaækamitvà vanditvà ekaman- taæ nisÅditvÃ\<*<25>*>/ paÂisanthÃraæ katvà "bhante KÃliÇgo ca Assako ca yujjhitukÃmà attano attano rajjasÅmÃyam eva ÂhitÃ, etesu kassa jayo hoti\<*<26>*>/ kassa parÃjayo bhavissatÅti\<*<27>*>/" pucchi. "MahÃpu¤¤a, ahaæ `asukassa jayo asukassa parÃjayo' ti na jÃnÃmi\<*<28>*>/, Sakko pana\<*<29>*>/ devarÃjà idhÃgacchati, tam ahaæ pucchitvà kathessÃmi\<*<30>*>/, sve\<*<31>*>/ ÃgaccheyyÃsÅti\<*<32>*>/." Sakko\<*<33>*>/ Bodhisattassa upaÂÂhÃnam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid susiÂhenÃ. 2 Bi mahÃ. 3 Ck nÃ, Cs na corr. to nÃ? 4 Bid datvÃ. 5 Bi bhÃyi, Bd bhÃyittha. 6 Bid yuddhe. 7 Bid aggama-. 8 Bid Ãgate-. 9 Bi -dhitunaæ, Bd -dhÅtÆnaæ. 10 Ck nahanuna, Cs nahanÆna, Bi nahinana, Bd nahinuna corr. to nanuna. 11 Bd tasasÃgamanaæ. 12 Bid add kira. 13 Bid add ra¤¤o. 14 Bi uttaratu. 15 Bid sÃsanaæ. 16 Bid -yantameva. 17 Bi -yantaæ. 18 Cks di-. 19 Bd -yaæ. 20 Bid add cintesi. 21 Bid jÃnissanti. 22 Bi adds kiæ bhavissati kassati, Bd kiæ bhavissati. 23 Bid add ki. 24 Bid -ssaæ. 25 Bid nisinno. 26 Bid bhavissati. 27 Bid omit bhavissatÅ. 28 Bid adds atha kho. 29 Bi pana sakko, Bd omits pana. 30 Bid kathissÃmi. 31 Ck yeva, Cs seva. 32 Bid add Ãha. 23 Bid add pi. >/ #<[page 005]># %< 1. CullakÃliÇgajÃtaka. (301.) 5>% Ãgantvà nisÅdi. Atha naæ Bodhisatto tam atthaæ pucchi. "Bhante, KÃliÇgo jinissati, Assako parÃjissati, ida¤ c' ida¤ ca\<*<1>*>/ pubbanimittaæ pa¤¤ÃyissatÅti". KÃliÇgo punadivase Ãgan- tvà pucchi. Bodhisatto pi 'ssa Ãcikkhi. So "kiæ nÃma pub- banimittaæ bhavissatÅti" apucchitvÃ\<*<2>*>/ va "ahaæ kira\<*<3>*>/ jinis- sÃmÅti\<*<4>*>/" tuÂÂhiyà pakkÃmi. Sà kathà vitthÃrikÃ\<*<5>*>/ ahosi. Taæ sutvà Assako Nandisenaæ pakkosÃpetvà "KÃliÇgo kira jinis- sati, mayaæ parajjhissÃma\<*<6>*>/, kin nu kho kattabban\<*<7>*>/" ti Ãha. So "ko etam mahÃrÃja\<*<8>*>/ jÃnÃti\<*<9>*>/: kassa jayo vÃ\<*<10>*>/ parÃjayo vÃ, tumhe mà cintayitthÃ" 'ti rÃjÃnaæ assÃsetvà Bodhisattaæ upasaækamitvà vanditvà ekamantaæ nisinno "bhante ko jinis- sati, ko parajjhissatÅti\<*<11>*>/" pucchi. "KÃliÇgo jinissati, Assako parajjhissatÅti\<*<12>*>/". "Bhante, jinantassa kiæ\<*<13>*>/ pubbanimittaæ\<*<14>*>/ bhavissati, kiæ parajjhantassÃ\<*<15>*>/" ti. "MahÃpu¤¤a, jinantassa ÃrakkhadevatÃ\<*<16>*>/ sabbaseto usabho bhavissati, itarassa sabba- kÃÊako\<*<17>*>/, ubhinnam pi Ãrakkhadevatà yujjhitvà jayaparÃjayaæ karissantÅti". Nandiseno taæ sutvà uÂÂhÃya gantvà "ra¤¤o sahÃyasahassamattÃ\<*<18>*>/ mahÃyodhÃ, te\<*<19>*>/ gahetvà avidÆre pabba- taæ Ãruyha{\<*<20>*>/} ambho\<*<21>*>/ amhÃkaæ ra¤¤o jÅvitaæ dÃtuæ sakkhis- sathÃ" 'ti pucchi. "ùma sakkhissÃmÃ" 'ti. "Tena hi imas- miæ papÃte patathÃ" 'ti. Te patitum Ãrabhiæsu\<*<22>*>/. Atha ne vÃretvà "alaæ ettha patanena\<*<23>*>/, amhÃkaæ ra¤¤o suhadÃ\<*<24>*>/ anivattino hutvà yujjhathÃ" 'ti\<*<25>*>/. Te sampaÂicchiæsu. Ubho pi atha saægÃme paccupaÂÂhite\<*<26>*>/ {KÃliÇgo} "ahaæ kira jinissÃmÅti" vosÃnaæ ÃpÃdi\<*<27>*>/, balakÃyo\<*<28>*>/ pi 'ssa "am- hÃkaæ kira jayo" ti vosÃnaæ Ãpajji\<*<29>*>/, sannÃhaæ katvÃ\<*<30>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid omit ida¤c. 2 Ck Ãpu- 3 Bid omit kira. 4 Bid add uÂhÃya. 5 Bid vittÃ-. 6 Bi parijhissÃmà ti, Bd parÃjissÃmà ti, Cs parÃjissÃma. 7 Bid kÃta-. 8 Bid etaæ and omit mahÃrÃja. 9 Bid add mahÃrÃja. 10 Bid add kassa. 11 Cs Bd parÃjissa-, Bi parajjissa-. 12 Cs Bd parÃjissa-, Bi parajhissa-. 13 Bid omit kiæ. 14 Bid add kiæ. 15 Bd parajantassÃ. 16 Bd ÃrakkhÃ-. 17 Bid add ti. 18 Bid sahÃyÃ-. 19 Ck ne, Cs ne? 20 Bid abhiruyha. 21 Bd adds tumhe. 22 Bid te sÃdhÆ ti paÂisuïiæsu. 23 Bi pappaÂhÃnena. 24 Bid -dayÃ. 25 Bid add Ãha. 26 Bid upaÂÂhite. 27 Bi -ti te sÃnasanaæ pÃpesi. 28 Bid -yÃ. 29 Bd Ãpajjiæsu, Bi ti the vosÃsanam Ãpajjisu. 30 Bi akatvÃ, Bd agahetvÃ. >/ #<[page 006]># %<6 IV. CatukkanipÃta. 1. Vivaravagga. (31.)>% vaggavaggà hutvà yathÃruciæ pakkamiæsu, viriyakaraïakÃle viriyaæ na kariæsu. Ubho pi rÃjÃno assaæ abhiruhitvÃ\<*<1>*>/ "yuj- jhissÃmÃ" 'ti a¤¤ama¤¤aæ upasaækamanti. Ubhinnaæ Ãrak- khadevatà purato gantvÃ\<*<2>*>/ KÃliÇgassa\<*<3>*>/ Ãrakkhadevatà sabba- seto usabho ahosi itarassa sabbakÃÊako\<*<4>*>/, te pi{\<*<5>*>/} a¤¤ama¤¤aæ yujjhanÃkÃraæ dassetvÃ\<*<6>*>/ upasaækamiæsu, te pana usabhà dvin- naæ\<*<7>*>/ rÃjÆnaæ yeva pa¤¤Ãyanti na a¤¤esaæ. Nandiseno Assa- kaæ pucchi: "pa¤¤Ãyati te mahÃrÃja ÃrakkhadevatÃ" ti. "ùma pa¤¤ÃyatÅti\<*<8>*>/." "KenÃkÃrenÃ\<*<9>*>/" 'ti. "KÃliÇgassa\<*<5>*>/ Ãrak- khadevatà sabbaseto usabho {hutvÃ} pa¤¤Ãyati, amhÃkaæ Ãrak- khadevatà sabbakÃÊo\<*<10>*>/ kilanto\<*<11>*>/ hutvÃ" ti\<*<12>*>/. "MahÃrÃja, tumhe mà bhÃyatha\<*<13>*>/, mayaæ jinissÃma, KÃliÇgo parajjhis- sati\<*<14>*>/, tumhe assa piÂÂhito otaritvà imaæ sattiæ gahetvà su- sikkhitasindhavaæ udarapasse vÃmahatthena uppÅÊetvÃ\<*<15>*>/ iminà purisasahassena saddhiæ vegasÃ\<*<16>*>/ gantvà KÃliÇgassa\<*<5>*>/ deva- taæ\<*<17>*>/ sattippahÃrena pÃtetha, tato mayaæ sahassamattà satti- sahassena paharissÃma, evaæ KÃliÇgassa Ãrakkhadevatà nas- sissati\<*<18>*>/, tato KÃliÇgo parajjhissati, mayaæ jinissÃmÃ" 'ti. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti Nandisenena dinnasa¤¤Ãya gantvà sattiyà pahari\<*<19>*>/, amaccÃpi sattisahassena pahariæsu, Ãrakkhadevatà tatth' eva jÅvitakkhayaæ pÃpuïi. TÃvad eva KÃliÇgo paraj- jhitvà palÃyi. Taæ\<*<20>*>/ disvà sahassamattÃmaccÃ\<*<21>*>/ "KÃliÇgo palÃyatÅti" unnadiæsu\<*<22>*>/. KÃliÇgo maraïabhayabhÅto palÃ- yamÃno taæ tÃpasaæ akkosanto dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, parÃjayo anayo\<*<24>*>/ AssakÃnaæ',>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -rÆ-, Bd -rÆyhi-. 2 Bi purito katvÃ. 3 Bid kaliÇgara¤¤o. 4 Cs -lako, Bi -koliko, Bd -kÃliko. 5 Bid tÃvadeva tÃpi. 6 Bid dassento. 7 Bid ubhinnaæ. 8 Cks -yati. 9 Cs kena kÃrenÃ, Bi te kÃraïÃ, Bd kenÃkÃraïenÃ. 10 Bid -kÃliko, Bi adds ettha pavatto, Bd ettha paviÂho. 11 Bd kilamanto. 12 Bid add tiÂhatÅti. 13 Bd -yittha. 14 Bi parajji-, Bd parajhi-. 15 Bid uppilitvÃ. 16 Bid vegena. 17 Bi ÃrakkhadevatÃ, Bd Ãrakkhadevataæ, Cks devatÃya. 18 Bd nassati. 19 Bd adds sÆrayodhà sahassÃpi, Bi suyova sahassÃpi. 20 Bid add palÃyamÃnaæ. 21 Bid -ttà amaccÃ. 22 Bid unnÃ-. 23 Bid aseyha 24 Bi anvÃto, Bd anvato. >/ #<[page 007]># %< 1. CullakÃliÇgajÃtaka. (301.) 7>% @< icc-eva te bhÃsitaæ brahmacÃri, na ujjubhÆtà vitathaæ bhaïantÅti. || Ja_IV:2 ||>@ Tattha asayhasÃhinan\<*<1>*>/ ti asayhaæ\<*<2>*>/ dussahaæ sahituæ samatthÃnaæ\<*<3>*>/, icceva\<*<4>*>/ te bhÃsitan ti evaæ tayà kÆÂatÃpasa la¤caæ\<*<5>*>/ gahetvà parajjhana- rÃjÃnaæ\<*<6>*>/ jinissati jinanarÃjÃnaæ ca parajjhissatÅti\<*<7>*>/ bhÃsitaæ, na ujjubhÆtà ti ye kÃyena vÃcà manasÃ\<*<8>*>/ ca ujukÃ\<*<9>*>/ na te evaæ musà bhaïantÅti. Evaæ so tÃpasaæ akkosanto palÃyitvÃ\<*<10>*>/ attano nagaram eva gato, nivattitvà oloketuæ pi nÃsakkhi. Tato katipÃhacca- yena Sakko tÃpasassa upaÂÂhÃnaæ agamÃsi. TÃpaso tena saddhiæ kathento tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, saccan dhanaæ paraman tesu Sakka\<*<12>*>/, tan te musà bhÃsitaæ devarÃja kiæ và paÂicca MaghavÃ\<*<13>*>/ mahindà ti. || Ja_IV:3 ||>@ Tattha tan te musà bhÃsitan ti yaæ tayà mayhaæ bhÃsitaæ taæ\<*<14>*>/ atthabha¤janakamusÃvÃdaæ karontena\<*<15>*>/ tayà musà bhÃsitaæ, taæ\<*<14>*>/ tayà kiæ kÃraïaæ\<*<16>*>/ paÂicca evaæ bhÃsitan ti. Taæ sutvà Sakko catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ avyaggatà nikkamana¤ ca kÃle daÊha¤ ca viriyaæ purisaparakkamo ca ten' eva Ãsi\<*<18>*>/ vijayo AssakÃnan ti. || Ja_IV:4 ||>@ Tass' attho: kiæ tayà brÃhmaïa tattha tattha vacane bha¤¤amÃne idaæ na sutapubbaæ yaæ\<*<19>*>/ devà purisaparakkamassa na issanti na usÆyanti\<*<20>*>/, assa\<*<21>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid aseyha. 2 Bid aseyhaæ. 3 Bd as-. 4 Bd -vaæ. 5 Bi duÂhatÃ-, Bd -la¤jaæ. 6 Bid kaliÇgaparajjhanakarÃ-. 7 Bi jinissatÅti parÃjayo na anvÃto assakarÃjÃna¤ ca anito bujhÃssatÅti, Bd jinissatÅti parÃjayo anvayato assakarÃjÃna¤ ca anvayato parajjhissati. 8 Bid vÃcÃya mÃnasà 9 Bid ujubhÆtÃ. 10 Bid palÃyanto. 11 Bi uhatipattÃ, Bd upativatta, Cs upÃtivatvÃ. 12 Bi saccaæ kata pemakaraïa sakkÃ, Bd saccaæ kathaæ paramaæ karaæ nu sakka. 13 Ck saccavÃ, Bi mÃghaÂa. 14 Bid omit taæ. 15 Bid kathentena. 16 Bid -ïÃ. 17 Ck adojjho, Bi abhesajjo, Bd abhajjo. 18 Bid asi 19 Bi tathÃ, Bd yathÃ. 20 Bid ussuyanti. 21 Bd assakassa. >/ #<[page 008]># %<8 IV. CatukkanipÃta. 1. Vivaravagga. (31.)>% ca ra¤¤o\<*<1>*>/ viriyakaraïavasena attadamanasaækhÃto damo samaggabhÃvena ma- naso\<*<2>*>/ adejjho\<*<3>*>/ abhejjasamÃdhi, Assakara¤¤o sahÃyÃnaæ\<*<4>*>/ viriyakaraïakÃle avyaggatÃya yathà KÃliÇgassa manussà vaggavaggÃ\<*<5>*>/ hutvà osakkiæsu evaæ\<*<6>*>/ anosakkÃnaæ\<*<7>*>/ samaggabhÃvena pana\<*<8>*>/ abhejjacittÃni\<*<9>*>/ viriya¤ ca purisaparakkamo ca\<*<10>*>/ dhÅro\<*<11>*>/ ahosi, ten' eva kÃraïena AssakÃnaæ\<*<12>*>/ jayo ÃsÅti\<*<13>*>/. PalÃte ca pana KÃliÇge AssakarÃjà vilopaæ gÃhÃpetvà attano nagaraæ gato. Nandiseno KÃliÇgassa sÃsanaæ pesesi: "imesaæ catunnaæ rÃjaka¤¤Ãnaæ dÃyajjakoÂÂhÃsaæ pesetu, sace na peseti\<*<14>*>/ kÃtabbam ettha jÃnissÃmÅti". So taæ sÃsanaæ sutvà bhÅtatasito tÃhi laddhabbadÃyajjaæ pesesi. Tato paÂ- ÂhÃya samaggavÃsaæ vasiæsu. Satthà imaæ desanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà KÃliÇgara¤¤o dhÅtaro imà daharabhikkhuniyo ahesuæ, Nandiseno SÃri- putto, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. CullakÃliÇgajÃtakaæ\<*<15>*>/. $<2. MahÃassÃrohajÃtaka.>$ Adeyyesu dadaæ dÃnan\<*<16>*>/ ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ùnandattheraæ Ãrabbha kathesi. Paccuppannavatthuæ heÂÂhÃ\<*<17>*>/ kathitam eva. PorÃïakapaï¬itÃpi attano upakÃravasen' eva kariæsÆ 'ti vatvà idhÃpi atÅtaæ Ãhari: AtÅte Bodhisatto BÃrÃïasirÃjà hutvà dhammena sa- mena rajjaæ kÃreti dÃnaæ deti sÅlaæ rakkhati. So "paccan- taæ kupitaæ\<*<18>*>/ vÆpasamessÃmÅti" balavÃhanaparivuto gantvà parÃjito assaæ abhirÆhitvÃ\<*<19>*>/ palÃyamÃno ekaæ paccantagÃmaæ pÃpuïi. Tattha tiæsa janà rÃjasevakà vasanti. Te pÃto va gÃmamajjhe sannipatitvà gÃmakiccaæ karonti. Tasmiæ khaïe rÃjà vammitaæ\<*<20>*>/ assaæ Ãruyha\<*<21>*>/ alaækatapaÂiyatto va\<*<22>*>/ gÃma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid assaka¤¤Ã mÃtÃ. 2 Bid mÃnaso. 3 Bid abhajjo. 4 Bid mahÃviriyÃnaæ. 5 Ck vaggÃvaggà corr. to vagga-. 6 Cks etaæ. 7 Cks anosakkanaæ. 8 Bid omit pana. 9 Bi abhajjacittona, Bd abhejjacittÃnaæ. 10 Cks va. 11 Bi riyo, Bd dhiro api. 12 Bid assakara¤¤o. 13 Bi ahosi, Bd ahositi. 14 Bid -si. 15 Bi cÆÊakakaliÇga-, Bd cÆlakaliÇga-. 16 Ck dada dÃnan, Bi dadantÃnan, Bd adantÃnan. 17 Cfr. J. II p. 23. 18 Bid kuppi-. 19 Cs -ruh-, Bid -rÆyh-. 20 Cs vammikaæ corr. to -taæ, Bid dhammikaæ. 21 Bid abhirÆhi-. 22 Bid omit va. >/ #<[page 009]># %< 2. MahÃassÃrohajÃtaka. (302.) 9>% dvÃrena antogÃmaæ pÃvisi. Te "kinnu kho idan" ti bhÅtà palÃyitvà sakasakagehÃni pavisiæsu. Eko pan' ettha attano gehaæ agantvÃ\<*<1>*>/ ra¤¤o paccuggamanaæ katvà "rÃjà kira pac- cantaæ gato ti\<*<2>*>/, tvaæ ko si\<*<3>*>/, rÃjapuriso, corapuriso?" ti. "RÃjapuriso sammÃ" 'ti. "Tena hi ehÅti" rÃjÃnaæ gehaæ netvà attano pÅÂhake nisÅdÃpetvà "ehi bhadde, sahÃyassa\<*<4>*>/ pÃde dhovÃ" 'ti bhariyÃya\<*<5>*>/ pÃde dhovÃpetvà attano balÃnurÆpena ÃhÃ- raæ datvà "muhuttaæ vissamathÃ" 'ti sayanaæ pa¤¤Ãpesi. RÃjà nipajji. Tato\<*<6>*>/ itaro assassa sannÃhaæ mocetvà caækamÃpetvà udakaæ pÃyetvà piÂÂhiæ telena makkhetvà tiïaæ adÃsi. Evaæ tayo cattÃro divase rÃjÃnaæ paÂijaggitvà "gacchÃm' Ãhaæ\<*<7>*>/ sammÃ" 'ti vutte puna ra¤¤o ca assassa ca kattabbayuttakaæ sabbam akÃsi. RÃjà bhu¤jitvà gacchanto "ahaæ samma mahÃassÃroho\<*<8>*>/ nÃma, nagaramajjhe amhÃkaæ gehaæ, sace kenaci kiccena nagaraæ Ãgacchasi dakkhiïadvÃre Âhatvà dovÃrikaæ `mahÃ- assÃroho\<*<8>*>/ kataragehe vasatÅti' vatvÃ\<*<9>*>/ dovÃrikaæ\<*<10>*>/ gahetvà am- hÃkaæ gehaæ ÃgaccheyyÃsÅti" vatvÃ\<*<11>*>/ pakkÃmi. BalakÃyo pi rÃjÃnaæ adisvà bahinagare khandhÃvÃraæ bandhitvà Âhito rÃjÃ- naæ disvà paccuggantvà parivÃresi. RÃjà nagaraæ pavisanto dvÃrantare Âhatvà dovÃrikaæ pakkosÃpetvà mahÃjanaæ paÂik- kamÃpetvà "tÃta eko paccantagÃmavÃsÅ\<*<12>*>/ maæ daÂÂhukÃmo Ãgantvà `mahÃassÃrohassa kahaæ gehan' ti taæ\<*<13>*>/ pucchissati, tvaæ hatthe gahetvà va\<*<14>*>/ Ãnetvà maæ dasseyyÃsi\<*<15>*>/, tadà tvaæ\<*<16>*>/ sahassaæ lacchasÅti" Ãha. So na Ãga¤chi\<*<17>*>/. Tasmiæ anÃgacchante rÃjà tassa vasanagÃmaæ\<*<18>*>/ baliæ va¬¬hÃpesi. Ba- limhi va¬¬hite na Ãgacchati\<*<17>*>/. Evaæ dutiyam pi tatiyam pi baliæ va¬¬hÃpesi, n' eva Ãgacchati. Atha naæ gÃmavÃsino sannipatitvà Ãhaæsu: "ayyo\<*<19>*>/ tava\<*<20>*>/ assÃrohassa ÃgatakÃlato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks Bi Ãg- 2 Bid add suyyati. 3 Bid ko si tvaæ 4 Bid -yakassa. 5 Bid bhariyaæ tassa. 6 Bid omit tato. 7 Cs Bi -mahaæ, Bd -ma mayaæ. 8 Bid -assa-. 9 Bd pucchitvÃ. 10 Ck vari, Cs dovÃri. 11 Bi thatvà pucchà ti vatvà samma ito nivattathà ti vatvÃ. 12 all four MSS. -si. 13 Bid omit taæ. 14 Cs Bi omit va. 15 Cks Bi -sÅti. 16 Bid add pi. 17 Bid nÃgacchati. 18 Bid -me. 19 Bid ayya. 20 Bi adds sahÃyakà mahÃ, Bd sahÃya mahÃ. >/ #<[page 010]># %<10 IV. CatukkanipÃta. 1. Vivaravagga. (31.)>% paÂÂhÃya mayaæ balinà pÅÊiyamÃnà sÅsaæ ukkhipituæ na sak- koma, gacchatha\<*<1>*>/ mahÃassÃrohassa vatvà amhÃkaæ baliæ vis- sajjayehÅti\<*<2>*>/". "SÃdhu\<*<3>*>/ gacchissÃmi, na pana sakkà tuccha- hatthena gantuæ, mayhaæ sahÃyassa dve dÃrakà atthi, tesa¤ ca bhariyÃya c' assa sahÃyakassa ca me nivÃsanapÃrupana- piÊandhanÃni\<*<4>*>/ sajjethÃ" 'ti. "SÃdhu sajjessÃmÃ" 'ti te sabbaæ païïÃkÃraæ sajjayiæsu. So ta¤ ca attano ghare pakkapÆva¤ ca ÃdÃya gantvà dakkhiïadvÃraæ patvà dovÃrikaæ pucchi: "kahaæ samma mahÃassÃrohassa gehan" ti. So "ehi das- semi{\<*<5>*>/} te" ti taæ\<*<6>*>/ hatthe gahetvà rÃjadvÃraæ gantvà "dovÃ- riko\<*<7>*>/ paccantagÃmavÃsiæ\<*<8>*>/ gahetvà Ãgato" ti paÂivedesi\<*<9>*>/. RÃjÃ\<*<10>*>/ sutvà va Ãsanà vuÂÂhÃya\<*<11>*>/ "mayhaæ sahÃyo ca tena saddhiæ Ãgatà ca pavisantÆ" 'ti paccuggamanaæ katvà disvà va naæ parissajitvÃ\<*<12>*>/ "mayhaæ sahÃyikà ca dÃrakÃ\<*<13>*>/ c' assa\<*<14>*>/ ÃrogÃ\<*<15>*>/" ti pucchitvà hatthe gahetvà mahÃtalaæ Ãruyha\<*<16>*>/ se- tacchattassa heÂÂhà rÃjÃsane nisÅdÃpetvà aggamahesiæ pakko- sÃpetvà "bhadde, sahÃyassa me pÃde dhovÃ\<*<17>*>/" 'ti Ãha. Sà tassa pÃde dhovi. RÃjà suvaïïabhiækÃrena udakaæ Ãsi¤ci\<*<18>*>/. DevÅ pÃde dhovitvà gandhatelena makkhesi. RÃjà "kiæ samma atthi ki¤ci amhÃkaæ khÃdaniyaæ" ti pucchi. So "atthÅti" pasibbake\<*<19>*>/ pÆve nÅharÃpesi. RÃjà suvaïïataÂÂakena gahetvà tassa saægahaæ karonto "mama sahÃyena ÃnÅtaæ\<*<20>*>/ khÃdathÃ" 'ti deviyà ca amaccÃna¤ ca dÃpetvÃ\<*<21>*>/ sayaæ pi khÃdi. Itaro itaram pi païïÃkÃraæ dassesi. RÃjà tassa gaïhanatthaæ\<*<22>*>/ kÃsivatthÃni\<*<23>*>/ apanetvà tena Ãbhatavatthayugaæ\<*<24>*>/ nivÃsesi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid sakkoma ayya gaccha tava sahÃya. 2 Bid visÃjjÃpehÅti. 3 Bid so sÃdhÆ ti. 4 Bid -pÃrumpanapilandhanÃdÅni. 5 Bid dassÃmi. 6 Bid tassa. 7 Bi adds ethaæ. Bd ekaæ. 8 Cks paccantavÃsiæ. 9 Bi paÂivegesa, Cks vutte. 10 Bid add taæ. 11 Bid uÂhÃya. 12 Bi paÂisajjetvÃ, Bd parimajjitvÃ. 13 Bid dÃrikÃyo. 14 Bid ca. 15 Cs Ãrogà corr. to arogÃ, Bid arogÃ. 16 Bi abhirÆyhitvÃ, Bd abhiruyha. 17 Bid -vÃhÅ. 18 Bid abhisi¤ci. 19 Bi vassibakate, Bd pasippakato. 20 Bid ÃnitakhÃdaniyaæ. 21 Bid khÃdÃpetvÃ. 22 Bi saÇgayhanattaæ, Bd saÇgahanatthaæ. 23 Bid kÃsikava. 24 Bi tena bhaÂavattayuggaæ, Bd tenÃbhatavattayuggaæ, Ck Ãhata-, Cs tenÃhaæ taæ-. >/ #<[page 011]># %< 2. MahÃassÃrohajÃtaka. (302.) 11>% devÅ\<*<1>*>/ pi kÃsikasÃÂaka¤\<*<2>*>/ c' eva ÃbharaïÃni ca apanetvà tena ÃnÅtaæ sÃÂakaæ\<*<3>*>/ nivÃsetvà ÃbharaïÃni piÊandhi. Atha naæ rÃjÃrahaæ bhojanaæ bhojÃpetvà ekaæ amaccaæ ÃïÃpesi: "gaccha\<*<4>*>/ imassa mama karaïaniyÃmen' eva massukammaæ kÃretvà gandhodakena nahÃpetvÃ\<*<5>*>/ satasahassagghanikaæ kÃsi- kavatthaæ nivÃsÃpetvà rÃjÃlaækÃrena alaækÃrÃpetvà ÃnehÅti". So tathà akÃsi. RÃjà nagare bheri¤ carÃpetvà amacce sanni- pÃtetvÃ\<*<6>*>/ setacchattassa majjhe jÃtihiÇgulakasuttaæ\<*<7>*>/ pÃtetvà upa¬¬harajjaæ adÃsi. Te tato paÂÂhÃya ekato bhu¤janti pi- vanti sayanti, vissÃso thiro ahosi kenÃpi\<*<8>*>/ abhejjo. Ath' assa rÃjÃ\<*<9>*>/ puttadÃre pi pakkosÃpetvà antonagare nivesanaæ mapetvà adÃsi. Te samaggà sammodamÃnà rajjaæ kÃrenti. Atha amaccà kujjhitvà rÃjaputtaæ Ãhaæsu: "kumÃra, rÃjà ekassa gahapatikassa upa¬¬harajjaæ datvà tena saddhiæ ekato bhu¤- jati pivati sayati dÃrake vandÃpeti\<*<10>*>/, iminÃpi ra¤¤o\<*<11>*>/ kata- kammam pi\<*<12>*>/ na jÃnÃma, kiæ karoti rÃjÃ, mayaæ lajjÃma\<*<13>*>/, tvaæ ra¤¤o kathehÅti". So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà sab- baæ taæ kathaæ ra¤¤o Ãrocetvà "mà evaæ karohi mahÃrÃjÃ" 'ti Ãha. "TÃta, ahaæ yuddhaparÃjito\<*<14>*>/ kahaæ vasiæ\<*<15>*>/, api nu jÃnÃthÃ\<*<16>*>/" ti. "Na jÃnÃma devÃ" 'ti. "Ahaæ etassa ghare vasanto Ãrogo\<*<17>*>/ hutvà Ãgantvà rajjaæ kÃresiæ\<*<18>*>/, evaæ mama upakÃrino kasmà sampattiæ na dassÃmÅti" evaæ vatvà ca pana\<*<19>*>/ Bodhisatto "tÃta, yo hi adÃtabbayuttakassa deti dÃ- tabbayuttakassa na deti so Ãpadaæ patvà ka¤ci\<*<20>*>/ upakÃraæ{\<*<21>*>/} na labhatÅti" dassento imà gÃthÃ\<*<22>*>/ Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks devim. 2 Bi kÃsikavattara¤, Bd kÃsikavatthaÇ. 3 Bi tenÃbhaÂavattaæ, Bd tenÃbhatavasÃÂakaæ, Cs tenÃnitaæ sÃ-. 4 Bid add tvaæ. 5 Bi nhÃ-. 6 Bid -pÃtÃpetvÃ. 7 Bid -li-. 8 Bi yena, Bd kenaci. 9 Bid omit rÃjÃ. 10 Bi ca vandÃpesi, Bd ca vaddhÃpesi. 11 Bid iminà ra¤¤Ã. 12 Bid omit pi. 13 Bid rÃjà amhe lajjÃpeti. 14 Bd adds tadÃ. 15 Bid vasatÅti. 16 Bi a¤¤e pi hana pucchanattÃ, Bd ma¤¤asi nu putta jÃnÃthÃ. 17 Cks ar-. 18 Bi karemi, Bd kÃremi. 19 Bid omit ca pana 20 Bi omits ka¤ci, Bd ki¤ci. 21 Bid -rakampi. 22 Bid pathamaæ gÃthaæ. >/ #<[page 012]># %<12 IV. CatukkanipÃta. 1. Vivaravagga. (31.)>% @*>/ deyyesu na-ppavecchati\<*<2>*>/ ÃpÃsu\<*<3>*>/ vyasanaæ patto sahÃyaæ nÃdhigacchati. || Ja_IV:5 ||>@ @*>/ deyyesu yo pavecchati\<*<5>*>/ ÃpÃsu\<*<3>*>/ vyasanaæ patto sahÃyaæ adhigacchati. || Ja_IV:6 ||>@ @*>/ nassati, kata¤ ca ariyesu ca a¤jayesu\<*<7>*>/ ca mahapphalaæ hoti aïum\<*<8>*>/ pi tÃdisu. || Ja_IV:7 ||>@ @*>/ na và kayirÃ\<*<10>*>/ accantaæ pÆjanÃraho ti. || Ja_IV:8 ||>@ Tattha adeyyesÆ 'ti pubbe akatÆpakÃresu, deyyesÆ 'ti\<*<11>*>/ katÆpakÃresu, nappavecchatÅti\<*<12>*>/ na pavesati\<*<13>*>/ na deti, ÃpÃsÆ\<*<3>*>/ ti ÃpadÃsu, vyasanan ti dukkhaæ, sa¤¤ogasambhogavisesadassanan ti yo mittena kato sa¤- ¤ogo c' eva sambhogo c' eva\<*<14>*>/ tassa visesanadassanaæ\<*<15>*>/ guïadassanaæ\<*<16>*>/ su- kataæ mayhaæ iminà ti etaæ sabbaæ\<*<17>*>/ asuddhadhammattà anariyadham- mesu kerÃÂikattÃ\<*<18>*>/ saÂhesu\<*<19>*>/ nassati, ariyesÆ 'ti attano kataguïajÃnanena\<*<20>*>/ ariyesu parisuddhesu, a¤jayesÆ\<*<21>*>/ 'ti ten' eva kÃraïena ujukesu akuÂilesu, aïum\<*<22>*>/ pÅti appamattakam pi, tÃdisÆ 'ti ye tÃdisà puggalà honti\<*<23>*>/ ariyà ujÆ tesu\<*<24>*>/ ariyesu\<*<25>*>/ appam pi\<*<26>*>/ kataæ mahapphalaæ hoti mahÃvipphÃraæ mahÃjutikaæ\<*<27>*>/, sukhette\<*<28>*>/ vuttabÅjam iva\<*<28>*>/ na\<*<29>*>/ nassatÅti attho, vuttam pi c' etaæ: yathà bÅjaæ aggismiæ\<*<30>*>/ ¬ayhati na virÆhati evaæ kataæ asappurise ¬ayhati na virÆhati Kata¤¤umhi ca posamhi sÅlavante ariyavuttine sukhette viya bÅjÃni katam tam\<*<31>*>/ pi\<*<32>*>/ na nassatÅti. PubbekatakalyÃïo\<*<33>*>/ ti paÂhamataraæ upakÃraæ katvà Âhito, akà ti akari, ayaæ lokesu dukkaraæ nÃma akÃsÅti attho, pacchà kayirÃ\<*<34>*>/ ti so pacchà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi danantÃna, Bd dadantÃnaæ. 2 Ck -jjati, Bi na pÃcchati, Bd na pavecchasi. 3 Bid ÃvÃsu. 4 Bi adesu dadantÃnaæ, Bi adeyyesu adantÃnaæ. 5 Bd -pavacchati, Bi deyyayyesu yo yà pagacchati. 6 Cs saÂÂhesu, Bi tesu, Bd sapathesu. 7 Bi ajjavesu, Bd Ãjjavesu. 8 Bi anaæ, Bd aïuram, Cks anum. 9 Cs -raæ, Bi kariyÃ, Bd kriyÃ. 10 Bd kriyÃ. 11 Bid add pubbe. 12 Bi nappagacchatÅti, Bd nappavacchasÅti. 13 Bid -sasi. 14 Bi cati, Bd cÃti. 15 Bi visesaæ, Bd visesadassanaæ. 16 Ck gunaæ-, Bi guïaædasÃnaæ. 17 Bid etamatthaæ. 18 Bi karotikattÃ, Bd karotikatattÃ. 19 Bi sathesu, Bd sapatesu. 20 Cks -jÃnanakena, Bd -jÃnanaïesu. 21 Bd Ãjjavesu, Bi ajjevesu. 22 Cks anum, Bi anukaæ. 23 Bd adds mahapphalaæ hotÅti. 24 Cks ujutesu, Bid ujubhÆtesu. 25 Bid omit ariyesu. 26 Bid omit pi 27 Bid mahÃju -- mahÃvi- 28 Bi supappabÅ-, Bd suvappabÅ-, Cs vuttabÅjameva; Bid add itarasmiæ pana pÃpe bahuæ pi kataæ aggimhi khittabÅjamiva. 29 Bid omit na. 30 Bid aggimhi. 31 Bi kataænanakataæ, Bd kataækataæ. 32 Bid omit pi. 33 Bid tattha yo pubbe. 34 Bid kariyÃ. >/ #<[page 013]># %< 3. EkarÃjajÃtaka. (303.) 13>% a¤¤aæ ki¤ci guïaæ karotu\<*<1>*>/ và mà và ten' eva paÂhamakatena\<*<2>*>/ guïena accantapÆjanÃraho\<*<3>*>/ hoti\<*<4>*>/ sabbaæ sakkÃrasammÃnaæ arahatÅti. Idaæ pana sutvà n' eva amaccà na\<*<5>*>/ rÃjaputto puna\<*<6>*>/ ki¤ci kathesi\<*<7>*>/. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà paccantagÃmavÃsÅ\<*<8>*>/ ùnando ahosi, BÃrÃïasirÃjà pana aham evÃ" 'ti. MahÃassÃrohajÃtakaæ\<*<9>*>/. $<3. EkarÃjajÃtaka.>$ (cfr. Morris CariyÃp. p. 101) Anuttare kÃmaguïe samiddhe ti. Idaæ Satthà Jeta- vane viharanto a¤¤ataraæ KosalarÃjasevakaæ Ãrabbha kathesi. Paccuppannavatthuæ heÂÂhà SeyyaæsajÃtake\<*<10>*>/ kathitam eva. Idha pana Satthà "na tvaæ ¤eva anatthena atthaæ Ãhari, porÃïakapaï- ¬itÃpi attano anatthena atthaæ ÃhariæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasira¤¤o upaÂÂhÃko amacco rÃjantepure dubbhi. RÃjà paccakkhato tassa dosaæ disvà raÂÂhà pabbÃjesi. So Dabbasenaæ\<*<11>*>/ nÃma KosalarÃjÃnaæ upaÂÂhahanto ti sabbaæ MahÃsÅlavajÃtake kathitam eva. Idha pana Dabbaseno\<*<11>*>/ mahÃtale amaccamajjhe nisinnaæ BÃrÃïasirÃjÃnaæ gaïhÃpetvÃ\<*<12>*>/ sik- khÃya\<*<13>*>/ pakkhipÃpetvà uttarummÃre heÂÂhÃsÅsakaæ olambÃpesi. RÃjà corarÃjÃnaæ Ãrabbha mettaæ bhÃvetvà kasiïaæ\<*<14>*>/ pari- kammaæ katvà jhÃnÃni\<*<15>*>/ nibbattesi, bandhanaæ chindi- tvÃ\<*<16>*>/ rÃjà ÃkÃse pallaækena nisÅdi. Corassa\<*<17>*>/ sarÅre ¬Ãho uppajji, "¬ayhÃmi ¬ayhÃmÅti" bhÆmiyaæ aparÃparaæ pavat- tati\<*<18>*>/, "kiæ etan" ti ca vutte "mahÃrÃja, tumhe evarÆpaæ dhammikarÃjÃnaæ\<*<19>*>/ niraparÃdhaæ dvÃrassa uttarummÃre heÂÂhÃ- sÅsakaæ olambÃpethÃ" 'ti vadiæsu. "Tena hi vegena gantvà mocetha nan" ti. Purisà gantvà rÃjÃnaæ ÃkÃse pallaækena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi karonto, Bd karontu. 2 Bid -kata. 3 Bid accantaæ-. 4 Cs Bid ti. 5 Cks naæ. 6 Cs na, Bi omits puna, Ck pana. 7 Bi -sati, Bd -siti. 8 Cks paccantavÃsÅ. 9 Bid add dutiyaæ. 10 Bid seyyajÃ-. 11 Bd dubbhise-. 12 Bid bandhitvÃ. 13 Bid sikkÃya. 14 Bid -ïa, Ck -ïÃ. 15 Bid -naæ. 16 Cks add gataæ. 17 Bi vorÃjassa, Bd corarÃjassa. 18 Ck pavaddhati, Cs pava¬¬hati corr. to pavaddhati, Bid parivatteti. 19 Ck dhammikamahÃrÃ-. >/ #<[page 014]># %<14 IV. CatukkanipÃta 1. Vivaravagga. (31.)>% nisinnaæ disvà Ãgantvà Dabbasenassa\<*<1>*>/ kathesuæ\<*<2>*>/. So vegena gantvà taæ vanditvà khamÃpetvÃ\<*<3>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha vasÅti vuttho\<*<4>*>/, ekarÃjà ti Bodhisattaæ nÃmenÃlapati, so dÃnÅti so tvam idÃni, dugge ti visame, narakamhÅti ÃvÃÂe, olambitaÂÂhÃnaæ san- dhÃy' etaæ vuttaæ, na-ppajahe vaïïabalaæ purÃïan ti evarÆpe visa- maÂÂhÃne khitto pi porÃïakavaïïa¤\<*<5>*>/ ca bala¤ ca na-ppajahasÅti\<*<6>*>/ pucchi. Taæ sutvà Bodhisatto sesagÃthà avoca: @*>/ DabbasenÃ\<*<8>*>/ ahosi, taæ dÃni laddhÃna kathan\<*<9>*>/ nu rÃja jahe ahaæ vaïïabalaæ purÃïaæ. || Ja_IV:10 ||>@ @*>/ pariniÂÂhitÃni yasassinaæ pa¤¤avataæ\<*<11>*>/ visayha\<*<12>*>/, yaso ca laddhà purimaæ uÊÃraæ na-ppajahe vaïïabalaæ purÃïaæ. || Ja_IV:11 ||>@ @*>/ ubhayattha sattà abhinibbutattÃ\<*<14>*>/ sukhe ca dukkhe ca bhavanti tulyà ti. || Ja_IV:12 ||>@ Tattha khantÅti adhivÃsanakhanti, tapo\<*<15>*>/ ti tapakaraïaæ\<*<16>*>/, sampat- thitÃ\<*<17>*>/ ti icchità abhikaækhitÃ, DabbasenÃ\<*<8>*>/ 'ti taæ nÃmenÃlapati, taæ dÃni laddhÃnà 'ti taæ patthanaæ\<*<18>*>/ dÃnÃhaæ labhitvÃ, jahe ti kena kÃraïena\<*<19>*>/ jaheyyaæ\<*<20>*>/, yassa hi dukkhaæ và domanassaæ và hoti so taæ jaheyyà 'ti dÅpeti, sabbaækireva\<*<21>*>/ pariniÂÂhitÃnÅti anussavavasena attano sampattim dassento \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dubbhise-. 2 Bid Ãrocesuæ. 3 Bid -petuæ. 4 Ck Bid vutto, Cs vutto corr. to vuttho. 5 Bd pu-. 6 Ck -tÅti, Bi nappahesÅti, Bd -hasiti. 7 Bid -paÂhitÃ. 8 Cs -na, Bid dubbhisena. 9 Bid -thaæ. 10 Cs kireva, Bi sabbakireva, Bd sabbaækideva. 11 Bid -vantaæ. 12 Ck -ha, Cs -haæ, Bi viseyhaæ, Bd viseyha. 13 Cs -sÃni corr. to sÃhi, Ck dukkha ca sayhasÃhi, Bi dukkhamaseyhati, Bd dukkhapaseyhasÃhi. 14 Cs -tattà corr. to -tatthÃ, Bi -ppukattÃ. 15 Cks tapa. 16 Bid tapacara. 17 Ck -pattitÃ, Cs -pattinà corr. to -tthitÃ, Bid saæ paÂhitÃ. 18 Bid paÂhanaæ. 19 Bid add ahaæ. 20 Cs jaheyyaæ corr. to jaheyaæ. 21 Bd kideva. >/ #<[page 015]># %< 4. DaddarajÃtaka. (304.) 15>% Ãha, idaæ vuttaæ hoti: sabbÃn' eva mama kattabbakiccÃni dÃnasÅlauposatha- kammÃni\<*<1>*>/ pubbe yeva\<*<2>*>/ niÂÂhitÃni, yasassinaæ pa¤¤avataæ\<*<3>*>/ visayhÃ\<*<4>*>/ ti parivÃrasampattiyà saddhiæ\<*<5>*>/ pa¤¤ÃsampadÃya\<*<6>*>/ pa¤¤ÃvatÃ\<*<3>*>/ asayhasÃhitÃya\<*<7>*>/ visayhÃ\<*<8>*>/, tÅïi p' etÃni Ãlapanatthe, nan\<*<9>*>/ ti pan' ettha nipÃto vya¤janasiliÂÂha- vasena\<*<10>*>/ nakÃrassa anunÃsikà katà ti paccetabbÃ, yaso cà 'ti yasa¤ c' eva, lad- dhà puriman ti labhitvà purimaæ pubbe aladdhapubbaæ uÊÃrikaæ mahantaæ, kilesavikkhambhanamettabhÃvanajjhÃnuppattiyo\<*<11>*>/ sandhÃy' evam Ãha, nap- pajaheti evarÆpaæ yasaæ laddhà kiækÃraïà vaïïabalaæ\<*<12>*>/ jahissÃmÅti attho, dukkhenà 'ti tayà uppÃditena nirayamhi\<*<13>*>/ khipanadukkhena panujja sukhaæ\<*<14>*>/ panuditvÃ\<*<15>*>/, sukhena và dukkhan ti\<*<16>*>/ jhÃnasukhena và taæ dukkhaæ panu- ditvÃ\<*<17>*>/, ubhayattha sattÃ\<*<18>*>/ ti ye sattÃ\<*<18>*>/ honti mÃdisà te dvÅsu pi etesu koÂ- ÂhÃsesu abhinibbutasabhÃvà majjhattÃ, sukhe\<*<19>*>/ dukkhe\<*<19>*>/ bhavanti tulyà ekasadisà nibbikÃrà va hontÅti. Idaæ sutvà Dabbaseno\<*<20>*>/ Bodhisattaæ khamÃpetvà "tum- hÃkaæ rajjaæ tumhe va kÃretha\<*<21>*>/, ahaæ vo core paribÃhis- sÃmÅti\<*<22>*>/" vatvà tassa duÂÂhÃmaccassa rÃjÃïaæ katvÃ\<*<23>*>/ pakkÃmi. Bodhisatto pi rajjaæ amaccÃnaæ niyyÃdetvà isipabbajjaæ pab- bajitvà Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà Dabbaseno ùnando ahosi, BÃrÃïasirÃjà pana aham evÃ" 'ti. EkarÃjajÃtakaæ\<*<24>*>/. $<4. DaddarajÃtaka.>$ ImÃni man ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ kodhanaæ\<*<25>*>/ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà kathitam eva. Tadà hi dhammasabhÃyaæ tassa kodhanabhÃvakathÃya samuÂÂhitÃya Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte taæ pakkosÃpetvà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu kodhano\<*<26>*>/" ti vatvà "Ãma bhante" ti vutte "na bhik- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dÃnasÅlabhÃvanÃupo-. 2 Bi ca, Bd va. 3 Bid pa¤¤avantaæ. 4 Bid viseyhÃ. 5 Bi yasassÃnaæ, Bd yasassinaæ. 6 Bid pa¤¤Ãya sampadÃya. 7 Bid aseyha-. 8 Cks -haæ, Bid viseyhaæ, and add evaæ. 9 Bid ÃlapanÃne vanan. 10 Bi bya¤canassaliÂhatÃvasena, Bd bya¤janasiliÂhatÃva-. 11 Cks Bi -nupattiyo. 12 Bid purÃïavaïïa-. 13 Bid narakamhi. 14 Cks -dukkhena panuyujja sukhaæ, Bid -dukkhena mama rajjasukhaæ. 15 Cs Bi panudisvÃ, Bd anusaritvÃ. 16 Cks dukkhenti. 17 Bi anuppÃdetvÃ, Bd anuppÃditvÃ. 18 Bid santo. 19 Bid add ca. 20 Bid dubbhise-. 21 Bid karotha. 22 Bi paÂi-, Bd pati-. 23 Bd kÃretvÃ. 24 Bid add tatiyaæ. 25 Bid kodhanabhikkhuæ. 26 Bid add si. >/ #<[page 016]># %<16 IV. CatukkanipÃta. 1. Vivaravagga. (31.)>% khave idÃn' eva pubbe p' esa kodhano yeva, kodhanabhÃven' ev' assa\<*<1>*>/ porÃïakapaï¬ità parisuddhà nÃgarÃjabhÃve ÂhitÃpi tÅïi vassÃni gÆthabharitÃya\<*<2>*>/ ukkÃrabhÆmiyaæ vasiæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto -- Himavantapadese\<*<3>*>/ DaddarapabbatapÃde Daddara- nÃgabhavanaæ\<*<4>*>/ atthi- tattha rajjaæ kÃrentassa\<*<5>*>/ SÆradadda- rara¤¤o\<*<6>*>/ putto MahÃdaddaro nÃma ahosi, kaniÂÂhabhÃtà pan' assa Culladaddaro\<*<7>*>/ nÃma. So kodhano pharuso nÃgamÃïavikà akkosanto\<*<8>*>/ paharanto carati\<*<9>*>/. NÃgarÃjà tassa pharusabhÃvaæ ¤atvà taæ nÃgabhavanato nÅharÃpetuæ ÃïÃpesi. MahÃdaddaro pana pitaraæ khamÃpetvà vÃresi\<*<10>*>/. Dutiyam pi tassa rÃjÃ\<*<11>*>/ kujjhi, dutiyam pi khamÃpesi. TatiyavÃre pana "tvaæ maæ\<*<12>*>/ imaæ anÃcÃraæ\<*<13>*>/ nÅharÃpentaæ\<*<14>*>/ vÃresi\<*<11>*>/, gacchatha, dve pi janà imamhà nÃgabhavanà nikkhamitvà BÃrÃïasiyaæ ukkÃra- bhÆmiyaæ tÅïi vassÃni vasathÃ" 'ti nÃgabhavanà nikka¬¬hÃpesi. Te tattha gantvà vasiæsu. Atha ne ukkÃrabhÆmiyaæ\<*<15>*>/ udaka- pariyante gocaraæ pariyesamÃne\<*<16>*>/ gÃmadÃrakà disvà paharantà le¬¬udaï¬Ãdayo khipantÃ\<*<17>*>/ "ke ime puthulasÅsà sÆcinaÇguÂÂhÃ\<*<18>*>/ udakade¬¬ubhÃ\<*<19>*>/" ti ÃdÅni vatvà akkosanti\<*<20>*>/. Culladaddaro\<*<21>*>/ caï¬apharusatÃya tesaæ tam avamÃnaæ asahanto "bhÃtika ime dÃrakà amhe paribhavanti\<*<22>*>/, ÃsÅvisabhÃvaæ no na jÃnanti, ahaæ etesaæ\<*<23>*>/ avamÃnaæ sahituæ na sakkomi, nÃsÃvÃtena te nÃses- sÃmÅti" bhÃtarà saddhiæ sallapanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -vena cassa, Bi vena nevassa. 2 Bi gujaparitÃya, Bd gudhaparitÃya. 3 Bid -tappa-. 4 Bid add nÃma. 5 Cks kÃrentaæ. 6 Cs sura-, Bid omit sÆra-. 7 Bid cuÊa-. 8 Bid add paribhÃsanto. 9 Bid vicarati. 10 Bid nivÃ- 11 Bid rÃjà tassa. 12 Bid omit maæ. 13 Bd anÃcÃriyaæ. 14 Bid niharÃpetuæ. 15 Bid add ca. 16 Cks -no. 17 Bid -ti. 18 Ck sÆcÅ-, Cs Bid suci- 19 Ck de¬¬Æ-, Bi deï¬ubhakkhÃ, Bd deï¬ubhÃ. 20 Bid add paribhÃsanti. 21 Bid cÆÊa-. 22 Bi paharayanti, Bd abhibhavaïti. 23 Bid tesaæ. >/ #<[page 017]># %< 4. DaddarajÃtaka. (304.) 17>% Tattha tÃpayantÅti dukkhÃpenti, maï¬Ækabhakkhà udakantase- vÅti maï¬Ækabhakkhà ti\<*<1>*>/ udakantasevÅti ca vadantà ete avisà gÃmadÃrakÃ\<*<2>*>/ maæ ÃsÅvisaæ samÃnaæ sapanti akkosantÅti. Tassa vacanaæ sutvà MahÃdaddaro sesagÃthà abhÃsi: @*>/ a¤¤aæ janapadaæ gato mahantaæ koÂÂhaæ kayirÃtha duruttÃnaæ nidhetave. || Ja_IV:14 ||>@ @*>/. || Ja_IV:15 ||>@ @*>/ pi khamitabbaæ sapa¤¤ena api dÃsassa tajjitan ti. || Ja_IV:16 ||>@ Tattha duruttÃnaæ nidhetave ti yathà dha¤¤Ãnaæ nidhÃnatthÃya mahantaæ koÂÂhaæ katvà pÆretvà kicce uppanne dha¤¤aæ vala¤jenti\<*<6>*>/ evam evaæ videsagato\<*<7>*>/ antohadaye paï¬ito puriso\<*<8>*>/ duruttÃnaæ nidhÃnatthÃya ma- hantaæ koÂÂhaæ kayirÃtha, tattha tÃni duruttÃni nidahitvÃ\<*<9>*>/ puna attano pa- honakÃlaæ\<*<10>*>/ kÃtabbaæ karissati, jÃtiyà vinayena và ti ayaæ\<*<11>*>/ khattiyo brÃhmaïo ti và sÅlavà bahussuto guïasampanno ti và evaæ yaÂÂha\<*<12>*>/ jÃtiyà vinayena và na jÃnantÅti attho, mÃnan ti evarÆpaæ maæ\<*<13>*>/ lÃmakavohÃrena\<*<14>*>/ voharanti na sakkaronti na garukarontÅti\<*<15>*>/ mÃnaæ na kareyya, vasam a¤¤Ã- take jane ti attano jÃtigottaæ\<*<16>*>/ ajÃnantassa santike vasanto, vasato ti va- satÃ\<*<17>*>/ ayam eva và pÃÂho. Evaæ{\<*<18>*>/} tattha tÅïi vassÃni vasiæsu. Atha\<*<19>*>/ pità pakko- sÃpesi\<*<20>*>/. Te\<*<21>*>/ tato paÂÂhÃya nihatamÃnà jÃtÃ. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne\<*<22>*>/ kodhano bhikkhu anÃgÃmiphale pa- tiÂÂhahi) Tadà Culladaddaro kodhano bhikkhu ahosi. MahÃdaddaro pana aham evà 'ti. DaddarajÃtakaæ\<*<23>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add ca. 2 Ck -kaæ, Cs -kaæ corr. to -kÃ. 3 Bd pabbÃ-. 4 Cs -tatejano, Bi -tathejane. 5 Bi jÃtidevasayena. Bd jÃtiyà vinayena. 6 Ck vaÊ-, Bid vala¤canti. 7 Cs -saægato, Bi -savÃsaæ vasato, Bd -savÃsaæ vasanto 8 Bid poso. 9 Bi niddÃyitvÃ, Bd niddahitvÃ. 10 Bid pahonakakÃle. 11 Bid ahaæ. 12 Bi yatta evaæ, Bd omits evaæ. 13 Bid omit maæ. 14 Bi omits voh-, Bd ravasena. 15 Bid garuæka-. 16 Bid -ttÃdÅni. 17 Ck vasanà na, Cs vasatÃva, Bi vasathà ti. 18 Bid add te. 19 Bid add ne. 20 Bid -petvÃ. 21 Bid omit te. 22 Bid add so. 23 Bid add catutthaæ. >/ #<[page 018]># %<18 IV. CatukkanipÃta. 1. Vivaravagga. (31.)>% $<5. SÅlavÅmaæsanajÃtaka.>$ N' atthi loke raho nÃmà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto kilesaniggahaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ EkÃdasaïi- pÃte PÃnÅyajÃtake\<*<1>*>/ Ãvibhavissati. Ayaæ pan' ettha saækhepo: pa¤- casatà bhikkhÆ anto Jetavane vasantà majjhimayÃmasamanan- tare kÃmavitakkaæ vitakkayiæsu. Satthà chasu pi rattiædivÃ- koÂÂhÃsesu yathà ekacakkhuko cakkhuæ ekaputto puttaæ camarÅ\<*<2>*>/ vÃlaæ appamÃdena rakkhati evaæ niccakÃlaæ bhikkhÆ\<*<3>*>/ oloketi\<*<4>*>/. So rattibhÃge dibbacakkhunà Jetavanaæ olokento cakkavattira¤¤o anto\<*<5>*>/ nivesane uppannacore viya te bhikkhÆ disvà gandhakuÂiæ vivaritvà ùnandattheraæ pakkositvÃ\<*<6>*>/ "ùnanda, anto\<*<7>*>/ koÂisanthÃre\<*<8>*>/ bhikkhÆ\<*<9>*>/ sannipÃtetvÃ\<*<10>*>/ gandhakuÂidvÃre Ãsanaæ pa¤¤ÃpehÅti" Ãha. So tathà katvà Satthu paÂivedesi. Satthà pa¤¤attÃsane nisÅditvà sabbasaægÃ- hikavasena Ãmantetvà "bhikkhave, porÃïakapaï¬ità `pÃpakaraïe raho nÃma n' atthÅti' pÃpaæ na kariæsÆ" 'ti vatvÃ\<*<11>*>/ atÅtam Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto tatth' eva BÃrÃïasiyaæ disÃpÃmokkhassa\<*<12>*>/ santike pa¤cannaæ mÃïa- vakasatÃnaæ jeÂÂho\<*<13>*>/ hutvà sippaæ uggaïhi\<*<14>*>/. ùcariyassa\<*<15>*>/ vayappattadhÅtÃ\<*<16>*>/ atthi. So cintesi: "imesaæ mÃïavakÃnaæ sÅlaæ vÅmaæsitvà sÅlasampannass' etaæ\<*<17>*>/ dassÃmÅti" so eka- divasaæ mÃïavake Ãmantetvà "tÃtÃ, mayhaæ dhÅtà vayappattÃ, vivÃhaæ assà kÃressÃmi, vatthÃlaækÃraæ laddhuæ vaÂÂati\<*<18>*>/, tumhe attano ¤ÃtakÃnaæ apassantÃnaæ\<*<19>*>/ thenetvà vatthÃlaæ- kÃre Ãharatha, kenaci adiÂÂham eva gaïhÃmi\<*<20>*>/, dassetvà Ãbha- taæ na gaïhÃmÅti" Ãha. Te "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà tato paÂÂhÃya ¤ÃtakÃnaæ apassantÃnaæ thenetvà vatthapilandhanÃ- dÅni Ãharanti, Ãcariyo Ãbhataæ Ãbhataæ\<*<21>*>/ visuæ visuæ yeva\<*<22>*>/ Âhapesi. Bodhisatto\<*<23>*>/ na ki¤ci Ãhari. Atha naæ Ãcariyo Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks paæ¤ÃjÃ-, Bi pa¤¤ÃsajÃ-, Bd pÃniyajÃ-. 2 Ck camarÅ, Cs camari, Bid cÃmari. 3 Bd -uæ, Cs Bi -u. 4 Cs -kesi. 5 Bid attano. 6 Bid ÃmantetvÃ. 7 Bid add jetavane. 8 Bi -sandhÃre, Bd -sandhÃgÃre. 9 Bid vasanakabhÅ-. 10 Bid -pÃtÃpetvÃ. 11 Bid add tehi yÃcito. 12 Bid add Ãcariyassa. 13 Bid jeÂhako. 14 Bi -hiti, Bd -hati. 15 Bid add pana. 16 Bid -ttÃ-. 17 Bid -nnasseva dhÅtaraæ. 18 Bid add gacchatha. 19 Bid -na¤ ¤eva. 20 Bid gaïhatha. 21 Bid ÃbhaÂÃbhaÂaæ, Ck Ãbataæ. 22 Bid omit yeva. 23 Bid add pana. >/ #<[page 019]># %< 5. SÅlavÅmaæsanajÃtaka. (305.) 19>% "tvaæ pana tÃta na ki¤ci ÃharasÅti". "ùma ÃcariyÃ" 'ti. "Kasmà tÃtÃ" 'ti. "Tumhe\<*<1>*>/ kassaci passantassa Ãbhataæ na\<*<2>*>/ gaïhatha, ahaæ pana pÃpakaraïe raho\<*<3>*>/ na passÃmÅti" dÅ- pento ime dve gÃthà Ãha: @*>/ raho. || Ja_IV:17 ||>@ @*>/ na passÃmi asu¤¤aæ hoti tam mayà ti. || Ja_IV:18 ||>@ Tattha raho ti paÂicchannaÂÂhÃnaæ, vanabhÆtÃnÅti vane nibbattabhÆtÃni, taæ bÃlo ti taæ pÃpakammaæ raho nÃma\<*<6>*>/ mayà katan ti bÃlo ma¤¤ati, su¤¤aæ vÃpÅti yaæ và ÂhÃnaæ sattehi su¤¤aæ tucchaæ bhaveyya taæ pi n' atthÅti Ãha. ùcariyo tassa pasÅditvà "tÃta, na\<*<7>*>/ mayhaæ gehe dhanaæ n' atthi, ahaæ pana sÅlasampannassa dhÅtaraæ dÃtukÃmo ime mÃïavake vÅmaæsanto evaæ akÃsiæ, mama dhÅtà tumhaæ\<*<8>*>/ ¤eva anucchavikÃ" ti dhÅtaraæ alaækaritvà Bodhisattassa adÃsi, sesamÃïavake "tumhehi ÃbhatÃbhataæ\<*<9>*>/ tumhÃkaæ geham eva nethÃ" 'ti Ãha. Satthà "iti kho bhikkhave\<*<10>*>/ dussÅlamÃïavakà attano dussÅlatÃya taæ itthiæ na labhiæsu, itaro paï¬itamaïavo sÅlasampannatÃya la- bhÅti\<*<11>*>/" vatvà abhisambuddho hutvà itarà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ ca nando ca sukhavacchano\<*<13>*>/ vajjho\<*<14>*>/ addhuvasÅlo\<*<15>*>/ ca te dhammaæ jahum atthikÃ\<*<16>*>/. || Ja_IV:19 ||>@ @@ Tattha dujjacco ti Ãdayo cha\<*<17>*>/ jeÂÂhamÃïavakÃ\<*<18>*>/, tesaæ nÃmaæ gaïhi, avasesÃnaæ nÃmaæ agahetvà sabbasaÇgÃhikavasen' eva te dhammaæ jahu- matthikÃ\<*<16>*>/ ti Ãha, tattha te ti sabbe pi te mÃïavà dhammaæ ti itthi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add na. 2 Bid omit na. 3 Bid add nÃma. 4 Bid -te. 5 Bid su¤¤aæ. 6 Ck nÃ, Bid omit nÃma. 7 so all four MSS. 8 Cs tumhÃka¤ corr. to tumha¤, Bi tuyha¤. 9 Bid ÃbhaÂÃbhaÂaæ. 10 Bid add te. 11 Bid labhatÅti. 12 Bd sujacco, Bi succo. 13 Bid -va¬hito. 14 Bi vajho, Bd va¬ho? Cks vejjo. 15 Bi andhaca-, Bd andhÃca-. 16 Bid -mattikÃ. 17 Ck ja, Bi sa, Cs omits cha. 18 Bid jeÂhakamÃ-. >/ #<[page 020]># %<20 IV. CatukkanipÃta. 1. Vivaravagga. (31.)>% paÂilÃbhasabhÃvaæ jahumatthikÃ\<*<1>*>/ ti jahuatthikÃ\<*<2>*>/ ayam eva và pÃÂho, ma- kÃro pana\<*<3>*>/ vya¤janasandhivasena vutto, idaæ vuttaæ hoti: sabbe pi te mÃïavà tÃya itthiyÃ\<*<4>*>/ atthikà va hutvà attano dussÅlatÃya taæ itthipaÂilÃbhasabhÃvam\<*<5>*>/ jahiæsu\<*<6>*>/, brÃhmaïo cà 'ti itaro pana sÅlasampanno brÃhmaïo kathaæ hi\<*<7>*>/ kena kÃraïena taæ itthipaÂilÃbhaæ\<*<8>*>/ jahissati, sabbadhammÃnan ti imasmiæ ÂhÃne lokiyÃni pa¤ca sÅlÃni dasa sÅlÃni tÅïi sucaritÃni sabbadhammà nÃma, tesaæ so\<*<9>*>/ pÃraæ gato ti pÃragÆ, dhamman ti vuttappakÃram eva dhammaæ so\<*<10>*>/ pÃleti rakkhati, dhitimà ti sÅlarakkhanÃdhitiyÃ\<*<11>*>/ samannÃgato, sacca- nikkamo ti sacce\<*<12>*>/ sabhÃvabhÆte\<*<13>*>/ yathÃvutte\<*<14>*>/ sÅladhamme\<*<15>*>/ nikkamena samannÃgato Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne tÃni pa¤cabhikkhusatÃni arahatte pa- tiÂÂhahiæsu) "Tadà Ãcariyo SÃriputto ahosi, paï¬itamÃïavo pana aham evÃ" 'ti. SÅlavÅmaæsanajÃtakaæ\<*<16>*>/. $<6. SujÃtajÃtaka.>$ Kiæ aï¬akà ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto Malli- kaæ\<*<17>*>/ deviæ Ãrabbha kathesi. Ekadivasaæ kira ra¤¤o tÃya saddhiæ sirivivÃdo ahosi, sayanakalaho ti pi vadanti yeva. RÃjà kujjhitvà tassà atthibhÃvam pi\<*<18>*>/ na jÃnÃti. MallikÃ\<*<19>*>/ "Satthà ra¤¤o mayi kuddhabhÃvaæ na jÃnÃti\<*<20>*>/, ma¤¤e\<*<21>*>/" ti cintesi. SatthÃpi ¤atvà "imesaæ samaggabhÃvaæ karissÃmÅti" pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaram ÃdÃya pa¤cabhikkhusataparivÃro\<*<22>*>/ SÃvatthiæ pavisitvà rÃjadvÃram agamÃsi. RÃjà TathÃgatassa pattaæ gahetvà nivesanaæ pavesetvà pa¤¤attÃsane nisÅdÃpetvà Buddha-pamukhassa saæghassa\<*<23>*>/ dakkhiïodakaæ datvà yÃgukhajjakaæ Ãhari\<*<24>*>/. Satthà pattaæ hat- thena\<*<25>*>/ pidahitvà "mahÃrÃja kahaæ devÅti" Ãha. "Kiæ bhante tÃya, attano yasena mattà esÃ" ti\<*<26>*>/. "MahÃrÃja, sayam eva yasaæ datvà mÃtugÃmaæ ukkhipitvà tÃya katassa aparÃdhassa asahanan nÃma ayuttan" ti. RÃjà Satthu vacanaæ sutvà taæ pakkosÃpesi. Sà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -mattikÃ. 2 Bid jahimattikÃ. 3 Bid pada. 4 Bd adds paÂilÃbha sabhÃvam jahiyÃ. 5 Cs itthiæ-. 6 Bi vijahiæsu 7 Bid jahoti. 8 Bid -bhasabhÃvaæ. 9 Bid so tesaæ. 10 Bid yo. 11 Bid -na-. 12 Bid sacca. 13 Bi -to, Bd -tena, Cs -teti. 14 Bid -ttena. 15 Bid -mma. 16 Bid add pa¤camaæ. 17 Cs -kà corr. to -kaæ, Bi -ka, Bd -kÃ. 18 Bid omit pi. 19 Bi adds devÅpissa, Bd devipi. 20 Bid -tÅti. 21 Bid omit ma¤¤e. 22 Bid pa¤casatabhikkhu-. 23 Bid bhikkhusa-. 24 Ck -rati, Bi -ritvÃ. 25 Bid hatthena pattaæ. 26 Bid mattÃyÃti. >/ #<[page 021]># %< 6. SujÃtajÃtaka. (306.) 21>% SatthÃraæ parivisi. Satthà "a¤¤ama¤¤aæ samaggehi bhavituæ\<*<1>*>/ vaÂ- ÂatÅti\<*<2>*>/" sÃmaggiyarasassa vaïïaæ kathetvà pakkÃmi. Tato paÂÂhÃya ubho samaggavÃsaæ vasiæsu. BhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso, Satthà ekavacanen' eva ubho samagge akÃ- sÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' Ãhaæ ete ekovÃden' eva\<*<3>*>/ samagge akÃsin" ti vatvÃ\<*<4>*>/ atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa atthadhammÃnusÃsako amacco ahosi. Ath' ekadivasaæ rÃjà mahÃvÃtapÃnaæ\<*<5>*>/ vivaritvà rÃjaÇgaïaæ oloka- yamÃno aÂÂhÃsi. Tasmiæ khaïe ekà païïikadhÅtà abhirÆpà paÂhamavaye ÂhitÃ\<*<6>*>/ badarapacchiæ sÅse katvà "badarÃni gaï- hatha\<*<7>*>/, badarÃni gaïhathÃ\<*<8>*>/" 'ti vadamÃnà rÃjaÇgaïena gac- chati\<*<9>*>/. RÃjà tassà saddaæ sutvÃ\<*<10>*>/ paÂibaddhacitto hutvà as- sÃmikabhÃvaæ ¤atvà pakkosÃpetvà taæ aggamahesiÂÂhÃne Âha- petvà mahantaæ yasaæ adÃsi. Sà ra¤¤o piyà ahosi manÃpÃ. Ath' ekadivasaæ rÃjà suvaïïataÂÂake badarÃni khÃdanto nisÅdi\<*<11>*>/. SujÃtà devÅ rÃjÃnaæ badarÃni khÃdantaæ disvà "mahÃrÃja, kin nÃma\<*<12>*>/ tumhe khÃdathÃ" 'ti pucchantÅ paÂha- maæ gÃtham Ãha: @*>/ ime deva nikkhittà kaæsamallake upalohitakà vaggÆ, te\<*<14>*>/ me akkhÃhi pucchito ti. || Ja_IV:21 ||>@ Tattha kiæ aï¬akÃ\<*<13>*>/ ti kiæ phalÃni nÃm' etÃnÅti\<*<15>*>/ parimaï¬alavasena pana aï¬akà ti Ãha, kaæsamallake ti suvaïïataÂÂake, upalohitakà ti rattavaïïÃ, vaggÆ ti vokkhÃ\<*<16>*>/ nimmalÃ. RÃjà kujjhitvà "badarapakkavÃïijake\<*<17>*>/ païïikagahapati- kassa dhÅte\<*<18>*>/ attano kulasantakÃni badarÃni pi na jÃnÃsÅti", vatvà dve gÃthà abhÃsi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs vasituæ. 2 Ck vaddhatÅti, Bi paÂhatÅti, Bd vattatÅti 3 Cs ekovÃreïeva corr. to -vÃdeneva, Bd ekavÃreneva, Bi ekavacaneneva. 4 Bid add tehi yÃcito. 5 Bid omit mahÃ. 6 Bid add sujÃtà nÃma. 7 Bd kiïÃtha. 8 Bd kiïÃthÃ. 9 Bid agamÃsi. 10 Bid add tÃya. 11 Bid add tadÃ. 12 Bi nÃmetaæ, Bd nÃmapetaæ 13 Bid -kÃni. 14 Bid taæ. 15 Bid etÃni. 16 Ck vokkÃ, Bid cokkhÃ. 17 Bid -païïavÃnijjake. 18 Bd dhitÃ. >/ #<[page 022]># %<22 IV. CatukkanipÃta. 1. Vivaravagga. (31.)>% @*>/ devi bhaï¬u nantakavÃsinÅ\<*<2>*>/ ucchaÇgahatthà pacinÃsi tassà te koliyaæ phalaæ. || Ja_IV:22 ||>@ @*>/ na ramati, bhogà vippajahanti taæ, tatth' ev' imaæ paÂinetha\<*<4>*>/ yattha kolaæ pacissatÅti. || Ja_IV:23 ||>@ Tattha bhaï¬Æ ti muï¬asÅsà hutvÃ, nantakavÃsinÅti\<*<5>*>/ jiïïapilotika- nivatthÃ, ucchaÇgahatthà pacinÃsÅti aÂaviæ pavisitvà aækusakena sÃkhan nametvÃ\<*<6>*>/ ocitocitaæ hatthena ucchaÇge pakkhipanavasena ucchaÇgahatthà hutvà pacinÃsi ocinÃsi, tassà te koliyaæ phalan ti tassà tava evaæ pacinantiyÃ\<*<7>*>/ yaæ mayaæ idÃni khÃdÃma imaæ\<*<8>*>/ koliyaæ kuladattikaæ\<*<9>*>/ phalan ti attho, u¬ayhate na ramatÅti ayaæ jambÅ imasmiæ rÃjakule vasamÃnà lohakum- bhiyaæ pakkhittà viya ¬ayhati nÃbhiramati, bhogà ti rÃjabhogà imaæ alak- khikaæ vippajahanti, yattha kolaæ pacissatÅti yattha gantvà puna badaram eva pacinitvÃ\<*<10>*>/ vikkiïantÅ jÅvikaæ kappessati tatth' eva naæ nethà 'ti\<*<11>*>/ Bodhisatto "Âhapetvà maæ a¤¤o ime samagge kÃtuæ na sakkhissati\<*<12>*>/, rÃjÃnaæ sa¤¤Ãpetvà imissà anikka¬¬hanaæ ka- rissÃmÅti" cintetvà catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ deva SujÃtÃya, mÃssÃ\<*<14>*>/ kujjhi rathesabhà 'ti. || Ja_IV:24 ||>@ Tass' attho: mahÃrÃja ete evarÆpà pamÃdadosÃya sampattÃya\<*<15>*>/ nÃriyà honti na na honti\<*<16>*>/, etaæ evarÆpe ucce ÂhÃne Âhapetvà idÃni ettakassa apa- rÃdhassa asahanaæ nÃma na {yuttaæ} tumhÃkaæ, tasmà khama\<*<17>*>/ deva SujÃtÃya, etissÃ\<*<18>*>/ mà kujjhi rathesabha\<*<19>*>/ rathajeÂÂhakà 'ti\<*<20>*>/. RÃjà tassa vacanena deviyà taæ aparÃdhaæ sahitvà yathÃ- ÂhÃne yeva naæ Âhapesi. Tato paÂÂhÃya ubho samaggavÃsaæ vasiæsu. Satthà imaæ desanaæ\<*<21>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà BÃrÃïasirÃjà KosalarÃjà ahosi, SujÃtà MallikÃ, amacco\<*<22>*>/ aham evÃ" 'ti. SujÃtajÃtakaæ\<*<23>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks tvaæ. 2 Bi nandavÃsini, Bd nandakavÃsini. 3 Cs u¬¬a-. 4 Bid pati-. 5 Bi nandagÃvÅsiniti. 6 Bid sÃkhaæ nÃ-. 7 Bid pacinÃya ocinÃya. 8 Bid idaæ. 9 Bid -yaæ. 10 Bid vici-. 11 Bid add vadati. 12 Bid -tÅti. 13 Bid khamatha. 14 Cs mÃssu, Bid mÃsu. 15 Bid pamattÃya. 16 Bid omit nana honti. 17 Bid khamatha. 18 Bid etissà sujÃtÃya. 19 Bid -bhà ti. 20 Bid add attho. 21 Bid dhammade-. 22 Bid add pana 23 Bid chaÂhaæ. >/ #<[page 023]># %< 7. PalÃsajÃtaka. (307.) 23>% $<7. PalÃsajÃtaka.>$ Acetanaæ brÃhmaïÃ\<*<1>*>/ 'ti. Idaæ Satthà parinibbÃnama¤ce nipanno ùnandattheraæ Ãrabbha kathesi. So h' Ãyasmà "ajja rattiyaæ paccÆsasamaye Satthà parinibbÃyissatÅti" ¤atvà "aha¤ c' amhi sekho karaïÅyo\<*<2>*>/ Satthu ca me parinibbÃnaæ bhavissati\<*<3>*>/, pa¤cavÅsati vassÃni Satthu kataæ upaÂÂhÃnaæ nipphalaæ bhavissatÅti" sokÃbhi- tunno\<*<4>*>/ uyyÃnovarake\<*<5>*>/ kapisÅse\<*<6>*>/ Ãlambitvà parodi. Satthà taæ apas- santo "kahaæ bhikkhave ùnando" ti pucchitvà tam atthaæ sutvÃ\<*<7>*>/ pakkosÃpetvÃ\<*<8>*>/ "katapu¤¤o si tvaæ ùnanda, padhÃnam anuyu¤ja\<*<9>*>/, khippaæ hosi anÃsavo\<*<10>*>/, mà cintayi\<*<11>*>/, idÃni tayà mama kataæ upaÂ- ÂhÃnaæ kiækÃraïà nipphalaæ bhavissati, yassa te pubbe sarÃgÃdikÃle pi mama kataæ upaÂÂhÃnaæ nipphalaæ nÃhosÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto BÃrÃïasito avidÆre palÃsarukkhadevatà hutvà nibbatti. Tadà BÃrÃïasivÃsino\<*<12>*>/ devatÃmaÇgalikÃ\<*<13>*>/ ahesuæ niccaæ balikaraïÃdÅsu payuttÃ. Ath' eko duggatabrÃhmaïo "aham p' ekaæ\<*<14>*>/ devataæ paÂijaggissÃmÅti" ekassa unnatap- padese\<*<15>*>/ Âhitassa mahato\<*<16>*>/ palÃsarukkhassa mÆlaæ samaæ nit- tiïaæ\<*<17>*>/ katvà parikkhipitvà vÃlikaæ\<*<18>*>/ okirÃpetvÃ\<*<19>*>/ sammajjitvà rukkhe\<*<20>*>/ gandhapa¤caÇgulikÃni datvà mÃlÃgandhadhÆpehi pÆ- jetvà dÅpaæ jÃletvà "sukhaæ sayÃ\<*<21>*>/" 'ti vatvà rukkhaæ padak- khiïaæ katvà pakkamati. Dutiyadivase\<*<22>*>/ pÃto va gantvà su- khaseyyaæ pucchati. Ath' ekadivasaæ rukkhadevatà cintesi: "ayaæ brÃhmaïo ativiya maæ paÂijaggati, imaæ brÃhmaïaæ vÅmaæsitvà yena kÃraïena maæ paÂijaggati taæ dassÃmÅti\<*<23>*>/" sà tasmiæ\<*<24>*>/ brÃhmaïe\<*<25>*>/ Ãgantvà rukkhamÆlaæ\<*<26>*>/ sammajjante ma- hallakabrÃhmaïavesena samÅpe Âhatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -ïa asuïantan. 2 Bid saka-. 3 Bid -tÅti. 4 Bid -bhibhÆto. 5 Bd uyyÃnadvÃrakoÂhake. 6 Bid -saæ. 7 Bi kathesi. Bd kathasi taæ. 8 Bi adds ovaditvÃ, Bd ovÃditvÃ. 9 Bid -jÃhi. 10 Bid anÃsavo hohi ùnanda. 11 Cs cintesi. 12 Bid add manussÃ. 13 Bid -tÃnaæmaÇ-. 14 Bid pi ekaæ. 15 Cs Bid -tapa-. 16 Ck mahÃto, Bd bahato. 17 Bi nithinaæ, Bd natinaæ, Ck nittinaæ, Cs nittinaæ corr. to -ïaæ. 18 Bid vÃlu- 19 Bid okiritvÃ. 20 Bid rukkhaæ. 21 Bid seyyÃsi. 22 Bid dutiyatatiyadi-. 23 Bid pucchissÃmi. 24 Bid add khaïe. 25 Bid add ca 26 Bid -le. >/ #<[page 024]># %<24 IV. CatukkanipÃta. 1. Vivaravagga. (31.)>% @*>/ kissa hetÆ 'ti. || Ja_IV:25 ||>@ Tattha asuïantan ti acetanaæ nÃma asuïantaæ, jÃno ti tuvam jÃna- mÃno hutvÃ, dhuvaæ appamatto ti niccappamatto. Taæ sutvà brÃhmaïo dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ dhanassa hetÆ 'ti. || Ja_IV:26 ||>@ Tattha dÆre suto ti brÃhmaïa ayaæ rukkho dÆre suto vissuto\<*<3>*>/, na ÃsannaÂÂhÃne yeva pÃkaÂo, brahà cà ti mahanto ca, dese Âhito ti unnate same bhÆmippadese Âhito, bhÆtanivÃsarÆpo ti devatÃnivÃsabhÃvo addhà ettha mahesakkhadevatà nivutthÃ\<*<4>*>/ bhavissati\<*<5>*>/, te ca dhanassa hetÆ 'ti ima¤ ca rukkhaæ ye c' ettha rukkhe nivutthà bhÆtà te\<*<6>*>/ ca dhanassa hetu namassÃmi na nikkÃraïÃ\<*<7>*>/ ti. Taæ sutvà rukkhadevatà brÃhmaïassa pasannà "ahaæ brÃhmaïa imasmiæ rukkhe nibbattadevatÃ, mà bhÃyi, dhanaæ te dassÃmÅti" taæ assÃsetvà attano vimÃnadvÃre mahantena devatÃnubhÃvena ÃkÃse Âhatvà itarà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ moghà te assu\<*<9>*>/ pariphanditÃni\<*<10>*>/. || Ja_IV:27 ||>@ @*>/ parivÃrito pubbaya¤¤o uÊÃro tass' esa\<*<12>*>/ mÆlasmiæ nidhÅ\<*<13>*>/ nikhÃto adÃyÃdo\<*<14>*>/, gaccha, taæ uddharÃhÅti. || Ja_IV:28 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ti. 2 Bi omits ca. 3 Ck -te, Cs -te corr. to -to. 4 Ck ti vutthÃ, Cs tiv- corr. to niv-, Bd nivuttÃ, Bi omits vutthÃ. 5 Bid -tÅti. 6 Bi rukkhe devatà te, Bd rukkhe nivutthà devatà te. 7 Bd -raïÃyÃ. 8 Ck -sa, Cs -sa corr. to -se. 9 Cks assa. 10 Ck parivan-, Cs paripan- corr. to pariphan-, Bi pariman-, Bd paribandhitÃni. 11 Bid milakkhu. 12 Bi tassevasamma. Bd tassevasa. 13 Cs nidhiæ, Ck nidhin, Bid nidhi. 14 Ck adÃyado, Cs adÃyado corr. to adÃyÃdo. >/ #<[page 025]># %< 8. JavasakuïajÃtaka. (308.) 25>% Tattha yathÃnubhÃvan ti yathÃsatti yathÃbalaæ, kata¤¤utan ti tayà mayhaæ kataguïaæ jÃnanto taæ attani vijjamÃnaæ kata¤¤utaæ pekkhamÃno, Ãgammà 'ti ÃgantvÃ, sataæ sakÃse ti sappurisÃnaæ santike, moghÃti moghÃni, pariphanditÃnÅti sukhaseyyÃpucchanavasena vÃcÃ\<*<1>*>/ phanditÃni\<*<2>*>/ sammajjanÃdi- kÃraïena kÃyaphanditÃni\<*<3>*>/ ca tava kathaæ\<*<4>*>/ aphalÃni bhavissanti, yo tindu- rukkhassÃ\<*<5>*>/ 'ti yo esa tindurukkhassa parato\<*<6>*>/ pilakkhurukkho\<*<7>*>/ Âhito ti vimÃnadvÃre Âhità va hatthaæ pasÃretvà dasseti, parivÃrito ti ÃdÅsu tassa pilakkhurukkhassa\<*<7>*>/ mÆle, esa te\<*<8>*>/ rukkhamÆlaæ parikkhipitvà nihitatÃya\<*<9>*>/ sam- parivÃrito\<*<10>*>/, pubbe pi\<*<11>*>/ yiÂÂhaya¤¤Ãvasena purimasÃmikÃnaæ uppannattÃ\<*<12>*>/ pub- baya¤¤o, anekanidhikumbhÅbhÃvena mahantattà uÊÃro, bhÆmiæ khaïitvà Âhapi- tattà nikhÃto, idÃni dÃyÃdÃnaæ abhÃvato adÃyÃdo, idaæ vuttaæ hoti: esa taæ rukkhamÆlaæ parikkhipitvà gÅvÃya gÅvaæ paharantÅnaæ kumbhÅnaæ\<*<13>*>/ vasena mahÃnidhi nikhÃto assÃmiko, gaccha naæ\<*<14>*>/ uddharitvà ganhà 'ti. Eva¤ ca pana vatvà sà devatà "brÃhmaïa, tvaæ etaæ uddharitvà gaïhanto kilamissasi, gaccha tvaæ, aham eva\<*<15>*>/ tava gharaæ netvà asukasmiæ\<*<16>*>/ asukasmi¤ ca ÂhÃne nidahis- sÃmi, tvaæ yÃvajÅvaæ etaæ dhanaæ paribhu¤janto dÃnaæ dehi sÅlaæ rakkhÃ\<*<17>*>/" 'ti brÃhmaïassa ovÃdaæ datvà taæ dhanaæ attano ÃnubhÃvena tassa ghare patiÂÂhÃpesi. Satthà imam desanaæ\<*<18>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà brÃhmaïo ùnando ahosi, rukkhadevatà aham evÃ" 'ti. PalÃsa- jÃtakaæ\<*<19>*>/. $<8. JavasakuïajÃtaka.>$ Akaramhase te kiccan ti. Idaæ Satthà Jetavane\<*<20>*>/ viharanto Devadattassa akata¤¤Ætaæ Ãrabbha kathesi --pe-- "na bhikkhave Devadatto idÃn' eva pubbe pi\<*<21>*>/ akata¤¤Æ yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Himavantapadese\<*<22>*>/ rukkhakoÂÂhasakuïo\<*<23>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid vÃcÃya. 2 Bi parassavarahitÃya, Bd pharussavirahitÃya. 3 Bid -bandhitÃni. 4 Bid kataæ. 5 Bi yo tindurukkhassa paro milakkhu, Bd -ssa puro milakkhu. 6 Cs pha-, Bd pÆrato. 7 Bid mi- 8 Bi mÆle eva etthakaæ, Bd mÆle eva esa taæ. 9 Bd nidahitattÃ. 10 Bid pari-. 11 Bid omit pi. 12 Bid uppannatÃya. 13 Bid nidhikumbhinaæ. 14 Cs Bi taæ. 15 Bid add taæ. 16 Cks omit asukasmiæ. 17 Bid -Ãhi. 18 Bid dhammade-. 19 Bid add sattamam. 8. See Five JÃtakas p. 12, cfr. Weber, Ind. Stud. 3,128. 20 Bid veÊuvane. 21 Bid idÃneva pubbepi devadatto. 22 Bi -ppa-. 23 Bi -koÂhakasa-, Bd -koÂÂakasa-. >/ #<[page 026]># %<26 IV. CatukkanipÃta. 1. Vivaravagga. (31.)>% hutvà nibbatti. Ath' ekassa sÅhassa maæsaæ khÃdantassa aÂÂhi gale laggi, galo uddhumÃyi, gocaraæ gaïhituæ na sak- koti, kharà vedanà vattanti\<*<1>*>/. Atha naæ so sakuïo goca- rapasuto disvà sÃkhÃya nilÅno "kin te samma dukkhatÅti\<*<2>*>/" pucchi. So tam atthaæ Ãcikkhi. "Ahan te samma etaæ aÂÂhiæ apaneyyaæ, bhayena\<*<3>*>/ te mukhaæ pavisituæ na visahÃmi, khÃdeyyÃsi pi\<*<4>*>/ man" ti. "Mà bhÃyi samma, nÃhan taæ khÃ- dÃmi, jÅvitaæ me dehÅti". So "sÃdhÆ" 'ti taæ passena\<*<5>*>/ ni- pajjÃpetvà "ko jÃnÃti kiæ p' esa karissatÅti\<*<6>*>/" cintetvà yathà mukhaæ pidahituæ na sakkoti tathà tassa adharoÂÂhe ca utta- roÂÂhe ca daï¬akaæ Âhapetvà mukhaæ pavisitvà aÂÂhikoÂiæ tuï¬ena pahari. AÂÂhi patitvà gataæ. So aÂÂhiæ pÃtetvà sÅ- hassa mukhato nikkhamanto daï¬akaæ tuï¬ena paharitvà pÃ- tento nikkhamitvà sÃkhagge nilÅyi\<*<7>*>/. SÅho nÅrogo\<*<8>*>/ hutvà eka- divasaæ\<*<9>*>/ vanamahisaæ vadhitvà khÃdati. Sakuïo "vimaæ- sissÃmi nan" ti tassa uparibhÃge sÃkhÃya nilÅyitvà tena sad- dhiæ sallapanto\<*<10>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha akaramhase te\<*<11>*>/ ti bho sÅha, mayam\<*<12>*>/ pi tava ekaæ kiccaæ akarimha, yaæ balaæ ahuvamhase ti yaæ amhÃkaæ balaæ ahosi tena ba- lena tato ki¤ci ahÃpetvÃ\<*<13>*>/ akarimha yeva\<*<14>*>/. Taæ sutvà sÅho dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ jÅvasÅti. || Ja_IV:30 ||>@ Taæ sutvà sakuïo itarà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ yasmiæ kata¤¤utà n' atthi niratthà tassa sevanÃ. || Ja_IV:31 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pavatÅti, Bd pavattati. 2 Bid dukkhan ti. 3 Bid add pana. 4 Bid omit pi. 5 Bid vÃmapa-. 6 Bid jÃnÃti ko passati kiæ me bhavissatÅti. 7 all four MSS. niliyi. 8 all four MSS. ni-. 9 Bid add ekaæ. 10 Bid -pento. 11 Bid add kiccan. 12 Ck yam, Cs yaæ corr. to mayam. 13 Ck ÃhapetvÃ. Cs Ãhapetvà corr. to ahÃpetvÃ. 14 Cks seva 15 Bid yampi. 16 Bd apatikÃraæ, Bi aparikÃraïaæ. >/ #<[page 027]># %< 9. ChavakajÃtaka (309.) 27>% @*>/ anakkosaæ sanikaæ\<*<2>*>/ tamhà apakkame ti. || Ja_IV:32 ||>@ Tattha akata¤¤uæ ti kataguïaæ ajÃnantaæ, akattÃran ti sayaæ ki¤ci akarontaæ, sammukhaciïïenà ti sammukhe katena guïena, anusuyya- manakkosan ti taæ puggalaæ na usÆyanto\<*<3>*>/ na akkosanto\<*<4>*>/ sanikaæ\<*<5>*>/ tamhà puggalÃ\<*<6>*>/ apagaccheyyà 'ti. Evaæ vatvà so sakuïo pakkÃmi. Satthà imaæ desanaæ\<*<7>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà sÅho Devadatto ahosi, sakuïo pana aham evÃ" 'ti. JavasakuïajÃtakaæ\<*<8>*>/. $<9. ChavakajÃtaka.>$ Sabbam idaæ\<*<9>*>/ carimavatan\<*<10>*>/ ti. Idaæ Satthà Jeta- vane viharanto chabbaggiye\<*<11>*>/ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ Vinaye vitthÃrato Ãgatam eva. Ayam pan' ettha saækhepo. Satthà chab- baggiye pakkosÃpetvà "saccaæ kira tumhe bhikkhave nÅce Ãsane nisÅditvà ucce Ãsane nisinnassa dhammaæ desethÃ" 'ti pucchitvà "evaæ bhante" ti vutte te bhikkhÆ garahitvà "ayuttaæ bhikkhave tumhÃkaæ mama dhamme agÃravakaraïaæ, porÃïakapaï¬ità hi nÅce Ãsane nisÅditvÃ\<*<12>*>/ bÃhiramante pi vÃcente garahiæsÆ\<*<13>*>/" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto caï¬Ãlayoniyaæ nibbattitvÃ\<*<14>*>/ vayappatto ku- Âumbaæ saïÂhapesi\<*<15>*>/. Tassa bhariyà ambadohaÊinÅ\<*<16>*>/ hutvà taæ Ãha: "icchÃm' ahaæ sÃmi\<*<17>*>/ ambaæ khÃditun" 'ti. "Bhadde, imasmiæ kÃle ambaæ n' atthi, a¤¤aæ ki¤ci ambilaphalaæ\<*<18>*>/ ÃharissÃmÅti\<*<19>*>/". "SÃmi, ahaæ\<*<20>*>/ ambaæ labhamÃnà va jÅvis- sÃmi, alabhamÃnÃya\<*<21>*>/ me jÅvitaæ n' atthÅti". So tassà paÂi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck ana-. 2 Ck saï-. 3 Ck sÆyanto, Cs suyanto, Bi ussuyanto, Bd ussuyyanto. 4 Ck na asakko-, Bi na sakko-, Bd anakkosanto. 5 so all four MSS. 6 Bid papapu-. 7 Bid dhammade-. 8 Bid omit java and add aÂhamaæ. 9 Bid ida¤. 10 Bid makatan. 11 Bid add bhikkhÆ. 12 Bid add ucce Ãsane nisÅdante. 13 Bi garahamakaæsÆ. 14 Bid add so. 15 Ck saïÂhÃ- 16 Bid omit amba. 17 Cks sÃmÅti, Bid sÃmi icchÃmahaæ. 18 Bid omit ambila 19 Bid add Ãha 20 Bid omit sÃmi ahaæ. 21 Bid -nÃ. >/ #<[page 028]># %<28 IV. CatukkanipÃta. 1. Vivaravagga. (31.)>% baddhacitto "kahaæ nu kho ambaæ\<*<1>*>/ labhissÃmÅti" cintesi. Tena kho pana samayena BÃrÃïasira¤¤o uyyÃne ambo dhuva- phalo hoti. So "tato ambapakkaæ Ãharitvà imissà dohaÊaæ paÂippassambhessÃmÅti\<*<2>*>/" rattibhÃge uyyÃnaæ gantvà ambaæ abhirÆhitvÃ\<*<3>*>/ sÃkhÃya sÃkhaæ ambaæ olokento vicari\<*<4>*>/. Tassa tathà karontass' eva ratti vibhÃyi\<*<5>*>/. So cintesi: "sace idÃni\<*<6>*>/ otaritvà gamissÃmi disvà maæ\<*<7>*>/ `coro' ti gahessanti\<*<8>*>/, rattibhÃge gamissÃmÅti". Ath' ekaæ viÂapaæ abhirÆhitvà nilÅno acchi. Tadà BÃrÃïasirÃjà purohitassa santike mante gaïhÃti\<*<9>*>/, so uyyÃnaæ pavisitvà ambarukkhamÆle uccÃsane\<*<10>*>/ nisÅditvà Ãcariyaæ nÅcÃsane\<*<11>*>/ nisÅdÃpetvà mante gaïhi\<*<12>*>/. Upari ni- sinno\<*<13>*>/ cintesi: "yÃva\<*<14>*>/ adhammiko ayaæ rÃjÃ\<*<15>*>/ uccÃsane ni- sÅditvà mante gaïhÃti\<*<16>*>/, brÃhmaïo pi adhammiko yo nÅcÃsane\<*<11>*>/ nisÅditvÃ\<*<17>*>/ vÃceti, aham pi adhammiko yo mÃtugÃmassa vasaæ gantvà mama\<*<18>*>/ jÅvitaæ agaïetvà ambaæ ÃharÃmÅti\<*<19>*>/" so ruk- khato otaranto ekaæ olambanisÃkhaæ gahetvà tesaæ ubhinnam pi antare patiÂÂhÃsi\<*<20>*>/, "mahÃrÃja, ahaæ naÂÂho, tvaæ thÆlo\<*<21>*>/, purohito mato\<*<22>*>/" ti Ãha. So ra¤¤Ã "kiækÃraïÃ" ti puÂÂho pa- Âhamaæ gÃtham Ãha: @*>/, ubho dhammaæ na passati\<*<24>*>/, ubho pakatiyà cutà yo cÃyaæ\<*<25>*>/ sajjhÃpayati\<*<26>*>/ yo ca dhammaæ adhÅyatÅti. (cfr. Vinaya IV p.204; Dhp. p. 215,28) || Ja_IV:33 ||>@ Tattha sabbam idaæ carimavatan\<*<27>*>/ ti yaæ amhehi tÅhi janehi kataæ sabbam idaæ kiccaæ lÃmakaæ nimmariyÃdaæ adhammikaæ, evaæ attano cora- bhÃvaæ tesa¤ ca mantesu agÃravaæ garahitvà puna itare\<*<28>*>/ yeva garahanto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid ambaphalaæ. 2 Bid -bhi-. 3 Bid add nilino. 4 Bd vicarati. 5 Cs vihÃyi corr. to vibhÃyi, Ck vihÃyi, Bi vibhÃya. 6 Bid -neva 7 Bid maæ disvÃ. 8 Bid gaïhissanti. 9 Ck gaïhati, Bid uggaïhissÃmÅti 10 Bid ucce Ãs-. 11 Bid nice Ãs- 12 Bi uggaïhiti, Bd uggaïhati. 13 Bid so upari nilino. 14 Bid omit yÃva. 15 Bd adds yo. 16 Ck gaïhati, Bi uggaïhiti, Bd uggaïhÃti. 17 Bd adds uccÃsane nisinnassa mantaæ. 18 Cks -gÃmassa vÃhasà maæ. 19 Bi ÃharissÃmÃti, Bd ÃharissÃmiti. 20 Bid patiÂhÃya. 21 Bid muÊho. 22 Bi luddho, Bd luddo. 23 Ck carivamataæ, Bid carimaæ kataæ. 24 Bid -anti. 25 Bid add mante. 26 Bid sÃjhÃpeti. 27 Bi -makatan, Bd maækatan. 28 Bid add dve. >/ #<[page 029]># %< 9. ChavakajÃtaka. (309.) 29>% ubho dhammaæ na passantÅti\<*<1>*>/ Ãdim Ãha, tattha ubho ti\<*<2>*>/ dve\<*<3>*>/ pi janà garukÃrÃrahaæ\<*<4>*>/ porÃïakadhammaæ na passanti, tato ca dhammapakatito cutÃ, dhammo hi paÂhamuppattivasena pakati nÃma, vuttam pi c' etaæ: Dhammo have\<*<5>*>/ pÃtur ahosi pubbe pacchà adhammo udapÃdi loke ti, yo cÃyan ti yo ca ayaæ nÅcÃsane nisÅditvà mante sajjhÃpeti\<*<6>*>/ yo ca uccÃsane\<*<7>*>/ nisÅditvà adhÅyatÅti. Taæ sutvà brÃhmaïo dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhu¤je suciæ\<*<9>*>/ maæsÆpasecanaæ\<*<10>*>/, tasmà etaæ na sevÃmi dhammaæ isibhi sevitan ti. || Ja_IV:34 ||>@ Tass' attho: ahaæ hi bho imassa ra¤¤o santakaæ sÃlÅnaæ odanaæ suciæ paï¬araæ nÃnappakÃrÃya maæsavikatiyà sittaæ\<*<11>*>/ maæsÆpasecanaæ\<*<12>*>/ bhu¤- jÃmi, tasmà udare baddho hutvà etaæ esitaguïehi isibhi sevitaæ dhammaæ na sevÃmÅti. Taæ sutvà itaro\<*<13>*>/ dve gÃthà abhÃsi: @*>/, pacant' a¤¤e pi\<*<15>*>/ pÃïino, mà tvaæ adhammo Ãcarito\<*<16>*>/ asmà kumbham\<*<17>*>/ ivÅbhida\<*<18>*>/. || Ja_IV:35 ||>@ @*>/ dhanalÃbha¤ ca brÃhmaïa yà vutti vinipÃtena adhammacaraïena và ti. || Ja_IV:36 ||>@ Tattha paribbajà 'ti ito a¤¤attha gaccha, mahÃ\<*<20>*>/ ti ayaæ loko nÃma mahÃ, pacanta¤¤e\<*<21>*>/ pÅti imasmiæ JambudÅpe a¤¤e pi pÃïino pacanti\<*<22>*>/, na ayam ev' eko rÃjÃ, asmà kumbhamivÃ\<*<23>*>/ 'ti pÃsÃïo ghaÂaæ viya, idaæ vuttaæ hoti: yaæ tvaæ\<*<24>*>/ a¤¤attha agantvÃ\<*<25>*>/ idha vasanto adhammaæ Ãcarasi\<*<26>*>/ so adhammo evaæ Ãcarito pÃsÃïo ghaÂaæ viya mà taæ\<*<27>*>/ bhindi\<*<28>*>/, dhiratthÆ\<*<29>*>/ 'ti gÃthÃya ayaæ saækhepattho: brÃhmaïa yo esa evaæ tava yasalÃbho ca dhanalÃbho ca\<*<30>*>/ dhi-r-atthu taæ, garahÃma taæ mayaæ\<*<31>*>/, kasmÃ? yasmà ayaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck passanti, Cs passÃmi corr. to passÃti. 2 Cs pi. 3 Bid ime dve. 4 Bi garuækÃrÃ-, Bd garuækÃra, Cs garukÃrarahà corr. to -rÃrahaæ. 5 Bd vo corr. to ve, Bi bÃve. 6 Cs -si. 7 Bid ucce Ãs-. 8 Bi odhanaæ, Bd odanaæ, cfr. Dhp. p. 215. 9 Cs Bd suci, Bi sukhi 10 Bid maæsu-, Cs -sevanaæ. 11 Cs sittÃ, Bi sata. 12 Cs -sevanÃ. 13 Cks -rÃ, Bd -re. 14 Cks paribbajamhÃloke, Bi paranippajja pahÃbrahme, Bd -mahÃbrahme. 15 Ck -aæ¤eva, Cs paccantaæ¤eva corr. to pacan-, Bi paccanta¤¤epi, Bd paccatta¤¤epi. 16 Bid acari. 17 Cs -bham corr. to bhÃæ. 18 Bi ivabhÅdÃ, Bd ivabhidÃ. 19 Cks yasaælÃ-. 20 Cs mhÃ. 21 Bi paccanta¤¤e, Bd paccatta¤¤e. 22 Bid paccanti. 23 Bid -vabhidÃ. 24 Cks yan taæ. 25 Cs Ãgantvà corr. to ag-, Bid ÃgantvÃ. 26 Ck -risÅ, Cs -risÅ corr. to -rasÅ, Bi ÃcarisÅ, Bd acarasi. 27 Bi tvaæ. 28 Bd -diti. 29 Bd dhÅratthutan. 30 Bi vaïïalobho ca, Bd ceva dhanalÃbho ca, Cks omit dhanalÃbho ca. 31 Ck -hÃma yaæ, Cs -hÃma kaæ mayà corr. to -taæ mayÃ. >/ #<[page 030]># %<30 IV. CatukkanipÃta. 1. Vivaravagga. (31.)>% tayà laddhalÃbho Ãyatiæ apÃyesu vinipÃtanahetu nÃsampatti ca\<*<1>*>/ adhammacaraïena jÅvitavutti nÃma hoti, yà c' esà vutti iminà ÃyativinipÃtena idha adhammacaraïena và nippajjati kiæ tÃya, tena taæ evaæ vadÃmÅti. Ath' assa dhammakathÃya\<*<2>*>/ rÃjà pasÅditvà "bho purisa, kiæjÃtiko sÅti" pucchi. "Caï¬Ãlo ahaæ devÃ" 'ti. "Bho, sace tvaæ jÃtisampanno abhavissa rajjaæ te adassaæ\<*<3>*>/, ito paÂÂhÃya pana ahaæ divà rÃjà bhavissÃmi, tvaæ rattiæ rÃjà hohÅti" attano kaïÂhe pilandhanapupphadÃmaæ tassa gÅvÃya\<*<4>*>/ pilandhÃpetvà taæ nagaraguttikaæ akÃsi. Ayaæ nagaragutti- kÃnaæ kaïÂhe rattapupphadÃmalabhanassa\<*<5>*>/ vaæso. Tato paÂ- ÂhÃya ca pana rÃjà tass' ovÃde Âhatvà Ãcariye\<*<6>*>/ gÃravaæ katvÃ\<*<7>*>/ nÅce Ãsane nisinno\<*<8>*>/ mante gaïhi\<*<9>*>/. Satthà imaæ dhammadesanam Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, caï¬Ãlaputto pana aham evÃ" 'ti. ChavakajÃtakaæ\<*<10>*>/. $<10. SayhajÃtaka.>$ SasamuddapariyÃyan\<*<11>*>/ ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ukkaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. So\<*<12>*>/ SÃvatthi- yaæ piï¬Ãya caranto ekaæ abhirÆpaæ\<*<13>*>/ itthiæ disvà ukkaïÂhito sÃ- sane anabhirami\<*<14>*>/. Atha naæ\<*<15>*>/ bhikkhÆ Bhagavato dassesuæ\<*<16>*>/. So BhagavatÃ\<*<17>*>/ "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaïÂhito\<*<18>*>/" ti puÂÂho "saccan" ti vatvà "ko taæ ukkaïÂhÃpesÅti" vutte tam atthaæ Ãrocesi. Satthà "kasmà tvaæ evarÆpe niyyÃnikasÃsane pabbajitvà ukkaïÂhi\<*<19>*>/, pubbe paï¬ità purohitaÂÂhÃnaæ labhantÃ\<*<20>*>/ naæ\<*<21>*>/ paÂikkhipitvà pabba- jiæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto purohitassa brÃhmaïiyà kucchismiæ\<*<22>*>/ paÂisandhiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid omit ca. 2 Ck dhammikatÃya, Cs dhammakathÃya corr. to dhammikatÃya? 3 Ck adassa, Cs adassa corr. to adassaæ, Bid ahaæ dassaæ. 4 Bid -yaæ. 5 Bid -dÃmapilandhana. 6 Bid -yassa. 7 Bid karitvÃ. 8 Bid nisÅditvÃ. 9 Bid uggaïhÃti. 10 Cs javakajÃ-, Bi savajÃ-, Bid add navamam. 11 Bid -parisÃsan. 12 Bid add hi. 13 Bid add alaÇkatapaÂiyattaæ. 14 Bid nÃbhiramati. 15 Bid omit naæ. 16 Bid Ãrocesuæ. 17 Cks bhagavÃ, Bid -to. 18 Bid add sÅ. 19 Bid ukkaïÂhito sÅti. 20 Bid -tÃpi. 21 Bid taæ. 22 Bid -imhi. >/ #<[page 031]># %< 10. SayhajÃtaka. (310.) 31>% gahetvÃ\<*<1>*>/ ra¤¤o puttena saddhiæ ekadivase jÃyi\<*<2>*>/. RÃjà "atthi nu kho me koci puttena saddhiæ ekadivase jÃto" ti amacce pucchi. "Atthi mahÃrÃja purohitassa putto" ti. RÃjà naæ\<*<3>*>/ ÃharÃpetvà dhÃtÅnaæ datvà puttena saddhiæ ekato va\<*<4>*>/ paÂijaggÃpesi, ubhinnam pi ÃbharaïÃni c' eva pÃnabhojanÃdÅni ca ekasadisÃn' eva ahesuæ. Te vayappattà ekato va Takka- silaæ gantvà sabbasippÃni uggaïhitvà Ãgamaæsu. RÃjà put- tassa oparajjaæ\<*<5>*>/ adÃsi, mahÃyaso ahosi. Tato paÂÂhÃya Bodhisatto rÃjaputtena saddhiæ ekato va\<*<4>*>/ khÃdati pivati sa- yati, a¤¤ama¤¤aæ vissÃso thiro ahosi. AparabhÃge rÃjaputto pitu accayena rajje patiÂÂhÃya mahÃsampattiæ anubhavi. Bo- dhisatto cintesi: "mayhaæ sahÃyo rajjam anusÃsati\<*<6>*>/, sallak- khitakkhaïe yeva kho\<*<7>*>/ pana mayhaæ purohitaÂÂhÃnaæ dassati, kim me gharÃvÃsena, pabbajitvà vivekam anubrÆhessÃmÅti\<*<8>*>/" so mÃtÃpitaro vanditvà pabbajjaæ anujÃnÃpetvà mahÃsampattiæ cha¬¬etvÃ\<*<9>*>/ ekako\<*<10>*>/ va nikkhamitvà Himavantaæ pavisitvà manorame bhÆmibhÃge païïasÃlaæ mÃpetvà isipabbajjaæ pab- bajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà jhÃnakÅÊaæ kÅÊanto vihÃsi. Tadà rÃjà naæ\<*<3>*>/ anussaritvà "mayhaæ sahÃyo na pa¤¤Ãyati, kahaæ so" ti pucchi. Amaccà tassa pabbajita- bhÃvaæ Ãrocetvà "ramaïÅye kira vanasaï¬e vasatÅti" Ãhaæsu. RÃjà tassa vasanokÃsaæ pucchitvà Sayhaæ\<*<11>*>/ nÃma amaccaæ\<*<12>*>/ "gaccha, sahÃyaæ me gahetvà ehi, purohitaÂÂhÃnam assa das- sÃmÅti" Ãha. So "sÃdhÆ" 'ti paÂisuïitvà BÃrÃïasito nik- khamma\<*<13>*>/ anupubbena paccantagÃmaæ patvà tattha khandhÃ- vÃraæ Âhapetvà vanacarakehi\<*<14>*>/ saddhiæ Bodhisattassa vasano- kÃsaæ gantvà Bodhisattaæ païïasÃladvÃre suvaïïapaÂimaæ viya nisinnaæ\<*<15>*>/ disvà vanditvà ekamantaæ nisÅditvà katapaÂi- santhÃro "bhante, rÃjà te\<*<16>*>/ purohitaÂÂhÃnaæ dÃtukÃmo Ãga- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid gaïhitvÃ. 2 Bid vijÃyi. 3 Bid taæ. 4 Bid omit va. 5 Bid upa-. 6 Bid -ssÃsatÅti. 7 Bid so, Cks ko khÃ. 8 all four MSS. -hi-. 9 Cks cha¬¬hetvÃ. 10 Bi ekato, Cs ekato corr. to ekako. 11 Bid seyhaæ. 12 Cs adds pakkosÃpetvÃ. 13 Bid nikkhamitvÃ, Cs nikkamma. 14 Bid -rikehi. 15 Cs -nno. 16 Cs ti, Bid tuyhaæ. >/ #<[page 032]># %<32 IV. CatukkanipÃta. 1. Vivaravagga. (31.)>% manaæ\<*<1>*>/ icchatÅti" Ãha. Bodhisatto "tiÂÂhatu, purohitaÂÂhÃnaæ ahaæ sakalaæ KÃsikosalaæ JambudÅparajjaæ cakkavattisirim eva và labhanto pi na gacchissÃmi\<*<2>*>/, na hi paï¬ità sakiæ jahi- takilese puna gaïhanti, sakiæ jahitaæ hi nuÂÂhubhakkheÊasa- disaæ\<*<3>*>/ hotÅti" vatvà imà gÃthà abhÃsi: @*>/ mahiæ sÃgarakuï¬alaæ na icche saha nindÃya, evaæ Sayha\<*<5>*>/ vijÃnahi\<*<6>*>/. || Ja_IV:37 ||>@ @*>/ yasalÃbhaæ dhanalÃbha¤ ca brÃhmaïa (cfr. Supra. p. 29) yà vutti vinipÃtena adhammacaraïena vÃ. || Ja_IV:38 ||>@ @*>/ paribbaje sà eva\<*<9>*>/ jÅvikà seyyo\<*<10>*>/ yà cÃdhammena esanÃ. || Ja_IV:39 ||>@ (Cfr. supra II. p. 422). @*>/ paribbaje a¤¤aæ ahiæsayaæ loke api rajjena taæ varan ti. || Ja_IV:40 ||>@ Tattha sasamuddapariyÃyan\<*<11>*>/ ti pariyÃyo\<*<12>*>/ vuccati parivÃro, samudde parivÃretvà Âhitena cakkavÃÊapabbatena saddhiæ samuddasaækhÃtena vÃ\<*<13>*>/ pari- vÃrena saddhin ti attho, mahiæ\<*<14>*>/ sÃgarakuï¬alan ti sÃgaramajjhe dÅpa- vasena Âhitattà tassa kuï¬alabhÆtan ti attho, nindÃyà 'ti jhÃnasukhasampannaæ pabbajjaæ cha¬¬etvÃ\<*<15>*>/ issariyaæ gaïhÅti imÃya nindÃya, SayhÃ\<*<16>*>/ 'ti taæ nÃ- menÃlapati, vijÃnahÅti\<*<17>*>/ dhammaæ vijÃnÃhi, yà vutti vinipÃtenà 'ti yà purohitaÂÂhÃnavasena{\<*<18>*>/} laddhà yasalÃbhadhanalÃbhavutti jhÃnasukhena tato\<*<19>*>/ attavinipÃtanasaækhÃtena vinipÃtena tato\<*<20>*>/ gantvà issariyamadamattassa adham- macaraïena và hoti taæ vuttiæ dhi-i-atthu, pattamÃdÃyà 'ti bhikkhÃbhÃjanaæ gahetvÃ, anÃgÃro\<*<8>*>/ ti api ahaæ agÃravirahito parakulesu careyyaæ\<*<21>*>/, sà eva\<*<22>*>/ jÅvikà ti sà eva me\<*<23>*>/ jÅvikà seyyo varatarÃ\<*<24>*>/, yà cÃdhammenà 'ti yà ca adhammena esanÃ, idaæ vuttaæ hoti (cfr. Milinda p. 220): yà adhammena esanà tato esà va jÅvikà sundaratarà ti, ahiæsayan ti aviheÂhento, api rajjenà 'ti evaæ paraæ aviheÂhento kapÃlahatthassa mama jÅvikakappanaæ rajjenÃpi varaæ uttaman ti. Iti so punappuna\<*<25>*>/ yÃcantam\<*<26>*>/ pi taæ paÂikkhipi. Sayho\<*<27>*>/ pi tassa manaæ alabhitvÃ\<*<28>*>/ vanditvà gantvÃ\<*<29>*>/ tassa anÃga- manabhÃvaæ ra¤¤o Ãrocesi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi adds vo, Bd te. 2 Bi Ãga-. 3 Cs -khela-, Bi niÂhukhela-, Bd duÂhukhela-. 4 Bid -parisÃsaæ. 5 Bid seyha. 6 Bid -nÃhi. 7 Bid taæ. 8 Bid -re. 9 Bid yeva. 10 Bd seyyà 11 Bid -parisÃsan. 12 Bid parisÃso. 13 Bid cakkavÃÊa. 14 Bid omit mahiæ. 15 Bi cha¬¬he-. 16 Bid seyhÃ. 17 Bid -nÃ-. 18 Bi viticchÃvasena, Bd mahicchÃvasena 19 Bi jhÃnaæ sukhato, Bd jÃnasukhato. 20 Bd ito. 21 Bid cariyaæ. 22 Bid yeva. 23 Bi omits me, Bd evam eva. 24 Bid -ro. 25 Bid -naæ. 26 Bid -to. 27 Bi seyyo, Bd seyho. 28 Bid add taæ. 29 Bid ÃgantvÃ. >/ #<[page 033]># %< 1. PucimandajÃtaka. (311.) 33>% Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale patiÂ- Âhahi, apare pi bahÆ sotÃpattiphalÃdÅni sacchikariæsu) Tadà rÃjà ùnando ahosi, Sayho\<*<2>*>/ SÃriputto, purohitaputto\<*<3>*>/ aham evà 'ti. SayhajÃtakaæ\<*<4>*>/. Vivaravaggo\<*<5>*>/ paÂhamo. 2. PUCIMANDAVAGGA. $<1. PucimandajÃtaka.>$ UÂÂhehi corà 'ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viharanto Ãyas- mantaæ MahÃmoggallÃnaæ Ãrabbha kathesi. There\<*<6>*>/ kira RÃja- gahaæ nissÃya\<*<7>*>/ Ara¤¤akuÂikÃya viharante\<*<8>*>/ eko coro nagaradvÃragÃme ekasmiæ gehe sandhiæ chinditvà hatthasÃraæ\<*<9>*>/ ÃdÃya palÃyitvà the- rassa kuÂipariveïaæ pavisitvà "idha mayham Ãrakkho bhavissatÅti", therassa païïasÃlamukhe\<*<10>*>/ nipajji. Thero tassa pamukhe sayitabhÃ- vaæ ¤atvà tasmiæ Ãsaækam katvà "corasaæsaggo\<*<11>*>/ nÃma na vaÂÂa- tÅti" nikkhamitvà "mà idha sayÅti" nÅhari\<*<12>*>/. So coro tato nik- khamitvà padaæ mocetvÃ\<*<13>*>/ palÃyi. Manussà ukkam ÃdÃya corassa padÃnusÃrena tattha Ãgantvà tassa ÃgataÂÂhÃnaÂhitaÂÂhÃnanisinnaÂÂhÃ- nasayitaÂÂhÃnÃni disvà "coro ito Ãgato, idha Âhito, idha nisinno, iminà ÂhÃnena palÃto, na diÂÂho no" ti ito c' ito ca pakkhanditvÃ\<*<14>*>/ adisvà va paÂigatÃ\<*<15>*>/. Punadivase thero pubbaïhasamaye\<*<16>*>/ RÃjagahe piï¬Ãya caritvà piï¬apÃtapaÂikkanto VeÊuvanaæ gantvà taæ pavattiæ Satthu Ãrocesi. Satthà "na kho MoggallÃna tvaæ ¤eva Ãsaækitabba- yuttakaæ\<*<17>*>/ Ãsaæki\<*<18>*>/, porÃïakapaï¬itÃpi ÃsaækiæsÆ\<*<19>*>/" 'ti vatvà therena yÃcito atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dhammade-. 2 Bi seyyo, Bd seyho. 3 Bid tÃpaso pana. 4 Bid seyya-- dasamaæ. 5 Bid kaliÇgavaggo. 6 Bid -ro. 7 Bid upani-. 8 Bid -to. 9 Bi kattasÃ-, Bd hatthena sÃ-. 10 Bi -lÃya paÂimukhe, Bd -lÃya pamukhe. 11 Bid corena saddhiæ saæsaggo. 12 Cks sayitÅtÅhari. 13 Bid bhedÃpetvÃ. 14 Bid pakkan-. 15 Bid pati-. 16 Bid -yaæ. 17 Bid saæki-. 18 Bid ÃsaÇkaæ kari. 19 Bid ÃsaÇkaæ kariæsÆ. >/ #<[page 034]># %<34 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimandavagga. (32.)>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto nagarassa susÃnavane nimbarukkhe\<*<1>*>/ devatà hutvà nibbatti. Ath' ekadivasaæ nagaradvÃragÃme katakam- macoro taæ susÃnavanaæ pÃvisi. TadÃ\<*<2>*>/ pana tattha nimbo ca assattho cà 'ti dve jeÂÂhakarukkhÃ\<*<3>*>/. Coro nimbarukkhassa\<*<4>*>/ mÆle bhaï¬ikaæ Âhapetvà nipajji. Tasmiæ pana kÃle core\<*<5>*>/ gahetvà nimbasÆle\<*<6>*>/ uttÃsenti. Atha sà devatà cintesi: "sace\<*<7>*>/ manussà Ãgantvà imaæ coraæ gaïhissanti imassa\<*<8>*>/ nimbarukkhassa\<*<9>*>/ sÃkhaæ chinditvà sÆlaæ katvà etaæ uttÃsessanti\<*<10>*>/, evaæ sante rukkho nassissati, handa naæ ito nÅharissÃmÅti" sà tena saddhiæ sallapantÅ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha rÃjÃno ti rÃjapurise sandhÃya vuttaæ, kibbisakÃrakan ti dÃ- ruïasÃhasikacorakammakÃrakaæ. Iti naæ vatvà "yÃva taæ rÃjapurisà na gaïhanti tÃva a¤- ¤attha gacchÃ\<*<11>*>/" 'ti {bhÃyÃpetvÃ} palÃpesi. Tasmiæ palÃte as- satthadevatà dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha vane jÃtassa tiÂÂhato ti nimbo\<*<12>*>/ vane jÃto c' eva Âhito ca, devataæ\<*<13>*>/ pana tattha nibbattattà rukkhasamudÃcÃren' eva samudÃcari\<*<14>*>/. Taæ sutvà nimbadevatà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/: coraæ gahetvà rÃjÃno gÃme kibbisakÃrakaæ appenti\<*<16>*>/ nimbasÆlasmiæ, tasmiæ me\<*<17>*>/ saækate\<*<18>*>/ mano ti. || Ja_IV:43 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -kkha. 2 Bid add ca. 3 Bd adds santi. 4 Bid -kkha. 5 Cks -ro. 6 Bid -lena. 7 Bid add ettha. 8 Bid -sseva. 9 Cks nimba. 10 Bi attÃseyyaæ, Bd uttÃseyyaænti. 11 Bid gacchÃhÅ. 12 Bid rukkho. 13 Bid -tÃ. 14 Bid -caratÅti. 15 Cs mantaran. 16 Ck abbenti, Bi apenti, Cs accenti. 17 Cks ce. 18 Ck saækamato, Bi saÇgate-. >/ #<[page 035]># %< 1. PucimanadajÃtaka. (311.) 35>% Tattha assatthà 'ti purimanayen' eva tasmiæ nibbattadevataæ\<*<1>*>/ samudÃ- carati, mama corassa cantaran ti mama corassa ca ekato avasanakÃraïaæ, appenti\<*<2>*>/ nimbasÆlasmin ti imasmiæ kÃle rÃjÃno\<*<3>*>/ coraæ nimbasÆle Ãvu- ïanti\<*<4>*>/, tasmiæ me saækate mano ti tasmiæ kÃraïe mama cittaæ saækati, sace\<*<5>*>/ hi imaæ sÆle Ãvuïissanti\<*<6>*>/ vimÃnaæ me nassissati, atha sÃkhÃya olam- bessanti, vimÃne me kuïapagandho bhavissati, tenÃha: evaæ\<*<7>*>/ palÃpesin ti\<*<8>*>/. Evaæ tÃsaæ devatÃnaæ a¤¤ama¤¤aæ sallapantÅnaæ ¤eva\<*<9>*>/ bhaï¬asÃmikà ukkÃhatthà padÃnusÃrena Ãgantvà corassa sayi- taÂÂhÃnaæ disvà "ambho idÃni\<*<9>*>/ coro uÂÂhÃya palÃto\<*<10>*>/ ti, na laddho no\<*<11>*>/ coro, sace alabhissÃma\<*<12>*>/ imass' eva\<*<13>*>/ nimbassa mÆle và ÃvuïitvÃ\<*<16>*>/ sÃkhÃya và olambetvà ÃgamissÃmÃ\<*<17>*>/" 'ti vatvà ito c' ito ca pakkhanditvà coraæ adisvà va gatÃ. Te- saæ\<*<18>*>/ sutvà assatthadevatà catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ nÃgataæ bhayaæ, anÃgatabhayà dhÅro ubho loke avekkhatÅti. || Ja_IV:44 ||>@ Tattha rakkheyya\<*<20>*>/ nÃgataæ bhayan ti dve anÃgatabhayÃni diÂÂha- dhammika¤ c' eva samparÃyika¤ ca, tesu pÃpamitte parivajjento\<*<21>*>/ diÂÂha- dhammikaæ rakkhati, tÅïi duccaritÃni parivajjento\<*<21>*>/ samparÃyikaæ rakkhati, anÃgatabhayà ti anÃgatabhayahetukaæ\<*<22>*>/ bhayaæ bhÃyamÃno dhÅro paï¬ito puriso pÃpamittasaæsaggaæ na karoti, tÅhi\<*<23>*>/ dvÃrehi duccaritaæ na carati, ubho loke ti evaæ bhÃyanto h' esa idhalokaparalokasaækhÃte ubho loke avekkhati oloketi, olokayamÃno idhalokabhayena pÃpamitte vajjeti\<*<24>*>/ para- lokabhayena pÃpakammaæ\<*<25>*>/ na karotÅti. Satthà imaæ desanaæ\<*<26>*>/ Ãharitvà jÃtakam samodhÃnesi: "Tadà assatthe nibbattadevatà SÃriputto\<*<27>*>/ ahosi, nimbadevatà aham evÃ" 'ti. PucimandajÃtakaæ\<*<28>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -tÃ. 2 Ck abbentÅti, Cs accentÅti. 3 Cs Bi omit imasmiæ kÃle rÃjÃno. 4 Ck Ãvuïïati. Cs Bd Ãvunanti. 5 Cs same. 6 Cs Bi -ni-. 7 Bd etaæ, Bi tenÃhaæ etaæ. 8 Bi -pesi, Bd -pemi, Bid add attho. 9 Bid -pentÃna¤¤eva. 10 Bid -neva. 11 Ck palÃyano, Cs palÃyato. 12 Cks -te. 13 Bi labhissÃmi, Bd labhissÃma. 14 Cks imassa va naæ. 15 Bi imasseva, Bd imassevanaæ. 16 Ck Bi -ni-, Bd ÃvunetvÃ. 17 Bid ga-. 18 Bid adds vacanaæ. 19 Bid -yyÃ. 20 Ck Bid -yyÃ. 21 Bid -jjanto. 22 Bid -taæ. 23 Bid add pi. 24 Ck vajjesi, Bi vivajjeti, Bd vissajjeti. 25 Bid pÃpaæ. 26 Bid dhammade-. 27 Bid Ãnando. 28 Bid add paÂhamaæ. >/ #<[page 036]># %<36 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimandavagga. (32.)>% $<2. KassapamandiyajÃtaka.>$ Api Kassapa mandiyà ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ mahallakabhikkhuæ\<*<1>*>/ Ãrabbha kathesi. SÃvatthi- yaæ kir' eko kulaputto kÃmesu ÃdÅnavaæ disvà Satthu santike pab- bajitvà kammaÂÂhÃne anuyutto nacirass' eva arahattaæ pÃpuïi. Tas- sÃparabhÃge\<*<2>*>/ mÃtà kÃlam akÃsi. So mÃtu accayena pitara¤ ca kaniÂÂhabhÃtika¤ ca pabbÃjetvà Jetavane vasitvÃ\<*<3>*>/ vassÆpanÃyikasamaye cÅvarapaccayassa sulabhataæ sutvà ekaæ gÃmakavÃsaæ\<*<4>*>/ gantvà tayo pi tatth' eva\<*<5>*>/ vassaæ upagantvà vutthavassÃ\<*<6>*>/ Jetavanam eva aga- maæsu\<*<7>*>/. Daharabhikkhu JetavanassÃsannaÂÂhÃne\<*<8>*>/ "sÃmaïera theraæ\<*<9>*>/ vissÃmetvÃ\<*<10>*>/ ÃneyyÃsi, ahaæ puretaraæ gantvà pariveïaæ paÂijaggis- sÃmÅti" Jetavanaæ pÃvisi. Mahallakathero saïikaæ\<*<11>*>/ gacchati\<*<12>*>/. SÃmaïero punappuna sÅsena uppÅÊento viya "gaccha bhante" ti taæ balakkÃrena neti. Thero "tvaæ maæ avasaæ\<*<13>*>/ ÃnesÅti\<*<14>*>/" puna ni- vattitvà koÂito paÂÂhÃya gacchati. Tesaæ evaæ a¤¤ama¤¤aæ kalahaæ karontÃnaæ ¤eva suriyo\<*<15>*>/ atthaægato\<*<16>*>/, andhakÃro jÃto. Itaro pi pariveïaæ sammajjitvà udakaæ paÂÂhapetvÃ\<*<17>*>/ tesaæ Ãgamanaæ apas- santo ukkaæ gahetvà paccuggantvÃ\<*<18>*>/ te Ãgacchante disvà "ki¤ cirÃ- yitthÃ" 'ti pucchi. Mahallako taæ kÃraïaæ kathesi. So te dve pi vissÃmetvÃ\<*<19>*>/ saïikaæ\<*<20>*>/ Ãnesi. Taæ divasaæ BuddhupaÂÂhÃnass' okÃ- saæ\<*<21>*>/ na labhi. Atha naæ dutiyadivase BuddhupuÂÂhÃnaæ Ãgantvà vanditvÃ\<*<22>*>/ nisinnaæ Satthà "kadà Ãgato sÅti" pucchi. "Hiyyo bhante" ti. "Hiyyo Ãgantvà ajja BuddhupaÂÂhÃnaæ karosÅti\<*<23>*>/". So "Ãma bhante" ti vatvà taæ kÃraïaæ Ãcikkhi. Satthà mahallakaæ\<*<24>*>/ gara- hitvà "na esa idÃn' eva evarÆpaæ kammaæ karoti, pubbe pi akÃsi, idÃni pana tena tvaæ kilamito, pubbe\<*<25>*>/ paï¬ite kilamesÅti" vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto KÃsinigame\<*<26>*>/ brÃhmaïakule nibbatti. Tassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -kaæ-. 2 Bid tassa ap- 3 so all four MSS. instead of vasi, te? 4 Cs -kavÃ- corr. to -kÃvÃ-, Bid gÃmavÃ-. 5 Ck tatthe, Cs tattha. 6 Cks vutta-, Bid vuÂha-. 7 Bi Ãg-, Bd Ãgamiæsu. 8 Cs -nassa asana corr. to -Ãsana-, Bid -nassa Ãsanna-. 9 Bid -ïera tvaæ theraæ. 10 Bid visametvÃ. 11 Cs sani- corr. to saïi-, Bid sani-. 12 Cks gacchà ti. 13 Bid attano vasaæ. 14 Bd anvessati. 15 Cks -ye. 16 Bd atthaÇgamito. 17 Bd upathap-. 18 Bi paccuggamanaæ katvÃ. 19 Bd visamitvÃ. 20 Ck sani-, Cs sani- corr. to saïi-, 21 Bd -nassa ok-. 22 Bd omits vanditvÃ. 23 Cks karohÅti. 24 Bid add theraæ. 25 Bid add pi. 26 Cs kÃsigÃme, Bid kÃsikani-. >/ #<[page 037]># %< 2. KassapamandiyajÃtaka. (312.) 37>% vayappattassa\<*<1>*>/ mÃtà kÃlam akÃsi. So mÃtu sarÅrakiccaæ katvà mÃsaddhamÃsaccayena ghare vijjamÃnaæ dhanaæ dÃnaæ datvà pitara¤ ca kaniÂÂhabhÃtara¤ ca\<*<2>*>/ gahetvà Himavantapadese devadattiyaæ vakkalaæ gahetvà isipabbajjaæ pabbajitvà u¤- chÃcariyÃya mÆlaphalehi\<*<3>*>/ yÃpento ramaïÅye vanasaï¬e vasi. Himavante pana vassÃratte acchinnadhÃre deve vassante na sakkà hoti khandhamÆlaæ\<*<4>*>/ khaïituæ\<*<5>*>/ na phalÃphalÃni\<*<6>*>/ ca, païïÃni ca patanti, tÃpasà yebhuyyena Himavantato otaritvÃ\<*<7>*>/ manussapathe vasanti. Tadà Bodhisatto pi\<*<8>*>/ pitara¤ ca kaniÂ- ÂhabhÃtara¤ ca gahetvà manussapathe {vasitvÃ} puna Himavante pupphitaphalite\<*<9>*>/ te ubho pi gahetvà Himavante attano assa- mapadaæ Ãgacchanto assamassÃvidÆre\<*<10>*>/ suriye atthamente\<*<11>*>/ "tumhe saïikaæ\<*<12>*>/ ÃgaccheyyÃtha, ahaæ purato gantvà assa- maæ paÂijaggissÃmÅti" vatvà te ohÃya gato. KhuddakatÃpaso pitarà saddhiæ saïikaæ\<*<13>*>/ gacchanto taæ kaÂippadese\<*<14>*>/ sÅsena uppÅÊento\<*<15>*>/ gacchati\<*<16>*>/. Mahallako "tvaæ\<*<17>*>/ maæ na\<*<18>*>/ attano ruciyà ÃnesÅti" paÂinivattitvà koÂito paÂÂhÃya Ãgacchati. Evaæ tesaæ kalahaæ karontÃnaæ ¤eva andhakÃro ahosi. Bodhisatto pi païïasÃlaæ sammajjitvà udakaæ upaÂÂhapetvÃ\<*<19>*>/ ukkaæ ÃdÃya paÂipathaæ Ãgacchanto\<*<20>*>/ te disvà "ettakaæ kÃlaæ kiæ karitthÃ\<*<21>*>/" 'ti Ãha. KhuddakatÃpaso pitarà kata- kÃraïaæ kathesi. Bodhisatto ubho pi te saïikaæ\<*<22>*>/ netvà parikkhÃraæ paÂisÃmetvà pitaraæ nahÃpetvÃ\<*<23>*>/ pÃdadhovana- makkhanapiÂÂhisambÃhanÃni\<*<24>*>/ katvà aÇgÃrakapallaæ\<*<25>*>/ upaÂÂha- petvà paÂippassaddhakilamathaæ\<*<26>*>/ pitaraæ upanisÅditvà "tÃta, taruïadÃrakà nÃma mattikabhÃjanasadisÃ, muhutten' eva bhij- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add kÃle. 2 Cks omit kaniÂÂhabhÃtara¤ca. 3 Bi vanamÆlaphalehi, Bd vanamÆlaphalÃphalehi. 4 Bid kanda-. 5 Ck khani-, Cs khani- corr. to khaïi-. 6 Bid phalÃni. 7 Bid nikkhamitvÃ. 8 Bid omit pi. 9 Bid pupphite-. 10 Cs assÃvi-. 11 Bid atthaÇgamite. 12 Ck Bd sani-, Cs sani- corr. to saïi-. 13 Bid sani-, Cs sani- corr. to saïi-. 14 Bid katipahÃre. 15 Bid viya. 16 Bid adds taæ balakkÃrena neti. 17 Bi tam. 18 Bid omit na. 19 Bid upaÂhÃ-, Bd adds aticirÃyati. 20 Bid ga-. 21 Bid karissathÃ. 22 Cs sani- corr. to saïi-. 23 Ck nÃhÃ-, Bid nhÃ-. 24 Bid -nÃdÅni. 25 -llakaæ. 26 Cs -saddhaæ-. >/ #<[page 038]># %<38 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimandavagga (32.)>% janti, sakiæ bhinnakÃlato paÂÂhÃya puna na sakkà honti gha- Âetuæ, te akkosante pi mahallakehi\<*<1>*>/ adhivÃsetabbÃ\<*<2>*>/" ti vatvà pitaraæ ovadanto\<*<3>*>/ imà gÃthà Ãha\<*<4>*>/: @*>/ hanti vÃ, sabban taæ khamate dhÅro, paï¬ito taæ titikkhati. || Ja_IV:45 ||>@ @*>/ puna, bÃlà pattà va bhijjanti, na te samatham ajjhagÆ. || Ja_IV:46 ||>@ @*>/ sandhi tesaæ na jÅrati yo cÃdhipannaæ jÃnÃti yo ca jÃnÃti desanaæ. || Ja_IV:47 ||>@ @@ Tattha Kassapà 'ti pitaraæ nÃmenÃlapati, mandiyà ti mandabhÃvena\<*<8>*>/ taruïatÃya, yuvà sapati hanti và ti taruïadÃrako akkosati pi paharati pi, dhÅro ti dhikkitapÃpo\<*<9>*>/, dhÅ\<*<10>*>/ vuccati pa¤¤Ã, tÃya samannÃgato ti pi attho, itaraæ pana imassa\<*<11>*>/ vevacanaæ, ubhayenÃpi sabban taæ bÃladÃrakehi kataæ aparÃdhaæ mahallako dhÅro paï¬ito sahati titikkhatÅti dasseti, sandhiyyare ti puna mittabhÃvena sandhiyyanti ghaÂÅyanti, bÃlà pattà và ti bÃlakà pana mattikapattÃ\<*<12>*>/ va bhijjanti, na te samathamajjhagÆ ti te bÃlakà appamatta- kam pi vivÃdaæ katvà veravÆpasamanaæ\<*<13>*>/ na vindanti\<*<14>*>/ nÃdhigacchanti, ete bhiyyo ti ete dve janà bhinnÃpi puna samÃgacchanti, sandhÅti mittasandhi, tesaæ ti tesaæ ¤eva dvinnaæ\<*<15>*>/ na jÅrati, yo cÃdhipannan ti yo ca attanÃ\<*<16>*>/ adhipannaæ atikkantaæ asmiæ kataæ dosaæ jÃnÃti, desanan ti yo ca tena attano dosaæ jÃnantena\<*<17>*>/ pi naæ\<*<18>*>/ accayadesanaæ\<*<19>*>/ patigaïhituæ\<*<20>*>/ jÃnÃti, yo paresÃdhipannÃnan ti yo paresaæ adhipannÃnaæ dosenÃdhibhÆtÃnaæ{\<*<21>*>/} aparÃdhakÃrakÃnaæ\<*<22>*>/, sayaæ sandhÃtumarahatÅti tesu akhamÃpentesu pi ehi bhadramukha uddesaæ gaïha aÂÂhakathaæ suïa bhÃvanam\<*<23>*>/ anuyu¤ja kasmà paribÃhiro hosÅti evaæ sayaæ sandhÃtuæ arahati mettabhÃvaæ ghaÂeti\<*<24>*>/, eso\<*<25>*>/ evarÆpo mettÃvihÃrÅ uttaritaro mettabhÃrassa\<*<26>*>/ mittadhurÃya ca vahanato bhÃ- ravÃho ti ca dhurandharo ti ca saækhaæ gacchatÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -kohi. 2 Cks -bbo. 3 Bid ovÃdento. 4 Bid abhÃsi. 5 Bid sampaÂi. 6 Cs Bid -dhiyare. 7 Cs samÃsenti. 8 Bid mandiyabhÃ-. 9 Cs dikk- corr. to dhikk-, Bi dhitapÃpo, Bd vigatapÃpo, and adds viriyavÃ. 10 Cs Bd dhi, Bi dhirÃ. 11 Bid -sseva. 12 Ck -kÃ-. 13 Bid -samathaæ. 14 Cks vindati. 15 Bd has added sandhi. 16 Bid -no. 17 Cs -te. 18 Bid desitaæ in the place of pi nam. 19 Cs -dosÃnaæ, Ck -dosanaæ. 20 Bid paÂi-. 21 Bid dosena abhibhÆ-. 22 Bid -dhakÃraïaæ. 23 Ck suna bhÃvanÃm, Cs suna bhÃvanÃm corr. to suïa-, Bi suna bhÃvanam, Bd sukà bhÃvanam. 24 Bid mitta-. 25 Cs so. 26 Cs Bd mitta-, Bi mittabhÃvassa. >/ #<[page 039]># %< 3. KhantivÃdijÃtaka (313.) 39>% Evaæ Bodhisatto pitu ovÃdaæ akÃsi\<*<1>*>/. So pi tato pa- bhuti\<*<2>*>/ ahosi sudanto\<*<3>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<4>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà pità tÃpaso mahallakathero ahosi, khuddakatÃpaso sÃmaïero, pitu ovÃda- dÃyako pana aham evÃ" 'ti KassapamandiyajÃtakaæ\<*<5>*>/. $<3. KhantivÃdijÃtaka.>$ Yo te hatthe ca pÃde cà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ kodhanaæ\<*<6>*>/ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà kathi- tam eva. Satthà pana taæ bhikkhuæ "kasmÃ\<*<7>*>/ tvaæ\<*<8>*>/ akkodhanassa Buddhassa sÃsane pabbajitvà kodhaæ\<*<9>*>/ karosi, porÃïakapaï¬ità sarÅre pahÃrasahasse\<*<10>*>/ patante\<*<11>*>/ hatthapÃdakaïïanÃsÃsu\<*<12>*>/ chijjamÃnesu\<*<13>*>/ parassa\<*<14>*>/ kodhaæ\<*<9>*>/ na kariæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ KalÃbu\<*<15>*>/ nÃma KÃsirÃjÃ\<*<16>*>/ rajjaæ kÃresi. Tadà Bodhisatto asÅtikoÂivibhave brÃhmaïakule nibbattitvà Kuï¬akakumÃro\<*<17>*>/ nÃma mÃïavo hutvà vayap- patto TakkasilÃyaæ\<*<18>*>/ sabbasippÃni uggaïhitvà kuÂumbaæ saï- Âhapetvà mÃtÃpitunnaæ accayena dhanarÃsiæ oloketvà "imaæ dhanaæ uppÃdetvà mama ¤Ãtakà agahetvà va gatÃ, mayà pan' etaæ gahetvà gantuæ vaÂÂatÅti" sabban taæ\<*<19>*>/ dhanaæ viceyya\<*<20>*>/ dÃnavasena yo yaæ arahati\<*<21>*>/ tassa taæ\<*<22>*>/ datvà Himavantaæ pavisitvà pabbajitvà phalÃphalena yÃpento ciraæ vasitvà lo- ïambilasevanatthÃya manussapathaæ gantvÃ\<*<23>*>/ anupubbena BÃ- rÃïasiæ patvà rÃjuyyÃne vasitvà punadivase nagare bhikkhÃya caranto senÃpatissa gehadvÃraæ\<*<24>*>/ sampÃpuïi. SenÃpati 'ssa iriyÃpathe\<*<25>*>/ pasÅditvà gharaæ pavesetvà attano paÂiyÃdita- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid adÃsi. 2 Cs ppa-. 3 Bi daï¬o hoti sunando, Bd danto hoti sudanto. 4 Bid dhammade-. 5 Bid add dutiyaæ. 6 Bid kodhanabhikkhuæ. 7 Bid add pana 8 Bid add bhikkhu. 9 Cks kodhanaæ. 10 Bid -ssena. 11 Bi parivÃrantesu, Bd paharantesu. 12 Ck adds ca. 13 so Ck; Cs -ne, Bid chindamÃnesu. 14 Bd piparesaæ. 15 Bid -pu. 16 Cs kÃsÅ-, Bd kÃsika-. 17 Bid kuï¬ala-. 18 Bd -laæ, Bid add gantvÃ. 19 Bid omit taæ. 20 Bi visajjeyya, Bd visajjeyyà corr to viceyyÃ. 21 Bid Ãharati. 22 Bd tassa taæ taæ. 23 Bid Ãg-. 24 Bid nivesanadvÃ-. 25 Bid -thesu. >/ #<[page 040]># %<40 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimandavagga. (32.)>% bhojanaæ\<*<1>*>/ bhojetvà paÂi¤¤aæ gahetvà tatth' eva rÃjuyyÃne vasÃpesi. Ath' ekadivasaæ KalÃburÃjà surÃmadamatto\<*<2>*>/ nÃÂa- kaparivuto\<*<3>*>/ mahantena yasena uyyÃnaæ gantvà maÇgalasilÃ- paÂÂe sayanaæ attharÃpetvà ekissà piyamanÃpÃya itthiyà aæke\<*<4>*>/ sayi, gÅtavÃditanaccesu chekà nÃÂakitthiyo gÅtÃdÅni pa- yojayiæsu, Sakkassa devara¤¤o viya mahÃsampatti\<*<5>*>/ ahosi, rÃjà niddaæ okkami. Atha tà itthiyo "yass, atthÃya mayaæ gÅtÃ- dÅni payojayÃma so niddaæ upagato, kin no gÅtÃdÅhÅti" vÅïÃ- dÅni turiyÃni tattha tatth' eva cha¬¬etvà uyyÃnaæ pakkantà pupphaphalaphallavÃdÅhi palobhiyamÃnÃ\<*<6>*>/ uyyÃne abhiramiæsu. Tadà Bodhisatto tasmiæ uyyÃne sampupphitasÃlamÆle\<*<7>*>/ pab- bajjÃsukhena vÅtinÃmento mattavaravÃraïo viya nisinno hoti\<*<8>*>/. Atha tà itthiyo caramÃnà taæ disvà "etha ayyà ti\<*<9>*>/, yo\<*<10>*>/ etas- miæ rukkhamÆle pabbajito nisinno yÃva rÃjÃ\<*<11>*>/ pabujjhati tÃv' assa santike ki¤ci ki¤ci\<*<12>*>/ suïamÃnà nisÅdissÃmÃ" 'ti gantvà vanditvà parivÃretvà nisinnà "amhÃkaæ kathetabbayuttakaæ ki¤ci\<*<13>*>/ kathethÃ" 'ti vadiæsu. Bodhisatto tÃsaæ dhammaæ kathesi. Atha sà itthi aækaæ cÃletvà rÃjÃnaæ pabodhesi. RÃjà pabuddho tà apassanto "kahaæ gatà vasaliyo" ti Ãha. "Età mahÃrÃja gantvà ekaæ tÃpasaæ parivÃretvà nisÅdiæsÆ". 'ti\<*<14>*>/. RÃjà kupito\<*<15>*>/ khaggaæ gahetvà "sikkhÃpessÃmi naæ kÆ- ÂajaÂilan" ti vegena agamÃsi. Atha\<*<16>*>/ tà itthiyo rÃjÃnaæ kud- dhaæ{\<*<17>*>/} Ãgacchantaæ disvà tÃsu\<*<18>*>/ vallabhatarà gantvà ra¤¤o hatthÃ\<*<19>*>/ asiæ gahetvà rÃjÃnaæ vÆpasamesuæ. So Ãgantvà Bodhisattassa santike Âhatvà "kiævÃdÅ tvaæ samaïÃ" 'ti pucchi. "KhantivÃdÅ mahÃrÃjÃ" 'ti. "Kà esà khanti nÃmÃ" 'ti. "Akkosantesu paharantesu paribhÃsantesu akujjhana- bhÃvo" ti. RÃjà "passissÃmi\<*<20>*>/ dÃni te khantiyà atthibhÃvan" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -yÃrikaæ-, Bd patiyÃditaæ-. 2 Bid surÃmatto. 3 Bid chekanÃÂaka-. 4 Bid aÇge. 5 Cks -ttiæ. 6 Bid -bha-. 7 Bid supu-. 8 Bid ahosi. 9 Bid omit ti. 10 Cs so. 11 Bd adds na 12 Bid add dhammaæ. 13 Bd adds dhammaæ. 14 Bid add so. 15 Bd kuppi-. 16 Cks add naæ. 17 Bid kuddhabhÃvena. 18 Bi tassa, Bd tÃsu corr. to tassa. 19 Bid hatthe. 20 Bid vimaæsissÃmi. >/ #<[page 041]># %< 3. KhantivÃdijÃtaka. (313.) 41>% ti coraghÃtakaæ\<*<1>*>/ pakkosÃpesi. So attano cÃrittena pharasu¤ ca kaïÂakakasa¤ ca ÃdÃya kÃsÃyanivÃsano rattamÃladharo Ãgantvà rÃjÃnaæ vanditvà "kiæ karomÅti\<*<2>*>/" Ãha. "Imaæ coraæ duÂÂha- tÃpasaæ gahetvà ka¬¬hitvÃ\<*<3>*>/ bhÆmiyaæ pÃtetvà kaïÂakakasaæ gahetvà purato\<*<4>*>/ pacchato\<*<4>*>/ ubhosu ca passesÆ 'ti catusu pi passesu dve pahÃrasahassam assa\<*<5>*>/ dehÅti". So tathà akÃsi. Bodhisattassa chavi\<*<6>*>/ chijji\<*<7>*>/, cammaæ chijji\<*<7>*>/, maæsaæ chijji\<*<7>*>/, lohitaæ paggharati. Puna rÃjà "kiævÃdÅ tvaæ bhikkhÆ" 'ti Ãha. "KhantivÃdÅ mahÃrÃjà 'ti, tvaæ pana mayhaæ camman- tare khantÅti ma¤¤asi\<*<8>*>/, na\<*<9>*>/ mayhaæ cammantare khanti, tayà pana\<*<10>*>/ daÂÂhuæ asakkuïeyye\<*<11>*>/ hadayabbhantare mama khanti patiÂÂhitÃ, mahÃrÃjÃ" 'ti. Puna coraghÃtako "kiæ karomÅti" pucchi. "Imassa kÆÂajaÂilassa ubho hatthe chindÃ\<*<12>*>/" 'ti. So pharasuæ gahetvà gaï¬iyÃ\<*<13>*>/ Âhapetvà hatthe chindi. Atha naæ "pÃde chindÃ" 'ti Ãha. PÃde\<*<14>*>/ chindi. HatthapÃdakoÂÅhi ghaÂacchiddehi lÃkhÃraso\<*<15>*>/ viya lohitaæ paggharati. Puna\<*<16>*>/ rÃjà "kiævÃdÅ sÅti" pucchi. "KhantivÃdÅ\<*<17>*>/ mahÃrÃja\<*<18>*>/, tvaæ pana mayhaæ hatthapÃdakoÂisu khanti atthÅti ma¤¤asi\<*<19>*>/, n' atth' esà ettha, mayhaæ hi\<*<20>*>/ khanti gambhÅraÂÂhÃne patiÂÂhitÃ" ti. So "kaïïanÃsam assa chindÃ\<*<12>*>/" 'ti. Ãha. Itaro kaïïa- nÃsaæ chindi. SakalasarÅraæ lohitakaæ\<*<21>*>/ ahosi. Puna naæ "kiævÃdÅ nÃma tvaæ" ti pucchi. "MahÃrÃja khantivÃdÅ nÃma, mà kho pana tvaæ kaïïanÃsakoÂÅsu\<*<22>*>/ patiÂÂhitÃssa\<*<23>*>/ khantÅti ma¤¤asi, mama khanti gambhÅre hadayabbhantare patiÂÂhitÃ" ti. RÃjà "kÆÂajaÂila, tava khantiæ\<*<24>*>/ tvam eva ukkhipitvà ni- sÅdÃ\<*<25>*>/" 'ti Bodhisattaæ hadaye pÃdena paharitvà pakkÃmi. Tasmiæ gate senÃpati Bodhisattassa sarÅrato lohitaæ pu¤- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ghÃtaæ. 2 Bid -mi devà ti. 3 Bid Ãka-. 4 Bid add ca. 5 Bid -ssÃni and omit assa. 6 Cks -viæ. 7 Bi bhijji. 8 Cks maæ¤Ãsi, Bi ma¤¤esÅ. 9 Bd natthi, Bi atthi. 10 Bid omit pana. 11 Cs -yyo, Bid -yyaæ 12 Bid -dÃhi. 13 Bi bhaï¬ikÃya, Bd bhaï¬ikÃyaæ. 14 Bid add pi. 15 Bid -sasadiso. 16 Bid add pi. 17 Bid add meva. 18 Bid -jà ti. 19 Cks -ÂisÆ ti maæ¤asi. 20 Bid omit hi. 21 Bid lohitaæ paggharaïaæ. 22 Cs -Âisu, Bid -nÃsikakoÂisu. 23 Bi paÂiÂhitassa, Bd patiÂhità corr. to -tassa. 24 Cks Bi -ti. 25 Bid sanni-. >/ #<[page 042]># %<42 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimandavagga. (32.)>% chitvÃ\<*<1>*>/ hatthapÃdakaïïanÃsakoÂiyo sÃÂakakaïïe katvÃ\<*<2>*>/ Bodhi- sattaæ saïikaæ\<*<3>*>/ nisÅdÃpetvà vanditvà ekamantaæ nisÅditvà "sace bhante tumhe kujjhitukÃmà tumhesu katÃparÃdhassa\<*<4>*>/ ra¤¤o va kujjheyyÃtha mà a¤¤esan" ti yÃcanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ idan ti. || Ja_IV:49 ||>@ Tattha mahÃvÅrà 'ti mahÃviriya, mà raÂÂhaæ vinasÃ\<*<5>*>/ idan ti idaæ niraparÃdhaæ KÃsiraÂÂhaæ\<*<6>*>/ mà vinÃsesi\<*<7>*>/. Taæ sutvà Bodhisatto dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha mÃdisà ti mama sadisà khantibalena samannÃgatà paï¬ità ayaæ maæ akkosi paribhavi\<*<8>*>/ pahari chindi bhindÅti\<*<9>*>/ na\<*<10>*>/ kujjhanti. Ra¤¤o uyyÃnà nikkhamantassa Bodhisattassa cakkhupathaæ vijahanakÃle yeva ayaæ cattÃlÅsasahassÃdhikÃni\<*<11>*>/ dve yojana- satasahassÃni\<*<12>*>/ bahalÃ\<*<13>*>/ mahÃpaÂhavÅ balitthaddhasÃÂako\<*<14>*>/ viya phalitÃ\<*<15>*>/, avÅcito jÃlà nikkhamitvà rÃjÃnaæ kuladattikena rattakambalena\<*<16>*>/ pÃrupantÅ\<*<17>*>/ viya gaïhi. So uyyÃnadvÃre yeva paÂhaviæ pavisitvÃ\<*<18>*>/ AvÅcimahÃniraye patiÂÂhahi. Bodhi- satto\<*<19>*>/ taæ divasam eva\<*<20>*>/ kÃlam akÃsi. RÃjapurisÃ\<*<21>*>/ ca nÃ- garà ca gandhamÃladhÆpahatthà Ãgantvà Bodhisattassa sarÅra- kiccaæ kariæsu\<*<22>*>/. Keci panÃhu: Bodhisatto pana\<*<23>*>/ Himavan- tam eva gato ti, taæ abhÆtaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks pucchi- corr. to pu¤chi-, Bid pu¤ci-. 2 Bid thapetvÃ. 3 Cs Bd sani- corr. to saïi-, Bi satikaæ. 4 Bi parÃdhassa, Bd katapa- corr. to pa-. 5 Bi vinÃsa, Bd vinassa corr. to vinÃsa. 6 Bid kÃsikara-. 7 Bd vinassesi, Bi vinasessati. 8 Bi -bhÃsi, Bd -bhÃvi corr to -bhÃsi. 9 Cks chindÅti 10 Bid taæ na. 11 Bid catunahutÃdhikÃni. 12 Bid dvÅ. 13 Ck bahalÃni, Cs balÃni. 14 Ck khali-, Bi khalitasÃdhako, Bd khalibaddhasÃÂako corr. to khalitaddha-. 15 Ck phÃlitÃ, Cs pÃ- corr. to pha-. 16 Cs rataïakamba-. 17 Cs -ti, Bi pÃrumpantaæ, Bd pÃrupanti corr. to -taæ. 18 Bid add va. 19 Bid add pi. 20 Bid -saæ tattheva. 21 Bi rÃjÃpariyÃ, Bd rÃjaparisÃ. 22 Bid akaæsu. 23 Bid puna. >/ #<[page 043]># %< 4. LohakumbhijÃtaka. (314.) 43>% @@ @@ imÃ\<*<1>*>/ dve\<*<2>*>/ abhisambuddhagÃthÃ. Tattha atÅtamaddhÃne ti atÅte addhÃne, khantidÅpano ti adhivÃsa- nakhantisaævaïïano\<*<3>*>/, achedayÅti mÃrÃpesi, ekacce pana therà Bodhisattassa puna hatthapÃdÃ\<*<4>*>/ ghaÂità ti vadanti, Âam pi abhÆtam eva, samappito ti patiÂÂhito. Satthà imaæ desanaæ\<*<5>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samo- dhÃnesi: (SaccapariyosÃne kodhano bhikkhu anÃgÃmiphale patiÂÂhahi, bahÆ\<*<6>*>/ sotÃpattiphalÃdÅni pÃpuïiæsu) "Tadà KalÃbu KÃsirÃjÃ\<*<7>*>/ Deva- datto ahosi, senÃpati SÃriputto, khantivÃdatÃpaso\<*<8>*>/ aham evÃ" 'ti. KhantivÃdijÃtakaæ\<*<9>*>/. $<4. LohakumbhijÃtaka.>$ DujjÅvitan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto Kosala- rÃjÃnaæ Ãrabbha kathesi. Tadà kira KosalarÃjà rattibhÃge catun- naæ nerayikasattÃnaæ\<*<10>*>/ saddaæ suïi, eko dukÃraæ eva bhaïi, eko sakÃraæ, eko nakÃraæ, eko sokÃraæ\<*<11>*>/. Te kira atÅtabhave SÃvatthi- yaæ ¤eva paradÃrikà rÃjaputtà ahesuæ. Te paresaæ rakkhitagopite mÃtugÃme aparajjhitvà cittakeÊiæ kÅÊantÃ\<*<12>*>/ bahuæ\<*<13>*>/ pÃpakammaæ katvà maraïacakkena chinnà SÃvatthi-sÃmante\<*<14>*>/ catÆsu\<*<15>*>/ lohakumbhÅsu nibbattà saÂÂhivassasahassÃni\<*<16>*>/ tattha pacitvÃ\<*<17>*>/ uggatà lohakumbha- mukhavaÂÂiæ\<*<18>*>/ disvà "kadà nu kho imamhà dukkhà muccissÃmÃ\<*<19>*>/" 'ti cattÃro pi mahantena saddena anu paÂipÃÂiyà viraviæsu. RÃjà tesaæ saddaæ sutvà maraïabhayatajjito\<*<20>*>/ nisinnako va aruïaæ uÂÂha- pesi\<*<21>*>/. AruïuggamanavelÃya brÃhmaïà Ãgantvà rÃjÃnaæ sukhasayi- taæ\<*<22>*>/ pucchiæsu. RÃjà "kuto me ÃcariyÃ\<*<23>*>/ sukhasayitaæ\<*<24>*>/, ajjÃhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks ime. 2 Bd adds gÃthÃ. 3 Bi -khantiyà sampanno, Bd -khantisaævaranako. 4 Bid -dakaïïanÃsÃ. 5 Bid dhammade-. 6 Bid a¤¤e bahÆ. 7 Bid kÃsikarÃjÃ. 8 Bid -dÅ-, and add pana. 9 Bid add tatiyaæ. 10 Ck -kÃ-, Cs -kÃnaæsattÃnaæ. 11 Bid -ranti. 12 Bid kilanti. 13 Bid bahu. 14 Bid -tÃ. 15 Cks Bi -usu. 16 Ck satthiæ-, Cs saÂÂhiæ- corr. to saÂÂhi-. 17 Ck pacci-. 18 Ck -vaÂÂhiæ, Bi -kumbhisukhapathaæ, Bd -kumbhimukhavatthiæ corr. to -vaÂÂiæ. 19 Bid mu¤cei-. 20 Cks -tÃ. 21 Bid uÂÂhÃ-. 22 Bi sukhaseyyaæ sayitaæ, Bd sukhasayitaæ corr. to sukhaseyyaæ sayitaæ. 23 Cks -ya. 24 Bd sukhaæ-. >/ #<[page 044]># %<44 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimanadavagga. (32.)>% evarÆpe cattÃro bhiæsanakasadde suïin\<*<1>*>/" ti. BrÃhmaïà hatthe dhu- niæsu\<*<2>*>/. "Kiæ ÃcariyÃ" ti\<*<3>*>/. "SÃhasikasaddà mahÃrÃjÃ" 'ti. "Sap- paÂikammÃ\<*<4>*>/ appaÂikammÃ" ti\<*<5>*>/. "KÃmaæ appaÂikammÃ\<*<6>*>/, mayaæ pana susikkhità mahÃrÃja". "Kiæ katvà paÂibÃhissathÃ" 'ti. "MahÃrÃja, paÂikammaæ pana\<*<7>*>/ mahantaæ sakkÃ\<*<8>*>/ kÃtuæ\<*<9>*>/, mayaæ pana sabba- catukkaya¤¤aæ\<*<10>*>/ yajitvà hÃressÃmÃ" 'ti. "Tena hi khippaæ cattÃro hatthÅ cattÃro asse cattÃro usabhe cattÃro manusse ti\<*<11>*>/ laÂukikasaku- nikÃ\<*<12>*>/ Ãdiæ katvà cattÃro cattÃro pÃïe gahetvà sabbacatukkaya¤¤aæ yajitvà mama sotthibhÃvaæ karothÃ" 'ti Ãha. "SÃdhu mahÃrÃjÃ" 'ti yen' attho taæ gahetvà ya¤¤ÃvÃÂaæ paccupaÂÂhapesuæ, bahÆ pÃïe thÆïÆpanÅte katvà Âhapesuæ, "bahuæ\<*<13>*>/ macchamaæsaæ khÃdissÃma\<*<14>*>/, dhanaæ labhissÃmÃ" 'ti ussÃhappattÃ\<*<15>*>/ ahesuæ\<*<16>*>/, "idaæ laddhuæ vaÂÂati devÃ\<*<17>*>/" 'ti aparÃparaæ caranti. Mallikà devÅ rÃjÃnam upa- saækamitvà "kin nu kho mahÃrÃjà brÃhmaïà ativiya umhÃyantÃ\<*<18>*>/ vicarantÅti" pucchi. "Devi\<*<19>*>/ kiæ tuyh' iminÃ, tvaæ attano yasen' eva mattà pamattÃ, dukkhaæ pana amhÃkam eva na jÃnÃsÅti\<*<20>*>/". "Kiæ mahÃrÃjÃ" 'ti. "Devi\<*<21>*>/, ahaæ evarÆpaæ nÃma asotabbam suïiæ, tato{\<*<22>*>/} imesaæ saddÃnaæ sutattà `kiæ bhavissatÅti' brÃhmaïe pucchiæ, brÃhmaïà `tumhÃkaæ mahÃrÃja rajjassa và bhogÃnaæ và jÅvitassa và ÃntarÃyo pa¤¤Ãyati\<*<23>*>/, sabbacatukkena\<*<24>*>/ yajitvà sotthi- bhÃvaæ karissÃmÃ' 'ti vadiæsu, te mayhaæ vacanaæ gahetvà ya¤¤Ã- vÃÂaæ katvà yena yen' attho tassa tassa kÃraïà ÃgacchantÅti". "Kiæ pana deva imesaæ saddÃnaæ nipphattiæ sadevake loke agga- brÃhmaïaæ\<*<25>*>/ pucchitthÃ\<*<26>*>/" 'ti. "Ko esa devi\<*<27>*>/ sadevake loke ag- gabrÃhmaïo nÃmÃ" 'ti. "MahÃgotamo SammÃsambuddo" ti. "Devi\<*<27>*>/ SammÃsambuddho me na pucchito" ti. "Tena hi gantvà pucchathÃ" 'ti. RÃjà tassà vacanaæ sutvÃ\<*<28>*>/ bhuttapÃtarÃso rathavaram abhi- ruyha\<*<29>*>/ Jetavanaæ gantvà SatthÃraæ vanditvà pucchi: "ahaæ bhante rattibhÃge cattÃro sadde sutvà brÃhmaïe pucchiæ\<*<30>*>/, te\<*<31>*>/ `sabbacatuk- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid suïomi. 2 Bi nÅsuïitvà nissÅdisu, Bd dhunitvà nisidiæsu. 3 Bid add vutte. 4 Cs -mmaæ. 5 Bid add pucchi. 6 Bi -mmaæ, Bd sapaÂikammaæ corr. to -mmÃ. 7 Cs adds na. 8 Bid sakkÃraæ. 9 Bd adds vaÂÂati. 10 Bid -kkaæ-. 11 Bid omit ti. 12 Bid -ke. 13 Bid -hu. 14 Bid add bahu. 15 Ck -hapa-. 16 Bid hutvÃ. 17 Cs yevÃ. 18 Ck umbhÃ, Bi umpÃ-, Bd ummÃ-. 19 Ck Bid -vÅ. 20 Ck -kamevà ti, Cs -kaæ mevà ti, Bi -kam eva jÃnÃtÅti, Bd -kaæ meva na jÃnÃsÅti corr. to -kameva-. 21 Bid devÅ. 22 Bid add me. 23 Bid pa¤¤ÃyissatÅti. 24 Bid adds ya¤¤aæ. 25 Ck -ïo, Cs -ïà corr. to ïaæ. 26 Bid pucchatÃ. 27 Cs Bid -vÅ. 28 Bid gahetvÃ. 29 Bid Ãruyha. 30 Ck pucchi corr. to -iæ, Cs Bid -i. 31 Bi adds sabbe, Bd sabba. >/ #<[page 045]># %< 4. LohakumbhijÃtaka. (314.) 45>% kaya¤¤aæ yajitvà sotthiæ karissÃmÃ' 'ti vatvà ya¤¤ÃvÃÂakakammaæ\<*<1>*>/ karonti, tesaæ saddÃnaæ sutattà mayhaæ kiæ bhavissatÅti". "Na ki¤ci mahÃrÃja, nerayikasattà dukkham anubhavantà evaæ viraviæsÆ 'ti\<*<2>*>/, na ime saddÃ\<*<3>*>/ idÃni tayà va\<*<4>*>/ sutÃ\<*<5>*>/, porÃïakarÃjÆhi\<*<6>*>/ pi sutÃ\<*<7>*>/ yeva, te pi brÃhmaïe pucchitvà pasughÃtaya¤¤aæ\<*<8>*>/ kattukÃmà hutvà paï¬itÃnaæ kathaæ sutvà na kariæsu, paï¬ità tesaæ saddÃnaæ an- taraæ kathetvà mahÃjanaæ vissajjÃpetvà sotthim akaæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto a¤¤atarasmiæ KÃsigÃme\<*<9>*>/ brÃhmaïakule nib- battitvà vayappatto\<*<10>*>/ kÃme pahÃya isipabbajjaæ pabbajitvà jhÃnÃbhi¤¤aæ\<*<11>*>/ uppÃdetvà jhÃnakÅÊaæ kÅÊanto Himavante ra- maïÅye vanasaï¬e vasati. Tadà BÃrÃïasirÃjà catunnaæ nera- yikÃnaæ ime cattÃro sadde sutvà bhÅtatasito iminà va niyÃ- mena brÃhmaïehi "tiïïam antarÃyÃnaæ a¤¤ataro bhavissatÅti, sabbacatukkaya¤¤ena naæ\<*<12>*>/ vÆpasamessÃmÃ" 'ti vutte sam- paÂicchi. Purohito brÃhmaïehi saddhiæ ya¤¤ÃvÃÂaæ paccu- paÂÂhÃpesi, mahÃjano thÆïÆpanÅto ahosi. Tadà Bodhisatto mettÃbhÃvanaæ purecÃrikaæ katvà dibbena cakkhunà lokaæ olokento imaæ kÃraïaæ disvà "ajja mayà gantuæ vaÂÂati, mahÃjanassa sotthiæ\<*<13>*>/ bhavissatÅti" iddhibalena vehÃsaæ up- patitvà BÃrÃïasira¤¤o uyyÃne otaritvà maÇgalasilÃpaÂÂe ka¤- canarÆpakaæ\<*<14>*>/ viya nisÅdi. Tadà purohitassa jeÂÂhantevÃsiko Ãcariyaæ upasaækamitvà "nanu Ãcariya amhÃkaæ vedesu\<*<15>*>/ paraæ\<*<16>*>/ mÃretvà sotthikaraïaæ\<*<17>*>/ nÃma n' atthÅti" Ãha. Puro- hito "tvaæ rÃjadhanaæ va\<*<18>*>/ nayasi\<*<19>*>/, mayaæ bahuæ\<*<20>*>/ mac- chaæ\<*<21>*>/ khÃdissÃma\<*<22>*>/, tuïhÅ\<*<23>*>/ hohÅti\<*<24>*>/" taæ paÂibÃhi. So \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -vÃÂe kammaæ. 2 Bid add vatvÃ. 3 Bi imesaæ saddÃnaæ, Bd ime saddà corr. to -saddÃnaæ. 4 Bd eva corr. to va. 5 Ck suïa, Bi sutatÃte, Bd sutà corr. to sutabhÃvo. 6 Ck Bi -jÆti, Cs -jÆti corr. to jÆhi. 7 Ck suïÃ. 8 Bi -ghaÂa-, Bd -ghÃta- corr. to -ghaÂa-. 9 Bid kÃsikagÃ-. 10 Bid add kÃmesu ÃdÅnavaæ disvÃ. 11 Bid abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca. 12 Bid taæ. 13 Ck sotthim, Bid sotthi. 14 Bi -rÆpato, Bd -ruppako. 15 Bd bede-, Bi devesu. 16 Bd pÃïaæ. 17 Ck -ïan, Bid -kÃraæ. 18 Bi omits va, Bd ca crossed over. 19 Bid rakkhasi. 20 Cs Bi -u. 21 Bid macchamaæsaæ. 22 Bid add dhanaæ labhissÃma. 23 Bid -i. 24 Bid hohiti, Cks hoti. >/ #<[page 046]># %<46 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimanadavagga. (32.)>% "nÃhaæ ettha sahÃyo bhavissÃmÅti" nikkhamitvà rÃjuyyÃnaæ gantvà Bodhisattaæ disvà vanditvà katapaÂisanthÃro ekaman- taæ nisÅdi. Bodhisatto "kiæ mÃïava rÃjà dhammena rajjaæ kÃretÅti\<*<1>*>/" pucchi. "Bhante, rÃjà dhammena rajjaæ kÃreti\<*<2>*>/, rattibhÃge pana cattÃro sadde sutvà brÃhmaïe pucchi, brÃh- maïà `sabbacatukkaya¤¤aæ yajitvà sotthiæ karissÃmÃ' 'ti vadiæsu, rÃjà pasughÃtakammaæ\<*<3>*>/ katvà attano sotthiæ kÃtukÃmo, mahÃjano thÆïÆpanÅto, kin nu kho bhante tum- hÃdisÃnaæ sÅlavantÃnaæ tesaæ saddÃnaæ nipphattiæ vatvÃ\<*<4>*>/ mahÃjanaæ maraïamukhà mocetuæ na\<*<5>*>/ vaÂÂatÅti". "MÃïava, rÃjà amhe na jÃnÃti, mayam pi taæ na jÃnÃma, imesaæ\<*<6>*>/ pana saddÃnaæ nipphattiæ jÃnÃma, sace rÃjà amhe upasaæ- kamitvà puccheyya rÃjÃnaæ nikkaækhaæ katvà kathessÃmÃ\<*<7>*>/" 'ti. "Tena hi bhante muhuttaæ idh' eva hotha, ahaæ rÃjÃnaæ ÃnessÃmÅti". "SÃdhu mÃïavÃ" 'ti. So gantvà ra¤¤o tam atthaæ Ãrocetvà rÃjÃnaæ Ãnesi. RÃjà Bodhisattaæ vanditvà ekamantaæ nisinno pucchi: "saccaæ kira tumhe mayà suta- saddÃnaæ nipphattiæ jÃnathÃ\<*<8>*>/" 'ti. "ùma mahÃrÃjÃ\<*<9>*>/" 'ti. "Kathetha bhante" ti. "MahÃrÃja, ete purimabhave paresaæ rakkhitagopitesu\<*<10>*>/ cÃrittaæ Ãpajjitvà BÃrÃïasi-sÃmante catÆsu\<*<11>*>/ lohakumbhÅsu nibbattà kaÂhine\<*<12>*>/ khÃralohodake\<*<13>*>/ pheïudde- hakaæ pacamÃnÃ\<*<14>*>/ tiæsavassasahassÃni\<*<15>*>/ adho gantvà kum- bhitalaæ Ãhacca uddhaæ Ãrohantà tiæsavassasahassen' va\<*<16>*>/ kÃlena kumbhimukhaæ disvà bahi oloketvà cattÃro janà catasso gÃthà paripuïïaæ katvà vattukÃmÃpi tathà kÃtuæ na\<*<17>*>/ sak- kontà ekekam eva akkharaæ katvÃ\<*<18>*>/ puna lohakumbhÅsu\<*<19>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -resiti. 2 Bd -resi. 3 Bid -ghÃÂa-. 4 Bid disvÃ. 5 Bid omit na. 6 Cs imassa. 7 Bid katheyyÃmÃ. 8 Bid jÃnÃ-. 9 Bid -ja jÃnÃmÅ. 10 Bid add paradÃresu. 11 Cks Bi catu-. 12 Bi pakkuÂhite, Bd cattÃro janÃpakkuÂhite. 13 Bi khÃralomodakena, Bd khÃraloïodakena. 14 Ck pa¤ca-, Bid pacca-. 15 Bi so Âhitassa sahassÃni, Bd tiïi vassasahassÃni. 16 Bi saÂhivassa-, Bd tiïi vassa- corr. to saÂÂhivassa-. 17 Bid a. 18 Bid vatvÃ. 19 Bid -bhi. >/ #<[page 047]># %< 4. LohakumbhijÃtaka. (314.) 47>% yeva nimuggà tesu dukÃraæ vatvà nimuggasatto\<*<1>*>/ evaæ vattu- kÃmo ahosi: @*>/ ye sante\<*<3>*>/ na dadamhase\<*<4>*>/, vijjamÃnesu bhogesu dÅpaæ nÃkamha\<*<5>*>/ attano ti\<*<6>*>/, || Ja_IV:53 ||>@ na pana sakkhÅti\<*<7>*>/" vatvà Bodhisatto attano ¤Ãïena tam gÃ- thaæ paripuïïaæ katvà kathesi. SesÃsu pi\<*<8>*>/ es' eva nayo, tesu sakÃraæ vatvÃ\<*<9>*>/ vattukÃmassa ayaæ gÃthÃ: @@ NakÃraæ vatvÃ\<*<9>*>/ vattukÃmassa ayaæ gÃthÃ: @@ SokÃraæ vatvÃ\<*<9>*>/ vattukÃmassa ayaæ gÃthÃ: @*>/ nÆna ito gantvà yoniæ laddhÃna mÃnusiæ vada¤¤Æ sÅlasampanno kÃbÃmi kusalaæ bahun ti. || Ja_IV:56 ||>@ Tattha dujjÅvitan ti tÅïi duccaritÃni carantà dujjÅvitaæ lÃma- kaæ jÅvitaæ jÅvanti nÃma, so pi tad eva sandhÃyÃha dujjÅvitaæ ajÅvimhÃ\<*<11>*>/ 'ti, ye sante\<*<12>*>/ na dadamhase\<*<13>*>/ ti ye mayaæ deyyadhamme ca paÂiggÃhake ca vijjamÃne\<*<14>*>/ yeva na dadÃma\<*<15>*>/, dÅpaæ nÃkamhÃ\<*<16>*>/ ti attano patiÂÂhaæ na karimhÃ\<*<17>*>/, sabbaso ti sabbÃkÃrena, paripuïïÃnÅti anÆnÃni anadhikÃni, paccamÃnÃnan ti amhÃkaæ imasmiæ niraye paccamÃnÃnaæ, natthi anto ti amhÃkaæ asukakÃle nÃma mokkho bhavissatÅti evaæ kÃlaparicchedo n' atthi, kuto anto ti kena kÃraïena anto pa¤¤Ãyissati, na anto ti antaæ daÂÂhu- kÃmÃnam pi no dukkhassa anto\<*<18>*>/ na patidissati\<*<19>*>/, tadà hi pakatan ti tas- miæ kÃle mÃrisa mama\<*<20>*>/ tuyha¤ ca pakataæ pÃpaæ pakaÂÂhaæ kataæ atibahum eva kataæ, tathà hi pakatan ti pi pÃÂho, tena kÃraïena\<*<21>*>/ kataæ yena\<*<22>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -ggÃ- corr. to -ggo-, Bi -ggÃ-. 2 Cs ajimha, Bi -tamajÅvamhÃ, Bd -tamamajÅvamhÃ. 3 Cs se sante corr. to -to, Bi yasano, Bd yesaæ no. 4 Bi dÅdÃmase, Bd dadÃmhase. 5 Cs dÅpan nÃkamma corr. to kamha, Ck dipaæ nÃkamma, Bi dippaæ na kamham, Bd dÅpaæ nÃkamhÃm corr. to -ham. 6 Bid add taæ gÃthaæ paripuïïaæ kÃtuæ. 7 Bi nasakkhinti, Bd nasakkhinti corr. to nÃ-. 8 Cs sesÃpisu corr. to sesÃpi. 9 Bid omit vatvÃ. 10 Bid haæ. 11 Ck ajimhà corr. to ajÅvimhÃ, Bi ajÅvamhÃ. 12 Cs sante corr. to santo, Bi santo corr. to saæ no? 13 Bi dadÃmÃso, Bd dadÃmhase. 14 Bid saævijj-. 15 Bid dadamhÃ. 16 Bi na kumhamattano, Bd na kamhamattano corr. to nÃ-. 17 Bid -hÃ. 18 Bid add pi. 19 Bi paÂi-, Bd pati corr. to paÂi-. 20 Bd mama¤ca. 21 Cks add anto. 22 Bid yeva. >/ #<[page 048]># %<48 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimanadavagga. (32.)>% tassa anto va\<*<1>*>/ daÂÂhuæ na sakkà ti\<*<2>*>/ attho, mÃrisà 'ti mayà sadisa\<*<3>*>/, piyÃ- lapanam etaæ etesaæ\<*<4>*>/, nÆnÃ\<*<5>*>/ 'ti ekaæsatthe nipÃto, so ahaæ ito gantvà yoniæ mÃnusiæ laddhà vada¤¤Æ sÅlasampanno hutvà ekaæsen' eva bahuæ kusalaæ karissÃmÅti\<*<6>*>/, ayam ettha attho. Iti Bodhisatto ekamekaæ\<*<7>*>/ gÃthaæ vatvà "mahÃrÃja, so nerayikasatto imaæ gÃthaæ paripuïïaæ katvà vattukÃmo attano pÃpassa mahantatÃya tathà kÃtuæ\<*<8>*>/ nÃsakkhi, iti so attano kammavipÃkaæ anubhavanto viravi\<*<9>*>/, tumhÃkaæ etassa saddassa savanapaccayà antarÃyo nÃma n' atthi, tumhe mà bhÃyathÃ\<*<10>*>/" 'ti rÃjÃnaæ sa¤¤Ãpesi. RÃjà mahÃjanaæ vissajjÃ- petvà suvaïïabheriæ carÃpetvà ya¤¤ÃvÃÂaæ viddhaæsÃpesi. Bodhisatto mahÃjanassa sotthiæ katvà katipÃhaæ vasitvà tatth' eva gantvà aparihÅnajjhÃno Brahmaloke uppajji. Satthà imaæ desanaæ\<*<11>*>/ ÃharitvÃ\<*<12>*>/ jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà purohitamÃïavo\<*<13>*>/ SÃriputto ahosi, tÃpaso\<*<14>*>/ aham evÃ" 'ti. Loha- kumbhijÃtakaæ\<*<15>*>/. $<5. MaæsajÃtaka.>$ Pharusà vata te vÃcà ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto SÃriputtattherena pÅtavirecanÃnaæ\<*<16>*>/ dinnarasapiï¬apÃtaæ\<*<17>*>/ Ãrabbha kathesi. Tadà kira Jetavane ekacce bhikkhÆ snehavirecanaæ\<*<18>*>/ piviæsu, tesaæ rasapiï¬apÃtena\<*<19>*>/ attho hoti, gilÃnupaÂÂhÃkà "rasabhattaæ ÃharissÃmÃ" 'ti SÃvatthiyaæ\<*<20>*>/ pavisitvà odanikagharavÅthiyaæ\<*<21>*>/ piï¬Ãya caritvÃpi\<*<22>*>/ rasabhattaæ alabhitvà nivattiæsu. Thero divÃtaraæ piï¬Ãya pavisamÃno te bhikkhÆ disvà "kiæ Ãvuso atipage\<*<23>*>/ va nivattathÃ" 'ti pucchi. Te tam atthaæ Ãrocesuæ. Thero "tena hi ethÃ" 'ti te ga- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid anto ca, Cks omit anto va. 2 Bi sakkotÅti, Bd sakkÃtipi corr. to sakkotÅti. 3 Bid -sÃ. 4 Bid omit etesaæ. 5 Bi sohaæ nunÃ, Bd nunà corr. to sohaæ nunÃ. 6 Bid -mÃti. 7 Bid -ka. 8 Bid kathetuæ. 9 Bi vicarati, Bd vicaranti. 10 Bid -yitthÃ. 11 Bid dhammade-. 12 Bid add saccÃni pakÃsetvÃ. 13 Bid purohitajeÂhantevÃsikamÃïavo. 14 Bid add pana. 15 Bid add catutthaæ. 16 Bd pitaæ-. 17 Bid dinnaæ-. 18 Bi rasapitavi-, Bd pitavi- corr. to snehavi-. 19 Bid -piï¬ena. 20 Bid -iæ 21 Ck -kaæ-, Cs -kaæbhara- corr. to -kabhara-, Bi otanikaghara-. 22 Bi -tvà va, Bd omits pi. 23 Bi ativiyapage, Bd atipage corr. to ativiyapage. >/ #<[page 049]># %< 5. MaæsajÃtaka. (315.) 49>% hetvà tam eva vÅthiæ agamÃsi\<*<1>*>/. PÆretvà rasabhattaæ adaæsu. GilÃnu- paÂÂhÃkà vihÃraæ\<*<2>*>/ Ãharitvà gilÃnÃnaæ adaæsu, te paribhu¤jiæsu. Ath' ekadivasaæ dhammasabhÃyaæ\<*<3>*>/ kathaæ samuÂÂhÃpesum: "Ãvuso thero kira\<*<4>*>/ pÅtavirecanÃnaæ upaÂÂhÃke rasabhattaæ alabhitvà nik- khamante gahetvà odanikagharavÅthiyaæ caritvà bahuæ\<*<5>*>/ rasapiï¬a- pÃtaæ\<*<6>*>/ pesesÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhik- khave idÃni\<*<7>*>/ SÃriputto va\<*<8>*>/ maæsaæ labhi\<*<9>*>/, pubbe pi muduvÃcÃ\<*<10>*>/ piyavacanaæ vattuæ chekà paï¬ità labhiæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto seÂÂhiputto ahosi. Ath' ekadivasaæ eko miga- luddako bahuæ maæsaæ labhitvà yÃnakaæ pÆretvà "vikkiïis- sÃmÅti" nagaraæ Ãgacchati. Tadà BÃrÃïasi-vÃsikà cattÃro seÂÂhiputtà nagarà nikkhamitvà ekasmiæ maggasabhÃgaÂÂhÃne\<*<11>*>/ ki¤ci\<*<12>*>/ diÂÂhasutaæ samullapantÃ\<*<13>*>/ nisÅdiæsu. Tesu eko seÂ- Âhiputto taæ maæsayÃnakaæ\<*<14>*>/ disvà "etaæ luddakaæ maæ- sakhaï¬aæ ÃharÃpessÃmÅti" pucchi. "Gaccha ÃharÃpehÅti" So upasaækamitvà "are\<*<15>*>/ luddaka, dehi me maæsakhaï¬an" ti Ãha. Luddako "paraæ ki¤ci yÃcantena nÃma piyavacanena bhavitabbaæ, tayà kathitavÃcÃya anucchavikaæ\<*<16>*>/ maæsakhaï- ¬aæ labhissasÅti\<*<17>*>/" vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ yÃcanako c' asi\<*<19>*>/, kilomassa\<*<20>*>/ sadisÅ vÃcÃ, kilomaæ samma dadÃmi te ti. || Ja_IV:57 ||>@ Tattha kilomassa sadisÅti pharusatÃya\<*<21>*>/ kilomakasadisÅti, kilomaæ samma dadÃmi te ti handa gaïha idaæ te vÃcÃya sadisaæ kilomaæ dammÅti nÅrasaæ\<*<22>*>/ salomakaæ\<*<23>*>/ kilomamaæsakhaï¬aæ\<*<24>*>/ ukkhipitvà adÃsi: Atha naæ aparo seÂÂhiputto "kin ti vatvà yÃcÅti\<*<25>*>/" puc- chi. "Are\<*<15>*>/ ti vatvÃ\<*<26>*>/" ti. So "aham pi naæ yÃcissÃmÅti" vatvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add te 2 Bid rasabhattaæ. 3 Bid add bhikkhÆ. 4 Bi gilÃnÃ, Bd gilÃna. 5 Bid -hu. 6 Bid add vihÃraæ Ãharitvà 7 Bid -neva. 8 Bd vara, Bi omits va. 9 Bi -itta, Bd -i corr. to -ittha. 10 Bid -cÃya. 11 Bid maggasamipaÂhÃne. 12 Ck ki¤ci ki¤ci. 13 Bd sallapantÃ. 14 Cs has added pure. 15 Bid hare. 16 Bid -ka. 17 Cs Bi -tÅti 18 Cks yaæ maæ in the place of samma. 19 Bid omit c. 20 Bid -ma. 21 Bid pharusavÃcÃya. 22 Cs Bid ni-. 23 Bi nimaæsalohitaæ, Bd nimaæsaæ 24 Bid kilomakakha-. 25 Bid yÃcasÅti. 26 Bd adds yÃci. >/ #<[page 050]># %<50 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimandavagga (32.)>% gantvà "jeÂÂhakabhÃtika\<*<1>*>/ maæsakhaï¬aæ me dehÅti" Ãha. Itaro "tava vacanassa anucchavikaæ labhissasÅti\<*<2>*>/" dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ sadisÅ\<*<4>*>/ vÃcÃ, aÇgaæ samma dadÃmi te ti. || Ja_IV:58 ||>@ Tass' attho: imasmiæ loke manussÃnaæ aÇgasadisattà aÇgaæ etaæ yadi- dam bhÃtà bhaginÅti, tasmà tav' esà aÇgasadisà vÃcà ti etissà anucchavikaæ aÇgam eva dadÃme te ti. Eva¤ ca pana vatvà aÇgamaæsaæ ukkhipitvà adÃsi. Tam\<*<5>*>/ pi aparo seÂÂhiputto "kin ti\<*<6>*>/ vatvà yÃcÅti\<*<7>*>/" pucchi. "BhÃtikà ti vatvÃ\<*<8>*>/" ti. So "aham pi naæ yÃcissÃmÅti" gantvÃ\<*<9>*>/ "tÃta maæsakhaï¬am me dehÅti" Ãha. Luddako "tava vacanÃnurÆ- paæ labhissasÅti\<*<10>*>/" vatvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @@ Ta¤ ca\<*<11>*>/ pana vatvà hadayamaæsena saddhiæ madhuramaæ- saæ ukkhipitvà adÃsi. Taæ\<*<12>*>/ catuttho seÂÂhiputto "kin ti vatvÃ\<*<13>*>/ yÃcÅti\<*<14>*>/" pucchi\<*<15>*>/. "TÃtà 'ti vatvÃ\<*<16>*>/" ti. So "aham pi yÃcissÃmÅti" gantvÃ\<*<9>*>/ "sahÃya maæsakhaï¬aæ me dehÅti" Ãha. Luddo "tava vacanÃnurÆpaæ labhissasÅti\<*<10>*>/" catutthaæ\<*<17>*>/ gÃ- tham Ãha: @@ Tass attho: yassa purisassa gÃme sukhadukkhesu saha ayanato\<*<18>*>/ sahÃ- yasaækhÃto sakhÃ\<*<19>*>/ n' atthi tassa taæ ÂhÃnaæ yathÃ\<*<20>*>/ amanussaæ ara¤¤aæ\<*<21>*>/ tath' eva taæ\<*<22>*>/ hoti, iti\<*<23>*>/ ayaæ\<*<24>*>/ tava vÃcà sabbassa sadisÅ\<*<25>*>/ sabbena attano santakena vibhavena sadisÅ, tasmà sabbam eva idaæ\<*<26>*>/ mama santakaæ maæ- sayÃnakaæ\<*<27>*>/ dadÃmi te ti. Eva¤ ca pana vatvà "ehi samma sabbam ev' idaæ\<*<28>*>/ maæ- sayÃnakaæ tava gehaæ harissÃmÅti\<*<29>*>/" Ãha. SeÂÂhiputto tena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid jeÂhabhÃ-. 2 Cks -tÅti, Bi labhatÅti. 3 Bid aÇga. 4 Bid add te. 5 Bi tvaæ. 6 Cks kinci. 7 Bid yÃcasÅti. 8 Bd adds yÃci. 9 Bid vatvÃ. 10 Bid lacchasÅti. 11 Bid eva¤ca. 12 Ck naæ. 13 Cs va tvaæ. 14 Bid yÃcasÅti. 15 Bid adds so. 16 Bd adds yÃca. 17 Bid vatvà ca-. 18 Bid Ãy-. 19 Ck saækhÃ, Bi saÇkhÃhÃtho, Bd sahÃyo. 20 Bid omit yathÃ. 21 Bid ara¤¤akaæ. 22 Bid omit tathevataæ. 23 Cs hotÅ ti in the place of hoti iti. 24 Cs omits ayaæ. 25 Bid -siti. 26 Bid imaæ. 27 Bi maæsaæ, Bd maæsayÃnaæ. 28 Bid eva imaæ. 29 Bid Ãh-. >/ #<[page 051]># %< 6. SasajÃtaka. (316.) 51>% yÃnakaæ pajÃpento\<*<1>*>/ attano gharaæ gantvÃ\<*<2>*>/ maæsaæ otÃre- tvÃ\<*<3>*>/ luddakassa sakkÃrasammÃnaæ\<*<4>*>/ katvà puttadÃram pi 'ssa pakkosÃpetvà luddakakammato\<*<5>*>/ apanetvà attano kuÂumbamaj- jhe vasÃpento\<*<6>*>/ tena saddhiæ abhejjasahÃyo hutvà yÃvajÅvaæ samaggavÃsaæ vasi\<*<7>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<8>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà luddako SÃriputto ahosi, sabbamaæsalÃbhiseÂÂhiputto\<*<9>*>/ aham evà 'ti. MaæsajÃtakaæ\<*<10>*>/. $<6. SasajÃtaka.>$ (cfr. Morris, CariyÃp. p. 82) Satta me rohità macchà ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto sabbaparikkhÃradÃnaæ Ãrabbha kathesi. SÃvatthiyaæ kir'\<*<11>*>/ eko kuÂumbiko Buddha-pamukhassa saæghassa\<*<12>*>/ sabbaparikkhÃ- radÃnaæ sajjetvÃ\<*<13>*>/ gharadvÃre maï¬apaæ kÃretvà Buddha-pamukhaæ bhikkhusaæghaæ nimantetvà sajjitamaï¬ape pa¤¤attavarÃsanesu\<*<14>*>/ nisÅ- dÃpetvà nÃnaggarasapaïÅtadÃnaæ\<*<15>*>/ datvà "puna svÃtanÃya puna svÃta- nÃyÃ" 'ti sattÃhaæ nimantetvà sattame divase Buddha-pamukhÃnaæ pa¤cannaæ bhikkhusatÃnaæ sabbaparikkhÃre adÃsi. Satthà bhatta- kiccÃvasÃne anumodanaæ karonto "upÃsaka, tayà pÅtisomanassaæ kÃtuæ vaÂÂatÅti, idaæ hi dÃnaæ nÃma porÃïakapaï¬itÃnaæ vaæso, porÃïakapaï¬ità hi sampattayÃcakÃnaæ jÅvitaæ pariccajitvà attano maæsaæ pi adaæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto sasa yoniyaæ nibbattitvà ara¤¤e vasati. Tassa\<*<16>*>/ pana ara¤¤assa ekato pabbatapÃdo\<*<17>*>/ ekato\<*<18>*>/ nadÅ\<*<19>*>/ ekato\<*<18>*>/ paccantagÃmako\<*<20>*>/. Apare pi 'ssa tayo sahÃyà ahesuæ: makkaÂo\<*<21>*>/ sigÃlo\<*<21>*>/ uddo\<*<22>*>/ ti. Te cattÃro pi paï¬ità ekato vasantà attano \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pÃcento, Bd pÃjento. 2 Bid omits gantvÃ. 3 Bid ohÃrÃpe-. 4 Bid sammÃnasakkÃraæ 5 Bid luddakammato. 6 Bi -pesinti. 7 Bid vasiæsÆti. 8 Bid dhammade-. 9 Cs -lÃbhase-, Bid add pana. 10 Bid sabbamaæsalÃbhijÃ-, and add pa¤camaæ. 6. Cfr. Five JÃtakas p. 51. 11 Bid kira. 12 Bid bhikkhusa-. 13 Bid vissajj-. 14 Cs pa¤¤atte-, Bi pa¤¤ÃvarabuddhÃsane, Bd pa¤¤attavarabuddhÃsane. 15 Bid -tabhojanaæ. 16 Bid tadÃ. 17 Cks -de. 18 Ck eko 19 Bid omit ekato nadÅ. 20 Bid add ahosi. 21 Bid add ca. 22 Bid add cÃ. >/ #<[page 052]># %<52 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimandavagga. (32.)>% attano gocaraÂÂhÃne gocaraæ gahetvà sÃyaïhasamaye ekato sannipatanti. Sasapaï¬ito "dÃnaæ dÃtabbaæ sÅlaæ rakkhi- tabbaæ uposathakammaæ kÃtabban" ti tiïïaæ janÃnaæ ovÃ- davasena dhammaæ deseti\<*<1>*>/. Te tassa ovÃdaæ sampaÂicchitvà attano attano nivÃsagumbaæ pavisitvà vasanti. Evaæ kÃle gacchante ekadivasaæ Bodhisatto ÃkÃsaæ oloketvà candaæ disvà "sve uposathadivaso" ti ¤atvà itare tayo Ãha: "sve upo- satho\<*<2>*>/, tumhe tayo pi\<*<3>*>/ janà sÅlaæ samÃdiyitvÃ\<*<4>*>/ uposathikÃ\<*<5>*>/ hotha, sÅle patiÂÂhÃya dinnadÃnaæ mahapphalaæ hoti, tasmà yÃcake sampatte tumhehi khÃditabbÃhÃrato datvà khÃdeyyÃthÃ" 'ti. Te "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà attano\<*<6>*>/ vasanaÂÂhÃnesu vasitvà punadivase tesu uddo pÃto va "gocaraæ pariyesissÃ- mÅti" nikkhamitvà GaÇgÃtÅraæ gato. Ath' eko bÃlisiko\<*<7>*>/ satta rohitamacche uddharitvà valliyà ÃvuïitvÃ\<*<8>*>/ netvÃ\<*<9>*>/ GaÇgÃtÅre vÃlikÃya\<*<10>*>/ paÂicchÃdetvà macche gaïhanto\<*<11>*>/ adho GaÇgaæ bhassi\<*<12>*>/. Uddo macchagandhaæ ghÃyitvà vÃlikaæ\<*<13>*>/ viyÆhitvà macche disvà nÅharitvà "atthi nu kho imesaæ\<*<14>*>/ sÃmiko\<*<15>*>/" ti tikkhattuæ ghosetvà sÃmikaæ apassanto valliyaæ\<*<16>*>/ ¬asitvÃ\<*<17>*>/ attano vasanagumbe Âhapetvà "velÃyam eva\<*<18>*>/ khÃdissÃmÅti" attano sÅlaæ Ãvajjanto\<*<19>*>/ nipajji. SigÃlo pi\<*<20>*>/ nikkhamitvà go- caraæ pariyesanto ekassa khettagopakassa kuÂiyaæ dve maæsa- sÆlÃni\<*<21>*>/ ekaæ godhaæ\<*<22>*>/ eka¤ ca dadhivÃrakaæ\<*<23>*>/ disvà "atthi nu kho etassa sÃmiko\<*<15>*>/" ti tikkhattuæ ghosetvà sÃmikaæ adisvà dadhivÃrakassa uggahaïarajjukaæ\<*<24>*>/ gÅvÃya pavesetvÃ\<*<25>*>/ maæsasÆle\<*<26>*>/ ca godha¤\<*<27>*>/ ca mukhena ¬asitvÃ\<*<28>*>/ netvà attano sayanagumbe\<*<29>*>/ Âhapetvà "velÃyam eva khÃdissÃmÅti" attano \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid desesi. 2 Bid add ti. 3 Bi pi tayo. 4 Bi -dayi, Bd -dayittha? 5 Bid add ca. 6 Bid repeat attano. 7 Bi gÃmavÃsi, Bd gÃmavÃsiko. 8 Bid -ni-, Cs -ni- corr. to -ïi-. 9 Bid omit netvÃ. 10 Bid vÃlukaæ viyÆhitvÃ. 11 Bid gaïhanatthÃya. 12 Bid gacchati. 13 Bid -lu-. 14 Bid etesaæ. 15 Bid add no vÃ. 16 Bid vallikaæ. 17 Bid add netvÃ. 18 Cks velÃyame. 19 Cs -jjento. 20 Bid add vasanaÂhÃnato. 21 Bid -là ca. 22 Bid godhake ca. 23 Bid ekaæ dadhivÃraka¤ca. 24 Ck uggÃhana-, Cs uggÃhaïa-. 25 Bid add dve. 26 Bid -lÃ. 27 Bid godhaka¤. 28 Bi ¬assitvÃ, Bd ¬aæsitvÃ. 29 Bi gumpe, Bd vasanaguppe. >/ #<[page 053]># %< 6. SasajÃtaka. (316.) 53>% sÅlaæ Ãvajjanto nipajji. MakkaÂo pi\<*<1>*>/ vanasaï¬aæ pavisitvà ambapiï¬iæ\<*<2>*>/ ÃharitvÃ\<*<3>*>/ vasanagumbe Âhapetvà "velÃyam eva\<*<4>*>/ khÃdissÃmÅti" attano sÅlaæ Ãvajjanto nipajji. Bodhisatto pana velÃyam eva\<*<5>*>/ nikkhamitvà "dabbatiïÃni khÃdissÃmÅti" attano gumbe\<*<6>*>/ yeva nipanno\<*<7>*>/ cintesi: "mama santikaæ ÃgatÃnaæ yÃcakÃnaæ tiïÃni dÃtuæ na sakkoti\<*<8>*>/, tilataï¬ulÃdayo pi mayhaæ n' atthi, sace me santikaæ yÃcako Ãgacchissati attano sarÅramaæsaæ dassÃmÅti". Tassa sÅlatejena Sakkassa paï¬ukambalasilÃsanaæ uïhÃkÃraæ dassesi. So ÃvajjamÃno imaæ\<*<9>*>/ kÃraïaæ disvà "sasarÃjaæ\<*<10>*>/ vÅmaæsissÃmÅti" paÂha- maæ uddassa vasanaÂÂhÃnaæ gantvà brÃhmaïavesena aÂÂhÃsi, "brÃhmaïa kimatthaæ Âhito sÅti" ca vutte "paï¬ita, sace ki¤ci ÃhÃraæ labheyyaæ uposathiko hutvà samaïadhammaæ kareyyan" ti. So "sÃdhu, dassÃmi te ÃhÃran" ti tena sad- dhiæ sallapanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhutvà vane vasà 'ti. || Ja_IV:61 ||>@ Tattha thalamubbhatà ti udakato thale Âhapità thale patiÂÂhitÃ\<*<12>*>/ kenÃpi\<*<13>*>/ và uddhaÂÃ\<*<14>*>/, etaæ bhutvà ti etaæ mama santakaæ macchÃhÃraæ pacitvà bhu¤jitvÃ\<*<15>*>/ samaïadhammaæ karonto ramaïÅye rukkhamÆle nisinno imasmiæ vane vasà ti. BrÃhmaïo "pÃto va\<*<16>*>/ tÃva hotu, pacchà jÃnissÃmÅti" si- gÃlassa santikaæ gato, tenÃpi "kimatthaæ Âhito sÅti" vutte\<*<17>*>/ tath' evÃha. SigÃlo\<*<18>*>/ "sÃdhu dassÃmÅti" tena saddhiæ salla- panto\<*<19>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi adds nikkhamitvÃ, Bd vasanaÂhÃnato nikkhamitvÃ. 2 Bi -¬aæ. 3 Bid add attano. 4 Cs Bi -lÃyame. 5 Bid add vasanaÂhÃnato. 6 Bid vasanagumbe. 7 Bi nisinno, Bd niphphanno, both add attano sÅlaæ Ãvajjanto. 8 Bi Ãgatà yÃcakà nina khÃdituæ na sakkuïeyya, Bd Ãgatà yÃcakà tiïaæ khÃdituæ na sakkuïeyyuæ. 9 Bid idaæ. 10 Bi -rÃjÃnaæ. 11 Cs eso. 12 Bid omit thale patiÂÂhitÃ. 13 Bid kevaÂÂena. 14 Bi uddhatÃ, Bd uddharitÃ. 15 Cs bhuji-, Bi bhu¤ci-, Bd bhutvÃ, Bid add yathÃsukhaæ. 16 Bi pageva. 17 Ck vutto. 18 Cks add te. 19 Bid -pento. >/ #<[page 054]># %<54 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimandavagga. (32.)>% @*>/ me khettapÃlassa rattibhattaæ apÃbhataæ maæsasÆlà ca dve godhà eka¤ ca dadhivÃrakaæ, idaæ brÃhmaïa me atthi, etaæ bhutvà vane vasà 'ti. || Ja_IV:62 ||>@ Tattha dussa me\<*<2>*>/ ti yo esa mamÃvidÆre\<*<3>*>/ khettapÃlo vasati dussa asammussÃ\<*<4>*>/ 'ti attho, apÃbhatan ti Ãbhataæ ÃnÅtaæ\<*<5>*>/, maæsasÆlà ca dve godhà ti aÇgÃrapakkÃni dve maæsasÆlÃni ekà ca godhÃ\<*<6>*>/, dadhithÃlakan\<*<7>*>/ ti dadhivÃrako\<*<8>*>/, idan ti idaæ\<*<9>*>/ ettakan atthi, etaæ sabbam pi tavÃbhiruci- kena\<*<10>*>/ pÃkena pacitvà paribhu¤jitvà uposathiko hutvà ramaïÅye rukkhamÆle nisÅditvà samaïadhammaæ karonto etasmiæ vanasaï¬e vasà 'ti attho. BrÃhmaïo "pÃto va\<*<11>*>/ tÃva hotu, pacchà jÃnissÃmÅti" mak- kaÂassa santikaæ gato, tenÃpi "kimatthaæ Âhito sÅti" vutte\<*<12>*>/ tath' evÃha. MakkaÂo "sÃdhu dammÅti\<*<13>*>/" tena saddhiæ salla- panto tatiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha ambapakkan ti madhuraæ\<*<14>*>/ ambaphalaæ, udakaæ sÅtan ti GaÇgÃyaæ\<*<15>*>/ udakaæ sÅtalaæ, etaæ bhutvÃ\<*<16>*>/ ti brÃhmaïa etaæ ambaphalaæ\<*<17>*>/ paribhu¤jitvà sÅtalaæ udakaæ pivitvà yathÃrucite\<*<18>*>/ ramaïÅye rukkhamÆle ni- sinno samaïadhammaæ karonto imasmiæ vanasaï¬e vasà 'ti. BrÃhmaïo "pÃto va\<*<19>*>/ tÃva hotu\<*<20>*>/, pacchà jÃnissÃmÅti" sasapaï¬itassa santikaæ gato, tenÃpi "kimatthaæ Âhito sÅti" vutte\<*<21>*>/ tath' evÃha. Taæ sutvà Bodhisatto somanassappatto "brÃhmaïa, suÂÂhu te kataæ\<*<22>*>/ ÃhÃratthÃya mama santikaæ Ãgacchantena, ajjÃhaæ mayà nadinnapubbaæ\<*<23>*>/ dÃnaæ dassÃmi, tvaæ pana sÅlavà pÃïÃtipÃtaæ na karissasi\<*<24>*>/, gaccha tÃta\<*<25>*>/ dÃrÆni\<*<26>*>/ saæka¬¬hitvà aÇgÃre katvà mayhaæ Ãrocehi\<*<27>*>/, ahaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks dussam. 2 Cks dussam me. 3 Bd mama avi-. 4 Bd dussà ti amussÃ. 5 maæsasÆlÃ---Ãnitaæ wanting in Bi. 6 Bd eka¤ca godha¤ca. 7 Cs dadhitÃla-. 8 Bd eka¤ca dadhivÃrakaæ in the place of daddhiphÃlakanti dadhivÃrako. 9 Bid add mama. 10 Bid yathÃbhi-. 11 Bi pageva. 12 Cks vutto. 13 Bid dassÃmÅti. 14 Bid -ra. 15 Bid -gÃya. 16 Bid add vane vasÃ. 17 Bid ambapakkaæ. 18 Bid yathÃbhirucike 19 Bi pageva, Cks omit va. 20 Cks omit hotu. 21 Ck vutto. 22 Bd te su gataæ, Bi te sutu kataæ. 23 Bi adinnapuppaæ. Bd adinnapubba. 24 Bi -ssati. 25 Bid brÃhmaïa. 26 Bid nÃnÃdÃ-. 27 Cks Bi -cesi. >/ #<[page 055]># %< 6. SasajÃtaka. (316.) 55>% attÃnaæ pariccajitvà aÇgÃragabbhe\<*<1>*>/ patissÃmi, mama sarÅre pakke tvaæ maæsaæ khÃditvà samaïadhammaæ kareyyÃsÅti" tena saddhiæ sallapanto\<*<2>*>/ catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ taï¬ulÃ, iminà agginà pakkaæ mamaæ\<*<4>*>/ bhutvà vane vasà 'ti. || Ja_IV:64 ||>@ Tattha mamaæ\<*<4>*>/ bhutvà ti yan taæ ahaæ\<*<5>*>/ aggiæ karohÅti vadÃmi iminà agginà pakkaæ mamaæ\<*<4>*>/ bhu¤jitvà imasmiæ vane vasa\<*<6>*>/, ekassa sasassa sarÅraæ nÃma ekassa purisassa yÃpanamattaæ hotÅti. Sakko tassa kathaæ\<*<7>*>/ sutvà attano ÃnubhÃvena ekaæ aÇ- gÃrarÃsiæ\<*<8>*>/ mÃpetvà Bodhisattassa Ãrocesi. So dabbatiïa- sayanato uÂÂhÃya tattha gantvà "sace me lomantaresu pÃïakà atthi te mà mariæsÆ" 'ti vatvÃ\<*<9>*>/ tikkhattuæ sarÅraæ vidhÆ- nitvà sakalasarÅraæ\<*<10>*>/ dÃnamukhe datvÃ\<*<11>*>/ laæghitvà paduma- pu¤je\<*<12>*>/ rÃjahaæso viya pamuditacitto aÇgÃrarÃsimhi pati. So pana aggi Bodhisattassa sarÅre lomakÆpamattam pi uïhaæ kÃtuæ nÃsakkhi, himagabbhaæ paviÂÂho viya ahosi. Atha Sakkaæ Ãmantetvà "brÃhmaïa, tayà kato aggi atisÅtalo mama sarÅre lomakÆpamattam pi uïhaæ kÃtuæ na sakkoti, kiæ nÃm' etan" ti Ãha. "Paï¬ita\<*<13>*>/, nÃhaæ brÃhmaïo, Sakko aham\<*<14>*>/ asmi\<*<15>*>/ tava vÅmaæsanatthÃya Ãgato\<*<16>*>/" ti "Sakka, tvaæ tÃva tiÂÂha, sakalo pi ce lokasannivÃso maæ dÃnena vÅ- maæseyya n' eva me adÃtukÃmataæ\<*<17>*>/ passeyyÃ" 'ti Bodhi- satto sÅhanadaæ nadi. Atha naæ Sakko\<*<18>*>/ "sasapaï¬ita, tava guïo sakalakappaæ pÃkaÂo hotÆ" 'ti pabbataæ pÅÊetvà pabba- tarasaæ ÃdÃya candamaï¬ale sasalakkhaïaæ ÃlikhitvÃ\<*<19>*>/ Bo- dhisattaæ Ãmantetvà tasmiæ vanasaï¬e tasmiæ yeva vana- gumbe taruïadabbatiïapiÂÂhe nipajjÃpetvà attano devaÂÂhÃnam\<*<20>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -rakuppe, Bd -rakupe. 2 Bid -pento. 3 Cks Bi napi, Bd naæpi. 4 Bd maæsaæ. 5 Cks yantvaæ ahaæ, Bi yenÃhaæ, Bd yena ahaæ. 6 Bd vasà ti. 7 Bid vacanaæ. 8 Ck -sim. 9 Bid omit vatvÃ. 10 Ck sakasarÅ-. 11 Bid thapetvÃ. 12 Bid -masare. 13 Bid sasapa-. 14 Bid ham. 15 Bi adds pi, Bd ti. 16 Bid adds mhi. 17 Cs -kÃmaæ. 18 Bid add Ãha 19 Bid likkhitvÃ. 20 vasanaÂÂhÃ-. >/ #<[page 056]># %<56 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimandavagga. (32.)>% eva gato. Te pi cattÃro paï¬ità samaggà sammodamÃnà sÅlaæ pÆretvÃ\<*<1>*>/ uposathakammaæ katvà yathÃkammaæ gatÃ\<*<2>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<3>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (Saccapariyosane sabbaparikkhÃradÃnadÃyako gahapati so- tÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà uddo Anando ahosi, sigÃlo MoggallÃno, makkaÂo SÃriputto\<*<4>*>/, sasapaï¬ito\<*<5>*>/ aham evÃ" 'ti. SasajÃtakaæ\<*<6>*>/. $<7. MatarodanajÃtaka.>$ Matamatam eva rodathà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto a¤¤ataraæ SÃvatthi-vÃsi-kuÂumbiyaæ\<*<7>*>/ Ãrabbha kathesi. Tassa kira bhÃtà kÃlam akÃsi. So tassa kÃlakiriyÃya sokÃbhibhÆto na nahÃyati\<*<8>*>/ na bhu¤jati na vilimpati, pÃto va susÃnaæ gantvà so- kasamappito rodati. Satthà paccÆsasamaye lokaæ olokento tassa so- tÃpattiphalassa upanissayaæ disvà "imassa atÅtakÃraïaæ Ãharitvà sokaæ vÆpasametvà sotÃpattiphalaæ dÃtuæ Âhapetvà maæ a¤¤o koci samattho n' atthi, imassa mayà avassayena bhavituæ vaÂÂatÅti" puna- divase pacchÃbhattaæ piï¬apÃtapaÂikkanto\<*<9>*>/ pacchÃsamaïaæ ÃdÃya tassa gharadvÃraæ gantvà "Satthà Ãgato" ti sutvà Ãsanaæ pa¤¤Ãpetvà "pavesethÃ\<*<10>*>/" ti kuÂimbikena vutte\<*<11>*>/ pavisitvà pa¤¤attÃsane\<*<12>*>/ nisÅdi. KuÂumbiko\<*<12>*>/ pi Ãgantvà SatthÃraæ vanditvà ekamantaæ nisÅdi. Atha naæ Satthà "kiæ kuÂumbika\<*<13>*>/ cintesÅti" Ãha. "ùma bhante, mama bhÃtu matakÃlato paÂÂhÃya cintemÅti". "ùvuso, sabbe saækhÃrà aniccÃ, bhijjitabbayuttakaæ bhijjati. na tattha cintetabbaæ, porÃïaka- paï¬itÃpi bhÃtari\<*<14>*>/ mate\<*<15>*>/ `bhijjitabbayuttakaæ bhinnan\<*<16>*>/' ti na cinta- yiæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto asÅtikoÂivibhave seÂÂhikule nibbatti\<*<17>*>/. Tassa vayappattassa mÃtÃpitaro kÃlam akaæsu. Tesu kÃlakatesu\<*<18>*>/ Bodhisattassa bhÃtÃ\<*<19>*>/ kuÂumbaæ vicÃreti\<*<20>*>/. Bodhisatto taæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add dÃnaæ datvà 2 Ck Bd gato 3 Bid dhammade- 4 Bid add sakko anuruddho. 5 Bid add pana. 6 Bi adds chaÂhamaæ, Bd chaÂhaæ 7 Cs -tiæ-, Bd -Âumbikaæ. 8 Bid niddÃyati. 9 Cs -ntaæ, Bd piï¬apÃtaæ paÂikkanto. 10 Cks -sathÃ. 11 Bid vutto. 12 Bid -tte-. 13 Cs -Âi-. 14 Bi -rÃ. 15 Cks Bi -to. 16 Bid bhijjatÅ. 17 Bid -ttitvÃ. 18 Bid kÃlaÇka-. 19 Ck -tu, Cs -tu corr. to -tÃ. 20 Bid -resi. >/ #<[page 057]># %< 7. MatarodanajÃtaka. (317.) 57>% nissÃya jÅvati. So aparabhÃge tathÃrÆpena vyÃdhinÃ\<*<1>*>/ kÃlaæ akÃsi. ¥ÃtimittÃmaccÃ\<*<2>*>/ sannipatitvà bÃhà paggayha kandanti rodanti, eko pi sakabhÃvena saïÂhÃtuæ nÃsakkhi\<*<3>*>/. Bodhi- satto pana n' eva kandati na rodati\<*<4>*>/. Manussà "passatha bho, imassa bhÃtari mate mukhasaækocanamattam pi n' atthi, ativiya thaddhahadayo, `dve pi koÂÂhÃse aham eva paribhu¤- jissÃmÅti' bhÃtu maraïaæ icchati\<*<5>*>/ ma¤¤e" ti Bodhisattaæ garahiæsu. ¥ÃtakÃpi "na\<*<6>*>/ tvaæ bhÃtari mate\<*<7>*>/ rodasÅti" gara- hiæsu yeva\<*<8>*>/. So tesaæ kathaæ sutvà "tumhe attano andha- bÃlabhÃvena aÂÂhalokadhamme ajÃnantà `mama bhÃtà mato' ti rodatha, aham pi marissÃmi\<*<9>*>/, tumhe pi marissatha, attÃnam pi\<*<10>*>/ `mayam pi marissÃmÃ' 'ti kasmà na\<*<11>*>/ rodathÃ\<*<12>*>/ 'ti, sabbe saækhÃrà aniccà hutvà na honti\<*<13>*>/, ten' eva sabhÃvena saï- ÂhÃtuæ\<*<14>*>/ samattho ekasaækhÃro pi n' atthi, tumhesu andha- bÃlesu a¤¤ÃïatÃya\<*<15>*>/ aÂÂhalokadhamme ajÃnitvà rodantesu ahaæ kimatthaæ rodissÃmÅti" vatvà imà gÃthà abhÃsi: @*>/ sarÅradhÃrino anupubbena jahanti jÅvitaæ. || Ja_IV:65 ||>@ @*>/ catuppadà pakkhigaïà uragÃ\<*<18>*>/ ca bhogino asmiæ\<*<19>*>/ sarÅre anissarà ramamÃnà va jahanti jÅvitaæ. || Ja_IV:66 ||>@ @*>/ kanditaruditaæ\<*<21>*>/ niratthakaæ, kiæ vo sokagaïÃbhikÅrare\<*<22>*>/. || Ja_IV:67 ||>@ @*>/ soï¬Ã akatà bÃlà sÆrà vÅrÃ\<*<24>*>/ ayogino dhÅraæ\<*<25>*>/ ma¤¤anti\<*<26>*>/ bÃlo ti ye\<*<27>*>/ dhammassa akovidà ti. || Ja_IV:68 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid byÃ-. 2 Bid ¤ÃtimittÃsuhajjÃ. 3 Bid add tadÃ. 4 Bid neva rodati na kandati. 5 Bi icchiti. 6 Bid kiæ. 7 Bid add na 8 Cks meva. 9 Bi adds tasmà na rodÃmi. 10 Bd omits attÃnam pi. 11 Bid tasmÃmÃ. 12 Bid -tha. 13 Bi ni rujhanti in the place of na honti. 14 Bid sandhÃretuæ. 15 Bid a¤¤ÃtabhÃve. 16 Bid pi. 17 Bid devÃ-. 18 Cks atha. 19 Bi asmÅ, Bd sakampi, Cks sampi. 20 Bi ave-. 21 Bid -taæ rodi-. 22 Cks -ïÃhi-. 23 Bid add ca. 24 Bid omit vÅrÃ. 25 Ck dhÅra, Cs dhÅra corr. to -raæ. 26 Ck ma¤¤enti. 27 Cs yo corr. to ye, Bi yo. >/ #<[page 058]># %<58 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimandavagga. (32.)>% Tattha matamatamevà 'ti mataæ mataæ yeva, anupubbenà 'ti attano maraïavÃre sampatte paÂipÃÂiyà jahanti jÅvitaæ, na ekato va sabbe maranti. yadi evaæ mareyyuæ\<*<1>*>/ lokappavatti ucchijjeyya, bhogino ti mahantena sarÅ- rabhogena samannÃgatÃ, ramamÃnà và 'ti tattha tattha nibbattà sabbe pi te devÃdayo sattà attano attano nibbattaÂÂhÃne abhiramamÃnà va anukkaïÂhitÃ\<*<2>*>/ va jÅvitaæ jahanti, eva¤calitan ti evaæ tÅsu bhavesu niccalabhÃvassa ca saïÂhitabhÃvassa ca abhÃvÃ\<*<3>*>/ calitaæ asaïÂhitaæ, kiæ vo sokagaïÃ- bhikÅrare ti kiækÃraïÃ\<*<4>*>/ tumhe sokarÃsi abhikiranti ajjhottharanti, dhuttà soï¬Ã\<*<5>*>/ akatà bÃlà ti itthidhuttà surÃdhuttà akkhadhuttà ca surÃ- soï¬Ãdayo soï¬Ã\<*<6>*>/ ca\<*<7>*>/ akatabuddhino\<*<8>*>/ asikkhitakÃ\<*<9>*>/ ca bÃlà ti bÃlena saman- nÃgatà aviddasuno\<*<10>*>/ sÆrÃ, ayogino ti ayonisomanasikÃrassa yoge\<*<11>*>/ ayuttatÃya ayogino, ayodhino\<*<12>*>/ ti pi pÃÂho, kilesamÃrena saddhiæ yujjhituæ asamatthÃ\<*<13>*>/ ti attho, dhÅraæ ma¤¤anti bÃlo ti ye dhammassa akovidà ti ye eva- rÆpà dhuttÃdayo aÂÂhavidhassa lokadhammassa akovidà te appamattake pi duk- khadhamme uppanne attanà kandamÃnà rodamÃnà aÂÂhalokadhamme tattvato na jÃnitvÃ\<*<14>*>/ ¤ÃtimaraïÃdÅsu akandantaæ mÃdisaæ dhÅraæ paï¬itaæ bÃlo ayaæ yo\<*<15>*>/ na rodatÅti ma¤¤antÅti. Evaæ Bodhisatto tesaæ dhammaæ desetvà sabbe pi te nissoke akÃsi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃta- kaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne kuÂumbiko sotÃpattiphale patiÂ- Âhahi) "Tadà mahÃjanassa dhammaæ desetvà nissokakarapaï¬ito\<*<16>*>/ aham evÃ" 'ti. MatarodanajÃtakaæ\<*<17>*>/. $<8. KaïaverajÃtaka.>$ Yantaæ vasantasamaye ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto purÃïadutiyikapalobhanaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ IndriyajÃtake Ãvibhavissati. Satthà pana taæ bhikkhuæ "pubbe\<*<18>*>/ tvaæ\<*<19>*>/ etaæ nissÃya asinà sÅsacchedanaæ\<*<20>*>/ paÂilabhÅti\<*<21>*>/" vatvÃ\<*<22>*>/ atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks mÃ-. 2 Cks anuka-. 3 Bi add ti, Bd ca. 4 Cks -ïaæ. 5 Cks omit soï¬Ã. 6 Bid omit dayo soï¬Ã. 7 Bid add attasoï¬Ã ca cattÃro soï¬Ãdayo soï¬Ã. 8 Bid add ca. 9 Bi asakkhitaka, Bd -tatÃvÃ. 10 Bid avinda-. 11 Bid -kÃresu surÃyogesu. 12 Bid ayoniso. 13 Bid -ttho. 14 Ck -dhammenattano, Cs -dhammena attano, Bi -dhammehi tatthato jÃnitvÃ, Bd -dhammehi atthato ÃjÃnitvÃ. 15 Bid omit yo. 16 Bid nissokabhÃvakara-. 17 Bid add sattamaæ. 18 Bid add pi. 19 Bid add bhikkhu. 20 Bi -di, Bd -nÃdi. 21 Bi -bhatÅti, Bd labhasÅti. 22 Bid add tena yÃcito. >/ #<[page 059]># %< 8. KanaverajÃtaka. (318.) 59>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto KÃsigÃmake\<*<1>*>/ ekassa gahapatikassa ghare cora- nakkhattena jÃto vayappatto corikaæ\<*<2>*>/ katvà jÅvikaæ kappento loke pÃkaÂo ahosi sÆro nÃgabalo, koci naæ gaïhituæ nÃsak- khi. So ekadivasaæ ekasmiæ seÂÂhighare sandhiæ chinditvà bahuæ dhanaæ avahari\<*<3>*>/. NÃgarà rÃjÃnaæ upasaækamitvà "deva, eko mahÃcoro nagaraæ vilumpati, taæ gaïhÃpethÃ" 'ti va- diæsu\<*<5>*>/. RÃjà tassa gahaïatthÃya nagaraguttikaæ ÃïÃpesi. So rattibhÃge tattha tattha vaggabandhanena\<*<6>*>/ manusse Âha- petvà naæ\<*<7>*>/ sabhogaæ\<*<8>*>/ gÃhÃpetvà ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà "sÅsam assa chindathÃ\<*<9>*>/" 'ti nagaraguttikaæ ¤eva ÃïÃpesi. Nagara- guttiko naæ\<*<10>*>/ pacchÃbÃhaæ\<*<11>*>/ gÃÊhabandhanaæ\<*<12>*>/ bandhÃpetvà gÅvÃy' assa rattakaïaveramÃlaæ\<*<13>*>/ laggetvà sÅse iÂÂhakacuïïaæ okiritvà catukke catukke kasÃhi tÃÊÃpento kharassarena païavena\<*<14>*>/ ÃghÃtanaæ neti. "Imasmiæ kira nagare vilopakhÃdako\<*<15>*>/ coro gahito" ti sakalanagaram saækhubhi. Tadà ca BÃrÃïasiyaæ sahassaæ gaïhantÅ SÃmà nÃma gaïikà hoti rÃjavallabhà pa¤- casatavaïïadÃsÅparivÃrÃ, sÃ\<*<16>*>/ pÃsÃdatale vÃtapÃnaæ vivaritvà Âhità naæ\<*<17>*>/ niyyamÃnaæ passi. So pana abhirÆpo pÃsÃdiko ativiya sobhaggappatto devavaïïÅ\<*<18>*>/ sabbesaæ matthakena pa¤¤Ãyati. Sà niyyamÃnaæ\<*<19>*>/ disvà va paÂibaddhacittà hutvà "kena nu kho upÃyenÃhaæ imaæ purisaæ attano sÃmikaæ kareyyan" ti cintayantÅ\<*<20>*>/ "atth' eso upÃyo" ti attano attha- carikÃya ekissà hatthe nagaraguttikassa sahassaæ pesesi\<*<21>*>/: "ayaæ coro SÃmÃya bhÃtÃ, a¤¤atra SÃmÃya a¤¤o etassa nissayo\<*<22>*>/ n' atthi, tumhe kira idaæ sahassaæ gahetvà etaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -gÃme. 2 Bid corakammaæ. 3 Bi Ãhari, Bd ahÃri. 4 Bid -pehÅ. 5 Bid add taæ sutvÃ. 6 Bid -bandhena. 7 Bid taæ 8 Bi saho¬hacoraæ, Bd sahodhaæcoraæ. 9 Bid chindÃ. 10 Bid taæ. 11 Cs -bÃlhaæ corr. to -bÃÊhaæ, Bi bÃhuæ. 12 Cs galha- corr to gÃÊha-. 13 Bd rattakanavira-. 14 Ck pana-, Cs pana- corr. to païa- 15 Cs -kÃdako, Bid vilopako. 16 Bid omit sÃ. 17 Bi Âhità pÃ, Bd Âhità ti. 18 Bid -vaïïo viya. 19 Bid sÃmà taæ, Cs sà niyyamanà corr. to naæ. 20 Bi paÂhayanti, Bd pattharanti. 21 Bi dÃpesi, Cs pesi. 22 Bid avassayo. >/ #<[page 060]># %<60 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimandavagga. (32.)>% vissajjethÃ" 'ti. SÃ\<*<1>*>/ tathà akÃsi. Nagaraguttiko "ayaæ coro\<*<2>*>/ pÃkaÂo, na sakkà etaæ evaæ vissajjetuæ, a¤¤aæ pana manussaæ labhitvà imaæ paÂicchannayÃnake nisÅdÃpetvà pe- setuæ sakkÃ" ti Ãha. Sà gantvà tassà Ãrocesi. Tadà pan' eko seÂÂhiputto SÃmÃya paÂibaddhacitto devasikaæ\<*<3>*>/ sahassaæ deti, so taæ divasam pi suriyatthaægamanavelÃya sahassaæ ganhitvà taæ gharaæ agamÃsi. SÃmÃpi sahassabhaï¬ikaæ gahetvà ÆrÆsu\<*<4>*>/ Âhapetvà parodantÅ nisinnà hoti, kim etan" ti ca\<*<5>*>/ vuttÃ\<*<6>*>/ "sÃmi, ayaæ coro mama bhÃtÃ, ahaæ nÅcakammaæ karomÅti mayhaæ santikaæ na eti, nagaraguttikassa pahite\<*<7>*>/ "sahassaæ labhamÃno vissajjessÃmÅti" sÃsanaæ pesesi, idÃni imaæ sahassaæ ÃdÃya nagaraguttikassa santikaæ gacchantaæ\<*<8>*>/ na labhÃmÅti". So tassà paÂibaddhacittatÃya "ahaæ gamis- sÃmÅti" Ãha. "Tena hi tayà Ãbhatam\<*<9>*>/ eva gahetvà gacchÃ- hÅti". So taæ gahetvà nagaraguttikassa gehaæ ganchi\<*<10>*>/. So taæ seÂÂhiputtaæ paÂicchannaÂÂhÃne Âhapetvà coraæ paÂicchan- nayÃnake\<*<11>*>/ nisÅdÃpetvà SÃmÃya pahiïitvÃ\<*<12>*>/ "ayaæ coro raÂÂhe pÃkaÂo, samandhakÃraæ\<*<13>*>/ tÃva hotu, atha naæ manussÃnaæ paÂisallÃnavelÃya\<*<11>*>/ ghÃtÃpessÃmÅti" apadesaæ katvà muhuttaæ vÅtinÃmetvà manussesu paÂisallÅnesu seÂÂhiputtaæ mahantenÃ- rakkhena\<*<15>*>/ ÃghÃtanaæ netvà asinà sÅsaæ chinditvà sarÅraæ sÆlaæ\<*<16>*>/ Ãropetvà nagaraæ pÃvisi. Tato paÂÂhÃya sÃmà a¤¤e- saæ hatthato ki¤ci na gaïhÃti\<*<17>*>/. Ten' eva saddhiæ abhira- mamÃnà vicarati. So cintesi "sace ayaæ a¤¤asmiæ paÂi- baddhacittà bhavissati mam pi mÃrÃpetvÃ\<*<18>*>/ tena saddhim abhiramissati, accantamittadubbhinÅ\<*<19>*>/ esÃ, mayà idha avasitvà khippaæ palÃyituæ vaÂÂatÅti\<*<20>*>/". Gacchanto\<*<21>*>/ pana "tuccha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add gantvÃ. 2 Bid add nagare. 3 Bid repeat de-. 4 Ck Ærusu, Cs urusu corr. to Ærusu, Bi urusu, Bd urÆsu. 5 Bi omits ca. 6 Bid vutte. 7 Bid -taæ. 8 Bd gantuæ. 9 Bid Ãha-. 10 Bid gacchati. 11 Bid -yÃne. 12 Ck -ni-, Cs pahani- corr. to pahaïi-, Bi paÂinitvÃ, Bd pahinetvÃ. 13 Cks -ran, Bi mantakÃraæ, Bd tamandhakÃraæ. 14 Cks -llÅ-. 15 Bid -narak-. 16 Bid sule. 17 Bid gaïhi. 18 Cs Bd mÃretvÃ, Bi hanÃpetvÃ. 19 Bid accantaæ. 20 Bid vaÂÂati. 21 Bid add ca. >/ #<[page 061]># %< 8. KaïaverajÃtaka. (318.) 61>% hattho agantvà etissà Ãbharaïabhaï¬aæ gahetvà gacchissÃ- mÅti" cintetvà ekasmiæ divase taæ Ãha: "bhadde, mayaæ pana pa¤jare\<*<1>*>/ mittakukkuÂo\<*<2>*>/ viya niccaæ ghare\<*<3>*>/ homa, eka- divasaæ uyyÃnakÅÊaæ karissÃmÃ\<*<4>*>/" 'ti. Sà "sÃdhÆ" 'ti sam- paÂiccitvà khÃdanÅyabhojanÅyÃdÅni\<*<5>*>/ sabbaæ paÂiyÃdetvà sabbÃ- bharaïapatimaï¬ità tena saddhiæ paÂicchannayÃne nisÅditvà uyyÃnaæ\<*<6>*>/ agamÃsi. So\<*<7>*>/ tÃya saddhiæ kÅÊanto "idÃni mayhaæ palÃyituæ vaÂÂatÅti" tÃya saddhiæ kilesaratiyà ramitukÃmo viya ekaæ kaïaveragacchantaraæ\<*<8>*>/ pavisitvà tam ÃliÇganto viya nippÅÊetvÃ\<*<9>*>/ visa¤¤aæ katvà pÃtetvà sabbÃbharaïÃni omu¤- citvà tassà yeva uttarÃsaÇge\<*<10>*>/ bandhitvà bhaï¬ikaæ khandhe Âhapetvà uyyÃnavatiæ laæghitvà pakkÃmi. SÃpi paÂiladdha- sa¤¤Ã\<*<11>*>/ uÂÂhÃya paricÃrikÃnaæ santikaæ Ãgantvà "ayyaputto kahan" ti pucchi. "Na jÃnÃma ayye" ti. "Maæ matà ti sa¤- ¤Ãya bhÃyitvà palÃto bhavissaÂÅti" anattamanà hutvà tato va\<*<12>*>/ gehaæ gantvà "mama piyasÃmikassa diÂÂhakÃle\<*<13>*>/ yeva alaæ- katasayane\<*<14>*>/ sayissÃmÅti" bhÆmiyaæ nipajjitvà tato paÂÂhÃya manÃpasÃÂakaæ\<*<15>*>/ na\<*<16>*>/ nivÃseti dve bhattÃni na bhu¤jati gan- dhamÃladÅni na paÂisevati\<*<17>*>/, "yena kenaci upÃyena ayya- puttaæ pariyesitvà pakkosÃpessÃmÅti" naÂe\<*<18>*>/ pakkosÃpetvà sa- hassaæ adÃsi, "kiæ karoma ayye" ti vutte "tumhÃkaæ aga- manaÂÂhÃnaæ nÃma n' atthi, tumhe gÃmanigamarÃjadhÃniyo gantvÃ\<*<19>*>/ samajjaæ katvà samajjamaï¬ale\<*<20>*>/ paÂhamam eva imaæ gÅtaæ gÃyeyyÃthÃ" 'ti naÂe sikkhÃpentÅ\<*<21>*>/ paÂhamaæ gÃthaæ vatvà "tumhehi imasmiæ gÅtake\<*<22>*>/ gÅte sace ayyaputto tasmiæ parisantare bhavissati tumhehi saddhiæ kathessati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid pa¤care. 2 Bid pakkhitaku-. 3 Bid add yeva. 4 Bid kÅÊissÃmà 5 Ck -niyabhojaniyÃdi, Cs -niyabhojaniyÃdi corr. to -nÅya-, Bi khÃdanÅyabhojanÅyÃdÅ, Bd -niyabhojaniyÃdini. 6 Cks -nam. 7 Bid add tattha. 8 Bid kanavÅra-. 9 Bid nippili- 10 Bid -gena. 11 Bid -sa¤¤Å. 12 Bid yeva. 13 Bd adiÂhakÃlato paÂhÃya, Bi diÂhakÃlato pathÃyeva. 14 Bid alaÇkatasayanena. 15 Bid amanÃpaæ sÃ-. 16 Bid omit na. 17 Bid na sevati. 18 Cs adds pakkosÃpessÃmÅti. 19 Bid yeva carantà in the place of gantvÃ. 20 Cks -jje. 21 all four MSS. -ti. 22 Cs -kehi. >/ #<[page 062]># %<62 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimandavagga. (32.)>% ath' assa mama ÃrogabhÃvaæ\<*<1>*>/ kathetvà taæ ÃdÃya gacchey- yÃtha\<*<2>*>/, noce Ãgacchati sÃsanaæ peseyyÃthÃ" 'ti paribbayaæ datvà naÂe uyyojesi. Te BÃrÃïasito nikkhamitvà tattha tattha samajjaæ karontÃ\<*<3>*>/ ekaæ paccantagÃmakaæ gamiæsu\<*<4>*>/. So pi coro palÃyitvà tattha vasati. Te tattha samajjaæ karontà paÂhamam eva gÅtakaæ gÃyiæsu: @*>/ bhÃnusu SÃmaæ bÃhÃya pÅÊesi sà taæ Ãrogyam abruvÅti\<*<6>*>/. || Ja_IV:69 ||>@ Tattha kaïaveresÆ 'ti kaïaveresu\<*<7>*>/, bhÃnusÆ 'ti\<*<8>*>/ rattarattÃnaæ\<*<9>*>/ pup- phÃnaæ pabhÃya sampannesu\<*<10>*>/, SÃman ti evaænÃmakaæ\<*<11>*>/, pÅÊesÅti kilesaratiyà ramitukÃmo ÃliÇganto pÅÊesi, sà tan ti sà SÃmà ti ÃrogÃ\<*<12>*>/, tvaæ pana matà ti sa¤¤Ãya bhÅto palÃyi, tena\<*<13>*>/ sà attano Ãrogyaæ\<*<14>*>/ abruvÅti\<*<6>*>/ kathesi\<*<15>*>/ ÃrocesÅti attho. Coro taæ sutvÃ\<*<16>*>/ naÂaæ upasaækamitvà "tvaæ `SÃmÃ\<*<17>*>/ jÅvatÅti' vadati\<*<18>*>/, ahaæ pana na saddahÃmÅti" tena saddhiæ sallapanto dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ kira\<*<20>*>/ saddheyyaæ\<*<21>*>/ yaæ vÃto pabbataæ vahe, pabbataæ ce vahe vÃto\<*<22>*>/ sabbam pi paÂhaviæ vahe, yattha SÃmà kÃlakatÃ\<*<23>*>/ sÃmaæ\<*<24>*>/ Ãrogyam abruvÅti\<*<6>*>/. || Ja_IV:70 ||>@ Tass' attho: ambho naÂa idaæ kira na saddhÃtabbaæ\<*<25>*>/ yaæ\<*<26>*>/ vÃto tiïapaïïÃni\<*<27>*>/ viya pabbataæ vaheyya, sace hi so pabbataæ\<*<28>*>/ vaheyya sabbam pi paÂhaviæ vaheyya, yathà c' etaæ asaddheyyaæ\<*<29>*>/ tathà idan ti, yattha SÃmà kÃlakatÃ\<*<30>*>/ sÃmaæ Ãrogyaæ abruvÅti\<*<31>*>/ kiækÃraïà saddhey- yaæ\<*<32>*>/, matà nÃma na kassaci sÃsanaæ pesentÅti\<*<33>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi Ãrogya-, Bd arogya-. 2 Bid Ãg-. 3 Bi kÃrentÃ, Bd karontÅ. 4 Bid aga-. 5 Bd kana-. 6 Bid -bra-. 7 Bi kaïateviresu. 8 Bd tattha kanaveresu bhÃnusu ti kanaviresu. 9 Bid rattavaïïÃnaæ. 10 Cks pabhà sa-. 11 Bid -mi-. 12 Bid Ãrogyaæ. 13 Bd omits te. 14 Bid ar-. 15 Cks -sÅti. 16 Bid taæ sutvà coro. 17 Cks sÃmaæ. 18 Bid kathesi. 19 Bid naÂa. 20 Bi omits kira. 21 Bi na saddaheyyuæ, Cks Bd na saddhaheyya. 22 Bid cevasovÃto, Cks cevahovÃto. 23 Bid kÃlaÇka-. 24 Cks mam. 25 Bi saddaheyyaæ na saddatabbaæ, Bd saddhaheyyaæ na saddhahetabbaæ 26 Cks yo. 27 Ck tina-, Cs tiïapannÃni. 28 Ck sabbato taæ, Cs pabbato taæ; sace hi so pabbataæ vaheyya wanting in Bi. 29 Bi asaddaheyyaæ, Bd asaddhaheyyaæ. 30 Bid kÃlaækatà ti yà nÃma sÃmà kÃlaæ katÃ. 31 Bid abraviti, Cks pucchatÅti. 32 Bi saddaheyyuæ, Bd saddhaheyyuæ. 33 Bid pesesiti. >/ #<[page 063]># %< 8. KaïaverajÃtaka. (318.) 63>% Tassa vacanaæ sutvà naÂo tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ kÃlakatÃ\<*<2>*>/, na ca sà a¤¤am icchati, ekabhattakinÅ\<*<3>*>/ SÃmà tam evam\<*<4>*>/ abhikaækhatÅti. || Ja_IV:71 ||>@ Tattha tamevam\<*<4>*>/ abhikaækhatÅti a¤¤aæ purisaæ na icchati. taæ ¤eva kaækhati icchati pattheti Taæ sutvà coro "sà jÅvatu\<*<5>*>/ mà và na tÃya mayhaæ attho" ti vatvà catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ maæ cirasanthutena\<*<7>*>/ niminni\<*<8>*>/ SÃmà adhuvaæ dhuvena, (cfr. p. 221) mayÃpi SÃmà nimineyya a¤¤aæ, ito ahaæ dÆrataraæ gamissan ti. || Ja_IV:72 ||>@ Tattha asanthutan\<*<9>*>/ ti akatasaæsaggaæ, cirasanthutenÃ\<*<7>*>/ 'ti cira- katasaæsaggena\<*<10>*>/, niminÅti\<*<11>*>/ parivattesi, adhuvaæ dhuvenà ti mam adhuvaæ tena dhuvasÃmikena parivattetuæ\<*<12>*>/ nagaraguttikassa sahassaæ\<*<13>*>/ datvà maæ gaïhÅti attho, mayÃpi SÃmà nimineyya\<*<14>*>/ a¤¤an ti sÃ\<*<15>*>/ SÃmà mayÃpi a¤¤aæ sÃmikaæ parivattetvà gaïheyya, ito ahaæ dÆrataraæ gamissan ti yattha na sakkà tassÃ\<*<16>*>/ sÃsanaæ và pavattiæ và sotuæ tÃdisaæ dÆrataraæ ÂhÃnaæ gamissaæ, tasmà mama ito a¤¤attha gatabhÃvaæ tassà Ãrocethà ti vatvà tesaæ passantÃnaæ ¤eva gÃÊhataraæ parinivÃsetvÃ\<*<17>*>/ vegena palÃyi. NaÂà gantvà tena katakiriyaæ tassà kathayiæsu. Sà vip- paÂisÃrÅ hutvà attano pakatiyà eva\<*<18>*>/ vÅtinÃmesi. Satthà imaæ desanaæ\<*<19>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale pa- tiÂÂhahi) "TadÃ\<*<20>*>/ seÂÂhiputto ayaæ bhikkhu ahosi, SÃmà purÃïaduti- yikÃ\<*<21>*>/, coro pana aham evÃ" 'ti. KaïaverajÃtakaæ\<*<22>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid sÃmÃ. 2 Bid kÃlaæka-. 3 Cks -ttikinÅ, Bi -bhattakiïi, Bd -bhattakini. 4 Bid eva. 5 Bid add vÃ. 6 Bid asaïÂhataæ. 7 Bid -saïÂha-. 8 Ck niminti, Cs nimitti. 9 Cks nasanthutan 10 Bid ciraæ-. 11 Ck nimintÅti, Cs nimittÅti, Bi nipiniti, Bd niminiti. 12 Bid -ttituæ. 13 Cks omit sahassaæ. 14 Ck mineyya, Cs tivineyya. 15 Bid omit sÃ. 16 Bi khayÃ, Bd mayÃ. 17 Bid nivÃ-. 18 Cks ceva. 19 Bid dhammade-. 20 Bid add so. 21 Bid porÃ-. 22 Bi kaï¬adhÆvera, Bd kanavera-, both add aÂhamaæ. >/ #<[page 064]># %<64 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimandavagga. (32.)>% $<9. TittirajÃtaka.>$ Susukhaæ vata jÅvÃmÅti\<*<1>*>/. Idaæ Satthà Kosambiyaæ nissÃya BadarikÃrÃme viharanto RÃhulattheraæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà TipallatthajÃtake vitthÃritam eva. DhammasabhÃyaæ pana bhikkhÆhi\<*<2>*>/ "Ãvuso RÃhulo sikkhakÃmo kukkuccako ovÃdakkhamo" ti tassÃyasmato guïakathÃya samuÂÂhitÃya Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi RÃhulo sikkhÃ- kÃmo kukkuccako ovÃdakkhamo yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto Takka- silÃya sabbasippÃni uggaïhitvà nikkhamma Himavantapadese isipabbajjaæ pabbajitvà abhi¤¤Ã\<*<3>*>/ ca\<*<4>*>/ samÃpattiyo ca nibbatte- tvà jhÃnakÅÊaæ kÅÊanto ramaïÅye vanasaï¬e vasitvà loïam- bilasevanatthÃya a¤¤ataraæ paccantagÃmakaæ agamÃsi. Tatra naæ manussà disvà pasannacittà a¤¤atarasmiæ ara¤¤e païïa- sÃlaæ kÃretvà paccayehi upaÂÂhahantà vÃsesuæ\<*<5>*>/. Tadà tasmiæ gÃmake eko sÃkuïiko ekaæ dÅpatittiraæ\<*<6>*>/ gahetvà suÂÂhu sik- khÃpetvà pa¤jare pakkhipitvà paÂijaggati. So taæ ara¤¤aæ netvà tassa saddenÃgatÃgate tittire gaïhati\<*<7>*>/. Tittiro\<*<8>*>/ "maæ\<*<9>*>/ nissÃya bahÆ mama ¤Ãtakà nassanti, mayh' etaæ pÃpan" ti nissaddo ahosi. So tassa nissaddabhÃvaæ ¤atvà veÊupesikÃya naæ sÅse paharati. Tittiro dukkhÃturatÃya\<*<10>*>/ saddaæ karoti. Evaæ so sÃkuïiko tan\<*<11>*>/ nissÃya tittire\<*<12>*>/ gahetvà jÅvikaæ kap- pesi. Atha so tittiro cintesi: "ime marantÆ 'ti mayhaæ cetanà n' atthi, paÂiccakammaæ pana maæ phusati, mayi saddaæ akaronte ete nÃdhigacchanti karonte yevÃgacchanti\<*<13>*>/, ÃgatÃ- gate ayaæ gahetvà jÅvitakkhayaæ pÃpesi, atthi nu kho ettha mayhaæ pÃpaæ n' atthÅti" so tato paÂÂhÃya "ko nu kho imaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 9. Cfr. supra Vol. 1 p. 160. 1 Cs mà ti. 2 Bi dh. kathaæ samuÂhÃpesuæ, Bd bhikkhÆ dh. kathaæ samuÂhÃpesi. 3 Bid pa¤ca abhi¤¤Ãyo. 4 Bd adds aÂha, Bi atta. 5 Bid vÃsÃpesum. 6 Bid dÅpakati-. 7 Bi gahetvà vikiïitvà jÅvitakkhayaæ kappesi, Bd gahetvà vikinetvà jivitaæ kappesi 8 Bid add cintesi. 9 Bid add ekaæ. 10 Bid dakkhÃbhitu-. 11 Bid taæ. 12 Ck -ro, Cs -ro corr. to -re. 13 Bid yeva Ãg-. >/ #<[page 065]># %< 9. TittirajÃtaka. (319.) 65>% kammaæ\<*<1>*>/ chindeyyÃ" 'ti tathÃrÆpaæ paï¬itaæ upadhÃrento carati. Ath' ekadivasaæ so sÃkuïiko bahuke\<*<2>*>/ tittire gahetvà pacchiæ pÆretvà "pÃnÅyaæ pivissÃmÅti" Bodhisattassa assamaæ gantvà taæ pa¤jaraæ Bodhisattassa santike Âhapetvà pÃnÅyaæ pivitvà vÃlukÃtale\<*<3>*>/ nipanno niddaæ okkami. Tittiro tassa niddam okkantabhÃvaæ\<*<4>*>/ ¤atvà "mama kaækhaæ imaæ tÃpa- saæ pucchissÃmi, jÃnanto me kathessatÅti" pa¤jare nipanno yeva taæ pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ ca\<*<6>*>/ tiÂÂhÃmi, kà su\<*<7>*>/ bhante gatÅ maman\<*<8>*>/ ti. || Ja_IV:73 ||>@ Tattha susukhaæ vatÃ\<*<9>*>/ 'ti ahaæ bhante imaæ sÃkuïikaæ nissÃya suÂÂhu sukhaæ jÅvÃmi, labhÃmi cevà 'ti yathÃrucitaæ\<*<19>*>/ khÃdaniyabhojaniyaæ\<*<11>*>/ bhu¤- jitum pi labhÃmi, paripanthe\<*<12>*>/ cà 'ti api ca kho yattha mama ¤Ãtakà mama saddena ÃgatÃgatà vinassanti tasmiæ\<*<13>*>/ paripanthe tiÂÂhÃmi, kà su\<*<14>*>/ bhante\<*<15>*>/ ti kÃ\<*<16>*>/ nu kho bhante mama gati kà nipphatti bhavissatÅti pucchi. Tassa pa¤haæ vissajjanto\<*<17>*>/ Bodhisatto dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ na-ppaïamati pakkhi pÃpassa kammuno avyÃvaÂassa\<*<19>*>/ bhadrassa na pÃpam upalippatÅti\<*<20>*>/. || Ja_IV:74 ||>@ Tattha pÃpassa kammuno ti yadi tava mano pÃpakammassa atthÃya\<*<21>*>/ na païamati pÃpakaraïe tanninno\<*<22>*>/ tappoïo tappabbhÃro na hoti, avyÃva- ÂassÃ\<*<23>*>/ 'ti evaæ sante\<*<24>*>/ pÃpakammakaraïatthÃya avyÃvaÂassa\<*<23>*>/ ussukkaæ anÃ- pannassa tava bhadrass' eva\<*<25>*>/ sato\<*<26>*>/ pÃpaæ na upalippati\<*<27>*>/ na allÅyatÅti. Taæ sutvà tittiro tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ Ãgacchate\<*<29>*>/ jano, paÂiccakammaæ phusati, tasmim me saækate mano ti. || Ja_IV:75 ||>@ Tass' attho: bhante sac' Ãhaæ saddaæ na\<*<30>*>/ kareyyaæ ayaæ tittirajano na Ãgaccheyya\<*<31>*>/, mayi pana saddaæ karonte ¤Ãtako no nisinno ti ayaæ bahujano \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi imaæ kaÇkhÃ, Bd idaæ kaÇkhaæ. 2 Bid bahu. 3 Ck vÃli-. 4 Bid niddaæ okkamanabhÃ-. 5 Bi -paï¬e, Bd -païÂhe. 6 Cs ca corr. to va, Bi va. 7 Bid nu. 8 Bi ma, Bd mamÃ. 9 Bid vata jÅvÃmÅ 10 Cks -cinaæ. 11 Bid -niyaæbhoja-. 12 Bid -païÂhe. 13 Bid omit tasmiæ. 14 Cks sum, Bid nu. 15 Bid gati. 16 Ck ko, Bid kiæ. 17 Bi -jjento. 18 Ck manomane, Cs mano cane? 19 Bi ajhÃvatassa, Bd abyÃvatassa. 20 Cs Bid -limpa-. 21 Bid -ssatthÃya. 22 Cks ninno. 23 Bid abyÃvata-. 24 Cks santo. 25 Bid bhadrassa suddhasseva. 26 Cs tato. 27 Bid -limpa-. 28 Ck -Æ. 29 Bid -ti. 30 Cks omit na. 31 Cks -yyaæ. >/ #<[page 066]># %<66 IV. CatukkanipÃta. 2 Pucimandavagga. (32.)>% Ãgacchati, taæ ÃgatÃgataæ luddo gahetvà jÅvitakkhayaæ pÃpento maæ\<*<1>*>/ paÂicca maæ nissÃya etaæ\<*<2>*>/ pÃïÃtipÃtakammaæ\<*<3>*>/ phusati paÂilabhati vindati, tasmiæ maæ paÂicca kate pÃpe mama nu kho etaæ pÃpan ti evaæ me mano saækati parisaækati kukkuccaæ ÃpajjatÅti. Taæ sutvà Bodhisatto catutthaæ gÃtham aha: @*>/ phusati mano ce na-ppadussati, appossukkassa bhadrassa na pÃpam upalippatÅti. || Ja_IV:76 ||>@ Tass' attho: yadi tava pÃpakiriyÃya mano na-ppadussati\<*<5>*>/ tanninno tappoïo tappabbhÃro\<*<6>*>/ na hoti, evaæ sante luddena Ãyasmantaæ paÂicca katam pi\<*<7>*>/ pÃ- pakammaæ taæ na phusati na allÅyati, papakiriyÃya hi appossukkassa nirÃla- yassa bhadrassa parisuddhassa\<*<8>*>/ sato tava pÃïÃtipÃtacetanÃya\<*<9>*>/ abhÃvà taæ pÃpaæ na upalippatÅti\<*<10>*>/ tava cittaæ na allÅyatÅti\<*<11>*>/ Evaæ MahÃsatto tittiraæ sa¤¤Ãpesi. So pi taæ nissÃya nikkukkucco ahosi. Luddo pabuddho Bodhisattaæ vanditvà pa¤jaraæ ÃdÃya pakkÃmi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà tittiro RÃhulo ahosi, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. TittirajÃtakaæ\<*<12>*>/. $<10. SuccajajÃtaka.>$ Succajaæ vata naccajÅti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ kuÂumbikaæ Ãrabbha kathesi. So kira "gÃmake uddhÃraæ sÃdhessÃmÅti\<*<13>*>/" bhariyÃya saddhiæ tattha gantvà sÃdhetvÃ\<*<14>*>/ sakaÂaæ\<*<15>*>/ Ãharitvà "pacchà nessÃmÅti" ekasmiæ kule Âhapetvà puna SÃvatthiæ gacchanto antarÃmagge ekaæ pabbataæ addasa. Atha naæ bhariyà Ãha: "sace sÃmi ayaæ pabbato suvaïïamayo bhaveyya dadeyyÃsi pana me ki¤cÅti". "KÃsi tvaæ, na ki¤ci dassÃmÅti". Sà tÃva\<*<16>*>/ "thaddhahadayo vatÃyaæ, pabbate\<*<17>*>/ suvaïïamaye\<*<18>*>/ jÃte\<*<19>*>/ pi mayhaæ ki¤ci na dassatÅti" anattamanà ahosi. Te Jetavana-samÅpaæ Ãgantvà "pÃnÅyaæ pivissÃmÃ" 'ti vihÃraæ pavisitvà pÃnÅyaæ piviæsu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid omit maæ. 2 Bid evaæ. 3 Cks -taæka-, Bid pÃïÃtipÃtapÃpak-. 4 Bid na paticca-. 5 Bi yadi tava mano pakiriyÃya mano padussati, Bd yadi tava mano pÃpakiriyÃya mano nappadussati corr. to y. t. m. p. n. 6 Bid omit tappabbhÃro. 7 Bid kataæ. 8 Bid -sseva. 9 Bid pÃpacetanÃya. 10 Bid -limpa-. 11 Bd alliyati, Bi omits tava cittaæ na a. 12 Bid add navamaæ. 13 Cs sÃde-, Bid sodhe-. 14 Bid sodhe-. 15 Ck -taæ, Bi sodha, Bd sodhakaæ. 16 Bid yavÃ. 17 Ck Bid -to, Cs -to corr. to -te, Bid add kira. 18 Bid -yo. 19 Bid -to. >/ #<[page 067]># %< 10. SuccajajÃtaka. (320.) 67>% SatthÃpi paccÆsakÃle yeva tesaæ sotÃpatiphalassa upanissayaæ disvà Ãgamanaæ olokayamÃno\<*<1>*>/ gandhakuÂipariveïe nisÅdi chabbaïïabuddha- rasmiyo vissajjento. Te pi pÃnÅyaæ pivitvà Ãgantvà SatthÃraæ van- ditvà nisÅdiæsu. Satthà tehi saddhiæ paÂisanthÃraæ katvà "kahaæ gat' atthÃ" 'ti pucchi\<*<2>*>/. "AmhÃkaæ\<*<3>*>/ uddhÃraæ sÃdhanatthÃya\<*<4>*>/ bhante" ti. "Kiæ upÃsike tava sÃmiko tuyhaæ hitapÃÂikaækhÅ\<*<5>*>/ upakÃran te karotÅti". "Bhante, ahaæ imasmiæ sasnehÃ\<*<6>*>/, ayaæ pana mayhaæ\<*<7>*>/ nisneho\<*<8>*>/, ajja mayà pabbataæ disvà `sac' Ãyaæ\<*<9>*>/ suvaïïamayo assa ki¤ci me dadeyyÃsÅti\<*<10>*>/' vutto\<*<11>*>/ `kÃsi tvaæ, na ki¤ci dassÃmÅti' Ãha, evaæ thaddhahadayo ayan" ti. "UpÃsike, evan nÃm' esa vadeti\<*<12>*>/, yadà pana tava guïe\<*<13>*>/ sarati\<*<14>*>/ tadà sabbissariyaæ tava\<*<15>*>/ detÅti" vatvà "kathetha bhante" ti tehi yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa sabbakiccakÃrako amacco ahosi. Ath' ekadivasaæ rÃjà puttaæ uparÃjÃnaæ upaÂÂhÃnaæ Ãgacchantaæ disvà "ayaæ mam' antare\<*<16>*>/ dusseyyà 'ti\<*<17>*>/" taæ pakkositvÃ\<*<18>*>/ "tÃta, yÃvÃhaæ jÅvÃmi tÃva nagare vasituæ na lacchasi, a¤- ¤attha vasitvà mam' accayena rajjaæ kÃrehÅti" Ãha. So "sÃ- dhÆ" 'ti pitaraæ vanditvà jeÂÂhabhariyÃya\<*<19>*>/ saddhiæ BÃrÃïa- sito nikkhamitvà paccantaæ gantvà ara¤¤e\<*<20>*>/ païïasÃlaæ mÃ- petvà vanamÆlaphalena\<*<21>*>/ yÃpento vihÃsi\<*<22>*>/. AparabhÃge rÃjà kÃlam akÃsi. UparÃjà nakkhattaæ olokento tassa kÃlakata- bhÃvaæ\<*<23>*>/ ¤atvà BÃrÃïasiæ Ãgacchanto antarÃmagge ekaæ pabbataæ addasa. Atha naæ bhariyà Ãha: "sace deva ayaæ pabbato suvaïïamayo assa\<*<24>*>/ deyyÃsi me ki¤cÅti\<*<25>*>/. "KÃsi tvaæ, na ki¤ci dassÃmÅti". Sà "ahaæ imaæ snehena cajituæ asakkontÅ\<*<26>*>/ ara¤¤aæ pÃvisiæ\<*<27>*>/, aya¤ ca evaæ vadati, ativiya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -ki-. 2 Bid pucchitvÃ. 3 Bi tumhÃkaæ gÃmakaæ, Bd amukaæ gÃmakaæ. 4 Bid sodha- 5 Bid hitaæ paÂikaÇkhÃti. 6 Bid sinehÃ. 7 Bid mayi. 8 Bid nisinneho, and add ahosi. 9 Bid add pabbato. 10 Ck deyyÃsÅti, Cs deyyÃsÅti corr. to dade-, Bd dasseyyÃsiti. 11 Bid vutte 12 Bid vadasi. 13 Bid -naæ. 14 Bi sari 15 Bid omit tava. 16 Bi mama antebuddhara, Bd mama antepÆre. 17 Cks -yyÃsÅti, Bid dubbheyyÃsÅti. 18 Bid -sÃpetvÃ. 19 Bi jeÂhikÃya bha-, Bd jeÂhibha-. 20 Bid add pavisitvÃ. 21 Bid -phalÃphalehi. 22 Bi vassi. 23 Bid kÃlaÇka-. 24 Cks ada. 25 Bid add Ãha. 26 Ck snehenamapijituæ-, Cs snehena cchijjitu- corr. to -cajituæ-? Bi imassa sinnehaæ chindituæ na sakkomà ti, Bid imassa sinehaæ chindituæ na sakkomi ti. 27 Ck Bid -si, Cs -si, corr. to -siæ. >/ #<[page 068]># %<68 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimandavagga. (32.)>% thaddhahadayo, rÃjà hutvÃpi esa mayhaæ kiæ kalyÃïaæ karis- satÅti" anattamanà ahosi. So Ãgantvà rajje patiÂÂhito taæ aggamahesiÂÂhÃne Âhapesi, idaæ yasamattakam eva adÃsi, ut- tariæ\<*<1>*>/ pana sakkÃrasammÃno\<*<2>*>/ n' atthi, tassà atthibhÃvam pi\<*<3>*>/ na jÃnÃti. Bodhisatto "ayaæ devÅ imassa ra¤¤o upakÃrikà dukkhaæ agaïetvà ara¤¤e vÃsaæ vasi, ayaæ pan' etaæ aga- ïetvà a¤¤Ãhi\<*<4>*>/ saddhiæ abhiramanto carati\<*<5>*>/, yathÃ\<*<6>*>/ esà sabbis- sariyaæ labhati tathÃ\<*<7>*>/ karissÃmÅti" cintetvà ekadivasaæ taæ upasaækamitvà vanditvà evam aha: "devi\<*<8>*>/, mayaæ tumhÃkaæ santikà piï¬abhattam\<*<9>*>/ pi na labhÃma, kasmà amhesu pamaj- jitvÃ\<*<10>*>/ ativiya thaddhahaday' atthÃ\<*<11>*>/" 'ti Ãha. "TÃta, sac' Ãhaæ attanà labheyyaæ tuyham pi dadeyyaæ, alabhamÃnà pana kiæ dassÃmi, rÃjÃpi mayhaæ idÃni kiæ nÃma dassati\<*<22>*>/, so antarÃmagge `imasmiæ pabbate sovaïïamaye\<*<13>*>/ jÃte mayhaæ ki¤ci dassasÅti\<*<14>*>/' vutto\<*<15>*>/ `kÃsi tvaæ, na ki¤ci dassÃmÅti' Ãha". "Kiæ pana ra¤¤o santike imaæ kathaæ kathetuæ sakkhissathÃ" 'ti. "Kiæ na sakkhissÃmi\<*<16>*>/ tÃtÃ\<*<17>*>/" 'ti. "Tena hi ahaæ ra¤¤o santike Âhito pucchissÃmi, tumhe katheyyÃthÃ\<*<18>*>/" 'ti\<*<19>*>/. "SÃdhu tÃtÃ" 'ti. Bodhisatto deviyà ra¤¤o upaÂÂhÃnaæ katvÃ\<*<20>*>/ Âhita- kÃle Ãha: "nanu ayye mayaæ tumhÃkaæ santikà ki¤ci na labhÃmÃ" 'ti. "TÃta, ahaæ labhamÃnÃ\<*<21>*>/ tuyhaæ ki¤ci dassÃ- mÅti\<*<22>*>/, rÃjÃpi idÃni mayhaæ kiæ nÃma dassati, so ara¤ato ÃgamanakÃle ekaæ pabbataæ disvà `sac' Ãyaæ suvaïïapab- bato\<*<23>*>/ assa ki¤ci me dadeyyÃsÅti' vutto\<*<24>*>/ `kÃsi tvaæ, na ki¤ci dassÃmÅti' supariccajam pi na cajÅti\<*<25>*>/". \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -rim, Bid -ri. 2 Bid sammÃnasakkÃro. 3 Bid -vaæ. 4 Ck aæ¤Ãsi, Cs aæ¤Ãsi corr. to -hi. 5 Bid vicarati 6 Bid add ca. 7 Bi tathà evaæ, Bd tatheva. 8 Ck Bid -vÅ. 9 Bid piï¬apÃtamattam. 10 Bid -ittha. 11 Bi -yà attÃ, Bd -yÃ. 12 Bd kiæ nÃma dÃtuæ sakkhissati tÃtà ti. 13 Bid su-. 14 Cks Bi -tÅti, Bd -siti. 15 Bid vutte. 16 Ck -ssÃti, Cs -ssÃti corr to -ssati. 17 Bi omits kiæ na sakkhisÃmi tÃtÃ. 18 Cks -yyathÃ. 19 Bid add sÃ. 20 Bi ÃgaætvÃ. 21 Bid ala-. 22 Bd tuyhaæ dadeyyaæ ahameva ki¤ci na labhÃmi tuyhaæ ki dassÃmà ti. 23 Bd sace ayaæ pabbato suvaïïamayo, Bi sacÃhaæ pappato su-. 24 Bid -tte. 25 Ck nacchÅti, Cs nacchini corr. to nacajÅni, Bi na cajjati, Bd na sajjiti. >/ #<[page 069]># %< 10. SuccajajÃtaka. (320.) 69>% Etam atthaæ dÅpentÅ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ vÃcÃya adadaæ\<*<2>*>/ giriæ, kiæ hi tass' acajantassa\<*<3>*>/ vÃcÃya adada\<*<4>*>/ pabbatan ti. || Ja_IV:77 ||>@ Tattha succajaæ vatà 'ti sukhena cajituæ sakkuïeyyam\<*<5>*>/ pi na caji\<*<6>*>/, adadan ti vacanamattenÃpi pabbataæ adadamÃno, kiæ hi\<*<7>*>/ tassa cajan- tassÃ\<*<8>*>/ 'ti\<*<9>*>/ tassa nÃm' etassa mayà yÃcitassa na cajantassa\<*<10>*>/ kiæ hi cajeyya\<*<11>*>/, vÃcÃya adada\<*<4>*>/ pabbatan ti sac' Ãyaæ mayÃ\<*<12>*>/ yÃcito mama vacanena su- vaïïamayam pi aho vata taæ\<*<13>*>/ pabbataæ vÃcÃya adada\<*<4>*>/ vacanamattena\<*<14>*>/ adadaæ hotÅti\<*<15>*>/ attho. Taæ sutvà rÃjà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ yan na\<*<17>*>/ kayirà na taæ vade, akarontaæ bhÃsamÃnaæ parijÃnanti paï¬ità ti\<*<18>*>/. || Ja_IV:78 ||>@ Tass' attho: yad eva hi\<*<19>*>/ paï¬ito puriso kÃyena kareyya\<*<20>*>/ taæ vÃcÃya vadeyya, yaæ\<*<21>*>/ na kayirà na taæ vade\<*<22>*>/, dÃtukÃmo va dammÅti\<*<23>*>/ vadeyya\<*<24>*>/ na adÃtukÃmo\<*<25>*>/ ti adhippÃyo, kiækÃraïÃ: yo hi dassÃmÅti vatvÃ\<*<26>*>/ pacchà na dadÃti taæ akarontaæ kevalaæ musà bhÃsamÃnaæ parijÃnanti paï¬itÃ\<*<27>*>/, ayaæ dassÃmÅti vatvÃ\<*<28>*>/ vacanamattam eva\<*<29>*>/ bhÃsati na pana deti, yadi kho pana adinnam pi\<*<30>*>/ vacanamatten' eva dinnaæ hoti taæ puretaraæ eva laddhaæ\<*<31>*>/ nÃma bhavissatÅti evaæ tassa musÃvÃdibhÃvaæ jÃnanti\<*<32>*>/ paï¬itÃ, bÃlà pana vacanamatten' eva tussantÅti. Taæ sutvà devÅ ra¤¤o a¤jalim paggahetvà tatiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ dhamme Âhito c' asi\<*<34>*>/ yassa te vyasanam\<*<35>*>/ patto saccasmiæ ramate mano ti. || Ja_IV:79 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -jÅ, Bi nacajjaæ, Bd nacajji. 2 Bi addadaæ? Cks adadiæ. 3 Bi kihitassa cajanassa, Bd ki¤ci tassa cajantassa, Cks kimhi tassa vajantassa 4 Bid -daæ. 5 Bid -yyÃ. 6 Ck nacchi, Cs nacchÅ corr to na caji, Bid na cajji. 7 Cks kimhi, Bd ki¤ci, Bi ki hi. 8 Cks vajantassÃ. 9 Bi adds tÅhi, Bd kiæ hi. 10 Ck nacchantassa, Cs nacchantassa corr. to na cajantassa, Bi taæ cantessa, Bd taæ cajantassa. 11 Bi kihitaæ careyya, Bd ki¤ci tvaæ cajeyya, Cks kimhi vajeyya. 12 Bid mama. 13 so Cks; Bi ahosi na taæ, Bd ahontaæ. 14 Bid -mattameva. 15 so Bd; Bi adadÃttà ti, Cks adassathà ti. 16 Bi vadeyya, Bd vadeyyaæ. 17 Bd na, Ck nna in the place of yaæ na, Cs yantaæ. 18 Cks omit ti. 19 Bi adds so, Bd yo. 20 Bi kayirà tareyya, Bd kareyyaæ. 21 Cks yan. 22 Bid vadeyya. 23 Bi dimhiti, Bd damhiti. 24 Ck vadeyye. 25 Bi dÃ-. 26 Bid vatvÃpi. 27 Bid add ti. 28 Bid omit vatvà 29 Bid -mattena. 30 Cks adadinnampi, Bid adinnaæ pi. 31 Cks -an, Bid laddhÃ. 32 Bid parijÃ- 33 Cs sace corr. to sacce, Bi sace. 34 Bid vasi. 35 Bid byasanaæ >/ #<[page 070]># %<70 IV. CatukkanipÃta. 2. Pucimandavagga. (32.)>% Tattha sacce\<*<1>*>/ dhamme ti vacÅsacce\<*<2>*>/ sabhÃvadhamme ca, vyasanam\<*<3>*>/ patto ti yassa 'te va\<*<4>*>/ raÂÂhÃ\<*<5>*>/ pabbÃjanasaækhÃtam\<*<6>*>/ vyasanam\<*<3>*>/ patto pi mano saccasmiæ yeva rÃmatÅti. Evaæ ra¤¤o guïakathaæ kathayamÃnÃya deviyà sutvà Bodhisatto tassà guïaæ pakÃsento catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ kittimà sà hi 'ssa paramà bhariyÃ, tà hi ra¤¤assa itthiyo ti. || Ja_IV:80 ||>@ Tattha kittimà ti kittisampannà ti attho, sà hissa paramà ti yà sÃ\<*<8>*>/ daliddassa sÃmikassa daliddakÃle sayam pi daliddÅ hutvà taæ na pariccajati, a¬¬hassÃ\<*<9>*>/ 'ti a¬¬hakÃle a¬¬hÃ\<*<10>*>/ hutvà sÃmikam eva anuvattati samÃna- sukhadukkhà hoti, sà hi assa paramà uttamÃ\<*<11>*>/ bhariyà nÃma, tÃ\<*<12>*>/ hi ra¤¤assa pana issariye Âhitassa itthiyo\<*<13>*>/ honti yeva, anacchariyam etan ti\<*<14>*>/. Eva¤ ca pana vatvà Bodhisatto "ayaæ mahÃrÃja tum- hÃkaæ dukkhitakÃle ara¤¤e samÃnadukkhÅ\<*<15>*>/ hutvà vasi, imissà sammÃnaæ kÃtuæ vaÂÂatÅti" deviyà guïaæ kathesi. RÃjà tassa vacanena deviyà guïaæ saritvà "paï¬ita tava kathÃyÃhaæ\<*<16>*>/ deviyà guïaæ anussarin" ti vatvà tassà sabbissariyaæ adÃsi. "TayÃhaæ\<*<17>*>/ deviyà gunaæ sarÃpito" ti BodhisattassÃpi ma- hantaæ issariyaæ adÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<18>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhanesi: (Saccapariyosane jayampatikà sotÃpattiphale patiÂÂhahiæsu) "Tadà BÃrÃïasirÃjà ayaæ kuÂumbiko ahosi, devÅ ayaæ upÃsikÃ, paï¬itÃmacco\<*<19>*>/ pana aham evÃ" 'ti. SuccajajÃtakaæ\<*<20>*>/. Puci- mandavaggo dutiyo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs sace corr. to sacce, Bi sace. 2 Cs -sacce corr. to sacca. 3 Bid byasanaæ. 4 Bi tvaæ, Bd tava. 5 Cks raÂÂho. 6 Bid pabbajaniyasaÇkhÃtaæ. 7 Bid addhà addhassa. 8 Ck omits yÃ, Bid omit sÃ. 9 Ck a¬¬hÃssÃ, Cs a¬¬hassà corr. to a¬¬hÃtissÃ, Bd addhassÃ. 10 Bd addha-addhÃ. 11 Cks -ma. 12 Bid sa 13 Bd adds nÃma, Bi na. 14 Ck -riyamekanti, Bi anacchari evà ti, Bd anacchariyevÃti. 15 Bid ara¤¤e yeva vasamÃnà dukkhÃ. 16 Bid -ya ahaæ. 17 Bd tathÃhaæ. 18 Bid dhammade-. 19 Bid -tÃma-. 20 Bid sucajja-, and add dasamaæ. >/ #<[page 071]># %< 1. KuÂidÆsakajÃtaka. (321.) 71>% 3. KUèIDôSAKAVAGGA. $<1. KuÂidÆsakajÃtaka.>$ Manussasseva te sÅsan ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto MahÃkassapattherassa païïasÃlÃjhÃpakaæ\<*<1>*>/ da- haraæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ pana RÃjagahe samuÂÂhitaæ. Tadà kira thero RÃjagahaæ nissÃya Ara¤¤akuÂikÃya\<*<2>*>/ viharati. Tassa dve daharà upaÂÂhÃnaæ karonti. Tesu eko therassa upakÃrako, eko dubbatto\<*<3>*>/, itarena kataæ kataæ attanÃ\<*<4>*>/ katasadisam eva karoti, tena mukhodakÃdÅsu upaÂÂhÃpitesu therassa santikaæ gantvà vanditvà "bhante udakaæ Âhapitaæ, mukhaæ dhovathÃ" 'ti ÃdÅni vadati, tena kÃlass' eva vutthÃya therassa pariveïe\<*<5>*>/ sammaÂÂhe\<*<6>*>/ therassa nikkha- manavelÃya\<*<7>*>/ ito c' ito ca paharanto\<*<8>*>/ sakalaæ\<*<9>*>/ pariveïaæ attanÃ\<*<4>*>/ sammaÂÂhaæ\<*<10>*>/ viya karoti. Vattasampanno cintesi: "ayaæ dubbatto\<*<3>*>/ mayà kataæ kataæ attanÃ\<*<11>*>/ katasadisaæ karoti, etassa saÂhakam- maæ\<*<12>*>/ pÃkaÂaæ karissÃmÅti" tasmiæ antogÃmato bhutvà Ãgantvà niddÃyante va\<*<13>*>/ nahÃnodakaæ\<*<14>*>/ tÃpetvà piÂÂhikoÂÂhake Âhapetvà a¤- ¤aæ nÃÊikamattaæ\<*<15>*>/ udakaæ uddhane Âhapesi. Itaro pabhujjhitvÃ\<*<16>*>/ gantvà usumaæ uÂÂhahantaæ disvà "udakaæ tÃpetvà koÂÂhake Âhapi- taæ bhavissatÅti" therassa santikaæ gantvà "bhante nahÃnakoÂÂhake\<*<17>*>/ udakaæ, nahÃyathÃ\<*<17>*>/" 'ti Ãha. Thero "nahÃyissÃmÅti\<*<17>*>/" tena sad- dhiæ yeva Ãgantvà koÂÂhake udakaæ adisvà "kahaæ udakan" ti pucchi. So vegena aggisÃlaæ gantvÃ\<*<18>*>/ tucchabhÃjane {uÊuækaæ}\<*<19>*>/ otÃresi, uÊuæko\<*<20>*>/ tucchabhÃjanassa tale paÂihato taÂÃ\<*<21>*>/ ti saddaæ akÃsi. Tato paÂÂhÃya tassa UÊuækasaddako\<*<22>*>/ tv-eva nÃmaæ jÃtaæ. Tasmiæ khaïe itaro piÂÂhikoÂÂhakato udakaæ Ãharitvà "nahÃtha\<*<23>*>/ bhante" ti Ãha. Thero nahÃtvÃ\<*<24>*>/ Ãgacchanto\<*<25>*>/ UÊuækasaddakassa\<*<26>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -lajhÃ-, Bd -lajjhÃ-. 2 Bi ara¤¤aækuÂÅyaæ, Bd ara¤¤akuÂiyaæ. 3 Bid dubbacco. 4 Bid -no. 5 Ck -ïa, Cs -na corr. to -ïe, Bd -ne. 6 Bi sammajjane, Bd sammajje. 7 Bd -yaæ. 8 Bi viha-. 9 Bid -la 10 Cks -ÂÂha, Bd samatthaæ. 11 Bd -no. 12 Bi duppaccakamma, Bd sabbaæ dubbaccakammaæ 13 Cs ca corr. to va, Bid yeva. 14 Bid nhÃnhodakaæ. 15 Bi nÃÊimattaæ, Bd nÃlimattaæ. 16 Bid add va. 17 Bid nhÃ-. 18 Bid Ãg-. 19 Ck uÊÆækaæ, Cs uÊukaæ, Bi uÊhaÇgaæ, Bd uluÇgaæ. 20 Ck uÊÆæko, Bi uÊhaÇke, Bd uluÇgo. 21 Bi sÃtattÃ, Bd sahatthÃ. 22 Ck uÊÆækam-, Bi uÇÊhakasaddakÃ, Bd uÊuÇgasaddako. 23 Bid nhÃyatha. 24 Bid nhatvÃ. 25 Bid Ãvajjanto. 26 Bi uÊhaÇka-, Bd uluÇga-. >/ #<[page 072]># %<72 IV. CatukkanipÃta. 3. KuÂidÆsakavagga. (33.)>% dubbattabhÃvaæ\<*<1>*>/. ¤atvà taæ sÃyaæ therupaÂÂhÃnaæ Ãgataæ ovadi: "Ãvuso samaïena nÃma attanà katam eva `katam me' ti vattuæ vaÂÂati, a¤¤athà sampajÃnamusÃvÃdo hoti, ito paÂÂhÃya evarÆpaæ mà kÃsÅti\<*<2>*>/". So therassa kujjhitvà punadivase therena saddhiæ piï¬Ãya\<*<3>*>/ na pÃvisi. Thero itarena\<*<4>*>/ saddhiæ pÃvisi. UÊuækasaddako\<*<5>*>/ pi the- rassa upaÂÂhÃkakulaæ gantvà "bhante thero kahan" ti vutte "aphÃ- sukena\<*<6>*>/ vihÃre yeva nisinno" ti vatvà "kiæ bhante laddhuæ vaÂÂa- tÅti" vutte "ida¤ c' ida¤ ca dethÃ" 'ti gahetvà attano rucitaÂÂhÃnaæ\<*<7>*>/ gantvÃ\<*<8>*>/ bhu¤jitvà vihÃraæ agamÃsi. Punadivase thero taæ kulaæ gantvà nisÅdi. Manussà "na sukhaæ\<*<9>*>/, hiyyo kira tvaæ\<*<10>*>/ vihÃre yeva nisinno, asukadaharassa hatthe ÃhÃraæ pesayimha, paribhutto ayyenÃ" ti\<*<11>*>/". Thero tuïhÅbÆto\<*<12>*>/ va bhattakiccaæ katvà vihÃraæ gantvà sÃyaæ therupaÂÂhÃnakÃle Ãgataæ\<*<13>*>/ Ãmantetvà "Ãvuso asukagÃme\<*<14>*>/ asukakule `therassa ida¤ c' ida¤ ca laddhuæ vaÂÂatÅti' vi¤¤Ãpetvà kira te\<*<15>*>/ bhuttan" ti vatvà "vi¤¤atti nÃma na vaÂÂati, mÃssu\<*<16>*>/ puna evarÆpaæ anÃcÃraæ carÃ' ti\<*<17>*>/ Ãha. So ettakena\<*<18>*>/ there ÃghÃtaæ bandhitvà "ayaæ\<*<19>*>/ hiyyo pi udakamattaæ nissÃya mayà saddhiæ kalahaæ kari\<*<19>*>/, idÃni pan' assa upaÂÂhÃkÃnaæ gehe mayà bhatta- muÂÂhi bhuttà ti asahanto puna kalahaæ karoti, jÃnissÃmi 'ssa\<*<21>*>/ kat- tabbayuttakan" ti punadivase there piï¬Ãya paviÂÂhe muggaraæ ga- hetvà paribhogabhÃjanani bhinditvà païïasÃlaæ jhÃpetvà palÃyi. So jÅvamÃno va manussapeto hutvà sussitvà kÃlaæ katvà AvÅcimahÃni- raye nibbatti. So tena katÃnÃcÃro mahÃjanamajjhe\<*<22>*>/ pÃkaÂo jÃto. Ath' ekadivasaæ ekacce\<*<23>*>/ bhikkhÆ RÃjagahà SÃvatthiæ\<*<24>*>/ gantvà sabhÃgaÂÂhÃne pattacÅvaraæ paÂisÃmetvà Satthu santikaæ gantvà van- ditvà nisÅdiæsu. Satthà tehi saddhiæ paÂisanthÃraæ katvà "kuto Ãgat' atthÃ" 'ti pucchi\<*<25>*>/. "RÃjagahà bhante" ti. "Ko tattha ovÃda- dÃyako Ãcariyo" ti. "MahÃkassapathero\<*<26>*>/ bhante" ti\<*<11>*>/. "Sukhaæ bhikkhave KassapassÃ" 'ti. "ùma bhante therassa sukhaæ, saddhi- vihÃriko pan' assa ovÃde dinne kujjhitvà therassa païïasÃlaæ jhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid duppacca-. 2 Bi mà akassiti, Bd mà evarÆpaæ akÃsiti 3 Bd adds gÃmaæ. 4 Bid -neva. 5 Bi uÊaÇga-, Bd uluÇga-. 6 Bid aphÃsuko. 7 Bi rutaÂhÃnaæ, Bd rucitaæ ÂhÃnaæ, Cks -ne. 8 Cks datvÃ. 9 Bid -ssà kiæ bhante ayyassa aphÃsukaæ. 10 Bd thero. 11 Bid add vutte. 12 Bid -hi-. 13 Bid add taæ. 14 Bid add nÃma. 15 Bid add bhattaæ. 16 Bid mÃ. 17 Bi caratÅti, Bd carÃhiti. 18 Bid ettha, Cs ettha- corr. to etta-. 19 Bd ahaæ. 20 Bid kariyamÃno. 21 Bid omit ssa. 22 Bid -nassa majhe. 23 Ck athekadivasacce, Cs athekadivasaæ ce corr. to -saæ, Bid athekacce. 24 Cks -tthiyaæ, Bi -tthi. 25 Bid pucchitvÃ. 26 Bid -tthero. >/ #<[page 073]># %< 1. KuÂidÆsakajÃtaka. (321.) 73>% petvà palÃyÅti". Taæ sutvà Satthà "bhikkhave, Kassapassa evarÆ- pena bÃlena saddhiæ caraïato ekacariyà va seyyo\<*<1>*>/" 'ti vatvà imaæ Dhammapade gÃtham Ãha: Cara¤ ce nÃdhiggaccheyya seyyaæ sadisam attano (Dhp. v. 61.) ekacariyaæ daÊhaæ kayirÃ, n' atthi bÃle sahÃyatÃ\<*<2>*>/ ti. Ida¤\<*<3>*>/ ca pana vatvà puna te bhikkhÆ Ãmantetvà "na bhikkhave idÃn' eva so kuÂidÆsako\<*<4>*>/ va na ca idÃn' eva ovÃdadÃyakassa kujjhati\<*<5>*>/, pubbe pi kujjhi yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto siÇgilasakuïayoniyaæ\<*<6>*>/ nibbattitvà vayappatto attano manÃpaæ anovassakaæ kulÃvakaæ katvà Himavanta- padese\<*<7>*>/ vasati. Ath' eko makkaÂo vassakÃle acchinnadhÃre deve vassante sÅtapÅÊito dante khÃdanto Bodhisattassa avidÆre nisÅdi. Bodhisatto taæ tathà kilamantaæ disvà tena saddhiæ sallapanto\<*<8>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ vaïïena agÃran te na vijjatÅti. || Ja_IV:81 ||>@ Tattha vaïïenà 'ti kÃraïena, agÃran ti tava nivÃsagehaæ kena kÃraïena n' atthÅti pucchi. Taæ sutvà vÃnaro dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, y' Ãhu seÂÂhà manussesu sà me pa¤¤Ã na vijjatÅti. || Ja_IV:82 ||>@ Tattha siÇgilÃ\<*<11>*>/ 'ti taæ\<*<12>*>/ sakuïaæ nÃmenÃlapati, yÃhu seÂÂhà ma- nussesÆ 'ti yaæ manussesu seÂÂhà ti kathenti sà mama vicÃraïapa¤¤Ã n' atthi, sÅsahatthapÃdakÃyabalÃni\<*<13>*>/ hi loke appamÃïaæ, vicÃraïapa¤¤Ã va seÂÂhà sà mama n' atthi, tasmà me agÃraæ na vijjatÅti. Taæ sutvà Bodhisatto itaraæ gÃthadvayam Ãha: @*>/ niccaæ adhuvasÅlassa\<*<15>*>/ sukhabhÃvo na vijjati. || Ja_IV:83 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks seyyÃ. 2 Ck sabhÃyatÃ? Bid sahÃyakÃ. 3 Ck ima¤ 4 Bid add pubbe pi kuÂidÆsako ye. 5 Bid kujjhi. 6 Ck sahila-, Cs sahila- corr. to siÇgila-, Bid siÇgÃla-. 7 Bi -ppa-. 8 Bid -pento. 9 Cks athekena nu. Bi a kenu na, Bd atha kenu na. 10 Bi liÇgala, Bd siÇgala. 11 Bi siÇgÃlÃ, Bd siÇgalÃ. 12 Bid omit taæ. 13 Bi vÃlÃdÅ, Bd pÃlÃdini. 14 Bid dubbhino. 15 Ck addhuva. >/ #<[page 074]># %<74 IV. CatukkanipÃta. 3. KuÂidÆsakavagga. (33.)>% @*>/ karassu kuÂavaæ kapÅti. || Ja_IV:84 ||>@ Tattha anavaÂÂhitacittassà 'ti appatiÂÂhitacittassa, dÆbhino\<*<2>*>/ ti mitta- dÆbhissa\<*<3>*>/, adhuvasÅlassÃ\<*<4>*>/ 'ti na sabbakÃlaæ\<*<5>*>/ sÅlarakkhanakassa\<*<6>*>/, ÃnubhÃvan ti so tvaæ samma makkaÂa pa¤¤Ãya uppÃdanatthaæ ÃnubhÃvabalaæ upÃyaæ karohi, vÅtivattassu sÅliyan ti attano dussÅlabhÃvasaækhÃtaæ sÅliyaæ atik- kamitvà sÅlavà hohi, kuÂavan\<*<7>*>/ ti sÅtass vÃtassa\<*<8>*>/ parittÃnasamatthaæ\<*<9>*>/ attano kuÂavaæ\<*<10>*>/ kulÃvakaæ ekaæ\<*<11>*>/ vasanÃgÃrakaæ\<*<12>*>/ karohÅti. MakkaÂo cintesi: "ayaæ tÃva attano anovassakaÂÂhÃne\<*<13>*>/ nisinnabhÃvena maæ paribhavati\<*<14>*>/, na nisÅdÃpessÃmi\<*<15>*>/ naæ imas- miæ\<*<16>*>/ kuÂave\<*<17>*>/" ti. Tato Bodhisattaæ gaïhitukÃmo pak- khandi. Bodhisatto uppatitvà a¤¤attha gato. MakkaÂo kuÂa- vaæ\<*<18>*>/ viddhaæsetvà cuïïavicuïïaæ katvà pakkÃmi. Satthà imaæ desanaæ\<*<19>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà makkaÂo so kuÂijjhÃpako ahosi, siÇgilasakuïo\<*<20>*>/ aham evÃ" 'ti. KuÂidÆsakajÃtakaæ\<*<21>*>/. $<2. DaddabhajÃtaka.>$ DaddabhÃyati\<*<22>*>/ bhaddante ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto a¤¤atitthiye Ãrabbha kathesi. Titthiyà kira Jetavanassa samÅpe tasmiæ tasmiæ ÂhÃne kaïÂakapassaye\<*<23>*>/ seyyaæ kappenti pa¤ca tapaæ\<*<24>*>/ tapanti\<*<25>*>/ nÃnappakÃraæ micchÃtapaæ caranti. Atha sambahulà bhikkhÆ SÃvatthiyaæ piï¬Ãya caritvà Jetavanaæ\<*<26>*>/ Ãgac- chantà antarÃmagge te taæ\<*<27>*>/ micchÃtapaæ tappente\<*<28>*>/ disvà gantvà SatthÃraæ upasaækamitvà "atthi nu kho bhante a¤¤atitthiyasamaïÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -naæ corr. to -ïaæ, Bi -ïaæ. 2 Bid dubbhino. 3 Bid -dubbhi-. 4 Cks addhuva-. 5 Bid -le. 6 Cs -na- corr. to -ïa-. 7 Bid kuÂavaæ kapi. 8 Cks sÅtassa vassa, Bi vÃtassa. 9 Ck -ïa-, Cs -namatthaæ corr. to -ïasamatthaæ, Bi -ïaæ naæ samattaæ. 10 Cks kÆ-? 11 Bd ekaæ ca, Bi eka¤ca. 12 Bi agÃraæ. 13 Bi -vassi-, Bd -vasi-. 14 Cs -tÅti. 15 Cks -ssà and omit na. 16 Ck imaæ, Cs imaæ corr. to imasmiæ. 17 Cs kÆ-, Bid kulÃvake. 18 Bid kulÃvakaæ. 19 Bid dhammade-. 20 Bi siÇgÃla-, Bd siÇgila-. 21 Bi siÇgÃla-, Bid add paÂhamaæ. 22 Bi dudda-, Bd duddaæ Ãyati. 23 Cs kaïÂha-, Bi kaï¬akÃsupassena, Bd kaï¬akapassaye. 24 Bid pa¤cÃtapaæ. 25 Cs tappanti, Bid tapenti. 26 Cks -nam. 27 Bi te saæ. 28 Ck tappante, Bid tapente. >/ #<[page 075]># %< 2. DaddabhajÃtaka. (322.) 75>% naæ\<*<1>*>/ vatasamÃdÃne sÃro" ti pucchiæsu. Satthà "na bhikkhave tesaæ vatasamÃdÃne sÃro và viseso và atthi, taæ\<*<2>*>/ hi nighaæsiyamÃnaæ upaparikkhiyamÃnaæ ukkÃrabhÆmimaggasadisaæ sasakassa\<*<3>*>/ dadda- bhasadisaæ\<*<4>*>/ hotÅti" vatvà "daddabhasadisabhÃvam\<*<5>*>/ assa mayaæ na jÃnÃma, kathetha no bhante" ti tehi yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto sÅhayoniyaæ nibbattitvà vayappatto ara¤¤e paÂivasati. TadÃ\<*<6>*>/ aparasamuddasamÅpe\<*<7>*>/ beluvamissakaæ\<*<8>*>/ tÃla- vanaæ hoti. Tatth' eko\<*<9>*>/ sasako beluvarukkhamÆle ekassa\<*<10>*>/ tÃlagacchassa heÂÂhà vasati. So ekadivasaæ gocaraæ ÃdÃya Ãgantvà tÃlapaïïassa heÂÂhà nipanno cintesi: "sace ayaæ paÂhavÅ\<*<11>*>/ saævaÂÂeyya\<*<12>*>/ kahan nu kho bhavissÃmÅti\<*<13>*>/", tas- miæ ¤eva\<*<14>*>/ ca\<*<15>*>/ khaïe ekaæ beluvapakkaæ tÃlapaïïassa upari patitaæ. So tassa saddena "dhuvÃyaæ paÂhavÅ saæ- vaÂÂatÅti\<*<16>*>/ "uppatitvà pacchato anolokento va palÃyi. Taæ ma- raïabhÅtaæ vegena palÃyantaæ a¤¤o sasako disvà pucchi: "kim\<*<17>*>/ bho ativiya bhÅto palÃyasÅti". "Mà puccha\<*<18>*>/ bho" ti. So "kim bho kim bho" ti pacchato\<*<19>*>/ javat' eva\<*<20>*>/. Itaro ni- vattitvà anolokento va "ettha paÂhavÅ saævaÂÂatÅti\<*<21>*>/" Ãha. So pi tassa pacchato palÃyi. Evaæ\<*<22>*>/ tam a¤¤o addasa tam a¤¤o\<*<22>*>/ ti evaæ sasakasatasahassaæ\<*<23>*>/ ekato hutvà palÃyi. Te eko migo disvà eko sÆkaro eko gokaïïo eko mahiso eko gavayo\<*<24>*>/ eko khaggo eko vyaggho eko sÅho eko vÃraïo\<*<25>*>/ disvà "kim etan" ti vÃtvÃ\<*<26>*>/ "ettha paÂhavÅ saævaÂÂatÅti\<*<27>*>/" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -samÃnÃnaæ, Cs -samannÃnaæ corr. to -samaïÃnaæ, Bid a¤¤atitthiyÃnaæ. 2 Cks ta¤. 3 Bi saha, Bd sasakasa. 4 Bi daddabhayasa-, Bd duddabhayasa-. 5 Bi sasadaddabhaya-, Bd duddabhaya-. 6 Bid add pana. 7 Bid pacchimasamudda-. 8 Bid -ka. 9 Bid tatreko. 10 Cks ekasmiæ. 11 Ck -vi, Cs -viæ. Bd mahÃpathavi, Bi pathavÅ. 12 Cks saævaddheyya, Bi vatteyya, Bd saævatteyya. 13 Bid gamissÃmÅti. 14 Bd yeva. 15 Bd omits ca, Bi ¤eva ca. 16 Cks saævaddhatÅti, Bid saævattatÅti. 17 Bid kiæ. 18 Bid pucchi. 19 Bi so ki bho ti pucchato, Bd so pucchito. 20 Ck javaneva, Cs javane corr. to javateva, Bi javakeva, Bd dhÃvateva. 21 Cks -vaddha-, Bi -vatta-. 22 Cks etaæ, Bid add addasÃ. 23 Bid sasasata-. 24 Bi add eko sÅlo, Bd eko siÇgÃlo. 25 Bid hatthi. 26 Bid pucchitvà 27 Cks -vaddha-, Bid -vatte-. >/ #<[page 076]># %<76 IV. CatukkanipÃta. 3. KuÂidÆsakavagga (33.)>% vutte palÃyi. Evaæ anukkamena yojanamattaæ tiracchÃna- balaæ ahosi. Tadà Bodhisatto taæ balaæ\<*<1>*>/ palÃyantaæ disvà "kim etan" ti pucchitvà "ettha paÂhavÅ saævaÂÂatÅti\<*<2>*>/" sutvà cintesi: "paÂhavisaævaÂÂanaæ\<*<3>*>/ nÃma na kadÃci atthi, addhà etesaæ ki¤ci dussutaæ\<*<4>*>/ bhavissati, mayi kho pana ussukkaæ anÃpajjante\<*<5>*>/ sabbe nassissanti, jÅvitaæ tesaæ\<*<6>*>/ dassamÅti" sÅha- vegena purato pabbatapÃdaæ gantvà tikkhattuæ sÅhanÃdaæ nadi. Te sÅhabhayÃ\<*<7>*>/ tajjità nivattitvà piï¬itÃ\<*<8>*>/ aÂÂhaæsu. SÅho tesaæ antaraæ pavisitvà "kimatthaæ palÃyathÃ" 'ti pucchi\<*<9>*>/. "PaÂhavÅ saævaÂÂatÅti\<*<2>*>/". "Kena saævaÂÂamÃnÃ\<*<10>*>/ diÂÂhÃ" ti. "HatthÅ jÃnantÅti". HatthÅ pucchi. Te\<*<11>*>/ "mayaæ na jÃnÃma, sÅhà jÃnantÅti" vadiæsu. SÅhÃpi "mayaæ na jÃnÃma, vyagghà jÃnantÅti". VyagghÃpi "khaggà jÃnantÅti". KhaggÃpi "ga- vayÃ" ti. GavayÃpi "mahisÃ" ti. MahisÃpi "gokaïïÃ" ti. GokaïïÃpi "sÆkarÃ" ti. SÆkarÃpi "migÃ" ti. MigÃpi "na jÃnÃma, sasakà jÃnanti". Sasakesu pucchiyamÃnesu "ayaæ kathesÅti" taæ sasakaæ dassesuæ. Atha naæ "evaæ kira samma paÂhavÅ saævaÂÂatÅti\<*<2>*>/" pucchi. "ùma sÃmi mayà diÂ- ÂhÃ" ti. "Kattha vasanto passÅti\<*<12>*>/" pucchi\<*<13>*>/. "Samudda- samÅpe beluvamissakatÃlavane sÃmi, ahaæ hi tattha beluva- rukkhamÆle tÃlagacche tÃlapaïïassa heÂÂhà nipanno cintesiæ: "sace paÂhavÅ saævaÂÂissati\<*<14>*>/ kahaæ gamissÃmÅti, atha\<*<15>*>/ taæ khaïaæ ¤eva paÂhaviyà saævaÂÂanasaddaæ\<*<16>*>/ sutvà palÃto 'mhÅti". SÅho cintesi: "addhà tassa tÃlapaïïassa upari be- luvapakkaæ patitvà daddabham\<*<18>*>/ akÃsi, sv-Ãyaæ\<*<19>*>/ taæ saddaæ sutvà `paÂhavi saævaÂÂatÅti\<*<2>*>/' sa¤¤aæ uppÃdetvà palÃyittha\<*<19>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid balakÃyaæ. 2 Cks -vaddha-, Bid -vatta-. 3 Cks -viæ-, Bid pathavisaævattanaæ 4 Cs dussitaæ, Bi duæsukÃ, Bd dusutaæ. 5 Cs -to. 6 Bid nesaæ. 7 Bid -ya. 8 Bi sapiï¬ikÃ, Bd saæpiï¬itÃ. 9 Bid pucchitvÃ. 10 Ck -vaddha-, Bi -vatta-, Bd -vattamÃnaæ. 11 Cks tÃ. 12 Bi passatÅti, Bd passasÅti. 13 Bi pucchima, Bd pacchima 14 Cks -vaddhe-, Bid -vatti-. 15 Cks add naæ. 16 Cks saævaddha naæ saddaæ, Bid -vattana- 17 Bid duddabhayasaddam. 18 Bi svÃhaæ. 19 Bid palÃyito bhavissatÅti. >/ #<[page 077]># %< 2. DaddabhajÃtaka. (322.) 77>% tatvato\<*<1>*>/ saæjÃnissÃmÅti\<*<2>*>/" so taæ sasakaæ gahetvà mahÃjanaæ assÃsetvà "ahaæ iminà diÂÂhaÂÂhÃne paÂhaviyà saævaÂÂanaæ\<*<3>*>/ và asaævaÂÂanaæ\<*<3>*>/ và tatvato\<*<4>*>/ ¤atvÃ\<*<5>*>/ ÃgamissÃmi, yÃva mamÃ- gamanà tumhe etth' eva hothÃ" 'ti sasakaæ piÂÂhiyaæ Ãropetvà sÅhavegena pakkhanditvà tÃlavane sasakaæ otÃretvà "ehi\<*<6>*>/, tayà diÂÂhaÂÂhÃnaæ dassehÅti" Ãha. "Na visahÃmi sÃmÅti". "Ehi\<*<7>*>/, mà bhÃyÅti". So beluvarukkaæ upasaækamituæ\<*<8>*>/ asak- konto avidÆre Âhatvà "idaæ\<*<9>*>/ sÃmi daddabhÃyanaÂÂhÃnan\<*<10>*>/" ti vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhaddan te yasmiæ dese vasÃm' ahaæ, aham p' etaæ\<*<12>*>/ na jÃnÃmi, kiæ etaæ daddabhÃyatÅti\<*<11>*>/. || Ja_IV:85 ||>@ Tattha daddabhÃyatÅti\<*<11>*>/ daddabhà 'ti saddaæ\<*<13>*>/ karoti, bhaddante ti bhaddaæ tava atthu, kimetan ti yasmiæ padese ahaæ vasÃmi tattha dad- dabhÃyati\<*<11>*>/, aham pi pana\<*<14>*>/ na jÃnÃmi kiæ\<*<15>*>/ và etaæ\<*<16>*>/ daddabhÃyati kena và kÃraïena daddabhÃyati, kevalaæ daddabhÃyanasaddaæ assosin ti. Evaæ vutte sÅho beluvarukkhamÆlaæ gantvà tÃlapaïïassa heÂÂhà sasakena nipannaÂÂhÃnaæ c' eva tÃlapaïïamatthake patitaæ beluvapakkaæ ca disvà paÂhaviyà asaævaÂÂanabhÃvaæ\<*<3>*>/ tatvato\<*<4>*>/ jÃnitvà sasakaæ piÂÂhiyaæ Ãropetvà sihavegana khip- paæ migasaæghÃnaæ santikaæ gantvà sabbapavattiæ ÃrocetvÃ\<*<17>*>/ "tumhe mà bhÃyathÃ\<*<18>*>/" 'ti migagaïaæ assÃsetvà vissajjesi. Sace hi tadà Bodhisatto na bhaveyya sabbe samuddaæ pavi- sitvà nasseyyuæ, Bodhisattaæ\<*<19>*>/ nissÃya\<*<20>*>/ jÅvitaæ labhiæsu. @*>/ sutvà dabhakkan ti saso javi\<*<22>*>/, sasassa vacanaæ sutvà santattà migavÃhinÅ\<*<23>*>/. || Ja_IV:86 ||>@ @*>/ padavi¤¤Ãïaæ paraghosÃnusÃrino pamÃdaparamà bÃlà te honti parapattiyÃ. || Ja_IV:87 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi vatthako, Bd tathato. 2 Bid naæ jÃ-. 3 Cks -vaddha-, Bid -vatta-. 4 Bi tatthato, Bd tathato. 5 Bid jÃnitvÃ. 6 Bid tÃta. 7 Bid omit ehi. 8 Bid -mitvÃ. 9 Bid imaæ. 10 Cs -bhÃvana-, Bi khuddabhÃyana-, Bd duddabhÃyana-. 11 Bid dudda-. 12 Bid tadÃ. 13 Bid duddasaddaæ. 14 Bid omit pana. 15 Bid ti. 16 Bi evaæ. 17 Bi ÃrocÃpetvÃ. 18 Bi -yi- 19 Bid add pana. 20 Bid add sabbe. 21 Bid beluvaæ patitaæ. 22 Bi duddabhayà ti sasojavi, Bd duddubhÃyati ti saso. 23 all four MSS. -ni. 24 Bid apatvÃ. >/ #<[page 078]># %<78 IV. CatukkanipÃta. 3. KuÂidÆsakavagga. (33.)>% @*>/ viratà dhÅrà na honti parapattiyà ti || Ja_IV:88 ||>@ imà tisso abhisambuddhagÃthÃ. Tattha bellan\<*<2>*>/ ti beluvapakkaæ, dabhakkan\<*<3>*>/ ti evaæ saddaæ kuru- mÃnaæ, santattà ti santrastÃ\<*<4>*>/, migavÃhinÅti anekasahassasaækhà migasenÃ, padavi¤¤Ãïan ti vi¤¤Ãïapadaæ sotÃpattivi¤¤ÃïakoÂÂhÃsaæ apÃpuïitvà ti attho, te honti parapattiyà ti te paraghosÃnusÃrino\<*<5>*>/ tam eva paraghosÃnu- saækhÃtaæ\<*<6>*>/ pamÃdaæ paraman ti ma¤¤amÃnà bÃlà andhaputhujjanà vi¤¤Ãïa- padassa appattatÃya parapattiyà va honti, paresaæ\<*<7>*>/ vacanaæ saddahitvà yaæ và taæ và karontÅti, sÅlenà 'ti ariyamaggena ÃgatasÅlena samannÃgatÃ, pa¤¤Ã- yÆpasame ratà ti maggen' eva Ãgatapa¤¤Ãya\<*<8>*>/ kilesÆpasame ratÃ, yathà vÃ\<*<9>*>/ sÅlena evaæ pa¤¤Ãya pi sampannà kilesÆpasame ratà ti pi attho, Ãratà viratà dhÅrà ti vi¤¤Æ pÃpakiriyato ÃratÃ\<*<10>*>/ viratà paï¬ità nÃma hontÅti, te evarÆpà sotÃpannà pÃpato oratabhÃvena kilesÆpasame abhiratabhÃvena ca ekavÃraæ\<*<11>*>/ magga¤Ãïena paÂividdhadhammà a¤¤esaæ kathentÃnam pi na saddahanti na gaï- hanti, kasmÃ: attano paccakkhato\<*<12>*>/ ti, tena vuttaæ: Assaddho akata¤¤Æ ca sandhicchedo ca yo naro (Dhp. v. 97) hatÃvakÃso vantÃso sa ve\<*<13>*>/ uttamaporiso ti. Satthà imaæ desanaæ\<*<14>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà sÅho aham evÃ" 'ti. DaddabhajÃtakaæ\<*<15>*>/. $<3. BrahmadattajÃtaka.>$ Dvayaæ\<*<16>*>/ yÃcanako ti. Idaæ Satthà ùÊaviæ\<*<17>*>/ nissÃya AggÃÊave cetiye viharanto kuÂikÃrasikkhÃpadaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà MaïikaïÂhajÃtake\<*<18>*>/ Ãvikatam\<*<19>*>/ eva, idha pana Satthà "saccaæ kira tumhe bhikkhave yÃcanabahulà vi¤¤attibahulà viha- rathÃ" 'ti vatvà "Ãma bhante" ti vutte\<*<20>*>/ bhikkhÆ garahitvà "bhik- khave porÃïakapaï¬ità paÂhavissarena ra¤¤Ã pavÃritÃpi ekatalikaæ upÃhanayugaæ\<*<21>*>/ yÃcitukÃmà hirottappabhedÃbhayena\<*<22>*>/ mahÃjanamajjhe akathetvà raho kathayiæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid ÃrakÃ. 2 Bid beluvan. 3 Bi duddabhÃyatÅ, Bd duddaæbhÃyatÅ. 4 Bid utratasÃ. 5 Bid te parapattiyà ghosÃ-. 6 Bid add taæ. 7 Bid parassa. 8 Bid ÃgatÃya pa-. 9 Bid ya ca in the place of yathà ca. 10 Bd ÃrakÃ, Bi Ãko. 11 Bid -ra. 12 Bid -ttÃ. 13 Cks ce. 14 Bid dhammade-. 15 Bi duddabhÃya-, Bd duddubhÃya-, both add dutiyaæ. 16 Ck dvaæ, Cs dvÃyaæ. corr. to dvayaæ, Bi dvÃyaæ. 17 Ck Ãlaviyaæ, Cs Ãlaviyaæ corr. to ÃÊa-, Bi ÃlavÅ. 18 Bi -kuï¬a-, Bd -kaïÂhaka-, Cfr. Vol. II p. 282. 19 Bid Ãgatam. 20 Bid add te. 21 Bi païïachatta¤ca ekapatahanayuga¤ca, Bd païïachatta¤ca ekapaÂala upÃhanayuga¤ca in the place of eka - - - yugaæ. 22 Bi -bhedenabhayena, Bd -bhedana-. >/ #<[page 079]># %< 3. BrahmadattajÃtaka. (323.) 79>% AtÅte KampillakaraÂÂhe\<*<1>*>/ Uttarapa¤cÃlanagare Pa¤- cÃle\<*<2>*>/ rajjaæ kÃrente Bodhisatto ekasmiæ nigamagÃme brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto TakkasilÃyaæ sabba- sippÃni uggaïhitvà aparabhÃge tÃpasapabbajjaæ pabbajitvà Himavante u¤chÃcariyÃya\<*<3>*>/ vanamÆlaphalÃphalena yÃpento ciraæ vasitvà loïambilasevanatthÃya manussapathe\<*<4>*>/ caranto\<*<5>*>/ Uttara- pa¤cÃlanagaraæ patvà rÃjuyyÃne vasitvà punadivase bhikkhaæ pariyesamÃno nagaraæ pavisitvà rÃjadvÃraæ sampÃpuïi. RÃjà tassÃcÃre\<*<6>*>/ ca vihÃre ca pasÅditvà mahÃtale nisÅdÃpetvà rÃjÃ- rahaæ bhojanaæ\<*<2>*>/ bhojÃpetvÃ\<*<8>*>/ paÂi¤¤aæ gahetvà uyyÃne yeva vasÃpeti. So nibaddhaæ rÃjagehe\<*<9>*>/ yeva bhu¤janto\<*<10>*>/ vassÃ- nass' accayena\<*<11>*>/ Himavantam eva gantukÃmo hutvà cintesi: "mayhaæ maggaæ gacchantassa ekatalikaupÃhanà c' eva\<*<12>*>/ païïacchattaka¤ ca\<*<13>*>/ laddhuæ vaÂÂati\<*<14>*>/, rÃjÃnaæ yÃcissÃmÅti" so ekadivasaæ rÃjÃnaæ uyyÃnaæ Ãgantvà vanditvà nisinnaæ disvà "upÃhana¤ ca chatta¤ ca yÃcissÃmÅti" cintetvà puna cintesi: "paraæ `idaæ\<*<14>*>/ nÃma dehÅti' yÃcanto rodati nÃma, paro pi `n' atthÅti' vadanto paÂirodati nÃma, mà kho pana maæ rodantaæ mahÃjano addasa mà mahÃrÃjÃnan\<*<16>*>/ ti, raho paÂic- channaÂÂhÃne ubho pi roditvà tuïhÅ\<*<17>*>/ bhavissÃmÃ" 'ti. Atha naæ "mahÃrÃja raho paccÃsiæsÃmÅti" Ãha. Taæ\<*<18>*>/ sutvà rÃja- puriso\<*<19>*>/ apasakki. Bodhisato "sace mayi yÃcante rÃjà na dassati mettÅ\<*<20>*>/ no\<*<21>*>/ bhijjissati, tasmà na yÃcissÃmÅti" taæ divasaæ nÃmaæ gahetuæ asakkonto "gaccha tÃva mahÃrÃja, jÃnissÃmÅti" Ãha. Pun' ekadivasaæ ra¤¤o uyyÃnaæ ÃgatakÃle tath' eva puna tath' evà 'ti evaæ yÃcituæ asakkontass' eva dvÃdasa saævaccharÃni atikkantÃni\<*<22>*>/. Tato rÃjà cintesi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kapilaraÂhe, Bd kappilaraÂhe. 2 uttarapa¤cÃlarÃje. 3 Cs ujjÃca- corr. to uchÃca-, Bi uccÃcariyÃya, Bd ucchÃcariyÃya. 4 Bd -thaæ. 5 Bid vica-. 6 Cks tassa-. 7 Bid païitabho-. 8 Bid bhojetvÃ. 9 Bid -ghare. 10 Bid add vasi. 11 Bid -nassa acca-. 12 Bi ekaæ pakalikaæ upÃhaïa¤ceva, Bd ekaæ paÂalikaupÃhana¤ceva. 13 Bid païïachatta¤ca. 14 Cks vaddhati, Bi vaÂÂatÅti. 15 Bid imaæ. 16 Bid mà rÃ-, Cks omit mÃ. 17 Cs Bid tuïhi. 18 Bid rÃjà taæ. 19 Cks -sÃ, Bid -se. 20 Cks -i, Bi citamitta, Bd mittaæ. 21 Cks add hi. 22 Cks -tÃti. >/ #<[page 080]># %<80 IV. CatukkanipÃta. 3. KuÂidÆsakavagga. (33.)>% "mayhaæ ayyo\<*<1>*>/ `raho paccÃsiæsÃmÅti\<*<2>*>/' vatvà parisÃya apaga- tÃya ki¤ci vattuæ na visahati, vattukÃmass' ev' assa\<*<3>*>/ dvÃdasa vassÃni atikkantÃni, ciraæ kho pana\<*<4>*>/ brahmacariyaæ caran- tassa, ukkaïÂhitvà bhoge bhu¤jitukÃmo rajjaæ paccÃsiæsati ma¤¤e ti, rajjassa pana nÃmaæ gahetuæ asakkonto tuïhÅ hoti\<*<5>*>/, ajja dÃni 'ssÃhaæ rajjaæ Ãdiæ katvà yaæ icchati taæ das- sÃmÅti\<*<6>*>/" so uyyÃnaæ gantvà vanditvà nisinno Bodhisattena "raho paccÃsiæsÃmÅti\<*<2>*>/" vutte parisÃya apagatÃya\<*<7>*>/ ki¤ci vattuæ asakkontaæ Ãha: "tumhe dvÃdasa vassÃni `raho paccÃsiæsÃ- mÅti\<*<2>*>/' vatvà raho laddhÃpi ki¤ci vattuæ na sakkotha, ahaæ vo\<*<8>*>/ rajjaæ Ãdiæ katvà sabbaæ pavÃremi, nibbhayo hutvà yaæ vo\<*<9>*>/ ruccati taæ yÃcathÃ" 'ti. "MahÃraja, yam ahaæ yacÃmi taæ dassasÅti\<*<10>*>/". "DassÃmi bhante" ti. "MahÃrÃja, mayhaæ maggaæ gacchantassa ekatalikaupÃhanÃyo\<*<11>*>/ ca paï- ïacchatta¤ ca laddhuæ vaÂÂatÅti". "Ettakaæ bhante tumhe dvÃdasa vassÃni\<*<12>*>/ yÃcituæ na sakkothÃ" 'ti\<*<13>*>/. "ùma mahÃ- rÃjÃ" 'ti. "KiækÃraïà bhante evam akatthÃ" 'ti. "MahÃraja, `idaæ nÃma me dehÅti' yÃcanto rodati nÃma, `n' atthÅti' vadanto paÂirodati nÃma, sace tvaæ mayà yÃcito na dadeyyÃsi `taæ no roditapaÂiroditaæ\<*<14>*>/ nÃma mahÃjano mà passÅti\<*<15>*>/' tadatthaæ\<*<16>*>/ raho paccÃsiæsan" ti\<*<2>*>/ vatvà Ãdito\<*<17>*>/ tisso gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ paccakkhÃti tam Ãhu paÂirodanaæ. || Ja_IV:90 ||>@ @*>/ và paÂirodantaæ, tasmà icchÃm' ahaæ raho ti. || Ja_IV:91 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add mahÃrÃja. 2 Bid -sissÃmiti. 3 Bid -masseva. 4 Bid panassa. 5 Bid ahosi. 6 Cs -ssÃmÃti. 7 Bid add taæ. 8 Bid te. 9 Bi yante, Bd yaæ vo corr. to yaæ te. 10 Bi asissÃmiti, Bd dassasÅti. 11 Bi ekapaÂilika-, Bd ekapaÂalika-. 12 Bid saævaccharÃni. 13 Bid add Ãha. 14 Cs Bid -taæpaÂi-. 15 Bid passatÆ ti. 16 Bi ekadattaæ, Bd etamatthaæ. 17 Bid add va. 18 Bid yoyÃcanaæ. 19 Bid tuvaæ. >/ #<[page 081]># %< 3. BrahmadattajÃtaka. (323.) 81>% Tattha rÃja Brahmadattà 'ti dvÅhi pi\<*<1>*>/ rÃjÃnaæ Ãlapati, nigacchatÅti labhati vindati, evaæ dhammà ti evaæsabhÃvÃ, ÃhÆ\<*<2>*>/ 'ti paï¬ità kathenti, Pa¤cÃlÃnaæ rathesabhà 'ti Pa¤cÃlaraÂÂhassa\<*<3>*>/ issara rathapavara\<*<4>*>/, yo ca naæ paccakkhÃtÅti yo ca\<*<5>*>/ pana taæ yÃcanakaæ n' atthÅti paÂikkhipati, tamÃhÆ 'ti taæ paÂikkhipanaæ paÂirodanan ti\<*<6>*>/, mà maddasaæsÆ\<*<7>*>/ 'ti tava raÂÂhavÃsino Pa¤cÃlÃ\<*<8>*>/ samÃgatà maæ rodantaæ mà addasaæsÆ 'ti. RÃjà Bodhisattassa gÃravalakkhaïe pasÅditvà varaæ da- damÃno catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ (Cfr.vol.II.320|16) gavaæ sahassaæ saha puÇgavena, ariyo hi ariyassa kathaæ na dajjÃ\<*<10>*>/ sutvÃna gÃthà tava dhammayuttà ti. || Ja_IV:92 ||>@ Tattha rohiïÅnan\<*<11>*>/ ti rattavaïïÃnaæ, ariyo ti ÃcÃrasampanno, ari- yassà 'ti ÃcÃrasampannassa, kathaæ na dajjÃ\<*<12>*>/ ti kena kÃraïena na da- deyya, dhammayuttà ti kÃraïÃyuttÃ. Bodhisatto pana "nÃhaæ mahÃrÃja vatthukÃmehi\<*<13>*>/ atthiko, yam\<*<14>*>/ ahaæ yÃcÃmi tad eva me dehÅti" ekatalikaupÃhanÃ\<*<15>*>/ ca païïacchatta¤ ca\<*<16>*>/ gahetvà "mahÃrÃja appamatto hohi\<*<17>*>/, sÅlaæ rakkha\<*<18>*>/, uposathakammaæ karohÅti" rÃjÃnaæ ovaditvà tassa yÃcantass' eva Himavantaæ agamÃsi\<*<19>*>/. Tattha abhi¤¤Ã\<*<20>*>/ ca samÃpattiyo ca nibbattetvà Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<21>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. Brahmadatta- jÃtakaæ\<*<22>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid omit pi. 2 Cks Bd ahÆ, Bi cÃhu? 3 Bd -rathassa. 4 Bi nagasseva pavara, Bd nagarassa pavaraæ in the place of issara - - pavara. 5 Bid omit ca. 6 Cs -rodanti, Bi patirodasÅti, Bd patirodanaæ ti, Bid add vadanti. 7 Bi mà adda-. 8 Bid add su. 9 Ck -nÅnaæ, Cs -nÅnaæ corr. to -ïÅnaæ, Bid -ninaæ. 10 Bid dajjaæ. 11 Ck -ninan, Cs ninan corr. to -ïÅnan, Bi -ninan, Bd nÅnan. 12 Bd dajjaæ. 13 Bid kilesavatthukÃmehi. 14 Bid yaæ. 15 Cks -keupÃ-, Bi ekapavÃlikaupÃhanÃyo, Bd ekapaÂalikaupÃhanÃyo. 16 Cks pannacchatta¤ca, Bid païïachatta¤ca. 17 Bid add dÃnaæ dehi. 18 Bid rakkhÃhi. 19 Bid gato. 20 Bi sattÃbhi¤¤Ã, Bd tatthÃbhi¤¤Ã. 21 Bid dhammade-. 22 Bid add tatiyaæ. >/ #<[page 082]># %<82 IV. CatukkanipÃta. 3. KuÂidÆsakavagga. (33.)>% $<4. CammasÃÂakajÃtaka.>$ KalyÃïarÆpo vatÃyan ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto cammasÃÂakaæ nÃma paribbÃjakaæ Ãrabbha kathesi. Tassa kira cammam eva\<*<1>*>/ nivÃsana¤ ca pÃrupana¤ ca\<*<2>*>/. So ekadi- vasaæ paribbÃjakÃrÃmà nikkhamitvà SÃvatthiyaæ bhikkhÃya caranto eÊakÃnaæ yujjhanaÂÂhÃnaæ sampÃpuïi. EÊako taæ disvà paharitu- kÃmo osakki. ParibbÃjako "esa mayhaæ apacitiæ\<*<3>*>/ dassetÅti" na paÂikkami. EÊako vegenÃgantvÃ\<*<4>*>/ taæ Ærumhi paharitvà pÃtesi. Tassa taæ asantapaggahaïakÃranaæ\<*<5>*>/ bhikkhusaæghe pÃkaÂaæ\<*<6>*>/ ahosi. BhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso Camma- sÃÂakaparibbÃjako asantapaggahaæ katvà vinÃsaæ patto" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa asantapaggahaæ katvà vinÃsaæ patto\<*<7>*>/" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ekasmiæ vÃïijakule\<*<8>*>/ nibbattitvà vaïijjaæ\<*<9>*>/ ka- roti. Tadà eko cammasÃÂako\<*<10>*>/ paribbÃjako BÃrÃïÃsiyaæ bhikkhÃya caranto eÊakÃnaæ yujjhanaÂÂhÃnaæ patvà eÊakaæ osakkantaæ\<*<11>*>/ disvà "apacitiæ me\<*<12>*>/ karotÅtÅ" sa¤¤Ãya\<*<13>*>/ apaÂik- kamitvà "imesaæ ettakÃnaæ manussÃnaæ antare ayaæ\<*<14>*>/ eko eÊako amhÃkaæ guïaæ\<*<15>*>/ jÃnÃtÅti" tassa a¤jalim paggaïhitvÃ\<*<16>*>/ Âhito paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ subhaddako c' eva supesalo ca yo brÃhmanaæ jÃtimantÆpapannaæ apacÃyati meï¬avaro yasassÅti. || Ja_IV:93 ||>@ Tattha kalyÃïarÆpo ti kalyÃïajÃtiko, supesalo ti suÂÂhupiyasÅlo, jÃtimantÆpapannan ti jÃtiyà ca mantehi ca sampannaæ, yasassÅti vaïïa- bhaïanam etaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid cammena. 2 Bid add hoti. 3 Ck Bd -ti, Cs -ti corr. to -tiæ, Bi -tti. 4 Bid -na gantvÃ. 5 Ck -paggaïhana-, Cs -paggahaïa- corr. to -paggaïhana-. 6 Cks -Âo. 7 Bid add yevÃ. 8 Ck vÃnija-, Cs vÃnija- corr. to vÃïija-, Bid vÃïijja-. 9 Ck vanijjaæ, Cs vanijjaæ corr. to vaïi-, Bid vÃïijjaæ. 10 Bid -ka. 11 Ck osarantaæ, Cs orasantaæ. 12 Bid apaciti maæ. 13 Bd pa¤¤Ãya, Bi omits sa¤¤Ãya. 14 Bid omit ayaæ. 15 Bid add na. 16 Cs -hetvÃ, Bid paggahetvÃ. 17 Bid -ppÃdo. >/ #<[page 083]># %< 4. CammasÃÂakajÃtaka. (324.) 83>% Tasmiæ khaïe\<*<1>*>/ Ãpaïe\<*<2>*>/ nisinno paï¬itavÃïijo taæ parib- bÃjakaæ nisedhento dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ dassati suppahÃran ti. || Ja_IV:94 ||>@ Tattha ittaradassanenà ti\<*<4>*>/ khaïikadassanena. Tassa pana\<*<5>*>/ paï¬itavÃïijassa\<*<6>*>/ kathentass' eva\<*<7>*>/ meï¬ako vegenÃgantvÃ\<*<8>*>/ Ærumhi paharitvÃ\<*<9>*>/ tatth' eva vedanÃmattaæ\<*<10>*>/ katvà pÃtesi. So\<*<11>*>/ paridevamÃno nipajji. Satthà taæ kÃra- ïaæ pakÃsento tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhaggÃ, pavaÂÂito\<*<13>*>/ khÃribhÃro, sabbaæ bhaï¬aæ brÃhmaïass' Ådha\<*<14>*>/ bhinnaæ, bÃhà paggayha kandati\<*<15>*>/: abhidhÃvatha\<*<16>*>/, ha¤¤ate brahmacÃrÅti. || Ja_IV:95 ||>@ Tass' attho: bhikkhave tassa paribbÃjakassa ÆruÂÂhikaæ\<*<17>*>/ bhaggaæ khÃri- bhÃro pavaÂÂito\<*<18>*>/, tasmiæ pavaÂÂiyamÃne\<*<19>*>/ yaæ tatth' etassa\<*<20>*>/ brÃhmaïassa upakaraïabhaï¬aæ\<*<21>*>/ tam pi sabbaæ bhinnaæ, so\<*<22>*>/ ubho bÃhà ukkhipitvà parivÃretvà Âhitaparisaæ sandhÃya\<*<23>*>/ abhidhÃvatha ha¤¤ate brahmacÃrÅti vadanto\<*<24>*>/ kandati rodati paridevatÅti. Catutthaæ gÃthaæ paribbÃjako\<*<25>*>/ Ãha: @*>/ yathÃham ajja pahato hato meï¬ena dummatÅti. || Ja_IV:96 ||>@ Tattha apÆjan ti apÆjanÅyaæ, yathÃhamajjà 'ti yathà ahaæ ajja asantapaggahaæ katvà Âhito meï¬ena daÊhappahÃrena pahato hato\<*<27>*>/ etth' eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid ÂhÃne. 2 Bid omit Ãpaïe. 3 Bid apa-; all four MSS. -ti. 4 Ck kanika- corr. to khanika-, Bd taæ. 5 Bid omit pana. 6 Ck -vÃnijassa, Cs -vÃni- corr. to -vÃïi-, Bd -vÃnijjassa. 7 Ck repeats kathentasseva, Bi adds so, Bd ca so. 8 Bi -na gantvÃ. 9 Bid add taæ. 10 Cs -matthaæ corr. to -mattaæ, Bid -pattaæ. 11 Bid add vedanÃpatto. 12 Bi uruÂhÃ, Bd urujjhi? 13 Cks -vaddhi-, Bi -vati-, Bd -vatti-. 14 Bid -ïasseva. 15 Bd adds rodatica. 16 Ck -dhÃva, Bd -dhÃvati. 17 Bi uruÂhitaæ, Bd uruÂhikaæ. 18 Cks -vaddhi-, Bid -vatti-. 19 Cks -vaddhi-, Bid -vattamÃne. 20 Bid tattha tassa. 21 Bi upakÃrabhaï¬aæ, Bd upakÃraæbhaï¬akaæ. 22 Bid add pi. 23 Bd saddhÃya. 24 Bi adds va, Bd ca. 25 Bid paribbÃjako c. gÃtham. 26 Bid pasaæsati. 27 Bid omit hato. >/ #<[page 084]># %<84 IV. CatukkanipÃta. 3. KuÂidÆsakavagga. (33.)>% mÃrito, dummatÅti duppa¤¤o, evaæ yo\<*<1>*>/ a¤¤o pi asantapaggahaæ karissati so\<*<2>*>/ ahaæ viya dukkhaæ anubhavissati\<*<3>*>/. Iti so paridevanto tatth' eva jÅvitakkhayaæ patto ti. Satthà imaæ desanaæ\<*<4>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà cammasÃÂako eÂarahi cammasÃÂako va, paï¬ito vÃïijo\<*<5>*>/ pana aham evÃ" 'ti. CammasÃÂakajÃtakaæ\<*<6>*>/. $<5. GodhajÃtaka.>$ Samaïaæ taæ ma¤¤amÃno ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ kuhakaæ\<*<7>*>/ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhÃ\<*<8>*>/ vit- thÃritam eva. IdhÃpi taæ bhikkhuæ Ãnetvà "ayaæ bhante bhikkhu kuhako" ti Satthu dassesuæ. Satthà "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa kuhako yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto godhayoniyaæ nibbattitvà vayappatto kÃyÆpa- panno\<*<9>*>/ ara¤¤e vasati. Eko dussÅlatÃpaso pi tassa avidÆre païïasÃlaæ\<*<10>*>/ mÃpetvà vÃsaæ\<*<11>*>/ kappesi. Bodhisatto gocarÃya caranto taæ disvà "sÅlavantatÃpasassa païïasÃlà bhavissatÅti\<*<12>*>/" tattha gantvà taæ\<*<13>*>/ vanditvà attano vasanaÂÂhÃnam eva gac- chati. Ath' ekadivasaæ so kÆÂatÃpaso upaÂÂhÃkakulesu sam- pÃditamadhuramaæsaæ\<*<14>*>/ labhitvà "kiæ maæsaæ nÃm' etan" ti pucchitvà "godhamaæsan" ti sutvà rasataïhÃya\<*<15>*>/ abhibhÆto "mayhaæ assamapadaæ nibaddhaæ ÃgacchamÃnaæ godhaæ mÃretvà yathÃruciæ pacitvà khÃdissÃmÅti" sappidadhika- Âukabhaï¬ÃdÅni gahetvà tattha gantvà muggaraæ\<*<16>*>/ kÃsÃvena paÂicchÃdetvà Bodhisattassa Ãgamanaæ olokento païïasÃladvÃre upasantÆpasanto viya nisÅdi. So Ãgantvà taæ paduÂÂhindriyaæ\<*<17>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks so. 2 Bid add pi. 3 Bid -tÅti. 4 Bid dhammade-. 5 Bid vÃïijjo, Cs vÃnijo corr. to vÃïijo. 6 Bid add catutthaæ. 5. Cfr. Vol. I p. 480 7 Bid add bhikkhuæ. 8 Cks omit heÂÂhÃ. 9 Cs kÃyuppanno, Bid kÃyabalena sampanno. 10 Cks -lÃyaæ. 11 Ck saæ, Bi omits vÃsaæ. 12 Bi adds vatvÃ. 13 Bid omit taæ. 14 Bd -taæ-. 15 Ck -hÃ. 16 Bid add gahetvÃ. 17 Bid duÂhindriyaæ. >/ #<[page 085]># %< 5. GodhajÃtaka. (325.) 85>% disvà "iminà amhÃkaæ sajÃtikaæ\<*<1>*>/ maæsaæ khÃditaæ\<*<2>*>/ bha- vissati, pariggaïhissÃmi\<*<3>*>/ nan" ti adhovÃte Âhatvà sarÅragan- dhaæ ghÃyitvà sajÃtimaæsassa\<*<4>*>/ khÃditabhÃvaæ ¤atvà tÃpasaæ anupagamma paÂikkamitvÃ\<*<5>*>/ cari. So pi tassa anÃgamanaæ\<*<6>*>/ ¤atvà muggaraæ khipi. Muggaro sarÅre apatitvà naÇguÂÂha- koÂiyaæ\<*<7>*>/ pÃpuïi. TÃpaso\<*<8>*>/ "gaccha, viraddho\<*<9>*>/ smÅti" Ãha. Bo- dhisatto "man tÃva viraddho si, cattÃro pana apÃye na vi- raddho sÅti\<*<10>*>/" palÃyitvà caækamanakoÂiyaæ ÂhitavammÅkaæ\<*<11>*>/ pavisitvà a¤¤ena chiddena sÅsaæ nÅharitvà tena saddhiæ salla- panto\<*<12>*>/ dve gÃthà abhÃsi: @*>/ taæ ma¤¤amÃno upaga¤chiæ\<*<14>*>/ asa¤¤ataæ, so maæ daï¬ena pahÃsi yathà assamaïo\<*<15>*>/ tathÃ. || Ja_IV:97 ||>@ @*>/ te gahanaæ, bÃhiraæ parimajjasÅti. || Ja_IV:98 ||>@ Tattha asa¤¤atan ti ahaæ kÃyÃdÅhi asa¤¤ataæ assamaïam\<*<17>*>/ eva sa- mÃnaæ\<*<18>*>/ taæ samaïo eso ti samitapÃpatÃya samaïaæ ma¤¤amÃno upaga¤- chiæ\<*<19>*>/, pahÃsÅti pahari, ajinasÃÂiyà ti ekaæsaæ katvà pÃrutena ajina- cammena tuyhaæ ko attho, abbhantarante gahanan ti\<*<20>*>/ tava sarÅrabbhan- taraæ visapÆraæ viya alÃbu\<*<21>*>/ gÆthÃpÆro viya ÃvÃÂo ÃsÅvisapÆro viya vammiko kilesagahanaæ\<*<22>*>/, bÃhiran ti kevalaæ bÃhiraæ sarÅraæ parimajjasi\<*<23>*>/, taæ\<*<24>*>/ antopharusatÃya bahimaÂÂatÃya\<*<25>*>/ hatthilaï¬aæ\<*<26>*>/ viya assalaï¬aæ\<*<27>*>/ viya ca hoti\<*<28>*>/. Taæ sutvà tÃpaso tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ mayha pipphalin ti. || Ja_IV:99 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi samajÃtika, Bd samÃnajÃtika. 2 Cks khÃditvÃ. 3 Cks -hÃmi. 4 Bid samajÃti-. 5 Ck paÂicchÃdetvÃ. 6 Bid -nabhÃvaæ. 7 Cs naæ koÂiyam, Ck naæguÂÂhakoÂiyaæ, Bi nagaÂhakoti, Bd naÇguÂhakoÂi. 8 Bid sotÃ-. 9 Bi gacchantare viruddho, Bd gacchahire viraddho. 10 Bid add vatvÃ. 11 Bid Âhitaæ-. 12 Bid -pento. 13 Bid -ïan. 14 Cs -gachiæ? Bi -gacchita, Bd -gacchiæ. 15 Bid asa-. 16 Bid -raæ. 17 Bid asa-. 18 Cks -nan. 19 Bi -gacchi, Bd -gacchiæ. 20 Cks omit gahananti. 21 Cks -buæ, Bi lÃpugudhaparo, Bd lÃbugÆdhapuro. 22 Bid -ïaæ. 23 Bid -sÅti. 24 Bid te. 25 Ck bamaddhatÃya, Cs bamaï¬atÃya, Bi bahidhatÃya, Bd bahimaÂhatÃya. 26 Ck -laddhaæ, Cs -laï¬aæ? Bid -leï¬aæ. 27 Ck -laddhaæ? Cs -labbaæ, Bd -lendaæ, wanting in Bi. 28 Ck ma hoti, Cs ma hoti corr. to ca hoti, Bid ahosÅti in the place of ca hoti. 29 Bid bahutaæ. >/ #<[page 086]># %<86 IV. CatukkanipÃta. 3. KuÂidÆsakavagga. (33.)>% Tattha pahÆtaæ\<*<1>*>/ mayha pipphalin ti na kevalaæ sÃliodanaæ\<*<2>*>/ telaloïam eva hiÇgujÅrakasiÇgiverakamaricapipphalippabhedaæ\<*<3>*>/ kaÂukabhaï¬am pi mayhaæ bahuæ atthi, tenÃbhisaækhataæ sÃlÅnam odanaæ bhu¤ja ehÅti\<*<4>*>/. Taæ sutvà Bodhisatto catutthaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha pavekkhÃmÅti pavisissÃmi, ahitan ti yaæ etaæ tava kaÂuka- bhaï¬asaækhÃtaæ pipphaliæ etaæ mayhaæ ahitaæ asappÃyan ti. Eva¤ ca pana vatvà "are\<*<5>*>/ kÆÂajaÂila, sace idha vasissasi\<*<6>*>/ gocaragÃme manusseh' eva\<*<7>*>/ taæ `ayaæ coro' ti gÃhÃpetvà vip- pakÃraæ pÃpessÃmi, sÅghaæ palÃyassÆ" 'ti tajjesi\<*<8>*>/. KÆÂa- jaÂilo tato palÃyi. Satthà imaæ desanaæ\<*<9>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà kÆÂajaÂilo ayaæ kuhakabhikkhu ahosi, godharÃjÃ\<*<10>*>/ aham evÃ" 'ti. GodhajÃtakaæ\<*<11>*>/. $<6. KakkÃrujÃtaka.>$ KÃyena yo nÃvahare ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto Devadattaæ Ãrabbha kathesi. Tassa hi saæghaæ bhin- ditvà gatassa\<*<12>*>/ aggasÃvakehi saddhiæ parisÃya apakkantÃya\<*<13>*>/ uïha- lohitaæ\<*<14>*>/ mukhato ugga¤chi\<*<15>*>/. Atha bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso Devadatto musÃvÃdaæ katvÃ\<*<16>*>/ saæ- ghaæ bhinditvà idÃni gilÃno hutvà mahÃdukkhaæ anubhotÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya na 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa musÃvÃdÅ\<*<17>*>/ yeva\<*<18>*>/, na c' esa idÃn' eva\<*<19>*>/ musÃvÃdaæ katvà duk- khaæ\<*<20>*>/ anubhoti pubbe pi anubhoti yevÃ" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid bahutaæ. 2 Bid sÃlÅnamodanaæ. 3 Bi -verasuïamaricca-, Bd -varalasuïamaricca-. 4 Bid bhu¤jÃhÅti. 5 Bid hare. 6 Cks -ti. 7 Bid -sseyeva. 8 Bid santa-. 9 Bid dhammade-. 10 add pana. 11 Bid godharÃjajÃtakaæ pa¤camaæ. 12 Bid tathÃgatassa. 13 Ck apakkantÃ, Bi pakkantassa, Bd pakkantÃya. 14 Bid uïhaæ-. 15 Bid -gacchi. 16 Ck akatvÃ, Cs akatvà corr. to katvÃ. 17 Ck Bid -di. 18 Ck ye. 19 Bd idÃni, Bi omits idÃneva, Cs omits musÃvÃdÅ - - - idÃneva. 20 Bid mahÃdu-. >/ #<[page 087]># %< 6. kakkÃrujÃtaka. (326.) 87>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto TÃvatiæsabhavane a¤¤ataro devaputto ahosi. Tena kho pana samayena BÃrÃïasiyaæ mahà ussavo ahosi. BahÆ\<*<1>*>/ nÃgasupaïïà ca bhummaÂÂhakÃpi devà ca Ãgantvà us- savaæ olokayiæsu, TÃvatiæsabhavanato pi cattÃro devaputtà kakkÃrÆni\<*<2>*>/ nÃma dibbapupphÃni tehi katacumbaÂaæ\<*<3>*>/ pilan- dhitvà ussavadassanaæ agamiæsu\<*<4>*>/, dvÃdasayojanikaæ nagaraæ\<*<5>*>/ tesaæ pupphÃnaæ gandhena ekagandhaæ ahosi. Manussà "imÃni\<*<6>*>/ pupphÃni kena pilandhÃnÅti\<*<7>*>/" upadhÃrentÃ\<*<8>*>/ caranti\<*<9>*>/. DevaputtÃ\<*<10>*>/ "amhe ete upadhÃrentÅti" vatvÃ\<*<11>*>/ rÃjaÇgaïÃ\<*<12>*>/ uppatitvà ma- hantena devÃnubhÃvenÃkÃse\<*<13>*>/ aÂÂhaæsu. MahÃjano sannipati\<*<14>*>/. RÃjÃpi saddhiæ uparÃjÃdÅhi agamÃsi. Atha ne "kataradeva- lokato\<*<15>*>/ ÃgacchathÃ" 'ti pucchiæsu\<*<16>*>/. "TÃvatiæsadevalokato ÃgacchÃmÃ" 'ti. "Kena kammena Ãgat' atthÃ" 'ti. "Ussa- vadassanatthÃyÃ" 'ti. "KiæpupphÃni nÃm' etÃnÅti". "Dib- bakakkÃrupupphÃni\<*<17>*>/ nÃmÃ" 'ti. "SÃmi, tumhÃkaæ devaloke a¤¤Ãni pilandheyyÃtha, imÃn' amhÃkaæ\<*<18>*>/ dethÃ" 'ti. Deva- puttà "imÃni dibbapupphÃni\<*<19>*>/ mahÃnubhÃvÃna¤ ¤eva\<*<20>*>/ anuc- chavikÃni, manussaloke lÃmakÃnaæ duppa¤¤Ãnaæ hÅnÃdhi- muttikÃnaæ dussÅlÃnaæ na anucchavikÃni, ye pana manussà imehi ca imehi ca guïehi\<*<21>*>/ samannÃgatà tesaæ etÃni\<*<22>*>/ anuc- chavikÃnÅti" eva¤ ca pana vatvà tesu jeÂÂhakadevaputto pa- Âhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ kakkÃrum\<*<24>*>/ arahatÅti. || Ja_IV:101 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks Bi bahu. 2 Cks kakkÃruni, Bi kakkaru, Bd kattaru corr. to kakkaru. 3 Bid -cumpitakaæ, Cks -cumbaÂam. 4 Bid ÃgatÃ. 5 Bid bÃrÃïasÅna. 6 Cks iminÃ. 7 Bi piladdhÃniti, Bd pilandhanÃniti. 8 Cs Bid -to. 9 Bid vica-. 10 Bid te de-. 11 Bid ¤atvÃ. 12 Cks -ïaæ, Bid -ïe 13 Bid -vena ÃkÃse. 14 Bid -titvÃ. 15 Bid add sÃmi. 16 Bid Ãpu-. 17 Bi -kattaru-, Bd kakkaru-. 18 Bd imÃni amhÃkaæ, Bi imÃni tumhÃkaæ. 19 Bi dipakattÃrupuppÃni, Bd dibbakakkarupupphÃni. 20 Bi mahÃnubhÃvoni cevÃna¤¤eva, Bd mahÃnubhÃvÃnadevÃna¤¤eva. 21 Ck imehi ca imehi ca guïehi, Cs manussà imehi ca manussà imehi ca imehi ca guïehi. 22 anucchavikÃni manussaloke - - - etÃni wanting in Bi. 23 Cs sace. 24 Bi kattarÆm, Bd kakkarum. >/ #<[page 088]># %<88 IV. CatukkanipÃta. 3. KuÂidÆsakavagga. (33.)>% Tass' attho: yo kÃyena parassa santakaæ tiïasalÃkam pi nÃvaharati vÃ- cÃya ca\<*<1>*>/ jÅvitaæ pariccajamÃno pi musÃvÃdaæ na bhaïati, desanÃsÅsam ev' etaæ: kÃyadvÃravacÅdvÃramanodvÃrehi pana yo\<*<2>*>/ dasa pi akusalakammapathe na karotÅti ayam ettha adhippÃyo, yaso laddhà ti issariya¤ ca labhitvà yo\<*<2>*>/ issariyamadamatto satiæ vissajjetvà pÃpakammaæ na karoti, sa ve evarÆpo imehi guïehi yutto puggalo imaæ dibbapuppham arahati, tasmà yo\<*<3>*>/ imehi guïehi sammannÃgato so imÃni\<*<4>*>/ pupphÃni yÃcatu, dassÃmÅti\<*<5>*>/. Taæ sutvà purohito cintesi: "mayhaæ imesu guïesu eko pi n' atthi, musÃvÃdaæ pana katvÃ\<*<6>*>/ etÃni pupphÃni gahetvà pilandhissÃmi\<*<7>*>/, evaæ maæ jano `guïasampanno ayan' ti jÃ- nissatÅti" so "ahaæ etehi guïehi samannÃgato" ti vatvà tÃni pupphÃni ÃharÃpetvà pilandhitvà dutiyaæ devaputtaæ yÃci. So\<*<8>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tass' attho: dhammena parisuddhenÃjÅvena\<*<9>*>/ suvaïïarajatÃdivittaæ pa- riyeseyya, na nikatiyà ti\<*<10>*>/ na va¤canÃya dhanaæ\<*<11>*>/ hareyya\<*<12>*>/, vatthÃbhara- ïÃdike bhoge labhitvà pamÃdaæ na pamajjeyya\<*<13>*>/, evarÆpo imÃni pupphÃni arahati\<*<14>*>/. Purohito "ahaæ etehi guïehi samannÃgato" ti vatvà tÃni pi ÃharÃpetvà pilandhitvà tatiyaæ devaputtaæ yÃci. So\<*<15>*>/ tati- yaæ gÃtham Ãha: @*>/ na bhu¤jeyya sa ve kakkÃrum arahatÅti. || Ja_IV:103 ||>@ Tass attho: yassa puggalassa cittaæ ahÃliddaæ haliddirÃgo viya na khippaæ bhijjati\<*<17>*>/ cirapemaæ\<*<18>*>/ hoti, saddhà ca avirÃginÅ\<*<19>*>/ kammaæ và vi- pÃkaæ và okappanÅyassa và puggalassa vacanaæ saddahitvà appamattaken' eva na chijjati\<*<20>*>/ na bhijjati, yo ca yÃcanake và a¤¤e và saævibhÃgÃrahe puggale \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid omit ca. 2 Cks so. 3 Ck so, Cs so corr. to yo. 4 Ck iminÃ. 5 Ck dassÃmissÃmÅti, Bi yÃci taæ tassa dassÃmiti, Bd yÃcati tassa tassa dassÃmiti. 6 Bid vatvÃ. 7 Ck piÊ-. 8 Bid add pi. 9 Bid -suddhÃjÅvena. 10 Cks pa. 11 Cks add na. 12 Bi kareyya. 13 Ck pamÃdaæ nÃma pamajjeyya, Bi pamÃnaæ daæ nappajjeyya, Bd pamÃdaæ nÃpajjeyya. 14 Bid -tÅti. 15 Ck to, Cs so corr. to to. 16 Cks sÃdun, Bi sÃdhu. 17 Bi ahaliddhaæ rÃgo haliddhaæ rÃgo haliddhi viya khippaæ rajjati, Bd ahÃliddaæ rÃgo haliddi viya khippaæ na virajjati. 18 Bi tirameva, Bd thÅrameva. 19 Bid add ti. 20 Ck na¤chi-, Cs naæ chi- corr to na chi-, Bid na virajjati. >/ #<[page 089]># %< 6. KakkÃrujÃtaka. (326.) 89>% bahikatvà eko\<*<1>*>/ va sÃdurasabhojanaæ\<*<2>*>/ na bhu¤jati saævibhajitvà va\<*<3>*>/ bhu¤jati so imÃni pupphÃni arahatÅti\<*<4>*>/. Purohito\<*<5>*>/ "ahaæ etehi guïehi samannÃgato" ti vatvà tÃni pi\<*<6>*>/ ÃharÃpetvà pilandhitvà catutthaæ devaputtaæ yÃci. So catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ yo\<*<8>*>/ sante na paribhÃsati yathÃvÃdÅ tathÃkÃrÅ sa ve kakkÃrum\<*<9>*>/ arahatÅti. || Ja_IV:104 ||>@ Tass' attho: yo puggalo sammukhà và parammukhà và sÅlÃdiguïayutte sante\<*<10>*>/ paï¬itapurise na akkosati na paribhÃsati yaæ vÃcÃya vadati tad eva kÃyena karoti so imÃni pupphÃni arahatÅti. Purohito "ahaæ etehi guïehi samannÃgato" ti vatvà tÃni pi\<*<11>*>/ ÃharÃpetvà pilandhi\<*<12>*>/. Devaputtà cattÃri\<*<13>*>/ pi pupphacum- baÂÃni\<*<14>*>/ purohitassa datvà devalokam eva gatÃ. Tesaæ gatakÃle purohitassa sÅse mahatÅ vedanà uppajjati, tiïhena\<*<15>*>/ sikharena\<*<16>*>/ nimmathitaæ\<*<17>*>/ viya\<*<18>*>/ ayayantena\<*<19>*>/ pÅÊitaæ viya\<*<20>*>/ sÅsaæ ahosi. So vedanÃmatto aparÃparaæ parivattamÃno mahÃsaddena viravi, "kim etan" ti ca vutte "ahaæ mam' antare avijjamÃne yeva guïe `atthÅti' musÃvÃdaæ katvà te devaputte\<*<21>*>/ pupphÃni yÃciæ\<*<22>*>/, harath' etÃni mama sÅsato" ti Ãha. TÃni harantÃ\<*<23>*>/ harituæ nÃsakkhiæsu, ayapaÂÂena\<*<24>*>/ baddhÃni viya ahesuæ. Atha naæ ukkhipitvà gehaæ nayiæsu. Tassa tattha\<*<23>*>/ viravantassa satta divasà vÅtivattÃ. RÃjà amacce Ãmantetvà "dussÅlo\<*<26>*>/ brÃhmaïo marissati, kiæ karomÃ" 'ti Ãha\<*<27>*>/. "Deva, puna ussavaæ kÃrema\<*<28>*>/, devaputtà puna ÃgacchissantÅti\<*<29>*>/". RÃjà puna\<*<30>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi ekato, Bd ekako. 2 Cks sÃdhu-, Bd sÃduæ-. 3 Bid omit va. 4 Cks ÃharatÅti. 5 Bd adds pi. 6 Bid omit pi and add pupphÃni. 7 Bid paraæmukhà in the place of parokkhà vÃ. 8 Ck yÃ, Cs ye. 9 Bi kakkurum, Bd kakkarum. 10 Ck satte, Bd sante vÆpasante, Bi omits sante. 11 Bid omit pi. 12 Bd adds cattÃro. 13 Cks -ro. 14 Bid cumbitakÃni. 15 Ck ïhena, Cs taïhena, Bi ïena. 16 Bd adds sÅsaæ. 17 Ck nimmatithiæ corr. to nimmathitaæ, Cs nimmatitaæ corr. to -thitaæ, Bi nimpadditaæ, Bd nimmaddhitaæ. 18 Bi piyaca, Bd viyaæca. 19 Bi ayapatena, Bd ayapattena. 20 Bid add ca. 21 Bid add imÃni. 22 Cs -ci corr. to -ciæ, Bid -ci; Bid add so ahaæ vedanÃppatto kampamÃno sakaladeho. 23 Bid omit harantÃ. 24 Bi ayapetena corr. to -patena, Bd -vaÂÂena corr. to -paÂÂena. 25 Bd tatthatassa, Bi yattata. 26 Bi -laæ, Bd -la. 27 Bid vutte. 28 Bid ussave kÃrente. 29 Cs ÃgacchantÅti. 30 Bid omit puna. >/ #<[page 090]># %<90 IV. CatukkanipÃta. 3. KuÂidÆsakavagga. (33.)>% ussavaæ kÃresi. Devaputtà puna Ãgantvà sakalanagaraæ pupphagandhena ekagandhaæ katvà tath' eva\<*<1>*>/ rÃjaÇgaïe aÂ- Âhaæsu. MahÃjano sannipati, dussÅlabrÃhmaïaæ Ãnetvà tesaæ purato urena nipajjÃpesuæ. So "jÅvitaæ me detha sÃmino\<*<2>*>/" ti devaputte yÃci. Devaputtà "tuyhaæ dussÅlassa pÃpadham- massa\<*<2>*>/ ananucchavikÃn' etÃni\<*<4>*>/ pupphÃni, tvaæ\<*<5>*>/ amhe va¤ces- sÃmÅti sa¤¤Å ahosi, attano musÃvÃdaphalaæ laddhan" ti taæ\<*<6>*>/ mahÃjanamajjhe\<*<7>*>/ garahitvà sÅsato pupphacumbaÂaæ\<*<8>*>/ apanetvà mahÃjanassa ovÃdaæ datvà sakaÂÂhÃnam eva agamaæsu. Satthà imaæ desanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà brÃhmaïo Devadatto ahosi, tesu devaputtesu eko Kassapo eko Mog- gallÃno eko SÃriputto, jeÂÂhadevaputto\<*<9>*>/ pana aham evÃ" 'ti. Kak- kÃrujÃtakaæ\<*<10>*>/. $<7. KÃkÃtijÃtaka.>$ VÃti cÃyaæ\<*<11>*>/ tato gandho ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ ukkaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Tadà hi Satthà taæ bhikkhuæ "saccaæ kira tvaæ bhikkhu\<*<12>*>/ ukkaïÂhito\<*<13>*>/" ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "kasmà ukkaïÂhito sÅti" "kilesavasena bhante" ti "bhikkhu, mÃtugÃmo nÃma arakkhiyo, na sakkà rakkhituæ, porÃïakapaï¬itÃ\<*<14>*>/ mÃtugÃmaæ\<*<15>*>/ mahÃsamudda- majjhe simbalidahavimÃne\<*<16>*>/ vasÃpetvÃpi\<*<17>*>/ rakkhituæ nÃsakkiæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa aggamahesiyà kucchismiæ nibbattitvà va- yappatto pitu accayena rajjaæ kÃresi. KÃkÃti\<*<18>*>/ nÃm' assa aggamahesÅ ahosi abhirÆpà devaccharà viya. Ayam ettha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tattheva. 2 Bid omit no. 3 Bid pÃpakammassa 4 Bid -kÃnevetÃni. 5 Bid add pana. 6 Bid omit taæ. 7 Bid add dussÅlabrÃhmaïaæ. 8 Bid -cumpitakaæ. 9 Bid jeÂhakade-. 10 Bi takkaru - - chaÂhamaæ, Bd kakkaru - - chaÂhaæ. 11 Bid vÃyaæ. 12 Ck Bid bhikkhuæ, Cs omits saccaæ - - - bhikkhu. 13 Bid add si. 14 Bid add pi. 15 Ck -mÃ, Cs -mà corr. to -maæ. 16 Bi sippalidahivi-, Bd sippalidumavi-. 17 Cs vÃ-, Bid vasÃpento. 18 Bid kÃkavatÅ. >/ #<[page 091]># %< 7. KÃkÃtijÃtaka. (327.) 91>% saækhepo, vitthÃrato pana atÅtavatthuæ\<*<1>*>/ KuïÃlajÃtake Ãvi- bhavissati. Tadà pan' eko supaïïarÃjà manussavesenÃgantvÃ\<*<2>*>/ ra¤¤Ã\<*<3>*>/ saha jÆtaæ\<*<4>*>/ kÅÊanto KÃkÃtiyÃ\<*<5>*>/ aggamahesiyà paÂibad- dhacitto taæ ÃdÃya supaïïabhavanaæ netvà tÃya saddhiæ abhirami. RÃjà devim apassanto\<*<6>*>/ NaÂakuveraæ nÃma gan- dhabbaæ\<*<7>*>/ "tvaæ vicinÃhi\<*<8>*>/ nan" ti Ãha\<*<9>*>/. So taæ\<*<10>*>/ supaïïa- rÃjÃnaæ pariggahetvÃ\<*<11>*>/ ekasmiæ sare erakavane nipajjitvà tato supaïïassa\<*<12>*>/ gamanakÃle pattantare nisÅditvà supaïïa- bhavanaæ gantvà tÃya saddhiæ kilesasaæsaggaæ katvà puna tass' eva pattantare nisinno Ãgantvà supaïïassa ra¤¤Ã saha\<*<13>*>/ jÆtaæ\<*<14>*>/ kÅÊanakÃle\<*<15>*>/ attano vÅïaæ gahetvà jÆtamaï¬alaæ\<*<16>*>/ gantvà ra¤¤o santike Âhito gÅtakavasena\<*<17>*>/ paÂhamaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ tato gandho yattha me vasatÅ piyÃ, dÆre ito hi KÃkÃti\<*<19>*>/ yattha me nirato mano ti. || Ja_IV:105 ||>@ Tattha gandho ti tassà dibbagandhavilittÃya sarÅragandho, yattha me ti yattha supaïïabhavane mama piyà vasati tato iminà saddhiæ katÃya\<*<20>*>/ kÃya- saæsaggÃya tassà imassa kÃyena saddhiæ Ãgato gandho vÃyatÅti adhippÃyo, dÆre ito hÅti imamhà ÂhÃnà dÆre, hikÃro nipÃtamatto, KÃkÃti\<*<21>*>/ devÅ, yattha me ti yassà upari mama mano nirato. Taæ sutvà supaïïo dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, kathaæ patari\<*<23>*>/ Kebukaæ, kathaæ satta samuddÃni kathaæ simbalim ÃruhÅti. || Ja_IV:106 ||>@ Tass' attho: tvaæ imaæ JambudÅpasamuddaæ tassa parato Kebukaæ\<*<24>*>/ nadiæ\<*<25>*>/ pabbatantaresu ÂhitÃni satta samuddÃni ca kathaæ tari\<*<26>*>/, ken' upÃ- yena tiïïo, satta samuddÃni atikkamitvÃ\<*<27>*>/ Âhitaæ amhÃkaæ bhavanaæ sim- balirukkha¤ ca kathaæ abhirÆhÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -u. 2 Bid -na gantvÃ. 3 Bid ra¤¤o. 4 Cks dÆtaæ, Bid jutaæ. 5 Bi kÃkÃti, Bd kÃkavatÅ. 6 Ck devi¤ca passanto, Cs devi¤ca passanto corr. to devimapassanto, Bi deva apassanto, Bd devi apassanto. 7 Cks -bba. 8 Ck -hÅ, Cs -bhi. 9 Bid add vicinanto. 10 Bid add sutvÃ. 11 Bid add pattantarato nikkhamitvÃ. 12 Bid -ssÃ. 13 Bid saddhiæ. 14 Cks dÆtaæ, Bid juta. 15 Bid add gandhabbo. 16 Cs Bid juta-. 17 Bid gitavasena. 18 Bid vÃyaæ. 19 Bid kÃkavati. 20 Bid kata 21 Bid kÃkavatÅti kÃkavatÅ. 22 Bid ddamatari. 23 Bid atari. 24 Bid add nÃma. 25 Ck Bi nadÅ, Cs nadi. 26 Bid atari. 27 Cks -metvÃ. >/ #<[page 092]># %<92 IV. CatukkanipÃta. 3. KuÂidÆsakavagga. (33.)>% Taæ sutvà NaÂakuvero tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, tayà atari Kebukaæ, tayà satta samuddÃni, tayà simbalim Ãruhin ti. || Ja_IV:107 ||>@ Tattha tayà ti tayÃ\<*<2>*>/ karaïabhÆtena tava pattantare nisinno ahaæ sab- bam etaæ akÃsin ti attho. Tato supaïïarÃjà catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ ti. || Ja_IV:108 ||>@ Tattha dhiratthu man ti attÃnaæ garahanto Ãha, acetanan ti ma- hÃsarÅrattÃ\<*<4>*>/ lahubhÃvagarubhÃvassa ajÃnanatÃya acetanaæ, yatthà ti yasmÃ, idaæ vuttaæ hoti: yasmà ahaæ attano jÃyÃya jÃraæ imaæ gandhabbaæ pat- tantare nisinnaæ Ãnento\<*<5>*>/ ÃvahÃmi nento ca vahÃmi tasmà dhi-r-atthu man ti. So taæ Ãnetvà BÃrÃïasira¤¤o va\<*<6>*>/ datvà puna na\<*<7>*>/ agamÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<8>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale pa- tiÂÂhahi) "Tadà NaÂakuvero ukkaïÂhitabhikkhu ahosi rÃjÃ\<*<9>*>/ aham evÃ" 'ti. KÃkÃtijÃtakaæ\<*<10>*>/. $<8. AnanusociyajÃtaka.>$ Bahunnaæ vijjatÅti\<*<11>*>/. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ matabhariyakuÂumbikaæ\<*<12>*>/ Ãrabbha kathesi. So kira bhariyÃya matÃya na nahÃyati na bhu¤jati\<*<13>*>/ na kammante\<*<14>*>/ payojesi, a¤¤adatthu sokÃbhibhÆto ÃÊÃhanaæ gantvà paridevamÃno vicari, ab- bhantare pan' assa kÆÂe dÅpo\<*<15>*>/ viya sotÃpattimaggassa upanissayo jalati. Satthà paccÆsasamaye lokaæ olokento taæ disvà "imassa maæ Âhapetvà a¤¤o koci sokaæ haritvÃ\<*<16>*>/ sotÃpattimaggassa dÃyako n' atthi, bhavissÃmi 'ssa avassayo" ti pacchÃbhattaæ piï¬apÃtapaÂik- kanto pacchÃsamaïaæ ÃdÃya tassa gehadvÃraæ patvÃ\<*<17>*>/ kuÂumbikena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -ri, Cs -riæ corr. to -ri. 2 Bid omit tayÃ. 3 Bid cÃ, Cs ÃvahÃmi mahÃmivÃ. 4 Cks -ratÃ. 5 Bd ajÃnanto. 6 Bid omit va. 7 Bi puna nagaraæ, Bd na puna nagaraæ. 8 Bid dhammade-. 9 Bid add pana. 10 Bid kÃkavatiyà jÃtakaæ sattamaæ. 11 Bid vijati bhotÅti. 12 Cs matakuÂumbikaæ, Bd matabhariyaæ-, Bi -yaæ- corr. to -ya-. 13 Bid nhÃyi na pivi na limpi na bhu¤ji. 14 Bid -taæ. 15 Bid padÅpo. 16 Bi nisÃrÃpetvÃ, Bd niharÃpetvÃ. 17 Bid gantvÃ. >/ #<[page 093]># %< 8. AnanusociyajÃtaka. (328.) 93>% sutvÃ\<*<1>*>/ gamanaæ\<*<2>*>/ katapaccuggamanÃdisakkÃro pa¤¤attÃsane nisinno kuÂumbike\<*<3>*>/ Ãgantvà vanditvà ekamantaæ nisinne\<*<4>*>/ "upÃsaka kiæ\<*<5>*>/ tuïhÅbhÆto sÅti\<*<6>*>/" pucchitvÃ\<*<7>*>/ "Ãma bhante bhariyà me kÃlakatÃ\<*<8>*>/, taæ\<*<9>*>/ anusocento cintemÅti\<*<10>*>/" vutte "upÃsaka, bhijjanadhammaæ nÃma bhijjati, tasmiæ bhinne na yuttaæ cintetuæ\<*<11>*>/, porÃïakapaï¬itÃpi bhariyÃya matÃya `bhijjanadhammaæ bhinnan' ti na cintayiæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ ahari: AtÅtavatthu DasanipÃte CullabodhijÃtake\<*<12>*>/ Ãvibhavissati. Ayaæ pan' ettha saækhepo: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahma- datte rajjaæ kÃrente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbattivà vayappatto TakkasilÃyaæ sabbasippÃni uggaïhitvà mÃtÃpitun- naæ santikaæ agamÃsi. Imasmiæ jÃtake MahÃsatto komÃra- brahmacÃrÅ\<*<13>*>/ ahosi. Ath' assa mÃtÃpitaro "dÃrapariyesanaæ\<*<14>*>/ karomÃ" 'ti Ãrocayiæsu. Bodhisatto "na mayhaæ gharÃvÃsen' attho, ahaæ tumhÃkaæ accayena pabbajissÃmÅti" vatvà tehi punappuna\<*<15>*>/ yÃcito ekaæ ka¤canarÆpaæ\<*<16>*>/ kÃretvà "evarÆpaæ kumÃrikaæ labhamÃno gaïhissÃmÅti" Ãha. Tassa mÃtÃpitaro "taæ ka¤canarÆpakaæ paÂicchannayÃne Ãropetvà gacchatha, JambudÅpatalaæ\<*<17>*>/ vicinantà yatth' evarÆpaæ\<*<18>*>/ brÃhmaïa- kumÃrikaæ\<*<19>*>/ passatha tattha imaæ ka¤canarÆpakaæ datvà taæ ÃnethÃ" 'ti mahantena parivÃrena manusse pesesuæ. Tasmiæ pana kÃle eko pu¤¤avà satto Brahmalokato cavitvà KÃsiraÂÂhe\<*<20>*>/ nigamagÃme asÅtikoÂivibhavassa brÃhmaïassa gehe kumÃrikà hutvà nibbatti, SammillabhÃsinÅti 'ssÃ\<*<21>*>/ nÃmaæ akaæsu. Sà soÊasavassakÃle abhirÆpà ahosi pÃsÃdikà devaccharapaÂibhÃgà sabbalakkhaïasampannÃ, tassÃpi kilesavasena\<*<22>*>/ cittaæ nÃma na uppannapubbaæ, accantabrahmacÃrinÅ ahosi. Ka¤cana- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid sugatÃ. 2 Bid -no. 3 Bid -ko 4 Bid -nno 5 Cs kiæ upÃsaka. Ck omits kiæ. 6 Cks omit tuïhÅ - - sÅti. 7 Cks pucchi. 8 Bid kÃlaæ-. 9 Bid add ahaæ. 10 Bid omit cintemÅ. 11 Bid socituæ. 12 Bid cÆÊa-. 13 Bi komÃrika-, Bd komÃraka-. 14 Bid dÃrika-. 15 Bid -naæ. 16 Bid -rÆpakaæ. 17 Bid -le. 18 Ck yatthanatheva-, Cs yatthatatheva-, Bd adds ka¤canarupaæ. 19 Bd brahmaïÅkumÃrikaæ kumÃrÅ. 20 Bid kÃsika-. 21 Cks -nÅtissa, Bi sampillahÃnisÅtissÃ, Bd sampillahÃsinÅtissÃ. 22 Bid kilesa. >/ #<[page 094]># %<94 IV. CatukkanipÃta. 3. KuÂidÆÃkavagga. (33.)>% rÆpakaæ\<*<1>*>/ ÃdÃya vicarantÃ\<*<2>*>/ taæ gÃmaæ pÃpuïiæsu. Tattha manussà taæ disvà "asukabrÃhmaïassa dhÅtà SammillabhÃsinÅ\<*<3>*>/ kiækÃraïà idha ÂhitÃ" ti Ãhaæsu. Manussà taæ sutvà brÃh- maïakulaæ patvÃ\<*<4>*>/ SammillabhÃsinim\<*<5>*>/ vÃresuæ. Sà "ahaæ tumhÃkaæ accayena pabbajissÃmi, na me gharÃvÃsen' attho" ti mÃtÃpitunnaæ sÃsanaæ pesesi. Te "kiæ karosi\<*<6>*>/ kumÃrike\<*<7>*>/" ti vatvà ka¤canarÆpaæ\<*<8>*>/ gahetvà taæ mahantena parivÃrena pesayiæsu. Bodhisattassa ca SammillabhÃsiniyÃ\<*<9>*>/ ca ubhinnam pi anicchantÃna¤ ¤eva maÇgalaæ kariæsu. Te ekagabbhe\<*<10>*>/ ekasmiæ sayane sayantÃpi na a¤¤ama¤¤aæ kilesavasena olo- kayiæsu, dve bhikkhÆ dve\<*<11>*>/ brahmÃ\<*<12>*>/ viya ca ekaÂÂhÃne vasiæsu. AparabhÃge Bodhisattassa mÃtÃpitaro kÃlam akaæsu. So tesaæ sarÅrakiccaæ katvà SammillabhÃsiniæ\<*<13>*>/ pakkosÃpetvà "bhadde mama kulasantakà asÅtikoÂiyo, tava kulasantakà asÅ- tikoÂiyo, imaæ\<*<14>*>/ ettakaæ\<*<15>*>/ dhanaæ gahetvÃ\<*<16>*>/ kuÂumbaæ paÂi- pajja\<*<17>*>/, ahaæ pabbajissÃmÅti" Ãha. "Ayyaputta, tayi pabba- jante aham pi pabbajissÃmi, na sakkomi taæ jahitun\<*<18>*>/" ti. "Tena hi ehÅti" sabbaæ dhanaæ dÃnamukhe vissajjetvà kheÊa- piï¬aæ viya sampattiæ cha¬¬etvÃ\<*<19>*>/ Himavantaæ pavisitvà ubho pi tÃpasapabbajjaæ pabbajitvà vanamÆlaphalÃhÃrà tattha ciraæ vasitvà loïambilasevanatthÃya Himavantà otaritvÃ\<*<20>*>/ anupubbena BÃrÃïasiæ\<*<21>*>/ patvà rÃjuyyÃne vasiæsu. Tesaæ tattha vasan- tÃnaæ sukhumÃlÃya\<*<22>*>/ paribbÃjikÃya nirojaæ\<*<23>*>/ missakabhattaæ paribhu¤jatiyà lohitapakkhandikÃbÃdho uppajji, sà sappÃya- bhesajjaæ alabhamÃnà dubbalà ahosi. Bodhisatto bhikkhÃ- cÃravelÃya taæ pariggahetvà nagaradvÃraæ netvà ekissà sÃlÃya phalake nipajjÃpetvà sayaæ bhikkhÃya pÃvisi. Sà tasmiæ anikkhante yeva kÃlam akÃsi. MahÃjano paribbÃjikÃya rÆpa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -kaæ. 2 Bid add manussÃ. 3 Bid sampillahÃsinÅ. 4 Bid gantvÃ. 5 Bi sammillahÃsini, Bd sampillahÃsini. 6 Bid karissati. 7 Bid -kÃ. 8 Bid -rÆpakaæ. 9 Cks -bhÃsÃniyÃ. 10 Bid add vasamÃnÃ. 11 Bid omit dve. 12 so Cks; Bid brahmacÃri. 13 Bi sampillahÃsini, Bd sampillahÃsiniæ. 14 Bid ti. 15 Bid ettha-. 16 Bid add imaæ. 17 Bi -pajjÃhÅti, Bd -pajjahi. 18 Bid vija-. 19 Bid pahÃya. 20 Bid add te. 21 Ck -sin, Cs -sim. 22 Bid -latÃya. 23 Cks -jam. >/ #<[page 095]># %< 8. AnanusociyajÃtaka. (328.) 95>% sampattiæ disvà parivÃretvà rodati paridevati. Bodhisatto bhikkhaæ caritvà Ãgato tassà matabhÃvaæ ¤atvà "bhijjana- dhammaæ bhijjati, sabbe saækhÃrà aniccà evaægatikà yevÃ" 'ti vatvà tÃya nipannaphalakÃy' eva\<*<1>*>/ nisÅditvà missabhojanaæ\<*<2>*>/ bhu¤jitvà mukhaæ vikkhÃlesi. ParivÃretvà ÂhitamahÃjano "ayan\<*<3>*>/ te bhante paribbÃjikà kiæ hotÅti" pucchi. "GihikÃle me pÃdaparicÃrikà ahosÅti". "Bhante, mayaæ tÃva na san- thambhÃma\<*<4>*>/, rodÃma paridevÃma, tumhe kasmà na rodathÃ" 'ti. Bodhisatto "jÅvamÃnà tÃv' esÃ\<*<5>*>/ mama ki¤ci\<*<6>*>/ hoti, idÃni paralokasamaÇgitÃya na ki¤ci hoti, parajanavasaæ\<*<7>*>/ gatÃ, ahaæ kissa\<*<8>*>/ rodÃmÅti" mahÃjanassa dhammaæ desento imà gÃthà abhÃsi: @*>/, tehi kim me\<*<10>*>/ bhavissati, tasmà etaæ\<*<11>*>/ na socÃmi piyaæ SammillabhÃsiniæ\<*<12>*>/. || Ja_IV:109 ||>@ @*>/ ce anusoceyya\<*<14>*>/ yaæ yaæ\<*<15>*>/ tassa na vijjati attÃnam anusoceyya sadà maccuvasaæ gataæ\<*<16>*>/. || Ja_IV:110 ||>@ @*>/ nÃsÅnaæ\<*<18>*>/ na sayÃnaæ\<*<19>*>/ na p' addhaguæ\<*<20>*>/ yÃva pÃti nimisati\<*<21>*>/ tatrÃpi\<*<22>*>/ sarati-bbayo\<*<23>*>/. || Ja_IV:111 ||>@ @*>/ vinÃbhÃve asaæsaye\<*<25>*>/ sesaæ\<*<26>*>/ sesaæ dayitabbaæ vÅtaæ\<*<27>*>/ ananusocitan\<*<28>*>/ ti. || Ja_IV:112 ||>@ Tattha bahunnaæ vijjati bhotÅti\<*<29>*>/ ayaæ bhotÅ\<*<30>*>/ amhe cha¬¬etvà idÃni a¤¤esaæ bahunnaæ matasattÃnaæ\<*<31>*>/ antare vijjati saævijjati\<*<32>*>/, tehi me kiæ bhavissatÅti tehi matakasattehi saddhiæ vattamÃnà idÃn' esÃ\<*<33>*>/ kiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid nippannaphalakeyeva. 2 Bid missakabho-. 3 Bid ayaæ. 4 Ck satthamhÃma, Cs satthamhÃma corr. to -bhÃma, Bi saïÂhamhÃ, Bd saïÂhambhÃma. 4 Bid tÃva esà ca. 6 Bid add na. 7 Bid maraïavasaæ. 8 Cks kassa. 9 Ck hoti, Cs hoti corr. to bhoti, Bid bhoti. 10 Bid me kiæ. 11 Ck ekaæ, Bid hetaæ. 11 Bi sampillahÃsini, Bd sampillahÃsinÅ. 13 Bid taæ taæ. 14 Bi anubhojeyya, Bd sÃnusoceyyaæ. 15 Bi saæcayan, Bd yaæyan. 16 Bid pattam. 17 Ck Bi tiÂhaæ, Cs tiÂÂhaæ. 18 Bid na nisinnaæ. 19 Bi nippannaæ, Bd nipannaæ. 20 Bi pattÃgÆ, Bd pattagÆ. 21 Ck yÃvapÃtÅni misati, Cs yÃva pÃtini nimisati, Bi yÃvummati nimissati, Bd yÃvummitinimissati. 22 Bid tatthÃpi 23 Bid nassati vayo. 24 Ck tanthÃnthÃttÃnivata-, Cs tatthattÃnivatappaddhe, Bi tattatattapajathapanthe, Bd tatthattanivatapaïÂhe. 25 Bid -yo. 26 Bi bhusaæ, Bd bhÆtaæ. 27 Bid mahantaæ. 28 Ck ananusociyan, Bid anusocayan. 29 Cks hotÅti. 30 Cks hoti, Bid bhoit. 31 Bd matakasa-. 32 Bid atthi upalabbhati in the place of saævijjati. 33 Bi idÃni mevesÃyaæ, Bd idÃneva sà mayhaæ. >/ #<[page 096]># %<96 IV. CatukkanipÃta. 3. KuÂidÆsakavagga. (33.)>% bhavissati\<*<1>*>/, tehi và sattehi\<*<2>*>/ atirekasambandhanavasen' esÃ\<*<3>*>/ mayhaæ kiæ bha- vissati\<*<4>*>/, kà nÃma bhavissati\<*<5>*>/, kiæ bhariyà udÃhu bhaginÅti\<*<6>*>/, tehi mekan\<*<7>*>/ ti pi pÃÂho, tehi matakehi saddhiæ idam pi me kalebaraæ\<*<8>*>/ ekaæ bhavissatÅti attho, tasmà ti yasmà esà matakesu saækhaæ gatÃ\<*<9>*>/ mayhaæ sà na ki¤ci hoti\<*<10>*>/ tasmà etaæ na socÃmÅti\<*<11>*>/, yaæ yaæ tassà 'ti yaæ yaæ tassa anusocakassa\<*<12>*>/ sattassa\<*<13>*>/ na vijjati n' atthi mataæ niruddhaæ taæ taæ sace\<*<14>*>/ anusoceyyà 'ti attho, yassà ti pi pÃÂho, yaæ yaæ yassa na vijjati taæ taæ sace\<*<15>*>/ anusoceyyà 'ti attho, maccuvasaæ gatan\<*<16>*>/ ti evaæ sante niccaæ maccuvasaæ gataæ\<*<17>*>/ gacchantaæ attÃnam eva anusoceyya, ten' assa\<*<18>*>/ asocanakÃlo yeva na\<*<19>*>/ bha- veyyà 'ti attho, tatiyagÃthÃya na heva Âhitaæ\<*<20>*>/ na nisinnaæ na nipannaæ na paddhaguæ\<*<21>*>/ ka¤ci\<*<22>*>/ sattaæ ÃyusaækhÃro anugacchatÅti pÃÂhaseso, tattha paddhagun\<*<23>*>/ ti samparivattetvà caramÃnaæ, idaæ vuttaæ hoti: ime sattà catÆsu iriyÃpathesu mattÃ\<*<24>*>/ viharanti, ÃyusaækhÃrà pana rattiæ\<*<25>*>/ ca divà ca sabbiriyÃpathesu appamattà attano khayagamanakammam\<*<26>*>/ eva karontÅti, yÃvà 'ti yÃva, pÃtÅti ummisati\<*<27>*>/, ayaæ tasmiæ kÃle vohÃro, idaæ vuttaæ hoti: yÃva ummisati\<*<28>*>/ ca nimisati\<*<29>*>/ ca tatrÃpi evaæ appamattake\<*<30>*>/ kÃle imesaæ sattÃnaæ saratibbayo\<*<31>*>/ ti tÅsu vayesu so so vayo parihÃyat' eva nassatÅti\<*<32>*>/, tatthattanivatappaddhe\<*<33>*>/ ti tattha te\<*<34>*>/ attani vata paddhe\<*<35>*>/, idaæ vut- taæ hoti: tasmiæ vata evaæ saramÃne\<*<36>*>/ vaye ayaæ attà ti saækhaæ\<*<37>*>/ gato atta- bhÃvo paddho\<*<38>*>/ hoti vayena\<*<39>*>/ a¬¬ho upa¬¬ho aparipuïïo va hoti, evaæ tattha imasmiæ attani paddhe\<*<40>*>/ yo\<*<41>*>/ v' esa\<*<42>*>/ tattha tattha nibbattÃnaæ sattÃnaæ vinÃ- bhÃvo asaæsayo\<*<43>*>/ tasmiæ vinÃbhÃve pi asaæsaye nissaæsaye yaæ\<*<44>*>/ bhÆÂaæ se- saæ amataæ taæ sesaæ\<*<45>*>/ jÅvamÃnaæ, jÅvamÃnam eva\<*<46>*>/ dayitabbaæ dayÃyitabbaæ\<*<47>*>/ mettÃyitabbaæ\<*<48>*>/, ayaæ satto Ãrogo\<*<49>*>/ hotu avyÃpajjho\<*<50>*>/, evaæ tasmiæ mettÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -tÅti. 2 Bid matasattehi. 3 Bi -sampandhavasena sÃ, Bd -sambandhavaseneva sÃ. 4 Bi -tÅti. 5 Bd omits k. n. bh. 6 Bid -ni và ti. 7 Bid kin. 8 Cs kale- corr. to kaÊe-, Bid kaÊevaraæ. 9 Bd samÃgantÃ, Bi samÃgantvà in the place of saækhaægatÃ. 10 Bi mayhaæ pisà ki¤cina hoit, Bd mayhaæ sÃpi ki¤ci no hoti. 11 Cs sevÃcÃmÅti, Ck sevÃmi. 12 Bid -cantassa. 13 Bid omit sattassa. 14 Bi esa, Bd esÃ. 15 Bid ceso. 16 Bid pattan. 17 Bid pattantaæ. 18 Bid tassa in the place of tenassa. 19 Bid omit na. 20 Cks Bi tiÂÂhaæ. 21 Bid pattagÆti. 22 Bid Cs ki¤ci. 23 Bi mattadÆ, Bd patthagÆ. 24 Bid pamattÃ. 25 all four MSS. ratti. 26 Cks khayaæ-. 27 Cs ummÅsati, Bi yÃdhummatiti yÃva ummissati Ãdhummi, Bd yÃdhummiti yÃva ummissati in the place of yÃvà - -. 28 Bi -ssati. 29 Bid -ssati. 30 Bid appamatta. 31 Ck sare-, Cs sare- corr. to sara-, Bid nassati vayo. 32 Bid na va¬hatÅti. 33 Cks tatthÃttanivattappavaddhe, Bi tattattanivatapakko, Bd tatthatthanivatapaïÂhe. 34 Bi tava, Bd tava. 35 Cks appavaddhe, Bid païÂhe in the place of vata paddhe. 36 Bid vattamÃne in the place of vata evaæ s. 37 Bid saækhyaæ. 38 Bi paï¬o, Bid païÂho. 39 Bi vayo, Bd khayena. 40 Bi païÂho va, Bd païÂhe va. 41 Ck yye. 42 Bid cesa. 43 Bid add pi. 44 Cs saæ. 45 Ck Bi omit taæ sesaæ. 46 Bd vijjamÃnameva, Bi omits jÅvamÃnameva. 47 Bid omit dayÃ-. 48 Bid mittÃ-. 49 Cs Bid ar-. 50 Bid abyÃ-. >/ #<[page 097]># %< 9. KÃlabÃhujÃtaka. (329.) 97>% bhÃvanà kÃtabbÃ, yaæ pan' etaæ vÅtaæ\<*<1>*>/ vigataæ mataæ ananusociyaæ na anusocitabban ti. Evaæ MahÃsatto catÆhi gÃthÃhi aniccatÃkÃraæ\<*<2>*>/ dÅpento dhammaæ desesi. MahÃjano paribbÃjikÃya sÃrÅrakiccaæ akÃsi. Bodhisatto Himavantaæ\<*<3>*>/ pavisitvà jhÃnÃbhi¤¤aæ\<*<4>*>/ nibbattetvà Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<5>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne kuÂumbiko sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà SammillabhÃsinÅ\<*<6>*>/ RÃhulamÃtà ahosi, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. AnanusociyajÃtakaæ\<*<7>*>/. $<9. KÃlabÃhujÃtaka.>$ Yaæ annapÃnassà 'ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viharanto hatalÃbhasakkÃraæ Devadattaæ Ãrabbha kathesi. Devadattena hi TathÃgate aÂÂhÃne kopaæ bandhitvà dhanuggahesu\<*<8>*>/ payojitesu NÃlÃ- girivissajjanen' assa\<*<9>*>/ doso pÃkaÂo jÃto. Ath' assa paÂÂhapitÃni\<*<10>*>/ dhurabhattÃdÅni\<*<11>*>/ manussà hariæsu. RÃjÃpi naæ na olokesi. So hata- lÃbhasakkÃro kulesu vi¤¤Ãpetvà bhu¤janto cari\<*<12>*>/. BhikkhÆ dhamma- sabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso Devadatto `lÃbhasakkÃraæ uppÃdessÃmÅti' uppannam pi thiraæ kÃtuæ nÃsakkhÅti\<*<13>*>/". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa hatalÃbhasakkÃro ahosÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Dhana¤jaye\<*<14>*>/ rajjaæ kÃrente Bodhisatto RÃdho nÃma suko ahosi mahÃsarÅro paripuïïa- gatto, kaniÂÂho pan' assa PoÂÂhapÃdo nÃma. Eko luddako te dve pi jane bandhitvà netvà BÃrÃïasira¤¤o adÃsi. RÃjà ubho pi te suvaïïapa¤jare pakkhipitvà suvaïïataÂÂake\<*<15>*>/ madhulÃje \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi titaæ, Bd ti. 2 Bid aniccÃkÃ-. 3 Bid -tameva. 4 Bid -¤¤ÃsamÃpattiyo. 5 Bid dhammade-. 6 Bid sampilla-. 7 Bi -socakÃjÃ-, Bd -socakajÃ-, both add aÂhamaæ. 9. Cfr. Vol. I p.495. II p.132. 8 Ck abhirÃmÃdisu, Cs abhirÃmÃdisu corr. to abhiïamÃ-. 9 Bid -vissajjantena, omitting assa. 10 Bid upaÂhapitÃni. 11 Bid dhuva-. 12 Bid vicari. 13 Bid na-. 14 Bi dhana¤ceyya, Bd dhana¤caye, Cks brahmadatte. 15 Cks -taddhake, Bid -taÂÂakena. >/ #<[page 098]># %<98 IV. CatukkanipÃta. 3. KuÂidÆsakavagga. (33.)>% khÃdÃpento sakkharodakaæ pÃyento paÂijaggi, sakkÃro mahà ahosi, lÃbhaggayasaggappattà ahesuæ. Ath' eko vanacarako KÃlabÃhun\<*<1>*>/ nÃm' ekaæ mahÃkÃlamakkaÂaæ Ãnetvà ra¤¤o\<*<2>*>/ adÃsi, tassa pacchà Ãgatattà mahantataro\<*<3>*>/ lÃbhasakkÃro ahosi, sukÃnaæ parihÃyi. Bodhisatto tÃdilakkhaïayogÃ\<*<4>*>/ na\<*<5>*>/ ki¤ci Ãha, kaniÂÂho pan' assa tÃdilakkhaïÃbhÃvÃ\<*<6>*>/ taæ makkaÂassa sakkÃraæ asahanto "bhÃtika, pubbe imasmiæ rÃjakule sÃdu- rasakhÃdaniyÃdiæ amhÃkam eva denti, idÃni mayaæ na la- bhÃma, KÃlabÃhumakkaÂass' eva haranti\<*<7>*>/, mayaæ Dhana¤- jayara¤¤o\<*<8>*>/ santikà lÃbhasakkÃraæ alabhantà imasmiæ ÂhÃne kiæ karissÃma, ehi ara¤¤am eva gantvà vasissÃmÃ" 'ti tena saddhiæ sallapanto\<*<9>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ eva gacchati, gacchÃma dÃni vanam eva RÃdha asakkatà v' amhÃ\<*<11>*>/ Dhana¤jayÃyÃ\<*<12>*>/ 'ti. || Ja_IV:113 ||>@ Tattha yaæ annapÃnassà 'ti yaæ annapÃnaæ assa ra¤¤o santikÃ, upa- yogatthe sÃmivacanaæ, Dhana¤jayÃyà 'ti karaïatthe sampadÃnaæ\<*<13>*>/, Dha- na¤jayena asakkatà vamha\<*<14>*>/, annapÃna¤ ca\<*<15>*>/ na labhÃma iminà ca asakkat' amhÃ\<*<16>*>/ 'ti attho. Taæ sutvà RÃdho dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ (Dasaratha-JÃt. p.9.) nindà pasaæsà ca\<*<18>*>/ sukha¤ ca dukkhaæ ete aniccà manujesu dhammÃ, mà soca, kiæ socasi PoÂÂhapÃdà 'ti. || Ja_IV:114 ||>@ Tattha yaso ti issariyaparivÃro, ayaso ti tassÃbhÃvo, ete ti ete aÂÂha lokadhammà manujesu aniccÃ, lÃbhaggappattÃ\<*<19>*>/ hutvÃpi aparena samayena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kÃÊabÃhu, Bd kÃlabÃhu. 2 Bid bÃrÃïasira¤¤o. 3 Cs Bid mahantaro. 4 Ck nÃdhilak-, Cs tÃdÅlak-, Bi tÃtilakkhaïayogena, Bd tÃdisalakkhaïayogena. 5 Bi omits na. 6 Bd tÃdisalak-. 7 Ck dÃranti or Ãranti? Bid denti. 8 Bi dhana¤ceyya-, Bd dhana¤caya-. 9 Bid -pento. 10 Bid sÃkha-. 11 Bid camhÃ. 12 Bid dhana¤cayÃyÃ. 13 Bd -navacanaæ; dhana¤j--- dÃnaæ wanting in Bi. 14 Bid camhÃti, Cs camha corr. to vamha. 15 Bid -pÃnaæ, omitting ca. 16 Bid na sak-. 17 Bid yaso ayaso ca. 18 Bid omit ca. 19 Bid lÃbhaggayasaggappattÃ. >/ #<[page 099]># %< 9. KÃlabÃhujÃtaka. (329.) 99>% appalÃbhà appesakkhÃ\<*<1>*>/ honti, niccalÃbhino\<*<2>*>/ n' atthi, yasÃdisu pi es' eva nayo. Taæ sutvà PoÂÂhapÃdo makkaÂe usÆyaæ\<*<3>*>/ apanetuæ asak- konto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ anÃgatÃni, kathan\<*<5>*>/ nu sÃkhÃmigaæ\<*<6>*>/ dakkhisÃma\<*<7>*>/ nibbÃpitaæ\<*<8>*>/ rÃjakulato va\<*<9>*>/ jamman ti. || Ja_IV:115 ||>@ Tattha kathan\<*<10>*>/ nÆ 'ti kena nu kho upÃyena, dakkhisÃmÃ\<*<11>*>/ 'ti dak- khissÃma, nibbÃpitan\<*<12>*>/ ti nicchuddhaæ\<*<13>*>/ nikkhÃmitaæ\<*<14>*>/, jammaæ ti lÃmakaæ. Taæ sutvà RÃdho catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ kumÃre, sayam eva taæ kÃhati KÃlabÃhu yenÃrakÃ\<*<16>*>/ Âhassati annapÃnà ti. || Ja_IV:116 ||>@ Tattha bhÃyayate\<*<17>*>/ kumÃre ti rÃjakumÃre\<*<18>*>/ utrÃseti, yenà 'ti yena kÃraïena, Ãrakà ÂhassatÅti yena kÃraïena imamhà annapÃnà dÆre Âhassati sayam eva taæ kÃraïaæ karissati, mà tvaæ etassa cintayÅti attho. KÃlabÃhu\<*<19>*>/ pi katipÃhen' eva rÃjakumÃrÃnaæ purato kaïïacÃlanÃdÅni karonto kumÃre bhÃyÃpesi, te bhÅtÃ\<*<20>*>/ vissa- ram akaæsu. RÃjà "kim etan" ti pucchitvà tam atthaæ sutvà "nikka¬¬hatha nan" ti makkaÂaæ\<*<21>*>/ nikka¬¬hÃpesi, sukÃnaæ lÃbhasakkÃro\<*<22>*>/ pÃkatiko\<*<23>*>/ va\<*<24>*>/ ahosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -sakkÃ. 2 Bid add nÃma. 3 Bid ussuyyaæ. 4 Ck attÃ, Cs atthÃ. 5 Bid kathaæ. 6 Cks -gan, Bid sÃkha-. 7 Bid dakkhÃma. 8 Ck niddhÃpitaæ, Cs niddhÃpitaraæ? corr. to nibbÃ-, Bi nihapitaæ? Bd ni¬hÃpitaæ. 9 Cks omit va. 10 Bid kathaæ. 11 Bid dakkhÃma. 12 Ck niddhÃ-, Bi niddÃ-, Bd ni¬hÃ-. 13 Bi nivu¬ha, Bd nivu¬hÃpitaæ. 14 Ck nikkÃ-, Bi Ãpitaæ, Bd nika¬hÃpitaæ. 15 Ck bhÃsayate, Cs bhÃyayate corr. to bhÃsayate, Bi Ãlapate, Bd bhÃyate. 16 Bi adds sa, Bd ya. 17 Ck Bid bhÃyate, Cs bhÃyate corr. to bhÃsayate. 18 Cs rÃjÃ-. 19 Ck kÃÊa-. 20 Ck bhÅta, Cs hitÃ, Bid bhÅtatasitÃ. 21 Bid omit makkaÂaæ. 22 Bid add puna. 23 Bid -Âiko. 24 Cs ca, Bid omit va. >/ #<[page 100]># %<100 IV. CatukkanipÃta. 3. KuÂidÆsakavagga. (33.)>% Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà KÃlabÃhu\<*<2>*>/ Devadatto ahosi, PoÂÂhapÃdo ùnando, RÃdho pana aham evÃ" 'ti. KÃlabÃhujÃtakaæ\<*<3>*>/. $<10. SÅlavÅmaæsajÃtaka.>$ SÅlaæ kireva kalyÃïan ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto sÅlavÅmaæsakabrÃhmaïaæ Ãrabbha kathesi. Dve pi vatthÆni heÂÂhà kathitÃn' eva, idha pana Bodhisatto BÃrÃïasira¤¤o purohito ahosi. So attano sÅlaæ\<*<4>*>/ vÅmaæsanto\<*<5>*>/ tÅïi divasÃni hera¤¤ika- phalakato\<*<6>*>/ kahÃpaïaæ gaïhi. Taæ "coro" ti\<*<7>*>/ ra¤¤o das- sesuæ. So ra¤¤o santike Âhito\<*<8>*>/ @*>/ || Ja_IV:117 ||>@ paÂhamagÃthÃya sÅlaæ vaïïetvà rÃjÃnaæ pabbajjaæ anujÃnÃ- petvà pabbajituæ gacchati. Ath' ekasmiæ\<*<10>*>/ sÆnÃpaïe\<*<11>*>/ seno maæsapesiæ gahetvà ÃkÃsaæ\<*<12>*>/ pakkhandi. Tam a¤¤e sakuïà parivÃretvà pÃdanakhatuï¬akÃdÅhi\<*<13>*>/ paharanti. So taæ duk- khaæ sahituæ asakkonto maæsapesiæ cha¬¬esi. Aparo gaïhi. So pi tath' eva viheÂhiyamÃno cha¬¬esi. Ath' a¤¤o gaïhÅti evaæ yo yo\<*<14>*>/ gaïhi taæ taæ sakuïà anubandhiæsu, yo yo cha¬¬esi so so sukhito ahosi\<*<15>*>/. Bodhisatto taæ\<*<16>*>/ disvà "ime kÃmà nÃma maæsapesÆpamÃ, ete gaïhantÃnaæ yeva dukkhaæ vissajjentÃnaæ sukhan" ti cintetvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ki¤ci tÃvad eva akhÃdisu\<*<18>*>/ saægamma kulalà loke, na hiæsanti aki¤canan ti. || Ja_IV:118 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dhammade-. 2 Ck kÃÊa-. 3 Ck kÃÊa-, Bid add navamaæ. 4 Cks sÅla. 5 Cks -sako. 6 Bid hira¤¤apha-. 7 Bid add gahetvÃ. 8 Bid add paÂhamaæ gÃtham Ãha. 9 Bid add imÃya. 10 Bid add divase. 11 Ck su-, Cs suïÃpano corr. to sunÃpaïe, Bi sunÃpanato, Bd suïÃpaïato. 12 Bid -se. 13 Cs -tuï¬ÃdÅhi. 14 Ck omits one yo, Bi gaïhi tesu yo evaæ, Bd gaïhi tesu yo yo evaæ. 15 Bid -to va hoti. 16 Bid omit taæ. 17 Cs ahu, Bid evassa ahu. 18 Ck akÃdisu corr. to akhÃ-, Cs akhÃyu, Bi sakhÃdÅsu. >/ #<[page 101]># %< 10. SilavÅmaæsajÃtaka (330.) 101>% Tass' attho: yÃvad eva assa senassa ahu ki¤ci mukhena gahitaæ maæ- sakhaï¬aæ tÃvad eva naæ imasmiæ loke kulalà samÃgantvà khÃdiæsu, tasmiæ pana vissaÂÂhe tam enaæ aki¤canaæ nippalibodhaæ pakkhiæ sesapakkhino na hiæsantÅti. So nagarà nikkhamitvà antarÃmagge ekasmiæ gÃme sÃyaæ ekassa\<*<1>*>/ gehe nipajji. Tattha pana PiÇgalà nÃma dÃsÅ\<*<2>*>/ "asu- kavelÃya nÃma\<*<3>*>/ ÃgaccheyyÃsÅti" ekena purisena saddhiæ saæ- ketam akÃsi. Sà sÃmikÃnaæ pÃde dhovitvà tesu nipannesu tassÃgamanaæ olokentÅ ummÃre nisÅditvà "idÃni Ãgamissati idÃni ÃgamissatÅti" paÂhamayÃmam pi majjhimayÃmam pi vÅti- nÃmesi, paccÆsasamaye pana "na so idÃni ÃgamissatÅti" chinnÃsà hutvà nipajjitvà niddaæ okkami. Bodhisatto idaæ kÃraïaæ disvà "ayaæ `dÃni\<*<8>*>/ puriso ÃgamissatÅti' ÃsÃya\<*<5>*>/ ettakaæ kÃlaæ nisinnà idÃni 'ssa anÃgamanabhÃvaæ ¤atvà chinnÃsà hutvà sukhaæ supati, kilesesu hi Ãsà nÃma duk- khaæ nirÃsÃbhÃvo\<*<6>*>/ ca sukhan" ti cintetvà tatiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ supati\<*<8>*>/, Ãsà phalavatÅ sukhÃ, Ãsaæ nirÃsaæ katvÃna sukhaæ supati PiÇgalà ti. || Ja_IV:119 ||>@ Tattha phalavatÅti yassà ÃsÃya phalaæ laddhaæ hoti sà tassa phalassa sukhatÃya sukhà nÃma\<*<9>*>/, nirÃsaæ katvà anÃsaæ\<*<10>*>/ katvà chinditvÃ\<*<11>*>/ pajahitvà ti attho, PiÇgalà ti PiÇgalÃ\<*<12>*>/ dÃsÅ idÃni sukhaæ supatÅti. So punadivase tato gÃmà ara¤¤aæ pavisanto ara¤¤e ekaæ tÃpasaæ jhÃnaæ appetvà nisinnaæ disvà "idhaloke ca paraloke ca\<*<13>*>/ jhÃnasukhato uttaritaraæ\<*<14>*>/ sukhaæ\<*<15>*>/ n' atthÅti" cintetvà catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ attÃnaæ vihiæsati samÃhito ti. || Ja_IV:120 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid ekasmiæ. 2 Cks dÃsiæ. 3 Bid omit nÃma. 4 Bid add so. 5 Bi sa¤¤Ãya. 6 Bid -sa-. 7 Bid -so. 8 Cks nupati. 9 Bid add nirÃsÃsupati. 10 Bi nÃtibhÃsà nirÃsaæ, Bd nÃtiÃsà ca nirÃsaæ in the place of anÃsaæ. 11 Bid chijjitvÃ. 12 Bid -la. 13 Cks omit paraloke ca. 14 Bd adds a¤¤aæ. 15 Bid add nÃma. 16 Cks na parantopi. >/ #<[page 102]># %<102 IV. CatukkanipÃta. 4. Kokilavagga. (34.)>% Tattha na samÃdhiparo ti\<*<1>*>/ samÃdhito\<*<2>*>/ paro a¤¤o sukhadhammo nÃma n' atthÅti. So ara¤¤aæ pavisitvà isipabbajjaæ pabbajitvà jhÃnÃbhi¤- ¤aæ uppÃdetvà Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<3>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà purohito\<*<4>*>/ aham evÃ" 'ti. SÅlavÅmaæsajÃtakaæ\<*<5>*>/. KuÂidÆsaka- vaggo tatiyo. 4. KOKILAVAGGA. $<1. KokÃlikajÃtaka.>$ Yo ve kÃle asampatte ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto KokÃlikaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ TakkÃrikajÃtake\<*<6>*>/ vitthÃritaæ\<*<7>*>/. AtÅte pana\<*<8>*>/ BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃ- rente Bodhisatto tassa amaccaratanaæ\<*<9>*>/ ahosi. RÃjà bahu- bhÃïÅ ahosi. Bodhisatto "tassa taæ bahubhÃïitaæ nisedhes- sÃmÅti" ekaæ upamaæ upadhÃrento vicarati. Ath' ekadivasaæ rÃjà uyyÃnaæ gantvà maÇgalasilÃpaÂÂe nisÅdi. Tass' upari ambarukkho atthi, tatth' ekasmiæ\<*<10>*>/ kÃkakulÃvake kÃÊakokilÃ\<*<11>*>/ attano aï¬akaæ nikkhipitvà agamÃsi. KÃkÅ taæ kokilaï¬a- kaæ\<*<12>*>/ paÂijaggi. AparabhÃge tato kokilapotako nikkhami. KÃkÅ "putto me" 'ti sa¤¤Ãya mukhatuï¬akena\<*<13>*>/ gocaraæ Ãha- ritvà taæ paÂijaggi. So avirÆÊhapakkho akÃle yeva kokila- ravaæ ravi. KÃkÅ "ayaæ idÃn' eva tÃva a¤¤aæ ravaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi adds ssmÃdhivaro, Bd samÃdhiparo. 2 Cks -dhino. 3 Bid dhammade-. 4 Cks tÃpaso, Bid add pana. 5 Bid add dasamaæ. 1. Cfr. Five JÃtakas p. 48. 6 Bid takkÃriyajÃ-. 7 Bid -tameva atÅtaæ Ãhari. 8 Bid omit pana. 9 Bid amacco ovÃdako. 10 Bid tatre-. 11 Cs Bi kÃla-, Bd kÃka-. 12 Bid -lÃï¬aæ. 13 Cs Bi -tuï¬ena. >/ #<[page 103]># %< 1. KokÃlikajÃtaka. (331.) 103>% ravati\<*<1>*>/, va¬¬hanto\<*<2>*>/ kiæ karissatÅti" tuï¬ena\<*<3>*>/ koÂÂetvÃ\<*<4>*>/ mÃretvà kulÃvakà pÃtesi. So ra¤¤o pÃdamÆle pati. RÃjà Bodhi- sattaæ pucchi: "kim etaæ sahÃyÃ" 'ti. Bodhisatto "ahaæ rÃjÃnaæ vinetuæ\<*<5>*>/ ekaæ upamaæ pariyesÃmi, laddhà dÃni p' esÃ\<*<6>*>/" ti cintetvà "mahÃrÃja, atimukharà akÃle bahubhÃïino evarÆpaæ\<*<7>*>/ labhanti, ayaæ mahÃrÃja kokilapotako kÃkiyà puÂ- Âho\<*<8>*>/ avirÆÊhapakkho\<*<9>*>/ akÃle yeva viravi\<*<10>*>/, atha naæ kÃkÅ `nÃ- yaæ mama puttako' ti ¤atvà mukhatuï¬ena\<*<11>*>/ koÂÂetvÃ\<*<12>*>/ mÃre- tvÃ\<*<13>*>/ pÃtesi, manussà và hontu tiracchÃnà và akÃle\<*<14>*>/ bahu- bhÃïino evarÆpaæ dukkhaæ anubhavantÅti\<*<15>*>/" vatvà imà gÃ- thà abhÃsi: @*>/ evaæ so nihato\<*<17>*>/ seti kokilÃyeva\<*<18>*>/ atrajo. || Ja_IV:121 ||>@ @*>/ sunisitaæ\<*<20>*>/ visaæ halÃhalaæ\<*<21>*>/ iva evaæ nikaÂÂhe\<*<22>*>/ pÃteti vÃcà dubbhÃsità yathÃ. || Ja_IV:122 ||>@ @*>/ vÃcaæ rakkheyya paï¬ito, nÃtivelaæ pabhÃseyya api attasamamhi ca\<*<24>*>/. || Ja_IV:123 ||>@ @*>/ kÃle mitam\<*<26>*>/ bhÃse matipubbo vicakkhaïo\<*<27>*>/ sabbe amitte Ãdeti supaïïo uragaæ\<*<28>*>/ ivà ti. || Ja_IV:124 ||>@ Tattha kÃle asampatte ti attano vacanakÃle asampatte\<*<29>*>/, ativelan ti velÃtikkantaæ\<*<30>*>/ katvà atirekappamÃïaæ\<*<31>*>/ bhÃsati, halÃhalaæ\<*<32>*>/ ivà 'ti halÃ- halam\<*<33>*>/ iva, nikaÂÂhe\<*<34>*>/ ti tasmi¤ ¤eva\<*<35>*>/ khaïe appamattake kÃle, tasmà ti yasmà sunisità satthÃ\<*<36>*>/ halÃhalavisato pi khippataraæ dubbhÃsitavacanam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid ravi. 2 Bid va¬hanto, Cks vaddhe-. 3 Bid tuï¬akena. 4 Ck koÂÂhe-, Cs koÂÂhe- corr. to koÂÂe-, Bid koÂe-. 5 Bi pivÃretuæ, Bd nivÃretuæ. 6 Bi mesÃ, Bd mayÃ. 7 Bd adds dukkhaæ. 8 Bi kokiliyà putto in the place of kÃkiyà puÂÂho. 9 Bi -putto, Bd -patto. 10 Bid kokilaravaæ ravi. 11 Bd -tuï¬akena. 12 Ck koÂhetvÃ, Cs koddhe- corr. to koÂÂe-, Bi koÂe-. 13 Bid add kulÃvakÃ. 14 Bid add ca. 15 Bi labhuntÅti, Bd labhantÅti. 16 Bid pibhÃ-. 17 Ck nÅ-, Bd nipÃto. 18 Bid -là viya. 19 Cs sattaæ corr. to satthaæ, Bi sattaæ. 20 Bid -nissi-. 21 Ck Bid -halam, Cs -halÃm corr. to -halam. 22 Bi nikale¬ha, Bd nika¬he. 23 Bi và akÃle, Bd kÃle và akÃle vÃ. 24 Bi -mamhi vÃ, Bd -mappi vÃ, Cks -mampi ca. 25 Bi va. 26 Bid -ta. 27 Ck -no. 28 Bid -gam. 29 Ck appatte. 30 Bid velaæ atikkantaæ. 31 Cks -kapamÃnam. 32 all four MSS. -lam. 33 Bid -laæ. 34 Bid nika¬he. 35 Ck tasmiæ ¤eva, Bi tasmÅ, omitting ¤eva, Bd tasmiæ yeva. 36 Bi -nissitasattÃ, Bd -nissitasatthÃ, Cks sunisitaæ satthaæ. >/ #<[page 104]># %<104 IV. CatukkanipÃta. 4. Kokilavagga. (34.)>% eva pÃteti\<*<1>*>/ tasmÃ, kÃle akÃle và ti vattuæ yuttakÃle ca\<*<2>*>/ akÃle ca\<*<3>*>/ vÃcaæ rakkhetha\<*<4>*>/, ativelaæ na bhÃseyya, api attanà same ti nÃnÃkaraïe pi puggale ti attho, matipubbo ti matiæ purecÃrikaæ katvà kathanena matipubbo, vicakkhaïo\<*<5>*>/ ti ¤Ãïena vicÃretvà atthavindanapuggalo\<*<6>*>/ vicakkhaïo\<*<5>*>/ nÃma, uragaæ\<*<7>*>/ ivà ti uragam\<*<8>*>/ iva, idaæ vuttaæ hoti: yathà supaïïo samuddaæ khobhetvà mahÃbhogaæ uragaæ Ãdeti gaïhÃti\<*<9>*>/ Ãdiyitvà ca\<*<10>*>/ naæ\<*<11>*>/ simbaliæ Ãropetvà maæsaæ khÃdati evam eva\<*<12>*>/ yo matipubbaÇgamo\<*<13>*>/ vicakkhaïo\<*<14>*>/ vattuæ yuttakÃle mitaæ bhÃsati so sabbe amitte Ãdeti gaïhÃti\<*<9>*>/ attano vase\<*<15>*>/ vattetÅti. RÃjà Bodhisattassa dhammadesanaæ sutvà tato paÂÂhÃya mitabhÃïÅ\<*<16>*>/ ahosi, yasa¤ c' assa va¬¬hetvÃ\<*<17>*>/ mahanta- taraæ adÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<18>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà kokilapotako KokÃliko ahosi, paï¬itÃmacco\<*<19>*>/ pana aham evÃ" 'ti. KokÃlikajÃtakaæ\<*<20>*>/. $<2. RathalaÂÂhijÃtaka.>$ Api hantvà hato brÆtÅti\<*<21>*>/. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto Kosalara¤¤o purohitaæ Ãrabbha kathesi. So kira ra- thena attano bhogagÃmakaæ\<*<22>*>/ gacchanto sambÃdhe\<*<23>*>/ magge rathaæ pÃjento ekaæ sakaÂasatthaæ disvà "tumhÃkaæ sakaÂaæ apanetha\<*<24>*>/ apa- nethÃ" 'ti gacchanto\<*<25>*>/ sakaÂe anapanÅyamÃne\<*<26>*>/ kujjhitvà patodalaÂÂhiæ\<*<27>*>/ purimasakaÂe sÃkaÂikassa khipi\<*<28>*>/. Sà rathadhure\<*<29>*>/ paÂihatà nivat- titvà tass' eva nalÃÂaæ\<*<30>*>/ pahari, tÃvad eva\<*<31>*>/ nalÃÂe\<*<32>*>/ gaï¬o\<*<33>*>/ uÂÂhahi. So nivattitvà "sÃkaÂikehi pahaÂo 'mhÅti\<*<34>*>/" ra¤¤o Ãrocesi. SÃkaÂike pakkosÃpetvà vinicchinantÃ\<*<35>*>/ tass' eva dosaæ addasaæsu. Ath' eka- divasaæ\<*<36>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso, ra¤¤o \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pÃkatesi, Bd pÃtesi. 2 Bd vÃ. 3 Bd vÃ, Bi omits ca akÃle ca. 4 Cks rakkhateva. 5 Ck -no. 6 Bi attacintana-, Bd atthacintana-. 7 all four MSS. -gam. 8 Bid -gaæ. 9 Cks gaïhati. 10 Bid omit ca. 11 Bid taæ khaïa¤¤eva. 12 Cks evaæ. 13 Ck atipubbaga-, Cs matipubbaga-. 14 Ck -no. 15 Bd -saæ. 16 Ck -ni, Cs Bid -ïi. 17 Bid va¬hitvÃ. 18 Bid dhammade-. 19 Bid -tÃmacco. 20 Bid add paÂhamaæ. 21 Bid brÆhiti. 22 Bid -gÃmaæ. 23 Ck sabbÃdhe, Bi sampÃdhe. 24 Bid omit apanetha. 25 so all four MSS. 26 Ck Bi apanÅ- 27 Bid -laÂhiyÃ. 28 Ck kipi, Bid akkhimhi pahari. 29 Cks rathidhÆre, Bi so rathadÆre, Bd sà rathadhÆre. 30 Bid -taæ. 31 Bid evassa. 32 Bid -te. 33 Ck gaïÂho. 34 Bid -tomhiti. 35 Bid vinicchayanto. 36 Bid add bhikkhÆ. >/ #<[page 105]># %< 2. RathalaÂÂhijÃtaka. (332.) 105>% kira purohito `sÃkaÂikehi pahaÂo mhÅti\<*<1>*>/' aÂÂaæ\<*<2>*>/ karonto sayam eva parajjhÅti\<*<3>*>/". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannissinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa evarÆpaæ karot' evÃ\<*<4>*>/" 'ti vÃtvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tass' eva vinicchayÃmacco ahosi. Atha ra¤¤o purohito rathena attano bhogagÃmaæ gacchanto ti sabbaæ purimasadisam eva, idha pana tena ra¤¤o Ãrocite rÃjà sayaæ vinicchaye nisÅditvà sÃkaÂike pakkosÃpetvà kammaæ asodhetvà va "tumhehi mama purohitaæ koÂÂetvÃ\<*<5>*>/ nalÃÂe gaï¬o\<*<6>*>/ uÂÂhÃ- pito" ti vatvà "sabbassaharaïaæ\<*<7>*>/ tesaæ karothÃ" 'ti Ãha. Atha naæ Bodhisatto "tumhe mahÃrÃja kammaæ\<*<8>*>/ asodhetvà va etesaæ sabbassaæ\<*<9>*>/ harÃpetha, ekacce pana attanà va\<*<10>*>/ attÃnaæ paharitvÃpi `parena\<*<11>*>/ pahaÂ' amhÃ\<*<14>*>/' 'ti vadanti, tasmà avinicchitvÃ\<*<13>*>/ kÃtuæ na yuttaæ rajjaæ kÃrentena\<*<14>*>/ nÃma\<*<15>*>/, nisÃmetvÃ\<*<16>*>/ kammaæ kÃtuæ vaÂÂatÅti\<*<17>*>/" vatvà imà gÃthà abhÃsi: @*>/ jetvÃ\<*<19>*>/ jino\<*<20>*>/ ti bhÃsati, pubb' ev' akkhÃyino\<*<21>*>/ rÃja ekadatthu\<*<22>*>/ na saddahe. || Ja_IV:125 ||>@ @*>/ paï¬ita jÃtiso\<*<24>*>/ suïeyya itarassa pi, ubhinnaæ vacanaæ sutvà yathà dhammo tathà kare. || Ja_IV:126 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -tomhiti. 2 Cks addhaæ. 3 Bi aparijhiti, Bd aparajhiti, Cks parajjati. 4 Bid -ti yevÃ. 5 Ck keï¬etvÃ? Cs kodhetvà corr. to koÂÂetvÃ, Bd koÂetvÃ. 6 Cks gaïÂho. 7 Bd sahassa-. 8 asodhetvà va - - - - kammaæ wanting in Bi. 9 Bd sahassaæ, Bi sabbassa. 10 Bid omit va. 11 Ck paharena, Cs pahareïa corr. to pahÃrena. 12 Bid -tamhÃ. 13 Bi vinicchitvÃ, Cks avininditvÃ. 14 Ck karontena. 15 Bid omit nÃma. 16 Bd sodhetvÃ, Bi nisodhetvÃ. 17 Cks vaddhatÅti. 18 Bid brÆhi. 19 Bid jitvÃ. 20 so all four MSS. 21 Cks pubbakkhÃ-, Bi puppavakkhÃmihino, Bd pubbavakkhÃyino. 22 Bid a¤¤adatthu. 23 Bid add hi. 24 Bid jÃtiyo. >/ #<[page 106]># %<106 IV. CatukkanipÃta. 4. Kokilavagga. (34.)>% @@ Tattha api hantvà ti api eko attanà va attÃnaæ hantvà parena hato\<*<1>*>/ 'mhÅti brÆti\<*<2>*>/ katheti\<*<3>*>/, jetvÃ\<*<4>*>/ jino\<*<5>*>/ ti sayaæ và pana paraæ jitvÃ\<*<6>*>/ ahaæ jito 'mhÅti\<*<7>*>/ bhÃsati, ekadatthÆ\<*<8>*>/ 'ti mahÃrÃja pubbam eva\<*<9>*>/ rÃjakulaæ patvà akkhÃyantassa pubbakkhÃyino ekadatthu\<*<10>*>/ na saddahe, ekaæsena vacanaæ na saddaheyya, tasmà ti yasmà paÂhamataraæ ÃgantvÃ\<*<11>*>/ kathentassa ekaæsena vacanaæ na saddahÃtabbaæ tasmà yathà dhammo ti yathà vinicchayasabhÃvo Âhito tathà kareyya, asa¤¤ato ti kÃyÃdÅhi asa¤¤ato dussÅlo, taæ na sÃdhÆ 'ti taæ tassa puï¬itassa ¤Ãïavato puggalassa aÂhÃnagÃhivasena\<*<12>*>/ daÊhakopa- saækhÃtaæ kodhanaæ\<*<13>*>/ taæ\<*<14>*>/ na sÃdhu, nÃnisammà 'ti na anisÃmetvÃ\<*<15>*>/, disampatÅti disÃnaæ pati\<*<16>*>/ mahÃrÃja, yaso kittÅ cà 'ti issariyaparisapari- vÃro\<*<17>*>/ c' eva kittisaddo ca va¬¬hatÅti. RÃjà Bodhisattassa vacanaæ {sutvÃ} dhammena vinicchini\<*<18>*>/, dhammena vinicchiyamÃne\<*<19>*>/ brÃhmaïass' eva doso jÃto ti. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà brÃhmaïo va etarahi brÃhmaïo\<*<20>*>/, paï¬itÃmacco aham evÃ" 'ti. RathalaÂÂhijÃtakaæ\<*<21>*>/. $<3. GodhajÃtaka.>$ Tadeva me tvan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ kuÂumbikaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà vitthÃritam eva. Idha pana tesaæ uddhÃraæ sÃdhetvÃ\<*<22>*>/ ÃgacchantÃnaæ antarÃ- magge luddakÃ\<*<23>*>/ "ubho pi khÃdathÃ" ti ekaæ pakkagodhaæ\<*<4>*>/ adaæsu\<*<25>*>/. So puriso bhariyaæ\<*<26>*>/ pÃnÅyatthÃya pesetvà sabbaæ godhaæ khÃditvà tassà ÃgatakÃle "bhadde godhà palÃtÃ\<*<27>*>/" ti Ãha. "SÃdhu sÃmi, pakkagodhÃya palÃyantiyà kiæ sakkà kÃtun" ti. Sà Jetavane pÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid pahato. 2 Bid brÆhi. 3 Bid kathesi. 4 Bid jitvÃ. 5 so all four MSS. 6 Ck parojjitvà corr. to parojitvÃ, Bi pÃraæ jitvÃ, Bd paraæ jinitvÃ, Cs parajjitvÃ. 7 Cks jino-. 8 Bid a¤¤adatthÆ. 9 Bd pubbeva. 10 Bid a¤¤adatthu. 11 Bd gantvÃ, Bi omits Ãgantva. 12 Bd aÂhÃnaæ gÃhika-, Ck ¤ÃnÃdhÃnagÃhi-, Cs ¤ÃnÃdhÃnagÃhi- corr. to ¤ÃïÃadhÃnagÃhÅ-. 13 Bd daÊhakodhanaæ in the place of daÊha - - -. 14 Bid omit taæ. 15 Bi aniyamitvÃ, Bd aniyametvÃ. 16 Bid adhipati. 17 Bid omit parisa. 18 Ck piniccini. 19 Ck -no, Cs -no corr. to -ne, Bid -cchayamÃne. 20 Bid add ahosi. 21 Bd rathayaÂhi-, Bid add dutiyaæ. 3. Cfr. supra vol. II p.202, III p.62. 22 Cs sÃdetvÃ, Bid sodhe-. 23 Bid -ko. 24 Cks pakkaæ-. 25 Bid adÃsi. 26 Bd sayaæ. 27 Bid palÃyatÅ. >/ #<[page 107]># %< 3. GodhÃjÃtaka. (333.) 107>% nÅyaæ\<*<1>*>/ pivitvà Satthu santike nisinnÃpi\<*<2>*>/ SatthÃrà "kiæ upÃsike ayaæ\<*<3>*>/ te hitakÃmo\<*<4>*>/ sasneho\<*<5>*>/ upakÃrako" ti pucchità "bhante ahaæ etassa hitakÃmà sasnehÃ\<*<6>*>/, ayaæ\<*<7>*>/ pana mayi nisneho" ti Ãha. Satthà "hotu, ma cintayi, evaæ nÃm' esa karoti\<*<8>*>/, yadà pana te guïaæ sarati tadà tuyhaæ ¤eva sabbissariyaæ detÅti\<*<9>*>/" vatvà tehi yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅtam pi heÂÂhÃvuttasadisam eva, idha pana tesaæ ni- vattantÃnaæ antarÃmagge luddakÃ\<*<10>*>/ tesaæ kilantabhÃvaæ disvà "dve pi\<*<11>*>/ janà khÃdathÃ" 'ti ekaæ pakkagodhaæ adaæsu\<*<12>*>/. RÃjadhÅtà naæ\<*<13>*>/ valliyà bandhitvà ÃdÃya maggaæ paÂipajji. Te ekaæ saraæ disvà maggà okkamma assatthamÆle nisÅ- diæsu. RÃjaputto "gaccha bhadde, sarato\<*<14>*>/ paduminipaïïena udakaæ Ãhara, maæsaæ khÃdissÃmÃ" 'ti Ãha. Sà godhaæ\<*<15>*>/ sÃkhÃya laggetvà pÃnÅyatthÃya gatÃ. Itaro sabbaæ godhaæ khÃditvà agganaÇguÂÂhaæ gahetvà parammukho\<*<16>*>/ nisÅdi. So tÃya pÃnÅyaæ gahetvà ÃgatÃya "bhadde, godhà sÃkhÃya ota- ritvà vammÅkaæ pÃvisi, ahaæ dhÃvitvà agganaÇguÂÂhe\<*<17>*>/ gahe- siæ\<*<18>*>/, gahitaÂÂhÃnaæ hatthe yeva katvÃ\<*<19>*>/ bhinditvÃ\<*<20>*>/ bilaæ paviÂÂhÃ" ti Ãha. "Hotu deva, pakkagodhÃya palÃyantiyà mayaæ\<*<21>*>/ kiæ karissÃma, ehi gacchÃmÃ" 'ti pÃnÅyaæ pivitvà BÃrÃïasiæ agamaæsu\<*<22>*>/. RÃjaputto rajjaæ patvà taæ agga- mahesiÂÂhÃne\<*<23>*>/ Âhapesi, sakkÃrasammÃno pan' assà n' atthi. Bodhisatto tassà sakkÃraæ kÃretukÃmo ra¤¤o santike Âhatvà "nanu mayaæ ayye tumhÃkaæ santikà ki¤ci na labhÃma, kiæ na\<*<24>*>/ olokethÃ" 'ti Ãha. "TÃta, aham eva ra¤¤o santikà ki¤ci na labhÃmi, tuyhaæ kiæ dassÃmi\<*<25>*>/, rÃjÃpi mayhaæ idÃni kiæ dassati, so ara¤¤ato ÃgamanakÃle pakkagodhaæ ekako va\<*<26>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -yam. 2 Bid -nnÃ. 3 Cks ayan. 4 Ck tehikatÃkÃmo corr. to tehitakÃmo, Cs tehikatÃmo, Bi datehitakÃmo. 5 Bid sineho. 6 Bid sinehÃ. 7 Ck ayam. 8 Bi kÃreti. 9 Ck dedÅti, Bid adÃsi. 10 Bid -ko. 11 Bid omit pi. 12 Bid adÃsi. 13 Bid taæ. 14 Bid omit sarato. 15 Bd adds adÃsi. 16 Bd paraæmukhaæ, Bi varaæmukhÃ. 17 Bid -Âhaæ. 18 Ck -si, Cs -si corr. to siæ, Bid aggahesi. 19 Bd ÂhatvÃ. 20 Cks chijjitvÃ. 21 Bid omit mayaæ. 22 Bid Ãg-. 23 Bid -ÂhÃnamatte. 24 Bi no , Bd nona. 25 Bid add ti. 26 Bid omit ekako va. >/ #<[page 108]># %<108 IV. CatukkanipÃta. 4. Kokilavagga. (34.)>% khÃdÅti\<*<5>*>/". "Ayye, na devo evarÆpaæ karissati, mà evaæ ava- cutthÃ" 'ti. Atha naæ devÅ "tuyhaæ\<*<2>*>/ taæ\<*<3>*>/ tÃta na pÃkaÂaæ, ra¤¤o yeva pÃkaÂaæ mayha¤ cÃ\<*<4>*>/" 'ti vatvà paÂhamaæ gÃ- tham Ãha: @@ Tattha tadevà 'ti tasmiæ ¤eva\<*<5>*>/ kÃle ayaæ mayhaæ adÃyako\<*<6>*>/ akÃrako\<*<7>*>/ ti evaæ tvaæ vidito, a¤¤e\<*<8>*>/ pana tava sabhÃvaæ na jÃnantÅti attho, khagga- baddhassà 'ti baddhakhaggassa, tirÅÂino ti tirÅÂivatthaæ\<*<9>*>/ nivatthassa, maggÃ- gamanakÃle pakkà ti aÇgÃrapakkÃ\<*<10>*>/ godhÃ\<*<11>*>/ palÃyathà 'ti. Evaæ ra¤¤o katadosaæ parisamajjhe\<*<12>*>/ pÃkaÂaæ katvà kathesi. Taæ sutvà Bodhisatto "ayye devassa appiyakÃlato pabhuti\<*<13>*>/ ubhinnam pi aphÃsukaæ katvà kasmà idha vasathÃ" 'ti vatvà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ kareyya atthaæ, asambhajantam pi na sambhajeyya. || Ja_IV:130 ||>@ @*>/ na kayirÃ, apetacittena na sambhajeyya, dijo dumaæ khÅïaphalan ti ¤atvà a¤¤aæ samekkheyya, mahà hi loko ti. || Ja_IV:131 ||>@ Tattha name namantassà 'ti yo\<*<16>*>/ attÃnaæ\<*<17>*>/ muducittena namati tass' eva paÂinameyya, kiccÃnukubbassà 'ti attano\<*<18>*>/ uppannaæ kiccaæ anukubbantass' eva, anatthakÃmassà 'ti ava¬¬hikÃmassa\<*<19>*>/, vanathaæ\<*<20>*>/ na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs khÃdati, Bid khÃdatÅti. 2 Bid tumhÃkaæ. 3 Bid omit taæ. 4 Ck ra¤¤o yeva ca mayhanti pÃkatan, Cs r. yeva mayhanti pÃkaÂan. 5 Bid yeva. 6 Cs Bid ÃdÃyako. 7 Cks -ke, Bid omit akÃrako. 8 Bid a¤¤o. 9 Bid -vattha. 10 Cs -pakke, Ck Bid -pakka. 11 Cks godhÃya. 12 Bi mahÃjanamajhe, Bd mahÃmajhe. 13 Cs Bd -bhÆti. 14 Bid anattha-. 15 Ck -taæ corr. to thaæ. Cs navathaæ corr. to vanathaæ. 16 Cks omit yo. 17 Cks attani. 18 Bid attani. 19 Bid ava¬hitakÃ-. 20 Ck vattha, Cs vanatha, Bi canataæ, Bd vanataæ. >/ #<[page 109]># %< 3. GodhajÃtaka. (333.) 109>% kayirà ti tasmiæ cajante taïhÃsnehaæ\<*<1>*>/ na kareyya, apetacittenà 'ti apa- gatacittena\<*<2>*>/, na sambhajeyyà 'ti na samÃgaccheyya, a¤¤aæ samekkheyyà 'ti a¤¤aæ\<*<3>*>/ olokeyya, yathà dijo khÅïaphalaæ rukkhaæ\<*<4>*>/ ¤atvà a¤¤aæ phala- bharitaæ\<*<5>*>/ rukkhaæ gacchati tathà khÅïarÃgaæ\<*<6>*>/ purisaæ\<*<6>*>/ ¤atvà a¤¤aæ sasne- haæ upagaccheyyà 'ti adhippÃyo. RÃjà Bodhisatte kathente\<*<7>*>/ yeva\<*<8>*>/ tassà guïaæ saritvà "bhadde ettakaæ kÃlaæ tava guïaæ na sallakkhesiæ\<*<9>*>/, paï¬i- tassa me kathÃya sallakkhitaæ\<*<10>*>/, mamÃparÃdhaæ\<*<11>*>/ saha, idaæ sakalarajjaæ tuyh' eva\<*<12>*>/ dammÅti" vatvà catutthaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ pekkhamÃno, sabba¤ ca te issariyaæ dadÃmi, yass' icchasÅ tassa tuvam dadÃhÅti\<*<14>*>/. || Ja_IV:132 ||>@ Tattha so ti so ahaæ yathÃnubhÃvan ti yathÃsattiæ yathÃbalaæ, yassicchasÅti yassa icchasi\<*<15>*>/ tassa idaæ rajjaæ Ãdiæ katvà yaæ icchasi taæ\<*<16>*>/ dadÃhÅti\<*<17>*>/. Evaæ\<*<18>*>/ vatvà rÃjà deviyà sabbissariyaæ adÃsi, "iminÃ- haæ etissà guïaæ sarÃpito\<*<19>*>/" ti paï¬itassÃpi mahantaæ issariyaæ adÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<20>*>/ ÃharitvÃ\<*<21>*>/ jÃtakaæ samodhÃnesi: (Sacca- pariyosÃne ubho pi\<*<22>*>/ jayampatikà sotÃpattiphale patiÂÂhahiæsu) "Tadà jayampatikà va etarahi jayampatikÃ, paï¬itÃmacco pana aham evÃ" 'ti. GodhajÃtakaæ\<*<23>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi taïhÃsmetaæ, Bd tasmÃsinehaæ. 2 Bid add virattacitteneva. 3 Cks add na. 4 Bi mudurukkhaæ, Bd dumaæ rukkhaæ. 5 Bd dharitaæ. 6 Cks -ga. 7 Ck repeats kathente. 8 Bid omit yeva. 9 Ck -si, Cs lakkhesi, Bid sallakkhemi. 10 Bid sallakkhetvÃ. 11 Cs mama pa-, Bid mama apa-. 12 Bid tuyhameva. 13 Cks khantiye, Bi khattiyo, Bd khattiya. 14 Bid dadÃmÅti. 15 Cs icchi. 16 Cks ta. 17 Cks dÃdÃhÅti; Bi yassicchasÅti yassa idaæ rajja Ãdikatvà yaæ taæ pacchasi taæ vadÃmi ti, Bd - - - yassa idaæ rajjaæ Ãdikatvà taæ tvaæ icchasi taæ dadÃmÅti. 18 Bid eva¤ca pana. 19 Cks sarito. 20 Bid dhammade-. 21 Bid add saccÃni pakÃsetvÃ. 22 Bid omit pi. 23 Bid add tatiyaæ. >/ #<[page 110]># %<110 IV. CatukkanipÃta. 4. Kokilavagga. (34.)>% $<4. RÃjovÃdajÃtaka.>$ Gava¤ce taramÃnÃnan ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto rÃjovÃdam Ãrabbha kathesi. Vatthuæ TesakuïajÃtake vitthÃ- rato\<*<1>*>/ Ãvibhavissati. Idha pana Satthà "mahÃrÃja, porÃïakarÃjÃno pi paï¬itÃnaæ kathaæ sutvà dhammena rajjaæ kÃretvÃ\<*<2>*>/ saggapadaæ\<*<3>*>/ pÆrayamÃnà gamiæsÆ" 'ti vatvà ra¤¤o yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto sikkhita- sabbasippo isipabbajjaæ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvÃ\<*<4>*>/ ramaïÅye Himavantapadese\<*<5>*>/ vanamÆlaphalÃhÃro vihÃsi. Tadà rÃjà aguïapariyesako hutvà "atthi nu kho\<*<6>*>/ koci aguïaæ kathento" ti pariyesanto antojane ca bahijane ca\<*<7>*>/ antonagare ca bahinagare ca\<*<8>*>/ ka¤ci attano avaïïavÃdiæ adisvà "janapade kathan ti\<*<9>*>/" a¤¤Ãtakavesena\<*<10>*>/ janapadaæ cari. Ta- trÃpi avaïïavÃdiæ apassanto attano guïakatham eva sutvà "Himavantapadese\<*<5>*>/ nu\<*<11>*>/ kathan ti\<*<12>*>/" ara¤¤aæ pavisitvà ca- ranto\<*<13>*>/ Bodhisattassa assamaæ patvà taæ abhivÃdetvà kata- paÂisanthÃro ekamantaæ nisÅdi. Tadà Bodhisatto ara¤¤ato paripakkÃni nigrodhaphalÃni\<*<14>*>/ Ãharitvà bhu¤jati\<*<15>*>/, tÃni honti madhurÃni ojavantÃni sakkharacuïïasadisÃni\<*<16>*>/. So rÃjÃnam pi Ãmantetvà "idaæ\<*<17>*>/ mahÃpu¤¤a nigrodhapakkaæ\<*<18>*>/ khÃditvà pÃnÅyaæ pivÃ" 'ti\<*<19>*>/ Ãha. RÃjà tathà katvà Bodhisattaæ puc- chi: "kin nu kho bhante\<*<20>*>/ idaæ\<*<17>*>/ nigrodhapakkaæ\<*<21>*>/ ativiya madhuran" ti. "MahÃpu¤¤a, nÆna\<*<22>*>/ rÃjà dhammena samena rajjaæ kÃreti\<*<23>*>/, tena taæ madhuran" ti. "Ra¤¤o adhammi- \<-------------------------------------------------------------------------- 4. Cfr. Ten JÃtakas p. 107. 1 Cs vitthÃritato, Bi omits vitthÃraÂo. 2 Bid kÃrento. 3 Bid saggapÆraæ. 4 Cks nibbattitvÃ, Bid nippattitvÃ. 5 Bid -ppa-. 6 Bid add me. 7 Cs omits bahijane ca, Bid omit antojane ca bahijane ca. 8 Cs Bi omit bahinagare ca. 9 Bd kathantÅti. 10 Cks a¤¤atarave-. 11 Bid kinnu. 12 Bi kathentÅti, Bd kathetÅti. 13 Bid vica-. 14 Cks -pattÃni. 15 Bid paribhu-. 16 Ck sakkara-, Cs sakkara- corr. to sakkhara-, Bid sakkÃra-. 17 Bid imaæ. 18 Cks -pattaæ, Bi -pakkalaæ, Bd -pakkaphalaæ. 19 Ck pivati, Cs pivitvÃ, Bd pivÃhiti. 20 Bid omit bhante. 21 Cks -pattaæ. 22 Bd nuna, Bi nu, Cs nanu. 23 Bid -si. >/ #<[page 111]># %< 4. RÃjovÃdajÃtaka. (334.) 111>% kakÃle amadhuran nu kho bhante hotÅti". "ùma mahÃpu¤¤a rÃjusu adhammikesu telamadhuphÃïitÃdÅni pi vanamÆlaphalÃ- phalÃni pi\<*<2>*>/ amadhurÃni honti nirojÃni, na kevalaæ etÃni, sa- kalam pi raÂÂhaæ nirojaæ hoti kasaÂaæ\<*<3>*>/, tesu pana dhammi- kesu tÃni pi\<*<4>*>/ madhurÃni honti ojavantÃni, sakalam pi raÂÂhaæ ojavantam eva hotÅti\<*<5>*>/". RÃjà "evaæ bhavissati bhante" ti attano rÃjabhÃvaæ ajÃnÃpetvà va Bodhisattaæ vanditvà BÃrÃ- ïasiæ gantvà "tÃpasassa vacanaæ vÅmaæsissÃmÅti" adhammena rajjaæ kÃretvà "idÃni jÃnissÃmÅti" ki¤ci kÃlaæ vÅtinÃmetvà puna tattha gantvà vanditvà ekamantaæ nisÅdi. Bodhisatto pi 'ssa tath' eva vatvà nigrodhapakkaæ\<*<6>*>/ adÃsi, taæ tassa titta- rasaæ\<*<7>*>/ ahosi. Atha naæ\<*<8>*>/ "nÅrasan" ti saha kheÊena\<*<9>*>/ cha¬- ¬etvÃ\<*<10>*>/ "tittakaæ\<*<11>*>/ bhante" ti Ãha. Bodhisatto "mahÃpu¤¤a, nÆna rÃjà adhammiko bhavissati, rÃjÆnaæ\<*<12>*>/ hi adhammikakÃle ara¤¤e phalÃphale\<*<13>*>/ Ãdiæ katvà sabbaæ\<*<14>*>/ nÅrasaæ\<*<15>*>/ nirojaæ hotÅti\<*<16>*>/" vatvà imà gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ carati pag eva itarà pajÃ, sabbaæ raÂÂhaæ dukkhaæ\<*<18>*>/ seti rÃjà ce hoti adhammiko. || Ja_IV:134 ||>@ @*>/ ujuæ gacchanti\<*<20>*>/ nette ujuægate\<*<21>*>/ sati. || Ja_IV:135 ||>@ @*>/ dhammaæ carati pag eva itarà pajÃ, sabbaæ raÂÂhaæ sukhaæ seti rÃjà ce hoti dhammiko ti. || Ja_IV:136 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck hohÅti, Cs hohÅti corr. to hotÅti. 2 Ck api, Bid omit pi. 3 Bid omit kasaÂaæ. 4 Bid sabbÃni tÃni. 5 Cks honti ojavantam eva hotÅti. 6 Cks -pattam. 7 Bi tittikarasaæ, Bd tittakarasaæ. 8 Bid so amadhuraæ in the place of atha naæ. 9 Ck Bid -lena, Cs -lena corr. to -Êena. 10 Bid chaÂetvÃ. 11 Cks Bi titti-. 12 Cks -nam. 13 Bid -laæ. 14 Bid add amadhuraæ. 15 Bi omits nÅrasaæ. 16 Bid nirojanti. 17 Ck -a¤. 18 Ck dukaæ, Cs sukhaæ. 19 Ck taæ, Bid gÃvÅ. 20 Bid yanti. 21 cfr. Senart, Kacc. p. 46; Cks ujugate. 22 Bi va, Cks omit pi. >/ #<[page 112]># %<112 IV. CatukkanipÃta. 4. Kokilavagga. (34.)>% Tattha gavan ti gunnaæ\<*<1>*>/, taramÃnÃnan ti nÃdÅ\<*<2>*>/ uttarantÅnaæ\<*<3>*>/, jim- han ti jimhaæ kuÂilaæ, nette ti nÃyake gahetvà gacchante gavajeÂÂhake\<*<4>*>/ usabhe\<*<5>*>/, pageva itarà payà ti itare sattà puretaram eva adhammaæ carantÅti attho, dukkhaæ\<*<6>*>/ setÅti na kevalaæ seti\<*<7>*>/ catÆsu pi iriyÃpathesu dukkham eva vindati, adhammiko ti yadi rÃjà chandÃdiagativasena\<*<8>*>/ adhammiko hoti, sukhaæ setÅti sace rÃjà agatigamanaæ pahÃya dhammiko hoti sabbaæ raÂ- Âhaæ catÆsu iriyÃpathesu sukhappattam\<*<9>*>/ eva hotÅti. RÃjà Bodhisattassa dhammaæ sutvà attano rÃjabhÃvaæ jÃnÃpetvà "bhante pubbe nigrodhapakkaæ\<*<10>*>/ aham eva madhu- raæ katvà tittakaæ\<*<11>*>/ akÃsiæ, idÃni pana\<*<12>*>/ madhuraæ karis- sÃmÅti" Bodhisattaæ vanditvà gantvà dhammena rajjaæ kÃrento sabbaæ paÂipÃkatikaæ akÃsi. Satthà imaæ desanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. RÃjovÃdajÃtakaæ\<*<13>*>/. $<5. JambukajÃtaka.>$ Brahà pavaddhakÃyo\<*<14>*>/ so ti. Idaæ Satthà VeÊuvane\<*<15>*>/ viharanto Devadattassa SugatÃlayakaraïaæ\<*<16>*>/ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà vitthÃritam eva. Ayaæ pan' ettha saækhepo: Sat- thÃrà "SÃriputta Devadatto tumhe disvà kiæ akÃsÅti" vutte thero Ãha: "bhante tumhÃkaæ anukaronto mama hatthe vÅjaniæ\<*<17>*>/ datvà nipajji, atha naæ KokÃliko ure jannunÃ\<*<18>*>/ pahari\<*<19>*>/, iti so tumhÃkaæ anukaronto dukkhaæ\<*<20>*>/ anubhavÅti\<*<21>*>/". Taæ sutvà Satthà "na\<*<22>*>/ SÃriputta Devadatto idÃn' eva mama\<*<23>*>/ anukaronto dukkhaæ\<*<20>*>/ anu- bhosi\<*<24>*>/ pubbe pi\<*<25>*>/ anubhosi yevÃ" 'ti vatvà therena\<*<26>*>/ yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto sÅhayoniyaæ nibbattitvà HimavantaguhÃya\<*<27>*>/ va- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi guïaæ. 2 Cks nadÅnaæ 3 Bid otarantÃnaæ. 4 Bid -ko. 5 Bid -bho, and add puÇgavo. 6 Ck dukhaæ, Cs sukhaæ. 7 Bid kevalameva, omitting seti. 8 Bid agatigamanavasena. 9 Bid sukham. 10 Cks -pattaæ. 11 Bi titti-. 12 Bid omit pana. 13 Bid add catutthaæ. 14 Bid pava¬ha-. 15 Bid jetavane. 16 Bid -layaæ, omitting karuïaæ. 17 Bid bÅjaniæ, Cks vÅjanÅyaæ. 18 Bi jaïuna, Bd jaïïuna. 19 Cks -rati. 20 Cks -am. 21 Cs -bhavati, Bid -bhotÅti. 22 Bid add kho. 23 Bid add kiriyaæ. 24 Bid -ti. 25 Bid pesa. 26 Bid tena. 27 Bid -te-. >/ #<[page 113]># %< 5. JambukajÃtaka. (335.) 113>% santo ekadivasaæ mahisaæ vadhitvÃ\<*<1>*>/ khÃditvà pÃnÅyaæ pivi- tvÃ\<*<2>*>/ Ãgacchati\<*<3>*>/. Eko sigÃlo taæ disvà palÃyituæ asakkonto udarena\<*<4>*>/ nipajji "kiæ jambukÃ" 'ti\<*<5>*>/ vutte "upaÂÂhahissÃmi taæ bhante" ti Ãha. SÅho "tena hi ehÅti" taæ attano vasanaÂÂhÃ- naæ netvà divase divase maæsaæ Ãharitvà poseti\<*<6>*>/. Tassa sÅhavighÃsena thÆlasarÅraæ\<*<7>*>/ pattass' ekadivasaæ mÃno uppajji. So sÅhaæ upasaækamitvà Ãha: "ahaæ sÃmi niccakÃlaæ tum- hÃkaæ palibodho, tumhe niccaæ maæsaæ Ãharitvà maæ po- setha, ajja tumhe idh' eva hotha, ahaæ ekaæ vÃraïaæ vadhi- tvà maæsaæ khÃditvà tumhÃkaæ\<*<8>*>/ ÃharissÃmÅti". SÅho "mà te jambuka etaæ rucci, na tvaæ vÃraïaæ vadhitvà maæsaæ\<*<9>*>/ khÃdakayoniyaæ nibbatto, ahaæ te vÃraïaæ vadhitvà va das- sÃmi, vÃraïo nÃma mahÃkÃyo\<*<10>*>/, mà vilomaæ\<*<11>*>/ gaïhi, mama vacanaæ karohÅti" vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ so dÅghadÃÂho hi jambuka, na tvaæ tamhi\<*<13>*>/ kule jÃto yattha gaïhanti ku¤jaran ti. || Ja_IV:137 ||>@ Tattha brahà ti mahanto, pavaddhakÃyo\<*<12>*>/ ti uddhauggatakÃyo\<*<14>*>/, dÅghadÃÂho ti dÅghadanto, tehi dantehi tumhÃdise paharitvà jÅvitakkhayaæ pÃpeti, yatthà 'ti yasmiæ kule\<*<15>*>/ jÃtà mattavÃraïe gaïhanti tvaæ tattha na\<*<16>*>/ jÃto, sigÃlakule pana\<*<17>*>/ jÃto\<*<18>*>/ ti attho. SigÃlo sÅhena vÃrito yeva\<*<19>*>/ guhato\<*<20>*>/ nikkhamitvà tikkhat- tuæ hukku hukkÆ\<*<21>*>/ 'ti sigÃlikaæ nÃdaæ\<*<22>*>/ naditvà gantvÃ\<*<23>*>/ pabbatapÃdaæ olokento ekaæ kÃlavÃraïaæ\<*<24>*>/ pabbatapÃde\<*<25>*>/ gacchantaæ\<*<26>*>/ disvà ullaæghitvÃ\<*<27>*>/ "tassa kumbhe patitÃmÅti" parivattitvà pÃdamÆle pati. VÃraïo purimapÃdaæ ukkhipitvà tassa matthake patiÂÂhapesi\<*<28>*>/, sÅsaæ bhijjitvÃ\<*<29>*>/ cuïïaæ\<*<30>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add maæsaæ. 2 Bid add guhaæ. 3 Bi gacchati. 4 Bid urena. 5 Bid add ca. 6 Bid -sesi. 7 Bid -rataæ. 8 Bid add pi. 9 Bd maæsa. 10 Bid add pava¬hakÃyo. 11 Bid vÃraïaæ. 12 Bid pava¬ha-. 13 Bid tattha. 14 Bid uddhaæ-. 15 Bid sÅhakule. 16 Bid na tattha. 17 Bid pi. 18 Bi add si. 19 Cks vÃrente vÃrente in the place of vÃrito yeva. 20 Bid guhÃ. 21 Bid hukkà hukkÃ. 22 Bid sigÃlanÃdaæ, Cks omit nÃdaæ. 23 Bid pabbatakuÂe Âhito in the place of gantvÃ. 24 so all four MSS. 25 Bd -dena. 26 Bid Ãg-. 27 Cks ullaæghetvÃ, Bid ullaghitvÃ. 28 Cs -ÂÂhÃ-. 29 Bid bhin¬itvÃ. 30 Bid cuïïavicuïïaæ, Cs cuïïaæ corr. to cuïïavicuïïaæ. >/ #<[page 114]># %<114 IV. CatukkanipÃta. 4. Kokilavagga. (34.)>% jÃtaæ. So tatth' eva anutthunanto sayi. VÃraïo ku¤canÃdaæ\<*<1>*>/ karonto pakkÃmi. Bodhisatto gantvà pabbatamatthake Âhito taæ vinÃsappattaæ disvà "attano mÃnaæ nissÃya naÂÂho sigÃlo" ti tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ va\<*<3>*>/ gajam Ãsajja seti\<*<4>*>/ bhumyÃ\<*<5>*>/ anutthunaæ. || Ja_IV:138 ||>@ @*>/ sa\<*<7>*>/ seti nÃgena hato va\<*<8>*>/ jambuko. || Ja_IV:139 ||>@ @*>/ c' Ådha\<*<10>*>/ kammaæ kurute pamÃya thÃmabalaæ attani saæviditvà japena\<*<11>*>/ mantena subhÃsitena parikkhavà so vipulaæ jinÃtÅti. || Ja_IV:140 ||>@ Tattha vikubbatÅti parivatteti, kutthuæ\<*<12>*>/ và 'ti sigÃlo viya, anut- thunan ti nitthunanto\<*<13>*>/, idaæ vuttaæ hoti: yathà ayaæ kutthu\<*<14>*>/ mahantaæ gajaæ\<*<15>*>/ patvà anutthunanto bhÆmiyaæ seti evaæ yo\<*<16>*>/ a¤¤o pi dubbalo ba- lavatà viggahaæ karoti so pi evarÆpo va hotÅti, yasassino ti issariyavato, uttamapuggalassà 'ti kÃyabalena ca ¤Ãïabalena ca uttamapuggalassa, sa¤- jÃtakhandhassà 'ti susaïÂhitamahÃkhandhassa\<*<17>*>/, mahabbalassÃ\<*<18>*>/ 'ti ma- hÃthÃmassa, thÃmabalÆpapattin\<*<19>*>/ ti evarÆpassa sÅhassa thÃmasaækhÃtaæ bala¤ c' eva sÅhajÃtisaækhÃtaæ upapatti¤\<*<21>*>/ ca ajÃnitvÃ, kÃyathÃma¤ ca ¤Ãïabala¤ ca sÅhaupapatti¤ ca ajÃnitvà ti attho, sa setÅti attÃnaæ pi tena sadisaæ\<*<22>*>/ ma¤¤amÃno ayaæ jambuko nÃgena hato matasayanaæ seti, pamÃyà 'ti paminitvà upaparikkhitvÃ, pamÃnÃ\<*<23>*>/ ti pi pÃÂho attano pa- mÃïaæ gahetvà yo attano pamÃïena kammaæ kurute\<*<24>*>/ ti attho, thÃmabalan ti thÃmasaækhÃtaæ kÃyabalaæ thÃma¤\<*<25>*>/ ca ¤Ãïabala¤ cà 'ti pi\<*<26>*>/ attho, japenÃ\<*<27>*>/ 'ti japena\<*<27>*>/ ajjhenenà 'ti attho, mantenà 'ti a¤¤ehi paï¬itehi saddhiæ sam- mantetvà karaïena, subhÃsitenà 'ti saccÃdiguïayuttena anavajjavacanena, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid ko¤ca-. 2 Cs katthuæ, Bi kuï¬a, Bd kuïa. 3 Bid và 4 Bd sayi. 5 Ck bhumya, Cs -ya corr. to -yÃ, Bd bhÆmÃ. 6 Ck -khaluppattiæ, Cs -khalappattiæ corr. to -balÆpapattiæ? Bi pathamabaluppapatti, Bd -baluppattiæ. 7 Bi so, Bd omits sa. 8 Bid yaæ. 9 Cs so. 10 Cs vidha corr. to vÅdha, Bd jÅva. 11 Bi jampena, Bd jappena. 12 Cs katthuæ, Bi kuïtha, Bd kuï¬a. 13 Ck tittanattho, Bid anutthunanto. 14 Bi kuïtho, Bd kuï¬o. 15 Bid vedanaæ 16 Cks so, Bd omits yo. 17 Bid supatiÂhita-. 18 Cks mahÃba-. 19 Cks Bd -baluppattin, Bi -baluppapattin. 20 Cks uppatti¤. 21 Cks sÅhuppatti¤. 22 Cks tenà sadisaæ, Bid attÃnaæ sÅhena sadisaæ. 23 Cs pamÃna corr. to pamÃïÃ. 24 Bid kurumÃnenÃ. 25 Bid kÃyathÃ-. 26 Bid omit pi. 27 japp-. >/ #<[page 115]># %< 6. BrahÃchattajÃtaka. (336.) 115>% parikkhavà ti parikkhÃsampanno, so vipulaæ jinÃtÅti so\<*<1>*>/ evarÆpo hoti\<*<2>*>/, yaæ ki¤ci kammaæ kurumÃno attano thÃma¤ ca bala¤ ca ¤atvà japamantava- sena\<*<3>*>/ paricchinditvà subhÃsitaæ bhÃsanto karoti, so vipulaæ mahantaæ atthaæ jinÃti no parajjhatÅti\<*<4>*>/. Evaæ Bodhisatto imÃhi\<*<5>*>/ gÃthÃhi imasmiæ loke kattabba- yuttakaæ kammaæ kathesÅti. Satthà imaæ desanaæ\<*<6>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà sigÃlo Devadatto ahosi, sÅho\<*<7>*>/ aham evÃ" 'ti. JambukajÃtakaæ\<*<8>*>/. $<6. BrahÃchattajÃtaka.>$ Tiïaæ tiïan ti lapasÅti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ\<*<9>*>/ kuhakaæ\<*<10>*>/ Ãrabbha kathesi. Paccuppannavatthuæ kathitam eva. AtÅte pana BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃ- rente Bodhisatto tassa atthadhammÃnusÃsako amacco ahosi. BÃrÃïasirÃjà mahatiyà senÃya KosalarÃjÃnaæ abbhug- gantvà SÃvatthiæ patvÃ\<*<11>*>/ yuddhena\<*<12>*>/ nagaraæ pavisitvà rÃjÃ- naæ gaïhi. Kosalara¤¤o pana putto Chatto\<*<13>*>/ nÃma kumÃro atthi, so a¤¤Ãtakavesena nikkhamitvà Takkasilaæ gantvà tayo vede aÂÂhÃrasa¤ ca\<*<14>*>/ sippÃni uggaïhitvà Takkasilato nik- khami\<*<15>*>/, sabbasamayasippÃni sikkhanto ekaæ paccantagÃma- kaæ\<*<16>*>/ pÃpuïi. Taæ nissÃya pa¤casatatÃpasà ara¤¤e païïa- sÃlÃsu vasanti. KumÃro te upasaækamitvà "imesaæ\<*<17>*>/ pi san- tike ki¤ci sikkhissÃmÅti" pabbajitvà yaæ\<*<18>*>/ te jÃnanti taæ sabbaæ uggaïhi\<*<19>*>/. So aparabhÃge gaïasatthà jÃto. Ath' ekadivasaæ isigaïaæ Ãmantetvà "mÃrisà kasmà Majjhimadesaæ na gacchathÃ" 'ti pucchi. "MÃrisa, Majjhimadese manussà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd yo, Bi omits so. 2 Bid ahosi. 3 Bid jappa-. 4 Cks parajjatÅti, Bi parihÃyatÅti. 5 Bid add tÅhi. 6 Bid dhammade-. 7 Bid add pana. 8 Bid add pa¤camaæ. 9 Bid omit ekaæ. 10 Ck kuÂumbakaæ, Bid add bhikkhuæ. 11 Bid sÃvatthiyaæ, omitting patvÃ. 12 Bid mahÃyuddhena. 13 Ck catto, Cs jÃtto, Bi aho. 14 Bid aÂhÃrasa, omitting ca. 15 Bid nikkhamma. 16 Bid -gÃmaæ. 17 Bid add pi. 18 Cs yan. 19 Bid -hitvÃ. >/ #<[page 116]># %<116 IV. CatukkanipÃta. 4. Kokilavagga. (34.)>% nÃma paï¬itÃ, te pa¤haæ pucchanti\<*<1>*>/ anumodanaæ kÃrenti maÇgalaæ bhaïÃpenti asakkonte\<*<2>*>/ garahanti\<*<3>*>/, mayaæ tena bha- yena na gacchÃmÃ" 'ti. "Mà tumhe\<*<4>*>/ bhÃyatha, aham etaæ sabbaæ karissÃmÅti". "Tena hi gacchÃmÃ" 'ti sabbe attano parikkhÃraæ\<*<5>*>/ vividhaæ\<*<6>*>/ ÃdÃya anupubbena BÃrÃïasiæ pattÃ\<*<7>*>/. BÃrÃïasirÃjÃpi Kosalarajjaæ attano hatthagataæ katvà tattha rÃjayutte\<*<8>*>/ Âhapetvà sayaæ tattha vijjamÃnakaæ\<*<9>*>/ dhanaæ ga- hetvà BÃrÃïasiæ patvÃ\<*<10>*>/ uyyÃne lohacÃÂiyo pÆrÃpetvà nida- hitvà tasmiæ samaye BÃrÃïasiyam eva vasati. Atha te isayo rÃjuyyÃne rattiæ vasitvà punadivase nagaraæ bhikkhÃya pavi- sitvà rÃjadvÃraæ\<*<11>*>/ agamaæsu. RÃjà tesaæ iriyÃpathe\<*<12>*>/ pasÅ- ditvà pakkosÃpetvà mahÃtale nisÅdÃpetvÃ\<*<13>*>/ yÃgukhajjakaæ datvà yÃva bhattakÃlà taæ taæ pa¤haæ pucchi. Chatto\<*<14>*>/ ra¤¤o cittaæ ÃrÃdhento sabbapa¤he vissajjetvà bhattakiccÃvasÃne pi vicitraæ\<*<15>*>/ anumodanaæ akÃsi\<*<16>*>/. RÃjà suÂÂhutaraæ pasanno paÂi¤¤aæ gahetvà sabbe pi te uyyÃne vÃsesi\<*<17>*>/. Chatto ni- dhiuddharaïamantaæ jÃnÃti, so tattha vasanto "kahan nu kho iminà mama pitu santakaæ dhanaæ nihitan" ti\<*<18>*>/ mantaæ pari- vattetvÃ\<*<19>*>/ olokento uyyÃne nihitabhÃvaæ\<*<20>*>/ ¤atvà "idaæ ga- hetvà mama rajjaæ gahessÃmÅti\<*<21>*>/" cintetvà tÃpase Ãmantetvà "mÃrisÃ, ahaæ Kosalara¤¤o putto, BÃrÃïasira¤¤Ã amhÃkaæ rajje gahite a¤¤Ãtakavesena nikkhamitvà ettakaæ kÃlaæ attano jÅvitaæ anurakkhiæ, idÃni me kulasantakaæ dhanaæ laddhaæ, ahaæ etaæ\<*<22>*>/ ÃdÃya gantvà attano rajjaæ gahessÃmi\<*<23>*>/, tumhe kiæ karissathÃ" 'ti Ãha. "Mayam pi tayà va saddhiæ gamis- sÃmÃ" 'ti. So "sÃdhÆ" 'ti\<*<24>*>/ mahante cammapasibbake kÃretvà rattibhÃge bhÆmiæ khaïitvÃ\<*<25>*>/ dhanacÃÂiyo uddharitvà pasibba- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid pucchissanti. 2 Ck Bi -to. 3 Bid garahissanti. 4 Bd tumhe mÃ, Cs omits mÃ. 5 Cks khÃriæ. 6 Cks -dham. 7 Bid patvÃ. 8 Bi rÃjÃyutte, Bd rÃjÃputte. 9 Bid -naæ. 10 Bid gantvÃ. 11 Cks -ram. 12 Bid -thesu. 13 Bid add isinaæ. 14 Bi adds va, Bd ca. 15 Bid vividhaæ. 16 Bid katvÃ. 17 Bid vÃsÃpesi. 18 Bi nidahatÅti, Bd nidahitanti. 19 Cs parivÃretvÃ, Bid parivattitvÃ. 20 Bid nidahita-. 21 Bid gaïhissÃmÅti. 22 Cks etam. 23 Cs -mÅti corr. to -mÅ, Bid ganhissÃmÅti. 24 Bid add mantetvÃ. 25 Ck khani-, Cs -ni- corr. to -ïi-. >/ #<[page 117]># %< 6. BrahÃchattajÃtaka. (336.) 117>% kesu dhanaæ\<*<1>*>/ pakkhipitvà cÃÂiyo tiïassa pÆrÃpetvà pa¤ca isi- satÃni a¤¤e ca manusse dhanaæ gÃhÃpetvà palÃyitvà Sà vatthiæ gantvà sabbe rÃjayutte\<*<2>*>/ gÃhÃpetvà rajjaæ gahetvà pÃ- kÃraÂÂÃlakÃdipaÂisaækharaïaæ\<*<3>*>/ kÃretvÃ\<*<4>*>/ puna sapattara¤¤Ã yuddhena agahetabbaæ katvà nagaraæ\<*<5>*>/ ajjhÃvasi. BÃrÃïasi- ra¤¤o pi "tÃpasà uyyÃnato dhanaæ gahetvà palÃtÃ" ti Ãro- cayiæsu. So uyyÃnaæ gantvà cÃÂiyo vivarÃpetvà tiïaæ eva passi, tassa dhanaæ nissÃya mahanto soko uppajji. So na- garaæ gantvà "tiïaæ tiïan" ti vippalapanto carati\<*<6>*>/, nÃssa koci sokaæ nibbÃpetuæ sakkoti\<*<7>*>/. Bodhisatto cintesi: "ra¤¤o\<*<8>*>/ mahanto soko, vippalapanto\<*<9>*>/ carati, Âhapetvà kho pana maæ\<*<10>*>/ nÃssa\<*<11>*>/ a¤¤o koci sokaæ vinodetuæ samattho" ti\<*<12>*>/. "Nisso- kaæ naæ\<*<13>*>/ karissÃmÅti" so ekadivasaæ tena saddhiæ sukha- nisinno tassa vippalapanakÃle\<*<14>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/, tiïam eva pabhÃsasÅti. || Ja_IV:141 ||>@ Tattha kinnu te tiïakiccatthÅti\<*<16>*>/ kin nu tava tiïakiccaæ kÃtabbam atthÅti, tiïameva pabhÃsasÅti tvaæ hi kevalaæ tiïaæ tiïan ti tiïam eva pabhÃsasi, asukatiïaæ\<*<17>*>/ nÃmà 'ti na kathesi, nÃmaæ tÃv' assa kathehi\<*<18>*>/, asu- katiïaæ\<*<17>*>/ nÃmà 'ti mayaæ\<*<19>*>/ te\<*<20>*>/ ÃharissÃma, atha pana te tiïen' attho n' atthi, nikkÃraïaæ mà vippalapÅti\<*<21>*>/. RÃjà taæ sutvÃ\<*<22>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ sabbaæ samÃdÃya tiïaæ nikkhippa gacchatÅti. || Ja_IV:142 ||>@ Tattha brahà ti dÅgho, Chatto ti tassa\<*<24>*>/ nÃmaæ, sabbaæ samÃdÃyà 'ti sabbaæ dhanaæ gahetvÃ, tiïaæ nikkhippa gacchatÅti cÃÂisu\<*<25>*>/ tiïaæ pakkhipitvÃ\<*<26>*>/ gato ti dassento evam Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid omit dhanaæ. 2 Bid rÃjaputte. 3 Bid -kÃdisabbaæpa-. 4 Bid kÃrÃpetvÃ. 5 Bid -re. 6 Bi vilapanto pi carati, Bd vilapantÅ vicarati. 7 Cks sakkoci. 8 Bid rÃjÃ. 9 Bi vilapanto. 10 Ck man. 11 Bid imassa. 12 Bid nÃma natthi in the place of ti. 13 Bid kÃtuæ in the place of naæ. 14 Bi vilapallantakÃle, Bd vilapanta-. 15 Cs tiïakiccanti. 16 Cs -kiccaætÅti. 17 Cks -ïan. 18 Ck kathehi corr. to kathesi. 19 Ck mayan. 20 Bid vo. 21 Bi -pasÃti, Bd -pasÅti. 22 Bid taæ sutvà rÃjÃ. 23 Bi ce, Bd ve. 24 Bid tasseva. 25 so all four MSS. 26 Bid nikkhi- >/ #<[page 118]># %<118 IV. CatukkanipÃta. 4. Kokilavagga. (34.)>% Taæ sutvà Bodhisatto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ hoti kattabbaæ appena bahum icchatÃ: sabbaæ sakassa ÃdÃnaæ anÃdÃnaæ\<*<2>*>/ tiïassa cÃ\<*<3>*>/ 'ti. || Ja_IV:143 ||>@ Tass' attho: appena tiïena bahudhanaæ\<*<4>*>/ icchatà evaæ etaæ kattabbaæ hoti, yadidaæ pitu santakattà sakassa dhanassa sabbaæ ÃdÃnaæ agayhÆpakassa\<*<5>*>/ tiïassa ca\<*<6>*>/ anÃdÃnaæ, iti mahÃrÃja so brahà Chatto gahetabbayuttakaæ attano pitu santakaæ dhanaæ gahetvà agahetabbayuttakaæ tiïaæ cÃÂisu\<*<7>*>/ pakkhipitvà gato, tattha kà paridevanà ti. Taæ sutvà rÃjà catutthaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha sÅlavanto tiye sÅlasampannÃbrahmacÃrayo\<*<8>*>/ te evarÆpaæ na kubbanti, bÃlo sÅlani kubbatÅti bÃlo pana durÃcÃro evarÆpÃni attano {anÃcÃrasaækhÃ- tÃni}\<*<9>*>/ karoti, aniccasÅlan ti adhuvena dÅgharattaæ appavattena\<*<10>*>/ sÅlena sa- mannÃgataæ, dussÅlyan ti dussÅlaæ\<*<11>*>/, kiæ paï¬iccaæ karissatÅti eva- rÆpaæ puggalaæ bÃhusaccaparibhÃvitaæ\<*<12>*>/ paï¬iccaæ kiæ karissati kiæ sampÃ- dessati\<*<13>*>/, kiæ nipphattim\<*<14>*>/ ev' assa karissatÅti. Taæ garahanto vatvà tÃya Bodhisattassa kathÃya\<*<15>*>/ nis- soko hutvà dhammena rajjaæ kÃresi. Satthà imaæ desanaæ\<*<16>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà brahà Chatto kuhakabhikkhu ahosi, paï¬itÃmacco pana aham evÃ" ti. BrahÃchattajÃtakaæ\<*<17>*>/. $<7. PÅÂhajÃtaka.>$ Na te pÅÂhan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto a¤¤a- taraæ bhikkhuæ Ãrabbha kathesi. So kira janapadato Jetavanaæ gantvà pattacÅvaraæ paÂisÃmetvà SatthÃraæ vanditvà sÃmaïeradahare pucchi: "Ãvuso SÃvatthiyaæ\<*<18>*>/ ÃgantukabhikkhÆnaæ ke\<*<19>*>/ upakÃrakÃ" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi eso, Cks evekaæ. 2 Cs -nan. 3 Ck mÃ, Cs vÃ, Bid add tattha kà paridevanÃ. 4 Ck bahuæ-. 5 Bi anogeyhapakassa, Bd agaïisakassa. 6 Cks omit ca. 7 so all four MSS. 8 Bi -cariyÃ, Bd -cÃriyo. 9 Bd adds silÃni. 10 Cs appamattena corr. to appavattena, Bid appamattena. 11 Cks dussÅlyaæ. 12 Bid -saccaæ-. 13 Bid omit kiæ. 14 Bid nippattim, Cks vipattim. 15 Bid gÃthÃya. 16 Bid dhammade-. 17 Bid add chaÂaæ. 18 Bid -tthi. 19 Ck keke, Cs Bi kete. >/ #<[page 119]># %< 7. PÅÂhajÃtaka. (337.) 119>% ti. "ùvuso AnÃthapiï¬iko nÃma mahÃseÂÂhi, VisÃkhà nÃma mahÃ- upÃsikà ti, ete bhikkhusaæghassa upakÃrakà mÃtÃpitiÂÂhÃniyÃ\<*<1>*>/" ti. So "sÃdhÆ" 'ti punadivase pÃto va ekabhikkhussa pi apaviÂÂhakÃle AnÃthapiï¬ikassa gharadvÃraæ agamÃsi. Taæ avelÃya\<*<2>*>/ gatattÃ\<*<3>*>/ koci na olokesi. So tato ki¤ci alabhitvà VisÃkhÃya gharadvÃraæ gato. TatrÃpi atipag' eva\<*<4>*>/ gatattà ki¤ci na labhi\<*<5>*>/. So tattha tattha\<*<6>*>/ cari- tvÃ\<*<7>*>/ puna gacchanto\<*<8>*>/ yÃguyà niÂÂhitÃya gato. Puna pi tattha tattha caritvÃ\<*<7>*>/ bhatte\<*<9>*>/ niÂÂhite gato. So vihÃraæ gantvà "dve pi kulÃni assaddhÃni appasannÃn' eva, ime bhikkhÆ `saddhÃni pasannÃnÅti' ka- thentÅti" tÃni\<*<10>*>/ kulÃni\<*<11>*>/ paribhavanto\<*<12>*>/ carati. Ath' ekadivasaæ dhammasabhÃyaæ\<*<13>*>/ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso, asuko kira jÃna- pado bhikkhu atikÃlass' eva kuladvÃraæ gato, bhikkhaæ alabhitvÃ\<*<14>*>/ kulÃni paribhavanto caratÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhik- khave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃyà nÃmÃ" 'ti vutte taæ\<*<15>*>/ pakkosÃpetvà "saccaæ kirÃ\<*<16>*>/" 'ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "kasmà tvaæ\<*<17>*>/ bhikkhu kujjhasi, pubbe anuppanne Buddhe tÃpasÃpi tÃva kuladvÃraæ gatÃ\<*<18>*>/ bhikkhaæ alabhitvà na kujjhiæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto Takka- silÃyaæ sabbasippÃni sikkhitvà aparabhÃge tÃpasapabbajjaæ pabbajito\<*<19>*>/. So Himavante ciraæ vasitvà loïambilasevanat- thÃya BÃrÃïasiæ\<*<20>*>/ patvà uyyÃne vasitvà punadivase nagaraæ bhikkhÃya pÃvisi. Tadà BÃrÃïasi-seÂÂhi saddho hoti pasanno. Bodhisatto "kataraæ kulagharaæ saddhan" ti pucchitvà "seÂ- Âhigharan\<*<21>*>/" ti sutvà seÂÂhino gharadvÃraæ agamÃsi. Tasmiæ khaïe seÂÂhi rÃjupaÂÂhÃnaæ gato. ManussÃpi taæ\<*<22>*>/ na pas- siæsu. So nivattitvà gacchati. Atha naæ seÂÂhi rÃjakulÃ\<*<23>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -pituÂhÃ-. 2 Bid ativelÃya, Cs -ya corr. to -yÃ. 3 Ck hatattÃ, Bi tatthÃ. 4 Cks evaæ, Bi omits va. 5 Bid labhati. 6 Bi tassatattha, Cs omits one tattha. 7 Bid vica-. 8 Bi punÃga-, Bd puna Ãga-. 9 Cks bhante. 10 Bi kÃni tÃni, Bd kiænitÃni. 11 Bi adds hi, Bd ti. 12 Bd paribhÃsanto. 13 Bid add bhikkhÆ. 14 Bid na labhati in the place of alabhitvÃ. 15 Bid add bhikkhuæ. 16 Bid kira bhikkhÆ. 17 Bid omit tvaæ. 18 Bid gantvÃ. 19 Bid pabbaji. 20 Cks -sim. 21 Bid seÂhino gharan 22 Bid naæ. 23 Bid -lato. >/ #<[page 120]># %<120 IV. CatukkanipÃta. 4. Kokilavagga. (34.)>% nivattanto\<*<1>*>/ disvà vanditvà bhikkhÃbhÃjanaæ gahetvà gharaæ\<*<2>*>/ netvà nisÅdÃpetvà pÃdadhovanamakkhaïayÃgukhajjakÃdÅhi\<*<3>*>/ santappetvà antarÃbhatte ki¤ci ki¤ci kÃraïaæ pucchitvà katta- bhattakiccaæ vanditvà ekamantaæ nisinno "bhante amhÃkaæ gharadvÃraæ\<*<4>*>/ Ãgatà nÃma yÃcakà và dhammikasamaïabrÃh- maïà và sakkÃrasammÃnaæ alabhitvà gatapubbà nÃma n' atthi, tumhe pan' ajja\<*<5>*>/ amhÃkaæ dÃrakehi adiÂÂhattà Ãsanaæ và pÃnÅyaæ và pÃdadhovanaæ và yÃgubhattaæ và alabhitvà va gatÃ, ayaæ amhÃkaæ doso, tan no\<*<6>*>/ khamituæ vaÂÂatÅti" vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ khamassu me, etaæ passÃmi accayan ti. || Ja_IV:145 ||>@ Tattha na te pÅÂhamadÃsimhà 'ti pÅÂham pi te na dadÃsimha\<*<8>*>/. Taæ sutvà Bodhisatto dutiyaæ gatham Ãha: @*>/ me appiyam Ãsi ki¤ci, atho pi me Ãsi manovitakko: etÃdiso nÆna kulassa dhammo ti. || Ja_IV:146 ||>@ Tattha nevÃbhisajjÃmÅti n' eva laggÃmi, etÃdiso ti imassa kulassa etÃdiso nÆna bhÃvo\<*<10>*>/, adÃyakavaæso\<*<11>*>/ esa\<*<12>*>/ bhavissatÅti evam\<*<13>*>/ me mano- vitakko uppanno. Taæ sutvà seÂÂhi itarà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ sabb' etaæ nipadÃmase. || Ja_IV:147 ||>@ @*>/ taæ\<*<16>*>/ upaÂÂhahÃma\<*<17>*>/ uttamaæ viya ¤Ãtakan ti. || Ja_IV:148 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid nikkhamanto. 2 Bid gharadvÃraæ. 3 Bid -dhovanatelamakkhaïa-. 4 Bid -re. 5 Cs pana ajja, Bid pana, omitting ajja. 6 Cs tante, Bid taæ no. 7 Ck -riæ, Bd -rÅ. 8 Bi dÃyimha, Bd dÃpayimha. 9 Cks vÃpi. 10 Bid sabhÃvo. 11 Ck ÃdÃ-, Bi na adÃ-, Bd ariyavaæso. 12 Bi ekasa. 13 Bid evaæ. 14 Bid majjaæ. 15 Cs sakkao corr. to sakkaccaæ, Bi sakkaccaæ, Bd saccaæ. 16 Bid omit taæ. 17 Bid upatiÂhÃma. >/ #<[page 121]># %< 8. ThusajÃtaka. (338.) 121>% Tattha dhammo ti sabhÃvo, pitapitÃmaho ti pitunna¤\<*<1>*>/ ca pitÃ- mahÃna¤ ca santako, udakan ti pÃdadhovanaudakaæ, pajjan\<*<2>*>/ ti pÃdamak- khaïaæ\<*<3>*>/, sabbetan ti sabbaæ etaæ, nipadÃmase ti nikÃrapakÃrà upasaggà dÃmase ti attho, pamÃdÃ\<*<4>*>/ ti vuttaæ hoti, iminà yÃva sattamà kulaparivaÂÂà dÃyakavaæso va\<*<5>*>/ amhÃkaæ vaæso ti dasseti, uttamaæ viya ¤Ãtakan ti mÃtaraæ viya ca\<*<6>*>/ pitaraæ viya ca mayaæ dhammikaæ\<*<7>*>/ samaïaæ và brÃhmaïaæ và disvà sakkaccaæ sahatthena upaÂÂhahÃmà 'ti attho. Bodhisatto pana katipÃhaæ BÃrÃïasiseÂÂhino dhammaæ desento tattha vasitvà puna Himavantam eva gantvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattesi\<*<8>*>/. Satthà imaæ desanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samo- dhÃnesi: (SaccapariyosÃne so\<*<9>*>/ bhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà BÃrÃïasiseÂÂhi ùnando ahosi\<*<10>*>/, tÃpaso\<*<11>*>/ aham evÃ" 'ti. PÅÂha- jÃtakaæ\<*<12>*>/. $<8. ThusajÃtaka.>$ Viditaæ thusan ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viharanto AjÃtasattukumÃraæ\<*<13>*>/ Ãrabbha kathesi. Tasmiæ kira mÃtukuc- chigate tassa mÃtu KosalarÃjadhÅtÃya BimbisÃrara¤¤o dakkhiïajannu- lohitaæ pivanadohaÊo uppajjitvà thaddho\<*<14>*>/ ahosi. Sà paricÃrikÃhi pucchità tÃsaæ tam atthaæ arocesi. RÃjÃpi sutvà nemittike\<*<15>*>/ pakko- sÃpetvà "deviyà kira evarÆpo dohaÊo uppanno, tassa\<*<16>*>/ kà nipphattÅti\<*<17>*>/" pucchi. Nemittakà "deviyà kucchismiæ\<*<18>*>/ nibbatto\<*<19>*>/ satto tumhe mÃretvà rajjaæ gaïhissatÅti" Ãhaæsu. RÃjà "sace\<*<20>*>/ mama putto maæ mÃretvà rajjaæ gaïhissati ko ettha doso" ti dakkhiïajannuæ\<*<21>*>/ sat- thena phÃlÃpetvÃ\<*<22>*>/ lohitaæ suvaïïataÂÂakena\<*<23>*>/ gÃhÃpetvà deviyà pÃ- yesi. Sà cintesi: "sace mama kucchiyaæ nibbatto putto pitaraæ mÃressati kiæ\<*<24>*>/ me tenÃ" 'ti sà gabbhapÃtanatthaæ\<*<25>*>/ kucchiæ mad- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid pitÆ-. 2 Bi majhan, Bd majjan. 3 Bid -ïatelaæ. 4 so Cks for padÃmÃ? Bid paraæ dadÃmÃ. 5 Bd ca, Bi omits va. 6 Bid omit ca. 7 Cks Bd -ka. 8 Bi nippattitvÃ, Bd nippattetvÃ, both add brahmalokaparÃyano ahosi. 9 Bd omits so. 10 satthà - - - ahosi wanting in Bi. 11 Bid add pana. 12 Bi piï¬a-, Bd pita-, both add sattamaæ. 13 Bid -sattuæ, Cks -ram. 14 Bi bandho, Bd uppanno in the place of uppajjitvà thaddho. 15 Bid -ttake. 16 Bd tassÃ. 17 all four MSS. nippa-. 18 Bid -imhi. 19 Bid -tta. 20 Bid add esa. 21 Cks -jattuæ, Bid -jÃïuæ. 22 phalÃp-, Cs phalÃp- corr. to phÃ-, Bid phÃletvÃ. 23 Ck -taï¬akena, Cs -taddhakena, Bi -vaÂÂakena. 24 Bid kiæ. 25 Bid -naæ. >/ #<[page 122]># %<122 IV. CatukkanipÃta. 4. Kokilavagga. (34.)>% dÃpeti\<*<1>*>/ sedÃpeti\<*<2>*>/. RÃjà ¤atvà taæ pakkosÃpetvà "bhadde, mayhaæ kira putto maæ mÃretvà rajjaæ gaïhissati\<*<3>*>/, na kho panÃhaæ ajarÃ- maro, puttamukhaæ me passituæ\<*<4>*>/ dehi, mà ito pabhuti evarÆpaæ kammaæ\<*<5>*>/ akÃsÅti" Ãha. Sà tato paÂÂhÃya uyyÃnaæ gantvà kucchiæ maddÃpeti\<*<1>*>/. RÃjà ¤atvà tato paÂÂhÃya uyyÃnagamanaæ\<*<6>*>/ nivÃresi. Sà paripakkagabbhÃ\<*<7>*>/ puttaæ vijÃyi. NÃmagahaïadivase c' assa ajÃtass' eva\<*<8>*>/ pitusattubhÃvato AjÃtasattukumÃro\<*<9>*>/ tv-eva nÃmam ka- riæsu\<*<10>*>/. Tasmiæ kumÃraparihÃrena va¬¬hante\<*<11>*>/ Satthà ekadivasaæ pa¤casatabhikkhuparivuto ra¤¤o nivesanaæ gantvà nisÅdi\<*<12>*>/. RÃjà Buddha-pamukhaæ bhikkhusaæghaæ païÅtena khÃdaniyena\<*<13>*>/ bhojani- yena parivisitvà SatthÃraæ vanditvà dhammaæ suïanto nisÅdi. Tas- miæ khaïe kumÃraæ maï¬etvà ra¤¤o adaæsu. RÃjà balavasinehen' eva\<*<14>*>/ puttaæ gahetvà Ærumhi nisÅdÃpetvà puttagatena pemena puttam eva mamÃyanto dhammaæ na\<*<15>*>/ suïÃti. Satthà tassa pamÃdaæ\<*<16>*>/ ¤atvà "mahÃrÃja pubbe rÃjÃno putte ÃsaækamÃnà paÂicchanne kÃretvà `am- hÃkaæ accayena nÅharitvà rajje patiÂÂhÃpeyyÃthÃ' 'ti ÃïÃpesun" ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto TakkasilÃyaæ disÃpÃmokkho Ãcariyo hutvà bahÆ rÃjakumÃre ca brÃhmaïakumÃre ca sippaæ vÃcesi. BÃrÃïasi- ra¤¤o pi putto soÊasavassakÃle tassa santikaæ gantvà tayo vede\<*<17>*>/ sabbasippÃni ca uggaïhitvà paripuïïasippo Ãcariyaæ Ãpucchi. Acariyo aÇgavijjÃvasena taæ olokento "imassa put- taæ nissÃya antarÃyo pa¤¤Ãyati\<*<18>*>/, tam ahaæ attano ÃnubhÃvena harissÃmÅti\<*<19>*>/" cintetvà catasso gÃthà bandhitvà rÃjakumÃrassa adÃsi eva¤ ca pana vadesi\<*<20>*>/: "tÃta, {paÂhamaæ} gÃtham rajje patiÂÂhÃya tava puttassa soÊasavassakÃle bhattaæ bhu¤janto\<*<21>*>/ vadeyyÃsi, dutiyaæ mahÃupaÂÂhÃnakÃle, tatiyaæ pÃsÃdaæ\<*<22>*>/ abhirÆhamÃno sopÃnasÅse ÂhatvÃ, catutthaæ vÃsaghare\<*<23>*>/ siri- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -si. 2 Bi bhesajjaæ tÃpesi, Bd bhÂÃpeti. 3 Bid -tÅti. 4 Bid passituæ me. 5 Cks kammam. 6 Bid -naæga-. 7 Cks -kkÃga-, Bi ïaæ puïïagabbhaæ, Bd paripuïïagabbhÃ. 8 Bd jÃtasseva. 9 Bid omit kumÃro. 10 Bid nÃmamakaæsu. 11 Cks va¬¬hento, Bd va¬hante. 12 tasmiæ - - - nisÅdi wanting in Bi. 13 Bid -niya. 14 Bid -sinnehena. 15 Bid na dhammaæ. 16 Bid -dabhÃvaæ. 17 Bid add ca. 18 Bid -yissati. 19 Bd niha-. 20 Bi pana taæ Âhapesi, Bd pana taæ vavatthapesi. 21 Bi add va. 22 Cks -dam. 23 Bid sayana. >/ #<[page 123]># %< 8. ThusajÃtaka. (338.) 123>% gabbaæ pavisanto ummÃre ÂhatvÃ" ti. So "sÃdhÆ" 'ti sam- paticchitvà Ãcariyaæ vanditvà gato\<*<1>*>/, uparajje\<*<2>*>/ patiÂÂhÃya pitu accayena rajje patiÂÂhÃsi. Tassa putto soÊasavassakÃle ra¤¤o uyyÃnakÅÊÃdÅnaæ atthÃya nikkhamantassa sirivibhavaæ\<*<3>*>/ disvà pitaraæ\<*<4>*>/ mÃretvÃ\<*<5>*>/ rajjaæ gahetukÃmo hutvà attano upaÂÂhÃ- kÃnaæ kathesi. Te "sÃdhu deva, mahallakakÃle laddhena issariyena ko\<*<6>*>/ attho, yena kenaci upÃyena rÃjÃnaæ mÃretvà rajjaæ gaïhituæ vaÂÂatÅti" vadiæsu. KumÃro "visaæ khÃdÃ- petvà mÃressÃmÅti" pitarà saddhiæ sÃyamÃsaæ bhu¤janto visaæ gahetvÃ\<*<7>*>/ nisÅdi. RÃjà bhattapÃtiyaæ bhatte\<*<8>*>/ Ãraddhe yeva paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha viditan ti kÃÊavaddale\<*<9>*>/ pi andhakÃre undurÃnaæ thuso thusa- bhÃvena taï¬ulo\<*<10>*>/ ca taï¬ulabhÃvena vidito pÃkaÂo yeva\<*<11>*>/, idha pana liÇgavi- pallÃsavasena\<*<12>*>/ thusaæ viditaæ taï¬ulan ti vuttaæ, khÃdare ti thusaæ vaj- jetvà taï¬ulam eva khÃdanti, idaæ vuttaæ hoti: tÃta kumÃra yathà undurÃnaæ andhakÃre pi thuso thusabhÃvena taï¬ulo taï¬ulabhÃvena pÃkaÂo te thusaæ vajjetvà taï¬ulam eva khÃdanti evam evaæ mama pi tava visaæ gahetvà ni- sinnabhÃvo pÃkaÂo ti. KumÃro "¤Ãto 'mhÅti" bhÅto bhattapÃtiyaæ visaæ upane- tuæ\<*<13>*>/ avisahitvà uÂÂhÃya rÃjÃnaæ vanditvà gato\<*<14>*>/. So\<*<15>*>/ tam atthaæ attano upaÂÂhÃkÃnaæ Ãrocetvà "ajja tÃv' amhi ¤Ãto, idÃni kathaæ mÃressÃmÅti" pucchi. Te tato paÂÂhÃya uyyÃne paÂicchannà hutvà nikaïïikavasena\<*<16>*>/ mantayamÃnà "atth' eko upÃyo, khaggaæ sannayhitvÃ\<*<17>*>/ mahÃupaÂÂhÃnaæ\<*<18>*>/ gatakÃle amaccÃnaæ antare Âhatvà ra¤¤o pamattabhÃvaæ ¤atvà khag- gena paharitvà mÃretuæ vaÂÂatÅti" vavatthapesuæ. KumÃro "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà mahÃupaÂÂhÃnakÃle\<*<19>*>/ sannaddha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid tato. 2 Bid op-. 3 Cks -va¤ca. 4 Cks -ram. 5 Cks mÃressÃmi. 6 Cks omit ko. 7 Bid add na. 8 Bi bhuddena, Bd bhutte 9 Bi kÃlabaddaæle, Bd kÃle vikÃle. 10 Cks -le, Bd -lÃ. 11 Bid omit yeva. 12 Bid -llÃsena. 13 Bid pÃtetuæ. 14 Bid tato palÃyi. 15 Bid omit so. 16 Ck nikaïaka-, Cs kanaka- corr. to nikaïïika-, Bid nikk-. 17 Cks sannihitvÃ, Bi sanhayitvÃ. 18 Bid -na. 19 Cks -ÂÂhÃkakÃle, Bi upaÂhÃnaækÃ-. >/ #<[page 124]># %<124 IV. CatukkanipÃta. 4. Kokilakavagga. (34.)>% khaggo\<*<1>*>/ gantvà ito c' ito ca\<*<2>*>/ ra¤¤o paharaïokÃsaæ upadhÃ- resi\<*<3>*>/. Tasmiæ khaïe rÃjà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ mantaïÃ\<*<5>*>/ ara¤¤asmiæ yà ca gÃme nikaïïikÃ\<*<6>*>/ ya¤\<*<7>*>/ c' etaæ iti c' Åti ca\<*<8>*>/ etam pi viditaæ mayà ti. || Ja_IV:150 ||>@ Tattha ara¤¤asmin ti uyyÃne, nikaïïikÃ\<*<9>*>/ ti kaïïamÆle mantaïÃ\<*<10>*>/, ya¤\<*<11>*>/ cetaæ\<*<12>*>/ iti cÅti cÃ\<*<13>*>/ 'ti ya¤ ca etaæ idÃni mama paharaïokÃsapari- yesanaæ\<*<14>*>/, idaæ vuttaæ hoti: tÃta kumÃra, yà esà tava attano upaÂÂhÃkehi saddhiæ uyyÃne ca gÃme ca nikaïïikÃ\<*<15>*>/ mantaïÃ\<*<16>*>/ ya¤ c' etaæ idÃni mama maraïatthÃya\<*<17>*>/ iti c' Åti ca\<*<18>*>/ kÃraïaæ\<*<19>*>/ etam pi\<*<20>*>/ sabbaæ mayà ¤Ãtan ti. KumÃro "jÃnÃti me veribhÃvaæ pitÃ" ti\<*<21>*>/ palÃyitvà upaÂ- ÂhÃkÃnaæ Ãrocesi. Te sattaÂÂhadivase atikkamitvà "kumÃra na te pitÃ\<*<21>*>/ veribhÃvaæ jÃnÃti, takkamattena tvaæ evaæ- sa¤¤Å ahosi, mÃrehi nan" ti vadiæsu. So ekadivasaæ khaggaæ gahetvà sopÃnamatthake\<*<22>*>/ gabbhe aÂÂhÃsi. RÃjà sopÃnamat- thake\<*<22>*>/ Âhito tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ti. || Ja_IV:151 ||>@ Tattha dhammenà 'ti sabhÃvena, puttassa makkaÂo ti pità makkaÂo puttassa makkaÂapotassa\<*<24>*>/, idaæ vuttaæ hoti: yathà ara¤¤e jÃto makkaÂo attano yÆthapariharaïaæ Ãsaækanto taruïassa makkaÂapotakassa\<*<24>*>/ dantehi phalaæ chinditvà purisabhÃvaæ nÃseti tathà tava pi\<*<25>*>/ atirajjakÃmassa phalÃni uppÃ- ÂetvÃ\<*<26>*>/ purisabhÃvaæ nÃsessÃmÅti. KumÃro "gaïhÃpetukÃmo maæ pitÃ" ti bhÅto palÃyitvà "pitarà maæ\<*<27>*>/ santajjito" ti upaÂÂhÃkÃnaæ Ãrocesi. Te ad- dhamÃsamatte\<*<28>*>/ vÅtivatte "kumÃra, sace taæ rÃjà jÃneyya ettakaæ kÃlaæ nÃdhivÃseyya, takkamattena tayà kathitaæ\<*<29>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add hutvÃ. 2 Cks ito ci. 3 Bid -ti. 4 Cks sÃ. 5 Bid -nÃ. 6 Cs nikanni- corr. to nikaïïi-, Bd nikk-, Bi nikkammikÃ. 7 Cks yÃ. 8 Bi iti cinti ca, Bd iti cintitaæ. 9 Ck -kanni-, Bi nikk-. 10 Ck mantÃïïÃ, Cs mantÃnna corr. to mantÃïïÃ, Bid mantanÃ. 11 Cks ya. 12 Ck cenaæ, Cs cenaæ corr. to cetaæ, Bi cetabbaæ. 13 Bi ti cinti ta, Bd iti cintitaæ. 14 Bi -kÃsampa-, Bd -kÃsaæ pa-. 15 Bid nikk-. 16 Ck Bid -nÃ. 17 Bi haraïattÃya, paharaïatthÃya. 18 Bid iti cintitaæ. 19 Bi omits kÃraïaæ. 20 Cks -vam, Bid etaæ, omitting pi. 21 Bid add tato. 21 Bid pità na te. 22 Cs -na- corr. to -ïa-, Bid -ïa-. 23 Bid acchindÃ. 24 Bid -takassa. 25 Bid tvaæ in the place of tavapi. 26 Bid uppÃtÃpetvÃ. 27 so Ck Bid instead of haæ? Cs pitarampi. 28 Bid a¬ha-. 29 Cks -tanti. >/ #<[page 125]># %< 8. ThusajÃtaka. (338.) 125>% mÃrehi nan" ti vadiæsu. So ekadivasaæ khaggaæ gahetvà uparipÃsÃde sirisayanaæ pavisitvà "Ãgacchantam eva naæ paharissÃmÅti\<*<1>*>/" heÂÂhà pallaæke nipajji\<*<2>*>/. RÃjà bhuttasÃya- mÃso parijanaæ uyyojetvà "nipajjissÃmÅti" sirigabbhaæ pavi- sitvÃ\<*<3>*>/ ummÃre Âhatvà catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ va sÃsape yo p' Ãyaæ heÂÂhato seti etam pi viditaæ\<*<5>*>/ mayà ti. || Ja_IV:152 ||>@ Tattha parisappasÅti\<*<6>*>/ bhayena ito c' ito ca hosi\<*<7>*>/ sÃsape ti sÃsa- pakkhette, yo pÃyan ti yo pi ayaæ, idaæ vuttaæ hoti: yam pi etaæ\<*<8>*>/ sÃsa- pavanaæ\<*<9>*>/ paviÂÂhakÃïaeÊako\<*<10>*>/ viya bhayena ito c' ito ca saæsappasi paÂhamaæ visaæ gahetvÃ\<*<11>*>/ Ãgato si\<*<12>*>/ dutiyaæ khaggena paharitukÃmo hutvà Ãgato si tatiyaæ khaggaæ ÃdÃya sopÃnamatthake\<*<13>*>/ ÂhatvÃ\<*<14>*>/ aÂÂhÃsi idÃni maæ\<*<15>*>/ mÃres- sÃmÅti heÂÂhà sayane nipanno si sabbam etaæ jÃnÃmi, na taæ\<*<16>*>/ idÃni lajjÃmi\<*<17>*>/, gahetvà rÃjÃïaæ kÃremÅti\<*<18>*>/, evaæ tassa ajÃnantass' eva sà gÃthà taæ\<*<19>*>/ atthaæ\<*<20>*>/ dÅpeti\<*<21>*>/. KumÃro "¤Ãto 'mhi pitarÃ, idÃni maæ nÃsessatÅti" bha- yappatto\<*<22>*>/ heÂÂhà sayanà nikkhamitvà khaggaæ ra¤¤o pÃda- mÆle cha¬¬etvÃ\<*<23>*>/ "khamÃhi me devÃ" 'ti pÃdamÆle udarena\<*<24>*>/ nipajji. RÃjà "na mayhaæ koci\<*<25>*>/ kammaæ jÃnÃtÅti tvaæ cin- tesÅti" taæ tajjetvà saækhalikabandhanena bandhÃpetvà kÃra- ïagharaæ\<*<26>*>/ pavesetvÃ\<*<27>*>/ Ãrakkhaæ Âhapesi. Tadà rÃjà Bodhi- sattassa guïaæ sallakkhesi. Tato\<*<28>*>/ aparabhÃge kÃlam akÃsi. Tassa sarÅrakiccaæ katvà kumÃraæ bandhanÃgÃrà nÅharitvà rajje patiÂÂhÃpesuæ. Satthà imaæ desanaæ\<*<29>*>/ Ãharitvà "evaæ mahÃrÃja porÃïaka- rÃjÃno Ãsaækitabbayuttakaæ ÃsaækantÅti" imaæ\<*<30>*>/ kÃraïaæ kathesi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs pari- corr. to pahari-, Bid mÃressÃmi. 2 Bid nisÅdi. 3 Bid -santo. 4 Bi ajakÃro, Bd ajjakÃro. 5 Ck -tam. 6 Cks -tÅti. 7 Bi sappesi, Bd sappeti. 8 Bi yathà pÅyanti. etaæ tvaæ, Bd yaæ pi etaæ tvaæ. 9 Cks -na, Bi sÃsapÃnaæ. 10 Ck -kÃna elako, Bi -kÃle eÊako, Bd -kà elakÃ. 11 Cks add kÃ. 12 Bi ÃlamÃsi, Bd agamÃsi. 13 Cs -na- corr. to -ïa-, Bid -ïa-. 14 Bid omit ÂhatvÃ. 15 Cks mam, Bi taæ. 16 Bid tvaæ. 17 Bid visajjÃmi. 18 Bid kÃrÃpessÃmiti. 19 Ck Bid repeat taæ. 20 Bd repeats atthaæ. 21 Cks dÅpenti. 22 Bi adds se, Bd so. 23 Bid chaÂÂetvÃ. 24 Bid urena. 25 Cks keci. 26 Ck kÃraïatthagharaæ, Cs kÃraïatthagha- corr. to kÃraïagha-, Bid bandhanÃgharaæ. 27 Bid pavesÃpetvÃ. 28 Bid so. 29 Bid dhammade-. 30 Cs idaæ. >/ #<[page 126]># %<126 IV. CatukkanipÃta. 4. Kokilakavagga. (34.)>% evaæ kathento pi rÃjà n' eva sallakkhesi. SatthÃ\<*<1>*>/ jÃtakaæ samo- dhÃnesi: "Tadà TakkasilÃyaæ disÃpÃmokkho Ãcariyo aham evÃ\<*<2>*>/" 'ti. ThusajÃtakaæ\<*<3>*>/. $<9. BÃverujÃtaka.>$ Adassanena morassà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto hatalÃbhasakkÃre titthiye Ãrabbha kathesi. Titthiyà hi anuppanne Buddhe lÃbhino ahesuæ uppanne pana\<*<4>*>/ hatalÃbhasakkÃrà suriyuggamane khajjopanakà viya jÃtÃ. Tesaæ\<*<5>*>/ pavattiæ Ãrabbha\<*<6>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi yÃva guïavantà na uppajjanti tÃva nigguïà lÃbhaggayasaggappattÃ\<*<7>*>/ ahesuæ, guïa- vantesu pana uppannesu nigguïà hatalÃbhasakkÃrà jÃtÃ" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjam kÃrente Bodhisatto morayoniyaæ nibbattitvà vuddhim\<*<8>*>/ anvÃya so- bhaggappatto ara¤¤e vicari. Tadà ekacce vÃïijà disÃkÃkaæ gahetvà nÃvÃya BÃveruraÂÂhaæ agamaæsu\<*<9>*>/. Tasmiæ\<*<10>*>/ kira kÃle BÃveruraÂÂhe sakuïà nÃma n' atthi. ùgatÃgatÃ\<*<11>*>/ raÂÂha- vÃsino taæ kÆpagge\<*<12>*>/ nisinnaæ disvà "passath' imassa chavi- vaïïaæ galapariyosÃnaæ mukhatuï¬akaæ maïiguÊakasadisÃni\<*<13>*>/ akkhÅnÅti" kÃkam eva pasaæsitvà te vÃïijake\<*<14>*>/ Ãhaæsu: "imaæ ayyo\<*<15>*>/ sakuïaæ amhÃkaæ detha\<*<16>*>/, amhÃkaæ hi\<*<17>*>/ iminà attho\<*<18>*>/, tumhe attano raÂÂhe a¤¤aæ labhissathÃ" 'ti. "Tena hi mÆ- lena\<*<19>*>/ gaïhathÃ" 'ti. "KahÃpaïena\<*<20>*>/ no dethÃ" 'ti. "Na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits evaæ mahÃrÃja - - - satthÃ. 2 Bid eva sammÃsambuddho. 3 Bid add aÂhamaæ. 9. Cfrõinayeff in Melanges Asiatiques tires du Bulletin de l'Acad. de St. Petersbourg. Tom. VI.p. 591. (Cp). 4 Bid add buddhe. 5 Bid add taæ. 6 Bid add bhikkhÆ. 7 Cs omits yasagga. 8 Bid vu¬hiæ. 9 Bid Ãg-. 10 Csp add ca. 11 Cks -te. 12 Bi sakuïapacchike, Bd pa¤care. 13 Ck -gulaka-, Cs -gulaka- corr. to -guÊaka-, Bd maïigulasadisÃni, Bi maïikuï¬alasa-. 14 Ckp vÃni-, Cs vÃni- corr. to vÃïi-. 15 Cs ayye, Cp Bid ayya. 16 Cksp dethÃti. 17 Ck -kamhi, Cs -kammi, Cp -kampi. 18 Cksp add ti. 19 Bi -lehi. 20 Bd pa¤cakahÃ-. >/ #<[page 127]># %< 9. BÃverujÃtaka. (339.) 127>% demÃ" 'ti. Anupubbena va¬¬hetvà "satena dethÃ" 'ti vutte "amhÃkaæ esa bahÆpakÃro, tumhehi pana saddhiæ mettÅ\<*<1>*>/ hotÆ" ti kahÃpaïasataæ gahetvà adaæsu. Te taæ gahetvÃ\<*<2>*>/ suvaïïapa¤jare pakkhipitvà nÃnappakÃrena macchamaæsena c' eva\<*<3>*>/ phalÃphalena\<*<4>*>/ ca paÂijaggiæsu. A¤¤esaæ sakuïÃnaæ avijjamÃnaÂÂhÃne\<*<5>*>/ dasahi asaddhammehi samannÃgato kÃko lÃbhaggayasaggappatto ahosi. PunavÃre te vÃïijà ekaæ ma- yÆrarÃjÃnaæ\<*<6>*>/ gahetvà yathà accharÃsaddena\<*<7>*>/ vassati\<*<8>*>/ pÃïip- pahÃrasaddena\<*<9>*>/ naccati evaæ sikkhÃpetvà BÃveruraÂÂhaæ agamaæsu. So mahÃjane sannipatite nÃvÃya dhure Âhatvà pakkhe vidhÆnitvÃ\<*<10>*>/ madhurassaraæ nicchÃretvà nacci. Ma- nussà taæ disvà somanassajÃtà "etaæ ayyo\<*<11>*>/ sobhaggappat- taæ\<*<12>*>/ susikkhitasakuïarÃjÃnaæ\<*<13>*>/ amhÃkaæ dethÃ" 'ti Ãhaæsu. "Amhehi {paÂhamaæ} kÃko ÃnÅto, taæ gaïhittha, idÃni etaæ morarÃjÃnaæ ÃnÃyimha, etam\<*<14>*>/ pi yÃcatha, tumhÃkaæ raÂÂhe sakuïÃnaæ\<*<15>*>/ nÃma gahetvà Ãgantuæ na sakkÃ\<*<16>*>/" ti. "Hotu ayyo\<*<17>*>/, attano raÂÂhe a¤¤aæ labhissatha, imaæ no de- thÃ" 'ti mÆlaæ va¬¬hetvà sahassena gaïhiæsu. Atha naæ sattaratanavicitte pa¤jare Âhapetvà macchamaæsaphalÃphalehi c' eva madhulÃjasakkharÃpÃnakÃdÅhi ca paÂijaggiæsu. Ma- yÆrarÃjà lÃbhaggayasaggappatto jÃto. TassÃgatakÃlato paÂ- ÂhÃya kÃkassa lÃbhasakkÃro parihÃyi, koci\<*<18>*>/ naæ oloketum pi\<*<19>*>/ na icchati\<*<20>*>/. KÃko khÃdaniyabhojaniyaæ alabhÃmÃno kÃkà 'ti vassanto gantvà ukkÃrabhÆmiyaæ otari. Satthà dve vatthÆni ghaÂetvà abhisambuddho hutvà imà gÃthà abhÃsi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cksp mettiæ, Bid metti. 2 Bd netvÃ. 3 Bid omit ceva. 4 Bid -lehi. 5 Cp -ne ÂhÃne. 6 Bid morarÃ- 7 Cs -ra-. 8 Cks naccati vassati. 9 Cks pÃni-. 10 Ck vÅdhu-, Cp vidhu-, Bi vadhÆ-, Bd pakkhÃranitvÃ. 11 Bid ayyÃ. 12 Ck -tto, Cs -tto corr. to -ttaæ. 13 Bid -taæsa-. 14 Ckp evam, Cs evam corr. to etam. 15 Bi -ïÃ, Cks -ïÃnaæ. 16 Bid sakkotÅ. 17 Cs ayye, Bd ayyÃ. 18 Bid add pi. 19 Bid -tuæ, omitting pi. 20 Ck icchiti, Bid icchi. >/ #<[page 128]># %<128 IV. CatukkanipÃta. 4. Kokilavagga. (34.)>% @@ @*>/. || Ja_IV:154 ||>@ @*>/ samaïabrÃhmaïe. || Ja_IV:155 ||>@ @*>/ ti. || Ja_IV:156 ||>@ Tattha sikhino\<*<3>*>/ ti sikhÃya samannÃgatassa, ma¤jubhÃïino ti ma- dhurasarassa, apÆjesun ti pÆjayiæsu\<*<4>*>/, tattha\<*<5>*>/ phalena cà 'ti nÃnappa- kÃrena\<*<6>*>/ phalÃphalena ca\<*<7>*>/, BÃverumÃgato ti\<*<8>*>/ BÃveruraÂÂhaæ\<*<9>*>/ Ãgato, BÃverun ti pi pÃÂho, ahÃyathà ti parihÅno\<*<10>*>/, dhammarÃjà ti navahi lokuttara- dhammehi parisaæ ra¤jetÅti dhammarÃjÃ, pabhaækaro ti sattalokasaækhÃra- lokesu\<*<11>*>/ Ãlokassa katattÃ\<*<12>*>/, sarasampanno ti brahmassarena samannÃgato, dhammamadesayÅti catusaccadhammaæ pakÃsesÅti\<*<13>*>/. Imà catasso gÃthà bhÃsitvÃ\<*<14>*>/ jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà kÃko NigaïÂho NÃthaputto\<*<15>*>/ ahosi, morarÃjÃ\<*<16>*>/ aham evÃ\<*<17>*>/" 'ti. BÃverujÃtakaæ\<*<18>*>/. $<10. VisayhajÃtaka.>$ AdÃsi dÃnÃnÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto AnÃ- thapiï¬ikaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà KhadiraÇgÃrajÃtake\<*<19>*>/ vitthÃritam eva. Idha pana Satthà AnÃthapiï¬ikaæ Ãmantetvà "po- rÃïakapaï¬itÃ\<*<20>*>/ gahapati `dÃnaæ mà adÃsÅti\<*<21>*>/' ÃkÃse Âhatvà vÃren- taæ Sakkaæ devarÃjÃnaæ\<*<22>*>/ paÂibÃhitvà dÃnaæ dadiæsu\<*<23>*>/ yevÃ" ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto asÅtikoÂidhanavibhavo\<*<24>*>/ Visayho\<*<25>*>/ nÃma seÂÂhi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck abhÃ-, Cs abhÃ- corr. to ahÃ-. 2 Csp Bd puthu. 3 vÃyasassa - - - sikhino wanting in Bi. 4 Bid apÆ-. 5 Bid add maæsena ca. 6 Bid add maæsena; Ckp -kÃrakena. 7 Cks ma. 8 Cks gamà si in the place of bÃverumÃgato ti. 9 Bid -raÂhe. 10 Cs -ne, Bd -nÃ. 11 Bi sattaokÃsalokasaÇkhÃralokesu, Bd sattaloka saÇkhÃralokaokÃsalokesu. 12 Bi adds yà pabhaÇkaro, Bd pabhaÇkaro. 13 Bid -tÅti, Ck -sÅ iti, Cs -si iti. 14 Bid -setvÃ. 15 Bi nada-, Bd nÃÂa-. 16 Bi moro-, Bid add pana. 17 Bid eva sammÃsambuddho. 18 Bid add navamaæ. 19 Bid khadiraÇgajÃ-. 20 Bid -tÃpi. 21 Bid dÃnaæ adaæsÆti vatvÃ. 22 Bid devÃnamindaæ. 23 Bid adaæsu. 24 Cs Bid omit dhana. 25 Bi viseyyo. >/ #<[page 129]># %< 10. VisayhajÃtaka. (340.) 129>% hutvà pa¤cahi sÅlehi samannÃgato dÃnajjhÃsayo dÃnÃbhirato ahosi. So catÆsu nagaradvÃresu nagaramajjhe nivesanadvÃre ti\<*<1>*>/ chasu ÂhÃnesu dÃnasÃlÃ\<*<2>*>/ kÃretvÃ\<*<3>*>/ dÃnaæ pavattesi, divase di- vase chasatasahassÃni nikkhamanti\<*<4>*>/, Bodhisattassa ca yÃca- kÃna¤\<*<5>*>/ ca ekasadisam\<*<6>*>/ eva bhattaæ hoti. Tassa JambudÅpaæ unnaægalaæ katvà dÃnaæ dadato dÃnÃnubhÃvena Sakkabha- vanaæ\<*<7>*>/ kampi, devara¤¤o paï¬ukambalasilÃsanaæ uïhÃkÃraæ dassesi. Sakko "ko nu kho maæ ÂhÃnà cÃvetukÃmo" ti upa- dhÃrento mahÃseÂÂhiæ disvà "ayaæ Visayho\<*<8>*>/ ativiya pattha- ritvà sakala-JambudÅpaæ unnaægalaæ katvÃ\<*<9>*>/ dÃnaæ deti, iminà dÃnena maæ\<*<10>*>/ cÃvetvà sayaæ Sakko bhavissati ma¤¤e, dhanam assa nÃsetvà etaæ daliddaæ\<*<11>*>/ katvà yathà dÃnaæ na deti tathÃssa kÃressÃmÅti\<*<12>*>/" cintetvà sabbaæ\<*<13>*>/ dhanadha¤- ¤aæ\<*<14>*>/ telamadhuphÃïitÃdiæ\<*<15>*>/ antamaso dÃsakammakaraporisam pi antaradhÃpesi\<*<16>*>/. DÃnavyÃvaÂà Ãgantvà "sÃmi dÃnaggaæ pacchannaæ\<*<17>*>/, thapitaÂhapitaÂÂhÃne ki¤ci na passÃmÃ" 'ti Ãrocayiæsu. "Ito paribbayaæ Ãharatha, mà dÃnaæ pacchindathÃ" 'ti bhariyaæ pakkosÃpetvà "bhadde dÃnaæ pavattÃpehÅti" Ãha. Sà sakalagehaæ\<*<18>*>/ vicinitvà a¬¬hamÃsakamattam pi adisvà "ayya, amhÃkaæ nivatthavatthaæ\<*<19>*>/ Âhapetvà a¤¤aæ ki¤ci na passÃmi, sakalagehaæ tucchan" ti Ãha. Sattaratanagabbhesu dvÃraæ vivarÃpetvà na ki¤ci addasaæsu\<*<20>*>/, seÂÂhi¤ ca bhariya¤ ca Âhapetvà a¤¤e\<*<21>*>/ dÃsakammakarÃpi\<*<22>*>/ na pa¤¤Ãyiæsu. Puna MahÃsatto bhariyaæ Ãmantetvà "bhadde, na sakkà dÃnaæ pacchindituæ, sakalanivesanaæ vicinitvà ki¤ci upadhÃrehÅti" Ãha. Tasmiæ khaïe eko tiïahÃrako asita¤ c' eva kÃja¤ ca tiïabandhanarajju¤ ca dvÃrantare cha¬¬etvà palÃyi. SeÂÂhi- bhariyà naæ\<*<23>*>/ disvà "sÃmi imaæ Âhapetvà a¤¤aæ na passÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit ti, Bid attanodvÃre ti. 2 Bid -lÃyo. 3 Bd kÃrÃpetvÃ. 4 Bid nikkhamitvà adÃsi. 5 Bid vaïibhakayÃ- 6 Ck ekadivasam 7 Bid sakkabha-. 8 Bi vesegho. 9 Bid kÃrento. 10 Ck ma¤. 11 Cs dali- corr. to dali-. 12 Bid tathà karissÃmÅti. 13 Cs Bid sabba. 14 Bid -¤¤a. 15 Ck talaæ-, Bid -tasakkarÃdÅni. 16 Bid add tadÃ. 17 Bd pacchi-. 18 Cs sakagehaæ, Bi sakagehi, Bd sakalagehe. 19 Ck nivatta-, Bi nivattavattaæ, Bd nivatthavattaæ. 20 Bi addesa, Bd addassa. 21 Cks a¤¤o. 22 Bid -karadÃsÃpi 23 Bid taæ. >/ #<[page 130]># %<130 IV. CatukkanipÃta. 4. Kokilavagga. (34.)>% mÅti" Ãharitvà adÃsi. MahÃsatto "bhadde, mayà ettakaæ kÃlaæ tiïaæ nÃma na lÃyitapubbaæ\<*<1>*>/, ajja pana tiïaæ lÃyitvà Ãharitvà vikkiïitvà yathÃnucchavikam dÃnaæ dassÃmÅti" dÃnu- pacchedabhayena\<*<2>*>/ asita¤ c' eva kÃja¤ ca rajju¤ ca gahetvà nagarà nikkhamma\<*<3>*>/ tiïavatthuæ\<*<4>*>/ gantvà tiïaæ lÃyitvà "eko\<*<5>*>/ amhÃkaæ bhavissati, ekena\<*<6>*>/ dÃnaæ dassÃmÅti" dve tiïakalÃpe bandhitvà kÃje\<*<7>*>/ laggetvÃ\<*<8>*>/ ÃdÃya gantvà nagaradvÃre vikiïitvà mÃsake gahetvÃ\<*<9>*>/ ekaæ koÂÂhÃsaæ yÃcakÃnaæ adÃsi. YÃcakà bahÆ, tesaæ "mayham pi dehi\<*<10>*>/, mayham pi dehÅti" vadantÃnaæ itaram pi koÂÂhÃsaæ datvà taæ\<*<11>*>/ divasaæ saddhiæ bhariyÃya anÃhÃro vÅtinÃmesi. Iminà niyÃmena cha divasà vÅtivattÃ. Ath' assa sattame divase tiïaæ ÃharamÃnassa sattÃhaæ nirÃhÃ- rassa pakatisukhumÃlassa\<*<12>*>/ nalÃÂe\<*<13>*>/ suriyÃtapena pahaÂamatte\<*<14>*>/ akkhÅni bhamiæsu. So satiæ paccupaÂÂhÃpetuæ\<*<15>*>/ asakkonto tiïaæ avattharitvà pati\<*<16>*>/. Sakko tassa kiriyaæ upadhÃra- yamÃno\<*<17>*>/ vicarati\<*<18>*>/. So\<*<19>*>/ taæ khaïaæ\<*<20>*>/ Ãgantvà ÃkÃse Âhatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ Visayha, dadato ca\<*<22>*>/ te khayadhammo ahosi, itopara¤\<*<23>*>/ ce na dadeyya dÃnaæ tiÂÂheyyuæ te saæ¤amantassa\<*<24>*>/ bhogà ti. || Ja_IV:157 ||>@ Tass' attho: ambho Visayha, tvaæ ito pubbe tava gehe dhane vijjamÃne sakala-JambudÅpaæ\<*<25>*>/ unnaægalaæ katvÃ\<*<26>*>/ dÃnaæ adÃsi, tassa ca evaæ\<*<27>*>/ da- dato bhogÃna¤ ca khayadhammo khayabhÃvo\<*<28>*>/ ahosi, sabbam sÃpateyyaæ khÅ- ïaæ, itopara¤\<*<29>*>/ ce pi\<*<30>*>/ dÃnaæ na\<*<31>*>/ dadeyyÃsi\<*<32>*>/ tava saæ¤amantassa\<*<33>*>/ bhogà tath' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks lÃyitabbaæ. 2 Bi -pacchedana-, Bd -pacchadana-. 3 Bd -mitvÃ. 4 Bd tiïabhÆmi. 5 Bd ettakaæ. 6 Bd ettakaæ. 7 Cks kÃce. 8 Cks Bi laggitvÃ. 9 Bd labhitvÃ; nagarÃ---gahetvà wanting in Bi. 10 Bid omit tesaæ mahampi dehi. 11 Cks omit taæ. 12 Bid atisukhu-. 13 Bi -te, Cks -Âena. 14 Bi -ttena, Bd -tamattena. 15 Cks -tum. 16 Bid add atha. 17 Bid -ri-. 18 Bid -ranto. 19 Bi sakko. 20 Bid khaïa¤¤eva. 21 Bid pubbe. 22 Bid va. 23 Cks -raæ. 24 Bid saæya-. 25 Ck -pa, Cs -pe. 26 Bid karitvÃ. 27 Cs cevaæ, Ck ce evaæ. 28 Bid khayasabhÃvo. 29 Bid -raæ. 30 Bid add tvaæ. 31 Cks omit na. 32 Bid dÃnaæ dadeyya kassaci ki¤ci na dadeyyÃsi. 33 Bid saæyamantassa, and add adadantassa. >/ #<[page 131]># %< 10. VisayhajÃtaka. (340.) 131>% eva tiÂÂheyyuæ, ito paÂÂhÃya na dassÃmÅti\<*<1>*>/ mayhaæ paÂi¤¤aæ dehi, ahaæ te bhoge dassessan\<*<2>*>/ ti. MahÃsatto tassa vacanaæ sutvà "ko si tvan" ti Ãha. "Sakko 'ham asmÅti". Bodhisatto\<*<3>*>/ "Sakko nÃma sayaæ dÃ- naæ datvà sÅlaæ samÃdiyitvÃ\<*<4>*>/ uposathakammaæ katvà satta vatapadÃni\<*<5>*>/ pÆretvà Sakkattaæ patto\<*<6>*>/, tvaæ pana attano\<*<7>*>/ issariyakÃrakaæ\<*<8>*>/ dÃnaæ vÃresi, anariyaæ vata karosÅti" vatvà tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ dhanan taæ\<*<10>*>/ ahuvà janinda\<*<11>*>/ yambhogahetu\<*<12>*>/ vijahemu saddhaæ. || Ja_IV:158 ||>@ @*>/ ratho, porÃïaæ nihitaæ\<*<14>*>/ va¬¬haæ\<*<15>*>/ va¬¬hataæ ¤eva\<*<16>*>/ VÃsava. || Ja_IV:159 ||>@ @*>/ ti. || Ja_IV:160 ||>@ Tattha anariyan ti lÃmakaæ pÃpakammaæ, ariyenÃ\<*<18>*>/ 'ti parisuddhÃ- cÃrena ÃcÃrÃriyena\<*<19>*>/, suduggatenÃpÅti sudaliddenÃpi\<*<20>*>/, akiccamÃhÆ ti akattabban ti\<*<21>*>/ BuddhÃdayo ariyà vadanti, tvaæ pana maæ\<*<22>*>/ anariyamaggaæ ÃropesÅti\<*<23>*>/ adhippÃyo, vo\<*<24>*>/ ti nipÃtamattaæ yambhogahetÆ\<*<25>*>/ 'ti yassa dha- nassa paribhu¤janahetu mayaæ dÃnasaddhaæ\<*<26>*>/ vijahemu pariccajeyyÃma taæ no dhanam eva mà ahu na no tena dhanena attho ti dÅpeti, ratho ti yaæ ki¤ci yÃnaæ, idaæ vuttaæ hoti: yena maggena eko ratho yÃti a¤¤o pi ratho yÃti\<*<27>*>/, rathassa gatamaggo\<*<28>*>/ eso ti ten' eva maggena yÃti, porÃïaæ nihitaæ va¬- ¬han\<*<29>*>/ ti yaæ mayà pubbe nihitaæ va¬¬haæ\<*<30>*>/ taæ mayi dharante\<*<31>*>/ yeva mà tiÂÂhatÆ\<*<32>*>/ 'ti attho, evaæ bhÆtà ti evaæ tiïahÃrahabhÆtÃpi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add tvaæ. 2 Bid dassassÃmi. 3 Bid add tassa vacanaæ sutvà sakka. 4 Bid -dayi-. 5 Ck vatapÃdÃni, Bi vattapÃdÃni, Bd vattapadÃni. 6 Bi sakkattappatto, Bd -ttampatto. 7 Bid adda ca. 8 Bid -raïaæ. 9 Ck ve, Cs no corr. to vo, Bi omits vo, Bd kho. 10 Ck danattaæ, Cs dhanantÃ. 11 Bid devarÃja. 12 Bi yaæ-, Bd yaæbhogahetÆ, Cks -tu corr. to -tuæ. 13 Bid tenaparo. 14 Bi -ta. 15 Bid vattaæ. 16 Bid vattaæta¤¤eva. 17 pamadumhasa, Bd mamamhase. 18 Cks anari-. 19 Bi omits ÃcÃra, Bd omits ÃcÃrÃriyena. 20 Cs -li- corr. to -Êi-. 21 Cks akattabbÃïÅti-. 22 Ck maggaæ, Cs maggaæ corr. to maæ. 23 Bid ÃrocÃpesÅti. 24 Bi te, Bd kho. 25 Bid omit yam. 26 Bid dÃnaæ-. 27 Cks omit yÃti. 28 Ck omits gata. 29 Bid vattan. 30 Cks va¬¬han, Bid vattaæ. 31 Ck dhÃrento, Cks add va¬¬hantu. 32 Bid yeva tumhe ca mà tiÂhathÃ. >/ #<[page 132]># %<132 IV. CatukkanipÃta. 5. CullakuïÃlavagga. (35.)>% yÃva jÅvÃma tÃva\<*<1>*>/ dassÃma yeva, kiækÃraïÃ: mà dÃnaæ pamadamhase\<*<2>*>/ adanto\<*<3>*>/ hi dÃnaæ pamajjati nÃma na sarati na sallakkheti\<*<4>*>/, ahaæ\<*<5>*>/ pana jÅvamÃno dÃnaæ pamussituæ\<*<6>*>/ na icchÃmi, tasmÃ\<*<7>*>/ dassÃmi yevà 'ti dÅpeti. Sakko taæ paÂibÃhituæ asakkonto "kimatthÃya dÃnaæ dadÃsÅti\<*<8>*>/" pucchi\<*<9>*>/. "N' eva Sakkattaæ na Brahmattaæ pat- thayamÃno sabba¤¤utaæ patthento panÃhaæ dadÃmÅti\<*<10>*>/". Sakko tassa vacanaæ sutvà tuÂÂho hatthena piÂÂhiæ parimajji. Bodhisattassa taæ khaïaæ ¤eva paribhuttamattass' eva sa- kalasarÅraæ\<*<11>*>/ paripÆri. SakkÃnubhÃvena pan' assa\<*<12>*>/ sabbo\<*<13>*>/ vibhavaparicchedo paÂipÃkatiko va ahosi. Sakko "mahÃseÂÂhi tvaæ ito paÂÂhÃya divase divase dvÃdasasatasahassÃni vissaj- jento dÃnaæ dehÅti\<*<14>*>/" tassa gehe aparimÃïaæ dhanaæ katvà taæ uyyojetvà sakaÂÂhÃnam eva gato. Satthà imaæ desanaæ\<*<15>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà seÂÂhibhariyà RÃhulamÃtà ahosi, Visayho\<*<16>*>/ aham evÃ\<*<17>*>/" 'ti. Vi- sayhajÃtakaæ\<*<18>*>/. Kokilavaggo catuttho. 5. CULLAKU×ùLAVAGGA. $<1. Kaï¬arijÃtaka.>$ NarÃnaæ\<*<19>*>/ ÃrÃmakarÃsÆ\<*<20>*>/ 'ti. Imassa jÃtakassa vitthÃra- kathà KuïÃlajÃtake\<*<21>*>/ ÃvibhavissatÅti. Kaï¬arijÃtakaæ\<*<22>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add taæ. 2 Bid add ti. 3 Bi adidanto, Bd adadanto. 4 Bid add yeva. 5 Cks aham. 6 Bid samu-. 7 Bid add dÃnaæ. 8 Bid adÃsÅti. 9 Bid adds bodhisatto. 10 Bid add Ãha. 11 Cks -ram. 12 Bid cassa in the place of panassa. 13 Cks sabbe. 14 Bid dadÃhiti. 15 Bid dhammade-. 16 Bid add pana seÂhi. 17 Bid eva sammÃsambuddho. 18 Bid add dasamaæ. 19 Bi navamaæ, Bd nagamaæ. 20 Bid ÃrÃmaæ karassu. 21 Bi kaï¬Ãla-, Bd kuï¬ala-. 22 Bi takkÃrika-, both add paÂhamaæ. >/ #<[page 133]># %< 2. VÃnarajÃtaka. (342.) 133>% $<2. VÃnarajÃtaka.>$ Asakkhiæ\<*<1>*>/ vata attÃnan ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viharanto Devadattassa vadhÃya parisakkanaæ\<*<2>*>/ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhÃ\<*<3>*>/ vitthÃritam eva\<*<4>*>/. AtÅte pana\<*<5>*>/ BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃ- rente Bodhisatto Himavantapadese\<*<6>*>/ kapiyoniyaæ nibbat- titvà vayappatto GaÇgÃtÅre vasi. Ath' ekà anto GaÇgÃya\<*<7>*>/ suæsumÃrÅ Bodhisattassa hadayamaæse dohaÊaæ uppÃdetvà suæsumÃrassa kathesi. So "Bodhisattaæ udake nimujjÃpetvà mÃretvà hadayamaæsaæ gahetvà suæsumÃriyà dassÃmÅti" cin- tetvà MahÃsattaæ Ãha: "ehi samma, antaradÅpake phalÃphale khÃdituæ gacchÃmÃ" 'ti. "Ahaæ kathaæ\<*<8>*>/ gamissÃmÅti" Ãha. "Taæ mama piÂÂhiyaæ nisÅdÃpetvà nessÃmÅti". So tassa cittaæ ajÃnanto laæghitvà piÂÂhiyaæ nisÅdi. SuæsumÃro thokaæ gantvà nimujjituæ Ãrabhi\<*<9>*>/. Atha naæ vÃnaro "kiæ\<*<10>*>/ bho maæ udake nimujjÃpesÅti" Ãha. "Ahaæ taæ mÃretvà tava hadayamaæ- saæ mama bhariyÃya dassÃmÅti". "Dandha tvaæ mama ha- dayamaæsaæ ure\<*<11>*>/ ti ma¤¤asÅti". "Atha kahan\<*<12>*>/ te Âha- pitan" ti. "Etaæ udumbare olambantaæ na passasÅti". "Pas- sÃmi, dassasi pana me" ti Ãha. "ùma dassÃmÅti". Suæ- sumÃro dandhatÃya taæ gahetvà nadÅtÅre udumbaramÆlaæ gato. Bodhisatto tassa piÂÂhito laæghitvà udumbararukkhe ni- sinno imà gÃthà abhÃsi: @*>/ vata attÃnaæ uÂÂhÃtum udakà thalaæ, idÃn' Ãhaæ puna tuyhaæ vasaæ gacchÃmi vÃrija?. || Ja_IV:161 ||>@ @*>/ jambÆhi panasehi ca yÃni pÃraæ samuddassa, varaæ\<*<14>*>/ mayhaæ udumbaro. || Ja_IV:162 ||>@ @*>/. || Ja_IV:163 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 2. Cfr. I p. 278, II p. 158,206. 1 Bid -i. 2 Cks -nam. 3 Cks omit heÂÂhÃ. 4 Bid add atÅtaæ Ãhari. 5 Bid omit pana. 6 Bid -ppa-. 7 Bid -yaæ. 8 Bid add samma 9 Bid Ãrabbhi. 10 Cks kim, Bid kiækÃraïÃ. 11 Bid ure atthi. 12 Bid kahaæ. 13 Cks Bi amhehi, Bd sabbehi. 14 Ck varam. 15 Bid ca anu- >/ #<[page 134]># %<134 IV. CatukkanipÃta. 5. CullakuïÃlavagga. (35.)>% @@ Tattha asakkhiæ\<*<1>*>/ vatà 'ti samattho vata ahosiæ\<*<1>*>/, uÂÂhÃtun ti ud- dharitum, vÃrijà 'ti suæsumÃraæ Ãlapati, yÃni pÃraæ samuddassà 'ti GaÇgaæ\<*<2>*>/ samuddanÃmena Ãlapanto yÃni samuddassa pÃraæ gantvà khÃditabbÃni alaæ tehÅti\<*<3>*>/ vadati, pacchà camanutappatÅti\<*<4>*>/ uppannaæ atthaæ khippaæ ajÃnanto amittavasaæ\<*<5>*>/ gacchati\<*<6>*>/, pacchà ca anutappatÅti. Iti so catÆhi gÃthÃhi lokikakiccÃnaæ\<*<7>*>/ nipphattikÃraïaæ kathetvà vanasaï¬am eva pÃvisi. Satthà imaæ desanaæ\<*<8>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà suæsumÃro Devadatto ahosi, vÃnaro aham evÃ" 'ti. VÃnarajÃtakaæ\<*<9>*>/. $<3. KuntanijÃtaka.>$ Avasimha tavÃgÃre ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto Kosalara¤¤o gehe nivutthaæ kuntanisakuïikaæ\<*<10>*>/ Ãrabbha kathesi. Sà kira ra¤¤o dÆteyyahÃrikÃ\<*<11>*>/, dve potakÃpi 'ssà atthi. RÃjà taæ sakunikaæ ekassa ra¤¤o païïaæ gÃhÃpetvà pesesi. Tassà gatakÃle rÃjakule dÃrakà te sakuïapotake hatthehi parimaddantÃ\<*<12>*>/ mÃresuæ. Sà Ãgantvà te potake\<*<13>*>/ apassantÅ "kena me puttakÃ\<*<14>*>/ mÃritÃ" ti pucchi. "Asukena ca asukena cÃ" 'ti. Tasmi¤\<*<15>*>/ ca kÃle rÃjakule posÃvanikavyaggho\<*<16>*>/ atthi kakkhalo pharuso, bandhanabalena tiÂÂhati. Atha te dÃrakà naæ\<*<17>*>/ vyaggham dassanÃya\<*<18>*>/ agamaæsu\<*<19>*>/. SÃpi sakuïikà tehi saddhiæ gantvà "yathà imehi mama puttakà hatÃ\<*<20>*>/ tath' eva te\<*<21>*>/ karissÃmÅti" te dÃrake gahetvà vyagghassa\<*<22>*>/ pÃdamÆle khipi. Vyaggho murumurÃpetvÃ\<*<23>*>/ khÃdi. Sà "idÃni me manoratho puïïo\<*<24>*>/" ti uppatitvà Himavantam eva gatÃ. Taæ kÃraïaæ sutvÃ\<*<25>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso rÃjakule kira kun- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -i. 2 Ck gaægÃ, Cs gaÇgÃya, Bi pÃraæ, Bd gaÇgÃ. 3 Cks khÃditabbattà ti ÃlapantehÅti. 4 Bid ca anu-. 5 Bid amittÃnaæ va-. 6 Bid upagacchati. 7 Bid lokassakic-. 8 Bid dhammade-. 9 Bd bÃna--dutiyaæ, Bi omits the like. 10 Ck kuntaïi-, Bi kantini-, Bd kuntini-. 11 Bid add ahosi. 12 Cks paÂi-. 13 Cks mate. 14 Cks putte. 15 Cks Bd tasmiæ, Bi tasmÅ. 16 Cks posÃnika, Bid posÃvaniyabyaggho. 17 Bid omit naæ. 18 Bid -natthbya. 19 Bid Ãg-. 20 Bid mÃritÃ. 21 Bid ne. 22 Bid byaggha. 23 Cs murumurupetvÃ, Bi murÃpetvÃ, Bd muruæmurÃpetvÃ. 24 Ck putto, Bd paripuïïo 25 Bid add bhikkhÆ. >/ #<[page 135]># %< 3. KuntanijÃtaka. (343.) 135>% tinÅ\<*<1>*>/, yehi 'ssà potakÃ\<*<2>*>/ mÃrità te dÃrake vyagghassa purato\<*<3>*>/ pÃ- tetvÃ\<*<4>*>/ mÃrÃpetvÃ\<*<5>*>/ palÃtÃ\<*<6>*>/" ti. Satthà Ãgantvà "kayà nu 'ttha bhik- khave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esà attano potaghÃtake ghÃtÃpesi yevÃ\<*<7>*>/" 'ti vatvÃ\<*<8>*>/ atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Bodhisatto dhammena samena rajjaæ kÃreti\<*<9>*>/. Tassa nivesane ekà kuntanÅ\<*<10>*>/ dÆteyyahÃrikà ti sabbaæ purimasadisam eva. Ayaæ pana viseso: Ayam\<*<11>*>/ vyagghena dÃrake mÃrÃpetvà cintesi: "idÃni na sakkà mayà idha vasituæ, gamissÃmi, gacchantÅ\<*<12>*>/ ca\<*<13>*>/ ra¤¤o na anÃro- cetvÃ\<*<14>*>/ gamissÃmi, Ãrocetvà va gamissÃmÅti" sà rÃjÃnaæ upa- saækamitvà vanditvà ekamantaæ Âhità "sÃmi tumhÃkaæ\<*<15>*>/ pa- mÃdena mama puttake dÃrakà mÃresuæ, ahaæ kodhavasikà hutvÃ\<*<16>*>/ dÃrake patimÃresiæ, idÃni mayà idha\<*<17>*>/ vasituæ na sakkÃ" ti vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ sakkatapÆjitÃ, tvam eva dÃnim akara\<*<19>*>/, handa rÃja vajÃm' ahan ti. || Ja_IV:165 ||>@ Tattha tvameva dÃnimakarà 'ti maæ païïaæ gÃhÃpetvà pesetvà attano pamÃdena mama piyaputtake Ãrakkhanto tva¤ ¤eva idÃni etaæ mama gamanakÃraïaæ\<*<20>*>/ akari, handà 'ti vavassaggatthe\<*<21>*>/ nipÃto, rÃjà 'ti Bodhi- sattaæ Ãlapati, vajÃmahan ti gacchÃmi ahaæ. Taæ sutvà rÃjà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ taæ sammatÅ\<*<23>*>/ veraæ vasakuntani\<*<24>*>/ mà gamà ti. || Ja_IV:166 ||>@ Tass' attho: yo puggalo parena kate kibbise attano puttamÃraïÃdike dÃ- ruïakamme kate puna attanÃ\<*<25>*>/ tassa puggalassa patikibbise kate\<*<26>*>/ pati- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -ni corr. to -ïi. 2 Bi kira asukà nÃma kantinilagà hissà potake, Bd kira asukà nÃma kuntiniyà potakà yehi. 3 Bid pÃdamÃle. 4 Bi khirapetvÃ, Bd khipitvÃ. 5 Bi mÃretvÃ. 6 Bi himavantameva gatÃ, Bd himavantaæ gatÃ. 7 Bi attano poÂake ghÃtake pÃrake gahetvà byagghassa pÃtamÆle khipità himavantameva gatÃ, Bd a. potake dÃrake gahetvà b. pÃdakhipitvà h. g. 8 Bd adds tehi yÃcito. 9 Bid -si. 10 Ck -ïi, Cs -ni corr. to -ïi. 11 Bid add kuntini. 12 Cks -tÅti. 13 Bid add pana. 14 Bid anÃrocetvà na. 15 Bid add pesetvÃ. 16 Bi adds vete, Bd to. 17 Cks Bi omits idha. 18 Cs nicca. 19 Bid -ri. 20 Bid domanassakÃ-. 21 Bid upasaggatthe. 22 Cks evan. 23 Cs Bid -ti. 24 Ck kuïtaïi, Cs kuntaïi. 25 Bid -no. 26 Cks patikate patikibbise. >/ #<[page 136]># %<136 IV. CatukkanipÃta. 5. CullakuïÃlavagga. (35.)>% kataæ mayà tassà 'ti jÃnÃti, evaæ\<*<1>*>/ taæ sammatÅ\<*<2>*>/ veraæ\<*<3>*>/ ettakena taæ veraæ sammati vÆpasantaæ hoti, tasmà vasa kuntani\<*<4>*>/ mà gamà ti. Taæ sutvÃ\<*<5>*>/ tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ sandhÅyate\<*<7>*>/ puna, hadayaæ\<*<8>*>/ nÃnujÃnÃti, gaccha¤ ¤eva rathesabhà 'ti. || Ja_IV:167 ||>@ Tattha na katassa ca kattà cà 'ti katassa ca abhibhÆtassa\<*<9>*>/ upapÅÊi- tassa\<*<10>*>/ puggalassa idÃni vibhattivipariïÃmaæ\<*<11>*>/ katvà yo kattà ca tassa\<*<12>*>/ cà 'ti imesaæ dvinnaæ puggalÃnaæ puna\<*<13>*>/ mittabhÃvo nÃma na sandhÅyati na ghaÂÅyatÅti attho, hadayaæ nÃnujÃnÃtÅti tena kÃraïena mama hada- yaæ idhavÃsaæ\<*<14>*>/ nÃnujÃnÃti\<*<15>*>/, gaccha¤¤eva rathesabhà 'ti tasmà ahaæ mahÃrÃja gamissÃmi yevà 'ti. Taæ sutvà rÃjà catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ sandhÅyate\<*<17>*>/ puna dhÅrÃnaæ no ca bÃlÃnaæ, vasa kuntani\<*<18>*>/ mà gamà ti. || Ja_IV:168 ||>@ Tass' attho: katassa c' eva\<*<19>*>/ puggalassa yo ca kattà tassa mettÅ\<*<20>*>/ san- dhÅyate\<*<21>*>/ puna, sà puna\<*<22>*>/ dhÅrÃnaæ no ca bÃlÃnaæ, dhÅrÃnaæ hi metti\<*<23>*>/ bhinnÃpi puna ghaÂÅyati\<*<24>*>/, bÃlÃnaæ pana sakiæ bhinnà bhinnà va hoti\<*<25>*>/, tasmà vasa kuntani\<*<26>*>/ mà gamà ti. Sakuïikà "evaæ sante pi na sakkà mayà idha\<*<27>*>/ vasituæ sÃmÅti" rÃjÃnaæ vanditvà uppatitvà Himavantam eva gatÃ. Satthà imaæ desanaæ\<*<28>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà kuntanÅ\<*<29>*>/ yeva etarahi kuntanÅ\<*<30>*>/ ahosi, BÃrÃïasirÃjà pana aham evÃ" 'ti. KuntanijÃtakaæ\<*<31>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks evan. 2 Cs Bid -ti. 3 Bid veranti. 4 Ck kaïtaïim, Cs kuntaïim. 5 Bid add kuntinÅ. 6 Cs metti, Bid mitti. 7 Ck sandiyyate, Cs sandhÅyyate, Bid sandhiyate. 8 Cks -yan. 9 Bid add ca. 10 Bid -pilentassa. 11 Cks vibhavanti-. 12 Bd yo katassà ca akatassÃ. 13 Bid omit puna. 14 Cks -san. 15 Bid add naruccati. 16 Bid mitti. 17 Ck sandiyyate, Bid sandhiyate. 18 Ck -kuïtani, Cs -kuntani corr. to -ïi, Bi -kuntini, Bd -kuntinÅ. 19 Bid omit ceva. 20 Bi mittaæ, Bd mitti. 21 Bi sandhÃyate, Bd sandhiyate. 22 in Cs puïa is blotted out, Bid pana. 23 Bid mitti. 24 Bid -Âi-. 25 Cks ca honti. 26 Cks -kuntaïim, Bi -kuntÃnam, Bd -kuntinÅm. 27 Cks omit idha. 28 Bid dhammade-. 29 Ck kuïtaïi, Cs kuntaïi, Bi kuntini, Bd kuntinÅ. 30 Cks kuntaïÅ, Bi kuntini, Bd kuntÅnÅ. 31 Cs kuntanÅ corr. to -ïi, Bid kuntini-, and add tatiyaæ. >/ #<[page 137]># %< 4. AmbacorajÃtaka. (344). 137>% $<4. AmbacorajÃtaka.>$ Yo nÅliyaæ\<*<1>*>/ maï¬ayatÅti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ ambagopakatheraæ\<*<2>*>/ Ãrabbha kathesi. So kira mahallakakÃle pabbajitvÃ\<*<3>*>/ Jetavana-paccante ambavane païïasÃlaæ kÃretvà ambarukkhato patitÃni ambapakkÃni khÃdanto vicarati, attano sambandhamanussÃnam pi deti. Tasmiæ bhikkhÃcÃraæ paviÂÂhe am- bacorakà ambÃni pÃtetvà khÃditvà ca gahetvà gacchanti. Tasmiæ khaïe catasso seÂÂhidhÅtaro Aciravatiyà nahÃtvÃ\<*<4>*>/ vicarantiyo taæ ambavanaæ pavisiæsu. Mahallako Ãgantvà tà disvà "tumhehi me ambÃni khÃditÃnÅti" Ãha. "Bhante, amhe idÃni\<*<5>*>/ ÃgatÃ, na tumhÃkaæ ambÃni khÃdÃmÃ" 'ti. "Tena hi sapathaæ karothÃ" 'ti. "Karoma bhante" ti sapathaæ\<*<6>*>/ kariæsu. Mahallako tà hi\<*<7>*>/ sapathaæ kÃretvÃ\<*<8>*>/ lajjÃpetvà vissajjesi. Tassa taæ kiriyaæ sutvà bhikkhÆ dhamma- sabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asuko kira\<*<9>*>/ mahallako attano vasanakÃmbavanaæ\<*<10>*>/ paviÂÂhaseÂÂhidhÅtaro\<*<11>*>/ sapathaæ kÃretvà lajjÃpetvà vissajjesÅti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa ambagopako hutvà ekÃ\<*<12>*>/ seÂÂhi- dhÅtaro sapathaæ kÃretvà lajjÃpetvà vissajjÅti\<*<13>*>/ vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Sakkattaæ kÃresi. Tadà eko\<*<14>*>/ kÆÂajaÂilo BÃ- rÃïasiæ upanissÃya nadÅtÅre ambavane païïasÃlaæ mÃpetvà ambÃni rakkhanto\<*<15>*>/ patitÃni ambapakkÃni khÃdanto samban- dhamanussÃnam pi dadanto\<*<16>*>/ nÃnappakÃrena micchÃjÅvena jÅvi- kaæ kappento viharati\<*<17>*>/. Tadà Sakko devarÃjà "ke\<*<18>*>/ nu kho manussaloke mÃtÃpitaro upaÂÂhahanti kule jeÂÂhÃpacÃyikakam- maæ karonti dÃnaæ denti sÅlaæ rakkhanti uposathakammaæ karonti, ke pabbajitvà samaïadhammesu yuttapayuttà viharanti, ke anÃcÃraæ carantÅti\<*<19>*>/" lokaæ volokento imaæ\<*<20>*>/ ambago- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks nilÅ-, Bid nili-. 2 Cs -kaæ-, Bid -kattheraæ. 3 Cs -jito. 4 Bid nhÃyitvÃ. 5 Bid -neva. 6 Ck -thÃ, Cs -thaæ corr. to -thÃ. 7 Bi tÃva, Bd tÃsaæ. 8 Ck karonto, Cs karontà corr. to -to. 9 Bid nÃma. 10 Bid -kaæ-. 11 Bid paviÂhÃ-. 12 Bid catasso. 13 Bid visajjÃpesiti. 14 Bid omit eko. 15 Bid add ambarukkhato. 16 Bi danto, Bd dento. 17 Bid vicarati. 18 Ck kena, Cs ke corr. to kena. 19 Bid karontÅti. 20 Bi idaæ. Bd omits imaæ. >/ #<[page 138]># %<138 IV. CatukkanipÃta. 5. CullakuïÃlavagga. (35.)>% pakaæ anÃcÃraæ jaÂilaæ\<*<1>*>/ disvà "ayaæ kÆÂajaÂilo kasiïapari- kammÃdiæ attano samaïadhammaæ pahÃya ambavanaæ rak- khanto vicarati, saævejessÃmi nan" ti tassa gÃmaæ bhikkhÃya paviÂÂhakÃle attano ÃnubhÃvena ambe pÃtetvà corehi vilutte\<*<2>*>/ viya akÃsi. Tadà BÃrÃïasito catasso seÂÂhidhÅtaro taæ am- bavanaæ pavisiæsu. KÆÂajaÂilo tà disvà "tumhehi\<*<3>*>/ ambÃni khÃditÃnÅti" palibuddhi. "Bhante, mayaæ idÃni ÃgatÃ, na te ambÃni khÃdimhÃ\<*<4>*>/" 'ti. "Tena hi sapathaæ karothÃ" 'ti\<*<5>*>/. "Katvà puna\<*<6>*>/ gantuæ labhissÃma bhante" ti. "ùma labhis- sathÃ" 'ti. "SÃdhu bhante" ti tÃsaæ\<*<7>*>/ jeÂÂhikà sapathaæ ka- rontÅ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ maï¬ayati saï¬Ãsena viha¤¤ati tassa sà vasam anvetu yà te ambe\<*<9>*>/ avÃharÅti. || Ja_IV:169 ||>@ Tass' attho: yo puriso palitÃni kÃlavaïïakaraïatthÃya tiphalÃdÅhi\<*<10>*>/ yoje- tvÃ\<*<11>*>/ kataæ nÅliyakaæ\<*<12>*>/ maï¬ayati nÅlakesantare\<*<13>*>/ ca uÂÂhitaæ\<*<14>*>/ uddharanto saï¬Ãsena viha¤¤ati kilamati tassa evarÆpassa mahallakassa sà vasaæ anvetu tathÃrÆpaæ patiæ\<*<16>*>/ labhatu yà te ambe avÃharÅti. TÃpaso "tvaæ ekamantaæ tiÂÂhÃ\<*<17>*>/" 'ti vatvà dutiyaæ seÂ- ÂhidhÅtaraæ kÃresi. Sà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ và Ænatiæsaæ va\<*<19>*>/ jÃtiyà tÃdisà patiæ mà laddhÃ\<*<20>*>/ yà te ambe avÃharÅti. || Ja_IV:170 ||>@ Tass' attho: nÃriyo nÃma pannarasasoÊasavassakÃle purisÃnaæ piyà honti, yà pana tava ambÃni avÃhari sà evarÆpe yobbane patiæ alabhitvà jÃtiyà vÅsaæ và pa¤cavÅsaæ. vÃ\<*<21>*>/ ekena dvÅhi ÆnatÃya Ænatiæsaæ\<*<22>*>/ và vassÃni patvà tÃdisà paripakkavayà hutvÃpi patiæ mà latthÃ\<*<23>*>/ ti. TÃya pi sapathaæ katvà ekamantaæ ÂhitÃya tatiyà tati- yaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid kÆÂajaÂilaæ. 2 Bid vilumpanto. 3 Bid add me. 4 Cks khÃditamhÃ, Bid khÃdamhÃ. 5 Bd adds sapathaæ 6 Bid ca pana. 7 Bid tÃsu 8 Cks nilÅ-, Bi nilaæ, Bd niliyaæ. 9 Cks amba. 10 Ck phalÃ-, Bd niphalÃ-. 11 Bid omit yojetvÃ. 12 Cks nilÅ- Bid nilikaæ 13 Cs Bid nila-. 14 Bi adds phalitaæ, Bd pa-. 15 Bid omit sÃ. 16 Bi paÂi, Bd pati. 17 Bid tiÂhÃhi. 18 Bid pa¤cavisaæ. 19 Bid vÃ. 20 all four MSS. pati mà laddhÃ. 21 Bid vÅsaæ và patvà ekavisaæ vÃ. 22 Bi unÃva aya tiæsaæ, Bd unatÅsaæ, omitting ÆnatÃya. 23 Cks patimalatthÃ, Bid pati mà laddhÃ. >/ #<[page 139]># %< 5. GajakumbhajÃtaka. (345.) 139>% @*>/ addasa\<*<2>*>/ yà te ambe avÃharÅti. || Ja_IV:171 ||>@ Tass' attho: yà te ambe avÃhari sà patiæ patthayamÃnà tassa santikaæ abhisaraïatÃya abhisÃriyÃ\<*<4>*>/ nÃma hutvà ekÃ\<*<4>*>/ adutiyà gÃvutaddhagÃvutamattaæ\<*<5>*>/ dÅghaæ addhÃnaæ gacchatu\<*<6>*>/ gantvÃpi ca tasmiæ asukaÂÂhÃnaæ nÃma Ãgacchey- yÃsÅti kate saækete patiæ mà addasà 'ti. TÃya pi sapathaæ katvà ekamantaæ ÂhitÃya catutthà catutthaæ gÃtham Ãha: @@ Sà uttÃnatthà yeva. TÃpaso "tumhehi bhÃriyÃ\<*<7>*>/ sapathà katÃ, a¤¤ehi ambà khÃditÃ\<*<8>*>/ bhavissanti, gacchatha dÃni tumhe" ti tà uyyojesi. Sakko bheravarÆpÃrammaïaæ dassetvà kÆÂatÃpasaæ tato palÃpesi. Satthà imaæ desanaæ\<*<9>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà kÆÂajaÂilo ayaæ ambagopako mahallako\<*<10>*>/ ahosi, catasso setthidhÅ- taro età yeva, Sakko pana aham evÃ\<*<11>*>/" 'ti. AmbacorajÃtakaæ\<*<12>*>/. $<5. GajakumbhajÃtaka.>$ Vanaæ yadaggi dahatÅti\<*<13>*>/. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ alasabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. So kira SÃvatthi- vÃsÅ\<*<14>*>/ kulaputto sÃsane uraæ datvà pabbajitvÃpi alaso ahosi uddesa- paripucchÃyonisomanasikÃravattapaÂivattÃdiparibÃhiro\<*<15>*>/ nÅvaraïÃbhibhÆto, nisinnaÂÂhÃnÃdÅsu tath' eva\<*<16>*>/ hoti. Tassa taæ ÃlasiyabhÃvaæ Ãrab- bha\<*<17>*>/ dhammasabhÃyaæ katham samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asuko nÃma\<*<18>*>/ evarÆpe niyyÃnikasÃsane pabbajitvà Ãlasiyo kusÅto nÅvaraïÃbhibhÆto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -pati mÃ, Bid -te pati mÃ. 2 Bi adda, Bd ddasa. 3 Cks -sa-. 4 Bid ekikÃ. 5 Bi gÃvutaæ dvaæ gÃ-, Bd gÃvutadviga-. 6 Cks gacchantu. 7 Bid atibhÃ-. 8 Bid ambÃni khÃditÃni. 9 Bid dhammade-. 10 Bid omit mahallako. 11 Bid eva sammà sambuddho. 12 Bid ambajÃtakaæ catutthaæ. 5. Feer in Journ. Asiat. 1874 T. 4 p. 365. 13 Cks ¬ahasÅti, Bi hadatÅti. 14 Cks -i, Bi -aæ. 15 Bip -paÂivattÃdÅnipa-, Bd -pativattÃdipa-, Cks -paÂivattÃnipa-. 16 Bid tathà eva. 17 Bidp add bhikkhÆ. 18 Bid add bhikkhu. >/ #<[page 140]># %<140 IV. CatukkanipÃta. 5. CullakuïÃlavagga. (35.)>% viharatÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi ka- thÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhik- khave idÃn' eva pubbe pi so\<*<1>*>/ Ãlasiko yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa amaccaratanaæ\<*<2>*>/ ahosi. BÃrÃïasirÃjà Ãla- siyajÃtiko ahosi. Bodhisatto "rÃjÃnaæ bodhessÃmÅti\<*<3>*>/" ekaæ upÃyaæ\<*<4>*>/ upadhÃrento carati\<*<5>*>/. Ath' ekadivasaæ rÃjà uyyÃnaæ gantvà amaccaparivuto\<*<6>*>/ tattha vicaranto ekaæ gajakumbhaæ\<*<7>*>/ Ãlasiyaæ passi. TathÃrÆpà kira Ãlasiyà sakaladivasaæ gac- chantÃpi\<*<8>*>/ ekaÇguladvaÇgulamattam\<*<9>*>/ eva gacchanti\<*<10>*>/. RÃjà {taæ} disvà "vayassa ko nÃm' eso" ti\<*<11>*>/ pucchi. Bodhisatto\<*<12>*>/ "gajakumbho\<*<7>*>/ nÃm' esa mahÃrÃja Ãlasiyo\<*<13>*>/, evarÆpo\<*<14>*>/ hi sa- kaladivasaæ gacchanto\<*<15>*>/ pi ekaÇguladvaÇgulamattam eva gac- chatÅti\<*<16>*>/" vatvà tena saddhiæ sallapanto\<*<17>*>/ "ambho gajakum- bha\<*<7>*>/, tumhÃkaæ\<*<18>*>/ dandhagamanaæ, imasmiæ ara¤¤e dÃvag- gimhi uÂÂhite kiæ karothÃ" 'ti vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ kathaæ karosi pacalaka evaæ dandhaparakkamo ti. || Ja_IV:173 ||>@ Tattha yadaggÅti yadà aggi, pÃvako kaïhavattanÅti aggino va\<*<20>*>/ vevacanÃni\<*<21>*>/, pacalakà 'ti taæ Ãlapati, so hi calanto calanto gacchati, niccaæ và pacalÃyati, tasmà pacalako ti vuccati, dandhaparakkamo ti garuviriyo\<*<22>*>/. Taæ sutvà gajakumbho\<*<7>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tass' attho: paï¬ita, amhÃkaæ ito uttarigamanaæ nÃma n' atthi imas- miæ pana ara¤¤e rukkhacchiddÃni ca puthuvivivarÃni\<*<23>*>/ ca bahÆni, yadi\<*<24>*>/ tÃni na pÃpuïÃma hoti no kÃlapariyÃyo ti maraïam eva no hotÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid pesa. 2 Bidp amaccaÂhÃnaæ 3 Bidp pabo- 4 Bidp upamaæ. 5 Bidp vica-. 6 Bidp amaccagaïapa- 7 Bidp rÃjaku-. 8 Bip Cks -to pi. 9 Cs Bi -ttaæ. 10 Cks Bp gacchati, Bi gacchatÅti. 11 Bidp add bodhisattaæ. 12 Bidp mahÃsatto. 13 Cs al-. 14 Cks -pÃ. 15 Cks -tÃ. 16 Cks gacchantÅti. 17 Bidp -pento. 18 Cks kumbhÃkaæ. 19 Ck -vattatÅ, Cs -vattani, Bi -vattini. 20 Bidp omit va 21 Bidp -canaæ. 22 Ck guru-. 23 Ck puthuvivÅ-, Cs puthuvivarÃni, Bidp pathavÅvi-. 24 Bid yadÃ. >/ #<[page 141]># %< 6. KesavajÃtaka. (346.) 141>% Taæ sutvà Bodhisatto itarà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ dandhati sukkhapaïïaæ va akkamma\<*<2>*>/ atthaæ bha¤jati\<*<3>*>/ attano. || Ja_IV:175 ||>@ @*>/ tÃrayi sasÅva rattiæ vibhajaæ tass' attho paripÆratÅti. || Ja_IV:176 ||>@ Tattha dandhakÃle ti tesaæ tesaæ kammÃnaæ saïikaæ\<*<4>*>/ kattabbakÃle, taratÅti turito\<*<5>*>/ vegena tÃni kammÃni karoti, sukkhapaïïaæ và 'ti yathà vÃtÃtapasukkhaæ\<*<6>*>/ tÃlapaïïaæ balavà puriso akkamitvà bha¤jeyya\<*<7>*>/ tatth' eva\<*<8>*>/ cuïïavicuïïaæ\<*<9>*>/ kareyya\<*<10>*>/ evaæ so attano atthaæ va¬¬hiæ\<*<11>*>/ bha¤jati\<*<12>*>/, dan- dhatÅti\<*<13>*>/ dandhÃyati dandhakÃtabbakammÃni\<*<14>*>/ dandham eva karoti, tÃra- yÅti\<*<15>*>/ tarati\<*<16>*>/ turitaæ kÃtabbÃni kammÃni turito va karoti, sasÅva rattiæ vibhajan ti yathà navacando\<*<17>*>/ ayaæ juïhapakkharattito\<*<18>*>/ rattiæ\<*<19>*>/ vibha- janto divase divase paripÆrati\<*<20>*>/ evaæ tassa purisassa attho paripÆratÅti\<*<20>*>/ vuttaæ hoti. RÃjà Bodhisattassa vacanaæ {sutvÃ} tato paÂÂhÃya ana- laso jÃto. Satthà imaæ desanaæ\<*<21>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà gajakumbho\<*<22>*>/ alasabhikkhu\<*<23>*>/ ahosi, paï¬itÃmacco\<*<24>*>/ pana aham evÃ" 'ti. GajakumbhajÃtakaæ\<*<25>*>/. $<6. KesavajÃtaka.>$ Manussindaæ jahitvÃnà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto vissÃsabhojanaæ\<*<26>*>/ Ãrabbha kathesi. AnÃthapiï¬ikassa kira gehe pa¤cannaæ bhikkhusatÃnaæ nibaddhabhattaæ hoti, gehaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks Bp va. 2 Bi aggama? Bd akkama. 3 Cks bhajati. 4 Ck Bd sani-, Cs sani- corr. to saïi-. 5 Bidp turitaturito. 6 Ck yathà vÃtà tapaæ-, Bi yathà và tathÃsukkhaæ, Bd yathà và tathà và sukkhaæ, Bp yathà và tathà và sukkha. 7 Cks bhajeyya, Bi bha¤¤eyya? Bp bha¤je. 8 Cks tatthava. 9 Cks cuïïacuïïaæ, Bi omits cuïïa. 10 Bi kareyyuæ, Bd kÃreyya. 11 Ck ava¬¬hiæ, Cs va¬¬hi, Bi vu¬hita, Bdp vu¬hiæ. 12 Bi bha¤ceti, Bdp bha¤jeti. 13 Cks dandhe, Bi dandhetÅti. 14 Ck dandhaæ-, Bip dandhaækÃtabbÃni kammÃni, Bd dandhakÃtabbÃni k. 15 Cks tÃrayatÅti. 16 Bidp turita. 17 Bidp nabhaæ-. 18 Bidp omit rattito. 19 Bi adds jotiyamÃno kÃlamakkharatti, Bd j. kÃlapakkharattito ratti, Bp jotayamÃno kÃlapakkharattito rattiæ. 20 Cks -pÆreti 21 Bidp dhammade-. 22 Bidp rÃjakumbho. 23 Bi Ãlasiya-, Bd alasiya-. 24 Bid -tÃm-. 25 Bp rÃja-, Bid rÃjapa¤camaæ. 26 Cks -naæ. >/ #<[page 142]># %<142 IV. CatukkanipÃta. 5. CullakuïÃlavagga. (35.)>% niccakÃlaæ bhikkhusaæghassa opÃnabhÆtaæ kÃsÃvappajjotaæ isivÃta- parivÃtaæ\<*<1>*>/. Ath' ekadivasaæ rÃjà nagaraæ padakkhiïaæ karonto seÂÂhino nivesane bhikkhusaæghaæ disvà "aham pi ariyasaæghassa nibaddhaæ bhikkhaæ dassÃmÅti" vihÃraæ gantvà SatthÃraæ vanditvà pa¤cannaæ bhikkhusatÃnaæ nibaddhaæ bhikkhaæ paÂÂhapesi. Tato paÂÂhÃya rÃjanivesane nibaddhaæ bhikkhaæ dÅyatÅti\<*<2>*>/, vassikagandha- sÃlibhojanaæ\<*<3>*>/ païÅtaæ, vissÃsena pana\<*<4>*>/ sinehena sahatthà dÃyakà n' atthi, rÃjayuttà dÃpenti\<*<5>*>/ bhattaæ\<*<6>*>/, bhikkhÆ nisÅditvà bhu¤jituæ na icchanti, nÃnaggarasaæ bhattaæ gahetvà attano upaÂÂhÃnakulaæ\<*<7>*>/ gantvà taæ bhattaæ tesaæ datvà tehi dinnaæ\<*<8>*>/ lÆkhaæ và païÅtaæ và bhu¤janti\<*<9>*>/. Ath' ekadivasaæ ra¤¤o bahuæ phalÃphalaæ Ãha- riæsu. RÃjà "saæghassa dethÃ" 'ti Ãha. Manussà bhattaggaæ gantvà "ekabhikkhu pi\<*<10>*>/ n' atthÅti" ra¤¤o Ãrocesuæ. "Nanu velÃ- yam eva tÃvÃ\<*<11>*>/" 'ti. "{ùma} velÃ, {bhikkhÆ} pana tumhÃkaæ gehe bhattaæ gahetvà attano\<*<12>*>/ vissÃsikaupaÂÂhÃkÃnam\<*<13>*>/ gehaæ gantvà taæ bhattaæ\<*<14>*>/ datvà tehi dinnaæ lÆkhaæ và païÅtaæ và bhu¤jantÅti". RÃjà "amhÃkaæ bhattaæ païÅtaæ, kena nu kho kÃraïena abhutvà a¤¤aæ bhu¤jantÅti, SatthÃraæ pucchissÃmÅti" cintetvà vihÃraæ gantvÃ\<*<15>*>/ SatthÃraæ pucchi. Satthà "mahÃrÃja, bhojanaæ nÃma vissÃsapara- maæ, tumhÃkaæ gehe vissÃsaæ paccupaÂÂhÃpetvà sinehena dÃyakÃnaæ abhÃvà bhikkhÆ bhattaæ gahetvà attano\<*<12>*>/ vissÃsikaÂÂhÃne paribhu¤- janti\<*<16>*>/, mahÃrÃja vissÃsasadiso a¤¤o raso nÃma n' atthi, avissÃsikena dinnaæ catumadhuram pi\<*<17>*>/ vissÃsikena dinnaæ sÃmÃkabhattaæ\<*<18>*>/ na agghati, porÃïakapaï¬itÃpi roge uppanne\<*<19>*>/ ra¤¤Ã pa¤ca\<*<20>*>/ vejjakulÃni gahetvà bhesajje kÃrite pi roge avÆpasamamÃne\<*<21>*>/ vissÃsikÃnaæ santikaæ gantvà aloïikaæ nÅvÃrasÃmÃkayÃgu¤\<*<22>*>/ c' eva udakamattasittÃloïika- païïa¤ ca paribhu¤jitvà nÅrogÃ\<*<23>*>/ jÃtÃ" ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto KÃsiraÂÂhe brÃhmaïakule nibbatti\<*<24>*>/ Kappa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -paÂi-. 2 Ck diyya-, Bi diya-, Bd dÃya-. 3 Bid -kaægan-. 4 Bd puna. 5 Bi -yutte dÃpesi. 6 Bid omit bhattaæ 7 Ck -kalaæ, Bi -gÃlaæ, Bd upathÃkakÆlaæ. 8 Bid add bhattaæ. 9 Cks -tÅti. 10 Bi ekaæ ekaæ bhikkhuæ pi adisvÃ, Bd ekaæ bh. pi a. in the place of ekabhikkhu pi. 11 Bid velayeva tÃtÃ. 12 Bid repeat attano. 13 Bi visÃsikÃnaæ gehaæ upa-, Bd visÃsikÃnaæ upa-. 14 Bi omits t. bh., Bid add tesaæ. 15 Bid add vanditvÃ. 16 Ck -jÃti, Cs -jati. 17 Bid add hi. 18 Bi Âakapatta, Bd ÂÃkamattaæ. 19 Ck adds na. 20 Cks pa¤cÃ. 21 Bid avÆpasante. 22 Cs Bid ni-. 23 all four MSS. ni-. 24 Cs Bid -ttitvÃ. >/ #<[page 143]># %< 6. KesavajÃtaka. (346.) 143>% kumÃro ti 'ssa nÃmaæ ahaæsu. So vayappatto TakkasilÃyaæ sabbasippÃni uggaïhitvà aparabhÃge isipabbajjaæ pabbaji. Tadà Kesavo\<*<1>*>/ nÃma tÃpaso pa¤cahi tÃpasasatehi parivuto ga- ïasatthà hutvà Himavante vasati. Bodhisatto tassa santikaæ gantvà pa¤cannaæ antevÃsikasatÃnaæ jeÂÂhantevÃsiko hutvà vihÃsi, KesavatÃpasassa\<*<3>*>/ hitajjhÃsayo sasneho\<*<3>*>/. Te a¤¤a- ma¤¤aæ ativissÃsikÃ\<*<4>*>/ ahesuæ. AparabhÃge Kesavo te tÃpase ÃdÃya loïambilasevanatthÃya\<*<5>*>/ BÃrÃïasiæ patvà rÃjuyyÃne va- sitvà punadivase nagaraæ bhikkhÃya pavisitvà rÃjadvÃraæ agamÃsi. RÃjà isigaïaæ disvà pakkosÃpetvà attano nivesane bhojetvà paÂi¤¤aæ gahetvà uyyÃne vasÃpesi. Atha vassÃratte atÅte\<*<7>*>/ Kesavo rÃjÃnam Ãpucchi\<*<8>*>/. RÃjà "bhante, tumhe ma- hallakÃ, amhe tÃva upanissÃya vasatha, daharatÃpase Hima- vantaæ pesethÃ" 'ti Ãha. So "sÃdhÆ" 'ti jeÂÂhantevÃsinÃ\<*<9>*>/ saddhiæ te Himavantaæ pesetvà sayaæ ekako va ohÅyi. Kappo\<*<10>*>/ Himavantaæ gantvà tÃpasehi saddhiæ vasi. Kesavo Kappena vinà vasanto ukkaïÂhitvà taæ daÂÂhukÃmo hutvà niddaæ na labhi, tassa niddaæ alabhamÃnassa\<*<11>*>/ na sammà ÃhÃro\<*<12>*>/ pariïÃmaæ gacchati\<*<13>*>/, lohitapakkhandikà ahosi, bÃÊhà ve- danà vattanti. RÃjà pa¤ca vejjakulÃni gahetvà tÃpasaæ paÂijaggi, rogo na\<*<14>*>/ vÆpasammati. TÃpaso rÃjÃnaæ Ãha: "mahÃrÃja kiæ mayhaæ maraïaæ icchatha udÃhu ÃrogabhÃvan" ti. "ùroga- bhÃvaæ bhante" ti. "Tena hi maæ Himavantaæ pesethÃ" 'ti. "SÃdhu bhante" ti, rÃjà NÃradaæ nÃma amaccaæ\<*<15>*>/ "bhadantaæ gahetvà vanacarakehi\<*<17>*>/ saddhiæ Himavantaæ yÃ- hÅti" pesesi. NÃrado taæ\<*<17>*>/ tattha netvà paccÃgamÃsi. Ke- savassÃpi Kappe diÂÂhamatte yeva cetasikarogo\<*<18>*>/ vÆpasanto, ukkaïÂhikà paÂippassaddhÃ. Ath' assa Kappo aloïena\<*<19>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -mo, Cs -co corr. to -vo. 2 Bid kesavo tÃpeso naæ. 3 Bid sineho. 4 Bid ativiya vi-. 5 Bid add manussapathaæ gantvÃ. 6 Bid anto. 7 Bid atikkante. 8 Bid -itvÃ. 9 Bid -vÃsikena. 10 Bid add pi. 11 Bid alabhantassa. 12 Bi s. Ã. na, Bd sabbà ÃhÃro na. 13 Ck parinÃmi, Cs parinÃmi corr. to -ïÃmi. 14 Cks neva. 15 Bid add pakkosÃpetvà nÃrada amhÃkaæ. 16 Bid -ri-. 17 Bid omit taæ. 18 Bid cetasirogo. 19 Bid -ïakena. >/ #<[page 144]># %<144 IV. CatukkanipÃta. 5. CullakuïÃlavagga. (35.)>% adhÆpanena udakena sittapaïïena\<*<1>*>/ saddhiæ sÃmÃkanÅvÃra- yÃguæ adÃsi, tassa taæ khaïa¤ ¤eva lohitapakkhandikà paÂip- passambhi. Puna rÃjà NÃradaæ pesesi: "gaccha KesavatÃ- pasassa pavattiæ jÃnÃhÅti". So ÃgantvÃ\<*<2>*>/ taæ Ãrogaæ disvà "bhante BÃrÃïasirÃjà pa¤ca vejjakulÃni gahetvà paÂijagganto tumhe Ãroge kÃtuæ nÃsakkhi, kathaæ vo\<*<3>*>/ Kappo paÂijaggÅti" vatvà paÂhamaæ {gÃtham} Ãha: @@ Tattha manussindan ti manussÃnaæ indaæ BÃrÃïasirÃjÃnaæ, kathan nu bhagavà KesÅti kena nu kho upÃyena\<*<4>*>/ ayaæ amhÃkaæ bhagavà Kesava- tÃpaso\<*<5>*>/ Kappassa assame ramatÅti evaæ a¤¤ena\<*<6>*>/ saddhiæ sallapanto viya Kesavassa abhiratikÃraïaæ\<*<7>*>/ pucchi. Taæ sutvà Kesavo dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ manoramÃ, subhÃsitÃni Kappassa NÃrada ramayanti man ti. || Ja_IV:178 ||>@ Tattha santi rakkhÃ\<*<9>*>/ ti rukkhÃ, pÃliyaæ\<*<10>*>/ pÃna rukkhÃ\<*<11>*>/ t' eva\<*<12>*>/ likhi- taæ, subhÃsitÃnÅti\<*<13>*>/ Kappena kathitÃni subhasitÃni ca\<*<14>*>/ ramayanti man\<*<15>*>/ ti attho. Eva¤ ca pana vatvà "evaæ maæ abhiramÃpento Kappo aloïÃdhÆpanaudakasittapaïïamissaæ\<*<16>*>/ sÃmÃkanÅvÃrayÃguæ pÃyesi, tÃya me sarÅravyÃdhi\<*<17>*>/ samito\<*<18>*>/ ti\<*<19>*>/ nÅrogo\<*<20>*>/ jÃto 'mhÅti" Ãha. Taæ sutvà NÃrado tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ maæsÆpasecanaæ, kathaæ sÃmÃkanÅvÃraæ\<*<22>*>/ aloïaæ\<*<23>*>/ chÃdayanti\<*<24>*>/ tan ti. || Ja_IV:179 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck nisinnÃpaïïona, Cs sinnÃpanne corr. to -païïena. 2 Bid gantvÃ. 3 Bid te. 4 Cks kena nupÃyena. 5 Bid kesitÃ-. 6 Bid a¤¤ehi. 7 Cs -ramatikÃ- corr. to -ramakÃ-, Bi -ramatikÃ-, Bd -ramanakÃ- 8 Cks Bi rukkhÃ. 9 Bi rakkÃ, Cks rukkhÃ. 10 Cs -li- corr to -Êi-, Bd -Êi-. 11 so all four MSS. 12 Bid tveva. 13 Cks subhÃnÅti. 14 Bi omits ca. 15 Bi maæ ramayantÅ, Bd omits maæ. 16 Cks -sinnapaïïa-, Bid aloïakaæ adhÆpanaæ udakasittaæ-. 17 Bid sarÅre byÃdhi. 18 Bid vÆpasamito. 19 Bid omit ti. 20 Ck ni-, Cs niroge, Bid aro-. 21 Cs sucÅ corr. to suci, Bid suci 22 Cks -rÃ. 23 Ck alo, Cs aloïa. 24 Cks cchÃ-, Bd sÃda-. >/ #<[page 145]># %< 7. AyakÆÂajÃtaka. (347.) 145>% Tattha bhu¤je ti bhu¤ji\<*<1>*>/ ayam eva và pÃÂho, chÃdayantÅti chÃdayati\<*<2>*>/ pÅïeti toseti, gÃthÃbandhasukhatthaæ pana anunÃsiko kato, idaæ vuttaæ hoti: so\<*<3>*>/ tvaæ suciæ maæsÆpasecanaæ rÃjakule rÃjÃrahaæ sÃlibhattaæ bhu¤ji\<*<4>*>/, taæ\<*<5>*>/ katham idaæ sÃmÃkanÅvÃraæ\<*<6>*>/ aloïaæ\<*<7>*>/ pÅïesi tosesi, kathaæ te etaæ ruccatÅti. Taæ sutvà Kesavo catutthaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha yadi và sÃdun ti yadi và asÃduæ\<*<8>*>/, vissattho ti nirÃsaæko vissÃ- sappatto\<*<9>*>/ hutvÃ, yattha bhu¤jeyyà ti yasmiæ nivesane evaæ bhu¤jeyya tattha evaæ bhuttaæ yaæ ki¤ci bhojanaæ sÃdum eva, kasmÃ: yasmà vissÃsa- paramà rasÃ, vissÃso\<*<10>*>/ paramo uttamo etesan ti vissÃsaparamà rasà ti, vissÃsa- rasasadiso\<*<11>*>/ hi\<*<12>*>/ raso nÃma n' atthi, avissÃsikena\<*<13>*>/ dinnaæ catumadhuram pi vissÃsikena dinnaæ ambilaka¤jiyaæ\<*<14>*>/ nÃgghatÅti\<*<15>*>/. NÃrado tassa vacanaæ sutvà ra¤¤o santikaæ gantvà "Ke- savo idaæ nÃma kathesÅti" Ãcikkhi. Satthà imaæ desanaæ\<*<16>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, NÃrado SÃriputto, Kesavo BakabrahmÃ\<*<17>*>/, Kappo\<*<18>*>/ aham evÃ" 'ti. KesavajÃtakaæ\<*<19>*>/. $<7. AyakÆÂajÃtaka.>$ SabbÃyasan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto lo- katthacariyaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ MahÃkaïhajÃtake Ãvibhavissati. AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa aggamahesiyà kucchismiæ\<*<20>*>/ nibbattitvà vayappatto uggahitasabbasippo pitu accayena rajje patiÂÂhÃya dhammena rajjaæ kÃresi. Tadà manussà devamaÇgalikà hutvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid bhu¤jasi. 2 Ck -tÅ, Bi chÃayanti, Bd sÃdiyanti tanti sÃdayati. 3 Bid yo. 4 Bid bha¤jasi. 5 Cs taæ corr. to tuæ, Bi tattha. 6 Cks Bid -ni-. 7 Bid -ïakaæ. 8 so Cks; Bid yadi và sÃduæ, omitting ti yadi và asÃduæ. 9 Bid visÃsasampayutto. 10 Bid add pana. 11 Bid omit rasa. 12 Bid add a¤¤o. 13 Bid add hi. 14 Bid -ka¤cikaæ. 15 Bi na ag-, Bd anag-. 16 Bid dhammade-. 17 Bid bakamahÃbrahmÃ. 18 Bid add pana. 19 Bi adds chaÂhamaæ, Bd chaÂhaæ. 20 Bid -imhi. >/ #<[page 146]># %<146 IV. CatukkanipÃta. 5. CullakuïÃlavagga. (35.)>% bahuajeÊakÃdayo mÃretvà devatÃnaæ balikammaæ karonti. Bodhisatto "pÃïo na hantabbo" ti bheri¤ carÃpesi. Yakkhà balikammaæ alabhamÃnà Bodhisattassa kujjhitvà Himavante yakkhasamÃgamaæ katvà Bodhisattassa mÃraïatthÃya ekaæ kakkhalaæ\<*<1>*>/ yakkhaæ pesesuæ. So kaïïikamattaæ mahantaæ Ãdittaæ ayakÆÂaæ gahetvà "iminà naæ paharitvà mÃressÃmÅti" Ãgantvà majjhimayÃmasamanantare Bodhisattassa sayanamat- thake aÂÂhÃsi. Tasmiæ khaïe Sakkassa Ãsanaæ\<*<2>*>/ uïhÃkÃraæ dassesi. So ÃvajjamÃno taæ\<*<3>*>/ kÃraïaæ ¤atvà Inda-vajiraæ ÃdÃya Ãgantvà yakkhassa upari aÂÂhÃsi. Bodhisatto yakkhaæ disvà "kiæ nu kho esa maæ rakkhamÃno Âhito udÃhu mÃre- tukÃmo" ti tena saddhiæ sallapanto\<*<4>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ udÃhu me cetayase vadhÃyà 'ti. || Ja_IV:181 ||>@ Tattha vihito nu sajjà ti vihito nu asi ajja. Bodhisatto pana yakkham eva passati na Sakkaæ, yakkho Sakkassa bhayena Bodhisattaæ paharituæ na sakkoti. So Bodhisattassa kathaæ sutvà "mahÃrÃja, nÃhan tava Ãrakkhat- thÃya\<*<6>*>/ Âhito, iminà pana jalitena ayakÆÂena paharitvà taæ mÃressÃmÅti Ãgato 'mhi, Sakkassa bhayena paharituæ na sak- komÅti" etam atthaæ dÅpento dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/. || Ja_IV:182 ||>@ Taæ sutvà Bodhisatto itarà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ maæ rakkhati devarÃjà devÃnam indo Maghavà Sujampati>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add pharussaæ. 2 Bid bhavanaæ. 3 Bi imaæ, Bd idaæ. 4 Bid -pento. 5 Bi nu ajja. 6 Bid rakkhanatthÃya. 7 Cks pÃ-, Bi taæ muttamaÇgaæ tena phÃlissÃmi, Bd tenuttamaÇga tena phÃlessÃmÅti. 8 Cs va. >/ #<[page 147]># %< 8. Ara¤¤ajÃtaka. (348.) 147>% @< kÃmam pisÃcà vinadantu\<*<1>*>/ sabbe, na santase rakkhasiyà pajÃya. || Ja_IV:183 ||>@ @@ Tattha rakkhasiyà pajÃyà 'ti rakkhasasaækhÃtÃya\<*<2>*>/ pajÃya, rakkhasa- sattÃnan ti attho, kumbhaï¬Ã ti kumbhamattarahassaægÃ\<*<3>*>/ mahodarà yak- khÃ, paæsupisÃcakà ti saækÃrÃdhÃnapisÃcÃ\<*<4>*>/, nÃlan ti pisÃcà nÃma mayà saddhiæ yuddhÃya na samatthÃ, mahatÅ\<*<5>*>/ sà vihesikà ti yaæ pun' ete yak- khà sannipatitvà vihesikaæ\<*<6>*>/ dassenti\<*<7>*>/ mahatÅ vihesikÃ\<*<6>*>/ bhÃyanÃkÃradassana- mattam\<*<8>*>/ eva mayhaæ, na panÃhaæ\<*<9>*>/ bhÃyÃmÅti attho. Sakko yakkhaæ palÃpetvà MahÃsattaæ ovaditvà "mà bhÃyi mahÃrÃja, ito paÂÂhÃya tava rakkhÃma, mà bhÃyitthÃ\<*<10>*>/" ti\<*<11>*>/ vatvà sakaÂÂhÃnaæ eva gato. Satthà imaæ desanaæ\<*<2>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà Sakko Anuruddho ahosi, BÃrÃïasirÃjà pana aham evÃ" 'ti. Aya- kÆÂajÃtakaæ\<*<13>*>/. $<8. Ara¤¤ajÃtaka.>$ Ara¤¤Ã gÃmam Ãgammà 'ti, Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto thullakumÃrikapalobhanaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ CullanÃradakassapajÃtake\<*<14>*>/ Ãvibhavissati\<*<15>*>/. AtÅte pana\<*<16>*>/ BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃ- rente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto TakkasilÃyaæ uggahitasabbasippo\<*<17>*>/ bhariyÃya kÃlakatÃya puttaæ gahetvà isipabbajjaæ pabbajitvà Himavante vasanto puttaæ assamapade Âhapetvà phalÃphalatthÃya gacchati. Tadà coresu paccantagÃmaæ paharitvà karamare\<*<18>*>/ gahetvà gacchan- tesu ekà kumÃrikà palÃyitvà taæ assamapadaæ patvà tÃpasa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Bd pisÃcÃmina-, Ck pisa¤cÃmina- 2 Bid rakkhasi-. 3 Cks kumbhaï¬amatta-. 4 Bid saækÃraÂhÃne-. 5 all four MSS. -ti. 6 Bid vibhe-. 7 Bid add sÃ. 8 Bid bhayakÃraïada-. 9 Bid nÃhaæ 10 Ck mà yattÃ, Cs mà yantÃ, Bi mà bhÃpa. 11 Bi tÃ. 12 Bid dhammade-. 13 Bid add sattamaæ. 14 Bi cÆÊa-, Bd cÆla-. 15 Bid add atÅtaæ Ãhari. 16 Bid omit pana. 17 Bid omit sabba. 18 Bid kumÃrike. >/ #<[page 148]># %<148 IV. CatukkanipÃta. 5. CullakuïÃlavagga. (35.)>% kumÃrakaæ palobhetvà sÅlavinÃsaæ pÃpetvà "ehi gacchÃmÃ" 'ti Ãha. "Pità tÃva me Ãgacchatu, taæ passitvÃ\<*<1>*>/ gamissÃmÅti". "Tena hi disvà ÃgacchÃ" 'ti nikkhamitvà antarÃmagge nisÅdi. TÃpasakumÃro pitari Ãgate paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha ara¤¤Ã gÃmamÃgammà ti tÃta ahaæ ito ara¤¤ato manussa- pathaæ vasanatthÃya gato vasanagÃmaæ patvÃ\<*<2>*>/. Ath' assa pità ovÃdaæ dento tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ tÃta vissÃsa¤ ca khameyya te sussÆsÅ ca titikkhÅ\<*<4>*>/ ca taæ bhajehi\<*<5>*>/ ito gato. || Ja_IV:186 ||>@ @*>/ urasÅva patiÂÂhÃya taæ bhajehi\<*<7>*>/ ito gato. || Ja_IV:187 ||>@ @*>/ siyà ti. || Ja_IV:188 ||>@ Tattha yo taæ vissÃsaye\<*<9>*>/ ti yo\<*<10>*>/ puriso taæ vissÃseyya\<*<11>*>/ na pari- saækeyya, vissÃsa¤ca khameyya te ti yo ca attani kayiramÃnaæ\<*<12>*>/ tava vissÃsaæ pana yaæ nirÃsaæko taæ khameyya, sussÆsÅti yo ca tava vissÃsa- vacanaæ sotum icchati, titikkhÅti\<*<13>*>/ yo ca tayà kataæ aparÃdhaæ khamati, taæ bhajehÅti\<*<14>*>/ taæ purisaæ bhajeyyÃsi payirupÃseyyÃsi, urasÅva patiÂ- ÂhÃyà 'ti yathà tassa urasi patiÂÂhÃya va¬¬hanto\<*<15>*>/ tvam pi tÃdiso urasi pati- taputto\<*<16>*>/ viya hutvà evarÆpaæ purisaæ bhajeyyÃsÅti attho, haliddirÃgan ti haliddirÃgasadisaæ athiracittaæ\<*<17>*>/, kapicittan ti lahuparivattitÃya\<*<18>*>/ makkaÂa- cittaæ, rÃgavirÃginan ti muhutten' eva rajjanavirajjanasabhÃvaæ, nimma- nussam pi ce siyà ti sace pi sakala-JambudÅpatale\<*<19>*>/ kÃyaduccaritÃdirahi- tassa\<*<20>*>/ manussassa abhÃvena nimmanussaæ siyà tathÃpi tÃta tÃdisaæ lahucittaæ mà sevi, sabbam\<*<21>*>/ pi manussapathaæ vicinitvà heÂÂhÃvuttaguïasampannam eva purisaæ\<*<22>*>/ seveyyÃsÅti\<*<23>*>/ attho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add va. 2 Bid add kiæ karomÅti. 3 Ck vissase, Cs vissÃse, Bi visÃ, Bd visÃsaye. 4 Bid -kkhi, Cks -kkhÃ. 5 Bi bhÃjesi, Bd bhajeyya. 6 Bid -Âaæ. 7 Bid bhajeyya. 8 Cs ve. 9 Cks vissase, Bid visÃsaye. 10 Cks so. 11 Bi visesayye, Bd visÃseyya. 12 Bid -ne. 13 Bi titikkhatÅti, Cs titikkhÃti corr. to -kkhati, Ck titikkhÃti. 14 Bid bhajeyyÃti. 15 Cs va¬¬he-, Bid va¬hito orasaputto. 16 Bid patiÂhita-. 17 Ck atira- corr. to athira-, Bi atira-, Bd athÅra-. 18 Cs -kÃya. 19 Bid sakalaæ--talaæ. 20 Bid -divira-. 21 Cks sevitabbam, Bid sevisabbaæ. 22 Bid omit purisaæ. 23 Bid bhajeyyÃsÅti. >/ #<[page 149]># %< 9. SandhibhedajÃtaka. (349.) 149>% Taæ sutvà tÃpasakumÃro "ahaæ tÃta imehi guïehi saman- nÃgataæ purisaæ kattha labhissÃmi, na gacchÃmi, tumhÃkaæ ¤eva santike vasissÃmÅti" vatvà nivatti. Ath' assa pità kasiïa- parikammaæ Ãcikkhi. Ubho pi aparihÅnajjhÃnà Brahmaloka- parÃyanà ahesuæ. Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà putto ca kumÃrikà ca ete yeva ahesuæ\<*<2>*>/, tÃpaso aham evÃ\<*<3>*>/" 'ti. Ara¤¤ajÃtakaæ\<*<4>*>/. $<9. SandhibhedajÃtaka.>$ N' eva itthÅsu sÃma¤¤an ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto pesu¤¤asikkhÃpadaæ Ãrabbha kathesi, Ekasmiæ hi samaye Satthà "chabbaggiyà bhikkhÆ pesu¤¤aæ upasaæharantÅti' sutvà te pakkosÃpetvà "saccaæ kira tumhe bhikkhave bhikkhÆnaæ bhaï¬anajÃtÃnaæ kalahajÃtÃnaæ vivÃdam ÃpannÃnaæ\<*<5>*>/ pesu¤¤aæ upa- saæharatha, tena anuppannÃni c' eva bhaï¬anÃni uppajjanti uppan- nÃni ca\<*<6>*>/ bhiyyobhÃvÃya saævattantÅti" pucchitvà "saccan" ti vutte te bhikkhÆ garahitvà "bhikkhave, pisunÃ\<*<7>*>/ vÃcà nÃma tikhiïÃsippahÃ- rasadisÃ\<*<8>*>/, daÊho pi vissÃso tÃya khippaæ bhijjati, ta¤ ca pana ga- hetvà attano mettiæ bhindanakajano\<*<9>*>/ sÅhausabhasadiso hotÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa putto hutvÃ\<*<10>*>/ TakkasilÃyaæ uggahitasippo pitu accayena dhammena rajjaæ kÃresi. Tadà eko gopÃlako ara¤¤e gokulesu gÃvo\<*<11>*>/ paÂijaggitvà Ãgacchanto ekaæ gabbhiniæ asallakkhetvà pahÃya Ãgato. Tassà ekÃya sÅhiyÃ\<*<12>*>/ saddhiæ vissÃso uppajji. TÃ\<*<13>*>/ ubho pi daÊhamittà hutvà ekato pi caranti\<*<14>*>/. AthÃparabhÃge gÃvÅ vacchakaæ sÅhÅ sÅhapotakaæ vijÃyi. Te ubho pi janà kulehi ÃgatamettiyÃ\<*<15>*>/ daÊhamittà hutvà ekato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dhammade-. 2 Bid add pitÃmahÃ. 3 Bid eva sammÃsambuddho. 4 Bid add aÂhamaæ. 5 Bid vivÃdÃpannÃnaæ. 6 Cks omit ca. 7 Cs -nà corr. to -ïÃ, Bid -ïa. 8 Ck -nÃ-, Cs -ïÃ-, Bid ïasattipahÃra-. 9 Bi mitti bhindaka-, Bd mittiæ bhindanto. 10 Bid add vayappatto. 11 Bid gÃve. 12 Cks ekÃ, Bi ekÃleyo Bd ekÃyeva. 13 Bi tvÃ, Cs has added tÃ. 14 Bid vica. 15 Bid -mittiyÃ. >/ #<[page 150]># %<150 IV. CatukkanipÃta. 4. Cullakuïalavagga. (35.)>% vicaranti. Ath' eko vanacarako tesaæ vissÃsaæ disvà ara¤¤e uppajjanakabhaï¬aæ ÃdÃya BÃrÃïasiæ\<*<1>*>/ gantvà ra¤¤o\<*<2>*>/ datvà "api te samma ki¤ci ara¤¤e acchariyaæ diÂÂhapubban" ti ra¤¤Ã puÂÂho "deva, a¤¤aæ ki¤ci na passÃmi\<*<3>*>/, ekaæ pana sÅha¤ ca usabha¤ ca a¤¤ama¤¤aæ vissÃsike\<*<4>*>/ ekato carante\<*<5>*>/ addasan\<*<6>*>/" ti Ãha. "Tesaæ\<*<7>*>/ tatiye uppanne bhayaæ bhavissati, yadà tesaæ tatiyaæ passasi atha me ÃcikkheyyÃsÅti". "SÃdhu\<*<8>*>/ devÃ" 'ti. Vanacarake\<*<9>*>/ BÃrÃïasiæ\<*<10>*>/ gate eko sigÃlo sÅha¤ ca usabha¤ ca upaÂÂhahi. Vanacarako ara¤¤aæ gantvà taæ disvà "tatiyassa uppannabhÃvaæ ra¤¤o kathessÃmÅti" nagaraæ gato. SigÃlo pi cintesi: "mayà Âhapetvà sÅhamaæsa¤ ca usabha- maæsa¤ ca a¤¤aæ akhÃditapubbaæ nÃma n' atthi, ime bhin- ditvà imesaæ maæsaæ khÃdissÃmÅti" so "ayaæ taæ evaæ va- datÅti" ubho pi te\<*<11>*>/ a¤¤ama¤¤aæ bhinditvà nacirass' eva ka- lahaæ katvÃ\<*<12>*>/ maraïÃkÃrappatte\<*<13>*>/ akÃsi. Vanacarako pi gantvà ra¤¤o "tesaæ deva tatiyo uppanno" ti Ãha. "Ko so\<*<14>*>/" ti. "SigÃlo devÃ" ti. RÃjà "ubho pi te\<*<15>*>/ bhinditvà mÃrÃpessati, mayaæ tesaæ matakÃle sampÃpuïissÃmÃ" 'ti vatvà rathaæ abhiruyha vanacarakadesitena maggena\<*<16>*>/ gacchanto tesu a¤¤a- ma¤¤aæ kalahaæ katvà jÅvitakkhayaæ pattesu sampÃpuïi. SigÃlo\<*<17>*>/ tuÂÂhahaÂÂho\<*<18>*>/ ekavÃraæ sÅhassa maæsaæ khÃdati ekavÃraæ usabhassa\<*<19>*>/. RÃjà te ubho pi jÅvitakkhayaæ patte\<*<20>*>/ disvà rathe Âhito va\<*<21>*>/ sÃrathinà saddhiæ sallapanto\<*<22>*>/ imà gÃthà abhÃsi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -siyam, Bd -sÅ, Bi -si. 2 Ck raæ¤e, Cs ara¤¤e corr. to ra¤¤o, Bi ara¤¤e. 3 Cks -mÅti. 4 Bi visÃsi katvÃ, Bd visÃsike katvÃ. 5 Ck -to, Cs vamaranto, Bd vicarante, Bi vanaæ carante. 6 Bd -sin. 7 Bid ete-. 8 Bid so sÃdhu. 9 Bid add pana. 10 Bi sÅ, Bd -siyaæ. 11 Bid mitte in the place of pite. 12 Bid kÃretvÃ. 13 Cks Bi -ïa-. 14 Bi eko, Bd eso. 15 Bd mitte in the place of pite, Bi omits pite. 16 Ck -desitakena-, Bi vanacarikena maggadesitena, Bd vanacarikena maggadesikena, Cs vanacarakena maggena corr. to vanacarakadesitamaggena. 17 Bid add pana. 18 Bid haÂha tuÂho. 19 Bid add maæsaæ khÃdati. 20 Bid -yappatte. 21 Ck omits va. 22 Bid -pento. >/ #<[page 151]># %< 9. SandhibhedajÃtaka. (349.) 151>% @*>/, ath' assa sandhibhedassa passa yÃva sucintitaæ. || Ja_IV:189 ||>@ @*>/ pesu¤¤aæ parivattati yatth' Æsabha¤ ca sÅha¤ ca bhakkhayanti migÃdhamÃ. || Ja_IV:190 ||>@ @*>/ passasi\<*<4>*>/ sÃrathi yo vÃcaæ sandhibhedassa pisunassa nibodhati. || Ja_IV:191 ||>@ @*>/ vÃcaæ sandhibhedassa nÃvabodhanti sÃrathÅti. || Ja_IV:192 ||>@ Tattha n' eva itthÅsÆ 'ti samma sÃrathi imesaæ dvinnaæ janÃnaæ n' eva itthisu\<*<6>*>/ sÃma¤¤aæ atthi na bhakkhesu pi\<*<7>*>/, a¤¤am eva hi itthiæ sÅho se- vati a¤¤aæ usabho, a¤¤aæ ca bhakkhaæ sÅho khÃdati a¤¤aæ\<*<8>*>/ usabho ti attho, ath' assà 'ti evaæ kalahakÃraïe avijjamÃne pi atha imassa mittasandhibheda- kassa duÂÂhasigÃlassa ubhinnaæ maæsaæ khÃdissÃmÅti cintetvà ime mÃrentassa, passa yÃva taæ cintitaæ jÃtaæ, sucintitan ti\<*<9>*>/ adhippÃyo, yatthà 'ti yasmiæ pesu¤¤e parivattamÃne usabha¤ ca sÅha¤ ca migÃdhamà sigÃlà khÃdanti, taæ pesu¤¤aæ maæsamhi\<*<10>*>/ tikhiïÃsi\<*<11>*>/ viya mittabhÃvaæ chindantam eva pari- vattatÅti dÅpeti, yayimaæ\<*<12>*>/ passasÅti\<*<13>*>/ samma sÃrathi yaæ imaæ passasi imesaæ dvinnaæ matasayanaæ\<*<14>*>/ a¤¤o pi yo puggalo sandhibhedassa pisunassa pisunavÃcaæ nibodhati gaïhati so imaæ sayanaæ seti evam evaæ\<*<15>*>/ maratÅti\<*<16>*>/ dasseti, sukham edhantÅti sukhaæ vindanti labhanti, narà saggagatÃrivà 'ti saggaæ gatà dibbabhogasamaÇgino narà viya te\<*<17>*>/ sukhaæ vindanti, nÃva- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck kÃrati, Cs kÃrathi corr. to kÃrati. 2 Cks -saæhi. 3 Cks yay iva, Bd yaæ yimaæ. 4 Bd passi. 5 Cks yo. 6 so all four MSS. 7 Cks omit su pi. 8 Cks add ca. 9 Bi yÃva sucintitaæ jÃtan ti, Bd yÃva sucintitaæ taæ jÃtaæ ti. 10 Bi maæsaæ pi, Cks maæsaæhi. 11 Bid -ïa asi. 12 Bid yaæ yimaæ. 13 Ck passatÅti, Bd passiti. 14 Bi -sayaæ, Bd -sayana. 15 Bid eva. 16 Cs evamevaæ mariti corr. to evamevampÅti. 17 Bid omit te. >/ #<[page 152]># %<152 IV. CatukkanipÃta. 5. CullakupÃlavagga. (35.)>% bodhantÅti na sÃrato\<*<1>*>/ paccenti\<*<2>*>/, tÃdisaæ vata\<*<3>*>/ vacanaæ sutvà codetvà vÃretvÃ\<*<4>*>/ mettiæ\<*<5>*>/ abhinditvà pakatikà va hontÅti. RÃjà imà gÃthà bhÃsitvà sÅhassa kesaracammanakhadÃÂhÃ\<*<6>*>/ gÃhÃpetvà nagaram eva gato. Satthà imaæ desanaæ\<*<7>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjÃ\<*<8>*>/ aham eva ahosin\<*<9>*>/" ti. SandhibhedajÃtakaæ\<*<10>*>/. $<10. DevatÃpa¤hajÃtaka.>$ Hanti hatthehi pÃdehÅti. Ayaæ devatÃpucchà Ummagga- jÃtake Ãvibhavissati. DevatÃpa¤hajÃtakaæ\<*<11>*>/. CullakuïÃla- vaggo\<*<12>*>/ pa¤camo. CatukkanipÃtavaïïanà niÂÂhitÃ\<*<13>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi na rato. 2 Cks paccanti. 3 Bid pana. 4 Bid sÃretvÃ. 5 Bd mittim, Bi omits mettiæ. 6 Bi -dÃdhÃ, Bd dÃdhe. 7 Bid dhammade-. 8 Bid bÃrÃïasirÃjÃ. 9 Bid sammÃsambuddho in the place of ahosin. 10 Cs Bi -bhedakajÃ-, Bid add navamaæ. 11 Cks omit devatÃpa¤hajÃtakaæ, Bid add dasamaæ. 12 Bid cÆÊakuï¬Ãla-. 13 Ck omits catukka---tÃ, Bid add pa¤cavagga paÂimaï¬itaæ catukkanipÃtajÃtakaæ niÂhitaæ. >/ #<[page 153]># %< 153>% V. PA¥CANIPùTA. 1. MA×IKU×ÖALAVAGGA. $<1. Maïikuï¬alajÃtaka.>$ JÅno\<*<1>*>/ rathassamaïikuï¬alà cà 'ti. Idaæ Satthà Je- tavane viharanto Kosalara¤¤o antepure paduÂÂhÃmaccaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà vitthÃritam eva. IdhÃpi Bodhisatto BÃrÃïasiyaæ\<*<2>*>/ rÃjà ahosi. DuÂÂhÃ- macco KosalarÃjÃnaæ Ãnetvà KÃsirajjaæ gÃhÃpetvÃ\<*<3>*>/ bandha- nÃgÃre pÃpesi\<*<4>*>/. RÃjÃ\<*<5>*>/ jhÃnaæ uppÃdetvà ÃkÃse pallaæke\<*<6>*>/ nisÅdi. Corara¤¤o sarÅre ¬Ãho uppajji. So BÃrÃïasirÃjÃnaæ upasaækamitvà paÂhamaæ gÃtham aha: @*>/ rathassamaïikuï¬alÃ\<*<8>*>/ ca, putte ca dÃre ca tath' eva jÅno\<*<9>*>/, sabbesu bhogesu asesitesu\<*<10>*>/ kasmà na santappasi\<*<11>*>/ sokakÃle ti. || Ja_V:1 ||>@ Tattha jÅno\<*<9>*>/ rathassamaïikuï¬alÃ\<*<12>*>/ cà 'ti taæ\<*<13>*>/ mahÃrÃja\<*<14>*>/ ratha¤ ca asse\<*<15>*>/ ca maïikuï¬alÃni ca jÅno, rathe\<*<16>*>/ ca maïikuï¬ale\<*<17>*>/ ti pi pÃÂho, asesitesÆ\<*<18>*>/ 'ti na sesitesu\<*<19>*>/ nissesesÆ\<*<20>*>/ 'ti attho\<*<21>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bd jino, Bi jinno. 2 Bid -ïasÅ. 3 Bid add bÃrÃnassÅrÃjÃnaæ bandhÃpetvÃ. 4 Bid khipÃpesi. 5 Bd adds tasmiæ. 6 Bid -kena. 7 Bi jinno, Bd jino. 8 Ck -lÅ, Cs -le. 9 Bid jinno. 10 Bid -kesu. 11 Ck saætha-, Cs santhappasi. 12 Cks -le. 13 Bid omit taæ. 14 Bid add tvaæ. 15 Bid assa¤. 16 Cs jinojÅnarathe, Bi jinnorathe, Bd jinojinnorathe. 17 Cks -lo, Bi -le cÃ. 18 Bid -kesÆ. 19 Bid mito nasesitesu. 20 Bi nisesu, Bd niravasesu. 21 Ck ahadvesu, Cs bhavesu instead of bhogesu? >/ #<[page 154]># %<154 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% Taæ sutvà Bodhisatto imà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ pubbataraæ jahÃti, asassatà bhogino kÃmakÃmi\<*<2>*>/, tasmà na socÃm' ahaæ sokakÃle. || Ja_V:2 ||>@ @*>/ veti cando, atthaæ tapetvÃna\<*<3>*>/ paleti suriyo, vidità mayà sattuka lokadhammÃ\<*<4>*>/, tasmà na socÃm' ahaæ sokakÃle ti. || Ja_V:3 ||>@ Tattha pubbevamaccan ti maccaæ bhogÃ\<*<5>*>/ pubbe va paÂhamataraæ ¤eva vijahanti, macco và te bhoge\<*<6>*>/ pubbataraæ vijahati, kamakÃmÅti corarÃjÃnaæ Ãlapati, ambho kÃme kÃmayamÃna\<*<7>*>/ kÃmakÃmi\<*<8>*>/ bhogino nÃma loke asassatÃ, bhogesu vÃ\<*<9>*>/ naÂÂhesu jÅvamÃnà va abhogino honti, bhogaæ vÃ\<*<10>*>/ pahÃya sayaæ\<*<11>*>/ nassanti, tasmà ahaæ mahÃjanassa sokakÃle pi na socÃmÅti attho, vidità mayà sattuka lokadhammÃ\<*<12>*>/ ti corarÃjÃnaæ Ãlapanto\<*<13>*>/ ambho sattuka\<*<14>*>/ mayÃ\<*<15>*>/ lÃbho alÃbho yaso ayaso ti Ãdayo lokadhammà viditÃ, yath' eva hi cando udeti pÆrati ca puna ca khÅyati yathà vÃ\<*<16>*>/ suriyo andhakÃraæ vidhamanto mahantaæ lokapadesaæ\<*<17>*>/ tappetvÃna\<*<18>*>/ puna sÃyaæ\<*<19>*>/ atthaæ gacchati na dissati evam evaæ\<*<20>*>/ bhogà uppajjanti ca vinassanti ca, tattha kiæ sokena, tasmà na socÃ- mÅti attho. Evaæ MahÃsatto corara¤¤o dhammaæ desetvÃ\<*<21>*>/ idÃni tass' evÃcÃraæ\<*<22>*>/ parigaïhanto: @@ @*>/ yaso kitti ca va¬¬hatÅti Ãha. || Ja_V:5 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dhane. 2 Cks -mÅ. 3 Ck attantape-, Cs atthantape-, Bi ataæ Âha-, Bd atthaæ Âha-. 4 Bid aÂhalodhammo. 5 Bid ti pubbeva maccaæ và bhogà vÃ. 6 Bid dhane bhoge và in the place of te bhoge. 7 Bid -nÃ. 8 Bi kÃmaæ kÃmaæ, Bd kÃmaæ kÃma. 9 Bd ca, Bi omits vÃ. 10 Bi bho ca, Bd bhoge ca. 11 Bid add vÃ. 12 Bi attaloka-, Bd satthuka-. 13 Bid -pento. 14 Bi aÂhappakÃrÃ, Bd satthuka. 15 Bid add loke. 16 Bid omit vÃ. 17 Bid -ppa-, Cks -san. 18 Bid kappetvÃna. 19 Bd adds atthaæ paleti. 20 Bd eva. 21 na puna sÃyaæ---desetva wanting in Bi. 22 Bid ta¤¤evacoraæ. 23 Cks Bi rÃjÃ, Bd ra¤¤o. >/ #<[page 155]># %< 2. SujÃtajÃtaka. (352.) 155>% Imà pana dve gÃthà heÂÂhà vitthÃrità eva\<*<1>*>/. Bodhisattaæ\<*<2>*>/ khamÃpetvà rajjaæ paÂicchÃpetvÃ\<*<3>*>/ attano janapadaæ eva gato. Satthà imaæ desanaæ\<*<4>*>/ Ãharitvà jÃtakam samodhÃnesi; "Tadà KosalarÃjà ùnando ahosi, BÃrÃïasirÃjà pana aham evÃ" 'ti. Maïi- kuï¬alajÃtakaæ\<*<5>*>/. $<2. SujÃtajÃtaka.>$ Kinnu santaramÃno và 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto matapitikakuÂumbikaæ\<*<6>*>/ Ãrabbha kathesi. So kira pitari mate paridevamÃno\<*<7>*>/ carati\<*<8>*>/, sokaæ vinodetuæ na sakkoti\<*<9>*>/. Satthà tassa sotÃpattiphalÆpanissayaæ disvà SÃvatthiyaæ piï¬Ãya caritvà pacchÃsamaïaæ ÃdÃya\<*<10>*>/ gehaæ gantvà pa¤¤attÃsane nisinno taæ vanditvà nisinnaæ\<*<11>*>/ "kiæ upÃsaka socasÅti\<*<12>*>/" vatvà "Ãma bhante" ti vutte "Ãvuso porÃïakapaï¬ità paï¬itÃnaæ kathaæ sutvà pitari kÃla- kate na sociæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto kuÂumbikagehe nibbatti. SujÃtakumÃro\<*<13>*>/ ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. Tassa vayappattassa pitÃmaho kÃlam akÃsi. Ath' assa pità pitu kÃlakiriyato\<*<14>*>/ paÂÂhÃya sokasa- mappito ÃÊÃhanato\<*<15>*>/ aÂÂhÅni {ÃharitvÃ} attano ÃrÃme mattika- thÆpaæ katvà tÃni tattha nidahitvà gatagatavelÃya\<*<16>*>/ thÆpaæ pupphehi pÆjetvà Ãvajjanto\<*<17>*>/ paridevati, n' eva\<*<18>*>/ nahÃyati\<*<19>*>/ na vilimpati na bhu¤jati na kammante vicÃreti. Taæ disvà Bo- dhisatto "pità me ayyakassa matakÃlato paÂÂhÃya sokÃbhibhÆto carati, Âhapetvà kho\<*<20>*>/ pana maæ a¤¤o etaæ sa¤¤Ãpetuæ na sakkoti, ekena naæ\<*<21>*>/ upÃyena nissokaæ karissÃmÅti" bahina- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -tÃmeva, Cs Bi -tameva, Bd -tà yeva. 2 Bid corarÃjà bo-. 3 Bid -cchÃdetvÃ. 4 Bid dhammade-. 5 Bid add pathamaæ. 2. Cfr. The Dasaratha-JÃtaka p. 30; JḤèhiessen's Die Legende von KisÃgotamÅ p.42. 6 Bid -pittikaæku-. 7 Cks -ne. 8 Bid vicarati. 9 Bi asakkontena, Bd asakkoti in the place of na s. 10 Bid add tassa. 11 Cks panattÃsane sannisinnaæ, omitting nisinno taæ vanditvÃ. 12 Cks socatÅti. 13 Ck -to-? 14 Bid kÃlakatato. 15 Cks ÃlÃ-. 16 Bi gatÃ-. 17 Cks Ãvijjhanto. 18 Bid na. 19 Bid nhÃ-. 20 Bid omit kho. 21 Cs taæ, Bid omit naæ. >/ #<[page 156]># %<156 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% gare\<*<1>*>/ ekaæ matagoïaæ disvà tiïa¤ ca pÃnÅya¤ ca Ãharitvà tassa purato katvÃ\<*<2>*>/ "khÃda khÃda, piva pivÃ" 'ti vadati\<*<3>*>/. ùgatÃ- gatà naæ\<*<4>*>/ disvÃ\<*<5>*>/ "samma SujÃta, kiæ ummattako si, mata- goïassa tiïodakaæ desÅti\<*<6>*>/" vadanti. So ki¤ci na\<*<7>*>/ paÂivadati. Ath' assa pitu santikaæ gantvà "putto te ummattako jÃto, matagoïassa tiïodakaæ detÅti" Ãhaæsu. Taæ sutvà kuÂum- bikassa pitusoko apagato puttasoko patiÂÂhito. So vegena gantvÃ\<*<8>*>/ "nanu tvaæ tÃta SujÃta paï¬ito\<*<9>*>/, kiækÃraïà mata- goïassa tiïodakaæ desÅti" vatvà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ gatasattaæ\<*<11>*>/ jaraggavaæ. || Ja_V:6 ||>@ @*>/ ca tucchaæ vilapasi yathà taæ dummatÅ tathà ti. || Ja_V:7 ||>@ Tattha santaramÃno và 'ti turito viya hutvÃ, lÃyitvà ti lunitvÃ\<*<13>*>/, lapasÅti vippalapasi, gatasattaæ\<*<14>*>/ jaraggavan ti gatajÅvitaæ jiïïaæ\<*<15>*>/ goïaæ, yathà tan ettha tan ti nipÃtamattaæ, yathà dummati appa¤¤o vippala- peyya\<*<16>*>/ tathà tvaæ tucchaæ abhÆtaæ\<*<17>*>/ vippalapasÅti\<*<18>*>/. Tato Bodhisatto dve gÃthà abhÃsi: @*>/, ma¤¤e goïo samuÂÂhahe. || Ja_V:8 ||>@ @*>/ hatthapÃdà ca\<*<21>*>/ dissare, rudaæ mattikathÆpasmiæ\<*<22>*>/ nanu tva¤ ¤eva dummatÅti. || Ja_V:9 ||>@ Tattha tathevà 'ti yathà pubbe Âhitaæ tath' eva tiÂÂhati, ma¤¤e ti etesaæ sÅsÃdÅnaæ tath' eva Âhitattà ayaæ goïo samuÂÂhaheyyà 'ti ma¤¤Ãmi, nevayya- kassà 'ti ayyakassa pana sÅsaæ vÃ\<*<20>*>/ hatthapÃdà vÃ\<*<20>*>/ na dissanti, piÂÂhipÃdà và na dissare ti pi pÃÂho, nanu tva¤¤eva dummatÅti ahaæ tÃva sÅsÃdÅni passanto evaæ karomi, tvaæ pana na ki¤ci passasi, jhÃpitaÂÂhÃnato aÂÂhÅni Ãha- ritvà thÆpaæ\<*<23>*>/ katvà paridevasi, iti maæ paÂicca sataguïena sahassaguïena\<*<24>*>/ tvam eva\<*<25>*>/ dummatÅti, bhijjanadhammà tÃta saækhÃrà bhijjantÅti\<*<26>*>/, tattha kà paridevanà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid bahigÃme. 2 Bid thapetvÃ. 3 Bid khÃdÃhi pivÃhÅti Ãha. 4 Ck taæ. 5 Bd adds kasmÃ. 6 Bid detÅti. 7 Bid na ki¤ci. 8 Bi -nÃgantvÃ. 9 Bi adds ti. 10 Bi khÃdavilapati, Bd khÃdÃtivilapati. 11 Ck -sataæ, Cs -satthaæ corr. to sattaæ, Bid -santaæ. 12 Bid tva¤. 13 Cs Êu-, Bid lu¤ci-. 14 Bid -santaæ 15 Bi jinno, Bd jinna. 16 Bid vilapeyya. 17 Bid omit abbÆtaæ. 18 Bid vilapa. 19 Bi tiÂhati. 20 Bid ca. 21 Bid na. 22 Bi -kÃ-. 23 Bid mattikathÆ-. 24 Ck omits sahassa-, Bi adds nu, Bd nanu. 25 Bid tva¤¤eva. 26 Bid bhijjanti. >/ #<[page 157]># %< 3. DhonasÃkhajÃtaka. (353.) 157>% Taæ sutvà Bodhitassa pità "mama putto paï¬ito, idha- lokaparalokakiccaæ\<*<1>*>/ jÃnÃti, mama sa¤¤ÃpanatthÃya etaæ kammaæ akÃsÅti" cintetvà "tÃta SujÃta paï¬ita, `sabbe saæ- khÃrà aniccÃ' ti me ¤Ãtaæ\<*<2>*>/, ito paÂÂhÃya na socissÃmi\<*<3>*>/, pi- tusokaharaïaputtena\<*<4>*>/ nÃma tÃdisena bhavitabban" ti vatvà puttassa thutiæ karonto\<*<5>*>/. @*>/ ghatasittaæ\<*<7>*>/ va pÃvakaæ\<*<8>*>/ vÃrinà viya\<*<9>*>/ osi¤caæ\<*<10>*>/ sabbaæ nibbÃpaye\<*<11>*>/ daraæ. || Ja_V:10 ||>@ @*>/ vata me sallaæ yam Ãsi\<*<13>*>/ hadayanissitaæ yo me sokaparetassa pitusokaæ apÃnudi. || Ja_V:11 ||>@ @*>/ abbÆÊhasallo\<*<15>*>/ smi vÅtasoko anÃvilo, na socÃmi na rodÃmi tava sutvÃna mÃïava. (Cfr. Dhp. 96.) || Ja_V:12 ||>@ @*>/, vinivattayanti\<*<17>*>/ sokamhà SujÃto pitaraæ yathà ti. || Ja_V:13 ||>@ Tattha nibbÃpaye ti nibbÃpayi, daran ti sokadarathaæ\<*<18>*>/ SujÃto pi- taraæ yathà ti yathà ma ma putto Sujato maæ pitaraæ samÃnaæ attano sap- pa¤¤atÃya sokamhà vinivattayi evaæ\<*<19>*>/ a¤¤e pi sappa¤¤Ã sokamhà vinivattayantÅti\<*<20>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<21>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne kuÂumbiko sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà SujÃto aham evÃ" 'ti. SujÃtajÃtakaæ\<*<22>*>/. $<3. DhonasÃkhajÃtaka.>$ Nayidaæ niccaæ bhavitabban ti. Idaæ Satthà Bhaggesu SuæsumÃragiriæ nissÃya BhesakalÃvane viharanto BodhirÃja- kumÃraæ Ãrabbha kathesi. BodhirÃjakumÃro nÃma Udenassa\<*<23>*>/ putto tasmiæ kÃle SuæsumÃragire\<*<24>*>/ vasanto ekaæ pariyodÃtasippaæ va¬- ¬hakiæ pakkosÃpetvà a¤¤arÃjÆhi\<*<25>*>/ asadisaæ katvà Kokanadaæ\<*<26>*>/ nÃma \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -loke kiccaæ. 2 Bid sa¤¤ÃtÃ. 3 Bid add ti. 4 Ck -kaæha-. 5 Bid add Ãha. 6 Bi saæ-. 7 Bd ghatÃ-. 8 Bd pÃpakaæ. 9 Bf vata. 10 Bid -ci. 11 Ck -yo. 12 Bi appuÊhi? Bd abbuÊhaæ? 13 Cks sammÃsi, Bi yamÃdÅsÅ. 14 Bid svÃhaæ. 15 Ck abbulha-, Cs abbulha- corr. to abbuÊha-, Bi appuÊhaæ? Bd abbulha-. 16 Bid -kammakÃ. 17 Bid -vattanti. 18 Bid sokaæ. 19 Cks add taæ. 20 Bid add attho. 21 Bid dhammade-. 22 Bid add dutiyaæ. 23 Bid add ra¤¤o. 24 Bid -giri. 25 Bid a¤¤ehi rÃ-. 26 cfr. Dhp. p.323; Bid -nudaæ. >/ #<[page 158]># %<158 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% pÃsÃdaæ kÃrÃpesi kÃretvà ca pana "ayaæ vaddhaki a¤¤assÃpi\<*<1>*>/ ra¤¤o evarÆpaæ pÃsÃdaæ kÃreyyÃ" 'ti maccharÃyanto tassa akkhÅni up- pÃÂesi\<*<2>*>/. Tena tassa\<*<3>*>/ akkhÅni uppÃÂitabhÃvo\<*<4>*>/ bhikkhusaægho pÃkaÂo jÃto. Tasmà dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso Bo- dhirÃjakumÃro\<*<5>*>/ tathÃrÆpassa va¬¬hakino akkhÅni uppÃÂÃpesi\<*<6>*>/, aho kakkhalo pharuso sÃhasiko" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa kakkhalo pharuso sÃhasiko va, na kevala¤ ca idÃn' eva pubbe p' esa khattiyasahassÃnaæ\<*<7>*>/ akkhÅni uppÃÂÃpetvÃ\<*<6>*>/ mÃretvà tesaæ maæsena balikammaæ kÃresÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto TakkasilÃyaæ disÃpÃmokkho Ãcariyo ahosi, JambudÅpatale khattiyamÃïavà ca\<*<8>*>/ brÃhmaïamÃïavà ca tass' eva santike sippaæ uggaïhiæsu. BÃrÃïasira¤¤o pi putto Brah- madattakumÃro nÃma tassa santike tayo vede uggaïhi. So pana pakatiyÃ\<*<9>*>/ kakkhalo pharuso sÃhasiko\<*<10>*>/. MahÃsatto\<*<11>*>/ aÇ- gavijjÃvasena\<*<12>*>/ tassa kakkhalapharusasÃhasikabhÃvaæ ¤atvà "tÃta tvaæ kakkhalo pharuso sÃhasiko, pharusena nÃma\<*<13>*>/ lad- dhaæ issariyaæ aciraÂÂhitikaæ hoti, so issariye vigate\<*<14>*>/ bhinna- nÃvo viya samudde patiÂÂhaæ na labhati, tasmà mà evarÆpo ahosÅti" taæ ovadanto\<*<15>*>/ dve gÃthà abhÃsi: @*>/, atthaccaye\<*<17>*>/ mà hu\<*<18>*>/ sammÆÊho bhinnaplavo\<*<19>*>/ sÃgarasseva majjhe. || Ja_V:14 ||>@ @*>/ kalyÃïaæ pÃpakÃri ca\<*<21>*>/ pÃpakaæ, yÃdisaæ vapate\<*<22>*>/ bÅjaæ tÃdisaæ harate phalan ti. || Ja_V:15 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks a¤¤ama¤¤assÃpi. 2 Bi uppÃtÃpeti, Bd uppÃtÃpesi. 3 Bid tenassa. 4 Bid uppÃtita-. 5 Bid add kira. 6 Bid -tÃ-. 7 Cks -ssaæ, Bid -ssÃni. 8 Bid omits ca. 9 Bid add pi. 10 Bid add ahosi. 11 Bid bodhisatto. 12 Bid -bhijjÃ-. 13 Bid pana. 14 Bid vinaÂhe. 15 Bid ovÃdento. 16 Bi sukhatÃva-, Bd sukhabhÃva-. 17 Ck atthaccayo, Cs accantaye, Bd attha¤caye, Bi attapaccaye. 18 Bd mà ahu. 19 Ck bhinnaphalavo, Cs -phalavo corr. to -plavo. 20 Bi -rÅ. 21 Ck vÃ? 22 Bid vappate. >/ #<[page 159]># %< 3. DhonasÃkhajÃtaka. (353.) 159>% Tattha suhatÃvakÃye\<*<1>*>/ ti tÃta Brahmadatta yad etaæ khemaæ và su- bhikkhaæ và yà vÃ\<*<2>*>/ esà sukhitÃ\<*<3>*>/ kÃye idaæ sabbaæ imesaæ sattÃnaæ niccaæ sabbakÃlam eva na bhavati, idaæ pana aniccaæ hutvà abhÃvadhammaæ, atthac- caye\<*<4>*>/ ti so\<*<5>*>/ tvaæ aniccatÃvasena\<*<6>*>/ issariye vigate attano atthassa accayena yathà nÃma bhinnaplavo\<*<7>*>/ bhinnanÃvo manusso sÃgaramajjhe patiÂÂhaæ alabhanto sammÆÊho hoti\<*<8>*>/ evaæ mà ahu sammÆÊho\<*<9>*>/, tÃni attani\<*<10>*>/ passatÅti tesaæ kammÃnaæ phalaæ vindanto tÃni attani passati\<*<11>*>/ nÃma. So Ãcariyaæ vanditvà BÃrÃïasiæ gantvà pitu sippaæ das- setvà oparajje\<*<12>*>/ patiÂÂhÃya pitu accayena rajjaæ pÃpuïi. Tassa PiÇgiyo\<*<13>*>/ nÃma purohito ahosi kakkhaÊo\<*<14>*>/ pharuso\<*<15>*>/. So yasa- lobhena\<*<16>*>/ cintesi: "yan nÆnÃhaæ iminà ra¤¤Ã\<*<17>*>/ sakala-Jam- budÅpe sabbarÃjÃno\<*<18>*>/ gÃhÃpeyyaæ\<*<19>*>/, evaæ esa ekarÃjà bhavis- sati aham pi ekapurohito\<*<20>*>/" ti so\<*<21>*>/ rÃjÃnaæ attano kathaæ gaïhÃpesi\<*<22>*>/. RÃjà mahatiyà senÃya\<*<23>*>/ nikkhamitvà ekassa ra¤¤o nagaraæ rundhitvà taæ rÃjÃnaæ gaïhi. Eten' eva upÃ- yena\<*<24>*>/ sakala-JambudÅpe rajjaæ gahetvà rÃjasahassaparivuto "TakkasilÃya\<*<25>*>/ rajjaæ gahessÃmÅti\<*<26>*>/" agamÃsi. bodhisatto nagaraæ paÂisaækharitvÃ\<*<27>*>/ parehi appadhaæsiyaæ\<*<28>*>/ akÃsi. BÃrÃïasirÃjÃpi GaÇgÃtÅre\<*<29>*>/ mahato nigrodharukkhassa mÆle sÃïiæ parikkhipÃpetvà upari vitÃnaæ kÃretvÃ\<*<30>*>/ sayanaæ pa¤- ¤Ãpetvà nivÃsaæ gaïhi. So JambudÅpatale sahassaæ\<*<31>*>/ rÃjÃno gahetvà yujjhamÃno\<*<32>*>/ pi Takkasilaæ\<*<33>*>/ gahetuæ asakkonto puro- hitaæ pucchi: "Ãcariya, mayaæ ettakehi rÃjÆhi saddhiæ Ãgan- tvÃ\<*<34>*>/ Takkasilaæ\<*<35>*>/ gahetuæ na sakkoma, kin nu kho kÃtab- ban" ti. "MahÃrÃja rÃjasahassÃnaæ\<*<36>*>/ akkhÅni uppÃÂetvÃ\<*<37>*>/ kuc- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi sukhÃtÃpa-, Bd sukhabhÃva-. 2 Cks va, Bid omit vÃ. 3 Cs sukhÅtÃ, Bid sukhatÃ. 4 Cs atthaccaye corr. to attha¤caye, Bi attacca-, Bd attha¤ca-. 5 Bid yo. 6 Bid -tÃdivasena. 7 Cks -ppalavo, Bd bhinna napallavÃ, Bi omits bhinnaplavo. 8 Bid ahosi. 9 Ck asam-. 10 Cks attÃni. 11 Bid sampas-. 12 Bid upa-. 13 Bid piÇgalo. 14 Ck Bd -lo. 15 Bid add sÃhasiko. 16 Cs Bi -lÃ-. 17 Ck Bi ra¤¤o, Bd upÃyena. 18 Bid sabbe-. 19 Cks -yyuæ, Bid add ti. 20 Bid add bhavissÃmi. 21 Bi adds ta, Bd taæ. 22 Bid gÃhÃpesi. 23 Bid add nagarÃ. 24 Bid etenupÃ-. 25 Bid -yaæ. 26 Bid gaïhissÃmiti. 27 Ck -saæcaritvÃ. 28 Bd apa-, Bi asamaævisaæyaæ. 29 Bid gaÇgÃnadÅtÅre. 30 Bid kÃrÃpetvÃ. 31 Bid -ssa. 32 Bi kujhamÃno. 33 Cs Bi -lÃyaæ. 34 Bid add pi. 35 Bi -lÃyaæ. 36 Cks -ssaæ, Bi sahassarÃjÃnaæ, Bd sahassarÃjÆnaæ. 37 Bid uppÃtetvÃ, and add mÃretvÃ. >/ #<[page 160]># %<160 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% chiæ\<*<1>*>/ phÃletvÃ\<*<2>*>/ pa¤camadhuramaæsaæ ÃdÃya imasmiæ ni- grodhe nibbattadevatÃya\<*<3>*>/ balikammaæ katvà antavaÂÂÅhi ruk- khaæ parikkhipitvà lohitapa¤caÇgulikÃni karoma, evaæ no khippam eva jayo bhavissatÅti". RÃjà "sÃdhÆ" ti paÂissutvÃ\<*<4>*>/ antosÃïiyaæ mahÃbale malle Âhapetvà ekamekaæ rÃjÃnaæ pakkosÃpetvà nippÅÊanen' eva visa¤¤ikÃretvà akkhÅni uppÃÂe- tvà mÃretvà maæsaæ ÃdÃya kaÊebarÃni\<*<5>*>/ GaÇgÃya\<*<6>*>/ pavÃhetvà vuttappakÃraæ balikammaæ kÃretvÃ\<*<7>*>/ balibheriæ ÃkoÂÃpetvà yujjhÃya\<*<8>*>/ gato. Ath' assa aÂÂÃlakato eko yakkho Ãgantvà dakkhiïaæ akkhiæ\<*<9>*>/ uppÃÂetvà agamÃsi\<*<10>*>/. MahatÅ vedanà up- pajji. So vedanÃmatto\<*<11>*>/ Ãgantvà nigrodharukkhamÆle pa¤- ¤attasayane\<*<12>*>/ uttÃnako nipajji\<*<13>*>/. Tasmiæ khaïe eko gijjho ekaæ tikhiïakoÂiæ\<*<14>*>/ aÂÂhiæ gahetvà tassa\<*<15>*>/ rukkhagge nisinno maæsaæ khÃditvÃ\<*<16>*>/ aÂÂhiæ vissajjesi, aÂÂhikoÂi\<*<17>*>/ Ãgantvà ra¤¤o vÃmakkhimhi ayasÆlaæ vipatitvÃ\<*<18>*>/ akkhiæ\<*<19>*>/ bhindi. Tasmiæ khaïe Bodhisattassa vacanaæ sallakkhesi, so "amhÃkaæ Ãcariyo `ime sattà bÅjÃnurÆpaæ phalaæ viya kammÃnurÆpaæ vipÃkaæ anubhontÅti' kathento idaæ disvà kathesi, ma¤¤e" ti vatvà vippalapanto\<*<20>*>/ dve gÃthà abhÃsi: @*>/ abravi: (Cfr«upra vol.II. p.202.) mÃssu\<*<22>*>/ tvaæ\<*<23>*>/ akarÃ\<*<24>*>/ pÃpaæ yaæ\<*<25>*>/ taæ\<*<26>*>/ pacchà kataæ\<*<27>*>/ tape. || Ja_V:16 ||>@ @*>/ dhonasÃkho\<*<29>*>/ yahiæ ghÃtayiæ khattiyÃnaæ sahassaæ alaækate candanasÃralitte\<*<30>*>/, tam eva dukkhaæ paccÃgataæ\<*<31>*>/ mamÃ\<*<32>*>/ ti. || Ja_V:17 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kucchi, Cks kucchiyaæ. 2 Bi pÃl-, Bd bÃl-. 3 Bid adhivatta. 4 Bid -suïitvÃ. 5 Bid -va-. 6 Bid -yaæ. 7 Bid karonto. 8 Bid yuddhÃya. 9 Bid -ïakkhiæ. 10 Bid add athassa. 11 Bi -nappatto, Bd -nÃppatto. 12 Bid -ttÃsane. 13 Cks Bd nippa-, Bi nipijji. 14 Bid -Âikaæ. 15 Bid omit tassa. 16 Bid -detvÃ. 17 Cks -Âiæ. 18 Bid ayasulehi viya patitvÃ. 19 Ck akkhi, Bid akkhini. 20 Bid vilapento. 21 Bid porÃïÃcariyo yaæ. 22 Bi mÃsu, Bd massu. 23 Ck -tÃ, Cs tà corr. to taæ. 24 Bid -ri. 25 Cs yan. 26 Bi tvaæ. 27 Cs katan. 28 Bi pÅtiyo, Bd pibhiyo. 29 Ck dona-, Bid vena-. 30 Bid -sÃrÃnulitte. 31 Bi pacchÃkataæ, Bd pacchÃgataæ. 32 Bid maman. >/ #<[page 161]># %< 3. DhonasÃkhajÃtaka. (353.) 161>% Tattha idaæ tadÃcariyavaco ti taæ idaæ\<*<1>*>/ tassa\<*<2>*>/ Ãcariyassa vacanaæ, PÃrÃsariyo\<*<3>*>/ ti taæ gottena kitteti, pacchà katan ti yaæ pÃpaæ tayà ka- taæ pacchà taæ\<*<4>*>/ tÃpeyya\<*<5>*>/ kilameyya taæ mà karÅti ovÃdaæ adÃsi, aham pan' assa vacanaæ na karin ti, ayamevà 'ti nigrodharukkhaæ dassento vilapati, dhonasÃkho\<*<6>*>/ ti patthaÂasÃkho, yahiæ ghÃtayin ti yamhi rukkhe khattiya- sahassaæ mÃresiæ, alaækate candanasÃralitte\<*<7>*>/ ti rÃjÃlaækÃrehi alaækate candanasÃralitte\<*<8>*>/ te\<*<9>*>/ khattiye sattÃhaæ\<*<10>*>/ ghÃtesiæ, ayam eva so rukkho, idÃni mayhaæ ki¤ci parittÃnaæ kÃtuæ na sakkotÅti dÅpeti, tameva dukkhan ti yaæ\<*<11>*>/ maya paresaæ\<*<12>*>/ akkhiuppÃÂanadukkhaæ\<*<13>*>/ kataæ idaæ me tadeva paÂi- Ãgataæ, idÃni no\<*<14>*>/ Ãcariyassa vacanaæ matthakaæ pattan ti paridevati. So evaæ paridevamÃno aggamahesiæ anussaritvà @*>/ kho candanalittagattÅ\<*<16>*>/ laÂÂhÅva sobha¤janakassa uggatÃ, adisvÃ\<*<17>*>/ kÃlaæ karissÃmi Ubbariæ, taæ\<*<18>*>/ me tato\<*<19>*>/ dukkhataraæ bhavissatÅti || Ja_V:18 ||>@ gÃtham Ãha. Tass' attho: mama bhariyà suvaïïasÃmà UbbarÅ, yathà nÃma siggurukkhassa ujÆ\<*<20>*>/ uggatà sÃkhà mandamÃÊuteritÃ\<*<21>*>/ kampamÃnà sobhati evaæ itthivilÃsaæ kurumÃnà sobhati, tam ahaæ idÃni akkhÅnaæ\<*<22>*>/ bhinnattà Ubbariæ adisvà va kÃlaæ karissÃmÅti, tam me tassÃ\<*<23>*>/ adassanaæ ito maraïadukkhato pi dukkhataraæ bhavissatÅti. So evaæ vippalapanto yeva maritvà niraye nibbatti, na naæ issariyaluddho\<*<24>*>/ purohito parittÃnaæ kÃtuæ sakkhi, na\<*<25>*>/ attano issariyaæ laddho\<*<26>*>/, tasmiæ matamatte yeva balakÃyo bhijjitvà palÃyi. Satthà imaæ desanaæ\<*<27>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà corarÃjÃ\<*<28>*>/ BodhirÃjakumÃro ahosi, PiÇgiyo\<*<29>*>/ Devadatto, disÃpÃmokkho Ãcariyo\<*<30>*>/ aham evÃ" 'ti. DhonasÃkhajÃtakaæ\<*<31>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid idaæ taæ. 2 Bid omit tassa. 3 Bi porÃïÃcari, Bd poracariyo. 4 Bid taæ pacchÃ. 5 Bid tap-. 6 Cks yo-, Bid venasÃkho. 7 Bi -sÃrÃnulitte. 8 Bid lohitacandanasÃrÃnulitte. 9 Bid omit te. 10 Ck sattÃ- corr. to satthÃ-, Bi saÂhÃ-, Bd yathÃ-. 11 Cks yam. 12 Bid parassa. 13 Bid akkhÅni up-. 14 Bd so. 15 Bd va, Bi omits ca. 16 Bid -gattÃ. 17 Cks add va. 18 Cks tam. 19 Bid ito. 20 Ck ujuæ. 21 Bid -lu-. 22 Cks akkhÅni, Bi akkhinnaæ, Bd akkhinaæ. 23 Bid tamevatassÃ. 24 Cks -luddo, Bi -yaæpaluddho, Bd -yapaluddo. 25 Bid add taæ. 26 Cks issarimado, Bi omits laddho. 27 Bid dhammade-. 28 Bid bÃrÃïasÅrÃjÃ. 29 Bid piÇgalo. 30 Bid add pana. 31 Bi venasÃrajÃ-, Bd venasÃjÃ-, both add tatiyaæ. >/ #<[page 162]># %<162 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% $<4. UragajÃtaka.>$ Urago va tacaæ jiïïaæ ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto mataputtakakuÂumbikaæ\<*<1>*>/ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ\<*<2>*>/ Matabhariyamatapitikavatthusadisam eva. IdhÃpi Satthà tath' eva tassa nivesanaæ gantvà taæ Ãgantvà vanditvà nisinnaæ "kiæ\<*<3>*>/ Ãvuso socasÅti" pucchitvà "Ãma bhante puttassa\<*<4>*>/ matakÃlato paÂÂhÃya so- cÃmÅti" vutte "Ãvuso bhijjanadhammaæ\<*<5>*>/ nÃma bhijjati, nassana- dhammaæ\<*<5>*>/ nassati, ta¤ ca kho\<*<6>*>/ na ekass' eva\<*<7>*>/ nÃpi ekasmiæ yeva\<*<8>*>/ gÃme\<*<9>*>/, aparimÃïesu pana cakkavÃlesu tÅsu bhavesu amaraïadhammo nÃma n' atthi, tabbhÃven' eva ÂhÃtuæ samattho ekasaækhÃro pi n' atthi, sabbe sattà maraïadhammÃ, saækhÃrà bhijjanadhammÃ, porÃïa- kapaï¬itÃpi putte mate\<*<10>*>/ `nassanadhammaæ naÂÂhan' ti na sociæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto BÃrÃïasiyÃ\<*<11>*>/ dvÃragÃmake brÃhmaïakule nib- battitvà kuÂumbaæ saïÂhapetvà kasikammena jÅvikaæ kap- pesi. Tassa putto ca dhÅtà cà ti dve dÃrakà ahesuæ. So puttassa vayappattassa samÃnakulato kumÃrikaæ Ãnesi\<*<12>*>/. Iti te dÃsiyà saddhiæ cha janà ahesuæ: Bodhisatto bhariyà putto dhÅtà suïisÃ\<*<13>*>/ dÃsÅti. Te samaggà sammodamÃnà piyasaævÃsà ahesuæ. Bodhisatto sesÃnaæ pa¤cannaæ evaæ\<*<14>*>/ ovÃdaæ deti: "Tumhe yathÃladdhaniyÃmena\<*<15>*>/ dÃnaæ detha sÅlaæ rakkhatha uposathakammaæ karotha, maraïasatiæ\<*<16>*>/ bhÃvetha tumhÃkaæ maraïabhÃvaæ sallakkhetha, imesaæ hi sattÃnaæ maraïaæ dhuvaæ jÅvitaæ addhuvaæ\<*<17>*>/, sabbe saækhÃrà aniccà va\<*<18>*>/ kha- yadhammino va, rattiæ divà ca\<*<19>*>/ appamattà hothÃ" 'ti. Te "sÃdhÆ" 'ti ovÃdaæ sampaÂicchitvà appamattà maraïasatiæ\<*<16>*>/ bhÃventi. Ath' ekadivasaæ Bodhisatto puttena saddhiæ khet- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -puttaæku-, Bd -puttakaæku-. 2 Bid add pana. 3 Bd kiæ nu kho. 4 Bid add me. 5 Bd -mmo. 6 Bid add pana. 7 Bid ekasmiæ yeva kule. 8 Bid ekasmi¤¤eva. 9 Bid add atha kho. 10 Bid add maraïadhammaæ. 11 Cks -yaæ 12 Bid Ãharitvà adÃsi in the place of Ãnesi. 13 Cks Bi sunisÃ. 14 Ck -nnaæ eva, Cs -nnaæ yeva. 15 Bid -neva. 16 Bd -ïÃnussatiæ. 17 Bid adhÆvaæ. 18 Bid omit va. 19 Cs rattiændivà ca, Bi ratti¤ca jÅvi¤ca, Bd ratti¤ca diva¤ca. >/ #<[page 163]># %< 4. UragajÃtaka. (354.) 163>% taæ gantvà kasati\<*<1>*>/. Putto kacavaraæ saæka¬¬hitvà jhÃpesi. TassÃvidÆre ekasmiæ vammÅke ÃsÅviso atthi. DhÆmo tassa akkhÅni pahari. So kuddho nikkhamitvà "imaæ nissÃyÃ" 'ti\<*<3>*>/ catasso dÃÂhÃpi\<*<4>*>/ nimujjÃpento\<*<5>*>/ taæ ¬asi. So maritvà va\<*<6>*>/ pati\<*<7>*>/. Bodhisatto maritvà va\<*<6>*>/ patitaæ\<*<8>*>/ disvà goïe Âhapetvà Ãgantvà tassa matabhÃvaæ ¤atvà taæ ukkhipitvà ekasmiæ rukkhamÆle nipajjÃpetvà pÃrupitvÃ\<*<9>*>/ n' eva rodi na paridevi, "bhijjanadhammaæ pana bhijjati\<*<10>*>/, maraïadhammaæ mataæ, sabbe saækhÃrà aniccà maraïanipphattikÃ" ti aniccabhÃvam eva sallakkhetvà kasi. So\<*<11>*>/ khettasamÅpena gacchantaæ ekaæ paÂivissakaæ purisaæ disvà "tÃta gehaæ gacchasÅti" pucchitvà "ÃmÃ" 'ti vutte "tena hi amhÃkam pi gharaæ gantvà brÃh- maïiæ vadeyyÃsi: `ajja kira pubbe viya dvinnaæ\<*<12>*>/ anÃharitvà ekass' evÃhÃraæ\<*<13>*>/ ÃneyyÃtha\<*<14>*>/, pubbe pi\<*<15>*>/ ekikà va dÃsÅ ÃhÃ- raæ Ãharati, ajja pana cattÃro pi janà suddhavatthanivatthà gandhapupphahatthà ÃgaccheyyÃthÃ" 'ti. So "sÃdhÆ" 'ti gan- tvà brÃhmaïiyà tath' eva kathesi. "Kena\<*<16>*>/ tÃta idaæ\<*<17>*>/ sÃ- sanaæ dinnan" ti. "BrÃhmaïena ayye" 'ti. Sà "putto me mato" ti a¤¤Ãsi. Kampanamattam pi 'ssà nÃhosi\<*<18>*>/. Evaæ subhÃvitacittà suddhavatthanivatthà pana\<*<19>*>/ gandhapuppha- hatthÃ\<*<20>*>/ ÃhÃraæ gÃhÃpetvÃ\<*<21>*>/ sesehi saddhiæ khettaæ agamÃsi. Ekassa pi\<*<22>*>/ roditaæ và paridevitaæ và nÃhosi. Bodhisatto puttassa nipannacchÃyÃyam eva nisÅditvÃ\<*<23>*>/ bhu¤ji. BhuttÃ- vasÃne sabbe pi dÃrÆni\<*<24>*>/ uddharitvà taæ citakaæ Ãropetvà gandhapupphehi pÆjetvà jhÃpesuæ. Kassaci ekabindum pi as- suæ nÃhosi. Sabbe bhÃvitamaraïasatino\<*<25>*>/. Tesaæ sÅlatejena SakkassÃsanaæ\<*<26>*>/ uïhÃkÃraæ dassesi. So "ko nu kho maæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid kassati. 2 Bid -ti. 3 Bi nissÃya mayhaæ bhayan ti. 4 Bid omit pi. 5 Bid nimu¤citvÃ. 6 Bid parivattitvà and omit va. 7 Bid patito. 8 Bid taæ patitaæ. 9 Bd pÃruæpetvÃ. 10 Bid bhinnaæ. 11 Ck ko. 12 Bid add bhattaæ. 13 Bid ekasseva Ãh-. 14 Bi hareyyÃtha, Bd hÃ-. 15 Bid va. 16 Bid add te. 17 Bid imaæ. 18 Bid nÃhoti. 19 Bid omit pana. 20 Bid add dÃsÅ pana. 21 Bi ÃhÃrÃpetvÃ, Bd ÃharitvÃ. 22 Bd etassÃpi. 23 Bid add bhattaæ. 24 Cks Bi dÃruïi, Bd dÃruni. 25 Bid subhÃ-. 26 Bid sakkassa Ãs-. >/ #<[page 164]># %<164 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% ÂhÃnà cÃvetukÃmo" ti upadhÃrento tesaæ guïatejena uïha- bhÃvaæ\<*<1>*>/ ¤atvà pasannamÃnaso hutvà "mayà etesaæ santikaæ gantvà sÅhanÃdaæ nadÃpetvà sÅhanÃdapariyosÃne etesaæ nive- sanaæ\<*<2>*>/ sattaratanapuïïaæ\<*<3>*>/ katvà Ãgantuæ vaÂÂatÅti" vegena tattha gantvà ÃÊÃhanapasse Âhito\<*<4>*>/ "kiæ karothÃ" 'ti Ãha. "Ekaæ manussaæ jhÃpema sÃmÅti\<*<5>*>/". "Na tumhe manussaæ jhÃpessatha, ekaæ pana migaæ mÃretvÃ\<*<6>*>/ pacatha, ma¤¤e" 'ti. "N' atth' etaæ sÃmi, manussam eva jhÃpemÃ" 'ti. "Tena hi verimanusso vo bhavissatÅti". Atha naæ bodhisatto "orasa- putto no sÃmi, na veriko" ti Ãha. "Tena hi vo appiyaputto bhavissatÅti". "Atipiyaputto sÃmÅti". "Atha kasmà na roda- sÅti". So arodanakÃraïaæ kathento paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ @@ Tattha san tanun ti attano sarÅraæ, nibbhoge ti jÅvitindriyÃbhÃ- vena\<*<7>*>/ bhogarahite, pete ti paralokaæ paÂigate\<*<8>*>/, kÃlakate ti katakÃle mate ti attho. Idaæ vuttaæ hoti: sÃmi mama putto yathà nÃma urago jiïïatacaæ ni- vattitvÃ\<*<9>*>/ anolokento\<*<10>*>/ anapekho\<*<11>*>/ cha¬¬etvÃ\<*<12>*>/ gaccheyya evaæ attano sarÅraæ cha¬¬etvÃ\<*<12>*>/ gacchati, tassa jÅvitindriyarahite sarÅre evaæ nibbhoge tasmi¤ ca me putte pete\<*<13>*>/ puna paÂigate\<*<8>*>/ maraïakÃlaæ katvà Âhite\<*<14>*>/ sati ko rodanena\<*<15>*>/ và paridevitena\<*<16>*>/ và attho, ayaæ hi\<*<17>*>/ yath' esa\<*<18>*>/ sÆlehi vijjhitvà ¬ayhamÃno sukhadukkhaæ\<*<19>*>/ na jÃnÃti evaæ ¤ÃtÅnaæ paridevitaæ pi na jÃnÃti, tena kÃra- ïenÃhaæ etaæ na socÃmi, yà tassa attagati\<*<20>*>/ taæ so gato\<*<21>*>/ ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck uïhÃ-, Cs uïhÃ- corr. to uïha-, Bid uïhÃkÃraæ. 2 Bid -ne. 3 Bid -naparipuïïaæ. 4 Bid add tÃta. 5 Bid -mà ti, omitting sÃmÅ. 6 Bd adds jhÃpetha. 7 Bid -yassa abhÃ-. 8 Bid pati-. 9 Bid chaÂÂetvÃ. 10 Bid -ketvÃ. 11 Bid -pekkho. 12 Cks cha¬¬he-, Bid chaÂÂe-. 13 Bid mate. 14 Bid gate. 15 Bid kÃru¤¤ena. 16 Bid paridevena. 17 Bid aya¤hi. 18 Bid yathÃ. 19 Bid sukhaædukkhaæ. 20 Bi attanà gati, Bd attano gati. 21 Bd taæ gati so gato, Bi tam socÃmi yà tassa attanà gati taæ so gato. >/ #<[page 165]># %< 4. UragajÃtaka. (354.) 165>% Sakko Bodhisattassa vacanaæ sutvà brÃhmaïiæ pucchi: "amma tuyhaæ\<*<1>*>/ so kiæ hotÅti". "DasamÃse kucchinà pari- haritvà tha¤¤aæ pÃyetvà hatthapÃde saïÂhapetvà va¬¬hita- putto\<*<2>*>/ me sÃmÅti". "Amma pità tÃva\<*<3>*>/ purisabhÃvena mÃ\<*<4>*>/ ro- datu, mÃtuhadayaæ nÃma\<*<5>*>/ mudukaæ hoti, tvaæ kasmà na rodasÅti". Sà arodanakÃraïaæ kathentÅ\<*<6>*>/ @*>/, ananu¤¤Ãto ito gato, yathÃgato tathà gato, tattha kà paridevanÃ. || Ja_V:21 ||>@ @@ gÃthadvayam Ãha. Tattha anavhÃto ti ayaæ tÃva mayà paralokato anÃhuto\<*<8>*>/ ayÃcito, Ãgà ti\<*<9>*>/ amhÃkaæ gehaæ Ãgato, ito ti ito manussalokato gacchanto pi mayà ana- nu¤¤Ãto\<*<10>*>/ gato\<*<11>*>/, yathÃgato ti Ãgacchanto yathà attano\<*<12>*>/ ruciyà Ãgato gacchanto pi tath' eva gato, tatthà 'ti tasmiæ tassa ito gamane kà pari- devanÃ, ¬ayhamÃno ti gÃthà vuttanayen' eva\<*<13>*>/ veditabbÃ. Sakko brÃhmaïiyà kathaæ sutvÃ\<*<14>*>/ bhaginiæ pucchi: "amma tuyh' eso\<*<15>*>/ kiæ hotÅti". "BhÃtà me sÃmÅti". "Amma bhagi- niyo nÃma bhÃtusu\<*<16>*>/ sasnehÃ\<*<17>*>/ honti, tvaæ kasmà na rodasÅti". SÃpi\<*<18>*>/ arodanakÃraïaæ kathentÅ\<*<19>*>/ @*>/ assaæ, tassÃ\<*<21>*>/ me kiæ phalaæ siyÃ, ¤ÃtimittÃsuhajjÃnaæ\<*<22>*>/ bhiyyo no\<*<23>*>/ aratÅ siyÃ. || Ja_V:23 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck tumhe, Cs tumhe corr. to tuyhaæ. 2 Ck vaddhi-. 3 Ck tava, Cs ta¤ca, Bi va. 4 Cks na. 5 Bid pana. 6 all four MSS. -ti. 7 Bid agÃ. 8 Bi avhÃto, Bd anavhÃto. 9 Cks Ãga, omitting ti, Bid agà ti. 10 Bid add va. 11 Bid Ãgato. 12 Bid add va. 13 Bid -yena, omitting eva. 14 Bid add tassa. 15 Bid tuyhaæ so kiæ. 16 Ck bhÃtÅsu, Cs -tisu. 17 Bid sineho. 18 Bd sÃpissa. 19 Bid -ti. 20 Bid kissÃ. 21 Bid tassa. 22 Ck -mitta-, Cs -mittaæ corr. to -mitta-. 23 Cks me. >/ #<[page 166]># %<166 V. Pa¤canipÃta. 1. Manikuï¬alavagga. (36.)>% @@ gÃthadvayam Ãha. Tattha sace ti yadi ahaæ bhÃtari mate rodeyyaæ kisasarÅrà assaæ, bhÃtu pana me tappaccayà va¬¬hi\<*<1>*>/ nÃma n' atthÅti tassa dasseti, tassà me ti tassà mayhaæ rodantiyà kiæ phalaæ ko Ãnisaæso bhaveyya\<*<2>*>/, ava¬¬hi\<*<3>*>/ pana pa¤¤Ã- yatÅti dÅpeti, ¤ÃtimittÃsuhajjÃnan\<*<4>*>/ ti ¤ÃtimittasuhajjÃnaæ\<*<5>*>/, ayam eva và pÃÂho, bhiyyo no ti ye amhÃkaæ ¤Ãtimittà ca suhadayà ca tesaæ adhi- katarà arati siyÃ. Sakko bhaginiyà kathaæ sutvà tassa bhariyaæ pucchi: "amma tuyh' eso\<*<6>*>/ kiæ hotÅti". "Pati me sÃmÅti". "Itthiyo nÃma patimhi mate vidhavà honti anÃthÃ, tvaæ kasmà na ro- dasÅti". SÃpi 'ssa arodanakÃraïaæ kathentÅ: @@ @@ dve gÃthÃ\<*<7>*>/ Ãha. Tass' attho: yathà nÃma yuttÃyuttaæ labbhanÅyÃlabbhanÅyaæ\<*<8>*>/ ajÃnanto bÃladÃrako mÃtu ucchaÇge nipanno puïïamÃsiyaæ puïïacandaæ ÃkÃse\<*<9>*>/ gac- chantaæ disvà amma candaæ me dehi candaæ me dehÅti punappuna rodati evaæsampadam ev' etan ti evaænipphattikam\<*<10>*>/ eva evaæ tassa roïïaæ\<*<11>*>/ hoti yo petaæ kÃlakataæ anusocati ito pi ca niratthakataraæ, kiækÃraïÃ: so hi vijjamÃnaæ candaæ anurodati, mayhaæ pana pati mato, etarahi avijjamÃno\<*<12>*>/ sÆlehi vijjhitvà ¬ayhamÃno pi na ki¤ci jÃnÃtiti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid vu¬hi. 2 Bid add mayhaæ. 3 Bi avuddhi, Bd avu¬hi. 4 Cks -mitta-. 5 Bd -mittÃsuyadÃnaæ. 6 Bid tuyhaæ. 7 Bid gÃthÃdvayam. 8 Ck Bi -ni-niyaæ. 9 Bid -sena. 10 Bi nipattitam, Bd nippattitam. 11 Bd ruïïaæ. 12 Cks vijj-. >/ #<[page 167]># %< 4. UragajÃtaka. (354.) 167>% Sakko bhariyÃya kathaæ\<*<1>*>/ sutvà dÃsiæ pucchi: "amma tuyh' eso\<*<2>*>/ kiæ hotÅti". "Ayyo me sÃmÅti". "NÆna\<*<3>*>/ tvaæ iminà pÅletvÃ\<*<4>*>/ bÃdhetvÃ\<*<5>*>/ paributtà bhavissasi\<*<6>*>/, tasmà `sumato ayan\<*<7>*>/' ti na rodasÅti". "SÃmi mà evaæ avaca, na ca etaæ\<*<8>*>/ etassa anucchavikaæ, khantimettÃnuddayasampanno me ayya- putto ure saæva¬¬hitaputto viya ahosÅti". "Atha kasmà na rodasÅti". SÃpi 'ssa arodanakÃraïaæ kathentÅ: @*>/ bhinno appaÂisandhiyo evaæsampadam ev' etaæ yo petam anusocati. || Ja_V:27 ||>@ @@ gÃthadvayam Ãha. Tass' attho: yathà nÃma udakakumbho\<*<10>*>/ ukkhippamÃno\<*<11>*>/ patitvà yathÃ- bhinno\<*<12>*>/ puna tÃni kapÃlÃni paÂipÃÂiyà Âhapetvà saævidahitvÃ\<*<13>*>/ paÂipÃkatiko\<*<14>*>/ kÃtuæ na sakkÃ\<*<15>*>/ yo petaæ anusocati tassÃpi\<*<16>*>/ etaæ anusocanaæ evaænip- phattikaæ\<*<17>*>/ eva hoti matassa\<*<18>*>/ jÅvÃpetuæ asakkuneyyato, iddhimato\<*<19>*>/ và iddhÃnubhÃvena bhinnaæ kumbhaæ sandahitvÃ\<*<13>*>/ udakassa pÆretaæ sakkà bha- veyya, kÃlakato pana iddhibalena\<*<20>*>/ pi na sakkà paÂipÃkatiko\<*<21>*>/ kÃtun tÅ, itarà gÃthà vuttà yeva. Sakko sabbesaæ dhammakathaæ sutvà pasÅditvà "tumhehi appamattehi\<*<22>*>/ maraïasati bhÃvitÃ\<*<23>*>/, mÃ\<*<24>*>/ tumhe ito paÂÂhÃya sahatthena kammaæ\<*<25>*>/ karittha\<*<26>*>/, ahaæ\<*<27>*>/ Sakko devarÃjÃ, ahaæ vo gehe sattaratanÃni aparimÃïÃni karissami, tumhe dÃnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid vacanaæ. 2 Bid tuyhaæ so. 3 Bid nanu. 4 Bid piÊitvÃ. 5 Bid pothetvÃ. 6 Ck -ti corr. to -si, Cs Bid -ti. 7 Bid sumuttà ahan. 8 Bid omit ca etaæ. 9 Bid omit brahme. 10 Cks udakum-. 11 Bid ukkhipiyamÃno. 12 Bid sattadhà bhi-. 13 Bid saïÂhahitvÃ. 14 Ck -ke, Cs -ko corr. to -ke, Bi paÂipÃtika, Bd patipakatikaæ. 15 Bid sakkoti. 16 Bid tathÃpi. 17 Bid nippatikaæ, omitting evaæ. 18 Bid add puna. 19 Bid -manto. 20 Bid -nÃ. 21 Ck -ko? Cs -ke, Bd patipÃkatikaæ. 22 Bi tumhe appamatte, Bd tumhe appamattÃ. 23 Bid -bhÃvetha. 24 Bid omit mÃ. 25 Bid add mÃ. 26 Bid -tthà ti. 27 Bid omit ahaæ. >/ #<[page 168]># %<168 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% detha sÅlaæ rakkhatha uposathaæ upavasatha\<*<1>*>/, appamattà hothÃ" ti tesaæ ovÃdaæ datvà gehaæ aparimitaædhanaæ\<*<2>*>/ katvà pakkÃmi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne kuÂumbiko sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà dÃsÅ Khujjuttarà ahosi, dhÅtà UppalavaïïÃ, putto Rahulo, mÃtà KhemÃ, brÃhmaïo pana aham evÃ" 'ti. UragajÃtakaæ. $<5. GhatajÃtaka.>$ A¤¤e socanti rodantÅti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto Kosalara¤¤o\<*<3>*>/ amaccaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà kathitasadisam eva. Idha pana rÃjà attano upakÃrakassa amaccassa mahantaæ yasaæ datvà paribhedakÃnaæ kathaæ gahetvà taæ\<*<4>*>/ ban- dhitvÃ\<*<5>*>/ bandhanÃgÃre kÃresi\<*<6>*>/. So tattha nisinno va sotÃpattimaggaæ nibbattesi. RÃjà tassa guïaæ sallakkhetvà mocÃpesi. So gandha- mÃlaæ ÃdÃya Satthu santikaæ gantvà vanditvà nisÅdi. Atha naæ Satthà "anattho kira te uppanno" ti pucchitvà "Ãma bhante\<*<7>*>/, anat- thena pana me attho Ãgato, sotÃpattimaggo nibbattito" ti vutte "na kho upÃsaka tvaæ ¤eva anatthena atthaæ Ãhari, porÃïakapaï¬itÃpi pana ÃhariæsÆ" ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa aggamahesiyà kucchimhi nibbatti, Ghata- kumÃro\<*<8>*>/ ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. So aparena samayena Tak- kasiÊÃyaæ\<*<9>*>/ uggahitasippo dhammena rajjaæ kÃresi. Tass' antepure\<*<10>*>/ eko amacco dubbhi. Taæ so paccakkhato ¤atvà raÂÂhà pabbÃjesi. Tadà SÃvatthiyaæ VaækarÃjÃ\<*<11>*>/ nÃma rajjaæ kÃresi. So tassa santikaæ gantvà upaÂÂhahitvà heÂÂhÃvutta- nayen' eva attano vacanaæ gaïhÃpetvÃ\<*<12>*>/ BÃrÃïasirajjaæ gaï- hÃpesi. So\<*<13>*>/ rajjaæ gahetvà Bodhisattaæ saækhalikÃhi ban- dhÃpetvà bandhanÃgÃraæ pavesesi. Bodhisatto jhÃnaæ\<*<14>*>/ nib- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid uposathakammaæ karotha. 2 so all four MSS. 3 Bid add ekaæ. 4 Ck omits taæ. 5 Bid taæ bandhÃpetvÃ. 6 Bid pavesesi. 7 Bid add ti. 8 Bid GhaÂa-. 9 Ck -ya. 10 Bid tassa an-. 11 Bid dhaÇka-. 12 Bid gÃhÃ-. 13 Bid add pi. 14 Ck ¤Ãnaæ. >/ #<[page 169]># %< 5. GhatajÃtaka. (355.) 169>% battetvà ÃkÃse pallaækena nisÅdi. Vaækassa\<*<1>*>/ sarÅre dÃho\<*<2>*>/ uÂÂhahi. So gantvà Bodhisattassa suvaïïÃdÃsaphullapaduma- sassirÅkaæ\<*<3>*>/ mukhaæ disvà Bodhisattaæ pucchanto {paÂhamaæ} gÃtham Ãha: @*>/ na socasÅti. || Ja_V:29 ||>@ Tattha a¤¤e ti taæ Âhapetvà sesamanussÃ. Ath' assa Bodhisatto asocanakÃraïaæ kathento sesa- gÃthÃ\<*<5>*>/ abhÃsi: @*>/ soko nÃnÃgatasukhÃvaho\<*<7>*>/, tasmà Vaæka\<*<8>*>/ na socÃmi, n' atthi soke dutiyyatÃ\<*<9>*>/. || Ja_V:30 ||>@ @*>/, bhatta¤ c' assa na ruccati, amittà sumanà honti sallaviddhassa ruppato. || Ja_V:31 ||>@ @*>/, evaæ diÂÂhapado ahaæ. || Ja_V:32 ||>@ @*>/ nÃlam eko sabbakÃmarasÃharo sabbÃpi paÂhavÅ\<*<13>*>/ tassa na sukhaæ ÃvahissatÅti\<*<14>*>/. || Ja_V:33 ||>@ Tattha nÃbbhatÅtaharo\<*<15>*>/ ti na abbhatÅtÃhÃro\<*<16>*>/ ayam eva và pÃÂho, soko nÃma abbhatÅtaæ atikkantaæ niruddhaæ atthaæ\<*<17>*>/ puna nÃharati, dutiy- yatÃ\<*<18>*>/ ti sÃhÃyatÃ\<*<19>*>/, atÅtÃharaïena và anÃgatavahanena\<*<20>*>/ và soko nÃma kas- saci sahÃyo\<*<21>*>/ na hoti, tenÃpi kÃraïenÃhaæ na socÃmÅti vadati, socan ti so- canto, sallaviddhassa ruppato\<*<22>*>/ ti sokasallena viddhassa ten' eva ghaÂi- yamÃnassa\<*<23>*>/, diÂÂhà vata no paccatthikassa\<*<24>*>/ piÂÂhÅti\<*<25>*>/ amittà sumanà hontÅti attho, na man taæ ÃgamissatÅti samma VaækarÃja\<*<26>*>/ etesu gÃ- mÃdisu yattha katthaci Âhitaæ sattaæ\<*<27>*>/ paï¬ukisabhÃvÃdikaæ sokamÆlakaæ vyasanaæ\<*<28>*>/ taæ\<*<29>*>/ na Ãgamissati, evaæ diÂÂhapado ti yathà taæ vyasanaæ\<*<28>*>/ nÃgacchati\<*<30>*>/ evaæ mayà jhÃnapadaæ diÂÂhaæ\<*<31>*>/, aÂÂhalokadhamman\<*<32>*>/ ti pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dhaÇkarÃjassa. 2 Bid ¬Ã-. 3 Bi suvaïïÃdÃsaæpumappapadumasassarikaæ, Bd suvaïïadÃmaphullapadummasassirikaæ. 4 Bid ghaÂa. 5 Bid catasso. 6 Bi nappatitahara, Bd nabbhatitaharo. 7 Bid -te-. 8 Bid dhaka. 9 Bi -yatakÃ, Bd -tiyikÃ. 10 Cs -kÅsÅ-, Bid -kisso-. 11 Cks -ssanti. 12 Bi yasattÃ, Bd yassatthÃ. 13 Bid patha-. 14 Bid av-. 15 Bid nabbhatita-. 16 Bi nibbÃtitÃhÃ, Bd nibbhÃtitÃhÃro. 17 Bi attagati, Bd athaÇgataæ. 18 Bid -tiyakÃ. 19 Bid sahÃyakÃ. 20 Bid -tÃharaïena, Ck omits anÃgata- vÃ. 21 Ck sahÃ, Cs sahà corr. to sahÃyo. 22 Bid rÆpato. 23 Bid saægha-. 24 Bi miccÃmittassa. 25 Cks diÂÂhÅti, Bi paÂhiti, Bd piÂhiti. 26 Bi dhaÇga-, Bd dhaÇka-. 27 Bid mama. 28 Bid bya-. 29 Bid omit taæ. 30 Bid nÃgacchissati. 31 Bid add taæ. 32 Bid -dhammapadan. >/ #<[page 170]># %<170 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% vadanti yeva, pÃÊiyaæ pana na man taæ nÃgamissatÅti likhitaæ taæ aÂÂhakathÃya\<*<1>*>/ n' atthi, pariyosÃnagÃthÃya icchitapatthitaÂÂhena\<*<2>*>/ sÃtasukhasaækhÃtaæ\<*<3>*>/ sabbaæ kÃmarasaæ ÃharatÅti sabbakÃmarasÃhÃro, idaæ vuttaæ hoti: yassa ra¤¤o pahÃya\<*<4>*>/ a¤¤asahÃye\<*<5>*>/ attà va eko sabbakÃmarasÃvaho\<*<6>*>/ nÃlaæ sabbaæ\<*<7>*>/ jhÃna- sukhasaækhÃtaæ kÃmarasaæ Ãharituæ asamattho\<*<8>*>/ tassa ra¤¤o sabbÃpi paÂhavi\<*<9>*>/ na sukhaæ Ãvahissati\<*<10>*>/, kÃmÃturassa hi sukhaæ nÃma n' atthi, kilesadaratha- rahitaæ\<*<11>*>/ pana\<*<12>*>/ jhÃnasukhaæ Ãharituæ yass' attÃ\<*<13>*>/ samattho so rÃjà sukhito ti\<*<14>*>/, yo pan' etÃya\<*<15>*>/ gÃthÃya\<*<16>*>/ yassatthà nÃlam eko ti\<*<17>*>/ pÃÂho tass' attho na dissati. Iti Vaæko\<*<18>*>/ imà catasso gÃthà sutvà Bodhisattaæ khamÃ- petvà rajjaæ paÂicchÃpetvÃ\<*<19>*>/ pakkÃmi. MahÃsatto\<*<20>*>/ pi rajjaæ amaccÃnaæ\<*<21>*>/ niyyÃdetvà Himavantapadesaæ gantvÃ\<*<22>*>/ pabba- jitvà aparihÅnajjhÃno Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<23>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà VaækarÃjÃ\<*<24>*>/ ùnando ahosi, GhatarÃjÃ\<*<25>*>/ aham evÃ" 'ti. Ghata- jÃtakaæ\<*<26>*>/. $<6. KÃraï¬iyajÃtaka.>$ Eko ara¤¤e ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto dham- masenÃpatiæ Ãrabbha kathesi. Thero kira ÃgacchantÃnaæ dussÅ- lÃnaæ migaluddakamacchabandhÃdÅnaæ diÂÂhadiÂÂhÃnaæ\<*<27>*>/ ¤eva "sÅlaæ gaïhathÃ" 'ti sÅlaæ deti\<*<28>*>/. Te therassa\<*<29>*>/ garubhÃvena\<*<30>*>/ tassa ka- thaæ bhindituæ asakkontÃ\<*<31>*>/ sÅlaæ gaïhanti gahetvÃ\<*<32>*>/ pana na rak- khanti attano\<*<33>*>/ kammam eva karonti. Thero saddhivihÃrike Ãmantetvà "Ãvuso ime manussà mama santike sÅlaæ gaïhiæsu\<*<34>*>/ na pana\<*<35>*>/ rak- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -yaæ. 2 Ck -pattita-, Cs -pacchita- corr. to -patthita-, Bid -paÂhitathena. 3 Ck -ta, Cs -taæ corr. to -ta. 4 Bid sahÃyÃ. 5 Cs a¤¤osabhÃye corr. to a¤¤e-, Bid sabbe sahÃye. 6 Cks -rasovaho, Bid -rasÃhÃro. 7 Bid sabba. 8 Bid samattho. 9 Bid paÂhavÅ. 10 Bid -tÅti. 11 Bid omit -daratha-, Bd yo kilesa-. 12 Bid pathama. 13 Ck yassatthÃ, Cs yassatthà corr. to yassattÃ, Bid omits ya-. 14 Bi sukhihÃti, Bd sukhihoti. 15 Cks so-, Bid so pana tÃya. 16 Bi gÃthà ayaæ attho, Bd gÃthÃya attho. 17 Bid add pi. 18 Bid dhaÇko. 19 Bi -ÃÂetvÃ, Bd -ÃdetvÃ. 20 Bid bodhisatto 21 Bid amaccÃnaæ rajjaæ. 22 Bid add isi pabbajjaæ. 23 Bid dhammade-. 24 Bid dhaÇko rÃjÃ. 25 Bid ghaÂa-, and add pana. 26 Bid ghaÂa-, and add pa¤camaæ. 27 Bid diÂhadiÂhaÂhÃnaæ. 28 Bid omit silaæ deti. 29 Cks there, and omit te. 30 Bid gu- 31 Bid -to. 32 Bid add ca. 33 Bid repeat attano. 34 Bi adds gaïhitvÃ, Bd gaïhitvà ca. 35 Bid pana na. >/ #<[page 171]># %< 6. KÃraï¬iyajÃtaka. (356.) 171>% khantÅti" Ãha. "Bhante tumhe etesaæ aruciyà sÅlaæ detha, ete tumhÃkaæ kathaæ bhindituæ asakkontà gaïhanti, tumhe ito paÂÂhÃya evarÆpÃnaæ sÅlaæ mà daditthÃ\<*<1>*>/" 'ti. Thero anattamano ahosi. Taæ pavattiæ sutvà dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso SÃriputtatthero kira diÂÂhadiÂÂhÃnaæ yeva\<*<2>*>/ sÅlaæ detÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa diÂhadiÂÂhÃnaæ\<*<3>*>/ ayÃcantÃnam eva sÅlaæ detÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbattitvÃ\<*<4>*>/ vayappatto, so TakkasilÃya\<*<5>*>/ disÃpÃmokkhassÃcariyassa\<*<6>*>/ jeÂÂhantevÃsiko ahosi. Tadà so Ãcariyo diÂÂhadiÂÂhÃnaæ\<*<7>*>/ kevaÂÂÃdÅnaæ ayÃcantÃnaæ yeva\<*<8>*>/ "sÅlaæ gaïhatha\<*<9>*>/, sÅlaæ gaïhathÃ" 'ti sÅlaæ deti, ga- hetvÃpi na rakkhanti. ùcariyo tam atthaæ antevÃsikÃnaæ Ãrocesi. AntevÃsikà "bhante tumhe etesaæ aruciyÃ\<*<10>*>/ detha, tasmà bhindanti, ito dÃni paÂÂhÃya yÃcantÃnaæ ¤eva dadey- yÃtha mà ayÃcantÃnan\<*<11>*>/" ti. So vippaÂisÃrÅ ahosi, evaæ sante pi diÂÂhadiÂÂhÃnaæ\<*<12>*>/ sÅlaæ deti yeva. Ath' ekadivasaæ ekasmà gÃmà manussà Ãgantvà brÃhmaïavÃcanakatthÃya\<*<13>*>/ Ãca- riyaæ nimantayiæsu. So KÃraï¬iyaæ\<*<14>*>/ mÃïavaæ pakkositvÃ\<*<15>*>/ "tÃta, ahaæ na gacchÃmi, tvaæ ime pa¤casate mÃïave gahetvà tattha gantvà vÃcanakÃni\<*<16>*>/ paÂicchitvÃ\<*<17>*>/ amhÃkaæ dinnakoÂ- ÂhÃsaæ ÃharÃ" 'ti pesesi. So gantvà paÂinivattanto\<*<18>*>/ antarÃ- magge ekaæ kandaraæ\<*<19>*>/ disvà cintesi: "amhÃkaæ Ãcariyo diÂ- ÂhadiÂÂhÃnaæ\<*<20>*>/ ayÃcito va\<*<21>*>/ sÅlaæ deti, ito dÃni paÂÂhÃya yathà yÃcantÃnaæ ¤eva deti tathà naæ karissÃmÅti" so tesu mÃïa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid adatthÃ. 2 Bi diÂhaÂhÃna¤¤eva, Bd diÂhadiÂhÃnaæ ayÃcantÃna¤¤eva. 3 Bi diÂhaÂhÃnaæ. 4 Bid add nÃmena koraï¬iyo nÃma so. 5 Bid -lÃyaæ. 6 Bid -ssa Ãca-. 7 Bid diÂhadiÂhaÂhÃnaæ. 8 Ck Ãy-, Cs Ãy- corr. to ay-, Bid ayÃcantÃna¤¤eva. 9 Bid omit s. g. 10 Bid add sÅlaæ. 11 Ck Ãy-, Cs Ãy- corr. to ay-. 12 Bi diÂhaÂhÃnaæ. 13 Bd -canatthÃya. 14 Cs ya-, Bid koraï¬iya-. 15 Bid -sÃpetvÃ. 16 Bid -nisaæsaæ. 17 Bd sampa-. 18 Bi patinivattento, Bd paÂinivattento. 19 Ck kandharasaæ, Cs kandarà corr. to -raæ, Bi kandara. 20 Bi diÂhadiÂhaÂhÃnaæ. 21 Ck Ãy-, Cs Ãy- corr. to ay-, Bid ayÃcantÃna¤¤eva. >/ #<[page 172]># %<172 V. Pa¤canipÃta 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% vesu\<*<1>*>/ sukhanisinnesu\<*<2>*>/ uÂÂhÃya mahantaæ silaæ\<*<3>*>/ ukkhipitvà kandarÃya\<*<4>*>/ khipi puna pi puna pi\<*<5>*>/ khipi yeva. Atha naæ te mÃïavà uÂÂhÃya "Ãcariya kiæ karosÅti" Ãhaæsu. So na ki¤ci kathesi. Te vegena gantvà ÃcariyassÃrocesuæ\<*<6>*>/. ùcariyo Ãgantvà tena saddhiæ sallapaïto\<*<7>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ paggayha paggayha silaæ\<*<8>*>/ pavecchasi punappunaæ santaramÃnarÆpo, KÃraï¬iya\<*<9>*>/ ko nu tava idh' attho ti. || Ja_V:34 ||>@ Tattha ko nu tava idhatto ti ko nu tava idha kandarÃya\<*<10>*>/ silÃkhi- panena\<*<11>*>/ attho. So tassa vacanaæ sutvà Ãcariyaæ bodhetukÃmo\<*<12>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ samaæ karissÃmi yathÃpi pÃïiæ vikiriya sÃnÆni ca pabbatÃni ca, tasmà silaæ\<*<8>*>/ dariyÃ\<*<14>*>/ pakkhipÃmÅti\<*<15>*>/. || Ja_V:35 ||>@ Tattha ahaæ himan ti ahaæ hi imaæ mahÃpaÂhaviæ, sÃgarasevitan- tan\<*<16>*>/ ti sÃgarehi sevitaæ caturantaæ, yathÃpi pÃïin ti hatthatalaæ viya samaæ karissÃmi, vikiriyà ti vikiritvÃ, sÃnÆni ca pabbatÃni cà 'ti paæ- supabbate ca silÃpabbate ca\<*<17>*>/. Taæ sutvà brÃhmaïo tatiyaæ gÃtham aha: @*>/ mahiæ\<*<19>*>/ arahati\<*<20>*>/ pÃïikappaæ\<*<21>*>/ samaæ manusso karaïÃya-m-eko\<*<22>*>/, ma¤¤Ãm': ima¤ ¤eva dariæ\<*<23>*>/ jigiæsaæ\<*<24>*>/ KÃrandiya\<*<25>*>/ hÃhasi\<*<26>*>/ jÅvalokan ti. || Ja_V:36 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ve. 2 Cs sukhaæ-. 3 Ck sÅ-, Cs sÅ- corr. to si-, Bid se-. 4 Bid -yaæ. 5 Bd punapunaæ. 6 Bid -yassa Ãro-. 7 Bid -pento. 8 Bid se-. 9 Bid ko-. 10 Bi -yaæ. 11 Bid selÃ-. 12 Bid pabo-. 13 Cks -nantaæ, Bi -tanti. 14 Bid kandarÃyaæ. 15 Bid khi-. 16 Cks sÃgarehi sevitaætan. 17 Bid cà ti attho. 18 Cs ima corr. to imaæ, Bid yimaæ. 19 Cs mhi, Bi mahi. 20 Bid Ãharati. 21 Bid -kammaæ. 22 Bd karu-. 23 Cs darim, Bid dari. 24 Bi jigissaæ, Bd jigisam, Cs jigiæsà corr. to jihiæsaæ. 25 Ck hÃgasÅ, Bid hÃyasi. >/ #<[page 173]># %< 6. KÃraï¬iyajÃtaka. (356.) 173>% Tattha karaïÃyameko\<*<1>*>/ ti kÃraïÃya\<*<2>*>/ eko, eko kÃtuæ na sakkotÅti dÅ- peti, ma¤¤Ãmima¤¤eva dariæ\<*<3>*>/ jigiæsan\<*<4>*>/ ti ahaæ ma¤¤Ãmi tiÂÂhatu paÂhavi imaæ ¤eva\<*<5>*>/ ekaæ dariæ\<*<6>*>/ jigiæsaæ\<*<7>*>/ pÆraïatthÃya vÃyamanto silaæ\<*<8>*>/ pariyesanto upÃyaæ vicinanto va tvaæ imaæ jÅvalokaæ hÃhasi\<*<9>*>/ jahissasi, marissasÅti attho. Taæ sutvà mÃïavo catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhÆtadharaæ\<*<11>*>/ na sattho\<*<12>*>/ samaæ manusso karaïÃya-m-eko\<*<13>*>/ evam eva\<*<14>*>/ tvaæ\<*<15>*>/ brahme ime manusse nÃnÃdiÂÂhike nÃnÃyissasi te\<*<16>*>/ ti. || Ja_V:37 ||>@ Tass' attho: sace ayaæ\<*<17>*>/ eko manusso imaæ bhÆtadharaæ mahÃpaÂhaviæ samaæ kÃtuæ na sattho\<*<18>*>/ na samattho evam eva tvaæ ime dussÅle manusse nÃnÃdiÂÂhike nÃnayissasi ne\<*<19>*>/ evaæ\<*<20>*>/ sÅlaæ gaïhatha\<*<21>*>/ sÅlaæ gaïhathà 'ti va- danto attano vasaæ\<*<22>*>/ na Ãnayissasi, paï¬itapuriso yeva hi pÃïÃtipÃtaæ aku- salo\<*<23>*>/ ti gaïhati\<*<24>*>/, saæsÃramocakÃdayo pan' ettha kusalasa¤¤ino ne taæ\<*<25>*>/ kathaæ Ãnayissasi, tasmà diÂÂhadiÂÂhÃnaæ\<*<26>*>/ sÅlaæ adatvà yÃcantÃnaæ ¤eva dehÅti. Taæ sutvà Ãcariyo yuttaæ vadati. KÃraï¬iko\<*<27>*>/ idÃni "na evaæ\<*<28>*>/ karissÃmÅti" attano viruddhabhÃvaæ ¤atvà pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ evam etaæ: yathà na sakkà paÂhavÅ samÃyaæ kÃtuæ manussena tathà manussà ti. || Ja_V:38 ||>@ Tattha samÃyan ti samÃ\<*<30>*>/ ayaæ. Evaæ Ãcariyo mÃïavassa thutiæ akÃsi. So pi naæ bo- dhetvÃ\<*<31>*>/ gharaæ nesi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kÃ-, Bd karu-, Cs kÃra- corr. to ka-. 2 Bi ka-, Bd karu-. 3 Bi darÅ-, Bd dari. 4 Bi jÅvisan, Bd jigisan. 5 Bid ma¤¤eva. 6 Cks erukan, Bid ekaæ dari. 7 Cs jÅgiæsaæ, Bi gÅsaæ, Bd jigisaæ, Cs jigiæsaæ corr. to jigiæsanti ahaæ santi ahaæ ma¤¤Ãmi titthÃtu paÂhÃvi imaæ ¤eva erukandariæ jigiæsaæ. 8 Cks sÅlaæ, Bid sÅlÃni. 9 Bid hÃyasi. 10 Bid ahaæ. 11 Cks -rÃ. 12 Bi sakkÃ, Bd sakko. 13 Bid kÃ-. 14 Cks e. 15 Bi taævaæ, Bd tuvaæ. 16 Ck -yassasite, Bid -yissase. 17 Bi ahaæ. 18 Bd sakko, Bi omits na sattho. 19 Bi -yissasite, Bd -yissasÅti. 20 Bid etaæ. 21 Cks gaïha. 22 Bid vase. 23 Bid -lan. 24 Cks -hanti, Bi -hÃti. 25 Bid te tvaæ. 26 Bi diÂhadiÂhaÂhÃnaæ. 27 Bi koraï¬iya, Bd koraï¬iyako. 28 Bid evarÆpaæ. 29 Bid ko-. 30 Bi samÃya, Bd samÃ, Cks samaæ. 31 Bid pabodhetvà sayaæ. >/ #<[page 174]># %<174 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga (36.)>% Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà brÃhmaïo SÃriputto ahosi, KÃraï¬iyamÃïavo\<*<2>*>/ pana aham evÃ" 'ti. KÃraï¬iyajÃtakaæ\<*<3>*>/. $<7. LaÂukikajÃtaka.>$ VandÃmi taæ ku¤jara saÂÂhihÃyanan ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viharanto Devadattaæ Ãrabbha kathesi, Ekasmiæ hi divase\<*<4>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso Devadatto kakkhalo pharuso sÃhasiko, sattesu karuïÃmattakam\<*<5>*>/ pi 'ssa n' atthÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa nikkaruïo yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto hatthiyoniyaæ nibbattitvà vayappatto pÃsÃdiko mahÃkÃyo asÅtisahassavÃraïaparivÃro yÆthapati hutvà Hima- vantapadese\<*<6>*>/ vihÃsi. Tadà ekà laÂukikà sakuïikà hatthÅnaæ vicaraïaÂÂhÃne aï¬Ãni nikkhipi. TÃni pariïatÃni\<*<7>*>/ bhinditvà sakuïapotakà nikkhamiæsu. Tesu\<*<8>*>/ avirÆÊhapakkhesu uppati- tuæ asakkontesu yeva MahÃsatto asÅtisahassavÃraïaparivuto\<*<9>*>/ gocarÃya caranto taæ padesaæ sampatto\<*<10>*>/. Taæ disvà laÂu- kikà cintesi: "ayaæ hatthirÃjà mama potake madditvà mÃres- sati, handa naæ puttakÃnaæ parittÃnatthÃya dhammikaæ rak- khaæ yÃcÃmÅti" sà ubho pakkhe ekato katvà tassa purato Âhatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ Ãra¤¤akaæ\<*<12>*>/ yÆthapatiæ\<*<13>*>/ yasassiæ\<*<14>*>/, pakkhehi taæ pa¤jalikaæ karomi: mà me vadhÅ puttake dubbalÃyà 'ti. || Ja_V:39 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dhammade-. 2 Bd ko-, Bi korandiyakamÃ-. 3 Bid koaÂhamaæ. 4 Bid add bhikkhÆ. 5 Bid -mattam. 6 Bid -ppa-. 7 Ck Bi -na-, Cs -na corr. to -ïa-. 8 Cks tesaæ. 9 Bid -vÃraïasahassa-. 10 Bid patto. 11 Cks -na. 12 Ck -ka, Cs -¤¤eka, Bi ara¤¤a, Bd ara¤¤akaæ. 13 Cks -tÅ, Bid -ti. 14 Ck -ssÅ, Cs Bid -ssi. >/ #<[page 175]># %< 7. LaÂukikajÃtaka. (357.) 175>% Tattha saÂÂhihÃyanan\<*<1>*>/ ti saÂÂhivassakÃle\<*<2>*>/ hÃyanabalaæ\<*<3>*>/, yasassin\<*<4>*>/ ti parivÃrasampannaæ\<*<5>*>/, pakkhehi taæ pa¤jalikan\<*<6>*>/ ti ahaæ pakkhehi tava a¤jalikaæ karomÅti attho. MahÃsatto "mà cintayi laÂukike, ahan te puttake rak- khissan\<*<7>*>/" ti sakuïapotakÃnaæ upari gantvÃ\<*<8>*>/ asÅtiyà hatthisa- hassesu gatesu\<*<9>*>/ laÂukikaæ Ãmantetvà "amhÃkaæ pacchato eko ekacÃrikahatthi\<*<10>*>/ Ãgacchati, so amhÃkaæ vacanaæ na\<*<11>*>/ karissati\<*<12>*>/, tasmiæ Ãgate taæ pi yÃcitvÃ\<*<13>*>/ puttakÃnaæ sotthi- bhÃvaæ kareyyÃsÅti" vatvà pakkÃmi. SÃpi tassa paccugga- manaæ katvà ubhohi pakkhehi a¤jaliæ katvà dutiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ Ãra¤¤akaæ\<*<15>*>/ pabbatasÃnugocaraæ\<*<16>*>/, pakkhehi taæ pa¤jalikaæ karomi: mà me vadhÅ puttake dubbalÃyà 'ti. || Ja_V:40 ||>@ Tattha pabbatasÃnugocaran\<*<17>*>/ ti ghanaselapabbatesu ca paæsu- pabbatesu ca gocaraæ gaïhantaæ\<*<18>*>/. So tassa vacanaæ sutvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, sataæ\<*<20>*>/ sahassÃni\<*<21>*>/ pi tÃdisÅnaæ vÃmena pÃdena papothayeyyan ti. || Ja_V:41 ||>@ Tattha vadhissÃmi te ti tvaæ kasmà mama caraïamagge puttakÃni Âhapesi\<*<22>*>/, yasmà Âhapesi tasmà vadhissÃmi te puttakÃnÅti Ãha\<*<23>*>/, kimme tuvaæ kÃhasÅ ti mayhaæ mahÃthÃmassa tvaæ dubbalà kiæ karissasi, papothayeyyan ti ahaæ hi\<*<24>*>/ tÃdisÃnaæ pakkhÅnaæ\<*<25>*>/ satasahassÃnam\<*<26>*>/ satasahassam pi vÃmena pÃdena saæcuïïeyyaæ, dakkhiïena\<*<27>*>/ pana kathà va n' atthÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -nÃyÃ. 2 Bd -vassakekÃle. 3 Cks omit balaæ. 4 Cks Bi -ssÅ, Bd -ssi. 5 Cks -nna. 6 Bid -kaæ karomi. 7 Bid -ssÃmÅ. 8 Bid ÂhatvÃ. 9 Bd Ãgatesu. 10 Bi -carito-, Bd -cÃriko-. 11 Bi omits na. 12 Bid -tÅti. 13 Bid -ce-. 14 Ck Bi -rÅ, Cs -ri. 15 Cks -ka, Bid ara¤¤akaæ. 16 Cks -ra, Bi pappataæ sÃnugocari. 17 Cks -rÃ. 18 Bid gocaragaïhakaæ, Cs gocaraægaïhanakaæ. 19 Cks kÃhasibbalÃsi. 20 Bid sata. 21 Bid -naæ. 22 Cks ÂhÃ-. 23 Bid vadati. 24 Bid omit hi. 25 Bd laÂukikÃnaæ, Bi omits pakkhÅnaæ. 26 Ck sataæ-, Bid add pakkhÅnaæ. 27 Bid -ïapÃdena. >/ #<[page 176]># %<176 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikaï¬alavagga. (36.)>% Eva¤ ca pana vatvà so tassà puttake pÃdena saæcuïïe- tvà muttena pavÃhetvà nadanto\<*<1>*>/ pakkÃmi. LaÂukikÃ\<*<2>*>/ rukkha- sÃkhÃya nisÅditvÃ\<*<3>*>/ "idÃni tvaæ nadanto\<*<4>*>/ gaccha\<*<5>*>/, katipÃhen' eva me kiriyaæ passissasi, kÃyabalato ¤Ãïabalassa mahanta- tarabhÃvaæ\<*<6>*>/ na jÃnÃsi, bho\<*<7>*>/ jÃnÃpessÃmi\<*<8>*>/ tan\<*<9>*>/" ti taæ santaj- jayamÃnÃ\<*<1>*>/ catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ anatthaæ yo me vadhÅ\<*<11>*>/ puttake dubbalÃyà 'ti. || Ja_V:42 ||>@ Tattha balenà 'ti kÃyabalena, anatthan ti ava¬¬hiæ\<*<12>*>/, yo me ti yo tvaæ mama dubbalÃya puttake vadhi ghÃtesÅti. Evaæ\<*<13>*>/ vatvà katipÃhaæ ekaæ kÃkaæ upaÂÂhahitvà tena tuÂÂhena "kin te karomÅti" vuttÃ\<*<14>*>/ "sÃmi a¤¤aæ me kÃtabbaæ n' atthi etassa pana ekacÃrivÃraïassa tuï¬ena paharitvà tum- hehi akkhÅni bhinnÃni paccÃsiæsÃmÅti" Ãha. Sà tena\<*<15>*>/ "sÃ- dhÆ" 'ti sampaÂicchite\<*<16>*>/ ekaæ nÅlamakkhikaæ upaÂÂhahi, tÃya pi "kin te karomÅti" vuttÃ\<*<17>*>/ "iminà kÃkena\<*<18>*>/ ekacÃrivÃraïassa akkhÅsu bhinnesu tumhehi\<*<19>*>/ tattha ÃsÃÂikaæ pÃtitaæ icchÃ- mÅti\<*<20>*>/" vatvà tÃya pi "sÃdhÆ" 'ti vutte ekaæ maï¬Ækaæ upaÂÂhahitvà tena "kiæ karomÅti" vuttÃ\<*<21>*>/ "yadà esa ekacÃri- vÃraïo andho hutvà pÃnÅyaæ pariyesati tadà pabbatamatthake ÂhitÃ\<*<22>*>/ saddaæ katvà etasmiæ pabbatamatthakaæ\<*<23>*>/ abhirÆÊhe\<*<24>*>/ otaritvà papÃte saddaæ kareyyÃtha, ettakaæ ahaæ tumhÃkaæ santikà paccÃsiæsÃmÅti" Ãha. So pi tassà vacanaæ sutvà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. Ath' ekadivasaæ kÃko vÃraïassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add va. 2 Bid -kasakuïikÃ-. 3 Bid niliyitvÃ. 4 Cks taæ nadanto, Bi idÃni bhÃvacÃraïadanto, Bd i. tÃva vÃraïo nadanto. 5 Bi gacchantÃ, Bd gacchasi. 6 Bid mahantabhÃ-. 7 Bid hotu. 8 Cks ja-. 9 Bid nan. 10 Ck Bd -ja. 11 Bid vadhi. 12 Bd avu¬hiæ, Bi omits av-. 13 Bid sà evaæ. 14 Bi vutta, Bd vutte. 15 Bi tena hi, omitting sÃ, Bd so tena hi. 16 Bi -cchitvÃ, Bd -cchitato. 17 Bd vutte. 18 Bd kÃraïena. 19 Ck -he, Cs -hesu corr. to -he. 20 Cks -mi, omitting ti. 21 iminà kÃkena---vuttà wanting in Bi. 22 Bi ti, Bd -Âhito. 23 Bid -ke. 24 Bid abhirahe, Bd -rÆhante. >/ #<[page 177]># %< 8. CulladhammapalajÃtaka. (358.) 177>% dve pi akkhÅni tuï¬ena bhindi makkhikà ÃsÃÂikaæ pÃtesi. So puÊavehi khajjanto\<*<1>*>/ vedanamatto pipÃsÃya abhibhÆto pÃnÅyaæ pariyesamÃno vicari. Tasmiæ kÃle maï¬Æko pabbatamatthake Âhatvà saddam akÃsi. VÃraïo "ettha pÃnÅyaæ bhavissatÅti" pabbataæ abhirÆhi\<*<2>*>/. Atha maï¬Æko otaritvà papÃte Âhatvà saddam akÃsi. VÃraïo "ettha pÃnÅyaæ bhavissatÅti" papÃtÃ- bhimukho gacchanto pavaÂÂetvÃ\<*<3>*>/ pabbatapÃde patitvà jÅvitak- khayaæ pÃpuïi. LaÂukikà tassa matabhavaæ ¤atvà "diÂÂhà me paccÃmittassa piÂÂhÅti" haÂÂhatuÂÂhà tassa khandhe caæ- kamitvà yathÃkammaæ gatÃ. Satthà "na bhikkhave kenaci saddhiæ veraæ nÃma kÃtabbaæ, evaæbalasampannaæ nÃma vÃraïaæ ime cattÃro janà ekato hutvà jÅvitakkhayaæ pÃpesun" ti @*>/ veraæ\<*<5>*>/ na kayirÃtha api yena ca kenacÅti || Ja_V:43 ||>@ imaæ abhisambuddhagÃthaæ vatvà jÃtakaæ samodhÃnesi: Tattha passÃ\<*<6>*>/ ti aniyÃmitÃlapanam\<*<7>*>/ etaæ, bhikkhÆ\<*<8>*>/ pana sandhÃya vut- tattà passathà bhikkhave ti vuttaæ hoti, ete ti ete cattÃro ekato hutvÃ, aghÃ- tesun ti\<*<9>*>/ vadhiæsu, passa verassa verinan\<*<10>*>/ ti passatha verikÃnaæ ve- rassa\<*<11>*>/ gatin ti attho. "Tadà ekacÃrihatthi Devadatto ahosi, yÆthapati pana aham evÃ" 'ti. LaÂukikajÃtakaæ\<*<12>*>/. $<8. CulladhammapÃlajÃtaka.>$ Ahameva dÆsiyà bhÆnahatà ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viharanto Devadattassa vadhÃya parisakkanaæ Ãrabbha kathesi. A¤- ¤esu jÃtakesu Devadatto Bodhisattassa tÃsamattam pi kÃtuæ nÃsakkhi\<*<13>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd puÊavake parikhajjante. 2 Bd -rÆyhi. 3 Bd parigalitvÃ, Bi anivattetvà uparigalitvÃ. 4 Bi omits hi. 5 Cks veran. 6 Cks vassÃ. 7 Bi aniyÃmavatvà ala-, Bd aniyamitvà Ãla. 8 Cks -u Bd bhikkhunaæ. 9 Cks -suæ, omitting ti. 10 Cs -naæ, omitting ti. 11 Cks verissa. 12 Bid add sattamaæ. 13 Cs Bi na-. >/ #<[page 178]># %<178 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% imasmiæ pana CulladhammapÃlajÃtake\<*<1>*>/ Bodhisattassa sattamÃsikakÃle hatthapÃde ca sÅsa¤ ca chindÃpetvÃ\<*<2>*>/ asimÃlaæ\<*<3>*>/ nÃma kÃresi\<*<4>*>/, Dad- darajÃtake\<*<5>*>/ gÅvaæ valitvÃ\<*<6>*>/ mÃretvà uddhane maæsaæ pacitvà khÃdi, KhantivÃdijÃtake dvÅhi kasÃpahÃrasahassehi\<*<7>*>/ tÃÊÃpetvÃ\<*<8>*>/ hatthapÃde ca kaïïanÃsa¤ ca chedÃpetvà jaÂÃsu gahetvà ka¬¬hÃpetvà uttÃnakaæ nipajjÃpetvà udare\<*<9>*>/ pÃdena paharitvà gato, Bodhisatto taæ divasam eva\<*<10>*>/ jÅvitakkhayaæ pÃpuïi, CullanandakajÃtake\<*<11>*>/ pi VevaÂiyakapi- jÃtake\<*<12>*>/ pi mÃrÃpesi\<*<13>*>/ yeva, evam esa dÅgharattaæ vadhÃya pari- sakkanto BuddhakÃle pi parisakki\<*<14>*>/ yeva. Ath' ekadivasaæ dhamma- sabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso Devadatto BuddhÃnaæ maraïattham eva upÃyaæ karoti, `SammÃsambuddhaæ mÃrÃpessÃmÅti' dhanuggahe payojesi silaæ pavijjhi NÃlÃgiriæ vissajjÃpesÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa mayhaæ vadhÃya parisakkat' eva, idÃni pana tÃsamattam pi kÃtuæ na sakkoti\<*<15>*>/, pubbe maæ DhammapÃlakumÃrakÃle\<*<16>*>/ attano puttaæ samÃnaæ jÅvitakkhayaæ pÃpetvà asimÃlaæ\<*<17>*>/ nÃma kÃresÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ MahÃpatÃpe nÃma rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa aggamahesiyà CandÃdeviyà kucchimhi nibbatti. DhammapÃlo ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. Tam enaæ sattamÃsika- kÃle mÃtà gandhodakena nahÃpetvà alaækaritvà kÅÊÃpayamÃnà nisinnÃ\<*<18>*>/. RÃjà tassà vasanaÂÂhÃnaæ agamÃsi. Sà puttaæ kÅÊÃpayamÃnà puttasinehena samappità hutvà rÃjÃnaæ passi- tvÃpi na uÂÂhahi. So\<*<19>*>/ cintesi: "ayaæ idÃn' eva tÃva puttaæ nissÃya mÃnaæ karoti maæ kismi¤ci na ma¤¤ati, putte pana va¬¬hante\<*<20>*>/ mayi manusso ti pi\<*<21>*>/ sa¤¤aæ na karissati, idÃn' eva naæ ghÃtessÃmÅti" so nivattetvÃ\<*<22>*>/ rÃjÃsane nisÅditvà "attano vidhÃnena ÃgacchatÆ" 'ti coraghÃtakaæ pakkosÃpesi. So \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid cÆÊa-. 2 Bd chedÃ-. 3 Ck asimÃlan, Cs asÅmÃlan corr. to -lakan, Bid -lakaæ. 4 Bi akÃsi. 5 Ck saddadaddÃrajÃ-, Cs daddura-, Bi dadarÃjÃ-. 6 Bid gahetvÃ. 7 Bi kasÃpipahÃra-, Bd kasÃhipahÃra-. 8 Ck Bd tÃlÃ-, cs tÃlà corr. to tÃÊÃ-. 9 Bid ure. 10 Bid yeva. 11 Bi cuÊanandika-, Bd cÆÊanandiya-. 12 Bid mahÃkapi-. 13 Bid mÃresi. 14 Bid -kkati. 15 Cks sakkontoti. 16 Bd cÆladhamma-. 17 Bi -lakaæ, Cs -lan. 18 Bid nisÅdi. 19 Cks omit so. 20 Ck repeats va¬¬hante. 21 Bd omits pi. 22 samappitÃ---nivattetvà wanting in Bi. >/ #<[page 179]># %< 8. CulladhammapÃlajÃtaka. (358.) 179>% kÃsÃyavatthanivattho rattamÃlÃdharo parasuæ\<*<1>*>/ aæse Âhapetvà upadhÃnaghaÂikaæ ÃdÃya Ãgantvà rÃjÃnaæ vanditvà "kiæ ka- romi devÃ" 'ti aÂÂhÃsi. "Deviyà sirigabbhaæ gantvà Dhamma- pÃlaæ ÃnehÅti\<*<2>*>/". DevÅ pi ra¤¤o kujjhitvà nivattanabhÃvaæ\<*<3>*>/ ¤atvà Bodhisattaæ ure nipajjÃpetvà rodamÃnà nisÅdi. Cora- ghÃtako gantvà taæ piÂÂhiyaæ paharitvà hatthato kumÃraæ\<*<4>*>/ acchinditvÃ\<*<5>*>/ ÃdÃya ra¤¤o santikaæ ÃgantvÃ\<*<6>*>/ "kiæ karomi devÃ" 'ti Ãha. RÃjà "ekaæ phalakaæ ÃharÃpetvà purato nikkhipÃ- petvà idha naæ nipajjÃpehÅti\<*<7>*>/" Ãha. So tathà akÃsi. CandÃ- devÅ pi puttassa pacchato va paridevamÃnà Ãgaæchi\<*<8>*>/. Puna coraghÃtako "kiæ karomi devÃ" 'ti Ãha. "DhammapÃlassa hatthe chindÃ" 'ti\<*<9>*>/. Candà devÅ "mahÃrÃja mama putto satta- mÃsiko bÃlako na ki¤ci jÃnÃti, n' atth' etassa\<*<10>*>/ doso, doso pana honto mayi\<*<11>*>/ bhaveyya, tasmà mayhaæ hatthe chindÃpe- hÅti" imam atthaæ pakÃsentÅ\<*<12>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ DhammapÃlaæ, hatthe me deva chedehÅti. || Ja_V:44 ||>@ Tattha dÆsiyà ti dÆsikÃ, tumhe disvà anuÂÂhahamÃnÃ\<*<14>*>/ dosakÃrikÃ\<*<15>*>/ ti attho, dÆsikà ti pi pÃÂho ayam ev' attho, bhÆnahatà ti hatabhÆnà hata- va¬¬hÅti attho, ra¤¤o ti idaæ dÆsiyà ti padena yojetabbaæ, ahaæ ra¤¤o Ma- hÃpatÃpassa aparÃdhakÃrikÃ\<*<16>*>/ na\<*<17>*>/ kumÃro, tasmà niraparÃdhaæ etaæ bÃlakaæ mu¤cantu\<*<18>*>/ DhammapÃlaæ, sace hi\<*<19>*>/ hatthe chedÃpetukÃmo dosakÃrikÃya hatthe me\<*<20>*>/ deva chedehÅti, ayam ettha attho. RÃjà coraghÃtakaæ olokesi. "Kiæ karomi devÃ" 'ti. "Pa- pa¤caæ akatvà hatthe chindÃ" 'ti. Tasmiæ khaïe coraghÃ- tako tikhiïaparasuæ\<*<21>*>/ gahetvà kumÃrassa taruïavaæsakaÊÅre\<*<22>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all four MSS. 2 Bi ÃnesÅhiti, Bd Ãnehiti, both add Ãha, Ckk ÃnesÅti. 3 Bid nivattabhÃ-. 4 Ck -ro, Cs mÃro corr. to kumÃraæ. 5 Bi achinditvÃ, Ck acchitvÃ, Cs omits acchinditvÃ. 6 Bid gantvÃ. 7 Ck -esÅti. 8 so Cks; Bid Ãgacchi. 9 Bd adds Ãha. 10 Bd nattheva tassa. 11 Ck deso so pana mayi honto mayi, Bi doso mayhaæ doso pana mahanto pi mayi. 12 Ck Bid -ti, Cs -sesi corr. to -seti. 13 Ck Bi mu¤catu, Bd etaæ ma¤catu. 14 Ck -ïa, Cs anuhaÂÂhamÃnaæ corr. to anuÂÂhaha-, Bi na uccumÃnÃ, Bd anuÂhamÃnà corr. to anuÂhaha-. 15 Cks dosaækÃ-. 16 Bi -dhikÃ, Bd -dhakÃ. 17 Bid nÃyaæ. 18 Bd -catu. 19 Bi hissa. 20 Bi me hatthe. 21 Cs Bd -pha-. 22 Cs -kalÅre corr. to -kaÊire, Bi -kaÊiraæ, Bd -kaÊire. >/ #<[page 180]># %<180 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% viya dve hatthe chindi. So\<*<1>*>/ hatthesu chijjamÃnesu n' eva rodi na paridevi, khanti¤ ca metta¤\<*<2>*>/ ca purecÃrikaæ katvà adhivÃsesi. Candà pana devÅ chinnahatthakoÂiæ\<*<3>*>/ ucchaÇge katvà lohitalittà paridevamÃnà vicarati. Puna coraghÃtako "kiæ karomi devÃ" 'ti pucchi. "Dve pi pÃde chindÃ" 'ti. Taæ sutvà Candà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ DhammapÃlaæ, pÃde me deva chedehÅti. || Ja_V:45 ||>@ Tatth' adhippÃyo purimanayen' eva veditabbo. RÃjÃpi puna coraghÃtakaæ ÃïÃpesi. So ubho pi pÃde chindi. Candà devÅ pÃde pi ucchaÇge katvà lohitalittà pari- devamÃnà "sÃmi MahÃpatÃpa, chinnahatthapÃdà nÃma dÃrakà mÃtarà posetabbà honti, ahaæ bhatiæ katvà mama puttakaæ posessÃmi, dehi me etan" ti Ãha. coraghÃtako "kiæ deva katÃ\<*<5>*>/ rÃjÃïÃ\<*<6>*>/, niÂÂhitaæ mama kiccan" ti pucchi. "Na tÃva niÂÂhitan" ti. "Atha kiæ karomÅti". "SÅsam assa chindÃ" 'ti. Tato\<*<7>*>/ CandÃ\<*<8>*>/ tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ DhammapÃlaæ, sÅsam me deva chedehÅti || Ja_V:46 ||>@ vatvà ca pana\<*<9>*>/ attano sÅsaæ upanesi\<*<10>*>/. Puna coraghÃtako "kiæ karomi devÃ" 'ti pucchi. "SÅsam assa chindÃ" 'ti. So sÅsam assa chinditvà "katà deva rÃjÃïÃ\<*<11>*>/" 'ti pucchi. "Na tÃva katÃ" ti\<*<12>*>/. "Atha kiæ karomÅti". "Asituï¬ena naæ\<*<13>*>/ paÂicchitvÃ\<*<14>*>/ asimÃlaæ\<*<15>*>/ nÃma kÃrohÅti". So tassa kalevaraæ\<*<16>*>/ ÃkÃse khipitvà asituï¬ena\<*<17>*>/ paÂicchitvÃ\<*<18>*>/ asimÃlaæ\<*<19>*>/ nÃma katvà mahÃtale vippakiri. Candà Bodhisattassa maæsaæ uc- chaÇge katvà mahÃtale paridevamÃnÃ\<*<20>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Bi omit so, Cs Bid add dvÅsu. 2 Bid mettiæ. 3 Cks -Âiyaæ, Bid -Âi. 4 Ck mu¤cantu, Bi etaæ mu¤cantu, Bd etaæ mu¤catu. 5 Bi kathÃ, Bd kataæ. 6 Cs -nÃ, Bi rÃjà jÃïÃ, Bd rÃjÃnaæ, Ck rÃjà jÃnÃ. 7 Bd taæ sutvÃ. 8 Bid add devÅ. 9 Bi adds sÃ. 10 Bd -nÃmesi. 11 Ck Bi -nÃ, Cs -nà corr. to ïÃ. 12 Cks omit ti. 13 Cs taæ, 14 Bd sampa-. 15 Cks -lan. 16 Cs kale- corr. to kaÊe-, Bd kaÊe-. 17 Bi adds naæ. 18 Bid sampa-. 19 Ck -lan. 20 Bid add imà gÃthà abhÃsi. >/ #<[page 181]># %< 8. CÆladhammapÃlajÃtaka. (358.) 181>% @*>/ nÆn' imassa ra¤¤o mittÃmaccà ca vijjare suhadà ye na vadanti rÃjÃnaæ: mà ghÃtayi orasaæ\<*<2>*>/ puttaæ: || Ja_V:47 ||>@ @*>/ nÆn' imassa ra¤¤o mittà ¤ÃtÅ ca vijjare suhadà ye na vadanti rÃjÃnaæ: mà ghÃtayi atrajaæ\<*<3>*>/ puttan\<*<4>*>/ ti || Ja_V:48 ||>@ imà gÃthà abhÃsi. Tattha mittÃmaccà ca vijjare sahadà ti nÆna assa\<*<5>*>/ ra¤¤o nÃti- daÊhamittÃ\<*<6>*>/ và sabbakiccesu\<*<7>*>/ sahabhÃvino\<*<8>*>/ amaccà và muduhadayatÃya suhadà và keci na vijjanti, ye na vadantÅti ye adhunà imaæ rÃjÃnaæ Ãgantvà attano piyaputtaæ mà ghÃtayÅti na vadanti imaæ rÃjÃnaæ na paÂisedhenti te n' atthi yevÃ" 'ti ma¤¤e, dutiyagÃthÃya\<*<9>*>/ ¤ÃtÅti ¤ÃtakÃ. Imà ca\<*<10>*>/ pana dve gÃthà vatvà Candà devÅ ubhohi hat- thehi hadayamaæsaæ dhÃrayamÃnà tatiyaæ gÃtham Ãha\<*<11>*>/ @*>/ bÃhà chijjanti DhammapÃlassa dÃyÃdassa\<*<13>*>/ pathavyÃ, pÃïà me deva rujjhantÅti. || Ja_V:49 ||>@ Tattha dÃyÃdassa pathavyà ti pitu santakÃya cÃturantÃya\<*<14>*>/ paÂhaviyà dÃyÃdassa lohitacandanasÃrÃnulittÃ\<*<15>*>/ hatthà chijjanti pÃdà chijjanti sÅsaæ chij- jati, asimÃlako si\<*<16>*>/ kato tava vaæsaæ pacchinditvà gato si dÃnÅti evam ÃdÅni vippalapantÅ\<*<17>*>/ evam Ãha, pÃïà me deva rujjhantÅti\<*<18>*>/ deva mayham pi imaæ sokaæ dhÃretuæ asakkontiyà jÅvitaæ nirujjhatÅti\<*<19>*>/. Tassà evaæ paridevamÃnÃya eva\<*<20>*>/ ¬ayhamÃne veÊuvane veÊu viya hadayaæ phalitaæ\<*<21>*>/, tatth' eva\<*<22>*>/ jÅvitakkhayaæ pattÃ. RÃjÃpi pallaæke\<*<23>*>/ ÂhÃtuæ\<*<24>*>/ asakkonto mahÃtale pati, padaraæ\<*<25>*>/ dvidhà chijji\<*<26>*>/, so tato pi bhÆmiyaæ pati. Tato catunahutÃdhikÃni dviyojanasatasahassabahalÃpi ghanapaÂhavÅ tassÃguïaæ dhÃretuæ asakkontÅ\<*<27>*>/ bhijjitvà vivaram adÃsi, avÅcito jÃlà uÂÂhÃya kuladattikena kambalena parikkhipantÅ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd hi. 2 Ck Bd -sa. 3 Bi atraja. 4 Cks puttaæ, and insert here the following verse. 5 Bid imassa. 6 Bi ati-, Bd mittÃtidaÊha-. 7 Bi adds avÃvatÃ. 8 Bd adds pi. 9 Bid -yaæ. 10 Bid omit ca. 11 Cks omit here verse 6. 12 Cks -narasÃnu-, Bi -nasÃranu-. 13 Cks da-. 14 Ck Bid ca-, Cs ca- corr. to cÃ-. 15 Cks -sÃralittÃ. 16 Bd pi. 17 Bid vilapanti 18 Ck rujjan-. 19 Ck runijjhaætÅti, Cs runijjhantÅti corr. to niru-, Bi nirujhantÅti. 20 Bid evaæ. 21 Cks pa-, Bi phÃ-. 22 Bi tattheva sÃ, Bd sà tattheva. 23 Bd -kena. 24 Bi dhÃretum, Bd sandhÃretum. 25 Bi -raphalakaæ 26 Bid bhijji. 27 Cks Bi -ti, Bd -to. >/ #<[page 182]># %<182 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% viya taæ gahetvà avÅcimhi khipi. CandÃya ca Bodhisattassa ca amaccà sarÅrakiccaæ kariæsu. Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà Devadatto ahosi, Candà MahÃpajÃpatÅ, DhammapÃlakumÃro pana aham evÃ" 'ti. CÆladhammapÃlajÃtakaæ. $<9. SuvaïïamigajÃtaka.>$ Vikkama re mahÃmigà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto SÃvatthiyaæ ekaæ kuladhÅtaraæ Ãrabbha kathesi. Sà kira SÃvatthiyaæ dvinnaæ aggasÃvakÃnaæ upaÂÂhÃkakulassa dhÅtà saddhà pasannà Buddha-mÃmikà dhammamÃmikà saæghamÃmikà ÃcÃra- sampannà paï¬ità dÃnÃdipu¤¤ÃbhiratÃ. Taæ a¤¤aæ SÃvatthiyam eva samÃnajÃtikaæ micchÃdiÂÂhikakulaæ\<*<3>*>/ vÃresi. Ath' assÃ\<*<4>*>/ mÃtÃ- pitaro "amhÃkaæ dhÅtà saddhà pasannà tÅïi ratanÃni mamÃyati dÃnÃ- dipu¤¤ÃbhiratÃ, tumhe micchÃdiÂÂhikÃ, imissÃpi\<*<5>*>/ yathÃruciyà dÃnaæ\<*<6>*>/ dÃtuæ dhammaæ và sotuæ vihÃraæ và gantuæ sÅlaæ và rakkhituæ uposathaæ và kÃtuæ na dassatha, na mayaæ tumhÃkaæ dassÃma\<*<7>*>/, attano sadisà micchÃdiÂÂhikakulà va\<*<8>*>/ kumÃrikaæ gaïhathÃ" 'ti Ãhaæsu. Tehi paÂikkhittÃ\<*<9>*>/ "tumhÃkaæ dhÅtà amhÃkaæ gharaæ gantvà yathÃ- dhippÃyena sabbam etaæ karotu, mayaæ na vÃressÃma, detha no etan" ti vatvà "tena hi gaïhathÃ\<*<10>*>/" 'ti vuttà bhaddakena nakkhat- tena maÇgalakiriyaæ katvà taæ attano gharaæ nayiæsu. Sà vattÃ- cÃrasampannà patidevatà ahosi, sassusasuravattÃni\<*<11>*>/ katÃn' eva honti\<*<12>*>/. Sà ekadivasaæ sÃmikaæ Ãha: "icchÃm' ahaæ ayyaputta amhÃkaæ kulÆpakattherÃnaæ dÃnam dÃtun" ti. "SÃdhu bhadde yathÃjjhÃsayena dÃnaæ dehÅti". Sà ekadivasaæ\<*<13>*>/ there nimantÃpetvà mahÃsakkÃ- raæ\<*<14>*>/ katvà païÅtabhojanena\<*<15>*>/ bhojetvà ekamantaæ nisÅditvà "bhante imaæ kulaæ micchÃdiÂÂhikaæ assaddhaæ, tiïïaæ ratanÃnaæ guïaæ na jÃnÃti\<*<16>*>/, sÃdhu ayyà yÃva imaæ kulaæ tiïïaæ ratanÃnaæ guïaæ jÃnÃti\<*<16>*>/ tÃva idh' eva bhikkhaæ gaïhathÃ" 'ti Ãha. Therà adhivÃ- setvà tattha nibaddhaæ bhu¤janti. Puna\<*<17>*>/ sÃmikaæ Ãha: "ayyaputta \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dhammade-. 2 Ck culla-, Bid add aÂhamaæ. 3 Cs Bi -kaæku-. 4 Bd assa corr. to assÃ, Cks assa. 5 Ck -ssÃmi, Cs omits pi. 6 Bid add vÃ. 7 Bid dema. 8 Bd sadisaæ--kula¤ca. 9 Bi -ttÃpi. 10 Bd gaïhÃthÃ, Bi gaïhÃ. 11 Bid -rasÃmikava-. 12 Bd katvà vihÃsi. 13 Bid omit eka-. 14 Bid mahantaæ sa-. 15 Bid -janaæ. 16 Cks jÃnanti. 17 Bi adds sÃ. >/ #<[page 183]># %< 9. SuvaïïamigajÃtaka. (359.) 183>% therà idh' eva\<*<1>*>/ nibaddhaæ Ãgacchanti, kiækÃraïà tumhe na pas- sathÃ" ti. Taæ sutvÃ\<*<2>*>/ "sÃdhu passissÃmÅti" vutte sà punadivase therÃnaæ bhattakiccapariyosÃne tassa Ãrocesi. So upasaækamitvà therehi saddhiæ paÂisanthÃraæ katvà ekamantaæ nisÅdi. Ath' assa dhammasenÃpati dhammakathaæ kathesi. So therassa dhammakathÃya c' eva iriyÃpathe\<*<3>*>/ ca pasÅditvà tato paÂÂhÃya therÃnaæ nisÅdanÃsanaæ pa¤¤Ãpeti\<*<4>*>/ pÃnÅya¤ ca parissÃveti\<*<5>*>/, antarabhatte dhammakathaæ su- ïÃti. TassÃparabhÃge\<*<6>*>/ micchÃdiÂÂhi bhijji. Ath' ekadivasaæ thero tesaæ dvinnam pi dhammakathaæ kathento saccÃni pakÃsesi, sacca- pariyosÃne ubho pi\<*<7>*>/ sotÃpattiphale patiÂÂhahiæsu. Tato paÂÂhÃya tassa mÃtÃpitaro Ãdiæ katvà antamaso dÃsakammakarÃpi sabbe pi\<*<8>*>/ micchÃdiÂÂhiæ bhinditvà buddhadhammasaæghamÃmakÃ\<*<9>*>/ yeva jÃtÃ. Ath' ekadivasaæ sà dÃrikà attano\<*<10>*>/ sÃmikaæ\<*<11>*>/ Ãha: "ayyaputta, kiæ me gharÃvÃsena, icchÃm' ahaæ pabbajitun" ti. So "sÃdhu bhadde, aham pi pabbajissÃmÅti" mahantena parivÃrena taæ bhikkhunipas- sayaæ\<*<12>*>/ netvà pabbÃjetvà sayam pi SatthÃraæ upasaækamitvà pab- bajjaæ yÃci. Taæ Satthà pabbÃjesi, pacchÃ\<*<13>*>/ upasampÃdesi. Te ubho pi vipassitvÃ\<*<14>*>/ nacirass' eva arahattaæ pÃpuïiæsu. Ath' eka- divasaæ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asukà nÃma daharabhikkhunÅ attano c' eva\<*<15>*>/ paccayà jÃtà sÃmikassa ca, ubho pi\<*<16>*>/ pabbajitvà vipassitvÃ\<*<17>*>/ arahattaæ pÃpuïiæsÆ\<*<18>*>/" ti. Satthà Ãgan- tvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti puc- chitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva tÃva esà sÃmikaæ rÃgapÃsà mocesi, pubbe p' esà porÃïakapaï¬ite pana mara- ïapÃsÃ\<*<19>*>/ mocesÅti" vatvà tuïhÅ ahosi, tehi yÃcito\<*<20>*>/ atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Himavante migayoniyaæ nibbattitvÃ\<*<21>*>/ vayap- patto abhirÆpo ahosi pÃsÃdiko\<*<22>*>/ suvaïïavaïïo lÃkhÃparikamma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid idha. 2 Bid omit t. s. 3 Bid -thesu. 4 Ck nisÅdanÃ, Cks omit pa¤¤Ãpeti. 5 Bi tato yathà therÃnaæ Ãsanaæ pa¤¤Ãpesi pÃïiyaæ parisÃveti, Bd tato p. th. Ãsanaæ pa¤¤Ãpeti pÃïiyaæ parisÃveti. 6 Bi tassa ca Ãp-, Bd tassa ap-. 7 Bd adds jÃyampatikÃ. 8 Bid omit pi. 9 Cks -mikÃ. 10 Bid omit attano. 11 Cks -kassa. 12 Ck -passaæyaæ, Bi bhikkhÆniupanissayaæ, Bd bhikkhÆniupasayaæ. 13 Bid omit pacchÃ. 14 Bi vipassanaæ va¬hetvÃ, Bd v. bhÃvetvà va¬hetvÃ. 15 Ck ce? Bd yeva. 16 Bi attano nÃpi, Bd attano. 17 Bid omit v. 18 Bi a. pattà tammi pÃpesi, Bd a. patvà taæ nibbÃnaæ pÃpesÅ. 19 Cks vutte idÃni bhikkhave esà sÃmikaæ rÃgapÃsena mocesi porÃïakapaï¬ità naæ maraïapÃsena. 20 Bid omit tuïhÅ--to. 21 Cks -etvÃ. 22 Bid add dassaniyo. >/ #<[page 184]># %<184 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% katehi\<*<1>*>/ viya hatthapÃdehi rajatadÃmasadisehi visÃïehi maïi- guÊapaÂibhÃgehi\<*<2>*>/ akkhÅhi\<*<3>*>/ rattakambalabheï¬usadisena\<*<4>*>/ mu- khena ca samannÃgato. BhariyÃpi 'ssa migÅ\<*<5>*>/, sÃpi\<*<6>*>/ abhirÆpà ahosi\<*<7>*>/. Te samaggà sammodamÃnà vasiæsu\<*<8>*>/. AsÅtisahassa- vicittamigà Bodhisattaæ upaÂÂhahiæsu. Tesu evaæ vasantesu eko migaluddako\<*<9>*>/ migavÅthisu pÃsaæ\<*<10>*>/ o¬¬esi\<*<11>*>/. Ath' ekadivasaæ Bodhisatto migÃnaæ purato gacchanto pÃdena pÃse bandhi- tvÃ\<*<12>*>/ "chindissÃmÅti" Ãka¬¬hi cammaæ chindi\<*<13>*>/, puna Ãka¬¬hi maæsaæ\<*<14>*>/ chindi\<*<13>*>/, puna Ãka¬¬hi nahÃruæ\<*<15>*>/ chindi\<*<13>*>/, pÃso\<*<16>*>/ aÂÂhiæ Ãhacca aÂÂhÃsi. So pÃsaæ chindituæ asakkonto maraïa- bhayena tajjito baddharÃvaæ\<*<17>*>/ ravi. Taæ sutvà bhÅtà miga- gaïà palÃyiæsu\<*<18>*>/. Bhariyà pan' assa palÃyitvà migÃnaæ antaraæ\<*<19>*>/ olokentÅ Bodhisattaæ\<*<20>*>/ adisvà "imaæ bhayaæ may- haæ sÃmikassa\<*<21>*>/ uppannaæ bhavissatÅti" vegena tassa san- tikaæ gantvà assumukhÅ rodamÃnÃ\<*<22>*>/ "sÃmi tvaæ hi\<*<23>*>/ mahab- balo, kiæ esa pÃsaæ sandhÃretuæ na sakkhissasi, vegaæ janetvà chindÃhi nan" ti tassa ussÃhaæ janentÅ\<*<24>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha vikkamà 'ti parakkama\<*<25>*>/ Ãka¬¬hà 'ti attho, re ti Ãmantaïe nipÃto, haripadÃ\<*<26>*>/ 'ti tassa pÃdato paÂÂhÃya sakalasarÅraæ suvaïïavaïïattÃ\<*<27>*>/, ayaæ pana gÃraven' evam Ãha, nÃhaæ ekà vane rame ti ahaæ tava\<*<28>*>/ vinà ekikÃ\<*<29>*>/ hutvà vane na ramissÃmi, tiïodakaæ pana aggahetvà sussitvà marissÃ- mÅti dasseti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid lÃkhÃrasapari-. 2 Bd -gulikapa-, Bi maïikuÊikÃpa-. 3 Ck adds ca. 4 Bid kambalageï¬u-. 5 Bid taruïamigÅ. 6 Bid omit sÃpi. 7 Bd adds dassaniyÃ, Bi pÃsÃdiko. 8 Bid te samaggavÃsaæ vasiæsu. 9 Cks tesu evan te eko migaluddako, Bid tadà luddakà in the place of tesu---ko. 10 Bid pÃse. 11 Bi u¬¬esuæ, Bd o¬¬esuæ. 12 Bid bajhitvÃ. 13 Bid chijji. 14 Bi punÃka¬hantassa maæsaæ. 15 Bid -ru. 16 Cks pÃsonÃ, Bi pÃso a. 17 Bid bandharavaæ. 18 Bid -to -ïo palÃyi. 19 Bid -re. 20 Bid taæ. 21 Bid piyasÃ-. 22 Ck -no, Cs -nà corr. to ïo. 23 Bd pi. 24 all MSS. -ti. 25 Cks paravik-. 26 Ck Bd -pÃ-. 27 Cs -ttÃya, Bid te suvaïïapÃda sakalasariram pi tassa suvaïïavaïïaæ. 28 Bid tayÃ. 29 Cks ekako. >/ #<[page 185]># %< 9. SuvaïïamigajÃtaka. (359.) 185>% Taæ sutvà Bodhisatto\<*<1>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhÆmiæ sumhÃmi\<*<3>*>/ vegasÃ, daÊho vÃrattiko pÃso pÃdam me parikantatÅti. || Ja_V:51 ||>@ Tattha vikkamÃmÅti bhadde ahaæ viriyaæ karomi, na pÃremÅti\<*<4>*>/ pÃ- saæ pana chindituæ na sakkomÅti attho, bhÆmiæ sumhÃmÅti\<*<3>*>/ api nu chin- deyyan\<*<5>*>/ ti pÃdena bhÆmiæ paharÃmi\<*<6>*>/ vegena, parikantatÅti\<*<7>*>/ cammÃdÅni chin- danto samantà kantati. Atha naæ migÅ "sÃmi, mà bhÃyi, ahaæ attano balena luddaæ\<*<8>*>/ yÃcitvà mama\<*<9>*>/ jÅvitam pi datvÃ\<*<10>*>/ tava jÅvitaæ Ãha- rissÃmÅti\<*<11>*>/" MahÃsattaæ assÃsetvà lohitalittaæ Bodhisattaæ pariggahetvà aÂÂhÃsi. Luddako pi asi¤ ca satti¤ ca gahetvà kappuÂÂhÃnaggi viya Ãgacchi\<*<12>*>/. Sà taæ disvà "sÃmi, luddako Ãgacchati, ahaæ attano balena\<*<13>*>/ tava mocetuæ karissÃmi, tvaæ mà bhÃyÅti" migaæ assÃsetvà luddassa\<*<14>*>/ paÂipathaæ\<*<15>*>/ gantvà paÂikkamitvà ekamantaæ Âhità taæ vanditvà "sÃmi mama sÃmiko suvaïïavaïïo sÅlÃcÃrasampanno asÅtisahassÃnaæ migÃ- naæ rÃjÃ" ti Bodhisattassa guïaæ kathetvà migarÃje Âhite yeva attano vadhaæ yÃcantÅ tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ luddaka, paÂhamaæ maæ hanitvÃna hana pacchà mahÃmigan ti. || Ja_V:52 ||>@ Tattha palÃsÃnÅti maæsaæ ÂhapanatthÃya\<*<17>*>/ palÃsapaïïÃni attharassu, asiæ nibbahÃ\<*<18>*>/ 'ti asikosato asiæ nÅharà 'ti attho, luddakà 'ti dÃruïa- kammena jÅvitattà tena nÃmena Ãlapati\<*<19>*>/. Taæ sutvà luddo "manussabhÆtÃpi attano\<*<20>*>/ sÃmikassa atthÃya\<*<21>*>/ attano jÅvitaæ na denti\<*<22>*>/ atha tiracchÃnà pageva, kim idan" ti acchariyappatto "ayaæ\<*<23>*>/ manussabhÃsÃya madhurena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid migo. 2 Bid pÃdemi. 3 Bid sumbhÃ-. 4 Bd pÃde-. 5 Ck nucciddeyyÃ, Cs nucchiddeyyÃ, Bi nÃma chindeyyÃ, Bd nÃmacchijjeyyÃ. 6 Bid add vegasÃti. 7 Cks Bi -tati. 8 Bid -akaæ. 9 Bid tava. 10 Bid omit mama--datvÃ. 11 Bid add sace yÃcanÃya na sakkhissÃmi mama jÅvitampi datvà tava j. ÃharissÃmÅti. 12 Bid -cchati. 13 Bid balaæ, and omit tava mocetuæ. 14 Bid -akassa. 15 Cks paÂipadaæ. 16 Bi -bÃhi, Bd -bÃha. 17 Bi sathapanatthaæ, Bd paÂhapanatthaæ. 18 Bid nibbÃ-. 19 Bid omit ludd----ti. 20 Bid -bhÆtà tÃva. 21 Cks satthÃya. 22 Bd pariccajanti. 23 Bid ayaæ pana tiracchÃnagatÃpi sÃmikassa atthÃya jÅvitaæ pariccajati in the place of atha----ayaæ. >/ #<[page 186]># %<186 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% sarena katheti, ajja imissà ca patino ca\<*<1>*>/ jÅvitaæ dammÅti" tassÃ\<*<2>*>/ pasannacitto\<*<3>*>/ catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ và diÂÂhaæ\<*<5>*>/ và bhÃsantiæ\<*<6>*>/ mÃnusiæ\<*<7>*>/ migiæ\<*<8>*>/, tva¤ ca bhadde sukhÅ hohi eso cÃpi mahÃmigo ti. || Ja_V:53 ||>@ Tattha sutaæ\<*<4>*>/ và diÂÂhaæ\<*<5>*>/ và ti\<*<9>*>/ mayà ito pubbe evarÆpaæ diÂÂhaæ và sutaæ và n' atthi, bhÃsantiæ\<*<6>*>/ mÃnusiæ\<*<10>*>/ migin\<*<11>*>/ ti ahaæ hi ito pubbe mÃnusivÃcena\<*<12>*>/ bhÃsantiæ\<*<13>*>/ migiæ\<*<8>*>/ n' eva ca\<*<14>*>/ addasaæ\<*<15>*>/ nÃssosiæ, yesaæ pana na\<*<16>*>/ me sutaæ\<*<4>*>/ và diÂÂhaæ\<*<5>*>/ và bhÃsantiæ mÃnusiæ migin\<*<17>*>/ ti pÃli\<*<18>*>/, tesaæ yathÃpÃliæ eva attho, bhadde ti laÂÂhake\<*<19>*>/ paï¬ite\<*<20>*>/ upÃyaku- sale\<*<21>*>/, iti taæ Ãlapitvà ca\<*<22>*>/ pana\<*<23>*>/ eso cÃpi mÃhamigo ti dve pi janÃ\<*<24>*>/ sukhà niddukkhà hothà 'ti taæ\<*<25>*>/ sammassÃsetvà so luddako Bodhisattassa san- tikaæ gantvà vÃsiyà cammapÃsaæ chinditvà pÃde laggitaæ pÃsaæ\<*<26>*>/ sanikaæ\<*<27>*>/ nÅharitvà cammehi cammaæ maæsehi maæsaæ nahÃrÆhi nahÃruæ\<*<28>*>/ paÂipÃdetvà pÃdaæ hatthena parimajji, taæ khaïaæ yeva\<*<29>*>/ MahÃsattassa pÆritapÃramitÃ- nubhÃvena\<*<30>*>/ luddassa mettacittÃnubhÃvena ca migiyÃ\<*<31>*>/ mettadhammÃnubhÃvena ca\<*<32>*>/ cammamaæsanahÃrÆni paÂipÃÂiyà saïÂhahiæsu\<*<33>*>/, Bodhisatto pi\<*<34>*>/ sukhÅ niddukkho hutvÃ\<*<35>*>/ aÂÂhÃsi\<*<36>*>/ MigÅ Bodhisattaæ sukhitaæ disvà somanassajÃtà luddassa\<*<37>*>/ anumodanaæ karontÅ\<*<38>*>/ pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ yathÃham ajja nandÃmi muttaæ disvà mahÃmigan ti\<*<40>*>/. || Ja_V:54 ||>@ Bodhisatto ca evaæ cintesi: "mayhaæ jÅvita¤ ca migiyà ca asÅtisahassamigÃna¤ ca jÅvitaæ iminà luddena dinnaæ\<*<41>*>/, mayhaæ avassayo jÃto, mayÃpi 'ssa avassayena bhavituæ vaÂ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi cassÃpi, Bd cassÃ. 2 Bid omit tassÃ. 3 Cks -ttÃ. 4 Bi -tÃ. 5 Bd diÂhà 6 Bid -ti. 7 Bi manussa, Bd manussi. 8 Bi mige. 9 Cks omit ti. 10 Bid -ssi. 11 Bid -gÅ. 12 Bid -ssivÃcaæ. 13 Bi -tÅ, Bd -ti, Cs -ti corr. to -tiæ 14 Bid omit ca. 15 Bi -sÅ. 16 Ck omits na. 17 Cks -gan, Bi -gi. 18 Cks omit pÃli. 19 so Cks, Bid luddako. 20 Bid -to. 21 Bid -lo. 22 Bid omit ca. 23 Bi puna¤ce, Bd puna ta¤ca. 24 Cks Bi jano. 25 Cks tassÃ. 26 Bi laggapÃsaæ, Bd laggapÃsikaæ. 27 Bi sannikaæ, Cs ghanikaæ corr. to saïikaæ. 28 Bid nahÃrunà nahÃruæ maæsena maæsaæ cammena cammaæ. 29 Bid khaïa¤¤eva. 30 Cks pÆritaæpÃ-. 31 Bid -bhÃvena migivà ca. 32 Bid omit ca. 33 Bd nahÃrumaæsacammÃdÅni nahÃrumaæsacammehi ghaÂÂayiæsu, Bi nahÃrumaæsacammÃni paÂipÃÂiyà ghaÂayÅsu. 34 Bd pana, Bi omits pi. 35 Bid omit hutvÃ. 36 Bi ahosi. 37 Bid -akassa. 38 all four MSS. -ti. 39 Cs Bi -hi. 40 Bid adds tattha luddakà ti dÃruïakammakiriyÃya laddhanÃmavasena Ãlabhati. 41 Bid bodhisatto ayaæ luddo in the place of bodhisatto dinnaæ. >/ #<[page 187]># %< 10. SussondijÃtaka. (360.) 187>% ÂatÅti" attano guïajeÂÂhakassa bhÃvena "dadantassa dÃtabbaæ yuttan" ti gocarabhÆmiyaæ diÂÂhaæ ekaæ maïikkhandhaæ tassà datvà "samma ito paÂÂhÃya pÃïÃtipÃtÃdÅni mà kari, iminÃ\<*<1>*>/ kuÂumbaæ saïÂhapetvÃ\<*<2>*>/ puttadÃre\<*<3>*>/ posento\<*<4>*>/ dÃnasÅlÃdÅni\<*<5>*>/ pu¤- ¤Ãni karohÅti" tassa\<*<6>*>/ ovÃdaæ datvà ara¤¤aæ pÃvisi. Satthà imaæ desanaæ\<*<7>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà luddo\<*<8>*>/ Channo ahosi, migÅ ayaæ\<*<9>*>/ daharabhikkhunÅ, migarÃjà pana aham evÃ" 'ti. SuvaïïamigajÃtakaæ\<*<10>*>/. $<10. SussondijÃtaka.>$ VÃti gandho timirÃnan ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ukkaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Taæ hi\<*<11>*>/ Satthà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaïÂhito" ti pucchitvà "saccan" ti vutte "kiæ disvÃ" ti "alaækatamÃtugÃman" ti vutte "mÃtugÃmo nÃm' eso bhikkhu na sakkà rakkhituæ, porÃïakapaï¬ità supaïïabhavane katvÃ\<*<12>*>/ rakkhantÃpi rakkhituæ nÃsakkhiæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅre BÃrÃïasiyaæ TambarÃjà nÃma rajjaæ kÃresi. Tassa SussondÅ\<*<13>*>/ nÃma aggamahesÅ ahosi uttamarÆpadharÃ. Tadà Bodhisatto supaïïayoniyaæ nibbatti. Tasmiæ kÃle NÃgadÅpo SerumadÅpo\<*<14>*>/ nÃma hoti. Bodhisatto tasmiæ dÅpe supaïïabhavane vasati. So BÃrÃïasiæ gantvà TambarÃjena saddhiæ mÃnavavesena\<*<15>*>/ jÆtaæ kÅÊati. Tassa rÆpasampattiæ disvÃ\<*<16>*>/ "amhÃkaæ ra¤¤Ã saddhiæ evarÆpo nÃma mÃnavo\<*<17>*>/ jÆ- taæ kÅÊatÅti" SussondiyÃ\<*<18>*>/ Ãrocesuæ. Sà taæ daÂÂhukÃmà hutvà ekadivasaæ\<*<19>*>/ alaækaritvà jÆtamaï¬alaæ Ãgantvà pari- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd imaæ. 2 Bi -pento. 3 Ck -dÃrÅhi, Cs -dÃrÃdÅhi. 4 Ck pesento, Cs sosente corr. to posente, Bi omits puttadÃre posento. 5 Cks dÃnÃdÅhi. 6 Bid tass. 7 Bid dhammade-. 8 Bid luddako. 9 Bid omit ayaæ. 10 Bid add navamaæ. 11 Bi ta¤ci, Bd ta¤hi. 12 Bi natvÃ, Bd omits katvÃ. 13 Bi susebhaddi, Bd suyyonandi, Cks sussoïÅ. 14 Ck sorÆ-, Cs soru-, Bi serupa-, Bd seduma-. 15 Bd mÃïavaka-. 16 Bi adds paticÃrikÃ, Bd paricÃrikÃ. 17 Bi vako, Bd mÃïavako, Cs omits mÃnavo. 18 Cks sussoïiyÃ, Bd sayonandiyÃ. 19 Cks omit ekÃ. >/ #<[page 188]># %<188 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% cÃrikÃnaæ antare Âhità taæ\<*<1>*>/ olokesi. So pi deviæ olokesi. Dve pi a¤¤ama¤¤aæ paÂibaddhacittà ahesuæ. SupaïïarÃjà attano ÃnubhÃvena nagare vÃtaæ samuÂÂhÃpesi. Gehapatana- bhayena\<*<2>*>/ rÃjanivesanà manussà nikkhamiæsu. So attano Ãnu- bhÃvena andhakÃraæ katvà deviæ gahetvà ÃkÃsena NÃgadÅpe attano bhavanaæ pÃvisi. SussondiyÃ\<*<3>*>/ ÃgataÂÂhÃnaæ và gataÂ- ÂhÃnaæ và jÃnantà nÃma nÃhesuæ. So tÃya saddhiæ abhi- ramamÃno gantvà ra¤¤Ã saddhiæ jÆtaæ kÅÊati. Ra¤¤o pana Saggo nÃma gandhabbo atthi. So deviyà gataÂÂhÃnaæ ajÃ- nanto taæ gandhabbaæ Ãmantetvà "gaccha tÃva\<*<5>*>/, sabbaæ thalajalapathaæ anuvicaritvà deviyà gataÂÂhÃnaæ passÃ" 'ti uyyojesi. So paribbayaæ gahetvà dvÃragÃmato paÂÂhÃya vi- cinanto BharÆkacchaæ\<*<6>*>/ pÃpuni. Tadà ca BharukacchavÃïijà nÃvÃya SuvaïïabhÆmim\<*<7>*>/ gacchanti. So te upasaækamitvà "ahaæ gandhabbo, nÃvÃya vetanaæ khaï¬etvà tumhÃkaæ gan- dhabbaæ karissÃmi, mam pi nethÃ" 'ti Ãha. Te "sÃdhÆ" 'ti taæ Ãropetvà nÃvaæ vissajjesuæ\<*<8>*>/. Te sukhapayÃtÃya nÃvÃya taæ pakkositvÃ\<*<8>*>/ "gandhabbaæ no karohÅti" Ãhaæsu. "Ahaæ gandhabbaæ kareyyaæ, mayi pana gandhabbaæ karonte mac- chà calissanti, atha yo nÃvà bhijjissatÅti". "MÃnusamatte\<*<9>*>/ gandhabbaæ karonte\<*<10>*>/ macchÃnaæ calanaæ nÃma n' atthi, karohÅti". "Tena hi mà mayhaæ kujjhitthÃ" 'ti vÅïaæ muc- chetvÃ\<*<11>*>/ tantissarena gÅtassaraæ anatikkamanto gandhabbaæ akÃsi. Tena saddena sammattÃ\<*<13>*>/ hutvà macchà caliæsu. Ath' eko makaro uppatitvà nÃvÃya\<*<14>*>/ patanto\<*<15>*>/ nÃvaæ bhindi. Saggo phalake nipajjitvà yathÃvÃtaæ gacchanto NÃgadÅpe supaïïa- bhavanassa nigrodharukkhassa santikaæ pÃpuïi. SussondÅ\<*<17>*>/ pi devÅ supaïïarÃjassa jÆtaæ\<*<18>*>/ kÅÊituæ\<*<19>*>/ gatagatakÃle\<*<20>*>/ vimÃnà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid naæ, Cs taæ corr. to naæ. 2 Cks -pÃ-. 3 Bi ssundÅyÃ, Bd suyonandiyÃ, Cks sussoïiyÃ. 4 Bi saddhi ca abhiramanto. 5 Bid tÃta. 6 Bid dÃru-. 7 Cks -miyaæ, Bid -bhummi. 8 Bid visajjÃpesuæ. 9 Bid -sÃpetvÃ. 10 Bd manussÃnaæ santike, Bi manussÃnaæ santake magge. 11 Bi -to. 12 Bid mu¤citvÃ. 13 Bi mattÃ, Ck samannÃ. 14 Bd adds anto. 15 Bi patharantÃ. 16 Bid so saggo. 17 Bd suyonandi. 18 Ck dÆtaæ. Cs dutaæ, Bid jutaæ. 19 Cks kÅlitaæ. 20 Bid omit one gata. >/ #<[page 189]># %< 10. SussondijÃtaka. (360.) 189>% otaritvà velante vicarantÅ Saggagandhabbaæ\<*<1>*>/ disvà sa¤jÃnitvà "kathaæ Ãgato sÅti" pucchi. So sabbaæ kathesi. "Tena hi mà bhÃyÅti" taæ assÃsetvà bÃhÃhi pariggahetvà vimÃnaæ Ãro- petvà sayanapiÂÂhe nipajjÃpetvà samassatthakÃle dibbabhojanaæ datvà dibbagandhodakena nahÃpetvà dibbavatthehi acchÃdetvà dibbagandhapupphehi alaækaritvà puna dibbasayane nipajjÃ- petvÃ\<*<2>*>/ evaæ taæ paÂijaggamÃnà supaïïara¤¤o ÃgatavelÃya\<*<3>*>/ paÂicchÃdetvà gatakÃle tena saddhiæ kilesavasena abhirami. Tato mÃsaddhamÃsaccayena BÃrÃïasi-vÃsino vÃïijà dÃrÆdaka- gahaïatthÃya\<*<4>*>/ tasmiæ dÅpe nigrodharukkhamÆlaæ\<*<5>*>/ sampattÃ. So tehi saddhiæ nÃvaæ abhiruyha BÃrÃïasiæ gantvà rÃjÃnaæ disvà va tassa\<*<6>*>/ jÆtakÅÊanavelÃya vÅïaæ gahetvÃ\<*<7>*>/ gandhabbaæ karonto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ va\<*<9>*>/ ghosavÃ, dÆre ito pi SussondÅ\<*<10>*>/, Tamba kÃmà tudanti man ti. || Ja_V:55 ||>@ Tattha timirÃnan ti timirarukkhapupphÃnaæ, taæ kira nigrodhaæ pari- vÃretvà timirarukkho atthi, te sandhÃy' evaæ vadati\<*<11>*>/, kusamuddo\<*<12>*>/ ti khud- dakasamuddo, ghosavà ti mahÃravo, tass' eva nigrodhassa santike samuddaæ sandhÃy' evam Ãha, ito hÅti imamhà nagarÃ, Tambà 'ti rÃjÃnaæ Ãlapati, athavà TambakÃmà ti Tambena kÃmitakÃmÃ\<*<13>*>/ TambakÃmà nÃma, te\<*<14>*>/ maæ hadaye vijjhantÅti\<*<15>*>/ dÅpeti. Taæ sutvà supaïïo dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, kathaæ tassà ca tuyha¤ ca ahÆ\<*<17>*>/ Sagga samÃgamo ti. || Ja_V:56 ||>@ Tattha Seruman\<*<18>*>/ ti SerumadÅpaæ\<*<19>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid saggaæ-. 2 Bid nippajjÃpesi. 3 Bid Ãgamana-. 4 Bi dÃruïaggaha-. 5 Bi -la, Bd -le. 6 Bi ra¤¤o in the place of va tassa, Bd vasantopure. 7 Bid add ra¤¤o. 8 Ck kussamuddho, Cs kusasamuddo corr. to kussa-, Bi kussasamuddo. 9 Bid ca. 10 Bd suyonandÅ. 11 Cks vadanti. 12 Ck kussamuddho, Cs Bi kussamuddo. 13 Bd kÃmitabbakÃmÃ. 14 Bid sÃ. 15 Bid vijjhatÅti. 16 Ck sor-, Cs sor- corr. to ser-, Bi ser-, Bd sedu-. 17 Bi ahu, Bd Ãhu. 18 Bd sedu-. 19 Ck so- corr. to se-, Bd sedu-. >/ #<[page 190]># %<190 V. Pa¤canipÃta. 1. Maïikuï¬alavagga. (36.)>% Tato Saggo tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ vÃïijÃnaæ dhanesinaæ makarehi bhinnÃ\<*<2>*>/ nÃvÃ, phalaken' aham aplaviæ. || Ja_V:57 ||>@ @@ @@ Tattha sà maæ saïhenà 'ti evaæ phalakena tÅraæ uttiïïaæ maæ sa- muddatÅre vicarantÅ\<*<3>*>/ sÃ\<*<4>*>/ disvà mà bhÃyÅti saïhena mudunà vacanena samas- sÃsetvà ti attho, aækenÃ\<*<5>*>/ 'ti bÃhÃyugalaæ idha aæko\<*<6>*>/ ti vuttaæ, bhaddà ti dassanÅyà pÃsÃdikÃ, sà maæ annenà 'ti sà maæ etena annÃdinà santappesÅti attho, attanÃpi cà 'ti na kevalaæ annÃdÅh' eva\<*<7>*>/ attanÃpi maæ abhiramentÅ\<*<8>*>/ santappesÅti dÅpeti, mandakkhÅti mandanayanà mudunà ÃkÃrena olokanasÅlÃ\<*<9>*>/ ti vuttaæ hoti, mattakkhÅti pi pÃÂho madamattehi viya akkhÅhi samannÃgatà ti attho, evaæ Tambà 'ti evaæ TambarÃja jÃnÃhÅti. Supaïïo gandhabbassa kathentass' eva vippaÂisÃrÅ hutvà "ahaæ supaïïabhavane vasanto pi rakkhituæ nÃsakkhiæ, kiæ etÃya dussÅlÃyÃ" 'ti taæ Ãnetvà ra¤¤o datvÃ\<*<10>*>/ pakkÃmi. Tato paÂÂhÃya puna nÃga¤chi. Satthà imaæ desanaæ\<*<11>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (Sacca pariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale patiÂ- Âhahi) "Tadà rÃjà ùnando ahosi, supaïïarÃjà pana aham evÃ" 'ti. SussondijÃtakaæ\<*<12>*>/. Maïikuï¬alavaggo paÂhamo\<*<13>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dÃru-. 2 Ck makarehamhidÃ, Cs makarohamabhidà corr. to -re-, Bi makarehi abhidÃ, Bd makarehi bhindÃ. 3 Cks Bi -ti, Bd -taæ . 4 Bi maæ saæ, Bd sà maæ, Cs omits sÃ. 5 Bid aÇgenÃ. 6 Bid aÇgo. 7 Cks Bi -diheva, Bd -disova. 8 Cs -ti, Bi -manti, Bd -mati. 9 Ck -kena-, Bi -si, Bd -silÃ. 10 Bi paÂicchÃdetvÃ, Bd paÂiyÃdetvÃ. 11 Bid dhammade. 12 Bd suyonandi, Bid add dasamaæ. 13 Bi adds tassuddÃnam maïikaï¬alaæ sujÃtaæ vonasÃdhaæ ca uragà dhaÇkarÃjÃnaæ kÃrÃï¬iyaæ laÂacÆÊadhammapÃtaæ suvÃïïamigaæ sussosindhinti. >/ #<[page 191]># %< 1. VaïïÃrohajÃtaka. (361.) 191>% 2. VA××ùROHAVAGGA. $<1. VaïïÃrohajÃtaka.>$ VaïïÃrohenà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto dve aggasÃvake Ãrabbha kathesi. Ekasmiæ hi samaye ubho pi ma- hÃtherà "imaæ antovassaæ su¤¤ÃgÃraæ anubrÆhessÃmÃ" 'ti SatthÃ- raæ Ãpucchitvà gaïaæ pahÃya sayam eva pattacÅvaraæ\<*<1>*>/ ÃdÃya Je- tavanà nikkhamitvà ekaæ paccantagÃmaæ nissÃya ara¤¤e vihariæsu. A¤¤ataro pi vighÃsÃdo therÃnaæ upaÂÂhÃnaæ karonto tatth' eva eka- mante vasi. So therÃnaæ samaggavÃsaæ\<*<2>*>/ disvà "ime ativiya sa- maggà vasanti, sakkà nu kho ete a¤¤ama¤¤aæ bhinditun" ti cintetvà SÃriputtatheraæ upasaækamitvà "kin nu kho bhante ayyena MahÃ- moggallÃnatherena\<*<3>*>/ saddhiæ tumhÃkaæ ki¤ci veraæ atthÅti" pucchi. "Kiæ panÃvuso" ti. "Esa bhante `mama gatakÃle SÃriputto nÃma jÃtigottakulapadesehi và sutagandhapaÂivedhaiddhÅhi và mayà sad- dhiæ kiæ pahotÅti' tumhÃkaæ aguïam eva kathetÅti\<*<4>*>/". Thero sitaæ\<*<5>*>/ katvà "gaccha tvaæ Ãvuso" ti Ãha. So parasmim pi divase MahÃ- moggallÃnatheram pi upasaækamitvà tath' eva kathesi. So pi naæ\<*<6>*>/ sitaæ\<*<5>*>/ katvà "gaccha tvaæ Ãvuso" ti vatvà SÃriputtatheraæ upasaæ- kamitvà "Ãvuso esa\<*<7>*>/ vighÃsÃdo tumhÃkaæ santike ki¤ci kathesÅti" pucchi. "ùmÃvuso\<*<8>*>/ mayÃpi saddhiæ\<*<9>*>/ kathesi, imaæ nÅharituæ vaÂÂa- tÅti". "SÃdh' Ãvuso nÅharÃ" 'ti. Thero "mà idha vasÅti" accharaæ paharitvÃ\<*<10>*>/ nÅhari. Te ubho pi samaggavÃsaæ\<*<11>*>/ vasitvà Satthu san- tikaæ gantvà vanditvà nisÅdiæsu. Satthà patisanthÃraæ katvà "su- khena vassaæ vutthÃ\<*<12>*>/" ti pucchitvà "bhante eko vighÃsÃdo amhe\<*<13>*>/ bhinditukÃmo hutvà bhindituæ asakkonto palÃyÅti" vutte "na kho\<*<14>*>/ SÃriputta idÃn' eva pubbe p' esa tumhe `bhindissÃmÅti' bhindituæ asakkonto palÃyÅti" vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ara¤¤e\<*<15>*>/ rukkhadevatà ahosi. Tadà sÅhoca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ram. 2 Cks -ggÃ-. 3 Bid -tthe-. 4 Bid -sÅti. 5 Bi hasitaæ. 6 Bid omit naæ. 7 Bd eso, Bi omits esa. 8 Bid add ti. 9 Bd mayhaæ pi santike in the place of mayÃpi saddhiæ. 10 Bid add taæ. 11 Bi samaggaæ, Cks -ggÃ-, 12 Bi vassitvÃ, Bd vasitthÃ. 13 Cks amhehi. 14 Bid add so 15 Ck -æ¤a. >/ #<[page 192]># %<192 V. Pa¤canipÃta. 2. VaïïÃrohavagga. (37.)>% vyaggho ca ara¤¤e pabbataguhÃyaæ vasanti. Eko sigÃlo te upaÂÂhahanto tesaæ vighÃsaæ\<*<1>*>/ khÃditvà mahÃkÃyo hutvà eka- divasaæ cintesi: "mayà sÅhavyagghamaæsaæ\<*<2>*>/ na khÃditapub- baæ, mayà ime dve jane bhindituæ vaÂÂati, tato tesaæ kala- haæ katvà matÃnaæ maæsaæ khÃdissÃmÅti" so sÅhaæ upasaæ- kamitvà "kiæ sÃmi tumhÃkaæ vyagghena saddhiæ ki¤ci veraæ atthÅti" pucchi. "Kiæ pana\<*<3>*>/ sammÃ" ti. "Esa bhante `mama\<*<4>*>/ gatakÃle sÅho nÃma sarÅravaïïena và ÃrohapariïÃhena và jÃtibalaviriyehi và mama kalÃbhÃgaæ\<*<5>*>/ na pÃpuïÃtÅti' tumhÃkaæ avaïïam\<*<6>*>/ evà kathetÅti\<*<7>*>/". Atha naæ sÅho "gaccha tvaæ, na eso evaæ kathessatÅti" Ãha. Vyaggham pi upasaækamitvà eten' eva upÃyena kathesi. Taæ sutvà vyaggho sÅhaæ upa- saækamitvà "samma tvaæ kira ida¤ c' ida¤ ca vadesÅti" pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ iti bhÃsasÅti\<*<9>*>/. || Ja_V:60 ||>@ Tattha balà nikkamanena cà 'ti kÃyabalena c' eva viriyabalena ca, SubÃhu na mayà seyyo ti ayam SubÃhu nÃma vyaggho etehi kÃraïehi mayà n' eva sadiso na uttaritaro ti saccaæ kira tvaæ sobhanÃhi\<*<10>*>/ dÃÂhÃhi samannÃ- gata SudÃÂha migarÃja evaæ vadesÅti. Taæ sutvà SudÃÂho sesà catasso gÃthà abhÃsi: @*>/. || Ja_V:61 ||>@ @*>/ viharantaæ SubÃhu samma dubbhasi, na dÃn' Ãhaæ tayà saddhiæ saævÃsam abhirocaye. || Ja_V:62 ||>@ @@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -sÃdaæ. 2 Bid -byagghÃnaæ maæsaæ. 3 Bd omits kiæ pa. 4 Bid mamÃ. 5 Bid add pi. 6 Bid aguïam 7 Bid -sÅti. 8 Bid -dÃdhÃ. 9 Ck Bid -satÅti. 10 Bid tvaæ bhaïasi su, Ck tvaæ sobhanÃdi. 11 Bi bhÃsi, Bd bhÃsati. 12 Cks evam evaæ. >/ #<[page 193]># %< 2. SÅlavÅmaæsajÃtaka. (362.) 193>% @< yasmi¤ ca setÅ urasÅva putto sa ve mitto yo abhejjo parehÅti\<*<1>*>/. || Ja_V:64 ||>@ Tattha sammà 'ti vayassa\<*<2>*>/, dubbhasÅti yadi evaæ tayà saddhiæ sa- maggavÃsaæ vasantaæ maæ sigÃlassa kathaæ gahetvà tvaæ dubbhasi hanituæ icchasi ito dÃni paÂÂhÃya ahaæ tayà saddhiæ saævÃsaæ nÃbhirocaye, yathÃ- tathan ti tatvato yathÃvatathaæ\<*<3>*>/ yathÃtacchaæ avisaævÃdakena ariyena vutta- vacanaæ saddhÃtabbaæ, evaæ yo\<*<4>*>/ yesaæ kesa¤ci paresaæ vacanÃni\<*<5>*>/ saddahethà 'ti pi attho, yo sadà appamatto ti yo niccaæ appamatto hutvà mittassa vissÃsaæ na deti so mitto nÃma na hotÅti attho, bhedÃsaækÅti ajja bhijjis- sati\<*<6>*>/ sve bhijjissatÅti evaæ mittassa bhedam eva Ãsaækati, randham evÃnu- passÅti chiddaæ vivaram eva passanto, urasÅva putto ti yasmiæ mitte mÃtu hadaye putto viya nirÃsaæko nibbhayo seti. Iti imÃhi catÆhi gÃthÃhi sÅhena mittaguïe kathite vyaggho "mayhaæ doso" ti sÅhaæ khamÃpesi. Te tatth' eva\<*<7>*>/ samag- gavÃsaæ vasiæsu. SigÃlo pana palÃyitvà a¤¤attha gato. Satthà imaæ desanaæ\<*<8>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà sigÃlo vighÃsÃdo ahosi, sÅho SÃriputto, vyaggho MoggallÃno, taæ kÃraïaæ paccakkhato disvà tasmiæ vane vutthadevatÃ\<*<9>*>/ aham evà 'ti. VaïïÃrohajÃtakaæ\<*<10>*>/. $<2. SÅlavÅmaæsajÃtaka.>$ SÅlaæ seyyo ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ sÅlavÅmaæsakabrÃhmaïaæ Ãrabbha kathesi. Taæ kira rÃjà "esa sÅlasampanno" ti a¤¤ehi brÃhmaïehi atirekaæ katvà passati\<*<11>*>/. So cintesi: "kin nu kho maæ rÃjà `sÅlasampanno' ti a¤¤ehi atirekaæ katvà passati\<*<11>*>/ udÃhu `sutÃdhÃrayutto\<*<12>*>/' ti, vÅmaæsissÃmi tÃva sÅ- lassa\<*<13>*>/ và sutassa và mahantabhÃvan" ti so ekadivasaæ hera¤¤ika- phalakato kahÃpaïaæ gaïhi. Hera¤¤iko garubhÃvena na ki¤ci Ãha\<*<14>*>/. TatiyavÃre pana taæ `vilopakhÃdako\<*<15>*>/' ti gÃhÃpetvà ra¤¤o dassetvà "kiæ iminà katan" ti vutte "kuÂumbaæ vilumpatÅti" Ãha. "Saccaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid paresÅti. 2 Bid samma byaggha. 3 Bid yathÃtathaæ. 4 Cks so. 5 Cks -naæni. 6 Bid omit bhijjissati. 7 Bid tatheva. 8 Bid dhammade-. 9 Bid rukkhadevatà pana. 10 Bid add pathamaæ. 2. Cfr. supra vol. I p. 369, vol. II p. 429, vol. III p. 100, and L. Feer in Journ. Asiat. 1875. 11 Bid -si. 12 Bi sudÃthÃdhÃrahutto, Bd sutadharayutto. 13 Ck -mi sÅlatÃvassa, Cs -mi sÅlatÃvassa corr. to tÃvasÅlassa. 14 Bid add dutiyavÃre na ki¤ci Ãha. 15 Bid -pacorako. >/ #<[page 194]># %<194 V. Pa¤canipÃta. 2. VaïïÃrohÃvagga. (37.)>% kira brÃhmaïÃ" 'ti. "Na mahÃrÃja kuÂumbaæ vilumpÃmi, mayhaæ pana `sÅlaæ nu kho mahantaæ sutaæ nu kho' ti kukkuccaæ ahosi, sv-Ãhaæ `etesu kataraæ nu kho mahantan' ti vÅmaæsanto tayo vÃre kahÃpaïaæ gaïhiæ, taæ maæ esa bandhÃpetvà tumhÃkaæ dassesi, idÃni me sutato sÅlassa mahantabhÃvo ¤Ãto, na me gharÃvÃsen' attho, pabbajissÃm' ahan" ti pabbajjaæ anujÃnÃpetvà gharadvÃraæ anoloke- tvà va Jetavanaæ gantvà SatthÃraæ pabbajjaæ yÃci. Tassa Satthà pabbajja¤ ca upasampada¤ ca dÃpesi. So acirÆpasampanno vipassitvà aggaphale patiÂÂhahi. DhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asukabrÃhmaïo attano sÅlaæ vimaæsitvà pabbajito vipassitvà arahattaæ patto" ti. Satthà agantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave eta- rahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃni\<*<1>*>/ ayam eva pubbe paï¬itÃpi sÅlaæ vÅmaæsitvà pabba- jitvà attano patiÂÂhaæ kariæsu yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto Takkasi- lÃyaæ\<*<2>*>/ sabbasippaæ\<*<3>*>/ uggaïhitvà BÃrÃïasiæ\<*<4>*>/ gantvÃ\<*<5>*>/ rÃjÃnaæ passi. RÃjà tassa purohitaÂÂhÃnaæ adÃsi. So pa¤casÅlÃni rakkhati. RÃjÃ\<*<6>*>/ naæ `sÅlavÃ' ti garuæ katvà passati. So cintesi: "kin nu kho rÃjà `sÅlavÃ' ti maæ garuæ\<*<7>*>/ katvà pas- sati udÃhu sutÃdhÃrayutto" ti sabbaæ paccuppannavatthu- sadisam eva, idha pana so brÃhmaïo "idÃni me sutato sÅlassa mahantabhÃvo ¤Ãto" ti vatvà imà pa¤ca gÃthà abhÃsi: @@ @@ @*>/ te pariccajj' ubho loke upapajjanti duggatiæ. || Ja_V:67 ||>@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -neva. 2 Ck -ya. 3 Bid omit sabba. 4 Cks -siyaæ. 5 Bid Ãg-. 6 Bid rÃjÃpi. 7 Cks garu. 8 Bi vesso adh-, Bd vesso vÃdh-. >/ #<[page 195]># %< 2. SÅlavÅmaæsajÃtaka. (362.) 195>% @@ Tattha sÅlam eva sutà seyyo ti sutapariyattito sataguïena sahassa- guïena sÅlam eva uttaritaran ti, eva¤ ca pana vatvà sÅlaæ nÃm' etaæ eka- vidhaæ saævaravasena duvidhaæ cÃrittavÃrittavasena tividhaæ kÃyikavÃcasika- mÃnasikavasena catubbidhaæ pÃtimokkhasaævaraindriyasaævarÃajÅvapÃrisuddhi- paccayasannisitavasenà 'ti mÃtikaæ Âhapetvà vitthÃrento sÅlassa vaïïaæ bhÃsi\<*<1>*>/, moghà ti aphalà tucchÃ, jÃtÅti khattiyakulÃdÅsu nibbatti, vaïïo ti sarÅra- vaïïo abhirÆpabhÃvo, so hi yasmà sÅlarahitassa jÃtisampadà và vaïïasampadà và saggasukhaæ\<*<2>*>/ dÃtuæ na sakkoti tasmà ubhayam pi taæ moghan ti Ãha, sÅ- lam eva kirà 'ti anussavavasena vadati na pana sayaæ jÃnÃti, anupetassà 'ti anupagatassa, sutenattho na vijjatÅti sÅlarahitassa sutapariyattimattena idhaloke và paraloke và kÃci\<*<3>*>/ va¬¬hi nÃma n' atthi, tato parà dve gÃthà jÃtiyà moghabhÃvadassanatthaæ vuttÃ, tattha te pariccajjubho loke ti Âe dussÅlà devaloka¤ ca manussaloka¤ cà 'ti\<*<4>*>/ ubho\<*<5>*>/ loke pariccajitvà duggatiæ upapajjanti, caï¬Ãlapukkusà ti chavacha¬¬akacaï¬Ãlà ca pupphacha¬¬aka- pukkusà ca, bhavanti tidive samà ti ete sabbe pi sÅlÃnubhÃvena devaloke nibbattà samà honti, nibbisesà devà t' eva\<*<6>*>/ saækhaæ\<*<7>*>/ gacchanti, pa¤camagÃthà sabbesam pi sutÃdÅnaæ moghabhÃvadassanatthaæ vuttÃ, tass' attho mahÃrÃja ete vedÃdayo Âhapetvà idhaloke yasamattadÃnaæ\<*<8>*>/ samparÃye dutiye và tatiye và bhave yasaæ và sukhaæ và dÃtuæ nÃma na sakkonti, suparisuddhaæ pana attano sÅlam eva taæ\<*<9>*>/ sakkotÅti. Evaæ MahÃsatto sÅlaguïaæ\<*<10>*>/ kathetvà rÃjÃnaæ pabbaj- jaæ anujÃnÃpetvà taæ divasam eva Himavantaæ pavisitvà isipabbajjaæ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<11>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà sÅlaæ vÅmaæsitvà isipabbajjaæ pabbajito aham evÃ" 'ti. SÅla- vÅmaæsajÃtakaæ\<*<12>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid abhÃsi. 2 Bi jÃtisampÃdÃvÃsagga-, Cks vÃtisampadÃvÃvaïïasampadÃvÃsagga-, Bd omits và vÃ. 3 Bid koci. 4 Ck ca, omitting ti. 5 Bid add pi 6 Ck -sesÃtevÃteva corr. to -sesà vÃteva, Cs -sesà tevÃneva corr. to -sesà devà teva. 7 Bid saÇkyaæ. 8 Ck sasamatta-, Cs susatthadÃnaæ corr. to sasamatta-, Bi yasamahattadÃna, Bd yasasampattadÃnaæ. 9 Bd adds dÃtuæ. 10 Bid -ïe. 11 Bid dhammade-. 12 Bid add dutiyaæ. >/ #<[page 196]># %<196 V. Pa¤canipÃta. 2. VaïïÃrohavagga. (37.)>% $<3. HirijÃtaka.>$ Hirintarantan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto AnÃ- thapiï¬ikassa sahÃyaæ paccantavÃsiæ seÂÂhiæ Ãrabbha kathesi. Dve pi vatthÆni EkanipÃte navamavaggassa\<*<1>*>/ pariyosÃnajÃtaka vit- thÃritÃn' eva, idha pana "paccantavÃsiseÂÂhino manussà pacchinna- sabbasÃpateyyÃ\<*<2>*>/ attano santakassa asÃmino hutvà palÃtÃ" ti BÃrÃïasi- seÂÂhissa Ãrocite BÃrÃïasiseÂÂhi "attano santikaæ ÃgatÃnaæ kattab- baæ akarontÃ\<*<3>*>/ nÃma paÂikÃrake na labhanti yevÃ" 'ti vatvà imà gÃthà abhÃsi: @*>/ iti bhÃsamÃnaæ seyyÃni kammÃni anÃdiyantaæ n' eso maman ti iti taæ\<*<5>*>/ vija¤¤Ã. || Ja_V:70 ||>@ @@ @*>/ parehi. || Ja_V:72 ||>@ @*>/ ÂhÃnaæ pasaæsÃvahanaæ sukhaæ phalÃnisaæso bhÃveti vahanto porisaæ dhuraæ. || Ja_V:73 ||>@ @*>/ ca (Dhp. v. 205) niddaro hoti nippÃpo dhammapÅtirasaæ pivan ti. || Ja_V:74 ||>@ Tattha hirintarantan ti lajjaæ atikkamantaæ, vijigucchamÃnan ti mittabhÃvena jigucchamÃnaæ, tavÃhamasmÅti\<*<9>*>/ tava ahaæ mitto ti kevalaæ vacanamatten' eva bhÃsamÃnaæ, seyyÃni kammÃnÅti dassÃmÅti vacanassa anurÆpÃni uttamakammÃni, anÃdiyantan ti akarontaæ\<*<10>*>/, neso maman ti evarÆpaæ puggalaæ\<*<11>*>/ eso\<*<12>*>/ mama\<*<13>*>/ mitto\<*<14>*>/ ti na\<*<15>*>/ vija¤¤Ã, pÃmujjakara- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck navamahassa, Cs namamahassa corr. to navamavaggassa, Bi pathamavaggassa. 2 Bid acchinna-. 3 Ck Bd akaronto, Cs akaronto corr. to -tÃ, Bi karontÃ. 4 Cks Bd asmiæ. 5 Bid naæ. 6 Ck abhejje, Cs abejja corr. to abhejje, Bd abhajjo, Bi abhesajje corr. to -jja 7 Bi pÃmojja-. 8 Bid -massa. 9 Cks -sminti, Bi -smÅnti, Bd -smiti. 10 Ck -te, Cs -te corr. to taæ. 11 Bd -pÃ--lÃ. 12 Bid na eso. 13 Cs maæ. 14 Bd mittaæ. 15 Bd omits na, Bi ti na. >/ #<[page 197]># %< 4. KhajjopanakajÃtaka. (364.) 5. Ahiguï¬ikajÃtaka. (365.) 197>% ïaæ ÂhÃnan ti dÃnam pi sÅlam pi bhÃvanÃpi paï¬itehi kalyÃïamittehi sad- dhiæ mittabhÃvo ti\<*<1>*>/ idha pana vuttapakÃraæ mittabhÃvam eva sandhÃy' evam Ãha, paï¬itena hi kalyÃnamittena saddhiæ mittabhÃvo pÃmujjam pi karoti pa- saæsam\<*<2>*>/ pi Ãvahati idhalokaparalokesu kÃyikacetasikasukhahetuto\<*<3>*>/ sukhan ti pi vuccati, tasmà eta¤ ca\<*<4>*>/ phala¤ ca Ãnisaæsa¤ ca sampassamÃno phalÃnisaæso kulaputto\<*<5>*>/ purisehi vahitabbaæ dÃnasÅlabhÃvanÃmittabhÃvasaækhÃtaæ catub- bidham pi porisaæ dhuraæ vahanto etaæ\<*<6>*>/ mittabhÃvasaækhÃtaæ pÃmujjakara- ïaæ\<*<7>*>/ ÂhÃnaæ pasaæsÃvahantaæ\<*<8>*>/ sukhaæ bhÃveti va¬¬heti, na paï¬itehi mitta- bhÃvaæ bhindatÅti dÅpeti, pavivekarasan ti kÃyacittaupadhivivekÃnaæ rasaæ te viveke nissÃya uppannaæ somanassaæ, rasaæ upasamessa\<*<9>*>/ cà 'ti kilesavÆpasamena laddhasomanassaæ, niddaro hoti nippÃpo ti sabbakilesa- darathÃbhÃvena niddaratho\<*<10>*>/ kilesÃbhÃvena nippÃpo hoti, dhammapÅtirasan ti dhammapÅtisaækhÃtaæ rasaæ, vimuttipÅtirasaæ\<*<11>*>/ pibantÅti\<*<12>*>/ pi\<*<13>*>/ attho. Iti MahÃsatto pÃpamittasaæsaggato ubbiggo pavivekava- sena amatamahÃnibbÃnaæ pÃpetvà desanÃkÆÂaæ gaïhi. Satthà imaæ desanaæ\<*<13>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà BÃrÃïasiseÂÂhi aham eva\<*<15>*>/ ahosin" 'ti. HirijÃtakaæ\<*<16>*>/. $<4. KhajjopanakajÃtaka.>$ Ko nu santamhi\<*<17>*>/ pajjote ti. Ayaæ Khajjopanakapa¤ho\<*<18>*>/ MahÃummagge vitthÃrato Ãvibhavissati. KhajjopanakajÃtakaæ\<*<19>*>/ $<5. Ahiguï¬ikajÃtaka.>$ VuttomhÅti\<*<24>*>/. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ mahallakaæ\<*<21>*>/ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà SÃlakajÃtake\<*<22>*>/ vitthÃritaæ. IdhÃpi so mahallako ekaæ gÃmadÃrakaæ pabbÃjetvà akkosati paharati. DÃrako palÃyitvà vibbhami. Dutiyam pi taæ\<*<23>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid pi. 2 Ck ssaæsam, Cs ssaæsam corr. to ssÃsam. 3 Cs -te, Bi -tuko, Bd -tutho. 4 Cs eva¤ ca, Ck eva ca, Bid etaæ, omitting ca. 5 Bd -ttehi. 6 Cks evaæ 7 Bi pÃmojjakaraïa, Bd pÃmujjakaraïa. 8 Cks -vahantaæ, Bi -vahaïaæ. 9 Bid -massa. 10 Bd niddaro, Bi -roti. 11 Cks -ti, Bd vimuttiæ. 12 Bid pivanto ti. 13 Bid omit pi. 14 Bid dhammade-. 15 Bid evÃ, omitting ahosin. 16 Bid add tatiyaæ. 17 Cs santimpi, Bi santampi. 18 Cks khajjÆ panake-. 19 Cks omit kha-, Bid add catutthaæ. 20 Bi mutto-, Bd dhutto-. 21 Bd adds bhikkhuæ. 22 Bi sÃlaja-, Bd sÃlukajÃ-; cfr. supra vol. II p. 267. 23 Bd naæ, Bi omits taæ. >/ #<[page 198]># %<198 V. Pa¤canipÃta. 2. VaïïÃrohavagga. (37.)>% pabbÃjetvà tath' eva akÃsi. Tatiyam pi vibbhamitvà puna yÃciyamÃno oloketum pi na icchi. DhammasabhÃyaæ\<*<1>*>/ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asukamahallako attano sÃmaïerena sahÃpi vinÃpi vasituæ\<*<2>*>/ na sakkoti, itaro tassa dosaæ disvà puna oloketum pi na icchi, suhadayo kumÃrako" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya na 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhik- khave idÃn' eva pubbe p' esa sÃmaïero suhadayo vasati, dosaæ disvà puna oloketum pi na icchatÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto dha¤¤avÃïijakule nibbattitvà vayappatto dha¤¤a- vikkayena jÅvikaæ kappeti\<*<3>*>/. Ath' eko ahiguï¬iko\<*<4>*>/ makkaÂaæ gahetvà sikkhÃpetvà ahiæ kÅÊÃpento BÃrÃïasiyaæ\<*<5>*>/ ussave ghuÂÂhe\<*<6>*>/ tam makkaÂaæ dha¤¤avÃïijakassa santike Âhapetvà ahiæ kÅÊÃpento\<*<7>*>/ sattadivasÃni cari\<*<8>*>/. So pi vÃïijo makkaÂassa khÃdaniyabhojaniyaæ adÃsi. Ahiguï¬iko\<*<9>*>/ sattame divase us- savakÅÊÃmatto\<*<10>*>/ Ãgantvà taæ makkaÂaæ veÊupesikÃya tikkhat- tuæ paharitvà ÃdÃya uyyÃnaæ gantvà bandhitvà niddaæ ok- kami. MakkaÂo bandhanaæ mocetvà ambarukkhaæ abhiruyha ambÃni khÃdanto nisÅdi. So pabuddho rukkhe makkaÂaæ disvà "etaæ mayà upalÃpetvà gahetuæ vaÂÂatÅti" tena saddhiæ salla- panto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ samma sumukha jÆte akkhaparÃjito, sevehi\<*<12>*>/ ambapakkÃni, viriyan te bhakkhayÃmase ti. || Ja_V:75 ||>@ Tattha akkhaparÃjito\<*<13>*>/ ti akkhehi parÃjito, sevehÅti\<*<14>*>/ pÃtehi, save- hÅti\<*<15>*>/ pi pÃÂho. Taæ sutvà makkaÂo sesagÃthà abhÃsi: @*>/, ko te suto và diÂÂho và sumukho nÃma makkaÂo. || Ja_V:76 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid bhikkhÆ dham-. 2 Bid vattituæ. 3 Bid -si. 4 Cs -guïÂhiko, Bid -kuï¬iko. 5 Cs has pe after bÃrÃïasiyaæ, omitting ussave---ahiguï¬iko. 6 Bid saæghuÂhe. 7 Ck kÅlanto instead of ahiæ kÅÊÃpento. 8 Bid vicari. 9 Bd -kuï¬iko. 10 Bd -kiÊanato, Bi -kiÊipako. 11 Bi mutto-, Bd dhutto-. 12 Bi sÃdehi, Bd hÃrehi. 13 Cks akkhÃpa-. 14 Bi sÃdehiti, Bd hÃrehiti. 15 Ck saveheti, Bi sesehitihi, Bd pÃtehi ti pi ayameva. 16 Bi pasisi, Bd pasaæsati. >/ #<[page 199]># %< 5. Ahiguï¬ikajÃtaka. (365.) 199>% @*>/ ahiguï¬ika\<*<2>*>/ dha¤¤Ãpaïaæ pavisitvà matto chÃtaæ hanÃsi\<*<3>*>/ maæ. || Ja_V:77 ||>@ @*>/ saraæ dukkhaseyyaæ api rajjam pi kÃraye n' eva taæ\<*<5>*>/ yÃcito dajjaæ\<*<6>*>/, tathà hi bhayatajjito. || Ja_V:78 ||>@ @*>/ amacchariæ\<*<8>*>/ tena sakkhi¤\<*<9>*>/ ca mitta¤ ca dhÅro sandhÃtum arahatÅti. || Ja_V:79 ||>@ Tattha alikaæ vatà 'ti musà vata, abhÆtenà ti avijjamÃnena, ko te ti kattha tayÃ, sumukho ti sundaramukho, ahiguï¬ikÃ\<*<10>*>/ 'ti taæ Ãlapati, ahiguïÂhikÃ\<*<11>*>/ ti pi pÃÂho, chÃtan\<*<12>*>/ ti jighacchÃbhibhÆtaæ dubbalaæ kapaïaæ, hanÃsÅti veÊupesikÃya tikkhattuæ paharasi, tÃhan ti taæ ahaæ, saran ti saranto, dukkhaseyyan ti tasmiæ Ãpaïe dukkhasayanaæ, api rajjampi kÃraye ti sace pi BÃrÃïasirajjaæ gahetvà mayhaæ datvà maæ rajjaæ kÃrey- yÃsi\<*<13>*>/ evam pi\<*<14>*>/ n' eva naæ yÃcito dajjaæ, taæ ekam pi ambapakkaæ ahaæ tayà yÃcito na dadeyyaæ, kiækÃraïÃ: tathà hi bhayatajjito ti tathà hi ahaæ tayà bhayena tajjito ti attho, gabbhe tittan\<*<15>*>/ ti subhojanarasena mÃtukucchiyaæ yeva alaækatapaÂiyatte sayanagabbhe yeva và tittaæ bhogÃ- sÃya akapaïaæ, sakkhi¤\<*<16>*>/ camitta¤ cà 'ti sakhibhÃva¤\<*<17>*>/ ca mittabhÃva¤ ca tathÃrÆpena kulajÃtena tittena akapaïenena amaccharinà saddhiæ paï¬ito san- dhÃtuæ puna ghaÂetuæ arahati, tayà pana kapaïena ahiguï¬ikena\<*<18>*>/ saddhiæ ko pana mittabhÃvaæ ghaÂessatÅti attho Evaæ vatvà vÃnaro ghaÂaæ\<*<19>*>/ pÃvisi. Satthà imaæ desanaæ\<*<20>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà ahiguï¬iko\<*<21>*>/ mahallako\<*<22>*>/ ahosi, makkaÂo sÃmaïero, dha¤¤avÃïijo aham evÃ" 'ti. Ahiguï¬ikajÃtakaæ\<*<23>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks samma tvaæ, Bd yaæ tvaæ maæ. 2 Cs -guïÂhika, Bd -kuï¬ika. 3 Cs mahanto jÃtaæ hinÃsi corr. to manto j. hanÃsi, Ck manto j. hinÃsi. Bi mutto chÃtakaæ pÃïÃsi, Bd dhutto sÃtaæ hanasi. 4 Bid tÃhaæ. 5 Bd nevÃhaæ. 6 Bi daccaæ, Bd rajjaæ. 7 Ck titti, Cs titti corr. to tittiæ. Bi titaæ, Bd titthaæ. 8 Bid -ri. 9 Ck sakki¤, Bi sakhi¤. 10 Cs -guïÂhikÃ. Bid -kuï¬ikÃ. 11 Ck -guï¬ikÃ, Bd -kuï¬ikÃ, Bi -kuï¬ike. 12 Cks jÃtan. 13 Cks -sÅti. 14 Bd adds te. 15 Bi tiÂhattan, Cks tittin. 16 Ck Bi sakki¤, Bd sakhi¤. 17 Ck sakkha-, Bi sakkhi-. 18 Cs -guïÂhikena, Bd -kuï¬ikena. 19 Bi vanaæ sahasà ghaÂÂaæ, Bd vanaæ sahasÃ, Cs vanaghaÂaæ. 20 Bid dhammade-. 21 Cs -guïÂhiko, Bid -kuï¬iko. 22 Bd adds bhikkhu. 23 Cs -guïÂhika-, Bd -kuï¬ika-, Bid add pa¤camaæ. >/ #<[page 200]># %<200 V. Pa¤canipÃta. 2. VaïïÃrohavagga. (37.)>% $<6. GumbiyajÃtaka.>$ Madhuvaïïaæ madhurasan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ukkaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Taæ hi Satthà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaïÂhito\<*<1>*>/" ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti "kiæ disvÃ" ti "alaækatamÃtugÃman" ti vutte "bhikkhu ime pa¤cakÃmaguïà nÃma ekena Gumbikena\<*<2>*>/ halÃhalavisaæ pakkhi- pitvà magge ÂhapitamadhusadisÃ\<*<3>*>/" ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto satthavÃhakule nibbattitvà vayappatto BÃrÃïasito pa¤cahi sakaÂasatehi bhaï¬aæ ÃdÃya vohÃratthÃya gacchanto mahÃvattaniaÂavidvÃraæ patvà satthake\<*<4>*>/ sannipÃtetvà "ambho imasmiæ magge visapaïïapupphaphalÃdÅni atthi, tumhe ki¤ci akhÃditapubbaæ\<*<5>*>/ khÃdantà maæ apucchitvÃ\<*<6>*>/ mà khÃditthÃ\<*<7>*>/ 'ti, amanussÃpi visaæ pakkhipitvà bhattaddapuÂamadhukaphalÃ- phalÃni\<*<8>*>/ Âhapenti, tÃni pi maæ anÃpucchitvà mà khÃditthÃ" 'ti ovÃdaæ datvà maggaæ paÂipajji. Ath' eko Gumbiyo nÃma yakkho aÂaviyà majjhaÂhÃne\<*<9>*>/ magge païïÃni attharitvà halÃ- halavisayuttÃni\<*<10>*>/ madhukhaï¬Ãni\<*<11>*>/ Âhapetvà sayaæ maggasÃmante madhuæ gaïhanto viya rukkhe koÂÂento viya carati. AjÃnantà "pu¤¤atthÃya ÂhapitÃni bhavissantÅti" khÃditvà jÅvitakkhayaæ pÃpuïanti. Amanussà Ãgantvà te khÃdanti. Bodhisattassa satthakamanussÃpi\<*<12>*>/ tÃni disvà ekacce lolajÃtikà adhivÃsetuæ asakkontà khÃdiæsu, paï¬itajÃtikà "pucchitvà khÃdissÃmÃ" 'ti\<*<13>*>/ gahetvà aÂÂhaæsu. Bodhisatto te disvà hatthagatÃni cha¬- ¬Ãpesi, yehi\<*<14>*>/ paÂhamataraæ khÃditÃni te mariæsu, yehi a¬- ¬hakhÃditÃni tesaæ vamanayoggaæ datvà vantakÃle catu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add si. 2 Bid add yakkhena. 3 Bid -madhurasa sadisÃ. 4 Bi sattake, Ck santike, Cs sannike corr. to satthike. 5 Cks -taæ pubbaæ. 6 Cs Bi Ãpu-. 7 Bi -ditvÃ, Bd -datha. 8 Ck bhannadda-, Cs bhattaddapuÂha-, Bi bhattapuÂa-, Bd bhattapuÂaæ-. 9 Bid majhe-. 10 Bid -visasaæyuttÃni. 11 Bd -piï¬Ãni. 12 Ck bodhisatthassattikamanussesupi, Cs bodhisattassa satthikamanussesupi, Bi bodhisattasattikamanussÃ, Bd bodhisattassa sattavÃhamanussÃpi. 13 Bid add taæ. 14 Cks sohi. >/ #<[page 201]># %< 6. GumbiyajÃtaka. (366.) 201>% madhuraæ adÃsi, iti te tassÃnubhÃvena jÅvitaæ paÂilabhiæsu. Bodhisatto sotthinà icchitaÂÂhÃnaæ\<*<1>*>/ gantvà bhaï¬aæ vissajjetvà attano geham eva agamÃsi\<*<2>*>/. @@ @*>/ tesaæ taæ kaÂukaæ Ãsi, maraïaæ ten' upÃgamuæ. || Ja_V:81 ||>@ @@ @*>/ guhÃsayo. || Ja_V:83 ||>@ @*>/ ime kÃme\<*<6>*>/ Ãturà paricÃrake\<*<7>*>/ ye sadà parivajjenti\<*<8>*>/ saægaæ\<*<9>*>/ loke upaccagun\<*<10>*>/ ti. || Ja_V:84 ||>@ Satthà imÃ\<*<11>*>/ abhisambuddhagÃthà vatvà saccÃni pakÃsetvà jÃ- takaæ samodhÃnesi\<*<12>*>/: Tattha Gumbiyo ti tasmiæ vanagumbe vicaraïena evaæladdhanÃma- yakkho\<*<13>*>/, ghÃsamesÃno ti taæ visaæ khÃditvà mate khÃdissÃmÅti evaæ attano ghÃsaæ pariyesanto, odahÅti taæ madhunà samÃnavaïïagandharasaæ visaæ nikkhipi, kaÂukaæ ÃsÅti\<*<14>*>/ tikhiïaæ ahosi, maraïaæ tenupÃga- mun ti tena visena te sattà maraïaæ upagatÃ, ÃturesÆ\<*<15>*>/ 'ti visavegena Ãsanna- maraïesu, ¬ayhamÃnesÆ 'ti visatejena\<*<16>*>/ ¬ayhantesu, visaæ kÃmÃ\<*<17>*>/ samo- hità ti yathà tasmiæ vattanimahÃmagge\<*<18>*>/ visaæ\<*<19>*>/ samohitaæ nikkhittaæ evaæ manussesu pi ye ete rÆpÃdayo pa¤ca vatthukÃmà tattha tattha samohità nik- khittà te visan ti veditabbÃ, Ãmisaæ bandhanaæ cetan\<*<20>*>/ ti ye te\<*<21>*>/ pa¤ca- kÃmaguïà nÃma etaæ\<*<22>*>/ imassa maccubhÆtassa lÃmakassa\<*<23>*>/ MÃrabÃlisikena\<*<24>*>/ pakkhittaæ Ãmisa¤ c' eva bhavÃbhavato nikkhamituæ appadÃnena\<*<25>*>/ Ãhu- Ãdibhedaæ\<*<26>*>/ nÃnappakÃrakaæ\<*<27>*>/ bandhana¤ ca\<*<28>*>/, maccuveso\<*<29>*>/ guhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bd -taÂhÃnaæ. 2 Bid add tamatthaæ pakÃsento satthà imà gÃthà abhÃsi. 3 so Ck; Cs taæ samÃsisuæ corr. to taæ visaæ sayÃsuæ, Bi visamasÃyÅsu, Bd visamakhÃdisu. 4 Cs -voso corr. to -veso, Bi -vasse, Bd pÃso. 5 Cks evaæ. 6 Cks kÃmÃ. 7 Bid -cÃrike, Cs -cÃrike corr. to -cÃrake. 8 Bd -vajjanti, Bi -vejjenti. 9 Ck saæghaæ, Cs saæghaæ corr. to saægaæ. 10 Bd upajhagÃ. 11 Bd omits imÃ. 12 Bi omits satthÃ----nesi. 13 Cks -nÃmaæ-, Bd -nÃmo-. 14 Bid asÅti. 15 Bid aturesu, Cks ÃturesÅ. 16 Bid ativisa-. 17 Cks -kÃmo, Bi visakÃmÃ, Bd visakÃma. 18 Bd vaÂÂani-, 19 Cks visa. 20 Cks vetan. 21 Bid ete. 22 Bid evaæ. 23 Bd lokassa. 24 Ck -baÊi-, Cs Bd -bali-, Bi vÃÊikasikena. 25 Ck appadÃnenetenanu, Cs appadÃnenetenanu corr. to -dÃnetenanu, Bi appamÃdÃnena, Bd appadÃnena. 26 so Ck instead of Ãgu-? Cs anu-, Bi atu-, Bd adu-. 27 Cs Bi -raæ, Bd -raka. 28 Bi maccubandha¤ca. 29 Bi -geso, Bd -vaso. >/ #<[page 202]># %<202 V. Pa¤canipÃta. 2. VaïïÃrohavagga. (37.)>% sayo\<*<1>*>/ ti sarÅraguhÃya vasako\<*<2>*>/ maraïamaccuveso\<*<3>*>/, evameva ime kÃme\<*<4>*>/ ti yathà vattanimahÃmagge\<*<5>*>/ visaæ nikkhittaæ evaæ tattha tattha nikkhitte\<*<6>*>/ ime kÃme, Ãturà ti ekantamaraïadhammatÃya ÃturÃ\<*<7>*>/ ÃsannamaraïÃ\<*<8>*>/ paï- ¬itamanussÃ, paricarake\<*<9>*>/ ti kilesaparicarake\<*<10>*>/ kilesasaævaddhake\<*<11>*>/, ye sadà parivajjentÅti\<*<12>*>/ ye vuttappakÃrà paï¬itapurisà niccaæ ete evarÆpe kÃme vajjenti\<*<13>*>/, saægaæ\<*<14>*>/ loke ti te loke lagganaÂÂhena saægan ti laddhanÃmaæ rÃgÃdibhedaæ kilesajÃtaæ accaguæ, atÅtà nÃmà 'ti veditabbÃ, atikkamantÅti và attho\<*<15>*>/. (SaccapariyosÃne {ukkaïÂhitabhikkhu} sotÃpattiphale patiÂÂhahi). "Tadà satthavÃho\<*<16>*>/ aham eva\<*<17>*>/ ahosin" 'ti. GumbiyajÃtakaæ\<*<18>*>/. $<7. SÃliyajÃtaka.>$ Yoyaæ sÃliyachÃpo\<*<19>*>/ ti. Idaæ Satthà VeÊuvane vi- haranto "Ãvuso Devadatto tÃsakÃrako pi bhavituæ nÃsakkhÅti\<*<20>*>/" va- canaæ Ãrabbha kathesi\<*<21>*>/. BÃrÃïasiyaæ hi Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto gÃmake kuÂumbiyakule nibbattitvà taruïakÃle taru- ïakumÃrakehi\<*<22>*>/ saddhiæ gÃmadvÃre nigrodharukkhamÆle kÅÊati. Tadà eko dubbalavejjo\<*<23>*>/ gÃme ki¤ci kammaæ alabhitvà nik- khanto\<*<24>*>/ taæ ÂhÃnaæ patvà ekaæ sappaæ viÂabhiantarena sÅsaæ nÅharitvà niddÃyantaæ disvà "mayà gÃme pi ki¤ci na laddhaæ, ime dÃrake va¤cetvà sappena ¬asÃpetvÃ\<*<25>*>/ tikicchitvà ki¤cid eva gaïhissÃmÅti" cintetvà Bodhisattaæ Ãha: "sace sÃliyacchÃpaæ passeyyÃsi gaïheyyÃsÅti". "ùma gaïheyyan" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs guhÃyayo. 2 Cs vasanako, Bid vasanato. 3 Bd -vaso ti. 4 Ck kÃmo. 5 Bd vaÂÂani-, Cks omit mahÃ. 6 Cks nikkhente, Bi omits evaæ--te. 7 Bd -dhammatÃturÃ, Cks -tÃya ÃgatÃturÃ. 8 Cs -ïa. 9 Bid -carike. 10 Cs Bid -rike. 11 Bid -sambandhake. 12 Bd -vajjan-, Bi -vejjen-. 13 Bid vajjanti. 14 Cs saæghaæ corr. to saægaæ. 15 Bi adds sattà abhisambuddhà gÃthà vatvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi. 16 Bd adds pana. 17 Bid evÃ, omitting ahosin. 18 Bid add chaÂhaæ. 19 Ck yosaæsÃliyajÃto, Cs yoyaæsÃliyajÃpo, Bid yoyaæsÃÊiyachÃpo. 20 Cs na-. 21 Bi adds tadà hi sattà na bhikkhave idÃneva puppe pesa mama dosakÃrako pi abhibhavituæ nÃsakkhiti vatvà atitaæ Ãhari atite, Bd atite. 22 Bi taruïadÃrakehi, Bd paæsukilantehi. 23 Bi mahallakavajjo, Bd dubbalavajjo. 24 Cs nikkhanto corr. to nikkhamanto, Bid nikkhamanto. 25 Bid ¬aæsÃ-. >/ #<[page 203]># %< 7. SÃliyajÃtaka. (367.) 203>% ti. "Pass' eso\<*<1>*>/ viÂabhiantare sayito" ti. so sappabhÃvaæ ajÃnanto rukkhaæ Ãruyha taæ gÅvÃya\<*<2>*>/ gahetvà sappo ti ¤atvÃ\<*<3>*>/ nivattituæ adento\<*<4>*>/ sugahitaæ gahetvÃ\<*<5>*>/ vegena khipi. So gantvà vejjassa gÅvÃya\<*<6>*>/ patito gÅvaya\<*<7>*>/ paliveÂhetvà kara- karÃni khÃditvÃ\<*<8>*>/ tatth' eva naæ pÃtetvà palÃyi. Manussà parivÃrayiæsu. MahÃsatto sampattaparisÃya dhammaæ desento\<*<9>*>/ @*>/ sÃliyachÃpo\<*<11>*>/ ti kaïhasappaæ agÃhayi tena sappen' ayaæ daÂÂho hato pÃpÃnusÃsako. || Ja_V:85 ||>@ @@ @@ @*>/ rajo hanti yathÃyaæ puriso hato. || Ja_V:88 ||>@ @@ imà gÃthà abhÃsi\<*<13>*>/. Tatthà yoyan\<*<14>*>/ ti yo ayaæ ayam eva và pÃÂho, sappenayan ti sappena ayaæ, sayam eva\<*<15>*>/ tena sappena daÂÂho, pÃpÃnusÃsako ti pÃpakaæ anusÃsa- naæ\<*<16>*>/ anusÃsako, ahanantan ti apaharantaæ, ahantÃran ti amÃrentaæ\<*<17>*>/, suddhassà 'ti niraparÃdhassa, posassà 'ti sattassa, anaÇgaïassà 'ti idaæ pi niraparÃdhabhÃvaæ ¤eva sandhÃya vuttaæ, paccetÅti kammasarikkhakaæ hutvà paÂieti\<*<18>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<19>*>/ ÃhÃritvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà dubbalavejjo\<*<20>*>/ Devadatto ahosi, paï¬itadaharako\<*<21>*>/ pana aham evÃ" 'ti. SÃliyajÃtakaæ\<*<22>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd passaso. 2 Bid -yaæ. 3 Bi vatvÃ. 4 Bi nivattitumadanto. 5 Bd omits sappo---gahetvÃ. 6 Bi -yaæ. 7 Bi -vaæ. 8 Bi karaïÃrÃti ¬aæsitvÃ, Bd kÃrakagatiæ ¬aæsitvÃ. 9 Bi adds imà gÃthà abhÃsi. 10 Bi yÃyaæ, Bd yvÃyaæ. 11 Bi sÃÊi-, Ck sÃliyajÃtape. 12 Cks yo. 13 Bi omits imÃ---si. 14 Bi yÃyan, Bd yvÃyan. 15 Bi yo ayaæ sayame, Bd so ayam eva. 16 Cs -kaæ corr. to -naæ, Bid omit anusÃsanaæ. 17 Bd mÃ-. 18 Bd pati-. 19 Bid dhammade-. 20 Bi mahallako vajjo, Bd vajjo. 21 Bid -dÃrako 22 Bid add sattamaæ. >/ #<[page 204]># %<204 V. Pa¤canipÃta 2. VaïïÃrohavagga. (37.)>% $<8. TacasÃrajÃtaka.>$ Amittahatthatthagatà ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto pa¤¤ÃpÃramiæ Ãrabbha kathesi. Tadà hi Satthà "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi TathÃgato pa¤¤avà upÃyakusalo yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto gÃmake kuÂumbikakule nibbattitvà ti\<*<1>*>/ sabbaæ purimajÃtakaniyÃmen' eva kathetabbaæ. Idha pana vejje\<*<2>*>/ mate gÃmavÃsino "manussamÃrakÃ" ti\<*<3>*>/ dÃrake gaddÆlehi ban- dhitvà "ra¤¤o dassessÃmÃ" 'ti BÃrÃïasiæ\<*<4>*>/ nayiæsu. Bodhisatto antarÃmagge yeva sesadÃrakÃnaæ ovÃdaæ adÃsi: "tumhe mà bhÃyatha, rÃjÃnaæ disvÃpi abhÅtà tuÂÂhindriyà bhÃveyyÃtha, rÃjà amhehi saddhiæ paÂhamataraæ kathessati, tato paÂÂhÃya ahaæ jÃnissÃmÅti". Te "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà tathà ka- riæsu. RÃjà te abhÅte tuÂÂhindriye disvà "ime manussamÃrakà ti kudaï¬akabaddhà ÃnÅtÃ, evarÆpaæ dukkhaæ pattÃpi ca na bhÃyanti tuÂÂhindriyà yeva, kin nu kho etesaæ nasocanakÃra- ïaæ\<*<5>*>/, pucchissÃmi ne" ti paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha amittahatthatthagatà ti kudaï¬akehi gÅvÃya\<*<6>*>/ bandhitvà ÃnentÃnaæ amittÃnaæ hatthagatÃ\<*<7>*>/, tacasÃrasamappità ti veïudaï¬akehi\<*<8>*>/ baddhattà evam Ãha, kasmà ti evarÆpaæ vyasanaæ pattÃpi tumhe kiækÃranà na socathà 'ti\<*<9>*>/ Taæ sutvà Bodhisatto sesagÃthà abhÃsi: @*>/ labbho\<*<11>*>/ api appako pi, socantam enaæ dukhitaæ\<*<12>*>/ viditvà paccatthikà attamanà bhavanti. || Ja_V:91 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi nippatti, Bd nibbattetvÃ, omitting ti. 2 Bid vajje. 3 Bid add te. 4 Cs -siyaæ. 5 Bid aso-. 6 Bid -yaæ. 7 Bd hatthatthagatÃ. 8 Bid veÊu-. 9 Bd adds pucchi. 10 Bid ca 11 Cks labbhÃ. 12 Bid dukkhi-. >/ #<[page 205]># %< 8. TacasÃrajÃtaka. (368.) 205>% @*>/ dukkhitÃ\<*<2>*>/ bhavanti disvà mukhaæ avikÃraæ\<*<3>*>/ purÃïaæ. || Ja_V:92 ||>@ @*>/ mantena subhÃsitena (cfr. Supra p. 114,13) anuppadÃnena paveïiyà và yathà yathà yattha labhetha atthaæ tathà tathà tattha parakkameyya. || Ja_V:93 ||>@ @*>/ jÃneyya\<*<6>*>/ alabbhaneyyo mayà va\<*<7>*>/ a¤¤ena và esa attho asocamÃno adhivÃsayeyya\<*<8>*>/ kammaæ daÊhaæ kinti karomi dÃnÅti. || Ja_V:94 ||>@ Tattha attho ti va¬¬hi, paccatthikà attamanà ti evaæ\<*<9>*>/ purisaæ socantaæ dukkhitaæ viditvà paccÃmittà tuÂÂhacittà honti, tesaæ tussanakÃraïaæ nÃma paï¬itena kÃtuæ na vaÂÂatÅti dÅpeti, yato ti yadÃ, na vedhatÅti cittu- trÃsabhayena na kampati, atthavinicchaya¤¤Æ ti tassa tassa atthassa vinic- chayakusalo, japenÃ\<*<10>*>/ 'ti mantaparijapanena\<*<11>*>/, mantenà 'ti paï¬itehi sad- dhiæ mantagahaïena, subhÃsitenà 'ti piyavacanena, anuppadÃnenà 'ti la¤cadÃnena, paveïiyÃ\<*<12>*>/ ti kulavaæsena, idam vuttaæ hoti: mahÃrÃja paï¬i- tena nÃma ÃpadÃsu uppannÃsu na socitabbaæ kilamitabbaæ, imesu pana pa¤- casu kÃraïesu a¤¤ataravasena paccÃmittà jinitabbÃ, sace hi sakkoti mantaæ parijapitvÃ\<*<13>*>/ mukhabandhanaæ\<*<14>*>/ katvÃpi te jinitabbÃ, tathà asakkontena paï- ¬itehi saddhiæ mantetvà ekaæ upÃyaæ sallakkhetvà jinitabbÃ, piyavacanaæ vattuæ sakkontena piyaæ vatvÃpi te jinitabbÃ, tathà asakkontena vinicchayÃ- maccÃnaæ la¤caæ datvÃpi jinitabbÃ, tathà asakkontena kulavaæsaæ kathetvà mayaæ asukapaveïiyà Ãgatà tumhÃka¤ ca amhÃka¤ ca eko va pubbapuriso ti evaæ vijjamÃnaæ ¤ÃtikoÂiæ ghaÂetvÃpi\<*<15>*>/ jinitabbà evà 'ti, yathà yathà ti etesu pa¤casu kÃraïesu yena yena kÃraïena yattha yattha attano va¬¬hiæ labheyya, tathà tathà ti tena tena kÃraïena tattha tattha parakkameyya pa- rakkamaæ katvà paccatthike jineyyà 'ti adhippÃyo, yato ca jÃneyyà 'ti yato pajÃneyya\<*<16>*>/ mayà và a¤¤ena và esa attho alabbhaneyyo nÃnappakÃrena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi paccattikÃ, Bd paccattikÃya. 2 Bid dukkhi-. 3 Bid adhik-. 4 Bi jampena, Bd jappena. 5 Cs và corr. to caæ, Ck va. 6 Ck jÃneya, Cs najÃne. 7 Cs Bi ca, Bd vÃ. 8 Bid -vÃseyya. 9 Bd etaæ. 10 Bi jampe-, Bd jappe-. 11 Bi -paricajjavanena, Bd -parijappanena. 12 Ck Bid -ni-, Cs -ni- corr. to -ïi-. 13 Cs -jahitvà corr. to -japi-, Bi -jahi-, Bd -jappitvÃ. 14 Ck Bi -bandhaæ. 15 Ck sÃvetvÃpi, Cs savetvÃpi corr. to ghaÂe-. 16 Bid yadà pana jÃ-. >/ #<[page 206]># %<206 V. Pa¤canipÃta. 2. VaïïÃrohavagga. (37.)>% vÃyamitvÃpi na sakkà laddhuæ tadà paï¬ito puriso asocamÃno akilamamÃno mayà pubbe katakammaæ daÊhaæ thiraæ na sakkà paÂibÃhituæ idÃni kiæ sakkà kÃtun ti adhivÃseyyà 'ti. RÃjà Bodhisattassa dhammakathaæ sutvà kammaæ so- dhetvà niddosabhÃvaæ ¤atvà kudaï¬ake harÃpetvà MahÃ- sattassa mahantaæ yasaæ datvà attano atthadhammÃnusÃsa- kaæ amaccaratanaæ akÃsi, sesadÃrakÃnaæ pi yasaæ datvà ÂhÃnantarÃni adÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà BÃrÃïasirÃjà ùnando ahosi, dÃrakà therÃnutherÃ, paï¬itadÃrako\<*<2>*>/ aham evà 'ti. TacasÃrajÃtakaæ\<*<3>*>/. $<9. MittavindajÃtaka.>$ KyÃhaæ devÃnamakaran ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ dubbacabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ MahÃmittavindajÃtake\<*<4>*>/ Ãvibhavissati. Ayaæ pana Mittavindako samudde khitto atriccho hutvà parato gantvà nerayikasattÃnaæ paccanaÂÂhÃnaæ\<*<5>*>/ Ussadanir- ayaæ ekaæ\<*<6>*>/ nagaran ti sa¤¤Ãya pavisitvà khuracakkaæ ÃsÃdesi\<*<7>*>/. Tadà Bodhisatto devaputto hutvà ussadacÃrikaæ cari. So taæ disvà pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ mayà yaæ\<*<9>*>/ me sirasmiæ Æhacca cakkaæ bhamati matthake ti. || Ja_V:95 ||>@ Tattha kyÃhaæ devÃnamakaran ti sÃmi devaputta kiæ nÃma ahaæ devÃnaæ akariæ, kiæ maæ devà bÃdhenti, kiæ pÃpaæ pakataæ\<*<8>*>/ mayà ti dukkhamahantatÃya vedanÃmatto\<*<10>*>/ attanà katapÃpaæ asallakkhento evam Ãha, yaæ\<*<9>*>/ me ti yena pÃpena maæ sirasmiæ Æhacca hanitvà idaæ khuracakkaæ mama matthake bhamati naæ\<*<11>*>/ kiæ nÃmÃ\<*<12>*>/ 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dhammade-. 2 Bid add pana. 3 Bid add aÂhamaæ. 4 Bid -dakajÃ-. 5 Bi paccupaÂhÃ-, Bd paccuÂhÃ-. 6 Ck erakaæ, Cs erakaæ corr. to ekaæ. 7 Bid -ti. 8 Cks -tam. 9 Cks yam. 10 Bid -patto. 11 Bi kaæ, Bd taæ. 12 Ck pakinnÃmÃ, Cs pakin- corr. to kin-, Bd kinnÃmo. >/ #<[page 207]># %< MittavindajÃtaka. (369). 207>% Taæ sutvà Bodhisatto dutiyaæ gÃtham Ãha: (Cfr. vol.I. p.363.) @@ Tattha ramaïakan ti phalikapÃsÃdaæ sadÃmattan ti rajatapÃsÃdaæ, dÆbhakan ti maïipÃsÃdaæ, brahmattara¤ ca pÃsÃdan ti suvaïïapÃsÃda¤ ca, kenatthenà 'ti tvaæ etesu ramaïakÃdÅsu catasso aÂÂha soÊasa battiæsÃ\<*<1>*>/ ti età devadhÅtaro pahÃya te pÃsÃde atikkamitvà kena kÃraïena idha Ãgato ti\<*<2>*>/. Tato Mittavindako tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, iti etÃya sa¤¤Ãya passa maæ\<*<4>*>/ vyasanaæ gatan ti. || Ja_V:97 ||>@ Tattha ito bahutarà ti imesu catÆsu pÃsÃdesu bhogehi\<*<5>*>/ atirekatarà bhavissantÅti\<*<6>*>/. Tato Bodhisatto sesagÃthà abhÃsi: @*>/ pi\<*<8>*>/ ca soÊasa (vol.I p.414.) soÊasÃhi\<*<9>*>/ ca battiæsa\<*<10>*>/, atricchaæ cakkam Ãsado\<*<11>*>/, icchÃhatassa posassa cakkaæ bhamati matthake. || Ja_V:98 ||>@ @*>/ icchÃvisaÂagÃminiæ ye ca\<*<13>*>/ taæ\<*<14>*>/ anugijjhanti te honti cakkadhÃrino ti. || Ja_V:99 ||>@ Tattha uparivisÃlan ti Mittavindaka taïhà nÃm' esà ÃseviyamÃnà upari visÃlà hoti patthaÂÃ\<*<15>*>/ mahÃsamuddo viya duppÆrà rÆpÃdÅsu taæ\<*<16>*>/ taæ Ãram- maïaæ icchamÃnÃya\<*<17>*>/ icchÃya\<*<18>*>/ patthaÂÃya\<*<19>*>/ visaÂagÃminÅ\<*<20>*>/, tasmà ye purisà taæ evarÆpaæ taïhaæ anugijjhanti punappuna giddhà hutvà gaïhanti te honti cakkadhÃrino te evaæ khuracakkaæ dhÃrentÅti vadati. Mittavindikaæ\<*<21>*>/ pana kathentam eva nipiæsamÃnaæ\<*<22>*>/ taæ cakkaæ bhassi\<*<23>*>/, tena so puna kathetuæ nÃsakkhi, deva- putto attano devaÂÂhÃnam eva gato. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dvattiæsÃ. 2 Bid omit ti. 3 Cks -ssati. 4 Bd naæ. 5 so Bd; Bi tehi, Cks bhogesu. 6 Bi bhavissare ti bhavissanti, Bd bhavissanti 7 Cks aÂÂhahi, Bi aÂhabhi, Bd aÂhÃbhi. 8 Cks omit pi. 9 Bid -sabhi. 10 Bd dvatt-. 11 Ck vakkamÃdo, Cs vakkamÃde corr. to vakkamÃsado. 12 Cks dubbharaæ, Bid duppuraæ. 13 Bi ye ci, Cks ye. 14 Cks naæ? 15 Cs pattaÂÃ, Bi pattano, Bd patthanÃ. 16 Ck naæ, Cs naæ corr. to taæ. 17 Bi -nÃ, Bd -nÃpi. 18 Bi omits icchÃya. 19 Bi pattanÃ. Bd paÂhanÃya. 20 Ck -mitaæ, Cs -mitaæ corr. to -minaæ, Bi viyagÃminÅ, Bd visatagÃmini. 21 Ck -kam. 22 Bi nippaÊamÃnaæ, Bd nivissÃmÃnaæ. 23 Bi bhamasi, Bd bhamati. >/ #<[page 208]># %<208 V. Pa¤canipÃta. 2. VaïïÃrohavagga (37.)>% Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà Mittavindako dubbacabhikkhu ahosi, devaputto pana aham evÃ" 'ti. MittavindajÃtakaæ\<*<2>*>/. $<10. PalÃsajÃtaka.>$ Haæso palÃsamavacà ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto kilesaniggahaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ Pa¤¤ajÃtake\<*<3>*>/ (cfr. p. 18,4) Ãvibhavissati. Idha pana Satthà bhikkhÆ Ãmantetvà "bhikkhave kileso\<*<4>*>/ nÃma Ãsaækitabbo\<*<5>*>/, appamattako samÃno pi nigrodhagaccho viya vinÃsaæ pÃpeti, porÃïakapaï¬itÃpi Ãsaækitabbaæ\<*<6>*>/ Ãsaækiæsu\<*<7>*>/ yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto suvaïïahaæsayoniyaæ nibbattitvà vayappatto CittakÆÂapabbate SuvaïïaguhÃyaæ vasanto Himavantapadese jÃtassare sayaæ jÃtasÃliæ khÃditvà khÃditvÃ\<*<8>*>/ Ãgacchati. Tassa gamanÃgamanamagge mahÃpalÃsarukkho ahosi. So gacchanto pi tattha vissamitvà gacchati, Ãgacchanto pi vissamitvà Ãgac- chati. Ath' asmiæ\<*<9>*>/ rukkhe nibbattadevatÃya saddhiæ vissÃso ahosi. AparabhÃge ekasakuïikÃ\<*<10>*>/ ekasmiæ\<*<11>*>/ nigrodharukkhe nigrodhapakkaæ\<*<12>*>/ khÃditvà gantvà tasmiæ palÃsarukkhe ni- sÅditvà viÂabhiantare\<*<13>*>/ vaccaæ pÃtesi. Tato nigrodhagaccho jÃto, so caturaÇgulamattakÃle rattaÇkurapalÃsatÃya sobhati. HaæsarÃjà taæ disvà rukkhadevataæ Ãmantetvà "samma palÃsa nigrodho nÃma yamhi rukkhe jÃyati va¬¬hento\<*<14>*>/ taæ nÃseti, imassa va¬¬hituæ mà dehi, vimÃnaæ\<*<15>*>/ te nÃsessati\<*<16>*>/, paÂigacc' eva\<*<17>*>/ naæ uddharitvà cha¬¬ehi\<*<18>*>/, {Ãsaækitabbayuttaæ} nÃma Ãsaækituæ vaÂÂatÅti" palÃsadevatÃya saddhiæ mantento paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dhammade-. 2 Bid -dakajÃ-, and add navamaæ. 3 Cs pa¤¤a- corr. to pa¤¤Ã-, Bid pa¤¤ÃsajÃ-. 4 Bid -sÃ. 5 Bid -bbÃ. 6 Bd -bbÃ. 7 Ck -khisu, Cs -kisu, Bi asaækisu, Bd ÃsaÇkisu. 8 Bid omit one khÃ-. 9 Bid athassa tasmiæ. 10 Bid ekÃ-. 11 Bd etasmiæ. 12 Ck -pakkhaæ, Bi -pattaæ. 13 Bi -bbhantare, Bd -pantare. 14 Bid va¬hanto va. 15 Cks -nan. 16 Bi -tÅti. 17 Bi paÂika¤ceva, Bd patika¤ceva. 18 Cks cha¬¬he-. >/ #<[page 209]># %< 10. PalÃsajÃtaka. (370.) 209>% @*>/ so te mammÃni checchatÅti. || Ja_V:100 ||>@ PaÂhamapÃdo pan' ettha abhisambuddhena\<*<2>*>/ hutvà SatthÃrà vutto. PalÃ- san ti palÃsadevataæ, sammà 'ti vayassa, aækasmin ti viÂabhiyaæ, so te mammÃni checchatÅti so\<*<3>*>/ te\<*<4>*>/ aækesu va¬¬hitasapatto\<*<5>*>/ viya jÅvitaæ chin- dissatÅti attho, jÅvitasaækhÃrà hi idha mammÃnÅti\<*<6>*>/ vuttÃ. Taæ sutvà tassa vacanaæ agaïhantÅ\<*<7>*>/ palÃsadevatà duti- yaæ gÃtham Ãha: @*>/ eva nigrodho, patiÂÂh' assa\<*<9>*>/ bhavÃm' ahaæ yathà pità và mÃtà vÃ, evam eso bhavissatÅti. || Ja_V:101 ||>@ Samma\<*<10>*>/ na tvaæ\<*<11>*>/ jÃnÃsi: vaddhatÃm\<*<12>*>/ eva esa\<*<13>*>/, aham assa\<*<14>*>/ yathà bÃlakÃle puttÃnaæ mÃtÃpitaro patiÂÂhà honti tathà bhavissÃmi, yathà pana sam- vaddhà puttà pacchà mahallakakÃle mÃtÃpitunnaæ patiÂÂhà honti mayham pi\<*<15>*>/ mahallakakÃle evam eva so\<*<16>*>/ patiÂÂhà bhavissatÅti. Tato haæso tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ khÅrarukkhaæ bhayÃnakaæ Ãmanta kho taæ gacchÃma va¬¬hi-m-assa na ruccatÅti. || Ja_V:102 ||>@ Tattha yaæ tvan ti yasmà tvaæ etaæ bhayadÃyakaæ khÅrarukkhaæ sa- pattaæ viya aækena va¬¬hesi\<*<18>*>/, Ãmanta kho tan ti tasmà mayaæ taæ Ãman- tetvà jÃnÃpetvà gacchÃma, va¬¬himassà 'ti assa va¬¬hi mayhaæ na ruccatÅti. Eva¤ ca pana vatvà haæsarÃjà pakkhe pasÃretvà Citta- kÆÂapabbatam eva gato. Tato paÂÂhÃya na punÃga¤chi\<*<19>*>/. AparabhÃge nigrodho va¬¬hi. Tasmiæ ekà rukkhadevatÃpi nibbatti. So va¬¬hito\<*<20>*>/ palÃsaæ bha¤ji\<*<21>*>/, sÃkhÃya\<*<22>*>/ saddhiæ yeva devatÃya vimÃnaæ pati. Sà tasmiæ kÃle haæsara¤¤o vacanaæ sallakkhetvà idaæ anÃgatabhayaæ disvà "haæsarÃjà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit va. 2 Bid -ddho. 3 Cs omits so. 4 Cs Bi omit te. 5 Bi aÇga te saæva¬ho sapatto, Bd aÇgasaæva¬ho sapatto, Cks va¬¬hitassapatto 6 Bid dhammÃnÅti. 7 all four MSS. -ti. 8 Ck vaccatÃm, Cs vaccatÃm corr. to vaddhatÃm, Bid va¬hitam. 9 Bid patiÂhassa, Cks -ÂÂhissa. 10 Bd tassattho samma. 11 Bid tvaæ na. 12 Cks vaddhanÃm. 13 Bi va¬hakÃle kÃle ca, Bd va¬hità eva so. 14 Bd manassÃ. 15 Bid add pacchà 16 Ck evam eso. 17 Ck va¬¬hehi, Cs vaddheti. 18 Ck vaddheyi, Cs vaddhesi. 19 Bid pana nÃgacchi. 20 Bi so ca va¬hipatto, Bd so va¬hanto. 21 Bid bhu¤ji. 22 Bid -khÃhi. >/ #<[page 210]># %<210 V. Pa¤canipÃta. 2. VaïïÃrohavagga. (37.)>% kathesi, ahaæ pan' assa vacanaæ na kÃsin ti" paridevamÃnà catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ mahà me bhayam Ãgatan ti. || Ja_V:103 ||>@ Tattha idÃni kho maæ bhÃyatÅti ayaæ nigrodho taruïakÃle tosetvà idÃni maæ bhÃyÃpeti santajjeti\<*<2>*>/, mahÃnerunidassanan ti Sinerupabba- tasadisaæ mahantam, haæsarÃjassa vacanaæ sutvà ajÃnitvà taruïakÃle yeva etÃssa anuddhaÂattÃ\<*<3>*>/ mahà me bhayam Ãgatan ti idÃni mayhaæ mahantaæ bha- yaæ Ãgatan ti paridevi. Nigrodho pi va¬¬hanto\<*<4>*>/ sabbaæ palÃsaæ bha¤jitvÃ\<*<5>*>/ khÃïu- kam\<*<6>*>/ eva akÃsi, devatÃya vimÃnaæ sabbaæ antaradhÃyi. @*>/ tassa va¬¬hi kusalappasatthÃ\<*<8>*>/ yo va¬¬hamÃno ghasate patiÂÂhaæ, tass' Æparodhaæ parisaækamÃno patÃrayÅ\<*<9>*>/ mÆlavadhÃya\<*<10>*>/ dhÅro ti || Ja_V:104 ||>@ pa¤camà abhisambuddhagÃthÃ. Tattha kusalappasatthÃ\<*<11>*>/ ti {kusalehi} pasatthÃ\<*<12>*>/, ghasate ti khÃdati vinÃsetÅti attho, patÃrayÅti\<*<13>*>/ patarati\<*<14>*>/ vÃyamati, idaæ vuttaæ hoti: bhikkhave yo va¬¬hamÃno attano patiÂÂhaæ nÃseti tassa va¬¬hi\<*<15>*>/ paï¬itehi na pasatthÃ\<*<16>*>/ tassa pana abbhantarassa và bÃhirassa và parissayassa ito me uparodho\<*<17>*>/ bha- vissatÅti evaæ uparodhaæ vinÃsaæ parisaækamÃno dhÅro ¤Ãïasampanno mÆla- vadhÃya parakkamatÅti\<*<18>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<19>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne pa¤casatà bhikkhÆ arahattaæ pÃpu- ïiæsu) "Tadà suvaïïahaæso aham eva ahosin" ti. PalÃsa- jÃtakaæ\<*<20>*>/. VaïïÃrohavaggo dutiyo\<*<21>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks ani-. 2 Bi santÃseti, Bd santÃsesi. 3 Bi -tattÃ, Cs anuddhavantÃ. 4 Cs va¬¬hento. 5 Cks bhaji-, Bi bhu¤ci, Bd bhu¤jitvà 6 Ck khÃnukham, Cs khÃnukham corr. to khÃïukam, Bi khÃnumattam. 7 Ck omits na, Cs has added na. 8 Cks -lÃpa-, Bi -lappasattÃ, Bd -lapasaÂhÃ. 9 Bd satÃrayi, Cks patÃrayi, Bi pakÃrayi. 10 Bi -vatÃya, Bd -vatthÃya. 11 Cks -lÃpa-, Bd -lappasaÂhÃ. 12 Bid -saÂhÃ. 13 Bi pakÃ-. 14 Cks -tÃ-, Bid paharati. 15 Bid vu¬hi. 16 Bi na pasaÂhÃ, Bd nappasaÂhÃ. 17 Cks -dhe. 18 Ck -mati, Cs -mati corr. to matÅti. 19 Bid dhammado-. 20 Bid add dasamaæ. 21 Bi adds tassuddÃnaæ: vaïïarohaæ sÅlavimaæsaæ hirikaæ ca khajjopana ahiguï¬itaæ gumpiyaæ sÃliyaæ tacasÃrakaæ mittavindakaæ ca palÃsakan ti. >/ #<[page 211]># %< 1. DÅghitikosalajÃtaka. (371.) 211>% 3. AÖÖHAVAGGA. $<1. DÅghitikosalajÃtaka.>$ EvaæbhÆtassa te rÃjà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto Kosambake bhaï¬anakÃrake Ãrabbha kathesi. Tesaæ hi Jetavanaæ Ãgantvà khamÃpanakÃle Satthà ne\<*<1>*>/ Ãmantetvà "bhik- khave tumhe mayhaæ orasà mukhato jÃtÃ\<*<2>*>/ puttà nÃma\<*<3>*>/, puttehi ca pitarà dinnaæ ovÃdaæ maddituæ na vaÂÂati, tumhe pana mama ovÃdaæ na karittha, porÃïakapaï¬ità attano mÃtÃpitaro ghÃtetvà rajjaæ gahetvà Âhitacore pi ara¤¤e hatthapathaæ\<*<4>*>/ Ãgate `mÃtÃpitÆhi dinnaæ na maddissÃmÃ' 'ti na mÃrayiæsÆ\<*<5>*>/" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari. Imas- miæ\<*<1>*>/ pana jÃtake dve pi vatthÆni SaæghabhedakajÃtake vitthÃrato Ãvibhavissanti. So pana DÅghÃyukumÃro\<*<7>*>/ ara¤¤e attano aæke nipannaæ BÃrÃïasirÃjÃnaæ cÆÊÃya gahetvà "idÃni mayhaæ mÃtÃpitughÃ- takaæ coraæ cuddasa khaï¬Ãni\<*<8>*>/ katvà chindissÃmÅti" asiæ ukkhipanto\<*<8>*>/ tasmiæ khaïe mÃtÃpitÆhi dinnaæ ovÃdaæ saritvà "jÅvitaæ\<*<10>*>/ cajanto pi tesaæ ovÃdaæ na maddissÃmÅti kevalaæ imaæ tajjessÃmÅti" cintetvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ koci\<*<12>*>/ pariyÃyo\<*<13>*>/ yo\<*<14>*>/ taæ dukkhà pamocaye ti. || Ja_V:105 ||>@ Tattha vaso mamÃ\<*<15>*>/ 'ti mama vasaæ Ãgatassa, pariyÃyo ti kÃraïaæ. Tato rÃjà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ Ãgatassa vaso tava\<*<17>*>/ n' atthi no koci\<*<18>*>/ pariyÃyo\<*<19>*>/ yo maæ dukkhà pamocaye ti. || Ja_V:106 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid te. 2 Ck -to, Cs -to corr. to -ta. 3 Ck ca? Cs ma corr. to nÃma. 4 Bi hatthaæ gataæ, Bd hatthagataæ. 5 Bi marÅsu, Bd ovÃdaæ bhindituæ na vattati na bhindissÃmÅti na bhindiæsÆ. 6 Bi atÅte ca paccuppanne ca imasmiæ. 7 Bid dÅghÃvu-. 8 Bi khaï¬Ãkhaï¬ikaæ, Bd -ghÃÂakaveraæ cÆlà khaï¬Ãni. 9 Bid -pento. 10 Cks -ta¤. 11 Bi no. 12 Cks khovi. 13 Ck pariyo, Cs pariyÃ. 14 Cks so. 15 Cks maman. 16 Cks tÃtÃ. 17 Ck vasenava, Cs vasenaca. 18 Ck kovi. 19 Cks pariyÃ. >/ #<[page 212]># %<212 V. Pa¤canipÃta. 3. A¬¬havagga. (38.)>% Tattha no ti nipÃtamattaæ, n' atthi koci\<*<1>*>/ pariyÃyo\<*<2>*>/ yo\<*<3>*>/ taæ\<*<4>*>/ etasmà dukkhà pamocaye ti attho. Tato Bodhisatto avasesagÃthà abhÃsi: @*>/, evam ev' itaraæ\<*<6>*>/ dhanaæ. || Ja_V:107 ||>@ @*>/ taæ upanayhanti\<*<8>*>/ veraæ tesaæ na sammati. || Ja_V:108 ||>@ @*>/ veraæ tes' Æpasamati. || Ja_V:109 ||>@ @@ Tattha nä¤aæ sucaritan ti nä¤Ã sucaritÃ, ayam eva và pÃÂho, Âha- petvà sucaritaæ a¤¤aæ na passÃmÅti vÃ\<*<9>*>/ attho, idha sucaritan ti\<*<10>*>/ mÃtÃpitÆhi dinnaæ ovÃdaæ sandhÃy' evam Ãha\<*<11>*>/, evamevà 'ti niratthakam eva, idaæ vuttaæ hoti: mahÃrÃja a¤¤atra ovÃdÃnusatthisaækhÃtà sucaritasubhÃsità maraïa- kÃle tÃyituæ rakkhituæ samattho nÃma a¤¤o n' atthi, yaæ etaæ itaraæ dhanaæ evam eva niratthakam eva hoti, tvaæ hi idÃni mayham koÂisatasahassamattam pi dhanaæ dadanto jÅvitaæ na labheyyÃsi, tasmà veditabbam etaæ: dhanato sucaritasubhÃsitam\<*<12>*>/ eva uttaritaran ti, sesagÃthÃsu pi ayaæ saækhepattho: ma- hÃrÃja ye purisÃ\<*<13>*>/ ayaæ maæ akkosi ayaæ maæ pahari ayaæ maæ ajini ayaæ mama santakaæ ahÃsÅti evaæ veraæ upanayhanti bandhitvà viya hadaye Âha- penti tesaæ veraæ na upasammati\<*<14>*>/, ye pan' etaæ\<*<15>*>/ na upanayhanti\<*<16>*>/ hadaye na Âhapenti tesaæ upasammati\<*<17>*>/, verÃni hi na kadÃci verena sammanti averen' eva pana sammanti, esa dhammo sanantano\<*<18>*>/ porÃïo\<*<19>*>/ dhammo cirakÃlappa- vatto sabhÃvo ti. Eva¤ ca pana vatvà Bodhisatto "ahaæ mahÃrÃja tayi na dubbhÃmi, tvaæ pana maæ mÃrehÅti" tassa hatthe asiæ Âha- pesi. RÃjÃpi, "nÃhaæ tayi dubbhÃmÅti" sapathaæ katvà tena saddhiæ nagaraæ gantvà taæ amaccÃnaæ dassetvà "ayaæ bhaïe Kosalara¤¤o putto DÅghÃvukumÃro, iminà mayhaæ jÅvi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck kovi. 2 Cks pariyÃ. 3 Ck so. 4 Bid maæ. 5 Cks -ïe-. 6 Bid evaæmev-. 7 Bid ye ca. 8 Bd upaneyyanti. 9 Bi omits vÃ. 10 Bid add pi subhÃsitan ti pi. 11 Bid -daæ yeva sandhÃyÃha. 12 Bi -ritaæ su-, Bd subhÃsitam, omitting sucarita. 13 Cks pa-. 14 Bi Cs vÆpa-. 15 Cks yevanetaæ, Bi yepanetaæ, Bd yecapanetaæ. 16 Ck -nayihanti, Bd -neyhanti. 17 Cs vÆpasammati, Bi vuppasamati, Ck Bd upasammanti. 18 Bid add ti. 19 Bi -ïaka, Bd eso porÃïako. >/ #<[page 213]># %< 2. MigapotakajÃtaka. (372.) 213>% taæ dinnaæ, na labbhà imaæ ki¤ci kÃtun" ti vatvà attano dhÅtaraæ datvà pitu santake rajje patiÂÂhÃpesi. Tato paÂÂhÃya ubho\<*<1>*>/ samaggà sammodamÃnà rajjaæ kÃresuæ. Satthà imaæ desanaæ\<*<2>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà mÃtÃpitaro mahÃrÃjakulÃni ahesuæ, DÅghÃvukumÃro\<*<3>*>/ aham evÃ" 'ti. DÅghitikosalajÃtakaæ\<*<4>*>/. $<2. MigapotakajÃtaka.>$ AgÃrà paccupetassÃ\<*<5>*>/ 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ mahallakaæ Ãrabbha kathesi. So kir' ekaæ dÃra- kaæ pabbÃjesi. SÃmaïero taæ sakkaccaæ upaÂÂhahitvà aparabhÃge aphÃsukena kÃlam akÃsi. Tassa kÃlakiriyÃya mahallako sokÃbhi- bhÆto mahantena saddena paridevanto vicari. BhikkhÆ\<*<7>*>/ sa¤¤Ãpetuæ asakkontÃ\<*<7>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asuko mahallako sÃmaïerassa kÃlakiriyÃya paridevanto vicarati, maraïasati- bhÃvanÃya paribÃhiro eso\<*<8>*>/ bhavissatÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa etasmiæ mate paridevanto vicaratÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Sakkattaæ kÃresi. Tadà eko KÃsiraÂÂha- vÃsÅ\<*<9>*>/ Himavantaæ pavisitvà isipabbajjaæ pabbajitvà phalÃ- phalena yÃpeti\<*<10>*>/. So ekadivasaæ ara¤¤e ekaæ matamÃtikaæ migapotakaæ disvà assamaæ Ãnetvà gocaraæ datvà posesi. Migapotako va¬¬hanto abhirÆpo ahosi sobhaggappatto. TÃ- paso taæ attano puttakaæ katvà pariharati. Ekadivasaæ migapotako bahuæ\<*<11>*>/ tiïaæ khÃditvà ajÅrakena kÃlam akÃsi. TÃpaso "putto me mato" ti paridevanto vicarati. Tadà Sakko devarÃjà lokaæ parigaïhanto taæ tÃpasaæ disvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add pi. 2 Bid dhammade-. 3 Cs -yu-, Bid add pana. 4 Cs dÅghÅ-, Bi dÅghatissako-, Bid add pathamaæ. 5 Ck agÃrÃpaccutassÃ, Bi arÃkapa-, Bd agÃrÃmaccupe-. 6 Bi add taæ, Bd ti. 7 Cs Bi -to. 8 Cks eko. 9 Bid kÃsikaraÂhavÃsihrÃhmaïo. 10 Bid -si. 11 Bid bahu. >/ #<[page 214]># %<214 V. Pa¤canipÃta. 3. A¬¬havagga. (38.)>% "saævejessÃmi nan" ti Ãgantvà ÃkÃse Âhito paÂhamaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ anÃgÃrassa te sato samaïassa na taæ sÃdhu yaæ petam anusocasÅti. || Ja_V:111 ||>@ Taæ sutvà tÃpaso dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha taæ na sakkÃ\<*<2>*>/ ti taæ manussaæ và tiracchÃnaæ và na sakkà na\<*<3>*>/ socituæ, socÃm' evÃhan\<*<4>*>/ ti. Tato Sakko dve gÃthà abhÃsi: @*>/, roditaæ\<*<7>*>/ mogham Ãhu santo. (cfr. p. 390,10) || Ja_V:113 ||>@ @@ Tattha marissan ti yo\<*<8>*>/ idÃni marissati taæ, lapanti cà 'ti vippa- lapanti ca, idaæ vuttaæ hoti: ye va\<*<9>*>/ loke mata¤ ca marissanta¤ ca rodanti te rudanti\<*<10>*>/ yeva\<*<11>*>/ vippalapanti ca, tesaæ assu pacchijja\<*<12>*>/ divaso nÃma n' atthi\<*<13>*>/, kiækÃraïÃ: sadÃpi matÃna¤ ca marissantÃna¤ ca atthitÃya, isi mà ru- dÅti\<*<14>*>/ tasmà tvaæ isi mà rudÅti, kiækÃraïÃ: roditaæ moghamÃhu santo ti\<*<15>*>/ santo\<*<16>*>/ hi\<*<17>*>/ BuddhÃdayo\<*<18>*>/ roditaæ moghan ti vadanti, mato peto ti yo esa mato peto ti vuccati yadi so roditena samuÂÂhaheyya evaæ sante kiæ nik- kamma\<*<19>*>/ acchÃma\<*<20>*>/ sabbe\<*<21>*>/ samÃgamma a¤¤ama¤¤assa ¤Ãtake rodÃma, yasmà pana te roditakÃraïà na uÂÂhahanti tasmà moghaæ ruditan ti\<*<22>*>/ roditassa mo- ghabhÃvaæ sÃdheti. Evaæ Sakkassa kathentassa\<*<23>*>/ tÃpaso "niratthakaæ roditan" ti\<*<24>*>/ sallakkhetvà Sakkassa thutiæ karonto tisso gÃthà abhÃsi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks agÃrÃpaccunassa, Bi akarÃpaccupetassa, Bd agÃrÃmaccupetassa. 2 Ck sakkaæ, Cs sakkaæ corr. to sakkÃ. 3 Bid a. 4 Ck Bi socamevÃhan, Cs so¤cam- corr. to somam-? Bd socÃmiyevÃhan. 5 Cks Bi omit tasmà tvaæ; cfr. infra SomadattajÃtaka. 6 Bd rodi. 7 Ck rodÅtaæ na, Cs roditaæ taæ. 8 Cks so. 9 Cs va corr. to ca, Bid omit ca. 10 Bd omits terudanti. 11 Bd ceva. 12 Bd -jji, Ck adds ta, Cs na. 13 Bi atti instead of natthi. 14 Bid rodÅti. 15 Cks omit ti. 16 Cks Bd omit santo. 17 Cs Bd omit hi. 18 Bd adds pana paï¬itÃ. 19 so Ck ; Cs nikkhamma, Bi nikkamÃma instead of nikkammÃ. 20 Bd kinti kasmà ÃgacchÃma in the place of kiæ--acchÃma. 21 Bi kiæsabbeva. 22 Bd tesam in the place of ruditanti. 23 Cks repeat ka-. 24 Cks add taæ. >/ #<[page 215]># %< 3. MÆsikajÃtaka. (373.) 215>% @*>/ sabbaæ nibbÃpaye daraæ. || Ja_V:115 ||>@ @*>/ vata me sallaæ yam m' Ãsi\<*<3>*>/ hadayanissitaæ yo me sokaparetassa puttasokaæ apÃnudi. || Ja_V:116 ||>@ @*>/ 'smi vÅtasoko anÃvilo, na socÃmi na rodÃmi tava sutvÃna VÃsavà 'ti. || Ja_V:117 ||>@ (Cfr. supra p.157.) Tattha yammÃsÅti\<*<5>*>/ yam\<*<6>*>/ me Ãsi, hadayanissitan ti hadaye\<*<7>*>/ nissi- taæ, apÃnudÅti nÅhari. Sakko tÃpasassa ovÃdaæ datvà sakaÂÂhÃnam eva gato. Satthà imaæ desanaæ\<*<8>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà tÃpaso mahallako ahosi, migo sÃmaïero, Sakko\<*<9>*>/ aham evÃ" 'ti. MigapotakajÃtakaæ\<*<10>*>/. $<3. MÆsikajÃtaka.>$ Kuhiæ gatà kattha gatà ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viharanto AjÃtasattuæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà Thusa- jÃtake vitthÃritam eva. IdhÃpi hi\<*<11>*>/ Satthà tath' eva rÃjÃnaæ sakiæ puttena saddhiæ kÅÊamÃnam sakiæ dhammaæ suïamÃnaæ disvà taæ nissÃya ra¤¤o bhayaæ uppajjissatÅti" ¤atvà "mahÃrÃja, porÃïakarÃjÃno Ãsaækitabbaæ ÃsaækitvÃ\<*<12>*>/ attano putte\<*<13>*>/ `amhÃkaæ dhÆmakÃle rajjaæ kÃrentÆ\<*<14>*>/' 'ti ekamante akaæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto TakkasilÃyaæ brÃhmaïakule nibbattitvà disÃ- pÃmokkhÃcariyo ahosi. Tassa santike BÃrÃïasira¤¤o putto YavakumÃro nÃma sabbasippÃni uggaïhitvà anuyogaæ datvà gantukÃmo taæ Ãpucchi. ùcariyo "puttaæ nissÃya tassa an- tarÃyo bhavissatÅti" aÇgavijjÃvasena ¤atvà "etam\<*<15>*>/ assa\<*<16>*>/ ha- rissÃmÅti" ekaæ upamaæ upadhÃretuæ Ãrabhi. Tadà pan' assa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ci. 2 Bd abbulaæ. 3 Bi samÃssÅ, Bd yaæ mÃsi. 4 Ck abbÆlha-, Cs Bid abbulha-. 5 Bid yamÃsiti. 6 Bi yaæ. 7 Cks -ya. 8 Bid dhammade-. 9 Bid add pana. 10 Bid add dutiyaæ. 11 Ck idÃni pi. 12 Ck -katvà corr. to -kantÃ, Bi -kipatvÃ, Bd -kanto. 13 Ck putto, Cs putto corr. to putte. 14 Bid kÃretÆ. 15 Bi etaæ, Bd evam. 16 Bi imassaæ. >/ #<[page 216]># %<216 V. Pa¤canipÃta. 3. A¬¬havagga. (38.)>% eko asso ahosi, tassa pÃde vaïo uÂÂhahi, taæ vaïÃnurakkha- ïatthaæ\<*<1>*>/ gehe yeva kariæsu. TassÃvidÆre eko udapÃno\<*<2>*>/ atthi. Ath' ekà mÆsikà gehà nikkhamitvà assassa pÃde vaïaæ khÃ- dati. Asso vÃretuæ\<*<3>*>/ na sakkoti. So ekadivasaæ vedanaæ adhivÃsetuæ asakkonto mÆsikaæ khÃdituæ Ãgataæ pÃdena pa- haritvà mÃretvÃ\<*<4>*>/ udapÃne\<*<5>*>/ pÃtesi. Assagopakà mÆsikaæ apas- santà "a¤¤esu divasesu mÆsikà Ãgantvà vaïaæ khÃdati, idÃni na pa¤¤Ãyati, kahaæ nu kho gatÃ" ti vadiæsu. Bodhisatto taæ kÃraïaæ paccakkhaæ katvà "a¤¤e ajÃnantà `kahaæ mÆ- sikÃ' ti vadanti, mÆsikÃya pana mÃretvà udapÃne khittabhÃvaæ aham eva jÃnÃmÅti". So idam eva kÃraïaæ upamaæ katvà paÂhamaæ gÃthaæ bandhitvà rÃjakumÃrassa adÃsi. So aparam pi upamaæ upadhÃrento tam eva assaæ saærÆÊhavaïaæ\<*<6>*>/ nik- khamitvà ekaæ yavavatthuæ gantvà "yavaæ khÃdissÃmitÅ" vaticchiddena mukhaæ pavesentaæ\<*<7>*>/ disvà tam eva upamaæ katvà dutiyaæ gÃthaæ bandhitvà tassa adÃsi. Tatiyaæ gÃthaæ pana attano pa¤¤Ãbalen' eva bandhitvà tam pi tassa datvà "tÃta tvaæ rajje patiÂÂhÃya sÃyaæ nahÃnapokkharaïiæ gacchanto yÃva dhurasopÃnÃ\<*<8>*>/ paÂhamaæ gÃthaæ sajjhÃyanto gaccheyyÃsi, tava nivÃsapÃsÃdaæ\<*<9>*>/ pavisanto yÃva sopÃnapÃdamÆlÃ\<*<10>*>/ duti- yaæ gÃthaæ sajjhÃyanto gaccheyyÃsi, tato yÃva sopÃnamatthakà tatiyaæ gÃthaæ sajjhÃyanto gaccheyyÃsÅti" vatvà pesesi. So kumÃro gantvà uparÃjà hutvà pitu accayena rajjaæ kÃresi. Tass' eko putto jÃyi\<*<11>*>/. So soÊasavassakÃle rajjalobhena "pi- taraæ mÃressÃmÅti" cintetvà upaÂÂhÃke Ãha: "mayhaæ pità taruïo, ahaæ etassa dhÆmakÃlaæ olokento mahallako bha- vissÃmi jarÃjiïïo, tÃdise kÃle laddhena pi rajjena ko attho" ti. Te Ãhaæsu: "deva na sakkà paccantaæ gantvà corattaæ\<*<12>*>/ kÃtuæ, tava pitaraæ kenaci upÃyena mÃretvà rajjaæ gaïhÃ" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bid -natthaæ, Cs -natthaæ corr. to -ïatthaæ. 2 Ck Bid -ïo. 3 Bi dhÃr-, Bd sandhÃr-. 4 Cs Bi omit mÃretvÃ. 5 Bd -ïe. 6 Bd paruÊha-. 7 Bi pavesanaæ, Bd pavesantaæ. 8 Ck dÆra-, Cs -naæ, Bi dhÆraæsopÃïÃ, Bd dhÆrasopÃnÃ. 9 Bid nivÃsanapÃ-. 10 Cks Bd -laæ. 11 Bid vijÃyi. 12 Bi cerantaraæ. Bd corantaraæ. >/ #<[page 217]># %< 3. MÆsikajÃtaka. (373.) 217>% ti. So "sÃdhÆ" 'ti anto nivesane ra¤¤o sÃyaæ nahÃnapok- kharaïÅsamÅpaæ gantvà "ettha taæ\<*<1>*>/ mÃressÃmÅti" khaggaæ gahetvà aÂÂhÃsi. RÃjà sÃyaæ MÆsikaæ nÃma dÃsiæ "gantvÃ\<*<2>*>/ pokkharaïÅpiÂÂhiæ sodhetvà ehi, nahÃyissÃmÅti" pesesi. Sà gantvà pokkharaïÅpiÂÂhiæ sodhentÅ\<*<3>*>/ kumÃraæ passi. KumÃro attano kammassa pÃkaÂabhÃvabhayena taæ dvidhà chinditvà pokkharaïiyaæ pÃtesi. RÃjà nahÃyituæ agamÃsi\<*<4>*>/. Sesajano "ajjÃpi MÆsikà dÃsÅ\<*<5>*>/ na punÃgacchati, kuhiæ gatà kattha gatÃ" ti Ãha. RÃjà @*>/ jano, aham eva eko jÃnÃmi: udapÃne MÆsikà hatÃ\<*<7>*>/ ti || Ja_V:118 ||>@ paÂhamaæ gÃthaæ bhaïanto pokkharaïÅtÅraæ agamÃsi. Tattha kuhiæ katthÃ\<*<8>*>/ 'ti a¤¤ama¤¤avevacanÃni, iti lÃlappatÅti\<*<9>*>/ evaæ vippalapati\<*<10>*>/, iti ayaæ gÃthà ajÃnanto jano MÆsikÃ\<*<11>*>/ dÃsÅ\<*<12>*>/ kuhiæ gatà ti vippalapati rÃjakumÃrena\<*<13>*>/ dvidhà chinditvà MÆsikÃya pokkharaïiyaæ\<*<14>*>/ pÃtitabhÃvaæ aham eva eko\<*<15>*>/ jÃnÃmÅti ra¤¤o ajÃnantass' eva imam atthaæ dÅpeti. KumÃro "mayà katakammaæ mayhaæ pitarà ¤Ãtan" ti bhÅto palÃyitvà tam atthaæ upaÂÂhÃkÃnaæ Ãrocesi. Te sattaÂ- Âhadivasaccayena puna taæ Ãhaæsu: "deva sace rÃjà jÃneyya\<*<16>*>/ na\<*<17>*>/ tuïhÅ\<*<18>*>/ bhaveyya, takkagÃhena\<*<19>*>/ pana tena vuttaæ bha- vissati, mÃrehi nan" ti. So pun' ekadivasaæ khaggahattho sopÃnapÃdamÆle Âhatvà ra¤¤o ÃgamanakÃle ito c' ito ca paharaïokÃsaæ olokesi. RÃjà @*>/ iti c' Åti ca\<*<21>*>/ gadrabho va nivattasi\<*<22>*>/, udapÃne MÆsikaæ hantvà yavaæ bhakkhetum icchasÅti || Ja_V:119 ||>@ dutiyaæ gÃthaæ sajjhÃyanto agamÃsi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck ka, Cs ka corr. to na, Bd naæ. 2 Bi gahetvÃ. 3 Ck Bi -tiæ, Cs Bd -ti. 4 Bd Ãg-, Bi agga-. 5 Ck Bid -si. 6 Bi -te. 7 Ck gatÃ. 8 Bid k. gatà kattha gatÃ. 9 Bi -te ti. 10 Bid -lappati. 11 Cks Bd -ka. 12 Cks Bid -si. 13 Bid rÃjÃ-. 14 Cks -ïiyÃ. 15 Cks avÃmeko, Bi ahamevako. 16 Ck jÃnessa, Cs nessa corr. to jÃneyya. 17 Ck ti, Cs ta. 18 Ck Bid -i. 19 Cks takkaægahena. 20 Bi yaæ cetaæ, Bd yavetaæ. 21 Cks va, Bi cintà ca, Bd cinti ca. 22 Ck tivantasi, Cs tivattasi, Bi nivattayi. >/ #<[page 218]># %<218 V. Pa¤canipÃta. 3. A¬¬havagga. (38.)>% Ayam pi gÃthà yasmà tvaæ iti cÅti ca\<*<1>*>/ ito c' ito ca-paharaïokÃsaæ olokento gadrabho va\<*<3>*>/ nivattasi tasmà taæ\<*<4>*>/ jÃnÃmi purimadivasaæ pokkhara- ïiyaæ MÆsikaæ\<*<5>*>/ dÃsiæ\<*<6>*>/ hantvÃ\<*<7>*>/ ajja maæ YavarÃjÃnaæ bhakkhetum icchasÅti ra¤¤o ajÃnantass' eva imam atthaæ dÅpeti. KumÃro\<*<8>*>/ "diÂÂho 'mhi pitarÃ" ti utrasto\<*<9>*>/ palÃyi. So puna a¬¬hamÃsamattaæ atikkamitvà "rÃjÃnaæ davyÃ\<*<10>*>/ paharitvÃ\<*<11>*>/ mÃressÃmÅti" ekaæ dÅghadaï¬akaæ dabbÅpaharaïaæ gahetvà olambetvà aÂÂhÃsi. RÃjÃ\<*<12>*>/ @*>/ susu, dÅgham etaæ\<*<14>*>/ samÃsajja\<*<15>*>/ na te dassÃmi jÅvitan ti || Ja_V:120 ||>@ tatiyaæ gÃthaæ sajjhÃyanto sopÃnamatthakaæ abhirÆhi. Tattha paÂhamuppattito ti paÂhamavayena uppattito uggato, paÂhama- vaye Âhito ti attho, susÆ 'ti taruïo, dÅghan ti dÅghadaï¬akaæ dabbÅpahara- ïaæ, samÃsajjà 'ti gahetvà olambetvà Âhito sÅti attho. Ayam pi gÃthà dum- medha attano vayaæ paribhu¤jituæ na labhissasi\<*<16>*>/ na te dÃni lajjissÃmi\<*<17>*>/ mÃretvÃ\<*<18>*>/ khaï¬Ãkhaï¬aæ chinditvà sÆle yeva ÃvuïÃpessÃmÅti ra¤¤o ajÃnantass' eva kumÃraæ santajjamÃno imam atthaæ dÅpeti. So taæ divasaæ palÃyituæ asakkonto "jÅvitaæ me dehi devÃ" 'ti ra¤¤o pÃdamÆle nipajji. RÃjà taæ tajjetvà saækha- likÃhi bandhÃpetvà bandhanÃgÃre kÃretvà setacchattassa heÂÂhà alaækatarÃjÃsane nisÅditvà "amhÃkaæ Ãcariyo disÃpÃmokkha- brÃhmaïo imaæ mayhaæ antarÃyaæ disvà imà tisso gÃthà adÃsÅti\<*<19>*>/" haÂÂhatuÂÂho udÃnento sesagÃthà abhÃsi: @*>/ n' aÇgaputtasirena và puttena hi patthayito silokehi pamocito. || Ja_V:121 ||>@ @*>/ hÅnamukkhaÂÂamajjhimaæ, sabbassa attham jÃneyya, na ca sabbaæ payojaye, hoti tÃdisako kÃlo yattha atthÃvahaæ sutan ti. || Ja_V:122 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck va, Cs ci, Bid cintica. 2 Cs va. 3 Bi viya. 4 Ck ïaæ. 5 Cks Bd -ka. 6 Ck Bid -si. 7 Cks gantvÃ. 8 Cks omit ku-. 9 Bi utrasso, Bd utrÃso. 10 Bd dabbiyÃ, Bi laÂhiyÃ. 11 Bi omits pa-. 12 Cks omit rÃjÃ. 13 Ck -ko, Cs -ko corr. to -to. 14 Bi dÅghaæ cetaæ, Bd dÅgha¤cetaæ. 15 Ck -sajje, Bi -sajjaæ, Bd samÃpajja. 16 Bd dassÃmi. 17 Bi na te idÃni jitaæ passÃmi. 18 Bd taæ mÃ-. 19 Bid abhÃsiti. 20 Bd nanta-, Bi antalikkhetanena 21 Bi aviseyya, Bd adhiyeyya. >/ #<[page 219]># %< 4. CulladhanuggahajÃtaka. (374.) 219>% Tattha nÃntalikkhabhavanenÃ\<*<1>*>/ 'ti antalikkhabhavanaæ vuccati dib- bavimÃnaæ, ahaæ ajja antalikkhe bhavanam pi na ÃrÆÊho, tasmà antalikkha- bhavanenÃpi ajja maraïato na mocito 'mhi, naÇgaputtasirena và ti aÇga- sarikkhakena và puttenÃpi hi na pamocito, puttena hi patthayito ti ahaæ pana attano putten' ev' ajja\<*<2>*>/ mÃretuæ patthito, silokehi pamocito ti so 'mhi Ãcariyena bandhitvà dinnÃhi gÃthÃhi pamocito, sutan ti pariyattiæ\<*<3>*>/, adhÅyethà 'ti\<*<4>*>/ gaïheyya sikkheyya, hÅnamukkaÂÂhamajjhiman ti hÅnaæ và hotu majjhimaæ và uttamaæ và sabbaæ adhÅyitabbam evà 'ti dÅpeti, na ca sabbaæ payojaye ti hÅnaæ mantaæ và sippaæ và na payojaye, uttamam eva payojayeyyà 'ti attho, yattha atthÃvahaæ sutan ti yasmiæ\<*<5>*>/ kÃle Mahosadha- paï¬itassa kumbhakÃrakammakaraïaæ viya yaæ ki¤ci sikkhitasippaæ atthÃvahaæ hoti tÃdiso pi kÃlo hoti yevà 'ti attho. AparabhÃge ra¤¤o accayena kumÃro rajje patiÂÂhÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<6>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà disÃpÃmokkhÃcariyo aham eva ahosin" 'ti. MÆsikajÃtakaæ\<*<7>*>/. $<4. CulladhanuggahajÃtaka.>$ Sabbaæ bhaï¬an 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto purÃïadutiyikapalobhanaæ Ãrabbha kathesi. Tena bhikkhunà "purÃïadutiyikà maæ bhante ukkaïÂhÃpetÅti" vutte Satthà "esà bhik- khu itthi na idÃn' eva\<*<8>*>/ tuyhaæ anatthakÃrikÃ, pubbe pi te etaæ nis- sÃya asinà sÅsaæ chinnan" ti\<*<9>*>/ vatvà bhikkhÆhi\<*<10>*>/ yÃcito\<*<11>*>/ atÅtaæ Ãhari: Atite BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Sakkattaæ kÃresi. Tadà eko BÃrÃïasibrÃhmaïo mÃïavo TakkasilÃya\<*<12>*>/ sabbasippÃni uggaïhitvà dhanukamme nipphattiæ patto Culladhanuggahapaï¬ito\<*<13>*>/ nÃma ahosi. Ath' assa Ãcariyo "ayaæ mayà sadisaæ sippaæ uggaïhÅti" attano dhÅtaraæ adÃsi. So taæ gahetvà "BÃrÃïasiæ gamissÃmÅti" maggaæ paÂipajji. AntarÃmagge eko vÃraïo ekaæ padesaæ su¤¤aæ akÃsi, taæ ÂhÃnaæ abhirÆhituæ\<*<14>*>/ na koci ussahi\<*<15>*>/. Culladhanuggahapaï¬ito\<*<13>*>/ manussÃnaæ vÃrentÃnaæ\<*<16>*>/ vÃren- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid nanta-. 2 Bid putteneva ajja. 3 Cs -ttÅ, Bi -tta, Bd -yatti. 4 Bd adhÅyeyyà ti. 5 Cks tasmiæ. 6 Bid dhammade-. 7 Bid add tatiyaæ. 8 Cks omit na idÃneva. 9 Bid chindatÅti. 10 Bd tehi. 11 Bi omits bh. yÃc. 12 Bid -yaæ. 13 Bid cÆÊa-. 14 Cks -taæ. 15 Bid -hati. 16 Bid passantÃnaæ. >/ #<[page 220]># %<220 V. Pa¤canipÃta. 3. A¬¬havagga. (38.)>% tÃnaæ ¤eva bhariyaæ gahetvà taæ aÂavimukhaæ abhirÆhi. Ath' assa aÂavimajjhe\<*<1>*>/ vÃraïo uÂÂhahi. So taæ kumbhe sa- rena vijjhi. Saro vinivijjhitvà pacchÃbhÃgena nikkhami. VÃ- raïo tatth' eva pati. Dhanuggahapaï¬ito taæ ÂhÃnaæ khe- maæ katvà parato\<*<2>*>/ a¤¤aæ aÂaviæ pÃpuïi. TatthÃpi pa¤¤Ãsa corà maggaæ hananti. Tam pi so manussehi variyamÃno\<*<3>*>/ abhirÆhitvÃ\<*<4>*>/ tesaæ corÃnaæ mige vadhitvà maggasamÅpe maæ- saæ pacitvà khÃdantÃnaæ ÂhitaÂÂhÃnaæ pÃpuïi. Corà taæ alaækatapaÂiyattÃya bhariyÃya saddhiæ Ãgacchantaæ disvà "gaïhissÃmÃ\<*<5>*>/" 'ti ussÃhaæ kariæsu. CorajeÂÂhako purisalak- khaïakusalo, so taæ oloketvà va "uttamapuriso ayan" ti ¤atvà ekassa pi uÂÂhahituæ na adÃsi\<*<6>*>/. Dhanuggahapaï¬ito\<*<7>*>/ "gaccha, `amhÃkaæ p' ekaæ\<*<8>*>/ maæsasÆlaæ dethÃ' 'ti vatvà maæsaæ ÃharÃ" 'ti tesaæ\<*<9>*>/ santikaæ bhariyaæ pesesi. Sà gantvà "ekaæ kira maæsasÆlaæ dethÃ" 'ti Ãha. CorajeÂÂhako "anag- gho puriso" ti sÆlaæ dÃpesi. Corà "amhehi kira pakkaæ\<*<10>*>/ khÃdissatÅti\<*<11>*>/" apakkamaæsasÆlaæ adaæsu. Dhanuggaho at- tÃnaæ sambhÃvetvà "mayhaæ apakkamaæsaæ dadantÅti" co- rÃnaæ\<*<12>*>/ kujjhi. Corà "kiæ ayam ev' eko puriso, mayaæ itthiyo" ti tajjetvà upaÂÂhahiæsu. Dhanuggaho ekÆnapa¤¤Ãsa jane ekÆnapa¤¤ÃsÃya\<*<13>*>/ kaï¬ehi vijjhitvà pÃtesi. CorajeÂÂhakaæ vijjhituæ kaï¬aæ nÃhosi\<*<14>*>/. Tassa kira kaï¬anÃÊiyaæ\<*<15>*>/ sama- païïÃsam\<*<16>*>/ eva\<*<17>*>/ kaï¬Ãni, tesu ekena vÃranaæ vijjhi ekÆna- pa¤¤ÃsÃya core\<*<18>*>/. So corajeÂÂhakaæ pÃtetvÃ\<*<19>*>/ tassa ure ni- sinno "sÅsam assa\<*<20>*>/ chindissÃmÅti" bhariyÃya hatthato asiæ ÃharÃpesi. Sà taæ khaïaæ ¤eva corajeÂÂhake lobhaæ katvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add sampattakÃle so. 2 Bid pÆ-. 3 Bid add pi bhariyaæ gahetvÃ. 4 Ck -rÆyhitvÃ, Bi abhirÆhi, Bd -rÆyha. 5 Bid -ma nan. 6 Bid nÃdÃsi. 7 Bid add bhadde tvaæ. 8 Bi peta, Bd ekaæ pakka. 9 Ck te, Cs te corr. to tesaæ. 10 Bd pakkamaæsaæ. 11 Bd khÃdissÃmà ti. 12 Ck coraæ, Cs corà corr. to corÃnaæ. 13 Cks -sÃhi. 14 Ck nÃhoti. 15 Bi -nÃlavakaæ. 16 Ck sampaïïÃsam, Cs sampaïïÃsam corr. to samapaïïÃsam, Bi samapa¤¤Ãsam. 17 Bd yeva. 18 Bid ekÆnapa¤¤Ãsa core vijhitvÃ. 19 Ck adds itthiæ, Cs itthiæ, crossed over. 20 Bid assÃ. >/ #<[page 221]># %< 4. CulladhanuggahajÃtaka. (374.) 221>% corassa hatthe\<*<1>*>/ tharuæ\<*<2>*>/ sÃmikassa hatthe\<*<3>*>/ thalaæ\<*<4>*>/ Âhapesi. Coro tharudaï¬aæ\<*<5>*>/ parÃmasitvà asiæ nÅharitvà Dhanuggahassa sÅsaæ chindi\<*<6>*>/. So taæ ghÃtetvà itthiæ ÃdÃya gacchanto jÃtiæ pucchi. SÃ\<*<7>*>/ "TakkasilÃya\<*<8>*>/ disÃpÃmokkhÃcariyassa dhÅtÃmhÅti\<*<9>*>/" Ãha. "Kathaæ tvaæ iminà laddhÃ" ti. "Mayhaæ pità `ayaæ mayà sadisaæ katvà sippaæ sikkhÅti' tussitvà maæ imassa adÃsi, sÃhaæ tayi sinehaæ katvà attano\<*<10>*>/ kuladattikasÃmikaæ mÃrÃpesin" ti. CorajeÂÂhako "kuladattiyaæ tÃv' esà sÃmikaæ mÃresi, a¤¤aæ pan' ekaæ disvà mama pi\<*<11>*>/ evam evaæ karis- sati, imaæ cha¬¬etuæ vaÂÂatÅti" cintetvà gacchanto antarÃ- magge ekaæ kunnadiæ uttÃnatalaæ taækhaïodakapÆraæ\<*<12>*>/ disvà "bhadde, imissà nadiyà suæsumÃro kakkhalo, kiæ karomÃ" 'ti Ãha. "SÃmi sabbaæ Ãbharaïabhaï¬aæ mama uttarÃsaÇge bhaï¬ikaæ katvà paratÅraæ netvà puna Ãgantvà maæ gahetvà gacchÃ" 'ti. So "sÃdhÆ" 'ti sabbaæ Ãbharaïabhaï¬aæ ÃdÃya nadiæ otaritvà taranto viya paratÅraæ patvà taæ cha¬¬etvà pÃyÃsi\<*<13>*>/. Sà taæ disvà "sÃmi\<*<14>*>/, maæ cha¬¬etvà viya gacchasi, kasmà evaæ karosi, ehi mam pi ÃdÃya gacchÃ" 'ti tena sad- dhiæ sallapantÅ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ lahuæ, khippaæ mam pi tÃrehi dÃn' ito ti. || Ja_V:123 ||>@ Tattha lahuæ khippan ti lahuæ pacchà gaccha, khippaæ mam pi tÃrehi idÃni ito ti attho. Coro taæ sutvà paratÅre Âhito\<*<16>*>/ yeva dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ (Cfr. supra p. 63.) niminni bhotÅ\<*<18>*>/ adhuvaæ dhuvena,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks hatthato. 2 Ck ta- corr. to tha-, Cs varu corr. to tharuæ, Bi baruæ, Bd taruæ. 3 Cks sÃmihatthe. 4 Bi nÃli, Bd dhÃraæ. 5 Bi dhanudaï¬aæ. 6 Ck -ditvÃ, Cs -ditvà corr. to -di. 7 Cks omit sÃ. 8 Bid -yaæ. 9 Cks dhÅtimhÅti, Bi dhÅtÃhanti. 10 Bd -nÃ. 11 Cs mampi? Bi mappi, Bd pi, omitting mama. 12 Bd -khaïagatapÆraæ, Bi -khaïÃvatapÆraæ. 13 Cks pÃyÃti. 14 Bid add kiæ. 15 Cks gacche. 16 Ck -te, Cs -taæ. 17 Ck asaæthusaæ mà virabhatthutena, Cs asatthutaæ mà virasatthunena, Bi asannataæ maæ cirasannatena, Bd abhiïhaæ maæ taæ cÅrasaïÂhatena. 18 Cks niminti hotiæ, Bi niminÅ bhoti, Bd nimminiyya toti. >/ #<[page 222]># %<222 V. Pa¤canipÃta. 3. A¬¬havagga. (38.)>% @< mayÃpi bhotÅ\<*<1>*>/ nimineyya a¤¤aæ, ito ahaæ dÆrataraæ gamissan ti. || Ja_V:124 ||>@ Sà heÂÂhà vuttÃ\<*<2>*>/ yeva. Coro pana "ito ahaæ dÆrataraæ gamissaæ, tiÂÂha tvan" ti tassà viravantiyà va\<*<3>*>/ Ãbharaïabhaï¬aæ ÃdÃya palÃto\<*<4>*>/. Sà bÃlà atricchatÃya evarÆpaæ vyasanaæ pattÃ. AnÃthà hutvà avidÆre ekaæ eÊagalÃgumbaæ\<*<5>*>/ upagantvà rodamÃnà nisÅdi. Tasmiæ khaïe Sakko lokaæ olokento taæ atricchatÃhataæ\<*<6>*>/ sÃmikà ca jÃrÃ\<*<7>*>/ ca parihÅnaæ rodamÃnaæ disvà "etaæ nig- gaïhitvà lajjÃpetvà ÃgamissÃmÅti" MÃtali¤ ca Pa¤casikha¤ ca ÃdÃya tattha gantvà nadÅtÅre Âhatvà "MÃtali tvaæ maccho bhava, Pa¤casikha tvaæ sakuïo bhava, ahaæ pana sigÃlo hutvà mukhena maæsapiï¬aæ gahetvÃ\<*<8>*>/ etissà pamukhaÂÂhÃ- naæ\<*<9>*>/ gamissÃmi, tvaæ mayi tattha gate udakato ullaæghitvÃ\<*<10>*>/ mama purato pata, athÃhaæ mukhena gahitaæ maæsapiï¬aæ cha¬¬etvà macchaæ gahetuæ pakkhandissÃmi, tasmiæ khaïe tvaæ\<*<11>*>/ Pa¤casikha tam\<*<12>*>/ maæsapiï¬aæ gahetvà ÃkÃse up- pata\<*<13>*>/, tvaæ MÃtali udake patÃ" 'ti ÃïÃpesi. "SÃdhu devÃ" 'ti. MÃtali maccho ahosi, Pa¤casikho sakuïo ahosi, Sakko sigÃlo hutvà maæsapiï¬aæ mukhenÃdÃya tassà sammukhaÂÂhÃ- naæ agamÃsi. Maccho udakà uppatitvà sigÃlassa purato pati, so mukhena gahitamaæsapiï¬aæ cha¬¬etvà macchatthÃya\<*<14>*>/ pakkhandi, maccho uppatitvà udake pati, sakuïo maæsapiï- ¬aæ gahetvà ÃkÃse uppati, sigÃlo ubho pi alabhitvà eÊaga- lÃgumbaæ\<*<15>*>/ olokento dummukho nisÅdi. Sà taæ disvÃ\<*<16>*>/ "atric- chatÃhato\<*<17>*>/ n' eva maæsaæ na macchaæ labhÅti" kÆÂaæ\<*<18>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck hoti, Cs bhoti, Bi bhothi, Bd bhoti. 2 Bi vuttattÃ, Bd vuttatthÃ. 3 Bid omit va. 4 Bid palÃyi tato. 5 Cks ela-, Bi elavalÃ-, Bd elagaïa-. 6 Bid atricchatÃya, omitting hataæ. 7 Cks jarÃ, Bi jÃri, Bd corÃ. 8 Bi ¬assitvÃ, Bd ¬aæsetvÃ. 9 Bid sammukha-. 10 Cks -ghetvÃ. 11 Ck taæ, Cs taæ corr. to tvaæ, Bid omit tvaæ. 12 Bid tvaæ. 13 Bid uppati. 14 Bid macchassatthÃya. 15 Cks ela-, Bi elavalÃ-, Bd eÊagaïa-. 16 Bid add ayaæ. 17 Bid -tÃya hato. 18 Ck kÆÂan, Bi kuÂhaæ. Bd kuÂaæ. >/ #<[page 223]># %< 4. CulladhanuggahajÃtaka. (374.) 223>% bhindantÅ\<*<1>*>/ vÅya mahÃhasitaæ hasi. Taæ sutvà sigÃlo tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ karoti ahuhÃliyaæ, na-y-idha naccaæ và gÅtaæ và tÃlaæ và susamÃhitaæ, anamhakÃle\<*<3>*>/ sussoïi kin nu jagghasi sobhaïe ti. || Ja_V:125 ||>@ Tattha kÃyan ti kà ayaæ, eÊagalÃgumbe\<*<4>*>/ ti kambojigumbe\<*<5>*>/, ahu- hÃliyan ti dantavidaæsakaæ\<*<6>*>/ mahÃhasitaæ vuccati, taæ\<*<7>*>/ kà esà etasmiæ gumbe karotÅti pucchati, nayidha naccaæ và ti imasmiæ ÂhÃne kassaci nac- cantassa\<*<8>*>/ naccaæ và gÃyantassa\<*<9>*>/ gÅtaæ và hatthe susamÃhite katvà vÃdentassa susamÃhitaæ hatthatÃlaæ và n' atthi yaæ\<*<10>*>/ disvà tvaæ haseyyÃsÅti\<*<11>*>/ dÅpeti, anamhakÃle\<*<3>*>/ ti ÃrodanakÃle\<*<12>*>/, sussoïÅti sundarasoïi, kinnujagghasÅti kena nu\<*<13>*>/ kÃraïena tvaæ rodituæ yuttakÃle arodamÃnÃ\<*<14>*>/ va mahÃhasitaæ hasi, sobhaïe\<*<15>*>/ ti taæ pasaæsanto Ãlapati. Taæ sutvà sà catuttham gÃtham Ãha: @*>/ maccha¤ ca pesi¤ ca kapaïo viya jhÃyasÅti. || Ja_V:126 ||>@ Tattha jÅno\<*<16>*>/ ti jÃnippatto hutvÃ, pesin ti maæsapesiæ, kapaïo viya jhÃyasÅti sahassabhaï¬ikaæ parÃjito kapaïo viya jhÃyasi socasi cintesi. Tato sigÃlo pa¤camaæ gÃtham Ãha: (Dhp. v. 252.) @*>/ pati¤ ca\<*<18>*>/ jÃra¤ ca\<*<19>*>/ tvam pi ma¤¤e va jhÃyasÅti. || Ja_V:127 ||>@ Tattha tvampi ma¤¤eva jhÃyasÅti pÃpadhamme dussÅle ahaæ\<*<20>*>/ tÃva mama gocaraæ labhissÃmi tvaæ pana atricchatÃya hatà taæ\<*<21>*>/ muhuttaæ\<*<22>*>/ diÂÂhake\<*<23>*>/ core\<*<24>*>/ paÂibaddhacittà hutvà ta¤ ca\<*<25>*>/ jÃraæ\<*<26>*>/ kuladattika¤ ca pa- tiæ\<*<27>*>/ jÅnÃ\<*<28>*>/, maæ upÃdÃya sataguïena sahassaguïena kapaïatarà va\<*<29>*>/ hutvà jhÃyasi paridevasÅti lajjÃpetvà vippakÃraæ pÃpento MahÃsatto evam Ãha. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all four MSS. -ti. 2 Cks ela-, Bi elÃgalÃ-, Bd elagaïa. 3 Bd anamhi. 4 Cks ela-, Bd elagaïa-. 5 Bi kammoja-, Bd tampogumpe. 6 Cks dantÃ-. 7 Bd taæ kÃlaæ. 8 Cks add vÃ. 9 Ck adds vÃ. 10 Bd kaæ. 11 Cs bhÃ- corr. to ha-, Bi hÃseyyasÅti. 12 Bid ro-. 13 Bid omit nu. 14 Ck Ãro-, Cs Ãro- corr. to aro-. 15 Cks Bd -ne. 16 Cks jino, Bi jiïïo, Bd jinno. 17 Cs jinÃ, Bid jinnÃ. 18 Cks pati¤campi, Bi pati ca. 19 Ck jÃraæ, Cs jÃra, both omitting ca, Bi jÃraæ ca. 20 Cks ahan. 21 Bid tvaæ. 22 Cks -ttÃ. 23 Cks -ko. 24 Cs coro corr. to core. 25 Bid omit ta¤ca. 26 Cs jÃra, Bd jÃra¤ca. 27 Ck Bid pati, Ck paÂiti. 28 Bi jinnÃ, Bd jinÃ. 29 Cs vÃ, Bid omit va. >/ #<[page 224]># %<224 V. Pa¤canipÃta. 3. A¬¬havagga (38.)>% Sà tassa vacanaæ sutvà @@ gÃtham Ãha. Tattha nÆnà 'ti ekaæsatthe\<*<1>*>/ nipato, sà ahaæ ito gantvà puna a¤¤aæ bhattÃraæ labhitvà ekaæsen' eva tassa bhattu vasÃnugà vasavattinÅ\<*<2>*>/ bhavissamÅti. Ath' assà anÃcÃrÃya dussÅlÃya kathaæ sutvà Sakko deva- rÃjà osÃnagÃtham Ãha: @*>/ mattikÃthÃlaæ\<*<4>*>/ kaæsathÃlam pi so hare, kataæ yeva\<*<5>*>/ tayà pÃpaæ puna p' evaæ\<*<6>*>/ karissasÅti. || Ja_V:129 ||>@ Tass' attho: anÃcÃre kiæ kathesi yo mattikÃthÃlaæ\<*<7>*>/ harati suvaïïathÃla- rajatathÃlÃdibhedaæ kaæsathÃlam pi so harat' eva\<*<8>*>/, ida¤ ca tayà pÃpaæ katam eva na sakkà tava sandhÃretum\<*<9>*>/, sà tvaæ puna pi evam karissasi yevà 'ti. Evaæ so taæ lajjÃpetvà vippaÂisÃraæ\<*<10>*>/ pÃpetvà sakaÂÂhÃ- naæ eva agamÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<11>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale patiÂ- Âhahi) "Tadà Dhanuggaho ukkaïÂhitabhikkhu ahosi, sà itthi purÃïa- dutiyikÃ, Sakko devarÃjÃ\<*<12>*>/ aham evÃ" 'ti. Culladhanuggaha- jÃtakaæ\<*<13>*>/. $<5. KapotajÃtaka.>$ IdÃni khomhÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ lolabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Lolavatthuæ\<*<14>*>/ anekaso\<*<15>*>/ vitthÃ- ritam eva. Taæ\<*<16>*>/ pana Satthà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu lolo\<*<17>*>/" ti pucchi\<*<18>*>/, "Ãma bhante" ti vutte "na kho bhikkhu idÃn' eva pubbe pi tvaæ lolo lolatÃya ca pana jÅvitakkhayaæ patto" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks ekasatthe. 2 Cs vasavantinÅ, Cs vantÅti corr. to vasantÅti, Bi vasÃvattani, Bd vasavattini. 3 Cs hare corr. to bhare. 4 Cs mattika- corr. to -kÃ-, Bi mattikaætÃlam, Bd mattikatÃla. 5 Bi kita¤ceva, Bd kata¤ceva. 6 Bd mevam. 7 Bi -kam-, Bd -ka-. 8 Ck hareteva, Cs hareïeva, Bi so rateva, Bd so hariteva. 9 Cks saddhÃtum. 10 Bid vippakÃram. 11 Bid dhammade-. 12 Bid add pana. 13 Bi cÆÊa-, Bd cÆla-, both add catuttham. 14 Cks Bd -tthu. 15 Bi -kaæ Bd -kavasena. 16 Cks tvaæ, Bi omits taæ. 17 Bid add sÅ. 18 Cks Bi omit pucchi. >/ #<[page 225]># %< 5. KapotajÃtaka. (375.) 225>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto pÃrÃpatayoniyaæ\<*<1>*>/ nibbattitvà BÃrÃïasiseÂÂhino mahÃnase nÅÊapacchiyaæ\<*<2>*>/ vasati. Ath' eko kÃko macchimaæ- saluddho tena saddhiæ mettiæ katvà tatth' eva vasi. So eka- divasaæ bahuæ\<*<3>*>/ macchamaæsaæ disvà "idaæ\<*<4>*>/ khÃdissÃmÅti" tintiïÃyanto\<*<5>*>/ nÅÊapacchiyaæ\<*<6>*>/ yeva nipajjitvà pÃrÃpatena "ehi samma gocarÃya gamissÃmÃ" 'ti vuccamÃno pi "ajÅrakena ni- panno 'mhi, gaccha tvan" ti agantvÃ\<*<8>*>/ tasmiæ gate\<*<9>*>/ "gato me paccÃmittakaïÂako\<*<10>*>/, idÃni yathÃruciæ macchamaæsaæ khÃdis- sÃmÅti" cintetvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ kapoto, kÃhÃmi\<*<12>*>/ dÃni hadayassa tuÂÂhiæ, tathà hi maæ maæsasÃkaæ baletÅti\<*<13>*>/. || Ja_V:130 ||>@ Tattha nippatito\<*<14>*>/ ti niggato, kapoto\<*<15>*>/ ti pÃrÃpato\<*<16>*>/, kÃhÃmi dÃ- nÅti karissÃmi dÃni, tathà hi maæ maæsasÃkaæ baletÅti tathà hi maæ- sa¤ ca avasesaæ sÃka¤ ca mayhaæ balaæ karoti, uÂÂhehi khÃdà 'ti vadamÃnaæ viya ussÃhaæ maæ karotÅti attho. So bhattakÃrake\<*<17>*>/ macchamaæsaæ pacitvà mahÃnasà nik- khamma sarÅrato sedaæ pavÃhente\<*<18>*>/ pacchito nikkhamitvÃ\<*<19>*>/ rasakaroÂiyaæ\<*<20>*>/ nilÅyi\<*<21>*>/. KaroÂi\<*<22>*>/ kilÅti\<*<23>*>/ saddaæ akÃsi. BhattakÃrako vegena gantvÃ\<*<24>*>/ kÃkaæ gahetvà sabbapattÃni lu¤citvà allasiÇgivera¤ ca siddhatthake ca piæsitvà pÆtitak- kena madditvà sakalasarÅraæ makkhetvà ekaæ kaÂhalaæ\<*<25>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pÃrÃva-, Bd pÃrÃvaÂÂa-. 2 Bi niÊa-, Bd naÊa-, Cs nÅla-. 3 Bid bahu. 4 Bd imaæ, Bi omits idaæ. 5 Cs cintitÃyanto corr. to tintinÃyanto, Bi gilÃyanto viya, Bd nitthunanto. 6 Cks nÅla-, Bi niÊa, Bd nala-. 7 Bid -vatena. 8 Ck Bi ÃgantvÃ, Cs Ãg- corr. to ag-. 9 Ck gato, Cs gato corr. to gate. 10 Cs -kanÂhako corr. to -kaïÂako, Bid -kaï¬ako. 11 Bi nippatiko, Bd nippattiko. 12 Cs Bi ka-. 13 Bid phaletÅti. 14 Cks Bi nippattito, Bd nippattiko. 15 Cks -Âo. 16 Bid -vato. 17 Ck -hÃrake, Cs -bhÃrake, Bid -kÃrako. 18 Cs -to, Bi -hesi, Bd -hante, Bid add kÃko. 19 Bd adds maæsaæ kucchipuraæ khÃditvÃ. 20 Bd rasaækarotiyaæ. 21 Bid niliyitvÃ, Cs nili. 22 Bd omits karoÂi. 23 Bi kiriti, Bd kirikiriti, Cs kÅlitiæ. 24 Cs Bi vegenÃgantvÃ. 25 Bi kamÃlaæ, Bd sakalaæ. >/ #<[page 226]># %<226 V. Pa¤canipÃta. 3. A¬¬havagga. (38.)>% ghaæsitvà vijjhitvà suttakena tassa gÅvÃya\<*<1>*>/ bandhitvà nÅÊa- pacchiyaæ\<*<2>*>/ yeva naæ\<*<3>*>/ khipitvÃ\<*<4>*>/ agamÃsi. PÃrÃpato\<*<5>*>/ Ãgantvà taæ disvà "kà esÃ\<*<6>*>/ balÃkÃ\<*<7>*>/ mama sahÃyassa pacchiyaæ ni- pannÃ, caï¬o hi\<*<8>*>/ so Ãgantvà ghÃteyyÃpi\<*<9>*>/ nan" ti parihÃsaæ karonto dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ sikhinÅ corÅ laæghÅpitÃmahÃ\<*<10>*>/, (= vol.II p.363.) oraæ balÃke Ãgaccha, caï¬o me vÃyaso sakhà ti. || Ja_V:131 ||>@ Sà heÂÂhÃvuttatthà yeva. Taæ sutvà kÃko tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ te jagghitÃye mamaæ disvÃna edisaæ vilÆnaæ sÆdaputtena piÂÂhimaddena makkhitan ti. || Ja_V:132 ||>@ Tattha alan ti paÂisedhatthe\<*<12>*>/ nipÃto, jagghitÃye ti hasitvÃ\<*<13>*>/, idaæ vuttaæ hoti: idÃni maæ edisaæ evaæ dukkhapattaæ disvà tava alaæ\<*<14>*>/ hasi- tena\<*<15>*>/, mà Ådise kÃle parihÃsakeliæ\<*<16>*>/ karohÅti. So keliæ\<*<16>*>/ karonto va\<*<17>*>/ puna catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ ca te veÊuriyo, agamà nu Kajaægalan ti. || Ja_V:133 ||>@ Tattha kaïÂhe ca te veÊuriyo ti ayaæ te veÊuriyamaïi\<*<19>*>/ pi kaïÂhe pilandho\<*<20>*>/, tvaæ ettakaæ\<*<21>*>/ kÃlaæ amhÃkaæ etaæ na dassesÅti\<*<22>*>/ sandhÃy' evam Ãha, Kajaægalan ti idha BÃrÃïasi yeva\<*<23>*>/ KajaægalÃ\<*<24>*>/ ti adhippetÃ\<*<25>*>/, ito nikkhamitvà kacci\<*<26>*>/ anto nagaraæ gato ti pucchÅti. Tato kÃko pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ tattha lÃyitvÃ\<*<28>*>/ kaïÂhe bandhanti va¬¬hanan\<*<29>*>/ ti. || Ja_V:134 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -yaæ. 2 Cks nÅla-, Bi niÊa-, Bd naÊa-. 3 Bi taæ. 4 Bi pakkhipitvÃ, Bd nikkhipitvÃ. 5 Bid -vato. 6 Cks yesÃ. 7 Bi valÃkÃ. 8 Bd si. 9 Bi -yya, Bd ghÃÂeyyÃsi. 10 Cks laghi-, Bi laæghacapi-, Bd laæghi-. 11 Ck alambhi, Cs alaæbhi corr. to -hi. 12 Ck -dhane. 13 Bd hasituæ. 14 Bd omits alaæ. 15 Bi hasituæ tvaæ. 16 Bd -keÊi, Cs -keliæ corr. to -keÊiæ. 17 Bd ca. 18 Ck -Âho, Cs -Âho corr. to -Âhe. 19 Cks -maïim. 20 Bi piÊanto. 21 Bid ettha-. 22 Ck dessesÅti, Bi dessetÅti. 23 Cks -ïasiyeca. 24 Bd -lo. 25 Bd -to. 26 Cks kaccisi, Bi kicciasi, Bd gacchasi. 27 Bid micchÃni. 28 Bi liyitvÃ, Bd palÃyitvÃ. 29 Cs va¬¬haman, Bi omits va¬¬hanan, Bd vaÂÂantÅ. >/ #<[page 227]># %< 5. KapotajÃtaka. (375.) 227>% Tattha pi¤jÃnÅti\<*<1>*>/ pi¤jÃni\<*<2>*>/, tattha lÃyitvÃ\<*<3>*>/ ti tasmiæ BÃrÃïasinagare lu¤citvÃ, va¬¬hanan\<*<4>*>/ ti kaÂhalakam\<*<5>*>/. Taæ sutvà pÃrÃpato\<*<6>*>/ osÃnagÃtham Ãha: @*>/ samma, sÅlaæ\<*<8>*>/ hi tava tÃdisaæ\<*<9>*>/, (vol.II p.364.) na hi mÃnusakà bhogà subhu¤jà honti pakkhinà ti. || Ja_V:135 ||>@ Tattha puna pÃpajjasÅti\<*<10>*>/ puna pi\<*<11>*>/ evarÆpaæ Ãpajjissasi, evarÆpaæ hi te sÅlan ti. Iti taæ\<*<12>*>/ so ovaditvà tattha avasitvà pakkhe pasÃretvà a¤¤attha agamÃsi. KÃko\<*<13>*>/ tatth' eva jÅvitakkhayaæ pÃpuïi. Satthà imaæ desanaæ\<*<14>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne lolabhikkhu anÃgÃmiphale patiÂÂhahi) "Tadà kÃko lolabhikkhu ahosi, kapoto\<*<15>*>/ aham evÃ" 'ti. Kapota- jÃtakaæ\<*<16>*>/. A¬¬havaggo tatiyo\<*<17>*>/. Pa¤canipÃtavaïïanÃ\<*<18>*>/ niÂÂhitÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi picchÃni, Bd micchÃni. 2 Bi omits pi-, Bd micchÃni. 3 Bd palÃ-. 4 Cks va¬¬han, Bi vaÂÂaïan, Bd vattanan. 5 Bi kapÃlikaæ, Bd kathalikaæ. 6 Bid -vato. 7 Bi -si, Bd mÃpajjasi. 8 Bd sÅla¤. 9 Ck sÃdi-. 10 Cks -sinti, Bd mÃp-. 11 Bi omits pi. 12 Bid naæ. 13 Bid add pi. 14 Bid dhammade-. 15 Cks -Âo, Bid add pana. 16 Ck -Âa-, Bid add pa¤camaæ. 17 a¬¬havaggo tatiyo wanting in Bd Ck Cs; after a. t. Bi adds tassuddÃnaæ, dÅghakosalaæ gapotakaæ musikaæ cÆÊadhanuggahaæ kapotunti, iti jÃtakathakathÃya pa¤cavÅsatijÃtakapatipaï¬ite attavaïïanà niÂhitÃ, pa¤canipÃtta. 18 Ck paï¬ani-; p. nitthità wanting in Bd. >/ #<[page 228]># %< 228>% VI. CHANIPùTA. 1. AVùRIYAVAGGA. $<1. AvÃriyajÃtaka.>$ MÃssu kujjhi bhÆmipatÅti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ titthanÃvikaæ Ãrabbha kathesi. So kira bÃlo ahosi a¤¤ÃïÅ\<*<1>*>/, n' eva BuddhÃdÅnaæ ratanÃnaæ na a¤¤esaæ puggalÃnaæ guïaæ jÃnÃti\<*<2>*>/ caï¬o pharuso sÃhasiko. Ath' eko jÃnapado\<*<3>*>/ bhikkhu "BuddhupaÂÂhÃnaæ karissÃmÅti" Ãgacchanto sÃyaæ AciravatÅtitthaæ patvà taæ evam Ãha: "upÃsaka, paratÅraæ gamissÃmi, nÃvaæ\<*<4>*>/ de- hÅti". "Bhante, idÃni akÃlo, ekasmiæ ÂhÃne vasassÆ" 'ti. "UpÃsaka, idha kuhiæ vasissÃmi, gaïhitvà maæ gacchÃ" 'ti. So kujjhitvà "ehi re samaïÃ" 'ti theraæ nÃvaæ Ãropetvà ujukaæ agantvÃ\<*<5>*>/ heÂÂhà nÃ- vaæ netvÃ\<*<6>*>/ ullolaæ\<*<7>*>/ katvà tassa\<*<8>*>/ cÅvaraæ temetvÃ\<*<9>*>/ andhakÃrave- lÃya uyyojesi. So\<*<10>*>/ vihÃraæ gantvà taæ divasaæ BuddhupaÂÂhÃnassa okÃsaæ alabhitvà punadivase SatthÃraæ upasaækamitvà vanditvà eka- mantaæ nisÅditvà SatthÃrà katapaÂisanthÃro "kadà Ãgato sÅti" vutte "hiyyo\<*<11>*>/" ti "atha kasmà ajja BuddhupaÂÂhÃnaæ Ãgato sÅti" vutte tam atthaæ Ãrocesi. Taæ sutvà SatthÃ\<*<12>*>/ "na kho bhikkhu idÃn' eva pubbe p' esa pharuso va\<*<13>*>/, idÃni pana tena tvaæ kilamito, pubbe\<*<14>*>/ paï¬ite kilamesÅti" vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto Takkasi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ïo. 2 Bd -si. 3 Bd ja-. 4 Cks nÃvÃ, Bi nÃvaæ me. 5 Cks Ãg-. 6 Bd adds nadÅyaæ. 7 Bd ullokaæ. 8 Cks add pattaæ. 9 Bd adds kilÃmetvÃ. 10 Bd atha so. 11 Bd adds bhante. 12 Cks omit t. s. s. 13 Bd pharuso caï¬o sÃhasiko. 14 Bd adds vapasa. >/ #<[page 229]># %< 1. AvÃriyajÃtaka. (376.) 229>% lÃyaæ sabbasippÃni uggaïhitvà isipabbajjaæ pabbajitvà dÅgham addhÃnaæ Himavante phalÃphalena yÃpetvà loïambilasevanat- thÃya BÃrÃïasiæ patvà rÃjuyyÃne vasitvà punadivase nagaraæ bhikkhÃya pÃvisi. Atha naæ rÃjaægaïaæ pattaæ rÃjà disvà tassa iriyÃpathe pasÅditvà antepuraæ Ãnetvà bhojetvà paÂi¤¤aæ gahetvà rÃjuyyÃne vÃsesi\<*<1>*>/, devasikaæ upaÂÂhÃnaæ agamÃsi. Tam enaæ Bodhisatto "ra¤¤Ã nÃma mahÃrÃja cattÃri agati- gamanÃni vajjetvà appamattena\<*<2>*>/ khantimettÃnuddayasampan- nena hutvà dhammena rajjaæ kÃretabban" ti vatvà devasikaæ ovadanto @*>/ rÃjà raÂÂhassa pÆjito. || Ja_VI:1 ||>@ @@ dve gÃthà vadeti\<*<4>*>/. Tattha raÂÂhassa pÆjito ti evarÆpo rÃjà raÂÂhassa pÆjanÅyo hotÅti attho, sabbatthamanusÃsÃmÅti etesu gÃmÃdisu yattha katthaci vasanto\<*<5>*>/ p' ahaæ\<*<6>*>/ mahÃrÃja imÃya eva anusatthiyÃ\<*<7>*>/ taæ anusÃsÃmi, etesu và gÃmÃdisu yattha katthaci ekasmim pi ekasatte pi, mÃssu kujjhi rathesabhà 'ti evam evÃhaæ taæ anusÃsÃmi: ra¤¤Ã nÃma kujjhituæ na vaÂÂati, kiækÃraïÃ: rÃjÃno nÃma vÃcÃvudhÃ, tesaæ kuddhÃnaæ\<*<8>*>/ vacanamatten' eva bahÆ jÅvitakkhayaæ pÃpuïantÅti. Evaæ Bodhisatto ra¤¤o ÃgatÃgatadivase imÃ\<*<9>*>/ gÃthà va- deti\<*<10>*>/. RÃjà pasannacitto MahÃsattassa satasahassuÂÂhÃna- kaæ\<*<11>*>/ gÃmaæ\<*<12>*>/ adÃsi. Bodhisatto paÂikkhipi. Iti so tatth' eva dvÃdasa saævacchare\<*<14>*>/ vasitvÃ\<*<15>*>/ "aticiraæ nivuttho 'smi, janapadacÃrikaæ tÃva\<*<15>*>/ caritvà ÃgamissÃmÅti" ra¤¤o akathetvà va uyyÃnapÃlaæ Ãmantetvà "tÃta ukkaïÂhitarÆpo 'smi, jana- padaæ caritvà ÃgamissÃmi, tvaæ\<*<16>*>/ ra¤¤o kÃtheyyÃsÅti" vatvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vasÃpesi. 2 Bd -neva. 3 Cks -kuddhanto, Bd -kujhanto. 4 Bd abhÃsi. 5 Ck dvÃdasanto, Cs dvÃdasanto corr. to vasanto. 6 Bd pÃhaæ. 7 Bd anusÃsaniyÃ. 8 Bd kujhana. 9 Bd adds dve. 10 Bd abhÃsi. 11 Bd -naæ. 12 Bd gÃmavaraæ. 13 Bd -raæ. 14 Bd passitvÃ. 15 Ck tÃva¤. 16 Bd adds gantvÃ. >/ #<[page 230]># %<230 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% pakkanto GaægÃya nÃvÃtitthaæ\<*<1>*>/ pÃpuïi. Tattha AvÃriyapitÃ\<*<2>*>/ nÃma nÃviko ahosi bÃlo, n' eva guïavantÃnaæ guïaæ na at- tano\<*<3>*>/ ÃyÃpÃyaæ\<*<4>*>/ jÃnÃti, Gaægaæ taritukÃmaæ janaæ paÂha- maæ tÃretvà pacchà vetanaæ yÃcati, vetanaæ adentehi\<*<5>*>/ sad- dhiæ kalahaæ karonto akkosappahÃre yeva bahÆ labhati\<*<6>*>/ ap- palÃbhaæ, evarÆpo andhabÃlo. Taæ sandhÃya Satthà abhisambuddho hutvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ nÃma ahÆ GaægÃya nÃviko, pubbe janaæ\<*<8>*>/ tÃretvÃna pacchà yÃcati vetanaæ, ten' assa bhaï¬anaæ hoti, na ca bhogehi va¬¬hatÅti. || Ja_VI:3 ||>@ Tattha AvÃriyapitÃ\<*<9>*>/ ti AvÃriyÃ\<*<9>*>/ nÃma tassa dhÅtÃ, tassà vasena AvÃriya- pitÃ\<*<10>*>/ nÃma jÃto, tenassa bhaï¬anan ti ten' assa kÃraïena tena pacchà yÃ- ciyamÃnena janena saddhiæ tassa bhaï¬anaæ hoti. Bodhisatto taæ nÃvikaæ upasaækamitvà "Ãvuso paratÅraæ maæ nehÅti" Ãha\<*<11>*>/, "Samaïa kiæ\<*<12>*>/ me vetanaæ dassasÅti". "ùvuso ahaæ bhogava¬¬hiæ atthava¬¬hiæ dhammava¬¬hiæ nÃma kathessÃmÅti\<*<13>*>/". NÃviko "dhuvaæ esa mayhaæ ki¤ci dassatÅti" taæ paratÅraæ netvà "dehi me nÃvÃvetanan" ti\<*<14>*>/. So tassa "sÃdh' Ãvuso\<*<15>*>/" ti paÂhamaæ bhogava¬¬hiæ kathento @*>/ tÃta nÃvika, a¤¤o hi tiïïassa mano, a¤¤o hoti taresino\<*<17>*>/ ti || Ja_VI:4 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha apÃran ti tÃta nÃvika paratÅraæ atiïïaæ eva janaæ orimatÅre Âhitaæ ¤eva vetanaæ yÃcassu, tato laddhaæ gahetvà gutte ÂhÃne Âhapetvà pacchà manusse paratÅraæ neyyÃsi, evaæ te bhogavaddhi bhavissatÅti, a¤¤o hi tiï- ïassa mano ti\<*<18>*>/ paratÅraæ gatassa hi a¤¤o mano hoti\<*<19>*>/, adatvà va\<*<20>*>/ gantu- kÃmo hoti, yo pan' esa taresÅ\<*<21>*>/ nÃma\<*<22>*>/ taraæ\<*<23>*>/ esati paratÅraæ gantukÃmo hoti so atirekam pi datvà gantukÃmo hotÅti, iti taresino\<*<17>*>/ a¤¤o mano\<*<24>*>/ hoti, tasmà tvaæ atiïïam eva yÃceyyÃsi, ayaæ\<*<25>*>/ tÃva te bhogÃnaæ va¬¬hi nÃma. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd nÃvikatiÂhaæ. 2 Cks avÃripitÃ. 3 Bd adds va. 4 Bd upÃyaæ. 5 Bd adant-. 6 Bd bahutarà hoti. 7 Ck -ÃvÃ-. 8 Cks -janan. 9 Cs ÃvÃ-. 10 Cks ÃvÃ-. 11 Bd adds taæ sutvà so Ãha. 12 Ck kim. 13 Bd adds taæ sutvÃ. 14 Bd adds Ãha. 15 Bd sÃdhu Ã-. 16 Cks -ran. 17 Bd pÃresino. 18 Bd adds tÃta. 19 Bd bhavati. 20 Bd omits va. 21 Bd pÃresi, Cks taresi. 22 Bd noma. 23 Bd paratÅraæ. 24 Cks omit mano. 25 Cks ayan. >/ #<[page 231]># %< 1. AvÃriyajÃtaka. (376.) 231>% NÃviko cintesi: "ayaæ\<*<1>*>/ tÃva me ovÃdo bhavissati, idÃni pan' esa a¤¤aæ ki¤ci mayhaæ dassatÅti\<*<2>*>/". Atha naæ Bodhi- satto: "ayaæ\<*<1>*>/ tÃva te Ãvuso bhogava¬¬hi, idÃni attha- dhammava¬¬hiæ\<*<3>*>/ suïÃ\<*<4>*>/" 'ti vatvà ovadanto @@ gÃtham Ãha. Iti 'ssa\<*<5>*>/ imÃya gÃthÃya atthadhammava¬¬hiæ kathetvà "ayaæ te atthava¬¬hi\<*<6>*>/ ca dhammava¬¬hi\<*<6>*>/ cÃ" 'ti Ãha. So pana\<*<7>*>/ dandhapuriso\<*<8>*>/ taæ ovÃdaæ na kismi¤ci ma¤¤a- mÃno "idaæ samaïa tayà mayhaæ dinnaæ nÃvÃvetanan" ti Ãha. "ùmÃvuso" ti. "Mayhaæ iminà kammaæ n' atthi, a¤¤aæ me dehÅti". "ùvuso idaæ Âhapetvà mayhaæ a¤¤aæ n' atthÅti". "Atha kasmà mama nÃvaæ ÃrÆÊho sÅti\<*<2>*>/ tÃpasaæ GaægÃtÅre pÃtetvà ure\<*<9>*>/ nisÅditvà mukham ev' assa pothesi. Satthà "iti kho bhikkhave yaæ so tÃpaso ovÃdaæ datvà ra¤¤o santikà gÃmavaraæ labhi tam eva ovÃdaæ andhabÃlassa nÃvikassa kathetvà mukhapothanaæ pÃpuïi, tasmà ovÃdaæ dentena\<*<10>*>/ yuttajanass' eva dÃtabbo na ayuttajanassÃ\<*<11>*>/ 'ti vatvà abhisambuddho hutvà ta- danantaraæ gÃtham Ãha: @*>/ anusÃsaniyà rÃjà gÃmavaraæ adà tÃy' eva\<*<13>*>/ anusÃsaniyÃ\<*<14>*>/ nÃviko pahari mukhe\<*<15>*>/ ti. || Ja_VI:6 ||>@ Tassa taæ paharantass' eva bhariyà bhattaæ gahetvà ÃgatÃ, taæ\<*<16>*>/ tÃpasaæ disvà "sÃmi, ayaæ tÃpaso\<*<17>*>/ rÃjakulÆ- pako, mà paharÅti" Ãha. So\<*<18>*>/ kujjhitvà "tvaæ me imaæ kÆ- ÂatÃpasaæ paharituæ na desÅti" uÂÂhÃya taæ paharitvà pÃtesi. BhattapÃtÅ\<*<19>*>/ patitvà bhijji\<*<20>*>/, tassà ca\<*<21>*>/ garugabbhÃya gabbho bhÆmiyaæ pati. Atha naæ manussà samparivÃretvà "puri- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks ayan. 2 Bd dassetÅti. 3 all three MSS. -i. 4 Bd -ïÃhi. 5 Ck itissÃ, Cs itissà corr. to -ssa. 6 Cks -i¤. 7 Bd omits pana. 8 Bd pÃpapu-. 9 Cks udare. 10 Bd dan-. 11 Cks yu- 12 Cks yà eva. 13 Ck tà eva. 14 Ck -sÃsakiyÃ, Cs -sÃsakiyà corr. to -niyÃ. 15 Bd mukhan. 16 Ck naæ, Cs taæ? 17 Bd adds nÃma. 18 Bd adds punadeva. 19 Cks -ti, Bd atthabhattapÃÂi. 20 Ck bhi¤ji. Cs bhi¤ji corr. to bhijji. 21 Bd adds pana. >/ #<[page 232]># %<232 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% saghÃtakacoro" ti gahetvà bandhitvà ra¤¤o dassesuæ. RÃjà vinicchinitvà tassa rÃjÃïaæ\<*<1>*>/ kÃresi. Satthà abhisambuddho hutvà imam atthaæ pakÃsento osÃna- gÃtham Ãha: @*>/ patito chamÃ, migo va jÃtarÆpena na ten' atthaæ abandhi sÆ\<*<3>*>/ 'ti. || Ja_VI:7 ||>@ Tattha bhattaæ bhinnan ti bhattapÃtÅ\<*<4>*>/ bhinnÃ, hatà ti pahaÂÃ, chamà ti bhÆmiyaæ, migo va jÃtarÆpenà 'ti yathà migo suvaïïaæ vÃ\<*<5>*>/ muttÃmaïiÃdÅni và madditvà gacchanto pi attharitvà nipajjanto pi tena jÃtarÆ- pena attano atthava¬¬hiæ bandhituæ nibbattetuæ na sakkoti evaæ so andha- bÃlo paï¬itehi dinnovÃdaæ\<*<6>*>/ sutvÃpi attano atthaæ bandhituæ\<*<7>*>/ nibbattetuæ na\<*<8>*>/ sakkhÅti vuttaæ hoti, abandhi sÆ\<*<9>*>/ 'ti ettha hi bandhi\<*<10>*>/ so iti evam attho veditabbo\<*<11>*>/, so iti\<*<12>*>/ imesaæ padÃnaæ\<*<13>*>/ hi\<*<14>*>/ sÆ 'ti sandhi hoti. Satthà imaæ desanaæ\<*<15>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sam- odhÃnesi: (SaccapariyosÃne so bhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi "Tadà nÃviko idÃni nÃviko, rÃjà ùnando\<*<16>*>/, tÃpaso\<*<17>*>/ aham evÃ" 'ti. AvÃriyajÃtakaæ\<*<18>*>/. $<2. SetaketujÃtaka.>$ Mà tÃta kujjhi na hi sÃdhu kodho ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto kuhakabhikkhuæ\<*<19>*>/ Ãrabbha kathesi. Pac- cuppannavatthuæ UddÃlajÃtake Ãvibhavissati. AtÅte pana BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃ- rente Bodhisatto BÃrÃïasiyaæ disÃpÃmokkhÃcariyo hutvà pa¤casata mÃïave mante vÃceti. Nesaæ\<*<20>*>/ jeÂÂhako Se- taketu nÃma udiccabrÃhmaïakule nibbatto mÃïavo. Tassa jÃtiæ nissÃya mahanto mÃno ahosi. So ekadivasaæ a¤¤ehi mÃïavehi saddhiæ nagarà nikkhamanto nagaraæ\<*<21>*>/ pavisanto ekaæ caï- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -naæ, Cs -naæ corr. to -ïaæ, Bd rÃjadaï¬aæ. 2 Ck vÃ, Bd ca. 3 Cks sun, Bd -dhiæ sÆ. 4 Cks -ti, Bd -pÃÂi. 5 Bd adds hira¤¤aæ vÃ. 6 Bd dinnaæ o-. 7 Bd va¬hituæ. 8 Bd nÃ. 9 Cs -su, Bd -dhiæ su. 10 Bd abandhi. 11 Bd daÂhabbo. 12 Bd ti. 13 Cks pÃ-. 14 Cs bhi, Bd omits hi. 15 Bd dhammade-. 16 Bd adds ahosi. 17 Bd adds pana. 18 Cs avÃ- corr. to ÃvÃ-, Bd adds paÂhamaæ. 19 Bd -kaæ-. 20 Bd te-. 21 Bd omits nagaraæ. >/ #<[page 233]># %< 2. SetaketujÃtaka. (377.) 233>% ¬Ãlaæ disvà "ko si tvan" ti pucchitvà "caï¬Ãlo 'ham asmÅti" vutte tassa\<*<1>*>/ sarÅraæ paharitvà ÃgatavÃtassa\<*<2>*>/ attano sarÅre phusanabhayena "nassa caï¬Ãla\<*<3>*>/ kÃlakaïïi\<*<4>*>/, adhovÃtaæ yÃhÅti" vatvà vegena tassa uparivÃtaæ agamÃsi. Caï¬Ãlo sÅghataraæ gantvà tassa uparivÃte aÂÂhÃsi. Atha naæ so "nassa\<*<5>*>/ kÃla- kaïïÅti" suÂÂhutaraæ akkosi paribhÃsi. Caï¬Ãlo "tvaæ ko sÅti" pucchi. "BrÃhmaïamÃïavo 'ham asmÅti". "BrÃhmaïo hotu\<*<6>*>/, mayà pana puÂÂhapa¤haæ\<*<7>*>/ kathetuæ sakkhissasÅti\<*<8>*>/". "ùma sakkhissÃmÅti". "Sace na sakkosi pÃdantare\<*<9>*>/ taæ ga- memÅti\<*<10>*>/". So attÃnaæ takketvà "ÃgamehÅti\<*<11>*>/" Ãha. Caï¬Ãla- putto tassa kathaæ\<*<12>*>/ parisaæ\<*<13>*>/ gÃhÃpetvà "mÃïava disà nÃma katarÃ" ti pa¤haæ pucchi. "Disà nÃma puratthimÃdayo\<*<14>*>/ ca- tasso disÃ" ti. Caï¬Ãlo "ahaæ taæ etaæ disaæ\<*<15>*>/ na puc- chÃmi, tvaæ ettakam pi ajÃnanto mama sarÅre pahaÂavÃtaæ\<*<16>*>/ jigucchasÅti\<*<17>*>/" taæ khandhaÂÂhike{\<*<18>*>/} gahetvà onametvà attano pÃdantarena gamesi\<*<19>*>/. MÃïavà taæ pavattiæ ÃcariyassÃcik- khiæsu\<*<20>*>/. ùcariyo "saccaæ kira tÃta Setaketu caï¬Ãlen' asi\<*<21>*>/ pÃdantarena gamito\<*<22>*>/" ti. "ùma Ãcariya, so maæ caï¬Ãla- dÃsiputto `disÃmattam pi na jÃnÃtÅti' attano pÃdantarena ga- mesi\<*<23>*>/, idÃni disvà kattabbam assa jÃnissamÅti\<*<24>*>/" kuddho caï¬Ãlaputtaæ akkosi\<*<25>*>/. AthÃcariyo\<*<26>*>/ "tÃta Setaketu, mà tassa kujjhi, paï¬ito caï¬Ãlaputto\<*<27>*>/, na so taæ etaæ disaæ pucchi a¤¤aæ pucchi, tayà pana diÂÂhasutavi¤¤Ãtato\<*<28>*>/ adiÂÂha- asutÃvi¤¤Ãtaæ\<*<29>*>/ eva bahutaran" ti ovadanto dve gÃthà abhÃsi: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tasmim. 2 Bd -tÃvÃ-. 3 Cks tassa caï¬Ãla, Bd tvam caï¬Ãlo. 4 Bd -kaï¬Å. 5 Ck tassa, Cs nassa? Bd adds vasala. 6 Cks hoti. 7 Bd puthaæ-. 8 Bd -tÅti. 9 Bd -rena. 10 Ck gamesÅti, Bd bhamemÅti. 11 Bd ÃbhamÃïamehiti. 12 Bd kuÂa. 13 Bd pati¤¤aæ. 14 Bd purimÃ-. 15 Ck disan. 16 Bd pahata-. 17 Cks -tÅti. 18 Ck ka-, Bd khandhapiÂhike. 19 Ck gamehi, Bd bhameti. 20 Bd -yassa Ã-. 21 Bd -nÃpi. 22 Bd bhamito. 23 Bd bhameti. 24 Bd karissÃmÅti. 25 Bd adds paribhÃsi. 26 Bd atha nam Ãc-. 27 Bd caï¬Ãlaputto paï¬ito byatto. 28 Ck -tano, Cs -tano corr. to -tato, Bd -tako. 29 Bd adiÂhÃsutavi-. >/ #<[page 234]># %<234 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% @< mÃtÃpità disà tÃ\<*<1>*>/ Setaketu, Ãcariyam Ãhu disataæ pasatthÃ. || Ja_VI:8 ||>@ @*>/ (= vol.I. p.401.) avhÃyikà tam pi disaæ vadanti, esÃ\<*<3>*>/ disà paramà Setaketu yaæ patvà dukkhÅ sukhino bhavantÅti. || Ja_VI:9 ||>@ Tattha na hi sÃdhu kodho ti kodho nÃma\<*<4>*>/ uppajjamÃno subhÃsita- dubbhÃsitaæ atthÃnatthaæ hitÃhitaæ jÃnituæ na detÅti\<*<5>*>/ na sÃdhu na laÂÂhako, bahumpi te adiÂÂhan ti tayà cakkhunà adiÂÂhaæ sotena ca asutam eva ba- hutaraæ, disà tÃ\<*<6>*>/ ti disà mÃtÃpitaro puttÃnaæ purimataraæ uppannattà pu- ratthimadisà nÃma jÃtà ti vadati\<*<7>*>/, disataæ pasatthà ti Ãcariyà pana dak- khiïeyyattà disataæ pasatthà dakkhiïà disà ti BuddhÃdayo ariyà Ãhu kathenti dÅpentÅti vadati\<*<8>*>/, agÃrino ti gahaÂÂhÃ, annadapÃnavatthadÃ\<*<9>*>/ ti annadà pÃnavatthadÃ\<*<10>*>/ ca, avhÃyikÃ\<*<11>*>/ ti ettha deyyadhammaæ patigaïhathÃ\<*<12>*>/ 'ti pakkosanakÃ, tam pi disaæ vadantÅti tam pi BuddhÃdayo ariyà ekaæ\<*<13>*>/ disaæ vadanti, iminà catupaccayadÃyakà gahaÂÂhà paccaye\<*<14>*>/ apadisitvÃ\<*<15>*>/ dham- mikasamaïà brÃhmaïehi upagantabbattà ekÃ\<*<16>*>/ disà nÃmà 'ti dÅpeti, aparo nayo: ye ete agÃrino annapÃnavatthadà nesaæ chakÃmamaggasampattidÃyakattena\<*<17>*>/ upari\<*<18>*>/ avhÃyanato ye avhÃyikà {dhammikasamaïabrÃhmaïÃ} tam pi disaæ\<*<19>*>/ va- danti taæ BuddhÃdayo ariyà uparimadisaæ\<*<20>*>/ nÃma vadantÅti dÅpeti, vuttam pi c' etaæ: MÃtÃpità disà pubbà Ãcariyà dakkhiïà disà puttadÃrà disà pacchà mittÃmaccà ca\<*<21>*>/ uttarà (= vol.I. v.401 and Grimblot, S. S. P. p.309). DÃsakammakarà heÂÂhà uddhaæ samaïabrÃhmaïÃ, età disà namasseyya alamatto\<*<22>*>/ kule gihÅti. EsÃ\<*<23>*>/ disà ti idaæ pana nibbÃnaæ sandhÃya vuttaæ, jÃtiÃdinà hi nÃnappa- kÃrena dukkhena dukkhità sattà taæ patvà niddukkhà sukhino bhavanti, esà eva ca sattehi agatapubbÃ\<*<24>*>/ disà nÃma, ten' eva taæ paramà ti Ãha\<*<25>*>/, vuttam pi c' etaæ: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Cks; Bd mÃtÃdisÃjÃtÃ. 2 Bd annapÃna-, Cs annapÃna- corr. to annadapÃna-. 3 Bd etÃ. 4 Cks kodhanÃma. 5 Bd sakkotÅti. 6 Bd jÃtÃ. 7 Bd acariyamÃhu. 8 Cks vadanti. 9 Ck annadà pÃnadà vatthadÃ, Cs annapÃnadÃvatthatadÃ, Bd annapÃna- vatthadÃ. 10 Ck omits pÃna, Cs annadà vatthadà corr. to a. pÃnada v. 11 Ck amhÃ-, Cs amhÃ- corr. to avhÃ-. 12 Bd paÂi-. 13 Bd etaæ. 14 Bd -yena. 15 Ck -diyitvÃ, Cs -disitthÃ, Bd avhÃyitvÃ. 16 Bd etÃ. 17 Cks chakÃmagga-, Bd -ttiæ-. 18 Bd uparupari. 19 Bd adds nÃmà ti. 20 Bd -maæ-, Ck -san. 21 Bd va. 22 Bd appamatto. 23 all three MSS. etÃ. 24 Cs Ãg- corr. to ag-, Bd Ãg-. 25 Bd teneva cetaæ nibbÃnaæ paramÃti Ãha. >/ #<[page 235]># %< 2. SetaketujÃtaka (377.) 235>% Samatittiyaæ\<*<1>*>/ anavasesaæ\<*<2>*>/ (= vol.I p.400) telapattaæ yathà parihareyya evaæ sacittam anurakkhe\<*<3>*>/ patthayÃno disaæ agatapubban\<*<4>*>/ ti. Evaæ MahÃsatto mÃïavassa\<*<5>*>/ disà kathesi. So pana "caï- ¬Ãlen' amhi\<*<6>*>/ pÃdantarena gamito" ti tasmiæ ÂhÃne avasitvà Takkasilaæ gantvà disÃpÃmokkhÃcariyassa\<*<7>*>/ santike sabbasip- pÃni uggaïhitvà Ãcariyena anu¤¤Ãto Takkasilato nikkhamitvà sabbasamayasippaæ sikkhanto vicari. So ekaæ paccantagÃ- maæ patvà taæ nissÃya vasante\<*<8>*>/ pa¤casate tÃpase disvà tesaæ santike pabbajitvà yaæ\<*<9>*>/ te jÃnanti sippamantacaraïaæ\<*<10>*>/ taæ uggaïhitvÃ\<*<11>*>/ tehi parivuto\<*<12>*>/ BÃrÃïasiæ patvÃ\<*<13>*>/ punadivase bhikkhaæ\<*<14>*>/ caranto rÃjaæganaæ agamÃsi. RÃjà tÃpasÃnaæ iriyapathe pasÅditvà antonivesane bhojetvà te attano uyyÃne vÃsesi\<*<15>*>/. So ekadivasaæ tÃpase parivisitvà "ajja sÃyaïhe uyyÃnaæ gantvà ayye vandissÃmÅti" Ãha. Setaketu uyyÃnaæ gantvÃ\<*<16>*>/ tÃpase sannipÃtetvÃ\<*<17>*>/ "mÃrisÃ\<*<18>*>/ ajja rÃjà Ãgamissa- tÅti" Ãha "rÃjÃno ca\<*<19>*>/ nÃma sakiæ ÃrÃdhetvà yÃvatÃyukaæ sukhaæ jÅvituæ sakkÃ, ajja ekacce vaggulivataæ caratha ekacce kaïÂhakaseyyaæ\<*<20>*>/ kappetha ekacce pa¤cÃtapaæ tap- petha\<*<21>*>/ ekacce ukkuÂikappadhÃnam anuyu¤jatha ekacce udako- gÃhanakammaæ\<*<22>*>/ karotha ekacce mante sajjhÃyathÃ" 'ti vi- cÃretvà sayaæ païïasÃladvÃre apassayapÅÂhake\<*<23>*>/ nisÅditvà pa¤cavaïïaraÇgasamujjalavÃsanaæ\<*<24>*>/ ekaæ potthakaæ\<*<25>*>/ vicitra- vaïïe ÃdhÃrake\<*<26>*>/ Âhapetvà susikkhitehi catÆhi pa¤cahi mÃïa- vehi pucchite pucchite\<*<27>*>/ atthe kathesi. Tasmiæ khaïe rÃjà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -tthiyaæ, Bd -tthikaæ. 2 Bd -sevakaæ. 3 Bd -kkheyya. 4 Bd Ãg-, Cs Ãg- corr. to ag-. 5 Bd brahmaïassa. 6 Ck -nampi, Bd -lena. 7 Cks -kkhassa. 8 Bd -to. 9 Bd ye. 10 Bd sippaæ và manta caraïaæ vÃ. 11 Bd adds gaïasatthà hutvÃ. 12 Bd -vÃrito. 13 Bd gantvÃ. 14 Bd bhikkhÃya. 15 Bd vÃsÃpesi. 16 Bd Ãg-. 17 Bd -pÃtÃpetvÃ. 18 Bd samma mÃrisa. 19 Bd omits ca. 20 Ck kaïÂhasaseyyaæ, Bd kaï¬aka-. 21 Bd kappetha. 22 Bd -korohana- 23 Bd -pithake. 24 Bd -vÃkaciraæ. 25 Bd poÂhakaæ. 26 Bd -raïe. 27 Ck pucchite pucchita, Cs pucchita pucchita. >/ #<[page 236]># %<236 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% Ãgantvà te micchÃtapaæ karonte disvà tuÂÂho Setaketuæ upa- saækamitvà vanditvà ekamantaæ nisinno purohitena saddhiæ sallapanto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ye 'me\<*<2>*>/ japanti\<*<3>*>/ kacci nu te mÃnusake payoge idaæ vidÆ parimuttà apÃyà ti. || Ja_VI:10 ||>@ Tattha kharÃjinà ti kharehi ajinehi samannÃgatÃ, paækadantà ti danta- kaÂÂhassa akhÃdanena malaggahitadantÃ, dummukkharÆpÃ\<*<4>*>/ ti ana¤jitÃmaï- ¬italÆkhanivÃsanapÃrupanÃ\<*<5>*>/ mÃlÃgandhavilepanavajjitÃ\<*<6>*>/ kiliÂÂharÆpà ti vuttaæ hoti, ye me japantÅti\<*<7>*>/ ye ime\<*<8>*>/ mante sajjhÃyanti, mÃnusake payoge ti manusehi kattabbapayoge\<*<9>*>/ ÂhitÃ, idaæ vidÆ parimuttà apÃyà ti imasmiæ payoge Âhatvà imaæ lokaæ viditvà pÃkaÂaæ katvà kacci\<*<10>*>/ nu ete isayo catÆhi apÃyehi muttà ti pucchati. Taæ sutvà purohito catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ rÃja bahussuto ce na careyya dhammaæ sahassavedo\<*<12>*>/ pi na taæ paÂicca dukkhà pamu¤ce caraïaæ apatvà ti. || Ja_VI:11 ||>@ Tattha karitvÃnÃ\<*<11>*>/ 'ti katvÃ, caraïan ti saha sÅlena aÂÂhasamÃpattiyo, idaæ vuttaæ hoti: mahÃrÃja, ahaæ bahussuto 'mhÅti sahassavedo\<*<12>*>/ pi ce tivi- dhaæ sucaritaæ dhammaæ na careyya pÃpÃn' eva\<*<13>*>/ kareyya so tÃni pÃpÃni kammÃni katvà taæ bÃhusaccaæ paÂicca sÅlasamÃpattisaækhÃtaæ caraïaæ appa- tvÃ\<*<14>*>/ dukkhà na mu¤ce\<*<15>*>/ apÃyadukkhato na muccat' evÃ\<*<16>*>/ 'ti attho Taæ sutvà rÃjà tÃpasesu\<*<17>*>/ pasÃdaæ hari\<*<18>*>/. Tato Setaketu\<*<19>*>/ cintesi: "imassa ra¤¤o tÃpasesu pasÃdo udapÃdi, taæ pan' esa purohito vÃsiyà paharitvà viya chindi, mayà etena saddhiæ kathetuæ vaÂÂatÅti" so tena sadhiæ kathento pa¤camaæ gÃ- tham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dumukkharÆpÃ, Cks rummakkha-. 2 Bd ime. 3 Bd jappenti. 4 Cks rummakkharÆpÃ. 5 Bd ana¤jitapaï¬itassa Ãmaï¬italukhanivÃsanapÃrumpana. 6 Bd -navivajjitÃ. 7 Bd ye ettantÅti. 8 Cks omit ime. 9 Bd -gehi. 10 Bd ki¤ci. 11 Ck -tvÃ, Cs -tvà corr. to -tva. 12 Bd -bhedo. 13 Bd pÃpÃni kammÃni. 14 Bd apatvÃ. 15 Bd mucce. 16 Ck mu¤cenevÃ, Cs mu¤cenevà corr. to muÇcatevÃ, Bd muccavà corr. to muteccavÃ. 17 Cks -se. 18 Bd akari. 19 Ck -ko, Cs -ko corr. to -ketu. >/ #<[page 237]># %< 2. SetaketujÃtaka. (377.) 237>% @*>/ pi na taæ paÂicca dukkhà pamu¤ce caraïaæ apatvÃ\<*<2>*>/, ma¤¤Ãmi vedà aphalà bhavanti, sasa¤¤amaæ\<*<3>*>/ caraïaæ ¤eva saccan ti. || Ja_VI:12 ||>@ Tass' attho: sace sahassavedo\<*<1>*>/ pi taæ bÃhusaccaæ paÂicca caraïaæ apatvà attÃnaæ na dukkhà pamu¤ce evaæ sante\<*<4>*>/ ahaæ ma¤¤Ãm' tayo vedà aphalà honti sasÅlaæ\<*<5>*>/ aÂÂhasamÃpatticaraïaæ\<*<6>*>/ ekaæ saccaæ\<*<7>*>/ hotÅti\<*<8>*>/. Taæ sutvà purohito chaÂÂhaæ gÃtham Ãha: @*>/ saccaæ, kittiæ hi pappoti adhicca vede santiæ pun' eti\<*<10>*>/ caraïena danto ti. || Ja_VI:13 ||>@ Tass' attho: tayo vedà aphalà sasaæyamaæ\<*<11>*>/ caraïam eva saccaæ seyyaæ uttamaæ pavaraæ na h' eva hoti, kiækÃraïÃ: kittiæ hi pappoti tayo vede adhicca\<*<12>*>/, diÂÂhadhamme kittimattaæ yasamattaæ labhati itoparaæ a¤¤aæ n' atthi, tasmà na te aphalÃ, santiæ pun' eti\<*<10>*>/ caraïena pana danto, sÅle patiÂÂhÃya\<*<13>*>/ samÃ- pattiyo nibbattetvà samÃpattipadaÂÂhÃnaæ vipassanaæ va¬¬hento\<*<14>*>/ accantasan- tim\<*<15>*>/ nibbÃnaæ\<*<16>*>/ nÃma taæ eti pÃpuïÃti. Iti purohito Setaketuno vÃdaæ bhinditvà te sabbe gihÅ kÃretvà phalakÃvudhÃni gÃhÃpetvà mahantatarake\<*<17>*>/ katvÃ\<*<18>*>/ ra¤¤o upaÂÂhÃke\<*<19>*>/ kÃresi, ayaæ kira mahantatarakÃnaæ\<*<20>*>/ vaæso. Satthà imaæ desanaæ\<*<21>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi; "Tadà Setaketu kuhako bhikkhu ahosi, caï¬Ãlo\<*<22>*>/ SÃriputto\<*<23>*>/, purohito pana aham evÃ" 'ti. SetaketujÃtakaæ\<*<24>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -bhedo. 2 Bd appatvÃ. 3 Bd sasaæyamaæ. 4 Bd adds ca. 5 Bd sasilakaæ. 6 Cks -ïaæ. 7 Ck omits saccaæ. 8 Bd -ïa¤¤eva saccaæ antamevaseccaæ seyyaæ uttamaæ pavaraæ hotÅti. 9 Bd -ïa¤¤eva, Ck -ïaæ veva, Cs -ïaæ veva corr. to -ïaæ ceva. 10 Bd pureti. 11 Cks saæsaæ¤ama. 12 Cks add hi. 13 Bd adds aÂha. 14 Bd va¬¬hanto. 15 Bd sa accantantaæ. 16 Cks nibbÃ. 17 Cks mahantaæ tarake, Bd -takÃrake. 18 Ck tatvÃ. 19 Cks -ÂÂhÃne. 20 Cs mahantaratakÃnaæ corr. to mahantataratakÃnaæ. 21 Ck Bd dhammade-. 22 Bd -laputto. 23 Bd adds rÃjà Ãnando. 24 Bd adds dutiyaæ. >/ #<[page 238]># %<238 VI. ChanipÃta 1. AvÃriyavagga. (39.)>% $<3. DarÅmukhajÃtaka.>$ Paæko ca kÃmà ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ma- hÃnekkhammaæ\<*<1>*>/ Ãrabbha kathesi. Paccuppannavatthuæ heÂÂhÃ\<*<2>*>/ kathitam eva. AtÅte pana RÃjagahanagare\<*<3>*>/ MagadharÃjà nÃma rajjaæ kÃresi. Tadà Bodhisatto tassa aggamahesiyà kuc- chimhi nibbatti, BrahmadattakumÃro ti 'ssa nÃmaæ akaæsu. Tassa jÃtadivase yeva purohitassÃpi putto vijÃyi, tassa mukhaæ ativiya sobhati\<*<4>*>/, ten' assa DarÅmukho ti nÃmaæ akaæsu. Te ubho pi rÃjakule yeva saævaddhÃ\<*<5>*>/, te a¤¤a- ma¤¤aæ piyasahÃyà hutvà soÊasavassakÃle Takkasilaæ gantvà sabbasippÃni uggaïhitvÃ, sabbasamayasippa¤ ca sikkhissÃma desacÃritta¤\<*<6>*>/ ca jÃnissÃmÃ\<*<7>*>/" 'ti gÃmanigamÃdÅsu ca rantà BÃrÃ- ïasiæ patvà devakule vasitvà punadivase BÃrÃïasiæ bhikkhÃya pavisiæsu\<*<8>*>/. Tattha ekasmiæ kule, "brÃhmaïe\<*<9>*>/ bhojetvà vÃ- canakaæ dassÃmÃ\<*<10>*>/" 'ti pÃyÃsaæ pacitvà ÃsanÃni pa¤¤attÃni honti. Manussà te ubho pi bhikkhÃya carante disvÃ, "brÃh- maïà ÃgatÃ\<*<11>*>/" 'ti gehaæ pavesetvà MahÃsattassa Ãsane sud- dhavatthaæ pa¤¤Ãpesuæ DarÅmukhassa\<*<12>*>/ rattakambalaæ. Da- rÅmukho taæ nimittaæ disvà "ajja mayhaæ sahÃyo BÃrÃïa- siyaæ rÃjà bhavissati, ahaæ senÃpatÅti" a¤¤Ãsi. Te tattha bhu¤jitvà vÃcanakaæ gahetvà maÇgalaæ vatvà nikkhamma rÃjuyyÃnaæ agamaæsu\<*<13>*>/. MahÃsatto maÇgalasilÃpaÂÂe\<*<14>*>/ ni- pajji, DarÅmukho pan' assa pÃde parimajjanto nisÅdi. Tadà BÃrÃïasira¤¤o matassa sattamo divaso hoti. Purohito ra¤¤o sarÅrakiccaæ kÃretvÃ\<*<15>*>/ aputtake rajje sattadivasÃni phussa- rathaæ vissajjesi. Phussarathakiccaæ\<*<16>*>/ MahÃjanakajÃtake Ãvi- bhavissati. Phussaratho nagarÃ\<*<17>*>/ nikkhamitvà tattha catu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mahÃbhinikkhamanaæ. 2 Cks omit heÂÂhÃ. 3 Ck -hÃ-, Cs -hanÃmanagare. 4 Cks sobha. 5 Bd -va¬hÃ. 6 Bd -cÃrika¤. 7 Bd carissÃmÃ. 8 Bd -visitvÃ. 9 Bd -ïaæ. 10 Bd kÃrissÃmÃ. 11 Bd ÃgacchathÃ. 12 Bd adds Ãsane. 13 Bd adds tattha. 14 Bd mahÃmaÇg-. 15 Bd katvÃ. 16 Bd -rathavisajjanakiccaæ. 17 Cks -rÃni. >/ #<[page 239]># %< 3. DarÅmukhajÃtaka. (378.) 239>% raÇginiyà senÃya parivuto anekasatehi turiyehi vajjamÃnehi uyyÃnadvÃraæ pÃpuïi. DarÅmukho turiyasaddaæ sutvà "sahÃ- yassa me\<*<1>*>/ phussarathaæ Ãgacchati, ajj' eva\<*<2>*>/ rÃjà hutvà may- haæ senÃpatiÂÂhÃnaæ dassati, ko me gharÃvÃsen' attho, nik- khamitvà pabbajissÃmÅti" Bodhisattaæ anÃmantetvà va\<*<3>*>/ eka- mantaæ gantvà paÂicchanno\<*<4>*>/ aÂÂhÃsi. Purohito\<*<5>*>/ uyyÃnadvÃre rathaæ Âhapetvà uyyÃnaæ paviÂÂho Bodhisattaæ maÇgalasilÃ- paÂÂe nipannaæ disvà pÃdesu lakkhaïÃni oloketvÃ\<*<6>*>/ "pu¤¤avà santo\<*<7>*>/ dvisahassadÅpaparivÃrÃnaæ\<*<8>*>/ catunnaæ pi dÅpÃnaæ rajjaæ kÃretuæ samattho, dhiti pan' assa kÅdisÃ" ti sabbaturiyÃni\<*<8>*>/ paggaïhÃpesi. Bodhisatto pabujjhitvà mukhato sÃÂakaæ apa- netvà mahÃjanaæ oloketvà puna sÃÂakena mukhaæ paÂicchÃ- detvà thokaæ nipajjitvà passaddharathà uÂÂhÃya silÃpaÂÂe pal- laækena nisÅdi. Purohito jannukena\<*<10>*>/ patiÂÂhÃya "deva tum- hÃkaæ rajjaæ pÃpuïÃtÅti" Ãha. "Aputtakaæ bhaïe rajjan" ti. "ùma devÃ" 'ti. "Tena hi sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. Tassa uyyÃne yeva abhisekaæ akaæsu. So yasamahantatÃya DarÅmukhaæ na sarÅ\<*<11>*>/. Rathaæ\<*<12>*>/ Ãruyha mahajanaparivuto nagaraæ {pavi- sitvÃ} padakkhiïaæ katvà rÃjadvÃre Âhito va amaccÃnaæ ÂhÃ- nantarÃni vicÃretvà pÃsÃdaæ abhirÆhi. Tasmiæ khaïe DarÅ- mukho "su¤¤aæ dÃni\<*<13>*>/ uyyÃnan\<*<2>*>/ ti Ãgantvà maÇgalasilÃya nisÅdi. Ath' assa purato paï¬upalÃsaæ\<*<14>*>/ pati. So tasmiæ yeva paï¬upalÃse khayavayaæ paÂÂhapetvà tilakkhaïaæ sam- masitvà paÂhaviæ unnÃdento paccekabodhiæ nibbattesi. Tassa taæ khaïaæ ¤eva gihiliÇgaæ antaradhÃyi, iddhimayapattacÅ- varaæ ÃkÃsato otaritvà sarÅre paÂimucci\<*<15>*>/, tÃvad eva aÂÂha- parikkhÃradharo iriyÃpathasampanno vassasatikathero\<*<16>*>/ viya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi mama sahÃyassa, Ck omits me. 2 Bd ajjecesa corr. to ajjesa, Ck ajjo. 3 Bd ca. 4 Bd -nne. 5 Ãgacchati---purohito wanting in Cs. 6 Bd adds ayaæ. 7 Ck satte, Cs satto? 8 Ck dvisahassÅdÅpaparivÃraæ, Cs -ssadÅpaparivÃraæ corr. to -vÃrÃnaæ. 9 Bd adds ekappahÃreneva. 10 Bd jaïï-, Cs jannu- corr. to jaïïu-. 11 Bd asaritvÃva in the place of na sarÅ. 12 Bd rathavaraæ. 13 Ck su¤¤ÃdÅni corr. to su¤¤Ãni, Cs su¤¤Ã dÃni. 14 Bd -so. 15 Ck -mucchi, Bd -mu¤ci. 16 Bd saÂhivassika. >/ #<[page 240]># %<240 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% hutvà iddhiyà ÃkÃse uppatitvà Himavantapadese NandamÆla- pabbhÃraæ\<*<1>*>/ agamÃsi. Bodhisatto dhammena rajjaæ kÃresi, yasamahantatÃya pana yasena pamatto hutvà cattÃlÅsa vassÃni DarÅmukhaæ na sari, cattÃlÅsatime\<*<2>*>/ pana saævacchare taæ saritvÃ\<*<3>*>/ "mayhaæ sahÃyo DarÅmukho nÃma atthi, kahaæ nu kho so" ti taæ daÂÂhukÃmo ahosi. So tato paÂÂhÃya antepure pi parisamajjhe pi "kahaæ nu kho mayhaæ sahÃyo DarÅ- mukho\<*<4>*>/, yo\<*<5>*>/ me tassa vasanaÂÂhÃnaæ katheti\<*<6>*>/ mahantam assa\<*<7>*>/ yasaæ dassÃmÅti" vadati. Evaæ\<*<8>*>/ tassa punappunaæ taæ sa- rantass' eva a¤¤Ãni\<*<9>*>/ dasa saævaccharÃni atikkantÃni. DarÅ- mukho paccekabuddho pi pa¤¤Ãsavassaccayena Ãvajjanto\<*<10>*>/ "maæ kho sahÃyo saratÅti" ¤atvà "idÃni so mahallako\<*<11>*>/ putta- dhÅtÃdÅhi vuddhippatto, gantvà dhammaæ kathetvà pabbÃ- jessÃmi tan\<*<12>*>/" ti iddhiyà ÃkÃsenÃgantvà uyyÃne otaritvà su- vaïïapaÂimà viya silÃpaÂÂe nisÅdi. UyyÃnapÃlo taæ disvà upasaækamitvà "bhante kuto tumhe ethÃ" 'ti pucchi. "Nan- damÆlakapabbhÃrato" ti. "Ko nÃma tumhe" ti. "DarÅmukha- pacceko\<*<13>*>/ nÃmÃhaæ Ãvuso" ti. "Bhante amhÃkaæ rÃjÃnaæ jÃnÃthÃ\<*<14>*>/" 'ti. "ùma\<*<15>*>/, gihikÃle no sahÃyo" ti. "Bhante, rÃjà tumhe daÂÂhukÃmo, kathemi 'ssa\<*<16>*>/ tumhÃkaæ ÃgatabhÃ- van\<*<17>*>/" ti. "Gaccha kathehÅti". So gantvÃ\<*<18>*>/ tassa Ãgantvà silÃpaÂÂe nissinnabhÃvaæ ra¤¤o kathesi. RÃjÃ\<*<19>*>/ "Ãgato kira me sahÃyo, passissÃmi nan\<*<20>*>/" ti rathaæ Ãruyha mahantena parivÃrena uyyÃnaæ gantvà paccekabuddhaæ vanditvà paÂi- santhÃraæ katvà ekamantaæ nisÅdi. Atha naæ paccekabuddho "kiæ Brahmadatta dhammena rajjaæ kÃresi, agatigamanaæ na gacchasi, dhanatthÃya lokaæ na pÅÊesi, dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -laæpa-, Bd -lakapa-. 2 Ck -same, Cs -same corr. to -satime, Bd -sÃtikkame. 3 Bd -retantaritvà atite so taæ saritvÃ. 4 Bd adds ti na. 5 Ck so, Cs so Corr. to yo. 6 Cs Bd -si. 7 Bd -taæ, omitting assa. 8 Cks evan. 9 Bd adds pi. 10 Ck Ãvajje-. 11 Cks -kÃ. 12 Bd -nan. 13 Bd -kho-. 14 Cks -na-. 15 Bd adds jÃnÃmi. 16 Bd tassa. 17 Bd -vaæ kathessanti. 18 Bd sÃdhÆ ti vatvà taritaturito va in the place of gantvÃ. 19 Bd taæ sutvà rÃjÃ. 20 Cs tan? >/ #<[page 241]># %< 3. DarÅmukhajÃtaka. (378.) 241>% karosÅti" ÃdÅni vadanto paÂisanthÃraæ katvà "Brahmadatta, mahallako si, etarahi kÃme pahÃya pabbajituæ te samayo" ti vatvà tassa dhammaæ desento paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ ca kÃmà bhaya¤ ca m-etaæ\<*<2>*>/ timÆlaæ pavuttaæ, rajo ca dhÆmo ca mayà pakÃsitÃ\<*<3>*>/, hitvà tuvaæ pabbaja Brahmadattà 'ti. || Ja_VI:14 ||>@ Tattha paæko ti udake jÃtÃni tiïasevÃlanaÊakumudagacchÃdÅni\<*<4>*>/ adhippe- tÃni, yathà hi udakaæ tarantaæ laggÃpenti tathà saæsÃrasÃgaraæ tarantassa yogÃvacarassa pa¤cakÃmaguïà sabbe và pana vatthukÃmakilesakÃmà laggÃpana- vasena paæko nÃma, imasmiæ hi pana paæke ÃsattÃ\<*<5>*>/ visattà devÃpi manussÃpi tiracchÃnÃpi kilamanti\<*<6>*>/ paridevanti, palipÃ\<*<1>*>/ ca kÃmà ti palipo vuccati ma- hÃkaddamo yamhi laggà sÆkaramigÃdayo pi\<*<7>*>/ sÅhÃpi vÃraïÃpi attÃnaæ uddha- ritvà gantuæ na sakkonti, vatthukÃmakilesakÃmÃpi taæsarikkhatÃya palipÃ\<*<1>*>/ ti vuttÃ, pa¤¤Ãvanto pi hi sattà tesu kÃmesu sakiæ\<*<8>*>/ laggakÃlato paÂÂhÃya te kÃme padÃletvà sÅghaæ uÂÂhÃya aki¤canaæ apalibodhaæ ramaïÅyaæ pabbajjaæ upa- gantuæ na sakkonti, bhaya¤ ca metan ti bhaya¤ ca etaæ makÃro vya¤jana- sandhivasena vutto, timÆlan ti tÅhi mÆlehi patiÂÂhitaæ\<*<9>*>/ viya acalaæ, bala- vabhayass' etaæ nÃmaæ, pavuttan ti mahÃrÃja ete kÃmà nÃma diÂÂhadhammi- kasamparÃyikassa attÃnuvÃdabhayÃdikassa c' eva\<*<10>*>/ dvattiæsakammakaraïÃÂÂha- navutirogavasappavattassa\<*<11>*>/ ca bhayassa paccayaÂÂhena\<*<12>*>/ balavabhayan\<*<13>*>/ ti Bud- dhapaccekabuddhasÃvakehi c' eva sabba¤¤Æbodhisattehi ca pavuttaæ kathitaæ dÅpitan ti attho, athavà bhaya¤ ca metan ti bhaya¤ ca mayà etaæ\<*<14>*>/ timÆ- laæ\<*<15>*>/ pavuttan ti evam ettha attho daÂÂhabbo yeva, rajo ca dhÆmo cà 'ti rajadhÆmasadisattà rajo ti\<*<16>*>/ dhÆmo ti ca mayà pakÃsitÃ, yathà hi\<*<17>*>/ sunahÃ- tassa\<*<18>*>/ suvilittÃlaækatassa\<*<19>*>/ purisassa sarÅre sukhumarajaæ patitaæ taæ puri- saæ dubbaïïaæ sobhÃrahitaæ\<*<20>*>/ kiliÂÂhaæ karoti evam eva iddhibalena ÃkÃsena gantvÃ\<*<21>*>/ cando viya\<*<22>*>/ suriyo viya ca loke pa¤¤ÃtÃpi\<*<23>*>/ sakiæ kÃmarajassa anto- patitakÃlato\<*<24>*>/ paÂÂhÃya guïavaïïaguïasobhÃguïasuddhÅnaæ\<*<25>*>/ upahatattà dub- baïïà sobhÃrahità kiliÂÂhà yeva honti\<*<26>*>/, yathà ca dhÆmena pahaÂakÃlato\<*<27>*>/ paÂ- ÂhÃya suparisuddhÃ\<*<28>*>/ bhittikÃlavaïïà honti\<*<29>*>/ evam evaæ\<*<30>*>/ atiparisuddha¤Ã- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -po. 2 Cks metan. 3 Bd -to. 4 Bd -nila-. 5 Bd -ttavi-. 6 Bd adds rodanti. 7 Ck omits pi. 8 Ck sakÅ, Cs ti corr. to sakiæ, Bd saki. 9 Bd patiÂhaæ. 10 Ck cevaæ, Cs yeva. 11 Cks -rogavayappattassa, Bd -ïachanavutiyogavasappavattassa. 12 Cks -ÂÂhona, Bd -yaÂhena. 13 Bd balavakarabhayan. 14 Bd etan 15 Cs omits tim-. 16 Bd adds ca. 17 Cks ti. 18 Bd sunhÃta. 19 Bd -littÃalaæ-. 20 Cs sobhÃrabhÅtaæ, Bd so arahitaæ. 21 Bd ÃgantvÃ. 22 Bd adds ca. 23 Bd païïÃyitÃpi. 24 Cks -kÃle tato. 25 Bd -guïasovÃdÅnaæ phalavasosÃdiguïasuddhina¤ca. 26 Bd adds guïavinÃsampattÃ. 27 Bd -hata-. 28 Bd -ddhÃpi. 29 Bd -ïïo hoti. 30 Bd eva. >/ #<[page 242]># %<242 VI. ChanipÃta. 2. AvÃriyavagga. (39.)>% ïÃpi\<*<1>*>/ kÃmadhÆmena pahaÂakÃlato paÂÂhÃya guïavinÃsappattiyà mahÃjanamajjhe kÃlakà va hutvà pa¤¤Ãyanti, iti rajadhÆmasarikkhatÃya ete kÃmà rajo ca dhÆmo cà 'ti mayà tuyhaæ pakÃsitÃ, tasmà ime\<*<2>*>/ kÃme hitvÃ\<*<3>*>/ tvaæ pabbaja Brahma- dattà 'ti rÃjÃnaæ pabbajjÃya ussÃheti\<*<4>*>/. Taæ sutvà rÃjà kilesehi attano baddhabhÃvaæ kathento dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ca ratto ca adhimucchito\<*<6>*>/ ca kÃmesv-Ãhaæ brÃhmaïa, bhiæsarÆpaæ\<*<7>*>/ taæ n' ussahe jÅvikattho pahÃtuæ, kÃhÃmi pu¤¤ani anappakÃnÅti. || Ja_VI:15 ||>@ Tattha gatito\<*<5>*>/ ti abhijjhÃvyÃpÃdakÃyaganthena\<*<8>*>/ baddho, ratto ti pa- katijahÃpanena rÃgena ratto, adhimucchito\<*<6>*>/ ti ativiya mucchito\<*<9>*>/, kÃme- svÃhan ti duvidhesu pi kÃmesu ahaæ, brÃhmaïà ti paccekabuddhaæ Ãlapati, bhiæsarÆpan\<*<10>*>/ ti balavarÆpaæ, taæ nussahe\<*<11>*>/ jÅvikattho pahÃtun ti imÃya jÅvikÃya atthiko ahaæ\<*<12>*>/ taæ kÃmaæ pahÃtuæ na sakkomÅti vadati, kÃ- hÃmi pu¤¤ÃnÅti dÃnasÅlauposathakammasaækhÃtÃni pana pu¤¤Ãni anappa- kÃni bahÆni karissÃmÅti. Evaæ kilesakÃmo nÃm' esa sakiæ allÅnakÃlato\<*<13>*>/ paÂ- ÂhÃya apanetuæ na sakkÃ, yena saækiliÂÂhacitto mahÃpuriso paccekabuddhe\<*<14>*>/ pabbajjÃya guïaæ kathente\<*<15>*>/ pi pabbajituæ na sakkomÅti Ãha. Yo\<*<16>*>/ DÅpaæ- karapÃdamÆle attano sabhÃvena\<*<17>*>/ ¤Ãïena BuddhakÃrakadhamme vicinanto tati- yaæ\<*<18>*>/ nekkhammapÃramiæ\<*<19>*>/ disvà Imaæ tvaæ tatiyaæ tÃva daÊhaæ katvà samÃdiya (Cfr. vol.I, 21) nekkhamme\<*<19>*>/ pÃramiæ\<*<20>*>/ gaccha yadi bodhiæ pattuæ icchasi Yathà andughare puriso ciravuttho dukhaddito na tattha rÃgam abhijaneti\<*<21>*>/ muttiæ yeva gavesati Tath' eva tvaæ sabbabhave passa andughare viya nekkhammÃbhimukho\<*<22>*>/ hutvà sambodhiæ pÃpuïissasÅti\<*<23>*>/ evaæ nekkhamme guïam parikittesi so ajja paccekabuddhena pabbajjÃya vaïïaæ vatvà kilese cha¬¬etvÃ\<*<24>*>/ samaïo hohÅti vuccamÃno nÃhaæ kilese cha¬¬etvà sa- maïo bhavituæ sakkomÅti vadati. Imasmiæ kira loke aÂÂha ummattakà nÃma, tenÃhu porÃïÃ: aÂÂha puggalà ummattakasa¤¤aæ paÂilabhanti, kÃmummattako \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -suddhÃ-. 2 Cks imehi. 3 Bd jahitvÃ. 4 Bd -haæ janeti. 5 so Cks for gathito? Bd gaïÂhito or gaïhito? 6 Bd -mu¤cito. 7 Cks hiæsa-, Bd bhisa-. 8 Cks -gan dhena, Bd abhijhakÃyagaïÂhenana. 9 Bd mu¤jito. 10 Ck bhiæsanarÆ-, Cs hiæsa-. 11 Bd taæ nussahe ti taæ duvidhaæ pi kÃmaæ na ussÃhÃmi na sakkomi. 12 Cks ahan. 13 Ck allinÃ-, Bd allana-. 14 Bd -ddhena. 15 Bd -tenÃpi. 16 Bd yoyaæ mahÃpuriso. 17 Bd attani sambhavena. 18 Ck -nantantiyaæ. 19 Bd nikkhamma. 20 Cks -mÅ, Bd pÃramitaæ. 21 Cks rÃgamhi janeti, Bd rÃgaæ janeti. 22 Bd nikkhamÃ. 23 Ck Bd -tÅti. 24 Bd chinditvÃ. >/ #<[page 243]># %< 3. DarÅmukhajÃtaka. (378.) 243>% lobhavasagato\<*<1>*>/, kodhummattako vihesÃvasagato\<*<2>*>/, diÂÂhummattako vipallÃsavasa- gato\<*<1>*>/, mohummattako a¤¤Ãïavasagato\<*<1>*>/, yakkhummattako yakkhavasagato\<*<1>*>/, pittummattako pittavasagato\<*<1>*>/, surummattako pÃnavasagato\<*<1>*>/, vyasanummattako sokavasagato\<*<1>*>/ ti, imesu aÂÂhasu ummattakesu MahÃsatto imasmiæ jÃtake kÃmum- mattako hutvà lobhavasagato\<*<1>*>/ pabbajjÃguïaæ\<*<2>*>/ na a¤¤Ãsi. Evaæ\<*<4>*>/ anatthakÃra- kaæ pan' imaæ\<*<5>*>/ guïaparidhaæsakaæ lobhaæ jÃnaæ\<*<6>*>/ kasmÃ\<*<7>*>/ sattà pari- mu¤cituæ\<*<8>*>/ na sakkontÅti: anamatagge saæsÃre anekÃni kappakoÂisatasahas- sÃni ekato va¬¬hitabhÃvena\<*<9>*>/, evaæ sante pi taæ paï¬ità appassÃdà kÃmà ti ÃdÅnaæ anekesaæ paccavekkhaïÃnaæ vasena pajahanti. Ten' eva DarÅmukkho paccekabuddho MahÃsattena "pab- bajituæ na sakkomÅti" vutte pi dhuranikkhepaæ akatvà utta- rim pi ovadanto\<*<10>*>/ @@ @*>/ sakÃye\<*<12>*>/ na jahanti giddhà ye\<*<13>*>/ honti kÃmesu avÅtarÃgà ti || Ja_VI:17 ||>@ dve gÃthà Ãha. Tattha atthakÃmassà 'ti va¬¬hikÃmassa\<*<14>*>/, hitÃnukampino ti hitena muducittena anukampantassa, ovajjamÃno ti ovadiyamÃno, idameva seyyo ti yaæ attanà gahitagahaïaæ aseyyaæ\<*<15>*>/ anuttamam\<*<16>*>/ pi samÃnaæ taæ idam eva seyyo iti ma¤¤amÃno, mando ti so\<*<17>*>/ a¤¤ÃïÅ\<*<18>*>/ puggalo mÃtukucchiyà vÃsaæ nÃtikkamati, punappunaæ gabbham upeti yevà 'ti attho, so gho- rarÆpan ti mahÃrÃja so mando taæ mÃtukucchiæ upento ghorarÆpaæ dÃruïa- jÃtikaæ nirayaæ upeti nÃma, mÃtukucchi hi nirassÃdaÂÂhena idha nirayo vutto, Catukuï¬ikanirayo\<*<19>*>/ nÃma kataro ti\<*<20>*>/ vutto, mÃtukucchim eva vattuæ vaÂÂati, AvÅcimahÃniraye nibbattasattassa hi aparÃparaæ ÃdhÃvanaparidhÃvanaæ hoti yeva, tasmà taæ\<*<21>*>/ Catukuï¬ikanirayo\<*<22>*>/ ti vattuæ na labbhati, mÃtukucchiyaæ pana \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -saægato. 2 Bd dosavasaægato. 3 Bd -jjÃyaguïa¤ca. 4 Cks add mahÃsatto. 5 Bd -kÃriïaæ pana. 6 Bd jÃtakaæ. 7 Bd tasmÃ. 8 Cks -muccituæ, Bd paricajjituæ. 9 Bd bandhita-. 10 Bd adds dvegÃthamÃha. 11 Bd omits sattÃ. 12 Bd sakkÃye. 13 Bd te. 14 Bd vu¬hitakÃ-. 15 Bd adds ajeÂhaæ. 16 Bd anuttaram. 17 Bd yo. 18 Ck Bd a¤¤Ãni, Cs -ni corr. to -ïÅ. 19 Cs -kuddhika-, Bd -kaïïika-. 20 Bd adds hi. 21 Cks naæ? 22 Bd -kaïïika-. >/ #<[page 244]># %<244 V. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% nava và dasa và mÃse catÆhi pi\<*<1>*>/ passehi ito c' ito ca gantuæ\<*<2>*>/ nÃma na sakkÃ, atisambÃdhe okÃse catukuï¬ena\<*<3>*>/ catusaækuÂiten' eva hutvà acchitabbaæ, tasmà eva\<*<4>*>/ Catukuï¬ikanirayo\<*<5>*>/ ti vuccati, subhÃsubhan ti subhÃnaæ asubhaæ\<*<6>*>/, subhÃnaæ\<*<7>*>/ hi saæsÃrabhÅrukÃnaæ yogÃvacarakulaputtÃnaæ mÃtukucchi ekantaæ asubhasammato, tena vuttaæ: Aja¤¤aæ ja¤¤asammataæ\<*<8>*>/ asuciæ sucisammataæ (Cfr. vol.II. p.437.) nÃnÃkuïapaparipÆraæ\<*<9>*>/ ja¤¤arÆpaæ apassato. Dhi-r-atthu 'maæ Ãturaæ pÆtikÃyaæ jegucchiyaæ asuciæ vyÃdhidhammaæ, ettha-ppamattÃ\<*<10>*>/ adhimucchitÃ\<*<11>*>/ pajà hÃpenti\<*<12>*>/ maggaæ sugatÆpapattiyÃ. SattÃ\<*<13>*>/ ti ÃsattÃ\<*<14>*>/ visattà laggà lagitÃ\<*<15>*>/, sakÃye\<*<16>*>/ na jahantÅti taæ\<*<17>*>/ mÃtukucchiæ na pariccajanti, giddhà ti gathitÃ\<*<18>*>/, ye\<*<19>*>/ hontÅti ye kÃmesu avÅtarÃgà honti te etaæ gabbhÃvÃsaæ\<*<20>*>/ na jahantÅti. Evaæ DarÅmukho paccekabuddho gabbhokkantimÆlakaæ\<*<21>*>/ parihÃramÆlaka¤ ca dukkhaæ dassetvà idÃni gabbhavuÂÂhÃna- mÆlakaæ\<*<22>*>/ dassetuæ @@ @*>/ pubbenivÃsaæ bahukaæ sarÃmÅti || Ja_VI:19a ||>@ diya¬¬hagÃtham Ãha. Tattha mÅÊhena littà ti mahÃrÃja ime sattà mÃtukucchito nikkhamantà na catujÃtigandhaæ vilimpitvà surabhimÃlaæ pilandhitvÃ\<*<24>*>/ nikkhamanti, purÃ- ïagÆthena pana makkhità palibuddhà hutvà nikkhamanti, ruhirena makkhità ti rattalohitacandanÃnulittÃpi ca\<*<23>*>/ hutvà na nikkhamanti, rattalohitamakkhità pana hutvà nikkhamanti, semhena littà ti na cÃpi\<*<26>*>/ te\<*<27>*>/ setacandanena vilittÃ\<*<28>*>/ nikkhamanti, bahalapicchilasemhalittÃ\<*<29>*>/ pana hutvà nikkhamanti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits pi. 2 Bd vicarituæ. 3 Bd -kaïïena. 4 Bd esa, Cs omits eva. 5 Ck -kuï¬inirayo, Cs -ku¬inir-, Bd -kaïïikanir-. 6 Cs asu- corr. to su-. 7 Cs -nam corr. to -naæ, Bd -na¤. 8 Ck -samÃnaæ? Cs -samÃnaæ? corr. to sammÃnaæ, Bd -saÇkhÃtaæ. 9 Bd -papÆritaæ. 10 Ck etta-, Cs etta- corr. to ettha-. 11 Bd mucci-. 12 Ck hahenti, Cs hahenti corr. to jÃpenti? 13 Bd tattha sattÃ. 14 Cks as-. 15 Bd laggità ti. 16 Bd sattÃye. 17 Bd jahantÅti sattà ye na jahanti te. 18 Bd gaddhitÃ. 19 Bd te. 20 Bd gabbha-. 21 Bd -ka¤ca. 22 Cks gabbhaÂÂhÃna-. 23 Cks saccaæ. 24 Bd -tvÃna. 25 Bd va. 26 Bd ca. 27 Bd omits te. 28 Bd -candanalittÃ. 29 Bd bahaÊapittase-. >/ #<[page 245]># %< 3. DarÅmukhajÃtaka. (378.) 245>% itthÅnaæ hi gabbhavuÂÂhÃnakÃle etÃni asucÅni nikkhamanti, tÃvade\<*<1>*>/ ti tasmiæ samaye, idaæ vuttaæ hoti: mahÃrÃja ime sattà tasmiæ mÃtukucchito nikkhamana- samaye evaæ mÅÊhÃdilittà nikkhamantà yaæ yaæ nikkhamanamaggaæ padesaæ và hatthaæ và pÃdaæ\<*<2>*>/ và phusanti taæ sabbaæ asÃtaæ\<*<3>*>/ amadhuraæ keva- laæ asammissaæ\<*<4>*>/ dukkham eva phusanti, sukhaæ nÃma tesaæ\<*<5>*>/ tasmiæ sa- maye n' atthi\<*<6>*>/, disvà vadÃmi na hi a¤¤ato savan ti mahÃrÃja ahaæ imaæ ettakaæ vadanto na a¤¤ato savaæ\<*<7>*>/ a¤¤assa\<*<8>*>/ samaïassa và brÃhma- ïassa vÃ\<*<9>*>/ sutvà vadÃmi attano pana paccekabodhi¤Ãïena\<*<10>*>/ disvà paÂivijjhitvà paccakkhaæ katvà vadÃmÅti attho, pubbenivÃsaæ bahukan\<*<11>*>/ ti idaæ attano ÃnubhÃvaæ dassento Ãha, idaæ vuttaæ hoti: mahÃrÃja ahaæ\<*<12>*>/ hi pubbe ni- vutthakhandhapaÂipÃÂisaækhÃtaæ\<*<13>*>/ pubbenivÃsaæ bahuæ\<*<14>*>/ sarÃmi, satasahassa- kappÃdhikÃni dve asaækheyyÃni sarÃmÅti. IdÃni Satthà abhisambuddho hutvÃ, evaæ so paccekabuddho rÃjÃnaæ subhÃsitakathÃya\<*<15>*>/ saægaïhÅti\<*<16>*>/" vatvà osÃne upa¬¬ha- gÃtham abhÃsi\<*<17>*>/: @*>/ Sumedhan ti. || Ja_VI:19b ||>@ Tattha citrÃhÅti anekatthasannissitÃhi, subhÃsitÃhÅti sukathitÃhi, Da- rÅmukho nijjhapayÅ\<*<19>*>/ Sumedhan ti bhikkhave so DarÅmukho\<*<20>*>/ pacceka- buddho taæ Sumedhaæ sundarapa¤¤aæ\<*<21>*>/ kÃraïÃkÃraïajÃnanasamatthaæ rÃjÃnaæ nijjhÃpayi ¤Ãpesi\<*<22>*>/ attano\<*<23>*>/ yacanaæ gaïhÃpesÅti attho. Paccekabuddho\<*<24>*>/ kÃmesu dosaæ dassetvà attano\<*<23>*>/ vaca- naæ\<*<25>*>/ gÃhÃpetvÃ, "mahÃrÃja, idÃni pabbaja\<*<26>*>/ và mà vÃ, mayà pana tuyhaæ kÃmesu ÃdÅnavo\<*<27>*>/ pabbajjÃya ca Ãnisaæso kathito, tvaæ appamatto hohÅti" vatvà suvaïïarÃjahaæso viya ÃkÃse uppatitvà valÃhakagabbhaæ maddanto NandamÆlakapabbhÃram\<*<28>*>/ eva gato. MahÃsatto dasanakhasamodhÃnasamujjalaæ a¤jaliæ sirasmiæ Âhapetvà namassamÃno Âhatvà tasmiæ dassanavisa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tÃvadevÃ. 2 Bd gattaæ. 3 Cs aæsÃtaæ, Bd Ãsataæ corr. to asataæ. 4 Cs -ssa, Bd asucimissaæ. 5 Bd nesaæ. 6 Bd natthÅti. 7 Bd pavaæ. 8 Cks add vÃ. 9 Bd adds santikÃ. 10 Bd -buddha-. 11 Ck bahulaækan, Cs bahulatan corr. to -lakan. 12 Bd ayaæ. 13 Bd pubbe pi vuÂhakkhandhe paÂisaÇkhÃtaæ. 14 Ck bahu, Cs bahu corr. bahuæ, Bd hahu corr. to bahukaæ. 15 Bd -gÃthÃya. 16 Ck -hiæti, Cs -gaïahÅti, Bd -gaïiti. 17 Bd -thamÃha. 18 Bd nijhÃpariæ. 19 Ck nijjhÃpayiæ, Cs nijjhÃpayÅ, Bd nijhÃpari. 20 Bd -kha. 21 Ck adds ¤Ãïaæ, Cs ¤Ãïa. 22 Bd sa¤¤Ãpesi. 23 Ck adds va. 24 Cks sambuddho. 25 Bd vÃcacanaæ. 26 Cks pabbajja, Bd pabbajjaæ. 27 Cks Ãdinavaæ, Bd Ãdinavo. 28 Cks -lapa-. >/ #<[page 246]># %<246 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% yaæ\<*<1>*>/ atÅte\<*<2>*>/ jeÂÂhaputtaæ pakkosÃpetvà rajjaæ paÂicchÃpetvÃ\<*<3>*>/ mahÃjanassa rodantassa paridevantassa\<*<4>*>/ kÃme pahÃya Hima- vantaæ pavisitvà païïasÃlaæ mÃpetvà isipabbajjam pabbajitvà nacirass' eva abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà Ãyupari- yosÃne BrahmalokÆpago ahosÅti\<*<5>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<6>*>/ {ÃharitvÃ} saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne bahÆ\<*<7>*>/ sotÃpannÃdayo ahesuæ) "Tadà rÃjÃ\<*<8>*>/ aham eva ahosin\<*<9>*>/ ti. DarÅmukhajÃtakaæ\<*<10>*>/. $<4. NerujÃtaka.>$ KÃkolà kÃkasaæghà cà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto a¤¤ataraæ bhikkhuæ Ãrabbha kathesi. So kira Satthu santike kammaÂÂhÃnaæ gahetvà ekaæ paccantagÃmaæ agamÃsi. Ma- nussà tassa iriyÃpathe pasÅditvà taæ bhojetvà paÂi¤¤aæ gahetvà ara¤¤e païïasÃlaæ kÃretvÃ\<*<11>*>/ tattha vasÃpesuæ, ativiya c' assa\<*<12>*>/ sakkÃraæ kariæsu. Ath' eke\<*<13>*>/ sassatavÃdà Ãgamiæsu\<*<14>*>/. Te nesaæ\<*<15>*>/ vacanaæ sutvà theraæ vissajjetvà sassatavÃde gahetvà tesaæ yeva\<*<16>*>/ sakkÃraæ kariæsu. Tato ucchedavÃdà Ãgamiæsu. Te sassatavÃde vissajjetvà ucchedavÃde\<*<17>*>/ gaïhiæsu. Ath' a¤¤e acelakà Ãgamiæsu. Te ucche- davÃde vissajjetvà acelakavÃdaæ\<*<18>*>/ uggaïhiæsu\<*<19>*>/. So tesaæ guïÃ- guïaæ ajÃnantÃnaæ manussÃnaæ santike dukkhena vasitvà vuttha- vasso pavÃretvà Satthu santikaæ gantvà katapaÂisanthÃro "kahaæ vassaæ vuttho sÅti" vutte "paccantaæ nissÃya bhante" ti vatvà "su- khaæ vuttho sÅti" puÂÂho "bhante guïÃguïaæ ajÃnantÃnaæ santike dukkhaæ vuttho 'smÅti" Ãha. Satthà "bhikkhu, porÃïakapaï¬ità tiracchÃnayoniyaæ nibbattÃpi guïÃguïaæ ajÃnantehi saddhiæ ekadiva- sam pi na vasiæsu, tvaæ attano guïÃguïaæ ajÃnanaÂÂhÃne kasmà va- sÅti\<*<20>*>/" vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto suvaïïahaæsayoniyaæ nibbatti, kaniÂÂhabhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -visaæyaæ, Bd -visaye. 2 Bd atikkante. 3 Bd -cchÃdetvÃ. 4 Bd -tasseva. 5 Bd -si. 6 Bd dhammade-. 7 Cks add hi. 8 Bd adds pana. 9 Bd evÃ, omitting ahosin. 10 Bd adds tatiyaæ. 11 Bd katvÃ. 12 Cks etassa. 13 Bd atha¤¤e. 14 Bd ag-. 15 Bd tesaæ. 16 Bd tesa¤¤eva. 17 Bd -daæ. 18 Bd acelakÃnaæ. 19 Bd gaïhisu. 20 Cs casÅti, Bd vasasÅti. >/ #<[page 247]># %< 4. NerujÃtaka. (379.) 247>% tÃpi 'ssa atthi, te CittakÆÂapabbate vasantà Himavantapadese\<*<1>*>/ sayaæjÃtasÃliæ khÃdanti. Te ekadivasaæ tattha caritvà Citta- kÆÂaæ Ãgacchantà antarÃmagge ekaæ Neruæ nÃma ka¤cana- pabbataæ disvà tassa matthake nisÅdiæsu. Taæ pana pabba- taæ nissÃya vasantÃ\<*<2>*>/ sakuïÃ\<*<3>*>/ catuppÃdà ca\<*<4>*>/ gocarabhÆmiyaæ nÃnÃvaïïà honti, pabbataæ paviÂÂhakÃlato paÂÂhÃya tass' obhÃsena suvaïïavaïïà va\<*<5>*>/ honti. Taæ disvà Bodhisattassa kaniÂÂho kÃraïaæ ajÃnitvà "kin\<*<6>*>/ nu kho ettha kÃraïan" ti bhÃtarÃ\<*<7>*>/ saddhiæ sallapanto dve gÃthà abhÃsi: @*>/ ca patataæ\<*<9>*>/ varà sabbe va sadisà homa imaæ Ãgamma pabbataæ. || Ja_VI:20 ||>@ @@ Tattha kÃkolà ti vanakÃkÃ, kÃkasaæghà ti pÃkatikakÃkaghaÂÃ\<*<10>*>/ pata- taæ\<*<11>*>/ varà ti pakkhiseÂÂhÃ, sadisà homà 'ti samavaïïà homa. Tassa vacanaæ sutvà Bodhisatto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ 'ti jÃnanti manussà pabbatuttamaæ, idha vaïïena sampannà vasanti sabbapÃïino ti. || Ja_VI:22 ||>@ Tattha idha vaïïenà 'ti imasmiæ Nerupabbate obhÃsena vaïïasam- pannà hutvÃ. Taæ sutvà kaniÂÂho sesagÃthà Ãha: @*>/ yattha\<*<14>*>/ siyà santÃna\<*<15>*>/ và vimÃnanÃ\<*<16>*>/ hÅnasammÃnanÃ\<*<17>*>/ vÃpi na tattha vasa divase\<*<18>*>/. || Ja_VI:23 ||>@ @*>/ dakkho ca sÆro bhÅru ca pÆjiyà na tattha santo nivasanti avisesakare nage\<*<20>*>/. || Ja_VI:24 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ppa-. 2 Ck -taæ, Cs -taæ corr. to -tÃ. 3 Ck -ïo, Cs -no corr. to -ïÃ? Bd saguïasaÇghà ca. 4 Cks omit ca. 5 Bd ca. 6 Bd kiæ. 7 Bd Ãbhayena. 8 Bd -yaæ. 9 Ck panataæ, Cs pananaæ? Bd pathataæ. 10 Cs pÃkatikakaghaÂà corr. to kÃkaghaÂÃ, Bd pakatikà kÃkÃ. 11 Cks pattaæ. 12 Bd nerun. 13 Ck amÃïanÃ, Cs amÃnatÃ? Bd amÃnana 14 Bd ssattha. 15 Ck sattÃna, Bd santÃnaæ. 16 Ck pimÃ-, Bd cimÃ-. 17 Ck -sammÃïaïÃ, Bd tiïasamÃnanÃ. 18 Ck tivase, Cs nÅtivase corr. to nÅvase, Bd casa tivase. 19 Ck adds va, Cs va corr. to ca. 20 Cs -kare ïage, Bd -karo naro. >/ #<[page 248]># %<248 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% @*>/ hÅnamukkaÂÂhamajjhime, avisesakaro Neru, handa Neruæ jahÃmase ti. || Ja_VI:25 ||>@ Tattha paÂhamagÃthÃy' attho\<*<2>*>/: yattha santÃnaæ\<*<3>*>/ paï¬itÃnaæ sÅlasam- pannÃnaæ mÃnanassa abhÃvena amÃnanà và avamÃnavasena vimÃnanà và hÅnÃ- naæ và dussÅlÃnaæ sammÃnanÃ\<*<4>*>/ siyà tattha divasam pi\<*<5>*>/ na vaseyya, pÆjiyà ti ete ettha ekasadisÃya\<*<6>*>/ pÆjÃya\<*<7>*>/ pÆjanÅyÃ\<*<8>*>/ honti, samakaæ sakkÃraæ labhanti, hÅnamukkaÂÂhamajjhime ti jÃtigottakulapadesasÅlÃcÃra¤ÃïÃdÅhi\<*<9>*>/ hÅne\<*<10>*>/ ca majjhime ca ukkaÂÂhe ca ayaæ na vibhajati\<*<11>*>/, handà 'ti vavassaggatthe\<*<12>*>/ nipÃto, jahÃmase ti pariccajÃma. Eva¤ ca pana vatvà ubho pi te haæsà uppatitvà Citta- kÆÂam eva gatÃ. Satthà imaæ desanaæ\<*<13>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne so bhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà kaniÂÂhahaæso ùnando ahosi, jeÂÂho\<*<14>*>/ aham evÃ" 'ti. Neru- jÃtakaæ\<*<15>*>/. $<5. ùsaækajÃtaka.>$ ùsÃvatÅ nÃma latà ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto purÃïadutiyikapalobhanaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ Indriya- jÃtake Ãvibhavissati. Idha pana Satthà taæ bhikkhuæ\<*<16>*>/ "saccaæ kira tvaæ ukkaïÂhito" ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "kena\<*<17>*>/ ukkaïÂhÃpito sÅti" "purÃïadutiyikÃya bhante" ti vutte "samaïa, esà itthi tuyhaæ anatthakÃrikÃ, pubbe pi tvaæ etaæ nissÃya caturaÇginiæ\<*<18>*>/ senaæ cajitvÃ\<*<19>*>/ Himavantapadese\<*<20>*>/ mahantaæ dukkhaæ anubhavanto tÅïi saævaccharÃni vasÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto KÃsigÃme brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -sÅ, Bd vijÃnÃti. 2 Bd -thÃyamattho. 3 Ck sattÃnaæ, Bd sandhÃnaæ. 4 Cks sammatÃ? Bd samÃnanÃ. 5 Cks divasÃmapi, Bd navase in the place of divasampi. 6 Bd ekaparisÃya. 7 Ck pÆjÃni, Cs pÆjÃni corr. to pÆjÃya. 8 Ck adds yÃ, Cs kÃ. 9 Cks -desaæsÅlÃcÃraæ¤Ã-, Bd -gottasilapadesa-. 10 Ck hÅnena, Cs hÅnena corr. to hÅne. 11 Bd jÃnÃti. 12 Ck vavasa-, Bd codanatthe. 13 Bd dhammade-. 14 Bd jeÂhakahaæso pana. 15 Bd adds catutthaæ. 16 Bd adds pakkosÃpetvÃ. 17 Ck ke, Cs ke corr. to kena. 18 Ck -nÅ, Bd -ni, Cs -ni corr. to -niæ. 19 Ck jÅyitvÃ, Cs pasitvÃ. 20 Bd -ppa-. >/ #<[page 249]># %< 4. ùsaækajÃtaka. (380.) 249>% TakkasilÃya\<*<1>*>/ uggaïhitasippo isipabbajjaæ pabbajitvà vanamÆla- phalÃhÃro abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà Himavanta- padese\<*<2>*>/ vasi. Tasmiæ kÃle eko pu¤¤asampanno satto TÃva- tiæsabhavanÃ\<*<3>*>/ cavitvà tasmiæ ÂhÃne padumasare ekasmiæ padumagabbhe dÃrikà hutvà nibbatti, sesapadumesu purÃïa- bhÃvaæ patvà patantesu pi taæ mahÃkucchikaæ hutvà tiÂÂhat' eva. TÃpaso nahÃyituæ\<*<4>*>/ gato taæ disvà "a¤¤esu padumesu patantesu pi idaæ mahÃkucchikaæ hutvà tiÂÂhati, kin nu kho kÃraïan" ti cintetvà udakasÃÂikaæ\<*<5>*>/ nivÃsetvà taranto gantvà taæ\<*<6>*>/ padumaæ vivaritvÃ\<*<7>*>/ taæ dÃrikaæ disvà dhÅtusa¤¤aæ\<*<8>*>/ uppÃdetvà païïasÃlaæ Ãnetvà paÂijaggi. Sà aparabhÃge soÊa- savassuddesikÃ\<*<9>*>/ hutvà abhirÆpà ahosi uttamarÆpadharà atik- kantà mÃnusaæ vaïïaæ\<*<10>*>/ appattà devavaïïaæ. Tadà Sakko Bodhisattassa upaÂÂhÃnaæ Ãgacchati. So dÃrikaæ disvà "kuto esÃ" ti pucchitvà laddhaniyÃmaæ\<*<11>*>/ sutvà "imissà kiæ laddhuæ vaÂÂatÅti" pucchi. "NivÃsanaÂÂhÃnaæ vatthÃlaækÃrabhojana- vidhÃnaæ mÃrisÃ" 'ti. So "sÃdhu bhante" ti tassà vasanaÂ- ÂhÃya\<*<12>*>/ phalikapÃsÃdaæ mÃpetvà dibbasayanaæ dibbavatthÃlaæ- kÃraæ dibbannapÃnÃni\<*<13>*>/ mÃpesi. So pÃsÃdo tassà abhirÆ- hanakÃle\<*<14>*>/ otaritvà bhÆmiyaæ patiÂÂhÃti abhirÆÊhakÃle\<*<15>*>/ laæ- ghitvà ÃkÃse tiÂÂhati\<*<16>*>/. Bodhisattassa vattapaÂivattaæ kuru- mÃnà pÃsÃde vasi. Taæ eko vanacarako\<*<17>*>/ disvà "ayaæ vo\<*<18>*>/ bhante kiæ hotÅti" pucchitvà "dhÅtà me\<*<19>*>/" ti sutvà BÃrÃïa- siæ gantvà "deva mayà Himavantapadese evarÆpà nÃma ekassa tÃpasassa dhÅtà diÂÂhÃ" ti ra¤¤o Ãrocesi. So savana- saæsaggen' eva bajjhitvà vanacaraæ\<*<20>*>/ maggadesikaæ katvà caturaÇginiyà senÃya taæ ÂhÃnaæ gantvà khandhÃvÃraæ nive- setvÃ\<*<21>*>/ vanacarakaæ\<*<22>*>/ ÃdÃya amaccaparivuto\<*<23>*>/ assamapadaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -yaæ. 2 Bd -ppa-. 3 Bd -nato. 4 Bd nhÃ-. 5 Bd -Âa-. 6 Bd omits taæ. 7 Cks vicar-. 8 Ck dhÅti-, Cs dhÅti- corr. to dhÅtu, Bd pitu-. 9 Cks -vassapade-. 10 Bd atikkantamanussavaïïÃ. 11 Bd padumasarato mayà Êaddhan ti. 12 Bd -naÂhÃnaæ. 13 Bd dibbÃnna-. 14 Bd -ruyhana-. 15 Bd ÃruhaïÃ-. 16 Bd adds sÃ. 17 Bd -riko. 18 Bd te. 19 Bd omits me. 20 Bd -carikaæ. 21 Bd nivÃ-. 22 Bd -rikaæ. 23 Bd Ãmaccagaïa-. >/ #<[page 250]># %<250 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% pavisitvà MahÃsattaæ vanditvÃ\<*<1>*>/ "bhante, itthiyo nÃma brahma- cariyassa malaæ\<*<2>*>/, tumhÃkaæ dhÅtaraæ ahaæ paÂijaggissÃmÅti" Ãha. Bodhisatto pana "kin\<*<3>*>/ nu kho etasmiæ padume" ti Ãsaækaæ katvà udakaæ taritvÃ\<*<4>*>/ ÃnÅtabhÃvena\<*<5>*>/ tassà kumÃri- kÃya ùsaækà ti nÃmaæ akÃsi. So taæ rÃjÃnaæ\<*<6>*>/ "imaæ ga- hetvà gacchÃ" 'ti ujukaæ avatvà mahÃrÃja imÃya kumÃrikÃya nÃmaæ jÃnanto gaïhitvà gacchÃ" 'ti Ãha. "Tumhehi kathite ¤assÃmi\<*<7>*>/ bhante" ti. "Ahaæ\<*<8>*>/ na kathemi, tvaæ nÃmaæ jÃ- nanto\<*<9>*>/ gahetvà yÃhÅti". So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà ito\<*<10>*>/ paÂÂhÃya amaccehi saddhiæ "kinnÃmÃ\<*<11>*>/ nu kho esÃ" ti nÃmaæ upadhÃreti. So yÃni dujjÃnÃni nÃmÃni tÃni kittetvà "asukÃ\<*<12>*>/ nÃma\<*<13>*>/ bhavissatÅti" Bodhisattena saddhiæ kathesi. Bodhi- satto\<*<14>*>/ "na\<*<15>*>/ evaænÃmÃ" 'ti paÂikkhipati. Ra¤¤o\<*<16>*>/ nÃmaæ upadhÃrentass' eva saævaccharo atÅto\<*<17>*>/. Hatthiassamanusse sÅhÃdayo vÃÊÃ\<*<18>*>/ gaïhanti, dÅghajÃtikaparipantho\<*<19>*>/ hoti, makkhi- kaparipantho\<*<20>*>/ va hoti sÅtena kilamitvà bahÆ\<*<21>*>/ maranti. RÃjà "kiæ\<*<22>*>/ me etÃyÃ" 'ti Bodhisattassa kathetvà pÃyÃsi\<*<23>*>/. ùsaæ- kÃkumÃrikà phalikavÃtapÃnaæ vivaritvÃ\<*<24>*>/ aÂÂhÃsi. RÃjà naæ\<*<25>*>/ disvà "mayaæ tÃva\<*<26>*>/ nÃmaæ jÃnituæ na sakkoma, tvaæ Hi- mavante yeva vasa, mayaæ gamissÃmÃ" 'ti Ãha. "MahÃrÃja, tvaæ gacchanto mÃdisaæ itthiæ na labhissasi\<*<27>*>/, TÃvatiæsade- valoke CittalatÃvane ùsÃvatÅ nÃma latà atthi, tassÃ\<*<28>*>/ phalassa abbhantare dibbapÃnaæ nibbattaæ\<*<29>*>/, taæ ekaæ vÃraæ pivitvÃ\<*<30>*>/ cattÃro mÃse mattà hutvà dibbasayane sayanti, sà pana vas- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds ekamantaæ nisÅditvà paÂisandhÃraæ katvÃ. 2 Bd adds hoti. 3 Bd kiæ. 4 Cs kari- corr. to tari-, Bd otari. 5 Ck atÅta-, Cs atÅta- corr. to ÃnÅta-, Bd Ãnita-. 6 Bd mahÃrÃja in the place of t. r. 7 Bd ma¤¤issÃmi. 8 Bd adds te. 9 Bd adds va. 10 Bd tato. 11 Cks kiæ-. 12 Bd -kaæ. 13 Cs nÃma corr. to nÃmÃ. 14 Cs -tte. 15 Bd pana evaæ nÃmà na. 16 Bd adds tassÃ. 17 Bd adds tadÃ. 18 Cs vÃlà corr. to vÃÊÃ, Bd vÃlÃ. 19 Cs -patto corr. to -pantho? Bd -paddho. 20 Cs -patto corr. to -panthe? Bd -paddho. 21 Cks bahu, Bd bahumanussÃ. 22 Cks kim. 23 Bd adds manussesi. 24 Bd adds attÃnaæ dassetvÃ. 25 Bd taæ. 26 Bd tava. 27 Bd adds me vacanaæ saïÃhi. 28 Bd tassa. 29 Ck -tti, Cs -tti corr. to -ttati. 30 Cs pivisitvÃ. >/ #<[page 251]># %< 5. ùsaækajÃtaka. (380.) 251>% sasahasse\<*<1>*>/ vassasahasse\<*<2>*>/ phalati, surÃsoï¬Ã devaputtÃ\<*<3>*>/ `ito phalaæ labhissÃma' 'ti dibbapÃnapipÃsaæ\<*<4>*>/ adhivÃsetvà vassa- sahassaæ nibaddhaæ\<*<5>*>/ gantvà taæ\<*<6>*>/ lataæ `ÃrogÃ\<*<7>*>/ nu kho' ti olokenti, tvaæ pana ekasaævaccharen' eva\<*<8>*>/ ukkaïÂhito, ÃsÃ- phalalÃbho nÃma sukho, mà ukkaïÂhÅti" vatvà tisso gÃthà abhÃsi: @*>/. || Ja_VI:26 ||>@ @*>/ so pakkhÅ\<*<11>*>/, Ãsiæseth eva\<*<12>*>/ so dijo. || Ja_VI:27 ||>@ @*>/ samijjhittha\<*<14>*>/ tÃva dÆragatà satÅ\<*<15>*>/, Ãsiæs' eva tuvaæ rÃja, Ãsà phalavatÅ sukhà ti. || Ja_VI:28 ||>@ Tattha ùsÃvatÅti evaænÃmikÃ\<*<16>*>/, sà hi yasmà tassà phale Ãsà uppajjati tasmà evaæ nÃmaæ labhi\<*<17>*>/, CittalatÃvane ti evaænÃmake uyyÃne, tasmiæ kira uyyÃne rukkhalatÃdÅnaæ pabhà paviÂÂhapaviÂÂhÃnaæ\<*<18>*>/ devÃnam sarÅra- vaïïaæ cittaæ\<*<19>*>/ karoti, ten' assa CittalatÃvanan ti nÃmaæ jÃtaæ, payirupÃ- santÅti punappunaæ upenti\<*<20>*>/, ÃsiæsevÃ\<*<21>*>/ 'ti ÃsiæsÃhi\<*<22>*>/ yeva patthehi yeva mà Ãsacchedakaæ\<*<23>*>/ kammaæ karohÅti\<*<24>*>/. RÃjà tassà kathÃya\<*<25>*>/ bajjhitvà puna amacce sannipÃtetvÃ\<*<26>*>/ dasanÃmaæ\<*<27>*>/ kÃretvà nÃmaæ gavesanto aparam pi {saævac- charaæ} vasi. Tassà dasanÃmake pi nÃmaæ na hoti\<*<28>*>/, asu- kaæ\<*<29>*>/ nÃmà 'ti vutte Bodhisatto paÂikkhipat' eva\<*<30>*>/ Puna rÃjà "kiæ\<*<31>*>/ me imÃyÃ" 'ti pÃyÃsi. SÃpi\<*<32>*>/ vÃtapÃne Âhatvà attÃnaæ dassesi\<*<33>*>/, RÃjà "tiÂÂha tvaæ\<*<34>*>/, mayaæ gamissÃmÃ" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ssena. 2 Ck -ssa, Bd omits vassa-. 3 Cks devatÃputtÃ. 4 Bd -naæ pi-. 5 Bd nibandhaæ. 6 Ck tÃ, Cs tà corr. to taæ. 7 Bd ar-. 8 Cks ekaæ-. 9 Bd duraphale pati. 10 Bd Ãsisattho ca. 11 Ck Bd -i. 12 Bd Ãsisatto ca. 13 Ck tassa vÃvÃsa, Cs tassa tavÃsà corr. to tassa cÃsÃ, Bd tassà tassÃ. 14 Bd -jjhattha 15 all three MSS. sati. 16 Bd -makÃlatÃ. 17 Bd etaæ nÃmaæ labhati. 18 Bd sabhÃ-, Ck omits paviÂÂha. 19 Bd citraæ. 20 Bd upÃsentÅti. 21 Bd ÃsisatthevÃ. 22 Bd Ãsisati. 23 Bd Ãsaccheda. 24 Bd adds vadati. 25 Bd gÃthÃya. 26 Bd -pÃtÃpetvÃ. 27 Cks dasanÃma, Bd dasanÃmakaæ. 28 Cs nà hoti, Bd nÃhosi. 29 Cks -ka. 30 Ck -piteva. 31 Cks kiæ. 32 Bd adds puna. 33 Bd adds taæ disvÃ. 34 Ck tvam. >/ #<[page 252]># %<252 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% 'ti Ãha. "Kasmà yÃsi\<*<1>*>/ mahÃrÃjÃ" 'ti. "Tava nÃmaæ jÃnituæ na sakkomÅti". "MahÃrÃja, kasmà nÃmaæ na jÃnissasi\<*<2>*>/, ÃsÃ\<*<3>*>/ nÃma\<*<4>*>/ asamijjhanikÃ\<*<5>*>/ n' atthi\<*<6>*>/, eko\<*<7>*>/ bako pabbatamuddhani Âhito\<*<8>*>/ attanà patthitaæ labhi, tvaæ kasmà na labhissasi\<*<9>*>/, adhi- vÃsehi mahÃrÃjÃ" 'ti. "Eko kira bako ekasmiæ padumasare gocaraæ gahetvà uppatitvà pabbatamatthake nilÅyi, so taæ divasaæ tatth' eva vasitvà punadivase cintesi: `ahaæ imasmiæ pabbatamatthake sukhanisinno, sace ito anotaritvÃ\<*<10>*>/ etth' eva nisinno gocaraæ gahetvà pÃnÅyaæ pivitvà imaæ divasaæ va- seyyaæ bhadrakaæ vata assÃ' 'ti, atha naæ\<*<11>*>/ divasam eva Sakko devarÃjà asuranimmathanaæ\<*<12>*>/ katvà TÃvatiæsabhavane devissariyaæ laddho cintesi: `mama tÃva manoratho mattha- kaæ patto, atthi nu kho ara¤¤e koci aparipuïïamanoratho' ti\<*<13>*>/ upadhÃrento taæ bakaæ disvà `imassa manorathaæ mattha- kaæ pÃpessÃmÅti', bakassa nisinnaÂÂhÃnato avidÆre ekà nadÅ atthi, Sakko taæ nadiæ\<*<14>*>/ oghapuïïaæ katvà pabbatamattha- kena pesesi, bako tatth' eva nisinno macche khÃditvà pÃnÅ- yaæ pivitvà taæ divasaæ tatth' eva vasi, udakam pi bhassi- tvà gataæ, evaæ mahÃrÃja bako pi tÃya attano ÃsÃya\<*<15>*>/ pha- laæ labhi\<*<16>*>/, tvaæ kasmà na labhissasÅti" vatvà ÃsiæsethevÃ\<*<17>*>/ 'ti Ãdiæ Ãha. Tattha ÃsiæsethevÃ\<*<18>*>/ 'ti Ãsiæsi yeva\<*<19>*>/, pakkhehi yuttatÃya pakkhÅ\<*<20>*>/ dvikkhattuæ jÃtatÃya dvijo\<*<21>*>/, tÃva dÆragatÃ\<*<22>*>/ ti pabbatamatthakato mac- chÃna¤ ca udakassa ca\<*<23>*>/ dÆrabhÃvaæ passa, evaæ dÆragatÃ\<*<24>*>/ samÃnÃ\<*<25>*>/ Sak- kassa ÃnubhÃvena\<*<26>*>/ bakassa ÃsÃ\<*<27>*>/ pÆrità yevà 'ti\<*<28>*>/. RÃjÃ\<*<29>*>/ tassa kathaæ sutvà rÆpe\<*<30>*>/ bajjhitvÃ\<*<31>*>/ kathÃya allÅno gantuæ asakkonto\<*<32>*>/ amacce sannipÃtetvà satanÃmaæ\<*<33>*>/ kÃresi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pÃyÃsi. 2 Bd -siti. 3 Bd Ãha. 4 Bd nÃmaæ. 5 Cs -jjhinikÃ, Bd Ãsamicchanakà nÃma. 6 Bd adds me vacanaæ suïÃhi. 7 Bd adds kira. 8 Cks ÂÂhito. 9 Cks -ssasÅti. 10 Bd anacÃretvÃ. 11 Bd taæ. 12 Bd asuraæni-. 13 Bd adds so. 14 Ck Cd nadÅ. 15 Bd ÃsÃ. 16 Bd labhati. 17 Bd ÃsiæsatevÃ. 18 Bd ÃsisatthevÃ. 19 Bd Ãsisetha yevÃ. 20 all three MSS. -i. 21 Bd dijo. 22 Bd -gatesa. 23 Ck ka¤cassa, Cs -kaæcassa. 24 Bd -to. 25 Cs samaïÃ. 26 Bd -ve. 27 Bd Ãsaæ. 28 Cks omit sakkassa---ti. 29 Bd atha rÃjÃ. 30 Bd evarÆpe. 31 Bd adds tassÃ. 32 Bd adds rÃjÃ. 33 Bd sataænÃmakaæ. >/ #<[page 253]># %< 5. ùsaækajÃtaka. (380.) 253>% satanÃmavasena\<*<1>*>/ gavesantassÃpi 'ssa\<*<2>*>/ a¤¤aæ saævaccharaæ atÅtaæ. So tiïïaæ saævaccharÃnaæ accayena Bodhisattaæ upasaækamitvà "satanÃmavasena asukaæ nÃma\<*<3>*>/ bhavissati bhante" ti pucchi. "Na jÃnÃsi mahÃrÃjÃ" 'ti. So "gamissÃm' idÃni\<*<4>*>/ mayan" ti Bodhisattaæ vanditvà pÃyÃsi. ùsaækakumÃ- rikà puna phalikavÃtapÃnaæ\<*<5>*>/ nissÃya ÂhitÃ\<*<6>*>/. RÃjà taæ\<*<7>*>/ disvà "tvaæ tiÂÂha, mayaæ gamissÃmÃ" 'ti Ãha. "Kasmà mahÃrÃjÃ" 'ti. "Tvaæ maæ vacanen' eva santappesi\<*<8>*>/ na kÃmaratiyÃ, tava madhuravacane\<*<9>*>/ bajjhitvà vasantassa mama tÅïi saævaccharÃni atikkantÃni, idÃni gamissÃmÅti\<*<10>*>/" vatvà @*>/, mÃlà sereyyakass' eva\<*<12>*>/ vaïïavantà agandhikÃ\<*<13>*>/. || Ja_VI:29 ||>@ @*>/ adadaæ\<*<15>*>/ avissajaæ\<*<16>*>/ bhogaæ sandhi ten' assa jÅrati. || Ja_VI:30 ||>@ @*>/ taæ\<*<18>*>/ hi vade, yaæ na kayirÃ\<*<17>*>/ na taæ vade, akarontaæ bhÃsamÃnaæ parijÃnanti paï¬itÃ. (J. 363 v. 2.) || Ja_VI:31 ||>@ @*>/, handa dÃni vajÃm' ahan ti || Ja_VI:32 ||>@ imà gÃthà abhÃsi. Tattha sampesÅti santappesi pÅïesi\<*<20>*>/, sereyyakassÃ\<*<21>*>/ 'ti kaïÂaka- kuraï¬akassa\<*<22>*>/, desanÃsÅsam ev' etaæ\<*<23>*>/, yaæ ki¤ci pana suvaïïakuraï¬akajÅva- sumanÃdikaæ\<*<24>*>/ a¤¤am pi pupphaæ agandhakaæ\<*<25>*>/ sabban tam sandhÃy' evam Ãha, vaïïavantà agandhikà ti yathà sereyyakÃdÅnaæ\<*<26>*>/ mÃlà vaïïavantatÃya dassanena tappeti agandhatÃya\<*<27>*>/ gandhena na tappeti evaæ tvam pi maæ dassanavacaneh' eva tappesi\<*<28>*>/ na kammanÃ\<*<29>*>/ ti dÅpeti, adadan ti bhadde\<*<30>*>/ yo\<*<31>*>/ imaæ nÃma bhogaæ dassÃmÅti madhuravacanena vatvà taæ bhogaæ\<*<32>*>/ adadanto avissajjento\<*<33>*>/ kevalaæ madhuravacanam eva karoti tena saddhiæ assa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -makavasena. 2 Cks -santÃpissa. 3 Bd asukÃnÃma, Cks -kanÃmÃ. 4 Bd -ma dÃni. 5 Bd balikavimÃnavÃta-. 6 Bd adds va. 7 Cs taæ corr. to naæ, Bd naæ. 8 Bd -tappessasi. 9 Bd -nena. 10 Bd -ssÃmÃti. 11 Bd kammunÃ. 12 Bd sedeyyakasseva, Ck sereyyakasseyyava. 13 Bd -dhakÃ. 14 Bd pakkappati. 15 Ck addaæ, Cs adaæ. 16 Bd visajjaæ. 17 Bd kariyÃ. 18 Bd tvaæ. 19 Cks saækhepÃnuparodhÃya. 20 Cks pÅnesi, Bd nesi. 21 Cks -kÃssÃ, Bd mÃlà sedeyyakassÃ. 22 Bd kuï¬ikaraï¬akassa. 23 Bd eva taæ. 24 Bd -karaï¬akajayakusumÃdi-. 25 Bd -dhikaæ. 26 Cks -kÃkÃdÅnaæ, Bd sÃdeyyakÃdinaæ. 27 Bd -dhitÃya 28 Cks tappeti, Bd santappesi. 29 Bd kammunÃ. 30 Cks bhadda. 31 Cks so. 32 Cks bhoge. 33 Bd avissajjanto. >/ #<[page 254]># %<254 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% mittassa sandhi\<*<1>*>/ jÅrati mittasanthavo\<*<2>*>/ na ghaÂÅyati\<*<3>*>/, pÃtheyya¤ cà 'ti bhadde mayhaæ tava madhuravacane\<*<4>*>/ bandhitvÃ\<*<5>*>/ tÅïi saævaccharÃni vasantass' eva\<*<6>*>/ hatthiassarathapadÃtisaækhÃtaæ\<*<7>*>/ bala¤ ca khÅïaæ manussÃnaæ bhattavetana- saækhÃtaæ pÃtheyya¤ ca n' atthi, saæke pÃïuparodhÃyÃ\<*<8>*>/ 'ti sv-Ãhaæ idh' eva attano jÅvitavinÃsaæ ÃsaækÃmi, handa idÃn' Ãhaæ gacchÃmÅti. ùsaækakumÃrikà ra¤¤o vacanaæ sutvà "mahÃrÃja, tvaæ mayhaæ nÃmaæ jÃnÃsi, tayà vuttam eva, mama nÃmaæ idaæ me pitu kathetvà maæ gaïhitvà yÃhÅti" ra¤¤Ã saddhiæ sallapantÅ\<*<9>*>/ @*>/ rathesabha, Ãgamehi\<*<11>*>/ mahÃrÃja, pitaraæ ÃmantayÃm' ahan ti || Ja_VI:33 ||>@ Ãha. Tass' attho: yannÃmÃ\<*<12>*>/ aham asmi taæ etaæ\<*<13>*>/ Ãsaækat' eva mama nÃman ti. RÃjÃ\<*<14>*>/ Bodhisattassa santikaæ gantvà vanditvà "bhante tumhÃkaæ dhÅtà ùsaækà nÃmÃ\<*<15>*>/" ti Ãha\<*<16>*>/. "NÃmaæ¤ÃtakÃlato paÂÂhÃya\<*<17>*>/ gahetvà gaccha mahÃrÃjÃ" 'ti. So MahÃsattaæ vanditvà phalikavimÃnadvÃraæ ÃgantvÃ\<*<18>*>/ "bhadde pitarÃpi\<*<19>*>/ mayhaæ dinnÃ, ehi dÃnÅti\<*<20>*>/". "ùgamehi\<*<21>*>/ mahÃrÃja\<*<22>*>/, pitaraæ ÃmantayÃm' ahan" ti vatvà pÃsÃdà otaritvà MahÃsattaæ van- ditvà khamÃpetvà ra¤¤o santikaæ ÃgatÃ. RÃjà taæ gahetvà BÃrÃïasiæ gantvà puttadhÅtÃhi va¬¬hanto piyasaævÃsaæ vasi. Bodhisatto aparihÅnajjhÃno Brahmaloke uppajji. Satthà imaæ desanaæ\<*<23>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale patiÂ- Âhahi) "Tadà ùsaækakumÃrikà purÃïadutiyikà ahosi, rÃjà ukkaïÂhi- tabhikkhu, tÃpaso\<*<24>*>/ aham evÃ" 'ti. ùsaækajÃtakaæ\<*<25>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd saddhi. 2 Cks -sandhavo, Bd -saïÂhavo. 3 Ck Bd -Âi-. 4 Bd -nena. 5 Cs bajjhitvÃ, Bd anubujhitvÃ. 6 Ck sseva, Cs sseva corr. to carantasseva. 7 Ck -padÃni-, Cs -padÃni- corr. to -padÃti-, Bd -padÃdi-. 8 Cks saækhepÃnuparodhÃ. 9 all three MSS. -ti. 10 Cks -asmiæ. 11 Bd -metha. 12 Bd yaæ nÃmaæ. 13 Ck adds tesaæ. 14 Bd taæ sutvà rÃjÃ. 15 Ck -kaænÃmÃ, Cs -kaænÃmà corr. to -kanÃmÃ, Bd ÃsaÇkÃ-. 16 Bd adds taæ sutvà mahÃsatto. 17 Bd adds taæ. 18 Bd adds Ãha. 19 Bd pitarà te. 20 Bd dÃni gamissÃmà ti. 21 Ck Ãha-, Cs Ãha- corr. to Ãga-. 22 Cks -rÃjà ti. 23 Bd dhammade-. 24 Bd adds pana. 25 Bd adds pa¤camaæ. >/ #<[page 255]># %< 6. MigÃlopajÃtaka. (381.) 255>% $<6. MigÃlopajÃtaka.>$ Na me ruccan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ dubbacabhikkhuæ\<*<1>*>/ Ãrabbha kathesi. Satthà taæ bhikkhuæ\<*<2>*>/ "sac- caæ kira tvaæ\<*<3>*>/ dubbaco\<*<4>*>/" ti pucchitvà "Ãma bhante" ti vutte "na kho bhikkhu idÃn' eva\<*<5>*>/ pubbe pi tvaæ dubbaco\<*<6>*>/, dubbacabhÃvaæ\<*<1>*>/ pana nissÃya paï¬itÃnaæ vacanaæ akaronto verambavÃtamukhe\<*<7>*>/ ni- dhanaæ\<*<8>*>/ gato sÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto gijjhayoniyaæ nibbattitvÃ\<*<9>*>/ Aparaïïagijjho\<*<10>*>/ nÃma ahosi. So gijjhagaïaparivuto Gijjhapabbate\<*<11>*>/ vasi. Putto pan' assa MigÃlopo\<*<12>*>/ nÃma thÃmabalasampanno ahosi, so a¤¤esaæ gijjhÃnaæ sÅmaæ atikkamitvà uccaæ\<*<13>*>/ uppati\<*<14>*>/. Gijjhà "putto vo\<*<15>*>/ atidÆraæ uppattÅti\<*<16>*>/" gijjhara¤¤o Ãcikkhiæsu. So\<*<17>*>/ taæ pakkositvà "tvaæ kira tÃta atiuccaæ gacchasi\<*<18>*>/, atiuccaæ gacchanto jÅvitakkhayaæ pÃpuïissasÅti" vatvà tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ yassa te tÃdisà gati, atuccaæ tÃta patasi, abhÆmiæ tÃta sevasi. || Ja_VI:34 ||>@ @*>/ kedÃraæ\<*<20>*>/ yadà te paÂhavÅ siyà tato tÃta nivattassu, mÃssu\<*<21>*>/ etto paraæ gami. || Ja_VI:35 ||>@ @*>/ pi sakuïà pattayÃnà vihaÇgamÃ, akkhittà vÃtavegena naÂÂhà te sassatÅsamÃ\<*<23>*>/ ti. || Ja_VI:36 ||>@ Tattha MigÃlopÃ\<*<12>*>/ 'ti puttaæ nÃmenÃlapati, atuccaæ tÃta patasÅti tÃta tvaæ a¤¤esaæ gijjhÃnaæ sÅmaæ atikkamitvà atiuccaæ gacchasi, catuk- kaïïaæ va\<*<19>*>/ kedÃran\<*<20>*>/ ti iminÃssa\<*<24>*>/ sÅmaæ Ãcikkhati\<*<25>*>/, idaæ vuttaæ hoti: tÃta yadà te ayaæ mahÃpaÂhavÅ catukkaïïakedÃraæ\<*<26>*>/ viya siyà evaæ\<*<27>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dubbacca-. 2 Bd adds pakkosÃpetvÃ. 3 Bd adds bhikkhu. 4 Bd -ccosi. 5 Bd adds dubbacco. 6 Bd -cco yeva. 7 Bd -tÃbhimukhe. 8 Ck -na, Cs -na corr. to -naæ, Bd byasanaæ. 9 Ck Bd -ttetvÃ. 10 Ck apanna-, Bd apanandogijho. 11 Bd gijhakuÂapa-. 12 Bd miga-. 13 Bd atiuccam. 14 Cs uppatti corr. to uppatati, Bd upatati. 15 Bd te putto. 16 Cs uppattÅti corr. to uppatatÅti, Bd upatatÅti. 17 Bd taæ sutvà so. 18 Ck omits gacchasi, Cs gacchÃsi. 19 Bd ca. 20 Cks ketÃ-. 21 Ck massu, Bd mÃsu. 22 Cks a¤¤o. 23 Bd passati-. 24 Bd iminÃmassa. 25 Ck avikkhati, Cs acikkhati corr. to Ãci-. 26 Ck -ra, Cs -ra corr. to -ro. 27 Bd omits evaæ. >/ #<[page 256]># %<256 VI. ChanipÃta. 1. Avariyavagga. (39.)>% khuddikà viya hutvà pa¤¤Ãyetha\<*<1>*>/ atha tvaæ ettakà ÂhÃnà nivatteyyÃsi, etto paraæ mà gamÅti, santi a¤¤e pÅti na kevalaæ tvam eva a¤¤e pi gijjhà evaæ kariæsÆ 'ti dÅpeti, akkhittà ti te pi amhÃkaæ sÅmaæ atikkamitvà gatà vÃta- vegena Ãka¬¬hità nassiæsu, sassatÅsamÃ\<*<2>*>/ ti sassatÅ hi\<*<3>*>/ paÂhavi, pabbatÃdÅhi samaæ attÃnaæ ma¤¤amÃnà attano vassasahassaparimÃïaæ Ãyuæ apÆretvÃpi an- tarà va\<*<4>*>/ naÂÂhÃ\<*<5>*>/ ti attho. MigÃlopo\<*<6>*>/ anovÃdakattà pitu vacanaæ akatvà laæghanto laæghanto pitarÃ\<*<7>*>/ akkhÃtaæ sÅmaæ disvà taæ\<*<8>*>/ atikkamma kÃlavÃte patvà tepi\<*<9>*>/ chinditvà uppatito verambhavÃtamukhaæ pakkhandi. Atha naæ verambhavÃtà pahariæsu. So tehi paha- Âamatto\<*<10>*>/ va\<*<11>*>/ khaï¬Ãkhaï¬aæ hutvà ÃkÃse va\<*<12>*>/ antaradhÃyi. @*>/ pitu vaddhassa\<*<14>*>/ bhÃsanaæ kÃlavÃte\<*<15>*>/ atikkamma verambÃnaæ vasaæ agÃ\<*<16>*>/. || Ja_VI:37 ||>@ @*>/ ÃpÃduæ anovÃdakare dije\<*<18>*>/. || Ja_VI:38 ||>@ @*>/ yo vÃkyaæ\<*<20>*>/ nÃvabujjhati atisÅmacaro ditto gijjho vÃtÅtasÃsano\<*<21>*>/, sabbe vyasanaæ\<*<17>*>/ papponti akatvà vaddhasÃsanan\<*<22>*>/ ti || Ja_VI:39 ||>@ imà tisso abhisambuddhagÃthÃ. Tattha anujÅvino ti taæ nissÃya jÅvanakÃ\<*<24>*>/, anovÃdakare dije\<*<18>*>/ ti tasmiæ MigÃlopagijjhe\<*<25>*>/ ovÃdaæ akaronte\<*<26>*>/ sabbe p' ete tena saddhiæ atisÅ- maæ gantvà vinÃsaæ pÃpuïiæsu. Evaæ pÅti\<*<27>*>/ bhikkhave yathà so gijjho evaæ\<*<28>*>/ yo a¤¤o pi gahaÂÂho va pabbajito và hitÃnukampakÃnaæ\<*<29>*>/ vaddhÃnaæ\<*<30>*>/ vacanaæ na gaïhÃti\<*<31>*>/ so pi ayaæ sÅmaæ atikkamitvà caranto ditto\<*<32>*>/ gabbito\<*<33>*>/ gijjho va vyasanaæ pÃpuïÃtÅti. Satthà imaæ desanaæ\<*<34>*>/ ÃharitvÃ\<*<35>*>/ jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà MigÃlopo\<*<36>*>/ dubbacabhikkhu ahosi, Aparaïïo\<*<37>*>/ aham evÃ" 'ti. Mi- gÃlopajÃtakaæ\<*<38>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -yittha. 2 Bd passati-. 3 Bd omits sassatÅhi. 4 Bd vi. 5 Bd naÂhÅ. 6 Cks add ti. 7 Bd pituno. 8 Cks naæ. 9 Cks tehi. 10 Bd pahata-. 11 Bd omits va. 12 Bd yeva. 13 Ck aparanassa, Bd apanandassa. 14 Bd vu¬hassa. 15 Cks kÃle-. 16 Bd gataæ. 17 Bd bya-. 18 Cks -ro dijo. 19 Bd vu¬¬hÃnaæ. 20 Cks -yan. 21 Ck vÃtita-, Cs vÃtita- corr. to vÃtÅta-? Bd vÃtuta-. 22 Bd vu¬ha-. 23 Bd adds pi. 24 Cs jÅvananakÃ, Bd jivikÃ. 25 Cks -gijjho, Bd migalopagijhe. 26 all three MSS. -to. 27 Cs hÅti corr. to pÅti Bd piti. 28 Bd adds pi. 29 Cs Bd -pi-. 30 Bd vu¬¬hÃ-. 31 Bd gaïhati. 32 Bd ritto. 33 Bd gacchanto. 34 Bd dhammade-. 35 Bd adds saccÃni pakÃsetvÃ. 36 Bd miga-. 37 Ck aparanno, Cs aparanto corr. to -raïïo, Bd apanando pana. 38 Bd miga---kaæ chaÂhaæ. >/ #<[page 257]># %< 7. SirikÃlakaïïijÃtaka. (382.) 257>% $<7. SirikÃlakaïïijÃtaka.>$ Kà nu kÃÊena\<*<1>*>/ vaïïenà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto AnÃthapiï¬ikaæ Ãrabbha kathesi. So hi sotÃpattiphale patiÂÂhitakÃlato paÂÂhÃya akhaï¬Ãni pa¤casÅlani rakkhi\<*<2>*>/, bhariyÃpi 'ssa puttadhitaro pi dÃsÃpi bhatiæ gahetvà kammaæ karontÃ\<*<3>*>/ kammaka- rÃpi sabbe rakkhiæsu yeva. Ath' ekadivasaæ\<*<4>*>/ dhammasabhÃyaæ ka- thaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso AnÃthapiï¬iko suci c' eva suciparivÃro ca hutvà caratÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte\<*<5>*>/ "bhik- khave\<*<6>*>/ porÃïakapaï¬itÃpi suciparivÃrÃ\<*<7>*>/ ahesun" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto seÂÂhi\<*<8>*>/ hutvà dÃnaæ adÃsi sÅlaæ rakkhi\<*<9>*>/ upo- sathakammaæ\<*<10>*>/ kari\<*<11>*>/, bhariyÃpi 'ssa pa¤cÃsÅlÃni rakkhi, put- tadhÅtaro pi dÃsakammakaraporisÃpi\<*<12>*>/. So SuciparivÃraseÂÂhi t' eva\<*<13>*>/ pa¤¤Ãyittha. So\<*<14>*>/ cintesi: "sace mayà sucitarasÅlo\<*<15>*>/ koci Ãgamissati\<*<16>*>/ tassa mama nisÅdanapallaækaæ và nipajjana- sayanaæ và dÃtuæ na yuttaæ, anucchiÂÂhaæ\<*<17>*>/ aparibhuttaæ dÃtuæ vaÂÂatÅti" attano upaÂÂhÃne yeva ekapasse\<*<18>*>/ aparibhutta- pallaæka¤ ca sayana¤\<*<19>*>/ ca pa¤¤Ãpesi\<*<20>*>/. Tasmiæ samaye CÃtummahÃrÃjikadevaloke VirÆpakkhamahÃrÃjassa dhÅtà KÃla- kaïïÅ\<*<21>*>/ nÃma DhataraÂÂhamahÃrÃjassa\<*<22>*>/ dhÅtà SirÅ\<*<23>*>/ ca\<*<24>*>/ nÃmà 'ti imà dve bahuæ\<*<25>*>/ gandhamÃlaæ\<*<26>*>/ ÃdÃya "Anotatte kÅÊis- sÃmÃ" 'ti AnotattapiÂÂhiæ\<*<27>*>/ gacchiæsu\<*<28>*>/. Tasmiæ pana dahe bahÆni titthÃni, tesu BuddhÃnaæ titthe Buddhà va\<*<29>*>/ nahÃ- yanti\<*<30>*>/, paccekabuddhÃnaæ titthe paccekabuddhà va\<*<31>*>/, bhik- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. -le-. 2 Bd rakkhati. 3 Ck -tÃnaæ, Bd -to. 4 Bd adds bhikkhu. 5 Bd adds na. 6 Bd adds idÃneva pubbe pi. 7 Bd suci yeva parivÃrà ca. 8 Ck seÂÂhiæ. 9 Bd rakkhati. 10 Bd uposathaæ. 11 Bd karoti. 12 Bd adds pa¤casÅlÃni rakkhisu. 13 Bd tveva. 14 Bd athekadivasaæ so. 15 Bd sace yo suciparivÃrasÅlako. 16 Bd Ãgacchissati. 17 Cks anucci-, Bd anucchikaÂhaæ. 18 Bd attha atthano vasanaÂhÃnasseva ekapassena. 19 Bd senÃsana¤. 20 Ck pa¤ÃpÃpesi. 21 Cs -vanni corr. to -kanni, Bd -kaïdÅca. 22 Bd daÂha raÂhassa mahÃ-. 23 Ck siri, Bd sÅri. 24 Ck omits ca. 25 Bd -hu. 26 Bd mÃlÃgandhaæ. 27 Bd -piÂhaæ. 28 Bd Ãga- 29 Bd yeva. 30 Bd nhÃ-. 31 Bd omits va and adds nhÃyanti. >/ #<[page 258]># %<258 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% khÆnaæ titthe bhikkhÆ va\<*<1>*>/, tÃpasanaæ titthe tÃpasà va\<*<1>*>/, cÃtummahÃrÃjikÃdisu chasu kÃmasaggesu devaputtÃnaæ titthe devaputtà va\<*<1>*>/, devadhÅtÃnaæ titthe devadhÅtà va nahÃyanti\<*<2>*>/. Tatr' imÃ\<*<3>*>/ dve gantvÃ\<*<4>*>/ "ahaæ paÂhamaæ nahÃyissÃmi\<*<2>*>/, ahaæ paÂhaman" ti titthatthÃya kalahaæ kariæsu. KÃlakaïïÅ\<*<5>*>/ "ahaæ lokaæ\<*<6>*>/ vicÃremi, tasmà paÂhamaæ nahÃyituæ\<*<2>*>/ yutt' amhÅti\<*<7>*>/" vadati. SirÅ\<*<8>*>/ "ahaæ mahÃjanassa issariyadÃyikÃya\<*<9>*>/ paÂipadÃya ÂhitÃ\<*<10>*>/, tasmà paÂhamaæ nahÃyituæ\<*<2>*>/ yutt' amhÅti\<*<11>*>/" vadati. Tà "amhesu paÂhamaæ nahÃyituæ\<*<2>*>/ yuttarÆpaæ\<*<12>*>/ cattÃro ma- hÃrÃjÃno jÃnissantÅti" tesaæ santikaæ gantvà "amhesu kÃ\<*<13>*>/ paÂhamaæ Anotatte\<*<14>*>/ nahÃyituæ\<*<2>*>/ yuttarÆpÃ" ti pucchiæsu. DhataraÂÂha-VirÆpakkhà "na sakkà amhehi\<*<15>*>/ vinicchitun" ti VirÆÊha-VessavaïÃnaæ\<*<16>*>/ bhÃram akaæsu. Te "amhehi\<*<17>*>/ pi na sakkÃ, sÃmipÃdamÆle\<*<18>*>/ yeva pesessÃmÃ" 'ti tà Sakkassa san- tikaæ pesesuæ. Sakko tÃsaæ vacanaæ sutvà cintesi: "imà dve pi mama manussÃnaæ ¤eva dhÅtaro, na sakkà mayà imaæ aÂÂaæ vinicchitun" ti, atha tÃ\<*<19>*>/ Ãha: "BÃrÃïasiyaæ Sucipari- vÃro nÃma seÂÂhi atthi, tassa ghare anucchiÂÂhÃsana¤ c' eva\<*<20>*>/ anucchiÂÂhasayana¤ ca pa¤¤attaæ, yà tattha nisÅditu¤ ca\<*<21>*>/ sa- yitu¤ ca\<*<22>*>/ labhati sà paÂhamaæ nahÃyituæ\<*<2>*>/ yuttarÆpÃ" ti. Taæ sutvà KÃlakaïïÅ\<*<23>*>/ taæ khaïaæ ¤eva nÅlavatthaæ nivÃ- setvà nÅlavilepanaæ vilimpitvà nÅlamaïipilandhanaæ\<*<24>*>/ pilan- dhitvÃ\<*<25>*>/ yantapÃsÃïe\<*<26>*>/ viya devalokÃ\<*<27>*>/ otaritvà majjhimayÃma- samanantare seÂÂhino pÃsÃdassa upaÂÂhÃnadvÃre sayanassa avidÆraÂÂhÃne\<*<28>*>/ nÅlaraæsiæ vissajjetvà ÃkÃse aÂÂhÃsi. SeÂÂhi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds nhÃyanti. 2 Bd nhÃ-. 3 Bd tattha imÃ. 4 Bd Ãg-. 5 Cks -kaïïi, Bd -kaï¬Å devadhÅtÃ. 6 Bd adds pÃlemi. 7 Bd yuttakomhiti. 8 Bd sÅri. 9 Bd siriyÃdiyikÃya. 10 Bd dhÅtÃ. 11 Bd yuttÃmhiti. 12 Bd adds vÃ. 13 Bd adds ma. 14 Bd -Âattadahe. 15 Ck -he, Cs -he corr. to hehi. 16 Ck -nÃnaæ, Ck -nÃnaæ corr. to -ïÃnaæ, Bd virÆÊhakuveravessavaïÃnaæ. 17 Cks amhe. 18 Cs sÃmÅ-, Bd te amhehi pi na sakkhissÃma Sakkassa pÃdamÆlameva. 19 Bd sakko. 20 Cks anucci-, Bd anucchiÂhapallaÇkaæ, omitting ceva. 21 Cks nisÅdana¤ca, Bd -tuæ vÃ. 22 Bd -tuæ vÃ. 23 all three MSS. -kaïïi. 24 Bd omits maïi. 25 Ck -dhi, Cs -dhi corr. to -dhitvÃ. 26 Bd -pÃhano. 27 Bd -kato. 28 Bd -re ÂhÃne. >/ #<[page 259]># %< 7. SirikÃlakaïïijÃtaka. (382.) 259>% {oloketvÃ} taæ addasa, dassanen' ev' assa\<*<1>*>/ appiyà ahosi ama- nÃpÃ. So tÃya saddhiæ sallapanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ vaïïena na cÃpi piyadassanÃ, kà vÃ\<*<3>*>/ tvaæ kassa và dhÅtÃ, kathaæ jÃnemu taæ\<*<4>*>/ mayan ti. || Ja_VI:40 ||>@ Tattha kÃÊenÃ\<*<5>*>/ 'ti nÅlavaïïenÃ\<*<6>*>/ 'ti sarÅravatthÃbharaïavaïïena\<*<7>*>/, na cÃpi piyadassanà ti dhÃtuso bhikkhave sattà saæsandantÅti\<*<8>*>/ hi vuttaæ, aya¤ ca devadhÅtà anÃcÃrà dussÅlÃ, tasmà dassanen' ev' assa\<*<9>*>/ appiyà jÃtÃ, ten' evam Ãha\<*<10>*>/, kà và tvan ti kÃ\<*<11>*>/ ca\<*<12>*>/ tvaæ ayam eva và pÃÂho. Taæ sutvà KÃlakaïïÅ\<*<13>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ dhÅtà VirÆpakkhassa caï¬iyÃ, ahaæ KÃlÅ alakkhikÃ, KÃlakaïïÅti maæ vidÆ, okÃsaæ yÃcito dehi, vasemu tava santike ti. || Ja_VI:41 ||>@ Tattha caï¬iyà ti\<*<15>*>/ kodhanabhÃvena hi mayhaæ caï¬Åti nÃmaæ kariæsu, alakkhikà ti nippu¤¤Ã\<*<16>*>/, maæ vidÆ ti evaæ\<*<17>*>/ maæ cÃtummahÃrÃjikadeva- loke jÃnanti, vasemÆ\<*<18>*>/ 'ti mayaæ ajja\<*<19>*>/ ekarattiæ tava santike vaseyyÃma, etasmiæ me anucchiÂÂhÃsane\<*<20>*>/ okÃsaæ dehÅti. Tato Bodhisatto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ tuvaæ, puÂÂhà me KÃli akkhÃhi yathà jÃnemu taæ\<*<22>*>/ mayan ti. || Ja_VI:42 ||>@ Tattha nivase\<*<23>*>/ ti tava cittena vasasi\<*<24>*>/ patiÂÂhahasi. Tato sà attano guïaæ kathentÅ catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ vinassatÅti. || Ja_VI:43 ||>@ Tass' attho: yo puriso attano kataguïaæ na jÃnÃti guïamakkhÅ hoti attano kismi¤ci kÃraïe kathite kiæ ahaæ etaæ\<*<26>*>/ jÃnÃmÅti\<*<27>*>/ yugaggÃhaæ\<*<28>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sahadassanenevassÃ. 2 Cs Bd -le-. 3 Ck mÃ, Cs mà corr. to vÃ. 4 Cks tam. 5 all three MSS. -le-. 6 Bd nilena va-. 7 Bd sariravaïïena vatthÃ-. 8 Cs naæsandantÅti corr. to saæ-, Bd na saæsarantÅti. 9 Bd assÃ. 10 Bd tenevÃha. 11 Ck yÃ. 12 Cks omit ca. 13 Ck -kaïïi, Bd -kaïïi pi. 14 Bd -Ãhaæ. 15 Bd adds kodhanÃ. 16 Bd nippa¤¤Ã. 17 Ck evam. 18 Bd vasemu tava santike. 19 Bd mayhaæ acca. 20 Cks anucci- and add sayaneva, Bd anucchiÂhasayane. 21 Ck nivesase, Cs nivasase, Bd nivise. 22 Cks taæ. 23 Cks nivesase, Bd nivise. 24 Bd cittenivisasi. 25 Bd yasaæ, Cs yasa corr. to yassa. 26 Cks evataæ. 27 Bd ajÃ-. 28 Bd yuggagÃhaæ. >/ #<[page 260]># %<260 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% gaïhÃti a¤¤ehi ki¤ci kataæ disvà sÃrambhavasena kÃraïuttaraæ karoti pare lÃbhaæ\<*<1>*>/ labhante na tussati mayhaæ acchariyaæ paresaæ mà hotu mayham eva hotÆ 'ti sakasampattiæ gahetvÃ\<*<2>*>/ parassa tiïena\<*<3>*>/ telabindum pi na deti kerÃÂi yalakkhaïena samannÃgato hutvà attano santakaæ parassa adatvà tehi tehi upÃ- yehi parasantakam\<*<4>*>/ eva khÃdati yassa laddhaæ dhanaæ và dha¤¤aæ và nas- sati\<*<5>*>/ na tiÂÂhati surÃdhutto akkhadhutto itthidhutto và hutvà laddhaæ\<*<6>*>/ vinÃ- seti\<*<7>*>/ ayaæ etehi guïehi samannÃgato puriso mayhaæ kanto piyo manÃpo, eva- rÆpe ahaæ cittena patiÂÂhahÃmÅti. SÃ\<*<8>*>/ yeva pa¤camacchaÂÂhasattamagÃthÃ\<*<9>*>/ abhÃsi: @*>/ hi vibhedako aï¬akavÃco\<*<11>*>/ pharuso so me kantataro tato. || Ja_VI:44 ||>@ @*>/ ti puriso sadatthaæ nÃvabujjhati, ovajjamÃno kuppati, seyyaæ so atima¤¤ati. || Ja_VI:45 ||>@ @*>/ puriso sabbamittehi dhaæsati\<*<14>*>/, so mayhaæ puriso kanto, tasmiæ homi anÃmayà ti. || Ja_VI:46 ||>@ TÃpi iminà va nayena vitthÃretabbÃ\<*<15>*>/, saækhepato pan' ettha: kodhano ti appamattakena pi kujjhanako, upanÃhÅti parassa aparÃdhaæ hadaye Âha- petvà sucirena pi tassa anatthakÃrako, pisuno\<*<16>*>/ ti pisunÃvÃco\<*<17>*>/, vibhedako ti appamattakena pi mettibhindanako\<*<18>*>/, aï¬akavÃco\<*<19>*>/ ti sadosavÃco\<*<20>*>/, pha- ruso ti thaddhavÃco, kantataro ti so puriso mayhaæ purimamhÃpi\<*<21>*>/ kanta- taro piyataro, ajjassuve\<*<12>*>/ ti idaæ kammaæ ajja kÃtabbaæ idaæ suve\<*<22>*>/ idaæ tatiyadivasÃdisÆ 'ti evaæ so sadatthaæ\<*<23>*>/ attano kiccaæ nÃvabujjhati na jÃnÃti, ovajjamÃno ti ovadiyamÃno, seyyaæ so\<*<24>*>/ atima¤¤atÅti jÃtigotta, kulapadesasÅlÃcÃraguïehi uttaritaraæ uttamapuggalaæ tvaæ mayhaæ kiæ paho- sÅti\<*<25>*>/ atikkamitvà ma¤¤ati, davappaladdho\<*<26>*>/ ti rÆpÃdisu kÃmaguïesu ni- rantaraæ davena paladdho\<*<27>*>/ abhibhÆto vase\<*<28>*>/ kato\<*<29>*>/, dhaæsatÅti tayÃ\<*<30>*>/ mayhaæ kiæ katan ti ÃdÅni vatvà sabbeh' eva mittehi dhaæsati\<*<31>*>/ parihiyyati, anÃmayà ti ahaæ etehi guïehi samannÃgate puggale niddukkhà nissokà homi, taæ labhitvÃ\<*<32>*>/ a¤¤attha anÃlayà hutvà vasÃmÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd paralÃbha. 2 Bd nigguhitvÃ. 3 Bd tinaggena. 4 Bd parassa san-. 5 Bd vina-. 6 Bd repeats laddhaæ, cfr. Sn. v. 105. 7 Bd adds yeva. 8 Bd atha sÃ. 9 Cs -ma- corr. to -mÃ-, Bd pa¤camachaÂhamasattamaægÃthÃ. 10 Cs -no corr. to -ïo, Bd -ïo. 11 Cs aÂÂhakavÃ, Bd kaï¬akavÃco. 12 Bd ajjasuve. 13 Bd avaddhaluddho. 14 Ck yaæsati, Cs yÃæ- corr. to dhaæ-, Bd -mitte padhaæsati. 15 Cks -tabbaæ. 16 Ck Bd -ïo, Cs -no corr. to -ïo. 17 Cs -nÃ- corr. to -ïÃ-, Bd -ïa-. 18 Bd mitta-. 19 Bd kaï¬aka-. 20 Ck -sÃ-, Bd saddosa-. 21 Ck purimabhÃti, Cs purisamhÃti, Bd parisamhÃpi. 22 Bd sve. 23 Bd paratthaæ. 24 Cks seyyaso, Bd soyaso. 25 Bd atositi. 26 Bd avappaluddho. 27 Bd nirantaradathanaæ paluddho. 28 Bd vasaæ, Cs repeats vase. 29 Bd gato. 30 Bd tassÃ. 31 Bd adds hiæsati. 32 Bd ala-. >/ #<[page 261]># %< 7. SirikÃlakaïïijÃtaka. (382.) 261>% Atha naæ garahanto MahÃsatto aÂÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ KÃli, n' etaæ amhesu vijjati, a¤¤aæ janapadaæ gaccha nigame rÃjadhÃniyo\<*<2>*>/ ti. || Ja_VI:47 ||>@ Tattha apehÅti apagaccha, netaæ amhesÆ 'ti etaæ\<*<3>*>/ makkhÃdikaæ tava piyabhÃvakaraïaæ amhesu\<*<4>*>/ na vijjati n' atthi, nigame rÃjadhÃniyo\<*<2>*>/ ti nigame pi a¤¤e\<*<5>*>/ rÃjadhÃniyo\<*<2>*>/ pi a¤¤attha gaccha yattha mayaæ na vasÃma\<*<6>*>/ 'ti dÅpeti. Taæ sutvà KÃlakaïïÅ\<*<7>*>/ additÃ\<*<8>*>/ hutvà anantaraæ gÃ- tham Ãha: @*>/ vijjati, santi loke alakkhikÃ, saægharanti\<*<10>*>/ bahuæ dhanaæ, ahaæ Devo ca me bhÃtà ubho naæ\<*<11>*>/ vidhamemasÅti. || Ja_VI:48 ||>@ Tattha netaæ tumhesÆ 'ti yaæ\<*<12>*>/ mama piyabhÃvakaraïaæ makkhÃdikaæ\<*<13>*>/ yena\<*<14>*>/ ahaæ attanÃpi samannÃgatà taæ tumhesu n' atthÅti aham pi\<*<15>*>/ etaæ jÃnÃmi, santi loke alakkhikà ti a¤¤e pana loke nissÅlà nippu¤¤Ã santi saægharantÅti te nissÅlà nippu¤¤Ãpi\<*<16>*>/ samÃnà etehi makkhÃdihi\<*<17>*>/ bahu- dhanaæ saægharanti\<*<10>*>/ piï¬aæ karonti, ubho nan\<*<18>*>/ ti tam pana etehi saæ- gharitvÃ\<*<19>*>/ Âhapitaæ dhanaæ aha¤ ca mayham eva\<*<20>*>/ bhÃtà Devo\<*<21>*>/ ca nÃma de- vaputto ti ubho pi ekato hutvà vidhamema\<*<22>*>/ nÃsema, amhÃkaæ pana bahu- dibbabhogÃ\<*<23>*>/ atthi, dibbÃni ÃsanÃni dibbÃni sayanÃni\<*<24>*>/ tvaæ dadeyyÃsi và na\<*<25>*>/ vÃ, ko me tayà attho ti vatvà pakkÃmi. Tassà pakkantakÃle SirÅ devadhÅtà suvaïïavaïïehi vattha- vilepanehi\<*<26>*>/ suvaïïadassanena ca\<*<27>*>/ alaækÃrenÃgantvÃ\<*<28>*>/ upaÂ- ÂhÃnadvÃre pÅtaraæsiæ\<*<29>*>/ vissajjetvà samehi pÃdehi samaæ pa- Âhaviyaæ patiÂÂhÃya sagÃravà aÂÂhÃsi. Taæ disvà MahÃsatto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ suppatiÂÂhitÃ, kà và tvaæ kassa và dhÅtÃ, kathaæ jÃnemu taæ\<*<31>*>/ mayanti. || Ja_VI:49 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit tvaæ. 2 Bd -ÂhÃniye. 3 Cs evaæ. 4 Bd adds pi. 5 Bd adds vÃ. 6 Bd passÃmÃ. 7 all three MSS. -kaïïi. 8 Ck addhi-, Cs atthi- corr. to addhi-. 9 Cks add na. 10 Bd saækharanti. 11 Bd maæ. 12 Bd ayam. 13 Cks -karanamakkhÃdÅnaæ. 14 Bd omits yena. 15 Bd adds kho. 16 Ck nippuri, Cs nippÆpi. 17 Cks -kÃhi. 18 Ck ubho pi nan, Cs nan corr. to tan. 19 Bd saækha-. 20 Bd adds vÃ. 21 Cks davo. 22 Bd -mÃma. 23 Bd bahÆni -bhogÃni. 24 Bd sayÃni. 25 Bd no. 26 Ck adds vilepÃ. 27 Bd omits ca. 28 Bd -rena Ãg-. 29 Ck -si, Cs -rasi, Bd pitaraæsi. 30 Bd paÂhabyÃ, Ck pathabyÃ. 31 Cks tam. >/ #<[page 262]># %<262 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% Tattha dibbenà 'ti visiÂÂhena uttamena. Taæ sutvà SirÅ dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ dhÅtà DhataraÂÂhassa\<*<2>*>/ sirÅmato, ahaæ SirÅ ca LakkhÅ ca, bhÆripa¤¤Ã ti maæ vidÆ, okÃsaæ yÃcito dehi, vasemu tava santike ti. || Ja_VI:50 ||>@ Tattha SirÅ ca LakkhÅ cà 'ti SirÅti ca LakkhÅti ca aham eva na a¤¤Ã, bhÆripa¤¤Ã ti maæ vidÆ 'ti maæ CÃtummahÃrÃjikadevaloke paÂhavisamÃya vipulapa¤¤Ãya\<*<3>*>/ samannÃgatà ti jÃnanti, vasemÆ 'ti tava santike anucchiÂÂhÃsane\<*<4>*>/ sayane ca ekarattiæ vaseyyÃma okÃsaæ me dehÅti. Tatoparaæ @*>/ tuvaæ, puÂÂhà me Lakkhi akkhÃhi yathÃ\<*<7>*>/ jÃnemu taæ\<*<7>*>/ mayaæ\<*<8>*>/. || Ja_VI:51 ||>@ @*>/ ca na hÃpeti atthaæ\<*<10>*>/ so me manÃpo nivase ca tamhi\<*<11>*>/. || Ja_VI:52 ||>@ @*>/ sÅlÆpapanno asaÂho ujjubhÆto\<*<13>*>/ saægÃhako sakhilo saïhavÃco mahattapatto\<*<14>*>/ pi nivÃtavutti\<*<15>*>/ tasm' Ãhaæ pose\<*<16>*>/ vipulà bhavÃmi ÆmÅ samuddassa yathÃpi vaïïaæ. || Ja_VI:53 ||>@ @*>/ mitte athavà amitte seÂÂhe sarikkhe athavÃpi hÅne atthaæ carantaæ athavà anatthaæ ÃvÅ raho saægaham eva vatte>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck ahan. 2 Bdf -raÂha. 3 Bd -lÃya pa-. 4 Cks anucci-, Bd anucchiÂhÃ. 5 Cks nivasase, Bf vise. 6 Bd kataæ. 7 Cks tam. 8 Cks Bd mayanti. 9 Bdf kÃlÃgata¤. 10 Ck aÂÂhaæ. 11 Ck taïhi corr. to tanhi, Cs taïhi corr. to namhi, Bd nivasemi tamhi. 12 Ck va, Cs va corr. to ca. 13 Cks -te, Bd uju-. 14 Ck mahanta, Cs mahatta-? Bd mahattaæ-. 15 Cks -ttiæ. 16 Cks Bd tassÃhaæ, Cks poso, Bf tasmiæ haæ pose. 17 Bd cÃpi. >/ #<[page 263]># %< 7. SirikÃlakaïïijÃtaka. (382.) 263>% @< vÃcaæ na vajjà pharusaæ kadÃci matassa jÅvassa ca\<*<1>*>/ tassa homi. || Ja_VI:54 ||>@ @*>/ sirÅ\<*<3>*>/ majjati appapa¤¤o taæ dittarÆpaæ visamaæ carantaæ karÅsavÃcaæ\<*<4>*>/ va vivajjayÃmi. || Ja_VI:55 ||>@ @*>/ kurute lakkhiæ alakkhiæ kurut' attanÃ, na hi lakkhiæ alakkhiæ và a¤¤o a¤¤assa kÃrako ti || Ja_VI:56 ||>@ seÂÂhissa pucchÃ\<*<6>*>/ hoti Siriyà vissajjanÃ\<*<7>*>/. Tattha ¬aæsasiriæsape ti ¬aæsà vuccanti piÇgalamakkhikÃ, sabbÃ\<*<8>*>/ makkhikajÃti\<*<9>*>/ adhippetÃ, siriæsapÃ\<*<10>*>/ ti\<*<11>*>/ dÅghajÃtikÃ, ¬aæsà ca siriæsapà ca ¬aæsasiriæsapÃ, tasmim ¬aæsasiriæsape sati, idaæ vuttaæ hoti: yo ma- hÃseÂÂhipuriso sÅte và uïhe và vÃtÃtape và ¬aæsasiriæsape và sati etehi sÅtÃdÅhi pÅÊiyamÃno pi etÃni c' eva sÅtÃdÅni khudaæ pipÃsa¤ cà 'ti sabbam p' etaæ parissayaæ abhibhuyya abhibhavitvà tiïaæ viya\<*<12>*>/ agaïetvà rattiædi- vaæ kasivanijjÃdÅsu c' eva dÃnasÅlÃdÅsu ca satataæ attano kammesu yutto\<*<13>*>/ attÃnaæ yojetvà vattati\<*<14>*>/, kÃlÃbhata¤cÃ\<*<15>*>/ 'ti kasikÃlÃdisu kasiÃdÅni\<*<16>*>/ dhana- pariccÃgasÅlarakkhaïadhammasavanÃdikÃlesu\<*<17>*>/ dhanapariccajanÃdibhedam diÂÂha- dhammasamparÃyisukhÃvahaæ\<*<18>*>/ atthaæ na hÃpeti yuttapayuttakÃle karoti yeva so mayhaæ manÃpo tasmi¤ ca purise aham nivasÃmÅti, akkodhano ti adhi- vÃsanakhantiyà samannÃgato, mittavà ti kalyÃïamittehi samannÃgato, cÃgavà ti dhanapariccÃgayutto, saægÃhako ti mittasaægahÃamisasaægahadhammasaæ- gahÃnaæ\<*<19>*>/ kÃrako, sakhilo ti muduvÃco, saïhavÃco ti maÂÂavacano\<*<20>*>/, ma- hattapatto\<*<21>*>/ pi nivÃtavuttÅti mahantam ÂhÃnaæ vipulaæ issariyaæ patto pi yasena anuddhato nÅcavutti paï¬itÃnaæ ovÃdakaro hoti, tassÃhaæ pose ti tasmiæ ahaæ purise, vipulà bhavÃmÅti akhuddikà homi, so hi mahatiyà siriyà padaÂÂhÃnaæ\<*<22>*>/, Æmi\<*<23>*>/ samuddassa yathÃpi vaïïan ti yathà nÃma samuddassa vaïïaæ olokentÃnaæ uparÆpari ÃgacchamÃnà Æmi\<*<23>*>/ vipulà khÃyati evam ahaæ tasmiæ puggale vipulà homÅti dÅpeti, ÃvÅ raho ti sammukhà ca parammukhà ca, saægahameva vatte ti etasmiæ mittÃdibhede puggale ca- tubbidhaæ saægahaæ eva vatteti pavatteti\<*<24>*>/, na vajjà ti yo ca kadÃci kis- mi¤ci pi kÃle pharusavacanaæ na vadeyya madhuravacano hoti, matassa jÅ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks va. 2 Bd -ta. 3 Bf -riæ, Bd sÅri. 4 Bd karissatataæ, Bf karisaÂhÃnaæ. 5 Bd -no. 6 Bd pucchitÃ. 7 Cks -naæ, Bd tisajjanÃ. 8 Bd adds vÃ. 9 Bd adds idha ¬amsÃti, 10 Bd sarikapÃ. 11 Bd omits ti. 12 Cks tiïampi. 13 Bd niyu-. 14 Bd -jetuæ vaÂÂatÅti. 15 Bd kÃlÃgat-. 16 Ck -ÃdhÅna corr. to -ÃdÅna, Cs -Ãdhi corr. to -Ãdi, Bd -Ãdini. 17 Ck omits dhana. 18 Bd -yikasu-. 19 Bd -ÇgÃ- -ÇgÃ- -saÇgÃhÃnaæ. 20 Bd maÂharava-. 21 Cks mahanta-. 22 Bd sampaÂhÃ-. 23 Ck -Å. 24 Ck omits pavatteti, Bd has -si. >/ #<[page 264]># %<264 VI. ChanipÃta 1. AvÃriyavagga. (39.)>% vassa cÃ\<*<1>*>/ 'ti tassÃhaæ puggalassa matassa pi jÅvantassa\<*<2>*>/ pi pattikÃ\<*<3>*>/ homi, idhaloke pi paraloke pi tÃdisam eva bhajÃmÅti\<*<4>*>/ dasseti, etesaæ yo ti\<*<5>*>/ etesaæ sÅtÃbhibhavanÃdÅnaæ\<*<6>*>/ heÂÂhà vuttaguïÃnaæ\<*<7>*>/ yo puggalo ekaæ\<*<8>*>/ pi guïaæ pa- majjati pamussati\<*<9>*>/ puna\<*<10>*>/ nÃnuyu¤jatÅti attho, kantÃsirÅ\<*<11>*>/ kantasiriæ\<*<12>*>/ kantaæ sirin\<*<13>*>/ ti tayo\<*<14>*>/ pÃÂhÃ, tesaæ vasena ayaæ atthayojanÃ: yo puggalo siriæ labhitvÃ\<*<15>*>/ kantà me siri bhariyaÂÂhÃne\<*<16>*>/ Âhità ti etesaæ a¤¤ataram gu- ïam pamajjati\<*<17>*>/ yo và puggalo kantasiriæ piyasiriæ icchanto va\<*<18>*>/ etesaæ gu- nÃnaæ a¤¤ataraæ labhitvà pamajjati\<*<19>*>/ yo và puggalo siriæ\<*<20>*>/ labhitvà kantaæ manÃpaæ siriæ\<*<21>*>/ etesaæ guïÃnaæ a¤¤ataraæ pamajjatÅti\<*<22>*>/, appapa¤¤o ti nippa¤¤o, taæ dittarÆpaæ visamaæ carantan ti taæ ahaæ dittasabhÃ- vaæ gabbitasabhÃvaæ\<*<23>*>/ kÃyaduccaritÃdibhedaæ visamaæ carantaæ sucijÃtiko ma- nusso gÆthakÆpaæ viya dÆrato vivajjayÃmÅti\<*<24>*>/, a¤¤o a¤¤assa kÃrako ti evaæ sante lakkhiæ và alakkhiæ và a¤¤o puriso a¤¤assa kÃrako nÃma n' atthi yo koci attanÃ\<*<25>*>/ lakkhiæ và alakkhiæ và karotÅti. Evaæ MahÃsatto Sirideviyà vacanaæ\<*<26>*>/ abhinanditvà "idaæ\<*<27>*>/ anucchiÂÂhaæ\<*<28>*>/ Ãsana¤ ca sayana¤ ca tuyhaæ yeva\<*<29>*>/ anuccha- vikaæ, nisÅda c' eva nippajja cÃ" ti\<*<30>*>/ Ãha. Sà tattha vasitvà paccÆsakÃle nikkhamitvà CÃtummahÃrÃjikadevalokaæ gantvà Anotattadahe paÂhamaæ nahÃyi. Tam pi\<*<31>*>/ sayanaæ Siri- devatÃya paribhuttabhÃvena sirisayaæ nÃma jÃtaæ. Siri- sayanassÃyaæ\<*<32>*>/ vaæso. Iminà kÃraïena yÃv' ajjatanÃ\<*<33>*>/ sirÅ- sayanan ti vuccati. Satthà imaæ desanaæ\<*<34>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà SiridevÅ Uppalavaïïà ahosi, SuciparivÃraseÂÂhi\<*<35>*>/ aham evÃ" 'ti. Siri- kÃlakaïïijÃtakaæ\<*<36>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks vÃcÃ. 2 Cks jÅvitassa. 3 Bd bhittikÃ? 4 Cks bhavÃmÅti. 5 Cks omit etesaæ yo ti. 6 Bd sihÃtigavÃdinaæ. 7 Ck -guïaæ ne, Cs -guïaæ ne corr. to -guïÃnaæ. 8 Bd puggalo sÅri labhitvà ekekaæ. 9 Bd -muyhati. 10 Bd punapunnaæ. 11 Cs -siri, Bd kavanÃsiri. 12 Cs -sÅriæ, Bd omits this word. 13 Bd siri. 14 Bd adds pi. 15 Ck -itthÃ, Cs -itthà corr. to -itvÃ. 16 Bd issariyÃÂhÃne. 17 Bd adds pamuyhati. 18 Cks ca. 19 Bd sampajjati. 20 Bd sÅri, Cks omit siriæ. 21 Bd sari. 22 Bd sampajjatÅti. 23 Bd tabbiparitassabhÃvaæ. 24 Cks -mi. 25 Bd attanà va attano. 26 Bd adds sutvÃ. 27 Bd iddhaæ. 28 Cks anucci-, Bd anucchiÂhaæ. 29 Bd omits yeva, Ck tuyha yeva, Cs tuyha yeva corr. to tuyhaæ yeva. 30 Bd anucchavikapallaÇke ca sayane ca nisidÃhi nippajjÃhi ti, Ck nisidameva--, Cs nisÅda veva--. 31 Bd nhÃyitaæ alabhi taæ. 32 Bd -nassa ayaæ. 33 Bd -nÃpi. 34 Bd dhammade-. 35 Bd adds pana. 36 Ck -la-, Cs -la- corr. to -Êa-, Bd sÅrikÃlakaï¬i--sattamaæ. >/ #<[page 265]># %< 8. KukkuÂajÃtaka. (383.) 265>% $<8. KukkuÂajÃtaka.>$ Sucittapattacchadanà ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ ukkaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Taæ bhik- khuæ Satthà "kasmà ukkaïÂhito sÅti" pucchitvà "ekaæ alaækata- itthiæ\<*<1>*>/ disvà kilesavasena bhante" ti vutte "bhikkhu itthiyo nÃma va¤cetvà upalÃpetvÃ\<*<2>*>/ attano vasaæ gatakÃle vinÃsaæ pÃpanena\<*<3>*>/ bi- ÊÃrÅ\<*<4>*>/ viya hontÅti\<*<5>*>/" vatvÃ\<*<6>*>/ atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ara¤¤e kukkuÂayoniyaæ nibbattitvà anekasata- kukkuÂaparivÃro ara¤¤e vasati. Tassa avidÆre ekà biÊÃrikÃpi\<*<7>*>/ vasati, sà Âhapetvà Bodhisattaæ sesakukkuÂe\<*<8>*>/ upÃyena va¤cetvà khÃdi. Bodhisatto tassà gahaïaæ na gacchati\<*<9>*>/. Sà cintesi: "ayaæ kukkuÂo ativiya saÂho\<*<10>*>/ amhÃka¤ ca saÂhabhÃvaæ\<*<11>*>/ upÃyakusalabhÃvaæ\<*<12>*>/ na jÃnÃti, imaæ mayÃ\<*<13>*>/ `bhariyà te bha- vissÃmÅti' upalÃpetvà attano vasaæ ÃgatakÃle khÃdituæ vaÂÂa- tÅti" sà tena nisinnarukkhassa mÆlaæ gantvà vaïïabhÃsana- pubbaÇgamÃya vÃcÃya taæ yÃcamÃnà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ lambacÆlavihaÇgama\<*<15>*>/ oroha\<*<16>*>/ dumasÃkhÃya, mudhà bhariyà bhavÃmi te ti. || Ja_VI:57 ||>@ Tattha sucittapattacchadanÃ\<*<14>*>/ 'ti sucittehi pattehi katacchadana, mudhÃ\<*<17>*>/ ti vinà mÆlena ki¤ci gahetvÃ. Taæ {sutvÃ} Bodhisatto "imÃya mama sabba¤ÃtakÃ\<*<18>*>/ khÃ- ditÃ, idÃni maæ upalÃpetvà khÃditukÃmÃ\<*<17>*>/, uyyojessÃmi nan" ti cintetvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ tvaæ kalyÃïi\<*<21>*>/, dipad' Ãhaæ\<*<22>*>/ manorame, migÅ pakkhÅ asa¤¤uttÃ\<*<23>*>/, a¤¤aæ pariyesa sÃmikan ti. || Ja_VI:58 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd alaÇkatapatiyattaæ itthi. 2 Bd -lÃbhetvÃ. 3 Bd pÃpuïi. 4 Bd lolabiÊÃri. 5 Bd hotÅti. 6 Bd adds tuïhi ahosi tena yÃcito. 7 Bd -kÃ. 8 Bd avasese ku-. 9 Bd tasà gamanaæ na icchati. 10 Bd patho. 11 Bd patha-. 12 Bd -va¤ca. 13 Bd adds ahaæ. 14 Bd -cchÃ-. 15 lampicÆÊÃ-. 16 Bd orÆha. 17 Cs mudÃni corr. to mudhÃti, Bd dhumÃti. 18 Bd sabbe ¤ÃtikÃ. 19 Bd adds ahosi. 20 Bd -di. 21 Cs Bd -ïÅ. 22 Bd dvi-. 23 Cks pakkhÅva as-, Bd pakkhi asaæyuttÃ. >/ #<[page 266]># %<266 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% Tattha migÅti biÊÃriæ sandhÃyÃha, asa¤¤uttà ti jayampatikà bhavituæ ayuttÃ\<*<1>*>/ asambandhÃ\<*<2>*>/ vÃ, n' atth' etesaæ Ådiso sambandho ti dÅpeti. Tato\<*<3>*>/ sà "ayaæ ativiya saÂho\<*<4>*>/, yena kenaci upÃyena naæ\<*<5>*>/ va¤cetvà khÃdissÃmÅti" cintetvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ hessÃmi ma¤jukà piyabhÃïinÅ\<*<7>*>/, vinda maæ ariyena vedena, sÃvayÃ\<*<8>*>/ maæ yad icchasÅti. || Ja_VI:59 ||>@ Tattha komÃrikà ti ahaæ ettakaæ kÃlaæ a¤¤aæ purisaæ na jÃnÃmi, tava komÃrikabhariyÃ\<*<9>*>/ bhavissÃmÅti vadati, ma¤jukà piyabhÃïinÅti tava madhurakathà piyabhÃïinÅ yeva bhavissÃmi, vinda man ti paÂilabha maæ, ari- yena vedenà 'ti sundarena paÂilÃbhena, ahaæ hi\<*<10>*>/ ito pubbe purisasamphas- saæ na jÃnÃmi tvam pi itthisamphassaæ\<*<11>*>/, iti pakatiyà brahmacÃrÅ brahma- cÃrÅnaæ mam niddosena lÃbhena labha, sÃvayÃ\<*<12>*>/ maæ yadicchasÅti atha me vacanaæ na saddahasi dvÃdasayojanÃya BÃrÃïasiyà bheri¤ carÃpetvà ayaæ me dÃsÅti sÃvaya, maæ\<*<13>*>/ attano dÃsiæ katvà gaïhà 'ti vadati\<*<14>*>/. Tato Bodhisatto "imaæ tajjetvà palÃpetuæ vaÂÂatÅti" cin- tetvà catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ lohitape\<*<16>*>/ cori kukkuÂapothini\<*<17>*>/ na tvaæ ariyena vedena mamaæ bhattÃraæ\<*<18>*>/ icchasÅti. || Ja_VI:60 ||>@ Tattha na tvaæ ariyenà 'ti tvaæ ariyena brahmacariyavÃsalÃbhena na maæ\<*<19>*>/ bhattÃraæ icchasi va¤cetvà pana khÃditukÃmÃsÅti\<*<20>*>/ taæ palÃpeti\<*<21>*>/. Sà palÃpetvÃ\<*<22>*>/ gatà na puna oloketum pi visahi. @*>/ naraæ\<*<24>*>/ nenti saïhÃhi vÃcÃhi biÊÃrÅ viya kukkuÂaæ. || Ja_VI:61 ||>@ @*>/ uppatitaæ atthaæ na khippam anubujjhati (= supra p.133.) amittavasaæ anveti pacchà ca-m-anutappati\<*<26>*>/. || Ja_VI:62 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd asaæyuttÃ. 2 Cs -baddhÃ. 3 Bd taæ sutvà tato. 4 Bd patho. 5 Cs taæ, Bd omits naæ. 6 Ck ne, Cs te? Bd ke. 7 Cs -nini, Ck Bd -ïini. 8 Ck sÃcayÃ, Bd sÃvayaæ, Bf sÃvaya. 9 Bd -kÃ-. 10 Bd ahaæ pi hi. 11 Bd adds jÃnÃsi. 12 Cks sÃmayÃ, Bd sÃvaya. 13 Ck savamayaæ, Cs savayamaæ. 14 Ck vadÃti, Cs vadÃmi. 15 Ck sakuïokhÃdini, Cs sakÆnekhÃdÅni corr. to sakuïe-? 16 Bd kukappÃdinaæ lohitapÃ. 17 Ck -pothÅnÅ, Cs -pothinÅ. 18 Cks ha-. 19 Bd na tvaæ a. brahmacariyena vÃpalÃbhena maæ. 20 Ck -si tassa pÃpeti, Cs -si nassa pÃpeti. 21 Bd -pesi. 22 Bd adds va. 24 so Bd; Ck vassan, Cs vasan, Bf sidhanaæ. 24 Cks taraæ. 25 Bd ca. 26 Bd ca anu. >/ #<[page 267]># %< 9. DhammaddhajajÃtaka. (384.) 267>% @*>/ uppatitaæ atthaæ khippam eva nibodhati muccate sattusambÃdhÃ\<*<2>*>/ kukkuÂo va biÊÃriyà ti. || Ja_VI:63 ||>@ Imà abhisambuddhagÃthÃ\<*<3>*>/. Tattha caturà ti cÃturiyena samannÃgatÃ, nÃrÅti itthiyo, nentÅti attano vasaæ upanenti, biÊÃrÅ viyà 'ti yathà sà biÊÃrÅ taæ kukkuÂaæ netuæ vÃyami\<*<4>*>/ evaæ a¤¤Ã\<*<5>*>/ nÃriyo nenti yeva, uppatitaæ atthan ti uppannaæ ki¤cid eva atthaæ, na anubujjhatÅti\<*<6>*>/ yathÃsabhÃvena na jÃnÃti, pacchà ca manu- tappatÅti\<*<7>*>/ pacchà ca anutappati, kukkuÂo và 'ti yathà so\<*<8>*>/ ¤Ãïena\<*<9>*>/ sam- panno kukkuÂo biÊÃrito mutto evaæ sattusaæbÃdhato muccati\<*<10>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<11>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale patiÂ- Âhahi) Tadà kukkuÂarÃjÃ\<*<12>*>/ aham eva ahosin ti. KukkuÂajÃtakaæ\<*<12>*>/. $<9. DhammaddhajajÃtaka.>$ Dhammaæ caratha ¤Ãtayo ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ kuhakaæ\<*<14>*>/ bhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Tadà hi Satthà "na bhikkhave ayaæ idÃn' eva\<*<15>*>/ pubbe pi kuhako yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto sakuïayoniyaæ nibbattitvà vayappatto sakuïa- saæghaparivuto samuddamajjhe dÅpake vasi. Ath' ekacce KÃsiraÂÂhavÃsino vÃïijà disÃkÃkaæ gahetvà nÃvÃya samuddaæ pakkhandiæsu. Samuddamajjhe nÃvà bhijji\<*<16>*>/. DisÃkÃko\<*<17>*>/ taæ dÅpakaæ gantvà cintesi: "ayaæ mahÃsakuïasaægho, mayà ku- hakakammaæ katvà etesaæ aï¬akÃni c' eva chÃpake ca khÃ- dituæ vaÂÂatÅti" so otaritvà sakuïasaæghassa majjhe mukhaæ vivaritvà ekena pÃdena paÂhaviyaæ aÂÂhÃsi. "Ko nÃma tvaæ sÃmÅti" sakuïehi puÂÂho "ahaæ dhammiko nÃmÃ" 'ti Ãha. "Kasmà pana ekapÃdena Âhito sÅti". "Mayà dutiye pÃde \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ca. 2 Bd mu¤cate saïÂhadhammÃtÃ. 3 Bd omits abhi. 4 Cks vÃyÃmi. 5 Bd a¤¤a. 6 Cks omits anu. 7 Ck anu- corr. to manu-, Bd anu-. 8 Bd omits so. 9 Bd ¤Ãïa. 10 Bd mu¤catiti. 11 Bd dhammade-. 12 Bd adds pana. 13 Bd adds aÂhamaæ. 14 Cs Bd -ka. 15 Bd adds kuhako. 16 Bd nÃvÃya bhijjanti. 17 Bd yÃdisÃ-. >/ #<[page 268]># %<268 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% nikkhitte paÂhavi dhÃretuæ na sakkotÅti\<*<1>*>/". "Atha kasmà mukhaæ vivaritvà tiÂÂhasÅti". "Mayaæ a¤¤aæ ÃhÃraæ na khÃdÃma, vÃtam eva pivÃmÃ\<*<2>*>/" 'ti, eva¤ ca pana vatvà te sa- kuïe Ãmantetvà ovÃdaæ vo dassÃmi, taæ suïÃthÃ" 'ti tesaæ ovÃdavasena paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ sukhaæ seti asmiæ loke paramhi cà 'ti. || Ja_VI:64 ||>@ Tattha dhammaæ carathà 'ti kÃyasucaritÃdibhedaæ dhammaæ karotha, ¤Ãtayo ti te Ãlapati, dhammaæ caratha bhaddaæ vo ti ekavÃraæ\<*<4>*>/ cari- tvà mà osakkatha puna\<*<5>*>/ carath' eva, bhaddaæ vo bhavissatÅti, sukhaæ setÅti desanÃsÅsam etaæ, dhammacÃrÅ pana\<*<6>*>/ sukhaæ tiÂÂhati gacchati nisÅdati sayati\<*<7>*>/ sabbiriyÃpathesu sukhito hotÅti dÅpeti. Sakuïà "ayaæ\<*<8>*>/ koha¤¤ena aï¬akÃni\<*<9>*>/ khÃdituæ evaæ va- datÅti" ajÃnitvà taæ vaïïentà dutiyaæ gÃtham Ãhaæsu: @*>/ pakkhÅ dijo paramadhammiko, ekapÃdena tiÂÂhanto dhammam evÃnusÃsatÅti\<*<11>*>/. || Ja_VI:65 ||>@ Tattha dhammamevà 'ti sabhÃvam eva anusÃsatÅti katheti\<*<12>*>/. Sakuïà tassa dussÅlassa saddahitvà "tvaæ kira sÃmi a¤- ¤aæ\<*<13>*>/ gocaraæ na\<*<14>*>/ gaïhasi, vÃtam eva bhakkhesi\<*<15>*>/, tena hi amhÃkaæ aï¬akÃni ca chÃpake ca olokeyyÃsÅti" vatvà goca- rÃya gacchanti. So pÃpo tesaæ gatakÃle aï¬akÃni chÃpake ca kucchipÆraæ khÃditvà tesaæ ÃgamanakÃle upasanto hutvà mukhaæ vivaritvà ekena pÃdena tiÂÂhati. Sakuïà Ãgantvà puttake apassantà "ko nu kho khÃdatÅti" mahÃsaddena vira- vanti, "ayaæ kÃko dhammiko" ti tasmiæ Ãsaækamattam pi na karonti\<*<16>*>/. Ath' ekadivasaæ MahÃsatto cintesi: "idha pubbe koci paripantho\<*<17>*>/ n' atthi, imassÃgatakÃlato paÂÂhÃya jÃto, imaæ pariggahetuæ vaÂÂatÅti" so sakuïehi saddhiæ gocarÃya gacchanto viya hutvà nivattitvà paÂicchannaÂÂhÃne aÂÂhÃsi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -sÅti. 2 Bd khÃdÃmÃ. 3 cfr. Dhp. v. 168, all three MSS. -i. 4 Bd -cÃraæ. 5 Bd punapunnaæ. 6 Ck puna. 7 Bd seti. 8 Bd adds kÃko. 9 Bd adds ceva chÃpake 10 Bd vatÃyaæ. 11 Bd -niti. 12 Bd -si. 13 Ck a¤¤a. 14 Ck omits na, Cs has added na. 15 Bd -asi. 16 Cks -roti. 17 Ck -panne, Cs -uttho corr. to -pantho, Bd -bandho. >/ #<[page 269]># %< 9. DhammaddhajajÃtaka. (384.) 269>% KÃko\<*<1>*>/ "gatà sakuïÃ" ti nirÃsaæko hutvà uÂÂhÃya\<*<2>*>/ gantvà aï¬akÃni ca chÃpake ca khÃditvà punÃgantvà mukhaæ {viva- ritvÃ} ekena pÃdena aÂÂhÃsi. SakuïarÃjà sakuïesu Ãgatesu sabbe sannipÃtÃpetvà "ahaæ vo ajja puttakÃnaæ paripanthaæ\<*<3>*>/ pari- gaïhanto imaæ pÃpakÃkaæ\<*<4>*>/ khÃdantaæ addasaæ, atha naæ gaïhÃmÃ" 'ti sakuïasaæghaæ Ãnetvà samparivÃretvÃ\<*<5>*>/ "sace palÃyati gaïheyyÃtha nan" ti vatvà avasesagÃthÃ\<*<6>*>/ abhÃsi: @@ @@ @*>/ kÆpasayo\<*<8>*>/ kaïhasappo dhammadhajo gÃmanigamasÃdhu\<*<9>*>/ bhaddako\<*<10>*>/ dujjÃno purisena bÃlisena\<*<11>*>/. || Ja_VI:68 ||>@ @@ Tattha nÃssa sÅlan ti na\<*<12>*>/ assa sÅlaæ, ana¤¤Ãyà 'ti ajÃnitvà bhutvà ti khÃditvÃ, vÃcÃya no ca kÃyenà 'ti ayaæ hi vacanen' eva dhammaæ carati\<*<13>*>/ kÃyena pana na karoti, na taæ dhammaæ adhiÂÂhito ti tasmiæ\<*<14>*>/ jÃni- tabbo yathÃyaæ dhammaæ bhaïati taæ na adhiÂÂhito\<*<15>*>/ tasmiæ dhamme na patiÂÂhito, vÃcÃya sakhilo ti\<*<16>*>/ vacanena mudu, manoviduggo ti manasà viduggo duppavesÃ\<*<17>*>/ visamo, paÂicchanno\<*<18>*>/ ti yasmiæ bile sayati tena channo, kÆpasayo ti bilÃsayo, dhammadhajo ti sucaritadhammaæ dhajaæ katvà vicaraïena dhammadhajo\<*<19>*>/, gÃmanigamasÃdhÆ\<*<20>*>/ 'ti gÃmesu ca niga- mesu ca sÃdhu, bhaddako ti sambhÃvito, dujjÃno ti ayaæ evarÆpo dussÅlo paÂicchannakammanto bÃlena\<*<21>*>/ a¤¤Ãïena purisena na sakkà jÃnituæ, pÃdà ci- man\<*<22>*>/ ti attano\<*<23>*>/ pÃdena ca\<*<24>*>/ imaæ, vipothathà 'ti paharatha hanatha, chavan ti lÃmakaæ, nÃyan ti ayaæ amhehi saddhiæ ekasmiæ ÂhÃne saæ- vÃsaæ na arahatÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds pi. 2 Bd vuÂhÃya. 3 Bd -bandho. 4 Bd pÃpakaæ kÃ-. 5 Bd -saæghaæ Ãmantetvà taæ pari-. 6 Bd sesa-. 7 Cks channo. 8 Bd kupasayova. 9 Bd -gamÃsu sÃdhu. 10 Cks omit bhaddako, Bd has sammato. 11 Ck bÃlayena, Cs bÃlasena. 12 Cks sÅlaæ, omitting tina. 13 Cks vadati. 14 Bd tasmÃ. 15 Ck adds na. 16 Cks hoti. 17 Bd nappaveso. 18 Cks add channo. 19 Ck dhammadharo, Cs dharo corr. to -dhajo 20 Bd -gamÃsu sÃdhÆ. 21 Bd bÃlisena. 22 Ck pÃdÃviman, Cs pÃdÃvimaman corr. to pÃdÃcimaman. 23 Bd repeats attano. 24 Ck pÃdeva, Cs pÃdeva corr. to pÃdo ca. >/ #<[page 270]># %<270 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% Eva¤ ca pana vatvà sakuïajeÂÂhako sayam eva laæghitvà tassa sÅse\<*<1>*>/ tuï¬ena pahari, avasesÃ\<*<2>*>/ tuï¬apÃdapakkhehi paha- riæsu. So tatth' eva jÅvitakkhayaæ pÃpuïi. Satthà imaæ desanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà kÃko kuhakabhikkhu ahosi, sakuïarÃjÃ\<*<3>*>/ aham evÃ" 'ti. Dhammad- dhajajÃtakaæ\<*<4>*>/. $<10. NandiyamigajÃtaka.>$ Sace brÃhmaïa gacchesÅti\<*<5>*>/. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ mÃtiposakabhikkhuæ\<*<6>*>/ Ãrabbha kathesi. Taæ hi Satthà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu gihÅ posesÅti" pucchitvà "saccaæ bhante" ti "kin te hontÅti" "mÃtÃpitaro bhante" ti vutte "sÃdhu sÃdhu bhikkhu porÃïakapaï¬itÃnaæ vaæsaæ pÃlesi, porÃïakapaï¬ità hi tiracchÃnayoniyaæ nibbattivÃpi\<*<7>*>/ mÃtÃpitunnaæ\<*<8>*>/ jÅvitaæ adaæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte KosalaraÂÂhe SÃkete KosalarÃje\<*<9>*>/ rajjaæ kÃrente Bodhisatto migayoniyaæ nibbattitvà vayappatto Nandiya- migo nÃma hutvà sÅlÃcÃrasampanno mÃtÃpitaro poseti. Tadà KosalarÃjà migavittako hoti, manussÃnaæ kasikammÃdÅni kÃtuæ adatvà mahÃparivÃro devasikaæ migavaæ\<*<10>*>/ gacchati. Manussà sannipatitvà "ayyÃ\<*<11>*>/, ayaæ rÃjà amhÃkaæ kammacchedaæ\<*<12>*>/ karoti, gharÃvÃso vinassati, yan\<*<13>*>/ nÆna mayaæ A¤janavanauy- yÃnaæ\<*<14>*>/ parikkhipitvà dvÃraæ yojetvà pokkharaïiæ khaïitvà tiïÃni ropetvà daï¬amuggarÃdihatthà ara¤¤aæ pavisitvà gumbe paharantÃ\<*<15>*>/ mige nÅharitvà parivÃretvà gorÆpÃni viya vajaæ uyyÃnaæ pavesetvà dvÃraæ pidahitvà ra¤¤o ÃrocÃpetvÃ\<*<16>*>/ attano kammaæ kareyyÃmÃ" 'ti mantayiæsu. "Atth' eso\<*<17>*>/ upÃyo" ti sabbe ekacchandà hutvà uyyÃnaæ sajjetvà ara¤¤aæ pavisitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -saæ. 2 Bd adds sakuïÃ. 3 Bd adds pana. 4 Bd adds navamaæ. 5 Bd gacchasÅti. 6 Bd mÃtu-. 7 Bd nibbattÃpi. 8 Bd -tÆnaæ. 9 all three MSS. -rÃjÃ. 10 Bd -vadhaæ. 11 Cks ayye. 12 Bd -dakaæ 13 Bd yaæ. 14 Bd -vanaæ uyyÃnaæ. 15 Bd pahÃranto. 16 Bd -cetvÃ. 17 Bd te attheso. >/ #<[page 271]># %< 10. NandiyamigajÃtaka. (385.) 271>% yojanamattaÂÂhÃnaæ\<*<1>*>/ parikkhipiæsu. Tasmiæ khaïe Nandiyo ekasmiæ khuddake\<*<2>*>/ gumbe mÃtÃpitaro gahetvà bhÆmiyaæ ni- panno hoti. Manussà nÃnÃphalakÃvudhahatthà bÃhunà bÃhuæ\<*<3>*>/ pÅÊetvà taæ gumbaæ parikkhipiæsu. Ath' ekacce mige olo- kentÃ\<*<4>*>/ taæ gumbaæ pavisiæsu. Nandiyo te disvà "ajja mayà jÅvitaæ pariccajitvà mÃtÃpitunnaæ\<*<5>*>/ jÅvitaæ dÃtuæ vaÂÂatÅti" cintetvà uÂÂhÃya mÃtÃpitaro vanditvà "amma tÃta, ime manussà imaæ gumbaæ pavisitvà amhe tayo pi passissanti, tumhe eken' upÃyena jÅveyyÃtha, jÅvitaæ vo seyyo, ahaæ tumhÃkaæ jÅvita- dÃnaæ datvà manussehi\<*<6>*>/ gumbapariyante\<*<7>*>/ Âhatvà gumbe\<*<8>*>/ paha- Âamatte\<*<9>*>/ yeva nikkhamissÃmi, atha te `imasmiæ khuddaka- gumbe eko yeva migo bhavissatÅti\<*<10>*>/' ma¤¤amÃnà gumbaæ na pavisissanti\<*<11>*>/, tumhe appamattà hothÃ" 'ti mÃtÃpitaro khamÃ- petvà gamanasajjo aÂÂhÃsi. So manussehi gumbapariyante Âhatvà unnaditvÃ\<*<12>*>/ gumbe pahaÂamatte\<*<13>*>/ yeva tato nikkhami. Te "eko v' ettha\<*<14>*>/ migo bhavissatÅti" gumbaæ na\<*<15>*>/ pavisiæsu. Nandiyo\<*<16>*>/ gantvà migÃnaæ antaraæ pÃvisi. Manussà pari- vÃretvà sabbe\<*<17>*>/ mige uyyÃnaæ pavesetvà dvÃraæ thaketvà ra¤¤o Ãrocetvà sakaÂÂhÃnÃni agamiæsu. Tato paÂÂhÃya rÃjà sayam eva gantvà ekaæ migaæ vijjhitvà gahetvà vÃ\<*<18>*>/ eti\<*<19>*>/ pe- setvà vÃ\<*<20>*>/ ÃharÃpesi\<*<21>*>/. Migà vÃraæ\<*<22>*>/ Âhapayiæsu. PattavÃro migo ekamante tiÂÂhati. Taæ vijjhitvà gaïhanti\<*<23>*>/. Nandiyo pokkharaïiyaæ pÃnÅyaæ pivati, tiïÃni khÃdati, vÃro pan' assa na tÃva pÃpuïÃti. Atha bahunnaæ\<*<24>*>/ divasÃnaæ accayena tassa mÃtÃpitaro taæ daÂÂhukÃmà hutvà "amhÃkaæ putto Nandiya- migarÃjà nÃgabalo thÃmasampanno sace jÅvati avassaæ vatiæ laæghitvà amhÃkaæ dassanatthÃya Ãgamissati, sÃsanam assa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -ne, Cs -ne corr. to -naæ. 2 Bd -ka. 3 Cks -hu. 4 Cks -to. 5 Bd -tÆnaæ. 6 Cks -sse, Bd -ssesu. 7 Cks gumbe-, Bd gumbaparisante. 8 Ck ekogumbe, Cs ekog- corr. to gumbe, Bd -besu. 9 Bd paharantesu. 10 Cks -sÅti. 11 Bd pavÅsanti. 12 Ck uïïa-, Bd uïïa-. 13 Bd -ta-. 14 Cks cettha. 15 Bd na gumbaæ. 16 Bd atha nandiyo. 17 Ck sabbaæ, Cs sabbaæ corr. to sabba. 18 Bd va, Cs has crossed over vÃ. 19 Cs eni corr. to eti, Bd ehiti ekadÅvÃ. 20 Bd omits vÃ, and adds ekekaæ. 21 Bd -ti. 22 Bd te mi-, Ck -vÃra, Cs vÃra corr. to -vÃraæ. 23 Bd gaïhati. 24 Bd -hÆnaæ pi. >/ #<[page 272]># %<272 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% pesessÃmÃ" 'ti cintetvà maggasamÅpe Âhatvà ekaæ brÃhmaïaæ disvà "ayya kahaæ gacchasÅti" mÃnusikÃyà vÃcÃya pucchitvà "SÃketan" ti vutte puttassa sÃsanaæ pahiïantà paÂhamaæ gÃtham Ãhaæsu: @*>/, te taæ icchanti passitun ti. || Ja_VI:70 ||>@ Tass' attho: sace tvaæ brÃhmaïa SÃketaæ gacchasi SÃkete A¤janavanaæ nÃma uyyÃnaæ atthi, tattha amhÃkaæ putto Nandiyo nÃma migo, taæ vadey- yÃsi: mÃtÃpitaro\<*<2>*>/ te vuddhà te yÃva na maranti tÃva taæ passituæ icchantÅti. So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà SÃketaæ\<*<3>*>/ gantvà puna- divase uyyÃnaæ pavisitvà "Nandiyamigo nÃma kataro" ti puc- chi. Migo Ãgantvà tassa samÅpe Âhatvà "ahan" ti Ãha. BrÃh- maïo taæ atthaæ Ãrocesi. Nandiyo taæ sutvà "gaccheyy' Ãhaæ brÃhmaïa\<*<4>*>/, vatiæ laæghitvÃpi no na gaccheyyaæ, mayà pana ra¤¤o santikà nivÃpapÃnabhojanaæ\<*<5>*>/ bhuttaæ, taæ me iïaÂÂhÃne Âhitaæ imesa¤ cÃpi migÃnaæ majjhe ciravuttho 'smi, tassa me ra¤¤o c' eva etesa¤ ca sotthibhÃvaæ akatvà attano balaæ adassetvà gamanaæ nÃma ayuttaæ\<*<6>*>/, attano pana vÃre\<*<7>*>/ sampatte ahaæ etesaæ sotthibhÃvaæ katvà sukhito Ãgacchis- sÃmÅti" imaæ\<*<8>*>/ atthaæ pakÃsento dve gÃthà abhÃsi: @*>/ rÃjino pÃnabhojanaæ, taæ rÃjapiï¬aæ avabhottuæ\<*<10>*>/ nÃhaæ brÃhmaïa-m-ussahe. || Ja_VI:71 ||>@ @*>/ rÃjino, tadÃhaæ sukhito mutto api passeyya\<*<12>*>/ mÃtaran ti. || Ja_VI:72 ||>@ Tattha nivÃpà ti\<*<13>*>/ tesu tesu\<*<14>*>/ ÂhÃnesu nivuttÃ\<*<15>*>/ nivÃpÃ\<*<16>*>/, pÃnabho- janan ti pÃnÅya¤ ca avasesatiïa¤ ca, taæ rÃjapiï¬an ti taæ ra¤¤o santikÃ\<*<17>*>/ saæka¬¬hitvà samodhÃnitaÂÂhena\<*<18>*>/ piï¬aæ, avabhottun\<*<19>*>/ ti dubbhuttaæ\<*<20>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vudhÃ. 2 Bd adds ca. 3 Bd -tanagaraæ. 4 Bd -ïÃti. 5 Bd nivÃsaæpÃïa- 6 Bd na yu-. 7 Bd vÃre pana. 8 Bd tam. 9 Ck -pa, Bdf -pÃni. 10 Cks avahontuæ, Bd avabhuttaæ, Bf vabhottaæ. 11 Cks -pÃnissa, Bd -rappÃ-, Bf khuppoïissa for khurappa. 12 Bd sayeyya. 13 Cs -pÃni corr. to -pÃti, Bd -pÃniti. 14 Bd omits one tesu. 15 Ck tivuttÃ, Bd nivuÂha. 16 Bd -pÃni. 17 Ck -takaæ, Cs -takÃ, Bd -tikaæ. 18 Bd -nikaÂhena. 19 Cs -hontun, Bd -bhuttan. 20 Cks dubhu-. >/ #<[page 273]># %< 10. NandiyamigajÃtaka. (385.) 273>% bhu¤jituæ\<*<1>*>/, ra¤¤o hi\<*<2>*>/ kiccaæ anipphÃdento taæ avabhu¤jati nÃma, sv-Ãhaæ evaæ avabhottuæ\<*<3>*>/ na ussahÃmÅti\<*<4>*>/ vadÃmi, brÃhmaïamussahe ti c' ettha brÃhmaïà 'ti Ãlapanaæ, makÃro sandhivasena\<*<5>*>/ vutto, odahissÃmahaæ pas- saæ khurapÃïissa\<*<6>*>/ rÃjino ti ahaæ brÃhmaïa attano vÃre patte khurap- paæ sannahitvÃ\<*<7>*>/ Ãgatassa ra¤¤o migayÆthato nikkhamitvà ekamante Âhatvà maæ vijjha maæ vijjha mahÃrÃjà 'ti vatvà attano mahÃphÃsukapassaæ odahissÃmi\<*<8>*>/, sukhito mutto ti tadà ahaæ maraïabhayà mutto sukhito niddukkho ra¤¤Ã\<*<9>*>/ anu¤¤Ãto api nÃma mÃtaraæ passeyyan ti Taæ sutvà brÃhmaïo pakkÃmi. AparabhÃge tassa vÃra- divase rÃjà mahantena parivÃrena uyyÃnaæ Ãga¤chi\<*<10>*>/. MahÃ- satto ekamante\<*<11>*>/ aÂÂhÃsi. RÃjà "migaæ vijjhissÃmÅti" khurap- paæ sannahi. MahÃsatto yathà a¤¤e maraïabhayatajjità palÃ- yanti evaæ apalÃyitvà nibbhayo hutvà mettaæ purecÃrikaæ katvà mahÃphÃsukapassaæ\<*<12>*>/ odahitvÃ\<*<13>*>/ niccalo\<*<14>*>/ aÂÂhÃsi. RÃjà tassa mettÃnubhÃvena saraæ vissajjetuæ nÃsakkhi. MahÃsatto "kiæ mahÃrÃja saraæ na mu¤casi, mu¤cÃ\<*<15>*>/" 'ti Ãha. "Na sakkomi migarÃjÃ" 'ti. "Tena hi guïavantÃnaæ guïaæ jÃna, mahÃrÃjà 'ti". Tadà rÃjà Bodhisatte pasÅditvà dhanuæ cha¬¬etvà "imaæ\<*<16>*>/ acittaæ\<*<17>*>/ kaliÇgarakaï¬am pi tava gu- ïaæ jÃnÃti, sacittako manussabhÆto pi ahaæ na jÃnÃmi\<*<18>*>/, mayhaæ khamatha\<*<19>*>/, abhayaæ te dammÅti" Ãha. "MahÃrÃja, mayhaæ tÃva abhayaæ desi\<*<20>*>/, ayaæ\<*<21>*>/ uyyÃne migagaïo kiæ karissatÅti". "Etassa\<*<22>*>/ pi\<*<23>*>/ dammÅti". Evaæ MahÃsatto Ni- grodhajÃtake vuttanayen' eva sabbesaæ\<*<24>*>/ ara¤¤e migÃnaæ ÃkÃ- sagatasakuïajalacaramacchÃnaæ\<*<25>*>/ abhayaæ dÃpetvà rÃjÃnaæ pa¤casu sÅlesu patiÂÂhÃpetvà "mahÃrÃja, ra¤¤Ã nÃma agati- gamanaæ pahÃya dasarÃjadhamme akopentena dhammena sa- mena rajjaæ kÃretuæ vaÂÂatÅti", \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -taæ. 2 Ck ti, Cs ti corr. to hi. 3 Ck -hottuæ, Cs -bhontuæ, Bd -bhuttaæ.. 4 Cks ussÃ-. 5 Bd padasandhi-. 6 Cks Bd -rappÃn-. 7 Cs -nahi- corr. to -nayhi, Bd -nayi-. 8 Bd adds o¬¬essÃmi. 9 Cs ara¤¤o corr. to ara¤¤a, Ck ra¤¤o. 10 Bd Ãgacchi. 11 Bd -taæ. 12 Bd -pÃsu-. 13 Ck ovadahi-, Cs ovaditvà corr. to ovadahitvÃ. 14 Bd adds va. 15 Bd muÇcÃhi. 16 Bd idaæ. 17 Cks add apittakaæ. 18 Bd ahaæ sacittako m. pi tava guïaæ na jÃnÃmi migarÃja. 19 Cks mama. 20 Bd deti 21 Bd adds pana. 22 Bd etesaæ. 23 Bd adds abhayaæ. 24 Bd adds pi. 25 Bd -ïÃnampijalamacchÃnaæ pi. >/ #<[page 274]># %<274 VI. ChanipÃta. 1. AvÃriyavagga. (39.)>% @@ @*>/ attani, tato me jÃyate pÅti somanassa¤ c' anappakan ti. || Ja_VI:74 ||>@ evaæ vutte\<*<2>*>/ rÃjadhamme gÃthÃbandhanen' eva\<*<3>*>/ desetvà katipÃhaæ ra¤¤o santike vasitvà nagare\<*<4>*>/ sabbasattÃnaæ abha- yadÃnappakÃsanaæ\<*<5>*>/ suvaïïabheri¤ carÃpetvà "appamatto hohi mahÃrÃjÃ" 'ti vatvà mÃtÃpitunnaæ\<*<6>*>/ dassanatthÃya gato. @@ @*>/ A¤janÃvane dhanuæ adejjhaæ katvÃna\<*<8>*>/ usuæ sandhÃya\<*<9>*>/ Kosalo. || Ja_VI:76 ||>@ @*>/ rÃjino, tadÃhaæ sukhito mutto mÃtaraæ daÂÂhum Ãgato ti || Ja_VI:77 ||>@ imà abhisambuddhagÃthà honti. Tattha Kosalassa niketave ti Kosalara¤¤o niketave vasanaÂÂhÃne, tassa santike ara¤¤asmin ti attho, dÃyasmin ti migÃnaæ vasanatthÃya dinne uyyÃne, adejjhaæ\<*<11>*>/ katvÃnà 'ti jiyÃya saddhiæ ekato katvÃ, Ãropetvà ti attho, sandhÃyÃ\<*<12>*>/ 'ti sandahitvÃ\<*<13>*>/ yojetvÃ, odahin ti o¬¬esiæ, mÃtaraæ daÂÂhumÃgato ti desanÃsÅsaæ etaæ, ra¤¤o dhammaæ desetvà sabbasattÃnaæ abhayatthÃya suvaïïabheri¤ carÃpetvà mÃtÃpitaro daÂÂhuæ Ãgato 'smÅti attho. Satthà imaæ desanaæ\<*<14>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne mÃtuposakabhikkhu sotÃpattiphale patiÂ- Âhahi) "Tadà mÃtÃpitaro\<*<15>*>/ mahÃrÃjakulÃni ahesuæ, brÃhmaïo SÃri- putto, rÃjà ùnando, migarÃjÃ\<*<16>*>/ aham evÃ" 'ti. Nandiyamiga- jÃtakaæ\<*<17>*>/. AvÃriyavaggo\<*<18>*>/ paÂhamo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd passati. 2 Bd adds migarÃjÃ. 3 Bd -bandheneva. 4 Bd nÃgarÃjÃna¤ca. 5 Bd abhayaÂhÃnappakÃsanatthaæ. 6 Bd -tÆnaæ. 7 Cks dÃsasmiæ. 8 Bd anva¤jaæ katvÃ. 9 Ck sandÃya, Bd sanneyya. 10 Cs -nissa, Bd khurappÃ-, Bd anvajhaæ. 12 Bd usuæ sanneyyÃ. 13 Bd sannayitvÃ. 14 Ck Bd dhammade-. 15 Bd adds pana. 16 Bd nandiyamigarÃjà pana. 17 Bd nandiyamigarÃjajÃtakaæ dasamaæ. 18 Cks agÃ-. >/ #<[page 275]># %< 1. KharaputtajÃtaka. (386.) 275>% 2. SENAKAVAGGA. $<1. KharaputtajÃtaka.>$ Saccaæ kirevamÃhaæsÆ 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto purÃïadutiyikapalobhanaæ Ãrabbha kathesi. Taæ hi bhikkhuæ Satthà "saccaæ kira tvaæ\<*<1>*>/ ukkaïÂhito" 'ti pucchitvà "Ãma bhante" ti\<*<2>*>/ "kena ukkaïÂhÃpito sÅti" "purÃïadutiyikÃyÃ" 'ti vutte "bhikkhu, ayaæ te itthi anatthakÃrikÃ, pubbe pi tvaæ imaæ nissÃya aggiæ pavisitvà maranto paï¬ite nissÃya jÅvitaæ labhÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Senake\<*<3>*>/ nÃma ra¤¤e\<*<4>*>/ rajjaæ kÃ- rente\<*<5>*>/ Bodhisatto Sakkattaæ kÃresi. Tadà Senakassa ra¤¤o ekena nÃgarÃjena\<*<6>*>/ saddhiæ mittabhÃvo hoti. So kira nÃga- rÃjà nÃgabhavanà nikkhamitvà thale gocaraæ gaïhanto carati. Atha naæ gÃmadÃrakà disvà "sappo ayan" ti le¬¬uÃdÅhi\<*<7>*>/ pa- hariæsu. RÃjà uyyÃnakÅÊikaæ\<*<8>*>/ gacchanto disvà "kiæ ete dÃ- rakà {karontÅti}" pucchitvà "ekaæ sappaæ paharantÅti" sutvà "paharituæ mà detha, palÃpetha ne" ti palÃpesi. NÃgarÃjà jÅvitaæ labhitvà nÃgabhavanaæ gantvà bahÆni ratanÃni ÃdÃya a¬¬harattasamaye ra¤¤o sayanigharaæ\<*<9>*>/ pavisitvà tÃni\<*<10>*>/ rata- nÃni datvà "mayà tumhe nissÃya jÅvitaæ laddhan" ti ra¤¤Ã\<*<11>*>/ saddhiæ mittabhÃvaæ katvà punappunaæ gantvà rÃjÃnaæ pas- sati. So attano nÃgamÃïavikÃsu ekaæ kÃmesu atittaæ nÃga- mÃïavikaæ rakkhanatthÃya ra¤¤o santike Âhapesi "yadà etaæ na passasi tadà imaæ mantaæ parivatteyyÃsÅti" c' assa\<*<12>*>/ ekaæ mantaæ adÃsi. So ekadivasaæ uyyÃnaæ gantvà nÃga- mÃïavikÃya saddhiæ pokkharaïiyaæ udakakÅÊaæ kÅÊi. NÃga- mÃïavikà ekaæ udakasappaæ disvà attabhÃvaæ vijahitvà tena saddhiæ asaddhammaæ patisevi\<*<13>*>/. RÃjà taæ apassanto "kahaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds bhikkhuæ. 2 Bd adds vutte. 3 all three MSS. -ko. 4 all three MSS. rÃjÃ. 5 Cks -to. 6 Bd -ra¤¤Ã. 7 Bd le¬¬udaï¬Åhi. 8 Bd uyyÃnaæ kiÊituæ. 9 Ck Bd sayana-. 10 Bd omits tÃni. 11 Cks ra¤¤o. 12 Bd tassa. 13 Bd paÂi-. >/ #<[page 276]># %<276 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% nu kho gatÃ" ti mantaæ parivattetvà anÃcÃraæ karontiæ disvà veÊupesikÃya pahari. Sà kujjhitvà tato nÃgabhavanaæ gantvà "kasmà ÃgatÃsÅti" puÂÂhà "tumhÃkaæ sahÃyo maæ attano vacanaæ agaïhantiæ\<*<1>*>/ piÂÂhiyaæ paharÅti" pahÃraæ das- sesi\<*<2>*>/. NÃgarÃjà tattato\<*<3>*>/ ajÃnitvÃ\<*<4>*>/ va cattÃro nÃgamÃïavake Ãmantetvà "gacchatha, Senakassa sayanigharaæ\<*<7>*>/ pavisitvà nÃ- sÃvÃtena taæ bhusaæ\<*<6>*>/ viya viddhaæsethÃ" 'ti pesesi. Te gantvà ra¤¤o sirisayane nipannakÃle gabbhaæ pavisiæsu. Te- saæ pavisanavelÃyam eva\<*<7>*>/ rÃjà {deviæ} Ãha: "jÃnÃsi nu kho bhadde nÃgamÃïavikÃya gataÂÂhÃnan" ti. "Na jÃnÃmi devÃ" 'ti. "Ajja sÃ\<*<8>*>/ amhÃkaæ pokkharaïiyaæ kÅÊanakÃle attabhÃ- vaæ vijahitvà ekena udakasappena saddhiæ anÃcÃraæ akÃsi, atha naæ ahaæ `evaæ mà karÅti' sikkhÃpanatthÃya viÊupesi- kÃya pahariæ, `nÃgabhavanaæ\<*<9>*>/ gantvà sahÃyassa me a¤¤aæ ki¤ci kathetvà mettiæ\<*<10>*>/ bhindeyyÃ' 'ti me bhayaæ uppajja- tÅti". Taæ sutvà nÃgamÃïavakà tato va\<*<11>*>/ {nivattitvÃ} nÃga- bhavanaæ gantvà nÃgarÃjassa tam atthaæ Ãrocesuæ. So saæ- vegappatto hutvà taæ khaïaæ ¤eva ra¤¤o sayanigharaæ\<*<12>*>/ Ãgantvà tam atthaæ Ãcikkhitvà khamÃpetvà "idaæ me daï¬a- kamman" ti sabbarÆtajÃnanamantaæ\<*<13>*>/ datvà "ayaæ mahÃrÃja anagghamanto\<*<14>*>/, sace imaæ mantaæ a¤¤assa dadeyyÃsi\<*<15>*>/ datvÃ\<*<16>*>/ va aggiæ pavisitvà mareyyÃsÅti" Ãha. RÃjà "sÃdhÆ" ti sampaÂicchi. So tato paÂÂhÃya pipÅlikÃnam pi\<*<17>*>/ saddaæ jÃnÃti. Tass' ekadivasaæ mahÃtale nisÅditvà madhuphÃïitehi khÃdanÅyaæ\<*<18>*>/ khÃdantassa ekaæ madhubindu¤ ca phÃïitabin- du¤ ca\<*<19>*>/ pÆvakhaï¬a¤ ca\<*<20>*>/ bhÆmiyaæ pati. Ekà pipÅlikÃ\<*<21>*>/ taæ disvà "ra¤¤o mahÃtale madhucÃÂi bhinnÃ, phÃïitasakaÂaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. -ti. Cs Bd -ti. 2 Cs tattano, Ck tatthato corr. to tattato? Bd tatthato. 4 Ck Ãj-. 5 Bd -nagaraæ. 6 Bd -tvà tassa nhÃsavÃtena bhusaæ. 7 Ck -yaæ yeva, Cs -ya yeva corr. to -yaæ yeva-. 8 Bd omits sÃ. 9 Bd sà nÃ-. 10 Bd mittaæ. 11 Bd ca. 12 Bd -nagaraæ. 13 Cs -rutajÃnannÃmamantaæ, Ck -jÃnananÃmantaæ, Bd -ruda¤ujÃ-. 14 Bd -ggho-. 15 Bd adÃsi. 16 Bd vatvÃ. 17 Bd kippiÊikÃnaæ, omitting pi. 18 Ck Bd -ni-. 19 Cks omit phÃ-. 20 Ck pÆva, Cs puva corr. to puvakhaï¬a¤ca. 21 Bd kipillikÃ. >/ #<[page 277]># %< 1. KharaputtajÃtaka. (386.) 277>% pÆvasakaÂaæ nikkujjitaæ, madhuphÃïitapÆve\<*<1>*>/ khÃdathÃ" 'ti vi- ravantÅ carati. RÃjÃ\<*<2>*>/ tassa ravaæ sutvà hasi. Ra¤¤o samÅpe Âhità devÅ "kin nu kho disvà rÃjà hasÅti" citesi. Tasmiæ khÃdanÅyaæ\<*<3>*>/ khÃditvà nahÃtvà pallaæke nisinne ekaæ mak- khikaæ sÃmiko "ehi bhadde, kilesaratiyà ramÃmÃ" 'ti Ãha. Atha naæ sà "adhivÃsehi tÃva sÃmi, idÃni ra¤¤o gandhe Ãha- rissanti, tassa vilimpantassa pÃdamÆle gandhacuïïaæ patis- sati, ahaæ tattha vasitvÃ\<*<4>*>/ sugandhà bhavissÃmi, tato ra¤¤o piÂÂhiyaæ nipajjitvà ramissÃmÃ" 'ti Ãha. RÃjà tam pi saddaæ sutvà hasi. DevÅ "kin nu kho disvà hasÅti" puna cintesi. Puna ra¤¤o sÃyamÃsaæ bhu¤jantassa ekaæ sitthaæ\<*<5>*>/ bhÆmiyaæ pati. PipÅlikÃ\<*<6>*>/ "rÃjakule bhattasakaÂaæ bhaggaæ\<*<7>*>/, bhattaæ bhu¤jantÃ\<*<8>*>/ n' atthÅti" viraviæsu. Taæ sutvà rÃjà puna pi hasi. DevÅ suvaïïakaÂacchuæ gahetvà rÃjÃnaæ parivisantÅ\<*<9>*>/ "maæ nu kho disvà rÃjà hasÅti\<*<10>*>/" parivitakkesi. Sà ra¤¤Ã saddhiæ sayanaæ Ãruyha nipannakÃle "kiækÃraïà deva hasÅti" pucchi. So "kiæ\<*<11>*>/ te mama hasitakÃraïenÃ" 'ti vatvà punap- puna\<*<12>*>/ nibaddho\<*<13>*>/ kathesi. Atha naæ sà "tumhÃkaæ jÃnana- mantaæ mayhaæ dethÃ" 'ti vatvà "na sakkà dÃtun" ti paÂi- khittà ti\<*<14>*>/ puna nibandhi\<*<15>*>/. RÃjÃ\<*<16>*>/ "sac' Ãhaæ imaæ mantaæ tuyhaæ dassÃmi marissÃmÅti" Ãha. "Maranto pi mayhaæ dehi yevÃ\<*<17>*>/" 'ti. RÃjà mÃtugÃmavasiko hutvà "sÃdhÆ" 'ti sam- paÂicchitvà "imissà mantaæ datvà aggiæ pavisissÃmÅti\<*<18>*>/" ra- thena uyyÃnaæ pÃyÃsi. Tasmiæ khaïe Sakko devarÃjÃ\<*<19>*>/ lokaæ olokento imaæ kÃraïaæ disvà "ayaæ bÃlarÃjà mÃtugÃmaæ nissÃya `aggiæ pavisissÃmÅti' gacchati\<*<20>*>/, jÅvitadÃnam assa das- sÃmÅti" Sujaæ asuraka¤¤aæ ÃdÃya BÃrÃïasiæ ÃgantvÃ\<*<21>*>/ taæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ïita¤ca pÆva¤ca. 2 Bd atha rÃjÃ. 3 all three MSS. -ni-. 4 Bd vaÂÂetvÃ. 5 Cs sintaæ corr. to sitthaæ, Bd bhattasiÂhaæ? 6 Bd kipilli-. 7 Bd adds ÃgantvÃ. 8 Ck -jatÃ, Bd -jathÃ. 9 Cks -ti, Bd -vasantaæ. 10 Ck hasÅtÅti, Cs hasÅtÅti corr. to hasatÅti. 11 Cks kin. 12 Bd -punnaæ. 13 Bd nibandhaæ pucchi rÃjÃ. 14 so Cks instead of pi? Bd -kkhipitvÃ, omitting ti. 15 Bd punapunnaæ nibandhaæ yÃci. 16 Ck rajÃ, Cs jÃ. 17 Bd devÃ. 18 Bd adds deviyà saddhiæ. 19 Bd omits de-. 20 Bd adds ahaæ. 21 Bd gantvÃ. >/ #<[page 278]># %<278 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% ajikaæ katvà attanÃ\<*<1>*>/ ajo hutvà "mahÃjano mà passÅti\<*<2>*>/" adhiÂ- ÂhÃya ra¤¤o rathassa purato ahosi. Taæ rÃjà c' eva rathe yuttasindhavà ca passanti, a¤¤o koci na passati. So kathÃ- samuÂÂhÃpanatthaæ\<*<3>*>/ ajikÃya saddhiæ methunadhammaæ pati- sevanto\<*<4>*>/ viya ahosi. Tam eko rathe yuttasindhavo disvà "samma aja\<*<5>*>/ mayaæ pubbe `ajà kira bÃlà ahirikÃ' ti assumha\<*<6>*>/ na\<*<7>*>/ passimha\<*<8>*>/, tvaæ kira\<*<9>*>/ raho paÂicchannaÂÂhÃne\<*<10>*>/ kattabbaæ anÃcÃraæ\<*<11>*>/ amhÃkaæ ettakÃnaæ\<*<12>*>/ passantÃnaæ ¤eva karosi na lajjasi, taæ no pubbe sutaæ iminà diÂÂhena sametÅti" vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ bÃlo ti paï¬itÃ, passa: bÃlo rahokammaæ Ãvikubbaæ na bujjhatÅti. || Ja_VI:78 ||>@ Tattha bhastan\<*<14>*>/ ti ajaæ, paï¬ità ti ¤Ãïasampannà taæ bÃlo ti va- dantÃ\<*<15>*>/ saccaæ kira vadanti\<*<16>*>/, passà 'ti Ãlapanaæ, passathà 'ti attho, na bujjhatÅti evaæ\<*<17>*>/ kÃtuæ na\<*<18>*>/ yuttan ti na jÃnÃti. Taæ sutvà ajo dve gÃthà abhÃsi: @*>/ kho samma bÃlo si, kharaputta vijÃnahi\<*<20>*>/: rajjuyÃsi\<*<21>*>/ parikkhitto vaækoÂÂho ohitomukho. || Ja_VI:79 ||>@ @*>/ samma te balyaæ\<*<23>*>/ yo mutto na palÃyasi, so ca bÃlÃtaro\<*<24>*>/ samma yaæ\<*<25>*>/ tvaæ vahasi\<*<26>*>/ Senakan ti. || Ja_VI:80 ||>@ Tattha tva¤ ca\<*<19>*>/ kho sammà 'ti samma sindhava mayÃpi kho tvaæ bÃlataro, kharaputtà 'ti so kira gadrabhassa jÃtako\<*<27>*>/, tena\<*<28>*>/ taæ evaæ Ãha, vijÃnahÅti\<*<29>*>/ aham eva bÃlo ti jÃna\<*<30>*>/, parikkhitto ti yugena saddhiæ gÅvÃya parikkhitto, vaækoÂÂho ti vaækaoÂÂho, ohitomukho\<*<31>*>/ ti mukhabandhakena\<*<32>*>/ Âhapitamukho, yo\<*<33>*>/ mutto na palÃyasÅti yo tvaæ rathato mutto samÃno muttakÃle palÃyitvà ara¤¤aæ na pavisasi\<*<34>*>/, taæ te apalÃyanaæ aparam\<*<22>*>/ pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -no. 2 Bd passatÆ ti. 3 Bd adds rathassa pÆrato. 4 Bd paÂi-. 5 Bd adds rÃja. 6 Bd assumÃ. 7 Bd idÃneva. 8 Bd -hÃ. 9 Bd pana. 10 Bd -nneÂhÃne. 11 Bd adds cari. 12 Bd ettha-. 13 Bd gantaæ, Bf garaæ. 14 Bd gantan. 15 Bd -ti. 16 Cks vadati. 17 Bd ekaæ. 18 Bd a. 19 Cks Bf omit ca. 20 Bd -nÃhi. 21 Bd rajjunÃhi, Bf rajjuyÃpi. 22 Bd ayaæ pi, Bf ayaæ hi. 23 Bd bÃ-. 24 Bd bÃla-. 25 Cks yan. 26 Ck Bd -ti. 27 Cks tvaæ, omitting ca. 28 Bd jÃti-. 29 Bd adds kona. 30 Bd -nÃhiti. 31 Bd jÃnÃti. 32 Cks -ta-. 33 Bd -bandhena. 34 Cks omit yo. 35 Ck pavissi, Bd pavissasi, Cs pavissi corr. to pavisasi. >/ #<[page 279]># %< 1. KharaputtajÃtaka. (386.) 279>% bÃlyaæ, so ca bÃlataro ti yaæ tvam Senakaæ vahasi so\<*<1>*>/ Senako ta- yÃpi\<*<2>*>/ bÃlataro. RÃjà tesaæ\<*<3>*>/ ubhinnaæ pi kathaæ jÃnÃti, tasmà taæ su- ïanto sanikaæ rathaæ pesesi. Gadrabho pi 'ssa\<*<4>*>/ kathaæ sutvà puna catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ nu samma ahaæ bÃlo ajarÃja\<*<6>*>/ vijÃnahi, atha kena Senako bÃlo taæ me akkhÃhi pucchito ti. || Ja_VI:81 ||>@ Tattha yan ti karaïatthe paccattavacanaæ\<*<7>*>/, nÆ 'ti tÃvatthe\<*<8>*>/ nipÃto, idaæ vuttaæ hoti: samma ajarÃja yena tÃva tiracchÃnagatatthena\<*<9>*>/ kÃra- ïena ahaæ bÃlo taæ tvaæ kÃraïaæ jÃnÃsi\<*<10>*>/, sakkÃ\<*<11>*>/ etaæ tayà ¤Ãtuæ, ahaæ\<*<12>*>/ tiracchÃnagatattà va\<*<13>*>/ bÃlo, tasmÃ\<*<14>*>/ kharaputtà 'ti Ãdini vadanto suÂÂhu\<*<15>*>/ va- dasi\<*<16>*>/, ayaæ pana Senako rÃjà kena kÃraïena bÃlo, tam me\<*<17>*>/ kÃraïaæ puc- chito akkhÃhÅti. Taæ Ãcikkhanto ajo\<*<18>*>/ pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ labhitvÃna bhariyà yo padassati\<*<20>*>/ tena jahissat' attÃnaæ\<*<21>*>/ sà c' ev' assa na hessatÅti\<*<22>*>/. || Ja_VI:82 ||>@ Tattha uttamatthan\<*<23>*>/ ti sabbarÆtajÃnanamantaæ\<*<24>*>/, tenà 'ti tena tassà mantappadÃnasaækhÃtena\<*<25>*>/ kÃraïena taæ datvÃ\<*<26>*>/ aggiæ pavisanto attÃna¤ ca jahissati\<*<27>*>/ sà c' assa bhariyà na bhavissati\<*<28>*>/, tasmÃ\<*<29>*>/ esa tayÃpi\<*<30>*>/ bÃlataro yo laddhaæ yasaæ rakkhituæ na sakkotÅti. RÃjÃ\<*<31>*>/ tassa vacanaæ sutvà "ajarÃja\<*<32>*>/ amhÃkaæ sotthiæ karonto pi tvaæ ¤eva karissasi, kathehi tÃva no kattabba- yuttan\<*<33>*>/" ti Ãha. Atha naæ ajarÃjà "mahÃrÃja imesaæ sattÃ- naæ attanÃ\<*<34>*>/ a¤¤o piyataro nÃma n' atthi, ekaæ piyabhaï¬am \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds pi. 2 Bd omits pi. 3 Cks nesaæ? 4 Bd sindhavo pi tassa. 5 Cs Bdf yaæ. 6 Cs ajja-. 7 Cks karaïatthe paccantaæ, Bd kÃraïatthe paccatthavacanaæ. 8 Bd anussavatthe. 9 Cks -tattena. 10 Bd jÃnatuæ. 11 Bd adds kiæ. 12 Bd adds hi. 13 Ck -gataæ nÃma, Cs gatattava? corr. to -gatattÃva, Bd -gatatthÃva. 14 Bd adds maæ. 15 Bd suthuæ. 16 Ck -ti. 17 Bd tasmà taæ me. 18 Bd taæ sutvà ajarÃjà Ãcikkhanto. 19 Bd uttamantaæ, Bf uttamattaæ. 20 Bd bhariyà na bhavissati. 21 Bd tena cajissatattÃnaæ, Ck pÅyissat-, Cs piyissat-. 22 Ck hessasÅti, Cs sà corr. to sa, Bd sà tassa jahissatÅti. 23 Bd uttamantan. 24 Bd -rÆda¤ÆjÃnanamantaæ. 25 Bd tena sabbarÆda¤ÆjÃnanamantasaÇkhÃtena. 26 Bd niso in the place of taæ datvÃ. 27 Ck pÅyassati, Cs piyassati, Bd jahissati jahissati. 28 Bd -tÅti. 29 Cs tassÃ. 30 Ck tasmÃpi, Cs tayÃpa. 31 Bd tato rÃjÃ. 32 Ck Bd -jÃ. 33 Bd -yuttakan. 34 Cks -no. >/ #<[page 280]># %<280 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% nissÃya attÃnaæ nÃsetuæ laddhaæ\<*<1>*>/ yasaæ pahÃtuæ na\<*<2>*>/ vaÂ- ÂatÅti" vatvà chaÂÂhamaæ\<*<3>*>/ gÃtham Ãha: @*>/' ti janinda tÃdiso attaæ niraækatvÃ\<*<5>*>/ piyÃni sevati, attà va seyyo paramà va seyyo labbhÃ\<*<6>*>/ piyà ocitatthena\<*<7>*>/ pacchà ti. || Ja_VI:83 ||>@ Tattha piyaæ me\<*<8>*>/ ti piyaæ me ti\<*<9>*>/ ayam eva và pÃÂho, idaæ vuttaæ hoti: janinda tÃdiso\<*<10>*>/ tumhÃdiso yasamahante Âhito puggalo ekaæ piya- bhaï¬aæ\<*<11>*>/ nissÃya idaæ piyaæ me ti attaæ\<*<12>*>/ niraækatvÃ\<*<10>*>/ attÃnaæ cha¬¬etvà tÃni piyÃni na sevat' eva, kiækÃraïÃ: attà va seyyo paramà va seyyo ti yasmà sataguïena sahassaguïena attà va seyyo varo uttamo, kuto: paramà va\<*<13>*>/ seyyo, paramà uttamÃpi\<*<14>*>/ a¤¤asmà piyabhaï¬Ã ti attho, ettha hi vakÃro\<*<15>*>/ pi- kÃratthe\<*<16>*>/ nipÃto\<*<17>*>/ ti daÂÂhabbo, labbhà piyà ocitatthena\<*<18>*>/ pacchà ti ocitatthena\<*<19>*>/ hi va¬¬hitatthena\<*<20>*>/ yasappattena\<*<21>*>/ purisena pacchÃpi\<*<22>*>/ nÃma sakkà laddhuæ, tasmÃ\<*<23>*>/ kÃraïà attà na\<*<24>*>/ nÃsetabbo\<*<25>*>/ ti. Evaæ MahÃsatto ra¤¤o ovÃdaæ adÃsi. RÃjà tussitvà "ajarÃja kuto Ãgato sÅti" pucchi. "Sakko ahaæ mahÃrÃja, tava anukampÃya taæ\<*<26>*>/ maraïà mocetuæ Ãgato 'mhÅti\<*<27>*>/. "De- varÃja ahaæ `etissÃ\<*<28>*>/ mantaæ dassÃmÅti' avacaæ, idÃni kiæ karomÅti\<*<20>*>/". "TumhÃkaæ ubhinnam pi vinÃsena kiccaæ n' atthi, `sippassa upacÃro\<*<30>*>/' ti vatvà etaæ katipayehi pahÃrehi pa- harÃpehi\<*<31>*>/, iminà upÃyena na gaïhissatÅti". RÃjà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. MahÃsatto ra¤¤o ovÃdaæ datvà sakaÂÂhÃnam eva gato\<*<32>*>/. RÃjà uyyÃnaæ gantvà deviæ pakkosÃpetvà Ãha "gaï- hissasi bhadde mantan" ti. "ùma devÃ" 'ti. "Tena hi upacÃraæ karohÅti". "Ko upacÃro" ti. "PiÂÂhiyaæ pahÃra- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd laddha. 2 Bd omits na. 3 Bd chaÂhaæ. 4 Ck ce. 5 Bd attÃnaæ katvÃ. 6 Bd adds va, Bf ca. 7 Cks ojitattena. 8 Cks ce. 9 so all three MSS. instead of ce, Bd omits ti. 10 Bd adds ti. 11 Bd adds pi. 12 Bd attÃnaæ. 13 Bd omits paramà va. 14 Bd omits pi. 15 Bd cakÃro. 16 Bd kÃraïatthe. 17 Bd omits ti. 18 Cks ojitattena. 19 Ck ojitaætena na, Cs ojitattena. 20 Cks va¬¬hitattena, Bd omits pacchà ti ocitatthena hi va¬¬hitatthena. 21 Bd yasasampannena. 22 Bd pacchÃmiyÃ. 23 Cks natassa. 24 Cs na corr. to naæ. 25 Ck nÃsenatabbo, Cs nÃsenaddho corr. to nÃsetaddho, Bd na attà nÃvasetabbo. 26 Cks tava. 27 Cks omit mhÅti. 28 Bd ekissaæ. 29 Bd adds mahÃrÃja. 30 Bd -raækaromi. 31 Bd pahÃrÃpehiti, Cks katipaye pahÃre pahÃrÃhi. 32 Bd adds ti. >/ #<[page 281]># %< 2. SÆcijÃtaka. (387.) 281>% sate patamÃne\<*<1>*>/ saddaæ kÃtuæ na vaÂÂatÅti". Sà mantalobhena "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. RÃjà ceÂake\<*<2>*>/ kasà gÃhÃpetvÃ\<*<3>*>/ ubhosu passesu paharÃpesi. Sà dve tayo pahÃre\<*<4>*>/ adhivÃsetvà tato- paraæ "na me manten' attho\<*<5>*>/" ti viravi. Atha naæ rÃjà "tvaæ maæ mÃretvà mantaæ gaïhitukÃmÃ" ti\<*<6>*>/ piÂÂhiæ\<*<7>*>/ nic- cammaæ kÃretvà vissajjÃpesi. Sà tato paÂÂhÃya pana kathe- tuæ nÃsakkhi\<*<8>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<9>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale patiÂ- Âhahi) "Tadà rÃjà ukkaïÂhitabhikkhu ahosi, devÅ purÃïadÆtiyikÃ, asso SÃriputto, Sakko\<*<10>*>/ aham evÃ" 'ti. KharaputtajÃtakaæ\<*<11>*>/. $<2. SÆcijÃtaka.>$ Akakkasan\<*<12>*>/ ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto pa¤¤Ã- pÃramiæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ MahÃummagge\<*<13>*>/ Ãvibhavissati. Tadà pana Satthà bhikkhÆ Ãmantetvà "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi TathÃgato pa¤¤avÃ\<*<14>*>/ upÃyakusalo yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto KÃsiraÂÂhe kammÃrakule nibbattitvà vayappatto pariyodÃtasippo ahosi. MÃtÃpitaro pan' assa daliddÃ. Tesaæ gÃmato avidÆre a¤¤o sahassakuÂiko kammÃragÃmo. Tattha kammÃrasahassassa\<*<15>*>/ jeÂÂhakakammÃro\<*<16>*>/ rÃjavallabho a¬¬ho\<*<17>*>/ mahaddhano. Tass' ekà dhÅtà ahosi\<*<18>*>/ uttamarÆpadharà devac- charÃpaÂibhÃgà JanapadakalyÃïilakkhaïehi\<*<19>*>/ samannÃgatÃ. SÃ- mantagÃmesu manussà vÃsÅpharasuphÃlapÃcanÃdikÃrÃpanat- thÃya\<*<20>*>/ taæ gÃmaæ gantvà yebhuyyena taæ kumÃrikaæ pas- santi. Te attano attano gÃme gantvà nisinnaÂÂhÃnÃdisu tassà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs pamone corr. to pamÃïe, Bd pavattamÃne. 2 Bd coraghÃÂake. 3 Ck omits k. g. 4 Bd adds dinne. 5 Ck mantonatthÅ, Cs manto natthÅ corr. to mantenattho. 6 Bd siti. 7 Bd piÂhiyaæ. 8 Bd na-. 9 Bd dhammade-. 10 Bd adds pana. 11 Bd adds pathamaæ. 12 Bd -saæ pharusan. 13 Bd -umaÇgajÃtake. 14 Bd adds hutvÃ. 15 Bd -sahassa. 16 Bd jeÂhako. 17 Bd addho. 18 Bd atthi. 19 Bd -ïÅhila-. 20 Bd -sukuÂÃlaphÃlapÃcÃnÃdÅni kÃ-. >/ #<[page 282]># %<282 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% rÆpaæ\<*<1>*>/ vaïïenti. Bodhisatto taæ sutvà savanasaæsaggena bandhitvÃ\<*<2>*>/ "pÃdaparicÃrikaæ taæ\<*<3>*>/ karissÃmÅti\<*<4>*>/" uttamajÃtikaæ ayaæ\<*<5>*>/ gahetvà ekaæ sukhumaæ ghanaæ sÆciæ katvà pÃse vijjhitvà odake\<*<6>*>/ opilÃpetvÃ\<*<7>*>/ aparam pi tathÃrÆpam eva tassÃ\<*<8>*>/ kosakaæ katvà pÃse\<*<9>*>/ vijjhi, iminà niyÃmena tassà sattakose\<*<10>*>/ akÃsi, kathaæ akÃsÅti na vattabbaæ, BodhisattÃnaæ hi ¤Ãïa- mahantatÃya kÃraïaæ ijjhati\<*<11>*>/. So taæ sÆciæ nÃÊikÃya\<*<12>*>/ pak- khipitvà ovaÂÂikÃya katvà taæ gÃmaæ gantvà kammÃrajeÂÂha- kassa vasanavÅthiæ pucchitvà tattha gantvà dvÃre Âhatvà "ko mama hatthato\<*<13>*>/ evarÆpaæ nÃma sÆciæ mÆlena kiïituæ ic- chatÅti" sÆciæ vaïïento jeÂÂhakakammÃragharasamÅpe\<*<14>*>/ ÂhatvÃ\<*<15>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ sukhumaæ tikhiïagga¤ ca ko sÆciæ ketum icchatÅti. || Ja_VI:84 ||>@ Tass' attho: paÂalassa và tilakassa và odhino vÃ\<*<17>*>/ abhÃvena akakkasaæ, vaÂÂatÃya\<*<18>*>/ apharusaæ, kharena\<*<19>*>/ arena\<*<20>*>/ pÃsÃïena dhotattÃ\<*<21>*>/ khara- dhotaæ, sundarena suviddhena\<*<22>*>/ pÃsena samannÃgatattà supÃsiyam\<*<23>*>/, saï- hatÃya\<*<24>*>/ sukhumaæ, aggassa tikhiïatÃya tikhiïaggaæ sÆciæ mama hat- thato mÆlaæ datvà ko kiïitum icchatÅti. Eva¤ ca pana vatvà puna pi taæ vaïïento dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ghanaghÃtimaæ\<*<26>*>/ paÂitthaddhaæ ko sÆciæ ketum icchatÅti. || Ja_VI:85 ||>@ Tattha sumajjan ti kuruvindakacuïïena suÂÂhu majjitaæ, supÃsan ti saïhena pÃsavedhakena\<*<27>*>/ viddhattÃ\<*<28>*>/ sundarapÃsaæ, ghanaghÃtiman\<*<29>*>/ ti yà ghÃtiyamÃnÃ\<*<30>*>/ adhikaraïiæ\<*<31>*>/ anupavisati ayaæ ghanaghÃtimà ti vuccati\<*<32>*>/, tÃ- disà ti attho, paÂitthaddhan ti amudukaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vaïïÃrÆpaæ. 2 Bd bajhitvÃ. 3 Bd omits taæ. 4 Bd mi nan ti. 5 Bd ayasaæ. 6 Bd udakena. 7 Bd uppi-. 8 Cks tassa. 9 Bd -saæ. 10 Bd -sake. 11 Bd samijhati yeva. 12 Cks nÃli-. 13 Ck koma Ãma hato, Cs mama hato corr. to -hatthato. 14 Bd -gharadvÃrasa-. 15 Bd gaætvÃ. 16 Cks -sikaæ. 17 Cks omit vÃ. 18 Bd maÂhakÃya. 19 Bd akharena ca. 20 so Cks; Bd omits arena. 21 Bd dhovitattÃ. 22 Bd -vinantena. 23 Ck -saæ, Cs -saæ corr. to -yaæ. 24 Ck hatÃyaæ, Cs saïahatÃya, Bd sannatatÃya. 25 Cks -vaddhitaæ. 26 Ck -tiæ, Cs -tim corr. to -timaæ, Bd -ghÃÂimaæ. 27 Bd -ke vajirena. 28 Bd vidhatto. 29 Bd -ghÃÂima. 30 Bd ghÃÂa-. 31 Bd -ïaæ. 32 Bd succati. >/ #<[page 283]># %< 2. SÆcijÃtaka. (387.) 283>% Tasmiæ khaïe sà kumÃrikà bhuttapÃtarÃsaæ\<*<1>*>/ pitaraæ darathapaÂippassambhanatthaæ\<*<2>*>/ cullasayanake\<*<3>*>/ nipannaæ tÃla- vaïÂena vÅjayamÃnà Bodhisattassa madhurasaddaæ sutvà alla- piï¬amaæsena\<*<4>*>/ hadaye pahaÂÃ\<*<5>*>/ viya ghaÂasahassena nibbÃpita- darathÃ\<*<6>*>/ viya hutvà "ko nu kho esa madhurena\<*<7>*>/ saddena kammÃrÃnaæ vasanagÃme sÆciæ vikkiïÃti, kena nu kho kam- mena Ãgato, jÃnissÃmi nan" ti tÃlavaïÂaæ Âhapetvà gehà nik- khamma\<*<8>*>/ bahi Ãlindake Âhatvà tena saddhiæ kathesi\<*<9>*>/. Bodhi- sattÃnaæ patthitaæ nÃma samijjhati, so hi tassà yev' atthÃya taæ gÃmaæ Ãgato. Sà yeva\<*<10>*>/ tena saddhiæ kathentÅ "mÃïava sakalaraÂÂhavÃsino sÆciÃdÅnaæ atthÃya imaæ gÃmaæ Ãgac- chanti, tvaæ bÃlatÃya kammÃragÃme sÆcÅ vikketum\<*<11>*>/ icchasi, sace pi divasaæ sÆciyà vaïïaæ bhÃsissasi\<*<12>*>/ na te koci hat- thato sÆciæ gaïhissati, sace\<*<13>*>/ mÆlaæ laddhum icchasi a¤¤aæ gÃmaæ yÃhÅti" vatvà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ sÆciyo balisÃni ca, ko 'yaæ kammÃragÃmasmiæ sÆcÅ vikketum icchati. || Ja_VI:86 ||>@ @*>/. || Ja_VI:87 ||>@ Tattha ito dÃnÅti imasmiæ raÂÂhe idÃni sÆciyo\<*<16>*>/ balisÃni ca a¤¤ani ca\<*<17>*>/ upakaraïÃni imamhà kammÃragÃmà patÃyanti nikkhamanti, taæ taæ disaæ pattharantÃ\<*<18>*>/ nigacchanti, ko yan ti evaæ sante ko ayaæ imasmiæ kammÃ- ragÃme sÆciæ vikkiïituæ icchati\<*<19>*>/, satthÃnÅti BÃrÃïasiæ\<*<20>*>/ gacchantÃni nÃ- nappakÃrÃni satthÃni\<*<21>*>/ ito va gacchanti, vividhà puthÆ ti nÃnappakÃrakà bahukammantÃpi sakalaraÂÂhavÃsÅnaæ ito gahitaupakaraïeh' eva\<*<22>*>/ pavattanti Bodhisatto tassà vacanaæ sutvà "bhadde tvaæ ajÃnantÅ a¤¤Ãïena evaæ vadasÅti\<*<23>*>/" vatvà dve gÃthà abhÃsi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -raæ tvaæ, Cs -raætvaæ corr. to -raæsaæ. 2 Cks omit da-. 3 Bd cÆÊasayane. 4 Bd allamaæsapiï¬ena. 5 Bd -tÃ. 6 Bd -tÃ, Cks -thaæ. 7 Bd atima- 8 Bd -mitvÃ. 9 Bd thatvà ko nesa sace pi divasaæ suciyà vaïïaæ bhÃsissas na koci tatato suci gaïhissatÅti bodhisattena saddhiæ evaæ katheti. 10 Bd ca. 11 Bd vikiïituæ. 12 Cks -ti. 13 Bd adds tvaæ. 14 Bd pitÃ-. 15 Bd icchasiti. Bf icchati. 16 Bd adds ca. 17 Bd omits ca. 18 Bd nikkhamanti dÃnaæ nantaraæ patthananti. 19 Bd -siti. 20 Cs Bd -siyaæ. 21 Bd adds pi. 22 Bd -raïeneva. 23 Bd vadesiti. >/ #<[page 284]># %<284 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% @*>/ kammÃragÃmasmiæ vikketabbà pajÃnatÃ, Ãcariyà va sa¤jÃnanti kammaæ sukatadukkataæ\<*<2>*>/. || Ja_VI:88 ||>@ @*>/ ghare dhanan ti. || Ja_VI:89 ||>@ Tattha sÆcin ti vibhattivipallÃso kato, idaæ vuttaæ hoti: sÆci nÃma pajÃnatà paï¬itena purisena kammÃragÃmasmiæ yeva vikketabbÃ, kiækÃraïà Ãcariyà sa¤jÃnanti kammaæ sukatadukkataæ\<*<4>*>/, tassa tassa hi sippassa Ãcariyà va\<*<5>*>/ tasmiæ tasmiæ sippe sukatadukkataæ\<*<6>*>/ kammaæ jÃnanti, sv-Ãhaæ kammÃ- rakammaæ ajÃnantÃnaæ gahapatikÃnaæ gÃmaæ gantvà mama sÆciyà sukata- dukkatabhÃvaæ\<*<7>*>/ kathaæ jÃnÃpessÃmi\<*<8>*>/, imasmiæ pana gÃme mama balaæ jÃnÃ- pessÃmÅti, evaæ Bodhisatto imÃya gÃthÃya attano balaæ vaïïesi, tayà ca maæ nimanteyyà 'ti bhadde sace tava\<*<9>*>/ pità imaæ mayà kataæ sÆciæ ÅdisÃ\<*<10>*>/ và esà evaæ vÃ\<*<11>*>/ katà ti jÃneyya imaæ te dhÅtaraæ\<*<12>*>/ pÃdaparicÃrikaæ dammi gaïhÃhi tan ti evaæ tayà ca maæ nimanteyya ya¤cattha¤¤aæ\<*<13>*>/ ghare dhanaæ ya¤ ca a¤¤aæ\<*<14>*>/ savi¤¤Ãïakaæ và avi¤¤Ãïakaæ và ghare dhanaæ atthi tena maæ\<*<15>*>/ nimanteyya, ya¤cassa¤¤an\<*<16>*>/ ti pi pÃtho, ya¤ ca assa\<*<18>*>/ ghare a¤¤aæ dhanaæ atthÅti attho. KammÃrajeÂÂhako sabbaæ tesaæ kathaæ sutvà "ammÃ\<*<18>*>/" 'ti dhÅtaraæ pakkositvÃ\<*<19>*>/ "kena\<*<20>*>/ saddhiæ sallapasÅti\<*<21>*>/" puc- chi. "TÃta, eko manusso sÆciæ vikkiïÃti\<*<21>*>/, tena saddhin" ti\<*<23>*>/. "Tena hi pakkosÃhi nan\<*<24>*>/" ti. Sà gantvà pakkosi. Bodhisatto\<*<25>*>/ kammÃrajeÂÂhakaæ vanditvÃ\<*<26>*>/ aÂÂhasi. Atha naæ\<*<27>*>/ "kataragÃmavÃsiko\<*<28>*>/ sÅti" pucchi\<*<29>*>/. "Ahaæ\<*<30>*>/ asuka- gÃmavÃsÅ\<*<31>*>/ asukakammÃrassa putto" ti. "Kasmà idhÃgato\<*<32>*>/ sÅti". "SÆcivikkayatthÃyÃ\<*<33>*>/" 'ti. "ùhara\<*<34>*>/, sÆciæ te pas- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bdf suci. 2 Bd kammasugataduggataæ, Bf kammaæ sukaÂadukkaÂaæ. 3 Bd ya¤cettha¤¤aæ, Bf yattha¤¤aæ. 4 Bd sugataduggatanti. 5 Bd ca. 6 Bd sugata 7 Bd sugataduggata-. 8 Ck -pessÃ, Cs -pessà corr. to -pessÃmi, Bd -pessÃmiti. 9 Ck tvaæ, Cs tvam. 10 Bd kiædisÃ. 11 Bd omits vÃ. 12 Bd adds tava. 13 Bd ya¤cettha¤¤aæ. 14 Bd adds pi. 15 Bd tenimaæ. 16 Ck saya¤ca, Cs sayaca, Bd ya¤ca satthusan. 17 Bd a¤¤a. 18 Bd sammÃ. 19 Bd pakkosÃpetvÃ. 20 Cks tena. 21 Bd pesiti. 22 Ck -nati, Cs -nati corr. to -nÃti. 23 Bd saddhiæ sallapemi. 24 Ck tan. 25 Bd adds gehaæ pavisitvÃ. 26 Bd adds ekamantaæ 27 Bd adds so. 28 Cks -gÃmaævÃ-. 29 Cks omit pucchi. 30 Bd omits aham. 31 Bd -vÃsikomhi. 32 Ck idÃ-, Cs idà corr. to idhÃ-. 33 Bd -vikinatthÃyÃ. 34 Cs ÃhÃra corr. to Ãhara, Bd Ãha. >/ #<[page 285]># %< 2. SÆcijÃtaka. (387.) 285>% sÃmÃ" 'ti. Bodhisatto attano guïaæ sabbesaæ majjhe pa- kÃsetukÃmo "nanu ekakÃnaæ\<*<1>*>/ olokitato\<*<2>*>/ sabbesaæ majjhe olokitaæ varan\<*<3>*>/" ti Ãha. So "sÃdhu tÃtÃ" 'ti sabbe kammÃre sannipÃtetvÃ\<*<4>*>/ tehi parivuto "Ãhara\<*<5>*>/ tÃta\<*<6>*>/ sÆcin" ti Ãha. "ùcariya ekaæ adhikaraïi¤\<*<7>*>/ ca udakapuïïa¤\<*<8>*>/ ca kaæsathÃlaæ\<*<9>*>/ ÃharÃpethÃ" 'ti. So ÃharÃpesi. Bodhisatto ovaÂÂikato\<*<10>*>/ sÆ- cinÃÊikaæ\<*<11>*>/ nÅharitvà adÃsi. KammÃrajeÂÂhako tato sÆciæ\<*<12>*>/ nÅharitvà "ayaæ tÃta sÆcÅti" pucchi. NÃyaæ sÆci, kosako eso" ti. So upadhÃrento\<*<13>*>/ n' ev' antaæ na koÂiæ addasa. Bodhisatto ÃharÃpetvÃ\<*<14>*>/ nakhena\<*<15>*>/ kosakaæ apanetvà "ayaæ sÆci, ayaæ\<*<16>*>/ kosako" ti mahÃjanassa dassetvà sÆciæ Ãcari- yassa hatthe kosakaæ\<*<17>*>/ pÃdamÆle Âhapesi. Puna tena\<*<18>*>/ "ayaæ ma¤¤e\<*<19>*>/ sÆcÅti" vutto "ayam pi\<*<20>*>/ sÆcikosako yevÃ\<*<21>*>/" 'ti vatvà nakhena paharanto paÂipÃÂiyà cha kosake kammÃrajeÂÂhakassa pÃdamÆle Âhapetvà "ayaæ sÆcÅti" tassa hatthe Âhapesi. KammÃrasahassaæ aÇguliyo poÂhesi\<*<22>*>/, celukkhepÃ\<*<23>*>/ pavat- tiæsu. Atha naæ kammÃrajeÂÂhako "tÃta imÃya sÆciyà kiæ balan" ti pucchi. "ùcariya balavapurisena\<*<24>*>/ adhikaraïiæ ukkhipÃpetvà adhikaraïiyà heÂÂhà udakapÃtiæ\<*<26>*>/ ÂhapÃpetvÃ\<*<26>*>/ adhikaraïiyà majjhe imaæ sÆciæ paharathÃ" 'ti. so tathà kÃretvà adhikaraïimajjhe sÆciæ aggena\<*<27>*>/ pahari. Sà adhi- karaïÅ nibbijjhitvÃ\<*<28>*>/ udakapiÂÂhe kesaggamattam pi uddhaæ và adho và ahutvà tiriyaæ patiÂÂhÃsi. SabbakammÃrÃ\<*<29>*>/ "amhehi ettakaæ kÃlam `kammÃrà nÃma edisà hontÅti' sutivasenÃpi\<*<30>*>/ na sutapubban" ti aÇguliyo poÂhetvÃ\<*<31>*>/ celukkhepasahassaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ekako. 2 Ck volokitato, Cs vooloketitato, Bd olokessasÅti pucchitvÃ, omitting vo. 3 Bd oloketuæ varataran. 4 Bd -pÃtÃpetvÃ. 5 Bd Ãha. 6 Bd adds mayaæ passÃma te. 7 Bd -ïa¤. 8 Ck udÃpuïïaæ, Cs udÃpuïïa¤ corr. to udaka-, Bd udakapura¤. 9 Ck -tÃlaæ, Cs -talaæ. 10 Cks ovaddhi-. 11 Cks -li-. 12 Bd adds gahetvÃ. 13 Cks padhÃ-. 14 Bd adds anupubbena. 15 Bd adds taæ. 16 Bd omits ayaæ. 17 Bd dassetvà sucikosakaæ Ãcariya. 18 Bd kena. 19 Bd adds tÃ. 20 Bd omits sÆcÅti vutto ayam pi. 21 Bd vÃ. 22 Ck peÂhesi, Cs poÂhisi corr. to poÂhesi, Bd pothesuæ. 23 Bd -pÃni. 24 Bd -vatà pu-. 25 Bd -pÃÂi. 26 Bd ÂhapetvÃ. 27 Bd agghe. 28 Bd vinivijjhitvÃ. 29 Bd sabbe-. 30 Ck sÆti-, Cs suci- corr. to suti-. 31 Cs pothe-, Bd appothe-. >/ #<[page 286]># %<286 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% pavattayiæsu. KammÃrajeÂÂhako dhÅtaraæ pakkositvÃ\<*<1>*>/ tasmiæ ¤eva parisamajjhe "ayaæ kumarikà tuyham eva anucchavikÃ" ti udakaæ pÃtetvà adÃsi. So aparabhÃge kammÃrajeÂÂhakass' accayena\<*<2>*>/ tasmiæ\<*<3>*>/ gÃme kammÃrajeÂÂhako Ãsi\<*<4>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<5>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: "KammÃradhÅtà RÃhulamÃtà ahosi, paï¬itakammÃraputto\<*<6>*>/ aham evÃ" 'ti. SÆcijÃtÃkaæ. $<3. Tuï¬ilajÃtaka.>$ Nava chandake ti, Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ maraïabhÅrukabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. So kira SÃvatthi- vÃsi-kulaputto sÃsane\<*<7>*>/ pabbajitvà maraïabhÅruko ahosi, appamattakaæ pi sÃkhÃcalanaæ\<*<8>*>/ daï¬akapatanaæ\<*<9>*>/ sakuïacatuppadasaddaæ và a¤¤aæ vÃ\<*<10>*>/ tathÃrÆpaæ sutvà maraïabhayatajjito hutvà kucchiyaæ viddha- saso\<*<11>*>/ viya kampanto\<*<12>*>/ vicarati. BhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asukabhikkhu\<*<13>*>/ kira maraïabhÅruko appa- mattakam pi saddaæ sutvÃpi\<*<14>*>/ kampamÃno\<*<15>*>/ palÃyati, imesa¤ ca sat- tÃnaæ maraïam eva dhuvaæ jÅvitaæ addhuvaæ, nanu nÃma tad eva yoniso manasikÃtabban\<*<16>*>/" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte taæ bhikkhuæ pakkosÃpetvà "saccaæ kira tvaæ\<*<17>*>/ maraïabhÅruko" ti "Ãma bhante" ti tena paÂi¤¤Ãto "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa maraïabhÅruko yevÃ" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto sÆkariyà kucchismiæ\<*<17>*>/ paÂisandhiæ gaïhi. SÆkarÅ pariïatagabbhà dve putte vijÃyi. Sà ekadivasaæ te gahetvà ekasmiæ ÃvÃÂe nipajji. Ath' ekà BÃrÃïasidvÃragÃma- vÃsinÅ\<*<19>*>/ mahallikÃ\<*<20>*>/ kappÃsakhettato pacchipÆraæ\<*<21>*>/ kappÃsaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -sÃpetvÃ. 2 Bd -kassa ac-. 3 Bd adds yeva. 4 Bd ahosi. 5 Bd dhammade-. 6 Bd adds pana. 7 Bd buddhasÃ-. 8 Cs -na. 9 Ck -patta, Cs -patta corr. to -pata. 10 Bd adds saddaæ. 11 Bd paviÂhasadiso. 12 Bd -pento. 13 Bd -ko nÃma bhikkhu. 14 Ck Bd sutvà vi. 15 Ck kappa-, Bd ravanto. 16 Bd manasikÃrena kÃ-. 17 Bd adds bhikkhu. 18 Bd -imhi. 19 Bd -sÅgÃmadvÃravÃsiæ. 20 Bd adds itthi. 21 Bd -puïïaæ. >/ #<[page 287]># %< 3. Tuï¬ilajÃtaka. (388.) 287>% ÃdÃya yaÂÂhiyà bhÆmiæ ÃkoÂentÅ\<*<1>*>/ Ãga¤chi. SÆkarÅ taæ sad- daæ sutvà maraïabhayena\<*<2>*>/ puttake cha¬¬etvà palÃyi. Mahal- likà sÆkarapotake disvà puttasa¤¤aæ paÂilabhitvà pacchiyaæ pakkhipitvà gharaæ netvà jeÂÂhassa\<*<3>*>/ MahÃtuï¬ilo kaniÂÂhassa Cullatuï¬ilo ti nÃmaæ katvÃ\<*<4>*>/ te puttake viya posesi. Te aparabhÃge va¬¬hitvà thullasarÅra\<*<5>*>/ ahesuæ. Mahallikà "ime no mÆlena dehÅti" vuccamÃnÃpi "puttÃ\<*<6>*>/ me" ti vatvà kassaci na deti. Ath' ekasmiæ chaïakÃle\<*<7>*>/ dhuttà suraæ pivantÃ\<*<8>*>/ maæse khÅïe "kuto nu kho maæsaæ labhissÃmÃ" 'ti vÅmaæ- santà mahallikÃya gehe sÆkarÃnaæ\<*<9>*>/ atthibhÃvaæ ¤atvà mÆlaæ\<*<10>*>/ gahetvà tattha\<*<11>*>/ gantvà "amma mÆlaæ gahetvà ekaæ no sÆ- karaæ dehÅti" Ãhaæsu. Sà "alaæ tÃta, putte\<*<12>*>/ nÃma maæ- saæ khÃdanatthÃya kiïantÃnaæ\<*<13>*>/ dadantÃ\<*<14>*>/ atthÅti\<*<15>*>/" paÂik- khipi. Dhuttà "amma, manussÃnaæ sÆkarà nÃma puttà na honti\<*<16>*>/, dehi no" ti\<*<17>*>/ punappuna yÃcantÃpi\<*<18>*>/ alabhitvà ma- hallikaæ suraæ pÃyetvà mattakÃle "amma, sÆkarehi kiæ ka- rissasi, mÆlaæ gahetvà paribbayaæ karohÅti" tassà hatthe ka- hÃpaïe Âhapayiæsu\<*<19>*>/. Sà kahÃpaïe gahetvà "tÃtÃ\<*<20>*>/, MahÃ- tuï¬ilaæ dÃtuæ na sakkÃ, Cullatuï¬ilaæ\<*<21>*>/ pana gaïhathÃ" 'ti Ãha. "Kahaæ so" ti. "Ayaæ etasmiæ\<*<22>*>/ gacche" ti. "Sad- dam assa dehÅti\<*<23>*>/". "ùhÃraæ na passÃmÅti\<*<24>*>/". Dhuttà mÆ- len' ekaæ\<*<25>*>/ bhattapÃtiæ ÃharÃpesuæ. Mahallikà taæ gahetvà dvÃre Âhapitaæ sÆkaradoïiæ pÆretvà doïisamÅpe aÂÂhÃsi. Tiæ- samattà dhuttÃpi pÃsahatthà tatth' eva aÂÂhaæsu. Mahallikà "tÃta Cullatuï¬ila\<*<21>*>/ ehi re\<*<26>*>/" ti tassa saddam akÃsi. Taæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. -ti. 2 Bd adds dve. 3 Bd jeÂhakassa. 4 Bd karitvÃ. 5 Bd thÆla-. 6 Bd puttakÃ. 7 Cks -na-. 8 Bd -ti. 9 Cks -rÃ. 10 Ck suraæ, Cs sÆkaraæ. 11 Bd taæ gehaæ. 12 Cs putto. 13 Ck ti-, Cs tinantÃkaæ corr. to tiïantÃnaæ. 14 Cs dadatthi corr. to dadatthà and this again to dadantÃ. 15 Bd tÃta puttà me ti ete puttà nÃmaæ maæsaæ kh. kiïantÃnaæ dantà nÃma natthÅti. 16 Bd adds tehi. 17 Bd adds puttaæ. 18 Cs vÃyamantÃpi. 19 Bd tha-, Cks Âhapiæsa. 20 Bd -ta. 21 Bd cÆÊa-. 22 Bd eka-. 23 Ck dehi, Cs dehi corr. to dehÅti, Bd dehiti. 24 Bd ÃhÃraæ dassÃmÅti. 25 Ck mÆlenakaæ, Bd mÆlena omitting kaæ. 26 Bd omits re. >/ #<[page 288]># %<288 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% sutvà MahÃtuï¬ilo "ettakaæ kÃlaæ mama mÃtarÃ\<*<1>*>/ Cullatuï¬i- lassa\<*<2>*>/ saddo na dinnapubbo, maæ yeva paÂhamaæ saddÃyati, avassaæ ajja amhÃkaæ bhayaæ uppannaæ bhavissatÅti" a¤- ¤Ãsi. So kaniÂÂhaæ ÃmantetvÃ\<*<3>*>/ "tÃta, mama mÃtà taæ pak- kosati\<*<4>*>/, gaccha tÃva, jÃnÃhÅti\<*<5>*>/". So gacchà nikkhamitvà bhattadoïisamÅpe tesaæ ÂhitabhÃvaæ disvà "ajja me maraïaæ uppannan" ti maraïabhayatajjito nivattitvà kampamÃno bhÃtu santikaæ Ãgantvà santhambhituæ\<*<6>*>/ nÃsakkhi, kampamÃno\<*<7>*>/ paribbhamati. MahÃtuï¬ilo taæ disvà "tÃta, tvaæ pan' ajja vedhasi bhamasi\<*<8>*>/ pavisanaÂÂhÃnaæ olokesi, kiæ\<*<9>*>/ nÃm' etaæ karosÅti" pucchi. So attanÃ\<*<10>*>/ diÂÂhakÃraïaæ kathento paÂha- maæ gÃtham Ãha: @*>/ dÃni\<*<12>*>/ diyyati, puïïÃyaæ\<*<13>*>/ doïÅ, suvÃminÅ\<*<14>*>/ ÂhitÃ, bahuke jane pÃsapÃïike, no ca\<*<15>*>/ kho me paÂibhÃti bhu¤jitun ti. || Ja_VI:90 ||>@ Tattha navachandake\<*<16>*>/ dÃni\<*<12>*>/ diyyatÅti bhÃtika pubbe amhÃkaæ kuï¬akayÃgu\<*<17>*>/ và jhÃmabhattaæ\<*<18>*>/ và diyyati, ajja pana navachandakaæ\<*<19>*>/ na- vÃkÃraæ\<*<20>*>/ dÃnaæ\<*<21>*>/ diyyati, puïïÃyaæ\<*<22>*>/ doïÅti ayaæ amhÃkaæ bhattadoïi suddhabhattassa puïïÃ, suvÃminÅ\<*<23>*>/ Âhità ti ayyÃpi no tassÃ\<*<24>*>/ santike ÂhitÃ, bahuke jane ti na kevala¤ ca ayyà va\<*<25>*>/ a¤¤o pi hahuko jano pÃsapÃïiko\<*<26>*>/ Âhito\<*<27>*>/, no ca kho me paÂibhÃtÅti ayaæ evaæ etesaæ ÂhitabhÃvo pi\<*<28>*>/ idaæ bhattaæ bhu¤jitum pi mayhaæ na paÂibhÃti na ruccatÅti attho. Taæ sutvà MahÃsatto "tÃta Cullatuï¬ila\<*<2>*>/, mama kira mÃtà etth' eva\<*<29>*>/ sÆkare posentà nÃma yadatthaæ poseti\<*<30>*>/ sv-assÃ\<*<31>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -raæ. 2 Bd cÆÊÃ-. 3 Bd -tesi. 4 Cks -sÅti. 5 Bd pajÃ-. 6 Cs satthamhitum corr. to satthambhi-, Bd sithambhi-. 7 Bd adds va. 8 Bd tvaæ ajja pana paribbhamasi. 9 Cks kin. 10 Bd no. 11 Bd channake. 12 Cks dÃne. 13 Bdf -ya. 14 Bd suddhÃni, Bf suddhà pi. 15 Bd ce. 16 Bd -chinna-. 17 Ck kundaka-, Cs tuï¬aka- corr. to kuï¬aka-, Bd tuï¬ila- corr. to tuï¬ula-. 18 Bd suddhachÃma-. 19 Bd -channa-. 20 Bd navaka-. 21 Bd doïi. 22 Ck -ya, Cs -ya corr. to yaæ, Bd puïïÃ-. 23 Bd suddhÃnipi. 24 Bd tassa. 25 Cks ca corr. va, Bd pi. 26 all three MSS. -niko. 27 Bd adds idha paÂhamatte sattamÅ yathà vanappagumbhe ti ÃdÅsu. 28 Cks -vam pi. 29 Ck etthe, Cs ette corr. to ettheva. 30 Cs senti, Ck posenti. 31 Bd svÃyam. >/ #<[page 289]># %< 3. Tuï¬ilajÃtaka (388.) 289>% attho ajja matthakaæ patto, tvaæ\<*<1>*>/ mà cintayÅti" vatvà ma- dhurena sarena BuddhalÅÊhÃya dhammaæ desento dve gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ rahadaæ akaddamaæ\<*<3>*>/, sabbaæ sedamalaæ pavÃhaya\<*<4>*>/, gaïhÃhi navaæ vilepanaæ yassa gandho na kadÃci\<*<5>*>/ chijjatÅti. || Ja_VI:92 ||>@ Tassa dasapÃramiyo Ãvajjitvà mettÃpÃramiæ purecÃrikaæ katvà paÂhamaæ padaæ\<*<6>*>/ udÃharantass' eva saddo\<*<7>*>/ sakalaæ\<*<8>*>/ dvÃdasayojaniyaæ\<*<9>*>/ BÃrÃïasiæ ajjhotharitvÃ\<*<10>*>/ gato. Sutasuta- khaïe\<*<11>*>/ yeva rÃjauparÃjÃdayo Ãdiæ katvà BÃrÃïasivÃsino Ãga- miæsu, anÃgatÃpi gehe Âhità va suïiæsu. RÃjapurisà gacchaæ bhinditvà bhÆmiæ samaæ katvà vÃlikaæ\<*<12>*>/ okiriæsu\<*<13>*>/. Dhut- tÃnaæ surÃmado chijji\<*<14>*>/, pÃse cha¬¬etvà dhammaæ suïamÃnà aÂÂhaæsu. MahallikÃya pi maddo\<*<15>*>/ chijji\<*<16>*>/. MahÃsatto ma- hÃjanamajjhe Cullatuï¬ilassa\<*<16>*>/ dhammadesanaæ Ãrabhi\<*<17>*>/. Tattha tasasi bhamasÅti maraïabhayena uttasasi, ten' eva kilamanto bhamasi, lenamicchasÅti patiÂÂhaæ olokesi, attÃïo sÅti tÃta pubbe amhÃ- kaæ mÃtà patisaraïaæ hoti\<*<18>*>/, sà ajja\<*<19>*>/ nirapekkhÃ\<*<20>*>/ amhe cha¬¬esi, idÃni kuhiæ gamissasi\<*<21>*>/, ogahÃ\<*<22>*>/ 'ti ogÃha, ayam eva và pÃÂho, pavÃhayà 'ti hÃrehi\<*<23>*>/, na chijjatÅti na nassati, idaæ vuttaæ hoti\<*<24>*>/: sace maraïato bhÃ- yasi\<*<25>*>/ akaddamaæ pokkharaïiæ otaritvà tava sarÅre sabbaæ seda¤ ca mala¤ ca pavÃhetvÃ\<*<26>*>/ niccaæ surabhigandhavilepanaæ vilimpÃ\<*<27>*>/ 'ti\<*<28>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits tvaæ. 2 Bf ogÃmÃ, Bd obhÃha. 3 Cks -ma. 4 Bf -hassu. 5 Cks kadÃsi. 6 Bd pÃ-. 7 Cks saddaæ. 8 Bd -la. 9 Bd -ikaæ. 10 Ck -tta-, Cs -tta- corr. to -ttha-. 11 Bd omits one suta. 12 Bd vÃÊu-. 13 Ck otariæsu. 14 Bd chiddi. 15 Bd surÃmaddo. 16 Bd cÆÊa-. 17 Bd Ãrabbhi, Cs Ãhari. 18 Bd ahosi. 19 Bd adds pana. 20 Bd nirÃpakkhÃ. 21 Cks -ti. 22 all three MSS. ogÃhÃ. 23 Bd pavÃhehi kÃrehÅti attho. 24 Bd adds tÃta. 25 Bd tasasi. 26 Cks pÃ-. 27 Bd -pÃhi. 28 Bd repeats tassa dasapÃramiyo---desanaæ Ãrabbha kathesi, vide supra. >/ #<[page 290]># %<290 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% Taæ sutvà Cullatuï¬ilo\<*<1>*>/ "mayhaæ bhÃtà evaæ vadeti, amhÃka¤ ca vaæso pokkharaïiæ otaritvà nahÃnaæ\<*<2>*>/ sarÅrato sedamalapavÃhanaæ\<*<3>*>/ purÃïavilepanaæ hÃretvà navavilepana- gahaïa¤\<*<4>*>/ ca kismi¤ci\<*<5>*>/ kÃle n' atthi, kin nu kho sandhÃya bhÃtà maæ evam ÃhÃ" 'ti pucchanto catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ akaddamo, kiæ su sedamalan ti vuccati, katama¤ ca navaæ vilepanaæ yassa\<*<7>*>/ gandho na kadÃci\<*<8>*>/ chijjatÅti. || Ja_VI:93 ||>@ Taæ sutvà MahÃsatto "tena hi\<*<9>*>/ ohitasoto suïÃhÅti" Bud- dhalÅÊhÃya dhammaæ desento @*>/ akaddamo, pÃpaæ sedamalan ti vuccati, sÅla¤ ca navaæ vilepanaæ, tassa gandho na kadÃci\<*<8>*>/ chijjati. || Ja_VI:94 ||>@ @@ imà gÃthà Ãha\<*<11>*>/. Tattha dhammo pa¤casÅladasasÅlÃni\<*<12>*>/ tÅïi sucaritÃni sattatiæsabodha- pakkhiyadhammà amatamahÃnibbÃnan ti sabbo p' esa dhammo nÃma, akad- damo ti rÃgadosamohamÃnadiÂÂhikilesakaddamÃnaæ abhÃvena akaddamo, iminà sesadhammato vinivaÂÂetvà nibbÃnam eva dasseti, "yÃvatà bhikkhave dhammà saæ- khÃtà và asaækhÃtà và virÃgo tesaæ dhammÃnaæ aggam akkhÃyati, yadidaæ madanimmadano pipÃsavinayo ÃlayasamugghÃto vaÂÂÆpacchedo\<*<13>*>/ taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnan" ti\<*<14>*>/ vuttaæ, tad ev' esa\<*<15>*>/ dassento tÃta Cullatuï¬ila\<*<16>*>/ ahaæ nibbÃnatalÃkaæ rahado\<*<17>*>/ ti kathemi, jÃtijarÃvyÃdhimaraïÃni\<*<18>*>/ hi\<*<19>*>/ tatth' eva n' atthi, sace pi maraïato muccitukÃmo\<*<20>*>/ nibbÃnagÃminiæ paÂipadaæ\<*<21>*>/ gaïhà 'ti; upanissayapaccayavasena kira Bodhisatto evaæ kathesi, pÃpaæ seda- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd cÆla-. 2 Bd nhÃtvÃ. 3 Cks -pajahanaæ. 4 Bd navaævilepanaga-, Cks navavilepanaæga-. 5 Cks -mici. 6 Bd -mo nu dahado. 7 Cks kassa, Bf tassa, Bd tassa corr. to yassa. 8 Cks -si. 9 Bd adds kaniÂha. 10 Bd dahado. 11 Bd abhÃsi. 12 Bd pa¤casÅlÃÂhasÅladasa-. 13 Bd vatthu-, adding sabbupadhipaÂinisaggo. 14 Bd adds hi. 15 Bd tadeva. 16 Bd cÆÊa-. 17 Bd daha-. 18 Bd -ïÃdini. 19 Bd omits hi. 20 Bd mu¤ci-. 21 Bd -pattiyaæ. >/ #<[page 291]># %< 3. Tuï¬ilajÃtaka. (388.) 291>% malan ti tÃta Cullatuï¬ila\<*<1>*>/ pÃpaæ sedamalasadisattà sedamalan ti porÃïaka- paï¬itehi kathitaæ, taæ pan' etaæ ekavidhena pÃpaæ yadidaæ manopadoso, duvidhena pÃpaæ pÃpaka¤ ca sÅlaæ pÃpikà ca diÂÂhi, tividhena pÃpaæ tÅïi\<*<2>*>/ duccaritÃni, catubbidhena pÃpaæ cattÃri agatigamanÃni, pa¤cavidhena pÃpaæ pa¤ca cetokhilÃ, chabbidhena pÃpaæ cha agÃravÃ, sattavidhena pÃpaæ satta asaddhammÃ, aÂÂhavidhena pÃpaæ aÂÂha micchatta, navavidhena pÃpaæ nava ÃghÃtavatthÆni\<*<3>*>/, dasavidhena pÃpaæ dasa akusalakammapathÃ, bahuvidhena pÃpaæ rÃgo doso moho ti\<*<4>*>/ ekadukatikÃdivasena vibhattà akusaladhammà ti, sabbaæ p' etaæ pÃpaæ sarÅranissitasedamalasadisan\<*<5>*>/ ti paï¬itehi\<*<6>*>/ kathitaæ, sÅlan ti pa¤casÅlaæ dasasÅlaæ catupÃrisuddhisÅlaæ, idaæ tÃta sÅlaæ catujÃti- gandhavilepanasadisan ti vadanti\<*<7>*>/, tassà 'ti tassa sÅlassa gandho tÅsu vayesu na kadÃci chijjatÅti\<*<8>*>/ sakalalokaæ pattharitvà gacchati, Na pupphagandho paÂivÃtam eti (Dhp. v. 54-56.) na candanaæ tagaramallikà vÃ, sata¤ ca gandho paÂivÃtam eti, sabbà disà sappuriso pavÃti. Candanaæ tagaraæ vÃpi uppalaæ atha vassikÅ etesaæ gandhajÃtÃnaæ sÅlagandho anuttaro, Appamatto ayaæ gandho y' Ãyaæ tagaracandanÅ, yo ca sÅlavataæ gandho vÃti devesu uttamo ti, nandanti sarÅraghÃtino ti tÃta Tuï¬ila ime a¤¤Ãïamanussà madhuramaæ- saæ khÃdissÃma puttadÃraæ\<*<9>*>/ khÃdÃpessÃmà ti pÃïÃtipÃtaæ karontÃ\<*<10>*>/ nandanti tussanti, pÃïÃtipÃto Ãsevito bhÃvito bahulÅkato\<*<11>*>/ nirayasaævattaniko hoti, ti- racchÃnayoni-pe\<*<12>*>/-pettivisayasaævattaniko hoti, yo sabbalahuko pÃïÃtipÃtassa vipÃko so\<*<13>*>/ manussabhÆtassa appÃyukasaævattaniko\<*<14>*>/ hotÅti imaæ pÃïÃtipÃte ÃdÅnavaæ na jÃnanti, ajÃnantÃ\<*<15>*>/ Madhuvà ma¤¤ati bÃlo yÃva pÃpaæ na paccatÅti\<*<16>*>/ (Dhp. v. 69.) madhurasa¤¤ino\<*<17>*>/ hutvà Caranti bÃlà dummedhà amitteneva attanÃ\<*<18>*>/ (Dhp. v. 66.) karontÃ\<*<19>*>/ pÃpakaæ kammaæ yaæ hoti kaÂukapphalaæ, ettakam pi na jÃnanti Na taæ kammaæ kataæ sÃdhu yaæ hoti kaÂukapphalaæ\<*<20>*>/ (Dhp. v. 67.) yassa assumukho rodaæ vipÃkaæ paÂisevati\<*<21>*>/, na ca nandantÅti\<*<22>*>/ tÃta Tuï¬ila\<*<23>*>/ ye pan' ete sarÅradhÃrino sattà te attano \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd cÆÊa-. 2 Bd adds vÃ. 3 Bd ÃghÃÂa-, Cks aghÃta-. 4 Bd adds evaæ. 5 Bd -taæse- 6 Bd purÃïapa-. 7 Cks vadati. 8 Bd chijjati. 9 Bd adds pi ca. 10 Ck Bd -to. 11 Bd bÃhuligato. 12 Bd pa. 13 Cks omit so. 14 Cs -kassasaæ-, Bd apÃyikasaæ-. 15 Bd ajÃnanto karonti, Cs omits jÃnanti a. 16 Bd paccati yadà ca paccati pÃpaæ madhuva. 17 Bd pa¤¤ino. 18 Bd -no. 19 Bd -ti. 20 so all three MSS. 21 Bd -tÅti atha pÃpÃna passati. 22 all three MSS. na candanan ti, Bd adds sariradhÃrino ti. 23 Bd cÆlatu-. >/ #<[page 292]># %<292 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% maraïe Ãgacchante\<*<1>*>/ Âhapetvà sÅhamigarÃjahatthÃjÃnÅyÃssÃjÃnÅyakhÅïÃsave ava- sesà Bodhisattaæ Ãdiæ katvà abhÃyantà nÃma n' atthi Sabbe tasanti daï¬assa, sabbesaæ jÅvitaæ piyaæ, (Dhp. v. 130.) attÃnaæ upamaæ katvà na haneyya na ghÃtaye, puïïÃyà 'ti guïapuïïÃya, puïïamÃsiyÃ\<*<2>*>/ ti puïïacandayuttÃya\<*<3>*>/ mÃsaæ và pÆretvà ÂhitÃya tadà kira puïïamÃsiuposathadivaso hoti, ramamÃnà va jahanti jÅvitan ti tÃta Tuï¬ila\<*<4>*>/ mà soci mà paridevi, maraïassa nÃma te bhÃyanti\<*<5>*>/ yesaæ abbhantare sÅlÃdiguïà n' atthi, mayaæ pana sÅlÃcÃrasam- pannà pu¤¤avanto, tasmà amhÃdisà sattà ramamÃnà va jahanti jÅvitan ti. Evaæ MahÃsatto madhurena sarena BuddhavilÃsena\<*<6>*>/ dham- maæ desesi. MahÃjanakÃyÃ\<*<7>*>/ satasahassaso\<*<8>*>/ aÇguliyo\<*<9>*>/ poÂhe- suæ\<*<10>*>/, celukkhepà ca pavattiæsu\<*<11>*>/, sÃdhukÃrasaddapuïïo\<*<12>*>/ antalikkho\<*<13>*>/ ahosi. BÃrÃïasirÃjà Bodhisattaæ rajjena pÆjetvÃ\<*<14>*>/ mahallikÃya yasaæ datvà ubho pi te\<*<15>*>/ gandhodakena nahÃ- petvà vatthÃni nivÃsetvÃ\<*<16>*>/ gÅvÃsu maïiratanÃni pilandhÃpetvà nagaraæ netvà puttaÂÂhÃne Âhapetvà mahantena parivÃrena paÂijaggi. Bodhisatto ra¤¤o pa¤casÅlÃni adÃsi, sabbe BÃrÃïasi- vÃsino ca KÃsiraÂÂhavÃsino ca sÅlÃni\<*<17>*>/ rakkhiæsu. MahÃsatto\<*<18>*>/ tesaæ\<*<19>*>/ pakkhadivasesu dhammaæ desesi, vinicchaye nisÅditvà aÂÂe tÅresi\<*<20>*>/, tasmiæ dharamÃne kÆÂaÂÂakÃrakÃ\<*<21>*>/ nÃma nÃ- hesuæ. AparabhÃge rÃjà kÃlam akÃsi. MahÃsatto tassa sa- rÅraparihÃraæ kÃretvà vinicchaye\<*<22>*>/ potthakaæ likhÃpetvà "imaæ potthakaæ olokentÃ\<*<23>*>/ aÂÂaæ\<*<24>*>/ tÅreyyÃthÃ\<*<25>*>/" 'ti vatvà mahÃ- janassa dhammaæ desetvà appamÃdena ovaditvÃ\<*<26>*>/ sabbesaæ rodantÃnaæ paridevantÃnam eva\<*<27>*>/ saddhiæ Cullatuï¬ilena\<*<28>*>/ ara¤¤aæ pÃvisi. Tadà Bodhisattass'\<*<29>*>/ ovÃdo saÂÂhivassasahas- sÃni pavatti\<*<30>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -to, Cs -to corr. to -te. 2 Cks omit puïïa. 3 Cks -yuttÃ, Bd -candassayuttÃya. 4 Bd cÆÊatu-. 5 Cs bhayanti, Bd bhÃsayanti. 6 Bd buddhaliÊÃvi-. 7 Cks -yo. 8 Bd patasahass-. 9 Cks -li. 10 Bd pothesuæ, Cks pothÃva. 11 Bd -ttayiæsu. 12 Ck -ïïÃ, Cs -saddÃpuïïa corr. to -ïïÃ, Bd -saddopuïïa. 13 Ck -kkha, Cs -kkhÃ. 14 Bd pÆji-. 15 Bd adds gahetvÃ. 16 Bd -sÃpetvÃ, adding gandhÃdÅhi vilimpÃpetvÃ, 17 Bd pa¤casÅ-. 18 Bd adds pi. 19 Bd ne-. 20 Bd vicÃreti. 21 Bd kuÂakÃ. 22 Bd -ya. 23 Cs -to, Bd -ketvÃ. 24 Cs aÂÂhaæ. 25 Bd kareyyÃthÃ. 26 Bd ovÃdaæ datvÃ. 27 Bd -vÃna¤¤eva. 28 Bd cÆÊa-. 29 Bd -ttassa. 30 Bd -vattati. >/ #<[page 293]># %< 4. SuvaïïakakkaÂakajÃtaka. (389.) 293>% Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhanesi: (SaccapariyosÃne\<*<2>*>/ so\<*<3>*>/ maraïabhÅruko sotÃpattiphale patiÂ- Âhahi) "Tadà rÃjà ùnando ahosi, Cullatuï¬ilo\<*<4>*>/ maraïabhÅruko bhik- khu, parisà BuddhaparisÃ, MahÃtuï¬ilo pana aham evÃ" 'ti. Tuï¬ilajÃtakaæ\<*<5>*>/. $<4. SuvaïïakakkaÂakajÃtaka.>$ SiÇgÅ migo\<*<6>*>/ ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viharanto ùnan- dattherassa attano atthÃya\<*<7>*>/ jÅvitapariccÃgaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ yÃva dhanuggahapayojanà Khaï¬ahÃlajÃtake DhanapÃlagaj- jitaæ\<*<8>*>/ CullahaæsajÃtake\<*<4>*>/ kathitaæ. Tadà pana\<*<9>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso dhammabhaï¬ÃgÃrika-ùnandatthero sekhapaÂisambhidÃpatto hutvà DhanapÃlake Ãgacchante SammÃsambud- dhassa jÅvitaæ pariccajÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhik- khave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi\<*<10>*>/ ùnando mayhaæ pariccatta- jÅvito\<*<11>*>/ yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte RÃjagahassa\<*<12>*>/ pubbapasse\<*<13>*>/ SÃlindiyaæ\<*<14>*>/ nÃma brÃhmaïagÃmo hoti. Tadà Bodhisatto tasmiæ gÃme kassaka- brÃhmaïakule\<*<15>*>/ nibbattitvà vayappatto kuÂumbaæ saïÂhÃpetvà tassa gÃmassa pubbuttaradisÃya\<*<16>*>/ ekasmiæ Magadhakhette\<*<17>*>/ karÅsasahassamattaæ\<*<18>*>/ kasiæ kÃresi\<*<19>*>/. So ekadivasaæ ma- nussehi saddhiæ khettaæ gantvà kammakÃre\<*<20>*>/ "kasathÃ\<*<21>*>/" 'ti ÃïÃpetvà mukhadhovanatthÃya khettakoÂiyaæ mahantaæ sob- bhaæ upasaækami. Tasmiæ kho pana sobbhe eko suvaïïa- vaïïo kakkaÂako paÂivasati abhirÆpo pÃsÃdiko. Bodhisatto dantakaÂÂhaæ khÃditvà taæ sobbhaæ otari. Tassa mukha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dhammade-. 2 Cks omit sa-. 3 Bd omits so. 4 Bd cÆÊa-. 5 Bd adds tatiyaæ. 6 Ck sÅhimiho, Cs siÇgimigo, Bd siÇgamigo. 7 Ck atthÃ, Cs attha corr. to atthÃya. 8 Bd -lavisajjanaæ. 9 Bd tadà hi bhikkhÆ. 10 Bd pesa. 11 Bd jÅvitaæ pariccajanto. 12 Bd -hanagarassa. 13 Bd puppattarapasse, Cs omits pubbapasse. 14 Cks -yan. 15 Bd kasiïa-. 16 Bd -rÃya disÃya. 17 Bd gÃmakhe-. 18 Bd asÅtikarisamattaæ. 19 Bd kÃrÃpesi. 20 Bd kammaæ. 21 Bd karissathÃ. >/ #<[page 294]># %<294 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% dhovanakÃle kakkaÂako\<*<1>*>/ santikaæ Ãga¤chi\<*<2>*>/. Atha naæ so ukkhipitvà attano uttarisÃÂakantare nipajjÃpetvà gahetvà khette kattabbakiccaæ katvà gacchanto tatth' eva naæ sobbhe pakkhipitvà gehaæ agamÃsi. Tato paÂÂhÃya khettaæ Ãgac- chanto paÂhamaæ taæ\<*<3>*>/ sobbhaæ gantvà kakkaÂakaæ uttari- sÃÂakantare\<*<4>*>/ nipajjÃpetvÃ\<*<5>*>/ pacchà kammantaæ vicÃreti. Iti tesaæ a¤¤ama¤¤aæ\<*<6>*>/ vissÃso daÊho ahosi. Bodhisatto nibad- dhaæ khettaæ Ãgacchati. AkkhÅsu\<*<7>*>/ pan' assa pa¤ca pasÃdà tÅïi\<*<8>*>/ maï¬alÃni suvisuddhÃni hutvà pa¤¤Ãyanti. Ath' assa khettakoÂiyaæ\<*<9>*>/ ekasmiæ tÃle\<*<10>*>/ kÃkakulÃvake\<*<11>*>/ kÃkÅ tassa\<*<12>*>/ akkhÅni disvà khÃditukÃmà hutvà kÃkaæ Ãha: "sÃmi dohaÊo mama\<*<13>*>/ uppanno" ti. "KiædohaÊo nÃmÃ" 'ti. "Ekassa\<*<14>*>/ brÃh- maïassa akkhÅni khÃditukÃm' amhÅti". "DuddohaÊo te up- panno, ko etÃni Ãharituæ sakkhissatÅti". "Tvaæ\<*<16>*>/ na sakko- sÅti\<*<16>*>/, aham p' etaæ\<*<17>*>/ jÃnÃmi\<*<18>*>/, yo pan' esa tÃlassa avidÆre vammiko\<*<19>*>/ ettha kaïhasappo vasati, tam upaÂÂhaha\<*<20>*>/, so etaæ ¬asitvÃ\<*<21>*>/ mÃressati, ath' assa\<*<22>*>/ akkhÅni uppÃÂe- tvà tvaæ ÃharissasÅti\<*<23>*>/". So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà tato paÂÂhÃya kaïhasappaæ upaÂÂhahi\<*<24>*>/. Bodhisattena\<*<25>*>/ pi vÃpitasassÃnaæ\<*<26>*>/ gabbhagahaïakÃle kakkaÂako mahà ahosi. Ath' ekadivasaæ sappo kÃkaæ Ãha: "samma tvaæ\<*<27>*>/ nibaddhaæ maæ upaÂÂhahasi, kiæ te karomÅti". "SÃmi, tumhÃkaæ dÃsiyà etassa khettasÃmikassa akkhÅsu dohaÊo uppajji, sv-Ãhaæ tum- hÃkaæ ÃnubhÃvena tassa akkhÅni labhissÃmÅti tumhe upaÂÂha- hÃmÅti". Sappo "hotu, na-y-idaæ garukaæ, labhissasÅti" taæ assÃsetvà punadivase brÃhmaïassa Ãgamanamagge kedÃramari- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds bodhisattassa. 2 Bd agamÃsi. 3 Bd pathamataraæ. 4 Ck uttaritvÃ-. 5 Cs omits gacchanto---petvÃ. 6 Bd omits a¤-. 7 Bd aggisu ca. 8 Bd ni, Cs nÅti corr. to tÅïi, Ck tÅni. 9 Bd -khetassa ko-. 10 Cs tale, Bd tÃlagge. 11 Bd adds ekÃ. 12 Cks omit tassa, Bd has kÃki atthi sà tassa. 13 Ck Bd me. 14 Bd etassa. 15 Bd adds pana. 16 Bd adds Ãma na sakkomi. 17 Bd omits p. 18 Bd -mÅti. 19 Bd adds atthi. 20 Bd upaÂhÃhi. 21 Bd ¬aæsi-. 22 Bd tassa in the place of athassa. 23 Bd ÃharÃmÅti, omitting tvaæ. 24 Bd upaÂhÃti. 25 Cs -ttona, Bd -ttenÃ. 26 Bd vappisass-. 27 Bd adds kiækÃraïÃ. >/ #<[page 295]># %< 4. SuvaïïakakkaÂakajÃtaka. (389.) 295>% yÃdaæ nissÃya tiïehi paÂicchanno hutvà tassÃgamanaæ olokento nipajji. Bodhisatto Ãgacchanto paÂhamaæ sobbhaæ otaritvà mukhaæ dhovitvà sinehaæ paccupaÂÂhÃpetvà suvaïïakakkaÂa- kaæ\<*<1>*>/ ÃliÇgitvà uttarisÃÂakantare nipajjÃpetvà khettaæ pÃvisi. Sappo taæ Ãgacchantaæ disvà va\<*<2>*>/ vegena pakkhanditvà piï¬i- kamaæse ¬asitvÃ\<*<3>*>/ tatth' eva pÃtetvà vammÅkaæ sandhÃya pa- lÃyi. Bodhisattassa patana¤ ca ka¤canakakkaÂakassa sÃÂakan- tarato laæghana¤ ca kÃkassa Ãgantvà Bodhisattassa ure nilÅ- yana¤ ca apacchÃpurimaæ\<*<4>*>/ ahosi\<*<5>*>/. KÃko nilÅyitvà akkhÅnaæ tuï¬aæ pasÃresi\<*<6>*>/. KakkaÂako "imaæ kÃkaæ nissÃya mama sahÃyassa bhayaæ uppannaæ, etasmiæ gahite sappo Ãgacchis- satÅti" saï¬Ãsena gaïhanto viya kÃkaæ gÅvÃya\<*<7>*>/ aÊena\<*<8>*>/ daÊhaæ gahetvà kilametvà thokaæ sithilam akÃsi. KÃko "kissa mam samma\<*<9>*>/ cha¬¬etvà palÃyasi, esa\<*<10>*>/ maæ kakkaÂako viheseti\<*<11>*>/, yÃva na marÃmi\<*<12>*>/ tÃva\<*<13>*>/ ehÅti" sappaæ pakkosanto paÂhamaæ gatham Ãha: @*>/ alomo, tenÃbhibhÆto kapaïaæ rudÃmi, hare sakhà kissa nu maæ jahÃsÅti. || Ja_VI:96 ||>@ Tattha siÇgÅmigo\<*<15>*>/ ti siÇgÅsuvaïïavaïïatÃya\<*<16>*>/ và alasaækhÃtÃnaæ\<*<17>*>/ và siÇgÃnaæ atthitÃya kakkaÂako vutto, Ãyatacakkhunetto ti dÅghehi cakkhu- saækhÃtehi nettehi samannÃgato, aÂÂhim eva taco assà 'ti aÂÂhittaco, hare sakhà ti Ãlapanam etaæ, ambho\<*<18>*>/ sahÃyà 'ti attho. Sappo taæ sutvà mahantaæ phaïaæ katvà kÃkaæ assÃ- sento agamÃsi. Satthà imam atthaæ dÅpento abhisambuddho hutvà dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ïïaæka-. 2 Bd omits va. 3 Bd paï¬itamaæse ¬aæsi-. 4 Bd apacchà apu-. 5 Bd hoti. 6 Bd akkhini tuï¬ena pahÃresi. 7 Bd kÃkassa givÃyaæ. 8 Ck alena, Cs Ãlena corr. to ÃÊena. 9 Bd adds sappaæ. 10 Bd eso. 11 Bd -ko ti yo vihejesi. 12 Ck mÃ-, Cs maærÃmi? Bd marÃmhi. 13 Bd tÃvadeva. 14 Ck -yaso, Cs -saso. 15 Cs siÇgi- corr. to siÇgÅ-, Bd siÇga-. 16 Bd siÇga-. 17 Cs Ãla- corr. to aÊa-, Bd aÊÃ-. 18 Cks amho. >/ #<[page 296]># %<296 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% @*>/. || Ja_VI:97 ||>@ Tattha kakkaÂamajjhapatto ti kakkaÂakaæ sampatto, sakhà sakhÃ- ran ti sahÃyo sahÃyaæ, sakaæ sakhÃran ti pi pÃÂho, attano sahÃyan ti attho, paritÃyamÃno ti rakkhamÃno, gahesÅti\<*<1>*>/ dutiyena alena\<*<2>*>/ gÅvÃya\<*<3>*>/ daÊhaæ gahesi. Atha naæ kilametvà thokaæ sithilam akÃsi. Atha sappo "kakkaÂakà nÃma n' eva\<*<4>*>/ vÃyasamaæsaæ\<*<5>*>/ khÃdanti na sappa- maæsaæ, kena nu kho kÃraïena ayaæ amhe gaïhÅti\<*<6>*>/" cin- tetvà taæ pucchanto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ghÃsatthiko kakkaÂako adeyya\<*<8>*>/, pucchÃmi taæ Ãyatanettacakkhu\<*<9>*>/ atha kissa hetu 'mha\<*<10>*>/ ubho gahÅtà ti. || Ja_VI:98 ||>@ Tattha ghÃsatthiko ti ÃhÃratthiko hutvÃ, ÃdeyyÃ\<*<11>*>/ 'ti Ãdiyeyya, na- kÃrena\<*<12>*>/ yojetvà na gaïhÅti attho. Taæ sutvà kakkaÂako gahaïakÃraïaæ kathento dve gÃthà abhÃsi: @*>/, yo\<*<14>*>/ maæ gahetvÃna dakÃya\<*<15>*>/ neti, tasmiæ\<*<16>*>/ mate dukkham anappakam me, aha¤ ca eso ca ubho na homa. || Ja_VI:99 ||>@ @*>/ sabbo jano hiæsitum eva\<*<18>*>/-m-icche, sÃdu¤ ca thulla¤\<*<19>*>/ ca mudu¤ ca maæsaæ kÃkÃpi maæ disva\<*<20>*>/ viheÂhayeyyun\<*<21>*>/ ti. || Ja_VI:100 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bdf aggahesÅti. 2 Ck Bd al-, Cs alena corr. to aÊena. 3 Bd -yaæ. 4 Ck nÃmeneva. Bd nÃma na. 5 Bd kÃka-. 6 Bd gaïhatÅti. 7 Bd adds kaïhasappaæ, Bf kaïhasappaæ in the place of sapparÃjaæ. 8 Bdf Ãd-. 9 Bdf -cakkhuïetta. 10 Bdf hetu. 11 so all three MSS. 12 Bd -re. 13 Ck hattha-, Cs hattha- corr. to attha. 14 Cks so. 15 Ck dÃ-, Cs dÃ- corr. to da, Bd udakÃya. 16 Bd yasmiæ, Bf tasmÃ. 17 Bf pavadda-, Cks pavaÂÂa-. 18 Cks hiæsa-, Bd hisitumheva. 19 Ck phu-, Cs phu- corr. to thu-, Bd Âhula. 20 Cs disvÃ, Bd disvÃna. 21 Bd vihedheyyan, Bf viheÂhaseyayyuæ, Ck viheÂhaseyyun, Cs -seyyun corr. to -yeyyun. >/ #<[page 297]># %< 4. SuvaïïakakkaÂakajÃtaka. (389.) 297>% Tattha ayan ti Bodhisattaæ niddisati, atthakÃmo ti hitakÃmo, dakÃya\<*<1>*>/ netÅti yo\<*<2>*>/ maæ sampiyÃyamÃno\<*<3>*>/ uttarisÃÂakena gahetvà udakÃya neti attano vasanakasobbhaæ pÃpeti, tasmiæ\<*<4>*>/ mate ti sace so imasmiæ ÂhÃne marissati etasmiæ\<*<5>*>/ mate\<*<6>*>/ mama kÃyikacetasikaæ mahantaæ dukkhaæ bhavissatÅti dÅpeti, ubho na homà 'ti dve\<*<7>*>/ janà na bhavissÃma, mama¤ca disvà ti gÃthÃya ayam attho: ida¤ ca aparam pi\<*<8>*>/ kÃraïaæ, imasmiæ mate anÃthaæ nippacca- yaæ maæ va¬¬hitakÃyaæ\<*<9>*>/ disvà sabbo jano imassa kakkaÂakassa sÃdu¤ ca thulla¤\<*<10>*>/ ca mudu¤ ca maæsan ti\<*<11>*>/ maæ\<*<12>*>/ mÃretuæ iccheyya, na kevalaæ ca\<*<13>*>/ jano\<*<14>*>/ tiracchÃnabhÆtÃ\<*<15>*>/ kÃkÃpi maæ disvà viheÂhayeyyuæ\<*<16>*>/ viheseyyuæ\<*<17>*>/ mÃreyyuæ. Taæ sutvà sappo\<*<18>*>/ cintesi: "eken' upÃyena imaæ va¤- cetvà kÃka¤ ca attÃna¤ ca mocessÃmÅti\<*<19>*>/". Atha naæ va¤- cetuæ\<*<20>*>/ chaÂÂhaæ gÃtham Ãha: @*>/ ubho gahÅtà uÂÂhÃtu poso visam ÃcamÃmi\<*<22>*>/, mama¤ ca kÃka¤ ca pamu¤ca khippaæ, pure visaæ gÃÊham upeti maccan ti. || Ja_VI:101 ||>@ Tattha sacetassa hetÆ 'ti\<*<23>*>/ sace etassa kÃraïÃ, uÂÂhÃtÆ 'ti nibbiso hotu, visamÃcamÃmÅti\<*<24>*>/ aham assa visaæ Ãka¬¬hÃmi nibbisaæ naæ\<*<25>*>/ ka- romi\<*<26>*>/, pure visaæ gÃÊhamupeti maccan ti imaæ hi maccaæ mayà anÃ- cÃmiyamÃnaæ\<*<27>*>/ visaæ gÃÊhaæ balavaæ hutvà upagaccheyya, taæ\<*<28>*>/ yÃva na\<*<29>*>/ upagacchati tÃvad eva amhe dve pi jane\<*<30>*>/ mu¤cà 'ti. Taæ sutvà kakkaÂako cintesi: "ayaæ eken' upÃyena maæ\<*<12>*>/ dve pi jane vissajjÃpetvà palÃyitukÃmo, mayhaæ upÃya- kosallaæ na jÃnÃti, ahaæ dÃni yathà sappo sa¤carituæ sakkoti evaæ aÊaæ\<*<31>*>/ sithilaæ karissÃmi, kÃkaæ pana n' eva vissajjes- sÃmÅti" evaæ cintetvà sattamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd uda-. 2 Cs so. 3 Ck saæ-, Bd sappi-. 4 Bd ya-. 5 Cks evaæ tasmiæ. 6 Bd paÂhe. 7 Bd adds pi. 8 Bd -raæ, omitting pi. 9 Bd mama va¬hita-. 10 Cs thÆla¤, Bd thulla¤. 11 Bd maæsa¤ca. 12 Bd omits maæ. 13 Cks va, Bd ca? 14 Bd adds manusso. 15 Bd -nagatabhÆtÃ. 16 Bd -hedheyyunti. 17 Bd omits viheseyyuæ. 18 Bd omits sappo. 19 Bd -mÃti. 20 Bd -tukÃmo. 21 Bdf hetumhi. 22 Bdf Ãva-. 23 Bd hetumhiti. 24 Bd visamhÃvamÃmiti. 25 Bd taæ. 26 Bd adds puna nibbisantaæ karomÅti. 27 Cks -misamÃnaæ, Bd anÃvÃriyamÃnaæ. 28 Cks naæ. 29 Cks naæ, Bd omits na. 30 Bd adds khippaæ. 31 Ck alaæ, Cs alaæ corr. to aÊaæ, Bd aÊa. >/ #<[page 298]># %<298 VI. ChanipÃta 2. Senakavagga. (40.)>% @*>/ tÃva kÃko, purisa¤ ca\<*<2>*>/ disvÃna sukhiæ arogaæ\<*<3>*>/ kÃkaæ pamokkhÃmi yath' eva sappan ti. || Ja_VI:102 ||>@ Tattha paÂibaddhako ti pÃÂibhogo\<*<4>*>/, yatheva sappan ti yathà bha- vantaæ\<*<5>*>/ sappaæ mu¤cÃmi tathà kÃkam pi pamokkhÃmi, kevalaæ tvaæ imassa brÃhmaïassa sarÅrato sÅghaæ visaæ ÃcamÃhÅti\<*<6>*>/. Eva¤ ca pana vatvà tassa sukhacaraïatthaæ\<*<7>*>/ aÊaæ\<*<8>*>/ sithi- lam akÃsi. Sappo visaæ ÃcamitvÃ\<*<9>*>/ MahÃsattasa sarÅraæ nib- bisaæ akÃsi. So niddukkho uÂÂhÃya pakativaïïen' eva aÂÂhÃsi. KakkaÂako "sace ime dve pi\<*<10>*>/ arogà bhavissanti mayhaæ sa- hÃyassa va¬¬hi nÃma na bhavissati, vinÃsessÃmi ne" ti cin- tetvà kattariyÃ\<*<11>*>/ uppalamakulaæ\<*<12>*>/ viya aÊehi\<*<13>*>/ ubhinnam pi sÅsaæ kappetvà jÅvitakkhayaæ pÃpesi. KÃkÅ pi tamhà ÂhÃnà palÃyi. Bodhisatto sappassa sarÅraæ daï¬akena\<*<14>*>/ vedhetvÃ\<*<15>*>/ gumbapiÂÂhe\<*<16>*>/ khipi, suvaïïakakkaÂakaæ sobbhe vissajjetvà nahÃtvà SÃlindiyagÃmam eva gato. Tato paÂÂhÃya c' assa\<*<17>*>/ kakkaÂakena saddhiæ adhikataro vissÃso ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<18>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnento osÃnagÃtham Ãha: @*>/ 'ti. || Ja_VI:103 ||>@ SaccapariyosÃne bahÆ\<*<20>*>/ sotÃpannÃdayo ahesuæ. KÃkÅ pana gÃthÃya\<*<21>*>/ na vuttÃ, sà Ci¤camÃïavikà ahosÅti. SuvaïïakakkaÂakajÃtakaæ\<*<22>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck hohÅti, Cs hoti corr. to hohÅti, Bdf hoti. 2 Cks -saæ, omitting ca. 3 Cks Ãr- corr. to ar-, Bf Ãr-. 4 Ck pa-. 5 Cs bhavattaæ corr. to -vantaæ, Ck havaïïaæ. 6 Cks Ãva-, Bd Ãga-. 7 Bd mukhaæ sa¤cÃraïatthaæ. 8 Ck Bd alaæ, Cs alaæ corr. to aÊaæ. 9 Bd Ãga-. 10 Bd adds janÃ. 11 Bd katÂharikÃya. 12 Ck uppalavaku-, Bd kuppala-. 13 Ck al-, Cs al- corr. to aÊ-. 14 Cks -ke. 15 Ck veÂhe, Cs veÂÂhe-. 16 Bd vammikaæ. 17 Bd omits cassa. 18 Bd dhammade-. 19 Bdf satthÃ. 20 all three MSS. bahu. 21 Bd -yaæ. 22 Bd adds catutthaæ. >/ #<[page 299]># %< 5. MayhakajÃtaka. (390.) 299>% $<5. MayhakajÃtaka.>$ Sakuïo Mayhako nÃmà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ÃgantukaseÂÂhiæ Ãrabbha kathesi. SÃvatthiyaæ hi ÃgantukaseÂÂhi nÃma a¬¬ho\<*<1>*>/ ahosi mahaddhano, so n' eva attanÃ\<*<2>*>/ bhoge bhu¤ji na paresaæ adÃsi, nÃnaggarase païÅtabhojane upanÅte taæ na bhu¤jati\<*<3>*>/, bilaÇgadutiyaæ\<*<4>*>/ kaïÃjakam eva bhu¤jati\<*<3>*>/, dhÆpita- vÃsitesu kÃsikavatthesu upanÅtesu tÃni hÃretvà thÆlagulavÃlakasÃÂake\<*<5>*>/ nivÃseti, ajÃnÅyayutte\<*<6>*>/ maïikanakavicitte rathe upanÅte taæ harÃ- petvÃ\<*<7>*>/ kattararathakena gacchati\<*<8>*>/ païïacchattena dhÃriyamÃnena. So yÃvajÅvaæ dÃnÃdÅsu pu¤¤esu ekam pi akatvà kÃlakato\<*<9>*>/ Roruva- niraye nibbatti. TassÃputtakaæ\<*<10>*>/ sÃpateyyaæ rÃjabalaæ\<*<11>*>/ sattahi rattiædivasehi\<*<12>*>/ rÃjakulaæ\<*<13>*>/ pavesesi. Tasmiæ pavesite rÃjà bhutta- pÃtarÃso Jetavanaæ gantvà SatthÃraæ vanditvà "kiæ mahÃrÃja Bud- dhupaÂÂhÃnaæ na karosÅti" vutte "bhante SÃvatthiyaæ Ãgantuka- seÂÂhi\<*<14>*>/ nÃma kÃlaæ kari\<*<15>*>/, tassa\<*<16>*>/ assÃmikadhane amhÃkaæ ghare ÃhariyamÃne\<*<17>*>/ yeva satta divasÃ\<*<18>*>/ gatÃ, so pana ettakaæ dhanaæ labhitvÃpi n' eva attanà paribhu¤ji na paresaæ adÃsi, rakkhasapa- riggahÅtapokkharaïÅ viy' assa dhanaæ ahosi, so ekadivasam pi païÅ- tabhojanÃdÅnaæ rasaæ ananubhavitvà va maraïamukhaæ paviÂÂho, evaæ maccharÅ apu¤¤asatto\<*<19>*>/ kiæ katvà ettakaæ dhanaæ paÂilabhi\<*<20>*>/, ken' assa bhogesu cittaæ na namatÅti\<*<21>*>/" SatthÃraæ pucchi. "Ma- hÃrÃja dhanalÃbho ca dhanaæ laddhà aparibhu¤janakÃraïa¤\<*<22>*>/ ca ten' eva katan\<*<23>*>/" ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente BÃrÃïasi- seÂÂhi assaddho ahosi maccharÅ, na kassaci\<*<24>*>/ ki¤ci deti, na ki¤ci\<*<25>*>/ saægaïhÃti. So ekadivasaæ rÃjupaÂÂhÃnaæ gacchanto Tagarasikhiæ nÃma paccekabuddhaæ piï¬Ãya carantaæ disvà vanditvà "laddhà bhante bhikkhÃ" ti pucchitvà "nanu carÃma\<*<26>*>/ mahÃseÂÂhÅti" vutte \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs a¬¬o, Ck Bd addho. 2 Bd -no. 3 Bd -ji. 4 Ck biÊaÇgadÆ-, Bd philaÇgadu-. 5 Cs thu-, Bd thulaæ bhussaævÃsÃÂake. 6 Ck ajÃ-, Bd ÃjÃniya- 7 Bd taæ pi ÃhÃrÃpetvÃ, adding jayaggavayuttena, Cs taæ pahÃretvà corr. to taæ harÃpetvÃ. 8 Bd adds suvaïïachatte dhÃriyamÃne taæ apanetvÃ. 9 Bd kÃlaæ katvÃ. 10 Cks assÃp-, Bd tassa apu-. 11 Bd idanti rÃjakule in the place of rÃjabalaæ. 12 Cs -divehi. 13 Bd omits rÃjakulaæ. 14 Bd -seÂhino. 15 Ck kÃlakarÅ, Cs kÃlaæ karÅ, Bd kÃlaæ katassa. 16 Bd omits tassa. 17 Bd ÃniyamÃnassa, omitting yeva. 18 Bd rattidivasÃ. 19 Bd adds hi. 20 Bd labhi. 21 Bd ramati. 22 Ck -bhujakÃ-, Cs -bhu¤jakÃ-, Bd -kÃraïabhÃvo, omitting ca. 23 Bd -to. 24 Bd kassati. 25 so all three MSS. 26 Bd nanu labhissaæ anucarÃmi. >/ #<[page 300]># %<300 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% purisaæ ÃïÃpesi "gaccha imaæ\<*<1>*>/ amhÃkaæ gharaæ netvÃ\<*<2>*>/ {mama} pallaæke nisÅdÃpetvà amhÃkaæ paÂiyattabhattassa pattaæ pÆretvà dÃpehÅti". So paccekabuddhaæ gharaæ netvà nisÅdÃpetvà seÂÂhibhari- yÃya Ãcikkhi. Sà nÃnaggarasassa\<*<3>*>/ bhattassa pattaæ pÆretvà tassa adÃsi. So bhattaæ gahetvà seÂÂhinivesanà nikkhamitvà antaravÅ- thiæ\<*<4>*>/ paÂipajji. SeÂÂhi rÃjakulÃ\<*<5>*>/ pacchÃgacchanto taæ disvà vanditvà "laddhaæ bhante bhattan" ti pucchi. "Laddhaæ mahÃseÂÂhÅti". So pattaæ\<*<6>*>/ oloketvà cittaæ pasÃdetuæ nÃsakkhi, "imaæ me bhattaæ dÃsà và kammakarÃ\<*<7>*>/ và bhu¤jitvà dukkaraæ\<*<8>*>/ pi kammaæ kareyyuæ, aho vata me jÃnÅti\<*<9>*>/" aparacetanaæ paripuïïaæ kÃtuæ nÃsakkhi. DÃnaæ hi\<*<10>*>/ nÃma tisso cetanà paripuïïaæ kÃtuæ sakkontass' eva\<*<11>*>/ mahapphalaæ hoti Pubbe va dÃnà sumanà bhavÃma. dadam pi ce attamanà bhavÃma, datvÃpi ce nÃnutappÃma pacchÃ, tasmà ti amhaæ daharà na mÅyare\<*<12>*>/. Pubbe va dÃnà sumano dadaæ cittaæ pasÃdaye, datvà attamano\<*<13>*>/ hoti, esà ya¤¤assa\<*<14>*>/ sampadÃ. Iti kho\<*<15>*>/ mahÃrÃja ÃgantukaseÂÂhi Tagarasikhi-paccekabuddhassa\<*<16>*>/ dinnapaccayena bahuæ\<*<17>*>/ dhanaæ paÂilabhi\<*<18>*>/, datvà aparacetanaæ païÅtaæ kÃtuæ asamatthatÃya bhoge bhu¤jituæ nÃsakkhi\<*<19>*>/. "Puttaæ pana kasmà na labhi bhante" ti. Satthà "puttassa alÃbhakÃraïaæ pi ten' eva kataæ mahÃrÃjÃ" 'ti tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto asÅtikoÂivibhave\<*<20>*>/ seÂÂhikule nibbattitvà vayap- patto mÃtÃpitunnaæ accayena kaniÂÂhaæ saægaïhitvà kuÂum- baæ vicÃrento gharadvÃre dÃnasÃlaæ kÃretvà mahÃdÃnaæ pavattento agÃraæ ajjhÃvasi. Ath' assa eko putto jÃyi\<*<21>*>/. So tassa padasà gamanakÃle kÃmesu ÃdÅnavaæ\<*<22>*>/ nekkhamme ca Ãnisaæsaæ\<*<23>*>/ disvà saddhiæ puttadÃrena sabbaæ ghara- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd idaæ. 2 Bd Ãne-. 3 Bd -rasa. 4 Bd -vithiyaæ. 5 Bd -lato. 6 Bd bhattaæ. 7 Bd -kÃrÃ. 8 Bd -raæ, omitting pi, Cks dukkha-. 9 Ck jÃtÅti, Cs jÃtÅti corr. to jÃnÅti. 10 Bd dÃna¤hi. 11 Bd sakkoti tasseva. 12 this verse is wantingin Bd. 13 Bd cattamanaæ. 14 Bd pu¤¤assa. 15 Bd omits kho. 16 Cks -khÅ-. 17 Bd -hu. 18 Bd labhitvÃ, omitting datvÃ. 19 Bd -kkhiti. 20 Bd -va. 21 Bd vijÃyi. 22 Bd adds disvÃ. 23 Bd nikkhama¤cÃni-. >/ #<[page 301]># %< 5. MayhakajÃtaka. (390.) 301>% vibhavaæ kaniÂÂhassa niyyÃdetvà "appamatto dÃnaæ pavatte- hÅti" ovÃdaæ datvà isipabbajjaæ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃ- pattiyo ca nibbattetvà Himavantapadese vihÃsi. KaniÂÂho pi 'ssa ekaæ puttaæ paÂilabhi. So taæ va¬¬hantaæ disvà cin- tesi: "mama bhÃtu putte jÅvante kuÂumbaæ bhijjitvÃ\<*<1>*>/ dvedhÃ\<*<2>*>/ bhavissati\<*<3>*>/, bhÃtu puttaæ mÃressÃmÅti". Atha naæ ekadi- vasaæ nadiyaæ opilÃpetvà mÃresi. Tam eva\<*<4>*>/ nahÃtvà Ãgataæ bhÃtu jÃyà "kahaæ\<*<5>*>/ mama putto" ti pucchi. "Nadiyaæ uda- kakÅÊikaæ\<*<6>*>/ kÅÊi, atha naæ\<*<7>*>/ vicinanto nÃddasan" ti. SÃ\<*<8>*>/ rodi- tvà tuïhÅ ahosi. Bodhisatto taæ pavattiæ ¤atvà "idaæ kiccaæ pÃkaÂaæ karissÃmÅti" ÃkÃsenÃgantvÃ\<*<9>*>/ BÃrÃïasiyaæ otaritvà sunivattho supÃruto tassa gharadvÃre Âhatvà dÃnasÃlaæ adisvà "sÃlÃpi\<*<10>*>/ iminà asappurisena nÃsitÃ" ti cintesi. KaniÂÂho\<*<11>*>/ tassa ÃgatabhÃvaæ sutvÃ\<*<12>*>/ Ãgantvà MahÃsattaæ vanditvà pÃ- sÃdaæ Ãropetvà subhojanaæ bhojesi. So bhattakiccÃvasÃne sukhakathÃya nisinno "dÃrako na pa¤¤Ãyati\<*<13>*>/, kahaæ nu kho so" ti pucchi. "Mato bhante" ti. "Kena kÃraïenÃ" ti. "UdakakÅÊanaÂÂhÃne\<*<14>*>/, asukakÃraïenà 'ti na\<*<15>*>/ jÃnÃmÅti". "Kiæ tvaæ asappurisa na\<*<15>*>/ jÃnissasi, tayà katakiccaæ may- haæ\<*<16>*>/ pÃkaÂaæ, nanu tvaæ iminà kÃraïena taæ mÃresi, kin nu\<*<17>*>/ tvaæ rÃjÃdÅnaæ vasena nassamÃnaæ\<*<18>*>/ dhanaæ rakkhi- tum\<*<19>*>/ sakkuïeyyÃsi, Mayhasakuïassa ca tuyha¤ ca kiæ nÃnÃ- kÃraïan" ti. Ath' assa MahÃsatto BuddhaliÊhÃya dhammaæ desento imà gÃthà abhÃsi: @*>/ pakkaæ pipphalam\<*<21>*>/ Ãruyha mayha mayhan\<*<22>*>/ 'ti kandati. || Ja_VI:104 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd bhinditvÃ. 2 Bd dvi-. 3 Bd -tÅti. 4 Bd enaæ. 5 Bd kuhi. 6 Bd -kilaæ. 7 Bd adds udake. 8 Bd yà sÃ. 9 Bd -na gantvÃ. 10 Bd dÃnasÃ-. 11 Bd adds pissa. 12 Bd ¤atvÃ. 13 Bd ppa-. 14 Bd adds ca. 15 Bd omits na. 16 Bd mayhaæ. 17 Bd adds kho. 18 Bd niyamÃnaæ. 19 Bd adds nÃma. 20 Bd gÅrisÃnunadÅracaro. 21 Cs pipalam, Bd pippasim, Bf pippalÅm. 22 Bf mayhaæ mayhaæ, Cks -hÃ. >/ #<[page 302]># %<302 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% @*>/ vilapantassa dijasaæghà samÃgatÃ, bhutvÃna pipphaliæ\<*<2>*>/ yanti, vilapi tv-eva\<*<3>*>/ so dijo. || Ja_VI:105 ||>@ @*>/ bahuæ dhanaæ n' ev' attano na ¤ÃtÅnaæ\<*<5>*>/ yathodhiæ paÂipajjati. || Ja_VI:106 ||>@ @*>/ ki¤ci na saægaïhÃti ¤Ãtake. || Ja_VI:107 ||>@ @*>/ vilapantassa mayha mayhan\<*<7>*>/ ti rakkhato rÃjÃno atha và corà dÃyÃdà yeva appiyà dhanam ÃdÃya gacchanti, vilapi tv-eva so naro. || Ja_VI:108 ||>@ @*>/ bhoge\<*<9>*>/ adhigamma saægaïhÃti ca ¤Ãtake, tena so kittiæ pappoti pecca\<*<10>*>/ sagge ca\<*<11>*>/ modatÅti. || Ja_VI:109 ||>@ Tattha mayhako ti mayhaæ mayhan ti vicaraïavasena\<*<12>*>/ evaæ laddha- nÃmo, girisÃnudarÅsu caratÅti girisÃnudarÅcaro\<*<13>*>/, pakkaæ pipphalan ti Himavantapadese ekaæ phalabharitaæ pipphalÅrukkhaæ, kandatÅti dijagaïe\<*<14>*>/ taæ\<*<15>*>/ rukkhaæ {parivÃretvÃ} pakkÃni khÃdante\<*<16>*>/ vÃreruæ mayhaæ mayhan ti paridevanto vicarati\<*<17>*>/, tassevaæ\<*<18>*>/ vilapantassà 'ti tassa vilapantass' eva, bhutvÃna pipphaliæ\<*<19>*>/ yantÅti taæ pipphalÅrukkhaæ paribhu¤jitvÃ\<*<20>*>/ a¤- ¤aæ phalasampannaæ\<*<21>*>/ rukkhaæ gacchanti\<*<22>*>/, vilapi tvevÃ\<*<23>*>/ 'ti so pana dvijo\<*<24>*>/ vilapi yeva, yathodhin ti yathÃkoÂÂhÃsaæ, mÃtÃpitibhÃtubhaginiputta- dhÅtÃdÅnaæ\<*<25>*>/ upabhogaparibhogavasena yo koÂÂhÃso dÃtabbo\<*<26>*>/ taæ na detÅti attho, sakin ti\<*<27>*>/ ekavÃram pi nÃnubhoti, attano santakam pÅti attho, saæ- gaïhÃtÅti bhattacchÃdanabhÅjanaÇgalÃdidÃnavasena\<*<28>*>/ saægaïhÃti, vilapi tveva\<*<28>*>/ so naro ti etesu rÃjÃdisu dhanaæ gahetvà gacchantesu kevalaæ so puriso vilapati yeva, dhÅro ti paï¬ito, saægaïhÃtÅti attano santikaæ Ãgate\<*<30>*>/ dubbala¤Ãtake bhattacchÃdanabÅjanaÇgalÃdidÃnena\<*<31>*>/ saægaïhÃti, tenà 'ti\<*<32>*>/ so sappuriso\<*<33>*>/ tena ¤Ãtisaægahena\<*<34>*>/ catuparisamajjhe kitti¤ ca attano vaïïa¤ ca\<*<35>*>/ pÃpuïÃti pecca\<*<36>*>/ sagge devanagare modatÅti\<*<37>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -vaæ. 2 Cks -laæ, Bdf pippali. 3 Bd -tvà va. 4 Bd saÇkha-. 5 Ck jÃnÅnaæ. 6 Bdf sakaæ. 7 Bf mayhaæ mayhaæ, Cks -hÃ. 8 Ck dhÅro ca, Cs dhÅtaro ca, Bd dhiro, Bf viro. 9 Cks -go. 10 Bdf pacca. 11 Bdf pa. 12 Cs ciravanavasena instead of vira-, Bd viravantiyÃ. 13 Bd girisÃnudaricaro ti girisÃnunadicaro girisÃnusukhanadÅsukhacaratÅti girisÃnunadÅcaro. 14 Bd -ïÃ. 15 Cks na. 16 Bd -ti. 17 Bd -ri. 18 Bd -va. 19 Ck Bd -li, Cs -lÅ. 20 Bd -bhutvÃ. 21 Bd -nna. 22 Cks gacchati. 23 Bd vipalitvÃvÃ. 24 Bd di-. 25 Bd -dhitÃnam. 26 Bd labitabbo. 27 Bd sakiti, Cks sakimpi. 28 Bd vattabhatta-. 29 Bd vilapento va. 30 Bd -ta. 31 Ck santacchÃ-, Cs santa- corr. to bhatta-, Bd vattabhatta-. 32 Bd pi. 33 Bd pu-. 34 Bd -saÇkhena. 35 Ck vanana¤ca, Cs vaïïaca, Bd vaïïabhÃïa¤ca. 36 Bd pacca. 37 Bd pamo-. >/ #<[page 303]># %< 6. DhajaviheÂhajÃtaka. (391.) 303>% Evaæ MahÃsatto tassa dhammaæ desetvà dÃnaæ paÂi- pÃkatikaæ\<*<1>*>/ kÃretvà Himavantam eva gantvà aparihÅnajjhÃno BrahmalokÆpago ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<2>*>/ Ãharitvà "iti kho maharÃja ÃgantukaseÂÂhi bhÃtu puttassa mÃritattà ettakaæ kÃlaæ n' eva puttaæ na dhÅtaraæ alabhitthÃ\<*<3>*>/" 'ti vatvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà kaniÂÂho Ãgantu- kaseÂÂhi ahosi, jeÂÂho\<*<4>*>/ aham evÃ" 'ti. MayhakajÃtakaæ\<*<5>*>/. $<6. DhajaviheÂhajÃtaka.>$ DubbaïïarÆpan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto lokatthacariyaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ MahÃkaïhajÃtake Ãvibhavissati. Tadà pana Satthà "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi TathÃgato lokassa atthaæ cari\<*<6>*>/ yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Sakko ahosi. Tadà eko vijjÃdharo vijjaæ pari- vattetvà a¬¬harattasamaye\<*<7>*>/ Ãgantvà BÃrÃïasira¤¤o mahesiyÃ\<*<8>*>/ saddhiæ aticarati. Tassà paricÃrikÃyo a¤¤iæsu\<*<9>*>/. Sà sayam eva rÃjÃnaæ upasaækamitvÃ\<*<10>*>/ "deva eko puriso a¬¬haratta- samaye\<*<7>*>/ sirigabbhaæ pavisitvà maæ dÆsetÅti\<*<11>*>/" Ãha. "Sak- khissasi pan' assa ki¤ci sa¤¤Ãïaæ kÃtun" ti. "Sakkomi devÃ" 'ti. Sà jÃtihiÇgulakapÃtiæ\<*<12>*>/ ÃharÃpetvà tassa purisassa rattiæ Ãgantvà abhiramitvà gacchantassa piÂÂhiyaæ pa¤caÇ- gulikaæ datvà pÃto va ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà manusse ÃïÃpesi: "gacchatha, sabbadisÃsu oloketvà piÂÂhiyaæ katajÃtihiÇgulika- purisaæ\<*<13>*>/ gaïhathÃ" 'ti. VijjÃdharo pi rattiæ anÃcÃraæ kari- tvà divà susÃne suriyaæ namassanto ekapÃdena tiÂÂhati. RÃja- purisà disvà tam\<*<14>*>/ parivÃrayiæsu. So "pÃkaÂaæ me kammaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits paÂi. 2 Bd dhammade-. 3 Bd alatthan. 4 Bd jeÂhako pana. 5 Bd mayhaæjÃtakaæ pa¤camaæ. 6 Bd lokatthacariyaæ carati. 7 Bd -tti-. 8 Bd aggama-. 9 Bd sa¤cÃniæsu. 10 Bd adds Ãha. 11 Bd -siti. 12 Bd -likapÃÂi. 13 Bd jÃtihiÇgulikaæ-, omitting kata. 14 Bd taæ disvÃ. >/ #<[page 304]># %<304 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% jÃnantÅti\<*<1>*>/" vijjaæ parivattetvà ÃkÃse\<*<2>*>/ uppatitvà gato. RÃjà taæ\<*<3>*>/ disvà Ãgatapurise "addasathÃ" 'ti pucchi. "ùma adda- sÃmÃ" 'ti. "Ko nÃm' eso" ti. "Pabbajito devÃ" 'ti\<*<4>*>/. So hi rattiæ anÃcÃraæ katvà divà pabbajitavesena vasati\<*<4>*>/. RÃjà "ime\<*<5>*>/ divà samaïavesena caritvà rattiæ anÃcÃraæ karontÅti" pabbajitÃnaæ kujjhitvà micchÃgahaïaæ gahetvà "mayhaæ vi- jite\<*<6>*>/ sabbe pabbajità palÃyantu, diÂÂhadiÂÂhÃnaæ\<*<7>*>/ ¤eva rÃjÃ- ïaæ karissantÅti\<*<8>*>/" bheri¤ carÃpesi. Tiyojanasatika-KÃsi- raÂÂhÃ\<*<9>*>/ palÃyitvà sabbapabbajitÃ\<*<10>*>/ a¤¤arÃjadhÃniyo aga- miæsu\<*<11>*>/, sakala-KÃsiraÂÂhe\<*<12>*>/ manussÃnaæ ovÃdadÃyako eko pi dhammikasamaïabrÃhmaïo nÃhosi, anovÃdakà manussà pharusà ahesuæ, "dÃnasÅlavimukhÃ\<*<13>*>/ matamatÃ\<*<14>*>/ yebhuyyena apÃye nib- battiæsu, sagge nibbattanakà nÃma nÃhesuæ. Sakko nave\<*<15>*>/ deve\<*<16>*>/ apassanto "kin nu kho kÃraïan" ti Ãvajjitvà vijjÃ- dharam nissÃya BÃrÃïasira¤¤Ã kuddhena micchÃgahaïaæ ga- hetvà pabbajitÃnaæ raÂÂhà pabbajitabhÃvaæ ¤atvà "Âhapetvà maæ a¤¤o imassa ra¤¤o micchÃgahaïaæ\<*<17>*>/ bhindituæ samattho nÃma n' atthi\<*<18>*>/, ra¤¤o ca raÂÂhavÃsina¤ ca avassayo bhavis- sÃmÅti" cintetvà NandamÆlapabbhÃre\<*<19>*>/ paccekabuddhÃnaæ san- tikaæ gantvÃ\<*<20>*>/ "bhante mayhaæ mahallakaæ ekaæ pacceka- buddhaæ detha, KÃsiraÂÂhaæ\<*<21>*>/ pasÃdessÃmÅti" Ãha. So saægattheram eva labhi\<*<22>*>/. Ath' assa pattacÅvaraæ gahetvà taæ purato katvà sayaæ pacchato hutvà sirasmiæ a¤jaliæ Âha- petvà paccekabuddhaæ namassanto uttamarÆpadharo mÃïavako hutvà sakalanagarassa matthakamatthakena tikkhattuæ vica- ritvà rÃjadvÃraæ gantvà ÃkÃse aÂÂhÃsi. Ra¤¤o Ãrocayiæsu\<*<23>*>/: "deva eko\<*<24>*>/ abhirÆpo mÃïavako ekaæ samaïaæ Ãnetvà rÃja- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. jÃnanti. 2 Bd -sena. 3 Bd te. 4 so all three MSS. 5 Bd adds pabbajitÃ. 6 Bd jÅvità ime. 7 Bd diÂhadiÂhathÃne, omitting ¤eva. 8 Bd -tuti. 9 Bd kÃkÃsikaraÂhÃ. 10 Bd sabbe-. 11 Cs Bd Ãg-. 12 Bd -kÃsikaraÂhe. 13 Bd -sÅlà mu¤cetvÃ. 14 Bd matÃ-. 15 Bd na. 16 Bd devaputte. 17 Ck maæ ra¤¤o imassa micchÃgahaïassa. 18 nÃma nÃhesuæ---natthi wanting in Cs. 19 Bd -lakapa-. 20 Bd adds vanditvÃ. 21 Bd kÃsikara-. 22 Bd labhitvà gato. 23 Bd -cesi. 24 Bd omits eko. >/ #<[page 305]># %< 6. DhajaviheÂhajÃtaka. (391.) 305>% dvÃre ÃkÃse Âhito" ti. RÃjà Ãsanà uÂÂhÃya\<*<1>*>/ sÅhapa¤jare Âhatvà "mÃïavaka kasmà tvaæ abhirÆpo samÃno etassa virÆpasama- ïassa\<*<2>*>/ pattacÅvaraæ gahetvà namassamÃno Âhito" ti tena sad- dhiæ sallapanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ ariyavaïïÅ purakkhatvà pa¤jaliko namassasi, seyyo nu te so udavà sarikkho, nÃmaæ parass' attano cÃpi\<*<4>*>/ brÆhÅti. || Ja_VI:110 ||>@ Tattha ariyavaïïÅti sundararÆpo, seyyo nu te so ti eso virÆpapab- bajito\<*<5>*>/ kin nu tayà uttaritaro udÃhu sarikkho ti, parassattano cà 'ti etassa parassa ca attano ca nÃmaæ brÆhÅti pucchati. Atha naæ Sakko "mahÃrÃja samaïÃ\<*<6>*>/ nÃma garuÂÂhÃniyÃ\<*<7>*>/, tena me nÃmaæ lapituæ na labbhati\<*<8>*>/, mayhaæ\<*<9>*>/ pana te nÃ- maæ\<*<10>*>/ kathessÃmÅti" vatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ devÃ, (cfr. Saæyutta p. 204-205) aha¤ ca te nÃmadheyyaæ vadÃmi: Sakko 'ham asmÅ tidasÃnam indo ti. || Ja_VI:111 ||>@ Tattha sammaggatÃnujjugatÃna\<*<11>*>/ devà ti mahÃrÃja sabbasaæ- khÃre yathÃvasarasavasena\<*<12>*>/ sammasitvà aggaphalaæ arahattaæ pattattà sam- maggatÃnaæ\<*<11>*>/ ujunà va\<*<13>*>/ aÂÂhaÇgikena maggena nibbÃnaæ gatattà ujugatÃnaæ mahÃkhÅïÃsavÃnaæ uppattidevehi\<*<14>*>/ uttaritarÃnaæ visuddhidevÃnaæ uppattidevÃ\<*<15>*>/ nÃmagottaæ na gaïhanti, aha¤ca te nÃmadheyyan ti api ca ahaæ attano nÃmadheyyaæ tuyhaæ kathemi\<*<15>*>/. Taæ sutvà rÃjà tatiyagÃthÃya bhikkhunamassane\<*<16>*>/ Ãni- saæsaæ pucchi: @*>/ namassati>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vuÂhÃya. 2 Bd -passa sa-. 3 Cs tvam corr. to tuvam. 4 Cks vÃpi, Bd parassa ca attano cÃpi. 5 Bd -popa-. 6 Ck -ïaæ, Bd -ïo. 7 Ck -tiyÃ, Cs -tiyà corr. to nÅyÃ, Bd guruthÃniye. 8 Bd na nà me nÃlapituæ na labhati. 9 Bd yaæ mayhaæ. 10 Ck nÃma, Cs nÃma corr. to nÃmaæ. 11 Bd samuggatÃnujugatÃnam. 12 Ck yÃtÃva-, Cs yÃtÃva- corr. to yathÃva-, Bd yathÃbhÃvaæ sarasa-. 13 Cs ujjunÃva, Bd omits ujunÃva. 14 Bd upapatti-. 15 Bd -essÃmi. 16 Bd nÃmassamÃno, Ck namassato, Cs namassate, all three MSS. bhikkhu. 17 Bd pa¤cali-. >/ #<[page 306]># %<306 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% @< pucchÃmi taæ devarÃj' etam\<*<1>*>/ atthaæ ito cuto kiæ labhate sukhaæ so ti. || Ja_VI:112 ||>@ Sakko catutthagÃthÃya\<*<2>*>/ kathesi: @@ Tattha bhikkhun ti bhinnakilesaparisuddhapuggalaæ, caraïÆpapan- nan ti sÅlacaraïena upetaæ\<*<4>*>/, diÂÂhe va dhamme ti na kevalaæ ito cuto yeva imasmiæ pana attabhÃve so pasaæsaæ labhati pasaæsÃsukhaæ\<*<5>*>/ vindati\<*<6>*>/. RÃjà Sakkassa kathaæ sutvà attano micchÃgahaïaæ bhin- ditvà tuÂÂhamÃnaso pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ me udapÃdi ajja yaæ VÃsavaæ bhÆtapat' addasÃma\<*<8>*>/, bhikkhu¤ ca disvÃna tav' ajja\<*<9>*>/ Sakka kÃhÃmi pu¤¤Ãni anappakÃnÅti. || Ja_VI:114 ||>@ Tattha lakkhÅti sirÅ\<*<10>*>/, pa¤¤Ã ti pi vadanti, idaæ vuttaæ hoti: ajja tava\<*<11>*>/ vacanaæ suïantass' eva kusalÃkusalavipÃkajÃnanapa¤¤Ã\<*<12>*>/ uppannÃ, yan ti ni- pÃtamattaæ, bhÆtapataddasÃmÃ\<*<13>*>/ 'ti bhÆtapatiæ addasÃma. Taæ sutvà Sakko paï¬itassa thutiæ karonto chaÂÂhaæ gÃtham Ãha: @*>/ have\<*<15>*>/ sevitabbà sapa¤¤Ã bahussutà ye\<*<16>*>/ bahuÂÂhÃnacintino\<*<17>*>/, bhikkhu¤ ca disvÃna mama¤ ca\<*<18>*>/ rÃja\<*<19>*>/ karohi\<*<20>*>/ pu¤¤ani anappakÃnÅti. || Ja_VI:115 ||>@ Tattha bahuÂÂhÃnacintino\<*<17>*>/ ti bahÆni kÃraïÃni cintanasamatthÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -je. 2 Cks -tthaægÃ-. 3 Bd saæddhaæ-. 4 Bd upapannetaæ. 5 Cs -sÃmukhaæ sukhaæ, Bd -ti atha kho pacce pasaæsÃnurÆpaæ sukhaæ. 6 Bd -tÅti. 7 Cks vata. Bd tÃ. 8 Bd -pati dassÃma. 9 Bd tuva¤ca. 10 Ck -riæ, Cs Bd -ri. 11 Bd mama. 12 Bd -nÃpa¤¤Ã. 13 Bd -paÂidassÃmÃ. 14 Ck andÃ? Cs addhÃ? Bd saddhÃ. 15 Ck bhave, Cs have corr. to bhave. 16 Bd omits ye. 17 Bd -huÂhÃni-. 18 Ck Bd cÃ. 19 Bd rÃjÃ. 20 Bd -ronti. >/ #<[page 307]># %< 7. BhisapupphajÃtaka. (392.) 307>% {Taæ} sutvà rÃjà osÃnagÃtham Ãha: @*>/ sabbÃtithÅyÃcayogo\<*<2>*>/ bhavitvà nihacca mÃnaæ abhivÃdayissaæ\<*<3>*>/ sutvÃna devinda subhÃsitÃnÅti. || Ja_VI:116 ||>@ Tattha sabbÃtithÅyÃcayogo\<*<4>*>/ bhavitvà ti sabbesaæ atithinaæ ÃgatÃ- gatÃnaæ ÃgantukÃnaæ yaæ yaæ te yÃcanti tassa tassa\<*<5>*>/ yutto anucchaviko bha- vitvÃ\<*<6>*>/, sabbaæ tehi yÃcitayÃcitaæ\<*<7>*>/ dadamÃno\<*<8>*>/ ti attho, sutvÃna devinda subhÃsitÃnÅti tava subhÃsitÃni sutvà ahaæ evarÆpo bhavissÃmÅti vadati. Eva¤ ca pana vatvà pÃsÃdà oruyha paccekabuddhaæ van- ditvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Paccekabuddho ÃkÃse pallaækena nisÅditvà "mahÃrÃja, vijjÃdharo na\<*<9>*>/ samaïo, tvaæ ito paÂÂhÃya `atuccho loko, atthi dhammikasamaïabrÃhmaïÃ' ti ¤atvà dÃ- naæ dehi\<*<10>*>/ sÅlaæ rakkha\<*<11>*>/ uposathakammaæ karohÅti\<*<12>*>/" rÃjÃ- naæ ovadi\<*<13>*>/. Sakko pi SakkÃnubhÃvena ÃkÃse Âhatvà "ito paÂÂhÃya appamattà hothÃ" 'ti nÃgarÃnaæ ovÃdaæ datvà "pa- lÃtà samaïabrÃhmaïà ÃgacchantÆ" 'ti bheri¤ carÃpesi. Atha te ubho pi sakaÂÂhÃnam eva agamaæsu\<*<14>*>/. RÃjÃ\<*<15>*>/ ovÃde Âha- tvÃ\<*<16>*>/ pu¤¤Ãni akÃsi\<*<17>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<18>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: "Tadà paccekabuddho parinibbuto, rÃjà ùnando ahosi, Sakko\<*<19>*>/ aham evÃ" 'ti. DhajaviheÂhajÃtakaæ\<*<20>*>/. $<7. BhisapupphajÃtaka.>$ Yametan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto a¤¤ata- raæ\<*<21>*>/ bhikkhuæ Ãrabbha kathesi. So kira Jetavanà nikkhamitvà KosalaraÂÂhe a¤¤ataraæ ara¤¤aæ nissÃya viharanto ekadivasaæ padu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd niccaæ-. 2 Bd -Âhi-. 3 Bd abhidhÃriyissam. 4 Ck -tÅthi-, Cs -tithi-, Bd -titthi-. 5 Bd omits one tassa. 6 Bd hutvà bhavitvà ca. 7 Bd sabbetehi yÃcitaæ. 8 Bd adds yÃcito. 9 Cks add so. 10 Bd detha. 11 Bd rakkhatha. 12 Bd -rothÃti. 13 Bd ovÃdetvÃ. 14 Bd -sÆti. 15 Bd adds tassa. 16 Bd adds dÃnÃdini. 17 Bd -sÅti. 18 Bd dhammade-. 19 Bd adds pana. 20 Cs dhara-, Bd pabbajitavihedhajÃtakaæ chaÂhaæ. 21 Cs -ra, Ck -ra corr. to -raæ. >/ #<[page 308]># %<308 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% masaraæ otaritvà pupphitapadumaæ\<*<1>*>/ disvà adhovÃte Âhatvà upasiæghi. Atha naæ tasmiæ vanasaï¬e\<*<2>*>/ adhivatthà devatà "mÃrisa, tvaæ\<*<3>*>/ gan- dhatheno nÃma\<*<4>*>/, idan te\<*<5>*>/ ekaæ theyyaÇgan\<*<6>*>/" ti saævejesi. So tÃya saævejito puna\<*<7>*>/ Jetavanaæ Ãgantvà SatthÃraæ vanditvà nisinno "ka- haæ bhikkhu nivuttho sÅti" puÂÂho "asukavanasaï¬e\<*<8>*>/ nÃma, tattha ca maæ devatÃ\<*<9>*>/ evaæ\<*<10>*>/ nÃma saævejesÅti" Ãha. Atha naæ Satthà "na kho bhikkhu pupphaæ upasiæghanto tvam eva devatÃya saævejito, porÃïakapaï¬itÃpi saævejitapubbÃ" ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ekasmiæ KÃsinigame\<*<11>*>/ brÃhmaïakule nibbat- titvà vayappatto TakkasilÃyaæ uggaïhitasippo\<*<12>*>/ aparabhÃge isi- pabbajjaæ pabbajitvà ekaæ padumasaraæ nissÃya upavasanto\<*<13>*>/ ekadivasam saraæ\<*<14>*>/ otaritvà supupphitapadumaæ upasiægha- mÃno\<*<15>*>/ aÂÂhÃsi. Atha naæ ekà devadhÅtà rukkhakkhandhavi- vare Âhatvà saævejayamÃnÃ\<*<16>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ upasiæghasi ekaÇgam etaæ theyyÃnaæ, gandhatheno si mÃrisà 'ti. || Ja_VI:117 ||>@ Tattha ekaÇgametan ti eko koÂÂhÃso esa. Tato Bodhisatto dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, Ãrà siæghÃmi vÃrijaæ, atha kena nu vaïïena gandhattheno ti vuccatÅti. || Ja_VI:118 ||>@ Tattha Ãrà siæghÃmÅti dÆre Âhito ghÃyÃmi\<*<19>*>/, vaïïenà 'ti kÃraïena. Tasmiæ pana\<*<20>*>/ khaïe eko puriso tasmiæ sare bhisÃni c' eva khaïati puï¬arÅkÃni ca bha¤jati\<*<21>*>/. Bodhisatto taæ disvà "Ãrà ÂhatvÃ\<*<22>*>/ upasiæghantaæ `coro' ti\<*<23>*>/ vadasi\<*<24>*>/, etaæ puri- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd supupphitaæ-. 2 Bd vane. 3 Bd omits tvaæ. 4 Bd adds caraæ. 5 Bd ti. 6 Bd theyyagandhin. 7 Bd pana. 8 Bd -soï¬o, Cks -saï¬aæ. 9 Bd tattheva de-. 10 Ck eva, Cs eva corr. to evaæ. 11 Bd kÃsikagÃme. 12 Bd uggahita-. 13 Bd upasiÇghanto. 14 Bd omits saraæ. 15 Cs upanisi-, Bd upsiÇghayamÃno. 16 Bd -ji-. 17 Ck -nna, Cs -nna corr. to -nnaæ. 18 Bd bhu-. 19 Bd ÃsiÇghÃmi, Cks gÃ-. 20 Bd omits pana. 21 Bd bhu-. 22 Bd maæ gaÊetvà in the place of Ã. Âh. 23 Cs si corr. to ti, Bd si. 24 Bd vadatha. >/ #<[page 309]># %< 7. BhisapupphajÃtaka. (392.) 309>% saæ kasmà na bhaïasÅti" tÃya saddhiæ sallapanto tatiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha Ãkiïïakammanto ti kakkhalakammanto dÃruïakammanto. Ath' assÃvacanakÃraïaæ\<*<1>*>/ ÃcikkhantÅ devatà catuttha- pa¤camagÃthà abhÃsi: @*>/. || Ja_VI:120 ||>@ @*>/ va khÃyatÅti. || Ja_VI:121 ||>@ Tattha dhÃticelaæ và 'ti khelasiæghÃïikamuttagÆthamakkhitaæ dhÃti- dÃsiyà nivatthacelaæ viya ayaæ pÃpamakkhito yeva, tena kÃraïena tasmiæ mama\<*<4>*>/ vacanaæ n' atthi, ta¤ca arahÃmÅti samaïà pana ovÃdakÃmà honti piyasÅlÃ, tasmà appamattakam pi ayuttaæ karontaæ vattuæ arahÃmi samaïà 'ti, anaÇgaïassà 'ti niddosassa tumhÃdisassa, abbhÃmattaæ va khÃyatÅti\<*<5>*>/ mahÃmeghapamÃïaæ hutvà upaÂÂhÃti, idÃni kasmà evarÆpaæ dosaæ abbohÃ- rikaæ\<*<6>*>/ karosÅti. TÃya pana saævejito Bodhisatto saævegappatto chaÂÂhaæ\<*<7>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ yadà passasi edisan ti. || Ja_VI:122 ||>@ Tattha yakkhà 'ti devataæ Ãlapati, vajjÃsÅti\<*<9>*>/ vadeyyÃsi, yadà pas- sasi edisan ti yadà mama evarÆpaæ dosaæ passasi tadà evam evaæ\<*<10>*>/ vÃrey- yÃsÅti\<*<11>*>/ vadati. Ath' assa devatÃ\<*<12>*>/ sattamaæ gÃtham Ãha: @*>/ upajÅvÃmi na pi te bhatak' amhase\<*<14>*>/, tvam eva bhikkhu jÃneyya yena gaccheyya suggatin ti. || Ja_VI:123 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck athassa-, Bd athassa ava-. 2 Bd vattate. 3 Bd -mutto. 4 Ck meva. 5 Bd -muttaæ va khÃdaya-. 6 Bd abbho-. 7 Bd chaÂhamaæ. 8 Bd -hi. 9 Cks vajjÃyasÅti. 10 Cs evameva maæ, Bd evaæ mama 11 Bd vadeyyÃsÅtÅ. 12 Bd tassa sà devadhitÃ. 13 Bd nevÃhaæ. 14 Ck hatakambhase, Cs bhatakambhase, Bd te khÃtikammase corr. to khÃbhati-. >/ #<[page 310]># %<310 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% Tattha bhatakamhase\<*<1>*>/ ti tava\<*<2>*>/ bhatihatÃ\<*<3>*>/ kammakarÃpi te\<*<4>*>/ na homa, kiækÃraïà taæ\<*<5>*>/ sabbakÃlaæ rakkhamÃnà vicarissÃmà 'ti dÅpeti, yena gac- cheyyà 'ti bhikkhu yena kammena tvaæ sugatiæ gaccheyyÃsi tvam eva jÃneyyÃsÅti. Evaæ sà tassa ovÃdaæ datvà attano vimÃnam eva pa- viÂÂhÃ. Bodhisatto pi jhÃnaæ nibbattetvà Brahmalo- kÆpago ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<6>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne so\<*<7>*>/ bhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà devadhÅtà Uppalavaïïà ahosi, tÃpaso\<*<8>*>/ aham evÃ" 'ti. Bhi- sapupphajÃtakaæ\<*<9>*>/. $<8. VighÃsajÃtaka.>$ Susukhaæ vatà 'ti. Idaæ Satthà PubbÃrÃme viharanto keÊisÅlake bhikkhÆ Ãrabbha kathesi. Tesu\<*<10>*>/ MahÃmoggallÃnat- therena pÃsÃdaæ kampetvà saævejitesu dhammasabhÃyaæ bhikkhÆ tesaæ aguïaæ kathentà nisÅdiæsu. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' ete keÊisÅlakà yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Sakko ahosi. Ath'\<*<11>*>/ a¤¤atarasmiæ KÃsigÃme\<*<12>*>/ satta bhÃtaro kÃmesu dosaæ disvà nikkhamitvà isipabbajjaæ pabbajitvà MejjhÃra¤¤e\<*<13>*>/ vasanto yoge yogaæ akatvÃ\<*<14>*>/ kÃya- da¬¬hibahulÃ\<*<15>*>/ hutvà nÃnappakÃrakaæ\<*<16>*>/ kÅÊikaæ\<*<17>*>/ kÅÊitvÃ\<*<18>*>/ ca- riæsu. Sakko devarÃjà "ime saævejessÃmÅti" suko\<*<19>*>/ hutvà tesaæ vasanaÂÂhÃnaæ Ãgantvà ekasmim rukkhe nilÅyitvà te saævejento paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -bhase, Bd bhatikammase. 2 Ck nava. 3 so Cks: Bd tathÃhikà in the place of tava bhatihatÃ. 4 Bd -karÃdivÃ. 5 Bd nÃtaæ, Cs omits taæ. 6 Bd dhammade-. 7 Bd omits so. 8 Bd adds pana. 9 Bd bhiÇgha---sattamaæ. 10 Bd adds hi. 11 Bd omits ath. 12 Bd kÃsika-. 13 Bd majhÃ, Ck mejjha-. 14 Bd katvÃ. 15 Ck -daÂÂhi-, Cs -da欬hi-, Bd -daÊhi-. 16 Bd -raæ. 17 Bd kiÊaæ. 18 Bd kiÊantÃ. 19 Bd suïo. >/ #<[page 311]># %< 8. VighÃsajÃtaka. (393.) 311>% @@ Tattha vighÃsÃdino ti bhuttÃtirekaæ bhu¤jante sandhÃyÃha, diÂÂhe va dhamme ti ye evarÆpà te diÂÂhe va dhamme pÃsaæsÃ, samparÃye ca tesaæ sugati hoti, sagge uppajjantÅti\<*<1>*>/ adhippÃyena vadati. Atha tesu eko tassa vacanaæ sutvà avasese Ãmantetvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ sodariyÃ: amhe vÃyaæ pasaæsatÅti. || Ja_VI:125 ||>@ Tattha bhÃsamÃnassà 'ti mÃnusiyà vÃcÃya\<*<3>*>/ bhaïantassa, na nisÃ- methà 'ti na suïotha\<*<2>*>/, idaæ suïothÃ\<*<2>*>/ 'ti idaæ assa\<*<4>*>/ vacanaæ suïotha\<*<2>*>/, sodariyà ti samÃne\<*<5>*>/ udare vutthabhÃvena\<*<6>*>/ te Ãlapanto Ãha. Atha ne\<*<7>*>/ paÂikkhipanto suko tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ suïotha\<*<2>*>/ me: ucchiÂÂhabhojino\<*<9>*>/ tumhe, na tumhe vighÃsÃdino ti. || Ja_VI:126 ||>@ Tattha kuïapÃdÃ\<*<8>*>/ ti kuïapakhÃdakÃ\<*<10>*>/ ti te Ãlapati. Te tassa vacanaæ sutvà sabbe pi catutthaæ gÃtham Ãhaæsu: @*>/ ti. || Ja_VI:127 ||>@ Tattha sikhaï¬ino ti cÆÊÃya samannÃgatÃ, vighÃsenevÃ\<*<12>*>/ 'ti ettakaæ kÃlaæ sattavassÃni sÅhavyaggavighÃsen' eva yÃpentà yadi bhoto gÃrayhà atha ke nu te\<*<13>*>/ pasaæsiyà ti. Te lajjÃpento MahÃsatto pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ yÃpentà ma¤¤ivho vighÃsÃdino ti. || Ja_VI:128 ||>@ Tattha vÃlÃna¤cÃvasiÂÂhakan\<*<15>*>/ ti sesavÃlamigÃna¤\<*<16>*>/ ca avasiÂÂhakaæ ucchiÂÂhabhojanaæ\<*<9>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd upapa-. 2 Bd -ïÃ-. 3 Bd manussabhÃsÃya. 4 Bd imassa. 5 Bd saha. 6 Bd vu¬ha-. 7 Bd te. 8 Bd -ïappÃ-. 9 Cks ucci-, Bdf ucchiÂha-. 10 Bd kuïippa-. 11 Bd ko--, Cks ko-- sikÃ. 12 Cks -senÃ. 13 Cks ko nu te, Bd ke na bhoto in the place of atha ke nu te. 14 Cks ucci-, Bd ucchiÂhayeva. 15 Cks -kaæ, omitting ti. 16 Ck tassevÃ-, Cs tasse- corr. to tasesa-. >/ #<[page 312]># %<312 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% Taæ sutvà tÃpasà "sace\<*<1>*>/ mayaæ na vighÃsÃdà atha ke carahi te vighÃsÃdÃ\<*<2>*>/" 'ti. Atha tesaæ so tam atthaæ Ãcik- khanto chaÂÂhaæ\<*<3>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ vanibbino datvÃna sesaæ bhu¤janti te janà vighÃsÃdino ti. || Ja_VI:129 ||>@ Tattha vanibbino ti tam taæ bhaï¬aæ yÃcanakassa\<*<5>*>/. Evam te lajjÃpetvà MahÃsatto sakaÂÂhÃnam eva gato. Satthà imaæ desanaæ\<*<6>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: "Tadà te\<*<7>*>/ satta bhÃtaro ime keÊisÅlakà bhikkhÆ ahesuæ. Sakko\<*<8>*>/ aham evÃ" 'ti. VighÃsajÃtakaæ\<*<9>*>/. $<9. VaÂÂakajÃtaka.>$ PaïÅtan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ lola- bhikkhuæ sandhÃya\<*<10>*>/ kathesi. Taæ hi Satthà "saccaæ kira tvaæ\<*<11>*>/ lolo" ti pucchitvà "Ãma bhante" ti vutte "na kho bhikkhu idÃn' eva\<*<12>*>/ pubbe pi tvaæ lolo va\<*<13>*>/, lolatÃy' eva ca\<*<14>*>/ pana BÃrÃïasiyaæ hatthigavÃssapurisakuïapehi atitto `ito uttaritaraæ labhissÃmÅti\<*<15>*>/' ara¤¤aæ paviÂÂho sÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto vaÂÂakayoniyaæ nibbattitvÃ\<*<16>*>/ ara¤¤e lÆkhatiïa- bÅjÃhÃro vasi\<*<17>*>/. Tadà BÃrÃïasiyaæ eko lolakÃko hatthikuïa- pÃdÅhi atitto "ito uttaritaraæ labhissÃmÅti" ara¤¤aæ pavisitvà phalÃphalÃni\<*<18>*>/ khÃdanto Bodhisattaæ disvà "ayaæ vaÂÂako ativiya thÆlasarÅro, madhuragocaraæ\<*<19>*>/ khÃdati ma¤¤e\<*<20>*>/, etassa gocaraæ pucchitvà taæ khÃditvà ahaæ\<*<21>*>/ thÆlo bhavissÃmÅti" cintetvà Bodhisattassa uparibhÃge sÃkhÃya nilÅyi. Bodhisatto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits sace. 2 Bd atho ko carahi taghÃsÃdÃ. 3 Bd chaÂhamaæ. 4 Bd a¤¤a vÃ, Bf a¤¤assa pÃ. 5 Bd yÃcakassa. 6 Bd dhammade-. 7 Bd omits te. 8 Bd adds pana. 9 Bd -sÃdajÃtakaæ aÂhamaæ. 10 Bd Ãrabhha. 11 Bd adds bhikkhu. 12 Bd adds lolo. 13 Bd yeva, Cs ti. 14 Bd -tÃya ca. 15 Ck -mà ti. 16 Cks -ttetvÃ, Bd nippattetvÃ. 17 Bd vasati. 18 Bd -laæ. 19 Bd -raæ go-. 20 Bd adds ti. 21 Bd adds pi. >/ #<[page 313]># %< 9. VaÂÂakajÃtaka. (394.) 313>% tena apucchito va\<*<1>*>/ tena saddhiæ paÂisanthÃraæ karonto pa- Âhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha bhattan ti manussÃnaæ bhojananiyÃmena paÂiyÃditabhattaæ, mÃ- tulà 'ti taæ piyasamudÃcÃrenÃlapati, kiso ti appamaæsalohito. Tassa vacanaæ sutvà kÃko tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ niccaæ ubbiggahadayassa kuto kÃkassa\<*<3>*>/ daÊhiyaæ. || Ja_VI:131 ||>@ @*>/ kÃkà vaækà pÃpena kammunÃ, laddho piï¬o na pÅïeti\<*<5>*>/, kiso ten' asmi vaÂÂaka. || Ja_VI:132 ||>@ @@ Tattha daÊhiyan ti evarÆpassa mayhaæ kÃkassa kuto daÊhabhÃvo\<*<6>*>/, kuto thÆlan ti attho, ubbegino\<*<7>*>/ ti ubbegavanto\<*<8>*>/, vaækà ti kÃkÃnam eva nÃmaæ, laddho ti te kÃke manussasantakavilumpanapÃpena kammena laddho piï¬o\<*<9>*>/ na pÅïetÅti\<*<10>*>/ na tappeti, tenasmÅti tena kÃraïenÃhaæ kiso asmi, appa- sinehÃnÅti mandojÃni\<*<11>*>/, idaæ kÃko Bodhisattaæ païÅtabhojanaæ\<*<12>*>/ khÃdatÅti sa¤¤Å hutvÃpi vaÂÂakÃnaæ pakatigocaraæ\<*<13>*>/ kathento\<*<14>*>/ Ãha. Taæ sutvà Bodhisatto attano thÆlabhÃvakÃraïaæ kathento: @@ @*>/ vuttÅ susamudÃnayà ti || Ja_VI:135 ||>@ imà gÃthÃ\<*<16>*>/ Ãha. Tattha appicchà ti ÃhÃre\<*<17>*>/ appicchatÃya nittaïhatÃya, kevalaæ sarÅrayÃ- panavasena\<*<19>*>/ ÃhÃrÃharaïatÃyÃ\<*<20>*>/ 'ti attho, appacintÃyà 'ti\<*<21>*>/ ajja kahaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck ca, Bd omits tena ap. va. 2 Bd amissamessapekkhato. 3 Cks kÃyassa. 4 Ck ubbhito, Cs ubbahito, Bd ubbhiggino, Bd uppiggino. 5 Cks pÅneti, Bd pineti. 6 Bd daÊhÅ-. 7 Cks ubbedhino, Bd ubbigino. 8 Bd ubbiggavato. 9 Bd ti tena kÃraïena parasantakavilumpanasaækhÃtena pÃpak, laddhapiï¬o. 10 Cs pÅne-, Bd pine-. 11 Bd annajÃti. 12 Bd -tagocaraæ. 13 Bd gahitago- 14 Bd pucchanto. 15 Bd -tamÃnassa, Bf -tamanassa. 16 Bd omits i. g. 17 Bd -resu. 18 Bd nitaïhÃya. 19 Bd omits vasena. 20 Ck vÃbhara-, Cs vÃbhara- corr. to -hara-, Bd vohÃrÃharaïayÃrÃ. 21 Bd adds vaÂÂakÃ. >/ #<[page 314]># %<314 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% ÃhÃraæ labhissÃmi sve kahan ti evaæ ÃhÃracintÃya\<*<1>*>/ abhÃvena, avidÆra- gamanena cà 'ti asukasmiæ nÃma ÂhÃne madhuraæ labhissÃmÅti cintetvÃ\<*<2>*>/ avidÆragamanena ca, laddhÃladdhenà 'ti lÆkhaæ và hotu\<*<3>*>/ païÅtaæ và yaæ\<*<4>*>/ laddhaæ ten' eva tuÂÂho\<*<5>*>/, thÆlo\<*<6>*>/ ten' asmÅti tena catubbidhena kÃraïena thÆlo 'smi\<*<7>*>/ vÃyasà 'ti, appacintisukhassà 'ti ÃhÃracintÃrahitÃnaæ appacintÅnaæ ariyÃnaæ sukham assa atthÅti appacintisukho\<*<8>*>/, tassa tÃdisena sukhena sa- mannÃgatassa, susaægahitapamÃïassÃ\<*<9>*>/ 'ti ettakaæ bhu¤jitvà jÅrÃpetuæ sakkhissÃmÅti evaæ suÂÂhu saægahitÃhÃrapamÃïassa\<*<10>*>/, vuttÅ susamudÃnayà ti evarÆpassa puggalassa jÅvitavutti sukhena sakkà samudÃnetuæ susamudÃ- nayà sunibbattiyÃ. Satthà imaæ desanaæ\<*<11>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne lolabhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà kÃko lolabhikkhu ahosi, vaÂÂako pana aham evÃ" 'ti. VaÂÂakajÃtakaæ\<*<12>*>/. $<10. KÃkajÃtaka.>$ Cirassaæ vata passÃmà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto lolabhikkhuæ yeva\<*<13>*>/ Ãrabbha kathesi. Paccuppanna- vatthuæ heÂÂhÃvuttanayam eva. AtÅte pana\<*<14>*>/ BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃ- rente Bodhisatto pÃrÃpato\<*<15>*>/ hutvà BÃrÃïasisetthino ma- hÃnase nÅÊapacchiyaæ vasati. KÃko pi tena saddhiæ vissÃsaæ katvà tatth' eva vasatÅti vitthÃretabbaæ. BhattakÃrako kÃ- kassa pattÃni lu¤citvà piÂÂhena taæ makkhetvÃ\<*<16>*>/ ekaæ varÃ- Âakaæ\<*<17>*>/ vijjhitvà kaïÂhe\<*<18>*>/ pilandhitvà pacchiyaæ pakkhipi. Bodhisatto ara¤¤ato Ãgantvà taæ disvà parihÃsaæ karonto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/, sukatÃya massukuttiyà sobhate vata me sakhà ti. || Ja_VI:136 ||>@ Tattha massukuttiyà ti massukiriyÃya. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -yaæ. 2 Bd ac-. 3 Cks hontu. 4 Bd yaæ yaæ. 5 Bd tuÂho, Cks thÆlo. 6 Bd omits thÆlo. 7 Bd mhi. 8 Cks -khÃ. 9 Bd -tassamÃnassÃ. 10 Bd -ramÃnassa. 11 Bd dhammade-. 12 Bd adds navamaæ. 13 Bd omits yeva. 14 Bd omits pana. 15 Bd pÃravato. 16 Bd pakkhipitvÃ. 17 Bd pÃlakhaï¬aæ. 18 Ck kaÂÂhe, Bd kaïhe. 19 Cs -ritaæ, Bd -rikaæ. >/ #<[page 315]># %< 10. KÃkajÃtaka. (395.) 315>% Taæ sutvà kÃko dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ nahÃpitaæ laddhà lomantam apahÃrayin\<*<2>*>/ ti. || Ja_VI:137 ||>@ Tattha ahaæ kamme suvyÃvaÂo ti\<*<3>*>/ ahaæ tasmiæ rÃjakamme suvyÃ- vaÂo\<*<4>*>/ okÃsaæ alabhamÃno parÆÊhakacchanakhalomo Ãsin\<*<5>*>/ ti vadati, apahÃra- yin\<*<6>*>/ ti ajja hÃresiæ\<*<7>*>/. Tato Bodhisatto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ kappakaæ atha ki¤ carahi te samma kaïÂhe kiïakiïÃyatÅti\<*<9>*>/. || Ja_VI:138 ||>@ Tass' attho: yaæ tÃva dullabhaæ\<*<10>*>/ kappakaæ labhitvà lomaæ harÃpesi\<*<11>*>/ taæ harÃpaya, atha ki¤ carahi te vayassa\<*<12>*>/ idaæ kaïÂhe\<*<13>*>/ kiïikiïÃyatÅti\<*<14>*>/. Tato kÃko dve gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ massukuttiæ sukÃritaæ\<*<16>*>/ kÃrayissÃmi te samma maïi¤ cÃpi dadÃmi te ti. || Ja_VI:140 ||>@ Tattha maïÅti evarÆpÃnaæ manussÃnaæ ekaæ maïiratanaæ kaïÂhesu lambati, tesÃhan ti tesaæ ahaæ, mà tvaæ ma¤¤Åti tvaæ pana etaæ\<*<17>*>/ mayà davà katan ti mà ma¤¤i\<*<18>*>/, pihayasÅti\<*<19>*>/ sace imaæ mama kataæ massukuttiæ tvaæ icchasi. Taæ sutvà Bodhisatto chaÂÂhaæ\<*<20>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ channo\<*<22>*>/ sukatÃya ca massuyÃ, Ãmanta kho taæ gacchÃmi, piyaæ\<*<23>*>/ me tav' adassanan ti. || Ja_VI:141 ||>@ Tattha maïino\<*<24>*>/ ti maïinÃ\<*<25>*>/, ayam eva và pÃÂho, idaæ vuttaæ hoti: samma vÃyasa tva¤ ¤eva imassa maïino anucchaviko imissà ca\<*<26>*>/ sukatÃya mas- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck adds va, Cs has crossed over va. 2 Bd ajjahÃ-, Bf somantapajjahÃrayi. 3 Bd adds taæ. 4 Bd ahaæ samma pÃrÃvatakammesubyÃvato. 5 Bd ahosÅ. 6 Bd ajjahÃ-. 7 Bd ajja pahÃresi. 8 Bdf laddha. 9 Cks -yati, Bd idaæ kaïhe kinnÃyatÅti, Bf idaæ kanhe kiïÃyati. 10 Bd bhava dullabha. 11 Bd hÃresi. 12 Bd vÃyasa. 13 Ck -o, Bd kaïhe. 14 Bd kinÃyati. 15 Bdf pÃyasi. 16 Cks -kuttÅ sukÃrikaæ, Bd massivatthissu-, Bf massukuttisukÃritaæ. 17 Bd ekaæ. 18 Bd ma¤¤asiti. 19 Ck haya-, Bd sace pi maæ pipÃyasiti. 20 Bd chaÂhamaæ. 21 Bdf -nÃ. 22 Bd chando. 23 Cks piyam. 24 Cks Bd -nÃ. 25 Cs Bd -no. 26 Cks va, Bd imassa, omitting va. >/ #<[page 316]># %<316 VI. ChanipÃta. 2. Senakavagga. (40.)>% suyÃ\<*<1>*>/, mama pana\<*<2>*>/ tava adassanam\<*<3>*>/ eva piyaæ, tasmà taæ Ãmantayitvà gacchÃmÅti. Eva¤ ca pana vatvÃ\<*<4>*>/ uppatitvà a¤¤attha gato. KÃko pana\<*<2>*>/ tatth' eva jÅvitakkhayaæ patto. Satthà imaæ desanaæ\<*<5>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne lolabhikkhu anÃgÃmiphale patiÂÂhahà "Tadà kÃko lolabhikkhu ahosi, pÃrÃpato\<*<6>*>/ aham evÃ" 'ti. KÃka- jÃtakaæ\<*<7>*>/. Senakavaggo\<*<8>*>/ dutiyo, ChanipÃta vaïïanà niÂÂhitÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sukatassa massu. 2 Bd omits pana. 3 Bd da-. 4 Bd adds bodhisatto. 5 Bd dhammade-. 6 Bd -vato pana. 7 Bd pÃrÃvatajÃnavamaæ, Bf loli nÃma. 8 Bf sucivaggo, Bd soka-. >/ #<[page 317]># %< 317>% VII. SATTANIPùTA. 1. KUKKUVAGGA. $<1. KukkujÃtaka.>$ Diya¬¬hakukkÆ 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto rÃjo- vÃdam Ãrabbha kathesi. Paccuppannavatthuæ TesakuïajÃtake Ãvibhavissati. AtÅte pana BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃ- rente Bodhisatto tassa atthadhammÃnusÃsako amacco ahosi. RÃjà agatigamane patiÂÂhÃya adhammena rajjaæ kÃresi, janapadaæ pÅÊetvÃ\<*<1>*>/ dhanam eva saæhari. Bodhisatto\<*<2>*>/ rÃjÃ- naæ ovaditukÃmo ekaæ upamaæ upadhÃrento carati\<*<3>*>/, ra¤¤o ca vÃsÃgÃraæ vippakataæ hoti aniÂÂhitacchadanaæ\<*<4>*>/, kaïïikaæ Ãropetvà gopÃnasiyo pavesitamattà honti\<*<5>*>/. RÃjà kÅÊanatthÃya uyyÃnaæ gantvà tattha vicaritvà taæ\<*<6>*>/ gehaæ pavisitvà ullo- kento kaïïikamaï¬alaæ disvà attano uparipatanabhayena nik- khamitvà bahi Âhito puna ulloketvÃ\<*<7>*>/ "kin nu kho nissÃya kaïïikà ÂhitÃ, kiæ nissÃya gopÃnasiyo" ti cintetvà Bodhisattaæ pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd piÊi-. 2 Bd atha bo-. 3 Bd vica-. 4 Cks niÂÂhita-, Bd aniditacha-. 5 Cks hoti. 6 Bd omits taæ. 7 Bd olo-. >/ #<[page 318]># %<318 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% @*>/ aÂÂha parikkhipanti naæ sasiæsapÃ\<*<2>*>/ sÃramayà apheggukÃ\<*<3>*>/ kuhiæ Âhità uparito\<*<4>*>/ na dhaæsatÅti. || Ja_VII:1 ||>@ Tattha diya¬¬hakukkÆ 'ti diya¬¬haratanÃ, udayenà 'ti uccattena\<*<5>*>/, parikkhipanti nan ti taæ pan' etaæ aÂÂha vidatthiyo parikkhipanti, parikkhe- pato aÂÂhavidatthippamÃïÃ\<*<6>*>/ ti vuttaæ hoti, kuhiæ Âhità ti kattha patiÂÂhità hutvà na dhaæsati na patati\<*<7>*>/. Taæ sutvà Bodhisatto "laddhà dÃni me ra¤¤o ovadat- thÃya\<*<8>*>/ upamÃ" ti cintetvÃ\<*<9>*>/ @*>/ parikiriya\<*<11>*>/ gopÃnasiyo samaæ ÂhitÃ\<*<12>*>/ tÃhi saægahÅtÃ\<*<13>*>/ balasà papÅÊità samaæ ÂhitÃ\<*<14>*>/ uparito na dhaæsati. || Ja_VII:2 ||>@ @*>/ mittehi daÊhehi\<*<16>*>/ paï¬ito abhejjarÆpehi sucÅhi mantihi\<*<17>*>/ susaægahÅto\<*<18>*>/ siriyà na dhaæsati gopÃnasÅbhÃravahà va kaïïikà ti. || Ja_VII:3 ||>@ imà gÃthà Ãha. Tattha yà tiæsati sÃramayà ti yà etÃ\<*<19>*>/ sÃrarukkhamayà tiæsati go- pÃnasiyo, parikiriyà 'ti parivÃretvÃ\<*<20>*>/, samaæ ÂhitÃ\<*<21>*>/ ti samabhÃgaÂhitÃ\<*<22>*>/, balasà papÅÊità ti gopÃnasihi balena pÅÊetvà suÂÂhu saægahità ekÃbaddhà hutvÃ, paï¬ito ti ¤Ãïasampanno rÃjÃ, sucÅhÅti sucisamÃcÃrehi kalyÃïamittehi, mantihÅti\<*<23>*>/ mantakusalehi\<*<24>*>/, gopÃnasÅbhÃravahà va kaïïikà ti yathà gopÃnasÅnaæ bhÃraæ\<*<25>*>/ vahamÃnà kaïïikà na dhaæsati evaæ rÃjÃ\<*<26>*>/ vuttappa- kÃrehi mantÅhi\<*<27>*>/ abhijjahadayehi\<*<28>*>/ susaægahito sirito na dhaæsati na patati na\<*<29>*>/ parihÃyati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bf vidatthiyo ca. 2 Bdf yà sisapÃ. 3 Bdf ape-. 4 Ck upairsotÃ. 5 Bd uccatarena. 6 Cks -nÃ, omitting ti, Bd aÂhavidatthiyo. 7 Bd -titi. 8 Bd -danatthÃya. 9 Bd adds imaæ gÃtham Ãha. 10 Bdf apeggukÃ. 11 Ck -kariya, Bd kirato. 12 Bd sapaï¬itÃ, Bf samaïitÃ. 13 Cks tà saægahitÃ, Bd tÃhi susaægahitÃ, Bf tÃïi susaÇgahitÃ. 14 Bd samaï¬itÃ, Bf samaïhitÃ. 15 Cks omit pi. 16 Bd iÂhehi. 17 Cks mantÅ-, Bd mante-, Bf manta-. 18 Cks sas-. 19 Cks esÃ. 20 Bd -varitÃ. 21 Bd samaï¬itÃ. 22 Bd sabhÃvenaÂhitÃ. 23 Ck manta-, Cs manti- corr. to manta-. 24 Bd manti-. 25 Bd -sisambhÃraæ. 26 Bd -jÃpi. 27 Bd -tehi. 28 Bd abhe-. 29 Bd neva. >/ #<[page 319]># %< 1. KukkujÃtaka. (396.) 319>% RÃjà Bodhisatte kathente\<*<1>*>/ yeva attano kiriyaæ sallak- khetvà "kaïïikÃya asati gopÃnasiyo na patiÂÂhanti\<*<2>*>/, gopÃna- sÅhi asaægahità kaïïikà na tiÂÂhati, gopÃnasÅsu bhijjantÅsu\<*<3>*>/ kaïïikà patati, evam evaæ adhammiko rÃjà attano mittÃmacce ca balakÃye ca brÃhmaïagahapatike ca asaægaïhanto tesu bhijjantesu tehi asaægahito issariyà dhaæsati, ra¤¤Ã nÃma dhammikena bhavitabban" ti. Ath' assa tasmiæ khaïe paï- ïÃkÃratthÃya mÃtuluÇgaæ Ãhariæsu. RÃjà "sahÃya imaæ mÃtuluÇgaæ khÃdÃ" 'ti Bodhisattaæ Ãha. Bodhisatto\<*<4>*>/ gahetvà "mahÃrÃja, idaæ\<*<5>*>/ khÃdituæ ajÃnantà tittakaæ và karonti ambilaæ vÃ, jÃnantà pana paï¬ità tittakaæ hÃretvà ambilaæ anÅharitvà mÃtuluÇgarasaæ anÃsetvà va khÃdantÅti\<*<6>*>/" ra¤¤o imÃya upamÃya dhanasaægharaïÆpÃyaæ dassento dve gÃ- thà Ãha: @*>/ yathÃpi satthavÃ\<*<8>*>/ anÃmasanto\<*<9>*>/ pi karoti tittakaæ samÃharaæ\<*<10>*>/ sÃdukaroti patthiva\<*<11>*>/ asÃdukayirà tanuvaÂÂam uddharaæ.\<*<12>*>/ || Ja_VII:4 ||>@ @*>/ paÂipajjamÃno\<*<14>*>/ sa phÃtiæ\<*<15>*>/ kayirà aviheÂhayaæ paran ti. || Ja_VII:5 ||>@ Tattha kharattacan ti thaddhatacaæ, mellan\<*<16>*>/ ti mÃtuluÇgaæ, bellan\<*<17>*>/ ti vÃ\<*<18>*>/ pÃÂho, ayam ev' attho, satthavà ti satthakahattho, anÃmasanto ti bahitacaæ tanukam pi atacchento\<*<19>*>/ idaæ phalaæ tittakaæ karoti, samÃharan tÅ samÃharanto\<*<20>*>/ bahitacaæ tacchento\<*<17>*>/ anto\<*<21>*>/ ca\<*<22>*>/ ambilaæ anÅharanto\<*<23>*>/ taæ sÃdum karoti, patthitvà 'ti rÃjÃnaæ Ãlapati, tanuvaÂÂamuddharan\<*<24>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd repeats k. 2 Bd na tiÂhanti. 3 Cks bhajjantisu, Bd bhijjantesu. 4 Bd adds taæ. 5 Bd imaæ. 6 Bd adds vatvÃ. 7 Bdf bellaæ. 8 Bdf satta-. 9 Bd -sento. 10 Bd -hÃraæ. 11 Bd sattiva. 12 Cks -riæ, Bd -vaddhamuddharaæ, Bf tanubhandhamudaraæ. 13 Cks -vuttiæ, Bdf -vatti. 14 Cks -ne. 15 Ck sathÃti, Cs saphÃti corr. to yathÃti, Bd sappÃti, Bf sabÃti. 16 Bd phellan. 17 Cks me-. 18 Bd pi. 19 Bd -anto. 20 Cks samaæ. 21 Bd omits anto. 22 Bd va. 23 Cs atih-, Bd Ãh-. 24 Cks -rin, Bd tanubandhumuddhan. >/ #<[page 320]># %<320 VII. SattanipÃta 1. Kukkuvagga. (41.)>% ti tanukaæ pana vaÂÂaæ\<*<1>*>/ uddharanto sabbaso\<*<2>*>/ tittakassa anapanÅtattÃ\<*<3>*>/ taæ asÃdum eva kayirÃ, evan ti evaæ paï¬ito rÃjÃpi asÃhasaæ sÃhasiyataïhÃya\<*<4>*>/ vasaæ agacchanto agatigamanaæ pahÃya raÂÂhaæ apÅÊetvà upacikÃnaæ vammika- vaddhananiyÃmena\<*<5>*>/ madhukarÃnaæ reïuæ gahetvà madhukaraniyÃmena\<*<6>*>/ ca\<*<7>*>/ dhanaæ saægharanto\<*<8>*>/ DÃnaæ sÅlaæ pariccÃgaæ ajjavaæ maddavaæ tapaæ (supra p.274) akkodham avihiæsà ca khantÅ ca avirodhanan ti\<*<9>*>/ imesaæ dasannaæ rÃjadhammÃnaæ anuvattanena dhammÃnuvattÅ hutvà pa- ÂipajjamÃno so attano ca paresa¤ ca phÃtiæ\<*<10>*>/ va¬¬hiæ\<*<11>*>/ kareyya paraæ aviheÂhento\<*<12>*>/ yevà 'ti. RÃjà Bodhisattena saddhiæ mantento va\<*<13>*>/ pokkharaïÅtÅraæ gantvÃ\<*<14>*>/ supupphitaæ bÃlasuriyavaïïaæ udakena anupalittaæ padumaæ disvà Ãha: "sahÃya idaæ\<*<15>*>/ padumaæ udake jÃtam\<*<16>*>/ eva udakena alippamÃnaæ\<*<17>*>/ Âhitan" ti. Atha naæ Bodhisatto "mahÃrÃja ra¤¤Ãpi\<*<18>*>/ evarÆpen' eva\<*<19>*>/ bhavitabban" ti ovadanto\<*<20>*>/ @*>/ sucivÃrisambhavaæ jÃtaæ yathà pokkharaïÅsu\<*<22>*>/ ambujaæ padumaæ yathà agginikÃsiphÃlimaæ na kadamo na rajo na vÃri limpati. || Ja_VII:6 ||>@ @@ imà gÃthà Ãha. Tattha odÃtamÆlan\<*<23>*>/ ti paï¬aramÆlaæ, ambujan ti padumass' eva vevacanaæ, agginikÃsiphÃliman ti agginikÃsinà suriyena phÃlitaæ vikasitan ti attho, na kaddemo na rajo na vÃri limpatÅti n' eva kaddamo na rajo na udakaæ limpati makkhetÅti attho, lepaticc-eva pÃÂho, bhummatthe và etÃni paccattÃni, etesu kaddamÃdisu na limpati na allÅyatÅti attho, vohÃrasucin \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks vaddhaæ, Bd tanukaæ samabandhaæ. 2 Bd adds pana. 3 Bd anu. 4 Ck sahapiya-, Bd siyaætaïhÃya. 5 Cs -kaæva-, Bd -kabandhana-. 6 Cks -karaïani-. 7 Bd omits ca. 8 Bd adds uttari Ãha. 9 Bd adds iti. 10 Cks pÃ-, Bd phÃti. 11 Bd va¬hikammaæ. 12 Ck -thanto, Cs -bheÂhanto, Bd -hesento. 13 Bd omits va. 14 Bd adds tattha. 15 Bd imaæ. 16 Bd -kena sa¤cÃtaæ. 17 Cks alimpa-. 18 Bd ra¤¤Ã nÃma. 19 Bd -pena. 20 Bd ovÃdento Ãha. 21 Ck ovÃdÃta-, Bd ovÃda-, Bf odaka-. 22 Cks -ïiæsu. 23 Bd ovÃda-. >/ #<[page 321]># %< 2. ManojajÃtaka. (397.) 321>% ti\<*<1>*>/ porÃïehi\<*<2>*>/ dhammikarÃjÆhi likhÃpetvà ÂhapitavinicchayavohÃresu agatiæ pa- hÃya\<*<3>*>/ dhammena vinicchayakÃrakan\<*<4>*>/ ti attho, asÃhasan ti dhammikavinic- chaye Âhitattà yeva sÃhasakiriyÃya rahitaæ\<*<5>*>/, visuddhakammantan ti ten' eva asÃhasikattena parisuddhakammantaæ saccavÃdaæ nikkodhaæ majjhattaæ tulÃ- bhÆtaæ lokassa, apetapÃpakan ti apagatapÃpakammaæ, na limpati\<*<6>*>/ kam- makilesa tÃdiso ti taæ rÃjÃnaæ pÃïÃtipÃto adinnÃdÃnaæ\<*<7>*>/ micchÃcÃro\<*<8>*>/ mu- sÃvÃdo ti ayaæ kammakileso na allÅyatÅti, kiækÃraïÃ: tÃdiso jÃtaæ yathà pokkharaïÅsu\<*<9>*>/ ambujan ti\<*<10>*>/ tÃdiso hi rÃjà yathà pokkharaïÅsu jÃtapadu- maæ\<*<11>*>/ anupalittaæ evaæ anupalitto nÃma hoti. RÃjà Bodhisattassa ovÃdaæ sutvà tato paÂÂhÃya dham- mena\<*<12>*>/ rajjaæ kÃrento dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà saggaparÃ- yano ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<13>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, paï¬itÃmacco\<*<14>*>/ aham evÃ" ti. KukkujÃtakaæ\<*<15>*>/, $<2. ManojajÃtaka.>$ Yathà cÃpo ninnamatÅti. Idaæ Satthà VeÊuvane\<*<16>*>/ vi- haranto vipakkhasevakaæ bhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Vat- thuæ\<*<17>*>/ heÂÂhà MahilÃmukhatajÃtake vitthÃritam eva. Tadà pana Satthà "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa vipakkhasevako yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto sÅho hutvà sÅhiyà saddhiæ saævasanto\<*<18>*>/ dve potake labhi putta¤ ca dhÅtara¤ ca. Puttassa Manojo ti nÃmaæ ahosi. So pi\<*<19>*>/ vayappatto ekaæ sÅhapotikaæ gaïhi. Iti te pa¤ca janà ahesuæ. Manojo vanamahisÃdayo\<*<20>*>/ vadhitvà maæ- saæ Ãharitvà mÃtÃpitaro ca bhagini¤ ca pajÃpati¤ ca poseti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 neva kaddamo---sucinti wanting in Bd. 2 Bd -ïakehi. 3 Bd agatigamanaæ ap-. 4 Bd -karan. 5 Bd -sikakiriyÃvira-. 6 Cks lippa-. 7 Cks -na. 8 Bd kÃmesu mi-. 9 all three MSS. -ïisu. 10 Cks -jaæ, omitting ti. 11 Bd jÃtaæ-. 12 Bd dasarÃjadh-. 13 Bd dhammade-. 14 Bd adds pana. 15 Bd adds pathamaæ. 16 Bd jetavane. 17 Bd adds pana. 18 Bd vasanto. 19 Bd omits pi. 20 Bd pana-. >/ #<[page 322]># %<322 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% So ekadivasaæ gocarabhÆmiyaæ Giriyaæ\<*<1>*>/ nÃma sigÃlaæ palÃ- yituæ appahontaæ udarena\<*<2>*>/ nipannaæ disvà "kiæ sammÃ" 'ti pucchitvà "upaÂÂhÃtukÃmo 'mhi sÃmÅti" vutte "sÃdhu upaÂÂha- hassÆ" 'ti taæ gahetvÃ\<*<3>*>/ attano vasanaguhaæ Ãnesi\<*<4>*>/. Bodhi- satto taæ disvà "tÃta Manoja, sigÃlà nÃma dussÅlà pÃpa- dhammà akicce niyojenti, mà etaæ attano santike karÅti" vÃretuæ nÃsakkhi. Ath' ekadivasaæ sigÃlo assamaæsaæ khÃ- ditukÃmo Manojaæ Ãha: "sÃmi amhehi Âhapetvà assamaæsaæ a¤¤aæ akhÃditapubbaæ n' atthi, assaæ gaïhissÃmÃ" 'ti. "Kahaæ pana samma assÃ\<*<5>*>/ hontÅti". "BÃrÃïasiyaæ nadÅtÅre" ti. So tassa vacanaæ gahetvà tena saddhiæ assÃnaæ nadi- yaæ nahÃnavelÃyaæ gantvà ekaæ assaæ gahetvà piÂÂhiyaæ Ãropetvà vegena attano guhÃdvÃram\<*<6>*>/ eva Ãgato. Ath' assa pità assamaæsaæ khÃditvà "tÃta assà nÃma rÃjabhogÃ, rÃjÃno anekamÃyÃ, kusalehi dhanuggahehi vijjhÃpenti, assamaæsaæ khÃdanasÅhà nÃma dÅghÃyukà na honti, ito paÂÂhÃya\<*<7>*>/ mà assaæ gaïhÅti" Ãha. SÅho pitu vacanaæ akatvà gaïhat' eva. "SÅho asse gaïhÃtÅti" sutvà rÃjà antonagare yeva assÃnaæ pokkha- raïiæ kÃresi\<*<8>*>/. Tato pi Ãgantvà gaïhi yeva. RÃjà assasÃlaæ kÃretvà antosÃlÃyam eva tiïodakaæ dÃpesi. SÅho pÃkÃra- matthakena gantvà antosÃlÃto pi gaïhi yeva. RÃjà ekaæ akkhaïavedhiæ dhanuggahaæ pakkosÃpetvà "sakkhissasi tÃta sÅhaæ vijjhitun" ti Ãha. So "sakkomÅti" vatvà pÃkÃraæ nis- sÃya sÅhassÃgamanamagge aÂÂakaæ\<*<9>*>/ katvà aÂÂhÃsi. SÅho Ãgantvà bahisusÃne sigÃlaæ\<*<10>*>/ Âhapetvà assagahaïatthÃya\<*<11>*>/ na- garaæ pakkhandi. Dhanuggaho "ÃgamanakÃle atitikhiïo vego" ti sÅhaæ avijjhitvà assaæ gahetvà gamanakÃle garubhÃratÃya olÅnavegaæ sÅhaæ tikhiïena nÃrÃcena pacchÃbhÃge vijjhi. NÃrÃco puratthimakÃyena nikkhamitvà ÃkÃse\<*<12>*>/ pakkhandi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd viri-. 2 Bd urena. 3 Bd omits g. 4 Bd nesi. 5 Bd tena hi samma kahaæ assÃ. 6 Bd gÆhÃyam. 7 tvà tÃto---ito pa wanting in Bd. 8 Bd kÃrÃpesi. 9 Ck Bd aÂÂha-. 10 dhanugg---sigÃlaæ wanting in Bd. 11 Bd assÃhanatthÃya. 12 Bd -saæ. >/ #<[page 323]># %< 2. ManojajÃtaka. (397.) 323>% SÅho "viddho 'smÅti" hi\<*<1>*>/ viravi. Dhanuggaho taæ vijjhitvà asani viya jiyaæ poÂhesi\<*<2>*>/. SigÃlo sÅhassa ca jiyÃya\<*<3>*>/ ca sad- daæ sutvà "sahÃyo me\<*<4>*>/ vijjhitvà mÃrito bhavissatÅti, mata- kena\<*<5>*>/ hi saddhiæ vissÃso nÃma n' atthi, idÃni mama pakativa- sanavanam eva\<*<6>*>/ gamissÃmÅti" attanà va saddhiæ sallapanto dve gÃthà abhÃsi: @*>/ nikÆjati\<*<8>*>/ ha¤¤ate nÆna Manojo migarÃjà sakhà mama. || Ja_VII:8 ||>@ @*>/ vanantÃni pakkamÃmi yathÃsukhaæ, n' etÃdisà sakhà honti, labbhà me jÅvato sakhà ti. || Ja_VII:9 ||>@ Tattha yathà ti yenÃkÃren' esa\<*<10>*>/ cÃpo ninnamati, ha¤¤ate nÆnà 'ti nÆna ha¤¤ati, netÃdisà ti evarÆpà matakà sahÃyà nÃma na honti, labbhà me ti jÅvato\<*<11>*>/ mama sahÃyo nÃma sakkà laddhuæ. SÅho pi ekavegen' eva\<*<12>*>/ gantvà assaæ guhÃdvÃre pÃtetvà sayam pi maritvà va\<*<13>*>/ pati. Ath' assa ¤Ãtakà nikkhamitvà taæ lohitamakkhitaæ pahÃramukhehi paggharitalohitaæ pÃpa- janasevitÃya jÅvitakkhayaæ pattaæ addasaæsu, disvà c' assa pità mÃtà bhaginÅ pajÃpatÅti paÂipÃÂiyà catasso gÃthà bhÃ- siæsu\<*<14>*>/: @*>/. || Ja_VII:10 ||>@ @@ @*>/ poso pÃpiyo ca nigacchati yo ve hitÃnaæ vacanaæ na karoti atthadassinaæ\<*<17>*>/. || Ja_VII:12 ||>@ @*>/ tato va pÃpiyo yo uttamo adhamajanÆpasevÅ\<*<19>*>/,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits hi. 2 all three MSS. asani, Bd potesi. 3 Cks jiyÃ. 4 Bd adds dhanuggahena. 5 Bd -ke. 6 Bd pakatiyÃvasenameva. 7 Bdf vÃpi. 8 Cs -kujja- corr. to -kuja-, Bd nigujhati. 9 Bd hantidÃni. 10 Cs yenÃkÃraïesa, Bd thenakÃreneva. 11 Bd omits me, Cks omit ti; Cks jÅvito. 12 Bd -na. 13 Bd omits va. 14 Bd abhÃ-. 15 Cs -niæ, Bd bhÃrayassÃnusÃsani, Bf bhariyassÃnusÃsati. 16 Cs -ti, Bdf -te. 17 Bd -dassanaæ. 18 Bd yÃti. 19 Cks -nopasevÅ, Bd adhammajanupaseva, Bf adhammajanupasevi. >/ #<[page 324]># %<324 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% @< pass' uttamaæ adhamajanÆpasevitaæ\<*<1>*>/ migÃdhipaæ saravaravedhanibbutan\<*<2>*>/ ti. || Ja_VII:13 ||>@ Tattha accantasukhamedhatÅti na ciraæ sukhaæ labhati\<*<3>*>/, Giriyas- sÃnusÃsanÅti\<*<4>*>/ ayaæ evarÆpà GiriyassÃnusÃsanÅti\<*<4>*>/ garahanto Ãha, pÃpasam- pavaækenà 'ti pÃpesu sampavaækena pÃpasahÃyena, acchannan ti nimug- gaæ, pÃpiyo\<*<5>*>/ ca nigacchatÅti pÃpaka¤ ca vindati, hitÃnan ti attha- kÃmÃnaæ, atthadassinan ti anÃgataæ atthaæ passantÃnaæ, pÃpiyo ti pÃ- pataro, adhamajanÆpasevÅti adhamajanaæ\<*<6>*>/ upasevati, uttaman ti sarÅra- balena jeÂÂhakaæ. Pacchimà abhisambuddhagÃthÃ: @*>/ udeti khippaæ, tasmà attano uttariæ\<*<8>*>/ bhajethà 'ti. || Ja_VII:14 ||>@ Tattha nihÅyatÅti bhikkhave hÅnasevÅ\<*<9>*>/ nÃma ManojasÅho\<*<10>*>/ viya nihÅyati parihÃyati vinÃsaæ pÃpuïÃti, tulyasevÅti sÅlÃdÅhi attanà sadisaæ sevamÃno na hÃyati\<*<11>*>/, seÂÂhamupanaman\<*<12>*>/ ti sÅlÃdÅhi uttaritaraæ yeva upagacchanto, udeti khippan ti sÅgham eva sÅlÃdÅhi guïehi upeti upagacchati\<*<13>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<14>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne vipakkhasevako\<*<15>*>/ sotÃpattiphale patiÂ- Âhahi) "Tadà sigÃlo Devadatto ahosi, Manojo vipakkhasevako, bha- ginÅ UppalavaïïÃ, bhariyà Khemà bhikkhunÅ, mÃtà RÃhulamÃtÃ, pitÃ\<*<16>*>/ aham evÃ" 'ti. ManojajÃtakaæ\<*<17>*>/. $<3. SutanojÃtaka.>$ RÃjà te bhattan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto mÃtiposakabhikkhuæ\<*<18>*>/ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ SÃmajÃtake Ãvibhavissati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bdf adhammajanupasevitaæ. 2 Bd saraveganidhutan, Bf saraæveganiddhutaæ. 3 Cks labbhati. 4 Cs -nÅti corr. to -nÅæ ti, Bd bhariyassÃ-. 5 Cks -ya¤. 6 Bd adhamma-. 7 Ck -ïÃmaæ, Bd upagamanaæ, Bf upagamaæ. 8 Bd upari. 9 Bd nihÅ-. 10 Bd -jo-. 11 Bd adds va¬¬hi yeva panassa hoti. 12 Bd -upagamanan. 13 Bd silÃdihi upagacchatÅti. 14 Bd dhammade-. 15 Bd -viko. 16 Bd adds siharÃjà pana. 17 Bd adds dutiyaæ. 18 Bd mÃtu-. >/ #<[page 325]># %< 3. SutanojÃtaka. (398.) 325>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto duggatagahapatikule nibbatti, Sutano ti 'ssa nÃmaæ akaæsu. So vayappatto bhatiæ katvà mÃtÃpitaro po- setvà pitari kÃlakate mÃtaraæ posesi. Tasmiæ pana kÃle BÃ- rÃïasirÃjà migavittako ahosi. So ekadivasaæ mahantena pari- vÃrena yojanadviyojanamattaæ\<*<1>*>/ ara¤¤aæ pavisitvà "yassa Âhi- taÂÂhÃnena\<*<2>*>/ migo palÃyati so imaæ nÃma jito\<*<3>*>/" ti sabbesaæ ÃrocÃpesi. Amaccà ra¤¤o dhuvamaggaÂÂhÃne\<*<4>*>/ koÂÂhakaæ chÃ- detvà adaæsu. Manussehi migÃnaæ vasanaÂÂhÃnÃni parivÃretvà unnadantehi\<*<5>*>/ uÂÂhapitesu\<*<6>*>/ migesu eko eïimigo ra¤¤o ÂhitaÂÂhÃ- naæ paÂipajji. RÃjà "naæ vijjhissÃmÅti" saraæ khipi. Ugga- hitamÃyo migo saraæ mahÃphÃsukÃbhimukhaæ\<*<7>*>/ Ãgacchantaæ ¤atvà parivattitvà sarena viddho viya hutvà pati. RÃjà "migo me viddho" ti gahaïatthÃya dhÃvi. Migo uÂÂhÃya vÃtavegena palÃyi. AmaccÃdayo rÃjÃnaæ avahasiæsu\<*<8>*>/. So migaæ anu- bandhitvà kilantakÃle khaggena dvidhà chinditvà ekasmiæ daï- ¬ake laggetvÃ\<*<9>*>/ kÃjaæ vahanto viya\<*<10>*>/ Ãgacchanto "thokaæ vissamissÃmÅti" maggasamÅpe Âhitaæ vaÂarukkhaæ\<*<11>*>/ upagantvà nipajjitvà niddaæ okkami. Tasmiæ pana vaÂe\<*<12>*>/ nibbatto MakhÃdevo\<*<13>*>/ nÃma yakkho tattha paviÂÂhe Vessavaïassa santikà khÃdituæ labhi\<*<14>*>/. So rÃjÃnaæ uÂÂhÃya gacchantaæ\<*<15>*>/ "tiÂÂha, bhakkho si me" ti hatthe gaïhi. "Tvaæ konÃmo\<*<16>*>/" ti. "Ahaæ idha nibbattayakkho, imaæ ÂhÃnaæ paviÂÂhake khÃdituæ labhÃ- mÅti". RÃjà dhitiæ\<*<17>*>/ upaÂÂhapetvà "kiæ ajj' eva\<*<18>*>/ khÃdissasi\<*<19>*>/ nibaddhaæ khÃdissasÅti" pucchi. "Labhanto nibaddhaæ khÃdis- sÃmÅti". "Ajja imaæ\<*<20>*>/ migaæ khÃditvà maæ vissajjehi\<*<21>*>/, ahaæ\<*<22>*>/ te sve paÂÂhÃya ekÃya bhattapÃtiyà saddhiæ ekaæ manussaæ pesessÃmÅti". "Tena hi appamatto hohi, apesitadivase \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs dviyo- corr. to yojanadviyo-, Bd yojanamattaæ. 2 Bd ÂhitathÃne. 3 Bd daï¬o. 4 Bd vuttamaggaÂhÃnena. 5 Bd vÃretvà unnÃde-. 6 Bd uÂhÃ-. 7 Bd -pÃ-. 8 Cks apa-. 9 Bd laggi-. 10 Bd omits viya. 11 Bd vaÂÂa-. 12 Cs vaÂeke, Bd vaÂÂarukkhe. 13 Bd mÃgha-. 14 Bd labhati. 15 Bd adds disvÃ. 16 Bd adds si. 17 Bd sati. 18 Bd adds maæ. 19 Bd adds udÃhu. 20 Bd rÃjà imaæ ajja. 21 Bd -ti. 22 Bd ahan. >/ #<[page 326]># %<326 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% taæ ¤eva khÃdissÃmÅti". "Ahaæ\<*<1>*>/ BÃrÃïasirÃjÃ, mayhaæ avijja- mÃnaæ nÃma n' atthÅti". Yakkho paÂi¤¤aæ gahetvà taæ vis- sajjesi. So nagaraæ pavisitvà tam atthaæ ekassa atthacara- kassa amaccassa kathetvà "idÃni kiæ kÃtabban" ti pucchi\<*<2>*>/. "Divasaparicchedo kato devÃ" 'ti. "Na kato" ti. "Ayuttaæ vo\<*<3>*>/ kataæ evaæ karontehi\<*<4>*>/, mà cintayittha, bahÆ bandhanÃgÃre\<*<5>*>/ manussÃ\<*<6>*>/" ti. "Tena hi tvaæ etaæ kammaæ kara, mayhaæ jÅvitam dehÅti". Amacco "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvÃ\<*<7>*>/ devasikaæ bandhanÃgÃrato manussaæ nÅharitvà bhattapÃtiæ gahetvÃ\<*<8>*>/ ki¤ci ajÃnÃpetvà va yakkhassa pesesi. Yakkho bhattaæ bhu¤- jitvà manussaæ khÃdati. AparabhÃge bandhanÃgÃrÃni nimma- nussÃni jÃtÃni. RÃjà bhattahÃrakaæ alabhanto maraïabhayena kampi. Atha naæ amacco assÃsetvà "deva jÅvitÃsÃto dhanÃsà balavatarÃ, hatthikkhandhe sahassabhaï¬ikaæ Âhapetvà `ko imaæ dhanaæ gahetvà yakkhassa bhattaæ ÃdÃya gamissatÅti' bheri¤ carÃpemÃ\<*<9>*>/" 'ti vatvà tathà kÃresi. Bodhisatto\<*<10>*>/ cin- tesi: "ahaæ bhatiyà mÃsakaddhamÃsakaæ saægharitvà kicchena mÃtaraæ posemi\<*<11>*>/, imaæ dhanaæ gahetvà mÃtu datvà yak- khassa santikaæ gamissÃmi, sace yakkhaæ dametuæ sakkhis- sÃmi icc-etaæ kusalaæ, noce sakkhissÃmi mÃtà me sukhaæ jÅvissatÅti" so tam atthaæ mÃtu Ãrocetvà "alaæ tÃta, na mam' attho dhanenÃ" 'ti dve vÃre paÂikkhitto tatiyavÃre taæ anÃ- pucchÃ\<*<12>*>/ va "Ãharath' ayyo\<*<13>*>/ sahassaæ, ahaæ bhattaæ haris- sÃmÅti" sahassaæ gahetvà mÃtu datvà "amma mà cintayi, ahaæ yakkhaæ dametvà mahÃjanassa sotthiæ katvÃ\<*<14>*>/ ajj' eva tavÃssukilinnamukhaæ hasÃpento\<*<15>*>/ ÃgacchissÃmÅti" mÃtaraæ vanditvà rÃjapurisehi saddhiæ ra¤¤o santikaæ gantvà vanditvà aÂÂhÃsi. Tato ra¤¤Ã "tÃta tvaæ\<*<16>*>/ bhattaæ harissasÅti" vutte "Ãma devÃ" 'ti Ãha. "Kiæ te\<*<17>*>/ laddhuæ vaÂÂatÅti". "Tum- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks Ãha. 2 Ck pucchitvÃ. 3 Bd te. 4 Bd santepi. 5 Bd -resu. 6 Bd adds atthi. 7 Cks -paÂicchi. 8 Bd gÃhÃpetvÃ. 9 Bd -pehi. 10 Bd atha taæ sutvà bo-. 11 Bd -sesi. 12 Bd pucchetvÃ. 13 Ck Ãharathayye, Bd Ãharatha ayya. 14 Bd karissÃmi. 15 Bd hÃsÃpento va. 16 Cs tvaæ tÃta, Ck omits tÃta. 17 Bd adds na. >/ #<[page 327]># %< 3. SutanojÃtaka. (398.) 327>% hÃkaæ suvaïïapÃdukà devÃ" 'ti Ãha. "KiækÃraïÃ" ti. "Deva so yakkho rukkhamÆle bhÆmiyaæ Âhitake khÃdituæ labhati, ahaæ etassa santakabhÆmiyaæ aÂhatvÃ\<*<1>*>/ pÃdukÃsu ÂhassÃmÅti". "A¤¤aæ kiæ laddhuæ vaÂÂatÅti". "TumhÃkaæ chattaæ devÃ" 'ti. "Idaæ kimatthÃyÃ" 'ti. "Deva yakkho attano rukkhac- chÃyÃya Âhitake khÃdituæ labhati, ahaæ tassa rukkhacchÃ- yÃya\<*<2>*>/ aÂhatvà chattacchÃyÃya ÂhassÃmÅti". "A¤¤aæ kiæ lad- dhuæ vaÂÂatÅti". "TumhÃkaæ khaggaæ devÃ" 'ti. "Iminà ko attho" ti. "Deva amanussÃpi\<*<3>*>/ ÃvudhahatthÃnaæ bhÃyanti yevÃ\<*<4>*>/" 'ti. "A¤¤aæ kiæ laddhuæ vaÂÂatÅti". "TumhÃkaæ su- vaïïapÃtiæ pÆretvÃ\<*<5>*>/ tumhÃkaæ bhu¤janakabhattaæ\<*<6>*>/ devÃ" 'ti. "KiækÃraïà tÃtÃ" 'ti. "Deva mÃdisassa nÃma paï¬itapurisassa\<*<7>*>/ mattikapÃtiyà lÆkhabhojanaæ\<*<8>*>/ harituæ na\<*<9>*>/ anucchavikan" ti. "SÃdhu tÃtÃ" 'ti rÃjà sabbaæ dÃpetvà tass' eva\<*<10>*>/ veyyÃvacca- kare paÂipÃdesi\<*<11>*>/. Bodhisatto "mahÃrÃja, mà bhÃyi\<*<12>*>/, ajjÃ- haæ yakkhaæ dametvà tumhÃkaæ sotthiæ katvà ÃgamissÃmÅti" rÃjÃnaæ vanditvà upakaraïÃni\<*<13>*>/ gÃhÃpetvà tattha gantvà ruk- khassÃvidÆre manusse\<*<14>*>/ Âhapetvà suvaïïapÃdukà Ãruyha khag- gaæ sannayhitvà setacchattaæ matthake katvà ka¤canapÃtiyà bhattaæ gahetvà yakkhassa santikaæ pÃyÃsi. Yakkho mag- gaæ olokento taæ disvà "ayaæ puriso na a¤¤esu divasesu ÃgamananiyÃmena eti, kin nu kho kÃraïan" ti cintesi. Bodhi- satto pi rukkhasamÅpaæ gantvà va\<*<15>*>/ asituï¬ena bhattapÃtiæ antochÃyÃya karitvà chÃyÃsanne\<*<16>*>/ Âhito paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ adhivatthe ehi nikkhama\<*<18>*>/ bhu¤jassÆ 'ti. || Ja_VII:15 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -kÃ--, Bd -tikÃ--adatvÃ. 2 Bd rukkhassa chÃ-. 3 Cs ma- corr. to ama-, Bd ma-. 4 Cks yeva, omitting ti, Bd -vÃtÅ. 5 Bd pÃtikà gahetvÃ. 6 Ck -kapattaæ, Bd adds pÆretvà detha. 7 Bd -tassa- 8 Ck lÆka-, Cs kaÊukha- corr. to kÃlÆkha-, Bd lukhabhÃ-. 9 Cs na corr. to an, Bd an-. 10 Bd tassa. 11 Bd -deti. 12 Bd -yittha. 13 Cs Bd -kÃ-. 14 Bd m. rukkhassÃvidÆre. 15 Bd omits va. 16 Cs chÃyante corr. to chÃyaparinte, Bd chÃyÃya pariyante. 17 Bd mÃgha-. 18 Bd nikkhamma. >/ #<[page 328]># %<328 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% Tattha pÃhesÅti pahiïi, makhÃdevasmiæ\<*<1>*>/ adhivatthe ti makhÃ- devo\<*<1>*>/ ti vaÂarukkho\<*<2>*>/ vuccati, tasmiæ adhivatthe ti devataæ Ãlapati. Taæ sutvà yakkho "imaæ purisaæ va¤cetvà antochÃyaæ paviÂÂhaæ khÃdissÃmÅti" cintetvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ubho bhakkhà bhavissathÃ\<*<4>*>/ 'ti. || Ja_VII:16 ||>@ Tattha bhikkhan ti mama nibaddhabhikkhaæ, sÆpinan ti sÆpa- sampannaæ. Tato Bodhisatto dve gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ suciæ païÅtaæ rasasÃ\<*<6>*>/ upetaæ, bhikkha¤ ca te Ãhariyo naro idha sudullabho hohiti khÃdite mayÅti. || Ja_VII:18 ||>@ Tattha thullamatthan ti appakena kÃraïena mahantam atthaæ jahis- sasÅti dasseti, nÃharissantÅti ito paÂÂhÃya maraïasa¤¤ino hutvà na Ãharis- santi\<*<7>*>/ atha tvaæ milÃtasÃkho viya rukkho nirÃhÃro dubbalo bhavissasÅti, lad- dhÃyan ti laddhaæ\<*<8>*>/ ayaæ laddhaæ\<*<9>*>/ gamanaæ, idaæ vuttaæ hoti: samma yakkha, yam ahaæ ajja Ãhariæ idaæ tava niccabhikkhaæ\<*<5>*>/ suciæ païÅtaæ utta- marasena upetaæ laddhÃgamanaæ devasikaæ te Ãgacchissati\<*<10>*>/, Ãhariyo ti Ãharaïako\<*<11>*>/, idaæ vuttaæ hoti: sace tvaæ idaæ bhikkhaæ gahetvà Ãgataæ maæ bhakkhasi\<*<12>*>/ ath' eva\<*<13>*>/ mayi bhakkhite Ãharaïako a¤¤o naro idha sudul- labho bhavissati, kiækÃranÃ: mÃdiso hi BÃrÃïasiyaæ a¤¤o paï¬itamanusso n' atthi, mayi pana khÃdite Sutano pi nÃma yakkhena khÃdito a¤¤assa kassa\<*<14>*>/ so\<*<15>*>/ lajjissatÅti bhattÃaharaïakaæ\<*<16>*>/ na labhissasi, atha te ito paÂÂhÃya bho- janaæ dullabhaæ bhavissati, amhÃkam pi rÃjÃnaæ gaïhituæ na labhissasi, kasmÃ\<*<17>*>/: rukkhato bahibhÃvena, sace pan' idaæ bhattaæ bhu¤jitvà maæ pahi- ïissasi ahaæ te\<*<18>*>/ ra¤¤o kathetvà nibaddhaæ bhattaæ pesessÃmi, attÃnam pi ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mÃgha-. 2 Bd vaÂÂa-. 3 Bd ya. 4 Bd -ssatÅ. 5 Bd -bhattaæ. 6 Ck rassÃ, Cs rassà corr. to rasÃ, Bd rasÃ. 7 Bd nÃhar-. 8 Cks laddhÃ. 9 Ck laddha, Bd laddhÃ. 10 Cks -ssanti. 11 Cs Ãbha-, Bd Ãharaïiko. 12 Bd bhakkhissasi. 13 Bd atuvaæ. 14 Cs kassa corr. to kassaci, Bd kassaci. 15 Bd adds ko, 16 Ck bhattaæ-, Cs -hattaæ. 17 Bd tasmÃ. 18 Bd omits te. >/ #<[page 329]># %< 3. SutanojÃtaka. (398.) 329>% te khÃdituæ na dassÃmi, ahaæ hi tava santake\<*<1>*>/ ÂhÃïe\<*<2>*>/ na ÂhassÃmi\<*<3>*>/ pÃ- dukÃsu ÂhassÃmi, rukkhacchÃyÃya\<*<4>*>/ pi te na ÂhassÃmi attano chattacchÃyÃyam eva ÂhassÃmi, sace pana\<*<5>*>/ mayà saddhiæ virajjhissasi\<*<6>*>/ khaggena taæ\<*<7>*>/ dvidhà chindissÃmi, ahaæ hi\<*<8>*>/ ajja etadattham eva sajjo hutvà Ãgato ti. Evaæ kira naæ MahÃsatto tajjesi. Yakkho "yuttaæ\<*<9>*>/ mÃïavo vadatÅti" sallakkhetvà pasan- nacitto dve gÃthà abhÃsi: @*>/ Sutano attho yathà bhÃsasi mÃïava, mayà tvaæ samanu¤¤Ãto sotthiæ passÃhi\<*<11>*>/ mÃtaraæ. || Ja_VII:19 ||÷>@ @@ Tattha Sutano ti Bodhisattaæ Ãlapati, yathà bhÃsasÅti yathà tvaæ bhÃsasi tathÃ\<*<12>*>/ yo esa tayà bhÃsito attho eso mam' ev' attho mayhaæ ¤eva\<*<13>*>/ va¬¬hati. Yakkhassa kathaæ sutvà Bodhisatto "mama kammaæ nipphannaæ, damito me yakkho, bahuæ dhanaæ laddhaæ, ra¤¤o vacanaæ katan" ti tuÂÂhacitto yakkhassa anumodanaæ karonto osÃnagÃtham Ãha: @*>/ vacanaæ katan ti. || Ja_VII:21 ||>@ vatvà ca pana yakkhaæ Ãmantetvà "samma, tvaæ pubbe aku- salakammaæ katvà kakkhaÊo pharuso paresaæ lohitamaæsa- bhakkho yakkho hutvà nibbatto, ito paÂÂhÃya pÃïÃtipÃtÃdÅni mà karÅti" sÅle Ãnisaæsaæ dussÅlye\<*<15>*>/ cÃdÅnavaæ\<*<16>*>/ kathetvà yakkhaæ\<*<17>*>/ pa¤casu sÅlesu patiÂÂhÃpetvà "kiæ te ara¤¤avÃsena, ehi nagaradvÃre taæ nisÅdÃpetvà aggabhattalÃbhiæ karomÅti" yakkhena saddhiæ nikkhamitvà khaggÃdÅni yakkham eva\<*<18>*>/ gÃhÃpetvà BÃrÃïasiæ agamÃsi. "Sutano mÃïavo yakkhaæ gahetvà etÅti\<*<19>*>/" ra¤¤o Ãrocesuæ. RÃjà amaccaparivuto Bo- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs santake corr. to santi-, Bd santi. 2 Bd aÂhÃne. 3 Cks omit pÃdukÃsu ÂhassÃmi, Cs has added the same later. 4 Bd -yaæ. 5 Cks add so. 6 Ck -ti, Cs virajjhissati corr. to virujjhissasi, Bd virujjhissasi. 7 Bd tvaæ. 8 Bd pi. 9 Bd yuttarÆpaæ. 10 Bd eva. 11 Cks passasi. 12 Cs Bd yathÃ. 13 Bd mayham eva. 14 Bd omits ca. 15 Ck -sÅlyo, Cs -sÅlyo corr. to -sÅlye, Bd dussile. 16 Bd ca Ã-. 17 Bd omits y. 18 Bd yakkhaæ, omitting eva. 19 Bd ehiti. >/ #<[page 330]># %<330 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% dhisattassa paccuggamanaæ katvà yakkhaæ nagaradvÃre nisÅ- dÃpetvà aggabhattalÃbhinaæ\<*<1>*>/ katvà nagaraæ pavisitvà bheri¤ carÃpetvà nÃgare sannipÃtetvà Bodhisattassa guïaæ kathetvà senÃpatiÂÂhÃnaæ adÃsi, saya¤ ca Bodhisattassa ovÃde Âhatvà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà saggaparÃyano ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<2>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne mÃtuposakabhikkhu sotÃpattiphale patiÂ- Âhahi) "Tadà yakkho AÇgulimÃlo ahosi, rÃjà ùnando, mÃïavo\<*<3>*>/ aham evÃ" 'ti. SutanojÃtakaæ\<*<4>*>/. $<4. GijjhajÃtaka.>$ Te kathannu karissantÅti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ mÃtiposakabhikkhuæ\<*<5>*>/ Ãrabbha kathesi\<*<6>*>/. AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto gijjhayoniyaæ nibbattitvÃ\<*<7>*>/ vayappatto vuddhe\<*<8>*>/ parihÅnacakkhuke mÃtÃpitaro gijjhaguhÃya\<*<9>*>/ Âhapetvà gomaæ- sÃdÅni Ãharitvà posesi. Tasmiæ kÃle BÃrÃïasi-susÃne eko nesÃdo aniyametvà gijjhÃnaæ pÃse\<*<10>*>/ o¬¬esi. Ath' ekadivasaæ Bodhisatto gomaæsam\<*<11>*>/ pariyesanto susÃnaæ paviÂÂho pÃdena\<*<12>*>/ pÃse\<*<13>*>/ bajjhitvà attano na cintesi\<*<14>*>/, vuddhe pana\<*<15>*>/ mÃtÃpitaro anussaritvà "kathan nu kho me mÃtÃpitaro yÃpessanti\<*<16>*>/, mama baddhabhÃvam\<*<17>*>/ pi ajÃnantà anÃthà nippaccayà pabbata- guhÃyam eva sussitvà marissanti ma¤¤e" ti vilapanto paÂha- maæ gÃtham Ãha: @*>/ giridarÅsayÃ, ahaæ baddho 'smi pÃsena NilÅyassa vasaæ gato ti. || Ja_VII:22 ||>@ Tattha NilÅyassÃ\<*<19>*>/ 'ti evaænÃmakassa nesÃdaputtassa. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -bhiænaæ, Bd -bhattÃdilÃbhinaæ. 2 Bd dhammade-. 3 Bd adds pana. 4 Cks -nu-, Bd adds tatiyaæ. 5 Bd -tuposakaæ-. 6 Bd adds vatthu sÃmajÃtake ÃvÅbhavissati. 7 all three MSS. -ttetvÃ. 8 Bd buddhe, Cks pubbe. 9 Bd -yaæ. 10 Bd pose corr. to pÃsena. 11 Bd -sÃdi. 12 Bd omits p. 13 Bd pÃsena. 14 Bd adds popesi. 15 Bd omits pana and adds parihinacakkhuke. 16 Bd adds pi. 17 Bd bandha-. 18 Cks ba-, Bd vu¬hÃ. 19 Ck nÅ-. >/ #<[page 331]># %< 4. GijjhajÃtaka. (399.) 331>% Tassa paridevato sutvÃ\<*<1>*>/ @*>/. || Ja_VII:23 ||>@ @*>/ giridarÅsaye, te kathan nu karissanti, ahaæ vasaæ gato tava\<*<4>*>/. || Ja_VII:24 ||>@ @*>/ kuïapÃni avekkhati (cfr. II 51|25 52|6) kasmà jÃla¤ ca pÃsa¤ ca ÃsajjÃpi na bujjhasi\<*<6>*>/. || Ja_VII:25 ||>@ @*>/. || Ja_VII:26 ||>@ @*>/ giridarÅsaye, mayà tvaæ samanu¤¤Ãto sotthiæ passÃhi ¤Ãtake\<*<8>*>/. || Ja_VII:27 ||>@ @*>/ nandassu saha sabbehi ¤Ãtibhi, bharissaæ mÃtÃpitaro vaddhe\<*<3>*>/ giridarÅsaye ti\<*<10>*>/ || Ja_VII:28 ||>@ nesÃdaputtena dutiyà gijjhena tatiyà ti imà gÃthà paÂi- pÃÂiyà vuttÃ. Tattha yannÆ 'ti yaæ nu etaæ loke kathÅyati\<*<11>*>/, gijjho yojanasa- taæ\<*<5>*>/ kuïapÃni avekkhatÅti\<*<12>*>/ yojanasataæ atikkamma ÂhitÃni pi kuïa- pÃni passati, taæ yadi tathÃ\<*<13>*>/ atha kasmà tvaæ imaæ jÃla¤ ca {pÃsa¤} ca ÃsajjÃpi na bujjhasi\<*<14>*>/ santikaæ ÃgantvÃpi na jÃnÃsÅti\<*<14>*>/, parÃbhavo ti vinÃso, bharassÆ 'ti idaæ so Bodhisattassa dhammakathaæ sutvà paï¬ito gijjharÃjà paridevanto na attano paridevati mÃtÃpitunnaæ\<*<15>*>/ paridevati nÃyaæ mÃretuæ yutto ti\<*<16>*>/ tussitvà Ãha vatvà ca pana piyacittena muducittena pÃsaæ mocesi. Ath' assa Bodhisatto\<*<17>*>/ maraïadukkhà mutto sukhito anu- modanaæ karonto osÃnagÃthaæ vatvà mukhapÆraæ\<*<18>*>/ maæsaæ ÃdÃya gantvÃ\<*<19>*>/ mÃtÃpitunnaæ\<*<15>*>/ adÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<20>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne mÃtiposakabhikkhu\<*<21>*>/ sotÃpattiphale pa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd atha nesÃdaputto gijharÃjassa paridevitasaddaæ sutvà dutiyagÃthamÃha. 2 Bd adds ti gijjho Ãha. 3 Bd vuddhe. 4 Bd tavà ti nesÃdo Ãha. 5 Bd -naæ-. 6 Bd -sÅti gijjharÃjà Ãha. 7 Cks -si, Bd -tÅti. 8 Bd -ke ti. 9 Bd luddha. 10 Bd omits ti. 11 Ck -iyyati, Cs -Åyyati, Bd -iyati. 12 Cks -ati. 13 Ck tathaæ, Cs tathaæ corr. to tathÃ, Bd kathaæ corr. to kataæ. 14 so all three MSS. 15 Bd -tÆnaæ. 16 Bd taæ. 17 Bd -ttassa. 18 Bd -ra. 19 Bd omits gantvÃ. 20 Bd dhammade-. 21 Bd mÃtu-. >/ #<[page 332]># %<332 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% tiÂÂhahi) "Tadà nesÃdaputto Channo ahosi, mÃtÃpitaro\<*<1>*>/ mahÃrÃja- kulÃni, gijjharÃjÃ\<*<2>*>/ aham evÃ" 'ti. GijjhajÃtakaæ\<*<3>*>/. $<5. DabbhapupphajÃtaka.>$ AnutÅracÃrÅ bhaddante ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto Upanandaæ Sakyaputtaæ Ãrabbha kathesi. So hi sÃsane pabbajitvà appicchatÃdiguïe pahÃya mahÃtaïho ahosi, vassÆpanÃyikÃya dve tayo vihÃre pariggahetvà ekasmiæ chattaæ vÃ\<*<4>*>/ upÃhanaæ vÃ\<*<5>*>/ ekasmiæ kattarayaÂÂhiæ và udakumbhaæ và Âhapetvà ekasmiæ sa- yaæ\<*<6>*>/ vasati. So ekasmiæ janapadavihÃre vassaæ upagantvà "bhik- khÆhi nÃma appicchehi bhavitabban" ti ÃkÃse candaæ uÂÂhÃpento\<*<7>*>/ viya bhikkhÆnaæ paccayasantosadÅpakaæ\<*<8>*>/ ariyavaæsapaÂipadaæ ka- thesi. Taæ sutvà bhikkhÆ manoramÃni\<*<9>*>/ pattacÅvarÃni cha¬¬etvà matti- kÃpattÃni\<*<10>*>/ c' eva paæsukÆlacÅvarÃni ca gaïhiæsu. So itarÃni attano vasanaÂÂhÃne Âhapetvà vutthavasso pavÃretvà yÃnakaæ pÆretvà Jeta- vanaæ gacchanto antarÃmagge ekassa ara¤¤avihÃrassa piÂÂhibhÃge pÃde valliyà palibuddho\<*<11>*>/ "addhà ettha\<*<12>*>/ ki¤ci laddhabbaæ bhavissa- tÅti" taæ vihÃraæ pÃvisi. Tattha pana dve mahallakabhikkhÆ\<*<13>*>/ vas- saæ upagacchiæsu, te dve ca thÆlasÃÂake eka¤ ca sukhumakam- balaæ labhitvà bhÃjetuæ asakkontà naæ\<*<14>*>/ disvà "thero no bhÃjetvà dassatÅti" tuÂÂhacittà "mayaæ bhante imaæ vassÃvÃsikaæ bhÃjetuæ na sakkoma, imaæ no nissÃya vivÃdo hoti, imaæ\<*<15>*>/ amhÃkaæ bhÃjetvà dethÃ" 'ti Ãhaæsu. So "sÃdhu bhÃjessÃmÅti" dve thÆlasÃÂake dvin- nam pi datvÃ\<*<16>*>/ "ayaæ amhÃkaæ vinayadharÃnaæ pÃpuïÃtÅti" kam- balaæ gahetvà pakkÃmi. Te pi therà kambale sÃlayà ten' eva sad- dhiæ Jetavanaæ gantvà vinayadharabhikkhÆnaæ\<*<17>*>/ tam atthaæ Ãro- cetvà "labbhati no\<*<18>*>/ bhante vinayadharÃnaæ evaæ vilopaæ khÃditun" ti Ãhaæsu. BhikkhÆ Upanandattherena Ãbhataæ\<*<19>*>/ pattacÅvararÃsiæ\<*<20>*>/ disvà "mahÃpu¤¤o si tvaæ Ãvuso, bahuæ te pattacÅvaraæ laddhan" ti vadaæsu. So "kuto me Ãvuso pu¤¤aæ, iminÃ\<*<21>*>/ upÃyena idaæ lad- dhan" ti sabbaæ kathesi. DhammasabhÃyaæ\<*<22>*>/ kathaæ samuÂÂhÃ- pesuæ: "Ãvuso Upanando Sakyaputto mahÃtaïho mahÃlobho" ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tadà mÃ-. 2 Bd adds pana. 3 Bd adds catutthaæ. 4 Bd adds ekasmiæ. 5 Bd adds ekasmiæ pattaæ. 6 Bd samayaæ. 7 Bd uÂha-. 8 Bd -ka. 9 Bd manÃpÃni. 10 Bd -ka-. 11 Bd balibaddho. 12 Bd omits ettha. 13 Bd -kÃ-. 14 Bd taæ. 15 Bd idaæ. 16 Bd bhÃjetvÃ. 17 Bd omits vinayadhara. 18 Bd labhati nu kho. 19 Bd -tÃni. 20 Bd -cÅvarÃni. 21 Bd adds me. 22 Bd bhikkhÆ dh-. >/ #<[page 333]># %< 5. DabbhapupphajÃtaka. (400.) 333>% Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannis- sinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave Upanan- dena paÂipadÃya anucchavikaæ kataæ, parassa paÂipadaæ kathentena nÃma bhikkhunà paÂhamaæ attano anucchavikaæ katvà pacchà paro ovaditabbo", AttÃnaæ eva paÂhamaæ patirÆpe nivesaye, (= Dhp. v.158; cfr. J. II p.441.) ath' a¤¤aæ anusÃseyya, na kilisseyya paï¬ito ti imÃya Dhammapade gÃthÃya dhammaæ desetvà "na bhikkhave Upa- nando idÃn' eva pubbe p' esa\<*<1>*>/ mahÃlobho va\<*<2>*>/, na ca idÃn' eva\<*<3>*>/ ime- saæ santakaæ vilumpati pubbe pi\<*<4>*>/ vilumpi yevÃ" 'ti vatvà atÅ- tam Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto nadÅtÅre rukkhadevatà ahosi. Tadà eko si- gÃlo MÃyÃvÅ nÃma bhariyaæ gahetvà nadÅtÅre ekasmiæ ÂhÃne vasi. Ath' ekadivasaæ sigÃlaæ sigÃlÅ evam Ãha\<*<5>*>/: "dohaÊo me sÃmi uppanno, allarohitamacchaæ khÃdituæ icchÃmÅti". SigÃlo "appossukkÃ\<*<6>*>/ hohi, ÃharissÃmi te" ti nadÅtÅre caranto valliyà pÃde palibuddhitvÃ\<*<7>*>/ anutÅram eva agamÃsi. Tasmiæ khaïe GambhÅracÃrÅ ca AnutÅracÃrÅ cà 'ti dve uddà macche pariyesantà tÅre aÂÂhaæsu. Tesu GambhÅracÃrÅ mahantaæ ro- hitamacchaæ disvà vegena udakaæ pavisitvà taæ naÇguÂÂhe gaïhi. Balavà maccho parika¬¬hanto pÃyÃsi\<*<8>*>/. So "mahÃ- maccho ubhinnam pi no pahossati, ehi me sahÃyo hohÅti" itarena saddhiæ sallapanto\<*<9>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ maccho, so maæ harati vegasà ti. || Ja_VII:29 ||>@ Tatthà sahÃyamanudhÃva man\<*<11>*>/ ti sahÃya anudhÃva maæ, sandhi- vasena makÃro vutto, idaæ vuttaæ hoti: yathÃhaæ iminà macchena na saæ- hÅrÃmi\<*<12>*>/ evaæ maæ naÇguÂÂhakhaï¬e\<*<13>*>/ gahetvà tvaæ\<*<14>*>/ anudhÃvÃ\<*<15>*>/ 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds mahÃtaïho. 2 Bd omits va. 3 Bd na ca indÃneva, Cks omit na ca. 4 Cks omit vilumpati pubbe pi. 5 Bd siÇgÃli siÇgÃlaæ Ãha. 6 Cks -kko. 7 Bd -bujhitvà corr. to -bajhitvÃ. 8 Bd yÃsi. 9 Bd -pento. 10 Bdf rohito. 11 Cks omit man. 12 Cks -hi-, Bd -ha-. 13 naæguÂÂhaæ caï¬e, Cs naÇguÂÂhaæ caï¬e corr. to -khaï¬e, Bd naÇguÂhakhaï¬e. 14 Cks taæ. 15 Cks -va. >/ #<[page 334]># %<334 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% Taæ sutvà itaro dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ 'ti. || Ja_VII:30 ||>@ Tattha thÃmasà ti thÃmena, uddharissÃmÅti nÅharissÃmi, supaïïo uragammivÃ\<*<2>*>/ ti garuÊo\<*<3>*>/ sappaæ viya. Atha dve pi te ekato hutvà rohitamacchaæ nÅharitvà thale\<*<4>*>/ Âhapetvà mÃretvÃ\<*<5>*>/ "bhÃjehÅti" kalahaæ katvà bhÃjetuæ asakkontÃ\<*<6>*>/ Âhapetvà nisÅdiæsu. Tasmiæ khaïe sigÃlo taæ ÂhÃnaæ anuppatto. Te taæ disvà ubho pi paccuggamanaæ katvà "ayaæ samma dabbhapuppha maccho\<*<7>*>/ amhehi ekato hutvà gahito, taæ no bhÃjetuæ asakkontÃnaæ vivÃdo uppanno, samabhÃgaæ no bhÃjetvà dehÅti" tatiyaæ gÃtham Ãhaæsu: @*>/ suïohi me, samehi medhakaæ samma, vivÃdo vÆpasammatan ti. || Ja_VII:31 ||>@ Tattha dabbhapapphÃ\<*<8>*>/ 'ti dabbhapupphasamÃnavaïïatÃya\<*<7>*>/ taæ Ãla- pati, medhakan ti kalahaæ. Tesaæ vacanaæ\<*<9>*>/ sutvà sigÃlo attano balaæ dÅpento @*>/ sammÃ\<*<11>*>/, vivÃdo vÆpasammatan ti || Ja_VII:32 ||>@ imaæ gÃthaæ vatvà bhÃjento @*>/ naÇguÂÂhaæ, sÅsaæ GambhÅracÃrino, athÃyaæ majjhimo khaï¬o dhammaÂÂhassa\<*<13>*>/ bhavissatÅti || Ja_VII:33 ||>@ imaæ gÃtham Ãha. Tattha paÂhamagÃthÃya ayam attho: ahaæ pubbe rÃjÆnaæ vinicchayÃmacco Ãsiæ, tena mayà vinicchaye nisÅditvà bahum atthaæ\<*<13>*>/ tÅritaæ, tesaæ tesaæ\<*<15>*>/ brÃhmaïagahapatikÃnaæ\<*<16>*>/ bahÆ atthà tÅritÃ\<*<17>*>/, vinicchinitvÃ\<*<18>*>/ sv-Ãhaæ tumhÃdi- sÃnaæ samajÃtikÃnaæ catuppadÃnaæ atthaæ tÅretuæ kiæ na sakkhissÃmi, ahaæ\<*<19>*>/ vo samemi medhakaæ, sammà maæ nissÃya tumhÃkaæ vivÃdo vÆpasammatÆ\<*<20>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bdf -gamiva. 2 Bd urÃmivà corr. to uragÃmivÃ. 3 Cks -¬o. 4 Bd tire. 5 Bd adds tvaæ. 6 Ck Bd -to. 7 Bdf dabbapuppa. 8 Bd dabbapuppÃ. 9 Bd taæ in the place of t. v. 10 Bd -gaæ. 11 Bd samma. 12 so Cks; Bd anutÅraæ cÃri, Bf anutiracari. 13 Cks dhammi-. 14 Bd adds vÃ. 15 Cs has added one tesaæ, Bd omits one. 16 Bd -kÃdinaæ. 17 Bd tiritvÃ. 18 Bd vinicchitvÃ. 19 Cks ayaæ. 20 Cks -tu upasammatÆ. >/ #<[page 335]># %< 5. DabbhapupphajÃtaka. (400.) 335>% ti, eva¤ ca pana vatvà macchaæ tayo koÂÂhÃse katvÃ: AnutÅracÃri tvaæ naÇ- guÂÂhaæ gaïha, sÅsaæ GambhÅracÃrino hotu, athÃyaæ\<*<1>*>/ majjhimo khaï¬o ti api ca ayaæ majjhimo koÂÂhÃso, athavÃ: accà ti\<*<2>*>/ aticca, ime dve koÂÂhÃse atikkamitvà Âhito ayaæ majjhimo khaï¬o dhammaÂÂhassa\<*<3>*>/ vinicchayasÃmikassa mayhaæ bhavissatÅti. Evaæ taæ macchaæ vibhajitvà "tumhe kalahaæ akatvà naÇguÂÂha¤ ca sÅsa¤ ca khÃdathÃ" 'ti vatvà majjhimakhaï¬aæ mukhena\<*<4>*>/ ¬asitvà tesaæ passantÃnaæ ¤eva\<*<5>*>/ pÃyÃsi\<*<6>*>/. Te sa- hassaæ\<*<7>*>/ parÃjità viya dummukhà nisÅditvà chaÂÂhaæ gÃtham Ãhaæsu: @*>/ anaÇguÂÂhaæ sigÃlo harati rohitan ti. || Ja_VII:34 ||>@ Tattha cirampÅti dve vÃ\<*<9>*>/ tayo vÃ\<*<9>*>/ divase sandhÃya vuttaæ. SigÃlo pi "ajja bhariyaæ rohitamacchaæ khÃdÃpessÃmÅti" tuÂÂhacitto tassà santikaæ agamÃsi. Sà taæ Ãgacchantaæ disvà abhinandamÃnà @@ imaæ gÃthaæ vatvà adhigamÆpÃyaæ pucchantÅ @@ imaæ gÃtham Ãha. Tattha kathannÆ 'ti\<*<10>*>/ khÃda bhadde ti macchakhaï¬e purato Âhapite kathan nu tvaæ thalajo samÃno\<*<11>*>/ udake macchaæ gaïhÅti pucchati\<*<12>*>/. SigÃlo tassà adhigamÆpÃyaæ Ãcikkhanto anantaraæ\<*<12>*>/ gÃ- tham Ãha: @*>/ uddà vivÃdena, bhu¤ja MÃyÃvi rohitan ti. || Ja_VII:37 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd accÃyaæ. 2 Bd si. 3 Cks dhammi-. 4 Bd omits mu-. 5 Bd tesaæ pasantÃnaæ yeva ¬assitvÃ. 6 Bd palÃyi. 7 Bd -ssa. 8 Cks asÅsaæ. 9 Bd omits vÃ. 10 Bd adds ca kathaæ 11 Ck mÃno, Cs mÃno corr. to samÃno. 12 Ck pucchantoti, Bd pucchi. 13 Ck antaraæ, Cs antaraæ corr. to ananta-. 14 Ck pÅ-, Bd ji-. >/ #<[page 336]># %<336 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% Tattha vivÃdena kisà hontÅti bhadde ime sattà vivÃdaæ karontà vi- vÃdaæ nissÃya kisà appamaæsalohità honti, vivÃdena dhanakkhayà ti hi- ra¤¤asuvaïïÃdÅnaæ dhanÃnaæ khayÃpi\<*<1>*>/ vivÃden' eva honti, dvÅsu viva- dantesu\<*<2>*>/ eko\<*<3>*>/ parÃjito parÃjitattà dhanakkhayaæ pÃpuïÃti itaro jayabhÃgadÃnena, jÅnÃ\<*<4>*>/ uddà ti dve\<*<5>*>/ pi vivÃden' eva imaæ macchaæ jÅnÃ\<*<6>*>/, tasmà tvaæ mayà Ãbhatassa\<*<7>*>/ uppattiæ mà sodhesi\<*<8>*>/, kevalaæ\<*<9>*>/ imaæ bhu¤ja MÃyÃvi rohitan ti. ItarÃ\<*<10>*>/ abhisambuddhagÃthÃ: @*>/ rÃjakoso ca\<*<12>*>/ va¬¬hatÅti. || Ja_VII:38 ||>@ Ettha\<*<13>*>/ evamevan ti bhikkhave yathà ete uddà jÅnà evam evaæ manus- sesu pi yasmiæ ÂhÃne vivÃdo jÃyati tattha te manussà dhammaÂÂhaæ paÂidhÃ- vanti vinicchayasÃmikaæ upasaækamanti, kiækÃraïÃ: so hi nesaæ vinÃyako\<*<14>*>/, tesaæ vivÃdÃpannÃnaæ vivÃdavÆpasamako ti attho, dhanÃpi tatthà 'ti tattha te vivÃdÃpannà dhanato pi jÅyanti attano santakà parihÃyanti daï¬ena c' eva jayabhÃgagahaïena ca rÃjakoso ca\<*<15>*>/ va¬¬hatÅti. Satthà imaæ desanaæ\<*<16>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: "Tadà sigÃlo Upanando ahosi, uddà dve mahallakÃ, tassa kÃraïassa paccakkhakÃrikà rukkhadevatÃ\<*<17>*>/ aham evÃ" 'ti. Dab- bhapupphajÃtakaæ\<*<18>*>/. $<6. DasaïïakajÃtaka.>$ Dasaïïakaæ\<*<19>*>/ tikhiïadhÃran ti. Idam Satthà Jetavane viharanto purÃïadÆtiyikapalobhanaæ Ãrabbha kathesi. Taæ\<*<20>*>/ hi bhikkhuæ "saccaæ kira tvaæ ukkaïÂhito" ti pucchitvÃ\<*<21>*>/ "saccaæ bhante" ti "kena ukkaïÂhÃpito" ti "purÃïadÆtiyikÃyÃ" 'ti vutte "bhikkhu, ayaæ itthi tuyhaæ anatthakÃrikÃ, pubbe pi tvaæ imaæ nissÃya cetasikarogena maranto\<*<22>*>/ paï¬ite nissÃya jÅvitaæ alatthÃ\<*<23>*>/" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -yÃ. 2 Cks -vÃ-, Bd -vÃde-. 3 Cks omit eko. 4 Bd ji-. 5 Bd adds uddÃ. 6 Cs jinÃ, Bd jinÃti. 7 Ck Ãga-, Cs Ãgaætassa corr. to Ãbh-. 8 Cks sosodhesi. 9 Bd -la¤ca. 10 Cks -ro. 11 Bd ja-. 12 Bd pa. 13 Cs ta- corr. to e-, Bd ta-. 14 Bd has added so. 15 Cs va, Bd pa. 16 Bd dhammade-. 17 Bd adds pana 18 Bd dabbhapuppa--pa¤camaæ. 19 Bd païïakaæ. 20 Bd ta¤. 21 Cks omit pucchitvÃ. 22 Bd maddanto. 23 Bd laddhÃ. >/ #<[page 337]># %< 6. DasaïïakajÃtaka. (401.) 337>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ MaddavamahÃrÃje\<*<1>*>/ rajjaæ kÃ- rente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbatti. SenakakumÃro ti 'ssa nÃmaæ kariæsu\<*<2>*>/. So vayappatto TakkasilÃyaæ sabbasip- pÃni uggahetvÃ\<*<3>*>/ BÃrÃïasiæ\<*<4>*>/ paccÃgantvà Maddavara¤¤o attha- dhammÃnusÃsako amacco ahosi, Senakapaï¬ito ti vutte\<*<5>*>/ sakala- nagare cando viya suriyo viya pa¤¤Ãyi. Tadà ra¤¤o purohitaputto rÃjÆpaÂÂhÃïaæ Ãgato sabbÃlaækÃrapatimaï¬itaæ\<*<6>*>/ uttamarÆpa- dharaæ ra¤¤o aggamahesiæ disvà paÂibaddhacitto hutvà gehaæ gantvà nirÃhÃro nipajjitvà sahÃyakehi puÂÂho tam atthaæ Ãro- cesi. RÃjÃ\<*<7>*>/ "purohitaputto na dissati, kahaæ nu kho\<*<8>*>/" ti pucchitvà tam atthaæ sutvà taæ pakkosÃpetvà "ahaæ\<*<9>*>/ te imaæ sattadivasÃni dammi, sattÃhaæ ghare katvà aÂÂhame di- vase ÃneyyÃsÅti" Ãha. So "sÃdhÆ" ti sampaÂicchitvà taæ ge- haæ netvà tÃya saddhiæ abhirami. Te a¤¤ama¤¤aæ paÂi- baddhacittà hutvà ki¤ci ajÃnÃpetvà aggadvÃrena palÃyitvà a¤¤assa ra¤¤o vijitaæ agamaæsu\<*<10>*>/. Koci gataÂÂhÃnaæ na jÃ- nÃti\<*<11>*>/, nÃvÃya gatamaggo viya ahosi. RÃjà nagare bheri¤ carÃpetvà nÃnappakÃrena vicinanto pi tassÃ\<*<12>*>/ gataÂÂhÃnaæ na a¤¤Ãsi. Ath' assa taæ nissÃya balavasoko uppajji, hadayaæ uïhaæ hutvà lohitaæ pagghari, tato paÂÂhÃy' assa\<*<13>*>/ kucchito lohitaæ nikkhami, vyÃdhi mahanto ahosi. MahantÃpi rÃja- vejjà tikicchituæ nÃsakkhiæsu\<*<14>*>/. Bodhisatto "imassa ra¤¤o vyÃdhi n' atthi, bhariyaæ pana apassanto cetasikarogena puÂ- Âho\<*<15>*>/, upÃyena taæ tikicchissÃmÅti" ùyura¤\<*<16>*>/ ca nÃma Pukku- sa¤ ca\<*<17>*>/ ra¤¤o paï¬itÃmacce Ãmantetvà "ra¤¤o deviyà adas- sanena cetasikarogaæ Âhapetvà a¤¤o rogo n' atthi, bahÆpa- kÃro\<*<18>*>/ kho pan'\<*<19>*>/ amhÃkaæ\<*<20>*>/, upÃyena naæ tikicchÃma, rÃjaÇ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd madda mahÃ-. 2 Bd nÃmamakaæsu. 3 Bd uggaïhitvÃ. 4 Ck -siyaæ, Cs -siyaæ corr. to siæ, Bd -sÅ. 5 so all three MSS. 6 Cs -pari-, Bd -paÂi-. 7 Bd rÃjÃpi. 8 Bd adds so. 9 Ck ahan. 10 Bd Ãg-. 11 Bd jÃni. 12 Bd tassa. 13 Bd paÂhÃya cassa. 14 Bd na-. 15 Cs pu- corr. to phu-. 16 Ck ÃyÆ-, Cs ayuraæ corr. to Ã-, Bd Ãyura¤ce. 17 Bd adds dve. 18 Bd adds ca. 19 Bd pana. 20 Bd adds tasmÃ. >/ #<[page 338]># %<338 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% gaïe samajjaæ kÃretvà asiæ gilituæ jÃnantena\<*<1>*>/ asiæ gilÃpema\<*<2>*>/, rÃjÃnaæ sÅhapa¤jare katvà samajjaæ olokÃpessÃma\<*<3>*>/, rÃjà asiæ gilantaæ disvà `atthi nu kho ito a¤¤aæ dukkarataran' ti pa¤haæ pucchissati, taæ\<*<4>*>/ samma ùyura tvaæ `asukaæ nÃma dadÃmÅti vacanaæ ito dukkarataran' ti vyÃkareyyÃsi, tato samma Pukkusa taæ pucchissati, ath' assa tvaæ `ma- hÃrÃja, dadÃmÅti vatvà adadato sà vÃcà aphalà hotÅti, tathÃ- rÆpiæ vÃcaæ na keci upajÅvanti\<*<5>*>/, na khÃdanti na pivanti, ye pana tassa vacanassÃnucchavikaæ\<*<6>*>/ karonti yathÃpaÂi¤¤Ãtam atthaæ denti yeva idaæ tato dukkarataran' ti evaæ vyÃkarey- yÃsi, itoparaæ kattabbaæ ahaæ jÃnissÃmÅti" vatvà samajjaæ kÃresi. Atha te tayo\<*<7>*>/ paï¬ità ra¤¤o santikaæ gantvà "ma- hÃrÃja, rÃjaÇgaïe samajjo vattati, taæ olokentÃnaæ\<*<8>*>/ dukkham pi na dukkhaæ hoti, ehi gacchÃmÃ\<*<9>*>/" 'ti rÃjÃnaæ netvà sÅha- pa¤jaraæ vivaritvà samajjaæ olokÃpesuæ. BahÆ\<*<10>*>/ janà attano attano\<*<11>*>/ jÃnanakasippaæ dassesuæ. Eko pana puriso tettiæ- saÇgulaæ tikhiïadhÃraæ asiratanaæ gilati. RÃjà taæ disvà "ayaæ puriso etaæ asiæ gilati, `atthi nu kho ito a¤¤aæ duk- karataran' ti ime paï¬ite pucchissÃmÅti" cintetvà ùyuraæ pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ tikhiïadhÃraæ asiæ sampanna pÃyinaæ parisÃyaæ puriso gilati kiæ dukkarataraæ tato, yad a¤¤aæ dukkaraæ ÂhÃnaæ tam\<*<13>*>/ me akkhÃhi pucchito ti. || Ja_VII:39 ||>@ Tattha dasaïïakan\<*<12>*>/ ti DasaïïakaraÂÂhe\<*<12>*>/ uppannaæ, sampanna- pÃyinan\<*<14>*>/ ti sampannaæ\<*<15>*>/ paralohitapÃnapÃyiæ\<*<16>*>/, parisÃyan ti parisamajjhe dhanalobhena ayaæ puriso gilati, yada¤¤an ti\<*<17>*>/ ito asigilanato yaæ a¤¤aæ dukkaraæ taæ\<*<18>*>/ kÃraïaæ tvaæ\<*<19>*>/ mayà pucchito kathehÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -to. 2 Bd gÅlÃpetvÃ, Cks add taæ. 3 Bd olokessÃma. 4 Bd omits taæ. 5 mÅti vacanaæ---na keci upa wanting in Bd. 6 Cks -nassanu-. 8 Ck nayo, Cs nayo corr. to tayo, Bd tayÃpi. 8 Ck -kento naæ, Cs -kento taæ. 9 Bd kicchÃmÃ. 10 Cs Bd -u. 11 Bd omits one attano. 12 Bd païïa-, Bf dapaïïa-. 13 Bd taæ. 14 Cks pÃyin. 15 Bd omits sampannaæ. 16 Cks -yi, Bd -lohitapÃyinaæ. 17 Bd adds yato yaæ a¤¤aæ. 18 Bd dukkarataraæ. 19 Bd taæ. >/ #<[page 339]># %< 6. DasaïïakajÃtaka. (401.) 339>% Atha\<*<1>*>/ so kathento dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ca vajjà dadÃmÅti taæ dukkarataram tato, sabb' a¤¤aæ sukaraæ ÂhÃnaæ, evaæ jÃnÃhi MÃgadhÃ\<*<3>*>/ 'ti. || Ja_VII:40 ||>@ Tattha vajjà ti vadeyya, taæ dukkarataran ti taæ dadÃmÅti vaca- naæ tato asigilanato dukkarataraæ, sabba¤¤an\<*<4>*>/ ti asukaæ nÃma tava dassÃ- mÅti vacanaæ Âhapetvà a¤¤aæ sabbam\<*<5>*>/ pi kÃraïaæ\<*<6>*>/ sukaraæ, MÃgadhÃ\<*<3>*>/ 'ti rÃjÃnam gottenÃlapati\<*<7>*>/ Ra¤¤o ùyurapaï¬itassa vacanaæ sutvà "asigilanato kira `idaæ nÃma dammÅti' vacanaæ dukkaraæ, aha¤ ca `purohita- puttassa deviæ dammÅti' avacaæ, atidukkaraæ vata me ka- tan" ti vÅmaæsantass' eva hadaye soko thokaæ tanuttaæ\<*<8>*>/ gato. Tato "parassa idaæ\<*<9>*>/ nÃma\<*<10>*>/ demÅti vacanato pan' a¤- ¤aæ\<*<11>*>/ dukkarataraæ atthi nu kho" ti cintetvà Pukkusapaï¬i- tena\<*<12>*>/ saddhiæ sallapanto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ kovido, Pukkusaæ dÃni pucchÃmi: kiæ dukkarataraæ tato, yad a¤¤aæ dukkaraæ ÂhÃnaæ tam\<*<14>*>/ me akkhÃhi pucchito ti. || Ja_VII:41 ||>@ Tattha pa¤haæ atthan\<*<15>*>/ ti pa¤hassa atthaæ vyÃkarÅti vuttaæ hoti, dhammassa kovido ti tadatthajotake ganthe\<*<16>*>/ kusalo, tato ti tato vacanato kiæ dukkarataraæ. Ath' assa vyÃkaronto Pukkusapaï¬ito catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ upajÅvanti aphalaæ giram\<*<18>*>/ udÅritaæ, yo ca datvà avÃkayirà taæ dukkarataraæ tato, sabb' a¤¤aæ sukaraæ ÂhÃnaæ, evaæ jÃnÃhi MÃgadhÃ\<*<3>*>/ 'ti. || Ja_VII:42 ||>@ Tattha datvà ti asukaæ nÃma demÅti paÂi¤¤aæ datvÃ, avÃkayirà ti taæ paÂi¤¤Ãtam\<*<19>*>/ atthaæ dadanto tasmiæ lobhaæ avÃkareyya chindeyya\<*<20>*>/, taæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd athassa. 2 Cks so. 3 Bdf maddavÃ. 4 Ck sabban, Cs san corr. to sabban. 5 Cks omit sabbam, Bd sabbaæ. 6 Bd ka-. 7 Bd -na Ã-. 8 Bd tanukaæ. 9 Bd imaæ. 10 Bd omits nÃma. 11 Bd pana a-. 12 Cks add pana. 13 Bd pa¤ha atthaæ-. 14 Bd taæ. 15 so Cks: Bd pa¤hÃtthan. 16 Ck gandhe, Bd atthe. 17 Bd vÃvam. 18 Bd kiram. 19 Bd sappaÂi-. 20 Bd nachandeyya. >/ #<[page 340]># %<340 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% bhaï¬aæ dadeyyÃ\<*<1>*>/ 'ti vuttaæ\<*<2>*>/ hoti, tato ti asigilanato\<*<3>*>/ ca\<*<4>*>/ asukaæ nÃma te demÅti\<*<5>*>/ vacanato ca tad eva dukkarataraæ. Ra¤¤o tam pi\<*<6>*>/ vacanaæ sutvà "ahaæ `purohitaputtassa deviæ demÅti\<*<5>*>/' paÂhamaæ vatvà vÃcÃanucchavikaæ\<*<7>*>/ katvÃ\<*<8>*>/ adÃsiæ, dukkaraæ vata me katan" ti parivitakkentassa soko tanukataro\<*<9>*>/ jÃto. Ath' assa etad ahosi: "Senakapaï¬itato a¤¤o paï¬itataro nÃma n' atthi, imaæ pa¤haæ etaæ pucchis- sÃmÅti" tato taæ pucchanto pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ kovido, Senakaæ dÃni pucchÃmi: kiæ dukkarataraæ tato, yad a¤¤aæ dukkaraæ ÂhÃnam tam\<*<11>*>/ me akkhÃhi pucchito ti\<*<12>*>/. || Ja_VII:43 ||>@ Ath' assa vyÃkaronto Senako chaÂÂhaæ gÃthamà ha: @*>/ taæ dukkarataraæ tato, sabb' a¤¤am sukaraæ ÂhÃnaæ, evaæ jÃnÃhi MÃgadhÃ\<*<14>*>/ 'ti. || Ja_VII:44 ||>@ Tattha nÃnutape\<*<13>*>/ ti attano atikkantaæ\<*<15>*>/ atimanÃpaæ piyabhaï¬aæ parassa datvà kimatthaæ mayà idaæ dinnan ti evaæ taæ piyabhaï¬aæ Ãrabbha yo\<*<16>*>/ pacchÃ\<*<17>*>/ nÃnutappati na socati taæ asigilanato ca asukaæ nÃma demÅti\<*<18>*>/ vacanato ca tassa dÃnato ca dukkarataraæ. Iti MahÃsatto rÃjÃnaæ sa¤¤apento\<*<19>*>/ kathesi. DÃnaæ hi datvà aparacetanÃ\<*<20>*>/ va dussandhÃriyÃ\<*<21>*>/, tassà sandhÃraïa- dukkaratÃ\<*<22>*>/ VessantarajÃtakena dÅpità ti, vuttaæ h' etaæ\<*<23>*>/: ùdu\<*<24>*>/ cÃpaæ gahetvÃna khaggaæ bandhitva\<*<25>*>/ vÃmato ÃnayÃmi sake putte, puttÃnaæ hi vadho dukho\<*<26>*>/. Addhà hi me taæ dukkharÆpaæ yaæ kumÃrà viha¤¤are, sata¤ ca dhammam a¤¤Ãya ko datvà anutapissatiti\<*<27>*>/. RÃjÃ\<*<28>*>/ Bodhisattassa vacanaæ sutvà sallakkhesi: "ahaæ attano manen' eva purohitaputtassa deviæ datvà sakamanaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd na da-. 2 Bd rukkhattaæ. 3 Bd omits asi. 4 Bd omits ca. 5 Bd dammiti. 6 Bd taæ, omitting pi. 7 Bd vÃcÃyaæ-. 8 Bd adds taæ. 9 Cks tanukkaro. 10 Bf Ck atthaæ-. 11 Bd taæ. 12 dhammassa kovido ti tadatthajotake--- pucchito ti wanting in Cs. 13 Bdf -tappe. 14 Bdf maddavÃ. 15 so all three MSS. 16 Cks so. 17 Ck omits pacchÃ. 18 Bd nÃma te dadÃmiti. 19 Bd sa¤¤Ã. 20 Cs -takÃ. 21 Bd pa dussadÃniyÃ. 22 Cks -ïÃ-, Bd tasmà saddhÃratanadu-. 23 Bd omits ti v. hetaæ. 24 Bd a-. 25 Bd -tvÃ. 26 Ck mu-, Cs mu- corr. to du-. 27 Bd -tappi-. 28 Bd rÃjÃpi. >/ #<[page 341]># %< 7. SattubhastajÃtaka. (402.) 341>% sandhÃretuæ na sakkomi, socÃmi kilamÃmi, na me idaæ anuc- chavikaæ, sace\<*<1>*>/ mayi sasnehà bhaveyya idaæ\<*<2>*>/ issariyaæ cha¬- ¬etvà na palÃyeyya, mayi\<*<3>*>/ pana sinehaæ\<*<4>*>/ akatvà palÃtÃya kiæ tÃya mayhan" ti. Tass' evaæ cintentassa padumapatte udabindu\<*<5>*>/ viya sabbo\<*<6>*>/ soko vivaÂÂitvÃ\<*<7>*>/ gato. Taæ khaïaæ ¤ev' assa\<*<8>*>/ kucchi parisaïÂhÃsi. NÅrogo\<*<9>*>/ sukhito hutvà Bodhi- sattassa thutiæ karonto osÃnagÃtham Ãha: @@ Tattha yathà bhÃsatÅti yathà paï¬ito bhÃsati tath' ev' etaæ\<*<10>*>/: dÃnaæ nÃma datvà n' eva anutapitabban\<*<11>*>/ ti. Imaæ pan' assa thutiæ katvà tuÂÂho bahuæ\<*<12>*>/ dha- nam adÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<13>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale patiÂ- Âhahi) "Tadà rÃjamahesÅ purÃïadÆtiyikà ahosi, rÃjà ukkaïÂhitabhik- khu, ùyura-paï¬ito MoggallÃno, Pukkusa-paï¬ito SÃriputto, Senaka- paï¬ito\<*<14>*>/ aham evÃ" 'ti. DasaïïakajÃtakaæ\<*<15>*>/. $<7. SattubhastajÃtaka.>$ Vibbhantacitto ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto pa¤¤ÃpÃramiæ Ãrabbha kathesi. Paccuppannavatthuæ\<*<16>*>/ Ummagga- jÃtake Ãvibhavissati. AtÅte BÃrÃïasiyaæ Janako nÃma rÃjà rajjaæ kÃresi. Tada Bodhisatto brÃhmaïakule nibbatti, SenakakumÃro ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. So vayappatto TakkasilÃya\<*<17>*>/ sabba- sippÃni uggaïhitvà BÃrÃïasiæ paccÃgantvà rÃjÃnaæ passi. RÃjà taæ amaccaÂÂhÃne Âhapesi mahanta¤ c' assa yasaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds sÃ. 2 Bd imaæ. 3 Cks mayhaæ. 4 Cks sne-. 5 Bd udaka-. 6 Bd sabba. 7 Bd vinivattetvÃ. 8 Bd ¤eva cassa. 9 all three MSS. ni-. 10 Bd tathevataæ. 11 Bd -tappi-. 12 Bd -u. 13 Bd dhammade-. 14 Bd adds pana. 15 Bd païïajÃtakaæ saÂhaæ, Bf dapaïïa-. 16 all three MSS. -u. 17 Bd -yaæ. >/ #<[page 342]># %<342 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% anuppadÃsi. So ra¤¤o attha¤ ca dhamma¤ ca anusÃsi. Ma- dhurakatho dhammakathiko hutvà rÃjÃnaæ pa¤casu sÅlesu pa- tiÂÂhÃpetvà dÃne uposathakamme dasakusalakammapathesÆ\<*<1>*>/ 'ti imÃya kalyÃïapaÂipadÃya patiÂÂhÃpesi. SakalaraÂÂhe\<*<2>*>/ Bud- dhÃnaæ uppannakÃlo viya ahosi. Pakkhadivasesu rÃjà ca uparÃjÃdayo ca sabbe sannipatitvÃ\<*<3>*>/ va\<*<4>*>/ dhammasabhaæ saj- jenti\<*<5>*>/. MahÃsatto sajjitadhammasabhÃya sarabhapallaækamaj- jhagato\<*<6>*>/ BuddhalÅÊhÃya\<*<7>*>/ dhammam deseti, BuddhÃnaæ dham- makathÃsadisà c' assa\<*<8>*>/ kathà hoti. Ath' a¤¤ataro mahallaka- brÃhmaïo dhanabhikkhaæ caritvà kahÃpaïasahassaæ labhitvà ekasmiæ brÃhmaïakule nikkhipitvÃ\<*<9>*>/ "puna bhikkhaæ carissÃ- mÅti" gato. Tassa gatakÃle\<*<10>*>/ taæ kulaæ kahÃpaïe vala¤- jesi\<*<11>*>/. So Ãgantvà kahÃpaïe ÃharÃpesi. BrÃhmaïo kahÃpaïe dÃtuæ asakkonto attano dhÅtaraæ tassà pÃdaparicÃrikaæ katvà adÃsi. BrÃhmaïo taæ gahetvà BÃrÃïasito avidÆre\<*<12>*>/ brÃhmaïa- gÃme vÃsaæ kappesi. Ath' assa bhariyà daharatÃya kÃmesu atittà a¤¤ena taruïabrÃhmaïena saddhiæ micchÃcÃraæ cari. SoÊasa hi atappiyavatthÆni\<*<13>*>/ nÃma, katamÃni soÊasa: sÃgaro sabbasavantÅhi na tappati, aggi upÃdÃnena na tappati, rÃjà raÂÂhena na tappati, bÃlo pÃpehi na tappati, itthi methuna- dhammena alaækÃrena vijÃyanenà 'ti imehi tÅhi na tappati, brÃhmaïo mantehi na tappati, jhÃyÅ vihÃrasampattiyà na tap- pati, sekho apacayena\<*<14>*>/ na tappati, appiccho dhÆtaguïena\<*<15>*>/ na tappati, Ãraddhaviriyo viriyÃrambhena na tappati, kathiko\<*<16>*>/ sÃkacchÃya na tappati, visÃrado parisÃya na tappati, saddho saæghupaÂÂhÃnena na tappati, dÃyako pariccÃgena na tappati, paï¬ito dhammasavanena na tappati, catasso parisà TathÃgata- dassanena na tappanti\<*<17>*>/. SÃpi brÃhmaïÅ methunadhamme\<*<18>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dasasuku-. 2 Cks -raÂÂho. 3 Bd -pÃtetvÃ. 4 Bd omits va. 5 Cks sajjanti. 6 Bd ratanapallaÇke varagato. 7 Bd adds viya. 8 Ck va, Cs ca. 9 Bd nikkhamitvÃ. 10 Bd kata-. 11 Ck vaÊ-, Bd vala¤cesi. 12 Bd adds ekasmiæ. 13 Bd atappaïiya-. 14 Bd appaccayena. 15 Cs dhu-, Bd dhutaÇgu-. 16 Bd dhammaka-. 17 Bd -tÅti. 18 Bd -ena. >/ #<[page 343]># %< 7. SattubhastajÃtaka. (402.) 343>% atittÃ\<*<1>*>/ taæ brÃhmaïaæ nÅharitvà vissatthÃ\<*<2>*>/ pÃpakammaæ kat- tukÃmÃ\<*<3>*>/ hutvà ekadivasaæ dummanà nipajjitvà "kiæ bhotÅti" vuttà "brÃhmaïa, ahaæ tava gehe kammaæ kÃtuæ na sak- komi, dÃsiæ\<*<4>*>/ ÃnehÅti". "Bhoti dhanaæ\<*<5>*>/ me n' atthi, kiæ\<*<6>*>/ datvà ÃnemÅti". "Bhikkhaæ caritvà dhanaæ pariyesitvà Ãne- hÅti\<*<7>*>/". "Tena hi bhoti pÃtheyyaæ me sajjehÅti\<*<7>*>/". Sà tassa baddhasattuabaddhasattÆnaæ\<*<8>*>/ cammapasibbakaæ pÆretvà adÃsi. BrÃhmaïo gÃmanigamarÃjadhÃnÅsu caranto sattakahÃpaïasatÃni labhitvà "alaæ me ettakaæ dhanaæ dÃsidÃsamÆlÃyÃ" 'ti ni- vattitvà attano gÃmaæ Ãgacchanto ekasmiæ udakaphÃsukaÂ- ÂhÃne pasibbakaæ mu¤citvà sattuæ khÃditvà pasibbakamukhaæ abandhitvà va pÃnÅyaæ pivituæ otiïïo. Ath' ekasmiæ ruk- khasusire eko kaïhasappo sattugandhaæ ghÃyitvà pasibbakaæ pavisitvà bhogaæ\<*<9>*>/ Ãbhu¤jitvà sattuæ khÃdanto nipajji. BrÃh- maïo ÃgantvÃ\<*<10>*>/ abbhantaraæ anoloketvà pasibbakaæ bandhitvà aæse katvà pÃyÃsi. Atha naæ antarÃmagge ekasmiæ rukkhe nibbattadevatà khandhavivare\<*<11>*>/ Âhatvà "brÃhmaïa, sace antarÃ- magge vasissasi\<*<12>*>/ sayaæ marissasi, sace ajja gharaæ gamissasi bhariyà te marissatÅti\<*<13>*>/" vatvà antaradhÃyi. So olokento de- vataæ adisvà bhÅto maraïabhayatajjito rodanto paridevanto BÃrÃïasinagaradvÃraæ sampÃpuïi. Tadà ca pana\<*<14>*>/ pannara- suposatho hoti, alaækatadhammÃsane nisÅditvà Bodhisattassa dhammakathÃdivaso\<*<15>*>/, mahÃjano gandhapupphÃdihattho vagga- vaggo hutvà dhammakathaæ sotuæ gacchati. BrÃhmaïo disvà "kahaæ gacchathÃ\<*<17>*>/" 'ti pucchitvà "brÃhmaïa, ajja Senaka- paï¬ito madhurena sarena BuddhalÅÊhÃya dhammaæ deseti, tvaæ na jÃnÃsÅti\<*<18>*>/" vutte\<*<19>*>/ cintesi: "paï¬ito kira dhamma- kathiko aha¤ c' amhi maraïabhayatajjito, paï¬itÃpi\<*<20>*>/ kho pana \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd anatittÃ. 2 Bd nisaÂha. 3 Bd kÃtu-. 4 Bd dÃsi dÃsaæ. 5 Cks -nam. 6 Bd ki, Cks ki¤ci. 7 Bd adds Ãha. 8 Bd -satthuna¤ca. 9 Bd -ge. 10 Bd adds pasibbakassa. 11 Bd -viÂÂape. 12 Ck vissasi, Bd visissasi. 13 Cks -sÅti. 14 Bd omits pana. 15 Bd -se. 16 Bd nÃnagan-. 17 Cks gacchÃ. 18 Bd ki tvaæ pi na jÃnà ti. 19 Cs vutta corr. first to vutte and afterwards to vutto, Bd adds so. 20 Bd omits pi. >/ #<[page 344]># %<344 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% mahantam pi sokaæ harituæ sakkonti, mayÃpi tattha gantvà dhammaæ sotuæ vaÂÂatÅti" so tehi saddhiæ tattha gantvà MahÃsattaæ parivÃretvà nisinnÃya sarÃjikÃya parisÃya pari- yante sattupasibbakena khandhagatena dhammÃsanato avidÆre maraïabhayabhÅto\<*<1>*>/ aÂÂhÃsi. MahÃsatto ùkÃsagaÇgaæ otÃrento viya amatavassaæ vassanto viya\<*<2>*>/ dhammaæ desesi. MahÃjano sa¤jÃtasomanasso sÃdhukÃraæ datvà dhammaæ assosi. Paï¬ità ca nÃma disÃcakkhukà honti\<*<3>*>/. Tasmiæ khaïe MahÃsatto pa- sannapa¤cappasÃdÃni\<*<4>*>/ akkhÅni ummÅletvà samantato parisaæ olokento taæ brÃhmaïaæ disvà cintesi: "ayaæ\<*<5>*>/ ettikà parisà somanassajÃtà sÃdhukÃraæ datvà dhammaæ suïÃti, ayaæ pan' eko brÃhmaïo domanassappatto rodati, etass' abbhantare\<*<6>*>/ assu- jananasamatthena sokena bhavitabbaæ, tam assa ambilena paharitvà tambamalaæ\<*<7>*>/ viya padumapalÃsato udabindu\<*<8>*>/ viya vinivaÂÂetvà etth' eva naæ nissokaæ tuÂÂhamÃnasaæ katvà dham- maæ desessÃmÅti" so taæ Ãmantetvà "brÃhmaïa, Senakapaï¬ito nÃmÃhaæ, idÃn' eva taæ nissokaæ karissÃmi, vissattho kathe- hÅti" tena saddhiæ sallapanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ brÆhÅti. || Ja_VII:46 ||>@ Tattha kupitindriyo sÅti cakkhundriyam eva sandhÃya ghaÂÂitindriyo\<*<10>*>/ sÅti Ãha, vÃrigaïà ti assubindÆni, iæghà 'ti codanatthe nipÃto, taæ hi Ma- hÃsatto codento evamÃha: brÃhmaïa, sattà nÃma dvÅhi kÃraïehi socanti pari- devanti sattasaækhÃresu kismicid\<*<11>*>/ eva piyajÃtike naÂÂhe và ki¤cid eva piya- jÃtikaæ patthetvà alabhantà vÃ, tattha kiæ te naÂÂhaæ kiæ và pana pattha- yanto tvaæ idhÃgato\<*<12>*>/, idaæ me khippaæ brÆhÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -bhayatajjito. 2 Bd omits a. v. v. 3 Cks hontÅti. 4 Bd sampanna pa¤capasÃpadÃni. 5 Bd omits ayaæ. 6 Bd etassa a-. 7 Bd tampassa ampilena pahÃretvà tampalaæ viya padumala. 8 Bd udakabinduæ. 9 Ck brahmena dÅghaæ, Cs brÃhmaïa dÅgaæ corr. to -dÅægha. 10 Bd kuppitin-. 11 Bd kismi¤cid. 12 Bd idha Ã-. >/ #<[page 345]># %< 7. SattubhastajÃtaka. (402.) 345>% Ath' assa attano sokakÃraïaæ kathento brÃhmaïo duti- yaæ gÃtham Ãha: @*>/ vajato mam' ajja, agacchato maraïaæ Ãha\<*<2>*>/ yakkho, etena dukkhena pavedhito 'smi, akkhÃhi me Senaka etam atthan ti. || Ja_VII:47 ||>@ Tattha\<*<3>*>/ vajato ti gehaæ gacchantassa, agacchato ti agacchantassa, yakkho ti antarÃmagge ekà rukkhadevatÃ, evaæ Ãhà 'ti vadati, sà kira devatà pasibbake te\<*<4>*>/ brÃhmaïa kaïhasappo ti anÃcikkhantÅ Bodhisattassa ¤ÃïÃnu- bhÃvappakÃsanatthaæ nÃcikkhi, etena dukkhenà 'ti gacchato bhariyÃya ma- raïadukkhena\<*<5>*>/ agacchato attano maraïadukkhena\<*<6>*>/, ten' asmi pavedhito ghaÂÂito kampito, etamatthan ti etaæ kÃranaæ, yena me kÃraïena gacchato bhariyÃya maraïaæ agacchato attano maraïaæ hoti\<*<7>*>/ etaæ me kÃraïaæ Ãcik- khÃhÅti attho. MahÃsatto brÃhmaïassa vacanaæ sutvà samuddamatthake jÃlaæ khipanto viya ¤ÃïajÃlaæ pattharitvà "imesaæ sattÃnaæ bahÆni maraïakÃraïÃni: samudde nimuggÃpi maranti, tattha vÃÊamacchehi gahitÃpi, GaÇgÃya patitÃpi\<*<8>*>/ suæsumÃrehi gahitÃpi, rukkhato patitÃpi kaïÂakena viddhÃpi, nÃnappakÃrehi Ãvudhehi pÃhaÂÃpi, visaæ khÃditvÃpi ubbandhitvÃpi\<*<9>*>/ papÃte patitvÃpi\<*<10>*>/ atisÅtÃdÅhi\<*<11>*>/ và nÃnappakÃrehi và rogehi upaddutÃpi maranti yeva, evaæ bahÆsu maraïakÃraïesu katarena nu kho kÃraïena ajj' esa\<*<12>*>/ brÃhmaïo antarÃmagge vasanto sayaæ marissati ge- ham assa vajato bhariyà marissatÅti" cintesi, cintento eva ca\<*<13>*>/ brÃhmaïassa khandhe pasibbakaæ disvà "imasmiæ pasibbake ekena sappena paviÂÂhena bhavitabbaæ, pavisanto ca pana so\<*<14>*>/ imasmiæ brÃhmaïe pÃtarÃsasamaye sattuæ khÃditvà pasibbaka- mukhaæ abandhitvà va\<*<15>*>/ pÃnÅyaæ pÃtuæ gate sattugandhena\<*<16>*>/ paviÂÂho bhavissati, brÃhmaïo pi pÃnÅyaæ pivitvà Ãgato sap- passa paviÂÂhabhÃvaæ ajÃnitvà va pasibbakaæ bandhitvà ÃdÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -yaæ, Bd -yÃya. 2 Cks Ãhu. 3 Ck etattha, Cs etamattha. 4 Bd vata. 5 Bd maraïaæ. 6 Bd maraïaæ hoti. 7 tenasmi---hoti wanting in Bd. 8 Bd adds tattha. 9 Ck -di-. 10 Bd -tÃpi. 11 Bd asitÃdihi. 12 Bd ajjeva. 13 Bd omits ca. 14 Bd paneso. 15 Bd omits va. 16 Bd adds sappo. >/ #<[page 346]># %<346 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% pakkanto bhavissati, sv-Ãyaæ antarÃmagge vasanto sÃyaæ\<*<1>*>/ vasanaÂÂhÃne `sattuæ khÃdissÃmÅti' pasibbakaæ mu¤citvà hat- thaæ pavesessati, atha naæ sappo hatthe ¬asitvà jÅvitakkha- yaæ pÃpessati\<*<2>*>/, idam assa antarÃmagge vasantassa maraïa- kÃraïaæ, sace pana gehaæ gaccheyya pasibbako bhariyÃya hatthagato bhavissati, sà `antobhaï¬aæ olokessÃmÅti' pasibba- kaæ mu¤citvà hatthaæ pavesessati, atha naæ sappo ¬asitvà jÅvitakkhayaæ pÃpessati, idam assa ajja gehaæ gatassa\<*<3>*>/ bhari- yÃya maraïakÃraïan" ti upÃyakosalla¤Ãïen' eva a¤¤Ãsi. Ath' assa etad ahosi: "iminà sappena\<*<4>*>/ kaïhasappena sÆrena nib- bhayena bhavitabbaæ, ayaæ hi\<*<5>*>/ brÃhmaïassa mahÃphÃsukaæ paharante pi\<*<6>*>/ pasibbake attano calanaæ và phandanaæ\<*<7>*>/ và na dasseti, evarÆpÃya parisÃya majjhe pi attano\<*<8>*>/ atthibhÃvaæ na dasseti, tasmà iminà kaïhasappena sÆrena nibbhayena bhavi- tabban" ti idam pi so upÃyakosalla¤aïen' eva\<*<9>*>/ dibbacakkhunà passanto viya a¤¤Ãsi. Evaæ sarÃjikÃya parisÃya majjhe sap- paæ pasibbakaæ pavisantaæ disvà Âhitapuriso viya MahÃsatto upÃyakosalla¤Ãïen' eva paricchinditvÃ\<*<10>*>/ brÃhmaïassa pa¤haæ kathento tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ajÃnato kaïhasappo paviÂÂho ti. || Ja_VII:48 ||>@ Tattha bahÆni ÂhÃnÃnÅti bahÆni kÃraïani, vicintayitvà ti paÂivij- jhitvà cintÃvasena pavattapaÂivedho viya\<*<12>*>/ hutvÃ, yamettha vakkhÃmÅti yaæ te ahaæ etesu kÃraïesu ekaæ kÃraïam vakkhÃmi, tadeva saccan ti tad ev' atthaæ\<*<13>*>/ dibbacakkhunà disvà kathitasadisaæ bhavissatÅti dÅpeti, ma¤¤ÃmÅti sallakkhemi, sattubhastan\<*<11>*>/ ti sattupasibbakaæ, ajÃnato ti ajÃnantass' eva eko kaïhasappo paviÂÂho ti ma¤¤ÃmÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sayaæ. 2 Bd pÃpuïissati. 3 Bd gabbhassa. 4 Bd omits sappena. 5 Bd omits hi. 6 Bd hi. 7 Bd bandhanaæ. 8 Bd adds ca. 9 Bd -salla¤ca ¤Ãïeva. 10 Bd -cchitvà corr. to -cchinditvÃ. 11 Ck -bhattaæ corr. to -bhastaæ, Cs Bd -bhattaæ, Bf satthuasthaæ. 12 Bd -vasena sabbaæ paÂivijjhitvà Ãvi. 13 Bd tadeva kathaæ. >/ #<[page 347]># %< 7. SattubhastajÃtaka. (402.) 347>% Eva¤ ca pana vatvà "atthi te brÃhmaïa etasmiæ pasib- bake sattÆ" 'ti pucchi. "Atthi paï¬itÃ" 'ti. "Ajja pÃtarÃ- savelÃya sattuæ khÃdÅti\<*<1>*>/". "ùma paï¬itÃ" 'ti., Kattha nisÅ- ditvÃ" 'ti. "Ara¤¤e rukkhamÆlasmin" ti\<*<2>*>/. "Sattuæ khÃditvà pÃnÅyaæ pÃtuæ gacchanto pasibbakamukhaæ bandhi na ban- dhÅti\<*<3>*>/". "Na bandhiæ\<*<4>*>/ paï¬itÃ" 'ti. "PÃnÅyaæ pivitvà Ãgato pasibbakaæ oloketvà bandhÅti\<*<5>*>/". "Anoloketvà bandhiæ\<*<6>*>/ paï- ¬itÃ" 'ti. "BrÃhmaïa tava pÃnÅyaæ pÃtuæ gatakÃle ajÃnan- tass' eva te sattugandhena pasibbakaæ sappo paviÂÂho ti ma¤- ¤Ãmi, etam etth' atthaæ\<*<7>*>/, tasmà pasibbakaæ otÃretvà parisa- majjhe Âhapetvà mukhaæ\<*<8>*>/ mocetvà paÂikkamma Âhito ekaæ daï¬aæ\<*<9>*>/ gahetvà pasibbakaæ tÃva pahara, tato patthaÂapha- ïaæ\<*<10>*>/ susÆ ti katvà nikkhamantaæ kaïhasappaæ disvà nik- kaækho bhavissasÅti\<*<11>*>/" catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhastaæ\<*<13>*>/, pass' eÊamÆgaæ uragaæ dijivhaæ, chind' ajja kaækhaæ vicikicchitÃni, bhujaÇgamaæ passa, pamu¤ca bhastan\<*<14>*>/ ti. || Ja_VII:49 ||>@ Tattha parisumbhÃ\<*<15>*>/ 'ti pahara, passeÊamÆgan ti eÊapaggharantena mukhena eÊamÆgaæ\<*<16>*>/ pasibbakato nikkhamantaæ dijivhaæ uragaæ passa, chin- dajja kaækhaæ vicikicchitÃnÅti atthi nu kho me pasibbake sappo udÃhu n' atthÅti kaækham eva punappana uppajjamÃnÃni vicikicchitÃni ca ajja chinda, mayhaæ saddaha, avitathaæ hi me veyyÃkaraïaæ, idÃn' eva nikkhamantaæ bhujaÇgamaæ passa, pamu¤ca bhastan\<*<13>*>/ ti. BrÃhmaïo MahÃsattassa kathaæ sutvà saæviggo bhayap- patto tathà akÃsi. Sappo pi bhoge\<*<17>*>/ daï¬ena pahaÂe\<*<18>*>/ pa- sibbakamukhà nikkhamitvà mahÃjanaæ olokento aÂÂhÃsi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -dasÅti. 2 Bd -smiæ paï¬ità ti. 3 Ck bandhÅti na--, Cs omits bandhi na, Bd -mukhaæ kim bandhasi na bandhasi brahmaïà ti. 4 Bd -dhÃmi. 5 Bd -dhasiti. 6 Bd -dhÃmi. 7 Bd etthamettha kathaæ. 8 Bd pasibbakamu-. 9 Bd -¬akaæ. 10 Cs -Âaæpha-, Bd matthatapaïaæ. 11 all three MSS. -tÅti. 12 Ck -sumha, Cs Bd -sumbha? Bf -sambha-. 13 Cs bhattaæ corr. to bhastaæ, Bd bhassaæ, Bf attaæ. 14 Bd bhassan, Bf bhasthaæ. 15 Ck -sumhÃ, Cs -sumha corr. to -sumbha. 16 Cks elamukhaæ. 17 Bd satthubhatte. 18 Bd haÂe, Cks pahaÂo. >/ #<[page 348]># %<348 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% Tam atthaæ pakÃsento Satthà pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ pamu¤ci, atha nikkhami urago uggatejo ÃsÅviso sappo phaïaæ karitvà ti. || Ja_VII:50 ||>@ Sappassa phaïaæ katvà nikkhamanakÃle MahÃsattassa sabba¤¤u- Buddhasseva vyÃkaraïaæ ahosi\<*<2>*>/. MahÃjano celukkhepasahassÃni pavattesi, aÇgulipoÂhasahassÃni\<*<3>*>/ paribbhamiæsu, ghanameghavassaæ\<*<4>*>/ viya sattaratanavassaæ vassi, sÃdhukÃrasatasahassÃni\<*<5>*>/ pavattiæsu, mahÃpaÂhavibhijjanasaddo\<*<6>*>/ viya ahosi. Idaæ pana BuddhalÅÊhÃya evarÆpassa pa¤hassa\<*<7>*>/ kathanaæ nÃma n' eva jÃtiyà balaæ\<*<8>*>/ na gotta- kulapadesayasadhanÃnaæ\<*<9>*>/ balaæ, kassa pan' etaæ balan ti, pa¤¤Ãya\<*<10>*>/, pa¤¤avà hi puriso vipassanaæ va¬¬hetvà ariyamaggadvÃraæ vivaritvà amatamahÃnibbÃnaæ pavisati, sÃvakapÃramim pi paccekabodhim pi sammÃsambodhim pi paÂivijjhati, amatamahÃnibbÃnasampÃpakesu hi dhammesu pa¤¤Ã va seÂÂhÃ, avasesà tassÃ\<*<11>*>/ parivÃrÃ\<*<12>*>/ honti, ten' etaæ\<*<13>*>/ vuttaæ: Pa¤¤Ã hi seÂÂhà kusalà vadanti nakkhattarÃjÃ-r-iva tÃrakÃnaæ, sÅlaæ siri¤ cÃpi sata¤ ca dhammaæ\<*<14>*>/ anvÃyikà pa¤¤avato bhavantÅti\<*<15>*>/. Evaæ kathite ca pana MahÃsattena pa¤he eko ahiguï¬iko sappassa mukhabandhanaæ\<*<16>*>/ katvà sappaæ gahetvà ara¤¤e vissajjesi. BrÃhmaïo rÃjÃnaæ upasaækamitvà jayÃpetvà a¤ja- liæ paggayha ra¤¤o thutiæ karonto upa¬¬haæ gÃtham Ãha: @*>/ Janakassa ra¤¤o yo passatÅ Senakaæ sÃdhupa¤¤an ti. || Ja_VII:51 ||>@ Tass attho: sÃdhupa¤¤an ti uttamapa¤¤aæ Senaka-paï¬itaæ, akkhÅni ummÅletvà icchiticchitakkhaïe viya\<*<18>*>/ cakkhÆhi passituæ labbati, tassa ra¤¤o Janakassa ete\<*<19>*>/ icchiticchitakkhaïe dassanalÃbhà suladdhalÃbhà vata etena, lad- dhesu\<*<20>*>/ sabbalÃbhesu ete va lÃbhà suladdhà nÃmà 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd satthubhattaæ. 2 Bd -siti. 3 Bd -potanasa-. 4 Bd adds vasanto. 5 Bd omits sata. 6 Bd bhijjamÃna-. 7 Cs Bd pa¤¤assa. 8 Bd phalaæ. 9 Bd -desÃnaæ. 10 Bd adds balaæ. 11 Cks tassa. 12 Bd adds ca. 13 Ck tatenetaæ, Cs tato netaæ. 14 Bd dhammo. 15 Ck vabha- corr. to bha-, Bd pabha-. 16 Bd -bandhaæ. 17 Bdf -bho. 18 Cks piya. 19 Bd omits ete. 20 Bd laddhena. >/ #<[page 349]># %< 7. SattubhastajÃtaka. (402.) 349>% Ra¤¤o\<*<1>*>/ thutiæ katvà pana pasibbakato sattakahÃpaïa- satÃni gahetvà MahÃsattassa thutiæ katvà tuÂÂhidÃyaæ dÃtu- kÃmo diya¬¬hagÃtham Ãha: VivattacchaddÃ\<*<2>*>/ nu si sabbadassÅ, ¤Ãïaæ\<*<3>*>/ nu te brÃhmaïa bhiæsarÆpaæ, @@ Tattha vivattacchaddà nu\<*<4>*>/ si sabbadassÅti kiæ nu kho tvaæ sab- besu dhammÃkÃresu vivattacchadano vivaÂaneyyadhammo\<*<5>*>/ sabba¤¤Æ Buddho ti thutivasena pucchati, ¤Ãïaæ\<*<3>*>/ nu te brÃhmaïa bhiæsarÆpan ti udÃhu asabba¤¤ussÃpi sace\<*<6>*>/ tava ¤Ãïaæ\<*<7>*>/ bhiæsarÆpaæ sabba¤¤uta¤Ãïaæ viya balavan ti, tayà hi me ti tayà hi dinnattà ajja mayà jÅvitaæ laddhaæ, atho pi bha- riyÃyamakÃsi sotthin ti atho pi me bhariyÃya tvam eva sotthiæ akÃsi; iti so vatvà sace pi satasahassaæ bhaveyya dadeyyam evÃhaæ ettakam eva dhanaæ imÃni\<*<8>*>/ sattasatÃni gaïhà 'ti punappuna Bodhisattaæ yÃci. Taæ sutvà Bodhisatto aÂÂhamaæ\<*<9>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ Ãdiyanti citrÃhi gÃthÃhi\<*<11>*>/ subhÃsitÃhi, ito pi te brahme\<*<12>*>/ dadantu vittaæ, ÃdÃya tvaæ\<*<13>*>/ gaccha sakaæ niketan ti. || Ja_VII:53 ||>@ Tattha vedanan\<*<14>*>/ ti vetanaæ\<*<15>*>/, ayam eva và pÃÂho, ito pi te brahme ti brÃhmaïa mama pÃdamÆlato pi tuyhaæ dhanaæ dadantu, ÃdÃya tvaæ gacchÃ\<*<16>*>/ 'ti ito a¤¤Ãni tÅïi satÃni gahetvà sahassabhaï¬ikaæ ÃdÃya sakanive- sanaæ gaccha. Eva¤ ca pana vatvà MahasÃtto brÃhmaïassa sahassaæ pÆrÃpento kahÃpaïe\<*<17>*>/ dÃpetvà "brÃhmaïa kena tvaæ dhana- bhikkhÃya pesito" ti pucchi. "BhariyÃya\<*<18>*>/ paï¬itÃ" 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd brahmaïo pi ra¤¤o. 2 Bd vivaÂacchÃdÃ, Bf vivaÂÂacchadÃ. 3 Cks -ïan. 4 Bd vivaÂacchadÃnucchadÃnu. 5 Bd vivaÂacchadavivaÂÂaneyya-. 6 Bd sato. 7 Bd adds ativiya. 8 Bd adds me. 9 Bd chaÂhaæ. 10 Cks Bf veta-, Bd veda- corr. to veta-. 11 Bd kathÃhi. 12 Bd brahma. 13 Cks Bf taæ. 14 Ck vetan, Cs venan corr. to vetan, Bd devadanan corr. to vetanan. 15 Cks veta-, Bd vettanaæ. 16 Cks gacchatÅ. 17 Bd -nena. 18 Bd adds meva. >/ #<[page 350]># %<350 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% "Bhariyà te mahallikà daharÃ" ti. "Daharà paï¬itÃ" 'ti. "Tena hi sà a¤¤ena saddhiæ anÃcÃraæ karontÅ `nibbhayà hutvà karissÃmÅti' taæ pesesi, sace ime kahÃpaïe gharaæ nessasi sà te dukkhena laddhakahÃpaïe attano jÃrassa dassati, tasmà tvaæ ujukam eva gehaæ agantvÃ\<*<1>*>/ bahigÃme rukkhamÆle và katthaci\<*<2>*>/ và kahÃpaïe Âhapetvà paviseyyÃsÅti" vatvà taæ uyyo- jesi. So gÃmasamÅpaæ gantvà ekasmiæ rukkhamÆle kahÃ- païe Âhapetvà sÃyaæ gehaæ agamÃsi. Bhariyà pi 'ssa tasmiæ khaïe jÃrena saddhiæ nisinnà hoti\<*<3>*>/. BrÃhmaïo dvÃre Âhatvà "bhotÅti" Ãha. Sà tassa saddaæ sallakkhetvà dÅpaæ nibbÃ- petvà dvÃraæ vivaritvà brÃhmaïe antopaviÂÂhe itaraæ nÅha- ritvà dvÃramÆle Âhapetvà gehaæ pavisitvà pasibbake ki¤ci adisvà "brÃhmaïa kin te bhikkhaæ caritvà laddhan" ti puc- chi. "Sahassaæ me laddhan" ti. "Kahaæ pana tan" ti. "AsukaÂÂhÃne nÃma Âhapitaæ, pÃto va ÃharissÃma, mà cinta- yÅti". Sà gantvà jÃrassa Ãcikkhi. So nikkhamitvÃ\<*<4>*>/ attano\<*<5>*>/ Âhapitaæ viya gaïhi. BrÃhmaïo punadivase gantvà kahÃpaïe apassanto Bodhisattassa santikaæ gantvà "kiæ brÃhmaïÃ" 'ti vutte "kahÃpaïe na passÃmi paï¬itÃ" ti Ãha. "Bhariyà pana te\<*<6>*>/ ÃcikkhitÃ" ti. "ùma paï¬itÃ" 'ti\<*<7>*>/. TÃya\<*<8>*>/ jÃrassa Ãcik- khitabhÃvaæ ¤atvà "atthi pana te brÃhmaïa bhariyÃkulÆ- pakabrÃhmaïo\<*<9>*>/" ti pucchi. "Atthi paï¬itÃ" 'ti. "Tuyham pi atthÅti". "ùma paï¬itÃ" 'ti. Ath' assa MahÃsatto sattan- naæ divasÃnaæ paribbayaæ dÃpetvà "gaccha, paÂhamaæ di- vasaæ tvaæ satta bhariyà te sattà ti cuddasa brÃhmaïe ni- mantetvà bhojetha, punadivasato paÂÂhÃya ekekaæ hÃpetvà sattame divase tvaæ\<*<11>*>/ ekaæ bhariyÃ\<*<10>*>/ te ekan ti dve brÃh- maïe nimantetvà bhariyÃya te sattadivase\<*<12>*>/ nimantitabrÃhma- ïassa\<*<13>*>/ nibaddhaæ\<*<14>*>/ ÃgamanabhÃvaæ ¤atvà mayhaæ Ãroce- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bd Ã-, Cs Ã- corr. to a-. 2 Bd yattha ka-. 3 Bd ahosi. 4 laddhan ti pucchi---nikkhamitvà wanting in Bd. 5 Ck -nÃ, Cs -nà corr. to -no. 6 Bd bhariyÃya te. 7 Ck adds tÃya jÃrassa Ãcikkhità ti Ãma paï¬ità ti. 8 Bd mahÃsatto tÃya. 9 Bd bhariyÃyaku-. 10 Bd -yÃya. 11 Bd tava. 12 Bd -sa. 13 all three MSS. -taæbrÃ-. 14 Bd nibbajjanaæ. >/ #<[page 351]># %< 8. AÂÂhisenajÃtaka. (403.) 351>% hÅti" Ãha. BrÃhmaïo tathà katvà "sallakkhito me paï¬ita nibaddhaæ\<*<1>*>/ bhu¤janakabrÃhmaïo" ti MahÃsattassÃrocesi\<*<2>*>/. Bodhisatto tena saddhiæ purise pesetvà taæ brÃhmaïaæ ÃnÃ- petvÃ\<*<3>*>/ "asukarukkhamÆlato te imassa brÃhmaïassa santakaæ kahÃpaïasahassaæ gahitan" ti pucchi. "Na gaïhÃmi paï¬itÃ" 'ti. "Tvaæ mama Senakapaï¬itabhÃvaæ na jÃnÃsi, ÃharÃ- pessÃmi taæ kahÃpaïan" ti. So bhÅto "gahitÃ\<*<4>*>/ me" ti sam- paÂicchi. "Kin te katÃ\<*<5>*>/" ti. "Tath' eva paï¬ita ÂhapitÃ" ti. Bodhisatto brÃhmaïaæ pucchi: "brÃhmaïa, kin te sà yeva bhariyà hotu udÃhu a¤¤aæ gaïhissasÅti". "Sà yeva me hotu paï¬itÃ" 'ti. Bodhisatto manusse pesetvà brÃhmaïa- kahÃpaïe\<*<6>*>/ ca brÃhmaïi¤ ca ÃnÃpetvÃ\<*<3>*>/ corabrÃhmaïassa hat- thato kahÃpaïe brÃhmaïassa dÃpetvà itarassa rÃjÃïaæ kÃ- retvÃ\<*<7>*>/ nagarà nÅharÃpetvà brÃhmaïiyÃpi Ãïaæ kÃretvÃ\<*<8>*>/ brÃh- maïassa mahantaæ yasaæ datvà attano yeva santike vasÃpesi. Satthà imaæ desanaæ\<*<9>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne bahÆ\<*<10>*>/ sotÃpattiphalÃdÅni sacchikariæsu) "Tadà brÃhmaïo ùnando ahosi, devatÃ\<*<11>*>/ SÃriputto, parisà Buddha- parisÃ, Senaka-paï¬ito\<*<12>*>/ ahaæ eva ahosin\<*<13>*>/" ti. Sattubhasta- jÃtakaæ\<*<14>*>/. $<8. AÂÂhisenajÃtaka.>$ Ye me\<*<15>*>/ ahaæ na jÃnÃmÅti. Idaæ Satthà ùÊaviæ\<*<16>*>/ nis- sÃya AggÃÊave cetiye viharanto kuÂikÃrasikkhÃpadaæ Ãrab- bha kathesi. Paccuppannavatthuæ heÂÂhà MaïikaïÂhajÃtake kathi- tam eva. Satthà pana te bhikkhÆ Ãmantetvà "bhikkhave pubbe\<*<17>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd nibandha. 2 Bd -ttassa Ã-. 3 Ck ÃïÃ-, Bd ÃharÃpetvÃ. 4 all three MSS. -to. 5 Bd thapitÃ. 6 Bd brahmaïassa-. 7 Bd -rÃpetvÃ. 8 Bd nagaraæ bheri¤cÃpetvà brahmaïiyÃpi rÃjÃnaæïaæ kÃrÃpetvÃ. 9 Bd dhammade-. 10 all three MSS. -u. 11 Bd rukkhade-. 12 Bd adds pana. 13 Bd evÃ, omitting ahosin. 14 Cks -bhatta-, Bd -bhatasajÃtakaæ sattamaæ, Bf -bhastakajÃ-. 15 Cks ve. 16 Cks -viyaæ. 17 Bd omits pubbe. >/ #<[page 352]># %<352 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% anuppanne Buddhe bÃhirapabbajjÃya pabbajità rÃjÆhi parivÃritÃpi\<*<1>*>/ `yÃcanà nÃma paresaæ appiyà amanÃpÃ' ti na yÃciæsu" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ekasmiæ nigame brÃhmaïakule nibbatti, AÂ- ÂhisenakumÃro\<*<2>*>/ ti 'ssa nÃmaæ kariæsu. So vayappatto Tak- kasilÃya\<*<3>*>/ sabbasippÃni uggaïhitvà aparabhÃge kÃmesu ÃdÅna- vaæ disvÃ\<*<4>*>/ isipabbajjaæ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà Himavantapadese ciraæ vasitvà loïambilase- vanatthÃya manussapathaæ otaritvÃ\<*<5>*>/ BÃrÃïasiæ patvà uyyÃne\<*<6>*>/ vasitvà punadivase bhikkhÃya caranto rÃjaÇgaïaæ agamÃsi. RÃjà tassÃcÃravihÃre pasÅditvà taæ pakkosÃpetvÃ\<*<7>*>/ pÃsÃdatale pallaæke nisÅdÃpetvà subhojanaæ bhojetvà bhojanÃvasÃne anu- modanaæ sutvà pasanno paÂi¤¤aæ gahetvà MahÃsattaæ rÃ- juyyÃne vÃsesi\<*<8>*>/ divasassa\<*<9>*>/ ca\<*<10>*>/ dve tayo vÃre upaÂÂhÃnaæ agamÃsi. So ekadivasaæ dhammakathÃya\<*<11>*>/ pasanno "rajjaæ Ãdiæ katvà yena vo\<*<12>*>/ attho taæ vadeyyÃthÃ" 'ti pavÃresi. Bodhisatto "idaæ nÃma me dehÅti" na vadati. A¤¤e yÃcakà "idaæ dehÅti" icchiticchitaæ yÃcanti, rÃjà asajjamÃno deti yeva. So ekadivasaæ cintesi: "a¤¤e yÃcanakavanibbakÃ\<*<13>*>/ `ida¤ c' ida¤ c' amhÃkaæ\<*<14>*>/ dehÅti' maæ yÃcanti, ayyo pana AÂÂhiseno pavÃritakÃlato paÂÂhÃya na ki¤ci yÃcati, pa¤¤avà kho pan' esa upÃyakusalo, pucchissÃmi nan" ti so ekadi- vasaæ bhuttapÃtarÃso gantvÃ\<*<15>*>/ ekamantaæ nisinno a¤¤esaæ\<*<16>*>/ yÃcanakÃranaæ tassa cÃyÃcanakÃraïaæ\<*<17>*>/ pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ ahaæ na jÃnÃmi AÂÂhisena vanibbake te maæ saægamma yÃcanti, kasmÃ\<*<19>*>/ maæ tvaæ na yÃcasÅti. || Ja_VII:54 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pavÃ-. 2 Bd -nakaku-. 3 Bd -yaæ. 4 Bd adds gharÃvÃsato nikkhamitvÃ. 5 Bd adds anupubbena. 6 Bd rÃjuyÃne. 7 Bd nimantÃpetvÃ. 8 Bd vasÃpesi. 9 Bd divase. 10 Cs va. 11 Bd dhammi-. 12 Bd te. 13 Bd yÃcakà vanibbakÃ. 14 Bd ca am-. 15 Bd adds vanditvÃ. 16 Bd adds yÃcakÃnaæ. 17 Bd ca ayyÃc-. 18 Cks ve. 19 Ck kasmi, Cs kasmi corr. to kasmÃ. >/ #<[page 353]># %< 8. AÂÂhisenajÃtaka. (403.) 353>% Tattha vanibbake ti yÃcanake, saægammà 'ti samÃgantvÃ, idaæ vuttaæ hoti: ayya AÂÂhisena ye 'me vanibbake ahaæ nÃmagottajÃtikulapadesena ime nÃma ete ti pi na jÃnÃmi ete maæ samÃgantvà icchiticchitaæ yÃcanti tvaæ pana kasmà maæ ki¤ci na yÃcasÅti. Taæ sutvà Bodhisatto dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ahÆ ti. || Ja_VII:55 ||>@ Tattha yÃcako appiyo\<*<2>*>/ hotÅti yo hi mahÃrÃja puggalo idaæ me de- hÅti yÃcako\<*<3>*>/ so mÃtÃpitunnam pi mittÃmaccÃdÅnam pi appiyo hoti amanÃpo, tassa appiyabhÃvo MaïikaïÂhajÃtakena dÅpetabbo, yÃcan ti yÃcitaæ bhaï¬aæ\<*<4>*>/, adadan ti adadamÃno, idaæ vuttaæ hoti: yo pi yÃcitaæ\<*<5>*>/ na deti so mÃtÃ- pitaro Ãdiæ katvà adadamÃno puggalo yÃcakassa\<*<6>*>/ appiyo hoti, tasmà ti yasmà yÃcako pi dÃyakassa yÃcitaæ bhaï¬aæ adadanto pi yÃcakassa appiyo hoti tasmà ahaæ taæ na yÃcÃmi, mà me viddesanÃ\<*<7>*>/ ti sace hi\<*<8>*>/ ahaæ yÃceyyam eva\<*<9>*>/ tava viddeso\<*<10>*>/ bhaveyya, sà me tava\<*<11>*>/ santikà uppannà viddesanÃ, sace pana tvaæ na dadeyyÃsi\<*<12>*>/ mama viddeso\<*<13>*>/ bhaveyyÃsi, sÃ\<*<14>*>/ vÃ\<*<15>*>/ mama tayi vidde- sanÃ, evaæ sabbathÃpi mà me viddesanÃ\<*<16>*>/ ahÆ ti, mà no ubhinnam pi mettÃ\<*<17>*>/ bhijjÅti\<*<18>*>/, etam atthaæ sampassanto ahaæ taæ na\<*<19>*>/ yÃcÃmÅti. Ath' assa vacanaæ sutvà rÃjà tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ kÃle yÃcaæ\<*<21>*>/ na yÃcati para¤ ca pu¤¤Ã dhaæseti attanÃpi na jÅvati. || Ja_VII:56 ||>@ @*>/ kÃle yÃcÃni\<*<22>*>/ yÃcati para¤ ca pu¤¤aæ labbheti attanÃpi ca jÅvati. || Ja_VII:57 ||>@ @*>/ sappa¤¤Ã disvà yÃcakamÃgate, brahmacÃri piyo me si, vara tvaæ\<*<24>*>/ bha¤¤am\<*<25>*>/ icchasÅti. || Ja_VII:58 ||>@ Tattha yÃcanajÅvÃno\<*<26>*>/ ti yÃcanajÅvino\<*<27>*>/, ayam eva và pÃÂho, idaæ vuttaæ hoti: Ayya AÂÂhisena yo yÃcanena jÅvamÃno dhammiko samaïo và brÃh- maïo và yÃcitabbassa yuttakÃle\<*<28>*>/ yÃcaæ\<*<29>*>/ na yÃcati\<*<30>*>/ so para¤ ca dÃyakaæ pu¤¤Ã\<*<31>*>/ dhaæseti\<*<32>*>/ parihÃpeti attanÃpi ca sukhaæ na jÅvatÅti, pu¤¤aæ lab- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vinde-. 2 Cks mappiyo. 3 Cks vÃca-. 4 Cks yÃcitabbaæ. 5 Bd yo pi yÃcati taæ, Cs yÃcittaæ corr. to yÃcitaæ. 6 Cks yÃcanakassa. 7 Bd vandissanà Ãhu. 8 Bd omits hi. 9 Bd -yyaæ me. 10 Bd vide-. 11 Bd tassa. 12 Cks dede-. 13 Bd adds pi. 14 so all three MSS. 15 Bd omits vÃ. 16 Cks omits evaæ sabbathÃpi mà me viddesanÃ. 17 Bd -i. 18 Cks bhijjatÅti. 19 Bd adds ka¤ci. 20 Cks Bf yo ce--, Bd -jivino. 21 Ck Bd yÃca, Cs yÃca corr. to yÃcaæ. 22 Bdf yÃcanaæ. 23 Bf dussanti, Bd dusanti. 24 Cks taæ, Bd varaæ tvaæ. 25 Bd a¤¤am, Bf a¤¤Ãm. 26 Bd -jivhÃno. 27 so Cks; Bd yÃcano. 28 Bd yuttapattakÃle. 29 Bd yÃcanaæ. 30 Bd adds ki¤cideva yÃcitabbaæ na yÃcati. 31 Bd pu¤¤aæ. 32 Bd dhaæsemiti. >/ #<[page 354]># %<354 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% bhetÅti kÃle pana yÃcitabbaæ yÃcanto para¤ ca pu¤¤aæ adhigameti attanÃpi ca sukhaæ jÅvati, na ve dissantÅti\<*<1>*>/ yaæ tvaæ vadesi mà me viddesanà ahÆ ti taæ kasmÃ\<*<2>*>/ vadasi, sappa¤¤Ã hi dÃna¤ ca dÃnaphala¤ ca jÃnantà paï¬ità yÃcake Ãgate disvà na dissanti\<*<3>*>/ na kujjhanti a¤¤adatthu pana\<*<4>*>/ mudità va hon- tÅti dÅpeti, yÃcakamÃgate ti makÃro vya¤janasandhivasena vutto\<*<5>*>/, yÃcake Ãgate ti attho, brahmacÃri piyo me sÅti ayya AÂÂhisena parisuddhacÃri\<*<6>*>/ mahÃpa¤¤a, tvaæ mayhaæ ativiya piyo, tasmà varaæ\<*<7>*>/ tvaæ maæ vadehi\<*<8>*>/ yÃ- cÃhi\<*<9>*>/ yeva\<*<10>*>/, bha¤¤amicchasÅti\<*<11>*>/ yaæ ki¤ci vattabbaæ icchasi sabbaæ vada\<*<12>*>/, rajjam pi te dassÃmi yevà 'ti. Evaæ Bodhisatto\<*<13>*>/ rajjenÃpi pavÃrito n' eva ki¤ci yÃci. Ra¤¤o\<*<14>*>/ pana evaæ attano\<*<15>*>/ ajjhÃsaye kathite\<*<16>*>/ MahÃsatto pi\<*<17>*>/ pabbajitapaÂipadaæ dassetuæ "mahÃrÃja, yÃcanà hi nÃm' esà kÃmabhogÅnaæ gihÅnaæ ÃciïïÃ\<*<18>*>/ na pabbajitÃnaæ, pabba- jitena pana\<*<19>*>/ pabbajitakÃlato paÂÂhÃya gihiasamena\<*<20>*>/ parisud- dhÃjÅvena bhavitabban" ti pabbajitapaÂipadaæ dassento chaÂ- Âhaæ gÃtham Ãha: @*>/ arahati, uddissa ariyà tiÂÂhanti, esà ariyÃnaæ yÃcanà ti. || Ja_VII:59 ||>@ (Cfr. Milindap. p.230.) Tattha sappa¤¤Ã ti Buddhà ca Buddha-sÃvakà ca bodhiyà paÂipannÃ\<*<22>*>/ isipabbajjaæ pabbajitvÃ\<*<23>*>/ BodhisattÃ\<*<22>*>/ ca sabbe pi sappa¤¤Ã supa¤¤avà susÅlavÃ, ete evarÆpà sappa¤¤Ã amhÃkaæ ida¤ c' ida¤ ca dethà 'ti na\<*<25>*>/ yÃcanti, dhÅro ca viditumarahatÅti\<*<26>*>/ upaÂÂhÃko pana dhÅro paï¬ito gilÃnakÃle ca agilÃna- kÃle ca yena\<*<27>*>/ yen' attho taæ sabbaæ sayam eva vedituæ jÃnitum arahati, uddissa ariyà tiÂÂhantÅti ariyà pana vÃcaæ abhinditvÃ\<*<28>*>/ yen' atthikà honti uddissa kevalaæ bhikkhÃcÃravattena\<*<29>*>/ tiÂÂhanti, n' eva kÃyaÇgaæ vÃcaÇgaæ vÃ\<*<30>*>/ kopenti, kÃyavikÃraæ dassetvà nimittaæ karonto hi kÃyaÇgaæ kopeti nÃma, vacÅ- bhedaæ karonto vÃcaÇgaæ kopeti nÃma, tadubhayaæ akatvà BuddhÃdayo ariyà tiÂÂhanti, esà ariyÃnaæ yÃcanà ti esÃ\<*<31>*>/ kÃyaÇgaæ vÃcaÇgaæ akopetvà bhikkhÃya tiÂÂhanÃ\<*<32>*>/ ariyÃnaæ yÃcanà nÃma. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd neva dussantiti. 2 Bd tasmÃ. 3 Bd dusanti. 4 Bd pa. 5 Cks vuttÃ. 6 Bd -suddhÃcÃri. 7 Cks varataraæ. 8 Bd vadeti, Cks varehi. 9 Bd yÃcÃti. 10 Cks yehi. 11 Bd bhu¤camicchÃsiti. 12 Bd sabba¤ca, omitting vada. 13 Bd adds ra¤¤Ã. 14 Bd re¤¤Ã. 15 Bd omits attano. 16 Bd adds so. 17 Bd omits pi. 18 Ck Ãciïïaæ, Cs Ãcinnaæ, Bd ÃcinnÃ. 19 Bd omits pabbajitÃnaæ p. pana. 20 Bd gÅhiasamena, Cks gihiasamÃnÃ. 21 Bdf ve-. 22 Cks -o. 23 Cks -to. 24 Bd susÅ-. 25 Ck taæ, Cs naæ. 26 Bd ve-. 27 Bd omits yena. 28 Bd abhinanditvÃ. 29 Cks bhikkhÃyacavattena. 30 Bd na vÃcaÇgaæ, omitting vÃ. 31 Cks esa. 32 Bd tiÂÂhamÃnÃ. >/ #<[page 355]># %< 9. KapijÃtaka. (404.) 355>% RÃjà Bodhisattassa vacanaæ sutvà "bhante yadi sapa¤¤o upaÂÂhÃko attanà va ¤atvà kulÆpakassa dÃtabbaæ deti aham pi tumhÃkaæ ida¤ c' ida¤ ca dammÅti\<*<4>*>/" sattamaæ gÃ- tham Ãha: @@ Tattha rohiïÅnan ti rattavaïïÃnaæ, gavaæ ahassan ti khÅradadhi- ÃdimadhurarasaparibhogatthÃya evarÆpÃnaæ gunnaæ\<*<2>*>/ sahassaæ tuyhaæ dammi\<*<3>*>/, taæ me patigaïha\<*<4>*>/, ariyo ti ÃcÃrÃriyo, ariyassà 'ti ÃcÃrÃriyassa, kathaæ na dajjà ti kena kÃraïena na\<*<5>*>/ dadeyya. Evaæ vutte Bodhisatto "ahaæ mahÃrÃja aki¤cano pabba- jito, na me gÃvÅhi attho" ti paÂikkhipi. RÃjà tass' ovÃde Âhatvà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà saggaparÃyano ahosi, so pi aparihÅnajjhÃno Brahmaloke uppajji\<*<6>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<7>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne bahÆ sotÃpattiphalÃdÅsu patiÂÂhitÃ) "Tadà rÃjà ùnando ahosi, AÂÂhiseno\<*<8>*>/ aham evÃ" 'ti. AÂÂhisenajÃtakaæ\<*<9>*>/. $<9. KapijÃtaka.>$ Yattha verÅ nivasatÅti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto Devadattassa paÂhavipavesanaæ Ãrabbha kathesi. Tasmiæ hi paÂhaviæ paviÂÂhe dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃ- pesuæ\<*<10>*>/: "Ãvuso Devadatto saha parisÃya naÂÂho" ti. Satthà Ãgan- tvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti puc- chitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva\<*<11>*>/ saha pari- sÃya naÂÂho pubbe pi nassi yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto kapiyoniyaæ nibbattitvà pa¤casatakapiparivÃro \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds vadanto. 2 Bd vassakÃnaæ, Cs guïïaæ. 3 Cks dammÅti. 4 Bd paÂi-. 5 Cks omit na. 6 Bd -jjati. 7 Bd dhammade-. 8 Bd adds pana. 9 Bd adds aÂhamaæ. 10 Bd -uÂhape-. 11 Bd adds devadatto. >/ #<[page 356]># %<356 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% rÃjuyyÃne vasati\<*<1>*>/. Devadatto pi kopiyoniyaæ nibbattitvà pa¤- casatakapiparivÃro tatth' eva vasi. Ath' ekadivasaæ puro- hite\<*<2>*>/ uyyÃnaæ gantvà nahÃtvà alaækaritvà nikkhamante eko lolakapi puretaraæ gantvà uyyÃnadvÃratoraïamatthake nisÅ- ditvà tassa matthake vaccaæ\<*<3>*>/ pÃtetvà pana uddhaæ oloken- tassa mukhe pÃtesi. So nivattitvà "hotu, jÃnissÃmi tumhÃkaæ kattabban" ti makkaÂe santajjetvÃ\<*<4>*>/ nahÃtvà pakkÃmi. Tena veraæ gahetvà makkaÂÃnaæ santajjitabhÃvaæ Bodhisattassa Ãrocesuæ. So "verÅnaæ nivÃsanaÂÂhÃne\<*<5>*>/ nÃma vasituæ na vaÂÂatÅti, sabbo pi kapigaïo palÃyitvà a¤¤attha gacchatÆ" 'ti kapisahassassÃpi\<*<6>*>/ ÃrocÃpesi. Dubbacakapi attano parivÃ- ramakkaÂe gahetvà "pacchà jÃnissÃmÅti" na palÃyi\<*<7>*>/. Bodhi- satto attano parivÃraæ gahetvà ara¤¤aæ pÃvisi. Ath' eka- divasaæ ekissà vÅhikoÂÂikÃya\<*<8>*>/ dÃsiyà Ãtape\<*<9>*>/ pasÃritavÅhiæ\<*<10>*>/ khÃdanto eko eÊako ummukena\<*<11>*>/ pahÃraæ labhitvà Ãdittasa- rÅro palÃyanto ekissà hatthisÃlaæ nissÃya tiïakuÂiyà ku¬¬e\<*<12>*>/ sarÅraæ ghaæsi. So aggi tiïakuÂikaæ\<*<13>*>/ gaïhi, tato uÂÂhÃya\<*<14>*>/ hatthisÃlaæ gaïhi, hatthisÃlÃya hatthÅnaæ piÂÂhi jhÃyi, hatthi- vejjà hatthÅnaæ paÂijagganti. Purohito pi makkaÂÃnaæ ga- haïÆpÃyaæ upadhÃrento vicarati. Atha naæ rÃjÆpaÂÂhÃnaæ Ãgantvà nisinnaæ rÃjà Ãha: "Ãcariya, bahÆ no hatthÅ\<*<15>*>/ va- ïitÃ\<*<16>*>/ jÃtÃ\<*<17>*>/, hatthivejjà paÂijaggituæ na jÃnanti, jÃnÃsi\<*<18>*>/ kho ki¤ci bhesajjan" ti. "JÃnÃmi mahÃrÃjÃ" 'ti. "Kin namÃ" 'ti. "MakkaÂavasà mahÃrÃjÃ" 'ti. "Kahaæ labhissÃmÃ\<*<19>*>/" 'ti. "Nanu uyyÃne bahÆ makkaÂÃ" ti. RÃjà "uyyÃne makkaÂe mÃretvà vasaæ ÃnethÃ" 'ti Ãha. Dhanuggahà gantvà pa¤- casate pi makkaÂe vijjhitvà mÃresuæ. Eko pana jeÂÂhaka- makkaÂo palÃyanto sarappahÃraæ\<*<20>*>/ labhitvÃpi tatth' eva apa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vasi. 2 all three MSS. -to. 3 Bd vaccapiï¬aæ. 4 Bd sandhe jetvà puna. 5 Bd vÃsana-. 6 Ck -sahassÃpi, Cs -sahassassÃpi corr. to -sahassÃpi, Bd -sahassÃnaæ pi. 7 Bd omits na palÃyi. 8 Cks -koÂÂikÃya, Bd vihikoÂitÃya. 9 Bd -ppe. 10 Bd -ritevihi. 11 Ck omuktena, Cs omukkeka, Bd ummukkena. 12 Ck ku¬¬he, Bd kuÂÂe. 13 Bd -tiyaæ. 14 Bd pi in the place of uÂÂhÃya. 15 all three MSS. -i. 16 vanità corr. to vaïikÃ, Bd gaïhitÃ. 17 Bd omits jÃtÃ. 18 Bd adds nu. 19 Bd -mi. 20 Bd pa-, omitting sara. >/ #<[page 357]># %< 9. KapijÃtaka. (404.) 357>% titvà Bodhisattassa vasanaÂÂhÃnaæ patvà pati. VÃnarà "am- hÃkaæ vasanaÂÂhÃnaæ patvà mato" ti tassa pahÃraæ laddhÃ\<*<1>*>/ matabhÃvaæ Bodhisattassa Ãrocesuæ. So ÃgantvÃ\<*<1>*>/ kapigaïa- majjhe nisinno "paï¬itÃnaæ ovÃdaæ katvà veriÂÂhÃne vasantÃ\<*<3>*>/ evaæ vinassantÅti" kapigaïassa ovÃdavasena imà gÃthà abhÃsi: @*>/ na vase tattha paï¬ito, (JÃt.I. p.413.) ekarattaæ dirattaæ và dukkhaæ vasati verisu. || Ja_VII:61 ||>@ @*>/ lahucitt' assa posassa anuvidhiyyato ekassa kapino hetu\<*<6>*>/ yÆthassa anayo kato. || Ja_VII:62 ||>@ @*>/ paï¬itamÃnÅ yÆthassa parihÃrako sacittassa vasaæ gantvà sayethÃyaæ\<*<8>*>/ yathà kapi. || Ja_VII:63 ||>@ @@ @@ @*>/ passati ubhinnam atthaæ\<*<10>*>/ carati attano ca parassa ca. || Ja_VII:66 ||>@ @*>/ iva gaïaæ vÃ\<*<12>*>/ parihare dhÅro eko vÃpi paribbaje ti. || Ja_VII:67 ||>@ Tattha lahucittassà 'ti lahucitto assa, idaæ vuttaæ hoti: yo poso la- hucittassa mittassa và ¤Ãtino và anuvidhiyyati anuvattati tassa posassa anu- vidhiyyato so lahucitto diso hoti verikiccaæ\<*<13>*>/ karoti, ekassa kapino ti passa ekassa\<*<14>*>/ lahucittassa andhabÃlassa kapino hetu ayaæ sakalassa yÆthassa anayo ava¬¬hi\<*<15>*>/ mahÃvinÃso kato ti, paï¬itamÃnÅti\<*<16>*>/ yo sayaæ bÃlo hutvà ahaæ paï¬ito ti attÃnaæ ma¤¤amÃno paï¬itÃnaæ ovÃdaæ akatvà sakassa\<*<17>*>/ cittassa vasaæ gacchati so sacittassa vasaæ\<*<18>*>/ gantvà yathà ayaæ\<*<19>*>/ dubbacakapi mata- sayanaæ sayito evaæ sayethÃ\<*<20>*>/ 'ti attho, na sÃdhÆ 'ti bÃlo nÃma balasampanno yÆthassa parihÃrako\<*<21>*>/ na sÃdhu na laÂÂhako\<*<22>*>/, kiæ kÃraïÃ: so hi ahito hoti ¤ÃtÅnaæ, vinÃsam evÃvahati, sakuïÃnaæ va cetako ti\<*<23>*>/ yathÃ\<*<24>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd laddha. 2 Bd gantvÃ. 3 Bd adds nÃma. 4 Ck -santi, Bd nivisati. 5 Cks ve, Bd disso ve. 6 Bd -tuæ. 7 Bd vÃ. 8 Bd passethÃyaæ. 9 Bd cassani. 10 Cks attha¤. 11 Bd -sutÃpi ca. 12 Ck ganaævÃ, Cs ganavaæ corr. to gaïaævÃ, Bd gaïavÃ. 13 Ck vepikiccaæ, Cs vepi- corr. to veri-. 14 Bd passatha etassa. 15 Bd avu¬hi. 16 Cs Bd adds paï¬itamÃnÅ. 17 Bd sa. 18 Ck omits gacchati so s. v. 19 Bd yathÃyaæ. 20 Bd mataæ passaæ na passito evaæ passethÃ. 21 Bd adds nÃma. 22 Bd laddhako. 23 Cks omit ti. 24 Bd adds hi. >/ #<[page 358]># %<358 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% tittirasakuïÃnaæ dÅpakatittiro\<*<1>*>/ divasam pi vassanto a¤¤e sakuïe na mÃreti ¤Ã- take va\<*<2>*>/ mÃreti tesaæ ¤eva ahito hoti evan ti attho, hito bhavatÅti kÃyena pi vÃcÃya pi manasÃpi hitakÃrako yeva, ubhinnamatthaæ caratÅti yo\<*<3>*>/ idha puggalo ete sÅlÃdayo guïe attani passati so mayhaæ ÃcÃrasÅlam pi atthi pa¤¤Ãpi sutapariyatti pi atthÅti tattato jÃnitvà gaïaæ pariharanto attano ca paresa¤ ca\<*<4>*>/ attÃnaæ parivÃretvà carantÃnan ti ubhinnam\<*<5>*>/ pi attham eva carati, tuleyyamattÃnan ti\<*<6>*>/ tuleyya attÃnaæ, tuleyyÃ\<*<7>*>/ 'ti tuletvÃ, sÅlapa¤¤Ã- sutÃmivÃ\<*<8>*>/ 'ti etÃni sÅlÃdÅni viya, idaæ vuttaæ hoti: yasmÃ\<*<9>*>/ sÅlÃdÅni attani samanupassanto ubhinnam atthaæ carati\<*<10>*>/ tasmÃ\<*<11>*>/ paï¬ito etÃni sÅlÃdÅni viya attÃnam pi tesu tuletvà patiÂÂhito nu kho 'mhi sÅle\<*<12>*>/ pa¤¤Ãya sute ti tÅretvà patiÂÂhitabhÃvaæ paccakkhaæ katvà dhÅro gaïaæ vÃ\<*<13>*>/ parihareyya catusu iriyÃ- pathesu eko vÃ\<*<13>*>/ hutvà paribbajeyya vatteyya\<*<14>*>/, parisÆpaÂÂhÃpakenÃpi hi vive- kacÃrinÃpi\<*<15>*>/ imehi tÅhi dhammehi samannÃgaten' eva bhavitabbaæ. Evaæ MahÃsatto kapirÃjà hutvÃpi vinayapariyattikiccaæ kathesÅti\<*<16>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<17>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà dubbacakapi Devadatto ahosi, parisÃpi 'ssa\<*<18>*>/ DevadattaparisÃ, paï¬i- takapi rÃjà pana aham evÃ" 'ti. KapijÃtakaæ\<*<19>*>/. $<10. BakabrahmajÃtaka.>$ DvÃsattatÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto Baka- brahmÃnaæ Ãrabbha kathesi. Tassa hi "idaæ niccaæ dhuvaæ sas- sataæ acavanadhammaæ, ito a¤¤aæ loke nissaraïaæ nibbÃnaæ nÃma\<*<20>*>/ n' atthÅti" evaæ diÂÂhi uppajji\<*<21>*>/. HeÂÂhÆpapattiko\<*<22>*>/ kir' esa Brahmà pubbe jhÃnaæ bhÃvetvà Vehapphalesu nibbatto. Tattha pa¤casata- kappaparimÃïaæ\<*<23>*>/ Ãyuæ khepetvà Subhakiïïesu nibbattitvà catu- saÂÂhikappe khepetvà tato cuto aÂÂhakappÃyukesu\<*<23>*>/ ùbhassaresu nib- batti. Tatr' assa esà diÂÂhi uppajji. So hi n' eva Uparibrahmalo- kato cutiæ na tattha uppattiæ anussari, tadubhayam pi apassanto evaæ diÂÂhiæ gaïhi. Bhagavà tassa cetoparivitakkam a¤¤Ãya seyya- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck dipakatittirÃ, Bd dipakatittiro. 2 Bd omits va. 3 Cks so. 4 Cks omit attano ca paresa¤ ca. 5 Bd -naæ, omitting ti ubhinnam. 6 Ck omits tuleyya mattÃnanti. 7 Cs tuleyyà corrected to tuleyya attÃnaæ tuleyyÃ. 8 Bd -sutÃpivÃ. 9 Cks yathÃ. 10 Cks caratÅti. 11 Cks kasmÃ. 12 Cks sila. 13 Bd omits vÃ. 14 Bd pava-. 15 Bd adds ti. 16 Bd -si. 17 Bd dhammade-. 18 Bd omits ssa. 19 Bd adds navamaæ. 20 Bd omits nÃma. 21 Bd upajjati. 22 Cs -uppatti-, Bd -parihiïaæ. 24 Bd aÂhÃyukesu kappesu. >/ #<[page 359]># %< 10. BakabrahmajÃtaka. (405.) 359>% thÃpi nÃma balavà puriso sammi¤jitaæ và bÃhaæ pasÃreyya pasÃritaæ và bÃhaæ sammi¤jeyya evam evaæ\<*<1>*>/ Jetavane antarahito tasmiæ Brah- maloke pÃturahosi. Brahmà Bhagavantaæ disvà "ehi kho mÃrisa, svÃgataæ mÃrisa, cirassaæ\<*<2>*>/ kho mÃrisa imaæ pariyÃyam akÃsi yadi- daæ idhÃgamanÃya\<*<3>*>/, idaæ hi mÃrisa niccaæ idaæ dhuvaæ idaæ sas- sataæ idaæ\<*<4>*>/ kevalaæ idaæ\<*<5>*>/ acavanadhammaæ, idaæ hi na jÃyati na jÅyati na mÅyati\<*<6>*>/ na cavati na uppajjati, ito pi\<*<7>*>/ pan' a¤¤aæ uttariæ nissaraïaæ n' atthÅti" Ãha. Evaæ vutte Bhagavà BakabrahmÃnaæ etad avoca: "avijjÃgato vata bho Bako BrahmÃ, avijjÃgato vata bho Bako BrahmÃ, yatra hi nÃma aniccaæ ¤eva samÃnaæ niccan\<*<8>*>/ ti vak- khati -- pe\<*<9>*>/ -- santa¤ ca pan' a¤¤aæ uttariæ nissaraïaæ n' atth' a¤¤aæ uttariæ nissaraïan\<*<10>*>/ ti vakkhatÅti" Ãha. Taæ sutvà Brahmà "tvaæ evaæ kathesi\<*<11>*>/, tvaæ evaæ kathesÅti, iti maæ esa anuvijjanto anubandhatÅti" cintetvà yathà nÃma dubbalacoro\<*<12>*>/ katipaye pahÃre labhitvà va "kiæ aham eva coro, asuko pi coro, asuko pi coro\<*<13>*>/" ti sabbe\<*<14>*>/ sahÃye\<*<15>*>/ Ãcikkhati tath' eva Bhagavato anuyogabhayabhÅto\<*<16>*>/ a¤¤e pi attano sahÃye\<*<17>*>/ Ãcikkhanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/, asmÃbhijappanti janà anekà ti. || Ja_VII:68 ||>@ Tattha dvÃsattatÅti na kevalaæ bho Gotama aham eva atha kho imas- miæ Brahmaloke mayaæ dvÃsattati janà pu¤¤akammÃ\<*<19>*>/ a¤¤esaæ upari attano vasaæ vattanena\<*<20>*>/ Vasavattino jÃti¤ ca jara¤ ca atÅtÃ, ayaæ no vedehi gatattà vedagÆ ayaæ\<*<21>*>/ Gotama antima-Brahmapatti\<*<22>*>/ pacchimakoÂippatti\<*<23>*>/ seÂÂha- bhÃvappatti, asmÃbhijappanti janà anekà ti amhe a¤¤e bahÆ janà pa¤- jalikà hutvà ayaæ kho bhavaæ Brahmà MahÃbrahmà ti ÃdÅni vadantà namas- santi patthenti pihenti\<*<24>*>/, aho vata\<*<25>*>/ mayam pi evarÆpà bhaveyyÃmà 'ti icchan- tÅti attho. Tassa kathaæ sutvà Satthà dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd eva. 2 Bd adds vata. 3 Bd imÃya gamanÃya. 4 Cs omits idaæ. 5 Bd omits idaæ. 6 Bd omits na mÅyati. 7 Bd ca. 8 Cks niccabban. 9 Bd pa. 10 Cks omits uttariæ nissaraïaæ nattha¤¤aæ. 11 Bd omits tvaæ evaæ kathesi. 12 Bd -lo-. 13 Bd does not repeat a. pi c. 14 Bd adds pi. 15 Bd -yakeso. 16 Bd -bhayenasito. 17 Bd -yake. 18 Bdf brahmupapatti. 19 Bd -kammÃnaæ. 20 Bd omits vasaæ vattanena. 21 Bd adds bho. 22 Bd antimà brahmupapatti. 23 Bd -mÃkonippatti. 24 Bd -hayanti. 25 Bd tÃta. >/ #<[page 360]># %<360 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% @@ Tattha sataæ sahassÃnaæ nirabbudÃnan ti nirabbudasaækhÃtÃnaæ gaïanÃnaæ satasahassaæ\<*<1>*>/, vassÃnaæ hi dasadasakaæ\<*<2>*>/ sataæ, dasasatÃni\<*<3>*>/ sa- hassaæ, sataæ sahassÃnaæ\<*<4>*>/ satasahassaæ, sataæ satasahassÃnaæ\<*<5>*>/ koÂi nÃma, sataæ koÂisatasahassÃnaæ pakoÂi nÃma, sataæ pakoÂisatasahassÃnaæ\<*<6>*>/ koÂippakoÂi nÃma, sataæ koÂippakoÂisatasahassÃnaæ ekaæ nahutaæ nÃma, sataæ nahutasatasahassÃ- naæ ekaæ ninnahutaæ nÃma, cheko gaïako ettakaæ gaïetuæ sakkoti, tatopa- raæ gaïanà nÃma BuddhÃnam eva visayo, tattha sataæ ninnahutasatasahassÃnaæ ekaæ abbudaæ, vÅsati abbudÃni\<*<7>*>/ ekaæ nirabbudaæ, tesaæ nirabuddÃnaæ\<*<8>*>/ sata- sahassÃnaæ ekaæ ahahaæ nÃma\<*<9>*>/, ettakaæ Bakassa Brahmuno\<*<10>*>/ tasmiæ\<*<11>*>/ bhave avasiÂÂhaæ\<*<12>*>/ Ãyuæ\<*<13>*>/ sandhÃya Bhagavà evam Ãha. Taæ\<*<14>*>/ sutvà Bako tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ me purÃïaæ vatasÅlavantaæ, Ãcikkha me taæ yam ahaæ vija¤¤an ti. || Ja_VII:70 ||>@ Tattha Bhagavà ti Bhagava tumhe Ãyuæ pajÃnÃmi tavÃhan ti vadantÃ\<*<16>*>/ ahaæ anantadassÅ jÃtijara¤ ca sokam upÃtivatto smÅti vadatha, vatasÅlavan- tan ti vatasamÃdÃna¤ ca sÅlavata¤ ca, idaæ vuttaæ hoti: yadi tumhe sabba¤¤u- Buddhà evaæ sante kiæ mayhaæ purÃïaæ vata¤ ca sÅlacaraïa¤ ca, Ãcikkha me taæ yam ahaæ tayà Ãcikkhitaæ yathÃvasarasato vijÃneyyan ti. Ath' assa Bhagavà atÅtÃni vatthÆni Ãharitvà Ãcikkhanto catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ purÃïaæ vatasÅlavantaæ suttappabuddho va anussarÃmi. || Ja_VII:71 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ssÃnaæ. 2 Bd dasassa dasakÃnaæ. 3 Bd -tÃnaæ. 4 Ck dasasata-, Cs dasasatasahassÃnaæ corr. to sataæ sahassÃnaæ, Bd sahassaæ nÃma sataæ sahassÃnaæ. 5 Ck omits sataæ, Cs satasahassÃnaæ corr. to sataæ sata-, Bd sataæ sata- twice. 6 Cks omit nÃma sataæ pakoÂi. 7 Bd -dÃnaæ. 8 Bd -daæ. 9 Cks nÃma satasahassÃnaæ in the place of ekaæ ahahaæ nÃma. 10 Bd brahmaïo thapetvÃ. 11 Bd eta-. 12 Bd -siÂhakaæ. 13 Bd adds taæ. 14 Bd sataæ. 15 Cks kim. 16 Bd -to. 17 Bf tan te, Bd tathà in the place of taæ te, Cks naæ te. >/ #<[page 361]># %< 10. BakabrahmajÃtaka. (405.) 361>% @@ @*>/ amocayittha balasà pasayha, taæ te purÃïaæ vatasÅlavantaæ suttappabuddho va anussarÃmi. || Ja_VII:73 ||>@ @*>/ ama¤¤aæ, taæ te purÃïaæ vatasÅlavantaæ suttappabuddho va anussarÃmÅti. || Ja_VII:74 ||>@ Tattha apÃyesÅti pÃyesi, ghammani samparete ti ghammena sam- parete ativiya phuÂÂhe ghammakilante, suttappabuddho và 'ti paccÆsakÃle supanato\<*<3>*>/ supinaæ passitvà taæ supinakaæ viya anussarÃmi. So kira Brahmà ekasmiæ kappe tÃpaso hutvà marukantÃre\<*<4>*>/ vasanto bahunnaæ kantÃrapaÂipan- nÃnaæ pÃnÅyaæ Ãharitvà adÃsi. Ath' ekadivasaæ eko satthavÃho pa¤cahi sa- kaÂasatehi marukantÃraæ\<*<4>*>/ paÂipajji\<*<5>*>/. manussà disÃ\<*<6>*>/ vavatthapetuæ asakkontà sattadivasÃni Ãhiï¬itvà khÅïadÃrÆdakÃ\<*<7>*>/ nirÃhÃrà taïhÃbhibhÆtÃ\<*<8>*>/ idÃni no jÅvitaæ n' atthÅti sakaÂe\<*<9>*>/ parivattetvà goïe mocetvà heÂÂhÃsakaÂesu nipajjiæsu. Tadà tÃpaso Ãvajjanto te disvà mà mayi passante\<*<10>*>/ nassiæsÆ 'ti attano iddhÃ- nubhÃvena\<*<11>*>/ GaÇgÃsotaæ ubbattetvà satthÃbhimukhaæ\<*<12>*>/ akÃsi, avidÆre c' ekaæ vanasaï¬aæ mÃpesi. Manussà pÃnÅyaæ pivitvà nahÃtvà goïe santappetvà vana- saï¬ato tiïaæ lÃyitvà dÃrÆni gahetvà disaæ sallakkhetvà arogà kantÃraæ atikka- miæsu, taæ sandhÃy' etaæ vuttaæ. EïikÆlasmin ti Eïiyà nÃma nadiyà kÆle, gayhakaniyyamÃnan ti karamaragÃhaæ gahetvà niyyamÃnaæ. So\<*<13>*>/ kira tÃpaso aparasmiæ kÃle ekaæ paccantagÃmaæ nissÃya nadÅtÅre vanasaï¬e vihÃsi. Ath' ekasmiæ divase pabbatato corà otaritvà taæ gÃmaæ paharitvà mahÃjanaæ gahetvà pabbataæ Ãropetvà antarÃmagge cariyamanusse\<*<14>*>/ Âhapetvà pabbatabilaæ\<*<15>*>/ pavisitvà ÃhÃraæ pacÃpentÃ\<*<16>*>/ nisÅdiæsu. TÃpaso gomahisÃ- dÅna¤ c' eva dÃrakÃdÅna¤\<*<17>*>/ ca mahantaæ\<*<18>*>/ aÂÂasaraæ\<*<19>*>/ sutvà mayi passante mà nassiæsÆ 'ti iddhÃnubhÃvena attabhÃvaæ vijahitvÃ\<*<20>*>/ caturaÇginiyà senÃya parivuto rÃjà hutvà yuddhabheriæ ÃkoÂÃpento\<*<21>*>/ taæ ÂhÃnaæ agÃmÃsi. Cariya- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -kampÃ, Bd -kappÃ, Bf -kammÃ. 2 Ck -vantaÇcatinaæ, Cs vatta¤caninaæ, Bd sambuddhavantaæ vatidaæ, Bf -vantà vahita. 3 so Cks; Bd sabbanto. 4 Bd manu-. 5 Bd patijaggi. 6 Ck divasÃ. 7 Ck -dÃrudakÃ, Cs -dÃrukÃ, Bd -dÃrujakà corr. to -dÃrukhakÃ? 8 Cks kaïhÃ-, Bd uïhÃ-. 9 Cks -Âaæ. 10 Bd m. p. mÃ. 11 Bd -ve. 12 Bd sattavÃhÃbhi-. 13 Cks add ca. 14 Bd cÃrika-. 15 Bd -tajÃle. 16 Cs Bd -pento, Ck -petvÃntÃ. 17 Bd dÃrakadÃrikÃna¤. 18 Bd -tataraæ. 19 Bd taÂÂassaraæ. 20 Bd jahitvÃ. 21 Bd -ri¤cÃkoÂÃ-. >/ #<[page 362]># %<362 VII. SattanipÃta. 1. Kukkuvagga. (41.)>% manussÃ\<*<1>*>/ disvà corÃnaæ Ãrocesum. CorÃ\<*<2>*>/ ra¤¤Ã saddhiæ viggaho nÃma na\<*<3>*>/ yutto ti sabbaæ gahitabhaï¬aæ\<*<4>*>/ cha¬¬etvà bhattaæ abhu¤jitvà va palÃyiæsu. TÃpaso te sabbe Ãnetvà sakagÃme yeva patiÂÂhÃpesi, taæ sandhÃya vuttaæ. GahÅtanÃvan ti gahitanÃvaæ\<*<5>*>/, luddhenà 'ti kakkhaÊena, manussakamyÃ\<*<6>*>/ ti manusse vinÃsetukÃmatÃya, balasà 'ti balena, pasayhà 'ti abhibhavitvÃ. Tasmiæ\<*<7>*>/ kÃle so tÃpaso GaÇgÃtÅre vihÃsi. Tadà manussà dve tayo nÃvÃsaæ- ghÃÂe bandhitvÃ\<*<8>*>/ saæghÃÂamatthake pupphamaï¬apaæ kÃretvà saæghÃÂe nisÅ- ditvà khÃdantà pivantà sambandhakulaæ gacchanti, te pÅtÃvasesaæ suraæ bhuttakhÃditÃvasesÃni bhattamacchamaæsatambulÃdÅni GaÇgÃyam eva pÃtenti. GaÇgeyyo nÃgarÃjà ime ucchiÂÂhakaæ\<*<9>*>/ mama upari khipantÅti kujjhitvà sabbe va\<*<10>*>/ ne gahetvà GaÇgÃya osÅdÃpemÅti\<*<11>*>/ mahantaæ ekadoïinÃvappamÃïaæ\<*<12>*>/ atta- bhÃvaæ mÃpetvà udakaæ bhinditvà phaïaæ dhÃrayamÃno tesaæ abhi- mukho\<*<13>*>/ pÃyÃsi. Te nÃgarÃjÃnaæ disvà va maraïabhayatajjità ekappa- hÃrena\<*<14>*>/ mahÃsaddaæ kariæsu. TÃpaso tesaæ paridevitasaddaæ sutvà nÃgarÃjassa ca kuddhabhÃvaæ ¤atvà mayi passante mà nassiæsÆ 'ti khippaæ iddhiyÃnubÃvena\<*<15>*>/ supaïïavaïïaæ\<*<16>*>/ mÃpetvà agamÃsi. NÃgarÃjà taæ disvà maraïabhayabhÅto\<*<17>*>/ udake nimujji. Manussà sotthibhÃvaæ patvÃ\<*<18>*>/ aga- maæsu, taæ sandhÃya\<*<19>*>/ vuttaæ. Baddhacaro ti antevÃsiko, sambuddhi- vantaæ\<*<20>*>/ vatinaæ\<*<21>*>/ ama¤¤an ti buddhisampanno c' eva vatasampanno\<*<22>*>/ ca so ti\<*<23>*>/ taæ ma¤¤amÃno\<*<24>*>/, iminà kiæ dasseti: MahÃbrahme ahaæ tava Ke- savatÃpasakÃle Kappo nÃma antevÃsÅ\<*<25>*>/ veyyÃvaccakaro hutvà tuyhaæ NÃradena nÃma amaccena BarÃïasito Himavantaæ ÃnÅtassa rogaæ vÆpasamesiæ\<*<26>*>/. Atha naæ NÃrado dutiyavÃre Ãgantvà nÅrogaæ\<*<27>*>/ disvà imaæ gÃthaæ abhÃsi\<*<28>*>/: Manussindaæ jahitvÃna sabbakÃmasamiddhinaæ (supra p.144.) kathan\<*<29>*>/ nu Bhagavà KesÅ\<*<30>*>/ Kappassa\<*<31>*>/ ramati assame\<*<32>*>/ ti. Taæ enaæ\<*<33>*>/ tvaæ evam avaca\<*<34>*>/: SÃdÆni ramaïÅyÃni santi rakkhÃ\<*<35>*>/ manoramÃ, subhÃsitÃni Kappassa NÃrada ramayanti man ti. Iti 'ssa Bhagavà imaæ attanÃ\<*<36>*>/ antevÃsikena hutvà rogassa vÆpasamitabhÃvaæ dÅpento evam Ãha. Ida¤ ca\<*<37>*>/ pana Brahmunà manussakÃle\<*<38>*>/ katakammaæ sabbaæ MahÃbrahmÃnaæ sallakkhÃpento va\<*<39>*>/ kathesi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd cÃriya-. 2 Bd te corÃ. 3 Bd a. 4 Bd -takaæ bhaï¬aæ. 5 Bd -taæ nÃ-. 6 Bd -kappÃ. 7 Bd imasmiæ. 8 Cks add taæ. 9 Cks ucci-. 10 Bd ja. 11 Bd -pessÃmiti. 12 Bd -doïikavappa-. 13 Ck -khe, Cs -khe corr. to -kho. 14 Bd -neva. 15 Bd khipanisantiyà attano Ãnu-, all three MSS. add khippaæ. 16 Bd adds attÃnaæ. 17 Bd -bhayataÂÂito. 18 Bd gantvÃ. 19 Bd -yetaæ. 20 Ck -mantaæ, Cs -mantaæ corr. to -vantaæ, Bd sambuddhavantaæ. 21 Ck vatiïaæ, Bd vatidaæ. 22 Ck vana-, Cs vana- corr. to vata-? Bd tattha sampanno. 23 Bd hi. 24 Bd am-. 25 Cks -si, Bd -siko. 26 Bd -masi, Cks -mesi. 27 all three MSS. ni-. 28 Cks imà gÃthÃ. 29 Bd kathaæ. 30 Bd -si. 31 Bd kapassa. 32 Ck rÃmatassace, Cs rÃmatassave. 33 Cks ena. 34 Cs evamevaca, Bd atha satthà tam enaæ etad avoca. 35 Cks rukkhÃ. 36 Bd -no. 37 Bd ta¤ ca. 38 Bd -loke. 39 Bd omits va. >/ #<[page 363]># %< 1. GandhÃrajÃtaka. (406.) 363>% So Satthu vacanena attanà katakammaæ saritvÃ\<*<1>*>/ thutiæ karonto osÃnagÃtham Ãha: @@ Tattha tathà hi Buddho ti tathà hi tvaæ Buddho, BuddhÃnaæ hi a¤¤Ãtaæ nÃma n' atthi, sabbadhammÃnaæ buddhattà yeva hi te\<*<2>*>/ BuddhÃ\<*<3>*>/ nÃmà 'ti taæ dasseti\<*<4>*>/, tathà hi tÃyan ti buddhattà yeva\<*<5>*>/ pana ayaæ jalito sarÅ- rappabhÃvo\<*<6>*>/, obhÃsayaæ tiÂÂhatÅti imaæ sakalam pi Brahmalokaæ obhÃ- sento tiÂÂhati. Evaæ Satthà attano Buddhaguïaæ jÃnÃpento dhammaæ desetvà saccÃni\<*<7>*>/ pakÃsesi. SaccapariyosÃne dasamattÃnaæ\<*<8>*>/ BrahmasahassÃ- naæ\<*<9>*>/ anupÃdÃya Ãsavehi cittÃ\<*<10>*>/ vimucciæsu\<*<11>*>/. Iti Bhagavà bahun- naæ\<*<12>*>/ BrahmÃnaæ avassayo hutvà Brahmalokà Jetavanaæ Ãgantvà tat- tha kathitaniyÃmen' eva taæ dhammadesanaæ kathetvà jÃtakaæ samo- dhÃnesi: "Tadà KesavatÃpaso Baka-Brahmà ahosi, KappamÃïavo aham evÃ" 'ti. BakabrahmajÃtakaæ\<*<13>*>/. Kukkuvaggo paÂhamo. 2. GANDHùRAVAGGA. $<1. GandhÃrajÃtaka.>$ Hitvà gÃmasahassÃnÅti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto bhesajjasannidhikÃrasikkhÃpadaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ pana RÃjagahe samuÂÂhitaæ. ùyasmatà Pilindiyavacchena\<*<14>*>/ ÃrÃmikakulaæ mocetuæ rÃjanivesanaæ gantvà ra¤¤o pÃsÃde iddhibalena sovaïïamaye kate manussà pasÅditvà therassa pa¤cabhesajjÃni pahi- ïiæsu. So\<*<15>*>/ tÃni parisÃya vissajjesi. Parisà pana\<*<16>*>/ bÃhulikÃ\<*<17>*>/ ahosi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds tathÃgatassa. 2 Bd omits te. 3 Bd buddho. 4 Bd omits taæ dasseti. 5 Bd adds ca. 6 Bd -bhÃnubhÃvo. 7 Bd jÃnÃni saccÃni. 8 Bd sampattÃnaæ. 9 Bd dasabrahma-. 10 Bd cittÃni. 11 Bd pi mu¤cisu. 12 Bd -hÆnaæ. 13 Bd adds dasamaæ. 14 Bd -dava-. 15 Cks omit so. 16 Bd panassa. 17 Bd ba-. >/ #<[page 364]># %<364 VI. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% laddhaæ laddhaæ\<*<1>*>/ kolambe\<*<2>*>/ pi ghaÂe pi pattatthavikÃyo pi\<*<3>*>/ pÆretvà paÂisÃmesi. Manussà disvà "mahicchà ime samaïÃ\<*<4>*>/ antokoÂÂhÃgÃrikÃ" ti ujjhÃyiæsu. Satthà taæ pavattiæ sutvà `yÃni kho pana tÃni gilÃ- nÃnaæ bhikkhÆnan' ti sikkhÃpadaæ pa¤¤apetvà "bhikkhave porÃïaka- paï¬ità anuppanne Buddhe bÃhirakapabbajjaæ pabbajitvà pa¤casÅla- mattakaæ rakkhantÃpi loïasakkharamattakaæ punadivasatthÃya nida- hante\<*<5>*>/ garahiæsu, tumhe pana evarÆpe niyyÃnikasÃsane pabbajitvà dutiyatatiyadivasatthÃya\<*<6>*>/ sannidhiæ\<*<7>*>/ karothÃ" 'ti {vatvÃ} atÅtaæ Ãhari: AtÅte GandhÃraraÂÂhe Bodhisatto GandhÃra- ra¤¤o putto hutvà pitu accayena rajje patiÂÂhÃya dhammena rajjaæ kÃresi. Majjhimapadese pi VideharaÂÂhe Videho nÃma rÃjà rajjaæ kÃresi. Te dve pi rÃjÃno adiÂÂhasahÃyÃ\<*<8>*>/ va\<*<9>*>/ hutvà a¤¤ama¤¤aæ\<*<10>*>/ thiravissÃsÃ\<*<11>*>/ ahesuæ. Tadà manussà dÅghÃyukà honti, tiæsavassasahassÃni jÅvanti. Ath' ekadà GandhÃrarÃjà puïïamuposathadivase samÃdinnasÅlo mahÃtale pa¤¤attavarapallaækamajjhagato\<*<12>*>/ vivaÂena sÅhapa¤jarena pÃ- cÅnalokadhÃtuæ olokento amaccÃnaæ dhammatthayuttakathaæ kathento nisÅdi. Tasmiæ khaïe gaganatalaæ abhilaæghantaæ eva\<*<13>*>/ paripuïïaæ candamaï¬alaæ RÃhu avatthari. Candap- pabhà antaradhÃyi. Amaccà candÃlokaæ apassantà candassa RÃhunà gahitabhÃvaæ ra¤¤o Ãrocesuæ. RÃjà candaæ oloke- tvà "ayaæ cando Ãgantukaupakkilesena upakkiliÂÂho\<*<14>*>/ nippa- bho jÃto, mayham p' esa rÃjaparivÃro upakkileso, na kho pana me\<*<15>*>/ taæ patirÆpaæ y' Ãhaæ\<*<16>*>/ RÃhunà gahitacando viya nippabho bhaveyyaæ, visuddhe gaganatale virocantaæ canda- maï¬alam iva\<*<17>*>/ rajjaæ pahÃya pabbajissÃmi, kim me parena ovaditena, kule ca gaïe ca alaggo hutvà attÃnam eva ovadanto vicarissÃmi, idam me patirÆpan" ti cintetvà "yaæ icchatha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd only one laddhaæ. 2 Bd koÊumpe. 2 Ck patthattha-, Cs patthattha- corr. to pattattha-, Bd pattatthavikÃya pi. 4 Bd adds sakyaputtiyÃ. 5 all three MSS. -to. 6 Bd -tatiyÃnidiva-. 7 Bd adds karonto ayuttaæ vo. 8 Bd adiÂhavisÃsà 9 Bd omits va. 10 Cks -m pi. 11 Bd kiravi-. 12 Bd -kaæmajjha-. 13 Bd -ghantaraæ miva. 14 Bd upaki-. 15 Bd so pana kho me. 16 Bd svÃhaæ. 17 Bd -Êaæ viya. >/ #<[page 365]># %< 1. GandhÃrajÃtaka. (406.) 365>% tam\<*<1>*>/ karothÃ" 'ti rajjaæ amaccÃnaæ niyyÃdesi. DvÅsu pi KasmÅra-GandhÃra-raÂÂhesu so\<*<2>*>/ rajjaæ cha¬¬etvà isipabbaj- jaæ pabbajitvà jhÃnÃbhi¤¤aæ\<*<3>*>/ nibbattetvà jhÃnaratisamappito Himavantapadese vÃsaæ kappesi. VideharÃjÃpi "sukhaæ me sahÃyassÃ" 'ti vÃïije pucchitvà tassa pabbajitabhÃvaæ sutvà "mama sahÃye pabbajite aham rajjena kiæ karissÃmÅti" satta- yojane\<*<4>*>/ Mithilanagare rajjaæ\<*<5>*>/ tiyojanasatike VideharaÂÂhe so- Êasasu gÃmasahassesu pÆritÃni koÂÂhÃgÃrÃni soÊasasahassanÃ- Âakitthiyo cha¬¬etvà puttadhÅtaro amanasikaritvà Himavanta- padesaæ pavisitvà pabbajitvà pavattaphalabhojano hutvà sa- mavattavÃsaæ\<*<6>*>/ vasanto viharati\<*<7>*>/. Te ubho pi samavatta- cÃraæ\<*<8>*>/ carantà aparabhÃge samÃgacchiæsu, na pana a¤¤a- ma¤¤aæ sa¤jÃniæsu, sammodamÃnà ekato va samavattavÃsaæ\<*<9>*>/ vasiæsu\<*<10>*>/. VidehatÃpaso\<*<11>*>/ GandhÃratÃpasassa upaÂÂhÃnaæ karoti. Tesaæ ekasmiæ puïïamadivase a¤¤atarasmiæ rukkha- mÆle nisÅditvà dhammayuttaæ kathaæ\<*<12>*>/ kathentÃnaæ gaganatale virocamÃnaæ candamaï¬alaæ RÃhu avatthari. VidehatÃpaso "kin nu kho candassa pabhà naÂÂhÃ" ti ulloketvÃ\<*<13>*>/ RÃhu-gahitaæ\<*<14>*>/ candaæ disvà "ko nu kho eso Ãcariya candaæ avattharitvà nippabham akÃsÅti" pucchi. "AntevÃsika, ayaæ RÃhu nÃma candass' eko\<*<15>*>/ upakkileso, virocituæ na deti, aham pi RÃhu- pahaÂaæ\<*<16>*>/ candamaï¬alaæ disvà `idaæ parisuddhacandamaï¬a- laæ\<*<17>*>/ Ãgantukaupakkilesena\<*<18>*>/ nippabhaæ jÃtaæ\<*<19>*>/, mayham pi idaæ rajjaæ upakkileso, yÃva\<*<20>*>/ candamaï¬alaæ RÃhu viya idaæ nippabhaæ na karoti\<*<21>*>/ tÃva pabbajissÃmÅti' cintetvà tÃvad eva RÃhu-gahitaæ candamaï¬alaæ\<*<22>*>/ Ãrammaïaæ katvà mahÃ- rajjaæ cha¬¬etvà pabbajito" ti. "ùcariya tvaæ GandhÃrarÃjÃ" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds rÃjÃnaæ. 2 Bd ekasmi. 3 Bd -¤¤Ãyo. 4 Bd -nike. 5 Ck rajjan, Bd omits rajjaæ. 6 Bd samapavatta-. 7 Bd vicari. 8 Bd -vattÃcÃraæ. 9 Bd -vattÃcÃraæ. 10 Ck cariæsu, Bd carisuæ. 11 Bd tadà vi-. 12 Bd dhammatthayuttakathaæ. 13 Bd si oloketvÃ. 14 Ck -gahÅtaæ, Bd rÃhunà gahitaæ. 15 Ck eke, Cs eke corr. to eko. 16 Bd -gahitaæ. 17 Bd -ddhassa candamaï¬alassa. 18 Bd -kena upa-. 19 Bd adds taæ. 20 Bd adds maæ. 21 Bd na rovati. 22 Bd adds rÃhu viya idaæ nippabhan ti. >/ #<[page 366]># %<366 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% ti. "ùma ahan" ti. "ùcariya, ahaæ VideharaÂÂhe Mithila- nagare VideharÃjà nÃma, nanu mayaæ a¤¤ama¤¤aæ adiÂÂha- sahÃyÃ\<*<1>*>/" ti. "Kiæ pana te Ãrammaïaæ ahosÅti". "Ahaæ `tumhe pabbajitÃ' ti sutvà `addhà pabbajjÃya guïaæ\<*<2>*>/ addasaæsÆ' ti tumhe yeva Ãrammaïaæ katvà rajjaæ pahÃya pabbajito" ti. Te tato paÂÂhÃya ativiya samaggà sammodamÃnà pavattaphala- bhojanà hutvà vicariæsu. Tattha dÅgharattaæ vasitvà ca\<*<3>*>/ pana loïambilasevanatthÃya Himavantato otaritvà ekaæ paccanta- gÃmaæ pÃpuïiæsu\<*<4>*>/. Manussà tesaæ iriyÃpathe pasÅditvà bhik- khaæ datvà paÂi¤¤aæ gahetvà ara¤¤e rattiÂÂhÃnÃdÅni\<*<5>*>/ mÃpetvà vasÃpesuæ, antarÃmagge pi tesaæ\<*<6>*>/ bhattakiccakaraïatthÃya udakaphÃsukaÂÂhÃne sÃlaæ kÃresuæ. Te paccantagÃme bhik- khaæ caritvà tÃya païïasÃlÃya\<*<7>*>/ nisÅditvà paribhu¤jitvà attano vasanaÂÂhÃnaæ gacchanti. Te pi nesaæ manussÃ\<*<8>*>/ ÃhÃraæ da- damÃnà ekadà loïaæ patte\<*<9>*>/ pakkhipitvà denti\<*<10>*>/ ekadà aloïa- kÃhÃram eva denti. Te ekadivasaæ païïapuÂe bahutaraæ loïaæ adaæsu. VedehatÃpaso\<*<11>*>/ loïaæ ÃdÃya gantvà Bodhi- sattassa bhattakiccakÃle pahonakaæ\<*<12>*>/ datvà attano\<*<13>*>/ pamÃïa- yuttaæ gahetvà atirekaæ païïapuÂe bandhitvà "aloïakadivase bhavissatÅti\<*<14>*>/ tiïavaÂÂiantare\<*<15>*>/ Âhapesi. Ath' ekadivasaæ alo- ïake ÃhÃre laddhe Vedeho\<*<16>*>/ GandhÃrassa bhikkhÃbhÃjanaæ datvà tiïavaÂÂiantarato\<*<17>*>/ loïaæ Ãharitvà "Ãcariya loïaæ gaï- hathÃ" 'ti Ãha. "Ajja manussehi loïaæ na dinnaæ, tvaæ kuto labhÅti\<*<18>*>/". "ùcariya, purimadivasaæ\<*<19>*>/ manussà bahuæ loïaæ adaæsu, athÃhaæ `aloïakadivase bhavissatÅti' atirekaæ\<*<20>*>/ Âhapesin" ti. Atha naæ Bodhisatto "moghapurisa tiyojana- satikaæ VideharaÂÂhaæ pahÃya pabbajitvà aki¤canabhÃvaæ patvà idÃni loïasakkharÃya taïhaæ janesÅti" tajjetvà ovadanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -yakÃ. 2 Bd adds mahantaæ. 3 Ck va, Cs va corr. to ca. 4 Bd sampÃ-. 5 Bd rÃttindivaÂhÃnÃdini. 6 Bd ne-. 7 Bd omits païïa. 8 Bd manussà tesaæ. 9 Bd loïapatte loïaæ. 10 Bd adds ekadà païïapuÂe bandhitvà denti. 11 Bd vi-. 12 Bd loïaæ. 13 Bd adds pi. 14 Bd -ssati. 15 Bd -ÂÂikimantare. 16 Bd vi-. 17 Bd -vaÂÂikÃn-. 18 Bd labhatitisiti. 19 Bd -se. 20 Bd -kaloïaæ. >/ #<[page 367]># %< 1. GandhÃrajÃtaka. (406.) 367>% @@ Tattha koÂÂhÃgÃrÃnÅti suvaïïarajatamaïimuttÃdiratanakoÂÂhÃgÃrÃni\<*<1>*>/ c' eva dussakoÂÂhÃgÃradha¤¤akoÂÂhÃgÃrÃni ca, phÅtÃnÅti {pÆrÃni}, sannidhiæ dÃni kubbasÅti idÃni sve bhavissati tatiyadivase bhavissatÅti loïamattaæ san- nidhiæ karosÅti. Videho evaæ garahiyamÃno garahaæ asahanto paÂipakkho hutvà "Ãcariya, tumhe attano dosaæ adisvà mayham eva dosaæ passatha, nanu tumhe `kim me parena ovaditena, attÃnam eva ovadissÃmÅti' rajjaæ cha¬¬etvà pabbajitÃ, te\<*<2>*>/ idÃni maæ kasmà ovadathÃ" 'ti dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ pasÃsanÃto\<*<4>*>/ nikkhanto idha dÃni pasÃsasÅti. || Ja_VII:77 ||>@ Tattha pasÃsanÃto\<*<4>*>/ ti ovÃdÃnusÃsanidÃnato, idha dÃnÅti idÃni idha ara¤¤e kasmà maæ ovadathà 'ti. Taæ sutvà Bodhisatto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, adhammo me na ruccati, dhammaæ me bhaïamÃnassa na pÃpam upalippatÅti\<*<6>*>/. || Ja_VII:78 ||>@ Tattha dhamman ti sabhÃvaæ, BuddhÃdÅhi vaïïitaæ pasatthaæ kÃraïam eva, na ruccatÅti adhammo nÃma assabhÃvo\<*<7>*>/ mayhaæ kadÃci na ruccati, na pÃpamupalippatÅti\<*<6>*>/ mama sabhÃvam eva kÃraïam eva\<*<8>*>/ bhaïantassa pÃpaæ nÃma hadaye na allÅyati\<*<9>*>/, ovÃdadÃnaæ nÃm' etaæ BuddhapaccekabuddhasÃvaka- bodhisattÃnaæ paveïi, tehi dinnovÃdaæ bÃlà na gaïhanti, ovÃdadÃyakassa pana pÃpaæ nÃma n' atthi: NidhÅnaæ va pavattÃraæ yaæ passe vajjadassinaæ niggayhavÃdiæ medhÃviæ tÃdisaæ paï¬itaæ bhaje, tÃdisaæ bhajamÃnassa seyyo hoti na pÃpiyo. Ovadeyy' anusÃseyya asabbhà ca nivÃraye, sataæ hi so piyo hoti, asataæ hoti appiyo ti. (Dhp. v. 76-77.) VedehatÃpaso\<*<10>*>/ Bodhisattassa kathaæ sutvà "Ãcariya atthanissitaæ kathentenÃpi paraæ ghaÂÂetvÃ\<*<11>*>/ rosetvà kathetuæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -didhanako-. 2 Bd omits te. 3 Bd bahutadhanadhÃritaæ. 4 Bdf passÃsanato. 5 Bd vi-. 6 Bdf -limpatÅti. 7 Cs Bd asa-. 8 Bd omits kÃraïameva. 9 Bd limpati. 10 Bd vi-. 11 Bd ghaÂe-. >/ #<[page 368]># %<368 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% na vaÂÂati, tvaæ maæ kuïÂhasatthena\<*<1>*>/ muï¬anto\<*<2>*>/ viya atipha- rusaæ kathesÅti" vatvà catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ ce vÃcaæ na taæ bhÃseyya paï¬ito ti. || Ja_VII:79 ||>@ Tattha yena kenacÅti dhammayuttenÃpi kÃraïena, labhati ruppanan ti ghaÂÂanaæ\<*<4>*>/ dÆsanaæ\<*<5>*>/ kuppanaæ labhati yeva, na taæ bhÃseyyà 'ti tasmà taæ parapuggalaæ yÃya so vÃcÃya ruppati\<*<6>*>/ taæ mahatthiyaæ\<*<7>*>/ mahantaæ attha nissitam pi\<*<8>*>/ vÃcaæ na bhÃseyyà 'ti attho. Ath' assa Bodhisatto pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/. || Ja_VII:80 ||>@ Tattha kÃman ti ekaæsena, idaæ vuttaæ hoti: ayuttakÃroko puggalo ayuttaæ te katan ti ovadiyamÃno ekaæsen' eva kujjhatu\<*<10>*>/ và mà và kujjhatu\<*<11>*>/ athavà bhusamuÂÂhi viya vikiriyyatu, mayhaæ pana dhammaæ\<*<12>*>/ bhaïantassa pÃpaæ nÃma n' atthÅti. Eva¤ ca pana vatvà "na vo\<*<13>*>/ ahaæ ùnanda tathà parak- kamissÃmi yathà kumbhakÃro Ãmake Ãmakamatte\<*<14>*>/, niggayha niggayhÃhaæ ùnanda vakkhÃmi, yo sÃro so ÂhassatÅti" imassa SugatovÃdassa anurÆpÃya paÂipattiyaæ\<*<15>*>/ Âhatvà yathà kum- bhakÃro bhÃjanesu punappuna ÃkoÂetvà Ãmakaæ agahetvà pakkam eva bhÃjanaæ gaïhÃti\<*<16>*>/ evaæ punappun' ovaditvà niggaïhitvà pakkabhÃjanasadiso\<*<17>*>/ puggalo gahetabbo ti das- setuæ puna taæ ovadanto @@ @*>/ susikkhità tasmà vinÅtavinayà caranti susamÃhità ti || Ja_VII:82 ||>@ idaæ gÃthadvayam Ãha. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vaÂÂatÅti gaïhasatthakena. 2 Bd ma-. 3 Cks mahiÂÂhiyamhi, Bf mahiddhiyam mi. 4 Bd ghaÂa-. 5 Cks ruppanaæ, Bd dusana. 6 Bd dussati. 7 Cks mahaÂÂhi-, Bd mahathi-. 8 Bd -taæ, omitting pi. 9 Bdf -limpa-. 10 Bd kuÂhatu. 11 Bd omits ku-. 12 Bd omits dha-. 13 Bd kho. 14 Cks omit Ãmake, Bd has Ãmakamattike. 15 Bd -yÃ. 16 Cks -hanti, Bd karoti gaïhÃti. 17 Cks -disaæ. 18 Ck Ãvera-, Cs Ãcera-. >/ #<[page 369]># %< 2. MahÃkapijÃtaka. (407.) 369>% Tass' attho: samma Vedeha\<*<1>*>/ imesaæ hi sattÃnaæ sace attano buddhiyà paï¬ite ovÃdadÃyake\<*<2>*>/ nissÃya ÃcÃrapaïïatti vinayo và susikkhito na bhaveyya evaæ sante yathà tiïalatÃdigahane\<*<3>*>/ vane andhamahiso gocarÃgocaraæ sÃsaæka- nirÃsaæka¤\<*<4>*>/ ca ÂhÃnaæ ajÃnanto carati tathà tumhÃdiso\<*<5>*>/ bahuko jano careyya, yasmà pana idh' ekacce sakÃya buddhiyà rahità sattà Ãcariyasantike ÃcÃra- païïattisusikkhità tasmà Ãcariyehi attano\<*<6>*>/ anurÆpe vinaye vinÅtattà vinÅtavinayà susamÃhità ekaggacittà hutvà carantÅti, iminà idaæ dasseti: iminà hi sattena gihinà hutvà attano kulÃnarÆpaæ pabbajitena pabbajjÃnurÆpà sikkhà sikkhi- tabbÃ, gihino pi hi\<*<7>*>/ attano kulÃnurÆpesu kasigorakkhÃdisu sikkhità va\<*<8>*>/ sam- pannÃjÅvà hutvà susamÃhità caranti, pabbajitÃpi pabbajjÃnarÆpesu\<*<9>*>/ pÃsÃdikesu abhikkantapaÂikkantÃdisu adhisÅlÃdhicittÃdhipa¤¤ÃsikkhÃsu\<*<10>*>/ sikkhità va\<*<11>*>/ vigatavikkhepà susamÃhità caranti, lokasmiæ hi\<*<12>*>/ BÃhusacca¤ ca sippa¤ ca vinayo ca susikkhito, subhÃsità ca yà vÃcà etam\<*<13>*>/ maÇgalam uttaman ti. (Childers, Kh. PÃÂha p.5) Taæ sutvà VedehatÃpaso "Ãcariya, ito paÂÂhÃya maæ ovadatha\<*<14>*>/, ahaæ anadhivÃsakajÃtikatÃya\<*<15>*>/ tumhehi saddhiæ kathesiæ\<*<16>*>/, taæ me khamathÃ" 'ti vanditvà MahÃsattaæ kha- mÃpesi. Te samaggavÃsaæ vasitvà pana Himavantam eva agamaæsu. Tatra Bodhisatto VedehatÃpasassa kasiïapari- kammaæ kathesi. So taæ katvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattesi. Iti te ubho pi aparihÅnajjhÃnà BrahmalokaparÃ- yanà ahesuæ. Satthà imaæ desanaæ\<*<17>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà Vedeho ùnando ahosi, GandhÃrarÃjà aham evÃ" 'ti. GandhÃra- jÃtakam. $<2. MahÃkapijÃtaka.>$ AttÃnaæ saækamaæ\<*<18>*>/ katvà ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ¤Ãtatthacariyaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ Bhadda- sÃlajÃtake Ãvibhavissati. Tadà pana dhammasabhÃyaæ kathaæ sa- muÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso SammÃsambuddho ¤ÃtakÃnaæ atthaæ caratÅti". \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks vi-. 2 Ck adds hi. 3 Ck -gahaïe, Bd -gahaïena. 4 Bd -kaænir-. 5 Cks -se. 6 Bd repeats attano. 7 Bd omits hi. 8 Cks ca. 9 Bd pabbajita anurÆpesu. 10 Cks adhisÅlÃdhÅ-, Bd adds vÃ. 11 Bd omits va. 12 Bd omits hi and adds tena vuttaæ. 13 Bd etaæ. 14 Bd adds anusÃsatha. 15 Bd -vÃsanajÃ-. 16 Ck -si, Bd -mi. 17 Bd dhammade-. 18 Bd saÇgÃmaæ, Cks saæsayaæ. >/ #<[page 370]># %<370 VII. SattanipÃta. 1. GandhÃravagga. (42.)>% Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sanni- sinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi TathÃgato ¤ÃtÅnaæ atthaæ carat' evÃ" "ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto kapiyoniyaæ nibbattitvà vayappatto ÃrohapariïÃ- hasampanno thÃmabalÆpeto\<*<1>*>/ asÅtisahassakapigaïaparivÃro Hi- mavantapadese vasati. Tattha GaÇgÃtÅraæ nissÃya sÃkhÃviÂa- pasampanno sandacchÃyo\<*<2>*>/ bahalapatto pabbatakÆÂaæ viya sam- uggato ambarukkho ahosi, nigrodharukkho ti pi vadanti, tassa madhurÃni phalÃni dibbagandharasÃni mahantÃni mahanta- kÆÂappamÃïÃni\<*<3>*>/, tassa ekissà sÃkhÃya phalÃni thale patanti ekissÃ\<*<4>*>/ GaÇgÃjale, dvinnaæ sÃkhÃnaæ phalÃni majjhe rukkha- mÆle patanti. Bodhisatto kapigaïaæ ÃdÃya tattha phalÃni khÃdanto "ekasmiæ kÃle imassa rukkhassa\<*<5>*>/ udake patita- phalaæ\<*<6>*>/ nissÃya amhÃkaæ bhayaæ uppajjissatÅti" udakamat- thake\<*<7>*>/ sÃkhÃya ekaæ phalam pi anavasesetvà pupphakÃle ka- lÃyamattakÃlato\<*<8>*>/ paÂÂhÃya khÃdÃpeti c' eva pÃtÃpeti ca. Evaæ sante pi asÅtiyÃ\<*<9>*>/ vÃnarasahassehi adiÂÂhaæ\<*<10>*>/ kipillakapuÂa- paÂicchannaæ\<*<11>*>/ ekaæ pakkaæ phalaæ\<*<12>*>/ nadiyaæ patitvà ud- dha¤ ca adho ca jÃlaæ bandhÃpetvà udakakÅÊaæ kÅÊantassa BÃrÃïasira¤¤o uddhajÃle\<*<13>*>/ laggi. Ra¤¤o divasaæ kÅÊitvà sÃyaæ gamanasamaye\<*<14>*>/ kevattà jÃlaæ ukkhipantà taæ\<*<15>*>/ disvà "asuka- phalaæ\<*<16>*>/ nÃmÃ" 'ti ajÃnantà ra¤¤o dassesuæ. RÃjà "kiæ phalaæ nÃm' etan" ti pucchi. "Na jÃnÃma devÃ" 'ti. "Ke jÃnissantÅti". "VanacarakÃ\<*<17>*>/ devÃ" 'ti. So vanacarake\<*<17>*>/ pakkosÃpetvà tesaæ santikà "ambapakkan" ti sutvà churikÃya chinditvà paÂhamaæ vanacarake\<*<17>*>/ khÃdÃpetvà attanÃpi\<*<18>*>/ khÃdi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds pa¤cahatthiphalo ahosi. 2 Bd santa-. 3 Cs nÃtimahanta-, Bd atimahantakumpapamÃïÃni. 4 Bd adds sÃkhÃya. 5 Cks omit rukkhassa. 6 Bd -taæpha-. 7 Cks -matthe. 8 Cs kaÊÃya-, Bd puppakÃlato pappÃyamattatÃkÃlato. 9 Bd asiti. 10 Cks adiÂÂha. 11 Bd kippilika-. 12 Cks omit pakkaæ phalaæ. 13 Bd uddhaæ-. 14 Cs sayaæ-, Bd sÃyaïhassamaye. 15 Cks naæ. 16 Bd asukaæ. 17 Bd -ri-. 18 Bd pacchà atthÃpi. >/ #<[page 371]># %< 2. MahÃkapijÃtaka. (407.) 371>% itthÃgÃrassa\<*<1>*>/ pi amaccÃnam pi dÃpesi. Ra¤¤o ambapakkaraso sakalasarÅraæ pharitvà aÂÂhÃsi. So rasataïhÃya bandhitvÃ\<*<2>*>/ tassa rukkhassa\<*<3>*>/ ÂhitaÂÂhÃnaæ vanacarake\<*<4>*>/ pucchitvà tehi "Himavantapadese nadÅtÅre" ti vutte bahÆ nÃvÃsaæghÃÂe ban- dhÃpetvà vanacarakehi\<*<5>*>/ desitamaggena uddhasotaæ\<*<6>*>/ agamÃsi. "EttakÃni divasÃnÅti" paricchedo na kathito. Anupubbena taæ ÂhÃnaæ patvà "eso so\<*<7>*>/ deva rukkho" ti vanacarakà ra¤¤o Ãcikkhiæsu. RÃjà nÃvÃ\<*<8>*>/ Âhapetvà mahÃjanaparivuto padasà tattha gantvà rukkhamÆle sayanaæ pa¤¤ÃpÃpetvÃ\<*<9>*>/ ambapak- kÃni khÃditvà nÃnaggarasabhojanaæ bhu¤jitvà nipajji. Sab- bÃsu\<*<10>*>/ disÃsu Ãrakkhaæ Âhapetvà aggiæ kariæsu. MahÃsatto manussesu niddaæ okkantesu\<*<11>*>/ a¬¬harattasamaye\<*<12>*>/ parisÃya saddhiæ ÃgamÃsi\<*<13>*>/. AsÅtisahassavÃnarà sÃkhÃya sÃkhaæ carantà ambÃni khÃdanti. RÃjà pabujjhitvà kapigaïaæ disvà manusse uÂÂhapetvÃ\<*<14>*>/ dhanuggahe pakkosÃpetvà "yathà ete\<*<15>*>/ phalakhÃdakà vÃnarà na palÃyanti tathà te\<*<16>*>/ parikkhipitvà vijjhatah, sve ambÃni ca\<*<17>*>/ vÃnaramaæsa¤ ca khÃdissÃmÅti\<*<18>*>/" Ãha. Dhanuggahà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà rukkhaæ pari- vÃretvà sare sandahitvÃ\<*<19>*>/ aÂÂhaæsu. Te disvà vÃnarà maraïa- bhayabhÅtà palÃyituæ asakkontà MahÃsattaæ upasaækamitvÃ\<*<20>*>/ "deva `palÃyanamakkaÂe vijjhissÃmÃ' 'ti rukkhaæ parivÃretvà dhanuggahà ÂhitÃ, kiæ karomÃ" 'ti pucchitvà kampamÃnà aÂÂhaæsu. Bodhisatto "mà bhÃyittha, ahaæ vo jÅvitaæ dassÃ- mÅti" vÃnaragaïaæ samassÃsetvà ujukaæ uggatasÃkhaæ abhi- ruyha\<*<21>*>/ gaÇgÃbhimukhaæ gatasÃkhaæ\<*<22>*>/ gantvà tassÃ\<*<23>*>/ pariyan- tato pakkhanditvà dhanusatamattaæ\<*<24>*>/ ÂhÃnaæ atikkamma GaÇgÃtÅre ekasmiæ gumbamatthake patitvà tato oruyha "mamÃgataÂÂhÃnaæ\<*<25>*>/ ettakaæ bhavissatÅti" ÃkÃsaæ paricchin- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ssÃ. 2 Bd pappajjitvÃ. 3 Bd omits ru-. 4 Bd -ri-. 5 Bd -rikÃnaæ. 6 Bd uddhaæ-. 7 Bd omits so. 8 Bd adds nadiyaæ. 9 Cs pa¤¤a- corr. to pa¤¤Ã-, Ck pa¤¤a-. 10 Bd sabba. 11 Bd okkaman-. 12 Bd -rattiæ-. 13 Cks a-. 14 Bd uÂhÃ-. 15 Bd te. 16 Bd taæ ÂhÃnaæ in the place of tathà te. 17 Bd ceva. 18 Bd -mÃti. 19 Bd sanhayitvÃ. 20 Bd -miæsu. 21 Bd Ãru-. 22 Bd omits ga-. 23 all three MSS. tassa. 24 Bd -matta. 25 Bd mama-. >/ #<[page 372]># %<372 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% ditvà ekaæ vettalataæ mÆle chinditvà sodhetvà "ettakaæ\<*<1>*>/ rukkhe bajjhissati ettakaæ ÃkÃsaÂÂhaæ bhavissatÅti" imÃni dve ÂhÃnÃni vavatthapetvà attano kaÂiyaæ bandhanaæ\<*<2>*>/ na sallak- khesi. So taæ lataæ ÃdÃya ekakoÂiæ GaÇgÃtÅre patiÂÂhita- rukkhe bandhitvà ekaæ attano kaÂiyaæ bandhitvà vÃtacchinna- valÃhakavegena\<*<3>*>/ dhanusatamattaæ\<*<4>*>/ ÂhÃnaæ laæghitvà kaÂiyaæ baddhaÂÂhÃnassa\<*<5>*>/ asallakkhitattà rukkhaæ pÃpuïituæ asak- konto ubhohi hatthehi ambasÃkhaæ daÊhaæ gaïhitvà vÃnara- gaïassa sa¤¤aæ\<*<6>*>/ adÃsi: "sÅghaæ mama piÂÂhiæ maddamÃnà vettalatÃya sotthigamanaæ gacchathÃ" 'ti. AsÅtisahassavÃnarà MahÃsattaæ vanditvà khamÃpetvà tathà agamaæsu\<*<7>*>/. Tadà Devadatto pi makkaÂo hutvà tesaæ abbhantaro hoti, "ayaæ\<*<8>*>/ me paccÃmittassa piÂÂhiæ passituæ kÃlo" ti uccasÃkhaæ Ãruy- ha vegaæ janetvà tassa piÂÂhiyaæ pati. MahÃsattassa hada- yaæ chijji, balavavedanà uppajji. So pi taæ vedanÃmattaæ\<*<9>*>/ katvà pakkÃmi. MahÃsatto ekako va ahosi. RÃjà aniddÃ- yanto vÃnarehi ca MahÃsattena ca katakiriyaæ sabbaæ disvà "ayaæ tiracchÃno hutvà attano jÅvitaæ agaïetvà parisÃya sot- thibhÃvam eva akÃsÅti" cintento nipajji. So pabhÃtÃya rattiyà MahÃsattassa tussitvà "na yuttaæ imaæ\<*<10>*>/ kapirÃjÃnaæ nÃse- tuæ, upÃyena naæ otÃretvà paÂijaggissÃmÅti" AdhogaÇgÃya\<*<11>*>/ saæghÃtaæ\<*<12>*>/ Âhapetvà tattha aÂÂakaæ\<*<13>*>/ bandhÃpetvà saïikaæ MahÃsattaæ otÃrÃpetvà piÂÂhiyaæ kÃsÃvavatthaæ pattharÃpetvà GaÇgodakena nahÃpetvà phÃïitodakaæ\<*<14>*>/ pÃyetvà parisuddha- sarÅraæ\<*<15>*>/ sahassapÃkatelena\<*<16>*>/ abbha¤jÃpetvÃ\<*<17>*>/ sayanapiÂÂhe tela- cammaæ pattharÃpetvÃ\<*<18>*>/ tattha taæ\<*<19>*>/ nipajjÃpetvà attanÃ\<*<20>*>/ nÅce Ãsane nisÅditvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds ÂhÃnaæ. 2 Bd -naÂhÃnaæ. 3 Bd -hako viya vegena. 4 Bd -tta. 5 Bd bandhanaÂhÃ-. 6 Bd sa¤¤aæ. 7 Bd Ã-. 8 Bd so ayaæ. 9 Bd -nappattaæ. 10 Bd omits i-. 11 Bd anto-. 12 Ck saækÃtaæ, Bd nÃvÃsaæghÃÂaæ. 13 Cks aÂÂha-. 14 Bd phÃlito-. 15 Bd parisukkhaæ sa-. 16 Bd -pÃkena telena. 17 Ck abbhajÃ-, Bd abbha¤citvÃ. 18 Ck tele-, Bd elakakammaæ saïharÃpetvà saïikaæ. 19 Bd omits taæ. 20 Cks attÃnaæ. >/ #<[page 373]># %< 2. MahÃkapijÃtaka. (407.) 373>% @*>/ katvà yo sotthiæ samatÃrayi kiæ tvaæ tesaæ kimo\<*<2>*>/ tuyhaæ honti ete mahÃkapÅti. || Ja_VII:83 ||>@ Tass' attho\<*<3>*>/: ambho mahÃkapi yo tvaæ attÃnaæ saækamaæ\<*<4>*>/ katvà tulaæ\<*<5>*>/ Ãropetvà jÅvitaæ pariccajitvà ime vÃnare sotthiæ samatÃrayÅ\<*<6>*>/ khemena santÃresi\<*<7>*>/ kiæ tvaæ tesaæ hosi kimo\<*<8>*>/ tuyhaæ và kiæsu\<*<9>*>/ ete\<*<10>*>/ hontÅti. Taæ sutvà Bodhisatto rÃjÃnaæ ovadanto sesÃ\<*<11>*>/ gÃthà abhÃsi: @*>/ te arindama. || Ja_VII:84 ||>@ @*>/ laæghayitvà attÃnaæ vissaÂÂhadhanuno sataæ tato aparapÃdesu daÊhaæ baddhalatÃguïaæ\<*<14>*>/ || Ja_VII:85 ||>@ @*>/ rukkhaæ upÃgamiæ, so 'haæ appabhavaæ tattha sÃkhaæ hatthehi aggahi. || Ja_VII:86 ||>@ @@ @*>/, vadho\<*<17>*>/ me na tapessati, sukham Ãharitaæ tesaæ yesaæ rajjam akÃrayiæ. || Ja_VII:88 ||>@ @*>/ katÃ\<*<19>*>/, ra¤¤Ã\<*<20>*>/ raÂÂhassa yoggassa balassa nigamassa ca sabbesaæ sukham eÂÂhabbaæ\<*<21>*>/ khattiyena pajÃnatà ti. || Ja_VII:89 ||>@ Tattha tesan ti tesaæ asÅtisahassÃnaæ vÃnarÃnaæ, bhÅtÃnan te ti tava vijjhanatthÃya ÃïÃpetvà Âhitassa bhÅtÃnaæ, arindamà 'ti rÃjÃnaæ Ãlapati, rÃjà hi corÃdÅnaæ\<*<22>*>/ arÅnaæ damanato\<*<23>*>/ arindamo ti vuccati, vissaÂÂhadhanuno satan ti anÃropitadhanusatappamÃïaæ ÂhÃnaæ attÃnaæ ÃkÃse ullaæghayitvà vissajjetvà tato imamhà rukkhà laæghitvà gataÂÂhÃnato aparapÃdesu\<*<24>*>/ idaæ kaÂibhÃgaæ sandhÃya vuttaæ, Bodhisatto hi kaÂibhÃge taæ latÃguïaæ daÊhaæ bandhitvà pacchimapÃdehi\<*<25>*>/ bhÆmiyaæ\<*<26>*>/ akkamitvà vissajjetvà vÃtavegena ÃkÃ- saæ pakkhandi, nuïïo\<*<27>*>/ rukkhaæ upÃgamin ti vÃtacchinnaæ abbham iva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks saæsayaæ. 2 Bd kime, Bf kidhamaæ. 3 Cks tattha. 4 Bd sakamaæ, Cks saæsayaæ. 5 Bd kulaæ. 6 Cs -tÃresi, Bd samattÃrayi. 7 Ck omits kh. s. 8 Bd kitumhe corr. to kime. 9 Bd omits kimsu. 10 Bd enti. 11 Bd sesa. 12 Bd -nan. 13 Bdf su. 14 Bd daÊhabandhaæ la-, Bf daÊhaæ pandhaæ la-. 15 Bdf ruïïo. 16 Cks baddho. 17 Bdf sato. 18 Cs -tÅ. 19 Bdf taæ suïohi arindama in the place of a. k. 20 Cks ra¤¤o. 21 Bf etabbaæ, Bd omits sukhameÂÂh-. 22 Bd -dinnaæ. 23 Bd arindamanato, Ck omits a. d. 24 Bd adds ti pacchÃpÃdesu. 25 Bd pacchÃpÃ-. 26 Bd bhumi. 27 Bd ru-. >/ #<[page 374]># %<374 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% attano vegajanitena\<*<1>*>/ vÃtena nuïïo\<*<2>*>/ yathà vÃtacchinnÃbbhaæ\<*<3>*>/ vÃtena evaæ attano vegena nuïïo\<*<2>*>/ hutvà imaæ ambarukkhaæ upÃgamiæ, appabhavan ti so 'haæ\<*<4>*>/ tattha ÃkÃsappadese rukkhaæ pÃpuïituæ appahonto\<*<5>*>/ tassa ruk- khassa sÃkhaæ hatthehi gahesin\<*<6>*>/ ti attho, viyÃyatan ti rukkhasÃkhaya ca vettalatÃya ca vÅïÃya bhamaratanti viya vitataæ\<*<7>*>/ Ãka¬¬hitasarÅraæ\<*<8>*>/, samanuk- kamantà ti mayà anu¤¤Ãtà maæ vanditvà khamÃpetvÃ\<*<9>*>/ pÃdehi samanukka- mantà nirantaram eva akkamantà sotthiæ gatÃ, taæ maæ na tapate ban- dho\<*<10>*>/ ti nÃpi so valliyÃ\<*<11>*>/ bandho\<*<10>*>/ tapati nÃpi idÃni maraïaæ tappessati, kiækÃraïÃ: sukhaæ Ãharitaæ tesan ti\<*<12>*>/ yasmà yesaæ ahaæ rajjam akÃ- rayiæ tesaæ mayà sukham Ãharitaæ, ete hi mahÃrÃja ayaæ no uppannaæ duk- khaæ haritvà sukhaæ ÃharissasÅti\<*<13>*>/ maæ rÃjÃnaæ akaæsu, ahaæ pi tumhÃkaæ uppannaæ dukkhaæ\<*<14>*>/ harissÃmi-cceva\<*<15>*>/ etesaæ rÃjà jÃto, taæ ajja mayà ete- saæ maraïadukkhaæ haritvà jÅvitasukhaæ ÃhaÂaæ, taæ maæ\<*<16>*>/ nÃpi bandho\<*<10>*>/ tapati na maranavadho\<*<17>*>/ tappessati, esà te upamà ti esà te mahÃrÃja mayà katakiriyÃya upamÃ, taæ suïohÅti tasmà imÃya upamÃya saæsandetvà attano\<*<18>*>/ diyyamÃnaæ ovÃdaæ suïa, ra¤¤Ã\<*<19>*>/ raÂÂhassà 'ti mahÃrÃja ra¤¤Ã nÃma uc- chuyante\<*<20>*>/ viya raÂÂhaæ apÅÊetvà catubbidhaæ agatiæ\<*<21>*>/ pahÃya catuhi\<*<22>*>/ saæ- gahavatthÆhi saægaïhantena dasasu rÃjadhammesu patiÂÂhÃya mayà viya attano jÅvitaæ pi\<*<23>*>/ pariccajitvà kinti me\<*<24>*>/ raÂÂhavÃsino vigatabhayà gimhakÃle vivata- dvÃrà ¤ÃtÅhi ca\<*<25>*>/ parivÃrakehi\<*<26>*>/ ca parivutÃ\<*<27>*>/ ure puttÃ\<*<28>*>/ naccantÃ\<*<29>*>/ sÅtena vÃtena vijÅyamÃnÃ\<*<30>*>/ yathÃruciæ attano santakaæ paribhu¤jantà kÃyikacetasika- sukhasamaÇgino bhaveyyun ti sakalaraÂÂhassa ca rathasakaÂÃdiyugavÃhanassa\<*<31>*>/ yoggassa pattikasaækhÃtassa\<*<32>*>/ balassa ca negamajanapadasaækhÃtassa\<*<33>*>/ niga- massa ca sabbesaæ sukham eva esitabbaæ gavesitabban ti attho, khattiyena pajÃnatà ti khettÃnaæ adhipatibhÃvena khattiyo ti ca laddhanÃmena pana etena avasesasatte atikkamma pajÃnatà ¤Ãïasampannena bhavitabban ti. Evaæ MahÃsatto rÃjÃnaæ ovadanto va anusÃsanto va\<*<34>*>/ kÃlam akÃsi. RÃjà amacce pakkosÃpetvà "imassa kapirÃjassa rÃjÆnaæ viya sarÅrakiccaæ karothÃ" 'ti vatvà itthÃgÃram pi ÃïÃpesi: "tumhe rattavatthanivatthà vikiïïakesÃ\<*<35>*>/ daï¬adÅpika- hatthà kapirÃjÃnaæ parivÃretvà ÃÊÃhanaæ gacchathÃ" 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd attanà janitena vegena. 2 Bd ru-. 3 Bd -nnabbha. 4 Bd ahaæ. 5 Ck appabho-. 6 Bd agga-. 7 Cks vittaæ. 8 Bd -taæ sarÅraæ, Cks Ãkaddhi Ãkaddhita-. 9 Bd omits kha-. 10 Cks baddho. 11 Cks -yo. 12 Cks -saæ, omitting ti. 13 Cks -tÅti. 14 Bd ru-. 15 Bd -mi icceva. 16 Cks tamaæ, Bd tena hi maæ. 17 Bd maraïato. 18 Bd adds pi. 19 Bd -o. 20 Bd ucchuæ, Cs adds ucchu. 21 Bd -tigamanaæ. 22 Bd catu. 23 Bd -taæ, omitting pi. 24 Cks kintice. 25 Bd omits ca. 26 Bd pÃdaparicÃri-. 27 Bd -vÃritvÃ. 28 Cks -e. 29 Cks -o. 30 Ck vÅji-, Cs viji-, Bd bija-. 31 Cks -ÂÃsu ceva vahassa. 32 Cks -kÃsaæ-, Bd -kaæsaæ-. 33 Bd niga-. 34 Bd omits a. va. 35 Bd parikiïïa-. >/ #<[page 375]># %< 3. KumbhakÃrajÃtaka. (108.) 375>% Amaccà dÃrÆnaæ sakaÂasatamattena citakaæ kariæsu. RÃjÆ- naæ karaïaniyÃmen' eva MahÃsattassa sarÅrakiccaæ katvà sÅsa- kapÃlaæ gahetvà ra¤¤o santikaæ agamaæsu. RÃjà MahÃ- sattassa ÃÊÃhane cetiyaæ kÃretvà dÅpe jÃlÃpetvà gandhamÃlÃdÅhi pÆjetvà sÅsakapÃlaæ suvaïïakhacitaæ kÃretvà kuntagge Âha- petvà purato kÃretvà gandhamÃlÃdÅhi pÆjento\<*<1>*>/ BÃrÃïasiæ gantvà antorÃjadvÃre Âhapetvà sakalanagaraæ sajjÃpetvà sattÃhaæ pÆjaæ kÃresi. Atha taæ dhÃtuæ gahetvà cetiyaæ kÃretvà yÃvajÅvaæ gandamÃlÃdÅhi pÆjento\<*<2>*>/ Bodhisattassa ovÃde patiÂ- ÂhÃya dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni karonto dhammena rajjaæ kÃretvà saggaparÃyano ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<3>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: "Tadà rÃjà ùnando ahosi\<*<4>*>/, parisà BuddhaparisÃ, kapi- rÃjÃ\<*<5>*>/ aham evÃ" 'ti. MahÃkapijÃtakaæ\<*<6>*>/. $<3. KumbhakÃrajÃtaka.>$ AmbÃhamaddaæ vanamantarasmin ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto kilesaniggahaæ Ãrabbha kathesi. VaÂÂhuæ PÃnÅyajÃtake\<*<7>*>/ Ãvibhavissati. Tadà pana SÃvatthiyaæ pa¤casatasa- hÃyakà pabbajitvà antokoÂisanthÃre\<*<8>*>/ vasamÃnà a¬¬harattasamaye kÃmavitakkaæ vitakkayiæsu. Satthà attano sÃvake rattiyà tayo vÃre divasassa tayo vÃre ti rattiædivaæ cha vÃre\<*<9>*>/ olokento kikÅ va\<*<10>*>/ aï¬aæ viya camarÅ\<*<11>*>/ va\<*<10>*>/ vÃladhiæ viya mÃtà piyaputtaæ viya eka- cakkhuko puriso cakkhuæ viya rakkhati, tasmiæ tasmiæ yeva khaïe uppannakilesaæ\<*<12>*>/ niggaïhati\<*<13>*>/. So taæ divasaæ a¬¬harattasamaye Jetavanaæ parigaïhanto tesaæ bhikkhÆnaæ vitakkasamudÃcÃraæ ¤atvà "imesaæ bhikkhÆnaæ abbhantare ayaæ kileso va¬¬hanto arahattassa hetuæ chindissati, idÃn' eva nesaæ kilesaæ niggaïhitvà arahattaæ dassÃmÅti" gandhakuÂito nikkhamitvà ùnandattheraæ pakkositvà ùnanda \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pÆjitvÃ. 2 BÃrÃïasiæ---pÆjento wanting in Bd. 3 Bd dhammade-. 4 Bd adds duÂhakapi devadatto. 5 Bd adds pana. 6 Bf rÃjovÃdajÃtakaæ, Bd adds dutiyaæ. 7 Ck pa¤¤ÃjÃ-, Cs pu¤¤ÃjÃ- corr. to pa¤¤ÃjÃ-, Bd pa¤¤ÃsajÃ-. 8 Bd -saïhÃre. 9 Bd adds sÃvake. 10 Bd omits va. 11 Bd cÃ-. 12 Bd -nnaæ ki-. 13 Bd -hÃti. >/ #<[page 376]># %<376 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% antokoÂisanthÃre\<*<1>*>/ vasanakabhikkhÆ sabbe va sannipÃtehÅti" sanni- pÃtÃpetvà pa¤¤atta-BuddhÃsane nisidi\<*<2>*>/. "Bhikkhave, antopavatta- kilesÃnaæ vase\<*<3>*>/ vattituæ na vaÂÂati, kileso hi va¬¬hamÃno paccÃmitto viya mahÃvinÃsaæ pÃpeti\<*<4>*>/, bhikkhunà nÃma appakam pi\<*<5>*>/ kilesaæ niggaïhituæ vaÂÂati\<*<6>*>/, porÃïakapaï¬ità appamattakaæ Ãrammaïaæ disvà abbhantare pavattitakilesaæ niggaïhitvà paccekabodhiæ\<*<7>*>/ nib- battesun" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto BÃrÃïasinagarassa dvÃragÃme kumbhakÃra- kule nibbattitvà vayappatto kuÂumbaæ saïÂhapetvà ekaæ put- ta¤ ca dhÅtara¤ ca labhitvà kumbhakÃrakammaæ\<*<8>*>/ nissÃya putta- dÃraæ\<*<9>*>/ posesi\<*<10>*>/. Tadà KÃliÇgaraÂÂhe Dantapuranagare\<*<11>*>/ Ka- raï¬u\<*<12>*>/ nÃma rÃjà mahantena parivÃrena uyyÃnaæ gacchanto uyyÃnadvÃre phalabhÃrabharitaæ madhuraphalaæ ambarukkhaæ disvà hatthikkhandhagato\<*<18>*>/ yeva hatthaæ pasÃretvà ekaæ am- bapiï¬aæ gahetvà uyyÃnaæ pavisitvà maÇgalasilÃya nisinno dÃtabbayuttakÃnaæ datvà ambaæ paribhu¤ji. Ra¤¤Ã gahita- kÃlato paÂÂhÃya sesehi nÃma gahetabbam evà 'ti amaccÃpi brÃhmaïagahapatikÃdayo pi ambÃni pÃtetvà khÃdiæsu. Pacchà pacchÃ\<*<14>*>/ Ãgatà rukkhaæ Ãruyha muggarehi pothetvà obhagga- vibhaggasÃkhaæ katvà Ãmakaphalam\<*<15>*>/ pi asesetvà khÃdiæsu. RÃjà divasaæ uyyÃne\<*<16>*>/ kÅÊitvà sÃyaïhasamaye alaækatahatthik- khandhe\<*<17>*>/ nisÅditvà gacchanto taæ rukkhaæ disvà hatthito otaritvà rukkhamÆlaæ gantvà rukkhaæ oloketvà "ayaæ pÃto va passantÃnaæ atittikaro phalabhÃrabharito sobhamÃno aÂ- ÂhÃsi, idÃni gahitaphalo obhaggavibhaggo asobhamÃno Âhito" ti cintetvà puna a¤¤ato olokento aparaæ nipphalaæ ambarukkhaæ disvà "esa rukkho attano nipphalabhÃvena muï¬amaïipabbato viya sobhamÃno Âhito, ayaæ pana phalitabhÃvena\<*<18>*>/ imaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -saïhÃre. 2 Bd -ditvÃ. 3 Bd -sena. 4 Bd -si. 5 Bd appamattakaæ pi. 6 Bd -tÅti. 7 Bd -dhi¤Ãïaæ. 8 Cks -rakulaæ. 9 Bd -dÃnaæ. 10 Ck pe-. 11 Bd nanda-. 12 Bd karaï¬ako. 13 Bd hatthikhandavaragato. 14 Bd only one pacchÃ. 15 Cks Ãmapha-. 16 Cks -naæ. 17 Bd -dhavare. 18 Bd saphala bhÃ-. >/ #<[page 377]># %< 3. KumbhakÃrajÃtaka. (408.) 377>% vyasanaæ patto, idaæ agÃramajjham pi phalitarukkhasadisaæ, pabbajjà nipphalarukkhasadisÃ, sadhanass' eva bhayaæ atthi\<*<1>*>/ niddhanassa bhayaæ n' atthi, mayÃpi nipphalarukkhena\<*<2>*>/ viya bhavitabban" ti phalarukkhaæ Ãrammaïaæ katvà rukkhamÆle Âhitako va tÅïi lakkhaïÃni sallakkhetvà vipassanaæ va¬¬hetvà paccekabodhi¤Ãïaæ nibbattetvà "viddhaæsitÃ\<*<3>*>/ dÃni me mÃtu- kucchikuÂikÃ, chinnà tÅsu bhavesu paÂisandhi, sodhità saæ- sÃrukkÃrabhÆmi, sosito\<*<4>*>/ assusamuddo, bhinno\<*<5>*>/ aÂÂhipÃkÃro\<*<6>*>/, n' atthi me puna paÂisandhÅti" Ãvajjanto\<*<7>*>/ sabbÃlaækÃrapati- maï¬ito\<*<8>*>/ va aÂÂhÃsi. Atha naæ amaccà Ãhaæsu: "atibahuæ Âhit' attha mahÃrÃjÃ" 'ti. "Na mayaæ rÃjÃno\<*<9>*>/, paccekabuddhà nÃma mayan" 'ti. "Paccekabuddhà na\<*<10>*>/ tumhÃdisà honti devÃ" 'ti. "Atha kÅdisà hontÅti". "OropitakesamassukÃsÃvavattha- paÂicchannà kule và gaïe và alaggà vÃtacchinnavalÃhaka- rÃhumuttacandamaï¬alapaÂibhÃgÃ\<*<11>*>/ Himavati\<*<12>*>/ NandamÆla- pabbhÃre vasanti, evarÆpà deva paccekabuddhÃ" ti. Tasmiæ khaïe rÃjà hatthaæ ukkhipitvà sÅsaæ parÃmasi, tÃvad ev' assa gihiliÇgaæ antaradhÃyi samaïaliÇgaæ pÃtur ahosi: TicÅvara¤ ca patto ca vÃsi sÆci ca bandhanaæ parissÃvanena aÂÂh' ete yuttayogassa bhikkhuno ti evaævuttasamaïaparikkhÃrÃ\<*<13>*>/ kÃyapaÂibaddhÃ\<*<14>*>/ va ahesuæ. So ÃkÃse Âhatvà mahÃjanassa ovÃdaæ datvà anilapathena Uttarahimavante NandamÆlapabbhÃram eva agamÃsi. GandhÃra- raÂÂhe pi Takkasilanagare Naggaji\<*<15>*>/ nÃma rÃjà uparipÃsÃde pallaækavaramajjhagato ekaæ itthiæ ekekahatthe\<*<16>*>/ ekekamaïi- valayaæ\<*<17>*>/ pilandhitvà avidÆre nisÅditvà gandhaæ piæsamÃnaæ disvà "etÃni maïivalayÃni\<*<18>*>/ ekekabhÃvena\<*<19>*>/ na ghaÂÂanti\<*<20>*>/ na viravantÅti\<*<21>*>/" olokento nisÅdi. Atha sà dakkhiïahatthato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit atthi. 2 Ck -rukkho, Cs -rukkho corr. to rukkhena. 3 Ck Bd vidhaæ-. 4 Cks sodhitÃ, Bd sositvà mayÃ. 5 Bd chindo. 6 Bd attÃ-. 7 Cks -ento. 8 Bd -paÂi-. 9 Bd mahÃrÃ-. 10 Bd nÃma. 11 Cks -lÃhakÃ-, Bd -lÃhatarÃhumukhÃmu-. 12 Bd -vante. 13 Bd -vuttÃ-. 14 Bd kÃye-. 15 Bd nagiji. 16 Cks omit ekeka. 17 Bd -kaæ ma-. 18 Bd omits maïi. 19 Ck -gena. 20 Bd ghaÂentÃti. 21 Ck vivaran-, Bd dhiravantanti. >/ #<[page 378]># %<378 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga (42.)>% valayaæ vÃmahatthe yeva pilandhitvà dakkhiïahatthena gan- dhaæ saæka¬¬hitvà piæsituæ Ãrabhi. VÃmahatthe valayaæ\<*<1>*>/ dutiyaæ Ãgamma ghaÂÂiyamÃnaæ\<*<2>*>/ saddam akÃsi. RÃjà tÃni dve valayÃni a¤¤ama¤¤aæ saæghaÂÂentÃni\<*<3>*>/ viravantÃni disvà cintesi: "idaæ valayaæ ekekakÃle na ghaÂÂesi, dutiyaæ Ãgamma ghaÂÂeti saddaæ karoti, evam eva ime sattÃpi ekekà na ghaÂ- Âanti\<*<4>*>/ na viravanti dve tayo hutvà a¤¤ama¤¤aæ saæghaÂÂanti\<*<5>*>/ kalahaæ karonti, ahaæ pana KasmÅra-GandhÃresu\<*<6>*>/ dvÅsu rajjesu raÂÂhavÃsino vicÃremi, mayÃpi ekavalayasadisena hutvà param avicÃretvà attÃnaæ eva vicÃrentena\<*<7>*>/ vasituæ vaÂÂatÅti" saæghaÂÂanavalayam\<*<8>*>/ Ãrammaïaæ katvà yathÃnisinno va tÅïi lakkhaïÃni sallakkhetvà vipassanaæ va¬¬hetvà paccekabodhi- ¤Ãïaæ nibbattesi, sesaæ purimasadisam eva. VideharaÂÂhe Mithilanagare NimirÃjà nÃma\<*<9>*>/ bhuttapÃtarÃso amaccagaïa- parivuto vivaÂasÅhapa¤jarena antaravÅthiæ pekkhamÃno aÂÂhÃsi. Ath' eko seno sÆnÃpaïato maæsapesiæ gahetvà ÃkÃsaæ pak- khandi. Tam enaæ ito c' ito ca gijjhÃdayo sakuïà sampari- vÃretvà ÃhÃrahetu tuï¬ena viheÂhentà pakkhena\<*<10>*>/ paharantà pÃdehi maddantà agamiæsu\<*<11>*>/. So attano vadhaæ asahamÃno\<*<12>*>/ taæ maæsaæ cha¬¬esi\<*<13>*>/, a¤¤o gaïhi, sakuïà imaæ mu¤citvà taæ anubandhiæsu, tena pi vissaÂÂhaæ a¤¤o aggahesi, tam pi tath' eva viheÂhesuæ. RÃjà te sakuïe disvà cintesi: "yo yo maæsapesiæ gaïhi tassa tass' eva dukkhaæ, yo yo vissajjesi tassa tass' eva sukhaæ, ime pi pa¤ca kÃmaguïe\<*<14>*>/ yo yo gaï- hati tassa tass' eva dukkhaæ, itarassa sukhaæ, ime hi ba- hunnaæ sÃdhÃraïÃ, mayhaæ kho pana soÊasa itthisahassÃni, mayà vissaÂÂhamaæsapiï¬ena viya senena\<*<15>*>/ pa¤cakÃmaguïe pahÃya sukhitena bhavituæ vaÂÂatÅti\<*<16>*>/" yoniso manasikaronto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd maïiva-. 2 Bd saæghaÂi-. 3 Cks -tÃ, Bd -to. 4 Ck ghaÂa-, Bd ghaÂe-. 5 Bd -ghatteti. 6 Bd imasmiæ GandhÃre. 7 Bd vicaran-. 8 Bd -naæva-. 9 Bd miminÃmarÃjÃ. 10 Bd pakkhehi. 11 Bd Ãgamaæsu. 12 Ck -ne, Cs -ne corr. to -no. 13 Cks cha¬¬he-, Bd chìesi. 14 Ck -ïÃ, Cs -ïà corr. to -ïe. 15 Ck sesena, Cs sesenana corr. to senena, Bd visaÂhamaæsapiï¬atuï¬ena senena viya. 16 Bd adds so. >/ #<[page 379]># %< 3. KumbhakÃrajÃtaka. (408.) 379>% yathÃÂhito va tÅïi lakkhaïÃni sallakkhetvà vipassanaæ va¬- ¬hetvà paccekabodhi¤Ãïaæ nibbattesi, sesaæ purimasadisam eva. Uttarapa¤cÃlaraÂÂhe Kampillanagare Dummukho\<*<1>*>/ nÃma\<*<2>*>/ rÃjà bhuttapÃtarÃso sabbÃlaækÃrapatimaï¬ito\<*<3>*>/ amaccaparivuto vi- vaÂasÅhapa¤jarena rÃjaægaïaæ olokento aÂÂhÃsi. Tasmiæ khaïe\<*<4>*>/ vajadvÃraæ vivariæsu, usabhà vajato {nikkhamitvÃ} kilesavasena ekaæ gÃviæ anubandhiæsu, tatth' eko tikhiïasiÇgo mahÃusabho a¤¤aæ usabhaæ Ãgacchantaæ disvà kilesamaccherÃbhibhÆto ti- khiïasiÇgena antarasatthimhi\<*<5>*>/ pahari, tassa pahÃramukhena antÃni nikkhamiæsu\<*<6>*>/, tatth' eva jÅvitakkhayaæ pÃpuïi. RÃjÃ\<*<7>*>/ disvà cintesi: "ime sattà tiracchÃnagate Ãdiæ katvà kilesava- sena dukkhaæ pÃpuïanti, ayaæ usabho kilesaæ nissÃya jÅvi- takkhayaæ patto, a¤¤e pi sattà kileseh' eva kampanti, mayà imesaæ sattÃnaæ kampanakilese pahÃtuæ vaÂÂatÅti" so Âhitako va tÅïi lakkhaïÃni sallakkhetvà vipassanaæ va¬¬hetvà pacce- kabodhi¤Ãïaæ nibbattesi, sesaæ purimasadisam eva. Ath' eka- divasaæ te\<*<8>*>/ cattÃro paccekabuddhà bhikkhÃcÃravelaæ sallak- khetvà NandamÆlapabbhÃrà nikkhamma Anotattadahe nÃga- latÃdantakaÂÂhaæ khÃditvà katasarÅrapaÂijagganÃ\<*<9>*>/ ManosilÃtale ÂhatvÃ\<*<10>*>/ nivÃsetvà pattacÅvaram ÃdÃya iddhiyà ÃkÃse uppatitvà pa¤cavaïïavalÃhake maddamÃnà gantvà BÃrÃïasinagaradvÃra- gÃmassa\<*<11>*>/ avidÆre otaritvà ekasmiæ phÃsukaÂÂhÃne cÅvaraæ pÃrupitvÃ\<*<12>*>/ pattaæ gahetvà dvÃragÃmaæ\<*<13>*>/ pavisitvà piï¬Ãya caranto Bodhisattassa gehadvÃraæ sampÃpuïiæsu. Bodhisatto te disvà tuÂÂhacitto\<*<14>*>/ gehaæ pavesetvÃ\<*<15>*>/ pa¤¤attÃsane nisÅdÃ- petvà dakkhiïodakaæ datvà païÅtena khÃdaniyena bhojaniyena parivisitvà ekamantaæ nisÅditvà saæghattheraæ vanditvà "bhante, tumhÃkaæ pabbajjà ativiya sobhati, vippasannÃni kho indriyÃni, parisuddho\<*<16>*>/ chavivaïïo\<*<16>*>/, kin nu kho Ãrammaïaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mudukho. 2 Cks omit nÃma. 3 Bd -paÂi-. 4 Bd adds gopÃlakÃ. 5 Ck -satthimpi, Bd -suttimhi. 6 Bd adds so. 7 Bd adds taæ. 8 Bd omits te. 9 Bd -paÂijaggiyamÃnÃ. 10 Bd omits ÂhatvÃ. 11 Bd -gÃmakassa. 12 Cs pÃrÆ-, Bd -rumpetvÃ. 13 Bd gÃmadvÃraæ. 14 Bd adds hutvÃ. 15 Bd pavise-. 16 Bd -Ã. >/ #<[page 380]># %<380 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% disvà tumhe imaæ bhikkhÃcariyaæ pabbajjaæ upagatÃ" ti pucchi, yathà ca saæghattheraæ evaæ\<*<1>*>/ sese pi upasaækamitvà pucchi. Ath' assa te cattÃro pi janà "ahaæ asukaraÂÂhe asukanagare asukarÃjà nÃma hutvÃ" ti Ãdinà nayena attano attano abhinik- khamanavatthÆni kathetvà paÂipÃÂiyà ekekaæ gÃtham Ãhaæsu: @*>/ saævirÆÊhaæ, tam addasaæ phalahetÆ\<*<3>*>/ vibhaggaæ, taæ disvà bhikkhÃcariyaæ carÃmi. || Ja_VII:90 ||>@ @*>/ naravÅraniÂÂhitaæ\<*<5>*>/ nÃrÅ\<*<6>*>/ yugaæ dhÃrayi appasaddaæ, dutiya¤ ca Ãgamma ahosi saddo, taæ disvà bhikkhÃcariyaæ carÃmi. || Ja_VII:91 ||>@ @*>/ ekaæ samÃnaæ bahukà samecca ÃhÃrahetÆ\<*<3>*>/ paripÃtayiæsu, taæ disvà bhikkhÃcariyaæ carÃmi. || Ja_VII:92 ||>@ @*>/ vitunnaæ, taæ disvà bhikkhÃcariyaæ carÃmÅti. || Ja_VII:93 ||>@ Tattha ambÃhamaddan ti ambarukkhaæ ahaæ addasaæ, vanamanta- rasmin ti vanÃntare\<*<8>*>/ ambavanamajjhe ti attho, saævirÆÊhan ti suva¬¬hi- taæ, tamaddasan ti taæ uyyÃnato nikkhamanto\<*<9>*>/ phalahetu vibhaggaæ puna addasaæ, taæ disvà ti taæ phalahetu bhaggaæ\<*<10>*>/ disvà paÂiladdhasaæ- vego paccekabodhi¤Ãïaæ nibbattetvà imaæ bhikkhÃcariyaæ pabbajjaæ upagato 'smi, tasmà bhikkhÃcariyaæ carÃmÅti idaæ so phalahetu vibhaggaæ am- barukkhaæ\<*<11>*>/ dassanato paÂÂhÃya sabbaæ cittÃcÃraæ kathetvà va kathesi\<*<12>*>/, se- sÃnaæ vissajjanesu pi es' eva nayo, ayaæ pan' ettha anuttÃnapadadÅpanÃ\<*<13>*>/, selan ti maïivalayaæ, naravÅraniÂÂhitan\<*<14>*>/ ti vÅranaraniÂÂhitaæ\<*<15>*>/ paï¬ita- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit evaæ. 2 Bd -taæ. 3 all four MSS. -tu. 4 Bd -Âhaæ, Bf samuÂha. 5 Bd -viduÂhitaæ, Bf -vaduniÂhitaæ. 6 all four MSS. -ri. 7 Bd -pamà arahantaæ. 8 Bd vanamantare. 9 Cks -kkhanto. 10 Bd vibha-. 11 Bd vibhaggÃmbarukkhassa. 12 Bd dassesi. 13 Ck -padadinÃ. 14 Bd naravidÆniÂhitan. 15 Bd vidÆnagarehi niÂhitaæ. >/ #<[page 381]># %< 3. KumbhakÃrajÃtaka. (408.) 381>% purisena\<*<1>*>/ katan ti attho, yugan ti ekekasmiæ ekekaæ katvà ekaæ valaya- yugaæ\<*<2>*>/, dijà dijan ti gahitamaæsapiï¬aæ dijaæ avasesadijÃ, kuïapamÃha- rantan\<*<3>*>/ ti taæ\<*<4>*>/ maæsapiï¬aæ ÃdÃya harantaæ, samecca ti samÃgantvà sannipatitvÃ, paripÃtayiæsÆ 'ti koÂÂhentÃ\<*<5>*>/ anubandhiæsu, usabhÃhamad- dan ti usabhaæ ahaæ addasaæ, calakkakun ti calakakudhaæ\<*<6>*>/. Bodhisatto ekekaæ gÃthaæ sutvà "sÃdhu bhante tum- hÃkam ev' etaæ Ãrammaïaæ anurÆpan" ti ekekassa pacceka- buddhassa thutiæ akÃsi, ta¤ ca pana catuhi janehi desitaæ dhammakathaæ sutvà gharÃvÃse anapekkho hutvà pakkantesu paccekabuddhesu bhuttapÃtarÃso sukhaæ\<*<7>*>/ nisinno bhariyaæ Ãmantetvà "bhadde ete cattÃro paccekabuddhà rajjaæ pahÃya pabbajità aki¤canà apalibodhà pabbajjÃsukhena\<*<8>*>/ vÅtinÃmenti, ahaæ pana bhatiyà jÅvikaæ kappemi, kim me gharÃvÃsena, tvaæ puttake saægaïhantÅ\<*<9>*>/ gehe vasÃ\<*<10>*>/" 'ti vatvà dve gÃ- thà Ãha\<*<11>*>/: @*>/ nÃma KaliÇgÃnaæ\<*<13>*>/ GandhÃrÃna¤ ca Naggaji NimirÃjà VidehÃnaæ Pa¤cÃlÃna¤ ca Dummukho\<*<14>*>/, ete raÂÂhÃni hitvÃna pabbajiæsu aki¤canÃ. || Ja_VII:94 ||>@ @*>/ devasamà samÃgatÃ\<*<16>*>/ aggÅ\<*<17>*>/ yathà pajjalito tath' ev' ime\<*<18>*>/, aham pi eko carissÃmi\<*<19>*>/ Bhaggavi\<*<20>*>/ hitvÃna kÃmÃni yathodhikÃnÅti\<*<21>*>/. || Ja_VII:95 ||>@ TÃsaæ attho\<*<22>*>/: bhadde esa saæghattherapaccekabuddho\<*<23>*>/ Dantapure nÃma nagare Karaï¬u\<*<24>*>/ nÃma KaliÇgÃnaæ janapadassa rÃjÃ, dutiyo TakkasilÃnagare\<*<25>*>/ Naggaji nÃma GandhÃrÃnaæ janapadassa rÃjÃ, tatiyo Mithilanagare Nimi nÃma VidehÃnaæ janapadassa rÃjÃ, catuttho Kampillanagare Dummukho\<*<14>*>/ nÃma Uttarapa¤cÃlÃnaæ janapadassa rÃjÃ, te evarÆpÃni raÂÂhÃni hitvà aki¤canà hutvà pabbajiæsu\<*<26>*>/, ime pana sabbe pi visuddhidevehi purimapaccekabuddhehi samÃnà ekato samÃgatÃ, yathà hi aggi pajjalito obhÃsati tath' eva me ti\<*<27>*>/ ime pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -sehi. 2 Bd -yugalaæ? 3 Ck -paæ mÃha-, Bd guïapamà aharitan. 4 Bd omits taæ. 5 Bd koÂento. 6 Bd calagakkakudhaæ. 7 Bd -kha. 8 Bd omits pabbajjÃ. 9 Ck -ti, Bd -tÃ. 10 Bd -sathÃ. 11 Bd abhÃsi. 12 Bdf karakaï¬a. 13 Bdf kaæli-. 14 Bd mudukho. 15 Cks vame, Bdf pime. 16 Bdf omit samÃ. 17 all four MSS. -i. 18 Bdf -pime. 19 Cks eko va-, Bd eko vi-, Bf eko cassÃ. 20 Bd aggavi. Bf aggivaæ. 21 Bd yatoÂhitÃniti, Bf satocaditÃni. 22 Bd tassattho. 23 Bd -ro-. 24 Bd karakaï¬aæko. 25 Bd -la-. 26 Ck adds sabbevame, Cs has crossed over sabbevane. 27 Ck omits ti, Cs omits me ti. >/ #<[page 382]># %<382 VII SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% tath' eva\<*<1>*>/ sÅlÃdÅhi pa¤cahi guïehi obhÃsanti, yathà ete tathà aham pi\<*<2>*>/ eko carissÃmÅti attho, bhaggavÅti pana\<*<3>*>/ bhariyaæ Ãlapati, hitvÃna kÃmÃnÅti rÆpÃdayo vatthukÃme hitvÃ, yathodhikÃnÅti\<*<4>*>/ attano odhivasena\<*<5>*>/ ÂhitÃni, idaæ vuttaæ hoti: rÆpÃdiodhivasena\<*<6>*>/ yathodhi\<*<7>*>/ te vatthukÃme pahÃya aham pi pabbajitvà eko carissÃmÅti, yatodhikÃnÅti\<*<8>*>/ pi pÃÂho, tass' attho: yato uparato\<*<9>*>/ odhi etesan ti yatodhikÃni uparatakoÂÂhÃsÃni\<*<10>*>/, pabbajissÃmÅti cintita- kÃlato paÂÂhÃya hi kilesakÃmÃnaæ eko koÂÂhÃso uparato nÃma hoti niruddho tassa vatthubhÆto kÃmakoÂÂhÃso pi uparato va\<*<11>*>/ hotÅti. Sà tassa kathaæ sutvà "mayham pi kho sÃmi pacceka- buddhÃnaæ dhammakathaæ sutakÃlato paÂÂhÃya ghare\<*<12>*>/ cittaæ na saïÂhÃtÅti" vatvÃ: @*>/, na hi a¤¤o atthi, anusÃsità me na\<*<14>*>/ bhaveyya pacchÃ, aham pi ekÃ\<*<15>*>/ carissÃmi bhaggava sakuïÅ va muttà purisassa hatthà ti || Ja_VII:96 ||>@ imaæ gÃtham Ãha. Tattha nnusÃsità me na\<*<14>*>/ bhaveyya pacchà ti anusÃsako\<*<16>*>/ ovÃdako na bhaveyya dullabhattà ovÃdakÃnaæ, tasmà ayam eva pabbajituæ\<*<17>*>/ kÃlo na hi a¤¤o atthÅti dasseti, sakuïÅ va muttà ti yathà sakuïikena gahetvà sakuïa- pacchiyaæ khittÃsu sakuïÅsu tassa hatthato muttà ekà sakuïÅ anilapathaæ laæ- ghayitvà yathÃrucitaæ ÂhÃnam gantvà ekikÃ\<*<18>*>/ careyya tathÃham\<*<19>*>/ pi tava hat- thato muttà ekÃ\<*<20>*>/ va carissÃmÅti sayam pi pabbajitukÃmà hutvà evam Ãha. Bodhisatto tassà kathaæ sutvà tuïhÅ\<*<21>*>/ ahosi. Sà pana Bodhisattaæ va¤cetvà puretaraæ pabbajitukÃmà "sÃmi pÃnÅ- yatitthaæ gamissÃmi dÃrake olokehÅti" ghaÂaæ ÃdÃya gacchantÅ\<*<22>*>/ viya palÃyitvà nagarasÃmante tÃpasÃnaæ santikaæ\<*<23>*>/ gantvà pabbaji. Bodhisatto tassà anÃgamanaæ ¤atvà sayaæ dÃrake posesi. AparabhÃge tesu thokaæ va¬¬hitvà attano ayanÃya\<*<24>*>/ jÃnanasamatthataæ\<*<25>*>/ pattesu\<*<26>*>/ tesaæ vÅmaæsanatthaæ ekadi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck omits tatheva and adds me. 2 Bd adds pabbajitvÃ. 3 Bd omits pana. 4 Bd yatoÂhitÃniti. 5 Ck ovadi-, Bd oÂhi-. 6 Ck ovadhi-, Bd odi-. 7 Cks yathÃdhi. 8 Bd yatoÂhikÃniti. 9 Bd -ri-. 10 Bd vÃ. 11 Bd agÃre. 12 Cks -le, Bf ayamo kÃko. 13 Cs ce na, Bdf -sikà neva. 14 Cks add va. 15 Bd -siko. 16 Bd pabbajjita. 17 Bd adds va. 18 Bd tathà aham. 19 Bd ekikÃ. 20 Cs Bd -i. 21 all three MSS. -i. 22 Bd -ke. 23 Bd ÃyÃnaya. 24 Bd -kaæ. 25 Ck patthosu, Bd sampattesu pi. >/ #<[page 383]># %< 3. KumbhakÃrajÃtaka. (408.) 383>% vasaæ bhattaæ pacanto thokaæ uttaï¬ulaæ paci ekadivasaæ thokaæ kilinnaæ ekadivasaæ supakkaæ ekadivasaæ atikilinnaæ ekadivasaæ aloïaæ\<*<1>*>/ ekadivasaæ atiloïaæ\<*<1>*>/. DÃrakà "tÃta ajja bhattaæ uttaï¬ulaæ ajja atikilinnaæ\<*<2>*>/ ajja supakkaæ\<*<3>*>/ ajja aloïakaæ\<*<4>*>/ ajja atiloïan\<*<5>*>/" ti kathesuæ. Bodhisatto\<*<6>*>/ "Ãma tÃtÃ" ti vatvà cintesi: "ime dÃrakà idÃni ÃmapakkaloïikÃloïikÃ- ni\<*<7>*>/ jÃnanti, attano dhammatÃya jÅvituæ sakkhissanti, mayà pab- bajituæ vaÂÂatÅti." Atha te dÃrake ¤ÃtakakulÃnaæ\<*<8>*>/ dassetvÃ\<*<9>*>/ isipabbajjaæ pabbajitvà nagarasÃmante yeva vasi. Atha naæ ekadivasaæ BÃrÃïasiyaæ bhikkhÃya carantÅ\<*<10>*>/ paribbÃjikà disvà vanditvà "ayya dÃrakà te nÃsità ma¤¤e" ti Ãha. MahÃsatto "nÃhaæ dÃrake nÃsemi, tesaæ attano ayanÃya jÃnanakÃle\<*<12>*>/ pab- bajito 'mhi, tvaæ tesaæ acintetvà pabbajjÃya abhiramÃ" 'ti vatvà osÃnagÃtham Ãha: @*>/, tam ahaæ disvà pabbajiæ, car' eva\<*<13>*>/ tvaæ carÃm' ahan ti. || Ja_VII:97 ||>@ Tattha tamahan ti taæ ahaæ dÃrakÃnaæ kiriyaæ disvà pabbajito, ca- reva\<*<14>*>/ tvaæ carÃmahan ti tvam pi bhikkhÃcariyam eva cara, aham Pi bhikkhÃcariyaæ eva carissÃmÅti. Iti so paribbÃjikaæ ovaditvà uyyojesi. SÃpi ovÃdaæ ga- hetvà MahÃsattaæ vanditvà yathÃrucitaæ ÂhÃnaæ gatÃ\<*<15>*>/. èha- petvà kira taæ divasaæ na te puna a¤¤ama¤¤aæ addasaæsu. Bodhisatto\<*<16>*>/ jhÃnÃbhi¤¤aæ nibbattetvà brahmalokÆpago ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<17>*>/ ÃharitvÃ\<*<18>*>/ jÃtakaæ samodhÃnesi: (sacca- pariyosÃne pa¤casatà bhikkhÆ arahatte patiÂÂhahiæsu) "Tadà dhÅtà Uppalavaïïà ahosi, putto RÃhulakumÃro, paribbÃjikà RÃhulamÃtÃ, paribbÃjako\<*<19>*>/ aham evÃ" 'ti. KumbhakÃrajÃtakaæ\<*<20>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -nakaæ. 2 Bd ajja kilinaæ. 3 Bd adds ajja atikilinnaæ. 4 Bd lo-. 5 Bd -nakan. 6 Bd sutvà bodisatto ajja. 7 Cks -kÃti, Bd pakkaloïikÃni. 8 Bd ¤ÃtakÃnaæ, Cs -tulÃnaæ. 9 Bd datvà paÂicchÃpetvà amma tÃta ime dÃrake sÃdhukaæ posehÅti vatvà so ¤ÃtakÃnaæ paridevantÃnaæ a¤¤eva nagarà nikkhamitvÃ. 10 Bd -taæ. 11 Ck ÃnÃya-, Bd ÃyÃnaya. 12 Bdf -na-. 13 Cs careva corr. to caretha, Bd caredha. 14 Cs carava corr. to caretha, Bd caretha. 15 Bd gaætvÃ. 16 Bd adds ca. 17 Bd dhammade-. 18 Bd adds saccÃni pakÃsetvÃ. 19 Bd adds pana. 20 Bd adds tatiyaæ. >/ #<[page 384]># %<384 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% $<4. DaÊhadhammajÃtaka.>$ Aha¤ce daÊhadhammÃyÃ\<*<1>*>/ 'ti. Idaæ Satthà Kosam- biyaæ nissÃya GhositÃrÃme\<*<2>*>/ viharanto Udenassa ra¤¤o Bhad- davatiyahatthiniæ\<*<3>*>/ Ãrabbha kathesi. Tassà pana hatthiniyÃ\<*<3>*>/ laddhavidhÃna¤ ca Udenassa rÃjavaæso ca MÃtaÇgajÃtake Ãvibhavis- sati. Ekadivasaæ pana sà hatthinÅ nagarà nikkhamantÅ Bhagavantaæ pÃto va ariyagaïaparivutaæ anopamÃya Buddhasiriya nagaraæ piï¬Ãya pavisantaæ disvà TathÃgatassa pÃdamÆle nipajjitvà "Bhagavà sabba¤¤Æ sabbalokanitthÃrÅ\<*<4>*>/, Udeno vaæsarÃjÃ\<*<5>*>/ maæ taruïakÃle kammaæ nit- tharituæ samatthakÃle `imaæ nissÃya\<*<6>*>/ jÅvita¤ ca rajja¤ ca devi¤\<*<7>*>/ ca laddhÃ' ti piyÃyitvà mahantaæ parihÃraæ adÃsi, sabbÃlaækÃrehi alaæ- karitvÃ\<*<8>*>/ tiÂÂhanaÂÂhÃne\<*<9>*>/ gandhaparibhaï¬aæ\<*<10>*>/ kÃretvÃ\<*<11>*>/ samantà citra- sÃïiæ parikkhipÃpetvà gandhatelena dÅpaæ jÃletvÃ\<*<12>*>/ dhÆmataÂÂakaæ\<*<13>*>/ ÂhapÃpetvà karÅsacha¬¬anaÂÂhÃne\<*<14>*>/ suvaïïakaÂÃhaæ patiÂÂhÃpetvà maæ citrattharakapiÂÂhe\<*<15>*>/ Âhapesi, rÃjÃraha¤ ca\<*<16>*>/ me nÃnaggarasabhojanaæ\<*<17>*>/ dÃpesi, idÃni pana me mahallakakÃle\<*<18>*>/ kammaæ nittharituæ asamat- thakÃle sabbaæ taæ parihÃraæ acchindi, anÃthà nippaccayà hutvà ara¤¤e ketakÃni khÃdantÅ\<*<19>*>/ jÅvÃmi, a¤¤aæ mayhaæ paÂisaraïaæ n' atthi, Udenaæ\<*<20>*>/ mama guïaæ sallakkhÃpetvà porÃïakaparihÃraæ me paÂipÃkatikaæ kÃretha BhagavÃ" 'ti paridevamÃnà TathÃgataæ yÃci. Satthà "gaccha tvaæ, ahaæ te ra¤¤o kathetvà yasaæ paÂipÃkatikaæ kÃressÃmÅti" vatvà ra¤¤o nivesanadvÃraæ agamÃsi. RÃjà TathÃgataæ pavesetvà antonivesane\<*<21>*>/ Buddha-pamukhassa bhikkhusaæghassa\<*<22>*>/ ma- hÃdÃnaæ pavattesi. Satthà bhattakiccapariyosÃne anumodanaæ ka- ronto "mahÃrÃja Bhaddavatikà kahan" ti pucchi. "Na jÃnÃmi bhante" ti. "MahÃrÃja upakÃrakÃnaæ yasaæ datvà mahallakakÃle gahetuæ\<*<23>*>/ nÃma na vaÂÂati, kata¤¤unà katavedinà bhavituæ vaÂÂati, Bhaddava- tikà idÃni mahallikà jarÃjiïïà anÃthà hutvà ara¤¤e ketakÃni khÃdantÅ\<*<24>*>/ jÅvati, taæ\<*<25>*>/ jiïïakÃle anÃthaæ kÃtuæ tumhÃkaæ ayuttan" ti Bhad- davatikÃya guïaæ kathetvà "sabbaæ porÃïakaparihÃraæ pÃkatikaæ\<*<26>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ahaæ ve---dhammassÃ. 2 Cs Bd -sitÃ-. 3 Bd adds sÃ. 4 Cks -ri, Bd lokaniÂharaïaæ. 5 Bd ca rÃjÃ. 6 Bd adds mayÃ. 7 Bd devi¤ corr. to devi. 8 Ck -ri, Cs -ri corr. to -rÅ. 9 Bd tiÂhaÂhÃne. 10 Bd gandhena pa- 11 Bd adds mattakesuvaïïatÃrakavitÃnaæ bandhÃpetvÃ. 12 Bd jÃlÃpetvÃ. 13 Bd dhumakaÂÃhakaæ. 14 Bd -cha¬anaÂhÃne. 15 Bd cittattharaïapiÂhe ca. 16 Ck rÃjÃha¤ca, Cs rajÃrahamba. 17 Bd -na¤ca. 18 Ck -la. 19 Ck Bd -ti, Cs -ti corr. to -tÅ. 20 Bd -narÃjÃnaæ. 21 Bd anto--pavesetvÃ. 22 Bd omits bhikkhu. 23 Bd jahe- 24 all three MSS. -ti. 25 Bd omits tam. 26 Bd paÂipÃ-. >/ #<[page 385]># %< 4. DaÊhadhammajÃtaka. (409.) 385>% karohÅti" vatvà pakkÃmi. RÃjà tathà akÃsi. "TathÃgatena kira. BhaddavatikÃya guïe\<*<1>*>/ kathetvà porÃïakayaso paÂipÃkatiko kÃrito\<*<2>*>/" ti sakalanagaraæ patthari. Bhikkhusaæghe pi\<*<3>*>/ sà pavatti pÃkaÂà jÃtÃ, atha\<*<4>*>/ bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso SatthÃrà kira BhaddavatikÃya guïaæ kathetvà porÃïakayaso paÂi- pÃkatiko kÃrito" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave eta- rahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi TathÃgato etissà guïaæ kathetvà naÂ- Âhaæ\<*<5>*>/ yasaæ paÂipÃkatikaæ\<*<2>*>/ kÃresi yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ DaÊhadhammo nÃma rÃjà rajjaæ kÃresi. Tadà Bodhisatto amaccakule nibbattitvà vayap- patto taæ rÃjÃnaæ upaÂÂhahi. So tassa santikà mahantaæ yasaæ labhitvà amaccaratanaÂÂhÃne\<*<6>*>/ aÂÂhÃsi. Tadà tassa ra¤¤o ekà oÂÂhivyÃdhi thÃmabalasampannà mahabbalà {ahosi}. Ekadivasaæ yojanasataæ gacchati, ra¤¤o dÆteyyaharaïakiccaæ karoti, saægÃme yuddhaæ katvà sattumaddanaæ karoti. RÃjà "ayaæ me bahÆpakÃrÃ" ti tassà sabbÃlaækÃraæ datvà Udenena BhaddavatikÃya dinnasadisaæ sabbaparihÃraæ dÃpesi. Ath' assà jiïïadubbalakÃle rÃjà sabbaæ yasaæ gaïhi. Sà tato paÂ- ÂhÃya anÃthà hutvà ara¤¤e tiïapaïïÃni khÃdantÅ jÅvati. Ath' ekadivasaæ rÃjakule bhÃjanesu appahontesu rÃjà kumbhakÃraæ pakkosÃpetvà "bhÃjanÃni kira na-ppahontÅti" Ãha. "GomayÃ- haraïayÃnake yojetuæ goïe\<*<7>*>/ na labhÃmi devÃ" 'ti. RÃjà tassa kathaæ sutvà "amhÃkaæ oÂÂhivyÃdhi kuhin\<*<8>*>/" ti pucchi. "At- tano dhammatÃya carati devÃ" 'ti. RÃjà "ito\<*<9>*>/ paÂÂhÃya taæ yojetvà gomayaæ ÃharÃ" 'ti taæ kumbhakÃrassa adÃsi. Kum- bhakÃro "sÃdhu devÃ" 'ti tathà akÃsi. Ath' ekadivasaæ sà nagarà nikkhamamÃnÃ\<*<10>*>/ nagaraæ pavisantaæ Bodhisattaæ disvÃ\<*<11>*>/ tassa pÃdamÆle nipajjitvà paridevamÃnà "sÃmi, rÃjà maæ taruïakÃle bahÆpakÃrà ti sallakkhetvà mahantaæ yasaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ïaæ. 2 Bd omits paÂi. 3 Cks -ghesu hi. 4 Bd adds te. 5 Ck naÂÂaæ, Cs naÂÂaæ corr. to naÂÂhaæ. 6 Bd amacce ÂhÃne. 7 Bd omits goïe. 8 Bd kahaæ. 9 Cks tato. 10 Ck nikkhammanÃnagaraæ, Bd nikkhamÃnassÃyaæ, Cs nikkhammamÃtÃ. 11 Bd adds vanditvÃ. >/ #<[page 386]># %<386 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% datvà idÃni mahallakakÃle sabbaæ acchinditvÃ\<*<1>*>/ mayi cittam pi na karoti, ahaæ\<*<2>*>/ anÃthà ara¤¤e tiïapaïïÃni khÃdantÅ\<*<3>*>/ jÅ- vÃmi, evaæ dukkhappattaæ\<*<4>*>/ idÃni yÃnake\<*<5>*>/ yojetuæ kumbha- kÃrassa adÃsi, Âhapetvà tumhe a¤¤aæ\<*<6>*>/ mayhaæ paÂisaraïaæ n' atthi, mayà ra¤¤o katÆpakÃraæ tumhe jÃnÃtha\<*<7>*>/, sÃdhu dÃni\<*<8>*>/ me naÂÂhaæ yasaæ paÂipÃkatikaæ karothÃ" 'ti vatvà tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ DaÊhadhammÃya\<*<10>*>/ vahantÅ\<*<3>*>/ nÃbhirÃdhayiæ nudantÅ\<*<11>*>/ urasiæ\<*<12>*>/ sallaæ yuddhe vikkantacÃrinÅ\<*<13>*>/. || Ja_VII:98 ||>@ @*>/ rÃjà jÃnÃti mama vikkamaporisaæ saægÃme sukatantÃni dÆtavippahitÃni\<*<15>*>/ ca. || Ja_VII:99 ||>@ @*>/ nÆnÃhaæ marissÃmi abandhu aparÃyinÅ\<*<17>*>/, tathÃ\<*<18>*>/ hi kumbhakÃrassa dinnà chakaïahÃrikà ti. || Ja_VII:100 ||>@ Tattha vahantÅti dÆteyyaharaïaæ\<*<119>*>/ saægÃme balakoÂÂhabhedan ti\<*<20>*>/ taæ taæ kiccaæ\<*<21>*>/ vahantÅ\<*<22>*>/ nittharantÅ\<*<23>*>/, nudantÅ\<*<24>*>/ urasiæ\<*<12>*>/ sallan ti urasmiæ baddhaæ\<*<25>*>/ khaï¬aæ\<*<26>*>/ asiæ và sattiæ vÃ\<*<27>*>/ yuddhakÃle sattÆnaæ upari abhi- harantÅ\<*<28>*>/, vikkantacÃrinÅti vikkamaæ\<*<29>*>/ katvà parabalavijayena\<*<30>*>/ yuddhe\<*<31>*>/ vikkantagÃminÅ, idaæ vuttaæ boti: sace sÃmi ahaæ imÃni kiccÃni karontÅ\<*<32>*>/ ra¤¤o DaÊhadhammassa cittaæ nÃrÃdhayiæ na paritosesiæ ko dÃni a¤¤o tassa cittaæ ÃrÃdhessatÅti\<*<33>*>/, mama vikkamaporisan ti mayà kataæ purisaparak- kamaæ, sukatantÃnÅti sukatÃni yathÃ\<*<34>*>/ kammÃn' eva kammantÃni vanÃn' eva vanantÃni\<*<35>*>/ evam idha sukatantÃnÅti\<*<36>*>/ vuttÃni, dÆtavippahitÃni\<*<37>*>/ cà 'ti gale païïaæ bandhitvà asukara¤¤o nÃma dehÅti pahitÃya mayà ekadivasen' eva yojanasataæ gantvà katÃni\<*<38>*>/ dÆtapesanÃni ca, na ha nÆna rÃjà jÃnÃtÅti\<*<39>*>/ nÆna\<*<40>*>/ tumhÃkaæ rÃjà etÃni mayà katÃni kiccÃni na jÃnÃti, aparÃyinÅti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd anicch-. 2 Bd adds pana. 3 all three MSS. -i. 4 Bd adds maæ. 5 Cks -kaæ. 6 Bd a¤¤o. 7 Bd jÃnÃpetha. 8 Bd idÃ-. 9 Cs ahace? Bd ahaæ ve. 10 Bd-mmassa. 11 Cks -ti, Bd duranti corr. to daranti. 12 Bd -ai. 13 Ck -cÃrini, Cs -cÃrÅni, Bd -cÃrÃni. 14 Cs nhanu, Bd nusÃnu. 15 Ck dÆtaæ-, Cs dÆtiæ corr. to dÆtaæ-, Bd duta-. 16 Cs yÃ. 17 Bd abandhumaragayini. 18 Bd tadÃ. 19 Bd -na. 20 Bd balavakoÂhakabhinnanaæ. 21 Ck nicca. 22 all three MSS. -ti. 23 Cks -ti, Bd nitharanti. 24 Cks -ti, Bd omits nudantÅ. 25 Bd bandhaæ. 26 Ck baddhaæ, Bd omits khaï¬aæ. 27 Bd omits s. vÃ. 28 Ck abhiranti, Cs abhianti, Bd abhihÃranti. 29 Bd utakkamaæ parakkamaæ. 30 Bd parabale sakalavi-. 31 Bd -ena. 32 Cks -i, Bd omits karontÅ. 33 Bd -dhayissa-. 34 Bd adds hi. 35 Cs vanattÃti. 36 Bd evamidha sukathÃneva sukantakÃniti. 37 Bd dutavippatitÃni. 38 Bd tÃni. 39 Cks jÃnÃti, Bd nuna rÃjà na jÃnÃtÅti. 40 Bd nanu. >/ #<[page 387]># %< 4. DaÊhadhammajÃtaka. (409.) 387>% appatiÂÂhà appaÂisaraïÃ, tathà hÅti tadà hi\<*<1>*>/, ayam eva và pÃÂho, dinnà ti ahaæ ra¤¤Ã chakaïahÃrikaæ\<*<2>*>/ katvà kumbhakÃrassa dinnà ti. Bodhisatto tassà kathaæ sutvà "tvaæ mà soci, ahaæ ra¤¤o kathetvà tava yasaæ paÂipÃkatikaæ karissÃmÅti" taæ samassÃsetvà nagaraæ pavisitvà bhuttapÃtarÃso ra¤¤o santikaæ gantvà kathaæ samuÂÂhÃpetvà "mahÃrÃja, nanu tumhÃkaæ asukà nÃma oÂÂhivyÃdhi\<*<3>*>/ asukaÂÂhÃne ca asukaÂÂhÃne ca ure sallaæ bandhitvà saægÃmaæ nitthari, asukadivasaæ nÃma gÅ- vÃya païïaæ bandhitvà pesitÃ\<*<4>*>/ yojanasataæ agamÃsi, tumhe pi 'ssà mahantaæ yasaæ adattha\<*<5>*>/, sà idÃni kuhin\<*<6>*>/" ti. "Tam ahaæ kumbhakÃrassa gomayÃharaïatthÃya\<*<7>*>/ adÃsin" ti. Atha naæ Bodhisatto "yuttaæ nu kho\<*<8>*>/ mahÃrÃja tumhÃkaæ taæ\<*<9>*>/ kumbhakÃrassa yÃnake yojanatthÃya dÃtun" ti vatvÃ\<*<10>*>/ ovÃda- vasena catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ poso tÃvad eva pavÅïati, atthÃpÃye jahantÅ\<*<11>*>/ naæ oÂÂhivyÃdhiæ va\<*<12>*>/ khattiyo. || Ja_VII:101 ||>@ @*>/. || Ja_VII:102 ||>@ @*>/ atthà tassa pava¬¬hanti ye honti abhipatthitÃ\<*<15>*>/. || Ja_VII:103 ||>@ @*>/ yÃvant' ettha samÃgatÃ: sabbe kata¤¤uno hotha, ciraæ saggamhi ÂhassathÃ\<*<17>*>/ 'ti. || Ja_VII:104 ||>@ Tattha paÂhamagÃthÃya tÃva attho: idh' ekacco a¤¤ÃïajÃtiko poso yÃvatÃ- siæsati\<*<18>*>/ yÃva idaæ nÃma me ayaæ kÃtuæ sakkhissatÅti paccÃsiæsati tÃvad eva taæ purisaæ pavÅïati\<*<19>*>/ bhajati sevati, tassa pana atthÃpÃye va¬¬hiyà apa- gamane parihÅnakÃle taæ\<*<20>*>/ nÃnÃkiccesu patthitaæ posaæ ekacce bÃlà imaæ otthivyÃdhiæ ayaæ khattiyo viya jahanti, katakalyÃïo ti parena attano kata- kalyÃïakammo\<*<21>*>/, katattho ti nipphÃditakicco, nÃvabujjhatÅti pacchà taæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tadà hi ti tathà hi. 2 Ck -kÃ, Cs -ka corr. to -kaæ, Bd chakalakahÃrikÃ. 3 Bd odhi-. 4 Bd -sitvÃ. 5 Ck adatthÃ, Cs -à corr. to-a, Bd adatta. 6 Bd kahan. 7 Cks -yaha-. 8 Bd na yuttaæ kho. 9 Bd kathaæ. 10 Bd adds ra¤¤o. 11 Bd -ti. 12 Bd -dhi va, Cks -dhi¤ ca. 13 Bd -pattiyÃ. 14 Bd omits m. 15 Bd atipattiyÃ. 16 Bd bhaddante. 17 Bd vasatthÃ. 18 Bd -tÅti. 19 Bd paggaïhati, Cs pavÅrati. 20 Bd taæ taæ. 21 Ck -ïokammo. >/ #<[page 388]># %<388 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% parena kataæ upakÃraæ tassa\<*<1>*>/ jarÃjiïïakÃle na sarati attanÃ\<*<2>*>/ dinnam pi ya- saæ puna gaïhati, palujjantÅti bhijjanti\<*<3>*>/ nassanti, ye honti abhipat- thità ti ye keci atthÃ\<*<4>*>/ icchità nÃma honti sabbe nassantÅti dÅpeti, mitta- dÆbhipuggalassa hi patthitapatthitaæ aggimhi pakkhittabÅjaæ viya nassati, ka- tattho manubujjhatÅti katattho anubujjhati, makÃro vya¤janasandhivasena gahito, taæ vo vadÃmÅti tena kÃraïena tumhe vadÃmi, ÂhassathÃ\<*<5>*>/ 'ti kata¤¤uno hutvà ciraæ\<*<6>*>/ kÃlaæ saggamhi dibbasampattiæ anubhavantà patiÂÂha- hissatha. Evaæ MahÃsatto rÃjÃnaæ Ãdiæ katvà sannipatitÃnaæ\<*<7>*>/ sabbesaæ ovÃdaæ adÃsi. Taæ sutvà rÃjà oÂÂhivyÃdhiyà yasaæ pÃkatikaæ\<*<8>*>/ akÃsi Bodhisattassa ca ovÃde ÂhatvÃ\<*<9>*>/ dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni karitvÃ\<*<10>*>/ saggaparÃyano ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<11>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà ÂÂhivyÃdhi Bhaddavatikà ahosi, rÃjà ùnando, amacco\<*<12>*>/ aham evÃ" 'ti. DaÊhadhammajÃtakaæ\<*<13>*>/. $<5. SomadattajÃtaka.>$ Yo maæ pure paccudetÅti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto a¤¤ataraæ mahallakaæ Ãrabbha kathesi. So kir' ekaæ sÃmaïeraæ pabbÃjesi. SÃmaïero\<*<14>*>/ tassa upakÃrako\<*<15>*>/ tathÃrÆpena rogena kÃlam akÃsi. Mahallako tasmiæ kÃlakate\<*<16>*>/ rodanto\<*<17>*>/ pari- devanto vicarati. Taæ disvà bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ sam- uÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asukamahallako sÃmaïerassa kÃlakiriyÃya ro- danto\<*<17>*>/ paridevanto vicarati maraïasatikammaÂÂhÃnarahito ma¤¤e" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sanni- sinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa imasmiæ mate rodati yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjam kÃrente Bodhisatto Sakkattaæ kÃresi. Ath' eko KÃsinigamavÃsi- brÃhmaïamahÃsÃlo kÃme pahÃya Himavantam pavisitvà isi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd upakÃrakassa. 2 Bd attÃdina. 3 Cks bha¤janti. 4 Bd omits atthÃ. 5 Bd yaæyathÃ. 6 Bd cÅra. 7 Bd senÃpatikÃnaæ. 8 Bd paÂipÃ-. 9 Bd adds ciraæ. 10 Bd katvÃ. 11 Bd dhammade-. 12 Bd adds pana. 13 Bd adds catutthaæ. 5. Cfr. supra p. 213. 14 Bd so sÃ-. 15 Bd adds hutvÃ. 16 Bd kÃlaæ karonte. 17 Bd rode-. >/ #<[page 389]># %< 5. SomadattajÃtaka. (410.) 389>% pabbajjaæ pabbajitvà u¤chÃcariyÃya vanamÆlaphalehi\<*<1>*>/ yÃpento\<*<2>*>/ ekadivasaæ phalÃphalatthÃya gato ekaæ hatthicchÃpaæ disvà attano assamaæ Ãnetvà puttaÂÂhÃne Âhapetvà Somadatto ti 'ssa nÃmaæ katvà tiïapaïïÃni khÃdÃpento paÂijaggi. So va- yappatto mahÃsÃrÅro hutvà ekadivasaæ bahuæ gocaraæ\<*<3>*>/ ga- hetvà ajÅrakena dubbalo ahosi. TÃpaso taæ assamapade\<*<4>*>/ ka- tvà phalÃphalatthÃya gato. Tasmiæ anÃgate yeva hatthipotako kÃlam akÃsi. TÃpaso phalÃphalaæ gahetvà Ãgacchanto "a¤¤esu me divasesu\<*<5>*>/ putto paccuggamanaæ karoti, ajja na dissati, kahan nu kho gato" ti paridevanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha pure ti ito pure, paccudeti paccuggacchati, ara¤¤e dÆran ti imasmiæ nimmanusse ara¤¤e maæ dÆraæ paccudeti, Ãyato ti ÃyÃmasampanno. Evaæ paridevamÃno Ãgantvà taæ caækamanakoÂiyaæ patitaæ disvà gale gahetvÃ\<*<6>*>/ paridevanavasen' eva\<*<7>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ so mato seti allapiækaæ va chijjito\<*<9>*>/, bhumyÃ\<*<10>*>/ nipatito seti, amarÃ\<*<11>*>/ vata ku¤jaro ti. || Ja_VII:106 ||>@ Tattha ayaæ và 'ti\<*<12>*>/ vibhÃvanatthe\<*<13>*>/ vasaddo\<*<14>*>/, ayaæ eva so a¤¤o ti taæ vibhÃvento evaæ Ãha, allapiækan\<*<15>*>/ ti mÃluvalatÃyaæ aggapavÃlaæ\<*<16>*>/, chijjito\<*<17>*>/ ti chinno, gimhakÃle majjhantikasamaye\<*<18>*>/ vÃlikapuline\<*<19>*>/ nakhena chinditvà patito mÃluvalatÃya aggaækuro\<*<20>*>/ viyà 'ti vuttaæ hoti, bhumyÃ\<*<20>*>/ ti bhÆmiyaæ, amarÃ\<*<22>*>/ vatà 'ti mato\<*<23>*>/ vata, amarÅti pi pÃÂho. Tasmiæ khaïe Sakko lokaæ olokento\<*<24>*>/ "ayaæ tÃpaso puttadÃraæ pahÃya pabbajito, idÃni hatthipotake puttasa¤¤aæ katvà paridevati, saævejetvÃ\<*<25>*>/ naæ satiæ paÂilÃbhessÃmÅti\<*<26>*>/" tassa assamapadaæ Ãgantvà ÃkÃse Âhito tatiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -phalÃphalehi. 2 Bd adds vÃsaæ kappesi. 3 Bd bahubhojanaæ. 4 Bd -dese. 5 Bd divasesu me. 6 Bd adds ca. 7 Bd -devamÃno. 8 Bd vÃ. 9 Bd allasiÇgaæ va vacchito. 10 Bd bhummÃ. 11 so all three MSS. 12 Bd vÃso. 13 Bd -nattho. 14 all three MSS. vÃ-. 15 Bd -siÇgan. 16 Bd -latà va aggabahalaæ va. 17 Bd va¤chito. 18 Bd adds tattha. 19 Bd -kÃpulline. 20 Bd aÇkuro. 21 Bd bhummÃ. 22 so all three MSS. 23 Cks amato. 24 Bd adds taæ disvÃ. 25 Bd adds ca. 26 Cks -la-, Bd -labhÃpessÃmiti. >/ #<[page 390]># %<390 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% @@ Tassa vacanaæ sutvÃ\<*<1>*>/ catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ pemaæ, taæ\<*<3>*>/ na sakkà asocitun ti. || Ja_VII:108 ||>@ Tattha migassa và ti imasmiæ ÂhÃne sabbe pi tiracchÃnà migà ti vuttÃ, tan ti piyÃyitaæ\<*<4>*>/ sattaæ. Atha naæ ovadanto\<*<5>*>/ Sakko dve gÃthà abhÃsi: @*>/, roditaæ mogham Ãhu santo.. \<*<7>*>/. || Ja_VII:109 ||>@ @*>/ brahme mato peto samuÂÂhahe, sabbe saægamma rodÃma a¤¤ama¤¤assa ¤Ãtake ti. || Ja_VII:110 ||>@ Tattha ye rudanti\<*<9>*>/ lapanti cà 'ti brÃhmaïa\<*<10>*>/ ye sattà rodanti ca paridevanti ca sabbe te mataæ yo ca marissati taæ rodanti, tesaæ yeva rodan- tÃnaæ assusukkhanakÃlo n' atthi, tasmà tvaæ isi mà rodi\<*<11>*>/, kiækÃraïÃ: rodi- taæ moghamÃhu santo paï¬ità hi\<*<12>*>/ roditaæ nipphalan\<*<13>*>/ ti vadanti, mato peto ti yadi esa peto ti saækhaæ gato mato roditena samuÂÂhaheyya evaæ sante sabbe pi mayaæ samÃgantvà a¤¤ama¤¤assa ¤Ãtake rodÃma kiæ nikkammaæ\<*<14>*>/ acchÃmà 'ti. TÃpaso Sakkassa vacanaæ sutvà satiæ paÂilabhitvà vÅta- soko\<*<15>*>/ assÆni majjitvÃ\<*<16>*>/ Sakkassa thutivasena sesagÃthÃ\<*<17>*>/ Ãha: @*>/ va pÃvakaæ vÃrinà viya osi¤caæ\<*<19>*>/ sabbaæ nibbÃpaye daraæ\<*<20>*>/. || Ja_VII:111 ||>@ @*>/ vata me sallaæ yam Ãsi\<*<22>*>/ hadayanissitaæ yo me sokaparetassa puttasokaæ apÃnudi. || Ja_VII:112 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds tÃpaso. 2 Bd -te. 3 Bd tan. 4 Bd pÃyÃyataæ. 5 Bd ovÃde-. 6 Cs rudÅ, Bd rodi. 7 so all three MSS.; two syllables wanting; wrongly corrected supra p. 214. 8 Cks Ãve. 9 Cks ro-. 10 Bd brahme. 11 Cks roda. 12 Bd pari. 13 Bd -laæ, omitting ti. 14 so Cks instead of nikkammÃ? cfr. supra p. 214; Bd kinti kasmÃ. 15 Bd gata-. 16 Bd mu¤jitvà for pu¤jitvà or pu¤chitvÃ. 17 Bd sesam pi gÃthaæ. 18 Bd ghaÂa-. 19 Bd osittaæ. 20 Bd radaæ. 21 Ck -hi, Bd dhabbuÊi. 22 so all three MSS.; cfr. supra p. 215. >/ #<[page 391]># %< 6. SusÅmajÃtaka. (411.) 391>% @*>/ 'ti. || Ja_VII:113 ||>@ Tà heÂÂhà vuttÃ\<*<2>*>/ yeva. Evaæ Sakko tÃpasaæ ovaditvÃ\<*<3>*>/ sakaÂÂhÃnam eva gato. Satthà imaæ desanaæ\<*<4>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà hatthipotako sÃmaïero ahosi, tÃpaso mahallako, Sakko\<*<5>*>/ aham evÃ" 'ti. SomadattajÃtakaæ\<*<6>*>/. $<6. SusÅmajÃtaka.>$ KÃÊÃni kesÃni pure ahesun ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto mahÃnekkhammaæ\<*<7>*>/ Ãrabbha kathesi. Tasmiæ hi\<*<8>*>/ sa- maye bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ nisÅditvà Dasabalassa nekkhammaæ\<*<9>*>/ vaïïayiæsu. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi ka- thÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "anacchariyaæ bhikkhave mayà idÃni\<*<10>*>/ anekÃni kappakoÂisatasahassÃni pÆritapÃra- minÃ\<*<11>*>/ mahÃnekkhammÃbhinikkhamanaæ\<*<12>*>/, pubbe p' ahaæ\<*<12>*>/ tiyo- janasatike KÃsiraÂÂhe\<*<14>*>/ rajjam cha¬¬etvà nekkhammaæ\<*<15>*>/ nikkhanto yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa purohitassa aggamahesiyà kucchismiæ\<*<16>*>/ nibbatti. Tassa jÃtadivase yeva BÃrÃïasira¤¤o\<*<17>*>/ putto jÃyi\<*<18>*>/. Tesaæ nÃmagahaïadivase MahÃsattassa SusÅmakumÃro ti\<*<19>*>/ nÃmaæ akaæsu rÃjaputtassa BrahmadattakumÃro ti. BÃrÃïa- sirÃjà "puttena me saddhiæ\<*<20>*>/ ekadivase jÃto" ti Bodhisattaæ ÃïÃpetvÃ\<*<21>*>/ dhÃtiyo datvà tena saddhiæ ekato va va¬¬hesi. Te ubho pi vayappattà abhirÆpà devakumÃravaïïino\<*<22>*>/ hutvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mÃkÃvÃ. 2 Ck omits tÃ, Bd tà heÂhà vuttatthÃ. 3 Bd -sassa ovÃdaæ datvÃ. 4 Bd dhammade-. 5 Bd adds pana. 6 Bd adds pa¤camaæ. 7 Bd mahÃbhinikkhamanaæ. 8 Bd omits hi. 9 Bd nikkhamanaæ. 10 Bd dÃni. 11 Ck -mitÃ, Cs -pÃrimÅna corr. to -pÃramÅnÃ, Bd -pÃramÅnÃ. 12 Bd mÃbhinikkhantaæ. 13 Bd pÃhaæ. 14 Bd kÃsika-. 15 Bd omits ne-. 16 Bd kucchimhi. 17 Bd adds pi. 18 Bd vijÃyi. 19 Bd tissa. 20 Bd bÃrÃïasÅ brahmadattena saddhiæ. 21 so all three MSS. instead of ÃnÃ-? 22 Bd -vattino. >/ #<[page 392]># %<392 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% TakkasilÃya\<*<1>*>/ sabbasippÃni uggaïhitvà paccÃgamiæsu. RÃja- putto uparÃjà hutvà Bodhisattena saddhiæ ekato khÃdanto pivanto nisÅdanto pitu accayena rajjaæ patvà MahÃsattassa mahantaæ\<*<2>*>/ yasaæ datvà purohitaÂÂhÃne Âhapetvà ekadivasaæ nagaraæ sajjÃpetvà Sakko devarÃjà viya alaækato ErÃvaïa- paÂibhÃgassa mattavaravÃraïassa khandhe nisÅditvà Bodhisattaæ pacchÃsane hatthipiÂÂhe nisÅdÃpetvà nagaraæ padakkhiïaæ akÃsi. MÃtÃpi 'ssa\<*<3>*>/ "puttaæ olokessÃmÅti" sÅhapa¤jare Âhatvà tassa nagaraæ padakkhiïaæ katvà Ãgacchantassa pacchato nisinnaæ purohitaæ\<*<4>*>/ disvà paÂibaddhacittà hutvà sayanagab- bhaæ pavisitvà "imaæ alabhantÅ etth' eva marissÃmÅti" ÃhÃ- raæ pacchinditvÃ\<*<5>*>/ nipajji. RÃjà mÃtaraæ apassanto "kuhiæ me\<*<6>*>/ mÃtÃ\<*<7>*>/" iti pucchitvà "gilÃnÃ" ti sutvà tassà santikaæ gantvà vanditvà "kiæ amma aphÃsukan" ti pucchi. Sà laj- jÃya na kathesi. So gantvà rÃjapallaæke nisÅditvà attano agga- mahesiæ pakkositvà "gaccha, ammÃya aphÃsukaæ jÃnÃhÅti" pesesi. Sà gantvà piÂÂhiæ parimajjantÅ pucchi. Itthiyo nÃma itthÅnaæ rahassaæ na nigÆhanti\<*<8>*>/. Sà tassà tam atthaæ Ãro- cesi. ItarÃpi taæ sutvà gantvà ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà "hotu, gaccha naæ samassÃsehi\<*<9>*>/, purohitaæ rÃjÃnaæ\<*<10>*>/ katvà tassa taæ\<*<11>*>/ aggamahesiæ karissÃmÅti". Sà gantvà samassÃsesi. RÃjÃpi purohitaæ pakkosÃpetvà etam\<*<12>*>/ atthaæ Ãrocetvà "samma, mÃtu me jÅvitaæ dehi, tvaæ rÃjà bhavissasi, sà ag- gamahesÅ, ahaæ uparÃjÃ" ti. So "na sakkà evaæ kÃtun" ti patikkhipitvà puna\<*<13>*>/ yÃciyamÃno sampaÂicchi. RÃjà puro- hitaæ rÃjÃnaæ mÃtaraæ\<*<14>*>/ aggamahesiæ kÃretvà sayaæ uparÃjÃ. ahosi. Tesaæ samaggavÃse vasantÃnaæ aparabhÃge Bodhi- satto agÃramajjhe ukkaïÂhito kÃme pahÃya pabbajjÃya namita- citto\<*<15>*>/ kilesaratiæ anallÅyanto ekako va tiÂÂhati ekako va nisÅ- dati ekako va sayati bandhanÃgÃre baddho viya pa¤jare pak- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -lÃyaæ. 2 Bd -ta. 3 Bd mÃtà piya. 4 Bd -taputtaæ. 5 Bd pari-. 6 Ck ce. 7 Cs kuhiæ tÃ. 8 Bd niguyh-. 9 Bd adds ti taæ. 10 Cks rÃjaæ. 11 Bd naæ. 12 Bd tam. 13 Bd punappunnaæ. 14 Cks itaraæ. 15 Bd ninnacitto. >/ #<[page 393]># %< 6. SusÅmajÃtaka.(411.) 393>% khittakukkuÂo viya ca ahosi. Ath' assa aggamahesÅ "ayaæ rÃjà mayà saddhiæ nÃbhiramati, ekako va tiÂÂhati nisÅdati sey- yaæ kappeti, ayaæ kho pana daharo taruïo ahaæ mahallikÃ, sÅse me palitÃni pa¤¤Ãyanti, yan nÆnÃhaæ `sÅse deva ekapalitaæ pa¤¤ÃyatÅti' musÃvÃdaæ katvà eken' upÃyena rÃjÃnaæ paÂi- jÃnÃpetvà mayà saddhiæ abhiramÃpeyan" ti cintetvà ekadi- vasaæ ra¤¤o sÅse Ækà vicinantÅ viya hutvà "deva mahallako si jÃto, sÅse te ekaæ palitaæ pa¤¤ÃyatÅti" Ãha. "Tena hi bhadde ekaæ palitaæ lu¤citvà mayhaæ yeva hatthe ÂhapehÅti". Sà tassa sÅsato ekaæ kesaæ lu¤citvà taæ cha¬¬etvà attano sÅse\<*<1>*>/ palitaæ gahetvà "idan te deva palitan" ti tassa hatthe Âhapesi. Bodhisattassa taæ disvà va bhÅtatasitassa ka¤cana- paÂÂasadise nalÃÂe\<*<2>*>/ sedà mucciæsu\<*<3>*>/. So attÃnaæ ovadanto "SusÅma, tvaæ daharo hutvà mahallako jÃto, ettakaæ\<*<4>*>/ kÃlaæ gÆthakalale nimuggagÃmasÆkaro viya kÃmakalale nimujjitvà taæ kalalaæ jahituæ na sakkosi, nanu kÃme pahÃya Hima- vantaæ pavisitvà pabbajitvà brahmacariyavÃsassa te kÃlo" ti cintetvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/, brahmacariyassa kÃlo ti. || Ja_VII:114 ||>@ Tattha yathÃpadese ti tava sÅse tasmiæ tasmiæ\<*<6>*>/ kesÃnaæ\<*<7>*>/ anurÆpe padese ito pubbe kÃÊakÃni\<*<8>*>/ bhamara¤janavaïïÃni\<*<9>*>/ kesÃni\<*<10>*>/ jÃtÃni ahesun ti vadati, dhammaæ carà ti dasakusalakammapathadhammaæ carà 'ti attÃnam eva ÃïÃpeti\<*<11>*>/, brahmacariyassà 'ti methunaviratiyà te kÃlo ti attho. Evaæ Bodhisattena brahmacariyavÃsassa guïe vaïïite itarà "ahaæ imassa `lobhaæ\<*<12>*>/ karissÃmÅti' vissajjanam eva karin" ti\<*<13>*>/ bhÅtatasità "idÃni 'ssa apabbajanatthÃya sarÅra- vaïïaæ vaïïessÃmÅti\<*<14>*>/" dve gÃthà abhÃsi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 palitÃni---attano sÅse wanting in Cks. 2 Bd -pattasadisena nalÃÂena. 3 Bd mu¤jiæsu. 4 Bd ettha-. 5 Cks cara. 6 Cks omit one tasmiæ. 7 Cks kesÃdÅnaæ. 8 Cs kÃlaækani corr. to kÃÊikÃni. 9 Bd bharamapattavaïïÃni. 10 Bd omits ke-. 11 Bd -pesiti. 12 Bd lagganam. 13 Bd karotiti. 14 Bd vaïïayissÃmiti cintetvÃ. >/ #<[page 394]># %<394 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% @*>/ na tuyhaæ, mam' eva sÅsaæ mama uttamaÇgaæ, atthaæ karissan ti musà abhÃïiæ\<*<2>*>/, ekÃparÃdhaæ khama rÃjaseÂÂha\<*<3>*>/. || Ja_VII:115 ||>@ @*>/ dassanÅyo si rÃja, paÂhamuggato hosi\<*<5>*>/ yathà kaÊÅro, rajja¤ ca kÃrehi mama¤ ca passa, mà kÃlikaæ anudhÃvi janindà 'ti. || Ja_VII:116 ||>@ Tattha mameva sÅsan ti mam' eva sÅsaæ jÃtapalitan\<*<6>*>/ ti dÅpeti, ita- raæ tass' eva vevacanaæ, atthan ti attano va¬¬hiæ karissÃmÅti musà kathesim, ekÃparÃdhan ti imaæ\<*<7>*>/ mayhaæ ekaæ aparÃdhaæ, paÂhamuggato ti pa- Âhamavayena uggato, hohÅti hosi\<*<8>*>/, paÂhamavaye patiÂÂhito sÅti attho, hosÅti yeva và pÃÂho, yathà kaÊÅro ti yathà siniddhachavitaruïakaÊÅro\<*<9>*>/ mandavÃterito ati- viya sobhati\<*<10>*>/ evarÆpo si tvan ti dasseti, paÂhamuggato hosÅti pi\<*<11>*>/ pÃÂho, tass' attho: yathà paÂhamuggato taruïakaÊÅro dassanÅyo hoti evaæ tvaæ pi dassanÅyo, mama¤ca passà 'ti mama¤ ca olokehi mà maæ anÃthaæ vidhavaæ\<*<12>*>/ karÅti\<*<13>*>/ attho, kÃlikan ti brahmacariyacaranaæ\<*<14>*>/ nÃma dutiye và tatiye và attabhÃve vipÃkajananato kÃlikaæ nÃma, rajjaæ pana imasmiæ yeva attabhÃve kÃmaguïa- sukhappadÃnato akÃlikaæ, so\<*<15>*>/ imaæ akÃlikaæ\<*<16>*>/ pahÃya mà kÃlikaæ anu- dhÃvÅti vadati Bodhisatto tassà vacanaæ sutvà "bhadde tvaæ bhavi- tabbam ev' etaæ\<*<17>*>/ kathesi, pariïamante\<*<18>*>/ hi vaye\<*<19>*>/ imehi kÃÊakesehi parivattitvà saïhakasadisehi\<*<20>*>/ paï¬arehi bhavitab- baæ, ahaæ hi nÅluppalÃdikusumadÃmasukumÃrÃnaæ\<*<21>*>/ ka¤cana- rÆpakapaÂibhÃgÃnaæ\<*<22>*>/ uttamayobbanavilÃsamattÃnaæ\<*<23>*>/ khatti- yaka¤¤ÃdÅnaæ vaye pariïamante jarappattÃnaæ\<*<24>*>/ vevaïïiya¤ c' eva sarÅrabhaÇga¤\<*<25>*>/ ca passÃmi, evaæ vipattipariyosÃno h' esa\<*<26>*>/ bhadde jÅvaloko" ti vatvà upari BuddhalÅÊhÃya dham- maæ desento: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pha-. 2 Bd abhÃsi, Cs abhÃsi corr. to abhÃniæ. 3 Ck -seÂÂhaæ, Bd rÃjÃseÂhaæ. 4 Cks tvaæ. 5 Bd hoti. 6 Bd sise sa¤jÃtaæ palitan, Cks repeat jÃtapalitaæ. 7 Bd idaæ. 8 Bd hotiti ahosi. 9 Bd -sindhachavi-. 10 Bd sobhamÃne. 11 Cks omit pi; Bd hotÅti pi. 12 Bd omits vi-. 13 Bd karohiti. 14 Ck -yaæcaraïaæ, Bd -yacaraïanÃn. 15 Bd adds tvaæ. 16 Ck omits so i. a. 17 Cks ekaæ, Bd -tabbaæ mevetaæ. 18 Ck -ïÃ-. 19 Cks ca vayo, Bd kathesi ïate mama vaye. 20 so Cks; Bd sÃïalÃka-. 21 Bd -dÃmasadisasuku-. 22 Bd -narÆpe paÂi-. 23 Bd -lÃsasaæpattÃnaæ. 24 Bd jaraæpa-. 25 Cks -bhagga¤, Bd sariyabhaÇga¤. 26 Bd mogha. >/ #<[page 395]># %< 6. SusÅmajÃtaka. (411.) 395>% @*>/ sutanuæ sumajjhaæ, kÃÊÃpavÃÊÃ\<*<2>*>/ va pavellamÃnà sÃ\<*<3>*>/ lobhayantÅ\<*<4>*>/ va naresu gacchati\<*<5>*>/. || Ja_VII:117 ||>@ @*>/ passÃmi parena nÃriæ ÃsÅtikaæ\<*<7>*>/ nÃvutikaæ va\<*<8>*>/ jaccà daï¬aæ gahetvà va\<*<9>*>/ pavedhamÃnaæ gopÃnasÅbhoggasamaæ carantin ti || Ja_VII:118 ||>@ gÃthadvayam Ãha. Tattha vo ti nipÃtamattaæ, sÃmaÂÂhapassan\<*<10>*>/ ti sammaÂÂhapassaæ\<*<11>*>/, ayam eva và pÃÂho, sabbapasse\<*<12>*>/ maÂÂhacchavivaïïan\<*<13>*>/ ti attho, sutanun ti sundarasarÅraæ\<*<14>*>/, sumajjhan ti susaïÂhitamajjha¤ ca\<*<15>*>/, kÃÊÃpavÃÊÃ\<*<16>*>/ va pavellamÃnà ti\<*<17>*>/ yathà nÃma taruïakÃle susamuggatÃ\<*<18>*>/ kÃÊavallipavÃÊà va hutvà mandavÃterità ito c' ito\<*<19>*>/ ca pavellati evaæ pavellamÃnà itthivilÃsaæ dassayamÃnà kumÃrikà lobhayantÅ\<*<20>*>/ va naresu gacchati\<*<21>*>/, samÅpaÂÂhe bhumma- vacanaæ, purisÃnaæ santike te purise kilesavasena palobhayantÅ\<*<22>*>/ viya gacchati, tamena\<*<23>*>/ passÃmi parenà 'ti tam enaæ nÃriæ aparena samayena jarÃ- pattaæ\<*<24>*>/ antarahitarÆpasobhaæ\<*<25>*>/ passÃmi, Bodhisatto hi paÂhamagÃthÃya rÆpe assÃdaæ kathetvà idÃni ÃdÅnavaæ dassento evam Ãha, asÅtikaæ navutikaæ va\<*<26>*>/ jaccà ti asÅtisaævaccharaæ và navutisaævaccharaæ và jÃtiyÃ, gopÃna- sÅbhoggasaman\<*<27>*>/ ti gopÃnasÅsamaæ bhoggaæ\<*<28>*>/ gopÃnasiÃkÃrena\<*<29>*>/ bhagga- sarÅraæ oïamitvÃ\<*<30>*>/ naÂÂhakÃkaïiæ\<*<31>*>/ pariyesantiæ\<*<32>*>/ viya caramÃnan ti attho, kÃma¤ ca Bodhisattena daharakÃlena\<*<33>*>/ disvà puna nÃvutikakÃle\<*<34>*>/ diÂÂhapubbà nÃma n' atthi, ¤Ãïena diÂÂhabhÃvaæ sandhÃya pan' etaæ vuttaæ. Iti MahÃsatto imÃya gÃthÃya rÆpassa ÃdÅnavaæ dassetvà idÃni agÃramajjhe attano anabhiratiæ\<*<35>*>/ pakÃsento\<*<36>*>/: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sÃmattha-. 2 Cs kÃÊapa-, Bd kÃlappa-. 3 Bd pa. 4 all three MSS. -ti. 5 Bd gacchÃ. 6 Bd enaæ. 7 Bd asi-. 8 Bd navitika¤ ca. 9 Bd na. 10 Bd sÃmattha-. 11 Bd sabbattha massaæ. 12 Cks -phasse, Bd sappapassesu. 13 Bd matta-. 14 Cks -raæ sa-. 15 Bd omits ca. 16 Bd kÃlappa-. 17 Bd adds kÃla valli và va hutvÃ. 18 Bd -ta. 19 Cks ito ito. 20 Cs -ti, Bd palobhayanti. 21 Bd gacchÃti. 22 all three MSS. -ti. 23 Bd enaæ. 24 Ck jarÃpa- corr. to jarÃppa-, Cs jarÃppa-, Bd rÃjapa-. 26 Bd -taæ rÆpasobhagappattaæ. 27 Bd -ka¤ca, Cks ÃsÅtiyà nÃvutiyà va. 28 Bd -bhagga-. 29 Bd bhogaæ. 30 Bd adds samaæ. 31 so all three MSS. 32 Bd natthaæ kÃkanikaæ. 32 Cks -ti, Bd -tÃni. 33 Bd-le. 34 Ck punÃvutikÃle, Cs punÃvupatikakÃle, Bd puna va¬hitakÃle. 35 all three MSS. -ti. 36 Bd adds gÃthadvayamÃha. >/ #<[page 396]># %<396 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% @*>/ rame, brahmacariyassa kÃlo. || Ja_VII:119 ||>@ @*>/ yà gehe vasato rati etam pi chetvÃna vajanti dhÅrà anapekkhino kÃmasukhaæ pahÃyà 'ti. || Ja_VII:120 ||>@ Tattha so han ti so ahaæ, tamevÃnuvicintayanto ti tam eva rÆ- pÃnaæ assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca cintento\<*<2>*>/, evaæ iti pekkhamÃno ti yathà esà pariïatà aham pi evaæ\<*<4>*>/ jaraæ patto bhoggasarÅro\<*<5>*>/ bhavissÃmÅti pekkha- mÃno, na gahe\<*<1>*>/ rame ti gehe na ramÃmi, brahmacariyassa kÃlo ti bhadde brahmacariyassa\<*<6>*>/ kÃlo, tasmà pabbajissÃmÅti dÅpeti. rajju vÃlambanÅ cesà ti cakÃro nipÃtamatto, Ãlambanarajju\<*<7>*>/ viya esà ti attho, katarÃ: yÃ\<*<8>*>/ gehe vasato rati, yà gehe vasantassa rÆpÃdÅsu Ãrammaïesu kÃmaratÅti attho, iminà kÃmÃnaæ appassÃdataæ\<*<9>*>/ dasseti, ayaæ h' ettha\<*<10>*>/ adhippÃyo: yathà gilÃnassa manussassa attano balena parivattituæ asakkontassa imaæ Ãlambitvà parivattey- yÃsÅti Ãlambanarajjuæ bandheyyuæ tassa taæ Ãlambitvà parivattantassa\<*<11>*>/ ap- pakaæ\<*<12>*>/ kÃyikacetasikaæ sukhaæ bhaveyya evaæ kilesÃturÃnaæ sattÃnaæ vive- kasukhavasena parivattituæ asakkontÃnaæ agÃramajjhe ÂhapitÃni kÃmaratidÃya- kÃni rÆpÃdÅni ÃrammaïÃni tesaæ kilesapariÊÃhakÃle\<*<13>*>/ methunadhammapati- sevanavasena tÃni\<*<14>*>/ Ãrabbha parivattamÃnÃnaæ kÃyikacetasikasukhasaækhÃtà kÃmarati nÃma taæ muhuttaæ uppajjamÃnà appamattikà hoti, evaæ appassÃdà kÃmà ti, etam pi chetvÃnà 'ti yasmà pana bahudukkhà kÃmÃ\<*<15>*>/ bahupÃyÃsà ÃdÅnavo ettha bhiyyo tasmà taæ ÃdÅnavaæ sampassamÃnà paï¬ità etam pi rajjuæ chetvà gÆthakÆpe nimuggapuriso taæ pajahanto viya anapekkhino etaæ appamattakaæ bahudukkhaæ kÃmasukhaæ pahÃya vajanti\<*<16>*>/ nikkhamitvà manoramaæ pabbajjaæ pabbajantÅti. Evaæ MahÃsatto kÃmesu\<*<17>*>/ assÃda¤ ca adÅnava¤ ca pakÃse- tvÃ\<*<18>*>/ BuddhalÅÊhÃya dhammaæ desetvà sahÃyaæ pakkositvÃ\<*<19>*>/ rajjaæ paÂicchÃpetvà ¤ÃtimittasuhajjÃnaæ paridevantÃnaæ\<*<20>*>/ paridevantÃnam eva sirivibhavaæ cha¬¬etvà Himavantaæ pavi- sitvà isipabbajjaæ pabbajitvà jhÃnÃbhi¤¤aæ nibbattetvà Brah- maloka-parÃyano ahosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ge-. 2 Bd adds katarÃ. 3 Bd adds imaæ. 4 Bd omits evaæ. 5 Ck bhoga-, Bd bhagga-. 6 Bd adds me. 7 Bd alampanirajjaæ. 8 Cks -ya. 9 Bd apasÃdaæ. 10 Bd ettha. 11 Bd -vatte-, Cks paridevantassa. 12 Bd appamattakaæ. 13 Bd adds te. 14 Bd -paÂisevanÃdi. 15 Bd omits kÃmÃ. 16 Bd -tÅti. 17 Cks -e. 18 Bd dassento. 19 Bd -sÃpetvÃ. 20 Bd omits pa-. >/ #<[page 397]># %< 7. KoÂisimbalijÃtaka. (412.) 397>% Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsesi\<*<2>*>/, bahÆ\<*<2>*>/ amata- pÃnaæ pÃyetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà aggamahesÅ RÃhulamÃtà ahosi, rÃjÃ\<*<4>*>/ ùnando, SusÅmarÃjÃ\<*<5>*>/ aham evÃ" 'ti. SusÅmajÃtakaæ\<*<6>*>/. $<7. KoÂisimbalijÃtaka.>$ Ahaæ dasasataævyÃman ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto kilasaniggahaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ Pa¤¤ÃjÃtake\<*<7>*>/ Ãvibhavissati. IdhÃpi Satthà antokoÂisanthÃre\<*<8>*>/ kÃmavitakkÃbhibhÆte pa¤casate bhikkhÆ disvà saæghaæ\<*<9>*>/ sannipÃtetvÃ\<*<10>*>/ "bhikkhave Ãsaæ- kitabbayuttakaæ nÃma Ãsaækituæ vaÂÂati, kilesà nÃma va¬¬hantà nigrodhÃdayo viya rukkhaæ purisaæ bhajanti\<*<11>*>/, ten' eva pubbe koÂi- simbaliyaæ\<*<12>*>/ nibbattÃ\<*<13>*>/ devatà ekaæ sakuïaæ nigrodhabÅjÃni khÃditvà attano rukkhassa sÃkhantaresu\<*<14>*>/ vaccaæ pÃtentaæ disvà `ito me vimÃnassa vinÃso bhavissatÅti' bhayappattà ahosÅti\<*<15>*>/" vatvà atÅ- taæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto koÂisimbaliyaæ\<*<12>*>/ rukkhadevatà hutvà nibbatti. Ath' eko supaïïarÃjà diya¬¬hayojanasatikaæ attabhÃvaæ mÃ- petvà pakkhavÃtehi mahÃsamudde udakaæ dvidhà katvà ekaæ vyÃmasahassÃyÃmaæ nÃgarÃjÃnaæ naÇguÂÂhe gahetvà mukhe tassa\<*<16>*>/ gahitagocaraæ cha¬¬Ãpetvà koÂisimbaliæ\<*<12>*>/ sandhÃya vanamatthakena pÃyÃsi. NÃgarÃjà "olambento\<*<17>*>/ attÃnaæ mo- cessÃmÅti" ekasmiæ nigrodharukkhe bhogaæ pavesetvà nigro- dhaæ veÂhetvà gaïhi. Supaïïara¤¤o mahabbalatÃya\<*<18>*>/ nÃga- rÃjassa mahÃsarÅratÃya ca nigrodharukkho samugghÃtaæ\<*<19>*>/ aga- mÃsi. NÃgarÃjà n' eva rukkhaæ vissajjesi. Supaïïo saddhiæ nigrodharukkhena nÃgarÃjÃnaæ gahetvà koÂisimbaliæ\<*<12>*>/ patvà nÃgarÃjÃnaæ rukkhakkhandhapiÂÂhe\<*<20>*>/ nipajjÃpetvà udarassa\<*<11>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dhammade-. 2 Bd -setvà saccapariyosÃne. 3 Bd bahujane. 4 Bd sahÃyarÃjà 5 Bd adds pana. 6 Bd adds chaÂhaæ. 7 so also supra p. 208 instead of pÃnÅya-, cfr. supra p. 18; Bd pa¤¤Ãsa-, 8 Bd -saïharake. 9 Bd bhikkhusaæ-. 10 Bd -tÃpetvÃ. 11 so all three MSS. 12 Bd koÂa-. 13 Bd -tta. 14 Bd -re. 15 Ck ahesunti, Cs abhesunti. 16 Bd nassa. 17 Bd -banto. 18 Bd mahÃba. 19 Bd -naæ. 20 Bd omits rukkha. >/ #<[page 398]># %<398 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% phÃletvà nÃgamedaæ khÃditvà sesaæ\<*<1>*>/ kalebaraæ\<*<2>*>/ samudde vissajjesi. Tasmiæ pana nigrodhe ekà sakuïikà atthi, sà ni- grodharukkhe vissaÂÂhe uppatitvà koÂisimbaliyÃ\<*<3>*>/ sÃkhantare nisÅdi. Rukkhadevatà taæ disvà "ayaæ sakuïikà mama rukkhakkhandhe vaccaæ pÃtessati, tato nigrodhagaccho và pilakkhagaccho\<*<4>*>/ và uÂÂhahitvà sakalarukkhaæ ottharitvà gac- chissati\<*<5>*>/, atha me vimÃnaæ nassissatÅti" bhÅtatasità pavedhi. TassÃ\<*<6>*>/ pavedhantiyà koÂisimbalÅ\<*<3>*>/ pi\<*<7>*>/ yÃva mÆlà pavedhi. SupaïïarÃjà taæ pavedhamÃnaæ disvà kÃraïaæ pucchanto dve gÃthà Ãha\<*<8>*>/: @*>/, ta¤ ca ma¤ ca mahÃkÃyaæ dhÃrayaæ na-ppavedhasi. || Ja_VII:121 ||>@ @*>/ vyadhase\<*<11>*>/ bhÅto kam atthaæ koÂisimbalÅti\<*<12>*>/. || Ja_VII:122 ||>@ Tattha dasasataævyÃman ti sahassavyÃmÃyÃmaæ, uragamÃdÃya- mÃgato\<*<9>*>/ ti evaæmahantaæ uragaæ ÃdÃya idha Ãgato, ta¤ ca ma¤ cà 'ti ta¤ ca uragaæ\<*<13>*>/ ma¤ ca, dhÃrayan ti\<*<14>*>/ dhÃrayamÃnÃ, vyadhasÅti\<*<15>*>/ kampasi, kamatthan ti kimatthaæ kena kÃraïenà 'ti pucchati, kaæ và atthaæ sam- passamÃnà ti pi attho\<*<16>*>/, koÂisimbalÅti\<*<12>*>/ rukkhanÃmena devataæ\<*<17>*>/ Ãlapati, so hi simbalirukkho khandhasÃkhassa\<*<18>*>/ mahantatÃya koÂisimbalÅti\<*<12>*>/ nÃmaæ labhi\<*<19>*>/, tasmiæ adhivatthadevaputtassa\<*<20>*>/ pi tad eva nÃmaæ. Ath' assa kÃraïaæ kathento devaputto catasso gÃthà abhÃsi: @*>/ rÃja, phalabhakkho ayaæ dijo, ayaæ nigrodhabÅjÃni pilakkhadumbarÃni\<*<22>*>/ ca assatthÃni ca bhakkhetvà khandhe me odahissati. || Ja_VII:123 ||>@ @*>/ mama passe nivÃtajÃ, te maæ pariyonandhissanti, arukkham maæ karissare. || Ja_VII:124 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -sa. 2 Bd -varaæ. 3 Bd koÂa-. 4 Bd milakkhu. 5 Bd bhu¤jissatÅti. 6 Cks tassa. 7 Bd omits pi. 8 Bd abhÃsi. 9 Bd omits m. 10 Bd -reyyaæ. 11 Bd byÃdhasi. 12 all three MSS. koÂa-. 13 Cks -ga¤ca. 14 Cks tÅti. 15 Cks vyÃ-, Bd byÃ-. 16 Bd pÃtho. 17 Bd devaputtaæ. 18 Bd -kha. 19 Cks -bhati. 20 Bd -ssÃ. 21 Cks tvaæ. 22 Bd milakkhu-. 23 all three MSS. yaæ-. >/ #<[page 399]># %< 7. KoÂisimbalijÃtaka. (412.) 399>% @*>/ bÅjam Ãharità hatÃ. || Ja_VII:125 ||>@ @@ Tattha odahisatÅti vaccaæ pÃtessati, te rukkhà ti te\<*<2>*>/ tehi bÅjehi jÃtà nigrodhÃdayo rukkhÃ, saævirÆhantÅti\<*<3>*>/ saævirÆhissanti\<*<3>*>/ va¬¬hissanti, mama passe ti mama sÃkhantarÃdisu, nivÃtajà ti mama sÃkhÃhi vÃtassa\<*<4>*>/ nivÃri- tattà nivÃte jÃtÃ, pariyonandhissantÅti ete evaæ va¬¬hità maæ pariyonan- dhissanti, ayam etthÃdhippayo\<*<5>*>/, karissare ti ath' evaæ pariyonandhitvà maæ arukkham eva karissanti sabbaso bha¤jissanti, rukkhÃse ti rukkhÃ, mÆlino khandhino\<*<6>*>/ ti mÆlasampannà c' eva khandhasampannà ca, dumà ti rukkha- vevacanam eva, bÅjamÃharità ti bÅjaæ ÃharitvÃ, hatà ti a¤¤e pi imasmiæ\<*<7>*>/ vane rukhà vinÃsità santi, ajjhÃrÆÊhÃbhiva¬¬hantÅti nigrodhÃdayo\<*<8>*>/ ruk- khÃnam ajjhÃruhà rukkhà mahantam pi a¤¤aæ vanaspatiæ atikkamma va¬¬han- tÅti dasseti, ettha pana vanaspati passati vanaspatÅti tayo pi pÃÂhÃ\<*<9>*>/ yeva, rÃjà 'ti supaïïaæ Ãlapati. RukkhadevatÃya vacanaæ sutvà supaïïo osÃnagÃtham Ãha: @*>/ nÃgataæ bhayaæ, anÃgatabhayà dhÅro ubho loke avekkhatÅti\<*<11>*>/. || Ja_VII:127 ||>@ Tattha anÃgatabhayan ti pÃïÃtipÃtÃdÅhi viramanto diÂÂhadhammikam pi samparÃyikam pi anÃgatabhayaæ\<*<12>*>/ rakkhati nÃma, pÃpamitte veripuggale ca anupasaækamanto pi anÃgatabhayaæ rakkhati nÃma, evaæ anÃgatabhayaæ\<*<13>*>/ rakkheyya\<*<14>*>/, anÃgatabhayà ti anÃgatabhayakÃraïÃ\<*<15>*>/, taæ bhayaæ sampas- santo dhÅro idhalokaæ\<*<16>*>/ paraloka¤\<*<16>*>/ ca avekkhati\<*<17>*>/ oloketi nÃma. Eva¤ ca pana vatvà supaïïo attano ÃnubhÃvena taæ pakkhiæ tamhà rukkhà palÃpesi\<*<18>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<19>*>/ Ãharitvà "Ãsaækitabbayuttakaæ Ãsaæ- kituæ vaÂÂatÅti\<*<20>*>/" saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (Sacca- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -jÃtakana corr. to -jÃtana, Bd -jÃtakena. 2 Bd tehi, Cs te corr. to tehi. 3 Cks saævirÆÊh-. 4 Bd -ssÃ. 5 Cks ayameva và pÃÂho. 6 Cks add dumÃ. 7 Bd adds pi. 8 Bd adds hi. 9 so Cks; Bd pana vanappati ti vanassa pa vÃyo pi pÃthÃ, Bs pana vanappatÅti vanassa patayo pi pÃtÃ. 10 Cks -yyÃ. 11 Bd same-, Bs ape-. 12 Bd -taæbha-. 13 Cks -ya. 14 Bd evaæ rakkheyya anÃgataæ bhayaæ rakkhati. 15 Bd -te bhayaæ kÃraïÃ. 16 Bd -ke. 17 Bd ape-. 18 Bd -ti. 19 Bd dhammade-. 20 Bd adds vatvÃ. >/ #<[page 400]># %<400 VII. SattanipÃta. 2.GandhÃravagga. (42.)>% pariyosÃne pa¤casatà bhikkhÆ arahatte patiÂÂhahiæsu) "Tadà su- païïarÃjà SÃriputto ahosi, rukkhadevatÃ\<*<1>*>/ aham evà 'ti. KoÂi- simbalijÃtakaæ\<*<2>*>/. $<8. DhÆmakÃrijÃtaka.>$ RÃjà apucchi VidhÆran ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto Kosalara¤¤o Ãgantukasaægahaæ Ãrabbha kathesi. So kira ekasmiæ samaye paveïiÃgatÃnaæ porÃïakayodhÃnaæ saægaham akatvÃ\<*<3>*>/ abhinavÃgatÃnaæ ÃgantukÃnaæ va\<*<4>*>/ sakkÃrasammÃnaæ akÃsi. Ath' assa paccante kupite\<*<5>*>/ yuddhatthÃya\<*<6>*>/ gatassa "Ãgantuka laddha- sakkÃrà yujjhissantÅti" porÃïakayodhà na yujjhiæsu, "porÃïakÃ\<*<7>*>/ yuj- jhissantÅti" ÃgantukÃpi na yujjhiæsu. CorÃ\<*<8>*>/ jiniæsu. RÃjà parÃjito Ãgantukasaægahadosena attano parÃjitabhÃvaæ ¤atvà SÃvatthiæ\<*<9>*>/ paccÃgantvà "`kin nu kho aham eva evaæ karonto parÃjito udÃhu a¤¤e pi rÃjÃno parÃjitapubbÃ' ti Dasabalaæ pucchissÃmÅti" bhutta- pÃtarÃso Jetavanaæ gantvà SatthÃraæ\<*<10>*>/ tam atthaæ pucchi. Satthà "na kho mahÃrÃja tva¤ ¤ev' eko\<*<11>*>/, porÃïakarÃjÃno pi Ãgantukasaæ- gahaæ katvà parÃjitÃ" ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte KururaÂÂhe Indapattanagare YudhiÂÂhilagotto Dhana¤jayo nÃma KoravyarÃjà rajjaæ kÃresi. Tadà Bo- dhisatto tassa\<*<12>*>/ purohitakule\<*<13>*>/ nibbattitvà vayappatto TakkasilÃya\<*<14>*>/ sabbasippÃni uggaïhitvà Indapattaæ ÃgantvÃ\<*<15>*>/ pitu accayena purohitaÂÂhÃnaæ labhitvà ra¤¤o atthadhammÃnu- sÃsako ahosi, VidhÆrapaï¬ito ti 'ssa nÃmaæ akÃsi\<*<16>*>/. Tadà Dhana¤jayarÃjà porÃïakayodhe agaïetvà ÃgantukÃnaæ yeva\<*<17>*>/ saægahaæ akÃsi. Tassa paccante kupite\<*<18>*>/ yuddhatthÃya\<*<19>*>/ ga- tassa "Ãgantukà jÃnissantÅti" "porÃïakà jÃnissantÅti" n' eva porÃïakà nÃgantukÃ\<*<20>*>/ yujjhiæsu. RÃjà parÃjito Indapattam eva paccÃgantvà "Ãgantukasaægahassa katabhÃvena parÃjito \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds pana. 2 all three MSS. koÂa-, Bd adds sattamaæ. 3 Cs Ãkatvà corr. to katvÃ. 4 Bd -na¤¤eva. 5 Bd kuppi-. 6 Bd yujjhana-. 7 Bd -kayodhÃ. 8 Bd adds rÃjÃnaæ. 9 Cks -iyaæ, Bd -i. 10 Bd adds vanditvÃ. 11 Bd tva¤¤eva, omitting eko. 12 Bd omits tassa. 13 Bd -tassa kule. 14 Bd -yaæ. 15 Bd paccÃg-. 16 Bd karisu. 17 Bd -na¤¤eva. 18 Bd kuppi-. 19 Bd yujjhatthÃya. 20 Bd na Ã-. >/ #<[page 401]># %< 8. DhÆmakÃrijÃtaka. (413.) 401>% 'mhÅti" cintesi. So ekadivasaæ "kin nu kho aham eva Ãgan- tukasaægahaæ katvà parÃjito\<*<1>*>/ udÃhu a¤¤e pi rÃjÃno parÃjita- pubbà atthi, VidhÆrapaï¬itaæ pucchissÃmÅti" cintetvà taæ rÃjupaÂÂhÃnaæ Ãgantvà nisinnaæ tam atthaæ pucchi. Ath' assa taæ pucchanÃkÃraæ Ãvikaronto Satthà upa¬¬ha- gÃtham Ãha: @*>/. || Ja_VII:128 ||>@ Sesaupa¬¬hagÃthÃya puna ayam attho: api nÃma brÃhmaïa tvaæ\<*<3>*>/ jÃnÃsi ko imasmiæ loke eko bahuæ socati\<*<4>*>/ nÃnÃkÃraïena socatÅti\<*<5>*>/. Taæ sutvà Bodhisatto "mahÃrÃja, kiæsoko nÃma tumhÃ- kaæ soko, pubbe DhÆmakÃrinÃmako\<*<6>*>/ ajapÃlabrÃhmaïo mahan- taæ ajayÆthaæ gahetvà ara¤¤e vajaæ katvà tattha ajÃ\<*<7>*>/ Âha- petvà aggi¤ ca dhÆma¤ ca katvà ajayÆthaæ paÂijagganto khÅ- rÃdÅni paribhu¤janto vasi. So tattha Ãgate suvaïïavaïïa- sarabhe\<*<8>*>/ disvà tesu sinehaæ katvà ajÃ\<*<7>*>/ agaïetvà ajÃnaæ sak- kÃraæ sarabhÃnaæ katvà saradakÃle sarabhesu palÃyitvà Hi- mavantaæ gatesu ajÃsu vinaÂÂhÃsu sarabhe apassanto sokena paï¬urogÅ hutvà jÅvitakkhayaæ patto, ayaæ Ãgantukasaægahaæ katvà tumhehi sataguïena\<*<9>*>/ sahassaguïena socitvà kilamitvà vinÃsaæ patto" ti idaæ udÃharaïaæ ÃharitvÃ\<*<10>*>/ dassento @*>/ vane vasaæ dhÆmaæ akÃsi VÃseÂÂho rattiædivam atandito. || Ja_VII:129 ||>@ @*>/ vassÃvÃsaæ upaga¤chuæ\<*<13>*>/ DhÆmakÃrissa santike. || Ja_VII:130 ||>@ @*>/ nÃvabujjhatha, Ãgacchanti vajanti\<*<15>*>/ vÃ, tassa tà vinasuæ\<*<16>*>/ ajÃ. || Ja_VII:131 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds mhi. 2 all three MSS. -sÅti. 3 Bd so tvaæ kho. 4 Bd bahu socasÅti. 5 Bd socatÅtisi. 6 Ck -nÃmeko, Cs -nÃmako corr. to -nÃmeko, Bd madhukÃrinÃmako. 7 Bd aje. 8 Bd -ïïesa-. 9 Ck -ïe, Cs -ïe corr. to -ïena. 10 Bd ÃïetvÃ. 11 Cks -tevo, Bd bahukejaæ. 12 Cks -ÂÂhitÃ, Bd makasupaddatÃ. 13 Bdf -gacchuæ. 14 Bd yo. 15 Bd javanti. 16 Cs vinÃsuæ corr. to vina-, Bd vinÃsaæ >/ #<[page 402]># %<402 VII. SattanipÃta. 2.GandhÃravagga. (42.)>% @*>/ saradakÃle pahÅnamakase\<*<2>*>/ vane pÃvisuæ giriduggÃni nadÅnaæ pabhavÃni ca. || Ja_VII:132 ||>@ @*>/ vivaïïo Ãsi paï¬urogÅ ca brÃhmaïo. || Ja_VII:133 ||>@ @*>/ saæ niraækatvà Ãgantuæ\<*<5>*>/ kurute piyaæ so eko bahu socati DhÆmakÃrÅva brÃhmaïo ti. || Ja_VII:134 ||>@ Tattha bahutejo\<*<6>*>/ ti bahutaindhano\<*<7>*>/, dhÆmaæ akÃsÅti makkhika- paripanthaharaïatthÃya\<*<8>*>/ aggi¤ ca dhÆma¤ ca akÃsi, VÃseÂÂho ti tassa gottaæ, atandito ti analaso hutvÃ, taædhÆmagandhenà 'ti\<*<9>*>/ tena dhÆma- gandhena, sarabhà ti sarabhamigÃ, makasaÂÂitÃ\<*<10>*>/ ti makasehi upaddutà pÅÊità ti\<*<11>*>/, sesamakkhikÃpi makasagahaïen' eva gahitÃ, vassÃvÃsan ti vassÃ- rattavÃsaæ\<*<12>*>/, manaæ katvà ti sinehaæ uppÃdetvÃ, nÃvabujjhathà 'ti ara¤¤ato caritvà Ãgacchanti ca\<*<13>*>/ vajato\<*<14>*>/ ara¤¤aæ gacchanti\<*<15>*>/ ca, ettikà Ãgatà ettikà gatÃ\<*<16>*>/ ti na jÃni\<*<17>*>/, tassa tà vinasun\<*<18>*>/ ti tassa tÃ\<*<19>*>/ evaæ apaccavekkhitÃ\<*<20>*>/ sÅhaparipanthÃdito arakkhiyamÃnà ajà sÅhaparipanthÃdÅhi vinasuæ\<*<21>*>/, sabbà va\<*<22>*>/ vinaÂÂhÃ, nadÅnaæ pabhavÃni cà 'ti pabbateyyÃnaæ nadÅnaæ pabhavaÂÂhÃnÃni ca paviÂÂhÃ, vibhavan ti ajà ca\<*<23>*>/ vinÃsaæ pattà disvà jÃnitvÃ, kiso vivaïïo ti khÅrÃdidÃyikÃ\<*<24>*>/ ajà pahÃya\<*<25>*>/ sarabhe saæ- gaïhitvà te pi apassanto ubhato parihÅno sokÃbhibhÆto\<*<26>*>/ kiso c' eva dubbaïïo ca ahosi, evaæ yo\<*<27>*>/ saæ niraækatvà ti evaæ mahÃrÃja yo sakaæ porÃïaæ ajjhattikaæ janaæ nÅharitvà pahÃya kismi¤ci agaïetvà Ãgantukaæ piyaæ karoti so tumhÃdiso eko bahu socati\<*<28>*>/, ayaæ te mayà dassito DhÆmakÃrÅ\<*<29>*>/ brÃhmaïo viya bahu socatÅti. Evaæ MahÃsatto rÃjÃnaæ sa¤¤Ãpento kathesi. So pi sa¤¤attiæ\<*<30>*>/ gantvà tassa pasÅditvÃ\<*<31>*>/ bahuæ dhanaæ adÃsi\<*<32>*>/. Tato paÂÂhÃya ca ajjhattikasaægaham eva karonto dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà saggaparÃyano ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<33>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà KoravyarÃjà ùnando ahosi, DhÆmakÃrÅ Pasenadi Kosalo, VidhÆra- paï¬ito\<*<34>*>/ aham evÃ" 'ti. DhÆmakÃrijÃtakaæ\<*<35>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds ca. 2 Cks add vase. 3 Cks omit ca. 4 Cks ye. 5 Cks Bd -u. 6 Cks -tevo, Bd -tejÃ. 7 Bd bahudhà iddhino. 8 Bd omits pantha. 9 Bd -na ati. 10 Bd -samuddutÃ. 11 Bd omits ti. 12 Cks -ratti-. 13 Bd ceva. 14 Bd adds caritvÃ. 15 Cks -tÅti. 16 Bd anÃgatÃ. 17 Bd jÃnÃti. 18 Bd vinassan. 19 Cks omit tÃ. 20 Cks -ittÃ. 21 Cks vinÃsuæ, Bd vinassasu. 22 Ck vÃ, Cs pÃ. 23 Bd ajÃnaæ. 24 Bd khiradÃyakÃ. 25 Bd omits pa-. 26 Ck Bd soko-. 27 Cks ye, Bd omits yo. 28 Bd -tÅti. 29 Bd -rika. 30 Ck saæ¤a¤attiæ, Bd a¤¤atta. 31 Bd omits t. p. 32 Bd akÃsi. 33 Bd dhammade-. 34 Bd adds pana. 35 Bd adds aÂhamaæ >/ #<[page 403]># %< 9. JÃgarajÃtaka. (414.) 403>% $<9. JÃgarajÃtaka.>$ Ko dha jÃgarataæ sutto ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto a¤¤ataraæ upÃsakaæ Ãrabbha kathesi. So hi sotÃpanno ariyasÃvako SÃvatthito sakaÂasatthena\<*<1>*>/ saddhiæ kantÃramaggaæ paÂi- pajji. SatthavÃho tattha ekasmiæ udakaphÃsukaÂÂhÃne pa¤casata- sakaÂÃni\<*<2>*>/ mocetvà khÃdaniyabhojaniyaæ saævidahitvà vÃsaæ upa- ga¤chi\<*<3>*>/. Manussà tattha tattha nipajjitvà supiæsu. UpÃsako pana satthavÃhassa santike ekasmiæ rukkhamÆle caækamaæ adhiÂÂhÃsi. Atha "naæ satthaæ vilupÃmÃ\<*<4>*>/" 'ti pa¤casatacorà nÃnÃÃvudhÃni\<*<5>*>/ gahetvà satthaæ parivÃretvà atthaæsu. Te taæ upÃsakaæ caæ- kamantaæ disvà "imassa niddÃyanakÃle vilumpissÃmÃ" 'ti tattha tattha\<*<6>*>/ aÂÂhaæsu. So pi tiyÃmarattiæ\<*<7>*>/ caækami yeva. Corà paccÆsa- samaye gahitagahitapÃsÃïamuggarÃdayo\<*<8>*>/ cha¬¬etvà "bho satthavÃha imaæ appamÃdena jaggantaæ purisaæ nissÃya jÅvitaæ labhitvà tava santakassa sÃmiko\<*<9>*>/ jÃto si\<*<10>*>/, etassa sakkÃraæ kÃreyyÃsÅti\<*<11>*>/" pakka- miæsu. Manussà kÃlass' eva vuÂÂhÃya tehi cha¬¬ite pÃsÃïÃdayo\<*<12>*>/ disvà "imaæ nissÃya amhehi jivitaæ laddhan" ti upÃsakassa sakkÃraæ adaæsu. UpÃsako pi icchitaÂÂhÃnaæ gantvà katakicco puna SÃ- vatthiæ\<*<13>*>/ Ãgantvà Jetavanaæ gantvà TathÃgataæ pÆjetvà vanditvà nisinno "kiæ upÃsaka na pa¤¤ÃyasÅti" vute etam\<*<14>*>/ atthaæ Ãrocesi. Satthà "na kho upÃsaka tvaæ ¤eva\<*<15>*>/ aniddÃyitvà jagganto\<*<16>*>/ visesaæ labhi, porÃïakapaï¬itÃpi jaggantÃ\<*<17>*>/ visesaguïaæ labhiæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ karente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto Takka- silÃya\<*<18>*>/ sabbasippÃni uggaïhitvà paccÃgantvà agÃramajjhe va- santo aparabhÃge nikkhamitvà isipabbajjaæ pabbajitvà nacirass' eva jhÃnÃbhi¤¤aæ nibbattetvà Himavantapadese ÂhÃnacaækami- riyÃpatho hutvà vasanto niddaæ anupagantvà sabbarattiæ caækamati. Ath' assa caækamakoÂiyaæ rukkhe nibbatta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pa¤casakaÂa-. 2 Bd pa¤casakaÂasatÃni. 3 Bd -gacchi. 4 Bd -pitukÃmÃ. 5 Bd nÃnÃvu-. 6 Bd omits one tattha. 7 Bd ttiyÃmaæ ratti. 8 Bd gahitÃ, omitting gahita. 9 Cks -ino. 10 Bd ti. 11 Bd adds vatvÃ. 12 Bd chaÂitapÃsaïamuggarÃdayo. 13 Cks -iyaæ, Bd -i. 14 Bd taæ. 15 Bd yeva. 16 Bd jaÇkamanto. 17 Bd caÇkamanto. 18 Bd -yaæ. >/ #<[page 404]># %<404 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% devatÃ\<*<1>*>/ tussitvà khandhavivare\<*<2>*>/ Âhatvà pa¤haæ pucchantÅ\<*<3>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ vijÃnÃti, ko taæ paÂibhaïÃti me ti. || Ja_VII:135 ||>@ Tattha kodhà ti ko idha, mametaæ\<*<4>*>/ ti ko mama etaæ pa¤haæ vi- jÃnÃti, ko taæ paÂibhaïÃti me ti taæ evaæ mayÃ\<*<5>*>/ puÂÂhapa¤haæ\<*<6>*>/ mayhaæ ko paÂibhaïÃti ko vyÃkarituæ sakkhissatÅti pucchati. Bodhisatto\<*<7>*>/ tassà vacanaæ sutvà @@ imaæ gÃthaæ vatvà puna tÃya @@ imaæ gÃthaæ puÂÂho tam atthaæ vyÃkaronto @*>/ ahaæ jaggÃmi devate. || Ja_VII:138 ||>@ @@ @@ Tattha kathaæ jÃgarataæ sutto ti kathaæ tvaæ jÃgarataæ sattÃnaæ antare sutto nÃma hosi\<*<9>*>/, esa nayo sabbattha, ye dhamman ti ye sattà nava- vidhalokuttaradhammaæ\<*<10>*>/ na jÃnanti, sa¤¤amo ti damo ti cà 'ti ayaæ sa¤¤amo\<*<11>*>/ ayaæ damo ti eva¤ ca ye maggena Ãgataæ sÅla¤ c' eva indri- yasaævara¤ ca na jÃnanti, indriyasaævaro hi manacchaÂÂhÃnam indriyÃnaæ damanato damo ti vuccati, tesu suppamÃnesÆ\<*<12>*>/ 'ti tesu kilesaniddÃvasena\<*<13>*>/ suppantesu\<*<14>*>/ sattesu\<*<15>*>/ ahaæ appamÃdavasena jaggÃmi, yesaæ rÃgo cà 'ti gÃthÃya yesaæ mahÃkhÅïÃsavÃnaæ\<*<15>*>/ padasatena\<*<17>*>/ niddiÂÂhadÅghataïhÃlobhasaæ- khÃto\<*<18>*>/ rÃgo ca navÃghÃtavatthusamuÂÂhÃno\<*<19>*>/ doso ca dukkhÃdÅsu aÂÂhasu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd nippattarukkhadevatÃ. 2 Bd rukkhakhandhapiÂÂape. 3 Ck -to, Bd -ti. 4 Cks omit ma. 5 Bd etaæ mayÃ. 6 Bd puÂhaæ-. 7 Bd adds pi. 8 Bd suttappamodesu. 9 Bd ahosi. 10 Bd -vidhaæ-. 11 Bd adds ti. 12 Bd suttappamÃdesu. 13 Ck kilesu-, Cs kilesu- corr. to kilesa-. 14 Bd suppanesu. 15 Bd suttesu. 16 Bd adds vara¤¤Ãïena. 17 Bd parassatena. 18 Bd -diya¬hasatataïhÃ-. 19 Bd navÃaghÃÂa-. >/ #<[page 405]># %< 10. KummÃsapiï¬ajÃtaka. (415.) 405>% vatthusu a¤¤ÃïabhÆtà avijjà cà 'ti ime kilesà virÃjità pahÅnà tesu ariyesu sabbÃkÃrena jÃgaramÃnesu te upÃdÃya ahaæ sutto nÃma devate ti attho, evaæ jÃgaratan ti evaæ devate ahaæ iminà kÃraïena jÃgarataæ sutto nÃmà 'ti, esa nayo sabbattha\<*<1>*>/ padesu. Evaæ MahÃsattena pa¤he kathite tuÂÂhà devatà tassa thutiæ karontÅ osÃnagÃtham Ãha: @@ Tattha sÃdhÆ 'ti sÃdhu laÂÂhakaæ\<*<2>*>/ katvÃ\<*<3>*>/ imaæ pa¤haæ kathesi, mayaæ pi naæ evam eva kathemà 'ti. Evaæ sà Bodhisattassa thutiæ katvà attano vimÃnam eva pÃvisi. Satthà imaæ desanaæ\<*<4>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà de- vatÃ\<*<5>*>/ Uppalavaïïà ahosi, tÃpaso\<*<6>*>/ aham evÃ" 'ti. JÃgarajÃtakaæ\<*<7>*>/. $<10. KummÃsapiï¬ajÃtaka.>$ Na kiratthÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto Malli- kaæ\<*<8>*>/ deviæ Ãrabbha kathesi. Sà hi SÃvatthiyaæ ekassa mÃlakÃra- jeÂÂhakassa dhÅtà uttamarÆpadharà mahÃpu¤¤Ã soÊasavassakÃle eka- divasaæ kumÃrikÃhi saddhiæ pupphÃrÃmaæ\<*<9>*>/ gacchantÅ\<*<10>*>/ tayo kummÃ- sapiï¬e gahetvà pupphapacchiyaæ Âhapetvà gacchati. Sà nagarato nikkhamanakÃle Bhagavantaæ sarÅrappabhaæ vissajjetvà bhikkhu- saæghaparivutaæ nagaraæ pavisantaæ disvà tayo kummÃsapiï¬e upa- nesi. Satthà mahÃrÃjadattiyaæ\<*<11>*>/ pattaæ upanetvà patiggahesi. SÃpi TathÃgatassa pÃde sirasà vanditvà buddhÃrammaïaæ pÅtiæ gahetvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Satthà tam oloketvà sitaæ pÃtvÃkÃsi\<*<12>*>/. ùyasmà ùnando "ko nu kho hetu\<*<13>*>/ TathÃgatassa sitakaraïÃyÃ\<*<14>*>/" 'ti cintetvà Bhagavantaæ pucchi. Ath' assa Satthà "ùnanda ayaæ kumÃrikà imesaæ kummÃsapiï¬akÃnaæ\<*<15>*>/ phalena ajj' eva Kosalara¤¤o agga- mahesÅ bhavissatÅti" sitakÃraïaæ kathesi. KumÃrikkÃpi pupphÃrÃmaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sabba. 2 Bd laddha-. 3 Bd adds tvaæ. 4 Bd dhammade-. 5 Bd devadhÅtÃ. 6 Bd adds pana. 7 Bd adds navamaæ. 8 Bd -kÃ. 9 Bd pubbÃrÃmaæ. 10 all three MSS. -i. 11 Ck -ya. 12 Bd patvà kÃsi. 13 Bd adds ko paccayo. 14 Bd -ïenÃ. 15 Bd -¬Ãnaæ. >/ #<[page 406]># %<406 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% gatÃ\<*<1>*>/. Taæ divasam eva KosalarÃjà AjÃtasattunà saddhiæ yujjhanto\<*<2>*>/ yuddhaparÃjito palÃyi. Tato\<*<3>*>/ assaæ abhiruyha Ãgacchanto tassà gÅtasaddaæ sutvà paÂibaddhacitto assaæ\<*<4>*>/ ÃrÃmÃbhimukhaæ pesesi. Pu¤¤asampannà kumÃrikà rÃjÃnaæ disvà apalÃyitvà va Ãgantvà as- sassa\<*<5>*>/ nÃsÃya rajjuyÃ\<*<6>*>/ gaïhi. RÃjà assapiÂÂhiyaæ nisinno va "sas- sÃmikÃsi assÃmikÃsÅti" pucchitvà assÃmikabhÃvaæ ¤atvà assà oruyha vÃtÃtapakilanto tassà aæke\<*<7>*>/ nipanno muhuttaæ vissamitvà taæ assa- piÂÂhiyaæ nisÅdÃpetvà balakÃyaparivuto nagaraæ pavisitvÃ\<*<8>*>/ attano kulagharaæ pavesetvà sÃyaïhasamaye yÃnaæ pahiïitvà mahantena sakkÃrena\<*<9>*>/ sammÃnena kulagharato ÃnÃpetvà ratanarÃsimhi Âhapetvà abhisekaæ datvà aggamahesiæ akÃsi. Tato paÂÂhÃya ca ra¤¤o piyà ahosi manÃpà pubbuÂÂhÃyitÃdÅhi\<*<16>*>/ pa¤cahi kalyÃïadhammehi samannÃ- gatà patidevatÃ, BuddhÃnam pi vallabhà ahosi. Tassà Satthu tayo kummÃsapiï¬e datvà taæ sampattiæ adhigatabhÃvo sakalanagaraæ pattharitvà gato. Ath' ekadivasaæ dhammasabhÃyaæ kathaæ sa- muÂÂhapesuæ: Ãvuso, Mallikà devÅ BuddhÃnaæ tayo kummÃsapiï¬e datvà tesaæ\<*<11>*>/ phalena taæ divasam eva abhisekaæ pattÃ, aho BuddhÃnaæ mahÃguïatÃ" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhik- khave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "anacchariyaæ bhikkhave MallikÃya ekassa sabba¤¤Æ-Buddhassa\<*<12>*>/ tayo kummÃsapiï¬e datvà Kosalara¤¤o aggamahesibhÃvÃdhigamo, kasmÃ: BuddhÃnaæ guïamahantatÃya\<*<13>*>/, porÃïakapaï¬ità pana pacceka-Bud- dhÃnaæ aloïikaæ\<*<14>*>/ atelaæ kummÃsaæ datvà tassa phalena dutiye attabhÃve tiyojanakasatike KÃsiraÂÂhe rajjasiriæ\<*<15>*>/ pÃpuïiæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ekasmiæ daÊiddakule\<*<16>*>/ nibbattitvà vayappatto ekaæ seÂÂhiæ nissÃya bhatiyà kammaæ karonto jÅvikaæ kap- pesi. So ekadivasaæ "pÃtarÃsatthÃya me bhavissatÅti antarÃ- païato cattÃro kummÃsapiï¬e gahetvà kammantaæ gacchanto cattÃro pacceka-Buddhe bhikkhÃcÃratthÃya BÃrÃïasi-nagarÃ- bhimukhe Ãgacchante disvà "ime bhikkhaæ sandhÃya BÃrÃïasiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd gantvÃ. 2 Bd yujhati. 3 Bd palÃyitvà in the place of palÃyitato. 4 Cks add taæ. 5 Bd assaæ. 6 Bd omits r. 7 Bd aÇge. 8 Bd adds taæ. 9 Bd -ra. 10 Bd -kÃdihi. 11 Bd dasa. 12 Cs Bd -¤¤u-. 13 Bd -mahatta-. 14 Cks Ã-. 15 Cks rajjaæsiri. 16 Bd -li-, Cs -li- corr. to -li. >/ #<[page 407]># %< 10. KummÃsapiï¬ajÃtaka. (415.) 407>% gacchanti, mayha¤ c' ime\<*<1>*>/ cattÃro kummÃsapiï¬Ã atthi, yan nÆnÃhaæ imesaæ\<*<2>*>/ dadeyyan" ti cintetvà te upasaækamitvà van- ditvà "bhante ime me\<*<3>*>/ hatthe cattÃro kummÃsapiï¬Ã, ahaæ ime tumhÃkaæ dadÃmi, sÃdhu me bhante patigaïhÃtha\<*<4>*>/, evam idaæ pu¤¤aæ mayhaæ bhavissati dÅgharattaæ hitÃya sukhÃyÃ" 'ti vatvà tesaæ adhivÃsanaæ viditvà vÃlikaæ ussÃpetvà cattÃri ÃsanÃni pa¤¤apetvÃ\<*<5>*>/ tesaæ upari sÃkhÃbhaÇgaæ attharitvà pacceka-Buddhe paÂipÃÂiyà nisÅdÃpetvà païïapuÂena udakaæ Ãharitvà dakkhiïodakaæ pÃtetvà catusu pattesu cattÃro kummÃ- sapiï¬e patiÂÂhÃpetvà vanditvà "bhante etesaæ nissandena daÊiddagehe\<*<6>*>/ nibbatti nÃma mà hotu, sabba¤¤uta¤ÃïapaÂi- vedhassa\<*<7>*>/ paccayo hotÆ" 'ti Ãha. Pacceka-Buddhà paribhu¤- jitvà paribhogÃvasÃne anumodanaæ katvà uppatitvÃ\<*<8>*>/ Nanda- mÆlapabbhÃram eva agamaæsu. Bodhisatto a¤jaliæ paggayha paccekabuddhagataæ\<*<9>*>/ pÅtiæ gahetvà tesu cakkhupathe\<*<10>*>/ atÅtesu kammantaæ gantvà yÃvatÃyukaæ anussaritvà kÃlaæ katvà tassa phalena BÃraïasira¤¤o aggamahesiyà kucchismiæ\<*<11>*>/ nib- batti. BrahmadattakumÃro ti 'ssa nÃmaæ akaæsu. So attano padasà gamanakÃlato paÂÂhÃya "ahaæ imasmiæ ¤eva nagare bhatako\<*<12>*>/ hutvà kammantaæ gacchanto pacceka-BuddhÃnaæ cattÃro kummÃsapiï¬e datvà tassa dÃnassa phalena idha nib- batto" ti pasannÃdÃse mukhanimittaæ viya sabbapurimajÃti- kiriyaæ\<*<13>*>/ jÃtissara¤Ãïena pÃkaÂaæ katvà passi. So vayappatto Takkasilaæ\<*<14>*>/ gantvà sabbasippÃni uggaïhitvà ÃgantvÃ\<*<15>*>/ sikkhi- tasippaæ pitu dassetvà tuÂÂhena pitarà uparajje\<*<16>*>/ patiÂÂhÃpito aparabhÃge pitu accayena rajje patiÂÂhÃsi. Ath' assa uttama- rÆpadharaæ Kosalara¤¤o dhÅtaraæ Ãnetvà aggamahesiæ akaæsu. ChattamaÇgaladivase pan' assa sakalanagaraæ devanagaraæ viya alaækariæsu. So nagaraæ padakkhiïaæ katvà alaækata- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs mayhaæ ¤cime, Bd mayha pime. 2 Bd adds ime. 3 Cks ime 4 Bd paÂigaïha. 5 Bd pa¤¤Ã-. 6 Bd -li-. 7 Ck omits ¤Ãïa. 8 païïapuÂena . . . uppatitvà is wanting in Cs. 9 Bd -buddhe gate. 10 Bd -thesu. 11 Bd -imhi. 12 Bd -iko. 13 Bd sabbaæ-. 14 Bd -lÃyaæ. 15 Bd pacchÃgantvÃ. 16 Bd opa-. >/ #<[page 408]># %<408 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% pÃsÃdaæ abhirÆhitvà mahÃtalamajjhe samussÃpitasetacchattaæ\<*<1>*>/ pallaækaæ Ãruyha\<*<2>*>/ nisinno parivÃretvà Âhite ekato amacce ekato brÃhmaïagahapatiÃdayo nÃnÃvidhavesavilÃsasamujjale\<*<3>*>/ ekato nÃnÃvidhapaïïÃkÃrahatthe\<*<4>*>/ nagaramanusse\<*<5>*>/ ekato alaæ- katadevaccharÃsaæghÃ\<*<6>*>/ viya soÊasasahassasaækhà nÃÂakigaïÃ\<*<7>*>/ ti imaæ\<*<8>*>/ atimanoramaæ sirivibhavaæ olokento attano pubba- kammaæ anussaritvà "idaæ suvaïïapiï¬ikaæ ka¤canamÃla- setacchattaæ\<*<9>*>/ imÃni ca\<*<10>*>/ anekasahassÃni hatthivÃhanaratha- vÃhanÃni\<*<11>*>/ maïimuttÃdipÆrità sÃragabbhà nÃnÃvidhadha¤¤a- pÆrità mahÃpaÂhavÅ devaccharapaÂibhÃgà nÃriyo cà 'ti sabbo p' esa mayhaæ sirivibhavo na a¤¤assa santoko catunnaæ pacceka-BuddhÃnaæ dinnassa\<*<12>*>/ catukummÃsapiï¬adÃnass' eva santako, te nissÃya mayÃ{\<*<13>*>/} esa\<*<14>*>/ laddho" ti pacceka- BuddhÃnaæ guïaæ anussaritvà attano kammaæ pÃkaÂaæ akÃsi. Tassa taæ sarantassa\<*<15>*>/ sakalasarÅraæ pÅtiyà pÆri. So pÅtiyà temita- hadayo mahÃjanamajjhe\<*<16>*>/ udÃnagÅtaæ gÃyanto dve gÃthà abhÃsi: @*>/ pÃricariyÃ\<*<18>*>/ Buddhesu appikÃ\<*<19>*>/, (= vol.I.228|14) sukkhÃya aloïikÃya ca passa phalaæ kummÃsapiï¬iyÃ. || Ja_VII:142 ||>@ @*>/ me bahÆ dhanadha¤¤aæ\<*<21>*>/ paÂhavÅ ca kevalà nÃriyo c' imà accharÆpamÃ, passa phalaæ kummÃsapiï¬iyà ti. || Ja_VII:143 ||>@ Tattha anomadassisÆ 'ti anomassa\<*<22>*>/ alÃmakassa\<*<23>*>/ paccekabodhi¤Ã- ïassa diÂÂhattà pacceka-Buddhà anomadassino nÃma, pÃricariyÃ\<*<24>*>/ ti abhi- vÃdanapaccuÂÂhÃnäjalikammÃdibhedÃ\<*<25>*>/ sÃmÅcikiriyÃpi\<*<26>*>/, sampatte disvà attano santakaæ appaæ và bahuæ và lÆkhaæ và païÅtaæ và deyyadhammaæ cittaæ pasÃdetvà guïaæ sallakkhetvà tisso cetanà visodhetvà phalaæ saddahitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd samussitasetachatta. 2 Bd abhirÆyha. 3 Bd nÃnÃvibhavesirivilÃsa-. 4 Bd -ttha. 5 Ck nÃ-. 6 Bd -ra-; nagaraæ padak---devaccharà is wanting in Cs. 7 Cks -gaïan, Bd nÃÂakitthigaïÃ. 8 Bd idaæ. 9 Bd -laæ-. 10 Bd omits ca. 11 Bd -nassavÃhanaratha. 12 Cks dinnadÃnassa. 13 Bd omits mayà 14 Bd eka. 15 Bd anusa-. 16 Bd -nassamajhe. 17 Cks -Åsu. 18 Ck pa-. 19 Bd appa-. 20 Bd ci. 21 Cks -¤¤Ã. 22 Cs anomadassa, Bd anomadakassa. 23 Bd lÃ-. 24 Ck pa-. 25 Bd -paccupaÂhÃna¤calikammÃ-. 26 Bd -yÃdi. >/ #<[page 409]># %< 10. KummÃsapiï¬ajÃtaka (415.) 409>% pariccajanakiriyÃpi\<*<1>*>/, BuddhesÆ 'ti pacceka-Buddhesu, appikÃ\<*<2>*>/ ti mandà pa- rittà nÃma n' atthi kira, sukkhÃyà 'ti nisnehÃya, aloïikÃyà 'ti phÃïita- virahitÃya, nipphÃïitattà hi sà aloïikà ti vuttÃ, kummÃsapiï¬iyà ti cattÃro kummÃsapiï¬e ekaæ katvÃ\<*<3>*>/ gahitaæ, taæ\<*<4>*>/ kummÃsaæ sandhÃy' evam Ãha, guïavantÃnaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ guïe sallakkhetvà cittaæ pasÃdetvà phala- pÃÂikaækhinÃ\<*<5>*>/ tisso cetanà visodhetvà dinnadakkhiïà appikÃ\<*<2>*>/ nÃma n' atthi, nibbattaÂÂhÃne\<*<6>*>/ mahÃsampattiæ\<*<7>*>/ deti\<*<8>*>/, vuttaæ hoti c' ettha: N' atthi citte pasannamhi appikÃ\<*<2>*>/ nÃma dakkhiïà TathÃgate và Sambuddhe atha và tassa sÃvake it\<*<9>*>/, imassa ca pan' atthassa dÅpanatthÃya KhÅrodanaæ aham adÃsiæ bhikkhuno piï¬Ãya carantassa, tassà me passa vimÃnaæ, accharà kÃmavaïïinÅ 'ham asmi. AccharÃsahassassÃhaæ pavarÃ\<*<10>*>/, passa pu¤¤Ãnaæ vipÃkaæ, tena me tÃdiso vaïïo, tena me idha-m-ijjhati. Uppajjanti ca me bhogà ye keci manaso piyÃ, (= vol.II. p.255) ten' amhi evaæ jalitÃnubhÃvà vaïïo ca me sabbadisà pabhÃsatÅti evam-Ãdi-VimÃnÃni\<*<11>*>/ ÃharitabbÃni, dhanadha¤¤an ti muttÃdidhana¤ ca satta- dha¤¤Ãni ca, paÂhavÅ ca kevalà ti sakalà c' esà mahÃpaÂhavÅti sakalapaÂha- viæ hatthagataæ ma¤¤amÃno vadati, passa phalaæ kummÃsapiï¬iyà ti attano dÃnaphalaæ\<*<12>*>/ dassento evam Ãha, dÃnaphalaæ kira Bodhisattà ca sab- ba¤¤Æ-Buddhà yeva ca jÃnanti, ten' eva Satthà Itivuttakesu suttantaæ kathento "eva¤ ce bhikkhave sattà jÃneyyuæ dÃnasaævibhÃgassa\<*<13>*>/ vipÃkaæ yathÃhaæ jÃnÃmi\<*<14>*>/ na adatvà bhu¤jeyyuæ na ca nesaæ maccheramalaæ\<*<15>*>/ cittaæ pari- yÃdÃya tiÂÂheyya\<*<16>*>/ yo pi nesaæ assa carimo Ãlopo carimaæ kabalaæ tato pi na asaævibhajitvà bhu¤jeyyuæ sace nesaæ patiggÃhakà assu, yasmà ca kho bhikkhave sattà na\<*<17>*>/ evaæ jÃnanti dÃnasaævibhÃgassa vipÃkaæ yathÃhaæ jÃ- nÃmi tasmÃ\<*<18>*>/ adatvà bhu¤janti\<*<18>*>/ maccheramala¤ ca tesaæ\<*<19>*>/ cittaæ pari- yÃdÃya tiÂÂhatÅti" Bodhisatto pi attano\<*<20>*>/ chattamaægaladivase sa¤jÃta- pÅtipÃmojjo\<*<21>*>/ imÃhi dvÅhi gÃthÃhi udÃnagÅtaæ gÃyi. Tato paÂ- ÂhÃya "ra¤¤o piyagÅtakan\<*<22>*>/" ti Bodhisattassa nÃÂakiniyo se- sanÃÂakagandhabbÃdayo pi antopure jano pi antonagaravÃsino pi amaccamaï¬alesu pi "amhÃkaæ ra¤¤o\<*<23>*>/ piyagÅtan" 'ti tad \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ti. 2 Bd appa-. 3 Bd ekato hutvÃ. 4 Bd omits taæ. 5 Bd phalaæ paÂikaÇkhamÃnÃ. 6 Cs nibbattanibbatta-. 7 Bd -ttimeva. 8 Cs Bd -tÅti. 9 Bd adds tiÂhante nibbute cÃpi same citte samaæ phalaæ cetopaïidhihetumhi satthà gacchanti sugatÅti. 10 Ck parÃ, Cs pa¤carÃ. 11 Bd -vimÃnavatthumhi. 12 Bd adds attanà va. 13 Bd adds ca. 14 Bd adds tasmÃ. 15 Ck maccha-, Cs maccha- corr. to macche-, Bd -la. 16 Bd -yyuæ. 17 Bd naæ. 18 Bd adds na. 19 Bd ne-. 20 Cks adds ca. 21 Ck -me-, Bd -mu-. 22 Bd -gÅtaæ. 23 pÅyagÅtakan ti---ra¤¤o wanting in Bd. >/ #<[page 410]># %<410 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga.(42)>% eva gÅtaæ gÃyanti. Evaæ addhÃne gate aggamahesÅ tassa gÅtassa atthaæ jÃnitukÃmà ahosi, MahÃsattaæ pana pucchituæ na visahati. Ath' assà ekasmiæ guïe pasÅditvà ekadivasaæ rÃjà "bhadde varan te dassÃmi, varaæ gaïhÃ\<*<1>*>/" 'ti Ãha. SÃ\<*<2>*>/ "sÃdhu deva gaïhÃmÅti". "HatthiassÃdisu te kiæ dammÅti". "Deva tumhe nissÃya mayhaæ na ki¤ci n' atthi, na me etehi attho, sace pana dÃtukÃm' attha tumhÃkaæ gÅtassa atthaæ kathetvà dethÃ" 'ti. "Bhadde ko te iminà varena attho, a¤¤aæ gaïhÃhÅti". "Deva a¤¤ena me attho n' atthi, etad eva gaïhÃ- mÅti". "SÃdhu bhadde kathessÃmi, tuyhaæ pana ekikÃya raho na kathessÃmi\<*<3>*>/, dvÃdasayojanikÃya BÃrÃïasiyà bheri¤ carÃ- petvà rÃjadvÃre\<*<4>*>/ ratanamaï¬apaæ kÃretvà ratanapallaækaæ pa¤¤ÃpetvÃ\<*<5>*>/ amaccabrÃhmaïÃdÅhi\<*<6>*>/ nÃgarehi c' eva soÊasahi\<*<7>*>/ itthisahassehi ca\<*<8>*>/ parivuto tesaæ majjhe\<*<9>*>/ ratanapallaæke ni- sÅditvà kathessÃmÅti". Sà "sÃdhu devÃ" 'ti sampaÂicchi. RÃjà tathà kÃretvà amaragaïaparivuto\<*<10>*>/ Sakko devarÃjà viya ma- hÃjanakÃyaparivuto ratanapallaæke nisÅdi. DevÅ pi sabbÃlaæ- kÃrapatimaï¬ità ka¤canabhaddapÅÂhaæ attharitvà ekamante akkhikoÂiyà oloketvà tathÃrÆpe\<*<11>*>/ ÂhÃne nisÅditvà "deva tumhÃ- kaæ tussitvà gÃyanamaÇgalagÅtassa tÃva me atthaæ gagana- tale\<*<12>*>/ candaæ\<*<13>*>/ uÂÂhÃpento\<*<14>*>/ viya pÃkaÂaæ katvà kathethÃ" 'ti vatvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ gÃthà bhÃsasi kosalÃdhipa, pucchÃmi taæ raÂÂhavaddhana\<*<16>*>/ bÃÊhaæ\<*<17>*>/ pÅtimano pabhÃsasÅti. || Ja_VII:144 ||>@ Tattha kosalÃdhipà 'ti na so KosalaraÂÂhÃdhipo, kusale pana dhamme adhipatiæ katvÃ\<*<18>*>/ viharati, tena taæ\<*<19>*>/ ÃlapantÅ evam Ãha, kusalÃkhipa kusa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -Ãhi. 2 Cks omit sÃ. 3 Bd kathemi. 4 Bd -ra. 5 Bd pa¤¤apÃpetvÃ. 6 Bd adds ca. 7 Ck -sehi, Cs -sechi corr. to -sahi. 8 Bd omits ca. 9 Ck jjhe, Bd ajjhe corr. to majjhe. 10 Bd amaccagaïa-. 11 Cks tathÃnurÆpe. 12 Bd -na-. 13 Bd puïïacan-. 14 Bd uÂha-. 15 Bd ko¤ca. 16 Bd -¬¬hana. 17 Bd daÊha. 18 Cks -taæ katvÃ, Bd -ti hutvà 19 Bd deva na naæ in the place of tena taæ. >/ #<[page 411]># %< 10. KummÃsapiï¬ajÃtaka. (415.) 411>% lajjhÃsayà 'ti attho, bÃÊhaæ\<*<1>*>/ pÅtimano ti ativiya pÅticitto\<*<2>*>/ hutvà bhÃsasi, tasmà kathetha tÃva me etÃsaæ gÃthÃnaæ atthan ti. Ath' assà gÃthÃy atthaæ\<*<3>*>/ Ãvikaronto MahÃsatto catasso gÃthà abhÃsi: @*>/, parakammakaro Ãsiæ\<*<5>*>/ bhatako sÅlasaævuto. || Ja_VII:145 ||>@ @@ @*>/ nisÅditvà païïasanthate adaæ\<*<7>*>/ BuddhÃnaæ kummÃsaæ pasanno sakehi pÃïihi\<*<8>*>/. || Ja_VII:147 ||>@ @*>/ phalaæ. anubhomi idaæ rajjaæ phÅtaæ\<*<10>*>/ dharaïim uttaman ti. || Ja_VII:148 ||>@ Tattha kule a¤¤atare ti nÃmena và gottena và apÃkaÂe ekasmiæ\<*<11>*>/ vessakule, ahun\<*<12>*>/ ti nibbattiæ, parakammakaro Ãsin\<*<13>*>/ ti tasmiæ kule jÃto vÃhaæ\<*<14>*>/ daÊiddatÃya\<*<15>*>/ parassa kammaæ katvà jÅvikaæ\<*<16>*>/ kappento para- kammakaro Ãsiæ, bhatako ti paravetanabhato\<*<17>*>/, sÅlasaævuto ti pa¤ca- sÅlasaævare Âhito, bhatiyà jÅvanto pi dussilyaæ pahÃya sÅlassapanno va ahosin ti dÅpeti, kammÃya nikkhamantÃhan ti taæ divasaæ kattabbassa kiccassa karaïatthÃya nikkhanto ahaæ, caturo samaïe addasan ti bhadde ahaæ nagarà nikkhamma mahÃmaggaæ Ãruyha attano kammabhÆmiæ gacchanto bhikkhatthÃya\<*<18>*>/ BÃrÃïasinagaraæ pavisante samitapÃpe cattÃro pabbajite adda- saæ, ÃcÃrasÅlasampanne ti ekavÅsatiyà anesanehi\<*<19>*>/ jÅvikakappanaæ\<*<20>*>/ anÃ- cÃro nÃma, tassa paÂipakkhena ÃcÃrena c' eva maggaphalehi Ãgatena sÅlena ca samannÃgate, sÅtibhÆte ti rÃgÃdipariÊÃhavÆpasamena c' eva ekÃdasÃgginibbÃ- nena\<*<21>*>/ ca sÅtibhÃvappatte\<*<22>*>/, anÃsave ti kÃmÃsavÃdirahite, nisÅditvà ti vÃli- kÃsanÃnaæ upari santhate païïasanthare nisÅdÃpetvÃ, santharo\<*<23>*>/ hi\<*<24>*>/ idha san- thato ti\<*<25>*>/ vutto, adan\<*<26>*>/ ti tesaæ\<*<27>*>/ udakaæ datvà sakkaccaæ sakehi hatthehi kummÃsaæ adÃsiæ, kusalassà 'ti ÃrogyÃnavajjaÂÂhena\<*<28>*>/ kusalassa, phalan ti nissandaphalaæ, phÅtan\<*<29>*>/ ti sabbasampattiphullitaæ\<*<30>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd daÊha. 2 Bd pitiyuttacitto. 3 Bd gÃthÃnamattaæ. 4 Ck ahÆ, Bd ahu, Cs ahaæ. 5 Bd asi. 6 Bd -sÅ-. 7 Bd adÃsi. 8 Bd -bhi. 9 Bd Ådi-. 10 Cs jÅtaæ corr. to pÅ-, Bd pitiæ corr. to pitaæ, Bs phÅtaæ. 11 Bd adds yeva. 12 Cs ahut, Bd ahu. 13 Bd asin, Cs asit corr. to Ãsit. 14 Ck cÃ-. 15 Bd -li-, Cs -li- corr. to -Êi-. 16 Bd -taæ. 17 Bd -Âo. 18 Bd bhikkhÃya. 19 Bd -nÃya. 20 Bd jÅvita-. 21 Bd -nibbÃpanena. 22 Cks -vapatte. 23 Cks -re. 24 Bd ti. 25 Cs hi. 26 Cks adÃ, Bd eva¤ca adÃsin. 27 Bd ne-. 28 Cs a-. 29 Bd pi-. 30 Bd -phal-. >/ #<[page 412]># %<412 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% Evaæ\<*<1>*>/ MahÃsattassa attano kammaphalaæ vitthÃretvà kathentassa sutvà pasannÃ\<*<2>*>/ devÅ "sace mahÃrÃja evaæ pac- cakkhato dÃnaphalaæ jÃnÃtha ito dÃni paÂÂhÃya ekam pi\<*<3>*>/ bhattapiï¬aæ labhitvà dhammikasamaïabrÃhmaïÃdÅnaæ datvà va paribhu¤jeyyÃthÃ" 'ti Bodhisattassa thutiæ karontÅ @*>/ bhu¤ja ca mà ca pamÃdo\<*<5>*>/ cakkaæ vattaya kosalÃdhipa, mà rÃja adhammiko ahÆ, dhammaæ\<*<6>*>/ pÃlaya kosalÃdhipà 'ti || Ja_VII:149 ||>@ imaæ gÃtham Ãha. Tattha dada bhu¤ja cà 'ti a¤¤esaæ datvà va attanà bhu¤ja, mà ca pa- mÃdo\<*<7>*>/ ti dÃnÃdisu pu¤¤esu\<*<8>*>/ mà pamajja\<*<9>*>/, cakkaæ vattaya kosalÃ- dhipà 'ti kusalajjhÃsaya mahÃrÃja patirÆpadesavÃsÃdikaæ catubbidhaæ dhamma- cakkaæ pavattehi, pakatiratho hi\<*<10>*>/ dvÅhi cakkehi gacchati, ayaæ pana kÃyo imehi catÆhi cakkehi devalokaæ gacchati, tena dhammacakkavattisaækhaæ gatÃnaæ\<*<11>*>/ tvaæ cakkaæ vattehi\<*<12>*>/ pavattehi, mà adhammiko ti yathà a¤¤e chandÃgatiæ gacchantà lokaæ ucchuyante pÅÊitvà viya dhanam eva saæ- ka¬¬hantà adhammikà honti tathà tvaæ mà adhammiko ahÆ, dhammaæ pÃlayà 'ti DÃnaæ sÅlaæ pariccÃgaæ ajjavam maddavaæ tapaæ (supra p.320.) akkodhaæ avihiæsà ca khanti ca avirodhanan ti idaæ pana dasavidhaæ rÃjadhammam eva pÃlaya rakkha mà pariccaja\<*<13>*>/. MahÃsatto tassà vacanaæ sampaÂicchanto @*>/, arahanto me manÃpà va\<*<15>*>/ passitun ti || Ja_VII:150 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha vaÂuman ti maggaæ, ariyÃcaritan ti ariyehi BuddhÃdÅhi Ãciïïaæ, sukosale\<*<14>*>/ ti sobhane, Kosalara¤¤o sudhÅte\<*<16>*>/ ti attho, arahanto ti kile- sehi Ãrakattà arÃna¤ ca arÅna¤ ca hatattà paccayÃnaæ arahattà evaæ laddha- nÃmà pacceka-BuddhÃ, idaæ vuttam hoti: bhadde KosalarÃjadhÅte so ahaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd eva¤ca. 2 Cks pasannamÃnÃ. 3 Bd ekaæ, omitting pi. 4 Bd dadaæ. 5 so Cks; Bd omits ca. 6 Cks -a. 7 Bd omits ca. 8 Bd omits pu-. 9 Bd -jji. 10 Bd omits hi. 11 Bd -tÃtaæ. 12 Bd omits va-. 13 Bd -ji. 14 Bd -salle. 15 Cks omit va. 16 Bd dhite. >/ #<[page 413]># %< 10. KummÃsapiï¬ajÃtaka. (415.) 413>% dÃnaæ me dinnan ti tittiæ akatvà punappunaæ\<*<1>*>/ tad eva ariyÃcaritaæ dÃna- maggaæ ÃcarissÃmi, mayhaæ hi aggadakkhiïeyyattà arahantÃ\<*<2>*>/ manÃpadassanÃ, cÅvarÃdÅnaæ\<*<3>*>/ dÃtukÃmatÃya te yeva passituæ icchÃmÅti. Ida¤\<*<4>*>/ ca pana vatvÃ\<*<5>*>/ deviyà sampattiæ oloketvà "bhadde, mayà tava purimabhave attano kusalakammaæ vitthÃretvà kathitaæ, imÃsaæ pana nÃrÅnaæ majjhe rÆpena và lÅlÃvilÃsena\<*<6>*>/ và tayà sadisÅ ekÃpi n' atthi, sà tvaæ kiæ kammaæ katvà imaæ sampattiæ paÂilabhÅti" pucchanto puna gÃtham Ãha: @*>/ akÃsi bhaddakaæ, kenÃsi\<*<8>*>/ vaïïavatÅ sukosale\<*<9>*>/ ti. || Ja_VII:151 ||>@ Tass' attho bhadde\<*<10>*>/ kosale\<*<9>*>/ Kosalara¤¤o sudhÅte\<*<11>*>/ tvaæ rÆpasam- pattiyà accharÆpamà Tidasapure Sakkassa devara¤¤o a¤¤atarà devÅ viya imassa nÃrigaïassa majjhe sobhasi, pubbe kiæ nÃma bhaddakaæ kalyÃïakammaæ akÃsi, kenÃsi\<*<12>*>/ kÃraïena evaæ vaïïavatÅ\<*<13>*>/ jÃtà ti. Ath' assa sà purimabhave kalyÃïakammaæ kathentÅ sesaæ gÃthadvayam Ãha: @*>/ dass-Ãhaæ\<*<15>*>/ parapessiyÃ\<*<16>*>/ ahuæ\<*<17>*>/ sa¤¤atÃ\<*<18>*>/ dhammajÅvinÅ sÅlavatÅ ca apÃpadassanÃ. || Ja_VII:152 ||>@ @*>/ bhikkhuno vittà sumanà sayaæ ahaæ, tassa kammassa phalaæ mam' edisan ti. || Ja_VII:153 ||>@ SÃpi kira jÃtissara¤Ãïena\<*<20>*>/ paricchinditvà va kathesi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd paccuppannaæ. 2 Cs -hattÃ, Bd -nto. 3 Bd -ni. 4 Bd eva¤. 5 Bd adds rÃjÃ. 6 Bd ÊhilÃya và vi-. 7 Ck -maæ, Cs -ma corr. to -maæ. 8 Bd kenapi. 9 Bd -salle. 10 Bd adds sobhaïe. 11 Bd dhite. 12 Bd kenÃpi. 13 all three MSS. -ti. 14 Cks khatti. 15 Bd dÃsÃ-. 16 Bd -pesi-. 17 Cks ahÆ, Bd ahu. 18 Bd sa¤¤atÃya. 19 Cks -siæ. 20 Bd sÃpi kira jÃtissarà va ahosi tasmà attano jÃti ara¤¤Ãïena. >/ #<[page 414]># %<414 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga.(42.)>% Tattha ambaÂÂhakulassà 'ti kuÂumbiyakulassa, dassÃhan ti dÃsÅ ahaæ dÃsÃhan\<*<1>*>/ ti pi pÃÂho. parapessiyÃ\<*<2>*>/ ti parehi tassa tassa kiccassa karaïatthÃya pesitabbà pesanakÃrikÃ, sa¤¤atà ti dÃsiyo nÃma dussÅlà honti, ahaæ pana tÅhi dvÃrehi sa¤¤atà sÅlasampannÃ, dhammajÅvinÅti parava¤canÃdÅni akatvà dhammena samena pavattitajÅvikÃ, sÅlavatÅti ÃcÃrasampannÃ\<*<3>*>/ guïavatÅ, apÃpadassanà ti kalyÃïadassanà piyadhammÃ, uddhaÂabhattan ti attano pattakoÂÂhÃsavasena uddharitvà laddhabhÃgabhattaæ\<*<4>*>/, bhikkhuno ti\<*<5>*>/ bhinnakile- sassa paccekabuddhassa, vittÃ\<*<6>*>/ sumanà ti tuÂÂhÃ\<*<7>*>/ somanassajÃtà kammaphalaæ saddahantÅ, tassa kammassà 'ti tassa\<*<8>*>/ ekabhikkhÃdÃnakammassa\<*<9>*>/, idaæ vuttaæ hoti: ahaæ mahÃrÃja pubbe SÃvatthiyaæ a¤¤atarassa kuÂumbiyakulassa\<*<10>*>/ dÃsÅ hutvà attano laddhabhÃgabhattaæ ÃdÃya nikkhamantÅ ekaæ paccekabuddhaæ piï¬Ãya carantaæ disvà attano taïhaæ milÃpetvÃ\<*<11>*>/ sa¤¤amÃdiguïasampannà kammaphalaæ saddahantÅ tassa taæ bhattaæ adÃsiæ, sÃhaæ yÃvatÃyukaæ Âhatvà kÃlakatÃ\<*<12>*>/ tattha SÃvatthiyaæ Kosalara¤¤o aggamahesiyà kucchimhi nibbattitvà idÃni tava pÃde paricaramÃnà evarÆpaæ sampattiæ anubhavÃmi, tassa mama kammassa idam Ådisaæ phalan ti, tattha guïasampannÃnaæ dinnassa\<*<13>*>/ mahap- phalabhÃvadassanatthaæ `aggato ve pasannÃnan' ti ca\<*<14>*>/ `esa devamanussÃnaæ sabbakÃmadado nidhÅti' ca-Ãdi-gÃthà vitthÃretabbÃ\<*<15>*>/. Iti te ubho pi attano purimakammaæ vitthÃrato kathetvÃ\<*<16>*>/ tato paÂÂhÃya catÆsu nagaradvÃresu nagaramajjhe nivesanadvÃre ti cha dÃnasÃlà kÃrÃpetvÃ\<*<17>*>/ sakala-JambudÅpaæ unnaægalaæ karontÃ\<*<18>*>/ mahÃdÃnaæ pavattetvà sÅlaæ rakkhitvà uposatha- kammaæ katvà jÅvitapariyosÃne saggaparÃyanà ahesuæ. Satthà imaæ desanaæ\<*<19>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà devÅ RÃhulamÃtà ahosi, rÃjà pana aham evÃ" 'ti. KummÃsa- piï¬ajÃtakaæ\<*<20>*>/. $<11. ParantapajÃtaka.>$ ùgamissati me pÃpan ti. Idaæ Satthà VeÊuvane vi- haranto Devadattassa vadhÃya parisakkanaæ Ãrabbha kathesi. Tadà hi dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ\<*<21>*>/: Ãvuso Devadatto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks dassÃham dÃsÅahan. 2 Bd -pesi-. 3 Bd sÅlasam-. 4 Cks omit laddha. 5 Cks omit bh. ti. 6 Bd cittÃ. 7 Ck tuÂÂha, Bd tattha. 8 Bd taæcesa. 9 Bd -dÃnassa kammassa. 10 Bd -tumpikaku-. 11 Cs vi-, Bd pi-. 12 Ck kÃÊa-, Cs kÃlattÃ, Bd kÃlaæ katvÃ. 13 Bd dinnadÃnassa. 14 Bd vepassannÃnaæ aggaæ pu¤¤aæ pava¬hati. 15 Cks -retvÃ. 16 Cks vitthÃretvà kathentÃ. 17 Bd -lÃyo kÃretvÃ. 18 Cks -to, Bd katvÃ. 19 Bd dhammade-. 20 Bd kummÃsajÃtakaæ dasamaæ. 21 Bd -uÂha-. >/ #<[page 415]># %< 11. ParantapajÃtaka. (416.) 415>% TathÃgatassa mÃraïattham\<*<1>*>/ eva parisakkati, dhanuggahe payojesi silaæ\<*<2>*>/ pavijjhi NÃÊÃgiriæ\<*<3>*>/ vissajjÃpesi, TathÃgatassa vinÃsanattham\<*<4>*>/ eva upÃyaæ karotÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" "ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva\<*<5>*>/ pubbe p' esa mama vadhÃya parisakki\<*<6>*>/, tÃsamattam pi pana kÃtuæ asakkonto attanÃ\<*<7>*>/ va dukkhaæ anu- bhosÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa aggamahesiyà kucchimhi nibbattitvà vayap- patto TakkasilÃya\<*<8>*>/ sabbasippÃni sikkhi sabbarÃvajÃnanamantaæ\<*<9>*>/ uggaïhi. So Ãcariyassa anuyogaæ datvà BÃrÃïasiæ\<*<10>*>/ paccÃ- ga¤chi\<*<11>*>/. Pità taæ oparajje\<*<12>*>/ Âhapesi. Ki¤cÃpi uparajje Âhapesi mÃrÃpetukÃmo pana taæ\<*<13>*>/ hutvà daÂÂhuæ pi na icchi. Ath' ekà sigÃlÅ dve potake gahetvà rattiæ manussesu patisallÅnesu niddha- manena\<*<14>*>/ nagaraæ pÃvisi. Bodhisattassa ca pÃsÃde sayanagab- bhassa avidÆre\<*<15>*>/ ekà sÃlà atthi, tatth' eko addhikamanusso upÃ- hanÃ\<*<16>*>/ omu¤citvà pÃdamÆle bhÆmiyaæ Âhapetvà ekasmiæ phalake nipajji na tÃva niddÃyati\<*<17>*>/. SigÃliyà potakà chÃtakÃ\<*<18>*>/ vira- viæsu. Atha nesaæ mÃtà "tÃtÃ\<*<19>*>/ mà saddaæ karittha, etissà sÃlÃya eko manusso upÃhanà omu¤citvà bhÆmiyaæ Âhapetvà phalake nipanno, na tÃva niddÃyati\<*<20>*>/, etassa niddÃyanakÃle età upÃhanà Ãharitvà tumhe khÃdÃpessÃmÅti" attano bhÃsÃya Ãha. Bodhisatto mantÃnubhÃvena tassà ravaæ\<*<21>*>/ jÃnitvà sa- yanagabbhà nikkhamma vÃtapÃnaæ vivaritvà "ko etthÃ" 'ti Ãha\<*<22>*>/. "Ahaæ deva addhikamanusso" ti. "UpÃhanà te kuhin" ti. "BhÆmiyaæ devÃ" 'ti. "Ukkhipitvà olambitvà ÂhapehÅti". Taæ sutvà sigÃlÅ Bodhisattassa kujjhi. Pun' ekadivasaæ sà tath' eva nagaraæ pÃvisi. Tadà c' eko mattamanusso "pÃnÅ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck ma-. 2 Ck sile, Cs sÅle. 3 Cs -lÃ- corr. to -lÃ-, Bd -lÃ-. 4 Bd -satthaæ. 5 Bd adds vadhÃya parisakkati. 6 Bd -sakkati yeva. 7 Bd -no. 8 Bd -yaæ. 9 Bd sabbarudajÃ-. 10 Bd -sÅ, Cks -siyaæ. 11 Ck pacchÃ-, Cs Bd paccÃgacchi. 12 Cks opa-. 13 Bd naæ. 14 Bd niddhanamanena. 15 Bd -gabbhapasse. 16 Cks opÃ-. 17 Bd adds tadÃ. 18 Bd chÃtÃ. 19 Bd nesà mÃtà tÃta, Cks nesà tÃtÃ. 20 Cks -yÃti. 21 Ck rahaæ, Bd bhÃsaæ. 22 Bd adds itaro. >/ #<[page 416]># %<416 VII. Sattanipata. 2. GandhÃravagga (42.)>% yaæ pivissÃmÅti" pokkharaïiæ otaranto patitvà nimuggo ni- russÃso mari. Nivatthà pan' assa dve sÃÂakÃ, nivÃsanantare kahÃpaïasahassaæ aæguliyà ca muddikà atthi. TadÃpi sà puttake "chÃt' amhà 'ti\<*<1>*>/" viravante "tÃta, mà saddaæ karittha, etissà pokkharaïiyà manusso mato, tass' ida¤ c' ida¤ ca atthi, so pana maritvà sopÃne yeva nipanno, tumhe etaæ manussaæ khÃdÃpessÃmÅti" Ãha. Bodhisatto taæ sutvà vÃtapÃnaæ vi- varitvà "sÃlÃya ko atthÅti" vatvà eken' uÂÂhÃya "ahaæ devÃ" 'ti vutte "gaccha etissà pokkharaïiyà matapurisassa\<*<2>*>/ sÃÂake ca kahÃpaïasahassa¤ ca aægulimuddika¤ ca gahetvà sarÅraæ assa yathà na uÂÂhahati evaæ udake osÅdÃpehÅti" ÃhÃ. So tathà akÃsi. Sà puna\<*<3>*>/ kujjhitvà "purimadivase tÃva me puttÃnaæ upÃhanà khÃdituæ nÃdÃsi\<*<4>*>/, ajja matamanussaæ khÃdituæ nÃdÃsi\<*<4>*>/, hotu ito dÃni\<*<5>*>/ tatiyadivase eko sapattarÃjÃ\<*<6>*>/ Ãgantvà nagaraæ parikkhipissati, atha taæ\<*<7>*>/ pità yuddhatthÃya pesessati, tatra te sÅsaæ chindissanti, atha te galalohitaæ pivitvà veraæ mu¤cissÃmi\<*<8>*>/, tvaæ mayà saddhiæ veraæ ban- dhasi, jÃnissÃmÅti" viravitvà Bodhisattaæ tajjetvà putte ga- hetvà nikkhami. Tatiyadivase sapattarÃjÃ\<*<9>*>/ Ãgantvà nagaraæ parivÃresi. RÃjà Bodhisattaæ "gaccha tÃta tena\<*<10>*>/ saddhiæ yujjhÃ" 'ti Ãha. "Mayà deva ekaæ diÂÂhaæ atthi, gantuæ na visahÃmi, jÅvitantarÃyaæ\<*<11>*>/ bhÃyÃmÅti". "Mayhaæ tava\<*<12>*>/ mate và amate và kiæ, gacch' eva\<*<13>*>/ tvan" ti. So "sÃdhu devÃ" 'ti MahÃsatto parisaæ gahetvà sapattara¤¤o\<*<6>*>/ ÂhitadvÃrena anikkhamitvà a¤¤aæ dvÃraæ vivarÃpetvÃ\<*<14>*>/ nikkhami\<*<15>*>/. Tasmiæ gacchante sakalanagaraæ tucchaæ viya ahosi, sabbe ten' eva saddhiæ nikkhamiæsu. So ekasmiæ sabhÃgaÂÂhÃne khandhÃ- vÃraæ nivÃsetvà acchi. RÃjà cintesi: "uparÃjà nagaraæ tuc- chaæ katvà balaæ gahetvà palÃyi, sapattarÃjÃpi\<*<6>*>/ nagaraæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks chÃtamhÅti. 2 Bd matamanussassa. 3 Bd adds pi. 4 Bd na deti. 5 Bd id-. 6 Bd sÃmanta-. 7 all three MSS. naæ. 8 Cks -mÅti. 9 Bd -se eko sÃmantarÃjÃ. 10 Bd etena. 11 Cks -yÃ. 12 Bd tayi. 13 Bd gacchÃheva. 14 Bd vivaritvÃ. 15 Ck omits a¤¤aæ---mi. >/ #<[page 417]># %< 11. ParantapajÃtaka. (416.) 417>% parivÃretvà Âhito, idÃni mayhaæ jÅvitaæ n' atthi". So "jÅvi- taæ rakkhissÃmÅti" devi¤ ca purohita¤ ca purohita¤ ca Paratapaæ nÃm' ekaæ pÃdamÆlika¤ ca\<*<1>*>/ gahetvà rattibhÃge a¤¤Ãtakavesena palÃyitvà ara¤¤aæ pÃvisi. Bodhisatto tassa palÃtabhÃvaæ sutvà nagaraæ pavisitvà yuddham katvà sapattaæ\<*<2>*>/ palÃpetvà rajjaæ gaïhi. PitÃpi 'ssa ekasmiæ nadÅtÅre païïasÃlaæ kÃ- retvà phalÃphalena yÃpento vasi. RÃjà ca purohito ca phalÃ- phalatthÃya gacchanti. ParantapadÃso deviyà saddhiæ païïa- sÃlÃyam eva hoti. TatrÃpi\<*<3>*>/ rÃjÃnaæ paÂicca deviyà kucchis- miæ gabbho patiÂÂhahi. Sà abiïhasaæsaggavasena\<*<4>*>/ Paranta- pena\<*<5>*>/ saddhiæ aticari. SÃ\<*<6>*>/ ekadivasaæ Parantapaæ Ãha: "ra¤¤Ã ¤Ãte\<*<7>*>/ n' eva tava na mayhaæ jÅvitaæ atthi\<*<8>*>/, mÃrehi nan" ti. "Kathaæ mÃremÅti". "Esa taæ\<*<9>*>/ khagga¤ ca\<*<10>*>/ na- hÃnasÃÂaka¤ ca gÃhÃpetvà nahÃyituæ gacchati, tatr' assa nahÃnaÂÂhÃne pamÃdaæ ¤atvà khaggena sÅsaæ chinditvà sarÅ- raæ khaï¬Ãkhaï¬ikaæ katvà bhÆmiyaæ nikhaïÃhÅti\<*<11>*>/". So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. Ath' ekadivasaæ purohito yeva phalÃ- phalatthÃya gantvà avidÆre ra¤¤o nahÃnatitthasÃmante ekaæ rukkhaæ Ãruyha phalÃphalaæ gaïhÃti. RÃjà "nahÃyissÃmÅti" Parantapaæ khagga¤ ca nahÃnasÃÂaka¤ ca gÃhÃpetvà nadÅtÅraæ agamÃsi. Tatra naæ nahÃnakÃle pamÃdam Ãpannaæ "mÃressÃ- mÅti" Parantapo gÅvÃya gahetvà khaggaæ ukkhipi. So maraïa- bhayena viravi. Purohito\<*<12>*>/ saddaæ sutvà olokento Parantapam rÃjÃnaæ mÃrentaæ disvà bhÅtabhÅto\<*<13>*>/ sÃkhaæ vissajjetvà ruk- khato oruyha ekaæ gumbaæ pavisitvà nisÅdi\<*<14>*>/. Parantapo tassa sÃkhÃvissajjanasaddaæ sutvà rÃjÃnaæ mÃretvà bhÆmiyaæ nikhaïitvÃ\<*<15>*>/ "imasmiæ ÂhÃne sÃkhÃvissajjanasaddo ahosi, ko nu kho etthÃ" 'ti cintento\<*<16>*>/ ka¤ci adisvà nahÃtvà gato. Tassa gatakÃle purohito nisinnaÂÂhÃnà nikkhami\<*<17>*>/, ra¤¤o khaï¬Ã- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds dÃsaæ. 2 Bd sapataæ. 3 Cks tatra pi. 4 Cks -samaggavÃsena. 5 Cks add ca. 6 Bd esÃ. 7 Cks -¤Ãtake. 8 Bd adds tasmÃ. 9 Bd ehi tava. 10 Bd adds datvÃ. 11 Bd nikkhaïhÃhiti. 12 Bd adds taæ. 13 Bd bhÅtatasito. 14 Bd niliyi. 15 so all three MSS. 16 Cks -te. 17 Bd -mitvÃ. >/ #<[page 418]># %<418 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% khaï¬ikaæ chinditvà ÃvÃÂe nikhÃtabhÃvaæ ¤atvà nahÃtvà at- tano vadhanabhayena\<*<1>*>/ andhavesaæ gahetvà païïasÃlaæ aga- mÃsi. Taæ disvà Parantapo "brÃhmaïa kin te katan" ti' Ãha: So ajÃnanto viya "deva akkhÅni me nÃsetvà Ãgato 'mhi, ussannÃsÅvise ara¤¤e ekasmiæ vammÅkapasse aÂÂhÃsiæ, tatr' ekena ÃsÅvisena nÃsÃvÃto vissaÂÂho me\<*<2>*>/ bhavissatÅti". Paran- tapo "na maæ jÃnÃtÅti\<*<3>*>/ devà 'ti vadati\<*<4>*>/, samassÃsessÃmi nan ti "brÃhmaïa, mà cintayi, ahaæ\<*<5>*>/ taæ paÂijaggissÃmÅti" assÃ- setvà phalÃphalaæ datvà santapesi. Tato paÂÂhÃya Paranta- padÃso phalÃphalaæ Ãharati. DevÅ pi puttaæ vijÃyi. Sà putte va¬¬hante ekadivasaæ paccÆsasamaye sukhanisinnà saïi- kaæ\<*<6>*>/ ParantapadÃsaæ etad\<*<7>*>/ avoca: "tvaæ rÃjÃnaæ mÃrento kenaci\<*<8>*>/ diÂÂho" ti. "Na maæ koci addasa, sÃkhÃvissaÂÂha- saddaæ\<*<9>*>/ pana assosiæ, tassà sÃkhÃya manussena và tiracchÃ- nena và vissaÂÂhabhÃvaæ na jÃnÃmi, yadÃ\<*<10>*>/ kadÃci pana me bhayaæ Ãgacchati yena\<*<11>*>/ sakhà vissaÂÂhÃ\<*<12>*>/ tato ÃgamissatÅti tÃya saddhiæ sallapanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ và ti. || Ja_VII:154 ||>@ Tattha pÃpan ti lÃmakaæ aniÂÂhaæ akantaæ, bhayan ti cittutrÃsabha- yaæ pi me Ãgamissati, na sakkà nÃgantuæ\<*<14>*>/, kiækÃraïÃ: tadà hi calità sÃkhà pana manussena và migena và ti na pa¤¤Ãyati, tasmÃ\<*<15>*>/ tato maæ bhayaæ Ãgamissat' eva. Te "purohito niddÃyatÅti" ma¤¤iæsu. So pana aniddÃ- yanto va\<*<16>*>/ tesaæ kathaæ assosi. Ath' ekadivasaæ purohito ParantapadÃse phalÃphalatthÃya gate attano brÃhmaïiæ saritvà vippalapanto\<*<17>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vadhabha-. 2 Bd omits me. 3 Cks -tÅti. Bd Sa¤jÃnÃti. Bd -tÅti. 5 Ck ahan. 6 Bd -ni-. 7 Bd omits etad. 8 Cks nakoci. 9 Bd api ca sÃkhÃvisajjanasaddaæ. 10 Bd yÃ. 11 Cks Ãgacchantaæ, omitting yena. 12 Bd adds gato. 13 Cks -gassa. 14 Cs na gantuæ, Bd sakkà gantuæ. 15 Bd kasmÃ. 16 Bd -yamÃno. 17 Bd vila-. >/ #<[page 419]># %< 11. ParantapajÃtaka. (416.) 419>% @@ Tattha bhÅruyà ti itthi nÃma appamattaken' eva\<*<1>*>/ bhÃyati, tasmà bhÅrÆ ti vuccati, avidÆre ti nÃtidÆre ito, katipayayojanamatthake vasantiyà bhÅruyà mayhaæ brÃhmaïiyà yo mama kÃmo uppanno so nÆna maæ kisa¤ ca paï¬u¤ ca karissatÅti dasseti, sà va sÃkhà ti iminà pana opammaæ dasseti, yathà sÃkhà Parantapaæ kisaæ paï¬uæ karoti\<*<2>*>/ evan ti attho, iti brÃhmaïo gÃtham eva vadati, atthaæ pana na\<*<3>*>/ katheti, tasmà imÃya gÃthÃya kiccaæ deviyà apÃkataæ\<*<4>*>/. Atha naæ "kiæ kathesi brÃhmaïÃ" 'ti Ãha. So pi "sallakkhitam me\<*<5>*>/" ti vatvà puna ekadivasaæ tatiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ aninditÃ, karissati kisaæ paï¬uæ, sà va sÃkhà Parantapan ti. || Ja_VII:156 ||>@ Tattha socayissatÅti sokuppÃdanena\<*<7>*>/ sukkhÃpessati. kantà ti iÂÂha- bhariyÃ, gÃme vasan ti BÃrÃïasiyÃ\<*<8>*>/ vasantÅti adhippÃyo, anindità ti agara- hità uttamarÆpadharÃ. Puna\<*<9>*>/ ekadivasaæ catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ mihitÃni\<*<11>*>/ bhaïitÃni\<*<12>*>/ ca kisaæ paï¬uæ\<*<13>*>/ karissanti, sà va sÃkhà Parantapan ti. || Ja_VII:157 ||>@ Tattha tayà maæ hasitÃpaÇgÅti tayà maæ hi asitÃpaÇgÅ\<*<14>*>/, idaæ vuttaæ hoti: bhadde akkhikoÂito\<*<15>*>/ a¤janasalÃkÃya\<*<16>*>/ nÅharitvà abhisaækhita- asitÃpaÇgi hi\<*<17>*>/ tayÃ\<*<18>*>/ ca\<*<19>*>/ pavattitÃni mandahasitÃni ca madhurabhaïitÃni ca mayÃ\<*<20>*>/ vissaÂÂhasÃkhÃ\<*<21>*>/ vicaramÃnÃ\<*<22>*>/ Parantapaæ viya kisaæ paï¬uæ karissa- tÅti, pakÃraæ vakÃraæ\<*<23>*>/ katvà vaÇgÅti\<*<24>*>/ pi pÃÂho yeva. AparabhÃge kumÃro vayappatto ahosi soÊasavassuddesiko. Atha naæ brÃhmaïo yaÂÂhikoÂiæ gÃhÃpetvà nahÃnatitthaæ gantvà akkhÅni ummÅletvà olokesi\<*<26>*>/. "Nanu tvaæ brÃhmaïa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -kenÃpi. 2 Cks -reti. 3 Bd omits na. 4 Cks pÃ-. 5 Bd -tamevÃ, Ck -tammevà corr. to -tamme. 6 Bd vasaæ. 7 Bd sokupÃ-. 8 Bd -yaæ. 9 Bd pun. 10 Ck bhasitÃpaægi? Cs bhasitÃpagi, Bd hasitÃsaÇga, Bf -saÇgaæ. 11 Ck himitÃni, Bdf sitÃni. 12 Bd bhaï¬i-. 13 Cks -u. 14 Bd maæ hasità asaÇgaæ. 15 Bd -iko. 16 Bd a¤¤isÃ-. 17 Bd abhisaÇkhitÃya sitÃsaÇkhahi. 18 Bd tassÃ. 19 Bd ni. 20 Cks maæsÃ. 21 Bd visaÂhÃ. 22 Ck viva-, Bd viramÃnÃ. 23 Ck omits vikÃraæ, Bd sakÃrassa vakÃraæ. 24 Bd vaÇganti. 25 Bd adds kummÃro. >/ #<[page 420]># %<420 VII. SattanipÃta. 2. GandhÃravagga. (42.)>% andho" ti Ãha. So "nÃhaæ andho, iminà pan'\<*<1>*>/ upÃyena jÅ- vitaæ rakkhÃmÅti" vatvà "tava pitaraæ jÃnÃsÅti" Ãha. "ùmÃ" 'ti\<*<2>*>/. "NÃyaæ tava pitÃ, pità pana te BÃrÃïasirÃjÃ\<*<3>*>/, ayaæ tumhÃkaæ dÃso, so mÃtari te vippaÂipajjitvà imasmiæ ÂhÃne tava pitaraæ mÃretvà nikhanÅti\<*<4>*>/" aÂÂhÅni nÅharitvÃ\<*<5>*>/ dassesi. KumÃrassa balavakodho\<*<6>*>/ uppajji. Atha naæ "idÃni kiæ karo- mÅti" pucchi. "Yan tena\<*<7>*>/ imasmiæ yeva titthe pitu te kataæ taæ karohÅti\<*<8>*>/" sabbaæ pavattiæ Ãcikkhitvà kumÃraæ kati- pÃhaæ tharugaïhanaæ\<*<9>*>/ sikkhÃpesi. Ath' ekadivasaæ kumÃro khagga¤ ca nahÃnasÃÂaka¤ ca gahetvà "nahÃyituæ gacchÃma tÃtÃ" 'ti Ãha. Parantapo "sÃdhÆ" 'ti tena saddhiæ gato. Ath' assa nahÃyituæ otiïïakÃle dakkhiïahatthena asiæ vÃma- hatthena cÆÊaæ gahetvà "tvaæ kira imasmiæ yeva titthe mama pitaraæ cÆÊÃya\<*<10>*>/ gahetvà viravantaæ mÃresi, aham pi taæ tath' eva karissÃmÅti" Ãha. So maraïabhayabhÅto pari- devamÃno dve gÃthà abhÃsi: @*>/ nÆna so saddo asaæsi nÆna so tava, akkhÃtaæ nÆna taæ tena yo\<*<12>*>/ taæ sÃkhaæ akampayi. || Ja_VII:158 ||>@ @*>/ samÃgama\<*<14>*>/ mama bÃlassa cintitaæ: tadà hi calità sÃkhà manussena migena và ti. || Ja_VII:159 ||>@ Tattha agamà ti yo sÃkhÃsaddo nÆna taæ Ãgato sampatto, asaæsi nÆna so tavà 'ti so saddo\<*<15>*>/ tava Ãrocesi ma¤¤e, akkhÃtaæ nÆna taæ tenà 'ti yo satto tadà taæ sÃkhaæ akampayi tena evan\<*<16>*>/ te pità mÃrito ti nÆna taæ kÃraïaæ akkhÃtaæ, samÃgamÃ\<*<17>*>/ ti samÃgamma, samÃgatan ti attho, yaæ mama bÃlassa: tadÃ\<*<18>*>/ calitÃ\<*<19>*>/ sÃkhà manussena migena và tato\<*<20>*>/ me bhayaæ uppajjissatÅti cintitaæ parivitakkitaæ\<*<21>*>/ ahosi idaæ tayà saddhiæ samÃgatan ti vuttaæ hoti. Tato kumÃro osÃnagÃtham Ãha: @*>/ ava¤ci pitaraæ mama gantvà sÃkhÃhi chÃdento Ãgamissati me\<*<23>*>/ bhayan ti. || Ja_VII:160 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd nÃmena. 2 Bd ayaæ me pità ti vutte. 3 Bd -sÅyaæ rajÃ. 4 Cks -nÅ-. 5 Cks ha-, Bd niha-. 6 Bd -soko. 7 Cks te. 8 Bd -kathaæ-, Ck pitu tena kataæ karohÅti, Cs pitu tena kathaæ karo- corr. to -kataæ-. 9 Cks Cs2 -gaïhaæ, Bd dhanukalÃpaæ. 10 Bdf cÆlaæ. 11 Bd Ã-. 12 Cks Bd so. 13 Bd tvaæ. 14 all four MSS. -gamma. 15 Cks satto. 16 Bd evaæ. 17 Bd -gammÃ. 18 Bd kadÃ. 19 Cks -ta. 20 Bd kato. 21 Bd paritak-. 22 Bd -desi. 23 Bd te. >/ #<[page 421]># %< 11. ParantapajÃtaka. (416.) 421>% Tattha tatheva tvaæ avedÅti\<*<1>*>/ tath' eva tvaæ a¤¤Ãsi, ava¤ci pi- taraæ mamà 'ti tvaæ hi mama pitaraæ nahÃyituæ gacchÃmà 'ti vissÃsetvà nahÃyantaæ\<*<2>*>/ mÃretvà khaï¬Ãkhaï¬ikaæ chinditvà nikhanitvÃ\<*<3>*>/ sace koci jÃ- nissati mayham pi evarÆpaæ bhayaæ ÃgacchissatÅti va¤cesi\<*<4>*>/, idaæ kho pana taæ maraïabhayaæ idÃni tathÃgatan ti. Iti taæ vatvà tatth' eva\<*<5>*>/ jÅvitakkhayaæ pÃpetvà nikhani- tvÃ\<*<6>*>/ sÃkhÃhi paÂicchÃdetvà khaggaæ dhovitvà nahÃtvà païïa- sÃlaæ gantvà tassa mÃritabhÃvaæ purohitassa kathetvà mÃ- taraæ paribhÃsitvà "idha kiæ karissÃmÃ" 'ti tayo janà BÃ- raïasiæ\<*<7>*>/ eva agamaæsu\<*<8>*>/. Bodhisatto kaniÂÂhassa uparajjaæ datvà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni karitvÃ\<*<9>*>/ saggapadaæ\<*<10>*>/ pÆresi. Satthà imaæ desanaæ\<*<11>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà piturÃjà Devadatto ahosi puttarÃjÃ\<*<12>*>/ aham evÃ" 'ti. Parantapa- jÃtakaæ\<*<13>*>/. GandhÃravaggo dutiyo\<*<14>*>/. SattanipÃta vaïïanà niÂÂhitÃ\<*<15>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -desÅti. 2 Bd adds me pitaraæ. 3 Cks -ïi-, Bd nikkhapini-. 4 Bd -siti 5 Bd iti yaæ idÃni tathÃgatanti vacanaæ sutvà tatheva. 6 Ck Bd -ïi-, Cs -ni-, corr. to -ni-. 7 Bd -sÅyam. 8 Bd Ã-. 9 Bd katvÃ. 10 Bd -pÆraæ. 11 Bd dhammade-. 12 Bd adds pana. 13 Bd adds ekÃdasamaæ. 14 Bd omits gan -- yo. 15 Bd -pÃtajÃtakaæ niÂhitaæ. Iminà likkhakammena metteyyajinasantike ehibhikkhu paÂisambhÃtÃhi saddhiæ labheyyahaæ, sadayaparamavÃsuddhasilÃcÃrasampannena suvaïïapadumanÃmanÃmena ekunavisativassanadakkhitena likphitam idaæ yattha yattha bhave jÃto pÆriso abhirÆpo mahÃpa¤¤o dhÃremi kiÂakattayaæ metteyyo byÃkato ahaæ, sakkaraj 1150 etc. >/ #<[page 422]># %< 422>% VIII. AèèHANIPùTA. 1. KACCùNIVAGGA. $<1. KaccÃnijÃtaka.>$ OdÃtavatthà ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto a¤¤a- taraæ mÃtiposakaæ\<*<1>*>/ Ãrabbha kathesi. So kira SÃvatthiyaæ kula- dÃrako ÃcÃrasampanno pitari kÃlakate\<*<2>*>/ mÃtidevato\<*<3>*>/ hutvà mukha- dhovanadantakaÂÂhadÃnanahÃpanapÃdadhovanÃdiveyyÃvaccakammena\<*<4>*>/ c' eva yÃgubhattÃdÅhi ca mÃtaraæ paÂijaggi. Atha naæ mÃtà "tÃta a¤¤Ãni pi gharÃvÃsakiccÃni atthi, ekaæ samajÃtikakulÃ\<*<5>*>/ kumÃrikaæ gaïha\<*<6>*>/, sà maæ posessati, tvam pi attano kammaæ karissasÅti" Ãha. "Amma, ahaæ attano hitasukhaæ paccÃsiæsamÃno tumhe upaÂÂha- hÃmi, ko a¤¤o evaæ upaÂÂhahissatÅti". "Kulavaddhanakammaæ\<*<7>*>/ nÃma tÃta kÃtuæ vaÂÂatÅti\<*<8>*>/". "Na mayhaæ gharÃvÃsena attho, ahaæ tumhe upaÂÂhahitvà tumhÃkaæ dhÆmakÃle pabbajissÃmÅti". Ath' assa mÃtà punappuna yacitvÃpi manaæ alabhamÃnà tassa chandaæ aga- hetvà samajÃtikakulà kumarikaæ Ãnesi. So mÃtaraæ appaÂikkhipitvà tÃya saddhiæ saævÃsaæ kappeti\<*<9>*>/. SÃpi "mayhaæ sÃmiko mahanten' ussÃhena\<*<10>*>/ mÃtaraæ upaÂÂhahati\<*<11>*>/, aham pi naæ upaÂÂhahissÃmÅti\<*<12>*>/" cintetvà taæ sakkaccaæ upaÂÂhahi. So "ayaæ me mÃtaraæ sak- kaccaæ upaÂÂhahatÅti" tato paÂÂhÃya laddhaladdhÃni madhurakhÃdani- yÃni\<*<13>*>/ tassà yeva deti. Sà aparabhÃge cintesi: "ayaæ laddhaladdhÃni madhurakhÃdaniyÃni\<*<14>*>/ mayhaæ ¤eva deti, addhà mÃtaraæ nÅharitu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mÃtu-. 2 Bd kÃlÃæ-. 3 Bd mÃtudevatà viyÃ. 4 Bd -dhovanena danta-. 5 Bd -kaækÆla. 6 Bd -hÃhiti. 7 Bd -va¬hana-. 8 Cks vaddha-, Bd vatta-. 9 Bd -si. 10 Bd -tena usÃ-. 11 Bd -hi. 12 Bd -hissÃmi evamassa piyà bhavissÃmÅti. 13 Bd -yÃdini. 14 Bd -yÃdÅhi. >/ #<[page 423]># %< 1. KaccÃnijÃtaka. (417.) 423>% kÃmo bhavissatÅti nÅharaïÆpÃyaæ assà karissÃmÅti" evaæ ayoniso ummujjitvà ekadivasaæ Ãha: "sÃmi tayi bahi nikkhante\<*<1>*>/ tava mÃtà maæ akkosatÅti". So tuïhÅ ahosi. Sà cintesi: "imaæ mahallikaæ ujjhÃpetvÃ\<*<2>*>/ puttassa paÂikkÆlaæ kÃressÃmÅti\<*<3>*>/" tato paÂÂhÃya yÃguæ dadamÃnà accuïhaæ và atisÅtaæ\<*<4>*>/ và atiloïaæ va aloïaæ và deti, "amma accuïhà atiloïÃ" ti ca vutte pÆretvà sÅtodakaæ pakkhipati, puna "atisÅtalà nilloïà yevÃ\<*<5>*>/" 'ti vutte "idÃn' eva `accuïhà atiloïÃ' ti\<*<6>*>/ vadati, ko taæ tosetuæ sakkhissatÅti" mahÃsaddaæ karoti, na- hÃnodakaæ pi accuïhaæ katvà piÂÂhiyaæ Ãsi¤cati\<*<7>*>/, "amma piÂÂhi me jhÃ- yatÅti\<*<8>*>/ ca vutte puna\<*<9>*>/ pÆretvà sÅtodakaæ\<*<10>*>/ pakkhipati, "atisÅtaæ ammÃ" 'ti vutte "idÃn' eva `accuïhan' ti vatvà puna\<*<11>*>/ `atisÅtan' ti viravati\<*<12>*>/, ko etissà avamÃnaæ sahissatÅti\<*<13>*>/" paÂivissakÃnaæ katheti\<*<14>*>/, "amma ma¤cake me bahÆ maækuïÃ\<*<15>*>/" ti vutte pi ma¤cakaæ nÅ- haritvà tassa upari attano ma¤cakaæ poÂhetvÃ\<*<16>*>/ "poÂhito\<*<17>*>/ me" ti atiharitvÃ\<*<18>*>/ pa¤¤Ãpeti, mahÃupÃsikà diguïehi maækuïehi\<*<19>*>/ khajja- mÃnà sabbarattiæ nisinnà va vÅtinÃmetvà "amma sabbarattiæ maæ- kuïehi\<*<20>*>/ khÃdit' amhÅti" vadati, itarà "hiyyo\<*<21>*>/ te ma¤co\<*<22>*>/ poÂhito\<*<23>*>/, pare\<*<24>*>/ poÂhito\<*<25>*>/, ko imissà kiccaæ nÅharituæ sakkotÅti\<*<26>*>/" paÂivatvÃ\<*<27>*>/ "idÃni putte\<*<28>*>/ ujjhÃpessÃmÅti" tattha tattha kheÊasiæghÃïikapalitÃni\<*<29>*>/ vippakiritvà "ko imaæ sakalagehaæ asuciæ karotÅti" vutte "mÃtà te evaæ\<*<30>*>/ karotÅti", "mà karÅti" vuccamÃnà kalahaæ karoti, "ahaæ evarÆpÃya kÃlakaïïiyÃ\<*<31>*>/ saddhiæ ekagehe vasituæ na sakkomi, etaæ và ghare vasÃpehi maæ vÃ" ti Ãha. So tassà vacanaæ sutvÃ\<*<32>*>/ "bhadde tvaæ tÃva taruïÃ, yattha katthaci gantvà jÅvituæ sakkosi, mÃtà pana me dubbalÃ, aham ev' assà paÂisaraïaæ, tvaæ nikkha- mitvà attano kulaæ gacchÃ" 'ti Ãha. Sà tassa vacanaæ sutvà bhÅtÃ\<*<32>*>/ cintesi: "na sakkà imaæ mÃtu antare bhindituæ, ekaæsen' assa mÃtà piyÃ, sace panÃhaæ kulagharaæ gamissÃmi vidhavÃvÃsaæ\<*<33>*>/ vasantÅ\<*<34>*>/ dukkhità bhavissÃmi\<*<35>*>/, purimaniyÃmen' eva\<*<36>*>/ sassuæ ÃrÃdhetvà paÂi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -khamante. 2 Bd uÂhÃ-. 3 Bd karissÃ-. 4 Bd -sitalaæ 5 Bd aloïaæ amhÃ. 6 Bd atilonaæ vatvà puna atisÃtalan ti. 7 Cks -canti. 8 Bd dÃhatÅti. 9 Bd punappunnaæ. 10 Bd atisitaudakaæ. 11 Bd idÃneva. 12 Bd atisitaæ ammà ti vutte lanti vadati. 13 Bd sahitu sakkhissatÅti. 14 Bd akathesi. 15 Bd ma¤kulÃ. 16 Bd pappoÂe-, Ck poÂÂhe-. 17 Bd atipapoti-. 18 Cs ani- corr. to abhi-, Bd abhi-. 19 Bd upÃsikà rattima¤gulenahi. 20 Bd maÇkulohi. 21 Cs bhiyyo. 22 Bd maÇcuko. 23 Bd podi-. 24 Bd adds pi. 25 Bd pappoti-. 26 Bd samatthoti. 27 Bd vatvÃ. 28 so Cks; Bd naæ puttena. 29 Bd -nikÃdini. 30 Bd evarÆpaæ. 31 Bd kÃÊa-. 32 bhadde---bhÅtà wanting in Bd. 33 Cks vidhavÃsaæ. Cs2 vidhavavÃsaæ. 34 all four MSS. -ti. 35 Bd -miti. 36 Bd -nayeneva. >/ #<[page 424]># %<424 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% jaggissÃmÅti" sà tato paÂÂhÃya purimasadisam eva taæ paÂijaggi. Ath' ekadivasaæ so upÃsako dhammasavanatthÃya Jetavanaæ gantvà SatthÃraæ vanditvà ekamantaæ nisÅdi, "kiæ upÃsaka pu¤¤akammesu na-ppamajjasi, mÃtu upaÂÂhÃnakammaæ pÆresÅti" ca vutto\<*<1>*>/ "Ãma bhante\<*<2>*>/, mama mÃtà mayhaæ aruciyà yeva ekaæ kuladÃrikaæ Ãnesi, sà ida¤ c' ida¤ cÃnÃcÃrakammaæ\<*<3>*>/ akÃsÅti" sabbaæ Satthu Ãcikkhitvà "iti Bhagavà sà itthi n' eva maæ mÃtu\<*<4>*>/ antare bhindituæ sakkhi, idÃni naæ sakkaccaæ upaÂÂhahatÅti" Ãha. Satthà tassa kathaæ sutvà "idÃni tÃva tvaæ Ãvuso\<*<5>*>/ tassà vacanaæ na akÃsi, pubbe pan' etissà vacanena tava mÃtaraæ nikka¬¬hitvà maæ nissÃya puna\<*<6>*>/ gehaæ Ãnetvà paÂijaggÅti" vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente a¤¤atarassa kulassa putto pitari kÃlakate\<*<7>*>/ mÃtidevato\<*<8>*>/ hutvà vuttaniyÃmen' eva mÃtaraæ paÂijaggÅti sabbaæ heÂÂhÃkathi- taniyÃmen' eva vitthÃretabbaæ. "Ahaæ evarÆpÃya kÃlakaïïiyà saddhiæ vasituæ na sakkomi, etaæ và ghare vasÃpehi maæ vÃ" ti vutte pana tassà kathaæ gahetvÃ\<*<9>*>/ "mÃtu yeva me doso" ti mÃtaraæ Ãha: "amma tvaæ niccaæ imasmiæ ghare kalahaæ karosi, ito nikkhamitvà a¤¤asmiæ\<*<10>*>/ yathÃrucite\<*<11>*>/ ÂhÃne vasÃhÅti". Sà "sÃdhÆ" 'ti rodamÃnà nikkhamitvà ekaæ mittakulaæ\<*<12>*>/ nissÃya bhatiæ katvà dukkhena jÅvikaæ\<*<13>*>/ kappesi. Sassuyà nikkhantakÃle\<*<14>*>/ suïisÃya gabbho patiÂÂhahi, sà "tÃya kÃlakaïïiyà gehe vasamÃnÃya gabbham pi na labhiæ\<*<15>*>/, idÃni me\<*<16>*>/ laddho" ti patino ca paÂivissakÃna¤ ca kathentÅ\<*<17>*>/ vi- cari\<*<18>*>/. AparabhÃge puttaæ vijÃyitvÃpi sÃmikaæ Ãha: "tava mÃtari gehe vasamÃnÃya puttaæ na labhiæ, idÃni me laddho, iminÃpi\<*<19>*>/ kÃraïena tassà kÃlakaïïibhÃvaæ jÃnÃhÅti". Itarà "mama\<*<20>*>/ kira nikka¬¬hitakÃle puttaæ labhÅti". sutvà cintesi: "addhà imasmiæ loke dhammo mato bhavissati\<*<21>*>/, sace hi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -e. 2 Bd adds sà pana. 3 Bd ca ÃnÃcÃri-. 4 Bd adds ma 5 Bd upÃsaka. 6 Bd punappunnaæ. 7 Bd kÃlaÇkate. 8 Bd mÃtÆ devetà viya. 9 Bd vutte tassa gahetvÃ. 10 Bd omits a¤- 11 Bd rÆpe. 12 Bd samiddhi kulaæ. 13 Bd -taæ. 14 Bd gharanik-. 15 Bd patilabhati. 16 Bd adds gabbho. 17 all four MSS. -ti. 18 Bd -rati. 19 Bd -nÃ. 20 Cks kira mama. 21 Ck -tÅti. >/ #<[page 425]># %< 1. KaccÃnijÃtaka. (417.) 425>% dhammo mato na bhaveyya mÃtaraæ poÂhetvà nikka¬¬hantÃ\<*<1>*>/ puttaæ na\<*<2>*>/ labheyyuæ sukhaæ na jÅveyyuæ, dhammassa matakabhattaæ dassÃmÅti" sà ekadivasaæ tilapiÂÂha¤ ca taï¬ula¤ ca pacanathÃlika¤ ca\<*<3>*>/ dabbi¤ cÃdÃya\<*<4>*>/ Ãmakasu- sÃnaæ gantvà tÅhi manussasÅsehi uddhanaæ katvà aggiæ jÃletvÃ\<*<5>*>/ udakaæ oruyha sasÅsaæ\<*<6>*>/ nahÃtvÃ\<*<7>*>/ sÃÂakaæ\<*<8>*>/ vikkhÃle- tvà uddhanaÂÂhÃnaæ Ãgantvà kese mocetvà taï¬ule dhovituæ Ãrabhi. Tadà Bodhisatto Sakko devarÃjà ahosi, Bodhi- sattà ca nÃma appamattà honti. So tasmiæ khaïe lokaæ olokento taæ dukkhappattaæ "dhammo mato" ti sa¤¤Ãya dhammassa matakabbattaæ dÃtukÃmaæ disvà "ajja mayhaæ balaæ dassessÃmÅti" brÃhmaïavesena mahÃmaggaæ paÂipanno viya hutvà taæ disvÃ\<*<9>*>/ maggà okkamma tassà santike Âhatvà "amma susÃne ÃhÃraæ pacantÃ\<*<10>*>/ nÃma n' atthi, tvaæ iminà idha\<*<11>*>/ pakkena tilodanena kiæ karissasÅti" kathaæ samuÂÂhÃ- pento paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ piÂÂhà tilà dhovasi\<*<13>*>/ taï¬ulÃni, tilodano hohiti kissa hetÆ 'ti. || Ja_VIII:1 ||>@ Tattha KaccÃnÅti taæ\<*<14>*>/ Ãlapati, kumbhimapassayitvÃ\<*<15>*>/ ti pa- canathÃlikaæ manussasÅsuddhanaæ\<*<16>*>/ ÃropetvÃ, hohitÅti\<*<17>*>/ ayaæ tilodano kissa hetu bhavissati, kiæ attanà bhu¤jissasi\<*<18>*>/ udÃhu a¤¤akÃraïam\<*<19>*>/ atthÅti attho. Ath' assa sà ÃcikkhantÅ dutiyaæ gÃtham aha: @*>/ tilodano hohiti sÃdhupakko\<*<21>*>/, dhammo mato, tassa bahÆtamajjÃ\<*<22>*>/ ahaæ karissÃmi susÃnamajjhe ti. || Ja_VIII:2 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd nika¬hitvà 2 Bd punaputtaæ. 3 Ck -lika corr. to -li, Cs patacthÃlika¤ca, Cs2 patanathÃlika¤ca, Bd païïathÃli¤ca. 4 Bd -ca ÃdÃya. 5 Bd jalitvÃ. 6 Bd omits sa. 7 Bd nÃpetvÃ. 8 Bd mukhaæ. 9 Bd vanditvÃ. 10 Bd paccantaæ. 11 Bd idhÃ. 12 Cks avissayitvÃ, Bd adhivisayitvÃ, Bf adhisayi-. 13 Cks khovasi, Cs2 kevasi. 14 Bd adds gottena. 15 Cks -bhi a-, Bd -bhimadhisayitvÃ. 16 Bd -sisaæ ud-. 17 Cks hohÅti, Bd hohÅtiti. 18 Bd -no bhuda¤casi. 19 Bd a¤¤aæ-. 20 Bd -tthÃya. 21 Cks -pa¤¤a. 22 Bd bahutamajja, Bf bahunamajja, Cks bahÆnamajjÃ. >/ #<[page 426]># %<426 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% Tattha dhammo ti jeÂÂhÃpacÃyanadhammo c' eva tividhasucaritadhammo ca, tassa bahÆtamajjÃ\<*<1>*>/ ti tassÃhaæ dhammassa idaæ matakabhattaæ karissÃmÅti attho. Tato Sakko tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, Sahassanetto atulÃnubhÃvo\<*<3>*>/, na miyyati dhammavaro kadÃcÅti\<*<4>*>/. || Ja_VIII:3 ||>@ Tattha anuviccà 'ti upaparikkhitvà jÃnitvÃ, ko nu tavetasaæsÅti\<*<2>*>/ ko nu tava etaæ Ãcikkhi\<*<5>*>/, Sahassanetto ti attÃnaæ dhammavaraæ utta- madhammaæ katvà dassento\<*<6>*>/ evam Ãha. Taæ vacanaæ sutvà itarà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ bhavanti te te va dÃni sukhità bhavanti. || Ja_VIII:4 ||>@ @*>/ ahosi, sà maæ vadhitvÃna\<*<9>*>/ vijÃyi puttaæ, sà dÃni sabbassa kulassa issarÃ, ahaæ pan' amhi apaviddhà ekikà ti. || Ja_VIII:5 ||>@ Tattha daÊhappamÃïan ti daÊhaæ thiraæ nissaæsayaæ brÃhmaïa ettha mama-ppamÃïan ti vadati, ye ye ti tassa matabhÃve kÃraïaæ dassentÅ evaæ Ãha\<*<10>*>/, vadhitvÃnÃ\<*<11>*>/ 'ti poÂhetvÃ\<*<12>*>/ nikka¬¬hitvÃ, apaviddhà ti cha¬- ¬hitÃ\<*<13>*>/ anÃthà hutvà ekikà vasÃmi. Tato Sakko chaÂÂhaæ\<*<14>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ puttena karomi bhasman ti. || Ja_VIII:6 ||>@ Tattha vo ti nipÃtamattaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd bahuta-. 2 Bd tavevÃsaæ. 3 Bd akusalÃnu-. 4 Ck -rodakadÃcÅti. Cs -rodakadÃmÅti. 5 Cks Ãcikkhati, Bd evaæ Ãcikkhi. 6 Bd de-. 7 Bd pÃpadhammÃ. 8 Bd va¤cÃ. 9 Ck Bf vidhi-, Cs vaædhi-. 10 Cks add tattha. 11 Cks -tvÃ. 12 Bd pothe-. 13 Cks -tvÃ, Bd cha¬¬itÃ. 14 Bd chaÂhamaæ. 15 Bd pi. >/ #<[page 427]># %< 1 KaccÃnijÃtaka. (417.) 427>% Itarà taæ sutvà "dhi kiæ kathesi, mama nattu amaraïÃ- kÃraæ\<*<1>*>/ karissÃmÅti" sattamaæ gÃtham Ãha: @*>/ ca te ruccati devarÃja, mam' eva atthÃya idhÃgato si, aha¤ ca putto suïisà ca nattà sammodamÃnà gharam Ãvasemà 'ti. || Ja_VIII:7 ||>@ Ath' assà Sakko aÂÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ ca te ruccati KÃtiyÃni, hatÃpi santà na jahÃsi dhammaæ, tva¤ ca putto suïisà ca nattà sammodamÃnà gharam ÃvasÃthÃ\<*<3>*>/ 'ti. || Ja_VIII:8 ||>@ Tattha hatÃpi santà ti yadi tvaæ poÂhitÃpi nikka¬¬hitÃpi samÃnà tava dÃrakesu mettadhammaæ na jahÃsi evaæ sante yathà tvaæ icchasi tathà hotu, ahan te imasmiæ guïe pasanno ti Eva¤ ca pana vatvà Sakko alaækatapaÂiyatto attano Ãnu- bhÃvena ÃkÃse Âhatvà "KaccÃni tvaæ mà bhÃyi, putto ca te suïisà ca mamÃnubhÃvenÃgantvÃ\<*<4>*>/ antarÃmagge khamÃpetvà taæ\<*<5>*>/ ÃdÃya gamissanti, appamattà vasÃ" 'ti vatvà attano ÂhÃnam eva gato. Te pi SakkÃnubhÃvena tassà guïaæ anussaritvà "kahan no mÃtÃ" ti antogÃme manusse pucchitvà "susÃnÃbhi- mukhÅ\<*<7>*>/ gatÃ" ti sutvà "amma ammÃ" 'ti susÃnamaggaæ paÂi- pajjitvà taæ disvà va pÃdesu patitvà "amma amhÃkaæ dosaæ khamÃhÅti\<*<8>*>/" khamÃpesuæ. SÃpi nattÃraæ gaïhi. Iti sammo- damÃnà gehaæ gantvà tato paÂÂhÃya samaggavÃsaæ vasiæsu. @*>/ suïisÃya saddhiæ sammodamÃnà gharam Ãvasittha\<*<10>*>/, putto ca nattà ca upaÂÂhahiæsu devÃnam indena adhiggahÅtà ti || Ja_VIII:9 ||>@ ayaæ\<*<11>*>/ abhisambuddhagÃthÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck dhi tiæ--nantu, Cs dhi tiæ--mamanattumaraïÃkaraæ, Bd sutvà Ãha kiæ kathesi sahassanettha amaraïakÃraïaæ, Cs2 sutvà dini kathesi mama nantu amaraïakÃraïaæ. 2 Bdf evaæ. 3 Bdf -sethÃ. 4 Bd -na Ãg-. 5 Cks omit taæ. 6 Bd hohÅ. 7 Bd -khaæ. 8 Ck khamÃhi no hi, Cs khamÃhi te hi. 9 all four MSS. -ni. 10 Bd -siæsu. 11 Bd adds gÃthÃ. >/ #<[page 428]># %<428 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% Tattha sà kÃtiyÃnÅti bhikkhave sà KaccÃnagottÃ, devÃnamindena adhiggahÅtà ti devindena Sakkena anuggahÅtà hutvà tassÃnubhÃvena sam- aggavÃsaæ vasiæsÆ 'ti. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne so upÃsako sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà mÃtiposako\<*<1>*>/ va\<*<2>*>/ etarahi mÃtiposako\<*<3>*>/, bhariyÃpi 'ssa\<*<4>*>/ tadà bhariyà va\<*<5>*>/, Sakko\<*<6>*>/ aham evÃ" 'ti. KaccÃnijÃtakaæ\<*<7>*>/. $<2. AÂÂhasaddajÃtaka.>$ Idaæ pure ninnamÃhÆ ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto Kosalara¤¤o a¬¬harattasamaye sutaæ bhiæsanakaæ avinibbhoga- saddaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà LohakumbhijÃtake ka- thitasadisam eva. Idha\<*<8>*>/ pana Satthà "mayhaæ bhante imesaæ sad- dÃnaæ sutattà kiæ bhavissatÅti" vutte "mà bhÃyi mahÃrÃja, na te etesaæ sutapaccayà koci antarÃyo bhavissati, na hi mahÃrÃja, eva rÆpaæ bhayÃnakaæ avinibbhogasaddaæ\<*<9>*>/ tvam ev' eko suïi, pubbe pi rÃjÃno evarÆpaæ saddaæ sutvà brÃhmaïÃnaæ kathaæ gahetvà sabba- catukkaya¤¤aæ yajitukÃmà paï¬itÃnaæ kathaæ\<*<10>*>/ sutvà ya¤¤aharaïat- thÃya\<*<11>*>/ gahitasatte\<*<12>*>/ vissajjetvà nagare mÃghÃtabheri¤ carÃpesun" ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto asÅtikoÂivibhave brÃhmaïakule nibbattitvà va- yappatto TakkasilÃyaæ uggahitasippo mÃtÃpitunnaæ accayena ratanavilokanaæ\<*<13>*>/ katvà sabbaæ vibhavajÃtaæ dÃnamukhe vissajjetvà kÃme pahÃya Himavantaæ pavisitvà isipabbajjaæ pabbajitvà jhÃnÃbhi¤¤aæ\<*<14>*>/ nibbattetvà aparabhÃge loïambila- sevanatthÃya manussapathaæ caranto BÃrÃïasiæ\<*<15>*>/ patvà uy- yÃne\<*<16>*>/ vasi. Tadà BÃrÃïasirÃjà sirisayane nisinno a¬¬haratta- samaye\<*<17>*>/ aÂÂha sadde assosi: paÂhamaæ rÃjanivesanasÃmantà uyyÃne eko bako saddam akÃsi, dutiyaæ tasmiæ sadde anu- pacchinne yeva hatthisÃlÃya toraïanivÃsinÅ kÃkÅ saddam akÃsi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mÃtu-. 2 Bd omits va. 3 Bd mÃtu--ahosi. 4 Bd omits ssa. 5 Bd yeva. 6 Bd add pana. 7 Bd saccÃnÅ--pathamaæ. 8 Cks idaæ. 9 Cks anibbh- 10 Bd vacanaæ. 11 Cks ya¤¤amÃra-. 12 Bd -sadde. 13 Cks -naævi-. 14 Bd -¤¤Ãyo. 15 Cks -sim. 16 Bd rÃjuyyÃne. 17 Bd -ratti-. >/ #<[page 429]># %< 2. AÂÂhasaddajÃtaka. (418.) 429>% tatiyaæ rÃjagehe kaïïikÃya nivutthaguïapÃïako\<*<1>*>/ saddam akÃsi, catutthaæ rÃjagehe posÃvaniyakokilo saddam akÃsi, pa¤camaæ tatth' eva\<*<2>*>/ posÃvaniyakamigo\<*<3>*>/ saddaæ akÃsi, chaÂÂhaæ tatth' eva\<*<2>*>/ posÃvaniyakavÃnaro\<*<4>*>/ saddam akÃsi, sattamaæ tatth' eva\<*<2>*>/ posÃvaniyakakinnaro\<*<5>*>/ saddam akÃsi, aÂÂhamaæ tasmiæ sadde anupacchinne yeva rÃjanivesanamatthakena uyyÃnaæ gacchanto paccekabuddho ekaæ udÃnaæ udÃnento saddam akÃsi. BÃrÃïasirÃjà ime aÂÂha sadde sutvà bhÅtatasito puna- divase brÃhmaïe pucchi. BrÃhmaïà "antarÃyo te mahÃrÃja pa¤¤Ãyati\<*<6>*>/, sabbacatukkaya¤¤aæ yajissÃmÃ" 'ti vatvà ra¤¤Ã "yathÃruciæ karothÃ" 'ti anu¤¤Ãtà haÂÂhapahaÂÂhà rÃjakulato nikkhamitvà ya¤¤akammaæ Ãrabhiæsu. Atha nesaæ jeÂÂhaka- ya¤¤akÃrabrÃhmaïassa\<*<7>*>/ antevÃsimÃïavo paï¬ito vyatto Ãcari- yaæ Ãha: "Ãcariya evarÆpaæ kakkhaÊapharusaæ\<*<8>*>/ bahunnaæ sattÃnaæ vinÃsakammaæ mà karÅti". "TÃta, tvaæ kiæ jÃnÃsi, sace pi a¤¤aæ\<*<9>*>/ ki¤ci na bhavissati\<*<10>*>/ macchamaæsam tÃva bahuæ khÃdituæ labhissÃmÃ" 'ti. "ùcariya kucchiæ\<*<11>*>/ nissÃya niraye nibbattanakammaæ mà karothÃ" 'ti. Taæ sutvà sesa- brÃhmaïÃ\<*<12>*>/ "ayaæ amhÃkaæ lÃbhantarÃyaæ karotÅti" tassa kujjhiæsu. MÃïavo tesaæ bhayena "tena hi tumhe maccha- maæsaæ khÃdanÆpÃyaæ karothÃ" 'ti\<*<13>*>/ nikkhamitvà bahinagare rÃjÃnaæ nivÃretuæ samatthaæ dhammikasamaïaæ upadhÃrento rÃjuyyÃnaæ gantvà Bodhisattaæ disvà vanditvÃ\<*<14>*>/ "kiæ tumhÃ- kaæ sattesu anukampà n' atthi, rÃjà bahusatte mÃretvà ya¤- ¤aæ yajÃpeti, kin te\<*<15>*>/ mahÃjanassa bandhanamokkhaæ kÃtuæ na vaÂÂatÅti\<*<16>*>/" Ãha. "MÃïava\<*<17>*>/ ettha n' eva rÃjà amhe jÃ- nÃti na mayaæ rÃjÃnan\<*<18>*>/" 'ti. "JÃnÃtha pana bhante ra¤¤Ã\<*<19>*>/ sutasaddÃnaæ nissandan ti\<*<20>*>/. "ùma jÃnÃmÅti". "JÃnantà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kaïïasÃya nivattabhaguïapotako. 2 Bd tatheva. 3 Bd -yamigo. 4 Bd -nikavÃ-. 5 Bd -yakin-. 6 Bd bhavissati. 7 Bd -kassa ya¤-. 8 Bd -laæpharusaæ asÃtaæ. 9 Bd ya¤¤aæ. 10 Bd adds na. 11 Cks -in, Bd -i. 12 Bd omits sesa. 13 Bd adds vatvÃ. 14 Bd adds bhante. 15 Cks omit kinte. 16 Cks vaddha-. 17 Bd mÃnavaka, Cks mÃïavo. 18 Bd -naæ jÃnÃmÃ. 19 Bd bhante ra¤¤Ã pana. 20 Bd nippattÅti. >/ #<[page 430]># %<430 VIII. AÂÂanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% ra¤¤o kasmà na kathethÃ" 'ti. "MÃïava, kiæ sakkà `ahaæ jÃnÃmÅti' nalÃÂe siÇgaæ bandhitvà carituæ, sace idhÃgantvà pucchissati kathessÃmi 'ssÃ" 'ti. MÃïavo vegena rÃjakulaæ gantvà "kiæ tÃtÃ" 'ti vutte "mahÃrÃja tumhehi sutasaddÃnaæ nipphattiæ jÃnanako eko tÃpaso tumhÃkaæ uyyÃne maÇgala- silÃya\<*<1>*>/ nisinno `sace maæ pucchati kathessÃmÅti' vadati, gan- tvÃ\<*<2>*>/ pucchituæ vaÂÂatÅti". RÃjà vegena tattha gantvà tÃpasaæ vanditvà katapaÂisanthÃro nisÅditvà "saccaæ kira bhante tumhe mayà sutasaddÃnaæ nipphattiæ jÃnÃthÃ\<*<3>*>/" 'ti pucchi. "ùma mahÃrÃjÃ" 'ti. "Tena hi kathetha tÃva me" 'ti\<*<4>*>/. "MahÃrÃja, tesaæ sutapaccayà tava koci antarÃyo n' atthi, purÃïuyyÃne\<*<5>*>/ pana te eko bako atthi, so gocaraæ alabhanto jigacchÃpareto\<*<6>*>/ paÂhamaæ saddam akÃsÅti" tassa kiriyaæ attano ¤Ãïena paricchinditvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ yÃpema, okaæ na vijahÃmase ti. || Ja_VIII:10 ||>@ Tattha idan ti maægalapokkharaïiæ sandhÃya vadati, sà hi pubbe\<*<8>*>/ udakatumbena udake pavisante bahÆdikÃ\<*<9>*>/ bahumacchÃ, idÃni pana udakassa paricchinnattà na bahodikÃ\<*<9>*>/ jÃtÃ, tyajja bhekenÃ\<*<7>*>/ 'ti te mayaæ ajja macche alabhantà maï¬Ækamattena yÃpema, okan ti evaæ jigacchÃpÅÊitÃpi\<*<10>*>/ vasanaÂ- ÂhÃnaæ na vijahÃma. "Iti mahÃrÃja so bako jighacchÃpÅÊito saddam akÃsi, sace pi taæ jighacchÃto\<*<11>*>/ mocetukÃmo taæ uyyÃnaæ sodhÃpetvà pokkharaïiæ udakassa pÆrehÅti\<*<12>*>/". RÃjà tathà kÃretuæ ekaæ amaccaæ ÃïÃpesi. "HatthisÃlatoraïe\<*<13>*>/ pana te mahÃrÃja ekà kÃkÅ vasamÃnà attano puttasokena dutiyasaddam akÃsi, tato pi te\<*<14>*>/ bhayaæ n' atthÅti" vatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, ko me putte kulÃva¤ ca ma¤ ca sotthiæ karissatÅti || Ja_VIII:11 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -yaæ. 2 Bd adds taæ. 3 Cks -nathÃ. 4 Bd adds atha rÃjà te sadde katheti atha. 5 Bd po-. 6 Bd -cchÃya pa-. 7 Bd bhiÇge-. 8 Bd omits pubbe. 9 Bd mahodakÃ. 10 Bd -cchÃya pilitÃ. 11 Cks -ato. 12 Bd puretvà paÂhapehÅti. 13 Bd -lÃya to-. 14 Bd omits te. 15 so Cks Bf for bhecchati? Bd bhijjati. >/ #<[page 431]># %< 2. AÂÂhasaddajÃtaka. (418.) 431>% vatvà ca pana "ko nÃma te mahÃrÃja hatthisÃlÃya hathi- meï¬o" ti pucchi. "Bandhuro nÃma bhante" ti. "Ekakkhi- kÃïo so mahÃrÃjÃ" 'ti. "ùma bhante" 'ti. "MahÃrÃja, hatthi- sÃlÃya te dvÃratoraïe ekà kÃkÅ kulÃvakaæ katvà aï¬akÃni\<*<1>*>/ nikkhipi, tÃni pariïatÃni\<*<2>*>/, kÃkapotakà nikkhantÃ\<*<3>*>/, hatthimeï¬o hatthiæ Ãruyha sÃlato nikkhamanto ca pavisanto ca aækusa- kena kÃkiæ pi puttake pi 'ssà paharati kulÃvakam pi vid- dhaæseti, sà tena dukkhena pÅÊità tassÃkkhibhedaæ\<*<4>*>/ ÃyÃcantÅ\<*<5>*>/ evam Ãha, sace te kÃkiyà mettacittaæ atthi etaæ Bandhuraæ pakkosÃpetvà kulÃvakaviddhaæsanato vÃrehÅti". RÃjà taæ pakkosÃpetvà paribhÃsitvÃ\<*<6>*>/ hÃretvÃ\<*<7>*>/ a¤¤assa taæ hatthiæ adÃsi. "PÃsÃdakaïïikÃya pana te mahÃrÃja eko guïapÃïako vasati, so tattha\<*<8>*>/ phegguæ khÃditvà tasmiæ khÅïe\<*<9>*>/ sÃraæ khÃdituæ nÃsakkhi, so bhakkhaæ alabhitvà nikkhamitum pi asakkonto paridevamÃno tatiyam pi saddam akÃsi, tato pi te bhayaæ n' atthÅti" vatvà tassa kiriyaæ attano ¤Ãïena paric- chinditvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ pheggu yÃva tassÃ\<*<11>*>/ gati ahu, khÅïabhakkho mahÃrÃja sÃre na ramatÅ guïo ti. || Ja_VIII:12 ||>@ Tattha yÃva tassÃ\<*<11>*>/ gati ahÆ 'ti yÃva tassÃ\<*<12>*>/ phegguyà nipphatti ahosi sÃ\<*<13>*>/ sabbà khÃditÃ, na ramatÅti\<*<14>*>/ mahÃrÃja so pÃïako tato nikkhamitvà ga- manaÂÂhÃnam pi apassanto paridevati, nÅharÃpehi nan ti Ãha. RÃjà ekaæ purisaæ ÃïÃpetvà upÃyena nÅharÃpesi\<*<15>*>/. "Ni- vesane\<*<16>*>/ te mahÃrÃja ekà posÃvanikà kokilà atthÅti". "Atthi bhante" ti\<*<17>*>/. "MahÃrÃja, sà attanà nivutthapubbaæ vana- saï¬aæ saritvà ukkaïÂhitvà `kadà nu kho imamhà pa¤jarà mu¤citvà ramaïÅyaæ vanasaï¬aæ gacchissÃmÅti' catutthaæ saddam akÃsi, tato pi te bhayaæ n' atthÅti" vatvà catutthaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds paraparikatÃni. 2 Bd parika-. 3 Bd -ti. 4 Bd tassa akkhibhedanaæ. 5 Ck -te, Cs Bd -ti. 6 Bd -setvÃ. 7 Cs bhÃ-, Bd pahÃ-. 8 Bd adds tattheva. 9 Bd khaïe, Cs2 khÃna. 10 Bd -kkharÃra, Bf -kkhÃya. 11 Cks tassa. 12 Bd yÃvatà asÃ. 13 Bd adds va. 14 Bd rama. 15 tÅti mahÃrÃja----pesi wanting in Bd. 16 Bd adds pana. 17 Cks omit ti. >/ #<[page 432]># %<432 VIII. AÂÂhanipÃta. 1.KaccÃnivagga. (43.)>% @*>/. || Ja_VIII:13 ||>@ Tattha dumasÃkhÃniketinÅti supupphitÃsu rukkhasÃkhÃsu katani- ketà hutvÃ. Eva¤ ca pana vatvà "ukkaïÂhità mahÃrÃjà sà kokilÃ, vissajjehi nan" ti Ãha. RÃjà tathà kÃresi. "Nivesane pana te mahÃrÃja eko posÃvaniyamigo atthÅti". "Atthi bhante" ti. "MahÃrÃja, so eko yÆthapati attano migiæ anussaritvà kilesa- vasena ukkaïÂhito pa¤camaæ saddaæ akÃsi, tato pi te bha- yaæ n' atthÅti" vatvà pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ yÆthassa purato vajan ti. || Ja_VIII:14 ||>@ Tattha aggodakÃnÅti\<*<3>*>/ a¤¤ehi\<*<4>*>/ paÂhamataraæ apÅtÃni anucciÂÂhodakÃni yÆthassa purato gacchanto kadà nu kho pivissÃmÅti. MahÃsatto tam pi migaæ vissajjÃpetvà "nivesane\<*<5>*>/ te ma- hÃrÃja posÃvaniko makkaÂo atthÅti" pucchi "Ãma bhante" ti vutte "so pi mahÃrÃja Himavantapadese\<*<6>*>/ yÆthapati makkaÂÅhi saddhiæ kÃmagiddho hutvà vicaranto Bharatena\<*<7>*>/ nÃma lud- dena idhÃnÅto idÃni ukkaïÂhitvà tatth' eva gantukÃmo chaÂ- Âhaæ saddam akÃsi, ito pi te bhayaæ n' atthÅti" vatvà chaÂ- Âhaæ gÃtham Ãha: @*>/ maæ kÃmehi sampannaæ\<*<10>*>/ rattaæ kÃmesu mucchitaæ\<*<11>*>/ Ãnayi Bharato\<*<12>*>/ luddo bÃhiyo, bhaddam\<*<13>*>/ atthu te ti. || Ja_VIII:15 ||>@ Tattha bÃhiko ti BÃhikaraÂÂhavÃsÅ, bhaddamatthu\<*<14>*>/ te ti imaæ atthaæ so vÃnaro Ãha, tuyhaæ pana bhaddam\<*<15>*>/ atthu, vissajjehi nan ti. MahÃsatto taæ vÃnaraæ vissajjÃpetvà "nivesane pana te mahÃrÃja posÃvanikakinnaro atthÅti" pucchitvÃ\<*<16>*>/ "atthÅti" vutte "so mahÃrÃja attano kinnariyà kataæ\<*<17>*>/ guïaæ anussa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -kha-, Cs -kha- corr. to -khÃ-. 2 so Bf; Cks pÃyissÃmi, Bd pivissÃmi. 3 Bd adds aggaudakÃni. 4 Bd adds migehi. 5 Bd adds pana 6 Bd -ppa-. 7 Cs bharanena corr. to -ïena, Bd bhaddake. 8 Bd -siti tato. 9 Ck tam. 10 Ck -pattaæ, Bd pamuttaæ. 11 Cs pucchitaæ, Cs2 kÃmehi mucchitaæ, Bd rattakÃmehi mu¤cituæ. 12 Bdf vanato. 13 Bd bÃhito bhattam, Bf bÃhiko bhaddam. 14 Bd bhattam-. 15 Bd tattha. 16 Bd pucchi. 17 Bd kata. >/ #<[page 433]># %< 2. AÂÂhasaddajÃtaka. (418.) 433>% ritvà kilesÃturo sattamaæ saddam akÃsi, so hi tÃya saddhiæ ekadivasaæ tuÇgapabbatasikharaæ Ãruhi, te tattha vaïïa- gandhasampannÃni\<*<1>*>/ nÃnÃpupphÃni ocinantà pilandhantà suriyaæ attham entaæ\<*<2>*>/ na sallakkhesuæ, atthaæ gate suriye otarantÃnaæ andhakÃro ahosi, tattha\<*<3>*>/ naæ kinnarÅ `sÃmi andhakÃro vattati, apakkhalanto appamÃdena otarÃ\<*<4>*>/' 'ti vatvà hatthe gahetvà otÃresi, so tÃya taæ vacanaæ anussaritvà saddam akÃsi, tato pi te bhayaæ n' atthÅti" taæ kÃraïaæ attano ¤Ãïeïa paric- chinditvà pÃkaÂaæ karonto sattamaæ gÃtham Ãha: @*>/ tuÇge upari pabbate sà maæ saïhena mudunà mà pÃdaæ khaïi-y-asmanÅti\<*<6>*>/. || Ja_VIII:16 ||>@ Tattha andhakÃratimissÃyÃ\<*<7>*>/ ti andhabhÃvakÃrake\<*<8>*>/ tame, tuÇge ti tikhiïe, saïhena mudunà ti maÂÂena\<*<9>*>/ mudukena vacanena, mà pÃdaæ khaïiyasmanÅti\<*<10>*>/ yakÃro vya¤janasandhivasena gahito, idaæ vuttaæ hoti: sà maæ kinnarÅ saïhena mudunà vacanena sÃmi appamatto hohi mà pÃdaæ khaïi yasmani\<*<11>*>/ yathà te upakkhalitvà pÃdo pÃsÃïasmiæ na kha¤¤ati\<*<12>*>/ tathà otarà 'ti vatvà hatthe gahetvà otÃresÅti. Iti MahÃsatto kinnarena katasaddakÃraïaæ kathetvà taæ vissajjÃpetvà "mahÃrÃja, aÂÂhamo udÃnasaddo ahosi, Nanda- mÆlapabbhÃrasmiæ hi\<*<13>*>/ eko paccekabuddho attano Ãyusaæ- khÃraparikkhayaæ\<*<14>*>/ ¤atvà manussapathaæ gantvà `BÃrÃïasi- ra¤¤o uyyÃne parinibbÃyissÃmi, tassa me manussà sarÅranik- khepaæ katvÃ\<*<15>*>/ sÃdhukÅÊikam kÅÊitvÃ\<*<16>*>/ dhÃtupÆjaæ katvà sagga- pathaæ pÆressantÅti' iddhÃnubhÃvena Ãgacchanto\<*<17>*>/ tava pÃsÃda- matthakaæ\<*<18>*>/ pattakÃle khandhabhÃraæ otÃretvà NibbÃnapura- pavesanadÅpanaæ udÃnaæ udanesÅti" paccekabuddhena vuttaæ\<*<19>*>/ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -gandharasa sam-. 2 Bd atthaÇgamitaæ. 3 Bd tatra. 4 Bd -rÃhi. 5 Bd -misÃya, Bf -misÃyaæ. 6 Bdf khali-. 7 Bd -timiyan. 8 Bd -rane. 9 Bd maÂhena. 10 Bd khalayasminÅti. 11 Bd khali asmÃni. 12 Bd khaïa¤cati. 13 Bd kira. 14 Bd -re pari-. 15 Bd kÃretvÃ. 16 Bd -kilaæ kilitvÃ. 17 Cks2 idhÃ-, Cs idhÃ- corr. to iddhÃ-, Bd iddhÃ-- ÃkÃse gacchanto. 18 Bd -dassama. 19 Ck uttamaæ. >/ #<[page 434]># %<434 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% @*>/ gabbhaseyyÃ, khÅïo me saæsÃro punabbhavÃyà 'ti. || Ja_VIII:17 ||>@ Tass' attho: jÃtiyà khayantasaækhÃtassa nibbÃnassa\<*<2>*>/ diÂÂhattà jÃtikha- yantadassÅ ahaæ\<*<3>*>/ asaæsayaæ puna gabbhaseyyaæ na Ãvajissaæ, ayaæ hi\<*<4>*>/ me antimà jÃti pacchimagabbhaseyyÃ\<*<5>*>/, khÅïo me punabbhavÃya\<*<6>*>/ khandhapaÂipÃti- saækhÃto saæsÃro ti. "Ida¤ ca pana so udÃnaæ vatvà imaæ uyyÃnaæ Ãgamma ekassa supupphitassa sÃlassa\<*<7>*>/ mÆle parinibbuto, ehi mahÃrÃja sarÅrakiccam assa karohÅti\<*<8>*>/" MahÃsatto rÃjÃnaæ gahetvà pac- cekabuddhassa parinibbutaÂÂhÃnaæ gantvÃ\<*<9>*>/ sarÅraæ dassesi. RÃjà tassa sarÅraæ disvà saddhiæ balakÃyena gandhamÃlÃdÅhi pÆjetvà Bodhisattassa vacanaæ nissÃya ya¤¤aæ hÃretvà sabba- sattÃnaæ jÅvitadÃnaæ datvà nagare mÃghÃtabheri¤\<*<10>*>/ carÃpetvà sattÃhaæ sÃdhukÅÊaæ kÃretvÃ\<*<11>*>/ sabbagandhacitake mahantena sakkÃrena paccekabuddhassa sarÅraæ jhÃpetvà catumahÃpathe thÆpaæ kÃresi. Bodhisatto pi ra¤¤o dhammaæ desetvà "ap- pamatto hohÅti" ovaditvà Himavantam eva pavisitvà brahma- vihÃresu kammaæ\<*<12>*>/ katvà aparihÅnajjhÃno Brahmaloka-parÃ- yano ahosi. Sattha imaæ desanaæ\<*<13>*>/ Ãharitvà "mahÃrÃja tassa saddassa kÃ- raïÃ\<*<14>*>/ tava koci antarÃyo n' atthÅti, ya¤¤aæ harÃpetvÃ\<*<15>*>/ mahÃjanassa jÅvitaæ dehÅti" jÅvitadÃnaæ datvÃ\<*<16>*>/ nagare bheri¤ carÃpetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, mÃïavo SÃriputto, tÃpaso\<*<17>*>/ aham evÃ" 'ti. AÂÂhasaddajÃtakaæ\<*<18>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cs2 antimà pacchima, Cs ayaæ hi me antimà pacchi corr. to ayamantimà pacchi, Bdf ayamantimà pacchimÃ. 2 Bd tattha asaæsayaæ jÃtikhayantadassÅti asaæsayaæ jÃtikhayantassa nibbÃnassa. 3 Bd omits ahaæ. 4 Bd omits hi. 5 Bd -mÃ-. 6 Cks -vÃ. 7 Cks sÃla. 8 Bd karissÃmÃti. 9 Bd netvà taæ. 10 Bd mÃghaÂa-. 11 Bd -kilaæ kiÊitvÃ. 12 Bd parikam-. 13 Bd dhammade-. 14 Bd sutakÃ-. 15 Bd pahÃre-. 16 Bd dÃpetvÃ. 17 Bd adds pana. 18 Bd adds dutiyaæ. >/ #<[page 435]># %< 3. SulasÃjÃtaka. (419.) 435>% $<3. SulasÃjÃtaka.>$ Idaæ suvaïïakÃyÆran ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ AnÃthapiï¬ikassa dÃsiæ Ãrabbha kathesi. Sà kira ekasmiæ ussavadivase dÃsigaïena saddhiæ uyyÃnaæ gacchantÅ\<*<1>*>/ attano sÃminiæ Puïïalakkhaïadeviæ Ãbharaïaæ yÃci. Sà tassÃ\<*<2>*>/ satasa- hassamÆlaæ attano Ãbharaïaæ adÃsi. Sà taæ pilandhitvà dÃsigaïena saddhiæ uyyÃnaæ pÃyÃsi\<*<3>*>/. Ath' eko coro tassà Ãbharaïe lobhaæ uppÃdetvà "imaæ mÃretvà Ãbharaïaæ harissÃmÅti" tÃya saddhiæ sallapanto\<*<4>*>/ uyyÃnaæ gantvà tassà macchamaæsasurÃdÅni adÃsi. SÃ\<*<5>*>/ "kilesavasena deti\<*<6>*>/ ma¤¤e" ti gahetvà uyyÃnakÅÊaæ kÅÊitvà vissa- manatthÃya\<*<7>*>/ sÃyaïhasamaye nipanne\<*<8>*>/ dÃsigaïe\<*<8>*>/ uÂÂhÃya tassa san- tikaæ agamÃsi. So "bhadde, imaæ ÂhÃnaæ apaÂicchannaæ, thokaæ parato\<*<9>*>/ gacchÃmÃ" 'ti Ãha. Taæ sutvà itarà "imasmiæ ÂhÃne na\<*<10>*>/ sakkà rahassakammaæ kÃtuæ, ayaæ pana nissaæsayaæ maæ\<*<11>*>/ mÃretvà pilandhanabhaï¬aæ haritukÃmo bhavissati, hotu sikkhÃ- pessÃmi nan" ti cintetvà "sÃmi surÃmadena me sukkhaæ\<*<12>*>/ sarÅraæ, pÃnÅyaæ tÃva maæ pÃyehÅti" ekaæ kÆpaæ netvà "ito me pÃnÅyaæ ussi¤cÃ\<*<13>*>/" 'ti rajju¤ ca ghaÂa¤ ca dassesi. Coro rajjuæ kÆpe otÃ- resi. Atha naæ onamitvÃ\<*<14>*>/ udakaæ si¤cantaæ\<*<15>*>/ mahabbalÃ\<*<16>*>/ dÃsÅ ubhohi hatthehi Ãnisadaæ\<*<17>*>/ paharitvà kÆpe khipitvà "na tvaæ etta- kena marissasÅti" ekaæ mahantaæ iÂÂhakaæ matthake Ãsumhi\<*<18>*>/. So tatth' eva jÅvitakkhayaæ patto. SÃpi nagaraæ pavisitvà sÃminiyà Ãbharaïaæ dadamÃnà "man' amhi\<*<19>*>/ ajja imaæ Ãbharaïaæ nissÃya matÃ" ti sabbaæ taæ pavattiæ Ãrocesi. SÃpi AnÃthapiï¬ikassa Ãrocesi. AnÃthapiï¬iko TathÃgatassa Ãrocesi. Satthà "na kho gahapati idÃn' eva sà dÃsÅ ÂhÃnuppattikapa¤¤Ãya\<*<20>*>/ samannÃgatÃ, pubbe pi samannÃ- gatà va, na ca idÃn' eva tÃya so mÃrito, pubbe pi naæ\<*<21>*>/ mÃresi yevÃ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Sulasà nÃma nagarasobhanÅ pa¤casatavaïïadÃsiparivÃrà ahosi, sahassena rattiæ gacchati\<*<22>*>/. Tasmiæ\<*<23>*>/ yeva nagare Sattuko \<-------------------------------------------------------------------------- 3. Cfr. supra p. 58. 1 all four MSS. -ti. 2 Cks Cs2 tassa. 3 Bd pÃvisi. 4 Bd amullapento. 5 Bd so. 6 Bd dehi. 7 Bd vimaæsana-. 8 Cks Cs2 -o. 9 Bd purato. 10 Cks Cs2 omit na. 11 Cks Cs2 omit maæ. 12 Bd sulakhaæ. 13 Bd osi-. 14 Bd onametvÃ. 15 Bd osi-. 16 Bd mahapphalÃ. 17 Bd asataæ, Bd asadaæ. 18 Bd khipi. 19 Ck Cs2 manaæhi, Cs matamhi, Bd ahamhi. 20 Bd khippÃnupattikÃyapa¤¤Ãya. 21 Cks na, Cs2 taæ. 22 Bd gacchanti. 23 Bd imasmiæ. >/ #<[page 436]># %<436 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% nÃma coro ahosi nÃgabalo, rattibhÃge issaragharÃni pavisitvà yathÃruciæ vilumpati. NÃgarà sannipatitvà ra¤¤o upakkosiæsu. RÃjà nagaraguttikaæ ÃïÃpetvà "tattha tattha gumbaæ ÂhapetvÃ\<*<1>*>/ coraæ gaïhÃpetvà sÅsam assa chindathÃ" 'ti Ãha. Taæ\<*<2>*>/ pacchÃbÃhaæ bandhitvà catukke catukke kasÃhi tÃÊentÃ\<*<3>*>/ ÃghÃtanaæ nenti. "Coro kira gagito" ti sakalanagaraæ saæ- khubhi. Tadà Sulasà vÃtapÃne Âhatvà antaravÅthiyaæ\<*<4>*>/ olo- kentÅ\<*<5>*>/ taæ disvà paÂibaddhacittà hutvà "sace\<*<6>*>/ imaæ yodhaæ samatthapurisaæ\<*<7>*>/ mocetuæ sakkhissÃmi\<*<8>*>/, idaæ kiliÂÂhakammaæ akatvà iminà va saddhiæ saævÃsaæ\<*<9>*>/ kappessÃmÅti" cintetvà heÂÂhà KaïaverajÃtake vuttanayen' eva nagaraguttikassa sa- hassaæ pesetvà taæ mocetvà tena saddhiæ sammodamÃnà samaggavÃsaæ vasi\<*<10>*>/. Coro tiïïaæ catunnaæ mÃsÃnaæ accayena cintesi: "ahaæ imasmiæ yeva ÂhÃne vasituæ na sakkhissÃmi, tucchahatthena gantum\<*<11>*>/ pi na sakkÃ, SulasÃya pilandhanabhaï¬aæ\<*<12>*>/ satasahassaæ agghati, Sulasaæ mÃretvà idaæ gaïhissÃmÅti". Atha naæ ekadivasaæ Ãha: "bhadde, ahaæ tadà rÃjapurisehi nÅyamÃno asukapabbatamatthake ruk- khadevatÃya balikammaæ paÂisuïiæ, sà maæ balikammaæ ala- bhamÃnà bhiæsÃpeti\<*<13>*>/, balikammaæ\<*<14>*>/ karomÃ" 'ti. "SÃdhu\<*<15>*>/ sÃmi\<*<16>*>/, sajjetvà pesehÅti". "Bhadde, pesetuæ na vaÂÂati, ma- yaæ ubho pi sabbÃbharaïapaÂimaï¬ità mahantena parivÃrena gantvà dassÃmÃ" 'ti. "SÃdhu\<*<15>*>/ sÃmi, tathà karomÃ\<*<17>*>/" 'ti. Atha naæ tathà kÃretvà pabbatapÃdaæ gatakÃle Ãha\<*<18>*>/: "bhadde, mahÃjanaæ disvà devatà balikammaæ na paÂicchis- sati\<*<19>*>/, mayaæ ubho va abhirÆhitvà demÃ" 'ti so tÃyà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchite taæ balipÃtiæ ukkhipÃpetvà sayaæ sannad- dhapa¤cÃvudho hutvà pabbatamatthakam abhirÆhitvà ekaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Cs2 Bd ÂhapÃpetvÃ. 2 Bd adds gahetvÃ. 3 Ck -to, Bd -etvÃ. 4 Bd -vitthi, Cs2 -vÅthiæ. 5 all four MSS. -ti. 6 Cks Cs2 omit sace. 7 Bd imaæ coro ti kathitapurisaæ. 8 Bd sakkhÃmi. 9 Bd samaggasaæ-. 10 Cks vasitvÃ. 11 Bd palÃtuæ. 12 Cks -naæbh- 13 Ck Cs2 hi-, Bd bhÃyÃmi corr. to bhÃyÃpeti. 14 Bd -kammaæ assÃ. 15 Bd sà sÃdhu. 16 Bd -mÅti. 17 Bd -rohi. 18 Bd ahaæ. 10 Bd sampa-. >/ #<[page 437]># %< 3. SulasÃjÃtaka. (419.) 437>% sataporisaæ papÃtaæ\<*<3>*>/ nissÃya jÃtarukkhamÆle baliæ\<*<2>*>/ ÂhapÃ- petvà "bhadde, nÃhaæ balikammatthÃya Ãgato, taæ pana mÃretvà pilandhanaæ te gahetvà gamissÃmÅti Ãgato 'mhi, tava pilandhanaæ omu¤citvà uttarasÃÂake\<*<3>*>/ bhaï¬ikaæ karohÅti" Ãha. "SÃmi maæ kasmà mÃresÅti". "DhanakÃraïÃ" ti. "SÃmi mayà kataguïaæ anussara, ahaæ taæ bandhitvà nÅyamÃnaæ seÂÂhiputtena parivattetvà bahuæ dhanaæ datvà jÅvitaæ labhÃ- pesiæ, devasikaæ sahassaæ labhamÃnÃpi a¤¤aæ purisaæ na olokemi, evaæ hi tava upakÃrikÃ, mà maæ mÃrehi, bahu¤ ca te dhanaæ dassÃmi\<*<4>*>/ dÃsÅ ca bhavissÃmÅti" taæ yÃcantÅ\<*<5>*>/ pa- Âhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha kÃyÆran ti gÅvÃya pilandhanapasÃdhanaæ, na keyÆraæ, sÃvayà 'ti mahÃjanamajjhe sÃvetvà dÃsiæ katvà gaïhà 'ti. Tato Sattukena @*>/, na cÃhaæ abhijÃnÃmi ahantvà dhanam Ãbhatan\<*<7>*>/ ti || Ja_VIII:19 ||>@ attano ajjhÃsayÃnurÆpaæ dutiyagÃthÃya vuttÃya Sulasà ÂhÃ- nuppattikÃraïaæ paÂilabhitvà "ayaæ coro mayhaæ jÅvitaæ na dassati, upÃyena naæ\<*<8>*>/ paÂhamataraæ\<*<9>*>/ papÃte pÃtetvà jÅvi- takkhayaæ pÃpessÃmÅti" cintetvà gÃthadvayam Ãha: @*>/ vi¤¤utaæ na cÃhaæ\<*<10>*>/ abhijÃnÃmi a¤¤aæ piyataraæ tayÃ. || Ja_VIII:20 ||>@ @*>/ karissa¤ ca\<*<12>*>/ padakkhiïaæ, na hi dÃni punÃ\<*<13>*>/ atthi mama tuyha¤\<*<14>*>/ ca saægamo ti. || Ja_VIII:21 ||>@ Sattuko tassà adhippÃyaæ\<*<15>*>/ ajÃnanto "sÃdhu bhadde, ehi upagÆhassu\<*<16>*>/ man" ti Ãha. Sulasà taæ tikkhattuæ padakkhi- ïaæ katvà upagÆhitvÃ\<*<17>*>/ "idÃni taæ sÃmi catÆsu passesu van- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ekasataporisapamÃtaæ. 2 Bd bahibhÃjanaæ. 3 Bd uttarisÃÂakena. 4 Bd adds tava. 5 all four MSS. -ti. 6 Bd bÃÊhaæ paridevesi. 7 Bd Ãgatan. 8 Cs Cs2 taæ, Bd omits naæ. 9 Bd pathamaæ. 10 so all five MSS. 11 Bd epaguyhisaæ. 12 Cks Cs2 add taæ. 13 Bd puna. 14 Cks Cs2 guyha¤. 15 Bd tassÃdhi-. 16 Bd -guyyassu. 17 Bd -guyhi-. >/ #<[page 438]># %<438 VIII. AÂÂhanipÃta. 1.KaccÃnivagga. (43.)>% dissÃmÅti\<*<1>*>/" vatvà pÃdapiÂÂhiyaæ sÅsaæ Âhapetvà bÃhÃpasse vanditvà pacchimapassaæ gantvà vandamÃnà viya hutvà nÃga- balà gaïikà coraæ dvÅsu pacchÃbhÃgesu\<*<2>*>/ gahetvà heÂÂhÃsÅsa- kaæ\<*<3>*>/ {katvÃ} sataporise niraye\<*<4>*>/ khipi. So tatth' eva cuïïavi- cuïïaæ hutvà mari. Taæ kiriyaæ disvà pabbatamatthake nibattadevatà imà gÃthà abhÃsi: @*>/ pi paï¬ità hoti\<*<6>*>/ tattha tattha vicakkhaïÃ. || Ja_VIII:22 ||>@ @*>/ pi paï¬ità hoti\<*<6>*>/ lahum atthavicintikÃ\<*<7>*>/. || Ja_VIII:23 ||>@ @*>/ Sulasà Sattukaæ vadhi. || Ja_VIII:24 ||>@ @*>/ mandamati\<*<10>*>/ coro va girigabbhare. || Ja_VIII:25 ||>@ @*>/ SattukÃ-m-ivà 'ti. || Ja_VIII:26 ||>@ Tattha paï¬ità hotÅti itthi\<*<12>*>/ pi\<*<13>*>/ paï¬itÃ\<*<14>*>/ tatthà tattha vicakkhaïà hoti, athavà itthÅ paï¬ità c' eva tattha tattha vicakkhaïà ca\<*<15>*>/ hoti, lahuæ atthavicintikà ti lahuæ khippaæ atthaæ vicintikÃ, lahu¤ca vatà 'ti adandha¤ ca vata, khippa¤ cà 'ti acirena ca\<*<16>*>/, nikaÂÂhe samacetayÅti santike Âhità va tassa maraïupÃyaæ cintesi, puïïÃyatenevà 'ti pÆritadha- nusmiæ, idaæ vuttaæ hoti: yathÃ\<*<17>*>/ cheko migaluddako Ãkiïïapuïïadhanu- smiæ\<*<18>*>/ khippaæ migaæ vadhati\<*<19>*>/ evaæ Sulasà Sattukaæ vadhÅti, yo dhà 'ti yo imasmiæ sattaloke, nibodhatÅti jÃnÃti, SattukÃmivà 'ti Sattukà iva, yathà Sulasà muttà evaæ muccatÅti\<*<20>*>/ attho. Iti Sulasà coraæ vadhitvà pabbatà oruyha attano pari- janassa santikaæ gantvà "ayyaputto kahan" ti pucchitÃ\<*<21>*>/ "mà taæ pucchathÃ" 'ti vatvà rathaæ abhirÆhitvà nagaram eva pÃvisi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vattissÃmiti. 2 Bd -bÃhÃsu. 3 Bd sÅsaæ. 4 Bd narake. 5 Bdf itthi. 6 Cks Cs2 honti. 7 Bd lahu atthaæ vi-. 8 Cs Cs2 punnayateneva, Bf puïïÃsateneva, Bd puïïÃyaæteneva. 9 Bd -te. 10 Ck manÃmati, Cs manà -corr. to manda-, Cs2 mandatÃmaïi, Bd mandavati, Bf mandamiti. 11 Cks Cs2 -sÃya, Bd -lassÃ. 12 Cks Cs2 iti. 13 Cks Cs2 omit pi. 14 Bd adds hoti. 15 Bd omits ca. 16 Bd -reneva. 17 Cks Cs2 yadÃ. 18 Bd sakaï¬apunadhanasmi. 19 Cks Cs2 add evanti. 20 Bd mu¤catÅti. 21 Bd puÂhÃ. >/ #<[page 439]># %< 4. SumaÇgalajÃtaka. (420.) 439>% Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà te ubho\<*<2>*>/ ime va\<*<3>*>/ ahesuæ, devatà pana aham eva" 'ti. SulasÃ- jÃtakaæ\<*<4>*>/. $<4. SumaÇgalajÃtaka.>$ Bhusamhi\<*<5>*>/ kuddho ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto RÃjovÃdasuttaæ Ãrabbha kathesi. Tadà pana Satthà ra¤¤Ã yÃ- cito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte\<*<6>*>/ rajjaæ kÃrente\<*<7>*>/ Bodhisatto tassa aggamahesiyà kucchimhi nibbatto vayap- patto pitu accayena rajjaæ kÃresi\<*<8>*>/ mahÃdÃnaæ pavattesi. Tassa SumaÇgalo nÃma uyyÃnapÃlo ahosi. Ath' eko pacceka- buddho NandamÆlapabbhÃrÃ\<*<9>*>/ nikkhamitvà cÃrikaæ\<*<10>*>/ caramÃno BÃrÃïasiæ patvà uyyÃne vasitvà punadivase nagaraæ piï¬Ãya pÃvisi. Tam enaæ rÃjà disvà pasannacitto\<*<11>*>/ pÃsÃdaæ Ãro- petvà rÃjÃsane\<*<12>*>/ nisÅdÃpetvà nÃnaggarasehi khÃdaniyabhojani- yehi parivisitvà anumodanaæ sutvà pasanno attano uyyÃne vasanatthÃya paÂi¤¤aæ gahetvà uyyÃnaæ pavesetvÃ\<*<13>*>/ sayam pi bhuttapÃtarÃso tattha gantvà rattiÂÂhÃnadivÃÂÂhÃnÃdÅni\<*<14>*>/ saævidahitvà SumaÇgalaæ\<*<15>*>/ uyyÃnapÃlaæ veyyÃvaccakaraæ katvÃ\<*<16>*>/ nagaraæ pÃvisi. Paccekabuddho tato paÂÂhÃya ni- baddhaæ rÃjagehe bhu¤janto tattha ciraæ vasi. SumaÇgalo pi naæ\<*<17>*>/ sakkaccaæ upaÂÂhahi. Ath' ekadivasaæ pacceka- buddho SumaÇgalaæ Ãmantetvà "ahaæ katipÃhaæ asukagÃ- maæ nissÃya vasitvà ÃgacchissÃmÅti\<*<18>*>/ ra¤¤o ÃroceyyÃsÅti" vatvà pakkÃmi. SumaÇgalo pi ra¤¤o Ãrocesi. Paccekabuddho katipÃhaæ tattha vasitvà sÃyaæ suriye atthaæ\<*<19>*>/ gate\<*<20>*>/ uyyÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dhammade-. 2 Bd adds pi. 3 Bd yeva. 4 Cks Cs2 -sajÃ-, Bd adds tatiyaæ. 5 Cks Cs2 -saæhi. 6 Cs2 -datto. 7 Cs Cs2 -to. 8 Cks Cs2 omit bodhi---kÃresi, Bd has added this. 9 Cks Cs2 -lakapa-. 10 Bd -ka¤. 11 Bd adds vanditvÃ. 12 Bd -rÃjanivesane. 13 Bd pesetvÃ. 14 Bd -nÃni. 15 Bd adds nÃma. 16 Cks Cs2 datvÃ. 17 Bd omits naæ. 18 Cks Cs2 -mi, Bd -miti. 19 Bd atthaÇ. 20 Bd adds taæ. >/ #<[page 440]># %<440 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% naæ paccÃgami. SumaÇgalo tassa ÃgatabhÃvaæ ajÃnanto attano gehaæ agamÃsi. Paccekabuddho pi pattacÅvaraæ paÂi- sÃmetvà thokaæ caækamitvà pÃsÃïaphalake nisÅdi. Taæ divasaæ pana uyyÃnapÃlassa gharaæ pÃhuneyyakÃ\<*<1>*>/ Ãgamiæsu. So tesaæ sÆpavya¤janatthÃya "uyyÃne abhayaladdhamigaæ\<*<2>*>/ mÃressÃmÅti" dhanuæ ÃdÃya uyyÃnaæ ÃgantvÃ\<*<3>*>/ migaæ upa- dhÃrento paccekabuddhaæ disvà "mahÃmigo bhavissatÅti sa¤¤Ãya saraæ sandahitvÃ\<*<4>*>/ vijjhi. Paccekabuddho sÅsaæ vi- varitvà "SumaÇgalÃ" 'ti Ãha. So saævegappatto\<*<5>*>/ hutvÃ\<*<6>*>/ "bhante\<*<7>*>/ tumhÃkaæ ÃgatabhÃvaæ ajÃnanto `migo' ti sa¤¤Ãya vijjhiæ, khamatha me" ti vatvà "hotu, idÃni kiæ karissasi\<*<8>*>/, ehi, saraæ lu¤citvà gaïhÃ" 'ti vutte\<*<9>*>/ vanditvà saraæ lu¤ci. MahatÅ\<*<10>*>/ vedanà uppajji. Paccekabuddho tatth' evà pari- nibbÃyi. UyyÃnapÃlo "sace rÃjà jÃnissati na me sahissatÅti\<*<11>*>/" puttadÃraæ gahetvÃ\<*<12>*>/ palÃyi. TÃvad eva "paccekabuddho parinibbuto" ti devatÃnubhÃvena sakalanagaraæ ekakolÃhalaæ jÃtaæ. Punadivase manussà uyyÃnaæ gantvà taæ\<*<13>*>/ disvà "uyyÃnapÃlo paccekabuddhaæ mÃretvà palÃto" ti ra¤¤o katha- yiæsÆ. RÃjà mahantena parivÃrena\<*<14>*>/ gantvà sattÃhaæ sarÅra- pÆjaæ katvà mahantena sakkÃrena dhÃtuyo ÃdÃya cetiyaæ katvà taæ pÆjento dhammena rajjaæ kÃresi. SumaÇgalo pi ekaæ\<*<15>*>/ saævaccharaæ vÅtinÃmetvà "ra¤¤o cittaæ jÃnissÃmÅti" Ãgantvà ekaæ amaccaæ passitvÃ\<*<16>*>/ "mayi ra¤¤o cittaæ jÃnÃ- hÅti" Ãha. So\<*<17>*>/ ra¤¤o santike tassa guïaæ kathesi. RÃjà asuïanto viya ahosi. Amacco\<*<18>*>/ puna ki¤ci akathetvÃ\<*<19>*>/ ra¤¤o anattamanabhÃvaæ SumaÇgalassa kathesi. So dutiyasaævac- chare pi ÃgantvÃ\<*<20>*>/ tatiyasaævacchare puttadÃraæ gahetvà Ãga¤chi\<*<21>*>/. Amacco ra¤¤o\<*<22>*>/ mudubhÃvaæ\<*<23>*>/ ¤atvà taæ rÃja- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pÃhuïakÃ. 2 Bd ÃdÃyaladdhaæmigaæ. 3 Bd gantvÃ. 4 Bd sannayitvÃ. 5 Bd bhayappatto. 6 Bd vanditvÃ. 7 Bd adds ahaæ. 8 Bd -sÅti. 9 Bd adds so. 10 all four MSS. -ti. 11 Bd nÃsessatÅti in the place of na me sahissatÅti 12 Bd adds tato. 13 Bd paccekabuddhaæ. 14 Bd adds uyyÃnaæ. 15 Bd eka. 16 Bd pesetvÃ. 17 Bd amacco pi. 18 Bd omits amacco. 19 Bd avatvÃ. 20 Bd adds tatheva rÃjà tuïhi ahosi. 21 Bd va Ãgamiæ. 22 Cks Cs2 omit ra¤¤o. 23 Bd cittamu-. >/ #<[page 441]># %< 4. SumaÇgalajÃtaka. (420.) 441>% dvÃre Âhapetvà tassa ÃgatabhÃvaæ\<*<1>*>/ ra¤¤o kathesi. RÃjà taæ pakkosÃpetvà paÂisanthÃraæ katvà "SumanÃgala kasmà tayà mama pu¤¤akkhettaæ\<*<2>*>/ paccekabuddho mÃrito" ti pucchi. So "nÃhaæ deva\<*<3>*>/ `paccekabuddhaæ mÃremÅti' mÃresiæ\<*<4>*>/, api ca kho iminà nÃma\<*<5>*>/ kÃraïena idaæ nÃma akÃsin" ti taæ pavattiæ Ãcikkhi. Atha naæ rÃjà "tena hi mà bhÃyÅti" samassÃsetvà puna uyyÃnapÃlam eva akÃsi. Atha naæ so amacco pucchi: "deva, kasmà tumhe dve vÃre SumaÇgalassa guïaæ\<*<6>*>/ sutvÃpi ki¤ci na kathayittha, kasmà pana tatiyavÃre sutvà va\<*<7>*>/ taæ pakkositvà anukampitthÃ" 'ti. RÃjÃ\<*<8>*>/ "tÃtÃ, ra¤¤Ã\<*<9>*>/ nÃma kuddhena sahasà ki¤ci kÃtuæ na vaÂÂati, tenÃhaæ pubbe tuïhÅ hutvà tatiyavÃre SumaÇgale mama cittassa mudubhÃvaæ ¤atvà taæ pakkosÃpesin" ti rÃjavattaæ\<*<10>*>/ kathento: @*>/ kuddho ti avekkhiyÃna\<*<12>*>/ na tÃva daï¬aæ panayeyya issaro, aÂÂhÃnaso appatirÆpam attano parassa dukkhÃni bhusaæ udÅraye. || Ja_VIII:27 ||>@ @*>/, tadÃyam attho ti sayaæ avekkhiya ath' assa daï¬aæ sadisaæ nivesaye. || Ja_VIII:28 ||>@ @*>/ amucchito yo nayate\<*<15>*>/ nayÃnayaæ yo daï¬adhÃro\<*<16>*>/ bhavatÅdha issaro sa vaïïagutto siriyà na dhaæsati. || Ja_VIII:29 ||>@ @*>/ daï¬aæ sahasà pamucchità avaïïasaæyuttÃ\<*<18>*>/ jahanti jÅvitaæ, ito vimuttÃpi ca yanti duggatiæ. || Ja_VIII:30 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tassÃga-. 2 Bd -tto. 3 Bd omits deva. 4 Cks -si, Bd omits mÃresiæ. 4 Bd omits nÃma. 6 Bd bhÃsanaæ. 7 Bd omits va. 8 Bd adds Ãha. 9 Cks ra¤¤o. 10 Bd taæ. 11 Bd bhusaæhi corr to -saæpi, Bf -saæpi. 12 Bd apekkhiyÃno, Bf apekkhiyÃni. 13 Bdf -taæ. 14 Bdf attÃ-. 15 Bd -ti. 16 Bdf -dharo. 17 Cs Bd pan-. 18 Cks -yutta. >/ #<[page 442]># %<442 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% @*>/ kammanÃ\<*<2>*>/ ca, te santisoraccasamÃdhisaïÂhità vajanti lokaæ dubhayaæ\<*<3>*>/ tathÃvidhÃ. || Ja_VIII:31 ||>@ @*>/ issaro, sace pi kujjhÃmi Âhapemi attanaæ\<*<5>*>/, nisedhayanto janataæ tathÃvidhaæ païemi\<*<6>*>/ daï¬aæ anukampa yoniso ti || Ja_VIII:32 ||>@ imà gÃthà Ãha. Tattha avekkhiyÃnÃ\<*<7>*>/ 'ti avekkhitvÃ\<*<8>*>/, idaæ vuttaæ hoti: tÃta paÂha- vissaro rÃjà nÃma ahaæ bhusaæ kuddho balavakodhÃbhibhÆto ti ¤atvà aÂÂha- vatthukÃdibhedaæ daï¬aæ parassa na païeyya\<*<9>*>/ na pavatteyya\<*<10>*>/, kiækÃraïÃ: kuddho hi aÂÂhavatthukaæ soÊasavatthukaæ katvà aÂÂhÃnena akÃraïena attano rÃjabhÃvassa ananurÆpaæ\<*<11>*>/ imaæ ettakaæ nÃma ÃharÃpetha\<*<12>*>/ idaæ vÃssa\<*<13>*>/ karothà 'ti parassa bhusaæ dukkhÃni balavadukkhÃni udÅreyya\<*<14>*>/, yato ti yadÃ, idaæ vuttaæ hoti: yadà pana rÃjÃ\<*<15>*>/ parasmiæ uppannaæ attano pasÃdaæ jÃneyya atha parassa dukkataæ atthaæ niyu¤jeyya upaparikkheyya tadà evaæ niyu¤janto ayaæ nÃm' ettha attho ayam eva tassa\<*<16>*>/ doso ti sayaæ attanÃ\<*<17>*>/ paccakkhaæ katvà ath' assa aparÃdhakÃrakassa aÂÂhavatthukahetu aÂÂh' eva soÊasavatthukahetu soÊas' eva kahÃpaïe gaïhanto daï¬aæ\<*<18>*>/ sadisaæ katadosÃnurÆpaæ\<*<19>*>/ nivesaye Âhapeyya\<*<20>*>/ pavatteyyÃ\<*<21>*>/ 'ti, amuc- chito ti chandÃdÅhi agatikilesehi\<*<22>*>/ amucchito\<*<23>*>/ anadhibhÆto\<*<24>*>/ hutvà yo nayÃnayaæ nayati upaparikkhati so n' eva paraæ jhÃpeti na attÃnaæ, chandÃdivasena\<*<25>*>/ hi ahetukaæ daï¬aæ pavattento param pi tena daï¬ena jhÃ- peti dahati pÅÊeti attÃnam pi\<*<26>*>/ tatonidÃnena pÃpena, ayaæ pana na paraæ jhÃpeti na attÃnan ti, yo daï¬adhÃro\<*<27>*>/ bhavatÅdha issaro ti yo idha paÂhavissaro jÃto\<*<28>*>/ idha sattaloke dosÃnucchavikaæ daï¬aæ pavattento daï¬a- dhÃro\<*<29>*>/ hoti, savaïïagutto\<*<30>*>/ gunavaïïena c' eva yasavaïïena ca gutto rakkhito siriyà na dhaæsati na parihÃyati, avaïïasaæyuttà jahantÅti adhammikà lolarÃjÃno avaïïena yuttà hutvà jÅvitaæ jahanti, dhamme ca ye ariya- pavedite ti ye rÃjÃno ÃcÃrÃriyehi dhammikarÃjÆhi pavedite dasavidhe rÃja- dhamme ratÃ, anuttarà te\<*<31>*>/ ti te\<*<31>*>/ vacasà manasà kammunà ca tÅhi pi etehi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all five MSS. 2 Bdf kammunÃ. 3 Ck Cs2 dÆ-, Bf ubh-. 4 Bdf narasamuddÃ-. 5 Bdf attÃ-. 6 Cs Bd pan-. 7 Bd apekkhiyÃno. 8 Bd apekkhitvà jÃnitvÃ. 9 Cs Cs2 paneyya, Bd païayeyyaæ. 10 Bd vatteyya. 11 Bd anurÆ-. 12 Bd Ãharatthatha. 13 Bd catassa. 14 Bd udiriye. 15 Bd rÃjÃno. 16 Bd ekassa in the place of evatassa. 17 Bd atta. 18 Bd daï¬a. 19 Bd -dosà anu-. 20 Bd upaÂhapeyyÃtha. 21 Bd -yyÃthÃ. 22 Bd omits agati. 23 Bd samu-. 24 Bd anabhi-. 25 Bd -nÃ. 26 Bd -naæ, omitting pi. 27 Bd -varo. 28 Bd rÃjÃ. 29 Bd -dharo. 30 Cks svaïïa-. 31 Bd omits te. >/ #<[page 443]># %< 4. SumaÇgalajÃtaka. (420.) 443>% anuttarà jeÂÂhakÃ, te santisoraccasamÃdhisaïÂhità ti te agatipahÃnena kilesasantiya¤ ca dussÅlyasaækhÃte soracce ca ekaggatÃya samÃdhimhi ca saï- Âhità patiÂÂhitÃ\<*<1>*>/ dhammikarÃjÃno, vajanti lokaæ dubhayan\<*<2>*>/ ti dhammena rajjaæ kÃretvà manussalokato devalokaæ devalokato manussalokan ti ubhaya- lokaæ eva vajanti, nirayÃdisu na nibbattanti, narapamadÃnan\<*<3>*>/ ti narÃna¤ ca pamadÃna¤\<*<4>*>/ ca, Âhapemi attÃnan\<*<5>*>/ ti kuddho pi kodhavasena agantvÃ\<*<6>*>/ attÃnaæ porÃïakarÃjÆhi Âhapitanayasmiæ ¤eva dhamme Âhapemi vinicchaya- dhammaæ na bhindÃmi\<*<7>*>/. Evaæ chahi gÃthÃhi ra¤¤Ã attano guïe kathite sabbÃpi rÃjaparisà tuÂÂhà "ayaæ sÅlÃcÃraguïasampatti tumhÃkaæ ¤eva anurÆpÃ" ti ra¤¤o guïaæ\<*<8>*>/ kathesi. SumaÇgalo pana parisÃya kathitÃvasÃne uÂÂhÃya rÃjÃnaæ vanditvà a¤jalim\<*<9>*>/ paggayha ra¤¤o thutiæ karonto tisso gÃthà abhÃsi: @*>/ ca lakkhi¤\<*<10>*>/ ca tam eva khattiya janÃdhipa mà vijahi kudÃcanaæ, akkodhano niccapasannacitto anÅgho tuvaæ vassasatÃni pÃlaya. || Ja_VIII:33 ||>@ @*>/ khattiya ÂhitamariyavattÅ\<*<12>*>/ suvaco akodhano sukhÅ anuppÅÊa pasÃsa\<*<13>*>/ mediniæ\<*<14>*>/, ito vimutto pi ca yÃhi suggatiæ. || Ja_VIII:34 ||>@ @*>/ subhÃsitena dhammena ¤Ãyena upÃyaso nayaæ nibbÃpaye saækhubhitaæ mahÃjanaæ mahà va megho salilena medinin ti. || Ja_VIII:35 ||>@ Tattha siri¤\<*<16>*>/ ca lakkhi¤\<*<17>*>/ cà ti parivÃrasampatti¤\<*<18>*>/ ca pa¤¤a¤\<*<19>*>/ ca, anÅgho ti niddukkho hutvÃ, upeta\<*<20>*>/ khattiyà 'ti upeto khattiya ayam eva và pÃÂho, ÂhitamariyavattÅti\<*<21>*>/ ÂhitÃriyavatti, ariyavatti\<*<22>*>/ nÃma dasarÃjadhamma- saækhÃtaæ porÃïakarÃjavattaæ, tassa\<*<23>*>/ patiÂÂhitattà ÂhitarÃjadhammo hutvà ti attho, anuppÅÊapasÃsamedinin\<*<24>*>/ ti anuppÅÊaæ pasÃsa\<*<25>*>/ medinin ti ayam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits pa. 2 Cs2 dÆ-. 3 Cks Cs2 -mÃ-, Bd narasamudÃ-. 4 Cks Cs2 -mÃ-, Bd samudÃ-. 5 so all four MSS. 6 Cs à -corr. to Ã-, Bd Ã-. 7 Bd -miti. 8 Bd -ne. 9 Bd -li. 10 Cks Cs2 -Å, Bdf -i. 11 Bd -ti. 12 Bd thitapariyavutti, Bf tikapariyavutti. 13 Bd saæhasa, Bf saha. 14 Cks -nÅ, Cs2 Bd -ni. 15 Bd suïitena. 16 Ck Cs2 -Å, Cs -i. 17 Cks -Å, Cs2 -i. 18 Cks -Å, Cs2 -i. 19 Cks Cs2 -Ã. 20 Bd -ti. 21 Bd -vuttÅti. 22 Bd ÂhitÃriyavattino. 23 Bd omits tassa. 24 Bd anupilasahasa-. 15 Bd sapÃsa. >/ #<[page 444]># %<444 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% eva và pÃÂho, suvinÅtenÃ\<*<1>*>/ 'ti sunayena suÂÂhukÃraïena, dhammenà 'ti dasa- kusalakammapathadhammena, ¤Ãyenà 'ti purimass' ev' etaæ\<*<2>*>/ vevacanaæ, upÃ- yaso ti upÃyakosallena, nayan ti nayanto rajjaæ anusÃsanto dhammikarÃjÃ, nibbÃpaye ti imÃya paÂipattiyà kÃyikacetasikadarathaæ\<*<3>*>/ apanento\<*<4>*>/ kÃyikaceta- sikadukkhasaækhubhitam\<*<5>*>/ pi mahÃjanaæ mahÃmegho salilena mediniæ viya nibbÃpeyya, tvam pi tath' eva nibbÃpehÅti dÅpento\<*<6>*>/ evam Ãha. Satthà Kosalara¤¤o ovÃdavasena imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà paccekabuddho parinibbuto, SumanÃgalo ùnando ahosi, rÃjÃ\<*<7>*>/ aham evÃ" 'ti. SumaÇgalajÃtakaæ\<*<8>*>/. $<5. GaÇgamÃlajÃtaka.>$ AÇgÃrajÃtà ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto upo- sathakammaæ Ãrabbha kathesi. Ekadivasaæ\<*<9>*>/ hi Satthà uposathike upÃsake Ãmantetvà "upÃsakÃ, sÃdhurÆpaæ vo kataæ, uposathaæ upavasantehi dÃnaæ nÃma dÃtabbaæ sÅlaæ rakkhitabbaæ kodho na kÃtabbo mettà bhÃvetabbà uposathavÃso vasitabbo, porÃïakapaï¬ità hi ekaæ khaï¬Æposathakammaæ\<*<10>*>/ nissÃya mahÃyasaæ labhiæsÆ" 'ti vatvà tehi yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente tasmiæ nagare SuciparivÃro\<*<11>*>/ nÃma seÂÂhi ahosi asÅtikoÂidhana- vibhavo dÃnÃdipu¤¤Ãbhirato. Tassa puttadÃro\<*<12>*>/ pi parijano pi antamaso tasmiæ ghare vacchakapÃlakÃpi sabbe mÃsassa cha divase uposathaæ upavasanti. Tadà Bodhisatto ekasmiæ daliddakule nibbattitvà bhatiæ katvà kicchena jÅvati. So "bhatiæ karissÃmÅti tassa gehaæ gantvà vanditvà ekamantaæ Âhito\<*<13>*>/ "kim Ãgato sÅti" vutte "tumhÃkaæ ghare bhatiyà kam- maæ\<*<14>*>/ karaïatthan" ti Ãha. SeÂÂhi "a¤¤esaæ bhatikÃnaæ Ãgatadivase yeva imasmiæ gehe kammaæ karontà sÅlaæ rak- khanti, sÅlaæ rakkhituæ sakkontà kammaæ karothÃ" 'ti va- dati, Bodhisattassa pana sÅlarakkhaïÃcikkhane\<*<15>*>/ sa¤¤aæ akatvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sunitena. 2 Bd pÆrimapadasseva. 3 Bd -kadukkhaæ darathaæ. 4 Bd apassanto. 5 Bd -dukkhaæ-. 6 Bd dassento. 7 Bd adds pana. 8 Bd adds catutthaæ. 9 Bd -sa¤. 10 Bd akhaï¬-. 11 Bd sÅripa-. 12 Bd -rÃ. 13 Bd aÂhÃsi. 14 Bd kamma. 15 Bd -ne acikkhane. >/ #<[page 445]># %< 5. GaÇgamÃlajÃtaka. (421.) 445>% "sÃdhu tÃta attano bhatiæ jÃnitvà kammaæ karohÅti" Ãha. So tato paÂÂhÃya subbaco\<*<1>*>/ hutvà uraæ datvà attano kila- mathaæ agaïetvà tassa sabbakiccÃni karoti, pÃto va kammantaæ gantvà sÃyaæ Ãgacchati. Ath' ekadivasaæ nagare chaïaæ ghosesuæ. MahÃseÂÂhi dÃsiæ Ãmantetvà "ajj'\<*<2>*>/ uposathadivase\<*<3>*>/ gehe kammakarÃnaæ pÃto va bhattaæ pacitvà dehi, kÃlass' eva bhu¤jitvà uposathikà bhavissantÅti" Ãha. Bodhisatto kÃ- lass' eva vuÂÂhÃya\<*<4>*>/ kammantaæ agamÃsi, "ajja\<*<5>*>/ uposathiko bhaveyyÃsÅti" tassa koci nÃrocesi. Sesakammakarà pÃto va bhu¤jitvà uposathikÃ\<*<6>*>/ ahesuæ. SeÂÂhi pi saputtadÃraparijano\<*<7>*>/ uposathaæ adhiÂÂhahi\<*<8>*>/. Sabbe pi uposathikà attano attano vasanaÂÂhÃnaæ gantvà sÅlaæ ÃvajjantÃ\<*<9>*>/ nisÅdiæsu. Bodhisatto sakaladivasaæ kammaæ katvà suriyatthagamanavelÃya\<*<10>*>/ Ãgato. Ath' assa\<*<11>*>/ bhattakÃrikà hatthadhovanaæ datvà pÃtiyÃ\<*<12>*>/ bhat- taæ va¬¬hetvà upanÃmesi. Bodhisatto "a¤¤esu divasesu imÃya velÃya mahÃsaddo hoti, ajja kahaæ gatÃ" ti pucchi, "sabbe uposathaæ samÃdiyitvà attano\<*<13>*>/ vasanaÂÂhÃnÃni gatÃ" ti sutvÃ\<*<14>*>/ cintesi: "ettakÃnaæ sÅlavantÃnaæ antare ahaæ eko dussÅlo hutvà na vasissÃmi, idÃni uposathaÇgesu adhiÂÂhitesu hoti nu kho uposathakammaæ\<*<15>*>/ no" ti so gantvà seÂÂhiæ puc- chi. Atha naæ seÂÂhi\<*<16>*>/ "pÃto va anadhiÂÂhitattà sakalakam- maæ\<*<17>*>/ na hoti, upa¬¬hakammaæ\<*<18>*>/ pana hotÅti" Ãha. So "ettakaæ pi hotÆ" 'ti seÂÂhissa santike samÃdinnasÅlo hutvà uposathaæ adhiÂÂhÃya attano vasanokÃsaæ pavisitvà sÅlaæ Ãvajjanto\<*<19>*>/ nipajji. Ath' assa sakaladivasaæ nirÃhÃratÃya pacchimayÃmasamanantare satthakavÃtà samuÂÂhahiæsu. SeÂ- Âhinà nÃnÃbhesajjÃni\<*<20>*>/ Ãharitvà "paribhu¤jÃ\<*<21>*>/" 'ti vuccamÃno pi "uposathaæ na bhindissÃmi\<*<22>*>/, jÅvitapariyantikaæ katvà samÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd suvaco. 2 Bd ajja. 3 Bd -so. 4 Bd uÂhÃya. 5 Bd ajj. 6 Bd adds va. 7 Bd -ro saparijano. 8 Bd -hi ti. 9 Bd Ãvavejjanto. 10 Bd -tthaÇga-. 11 Bd atha, omitting assa. 12 Bd -yaæ. 13 Bd repeats a-. 14 Bd adds bodhisatto. 15 Bd adds mama. 16 Bd adds tÃta. 17 Bd -laæ uposathakammaæ. 18 Bd uposathaka-. 19 Bd -jjento. 20 Bd nÃnÃvimÃni bhe-. 21 Ck -jathÃ. 22 Bd -mi ti. >/ #<[page 446]># %<446 VIII. AÂÂhanipÃta. 1.KaccÃnivagga. (43.)>% diyin" ti Ãha. Balavavedanà uppajji, aruïuggamanavelÃyaæ\<*<1>*>/ satiæ paccupaÂÂhÃpetuæ nÃsakkhi. Atha naæ "idÃni marissa- sÅti" nÅharitvà osÃrake nipajjÃpesuæ. Tasmiæ khaïe BÃrÃ- ïasirÃjà rathavaragato mahantena parivÃrena nagaraæ pa- dakkhiïaæ karonto taæ ÂhÃnaæ sampÃpuïi. Bodhisatto tassa siriæ oloketvà lobhaæ uppÃdetvà rajjaæ patthesi. So cavitvà upa¬¬huposathakammassa\<*<2>*>/ nissandena tassa aggamahesiyà kucchismiæ\<*<3>*>/ paÂisandhim gaïhi. Sà laddhagabbhaparihÃrà dasamÃsaccayena puttaæ vijÃyi. UdayakumÃro ti 'ssa nÃmaæ akaæsu. So vayappatto sabbasippÃnaæ\<*<5>*>/ nipphattiæ pÃpuïi, jÃtissara¤Ãïena attano\<*<5>*>/ pubbakammaæ saritvà "appassa\<*<6>*>/ kam- massa phalaæ mamedan\<*<7>*>/" ti abhikkhaïaæ udÃnaæ\<*<8>*>/ udÃnesi. So pitu accayena rajjaæ patvÃpi attano mahantaæ sirivibha- vaæ oloketvà tad eva udÃnaæ udÃnesi. Ath' ekadivasaæ na- gare chaïaæ sajjayiæsu. MahÃjano kÅÊÃpasuto ahosi. Tadà BÃrÃïasiyà uttaradvÃravÃsÅ\<*<9>*>/ eko bhatiko udakabhatiæ katvà lad- dhaæ a¬¬hamÃsakaæ pÃkÃriÂÂhikÃya antare ÂhapetvÃ\<*<10>*>/ tattha udakabhatim\<*<11>*>/ eva katvà jÅvamÃnÃya ekÃya kapaïitthiyà sad- dhiæ saævÃsaæ kappesi. Sà taæ Ãha: "sÃmi nagare chaïo vattati, sace te ki¤ci atthi mayam pi kÅÊeyyÃmÃ" 'ti. "ùma atthÅti". "Kittakaæ sÃmÅti". "A¬¬hamÃsako" ti\<*<12>*>/. "Kahaæ so" ti. "UttaradvÃre iÂÂhakantare\<*<13>*>/ Âhapito ti ito me dvÃ- dasayojanantare\<*<14>*>/ nidhÃnaæ, tava pana hatthe ki¤ci atthÅti". "ùma atthÅti\<*<15>*>/". "Kittakan" ti. "A¬¬hamÃsako vÃ" ti\<*<16>*>/. "Iti tavì¬hamÃsako\<*<17>*>/ mamì¬hamÃsako\<*<18>*>/ ti mÃsako\<*<19>*>/ hoti, tato ekena koÂÂhÃsena mÃlaæ ekena koÂÂhÃsena gandhaæ ekena\<*<20>*>/ suraæ gahetvà kÅÊissÃma, gaccha tayÃ\<*<21>*>/ Âhapitaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ya. 2 Bd -mma. 3 Bd -imhi. 4 Bd -ppesu. 5 Bd omits attano. 6 Bd appakassa. 7 Bd mama idan. 8 Bd -nÃ. 9 all four MSS. -si. 10 Bd adds bhati karonto dakkhiïadvÃraæ patvÃ. 11 Bd -tikaæ. 12 Cks Cs2 add a¬¬hamÃsaæ Ãharà ti. 13 Bd -kabbhantare. 14 Bd dvesatayo-. 15 Cks Cs2 atthi, Bd omits ÃmÃtthÅti. 16 Cks Cs2 va, all four MSS. omitting ti. 17 Bd -va a¬¬ha- 18 Bd -ma a¬¬ha- 19 Bd adds va. 20 Bd adds koÂhÃsena. 21 Bd gacchatha, omitting tayÃ. >/ #<[page 447]># %< 5. GaÇgamÃlajÃtaka. (421.) 447>% a¬¬hamÃsakaæ ÃharÃ" 'ti. So "bhariyÃya me santikà kathÃ\<*<1>*>/ laddhÃ" ti haÂÂhatuÂÂho "bhadde, mà cintayi, ÃharissÃmi nan" ti vatvà pakkÃmi. NÃgabalo bhatako\<*<2>*>/ cha yojanÃni atikkamma majjhantikasamaye vÅtaccikaÇgÃrasanthatam\<*<3>*>/ iva uïhaæ\<*<4>*>/ vÃli- kaæ\<*<5>*>/ maddanto dhanalobhena haÂÂhatuÂÂho\<*<6>*>/ kÃsÃvanantakani- vÃsano\<*<7>*>/ kaïïe tÃlapaïïaæ pilandhitvÃ\<*<8>*>/ etena\<*<9>*>/ Ãyogavattena\<*<10>*>/ gÅtaæ gÃyanto\<*<11>*>/ rÃjaÇgaïena pÃyÃsi. UdayarÃjÃ\<*<12>*>/ sÅhapa¤jaraæ vivaritvà Âhito taæ tathà gacchantaæ disvà "kin nu kho esa evarÆpaæ vÃtÃtapaæ\<*<13>*>/ agaïetvà haÂÂhatuÂÂho\<*<14>*>/ gÃyanto gac- chati, pucchissÃmi nan" ti cintetvà pakkosanatthÃya ekaæ pu- risaæ pahiïi. Tena gantvà "rÃjà taæ pakkosatÅti" vutte "rÃjà mayhaæ kiæ hoti, nÃhaæ rÃjÃnaæ jÃnÃmÅti" vatvÃ\<*<15>*>/ ba- lakkÃrena nÅto ekamantaæ aÂÂhÃsi. Atha naæ rÃjà pucchanto dve gÃthà abhÃsi: @*>/ mahÅ, atha gÃyasi vattÃni, na taæ tapati Ãtapo. || Ja_VIII:36 ||>@ @@ Tattha aÇgÃrajÃtà ti bho purisa ayaæ paÂhavÅ vÅtaccikaÇgÃraæ viya uïhajÃtÃ\<*<17>*>/, kukkuÊÃnugatÃ\<*<18>*>/ ti ÃdittachÃrikasaækhÃtena\<*<19>*>/ kukkuÊena\<*<20>*>/ viya uïhavÃlikÃya\<*<21>*>/ anugatÃ, vattÃnÅti ayogavattÃni Ãropetvà gÅtaæ gÃyasi. So ra¤¤o kathaæ sutvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, ÃtappÃ\<*<23>*>/ tapayanti maæ, atthà hi\<*<24>*>/ vividhà rÃja, te\<*<25>*>/ tapanti, na Ãtapo ti. || Ja_VIII:38 ||>@ Tattha ÃtappÃ\<*<26>*>/ ti vatthukÃmakilesakÃmÃ, purisaæ hi te Ãtapanti\<*<27>*>/, tasmà ÃtappÃ\<*<26>*>/ ti vuttÃ, atthà hi vividhà ti mahÃrÃja mayhaæ vatthukÃmakilesa- kÃme nissÃya kattabbà nÃnÃkiccasaækhÃtà vividhà atthà atthi, te maæ tapanti na Ãtapo ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Cks Cs2; Bd omits kathÃ. 2 Bd -ti-. 3 Ck -sattha-, Bd -saïhare. 4 Bd omits na. 5 Bd -lu-. 6 Bd haÂhamahaÂho. 7 Cs2 -tantaka-, Bd -rattani-. 8 Cs -tÃ. 9 Bd ekena. 10 Cs2 ayogavantena, Cs Ãyovagavattena, Bd Ãyogamattena. 11 Bd bhitaæ bhÃyanto. 12 Bd adds pi. 13 Bd vÃlukÃtappaæ. 14 kÃsÃva--- tuÂÂho wanting in Ck. 15 Bd adds gacchanto. 16 Cs Cs2 Bd -lÃ-. 17 Bd -hÃ-. 18 Cs Bd -lÃ-. 19 Cs ad-, Cs2 Ãdicca-, Bd ÃdittichÃrisaÇkhÃ-. 20 Cs Bd -le-. 21 Bd uïhÃvÃlu-. 22 Bd ÃtÃ-. 23 Bd ÃtÃpÃ. 24 Bd ni. 25 Bd adds maæ. 26 Bd ÃtapÃ. 27 Bd atita. >/ #<[page 448]># %<448 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% Atha naæ rÃjà "ko nÃma te attho" ti pucchi. So Ãha: "ahaæ deva dakkhiïadvÃre kapaïitthiyà saddhiæ saævÃsaæ kappayiæ\<*<1>*>/, sà maæ `chaïakÅÊaæ\<*<2>*>/ sÃmi\<*<3>*>/ kÅÊissÃma, atthi te ki¤ci hatthe' ti pucchi, atha naæ ahaæ `mama nidÃnaæ uttaradvÃre pÃkÃrantare Âhapitan' ti avacaæ\<*<4>*>/, sà `gaccha taæ Ãhara, ubho pi kÅÊissÃmÃ' 'ti maæ pahiïi, sà me tassà kathà hadayaæ na vijahati, taæ maæ anussarantaæ kÃmÃtapo tapati, ayaæ me deva\<*<5>*>/ attho" ti\<*<6>*>/. "Atha\<*<7>*>/ evarÆpaæ vÃtÃtapaæ aga- ïetvà kin te tussanakÃraïaæ yena\<*<8>*>/ gÃyanto gacchasÅti". "Deva taæ nidhÃnaæ Ãharitvà `tÃya saddhiæ abhiramissÃmÅti' iminà kÃraïena tuÂÂho gÃyÃmÅti". "Kiæ pana\<*<9>*>/ bho purisa uttaradvÃre ÂhapitanidhÃnaæ satasahassamattaæ\<*<10>*>/ atthÅti". "N' atthi devÃ" 'ti\<*<11>*>/. "Tena hi pa¤¤ÃsasahassÃni cattÃlÅsa tiæsa vÅsati dasa pa¤ca cattÃri tayo dve eko kahÃpaïo a¬¬ho pÃdo cattÃro mÃsakà tayo dve eko mÃsako" ti pucchi. Sab- baæ paÂikkhipitvà "a¬¬hamÃsako" ti vutte\<*<12>*>/ "Ãma deva, etta- kaæ mayhaæ dhanaæ, taæ Ãharitvà tÃya saddhiæ abhira- missÃmÅti gacchÃmi, tÃya pÅtiyà tena\<*<13>*>/ somanassena na maæ esa vÃtÃtapo tapatÅti". Atha naæ rÃjà "bho purisa evarÆpe\<*<14>*>/ Ãtape tattha mà gami, ahan te addhamÃsakaæ dassÃmÅti" Ãha. "Deva tumhÃkaæ kathÃya Âhatvà ta¤ ca gaïhissÃmi\<*<15>*>/ itara¤ ca\<*<16>*>/ na nÃsessÃmi\<*<17>*>/, mama gamanaæ ahÃpetvÃ\<*<18>*>/ tam pi gahessÃmÅti\<*<19>*>/. "Bho puriso nivatta, mÃsakaæ\<*<20>*>/ te dassÃmi, dve mÃsake ti evaæ va¬¬hetvÃ\<*<21>*>/ koÂiæ koÂisataæ aparimitaæ dhamaæ dassÃmi, nivattÃ" 'ti\<*<22>*>/ vutte pi "deva taæ gahetvà itaram pi gaïhissÃmi" cceva\<*<23>*>/ Ãha. Tato seÂÂhiÂÂhÃnÃdÅhi ÂhÃnantarehi palobhito yÃva oparajjÃ\<*<24>*>/ tath' eva vatvà "upa¬¬ha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kappesi. 2 Bd chaïaæ. 3 Bd omits sÃ-. 4 Cks Cs2 -ca. 5 Bd so in the place of deva. 6 Bd adds avaca. 7 Bd adds naæ. 8 Bd adds vÃ. 9 Bd adds te. 10 Cs satta-, Bd yatthasa-. 11 Bd adds rÃjÃ. 12 Ck Cs2 vutto. 13 Bd omits tena. 14 Cks -po. 15 Bd -miti. 16 Bd adds dhanaæ. 17 Bd chaÂÂissÃmiti. 18 Cs Ãha-, Bd ÃharÃpe-. 19 Bd gamissÃmiti. 20 Bd nivatthÃnaæhimÃ-. 21 Bd adds yÃva. 22 Ck Cs2 dassÃmÅtivattÃti, Cs dassÃmÅnivattÃni. 23 Bd itaraæ gamissÃmi iccevaæ. 24 Bd uparajjaæ. >/ #<[page 449]># %< 5. GaÇgamÃlajÃtaka. (421.) 449>% rajjaæ te dassÃmi, nivattÃ\<*<1>*>/" 'ti vutte sampaÂicchi. RÃjà "gaccha\<*<2>*>/, mama sahÃyassa massuæ\<*<3>*>/ kÃretvà nahÃpetvà alaæ- karitvà Ãnetha nan" ti amacce ÃïÃpesi. ùmaccà tathà akaæsu. RÃjà rajjaæ dvidhà bhinditvà tassa upa¬¬harajjaæ dÃpesi. So pana taæ gahetvÃpi "a¬¬hamÃsakapemena\<*<4>*>/ uttarapassaæ gato yevÃ" ti vadanti. So A¬¬hamÃsakarÃjà nÃma ahosi. Te samaggà sammodamÃnà rajjaæ kÃrentà eka- divasaæ uyyÃnaæ gamiæsu. Tattha kÅÊitvà UdayarÃjà A¬¬ha- mÃsakara¤¤o aæke sÅsaæ katvà nipajji. Tasmiæ niddaæ ok- kante parivÃramanussà kÅÊÃnubhavanavasena\<*<5>*>/ tattha tattha agamaæsu. A¬¬hamÃsakarÃjà "kiæ me niccakÃlaæ upa¬¬ha- rajjena, imaæ maretvà aham eva rajjaæ\<*<6>*>/ kÃressÃmÅti" khag- gaæ abbahitvÃ\<*<7>*>/ "paharissÃmi nan" ti cintetvà puna "ayaæ rÃjà maæ daliddaæ\<*<8>*>/ kapaïamanussaæ attanà samÃnaæ katvà mahante issariye patiÂÂhÃpesi, evarÆpaæ nÃma yasadÃyakaæ mÃretuæ\<*<9>*>/ mama icchà uppannÃ, ayuttaæ vata me katan\<*<10>*>/" ti satiæ paÂilabhitvà khaggaæ pavesesi. Ath' assa dutiyam pi tatiyam pi tath' eva cittaæ uppajji. Tato cintesi "idaæ cit- taæ punappuna uppajjamÃnaæ pÃpakamme yojeyyÃ\<*<11>*>/" ti so asiæ bhÆmiyaæ khipitvà rÃjÃnaæ uÂÂhapetvÃ\<*<12>*>/ "khamÃhi devÃ" 'ti pÃdesu pati. "Nanu samma\<*<13>*>/ tava mam' antare doso n' atthÅti". "Atthi mahÃrÃja, ahaæ idaæ nÃma akÃsin" ti. "Tena hi\<*<14>*>/ samma khamÃmi te, icchanto pana rajjaæ kÃrehi, ahaæ uparÃjà hutvÃ\<*<15>*>/ upaÂÂhahissÃmÅti". So "na me deva rajjen' attho\<*<16>*>/, ayaæ hi taïhà maæ apÃyesu nibbattÃpessati, tava rajjaæ, tvam\<*<17>*>/ eva gaïha, ahaæ pabbajissÃmi, diÂÂham me\<*<18>*>/ kÃmassa mÆlaæ\<*<19>*>/, ayaæ hi saækappentassa\<*<20>*>/ va¬¬hati, na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -vatta. 2 Bd gacchatha. 3 Bd kesamussuæ. 4 Bd -sakameva. 5 Bd -nugamana-. 6 Bd sakalara-. 7 Bd sannayitvÃ. 8 Bd -dda. 9 Bd mÃretvà rajjaæ kÃrissÃmiti. 10 Bd kamman. 11 Bd niyyojeyÃ. 12 Bd uÂhÃ-. 13 Bd adds ti. Bs kiæ. 14 Ck Cs2 tena hetu, Cs henanetu. 15 Bd adds taæ. 16 Bd -na attho. 17 Ck taveva, Cs tameva, Cs2 nameva. 18 Bd diÂhaæ, omitting me. 19 Cks kÃmamÆ-. 20 Bd adds saækappena. >/ #<[page 450]># %<450 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga.(43.)>% dÃni\<*<1>*>/ naæ ito paÂÂhÃya saækappessÃmÅti udÃnaæ\<*<2>*>/ udÃnento catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ jÃyasi, na taæ saækappayissÃmi, evaæ kÃma\<*<4>*>/ na hohisÅti\<*<5>*>/. || Ja_VIII:39 ||>@ Tattha evan ti evaæ mama antare, na hohisÅti na uppajjissasÅti. Eva¤ ca pana vatvà puna kÃmesu anuyuttassa\<*<6>*>/ mahÃ- janassa dhammaæ desento pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/, bahÆhi pi na tappati, ahahÃ\<*<8>*>/ bÃlalapanÃ\<*<9>*>/, paÂivijjhetha jaggato ti. || Ja_VIII:40 ||>@ Tattha ahahÃ\<*<10>*>/ ti saævegadÅpanaæ, jaggato ti jagganto, idaæ vuttaæ hoti: mahÃrÃja imassa mahÃjanassa appÃpi\<*<11>*>/ vatthukÃmakilesakÃmà na alaæ pariyattÃ\<*<12>*>/ va, bahÆhi pi ca tehi na tappat' eva\<*<13>*>/, aho ime mama rÆpà mama saddà ti lapanato bÃlalapanà kÃmÃ, ime vipassanaæ va¬¬hetvà bodhapakkhi- yÃnaæ\<*<14>*>/ dhammÃnaæ bhÃvanÃnuyogam anuyutto jagganto kulaputto paÂivijjhetha, pari¤¤ÃpahÃnÃbhisamayehi abhisametvà pajaheyya\<*<15>*>/ Evaæ so mahÃjanassa dhammaæ desetvà UdayarÃjÃnaæ rajjaæ paÂicchÃpetvà mahÃjanaæ assumukhaæ rudamÃnaæ\<*<16>*>/ pahÃya Himavantaæ pavisitvà pabbajitvà jhÃnÃbhi¤¤aæ nib- battesi\<*<17>*>/. Tassa pabbajitakÃle UdayarÃjà taæ udÃnaæ sakalaæ katvà udÃnento chaÂÂhaæ\<*<18>*>/ gÃtham Ãha: @@ Tattha Udayo ti attÃnaæ sandhÃya vadati, mahattapattan ti ma- hantabhÃvaæ pattaæ vipulaæ issariyaæ ajjhagamÃ, mÃïavassà 'ti sattassa mayhaæ sahÃyassa suladdhalÃbhÃ\<*<19>*>/ yo\<*<20>*>/ kÃmarÃgaæ pahÃya pabbajito ti adhippÃyen' evam Ãha. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Cs2 tadÃni, Bd idÃni. 2 Bd omits u-. 3 Bd -maæ. 4 Bd kÃmÃ. 5 Bd pohi-, Bf hehi. 6 Bd -yu¤cantassa. 7 Cks Cs2 nÃlaæ. 8 Bd assÃtÃ, Bf ÃsÃtÃ. 9 Bd bala-. 10 Ck aÇgahÃ, Bd asÃtÃ. 11 Bd appakÃpi. 12 Cks Cs2 -yantÃ, Bd paripattÃ. 13 Bd tappateneva. 14 Bd bodhi-. 15 Bd -yyà ti. 16 Bd ro-. 17 Bd nippattetvà vihÃsi. 18 Bd chaÂhamaæ. 19 Bd -bho. 20 Bd so. >/ #<[page 451]># %< 5. GaÇgamÃlajÃtaka. (412.) 451>% Imissà pana gÃthÃya na koci atthaæ jÃnÃti. Atha naæ ekadivasaæ aggamahesÅ gÃthÃy' atthaæ\<*<1>*>/ pucchi. RÃjà na kathesi. Eko pan' assa GaÇgamÃlo nÃma maÇgalanahÃpito, so ra¤¤o massuæ karonto paÂhamaæ khuraparikammaæ katvà pacchà saï¬Ãsena lomÃni gaïhÃti. Ra¤¤o\<*<2>*>/ khuraparikamma- kÃle sukhaæ hoti lomaharaïakÃle dukkhaæ. So paÂhamaæ tassa varaæ dÃtukÃmo hoti, pacchà sÅsacchedaæ\<*<3>*>/ Ãkaækhati. Ath' ekadivasaæ "bhadde amhÃkaæ\<*<4>*>/ maÇgalakappako\<*<5>*>/ bÃlo" ti deviyà tam atthaæ Ãrocetvà "kiæ pana deva kÃtuæ vaÂÂa- tÅti" vutte "paÂhamaæ\<*<6>*>/ lomÃni gahetvà pacchà khurakamman\<*<7>*>/" ti Ãha. Sà kappakaæ pakkosÃpetvà "tÃta idÃni ra¤¤o mas- sukaraïadivase paÂhamaæ lomÃni gahetvà pacchà khurapari- kammaæ kareyyÃsÅti, ra¤¤Ã ca `varaæ gaïhÃhÅti' vutte `a¤- ¤ena me deva\<*<8>*>/ attho n' atthi, tumhÃkaæ udÃnagÃthÃyà atthaæ ÃcikkhathÃ' ti vadeyyÃsi, ahan te bahuæ dhanaæ dassÃmÅti" Ãha. So "sÃdhÆ" 'ti sampaticchitvà massukaraïadivase pa- Âhamaæ saï¬Ãsaæ gaïhitvà "kiæ bhaïe GaÇgamÃla apubbaæ te karaïan" ti ra¤¤Ã vutto "deva kappakà nÃma apubbam pi karontÅti" vatvà paÂhamaæ lomÃni gahetvà pacchà khura- parikammaæ akÃsi. RÃjà "varaæ gaïhÃ\<*<9>*>/" 'ti Ãha. "Deva a¤¤ena me attho n' atthi\<*<10>*>/, udÃnagÃthÃya atthaæ kathethÃ\<*<11>*>/" 'ti. RÃjà attano daliddakÃle kataæ\<*<12>*>/ kathetuæ lajjanto "tÃta iminà te varena ko attho, a¤¤aæ gaïhÃ\<*<9>*>/" 'ti Ãha. "Etam eva dehi devÃ" 'ti. so musÃvÃdabhayena "sÃdhÆ" 'ti sam- paÂicchitvà KummÃsapiï¬ajÃtake vuttanayena\<*<13>*>/ sabbaæ saæ- vidahÃpetvà ratanapallaæke nisÅditvà "ahaæ GaÇgamÃla puri- mabhave imasmiæ yeva nagare" ti sabbaæ purimakiriyaæ Ãcikkhitvà "iminà kÃraïena upa¬¬hagÃthaæ\<*<14>*>/, sahÃyo pana me pabbajito, ahaæ pamatto hutvÃ\<*<15>*>/ rajjaæ eva kÃremÅti iminà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ya atthaæ. 2 Bd adds ca. 3 Bd -danam. 4 Bd omits a-. 5 Bd mÃlaka-. 6 Bd adds saï¬Ãsena. 7 Bd -parikamman. 8 Bd deva me. 9 Bd -hÃhi. 10 Bd adds tumhÃkaæ. 11 Bd karothÃ. 12 Cs Bd kathaæ, Cs2 kathaæ corr. to kataæ. 13 Bd -neva. 14 Bd adds vatvÃ. 15 Bd omits hutvÃ. >/ #<[page 452]># %<452 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% kÃraïena pacchÃupa¬¬hagÃthaæ vadÃmÅti" udÃnassa atthaæ\<*<1>*>/ kathesi. Taæ sutvà kappako "upa¬¬huposathakammena kira ra¤¤o ayaæ sampatti laddhÃ, kusalaæ nÃma kÃtabbaæ, yan nÆnÃhaæ pabbajitvà attano patiÂÂhaæ kÃreyyan" ti cintetvà ¤ÃtibhogaparivaÂÂaæ\<*<2>*>/ pahÃya rÃjÃnaæ pabbajjaæ anujÃnÃpetvà Himavantaæ gantvà isipabbajjaæ pabbajitvà tilakkhaïaæ Ãro- petvà vipassanaæ va¬¬hetvà paccekabodhiæ patvà iddhiyà nibbattapattacÅvaradharo GandhamÃdanapabbate pa¤ce cha vassÃni vasitvà "BÃrÃïasÅrÃjÃnaæ\<*<3>*>/ olokessÃmÅti" ÃkÃsenÃ- gantvà uyyÃne maÇgalasilÃya\<*<4>*>/ nisÅdi. UyyÃnapÃlo sa¤jÃnitvÃ\<*<5>*>/ ra¤¤o Ãrocesi: "deva GaÇgamÃlo paccekabuddho hutvà ÃkÃsenÃ- gantvà uyyÃne nisinno" ti. RÃjà sutvà "paccekabuddhaæ vandissÃmÅti" vegena nikkhami. RÃjamÃtÃpi puttena saddhiæ yeva nikkhami. RÃjà uyyÃnaæ pavisitvà taæ vanditvà eka- mantaæ nisÅdi saddhiæ parisÃya. So ra¤¤a\<*<6>*>/ saddhiæ paÂi- santhÃraæ karonto "kiæ Brahmadatta appamatto si\<*<7>*>/, dham- mena rajjaæ kÃresi, dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni karosÅti" rÃjÃnaæ kulanÃ- mena Ãlapitvà paÂisanthÃraæ karoti. Taæ sutvà ra¤¤o mÃtà "ayaæ hÅnajacco malamajjano\<*<8>*>/ nahÃpitaputto attÃnaæ na jÃ- nÃti, mama puttaæ paÂhavissaraæ jÃtikhattiyaæ\<*<9>*>/ Brahmadattà 'ti nÃmenÃlapatÅti" kujjhitvà sattamaæ gÃtham Ãha: @*>/ pÃpakammaæ, tapasà nahÃpitakumbhakÃrabhÃvaæ, tapasà abhibhuyya GaÇgamÃla nÃmenÃlapas' ajja Brahmadattà ti. || Ja_VIII:42 ||>@ Tass' attho: ime tÃva sattà tapasà attano\<*<11>*>/ katena tapoguïena pÃpa- kammaæ jahanti, kiæ pan' evaæ\<*<12>*>/ tapasÃ\<*<13>*>/ nahÃpitakumbhakÃrabhÃvam pi jahanti yaæ tvaæ GaÇgamÃla attano tapasà abhibhuyya mama puttaæ Brahma- dattaæ nÃmenÃlapasi\<*<14>*>/, patirÆpan\<*<15>*>/ nu te etan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kathaæ. 2 Cks Cs2 -vaddhaæ, Bd -vuttaæ. 3 Ck Cs2 -siæ-. 4 Bd -yaæ. 5 Bd adds gantvÃ. 6 Ck Cs2 Bd ra¤¤o, Cs ra¤¤o corr. to ra¤¤Ã. 7 Bd siti. 8 Bd -maccano. 9 Bd -khettaæ. 10 Cks Cs2 jahanti. 11 Bd -nÃ. 12 Bd panete. 13 Bd omits tapasÃ. 14 Bd -sÅti. 15 Bd -paæ. >/ #<[page 453]># %< 5. GaÇgamÃlajÃtaka. (421.) 453>% RÃjà mÃtaraæ vÃretvà paccekabuddhassa guïaæ pakÃ- sento aÂÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ passatha khantisoracciyassa\<*<2>*>/ yo\<*<3>*>/ vipÃko, yo\<*<4>*>/ sabbajanassa vandità ahÆ\<*<5>*>/ taæ vandÃma sarÃjikà samaccà ti. || Ja_VIII:43 ||>@ Tattha khantisoracciyassÃ\<*<6>*>/ 'ti adhivÃsanakhantiyà cà soraccassa ca, vandÃmà 'ti taæ idÃni mayaæ sarÃjikà samaccà sabbe vandÃma, passatha amma khantisoraccÃnaæ\<*<7>*>/ vipÃkan ti. Ra¤¤a mÃtari vÃritÃya sesamahÃjano uÂÂhahitvà "ayuttaæ tÃva\<*<8>*>/ evarÆpassa hÅnajaccassa tumhe nÃmenÃlapitun" ti Ãha. RÃjà mahÃjanaæ\<*<9>*>/ paÂibÃhitvà tassa guïakathaæ\<*<10>*>/ kathetuæ osÃnagÃtham Ãha: @*>/ monapathesu sikkhamÃnam, eso hi atarÅ\<*<12>*>/ aïïavaæ yaæ taritvà vicaranti\<*<13>*>/ vÅtasokà ti. || Ja_VIII:44 ||>@ Tattha muninan\<*<14>*>/ ti agÃrikÃnagÃrikasekkhÃsekkhapaccekamunÅsu pacce- kamuniæ, monapathesu sikkhamÃnan ti pubbabhÃgapaÂipadÃbodhapakkhiya- dhammasaækhÃtesu\<*<15>*>/ monapathesu sikkhamÃnaæ, aïïavan ti saæsÃra- samuddaæ\<*<16>*>/. Evaæ\<*<17>*>/ vatvà rÃjà paccekabuddhaæ vanditvà "bhante mayhaæ mÃtu khamathÃ" 'ti Ãha. "KhamÃma\<*<18>*>/ mahÃrÃjÃ" 'ti. RÃjaparisÃpi\<*<19>*>/ naæ khamÃpesi. RÃjà attÃnaæ nissÃya vasa- natthÃya paÂi¤¤aæ yÃci. Paccekabuddho pana adatvà sarÃji- kÃya parisÃya passantiyà va ÃkÃse Âhatvà ra¤¤o ovÃdaæ datvà GandhamÃdanam eva gato. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bdf add amma. 2 Bdf -raccassa. 3 Cs so. 4 Bdf so. 5 Bd Ãhu. 6 Bd -raccasÃ. 7 Cks Cs2 omit khanti. 8 Bd tedeva. 9 Bd adds pi. 10 Bd guïaæ. 11 Cks -nÅ-. 12 Ck Cs2 Bd -ri, Bf atthari. 13 Cks Cs2 vitaranti, Bd civaranti, Bf picaranti. 14 Ck Cs2 munin, Bd muninan. 15 Bd -padÃya tisu sikkhÃsu sattatisa bodhipakkhi. 16 Bd -ramahÃsa-. 17 Bd eva¤ca pana. 18 Bd -mi. 19 Bd omits pi. >/ #<[page 454]># %<454 VIII. AÂÂhanipÃte. 1.KaccÃnivagga. (43.)>% Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà "evaæ\<*<2>*>/ upÃsakà uposathavÃso nÃma vasitabbayuttako" ti vatvà jÃtakaæ samodhÃnesi. "Tadà paccekabuddho parinibbÃyi, A¬¬hamÃsakarÃjà ùnando ahosi, mahesÅ\<*<3>*>/ RÃhulamÃtÃ, UdayarÃjà pana aham evÃ" 'ti. GaÇgamÃlajÃtakaæ\<*<4>*>/. $<6. CetiyajÃtaka.>$ Dhammo have hato hantÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto Devadattassa paÂhavipavesanaæ Ãrabbha kathesi. Tas- miæ\<*<5>*>/ hi divase\<*<6>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso Devadatto musÃvÃdaæ katvà paÂhaviæ paviÂÂho AvÅci-parÃyano jÃto" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na {bhikkhave} idÃn' eva pubbe pi paÂhaviæ paviÂÂho yevÃ" 'ti vatvÃ\<*<7>*>/ atÅtaæ Ãhari: AtÅte paÂhamakappe MahÃsammato nÃma rÃjà asaæ- kheyyÃyuko\<*<8>*>/ ahosi. Tassa putto Rojo nÃma, Rojassa\<*<9>*>/ Vara- rojo nÃma, tassa\<*<10>*>/ KalyÃïo nÃma, KalyÃïassa\<*<10>*>/ VarakalyÃïo nÃma, VarakalyÃïassa\<*<10>*>/ Uposatho nÃma\<*<11>*>/, Uposathassa\<*<12>*>/ Man- dhÃtà nÃma, MandhÃtussa\<*<13>*>/ VaramandhÃtà nÃma, tassa\<*<14>*>/ putto Caro\<*<15>*>/ nÃma, Carassa\<*<16>*>/ putto Upacaro\<*<17>*>/ nÃma ahosi\<*<18>*>/. Apa- caro\<*<19>*>/ ti pi tass' eva nÃmaæ. So CetiyaraÂÂhe Sotthivati- nagare\<*<20>*>/ rajjaæ kÃresi, catÆhi iddhÅhi\<*<21>*>/ samannÃgato ahosi: uparicaro\<*<22>*>/ hoti ÃkÃsagÃmÅ, cattÃro naæ\<*<23>*>/ devaputtà catusu pi\<*<24>*>/ disÃsu khaggahatthà rakkhanti, kÃyato candaÇgandho vÃyati, mukhato uppalagandho. Tassa Kapilo\<*<25>*>/ nÃma brÃh- maïo purohito ahosi. KapilabrÃhmaïassa\<*<25>*>/ pana kahiÂÂho Korakalambo nÃma ra¤¤Ã saddhiæ ekÃcariyakule uggahitasippo bÃlasahÃyo\<*<26>*>/. Tassa kumÃrakÃle yeva "ahaæ rajjaæ patvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dhammade-. 2 Bd eva¤ca. 3 Bd ahosi ra¤¤o mÃtà mahÃmÃyà aggamahesi, Cks Cs2 mahesi. 4 Bd adds pa¤camaæ. 5 Bd -¤. 6 Bd adds bhikkhu. 7 na bhikkhave---vatvà wanting in Cks Cs2. 8 Bd -yu. 9 Bd tassa putto in the place of ro-. 10 Bd adds putto. 11 Ck omits Uposatho nÃma. 12 Bd uposathassa putto varauposatho nÃma varauposathassa putto mantatà nÃma. 13 Bd -tassà putto. 14 Bd varamandhassa. 15 Bd varo. 16 Bd varassa. 17 Bd -varo. 18 Bd omits ahosi. 19 Bd uparivaro. Cfr. Ind. Stud. 5. Bd. p. 415, DÅpavaæsa p. 26, Milindap. p. 202. 20 Bd sÃvatthiyana-. 21 Bd rÃjiddhihi. 22 Bd uparivaro. 23 Bd omits naæ. 24 Bd omits pi. 25 Bd kappi-. 26 Bd adds so. >/ #<[page 455]># %< 6. CetiyajÃtaka. (422.) 455>% tuyhaæ purohitaÂÂhÃnaæ dassÃmÅti" paÂijÃni. So rajjaæ pa- tvÃpi pitu purohitaæ KapilabrÃhmaïaæ\<*<1>*>/ purohitaÂÂhÃnato cÃvetuæ nÃsakkhi. Purohite pana attano upaÂÂhÃnaæ Ãgac- chante tasmiæ gÃravena apacitÃkÃraæ dasseti\<*<2>*>/. BrÃhmaïo taæ sallakkhetvà "rajjaæ\<*<3>*>/ nÃma samavayehi saddhiæ supari- hÃraæ\<*<4>*>/ hoti\<*<5>*>/, ahaæ rÃjÃnaæ Ãpucchitvà pabbajissÃmÅti" cinte- tvà "deva ahaæ mahallako, gehe kumÃro\<*<6>*>/ atthi, taæ puro- hitaæ karohi, ahaæ pabbajissÃmÅti" rÃjÃnaæ anujÃnÃpetvà puttaæ purohitaÂÂhÃne ÂhapÃpetvÃ\<*<7>*>/ rÃjuyyÃnaæ pavisitvà isi- pabbajjaæ pabbajitvà jhÃnÃbhi¤¤am nibbattetvà puttaæ upa- nissÃya\<*<8>*>/ tatth' eva vÃsaæ kappesi. Korakalambako "ayaæ pabbajanto\<*<9>*>/ mayhaæ ÂhÃnantaraæ na\<*<10>*>/ dÃpesÅti" bhÃtari ÃghÃ- taæ bandhitvà ekadivasaæ sukhakathÃsamaye\<*<11>*>/ ra¤¤Ã\<*<12>*>/ "Kora- kalambaka tvaæ\<*<13>*>/ purohitaÂÂhÃnaæ na karosÅti" vutte "Ãma deva na karomi\<*<14>*>/, bhÃtà me kÃretÅti" Ãha. "Nanu te bhÃtà pabbajito" ti. "ùma pabbajito, ÂhÃnantaraæ pana puttassa dÃpesÅti". "Tena hi tvaæ kÃrehÅti"."Deva paveïiyÃ\<*<15>*>/ Ãgataæ ÂhÃnantaraæ\<*<16>*>/ bhÃtaraæ apanetvà na sakkà mayà kÃtun\<*<17>*>/" ti. "Evaæ sante ahaæ\<*<18>*>/ taæ mahallakaæ katvà itaraæ\<*<19>*>/ te ka- niÂÂhaæ karissÃmÅti". "Kathaæ devÃ" 'ti "MusÃvÃdaæ katvÃ" ti. "Kiæ deva na jÃnÃtha yathà mama bhÃtà mahan- tena abbhutadhammena samannÃgato vijjÃdharo, so abhÆtena\<*<20>*>/ tumhe va¤cessati, cattÃro devaputte antarahite viya karissati, kÃyato ca mukhato ca gandhaæ\<*<21>*>/ duggandhaæ viya karissati, tumhe ÃkÃsà otÃretvà bhÆmiyaæ Âhite\<*<22>*>/ viya karissati, tumhe paÂhaviæ pavisantà viya bhavissatha, tadà tumhÃkaæ kathÃya patiÂÂhÃtuæ na sakkhissathÃ" 'ti. "Tvaæ evaæ sa¤¤aæ mà kari, ahaæ kÃtuæ sakkhissÃmÅti. "Kadà karissatha devÃ" 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kappi-. 2 Bd -si. 3 Bd rÃjÃ. 4 Bd sukhapa-. 5 Bd sobhati. 6 Bd -rako. 7 Bd thapetvÃ. 8 Bd nissÃya. 9 Bd pi na. 10 Bd omits na. 11 Bd sukhagatÃya sa-. 12 Bd ra¤¤o. 13 Bd titaæ corr. to kitaæ. 14 Bd -miti kasmÃ. 15 Ck pameïiyÃ, Cs pameniya, Bd pacceïiyÃ. 16 Bd adds mama. 17 Bd kÃretun. 18 Cks ahan. 19 Bd Ãrataæ. 20 Bd abbhutadammena. 21 Bd sugan-. 22 Cks -to, Bd ÂhitÃya. >/ #<[page 456]># %<456 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% "Ito sattame divase" ti. Sà kathà sakalanagare pÃkaÂà ahosi. "RÃjà kira musÃvÃdaæ katvà mahallakaæ\<*<1>*>/ khuddakaæ karis- sati\<*<2>*>/, ÂhÃnantaraæ khuddakassa dÃpessati, kÅdiso nu kho musÃvÃdo nÃma, kiæ nÅlako udÃhu pÅtakÃdisu a¤¤ataro vaïïo" ti evaæ mahÃjanassa parivitakko udapÃdi. Tadà kira lo- kassa saccavÃdikÃlo, musÃvÃdo nÃma\<*<3>*>/ evarÆpo ti pi na jÃ- nanti. Purohitaputto pi taæ kathaæ sutvà pitu\<*<4>*>/ kathesi: "tÃta rÃjà kira musÃvÃdaæ katvà tumhe khuddake katvà amhÃkam ÂhÃnantaraæ mama petteyyassa\<*<5>*>/ dassatÅti". "TÃta rÃjà musà vÃdaæ katvÃpi amhÃkaæ ÂhÃnantaraæ harituæ na sakkhis- sati\<*<6>*>/, kataradivasaæ pana karissatÅti". "Ito kira sattame divase" ti. "Tena hi tadà mayhaæ ÃroceyyÃsÅti". Sattame divase mahÃjano "musÃvÃdaæ passÃmÃ" 'ti rÃjaÇgaïe sanni- patitvà ma¤cÃtima¤ce bandhi\<*<7>*>/. KumÃro gantvà pitu Ãrocesi. RÃjà alaækatapaÂiyatto nikkhamitvà mahÃjanamajjhe rÃjaÇ- gaïe ÃkÃse aÂÂhÃsi. TÃpaso ÃkÃsenÃgantvÃ\<*<8>*>/ ra¤¤o purato nisÅdanacammaæ attharitvà ÃkÃse pallaækena nisÅditvà "saccaæ kira tvaæ mahÃrÃja musÃvÃdaæ katvà khuddakaæ mahallakaæ katvà tassa ÂhÃnantaraæ dÃtukÃmo sÅti\<*<9>*>/". "ùma Ãcariya evaæ me katan\<*<10>*>/" ti. Atha naæ so ovadanto "mahÃrÃja musÃvÃdo nÃma bhÃriyo guïaparidhaæsako, catusu apÃyesu nibbattÃpeti, rÃjà nÃma musÃvÃdaæ\<*<11>*>/ karonto dhammaæ hanti\<*<12>*>/, so dhammaæ hanitvà sayam eva ha¤¤atÅti\<*<13>*>/" vatvÃ\<*<14>*>/ paÂha- maæ gÃtham Ãha: @*>/ hanti, nÃhato hanti ka¤cinaæ, tasmà hi dhammaæ na hane\<*<16>*>/ mà taæ\<*<17>*>/ dhammo hato hanÅti. || Ja_VIII:45 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds karissati. 2 Bd adds khuddakaæ mahallakaæ karissati. 3 Bd omits nÃ-. 4 Bd adds santikaæ gantvÃ. 5 Bd cÆÊapitussa. 6 Bd -tÅti. 7 Bd bandhitvà aÂhasuæ taæ. 8 Bd -na gantvÃ. 9 Ck Cs2 -si. 10 Bd kathitan. 11 katvà khudda---vÃdaæ wanting in Cs. 12 Bd hanati. 13 Ck Cs2 sa¤¤a-, Bd ha¤ca-. 14 Bd omits vatvÃ. 15 Bd pÃto 16 Bd hanetha. 17 Bdf tvaæ. >/ #<[page 457]># %< 6. CetiyajÃtaka. (422.) 457>% Tattha dhammo ti jeÂÂhÃpacÃyanadhammo adhippeto\<*<1>*>/. Atha naæ uttarim pi ovadanto "sace mahÃrÃja musÃ- vÃdaæ karissasi catasso\<*<2>*>/ iddhiyo antaradhÃyissantÅti" vatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ca dhaæsati yo jÃnaæ\<*<4>*>/ pucchiro pa¤haæ a¤¤athà naæ viyÃkare ti. || Ja_VIII:46 ||>@ Tattha apakkamanti devatà ti mahÃrÃja sace alikaæ bhaïissasi cattÃro devaputtà Ãrakkhaæ cha¬¬etvà antaradhÃyissantÅti adhippÃyena vadati, pÆtika¤ca mukhan ti mukha¤ ca te kÃyo ca ubho pÆtigandhaæ vÃyissan- tÅti\<*<5>*>/ sandhÃyÃha, saggaÂÂhÃnÃ\<*<6>*>/ ca dhaæsatÅti ÃkÃsato bhassitvà paÂhaviæ pavisissatÅti\<*<7>*>/ dÅpento evam Ãha. Taæ sutvà rÃjà bhÅto Korakalambakaæ olokesi. Atha naæ so "mà bhÃyi mahÃrÃja, nanu mayà paÂhamam eva tum- hÃkaæ etaæ kathitan" ti Ãdim Ãha. RÃjà Kapilassa\<*<8>*>/ vaca- naæ sutvÃ\<*<9>*>/ attano katham\<*<10>*>/ eva purato karonto "tvaæ si\<*<11>*>/ bhante kaniÂÂho, jeÂÂho Korakalambako\<*<12>*>/" ti Ãha. Ath' assa saha musÃvÃdena cattÃro devaputtà "tÃdisassa musÃvÃdino Ãrakkhaæ na gaïhissÃmÃ" 'ti khagge pÃdamÆle cha¬¬etvà antaradhÃyiæsu, mukhaæ\<*<13>*>/ bhinnakukkuÂaï¬aæ\<*<14>*>/ viya kÃyo vivaÂavaccakuÂÅ viya duggandhaæ vÃyi, ÃkÃsato\<*<15>*>/ bhassitvà paÂhaviyaæ patiÂÂhahÅti\<*<16>*>/ catasso iddhiyo parihÃyiæsu\<*<17>*>/. Atha naæ mahÃpurohito "mà bhÃyi mahÃrÃja, sace saccaæ bha- ïissasi sabbaæ te paÂipÃkatikaæ\<*<18>*>/ karissÃmÅti" vatvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhÃsase rÃja bhÆmiyaæ tiÂÂha\<*<20>*>/ Cetiyà 'ti. || Ja_VIII:47 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd idhÃdhipeto. 2 Bd adds te. 3 Ck Cs2 -na¤, Cs -na, Bf sakaÂhÃnaæ. 4 Ck Cs2 janaæ, Cs janaæ corr. to jÃnaæ. 5 Bd vÃyissatÅti taæ. 6 Ck cs2 -na¤, Cs -naæ 7 Bd pavÅsatÅti. 8 Bd kappÅ-. 9 Bd sutvÃpi anÃdayitvÃ. 10 Bd attanà katithaæ. 11 Bd pi. 12 Bd Kor--jeÂho. 13 Bd mudaæ. 14 Ck -kkuï¬aæ, Bd bhinnaæ kukkuÂakkhiputi. 15 Bd adds ca. 16 Bd -hi. 17 Bd parivÃhÃyisu. 18 Bd sabbete pakatikaæ. 19 Cks Cs2 cete. 20 Bd pati-. >/ #<[page 458]># %<458 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% Tattha bhÆmiyaæ tiÂÂhÃ\<*<1>*>/ 'ti bhÆmiyaæ yeva patiÂÂha, puna ÃkÃsaæ laæghituæ na\<*<2>*>/ sakkhissasÅti attho. So "passa mahÃrÃja, paÂhamaæ musÃvÃden' eva te ca- tasso iddhiyo antarahitÃ, sallakkhehi\<*<3>*>/, idÃni pi sakkà pati- pÃkatikaæ\<*<4>*>/ kÃtun" ti vutte\<*<5>*>/ pi "evaæ katvÃ\<*<6>*>/ tumhe maæ va¤cetukÃmÃ" ti dutiyam pi musÃ\<*<7>*>/ bhaïitvà yÃva gopphakÃ\<*<8>*>/ paÂhaviæ pÃvisi. Atha naæ puna pi brÃhmaïo "sallakkhehi mahÃrÃjÃ\<*<9>*>/" 'ti vatvÃ\<*<10>*>/ catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ tassa kÃle tassa na vassati yo jÃnaæ pucchito pa¤haæ a¤¤athà naæ viyÃkare ti. || Ja_VIII:48 ||>@ Tattha tassà 'ti yo jÃnanto pucchitapa¤haæ\<*<12>*>/ musÃvÃdaæ katvà a¤¤athà vyÃkaroti\<*<13>*>/ tassa ra¤¤o vijite devo yuttakÃle avassitvà akÃle vassatÅti attho. Atha naæ puna pi "musÃvÃdaphalena\<*<14>*>/ yÃva gopphakÃ\<*<8>*>/ pathaviæ paviÂÂho sallakkhehi mahÃrÃjÃ" 'ti vatvà pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ pavisa Cetiyà 'ti. || Ja_VIII:49 ||>@ So tatiyam pi "tvaæ si bhante\<*<16>*>/ kaniÂÂho, jeÂÂho Korakalam- bako" ti musÃvÃdam eva katvà yÃva jaïïukÃ\<*<17>*>/ paÂhaviæ pÃ- visi. Atha naæ "puna pi sallakkhehi mahÃrÃjÃ" 'ti @*>/ hoti uragasseva disampati yo jÃnaæ pucchito pa¤haæ a¤¤athà naæ viyÃkare. || Ja_VIII:50 ||>@ @@ imà dve gÃthà vatvà "idÃni pi sakkà paÂipÃkatikaæ\<*<19>*>/ kÃtun" ti Ãha. RÃjà tassa vacanaæ\<*<20>*>/ anÃdiyanto "tvaæ si\<*<21>*>/ bhante kaniÂÂho, jeÂÂho Korakalambako" ti catuttham pi musÃvÃdaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pati-. 2 Bd alaÇghituæ. 3 Bd adds mahÃrÃja. 4 Bd omits pati. 5 Ck Cs2 -o. 6 Bd aka-. 7 Bd musÃvÃdaæ. 8 all four MSS. goppa-. 9 Bd adds idÃni pi sakkà pÃkatikaæ kÃtun. 10 Bd omits vatvÃ. 11 Cs Cs2 Bdf -ti. 12 Bd -taæp-. 13 Bd a¤¤aæthà naæ karoti. 14 Bd -balena. 15 Ck Cs2 -iyaæ, Bd bhumi, Bf bhiyyo. 16 Bd omits si bhante. 17 Cs jannu- corr. to jaïïu-. 18 Cks Cs2 duvidhÃ. 19 Bd omits paÂi 20 Bd adds sutvÃpi. 21 Bd pi. >/ #<[page 459]># %< 6. CetiyajÃtaka. (422.) 459>% katvà yÃva kaÂito paÂhaviæ pÃvisi. Atha naæ brÃhmaïo "sallakkhehi mahÃrÃja" 'ti vatvà puna dve gÃthà abhÃsi: @@ @@ Tattha macchassevà 'ti nibbattanibbattaÂÂhÃne musÃvÃdino macchassa viya kathanasamatthà jivhà na hoti, mÆgo va hotÅti attho\<*<1>*>/. So pa¤camam pi\<*<2>*>/ "tvaæ si\<*<3>*>/ bhante kaniÂÂho, jeÂÂho Kora- kalambako\<*<4>*>/" ti musÃvÃdaæ katvà yÃva nÃbhito paÂhaviæ pÃ- visi. Atha naæ brÃhmaïo "puna pi sallakkhehi mahÃrÃjÃ" 'ti vatvà dve gÃthà abhÃsi: @@ @@ Tatthà thiyo ti nibbattanibbattaÂÂhÃne musÃvÃdissa dhÅtaro va\<*<5>*>/ jÃyanti, puttà na jÃyantÅti attho. RÃjÃ\<*<6>*>/ anÃdiyitvà chaÂÂham\<*<7>*>/ pi tath' eva musà bhaïitvà yÃva thanà paÂhaviæ pÃvisi. Puna\<*<8>*>/ pi brÃhmaïo "sallakkhehi mahÃrÃjÃ" 'ti vatvà dve gÃthà abhÃsi: @@ @@ Tattha pakkamantÅti sace\<*<9>*>/ musÃvÃdissa puttà honti mÃtÃpitunnaæ anu- pakÃrà hutvà palÃyantÅti attho. So pÃpamittasaæsaggadosena tassa vacanaæ anÃdiyitvà sattamam pi tath' eva\<*<10>*>/ akÃsi, ath' assa paÂhavÅ vivaraæ adÃsi, AvÅcito jÃlà uÂÂhahitvà gaïhi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks Cs2 omit attho. 2 Bd -maæ, omitting pi. 3 Bd pi. 4 Cks Cs2 Kor--jeÂÂho. 5 Bd pa, Ck omits va. 6 Bd adds tassa vacanaæ. 7 Bd aÂhamaæ, omitting pi. 8 Bd atha naæ pu-. 9 Bd adds pana. 10 Bd tattheva musÃvÃdaæ. >/ #<[page 460]># %<460 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% @*>/ antalikkhecaro pure pÃvekkhi paÂhaviæ c' eso\<*<2>*>/ hÅnatto\<*<3>*>/ {patvÃ} pariyÃyaæ. || Ja_VIII:58 ||>@ @@ imà dve abhisambuddhagathà honti. Tattha sa rÃjà ti bhikkhave so rÃjà Cetiyo pubbe antalikkhe caro hutvà pacchà isinà abhisatto\<*<4>*>/ parihÅnabhÃvo hutvà {patvÃ} pariyÃyaæ\<*<5>*>/ attano kÃla- pariyÃyaæ patvà paÂhaviæ pÃvisÅti attho, tasmà ti yasmà CetiyarÃjà chandÃ- gamanena AvÅci-parÃyano jÃto tasmà aduÂÂhacitto ti chandÃdÅhi adÆsitacitto hutvà saccam eva bhÃseyyà 'ti MahÃjano "CetiyarÃjà isiæ akkositvà musÃvÃdaæ katvà AvÅciæ paviÂÂho" ti bhayappatto ahosi. Ra¤¤o pa¤ca puttà ÃgantvÃ\<*<6>*>/ "amhÃkaæ avassayo hohÅti" vadiæsu. BrÃhmaïo "tÃta, tumhÃkaæ pità dhammaæ nÃsetvà musÃvÃdaæ katvà isiæ akkositvà AvÅci-paÂipanno\<*<7>*>/, dhammo nÃm' esa hato hanati\<*<8>*>/, tumhehi na sakkà idha vasitun" ti vatvÃ\<*<9>*>/ sabbajeÂÂhaæ\<*<10>*>/ "ehi tvaæ tÃta, pÃcÅnadvÃrena nikkhamitvà ujukaæ gacchanto sabbasetaæ sattappatiÂÂhitaæ hatthiratanaæ passissasi\<*<11>*>/, tÃya sa¤¤Ãya tattha nagaraæ mÃpetvà vasa, taæ nagaraæ Hatthi- puraæ nÃma bhavissatÅti" Ãha. Dutiyaæ Ãmantetvà "tvaæ tÃta dakkhiïadvÃrena nikkhamitvà ujukam eva\<*<12>*>/ gacchanto sabbasetaæ assaratanaæ passissasi, tÃya sa¤¤Ãya tattha na- garaæ mÃpetvà vasa, taæ nagaram Assapuraæ nÃma bhavissa- tÅti" Ãha. Tatiyaæ Ãmantetvà "tvaæ tÃta pacchimadvÃrena nikkhamitvà ujukaæ\<*<13>*>/ gacchanto kesarasÅhaæ passissasi, tÃya sa¤¤Ãya tattha nagaraæ mÃpetvà vasa, taæ nagaraæ SÅha- puraæ nÃma bhavissatÅti" Ãha. Catutthaæ Ãmantetvà "tvaæ tÃta uttaradvÃrena nikkhamitvà ujukaæ yeva\<*<14>*>/ gacchanto sab- baratanamayaæ cakkapa¤jaraæ\<*<15>*>/ passissasi, tÃya sa¤¤Ãya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd iminà patto. 2 Bdf jacco. 3 Ck hinanto, Cs2 hananto, Bd hiïattho, Bf hinattho. 4 Cks Cs2 -sitto, Bd iminà atipattho. 5 Bd -yanti. 6 Bd adds brahmaïassa pÃdesu patitvÃ. 7 Bd -upapanno. 8 Cs Cs2 hanti. 9 Bd adds tesu. 10 Bd -jethakaæ. 11 Cks -ti, Bd pavÅsasi. 12 Ck adds gaccha. 13 Cks Cs2 add gaccha. 14 Bd -kameva. 15 Bd pa¤cacakkaæ. >/ #<[page 461]># %< 7. IndriyajÃtaka (423.) 461>% tattha nagaraæ mÃpetvà vasa, taæ nagaraæ Uttarapa¤cÃlaæ nÃma bhavissatÅti" Ãha. Pa¤camaæ Ãmantetvà "tÃta tayà imasmiæ ÂhÃne vasituæ na sakkÃ, imasmiæ nagare mahÃthÆ- paæ katvà nikkhamitvà pacchimauttarÃya\<*<1>*>/ disÃya ujukaæ gac- cha, gacchanto\<*<2>*>/ dve pabbate a¤¤ama¤¤aæ paharitvÃ\<*<3>*>/ daddarà 'ti saddaæ\<*<4>*>/ karonte passissasi, tÃya sa¤¤Ãya tattha nagaraæ mÃpetvà vasa\<*<5>*>/, taæ nagaraæ Daddarapuraæ\<*<6>*>/ nÃma bhavissa- tÅti" Ãha. Te pa¤ca pi\<*<7>*>/ janà tÃya sa¤¤Ãya gantvà tasmiæ ÂhÃne nagarÃni mÃpetvà vasiæsu. Satthà imaæ desanaæ\<*<8>*>/ Ãharitvà "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Devadatto musÃvÃdaæ katvà paÂhaviæ paviÂÂho" ti vatvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà CetiyarÃjà Devadatto ahosi, KapilabrÃhmaïo\<*<9>*>/ aham evÃ" 'ti. CetiyajÃtakaæ\<*<10>*>/. $<7. IndriyajÃtaka.>$ Yo indriyÃnan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto pu- rÃïadutiyikapalobhanaæ\<*<11>*>/ Ãrabbha kathesi. SÃvatthiyaæ kir' eko kulaputto Satthu dhammadesanaæ sutvà "na sakkà agÃramajjhe vasantena ekantaparipuïïaæ ekantaparisuddhaæ brahmacariyaæ cari- tuæ, niyyÃnike sÃsane\<*<12>*>/ pabbajitvà dukkhass' antaæ karissÃmÅti" gharavibhavaæ puttadÃrassa niyyÃdetvÃ\<*<13>*>/ SatthÃraæ pabbajjaæ\<*<14>*>/ yÃci. SatthÃpi 'ssa pabbajjaæ dÃpesi. TassÃcariyupajjhÃyehi\<*<15>*>/ saddhiæ piï¬Ãya carato\<*<16>*>/ navakattÃ\<*<17>*>/ c' eva bhikkhÆnaæ bahubhÃvena ca kulaghare và ÃsanasÃlÃya và Ãsanaæ na pÃpuïÃti\<*<18>*>/, saæghanavaka- koÂiyaæ\<*<19>*>/ pÅÂhaæ\<*<20>*>/ và phalakaæ vÃ\<*<21>*>/ pÃpuïÃti, ÃhÃro\<*<22>*>/ pi uÊuæka- piÂÂhena\<*<23>*>/ ghaÂÂitÃ\<*<24>*>/, bhinnasitthakayÃguæ\<*<25>*>/ vÃ\<*<26>*>/ pÆtisukkhakhajjaæ\<*<27>*>/ và jhÃmasukkhaækuro và pÃpuïÃti, yÃpanapamÃïaæ na hoti\<*<28>*>/. So \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -mutta-. 2 Bd -kameva gacchanto. 3 Bd repeats pa-. 4 Bd -rasaddaæ. 5 Bd vasi. 6 Cks Cs2 daddapu-. 7 Bd omits pi. 8 Bd dhammade. 9 Bd kappÅlabrahmaïo pana. 10 Bd adds chathamaæ. 11 Ck -dÆ-. 12 Bd buddhasÃ-. 13 Bd adds nikkhamitvÃ. 14 Cks omit pab-. 15 Bd tassa Ãc. 16 Bd caranto. 17 Cs navakkattÃ. 18 Cks Cs2 pÃpuïantaæ in the place of na pÃpuïÃti. 19 Bd -kÃnaæ ko-. 20 Bd piÂhikaæ. 21 Bd omits và pha--vÃ. 22 Bd -re. 23 Bd ujuka-. 24 so all four MSS. instead of -to? 25 Bd -sitthaka ka¤cikaæ và yÃguæ. 26 Bd adds pÃpuïÃti. 27 Bd omits pÆti. 28 Bd yÃpanappakaæ hoti. >/ #<[page 462]># %<462 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% attanà laddhaæ gahetvà purÃïadutiyikÃya\<*<1>*>/ santikaæ gacchati, ath' assa sà pattaæ gahetvà vanditvà pattato bhattaæ haritvÃ\<*<2>*>/ susampÃdi- tÃni yÃgubhattasÆpavya¤janÃni deti, mahallako rasataïhÃya bajjhitvà purÃïadutiyikaæ\<*<1>*>/ jahituæ na sakkoti. Sà cintesi: "baddho nu kho no ti vÅmaæsissÃmi nan" ti. Ath' ekadivasaæ janapadamanussaæ setamattikÃya nahÃpetvà gehe nisÅdÃpetvà a¤¤e pi 'ssa katipaye\<*<3>*>/ manusse\<*<4>*>/ ÃnÃpetvÃ\<*<5>*>/ thokaæ\<*<6>*>/ pÃnabhojanaæ dÃpesi. Te khÃdantà {bhu¤jantÃ}\<*<7>*>/ {nisÅdiæsu}. GehadvÃre cakkesu goïe bandhÃpetvà ekaæ sakaÂam pi ÂhapÃpesi. Sayaæ pana piÂÂhigabbhe nisÅditvà pÆve paci. Mahallako Ãgantvà dvÃre aÂÂhÃsi. Taæ disvÃ\<*<8>*>/ eko mahallakapuriso "ayye eko thero\<*<9>*>/ dvÃre Âhito" ti Ãha. "Vanditvà aticchÃpehÅti\<*<10>*>/". "Aticchatha bhante" ti punappuna kathetvÃpi taæ anÃgacchantaæ\<*<11>*>/ disvà "ayye thero na gacchatÅti" Ãha. Sà Ãgantvà sÃïikaæ ukkhi- pitvà oloketvÃ\<*<12>*>/ "aho mama\<*<13>*>/ dÃrakapitÃ" ti vatvà nikkhamitvà van- ditvà pattaæ gahetvà gehaæ pavesetvà bhojetvà bhojanapariyosÃne vanditvà "bhante tumhe idh' eva parinibbÃyatha, mayaæ ettakaæ kÃlaæ\<*<14>*>/ a¤¤aæ kulaæ na gaïhimha\<*<15>*>/, assÃmike pana ghare ghara- vÃso na saïÂhÃti, mayaæ a¤¤aæ kulaæ gaïhÃma, dÆraæ janapadaæ gacchissÃma, tumhe appamattà hotha, sace me doso atthi khamathÃ" 'ti Ãha. Mahallakassa hadayaphÃlanakÃlo viya ahosi. Atha naæ "ahaæ taæ jahituæ na sakkomi, mà gaccha vibbhamissÃmi, asu- kaÂÂhÃne\<*<16>*>/ sÃÂakaæ pesehi, pattacÅvaraæ paÂicchÃpetvà ÃgacchissÃ- mÅti" Ãha. Sà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. Mahallako vihÃraæ gantvà ÃcariyupajjhÃye pattacÅvaraæ paÂicchÃpento "kasmÃ\<*<17>*>/ evaæ karosÅti" vutte "purÃïadutiyikaæ\<*<1>*>/ jahituæ na sakkomi, vibbhamissÃmÅti" Ãha. Atha naæ te anicchantaæ ¤eva Satthu santikaæ netvÃ..kiæ bhik- khave imaæ anicchantaæ ¤eva ÃnayitthÃ" 'ti vutte "bhante ayaæ ukkaïÂhitvà vibbhamitukÃmo" ti vadiæsu. Atha naæ Satthà "saccaæ kira tvaæ\<*<18>*>/ ukkaïÂhito" ti pucchitvà "saccaæ\<*<19>*>/ bhante" ti "ko taæ ukkaïÂhÃpetÅti" "purÃïadutiyikÃ\<*<1>*>/ bhante" ti vutte "bhikkhu\<*<20>*>/ sà itthi tuyhaæ anatthakÃrikÃ, pubbe\<*<21>*>/ tvaæ etaæ\<*<22>*>/ nissÃya catuhi\<*<23>*>/ jhÃnehi parihÅno mahÃdukkhaæ patvà maæ nissÃya tamhà dukkhà muccitvà naÂÂhaæ\<*<24>*>/ jhÃnaæ paÂilabhÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cs2 -dÆ-. 2 Bd niha-. 3 Bd katiye. 4 Bd parivÃrama-. 5 Cs ÃnÃ- corr. to ÃïÃ-, Bd ÃïÃ-. 6 Bd repeats tho-. 7 Cks Cs2 bhojantÃ, Bd bhu¤janti. 8 Bd athà saæ sutvÃ. 9 Bd mahÃthero. 10 Cks Cs2 -petÅti. 11 Cks Cs2 Ãg-. 12 Bd -kento. 13 Bd ambho amhÃkaæ. 14 Bd etthake kÃle. 15 Bd gaïhÃma. 16 Bd adds me. 17 Bd adds Ãvuso. 18 Bd adds bhikkhu. 19 Bd Ãma. 20 Bd adds idÃneva. 21 Bd adds pi. 22 Bd taæ. 23 so all four MSS. 24 Bd naÂha. >/ #<[page 463]># %< 7. IndriyajÃtaka. (423.) 463>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa purohitaæ paÂicca tassa brÃhmaïiyà kuc- chismiæ\<*<1>*>/ nibbatti. JÃtadivase c' assa sakalanagare ÃvudhÃni pajjaliæsu, ten' assa JotipÃlakumÃro ti nÃmaæ kariæsu. So vayappatto TakkasilÃya\<*<2>*>/ sabbasippÃni uggaïhitvà ra¤¤o sippaæ dassetvà issariyaæ pahÃya ka¤ci\<*<3>*>/ ajÃnÃpetvà agga- dvÃrena nikkhamitvà {ara¤¤aæ} pavisitvà Sakkadattiye Ka- viÂÂhakÃssame\<*<4>*>/ isipabbajjaæ pabbajitvà jhÃnÃbhi¤¤aæ nib- battesi. Taæ tattha vasantaæ anekÃni isisatÃni parivÃresuæ. MahÃsamÃgamo ahosi, satta\<*<5>*>/ antevÃsikajeÂÂhakà ahesuæ. Tesu SÃlissaro nÃma isi KaviÂÂhakassamÃ\<*<6>*>/ nikkhamitvà SuraÂÂha- janapade\<*<7>*>/ SÃtodikÃnÃmanadiyÃ\<*<8>*>/ tÅre anekasahassaisiparivÃro vasi. Meï¬issaro\<*<9>*>/ nÃma isi Pajakara¤¤o\<*<10>*>/ vijite\<*<11>*>/ LambacÆÊa- kaæ\<*<12>*>/ nÃma nigamaæ nissÃya anekasahassaisiparivÃro vasi. Pabbato nÃma isi ekaæ aÂavijanapadaæ\<*<13>*>/ nissÃya anekasahassa- isiparivÃro vasi. KÃÊadevalo nÃma isi AvantÅ-dakkhiïÃpathe ekaæ ghanaselaæ\<*<14>*>/ nissÃya anekasahassaisiparivÃro\<*<15>*>/ vasi. Kisavaccho nÃma isi ekako va Daï¬akira¤¤o KumbhavatÅ- nagaraæ nissÃya uyyÃne vasi. AnusissatÃpaso\<*<16>*>/ pana Bodhi- sattass' upaÂÂhÃko\<*<17>*>/ tassa santike\<*<18>*>/ vasi. NÃrado nÃma isi KÃÊadevalassa kaniÂÂho Majjhimapadese\<*<19>*>/ Ara¤jaragirimhi\<*<20>*>/ pabbatajÃlantare ekako va ekasmiæ guhÃleïe\<*<21>*>/ vasi. Ara¤- jaragirito\<*<22>*>/ pana\<*<23>*>/ avidÆre eko Ãkiïïamanusso nigamo atthi. Tesaæ antare mahatÅ\<*<22>*>/ nadÅ, taæ nadiæ bahÆ manussà ota- ranti\<*<25>*>/, uttamarÆpadharà vaïïadÃsiyo pi purise palobhiya- mÃnÃ\<*<26>*>/ tassà nadiyà tÅre nisÅdanti. NÃradatÃpaso tÃsu ekaæ disvà paÂibaddhacitto hutvà jhÃnaæ antaradhÃpetvà nirÃhÃro \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -imhi. 2 Bd -yaæ. 3 Bd ki¤ci. 4 Bd kapiÂha-. 5 Bd tattha. 6 Cks Cs2 kaviÂÂhakasmÃ, Bd kaæ assamÃ, Bs sakÃssamÃ. 7 Bd puraÂhimaja-. 8 Bd sÃtÃgitÃnÃma-. 9 Cs Cs2 meÂÂhi-. 10 Bd pa¤cÃlara¤¤o. 11 Cks Cs2 -to. 12 Bd kalampaculakaæ. 13 Bd aÂÂavi-. 14 Bd ekagghalaselaæ. 15 Cks Cs2 neka-. 16 Bd anupiyatÃ-. 17 Bd -ttassa upa-. 18 Bd tassantike, Cks Cs2 omit tassa. 19 Bd majjhimadese. 20 Bd a¤canigi-. 21 Cs2 -ne. 22 Ck Cs2 -no, Bd ara¤carÃgÅriïo. 23 Bd nÃma. 24 Bd mahÃ. 25 Bd osarantÃ. 26 so all four MSS. instead of palobha-? >/ #<[page 464]># %<464 VIII. AÂÂhanipÃta. 1.KaccÃnivagga. (43.)>% parisussanto kilesavasaæ gantvà sattÃhaæ\<*<1>*>/ nipajji. Ath' assa bhÃtà KÃÊadevalo Ãvajjanto\<*<2>*>/ taæ kÃraïaæ ¤atvà ÃkÃsenÃgantvà leïaæ\<*<3>*>/ pÃvisi. NÃrado taæ disvà "kasmà bhavaæ Ãgato\<*<4>*>/" 'ti. "Bhavaæ akallako ti bhavantaæ paÂijaggituæ Ãgato 'mhÅti". Atha naæ so "avatthukaæ\<*<5>*>/ bhavaæ kathesi, alikaæ tuccha- kaæ\<*<6>*>/ kathesÅti\<*<7>*>/" musÃvÃdena niggaïhi. So "na taæ pahÃtuæ vaÂÂatÅti" SÃlissaraæ Ãnesi Meï¬issaraæ Ãnesi Pabbatissaraæ\<*<8>*>/ Ãnesi. Itaro pi te tayo musÃvÃdena niggaïhi. KÃÊadevalo "SarabhaÇgasatthÃraæ ÃnessÃmÅti" ÃkÃsena\<*<9>*>/ gantvà taæ Ãnesi. So {ÃgantvÃ}\<*<10>*>/ taæ disvà "indriyavasaæ gato" ti ¤atvà "kacci si\<*<11>*>/ NÃrada indriyÃnaæ vasaæ gato" ti pucchitvà itarena ka- thaæ\<*<12>*>/ sutvà va uÂÂhÃya vanditvà "Ãma ÃcariyÃ" 'ti vutte "NÃrada indriyavasaæ gatà nÃma imasmiæ attabhÃve sus- santÃ\<*<13>*>/ dukkhaæ anubhavitvà dutiyattabhÃve\<*<14>*>/ niraye nib- battantÅti" vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/. || Ja_VIII:60 ||>@ Tattha yo indriyÃnan ti NÃrada yo puriso rÆpÃdÅsu subhÃkÃraæ ga- hetvà kilesakÃmavasena channaæ indriyÃnaæ vasaæ gacchati, pariccajjubho loke\<*<16>*>/ ti so puriso\<*<17>*>/ manussaloka¤ ca devaloka¤ cà 'ti ubho loke pariccajitvà nirayÃdÅsu nibbattatÅti, jÅvareva visussatÅti\<*<18>*>/ jÅvanto yeva ca attanà icchitaæ kilesavatthuæ alabhanto sokena visussati mahÃdukkhaæ pÃpuïÃtÅti. Taæ sutvà NÃrado "Ãcariya kÃmasevanaæ nÃma sukhaæ, evarÆpaæ sukhaæ\<*<19>*>/ kiæ sandhÃya\<*<20>*>/ dukkhan ti vadasÅti" pucchi. Ath' assa SarabhaÇgo "tena hi suïÃhÅti" dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ sukhà dukkhaæ\<*<22>*>/ paÂikaækha\<*<23>*>/ varaæ sukhanti. || Ja_VIII:61 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds vasitvÃ. 2 Ck Cs2 Bd Ãvajje-. 3 Cs2 -naæ, Cs -naæ corr. to -ïaæ. 4 Bd adds si. 5 Bd abhutaæ. 6 Bd tucchaæ. 7 Ck kathehÅti, Cs kathehÅti corr. to kathetÅti, Cs2 kathetÅti. 8 Bd pabbataæ. 9 Cks Cs2 -nÃ. 10 Bd Ãgato va. 11 Bd ki¤ci, omitting si. 12 Bd pucchi itaro taæ kathaæ. 13 Bd adds parisussantÃ. 14 Bd -ye atta-. 15 Bd jÅvanto và pisu-, Bf jivanto và vi-. 16 Cks Cs2 omit loke. 17 Bd omits puriso. 18 Bd jÅvanto và pi su-. 19 Bd adds ca. 20 Bd adds sukhaæ ti. 21 Bdf satto. 22 Cs sukha-, Bdf sukhaæ-. 23 Cks Bdf pÃ-. >/ #<[page 465]># %< 7. IndriyajÃtaka. (423.) 465>% Tattha sukhassÃnantaran ti kÃmasukhassa anantaraæ nirayadukkhaæ, dukkhassà 'ti sÅlarakkhaïadukkhassa anantaraæ dibbamÃnusakaæ\<*<1>*>/ sukha¤ c' eva nibbÃnasukha¤ ca, idaæ vuttaæ hoti: NÃrada ime hi sattà kÃmasevana- samaye kÃlaæ katvà ekantadukkhe niraye nibbattanti, sÅlaæ rakkhantà vipassa- nÃya kammaæ karontà ca\<*<2>*>/ pana kilamanti\<*<3>*>/, te\<*<4>*>/ dukkhena sÅlaæ rakkhitvà sÅla- balena vuttappakÃraæ sukhaæ paÂilabhanti\<*<5>*>/, idaæ\<*<6>*>/ sandhÃyÃhaæ evaæ\<*<7>*>/ vadÃ- mÅti, so pi patto\<*<8>*>/ ti\<*<9>*>/ tvaæ NÃrada idÃni jhÃnasukhaæ nÃsetvà tato sukhÃ\<*<10>*>/ mahantaæ kÃmanissitaæ cetasikadukkhaæ patto, paÂikaækhà 'ti idaæ kilesadukkhaæ cha¬¬etvà puna tad eva varaæ uttamaæ jhÃnasukhaæ iccha patthehi. NÃrado "idaæ Ãcariya dukkhaæ dussahaæ, na\<*<11>*>/ taæ adhivÃsetuæ sakkomÅti" Ãha. Atha naæ MahÃsatto "NÃrada dukkhaæ nÃma uppannaæ adhivÃsetabbam evÃ" 'ti vatvà tati- yaæ gÃtham Ãha: @*>/ kicchasaho yo kicchaæ\<*<13>*>/ nÃtivattati\<*<14>*>/ sa kicchantaæ sukhaæ dhÅro yogaæ samadhigacchatÅti. || Ja_VIII:62 ||>@ Tattha nÃtivattatÅti na anuvattati\<*<15>*>/, ayam eva và pÃÂho, idaæ {vuttaæ} hoti: NÃrada yo kÃyikacetasikadukkhasaækhÃtassa kicchassa uppannakÃle appa- matto tassa kicchassa haraïÆpÃyaæ karonto kicchasaho hutvà taæ kicchaæ nÃnuvattati tassa vase\<*<16>*>/ avattitvà tehi tehi\<*<17>*>/ upÃyehi taæ kicchaæ abhibhavati vinÃseti\<*<18>*>/ sa\<*<19>*>/ dhÅro kicchassa\<*<20>*>/ antimasaækhÃtaæ nirÃmisaæ sukhaæ jhÃna- sukhaæ\<*<21>*>/ adhigacchati\<*<22>*>/ taæ và kicchantaæ\<*<23>*>/ yogasukhaæ adhigacchati\<*<24>*>/ akilamanto va\<*<25>*>/ pÃpuïÃtÅti. So "Ãcariya kÃmasukhaæ nÃma uttamasukhaæ, na taæ\<*<26>*>/ jahituæ sakkomÅti" Ãha. Atha naæ MahÃsatto\<*<27>*>/ "dhammo nÃma na kenaci kÃraïena nÃsetabbo\<*<28>*>/" 'ti vatvà catutthaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks dibbaæ-. 2 Bd omits ca. 3 Bd -tÃ. 4 Bd omits te. 5 Bd omits paÂi. 6 Bd adds dukkhaæ. 7 Cks Cs2 imaæ. 8 Bd satto. 9 Bd adds so pi. 10 all three MSS. sukha. 11 Bd dukkhassahanaæna, Cks Cs2 dukkhassahaænantaæ. 12 Ck kiccacchÃ-, Cs kicchÃ-, Bd ki¤ca-. 13 Ck Bdf kiccha, Cs kicchà corr. to kicchaæ. 14 Cks Cs2 nÃnuv-. 15 Bd nÃnu-. 16 Bd vasena. 17 Bd only one tehi. 18 Bd nÃ-. 19 Bd so. 20 Bd adds antaæ karoti. 21 Bd -sukhasaÇkhÃtaæ yogaæ. 22 Bd -tÅti. 23 Cs2 adds và kicchantaæ, Bd taæ taæ kicchÃyogasaÇkhÃtaæ sukhÃæ. 24 Bd -tÅti. 25 Bd ca. 26 Cks Cs2 -sukhantaæ. 27 Bd adds nÃrada. 28 Bd nÃma k. k. na nÃse-. >/ #<[page 466]># %<466 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% @*>/ kÃmà nÃnatthà n' atthakÃraïà na kata¤ ca nikatvÃna\<*<2>*>/ dhammà cavitum arahasÅti. || Ja_VIII:63 ||>@ Tattha kÃmÃna\<*<1>*>/ kÃmà ti kÃmÃnaæ kÃmÃ\<*<3>*>/, vatthukÃmapatthanÃyÃ\<*<4>*>/ 'ti attho, nÃnatthà natthakÃraïà ti na anatthato na atthakÃraïÃ\<*<5>*>/, na kata¤ca nikatvÃnÃ\<*<2>*>/ 'ti na kata¤ca nipphÃditaæ\<*<6>*>/ nikatvÃna\<*<7>*>/, idaæ vuttaæ hoti: NÃrada na h' eva\<*<8>*>/ vatthukÃmapatthanÃya\<*<9>*>/ dhammÃ\<*<10>*>/ cavitum arahasi, ekasmiæ anatthe uppanne taæ paÂihanitukÃmo nÃnatthÃ\<*<11>*>/ na atthena\<*<12>*>/ pi kÃraïena\<*<13>*>/ bhÆtena dhammà cavitum arahasi, asuko nÃma me attho uppajjissatÅti evaæ\<*<14>*>/ attha- kÃraïÃpi na dhammà cavitum arahasi, kataæ pana\<*<15>*>/ nipphÃditaæ\<*<16>*>/ jhÃna- sukhaæ niraækatvà vinÃsetvà n' eva dhammà cavitum arahasÅti. Evaæ SarabhÃgena catÆhi gÃthÃhi dhamme desite KÃÊade- valo attano kaniÂÂhaæ ovadanto pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ sÃdhu, saævibhajja¤ ca bhojanaæ, ahÃso atthalÃbhesu, atthavyÃpatti\<*<18>*>/ avyatho ti. || Ja_VIII:64 ||>@ Tattha dukkhaæ gahapatan ti NÃrada\<*<19>*>/ gharÃvÃsaæ vasantÃnaæ gaha- patÅnaæ bhoguppÃdanatthÃya anÃlasyachekakusalabhÃvasaækhÃtaæ dukkhaæ nÃma sÃdhu dakkhabhÃvo laÂÂhako\<*<20>*>/, saævibhajja¤ca bhojanan ti duk- khena uppÃditabhogÃnaæ dhammikasamaïabrÃhmaïehi\<*<21>*>/ saævibhajitvà pari- bhogakÃraïaæ dutiyaæ sÃdhu, ahÃso ti atthalÃbhe mahante issariye uppanne pamÃdavasena ahÃso anubbillÃvitattaæ\<*<22>*>/ tatiyaæ sÃdhu, atthavyÃpattÅti\<*<23>*>/ yadà pana attano atthavyÃpatti\<*<24>*>/ yasavinÃso hoti tadà avyatho akilamanaæ ca- tutthaæ sÃdhu, tasmà tvaæ NÃrada jhÃnaæ me antarahitan ti mà soci, sace indriyÃnaæ vasaæ na gamissasi naÂÂham pi te jhÃnaæ puna pÃkatikam eva bhavissatÅti. Taæ pana\<*<25>*>/ Devalena\<*<26>*>/ NÃradassa ovaditabhÃvaæ ¤atvà Satthà abhisambuddho hutvà chaÂÂhaæ gÃtham Ãha: @*>/ Devalo bravÅ, na-y-ito\<*<28>*>/ ki¤cana\<*<29>*>/ pÃpiyo yo\<*<30>*>/ indriyÃnaæ vasaæ vaje ti. || Ja_VIII:65 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bdf -naæ. 2 Cks Cs2 na kata¤cÃ-, Bdf na kata¤ca niraækatvÃ. 3 all three MSS. kÃma. 4 Bd -kÃmÃnaæ paÂhanÃyÃ. 5 Ck na atthano-, Cs na atthato- corr. to anatthato-, Bd na atthato anatthakÃraïÃ. 6 Bd adds jhÃnaæ. 6 Bd niraækatvÃ. 8 Bd soca. 9 Cks Cs2 -mÃ-. 10 Cks -o, Cs2 -e. 11 Bd nana-. 12 Cks anatthena. 13 Bd kÃraïa. 14 Bd adds pi. 15 Bd omits pana. 16 Bd -ta. 17 Bd -ti, Bf dakkhaæ--ti. 18 Cks atthaæ Ãpatti, Bd atthÃbyÃpatti, Bf atthaæbyÃ-. 19 Bd omits nÃ-. 20 Bd bhaddako. 21 Bd adds saddhiæ. 22 Ck -lovi-, Cs -levittanaæ, Cs2 -lÃvittaæ, Bd anuppilÃpitatthaæ. 23 Cs atthaævyÃ- corr. to atthavyÃ-, Cs2 atthavyapantÅti, Bd atthÃbyÃpattiti. 24 Cs2 atthavyapanti-, Bd atthaæbyÃpatti-. 25 Bd puna. 26 Bd kÃladevÅlena. 27 Bdf apiso. 28 Bd nasito, Bf nassito. 29 Bdf ki¤ci. 30 Bdf omit yo. >/ #<[page 467]># %< 7. IndriyajÃtaka. (423.) 467>% Tass' attho: bhikkhave, ettakaæ etaæ paï¬iccaæ yaæ Devalo abravi, yo pana kilesavasena indriyÃnaæ vasaæ vajati ito a¤¤o pÃpiyo n' atthÅti. Atha naæ SarabhaÇgo Ãmantetvà "NÃrada, idaæ tÃva suïa, yo hi paÂhamam eva kattabbayuttakaæ na karoti so ara¤¤aæ paviÂÂhamÃïavako viya socati paridevatÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte ekasmiæ KÃsinigame eko\<*<1>*>/ brÃhmaïamÃïavo abhirÆpo ahosi thÃmasampanno\<*<2>*>/ nÃgabalo, so cintesi: "kim me kasikammÃdÅni katvà mÃtÃpitÆhi puÂÂhehi\<*<3>*>/, kiæ puttadÃrena, kiæ dÃnÃdÅhi pu¤¤ehi\<*<4>*>/ katehi\<*<5>*>/, ka¤ci\<*<6>*>/ aposetvà ki¤ci pu¤¤aæ akatvà ara¤¤aæ pavisitvà mige mÃretvà attÃnam eva posessÃmÅti" so pa¤cÃvudhasannaddho Himavantaæ gantvà nÃnÃmige vadhitvà khÃdanto anto-Himavante VidhavÃya nÃma nadiyà tÅre giriparikkhittaæ mahantaæ pabbatajÃlaæ patvÃ\<*<7>*>/ tattha mige va- dhitvà aÇgÃre pakkamaæsaæ khÃdanto vÃsaæ kappesi. So cintesi: "ahaæ sadÃ\<*<8>*>/ thÃmasampanno nÃma\<*<9>*>/ na bhavissÃmi, dubbalakÃle ara¤¤e carituæ na sakkhissÃmi, idÃn' eva nÃnÃvaïïamige\<*<10>*>/ pab- batajÃlaæ\<*<11>*>/ pavesetvà dvÃraæ yojetvà ara¤¤aæ\<*<12>*>/ anÃhiï¬anto\<*<13>*>/ va yathÃruciyà mige vadhitvà khÃdissÃmÅti tathà akÃsi. Ath' assa kÃle atikkamante taæ kammaæ matthakaæ pattaæ, diÂÂhadhammavedanÅ- yaæ\<*<14>*>/ jÃtaæ: attano hatthapÃde na labhi, aparÃparaæ parivattetuæ nÃ- sakkhi, n' eva ki¤ci khÃdaniyaæ na pÃnÅyaæ\<*<15>*>/ passi, sarÅraæ milÃyi, manussapeto ahosi, gimhakÃle paÂhavÅ\<*<16>*>/ viya sarÅraæ bhijjitvà rÃjiyo\<*<17>*>/ dassesi, so dÆrÆpo dussaïÂhito mahÃdukkhaæ anubhavi. Evaæ ad- dhÃne\<*<18>*>/ gate SiviraÂÂhe SivirÃjà nÃma "ara¤¤e aÇgÃre\<*<19>*>/ pakkamaæsaæ khÃdissÃmÅti" amaccÃnaæ rajjaæ niyyÃdetvà pa¤cÃvudhasannaddho ara¤¤aæ pavisitvà mige vadhitvà maæsaæ khÃdanto\<*<20>*>/ anupubbena taæ padesaæ patvà taæ purisaæ disvà bhÅto pi\<*<21>*>/ dhitiæ\<*<22>*>/ upaÂÂha- petvà "ko si tvaæ ambho purisÃ" 'ti pucchi. "SÃmi\<*<23>*>/ manussapeto 'haæ\<*<24>*>/, attanà katakammassa phalaæ anubhavÃmi\<*<25>*>/, tvaæ pana ko sÅti". "SivirÃjÃham asmÅti". "Atha kasmà idhÃgato sÅti". \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits kÃsi, Cks Cs2 omit eko. 2 Bd gÃma-. 3 Bd -pitunaæ upaÂhehi. 4 Ck Cs2 pu¤¤Ãni, Cs pu¤¤Ã. 5 Bd kathehi. 6 Cs2 Bd ki¤ci. 7 Ck katvÃ. 8 Bd sappadÃ. 9 Bd omits nÃma. 10 Cks Cs2 add vadhitvÃ. 11 Bd tabpatÃjÃlaæ. 12 Bd ara¤¤e. 13 Bd ahi-. 14 Cs Cs2 Bd -niyaæ 15 Bd khÃdaniyabhojaniyaæ pÃïiyaæ. 16 Bd pathavi, Cks Cs2 -viæ. 17 Cks rÃjiæyo. 18 Ck aÂÂhÃne, Cs aÂÂhÃ- corr. to addhÃ-. 19 Bd -ra. 20 Bd -daniyamÃno. 21 Ck vi, Bd va. 22 Bd ditiæ corr. to satiæ. 23 Ck ssÃmi. 24 Bd -to ti ahaæ. 25 Bd -bhomi. >/ #<[page 468]># %<468 VIII. AÂÂhanipata. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% "Migamaæsaæ khÃdanatthÃyÃ" 'ti. Ath' assa so "aham pi mahÃrÃja iminà va kÃraïenÃgantvÃ\<*<1>*>/ manussapeto jÃto" ti sabbaæ vitthÃrena kathetvà attano dukkhitabhÃvaæ ra¤¤o Ãcikkhanto sesagÃthà Ãha: @*>/ Siva\<*<3>*>/ pappoti mÃm iva\<*<4>*>/, kammaæ vijja¤ ca dakkheyyaæ vivÃhaæ sÅlamaddavaæ ete ca yase hÃpetvà nibbatto sehi kammehi. || Ja_VIII:66 ||>@ @*>/ va abandhu aparÃyano ariyadhammà apakkanto yathà peto tath' ev' ahaæ\<*<6>*>/. || Ja_VIII:67 ||>@ @*>/ Ãpanno 'smi padaæ imaæ, so sukhaæ nÃdhigacchÃmi cito\<*<8>*>/ bhÃnumatÃ-m-ivà 'ti. || Ja_VIII:68 ||>@ Tattha amittÃnaæ va hatthatthan ti amittÃnaæ hatthahatthaæ\<*<9>*>/ vinÃ- saæ viya, SivÃ\<*<10>*>/ 'ti rÃjÃnaæ Ãlapati, pappoti mÃmivÃ\<*<11>*>/ 'ti mÃdiso pÃpa- kamme\<*<12>*>/ pÃpuïÃti, attano va\<*<13>*>/ kammena vinÃsaæ pÃpuïÃtÅti\<*<14>*>/ vuttaæ hoti, kamman ti kasikammÃdibhedaæ ÃjÅvasÃdhakakiccaæ\<*<15>*>/, vijjan ti nÃnappa- kÃrakaæ\<*<16>*>/ hatthisippÃdikaæ sippaæ, dakkheyyan ti nÃnappakÃrena bho- guppÃdanakosallaæ, vivÃhan ti ÃvÃhavivÃhasampannaæ\<*<17>*>/ bandhaæ, sÅla- maddavan ti pa¤cavidhasÅla¤ c' eva muduvacanaæ hitakÃmaæ pÃpanivÃraïaæ kalyÃïamittata¤\<*<18>*>/ ca, so hi idha maddavo ti adhippeto, ete ca yase hÃpetvà ti ete ettake yasadÃyakadhamme\<*<19>*>/ hÃpetvà va\<*<13>*>/, nibbatto sehi kammehÅti attano kammehi nibbatto\<*<20>*>/, idaæ vuttaæ hoti: ahaæ mahÃrÃja imasmiæ loke\<*<21>*>/ issariyadÃyakaæ kattabbayuttakaæ kammaæ\<*<22>*>/ akatvà sippaæ asikkhitvà upÃyena bhoge anuppÃdetvà ÃvÃhavivÃhaæ akatvà sÅlaæ arakkhitvà maæ akiccaæ karon- taæ\<*<23>*>/ nivÃraïasamatthe\<*<24>*>/ kalyÃïamitte abhajitvà ime ettake yasakÃrakattÃ\<*<25>*>/ yase ti saækhaæ gate lokapavattidhamme avahÃpetvÃ\<*<26>*>/ cha¬¬etvà imaæ ara¤¤aæ pavisitvÃ\<*<27>*>/ sayaækatehi pÃpakammehi idÃni manussapeto hutvà nibbatto 'smÅti, sahassajÅno và 'ti\<*<28>*>/ sahassajitapuriso\<*<29>*>/ viyà 'ti attho, yv-Ãyaæ\<*<30>*>/ sammà paÂipajjitvà bhoge uppÃdeyyaæ\<*<31>*>/ tehi anekasahassehi bhogehi jÅno\<*<32>*>/ ti pi attho, aparÃyano ti asaraïo nippatiÂÂho\<*<33>*>/, ariyadhammà ti sappurisadhammato, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -na Ãg-. 2 so Cks Cs2 Bd; Bf hattatthaæ. 3 Bf sÅvi, Bd visi. 4 Cks Cs2 maæmiva, Bd mÃmi. 5 Ck Cs2 Bf -jiïïo, Cs -jinne corr. to -jiïïo, Bd -jivino. 6 Bd tathÃvahaæ, Bf tathà ahaæ. 7 Cks Cs2 dukkha-. 8 Cs2 citto, Bdf Âhito. 9 Ck Cs2 hatthehatthaæ, Cs atthehatthaæ corr. to hatthehatthaæ. 10 Bd sivi. 11 Ck maævivÃ, Cs Cs2 miæmivÃ. 12 so all three MSS. instead of -o? 13 Bd omits va. 14 Ck Cs2 -nÃti, Cs nÃti corr. to -ïÃtÅti. 15 Bd -kaæ kicca. 16 Cks Cs2 -rÃdikaæ. 17 Bd -vivÃhaæsaæ. 18 Cks Cs2 -mittatÃ, Bd -mittÃ. 19 Bd -ke-. 20 Bd nippatto, Cks Cs2 nibbatti. 21 Bd omits i-lo-. 22 Cks Cs2 -yuttakammaæ. 23 Bd -to. 24 Bd pÃpanivÃ-. 25 Bd -dÃyakattÃ. 26 Bd hÃpetvÃ, Ck avhÃ-. 27 Bd parivi-. 28 Ck omits sa -- ti, Cs sahassajinneva corr. to -jiïïo va, omitting ti, Cs2 -jiïïe va? Bd -jino-. 29 Bd -jino-. 30 Ck yavÃsaæ, Cs savÃyaæ corr. to sacÃyaæ, Cs2 yavÃyaæ, Bd yathÃyaæ. 31 Cks Cs2 -deyyuæ. 32 Cs Cs2 Bd jino. 33 Bd nippatiÂho, iti attho. >/ #<[page 469]># %< 8. ùdittajÃtaka. (424.) 469>% yathà peto ti yathà mato peto hutvà uppajjeyya, jÅvamÃno yeva tathà ma- nussapeto jÃto 'smÅti attho, sukhakÃme dukkhÃpetvà ti sukhakÃme satte dukkhÃpetvÃ, sukhakÃmo ti pi pÃÂho, sayaæ sukhakÃmo a¤¤aæ\<*<1>*>/ dukkhÃpetvà ti attho, Ãpanno smi padaæ iman ti imaæ evarÆpaæ koÂÂhÃsaæ patto 'smi, pathan\<*<2>*>/ ti pi pÃÂho, imaæ\<*<3>*>/ dukkhassa pathabhÆtaæ\<*<4>*>/ attabhÃvaæ patto smÅti attho, cito\<*<5>*>/ bhÃnumatÃmivà 'ti bhÃnumà vuccati aggi, vÅtaccikaÇ- gÃrehi samantà parikiïïe\<*<6>*>/ viya sarÅre uÂÂhitena\<*<7>*>/ mahìÃhena\<*<8>*>/ ¬ayhanto\<*<9>*>/ kÃyi- kacetasikasukhaæ nÃma na vindÃmÅti vadati. Eva¤ ca pana vatvà "ahaæ mahÃrÃja sukhakÃmo paraæ\<*<10>*>/ duk- khÃpetvà diÂÂhe va dhamme manussapeto jÃto 'smi\<*<11>*>/, tvaæ pÃpaæ mà kari, attano\<*<12>*>/ nagaraæ gantvà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni karohÅti" Ãha. RÃjà tathà katvà saggapathaæ\<*<13>*>/ pÆresi. SarabhaÇgasatthà imaæ kÃraïaæ Ãharitvà tÃpasaæ sa¤¤Ã- pesi. So tassa kathÃya\<*<14>*>/ saævegaæ paÂilabhitvà taæ vanditvà khamÃpetvà kasiïaparikammaæ katvà naÂÂhaæ jhÃnaæ paÂi- pÃkatikaæ akÃsi. SarabhaÇgo tassa tattha vasituæ adatvà taæ ÃdÃya attano assamaæ gato. Satthà imaæ dessanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale patiÂ- Âhahi): "Tadà NÃrado ukkaïÂhitabhikkhu ahosi\<*<15>*>/, SÃlissaro SÃriputto, Meï¬issaro Kassapo, Pabbato Anuruddho, KÃÊadevalo KaccÃno\<*<16>*>/, Anusisso\<*<17>*>/ ùnando, Kisavaccho MoggallÃno\<*<18>*>/, SarabhaÇgo pana aham evÃ" 'ti. IndriyajÃtakaæ\<*<19>*>/. $<8. ùdittajÃtaka.>$ ùdittasmin ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto asa- disadÃnaæ Ãrabbha kathesi. AsadisadÃnaæ MahÃgovindasuttavaïïa- nato vitthÃretvà kathetabbaæ. Tassa pana dinnadivasato dutiyadivase dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso KosalarÃjà vicinitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd paraæ. 2 Bd puttasmiæ. 3 Bd idaæ. 4 Bd pajÃbhutaæ. 5 Ck Cs2 cite, Bd Âhito. 6 Ck -kinno, Cs2 -kiïïo, Bd -kiïïÃ. 7 Cs Bd -te. 8 Bd -¬Ãye. 9 Bd dayyanto. 10 Ck Cs2 para, Cs para corr. to paraæ, Bd varaæ. 11 Bd tasmà in the place of smi. 12 Bd omits attano. 13 Bd sakkapÆraæ. 14 Bd dhammaka-. 15 Bd adds nagarasobhagipurÃïadutiyikÃ. 16 Bd kaccÃyano, Cs2 kasÃsano. 17 Bd anupiyo. 18 Bd mahÃmo-. 19 Bd adds sattamaæ. >/ #<[page 470]># %<470 VIII. AÂÂanipÃta. 1.KaccÃnivagga. (43.)>% va khettaæ\<*<1>*>/ ¤atvà Buddha-pamukhassa ariyasaæghassa mahÃdÃnaæ\<*<2>*>/ adÃsÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "anacchariyaæ bhikkhave ra¤¤o\<*<3>*>/ vicinitvà anuttare pu¤¤akhette dÃnapatiÂÂhÃpanaæ, porÃïakapaï¬itÃpi vicinitvà va\<*<4>*>/ dÃnaæ\<*<5>*>/ adaæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte SovÅraraÂÂhe\<*<6>*>/ Roruvanagare BharatamahÃ- rÃjÃ\<*<7>*>/ nÃma dasarÃjadhamme akopetvà catÆhi saægahavatthÆhi janaæ saægaïhanto mahÃjanassa mÃtÃpitiÂÂhÃne\<*<8>*>/ Âhatvà ka- païiddhikavanibbakayÃcakÃdÅnaæ\<*<9>*>/ mahÃdÃnaæ pavatteti. Tassa SamuddavijayÃ\<*<10>*>/ nÃma aggamahesÅ ahosi paï¬ità ¤Ãïasam- pannÃ. So ekadivasaæ dÃnaggaæ olokento "mayhaæ dÃnaæ dussÅlà lolasattà bhu¤janti\<*<11>*>/, taæ maæ na hÃseti\<*<12>*>/, ahaæ kho pana sÅlavantÃnaæ aggadakkhineyyÃnaæ\<*<13>*>/ paccekabuddhÃnaæ dÃtukÃmo, te ca Himavantapadese vasanti, ko nu kho te ni- mantetvà Ãnessati\<*<14>*>/, kaæ pesessÃmÅti" cintetvà tam atthaæ deviyà Ãrocesi. Atha naæ sà Ãha: "mahÃrÃja, mà cinta- yittha, amhÃkaæ dÃtabbadÃnabalena sÅlabalena saccabalena pupphÃni pesetvà paccekabuddhe nimantetvà tesaæ ÃgatakÃle sabbaparikkhÃrasampannaæ dÃnaæ dassÃmÃ" 'ti. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà "sakalanagaravÃsino sÅlaæ samÃdiyantÆ" 'ti\<*<15>*>/ bheri¤ carÃpetvà sayam pi saparijano uposathaÇgÃni adhiÂÂhÃya mahÃdÃnaæ pavattetvà sumanapupphapuïïaæ suvaïïasamuggaæ gÃhÃpetvà pÃsÃdà oruyha rÃjaÇgaïe Âhatvà pa¤caÇgÃni paÂha- viyaæ patiÂÂhÃpetvà pÃcÅnadisÃbhimukho vanditvà "pÃcÅna- disÃyaæ\<*<16>*>/ arahante vandÃmi, sace amhÃkaæ koci guïo atthi amhesu anukampaæ katvà amhÃkaæ bhikkhaæ gaïhathÃ" 'ti vatvà sattapupphamuÂÂhiyo khipi. PÃcÅnadisÃyaæ pacceka- buddhÃnaæ abhÃvÃ\<*<17>*>/ punadivase nÃgamiæsu. Dutiyadivase dakkhiïadisaæ namassi, tato pi nÃgatÃ. Tatiyadivase pacchi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pu¤¤akhe-. 2 Bd asadisadÃ-. 3 Cks Cs2 -Ã. 4 Bd omits va. 5 Bd mahÃdÃ-. 6 Bd siviraÂhe. 7 Bd roruvama-. 8 Bd -tu-. 9 Bd -kÃnaæ. 10 Cs samuda-, Bd samutta-. 11 Bd -tÅti. 12 Bd toseti. 13 Bd omits a- 14 Cks Cs2 -ssanti. 15 Bd samÃdayanti nagaraæ. 16 Bd -ya. 17 Bd -vena. >/ #<[page 471]># %< 8. ùdittajÃtaka. (424.) 471>% madisaæ namassi, tato pi nÃgatÃ. Catutthadivase uttaradisaæ namassi, namassitvà ca pana "Uttarahimavanta-padesavÃsino paccekabuddhÃ\<*<1>*>/ amhÃkaæ bhikkhaæ gaïhantÆ" 'ti satta- pupphamuÂÂhiyo vissajjesi, pupphÃni gantvà NandamÆlaka- pabbhÃre\<*<2>*>/ pa¤cannaæ paccekabuddhasatÃnaæ\<*<3>*>/ upari patiæsu, te ÃvajjamÃnà ra¤¤Ã attano nimantitabhÃvam ¤atvà punadivase satta\<*<4>*>/ paccekabuddhe Ãmantetvà "mÃrisà rÃjà vo\<*<5>*>/ nimanteti, tassa saægahaæ karothÃ" 'ti vadiæsu. PaccekabuddhÃ\<*<6>*>/ ÃkÃ- senÃgantvÃ\<*<7>*>/ rÃjadvÃre\<*<8>*>/ {otariæsu}. Te disvà rÃjà somanassa- jÃto vanditvà pÃsÃdaæ Ãropetvà mahantaæ sakkÃraæ katvà dÃnaæ datvà bhattakiccapariyosÃne punadivasatthÃya\<*<9>*>/ puna- divasatthÃyà ti evaæ pa¤camadivase\<*<10>*>/ nimantetvà chÃhaæ bhuttÃnaæ\<*<11>*>/ sattamadivase sabbaparikkhÃradÃnaæ sajjetvà suvaïïakhacitÃni\<*<12>*>/ ma¤capÅÂhÃni pa¤¤Ãpetvà ticÅvarÃdike sabbe\<*<13>*>/ samaïaparibhoge sattannaæ paccekabuddhÃnaæ santike Âha- petvÃ\<*<14>*>/ "ime parikkhÃre\<*<15>*>/ tumhÃkaæ demÃ" 'ti vanditvÃ\<*<16>*>/ tesaæ bhattakiccapariyosÃne rÃjà ca devÅ ca ubho pi vanditvÃ\<*<17>*>/ namassamÃnà aÂÂhaæsu. Atha nesaæ anumodanaæ karonto saæghatthero dve gÃthà abhÃsi: @*>/ (cfr. Saæyutta p.31) taæ tassa hoti atthÃya no ca yaæ tattha ¬ayhati. || Ja_VIII:69 ||>@ @*>/ loko\<*<20>*>/ jarÃya maraïena ca, nÅhareth' eva\<*<21>*>/ dÃnena, dinnaæ hi\<*<22>*>/ hoti nÅbhatan\<*<23>*>/ ti. || Ja_VIII:70 ||>@ Tattha Ãdittasmin ti taækhaïe pajjalite, bhÃjanan ti yaæ ki¤c' Æpa- karaïaæ, no ca yaæ tatthà 'ti yaæ pana tattha ¬ayhati antamaso ratana- santharo\<*<24>*>/ pi sabbaæ tassa anupakÃram\<*<25>*>/ eva hoti, jarÃya maraïena cà 'ti desanÃsÅsam etaæ, atthato pan' esa ekÃdasahi aggÅhi ÃdÅpito nÃma, nÅ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cs2 add addhÃ. 2 Bd omits ka. 3 Bd sattanaæ paccekabuddhÃnaæ. 4 Bd -se saÇghattherà te. 5 Bd -sa roru vo. 6 Bd satta pa-. 7 Bd -na-. 8 Bd -raæ. 9 Cs omits pu-. 10 Bd chadi-. 11 Bd omits chÃ--naæ. 12 Bd sattaratanakha-. 13 Bd sappassa. 14 Bd adds mayaæ. 15 Bd sabbapa-. 16 Bd vatvÃ. 17 Bd omits va-. 18 Bd bho-. 19 Cks Cs2 -di-, Bdf evamÃdipi-. 20 Cks -ke. 21 Bd niharateva, Bf nihareteva. 22 Cs2 Bd omit hi. 23 Cs sunÅhatan corr. to nÅ-, Bd suïibha-, Bf suniha-. 24 Cks Cs2 -thate, Bd tiïasanthÃro. 25 Bd -karaïam. >/ #<[page 472]># %<472 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% harethevÃ\<*<1>*>/ 'ti tato ekÃdasahi aggÅhi pajjalità lokÃ\<*<2>*>/ dasavidhadÃnavatthu- bhedaæ taæ taæ parikkhÃraæ\<*<3>*>/ dÃnacetanÃya nikka¬¬heth' eva\<*<4>*>/, dinnaæ hÅti\<*<5>*>/ appaæ và hi\<*<6>*>/ bahuæ và yaæ dinnaæ tad eva nÅbhataæ\<*<7>*>/ nÃma hotÅti\<*<8>*>/. Evaæ saæghatthero anumodanaæ katvà "appamatto hohi mahÃrÃjÃ" 'ti ra¤¤o ovÃdaæ datvà ÃkÃse uppatitvà pÃsÃda- kaïïikaæ dvidhà katvà gantvÃ\<*<9>*>/ NandÃmÆlakappabbhÃre\<*<10>*>/ yeva otari\<*<11>*>/, tassa dinnaparikkhÃro\<*<12>*>/ pi ten' eva\<*<13>*>/ saddhiæ uppa- titvà pabbhÃre\<*<14>*>/ yeva otari, ra¤¤o ca deviyà ca sakalasarÅraæ pÅtiyà puïïaæ ahosi. Evaæ tasmiæ gate avasesÃpi\<*<15>*>/ @*>/ macco. || Ja_VIII:71 ||>@ @*>/ dadÃti ten' eva so hoti sukhÅ parattha. || Ja_VIII:72 ||>@ @@ @*>/ pasaæsanti, na hi\<*<19>*>/ tattha sÆraæ, bhayà hi santo na karoti pÃpaæ. || Ja_VIII:74 ||>@ @@ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd niharatevÃ. 2 Bd toloko. 3 Bd -radÃnaæ. 4 Bd nikkhateva. 5 Bd hotÅti. 6 Bd omits hi. 7 Bd sunibha-. 8 Bd hoti. 9 Bd omits ga-. 10 Bd omits ka. 11 Bd -risuæ. 12 Bd te pari- in the place of tassa dinnapari-. 13 Bd tehi. 14 Bd nandamÆlapa-. 15 Bd -sà gÃthà abhÃsi. 16 Cks Cs2 upenti. 17 Ck -hano. 18 Ck Cs2 Bd -rÆ, Cs -ru. 19 so Cks Cs2 Bd; Bf omits hi. >/ #<[page 473]># %< 8. ùdittajÃtaka. (424.) 473>% @< pubbe va hi pubbatar' eva\<*<1>*>/ santo nibbÃnam ev' ajjhagamÆ sapa¤¤Ã ti || Ja_VIII:76 ||>@ evam ekekÃya gÃthÃya anumodanam katvà tath' eva aga- maæsu\<*<2>*>/ saddhiæ parikkhÃrehi. Tattha dhammaladdhassà 'ti khÅïÃsavaæ Ãdiæ katvà yÃva vipassaka- yogÃvacaro puggalo dhammassa laddhattà dhammaladdho nÃma, sv-eva\<*<3>*>/ uÂÂhÃna- viriyena\<*<4>*>/ tassa dhammassa adhigatattà uÂÂhÃnaviriyÃdhigato\<*<5>*>/ nÃma, tassa puggalassa yo jantu dadÃti dÃnan ti attho, dhammena\<*<6>*>/ laddhassa uÂÂhÃna- saækhÃtena viriyenÃdhigatassa deyyadhammassa aggaæ gahetvà yo jantu sÅla- vantesu dÃnaæ dadÃtÅti pi\<*<7>*>/ attho, upayogatthe và sÃmivacanaæ katvÃp' ettha attho veditabbo, VeteraïÅti\<*<8>*>/ desanÃsÅsam etaæ, aÂÂha mahÃniraye soÊasa ca ussade atikkamitvà ti attho, dibbÃni ÂhÃnÃïi upetÅti devaloke uppajjati, samÃnamÃhÆ 'ti sadisaæ vadanti, khayabhÅrukassa\<*<9>*>/ hi dÃnaæ n' atthi bhaya- bhÅrukassa yuddhaæ\<*<10>*>/ n' atthi, jÅvite Ãlayaæ vijahitvà yujjhanto yujjhituæ\<*<11>*>/ sakkoti, bhogesu Ãlayaæ vijahitvà va dÃyako dÃtuæ sakkoti, ten' eva taæ ubha- yaæ samÃnan ti vadanti, appÃpi santà ti thokÃpi samÃnà pariccattajÅvità ba- huke jinanti, evam evaæ appÃpi mu¤canacetanà bahum pi maccheracittaæ lo- bhÃdiæ vÃ\<*<12>*>/ kilesagahanaæ jinÃti\<*<13>*>/, appampi ce ti thokam pi ce deyya- dhammaæ kamma¤ ca phala¤ ca saddahanto deti, teneva so ti tena paritta- deyyadhammavatthukena parittakena pi cÃgena parattha\<*<14>*>/ sukhÅ hoti mahÃrÃjà 'ti, viceyya dÃnan ti dakkhiïa¤ ca\<*<15>*>/ dakkhiïeyya¤ ca\<*<16>*>/ vicinitvÃ\<*<17>*>/ dinna- dÃnaæ, tattha yaæ và taæ và adatvà aggaggaæ\<*<18>*>/ païÅtaæ deyyadhammaæ vi- cinitvà dento\<*<19>*>/ dakkhiïaæ vicinÃti nÃma, yesaæ vÃ\<*<20>*>/ tesaæ và adatvà sÅlÃdi- guïasampanne\<*<21>*>/ vicinitvà tesaæ dadanto dakkhiïeyye\<*<22>*>/ vicinÃti nÃma, Suga- tappasatthan ti evarÆpaæ dÃnaæ Buddhehi\<*<23>*>/ pasatthaæ, tattha dakkhiïeyya- vicinanaæ\<*<24>*>/ dassetuæ ye dakkhiïeyyà ti Ãdi vuttaæ, tattha dakkhiïeyyà ti dakkhiïÃya\<*<25>*>/ anucchavikà BuddhÃdayo, pÃïabhÆtÃnÅti pÃïasaækhÃtÃni bhÆtÃni aheÂhayanto\<*<26>*>/ kÃru¤¤ena aviheÂhento caramÃno, parÆpavÃdà ti parÆ- pavÃdabhayena pÃpaæ na karoti, bhÅrun ti upavÃdà bhÅrukaæ\<*<27>*>/, na hi tat- tha sÆran ti yo pana ayonisomanasikÃrena tasmiæ upavÃde sÆro hoti taæ paï¬ità na-ppasaæsanti, bhayà hÅti upavÃdabhayena hi paï¬ità pÃpaæ na karonti, hÅnena brahmacariyenà 'ti bÃhiratitthÃyatane tÃva methunavirati- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -reca. 2 Bd Ãgamaæsuæ. 3 Cks Cs2 yeva. 4 Cs uÂÂhÃnena vi-. 5 Cks Cs2 -gamo. 6 Bd adds vÃ. 7 Bd omits pi. 8 so all four MSS. 9 Cs2 bhaya-. 10 Bd hutaæ. 11 Bd vavijituæ. 12 Bd lobhÃdigataæ. 13 Bd jÃnÃti. 14 Bd paritta. 15 Bd omits da-. 16 Bd adds deyyadhammaæ. 17 Bd uci-. 18 Bd aggaæ. 19 Bd dadanto. 20 Bd omits vÃ. 21 Bd -nno. 22 Cs -neyya corr. to -ïeyye, Cs2 -ïeyya, Bd -ïeyyaæ. 23 Bd adds pi. 24 Ck vicinantaæ, Cs -nantaæ corr. to -nananaæ, Cs2 vicinnaæ or -nanaæ, Bd vicinandaæ. 25 Bd -ïaæ. 26 Bd avihedhayanti. 27 Cs2 -dabhÅ-, Bd -dahedukaæ. >/ #<[page 474]># %<474 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% sÅlamattakaæ\<*<1>*>/ hÅnabrahmacariyaæ\<*<2>*>/ nÃma, tena khattiyakule uppajjati\<*<3>*>/, jhÃnassa upacÃramattaæ majjhimaæ, tena devaloke uppajjati\<*<3>*>/, aÂÂha samÃpattiyo utta- maæ, tena Brahmaloke uppanno\<*<4>*>/ visujjhati nÃma, sÃsane pana sÅlavantass' eva païidhÃya\<*<5>*>/ brahmacariyaæ hÅnaæ nÃma, parisuddhasÅlass' eva samÃpattinibbat- tanaæ majjhimaæ nÃma, parisuddhasÅle Âhatvà vipassanaæ va¬¬hetvà arahatta- patti\<*<10>*>/ uttamaæ nÃma, osÃnagÃthÃya attho: mahÃrÃja ki¤cÃpi hi ekaæsen' eva dÃnaæ bahudhà pasatthaæ\<*<7>*>/ vaïïitaæ dÃnato pana\<*<8>*>/ samathavipassanÃsaækhÃtaæ nibbÃnasaækhÃta¤ ca dhammakoÂÂhÃsabhÆtaæ\<*<9>*>/ dhammapadam eva uttari- taraæ, kiækÃraïÃ: pubbe va hi imasmiæ kappe KassapadasabalÃdayo pubbatar' eva\<*<10>*>/ VessabhÆdasabalÃdayo santo\<*<11>*>/ sappurisà sapa¤¤Ã samathavipassanÃ\<*<12>*>/ bhÃvetvà nibbÃnam eva ajjhagamÆ\<*<13>*>/ adhigatà ti. Evaæ sattamapaccekabuddho\<*<14>*>/ anumodanÃya ra¤¤o Amata- mahÃnibbÃnaæ vaïïetvà rÃjÃnaæ appamÃdena ovaditvà vutta- nayena attano vasanaÂÂhÃnam eva gato. RÃjÃpi saddhiæ mahesiyÃ\<*<15>*>/ yÃvajÅvaæ\<*<16>*>/ dÃnaæ datvÃ\<*<17>*>/ saggapadaæ\<*<18>*>/ pÆresi. Satthà imaæ desanaæ\<*<19>*>/ Ãharitvà "evaæ pubbe pi paï¬ità vi- ceyyadÃnaæ adaæsÆ" 'ti vatvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà pacceka- buddhà parinibbÃyiæsu, Samuddavijayà RÃhulamÃtà ahosi, BharatarÃjÃ\<*<20>*>/ aham evÃ" 'ti. ùdittajÃtakaæ\<*<21>*>/. $<9. AÂÂhÃnajÃtaka.>$ GaÇgÃkumudinÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ ukkaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Taæ\<*<22>*>/ hi bhikkhuæ Satthà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaïÂhito" ti\<*<23>*>/ pucchitvà "sac- caæ bhante" ti "kiækÃraïÃ" ti "kilesavasenÃ" 'ti "bhikkhu mÃtu- gÃmo nÃma akata¤¤Æ mittadÆbhÅ avissÃsaniyo\<*<24>*>/, atÅte paï¬itÃ\<*<25>*>/ deva- sikaæ sahassaæ dentÃpi\<*<26>*>/ mÃtugÃmaæ tosetuæ nÃsakkhiæsu, sÃ\<*<27>*>/ ekadivasamattaæ sahassaæ alabhitvà va te\<*<28>*>/ gÅvÃya\<*<29>*>/ gÃhÃpetvà nÅ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -mattha-. 2 Bd hÅnaæ-. 3 Bd upapajjati. 4 Bd upapajjanto. 5 Cs Cs2 -ni- 6 Bd arahatthupatti. 7 Ck Cs2 -ttha, Cs -ttha corr. to -tthaæ. 8 Bd omits pana. 9 Bd -sa. 10 Bd puppedhireca. 11 Ck sattÃ, Cs2 santÃ? 12 Bd -naæ. 13 Cs -mu, Cs2 -mo, Bd acchagamuæ. 14 Bd sattapaccekabuddhÃ. 15 Bd aggama-. 16 Bd omits yÃ-. 17 Bd adds yÃvajÅvaæ Âhatvà tato cavetvÃ. 18 Bd saggapÆraæ. 19 Bd dhammade-. 20 Bd roruvamahÃrÃjà pana. 21 Bd adds aÂhamaæ. 22 Bd ta¤. 23 Bd sÅti. 24 Cs avi- corr. to ava-, Bd avisÃsaniyo. 25 Bd -tÃpi. 26 Bd dinnÃpi. 27 Bd esÃ. 28 Bd omits va te. 29 Bd -yaæ. >/ #<[page 475]># %< 9. AÂÂhÃnajÃtaka. (425.) 475>% harÃpesi, evaæ akata¤¤Æ mÃtugÃmo, mà tassa\<*<1>*>/ kÃraïà kilesavasaæ gacchÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente tassa ca putto BrahmadattakumÃro BÃrÃïasiseÂÂhino ca putto MahÃdhanakumÃro\<*<2>*>/ nÃma\<*<3>*>/ sahapaæsukÅÊitÃ\<*<4>*>/ sahÃyÃ\<*<6>*>/ ahesuæ, ekÃcariyakule yeva sippaæ uggaïhiæsu\<*<6>*>/. KumÃro\<*<7>*>/ pitu acca- yena rajje patiÂÂhÃsi\<*<8>*>/, seÂÂhiputto pi 'ssa santike yevÃhosi\<*<9>*>/. BÃrÃïasiyaæ ca ekà nagarasobhaïÅ\<*<10>*>/ vaïïadÃsÅ abhirÆpà ahosi sobhaggappattÃ. SeÂÂhiputto devasikaæ sahassaæ datvà niccakÃle tÃya yeva saddhiæ abhiramanto pitu accayena seÂÂhiÂÂhÃnaæ labhitvÃ\<*<11>*>/ taæ na\<*<12>*>/ vijahi\<*<13>*>/, tath' eva deva- sikaæ sahassaæ datvà abhirami. So\<*<14>*>/ divasassa tayo vÃre rÃjupaÂÂhÃnaæ gacchati. Ath' assa ekadivasaæ sÃyaæ\<*<15>*>/ rÃju- paÂÂhÃnaæ gatassa ra¤¤Ã saddhiæ samullapantass' eva suriyo atthamito\<*<16>*>/, andhakÃraæ jÃtaæ. So rÃjakulà nikkhamitvà "idÃni gehaæ gantvà Ãgamanavelà n' atthi, nagarasobhaïiyà yeva gehaæ gamissÃmÅti" upaÂÂhÃke uyyojetvà ekako va tassà gehaæ pÃvisi. Atha naæ sà disvà va\<*<17>*>/ "ayyaputta sahassaæ Ãbhatan" ti Ãha\<*<18>*>/. "Bhadde\<*<19>*>/ ajja ativikÃlo jÃto, tasmà gehaæ agantvÃ\<*<20>*>/ manusse uyyojetvà ekako va paviÂÂho 'smi\<*<21>*>/, sve\<*<22>*>/ pana te dve sahasse\<*<23>*>/ dassÃmÅti\<*<24>*>/". Sà cintesi: "sac' Ãhaæ ajja okÃsaæ karissÃmi a¤¤esu pi divasesu tucchahattho\<*<25>*>/ Ãga- missati, evaæ me dhanaæ parihÃyissati, na dÃni 'ssa okÃsaæ karissÃmÅti\<*<26>*>/. Atha naæ evam Ãha: "sÃmi mayaæ vaïïadÃ- siyo nÃma, amhÃkaæ sahassaæ keÊi\<*<27>*>/ nÃma n' atthi\<*<28>*>/, Ãhara sahassan" ti. "Bhadde sve diguïaæ\<*<29>*>/ ÃharissÃmÅti" punap- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tassÃ. 2 Bd mahaddha-. 3 Bd adds te ubho pi. 4 Bd -kiÊakÃ. 5 Bd -yakÃ. 6 Bd gaïhisu. 7 Bd rÃjaku-. 8 Bd rajjaæ patiÂhÃpesi. 9 Bd yeva a-. 10 Ck -soïÅ, Cs -sobhinÅ, Cs2 -sobhati, Bd -sobhaïi. 11 Bd -tvÃpi. 12 Bd na taæ. 13 Bd jivati. 14 Bd seÂhiputto. 15 Bd omits sÃyaæ. 16 Bd athaÇgamito. 17 Bd omits va. 18 Cks Cs2 omit Ãha. 19 Bd adds ahaæ. 20 Cs Ãg- corr. to ag-, Bd anÃg-. 21 Bd smÅti Ãha. 22 Cs2 yeva, Cs sace corr. to sve. 23 Bd -ssÃni. 24 Cs adds demÃti. 25 Bd -hatthako. 26 Bd dassÃmiti. 27 Cks Cs2 -ssa keÊi, Bd sahassaæ adatvà keÊi. 28 Bd natthÅti. 29 Bd dvÅ-. >/ #<[page 476]># %<476 VIII. AÂÂhanipÃta. 1. KaccÃnivagga. (43.)>% puna yÃci. NagarasobhanÃ\<*<1>*>/ dÃsiyo ÃïÃpesi: "etassa idha Âhatvà maæ\<*<2>*>/ oloketuæ mà adattha, gÅvÃya\<*<3>*>/ naæ gahetvà nÅharitvà dvÃraæ pidahathÃ" 'ti\<*<4>*>/. TÃ\<*<5>*>/ tathà akaæsu\<*<6>*>/. So\<*<7>*>/ cintesi: "ahaæ imÃya saddhiæ asÅtikoÂidhanaæ khÃdiæ, sà maæ eka- divasaæ tucchahatthaæ disvà gÅvÃya\<*<3>*>/ gahetvà nÅharÃpesi, aho mÃtugÃmo nÃma pÃpo nillajjo akata¤¤Æ mittadÆbhÅti" so mÃtu- gÃmassa aguïaæ anussaranto anussaranto va virajji paÂikkÆla- sa¤¤aæ paÂilabhi gharÃvÃse pi ukkaïÂhi, tato\<*<8>*>/ "kim me gharÃ- vÃsena, ajj' eva nikkhamitvà pabbajissÃmÅti" puna gehaæ agantvÃ\<*<9>*>/ rÃjÃnam pi adisvà va nagarà nikkhamitvà ara¤¤aæ pavisitvà GaÇgÃtÅre assamaæ mÃpetvà pabbajitvÃ\<*<10>*>/ jhÃnÃ- bhi¤¤aæ nibbattetvÃ\<*<11>*>/ vanamÆlaphalÃhÃro tattha vÃsaæ kap- pesi. RÃjà taæ\<*<12>*>/ apassanto "kahaæ me\<*<13>*>/ sahÃyo" ti pucchi. NagarasobhaniyÃpi\<*<14>*>/ katakammaæ\<*<15>*>/ sakalanagare pÃkaÂaæ jÃtam. Ath' assa tam atthaæ Ãcikkhitvà "iti te deva sahÃyo lajjÃya gharam pi agantvÃ\<*<9>*>/ ara¤¤aæ pavisitvà pabbajito kirÃ" 'ti kathayiæsu\<*<16>*>/. RÃjÃ\<*<17>*>/ nagarasobhaniæ pakkosÃpetvà "sac- caæ kira tvaæ ekadivasaæ sahassaæ alabhitvà mama sahÃyaæ gÅvÃya\<*<3>*>/ gÃhÃpetvÃ\<*<18>*>/ nÅharÃpesÅti" pucchi. "Saccaæ devÃ" 'ti. "PÃpe jammi sÅghaæ mama sahÃyassa gataÂÂhÃnaæ gantvÃ\<*<19>*>/ Ãnehi, noce Ãnesi jÅvitaæ te n' atthÅti". Sà ra¤¤o vacanaæ sutvà bhÅtà rathaæ Ãruyha mahantena parivÃrena nagarà nikkhamitvà tassa gataÂÂhÃnaæ\<*<20>*>/ pariyesantÅ sutivasena\<*<21>*>/ sutvà tattha gan- tvà vanditvà "ayya mayÃ\<*<22>*>/ andhabÃlabhÃvena katadosaæ\<*<23>*>/ saha\<*<24>*>/, na pun' evaæ karissÃmÅti yÃcitvà "sÃdhu khamÃmi\<*<25>*>/, n' atthi me tayi ÃghÃto" ti vutte "sace\<*<26>*>/ me khamatha mayà saddhiæ rathaæ abhirÆhatha\<*<27>*>/, nagaraæ gacchissÃma, nagaraæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ni. 2 Bd omits maæ. 3 Bd -yaæ. 4 Bd adds Ãha. 5 Bd taæ sutvà dÃsiyo. 6 Bd karisu. 7 Bd atha so. 8 Cs2 tatho, Bd ukkaïÂhito. 9 Bd anÃg-. 10 Bd omits pa-. 11 Bd upÃdetvÃ. 12 Cks Cs2 naæ. 13 Bd mama. 14 Bd -ïi- 15 Bd kataæ-. 16 Bd -to bhavissatÅti ahaæsu. 17 Bd adds taæ sutvÃ. 18 Bd ka¬hitvÃ. 19 Bd adds taæ. 20 Bd vasanaÂhÃnaæ. 21 Bd omits su-. 22 Cs mayaæ, Bd mahaæ. 23 Bd kataæ-. 24 Bd khamatha ahaæ. 25 Bd adds te. 26 me--sace wanting in Bd. 27 Bd -rÆyha. >/ #<[page 477]># %< 9. AÂÂhÃnajÃtaka. (425.) 477>% gatakÃle yeva yaæ\<*<1>*>/ mama ghare dhanaæ atthi sabbaæ dassÃ- mÅti" Ãha. So tassà vacanaæ sutvà "bhadde idÃni tayà sad- dhiæ gantuæ na sakkÃ, yadà pana imasmiæ loke yaæ\<*<2>*>/ na bhavitabbaæ taæ bhavissati api nÃma tadà gaccheyyan" ti vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ saækhavÃïïà ca\<*<4>*>/ kokilà jambu tÃlÃphalaæ dajjÃ\<*<5>*>/ atha nÆna tadà siyà ti. || Ja_VIII:77 ||>@ Tass' attho: bhadde yathà hi kumudasarà kumudehi sa¤channà tiÂÂhanti tath' eva sace sakalÃpi mahÃ-GaÇgà kumudinÅ sÅghasotaæ\<*<6>*>/ pahÃya santà upa- santà siyà sabbakokilà ca saækhavaïïà bhaveyyuæ\<*<7>*>/ sabbo pi ca jamburukkho tÃlaphalaæ dadeyya atha nÆna tadà siyà ti atha tÃdise kÃle amhÃkam pi samÃgamo nÆna siyà bhaveyya nÃmà 'ti vuttaæ hoti. Evaæ vatvà puna pi tÃya "ehi\<*<8>*>/, gacchÃm' evÃ\<*<9>*>/" 'ti vutte "gacchissÃm' evÃ\<*<10>*>/" 'ti vatvà "kasmiæ\<*<11>*>/ kÃle" ti "asukasmi¤ cÃ" 'ti vatvà sesagÃthà abhÃsi: @@ @*>/ aÂÂÃlo\<*<13>*>/ sukato siyà daÊho ca appakampÅ ca atha nÆna tadà siyÃ. || Ja_VIII:79 ||>@ @*>/ atha nÆna tadà siyÃ. || Ja_VIII:80 ||>@ @*>/ atha nÆna tadà siyÃ. || Ja_VIII:81 ||>@ @*>/ vÃsaæ kappeyyuæ atha nÆna tadà siyÃ. || Ja_VIII:82 ||>@ @@ @*>/ athà nÆna tadà siyÃ. || Ja_VIII:84 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vo in the place of yeva yaæ. 2 Bd yena. 3 Bd -santi. 4 Cks Cs2 va. 5 Bd tÃlÃggaæ dajja. 6 Bd sighaæsotÃbhÃvaæ, Cks Cs2 dÅghasotam. 7 Cs -yya. 8 Bd adds ayya. 9 Bd gacchÃmÃ. 10 Bd -ssami. 11 Ck Cs2 tasmiæ. 12 Bdf -sapÃdÃnaæ. 13 Bd aÂÂako, Bf aÂÂÃ. 14 Ck saggassa rohaïaïÅya, Cs saggassa rohaïa niya, Cs2 saggassa rohaïaya, Bd saggarohatthÃ. 15 Ck Cs2 -pÃdeyyuæ, Cs paÂipÃdeyyuæ, Bd parivÃdeyya corr. to -teyya, Bf paripÃbheyyuæ. 16 Bd aggarÃ. 17 Bd visÃseyya. >/ #<[page 478]># %<478 VIII. AÂÂhanipÃta. 1.KaccÃnivagga. (43.)>% @*>/ chattaæ thirataraæ siyà vassassa paÂighÃtÃya atha nÆna tadà siyÃ. || Ja_VIII:85 ||>@ @*>/ sakuïo pabbataæ GandhamÃdanaæ tuï¬enÃdÃya gaccheyya atha nÆna tadà siyÃ. || Ja_VIII:86 ||>@ @*>/ savaÂÃkaraæ ceÂo\<*<4>*>/ ÃdÃya gaccheyya atha nÆna tadà siyÃ. || Ja_VIII:87 ||>@ Tattha tividho ti eko kacchapalomamayena pupphena eko tÆlena eko ubhayenà 'ti evaæ tippakÃro, hemantikaæ pÃpuraïan ti himapÃtasamaye pÃpuraïÃya bhavituæ samattho, atha nÆna tadà siyà ti atha tasmiæ kÃle mama tayà saddhiæ ekaæsen' eva saæsaggo siyÃ, evaæ sabbattha pacchima- padaæ\<*<5>*>/ yojetabbaæ, aÂÂÃlo sukato\<*<6>*>/ ti abhirÆhitvà yujjhantaæ purisasataæ dhÃretuæ yathà sakkoti evaæ sukato, paripÃteyyun\<*<7>*>/ ti palÃpeyyuæ, aÇgÃre ti vÅtaccikaÇgÃrasanthare, vÃsaæ kappeyyun tÅ ekekaæ surÃghaÂam pivitvà mattà vaseyyuæ, bimboÂÂhasampanno ti bimbaphalasadisehi oÂÂhehi sa- mannÃgato, sumukho ti suvaïïÃdÃsasadisamukho\<*<8>*>/, pihayeyyun ti a¤¤a- ma¤¤assa sampattiæ icchantà pihayeyyuæ pattheyyuæ, pulasapattÃnan\<*<9>*>/ ti saïhÃnaæ pulasagacchapaïïÃnaæ\<*<10>*>/, kuluæko ti eko khuddakasakuïo, sÃ- muddikan ti samuddapakkhandanamahÃnÃvaæ\<*<11>*>/, sayantaæ savaÂÃ- karan\<*<12>*>/ ti yantena c' eva\<*<13>*>/ vaÂÃkarena\<*<14>*>/ ca{\<*<15>*>/} saddhiæ sambhÃrayuttaæ\<*<16>*>/, ceÂo\<*<17>*>/ ÃdÃyà 'ti yadà evarÆpaæ nÃvaæ khuddako gÃmadÃrako hatthena ga- hetvà gaccheyyà 'ti attho. Iti MahÃsatto imà aÂÂhÃnaparikappena ekÃdasa gÃthà abhÃsi. TÃ\<*<18>*>/ sutvà nagarasobhanÅ\<*<19>*>/ MahÃsattaæ khamÃpetvà nagaraæ gantvà ra¤¤o taæ kÃraïaæ Ãrocetvà attano jÅvitaæ yÃcitvà gaïhi. Satthà imaæ desanaæ\<*<20>*>/ Ãharitvà "evaæ bhikkhu mÃtugÃmo nÃma akata¤¤Æ mittadÆbhÅti" vatvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi): "Tadà rÃjà ùnando ahosi, tÃpaso\<*<21>*>/ aham evÃ" 'ti. AÂÂhÃnajÃtakaæ\<*<22>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pulÃ-, Bf mÆlÃ-. 2 Bd kaluko. 3 Bd pay-. 4 Bdf ceko. 5 Bd -maæ-. 6 Bd aÂÂalo sukaÂo. 7 Cks Cs2 -pÃde-, Bd -vÃre-. 8 Cs suvaïïadÃsasadise, Cs2 svaïïÃ-, Bd suvaïïÃadÃsasadiso-. 9 Bd mulÃsamattÃ-. 10 Bd mulÃsagacchapattÃnaæ. 11 Bd sÃmudda-, Cks Cs2 samuddapakkhanÃnaæ. 12 Bd payanti vasatÃkÃran. 13 Cks Cs2 ce, Bd omits ceva. 14 Bd vasatÃkÃrena. 15 Bd omits ca. 16 Bd sappasambhÃ-. 17 Bd ceko. 18 Bd taæ. 19 Bd -ïi. 20 Bd dhammade-. 21 Bd adds pana. 22 Bd. adds navamaæ. >/ #<[page 479]># %< 10. DÅpijÃtaka. (426.) 479>% $<10. DÅpijÃtaka.>$ KhamanÅyaæ\<*<1>*>/ yÃpanÅyan ti. Idaæ Satthà Jetavane\<*<2>*>/ viharanto ekaæ eÊikaæ Ãrabbha kathesi. Ekasmiæ hi samaye MoggallÃnatthero\<*<3>*>/ giriparikkhitte ekadvÃre giribbajasenÃsane\<*<4>*>/ vihÃsi. DvÃrasamÅpe yev' assa\<*<5>*>/ caækamo ahosi. Tadà eÊakapÃlakà "eÊakà ettha carantÆ" 'ti giribbajaæ pavesetvà kÅÊantà viharanti. Tesu eka- divasaæ sÃyaæ Ãgantvà eÊake gahetvà gacchantesu ekà eÊikà dÆre caramÃnà eÊake nikkhamante adisvà ohÅyi. Taæ pacchà nikkha- mantiæ eko dÅpiko disvà "khÃdissÃmi nan" ti giribbajadvÃre aÂÂhÃsi. SÃpi ito c' ito ca olokentÅ\<*<6>*>/ taæ disvà "esa maæ mÃretvà khÃditu- kÃmatÃya Âhito, sace nivattitvà palÃyissÃmi jÅvitam me n' atthi, ajja mayà purisÃkÃraæ kÃtuæ vaÂÂatÅti" cintetvà siÇgÃni ukkhipitvà tassÃ- bhimukhaæ\<*<7>*>/ vegena pakkhanditvà dÅpikassa "ito gaïhissÃmÅti" vip- phandato va\<*<8>*>/ gahaïaæ anupagantvà vegena palÃyitvà eÊakÃnaæ an- taraæ\<*<9>*>/ pÃvisi. Thero\<*<10>*>/ taæ\<*<11>*>/ tesaæ kiriyaæ disvà punadivase gantvà TathÃgatassÃrocetvÃ\<*<12>*>/ "evaæ bhante sà eÊikà attano upÃyakusalatÃya parakkamaæ katvà dÅpikato muccÅti\<*<13>*>/" Ãha. Satthà "MoggallÃna, idÃni tÃva so dÅpiko taæ gahetuæ nÃsakkhi, pubbe pana\<*<14>*>/ naæ vira- vantiæ mÃretvà khÃdÅti" vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte MagadharaÂÂhe Bodhisatto ekasmiæ gÃme mahÃbhogakule nibbattitvà vayappatto kÃme pahÃya isipab- bajjaæ pabbajitvà jhÃnÃbhi¤¤aæ nibbattetvà ciraæ Himavante vasitvà loïambilasevanatthÃya RÃjagahaæ patvÃ\<*<15>*>/ ekasmiæ\<*<16>*>/ yeva giribbaje païïasÃlaæ mÃpetvà vÃsaæ kappesi. Tadà iminà va niyÃmena\<*<17>*>/ eÊakapÃlesu\<*<18>*>/ eÊake carantesu\<*<19>*>/ ekadiva- saæ evam eva ekaæ eÊikaæ pacchà nikkhamantiæ disvà eko dÅpiko "khÃdissÃmi nan" ti dvÃre aÂÂhÃsi. SÃpi taæ disvà "ajja mayhaæ jÅvitaæ n' atthi\<*<20>*>/, eken' upÃyena iminà sad- dhiæ madhurapaÂisanthÃraæ katvà hadayamaddavam assa\<*<21>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd damaïi-. 2 Bd veÊuvane. 3 Bd mahÃmo- 4 Bd gÅripabbaje senÃsane ca. 5 Bd yeva. 6 all four MSS. -ti. 7 Bd tassa abhimokhi. 8 Cs vipphandanatova, Cs vipphandantova corr. to vipphandatova, Bd vippakkhanti tassevÃ. 9 Bd -re. 10 Bd atha the-. 11 Bd omits taæ. 12 Bd -tassa Ã-. 13 Bd mu¤citi. 14 Bd pi. 15 Bd gantvÃ. 16 Ck Cs2 eta-. 17 Bd -neva. 18 Bd -lakesu. 19 so all four MSS. 20 Bd adds addhà mayhaæ jÅvitatthÃya parakkamaæ kÃtuæ vaÂÂatÅti. 21 Bd hadayamassavacamasa. >/ #<[page 480]># %<480 VIII. AÂÂhanipÃta. 1.KaccÃnivagga. (43.)>% janetvà jÅvitaæ rakkhissÃmÅti\<*<1>*>/" cintetvà dÆrato\<*<2>*>/ va tena saddhiæ paÂisanthÃraæ karontÅ ÃgacchamÃnà paÂhamaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ kacci\<*<4>*>/ mÃtula te sukhaæ, sukhaæ te ammà avaca, sukhakÃmà hi te mayan ti. || Ja_VIII:88 ||>@ Tattha sukhaæ te ammà 'ti mayhaæ mÃtÃpi tumhÃkaæ sukhaæ puccheyyÃsÅti\<*<5>*>/ ajja maæ avacà 'ti attho, mayan ti mÃtula mayam pi tumhÃ- kaæ sukham eva icchÃmà 'ti. Taæ sutvà dÅpiko "ayaæ dhuttikà maæ mÃtulavÃdena va¤cetukÃmÃ, na me kakkhaÊabhÃvaæ jÃnÃtÅti cintetvà duti- yaæ gÃtham Ãha: @*>/ heÂhayitvÃna\<*<7>*>/ eÊiki s' ajja mÃtulavÃdena mu¤citabbà nu ma¤¤asÅti\<*<8>*>/. || Ja_VIII:89 ||>@ Tass' attho: tvaæ mama naÇguÂÂhamaï¬alaæ akkamitvà heÂhayitvÃ\<*<9>*>/ Ãgac- chasi, sà tvaæ ajja mÃtulavÃdena mu¤citabbÃham asmÅti ma¤¤asi nu, evaæ ma¤¤asi\<*<10>*>/ ma¤¤e ti\<*<11>*>/. Taæ sutvà itarà "mÃtula mà evaæ vadÅti" vatvÃ\<*<12>*>/ tati- yaæ gÃtham Ãha: @*>/, ahaæ te\<*<14>*>/ mukham ÃgatÃ, pacchato tuyha\<*<15>*>/ naÇguÂÂhaæ, kathaæ kho 'haæ avakkamin\<*<16>*>/ ti. || Ja_VIII:90 ||>@ Tattha mukhan ti abhimukhaæ, kathaæ kho han ti taæ tava pac- chato Âhitaæ ahaæ kathaæ avakkamin\<*<16>*>/ ti attho. Atha naæ so "kiæ kathesi eÊike, mama naÇguÂÂhassa aÂhitaÂÂhÃnaæ\<*<17>*>/ nÃma n' atthÅti\<*<18>*>/" vatvà catutthaæ gÃ- tham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks Cs2 -ssÃminanti. 2 Bd purato. 3 Ck Cs2 pÃpanÅyaæ. 4 Bdf ki¤ci. 5 Bd icche-. 6 Bd apakkamaæ, Bf apakkammaæ. 7 Ck heÂhapi-, Bd socayi-, Bf heÂhahitvÃ. 8 Cs mucci-. 9 Ck heÂhapi-, Bd podayi-. 10 Ck ma¤¤esi. 11 Bd bhu¤jitabbÃsamasmiæti ma¤¤Ãmi evamÃha. 12 Bd evaæ karissati, omitting vatvÃ. 13 Cs2 puratthÃbhimu-, Bd puratattÃpimukho nisinnÃmiti. 14 Cks Cs2 taæ. 15 Bd tuyhaæ. 16 Bd apakkami, Bf kho padaæ apakkami. 17 Cs ayita- corr. to aÂÂhita-, Bd adhiÂhita-. 18 Bd atthiti. >/ #<[page 481]># %< 10. DÅpijÃtaka. (426.) 481>% @*>/ naÇguÂÂhaæ kathaæ kho tvaæ vivajjayÅti. || Ja_VIII:91 ||>@ Tattha tÃvatà ti ettÃvatÃ\<*<2>*>/ mama naÇguÂÂhaæ parikkhipitvà gatan ti vadati. Taæ sutvà eÊikà "ayaæ pÃpo madhurakathÃya na\<*<3>*>/ allÅ- yati, paÂisattu hutvÃssa kathessÃmÅti\<*<4>*>/" pa¤camaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ akkhaæsu\<*<6>*>/ mÃtà pità ca bhÃtaro: dÅghaæ duÂÂhassa naÇguÂÂhaæ, s' amhi vehÃyasÃgatà ti. || Ja_VIII:92 ||>@ Tattha akkhaæsÆ\<*<7>*>/ 'ti pubbe va me evaæ\<*<8>*>/ mÃtà ca pità ca bhÃtaro ca Ãcikkhiæsu\<*<9>*>/, samhÅti sà ahaæ ¤ÃtakÃnaæ santikà tava naÇguÂÂhassa dÅgha- bhÃvaæ sutvà tava naÇguÂÂhaæ pariharantÅ\<*<10>*>/ vehÃyasÃ\<*<11>*>/ ÃkÃsena Ãgatà ti. Atha naæ so "jÃnÃmi te ahaæ ÃkÃsenÃgatabhÃvaæ\<*<12>*>/, evaæ ÃgacchantÅ\<*<13>*>/ pana mayhaæ bhakkhe nÃsetvÃ\<*<14>*>/ ÃgatÃsÅti" vatvà chaÂÂhaæ gÃtham Ãha: @*>/ disvÃna Ãyantiæ antalikkhasmim\<*<16>*>/ eÊiki migasaægho palÃyittha, bhakkho me nÃsito tayà ti. || Ja_VIII:93 ||>@ Taæ sutvà itarà maraïabhayabhÅtà a¤¤aæ kÃraïaæ Ãha- rituæ asakkontÅ "mÃtula mà evarÆpaæ kakkhaÊakammaæ kari, jÅvitaæ me dehÅti" vilapi. Itaro pi naæ vilapantiæ yeva khandhe gahetvà mÃretvà khÃdi. @*>/ vilapantiyà eÊikiyà ruhaæghaso galakaæ anvÃmaddi\<*<18>*>/ n' atthi duÂÂhe\<*<19>*>/ subhÃsitaæ. || Ja_VIII:94 ||>@ @*>/ duÂÂhe yujjetha\<*<21>*>/, so ca sabbhi na rajjatÅti || Ja_VIII:95 ||>@ imà dve abhisambuddhagÃthÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bdf mayhaæ, Cs mayha corr. to mayhaæ. 2 Bd etthakaæ ÂhÃnÃæ. 3 Bd omits na. 4 Bd hutvà tassa gamissÃmiti. 5 Cs ce taæ, Bd mevaæ. 6 Bdf akkhisuæ. 7 Bd akkhÅsu. 8 Bd etÃ. 9 Bd acakkhisuæ. 10 all four MSS. -ti. 11 Bd vehÃyasaæ katà ti. 12 Bd -nagata-. 13 Cks Cs2 -ti, Bd Ãgacchati. 14 Bd nÃdasetvÃ. 15 Cks Cs2 tava. 16 Cks -smiæhi, Bdf omit hi. 17 Bdf -evaæ. 18 Bd anvÃnumaÂÂi?, Bf anvÃvamaddi. 19 Bd khukhe. 20 Bf nikkammaæ, Cs nikkhama corr. to nikkhamma. 21 Bd dukkhe yu¤ceya. >/ #<[page 482]># %<482 VIII. AÂÂhanipÃta. 1.KaccÃnivagga.(43.)>% {Tatha} ruhaæghaso ti ruhirabhakkho lohitapÃyÅ sÃhasikadÅpiko, gala- kaæ anvÃmaddÅti\<*<1>*>/ gÅvaæ maddi\<*<2>*>/, ¬asitvà phÃlesÅti\<*<3>*>/ attho, nayo ti kÃra- ïaæ, dhammo ti sabhÃvo, subhÃsitan ti sukathitavacanaæ, sabbam p' etaæ\<*<4>*>/ duÂÂhe n' atthÅti\<*<5>*>/ attho, nikkamaæ\<*<6>*>/ duÂÂhe yujjethÃ\<*<7>*>/ 'ti bhikkhave duÂÂhapuggale parakkamo ca yujjeyya, so ca sabbhi na rajjatÅti so pana puggalo sabbhi sundaraæ subhÃsitaæ na rajjati, na sampiyÃyatÅti attho. TÃpaso tesaæ kiriyaæ sabbaæ addasa. Satthà imaæ desanaæ\<*<8>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà eÊikÅ va etarahi eÊikÅ\<*<9>*>/, dÅpiko va\<*<10>*>/ etarahi dÅpiko, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. DÅpijÃtakaæ\<*<11>*>/. KaccÃnivaggo. AÂÂhanipÃta- vaïïanà niÂÂhitÃ\<*<12>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd anvÃnapaÂÂiti. 2 Bd paÂÂi. 3 Bd pilesiti. 4 Bd sabbametaæ. 5 Bd duthe atÅti. 6 Ck nikkamma, Cs2 nikkhamma, Cs kamma corr. to nikkamma. 7 Bd yu¤cethÃ. 8 Bd dhammade-. 9 Bd adds ahosi. 10 Bd pi. 11 Bd adds dasamaæ. 12 Bdf aÂhanipÃtaæ niÂhitaæ, Bd adds sakkarÃj 1150 etc. >/ #<[page 483]># %< 483>% IX. NAVANIPùTA. $<1. GijjhajÃtaka.>$ Parisaækupatho nÃmà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ dubbacaæ\<*<1>*>/ Ãrabbha kathesi. So kira eko kula- putto niyyÃnikasÃsane pabbajitvÃpi atthakÃmehi ÃcariyupajjhÃyehi c' eva sabrahmacÃrÅhi ca "evaæ te abhikkamitabbaæ evaæ paÂikkami- tabbaæ evaæ Ãlokitabbaæ evaæ vilokitabbaæ evaæ sammi¤jitabbaæ evaæ pasÃretabbaæ evaæ nivÃsetabbaæ evaæ pÃrupitabbaæ evaæ patto gahetabbo yÃpanamattaæ\<*<2>*>/ gahetvà paccavekkhitvà va pari- bhu¤jitabbaæ indriyesu guttadvÃrena bhojane matta¤¤unà jÃgariyam anuyuttena bhavitabbaæ idaæ Ãgantukavattaæ nÃma jÃnitabbaæ\<*<3>*>/ idaæ gamikavattaæ nÃma\<*<4>*>/ imÃni cuddasa khandhakavattÃni\<*<5>*>/ asÅti mahÃvattÃni tattha te sammà vattitabbaæ ime terasa dhutaÇgaguïÃ\<*<6>*>/ nÃma ete samÃdÃya vattitabban" ti ovadiyamÃno dubbaco\<*<7>*>/ ahosi akkhamo appadakkhiïaggÃhÅ\<*<8>*>/ anusÃsaniæ\<*<9>*>/, "ahaæ tumhe na anuva- dÃmi\<*<10>*>/, tumhe\<*<11>*>/ kasmà maæ vadetha\<*<12>*>/, aham eva attano atthaæ và anatthaæ và jÃnissÃmÅti\<*<13>*>/" attÃnaæ avacanÅyaæ akÃsi. Ath' assa dubbacabhÃvaæ\<*<14>*>/ ¤atvà bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ\<*<15>*>/ aguïaæ ka- thentÃ\<*<16>*>/ nisÅdiæsu. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmà 'ti vutte taæ bhikkhuæ pakkosÃpetvà "saccaæ kira tvaæ\<*<17>*>/ dubbaco" ti pucchitvà "saccan" ti vutte "kasmà bhikkhu evarÆpe niyyÃnikasÃsane\<*<18>*>/ pabba- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ccabhikkhuæ. 2 Bd adds bhattaæ. 3 Bd omits jÃ-. 4 Bd adds jÃnitabbanti. 5 Cks khandhava-. 6 Cs dÆtagu-, Ck guïÃ. 7 Bd dubbacco. 8 all three MSS. -hi. 9 Bd ananusÃsaniyaæ. 10 Cs Bd va-. 11 Bd adds pana. 12 Bd vadatha. 13 Bd karissÃmiti. 14 Bd -cca-. 15 Cks omit dhamma. 16 Bd -ïakathanaæ kathento. 17 Bd adds bhikkhu. 18 Ck -ke-. >/ #<[page 484]># %<484 IX. NavanipÃta.>% jitvà atthakÃmÃnaæ vacanaæ na karosi, pubbe pi tvaæ paï¬itÃnaæ vacanaæ akatvà verambavÃtamukhe cuïïavicuïïajÃto\<*<1>*>/" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte Gijjhapabbate\<*<2>*>/ Bodhisatto gijjhayoniyaæ nib- batti. Putto pan' assa Supatto\<*<3>*>/ nÃma gijjharÃjà anekasahassa- gijjhaparivÃro thÃmasampanno ahosi. So mÃtÃpitaro posesi. BalasampannattÃ\<*<4>*>/ pana atidÆraæ uppatati, atha naæ pità "tÃta ettakaæ nÃma ÂhÃnaæ atikkamitvà na gantabban" ti ovadi. So "sÃdhÆ" 'ti vatvÃpi ekadivasaæ pana vuÂÂhe\<*<5>*>/ deve gijjhehi saddhiæ uppatitvà sese ohÃya atibhÆmiæ gantvà verambavÃta- mukhaæ patvà cuïïavicuïïabhÃvaæ pÃpuïi. Satthà tam atthaæ dassento abhisambuddho hutvà imà gÃ- thà abhÃsi: @*>/ sanantano, tatrÃsi\<*<7>*>/ mÃtÃpitaro gijjho posesi jiïïake\<*<8>*>/. || Ja_IX:1 ||>@ @*>/ medaæ accahÃsi\<*<10>*>/ bahÆtaso\<*<11>*>/, pità ca puttaæ avaca jÃnaæ uccÃpapÃtinaæ\<*<12>*>/ supattaæ pakkhasampannaæ\<*<13>*>/ tejasiæ dÆragÃminaæ. || Ja_IX:2 ||>@ @*>/ paÂhaviæ: yadà tÃta\<*<15>*>/ vijÃnahi sÃgarena parikkhittaæ cakkaæ va parimaï¬alaæ tato tÃta nivattassu, mÃssu etto paraæ gami. || Ja_IX:3 ||>@ @*>/ vegena balÅ\<*<17>*>/ pakkhÅ\<*<18>*>/ dijuttamo olokayanto vakkaÇgo pabbatÃni vanÃni ca. || Ja_IX:4 ||>@ @*>/ paÂhaviæ gijjho yathÃsÃsÅ\<*<20>*>/ pitus sutaæ\<*<21>*>/ sÃgarena parikkhittaæ cakkaæ va parimaï¬alaæ [tato tÃta nivattassu, mÃssu etto paraæ gami]. (Cfr. p.255, 30.)|| Ja_IX:5 ||>@ @*>/ ta¤ ca vÃtasikhà tikkhà accahÃsi baliæ\<*<23>*>/ dijaæ. || Ja_IX:6 ||>@ @*>/ eva nivattituæ, dijo vyasanam ÃpÃdi verambÃnaæ vasaæ gato. || Ja_IX:7 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -ïïojÃto. 2 Bd gijhakuÂe pabbate. 3 Bd sumutto. 4 Bd thÃmasampannotÃya. 5 Ck -saæ nava cadde, Cs nava caï¬e. 6 Cs -patto, Bd -paæïho, Bf -panto. 7 Bd tatrÃpi. 8 Bd -re. 9 Bd ajagara, Bf ajarÃgara. 10 Cs -bhÃsi. 11 so Ck instead of pahÆtaso? Cs Bf bahutaso, Bd bahudhà so. 12 Bdf uccaæ-. 13 Bd thÃmasam-. 14 Bd -plavitaæ. 15 Bd tÃva. 16 Bf pi. 17 Cks thale, Bdf bali. 18 Cks Bd -i, Bf kkh. 19 Cks -saæ. 20 Cs -sÃsi, Bd yathÃyÃti corr. to -yÃsi, Bf yathÃyiti. 21 Cks -tÃ, Bd pitusutÃ. 22 Bd paramevapavatthatha, Bf -evapavattata. 23 Cks balaæ, Bdf bali. 24 Bdf punad. >/ #<[page 485]># %< 1. GijjhajÃtaka. (427.) 485>% @*>/ anovÃdakare\<*<2>*>/ dije\<*<3>*>/. || Ja_IX:8 ||>@ @*>/ yo vÃkyaæ nÃvabujjhati atisÅmacaro\<*<5>*>/ ditto gijjho vÃtÅtasÃsano sa ve\<*<6>*>/ vyasanaæ pappoti\<*<7>*>/ akatvà vaddhasÃsanan\<*<8>*>/ ti. || Ja_IX:9 ||>@ Tattha parisaækupatho ti saækupatho, manussà hira¤¤asuvaïïatthÃya gacchantà tasmiæ padese khÃïuke koÂÂetvà tesu rajjuæ bandhitvà gacchanti, tena so Gijjhapabbate\<*<9>*>/ jaæghamaggo saækupatho ti vuccati, gijjhapantho ti gijjhapabbatamatthake maggo\<*<10>*>/, sanantano ti porÃïo, tatrÃsÅti tasmiæ gijjhapabbatamatthake saækupathe eko gijjho Ãsi\<*<11>*>/, so jiïïake\<*<12>*>/ mÃtÃpitaro posesi, ajakaraæ\<*<13>*>/ medan ti ajakaramedaæ\<*<14>*>/, accahÃsÅti ativiya Ãhari, bahÆtaso\<*<15>*>/ ti bahÆtaso\<*<16>*>/, jÃnaæ\<*<17>*>/ uccÃpapÃtinan\<*<18>*>/ ti putto te ati- uccaæ ÂhÃnaæ laæghatÅti sutvà ucce\<*<19>*>/ papÃtÅ ayan ti jÃnanto, tejasin ti purisatejasampannaæ, dÆragÃminan ti ten' eva tejena dÆragÃmiæ, pari- plavantan\<*<20>*>/ ti uppalapattaæ\<*<21>*>/ viya udake upplavamÃnaæ\<*<22>*>/, vijÃnahÅti\<*<23>*>/ vijÃnÃsi, cakkaæ va parimaï¬alan ti yaæ\<*<24>*>/ tasmiæ te\<*<25>*>/ padese Âhitassa samuddena paricchinno JambudÅpo cakkaæ\<*<26>*>/ va pa¤¤Ãyati tato ÂhÃnÃ\<*<27>*>/ ni- vattÃhÅti ovadanto evam Ãha, udapatto sÅti pitu ovÃdaæ akatvà ekaæ\<*<28>*>/ divasaæ gijjhehi saddhiæ uppatito te ohÃya pitarà kathitaÂÂhÃnaæ agamÃsi, olokayanto\<*<29>*>/ vakkaægo ti vaækagÅvo\<*<30>*>/, yathÃsÃsi\<*<31>*>/ pitussutan\<*<32>*>/ ti yathÃssa\<*<33>*>/ pitu santikà sutaæ Ãsi\<*<34>*>/ tath' eva addasa, yathÃssÃsÅti\<*<35>*>/ và pÃÂho, paramevaccavattathà 'ti pitarà akkhÃtaÂÂhÃnato paraæ ativatto\<*<36>*>/ va, ta¤ca\<*<37>*>/ vÃtasikhà tikkhà ti taæ anovÃdakaæ\<*<38>*>/ balim\<*<39>*>/ pi samÃnam dijaæ tikhiïaverambavÃtasikhà accahÃsi atihari\<*<40>*>/ cuïïavicuïïaæ akÃsi, nÃ- sakkhÃtigato ti nÃsakkhi atigato\<*<41>*>/, poso ti satto, anovÃdakare ti tasmiæ dije paï¬itÃnaæ ovÃdaæ akaronte sabbe pi te mahÃdukkhaæ pÃpuïiæsu, akatvà vaddhasÃsanan\<*<42>*>/ ti vuddhÃnaæ\<*<43>*>/ hitakÃmÃnaæ vacanaæ akatvà evam eva vyasanaæ mahÃdukkhaæ pÃpunÃti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -du. 2 Cks -ro. 3 Bd -jo. 4 Bf vu¬¬hÃ-, Bd vu¬hÃ-. 5 Ck -sima¤caro. 6 Bdf sabbe. 7 Bdf papponti. 8 Bd vu¬ha-, Bf vada¬¬ha-. 9 Bd -to. 10 Bd mahÃma. 11 Bd ahosi. 12 Bd jinna. 13 Ck -ra, Bd ajagara. 14 Bd ajÃgara-. 15 Cs Bd -hu-. 16 Cs -hu-, Bds bahutÃso. 17 Cks ja-. 18 Bd uccaæ-. 19 Bd uccaæ. 20 Bd -plavitan. 21 Bd upalinipattaæ. 22 Ck uppala-, Bd uplavanÃmaæ. 23 Cs vijÃnaæ vijÃnÃhÅti, Bd vijanÃhiti. 24 so Cks instead of yasmiæ? Bd omits yaæ. 25 Bd yeva. 26 Bd cakkamaï¬alaæ. 27 Bds tÃta. 28 Cs Bd eka. 29 Bd adds kiïÂhÃnaæ(?) patvà heÂhà olokento. 30 Bd vakkaÇgivo. 31 Cks yathÃsÃsi, Bdf yÃthÃyÃti corr. to -yÃsi. 32 Bd pitusutÃ. 33 Bd yathà ca. 34 Bd sutà asi. 35 Bd yathÃyÃsiti. 36 Bd -vattento. 37 Cks taæ. 38 Cs -ka, Bd anÃcÃraga. 39 Bd balisi, Cks bÃlam. 40 Bd atiÃhari. 41 Ck atibhaÂo, Cs -haÂo. 42 Bd vu¬ha-. 43 Bd vu¬hÃ-. >/ #<[page 486]># %<486 IX. NavanipÃta.>% "Tasmà tvaæ\<*<1>*>/ bhikkhu mà gijjhasadiso bhava, atthakÃmÃnaæ vacanaæ karohÅti" so SatthÃrà evaæ ovadito tato paÂÂhÃya sub- baco\<*<2>*>/ ahosi. SatthÃpi imaæ desanaæ\<*<3>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà dubbacagijjho\<*<4>*>/ etarahi dubbacabhikkhu\<*<5>*>/ ahosi, gijjhapità pana aham evÃ" 'ti. GijjhajÃtakaæ\<*<6>*>/. $<2. KosambÅjÃtaka.>$ Puthusaddo ti. Idaæ Satthà Kosambiyaæ nissÃya Ghosi- tÃrÃme viharanto Kosambiyaæ bhaï¬anakÃrake Ãrabbha kathesi. Vatthuæ Kosambakkhandhake Ãgatam eva. Ayaæ pan' ettha saæ- khepo: Tadà kira dve bhikkhÆ ekasmiæ ÃvÃse vasiæsu vinayadharo ca\<*<7>*>/ suttantiko ca. Tesu suttantiko ekadivasaæ sarÅravaÊa¤jaæ\<*<8>*>/ katvà udakakoÂÂhake\<*<9>*>/ ÃcamanaudakÃvasesaæ bhÃjane Âhapetvà nikkhami. Pacchà vinayadharo tattha paviÂÂho taæ udakaæ disvà nikkhamitvà itaraæ pucchi: "tayà udakaæ Âhapitan" 'ti. "ùma Ãvuso\<*<10>*>/" 'ti. "Kiæ pan' ettha ÃpattibhÃvaæ na jÃnÃsÅti". "ùma\<*<11>*>/ na jÃmÃmÅti". "Hot'\<*<12>*>/ Ãvuso, etthÃpattÅti\<*<13>*>/". "Tena hi paÂikarissÃmi nan" ti. "Sace pana te Ãvuso asa¤cicca asatiyà kataæ\<*<14>*>/ n' atthi ÃpattÅti\<*<15>*>/" so tassà Ãpattiyà anÃpattidiÂÂhi ahosi\<*<16>*>/. Vinayadharo pi attano nissitakÃnaæ "ayaæ suttantiko Ãpattiæ ÃpajjamÃno pi na jÃnÃtÅti" Ãrocesi. Te tassa nissitake disvà "tumhÃkaæ upajjhÃyo Ãpattiæ ÃpajjitvÃpi ÃpattibhÃvaæ na jÃnÃtÅti" Ãhaæsu. Te gantvà attano upajjhÃyassa Ãrocesuæ. So evam Ãha: "ayaæ vinayadharo pubbe `anÃpattÅti' vatvà idÃni `ÃpattÅti' vadati, musÃvÃdÅ eso" ti. Te gantvà "tumhÃkaæ upajjhÃyo musÃvÃdÅti". Evaæ a¤¤ama¤¤aæ kalahaæ va¬¬hayiæsu\<*<17>*>/. Tato vinayadharo okÃsaæ labhitvà tassa ÃpattiyÃ\<*<18>*>/ adassane\<*<19>*>/ ukkhepanÅyakammaæ akÃsi. Tato paÂÂhÃya tesaæ pacca- yadÃyakà upÃsakÃpi\<*<20>*>/ dve koÂÂhÃsà ahesuæ, ovÃdapaÂiggÃhikà bhikkhu- niyo pi ÃrakkhadevatÃpi\<*<21>*>/ sandiÂÂhà sambhattà ÃkÃsaÂÂhakadevatÃpi\<*<22>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks taæ. 2 Bd suvaco. 3 Bd dhammade-. 4 Bd dubbhacca-. 5 Bd dubbacca. 6 Bd adds pathamaæ. 2 Cfr. Dhammapada p. 103 and Vinaya vol. I p. 337. 7 Bd omits ca. 8 Ck -Êa¤chaæ, Bd -la¤ca. 9 Cks -ke. 10 Bd ÃmÃvu-. 11 Bd ÃmÃvuso. 12 Cks bhot, Bd hotu. 13 Bd ettha Ã-. 14 Ck kathaæ, Cs kathaæ corr. to kataæ. 15 Ck Ãpatti. 16 Bd hoti. 17 Bd va¬hisu. 18 Bd -tti. 19 Bd -nena. 20 Bd paccayakÃpi dÃyakÃpi, omitting upÃ-. 21 Bd adds dve koÂhÃsà ahesuæ tÃsaæ. 22 Bd omits ka. >/ #<[page 487]># %< 2. KosambÅjÃtaka. (428.) 487>% yÃva Brahmalokà sabbe puthujjanà dve pakkhà ahesuæ, yÃva Aka- niÂÂhabhavanà pana\<*<1>*>/ idaæ kolÃhalaæ agamÃsi. Ath' eko bhikkhu TathÃgataæ upasaækamitvà ukkhepakÃnaæ "dhammiken' eva kam- menÃyaæ\<*<2>*>/ ukkhitto" ti\<*<3>*>/ ukkhittÃnuvattakÃnaæ "adhammikena kammena ukkhitto" ti laddhiæ ukkhepakehi vÃriyamÃnÃnaæ\<*<4>*>/ pi ca\<*<5>*>/ nesaæ\<*<6>*>/ taæ\<*<7>*>/ anuparivÃretvÃ\<*<8>*>/ caraïabhÃvaæ\<*<9>*>/ Ãrocesi. BhagavÃ\<*<10>*>/ "bhinno bhikkhusaægho bhinno bhikkhusaægho\<*<11>*>/" ti tesaæ santikaæ gantvà ukkhepakÃnaæ ukkhepane itaresu¤ ca\<*<12>*>/ Ãpattiyà adassanÃya\<*<13>*>/ ÃdÅ- navaæ vatvà pakkÃmi. Puna tesaæ tatth' eva ekasÅmÃya uposathÃ- dÅni karitvà bhattaggÃdisu bhaï¬anajÃtÃnaæ "ÃsanantarikÃya nisÅdi- tabban" ti bhattagge vattaæ pa¤¤Ãpetvà "idÃni pi bhaï¬anajÃtà viharantÅti" sutvà tattha gantvà "alaæ bhikkhave, mà bhaï¬anan" ti ÃdÅni vatvà a¤¤atarena\<*<14>*>/ dhammavÃdinà Bhagavato vihesaæ\<*<15>*>/ anic- chantena "Ãgametu bhante Bhagavà dhammassÃmÅ\<*<16>*>/, apposukko bhante Bhagavà diÂÂhadhammasukhavihÃraæ anuyutto viharatu, mayaæ etena bhaï¬anena kalahena viggahena vivÃdena pa¤¤ÃyissÃmÃ" 'ti vutte "bhÆtapubbaæ bhikkhave BÃrÃïasiyaæ Brahmadatto nÃma KÃsirÃjà ahosÅti\<*<17>*>/ Brahmadattena DÅghatissa Kosalara¤¤o rajjaæ acchinditvà a¤¤Ãtakavesena vasantassa mÃritabhÃva¤ c' eva DÅghÃvukumÃrena\<*<18>*>/ attano jÅvite\<*<19>*>/ dinne tato paÂÂhÃya tesaæ samaggabhÃva¤ ca kathe- tvà "tesaæ hi\<*<20>*>/ nÃma bhikkhave rÃjÆnaæ Ãdinnadaï¬Ãnaæ\<*<21>*>/ Ãdinna- satthÃnaæ\<*<22>*>/ evarÆpaæ khantisoraccaæ bhavissati\<*<23>*>/, idha kho taæ\<*<24>*>/ bhikkhave sobhetha yaæ tumhe evaæ svÃkkhÃte dhammavinaye pabba- jità samÃnà khamà va\<*<25>*>/ bhaveyyÃtha soratà cÃ" 'ti ovaditvà tatiyam pi\<*<26>*>/ "alaæ bhikkhave, mà bhaï¬anan" ti vÃretvà anoramante disvà "pariyÃdinnarÆpà kho ime moghapurisÃ, na-y-ime sukarà sa¤¤Ãpetun" ti pakkamitvà punadivase piï¬apÃtapaÂikkanto\<*<27>*>/ gandhakuÂiyà thokaæ vissamitvà senÃsanaæ saæsÃmetvà attanà va\<*<28>*>/ attano pattacÅvaraæ\<*<29>*>/ ÃdÃya saæghamajjhe ÃkÃse Âhatvà imà gÃthà abhÃsi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd yana. 2 Bd na ayaæ. 3 Cks omit ti. 4 Ck vÃdhÃri-, Cs vÃdhÃviya-. 5 Bd omits ca. 6 Bd tesaæ. 7 Bd omits taæ. 8 Bd anupadhÃretvÃ. 9 Bd va¬¬habhÃvaæ satthu. 10 Bd adds samaggà kira hontu ti dve vÃre pesetvà na icchanti bhante samaggà bhavituæ ti vatvà tatiyavÃre. 11 Cs Bd do not repeat bh. bh. 12 Bd adds asa¤cicca. 13 Bd -nena. 14 Bd adds bhikkhunÃ. 15 Bd pidosaæ. 16 all three MSS. -i. 17 Bd -si. 18 Cks dÅghÃyukumÃre. 19 Cks vijite. 20 Bd omits hi. 21 Cs Bd ad-. 22 Cs ad-, Bd omits Ãd-. 23 Bd -tÅti. 24 Cs Bd tvaæ. 25 Bd khemÃ, omitting va. 26 Bd ovÃdi dutiyampi tatiyampi. 27 Bd -taæ pa-. 28 Bd omits a-va. 29 Ck Bd -ram. >/ #<[page 488]># %<488 IX. NavanipÃta.>% @@ @@ @*>/ taæ upanayhanti veraæ tesaæ na sammati. || Ja_IX:12 ||>@ @*>/ taæ na upanayhanti veraæ tesÆpasammati. || Ja_IX:13 ||>@ @*>/ kudÃcanaæ, averena ca sammanti, esa dhammo sanantano. || Ja_IX:14 ||>@ @@ @*>/ pÃïaharà gavÃssadhanahÃrino, raÂÂhaæ vilumpamÃnÃnaæ tesaæ pi hoti saægati, kasmà tumhÃka\<*<4>*>/ no siyÃ. || Ja_IX:16 ||>@ @@ @*>/ va nÃgo. || Ja_IX:18 ||>@ @*>/ va nÃgo ti. || Ja_IX:19 ||>@ Tattha puthu mahà saddo assà 'ti puthusaddo, samajano ti samÃno ekasadiso jano, sabbo vÃyaæ\<*<7>*>/ bhaï¬anakÃrakajano samantato saddanicchÃraïena puthusaddo c' eva sadiso cà 'ti vuttaæ hoti, na bÃlo koci ma¤¤athà 'ti tattha koci eko pi\<*<8>*>/ ahaæ bÃlo ti\<*<8>*>/ na ma¤¤ittha, sabbe paï¬itamÃnino, sabbo cÃyaæ bhaï¬anakÃrako jano yeva nä¤aæ bhiyyo ma¤¤anti\<*<9>*>/, koci eko pi ahaæ\<*<10>*>/ bÃlo ti na ma¤¤ittha\<*<11>*>/, bhiyyo ca\<*<12>*>/ saæghasmiæ bhijjamÃne a¤¤am pi ekaæ\<*<13>*>/, mayhaæ kÃraïena\<*<14>*>/ saægho bhijjatÅti idaæ kÃraïaæ na ma¤¤itthà 'ti attho, parimuÂÂhà ti muÂÂhassatino, paï¬itÃbhÃsà ti attano paï¬ita- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bdf ye ca. 2 Ck -tÅdha. 3 Bdf aÂhicchinnÃ. 4 Bdf -kaæ. 5 Ck -ra¤¤o, Bd mÃtavara¤¤o. 6 Ck -ra¤¤o. 7 Bd cÃyaæ. 8 Cks add ca. 9 so Cks; Bd ama¤¤ananti. 10 Bd ayaæ. 11 sabbe paï¬ita---ma¤¤ittha wanting in Ck. 12 Bd va. 13 Bd a¤¤o pi eko. 14 Bd -ïÃ. >/ #<[page 489]># %< 2. KosambÅjÃtaka. (428.) 489>% mÃnena paï¬itasadisÃ, vÃcÃgocara bhÃïino ti rÃkÃrassa\<*<1>*>/ rassÃdeso\<*<2>*>/ kato, vÃcÃgocarà ca na\<*<3>*>/ satipaÂÂhÃnÃdiariyadhammagocarà bhÃïino ca\<*<4>*>/, kathaæbhÃïino\<*<5>*>/: yÃvicchanti mukhÃyÃman ti yÃva mukhaæ Ãyamituæ\<*<6>*>/ icchanti tÃva pa- sÃretvà aggaggapÃdehi\<*<7>*>/ Âhatvà bhÃïino, eko pi saæghagÃravena mukhasaæ- kocanaæ\<*<8>*>/ na karotÅti attho, yena nÅtà ti yena bhaï¬anena imaæ nillajja- bhÃvaæ nÅtÃ, na taæ vidÆ ti evaæ sÃdÅnavaæ idan ti na\<*<9>*>/ jÃnanti, ye\<*<10>*>/ taæ upanayhantÅti taæ akkocchi man ti Ãdikaæ ÃkÃraæ ye upanayhanti, sanan- tano ti porÃïo, pare ti paï¬ite Âhapetvà tato a¤¤e bhaï¬anakÃrakà pare nÃma, te\<*<11>*>/ ettha saæghamajjhe kolÃhalaæ karontà mayaæ yamÃmase upara- mÃma nassÃma\<*<12>*>/ satataæ\<*<13>*>/ samitaæ maccusantikaæ gacchÃmà 'ti na jÃnanti, ye ca tattha vijÃnantÅti ye tattha\<*<14>*>/ paï¬ità mayaæ maccusamÅpaæ gac- chÃmà 'ti vijÃnanti, tato sammanti medhagà ti evaæ hi te jÃnantà yoniso- manasikÃraæ uppÃdetvà medhakÃnaæ kalahÃnaæ vÆpasamÃya paÂipajjanti, aÂÂhicchiddÃ\<*<15>*>/ ti ayaæ gÃthà Brahmadatta¤ ca DÅghÃvukumÃra¤\<*<16>*>/ ca san- dhÃya vuttÃ, tesam pi hoti saægati, kasmà tumhÃkaæ na hoti yesaæ vo\<*<17>*>/ n' eva mÃtÃpitunnaæ aÂÂhÅni chinnÃni na pÃïà haÂà na gavÃssadhanÃni haÂÃni\<*<18>*>/, idaæ vuttaæ hoti: bhikkhave tesaæ hi nÃma Ãdinnadaï¬Ãnaæ\<*<19>*>/ rÃjÆnaæ eva- rÆpà saægati samÃgamo ÃvÃhavivÃhasambandhaæ katvà ekato pÃnabhojanaæ hoti, tumhe evarÆpe sÃsane pabbajitvà attano veramattam pi nissajituæ\<*<20>*>/ na sakkotha, ko tumhÃkaæ bhikkhubhÃvo ti, sace labhethà 'ti-Ãdi-gÃthÃyo paï¬itasahÃyassa ca bÃlasahÃyassa ca\<*<21>*>/ vaïïÃvaïïadÅpanatthaæ\<*<22>*>/ vuttÃ, abhibhuyya sabbÃni parissayÃnÅti sabbe pÃkaÂaparissaye ca paÂicchannaparissaye ca abhibhavitvà tena saddhiæ\<*<23>*>/ attamano satimà careyya, rÃjà va raÂÂhaæ vijitan ti yathà attano vijitaraÂÂhaæ\<*<24>*>/ MahÃjanakarÃjà ca\<*<25>*>/ ArindamakarÃjÃ\<*<26>*>/ ca\<*<25>*>/ pahÃya ekakà va cariæsu\<*<27>*>/ evaæ careyyà 'ti attho, mÃtaÇgara¤¤e\<*<28>*>/ va nÃgo ti\<*<29>*>/ mÃtaÇgo ti\<*<30>*>/ hatthi vuccati, nÃgo ti mahantatÃdhivacanaæ\<*<31>*>/ etaæ, yathà hi mÃtiposako\<*<32>*>/ mÃtaÇganÃgo ara¤¤e eko cari\<*<33>*>/ na ca pÃpÃni akÃsi yathà ca\<*<34>*>/ PÃrileyyako evaæ eko care na ca pÃpÃni kayirà ti vuttaæ hoti. Satthà evaæ kathetvÃpi\<*<35>*>/ te bhikkhÆ samagge kÃtuæ asakkonto BÃlakaloïakÃragÃmaæ\<*<36>*>/ gantvà Bhaguttherassa ekÅbhÃve Ãnisaæsaæ kathetvà tato tiïïaæ kulaputtÃnaæ vasanaÂÂhÃnaæ gantvà tesaæ sÃmaggirase\<*<37>*>/ Ãnisaæsaæ kathetvà tato PÃrileyyakavanasaï¬aæ gantvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck ra-. 2 Bd -no ti bhÃkÃrÃdeso, in the place of rÃ-. 3 Bd -gocarÃnaæ. 4 Bd omits ca. 5 Bd adds ca. 6 Bd pasÃretuæ. 7 Bd aggÃpÃde. 8 Bd mukhaæ-. 9 Bd adds taæ. 10 Bd ye va. 11 Bd omits te. 12 Bd omits na-. 13 Bd mayaæ sacÃtaæ. 14 Ck omits ta-. 15 Bd athicchinnÃ. 16 Ck -yu-. 17 Bd te. 18 Bd pÃïaharÃti na garassapÃïÃni hatÃni. 19 Cs Bd adiïïa-. 20 Bd jahituæ. 21 Bd omits cà bÃ--ca. 22 Bd guïavaïïa-. 23 Bd te pana. 24 Bd -taæra-. 25 Ck va. 26 Bd omits ka. 27 Bd vi carituæ. 28 Ck -garÃjo. 29 Ck adds mÃtaÇgara¤¤o nÃgo va. 30 Bd omits mÃ--ti. 31 Bd omits ta. 32 Bd -tu-. 33 Bd ekako vicari. 34 Bd adds sÅlavahatthi nÃgo yathÃca. 35 Bd omits pi. 36 Bd bÃlakaæ gÃmaæ. 37 Bd -vÃse. >/ #<[page 490]># %<490 IX. NavanipÃta.>% tattha temÃsaæ vasitvà puna Kosambiæ\<*<1>*>/ anÃgantvà SÃvatthim\<*<2>*>/ eva agamÃsi. KosambivÃsino pi\<*<3>*>/ upÃsakà "ime kho ayyÃ\<*<4>*>/ Kosam- bakà bhikkhÆ bahuno amhÃkaæ anatthassa kÃrakÃ, imehi ubbÃÊho Bhagavà pakkanto, mayaæ\<*<5>*>/ imesaæ n' evÃbhivÃdanÃdÅni\<*<6>*>/ karissÃma na upagatÃnaæ\<*<7>*>/ piï¬akaæ\<*<8>*>/ dassÃma, evaæ ime pakkamissanti và vibbhamissanti vÃ\<*<9>*>/ Bhagavantaæ vÃ\<*<10>*>/ pasÃdessantÅti\<*<11>*>/" sammantayi- tvà tathà akaæsu. Te tena daï¬akammena pÅÊità SÃvatthiæ gantvà Bhagavantaæ khamÃpesuæ. SatthÃ\<*<12>*>/ jÃtakaæ samodhÃnesi: "Pità SuddhodanamahÃrÃjÃ\<*<13>*>/ ahosi, matà MahÃmÃya, DÅghÃvukumÃro pana aham evÃ\<*<14>*>/" 'ti. KosambÅjÃtakaæ\<*<15>*>/. $<3. MahÃsukajÃtaka.>$ Dumo yadà hotÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto a¤¤ataraæ bhikkhuæ Ãrabbha kathesi. So kira Satthu santike kammaÂÂhÃnaæ gahetvà Kosalajanapade a¤¤ataraæ paccantagÃmaæ upanissÃya ara¤¤e vihÃsi. Manussà tassa rattiÂÂhÃnadivÃtthÃnÃdÅni sampÃdetvà gamanÃgamanasampanne ÂhÃne senÃsanaæ katvà sakkac- caæ upaÂÂhahiæsu. Tassa vassÆpagatassa paÂhamamÃse yeva so gÃmo jhÃyi, manussÃnaæ bÅjamattaæ pi avasiÂÂhaæ nÃhosi\<*<16>*>/, te tassa\<*<17>*>/ païÅtaæ piï¬apÃtaæ dÃtuæ nÃsakkhiæsu, so sappÃyasenÃ- sane\<*<18>*>/ piï¬apÃtena kilamanto maggaæ và phalaæ và nibbattetuæ nÃ- sakkhi. Atha naæ temÃsaccayena SatthÃram vandituæ Ãgataæ\<*<19>*>/ Satthà paÂisanthÃraæ katvà "kacci\<*<20>*>/ piï¬apÃtena kilamanto pi\<*<21>*>/ senÃ- sanaæ sappÃyaæ\<*<22>*>/ ahosÅti" pucchi. So tam atthaæ Ãrocesi. Satthà tassa taæ\<*<23>*>/ senÃsanaæ sappÃyan ti {¤atvÃ} "bhikkhu samaïena nÃma senÃsane\<*<24>*>/ sappÃye sati loluppacÃraæ pahÃya ki¤cid eva yathÃladdhaæ paribhu¤jitvà santuÂÂhena samaïadhammaæ kÃtuæ vaÂÂati, porÃïaka- paï¬ità tiracchÃnayoniyaæ nibbattitvà attano vÃse sukkharukkhe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -bi, Ck -biyaæ. 2 Bd -iyam. 3 Ck -vÃsi, omitting pi. 4 Bd -a. 5 Bd omits ma-. 6 Bd neva abhi-. 7 Bd upakÃraïaæ. 8 Bd piï¬apÃtaæ; kathetvà tesaæ hi nÃma (p.487,20)---piï¬akaæ wanting in Cs. 9 Bd adds tadÃ. 10 Bd omits vÃ. 11 Bd passidessanti iti. 12 satthà wanting in Cks. 13 Bd sirisuddhodano- 14 Ck satthà in the place of p. a. e. 15 Cks -ba-, Bd kosampi--dutiyaæ 16 manussÃ---nÃhosi wanting in Bd. 17 Bd cassa. 18 Bd -naæ pi. 19 Cks gataæ. 20 Bd ki¤ci bhikkhu. 21 Ck kilantesi. Cs -tesi corr. to -tosi, Bd kilamanto pi. 22 Bd -ya¤ca. 23 Bd omits taæ. 24 Cks -naæ, Bd -nÃ. >/ #<[page 491]># %< 3. MahÃsukajÃtaka. (429.) 491>% cuïïaæ khÃdantÃpi\<*<1>*>/ loluppacÃraæ pahÃya santuÂÂhà mittadhammaæ abhinditvà a¤¤attha na agamiæsu\<*<2>*>/, tvaæ\<*<3>*>/ kasmà `piï¬apÃto paritto\<*<4>*>/ lÆkho' ti sappÃyasenÃsanaæ pariccajÅti" vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte Himavante GaÇgÃtÅre ekasmiæ udumbaravane anekasatasahassà sukÃ\<*<5>*>/ vasiæsu. Tatth' eko\<*<6>*>/ sukarÃjà attano nivÃsarukkhassa\<*<7>*>/ phalesu khÅïesu ya¤ ¤ad eva\<*<8>*>/ avasiÂÂhaæ hoti aækuro và pattaæ và taco và papaÂikÃ\<*<9>*>/ và taæ khÃditvà GaÇ- gÃya pÃnÅyaæ pivitvà paramÃppicchasantuÂÂho\<*<10>*>/ hutvà a¤- ¤attha na gacchati. Tassa\<*<11>*>/ appicchasantuÂÂhabhÃvaguïena\<*<12>*>/ Sakkabhavanaæ kampi. Sakko ÃvajjamÃno taæ disvà tassa vÅmaæsanatthaæ attano ÃnubhÃvena taæ rukkhaæ sukkhÃpesi, rukkho khÃïumatto hutvà chiddÃvacchiddo\<*<13>*>/ vÃte paharante\<*<14>*>/ ÃkoÂiyamÃno va\<*<15>*>/ aÂÂhÃsi, tassa chiddehi cuïïÃni nikkhamanti. SukarÃjà tÃni cuïïani khÃditvà GaÇgÃya pÃnÅyaæ pivitvà a¤- ¤attha agantvÃ\<*<16>*>/ vÃtÃtapaæ agaïetvà udumbarakhÃïumatthake\<*<17>*>/ nisÅdati\<*<18>*>/. Sakko tassa paramappicchabhÃvaæ ¤atvà "mitta- dhammaguïaæ kathÃpetvà varam assa datvà udumbaraæ ama- taphalaæ\<*<19>*>/ karitvà ÃgamissÃmÅti" eko haæsarÃjà hutvà Sujaæ asuraka¤¤aæ purato katvà taæ udumbaravanaæ gantvà avidÆre ekassa\<*<20>*>/ rukkhassa sÃkhÃya nisÅditvà tena saddhiæ kathaæ samuÂÂhÃpento\<*<21>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ sampatantÃ, khÅïan ti ¤atvÃna dumaæ phalaccaye disodisaæ yanti tato vihaÇgamà ti. || Ja_IX:20 ||>@ Tass' attho: sukarÃja rukkho nÃma yadà phalasampanno hoti tadà taæ sÃkhato sÃkhaæ sampatantÃ\<*<23>*>/ vihaÇgamà bhu¤janti, taæ pana\<*<24>*>/ khÅïaæ ¤atvà phalÃnaæ accaye\<*<25>*>/ tato rukkhato disodisaæ vihaÇgamà gacchantÅti\<*<26>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd attano nivÃsanaæ rukkhe sukkhacuïïaæ ca khantÃpi. 2 Bd gamisu. 3 Bd adds pana. 4 Bd paribhutto taæ. 5 Bd suvakÃ. 6 Bd tatra eko. 7 Bd nivÃsana-. 8 Cks yaæ¤edeva, Bd yadeva. 9 Ck paÂikÃ, Cs ppaÂikà corr. to papaÂikÃ, Bd pappatikÃ. 10 Bd paramapp-. 11 Bd assa. 12 Cks -vaægu-. 13 Cks -vachi-. 14 Cks vÃtena paharanto, Bd vÃtena parahanto. 15 Cks ako-, Bd ako-- viya. 16 Bd anÃg-. 17 Bd -khÃnike. 18 Bd -di. 19 Bd -tampha-. 20 Bd eka. 21 Bd samuÂha-. 22 Bdf vihaÇgamÃ. 23 Bd sampattaæ va. 24 Bd omits pana. 25 Bd paccayena. 26 Bd disÃdisamÃgacchantÅti. >/ #<[page 492]># %<492 IX. NavanipÃta.>% Eva¤ ca pana taæ\<*<1>*>/ vatvà tato\<*<2>*>/ uyyojetuæ dutiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ cÃrikaæ lohitatuï¬a mà cari\<*<4>*>/, kiæ tvaæ suva sukkhadumamhi\<*<5>*>/ jhÃyasi, tad iægha maæ\<*<6>*>/ brÆhi vasantasannibha: kasmà suva sukkhadumaæ na ri¤casÅti. || Ja_IX:21 ||>@ Tattha jhÃyasÅti kiækÃraïà sukkhakhÃïumatthake\<*<7>*>/ jhÃyanto pajjhÃyanto tiÂÂhasi, iæghà 'ti codanatthe nipÃto, vasantasannibhà 'ti vasantakÃle vanasaï¬o sukagaïasamÃkiïïo viya nÅlobhÃso hoti, tena taæ vasantasannibhà 'ti Ãlapati, na ri¤casÅti na cha¬¬esi. Atha naæ sukarÃjÃ\<*<8>*>/ "ahaæ haæsa attano kata¤¤Æ- kataveditÃya imaæ rukkhaæ\<*<9>*>/ na jahÃmÅti" vatvà dve gÃ- thà abhÃsi: @*>/ sakhÅnaæ sakhÃro bhavanti pÃïaccaye sukhadukkhesu haæsa khÅïaæ akhÅïan ti na taæ jahanti santo sataæ dhammam anussarantÃ. || Ja_IX:22 ||>@ @*>/ pahÃtuæ khÅïan ti ¤atvÃna, na h' esa dhammo\<*<12>*>/ ti. || Ja_IX:23 ||>@ Tattha ye ve\<*<13>*>/ sakhÅnaæ sakhÃro bhavantÅti ye sahÃyÃnaæ sahÃyà honti, khÅïaæ akhÅïan ti paï¬ità nÃma attano sahÃyaæ\<*<14>*>/ bhogaparikkhayena pi khÅnam pi akhÅnam pi na jahanti, sataæ dhammamanussarantà ti paï¬itÃnaæ paveïiæ\<*<15>*>/ anussaramÃnÃ, ¤ÃtÅ ca me ti haæsarÃja ayaæ rukkho sampiyÃyanaÂÂhena mayhaæ ¤Ãti ca\<*<16>*>/ sahaciïïacaraïatÃya\<*<17>*>/ sakhà ca, jÅvi- kattho\<*<18>*>/ ti tam ahaæ jÅvikÃya\<*<19>*>/ atthiko hutvà pahÃtuæ na sakkomi. Sakko tassa kathaæ\<*<20>*>/ sutvà tuÂÂho pasaæsitvà varaæ dÃtukÃmo dve gÃthà abhÃsi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits taæ. 2 Bd adds naæ. 3 Ck varaæ, Bd caraæ, Bf vara. 4 so Cks; Bd pari. 5 Cs sukha dukkha-, Bd suva sukkhaæ-, Bf sukha sukkha-, Ck suva dukkha- corr. to -sukkha-. 6 Cks ma, Bdf omit maæ. 7 Bd -khÃïuke. 8 Bd sÆva-. 9 Cks omit rukkhaæ. 10 Bd ce, Bf ca. 11 Bdf jÅvitattho. 12 Bdf na so saddhammo. 13 Bd ce. 14 Ck -ya, Bd sahÃyassa. 15 Cks pame-. 16 khÅïaæ---ca wanting in Cs. 17 Bd samÃcinnacaraïakÃya, Cs sahaciïïÃciïïatÃya. 18 Cks -tthe, Bd -tattho. 19 Bd -tÃva. 20 Bd vacanaæ. >/ #<[page 493]># %< 3. MahÃsukajÃtaka. (429.) 493>% @*>/ hoti metti saæsati\<*<2>*>/ santhavo, sac' etaæ\<*<3>*>/ dhammaæ rocesi pÃsaæso\<*<4>*>/ si\<*<5>*>/ vijÃnataæ. || Ja_IX:24 ||>@ @*>/ yaæ ki¤ci manas' icchasÅti. || Ja_IX:25 ||>@ Tattha sÃdhÆ ti sampahaæsanaæ\<*<7>*>/, sakkhi kataæ\<*<8>*>/ hoti metti saæ- sati\<*<9>*>/ santhavo ti sakhÅbhÃvo ca mettÅ ca\<*<10>*>/ parisamajjhe santhavo cà 'ti\<*<11>*>/ yaæ p' etaæ\<*<12>*>/ kataæ\<*<13>*>/ sÃdhu hoti laÂÂhakaæ bhaddakam\<*<14>*>/ eva, sacetaæ dham- man ti sace etaæ\<*<15>*>/ mettidhammaæ, vijÃnatan ti evaæ sante\<*<16>*>/ vi¤¤Ænaæ pasaæsitabbayuttako sÅti attho, so te ti so 'haæ\<*<17>*>/ tuyhaæ, varassÆ 'ti iccha, manasicchasÅti yaæ ki¤ci manasà icchasi sabbaæ taæ dadÃmi te ti. Taæ sutvà sukarÃjÃ\<*<18>*>/ varaæ varanto\<*<19>*>/ sattamaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ labhetha, so sÃkhavà phalimà saævirÆÊho madhatthiko\<*<21>*>/ tiÂÂhatu sobhamÃno ti. || Ja_IX:26 ||>@ Tattha sÃkhavà ti sÃkhÃsampanno, phalimà ti phalinÅhi sÃkhÃhi upeto, saævirÆÊho ti samantato virÆÊhapatto taruïapattasaæchanno hutvÃ, madhat- thiko\<*<22>*>/ ti saævijjamÃnamadhuraphalesu pakkhittamadhu\<*<23>*>/ viya, madhuraphalo hutvà ti attho. Ath' assa Sakko varaæ dadamÃno aÂÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ uÊÃraæ, sabhÃ\<*<25>*>/ va te hotu udumbarena, so sÃkhavà phalimà saævirÆÊho madhatthiko tiÂÂhatu sobhamÃno ti. || Ja_IX:27 ||>@ Tattha sabhÃ\<*<26>*>/ va te hotu udumbarenà 'ti tava udumbarena sad- dhiæ saha ekato va\<*<27>*>/ vÃso hotu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sakhivaraæ. 2 Bdf saægati. 3 Cks na. 4 Bd pa-, Bf piyaæso. 5 Bd pi, Cks omit si. 6 Bd vaÇkkaga. 7 Cs -taæ, Bd sampapÃsanaæ. 8 Bd sakhigataæ. 9 Bd saægati. 10 Bd omits me - ca. 11 Ck adds ta, and Cs taæ. 12 Bd mitta. 13 Bd omits ka-. 14 Bd laddhakaæ bhattakam. 15 Bd evaæ. 16 Bd -to. 17 Bd ahaæ. 18 Bd suva-. 19 Bd gaïhanto 20 Bd pana assu. 21 Bdf madhuttiko 22 Ck madhitth-, Bd madhutti-. 23 Bd makkhikamadhu. 24 Bd samÃ-, Cs sampa-. 25 Bdf sahÃ. 26 Bd sahÃ. 27 Cks omit va. >/ #<[page 494]># %<494 IX. NavanipÃta.>% Eva¤ ca pana vatvà taæ\<*<1>*>/ attabhÃvaæ vijahitvà attano ca SujÃya ca ÃnubhÃvaæ dassetvà GaÇgato\<*<2>*>/ hatthena udakaæ ga- hetvà udumbarakhÃïukaæ pahari\<*<3>*>/, tÃvad eva sÃkhÃvÅÂapa- sampanno madhuraphalo rukkho uÂÂhahitvà muï¬a-Maïipabbato viya vilÃsasampanno\<*<4>*>/ aÂÂhÃsi. SukarÃjÃ\<*<5>*>/ taæ disvà somanas- sappatto Sakkassa thutiæ karonto navamaæ gÃtham Ãha: @@ Sakko\<*<6>*>/ tassa varaæ datvà udumbaraæ amataphalaæ katvà saddhiæ SujÃtÃya attano ÂhÃnam eva gato. Tam atthaæ dÅpayamÃnà osÃne\<*<7>*>/ abhisambuddhagÃthà ÂhapitÃ\<*<8>*>/: @@ Satthà imaæ desanaæ\<*<9>*>/ Ãharitvà "evaæ bhikkhu porÃïakapaï¬ità tiracchÃnayoniyaæ nibbattitvÃpi\<*<10>*>/ nilloluppÃ\<*<11>*>/ ahesuæ, tvaæ\<*<12>*>/ kasmà evarÆpe sÃsane pabbajitvà loluppacÃraæ carasi, gaccha tatth' eva vasÃ\<*<13>*>/" 'ti kammaÂÂhÃnam assa kathetvà jÃtakaæ samodhÃnesi (so bhikkhu tattha gantvà vipassanto arahattaæ pÃpuïi): "Tadà Sakko Anuruddho ahosi, sukarÃjÃ\<*<14>*>/ aham evÃ" 'ti. MahÃsukajÃtakaæ\<*<15>*>/. $<4. CullasukajÃtaka.>$ Santi rukkhà ti. Idaæ Satthà Jetavane\<*<16>*>/ viharanto Ve- ra¤jakaï¬aæ Ãrabbha kathesi. Satthari hi\<*<17>*>/ Vera¤jÃyaæ vassaæ vasitvà anupubbena SÃvatthiæ anuppatte bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso, TathÃgato khattiyasukhumÃlo buddha- sukhumÃlo mahantena iddhÃnubhÃvena samannÃgato pi\<*<18>*>/ Vera¤jena\<*<19>*>/ brÃhmaïena nimantito temÃsaæ vasanto MÃrÃvaÂÂanavasena\<*<20>*>/ tassa san- tikÃ\<*<21>*>/ ekadivasam pi bhikkhaæ alabhitvà loluppacÃraæ pahÃya temÃsaæ patthamÆlakapiÂÂhodakena\<*<22>*>/ yÃpento a¤¤attha na agamÃsi, aho TathÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit taæ. 2 Bd gaÇgÃ-. 3 Bd parihari. 4 so Bs; Ck vilapanto, Cs vilapatto, Bd khiïasasampanno. 5 Bd suva-. 6 Bd adds pi. 7 Bd -nena. 8 Bd abhÃsi. 9 Bd dhammade-. 10 Bd nippattÃpi. 11 Bd alolupacÃrÃ. 12 Bd adds pana. 13 Bd vasÃhi. 14 Bd suva--pana. 15 Bd -suva--tatiyaæ. 16 Bd sÃvatthiyaæ. 17 Bd omits hi. 18 Cks ti. 19 Bd vera¤ca. 20 Cks -vaddha-, Bd -vatta-. 21 Bd -ke. 22 Cks -pÆlakÃ-, Bd paÂhamÆlakena piÂho-, Bs pattamÆlakena. >/ #<[page 495]># %< 4. CullasukajÃtaka. (430.) 495>% gatÃnaæ appicchasantuÂÂhabhÃvo" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "anacchariyaæ bhikkhave TathÃgatassa idÃni loluppa- cÃrapahÃnaæ yo\<*<1>*>/ pubbe tiracchÃnayoniyaæ nibbatto pi loluppacÃraæ pahÃsÅti\<*<2>*>/" vatvà atÅtaæ Ãhari. Sabbaæ\<*<3>*>/ vatthuæ heÂÂhÃkathitaniyÃ- men' eva\<*<4>*>/ vitthÃretabbaæ: @*>/ sukassa\<*<6>*>/ nirato mano. || Ja_IX:30 ||>@ @*>/ bahÆ, aphalam pi viditvÃna sà va\<*<8>*>/ metti yathà pure. || Ja_IX:31 ||>@ @*>/ koÊÃpaæ\<*<10>*>/ opattam\<*<11>*>/ aphalaæ dumaæ ohÃya sakuïà yanti, kiæ dosaæ passase\<*<12>*>/ dija. || Ja_IX:32 ||>@ @@ @*>/ vijÃnataæ. || Ja_IX:34 ||>@ @@ @*>/ sapattaæ saphalaæ dumaæ, daliddo va nidhiæ laddhÃ\<*<15>*>/ nandeyy' Ãhaæ\<*<16>*>/ punappunaæ. || Ja_IX:36 ||>@ @*>/ sÅtacchÃyà manoramÃ. || Ja_IX:37 ||>@ @@ @*>/ katvÃna saphalaæ dumaæ pakkÃmi saha bhariyÃya devÃnaæ Nandanaæ vanan ti. || Ja_IX:39 ||>@ Pa¤hapaÂipa¤hÃpi\<*<19>*>/ purimanayen' eva veditabbÃ\<*<20>*>/, anuttÃnapadamattam eva\<*<21>*>/ vaïïayissÃma: haritapattà ti nÅlapaïïasa¤channÃ\<*<22>*>/, koÊÃpe ti vÃte paharante \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits yo. 2 Bd -sinti. 3 Bd adds pi. 4 Bd purimanayeneva, supra p. 491. 5 Bd koÂhÃpe. 6 Bdf suvassa. 7 Bdf -guïe. 8 Bdf ca. 9 Cks -a¤ca. 10 Bd -lÃ-. 11 Bd -tta. 12 Cks ma¤¤ase. 13 Bd pi. 14 Bd api nÃma manaæ passemu, Cks api nÃma naæ puna passe. 15 Bdf -o. 16 Bd nandeyyanaæ. 17 Bd virÆÊhassa. 18 Bd vacanaæ sutvÃ. 19 Bd attho pi. 20 Bd -o. 21 Bd -padameva pana. 22 Bd nÅlapatta-. >/ #<[page 496]># %<496 IX. NavanipÃta.>% ÃkoÂitasaddaæ viya\<*<1>*>/ mu¤camÃne\<*<2>*>/ nissÃre, sukassÃ\<*<3>*>/ 'ti Ãyasmato sukarÃjassa\<*<3>*>/ kasmà evarÆpe rukkhe mano nirato, phalassÃ\<*<4>*>/ 'ti phalam assa\<*<5>*>/ rukkhassa, nekavassagaïe ti aneke vassagaïe bahÆ ti samÃne pi anekasate na dve tayo atha kho bahÆ, viditvÃnà 'ti haæsarÃja idÃni amhÃkaæ imaæ rukkhaæ apha- laæ viditvÃpi yathà pure etena saddhiæ metti\<*<6>*>/, taæ hi\<*<7>*>/ mayaæ na bhindÃma, mettiæ bhindantà hi anariyà asappurisà nÃma hontÅti pakÃsento evam Ãha, opattan ti avapattaæ nippattaæ patitapattaæ, kiæ dosaæ passasÅti a¤¤e sakuïà etaæ ohÃya a¤¤attha gacchanti, tvaæ evaægamane\<*<8>*>/ kiæ nÃma dosaæ passasÅti\<*<9>*>/, ye phalaÂÂhà ti ye pakkhino phalatthÃya phalakÃraïà saæ- bhajanti upagacchanti, jahanti nan ti aphalo ti ¤atvà etaæ\<*<10>*>/ jahanti, at- taÂÂhapa¤¤Ã\<*<11>*>/ ti attano atthÃya pa¤¤Ã, paraæ\<*<12>*>/ anoloketvà attani yeva và ÂhitÃ\<*<13>*>/ etesaæ\<*<14>*>/ pa¤¤Ã ti attaÂÂhapa¤¤Ã\<*<15>*>/, pakkhapÃtino ti te attano yeva va¬¬hiæ\<*<16>*>/ paccÃsiæsamÃnà mittapakkhaæ pÃtenti nÃsentÅti pakkhapÃtino nÃma honti, attapakkhe yeva và patantÅti pi\<*<17>*>/ pakkhapÃtino, api nÃma nan ti haæ- sarÃja sace mama manoratho\<*<18>*>/ nippajjeyya tayà vÃ\<*<19>*>/ dinno varo sampajjeyya api nÃma ahaæ imaæ rukkhaæ sapattaæ saphalaæ puna passeyyaæ, tato daliddo nidhiæ labhitvà va punappunaæ\<*<20>*>/ etaæ abhinandeyyaæ\<*<21>*>/ disvà disvÃ\<*<22>*>/ ca\<*<23>*>/ pamodeyyaæ\<*<24>*>/ ti\<*<25>*>/, amatamÃdÃyÃ\<*<26>*>/ 'ti attano ÃnubhÃve\<*<27>*>/ Âhito GaÇgodakaæ gahetvÃ, imasmiæ jÃtake imÃyà saddhiæ dve abhisambuddhagÃthà honti. Satthà imaæ desanaæ\<*<28>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà Sakko Anuruddho ahosi, sukarÃjÃ\<*<29>*>/ aham evÃ" 'ti. Cullasuka- jÃtakaæ\<*<30>*>/. $<5. HÃritajÃtaka.>$ Sutaæ metaæ MahÃbrahme ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ukkhaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Taæ hi\<*<31>*>/ bhikkhuæ ekaæ alaækatamÃtugÃmaæ\<*<32>*>/ disvà ukkaïÂhitaæ dÅghaloma- nakhakesaæ\<*<33>*>/ vibbhamitukÃmaæ ÃcariyupajjhÃyehi aruciyÃ\<*<34>*>/ ÃnÅtaæ Satthà "saccaæ kira tvaæ ukkaïÂhito\<*<35>*>/" ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti\<*<36>*>/ "kiækÃraïÃ" ti "alaækatamÃtugÃmaæ disvà kilesavasena bhante" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd akoÂenasaddaæ. 2 Bd vajjamÃne. 3 Bd suva-. 4 Bd phalajjassÃ. 6 Bd ajjassa. 6 Cks adds yÃva metti. 7 Bd kamhi. 8 Bd etaæ-. 9 Bd saæpassasi. 10 Bd evaæ. 11 Bd atthatthapasÃ. 12 Cks pÃraæ. 13 Bd attano yeva ÂhitÃ. 14 Ck tesaæ. 15 Bd atthatthapa¤¤Ã. 16 Bd vudhÃ. 17 Bd omits pi. 18 Bd mano. 19 Bd omits vÃ. 20 Bd puna. 21 Bd -yyanti. 22 Bd only one disvÃ. 23 Bd va. 24 Ck khomÃdeyyan, Cs codeyyan, Bd pamodeyya. 25 Bd omits ti. 26 Cks amataphalamÃdÃyÃ. 27 Bd -ena 28 Bd dhammade-. 29 Bd suvarÃjà pana. 30 Bd cuÊasuva--catutthaæ. 31 Bd ta¤hi. 32 Bd -taæ mÃ-. 33 Bd dighakesanakhalomaæ. 34 Bd adds va. 35 Bd adds si. 36 Bd adds vutte. >/ #<[page 497]># %< 5. HÃritajÃtaka. (431.) 497>% ti vutte "bhikkhu kileso nÃma guïaviddhaæsako nirassÃdo\<*<1>*>/ niraye nibbattÃpeti, esa pana kileso kiækÃraïà taæ\<*<2>*>/ na kilamessati\<*<3>*>/, na hi Sineruæ paharitvÃ\<*<4>*>/ haraïavÃto purÃïapaïïassa lajjati, imaæ hi kile- saæ nissÃya bodhi¤ÃïassÃnupadaæ\<*<5>*>/ caramÃnà pa¤cÃbhi¤¤ÃaÂÂha- samÃpattilÃbhino\<*<6>*>/ visuddhamahÃpurisÃpi satiæ upaÂÂhapetuæ\<*<7>*>/ asakkontà jhÃnaæ antaradhÃpesun" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ekasmiæ nigame asÅtikoÂivibhave brÃhmaïa- kule nibbatti, ka¤canachavitÃya tassa\<*<8>*>/ HarittacakumÃro ti\<*<9>*>/ nÃmaæ kariæsu. So vayappatto TakkasilÃya\<*<10>*>/ uggahitasippo kuÂumbaæ saïÂhapetvà mÃtÃpitunnaæ accayena dhanavilokanaæ katvà "dhanam eva pa¤¤Ãyati, dhanassa uppÃdanakÃ\<*<11>*>/ na pa¤¤Ãyanti, mayÃpi maraïamukhe cuïïavicuïïena bhavitabban" ti maraïabhayabhÅto mahÃdÃnaæ datvà Himavantaæ pavisitvÃ\<*<12>*>/ pabbajitvà sattame divase abhi¤¤Ã\<*<13>*>/ ca samÃpattiyo ca nib- battetvà tattha ciraæ vanamÆlaphalÃhÃro\<*<14>*>/ yÃpetvà loïam- bilasevanatthaæ\<*<15>*>/ pabbatà otaritvà anupubbena BÃrÃïasiæ patvà rÃjuyyÃne vasitvà punadivase BÃrÃïasiyaæ bhikkhÃya caranto rÃjadvÃraæ sampÃpuïi. RÃjà taæ disvà pasannacitto pakkosÃpetvà samussitasetacchatte rÃjapallaæke nisÅdÃpetvà nÃnaggarasabhojanaæ bhojetvà anumodanÃvasÃne atirekataraæ pasÅditvà "kahaæ bhante gacchathÃ" 'ti pucchitvà "vassÃ- vasanaÂÂhÃnaæ upadhÃrema mahÃrÃjÃ" 'ti vutte "sÃdhu bhante ti bhuttapÃtarÃso taæ ÃdÃya uyyÃnaæ gantvà tassa\<*<16>*>/ tattha rattiÂÂhÃnadivÃÂÂhÃnÃdÅni kÃretvÃ\<*<17>*>/ uyyÃnapÃlaæ paricÃrikaæ katvà datvÃ\<*<18>*>/ vanditvà nikkhami. MahÃsatto tato paÂÂhÃya nibaddhaæ rÃjagehe\<*<19>*>/ bhu¤janto dvÃdasa vassÃni tattha\<*<20>*>/ vasi. Ath' ekadivasaæ rÃjà paccantaæ kupitaæ vÆpasametuæ gac- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd appasÃdo. 2 Bd omits taæ. 3 Bd kilamissasiti, Ck kilesamessati. 4 Bd saæhÃretÃva, Bs saæhÃretvÃ. 5 Bd -¤ÃïÃnÃya anu-. 6 Bd pa¤ca a-. 7 Bd upaÂhÃ-. 8 Bd cassa. 9 Bd tissa. 10 Bd -sÅlaæ gantvÃ. 11 Bd upÃdakÃ. 12 Bd adds isipappajjaæ. 13 Bd pa¤ca abhi¤¤Ãyo. 14 Bd omits vana. 15 Bd -natthÃya. 16 Bd omits tassa. 17 Bd -nÃni kÃrÃpetvÃ. 18 Bd omits datvÃ. 19 Bd ra¤¤o ge-. 20 Ck Bd omit ta-. >/ #<[page 498]># %<498 IX. NavanipÃta.>% chanto "amhÃkaæ pu¤¤akkhettaæ mà pamajjÅti" MahÃsattaæ deviyà niyyÃdetvà agamÃsi. Tato paÂÂhÃya sà MahÃsattaæ sahatthà parivisati. Ath' ekadivasaæ sà bhojanaæ sam- pÃdetvà tasmiæ cirÃyamÃne gandhodakena nahÃtvà saïhaæ maÂÂasÃÂakaæ\<*<1>*>/ nivÃsetvà sÅhapa¤jaraæ vivarÃpetvà sarÅraæ\<*<2>*>/ vÃtaæ paharÃpentÅ muÂÂhima¤cake\<*<3>*>/ nipajji. MahÃsatto pi\<*<4>*>/ divÃtaraæ sunivattho supÃruto bhikkhÃbhÃjanaæ ÃdÃya ÃkÃ- senÃgantvà sÅhapa¤jaraæ sampÃpuni\<*<5>*>/. Deviyà tassa vÃkacÅra- saddaæ sutvà vegena uÂÂhahantiyà maÂÂasÃÂako bhassi. Ma- hÃsattassa visabhÃgÃrammaïaæ cakkhuæ paÂiha¤¤i, ath' assa anekavassakoÂisatasahassakÃlabbhantare\<*<6>*>/ nivutthakileso\<*<7>*>/ ka- raï¬ake sayitÃasÅviso viya uÂÂhahitvà jhÃnaæ antaradhÃpesi. So satiæ upaÂÂhapetuæ asakkonto gantvà deviæ\<*<8>*>/ hatthe gaïhi, tÃvad eva sÃïiæ parikkhipiæsu. So tÃya saddhiæ lokadham- maæ sevitvà bhu¤jitvà uyyÃnaæ gantvà tato paÂÂhÃya deva- sikaæ tath' eva akÃsi. Tassa tÃya saddhiæ lokadhamma- patisevanam\<*<9>*>/ sakalanagare pÃkaÂaæ jÃtaæ. Amaccà "HÃrita- tÃpaso\<*<10>*>/ evam akÃsÅti" ra¤¤o païïaæ pahiïiæsu. RÃjà "maæ\<*<11>*>/ bhinditukÃmà evaæ vadantÅti" asaddahitvà paccantaæ vÆpasametvà BÃrÃïasiæ\<*<12>*>/ paccÃgantvà nagaraæ padakkhiïaæ katvà deviyà santikaæ gantvà "saccaæ kira mama ayyo HÃritatÃpaso\<*<13>*>/ tayà saddhiæ lokadhammaæ patisevÅti\<*<14>*>/" puc- chi. "Saccaæ devÃ" 'ti. So tassÃpi asaddahitvà "tam eva pucchissÃmÅti\<*<15>*>/" uyyÃnaæ gantvà vanditvà ekamantaæ nisÅditvà taæ pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ mahÃbrahme: kÃme bhu¤jati HÃrito\<*<17>*>/, kacc' etaæ vacanaæ tucchaæ, kacci suddho irÅyasÅti\<*<18>*>/. || Ja_IX:41 ||>@ Tattha kaccetan ti kacci etaæ HÃrito kÃme paribhu¤jatÅti amhehi suta- vacanaæ tucchaæ abhÆtaæ, kacci tvaæ suddho iriyasi viharasÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd maÂha-. 2 Bd -re. 3 Bd khuddakama¤juke. 4 Bd omits pi. 5 Bd omits sam. 6 Bd -kÃle abbh-. 7 Bd nivatta-. 8 Bd deviyÃ. 9 all three MSS. -dhammaæ-, Bd -paÂi-. 10 Bd haritacatÃpaso pana. 11 Bd taæ. 12 Cs -siyaæ, Bd -sÅ. 13 Bd haritaca-. 14 Bd paÂisevatÅti. 15 Bd paÂipu-. 16 Bdf sutametaæ. 17 Bd ha-. 18 Cks iriyya-, Bd iriya-. >/ #<[page 499]># %< 5. HÃritajÃtaka. (431.) 499>% So cintesi: "ayaæ rÃjà `nÃhaæ paribhu¤jÃmÅti' vutte pi mama saddahissat' eva, imasmiæ pana\<*<1>*>/ loke saccasadisÅ\<*<2>*>/ pa- tiÂÂhà nÃma n' atthi, ujjhitasaccÃ\<*<3>*>/ hi bodhitale\<*<4>*>/ nisÅditvà bodhiæ pÃpuïituæ na sakkonti, mayà saccam eva kathetuæ vaÂÂatÅti". Bodhisattassa hi ekaccesu\<*<5>*>/ ÂhÃnesu\<*<6>*>/ pÃïÃtipÃto\<*<7>*>/ pi\<*<8>*>/ adinnÃ- dÃnam pi\<*<9>*>/ micchÃcÃro pi\<*<8>*>/ surÃpÃnam\<*<10>*>/ pi hoti yeva, attha- bha¤jakavisaævÃdaæ\<*<11>*>/ pana\<*<12>*>/ purakkhatvà musÃvÃdo nÃma na hosi\<*<13>*>/, tasmà so saccam eva kathento dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ mahÃrÃja yathà te vacanaæ sutaæ, kummagge paÂipanno 'smi mohaneyyesu mucchito ti. || Ja_IX:42 ||>@ Tattha mohaneyyesÆ 'ti kÃmaguïesu, kÃmaguïesu hi loko muyhati\<*<15>*>/, te ca\<*<16>*>/ lokaæ mohenti\<*<17>*>/, tasmà mohaneyyà ti vuccanti. Taæ sutvà rÃjà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ pa¤¤Ã kimatthikÃ\<*<19>*>/ nipuïà sÃdhucintanÅ\<*<20>*>/ yÃva\<*<21>*>/ uppatitaæ rÃgaæ kiæmano na vinodaye ti. || Ja_IX:43 ||>@ Tattha ÃdÆ\<*<18>*>/ 'ti nipÃto, idaæ vuttaæ hoti: bhante gilÃnassa nÃma\<*<22>*>/ bhesajjaæ pipÃsitassa\<*<23>*>/ pÃnÅyaæ paÂisaraïaæ\<*<24>*>/, tumhÃkaæ pan' esà nipuïà sÃdhÆnaæ\<*<25>*>/ atthÃnaæ\<*<26>*>/ cintanÅ\<*<27>*>/ pa¤¤Ã kimatthiyÃ\<*<28>*>/ yÃ\<*<21>*>/ puna\<*<29>*>/ uppatitaæ rÃgaæ kiæmano na vinodaye ti kiæcittam pi\<*<30>*>/ nÃma vinodetuæ nÃsakkhÅti. Ath' assa kilesabalaæ dassento HÃrito catutthaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ bhusà rÃgo doso mado moho yattha pa¤¤Ã na gÃdhatÅti. || Ja_IX:44 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits pana. 2 Bd -sÃ. 3 Bd uccita-. 4 Bd bodhimÆle. 5 Bd -cce. 6 Bd omits ÂhÃ-. 7 Bd -tÃ. 8 Bd omits pi. 9 Bd dÃnà kÃmesu. 10 Bd surÃmerayamajjapÃnaæ. 11 Bd atthabhedakavisaævÃdanaæ. 12 Bd omits pana. 13 Bd hoti. 14 Bd evaæ. 15 Bd lokà muyhanti. 16 Bd omits ca. 17 Bd muyhanti. 18 Bdf a-. 19 Bd kimittiyo, Bs -itthiyo, Bf kimattiyÃ. 20 Bd -nÃ. 21 Bdf yÃya. 22 Bd omits nÃma. 23 Cks pipÃtitassa. 24 Bd besajjaæ paÂissaraïaæ udakaæ pipÃsitassa paÂissaraïaæ. 25 Bd sÃdhunaæ. 26 Cks Bd attÃnaæ. 27 Bd na, Bs cintana. 28 Ck timatthiyÃ. Cs timatthitiyÃ, Bd kimattiyo. 29 Cks pana, Bd omits puna. 30 Cks kiæcitto, Bd ki cittaæ, omitting pi. 31 Bdf -phalÃ. >/ #<[page 500]># %<500 IX. NavanipÃta.>% Tattha yatthà 'ti yesu pariyuÂÂhÃnappattesu\<*<1>*>/ mahoghe\<*<2>*>/ patitÃ\<*<2>*>/ viya pa¤¤Ã gÃdhaæ patiÂÂhaæ na labhati. Taæ sutvà rÃjà pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ sÅlasampanno suddho carati HÃrito medhÃvÅ paï¬ito c' eva, iti no sammato bhavan ti. || Ja_IX:45 ||>@ Tattha iti no sammato ti evaæ amhÃkaæ sammato sambhÃvito\<*<4>*>/ bhavaæ\<*<5>*>/. Tato HÃrito chaÂÂhaæ\<*<6>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ pi hiæsanti isiæ\<*<8>*>/ dhammaguïe ratam vitakkÃ\<*<9>*>/ pÃpakÃ\<*<10>*>/ rÃja subhà rÃgÆpasaæhitÃ\<*<11>*>/ ti. || Ja_IX:46 ||>@ Tattha subhà ti subhanimittagahaïena pavattÃ. Atha naæ kilesappahÃne\<*<12>*>/ ussÃhento\<*<13>*>/ rÃjà sattamaæ gÃtham Ãha: @*>/, taæ pajaha, bhaddam atthu te, bahunn' Ãsi\<*<15>*>/ medhÃvi sammato ti. || Ja_IX:47 ||>@ Tattha vaïïavidÆsano\<*<16>*>/ ti tava sarÅravaïïassa ca guïavaïïassa ca vidÆsano, bahunnÃsÅti bahunnaæ asi\<*<17>*>/ medhÃvÅti sammato ti. Tato MahÃsatto satiæ paÂilabhitvà kÃmesu ÃdÅnavaæ sallakkhetvà aÂÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ kÃme bahudukkhe mahÃvise tesaæ mÆlaæ gavesissaæ, checchaæ\<*<19>*>/ rÃgaæ sabandhanan\<*<20>*>/ ti. || Ja_IX:48 ||>@ Tattha andhakaraïe\<*<21>*>/ ti pa¤¤ÃcakkhuvinÃsanato andhakare\<*<22>*>/, bahu- dukkhe\<*<23>*>/ ti ettha appasÃdà kÃmà ti ÃdÅni suttÃni Ãharitvà tesaæ bahudukkhatà dassetabbÃ, mahÃvise ti sampayuttakilesavisassa c' eva\<*<24>*>/ vipÃkavisassa\<*<25>*>/ ca\<*<26>*>/ mahantatÃya mahÃvise, tesaæ mÆlan ti te vuttappakÃre kÃme pahÃtuæ tesaæ\<*<27>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -naæpa-. 2 Bd -o. 3 Bdf -hÃ. 4 Bd omits sambh-. 5 Bd -vanti. 6 Bd chaÂhamaæ. 7 Cks -vÅ-. 8 Bd iti. 9 Cks -o, Bd -a. 10 Cs -a. 11 Bd rÃgupasa¤¤itÃ, Bf -upasa¤hitÃ. 12 Bd -pahÃrena. 13 Bd usÃhaæ karonto. 14 Cks taca. 15 Bd bahudhÃpi, Bf bahunÃpi. 16 Cks add tavan. 17 Ck ÃsÅ, Bd bahunÃpiti bahunà api. 18 Cs Bdf -kÃ-. 19 Ck Bdf chejjaæ. 20 Cks -nÃ. 21 Bd -kÃ-. 22 Cs andhakakare, Bd andhabhÃvakare. 23 Cks -o. 24 Cks -kilesassa ceva, Bd -lesavisayassa, omitting ceva. 25 Bd vipÃkassa. 26 Cks omit ca. 27 Bd tesu. >/ #<[page 501]># %< 6. PadakusalamÃïavajÃtaka. (432.) 501>% mÆlaæ gavesissaæ\<*<1>*>/ pariyesissÃmi\<*<2>*>/, kiæ pana tesaæ\<*<3>*>/ mÆlan ti: ayoniso- manasikÃro, checchaæ\<*<4>*>/ rÃgaæ sabandhanan ti mahÃrÃja idÃn' eva pa¤¤Ãkhaggena paharitvà subhanimittabandhanena sabandhanaæ\<*<5>*>/ rÃgaæ chindissÃmÅti. Ida¤ ca pana vatvà "mahÃrÃja okÃsaæ tÃva me karohÅti" okÃsaæ kÃretvà païïasÃlaæ pavisitvà kasiïamaï¬alaæ oloketvà puna jhÃnaæ\<*<6>*>/ uppÃdetvà païïasÃlato nikkhamma\<*<7>*>/ ÃkÃse pal- laækena nisÅditvà ra¤¤o dhammaæ desetvà "mahÃrÃja, ahaæ aÂÂhÃne\<*<8>*>/ vutthakÃraïÃ\<*<9>*>/ mahÃjanamajjhe garahappatto, appa- matto hohi, puna dÃni ahaæ anitthigandhavanasaï¬am eva gamissÃmÅti" ra¤¤o rodantassa paridevantassa Himavantam eva\<*<14>*>/ gantvà aparihÅnajjhÃno brahmalokÆpago ahosi. Satthà taæ kÃraïaæ ¤atvÃ\<*<11>*>/ @*>/ isi saccaparakkamo (Alwis, NirvÃna 121.) kÃmarÃgaæ virÃjetvà brahmalokÆpago ahÆ ti || Ja_IX:49 ||>@ abhisambuddho hutvà imaæ gÃthaæ\<*<13>*>/ vatvà saccÃni pakÃsetvà jÃta- kaæ samodhÃnesi (saccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu arahatte patiÂ- Âhahi): "Tadà rÃjà ùnando ahosi, HÃrito pana\<*<14>*>/ aham evÃ" 'ti. HÃritajÃtakaæ\<*<15>*>/. $<6. PadakusalamÃïavajÃtaka.>$ Bahussutan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ dÃrakaæ Ãrabbha kathesi. So kira SÃvatthiyaæ kuÂumbiyaputto\<*<16>*>/ sattavassakÃle yeva padakusalo ahosi. Ath' assa pità "imaæ vÅ- maæsissÃmÅti" tassa ajÃnantass' eva mittagharaæ\<*<17>*>/ agamÃsi. So pitu gataÂÂhÃnaæ apucchitvà va\<*<18>*>/ tassa padÃnusÃrena gantvà pitu\<*<19>*>/ san- tike aÂÂhÃsi. Atha naæ pità ekadivasaæ pucchi\<*<20>*>/ "tÃta tvaæ mayi taæ\<*<21>*>/ ajÃnÃpetvà gate pi kathaæ\<*<22>*>/ mama gataÂÂhÃnaæ\<*<23>*>/ jÃnasÅti". \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -sissÃmiti. 2 Bd omits pa-. 3 Cks panesaæ. 4 Ck Bd chejjaæ. 5 Bd -nimittamattena sampandhaæ. 6 Bd naÂhajhÃ-. 7 Bd -mitvÃ. 8 Bs imasmiæ ÂhÃne. 9 Bd vutta-. 10 Bd -taæ, omitting eva. 11 Bd omits ¤atvÃ. 12 Bd hiriko. 13 Bd idaæ in the place of i. g. 14 Bd haritacatÃpaso. 15 Bf haritacajÃ-, Bd harikacajÃ--pa¤camaæ. 16 Bd -bika-. 17 Bd pitÃ-. 18 Bd ca. 19 Cks omit pitu. 20 Cks pucchitvÃ. 21 Bd tvaæ. 22 Bd omits ka-. 23 Bd vasanaÂhÃnaæ ki. >/ #<[page 502]># %<502 IX. NavanipÃta.>% "TÃta\<*<1>*>/ padaæ te saæjÃnÃmi\<*<2>*>/, padakusalo ahan" ti. Ath' assa vÅ- maæsanatthÃya pità bhuttapÃtarÃso gharà nikkhamitvà anantarapaÂi- vissakagharaæ\<*<3>*>/ gantvà tato dutiyaæ\<*<4>*>/ pavisitvà tatiyagharà nikkha- mitvÃ\<*<5>*>/ puna attano gharadvÃraæ\<*<5>*>/ Ãgantvà tato uttaradvÃraæ gantvà dvÃrena nikkhamitvà nagaraæ vÃmaæ karonto Jetavanaæ\<*<6>*>/ gantvÃ\<*<7>*>/ SatthÃraæ vanditvà dhammaæ suïanto nisÅdi. DÃrako "kahaæ me pitÃ" ti pucchitvà "na jÃnÃmÃ\<*<8>*>/" 'ti vutte\<*<9>*>/ tassa padÃnusÃrena anan- tarapaÂivissakagharaæ\<*<10>*>/ Ãdiæ katvà pitu gataÂÂhÃïamaggen' eva\<*<11>*>/ Jetavanaæ gantvà SatthÃraæ vanditvà pitu santike aÂÂhÃsi, pitarà ca\<*<12>*>/ "kathaæ tÃta mama idhÃgatabhÃvaæ a¤¤ÃsÅti" puÂÂho "padÃni\<*<13>*>/ sa¤jÃnitvà padÃnusÃrena Ãgato 'mhÅti" Ãha. Satthà "kiæ kathesi upÃsakÃ" 'ti pucchitvà "bhante ayaæ dÃrako padakusalo, ahaæ\<*<14>*>/ imaæ vÅmaæsanto iminà nÃma upÃyena Ãgato, ayam pi maæ gehe adisvà mama padÃnusÃren' eva\<*<15>*>/ Ãgato" ti vutte "anacchariyaæ upÃ- saka bhÆmiyaæ padasa¤jÃnanaæ\<*<16>*>/, porÃïakapaï¬ità ÃkÃse\<*<17>*>/ padaæ sa¤jÃniæsÆ" ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente tassa aggamahesÅ aticaritvà ra¤¤Ã pucchità "sace ahaæ tumhe aticarÃmi assumukhÅ\<*<18>*>/ yakkhinÅ homÅti" sapathaæ katvà kÃla- katÃ\<*<19>*>/ ekasmiæ pabbatapÃde assumukhÅ\<*<18>*>/ yakkhinÅ hutvà lena- guhÃya\<*<20>*>/ vasamÃnà mahÃaÂaviyaæ pubbantato\<*<21>*>/ aparantaga- manamaggaæ\<*<22>*>/ anusa¤carante manusse gahetvà khÃdati. Sà kira tÅïi vassÃni Vessavaïaæ upaÂÂhahitvÃ\<*<23>*>/ ÃyÃmato tiæsa- yojane vitthÃrato pa¤cayojane\<*<24>*>/ ÂhÃne manusse\<*<25>*>/ khÃdituæ labhi. Ath' ekadivasaæ eko a¬¬ho\<*<26>*>/ mahaddhano\<*<27>*>/ abhirÆpo brÃhmaïo bahÆhi manussehi parivuto taæ maggaæ abhirÆhi\<*<28>*>/. Taæ disvà yakkhinÅ hasitvÃ\<*<29>*>/ pakkhandi\<*<30>*>/, parivÃramanussà palÃyiæsu. Sà vÃtavegena\<*<31>*>/ gantvà brÃhmaïaæ gaïhitvÃ\<*<32>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits tÃta. 2 Bd -mÅti. 3 Bd -raæpa-. 4 Bd tatiyaæ. 5 Bd adds na. 6 Bd uttaradvÃre nikkhamitvà jetavanaæ. 7 Cs Ãg-. 8 Cks jÃnÃ. 9 Cks -o. 10 Bd -kassa gharaæ. 11 Bd gatamag-. 12 Bd omits ca. 13 Bd padaæ te. 14 Bd ayaæ. 15 Bd -sÃrena. 16 Cks padaæsa¤-, Bd padasa¤jÃnakaæ. 17 Bd -sena. 18 Bd assa-. 19 Bd tato kÃlaæ katvÃ. 20 Ck leïa-, Bd -yaæ. 21 Cs pubbanto corr. to pubbantÃ, Bd pubbatanato corr. to pubbantato. 22 Cks -magge, Bd -taægamanaæ. 23 Bd upaÂhÃpetvÃ. 24 Bd -na. 25 Bd -aæ. 26 Bd addho. 27 Bd adds mahà bhogo. 28 Bd -rÆyhi. 29 Bd tussitvÃ, Ck haæsitvÃ. 30 Bd adds taæ disvÃ. 31 Bd -nÃ. 32 Bd gahetvÃ. >/ #<[page 503]># %< 6. PadakusalamÃïavajÃtaka. (432.) 503>% piÂÂhiyaæ nipajjÃpetvà guhaæ gacchantÅ\<*<1>*>/ purisasamphassaæ paÂilabhitvà kilesavasena tasmiæ sinehaæ uppÃdetvà taæ akhÃditvÃ\<*<2>*>/ attano sÃmikaæ akÃsi. Te a¤¤ama¤¤aæ samagga- vÃsaæ\<*<3>*>/ vasiæsu. Tato paÂÂhÃya ca yakkhinÅ manusse gaï- hantÅ\<*<1>*>/ vatthataï¬ulatelÃdÅni pi\<*<4>*>/ gahetvà tassa nÃnaggarasa- bhojanaæ upanetvà attanà manussamaæsaæ khÃdati, gamana- kÃle ca\<*<5>*>/ tassa palÃyanabhayena mahatiyà silÃya guhÃdvÃraæ pidahitvà gacchati. Evaæ tesu sammodamÃnesu\<*<6>*>/ vasantesu Bodhisatto nibbattaÂÂhÃnà cavitvà brÃhmaïaæ paÂicca tassà kucchismiæ\<*<7>*>/ paÂisandhiæ gaïhi. DasamÃsaccayena puttaæ janetvÃ\<*<8>*>/ putte ca brÃhmaïe ca balavasinehà hutvà ubho pi po- sesi. Sà aparabhÃge putte vuddhippatte\<*<9>*>/ puttam pi\<*<10>*>/ pitarà saddhiæ antokaritvÃ\<*<11>*>/ dvÃraæ pidahati. Ath' ekadivasaæ Bodhisatto tassà gatabhÃvaæ\<*<12>*>/ ¤atvà silaæ apanetvà pitaraæ bahiakÃsi. Sà Ãgantvà "kena silà apanÅtÃ" ti vatvà "amma mayà apanÅtÃ, andhakÃre nisÅdituæ na sakkomÃ" 'ti vutte puttasinehena na ki¤ci avoca\<*<13>*>/. Ath' ekadivasaæ Bodhisatto pitaraæ pucchi: "tÃta mayhaæ mÃtu mukhaæ a¤¤asadisaæ\<*<14>*>/ tumhÃkaæ\<*<15>*>/ a¤¤asadisaæ\<*<14>*>/, kiæ nu kho kÃraïan" ti. "TÃta, tava mÃtà manussamaæsakhÃdakayakkhinÅ\<*<16>*>/, mayaæ ubho ma- mussÃ" ti. "Yadi evaæ\<*<17>*>/ idha kasmà vasÃma, ehi manussa- pathaæ gacchÃmÃ" 'ti. "TÃta sace mayaæ palÃyissÃma ubho pi amhe tava mÃtà mÃressatÅti\<*<18>*>/". Bodhisatto "mà bhÃyi tÃta, tava\<*<19>*>/ manussapathaæ sampÃpanaæ mama bhÃro" ti pitaraæ assÃsetvÃ\<*<20>*>/ punadivase mÃtari gatÃyaæ\<*<21>*>/ pitaraæ ga- hetvà palÃyi. YakkhinÅ Ãgantvà te adisvà vÃtavegena pak- khanditvà te gahetvà "brÃhmaïa, kiæ palÃyasi, kiæ te\<*<22>*>/ idha n' atthÅti" vatvà "bhadde, mà mayhaæ\<*<23>*>/ kujjhi, putto te \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. -ti. 2 Cks add di, for pi? 3 Bd te ubho pi samaggasaævÃsaæ. 4 Bd omits pi. 5 Bd omits ca. 6 Bd -nÃ. 7 Cs Bd -imhi. 8 Bd vijÃyetvÃ. 9 Bd vu¬¬hi-. 10 Bd omits p. p. 11 Bd antoguhÃyaæ pesetvÃ. 12 Bd gatakÃle. 13 Bd -caæ. 14 Cks a¤¤Ã-. 15 Bd adds mukhaæ. 16 Bd manussakhÃdakÃ-. 17 Bd tÃta in the place of y. e. 18 Bd khÃdissatÅti 19 Cs va. Bd omits tava. 20 Bd samasÃsetvÃ. 21 Cs Bd -ya. 22 Bd omits te. 23 Bd maæ. >/ #<[page 504]># %<504 IX. NavanipÃta.>% maæ\<*<1>*>/ gahetvà yÃtÅti\<*<2>*>/" vutte puttasinehena ki¤ci avatvà te assÃsetvà attano vasanaÂÂhÃnam eva\<*<3>*>/ te gahetvÃ\<*<4>*>/ gantvà evaæ puna\<*<5>*>/ katipaye divase palÃyante Ãnesi. Bodhisatto cintesi: "mayhaæ mÃtu paricchinnena\<*<6>*>/ okÃsena bhavitabbaæ, yan nÆ- nÃhaæ imissà ÃïÃpavattiÂÂhÃnasÅmaæ\<*<7>*>/ puccheyyaæ, atha naæ atikkamitvà palÃyissÃmÅti\<*<8>*>/" so ekadivasaæ mÃtaraæ gahetvà ekamantaæ nisinno "amma, mÃtu santakaæ nÃma puttÃnaæ pÃpuïÃti, akkhÃhi tÃva\<*<9>*>/ me attano santakÃya bhÆmiyà paric- chedan" ti Ãha. Sà sabbadisÃsu pabbatÃdinimittÃni kathetvà ÃyÃmato tiæsayojanaæ vitthÃrato pa¤cayojanaÂÂhÃnaæ\<*<10>*>/ put- tassa kathetvà "idaæ ettakaæ\<*<11>*>/ ÂhÃnaæ sallakkhehi puttÃ" 'ti Ãha. So dve tayo divase atikkamitvà mÃtu aÂaviæ gatakÃle pitaraæ khandhe Ãropetvà mÃtarÃ\<*<12>*>/ dinnasa¤¤Ãya vÃtavegena pakkhanditvà paricchedanadÅtÅraæ sampÃpuïi. SÃpi Ãgantvà te apassantÅ\<*<13>*>/ anubandhi. Bodhisatto pitaraæ gahetvà nadÅ- majjhaæ agamÃsi. Sà Ãgantvà nadÅtÅre Âhatvà attano pa- ricchedaæ atikkantabhÃvaæ ¤atvà tatth' eva ÂhitÃ\<*<14>*>/ "tÃta pitaraæ gahetvà ehi, ko mayhaæ doso, tumhÃkaæ\<*<15>*>/ maæ\<*<16>*>/ nissÃya kiæ nÃma na sampajjati, nivatta\<*<17>*>/ sÃmÅti" putta¤ ca pati¤ ca yÃci. Atha brÃhmaïo nadiæ uttari. Sà puttam eva yÃcantÅ "tÃta, mà evaæ kari, nivattÃhÅti" Ãha. "Amma, mayaæ manussÃ, tvaæ yakkhinÅ, na sakkà sabba- kÃlaæ tava santike vasitun\<*<18>*>/" ti. "N' eva nivattissasi\<*<19>*>/ tÃtÃ" 'ti. "ùma ammÃ" 'ti. "Yadi\<*<20>*>/ na nivattissasi -- manussaloke jÅvituæ nÃma dukkhaæ, sippaæ ajÃnantà jÅvituæ na sakkonti -- ahaæ ekaæ cintÃmaïiæ nÃma vijjaæ jÃnÃmi, tassÃnubhÃvena dvÃdasasaævaccharamatthake gatÃnam pi\<*<21>*>/ padÃnupadaæ sakkà gantuæ\<*<22>*>/, ayaæ te jÅvikà bhavissati, gaïha\<*<22>*>/ tÃta anaggha- mantan" ti tathÃrÆpena dukkhena abhibhÆtÃ\<*<24>*>/ puttasinehena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd saæ. 2 Cs ya-, Bd palÃya-. 3 Bd -na¤¤eva. 4 Bd omits te g. 5 Bd pi. 6 Bd -cchannena, Cs -ccha -corr. to -cchi-. 7 Bd -ÂhÃnamimaæ. 8 Bd -mà ti. 9 Bd omits tÃva. 10 Bd -yojanaæ. 11 Bd omits e-. 12 Bd tassÃ. 13 all three MSS. -ti. 14 Bd tatvÃ. 15 Bd omits tu-. 16 Cks me. 17 Bd nivattatu. 18 Bd nisÅditun. 19 Ck -ttissa, Cs -ttissati corr. to -ssasi. 20 Bd tÃta yadi, 21 Bd hatabhaï¬ampi. 22 Bd jÃnituæ. 23 Bd ki ukkaïha-. 24 Bd ajjagatÃpi. >/ #<[page 505]># %< 6. PadakusalamÃïavajÃtaka. (432.) 505>% mantaæ adÃsi. Bodhisatto nadiyà Âhitako va mÃtaraæ vanditvà hatthakacchapakaæ\<*<1>*>/ katvà mantaæ gahetvà mÃtaraæ vanditvà "gacchatha ammÃ" 'ti Ãha. "TÃta tumhesu anivattantesu\<*<2>*>/ mayhaæ jÅvitaæ n' atthÅti" vatvÃ\<*<3>*>/ yakkhinÅ\<*<4>*>/ uraæ pahari\<*<5>*>/, tÃvad ev' assÃ\<*<6>*>/ puttasokena hadayaæ phali, sà maritvà tatth' eva patitÃ. Bodhisatto tassà matabhÃvaæ ¤atvà pitaraæ pak- kositvÃ\<*<7>*>/ mÃtu santikaæ gantvà citakaæ katvà jhÃpetvÃ\<*<8>*>/ ÃÊÃ- hanaæ nibbÃpetvÃ\<*<9>*>/ nÃnÃvaïïehi pupphehi pÆjetvÃ\<*<10>*>/ roditvà pari- devitvà pitaraæ ÃdÃya BÃrÃïasiæ gantvÃ\<*<11>*>/ "padakusalamÃïavo dvÃre Âhito" ti ra¤¤o paÂivedetvà "ÃgacchatÆ" 'ti vutte pavisitvÃ\<*<12>*>/ vanditvà "tÃta kiæ sippaæ jÃnÃsÅti" vutte "deva dvadasa- saævaccharamatthake haÂabhaï¬aæ\<*<13>*>/ padÃnupadaæ gantvÃ\<*<14>*>/ gaïhituæ jÃnÃmÅti" Ãha. "Tena hi maæ upaÂÂhÃhÅti" Ãha. "Devasikaæ\<*<15>*>/ sahassaæ labhanto upaÂÂhahissÃmÅti". "SÃdhu tÃta upaÂÂhahÃ" 'ti rÃjà devasikaæ sahassaæ dÃpesi\<*<16>*>/. Ath' ekadivasaæ purohito rajÃnaæ Ãha: "mahÃrÃja, mayaæ tassa mÃïavassa sippÃnubhÃvena kassaci kammassa akatattà `sippaæ atthi và n' atthi vÃ' ti na jÃnÃma, vÅmaæsÃma\<*<17>*>/ tÃva nan" ti. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà ubho pi nÃnÃratanagopa- kÃnaæ\<*<18>*>/ sa¤¤aæ datvà ratanasÃraæ\<*<19>*>/ gahetvà pÃsÃdà oruyha rÃjanivesane\<*<20>*>/ tikkhattuæ andhitvÃ\<*<21>*>/ nisseïiæ attharitvà pÃ- kÃramatthakena\<*<22>*>/ bahi otaritvà vinicchayasÃlaæ pavisitvà tattha nisÅditvà puna gantvà nisseïiæ attharitvà pÃkÃramatthakena otaritvà antopure\<*<23>*>/ pokkharaïiyà tÅraæ gantvà pokkharaïiæ tikkhattuæ padakkhiïaæ katvà otaritvà antopokkharaïiyaæ bhaï¬akaæ\<*<24>*>/ Âhapetvà pÃsÃdaæ abhirÆhiæsu\<*<25>*>/. Punadivase \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -kacchakaæ. 2 Bd nivattesu. 3 Bd adds gÃthamÃha: Ehi putta nivattassa, mà anÃthaæ karohi me, Ajja puttaæ apassanti yakkhini maraïaæ gatà ti. 4 Bd adds pi. 5 Bd -ritvÃ. 6 Bd eva. 7 Bd -sÃpetvÃ. 8 Bd omits jhÃ-. 9 Bd niÂhÃpetvÃ. 10 Bd adds vanditvÃ. 11 Bd adds rÃjadvÃre thatvÃ. 12 Bd adds rÃjÃnaæ. 13 Bd hatthabhaï¬aæ. 14 Bd omits gantvÃ. 15 Bd deva deva-. 16 Bd adÃsi. 17 Bd vimaæsissÃma. 18 Bd janÃratana- 19 Bd adds bhaï¬ikaæ. 20 Bd -sanadvÃre. 21 so Ck; Cs ÃndhicakhitvÃ, Bd Ãvi¤cetvÃ, Bs Ãvi¤chetvÃ? 22 Bd -mattake. 23 Bd antepureneva. 24 Bd bhaï¬i-. 25 Bd -rÆyhisuæ. >/ #<[page 506]># %<506 IX. NavanipÃta.>% "rÃjanivesanato kira ratanaæ hariæsÆ" 'ti ekakoÊÃhalaæ ahosi. RÃjà ajÃnanto viya hutvà Bodhisattaæ pakkositvÃ\<*<1>*>/ "tÃta, rÃja- nivesanato bahuæ ratanabhaï¬aæ haÂam\<*<2>*>/, anuvijjituæ vaÂÂa- tÅti" Ãha. "MahÃrÃja, dvÃdasasaævaccharamatthake haÂa- bhaï¬aæ corÃnaæ\<*<3>*>/ padÃnupadaæ gantvà Ãharaïasamatthassa mama anacchariyaæ ajjarattiæ\<*<4>*>/ haÂabhaï¬aæ Ãharituæ, ÃharissÃmi\<*<5>*>/ taæ\<*<6>*>/, mà cintayitthÃ" 'ti. "Tena hi tÃta ÃharÃ" 'ti. So "sÃdhu devÃ" 'ti gantvà mÃtaraæ vanditvà mantaæ parivattetvà mahÃtale Âhito va "mahÃrÃja dvinnaæ corÃnaæ padaæ pa¤¤ÃyatÅti\<*<7>*>/" ra¤¤o ca purohitassa ca padÃnusÃrena sirigabbhaæ pavisitvà tato nikkhamitvà pÃsÃdà oruyha rÃjani- vesane\<*<8>*>/ tikkhattuæ parigantvÃ\<*<9>*>/ padÃnusÃren' eva pÃkÃrasamÅ- paæ gantvà pÃkÃre Âhatvà "mahÃrÃja, imasmiæ ÂhÃne pÃkÃrato muccitvÃ\<*<10>*>/ ÃkÃse padaæ pa¤¤Ãyati, nisseïiæ dethÃ" 'ti nisse- ïiæ attharÃpetvà pÃkÃramatthakena otaritvà padÃnusÃren' eva vinicchayasÃlaæ gantvà puna rÃjanivesanaæ Ãgantvà nisseïiæ attharÃpetvà pÃkÃramatthakena oruyha pokkharaïiæ gantvà tikkhattuæ padakkhiïaæ katvà "mahÃrÃja corà imaæ pokkha- raïiæ otiïïà ti vatvà attanà Âhapitaæ viya bhaï¬akaæ\<*<11>*>/ nÅ- haritvà ra¤¤o datvÃ\<*<12>*>/ "mahÃrÃja, ime dve corà abhi¤¤Ãta- mahÃcorÃ\<*<13>*>/, iminà maggena rÃjanivesanaæ abhirÆÊhÃ\<*<14>*>/" ti Ãha. MahÃjano\<*<15>*>/ haÂÂhatuÂÂho\<*<16>*>/ aÇguliyo poÂhesi\<*<17>*>/, celukkhepà pa- vattiæsu\<*<18>*>/. RÃjà cintesi: "ayaæ mÃïavo padÃnusÃren' eva\<*<19>*>/ gantvà corehi Âhapitabhaï¬aÂÂhÃnam\<*<20>*>/ eva ma¤¤e jÃnÃti, core pana gahetuæ\<*<21>*>/ na sakkotÅti". Atha naæ Ãha: "corehi haÂa- bhaï¬aæ tÃva no tayà ÃhaÂaæ, core pana no gahetvà dÃtuæ sakkhissasÅti\<*<22>*>/". "MahÃrÃja, idh' eva corÃ, na\<*<23>*>/ dÆre" ti\<*<24>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -sÃpetvÃ. 2 Bd adds handa naæ. 3 Bd omits co-. 4 Bd omits ra-. 5 Bd sakkhissÃmi. 6 Bd na-, Bs naæ, Cs ta. 7 Bd adds vatvÃ. 8 Bd adds dvÃre. 9 Bd parigahetvÃ. 10 Bd mu¤ci. 11 Bd bhaï¬i-. 12 Bd dassesi. 13 Bd -tÃ-. 14 Bd -rÆhisuæ. 15 Bd -Ã. 16 Bd tuÂhapahaÂhÃ. 17 Bd pÃtesuæ, Bd poÂhesuæ. 18 Bd -vattayisuæ, Bs -yimsu. 19 Bd -rena. 20 Cks -taæ bh-. 21 Bd gaïhituæ. 22 Cks -tÅti, Bds core pana na Ãhatà ti ko attho. 23 Bd naæ, Bs naæ corr. to na. 24 Bds add te. >/ #<[page 507]># %< 6. PadakusalamÃïavajÃtaka. (432.) 507>% "Ko ca ko cÃ" 'ti. "MahÃrÃja yo\<*<1>*>/ icchati so va coro hotu\<*<2>*>/, tumhÃkaæ bhaï¬akassa\<*<3>*>/ laddhakÃlato paÂÂhÃya corehi\<*<4>*>/ ko attho, mà pucchathÃ\<*<5>*>/" 'ti. "TÃta, ahaæ tumhÃkaæ\<*<6>*>/ deva- sikaæ sahassaæ dammi, core\<*<7>*>/ me gahetvà dehÅti". "Ma- hÃrÃja dhane laddhe kiæ corehÅti\<*<8>*>/". "Dhanato\<*<9>*>/ pi no tÃta\<*<10>*>/ core laddhuæ vaÂÂatÅti". "Tena hi mahÃrÃja `ime nÃma corÃ' ti tumhÃkaæ na\<*<11>*>/ kathessÃmi, atÅte pavattitakÃraïaæ\<*<12>*>/ pana vo ÃharissÃmi, sace tumhe pa¤¤Ãvanto\<*<13>*>/ taæ kÃraïaæ jÃnÃ- thÃ\<*<14>*>/" 'ti. So evaæ vatvà atÅtaæ Ãhari: MahÃraja, atÅte\<*<15>*>/ BÃrÃïasito avidÆre nadÅtÅragÃmake\<*<16>*>/ PÃÂalo\<*<17>*>/ nÃma eko naÂo vasati\<*<18>*>/. So ekasmiæ divase\<*<19>*>/ bhariyaæ ÃdÃya BÃrÃïasiæ pavi- sitvà naccitvÃ\<*<20>*>/ gÃyitvà dhanaæ labhitvà ussavapariyosÃne bahuæ surÃbhattaæ gÃhÃpetvà attano gÃmaæ gacchanto nadÅtÅraæ patvà na- vodakaæ Ãgacchantaæ disvÃ\<*<21>*>/ suraæ pivanto nisÅditvà matto attano balaæ ajÃnanto "mahÃvÅïaæ gÅvÃya bandhitvà nadiæ taritvÃ\<*<22>*>/ ga- missÃmÅti" bhariyaæ hatthe\<*<23>*>/ gahetvà nadiæ otari. VÅïÃchiddehi udakaæ pÃvisi, atha naæ sà vÅïà udake osÅdÃpayi, Bhariyà pan' assa osÅdanabhÃvaæ ¤atvà taæ vissajjetvà uttaritvà tÅre aÂÂhÃsi. NaÂa- PÃÂalo\<*<24>*>/ sakiæ ummujjati sakiæ nimmujjati, udakaæ pivitvà uddhu- mÃtodaro ahosi. Ath' assa bhariyà cintesi: "mayhaæ sÃmiko idÃni marissati, ekaæ naæ gÅtikaæ\<*<25>*>/ yÃcitvà parisamajjhe taæ gÃyantÅ\<*<26>*>/ jÅvikaæ kappessÃmÅti" cintetvà "sÃmi, tvaæ udake nimmujjasi, ekaæ me gÅtakaæ\<*<27>*>/ dehi, tena jÅvikaæ kappessÃmÅti" vatvà @*>/ GaÇgà vahati\<*<29>*>/ PÃÂalaæ\<*<30>*>/ vuyhamÃnaka\<*<31>*>/ bhaddan te, ekaæ me gÃhi\<*<32>*>/ gÃthakan ti gÃtham Ãha\<*<33>*>/. || Ja_IX:50 ||>@ Tattha gÃthakan ti khuddakaæ\<*<34>*>/ gÃthaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd yo mahÃrÃja. 2 Ck hoti, Cs hoti corr. to hotu, Bd hoti adding tato. 3 Bd bhaï¬i-. 4 Bd coro hoti. 5 Bd pucchitthÃ. 6 Bd tuyhaæ. 7 Bds -raæ. 8 Bd corehi ki. 9 Bd -ko. 10 Bd tÃva. 11 Cs omits na. 12 Cks vattita-. 13 Bd pa¤¤a-. 14 Cks jÃna-. 15 Bd omits mahÃrÃja. 16 Bd nadÅtire, omitting gÃ-. 17 Bd -li. 18 Bd nÃma samajjo vassÃti. 19 Bd ussavadi-. 20 Bd adds viïaæ vÃditvÃ. 21 Bd adds bhattaæ bhu¤janto. 22 Bd ota-. 23 Bd omits ha-. 24 Bd natapÃtali. 25 Cs eka naæ gÅtikÃ, Bd ekaæ gitaæ. 26 all three MSS. -ti. 27 Cks gÅta-, Bd gÅtaæ. 28 Bds vikkattitaæ. 29 Bds vapati. 30 Bd pÃtali. 31 Bd -kaæ. 32 Bdf dehi. 33 Cks omit gÃthamÃha. 34 Cs Bd -ka. >/ #<[page 508]># %<508 IX. NavanipÃta.>% Atha naæ naÂa-PÃÂalo\<*<1>*>/ "bhadde kathaæ te\<*<2>*>/ gÅtikaæ\<*<3>*>/ dassÃmi\<*<4>*>/, idÃni maæ\<*<5>*>/ mahÃjanassa paÂisaraïabhÆtaæ udakaæ\<*<6>*>/ mÃretÅti" vatvà @@ gÃtham Ãha. Bodhisatto imaæ gÃthaæ dassetvÃ\<*<7>*>/ "mahÃrÃja, yathÃ\<*<8>*>/ udakaæ mahÃjanassa paÂisaraïaæ tathà rÃjÃno pi, tesaæ san- tikà bhaye uppajjamÃne\<*<9>*>/ taæ bhayaæ ko paÂibÃhissatÅti" vatvà "mahÃrÃja, idaæ\<*<10>*>/ kÃraïaæ paÂicchannaæ, mayà pana\<*<11>*>/ paï¬itavedanÅyaæ katvà kathitaæ, jÃna\<*<12>*>/ mahÃrÃjÃ" 'ti Ãha. "TÃta ahaæ evarÆpam pi\<*<13>*>/ paÂicchannakathaæ na jÃnÃmi, core me gahetvà dehÅti\<*<14>*>/". Ath' assa MahÃsatto "tena hi ma- hÃrÃja idaæ sutvà jÃnÃhÅti" aparam pi kÃraïaæ Ãhari: Deva pubbe imissà va\<*<15>*>/ BÃrÃïasiyÃ\<*<16>*>/ dvÃragÃme eko kumbha- kÃro bhÃjanatthÃya mattikaæ Ãharanto ekasmiæ ¤eva ÂhÃne ni- baddhaæ gaïhitvà antopabbhÃraæ mahantaæ ÃvÃÂaæ khaïi. Ath' ekadivasaæ tassa mattikaæ gaïhantassa akÃlamegho\<*<17>*>/ uÂÂhahitvà ma- hÃvuÂÂhiæ pÃtesi\<*<18>*>/, udakaæ avattharamÃnaæ ÃvÃÂataÂaæ\<*<19>*>/ pÃtesi, ten' assa\<*<20>*>/ matthako\<*<21>*>/ bhijji. So paridevamÃno\<*<22>*>/ @*>/, jÃtaæ saraïato bhayan ti || Ja_IX:52 ||>@ gÃtham Ãha: Tattha nipÅÊetÅti patitvÃ\<*<24>*>/ pÅÊeti bhindati. "Yathà hi deva mahÃjanassa paÂisaraïabhÆtà mahÃ- paÂhavÅ\<*<25>*>/ kumbhakÃrassa sÅsaæ bhindi evaæ\<*<26>*>/ mahÃpaÂhavi- same\<*<27>*>/ sabbalokassa paÂisaraïe\<*<28>*>/ narinde\<*<28>*>/ uÂÂhÃya corikaæ\<*<29>*>/ karonte ko paÂibÃhissati, sakkhissasi mahÃrÃja\<*<30>*>/ evaæ paÂic- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -pÃtali. 2 Ck kathente, Cs kathenti, Bd kathaæ tava. 3 Cks gÅta-, Bd gitaæ. 4 Bd dassessÃmi. 5 Bd omits maæ. 6 Bd adds maæ. 7 Bd vatvÃ. 8 Bd adds hi deva. 9 Bd upanne. 10 Bd imam. 11 Bd omits pana 12 Bd -nÃhi. 13 Bd -paæ, omitting pi. 14 Bd adds Ãha. 15 Bd yeva. 16 Cs Bd -yaæ. 17 Bd akÃlamahÃmegho. 18 Bds pÃvisi. 19 Bd taæ ÃvÃtaæ. 20 Bd tassa in the place of tenassa. 21 Cs -ke, Bd mattakaæ. 22 Bd -vanto. 23 Bd nippiÊeti, Ck nipÅÊesi, Cs nipÅlesi. 24 Bd nippati. 25 Bd omits mahÃ. 26 Bd adds me. 27 Bd pathavisamena, omitting mahÃ. 28 Bd -ena. 29 Bd corakammaæ. 30 Bd adds na. >/ #<[page 509]># %< 6. PadakusalamÃïavajÃtaka. (432.) 509>% chÃdetvà kathitaæ coraæ jÃnitun" ti. "TÃta mayhaæ paÂic- channena kÃraïaæ n' atthi, `ayaæ coro' ti evaæ me coraæ gahetvà dehÅti". So rÃjÃnaæ rakkhanto "tvaæ coro" ti ava- tvà aparam pi udÃharaïaæ Ãhari: MahÃrÃja pubbe imasmiæ yeva nagare ekassa purisassa gehaæ\<*<1>*>/ Ãdittaæ. So "anto pavisitvà bhaï¬akaæ\<*<2>*>/ nÅharÃ" ti a¤¤aæ ÃïÃpesi. Tasmiæ pavisitvà nÅharante gehadvÃraæ pidahitaæ\<*<3>*>/. So dhÆmandho\<*<4>*>/ hutvà nikkhamanamaggaæ alabhanto uppanna¬Ãhadukkho\<*<5>*>/ anto Âhito va pavidevanto\<*<6>*>/: @*>/ sÅtaæ yena viha¤¤ati so maæ ¬ahati\<*<8>*>/ gattÃni, jÃtaæ saraïato bhayan ti || Ja_IX:53 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha so maæ ¬ahatÅti\<*<8>*>/ so me ¬ahati\<*<9>*>/, ayam eva và pÃÂho. "MahÃrÃja, aggi viya mahÃjanassa paÂisaraïabhÆto eko manusso ratanabhaï¬ikaæ hari, mà maæ coraæ pucchÃ" 'ti. "TÃta mayhaæ coraæ\<*<10>*>/ dehi yevÃ" 'ti. So rÃjÃnaæ "tvaæ coro" ti avatvà aparam pi udÃharaïaæ Ãhari: Deva pubbe imasmiæ yeva nagare eko puriso atibahuæ bhu¤jitvà jÅrÃpetuæ asakkonto vedanÃmatto\<*<11>*>/ hutvà paridevanto @*>/, jÃtaæ saraïato bhayan ti || Ja_IX:54 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha so maæ bhutto vyÃpÃdÅti so odano bhutto maæ vyÃpÃdeti mÃreti\<*<13>*>/. "MahÃrÃja, bhattaæ viya mahÃjanassa\<*<14>*>/ paÂisaraïabhÆto eko bhaï¬akaæ\<*<15>*>/ hari, tasmiæ laddhe kiæ coraæ pucchasÅti\<*<16>*>/". "TÃta sakkonto coraæ me dehÅti". So tassa sa¤¤Ãpanatthaæ\<*<17>*>/ aparam pi udÃharaïaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -he. 2 Bd bhaï¬i-. 3 Bd pidahi. 4 Cs dhumanto, Bd sÃdhumÃyanto. 5 Bd uppannamahÃdukkho hutvÃ. 6 Bd adds Ãha. 7 Cs paca-, Bd bhajanti. 8 Bdf ¬ayha-. 9 so me ¬ahati wanting in Bd. 10 Bd -re. 11 Bd -nappatto. 12 Bd vyÃpÃdÅhi, Bf byÃpÃdeti. 13 Ck omits mÃreti. 14 Bd mahÃrÃjassa. 15 Bd -¬aæ. 16 Bd paccÃsisasÅti. 17 Bd omits t. s. >/ #<[page 510]># %<510 IX. NavanipÃta.>% MahÃrÃja pubbe\<*<1>*>/ imasmiæ ¤eva nagare ekassa vÃto uÂÂhahitvà gattÃni bha¤ji\<*<2>*>/, so paridevanto\<*<3>*>/ @@ gÃtham Ãha. "Iti mahÃrÃja saraïato bhayaæ uppannaæ, jÃn' etaæ\<*<4>*>/ kÃ- raïan" ti. "TÃta coram eva\<*<5>*>/ dehÅti". So tassa sa¤¤Ã- panatthaæ aparam pi udÃharaïaæ Ãhari: Deva atÅte Himavantapasse\<*<6>*>/ viÂapasampanno\<*<7>*>/ mahÃrukkho ahosi\<*<8>*>/ anekasahassÃnaæ\<*<9>*>/ sakuïÃnaæ nivÃso, tassa dve sÃkhà a¤¤ama¤¤aæ ghaÂÂesuæ\<*<10>*>/, tato dhÆmo uppajji, aggicuïïÃni patiæsu, taæ disvà sakuïajeÂÂhako @*>/ [vihaÇgamÃ] so\<*<12>*>/ 'yaæ aggiæ pamu¤cati\<*<13>*>/, disà bhajatha vakkaÇgÃ, jÃtaæ saraïato bhayan ti (= J. I p.216.) || Ja_IX:56 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha jagatiruhan ti mahÅruhaæ\<*<14>*>/. "Yathà hi deva rukkho pakkhÅnaæ paÂisaraïaæ evaæ rÃjà mahÃjanassa\<*<15>*>/, tasmiæ corikaæ\<*<16>*>/ karonte ko paÂibÃhissati, sallakkhehi devÃ" 'ti. "TÃta mayhaæ coram eva\<*<17>*>/ dehÅti". Ath' assa so aparam pi udÃharaïaæ Ãhari: MahÃrÃja ekasmiæ KÃsigÃme\<*<18>*>/ a¤¤atarassa kulagharassa\<*<19>*>/ pac- chimabhÃge kakkhaÊasuæsumÃranadÅ atthi, tassa ca kulassa eko va putto, so pitari kÃlakate mÃtaraæ paÂijaggi. Tassa mÃtà aniccha- mÃnass' ev' ekaæ kuladhÅtaraæ Ãnesi. Sà pubbabhÃge sassuæ sam- piyÃyitvÃ\<*<20>*>/ pacchà puttadhÅtÃhi va¬¬hamÃnà taæ nÅharitukÃmà ahosi. TassÃpi pana mÃtÃpi tasmiæ ¤eva\<*<21>*>/ ghare vasati. Sà sÃmikassa san- tike sassuyà nÃnappakÃraæ dosaæ vatvà paribhinditvà "ahaæ te mÃtaraæ posetuæ na sakkomi, mÃrehi nan" ti vatvà "manussamaraïaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds pi. 2 Bd sambha¤ji. 3 Bd adds gÃthamÃha. 4 Bd jÃna taæ. 5 Bd coraæ me. 6 Bd -padese. 7 Bd sÃkhÃvi-. 8 Bd adds pubbaphalasampanno. 9 Bd omits an-. 10 Bd saæghaÂe-. 11 Bd jaggatirÆpÃ. 12 Bd diso, Bf svÃ. 13 all four MSS. aggi, Bd samuccaæti, Bf pamuccati. 14 Bd sÃruhi. 15 Bd rÃjamahÃrÃjassa. 16 Bd patissaraïaæ in the place of tasmiæ corikaæ. 17 Bd core meva. 18 Bd kÃsikagÃ-. 19 Bd kulassa. 20 Bd omits sam. 21 Bd yeva. >/ #<[page 511]># %< 6. PadakusalamÃïavajÃtaka. (432.) 511>% nÃma bhÃriyaæ\<*<1>*>/, kathaæ naæ\<*<2>*>/ mÃremÅti" vutte\<*<3>*>/ "niddokkamanakÃle naæ\<*<4>*>/ ma¤caken' eva gahetvà suæsumÃranadiyaæ khipissÃma, atha naæ suæsumÃrà mÃressantÅti\<*<5>*>/" Ãha. "Tuyhaæ pana mÃtà kuhin\<*<6>*>/" ti. "TassÃ\<*<7>*>/ yeva santike sayatÅti\<*<8>*>/". "Tena hi gaccha, tassà ni- pannama¤cake\<*<9>*>/ rajjuæ bandhitvà sa¤¤aæ karohÅti". Sà tathà katvà "katà me sa¤¤Ã" ti Ãha. Itaro\<*<10>*>/ "thokaæ adhivÃsehi, manussà tÃva sayantÆ\<*<11>*>/" 'ti niddÃyanto viya nipajjitvà gantvà taæ rajjukaæ bhari- yÃya mÃtu ma¤cake bandhitvà bhariyaæ pabodhetvà ubho pi gantvà taæ ma¤caken' eva saddhiæ ukkhipitvà nadiyaæ khipiæsu. Tattha naæ\<*<12>*>/ suæsumÃrà viddhaæsetvà khÃdiæsu. Sà punadivase mÃtu pari- vattitabhÃvaæ\<*<13>*>/ ¤atvà "sÃmi mama mÃtà va mÃritÃ, idÃni tava mÃ- taraæ mÃremÃ\<*<14>*>/" 'ti vatvà "tena hi sÃdhÆ" 'ti vutte "susÃne citakaæ katvà aggimhi naæ pakkhipitvà mÃressÃmÃ" 'ti Ãha. Atha naæ niddÃyamÃnaæ ubho pi susÃnaæ\<*<15>*>/ netvà Âhapayiæsu. Tatra\<*<16>*>/ sÃmiko bhariyaæ Ãha: "aggi te Ãbhato\<*<17>*>/" ti. "PammuÂÂhà sÃmÅti\<*<18>*>/". "Tena hi gantvà ÃnehÅti". "Na sakkomi sÃmi gantuæ, tayi gate pi ca\<*<19>*>/ ÂhÃtuæ\<*<20>*>/ na sakkhissÃmi, ubho pi\<*<21>*>/ gacchissÃmÃ\<*<22>*>/" 'ti. Tesu gatesu\<*<23>*>/ mahallikÃ\<*<24>*>/ sÅtavÃtena pabodhità susÃnabhÃvaæ ¤atvà "ime maæ mÃretukÃmÃ, aggiatthÃya gatÃ" ti ca\<*<25>*>/ upadhÃretvà "na me balaæ jÃnatÅti" ekaæ kalebaraæ\<*<26>*>/ ma¤cake nipajjÃpetvÃ\<*<27>*>/ upari\<*<28>*>/ pilotikÃya paÂicchÃdetvà sayaæ\<*<29>*>/ palÃyitvà tatth' eva lenaguhaæ\<*<30>*>/ pÃvisi. Itare\<*<28>*>/ aggiæ Ãharitvà mahallikà ti sa¤¤Ãya kalebaraæ\<*<31>*>/ jhÃpetvà pakkamiæsu. Ekena ca\<*<32>*>/ corena tasmiæ guhÃleïe bhaï¬ikà ÂhapitÃ, so "taæ gaïhissÃmÅti Ãgantvà mahallikaæ disvà "ekà yakkhinÅ bhavissati\<*<33>*>/, bhaï¬ikà me amanussapariggahÅtà jÃtÃ\<*<34>*>/" ti ekaæ bhÆta- vejjaæ Ãnesi. Vejjo mantaæ karonto guhaæ pÃvisi. Atha naæ sà Ãha: "nÃhaæ yakkhinÅ, ehi ubho pi imaæ dhanaæ khÃdissÃmÃ\<*<35>*>/" 'ti. "Kathaæ saddhÃtabban" ti. "Tava jivhaæ mama jivhÃya ÂhapehÅti". So tathà akÃsi. Ath' assa sà jivhaæ ¬asitvÃ\<*<36>*>/ chinditvÃ\<*<37>*>/ pÃtesi. BhÆtavejjo "addhà esà yakkhinÅti" jivhÃya lohitaæ paggharantiyà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd bha-. 2 Bd omits naæ. 3 Bd -Ã. 4 Bd na. 5 Bd ka han. 6 Bd khÃdissantÅti. 7 Bd kassa. 8 Bd suppatiti. 9 Ck -nnÃ-, Bd nippannaæ pa¤cake. 10 Bd -rÃ. 11 Bd niddÃyantu. 12 Bd adds niddÃyamÃnaæ. 13 Bd maritabhÃ-. 14 Bd mÃrehÅ. 15 Bd -ne. 16 Bd tattha. 17 Cs Ãhato, Bd ÃcÃkÃ, Bs ÃbhatÃ. 18 Bds pamuÂÂhasmiæ sÃmiti. 19 Bd omits ca. 20 Bd kÃtuæ. 21 Bd adds mayaæ. 22 Bd gacchÃmÃ. 23 Bd adds mÃtu. 24 Bd -kÃpi. 25 Bd omits ca. 26 Bd matakaligaraæ gahetvÃ. 27 Bd omits ma¤--nipa--. 28 Bd adds pi. 29 Bd omits sa-. 30 Cks leïa-. 31 Bd kaliÇgÃraæ. 32 Bd omits ca. 33 Bd -tÅti. 34 Bd omits jÃtÃ. 35 Bd bhÃjessÃ-. 36 Bd upa¬issitvÃ. 37 Bd omits chin-. >/ #<[page 512]># %<512 IX. NavanipÃta.>% viravamÃno palÃyi. MahallikÃ\<*<1>*>/ punadivase maÂÂasÃÂakaæ\<*<2>*>/ nivÃsetvà nÃnÃratanabhaï¬ikaæ\<*<3>*>/ gahetvà va\<*<4>*>/ gharaæ agamÃsi. Suïisà naæ\<*<5>*>/ disvà "kahaæ\<*<6>*>/ te amma idaæ\<*<7>*>/ laddhan" ti pucchi. "Amma etasmiæ susÃne dÃrucitakÃya jhÃpitÃ\<*<8>*>/ evarÆpaæ labhantÅti\<*<9>*>/". "Amma mayÃpi sakkà laddhun" ti. "MÃdisÅ hutvà labhissasÅti". Sà piÊandhana- bhaï¬akalobhena\<*<10>*>/ sÃmikass' akathetvà tattha attÃnaæ jhÃpesi. Atha naæ punadivase sÃmiko apassanto "amma imÃya hi\<*<11>*>/ te\<*<12>*>/ velÃya\<*<13>*>/ suïisÃ\<*<14>*>/ nÃgacchatÅti" Ãha. Sà taæ "are\<*<15>*>/ pÃpapurisa kiæ matà nÃma ÃgacchantÅti" tajjetvà @*>/ somanassaæ mÃliniæ candanussadaæ sà maæ gharà nicchubhati\<*<17>*>/, jÃtaæ saraïato bhayan ti || Ja_IX:57 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha somanassan ti somanassaæ uppÃdetvÃ, somanassÃ\<*<18>*>/ ti vÃ\<*<19>*>/ pÃÂho, somanassavatÅ\<*<20>*>/ hutvÃ\<*<21>*>/ ti attho, idaæ vuttaæ hoti: yam ahaæ\<*<22>*>/ imaæ me nissÃya putto puttadhÅtÃhi\<*<23>*>/ va¬¬hissati\<*<24>*>/ ma¤ ca mahallikakÃle posessatÅti\<*<25>*>/ mÃliniæ candanussadaæ\<*<26>*>/ katvà alaækaritvà somanassajÃtaæ\<*<27>*>/ Ãnesiæ sà maæ ajja gharà nÅharati, saraïato yeva\<*<28>*>/ bhayaæ uppannan ti. "MahÃrÃja\<*<29>*>/, suïisà viya sassuyà mahÃjanassa rÃjÃ\<*<30>*>/ paÂi- saranaæ, tato bhaye uppanne kiæ sakkà kÃtuæ, sallakkhehi devÃ\<*<31>*>/" 'ti. "TÃta\<*<32>*>/, nÃhaæ tayà ÃhaÂakÃraïÃni\<*<33>*>/ jÃnÃmi, coram eva dehÅti\<*<34>*>/". So "rÃjÃnaæ rakkhissÃmÅti" puna\<*<35>*>/ aparam pi kÃraïaæ\<*<36>*>/ Ãhari: Deva pubbe imasmiæ ¤eva\<*<37>*>/ nagare eko puriso patthanaæ katvà puttaæ labhi. So tassa\<*<38>*>/ jÃtakÃle "putto me laddho" ti pÅti- somanassajÃto\<*<39>*>/ taæ posetvà vayappattakÃle dÃrena\<*<40>*>/ saæyojetvà apa- rabhÃge jaraæ patvà kammantaæ adhiÂÂhÃtuæ\<*<41>*>/ nÃsakkhi. Atha naæ putto "tvaæ kammaæ kÃtuæ na sakkosi, ito nikkhamÃ" 'ti\<*<42>*>/ gehato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -kÃpi. 2 Bd maÂhÃ-. 3 Bd -tanaæbhaï¬ikaæ katvÃ. 4 Bd omits va. 5 Bd omits naæ. 6 Bd ku-. 7 Bd imaæ. 8 Bd -tÃya. 9 Bd -bhÃtÅti. 10 Bd sà laddhabhaï¬ika-. 11 Cs omits hi, Bds pi. 12 Bds omit te. 13 Cs -yaæ. 14 Bd adds te. 15 Bd hare. 16 Cks -yÅ, Bd sÃmanussi, Bf mÃnayi. 17 Bd ghari niharitÃ, Bf gharà nicchurÃti. 18 Bd adds jÃtÃ. 19 Bd pi. 20 Cs -vatvÃ. 21 Bd somanassapakatitÃ. 22 Cks mayhaæ, Bds yaæ maæ. 23 Bd ime nissÃya puttadhitÃ, Ck puttadhÅtÃya. 24 Bd -issanti. 25 Bd posissantÅti. 26 Cs -nÅ-. 27 Cks -to, Bd -tÃ. 28 Bd adds me. 29 Bd -jÃ. 30 Bd omits rÃjà 31 Bd so. 32 Bd omits tÃta. 33 Bd ÃnitakÃ. 34 Cs coremeva de-, Bd coraæ me de-. 35 Bd omits puna. 36 Bd udÃharaïaæ. 37 Bd yeva. 38 Bd puttassa. 39 Bd omits pÅti. 40 Bd asabbhÃyena. 41 Cks adhiÂÂhi-. 42 Bd adds taæ. >/ #<[page 513]># %< 6. PadakusalamÃïavajÃtaka.(432.) 513>% nÅhari. So kicchena kasirena bhikkhÃya\<*<1>*>/ jÅvikaæ kappento pari- devamÃno @*>/ yassa ca\<*<3>*>/ bhavam icchisaæ\<*<4>*>/ so maæ gharà nicchubhati, jÃtaæ saraïato {bhayan} ti || Ja_IX:58 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha so man ti so putto maæ gharato nÅharati, sv-Ãhaæ {bhikkhaæ} caritvà dukkhaæ\<*<5>*>/ jÅvÃmi, saraïato yeva me bhayaæ jÃtan\<*<6>*>/ ti. "MahÃrÃja yathà pitÃ\<*<7>*>/ nÃma mahallako paÂibalena puttena rakkhitabbo evaæ sabbo\<*<8>*>/ pi janapado\<*<9>*>/ ra¤¤Ã\<*<10>*>/ rakkhitabbo\<*<9>*>/, ida¤\<*<11>*>/ ca bhayaæ uppajjamÃnaæ sabbasatte rakkhantassa ra¤¤o santikà uppannaæ, iminà kÃraïena `asuko nÃma coro' ti jÃna devÃ" 'ti\<*<12>*>/ Ãha\<*<13>*>/. "TÃta nÃhaæ kÃraïaæ và akÃraïaæ vÃ\<*<14>*>/ jÃnÃmi, coraæ và me dehi tvaæ ¤eva và coro hohÅti\<*<15>*>/" evaæ rÃjà punappuna mÃïavaæ anuyu¤ji. Atha naæ so evam Ãha: "kiæ pana mahÃrÃja ekaæsen' eva\<*<16>*>/ coragahaïaæ rocethÃ" 'ti\<*<17>*>/. "ùma tÃtà 'ti. "Tena hi `asuko ca asuko ca\<*<18>*>/ coro' ti parisamajjhe pakÃsemÅti". "Evaæ karohi tÃtÃ" 'ti. So tassa vacanaæ sutvà "ayaæ rÃjà attÃnaæ rakkhituæ na deti\<*<19>*>/, gaïhissÃmi idÃni\<*<20>*>/ coran" ti sannipatite mahÃjane Ãmantetvà @@ @@ imà gÃthà Ãha. Tattha yato dakaæ tadÃdittan ti yaæ udakaæ tad eva Ãdittaæ, yato kheman ti yato rÃjato khemena bhavitabbaæ tato va\<*<21>*>/ bhayaæ uppannaæ, attaguttà viharathà 'ti tumhe dÃni\<*<22>*>/ anÃthà jÃtà attÃnaæ mà vinÃsetha, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits bhi-. 2 Bd nandibhayaæ. 3 Bd ye sacce. 4 Cks icchiyaæ, Bd icchayaæ; cfr. Trenckner's excellent PÃli Miscellany p. 75. 5 Ck -Ã, Bd -ena. 6 Bd uppannan. 7 Bd omits pitÃ. 8 Bd -e. 9 Bd -Ã. 10 Bds add ca purohitena ca. 11 Bd ima¤. 12 Cs nÃma devà ti jÃna devanà ti, Bd nÃma corà ti jÃnÃti devà ti. 13 Ck omits Ãha, Bd vatvÃ. 14 Bd omits và ak--vÃ. 15 Ck hotÅti, Bd coram eva dehiti tva¤¤e hi coro sÅti. 16 Bd -sena. 17 Bds -gahaïaæ coro me dethà ti vadeyya. 18 Bd omits ca asu--ca. 19 Ck detÅti, Cs detÅti corr. to deti. 20 Bd omits idÃni. 21 Ck ca, Bd omits va. 22 Bd idÃni. >/ #<[page 514]># %<514 IX. NavanipÃta.>% attanà va guttà hutvà attano santakaæ dhanadha¤¤aæ rakkhatha\<*<1>*>/, rÃjà nÃma mahÃjanassa paÂisaraïaæ, tato va\<*<2>*>/ tumhÃkaæ bhayaæ uppannaæ, rÃjà ca purohito ca vilopakhÃdakacorÃ\<*<3>*>/, sace core gahetukÃm' attha\<*<4>*>/ ime dve gaï- hitvÃ\<*<5>*>/ kammakaraïaæ karothÃ\<*<6>*>/ 'ti. Te tassa kathaæ sutvà cintayiæsu: "ayaæ rÃjÃ\<*<7>*>/ rakkha- ïÃraho\<*<8>*>/ pi samÃno idÃni a¤¤ass'\<*<9>*>/ upari dosaæ Ãropetvà attano bhaï¬akaæ\<*<10>*>/ sayam eva pokkharaïiyaæ Âhapetvà coraæ pari- yesÃpeti, ito dÃni paÂÂhÃya puna corakammassa akaraïatthÃya mÃrema naæ pÃparÃjÃnan" ti daï¬amuggarÃdihatthÃ\<*<11>*>/ uÂÂhÃya tatth' eva\<*<12>*>/ rÃjÃna¤ ca purohita¤ ca pothetvÃ\<*<13>*>/ jÅvitakkhayaæ pÃpetvà MahÃsattaæ abhisi¤citvà rajje patiÂÂhÃpesuæ\<*<14>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<15>*>/ Ãharitvà "anacchariyaæ upÃsaka paÂha- viyaæ padasa¤jÃnanaæ, porÃïakapaï¬ità tÃva\<*<16>*>/ ÃkÃse padaæ sa¤jÃ- niæsÆ" 'ti vatvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi (Saccapari- yosÃne upÃsako ca putto ca sotÃpattiphale patiÂÂhitÃ): "Tadà pità Kassapo ahosi, padakusalamÃïavo\<*<17>*>/ aham evÃ" 'ti. Padakusala- mÃïavajÃtakaæ\<*<18>*>/ $<7. LomasakassapajÃtaka.>$ Assa Inda-samo rÃjà ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ ukkaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Taæ hi bhikkhuæ Satthà "saccaæ kira tvaæ ukkaïÂhito\<*<19>*>/" ti pucchitvà "saccan ti vutte "bhikkhu\<*<20>*>/ yasasamaÇgino pi\<*<21>*>/ Ãyasakyaæ pÃ- puïanti\<*<22>*>/, kilesà nÃm' ete\<*<23>*>/ parisuddhasatte pi saækiliÂÂhe\<*<24>*>/ karonti pag eva tÃdisan" ti vatvÃ\<*<25>*>/ atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasi-ra¤¤o\<*<26>*>/ Brahmadattassa putto Brah- madattakumÃro nÃma purohitaputto ca Kassapo nÃma\<*<27>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dhanaæ hira¤¤aæ rajataæ và rakkhaæ vijÃnÃtha. 2 Bd omits va. 3 Cs -khÃdacorakÃ. 4 Bd gaïhitu-. 5 Bd gahe-. 6 Bd -kÃraïaæ karissathÃ. 7 Bd omits rÃ-. 8 Bd rakkhito. 9 Bd -ssa. 10 Bd -di-. 11 Ck -rÃti-, Cs -rÃni- corr. to -rÃdi-. 12 Bd omits tattheva. 13 Bd thapetvÃ. 14 Bd patiÂha-. 15 Bd dhammade-. 16 Bd omits tÃva. 17 Bd adds pana. 18 Cks omit kusala. 19 Bd adds si. 20 Bd sinerukampanavÃto kiæ purÃïapaïïÃni na kampessati. 21 Bd omits pi and adds asappurisÃ. 22 Bd ayasasaækhaæ sampÃ-. 23 Ck nomato, Bd nÃmaæ. 24 Bd -liÂhaæ. 25 Bd adds tena yÃcito. 26 Bd bÃrÃïasÅyaæ brahmadatte rajjaæ kÃrente. 27 Bd lÃmakassapo nÃma dve. >/ #<[page 515]># %< 7. LomasakassapajÃtaka. (433.) 515>% sahÃyakà hutvà ekÃcariyakule sabbasippÃni uggaïhiæsu. Apara- bhÃge kumÃro\<*<1>*>/ pitu accayena rajje patiÂÂhÃsi. Kassapo cin- tesi: "mayhaæ sahÃyo rÃjà jÃto, idÃni me mahantaæ\<*<2>*>/ issari- yaæ\<*<3>*>/ dassati, kiæ me issariyena, ahaæ mÃtÃpitaro ca rÃjÃna¤ ca Ãpucchitvà pabbajissÃmÅti" so rÃjÃna¤ ca mÃtÃpitaro ca Ãpucchitvà Himavantaæ pavisitvà isipabbajjaæ\<*<4>*>/ pabbajitvà sattame divase\<*<5>*>/ abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà u¤chÃ- cariyÃya yÃpento vihÃsi. Pabbajitaæ pana Lomasakassapo ti sa¤jÃniæsu. ParimÃritindriyo\<*<6>*>/ ghoratapo tÃpaso ahosi. Tassa pana tapatejena\<*<7>*>/ Sakkabhavanaæ\<*<8>*>/ kampi. Sakko ÃvajjamÃno taæ disvà cintesi: "ayaæ tÃpaso ativiya uggatejo Sakka- bhÃvÃpi maæ cÃveyya\<*<9>*>/, BÃrÃïasira¤¤Ã saddhiæ ekato hutvà tapam assa\<*<10>*>/ bhindissÃmÅti" so SakkÃnubhÃvena a¬¬haratta- samaye\<*<11>*>/ BÃrÃïasira¤¤o sirigabbhaæ pavisitvà sakalagabbhaæ sarÅrappabhÃya obhÃsetvà ra¤¤o santike ÃkÃse Âhito "uÂÂhehi mahÃrÃjÃ" 'ti rÃjÃnaæ pabodhesi "ko si nÃma tvan" ti ca\<*<12>*>/ vutte "Sakko ham asmÅti" Ãha. "Kimatthaæ Ãgato sÅti". "Ma- hÃrÃja sakala-JambudÅpe ekarajjaæ icchasi na icchasÅti\<*<13>*>/". "Kissa na icchÃmÅti". Atha naæ Sakko "tena hi Lomasa- kassapaæ Ãnetvà pasughÃtaya¤¤aæ yajÃpehi, Sakka-samo ajarÃmaro hutvà sakala-JambudÅpe rajjaæ karissasÅti" vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ accantaæ\<*<15>*>/ ajarÃmaro sace tvaæ\<*<16>*>/ ya¤¤aæ yÃjeyya\<*<17>*>/ isiæ Lomasakassapan ti. || Ja_IX:61 ||>@ Tattha assà ti bhavissasi\<*<18>*>/, yÃjeyyà 'ti sace tvaæ ara¤¤Ãyatanato isiæ Lomasakassapaæ Ãnetvà ya¤¤aæ yajissasi\<*<19>*>/. Tassa vacanaæ sutvà rÃjà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. Sakko "tena hi mà papa¤caæ karÅti" vatvà pakkÃmi. RÃjà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd brahmadattaku-. 2 Bd -te. 3 Bd -ye. 4 Bd omits isi. 5 Bd adds pa¤ca. 6 Bd paramajitindri-. 7 Bd omits pana tapa. 8 Bd sakkassa-. 9 Bd sakkabhavanampi maæ cÃleyya. 10 Bd tÃpasassa sÅlaæ. 11 Bd -tti-. 12 Bd omits ca. 13 Bd omits na icchasÅ. 14 Cks -jÃ. 15 Bd -ta. 16 Cks taæ. 17 Bdf ya-. 18 Bd -ti. 19 Bd yajeyyÃsiti. >/ #<[page 516]># %<516 IX. NavanipÃta.>% punadivase Sayhaæ\<*<1>*>/ nÃma amaccam pakkositvÃ\<*<2>*>/ "samma\<*<3>*>/ mayhaæ piyasahÃyassa\<*<4>*>/ Lomasakassapassa santikaæ gantvà mama vacanena evaæ vadehi: `rÃjÃ\<*<5>*>/ tumhehi ya¤¤aæ\<*<6>*>/ yajÃ- petvà sakala-JambudÅpe ekarÃjà bhavissati, tumhÃkam pi yattakaæ padesaæ icchatha tattakaæ dassati, mayà saddhiæ ya¤¤aæ yajituæ ÃgacchathÃ"' 'ti. So "sÃdhu devÃ" 'ti tÃpa- sassa vasanokÃsaæ jÃnanatthaæ nagare bheri¤ carÃpetvà ekena vanacarakena\<*<7>*>/ "ahaæ jÃnÃmÅti" vutte taæ purato katvà ma- hantena parivÃrena tattha gantvà isiæ vanditvà ekamantaæ nisinno taæ sÃsanaæ Ãrocesi. Atha naæ so "Sayha\<*<8>*>/ kiæ nÃm' etaæ kathesÅti" vatvà paÂikkhipanto catasso gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ brÃhmaïa yà vutti vinipÃtena adhammacaraïena vÃ. || Ja_IX:63 ||>@ @@ @@ Tattha sasamuddapariyÃyan ti sasamuddaparikkhepaæ, mahiæ sÃ- garakuï¬alan ti cattÃro dÅpe parikkhipitvà ÂhitasÃgarehi kaïïavalliyà Âhapita- kuï¬alehi viya samannÃgataæ, saha nindÃyà 'ti iminà pasughÃtakammaæ katan ti imÃya nindÃya saha cakkavÃÊapariyantaæ mahÃpaÂhaviæ\<*<10>*>/ na icchÃmÅti vadati, yà vutti vinipÃtenà 'ti narake vinipÃtakammena yà ca jÅvikavutti\<*<11>*>/ hoti taæ dhiratthu, garahÃmi taæ vuttin ti dÅpeti, sà jÅvikà ti pabbajitassa mattikÃpattaæ ÃdÃya paragharÃni upasaækamitvà ÃhÃrapariyesanajÅvikà yasa dhanalÃbhato sataguïena varatarà ti attho, api rajjena taæ varan ti anÃ- gÃrassa sato a¤¤aæ avihiæsantassa\<*<12>*>/ paribbajanaæ\<*<13>*>/ sakala-JambudÅparaj- jena\<*<14>*>/ pi varan ti attho. Amacco tassa kathaæ sutvà gantvà ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà "anÃgacchante kiæ sakkà kÃtun" ti tuïhÅ ahosi. Puna Sakko \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd se-. 2 Bd pakkosÃpetvÃ. 3 Bd amma. 4 Bd -hÃyakassa, Cks mayham pisahÃyassa. 5 Bd adds kira. 6 Bd tumhe pasughÃtaya¤¤aæ. 7 Bd -cÃ-. 8 Bd so Ãha mayhaæ. 9 Bd dhanalÃbhaæ yasalÃ-. 10 Bd omits mahÃ. 11 Bd ci jivita-. 12 Cks ahiæsanassa. 13 Bd pabbajjitÃnaæ. 14 Cks -dÅpena rajjena. >/ #<[page 517]># %< 7. LomasakassapajÃtaka. (433.) 517>% a¬¬harattasamaye\<*<1>*>/ Ãgantvà ÃkÃse Âhatvà "kiæ mahÃrÃja Lo- masakassapaæ\<*<2>*>/ ÃnÃpetvÃ\<*<3>*>/ ya¤¤aæ na\<*<4>*>/ yÃjÃpesÅti" Ãha. "Pesite pi\<*<5>*>/ nÃgacchatÅti". "MahÃrÃja, attano dhÅtaraæ CandavatÅ- kumÃriæ alaækaritvà Sayhassa\<*<6>*>/ hatthe\<*<7>*>/ pesetvà `sace kirÃ- gantvà ya¤¤aæ yajissasi rÃjà te imaæ kumÃrikaæ dassatÅti' vadÃpehi, addhà so kumÃrikÃya paÂibaddhacitto\<*<8>*>/ ÃgacchissatÅti". RÃjà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà punadivase Sayhassa\<*<9>*>/ hatthe dhÅtaraæ pesesi. So dhÅtaraæ\<*<10>*>/ gahetvà tattha gantvà isiæ vanditvà paÂisanthÃraæ katvà devaccharÃpaÂibhÃgaæ\<*<11>*>/ rÃja- dhÅtaraæ tassa dassetvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. So indriyÃni bhinditvà taæ olokesi, sah'\<*<12>*>/ olokanen' eva paÂibaddhacitto hutvà jhÃnÃ\<*<13>*>/ parihÃyi. Amacco tassa paÂibaddhabhÃvaæ\<*<14>*>/ ¤atvà "bhante sace kira ya¤¤aæ yajissatha rÃjà vo\<*<15>*>/ imaæ pÃdaparicÃrikaæ\<*<16>*>/ katvà dassatÅti". So kilesavasena kam- panto\<*<17>*>/ "imaæ kira me dassatÅti" Ãha. "ùma ya¤¤aæ yajan- tassa te dassatÅti". So "sÃdhu, imaæ labhanto yajissÃmÅti" vatvà taæ gahetvà sah' eva jaÂÃhi alaækatarathaæ abhiruyha BÃrÃïasiæ agamÃsi. RÃjÃpi "Ãgacchati kirÃ" 'ti sutvà va\<*<18>*>/ ya¤¤ÃvÃÂe kammaæ paÂÂhapesi. Atha naæ Ãgataæ disvà "sace\<*<19>*>/ ya¤¤aæ yajissatha ahaæ\<*<20>*>/ Inda-samo bhavissÃmi\<*<21>*>/, ya¤¤apariyosÃne vo\<*<22>*>/ dhÅtaraæ dassÃmÅti" Ãha. Kassapo "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. Atha naæ rÃjà punadivase ÃdÃya Candavatiyà saddhiæ yeva ya¤¤ÃvÃÂaæ gato. Tattha hatthi- assausabhÃdisabbacatuppadÃ\<*<23>*>/ paÂipÃÂiyà Âhapità va ahesuæ. Kassapo te\<*<24>*>/ sabbe hanitvà ca\<*<25>*>/ ghÃtetvà ca\<*<26>*>/ ya¤¤aæ yajituæ Ãrabhi. Atha naæ tattha sannipatito mahÃjano disvÃ\<*<27>*>/ "idan \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -tti-. 2 Bd lomaka-. 3 Bd ÃnetvÃ. 4 Bd omits na. 5 Ck yÃjÃpesi te pi, Bd yajÃpesÅti ahaæ pesito pi. 6 Cs sahÃyassa, Bd seyhaæ. 7 Bd tattheva. 8 Bd adds hutvÃ. 9 Bd seyassa. 10 Bd rÃjadhÅ-. 11 Bd -ra-. 12 Bd saha. 13 Bd ÂhÃnÃ. 14 Bd -bhandhacittabhÃ-. 15 Bd te. 16 Bd imaæ dÃrikaæ pari-. 17 Cks -pe-. 18 Bd omits va. 19 Cs sve, Ck veyava corr. to yeva? Bd omits sace. 20 Bd yajissÃhi athÃhaæ. 21 Cks -mÅti. 22 Bd te. 23 Ck -dÅ-, Cs omits sabba, Bd -catukkapÃdÃya. 24 Bd omits te. 25 Bd Ãnetvà va. 26 Bd omits ca. 27 Bd omits di-. >/ #<[page 518]># %<518 IX. NavanipÃta.>% te\<*<1>*>/ Lomasakassapa\<*<2>*>/ ayuttaæ appatirÆpaæ, kin nÃm' etaæ karo- sÅti" vatvà paridevanto dve gÃthà abhÃsi: @@ @*>/ CandavatÅ vÃcapeyyaæ\<*<4>*>/ ayÃjayÅti\<*<5>*>/. || Ja_IX:67 ||>@ Tattha balaæ cando balaæ suriyo ti mahÃndhakÃravidhamane\<*<6>*>/ a¤¤aæ balaæ nÃma\<*<7>*>/ n' atthi, candimasuriyà va tattha\<*<8>*>/ balavanto\<*<9>*>/ ti attho, samaïabrÃhmaïà ti iÂÂhÃniÂÂhavisayavegasahane\<*<10>*>/ khantibala¤Ãïabalena sam- annÃgatà samitapÃpà bÃhitapÃpÃ\<*<11>*>/ samaïabrÃhmaïÃ, balaæ velà samud- dassà 'ti mahÃsamuddassa uttarituæ adatvÃ\<*<12>*>/ udakaæ Ãvaritvà ÂhÃnasamattha- tÃya\<*<13>*>/ velà balaæ\<*<14>*>/ nÃma, balÃtibalan ti itthiyo pana visada¤Ãïe\<*<15>*>/ pi avÅta- rÃge attano vasaæ\<*<16>*>/ Ãnetvà vinÃsetuæ samatthatÃya etehi sabbehi balehi atibalà nÃma, sabbabalehi itthibalam eva mahantan ti attho, yathà ti yasmÃ, pitu atthà ti pitu va¬¬hiatthÃya\<*<17>*>/, idaæ vuttaæ hoti: yasmà imaæ uggatapaæ samÃnaæ sÅlÃdÅnaæ guïÃnaæ esitattà isiæ ayaæ CandavatÅ nissÅlaæ katvà pitu atthÃya\<*<18>*>/ vÃcapeyyaya¤¤aæ\<*<19>*>/ yÃjeti\<*<20>*>/ tasmà jÃnitabbam etaæ: balÃti- balam itthiyo ti. Tasmiæ samaye Kassapo ya¤¤aæ yajanatthÃya "maÇ- galahatthiæ gÅvÃya paharissÃmÅti" khaggaratanaæ ukkhipi. Hatthi taæ disvà maraïabhayatajjito mahÃviravaæ viravi\<*<21>*>/. Tassa ravaæ sutvà sesÃpi hatthiassausabhÃ\<*<22>*>/ maraïabhayena viraviæsu, mahÃjano pi viravi. Kassapo taæ mahÃviravaæ\<*<23>*>/ sutvà saævegappatto hutvà attano jaÂÃdÅni\<*<24>*>/ olokesi. Ath' assa jaÂà massu kucchilomÃni\<*<25>*>/ uralomÃni\<*<26>*>/ pÃkaÂÃni ahesuæ. So vippaÂisÃrÅ hutvà "ananurÆpaæ vata me pÃpakammaæ katan" ti saævegaæ pakÃsento aÂÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd kandante. 2 Bd lomaka-. 3 Cks -aæ, Bf atta. 4 Ck vÃcÃpeyyaæ, Cs vÃcÃpeyya, Bf vÃdhapeyya. 5 Bd sayÃjesÅti, Bf ayÃdasi, Cks ayÃca-. 6 Bd andha-. 7 Bd omits nÃma. 8 Cs vattha, Bd vettha in the place of va tattha. 9 Cks balavÃbalavanto. 10 Bd -yasaævega-. 11 Bd omits bÃ-. 12 Bd addhitvÃ. 13 Bd -tuæ Ãnetvà vinÃsesuæ samatthatÃya. 14 Bd velÃya-, Cs velÃya- corr. to velÃ-. 15 Bd vitarÃge. 16 Bd attanà balaæ. 17 Bd vu¬hi-. 18 Bd vu¬hiat-. 19 Bd -yyaæ-, Ck vaca-. 20 Bds ya-. 21 Bd mahÃravaæ ravi. 22 Bd -bhÃdayo. 23 Bd mahÃra-. 24 Cks -ÂÃni. 25 Bd jaÂa-. 26 Bd omits ura-. >/ #<[page 519]># %< 7. LomasakassapajÃtaka. (433.) 519>% @*>/ lobhà pakataæ kammaæ kaÂukaæ kÃmahetukaæ, tassa mÆlaæ gavesissaæ, checchaæ\<*<2>*>/ rÃgaæ sabandhanan ti. || Ja_IX:68 ||>@ Tass' attho: mahÃrÃja, yaæ etaæ mayà Candavatiyà lobhaæ uppÃdetvà tena lobhena pakataæ kÃmahetukaæ\<*<3>*>/ pÃpaæ\<*<4>*>/ taæ\<*<5>*>/ kaÂukaæ tikhiïavipÃkaæ, tassÃhaæ ayonisomanasikÃrasaækhÃtaæ mÆlaæ gavesissaæ, alam me iminà khag- gena, pa¤¤Ãkhaggaæ\<*<6>*>/ nÅharitvà subhanimittabandhanena saddhiæ sabandhanaæ rÃgaæ chindissÃmÅti. Atha naæ rÃjà "mà bhÃyi samma, idÃni te CandavatÅ- kumÃri¤ ca\<*<7>*>/ raÂÂha¤ ca sattaratanarÃsi¤ ca dassÃmi\<*<8>*>/, yajÃhi ya¤¤an" ti Ãha. Taæ sutvà Kassapo "na me mahÃrÃja iminà kilesen' attho\<*<9>*>/" ti vatvà osÃnagÃtham Ãha: @*>/ pahÃya kÃme, tav' eva raÂÂhaæ CandavatÅ ca hotÆ 'ti. || Ja_IX:69 ||>@ Tattha subahÆpÅti\<*<11>*>/ atibahuke pi\<*<12>*>/, tapo karissÃmÅti sÅlasaæyama- tapam\<*<13>*>/ eva karissÃmÅti. So evaæ vatvà kasiïaæ\<*<14>*>/ samannÃharitvà naÂÂhaæ vi- sesaæ uppÃdetvà ÃkÃse pallaækena nisÅditvà ra¤¤o dhammaæ desetvÃ\<*<15>*>/ "appamatto hohÅti" ovaditvà ya¤¤ÃvÃÂaæ viddhaæ- sÃpetvà mahÃjanassa abhayadÃnaæ\<*<16>*>/ dÃpetvà ra¤¤o yÃcantass' eva\<*<17>*>/ uppatitvà attano vasanaÂÂhÃnam eva gantvà yÃvajÅvaæ BrahmavihÃre bhÃvetvÃ\<*<18>*>/ Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<19>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu arahatte\<*<20>*>/ patiÂÂhahi): "Tadà SayhamahÃmacco SÃriputto ahosi, Lomasakassapo\<*<21>*>/ aham evÃ" 'ti. LomasakassapajÃtakaæ\<*<22>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so all four MSS. 2 Ck chejjaæ, Cs checcha, Bd chijjaæ. 3 Bd omits kÃ- 4 Ck papÃ. 5 Bd kataæ. 6 Cks ma¤¤Ã-. 7 Ck -rÅ ca, Cs -rÅva, Bd -tikumÃri ca. 8 Cks -mÅti. 9 Bd -sena attho. 10 Bd cari-. 11 Bd adds te. 12 Cks ti. 13 Bd -yamam. 14 Cks -na. 15 Bd omits dhde-. 16 Ck abhayaæ-, Bd ÃdÃya-. 17 Bd yÃcante yeva. 18 Bd -jÅvaæ thatvà ÃyuhapariyosÃne. 19 Bd dhammade-. 20 Bd sotÃpattiphale. 21 Bd lomakas-. 22 Bdf lomakas-, Bd adds sattamaæ. >/ #<[page 520]># %<520 IX. NavanipÃta.>% $<8. CakkavÃkajÃtaka.>$ KÃsÃyavatthe ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ lolabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. So kira lolo ahosi paccayaluddho ÃcariyupajjhÃyavattÃdÅni cha¬¬etvà pÃto va SÃvatthiæ pavisitvà Vi- sÃkhÃya gehe anekakhÃdaniyaparivÃravarayÃguæ\<*<1>*>/ pivitvà divÃ\<*<2>*>/ nÃ- naggarasaæ\<*<3>*>/ sÃlimaæsodanaæ\<*<4>*>/ bhu¤jitvÃpi tenÃtitto\<*<5>*>/ tato CullÃnÃtha- piï¬ikassa Kosalara¤¤o ti tesaæ tesaæ nivesanÃni\<*<6>*>/ sandhÃya vicarati\<*<7>*>/. Ath' ekadivasaæ tassa lolabhÃvaæ Ãrabbha dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" ti vutte taæ bhik- khuæ pakkosÃpetvà "saccaæ kira tvaæ\<*<8>*>/ lolo" ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "bhikkhu kasmà lolo si\<*<9>*>/, pubbe pi tvaæ lola- bhÃvena BÃrÃïasiyaæ hatthikuïapÃdÅhi\<*<10>*>/ atitto tato nikkhamitvà GaÇgÃkÆle\<*<11>*>/ vicaranto Himavantaæ paviÂÂho" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente eko lolakÃko BÃrÃïasiyaæ hatthikuïapÃdÅni khÃditvà caranto\<*<12>*>/ tehi atitto "GaÇgÃkÆle\<*<11>*>/ macchamedaæ\<*<13>*>/ khÃdissÃmÅti" vatvÃ\<*<14>*>/ tat- tha\<*<15>*>/ matamacche khÃdanto katipÃhaæ vasitvà Himavantaæ pavisitvà nÃnÃvidhÃni\<*<16>*>/ phalÃphalÃni khÃdanto pahÆtamaccha- kacchapaæ\<*<17>*>/ mahantaæ padumasaraæ patvà tattha suvaïïa- vaïïe dve cakkavÃke sevÃle\<*<18>*>/ khÃditvà vasante disvà "ime ativiya vaïïasampannà sobhaggappattÃ, imesaæ bhojanaæ manÃpaæ bhavissati, imesaæ bhojanaæ pucchitvà aham pi tad eva\<*<19>*>/ bhu¤jitvà suvaïïavaïïo bhavissÃmÅti" cintetvà tesaæ santikaæ gantvà paÂisanthÃraæ katvà ekasmiæ sÃkhÃpariyante nisÅditvà tesaæ pasaæsanapaÂisaæyuttaæ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ carante, kaæ aï¬ajaæ aï¬ajÃ\<*<21>*>/ mÃnusesu jÃtiæ pasaæsanti, tad iægha brÆthÃ\<*<22>*>/ 'ti. || Ja_IX:70 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -niyaæ và yÃguæ vÃ. 2 Bd omits di-. 3 Bd -sa. 4 Bd -maæsÃdÅni. 5 Bd tena a-. 6 Bd -naæ. 7 Bd -ri. 8 Bd adds bhikkhu. 9 Cks ti. 10 Bd -pÃdÅni khÃditvà vicaranto tehi. 11 Cks -kule, Bds -tÅre. 12 Bd vica-. 13 Bd -maæsaæ. 14 Bd gantvÃ. 15 Bd adds pi. 16 Bd omits vidhÃni. 17 Bd bahumacchakacchapasevitaæ. 18 Bd -laæ. 19 Bd tatheva. 20 Bd nanda-. 21 all four MSS. -ja. 22 Bd bruhi >/ #<[page 521]># %< 8. CakkavÃkajÃtaka. (434.) 521>% Tattha kÃsÃyavatthe ti suvaïïavaïïe kÃsÃyavatthanivatthe viya, duve duve ti dve dve hutvÃ, nandimane\<*<1>*>/ ti tuÂÂhacitte, kaæ aï¬ajaæ aï¬ajÃ\<*<2>*>/ mÃnusesu jÃtiæ pasaæsantÅti ambho aï¬ajà tumhe mÃnusesu pasaæsantà kaæ aï¬ajan ti kataran nÃma aï¬ajan ti vatvà pasaæsanti, kaæ sakuïaæ nÃmà 'ti\<*<3>*>/ vatvà tumhe manussÃnaæ antare vaïïentÅti attho, kaæ aï¬ajaæ aï¬aja- mÃnusesÆ 'ti pi pÃÂho, tass' attho: tumhe aï¬ajesu ca manussesu ca kataraæ aï¬ajan ti vatvà pasaæsantÅti. Taæ sutvà cakkavÃko dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ cakkavÃke vadanti, kalyÃïabhÃv' amha\<*<5>*>/ dijesu sammatÃ, abhÅtarÆpà vicarÃma aïïave ti. || Ja_IX:71 ||>@ Tattha manussahiæsà 'ti kÃko manusse hiæsati viheÂheti, tena taæ\<*<6>*>/ evaæ Ãlapati, anubbate\<*<4>*>/ ti a¤¤ama¤¤aæ anugate sammodamÃne\<*<7>*>/ piyasaæ- vÃse, cakkavÃke ti cakkavÃkà nÃma\<*<8>*>/ sà aï¬ajajÃtÅti pasaæsanti vaïïenti kathenti, dijesÆ 'ti yattakà pakkhino nÃma tesu mayaæ kalyÃïabhÃvà ti pi manussesu sammatÃ, dutiye atthavikappe: manussesu amhe cakkavÃkà ti pi vadanti, dijesu pana mayaæ kalyÃïabhÃvà ti sammatÃ\<*<9>*>/, kalyÃïabhÃvà ti no dijà vadanti, aïïave ti imasmiæ ÂhÃne saro aïïavo ti vutto, imasmiæ padumasare mayam\<*<10>*>/ eva dve janà paresaæ ahiæsanato abhÅtarÆpà vicarÃmà 'ti attho, imissà pana gÃthÃya catutthaæ pÃdaæ\<*<11>*>/: na ghÃsahetu pakaroma. \<*<12>*>/ pÃpan ti paÂhanti\<*<13>*>/, tass' attho: yasmà mayaæ ghÃsahetu pÃpaæ na karoma tasmà ka- lyÃïabhÃvà ti amha\<*<14>*>/ manussesu ca dijesu ca sammatà ti. Taæ sutvà kÃko tatiyaæ gatham Ãha: @*>/, bala¤ ca vaïïo\<*<16>*>/ ca anapparÆpo\<*<17>*>/ ti. || Ja_IX:72 ||>@ Tattha kin ti pucchÃvasena Ãlapanaæ, kiæ bho cakkavÃkà ti vuttaæ hoti, aïïave ti imasmiæ sare, bhu¤je ti bhu¤jitvÃ\<*<18>*>/ ti attho, maæsaæ kuto khÃdathà 'ti katarapÃïÅnaæ\<*<19>*>/ sarÅrato maæsaæ khÃdatha, bhu¤jatha vo\<*<20>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd nanda-. 2 all three MSS. -ja. 3 Bd kaæ aï¬ajaæ kataraæ và akataraæ và aï¬ajanti ki saguïà nÃma ti. 4 Bd anupubbake. 5 Bd -he. 6 Bd naæ. 7 Cks -no. 8 Bd cakkavakkanÃmake. 9 Bd omits kaly--ti sam-. 10 Bd sayam. 11 Bd pa-. 12 Cks pakÃroma, Bd pika-. 13 Ck patiÂhanti, Bd omits pa-. 14 Cks amhe, Bd amhÃkaæ. 15 Bd abhiïhaæ. 16 Bd rupa¤. 17 Bd -pÃ. 18 Bd ki bhu¤ce. 19 Ck -pÃïinaæ, Cs -ïinaæ corr. to -nÅnaæ, Bd -raæ pÃïinaæ. 20 Bd te. >/ #<[page 522]># %<522 IX. NavanipÃta.>% ti vokÃro nipÃtamattaæ vÃ\<*<1>*>/ parapadena vÃssa\<*<2>*>/ sambandho: bala¤ ca vo vaïïo\<*<3>*>/ ca anapparÆpo\<*<4>*>/ ti. Tato cakkavÃko catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ maæsaæ kuto khÃdituæ cakkavÃke, sevÃlabhakkh' amha\<*<6>*>/ avÃkabhojanÃ, na ghÃsahetÆ\<*<7>*>/ pakaroma\<*<8>*>/ pÃpan ti. || Ja_IX:73 ||>@ Tattha cakkavÃke ti cakkavÃkassa, avÃkabhojanà ti vakkalarahitauda- kabhojanÃ\<*<9>*>/, amhÃkaæ hi sevÃlo\<*<10>*>/ c' eva udaka¤ ca bhojanan ti dasseti, na ghÃsahetÆ ti tumhÃdisà viya mayaæ ghÃsahetu pÃpaæ na karoma\<*<11>*>/ Tato kÃko dve gÃthà abhÃsi: @*>/, asmiæ bhave bhojanasannikÃso ahosi me pubbe, tato me\<*<13>*>/ a¤¤athÃ, icc-eva me vimati ettha jÃtÃ. || Ja_IX:74 ||>@ @*>/ phalÃni bhu¤je annÃni ca\<*<15>*>/ loïiyateliyÃni, rasaæ manussesu labhÃmi bhottuæ\<*<16>*>/ sÆro va saægÃmamukhaæ vijetvÃ\<*<17>*>/, na ca me tÃdiso vaïïo cakkavÃka yathà tavan ti. || Ja_IX:75 ||>@ Tattha idan ti\<*<18>*>/ tumhÃkaæ bhu¤janabhojanaæ mayhaæ na ruccati, asmiæ bhave bhojanasannikÃso ti asmiæ bhave abhojjanasannikÃso, yaæ asmiæ cakkavÃkabhave bhojanaæ na tvaæ tena\<*<19>*>/ sannikÃso\<*<20>*>/ taæsadiso\<*<20>*>/ tada- nurÆpo na hosi\<*<21>*>/, ativiya sampannasarÅro sÅti attho\<*<22>*>/, tato me a¤¤athà ti\<*<23>*>/ mayhaæ pubbe tumhe disvà va ete ettha nÃnÃvidhÃni phalÃni c' eva maccha- maæsa¤ ca khÃdanti tena evaæ\<*<24>*>/ sobhaggappattà ti ahosi\<*<25>*>/, idÃni me\<*<26>*>/ tato a¤¤athà hotÅti attho, icceva me ti eten' eva me\<*<26>*>/ kÃraïena ettha tumhÃkaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd omits vÃ. 2 Bd omits vÃssa. 3 Bd vaïïa¤. 4 Bd -pÃ. 5 Bd caæka, Bf dhaÇka. 6 Bd sevÃlaæ pakkhima. 7 Cs Bd -tu. 8 Cs pakÃ-, Bd karoma. 9 Ck vakkalajahita-, Bds sakalapatita-. 10 Bd -laæ. 11 Bd -mà ti. 12 Bdf -e. 13 Bd pi. 14 Bd -naæ va. 15 Bd va. 16 Bd bhattaæ. 17 Cks mukhamhi chetvÃ, Bd saægÃmaæ mukhaæ vijetvÃ. 18 Cks idaæ, omitting ti. 19 Bd -kÃso ti imasmiæ cakkavakkabhave bhojanatthaæ tena. 20 Bd adds vÃ. 21 Bd akÃsi. 22 Bd pasannasa-. 23 Bd adds yaæ. 24 Bd ke in the place of tena evaæ. 25 Bd -ppatÃnÅti apagacchi. 26 Bd omits me. >/ #<[page 523]># %< 8. CakkavÃkajÃtaka. (434.) 523>% sarÅravaïïe\<*<1>*>/ vimati jÃtÃ: kathan nu kho ete evarÆpaæ lÆkhaæ\<*<2>*>/ bhojanaæ bhu¤jantà vaïïavanto jÃtà ti\<*<3>*>/, ahaæ pÅti ahaæ hi\<*<4>*>/ ayam eva và pÃÂho, bhu¤je ti bhu¤jÃmi, annÃni ca 'ti bhojanÃni ca, loïiyateliyÃnÅti loïa- telayuttÃni, rasan ti manussesu manussaparibhogaæ\<*<5>*>/ païÅtarasaæ, vijetvÃ\<*<6>*>/ ti yathà sÆro vÅrayodho\<*<7>*>/ saægÃmamukhaæ vijaÂetvÃ\<*<8>*>/ vilumpitvà paribhu¤jati tathà vilumpitvà paribhu¤jÃmÅti attho, yathà tavan ti evaæ païÅtabhojanaæ\<*<9>*>/ bhu¤jantassÃpi mama tÃdiso vaïïo n' atthi yÃdiso tava, tena te vacanaæ na saddahÃmÅti dÅpeti. Ath' assa\<*<10>*>/ vaïïasampattiyà abhÃvakÃraïaæ attano ca bhÃvakÃraïaæ kathento cakkavÃko sesagÃthà abhÃsi: @*>/ maæsÃni và yÃni susÃnamajjhe. || Ja_IX:76 ||>@ @*>/ sÃhasena adhigamma bhoge paribhu¤jati vaæka khaïÃnupÃtÅ tato upakkosati naæ sabhÃvo, upakkuÂÂho vaïïabalaæ jahÃti. || Ja_IX:77 ||>@ @*>/ bala¤ ca vaïïo ca tad' assa hoti, na hi sabbo ÃhÃramayena vaïïo ti. || Ja_IX:78 ||>@ Tattha asuddhabhakkho sÅti tvaæ\<*<14>*>/ thenetvÃ\<*<15>*>/ va¤cetvà bhak- khaïato\<*<16>*>/ asuddhabhakkho\<*<17>*>/, khaïÃnupÃtÅti pamÃdakkhaïe anupatanasÅlo, kicchena te ti tassa tava dukkhena annapÃnaæ labbhati, maæsÃni và ti yÃni và susÃnamajjhe maæsÃni tehi na tussasi\<*<18>*>/, tato ti pacchÃ, upakkosati naæ\<*<19>*>/ sabhÃvo ti attà va\<*<20>*>/ taæ puggalaæ garahati, upakkuÂÂho ti evaæ\<*<21>*>/ attanÃpi parehi pi akkuÂÂho\<*<22>*>/ garahito vippaÂisÃritÃya vaïïa¤ ca bala¤ ca jahÃti, nibbutiæ bhu¤jati yadÅti yadi pana paraæ aviheÂetvà appakam pi dham- maladdhaæ nibbutabhojanaæ\<*<23>*>/ bhu¤jati, tadassa hotÅti tadà assa paï¬itassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -o. 2 Bd lukha. 3 Bd omits ti. 4 Bd Ãha¤¤i. 5 Bd omits manussa. 6 Ck chetvÃ, Cs jetvÃ, Bd pijitvÃ. 7 Bd viriyayodho. 8 Bd vijetvÃ. 9 Bd -taæbho-. 10 Cks atha. 11 Ck caæka, Cs cakka, Bd vaka, Bf vaÇga. 12 Cks so. 3 Cks -ti, Bd anupaghaÂino, Bf anumanupaghÃti. 14 Ck adds ta and Cs taæ. 15 Cs netvÃ. 16 Bd kakkhalato. 17 Bd adds asi. 18 Bd tussi, Cks tussati. 19 Cks taæ. 20 Cs vÃ. 21 Bd omits e-. 22 Bd upa-. 23 Bd nibbÆti. >/ #<[page 524]># %<524 IX. Navanipata.>% sarÅrabala¤ ca vaïïabala¤ ca\<*<1>*>/ hoti. ÃhÃramayenà 'ti nÃnappakÃrena ÃhÃrena, idaæ vuttaæ hoti: bho kÃka vaïïo nÃm' esa catusamuÂÂhÃno, so na ÃhÃra- matten' eva hoti, utucittakammehi pi hoti yevà 'ti. Evaæ cakkavÃko anekapariyÃyena kÃkaæ garahi. KÃko garahÃyitvÃ\<*<2>*>/ "na mayhaæ tava vaïïena attho" ti\<*<3>*>/ kà kà ti\<*<4>*>/ vassanto palÃyi. Satthà imaæ desanaæ\<*<5>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi (SaccapariyosÃne lolabhikkhu anÃgÃmiphale patiÂÂhahi): "Tadà kÃko lolabhikkhu ahosi, cakkavÃkÅ RÃhulamÃtÃ, cakkavÃko\<*<6>*>/ aham evÃ" 'ti. CakkavÃkajÃtakaæ\<*<7>*>/. $<9. HaliddiragajÃtaka.>$ Sutitikkhan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto thulla- kumÃripalobhanaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ TerasanipÃte CullanÃradajÃtake Ãvibhavissati. AtÅtavatthumhi pana sà kumÃrikà tassa tÃpasakumÃrassa\<*<8>*>/ sÅlaæ bhinditvà attano vase ÂhitabhÃvaæ ¤atvà "imaæ va¤cetvà manussapathaæ nessÃmÅti "cintetvÃ" rÆpÃdikÃmaguïarahite ara¤¤e rakkhitasÅlaæ nÃma na mahapphalaæ hoti, manussapathe rÆpÃdÅnaæ paccupaÂÂhÃne mahapphalaæ hoti, ehi mayà sad- dhiæ tattha gantvà sÅlaæ rakkha\<*<9>*>/, kin te ara¤¤enÃ" 'ti vatvÃ\<*<10>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ sayanÃsane, ye ca gÃme titikkhanti te uÊÃratarà tayà ti. || Ja_IX:79 ||>@ Tattha sutitikkhan ti suadhivÃsaæ\<*<12>*>/, titikkhantÅti sÅtÃdÅni adhivÃsenti. Taæ sutvà tÃpasakumÃro "pità me ara¤¤aæ gato, tasmiæ Ãgate taæ ÃpucchitvÃ\<*<13>*>/ gamissÃmÅti" Ãha. Sà cintesi: "pitÃpi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd sarire bala¤ca vaïïa¤ca. 2 so Cks; Bd palÃyitvÃ. 3 Bd omits ti. 4 Bd has added vassanaæ. 5 Bd dhammade-. 6 Bd adds pana. 7 cfr. vol. II 318|24 I 241|29; Bd adds aÂhamaæ. 8 Bd omits tÃpasa. 9 Bd -Ãhi. 10 Ck vattitvÃ, Cs vattitvà corr. to vatvÃ. 11 Ck pantampi, Cs pampi corr. to panthamhi, Bd mantamhi. 12 Cs adhivÃsaæ, omitting su, Bd suÂhuadhivÃsanaæ. 13 Cs pucch-, Bd apu-. >/ #<[page 525]># %< 9. HaliddirÃgajÃtaka. (435.) 525>% kir' assa atthi\<*<1>*>/, sace maæ so passissati kÃcakoÂiyÃ\<*<2>*>/ va\<*<3>*>/ po- thetvà vinÃsaæ pÃpessati, mayà paÂhamam eva gantabban" ti. Atha naæ Ãha: "tena hi ahaæ magge\<*<4>*>/ sa¤¤aæ kurumÃnà paÂhamataraæ gamissÃmi, tvaæ pacchà ÃgacchÃ\<*<5>*>/" 'ti. So tassà gatakÃle\<*<6>*>/ n' eva dÃrÆni Ãhari na pÃnÅyaæ upaÂÂhÃpesi, kevalaæ pajjhÃyanto\<*<7>*>/ nisÅdi, pitu ÃgamanakÃle\<*<8>*>/ paccuggamanam pi\<*<9>*>/ na akÃsi. Atha naæ pità "itthivasaæ\<*<10>*>/ gato eso" ti\<*<11>*>/ ¤atvÃpi "kasmà tÃta n' eva dÃrÆni Ãhari na\<*<12>*>/ pÃnÅyaæ na\<*<12>*>/ paribhojanÅyaæ upaÂÂhÃpesi\<*<13>*>/, pajjhÃyanto yeva pana nisinno sÅti" Ãha. TÃpasakumÃro "tÃta, ara¤¤e kira\<*<14>*>/ rakkhitasÅlaæ na mahapphalaæ hoti manussapathe mahapphalaæ, ahaæ tattha gantvà sÅlaæ rakkhissÃmi, sahÃyo maæ `ÃgaccheyyÃsÅti' vatvà purato gato, ahaæ\<*<15>*>/ ten' eva\<*<16>*>/ saddhiæ gamissÃmi, tattha pana vasantena mayà kathaærÆpo\<*<17>*>/ puriso sevitabbo" ti puc- chanto dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Ath' assa pità kathento sesagÃthà abhÃsi: (supra p.148.) @*>/ tÃta vissÃsa¤ ca khameyya te sussÆsÅ ca titikkhÅ ca taæ bhajehi ito gato. || Ja_IX:81 ||>@ @@ @*>/ sappa¤¤aæ\<*<20>*>/ taæ bhajehi ito gato. || Ja_IX:83 ||>@ @*>/ pi ce siyÃ. || Ja_IX:84 ||>@ @*>/ kupitaæ mÅÊhalittaæ\<*<23>*>/ mahÃpathaæ Ãrakà parivajjehi yÃnÅva visamaæ pathaæ. || Ja_IX:85 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd pità te atthi. 2 Bd kÃja-. 3 Bd omits va. 4 Bd magga. 5 Bd -Ãhi. 6 Bd gatÃgata-. 7 Bd adds va. 8 Bd adds pi. 9 Bd -naæ, omitting pi. 10 Cs itthÅ-, Bd itthinaæ-. 11 Cks omit ti. 12 Cks omit na. 13 Bd upaÂha-. 14 Bd omits kira. 15 Bd omits ahaæ. 16 Bd tena. 17 Bd kataro. 18 Cks vissÃsase, Bd visÃsate, Bf visatesaye. 19 Ck -rÅ, Cs Bd -ri. 20 Bd -¤¤o. 21 Bd nidhanusso. 22 Bd pa. 23 Bd piÊhilitaæ. >/ #<[page 526]># %<526 IX. NavanipÃta.>% @*>/ amitteneva sabbadÃ. || Ja_IX:86 ||>@ @*>/ tÃta yÃcÃmi, karassu vacanaæ mama, mÃssu bÃlena saæga¤chi\<*<1>*>/, dukkho bÃlehi saægamo ti. || Ja_IX:87 ||>@ Tattha yo te vissÃsaye\<*<3>*>/ ti yo tava vissÃseyya, khameyya te ti yo tava attani\<*<4>*>/ tayà kataæ vissÃsaæ khameyya, sussÆsÅ ca titikkhÅ cà 'ti tava vacanaæ sussÆsÃya c' eva vacanÃdhivÃsanena ca samannÃgato yo bhaveyyà 'ti attho, urasÅva patiÂÂhÃyà 'ti yathà mÃtu\<*<5>*>/ urasi putto patiÂÂhÃti evaæ patiÂ- Âhahitvà viya attano mÃtaraæ viya ma¤¤amÃno taæ bhajeyyÃsÅti vadati, yo ca dhammena caratÅti yo tividhasucaritadhammen' eva\<*<6>*>/ iriyati, na ma¤¤a- tÅti tathÃ\<*<7>*>/ caranto pi ca\<*<8>*>/ ahaæ\<*<9>*>/ dhammaæ carÃmÅti mÃnaæ na karoti, vi- suddhakÃrin\<*<10>*>/ ti visuddhÃnaæ dasannaæ\<*<11>*>/ kusalakammapathÃnaæ kÃrakaæ, rÃgavirÃginan ti rÃgina¤ ca virÃgina¤ ca, rajjitvÃ\<*<12>*>/ taækhaïam eva\<*<13>*>/ vi- rajjanasabhÃvaæ\<*<14>*>/, nimmanussam\<*<15>*>/ pi ce ti sace pi sakala-JambudÅpatalaæ nimmanussaæ\<*<15>*>/ hoti so yeva eko\<*<16>*>/ manusso tiÂÂhati, tathÃpi tÃdisaæ mà sevi, mahÃpathan ti gÆthamakkhitamaggaæ viya ca\<*<17>*>/, yÃnÅvÃ\<*<18>*>/ 'ti yÃnena gac- chanto viya, visaman ti ninnaunnatakhÃïupÃsÃïÃdivisamaæ, bÃlaæ accÆ- pasevato ti bÃlaæ apa¤¤aæ atisevantassa, sabbadà ti tÃta bÃlena saddhiæ saævÃso nÃma amittasaævÃso viya sabbadà niccakÃlam eva dukkho, tantÃhan\<*<19>*>/ ti tena kÃraïena taæ ahaæ. So evaæ pitarà ovadito "tÃta ahaæ manussapathaæ gan- tvà tumhÃdise paï¬ite na labhissÃmi\<*<20>*>/, tattha gantuæ bhÃ- yÃmi, idh' eva tumhÃkaæ santike vasissÃmÅti" Ãha. Ath' assa pità bhiyyo pi ovÃdaæ datvà kasiïaparikammaæ Ãcikkhi. So nacirass' eva abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca uppÃdetvÃ\<*<21>*>/ saddhiæ pitarà Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<22>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi (SaccapariyosÃne ukkaïÂhito sotÃpattiphale patiÂÂhani): "Tadà tÃpasakumÃro ukkaïÂhitabhikkhu ahosi, kumÃrikà kumÃrikà ca\<*<23>*>/, pitÃ\<*<24>*>/ pana aham evÃ" ti. HaliddirÃgajÃtakaæ\<*<25>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -gaccha. 2 Cs taæ nÃhaæ, Bd handÃhaæ. 3 Cks vissÃsate, Bd visÃsase. 4 Bd yoca attano. 5 Bd omits mÃtu. 6 Bd -dhena--tena dhammena. 7 Bd yathÃ. 8 Bd omits ca. 9 Bd haæ. 10 Cks -rikan. 11 Bd dasa. 12 Cs omits virÃgÅna¤ca; Bd ti rÃga¤ca vijjitvÃ. 13 Bd -na¤¤eva. 14 Bd omits sa. 15 Bd nimanusso. 16 Cks ko. 17 Bd omits ca. 18 Bd yÃnivÃ, Cks yÃnicÃ. 19 Bd tathÃhan. 20 Bd -miti. 21 Bd nibbattetvÃ. 22 Bd dhammade-. 23 Bd thullaku-. 24 Bd tÃpaso. 25 Cs haliddhirajÃ-, Bd haliddhijÃtakaæ navamaæ. >/ #<[page 527]># %< 10. SamuggajÃtaka. (436.) 527>% $<10. SamuggajÃtaka.>$ Kuto nu Ãgacchathà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ukkaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Taæ\<*<1>*>/ hi Satthà "saccaæ kira tvaæ ukkaïÂhito" ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "kasmà bhikkhu mÃtugÃmaæ patthesi, mÃtugÃmo nÃm' esa asabbho akata¤¤Æ, pubbe dÃnavarakkhasà gilitvà kucchinà pariharan- tÃpi\<*<2>*>/ mÃtugÃmaæ rakkhituæ ekapurisanissitaæ\<*<3>*>/ kÃtuæ nÃsakkhiæsu, tvaæ kathaæ sakkhissasÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto kÃme pahÃya Himavantaæ pavisitvÃ\<*<4>*>/ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà phalÃphalena yÃpento vi- hÃsi. Tassa païïasÃlÃya avidÆre eko dÃnavarakkhaso vasati, anta- rantarà MahÃsattaæ upasaækamitvà dhammaæ suïÃti, aÂaviyaæ pana manussÃnaæ sa¤caraïamagge ÂhatvÃ\<*<5>*>/ manusse\<*<6>*>/ gahetvà khÃdati\<*<7>*>/. Tasmiæ kÃle ekà KÃsiraÂÂhe\<*<8>*>/ kuladhÅtà uttamarÆpa- dharà a¤¤atarasmiæ paccantagÃme niviÂÂhÃ\<*<9>*>/ hoti. Tassà eka- divasaæ mÃtÃpitunnaæ dassanatthÃya ÃgantvÃ\<*<10>*>/ paccÃgamana- kÃle parivÃramanusse disvà so danavo bheravarÆpena pak- khandi. Manussà gahitÃvudhÃni\<*<11>*>/ cha¬¬etvà palÃyiæsu. DÃ- navo yÃne nisinnaæ abhirÆpaæ mÃtugÃmaæ disvà paÂibaddha- citto hutvÃ\<*<12>*>/ attano guhaæ netvà bhariyaæ akÃsi. Tato paÂ- ÂhÃya ca\<*<13>*>/ sappitaï¬ulamacchamaæsÃdÅni c' eva madhura- phalÃni\<*<14>*>/ ca Ãharitvà taæ posesi, vatthÃlaækÃrehi ca naæ alaækaritvà rakkhanatthÃya ekasmiæ karaï¬ake nipajjÃpetvà karaï¬akaæ gilitvà kucchinà pariharati. So ekadivasaæ na- hÃyitukÃmatÃya ekaæ saraæ gantvà karaï¬akaæ uggilitvÃ\<*<15>*>/ tato nÅharitvà nahÃpetvà vilimpetvÃ\<*<16>*>/ alaækaritvà "thokaæ tava sarÅraæ utuæ gaïhÃpehÅti" taæ karaï¬akasamÅpe Âhatvà sa- yaæ nahÃnatitthaæ otaritvÃ\<*<17>*>/ anÃsaækamÃno thokaæ dÆraæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ta¤. 2 Bd -to, omitting pi. 3 Bd -sasanni-. 4 Bd adds isipabbajjaæ. 5 Bd adds ÃgatÃgate. 6 Bd adds disvÃ. 7 Bd -di. 8 Bd kÃsikaraÂhe. 9 Bd nibbattÃ. 10 Bd gantvÃ. 11 Bd bhÅtà gahitagahitÃ-. 12 Bd adds taæ. 13 Bd omits ca. 14 Bd -phalÃphalÃni. 15 Bd vamitvÃ. 16 Bd -pitvÃ. 17 Cks add taæ. >/ #<[page 528]># %<528 IX. NavanipÃta.>% gantvà nahÃyi. Tasmiæ samaye VÃyussa putto nÃma vijjÃ- dharo sannaddhakhaggo ÃkÃsena gacchati. Sà taæ disvà "ehÅti" hatthamuddaæ akÃsi. VijjÃdharo khippaæ otari. Atha naæ sà karaï¬ake pakkhipitvà dÃnavassa Ãgamanaæ olokentÅ\<*<1>*>/ karaï¬akÆpari\<*<2>*>/ nisÅditvà taæ Ãgacchantaæ disvà tassa attÃnaæ dassetvà tasmiæ karaï¬akasamÅpaæ asampatte yeva karaï¬akaæ vivaritvà anto pavisitvà vijjÃdharassa upari ni- pajjitvà attano sÃÂakaæ pÃrupi\<*<3>*>/. DÃnavo Ãgantvà karaï¬akaæ asodhetvà va\<*<4>*>/ "mÃtugÃmo yeva me" ti sa¤¤Ãya karaï¬akaæ gilitvà attano guhaæ gacchanto antarÃmagge\<*<5>*>/ "tÃpaso me ciradiÂÂho\<*<6>*>/, ajja tÃva naæ\<*<7>*>/ gantvà vandissÃmÅti" tassa santi- kaæ agamÃsi. TÃpaso pi naæ dÆrato va\<*<8>*>/ Ãgacchantaæ disvà dinnaæ janÃnaæ kucchigatabhÃvaæ ¤atvà Ãlapanto\<*<9>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ ettha nisÅdathÃsane, kacci 'ttha\<*<11>*>/ bhonto kusalaæ anÃmayaæ, cirassam abbhÃgamanaæ\<*<12>*>/ hi\<*<13>*>/ vo idhà 'ti. || Ja_IX:88 ||>@ Tattha bho ti Ãlapanaæ, kaccitthÃ\<*<14>*>/ 'ti kacci bhotha bhavatha\<*<15>*>/, bhonto ti puna pi Ãlapanto va Ãha, kusalaæ anÃmayan ti kacci\<*<16>*>/ tumhÃ- kaæ kusalaæ Ãrogyaæ, cirassamabbhÃgamanaæ hi vo\<*<17>*>/ idhà 'ti ajja tumhÃkaæ idha abbhÃgamana¤ ca cirassaæ\<*<18>*>/ jÃtaæ. Taæ sutvà dÃnavo "ahaæ imassa tÃpasassa santikaæ eko\<*<19>*>/ va Ãgato, aya¤ ca\<*<20>*>/ `tayo janÃ' ti vadati, kin nÃm' esa katheti, kin nu kho sabhÃvaæ ¤atvà katheti udÃhu ummattako hutvà vippalapatÅti\<*<21>*>/" cintetvà tÃpasaæ upasaækamitvà van- ditvÃ\<*<22>*>/ ekamantaæ nisÅditvà tena saddhiæ sallapanto dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. -ti. 2 Bd -kakuppe. 3 Ck pÃru, Bd parumpi. 4 Bd omits va. 5 Bd adds cintesi. 6 Bd ciraæ na diÂho. 7 Bd omits naæ. 8 Bd omits va. 9 Bd sallapento. 10 Bd -tÃ. 11 Bd ki¤cittha. 12 Ck cirassaæ vamhÃga-, Cs cirassaæ vagÃmanaæ, Bs cirassaæ cabbhÃ-. 13 Cks omit hi. 14 Bd ki¤citthÃ. 15 Bd adds vijjatha. 16 Bd ki¤ci. 17 Cks cirassaæ vabbhÃgamanaæ hitvÃ. 18 Bd ciraæ. 19 Bd ekako. 20 Bd adds tÃpaso. 21 Bd vilapasiti. 22 Bd omits va-. >/ #<[page 529]># %< 10. SamuggajÃtaka. (436.) 529>% @*>/ patto na cÃpi me dutiyo koci vijjati, kim eva sandhÃya te bhÃsitaæ ise: kuto nu Ãgacchatha bho tayo janà ti. || Ja_IX:89 ||>@ Tattha idhamajjà 'ti idha ajja, kimeva sandhÃya te bhÃsitaæ ise ti bhante isi kin nÃm' etaæ sandhÃya tayà bhÃsitaæ, pÃkaÂaæ\<*<2>*>/ tÃva\<*<3>*>/ me katvà kathehÅti. TÃpaso "ekaæsen' evÃvuso sotukÃmo sÅti" "Ãma bhante" ti "tena hi suïohÅti\<*<4>*>/" vatvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ca eko bhariyà ca te piyà samuggapakkhittanikiïïa-m-antare\<*<6>*>/, sà rakkhità kucchigatà va te sadÃ\<*<7>*>/ VÃyussa puttena sahà tahiæ ratà ti. || Ja_IX:90 ||>@ Tuva¤\<*<5>*>/ ca eko ti paÂhamaæ tÃva tvaæ eko\<*<8>*>/, pakkhittanikiïïa- mantare\<*<9>*>/ ti pakkhittà nikiïïà antare\<*<10>*>/, atha te bhariyaæ rakkhitukÃmena sadà tayÃ\<*<11>*>/ samugge pakkhittà saddhiæ samuggena nikiïïÃ\<*<12>*>/ antare, anto- kucchiyaæ Âhapità ti attho, VÃyussa puttena sahà ti evannÃmakena\<*<13>*>/ vijjÃdharena saddhiæ, tahiæ ratà ti tattha tava antokucchiyaæ ¤eva kilesara- tiyà ratÃ, so dÃni tvaæ mÃtugÃmaæ ekapurisanissitaæ\<*<14>*>/ rakkhissÃmÅti\<*<15>*>/ kuc- chinÃ\<*<16>*>/ pariharanto tassà jÃram pi\<*<17>*>/ ukkhipitvà carasÅti. Taæ sutvà dÃnavo "vijjÃdharà nÃma bahumÃyà honti, sac' assa khaggo hatthagato\<*<18>*>/ bhavissati kucchim me phÃletvÃpi palÃyissatÅti" bhÅtatasito hutvà khippaæ karaï¬akaæ uggilitvÃ\<*<19>*>/ purato Âhapesi. Satthà abhisambuddho hutvà taæ pavattiæ pakÃsento catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ so dÃnavo tattha samuggam uggili\<*<21>*>/,>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd idhevavajja. 2 Bd omits pÃ-. 3 Bd tava. 4 Bd -nÃ-. 5 Cks tva¤, Bf eva¤. 6 Ck -nikiïïa an-, Cs -nikiman-, Bf -pakkhittaæ nikkhiïïam-. 7 Cs satÃ. 8 Bd adds jano. 9 Bd -nikkinnam-. 10 Ck nikkhittÃnikiïïa an-, Bd omits pakkhittÃ---re. 11 Bd sadà tassÃ, Cks satà tayÃ. 12 Bd nikkinnÃ. 13 Cks -ke. 14 Bd ekaæ puri-. 15 Bd karissÃmÅti. 16 Bd -nÃpi. 17 Ck jarampi, Bd tassa jÃraæ, omitting pi. 18 Ck adds sa, Bd khaggahattho gato. 19 Bd ukkhipitvÃ. 20 Bd byÃ-. 21 Bd uggÅri. >/ #<[page 530]># %<530 IX. NavanipÃta.>% @< addakkhi bhariyaæ sucimÃlabhÃriniæ VÃyussa puttena sahà tahiæ ratan ti. || Ja_IX:91 ||>@ Tattha addakkhÅti karaï¬akaæ vivaritvà addasa. Karaï¬ake pana vivaÂamatte yeva vijjÃdharo vijjaæ pari- japitvÃ\<*<1>*>/ khaggaæ gahetvà ÃkÃsaæ pakkhandi. Taæ disvà dÃ- navo MahÃsattassa tussitvà thutipubbaÇgamà sesagÃthà abhÃsi: @*>/: hÅnà narà ye pamadÃvasaæ\<*<3>*>/ gatÃ, yathà have\<*<4>*>/ pÃïa-r-iv' ettha\<*<5>*>/ rakkhità duÂÂhà mayÅ\<*<6>*>/ a¤¤am abhippamodati. || Ja_IX:92 ||>@ @*>/ jotir ivà vane vasaæ, sà dhammam okkamma adhammam Ãcari, akiriyarÆpo pamadÃhi\<*<8>*>/ santhavo. || Ja_IX:93 ||>@ @*>/ `mayhaæ ayan' ti asatiæ\<*<10>*>/ asa¤¤ataæ, sà dhammam okkamma adhammam Ãcari, akiriyarÆpo pamadÃhi santhavo. || Ja_IX:94 ||>@ @*>/, età hi pÃtÃlapapÃtasannibhÃ, ettha-ppamatto vyasanaæ nigacchati. || Ja_IX:95 ||>@ @*>/ caranti nissaÂÃ\<*<13>*>/, etaæ sivaæ uttamam Ãbhipatthayaæ\<*<14>*>/ na mÃtugÃmÃhi\<*<12>*>/ kareyya santhavan ti. || Ja_IX:96 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd jappetvÃ. 2 Bd sudiÂhaæ rÆpapuggata-, Bf sudiÂharupamugga-. 3 Bd napamuvasaæ. 4 Ck bhave. 5 Cs pÃïarivena, Bd pÃïÃnivettha, Bf yadà me hata pÃïÃnivatta. 6 Ck Bf mayi: Cs mahi, Bd masi. 7 Bd -no. 8 Bd pamodÃhi, Bf pamudÃhi. 9 Bd sariramajjhatità ti ma¤¤Ãhaæ, Bf sariramajjhamhi kità ti ma¤¤ayaæ. 10 Cs Bdf -ti, Ck -tÅ. 11 Bd -cittÃpunahettharakkhaïÃ, Bf -punahettharakkhajanÃ. 12 Bdf -mehi. 13 Bd nissadÃ, Bf nissakÃ. 14 Bdf abhi-. >/ #<[page 531]># %< 10. SamuggajÃtaka. (436.) 531>% Tattha suddiÂÂharÆpuggatapÃnuvattinÃ\<*<1>*>/ ti bhante isivara uggatapa- anuvattanena\<*<2>*>/ uggatapÃnuvattinà tayà sudiÂÂharÆpaæ idam kÃraïaæ, hÅnà ti nÅcÃ, yathà have\<*<3>*>/ pÃïarivettha\<*<4>*>/ rakkhità ti ayaæ mayà attano pÃïà viya ettha antokucchiyaæ pariharantena rakkhitÃ, duÂÂhà mayÅti idÃni mayi\<*<5>*>/ mittadÆbhikammaæ katvà duÂÂhà a¤¤aæ purisaæ abhippamodati, jotiriva vane vasan ti vane vasantena tapassinà aggi viya mayà upaÂÂhità paricaritÃ, sà dhammamokkammà 'ti sÃ\<*<6>*>/ esà dhammaæ ukkamitvÃ\<*<7>*>/ atikkamitvÃ, akiri- yarÆpo ti akattabbarÆpo, sarÅramajjhamhi Âhità ti ma¤¤ihaæ\<*<8>*>/ ma- yhaæ ayan ti asatiæ\<*<9>*>/ asa¤¤atan ti imaæ asatiæ\<*<10>*>/ asappurisadhamma- samannÃgataæ asa¤¤ataæ dussÅlaæ mayhaæ\<*<11>*>/ sarÅramajjhamhi Âhità ti ca mayhaæ ayan ti ca\<*<12>*>/ ma¤¤Ãmi, surakkhitamme ti kathannu vissase ti ayaæ mayà surakkhità ti kathaæ paï¬ito vissaseyya yatra hi nÃma mÃdiso pi attano kucchiyaæ rakkhanto rakkhituæ nÃsakkhi\<*<13>*>/, pÃtÃlapapÃtasanni- bhÃ\<*<14>*>/ ti lokassÃdena duppÆraïÅyattÃ\<*<15>*>/ mahÃsamudde\<*<16>*>/ pÃtÃlasaækhÃtena pa- pÃtena sadisÃ\<*<16>*>/, etthappamatto\<*<17>*>/ ti evarÆpÃsu etÃsu nigguïÃsu pamatto puriso mahÃvyasanaæ pÃpuïÃti, tasmà hÅti yasmà mÃtugÃmavasaæ gatà mahÃ- vinÃsaæ pÃpuïanti tasmÃ\<*<18>*>/ ye mÃtugÃmÃhi nissaÂÃ\<*<19>*>/ hutvà caranti te sukhino, etaæ sivan ti yad etaæ mÃtugÃmato nissaÂÃnaæ\<*<20>*>/ visaæsaÂÂhÃnaæ\<*<21>*>/ caraïaæ etaæ jhÃnasukham eva sivaæ khemaæ uttamaæ abhipatthetabbaæ, etaæ pattha- yamÃno mÃtugÃmehi saddhiæ santhavaæ na kareyyà 'ti. Evaæ\<*<22>*>/ vatvà dÃnavo MahÃsattassa pÃdesu patitvà "bhante, tumhe nissÃya mayà jÅvÅtaæ laddhaæ, man' amhi\<*<23>*>/ imÃya pÃpadhammÃya vijjÃdharena mÃrÃpito" ti MahÃsattaæ abhitthavi. So pi 'ssa dhammaæ desetvà "imissà mà ki¤ci pÃpaæ akÃsi, sÅlÃni gaïhÃ\<*<24>*>/" ti taæ pa¤casÅlesu patiÂÂhÃpesi. DÃnavo "ahaæ kucchinà pariharanto pi\<*<25>*>/ rakkhituæ na sak- komi, a¤¤o\<*<26>*>/ ko rakkhissatÅti\<*<27>*>/" taæ uyyojetvà attano ara¤- ¤am eva pÃvisi\<*<28>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<29>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samo- dhÃnesi (SaccapariyosÃne ukkaïÂhito\<*<30>*>/ sotÃpattiphale patiÂÂhahi): "Tadà dibbacakkhukatÃpaso\<*<31>*>/ aham eva ahosin" 'ti. SamuggajÃtakaæ\<*<32>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -tthÃ-, Bd sudiÂhamrÆpamugga-. 2 Bd omits ugga-. 3 Ck bhave. 4 Ck pÃïir-, Cs pÃrivettha, Bd pÃïÃnivettha. 5 Bd omits ma-. 6 Ck omits sÃ. 7 Bd okka-. 8 Bd ma¤¤Ãhaæ. 9 Cs Bd -ti, Ck -tÅ. 10 Ck -tÅ, Cs -ti, Bd asantaæ. 11 Bd mayaæ. 12 Bd omits ca. 13 Cks -iæ, Bd -i? 14 Cks -lappapÃ-. 15 Bd -yatthÃ. 16 Bd -o. 17 Cks etta-. 18 Bd adds hi. 19 Bd mÃtugÃmaæ nissitÃ. 20 Ck -na. 21 Cs nisaæsa-, Bd nisatthÃnaæ. 22 Bd eva¤ca. 23 Bd laddhi namhi. 24 Bd -hÃhi. 25 Bd adds taæ. 26 Cks -e. 27 Bd -titi, Cks -sÅti. 28 Bd agamÃsi. 29 Bd dhammade-. 30 Bd -tabhikkhu. 31 Bd adds pana. 32 Bd adds dasamaæ. >/ #<[page 532]># %<532 IX. NavanipÃta.>% $<11. PÆtimaæsajÃtaka.>$ Na kho me ruccatÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto indriyasaævaraæ\<*<1>*>/ Ãrabbha kathesi. Ekasmiæ hi samaye bahu- bhikkhÆ indriyesu aguttadvÃrÃ\<*<2>*>/ ahesuæ. Satthà "ime bhikkhÆ ova- dituæ vaÂÂatÅti" Anandattherassa vatvÃ\<*<3>*>/ aniyamavasena bhikkhusaæ- ghaæ sannipÃtÃpetvà alaækatapallaækavaramajjhagato\<*<4>*>/ bhikkhÆ Ãmantetvà "bhikkhave, bhikkhunà nÃmarÆpÃdÅsu subhanimittavasena\<*<5>*>/ nimittaæ gaïhituæ\<*<6>*>/ na vaÂÂati\<*<7>*>/, sace hi tasmiæ samaye kÃlaæ karoti nirayÃdisu nibbattati, tasmà rÆpÃdÅsu subhanimittaæ mà gaïhittha\<*<8>*>/, bhikkhunà nÃmarÆpÃdigocarena\<*<9>*>/ na bhavitabbaæ, rÆpÃdigocarà hi diÂÂhe va\<*<10>*>/ dhamme mahÃvinÃsaæ pÃpuïanti, tasmà varaæ\<*<11>*>/ bhik- khave tattÃya ayosalÃkÃya cakkhundriyaæ sampalimaÂÂhan\<*<12>*>/" ti vitthÃretvà "tumhÃkaæ rÆpaæ olokanakÃlo pi atthi anolokanakÃlo\<*<13>*>/ pi, olokanakÃle subhavasena anoloketvà asubhavasen' eva\<*<14>*>/ olokeyyÃtha, evaæ attano gocarÃ\<*<15>*>/ na parihÃyissatha, ko\<*<16>*>/ pana tumhÃkaæ gocaro\<*<17>*>/ ti: cattÃro satipaÂÂhÃnÃ\<*<18>*>/ ariyo aÂÂhaÇgiko maggo nava lokuttara- dhammÃ\<*<19>*>/, etasmiæ hi\<*<20>*>/ vo gocare carataæ\<*<21>*>/ na lacchati {MÃro} otÃ- raæ\<*<22>*>/, sace pana kilesavasikÃ\<*<23>*>/ hutvà subhanimittavasena olokessatha PÆtimaæsasigÃlo viya attano gocarà parihÃyissathÃ" 'ti vatvà atÅ- taæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Himavantapasse\<*<24>*>/ ara¤¤Ãyatane pabbataguhÃyaæ anekasatà eÊakà vasanti. Tesaæ vasanaÂÂhÃnato avidÆre ekissà guhÃya PÆtimaæso nÃma sigÃlo VeïiyÃ\<*<25>*>/ nÃma bhariyÃya saddhiæ vasati. So ekadivasaæ bhariyÃya saddhiæ vicaranto te eÊake disvà "eken' upÃyena\<*<26>*>/ imesaæ maæsaæ khÃdituæ vaÂÂatÅti" cintetvà upÃyena ekekaæ\<*<27>*>/ eÊakaæ mÃresi. Te ubho pi eÊaka- maæsaæ khÃdantà thÃmasampannà thÆlasarÅrà ahesuæ. Anu- pubbena eÊakà parikkhayaæ agamaæsu\<*<28>*>/ Tesaæ antare \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -yaæ asaæ-. 2 Ck gu-. 3 Bd adds Ãnandatherassa gantvÃ. 4 Bd adds bahu. 5 Bd omits nimitta. 6 Bd gahetuæ. 7 Cs Bd -tÅti. 8 Bd -hathà ti. 9 Bd -pÃdÅsugo-. 10 Bd yeva. 11 Bd tasmà caranti mÃ. 12 Cks samphali-, Bd sampalipaÂhan. 13 Ck alok-, Cs Ãlo-, Bd anÃlo-. 14 Bd omits ano--asu--. 15 Bd -raæ. 16 Bd ke. 17 Ck Bd -rÃ. 18 Bd adds cattÃro samapaÂhÃnà cattÃro iddhipÃdÃ. 19 Bd -o. 20 Bd imasmiæ, omitting hi. 21 Bd carantÃnaæ. 22 Bd mÃro chiddaæ na lacchati mÃro okÃsaæ. 23 Bd -vasena. 24 Bd -padese. 25 Cs -yÃya, Bd veniyÃ. 26 Bd -na up-. 27 Bd ekaæ. 26 Bd Ãg-. >/ #<[page 533]># %< 11. PÆtimaæsajÃtaka. (437.) 533>% MeÊamÃtÃ\<*<1>*>/ nÃma ekà eÊikà vyattà ahosi. UpÃyakusalo\<*<2>*>/ sigÃlo taæ mÃretuæ asakkonto ekadivasaæ bhariyÃya saddhiæ sam- mantento "bhadde, eÊakà khÅïÃ\<*<3>*>/, imaæ eÊikaæ eken' upÃyena\<*<4>*>/ khÃdituæ vaÂÂati, ayaæ pan' ettha upÃyo: tvaæ ekikà va gantvà etÃya saddhiæ sakhikÃ\<*<5>*>/ hohi\<*<6>*>/, atha te\<*<7>*>/ tÃya saddhiæ vissÃse uppanne ahaæ matÃlayaæ karitvÃ\<*<8>*>/ nipajjissÃmi, tvaæ etaæ upasaækamitvà `ÃÊi\<*<9>*>/, sÃmiyo me mato aha¤ ca anÃthÃ, Âhapetvà taæ a¤¤o me ¤Ãtako n' atthi, ehi roditvà kanditvà tassa sarÅrakiccaæ karissÃmÃ' 'ti vatvà taæ gaïhitvÃ\<*<10>*>/ Ãgac- cheyyÃsi, atha naæ ahaæ\<*<13>*>/ uppatitvà gÅvÃya ¬asitvà mÃressÃ- mÅti". SÃ\<*<12>*>/ "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà tÃya saddhiæ sakhi- bhÃvaæ katvà vissÃse uppanne eÊikaæ tathà avoca. EÊikà "ÃÊi\<*<13>*>/, tava sÃmikena sabbe mama ¤Ãtakà khÃditÃ\<*<14>*>/, bhÃyÃmi, na sakkomi gantun" ti Ãha. "ùÊi, mà bhÃyi, matako kiæ karissatÅti". "Kharamanto te sÃmiko, bhÃyÃm' evÃhan" ti sà evaæ vatvÃpi\<*<15>*>/ tÃya punappuna yÃciyamÃnà "addhà mato bhavissatÅti" sampaÂicchitvà tÃya saddhiæ pÃyÃsi. GacchantÅ\<*<16>*>/ pi\<*<17>*>/ pana "ko jÃnÃti kiæ bhavissatÅti\<*<18>*>/" tasmiæ ÃsaækÃya\<*<19>*>/ sigÃliæ purato katvà sigÃlaæ parigaïhantÅ\<*<20>*>/ yeva gacchati\<*<21>*>/. SigÃlo tesaæ padasaddaæ sutvà "Ãgatà nu kho eÊikÃ" ti sÅsaæ ukkhipitvà akkhÅni\<*<22>*>/ parivattetvà olokesi. EÊikà taæ tathà karontaæ disvà "ayaæ pÃpadhammo maæ ya¤cetvà mÃretukÃmo\<*<23>*>/ matÃlayaæ dassetvà nipanno" ti nivattitvà palÃ- yantÅ\<*<24>*>/ sigÃliyà "kasmà palÃyasÅti" vutte taæ kÃraïaæ ka- thentÅ\<*<20>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs mela-, Bd meï¬ikamÃtÃ. 2 Ck -lÃ, Cs -laæ, Bd -lo corr. to -lÃ. 3 Ck eÊakkhÅïÃ, Bd ekà khiïÃ. 4 Bd -na up-. 5 Ck sakkhikÃ, Bd sakhi. 6 Cs hoti, Bd hotha. 7 Bd tvaæ. 8 Bd kÃre-. 9 Bd eÊikÃ. 10 Ck omits taæ ga-; Bd taæ gahetvÃ. 11 Bd panÃhaæ. 12 Cks omit sÃ. 13 Bd omits ÃÊi. 14 Ck khÃditÃ, Cs mÃditÃ. 15 Bd omits pi. 16 Ck -ti, Cs -to, Bd -taæ. 17 Bd omits pi. 18 Bd karissatÅti. 19 Bd asaÇkÃ. 20 all three MSS. -ti. 21 Bd -anti. 22 Bd omits akkhÅni. 23 Bd -matÃya. 24 Cks -ti, Bd nipanno nivattiyÃ, omitting palÃyantÅ. >/ #<[page 534]># %<534 IX. NavanipÃta.>% @*>/ ÃÊi PÆtimaæsassa pekkhanÃ, etÃdisà sakhÃrasmà Ãrakà parivajjaye ti. || Ja_IX:97 ||>@ Tattha ÃÊÅti Ãlapanaæ, sakhi\<*<2>*>/ sahÃyike ti attho, etÃdisà sakhÃrasmà ti evarÆpà sahÃyakà apakkamitvà taæ sahÃyakaæ Ãrakà parivajjethà 'ti attho. Eva¤ ca pana vatvà sà nivattitvà attano vasanaÂÂhÃnam eva gatÃ. SigÃlÅ pi\<*<3>*>/ taæ nivattetuæ asakkontÅ tassà kujjhitvà attano sÃmikass' eva santikaæ gantvà pajjhÃyamÃnà nisÅdi. Atha naæ sigÃlo garahanto dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ VeïÅ\<*<5>*>/, vaïïeti patino sakhiæ\<*<6>*>/, pajjhÃti paÂigacchantiæ\<*<7>*>/ Ãgataæ MeÊamÃtaran\<*<8>*>/ ti. || Ja_IX:98 ||>@ Tattha VeïÅti\<*<9>*>/ tassà nÃmaæ, vaïïeti patino sakhin ti paÂhamam eva attano sakhiæ eÊikaæ mayi sassinehavissÃsikà Ãgamissati\<*<10>*>/ no\<*<11>*>/ santikaæ matÃlayaæ karohÅti patino santike vaïïeti, atha naæ idÃni Ãgataæ mama santi- kaæ anÃgantvà va paÂigacchantiæ\<*<12>*>/ MeÊamÃtaraæ\<*<13>*>/ pajjhÃyati anusocatÅti. Taæ sutvà sigÃlÅ tatiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha avicakkhaïo ti vicÃraïapa¤¤Ãrahito, akÃlena vipekkhasÅti eÊikÃya attano santikaæ anÃgatÃy' eva\<*<14>*>/ olokesÅti attho. @*>/ pajjhÃti\<*<16>*>/ yo akÃle vipekkhatÅti. || Ja_IX:100 ||>@ ayaæ abhisambuddhagÃthÃ. Tattha akÃle ti kÃmaguïe Ãrabbha subhavasena cittuppattikÃle\<*<17>*>/, ayaæ hi bhikkhuno rÆpaæ oloketuæ akÃlo nÃma, kÃle\<*<18>*>/ ti asubhavasena anussativasena kasiïavasena và rÆpagahaïakÃle\<*<18>*>/, ayaæ hi bhikkhuno rÆpaæ oloketuæ\<*<19>*>/ kÃlo nÃma, tattha akÃle sÃrattakÃle\<*<20>*>/ rÆpaæ olokento mahÃvinÃsaæ pÃpuïÃtÅti\<*<21>*>/ HÃritajÃtaka-LomasakassapajÃtakÃdÅhi dÅpetabbaæ, kÃle asubhavasena olokento\<*<22>*>/ arahatte patiÂÂhahatÅti\<*<23>*>/ Asubhakammikatissattheravatthunà kathetabbaæ, PÆti- maæso va pajjhÃtÅti bhikkhave yathà PÆtimaæsasigÃlo akÃle eÊikaæ oloketvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bf rujjhati. 2 Cks -Å. 3 Bd omits pi. 4 Cks -kÃyaæ. 5 Ck Bdf -i. 6 Cks sakhÅ, Bd sana, Bf sakhi. 7 Cks Bd pajjhÃyati, Ck Bd -gacchanti, Cs -gacchati, Bf patigacchanti. 8 Bdf meï¬a-. 9 Ck venÅti. 10 Bd sinehà visÃsikà ga-. 11 Bd patino. 12 Bd -gacchati. 13 Bd meï¬amÃ-. 14 Cks -gateyeva, Bd -gatÃya. 15 Cs ca. 16 Bdf pajjhÃyi. 17 Bd cittuppÃdakule. 18 Cks -lo. 19 Bd -tu. 20 Bd ÃsÃrattha-. 21 all three MSS. -ïantÅti. 22 Cks -te. 23 Cks -hantÅti. >/ #<[page 535]># %< 11. PÆtimaæsajÃtaka. (437.) 535>% attano gocarà parihÅno pajjhÃyati evaæ bhikkhu akÃle subhavasena rÆpaæ oloketvà satipaÂÂhÃnÃdigocarÃ\<*<1>*>/ parihÅno diÂÂhadhamme samparÃye pi jhÃyati\<*<2>*>/ pajjhÃyati kilamati. VeïÅ pi kho sigÃlÅ PÆtimaæsaæ samassÃsetvÃ\<*<3>*>/ "sÃmi, mà cintesi, ahaæ taæ puna pi upÃyena ÃnessÃmi, tvaæ Ãgamana- kÃle\<*<4>*>/ appamatto gaïheyyÃsÅti\<*<5>*>/" tassà santikaæ gantvà "ÃÊi, tava ÃgatabhÃvo\<*<6>*>/ yeva no atthÃya\<*<7>*>/ jÃto, tava\<*<8>*>/ ÃgatakÃlasmiæ\<*<9>*>/ yeva hi\<*<10>*>/ me sÃmiko satiæ paÂilabhi, idÃni jÅvati, ehi\<*<11>*>/ tena saddhiæ paÂisanthÃraæ karohÅti\<*<12>*>/" vatvà pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ ti. || Ja_IX:101 ||>@ Tattha puïïapattaæ dadÃhi me ti piyakkhÃnaæ akkhÃyikÃ\<*<14>*>/ mayhaæ tuÂÂhidÃnaæ dehi, pati sa¤jÅvito ti mayhaæ sÃmiko sa¤jÅvito uÂÂhito Ãrogo\<*<15>*>/ ti attho, eyyÃsÅti mayà saddhiæ ¤eva\<*<16>*>/ Ãgaccha. EÊikà "ayaæ pÃpadhammà maæ va¤cetukÃmÃ, ayuttaæ kho pana paÂipakkhakaraïaæ\<*<17>*>/, upÃyen' eva naæ va¤cessÃ- mÅti" cintetvà chaÂÂhaæ gÃtham Ãha: @*>/ parivÃrena esaæ, kayirÃsi bhojanan ti. || Ja_IX:102 ||>@ Tattha esan ti ÃgamissÃmi, ÃgacchamÃnà ca attano rakkhaæ\<*<19>*>/ katvà mahantena parivÃrena ÃgacchissÃmi. Atha naæ sigÃlÅ parivÃraæ pucchantÅ\<*<20>*>/ @*>/ ca te sabbe, te\<*<22>*>/ me akkhÃhi pucchità ti || Ja_IX:103 ||>@ sattamaæ gÃtham Ãha. Sà ÃcikkhantÅ\<*<23>*>/ @*>/ PiÇgiyo\<*<25>*>/ atha Jambuko\<*<26>*>/ ediso mayhaæ parivÃro, tesaæ kayirÃsi\<*<27>*>/ bhojanan ti || Ja_IX:104 ||>@ aÂÂhamaæ gÃtham Ãha. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -nÃgocarà corr. to -nÃdigo-, Bd -nÃgocara. 2 Bd socati. 3 Bd assÃ-. 4 Bd Ãgata-. 5 Bd adds vatvÃ. 6 Bd ÃgatakÃle. 7 Bd attho. 8 Cks tÃva. 9 Cks -lasmiæhi (instead of -lamhi?) 10 Bd omits hi. 11 Bd nahi. 12 Bd karosÅti. 13 Cks -pucchakÃ, Bd -pucchitÃ, Bf pissa pucchitÃ. 14 Bd piyakÃnaæ ÃgatassÃ. 15 Cs Bd a-. 16 Bd omits ¤eva. 17 Cs -pakka-, Bd patipakkhakÃ-. 18 Bdf omit ca. 19 Bd Ãra-. 20 Cks -ti, Bd -taæ. 21 Bd kinÃ-, Cks kinandÃmakÃ. 22 Bdf taæ. 23 Cks Bd -ti. 24 Bd caturakkhena, Bf -rakkhova. 25 Bd migiyo, Bf piÇgayo. 26 Bd -uyo. 27 Ck -rÃhi, Cs -rÃni, Bd -rÃyi, Bf karirÃpi. >/ #<[page 536]># %<536 IX. NavanipÃta.>% Tattha te me\<*<1>*>/ ti te parivÃre\<*<2>*>/ mayhaæ Ãcikkha, MÃliyo ti ÃdÅni catunnaæ sunakhÃnaæ nÃmÃni. "Tattha ekekassa pa¤ca sunakhasatÃni\<*<3>*>/ parivÃro ti\<*<4>*>/ evaæ dvÅhi\<*<5>*>/ sunakhasahassehi parivÃrità ÃgamissÃmÅti" vatvà "sace te\<*<6>*>/ bhojanaæ na labhissanti tumhe pi dve jane mÃretvà khÃ- dissantÅti" Ãha. Taæ sutvà sigÃlÅ bhÅtà "alaæ imissà tattha- gamanena, upÃyen' assÃ\<*<7>*>/ anÃgamanam eva karissÃmÅti" cintetvà navamaæ gÃtham Ãha: @*>/ 'ti. || Ja_IX:105 ||>@ Tass' attho: ÃÊi, tava gehe bahubhaï¬akaæ atthi, tan te nikkhantÃya\<*<9>*>/ agÃ- rasmà nirÃrakkhaæ\<*<10>*>/ bhaï¬akaæ vinassissati\<*<11>*>/, aham eva te ÃÊino sahÃyakassa Ãrogyaæ vajjaæ vadissÃmi, tvaæ idh' eva vasa, mà gamÃ\<*<12>*>/ ti. Eva¤ ca pana vatvà maraïabhayabhÅtà vegena sÃmikassa santikaæ gantvà taæ gahetvÃ\<*<13>*>/ palÃyi. Te puna taæ ÂhÃnaæ Ãgantuæ\<*<14>*>/ nÃsakkhiæsu. Satthà imaæ desanaæ\<*<15>*>/ Ãharitvà jÃtakam samodhÃnesi: "Tadà ahaæ tasmiæ ÂhÃne vanajeÂÂharukkhe\<*<16>*>/ nibbattadevatà ahosin" ti. PÆtimaæsajÃtakaæ\<*<17>*>/. $<12. TittirajÃtaka.>$ Yo te puttake ti. Idaæ Satthà GijjhakÆÂe viharanto vadhÃya parisakkanaæ Ãrabbha kathesi. Tasmiæ\<*<18>*>/ hi samaye dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "aho\<*<19>*>/ Ãvuso Devadatto nillajjo anariyo evaæ uttamaguïadharassa SammÃsambuddhassa AjÃta- sattunà saddhiæ ekato hutvà dhanuggahapayojana-silÃvijjhana-nÃÊÃgiri- vissajjanehi\<*<20>*>/ vadhÃya upÃyaæ karotÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd taæ me. 2 Bd kena parivÃrena. 3 Bd pa¤capa¤casu-. 4 Bd parivÃrenti. 5 Bd evam hi dve. 6 Bd omits te. 7 Bd upÃyenÃhaæ. 8 Cks gatÃ, Bd idhe vasa mÃgatÃ, Bf idhe sa mÃgatÃ. 9 Bd atthÅte tayà nikkhantiyÃ. 10 Bd anÃ-. 11 Ck -si, Bd vinassati. 12 Cks gatÃ, Bd idhevasamÃgamÃhi. 13 Bd omits taæ ga-. 14 Bd gantuæ. 15 Bd dhammade-. 16 Bd -jeÂhakaru-. 17 Bd adds ekÃdasamaæ. 18 Bd -¤. 18 Bd omits aho. 19 Cs Bd -silÃpavi-. >/ #<[page 537]># %< 12. TittirajÃtaka. (438.) 537>% nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Devadatto mayhaæ vadhÃya parisakki\<*<1>*>/, idÃni pana me tÃsamattam pi kÃtuæ nÃsakkhÅti\<*<2>*>/" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente eko disÃpÃmokkho Ãcariyo BÃrÃïasiyaæ pa¤casatÃnaæ mÃïavakÃnaæ sippaæ vÃcento ekadivasaæ cintesi: "mayhaæ idha vasantassa palibodho hoti, mÃïavÃnam\<*<3>*>/ pi sippaæ na niÂÂhÃti, Himavanta- padese ara¤¤Ãyatanaæ\<*<4>*>/ pavisitvà tattha vasanto vÃcessÃmÅti". So mÃïavakÃnaæ kathetvà tilataï¬ulatelavatthÃdÅni gÃhÃpetvà ara¤¤aæ pavisitvÃ\<*<5>*>/ maggato avidÆraÂÂhÃne païïasÃlaæ kÃretvà nivÃsaæ kappesi. MÃïavÃpi attano attano\<*<6>*>/ païïasÃlaæ kariæsu. MÃïavÃnaæ ¤ÃtakÃ\<*<7>*>/ taï¬ulÃdÅni pesenti, raÂÂhavÃsino pi "disÃ- pÃmokkhÃcariyo\<*<8>*>/ kira ara¤¤e asukaÂÂhÃne nÃma vasanto sip- paæ uggaïhÃpetÅti\<*<9>*>/" tassa taï¬ulÃdÅni abhiharanti, kantÃra- paÂipannÃpi denti, a¤¤ataro puriso khÅrapÃnatthÃya savacchaæ\<*<10>*>/ dhenum pi\<*<11>*>/ adÃsi. ùcariyassa pana\<*<12>*>/ païïasÃlÃya santike dvÅhi potakehi saddhiæ ekà godhà vasati\<*<13>*>/, sÅhavyagghÃpi 'ssa upaÂÂhÃnaæ Ãgacchanti. Eko tittiro pi tattha nibaddhavÃso ahosi, so Ãcariyassa mÃïavÃnaæ mante vÃcentassa sutvà tayo pi vede uggaïhi. MÃïavà tena saddhiæ ativissÃsikà ahesuæ. AparabhÃge mÃïavesu nipphattiæ\<*<14>*>/ appattesu yeva Ãcariyo kÃlam akÃsi, mÃïavà tassa sarÅraæ jhÃpetvà vÃlukÃthÆpaæ\<*<15>*>/ katvà nÃnÃpupphehi pÆjetvà rodanti paridevanti. Atha te\<*<16>*>/ tittiro "kasmà rodathÃ" 'ti Ãha. "ùcariyo\<*<17>*>/ no sippe aniÂÂhite yeva kÃlakato, tasmà rodÃmÃ" 'ti. "Evaæ sante mà cintayittha\<*<18>*>/, ahaæ vo sippaæ\<*<19>*>/ vÃcessÃmÅti". "Tvaæ kathaæ jÃnÃsÅti". "Ahaæ Ãcariye tumhÃkaæ vÃcente sutvà va\<*<20>*>/ tayo vede paguïe akÃsin" ti. "Tena hi attano paguïabhÃvaæ amhe jÃnÃpehÅti". \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -sakkatÅti. 2 Bd omits idÃni pana---nÃsakkhÅti. 3 Bd -vakÃnam. 4 Bd -ne, Cs -ne corr. to -naæ. 5 tattha--pavisitvà wanting in Bd. 6 Cks omit one attano. 7 Bd adds tesaæ. 8 Bd -mokkho Ãc-. 9 Bd gaï-. 10 Cs -a. 11 Bd -nuæ, omitting pi. 12 Bd omits pa-. 13 Bd -anti. 14 all three MSS. nippa-. 15 Ck lukÃ-, Bd vÃÊikÃya-, Cs vÃÊukÃ-. 16 Bd ne. 17 Cks -ye. 18 Bd socittha. 19 Bd omits si-. 20 Bd omits va. >/ #<[page 538]># %<538 IX. NavanipÃta.>% Tittiro "tena hi suïÃthÃ\<*<1>*>/" 'ti tesaæ gaïÂhigaïÂiÂÂhÃnam\<*<2>*>/ eva pabbatamatthakÃ\<*<3>*>/ nadiæ otÃrento viya osÃresi. Maïavà haÂÂha- tuÂÂhà hutvà tittirapaï¬itassa santike sippaæ paÂÂhapesuæ. So pi disÃpÃmokkhÃcariyaÂÂhÃne\<*<4>*>/ Âhatvà te\<*<5>*>/ sippaæ vÃcesi. MÃïavà tassa suvaïïapa¤jaraæ karitvà upari vitÃnaæ\<*<6>*>/ ban- dhitvà suvaïïataÂÂake madhulÃjÃdÅni upaharantà nÃnÃvaïïehi pupphehi pÆjentà mahantaæ sakkÃraæ kariæsu. "Tittiro kira ara¤¤Ãyatane pa¤casate mÃïave\<*<7>*>/ mante vÃcetÅti" sakala- JambudÅpe pÃkaÂo ahosi. Tadà JambudÅpe giraggasamajjasa- disaæ\<*<8>*>/ mahantaæ chaïaæ ghosayiæsu. MÃïavÃnaæ mÃtÃpitaro chaïadassanatthÃya\<*<9>*>/ ÃgacchantÆ 'ti pesesuæ. MÃïavà tittirassa Ãrocetvà tittirapaï¬ita¤ ca\<*<10>*>/ sabba¤ ca assamapadaæ godhaæ paÂicchÃpetvÃ\<*<11>*>/ attano attano nagaraæ gamiæsu\<*<12>*>/. Tadà eko niggatiko\<*<13>*>/ duÂÂhatÃpaso tattha tattha vicaranto taæ ÂhÃnaæ pÃpuïi\<*<14>*>/. Godhà taæ\<*<15>*>/ disvà paÂisanthÃraæ katvà "asu- kaÂÂhÃne taï¬ulÃ\<*<16>*>/ asukaÂÂhÃne telÃdÅni atthi, bhattaæ pa- citvà bhu¤jÃ\<*<17>*>/" 'ti vatvà gocaratthÃya gatÃ. So\<*<18>*>/ pÃto va bhattaæ pacitvà dve godhÃputtake\<*<19>*>/ mÃretvà rasaæ katvà bhu¤ji\<*<20>*>/, divà tittirapaï¬ita¤ ca vacchaka¤ ca mÃretvà khÃdi, sÃyaæ dhenuæ Ãgataæ\<*<21>*>/ disvà tam pi mÃretvà maæsaæ khÃ- ditvà rukkhamÆle nipajjitvà ghurughurÃyanto\<*<22>*>/ niddaæ okkami. Godhà sÃyaæ Ãgantvà puttake apassantÅ upadhÃrayamÃnà vi- cari. Rukkhadevatà godhaæ puttake adisvà kampamÃnaæ oloketvà khandhavivare dibbÃnubhÃvena thatvà "godhe, mà kampi, iminà pÃpapurisena tava puttakà ca tittiro ca vaccho ca dhenu ca mÃritÃ, gÅvÃya\<*<23>*>/ ¬asitvà jÅvitakkhayaæ pÃpehÅti" sallapantÅ paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck suïÃ, Cs suïà corr. to suïÃthÃ. 2 Bd omits one gaïÂhi. 3 Bd -ke. 4 Bd -yassaÂhÃne. 5 Bd tesaæ. 6 Bd -ne. 7 Bd -ïavake. 8 Cs -samuccasadisaæ, Bd giraggisamajjadivasaæ, Bs giraggasamajjadidivasaæ. 9 Bd chaïaæ-. 10 Bd -taæ, omitting ca. 11 Ck -cchÃdetvÃ, Bd -cchÃdÃpetvÃ. 12 Bd -rameva agamaæsu. 13 Bd nikkÃruïiko. 14 Bd sampÃ-. 15 Cks naæ. 16 Bd -laæ. 17 Bd -Ãhi. 18 Bd tÃpaso. 19 Bd godha-. 20 Bd khÃdi in the place of rasaæ k. bh. 21 Ck -tÃ, Bd dhenu Ãgacchantaæ. 22 Bd gharugharÃ. 23 Bd adds naæ. >/ #<[page 539]># %< 12. TittirajÃtaka. (438.) 539>% @*>/ adÆsake tasmiæ dÃÂhaæ nipÃtehi\<*<2>*>/, mà te muccittha jÅvato ti\<*<3>*>/. || Ja_IX:106 ||>@ Tattha dinnabhatto\<*<1>*>/ ti bhattaæ pacitvà bhu¤jÃ\<*<4>*>/ 'ti tayà dinnabhatto\<*<5>*>/, adÆsake ti niddose niraparÃdhe, tasmiæ dÃÂhan ti\<*<6>*>/ tasmiæ pÃpapurise ca- tasso pi dÃÂhÃ\<*<7>*>/ nipÃtehÅti adhippÃyo, mà te muccittha jÅvato\<*<8>*>/ ti jÅvanto\<*<9>*>/ sajÅvo hutvà tava hatthato esa\<*<10>*>/ pÃpadhammo mà mucci\<*<11>*>/ mokkhaæ mà la- bhatu, jÅvitakkhayaæ\<*<12>*>/ pÃpehÅti attho. Tato godhà dve gÃthà abhÃsi: @*>/ va makkhito, padesan taæ\<*<14>*>/ na passÃmi yattha dÃÂhaæ\<*<15>*>/ nipÃtaye. || Ja_IX:107 ||>@ @*>/ ce paÂhaviæ dajjà n' eva naæ abhirÃdhaye ti. || Ja_IX:108 ||>@ Tattha Ãkiïïaluddo ti gÃÊhaluddo\<*<17>*>/, vivaradassino ti chiddaæ otÃraæ pariyesantassa, neva naæ abhirÃdhaye ti evarÆpaæ puggalaæ sa- kalaæ paÂhaviæ dento\<*<18>*>/ pi tosetuæ na sakkuïeyya, kimaÇga\<*<19>*>/, panÃhaæ bhatta- mattadÃyikà ti dasseti. Godhà evaæ vatvà "ayaæ pabujjhitvà mam\<*<20>*>/ pi khÃ- deyyÃ" 'ti attano jÅvitaæ rakkhamÃnà palÃyi. Te pi pana sÅhavyagghà tittirassa sahÃyakà va\<*<21>*>/. KadÃci\<*<22>*>/ pi\<*<23>*>/ te Ãgantvà tittiraæ passanti, kadÃci\<*<24>*>/ so gantvà tesaæ dhammaæ desetvà Ãgacchati. Tasmiæ pana divase sÅho vyagghaæ Ãha: "samma, ciradiÂÂho no\<*<25>*>/ tittiro, ajja sattaÂÂhadivasà honti\<*<26>*>/, gaccha tÃv' assa pavattiæ ¤atvà ehÅti". Vyaggho "sÃdhÆ" 'ti sampa- Âicchitvà godhÃya palÃtakÃle\<*<27>*>/ taæ ÂhÃïaæ patvà taæ pÃpa- purisaæ niddÃyantaæ passi. Tassa jaÂantare tittirapaï¬itassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -e. 2 Bd tasmiæ adhe nupÃtehi. 3 mÃ--ti wanting in Bd, Bf mu¤citta jÅvato, Cks jÅvito. 4 Bd -Ãhi. 5 Bd -aæ. 6 Bd tasmiæ adhe nipÃtehi ti. 7 Bd adhÃ. 8 Cks jÅvito, Bd mu¤cittha jÅvato. 9 Bd jito. 10 Bd eso. 11 Bd mu¤ca. 12 Cks add na. 13 Bd dhÃtivelaæ, Bd nativelaæ. 14 Ck pÃdetaæsaæ, Cs pÃdesantaæ. 15 Cks dÃÂhan. 16 Ck Bf sabba¤. 17 Bd kakkhalalu-. 18 Bd dadanto. 19 Bd -aæ. 20 Cks mama, Bd maæ. 21 Bd omits va. 22 Bd kathÃci. 23 Bd omits pi. 24 pite--kadÃci wanting in Cs. 25 Bd cÅraæ na dittho. 26 Bd omits ho-. 27 Cs Bd palÃyana-. >/ #<[page 540]># %<540 IX. NavanipÃta.>% lomÃni pa¤¤Ãyanti, dhenuyà ca vacchakassa ca aÂÂhÅni pa¤¤Ã- yanti. VyaggharÃjà taæ sabbaæ disvà suvaïïapa¤jare ca tittirapaï¬itaæ adisvà "iminà pÃpapurisen' ete\<*<1>*>/ mÃrità bhavis- santÅti" taæ pÃdena paharitvà uÂÂhapesi\<*<2>*>/. So taæ\<*<3>*>/ disvà bhÅtatasito va ahosi. Atha naæ vyaggho "tvaæ ete mÃretvà khÃdÅti\<*<4>*>/" pucchi. "N' eva mÃremi na khÃdÃmÅti". "PÃpa- dhamma, tayi amÃrente a¤¤o ko mÃressati\<*<5>*>/, kathehi\<*<6>*>/, akathen- tassa te jÅvitaæ n' atthÅti\<*<7>*>/". So maraïabhayabhÅto "Ãma sÃmi, godhapotake\<*<8>*>/ vacchaka¤ ca dhenu¤ ca mÃretvà khÃdiæ\<*<9>*>/, tittiraæ pana na mÃremÅti\<*<10>*>/". So tassa bahuæ kathen- tassÃpi\<*<11>*>/ asaddahitvà "tvaæ kuto Ãgato sÅti\<*<12>*>/" pucchitvà "sÃmi KÃliÇgaraÂÂhe\<*<13>*>/ vÃïijakÃnaæ bhaï¬ikaæ\<*<14>*>/ vahanto jÅvikahetu\<*<15>*>/ ida¤ c' ida¤ ca\<*<16>*>/ kammaæ katvà idÃni 'mhi\<*<17>*>/ idhÃgato" ti tena sabbasmiæ attanà katakamme kathite "pÃpadhamma, tayi tittiraæ amÃrente a¤¤o ko mÃressati, ehi sÅhassa taæ migara¤¤o santikaæ\<*<18>*>/ nessÃmÅti" taæ purato katvà tÃsento agamÃsi. SÅho\<*<19>*>/ vyaggharÃjÃnaæ\<*<20>*>/ taæ Ãnentaæ disvÃ\<*<21>*>/ vyagghaæ pucchanto catutthaæ gÃtham Ãha: @*>/ atthaæ idha-m-atthi tuyhaæ, akkhÃhi me pucchito etam atthan ti. || Ja_IX:109 ||>@ Tattha SubÃhÆ 'ti vyagghaæ nÃmenÃlapati, vyagghassa hi purimakÃyo manÃpo hoti, tena taæ\<*<23>*>/ evam Ãha, kiæ kiccamatthaæ\<*<22>*>/ idhamatthi tuyhan ti kiæ karaïÅyaæ atthasaæhitaæ iminà mÃïavena idha atthi tuyhaæ, kikiccamatthan\<*<24>*>/ ti pi pÃÂho, ayam eva attho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -senevate, Bd -sena, omitting ete. 2 Bd uÂhÃ-. 3 Bd pi. 4 Bd -dasÅti. 5 Bd mÃrissatÅti. 6 Bd kathehiti corr. to kathehi tÃva kÃraïaæ. 7 Cks natthi, Bd jÅvitante panatthÅti. 8 Bd -puttake. 9 Bd khÃdÃmi? 10 Cks -mi. 11 Bd -tassapi. 12 Bd ÃgacchasÅti. 13 Bd kaliÇgaraÂhato. 14 Cs -¬a-, Bd bhaï¬aæ. 15 Bd jÅvita-. 16 Bd omits ida¤c. 17 Bd omits mhi. 18 Bd sÅhÃya mi--santike taæ. 19 Bd sÅharÃjÃ. 20 Cks -jÃna, Bd omits vya-. 21 Bd omits di-. 22 Cks kiki-, Bd ki- corr. to kiæ. 23 Cks naæ. 24 Bd kiki- corr. to kiæki-. >/ #<[page 541]># %< 12. TittirajÃtaka. (438.) 541>% Taæ sutvà vyaggho pa¤camaæ gÃtham Ãha: @*>/ parisaækÃmi ajja, purisassa kammÃyatanÃni sutvà nÃhaæ sukhiæ\<*<2>*>/ daddaraæ ajja ma¤¤e ti. || Ja_IX:110 ||>@ Tattha daddaro ti tittiro, tassa vadhan\<*<3>*>/ ti tassa tittirapaï¬itassa imamhà purisÃ\<*<4>*>/ ajja vadhaæ parisaækÃmi, nÃhaæ sukhin ti ahaæ ajja daddaraæ sukhiæ Ãrogyaæ\<*<5>*>/ na ma¤¤Ãmi. Atha sÅho chaÂÂhaæ gÃtham Ãha: @*>/ kammÃyatanÃni assu purisassa vattisamodhÃnatÃya\<*<7>*>/, kaæ và paÂi¤¤aæ purisassa sutvà parisaækasi daddaraæ mÃïavenà 'ti. || Ja_IX:111 ||>@ Tattha assÆ 'ti assosi, vattisamodhÃnatÃyÃ\<*<7>*>/ 'ti jÅvitavuttisamo- dhÃnatÃya\<*<8>*>/ kÃni nÃma iminà attano kammÃni tuyhaæ kathitÃnÅti attho, mÃ- ïavenà 'ti kiæ sutvà iminà mÃïavena mÃritaæ parisaækasi. Ath' assa kathento vyaggharÃjà sesagÃthà abhÃsi: @*>/ KÃliÇgÃ\<*<10>*>/, caritÃ\<*<11>*>/ vaïijjÃ\<*<12>*>/, vettÃcÃro saækupatho pi ciïïo\<*<13>*>/, naÂehi ciïïaæ saha vÃkarehi\<*<14>*>/, daï¬ehi\<*<15>*>/ yuddham pi\<*<16>*>/ samajjamajjhe. || Ja_IX:112 ||>@ @*>/, akkhà jitÃ, saæyamo abbhatÅto, abbÆhitaæ\<*<18>*>/ pupphakaæ\<*<19>*>/ a¬¬harattaæ, hatthà da¬¬hà piï¬apaÂiggahena. || Ja_IX:113 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vadhi. 2 Ck -Å, Cs Bd -i. 3 Bd vadhin. 4 Bd -samhÃ. 5 Bd arogaæ. 6 Bd kÃnitassa. 7 Bd vutti-. 8 Bd vutti-, Cks -natthÃsa. 9 Cs Bd -a. 10 Cs -a, Bdf kaliÇgÃ. 11 Bd vica-. 12 Cs vÃni-, Bd vÃnijjÃni, Bf vÃïijÃ. 13 Bdf viciïïo, Cks ca diÂÂho. 14 Bdf -ku-. 15 Cs -e, Bdf -ena. 16 Bd yuddhuæ pi, Bf yuddhaæ vi, Cks -amhi. 17 Bd -mÃlakena, Bf pitamÃÊakena. 18 Bdf appahi-. 19 Bd agghigaæ, Bf pubbakaæ. >/ #<[page 542]># %<542 IX. NavanipÃta.>% @*>/ purisassa vattisamodhÃnatÃya\<*<2>*>/, yathà ayaæ dissati lomapiï¬o gÃvo hatÃ, kiæ pana daddarassà 'ti. || Ja_IX:114 ||>@ Tattha ciïïÃ\<*<3>*>/ kÃliÇgÃ\<*<4>*>/ ti vÃïijakÃnaæ bhaï¬aæ vahantena kira nena\<*<5>*>/ KÃliÇgaraÂÂhaæ\<*<6>*>/ ciïïaæ, caritÃ\<*<7>*>/ vaïijjà ti\<*<8>*>/ vÃïijjÃpi tena katÃ, vettÃ- cÃro ti vettehi sa¤caritabbo, saækupatho pi ciïïo ti khÃïukamaggo pi vala¤jito, naÂehÅti jÅvitahetu yeva naÂehi pi saddhiæ ciïïaæ, saha vÃkare- hÅti\<*<9>*>/ vÃkarÃ\<*<10>*>/ vahantena vÃkarehi\<*<11>*>/ pi saddhiæ caritaæ, daï¬ena yuddhan ti daï¬ayuddham pi kira tena yujjhitaæ, baddhà kuliækà ti sakuïikÃpi kira tena baddhÃ\<*<12>*>/, mitamÃÊhakenÃ\<*<13>*>/ 'ti dha¤¤amÃpakakammam pi kira tena kataæ, akkhà jità ti akkhadhuttÃnaæ\<*<14>*>/ veyyÃvaccaæ karontena akkhà haÂÃ\<*<15>*>/, saæyamo abbhatÅto ti jÅvikavuttiæ\<*<16>*>/ nissÃya pabbajanten' eva sÅlasaæyamo atikkanto, abbÆhitan\<*<17>*>/ Âhapitaæ appaggharakaæ kataæ\<*<18>*>/, pupphakaæ\<*<19>*>/ ti lohitaæ, idaæ vuttaæ hoti: iminà kira jÅvikaæ\<*<20>*>/ nissÃya rÃjÃparÃdhikÃnaæ\<*<21>*>/ hatthapÃde\<*<22>*>/ chinditvà te\<*<23>*>/ Ãnetvà sÃlÃyaæ\<*<24>*>/ nipajjÃ- petvà vaïamukhehi paggharantaæ lohitaæ a¬¬harattasamaye tattha gantvà kuï¬a- kadhÆmaæ nÃma datvÃ\<*<25>*>/ Âhapitan ti, hatthà da¬¬hà ti ÃjÅvikapabbajjaæ pabbajitakÃle uïhapiï¬apaÂiggahaïena\<*<26>*>/ hatthÃpi kir' assa da¬¬hÃ, tÃnissa kammÃyatanÃnÅti tÃni assa\<*<27>*>/ kammÃni, assun\<*<28>*>/ ti assosiæ, yathà ayan ti yathÃ\<*<29>*>/ etassa jaÂantare tittiralomapiï¬o\<*<30>*>/ dissati iminà kÃraïena veditabbam etaæ: eten' eva so mÃrito ti, gÃvo hatà kiæ pana daddarassà 'ti gÃvo pi etena hatÃ, daddarassa pana kiæ kathetabbaæ\<*<32>*>/ atthi, kasmà esa taæ na mÃressatÅti. SÅho taæ purisaæ pucchi: "mÃrito te tittirapaï¬ito\<*<32>*>/" ti. "ùma sÃmÅti". Ath' assa saccavacanaæ sutvà taæ vissajjetu- kÃmo ahosi, vyaggharÃjà pana "mÃretabbayuttako\<*<33>*>/ esa pÃpo\<*<34>*>/" ti\<*<35>*>/ tatth' eva\<*<36>*>/ naæ dÃÂhÃhi paharitvÃ\<*<35>*>/ ÃvÃÂaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks assa, Bdf assu. 2 Bdf vutti-. 3 Cks -a. 4 Ck Bd kaliÇgÃ. 5 Ck -ïena Bd kinÃnena. 6 Bd kaliÇgaraÂhe. 7 Cs -taæ. 8 Cs ni? Bd niti, Ck omits vÃïijjÃpi. 9 Bd vÃkÆ-. 10 Cks vÃkÃrÃ, Bd vÃkÆraæ. 11 Cks vÃkÃ-, Bd vÃku-. 12 Bd bandhÃ, Cks vaddhÃ. 13 Bd pitamÃlakenÃ. 14 Cs -ni. 15 Bd akkhÃhipijapitÃ. 16 Bd jÅvita-. 17 Ck abyÆ-, Cs abyÆhÅ-. 18 Bd appahita agghanti appagghanakaæ, omitting kataæ. 19 Bd puppekan. 20 Bd jÅvitaæ. 21 Bd -na. 22 Cks -dehi. 23 Bd taæ. 24 Bd -ya. 25 Bd kaïukathupaæ katvÃ. 26 Cks -ïe. 27 Bd tÃnissa. 28 Cks assan, Bd assu. 29 Bd adds esa. 30 Bd adds pi. 31 Bd kiæ na hanitabbam. 32 Cks -tassÃ. 33 Cks add pana. 34 Bd omits esa pÃpo. 35 Bd adds vatvÃ. 36 Bd adds mÃretvÃ. >/ #<[page 543]># %< 12. TittirajÃtaka. (438.) 543>% khaïitvà pakkhipi. MÃïavà Ãgantvà tittirapaï¬itaæ adisvà roditvà paridevitvà pakkamiæsu\<*<1>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<2>*>/ Ãharitvà "evaæ bhikkhave Devadatto pubbe pi mayhaæ vadhÃya parisakkÅti\<*<3>*>/" vatvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà jaÂilo\<*<4>*>/ Devadatto ahosi, godhà KisÃgotamÅ\<*<5>*>/, vyaggho Mog- gallÃno, sÅho SÃriputto, disÃpÃmokkhÃcariyo\<*<6>*>/ Kassapo, tittira- paï¬ito aham evÃ" 'ti. TittirajÃtakaæ\<*<7>*>/. NavanipÃta- vaïïanà niÂÂhitÃ\<*<8>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd nivattisuæ. 2 Bd dhammade-. 3 Bd -khatÅti. 4 Bd kuÂaja-. 5 Bd uppalavaïïo. 6 Bd -mokkho Ã-. 7 Bd adds dvÃdasamaæ, Bf daddarajÃ-. 8 Bd navanipÃtaæ jÃtakaæ niÂhitaæ. Yattha yattha bhave jÃto puriso homi paï¬ito abhirÆpo mahÃpu¤¤o dhÃremi piÂakattayaæ. SakkarÃj 1150 etc.>/