Jataka: II. Dukanipata; III. Tikanipata Based on the ed. by V. Fausb”ll: The JÃtaka together with its commentary, being tales of the anterior births of Gotama Buddha. For the first time edited in the original PÃli, Vol. II, London : Pali Text Society 1879. (Reprinted 1963) Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 13.3.2015] NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ANNOTATED VERSION IN PTS LAYOUT STRUCTURE OF REFERENCES (added): 1. Reference at the beginning of JÃtaka verses: Ja_n,n.nn(=nnn).nn = Ja_NipÃta,Vagga[in NipÃtas I-VIII only!].JÃtaka in that NipÃta/Vagga(=running JÃtaka number).Verse 2. Reference at the end of JÃtaka verses: Ja_n:nnn = Ja_NipÃta:running verse number EXAMPLE: In NipÃta III, the 10th JÃtaka of the 5th Vagga is the altogether 300th JÃtaka (counted from NipÃta I, Vagga 1, JÃtaka 1). Accordingly, the 3rd verse of this JÃtaka is introduced with the reference: "Ja_III,5.10(=300).3:" [NipÃtas IXff. having no Vagga division, the NipÃta number is followed by a full-stop (not a comma, as after Vagga numbers) and the number of the JÃtaka, e.g. "Ja_IX.2(=428).2:"] Counted from the beginning of NipÃta III, the 3rd verse of Ja_III,5.10 is the altogether 150th verse in that NipÃta, as indicated by the additional reference at the end of that same verse: "Ja_III:150" #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS *<...>* = SUPERSCRIPT $<...>$ = UNDERLINE/LARGE \<...>\ = REDLINE @<...>@ = OUTLINE/BLUE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ JÃtaka with Commentary Vol. II #<[page 001]># %< 1>% II. DUKANIPùTA. 1. DAÊHAVAGGA. $<1. RÃjovÃdajÃtaka.>$ DaÊhaæ daÊhassa khipatÅti\<*<1>*>/. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto rÃjovÃdaæ Ãrabbha kathesi. So TesakuïajÃtake Ãvibhavissati. Ekasmiæ pana divase KosalarÃjà ekaæ gatigataæ\<*<2>*>/ dubbinicchayaæ aÂÂaæ vinicchinitvÃ\<*<3>*>/ bhuttapÃtarÃso allohattho va alaækatarathaæ abhi- ruyha Satthu santikaæ gantvà phullapadumasassirÅkesu pÃdesu SatthÃ- raæ vanditvà ekamantaæ nisÅdi. Atha naæ Satthà etad avoca: "handa, kuto nu tvaæ mahÃrÃja Ãgacchasi divÃdivassÃ" 'ti. "Bhante, ajja ekaæ gatigataæ\<*<4>*>/ dubbinicchayaæ aÂÂaæ vinicchinanto okÃsaæ alabhitvÃ\<*<5>*>/ idÃni taæ tÅretvÃ\<*<6>*>/ bhu¤jitvà allahattho va tumhÃkam upaÂÂhÃnaæ Ãgato 'mhÅti. Satthà "mahÃrÃja, dhammena samena aÂÂavinicchayaæ\<*<7>*>/ nÃma kusalaæ, saggamaggo esa, anacchariyaæ kho pan' etaæ yaæ tumhe mÃdisassa sabba¤¤ussa\<*<8>*>/ santikà ovÃdaæ labhamÃnà dhammena samena\<*<9>*>/ aÂÂaæ vinicchineyyÃtha, etad eva acchariyam yaæ\<*<10>*>/ pubbe rÃjÃno asab- ba¤¤Ænam\<*<12>*>/ pi paï¬itÃnaæ vacanaæ sutvà dhammena samena aÂÂaæ vinicchinantà cattÃri agatigamanÃni vajjetvà dasarÃjadhamme akopetvà dhammena rajjaæ kÃretvà saggapadaæ pÆrayamÃnà agamaæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1. Cfr. Ten JÃt. by V. Fausboell 1872 p. 1 and the following. 1 Ck khÅpatÅti, Bi khippatÅti. 2 Bi agatigataæ. 3 Bi suvinicchitvÃ. 4 Bi Ãgatiagataæ. 5 Ck Cs Cp labhitvÃ. 6 Bi virodetvÃ. 7 Cs Cp Bi aÂÂaævini-. 8 Bi sappa¤¤ussa buddhassa, Ck sabba¤¤Ætassa. 9 Bi omits samena. 10 Ck Cp Cs omit yaæ. 11 Cp Cs asabba¤¤unam. >/ #<[page 002]># %<2 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto tassa aggamahesiyà kucchismiæ\<*<1>*>/ paÂisandhiæ gahe- tvà laddhagabbhaparihÃro sotthinà mÃtukuccimhà nikkhami. NÃmagahaïadivase pan' assa BrahmadattakumÃro tv-eva nÃmaæ akaæsu. So anupubbena vayappatto soÊasavassakÃle Takkasilaæ gantvà sabbasippesu nipphattiæ patvà pitu accayena rajje patiÂÂhÃya dhammena samena rajjam kÃresi. ChandÃdi- vasena agantvà vinicchayaæ anusÃsi. Tasmiæ evaæ dhammena rajjaæ kÃrente amaccÃpi dhammen' eva vohÃraæ vinicchiniæsu. VohÃresu dhammena vinicchayamÃnesu\<*<3>*>/ kÆÂaÂÂakÃrakà nÃma nÃhesuæ\<*<4>*>/. Tesaæ abhÃvà aÂÂatthÃya rajaÇgaïe uparavo\<*<5>*>/ pac- chijji. Amaccà divasam pi vinicchayaÂÂhÃne nisÅditvà ka¤ci vinicchayatthÃya Ãgacchantaæ adisvà pakkamanti. Viniccha- yaÂÂhÃnaæ cha¬¬etabbabhÃvaæ\<*<6>*>/ pÃpuïi. Bodhisatto cintesi: "mayi dhammena rajjaæ kÃrente vinicchayatthÃya Ãgacchantà nÃma n' atthi, uparavo pacchijji, vinicchayaÂÂhÃnaæ cha¬¬e- tabbabhÃvaæ pattaæ, idÃni mayà attano aguïam pariyesituæ vaÂÂati\<*<9>*>/, `ayaæ nÃma me aguïo' ti\<*<10>*>/ ¤atvÃ\<*<11>*>/ taæ pahÃya guïesu yeva vattissÃmÅti". Tato paÂÂhÃya "atthi nu kho me koci aguïavÃdÅti" parigaïhanto antovala¤jakÃnaæ antare ka¤ci aguïa- vÃdiæ adisvà attano guïakatham eva sutvà "ete mayhaæ bha- yenÃpi aguïaæ avatvà guïam\<*<12>*>/ eva vadeyyun" ti bahivala¤janake parigaïhanto tatrÃpi adisvà antonagaraæ parigaïhi, bahinagare catusu dvÃresu dvÃragÃmake parigaïhi. TatrÃpi ka¤ci aguïa- vÃdiæ adisvà attano guïakatham eva sutvà "janapadaæ pari- gaïhissÃmÅti" amacce rajjaæ paÂicchÃpetvà rathaæ Ãruyha sÃrathim eva gahetvà a¤¤Ãtakavesena nagarà nikkhamitvà jana- padaæ parigaïhamÃno yÃva paccantabhÆmiæ\<*<13>*>/ gantvà ka¤ci \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kucchimhi. 2 Ck Cs ÃgantvÃ, Cp2 anÃgantvÃ. 3 so all four MSS. instead of vinicchi-? 4 Bi ahesuæ, Ck hesuæ. 5 Bi uppaddavo. 6 Bi chaÂÂetabba-, Cp Cs cha¬¬hetabba-. 7 Bi adds na. 8 Bi chaÂetabba-, Cs cha¬¬hetabba-. 9 Bi vaÂÂatÅti. 10 Cp Cs add ca. 11 Bi sutvÃ. 12 Cp Cs guïakatham. 13 Bi pacchantaæ gÃmaæ. >/ #<[page 003]># %< 1. RÃjovÃdajÃtaka. (151.) 3>% aguïavÃdiæ adisvà attano guïakatham eva sutvà paccantasÅmato mahÃmaggena nagarÃbhimukho yeva nivatti. Tasmiæ pana kÃle Malliko nÃma KosalarÃjÃpi\<*<1>*>/ dhammena rajjaæ kÃrento aguïagavesako\<*<2>*>/ hutvà antovala¤jakÃdisu\<*<3>*>/ aguïavÃdiæ adisvà attano guïakatham eva sutvà janapadaæ parigaïhanto taæ padesaæ agamÃsi. Te ubho pi ekasmiæ ninne sakaÂamagge abhimukhà ahesuæ. Rathassa ukkamanaÂÂhÃnaæ n' atthi. Atha\<*<4>*>/ Mallikara¤¤o sÃrathi BÃrÃïasira¤¤o sÃrathiæ "tava rathaæ ukkamÃpehÅti" Ãha. So pi "ambho\<*<5>*>/ sÃrathi, tava rathaæ ukka- mÃpehi, imasmiæ rathe BÃrÃïasirajjasÃmiko BrahmadattamahÃ- rÃjà nisinno" ti Ãha. Itaro\<*<6>*>/ pi "ambho\<*<5>*>/ sÃrathi, imasmiæ rathe KosalarajjasÃmiko MallikamahÃrÃjà nisinno, tava rathaæ ukka- mÃpetvà amhÃkaæ ra¤¤o rathassa okÃsaæ dehÅti" Ãha. BÃrÃ- ïasira¤¤o sÃrathi "ayam pi kira rÃjà yeva, kin nu kho kÃtabban" ti cintento "atth' esa upÃyo\<*<7>*>/: vayaæ pucchitvà daharatarassa rathaæ ukkamÃpetvà mahallakassa okÃsaæ dÃpessÃmÅti" san- niÂÂhÃnaæ katvà taæ sÃrathiæ Kosalara¤¤o vayaæ pucchitvà parigaïhanto ubhinnam pi samÃnavayabhÃvaæ ¤atvà rajjapari- mÃïaæ balaæ dhanaæ yasaæ jÃtigottakulapadesan\<*<8>*>/ ti sabbaæ pucchitvà "ubho pi tiyojanasatikassa rajjassa sÃmino, samÃna- baladhanayasajÃtigottakulapadesÃ" ti ¤atvà "sÅlavantatarassa\<*<9>*>/ okÃsaæ dassÃmÅti" cintetvà so sÃrathi "tumhÃkaæ ra¤¤o sÅlÃ- cÃro kÅdiso" ti pucchi. So "aya¤ ca aya¤ ca amhÃkaæ ra¤¤o sÅlÃcÃro" ti attano ra¤¤o aguïam eva guïato pakÃsento paÂha- maæ gÃtham Ãha: @*>/ Malliko mudunà muduæ, sÃdhum pi sÃdhunà jeti asÃdhum pi asÃdhunÃ. EtÃdiso ayaæ rÃjÃ, maggà uyyÃhi sÃrathÅti. || Ja_II:1 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits pi. 2 Bi aguïakathaæ vesato, Ck aguïavesako. 3 Ck antovala¤janakÃdisu, Cp antovaÊa¤jakÃdisu, Bi antovala¤cakÃdÅsu. 4 Ck omits atha. 5 Ck amho. 6 Ck Cp Cs itarasmiæ. 7 Bi adds ti. 8 Bi jÃtigottaæ-. 9 Bi sÅlavantassa, Cp sÅlavanantarassa. 10 Bi khippati. >/ #<[page 004]># %<4 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% Tattha daÊhaæ daÊhassa khipatÅti yo daÊho hoti balavadaÊhena pahÃ- rena vÃ\<*<1>*>/ vacanena và jinitabbo tassa daÊham eva pahÃraæ và vacanaæ và khi- pati\<*<2>*>/ evaæ daÊho va hutvà taæ jinÃtÅti dasseti, Malliko ti tassa ra¤¤o nÃmaæ, mudunà mudun ti mudupuggalaæ sayam pi mudu hutvà mudunà va upÃyena jinÃti, sÃdhum pi sÃdhunà jeti asÃdhum pi asÃdhunà ti ye sÃdhÆ\<*<3>*>/ sap- purisà te\<*<4>*>/ sayam pi sÃdhu hutvà sÃdhunà va upÃyena, ye pana asÃdhÆ\<*<5>*>/ te\<*<4>*>/ sayam pi asÃdhu hutvà asÃdhunà va upÃyena jinÃtÅti dasseti; etÃdiso ayaæ rÃjà ti ayaæ amhÃkaæ KosalarÃjà sÅlÃcÃrena evarÆpo, maggà uyyÃhi sÃra- thÅti attano rathaæ maggà ukkamÃpetvÃ\<*<6>*>/ uyyÃhi uppathena yÃhÅti\<*<7>*>/ amhÃkaæ ra¤¤o maggaæ dehÅti vadati. Atha taæ BÃrÃïasira¤¤o sÃrathi "ambho, kiæ pana tayà attano ra¤¤o guïà kathitÃ" ti vatvà "ÃmÃ" 'ti vutte "yadi ete guïà aguïà pana kÅdisÃ" ti vatvà "ete tÃva aguïà hontu, tumhÃ- kaæ pana ra¤¤o kÅdisà guïÃ" ti vutte "tena hi suïÃhÅti" duti- yaæ gÃtham Ãha: @*>/. EtÃdiso ayaæ rÃjÃ, maggà uyyÃhi sÃrathÅti. (Dhp. v.223.) || Ja_II:2 ||>@ Tattha etÃdiso ti etehi akkodhena jine kodhan-ti-Ãdivasena vuttehi guïehi samannÃgato, ayaæ hi kuddhaæ puggalaæ sayaæ akkodho hutvà akko- dhena jinÃti, asÃdhuæ pana\<*<9>*>/ sayaæ sÃdhu hutvà sÃdhunÃ, kadariyaæ thaddhamacchariæ sayaæ\<*<10>*>/ dÃyako hutvà dÃnena, alikavÃdinaæ\<*<11>*>/ musÃ- vÃdiæ sayaæ saccavÃdÅ\<*<12>*>/ hutvà saccena jinÃti; maggà uyyÃhÅti samma sÃ- rathi maggato apagaccha evaævidhasÅlÃcÃraguïayuttassa\<*<13>*>/ amhÃkaæ ra¤¤o maggaæ dehÅti\<*<14>*>/ amhÃkaæ rÃjà maggassa anucchaviko ti. Evaæ vutte MallikarÃjÃ\<*<15>*>/ ca sÃrathi ca ubho pi rathà otaritvà asse mocetvà rathaæ apanetvà BÃrÃïasÅra¤¤o maggaæ adaæsu. BÃrÃïasÅrÃjà Mallikara¤¤o nÃma "ida¤ c' ida¤ ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cp Cs omit vÃ. 2 Bi khippati. 3 all the MSS. sÃdhu. 4 Ck Cp Cs tesaæ. 5 all the MSS. asÃdhu. 6 all the MSS. except Cp2 ukkÃpetvÃ. 7 Bi yÃhi. 8 Bi alikavÃïaæ, Cp Cs alikavÃdiniæ. 9 Ck janaæ. 10 Cp Cs omit sayaæ. 11 Ck Cp Cs alikavÃdiniæ. 12 Ck -vÃdiæ, Cp Cs -vÃdi. 13 Ck evaævidhaæ-, Bi evaæ vividatvaæ-. 14 Bi dehi. 15 Ck Cp Cs here and in the following malliya-. >/ #<[page 005]># %< 2. SigÃlajÃtaka. (152.) 5>% kÃtuæ vaÂÂatÅti" ovÃdaæ datvà BÃrÃïasiæ gantvà dÃnÃdÅni pu¤- ¤Ãni katvà jÅvitapariyosÃne saggapadaæ pÆresi. MallikarÃjÃpi tassa ovÃdaæ gahetvà janapadaæ pariggahetvÃ\<*<1>*>/ attano aguïa- vÃdiæ adisvà va sakanagaraæ gantvà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvÃ\<*<2>*>/ jÅvitapariyosÃne saggapadam eva pÆresi. Satthà KosalarÃjassa ovÃdadÃnatthÃya imaæ desanaæ\<*<3>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà Mallikara¤¤o sÃrathi MoggallÃno ahosi, rÃjà ùnando, BÃraïasÅra¤¤o sÃrathi SÃriputto ahosi\<*<4>*>/, rÃjà pana aham evÃ" 'ti. RÃjovÃdajÃtakaæ. $<2. SigÃlajÃtaka.>$ Asamekkhitakammantan ti. Idaæ Satthà KÆÂÃgÃra- sÃlÃyaæ viharanto VesÃli-vÃsikaæ nahÃpitaputtaæ\<*<6>*>/ Ãrabbha ka- thesi. Tassa kira pità rÃjÆnaæ\<*<7>*>/ rÃjorodhÃnaæ rÃjakumÃrÃnaæ rÃjakumÃrÅna¤ ca massukaraïakesasaïÂhÃpanÃÂÂhapadaÂÂhapanÃdÅni\<*<8>*>/ sabbakiccÃni karoti saddho pasanno tisaraïagato samÃdinnapa¤casÅlo, antarantarena SÃtthu dhammaæ suïanto kÃlaæ vÅtinÃmeti. So ekadi- vasaæ rÃjanivesane kammaæ kÃtuæ gacchanto attano puttaæ gahetvà gato. So tattha ekaæ devaccharapaÂibhÃgaæ alaækatapaÂiyattaæ Lic- chavikumÃrikaæ disvà kilesavasena paÂibaddhacitto\<*<9>*>/ hutvà pitarà sad- dhiæ rÃjanivesanà nikkhamitvà "etaæ kumÃrikaæ labhamÃno jÅvissÃmi, alabhamÃnassa me etth' eva maraïan" ti ÃhÃrÆpacchedaæ\<*<10>*>/ katvà ma¤cakaæ parissajitvà nipajji. Atha naæ pità upasaækamitvà "tÃta, avatthumhi chandarÃgaæ mà kari\<*<11>*>/, hÅnajacco tvaæ nahÃpitaputto\<*<12>*>/, LicchavikumÃrikà khattiyadhÅtà jÃtisampannÃ, na sà tuyhaæ anuccha- vikÃ, a¤¤an te jÃtigottehi sadisakumÃrikaæ ÃnessÃmÅti" Ãha. So pitu kathaæ na gaïhÃti. Atha naæ mÃtà bhÃtà bhaginÅ cullamÃtÃ\<*<13>*>/ culla- pitÃ\<*<14>*>/ ti sabbe pi ¤Ãtakà c' eva mittasuhajjà ca sannipatitvà sa¤¤a- pentÃpi\<*<15>*>/ sa¤¤Ãpetuæ nÃsakkhiæsu. So tatth' eva sussitvà parisussitvà jÅvitakkhayaæ pÃpuïi. Ath' assa pità sarÅrakiccapetakiccÃni katvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pariggaïetvÃ. 2 Bi datvÃ. 3 Bi dhammadesanaæ. 4 Bi omits ahosi. 5 Bi adds paÂhamaæ. 6 Bi hnÃpita-. 7 Bi rÃjunaæ. 8 Bi masukaraïakesayaïhapanÃttarÆpaÂhÃnÃdana, Bp -saïÂhapanÃttharÆpaÂÂhÃnÃdÅni. 9 Bi paÂibandha-. 10 Bi ÃhÃrÆpacchedakaæ, Ck ÃharÆpacchedaæ, Cp ÃhÃrupacchedaæ. 11 Ck Cp karÅ. 12 Bi hnÃpita-. 13 Bi dhÆla-. 14 Bi cÆla-. 15 Bi Bp sa¤¤Ãpento pi. >/ #<[page 006]># %<6 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% tanuttaæ gate soke "SatthÃraæ vandissÃmÅti" bahuæ gandhamÃlavile- panaæ\<*<1>*>/ gahetvà MahÃvanaæ gantvà SatthÃraæ pÆjetvà vanditvà eka- mantaæ nisinno "kin nu kho upÃsaka imÃni divasÃni na dissasÅti\<*<2>*>/" vutte tam atthaæ Ãrocesi. Satthà "na kho upÃsaka idÃn' eva tava putto avatthusmiæ\<*<3>*>/ chandarÃgaæ uppÃdetvà vinÃsaæ pÃpuni, pubbe pi patto yevÃ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Himavantapadese\<*<4>*>/ sÅhayoniyaæ nibbatti. Tassa kaniÂÂhà cha bhÃtaro\<*<5>*>/ ekà ca bhaginÅ ahosi. Sabbe pi Ka¤- canaguhÃyaæ vasanti. Tassà pana guhÃya avidÆre Rajatapab- bate ekà phalikaguhà atthi. Tatth' eko sigÃlo vasati. Apara- bhÃge sÅhÃnaæ mÃtÃpitaro kÃlam akaæsu. Te bhaginiæ sÅhapotikaæ Ka¤canaguhÃyaæ Âhapetvà gocarÃya nikkhamitvÃ\<*<6>*>/ maæsaæ Ãharitvà tassà denti. So sigÃlo taæ sÅhÃpotikaæ disvà paÂibaddhacitto\<*<7>*>/ ahosi. TassÃ\<*<8>*>/ pana mÃtÃpitunnaæ dharamÃna- kÃle okÃsaæ na lattha\<*<8>*>/. So sattannam pi tesaæ gocarÃya pakkantakÃle PhalikaguhÃya otaritvà Ka¤canaguhÃdvÃraæ gantvà sÅhapotikÃya purato lokÃmisapaÂisaæyuttaæ evarÆpaæ rahassa- kathaæ\<*<10>*>/ kathesi\<*<11>*>/: "sÅhapotike, aham pi catuppado tvam pi catuppadÃ\<*<12>*>/, tvaæ me pajÃpatÅ\<*<13>*>/ hohi\<*<14>*>/ ahan\<*<15>*>/ te pati bhavis- sÃmi, te mayaæ samaggà sammodamÃnà vasissÃma, tvaæ ito paÂÂhÃya maæ kilesavasena saægaïhÃhÅti". Sà tassa vacanaæ sutvà cintesi: "ayaæ sigÃlo catuppadÃnaæ\<*<16>*>/ antare hÅno pati- kuÂÂho caï¬Ãlasadiso, mayaæ uttamarÃjakulasammatÃ, esa kho mayà ca saddhiæ asabbhaæ ananucchavikaæ\<*<17>*>/ katheti, ahaæ evarÆpaæ\<*<13>*>/ kathaæ sutvà jÅvitena kiæ karissÃmi, nÃsÃvÃtaæ sannirumhitvÃ\<*<19>*>/ marissÃmÅti". Ath' assà etad ahosi: "mayhaæ evam eva maraïaæ ayuttaæ, bhÃtikà tÃva me Ãgacchanti\<*<20>*>/, tesaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck gandhavilepanaæ. 2 Bi Ck dissatÅti. 3 Bi avattumhi. 4 Bi -ppadese. 5 Bi tassa cha kaniÂhabhÃtaro. 6 Bi pakkamitvÃ. 7 Bi paÂibandha. 8 Bi tassa. 9 Bi nÃladdhaæ, Cp Cs na alattha. 10 Cp Cs rahassaækathaæ. 11 Bi katheti. 12 Bi catuppÃdo. 13 Bi Cp Cs pajÃpati. 14 Bi hoti, Ck hoha. 15 Bi ahaæ. 16 Bi catuppÃdÃnaæ. 17 Bi adds kathaæ. 18 Cp Cs evaærÆpaæ. 19 Bi sannirujhitvÃ. 20 Bi Bp Ãgacchantu. >/ #<[page 007]># %< 2. SigÃlajÃtaka. (152.) 7>% kathetvà marissÃmÅti". SigÃlo pi tassà santikà paÂivacanaæ alabhitvà "na idÃni\<*<1>*>/ esà mayi sambajjhatÅti\<*<2>*>/" domanassappatto Phalikaguhaæ\<*<3>*>/ pavisitvà nipajji\<*<4>*>/. Ath' eko sÅhapotako mahisa- vÃraïÃdisu\<*<5>*>/ a¤¤ataraæ vadhitvà maæsaæ khÃditvà bhaginiyà bhÃgaæ Ãharitvà "amma maæsaæ khÃdassÆ" 'ti Ãha. "BhÃtika, nÃhaæ maæsaæ khÃdissÃmi\<*<6>*>/, marissÃmÅti". "KiækÃraïÃ" ti. Sà taæ pavattiæ Ãcikkhi "idÃni kahaæ so sigÃlo" ti ca vutte PhalikaguhÃyaæ nipannasigÃlaæ\<*<7>*>/ "ÃkÃse nipanno" ti ma¤¤a- mÃnà "bhÃtika, kiæ na passasi\<*<8>*>/, eso Rajatapabbate ÃkÃse ni- panno" ti\<*<9>*>/. SÅhapotako tassa PhalikaguhÃyaæ\<*<10>*>/ nipannabhÃvaæ ajÃnanto "ÃkÃse nipanno" ti sa¤¤Å hutvà "mÃressÃmi\<*<11>*>/ nan" ti sÅhavegena pakkhanditvà Phalikaguhaæ hadayen' eva pahari. So hadayena phalitena\<*<12>*>/ tatth' eva jÅvitakkhayaæ patvà pabba- tapÃde pati. AthÃparo Ãga¤chi\<*<13>*>/. Sà tassa pi tath' eva kathesi. So pi tath' eva katvà jÅvitakkhayaæ patvà pabbata- pÃde pati. Evaæ chasu pi bhÃtikesu matesu sabbapacchà Bodhi- satto Ãga¤chi\<*<14>*>/. Sà tassa pi\<*<15>*>/ taæ kÃraïaæ Ãrocetvà "idÃni so kuhin" ti vutte "eso Rajatapabbatamatthake ÃkÃse nipanno" ti Ãha. Bodhisatto\<*<16>*>/ cintesi: "sigÃlÃnaæ ÃkÃse patiÂÂhà nÃma n' atthi, PhalikaguhÃya\<*<17>*>/ nipannako\<*<18>*>/ bhavissatÅti". So pabbata- pÃdaæ otaritvà cha bhÃtike mate disvà "ime attano bÃlatÃya parigaïhanapa¤¤Ãya\<*<19>*>/ abhÃvena PhalikaguhÃbhÃvaæ ajÃnitvà hadayena paharitvà matà bhavissanti, asamekkhitÃtituritaæ karontÃnaæ kammaæ nÃma evarÆpaæ hotÅti" ¤atvÃ\<*<20>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ kammÃni tappenti\<*<22>*>/ uïhaæ v' ajjhohitaæ mukhe ti. || Ja_II:3 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi Cp Cs na dÃni. 2 Bi samijjhatÅti. 3 Bi -guhÃyaæ. 4 Bi nippajjati. 5 Bi ïÃdÅsu. 6 Bi khÃdÃmi. 7 Bi nipannaæ sigÃlaæ. 8 Bi kiæ pana na passasi, Ck kiæ panassisi. 9 Ck omits ti. 10 Cp Cs -guhÃya. 11 Bi mÃrissÃmi. 12 Cp phaÊitena 13 Bi Ãgacchi, Ck and Cp agacchi corrected to Ãga¤chi. 14 Bi Ãgacchi, Ck Ãgacchi corrected to Ãgaæchi. 15 Cp Cs omit pi. 16 Cp Cs add evaæ. 17 Bi -guhÃyaæ. 18 Bi adds ca. 19 Bi sa¤¤Ãya 20 Bi vatvÃ. 21 Bi tÃni. 22 Bi kappenti. >/ #<[page 008]># %<8 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% Tattha asamekkhitakammantaæ turitÃbhinipÃtinan ti yo puggalo yaæ\<*<1>*>/ kammaæ kÃtukÃmo hoti tattha dosaæ asamekkhitvà anupadhÃretvà turito hutvà vegen' eva taæ kammaæ kÃtuæ abhinipatati pakkhandati paÂipajjati taæ asamekkhitakammantaæ turitÃbhinipÃtinaæ tÃni evaæ katÃni sÃni kammÃni tap- penti\<*<2>*>/ socenti\<*<3>*>/ kilamenti, yathà kiæ: uïhaæ v' ajjhohitaæ mukhe\<*<4>*>/ yathà bhu¤jantena\<*<5>*>/ "idaæ sÅtalaæ idaæ\<*<6>*>/ uïhan" ti anupadhÃretvà uïhaæ ajjhoharaïÅ- yaæ\<*<7>*>/ mukhe ajjhohitaæ Âhapitaæ mukham pi kaïÂham pi kucchim pi dahati\<*<8>*>/ soceti kilameti evaæ tathÃrÆpaæ puggalaæ tÃni kammÃni tappenti\<*<2>*>/. Iti so sÅho imaæ gÃthaæ vatvà "mama bhÃtikà anupÃya- kusalÃ\<*<9>*>/ `sigÃlaæ mÃressÃmÃ\<*<10>*>/' 'ti ativegena pakkhanditvà sayaæ\<*<11>*>/ matÃ, ahaæ pana evaæ akatvà sigÃlassa PhalikaguhÃyaæ ni- pannass' eva hadayaæ phÃlessÃmÅti" so sigÃlassa Ãrohanaoro- hanamaggaæ sallakkhetvÃ\<*<12>*>/ tadabhimukho hutvà tikkhatuæ sÅhanÃdaæ nadi\<*<13>*>/. PaÂhaviyÃ\<*<14>*>/ saddhiæ ÃkÃsaæ ekaninnÃdaæ ahosi. SigÃlassa PhalikaguhÃya\<*<15>*>/ nipannakass' eva\<*<16>*>/ bhÅtatasi- tassa hadayaæ phali\<*<17>*>/. So tatth' eva jÅvitakkhayaæ pÃpuïi. Satthà "evaæ so sigÃlo sÅhanÃdaæ sutvà jÅvitakkhayaæ patto" ti vatvà abhisambuddho hutvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, sutvà sÅhassa nigghosaæ sigÃlo Daddare vasaæ bhÅto santÃsam ÃpÃdi, hadaya¤ c' assa apphalÅti. || Ja_II:4 ||>@ Tattha sÅho ti cattÃro sÅhÃ: tiïasÅho paï¬usÅho kÃÊasÅho\<*<19>*>/ surattahattha- pÃdo kesarasÅho ti, tesu kesarasÅho idha adhippeto, daddaraæ abhinÃdayÅti tena asanisatasaddabheravatarena sÅhanÃdena taæ Rajatapabbataæ abhinÃdayi ekanÃdaæ\<*<20>*>/ akÃsi, daddare vasan ti phalikamissake Rajatapabbate vasanto, bhÅto santÃsam ÃpÃdÅti maraïabhayena bhÅto cittutrÃsaæ ÃpÃdi\<*<21>*>/, hadaya¤ cassa apphalÅti tena c' assa bhayena hadayaæ phalitaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck omits yaæ. 2 Bi kappenti. 3 Bi socatani, Ck socaneti. 4 Bi adds ti. 5 Bi bhu¤jante. 6 Ck Cp Cs omit idaæ. 7 Bi ajhoharaïaæ, Ck ajjhoharaniyaæ. 8 Bi adds tappeti. 9 Bi -kusalatÃya. 10 Bi mÃrissÃmi. 11 Bi sayam pi. 12 Bi sallakkhitvÃ. 13 Bi nadati. 14 Bi pathavÅyÃ. 15 Bi balikaguhÃyaæ, Cp phaÊikaguhÃ. 16 Cp Cs nipannasseva, Bi nippannasseva. 17 Cp phaÊi. 18 Bi abhinidayÅ. 19 Ck omits kÃÊasÅho, Cp Cs kÃlasÅho corrected to kÃÊasÅho. 20 Bi ekaninnÃdaæ. 21 Ck apÃdi, Bi apÃdÅ. >/ #<[page 009]># %< 3. SÆkÃrajÃtaka. (153.) 9>% Evaæ sÅho sigÃlaæ\<*<1>*>/ jÅvitakkhayaæ pÃpetvà bhÃtare ekasmiæ ÂhÃne paÂicchÃdetvà tesaæ matabhÃvaæ bhaginiyà Ãcikkhitvà taæ samassÃsetvà yÃvajÅvaæ Ka¤canaguhÃya\<*<2>*>/ vasitvà yathÃkam- maæ gato. Satthà imaæ desanaæ\<*<3>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samo- dhÃnesi: (SaccapariyosÃne upÃsako sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà sigÃlo nahÃpitaputto ahosi, sÅhapotikà LicchavikumÃrikÃ, cha\<*<4>*>/ kaniÂÂha- bhÃtaro\<*<5>*>/ a¤¤atarattherà ahesuæ, jeÂÂhabhÃtikasÅho\<*<6>*>/ pana aham evÃ" 'ti. SigÃlajÃtakaæ. $<3. SÆkarajÃtaka.>$ Catuppado\<*<7>*>/ aham sammà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto a¤¤ataraæ mahallakattheraæ Ãrabbha kathesi. Ekasmiæ hi divase rattiæ\<*<8>*>/ dhammasavane vattamÃne Satthari gandhakuÂidvÃre\<*<9>*>/ maïisopÃnaphalake Âhatvà bhikkhusaæghassa SugatovÃdaæ datvà gandha- kuÂiæ\<*<10>*>/ paviÂÂhe dhammasenÃpati SatthÃraæ vanditvà attano parive- ïaæ\<*<11>*>/ agamÃsi\<*<12>*>/. MahÃmoggallÃno pi\<*<13>*>/ pariveïam\<*<11>*>/ eva gantvà muhuttaæ vissamitvÃ\<*<14>*>/ therassa santikaæ ÃgantvÃ\<*<15>*>/ pa¤haæ pucchi. Pucchitapucchitaæ dhammasenÃpati gaganatale candaæ\<*<16>*>/ uÂÂhÃpento\<*<17>*>/ viya vissajjetvÃ\<*<18>*>/ pÃkaÂam akÃsi. Catasso pi parisà dhammaæ suïa- mÃnà nisÅdiæsu. Tatr' eko mahallakatthero cintesi: "sac' Ãhaæ imissÃ\<*<19>*>/ parisÃya majjhe SÃriputtaæ ÃluÊento\<*<20>*>/ pa¤haæ pucchissÃmi ayaæ me parisà `bahussuto ayan' ti ¤atvà sakkÃrasammÃnaæ karissatÅti" pari- santarà uÂÂhÃya theraæ upasaækamitvà ekamantaæ ÂhatvÃ\<*<21>*>/ "Ãvuso Sariputta, mayam pi taæ ekaæ pa¤haæ pucchÃma, amhÃkam pi okÃ- saæ karohi, dehi me vinicchayaæ ÃvedhikÃye\<*<22>*>/ và nibbedhikÃye\<*<23>*>/ và niggahe và paÂiggahe và visese và paÂivisese vÃ" ti Ãha. Thero taæ\<*<24>*>/ oloketvà "ayaæ mahallako icchÃcÃre Âhito tuccho na ki¤ci jÃnÃtÅti" tena saddhiæ akathetvà va lajjamÃno vÅjaniæ Âhapetvà Ãsanà otaritvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi sigÃlassa. 2 Bi -guhÃyaæ, Cp -guhÃyaæ corrected to -guhÃya. 3 Bi dhammadesanaæ. 4 Cp Cs omit cha. 5 Cp Cs kaniÂÂhÃbhÃtaro. 6 Bi jeÂhakabhÃ-. 7 Bi catuppÃdo. 8 Bi ratti. 9 Bi -kuÂÅ-. 10 Bi -kuÂÅ, Ck -kuÂim. 11 Ck Cp Cs parivenaæ. 12 Bi ÃgamÃsi. 13 Ck Cp Cs omit pi. 14 Bi visametvà vasametvÃ. 15 Bi gaætvÃ. 16 Bi puïïacanta. 17 Bi upaÂhapento. 18 Ck visajjetvÃ. 19 Bi imissÃya. 20 Bi ÃÊulento, C Ãlulento. 21 Bi ÂhapetvÃ. 22 Bi aveÂhikÃya, Cs ÃveÂhikÃye. 23 Bi nippeÂhikÃya, Cs nibbeÂhikÃye. 24 Bi omits taæ. >/ #<[page 010]># %<10 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% pariveïaæ\<*<1>*>/ agamÃsi\<*<2>*>/. MoggallÃnatthero pi attano pariveïam\<*<3>*>/ eva agamÃsi. Manussà uÂÂhÃya "gaïhath' etaæ duÂÂhamahallakaæ, ma- dhuradhammasavanaæ no sotuæ na adÃsÅti\<*<4>*>/" anubandhiæsu\<*<5>*>/. So palÃ- yanto vihÃrapaccante bhinnapadarÃya vaccakuÂiyà patitvà gÆthamakkhito uÂÂhÃsi. Manussà taæ disvà vippaÂisÃrino hutvà Satthu santikaæ aga- maæsu. Satthà te disvà "kiæ upÃsakà avelÃya Ãgatà atthÃ\<*<6>*>/" 'ti pucchi. Manussà tam\<*<7>*>/ atthaæ Ãrocesuæ. Satthà "na kho upÃsakà idÃn' ev' esa mahallako ubbillÃpito\<*<8>*>/ hutvà attano balaæ ajÃnitvà ma- hÃbalehi saddhiæ payojetvà gÆthamakkhito jÃto, pubbe p' esa ubbillÃ- pito\<*<8>*>/ hutvà attano balaæ ajÃnitvà mahÃbalehi saddhiæ payojetvà gÆtha- makkhito ahosÅti" vatvà tehi yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto sÅho hutvà Himavantapadese pabbataguhÃya\<*<9>*>/ vÃsaæ kappesi. TassÃvidÆre ekaæ saraæ nissÃya bahusÆkarà nivÃsaæ kappesuæ. Tam eva saraæ nissÃya tÃpasÃpi païïa- sÃlÃsu\<*<10>*>/ vÃsaæ kappesuæ. Ath' ekadivasaæ sÅho mahisavÃra- ïÃdisu\<*<11>*>/ a¤¤ataraæ vadhitvà yÃvadatthaæ maæsaæ khÃditvà taæ saraæ otaritvà pÃnÅyaæ\<*<12>*>/ pivitvà uttari. Tasmiæ khaïe eko thullasÆkaro taæ saraæ nissÃya gocaraæ gaïhÃti\<*<13>*>/ SÅho taæ disvà "a¤¤aæ ekadivasaæ imaæ khÃdissÃmi\<*<14>*>/, maæ kho pana disvà puna nÃgaccheyyÃ\<*<15>*>/" 'ti tassa anÃgamanabhayena\<*<16>*>/ sarato uttaritvà ekena passena gantuæ Ãrabhi. SÆkaro oloketvà "esa maæ disvà mama bhayena upagantuæ asakkonto bhayena palÃyati, ajja mayà iminà sÅhena saddhiæ payojetuæ vaÂÂatÅti\<*<17>*>/" sÅsaæ ukkhipitvà taæ yuddhatthÃya avhayanto\<*<18>*>/ paÂhamaæ\<*<19>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ nivattassu, kin nu bhÅto palÃyasÅti\<*<21>*>/. || Ja_II:5 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cp Cs parivenaæ. 2 Bi pÃvÅsi. 3 Ck Cp Cs parivenaæ. 4 Bi nÃdÃsiti. 5 Bi anubandhisuæ. 6 Bi ÃgatattÃ. 7 Ck nam. 8 Bi uppilÃpito. 9 Bi pappataguhÃyaæ. 10 Bi -sÃlesu. 11 Bi mahÅsavÃranÃdÅsu. 12 Bi pÃïiyaæ, Cs pÃniyaæ. 13 Bi gaïhati. 14 Bi khÃdissÃmiti. 15 Bi na ÃgaccheyyÃ. 16 Bi anÃgatabhayena. 17 Ck Cp Cs vaddhatÅti 18 Bi avhÃyanto. 19 Bi pathamaæ 20 Bi samma. 21 Bi pi tena. >/ #<[page 011]># %< 3. SÆkarajÃtaka. (153.) 11>% SÅho tassa kathaæ sutvà "samma sÆkara, ajja amhÃkaæ tayà saddhiæ saægÃmo n' atthi, ito pana sattame divase imasmiæ yeva ÂhÃne saægÃmo hotÆ" 'ti vatvà pakkÃmi. SÆkaro "sÅ- hena\<*<1>*>/ saddhiæ saægÃmessÃmÅti\<*<2>*>/" tuÂÂhapahaÂÂho taæ\<*<3>*>/ pavattiæ ¤ÃtakÃnaæ Ãrocesi. Te tassa kathaæ sutvà bhÅtatasità "idÃni tvaæ sabbe pi amhe nÃsessasi, attano balaæ ajÃnitvà sÅhena saddhim saægÃmaæ kÃtukÃmo\<*<4>*>/ si, sÅho Ãgantvà sabbe pi amhe jÅvitakkhayaæ pÃpessati, sÃhasikakammaæ mà karÅti" Ãhaæsu. So bhÅtatasito "idÃni kiæ karomÅti" pucchi. SÆkarÃ\<*<5>*>/ "etesaæ tÃpasÃnaæ ukkÃrabhÆmim\<*<6>*>/ gantvà pÆtigÆthe sattadivasÃni sarÅ- raæ vaÂÂetvÃ\<*<7>*>/ sarÅraæ\<*<8>*>/ sukkhÃpetvà sattame divase sarÅraæ ussÃvabindÆhi temetvà sÅhassa Ãgamanato\<*<9>*>/ purimataraæ ÃgantvÃ\<*<10>*>/ vÃtayogaæ ¤atvà uparivÃte tiÂÂha\<*<11>*>/, sucijÃtiko sÅho tava\<*<12>*>/ sarira- gandhaæ ghÃyitvà tuyhaæ jayaæ datvà gamissatÅti\<*<13>*>/" Ãhaæsu. So tathà katvà sattame divase tattha aÂÂhÃsi. SÅho tassa sarÅragandhaæ ghÃyitvà gÆthamakkhitabhÃvaæ ¤atvà "samma sÆkara, sundaro te leso cintito, sace tvaæ\<*<15>*>/ gÆthamakkhito nÃ- bhavissa\<*<16>*>/ idh' eva taæ\<*<17>*>/ jÅvitakkhayaæ apÃpessaæ\<*<18>*>/, idÃni pana te sarÅraæ n' eva mukhena ¬asituæ na pÃdena paharituæ sakkÃ\<*<19>*>/, jayan te dammÅti" vatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ si jayaæ samma dadÃmi te ti. || Ja_II:6 ||>@ Tattha pÆtilomo sÅti mÅÊhamakkhitattÃ\<*<21>*>/ duggandhalomo, duggandho vÃsÅti aniÂÂhajegucchapaÂikÆlagandho hutvà vÃyasi, jayaæ samma dadÃmi te ti tuyhaæ jayaæ demi, ahaæ parÃjito, gaccha tvan ti vatvà SÅho nivattitvÃ\<*<22>*>/ gocaraæ gahetvà sare pÃnÅyaæ\<*<23>*>/ pivitvà pabbataguham eva gato. SÆkaro pi "sÅho me jito" ti ¤ÃtakÃnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pi tena. 2 Bi saægÃmissÃmiti, Cp Cs saÇgÃmessÃmÅti. 3 Bi Ck omit taæ. 4 Bi saækamaækÃtukÃme, Ck saægÃmo kÃtukÃmo, Cp Cs saægÃmetukÃmo. 5 Bi adds samma tvaæ. 6 Bi uccÃrabhumiyaæ. 7 Ck Cp Cs vaddhetvÃ, Bi vattetvÃ. 8 Bi omits sarÅraæ. 9 Bi agamato. 10 Bi gaætvÃ. 11 Bi tiÂhÃhÅ. 12 Bi taæ. 13 Bi sariraægandhaæ. 14 Bi bhavissatÅti. 15 Bi omits tvaæ. 16 Bi na bhavissasi. 17 Bi omits taæ. 18 Bi pÃpeyyuæ. 19 Bi adds sÆkara. 20 Ck yajjhitu-, Bi kujhitu-. 21 Bi mÆÊha-. 22 Bi sÅho tato ca nivattetvÃ. 23 Bi pÃïiyaæ. >/ #<[page 012]># %<12 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% Ãrocesi. Te bhÅtatasità "puna ekadivasaæ Ãgacchanto sÅho sabbe va amhe jÅvitakkhayaæ pÃpessatÅti\<*<1>*>/" palÃyitvà a¤¤attha agamaæsu. Satthà imaæ desanaæ\<*<2>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "TadÃ\<*<3>*>/ sÆkaro mahallako ahosi, sÅho pana aham evÃ" 'ti. SÆkarajÃtakaæ. $<4. UragajÃtaka.>$ IdhÆragÃnaæ pavaro paviÂÂho ti. Idaæ Satthà Jeta- vane viharanto senibhaï¬anaæ Ãrabbha kathesi. Kosalara¤¤o kira sevakà senipamukhà dve mahÃmaccÃ\<*<4>*>/ a¤¤ama¤¤aæ diÂÂhaÂÂhÃne\<*<5>*>/ kala- haæ karonti. Tesaæ veribhÃvo sakalanagare pÃkaÂo jÃto. Te n' eva rÃjà na ¤Ãtimittà samagge kÃtuæ sakkhiæsu\<*<6>*>/. Ath' ekadivasaæ Satthà paccÆsasamaye bodhaneyyabandhave olokento tesaæ ubhinnam pi sotÃ- pattimaggassa upanissayaæ disvà punadivase ekako va SÃvatthiæ\<*<7>*>/ piï¬Ãya pavisitvà tesu ekassa gehadvÃre aÂÂhÃsi\<*<8>*>/. So nikkhamitvà pattaæ gahe- tvà SatthÃraæ antonivesanaæ pavesetvà Ãsanaæ pa¤¤ÃpetvÃ\<*<9>*>/ nisÅdÃpesi. Satthà nisÅditvÃ\<*<10>*>/ tassa mettÃbhÃvanÃya Ãnisaæsaæ kathetvà kallacitta- taæ ¤atvà saccÃni pakÃsesi. SaccapariyosÃne sotÃpattiphale patiÂÂhahi. Satthà tassa sotÃpannabhÃvaæ ¤atvà tam eva pattaæ gÃhÃpetvÃ\<*<11>*>/ uÂÂhÃya itarassa gehadvÃraæ agamÃsi. So\<*<12>*>/ nikkhamitvà SatthÃraæ vanditvà "pavisatha bhante' ti gharaæ\<*<13>*>/ pavesetvà nisÅdÃpesi. Itaro pi pattaæ ga- hetvà SatthÃrÃ\<*<14>*>/ saddhiæ yeva\<*<15>*>/ pÃvisi. Satthà tassa ekÃdasa mettÃni- saæse vaïïetva cittakalyataæ ¤atvà saccÃni pakÃsesi. SaccapariyosÃne so pi sotÃpattiphale patiÂÂhahi. Iti te ubho pi sotÃpannà hutvà a¤¤ama¤- ¤aæ accayaæ desetvÃ\<*<17>*>/ khamÃpetvà samaggà {sammodamÃnÃ} ekajjhÃsayà ahesuæ. Taæ divasaæ yeva\<*<18>*>/ Bhagavato sammukhà va ekato bhu¤- jiæsu. Satthà bhattakiccaæ niÂÂhapetvà vihÃraæ agamÃsi. Te pi ba- hÆni mÃlÃgandhavilepanÃdÅni\<*<19>*>/ c' eva sappimadhuphÃïitÃdÅni\<*<20>*>/ ca ÃdÃya SatthÃrà saddhiæ yeva\<*<21>*>/ nikkhamiæsu. Satthà bhikkhusaæghena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cp Cs pÃpessasÅti. 2 Bi dhammadesanaæ. 3 Bi omits tadÃ. 4 Bi mahÃmattÃ. 5 Bi dinaÂhÃne. 6 Bi kÃtu nÃsikkhisu, Ck kÃtuæ na sakkhiæsu. 7 Bi sivatthiyaæ. 8 Bi ÂhÃsi. 9 Ck paæ¤ÃpetvÃ, Cp Cs paæ¤apetvÃ. 10 Cp Cs add va. 11 Bi ÃhÃrÃpetvÃ. 12 Bi adds pi. 13 Ck gharam. 14 Ck adds va. 15 Bi saddhira¤¤eva. 16 Ck omits tassa 17 Bt dassetvÃ. 18 Bi divasa¤¤eva, Cp Cs divasaæ yeva ca. 19 Bi -vilepanÃni. 20 Ck Cp Cs -phÃnitÃdÅni. 21 B saddhÅ ¤eva. >/ #<[page 013]># %< 4. UragajÃtaka. (154.) 13>% vatte\<*<1>*>/ dassite SugatovÃdaæ datvà gandhakuÂiæ pÃvisi. BhikkhÆ sÃ- yaïhasamaye dhammasabhÃyaæ kathaæ\<*<2>*>/ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso, Satthà adantadamako, ye\<*<3>*>/ nÃma dve mahÃmacce\<*<4>*>/ ciraæ vÃyamamÃno\<*<5>*>/ pi n' eva rÃjà samagge kÃtum asakkhi\<*<6>*>/ na ¤ÃtimittÃdayo\<*<7>*>/ te ekadi- vasen' eva TathÃgatena damitÃ" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' evÃhaæ ime dve jane samagge akÃsiæ, pubbe p' ete\<*<8>*>/ mayà samaggà katà yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente BÃrÃïasiyaæ ussave ghosite mahÃsamajjaæ ahosi. BahÆ ma- nussà ca devanÃgasupaïïÃdayo ca samajjadassanatthaæ sanni- patiæsu. Tatr' ekasmiæ ÂhÃne eko nÃgo ca supaïïo ca\<*<9>*>/ samajjaæ passamÃnà ekato aÂÂhaæsu. NÃgo supaïïassa su- païïabhÃvaæ ajÃnanto aæse hatthaæ Âhapesi. Supaïïo "kena me aæse hattho Âhapito" ti nivattitvà olokento nÃgaæ sa¤jÃni. NÃgo pi olokento supaïïaæ sa¤jÃnitvà maraïabhayatajjito na- garà nikkhamitvà nadÅpiÂÂhena palÃyi. Supaïïo pi\<*<10>*>/ "taæ gahessÃmÅti" anubandhi. Tasmiæ samaye Bodhisatto tÃpaso hutvà tassà nadiyà tÅre païïasÃlÃya\<*<11>*>/ vasamÃno divÃdarathaæ\<*<12>*>/ paÂippassambhanatthaæ\<*<13>*>/ udakasÃÂikaæ nivÃsetvà vakkalaæ bahi Âhapetvà nadiæ otaritvà nahÃyati\<*<14>*>/. NÃgo "imaæ pabbajitaæ nissÃya jÅvitaæ labhissÃmÅti" pakativaïïaæ vijahitvà maïik- khandhavaïïaæ mÃpetvà vakkalantaraæ pÃvisi. Supaïïo anu- bandhamÃno taæ tattha paviÂÂhaæ disvà vakkale garubhÃvena agahetvà Bodhisattaæ Ãmantetvà "bhante, ahaæ chÃto, tumhÃ- kaæ vakkalaæ gaïhatha, imaæ nÃgaæ khÃdissÃmÅti" imam atthaæ pakÃsetuæ\<*<15>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi vitte. 2 Bi satthu guïakatham. 3 Bi ye va. 4 Bi mahÃmattÃ. 5 Ck Bi vÃyamÃno. 6 Bi nÃsi. 7 Bi adds sikkhisuæ. 8 Bi puppe pi te, Ck pubbe te. 9 Bi adds iti dve. 10 Bi omits pi. 11 Bi païïasÃlÃyaæ. 12 Bi divÃradaratha, Bp divÃdaratha and sariradaratha, Ck divÃrathaæ. 13 Bi paÂipass-. 14 Bi hnÃyati. 15 Bi pakÃsento. >/ #<[page 014]># %<14 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% @@ Tattha idhÆragÃnaæ pavaro paviÂÂho ti imasmiæ vakkale\<*<1>*>/ uragÃnaæ pavaro nÃgarÃjà paviÂÂho, selassa vaïïenà 'ti maïivaïïena\<*<2>*>/ maïikkhandho hutvà paviÂÂho ti attho, pamokkham icchan ti mama santikà mokkham iccha- mÃno, brahma¤ ca vaïïaæ apacÃyamÃno ti ahaæ pana tumhÃkaæ brahma- vaïïaæ seÂÂhavaïïaæ pÆjento\<*<3>*>/ garukaronto, bubhukkhito no visahÃmi bhottun ti etaæ\<*<4>*>/ nÃgaæ vakkalantaraæ paviÂÂhaæ\<*<5>*>/ chÃto pi samÃno bhak- khituæ na sakkomÅti. Bodhisatto udake Âhito yeva supaïïarÃjassa thutiæ katvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ca te pÃtubhavantu\<*<7>*>/ bhakkhÃ, so brahmavaïïaæ apacÃyamÃno bubhukkhito no vitarÃsi\<*<8>*>/ bhottun\<*<9>*>/ ti. || Ja_II:8 ||>@ Tattha so brahmagutto ti so tvaæ Brahma-gopito Brahma-rakkhito hutvÃ, dibbà ca te pÃtubhavantu\<*<10>*>/ bhakkhà ti devatÃnaæ paribhogÃrahà bhakkhà ca tava pÃtubhavantu\<*<7>*>/, mà pÃïÃtipÃtaæ katvà nÃgamaæsakhÃdako ahosi. Iti Bodhisatto udake Âhito va anumodanaæ katvà uttaritvà vakkalaæ nivÃsetvà te ubho pi gahetvà assamapadaæ gantvà mettÃbhÃvanÃya vaïïaæ kathetvà dve pi jane samagge akÃsi. Te tato paÂÂhÃya samaggà sammodamÃnà sukhaæ vasiæsu\<*<11>*>/. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà nÃgo ca supaïïo ca ime dve mahÃmattà ahesuæ, tÃpaso pana aham evà 'ti. UragajÃtakaæ\<*<12>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cp Cs vakkalaæ. 2 Ck omits maïivaïïena. 3 Bi pÆjayanto. 4 Bi ekaæ. 5 Ck Cp Cs paviÂÂho, Bi paviÂhaæ. 6 Bi dibyÃ. 7 Cp Cs pÃtubhavanti. 8 Bi visahÃmi. 9 Bi sottun. 10 Ck Cp Cs pÃtubhavanti. 11 Bi sukhavÃsaæ vasÅsuæ. 12 Bp brahmaguttajÃtakaæ, Bi adds catutthaæ. >/ #<[page 015]># %< 5. GaggajÃtaka. (155.) 15>% $<5. GaggajÃtaka.>$ JÅva vassasataæ Gaggà 'ti. Idaæ Satthà Jetavana- samÅpe Pasenadira¤¤Ã kÃrite RÃjakÃrÃme\<*<1>*>/ viharanto attano khipi- takaæ Ãrabbha kathesi. Ekasmiæ hi divase Satthà RÃjakÃrÃme\<*<1>*>/ catuparisamajjhe nisÅditvà dhammaæ desento khipi. BhikkhÆ "jÅvatu bhante BhagavÃ, jÅvatu Sugato" ti uccÃsaddÃ\<*<2>*>/ mahÃsaddaæ akaæsu. Tena saddena dhammakathÃya antarÃyo ahosi. Atha kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi: "Api nu kho bhikkhave khipite `jÅvÃ' 'ti vutte tappaccayà jÅveyya vÃ\<*<3>*>/ mareyya\<*<4>*>/ vÃ" ti. "No h' etaæ bhante". "Na\<*<5>*>/ bhikkhave khipite `jÅvÃ' 'ti vattabbo, yo\<*<6>*>/ vadeyya Ãpatti dukka- ÂassÃ" 'ti. Tena kho pana samayena manussà bhikkhÆnaæ khipite "jÅvatha\<*<7>*>/ bhante" ti vadanti. BhikkhÆ kukkuccÃyantà nÃlapanti. Ma- nussà ujjhÃyanti: "kathaæ hi nÃma samaïà Sakyaputtiyà `jÅvatha bhante' ti vuccamÃnà nÃlapissantÅti\<*<8>*>/". Bhagavato etam atthaæ Ãroce- suæ. "GihÅ bhikkhave iÂÂhamaÇgalikÃ\<*<9>*>/; anujÃnÃmi bhikkhave gihÅnaæ `jivatha bhante' ti vuccamÃnena `ciraæ jÅvÃ' 'ti vattun ti\<*<10>*>/. BhikkhÆ Bhagavantaæ pucchiæsu: "bhante, jÅvapaÂijÅvaæ nÃma kadà uppanan ti. Satthà "bhikkhave, jÅvapaÂijÅvaæ nÃma porÃïakÃle\<*<11>*>/ uppannan" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto KÃsiraÂÂhe\<*<12>*>/ ekasmiæ brÃhmaïakule nibbatti. Tassa pità vohÃraæ katvà jÅvikaæ\<*<13>*>/ kappeti\<*<14>*>/. So soÊasavassapadesi- kaæ Bodhisattaæ maïikabhaï¬aæ ukkhipÃpetvà gÃmanigamÃdisu caranto BÃrÃïasiæ\<*<15>*>/ patvà dovÃrikassa ghare bhattaæ pacÃpe- tvà bhu¤jitvà nivÃsanaÂÂhÃnaæ alabhanto "avelÃya Ãgatà Ãgantukà kattha vasantÅti" pucchi. Atha naæ manussà "bahinagare ekà sÃlà atthi, sà pana amanussapariggahÅtÃ\<*<16>*>/, sace icchatha tattha\<*<18>*>/ vasathÃ" 'ti Ãhaæsu. Bodhisatto "etha tÃta, gacchÃma, mà yakkhassa bhÃyittha, ahan taæ dametvà tumhÃkaæ pÃdesu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi rÃjikÃ-. 2 Bi uccÃsaddaæ, Cp Cs uccÃsadda. 3 Bi adds dhareyya vÃ. 4 Bi cÃreyya. 5 Bi adds hi. 6 Cp Cs ye. 7 Bi Ck jÅvata. 8 Bi lapissantÅti. 9 Bi Bp omit iÂÂha. 10 Bi Bp vattuæ vaÂÂatiti. 11 Cp Cs porÃïakakÃle. 12 Bi kÃsikaraÂhe. 13 Bi jÅvitaæ. 14 Bi kappesi. 15 Bi bÃrÃïasÅ, Ck Cp Cs bÃrÃïasiyaæ. 16 Bi Cp Cs -pariggahitÃ. 17 Ck Cp Cs omit tattha. 18 Cp Cs ahaæ. >/ #<[page 016]># %<16 II. DukanipÃta. 1 DaÊhavagga. (16)>% pÃtessÃmÅti" pitaraæ gahetvà tattha gato. Ath' assa pità phalake nipajji, sayaæ pitu pÃde sambÃhamÃno\<*<1>*>/ nisÅdi. Tattha adhivattho yakkho pana dvÃdasa vassÃni Vessavaïaæ\<*<2>*>/ upaÂÂhahitvà taæ sÃ- laæ labhanto "imaæ sÃlaæ paviÂÂhamanussesu yo\<*<2>*>/ khipite `jÅvÃ' 'ti vadati yo\<*<3>*>/ ca `jÅvÃ' 'ti vutte `paÂijÅvÃ' 'ti vadati te jÅvapaÂijÅvabhÃ- ïino Âhapetvà avasese khÃdeyyÃsÅti" labhi. So piÂÂhavaæsathÆïÃ- ya vasati. So "Bodhisattapitaraæ\<*<4>*>/ khipÃpessÃmÅti" attano Ãnu- bhÃvena sukhumacuïïaæ vissajjesi. Cuïïo Ãgantvà tassa nÃsÃ- puÂesu pÃvisi. So phalake nipannako va khipi. Bodhisatto na\<*<5>*>/ `jÅvÃ' 'ti Ãha. Yakkho taæ khÃdituæ thÆïÃya otarati. Bodhisatto taæ otarantaæ disvà "iminà me pità khipÃpito bha- vissati\<*<6>*>/, ayaæ so khipite `jÅvÃ' 'ti avadantaæ khÃdakayakkho bhavissatÅti" pitaraæ Ãrabbha paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/, mà maæ pisÃcà khÃdantu\<*<8>*>/, jÅva tvaæ sarado\<*<9>*>/ satan ti. || Ja_II:9 ||>@ Tattha Gaggà 'ti pitaraæ nÃmena Ãlapati, ÃparÃni ca vÅsatÅti aparÃni ca vÅsati vassÃni jÅva, mà maæ pisÃcà khÃdantÆ 'ti maæ pisÃcà mà khÃ- dantu, jÅva tvaæ sarado\<*<9>*>/ satan ti tvaæ pana vÅsuttaraæ vassasataæ jÅvà 'ti\<*<10>*>/, saradasataæ hi\<*<11>*>/ gaïhiyamÃnaæ vassasatam eva hoti, taæ purimehi vÅsÃya\<*<12>*>/ saddhiæ vÅsuttaraæ idha adhippetaæ. Yakkho Bodhisattassa vacanaæ sutvà "imaæ tÃva mÃïa- vaæ `jÅvÃ' 'ti vuttattà khÃdituæ na sakkÃ\<*<13>*>/, pitaraæ pan' assa khÃdissÃmÅti" pitu santikaæ agamÃsi. So taæ Ãgacchantaæ disvà cintesi: "ayaæ so `paÂijÅvÃ' 'ti abhaïantÃnaæ khÃdana- yakkho bhavissati, paÂijÅvaæ karissÃmÅti" so puttaæ Ãrabbha dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, visaæ\<*<15>*>/ pisÃcà khÃdantu, jÅva tvaæ sarado\<*<16>*>/ satan ti. || Ja_II:10 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi samÃhanto. 2 Bi vassavaïaæ, Ck Cp Cs vessavanaæ. 3 Ck so. 4 Bi bodhisattassa pitaraæ, Ck bodhisatto pitaraæ. 5 Bi bodhisattà naæ, Ck bodhisatto naæ. 6 Ck bhavissatÅti. 7 Bi vÅsati, Ck visatiæ. 8 Bi adantu. 9 Bi Bp parato. 10 Bi hi. 11 Bi parato sata¤ hi, Bp parato satan ti. 12 Bi visÃhi, Ck visÃya. 13 Ck adds ti. 14 Bi vÅsati. 15 Ck Cp vÅs-. 16 Bi Bp parato. >/ #<[page 017]># %< 6. AlÅnacittajÃtaka. (156.) 17>% Tattha visaæ\<*<1>*>/ pisÃcÃ\<*<2>*>/ ti pisÃcà halÃhalavisaæ khÃdantu. Yakkho tassa vacanaæ sutvà "ubho p' ime na sakkà khÃditun" ti paÂinivatti. Atha naæ Bodhisatto pucchi: "bho yakkha, kasmà tvaæ imaæ\<*<3>*>/ sÃlaæ paviÂÂhamanusse khÃdasÅti". "DvÃdasa vassÃni Vessavaïaæ upaÂÂhahitvà laddhattÃ" ti. "Kiæ pana sabbe va khÃdituæ labhasÅti\<*<4>*>/". "JÅvapaÂijÅvabhÃïino Âha- petvà avasese khÃdÃmÅti". "Yakkha, tvaæ pubbe pi akusalaæ katvà kakkhaÊo\<*<5>*>/ pharuso paravihiæsako hutvà nibbatto, idÃni pi tÃdisaæ kammaæ katvà tamotamaparÃyano bhavissasi\<*<6>*>/, tasmà ito paÂÂhÃya pÃïÃtipÃtÃdÅhi viramassÆ" 'ti taæ yakkhaæ dame- tvà nirayabhayena tajjetvà pa¤casu sÅlesu patiÂÂhÃpetvà yak- khaæ\<*<7>*>/ pesanakÃrakaæ viya akÃsi. Punadivase sa¤carantà ma- nussà yakkhaæ disvà Bodhisattena c' assa damitabhÃvaæ ¤atvà ra¤¤o Ãrocesuæ: "deva, eko mÃïavo taæ yakkhaæ dametvà pesanakÃrakaæ viyà katvà Âhito" ti. RÃjà Bodhisattaæ pakko- sÃpetvà senÃpatiÂÂhÃne\<*<8>*>/ Âhapesi pitu c' assa mahantaæ yasaæ adÃsi. So yakkhaæ balipaÂiggÃhakaæ katvà Bodhisattassa ovÃde Âhatvà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà saggapadaæ\<*<9>*>/ pÆresi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà "jÅvapaÂijÅvaæ\<*<10>*>/ nÃma tasmiæ kÃle uppannan" ti vatvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, pità Kassapo, putto pana aham evÃ" 'ti. Gagga- jÃtakaæ\<*<11>*>/. $<6. AlÅnacittajÃtaka.>$ AlÅnacittaæ nissÃyà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto ekaæ ossaÂÂhaviriyaæ bhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ EkÃdasanipÃte SaævarajÃtake Ãvibhavissati\<*<12>*>/. So pana bhikkhu Sat- thÃrà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu viriyaæ ossajjÅti\<*<13>*>/" vutte "saccaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi vÅsaæ. 2 Bi adds khÃdantu. 3 Ck omits imaæ. 4 Bi adds so. 5 Bi Cp Cs kakkhalo. 6 Bi bhavissati, Ck bhavissatÅti. 7 Bi taæ yakkhaæ. 8 Ck, sotÃpattiÂÂhÃne. 9 B, saggapÆraæ. 10 B jÅvapaÂijÅvan. 11 B, adds pa¤camaæ. 12 Bi ÃvÅ-. 13 Bi osajjiti, Ck, ossajÅti. >/ #<[page 018]># %<18 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% BhagavÃ" 'ti Ãha. Atha naæ Satthà "nanu tvaæ bhikkhu pubbe viriyaæ katvà maæsapesisadisassa daharakumÃrassa dvÃdasayojanike BÃrÃïasinagare rajjaæ gahetvà adÃsi, idÃni kasmà evarÆpe sÃsane pabbajitvà viriyaæ ossajasÅti\<*<1>*>/" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente BÃ- rÃïasito avidÆre va¬¬hakigÃmo\<*<2>*>/ ahosi. Tattha pa¤casatÃ\<*<3>*>/ va¬¬hakÅ\<*<4>*>/ vasanti. Te nÃvÃya\<*<5>*>/ uparisotaæ gantvà ara¤¤e\<*<6>*>/ gehasambhÃradÃrÆni\<*<7>*>/ koÂÂetvà tatth' eva ekabhÆmikadvibhÆmi- kÃdibhede gehe\<*<8>*>/ sajjetvà thambhato paÂÂhÃya sabbadÃrÆsu\<*<9>*>/ sa¤¤aæ katvà nadÅtÅraæ netvà nÃvaæ Ãropetvà anusotena na- garaæ Ãgantvà ye yÃdisÃni gehÃni Ãkaækhanti tesaæ tÃdisÃni katvà kahÃpaïe gahetvà puna tatth' eva\<*<10>*>/ gantvà gehasambhÃre Ãharanti. Evaæ tesam jÅvikaæ\<*<11>*>/ kappentÃnaæ ekasmiæ kÃle khandhÃvÃraæ bandhitvÃ\<*<12>*>/ dÃrÆni\<*<13>*>/ koÂÂentÃnaæ avidÆre eko hatthi\<*<14>*>/ khadirakhÃnukaæ\<*<15>*>/ akkami. Tassa so khÃnuko\<*<16>*>/ pÃdaæ vijjhi, balavavedanà vattanti, pÃdo uddhumÃyitvà pubbaæ gaïhi. So vedanÃmatto\<*<17>*>/ tesaæ dÃrukoÂÂanasaddaæ sutvà "ime va¬- ¬hakÅ nissÃya mayhaæ sotthi bhavissatÅti" ma¤¤amÃno tÅhi pÃdehi tesaæ santikaæ gantvà avidÆre nipajji. Va¬¬hakÅ taæ uddhumÃtapÃdaæ disvà upasaækamitvà pÃde khÃnukaæ\<*<18>*>/ disvà tikhiïavÃsiyÃ\<*<19>*>/ khÃnukassa\<*<20>*>/ samantato odhiæ katvà rajjuyà bandhitvà Ãka¬¬hantÃ\<*<21>*>/ khÃnukaæ\<*<22>*>/ nÅharitvà pubbaæ mocetvÃ\<*<23>*>/ uïhodakena dhovitvà tadanurÆpehi bhesajjehi\<*<24>*>/ nacirass' eva vaïaæ phÃsukaæ kariæsu. Hatthi\<*<14>*>/ Ãrogo\<*<25>*>/ hutvà cintesi: "mayà ime va¬¬hakÅ nissÃya jÅvitaæ laddhaæ, idÃni tesaæ mayà upakÃraæ kÃtum vaÂÂatÅti" so tato paÂÂhÃya va¬¬hakÅhi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi osajjita. 2 Bi va¬hakÅ-, Ck Cp va¬¬hakÅ-. 3 Bi pa¤casata. 4 Bi va¬hakiæ, Cp Cs va¬¬haki. 5 Bi nÃgÃya, Ck nÃcÃya. 6 Bi ara¤¤e pavÅsisu. 7 Bi gehasambhÃrÃdÅdÃrÆni, Cp Cs gehasambhÃradÃruni. 8 Bi gehasambhÃre. 9 all MSS. -dÃrusu. 10 Cp Cs tatheva. 11 Bi jÅvitaæ. 12 Bi bandhetvÃ. 13 Bi Cp Cs dÃruni. 14 so all MSS. 15 Bi ekaæ khadirakhÃïukaæ. 16 Bi khÃïuko. 17 Bi vedanÃpatto. 18 Bi khÃïukaæ. 19 Bi ÂamkhiïÃsavÃsiyÃ, Ck tikhinavÃsiyÃ, Cp tikhiïivÃsiyÃ. 20 Bi Cp Cs khÃïukassa. 21 Bi Ãkaæ¬hantÃ, Cp Cs aka¬¬hantÃ. 22 Bi Cp khÃïukaæ. 23 Bi pucchitvÃ. 24 Bi adds makkhitvÃ. 25 Bi arogo. >/ #<[page 019]># %< 6. AlÅnacittajÃtaka. (156.) 19>% saddhiæ rukkhe nÅharati, tacchentÃnaæ\<*<1>*>/ parivattetvÃ\<*<2>*>/ deti, vÃ- siÃdÅni upasaæharati, soï¬Ãya veÂhetvà kÃlasuttakoÂiyaæ\<*<3>*>/ gaï- hÃti. Va¬¬hakÅ pi 'ssa bhojanavelÃya ekekaæ piï¬aæ dentà pa¤ca piï¬asatÃni denti. Tassa pana hatthissa putto sabbaseto hatthÃjÃnÅyapotako\<*<4>*>/ atthi. Ten' assa etad ahosi: "ahaæ etarahi mahallako, idÃni mayà imesaæ kammakaraïatthÃya puttaæ datvà gantuæ vaÂÂatÅti" so va¬¬hakÅnaæ anÃcikkhitvà va ara¤¤aæ pavisitvà puttaæ Ãnetvà "ayaæ hatthipotako mama putto, tum- hehi mayhaæ jÅvitaæ dinnaæ, ahaæ vo vejjavetanatthÃya imaæ dammi, ayaæ tumhÃkaæ ito paÂÂhÃya kammÃni karissatÅti" vatvà "ito paÂÂhÃya yaæ pana mayà kattabbaæ kammaæ tvaæ karohÅti" puttaæ ovaditvà va¬¬hakÅnaæ datvà sayaæ ara¤¤aæ pÃvisi. Tato paÂÂhÃya hatthipotako va¬¬hakÅnaæ vacanakaro\<*<5>*>/ ovÃdakkhamo hutvà sabbakiccÃni karoti. Te pi taæ pa¤cahi piï¬asatehi posenti. So kammaæ katvà nadiæ otaritvÃ\<*<6>*>/ kÅÊitvà Ãgacchati. Va¬¬hakidÃrakÃpi\<*<7>*>/ taæ soï¬ÃdÅsu\<*<8>*>/ gahetvà udake pi thale pi tena saddhiæ kÅÊanti. ùjÃnÅyÃ\<*<9>*>/ pana hatthino pi assÃpi purisÃpi udake uccÃraæ và passÃvaæ và na karonti. Tasmà so pi udake uccÃrapassÃvaæ akatvà bahi nadÅtÅre eva\<*<10>*>/ karoti. Ath' ekasmiæ divase upari nadiyà devo vassi. Addha- sukkhaæ\<*<11>*>/ hatthilaï¬aæ\<*<12>*>/ udakena nadiæ otaritvà gacchantaæ BÃrÃïasinagaratitthe ekasmiæ gumbe laggitvà aÂÂhÃsi. Atha ra¤¤o hatthigopakà "hatthÅ\<*<13>*>/ nahÃpessÃmÃ" 'ti pa¤ca hatthi- satÃni nayiæsu\<*<14>*>/. AjÃnÅyalaï¬assa\<*<15>*>/ gandhaæ ghÃyitvà eko pi hatthi nadiæ otarituæ na ussahi, sabbe naÇguÂÂhaæ ukkhipitvà palÃyituæ Ãrabhiæsu. Hatthigopakà hatthÃcariyÃnaæ Ãrocesuæ. Te "udake paripanthena\<*<16>*>/ bhavitabban" ti udakaæ sodhÃpetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi tacchantÃnaæ. 2 Bi paraævaÂÂetvÃ. 3 Cp kÃÊa-. 4 Bi hatthÃjÃniya- 5 Bi vacanaæ karoti. 6 Bi adds nhÃyitvà or hnÃyitvÃ. 7 Ck Cp Cs va¬¬hakÅ-, Bi va¬¬hakiædÃ-. 8 Ck soï¬Ãdisu. 9 Cs ajÃniyÃ, Ck ajÃnÅyÃ, Bi ÃjÃniyÃ. 10 Bi yeva. 11 Bi atha sukkhaæ. 12 Bi hatthileïuæ, Cs hatthiladdhaæ. 13 Bi Ck hatthi, Cp Cs hatthiæ. 14 Bi nhÃyisu or hnÃyisu. 15 Bi ÃjÃniya, Ck Cp ajÃnÅya-, Cs ajÃnÅyaladdhassa. 16 Bi makÃbandhena, Ck paripatthena. >/ #<[page 020]># %<20 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga.(16.)>% tasmiæ gumbe ÃjÃnÅyalaï¬aæ\<*<1>*>/ disvà "idam ettha kÃraïan" ti ¤atvà cÃÂiæ ÃharÃpetvà udakassa pÆretvà taæ tattha madditvà hatthÅnaæ sarÅre\<*<2>*>/ si¤cÃpesuæ\<*<3>*>/. SarÅrÃni sugandhÃni ahesuæ. Tasmiæ kÃle te nadiæ otaritvà nahÃyiæsu\<*<4>*>/. HatthÃcariyà ra¤¤o taæ pavattiæ Ãrocetvà "taæ hatthÃjÃnÅyaæ\<*<5>*>/ pariyesitvà Ãnetuæ vaÂÂati devÃ" 'ti Ãhaæsu. RÃjà nÃvÃsaæghÃÂehi nadiæ pak- khanditvà uddhagÃmÅhi saæghÃÂehi\<*<6>*>/ va¬¬hakÅnaæ vasanaÂ- ÂhÃnaæ sampÃpuïi. Hatthipotako nadiyaæ kÅÊanto bheri- saddaæ sutvà gantvà va¬¬hakÅnaæ santike aÂÂhÃsi. Va¬¬hakÅ ra¤¤o paccuggamanaæ katvà "deva, sace dÃrÆhi\<*<7>*>/ attho kiæ- kÃraïà Ãgat' attha, kiæ pesetvà ÃharÃpetuæ na vaÂÂatÅti" Ãhaæsu. "NÃhaæ bhaïe dÃrÆnaæ\<*<8>*>/ atthÃya Ãgato, imassa pana hatthissa atthÃya Ãgato 'mhÅti". "GÃhÃpetvà gacchatha\<*<9>*>/ devÃ" 'ti. Hatthipotako gantuæ na icchi. "Kiæ kÃrÃpesi\<*<10>*>/ bhaïe hatthÅti". "Va¬¬hakÅnaæ posÃvanikaæ\<*<11>*>/ ÃharÃpehi\<*<12>*>/ devÃ" 'ti. "SÃdhu bhaïe" ti rÃjà hatthissa catunnaæ pÃdÃnaæ\<*<13>*>/ soï¬Ãya naÇguÂÂhassa\<*<14>*>/ santike satasahassasatasahassaæ\<*<15>*>/ kahÃpaïe Âha- pÃpesi. Hatthi\<*<16>*>/ ettakenÃpi agantvÃ\<*<17>*>/ sabbava¬¬hakÅnaæ dussa- yugesu va¬¬hakÅbhariyÃnaæ nivÃsanasÃÂakesu dinnesu saddhiæ- kÅÊitadÃrakÃna¤\<*<18>*>/ ca dÃrakaparihÃre kate\<*<19>*>/ nivattitvà va¬¬hakÅ ca\<*<20>*>/ itthiyo ca dÃrake ca oloketvà ra¤¤Ã saddhiæ agamÃsi\<*<21>*>/. RÃjà taæ ÃdÃya nagaraæ gantvà nagara¤ ca hatthisÃla¤ ca alaækÃrÃpetvÃ\<*<22>*>/ hatthiæ nagaraæ padakkhiïaæ kÃretvà hatthi- sÃlaæ pavesetvà sabbÃlaækÃrehi alaækaritvÃ\<*<23>*>/ abhisekaæ datvà opavayhaæ\<*<24>*>/ katvà attano sahÃyaÂÂhÃne\<*<25>*>/ Âhapetvà upa¬¬harajjaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi ÃjÃniyaleï¬aæ, Ck ajÃnÅyalaï¬aæ, Cp ajÃniyalaï¬aæ, Cs ajÃnÅyaladdhaæ. 2 Bi hatthinaæ sariresu. 3 Bi makkhÃpesuæ. 4 Bi nhÃyisu. 5 Ck hatthÃjÃniyaæ, Bi tatthÃjÃniuyaæ. 6 Bi uddhaæ gÃminÃvÃsaÇghÃtehi. 7 Cp Cs dÃruhi. 8 Bi dÃrÆïaæ, Cp Cs dÃrunaæ. 9 Bi gaccha. 10 Bi karomi. 11 Bi posÃvaniyaæ. 12 Bi ÃhÃrÃpehi, Ck ÃhÃrÃpeti, Cp Cs ÃharÃpeti. 13 Cp Cs padÃnaæ. 14 Bi adds ca. 15 Bi omits satasahassa. 16 Bi omits hatthi. 17 Ck gantvÃ, Cp ÃgantvÃ, Cs Ãgantvà corrected to agantvÃ. 18 Bi kiÊitadÃraïÃnaæ, Ck kÅÊitadÃrakÃnaæ. 19 Ck Cp Cs add va¬¬hakiæ. 20 Ck Cp Cs omit va¬¬hakÅ ca. 21 Bi agamÃsÅ. 22 Bi alaÇkÃrÃpetvÃ. 23 Bi sabbÃlaÇkÃrehi alaÇkaretvÃ. 24 Cp Cs opavuyhaæ. 25 Bi sahÃyakaÂhÃne. >/ #<[page 021]># %< 6. AlÅnacittajÃtaka. (156.) 21>% hatthissa datvà attano samÃnaparihÃraæ akÃsi. Hatthissa ÃgatakÃlato paÂÂhÃya ra¤¤o sakala-JambudÅpe rajjaæ hattha- gatam eva ahosi. Evaæ kÃle gacchante Bodhisatto tassa ra¤¤o aggamahesiyà kucchismiæ\<*<1>*>/ paÂisandhiæ gaïhi. Tassà gabbhaparipÃkakÃle rÃjà kÃlam akÃsi. Hatthi\<*<2>*>/ pana sace ra¤¤o kÃlakatabhÃvaæ\<*<3>*>/ jÃneyya tatth' ev' assa hadayaæ phÃleyya\<*<4>*>/, tasmà hatthiæ ra¤¤o kÃlakatabhÃvaæ\<*<3>*>/ ajÃnÃpetvà va upaÂÂha- hiæsu\<*<5>*>/. Ra¤¤o pana kÃlakatabhÃvaæ\<*<3>*>/ sutvà "tucchaæ kira rajjan" ti anantarasÃmanto KosalarÃjà mahatiyà senÃya Ãgantvà nagaraæ parivÃri\<*<6>*>/. Te\<*<7>*>/ nagaradvÃrÃni pidahitvà Kosalara¤¤o sÃsanaæ {pahiïiæsu}\<*<8>*>/: "amhÃkaæ ra¤¤o aggamahesi\<*<9>*>/ paripuïïa- gabbhÃ, `ito kira sattame divase puttaæ vijÃyissatÅti' aÇgavijjÃ- pÃÂhakà Ãhaæsu, sace sà puttaæ vijÃyissati mayaæ sattame divase yuddhaæ dassÃma, na rajjaæ, ettakaæ kÃlaæ ÃgamethÃ" 'ti. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. DevÅ sattame divase puttaæ vijÃyi. Tassa nÃmagahaïadivase\<*<10>*>/ "mahÃjanass' alÅnaæ cittaæ\<*<11>*>/ paggaïhanto jÃto" ti AlÅnacittakumÃro t' ev' assa\<*<12>*>/ nÃmaæ akaæsu. JÃtadivasato yeva pan' assa paÂÂhÃya\<*<13>*>/ nÃgarà Ko- salara¤¤Ã saddhiæ yujjhiæsu\<*<14>*>/. NinnÃyakattÃ\<*<15>*>/ saægÃmassa mahantam pi balaæ yujjhamÃnaæ thokathokaæ\<*<16>*>/ osakkati. Amaccà deviyà tam atthaæ Ãrocetvà "mayaæ evaæ osakka- mÃne bale parajjhanabhÃvassa\<*<17>*>/ bhÃyÃma, amhÃkaæ pana ra¤¤o kÃlakatabhÃvaæ\<*<3>*>/ {puttassa} {jÃtabhÃvaæ} Kosalara¤¤o Ãgantvà yujjhanabhÃva¤\<*<18>*>/ ca ra¤¤o sahÃyako maÇgalahatthi na jÃnÃti, jÃnÃpema nan" ti pucchiæsu. Sà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà puttaæ alaækaritvà dukÆlacumbaÂe\<*<19>*>/ nipajjÃpetvà pÃsÃdà oruyha amaccagaïaparivutà hatthisÃlaæ gantvà Bodhisattaæ hatthissa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cp Cs Bi kucchimhi. 2 so all MSS. 3 Bi kÃlaÇkata-. 4 Cp Cs phÃÊeyya. 5 Bi upaÂhahisuæ. 6 Bi parivÃresi 7 Bi omits te. 8 Bi pahiïisuæ, Cp pahÅïiæsu, Cs pahÅniæsu. 9 so all MSS. 10 Bi nÃmagahanadivase panassa. 11 Bi omits lÅnaæ cittaæ. 12 Bi tvevassa. 13 Bi jÃtadivasato paÂhÃya pana. 14 Ck yuddhiæsu. 15 Bi ninÃya-. 16 Bi thokaæ thokaæ. 17 so Ck Cp Cs; Bi parÃjassa Ãvassa (parÃjayabhÃvassa?). 18 Bi yujhanakÃraïa¤. 19 Ci nakulacumpitake. >/ #<[page 022]># %<22 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% pÃdamule nipajjÃpetvà "sÃmi, sahÃyo te kÃlakato\<*<1>*>/, mayaæ tuy- haæ hadayaphÃlanabhayena\<*<2>*>/ nÃrocimha, ayan te sahÃyassa putto, KosalarÃjà Ãgantvà nagaraæ parivÃretvà tava puttena saddhiæ yujjhati, balaæ osakkati, tava puttaæ tvaæ ¤eva mÃrehi rajjaæ vÃssa\<*<3>*>/ gaïhitvà dehÅti" Ãha. Tasmiæ kÃle hatthi\<*<4>*>/ Bodhisattaæ soï¬Ãya parÃmasitvà ukkhipitvà kumbhe Âhapetvà roditvà pari- devitvà Bodhisattaæ otÃretvà deviyà hatthe nipajjÃpetvà "Ko- salarÃjÃnaæ\<*<5>*>/ gahessÃmÅti" hatthisÃlato nikkhami. Ath' assa amaccà vammaæ paÂimu¤citvà alaækaritvà nagaradvÃraæ avÃ- puritvà taæ parivÃretvà nikkhamiæsu. Hatthi\<*<4>*>/ nagarà nikkha- mitvà ko¤canÃdaæ katvà mahÃjanaæ santÃsetvà palÃpetvà balakoÂÂakaæ\<*<6>*>/ bhinditvà KosalarÃjÃnaæ cÆÊÃya gahetvà Ãnetvà Bodhisattassa pÃdamÆle nipajjÃpetvà mÃraïatthÃy' assa\<*<7>*>/ uÂÂhite vÃretvà "ito paÂÂhÃya appamatto hohi, `kumÃro daharo' ti sa¤- ¤aæ\<*<8>*>/ mà karÅti" ovaditvÃ\<*<9>*>/ uyyojesi. Tato paÂÂhÃya sakala- JambudÅpe rajjaæ Bodhisattassa hatthagatam eva jÃtaæ, a¤¤o paÂisattu\<*<10>*>/ nÃma uÂÂhahituæ samattho\<*<11>*>/ nÃhosi. Bodhisatto sattavassikakÃle abhisekaæ patvà AlÅnacittarÃjà nÃma hutvà dhammena rajjaæ kÃretvà jÅvitapariyosÃne saggapadaæ\<*<12>*>/ pÆresi. Satthà imaæ atÅtaæ Ãharitvà abhisambuddho hutvà imaæ gÃtha- dvayam Ãha\<*<13>*>/: @*>/. || Ja_II:11 ||>@ @*>/ bhikkhu ÃraddhavÅriyo bhÃvayaæ kusalaæ dhammaæ yogakkhemassa pattiyà pÃpuïe anupubbena sabbasaæyojanakkhayan ti. || Ja_II:12 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kÃlaÇkato ti. 2 Bi tumhÃkaæ hadayaphalitabhayena. 3 Bi và tassa. 4 so all MSS. 5 Cp Bi kosalarÃjaæ, Cs kosaÊarÃjaæ. 6 Ck balaæ koÂÂakaæ. 7 Cs maraïatthÃyassa, Bi maraïattÃya. 8 Ck Cp Cs saæ¤aæ, Bi a¤Ã. 9 Bi ovÃditvÃ, Cp ovÃditvà corrected to ovaditvÃ. 10 Bi patisatthu. 11 Bi samatto, Ck adds nÃma. 12 Bi saggapÆraæ. 13 Bi imaæ gÃthaæ abhÃsi. 14 Cp Cs agÃhasi. 15 Bi nissÃya-, Ck nissÃya- corrected to nissaya-. >/ #<[page 023]># %< 7. GuïajÃtaka. (157.) 23>% Tattha alÅnacittaæ nissÃyà 'ti AlÅnacittarÃjakumÃraæ\<*<1>*>/ nissÃya, pa- haÂÂhà mahatÅ camÆ ti pavenirajjaæ\<*<2>*>/ no diÂÂhan ti haÂÂhatuÂÂhà hutvà mahatÅ senÃ, kosalaæ senÃsantuÂÂhan ti KosalarÃjÃnaæ\<*<3>*>/ sena\<*<4>*>/ rajjena asantuÂÂhaæ pararajjalobhena Ãgataæ, jÅvagÃhaæ agÃhayÅti amÃretvà va sà camÆ taæ rÃjÃnaæ hatthinà jÅvagÃhaæ gaïhÃpesi. Evaæ nissayasampanno ti yathÃ\<*<5>*>/ sà camÆ evaæ a¤¤o pi kulaputto nissayasampanno kalyÃïamittaæ Buddhaæ và BuddhasÃvakaæ vÃ\<*<6>*>/ nissayaæ labhitvÃ, bhikkhÆ 'ti parisuddhÃ- dhivacanam etaæ, ÃraddhavÅriyo\<*<7>*>/ ti paggahitaviriyo\<*<8>*>/ catudosÃpagatena viri- yena samannÃgato, bhÃvayaæ kusalaæ dhamman ti kusalaæ nirÃmisam\<*<9>*>/ sattatiæsabodhapakkhiyasaækhÃtaæ dhammaæ bhÃvento, yogakkhemassa pat- tiyà ti catÆhi\<*<10>*>/ yogehi khemassa nibbÃnassa pÃpuïanatthÃya\<*<11>*>/ taæ dhammaæ bhÃvento, pÃpuïe anupubbena sabbasaæyojanakkhayan ti evaæ vi- passanato paÂÂhÃya imaæ kusaladhammaæ\<*<12>*>/ bhÃvento so kalyÃïamittÆpanissaya- sampanno bhikkhu anupubbena vipassanäÃïÃni ca heÂÂhimamaggaphalÃni ca pÃpuïanto pariyosÃne dasannam pi saæyojanÃnaæ khayante uppannattà sabba- saæyojanakkhayasaækhÃtaæ arahattaæ pÃpuïÃti, yasmà và nibbÃnaæ Ãgamma saæyojanÃ\<*<13>*>/ khÅyanti tasmà tam pi sabbasaæyojanakkhayam eva, evaæ anu- pubbena nibbÃnasaækhÃtaæ sabbasaæyojanakkhayaæ pÃpuïÃtÅti\<*<14>*>/ attho Iti Bhagavà amatamahÃnibbÃnena\<*<15>*>/ dhammadesanÃya kÆÂaæ ga- hetvà uttariæ pi saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (Saccapari- yosÃne ossaÂÂhaviriyo bhikkhu arahatte\<*<16>*>/ patiÂÂhahi) "Tadà mÃtà MahÃmÃyÃ, pità SuddhodanamahÃrÃjà ahosi, rajjaæ gahetvà dinna- hatthi\<*<17>*>/ ayaæ ossaÂÂhaviriyo bhikkhu, hatthissa pità SÃriputto, AlÅna- cittakumÃro pana aham evÃ" 'ti. AlÅnacittajÃtakaæ\<*<18>*>/. $<7. GuïajÃtaka.>$ YenakÃmaæ païÃmetÅti\<*<19>*>/. Idaæ\<*<20>*>/ Satthà Jetavane viha- ranto ùnandattherassa sÃÂakasahassapaÂilÃbhaæ\<*<21>*>/ Ãrabbha ka- thesi. Therassa Kosalara¤¤o antepure dhammavÃcanavatthuæ\<*<22>*>/ heÂÂhà Ma- hÃsÃrajÃtake\<*<23>*>/ Ãgatam eva. Iti there\<*<24>*>/ ra¤¤o antepure dhammaæ vÃcente \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi alinacittaæ-. 2 Bi paveïÅ-. 3 Bi kosalaæ-. 4 Bi senaæ, Cp Cs sakena. 5 Bi adds ca. 6 Bi adds paccekabuddhaæ vÃ. 7 Bi Ck Cp Ãraddhaviriyo. 8 Cs -vÅriyo. 9 Bi nirÃlayaæ dhammaæ. 10 all MSS. catuhi? 11 Bi pÃpuïattÃya, Ck Cp Cs pÃpunanatthÃya. 12 Bi Cp kusalaæ-. 13 Bi sabbasaæyojanÃ. 14 Bi pÃpuïiti, Ck pÃpunÃtÅti, Cp Cs pÃpuïÃtÅti pi. 15 Bi amatanibbÃnena. 16 Bi arahatthaphale. 17 so all MSS. 18 Bi adds chaÂhaæ. 19 Ck panÃmatÅti, Cp Cs païÃmatÅti, Bi panametÅti. 20 Bi imaæ. 21 Bi -sahassalÃbhaæ. 22 Bi vatthu. 23 Bi mahÃsÃÂakajÃtake. 24 Bi thero. >/ #<[page 024]># %<24 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% ra¤¤o sahassagghaïakÃnaæ\<*<1>*>/ sÃÂakÃnaæ sahassaæ Ãhariyittha\<*<2>*>/. RÃjà tato pa¤ca sÃÂakasatÃni pa¤cannaæ devÅsatÃnaæ\<*<3>*>/ adÃsi. Tà sabbÃpi te sÃÂake Âhapetvà punadivase ùnandattherassa\<*<4>*>/ datvà sayaæ purÃïa sÃÂake yeva pÃrupitvÃ\<*<5>*>/ ra¤¤o pÃtarÃsaÂÂhÃnaæ Ãgamaæsu\<*<6>*>/. RÃjà "mayà tumhÃkaæ sahassagghaïakÃ\<*<7>*>/ sÃÂakà dÃpitÃ, kasmà tumhe te apÃrupitvÃ\<*<8>*>/ va ÃgatÃ" ti pucchi. "Deva, te amhehi therassa dinnÃ" ti\<*<9>*>/. "ùnandattherena sabbe gahitÃ" ti. "ùma devÃ" 'ti. "SammÃsambuddhena ticÅvaraæ anu¤¤Ãtaæ\<*<10>*>/, `ùnandatthero dussavaïijjaæ\<*<11>*>/ ma¤¤e karissatÅti'\<*<12>*>/ atibahÆ tena sÃÂakà gahitÃ" ti\<*<13>*>/ therassa kujjhitvà bhuttapÃtarÃso vihÃ- raæ gantvà therassa pariveïaæ pavisitvà theraæ vanditvà nisinno\<*<14>*>/ pucchi: "Api\<*<15>*>/ bhante amhÃkaæ ghare itthiyo tumhÃkaæ santike dham- maæ uggaïhanti và suïanti vÃ" ti. "ùma mahÃrÃja, gahetabbayuttakaæ gaïhanti sotabbayuttakaæ suïantÅti". Kin tà suïanti yeva udÃhu tumhÃ- kaæ nivÃsanaæ và pÃrupanaæ\<*<16>*>/ và dadantÅti\<*<17>*>/. "Ajja\<*<18>*>/ mahÃrÃja\<*<19>*>/ sa- hassagghaïakÃni\<*<20>*>/ pa¤ca sÃÂakasatÃni adaæsÆ" 'ti. "Tumhehi gahi- tÃni\<*<21>*>/ bhante" ti. "ùma mahÃrÃjÃ" 'ti. "Nanu bhante SatthÃrà ticÅvaram eva anu¤¤Ãtan" ti. "ùma mahÃrÃja, BhagavatÃ\<*<22>*>/ ekassa bhikkhuno ticÅvaram eva paribhogasÅsena anu¤¤Ãtaæ, paÂiggahanaæ\<*<23>*>/ pana avÃritaæ, tasmà mayÃpi a¤¤esaæ jiïïacÅvarakÃnaæ\<*<24>*>/ dÃtuæ te sÃÂakà paÂiggahÅtÃ\<*<25>*>/" ti. "Te pana bhikkhÆ\<*<6>*>/ tumhÃkaæ santikà sÃÂake labhitvà purÃïacÅvarÃni\<*<27>*>/ kiæ karissantÅti". "PorÃïakacÅvaraæ\<*<28>*>/ uttarÃsaægaæ karissantÅti". "PorÃïakauttarÃsaægaæ\<*<29>*>/ kiæ karissan- tÅti". "AntaravÃsakaæ karissantÅti". "PorÃïakÃntaravÃsakaæ kiæ karissantÅti". "Paccattharaïam karissantÅti\<*<30>*>/". PorÃïakapaccattha- raïaæ\<*<31>*>/ kiæ karissantÅti". "Bhummattharaïaæ karissantÅti\<*<30>*>/". \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck sahassagghanakÃnaæ, Bi sahassaithikÃnaæ. 2 Bi ÃharayitthÃ, Cp Cs ÃharÅyittha. 3 Cp Cs devi-. 4 Bi Cp Cs Ãnandatherassa. 5 Bi pÃruæpetvÃ. 6 Bi Ãgamaæsuæ. 7 Bi sahassanikÃ, Ck sahassagghanaka 8 Bi apÃrumpitvÃ. 9 Bi adds Ãhaæsu Ãhaæsu. 10 Ck Cp Cs anuæ¤Ãtaæ, Bi anu¤¤Ãta anu¤¤Ãta. 11 Ck Cp -vanijjaæ, Bi -vÃïijaæ. 12 Bi karissati. 13 Ck ti corrected to ni. 14 Bi adds va. 15 Bi adds nu 16 Ck nivÃsanapÃrupanaæ, Bi pÃrumpanaæ. 17 Bi dentÅti. 18 Bi omits ajja. 19 Bi adds tÃ. 20 Ck Cp Cs -gghanakÃni, Bi -gghanikÃ. 21 Ck Cp Cs add tÃni. 22 Bi bhagavato 23 Bi paÂiggahaïaæ, Cp Cs paÂiggahanaæ. 24 Bi jinna-, Ck jinnacÅvarakÃïaæ. 25 Bi paÂiggahitÃ, Ck pariggahÅtÃ, Cp Cs pariggahitÃ. 26 all the MSS. bhikkhu. 27 Bi porÃïa-, Ck purÃna-. 28 Bi porÃïasaæghÃti, Ck porÃnakacÅvaraæ. 29 Ck porÃnaka-, Bi porÃïauttarasaÇgaæ. 30 all the MSS. karissanti. 31 Bi poraïapaccattaraïaæ-. >/ #<[page 025]># %< 7. GuïajÃtaka. (157.) 25>% "PorÃïakabhummattharaïaæ\<*<1>*>/ kim karissantÅti" "PÃdapu¤chanaæ\<*<2>*>/ karissantÅti\<*<3>*>/". "PorÃïakapÃdapu¤chanaæ kiæ karissantÅti\<*<4>*>/". "MahÃ- rÃjÃ, saddhÃdeyyaæ nÃma\<*<5>*>/ vinipÃtetum na labhati, tasmà porÃïakapÃ- dapu¤chanaæ\<*<6>*>/ vÃsiyÃ\<*<7>*>/ koÂÂetvà mattikÃyà pakkhipitvà senÃsanesu mattikÃlepaæ\<*<8>*>/ dassentÅti\<*<9>*>/". "Bhante, tumhÃkaæ dinnaæ yÃva pÃda- pu¤chanÃpi\<*<10>*>/ nassituæ na labhatÅti". "ùma mahÃrÃjà amhÃkaæ din- naæ nassituæ na labhati\<*<11>*>/ paribhogam eva hotÅti". RÃjà tuÂÂho somanassappatto hutvà itarÃni pi gehe\<*<12>*>/ ÂhapitÃni pa¤ca sÃÂakasatÃni ÃharÃpetvà therassa datvà anumodanaæ sutvà theraæ vanditvà padak- khiïaæ katvà pakkÃmi\<*<13>*>/. Thero paÂhamaladdhÃni pa¤ca sÃÂakasatÃni jiïïacÅvarakÃnaæ\<*<14>*>/ adÃsi. Therassa pana pa¤camattÃni saddhivihÃri- kasatÃni. Tesu eko daharabhikkhu therassa bahÆpakÃro\<*<15>*>/ pariveïaæ sammajjati pÃnÅyaparibhojanÅyaæ\<*<16>*>/ upaÂÂhapeti\<*<17>*>/ dantakaÂÂhamukhoda- kaæ\<*<8>*>/ deti vaccakuÂijantÃgharasenÃsanÃni\<*<19>*>/ paÂijaggati hatthapari- kammapÃdaparikammapiÂÂhiparikammÃdÅni karoti. Thero pacchÃladdhÃni pa¤ca sÃÂakasatÃni "ayaæ me\<*<20>*>/ bahÆpakÃro\<*<21>*>/" ti yuttavasena sab- bÃni\<*<22>*>/ tass' eva adÃsi. So pi sabbe te sÃÂake bhÃjetvà attano samÃ- nupajjhÃyÃnaæ adÃsi. Evaæ sabbe pi te laddhasÃÂakà bhikkhÆ\<*<23>*>/ sÃ- Âake chinditvà ra¤jitvÃ\<*<24>*>/ kaïikÃrapupphavaïïÃni kÃsÃyÃni nivÃsetvà ca pÃrupitvà ca\<*<25>*>/ SatthÃraæ upasaækamitvà vanditvà ekamantaæ nisÅditvà evam Ãhaæsu\<*<26>*>/: "Bhante, sotÃpannassa ariyasÃvakassa mukholokana- dÃnan\<*<27>*>/ nÃma atthÅti". "Na bhikkhave ariyasÃvakÃnaæ mukholokana- dÃnan nÃma atthÅti". "Bhante, amhÃkaæ\<*<28>*>/ upajjhÃyena dhamma- bhaï¬ÃgÃrikattherena sahassagghaïakÃnaæ\<*<29>*>/ sÃÂakÃnaæ\<*<30>*>/ pa¤ca satÃni ekass' eva daharabhikkhuno dinnÃni, so pana attanà laddhe bhÃjetvà amhÃkaæ adÃsÅti\<*<31>*>/", "Na bhikkhave ùnando mukholokanabhikkhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi porÃïabh-, Ck porÃnakabh-. 2 Bi pu¤canaæ, Cp Cs -pu¤janaæ? Ck -pu¤canaæ corrected to pu¤chanaæ. 3 all the MSS. karissanti. 4 Bi omits porÃïaka... karissantÅti. 5 Bi omits nÃma. 6 Bi -pu¤canaæ, Cp Cs -pu¤janaæ? Ck -pu¤canaæ corrected to -pu¤chanaæ. 7 Bi vÃsiyÃyo. 8 Bi -lepanaæ 9 Bi karissanti. 10 Bi yÃva pu¤canaæ, Cp -pu¤janÃpi, Ck yÃva pÃdapu¤canÃni pi corrected to -pu¤chanÃni pi 11 Bi labhatÅti 12 Bi geha. 13 Bi Ck Cs pakkhÃmi. 14 Ck jinna-, Bi adds bhikkhunaæ. 15 Bi Cp Cs bahupakÃro. 16 Bi pÃïiyaparibhojana 17 Bi upaÂhapesi. 18 Bi nhÃnhodakaæ. 19 Bi -senÃsanaæ. 20 Bi ayameva, Ck ayameva corrected to ayame 21 Bi bahuæpakÃro, Cp Cs bahupakÃro. 22 Bi sappÃni pi. 23 all the MSS bhikkhu. 24 Be Cp Cs rajitvÃ. 25 Bi nivÃsetvà pÃruæpitvà vÃ. 26 Bi Ãhaæsuæ. 27 Bi -dÃnaæ. 28 Bi omits amhÃkaæ. 29 Bi -gghanikÃni. 30 Bi sÃÂakÃni. 31 Bi adÃsi. >/ #<[page 026]># %<26 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% deti\<*<1>*>/, so pan' assa bhikkhu bahÆpakÃro\<*<2>*>/, tasmà attano upakÃrassa upakÃravasena guïavasena yuttavasena\<*<3>*>/ `upakÃrassa nÃma paccupakÃro kÃtuæ vaÂÂatÅti' kata¤¤ÆkatavedibhÃvena adÃsi, porÃïakapaï¬itÃpi hi attano upakÃrÃnaæ\<*<4>*>/ yeva\<*<5>*>/ paccupakÃraæ {kariæsÆ}" 'ti vatvà tehi yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte\<*<6>*>/ BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto sÅho hutvà pabbataguhÃyaæ vasati. So ekadi- vasaæ guhÃya\<*<7>*>/ nikkhamitvÃ\<*<3>*>/ pabbatapÃdaæ olokesi. Taæ pana pabbatapÃdaæ parikkhipitvÃ\<*<9>*>/ mahÃsaro ahosi. Tassa ekasmiæ unnataÂÂhÃne upari thaddhakaddamapiÂÂhe mudÆni haritatiïÃni jÃyiæsu, sasakà c' eva hariïÃdayo ca\<*<10>*>/ sallahukamigÃ\<*<11>*>/ kadda- mamatthake vicarantà tÃni khÃdanti. Taæ divasam pi eko migo tÃni tiïÃni\<*<12>*>/ khÃdanto vicarati. SÅho pi 'taæ migaæ gaï- hissÃmÅti' pabbatamatthakà uppatitvà sÅhavegena pakkhandi. Migo maraïabhayatajjito viravanto palÃyi. SÅho vegaæ san- dhÃretuæ asakkonto kalalapiÂÂhe nipatitvà osÅditvà uggantuæ\<*<13>*>/ asakkonto cattÃro pÃde thambhe viya otÃretvà sattÃhaæ nirÃ- hÃro aÂÂhÃsi. Atha eko\<*<14>*>/ sigÃlo gocarapasuto taæ disvà bhayena palÃyi. SÅho taæ pakkositvà "bho sigÃla, mà palÃyi, aham kalale laggo, jÅvitaæ me dehÅti" Ãha. SigÃlo tassa santikaæ gantvà "ahaæ taæ uddhareyyaæ, `uddhaÂo\<*<15>*>/ pana maæ khÃ- deyyÃsÅti' bhÃyÃmÅti". "MÃ\<*<16>*>/ bhÃyi, nÃhan taæ khÃdissÃmi\<*<17>*>/, mahantaæ pana te\<*<18>*>/ guïaæ karissÃmi\<*<19>*>/, eken' upÃyena maæ uddharÃhÅti". SigÃlo paÂi¤¤aæ gehetvÃ\<*<20>*>/ catunnaæ\<*<21>*>/ pÃdÃnaæ samantà kalale apanetvà catunnam pi pÃdÃnaæ catasso mÃtikÃ\<*<22>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi mukholokano bhikkhu na deti. 2 Bi Cp Cs bahu-. 3 Bi upakÃravasena ca yuttavasena ca. 4 Ck upakÃrÃïaæ, Cp Cs upakÃrakÃnaæ, Bi upakÃrakÃna¤. 5 Bi ¤eva. 6 Bi adds bhikkhave. 7 Bi kuharaæ. 8 Bi adds pappatamuddhani thatvÃ. 9 Bi paÂikkÅpitvÃ. 10 Bi sasakÃdayo ceva bÅlÃrasiÇgÃlÃdayo ca. 11 Bi adds ca. 12 Bi omits tiïÃni. 13 Bi upagantuæ. 14 Bi atheko. 15 Bi siÇgÃlo here and in the following. 16 Bi uddhato. 17 Bi omits bhÃyÃmÅti mÃ. 18 Bi takhÃdissÃmiti. 19 Bi te pana. 20 Bi karissÃmiti. 21 Ck adds ca. 22 Bi adds pi. 23 Bi mÃtikÃyo. >/ #<[page 027]># %< 7. GuïajÃtaka. (157.) 27>% khaïitvà udakÃbhimukhaæ akÃsi, udakaæ pavisitvà kalalaæ muduæ akÃsi. Tasmiæ khaïe sigÃlo\<*<1>*>/ sÅhassa udarantaraæ pa- visitvà "vÃyÃmaæ karohi sÃmÅti" uccÃsaddaæ karonto sÅsena udaraæ pahari. SÅho vegam janetvà kalalà uggantvà pak- khanditva thale aÂÂhÃsi. So muhuttaæ vissamitvà saraæ oruyha kaddamaæ dhovitvà nahÃyitvÃ\<*<2>*>/ atha ekaæ\<*<3>*>/ mahisaæ vadhitvà dÃÂhÃhi\<*<4>*>/ ovijjhitvà maæsaæ ubbattetvà "khÃda sammÃ" 'ti\<*<5>*>/ sigÃlassa purato Âhapetvà tena khÃdite pacchà attanà khÃdi. Puna sigÃlo ekaæ maæsapesiæ ¬asitvà gaïhi "idaæ kimatthÃya sammÃ" 'ti ca\<*<6>*>/ vutte "tumhÃkaæ dÃsÅ\<*<7>*>/ atthi, tassÃ\<*<8>*>/ bhavissa- tÅti" Ãha. SÅho "gaïhÃhÅti\<*<9>*>/" vatvà sayam pi sÅhiyà atthÃya\<*<10>*>/ maæsaæ gaïhitvà "ehi samma, amhÃkaæ pabbatamuddhani ÂhatvÃ\<*<11>*>/ sakhiyà vasanaÂÂhÃïaæ gamissÃmÃ" 'ti vatvà tattha gantvà maæsaæ khÃdÃpetvà sigÃla¤ ca sigÃli¤ ca assÃsetvà tato paÂÂhÃya "dÃni\<*<12>*>/ ahaæ tuæhe paÂijaggissÃmÅti\<*<13>*>/" attano vasanaÂÂhÃnaæ netvà guhÃdvÃre\<*<14>*>/ a¤¤issà guhÃya vasÃpesi\<*<15>*>/. Tato\<*<16>*>/ paÂÂhÃya gocarÃya gacchanto sÅhi¤ ca sigÃli¤ ca Âhape- tvà sigÃlena saddhiæ gantvà nÃnÃmige vadhitvà ubho pi tatth' eva maæsaæ khÃditvà itarÃsam pi\<*<17>*>/ dvinnaæ Ãharitvà denti. Evaæ kÃle gacchante sÅhÅ\<*<18>*>/ pi dve putte vijÃyi sigÃlÅ\<*<19>*>/ pi\<*<20>*>/. Te sabbe pi samaggavÃsaæ vasiæsu. Ath' ekadivasaæ sÅhiyà etad ahosi: "ayaæ sÅho sigÃla¤ ca sigÃli¤ ca sigÃlapotake ca ativiya piyÃyati, nÆnam assa sigÃliyà saddhiæ santhavo\<*<21>*>/ atthi, tasmà evaæ sinehaæ karoti, yan nÆnÃhaæ imaæ pÅÊetvà tajje- tvà ito palÃpeyyan" ti sà sÅhassa sigÃlaæ gahetvÃ\<*<22>*>/ gocarÃya gatakÃle sigÃlim pÅÊesi tajjesi: "kiækÃraïà imasmiæ ÂhÃne \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi siÇgÃleva. 2 Bi nhÃyitvà darathaæ paÂipasambhetvÃ. 3 Bi athekaæ 4 Bi aÂhÃsi. 5 Bi ada sampà ti. 6 Bi omits ca. 7 Bi Cp Cs dÃsi. 8 Bi tayÃvabhÃvaæ. 9 Ck Cp Cs gaïhÃsÅti, Bi gaïhÃhiti. 10 Ck sÅhiyÃtthÃya, Bi sihiyà attÃya. 11 Bi pappamuddhani gantvÃ, Ck Cp Cs pabbatamuddhane ÂhatvÃ. 12 Bi ito pathÃya idÃni. 13 Bi adds vatvÃ. 14 Bi guhÃya dvÃre 15 Bi vassapeti. 16 Bi so tato. 17 Bi omits pi. 18 Bi Ck sÅhi. 19 Bi siÇgÃli. 20 Bi adds dve putte vijÃyi. 21 Bi kiæ nunimassa siÇgÃlassa siÇgÃliyà saddhi sanhavo, Ck Cp Cs nunam, Cp santavo 22 Bi omits gahetvÃ. >/ #<[page 028]># %<28 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% vasasi na palÃyasÅti\<*<1>*>/". PuttÃpi 'ssÃ\<*<2>*>/ sigÃlÅputte\<*<3>*>/ tath' eva tajjayiæsu. SigÃlÅ\<*<4>*>/ tam atthaæ sigÃlassa kathetvà "sÅhassa vacanena etÃya evaæ katabhÃvam pana\<*<5>*>/ jÃnÃma, ciraæ vasiæhÃ, nÃsÃpeyyÃpi no\<*<6>*>/, amhÃkaæ vasanaÂÂhÃnam eva gacchÃmÃ" 'ti Ãha. SigÃlo tassà vacanaæ sutvà sÅhaæ upasaækamitvà Ãha. "SÃmi, ciraæ amhehi tumhÃkaæ santike vutthaæ, ati- ciraæ vasantà nÃma appiyà honti, amhÃkaæ gocarÃya pakkanta- kÃle sÅhÅ\<*<7>*>/ sigÃliæ viheÂheti `imasmiæ ÂhÃne kasmà vasatha palÃyathÃ' 'ti tajjeti\<*<8>*>/, sÅhapotakÃpi sigÃlapotake\<*<9>*>/ tajjenti, yo nÃma yassa attano santike vÃsaæ na roceti\<*<10>*>/ tena `yÃhÅti' nÅ- haritabbo va\<*<11>*>/, evaæ\<*<12>*>/ viheÂhanaæ kimatthiyan" ti vatvà paÂha- maæ gÃtham Ãha: @*>/, dhammo balavataæ, migÅ\<*<14>*>/ unnadanti, vijÃnÃhi\<*<15>*>/, jÃtaæ saraïato bhayan ti. || Ja_II:13 ||>@ Tattha yenakÃmaæ païÃmeti\<*<16>*>/ dhammo balavatan ti balavà nÃma issaro attano sevakaæ yena disÃbhÃgena icchati tena disÃbhÃgena so païÃmeti\<*<18>*>/ nÅharati, esa dhammo balavataæ, ayaæ\<*<18>*>/ issarÃnaæ sabhÃvo paveïidhammo\<*<19>*>/ va, tasmà sace amhÃkaæ vÃsaæ na rocetha ujukam eva no nÅharatha, viheÂhanena ko attho ti dÅpento evam Ãha, migÅti sÅhaæ Ãlapati, so hi migarÃjatÃya migà assa atthÅti migÅ\<*<20>*>/, unnadantÅti pi\<*<21>*>/ tam eva Ãlapati, so hi unnatÃnaæ\<*<22>*>/ dan- tÃnaæ atthitÃya unnatÃ\<*<23>*>/ dantà assa atthÅti unnadantÅ\<*<24>*>/, unnatadantÅti\<*<25>*>/ pi pÃÂho yeva, vijÃnÃhÅti esa issarÃnaæ dhammo ti evaæ jÃnÃhi, jÃtaæ sara- ïato bhayan ti amhÃkaæ tumhe patiÂÂhaÂÂhena\<*<26>*>/ saraïaæ, tumhÃkaæ yeva\<*<27>*>/ santikà bhayaæ jÃtaæ, tasmà attano vasanaÂÂhÃnam eva gamissÃmà 'ti dÅpeti; aparo nayo: tava\<*<28>*>/ migÅ sÅhÅ\<*<29>*>/ unnadantÅ\<*<30>*>/ mama puttadÃraæ tajjeti\<*<31>*>/ yena- kÃmaæ païÃmetÅti\<*<32>*>/ yena yenÃkÃrena\<*<33>*>/ icchati tena païÃmeti\<*<34>*>/ pavatteti\<*<35>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi palÃyasiti, Ck Cp Cs palÃyasi. 2 Bi omits pissÃ. 3 Ck sigÃli-, Bi siÇgÃla-. 4 Ck sigÃli, Bi siÇgÃli. 5 Bi -bhÃvaæ pina. 6 Bi nÃpÃpeyyÃsi no. 7 Bi Ck sÅhi. 8 Bi tajjesi. 9 Bi siÇgÃlapotake pi. 10 Bi na rocasi, Ck nakaroceti. 11 Ck omits va. 12 Bi omits evaæ. 13 Ck païÃmati, Cp Cs panamati. 14 so all the MSS. 15 Bi vijÃnÃti. 16 Ck panÃmati, Cp Cs païamati. 17 Bi Cp Cs panÃmeti. 18 Ck omits ayaæ. 19 Cp Cs paveni-. 20 Cp Bi migi. 21 Ck omits pi, Bi unnadanti sÅham eva ÃlÃpati. 22 Cp Cs uïïatÃnaæ. 23 Cp Cs uïïatÃ, Bi unna. 24 Bi unnadatha, Cp Cs uïïadanti. 25 Cp Cs uïïÃdantÅti, Bi danti. 26 Bi patiÂhÃÂhena. 27 Bi tamhÃka¤ ¤eva. 28 Bi tÃva. 29 Bi Ck sÅhi. 30 Ck Cp Bi unnadanti. 31 Ck Cp Cs tajjenti. 32 Ck panÃmati, Cp Cs païamati. 33 Bi yena kÃraïena, Cp Cs yenÃkÃreïa. 34 Ck panÃmati, Cp Cs païamati. 35 Ck Cp Cs pavattati. >/ #<[page 029]># %< 7. GuïajÃtaka. (157.) 29>% viheÂheti\<*<1>*>/, evaæ tvaæ vijÃnÃhi, tatra kiæ sakkà amhehi kÃtuæ, dhammo bala- vataæ esa, balavantÃnaæ sabhÃvo, idÃni mayaæ gamissÃmà 'ti yasmà jÃtaæ sara- ïato bhayan ti. Tassa vacanaæ sutvà sÅho sÅhiæ Ãha: "bhadde, asukasmiæ nÃma kÃle mama gocaratthÃya gantvà sattame divase sigÃlena ca\<*<2>*>/ imÃya ca sigÃliyà saddhiæ ÃgatabhÃvaæ sarasÅti". "ùma sarÃmÅti". "JÃnÃsi pana mayhaæ sattÃhaæ anÃgamanassa kÃ- raïan" ti. "Na jÃnÃmi sÃmÅti". "Bhadde, ahaæ `ekaæ migaæ gaïhissÃmÅti virajjhitvà kalale laggo tato nikkhamituæ asak- konto sattÃhaæ nirÃhÃro aÂÂhÃsiæ. sv-Ãhaæ imaæ sigÃlaæ nis- sÃya jÅvitaæ labhiæ, ayaæ me jÅvitadÃyako sahÃyo, mittadhamme ÂhÃtuæ sÃmattho hi mitto dubbalo nÃma n' atthi, ito paÂÂhÃya mayhaæ sahÃyassa ca sahÃyikÃya ca puttakÃna¤ ca evarÆpaæ avamÃnaæ mà akÃsÅti" vatvà sÅho dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ dubbalo mitto mittadhammesu tiÂÂhati so ¤Ãtako ca bandhu ca so mitto so ca me sakhÃ; dÃÂhini\<*<4>*>/, mÃtima¤¤ittho\<*<5>*>/, sigÃlo mama pÃïado ti. || Ja_II:14 ||>@ Tattha api ce pÅti eko pi-saddo\<*<6>*>/ anuggahattho eko sambhÃvanattho, tatrÃyaæ yojanÃ: dubbalo ce pi mitto mittadhammesu api tiÂÂhati sace ÂhÃtuæ sakkoti so ¤Ãtako ca bandhu ca so\<*<7>*>/ mittacittatÃya\<*<8>*>/ mitto so ca me sahÃyatthena\<*<9>*>/ sakhÃ, dÃÂhini\<*<10>*>/ mÃtima¤¤ittho\<*<11>*>/ bhadde dÃÂhÃsampanne\<*<12>*>/ sÅhi\<*<13>*>/ mà mayhaæ sahÃyaæ và sahÃyiæ và atima¤¤i\<*<14>*>/ ayaæ\<*<15>*>/ hi sigÃlo mama pÃïado ti Sà sÅhassa vacanaæ sutvà sigÃliæ\<*<16>*>/ khamÃpetvà tato paÂ- ÂhÃya saputtÃya tÃya\<*<17>*>/ saddhiæ samaggavÃsaæ vasi\<*<18>*>/, sÅha- potakÃpi sigÃlapotakehi saddhiæ kÅÊamÃnÃ\<*<19>*>/ mÃtÃpitunnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi adds palÃpeti pi. 2 Bi iminà ca siÇgÃlena. 3 Bi omits pi. 4 Bi dÃniÂhi, Ck dÃÂhinÅ. 5 Bi mÃtima¤hivo, Ck mÃtimaæ¤Åttho, Cs mÃtimaæ¤ittho, Cp mÃtimaæ¤itto. 6 Bi eko apisaddo. 7 Bi omits so. 8 Ck mittamittatÃya, Bi mittacittatÃyaæ. 9 Bi sahÃyaÂhena, Cp Cs sahÃyaÂÂhena. 10 Bi ddÃÂhiti, Cs dÃÂhinÅ, Cp dÃÂhÅni. 11 Bi mÃthima¤¤Åvhoti, Ck mÃtimaæ¤ittho. 12 Ck Cp dÃÂhasampanne, Cs dÃÂhasampanne altered to sampannena, Bi dÃÂhÃsampannà 13 Cp Cs sÅhÅ. 14 Ck Cp atimaæ¤i, Cs atimaæ¤Å, Bi atima¤hivo. 15 Bi aya¤. 16 Ck Cp Cs sigÃlaæ, Bi sigÃli. 17 Bi saputtadÃrÃya. 18 Bi vasisuæ. 19 Ck kÅlamÃnÃ, Bi Cp Cs kilamÃno sammodamÃnÃ. >/ #<[page 030]># %<30 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% atikkantakÃle pi mittabhÃvaæ abhinditvà sammodamÃnÃpi va- siæsu. Tesaæ kira satta kulaparivaÂÂe\<*<1>*>/ abhijjamÃnÃ\<*<2>*>/ mettÅ\<*<3>*>/ agamÃsi\<*<4>*>/. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne keci sotÃpannÃ, keci sakadÃgÃmino, keci anÃgÃmino, keci arahantà ahesuæ.) "Tadà sigÃlo ùnando ahosi, sÅho pana aham evà 'ti. GuïajÃtakaæ\<*<5>*>/. $<8. SuhanujÃtaka.>$ Na-y-idaæ visamasÅlenà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto dve caï¬abhikkhÆ\<*<6>*>/ Ãrabbha kathesi. Tasmiæ hi samaye Jetavane pi eko bhikkhu caï¬o ahosi pharuso sÃhasiko, janapade pi. Ath' ekadivasaæ jÃnapado bhikkhu kenacid eva karaïÅyena Jetavanaæ agamÃsi\<*<7>*>/. SÃmaïerà c' eva daharabhikkhÆ ca tassa caï¬abhÃvaæ jÃnanti, "tesaæ\<*<8>*>/ dvinnaæ caï¬Ãnaæ {kalahaæ} passissÃmÃ" 'ti kutÆhalÃ\<*<9>*>/ taæ bhikkhuæ Jetavana-vÃsikassa pariveïaæ\<*<10>*>/ pahiïiæsu. Ubho\<*<11>*>/ caï¬Ã a¤¤ama¤¤aæ disvà va saæsandiæsu samesuæ\<*<12>*>/ hatthapÃdapiÂÂhi- sambÃhanÃdÅni akaæsu. DhammasabhÃyaæ bhikkhÆ kathaæ samuÂ- ÂhÃpesuæ: "Avuso, caï¬Ã bhikkhÆ a¤¤esaæ upari caï¬Ã pharusà sÃhasikÃ, a¤¤ama¤¤aæ pana ubho pi\<*<13>*>/ samaggà sammodamÃnà piya- saævÃsà jÃtÃ" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva, pubbe p' ete a¤¤esaæ caï¬Ã pharusà sÃhasikà a¤¤ama¤¤aæ pana samaggà sammodamÃnà piyasaævÃsà va\<*<14>*>/ ahesun" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto tassa sabbatthako\<*<15>*>/ atthadhammÃnusÃsaka- amacco\<*<16>*>/ ahosi. So pana rÃjà thokaæ dhanalobhapakatiko. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi sattakÃlaparivatto. 2 Bi abhijjamÃno. 3 Ck mettiæ, Cp Cs metti, Bi mitti. 4 Bi ÃgamÃsi. 5 Bi sÅhajÃtakaæ sattamaæ. 6 Bi caï¬ebhi-. 7 Bi ÃgamÃsi. 8 Ck Cp Cs taæ. 9 Bi kutuhalena 10 Ck parivenaæ. 11 Bi te ubho pi. 12 Bi yasaævÃsaævasÅsusmodÅsu. 13 Bi adds te. 14 Ck omits va, Bi ca. 15 Bi pappatasÃdhako. 16 Bi -sÃsako amacco. >/ #<[page 031]># %< 8. SuhanujÃtaka. (158.) 31>% Tassa MahÃsoïo\<*<1>*>/ nÃma kÆtÃsso\<*<2>*>/ atthi. Atha\<*<3>*>/ uttarÃpathakà assavÃïijà pa¤ca assasatÃni Ãnesuæ. AssÃnaæ ÃgatabhÃvaæ ra¤¤o Ãrocesuæ. Tato pubbe pana Bodhisatto asse agghÃpetva mÆlaæ aparihÃpetvà dÃpesi. RÃjà taæ asukhÃyamÃno\<*<4>*>/ a¤¤aæ amac- caæ pakkositvÃ\<*<5>*>/ "tÃta, asse agghÃpehi, agghÃpetvÃ\<*<6>*>/ ca paÂha- maæ MahÃsoïaæ\<*<7>*>/ yathà tesaæ assÃnaæ antaram pavisati tathà vissajjetvà asse ¬asÃpetvÃ\<*<8>*>/ vaïite kÃrÃpetvà dubbalakÃle mÆlaæ hÃpetvà agghÃpeyyÃsÅti\<*<9>*>/" Ãha. So "sÃdhÆ" ti sampaÂicchitvà tathà akÃsi. AssavÃïijà anattamanà hutvà tena katakiriyaæ Bodhisattassa Ãrocesuæ. Bodhisatto "kiæ pana tumhÃkaæ nagare kÆÂasso\<*<10>*>/ n' atthÅti\<*<11>*>/" pucchi. "Atthi sÃmi Suhanu\<*<12>*>/ nÃma kÆÂasso\<*<13>*>/ caï¬o pharuso" ti. "Tena hi puna Ãgacchantà naæ\<*<14>*>/ assaæ ÃneyyÃthÃ" ti. Te "sÃdhÆ" ti paÂisuïitvà puna Ãgacchantà taæ\<*<15>*>/ kÆÂassaæ\<*<16>*>/ gÃhÃpetvà Ãgacchiæsu. RÃjà "assavÃïijà ÃgatÃ" ti sutvà sÅhapa¤jaraæ ugghÃÂetvà asse oloketvà MahÃsoïaæ\<*<17>*>/ vissajjÃpesi. AssavÃïijÃpi MahÃsoïaæ\<*<18>*>/ Ãgacchantaæ disvà Suhanuæ vissajjesuæ\<*<19>*>/. Te a¤¤ama¤¤aæ patvà sarÅrÃni lehentÃ\<*<20>*>/ aÂÂhaæsu. RÃjà Bodhisattaæ pucchi: "Vayassa, ime dve kÆÂassÃ\<*<21>*>/ a¤¤esaæ caï¬Ã pharusà sÃhasikà a¤¤e asse ¬asitvÃ\<*<22>*>/ gela¤¤aæ pÃpenti, a¤¤ama¤¤aæ pana sarÅ- raæ\<*<23>*>/ lehentÃ\<*<24>*>/ sammodamÃnà aÂÂhaæsu, kiæ nÃm' etan" ti. Bodhisatto "na-y-ime mahÃrÃja visamasÅlÃ, samasÅlà samadhÃ- tukÃ\<*<25>*>/ ete" ti vatvà imaæ gÃthadvayam Ãha: @*>/, Suhanu pi\<*<27>*>/ tÃdiso yeva yo Soïassa sagocaro\<*<28>*>/. || Ja_II:15 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cp Cs mahÃsono. 2 Bi Cp kuÂa-. 3 Bi adds dve. 4 Bi parihÃyamÃno. 5 Bi pakkosÃpetvÃ. 6 Bi agghÃpento. 7 Bi mahÃseïaæ, Ck Cp Cs mahÃsonam. 8 Bi ¬aæsÃpetvÃ. 9 Bi asse agghÃpessasiti. 10 Bi kuÂasso, Ck Cp kuÂasso. 11 Bi attiti. 12 Bi suhaïu 13 Bi kuÂÃsso, Ck Cp kaÂÃsso. 14 Bi taæ. 15 Cp Cs naæ, Bi ta. 16 Bi kutÃssaæ. 17 Ck mahÃsonaæ. 18 Cp Cs mahÃsonaæ. 19 Ck vissajjÃpesuæ 20 Bi lepanto samodamÃnÃ. 21 Bi kuÂÃsata. 22 Bi ¬aæsetvÃ. 23 Bi idÃni pana a¤¤ama¤¤aæ sariraæ. 24 Bi Ck lehantÃ. 25 Bi visamasilà visamadhÃtukÃ, Ck visamasÅlà samadhÃtukÃ. 26 Bi suhaïu saha. 27 Bi suhaïu pÅ, Ck suhanÆ pi. 28 Bi yo sobhaïassa gocaro. >/ #<[page 032]># %<32 II. Dukanipata. 1. DaÊhavagga. (16.)>% @*>/ sandÃnakhÃdinà sameti pÃpaæ pÃpena sameti asatà asan\<*<2>*>/ ti. || Ja_II:16 ||>@ Tattha nayidaæ visamasÅlena Soïena SuhaïussahÃ\<*<3>*>/ ti yaæ idaæ Suhanu\<*<4>*>/ kÆÂasso\<*<5>*>/ Soïena\<*<6>*>/ saddhiæ pemaæ karoti idaæ na attano visamasÅlena, atha kho attano samasÅlen' eva\<*<7>*>/ saddhiæ karoti, ubho pi h' ete attano anÃcÃra- tÃya dussÅlatÃya samasÅlà samadhÃtukÃ, Suhanu pi\<*<8>*>/ tÃdiso yeva yo Soïassa sagocaro ti yÃdiso hi Soïo Suhanu\<*<9>*>/ pi tÃdiso yeva, yo Soïassa\<*<10>*>/ sagocaro\<*<11>*>/, yaægocaro Soïo\<*<12>*>/ taægocaro yeva, yath' eva hi Soïo assagocaro asse ¬asanto\<*<13>*>/ carati tathà Suhanu pi, iminà nesaæ samÃnagocarataæ dasseti; te pana ÃcÃra- gocare\<*<14>*>/ ekato katvà dassetuæ pakkhandinà ti Ãdi vuttaæ, tattha pakkhan- dinà ti assÃnaæ upari pakkhandanagocarena, pagabbhenÃ\<*<15>*>/ 'ti kÃyapÃgabbhi- yÃdisamannÃgatena dussÅlena, niccaæ sandÃnakhÃdinà ti sadà attano bandhanayottaæ khÃdanasÅlena khÃdanagocarena ca, sameti pÃpaæ pÃpenà 'ti etesu a¤¤atarena pÃpena saddhiæ a¤¤atarassa pÃpaæ dussÅliyaæ sameti, asatà asan ti etesu a¤¤atarena asatà anÃcÃragocarasampannena saha\<*<16>*>/ itarassa asaæ\<*<17>*>/ asÃdhukammaæ sameti gÆthÃdÅni viya\<*<18>*>/ gÆthÃdÅhi ekato saæsandati\<*<19>*>/ sadisaæ nibbisesam eva hotÅti. Evaæ vatvà ca pana Bodhisatto "mahÃrÃja, ra¤¤Ã nÃma na atiluddhena bhavitabban ti, parassa santakaæ nÃma nÃse- tuæ na vaÂÂatÅti\<*<20>*>/" rÃjÃnaæ ovaditvÃ\<*<21>*>/ asse agghÃpetvà bhÆtam eva mÆlaæ\<*<22>*>/ dÃpesi. AssavÃïijà yathÃsabhÃvam eva mÆlaæ labhitvà haÂÂhatuÂÂhà agamaæsu\<*<23>*>/. RÃjÃpi Bodhisattassa ovÃde Âhatvà yathÃ- kammaæ gato. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà dve assà ime duÂÂhabhikkhÆ ahesuæ, rÃjà ùnando, paï¬itÃ- macco\<*<24>*>/ pana aham evÃ" 'ti. SuhanujÃtakaæ\<*<25>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi nicca. 2 Bi asabhan 3 Bi suhaïu sahÃ. 4 Bi suhaïu. 5 Bi kuÂÃsso. 6 Ck sonena. 7 Ck Cs visamasÅleneva, Cp visama- corrected to sama-. 8 Bi suhaïu pÅ 9 Bi suhaïu. 10 Ck sonassa. 11 Bi adds ti. 12 Ck sono. 13 Bi daæsento. 14 Bi anÃcÃragocare. 15 Ck pÃgabbhenÃ. 16 Cs sahÃ. 17 Ck Cp Cs ayaæ. 18 Ck omits gÆthÃdÅni viya, Cp has added gÆthÃdÅni viya. 19 Bi ekako sandati. 20 Bi vattati. 21 Bi ovÃditva, Cp ovÃditvà corrected to ovaditvÃ. 22 Bi bhÆtamÆlaæ, Ck Cp Cs bhÆtam eva mÆle. 23 Bi Ãgamisu. 24 Bi paï¬itÃmacco. 25 Bi adds aÂhamaæ. >/ #<[page 033]># %< 9. MorajÃtaka. (159.) 33>% $<9. MorajÃtaka.>$ Udet' ayaæ cakkhumà ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto ekaæ ukkaïÂhitabhikkhuæ\<*<1>*>/ Ãrabbha kathesi. So\<*<2>*>/ bhikkhu bhikkhÆhi Satthu santikaæ nÅto "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaï- Âhito" ti vutte "saccaæ\<*<3>*>/ bhante" ti vatvà "kiæ disvÃ" ti vutte "ekaæ alaækatapaÂiyattasarÅraæ\<*<4>*>/ mÃtugÃmaæ oloketvÃ" ti Ãha\<*<5>*>/. Atha naæ Satthà "bhikkhu, mÃtugÃmo\<*<6>*>/ nÃma tumhÃdisÃnaæ yeva kasmÃ\<*<7>*>/ cittaæ nÃluÊessati\<*<8>*>/, porÃïakapaï¬ità nam\<*<9>*>/ pi hi mÃtugÃmassa saddaæ sutvà satta vassasatÃni asamudÃciïïakilesà okÃsaæ labhitvà khaïen' eva samudÃcariæsu, visuddhÃpi sattà saækilissanti, uttamayasasamaÇgino pi Ãyasakyaæ pÃpuïanti pag eva aparisuddhÃ" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto {morayoniyaæ} paÂisandhiæ gahetvà aï¬akÃle pi kaïikÃramakulavaïïÃï¬akoso\<*<10>*>/ hutvà aï¬aæ bhinditvà nik- khanto suvaïïavaïïo ahosi dassaniyo pÃsÃdiko pakkhÃnaæ antare surattarÃjivirÃjito. So attano jÅvitaæ rakkhanto tisso pabbatarÃjiyo atikkamma catutthÃya pabbatarÃjiyà ekasmiæ Daï¬akahira¤¤apabbatatale vÃsaæ kappesi. So pabhÃtÃyo rattiyà pabbatamatthake nisinno suriyaæ\<*<11>*>/ uggacchantaæ oloketvà attano gocarabhÆmiyaæ rakkhÃvaraïatthÃya\<*<12>*>/ Brahmamantaæ ban- dhanto "udet' ayan" ti Ãdim Ãha: @*>/; taæ taæ namassÃmi harissavaïïaæ paÂhavippabhÃsaæ\<*<14>*>/, tay' ajja guttà viharemu\<*<15>*>/ divasan\<*<16>*>/ ti. || Ja_II:17 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi ukkaïÂhitaæ. 2 Bi adds hi. 3 Ck saccam. 4 Ck Cp Cs -paÂiyattaæ sarÅraæ. 5 Bi mÃtugÃmaæ disvà ukkaïÂhiti. 6 Cp mÃtugÃmà corrected to mÃtugÃmo. 7 Bi kasmà tumhÃdisÃnaæ yeva. 8 Ck Cp Cs nÃluÊessanti, Bp nÃluÊesi. 9 Bi naæ. 10 Cp Cs kanikÃra-, Bi kaïikÃramakulavaïïo viya antakoso, Ck kaïikÃramukulavaïïa aï¬akoso. 11 Bi Cp sÆriyaæ. 12 Ck Cp Cs rakkhÃvarana-, Bi rakkhaïatthÃya. 13 Bi pathavi. 14 all the MSS. add this word, Bi pathavÅppabhÃsaæ, Bp pathavi-. 15 Bi ratta vihÃremu. 16 so all the MSS. >/ #<[page 034]># %<34 II. Dukanipati. 1. DaÊhavagga. (16.)>% Tattha udetÅti pÃcÅnalokadhÃtuto uggacchati, cakkhumà ti sakalacakka- vÃlavÃsÅnaæ\<*<1>*>/ andhakÃraæ vidhamitvà cakkhupaÂilÃbhakaraïena yaæ tena\<*<2>*>/ tesaæ dinnaæ cakkhuæ tena\<*<3>*>/ cakkhunà cakkhumÃ, ekarÃjà ti sakalacakkavÃle\<*<4>*>/ Ãloka- karÃnaæ antare seÂÂhavisiÂÂhaÂÂhena ekarÃjÃ, harissavaïïo ti harisamÃnavaïïo suvaïïavaïïo ti attho, paÂhaviæ pabhÃsetÅti\<*<5>*>/ paÂhavippabhÃso\<*<6>*>/; taæ taæ namassÃmÅti tasmà tam\<*<7>*>/ evarÆpaæ bhavantaæ namassÃmi, tayajja guttà viharemu divasan ti tayà ajja rakkhitagopitÃ\<*<8>*>/ hutvà imaæ divasaæ catuiriyÃ- pathavihÃrena\<*<9>*>/ sukhaæ vihareyyÃma. Evaæ Bodhisatto imÃya gÃthÃya suriyaæ\<*<10>*>/ namassitvà dutiyagÃthÃya atÅte parinibbute Buddhe c' eva Buddhaguïe ca namassati: @*>/ sabbadhamme te me namo te ca maæ pÃlayantu; nam' atthu BuddhÃnaæ, nam' atthu bodhiyÃ, namo vimuttÃnaæ, namo vimuttiyÃ. || Ja_II:18 ||>@ Imaæ so parittaæ katvà moro carati\<*<12>*>/ esanà ti. Tattha ye brÃhmaïà ti ye bÃhitapÃpà visuddhibrÃhmaïÃ, vedagÆ ti vedÃnaæ pÃraæ gatà ti pi vedagÆ, vedehi pÃraæ gatà ti pi vedagÆ\<*<13>*>/ idha pana sabbe saækhatÃsaækhatadhamme vidite pÃkaÂe katvà gatà ti vedagÆ\<*<14>*>/, ten' evÃha sabbadhamme ti, sabbe khandhÃyatanadhÃtudhamme salakkhaïasÃma¤¤alak- khaïavasena attano ¤Ãïassa vidite pÃkaÂe\<*<15>*>/ katvà gatÃ, tinnaæ MÃrÃnaæ\<*<16>*>/ mat- thakaæ madditvà dasasahassÅlokadhÃtuæ unnÃdetvà bodhitale sammÃsambodhiæ patvà saæsÃraæ và atikkantà ti attho, te me namo ti te mama imaæ namak- kÃraæ paÂicchantu, te ca maæ pÃlayantÆ 'ti evaæ mayà namassità ca\<*<17>*>/ te bhagavanto\<*<18>*>/ maæ pÃlentu\<*<19>*>/ rakkhantu gopentu, namatthu buddhÃnaæ namatthu bodhiyà namo vimuttÃnaæ namo vimuttiyà ti ayaæ mama \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -cakkavÃlavÃsinaæ, Cp Cs -cakkavÃla- corrected to -cakkavÃÊa. 2 Bi yantena, Ck yaæ yena. 3 Bi dvinnaæ cakkhupaÂilÃbhakaraïena. 4 Ck Cs sakaÊa-, Bi sakalacakkavÃÊe, Cp sakaÊacakkavÃÊe. 5 Cp paÂhavippabhÃsetÅti. 6 Bi attho pathavippabhÃso ti pathavÅobhÃso. 7 Bi taæ tasmÃ. 8 Bi rakkhitÃ-. 9 Ck -vihareïa, Bi catuhi iriyapathehi. 10 Bi Cv sÆriyaæ. 11 Bi Cp Cs vedagu. 12 Bi calati. 13 Bi devagÆ ti devÃnaæ pÃraæ gatà ti pi vedagÆ vedehi pÃraæ gatà ti vedagÆ. 14 Ck Cp Cs vedagu. 15 Bi pÃkate. 16 all the MSS. mÃrÃïaæ. 17 Bi omits ca. 18 Bi bhavanto. 19 Bi pÃyalantu. >/ #<[page 035]># %< 9. MorajÃtaka. (159.) 35>% namakkÃro atÅtÃnaæ parinibbutÃnaæ BuddhÃnaæ atthu, tesaæ yeva\<*<1>*>/ catusu maggesu catusu phalesu ¤ÃïasaækhÃtÃya bodhiyÃ\<*<2>*>/ atthu, tathà tesaæ yeva\<*<1>*>/ arahattaphalavimuttiyà vimuttÃnaæ atthu, yà ca tesaæ tadaÇgavimuttivikkham- bhanavimuttisamucchedavimuttipaÂippassaddhivimuttinissaraïavimuttÅti\<*<3>*>/ pa¤ca- vidhà vimutti tassà tesaæ\<*<4>*>/ vimuttiyÃpi ayaæ mayhaæ namakkÃro atthÆ ti; imaæ so parittaæ katvà moro carati esanà ti idaæ pana padadvayaæ Satthà abhisambuddho hutvà Ãha, tass' attho: bhikkhave so moro\<*<5>*>/ imaæ parit- taæ imaæ rakkhaæ katvà attano gocarabhÆmiyaæ pupphaphalÃdÅnam\<*<6>*>/ atthÃya nÃnappakÃrÃya\<*<7>*>/ esanÃya\<*<8>*>/ carati. Evaæ divà saæcaritvà sÃyaæ pabbatamatthake nisÅditvà atthaæ gacchantaæ suriyaæ\<*<9>*>/ olokento Buddhaguïe Ãvajjetvà nivÃsanaÂÂhÃne rakkhÃvaraïatthÃya\<*<10>*>/ puna Brahmamantaæ ban- dhanto "apet' ayan" ti Ãdim Ãha: @*>/; taæ taæ namassÃmi harissavaïïaæ paÂhavippabhÃsaæ\<*<12>*>/, tay' ajja guttà viharemu rattiæ. || Ja_II:17b ||>@ @*>/ sabbadhamme te me nÃmo te ca maæ pÃlayantu; nam' atthu buddhÃnaæ, nam' atthu bodhiyÃ, namo vimuttÃnaæ, namo vimuttiyÃ. || Ja_II:18b ||>@ Imam so parittaæ katvà moro vÃsaæ akappayÅti. Tattha apetÅti apayÃti atthaæ gacchati; imaæ so parittaæ katvà moro vÃsaæ akappayÅti idam\<*<14>*>/ pi abhisambuddho hutvà Ãha, tass' attho: bhikkhave, so moro imaæ parittaæ imaæ\<*<15>*>/ rakkhaæ katvà attano nivÃsanaÂÂhÃne vÃsaæ akappayittha, tassa rattiæ và divÃ\<*<16>*>/ và imassa parittassÃnubhÃvena n' eva bhayaæ\<*<17>*>/ na lomahaæso\<*<17>*>/ ahosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi tesa¤ ¤eva. 2 Cp Cs sambhodiyÃ. 3 Bi tadagi--paÂipassaddhi-, Ck tadaÇgi--vikkhamhana--patipassaddhi-. 4 Bi tassa nesaæ. 5 Bi adds tadà 6 Bi pupphaphalÃdi, Cp pupphalÃdinam. 7 Bi nÃnappakÃrÃ-. 8 Ck omits esanÃya, Bi esanÃ. 9 Bi sÆriyaæ. 10 Bi rakkhÃcaraïa-. 11 Bi pathavi-. 12 all the MSS. add this word, Bi pathavi-. 13 Cp Cs vedagu. 14 Bi idaæ. 15 Bi Cs omit imaæ. 16 Cp Cs divaæ, Ck divaæ corr. to divasaæ. 17 Bi adds vÃ. >/ #<[page 036]># %<36 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% Ath' eko BÃrÃïasiyà avidÆre nesÃdagÃmavÃsÅ nesÃdo Hima- vantapadese\<*<1>*>/ vicaranto tasmiæ Daï¬akahira¤¤apabbatamatthake {nisinnaæ} Bodhisattaæ disvà ÃgantvÃ\<*<2>*>/ puttassa Ãrocesi. Ath' ekadivasaæ Khemà nÃma BÃrÃïasÅra¤¤o\<*<3>*>/ devÅ supinena suvaïïavaïïaæ moraæ dhammaæ desentaæ disvà ra¤¤o Ãrocesi: "Ahaæ deva suvaïïavaïïassa morassa dhammaæ sotukÃmo" ti. RÃjà amacce pucchi. Amaccà "brÃhmaïà jÃnissantÅti" Ãhaæsu. BrÃhmaïÃ\<*<4>*>/ "suvaïïavaïïÃ\<*<5>*>/ morà nÃma hontÅti\<*<6>*>/" vatvà "kattha hontÅti\<*<7>*>/" vutte "nesÃdà jÃnissantÅti" Ãhaæsu. RÃjà nesÃde sannipÃtetvà pucchi. Atha so nesÃdaputto "Ãmà mahÃ- rÃja, Daï¬akahira¤¤apabbato nÃma atthi, tattha suvaïïavaïïa- moro\<*<8>*>/ vasatÅti". "Tena hi taæ moraæ na mÃretvÃ\<*<9>*>/ bandhitvà va\<*<10>*>/ ÃnehÅti". NesÃdo gantvÃ\<*<11>*>/ tassa gocarabhÆmiyaæ\<*<12>*>/ pÃse o¬¬esi\<*<13>*>/. Morena akkantaÂÂhÃne pi pÃso na sa¤carati. NesÃdo gaïhituæ asakkonto satta vassÃni vicaritvà tatth' eva kÃlam akÃsi. KhemÃpi devÅ\<*<14>*>/ patthitaæ alabhamÃnà kÃlam akÃsi. RÃjà "moraæ me\<*<15>*>/ nissÃya devÅ kalakatÃ\<*<16>*>/" ti kujjhitvÃ\<*<17>*>/ "Himavantapadese\<*<18>*>/ Daï¬akahira¤¤apabbato nÃma atthi, tattha suvaïïavaïïamoro vasati, ye tassa\<*<19>*>/ maæsaæ khÃdanti te aja- rÃmarÃ\<*<20>*>/ hontÅti" suvaïïapaÂÂe\<*<21>*>/ likhÃpetvà paÂÂaæ\<*<22>*>/ ma¤jÆsÃya nikkhipÃpesi. Tasmiæ kÃlakate\<*<23>*>/ a¤¤o rÃjà rajjaæ patvà suvaïïa- paÂÂaæ vÃcetvà "ajarÃmaro bhavissÃmÅti" a¤¤aæ nesÃdaæ pesesi\<*<24>*>/. So pi gantvÃ\<*<25>*>/ Bodhisattaæ gahetuæ asakkonto tatth' eva kÃlam akÃsi. Eten' eva\<*<26>*>/ niyÃmena cha rÃjaparivaÂÂÃ\<*<27>*>/ gatÃ. Atha sattamo rÃjà rajjaæ patvà ekaæ nesÃdam pahiïi. So gan- tvÃ\<*<25>*>/ Bodhisattena akkantaÂÂhÃne pi pÃsassa asa¤caraïabhÃvaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -ppadese. 2 Bi ÃgaætvÃ. 3 Bi bÃrÃïasira¤¤o, Ck Cp Cs bÃrÃïasÅraæ¤o. 4 Bi adds sutvÃ. 5 Cp Cs suvaïïavaïïa. 6 Ck nÃma nÃhontÅti. 7 Ck omits vatvà kattha hontÅti. 8 Bi suvaïïavaïïo moro. 9 Bi omits na mÃretvà and adds Ãharitvà ca 10 Bi ca. 11 Bi gaætvÃ. 12 Bi -bhummiyaæ. 13 Bi oÂÂesi. 14 Bi omits devÅ. 15 Bi omits me. 16 Bi kÃlaÇka-. 17 Bi kucchitvÃ. 18 Bi -ppadese. 19 Ck nassa. 20 Bi ajarÃ. 21 Bi -patte 22 Bi pattaæ 23 Bi kÃlaÇkate. 24 Bi pÃhesi 25 Bi gaætvÃ. 26 Bi etena. 27 Bi parivattÃ. >/ #<[page 037]># %< 9. MorajÃtaka. (159.) 37>% attano parittaæ katvà gocarabhÆmigamanabhÃva¤ c' assa ¤atvà paccantaæ otaritvà ekaæ moriæ gahetvà yathà hatthatÃÊana- saddena\<*<1>*>/ naccati accharÃsaddena ca vassati evaæ sikkhÃpetvÃ\<*<2>*>/ taæ ÃdÃya gantvÃ\<*<3>*>/ morena paritte akate pÃto yeva pÃsayaÂÂhiyo ropetvà pÃse o¬¬etvà moriæ vassÃpesi. Moro visabhÃgaæ\<*<4>*>/ mÃtugÃmasaddaæ sutvà kilesÃturo hutvà parittaæ kÃtuæ asak- kuïitvÃ\<*<5>*>/ gantvà pÃse bajjhi. Atha naæ nesÃdo gahetvà gantvÃ\<*<6>*>/ BÃrÃnasÅra¤¤o\<*<2>*>/ adÃsi. RÃjà tassa rÆpasampattiæ disvà tuÂÂha- mÃnaso Ãsanaæ\<*<8>*>/ dÃpesi. Bodhisatto pa¤¤attÃsane nisÅditvà "mahÃrÃja, kasmà maæ\<*<9>*>/ gaïhÃpesÅti" pucchi. "Ye kira tava maæsaæ khÃdanti te ajarÃmarà honti, sv-Ãhaæ tava maæsaæ khÃditvà ajarÃmaro hotukÃmo taæ gÃhÃpesin\<*<10>*>/" ti Ãha\<*<11>*>/. "MahÃrÃja, mama tÃva maæsaæ khÃdantà ajarÃmarà hontu\<*<12>*>/, ahaæ pana marissÃmÅti". "ùma marissasÅti". "Mayi marante pana\<*<13>*>/ mama maæsam eva\<*<14>*>/ khÃditvà kinti\<*<15>*>/ katvà na marissan- tÅti". "Tvaæ suvaïïavaïïo\<*<16>*>/, tasmà kira tava maæsaæ khÃ- dakà ajarÃmarà bhavissantÅti". "MahÃrÃja, ahaæ na akÃraïÃ\<*<17>*>/ suvaïïavaïïo jÃto, pubbe panÃhaæ imasmim yeva nagare cakka- vattirÃjà hutvà sayam\<*<18>*>/ pi pa¤ca sÅlÃni rakkhiæ, sakalacakka- vÃlavÃsino pi rakkhÃpesiæ, sv-Ãhaæ kÃlaæ katvà TÃvatiæ- sabhavane nibbatto, tattha yÃvatÃyukaæ ÂhatvÃ\<*<19>*>/ tato cuto a¤¤ass' ekassa akusalassa\<*<20>*>/ nissandena morayoniyaæ nibbatti- tvÃ\<*<21>*>/ porÃïasÅlÃnubhÃvena\<*<22>*>/ suvaïïavaïïo jÃto" ti. "`Tvaæ\<*<23>*>/ cakkavattÅ\<*<24>*>/ hutvÃ\<*<25>*>/ sÅlaæ rakkhitvà sÅlaphalena suvaïïavaïïo jÃto' ti kathaæ idaæ amhehi saddhÃtabbaæ, atthi no koci\<*<26>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -tÃlasaddena, Cp -tÃlanasaddena, Cs -tÃlatasaddena. 2 Cp Cs sikkhÃpepetvÃ. 3 Bi gaætvÃ. 4 Bi visabhÃga. 5 Bi adds vegena. 6 Bi omits gantvÃ. 7 Ck bÃrÃnasÅraæ¤o, Cp Cs bÃrÃïasiraæ¤o. 8 Ck Ãsanan. 9 Cp Cs mÃ. 10 Ck gÃhÃpesen, Bi gaïhÃpesin. 11 Bi omits Ãha. 12 Bi honti. 13 Bi omits pana. 14 Bi omits eva. 15 Ck nanti. 16 Bi adds ahosi. 17 Bi ahaæ pana sakÃraïÃni. 18 Bi sayaæ. 19 Bi thapetvÃ. 20 Bi akusalakammassa. 21 Ck Cp Cs nibbattetvÃ, Bi nippattitvÃ. 22 Ck porÃnasÅlÃnubhÃveïa, Cp PorÃnaka-, Cs porÃïaka-. 23 Ck Cp Cs taæ. 24 Bi cakkavattirÃjÃ. 25 Bi omits hutvÃ. 26 Ck keci. >/ #<[page 038]># %<38 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% sakkhÅti". "Atthi mahÃrÃjÃ" ti. "Ko nÃmÃ" 'ti. "MahÃrÃja, ahaæ cakkavattikÃle ratanamaye rathe nisÅditvà ÃkÃse vicariæ, so me ratho maÇgalapokkharaïiyÃ\<*<1>*>/ antobhÆmiyaæ nidahÃpito, taæ maÇgalapokkharaïÅto\<*<2>*>/ ukkhipÃpehi, so me sakkhÅ\<*<3>*>/ bhavissa- tÅti". RÃjà "sÃdhÆ" 'ti paÂisuïitvà pokkharaïÅto\<*<4>*>/ udakaæ harÃ- petvà rathaæ\<*<5>*>/ niharÃpetvà Bodhisattassa saddahi. Bodhisatto "mahÃrÃja, Âhapetvà amatamahÃnibbÃnaæ avasesà sabbe saæ- khatadhammÃ\<*<6>*>/ hutvà abhÃvino\<*<7>*>/ aniccà khayavayadhammà yevÃ" 'ti vatvÃ\<*<8>*>/ ra¤¤o dhammaæ desetvà rÃjÃnaæ pa¤casu sÅlesu patiÂÂhÃpesi. RÃjà pasanno Bodhisattaæ rajjena pÆjetvà ma- hantaæ sakkÃraæ akÃsi. So rajjaæ tass' eva datvà katipÃhaæ\<*<9>*>/ vasitvà va\<*<10>*>/ "appamatto hohi mahÃrÃjÃ" 'ti ovaditvÃ\<*<11>*>/ ÃkÃse uppatitvà Daï¬akahira¤¤apabbatam eva agamÃsi. RÃjÃpi\<*<12>*>/ Bodhisattassa ovÃde Âhito dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà yathÃ- kammaæ\<*<13>*>/ gato. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccani pakÃsetvÃ\<*<14>*>/ jÃta- kaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu arahatte pa- tiÂÂhahi) "Tadà rÃjà ùnando ahosi, suvaïïamoro\<*<15>*>/ pana aham evÃ" 'ti. MorajÃtakaæ\<*<16>*>/. $<10. VinÅlakajÃtaka.>$ Evam eva nÆna rÃjÃnan ti. Idaæ Satthà VeÊuvane vi- haranto Devadattassa SugatÃlayaæ Ãrabbha kathesi. Devadatte GayÃsÅsaæ ÃgatÃnaæ dvinnaæ aggasÃvakÃnaæ SugatÃlayaæ dassetvà nipanne ubho pi therà dhammaæ desetvà attano nissitake ÃdÃya VeÊu- vanaæ agamiæsu\<*<17>*>/. Te SatthÃrà "SÃriputta, Devadatto tumhe disvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cp Cs maægala-, all the MSS. -pokkharaïÅyÃ. 2 Cp Cs maægala-, Cp Cs -pokkharaïito. 3 Ck Cp Cs sakkhiæ, Bi sakkhi. 4 Ck Cp Cs pokkharaïito. 5 Bi omits rathaæ. 6 Bi saÇkhata-. 7 Ck abhÃvitÃ. 8 Bi omits vatvÃ. 9 Bi tassomariyÃdetvÃ. 10 Bi omits va. 11 Bi ovÃditvÃ, Cp ovÃditvà corrected to ovaditvÃ. 12 Bi rÃjÃ. 13 Bi yathÃkkamaæ. 14 Ck omits saccÃni pakÃsetvÃ. 15 Bi suvaïïavaïïo moro. 16 Bi adds navamaæ. 17 Bi Ãgamaæsu. >/ #<[page 039]># %< 10. VinÅlakajÃtaka. (160.) 39>% kiæ akÃsÅti" puÂÂhà "bhante SugatÃlayaæ dassetvà mahÃvinÃsaæ pÃ- puïÅti" Ãrocesuæ. Satthà "na kho SÃriputta Devadatto idÃn' eva mama anukiriyaæ karonto vinÃsaæ papuni, pubbe pi patto yevÃ" 'ti vatvà therena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte VideharaÂÂhe MithilÃyaæ Videhe rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa aggamahesiyà kucchismiæ\<*<1>*>/ nibbattitvà va- yappatto TÃkkasilÃyaæ sabbasippÃni uggaïhitvÃ\<*<2>*>/ pitu accayena rajje patiÂÂhÃsi. Tadà ekassa suvaïïarÃjahaæsassa gocara- bhÆmiyaæ kÃkiyà saddhiæ saævÃso ahosi. Sà puttaæ vijÃyi. So n' eva mÃtu patirÆpako\<*<3>*>/ ahosi na pitu\<*<4>*>/. Ath' assa vinÅla- kadhÃtukattà VinÅlako tv-eva nÃmaæ akaæsu\<*<5>*>/. HaæsarÃjà abhiï- haæ gantvà puttaæ passati. Apare pan' assa dve\<*<6>*>/ haæsapotakà puttà ahesuæ. Te pitaraæ abhiïhaæ manussapathaæ gacchan- tam\<*<7>*>/ disvà pucchiæsu: "tÃta, tumhe kasmà abhiïhaæ manussapa- thaæ gacchathÃ" 'ti. "TÃtÃ, ekÃya\<*<8>*>/ me kÃkiyà saddhiæ saævÃ- sam anvÃya eko putto jÃto, VinÅlako ti 'ssa nÃmaæ, taæ ahaæ daÂÂhuæ gacchÃmÅti". "Kahaæ pana te\<*<9>*>/ vasantÅti". "Vide- haraÂÂhe MithilÃyaæ\<*<10>*>/ avidÆre asukasmiæ nÃma ÂhÃne ekasmiæ tÃlagge vasantÅti". "TÃta, manussapatho nÃma sÃsaæko sappa- Âibhayo, tumhe mà gacchatha, mayaæ gantvÃ\<*<11>*>/ taæ ÃnessÃmÃ" 'ti dve haæsapotakà pitarà Ãcikkhitasa¤¤Ãya tattha gantvÃ\<*<11>*>/ taæ VinÅlakaæ ekasmiæ daï¬ake nisÅdÃpetvà mukhatuï¬akena daï¬akotiyaæ ¬asitvÃ\<*<12>*>/ Mithilanagaramatthakena pÃyiæsu. Tas- miæ khaïe VideharÃjà sabbasetacatusindhavayuttarathavare ni- sÅditvà nagaraæ padakkhiïaæ karoti. VinÅlako taæ disvà cintesi: "mayhaæ Videhara¤¤Ã saddhiæ kiæ nÃnÃkaraïaæ, eso\<*<13>*>/ catu- sindhavayuttarathe nisÅditvà nagaraæ anusa¤carati, ahaæ pana haæsayuttarathe nisÅditvà gacchÃmÅti" so ÃkÃsena gacchanto\<*<14>*>/ paÂhamam gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi gucchimhi, Cp Cs kucchimhi. 2 Ck uggaïhi, Bi uggaïhetvÃ. 3 Bi paÂirÆpako. 4 Bi adds ÂÅrÆpako. 5 Bi karisu. 6 Bi aparena dve ca. 7 Ck Ãgacchantaæ. 8 Bi tÃta etÃya. 9 Bi panete. 10 so all the MSS. 11 Bi gaætvÃ. 12 Bi ¬aæsÃpetvÃ. 13 Bi esa. 14 Bi adds va. >/ #<[page 040]># %<40 II. DukanipÃta. 1. DaÊhavagga. (16.)>% @@ Tattha evam evà 'ti evam eva, nÆnà 'ti parivitakke nipÃto ekaæse pi vaÂÂati\<*<1>*>/ yeva, Vedehan ti VideharaÂÂhissaraæ, Mithilaggahan ti Mithile gehaæ\<*<2>*>/ MithilÃyaæ\<*<3>*>/ gharaæ pariggahetvà vasamÃnan ti attho, Ãja¤¤Ã ti kÃ- raïÃkÃraïajÃnanakÃ, yathà haæsà VinÅlakan ti yathà ime haæsà maæ VinÅ- lakaæ vahanti evam eva vahantÅti. Haæsapotakà tassa vacanaæ {sutvÃ} kujjhitvà "idh' eva naæ pÃtetvà gamissÃmÃ" 'ti cittaæ uppÃdetvÃpi "evam kate pità no kiæ vakkhatÅti" garahabhayena pitu santikaæ netvà tena katakiriyaæ pitu Ãcikkhiæsu. Atha naæ pità kujjhitvà "kiæ tvaæ mama puttehi adhikataro yo\<*<4>*>/ mama putte abhibhavitvà rathe yuttasindhave viya karosi, attano pamÃïaæ na jÃnÃsi, imaæ ÂhÃnaæ tava agocaro, attano mÃtu vasanaÂÂhÃnam eva gacchÃ\<*<5>*>/" 'ti tajjetvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ tavan\<*<7>*>/ ti. || Ja_II:20 ||>@ Tattha VinÅlà 'ti taæ nÃmenÃlapati, duggaæ bhajasÅti imesaæ vasena giriduggaæ bhajasi, abhÆmiæ tÃta sevasÅti tÃta girivisaman\<*<8>*>/ nÃma tava abhÆmiæ taæ sevasi upagacchasi, etaæ mÃtÃlayaæ\<*<9>*>/ tavan\<*<7>*>/ ti etaæ gÃman- taæ ukkÃraÂÂhÃnaæ ÃmakasusÃnaÂÂhÃna¤ ca tava mÃtu Ãlayaæ gehaæ vÃsanaÂÂhÃ- naæ, tattha gacchÃ\<*<5>*>/ 'ti. Evan taæ tajjetvà "gacchatha, naæ Mithilanagarassa uk- kÃrabhÆmiyaæ yeva\<*<10>*>/ otÃretvà ethÃ" 'ti putte ÃïÃpesi\<*<11>*>/. Te tathà akaæsu. Satthà imaæ dhammadesanaæ\<*<12>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà VinÅlako Devadatto ahosi, haæsapotakÃpi\<*<13>*>/ dve aggasÃvakÃ, pità Anando, VideharÃjà pana aham evÃ" 'ti. VinÅlakajÃtakaæ\<*<14>*>/. DaÊhavaggo paÂhamo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi vattati, Cp Cs vaddhati. 2 Bi mithilaggehaæ. 3 Bi Cp Cs mithilÃya. 4 Bi adhikataro ti so tvaæ. 5 Bi gacchÃhi. 6 Cp Cs mÃtÃlayan. 7 Bi tavÃ. 8 Bi girisamaæ. 9 Bi mÃtÃlayan. 10 Bi -bhÆmiya¤ ¤eva. 11 Ck Cp Cs ÃnÃpesi. 12 Cp Cs omits dhamma. 13 Bi omits pi. 14 Bi adds dasamaæ. >/ #<[page 041]># %< 1. IndasamÃnagottajÃtaka. (161.) 41>% 2. SANTHAVAVAGGA. $<1. IndasamÃnagottajÃtaka.>$ Na santhavaæ kÃpurisena kayirà ti. Idaæ Satthà Jeta- vane viharanto ekaæ dubbacajÃtikaæ Ãrabbha kathesi, tassa ca\<*<1>*>/ vatthuæ NavanipÃte GijjhajÃtake Ãvibhavissati. Satthà pana taæ bhik- khuæ "pubbe pi tvaæ bhikkhu dubbacatÃya paï¬itÃnaæ vacanaæ akatvà mattahatthipÃdehi\<*<2>*>/ sa¤cuïïito" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbattitvà vuddhippatto\<*<3>*>/ gharÃ- vÃsaæ pahÃya isipabbajjaæ pabbajitvà pa¤cannaæ isisatÃnaæ gaïasatthà hutvà Himavantapadese\<*<4>*>/ vÃsaæ kappesi. Tadà tesu tÃpasesu IndasamÃnagotto\<*<5>*>/ nÃmen'\<*<6>*>/ eko tÃpaso ahosi dubbaco anovÃdako. So ekaæ hatthipotakaæ posesi. Bodhisatto sutvà taæ pakkositvÃ\<*<7>*>/ "saccaæ kira tvaæ\<*<8>*>/ hatthipotakaæ posesÅti" pucchi. "Saccaæ Ãcariya matamÃtikaæ ekaæ hatthipotakaæ posemÅti". "Hatthino nÃma vuddhippattÃ\<*<9>*>/ posake yeva mÃ- renti, mà taæ posehÅti\<*<10>*>/". "Tena vinà vattituæ na sakkomi ÃcariyÃ" 'ti. "Tena hi pa¤¤ÃyissasÅti\<*<11>*>/". So tena posiyamÃno aparabhÃge mahÃsarÅro ahosi. Ath' ekasmiæ kÃle te\<*<12>*>/ isayo vanamÆlaphalÃphalatthÃya dÆraæ gantvà tatth' eva katipÃhaæ vasiæsu. HatthÅ\<*<13>*>/ pi aggadakkhiïavÃte pabhinnamado hutvà "tassa païïasÃlaæ viddhaæsetvà pÃnÅyaghaÂaæ\<*<14>*>/ bhinditvà pÃ- sÃïaphalakaæ\<*<15>*>/ khipitvà Ãlambanaphalakaæ lu¤citvÃ\<*<16>*>/ taæ tÃpasaæ mÃretvà va\<*<17>*>/ gamissÃmÅti" ekaæ gahanaÂÂhÃnaæ pavi- sitvà Ãgamanamaggaæ olokento aÂÂhÃsi. IndasamÃnagotto tassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits ca. 2 Bi adds sariraæ. 3 Bi vu¬¬i-. 4 Bi -ppadese. 5 K indasagotto. 6 Bi nÃma. 7 Bi pakkosÃpetvÃ. 8 Bi taæ. 9 Bi vu¬¬hi-. 10 Bi posemiti. 11 Bi -yissatÅti. 12 K ne. 13 Bi hatthi. 14 K pÃïÅya-, Bi pÃïiya-. 15 K pÃsÃnaphalakaæ, Bi pÃsÃïaphalikaæ. 16 K Êu¤citvÃ. 17 Bi omits va. >/ #<[page 042]># %<42 II. DukanipÃta. 2. Santhavavagga. (17.)>% gocaraæ gahetvà sabbesaæ purato va Ãgacchanto\<*<1>*>/ taæ disvà pakatisa¤¤o\<*<2>*>/ yev' assa santikaæ agamÃsi\<*<3>*>/. Atha naæ so hatthi gahanaÂÂhÃnà nikkhamitvà soï¬Ãya parÃmasitvà bhÆmiyaæ pÃtetvà sÅsaæ pÃdena akkamitvà jÅvitakkhayaæ pÃpetvà maddi- tvà ko¤canÃdaæ katvà ara¤¤aæ pÃvisi. SesatÃpasÃ\<*<4>*>/ taæ pa- vattiæ Bodhisattassa Ãrocesuæ. Bodhisatto "kÃpurisehi saddhiæ saæsaggo na kÃtabbo" ti vatvà imà gÃthà Ãha: @*>/ ariyo anariyena pajÃnam atthaæ cirÃnuvuttho pi karoti pÃpaæ gajo yathà IndasamÃnagottaæ. || Ja_II:21 ||>@ @*>/ ja¤¤Ã sadiso maman ti sÅlena pa¤¤Ãya sutena cÃpi ten' eva mettiæ kayirÃtha saddhiæ, sakhÃvaho sappurisena saÇgamo ti. || Ja_II:22 ||>@ Tattha "na santhavaæ kÃpurisena kayirÃ" ti kucchitena\<*<8>*>/ kodha- purisena saddhiæ taïhÃsanthavaæ và mittasanthavaæ và na kayirÃtha, ariyo anariyena pajÃnam atthan ti, ariyo ti cattÃro ariyÃ: ÃcarÃriyo liÇgÃriyo dassanÃriyo paÂivedhÃriyo ti, tesu ÃcÃrÃriyo idha adhippeto, so pajÃnam at- thaæ atthaæ pajÃnanto atthÃnatthakusalo ÃcÃre Âhito ariyapuggalo anariyena nillajjena dussÅlena saddhiæ santhavaæ\<*<9>*>/ na kareyyà ti attho, kiækÃraïÃ: cirÃnuvuttho pi karoti pÃpan ti yasmà anariyo ciraæ ekato anuvuttho pi taæ\<*<10>*>/ ekatonivÃsaæ agaïetvà karoti pÃpakaæ lÃmakaæ kammaæ karoti yeva, yathà kiæ: gajo yathà IndasamÃnagottaæ yathà so gajo IndasamÃnagottaæ mÃrento pÃpaæ akÃsÅti attho; yaæ tveva\<*<11>*>/ ja¤¤Ã sadiso maman ti Ãdisu yaæ tveva\<*<11>*>/ puggalaæ ayaæ mama sÅlÃdÅhi sadiso ti jÃneyya ten' eva saddhiæ kariyÃtha, sappurisena saddhiæ\<*<12>*>/ samÃgamo sukhÃvaho ti\<*<13>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi gacchanto. 2 Bi -sa¤cÃ. 3 Bi Ãg-. 4 Bi sesÃ-. 5 Bi kayirÃtha. 6 so Bp; K yattheva, Bi yatveva. 7 Bi kayirÃthÃ. 8 K cchitena, Bi kujjhitena. 9 Bi taïhÃsantavaæ và mittasantavaæ vÃ. 10 Bi etaæ. 11 so Bp; K Bi yatveva. 12 K has added kayirÃtha sappurisena saddhiæ, Bi omits these words. 13 K sukhÃvahotÅti, Bi sukhovahotÅti. >/ #<[page 043]># %< 2. SanthavajÃtaka. (162.) 43>% Evaæ Bodhisatto "anovÃdakena nÃma na bhavitabbaæ, su- sikkhitena bhavituæ vaÂÂatÅti" isigaïaæ ovaditvà IndasamÃna- gottassa sarÅrakiccaæ kÃretvÃ\<*<1>*>/ BrahmavihÃraæ\<*<2>*>/ bhÃvetvà brahmalokÆpago ahosi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà IndasamÃnagotto ayaæ dubbaco ahosi, gaïasatthà pana aham evÃ" 'ti. IndasamÃnagottajÃtakaæ\<*<3>*>/. $<2. SanthavajÃtaka.>$ Na santhavasmà param atthi pÃpiyo ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto aggijuhanaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà NaÇguÂÂhajÃtake kathitasadisam eva. BhikkhÆ te aggiæ\<*<4>*>/ juhante disvà "bhante, jaÂilà nÃnappakÃraæ micchÃtapaæ karonti, atthi nu kho ettha va¬¬hÅti\<*<5>*>/ "Bhagavantaæ pucchiæsu. Satthà "na bhikkhave ettha ki¤ci va¬¬hi\<*<6>*>/ nÃma atthi, porÃïakapaï¬itÃpi `aggijuhane va¬¬hi\<*<7>*>/ at- thÅti' sa¤¤Ãya\<*<8>*>/ ciraæ aggiæ juhitvÃ\<*<9>*>/ tasmiæ kamme ava¬¬him\<*<10>*>/ eva disvà aggiæ udakena nibbÃpetvà sÃkhÃdÅhi pothetvà pothetvà puna ni- vattitvÃpi na olokesun" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto brÃhmaïakule nibbatti. MÃtÃpitaro tassa jÃtaggiæ gahetvà taæ soÊasavassapadese\<*<11>*>/ Âhitaæ Ãhaæsu: "kiæ tÃta jÃ- taggiæ gahetvà ara¤¤e aggiæ paricarissasi\<*<12>*>/ udÃhu tayo vede uggaïhitvÃ\<*<13>*>/ kuÂumbaæ saïÂhapetvà gharÃvÃsaæ vasissasÅti". So "na me gharÃvÃsen' attho\<*<14>*>/, ara¤¤e aggiæ paricaritvà Brahmaloka-parÃyano bhavissÃmÅti" jÃtaggiæ gahetvà mÃtÃ- pitaro vanditvà ara¤¤aæ pavisitvà païïasÃlÃya vÃsaæ kappetvà aggiæ paricari. So ekadivasaæ nimantitaÂÂhÃnaæ gantvà sappinà pÃyÃsaæ labhitvà "imaæ pÃyÃsaæ MahÃbrahmuno yajissÃmÅti" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi katvÃ. 2 Bi -vihÃre. 3 Bi adds pathamaæ. 4 both MSS. aggi. 5 Bi vu¬¬hiti. 6 Bi vu¬¬hi. 7 K va¬¬hiæ, Bi vu¬¬hi. 8 K saæ¤Ãya, Bi pa¤¤Ãya 9 Bi juhetvÃ. 10 Bi avu¬¬him. 11 Bi -vassupa-. 12 K -carassasi. 13 Bi -hetvÃ. 14 Bi -vÃsena attho. >/ #<[page 044]># %<44 II. DukanipÃta. 2. Santhavavagga. (17.)>% pÃyÃsaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà aggiæ jÃletvÃ\<*<2>*>/ "Aggiæ tÃva Bhagavantaæ\<*<3>*>/ sappiyuttaæ\<*<4>*>/ pÃyÃsaæ pÃyemÅti\<*<5>*>/" pÃyÃsaæ aggimhi pakkhipi. Bahusinehe pÃyÃse aggimhi pakkhittamatte yeva aggi accugga- tÃhi aggÅhi\<*<6>*>/ païïasÃlaæ jhÃpesi. BrÃhmaïo bhÅtatasito\<*<7>*>/ palÃ- yitvà bahi Âhatvà "kÃpurisehi\<*<8>*>/ nÃma santhavo na kÃtabbo, idÃni me iminà agginà kicchena katà païïasÃlà jhÃpitÃ" ti vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ kicchà kataæ païïakuÂiæ\<*<10>*>/ adaÂÂhahÅti\<*<11>*>/. || Ja_II:23 ||>@ Tattha na santhavasmà ti taïhÃsanthavà mittasanthavÃpi cà 'ti duvi- dhÃpi\<*<12>*>/ etasmà santhavà paraæ uttariæ a¤¤aæ pÃpataraæ lÃmakataran\<*<13>*>/ nÃma n' atthÅti attho, yo santhavo kÃpurisenà ti yo pÃpakena kÃpurisena saddhiæ duvidho pi santhavo\<*<14>*>/ tato pÃpataraæ a¤¤aæ n' atthi, kasmÃ: santappito --pe-- \<*<15>*>/ adaÂÂhahÅti\<*<16>*>/ yasmà sappinà ca pÃyÃsena ca\<*<17>*>/ santappito pi ayaæ aggi mayà kicchena kataæ païïasÃlaæ jhÃpesÅti attho. So\<*<18>*>/ evaæ vatvà "na me tayÃ\<*<19>*>/ mittadÆbhinÃ\<*<20>*>/ attho" ti taæ aggiæ udakena nibbÃpetvà sÃkhÃhi pothetvà anto Hima- vantaæ pavisanto ekaæ sÃmÃmigiæ\<*<21>*>/ sÅhassa ca vyagghassa\<*<22>*>/ ca dÅpino\<*<23>*>/ ca\<*<24>*>/ mukhaæ lehantiæ\<*<25>*>/ disvà "sappurisehi sad- dhiæ santhavà paraæ\<*<26>*>/ seyyo nÃma n' atthÅti" cintetvà duti- yaæ gÃtham Ãha: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi mahÃbrahmaïÃnaæ dassÃmi ti taæ pÃyÃsaæ. 2 K jalitvÃ. 3 Bi bhavantaæ. 4 Bi sappayutta. 5 Bi adds so. 6 Bi sacchihi. 7 Bi -tassÅto. 8 Bi kÆpÆri-. 9 Bi pÃyÃsena. 10 Bi -kuÂi 11 Bi adaÂhahÅti, Bp ada¬¬hahi. 12 Bi omits ti duvidhÃpi. 13 Bi omits lÃmakataran. 14 K sasanthavo, Bi ekasanthavo. 15 K omits pe, Bi pa 16 K ada¬¬hahÅti, Bi adaÂhahiti. 17 K adds taæ. 18 Bi eso. 19 K nayÃ, Bi tassÃ. 20 K -dubhitÃ, Bi -duppinÃ. 21 K sÃkhamigiæ, Bi sÃmaæ nÃma migÅ. 22 Bi byagghassa. 23 K dÅpiko. 24 Bi omits ca. 25 Bi lehanaæ. 26 Bi paramaæ. >/ #<[page 045]># %< 3. SusÅmajÃtaka. (163.) 45>% @< sÅhassa vyagghassa\<*<1>*>/ ca dÅpino ca sÃmà mukhaæ lehati santhavenà 'ti. || Ja_II:24 ||>@ Tattha sÃmà mukhaæ lehati santhavenà 'ti sÃmÃ\<*<2>*>/ migÅ imesaæ tiï- ïaæ\<*<3>*>/ janÃnaæ santhavena sinehena mukhaæ lehatÅti\<*<4>*>/. Evaæ vatvà Bodhisatto anto Himavantaæ pavisitvà isi- pabbajjaæ\<*<5>*>/ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà jÅvitapariyosÃne brahmalokÆpago ahosi. Satthà imaæ dhammadesanaæ\<*<6>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tena samayena tÃpaso aham eva ahosin\<*<7>*>/" ti. SanthavajÃtakaæ\<*<8>*>/. $<3. SusÅmajÃtaka.>$ KÃÊamigÃ\<*<9>*>/ setadantà tava ime ti. Idaæ Satthà Jeta- vane viharanto chandakadÃnaæ Ãrabbha kathesi. SÃvatthiyaæ hi kadÃci ekam eva kulaæ buddhapamukkhassa bhikkhusaÇghassa dÃnaæ deti, kadÃci a¤¤atitthiyÃnaæ denti, kadÃci\<*<10>*>/ gaïabandhanena\<*<11>*>/ bahÆ ekato hutvà denti, kadÃci vÅthisabhÃgena, kadÃci sakalanagaravÃsino chandakaæ saæharitvÃ\<*<12>*>/ dÃnaæ denti. Imasmiæ pana kÃle sakala- nagaravÃsino chandakaæ saæharitvÃ\<*<13>*>/ sabbaparikkhÃradÃnaæ sajjetvà dve koÂÂhÃsà hutvà ekacce "imam sabbaparikkhÃradÃnaæ a¤¤atitthi- yÃnaæ dassÃmÃ" ti Ãhaæsu ekacce "buddhapamukhassa bhikkhusaæ- ghassÃ\<*<14>*>/" 'ti. Evaæ punappuna\<*<15>*>/ kathÃya vattamÃnÃya a¤¤atitthiya sÃvakehi\<*<16>*>/ a¤¤atitthiyÃnaæ ¤eva BuddhasÃvakehi buddhapamukhassa bhikkhusaæghassa\<*<17>*>/ cà 'ti vutte "sambahulaæ karissÃmÃ" 'ti sambahula- tÃya katÃya "buddhapamukhassa saÇghassa dassÃmÃ" 'ti vadantà yeva bahÆ\<*<18>*>/ jÃtÃ, tesa¤ ¤eva\<*<19>*>/ kathà patiÂÂhÃsi, a¤¤atitthiyasÃvakà BuddhÃ- naæ dÃtabbadÃnassa antarÃyaæ kÃtuæ nÃsakkhiæsu. NÃgarà buddha- pamukhaæ saÇghaæ nimantetvà sattÃhaæ mahÃdÃnaæ pavattetvà sattame divase sabbaparikkhÃre\<*<20>*>/ adaæsu. Satthà anumodanaæ katvà mahÃjanaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi byagghassa. 2 K sÃmaæ. 3 both K and Bi tinnaæ. 4 Bi lehÅti. 5 Bi isippajjaæ. 6 K desanaæ. 7 Bi ahaæntena samayena tÃpaso ahosin. 8 Bi adds dutiyaæ. 9 both K and Bi kÃla. 10 K omits aƤatitthiyÃnaæ denti kadÃci. 11 Bi ganabandhena. 12 so Bp; K saægharitvÃ, Bi haritvÃ. 13 so Bp Bi; K saægharitvÃ. 14 K saæghassÃ. 15 Bi -punnaæ. 16 Bi casÃvakehi. 17 K saæghassa. 18 Bi bahukÃ. 19 K tesayeva. 20 Bi sabbe-. >/ #<[page 046]># %<46 II. DukanipÃta. 2. Santhavavagga. (17.)>% maggaphalehi bodhetvà JetavanavihÃram eva gantvà bhikkhusaÇghena\<*<1>*>/ vatte dassite gandhakuÂipamukhe\<*<2>*>/ ÂhatvÃ\<*<3>*>/ SugatovÃdaæ datvà gandha- kuÂiæ pÃvisi. SÃyaïhasamaye bhikkhÆ {dhammasabhÃyaæ} sannipatitvà kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso a¤¤atitthiyasÃvakà BuddhÃnaæ dÃtabba- dÃnassa\<*<4>*>/ antarÃyakaraïatthÃya vÃyamantÃpi antarÃyaæ kÃtuæ nÃsak- khiæsu, taæ sabbaparikkhÃradÃnaæ\<*<5>*>/ BuddhÃnaæ yeva pÃdamÆlaæ\<*<6>*>/ Ãgataæ, aho Buddhabalan\<*<7>*>/ nÃma mahantan" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave ete a¤¤atitthiyasÃvakà idÃn' eva mayhaæ dÃtabbadÃnassa antarÃyakaraïatthÃya\<*<8>*>/ vÃyamanti, pubbe pi vÃyamiæsu, so pana parikkhÃro sabbakÃle\<*<9>*>/ pi mam' eva\<*<10>*>/ pÃdamÆ- laæ\<*<11>*>/ ÃgacchatÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ SusÅmo nÃma rÃjà ahosi. Tadà Bodhisatto tassa purohitassa brÃhmaïiyà kucchismiæ\<*<12>*>/ paÂisandhiæ gaïhi. Tassa soÊasavassakÃle pità kÃlam akÃsi. So pana dharamÃnakÃle ra¤¤o hatthimaÇgalakÃrako ahosi, hatthÅnaæ\<*<13>*>/ maÇgalakÃraïatthÃne\<*<14>*>/ Ãbhataæ\<*<15>*>/ upakaraïa- bhaï¬a¤\<*<16>*>/ ca hatthÃlaækÃra¤ ca sabbaæ so yeva alat- tha\<*<17>*>/. Evam assa ekekasmiæ maÇgale\<*<18>*>/ koÂimattaæ\<*<19>*>/ dhanaæ uppajjati\<*<20>*>/. Atha tasmiæ kÃle hatthimaÇgalachaïo sampÃpuïi. SesabrÃhmaïÃ\<*<21>*>/ rÃjÃnaæ upasaækamitvà "mahÃ- rÃja, hatthimaÇgalachaïo sampatto, maÇgalaæ kÃtuæ vattati\<*<22>*>/, purohitabrÃhmaïassa putto pana\<*<23>*>/ atidaharo n' eva tayo vede\<*<24>*>/ jÃnÃti na hatthisuttaæ, mayaæ hatthimaÇgalaæ karissÃmÃ" ti Ãhaæsu. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. BrÃhmaïà "purohita- puttassa hatthimaÇgalaæ kÃtuæ adatvà hatthimaÇgalaæ katvà mayaæ dhanaæ gaïhissÃmÃ\<*<25>*>/" 'ti haÂÂhatuÂÂhà vicaranti\<*<26>*>/. Atha "catutthe divase maÇgalaæ\<*<27>*>/ bhavissatÅti" Bodhisattassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi saÇghe. 2 Bi -kuÂÅ-. 3 Bi katvÃ. 4 Bi dÃtabbassa-. 5 Bi sabbaæ-. 6 Bi -mÆle. 7 Bi balaæ. 8 Bi antarÃyaæ. 9 Bi sappakÃlaæ. 10 Bi mayham eva. 11 K -mÆle. 12 Bi kucchamhi. 13 Bi hatthi. 14 K -karana-. 15 K Ãbhata, Bi Ãtaæ? 16 Bi upakÃraïacaï¬a¤. 17 Bi alatthaæ. 18 Bi maï¬a. 19 Bi -matta 20 Bi uppajji. 21 Bi sesÃ-. 22 Bi vaÂÂatÅti. 23 Bi pana putto. 24 Bi bede. 25 Bi karissÃmÃ. 26 Bi virenti. 27 Bi hatthimaÇgalaæ. >/ #<[page 047]># %< 3. SusÅmajÃtaka. (163.) 47>% mÃtà taæ pavattiæ sutvà "hatthimaÇgalakaraïaæ\<*<1>*>/ nÃma yÃva sattamà kulaparivaÂÂÃ\<*<2>*>/ amhÃkaæ, vaæso ca no osakkhissati\<*<3>*>/ dhanà ca parihÃyissÃmÃ\<*<4>*>/" 'ti anusocamÃnà parodi. Bodhisatto "kasmà amma rodasÅti" vatvà taæ kÃraïaæ sutvà "nanu amma ahaæ maÇgalaæ karissÃmÅti" Ãha. "TÃta tvaæ n' eva tayo vede\<*<5>*>/ jÃnÃsi na hatthisuttaæ, kathaæ maÇgalaæ karissa- sÅti\<*<6>*>/". "Amma kadà pana hatthimaÇgalaæ karissantÅti\<*<7>*>/". "Ito catutthe divase tÃtÃ" 'ti. "Amma tayo pana vede\<*<5>*>/ pa- guïe katvà hatthisuttaæ jÃnanakà ÃcariyÃ\<*<8>*>/ kahaæ vasantÅti\<*<9>*>/". "TÃta evarÆpo disÃpÃmokkhÃcariyo\<*<10>*>/ ito vÅsayojanasatamatthake\<*<11>*>/ GandhÃraraÂÂhe TakkasilÃyaæ vasatÅti". "Amma amhÃkaæ vaæsaæ na nÃsessÃmi, sve ekadivasen' eva Takkasilaæ\<*<12>*>/ gantvà ekaratten' eva tayo vede\<*<5>*>/ ca\<*<13>*>/ hatthisutta¤ ca uggaïhitvÃ\<*<14>*>/ punadivase Ãgantvà catutthe divase hatthimaÇgalaæ karissÃmi, mà rodÅti\<*<15>*>/" mÃtaraæ samassÃsetvà Bodhisatto punadivase pÃto va bhu¤jitvà ekako va nikkhamitvà ekadivasen' eva Takkasilaæ gantvà Ãcariyaæ vanditvà ekamante\<*<16>*>/ nisÅdi. Atha naæ Ãca- riyo "kuto Ãgato si tÃtÃ" 'ti pucchi. "BÃrÃïasito ÃcariyÃ" 'ti. "Ken' atthenÃ" 'ti. "TumhÃkaæ santike tayo\<*<17>*>/ vede\<*<5>*>/ ca hatthi- sutta¤\<*<18>*>/ ca uggaïhanatthÃyÃ\<*<19>*>/ 'ti. "SÃdhu tÃta, uggaïhÃ\<*<20>*>/" 'ti. Bodhisatto "Ãcariya mayhaæ kammaæ accÃyikan" ti sab- baæ pavattiæ Ãrocetvà "ahaæ ekadivasen' eva vÅsayojanasataæ\<*<21>*>/ Ãgato, ajj' ekarattaæ\<*<22>*>/ mayhaæ yeva\<*<23>*>/ okÃsaæ karotha, ito ta- tiye\<*<24>*>/ hatthimaÇgalaæ\<*<25>*>/ bhavissati, ahaæ eken' eva uddesa- maggena sabbaæ uggaïhissÃmÅti" vatvà Ãcariyaæ okÃsaæ kÃretvà Ãcariyassa pÃde dhovitvà sahassatthavikaæ purato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Bp; K -karaïan, Bi -kÃraïaæ. 2 K -vaddhÃ, Bi -vattÃ. 3 K cano osakkhi-, Bp chinno osakki-, Bi chaïo osakki-. 4 K -yissÃmÅ, Bi yÅssÃmÃ. 5 Bi bede. 6 Bi karissatÅti. 7 Bi karissasiti. 8 K -kÃacariyÃ, Bi kÃÃcariyo. 9 Bi vasatÅti. 10 Bi -kkho Ãcariyo. 11 K vÅsaæyojaïa-, Bi satiyojanasatamattake. 12 K -lÃyaæ. 13 Bi omits ca. 14 Bi -hetvÃ. 15 Bi rodasÅti. 16 Bi -taæ. 17 K omits tayo. 18 K -sutte. 19 Bi uggahatthÃyÃ. 20 Bi -hÃhi. 21 K vÅsaæ-. 22 K -rittiæ, Bi -ratthaæ. 23 Bi mayha¤ ¤eva. 24 K -ya. 25 Bi -lam. >/ #<[page 048]># %<48 II. DukanipÃta. 2. Santhavagga. (17.)>% Âhapetvà vanditvà ekamantaæ nisinno pariyattiæ Âhapetvà aruïe uggacchante uggacchante tayo vede\<*<1>*>/ hatthisutta¤ ca niÂÂha- petvÃ\<*<2>*>/ "a¤¤aæ\<*<3>*>/ pi atthi ÃcariyÃ" 'ti pucchitvà "n' atthi tÃta, sabbaæ niÂÂhitan" ti vutte "Ãcariya imasmiæ ganthe\<*<4>*>/ ettakaæ\<*<5>*>/ padaæ paccÃbhaÂÂhaæ\<*<6>*>/ ettakaæ\<*<7>*>/ sajjhÃyamÆÊhaÂÂhÃnaæ, ito paÂÂhÃya antevÃsike evaæ vÃceyyÃthÃ" 'ti Ãcariyassa sippaæ\<*<8>*>/ sodhetvà pÃto va bhu¤jitvà Ãcariyaæ vanditvà ekadivasen' eva BÃrÃïasiæ paccÃgantvà mÃtaraæ vanditvà "uggaïhitan te tÃta sippan" ti vutte "ÃmÃ" 'ti vatvà mÃtaraæ paritosesi. Puna- divase hatthÅnaæ maÇgalachaïo\<*<9>*>/ paÂiyÃdiyittha\<*<10>*>/. Satamatte\<*<11>*>/ hatthÅ\<*<12>*>/ soïïÃlaækÃre soïïadhaje\<*<13>*>/ hemajÃlasa¤channe\<*<14>*>/ katvà Âhapesuæ, rÃjaÇgaïaæ alaækariæsu. BrÃhmaïà "mayaæ hatthi- maÇgalaæ karissÃma, mayaæ karissÃmÃ\<*<15>*>/" ti maï¬itapasÃdhità aÂÂhaæsu. SusÅmo pi rÃjà sabbÃlaækÃrapatimaï¬ito\<*<16>*>/ Ãbhara- ïabhaï¬aæ\<*<16>*>/ gÃhÃpetvà maÇgalaÂÂhÃnaæ agamÃsi. Bodhisatto pi kumÃraparihÃrena alaækato attano parisÃya purakkhata- parivÃrito ra¤¤o santikaæ gantvà "saccaæ kira mahÃrÃja tumhe amhÃkaæ vaæsaæ\<*<18>*>/ nÃsetvà a¤¤ehi brÃhmaïehi hatthimaÇgalaæ kÃretvà `hatthÃlaækÃra¤ ca upakaraïÃni ca tesaæ dÃssÃmÃ\<*<19>*>/' 'ti avacutthÃ" 'ti vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ migà setadantà tava ime\<*<21>*>/ parosataæ hemajÃlÃbhichannÃ\<*<22>*>/, te te\<*<23>*>/ dadÃmÅti SusÅma brÆsi anussaraæ pettipitÃmahÃnan\<*<24>*>/ ti. || Ja_II:25 ||>@ Tattha te te\<*<25>*>/ dadÃmÅti SusÅma brÆsÅti te ete\<*<26>*>/ tava santake\<*<27>*>/ kÃÊÃ\<*<20>*>/ migà setadantà ti evaæ saækhaæ gataæ parosataæ sabbÃlaækÃra- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi bede. 2 Bi niÂhÃ-. 3 K a¤¤e, Bi ara¤¤aæ. 4 Bi gakkhe. 5 Bi ekaæ. 6 K paccÃbhaï¬aæ, Bi paccÃbhaÂhaæ. 7 Bi etthakaæ. 8 Bi Ãcariyasibbaæ. 9 K -cchano. 10 Bi pariyÃdiyitta. 11 Bi sattamatte. 12 so Bp; both K and Bi hatthi. 13 Bi sovaïïadhaje. 14 Bi temajÃlapaÂicchanne. 15 Bi omits mayaæ karissÃmà 16 Bi -paÂi-. 17 Bi upakaraïabhaï¬aæ. 18 Bi vaæsa¤ ca attano ca vaæsaæ. 19 Bi tassÃmi. 20 Bi kÃlÃ. 21 so all three MSS. 22 K Bp -bhisa¤channÃ, Bi -bhichandà 23 K only one te. 24 K penti-, Bi mettaæ-. 25 K nete. 26 K adds tevÃ. 27 Bi santike. >/ #<[page 049]># %< 3. SusÅmajÃtaka. (163.) 49>% patimaï¬ite hatthÅ\<*<1>*>/ a¤¤esaæ brÃhmaïÃnaæ dadÃmÅti saccaæ kira bho SusÅma evaæ brÆsÅti attho, anussaraæ pettipitÃmahÃnan ti amhÃka¤ ca attano ca vaæse\<*<2>*>/ pitupitÃmahÃnaæ\<*<3>*>/ Ãciïïaæ saranto yeva, idaæ vuttaæ hoti: mahÃrÃja\<*<4>*>/, yÃva sattamÃ\<*<5>*>/ kulaparivaÂÂÃ\<*<6>*>/ tumhÃkaæ pitipitÃmahÃnaæ\<*<7>*>/ amhÃkaæ pitupitÃ- mahÃ\<*<8>*>/ hatthimaægalaæ karonti\<*<9>*>/, so tvaæ evaæ anussaranto pi amhÃka¤ ca at- tano ca vaæsaæ nÃsetvà saccam kira tvaæ\<*<10>*>/ evaæ brÆsÅti. SusÅmo rÃjÃ\<*<11>*>/ Bodhisattassa vacanaæ sutvà dutiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ migà setadantà mama ime parosataæ hemajÃlÃbhichannÃ\<*<13>*>/, te te dadÃmÅti vadÃmi mÃïava\<*<14>*>/ anussaraæ pettipitÃmahÃnan ti. || Ja_II:26 ||>@ Tattha te te\<*<15>*>/ dadÃmÅti te ete hatthÅ\<*<1>*>/ a¤¤esaæ brÃhmaïÃnaæ dadÃmÅti saccam eva mÃïava vadÃmi te va\<*<16>*>/ hatthÅ\<*<1>*>/ brÃhmaïÃnaæ dadÃmÅti\<*<17>*>/ attho\<*<18>*>/, anus- saran pettipitÃmahÃnan\<*<19>*>/ ti pitupitÃmahÃnam pi\<*<20>*>/ kiriyaæ anussarÃmi yeva no nÃnussarÃmi, amhÃkaæ pitipitÃmahÃnaæ\<*<21>*>/ hatthimaÇgalaæ tumhÃkaæ pitupitÃ- mahÃ\<*<22>*>/ karontÅti pana anussaranto pi evaæ vadÃmi yevà 'ti adhippÃyen' evam Ãha. Atha naæ Bodhisatto etad avoca: "MahÃrÃja amhÃka¤ ca attano ca\<*<23>*>/ vaæsaæ anussaranto yeva kasmà maæ Âhapetvà a¤¤ehi hatthimaÇgalaæ kÃrÃpethÃ" 'ti. "Tvaæ kira tÃta tayo vede\<*<24>*>/ hatthisutta¤ ca na jÃnÃsÅti mayhaæ Ãrocesuæ, tenÃhaæ a¤¤ehi brÃhmaïehi kÃrÃpemÅti". "Tena hi mahÃrÃja ettha- kesu\<*<25>*>/ brÃhmaïesu ekabrÃhmaïo pi vedesu\<*<26>*>/ và hatthisuttesu và ekadesam pi yadi mayà saddhiæ kathetuæ samattho atthi uÂÂhahatu, tayo pi vede\<*<24>*>/ hatthisutta¤ ca saddhiæ hatthimaÇ- galakaraïena maæ Âhapetvà a¤¤o sakala-JambudÅpe pi jÃnanto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 both K and Bi hatthi. 2 Bi attano pese. 3 Bi petti-. 4 K omits mahÃrÃja. 5 K adds hi. 6 K -vaddhÃ. 7 Bi petti-. 8 Bi pettipÅtÃmahà va. 9 Bi -to. 10 K omits tvaæ. 11 K omits rÃjÃ. 12 Bi kÃlÃ. 13 K -bhisa¤channÃ. 14 K mÃnava. 15 K tene. 16 K ne va, Bp te, Bi tetava. 17 Bi vadÃmiti. 18 Bi adds te brÃhmaïe saccaæ eva vadÃmi ti attho. 19 K omits pettipitÃmahÃnan. 20 Bi omits pitupitÃmahÃnam pi. 21 Bi pettipÅtÃ-, Bp pittipitÃ-. 22 Bp pittipitÃ-, Bi adds maÇgalaæ. 23 K omits ca. 24 Bi bede. 25 so both K and Bi. 26 Bi bedesu. >/ #<[page 050]># %<50 II. DukanipÃta. 2. Santhavavagga. (17.)>% nÃma n' atthÅti" sÅhanÃdaæ nadi. EkabrÃhmaïo pi paÂisattu\<*<1>*>/ hutvà uÂÂhÃtuæ nÃsakkhi. Bodhisatto attano kulavaæsaæ\<*<2>*>/ pa- tiÂÂhÃpetvà maÇgalaæ katvà bahuæ dhanaæ ÃdÃya attano\<*<3>*>/ nive- sanaæ agamÃsi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (keci sotÃpannà ahesuæ keci sakadÃgÃmino keci anÃ- gÃmino, keci arahattaæ pÃpuïiæsu) "Tadà mÃtà MahÃmÃyà ahosi, pità Suddhodano mahÃrÃjÃ, SusÅmo rÃjà Anando\<*<4>*>/, disÃpÃmokkhÃcariyo\<*<5>*>/ SÃri- putto, mÃïavo pana aham evÃ" 'ti. SusÅmajÃtakaæ\<*<6>*>/. $<4. GijjhajÃtaka.>$ Yaæ nu gijjho yojanasatan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ mÃtuposakabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ\<*<7>*>/ SÃmajÃtake Ãvibhavissati. Satthà pana taæ bhikkhuæ "saccaæ kira tvaæ bhikkhu gihÅ\<*<8>*>/ posesÅti\<*<9>*>/" pucchitvà "saccan" ti vutte "kiæ pana te hontÅti\<*<10>*>/" pucchitvÃ\<*<11>*>/ "mÃtÃpitaro me bhante" ti vutte "sÃdhu sÃ- dhÆ" 'ti sÃdhukÃraæ datvà "mà bhikkhave imaæ bhikkhuæ ujjhÃyittha, porÃïakapaï¬itÃpi guïavasena a¤¤ÃtakÃnam pi upakÃraæ akaæsu, imassa pana mÃtÃpitunnaæ bhÃro\<*<12>*>/ yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto Gijjhapabbate gijjhayoniyaæ nibbattitvà mÃtÃpitaro poseti. Ath' ekasmiæ kÃle mahatÅ\<*<13>*>/ vÃtavuÂÂhi\<*<14>*>/ ahosi. Gijjhà vÃtavuÂÂhiæ sahituæ asakkontà sÅtabhayena BÃrÃïasiæ gantvà pÃkÃrasamÅpe\<*<15>*>/ parikhÃsamÅpe ca sÅtena kampamÃnà nisÅdiæsu. Tadà BÃrÃïasÅseÂÂhi nagarà nikkhamitvà nahÃyituæ gacchanto te gijjhe kilamante disvà ekasmiæ anovassakaÂÂhÃne sannipÃte- tvà aggiæ kÃrÃpetvà gosusÃnaæ\<*<16>*>/ pesetvà gomaæsaæ ÃharÃpe- tvà tesaæ dÃpetvà Ãrakkhaæ Âhapesi. Gijjhà vÆpasantÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi paÂisatthu. 2 Bi kulaævaæsaæ. 3 K omits attano. 4 Bi adds ahosi. 5 Bi -mokkho Ãcariyo. 6 Bi adds tatiyaæ. 7 Bi vatthu. 8 Bi gÅhi. 9 K posÅti, Bi posesiti. 10 Bi kiæ pana tvaæ posesiti. 11 Bi pucchi. 12 Bi upakÃraæ ïaæ thÃro. 13 Bi -ti. 14 K -vuÂÂhÅ. 15 Bi adds ca. 16 so Bp; K gosusÃtaæ, Bi pÆrisesÆsÃnaæ >/ #<[page 051]># %< 4. GijjhajÃtaka. (164.) 51>% vÃtavuÂÂhiyà kallasarÅrà hutvà pabbataæ eva agamaæsu\<*<1>*>/. Tatth' eva\<*<2>*>/ sannipatitvà evaæ mantayiæsu: "BÃrÃïasÅseÂÂhinà amhÃkaæ upakÃro kato, `katupakÃrassa\<*<3>*>/ nÃma paccupakÃraæ kÃtuæ vaÂÂatÅti', tasmà ito paÂÂhÃya tumhesu yo yaæ vatthaæ\<*<4>*>/ và Ãbharaïaæ\<*<5>*>/ và labhati tena taæ\<*<6>*>/ BÃrÃïasiseÂÂhissa\<*<7>*>/ gehe ÃkÃsaÇgaïe pÃtetabban" ti. Tato paÂÂhÃya gijjhà manussÃnaæ vatthÃbharaïÃni\<*<8>*>/ Ãtape sukkhÃpentÃnaæ pamÃdaæ oloketvà senà viya maæsapesiæ sahasÃ\<*<9>*>/ gahetvà BÃrÃïasÅseÂÂhissa gehe\<*<10>*>/ ÃkÃ- saÇgaïe pÃtenti. So gijjhÃnaæ ÃbharaïabhÃvaæ\<*<11>*>/ ¤atvÃ\<*<12>*>/ sab- bÃni tÃni visuæ yeva ÂhapÃpesi{\<*<13>*>/.} "Gijjhà nagaraæ vilumpan- tÅti\<*<14>*>/" ra¤¤o Ãrocesuæ. RÃjà "ekaæ gijjham pi tÃva gaïhatha, sabbaæ ÃharÃpessÃmÅti" tattha tattha pÃse c' eva\<*<15>*>/ jÃlÃni\<*<16>*>/ ca o¬¬Ãpesi\<*<17>*>/. MÃtuposakagijjho pÃse bajjhi. Taæ gahetvà "ra¤¤o dassesÃmÃ\<*<18>*>/" 'ti nenti\<*<19>*>/. BÃrÃïasÅsetthi rÃjupaÂÂhÃnaæ gac- chanto te\<*<20>*>/ manusse gijjhaæ gahetvà gacchante disvà "mà imaæ gijjhaæ bÃdhayiæsÆ\<*<21>*>/" ti saddhiæ ¤eva agamÃsi\<*<22>*>/. Gijjhaæ ra¤¤o dassesuæ. Atha naæ rÃjà pucchi: "tumhe\<*<23>*>/ nagaraæ vilumpitvÃ\<*<24>*>/ vatthÃdÅni gaïhathÃ" 'ti. "ùma mahÃrÃjÃ" 'ti. "Kassa\<*<25>*>/ dinnÃnÅti". "BÃrÃïasiseÂÂhissÃ" 'ti. "KiækÃraïÃ" ti. "AmhÃkaæ tena jÅvitaæ dinnaæ, upakÃrassa\<*<26>*>/ nÃma paccupa- kÃraæ katuæ vaÂÂati, tasmà adamhÃ\<*<27>*>/" 'ti. Atha naæ rÃjà "gijjhà kira yojanasatamatthake ÂhatvÃ\<*<28>*>/ kuïapaæ passanti, kasmà tvaæ attano o¬¬itaæ pÃsaæ na passasÅti" vatvà paÂha- maæ gÃtham Ãha: @*>/ nu gijjho yojanasataæ kuïapÃni avekkhati kasmà jÃla¤ ca pÃsa¤\<*<30>*>/ ca ÃsajjÃpi na bujjhasÅti. || Ja_II:27 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi Ãgaæaæsu. 2 Bi adds te. 3 Bi adds ca. 4 Bi vattaæ. 5 Bi ÃharaïÃni 6 Bi labhataæ tena saæ. 7 Bi -sÅseÂhissa. 8 K vatthÃharaïÃti, Bi vatthÃbharaïÃsi. 9 K sahayasÃ, Bi sahassa. 10 K omits gehe. 11 Bi Ãharaïa-. 12 Bi ä¤atvÃ. 13 Bi thapesi. 14 K viÊumpantÅti, Bi viluppantitÅ. 15 K ca. 16 K jÃlÃnÅ, Bi jÃle. 17 Bi oÂÂÃpesi. 18 Bi dassissÃmi. 19 Bi nanti. 20 K omits te. 21 K -su, Bi mÃrayÅsu. 22 Bi Ãg-. 23 K omits tumhe. 24 K viÊum-. 25 Bi adds vÃ. 26 Bi upakÃrakassa. 27 K amhÃ. 28 Bi katvÃ. 29 Bi yaæ. 30 Bi pÃla¤. >/ #<[page 052]># %<52 II. DukanipÃta. 2. Santhavavagga. (17.)>% Tattha yan ti nipÃtamattaæ, nÆ 'ti nÃmatthe nipÃto, gijjho nÃma yo- janasataæ atikkamitvà ÂhitÃni kuïapÃni avekkhati passatÅti attho, ÃsajjÃpÅti ÃsÃdetvÃpi saæpÃpuïitvÃpÅti attho, tvaæ attano atthÃya o¬¬itaæ jÃla¤ ca pÃsa¤\<*<1>*>/ ca patvÃpi kasmà na bujjhasÅti pucchi\<*<2>*>/. Gijjho tassa vacanaæ sutvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ na bujjhatÅti. || Ja_II:28 ||>@ Tattha parÃbhavo ti vinÃso, poso ti satto. Gijjhassa vacanaæ sutvà rÃjà seÂÂhiæ pucchi: "saccaæ ma- hÃseÂÂhi gijjhehi tumhÃkaæ gehe vatthÃdÅni ÃbhatÃnÅti\<*<4>*>/". "Sac- caæ devÃ" 'ti. "Kahaæ tÃnÅti". "Deva mayà sabbÃni visuæ ÂhapitÃni, yaæ yesaæ santakaæ\<*<5>*>/ taæ\<*<6>*>/ tesaæ dassÃmi, imaæ gijjhaæ vissajjethÃ" 'ti gijjhaæ vissajjÃpetvà mahÃseÂÂhi\<*<7>*>/ sabbe- saæ santakÃni dÃpesi. Satthà imaæ dhammadesanaæ ÃharitvÃ\<*<8>*>/ saccÃni pakÃsetvà jÃta- kaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne mÃtiposakabhikkhu\<*<9>*>/ sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà rÃjà ùnando ahosi, BÃrÃïasÅseÂÂhi SÃriputto, mÃti- posakagijjho\<*<10>*>/ pana aham evÃ" 'ti. GijjhajÃtakaæ\<*<11>*>/. $<5. NakulajÃtaka.>$ Sandhiæ\<*<12>*>/ katvà amittenà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane\<*<13>*>/ viharanto seïibhaï¬anaæ Ãrabbha kathesi, Vatthuæ\<*<14>*>/ heÂÂhà Uraga- jÃtake\<*<15>*>/ kathitasadisam eva. IdhÃpi Satthà "na bhikkhave ime dve mahÃmattà idÃn' eva mayà samaggà katÃ, pubbe p' Ãhaæ ime sa- magge akÃsiæ yevÃ" 'ti vatva atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto ekasmiæ gÃmake brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pÃla¤. 2 Bi pucchati attho. 3 K asajjÃpi, Bi ÃpajjÃpi. 4 so Bp; K ÃhatÃnÅti. 5 K sattakaæ? 6 taæ struck out in K. 7 Bi omits gijjhehi.... mahÃseÂÂhi. 8 K desanaæ. 9 Bi mÃtuposaka-, K mÃtiposakÃbhikkhÆ. 10 Bi mÃtuposakagijho. 11 Bi adds catutthaæ. 12 Bi saddhi. 13 Bi VeÊuvane. 14 Bi vatthu. 15 K uraÇga-, Bi urabha-. >/ #<[page 053]># %< 5. NakulajÃtaka (165.) 53>% TakkasilÃyaæ\<*<1>*>/ sabbasippÃni uggahetvà gharÃvÃsaæ pahÃya isi- pabbajjaæ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà u¤chÃcariyÃya\<*<2>*>/ vanamÆlaphalÃhÃro Himavantapadese\<*<3>*>/ vÃsaæ kappesi. Tassa caækamanakoÂiyaæ\<*<4>*>/ ekasmiæ vammike nakulo vasati\<*<5>*>/, tass' eva ca\<*<6>*>/ santike ekasmiæ rukkhabile\<*<7>*>/ sappo vÃsaæ kappesi. Te ubho pi ahinakulà niccakÃlaæ kalahaæ karonti. Bodhisatto tesaæ kalahe ÃdÅnava¤ ca mettÃbhÃvanÃya ca Ãnisaæ- saæ kathetvà "kalahaæ nÃma akatvà samaggavÃsaæ vasituæ vaÂÂatÅti\<*<8>*>/" ovaditvà ubho pi te samagge akÃsi. Atha sappassa bahinikkhantakÃle nakulo caækamanakoÂiyaæ vammikassa bila- dvÃre sÅsaæ katvà mukhaæ vivaritvà nipanno assasanto passa- santo niddaæ upaga¤chi\<*<9>*>/. Bodhisatto taæ tathà nipajjitvÃ\<*<10>*>/ niddÃyamÃnaæ disvà "kin nu kho te nissÃya bhayaæ uppan- nan" ti pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/, kuto te\<*<12>*>/ bhayam Ãgatan ti. || Ja_II:29 ||>@ Tattha sandhiæ\<*<13>*>/ katvà ti mittabhÃvaæ karitvÃ\<*<14>*>/, aï¬ajena 'ti aï¬a- kose nibbattena nÃgena, jalÃbujà 'ti nakulaæ Ãlapati, so hi jalÃbumhi jÃtattà jalÃbujo ti vuccati, vivariyà 'ti vivaritvÃ. Evaæ Bodhisattena vutto\<*<15>*>/ nakulo "ayya, paccÃmitto nÃma na avajÃnitabbo Ãsaækitabbo yevÃ" ti vatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha abhayà bhayam uppannan ti na ito te\<*<16>*>/ bhayam uppannan ti abhayo, ko so\<*<17>*>/: mitto yamhi mittasmim pi vissase ti tato bhayaæ uppajjati, taæ mÆlam pi\<*<18>*>/ nikantatÅti\<*<19>*>/ mittassa sabbarandhÃnam\<*<20>*>/ viditattà mÆla- ghaccÃya\<*<21>*>/ saævattatÅti\<*<22>*>/ attho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi adds gaætvÃ. 2 so K and Bp; Bi -cariya. 3 Bi -ppadese. 4 Bi caÇkamaïa-. 5 K omits vasati, Bi puts vasati after santike. 6 K tassevava, Bi tasseva. 7 Bi rukkhamÆle. 8 Bi vattati. 9 Bi -gacchi. 10 K nipajji, Bi nippajjitvÃ. 11 Bi sassasi. 12 K naæ. 13 Bi saddhi. 14 Bi katvÃ. 15 K vutte. 16 Bi omits te. 17 Bi so ko. 18 so K and Bi; Bp mÆlÃ. 19 K nikantati. 20 Bi sappadantÃnaæ. 21 Bi mÆlaghÃsajhÃya. 22 Bi pavattatÅti. >/ #<[page 054]># %<54 II. DukanipÃta. 2. Santhavavagga. (17.)>% Atha naæ Bodhisatto "mà bhÃyi, yathà sappo\<*<1>*>/ tayi na dubbhati\<*<2>*>/ ev' Ãhaæ akÃsiæ, tvaæ ito paÂÂhÃya tasmiæ Ãsaæ- kaæ mà karÅti" ovaditvà cattÃro BrahmavihÃre bhÃvetvà Brahma- loka-parÃyano ahosi. Te pi yathÃkammaæ gatÃ. Satthà imaæ dhammadesanaæ ÃharitvÃ\<*<3>*>/ jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà sappo ca nakulo ca ime dve mahÃmattà ahesuæ, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. NakulajÃtakaæ\<*<4>*>/. $<6. UpasÃÊhajÃtaka.>$ UpasÃÊhakanÃmÃnan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ UpasÃÊhakan\<*<5>*>/ nÃma susÃnasuddhikaæ brÃhmaïaæ Ãrabbha kathesi. So kira a¬¬ho ahosi mahaddhano, diÂÂhigatikattÃ\<*<6>*>/ pana dhuravihÃre vasantÃnam pi BuddhÃnaæ saægahaæ nÃma na akÃsi. Putto pan' assa paï¬ito ahosi ¤Ãïasampanno. So mahallakakÃle puttaæ Ãha: "mà kho maæ tÃta a¤¤assa vasalassa jhÃpitasusÃne jhÃpehi\<*<4>*>/, ekasmiæ pana anucchiÂÂhasusÃne\<*<8>*>/ yeva maæ jhÃpeyyÃsÅti". "TÃta, ahaæ tumhÃkaæ jhÃpetabbayuttakaæ ÂhÃnaæ na jÃnÃmi, sÃdhu vata maæ ÃdÃya gantvà `imasmiæ ÂhÃne maæ jhÃpeyyÃsÅti' tumhe va Ãcikkha- thÃ\<*<9>*>/" 'ti. BrÃhmaïo "sÃdhu tÃtÃ" 'ti taæ ÃdÃya nagarÃ\<*<10>*>/ nikkhami- tvà GijjhakÆÂamatthakaæ abhirÆhitvà "tÃta idaæ\<*<11>*>/ a¤¤assa vasalassa na jhÃpitaÂÂhÃnaæ\<*<17>*>/, ettha maæ jhÃpeyyÃsÅti" vatvà puttena saddhiæ pabbatà otarituæ Ãrabhi. Satthà pana taæ divasaæ paccÆsakÃle bodha- neyyabandhave olokento tesaæ pitÃputtÃnaæ sotÃpattimaggassa upanis- sayaæ addasa, tasmà taæ\<*<13>*>/ maggaæ gahetvà Âhitaluddako\<*<14>*>/ viya pabbatapÃdaæ gantvà tesaæ pabbatamatthakà otarantÃnaæ Ãgamaya- mÃno nisÅdi. Te otarantà SatthÃraæ addasaæsu. Satthà paÂisanthÃraæ karonto "kahaæ gamittha brÃhmaïÃ" ti pucchi. MÃïavo tam atthaæ Ãrocesi. Satthà "tena hi ehi, tava pitarà ÃcikkhitaÂÂhÃnaæ gacchÃmÃ" 'ti ubho pitÃputte gahetvà pabbatamatthakaæ Ãruyha "kataraæ\<*<15>*>/ ÂhÃ- nan" ti pucchi. MÃïavo "imesaæ tiïïaæ pabbatÃnaæ antaraæ Ãcikkhi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi sabbo. 2 Bi duppati. 3 Bi adds saccÃni pakÃsetvÃ. 4 Bi adds pa¤camaæ. 5 Bi -kaæ. 6 Bp diÂÂhigahitattÃ, Bi diÂhigatipattÃ. 7 Bi jhÃpesi. 8 Bi anucchiviÂha-, K anuciÂÂha-. 9 Bi tumhe ÃgacchathÃ. 10 Bi gharÃ. 11 Bi omits idaæ. 12 Bi vasalassa ajhÃpitaÂhÃnaæ. 13 K omits taæ. 14 K ÂhitaæÊuddako, Bi migaluddako. 15 Bi katara. >/ #<[page 055]># %< 6. UpasaÊhajÃtaka. (166.) 55>% bhante" ti Ãha. Satthà "na kho mÃïava\<*<1>*>/ tava pitÃ\<*<2>*>/ idÃn' eva susÃna- suddhiko\<*<3>*>/, pubbe pi susÃnasuddhiko va\<*<4>*>/, na c' eso\<*<5>*>/ idÃn' eva `imas- miæ\<*<6>*>/ yeva ÂhÃne maæ jhÃpeyyÃsÅti' tava Ãcikkhati, pubbe pi imasmiæ yeva ÂhÃne attano jhÃpanabhÃvaæ ÃcikkhÅti" vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte imasmiæ yeva RÃjagahe ayam eva UpasÃÊhako brÃhmaïo ayam eva c' assa putto ahosi. Tadà Bodhisatto MagadharaÂÂhe brÃhmaïakule nibbattitvà paripuïïasippo isi- pabbajjaæ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà jhÃnakÅÊaæ kÅÊanto Himavantapadese\<*<7>*>/ ciraæ vasitvà loïambilase- vanatthÃya GijjhakÆÂe païïasÃlÃyaæ\<*<8>*>/ vihÃsi. Tadà so brÃhmaïo iminà va niyÃmena puttaæ vatvà puttena "tumhe yeva me tathÃrÆpaæ ÂhÃnaæ ÃcikkhathÃ" 'ti vutte idam\<*<9>*>/ eva ÂhÃnam\<*<10>*>/ Ãcikkhitvà puttena saddhiæ otaranto Bodhisattaæ disvà tassa santikaæ upasaækami\<*<11>*>/ Bodhisatto ca\<*<12>*>/ iminà va niyÃmena pucchitvà mÃïavassa vacanaæ sutvà "ehi, tava pitarÃ\<*<13>*>/ Ãcikkhi- taÂÂhÃnassa ucchiÂÂhabhÃvaæ\<*<14>*>/ và anucchiÂÂhabhÃvaæ\<*<15>*>/ và jÃnis- sÃmÃ" 'ti tehi saddhiæ pabbatamatthakaæ Ãruyha "idaæ\<*<16>*>/ tiï- ïaæ pabbatÃnaæ antaraæ anucchiÂÂhaÂÂhÃnan\<*<15>*>/" ti mÃïavenà vutte "mÃïava, imasmiæ yeva ÂhÃne jhÃpitakÃnaæ\<*<17>*>/ pamÃïaæ\<*<18>*>/ n' atthi, tav' eva pità imasmiæ yeva RÃjagahe brÃhmaïakule yeva\<*<19>*>/ nibbattitvà UpasÃÊhako yeva nÃma\<*<20>*>/ hutvà imasmiæ pabbatantare cuddasajÃtisahassÃni jhÃpito, paÂhaviyaæ hi\<*<21>*>/ ajjhÃ- pitaÂÂhÃnaæ và asusÃnaÂÂhÃnaæ và sÅsÃnaæ aniveÂhitaÂÂhÃnaæ\<*<22>*>/ và laddhuæ na sakkÃ" ti pubbenivÃsa¤Ãïena paricchinditvà imaæ gÃthadvayam Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi sattà so mÃïava. 2 Bi adds na. 3 Bi adds yeva. 4 Bi omits pubbe--ko va. 5 Bi cesa. 6 Ci adds yeva. 7 Bi himmavantappa-. 8 K pannasÃlÃya. 9 Bi idham. 10 Bi thÃnanti. 11 K upasaækamitvÃ. 12 Bi omits ca. 13 Bi pituno. 14 Bi ucchiÂha-, K ucciÂÂha-. 15 Bi anucchiÂha-, K anucciÂÂha-. 16 Bi imesaæ. 17 Bi jhÃpitamatÃnaæ. 18 Bi adds nÃma. 19 Bi omits yeva. 20 K nÃmaæ. 21 Bi pathavÅyamhi. 22 Bi sisÃnaæ aniÂhaveÂhitaÂhÃnaæ, Bp aniviÂÂhaÂhÃnaæ omitting sÅsÃnaæ. >/ #<[page 056]># %<56 II. DukanipÃta. 2 Santhavavagga. (17.)>% @*>/ sahassÃni catuddasa asmiæ padese da¬¬hÃni, n' atthi loke anÃmataæ. || Ja_II:31 ||>@ @*>/ damo* etad\<*<3>*>/ ariyÃ\<*<4>*>/ sevanti, etaæ loke anÃmatan ti. || Ja_II:32 ||>@ Tattha anÃmatan ti mataÂÂhÃnaæ hi upacÃravasena\<*<5>*>/ amatan ti vuccati, taæ paÂisedhento anÃmatan ti Ãha, anamatan\<*<6>*>/ ti pi pÃÂho, lokasmiæ hi ana- mataÂÂhÃnaæ\<*<7>*>/ asusÃnaÂÂhÃnaæ nÃma n' atthÅti\<*<8>*>/ attho; yamhi sacca¤ ca dhammo cà 'ti yasmiæ\<*<9>*>/ puggale catusaccavatthukaæ\<*<10>*>/ pubbabhÃgasacca¤Ãïa¤ ca lokuttaradhammo c' eva atthi, ahiæsà ti paresaæ avihesÃ\<*<11>*>/ aviheÂÂhanÃ\<*<12>*>/, saæyamo ti sÅlasaæyamo, damo ti indriyadamanaæ ida¤ ca\<*<13>*>/ guïajÃtaæ yas- miæ puggale atthi, etadariyÃ\<*<14>*>/ sevantÅti ariyà buddhà ca paccekabuddhà ca buddhasÃvakà ca etaæ ÂhÃnaæ sevanti, evarÆpaæ puggalaæ upasaækamanti\<*<15>*>/ bhajantÅti attho, etaæ loke anÃmatan ti etaæ guïajÃtaæ loke amatabhÃva- sÃdhanato\<*<16>*>/ amataæ\<*<17>*>/ nÃma\<*<18>*>/. Evaæ Bodhisatto pitÃputtÃnaæ dhammaæ desetvà cattÃro BrahmavihÃre bhÃvetvà Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne ubho pitÃputtà sotÃpattiphale patiÂÂha- hiæsu) "Tadà pitÃputtà va\<*<19>*>/ etarahi pitÃputtà ahesuæ, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. UpasÃÊhajÃtakaæ\<*<20>*>/. $<7. SamiddhijÃtaka.>$ Abhutvà bhikkhasi bhikkhÆ 'ti. Idaæ Satthà Rajagahaæ nissÃya TapodÃrÃme viharanto Samiddhitheraæ Ãrabbha kathesi. Ekadivasaæ hi Ãyasmà Samiddhi sabbarattiæ padhÃnaæ\<*<21>*>/ padahitvà aruïuggamanavelÃya nahÃtvÃ\<*<22>*>/ suvaïïavaïïaæ attabhÃvaæ sukkhÃpaya- mÃno antaravÃsakaæ nivÃsetvà uttarÃsaægaæ hatthena gahetvà aÂÂhÃsi. Suparikammakatà viya\<*<23>*>/ suvaïïapaÂimà attabhÃvasamiddhiyÃ\<*<24>*>/ yeva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -nÃmÃni. 2 K saæ¤amo, Bi yaæyamo. *Dhp. v.261 3 Bi etaæ. 4 Bi ÃcariyÃ. 5 K mataÂÂhÃnaæ upamÃcÃravacanena. 6 Bi amatan. 7 Bi amataÂÂhÃnaæ. 8 Bi atthÅti. 9 Bi yamhi. 10 Bi catusacca¤ ca vatthuka. 11 Bi avihisÃ. 12 Bi yaviheÂhÃnÃ. 13 Bi catu. 14 Bi etaæ ariyÃ. 15 Bi upasaÇkamitvÃ. 16 Bi anÃmata-. 17 Bi anÃmata. 18 Bi nÃmà ti attho. 19 Bi ca. 20 adds chaÂhamaæ. 21 Bi paÂhÃnaæ. 22 Bi nhatvÃ. 23 Bi adds hi. 24 K attabhÃvaæ-. >/ #<[page 057]># %< 7. SamiddhijÃtaka. (167.) 57>% hi 'ssa SamiddhÅti nÃmaæ ahosi. Ath' assa sarÅrasobhaggaæ disvà ekà devadhÅtà paÂibaddhacittà theraæ evam Ãha: "tvaæ kho si bhik- khu daharo yuvà susu kÃÊakeso bhadro yobbanena samannÃgato abhi- rÆpo dassanÅyo pÃsÃdiko, evarÆpassa tava kÃme aparibhu¤jitvà ko attho pabbajjÃya, kÃme tÃva paribhu¤jassu, pacchà pabbajitvà samaïa- dhammaæ karissasÅti\<*<1>*>/". Atha naæ thero Ãha: "devadhÅte, asukasmiæ nÃma vaye Âhito marissÃmÅti mama maraïakÃlaæ na jÃnÃmi, esa me kÃlo paÂicchanno, tasmà taruïakÃle yeva samaïadhammaæ katvà duk- khass' antaæ karissÃmÅti". Sà therassa santikà {paÂisanthÃraæ} alabhitvà tatth' ev' antaradhÃyi\<*<2>*>/. Thero SatthÃraæ upasaækamitvà etam atthaæ Ãrocesi. Satthà "na kho Samiddhi tvaæ ¤eva etarahi devadhÅtÃya palobhito, pubbe pi devadhÅtaro pabbajite palobhesuæ yevÃ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ekasmiæ KÃsigÃmake\<*<3>*>/ brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto sabbasippesu\<*<4>*>/ nipphattiæ patvà isipabbajjaæ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà Himavanta- padese ekaæ jÃtassaraæ nissÃya vÃsaæ kappesi. So sabbarattiæ padhÃnaæ padahitvà aruïuggamanavelÃya nahÃtvà ekaæ vakka- laæ nivÃsetvà ekaæ hatthena gahetvà sarÅraæ nivodakaæ\<*<5>*>/ karonto aÂÂhÃsi. Ath' assa rÆpaggappattaæ attabhÃvaæ oloke- tvà paÂibaddhacittÃ\<*<6>*>/ ekà devadhÅtà Bodhisattaæ palobhayamÃnà imaæ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha abhutvà bhikkhasi bhikkhÆ 'ti tvaæ daharakÃle kilesakÃmavasena vatthukÃme abhu¤jitvà va bhikkhÃya carasi, na hi bhutvÃna bhikkhasÅti nanu nÃma pa¤cakÃmaguïe bhu¤jitvà bhikkhÃya caritabbaæ, na hi bhutvÃna bhikkhasi, kÃme abhutvà va bhikkhÃcariyaæ upagato si, bhutvÃna bhikkhu bhikkhassÆ 'ti bhikkhu daharakÃle tÃva kÃme bhu¤ja\<*<7>*>/, bhutvÃna\<*<8>*>/ pacchà ma- hallakakÃle bhikkhassu, mà taæ kÃlo upaccagà ti ayaæ kÃme bhu¤janakÃlo daharakÃlo taæ mà atikkamatÆ 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -ssatÅti. 2 Bi tatheva antaraÂhÃyi. 3 Bi gÃmake. 4 K -sippe. 5 so Bi Bp; K vodakaæ. 6 Bi paÂibandha-. 7 Bi omits bhu¤ja. 8 Bi bhu¤jitvÃ. >/ #<[page 058]># %<58 II. DukanipÃta. 2. Santhavavagga. (17.)>% Bodhisatto devadhÅtÃya vacanaæ sutvà attano\<*<1>*>/ ajjhÃsayaæ pakÃsento dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ kÃlo upaccagà ti. || Ja_II:34 ||>@ Tattha kÃlaæ vo haæ na jÃnÃmÅti vo ti nipÃtamattaæ, ahaæ paÂha- mavaye và mayà maritabbaæ majjhimavaye và pacchimavaye và ti evaæ attano maraïakÃlaæ na jÃnÃmi, atipaï¬itenÃpi\<*<3>*>/ hi puggalena jÅvitaæ vyÃdhi kÃlo\<*<4>*>/ ca dehanikkhepanaæ\<*<5>*>/ gati {pa¤ca} te\<*<6>*>/ jÅvalokasmiæ animittà na ¤Ãyare\<*<7>*>/, channo kÃlo na dissatÅti yasmÃ\<*<8>*>/ asukasmiæ nÃma vassakÃle\<*<9>*>/ và hemantÃdi- utukÃle\<*<10>*>/ và mayà maritabban ti mayham p' esa\<*<11>*>/ channo kÃlo na dissati, supaÂic- channo hutvà Âhito\<*<12>*>/ na pa¤¤Ãyati, tasmà abhutvà bhikkhÃmÅti tena kÃra- ïena kÃmaguïe\<*<13>*>/ abhutvà va\<*<14>*>/ bhikkhÃmÅti\<*<15>*>/, mà maæ kÃlo upaccagà ti maæ samaïadhammassa\<*<16>*>/ karaïakÃlo mà atikkamatu\<*<17>*>/, iminà kÃraïena daharo vasamÃno pabbajitvà samaïadhammaæ karomÅti\<*<18>*>/. DevadhÅtÃ\<*<19>*>/ Bodhisattassa vacanaæ sutvà tatth' ev' antaradhÃyi\<*<18>*>/. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà devadhità ayaæ devadhÅtà ahosi\<*<21>*>/, aham eva tena samayena tÃpaso ahosin" ti. SamiddhijÃtakaæ\<*<22>*>/. $<8. SakuïagghijÃtaka.>$ Seno balasà patamÃno ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto attano\<*<23>*>/ ajjhÃsayaæ sakuïovÃdasuttaæ Ãrabbha kathesi. Ekadi- vasaæ\<*<24>*>/ hi Satthà bhikkhÆ Ãmantetvà "gocare bhikkhave caratha sake pettike visaye" ti imam saæyuttaæ MahÃvagge suttantaæ\<*<25>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K adds ca. 2 Bi haæ. 3 Bi itipaï¬itena. 4 Bi byÃdhi-. 5 Bi deyÃnikkhamanaæ. 6 Bi pa¤cete. 7 Bi jÃrayeti. 8 K tasmÃ. 9 K vayekÃle. 10 Bi hemantÃdÅnaæ-. 11 K -pesaæ, Bi mayhaæ esa. 12 Bi titho. 13 Bi pa¤cakÃma-. 14 Bi omits va. 15 K -mi. 16 K savana-. 17 Bi adds ti attho. 18 Bi adds vatvÃ. 19 K devatÃ. 20 Bi tathevÃntarathÃyi. 21 K omits tadÃ---ahosi. 22 Bi adds sattamaæ. 23 K omits attano. 24 Bi -sa¤. 25 Bi suttanti, K adds vantaæ >/ #<[page 059]># %< 8. SakuïagghijÃtaka. (168) 59>% kathento "tumhe tÃva tiÂÂhatha, pubbe tiracchÃnagatÃpi sakaæ pettikaæ visayaæ pahÃya agocare carantà paccÃmittÃnaæ hatthapathaæ gantvÃ\<*<1>*>/ attano pa¤¤ÃsampattiyÃ\<*<2>*>/ upÃyakosallena paccÃmittÃnaæ hatthà muc- ciæsÆ\<*<3>*>/" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto lÃpasakuïayoniyaæ nibbattitvà naÇgalakaÂÂha- karaïe le¬¬uÂÂhÃne\<*<4>*>/ vÃsaæ kappesi. So\<*<5>*>/ ekadivasaæ sakavi- saye gocaragahaïaæ\<*<6>*>/ pahÃya "paravisaye gocaraæ gahessÃmÅti" aÂavipariyantaæ agamÃsi. Atha naæ tattha gocaraæ gaïhantaæ disvà sakuïagghi sahasà ajjhappattà aggahesi. So sakuïagghiyÃ\<*<7>*>/ hariyamÃno evaæ paridevesi: "mayam\<*<8>*>/ eva mahÃalakkhikÃ, mayaæ appapu¤¤Ã yeva, mayaæ agocare carimha paravisaye, sac' ajja mayaæ gocare careyyÃma sake pettike visaye na kho\<*<9>*>/ my-Ãyaæ\<*<10>*>/ sakuïagghi alaæ abhavissa yadidaæ Ãgato\<*<11>*>/ yuddhÃyÃ" 'ti. "Ko pana te lÃpaka gocaro sako pettiko visayo" ti". "Yad idaæ naÇgalakaÂÂhakaraïaæ\<*<12>*>/ le¬¬uÂÂhÃnan\<*<13>*>/" ti. Atha naæ sakuïagghi sake bale atthaddhÃ\<*<14>*>/ amu¤ci: "gaccha kho tvaæ lÃpa, tatthÃpi\<*<15>*>/ gantvà na mokkhasÅti". So tattha gantvà ma- hantaæ le¬¬uæ\<*<16>*>/ abhirÆhitvÃ\<*<17>*>/ "ehi kho dÃni sakuïagghÅti" so taæ avhayanto\<*<18>*>/ aÂÂhÃsi. Sakuïagghi sake bale thaddhÃ\<*<19>*>/ ubho pakkhe sandhÃya lÃpakasakuïaæ\<*<20>*>/ sahasà ajjhappattÃ\<*<21>*>/, yadà pana taæ lÃpo "bahumÃgato\<*<22>*>/ kho my-Ãyaæ sakuïagghÅti" a¤¤Ãsi atha parivattitvà tass' eva le¬¬ussa\<*<23>*>/ antaraæ paccÃ- pÃdi\<*<24>*>/. Sakuïagghi vegaæ sandhÃretuæ asakkonto\<*<25>*>/ tatth' eva uraæ {paccatÃlesi}\<*<26>*>/, evaæ so bhinnena\<*<27>*>/ hadayena akkhÅhi nikkhantehi\<*<28>*>/ jÅvatakkhayaæ pÃpuïi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi hatthagataæ patvÃ. 2 Bi ¤Ãïasampattiya. 3 Bi mu¤cisÆ. 4 Bi leÂÂuÂhÃne. 5 Bi eso. 6 K -naæ. 7 Bi sakuïagghaæssÃ. 8 Bi ayam. 9 K omits kho. 10 K mayaæ. 11 so Bp; K Bi omit Ãgato. 12 Bi -ïa. 13 Bi leÂÂuÂhÃnan. 14 Bi appattaddhÃ, Bp apathaddo. 15 Bi tatrÃpi, K tatthÃpime. 16 Bi leÂÂu. 17 Bi abhirÆyhitvÃ. 18 Bi avhÃyanto. 19 Bi appattaddhÃ, Bp apathaddhÃ. 20 Bi lÃpasakuïaæ. 21 K ajjhapattÃ, Bi ajhÃphattÃ, Bp ajjhappatto. 22 K bahÆÃgato. 23 Bi leÂÂussa. 24 so Bp; K paccÃpasÃdi, Bi paccÃÂhÃsi. 25 so K Bp; Bi asakonti. 26 so Bp; K uccatÃlesi, Bi paccÃÂhÃlesi. 27 K subhinnena, Bi sosinnena. 28 Bi nikkhantehi akkhihi. >/ #<[page 060]># %<60 II. DukanipÃta. 2 Santhavavagga (17.)>% Satthà imaæ atÅtaæ dassetvà "evaæ\<*<1>*>/ bhikkhave tiracchÃnagatÃpi agocare carantà sapattahatthaæ gacchanti. gocare pana sake pettike visaye carantà sapatte niggaïhanti, tasmà tumhe pi mà agocare ca- rittha paravisaye\<*<2>*>/, agocare bhikkhave\<*<3>*>/ carantÃnaæ\<*<4>*>/ paravisaye lacchati MÃro otÃraæ\<*<5>*>/ lacchati MÃro Ãrammaïaæ, ko ca bhikkhave bhikkhuno agocaro paravisayo: yadidaæ pa¤cakÃmaguïÃ, katame pa¤ca: cakkhu- vineyyà rÆpÃ, ayaæ bhikkhave bhikkhuno agocaro paravisayo" ti vatvà abhisambuddho hutvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ va\<*<7>*>/, maraïaæ\<*<8>*>/ ten' upÃgamÅti. || Ja_II:35 ||>@ Tattha balasà patamÃno ti lÃpaæ gaïhissÃmÅti balena thÃmena\<*<9>*>/ pata- mÃno, gocaraÂÂhÃyinan ti sakavisayà nikkhamitvà gocarÃya\<*<10>*>/ aÂavipariyante Âhitaæ, maraïaæ\<*<8>*>/ tenupÃgamÅti tena kÃraïena maraïaæ patto. Tasmiæ pana maraïaæ upagate lÃpo nikkhamitvà "diÂÂhà vata me paccÃmittassa piÂÂhÅti" tassa hadaye\<*<11>*>/ Âhatvà udÃnaæ udÃnento dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ modÃmi\<*<13>*>/ sampassaæ\<*<14>*>/ attham\<*<15>*>/ attano ti. || Ja_II:36 ||>@ Tattha nayenà 'ti upÃyena, attham\<*<16>*>/ attano ti attano arogabhÃvasaæ- khÃtaæ va¬¬hiæ\<*<17>*>/. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne bahÆ bhikkhÆ sotÃpattiphalÃdÅni pÃpu- ïiæsu) "Tadà seno Devadatto ahosi, lÃpo pana aham evÃ" 'ti. Sa- kuïagghijÃtakaæ\<*<18>*>/. $<9. ArakajÃtaka.>$ Yo ve mettena cittenà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viha ranto mettasuttaæ Ãrabbha kathesi. Ekasmiæ hi\<*<19>*>/ samaye Satthà bhikkhÆ Ãmantetvà "mettÃya bhikkhave cetovimuttiyà ÃsevitÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi adds kho. 2 Bi agocare paravisaye caratha. 3 K omits bhikkhave. 4 K carataæ. 5 Bp okÃsaæ. 6 so Bp; K ajjhapatto, Bi ajhapatto. 7 K omits va. 8 Bi maraïan. 9 Bi va-tamena. 10 Bi gocaratthÃya. 11 Bi adds va. 12 Bi -satthu. 13 K medÃmiæ. 14 K samphassaæ. 15 both MSS attam. 16 Bi attam. 17 Bp vuddhiæ, Bi vu¬hÅti attho. 18 Bi adds aÂhamaæ. 9. Cfr. L. Feer in Journ.As. 1875 Tom. VI P.295. 19 K omits hi. >/ #<[page 061]># %< 9. ArakajÃtaka. (169.) 61>% bhÃvitÃya bahulikatÃya yÃnikatÃya vatthukatÃya anuÂÂhitÃya susam- ÃraddhÃya\<*<1>*>/ ekÃdasÃnisaæsÃpÃÂikaækhÃ, katame ekÃdasa: sukhaæ supati\<*<2>*>/ sukhaæ patibujjhati, na pÃpakaæ supinaæ passati, manussÃnaæ piyo hoti, devatÃ\<*<3>*>/ rakkhanti, nÃssa aggi và visaæ và satthaæ và kamati\<*<4>*>/, tuvaÂaæ\<*<5>*>/ cittaæ samÃdhiyati, mukhavaïïo\<*<6>*>/ vippasÅdati, asammÆÊho kÃlaæ karoti, uttariæ appaÂivijjhanto\<*<7>*>/ brahmalokÆpago hoti\<*<8>*>/, mettÃya bhikkhave cetovimuttiyà ÃsevitÃya --pe-- \<*<9>*>/ ime ekÃdasa Ãnisaæsà pÃÂi- kaækhà ti, ime\<*<10>*>/ ekÃdasa Ãnisaæse gahetvà Âhitaæ mettÃbhÃvanaæ vaïïetvà bhikkhave bhikkhunà nÃma sabbasattesu odissakÃnodissaka- vasena mettà bhÃvetabbÃ, hito pi hitena pharitabbo\<*<11>*>/, ahito pi hitena pharitabbo\<*<11>*>/, majjhatto pi hitena pharitabbo evaæ sabbasattesu odissaka- anodissakavasena\<*<12>*>/ mettà bhÃvetabbÃ, karuïà mudità upekhÃ\<*<13>*>/ bhÃve- tabbÃ, catusu BrahmavihÃresu kammaæ kÃtabbam eva, evaæ karonto hi\<*<14>*>/ maggaæ và phalaæ và alabhanto pi\<*<15>*>/ Brahmaloka-parÃyano hoti\<*<16>*>/, porÃïakapaï¬itÃpi sattavassÃni mettaæ bhÃvetvà sattasaævaÂÂavivaÂÂa- kappe Brahmalokasmiæ yeva vasiæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte ekasmiæ kappe Bodhisatto ekasmiæ brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto kÃme pahÃya isipabbajjaæ pabbaji- tvà catunnaæ BrahmavihÃrÃnaæ lÃbhi\<*<17>*>/ Arako nÃma satthà hutvà Himavantapadese\<*<18>*>/ vÃsaæ kappesi. Tassa mahÃparivÃro ahosi. So isigaïaæ ovadanto "pabbajitena nÃma\<*<19>*>/ mettà bhÃvetabbÃ, karuïà mudità upekhÃ\<*<20>*>/ bhÃvetabbÃ, mettacittaæ hi\<*<21>*>/ nÃm' etaæ appanÃpattaæ\<*<22>*>/ Brahmaloka-parÃyanaæ taæ\<*<23>*>/ sÃdhetÅti\<*<24>*>/" mettÃya Ãnisaæsaæ pakÃsento imà gÃthà avoca: @@ @*>/ kammaæ na taæ tatrÃvasissatÅti\<*<26>*>/. || Ja_II:38 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K ÃsevitÃya -pe- susamÃraddhÃya. 2 so K Bi; Bp suppati. 3 Bi deva. 4 Bi makati. 5 Bi kuÂaæ. 6 Bi sukhavaïïo. 7 Bi appati-. 8 Bi ahosi. 9 Bi ÃsevitÃya gha susamÃraddhÃya. 10 K imÃni. 11 Bi pari-. 12 K odissakÃnod-. 13 Bi upekkhÃ. 14 Bi piti. 15 Bi pihi. 16 Bi ahosi. 17 so all three MSS. 18 Bi himavantappa-. 19 Bi adds iha. 20 Bi upekkhÃ. 21 Bi mettÃcitta¤hi-. 22 K appanÃpanaæ. 23 K -parÃyattaæ corr. to -parÃyataæ. 24 Bi bhÃvehiti. 25 K pamÃna-, Bi pamÃïaæ. 26 K satthÃvasissasÅti. >/ #<[page 062]># %<62 II. DukanipÃta. 2. Santhavavagga. (17.)>% Tattha yo ve mettena cittena sabbalokÃnukampatÅti khattiyÃdÅsu\<*<1>*>/ và samaïabrÃhmaïesu và yo koci appamÃïamettena\<*<2>*>/ cittena sakalaæ\<*<3>*>/ sattalokaæ anukampati, uddhan ti paÂhavito yÃva n'-eva-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤ÃyatanabrahmalokÃ\<*<4>*>/, adho ti paÂhaviyà heÂÂhÃ\<*<5>*>/ ussade mahÃniraye\<*<6>*>/, tiriyan ti manussaloke, yatta- kÃni cakkavÃÊÃni tesu sabbesu ettake ÂhÃne\<*<7>*>/ sabbe\<*<8>*>/ sattà averà hontu abyÃ- pajjhà anÅghà sukham attÃnaæ pariharantÆ 'ti evaæ bhÃvitena mettena\<*<10>*>/ cittenà ti attho, appamÃïenà 'ti appamÃïasattÃ\<*<10>*>/ appamÃïÃrammaïattÃ\<*<11>*>/ appamÃïena, sabbaso ti sabbÃkÃrena\<*<12>*>/ uddhaæ adho tiriyan ti evaæ sabbasugatiduggativasenà 'ti attho, appamÃïaæ hitaæ cittan ti appa- mÃïaæ katvà bhÃvitaæ sabbasattesu hitam cittaæ, paripuïïan ti avikalaæ\<*<13>*>/, subhÃvitan ti suva¬¬hitaæ\<*<14>*>/, appamÃïacittass' etaæ\<*<15>*>/ nÃmaæ, yaæ pamÃ- ïakataæ\<*<16>*>/ kamman ti yaæ appamÃïaæ appamÃïÃrammaïan\<*<17>*>/ ti evaæ Ãrammaïantikavasena\<*<18>*>/ ca vasÅbhÃvappattavasena\<*<19>*>/ ca avaddhetvÃ\<*<20>*>/ kataæ parit- taæ kÃmÃvacarakammaæ, na taæ tatrÃvasissatÅti taæ parittaæ kammaæ yan taæ appamÃïaæ hitaæ cittan ti saækhaæ gataæ\<*<21>*>/ rÆpÃvacarakammaæ tatra nÃ- vasissati\<*<22>*>/, yathà nÃma mahoghena ajjhottaÂaæ\<*<23>*>/ parittodakaæ oghassa abbhan- tare tena asaæhiramÃnaæ nÃvasissati na tiÂÂhati atha kho mahogho va\<*<24>*>/ taæ vikkhambhetvÃ\<*<25>*>/ tiÂÂhati evam eva taæ parittakammaæ tassa mahaggatakammassa abbhantare tena mahaggatakammena acchinditvÃ\<*<26>*>/ agahitavipÃkokÃsaæ hutvà na avasissati na tiÂÂhati\<*<27>*>/ na sakkoti attano vipÃkaæ dÃtuæ atha kho mahaggata- kammam eva\<*<28>*>/ taæ ajjhottaritvÃ\<*<29>*>/ tiÂÂhati vipÃkaæ detÅti. Evaæ Bodhisatto antevÃsikÃnaæ mettÃbhÃvanÃya Ãnisaæ- saæ kathetvà aparihÅnajjhÃno Brahmaloke nibbattitvà sattasaæ- vaÂÂavivaÂÂakappe na imaæ lokaæ punar ÃgamÃsi\<*<30>*>/. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà isigaïo Buddhaparisà ahosi, Arako pana satthÃ\<*<21>*>/ aham evÃ" 'ti. ArakajÃtakaæ\<*<32>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K -disu. 2 Bi appamÃïanamettena? K appamÃnappamÃnattena corr. to appamÃnappanattena? 3 Bi sakala. 4 K -loko, Bi nevasa¤¤ÃyatanabrahmalokÃ. 5 Bi adds yÃva. 6 Bi ussaddamahÃniriyo. 7 K adds nibbÃnÃyattà corr. to nibbÃttÃ. 8 Bi omits sabbe. 9 Bi omits mettena. 10 Bi appamÃnÃnaæ? 11 Bi ÃrammaïattÃ. 12 Bi sappappakÃrena. 13 Bi avekallaæ. 14 Bi suvu¬hitaæ. 15 K appanÃcittassetaæ. 16 Bi pamÃïaæ-. 17 Bi kÃraïan. 18 Bi Ãrammanattikena ca corr. to -ïattika. 19 Bi vasi-. 20 K Ãvajjhetvà corr. to ÃvajjetvÃ, Bi ava¬hetvÃ, Bp ava¬¬hitvÃ. 21 Bi saÇkhÃtaæ. 22 Bi avasissati. 23 Bi ajhottataæ. 24 K vÃ. 25 Bi ajhottaritvÃ. 26 Bi paricchinditvÃ. 27 Bi omits na tiÂÂhati. 28 Bi adds ca. 29 K ajjhottharitvÃ, Bp ajjhettharitvÃ. 30 Bi puna agamÃsi. 31 Bi sattà pana. 32 Bi adds navamaæ. >/ #<[page 063]># %< 10. KakaïÂakajÃtaka. (170.) 1. KalyÃïadhammajÃtaka. (171.) 63>% $<10. KakaïÂakajÃtaka.>$ NÃyaæ pure onamatÅti\<*<1>*>/. Idaæ KakaïÂakajÃtakaæ\<*<2>*>/ MahÃ- ummaggajÃtake Ãvibhavissati. KakaïÂakajÃtakaæ\<*<3>*>/. Santhava- vaggo\<*<4>*>/ dutiyo. 3. KALYù×ADHAMMAVAGGA. $<1. KalyÃïadhammajÃtaka.>$ KalyÃïadhammo ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ badhirasassuæ Ãrabbha kathesi. SÃvatthiyaæ hi eko kuÂumbiyo\<*<5>*>/ saddho pasanno tisaraïagato\<*<6>*>/ pa¤casÅlasamannÃgato. So ekadivasaæ bahÆni sappiÃdibhesajjÃni\<*<7>*>/ c' eva pupphagandhavatthÃdÅni ca gahetvà "Jetavane Satthu santike dhammaæ sossÃmÅti" agamÃsi. Tassa tattha gatakÃle sassu khÃdaniyabhojaniyaæ\<*<8>*>/ gahetvà dhÅtaraæ daÂÂhukÃmà taæ gehaæ agamÃsi, sà ca thokaæ badhiradhÃtukà hoti. Sà dhÅtarà saddhiæ\<*<9>*>/ bhuttabhojanà bhattasammadaæ\<*<10>*>/ vinodayamÃnà dhÅtaraæ pucchi: "kiæ amma bhattà te sammodamÃno\<*<11>*>/ piyasaævÃsaæ vasatÅti". "Amma kiæ\<*<12>*>/ kathetha, yÃdiso tumhÃkaæ jÃmÃtÃ\<*<13>*>/ sÅlena c' eva ÃcÃra- sampadÃya ca tÃdiso pabbajito pi dullabho ti\<*<14>*>/". UpÃsikà dhÅtu vaca- naæ sÃdhukaæ asallakkhetvà "pabbajito" ti\<*<15>*>/ padam\<*<16>*>/ eva gahetvà "amma kasmà te bhattà pabbajito" ti mahÃsaddaæ akÃsi. Taæ sutvà sakalagehavÃsino "amhÃkaæ kira kuÂumbiko pabbajito" ti viraviæsu. Tesaæ saddaæ\<*<17>*>/ sutvà dvÃrena\<*<18>*>/ sa¤carantÃ\<*<19>*>/ "kiæ nÃma kir' etan" ti pucchiæsu. "Imasmiæ kira gehe kuÂumbiko pabbajito" ti. So pi kho kuÂumbiko Dasabalassa dhammaæ sutvà vihÃrà nikkhamma nagaraæ pÃvisi. Atha naæ antarÃmagge yeva eko puriso disvà "samma tvaæ kira pabbajito ti, tava gehe puttadÃraparijano\<*<20>*>/ paridevatÅti\<*<21>*>/" Ãha. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi oramatÅti. 2 Bi kakaï¬aka-. 3 K omits kakaïÂakajÃtakaæ, Bi kakaï¬akajÃtakaæ dasamaæ. 4 Bi santavaggo. 5 Bi -biko. 6 Bi -ïaægato. 7 Bi sabbiÃdini bhes-. 8 Bi -niyaæbhojaniyaæ. 9 Bi adds nisajja. 10 Bi -sampadaæ. 11 Bi adds avivadadamÃno avivadamÃno. 12 Bi kiæ amma. 13 Bi jÃmÃmÃtaro. 14 K dullabho pi, Bi duppabho ti. 15 K pabbajitopini corr. to pabbajito ni, Bi pappajito pi. 16 Bi padem. 17 K omits saddaæ. 18 K dvÃrane. 19 K saæcarantÃ. 20 Bi -janÃ. 21 Bi -devantÅti. >/ #<[page 064]># %<64 II. DukanipÃta. 3. KalyÃïadhammavagga (18.)>% Ath' assa etad ahosi: "ayaæ apabbajitam eva kira maæ `pabbajito' ti vadati, uppanno kho pana me\<*<1>*>/ kalyÃïasaddo na antaradhÃpetabbo, ajj' eva mayà pabbajituæ vaÂÂatÅti" tato va\<*<2>*>/ nivattitvà Satthu santi- kaæ gantvÃ\<*<3>*>/ "kin\<*<4>*>/ nu kho upÃsaka idÃn' eva BuddhupaÂÂhÃnaæ katvà gantvÃ\<*<5>*>/ idÃn' eva\<*<6>*>/ paccÃgato sÅti" vutte tam atthaæ Ãrocetvà "bhante kalyÃïasaddo nÃma uppanno na antaradhÃpetuæ vaÂÂati\<*<7>*>/, tasmà pabba- jitukÃmo hutvà Ãgato 'smÅti\<*<8>*>/" Ãha. So pabbajja¤ ca upasampada¤ ca labhitvà sammà paÂipanno nacirass' eva arahattaæ pÃpuïi. Idaæ kira\<*<9>*>/ kÃraïaæ bhikkhusaæghe pÃkaÂaæ\<*<10>*>/ ahosi\<*<11>*>/. Ath' ekadivasaæ bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ\<*<12>*>/ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso, asuko nÃma kuÂumbiko `uppanno kalyÃïasaddo na antaradhÃpetabbo' ti pabba- jitvà idÃni arahattaæ patto" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhik- khave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "bhikkhave porÃïakapaï¬itÃpi `uppanno kalyÃïasaddo virÃdhe- tuæ\<*<13>*>/ na vaÂÂatÅti\<*<14>*>/ pabbajiæsu yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto seÂÂhikule nibbattitvà vayappatto pitu accayena seÂÂhiÂÂhÃnaæ pÃpuïi. So ekadivasaæ nivesanà nikkhamitvà rÃjupaÂÂhÃnaæ\<*<15>*>/ agamÃsi. Ath' assa sassu "dhÅtaraæ passissÃ- mÅti" taæ gehaæ agamÃsi. Sà thokaæ badhiradhÃtukÃ\<*<16>*>/ ti sabbaæ paccuppannavatthusadisam eva. Taæ pana rÃjupaÂÂhÃ- naæ\<*<15>*>/ katvÃ\<*<17>*>/ attano gharaæ Ãgacchantaæ disvà eko puriso "tumhe kira pabbajità ti, tumhÃkaæ gehe mahÃparidevo pavat- tÅti\<*<18>*>/" Ãha. Bodhisatto "uppanno kalyÃïasaddo nÃma na anta- radhÃpetuæ vaÂÂatÅti" tato va\<*<19>*>/ nivattitvà ra¤¤o santikaæ gantvà "kiæ mahÃseÂÂhi idÃn' eva gantvà puna Ãgato sÅti" vutte "deva gehe jano kira maæ\<*<20>*>/ apabbajitam eva pabbajito ti vatvà paridevati\<*<21>*>/, uppanno kho pana kalyÃïasaddo na anta- radhÃpetabbo, pabbajissÃm' ahaæ, pabbajjaæ me anujÃnÃhÅti" etam atthaæ pakÃsento imà gÃthà avoca: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K omits me. 2 Bi omits va. 3 Bi gaætvÃ. 4 Bi kiæ. 5 Bi gantu. 6 K neva. 7 K vaddhati, Bi vattati. 8 Bi miti. 9 K omits kira. 10 Bi pÃkataæ. 11 Bi jÃtaæ. 12 Bi dhammasabhÃyaæ bhikkhu. 13 Bi vinÃsetuæ. 14 Bi vattatÅti. 15 Bi -Æpa-. 16 K thoka badhirÃ-. 17 Bi gaætvÃ. 18 Bi vattatÅti. 19 Bi ca. 20 K me. 21 Bi paridevÅti. >/ #<[page 065]># %< 1. KalyÃïadhammajÃtaka. (171.) 65>% @*>/, hiriyÃpi santo dhuram Ãdiyanti. || Ja_II:39 ||>@ @*>/: kalyÃïadhammo ti janinda loke, t' Ãhaæ\<*<3>*>/ samekkhaæ\<*<4>*>/ idha pabbajissaæ\<*<5>*>/, na hi m' atthi\<*<6>*>/ chando idha kÃmabhoge ti. || Ja_II:40 ||>@ Tattha kalyÃïadhammo ti sundaradhammo, sama¤¤aæ\<*<7>*>/ anupÃpu- ïÃtÅti yadà sÅlavà kalyÃïadhammo pabbajito ti idaæ païïattivohÃraæ pÃpuïÃ- tÅti\<*<8>*>/, tasmà na hiyyethà ti tato sÃma¤¤ato na parihÃyetha, hiriyÃpi santo\<*<9>*>/ dhuram ÃdiyantÅti mahÃrÃja sappurisà nÃma ajjhattasamuÂÂhitÃya hiriyà ba- hiddhà samuÂÂhitena ottappenÃpi\<*<10>*>/ etaæ\<*<11>*>/ pabbajjÃdhuraæ\<*<12>*>/ gaïhanti, idha majjà ti\<*<13>*>/ idha mayà ajja\<*<14>*>/, tÃhaæ samekkhan ti taæ\<*<15>*>/ ahaæ guïavasena laddhasÃma¤¤aæ\<*<16>*>/ samekkhanto sampassanto\<*<17>*>/, na hi matthi chando ti na hi me atthi chando, idha kÃmabhoge ti imasmiæ loke kilesakÃmavatthukÃma- paribhoge\<*<18>*>/ ti. Bodhisatto evaæ vatvà rÃjÃnaæ pabbajjaæ anujÃnÃpetvà Himavantapadesaæ\<*<19>*>/ gantvà isipabbajjaæ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, BÃrÃïasÅseÂÂhi pana aham evÃ" 'ti. Kal- yÃïadhammajÃtakaæ\<*<20>*>/. $<2. DaddarajÃtaka.>$ Ko nu saddena mahatà ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto KokÃlikaæ Ãrabbha kathesi. Tasmiæ hi kÃle bahÆ\<*<21>*>/ bahus- sutà bhikkhÆ ManosilÃtale\<*<22>*>/ nadamÃnÃ\<*<23>*>/ taruïasÅhà viya ùkÃsagaægaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Bp; K paæ¤o, Bi pama¤¤o. 2 K idhamaæ¤apattÃ, Bi idhamajhappattÃ. 3 K tÃsaæ. 4 Bi samakkha. 5 Bi sabbajissa. 6 Bi matti. 7 K samaæ¤aæ, Bi sÃma¤¤aæ. 8 Bi pÃpuïÃti. 9 K hiriyÃbhisanto, Bi hiriyÃpisandho. 10 K -nÃti. 11 Bi ekaæ. 12 Bi pappajitadhuraæ 13 Bi idha majhappattà ti. 14 Bi ajhapattÃ. 15 K taæ taæ. 16 K -sa-. 17 Bi sampassento. 18 K -kÃmenavatthu-. 19 Bi -ppadese. 20 Bi adds sattamaæ. 21 Bi omits bahÆ. 22 Bi adds nisinnÃ. 23 Bi sÅhanÃdaæ nadantÃ. >/ #<[page 066]># %<66 II. DukanipÃta. 3. KalyÃïadhammavagga. (18.)>% otÃrentÃ\<*<1>*>/ viya ca saæghamajjhe padabhÃïaæ\<*<2>*>/ bhaïanti. KokÃliko tesu padabhÃïaæ\<*<3>*>/ bhaïantesu attano tucchabhÃvaæ\<*<4>*>/ ajÃnitvà "aham pi\<*<5>*>/ padabhÃïaæ\<*<2>*>/ bhaïissÃmÅti" bhikkhÆnaæ antaraæ pavisitvà "amhÃ- kaæ padabhÃïaæ\<*<2>*>/ na pÃpenti, sace amhÃkam pi pÃpeyyuæ\<*<6>*>/ mayam\<*<7>*>/ pi bhaïeyyÃmÃ" 'ti\<*<8>*>/ bhikkhusaæghassa nÃmaæ agahetvà va tattha tattha kathento Ãhiï¬ati. Tassa sà kathà bhikkhusaæghe pÃkaÂà jÃtÃ. BhikkhÆ "vÅmaæsissÃma tÃva nan" ti sa¤¤Ãya\<*<9>*>/ evam Ãhaæsu: "Ãvuso KokÃlika\<*<10>*>/, ajja saæghassa padabhÃïaæ\<*<3>*>/ bhaïÃ\<*<11>*>/" 'ti. So attano balaæ ajÃnitvÃ\<*<12>*>/ va "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà "ajja padabhÃïaæ\<*<11>*>/ bhaïissÃmÅti" attano sappÃyaæ yÃguæ pivi\<*<13>*>/, khajjakaæ khÃdi, sap- pÃyen' eva\<*<14>*>/ sÆpena bhu¤ji. Suriye\<*<15>*>/ atthaægate\<*<16>*>/ dhammasavanassa kÃle ghosite bhikkhusaægho sannipati. So kaïÂakuraï¬avaïïaæ\<*<17>*>/ kÃsÃvaæ nivÃsetvà kaïïikÃrapupphavaïïaæ pÃrupitvÃ\<*<18>*>/ saægha- majjhaæ\<*<19>*>/ pavisitvà there\<*<20>*>/ vanditvà alaækataratanamaï¬ape pa¤¤atta- dhammÃsanaæ abhirÆhitvà vicitravÅjaniæ\<*<21>*>/ gahetvà "padabhÃïaæ\<*<2>*>/ bhaïissÃmÅti" nisÅdi. TÃvad ev' assa sarÅrà sedà mucciæsu\<*<22>*>/, sÃrajjaæ okkami. PubbagÃthÃya paÂhamapadaæ udÃharitvÃ\<*<23>*>/ anantaraæ\<*<24>*>/ na passi. So kampamÃno Ãsanà oruyha lajjito saæghamajjhÃ\<*<25>*>/ apak- kamma attano pariveïaæ agamÃsi. A¤¤o\<*<26>*>/ bahussutabhikkhu\<*<27>*>/ pada- bhÃïaæ\<*<28>*>/ bhaïi\<*<29>*>/. Tato paÂÂhÃya bhikkhÆ tassa tucchabhÃvaæ jÃniæsu\<*<30>*>/. Ath' ekadivasaæ bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ\<*<31>*>/ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso, paÂhamaæ KokÃlikassa tucchabhÃvo dujjÃno, idÃni pan' esa sayaæ naditvÃ\<*<32>*>/ pÃkaÂo\<*<33>*>/ jÃto" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva KokÃliko\<*<34>*>/ naditvÃ\<*<35>*>/ pÃkaÂo\<*<33>*>/ jÃto, pubbe pi naditvà pÃkaÂo\<*<33>*>/ ahosÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Himavantapadese\<*<36>*>/ sÅhayoniyaæ nibbattitvÃ\<*<37>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi otaranto, K otÃrento. 2 K padabhÃnaæ, Bi sarabhÃïaæ. 3 B sarabhÃïaæ. 4 K tucchakucchibhÃvaæ. 5 Bi ahi. 6 Bi amhÃkaæ pÃpuïeyya. 7 Bi mayaæ. 8 Bi vÃ. 9 K saæ¤Ãya, Bi pa¤¤Ãya. 10 K kokÃliya. 11 Bi bhaïÃhi. 12 K jÃnitvÃ, Bi ajÃnetvÃ. 13 K khÅpi. 14 K sampÃneva. 15 Bi sÆriye. 16 Bi aÂhaÇgamite. 17 K kaïÂakaraï¬a-, Bi koï¬ikaraïïaæ, Bp kuraï¬akapupphavaïïaæ. 18 Bi pÃruæpetvÃ. 19 Bi -majhe. 20 Bi theraæ. 21 Bi cittabÅjÃni. 22 Bi mu¤cisu. 23 Bi udÃharetvÃ. 24 Bi antaraæ. 25 K -majjhaæ. 26 K aæ¤o, Bi a¤¤e. 27 K bahussutabhikkhÆ, Bi bÃhussutà bhikkhu. 28 Bi sarabhÃnaæ. 29 Bi bhaïÅsuæ. 30 Bi janÅsu. 31 Bi dhammasabhÃyam bhikkhu. 32 Bi disvÃ. 33 Bi pÃkato. 34 Bi kokaliko idÃneva. 35 Bi nadisvÃ. 36 Bi Himavantappadese. 37 K nibbattetvÃ. >/ #<[page 067]># %< 2. DaddarajÃtaka. (172). 67>% bahunnaæ\<*<1>*>/ sÅhÃnaæ rÃjà ahosi. So anekasÅhaparivÃro\<*<2>*>/ Raja- taguhÃyaæ vÃsaæ kappesi. Tassa\<*<3>*>/ avidÆre ekissà guhÃya eko sigÃlo pi vasati. Ath' ekadivasaæ deve\<*<4>*>/ vassitvà vigate sabbe sÅhÃ\<*<5>*>/ sÅharÃjass' eva\<*<6>*>/ guhÃdvÃre sannipatitvà sÅhanÃdaæ nadantà sÅhakÅÊaæ kÅÊiæsu. Tesaæ\<*<7>*>/ evaæ naditvà kÅÊanakÃle so pi sigÃlo vassi\<*<8>*>/. SÅhà tassa saddaæ sutvà "ayam pi\<*<9>*>/ sigÃlo amhehi saddhiæ nadatÅti" lajjità tuïhÅ ahesuæ. Tesaæ tuïhÅ- bhÆtakÃle Bodhisattassa putto sÅhapotako "tÃta, ime sÅhà nadi- tvÃ\<*<10>*>/ sÅhakÅÊaæ kÅÊantà etassa saddaæ sutvà lajjÃya tuïhÅ jÃtÃ, ko nÃm' eso attano saddena attÃnaæ jÃnÃpetÅti" pitaraæ puc- chanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ sÅhà na-ppaÂinandanti\<*<12>*>/, ko nÃm' eso migÃdhibhÆ\<*<13>*>/ 'ti. || Ja_II:41 ||>@ Tattha abhinÃdeti Daddaran\<*<14>*>/ ti Daddarapabbataæ\<*<15>*>/ ekanÃdaæ karoti, migÃdhibhÆ\<*<16>*>/ 'ti\<*<17>*>/ pitaraæ Ãlapati, ayaæ h' ettha\<*<18>*>/ attho: migÃdhibhÆ\<*<19>*>/ migajeÂÂhaka sÅharÃja, pucchÃmi taæ "ko nÃm' eso" ti. Ath' assa vacanaæ sutvà pità dutiyaæ {gÃtham Ãha}: @@ Tattha samacchare ti, san ti upasaggamattaæ\<*<20>*>/, acchantÅti attho, tuïhÅ acchanti, tuïhÅ hutvà nisÅdantÅti vuttaæ hoti, potthakesu pana samacchare ti likhanti. Satthà "na bhikkhave KokÃliko idÃn' eva attano nÃdena\<*<21>*>/ attÃ- naæ pÃkaÂaæ\<*<22>*>/ karoti, pubbe pi akÃsi yevÃ" 'ti\<*<23>*>/ desanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà sigÃlo KokÃliko ahosi, sÅhapotako RÃhulo, sÅharÃjà pana aham evÃ" 'ti. DaddarajÃtakaæ\<*<24>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi bahunaæ. 2 K anekehi sÅhehi sÅhaparivÃro. 3 Bi tassÃ. 4 K devo. 5 Bi omits sÅhÃ. 6 Bi sÅharÃjassa. 7 K tesu. 8 Bi so siÇgÃlo pi nadati. 9 Bi ayaæ and omits pi. 10 K repeats naditvÃ. 11 Bi taæ. 12 Bi sÅha nappatinadanti. 13 Bi magÃbhibhu. 14 K daddaraæ. 15 Bi rajatapappataæ. 16 Bi migÃbhibhu. 17 Bi adds taæ. 18 Bi ayam etta. 19 Bi migÃbhibhu ti. 20 add acchare ti? 21 Bi omits attano nÃdena. 22 Bi pÃkataæ. 23 Bi adds vatvà imaæ dhamma. 24 Bi adds dutiyaæ. >/ #<[page 068]># %<68 II. DukÃnipata. 3. KalyÃïadhammavagga. (18.)>% $<3. MakkaÂajÃtaka.>$ TÃta mÃïavako eso ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ kuhakaæ\<*<1>*>/ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ PakiïïakanipÃte UddÃla- jÃtake Ãvibhavissati. Tadà pana Satthà "bhikkhave nÃyaæ bhikkhu idÃn' eva kuhako, pubbe pi makkaÂo hutvà aggissa kÃraïà koha¤¤aæ akÃsi yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ekasmiæ KÃsigÃmake\<*<2>*>/ brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto TakkasilÃyaæ sippaæ uggaïhitvà gharÃvÃsaæ saïÂha- pesi. Ath' assa brÃhmaïÅ ekaæ puttaæ vijÃyitvà puttassa ÃdhÃ- vitvÃ\<*<3>*>/ paridhÃvitvà vicaraïakÃle kÃlam akÃsi. Bodhisatto tassà petakiccaæ katvà "kiæ me dÃni\<*<4>*>/ gharÃvÃsenÃ" 'ti puttaæ gahe- tvà "pabbajissÃmÃ\<*<5>*>/" 'ti assumukhaæ ¤Ãtimittavaggaæ pahÃya\<*<6>*>/ puttaæ ÃdÃya Himavantaæ pavisitvà isipabbajjaæ pabbajitvà tattha vanamÆlaphalÃhÃro vÃsaæ kappesi. So ekadivasaæ vas- sÃnakÃle\<*<7>*>/ deve vassante sÃradÃrÆni jÃletvà aggiæ visÅvento\<*<8>*>/ phalakatthare nipajji\<*<9>*>/. Putto pi 'ssa tÃpasakumÃrako pitu\<*<10>*>/ pÃde sambÃhanto\<*<11>*>/ nisÅdi. Ath' eko vanamakkaÂako\<*<12>*>/ sÅtena pÅÊiya- mÃno tassa païïasÃlÃya\<*<13>*>/ taæ aggiæ disvà "sac' Ãhaæ ettha pavissÃmi 'makkaÂo makkaÂo\<*<14>*>/' ti maæ pothetvà nÅharissanti, aggiæ visÅvetuæ\<*<15>*>/ na labhissÃmÅti, atthi dÃni me upÃyo" ti "tÃpasavesaæ gahetvà koha¤¤aæ katvà pavisissÃmÅti" cintetvà ekassa matatÃpasassa\<*<16>*>/ vakkalaæ nivÃsetvà pacchi¤ ca aækusa- kayaÂÂhi¤ ca gahetvà païïasÃladvÃre ekaæ tÃlarukkhaæ nissÃya saækuÂiko\<*<17>*>/ aÂÂhÃsi. TÃpasakumÃrako taæ disvà makkaÂabhÃvaæ ajÃnanto "eko mahallakatÃpaso sÅtena pÅÊito aggiæ\<*<18>*>/ visÅvetuæ\<*<19>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi adds bhikkhu. 2 Bi kÃsikagÃ-. 3 Bi bhÃvitvÃ? 4 Bi idÃni. 5 Bi -ssÃmi. 6 Bi adds ÃdhÃvÅtaæ. 7 K vassÃïa-, Bi vassana-. 8 K jÃletvà visivanto, Bi jÃlitvà aggi vissabbanto, Bp aggi jÃletvà vasibbanto. 9 Bi palakattare nippajji, Bp phalakaÂÂhantare. 10 K omits pitu. 11 K saæbÃhento, Bi samÃhanto. 12 Bi -Âo. 13 Bi -yaæ. 14 Bi omits the one makkaÂo. 15 K aggiæ visÅcetuæ, Bi aggÅ visippetuæ, Bp aggiæ visibbituæ. 16 Bi -tÃpasa. 17 so Bp; Bi sakuÂÅko, K saækuÂito. 18 K omits aggiæ, Bi aggÅ. 19 Bi visuppituæ, Bp vasibbituæ. >/ #<[page 069]># %< 3. MakkaÂajÃtaka. (173.) 69>% Ãgato bhavissatÅti tÃpasassa\<*<1>*>/ kathetvà etaæ\<*<2>*>/ païïasÃlaæ pave- setvÃ\<*<3>*>/ visÅvÃpessÃmÅti\<*<4>*>/" cintetvà pitaraæ Ãlapanto paÂhamaæ\<*<5>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ eso tÃlamÆlaæ apassito, agÃraka¤\<*<7>*>/ c' idaæ atthi, handa dem' ass' agÃrakan ti. || Ja_II:43 ||>@ Tattha mÃïavako\<*<6>*>/ eso\<*<8>*>/ ti sattÃdhivacanaæ, tena tÃta eso eko mÃïa- vako\<*<9>*>/ satto eko\<*<10>*>/ tÃpaso\<*<11>*>/ ti, tÃlamÆlaæ apassito ti tÃlakkhandhaæ nissÃya Âhito\<*<12>*>/ agÃraka¤ cidaæ atthÅti ida¤\<*<13>*>/ ca amhÃkaæ pabbajitÃgÃraæ atthi, païïasÃlaæ sandhÃya vadati, handà 'ti vavassaggatthe\<*<14>*>/ nipÃto, demassa- gÃrakan ti etassa\<*<15>*>/ ekamante vasanatthÃya\<*<16>*>/ agÃrakaæ dema Bodhisatto puttassa vacanaæ sutvà uÂÂhÃya païïasÃladvÃre Âhatvà olokento tassa makkaÂabhÃvaæ ¤atvà "tÃta manussÃnaæ nÃma evarÆpaæ mukhaæ na\<*<17>*>/ hoti, makkaÂo esa, na idha\<*<18>*>/ pak- kositabbo" ti vatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha dÆseyya no agÃrakan ti ayam idha paviÂÂho samÃno imaæ kic- chena kataæ païïasÃlaæ agginà và jhÃpento uccÃrÃdÅni và karonto dÆseyya, netÃdisan ti etÃdisaæ brÃhmaïassa susÅlino mukhaæ na hoti, makkaÂo eso ti vatvà Bodhisatto ekaæ ummukaæ\<*<19>*>/ gahetvà "kiæ ettha tiÂÂha- sÅti" khipitvà taæ palÃpesi. MakkaÂo vakkalÃni cha¬¬etvà rukkhaæ abhirÆhitvà vanasaï¬aæ pÃvisi. Bodhisatto cattÃro BrahmavihÃre bhÃvetvà brahmalokÆpago ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<20>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà makkaÂo ayaæ kuhakabhikkhu ahosi, tÃpasakumÃro RÃhulo\<*<21>*>/, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. MakkaÂajÃtakaæ\<*<22>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pitu. 2 so Bp; K Bi ekaæ. 3 Bi pavÅsitvÃ. 4 Bi visippÃpessÃmiti, Bp visibbÃpessÃmi. 5 Bi pathamaæ. 6 K mÃnavako. 7 Bi agÃraki¤. 8 K omits eso. 9 Bi mÃïavo. 10 Bi eso. 11 Bi tapasso. 12 Bi niÂhito. 13 Bi ima¤. 14 Bi usaggatte. 15 Bi tassa. 16 Bi vasanatÂhÃna. 17 K omits na. 18 Bi nassidha. 19 K ummukkaæ 20 Bi dhammadesanaæ. 21 Bi adds ahosi. 22 Bi adds tatiyaæ. >/ #<[page 070]># %<70 II. DukanipÃta. 3. KalyÃïadhammavagga. (18.)>% $<4. DÆbhiyamakkaÂajÃtake.>$ Adamha\<*<1>*>/ te vÃri bahÆtarÆpan ti. Idaæ Satthà VeÊu- vane viharanto Devadattaæ Ãrabbha kathesi. Ekasmiæ hi divase dhammasabhÃyaæ bhikkhÆ Devadattassa akata¤¤Ætaæ mittadÆbhibhÃ- vaæ\<*<2>*>/ kathentà nisÅdiæsu. Satthà "na bhikkhave Devadatto idÃn' eva akata¤¤Æ mittadÆbhÅ\<*<3>*>/, pubbe pi evarÆpo ahosÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto ekasmiæ KÃsigÃmake\<*<4>*>/ brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto gharÃvÃsaæ saïÂhapesi. Tasmiæ pana samaye KÃsiraÂÂhe\<*<5>*>/ vattanimahÃmagge eko gambhÅro udapÃno hoti anotaraïÅyo\<*<6>*>/. TiracchÃnÃnaæ maggaæ paÂipannà pu¤¤atthikà manussÃ\<*<7>*>/ dÅgharajjuvÃrakena\<*<8>*>/ udakaæ ussi¤citvà ekissà doïiyÃ\<*<9>*>/ pÆretvà tiracchÃnÃnaæ pÃnÅyaæ\<*<10>*>/ denti. Tassa samantato ma- hantaæ ara¤¤aæ, tattha bahÆ\<*<11>*>/ makkaÂà vasanti. Atha tas- miæ magge dve tÅïi divasÃni manussasa¤cÃro\<*<12>*>/ pacchijji. TiracchÃnà pÃnÅyaæ na labhiæsu\<*<13>*>/. Eko makkaÂo pipÃsÃturo\<*<14>*>/ pÃnÅyaæ\<*<15>*>/ pariyesanto udapÃnasantike\<*<16>*>/ vicarati. Bodhisatto kenacid eva karaïÅyena taæ maggaæ paÂipajjitvà tattha gac- chanto pÃnÅyaæ\<*<17>*>/ ukkÃcetvÃ\<*<18>*>/ pivitvà hatthapÃdaæ\<*<19>*>/ dhovitvà Âhito\<*<20>*>/ taæ makkaÂaæ addasa\<*<21>*>/. Ath' assa pipÃsitabhÃvaæ ¤atvà pÃnÅyaæ ussi¤citvà doïiyaæ Ãkiritvà adÃsi, datvà ca pana "vissamissÃmÅti" ekasmiæ rukkhamÆle nipajji. MakkaÂo pÃnÅ- yaæ\<*<15>*>/ pivitvà avidÆre nisÅditvà mukhamakkaÂikaæ karonto Bodhisattaæ bhiæsÃpesi\<*<22>*>/. Bodhisatto tassa taæ\<*<23>*>/ kiriyaæ disvà "are duÂÂhamakkaÂa\<*<24>*>/, ahan\<*<25>*>/ tava pipÃsitassa kilantassa\<*<26>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi adammi 2 Bp Bi -dubbhi-. 3 K -dÆbhi, Bi -dubbhi. 4 Bi kÃsikagÃ-. 5 Bi kÃsikaraÂÂhe. 6 Bi anottara-. 7 K manussa. 8 Bi dÅgharajjukena. 9 K doniyÃ, Bi doniyo. 10 K pÃniyyaæ, Bi pÃïiyaæ. 11 Bi bahu. 12 Bi manussÃnaæsa¤cÃro. 13 K pÃnÅyaæ alabhiæsu, Bi pÃïiyaæ na labhÅsu. 14 Bi adds hutvÃ. 15 Bi pÃïiyaæ. 16 Bi udapÃnassa santike 17 Bi hatthapÃïiyaæ. 18 Bi usi¤citvÃ. 19 Bi yatthapÃde. 20 Bi omits Âhito. 21 Bi aÂÂaddasa. 22 Bi bhisÃpesi, K hiæsÃpesi. 23 Bi omits taæ. 24 K omits duÂÂhamakkaÂa. 25 Bi ahaæ 26 Bi omits kilantassa. >/ #<[page 071]># %< 4. DÆbhiyamakkajÃtaka (171.) 71>% bahuæ pÃnÅyaæ\<*<1>*>/ adÃsiæ, idÃni tvaæ mayhaæ mukhamakkaÂikaæ karosi, aho pÃpajanassa nÃma kato upakÃro niratthako" ti vatvà paÂhamaæ\<*<2>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ te vÃri bahÆtarÆpaæ ghammÃbhitattassa\<*<4>*>/ pipÃsitassa, so dÃni pÅtvÃna\<*<5>*>/ kikiæ karosi. asaægamo pÃpajanena seyyo ti. || Ja_II:45 ||>@ Tattha so dÃni pÅtvÃna\<*<6>*>/ kikiæ karositi so idÃni tvaæ mayà dinnaæ pÃnÅyaæ\<*<7>*>/ pivitvà mukhamakkaÂikaæ karonto kikin ti saddaæ\<*<7>*>/ karosi\<*<8>*>/, asaæ- gamo pÃpajanena seyyo ti pÃpajanena saddhiæ saægamo na seyyo asaæ- gamo va seyyo ti. Taæ sutvà so mittadÆbhimakkaÂo\<*<10>*>/ "tvaæ ettaken' eva\<*<11>*>/ taæ niÂÂhitan ti sa¤¤aæ karosi, idÃni te sÅse vaccaæ\<*<12>*>/ pÃtetvà gamissÃmÅti" vatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, esà amhÃka\<*<14>*>/ dhammatà ti. || Ja_II:46 ||>@ TatrÃyaæ saækhepattho\<*<15>*>/: bho brÃhmaïa, makkaÂo kaÂaguïajÃnanako ÃcÃ- rasampanno sÅlavà nÃma atthÅti kahaæ tayÃ\<*<16>*>/ suto và diÂÂho và ti, idÃni kho ahan taæ Æhacca\<*<17>*>/ vaccan te sÅse\<*<18>*>/ katvà pakkamissÃmi, amhÃkaæ\<*<19>*>/ hi makka- ÂÃnaæ nÃma esÃ\<*<20>*>/ dhammatà ayaæ jÃtisabhÃvo yadidaæ upakÃrakassa\<*<21>*>/ sÅse vaccaæ\<*<22>*>/ kÃtabban ti. Taæ sutvà Bodhisatto uÂÂhÃya gantuæ Ãrabhi. MakkaÂo taæ khaïa¤ ¤eva\<*<23>*>/ uppatitvà sÃkhÃya nisÅditvà olambakaæ otÃrento\<*<24>*>/ viya tassa sÅse vaccaæ pÃtetvà viravanto\<*<25>*>/ vana- saï¬aæ pÃvisi. Bodhisatto nahÃtvà agamÃsi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi bahupÃïiyaæ 2 Bi paÂha-. 3 Bi adumhi. 4 Bi sammÃsitattassa. 5 Bi pitvÃna, K patvÃna. 6 K pivitvÃna, Bi pitvÃna. 7 Bi pÃniyaæ. 8 Bi kikiæsaddaæ. 9 K karoti. 10 Bi -dubbhi-. 11 Bi etthakeneva 12 Bi vajjaæ. 13 Bi Æhaccaæ, Bp uhaccaæ. 14 Bi esa amhÃkaæ. 15 Bi dhammasaÇkhepattho. 16 Bi tassÃ. 17 Bi uhaccaæ, Bp uhacca. 18 Bi pacca te sÅsaæ. 19 Bi amhÃka¤. 20 Bi esa. 21 Bi upakÃrassa. 22 Bi vajjaæ. 23 K khaïaæ ¤eva. 24 Bi otaranto. 25 K vivaravanto corr. to viravanto, Bi vivaranto. >/ #<[page 072]># %<72 II. DukanipÃta 3. KalyÃïadhammavagga. (18.)>% Satthà "na bhikkhave idÃn' eva Devadatto, pubbe pi mayà ka- taæ\<*<1>*>/ guïaæ na jÃnÃti yevÃ" 'ti vatvÃ\<*<2>*>/ imaæ desanaæ\<*<3>*>/ Ãharitvà jÃta- kaæ samodhÃnesi: "Tadà makkaÂo Devadatto ahosi, brÃhmaïo pana aham evÃ" 'ti. DÆbhiyamakkaÂajÃtakaæ\<*<4>*>/. $<5. ùdiccupaÂÂhÃnajÃtaka.>$ Sabbesu kira bhÆtesÆ 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto ekaæ kuhakaæ\<*<5>*>/ Ãrabbha kathesi\<*<6>*>/. AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto KÃsiraÂÂhe\<*<7>*>/ brÃhmaïakule nibbattitvà vayap- patto TakkasilÃyaæ\<*<8>*>/ sabbasippaæ\<*<9>*>/ uggaïhitvÃ\<*<10>*>/ isipabbajjaæ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà mahÃpari- vÃro gaïasatthà hutvà Himavante vÃsaæ kappesi. So tattha ciraæ vasitvà loïambilasevanatthÃya pabbatà oruyha paccante ekaæ gÃmaæ nissÃya païïasÃlÃya vÃsaæ upaga¤chi. Ath' eko lolamakkaÂo isigaïe bhikkhÃcÃraæ gate assamapadaæ Ãgantvà païïasÃlÃya\<*<11>*>/ uttiïïÃni karoti pÃnÅyaghaÂesu\<*<12>*>/ udakaæ cha¬¬eti\<*<13>*>/ kuï¬ikÃ\<*<14>*>/ bhindati aggisÃlÃya vaccaæ\<*<15>*>/ karoti. TÃpasà vassaæ vasitvà "idÃni Himavanto pupphaphalasamiddho ramaïÅyo, tatth' eva gamissÃmÃ" 'ti paccantagÃmavÃsike Ãpucchiæsu. Manussà "sve bhante mayaæ bhikkhaæ gahetvà assamapadaæ Ãgamis- sÃma, taæ paribhu¤jitvà va\<*<16>*>/ gamissathÃ\<*<17>*>/" 'ti vatvÃ\<*<18>*>/ dutiya- divase\<*<19>*>/ pahÆtaæ\<*<20>*>/ khÃdanÅyabhojanÅyaæ\<*<21>*>/ gahetvà tattha aga- maæsu\<*<22>*>/. Taæ disvà so makkaÂo cintesi: "koha¤¤aæ katvà manusse ÃrÃdhetvà mayham pi\<*<23>*>/ khÃdanÅyabhojanÅyaæ\<*<21>*>/ ÃharÃ- pessÃmÅti" so tapacaraïaæ\<*<24>*>/ caranto viya sÅlavà viya hutvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kata. 2 K omits vatvÃ. 3 Bi dhammadesanaæ. 4 K dutiyamakkaÂajÃtakaæ, Bi Bp dubbhiyamakkaÂajÃtakaæ catutthaæ 5 Bi adds bhikkhuæ 6 Bi adds vatthu heÂhÃkathitasadisam eva. 7 Bi kÃsikaraÂhe. 8 both MSS. -sÅlÃyaæ. 9 Bi omits sabba. 10 K uggahitvà corr. to uggahetvÃ. 11 K -sÃlÃ. 12 Bi pÃïiyagatesu 13 Bi chaÂÂesi. 14 Bi -kaæ. 15 Bi paccaæ. 16 K omits va. 17 K bhavissathÃ. 18 K vatvà ti. 19 Bi dutiyaæ-. 20 Bi bahutaæ. 21 K khÃdaniyabhojaniyaæ, Bi khÃdaniyaæbhojaniyaæ. 22 Bi Ãg-. 23 Bi omits pi. 24 Bi so tÃpasassa caraïaæ. >/ #<[page 073]># %< 5. AdiccupaÂÂhÃnajÃtaka. (175.) 73>% tÃpasÃnaæ avidure suriyaæ\<*<1>*>/ namassamÃno aÂÂhÃsi. Manussà taæ disvà "sÅlavantÃnaæ santike vasantà sÅlavanta hontÅti" vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãhaæsu\<*<2>*>/: @*>/, Ãdiccam upatiÂÂhatÅti. || Ja_II:47 ||>@ Tattha santi sÅlasamÃhità ti sÅlena samannagatà saævijjanti, silavantÃ\<*<4>*>/ ca samÃhità ca ekaggacittà saævijjantÅti pi attho, jamman\<*<5>*>/ ti lamakaæ, Ãdic- cam upatiÂÂhatÅti suriyaæ namassamÃno tiÂÂhati. Evaæ te manusse tassa guïe kathente disvà Bodhisatto "tumhe imassa lolamakkaÂassa sÅlÃcÃraæ ajÃnitvÃ\<*<7>*>/ avatthusmiæ yeva\<*<8>*>/ pasannÃ" ti vatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ sÅlaæ vijÃnÃtha, ana¤¤Ãya pasaæsatha, aggihutta¤ ca Æhanti, tena bhinnÃ\<*<10>*>/ kamaï¬alÆ ti. || Ja_II:48 ||>@ Tattha ana¤¤Ãyà 'ti ajÃnitvÃ, ÆhantÅti\<*<11>*>/ iminà pÃpakamakkaÂena uhanti\<*<12>*>/, kamaï¬alÆ ti kuï¬ikÃ, dve ca kuï¬ikà tena hi bhinnà ti evam assÃguïaæ kathesi. Manussà makkaÂassa kuhakabhÃvaæ ¤atvà le¬¬Æ ca yaÂÂhiyo ca gahetvÃ\<*<13>*>/ pothetvÃ\<*<14>*>/ isigaïassa bhikkhaæ adaæsu. Isayo pi Himavantam eva gantvà aparihÅnajjhÃnà Brahmaloka-parÃyanà ahesuæ. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakam samodhÃnesi: "Tadà makkaÂo ayaæ kuhako\<*<15>*>/ ahosi, isigaïo\<*<16>*>/ BuddhaparisÃ, gaïa- satthà pana aham evÃ" 'ti. AdiccupaÂÂhÃnajÃtakaæ\<*<17>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pÆrisaæ. 2 Bi Ãhasuæ. 3 K cammaæ. 4 K sÅlavanto. 5 K jamavan. 6 Tattha santi....upatiÂÂhatÅti wanting in Bi. 7 Bi ajÃnantÃ. 8 Bi avatthusmŤ¤eva. 9 K tÃssa. 10 K ¤ceca bhinnÃ, Bi tena sinnÃ. 11 K ÆhantÅti corr. to Æhanti, Bp uhananti. 12 K Æhantiæ corr. to Æhanaæ, Bp uhanaæ. 13 ÆhantÅti....gahetvà wanting in Bi. 14 Bi palÃpetvÃ. 15 Bi adds bhikkhu. 16 Bi -gaïÃ. 17 Bi adds pa¤camaæ. >/ #<[page 074]># %<74 II. DukanipÃta. 3. KalyÃïadhammavagga. (18.)>% $<6. KalÃyamuÂÂhijÃtaka.>$ BÃlo vatÃyaæ dumasÃkhagocaro ti. Idaæ Satthà Jeta- vane viharanto KosalarÃjÃnaæ Ãrabbha kathesi. Ekasmiæ hi samaye vassakÃle Kosalara¤¤o paccanto kuppi\<*<1>*>/. Tattha Âhità yodhà dve tÅïi yuddhÃni katvà paccatthike abhibhavituæ asakkontÃ\<*<2>*>/ ra¤¤o sÃsanaæ pesesuæ. RÃjà akÃle vassÃne yeva nikkhamitvà JetavanasamÅpe khandhÃvÃraæ bandhitvà cintesi: "ahaæ akÃle nikkhanto, kandara- padarÃdayo udakapÆrÃ, duggamo maggo, SatthÃraæ upasaækamissÃmi, so maæ `kahaæ gacchasi mahÃrÃjÃ' 'ti pucchissati, athÃhaæ etaæ atthaæ ÃrocessÃmi\<*<3>*>/, na kho pana\<*<4>*>/ maæ Satthà samparÃyiken' ev' atthena\<*<5>*>/ anugaïhÃti diÂÂhadhammikenÃpi anugaïhÃt' eva\<*<6>*>/, tasmà sace me gamanena\<*<7>*>/ ava¬¬hi\<*<8>*>/ bhavissati `akÃlo mahÃrÃjÃ' 'ti vakkhati, sace pana va¬¬hi\<*<9>*>/ bhavissati tuïhÅ\<*<10>*>/ bhavissatÅti" so Jetavanaæ pavisitvà SatthÃraæ vanditvà ekamantaæ nisÅdi. Satthà "handa kuto nu tvaæ mahÃrÃja Ãgacchasi divÃdivassÃ\<*<11>*>/" 'ti pucchi. "Bhante ahaæ paccan- taæ vÆpasametuæ nikkhanto tumhe\<*<12>*>/ vanditvà gamissÃmÅti Ãgato 'mhÅti". Satthà "pubbe pi\<*<13>*>/ mahÃrÃjÃno senÃya abbhuggacchamÃnÃya\<*<14>*>/ paï¬itÃnaæ kathaæ sutvà akÃle abbhuggamanaæ nÃma nÃgamiæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto tassa atthadhammÃnusÃsako\<*<15>*>/ sabbatthakÃmacco ahosi. Atha ra¤¤o paccante kupite\<*<16>*>/ paccantayodhà païïaæ pesesuæ. RÃjà vassakÃle nikkhamitvà uyyÃne\<*<17>*>/ khandhÃvÃraæ bandhi. Bodhisatto ra¤¤o santike aÂÂhÃsi. Tasmiæ khaïe assÃ- naæ kalÃye sedetvà Ãharitvà doïiyaæ pakkhipiæsu. UyyÃna- makkaÂesu\<*<18>*>/ eko makkaÂo rukkhà otaritvà tato kalÃye gahetvà mukhaæ pÆretvà hatthehi pi gahetvà uppatitvà rukkhe nisÅditvà khÃdituæ Ãrabhi. Ath' assa khÃdamÃnassa hatthato eko kalÃyo\<*<20>*>/ bhÆmiyaæ pati. So mukhena\<*<21>*>/ ca hatthehi ca gahite \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi paccante kuppite. 2 Bi -to. 3 Bi adds ti. 4 Bi passa. 5 K -rÃyinevatthena, Bi -rÃyikenevattena. 6 K anugaïhateva, Bi anugaïhÃti. 7 Bi gamane. 8 Bi avu¬¬hi. 9 Bi vu¬¬hi. 10 Bi tuïhi. 11 Bi divassÃ. 12 Bi adds va. 13 K omits pi. 14 K abbhuggamÃnÃ, Bi abbhugacchamÃnÃya. 15 K atthadhammÃnu-. 16 Bi kumpite. 17 Bi adds ÂhatvÃ. 18 Bi uyyÃne-. 19 both MSS. kaÊÃye. 20 Bi kaÊÃyo. 21 K mukhehi. >/ #<[page 075]># %< 6. KalÃyamuÂÂhijÃtaka. (176.) 75>% sabbe kalÃye\<*<1>*>/ cha¬¬etvÃ\<*<2>*>/ rukkhÃ\<*<3>*>/ oruyha tam eva kalÃyaæ\<*<4>*>/ olokento taæ kalÃyaæ\<*<5>*>/ adisvà va\<*<6>*>/ puna rukkhaæ abhirÆhitvÃ\<*<7>*>/ aÂÂe\<*<8>*>/ sahassaæ\<*<9>*>/ parÃjito viya socamÃno dummukho rukkha- sÃkhÃya nisÅdi. RÃjà makkaÂassa kiriyaæ disvà Bodhisattaæ Ãmantetvà "vayassa, kiæ\<*<10>*>/ nÃm' etaæ makkaÂena katan" ti pucchi. Bodhisatto "mahÃrÃja, bahuæ anavaloketvà appaæ oloketvÃ\<*<11>*>/ dubbuddhino bÃlà evarÆpaæ karonti yevÃ" 'ti vatvà paÂhamaæ\<*<12>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ vatÃyaæ dumasÃkhagocaro, pa¤¤Ã janinda na imassa\<*<14>*>/ vijjati, kalÃyamuÂÂhiæ\<*<15>*>/ avakiriya kevalaæ ekaæ kalÃyaæ\<*<16>*>/ patitaæ gavessatÅti. || Ja_II:49 ||>@ Tattha dumasÃkhagocaro ti makkaÂo, so hi dumasÃkhasu gocaraæ gaï- hÃti, tà va assa gocaro sa¤caraïabhÆmi bhÆtÃ\<*<17>*>/ ti\<*<18>*>/ tasmà dumasÃkhagocaro ti vuccati, janindà ti rÃjÃnaæ Ãlapati\<*<19>*>/, paramissariyabhÃvena janassa indo ti\<*<20>*>/, kalÃyamuÂÂhin ti varakamuÂÂhiæ\<*<21>*>/, kÃÊarÃjamÃsamuÂÂhin\<*<22>*>/ ti pi vadanti yeva, avakiriyà 'ti avakiritvÃ, kevalan ti sabbaæ, gavessatÅti bhÆmiyaæ patitaæ ekam eva pariyesatÅti\<*<23>*>/ Evaæ vatvà puna Bodhisatto taæ upasaækamitvà rÃjÃnaæ Ãmantento dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ jiyyÃma kalÃyeneva\<*<25>*>/ vÃnaro ti. || Ja_II:50 ||>@ TatrÃyaæ saækhepattho: mahÃrÃja, evam eva maya¤ ca\<*<26>*>/ ye c' a¤¤e lo- bhÃbhibhÆtà janà sabbe pi appena bahuæ jiyyÃma, mayaæ hi etarahi\<*<27>*>/ akÃle vassÃnasamaye\<*<28>*>/ maggaæ gacchantà appakassa atthassa kÃraïà bahukÃ\<*<29>*>/ atthÃ\<*<30>*>/ parihÃyÃma, kalÃyeneva\<*<31>*>/ vÃnaro ti yathà ayaæ vÃnaro ekaæ kalÃyaæ\<*<31>*>/ pariyesamÃno ten' ekena\<*<32>*>/ kalÃyena\<*<31>*>/ sabbakalÃyehi\<*<33>*>/ parihÅno evaæ mayam\<*<34>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kaÊÃye. 2 Bi chaÂÂetvÃ. 3 K rukkhÃya. 4 Bi taÊÃya. 5 Bi kaÊÃyaæ. 6 Bi omits va. 7 Bi abhirÆyhitvÃ. 8 Bi atta. 9 Bi Bp sahassa. 10 Bi phussakati. 11 Bi sabbaæ olokento. 12 Bi padhamaæ. 13 K bÃlÃ. 14 Bi nayapassa. 15 K kulÃyamuÂÂhiæ, Bi kalÃyamuÂhi. 16 both MSS. kaÊÃyaæ. 17 Bi bhÃgÃ. 18 K ni. 19 Bi adds rÃjÃnaæ hi. 20 Bi omits ti. 21 K vaïaka-. 22 Bi kÃlarÃjamÃsasamuÂÂhi. 23 Bi -yesati. 24 K bahu. 25 K kÃÊÃyeneva. 26 K ya¤ ca, Bi mayaæ va. 27 Bi omits etarahi. 28 K vassana-. 29 so Bp; K Bi bahuno. 30 so Bp; K atthÃya, Bi attÃ. 31 K kÃÊÃ-, Bi kaÊÃ-. 32 Bi tena. 33 K -kÃlÃ-, Bi -kaÊÃ-. 34 Bi mayaæ. >/ #<[page 076]># %<76 II. DukanipÃta. 3. KaÊyÃïadhammavagga. (18.)>% pi\<*<1>*>/ akÃlena kandarapadarÃdÅsu\<*<2>*>/ pÆresu\<*<3>*>/ gacchamÃnà appamattakaæ atthaæ pari- yesamÃnà bahÆhi hatthivÃhanÃssavÃhanÃdÅhi c' eva balakÃyena ca parihÃyissÃma, tasmà akÃle gantuæ na vaÂÂatÅti ra¤¤o ovÃdaæ adÃsi. RÃjà tassa kathaæ sutvà tato paÂinivattitvÃ\<*<5>*>/ BÃrÃïasÅna- garam eva pÃvisi. CorÃpi\<*<6>*>/ "rÃjà kira\<*<7>*>/ `coramaddanaæ karissÃ- mÅti' nagarà nikkhanto" ti sutvà paccantato palÃyiæsu. Paccuppanne pi corà "KosalarÃjà kira nikkhanto" ti sutvà palÃ- yiæsu. RÃjà Satthu dhammadesanaæ sutvà uÂÂhÃyÃsanà vanditvà padakkhiïaæ katvÃ\<*<8>*>/ SÃvatthim eva pÃvisi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, paï¬itÃmacco\<*<9>*>/ pana aham evÃ" 'ti. Ka- lÃyamuÂÂhijÃtakaæ\<*<10>*>/. $<7. Tiï¬ukajÃtaka.>$ DhanuhatthakalÃpehÅti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto pa¤¤ÃpÃramiæ Ãrabbha kathesi. Satthà hi MahÃbodhijÃtake viya UmmaggajÃtake viya ca attano pa¤¤Ãya vaïïaæ vaïïitaæ sutvà "na bhikkhave idÃn' eva TathÃgato pa¤¤avÃ, pubbe pi\<*<11>*>/ pa¤¤avà upÃyakusalo yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto vÃnarayoniyaæ nibbattitvà asÅtisahassavÃnara- parivÃro\<*<12>*>/ Himavantapadese\<*<13>*>/ vÃsaæ kappesi. TassÃsanne\<*<14>*>/ eko paccantagÃmako kadÃci vasati kadÃci ubbisati\<*<15>*>/. Tassa pana gÃmassa majjhe sÃkhÃviÂapasampanno madhuraphalo eko tiï¬u- karukkho atthi. VÃnaragaïo\<*<16>*>/ ubbisitakÃle\<*<17>*>/ Ãgantvà tassa phalÃni khÃdati\<*<18>*>/. AthÃparasmiæ phalavÃre so gÃmo pana ma- nussavÃso\<*<19>*>/ ahosi naÊaparikkhitto\<*<20>*>/ dvÃragutto. So pi rukkho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi adds etarahi. 2 K -disu. 3 Bi omits pÆresu. 4 K vaddhatÅti, Bi vattatÅti. 5 Bi nivattetvÃ. 6 Bi thero pi. 7 Bi kira rÃjÃ. 8 Bi adds dakkhiïaæ. 9 Bi paï¬ito amacco 10 both MSS. kaÊÃya-, Bi adds chaÂhaæ. 11 Bi omits pi. 12 Bi -vÃnaragaïaparivuto ti. 13 Bi -ppadese. 14 Bi tassavasanne. 15 so Bp; K ubbissati, Bi uppissati. 16 Bi gaïÃ. 17 so Bp; K ubbasita-, Bi uppasita-. 18 Bi khÃdanti. 19 K omits manussa. 20 K nalaparikkhitto, Bp daÊhaparikkhitto. >/ #<[page 077]># %< 7. Tiï¬ukajÃtaka. (177.) 77>% phalabhÃraïamitasÃkho\<*<1>*>/ aÂÂhÃsi. VÃnaragaïo cintesi: "mayaæ pubbe asukagÃme tiï¬ukaphalÃni khÃdÃma, phalito nu kho so\<*<2>*>/ etarahi rukkho udÃhu no\<*<3>*>/, ÃvÃsiko so gÃmo udÃhu no" ti, eva¤ ca pana cintetvà "gaccha, imaæ pavattiæ jÃnÃhÅti" ekaæ vÃna- raæ pesesi. So gantvà rukkhassa ca\<*<4>*>/ phalitabhÃvaæ gÃÊha- vÃsabhÃvaæ ¤atvà ÃgantvÃ\<*<5>*>/ Ãrocesi. VÃnarà tassa phalitabhÃvaæ sutvà "madhurÃni tiï¬ukaphaÊÃni khÃdissÃmÃ" 'ti ussÃhajÃtà bahuvÃnarÃ{\<*<6>*>/} vÃnarindassa tam atthaæ Ãrocesuæ. VÃnarindo "gÃmo ÃvÃso anÃvÃso" ti pucchi. AvÃso devÃ" 'ti. "Tena hi na gantabbaæ, manussà hi bahumÃyÃ{\<*<7>*>/} hontÅti". "Deva ma- nussÃnaæ patisallÃnÃvelÃya\<*<8>*>/ a¬¬harattasamaye khÃdissamÃ" 'ti bahÆ gantvà vÃnarindaæ sampaÂicchÃpetvà Himavantà otaritvà tassa gÃmassa avidÆre manussÃnaæ patisallÃnakÃlaæ Ãgamaya- mÃnà mahÃpÃsÃïapiÂÂhe sayitvà majjhimayÃme manussesu niddaæ okkamantesu rukkhaæ Ãruyha phalÃni khÃdiæsu. Ath' eko puriso sarÅrakiccena gehà nikkhamitvà gÃmamajjhaæ gato vÃ- nare disvà manussÃnaæ Ãcikkhi. BahÆ manussà dhanukalÃpaæ sannayhitvà nÃnÃvudhahatthà le¬¬udaï¬ÃdÅni ÃdÃya "pabhÃtÃya rattiyà vÃnare gaïhissÃmÃ" 'ti rukkhaæ parivÃretvà aÂÂhaæsu. AsÅtisahassavÃnarÃ\<*<9>*>/ manusse disvà maraïabhayatajjità "n' atthi no a¤¤aæ paÂisaraïaæ\<*<10>*>/ a¤¤atra vÃnarindÃ\<*<11>*>/" 'ti tassa santi- kaæ gantvà paÂhamaæ gÃtham Ãhaæsu: @@ Tattha dhanuhatthakalÃpehÅti dhanukalÃpahatthehi\<*<12>*>/ dhanÆni\<*<13>*>/ c' eva sarakalÃpe ca gahetvà ÂhitehÅti attho, nettiæsavaradhÃribhÅti nettiæsà vuccanti khaggÃ\<*<14>*>/, uttamakhaggadhÃrihÅti\<*<15>*>/ attho, parikiïïamhà ti parivÃrit' amhÃ, kathan ti kena nu kho upÃyena amhÃkaæ mokkho bhavissatÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi phalavÃnapitasÃkho. 2 K omits so. 3 Bi adds ti. 4 Bi omits ca 5 Bi adds narÃnaæ instead of vÃnarÃraæ? 6 Bi omits bahÆ vÃnarÃ. 7 K bahÆmayÃ. 8 Bi paÂisalÃnavelÃyaæ. 9 K -sahassÃ-. 10 Bi a¤¤o paÂissaraïo. 11 Bi -vÃnarindenÃ. 12 Bp dhanukalÃbahatthehi, K dhanuækalÃpaæhatthehi, Bi omits this word. 13 K dhanÆhi, Bi dhanuni. 14 K omits khaggÃ, Bi nettissà vuccati khaggaæ. >/ #<[page 078]># %<78 II. DukanipÃta. 3. KalyÃïadhammavagga. (18.)>% Tesaæ kathaæ sutvà vÃnarindo "mà bhÃyatha, manussà nÃma bahukiccÃ, ajjÃpi majjhimayÃmo vattati, api nÃm' etesaæ `amhe mÃressÃmÃ' 'ti ÂhitÃnaæ imassa kiccassa\<*<1>*>/ antarÃyakaraæ a¤¤aæ kiccaæ uppÃdeyyÃmÃ\<*<2>*>/" 'ti vÃnare samassÃsetvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha nan ti nipÃtamattaæ, app-eva bahukiccÃnaæ manussÃnaæ a¤¤o koci attho uppajjeyyà 'ti, ayam ev' ettha attho, atthi rukkhassa acchinnan ti\<*<3>*>/ imassa rukkhassa phalÃnaæ Ãka¬¬hanaparika¬¬hanavasena acchinnaæ bahuæ ÂhÃnaæ\<*<4>*>/ atthi, khajjataæ ¤eva tiï¬ukan\<*<5>*>/ ti tiï¬ukaphalaæ khajjatu\<*<6>*>/ yeva tumhehi\<*<7>*>/, yÃvatakena\<*<8>*>/ vo attho atthi tattakam{\<*<9>*>/} khÃdatha, amhÃkaæ paharaïakÃlaæ{\<*<10>*>/} jÃnissÃmà 'ti MahÃsatto kapigaïaæ samassÃsesi\<*<11>*>/. Ettakaæ\<*<12>*>/ hi assÃ- saæ\<*<13>*>/ alabhamÃnà sabbe pi te phalitena hadayena\<*<14>*>/ jÅvitak- khayaæ pÃpuïeyyuæ\<*<15>*>/. MahÃsatto pana evaæ vÃnaragaïaæ assÃsetvà "sabbe vÃnare samÃnethÃ" 'ti Ãha. SamÃnentà tassa bhÃgineyyaæ Senakaæ nÃma vÃnaraæ adisvà "vÃnaragaïassa Senako nÃgato" ti Ãrocesuæ. "Sace Senako anÃgato\<*<16>*>/ tumhe mà bhÃyittha, idÃni vo si sotthiæ\<*<17>*>/ karissatÅti". Senako pi kho vÃnaragaïassa gamanakÃle\<*<18>*>/ niddÃyitvà pacchà pabuddho ka¤ci\<*<19>*>/ adisvà padÃnupadiko hutvà Ãgacchante\<*<20>*>/ manusse disvÃ\<*<21>*>/ "vÃnaragaïassa bhayaæ uppannan" ti ¤atvà ekasmiæ pariyanta- gehe aggiæ jÃletvà suttakantiyÃ\<*<22>*>/ mahallakitthiyà santikaæ gantvà khettaæ gacchanto gÃmadÃrako viya ekaæ ummukaæ\<*<23>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits tÅti tesaæ . . . kiccassa. 2 Bi uppajjeyyÃ. 3 Bi omits khajjataæ ¤eva . . . acchinnan ti. 4 Bi bahutaraæ, Bp bahuphalaæ. 5 K khajjataæ ¤evà ti tiï¬ukan ti, Bi khajjatha ra¤¤eva taï¬ukan ti. 6 Bi khajjatha. 7 Bi tumhe. 8 Bi yÃvatthakena. 9 Bi tatthakaæ. 10 K pahÃraïa-, Bi paharaïakÃle. 11 Bi samasÃsetvÃ. 12 Bi etthakaæ. 13 K assÃdaæ. 14 Bi phalitehihadayehi. 15 K pÃpuïeyyaæ, Bi pÃpuïeyya. 16 Bi nÃgato. 17 K vo sotthiæ, Bi vo so sotthi. 18 K ÃgamanakÃle. 19 K kaci, Bi ki¤ci. 20 K -to. 21 Bi adds vÃnaragaïassa disvÃ. 22 K kantantiyÃ. 23 K ummukkaæ, Bi umhukkaæ. >/ #<[page 079]># %< 8. KacchapajÃtaka. (178.) 79>% gahetvà uparivÃte ÂhatvÃ\<*<1>*>/ gÃmaæ padÅpesi\<*<2>*>/. Manussà makkaÂe cha¬¬etvà aggiæ nibbÃpetuæ agamaæsu\<*<3>*>/. VÃnarà palÃyantà senakassa atthÃya ekekaæ phalaæ gahetvà palÃyiæsu. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà bhÃgineyyasenako\<*<4>*>/ MahÃnÃmo\<*<5>*>/ Sakko ahosi, vÃnaragaïo\<*<6>*>/ Bud- dhaparisÃ, vÃnarindo pana aham evÃ" 'ti. Tiï¬ukajÃtakaæ\<*<7>*>/. $<8. KacchapajÃtaka.>$ Janittaæ me bhavittaæ me ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ ahivÃtakarogamuttakaæ\<*<8>*>/ Ãrabbha kathesi. SÃ- vatthiyaæ kira ekasmiæ kule ahivÃtakarogo\<*<9>*>/ uppajji. MÃtÃpitaro put- taæ Ãhaæsu: "tÃta, mà imasmiæ gehe vicari, bhittiæ bhinditvà palÃ- yitvÃ\<*<10>*>/ yattha katthaci gantvà jÅvitaæ rakkha, pacchÃgantvÃ\<*<11>*>/ imasmiæ\<*<12>*>/ ÂhÃne mahÃnidhÃnaæ atthi, taæ uddharitvà kuÂumbaæ saïÂhapetvà sukhena jÅveyyÃsÅti" vutto\<*<13>*>/ putto\<*<14>*>/ tesaæ vacanaæ sampaÂicchitvà bhittiæ\<*<15>*>/ bhinditvà palÃyitvà attano roge vÆpasante Ãgantvà mahÃni- dhÃnaæ uddharitvà gharÃvÃsaæ vasi. So ekadivasaæ sappitelÃdÅni c' eva vatthacchÃdanÃdÅni ca gÃhÃpetvà Jetavanaæ gantvà SatthÃraæ vanditvà nisÅdi. Satthà tena saddhiæ paÂisanthÃraæ katvà "tumhÃkaæ gehe ahivÃtakarogo\<*<9>*>/ uppanno ti assumhÃ\<*<16>*>/, kin ti katvà mutto sÅti" pucchi. So taæ pavattiæ Ãcikkhi. Satthà "pubbe pi kho upÃsaka bhaye uppanne attano vasanaÂÂhÃne Ãlayaæ katvà a¤¤attha agatÃ\<*<17>*>/ jÅvitakkhayaæ pÃpuïiæsu, Ãlayaæ pana\<*<18>*>/ akatvà a¤¤attha gatÃ\<*<19>*>/ jÅvi- taæ labhiæsu" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto gÃmake\<*<20>*>/ kumbhakÃrakule nibbattitvà kumbha- kÃrakammaæ katvà puttadÃraæ posesi. Tadà pana BÃrÃïasÅ- mahÃnadiyà saddhiæ ekÃbaddho mahÃjÃtassaro ahosi. So bahÆda- kakÃle nadiyà saddhiæ ekodako hoti\<*<21>*>/, udake mandibhÆte visuæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi thatvÃ. 2 Bi sadiseti. 3 Bi Ãgamaæsu. 4 Bi bhÃgÅneyyo-. 5 Bi -nÃma. 6 Bi -gaïÃ. 7 Bi adds sattakaæ. 8 Bi ahivÃtarogaphuttaækaæ, Bp ahivÃtakarogaputtaæ. 9 Bi -vÃtarogo. 10 omits palÃyitvÃ. 11 Bi pacchà ÃgantvÃ. 12 Bi adds nÃma. 13 Bi vutte. 14 Bi omits putto. 15 Bi titthi. 16 Bi asumha. 17 Bi gatà te. 18 Bi ye pana Ãlayaæ. 19 Bi adds te. 20 Bi kÃsikagÃmake. 21 Bi ahosi. >/ #<[page 080]># %<80 II. DukanipÃta. 3. KalyÃïadhammavagga. (18.)>% hoti. Macchakacchapà pana "imasmiæ saævacchare suvuÂÂhikà bhavissati\<*<1>*>/, imasmiæ\<*<2>*>/ dubbuÂÂhikÃ" ti jÃnanti. Atha tasmiæ sare nibbattamacchakacchapà "imasmiæ saævacchare dubbuÂ- Âhikà bhavissatÅti\<*<3>*>/" ¤atvà udakassa ekÃbaddhakÃle yeva tamhà sarà nikkhamitvà nadiæ Ãgamiæsu. Eko pana kacchapo "idaæ me jÃtaÂÂhÃnaæ va¬¬hitaÂÂhÃnaæ mÃtÃpitÆhi vasitaÂÂhÃnaæ, na sakkomi imaæ jahitun" ti nadiæ na agamÃsi. Atha nidÃgha- samaye tattha udakaæ chijji\<*<4>*>/. So kacchapo Bodhisattassa mattikagaïhanaÂÂhÃne\<*<5>*>/ bhÆmiæ khaïitvà pÃvisi. Bodhisatto "mattikaæ gahessÃmÅti\<*<6>*>/" tattha gantvà mahÃkuddÃlena bhÆmiæ khaïanto\<*<7>*>/ kacchapassa piÂÂhiæ bhinditvà mattikÃpiï¬aæ\<*<8>*>/ viya naæ\<*<9>*>/ kuddÃlen' eva\<*<10>*>/ uddharitvà thale pÃtesi. So vedanÃpatto hutvà "vasanaÂÂhÃne Ãlayaæ jahituæ asakkonto evaæ vinÃsaæ pÃpuïin" ti vatvà paridevamÃno imà gÃthà avoca: @*>/ me bhavittaæ me, iti paæke avassayiæ, taæ maæ paæko ajjhobhavi\<*<12>*>/ yathà dubbalakaæ tathÃ\<*<13>*>/, taæ taæ vadÃmi bhaggava, suïohi vacanaæ mama: || Ja_II:53 ||>@ @*>/ bhavitta¤\<*<15>*>/ ca purisassa pajÃnato yamhi\<*<16>*>/ jÅve tamhi\<*<17>*>/ gacche, na niketahato siyà ti. || Ja_II:54 ||>@ Tattha janittaæ\<*<18>*>/ me bhavittaæ me ti idaæ mama\<*<19>*>/ jÃtaÂÂhÃnaæ idaæ mama va¬¬hitaÂÂhÃnaæ\<*<20>*>/, iti paæke avassayin ti iminà kÃraïena 'mhi\<*<21>*>/ imas- miæ kaddame avassayiæ nipajjiæ vÃsaæ kappesin ti attho, ajjhobhavÅti\<*<22>*>/ adhi- bhavi vinÃsaæ pÃpesi, bhaggavà ti kumbhakÃraæ Ãlapati, kumbhakÃrÃnaæ hi gottapa¤¤atti\<*<23>*>/ esà yadidaæ bhaggavà ti, sukhan. ti kÃyikacetasikassÃdaæ\<*<24>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -ssanti. 2 Bi adds saævacchare. 3 Bi bhavissantÅti. 4 Bi bhijji. 5 Bi -gahaïaÂhÃne. 6 Bi gahessamÅti. 7 K khananto. 8 Bi mattika-. 9 Bi omits naæ. 10 Bi kuÂÃlena. 11 K chattaæ. 12 Bi ajjhabhavi. 13 K -kathÃ, Bi duppalaækatathÃ. 14 K chanittaæ. 15 K -ttaæ, Bi -ta¤. 16 K yaæhi. 17 K taæhi. 18 K chanittaæ, Bi dhanittaæ. 19 Bi omits mama. 20 K idaæ mama jÃtaÂÂhÃnaæ, Bi idaæ va¬hitaÂhÃnaæ. 21 so both MSS. instead of ahaæ? 22 Bi ajhabhaviti. 23 K gottaæpaæ¤atti. 24 Bi -cetasikasukhasÃtaæ. >/ #<[page 081]># %< 8. KacchapajÃtaka. (178.) 81>% taæ janittaæ\<*<1>*>/ bhavitta¤ cà 'ti taæ jÃtaÂÂhÃna¤ ca va¬¬hitaÂÂhÃna¤ ca, jÃ- nittaæ bhÃvittan\<*<2>*>/ ti dÅghavasenÃpi\<*<3>*>/ pÃÂho, so yev' attho, pajÃnato ti atthÃ- natthaæ kÃraïÃkÃraïaæ jÃnantassa, na niketahato\<*<4>*>/ siyà ti nikete Ãlayaæ katvà a¤¤atra\<*<5>*>/ agantvÃ\<*<6>*>/ niketena hato, evarÆpaæ maraïadukkhaæ pÃpito\<*<7>*>/ na bhaveyyà 'ti. Evaæ so Bodhisattena saddhiæ kathento kathento\<*<8>*>/ kÃlam akÃsi. Bodhisatto taæ gahetvà sakalagÃmavÃsino sannipÃtÃ- petvà te manusse ovadanto evam Ãha: "passath'\<*<9>*>/ imaæ kaccha- paæ, a¤¤esaæ macchakacchapÃnaæ mahÃnadiæ\<*<10>*>/ gamanakÃle attano vasanaÂÂhÃne Ãlayaæ chindituæ asakkonto tehi saddhiæ agantvÃ\<*<11>*>/ mama mattikagahanaÂÂhÃnaæ\<*<12>*>/ pavisitvà nipajji, ath' assÃhaæ mattikaæ gaïhanto mahÃkuddÃlena piÂÂhiæ bhinditvà mattikÃpiï¬aæ\<*<13>*>/ viya naæ\<*<14>*>/ thale pÃtesiæ, ayaæ attanÃ\<*<15>*>/ kata- kammaæ saritvà dvÅhi gÃthÃhi paridevitvà kÃlam akÃsi, evam esa attano vasanaÂÂhÃne Ãlayaæ katvà maraïapatto, tumhe pi mà iminà kacchapena sadisà ahuvattha\<*<16>*>/, ito paÂÂhÃya `mayhaæ rÆpaæ mayhaæ saddo mayhaæ gandho mayhaæ raso mayhaæ poÂÂhabbo\<*<17>*>/ mayhaæ putto mayhaæ dhÅtà mayhaæ\<*<18>*>/ dÃsadÃsi- paricchedo\<*<19>*>/ mayhaæ\<*<20>*>/ hira¤¤asuvaïïan ti taïhÃvasena upabhoga- vasena mà gaïhittha\<*<21>*>/, ekako v' esa satto tÅsu bhavesu parivatta- tÅti" evaæ BuddhalÅÊhÃya\<*<22>*>/ mahÃjanassa ovÃdam adÃsi. So ovÃdo sakala-JambudÅpaæ\<*<23>*>/ pattharitvà sattamattÃni vassasahassÃni aÂÂhÃsi. MahÃjano Bodhisattassa ovÃde Âhatvà dÃnÃdÅni pu¤- ¤Ãni katvÃ\<*<24>*>/ saggapadaæ\<*<25>*>/ pÆresi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne so kulaputto sotÃpattiphale patiÂÂhÃsi) "Tadà kacchapo Anando ahosi, kumbhakÃrako\<*<26>*>/ pana aham evÃ" 'ti. KacchapajÃtakaæ\<*<27>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi jÃ-. 2 K jÃnitaæ bhÃvitan. 3 Bi -visenÃpi. 4 Bi aniketa-. 5 Bi a¤¤atta. 6 Bi agacchanto. 7 K pÃpiïo. 8 Bi only one kathento. 9 Bi passatha. 10 Bi -nadÅ. 11 Bi ÃgaætvÃ, K Ãgantvà corr. to ag-. 12 Bi mattikÃya gahaïaÂhÃnaæ. 13 Bi mattika-. 14 Bi omits naæ. 15 Bi Bp attano. 16 Bi ahutta. 17 so Bi Bp; K poÂÂhabbÃ. 18 Bi adds mÃtà mayhaæ pità mayhaæ. 19 Bi dÃsidÃsa-, Bp dÃsÅ mayhaæ dÃsa-. 20 so Bp; K Bi omit mayhaæ. 21 so K Bp; Bi gaïhatha. 22 Bi buddhalÃÊÃya. 23 Bi -dÅpe. 24 Bi adds ÃyuhapariyosÃne. 25 Bp Bi saggapÆraæ. 26 Bi -kÃro. 27 Bi adds aÂhamaæ. >/ #<[page 082]># %<82 II. DukanipÃta. 3. KalyÃïadhammavagga. (18.)>% $<9. SatadhammajÃtaka.>$ Ta¤ ca appan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekavÅ- satividhaæ\<*<1>*>/ anesanaæ Ãrabbha kathesi. Ekasmiæ hi kÃle bahÆ bhikkhÆ vejjakammena\<*<2>*>/ dÆtakammena pahenagamanena\<*<3>*>/ jaæghapesa- nikena\<*<4>*>/ piï¬apatipiï¬enÃ\<*<5>*>/ 'ti evarÆpÃya ekavÅsatividhÃya anesanÃya jÅvikaæ\<*<6>*>/ kappesuæ. Sà SÃketajÃtake Ãvibhavissati. Satthà tesaæ tathà jÅvikaæ kappanabhÃvaæ ¤atvà "etarahi bahÆ bhikkhÆ anesanÃya jÅvikaæ kappenti\<*<7>*>/, te pana evaæ jÅvikaæ kappetvà yakkhattà và pe- tattà và na muccissanti, dhuragoïÃ\<*<8>*>/ hutvÃ\<*<9>*>/ nibbattissanti, niraye paÂisandhiæ gaïhissanti, etesaæ hitatthÃya sukhatthÃya attajjhÃsayaæ sakapaÂibhÃnaæ\<*<10>*>/ ekaæ dhammadesanaæ kathetuæ vaÂÂatÅti" bhikkhu- saæghaæ sannipÃtÃpetvà "na bhikkhave ekavÅsatividhÃya anesanÃya paccayà uppÃdetabbÃ, anesanÃya hi uppanno\<*<11>*>/ piï¬apÃto Ãdittaloha- guÊasadiso halÃhalavisÆpamo, anesanà hi nÃm' esà Buddhapaccekabuddha- sÃvakehi garahità patikuÂÂhÃ\<*<12>*>/, anesanÃya uppannaæ\<*<13>*>/ piï¬apÃtaæ bhu¤jantassa hi hÃso\<*<14>*>/ và somanassaæ và n' atthi, evaæ uppanno hi piï¬apÃto mama sÃsane caï¬Ãlassa\<*<15>*>/ ucchiÂÂhabhojanasadiso\<*<16>*>/, tassa paribhogo SatadhammamÃïavassa\<*<17>*>/ caï¬ÃlucchiÂÂhabhattaparibhogo\<*<18>*>/ viya hotÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto caï¬Ãlayoniyaæ nibbattitvà vayappatto kenacid eva karaïÅyena pÃtheyyataï¬ule ca bhattapuÂa¤\<*<19>*>/ ca gahetvà maggaæ paÂipajji. Tasmiæ\<*<20>*>/ kÃle BÃrÃïasiyaæ eko mÃïavo atthi Satadhammo nÃma\<*<21>*>/ udiccabrÃhmaïamahÃsÃlakule\<*<22>*>/ nib- batto, so pi kenacid eva karaïÅyena taï¬ule và bhattapuÂaæ\<*<23>*>/ và agahetvà maggaæ paÂipajji. Te ubho pi mahÃmagge samÃ- gacchiæsu. MÃïavo Bodhisattaæ "kiæjÃtiko sÅti" pucchi. So "ahaæ\<*<24>*>/ caï¬Ãlo" ti vatvà "tvaæ kiæjÃtiko" ti mÃïavaæ\<*<25>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Bp; K ekavÅsatÅ, Bi ekaævÅsatavithaæ. 2 Bi vajja-. 3 Bi pahaïa-, Bp pahinakammena. 4 K -pesaïÅkena. 5 Bi -piï¬akenÃ, Bp -paÂipiï¬enÃ. 6 both MSS. jÅvitaæ. 7 K kappeti. 8 both MSS. dhÆra-. 9 Bi adds va. 10 Bi Bp -bhÃïaæ. 11 K uppanna. 12 Bi paÂikuÂhÃ. 13 K uppanna. 14 Bi tÃso. 15 Bi caï¬apessa. 16 K ucciÂÂha-, Bi ucchiÂhabhojanasadiso va. 17 K sanadhamma-. 18 Bi caï¬Ãla ucchittatutthaparibhogo, K caï¬ÃlucciÂÂha-. 19 Bi -mÆta¤. 20 Bi adds hi. 21 Bi adds nÃmena. 22 Bi uddicca-. 23 Bi bhattapabhuÂaæ corr. to bhattabhuÂaæ. 24 K haæ. 25 K mÃnavaæ, Bi omits mÃïavaæ. >/ #<[page 083]># %< 9. SatadhammajÃtaka. (179.) 83>% pucchi. So "ahaæ udiccabrÃhmaïo\<*<1>*>/" ti vatvà "sÃdhu gacchÃmÃ" 'ti ubho pi\<*<2>*>/ maggaæ agamaæsu\<*<3>*>/. Bodhisatto pÃtar- ÃsavelÃya udakaphÃsukaÂÂhÃne nisÅditvà hatthe\<*<4>*>/ dhovitvà bhattapuÂaæ mocetvà mÃïavaæ\<*<5>*>/ "bhattaæ bhu¤jÃhÅti" Ãha. "N' atthi re\<*<6>*>/ caï¬Ãla mama bhattena attho" ti. Bodhisatto "sÃdhÆ" 'ti puÂakabhattaæ\<*<7>*>/ ucchiÂÂhaæ akatvà va attano\<*<8>*>/ yÃ- panamattaæ a¤¤asmiæ païïe pakkhipitvà puÂakaæ\<*<7>*>/ bandhitvà ekamante\<*<9>*>/ Âhapetvà bhu¤jitvà pÃnÅyaæ\<*<10>*>/ pivitvà dhotahattha- pÃdo taï¬ule ca sesabhatta¤ ca ÃdÃya "gacchÃma mÃïavÃ" 'ti maggaæ paÂipajji. Te sakaladivasaæ gantvà sÃyaæ ubho pi ekasmiæ udakaphÃsukaÂÂhÃne\<*<11>*>/ nahÃtvà paccuttariæsu. Bodhi- satto phÃsukaÂÂhÃne nisÅditvà bhattapuÂaæ\<*<12>*>/ mocetvà mÃïavaæ anÃpucchitvÃ\<*<13>*>/ bhu¤jituæ Ãrabhi. MÃïavo sakaladivasaæ maggagamanena kilanto chÃtajjhatto\<*<14>*>/ "sace me bhattaæ das- sati bhu¤jissÃmÅti" olokento aÂÂhÃsi. Itaro ki¤ci avatvà bhu¤- jat' eva\<*<15>*>/. MÃïavo cintesi: "ayaæ caï¬Ãlo mayhaæ avatvà va sabbaæ bhu¤jati, nippÅÊetvÃ\<*<16>*>/ piï¬aæ gahetvà upariucchiÂÂha- bhattaæ\<*<17>*>/ cha¬¬etvà sesaæ bhu¤jituæ vaÂÂatÅti\<*<18>*>/". So tathà katvà ucchiÂÂhabhattaæ\<*<19>*>/ bhu¤ji. Ath' assa bhuttamatte\<*<20>*>/ "mayà attano jÃtigottakulapadesÃnaæ ananucchavikaæ\<*<21>*>/ kataæ, caï¬Ãlassa nÃma me ucchiÂÂhabhattaæ\<*<22>*>/ bhuttan" ti\<*<23>*>/ balava- vippaÂisÃro\<*<24>*>/ uppajji, tÃvad ev' assa salohitabhattaæ mukhato uggacchi. So "appamattakassa\<*<25>*>/ vata me kÃraïà ananucchavi- kaæ kammaæ katan" ti uppannabalavasokatÃya paridevamÃno paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K has instead of so ahaæ udiccabrÃhmaïo only brÃhmaïo ahan. 2 Bi omits ubho pi. 3 Bi ÃgamÅsu. 4 Bi hatthaæ. 5 Bi mÃïava. 6 Bi kare. 7 Bi pÆ-. 8 Bi attanÃ. 9 Bi ekamantaæ. 10 Bi pÃïiyaæ. 11 Bi udakaÂhÃne. 12 Bi -pÆÂaæ. 13 Bi adds va. 14 K jÃtajjhatto, Bi chÃtajhatto, Bp chÃtattÃ. 15 K bhu¤janeva, Bi bhu¤jato. 16 K nippÅletvÃ, Bi nippilitvÃ. 17 K -ucciÂÂha-, Bi -ucchittha-. 18 Bi vattatÅti. 19 Bi icchita-. 20 K bhuttamanta. 21 Bi -ka. 22 K ucciÂÂha-. 23 Bi bhuttaninti. 24 Bi omits balava. 25 Bi appamattassa. >/ #<[page 084]># %<84 II. DukanipÃta 3. KalyÃïadhammavagga. (18.)>% @*>/ ucchiÂÂhaæ\<*<2>*>/ ta¤ ca kicchena no\<*<3>*>/ adÃ, so 'haæ brÃhmaïajÃtiko, yaæ bhuttaæ\<*<4>*>/ tam pi\<*<5>*>/ uggatan ti. || Ja_II:55 ||>@ TatrÃyaæ saækhepattho: yaæ mayà bhuttaæ\<*<6>*>/ taæ appa¤ ca ucchiÂÂha¤\<*<7>*>/ ca, ta¤ ca no so caï¬Ãlo na attano ruciyà adÃsi\<*<8>*>/, atha kho nippÅÊiyamÃno\<*<9>*>/ kicchena kasirena adÃsi, so 'haæ parisuddhabrÃhmaïajÃtiko ten' eva me\<*<10>*>/ yaæ bhuttaæ\<*<11>*>/ {tam pi}\<*<12>*>/ saddhiæ lohitena uggatan ti. Evaæ mÃïavo paridevitvà "kiæ\<*<13>*>/ dÃni me evarÆpaæ ana- nucchavikaæ kammaæ katvà jÅvitenÃ" 'ti ara¤¤aæ pavisitvà kassaci attÃnaæ adassetvÃ\<*<14>*>/ anÃthamaraïaæ patto\<*<15>*>/. Satthà imaæ atÅtaæ dassetvà "seyyathÃpi bhikkhave Satadhamma- mÃïavassa taæ caï¬ÃlucchiÂÂhakaæ\<*<16>*>/ bhu¤jitvÃ\<*<17>*>/ attano ayuttabhojana- bhuttattÃ\<*<18>*>/ eva\<*<19>*>/ n' eva hÃso na somanassaæ uppajji evam evaæ\<*<20>*>/ yo imasmiæ sÃsane pabbajito anesanÃya jÅvikaæ kappento yathÃladdha- paccayaæ\<*<21>*>/ paribhu¤jati\<*<22>*>/ tassa buddhapatikuÂÂhÃya\<*<23>*>/ garahitajÅvi- kÃya\<*<24>*>/ jÅvitabhÃvato n' eva hÃso na somanassaæ uppajjatÅti" vatvà abhisambuddho hutvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ jÅvati Satadhammo va lÃbhena laddhena pi na nandatÅti. || Ja_II:56 ||>@ Tattha dhamman ti ÃjÅvapÃrisuddhisÅladhammaæ\<*<26>*>/, niraækatvà ti nÅ- haritvÃ\<*<27>*>/ cha¬¬etvÃ\<*<28>*>/, adhammenà 'ti ekavÅsatiyà anesanasaækhÃtena micchÃ- jÅvena\<*<29>*>/, Satadhammo ti tassa nÃmaæ, Santadhammo ti\<*<30>*>/ pi pÃÂho, na nan- datÅti yathà Satadhammo mÃïavo caï¬ÃlucchiÂÂhakaæ\<*<31>*>/ me laddhan ti tena lÃbhena na nandati evaæ imasmim pi sÃsane pabbajito kulaputto anesanÃya laddhaæ\<*<32>*>/ lÃbhaæ paribhu¤janto na nandati na tussati, garahitajÅvikÃya\<*<33>*>/ jÅvÃ- mÅti domanassappatto va hoti, tasmà anesanÃya jÅvikaæ kappentassa Satadhamma- mÃïavass' eva ara¤¤aæ pavisitvà anÃthamaraïaæ marituæ varan\<*<34>*>/ ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K appaæta¤ ca. 2 K ucciÂÂhaæ. 3 Bi neva. 4 Bi bhattaæ. 5 Bi taæ taæ. 6 Bi mahÃbhattaæ. 7 K ucchicciÂÂha corr. to ucciÂÂha. 8 K omits adÃsi. 9 K -liyamÃno, Bi nippiliyamÃno. 10 Bi mayÃ. 11 Bi bhattaæ. 12 Bi vÃpi. 13 Bi adds nu. 14 Bi adds vi. 15 K anÃthamaranamato. 16 K -lucci-. 17 Bi bhi¤jitvÃ. 18 Bi -bhojanassa-. 19 Bi omits eva. 20 Bi evameva. 21 K tathÃladdha-. 22 K -bhu¤jiti. 23 Bi -paÂi-, K -patikuÂÂhÃsa. 24 Bi garahita. 25 K adhamme, Bi dhammena. 26 K -sÅlaæ-. 27 Bi omits tinÅharitvÃ. 28 Bi chaÂÂetvÃ. 29 K adds pana. 30 Bi omits ti. 31 K -lucciÂÂha-. 32 Bi laddha. 33 Bi buddhagarahita-. 34 Bi vadan. >/ #<[page 085]># %< 10. DuddadajÃtaka. (180.) 85>% Evaæ Satthà imaæ\<*<1>*>/ dhammadesanaæ desetvÃ\<*<2>*>/ cattÃri saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne bahÆ bhikkhÆ sotÃ- pattiphalÃdÅni pÃpuïiæsu) "Tadà aham eva caï¬Ãlaputto ahosin" ti. SatadhammajÃtakaæ\<*<3>*>/. $<10. DuddadajÃtaka.>$ Duddadaæ dadamÃnÃnan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto gaïadÃnaæ Ãrabbha kathesi. SÃvatthiyaæ kira dve sahÃ- yakà kuÂimbiyaputtÃ\<*<4>*>/ chandakaæ saæharitvÃ\<*<5>*>/ sabbaparikkhÃradÃnaæ sajjetvà buddhapamukhaæ bhikkhusaæghaæ\<*<6>*>/ nimantetvà sattÃhaæ mahÃdÃnaæ pavattetvà sattame divase sabbaparikkhÃre adaæsu. Tesu gaïajeÂÂhako SatthÃraæ vanditvÃ\<*<7>*>/ ekamantaæ nisÅditvà "bhante imas- miæ dÃne bahudÃyakÃpi atthi appadÃyakÃpi, tesaæ sabbesam pi idaæ dÃnaæ mahapphalaæ hotÆ" 'ti dÃnaæ niyyÃdesi. Satthà "tumhehi kho upÃsakà buddhapamukkhassa saæghassa dÃnaæ datvà evaæ niyyÃden- tehi mahÃkammaæ kataæ, porÃïakapaï¬itÃpi dÃnaæ datvà evam evaæ\<*<8>*>/ niyyÃdesun" ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto KÃsiraÂÂhe\<*<9>*>/ brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto Takkasilaæ\<*<10>*>/ gantvà sabbasippÃni uggaïhitvà gharÃvÃsaæ pa- hÃya isipabbajjaæ pabbajitvà gaïasatthà hutvà Himavanta- padese\<*<11>*>/ ciraæ vasitvà loïambilasevanatthÃya janapadacÃrikaæ\<*<12>*>/ caramÃno BÃrÃïasiæ patvà rÃjuyyÃne vasitvà punadivase dvÃra- gÃme sapariso\<*<13>*>/ bhikkhÃcÃraæ cari. Manussà bhikkhaæ adaæsu. Punadivase BÃrÃïasiyaæ cari. Manussà sampiyÃyamÃnà bhik- khaæ datvà gaïabandhanena chandakaæ saæka¬¬hitvÃ\<*<14>*>/ dÃnaæ sajjetvà isigaïassa mahÃdÃnaæ pavattayiæsu. DÃnapariyosÃne gaïajeÂÂhako evam eva vatvà iminà va niyÃmena dÃnaæ niyyÃdesi. Bodhisatto "Ãvuso cittappasÃde sati appakaæ nÃma dÃnaæ n' atthÅti" vatvà anumodanaæ karonto imà gÃthà avoca: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi idaæ. 2 Bi dassetvÃ. 3 Bi adds navamaæ. 4 Bi kuÂumpissamittÃ. 5 so Bi; K Bp saægharitvÃ. 6 K omits bhikkhu. 7 Bi parivanditvÃ. 8 Bi evameva. 9 Bi kÃsikaraÂhe. 10 K -sÅlÃya, Bp -sÅlaæ, Bi takkasÅlÃyaæ. 11 Bi himavantappa-. 12 Bi -ka¤. 13 Bi sapariyo. 14 Bi Bp saæharitvÃ. >/ #<[page 086]># %<86 II. DukanipÃta. 4. Asadisavagga. (19.)>% @*>/ kubbataæ asanto nÃnukubbanti, sataæ dhammo durannayo. || Ja_II:57 ||>@ @@ Tattha duddadan ti dÃnaæ nÃma lobhÃdidosavasikehi apaï¬itehi dÃtuæ na sakkÃ, tasmà duddadan ti vuccati, taæ dadamÃnÃnaæ kubbatanti tad eva dÃna- kammaæ sabbehi kÃtuæ na sakkà ti dukkaraæ taæ kurumÃnÃnaæ, asanto ti apaï¬ità bÃlÃ, nÃnukubbantÅti taæ kammaæ nÃnukaronti, sataæ dhammo ti paï¬itÃnaæ sabhÃvo, dÃnaæ sandhÃy' etaæ vuttaæ, durannayo ti phala- sambandhavasena dujjÃno, evarÆpassa dÃnassa evarÆpo phalavipÃko hotÅti\<*<2>*>/ duranu- bodho api\<*<3>*>/ ca durannayo ti durabhigamo\<*<4>*>/, apaï¬itehi dÃnaæ datvà dÃnaphalaæ nÃma laddhuæ na sakkÃ\<*<5>*>/ ti pi attho, nÃnà hoti itogatÅti ito cavitvà para- lokaæ gacchantÃnaæ paÂisandhigahaïaæ\<*<6>*>/ nÃnà hoti, asanto nirayaæ yantÅti apaï¬ità dussÅlà dÃnaæ adatvà sÅlaæ arakkhitvà nirayaæ gacchanti, santo saggaparÃyanà ti paï¬ità pana dÃnaæ datvà sÅlaæ rakkhitvà uposathakammaæ katvÃ\<*<7>*>/ tÅïi sucaritÃni pÆretvà saggaparÃyanà honti, mahantaæ saggasukhasam- pattiæ anubhavantÅti. Evaæ Bodhisatto anumodanaæ katvà cattÃro vassike mÃse tatth' eva vasitvà vassÃtikkame Himavantaæ gantvà jhÃnÃni\<*<8>*>/ nibbattetvà aparihÅnajjhÃno brahmalokÆpago\<*<9>*>/ ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<10>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà isigaïo\<*<11>*>/ Buddhaparisà ahosi\<*<12>*>/, gaïasatthà pana aham evÃ" 'ti. DuddadajÃtakaæ\<*<12>*>/. KalyÃïadhammavaggo tatiyo. 4. ASADISAVAGGA. $<1. AsadisajÃtaka.>$ Dhanuggaho Asadiso ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto mahÃnekkhammaæ\<*<14>*>/ Ãrabbha kathesi. Satthà "na bhikkhave TathÃgato idÃn' eva mahÃbhinikkhamanaæ nikkhanto, pubbe pi setac- chattaæ pahÃya nikkhanto yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ ÃhÃri: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kammaæ. 2 Bi adds durannayo. 3 Bi pi. 4 Bi durÃdhigamo. 5 Bi sakko. 6 Bi -gaïhanaæ? 7 Bi karitvÃ. 8 Bi jhÃnaæ. 9 Bi -ku-. 10 Bi dhammadesanaæ. 11 Bi -ïÃ. 12 Bi ahesuæ. 13 K duddajÃtakaæ, Bi dudadajÃtakaæ dasamaæ. 14 Bi mahÃbhinikkhamanaæ. >/ #<[page 087]># %< 1. AsadisajÃtaka. (181.) 87>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa aggamahesiyà kucchismiæ\<*<1>*>/ paÂisandhiæ gaïhi. Tassa sotthinà jÃtassa\<*<2>*>/ nÃmagahaïadivase Asadisa- kumÃro ti nÃmaæ akaæsu. Ath' assa\<*<3>*>/ ÃdhÃvitvÃ\<*<4>*>/ paridhÃvi- tvà vicaraïakÃle\<*<5>*>/ a¤¤o pu¤¤avà satto deviyà kucchimhi paÂi- sandhiæ gaïhi. Tassa sotthinà jÃtassa\<*<2>*>/ nÃmagahaïadivase BrahmadattakumÃro ti\<*<6>*>/ nÃmaæ akaæsu. Tesu Bodhisatto soÊasavassakÃle Takkasilaæ\<*<7>*>/ gantvà disÃpÃmokkhassa Ãcariyassa santike tayo vede\<*<8>*>/ aÂÂhÃrasa sippÃni ca uggaïhitvà issÃsasippe asadiso hutvà BÃrÃïasiæ paccÃgami. RÃjà kÃlaæ\<*<9>*>/ kurumÃno "AsadisakumÃrassa rajjaæ datvà Brahmadattassa oparajjaæ\<*<10>*>/ dethÃ" 'ti vatvà kÃlam akÃsi. Tasmiæ kÃlakate\<*<11>*>/ Bodhisatto attano\<*<12>*>/ rajje diyyamÃne\<*<13>*>/ "mayhaæ rajjen' attho n' atthÅti\<*<14>*>/" paÂikkhipi. Brahmadattaæ rajjena abhisi¤ciæsu. Bodhisatto "mayhaæ yasena\<*<15>*>/ attho n' atthÅti" ki¤ci\<*<16>*>/ pi na icchi. Ka- niÂÂhe rajjaæ kÃrente pakatiyà va\<*<17>*>/ rÃjÃkÃren' eva\<*<18>*>/ vasi\<*<19>*>/. RÃjapÃdamÆlikà "AsadisakumÃro rajjaæ patthetÅti" vatvà ra¤¤o santike Bodhisattaæ paribhindiæsu. So pi tesaæ vacanaæ gahetvà paribhinnacitto "bhÃtaram\<*<20>*>/ me gaïhathÃ" 'ti manusse payojesi. Ath' eko Bodhisattassa atthacarako\<*<21>*>/ taæ kÃraïaæ\<*<22>*>/ Bodhisattassa Ãrocesi. Bodhisatto kaniÂÂhabhÃtikassa kujjhitvà a¤¤aæ raÂÂhaæ gantvà "eko dhanuggaho Ãgantvà rÃjadvÃre Âhito" ti ra¤¤o ÃrocÃpesi. RÃjà "kittakaæ bhogaæ icchatÅti\<*<23>*>/" pucchi. "Ekasaævaccharena satasahassan\<*<24>*>/" ti. "SÃdhu, ÃgacchatÆ" 'ti. Atha naæ Ãgantvà samÅpe Âhitaæ pucchi: "tvaæ dhanug- gaho\<*<25>*>/" ti. "Ama devÃ" 'ti. "SÃdhu, maæ upaÂÂhahassÆ" 'ti. So\<*<26>*>/ tato paÂÂhÃya rÃjÃnaæ upaÂÂhahati\<*<27>*>/. Tassa paribbayaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kucchimhi. 2 Bi tattha sotthinà jÃtattà tassa. 3 Bi tassa instead of athassa. 4 Bi adhÃvitvÃ. 5 Bi vivaraïa-. 6 Bi tÅtissa. 7 Bi takkasÅlÃyaæ. 8 Bi bede. 9 Bi rÃjakulaæ. 10 Bi uparajjaæ. 11 Bi kÃlaÇkate. 12 Bi no. 13 K dÅyyamÃne, Bi diyamÃnena. 14 Bi rajjenattho ti. 15 Bi rajjena. 16 Bi ki¤cÃ. 17 Bi Bp ca. 18 K sanÃkÃreïeva. 19 Bi Bp vasati. 20 Bi -raæ. 21 Bi attÃcariyako. 22 K omits bodhisattassa. 23 Bi kittaækaæ sokaæ icchasiti. 24 Bi omits sata. 25 Bi adds sÅ. 26 Bi ra¤¤Ã. 27 Bi upaÂhahi. >/ #<[page 088]># %<88 II. DukanipÃta. 4. Asadisavagga. (19.)>% diyyamÃnaæ disvà "atibahulaæ\<*<1>*>/ labhatÅti" porÃïakadha- nuggahà ujjhÃyiæsu. Ath' ekadivasaæ rÃjà uyyÃnaæ gantvà maÇgalasilÃpaÂÂasamÅpe sÃïipÃkÃraæ parikkhipÃpetvà amba- rukkhamÆle mahÃsayane nipanno uddhaæ olokento rukkhagge ekaæ ambapiï¬iæ disvà "imaæ na sakkà abhirÆhitvà gaïhitun" ti dhanuggahe pakkosÃpetvà "imaæ ambapiï¬iæ sarena chindi- tvà pÃtetuæ sakkhissathÃ" 'ti Ãha. "Na etaæ\<*<2>*>/ deva amhÃkaæ garu\<*<3>*>/, devena pana\<*<4>*>/ amhÃkaæ\<*<5>*>/ bahuvÃre\<*<6>*>/ kammaæ diÂÂha- pubbaæ, adhunà Ãgato\<*<7>*>/ dhanuggaho amhehi bahukataraæ\<*<8>*>/ labhati, taæ pÃtÃpethÃ" 'ti. RÃjà Bodhisattaæ pakkosÃpetvà "sakkhissasi tÃta etaæ pÃtetun" ti pucchi. "ùma mahÃrÃja, ekaæ okÃsaæ labhamÃno sakkhissÃmÅti". "KatarokÃsan" ti. "TumhÃkaæ sayanassa antokÃsan\<*<9>*>/" ti. RÃjà sayanaæ harÃpe- tvÃ\<*<10>*>/ okÃsaæ kÃresi. Bodhisattassa hatthe dhanuæ n' atthi, nivÃsanantare\<*<11>*>/ sannayhitvà vicarati\<*<12>*>/, tasmÃ\<*<13>*>/ "sÃïiæ laddhuæ vaÂÂatÅti" Ãha. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti\<*<14>*>/ sÃïiæ ÃharÃpetvà parikkhi- pÃpesi. Bodhisatto antosÃïiyaæ pavisitvà uparinivatthaseta- vatthaæ haritvÃ\<*<15>*>/ ekaæ rattapaÂaæ nivÃsetvà kacchaæ bandhi- tvà ekaæ rattapaÂaæ udare bandhitvà pasibbakato sandhiyuttaæ khaggaæ nÅharitvà vÃmapasse\<*<16>*>/ sannayhitvà suvaïïaka¤cu- kaæ\<*<17>*>/ paÂimu¤citvà cÃpanÃÊi\<*<18>*>/ piÂÂhiyaæ sannayhitvà sandhi- yuttaæ\<*<19>*>/ meï¬akamahÃdhanuæ\<*<20>*>/ ÃdÃya pavÃÊavaïïaæ jiyaæ\<*<21>*>/ Ãropetvà uïhÅsaæ sÅse paÂimu¤citvà tikhiïakhurappaæ\<*<22>*>/ nakhehi parivattayamÃno sÃïiæ\<*<23>*>/ dvidhà katvà paÂhaviæ phÃletva\<*<24>*>/ alaækatanÃgakumÃro viya nikkhamitvà saraæ khipanaÂÂhÃnaæ gantvà khurappaæ sannayhitvà rÃjÃnaæ Ãha: "Kiæ mahÃrÃja etaæ ambapiï¬aæ\<*<25>*>/ uddhaæ Ãrohanakaï¬ena pÃtemi udÃhu adho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -bahuæ. 2 Bi taæ. 3 Bi guru. 4 Bi omits pana. 5 Bi amhe. 6 K bahuæ vÃre. 7 Bi adhunÃgato. 8 Bi Bp bahutaraæ. 9 so Bi Bp; K atthatokÃsan. 10 Bi paharÃpetvÃ. 11 Bi nivÃsantare thanuæ. 12 Bi vicarita. 13 so Bp; K tasmiæ, Bi sÃ. 14 K omits rÃjà sÃdhÆ ti. 15 Bi uparinivattaæ niharitvÃ. 16 Bi vÃmassena. 17 K -kaï¬ukaæ. 18 so Bi; Bp cÃpanÃli, K ÃvÃpanÃÊiyaæ. 19 Bi yutta. 20 Bi men¬ika-. 21 Bi vaïïi jÃyaæ. 22 Bi -rappa. 23 Bi sÃïitvÃ. 24 K phÃÊetvÃ. 25 so all three MSS. >/ #<[page 089]># %< 1. AsadisajÃtaka. (181.) 89>% orohanakaï¬ena" 'ti. "TÃta, bahÆ mayà Ãrohanakaï¬ena pÃ- tentà diÂÂhapubbÃ, orohanakaï¬ena pana pÃtentà mayà na diÂÂhapubbÃ, orohanakaï¬ena pÃtehÅti". "MahÃrÃja, idaæ kaï¬aæ dÆraæ Ãrohissati, yÃva CÃtummahÃrÃjikabhavanÃ\<*<1>*>/ tÃva gantvà sayaæ orohissati, yÃv' assa\<*<2>*>/ orohanan tÃva\<*<3>*>/ tumhehi adhivÃsetuæ vaÂÂatÅti\<*<4>*>/". RÃjà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. Atha naæ puna Ãha: "MahÃrÃja, idaæ kaï¬aæ pana\<*<5>*>/ ÃrohamÃnaæ ambapiï¬ivaïÂaæ yÃvamajjhaæ kantamÃnaæ Ãrohissati\<*<6>*>/, oroha- mÃnaæ kesaggamattam pi ito và etto và agantvÃ\<*<7>*>/ odhiyaæ ¤eva patitvà ambapiï¬iæ gahetvà otarissati, passa mahÃrÃjÃ" 'ti vegaæ janetvà kaï¬aæ khipi. Taæ kaï¬aæ ambapiï¬ivaïÂaæ yÃva- majjhaæ kantamÃnaæ abhirÆhi\<*<8>*>/. Bodhisatto "idÃni naæ\<*<9>*>/ kaï- ¬aæ yÃva CÃtummahÃrÃjikabhavanaæ gataæ bhavissatÅti" ¤atvà paÂhamaæ khittakaï¬ato adhikataraæ\<*<10>*>/ vegaæ janetvà a¤¤aæ kaï¬aæ khipi. Taæ gantvà purimakaï¬apuækhe paharitvà ni- vattitvà sayaæ TÃvatiæsabhavanaæ abhirÆhi\<*<11>*>/. Tattha naæ devatà aggahesuæ. Nivattanakaï¬assa\<*<12>*>/ vÃtaæ\<*<13>*>/ chindana- saddo\<*<14>*>/ asanisaddo viya ahosi. MahÃjanena "kiæsaddo eso" ti vutte Bodhisatto "nivattanakaï¬assa saddo" ti vatvà attano attano sarÅre kaï¬assa patanabhayaæ\<*<15>*>/ ¤atvÃ\<*<16>*>/ bhÅtatasitaæ mahÃjanaæ "mà bhÃyathÃ\<*<17>*>/" 'ti assÃsetvà "kaï¬assa bhÆmiyaæ patituæ na dassÃmÅti" Ãha. Kaï¬aæ otaramÃnaæ kesagga- mattam pi ito và etto và agantvÃ\<*<18>*>/ odhiyaæ\<*<19>*>/ ¤eva patitvà amba- piï¬iæ chindi. Bodhisatto ambapiï¬iyà ca kaï¬assa ca bhÆmi- yaæ patituæ adatvà ÃkÃse va\<*<20>*>/ sampaÂicchanto ekena hatthena ambapiï¬iæ ekena\<*<12>*>/ kaï¬aæ aggahesi. MahÃjano\<*<22>*>/ taæ acchari- yaæ disvà "na no evarÆpaæ diÂÂhapubban" ti mahÃpurisaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -naæ. 2 Bi tÃvassa. 3 Bi omits tÃva. 4 Bi vaÂÂibhuti. 5 Bi kaï¬a dÆraæ. 6 Bi abhirÆyhissati. 7 so Bp; K Bi Ãg-. 8 Bi abhirÆyhi. 9 Bi omits naæ. 10 K adhikaraïaæ. 11 K -ruhi, Bi -rÆyhi. 12 Bi nivattakaï¬assa. 13 Bi vÃti. 14 Bi chandana-. 15 K patanabhÃvaæ, Bi pathanabhayena. 16 Bi omits ¤atvÃ. 17 Bi bhÃyitthÃ. 18 K Bi Ãg-. 19 Bi -ya¤. 20 Bi yeva. 21 Bi adds hatthena. 22 Bi -janÃ. >/ #<[page 090]># %<90 II. DukanipÃta. 4. Adisavagga. (19.)>% pasaæsati\<*<1>*>/ unnadati\<*<2>*>/ appoÂheti\<*<3>*>/ aÇguliyo vidhÆnati\<*<4>*>/, celukkhe- pasahassÃni\<*<5>*>/ pavattanti\<*<6>*>/. RÃjaparisÃya tuÂÂhapahaÂÂhÃya\<*<7>*>/ Bo- dhisattassa dinnadhanaæ koÂimattaæ ahosi. RÃjÃpi 'ssa dhana- vassaæ\<*<8>*>/ vassanto viya ca\<*<9>*>/ bahuæ\<*<10>*>/ dhanaæ mahanta¤ ca yasaæ\<*<11>*>/ adÃsi. Evaæ Bodhisatte\<*<12>*>/ tena\<*<13>*>/ ra¤¤Ã sakkate\<*<14>*>/ garukate\<*<15>*>/ tattha vasante "AsadisakumÃro kira BÃrÃïasiyaæ n' atthÅti" satta rÃjÃno Ãgantvà BÃrÃïasiæ\<*<15>*>/ parivÃretvà "rajjaæ và detu\<*<16>*>/ yuddhaæ vÃ" ti ra¤¤o païïaæ pesesuæ. RÃjà maraïabhaya- bhÅto "kahaæ\<*<17>*>/ me bhÃtà vasatÅti" pucchitvà "ekaæ sÃmanta rÃjÃnaæ\<*<18>*>/ upaÂÂhahatÅti" sutvà "mama bhÃtike anÃgacchante mayhaæ jÅvitaæ n' atthi, gacchatha, tassa\<*<19>*>/ mama vacanena pÃde vanditvà khamÃpetvà gaïhitvÃ\<*<20>*>/ ÃgacchathÃ" 'ti dÆte pÃ- hesi. Te gantvà Bodhisattassa taæ pavattiæ Ãrocesuæ\<*<21>*>/. Bodhisatto taæ rÃjÃnaæ Ãpucchitvà BÃrÃïasiæ paccÃgantvà rÃjÃnaæ "mà bhÃyÅti" samassÃsetvà kaï¬e akkharÃni chinditvà "ahaæ AsadisakumÃro Ãgato, aha¤ ca\<*<22>*>/ ekaæ kaï¬aæ khi- panto sabbesaæ vo jÅvitaæ harissÃmi, jÅvitena atthikÃ\<*<23>*>/ palÃ- yantÆ\<*<24>*>/" 'ti aÂÂÃlake ÂhatvÃ\<*<25>*>/ sattannaæ. rÃjÆnaæ\<*<26>*>/ bhu¤jantÃnaæ ka¤canapÃtimakule\<*<27>*>/ yeva kaï¬aæ pÃtesi. Te akkharÃni disvà maraïabhayabhÅtà sabbe va\<*<28>*>/ palÃyiæsu. Evaæ MahÃsatto khuddakamakkhikÃya pivanamattam\<*<29>*>/ pi lohitaæ anuppÃdetvà satta rÃjÃno palÃpetvà kaniÂÂhabhÃtaraæ\<*<30>*>/ oloketvÃ\<*<31>*>/ kÃme pa- hÃya isipabbajjaæ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbatte- tvà jÅvitapariyosÃne brahmalokÆpago ahosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -santi. 2 Bi -danti. 3 Bi apÃÂenti. 4 Bi vidhunanti. 5 K celukhepa-, Bi velukkhepa-. 6 Bi pavattento. 7 Bi tattha pahaÂÂhÃya. 8 Bi ghanavassaæ. 9 Bi omits ca. 10 Bi bahu. 11 Bi sayaæ. 12 both MSS. -tto. 13 K omits tena. 14 K sakkata. 15 Bi nagaraæ. 16 Bi desu. 17 Bi kuhi. 18 Bi mahantaæ rÃjÃnaæ. 19 K gacchathassa. 20 Bi kaïÂitvÃ? 21 Bi Ãrocayisuæ. 22 so Bp; Bi ti aha¤hi, K a¤¤aæ. 23 Bi attikÃ. 24 K -tu, Bi -ta. 25 Bi thatvÃ. 26 so Bi Bp; K rÃjunaæ. 27 so K Bp; Bi ka¤capÃtima-. 28 K omits va. 29 K pivaïamattam, Bi pivanamattaæ. 30 both MSS kaniÂha-. 31 K apaloketvÃ. >/ #<[page 091]># %< 1. AsadÅsajÃtaka. (181.) 91>% Satthà "evaæ bhikkhave AsadisakumÃro satta rÃjÃno palÃpetvà vijitasaægÃmo\<*<1>*>/ isipabbajjaæ pabbajito" ti abhisambuddho hutvà imà gÃthà avoca: @*>/ akkhaïavedhÅ\<*<3>*>/ mahÃkÃyappadÃlano\<*<4>*>/. || Ja_II:59 ||>@ @*>/ sa¤¤amaæ\<*<6>*>/ ajjhupÃgamÅti. || Ja_II:60 ||>@ Tattha Asadiso ti na kevalaæ nÃmen' eva balaviriyapa¤¤Ãhi pi asadiso va, mahabbalo ti kÃyabalena pi ¤Ãïabalena\<*<7>*>/ pi mahabbalo, dÆrepÃtÅti yÃva CÃtummahÃrÃjikabhavanà TÃvatiæsabhavanà ca kaï¬aæ pesetuæ samatthatÃya dÆrepÃtÅ\<*<8>*>/, akkhaïavedhÅtÅ\<*<9>*>/ avirÃdhitavedhÅ\<*<10>*>/, atha và akkhaïaæ\<*<11>*>/ vuccati vijju, yÃva ekà vijju niccharati\<*<12>*>/ tÃva ten' obhÃsena sattaÂÂhavÃre kaï¬Ãni gahe- tvà vijjhatÅti\<*<13>*>/ akkhaïavedhÅ\<*<14>*>/, mahÃkÃyappadÃlano\<*<15>*>/ ti mahante kÃye padÃ- leti, cammakÃyo\<*<16>*>/ dÃrukÃyo lohakÃyo ayokÃyo\<*<17>*>/ vÃlukakÃyo\<*<18>*>/ udakakÃyo phala- kakÃyo\<*<19>*>/ ti ime satta kÃyà nÃma, tattha a¤¤o cammakÃyapadÃlano\<*<20>*>/ mahisacammaæ vinivijjhati\<*<23>*>/ yeva, a¤¤o aÂÂhaÇgulabahalaæ\<*<24>*>/ udumbarapadaraæ caturaÇgula- bahalaæ\<*<25>*>/ asanapadaraæ vinivijjhati\<*<26>*>/, so pana phalakasatam\<*<27>*>/ pi ekato bad- dhaæ vinivijjhati, tathÃ\<*<28>*>/ dvaÇgulabahalaæ\<*<29>*>/ tambalohapaÂÂaæ\<*<30>*>/ aÇgulabahalaæ\<*<31>*>/ ayapaÂÂaæ\<*<32>*>/, vÃlukasakaÂassa\<*<33>*>/ padarasakaÂassa palÃlasakaÂassa và pacchÃbhÃgena\<*<34>*>/ kaï¬aæ pavesetvà purebhÃgena abhipÃteti pakatiyà udake catÆsabhaÂÂhÃnaæ kaï¬aæ peseti\<*<35>*>/ thale aÂÂhusabhan ti, evaæ imesaæ sattannaæ mahÃkÃyÃnaæ padÃ- lanato mahÃkÃyappadÃlano\<*<36>*>/, sabbÃmitte ti sabbe amitte raïaæ\<*<37>*>/ katvÃ\<*<38>*>/ palÃpesÅti\<*<39>*>/ attho, na ca ki¤ci viheÂhayÅti\<*<40>*>/ ekam pi na viheÂhesi\<*<41>*>/, avi- heÂhayanto\<*<42>*>/ yeva pana tehi saddhiæ kaï¬apesanen' eva raïaæ\<*<43>*>/ katvÃ, sa¤¤a- maæ\<*<43>*>/ ajjhupÃgamÅti sÅlasa¤¤amaæ\<*<44>*>/ pabbajjaæ\<*<45>*>/ upagato. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K vijÅtasaægÃmo, Bi jÅvitasaÇgÃmo. 2 K -patÅ, Bp -pÃti, Bi -pÃÂi. 3 K akkhanavedhi, Bi akkhaïaveÂhi, Bp akkhaïavedhi. 4 K -lato, Bi mahokÃyapadÃlino, Bp mahÃkÃyappadÃlino. 5 Bi katvÃ. 6 K saæ¤amaæ, Bi saæyamaæ. 7 K ¤Ãna-, Bi pa¤¤Ã-. 8 K Bi Bp pÃti. 9 K akkhana-, Bi akkhaïaveÂhiti. 10 K Bp -vedhi, Bi avirÃdhaveÂhi. 11 K akkhanaæ, Bi akkhaïaæ. 12 K nicchaæti. 13 so Bp; K Bi vijjÃtÅti. 14 K akkhanavedhi, Bi akkhaïaveÂhi. 15 Bi mahÃkÃyampadÃlino, Bp mahÃkÃyappadÃlino. 16 K camahÃkÃyo. 17 Bi ayakÃyo. 18 K vÃlukÃkÃyo, Bi vÃliakÃyo. 19 Bi phalÃlakÃyo. 20 K -padÃlino, Bi -padÃlento. 21 Bi cammaæ pi vijhati. 22 Bi -cammÃnÅti. 23 Bi vinijhati. 24 Bi taÂhaÇgu-. 25 K -laæbahalaæ. 26 Bi vijhati. 27 Bi kaphalakasataæ. 28 Bi kathÃ. 29 Bi aÂhaÇgulapalaæ. 30 so Bp; K na olohapaddhaæ, Bi sampalohapaÂÂaæ. 31 Bi aÂhaÇguÊa-. 32 K -paddhaæ. 33 K vÃÊu-, Bi vÃlukasakassa. 34 paccÃbhÃge. 35 K pesisesi, Bi pesesi, Bp paveseti. 36 Bi -yapadÃlino, Bp -yappadÃlino. 37 K ranaæ. 38 Bi adds ti yuddhaæ katvÃ. 39 K adds ca. 40 K viheÂÂha-. 41 K viheÂÂhesi. 42 K aviheÂÂha-. 43 K saæ¤amaæ, Bi saæyamaæ. 44 K -saæ¤a-, Bi -saæya-. 45 K paddhajjaæ. >/ #<[page 092]># %<92 II. DukanipÃta. 4. Asadisavagga. (19.)>% Evaæ Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà kaniÂÂhabhÃtà ùnando ahosi, AsadisakumÃro pana aham evÃ" 'ti. AsadisajÃtakaæ\<*<1>*>/. $<2. SaægÃmÃvacarajÃtaka.>$ SaægÃmÃvacaro sÆro ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto Nandattheraæ\<*<2>*>/ Ãrabbha kathesi. Satthari hi paÂhamagamanena Kapilapuraæ gantvà kaniÂÂhabhÃtikaæ Nandaæ rÃjakumÃraæ pabbÃjetvà Kapilapurà nikkhamma anupubbena SÃvatthiæ gantvà viharante\<*<3>*>/ Ãyasmà Nando\<*<4>*>/, Bhagavato\<*<5>*>/ pattaæ ÃdÃya TathÃgatena saddhiæ gehà nikkha- manakÃle "NandakumÃro kira SatthÃrà saddhiæ gacchatÅti" sutvà a¬¬hullikhitehi\<*<6>*>/ kesehi\<*<7>*>/ vÃtapÃnantarena oloketvà "tuvaÂaæ kho\<*<8>*>/ ayya- putta ÃgaccheyyÃsÅti" idaæ JanapadakalyÃïiyÃ\<*<9>*>/ vuttavacanaæ\<*<10>*>/ anussaranto, ukkaïÂhito\<*<11>*>/ anabhirato uppaï¬uppaï¬ukajÃto dhamani- santhatagatto\<*<12>*>/ ahosi. Satthà tassa taæ pavattiæ ¤atvà "yan\<*<13>*>/ nÆnÃ- haæ Nandaæ arahatte patiÂÂhapeyyan" ti cintetvà tassa vasanaparive- ïaæ\<*<14>*>/ gantvà pa¤¤attÃsane nisinno\<*<15>*>/ "kacci Nanda imasmiæ sÃsane abhiramasÅti\<*<16>*>/" pucchi. "Bhante JanapadakalyÃïiyÃ\<*<9>*>/ paÂibaddhacitto hutvà nÃbhiramÃmÅti". "HimavantacÃrikaæ gatapubbo si NandÃ" 'ti. "Na gatapubbo bhante" ti. "Tena hi gacchÃmÃ" 'ti "N' atthi me bhante iddhi, kath' Ãhaæ\<*<17>*>/ gamissÃmÅti". Satthà "ahaæ\<*<18>*>/ taæ Nanda mama iddhibalena nessÃmÅti" theraæ hatthe gahetvà ÃkÃsaæ pakkhanto antarÃmagge ekaæ\<*<19>*>/ jhÃmakkhettaæ dassetvà jhÃmakhÃïuke\<*<20>*>/ nisinnaæ chinnanÃsanaÇguÂÂhaæ\<*<21>*>/ jhÃmalomaæ\<*<22>*>/ chinnachaviæ\<*<23>*>/ tacamattaæ\<*<24>*>/ lohitapalikuïÂhitaæ\<*<25>*>/ ekaæ makkaÂiæ dassesi. "Passasi no\<*<26>*>/ Nanda etaæ makkaÂin" ti. "Ama bhante" ti. "SuÂÂhu paccakkhaæ karohÅti". Atha naæ gahetvà saÂÂhiyojanikaæ\<*<27>*>/ ManosilÃtalaæ AnotattadahÃdayo sattamahÃsare\<*<28>*>/ pa¤camahÃnadiyo Suvaïïapabbata-Rajatapabbata-Maïi- pabbata-patimaï¬itaæ anekasatarÃmaneyyakaæ Himavantapabbata¤ ca dassetvà "TÃvatiæsabhavanaæ te Nanda diÂÂhapubban" ti pucchitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi adds paÂhamaæ. 2 K Ãnanda-. 3 Bi -to. 4 Bi Ãyasmà ùnando, K Ãyasmato nandassa. 5 K omits bhagavato. 6 Bi a¬huli-, Bp a¬¬hali-. 7 Bi omits kesehi. 8 K tuvataæko. 9 K -niyÃ, Bi -nÅyÃ. 10 Bi -naæ. 11 K ukkanÂhito, Bi ukkattito. 12 Bi vamanisandhatagatto. 13 Bi yaæ. 14 Bi omits vasana. 15 Bi nisÅditvÃ. 16 Bi atiramÃsÅti. 17 Bi kathÃyaæ. 18 Bi ahan. 19 Bi eka. 20 K jhÃmakakhÃnuke. 21 Bi chinnakaïïanÃsanaÇguÂha 22 K jhÃmaloca. 23 K chaviæ, Bi Bp chinnachavi. 24 K -tacamatta, Bp cammamattaæ. 25 K omits lohita, Bi lohitapatikuntitaæ, Bp -palikuntitaæ. 26 Bi Bp omit no. 27 Bi chaÂhi-. 28 Bi -sarÃ. >/ #<[page 093]># %< 2. SaægÃmÃvacarajÃtaka. (182.) 93>% "na diÂÂhapubbaæ bhante" ti vutte "ehi Nanda, TÃvatiæsabhavanaæ te dassessÃmÅti\<*<1>*>/" tattha netvà Paï¬ukambalasilÃsane\<*<2>*>/ nisÅdi. Sakko devarÃjà dvÅsu devalokesu devasaæghena saddhiæ Ãgantvà vanditvà ekamantaæ nisÅdi. A¬¬hatiyakoÂisaækhà tassa\<*<3>*>/ paricÃrikÃ\<*<4>*>/ pa¤casatà ca kakuÂapÃdÃ\<*<5>*>/ devaccharÃpi Ãgantvà vanditvà ekamantaæ nisÅdiæsu. Satthà Ãyasmantaæ Nandaæ tà pa¤casatà accharà kilesavasena punap- puna olokÃpesi. "Passasi Nanda imà kakuÂapÃdiniyo\<*<6>*>/ accharÃyo" ti. "ùma bhante" ti. Kin nu kho\<*<7>*>/ età sobhanti udÃhu Janapadakal- yÃïÅti\<*<8>*>/". "SeyyathÃpi bhante JanapadakalyÃïiæ upanidhÃya\<*<9>*>/ sà pa- luÂÂhamakkaÂÅ\<*<10>*>/ evam eva imÃ\<*<11>*>/ upanidhÃya JanapadakalyÃïÅti". "IdÃni kiæ karissasi NandÃ" ti. "Kiæ kammaæ katvà bhante imà accharà labhantÅti". "Samaïadhammaæ katvà bhante imà accharà labhantÅti". "Samaïadhammaæ katvà ti sace me bhante imÃsam\<*<12>*>/ paÂilÃbhÃya\<*<13>*>/ Bhagavà pÃÂibhogo hoti ahaæ samaïadhammaæ karissÃ- mÅti". "Karohi Nanda, ahan te\<*<14>*>/ pÃÂibhogo" ti. Evaæ thero deva- saæghamajjhe\<*<15>*>/ TathÃgataæ pÃÂibhogaæ gahetvà "mà bhante atipa- pa¤caæ\<*<16>*>/ karotha, etha gacchÃma, ahaæ samaïadhammaæ karissÃmÅti" Ãha. Satthà taæ\<*<17>*>/ Ãdaya Jetavanam\<*<18>*>/ eva paccÃgami. Thero samaïa- dhammaæ kÃtuæ Ãrabhi. Satthà dhammasenÃpatiæ Ãmantetvà "SÃri- putta, mayhaæ kaniÂÂhabhÃtà Nando TÃvatiæsadevaloke devasaæghassa majjhe devaccharÃnaæ kÃraïà maæ pÃÂibhogaæ aggahesÅti" tassa Ãcikkhi. Eten'\<*<19>*>/ upÃyena MahÃmoggallÃnattherassa MahÃkassapatthe- rassa Anuruddhattherassa dhammabhaï¬ÃgÃrika-ùnandattherassà ti asÅtiyà mahÃsÃvakÃnaæ yebhuyyena ca\<*<20>*>/ sesabhikkhÆnaæ Ãcikkhi. DhammasenÃpati SÃriputtatthero Nandattheraæ\<*<21>*>/ upasaækamitvà "sac- caæ kira tvaæ Ãvuso Nanda Tavatiæsadevaloke devasaæghassa majjhe devaccharà labhanto `samaïadhammaæ karissÃmÅti' Dasabalaæ pÃÂi- bhogaæ gaïhÅti" vatvà "nanu evaæ sante tava brahmacariyavÃso mÃtugÃmasannissito\<*<22>*>/ kilesasannissito\<*<23>*>/, tassa te itthÅnaæ atthÃya sa- maïadhammaæ karontassa\<*<24>*>/ bhatiyÃ\<*<25>*>/ kammaæ karontena kammakÃrena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi dassayissÃmÅti. 2 Bi -kampalaæsilÃtale. 3 Bi tÃyaparisÃya. 4 Bi paricÃritÃ. 5 Bi kukkaÂapÃdÅniyo, Bp kukkuÂapÃdaniyo. 6 Bi kukkapÃdinÃyo, Bp kukkuÂapÃdÃniyo. 7 Bi kiæ kho. 8 K -ïiæni. 9 Bi omits janapada---dhÃya. 10 Bi Bp paluddhamakkaÂi. 11 Bi imÃsaæ. 12 Bi imÃsaæ. 13 Bi paÂilÃbhattÃya. 14 Bi nandaæmahante. 15 Bi -saÇghÃssamajhe. 16 Bi aticÃpapa¤caæ. 17 K naæ. 18 K -naæ. 19 Bi teneva. 20 Bi omits ca. 21 Bi nandaæ. 22 K -sannisino, Bi sanissito. 23 Bi kilesiko. 24 so Bp; K Bi omits samaïa---karontassa. 25 Bi gatiyÃ. >/ #<[page 094]># %<94 II. DukanipÃta. 4. Asadisavagga. (19.)>% saddhiæ kiæ nÃnÃkaraïan" ti theraæ lajjÃpesi nittejaæ akÃsi. Eten' upÃyena sabbe pi asÅtimahÃsÃvakà avasesabhikkhÆ ca taæ Ãyasmantaæ lajjÃpayiæsu. So "ayuttaæ vata me katan" ti hiriyà ca\<*<1>*>/ ottappena ca viriyaæ daÊhaæ paggaïhitvà vipassanaæ va¬¬hento arahattaæ patvà SatthÃraæ\<*<2>*>/ upasaækamitvà "ahaæ\<*<3>*>/ bhante Bhagavato paÂissavaæ mu¤- cÃmÅti" Ãha. SatthÃpi "yadà tvaæ Nanda arahattaæ patto tadà yevÃ- haæ paÂissavà mutto" ti Ãha. Etam atthaæ viditvà dhammasabhÃyaæ bhikkhÆ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "yÃva ovÃdakkhamo vÃyaæ Ãvuso Nandatthero ekovÃden' eva hirottappaæ paccupaÂÂhÃpetvà samaïadham- maæ katvÃ\<*<4>*>/ arahattaæ patto" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhik- khave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva, pubbe pi Nando ovÃdakkhamo yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ ÃhÃri: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto hatthÃcariyakule nibbattitvà vayappatto hatthÃ- cariyasippe nipphattiæ patto ekaæ BÃrÃïasira¤¤o sapattarÃjÃ- naæ upaÂÂhÃsi. So tassa maÇgalahatthiæ susikkhitaæ katvà sikkhÃpesi. RÃjÃ\<*<5>*>/ "BÃrÃïasirajjaæ gaïhissÃmÅti" Bodhisattaæ gahetvà maÇgalahatthiæ Ãruyha mahatiyà senÃya BÃrÃïasiæ gantvà parivÃretvà "rajjaæ và detu\<*<6>*>/ yuddhaæ vÃ" ti ra¤¤o païïaæ\<*<7>*>/ pesesi. Brahmadatto "yuddhaæ dassÃmÅti" pÃkÃra- dvÃraÂÂÃlakagopuresu\<*<8>*>/ balakÃyaæ ÃropetvÃ\<*<9>*>/ yuddhaæ adÃsi. SapattarÃjà maÇgalahatthiæ vammetvÃ\<*<10>*>/ sayam pi vammaæ\<*<11>*>/ paÂimu¤citvà hatthikkhandhagato tikhinaækusaæ ÃdÃya "naga- raæ bhinditvÃ\<*<12>*>/ paccÃmittaæ jÅvitakkhayaæ\<*<13>*>/ pÃpetvà rajjaæ hatthagataæ\<*<14>*>/ karissÃmÅti" hatthiæ nagarÃbhimukhaæ pesesi. So uïhakalalÃni\<*<15>*>/ c' eva yantapÃsÃïe\<*<16>*>/ ca nÃnappakÃrÃni ca paharaïÃni vissajjente\<*<17>*>/ disvà maraïabhayabhÅto upasaækami- tuæ\<*<18>*>/ asakkonto paÂikkami. Atha naæ hatthÃcariyo upasaæ- kamitvà "tÃta tvaæ sÆro saÇgÃmÃvacaro, evarÆpe\<*<19>*>/ ÂhÃne \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits ca. 2 K omits satthÃraæ. 3 Bi svÃhaæ. 4 K ¤atvÃ? 5 Bi so rÃjÃ. 6 Bi dentu. 7 K pannaæ, Bi omits païïaæ. 8 K -puresi, Bi pÆresu. 9 Bi ÃharÃpetvÃ. 10 Bi dhammena chÃdetvÃ, Bp cammena chÃdetvÃ. 11 Bi cammaæ. 12 Bi bhanditvÃ. 13 Bi -ye. 14 Bi tatthaægataæ. 15 so Bi Bp; K -lÃdÅni. 16 K sattapÃsÃnena. 17 Bi visajjante. 18 K -mitvÃ. 19 K -po nÃma. >/ #<[page 095]># %< 2. SaægÃmÃvacarajÃtaka. (182.) 95>% paÂikkamanaæ nÃma tuyhaæ nÃnucchavikan" ti vatvà hatthiæ ovadanto\<*<1>*>/ imà gÃthà avoca: @*>/ nu toraïam Ãsajja paÂikkamasi\<*<3>*>/ ku¤jara. || Ja_II:61 ||>@ @*>/, toraïÃni pamadditvà khippaæ pavisa ku¤jarà 'ti. || Ja_II:62 ||>@ Tattha iti vissuto ti tÃta tvaæ pavattasampahÃraæ\<*<5>*>/ saÇgÃmaæ\<*<6>*>/ madditvà avacaraïato saÇgÃmÃvacaro thirahadayatÃya sÆro thÃmasampattiyà balavà ti evaæ vissuto pa¤¤Ãto\<*<7>*>/ pÃkaÂo, {toraïamÃsajjà 'ti} nagaradvÃrasaæghÃÂaæ\<*<8>*>/ patvÃ\<*<9>*>/, patikkamasÅti kin\<*<10>*>/ nu kho osakkasi\<*<11>*>/,kena kÃraïana nivattasÅti, omaddà ti avamadda adho pÃtaya\<*<12>*>/, esikÃni ca abbahà ti nagaradvÃre so- Êasaratanaæ aÂÂharatanaæ\<*<13>*>/ bhÆmiyaæ pavesetvà niccalaæ katvà nikhÃtà esi- katthambhà honti, te khippaæ uddharatha\<*<14>*>/ cà 'ti ÃïÃpeti\<*<15>*>/, toraïÃni madditvà nagaradvÃrassa piÂÂhasaæghÃÂe madditvà khippaæ pavisà ti sÅghaæ nagaraæ pavisa, ku¤jarà ti nÃgaæ Ãlapati. Taæ sutvà nÃgo Bodhisattassa ekovÃden' eva nivattitvà esikatthambhe soï¬Ãya\<*<16>*>/ paliveÂhetvà ahicchattakÃni viya lu¤- citvà toraïaæ madditvà palighaæ osÃdetvÃ\<*<17>*>/ nagaradvÃraæ bhinditvà nagaraæ pavisitvà rajjaæ gahetvà adÃsi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà hatthi Nando ahosi, rÃjà ùnando\<*<18>*>/, hatthÃcariyo pana aham evÃ" 'ti. SaægÃmÃvacarajÃtakaæ\<*<19>*>/. $<3. VÃlodakajÃtaka.>$ VÃlodakaæ apparasaæ nihÅnan ti. Idaæ Satthà Jeta- vane viharanto pa¤casate vighÃsÃde Ãrabbha kathesi, SÃvatthiyaæ kira pa¤casatà upÃsakà gharapalibodhaæ\<*<20>*>/ puttadÃrassa niyyÃdetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi ovadento. 2 Bi kiæ. 3 Bi -mÃsi. 4 Bi appuha. 5 Bi -pakÃra. 6 K saÇgamaæ. 7 Bi omits pa¤¤Ãto. 8 Bi -saæghaÂÂatoraïaæ. 9 K pavatvÃ. 10 Bi kiæ. 11 Bi opakkamasi. 12 Bi atthopÃÂiya. 13 Bi omits aÂÂharatanaæ, Bp aÂÂhÃrasaratanaæ. 14 K uddharantha¤, Bi udarala¤. 15 K ÃnÃpeti, Bi ÃïÃpesi. 16 K soï¬Ã. 17 Bi osÃretvÃ. 18 Bi adds ahosi. 19 Bi adds dutiyaæ. 20 Bi gharÃvÃsabalibodhaæ, gharÃvÃsapalibodhaæ. >/ #<[page 096]># %<96 II. DukanipÃta. 4. Asadisavagga. (19.)>% Satthu dhammadesanaæ suïantà ekato va vicaranti. Tesu keci sotÃ- pannà keci sakadÃgÃmino keci anÃgÃmino, eko pi putthujjano n' atthi. SatthÃraæ nimantentÃpi te upÃsake antokaritvà va nimantenti. Tesaæ pana dantakaÂÂhamukhodakagandhamÃladÃyakà pa¤casatà cullupaÂÂhÃkÃ\<*<1>*>/ vighÃsÃdà hutvà vasanti. Te bhuttapÃtarÃsà niddÃyitvà uÂÂhÃya Acira- vatiæ gantvà nadÅtÅre unnadantà Mallayuddhaæ yujjhanti. Te pana\<*<2>*>/ pa¤casatà upÃsakà appasaddà appanigghosÃ\<*<3>*>/ patisallÃnam anuyu¤- janti. Satthà tesaæ vighÃsÃdÃnaæ uccÃsaddaæ sutvà "kiæsaddo esa ùnandÃ\<*<4>*>/" 'ti theraæ\<*<5>*>/ pucchitvà "vighÃsÃdasaddo bhante" ti vutte "na kho ùnanda ime vighÃsÃdà idÃn' eva vighÃsaæ khÃditvà unna- danti yeva, pubbe pi unnadanti yeva\<*<6>*>/, ime cÃpi\<*<7>*>/ upÃsakà na idÃn' eva sannisinnÃ\<*<8>*>/ pubbe pi sannisinnà yevÃ" 'ti vatvà therena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto amaccakule nibbattitvà vayappatto ra¤¤o attha- dhammÃnusÃsako ahosi. Ath' ekasmiæ kÃle so rÃjà "pac- canto kupito" ti sutvà pa¤casate sindhave kappÃpetvà caturaÇ- giniyà senÃya gantvà paccantaæ vÆpasametvà BÃrÃïasiæ yeva\<*<9>*>/ paccÃgantvà "sindhavÃ\<*<10>*>/ kilantÃ\<*<11>*>/, allarasam eva nesaæ muddi- kapÃnaæ dethÃ" 'ti ÃïÃpesi\<*<12>*>/. Sindhavà gandhapÃnaæ\<*<13>*>/ pivitvà assasÃlaæ patvà attano attano ÂhÃnesu aÂÂhaæsu. Tesaæ pana dinnÃvasiÂÂhakaæ\<*<14>*>/ apparasaæ\<*<15>*>/ bahukasaÂaæ\<*<16>*>/ ahosi. Manussà "idaæ kiæ karomÃ" 'ti rÃjÃnaæ pucchiæsu. RÃjà "udakena madditvà makkhipilotikÃhi\<*<17>*>/ parissÃvetvà ye gadrabhÃ\<*<18>*>/ sindha- vÃnaæ nivÃpaæ\<*<19>*>/ vahiæsu tesam dÃpethÃ" 'ti dÃpesi. Gadrabhà kasaÂaæ\<*<20>*>/ udakaæ pivitvà mattÃ\<*<21>*>/ viravamÃnÃ\<*<22>*>/ rÃjaÇgaïe vicariæsu\<*<23>*>/. RÃjà mahÃvÃtapÃnaæ vivaritvà rÃjaÇgaïaæ oloka- yamÃno samÅpe Âhitaæ Bodhisattaæ Ãmantetvà va\<*<24>*>/ "passa, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi cuÊupaÂhakÃ, K cullapaÂÂhÃkÃ. 2 Bi omits pana. 3 Bi -nÅghosÃ, Bp appaÂisaddà appaÂighosÃ. 4 Bi ki eko Ãnanda saddo. 5 Bi omits theraæ. 6 K omits pubbe pi unnadanti yeva 7 Bi pi. 8 K omits sannisinnÃ. 9 K -si yeva, Bi sÅmeva. 10 Bi -vÃnaæ. 11 Bi -tÃnaæ. 12 K ÃnÃpesi. 13 so Bp; Bi kaï¬aæ-, K gaï¬a-. 14 Bi ninnÃvasiÂhakaæ, Bp dinnÃvasikaÂÂhakaæ. 15 so Bi Bp; K sarasaæ. 16 so Bi Bp; K bahusakaÂaæ. 17 Bi Bp makacipi-. 18 K gadÃbhÃ. 19 K nivÃsaæ. 20 K sakataæ, Bp sakaÂaæ, Bi kasada. 21 Bi adds hutvÃ. 22 Bi viravantà vicaramÃnÃ. 23 Bi picarÅsu. 24 Bi omits va. >/ #<[page 097]># %< 3. VÃlodakajÃtaka. (183.) 97>% ime gadrabhà kasaÂodakaæ\<*<1>*>/ pivitvà mattà hutvà viravantÃ\<*<2>*>/ uppatantà vicaranti\<*<3>*>/, sindhavakule jÃtasindhavà pana gandha- pÃnaæ\<*<4>*>/ pivitvà nissaddà sannisinnà na uppilavanti, kin\<*<5>*>/ nu kho kÃraïan" ti pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ mado na sa¤jÃyati sindhavÃnan ti. || Ja_II:63 ||>@ Tattha vÃlodakan ti makkhivÃlehi\<*<7>*>/ parissÃvitaudakaæ\<*<8>*>/, vÃlÆdakan\<*<9>*>/ ti pi pÃÂho, nihÅnan ti nihÅnarasabhÃvena\<*<10>*>/ nihÅnaæ, na sa¤jÃyatÅti sindha- vÃnaæ mado na jÃyati\<*<11>*>/, kin\<*<12>*>/ nu kho kÃraïan ti pucchi. Ath' assa kÃraïaæ Ãcikkhanto Bodhisatto dutiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ ca kulamhi jÃto na majjatÅ aggarasaæ pivitvà ti. || Ja_II:64 ||>@ Tattha tena janinda puÂÂho ti janinda uttamarÃja yo\<*<14>*>/ nihÅnajacco tena nihÅnena jaccabhÃvena puÂÂho majjati\<*<15>*>/ pamajjati\<*<16>*>/, dhorayhasÅlÅti\<*<17>*>/ dho- rayhasÅlo dhuravahanakÃacÃrena sampanno jÃtisindhavo, aggarasan ti sabba- paÂhamaæ gahitaæ\<*<18>*>/ muddikÃrasaæ\<*<19>*>/ pivitvà na majjatÅti. RÃjà Bodhisattassa vacanaæ sutvà gadrabhe rÃjaÇgaïà nÅharÃpetvà tass' eva ovÃde Âhito dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà yathÃ- kammaæ gato. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà pa¤casatà gadrabhà ime vighÃsÃdà ahesuæ, pa¤casatà sindhavà ime upÃsakÃ, rÃjà ùnando, amaccapaï¬ito pana aham evÃ" 'ti. VÃlo- dakajÃtakaæ\<*<20>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K kasakaÂo-, Bp sakaÂo-. 2 K vicarantÃ, Bi vivaranto. 3 Bi vivaranti. 4 K Bi gaï¬apÃnaæ, Bp rasagandhapÃnaæ. 5 Bi kiæ. 6 K panÅtaæ, Bi païitaæ. 7 Bi Bp makacivÃ-. 8 Bi parisÃvÅtaæ-. 9 Bi vÃludakan. 10 Bi omits nihÅnara. 11 Bi sa¤cayati. 12 Bi kiæ. 13 Bi dodayhasÅle. 14 K so. 15 Bi majjate. 16 Bi omits pamajjati. 17 Bi dayhasÅle ti. 18 Bi gahita. 19 Bi muddika-. 20 Bi adds tatiyaæ. >/ #<[page 098]># %<98 II. DukanipÃta. 4. Asadisavagga. (19.)>% $<4. GiridantajÃtaka.>$ DÆsito\<*<1>*>/ giridantenÃ\<*<2>*>/ 'ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viha- ranto ekaæ vipakkhaseviæ\<*<3>*>/ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà MahilÃmukhajÃtake\<*<4>*>/ kathitam eva. Satthà pana "na bhikkhave ayaæ bhikkhu idÃn' eva vipakkhasevako\<*<5>*>/, pubbe p' esa vipakkhasevako yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ SÃmarÃjÃ\<*<6>*>/ nÃma rajjaæ kÃresi. Tadà Bodhisatto amaccakule nibbattitvà vayappatto tassa atthadhammÃnusÃsako ahosi. Ra¤¤o pana Paï¬avo\<*<7>*>/ nÃma maÇgalasso, tassa Giridanto\<*<8>*>/ nÃma assabandho, so kha¤jo\<*<9>*>/ ahosi. Asso mukharajjuke gahetvà taæ purato purato\<*<10>*>/ gacchantaæ disvà "maæ esa\<*<11>*>/ sikkhÃpetÅti" sa¤¤Ãya tassa\<*<12>*>/ anusikkhanto kha¤jo ahosi. Tassa kha¤jabhÃvaæ ra¤¤o Ãroce- suæ. RÃjà vejje pesesi. Te gantvà assassa sarÅre rogaæ apassantà "rogam assa na passÃmÃ" 'ti ra¤¤o kathayiæsu. RÃjà Bodhisattaæ pesesi: "gaccha vayassa\<*<13>*>/, ettha kÃraïaæ jÃnÃhÅti". So gantvà kha¤jÃssabandhasaæsaggena tassa\<*<14>*>/ kha¤jabhÆtabhÃvaæ ¤atvà ra¤¤o tam atthaæ Ãrocetvà "saæ- saggadosena nÃma evaæ hotÅti" dassento paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ Giridantena\<*<15>*>/ hayo SÃmassa Paï¬avo porÃïaæ pakatiæ hitvà tass' eva\<*<16>*>/ anuvidhÅyatÅti\<*<17>*>/. || Ja_II:65 ||>@ Tattha hayo SÃmassà 'ti SÃmassa ra¤¤o maÇgalasso, poraïaæ paka- tiæ hitvà ti attano porÃïapakatiæ\<*<18>*>/ siÇgÃrabhÃvaæ pahÃya, anuvidhÅyatÅti\<*<17>*>/ anusikkhati\<*<19>*>/. Atha naæ rÃjà "idÃni vayassa kiæ kattabban" ti pucchi. Bodhisatto "sundaraæ assabandhaæ\<*<20>*>/ labhitvà yathÃporÃïo\<*<21>*>/ bhavissatÅti" vatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi dusÅto. 2 Bi gÅridavattanÃ. 3 Bi -sevÅbhikkhuæ. 4 Bi -ÊÃ-, cfr. supra J. 26. 5 K -sevati, Bi vÃpakkhasevi. 6 Bi sÃmantarÃjÃ. 7 Bi paï¬uvo. 8 Bi gÅridatto. 9 Bi kha¤co. 10 Bi omits one purato. 11 Bi etha. 12 K kassa, Bi bhassa. 13 Bi passa. 14 so Bi Bp; K -saggenassa. 15 Bi giridattena. 16 Bi asseva. 17 Bi -dhiyyatÅti. 18 Bi pubbe pipakati. 19 Bi -tÅti attho. 20 so Bi Bp; K -bandhavaæ. 21 Bi omits yathÃ. >/ #<[page 099]># %< 4. GiridantajÃtaka. (184) 5. AnabhiratijÃtaka. (185.) 99>% @*>/ poso\<*<2>*>/ sikharÃkÃrakappito\<*<3>*>/ Ãnane\<*<4>*>/ taæ gahetvÃna\<*<5>*>/ maï¬ale parivattaye khippam eva pahatvÃna\<*<6>*>/ tass' eva anuvidhÅyatÅti. || Ja_II:66 ||>@ Tattha tanujo ti tassa anujo anurÆpajÃto ti anujo, tassa anujo t' anujo, idaæ vuttaæ hoti: sace hi mahÃrÃja tassa siÇgÃrassa ÃcÃrasampannassa assassa\<*<7>*>/ anurÆpajÃto\<*<8>*>/ siÇgÃrÃkÃrasampanno\<*<9>*>/ poso, sikharÃkÃrakappito\<*<10>*>/ ti sikha- rena\<*<11>*>/ sundarena\<*<12>*>/ ÃkÃrena kappitokesamassu\<*<13>*>/, taæ assaæ Ãnane gahetvÃ\<*<14>*>/ assamaï¬ale parivatteyya\<*<15>*>/, khippam ev' esa taæ kha¤jabhÃvaæ pahÃya ayaæ siÇgÃro ÃcÃrasampanno assagopako maæ sikkhÃpetÅti sa¤¤Ãya khippam ev' etassa\<*<16>*>/ anuvidhiyyati\<*<17>*>/ atianusikkhissati\<*<18>*>/ pakatibhÃve yeva ÂhassatÅti\<*<19>*>/. RÃjà tathà kÃresi. Asso pakatibhÃve patiÂÂhÃsi. RÃjà "tiracchÃnÃnam pi nÃma Ãsayaæ jÃnissatÅti\<*<20>*>/" tuÂÂhacitto Bo- dhisattassa mahantaæ yasaæ adÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<21>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà Giridanto\<*<22>*>/ Devadatto ahosi, asso vipakkhasevako bhikkhu, rÃjà ùnando\<*<23>*>/, amaccapaï¬ito pana aham evÃ" 'ti. GiridantajÃtakaæ\<*<24>*>/. $<5. AnabhiratijÃtaka.>$ Yathodake Ãvile appasanne ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto a¤¤ataraæ brÃhmaïakumÃraæ Ãrabbha kathesi. SÃvat- thiyaæ kir'\<*<25>*>/ eko brÃhmaïakumÃro tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ bahÆ\<*<26>*>/ khattiyakumÃre ca brÃhmaïakumÃre ca mante vÃcesi. So aparabhÃge gharÃvÃsaæ saïÂhapetvà vatthÃlaækÃradÃsadÃsÅkhettavatthugomahisa- puttadÃrÃdÅnaæ atthÃya cintayamÃno rÃgadosamohavasiko hutvà Ãvila- citto ahosi, mante paÂipÃÂiyà parivattetuæ nÃsakkhi\<*<27>*>/, ito c' ito ca mantà na paÂibhaæsu\<*<28>*>/. So ekadivasaæ bahuæ\<*<29>*>/ gandhamÃlÃdiæ\<*<30>*>/ gahetvà Jetavanaæ gantvà SatthÃraæ pÆjetvà vanditvà ekamantaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K va nanujo, Bi ca tanuke, Bp ca tanujo. 2 K pÃso. 3 K -kappino. 4 Bi Ãnanena. 5 Bi gahetvÃ. 6 Bi pahantvÃna. 7 Bi assa. 8 Bi anurÆpajà ayaæ. 9 Bi siÇgà ayo ÃjÃyasampanno. 10 Bi akhayÃkÃrakampito. 11 Bi sikhayona. 12 Bi omits sundarena. 13 Bi kappito-. 14 Bi Ãnena gahetvÃna. 15 K -yyaæ. 16 Bi evatassa. 17 K -dhissati. 18 Bi anusikkhÃyati. 19 Bi adds attho. 20 Bi Ãyasaæ rÃjÃtÅti, Bp ajjhasayaæ jÃnÃti. 21 Bi dhammadesanaæ. 22 Bi giridattho. 23 Bi adds ahosi. 24 Bi giridatthajÃtakaæ catutthaæ. 25 Bi kira. 26 both MSS. bahu. 27 Bi nÃsakki. 28 K ni paÂihaæsu, Bi na patisaæsu. 29 Bi bahu. 30 Bi -lÃdÅhi. >/ #<[page 100]># %<100 II. DukanipÃta. 4. Asadisavagga. (19.)>% nisÅdi. Satthà tena saddhiæ paÂisanthÃraæ katvà "kiæ mÃïava mante vÃcesi, paguïà te mantÃ" ti pucchi. "Pubbe me bhante mantà pa- guïÃ, gharÃvÃsassa pana gahitakÃlato paÂÂhÃya cittaæ me Ãvilaæ jÃtaæ, tena me mantà na paguïÃ" ti. Atha nam Satthà "na kho mÃïava idÃn' eva pubbe pi te cittassa anÃvilakÃle tava mantà paguïà ahesuæ, rÃgÃdÅhi pana ÃvilakÃle tava mantà na paÂibhaæsÆ\<*<1>*>/" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyam Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto brÃhmaïamahÃsÃlakule nibbattitvà vayappatto TakkasilÃyaæ mante uggaïhitvà disÃpÃmokkho Ãcariyo hutvà BÃrÃïasiyaæ bahÆ khattiyabrÃhmaïakumÃre\<*<2>*>/ mante vÃcesi. Tassa santike eko brÃhmaïamÃïavo tayo vede\<*<3>*>/ paguïe akÃsi, ekapade pi nikkaækho piÂÂhiÃcariyo\<*<4>*>/ hutvà mante vÃcesi. So aparena samayena gharÃvÃsaæ gahetvà gharÃvÃsacintÃya\<*<5>*>/ Ãvila- citto mante parivattetuæ nÃsakkhi. Atha naæ Ãcariyo attano santikaæ Ãgataæ "kiæ mÃïava paguïà te mantÃ" ti pucchitvà "gharÃvÃsaæ gahitakÃlato paÂÂhÃya me cittaæ Ãvilaæ jÃtaæ, mante parivattetuæ na sakkomÅti" vutte "tÃta Ãvile\<*<6>*>/ cittamhi\<*<7>*>/ paguïÃpi mantà na paÂibhanti\<*<8>*>/, anÃvile pana appaÂibhÃnaæ\<*<9>*>/ nÃma n' atthÅti" vatvà imà gÃthÃ\<*<10>*>/ Ãha: @*>/ sakkharaæ\<*<12>*>/ vÃlukaæ macchagumbaæ evaæ Ãvilamhi\<*<13>*>/ citte na passati attadatthaæ paratthaæ. || Ja_II:67 ||>@ @*>/ ca macchagumbaæ\<*<15>*>/>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K paÂihaæsÆ. 2 K bahukhattiyÃbrÃh-, Bi bahukhattiyÃyÃkumÃre bahubrÃhmaïakumÃre. 3 Bi bede. 4 so K Bp; Bi ekapade si nikakho piÂhi Ãcaripeha. 5 K sagharÃvÃsacittÃya. 6 Bi ÃvÅla. 7 K cittaæhi. 8 K paÂihanti. 9 K apaÂihÃnaæ, Bi apaÂibhÃïaæ. 10 Bi imaæ gÃthadvayam. 11 Bi sippisappukaæ, K sippisambuka, Bp sibbikasambuka¤ ca; read na passatÅ sambuka¤ ca? 12 K omits sakkharaæ. 13 so Bp; K Ãvile, Bi ÃvÅlamhi. 14 K sippi. 15 Bi passati kasampukaæ sakkharaæ vÃlukaæ macchagumpaæ. >/ #<[page 101]># %< 6. DadhivÃhanajÃtaka.(186.) 101>% @< evaæ anÃvilamhi\<*<1>*>/ citte so passati\<*<2>*>/ attadatthaæ paratthan ti. || Ja_II:68 ||>@ Tattha Ãvile ti kaddamÃluÊite\<*<3>*>/, appasanne ti tÃya eva\<*<4>*>/ ÃvilatÃya avippa- sanne\<*<5>*>/, sippikasambukan\<*<6>*>/ ti sippika¤ ca sambuka¤ ca\<*<7>*>/, macchagumban ti macchaghaÂaæ, evaæ Ãvile\<*<8>*>/ ti evam evaæ\<*<9>*>/ rÃgÃdÅhi Ãvile citte, attadatthaæ paratthan ti na\<*<10>*>/ attatthaæ na paratthaæ\<*<11>*>/ passatÅti attho, so passatÅti evam evaæ anÃvile citte so puriso attattha¤ ca parattha¤ ca passatÅti\<*<12>*>/. Satthà imaæ atÅtaæ\<*<13>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samo- dhÃnesi: (SaccapariyosÃne brÃhmaïakumÃro sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà ayam eva mÃïavo ahosi, Ãcariyo pana aham evÃ" 'ti. Ana- bhiratijÃtakaæ\<*<14>*>/. $<6. DadhivÃhanajÃtaka.>$ Vaïïagandharasopeto ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viha- ranto vipakkhaseviæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhÃkathita- sadisam eva. Satthà pana: "bhikkhave asÃdhusannivÃso nÃma pÃpo anatthakaro, tattha manussabhÆtÃnaæ tÃva pÃpasannivÃsassa anattha- karaïÃya kiæ vattabbaæ, pubbe pana asÃtena amadhurena nimba- rukkhena saddhiæ\<*<15>*>/ sannivÃsam Ãgamma madhuraraso dibbarasapaÂi bhÃgo acetano ambarukkho pi amadhuro tittako jÃto" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente KÃ- siraÂÂhe\<*<16>*>/ cattÃro bhÃtaro brÃhmaïà isipabbajjaæ pabbajitvà Himavantapadese\<*<17>*>/ paÂipÃÂiyà païïasÃlÃ\<*<18>*>/ katvà vÃsaæ kappesuæ. Tesaæ\<*<19>*>/ jeÂÂhabhÃtà kÃlaæ katvà Sakkattaæ pÃpuïi. So taæ kÃ- raïaæ ¤atvà antarantarà sattaÂÂhadivasaccayena tesaæ upaÂÂhÃ- naæ gacchanto ekadivasaæ jeÂÂhakatÃpasaæ vanditvà ekamantaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K -laæhi. 2 Bi apassati. 3 K -Êulite, Bi -lulite. 4 Bi thÃya yena. 5 Bi appasanne. 6 K sippisambukan. 7 Bi sippa¤ ca kasammaka¤ ca. 8 Bi ÃvÅlamhi. 9 Bi evameva. 10 Bi neva. 11 Bi attadattaparattaæ. 12 Bi pÆriso passati atta attaæ parattan ti attho. 13 Bi dhammadesanaæ. 14 Bi adds pa¤camaniÂhitaæ. 6. Cfr. Five JÃt. by V. Fausboell 1861 p.1. 15 Bi omits saddhiæ. 16 Bi kÃsikaraÂÂhe. 17 Bi himavantappadese. 18 Bi pallasÃlaæ. 19 K nesaæ. >/ #<[page 102]># %<102 II. Dukanipati. 4. Asadisavagga. (19.)>% nisÅditvà "bhante kena te attho" ti pucchi. Paï¬urogatÃpaso "agginà me attho" ti Ãha. So tassa vÃsipharasukaæ\<*<1>*>/ adÃsi. (VÃsipharasuko\<*<2>*>/ nÃma daï¬e pavesanavasena\<*<3>*>/ vÃsi pi hoti pharasu pi.) TÃpaso "ko me imaæ ÃdÃya dÃrÆni ÃharissatÅti" Ãha. Atha naæ Sakko evam Ãha: "yadÃ\<*<4>*>/ te bhante dÃrÆhi attho imaæ pharasuæ hatthena\<*<5>*>/ pahaæsitvÃ\<*<6>*>/ `dÃrÆni me Ãharitvà aggiæ kareyyÃsÅti\<*<7>*>/' vadeyyÃsi, dÃ- rÆni Ãharitvà aggiæ katvà dassatÅti'. Tassa vÃsipharasukaæ datvà dutiyam pi upasaækamitvà "bhante kena te attho" ti pucchi. Tassa païïasÃlÃya hatthimaggo hoti. So hatthÅhi upadduto "hatthÅnaæ me vasena dukkhaæ uppajjati\<*<8>*>/, te palÃ- pehÅti" Ãha. Sakko tassa ekaæ bheriæ upanÃmetvà "bhante imasmiæ tale pahaÂe tumhÃkaæ paccÃmittà palÃyissanti, imas- miæ pahaÂe mettacittà hutvà caturaÇginiyà senÃya\<*<9>*>/ parivÃ- ressantÅti" vatvà taæ bheriæ datvà kaniÂÂhassa santikaæ gan- tvà "bhante kena te attho" ti pucchi. So pi paï¬urogadhÃtuko va, tasmà "dadhinà me attho" ti Ãha. Sakko tassa ekaæ dadhighaÂaæ datvà "sace tumhe icchamÃnà imaæ Ãvajjessatha\<*<10>*>/ mahÃnadÅ hutvà mahoghaæ pavattetvà tumhÃkaæ rajjaæ gahetvà dÃtuæ samattho pi bhavissatÅti" vatvà pakkÃmi. Tato paÂÂhÃya vÃsipharusuko\<*<11>*>/ jeÂÂhabhÃtikassa aggiæ karoti, itarena\<*<12>*>/ bheri- tale pahaÂe hatthÅ palÃyanti\<*<13>*>/, kaniÂÂho dadhiæ paribhu¤jati. Tasmiæ kÃle eko sÆkaro ekasmiæ purÃïagÃmaÂÂhÃne caranto\<*<14>*>/ ÃnubhÃvasampannaæ ekaæ maïikkhandhaæ\<*<15>*>/ addasa. So taæ maïikkhandhaæ mukhena ¬asitvÃ\<*<16>*>/ tassÃnubhÃvena ÃkÃse uppa- titvà samuddamajjhe ekaæ dÅpakaæ gantvà "ettha dÃni mayà vasituæ vaÂÂatÅti\<*<17>*>/" otaritvà phÃsukaÂÂhÃne\<*<18>*>/ udumbararukkhassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi vÃsiparasuæ. 2 Bi vÃsiparasiko. 3 K pavesanÃvasena, Bi omits vasena. 4 Bi yadi. 5 Bi hattena, K hatthe. 6 Bi paharitvÃ. 7 Bi kÃrÃhiti 8 Bi hatthinaæ ayyena me dukkhaæ uppajjiti. 9 Bi caturaÇgÅni senÃ. 10 Bi Ãsi¤ceyyÃtha. 11 Bi vÃsipharasuæ. 12 Bi itaro. 13 Bi hatthi palÃyati. 14 Bi vicaranto. 15 Bi anubhÃvasampannamaïikhandhaæ. 16 Bi daæsitvÃ. 17 Bi vattatÅti. 18 Bi adds ekassa. >/ #<[page 103]># %< 6. DadhivÃhanajÃtaka. (186.) 103>% heÂÂhà vÃsaæ kappesi. So ekadivasaæ tasmiæ rukkhamÆle maïikkhandhaæ purato Âhapetvà niddaæ okkami. Ath' eko KÃsiraÂÂhavÃsimanusso\<*<1>*>/ "nirÆpakÃro\<*<2>*>/ esa amhÃkan" ti mÃtÃ- pitÆhi gehà nikka¬¬hito ekaæ paÂÂanagÃmaæ\<*<3>*>/ gantvà nÃvikÃnaæ kammakaro\<*<4>*>/ hutvà nÃvaæ Ãruyha\<*<5>*>/ samuddamajjhe bhinnÃya nÃvÃya phalake nipanno Âaæ dÅpaæ patvà phalÃphalÃni pariye- santo taæ sÆkaraæ niddÃyantaæ disvà saïikaæ\<*<6>*>/ gantvà maïik- khandhaæ gaïhitvà tassa ÃnubhÃvena ÃkÃse uppatitvà udum- bararukkhe nisÅditvà cintesi: "ayaæ sÆkaro imassa maïikkhan- dhassa ÃnubhÃvena ÃkÃsacÃriko\<*<7>*>/ hutvà idha vasati ma¤¤e, mayà pana\<*<8>*>/ paÂhamam eva imaæ mÃretvà maæsaæ khÃditvà pacchà gantuæ vaÂÂatÅti\<*<9>*>/". So ekaæ daï¬akaæ bha¤jitvà tassa sÅse pÃtesi. SÆkaro pabujjhitvà maïiæ apassanto ito c' ito ca kampamÃno vidhÃvati. Rukkhe nisinnapuriso\<*<10>*>/ hasi. SÆkaro olokento taæ disvà rukkhaæ sÅsena paharitvà tatth' eva mato. So puriso otaritvà aggiæ katvà tassa maæsaæ pacitvà khÃditvà ÃkÃse uppatitvà Himavantamatthakena gacchanto assamapadaæ disvà jeÂÂhatÃpasassa\<*<11>*>/ assame\<*<12>*>/ otaritvà dvÅhatÅhaæ vasitvà tÃpasassa vattapaÂivattaæ akÃsi vÃsipharasukassa ÃnubhÃva¤ ca passi. So "imaæ mayà gahetuæ vaÂÂatÅti" maïikkhandhassa ÃnubhÃvaæ\<*<13>*>/ tÃpasassa dassetvà "bhante imaæ me gahetvà vÃsipharasukaæ\<*<14>*>/ dethÃ" 'ti Ãha. TÃpaso ÃkÃsena caritukÃmo taæ gahetvà vÃsipharasukaæ adÃsi. So taæ gahetvà thokaæ gantvà vÃsipharasukaæ pahaæsitvÃ\<*<15>*>/ "vÃsipharasuka\<*<16>*>/ tÃpasassa sÅsaæ chinditvÃ\<*<17>*>/ maïikkhandhaæ me ÃharÃ" 'ti Ãha. So gan- tvà tÃpasassa sÅsaæ chinditvà maïikkhandhaæ Ãhari. So vÃsi- pharasukaæ\<*<18>*>/ paÂicchannaÂÂhÃne Âhapetvà majjhimatÃpasassa\<*<19>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kÃsikaraÂha-, K kÃsiraÂÂhe. 2 So both MSS. 3 K paddhanagÃmaæ. 4 Bi kammakÃro. 5 Bi abhiruyha. 6 Bi sanikaæ. 7 Bi sÃkassavÃro. 8 Bi omits pana. 9 Bi vaddhatÅti. 10 Bi nisinno-. 11 Bi jeÂhabhÃtikassa tÃpassa. 12 Bi asamaæ. 13 Bi anubhÃvaæ. 14 K vÃsipharasuæ. 15 Bi vÃsipharasuæ pharahitvÃ. 16 Bi omits this word. 17 Bi sÅse bhinditvÃ. 18 K vÃsipharasuæ. 19 Bi majhimatÃpasa. >/ #<[page 104]># %<104 II. DukanipÃta. 4. Asadisavavagga. (19.)>% santikaæ gantvà {katipÃhaæ} vasitvà bheriyà ÃnubhÃvaæ disvà maïikkhandhaæ datvà bheriæ gaïhitvÃ\<*<1>*>/ purimanayen' eva tassa pi sÅsaæ chindÃpetvà kaniÂÂhaæ upasaækamitvà dadhighaÂassÃ- nubhÃvaæ disvà maïikkhandhaæ datvà dadhighaÂaæ gahetvà purimanayen' eva tassa sÅsaæ chindÃpetvÃ\<*<2>*>/ maïikkhandha¤ ca vÃsipharasuka¤ ca bheri¤ ca dadhighaÂa¤ ca gahetvà ÃkÃse uppatitvà BÃrÃïasiyà avidÆre Âhatvà BÃrÃïasira¤¤o "yuddhaæ và me\<*<3>*>/ detu rajjaæ vÃ" ti ekassa purisassa hatthe païïaæ pÃhesi. RÃjà sÃsanaæ sutvà va "coraæ gaïhissÃmÃ" 'ti nik- khami. So ekaæ bheritalaæ pahari, caturaÇginÅ\<*<4>*>/ senà pari- vÃresi. Ra¤¤o avattharaïabhÃvaæ\<*<5>*>/ ¤atvà dadhighaÂaæ vis- sajjesi\<*<6>*>/, mahÃnadÅ pavatti\<*<7>*>/, mahÃjano dadhimhi osÅditvà nikkhamituæ\<*<8>*>/ nÃsakkhi. VÃsipharasukaæ pahaæsitvÃ\<*<9>*>/ "ra¤¤o sÅsaæ ÃharÃ" 'ti\<*<10>*>/ Ãha, vÃsipharasuko gantvà sÅsaæ Ãharitvà pÃdamÆle nikkhipi, eko pi Ãvudhaæ ukkhipituæ nÃsakkhi\<*<11>*>/. So mahantena balena parivuto nagaraæ pavisitvà abhisekaæ kÃretvà DadhivÃhano nÃma rÃjà hutvà dhammena rajjaæ kÃresi. Tass' ekadivasaæ mahÃnadiyaæ jÃlakaraï¬ake\<*<12>*>/ kÅÊan- tassa Kannamuï¬adahato devatÃparibhogaæ ekaæ ambapakkaæ Ãgantvà jÃle laggi. JÃlaæ ukkhipantà taæ disvà ra¤¤o adaæsu. Taæ mahantaæ ghaÂappamÃïaæ parimaï¬alaæ\<*<13>*>/ suvaïïavaïïaæ ahosi. RÃjà "kissa phalaæ nÃm' etan" ti vanacÃrake pucchitvà "ambaphalan" ti sutvà paribhu¤jitvà tassa aÂÂhiæ attano uyyÃne ropÃpetvà khÅrodakena si¤cÃpesi. Rukkho nibbattitvà tatiye saævacchare phalaæ adÃsi. Ambassa sakkÃro\<*<14>*>/ mahà ahosi: khÅrodakena si¤canti, gandhapa¤caÇgulikaæ denti, mÃlÃdÃmÃni parikkhipanti, gandhatelena dÅpaæ jÃlenti, parikkhepo pan' assa paÂÂasÃïiyÃ\<*<15>*>/ ahosi. PhalÃni madhurÃni suvaïïavaïïÃni ahesuæ. DadhivÃhanarÃjà a¤¤esaæ rÃjÆnaæ ambaphalaæ pesento aÂÂhito \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi gahetvÃ. 2 Bi chinditvÃ. 3 Bi omits me. 4 Bi caturaÇgini. 5 Bi Ãvattaraïa-. 6 Bi visajjesi. 7 Bi pavattati. 8 Bi nisÅtuæ. 9 Bi paharitvà 10 Bi ÃharÃhÅti. 11 Bi na sakkhi. 12 Bi jÃlakadaï¬ake, K jÃlakara¬ake. 13 K parimaï¬alaæ. 14 Bi pakÃro. 15 Bi paÂasÃïiyÃ, K paddhasÃïiya. >/ #<[page 105]># %< 6. DadhivÃhanajÃtaka.(186.) 105>% rukkhanibbattanabhayena aækuranibbattanaÂÂhÃnaæ maï¬ukaï- Âakena vijjhitvà pesesi. Tesaæ ambaæ khÃditvà aÂÂhi ropitaæ na sampajjati\<*<1>*>/. Te "kin nu kho ettha kÃraïan" ti pucchantà taæ kÃraïaæ jÃniæsu. Ath' eko rÃjà uyyÃnapÃlaæ pakkositvà "DadhivÃhanassa ambaphalÃnaæ rasaæ nÃsetvà tittakabhÃvaæ kÃtuæ sakkhissasÅti\<*<2>*>/" pucchitvà "Ãma devÃ" 'ti vutte "tena hi gacchÃ" 'ti\<*<3>*>/ sahassaæ datvà pesesi. So BÃrÃïasiæ gantvà "eko uyyÃnapÃlo Ãgato" ti ra¤¤o arocÃpetvà tena pakkosÃpito pavisitvà rÃjÃnaæ vanditvà "tvaæ uyyÃnapÃlo" ti puÂÂho "Ãma devÃ" 'ti vatvà attano ÃnubhÃvaæ vaïïesi. RÃjà "gaccha, amhÃkaæ uyyÃnapÃlassa santike hohÅti\<*<4>*>/" Ãha. Te tato paÂ- ÂhÃya dve janà uyyÃnaæ paÂijagganti. AdhunÃgato uyyÃnapÃlo akÃlapupphÃni pupphÃpento akÃlaphalÃni gaïhÃpento uyyÃnaæ ramaïÅyaæ\<*<5>*>/ akÃsi. RÃjà tassa pasÅditvà porÃïakauyyÃnapÃlaæ nÅharitvà tass' eva uyyÃnaæ adÃsi. So uyyÃnassa attano hattha- gatabhÃvaæ ¤atvà ambarukkhaæ parivÃretvà nimbe ca pagga- vavalliyo\<*<6>*>/ ca ropesi. Anupubbena nimbà va¬¬hiæsu. MÆlehi mÆlÃni sÃkhÃhi ca sÃkhÃ\<*<7>*>/ saæsaÂÂhà onaddhà vinaddhà ahesuæ. Tena\<*<8>*>/ asÃtÃmadhurasaæsaggena tÃva madhuraphalo ambo tittako jÃto nimbapaïïasadisaraso. AmbaphalÃnaæ tittakabhÃ- vaæ ¤atvà uyyÃnapÃlo palÃyi. DadhivÃhano\<*<9>*>/ uyyÃnaæ gantvà ambaphalaæ\<*<10>*>/ khÃdanto mukhe paviÂÂhaæ ambayÆsaæ nimba- kasaÂaæ\<*<11>*>/ viya\<*<12>*>/ ajjhoharituæ asakkonto kakkÃretvÃ\<*<13>*>/ nuÂÂhubhi\<*<14>*>/. Tadà Bodhisatto tassa atthadhammÃnusÃsako ahosi. RÃjà Bodhisattaæ Ãmantetvà "paï¬ita, imassa rukkhassa porÃïaka- parihÃrato\<*<15>*>/ parihÅnaæ n' atthi, evaæ sante pi 'ssa phalaæ tittakaæ jÃtaæ, kin\<*<16>*>/ nu kÃraïan" ti pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K sampajjatÅti. 2 K sakkhissatÅti, Bi sakkhissasati. 3 Bi gacchahiti. 4 both MSS. hotÅti. 5 Bi rammaïiyaæ, K ramanÅyaæ. 6 Bi aggavalliyo. 7 K sÃkhÃhi ca sakhÃhi, Bi sÃkhehi sÃkhÃni. 8 Bi adds gandhaphalÃnaæ rukkhÃnaæ. 9 Bi adds palÃyantaæ uyyÃnasÃlaæ (read -pÃlaæ) sutvÃ. 10 Bi ampaphale. 11 Bi nimbakarasam, Bp nimbarasiæ. 12 Bi adds ahosi. 13 Bi takkhÃdetvÃ. 14 Bi nuÂhaka. 15 Bi porÃïaparihÃrato. 16 Bi kiæ. >/ #<[page 106]># %<106 II. DukanipÃta. 4. Asadisavagga. (19.)>% @*>/ amb' Ãyaæ ahuvà pure, tam eva pÆjaæ labhamÃno ken' ambo kaÂukapphalo ti. || Ja_II:69 ||>@ Ath' assa kÃraïaæ Ãcikkhanto Bodhisatto dutiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/, asataæ sannivÃsena ten' ambo kaÂukapphalo ti. || Ja_II:70 ||>@ Tattha pucimandaparivÃro ti nimbarukkhaæparivÃro\<*<3>*>/, sÃkhà sakhà nisevare\<*<4>*>/ ti pucimandassa sÃkhà ambarukkhassa sÃkhÃyo nisevanti, asataæ sannivÃsenà 'ti amadhurehi pucimandehi\<*<5>*>/ saddhiæ sannivÃsena, tenà 'ti tena kÃraïena ayaæ ambo kaÂukaphalo asÃtaphalo tittakaphalo jÃto ti. RÃjà tassa vacanaæ sutvà sabbe pi pucimande ca paggave ca\<*<6>*>/ chindÃpetvà mÆlÃni uddharÃpetvà samantà amadhuram paæ- suæ harÃpetvà madhuraæ\<*<7>*>/ paæsuæ pakkhipÃpetvà khÅrodaka- sakkharodakagandhodakehi ambaæ paÂijaggÃpesi. So madhura- rasasaæsaggena\<*<8>*>/ puna madhuro va ahosi. RÃjà pakatiuyyÃna- pÃlakass' eva uyyÃnaæ niyyÃdetvà yÃvatÃyukaæ Âhatvà yathÃ- kammaæ\<*<9>*>/ gato. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà aham eva paï¬itÃmacco ahosin" ti. DadhivÃhanajÃta- kaæ\<*<10>*>/. $<7. CatumaÂÂajÃtaka.>$ Ucce viÂabhim Ãruyhà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto a¤¤ataraæ mahallakabhikkhuæ\<*<11>*>/ Ãrabbha kathesi. Ekadi- vasaæ kira dvÅsu aggasÃvakesu a¤¤ama¤¤aæ pa¤haæ pucchanavissajjana- kathÃya nisinnesu eko mahallako\<*<12>*>/ tesaæ santikaæ gantvà tatiyo hutvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -rasopeto. 2 Bi sÃkhà sÃkhaæ nisevane 3 so both MSS. 4 Bi nivesane. 5 Bi pucimantehi, K pucimandena. 6 Bi pucimandena ca aggivalliyo ceva. 7 Bi madhura. 8 Bi madhurasaæsaggena. 9 Bi yathÃkkamaæ. 10 Bi adds chaÂhaæ. 11 Bi mahallakaæ-, K -ka. 12 Bi adds bhikkhu. >/ #<[page 107]># %< 7. CatumaÂÂajÃtaka. (187.) 107>% nisÅditvà "bhante mayam pi tumhe pa¤haæ pucchissÃma, tumhe pi attano kaækhaæ amhe pi\<*<1>*>/ pucchathÃ" 'ti Ãha. Therà taæ\<*<2>*>/ jiguc- chitvà uÂÂhÃya pakkamiæsu. TherÃnaæ dhammaæ sotuæ nisinnaparisà samÃgamassa bhinnakÃle\<*<3>*>/ Satthu santikaæ gantvà "kiæ akÃle Ãgat' atthÃ" 'ti vutte taæ kÃraïaæ Ãrocayiæsu. Satthà "na bhikkhave idÃn' eva SÃriputta-MoggallÃnà etaæ jigucchitvà akathetvà pakkamanti, pubbe pi pakkamiæsÆ" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto ara¤¤Ãyatane rukkhadevatà ahosi. Atha dve haæsapotakà CittakÆÂapabbatà nikkhamitvà tasmiæ rukkhe ni- sÅditvà gocarÃya gantvà nivattantÃpi tasmiæ ¤eva vissamitvà CittakÆÂaæ gacchanti. Gacchante gacchante\<*<4>*>/ kÃle tesaæ Bo- dhisattena saddhiæ vissÃso ahosi, gacchantà ca Ãgacchantà ca a¤¤ama¤¤aæ sammoditvà dhammakathaæ kathetvà pakkamiæsu. Ath' ekadivasaæ tesu rukkhagge nisÅditvà Bodhisattena saddhiæ kathentesu eko sigÃlo tassa rukkhassa heÂÂhà Âhatvà tehi haæsa- potakehi saddhiæ mantento paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha ucce viÂabhim Ãruyhà 'ti pakatiyÃpi ucce imasmiæ rukkhe uccataraæ ekaæ viÂapaæ abhiruhitvÃ\<*<5>*>/, mantayavho ti mantetha\<*<6>*>/, nÅce oruyhà 'ti otaritvà nÅce ÂhÃne Âhatvà mantayatha\<*<7>*>/, migarÃjÃpi sossatÅti attÃnaæ migarÃjÃnam katvà Ãha. HaæsapotakÃ\<*<8>*>/ jigucchitvà uÂÂhÃya CittakÆÂam eva gatÃ. Tesaæ gatakÃle Bodhisatto sigÃlassa dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha supaïïo ti sundarapaïïo, supaïïenà 'ti dutiyena haæsapotakena, devo devenà 'ti te yeva dve deve\<*<9>*>/ katvà katheti\<*<10>*>/, catumaÂÂassÃ\<*<11>*>/ 'ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits pi. 2 K naæ. 3 Bi bhinnÃ-. 4 Bi only one gacchante, Bp kÃle gacchante atikkante. 5 Bi -rÆyhitvÃ. 6 Bi adds kathetha. 7 Bi mantassatha. 8 Bi adds tassa, Bp haæsapotakà kujjhitvÃ. 9 K dve. 10 Bi kathesi. 11 K catumaddhÃ, Bi catumatthassÃ. >/ #<[page 108]># %<108 II. DukanipÃta. 4 Asadisavagga. (19.)>% sarÅrena jÃtiyà sarena guïenà 'ti imehi catuhi\<*<1>*>/ maÂÂassa\<*<2>*>/ suddhassÃ\<*<3>*>/ ti akkha- rattho, asuddhaæ yeva\<*<4>*>/ pana taæ pasaæsÃvacanena nindanto evam Ãha, catuhi\<*<5>*>/ lÃmakassa kiæ ettha sigÃlassà 'ti ayam ettha adhippÃyo, bilaæ pavisà 'ti idaæ Bodhisatto bheravÃrammaïaæ dassetvà taæ palÃpento Ãha. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà mahallako sigÃlo ahosi, dve haæsapotakà SÃriputta-MoggallÃnÃ, rukkhadevatà pana aham evÃ" 'ti CatumaÂÂajÃtakaæ\<*<6>*>/. $<8. SÅhakoÂÂhukajÃtaka.>$ SÅhaÇgulÅ sÅhanakho ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto KokÃlikaæ Ãrabbha kathesi. Ekadivasaæ kira KokÃliko a¤¤esu bahussutesu dhammaæ kathentesu sayam pi kathetukÃmo aho- sÅti sabbaæ heÂÂhÃvuttanayen' eva vitthÃretabbaæ. Taæ pana pavattiæ sutvà Satthà "na bhikkhave KokÃliko idÃn' eva attano saddena pÃ- kaÂo\<*<7>*>/ jÃto, pubbe pi pÃkaÂo ahosÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Himavantapadese\<*<8>*>/ sÅho hutvà ekÃya sigÃliyà saddhiæ saævÃsam anvÃya puttaæ paÂilabhi. So aÇgulÅhi na- khehi kesarena vaïïena saïÂhÃnenà ti imehi ÃkÃrehi pitusadiso ahosi, saddena mÃtusadiso. Ath' ekadivasaæ deve vassitvà vigate\<*<9>*>/ sÅhesu naditvà sÅhakÅÊaæ kÅÊantesu so pi tesaæ antare naditukÃmo hutvà sigÃlikaæ nÃdaæ nadi. Ath' assa saddaæ sutvà sÅhà tuïhÅ ahesuæ. Tassa saddaæ sutvà aparo Bodhi- sattassa sajÃtiputto\<*<10>*>/ "tÃta, ayaæ sÅho vaïïÃdÅhi amhehi sa- mÃno, saddo pan' assa a¤¤Ãdiso, ko nÃm' eso" ti pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K catu. 2 K maddhassa, Bi matthassÃ. 3 Bi omits suddhassÃ. 4 Bi asuddho so ca 5 Bi adds mattassa. 6 Bi catumattajÃtakaæ sattamaæ. 7 Bi -to. 8 Bi -ppadese. 9 Bi vikate. 10 Bi pajÃtiputte >/ #<[page 109]># %< 8. SÅhakoÂÂhukajÃtaka. (188.) 9. SihacammajÃtaka. (189.) 109>% Tattha sÅhapÃdapatiÂÂhito ti sÅhapÃdeh' eva patiÂÂhito. eko nadati a¤¤athà ti eko va avasesasÅhehi asadisena sigÃlasaddena nadanto a¤¤athà nadati. Taæ sutvà Bodhisatto "tÃta esa tava bhÃtà sigÃliyà putto rÆpena mayà sadiso saddena mÃtarà sadiso" ti vatvà sigÃli- puttaæ Ãmantetvà "tÃta, tvaæ ito paÂÂhÃya idha vasanto appa- saddo vasa\<*<1>*>/, sace puna nadissasi sigÃlabhÃvan\<*<2>*>/ te jÃnissantÅti" ovadanto\<*<3>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ rÃjaputta, appasaddo vane vasa, sarena kho taæ jÃneyyuæ, na hi te\<*<5>*>/ pettiko saro ti. || Ja_II:74 ||>@ Tattha rÃjaputtÃ\<*<6>*>/ 'ti sÅhassa migara¤¤o putto\<*<7>*>/. Ima¤ ca pana ovÃdaæ sutvà puna so nadituæ nÃma na ussahi. Satthà imaæ desanaæ\<*<8>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà si- gÃlo KokÃliko ahosi, sajÃtiputto\<*<9>*>/ Rahulo, migarÃjà pana aham evÃ" 'ti. SÅhakoÂÂhukajÃtakaæ\<*<10>*>/. $<9. SÅhacammajÃtaka.>$ N' etaæ sÅhassa naditan ti. Idam pi Satthà Jetavane viharanto KokÃlikaæ Ãrabbha kathesi. So imasmiæ kÃle sara- bha¤¤aæ\<*<11>*>/ bhaïitukÃmo\<*<12>*>/ ahosi, Satthà taæ pavattiæ\<*<13>*>/ sutvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto kassakakule\<*<14>*>/ nibbattitvà vayappatto kasikammena jÅvikaæ kappesi. Tasmiæ kÃle eko vÃïijo gadrabhabhÃrakena vohÃraæ karonto vicarati. So gatagataÂÂhÃne gadrabhassa piÂ- Âhito bhaï¬ikaæ otÃretvà gadrabhaæ sÅhacammena pÃrupitvÃ\<*<15>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi va assa. 2 Bi -vaæ. 3 Bi ovÃdento. 4 Bi nadÅ. 5 Bi na paviÂhe. 6 K -tto. 7 so Bi Bp; K putta. 8 Bi dhammadesanaæ. 9 Bi sihassa-. 10 Bi sÅhakojÃtakaæ aÂhamaæ. 6. Cfr. V. Fausboell. Five JÃt. 1861 p.14 11 K sarabhaæ¤aæ, Bi sarasa¤¤aæ. 12 K bhaïituæ-. 13 Bi omits pavattiæ. 14 Bi kasika-. 15 Bi pÃruæpetvÃ. >/ #<[page 110]># %<110 II. DukanipÃta. 6 Asadisavagga. (19.)>% sÃliyavakhette\<*<1>*>/ vissajjeti\<*<2>*>/. KhettarakkhakÃ\<*<3>*>/ taæ\<*<4>*>/ disvà sÅho ti sa¤¤Ãya upasaækamituæ na sakkonti. Ath' ekadivasaæ so vÃïijo ekasmiæ gÃmadvÃre nivÃsaæ gahetvÃ\<*<5>*>/ pÃtarÃsaæ pacÃ- pento tato gadrabhaæ sihacammam pÃrupitvÃ\<*<6>*>/ yavakhettaæ\<*<7>*>/ vissajjesi. Khettarakkhakà sÅho ti sa¤¤Ãya taæ upagantuæ\<*<8>*>/ asakkontà gehaæ gantvà Ãrocesuæ. SakalagÃmavÃsino ÃvudhÃni gahetvà saækhe dhamentà bheriyo vÃdentà khettasamÅpaæ gantvà unnadiæsu. Gadrabho maraïabhayabhÅto gadrabharavaæ ravi. Ath' assa gadrabhabhÃvaæ ¤atvà Bodhisatto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ na dÅpino, pÃruto sÅhacammena jammo nadati gadrabho ti. || Ja_II:75 ||>@ Tattha jammo ti lÃmako. GÃmavÃsino pi tassa gadrabhabhÃvaæ ¤atvà aÂÂhÅni bha¤- jantà pothetvà sÅhacammaæ ÃdÃya agamaæsu. Atha so\<*<10>*>/ vÃïijo Ãgantvà taæ vyasanappattaæ\<*<11>*>/ gadrabhaæ disvà dutiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ khÃdeyya gadrabho haritaæ yavaæ pÃruto sÅhacammena, ravamÃno ca\<*<13>*>/ dÆsayÅti. || Ja_II:76 ||>@ Tattha tan\<*<14>*>/ ti nipÃtamattaæ, ayaæ gadrabho attano gadrabhabhÃvaæ ajÃnÃpetvà sÅhacammena pÃruto\<*<15>*>/ ciram\<*<16>*>/ pi kÃlaæ haritaæ yavaæ khÃdeyyà 'ti attho, ravamÃno ca\<*<13>*>/ dÆsayÅti attano pana gadrabharavaæ ravamÃno c' esa\<*<17>*>/ attÃnaæ dÆsayi, n' atth' ettha sÅhacammassa doso ti. Tasmiæ evaæ vadante yeva gadrabho tatth' eva\<*<18>*>/ mari. VÃïijo pi taæ pahÃya pakkÃmi\<*<19>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<20>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà gadrabho KokÃliko ahosi, paï¬itakassako\<*<21>*>/ pana aham evÃ" ti. SÅ- hacammajÃtakaæ\<*<22>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -khettesu. 2 Bi vissajjesi. 3 K -rÃkkhanakÃ, Bi -rakkhikÃ. 4 so Bi Bp; K naæ. 5 Bi katvÃ. 6 Bi pÃruæpetvÃ. 7 Bi yavakhette. 8 Bi upasaækamituæ. 9 Bi byagghassa. 10 Bi atheso. 11 Bi ta byasana-. 12 so Bi Bp; K naæ. 13 K va. 14 so Bp; K nan, Bi san. 15 K pÃrupato. 16 Bi ciraæ. 17 Bi ravamÃnevacesa. 18 Bi adds nippanno. 19 so Bp; K pakkami, Bi pakkammi. 20 Bi dhammadesanaæ. 21 Bi -kasako. 22 Bi adds navamaæ. >/ #<[page 111]># %< 10. SÅlanisaæsajÃtaka. (190.) 111>% $<10. SÅlÃnisaæsajÃtaka.>$ Passa saddhÃya\<*<1>*>/ sÅlassà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ saddhaæ upÃsakaæ Ãrabbha kathesi. So kira saddho pasanno ariyasÃvako ekadivasaæ Jetavanaæ gacchanto sÃyaæ Acira- vatÅtÅraæ\<*<2>*>/ gantvà nÃvike nÃvaæ tÅre Âhapetvà dhammasavanatthÃya gate titthe\<*<3>*>/ nÃvaæ adisvà buddhÃrammaïaæ pÅtiæ gahetvà nadiæ otari. PÃdà udakamhi na osÅdiæsu. So paÂhavÅtale gacchanto viya vemaj- jhaæ\<*<4>*>/ gatakÃle vÅcÅ\<*<5>*>/ passi. Ath' assa buddhÃrammaïà pÅti mandà jÃtÃ, pÃdà osÅdituæ Ãrabhiæsu. So pana buddhÃrammaïaæ pÅtiæ daÊhaæ katvà udakapiÂÂhen' eva gantvà Jetavanaæ pavisitvà SatthÃraæ vandi- tvà ekamantaæ nisÅdi. Satthà tena saddhiæ paÂisanthÃraæ katvà "upÃsaka kacci maggaæ Ãgacchanto appakilamathena Ãgato sÅti" pucchitvà "bhante buddhÃrammaïaæ pÅtiæ gahetvà udakapiÂÂhe patiÂ- Âhaæ labhitvà paÂhaviæ maddanto viya Ãgato 'mhÅti" vutte "na kho upÃsaka tvaæ ¤eva Buddhaguïe anussaritvà patiÂÂhaæ laddho, pubbe pi upÃsakÃ\<*<6>*>/ samuddamajjhe nÃvÃya bhinnÃya Buddhaguïe anussarantà patiÂÂhaæ labhiæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte KassapasammÃsambuddhakÃle sotÃpanno ari- yasÃvako ekena nahÃpitakuÂumbikena saddhiæ nÃvaæ abhi- rÆhi\<*<7>*>/. Tassa nahÃpitassa bhariyà "ayya imassa sukhadukkhaæ tava bhÃro" ti nahÃpitaæ tassa\<*<8>*>/ upÃsakassa hatthe nikkhipi. Atha sÃ\<*<9>*>/ nÃvà sattame divase samuddamajjhe bhinnÃ. Te pi dve janà ekasmiæ phalake nipannà ekaæ dÅpakaæ pÃpuïiæsu. Tattha so nahÃpito sakuïe mÃretvà pacitvà khÃdanto upÃsa- kassÃpi deti. UpÃsako "alaæ mayhaæ" ti na khÃdati. So cintesi "imasmiæ ÂhÃne amhÃkaæ Âhapetvà tÅïi saraïÃni a¤¤Ã patiÂÂhÃ\<*<10>*>/ n' atthÅti" so tiïïaæ ratanÃnaæ guïe anussari\<*<11>*>/. Ath' assa anussarantassa anussarantassa tasmiæ dÅpake nib- batto NÃgarÃjà attano sarÅraæ mahÃnÃvaæ katvà mÃpesi. \<-------------------------------------------------------------------------- 10. Cfr. L. Feer in Journ. Asiat. 1875 VI, 260. 1 Bi saddÃya, K sabbÃ. 2 Bi avivaratinadÅtÅraæ. 3 Bi titte. 4 Bi vemajhe. 5 Bi vigi. 6 Bi -ka. 7 K -ruhi, Bi -rÆyhi. 8 so Bp; K nahÃpitassa, Bi nhÃpitaæ. 9 Bi athassa. 10 Bi adds nÃma. 11 Bi anussarati. >/ #<[page 112]># %<112 II. DukanipÃta. 4. Asadisavagga. (19.)>% Samuddadevatà niyÃmako\<*<1>*>/ ahosi. NÃvà sattahi ratanehi pÆra- yittha. Tayo kÆpakà indanÅlamaïimayà ahesuæ, sovaïïamayo lakÃro\<*<2>*>/, rajatamayÃni yottÃni, suvaïïamayÃni padarÃni\<*<3>*>/. Sa- muddadevatà nÃvÃya Âhatvà "atthi JambudÅpagÃmikÃ" ti ghosesi. UpÃsako "mayaæ gamissÃmÃ" 'ti Ãha. "Tena hi ehi, nÃvaæ abhirÆhÃ\<*<4>*>/" 'ti. So nÃvaæ abhirÆhitvÃ\<*<5>*>/ nahÃpitaæ pakkosi. Sa- muddadevatÃ\<*<6>*>/ "tuyhaæ yeva\<*<7>*>/ labbhati na etassÃ" ti Ãha. "Kiæ- kÃraïÃ" ti. "Etassa sÅlaguïÃcÃro n' atthi, taæ kÃraïaæ, ahaæ hi\<*<8>*>/ tuyhaæ nÃvaæ Ãhariæ na etassÃ" ti. "Hotu, ahaæ attanÃ\<*<9>*>/ dinnadÃne\<*<10>*>/ rakkhitasÅle\<*<11>*>/ bhÃvitabhÃvanÃya etassa pattiæ dammÅti". NahÃpito "anumodÃmi sÃmÅti" Ãha. Devatà "idÃni gaïhissÃmÅti" taæ hi\<*<12>*>/ Ãropetvà ubho pi jane samuddà nikkha- metvÃ\<*<13>*>/ nadiyà BÃrÃïasiæ gantvà attano ÃnubhÃvena dvinnaæ pi tesaæ gehe dhanaæ patiÂÂhÃpetvà "paï¬iteh' eva nÃma\<*<14>*>/ saddhiæ saæsaggo nÃma kÃtabbo ti, sace hi imassa\<*<15>*>/ nahÃpi- tassa iminà upÃsakena saddhiæ saæsaggo na\<*<16>*>/ bhavissa sa- muddamajjhe yeva nassissatÅti\<*<17>*>/" paï¬itasaæsaggassa\<*<18>*>/ guïaæ kathayamÃnà imà gÃthÃ\<*<19>*>/ avoca: @@ @@ Tattha passà 'ti ka¤ci\<*<20>*>/ aniyÃmetvÃ\<*<21>*>/ passathà 'ti Ãlapati, saddhÃyà 'ti lokiyalokuttarÃya sÅle, pi es' eva nayo, cÃgassà 'ti deyyadhamma- pariccÃgassa c' eva kilesapariccÃgassa ca, ayaæ phalan ti idaæ phalaguïaæ Ãnisaæsan ti attho, atha và cÃgassa ca phalaæ passa: ayaæ nÃgo nÃvÃya vaïïenà 'ti evaæ p' ettha attho daÂÂhabbo, nÃvÃya vaïïenà ti nÃvÃya saïÂhÃ- nena, saddhan ti tÅsu ratanesu\<*<22>*>/ patiÂÂhitasaddhaæ\<*<23>*>/, sabbhirevà 'ti paï¬itehi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi niyyÃmako manavo. 2 Bi sovaïïamayà laÇkÃro. 3 Bi piyanipiyani. 4 K -ruhÃ, Bi -rÆyhÃ. 5 K -ruhitvÃ, Bi -rÆyhitvÃ. 6 K -tÃya. 7 Bi tuyha¤¤eva. 8 Bi omits hi. 9 Bi attano. 10 Bi Bp -nena. 11 Bi Bp -lena. 12 Bi pi. 13 Bi -mitvà 14 Bi omits nÃma. 15 K vassa. 16 Bi nÃ. 17 both MSS. -ssati. 18 Bi paï¬itassa-. 19 Bi gÃthÃyo. 20 Bi ki¤ci. 21 Bp aniyametvÃ. 22 Bi saraïesu. 23 Bi patiÂhataæsaddhaæ. >/ #<[page 113]># %< 1. RuhakajÃtaka. (191.) 113>% yeva, samÃsethà ti ekato Ãvaseyya upavaseyya\<*<1>*>/ vaseyyÃ\<*<2>*>/ 'ti attho, kubbethà 'ti kareyya, santhavan ti mittasanthavaæ, taïhÃsanthavo pana kenaci saddhiæ na kÃtabbo, nahÃpito ti nahÃpitakuÂumbiko, nahÃpito\<*<3>*>/ ti pi pÃÂho. Evaæ samuddadevatà ÃkÃse Âhatvà dhammaæ desetvà ova- ditvà NÃgarÃjÃnaæ gaïhitvà attano vimÃnam eva agamÃsi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne upÃsako sakadÃgÃmiphale patiÂÂhahi) "Tadà sotÃpaïïaupÃsako parinibbÃyi, NÃgarÃjà SÃriputto ahosi\<*<4>*>/, sa- muddadevatà aham evÃ" 'ti. SÅlÃnisaæsajÃtakaæ\<*<5>*>/. Asadisa- vaggo catuttho. 5. RUHAKAVAGGA. $<1. RuhakajÃtaka.>$ Api ruhakacchinnÃpÅti\<*<6>*>/. Idaæ Satthà jetavane viharanto purÃïadutiyikapalobhanaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ AÂÂhani- pÃte IndriyajÃtake Ãvibhavissati. Satthà pana taæ bhikkhuæ "ayan te bhikkhu itthÅ\<*<7>*>/ anatthakÃrikÃ, pubbe pi te esà sarÃjikÃya\<*<8>*>/ parisÃya majjhe lajjÃpetvà gehÃ\<*<9>*>/ nikkhamanÃkÃraæ\<*<10>*>/ kÃresÅti" vatvà atÅ- taæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa aggamahesiyà kucchimhi nibbattitvà va- yappatto pitu accayena rajje patiÂÂhÃya dhammena rajjaæ kÃresi. Tassa Ruhako\<*<11>*>/ nÃma purohito ahosi, Ruhakassa purÃïÅ brÃhmaïÅ bhariyÃ. RÃjà brÃhmaïassa assabhaï¬a- kena alaækaritvà assaæ adÃsi. So taæ assam Ãruyha ra¤¤o upaÂÂhÃnaæ gacchati. Atha naæ alaækatassa assassa piÂÂhe nisÅditvà gacchantaæ disvà tahaæ tahaæ Âhità manussà "aho\<*<12>*>/ assassa\<*<13>*>/ rÆpaæ, aho asso sobhatÅti" assam eva pasaæ- santi. So gehaæ Ãgantvà pÃsÃdaæ Ãruyha bhariyaæ Ãmantesi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi ÃvÃseyya upavaseyyÃ. 2 Bi omits vaseyyÃ. 3 so K; Bi nhÃ-. 4 K omits ahosi. 5 Bi adds dasamaæ. 6 Bi ambho duhakacchannÃpiti. 7 Bi iti. 8 both MSS. -kÃyaæ. 9 Bi gehe. 10 K anikkha-. 11 Bp rÆha-, Bi duha-. 12 Bi ambho. 13 Bi assa. >/ #<[page 114]># %<114 II. DukanipÃta. 5. Ruhakavagga. (20.)>% "bhadde amhÃkaæ asso ativiya sobhati, ubhosu passesu Âhità manussà amhÃkaæ assam eva vaïïentÅti". Sà pana brÃhmaïÅ thokaæ chinnikÃ\<*<1>*>/ dhuttikadhÃtukÃ, tena naæ evam Ãha: "ayya tvaæ assassa sobhanakÃraïaæ na jÃnÃsi, ayaæ asso attano alaækataæ assabhaï¬akaæ nissÃya sobhati, sace tvam pi asso viya sobhitukÃmo assabhaï¬akaæ piÊandhitvÃ\<*<2>*>/ antaravÅthim oruyha asso viya pÃde koÂÂayamÃno\<*<3>*>/ gantvà rÃjÃnaæ passasi\<*<4>*>/ rÃjÃpi taæ vaïïayissati manussÃpi taæ ¤eva vaïïayissantÅti". So ummattakajÃtiko\<*<5>*>/ brÃhmaïo tassà vacanaæ sutvà "iminà nÃma kÃraïen' esÃ\<*<6>*>/ vadatÅti" ajÃnitvà tathÃsa¤¤Å\<*<7>*>/ hutvà tathà akÃsi. Ye ye passanti te te parihÃsaæ karontà "sobhati Ãca- riyo" ti vadiæsu. RÃjà pana naæ "kiæ\<*<8>*>/ Ãcariya pittan te kupitaæ\<*<9>*>/, ummattiko si jÃto" ti ÃdÅni vatvà lajjÃpesi. Tasmiæ kÃle brÃhmaïo "ayuttakaæ mayà katan" ti lajjito\<*<10>*>/ brÃhmaïiyà kujjhitvà "tÃy' amhi sarÃjikÃya senÃya antare lajjÃpito ti\<*<11>*>/, pothetvà taæ nikka¬¬hissÃmÅti" gehaæ agamÃsi. DhuttibrÃh- maïÅ tassa kujjhitvà ÃgamanabhÃvaæ ¤atvà puretaraæ ¤eva culladvÃrena nikkhamitvà rÃjanivesanaæ gantvà catuhapa¤cÃhaæ tatth' eva ahosi. RÃjà taæ kÃraïaæ ¤atvà purohitaæ pakko- sÃpetvà "Ãcariya mÃtugÃmassa nÃma doso hoti yeva, brÃhmaïiyà khamituæ vaÂÂatÅti" khamÃpanatthÃya paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ Ruhaka-cchinnÃpi\<*<13>*>/ jiyÃ\<*<14>*>/ sandhiyyate\<*<15>*>/ puna, sandhiyyassu\<*<16>*>/ purÃïiyÃ\<*<17>*>/, mà kodhassa vasaæ gamÅti. || Ja_II:79 ||>@ TatthÃyaæ saækhepattho: bho Ruhaka nanu chinnÃpi\<*<18>*>/ dhanujiyà puna sandhiyyati\<*<19>*>/ ghaÂÅyati\<*<20>*>/, evam tvam pi purÃïiyà saddhiæ\<*<21>*>/ sandhiyyassu\<*<22>*>/, ko- dhassa vasaæ mà gamÅti\<*<23>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi chindikà chindihirotabbÃ, Bp chindikÃ. 2 Bi pil-. 3 K koÂÂhayamÃno, Bi koÂÂiyamÃno, Bp koÂiyamÃno. 4 both MSS. passa. 5 K ummatti-. 6 Bi kÃraïenasÃ. 7 K tathasaæ¤Å, Bi tathÃsa¤¤i. 8 Bi ki¤ci. 9 Bi kuppitaæ. 10 Bi adds so. 11 so both MSS. 12 Bi ambho, Bp abhi. 13 K Bp rÆhakacchinnÃpi, Bi duhakicchannÃsi. 14 Bi jÅyÃ. 15 Bp sandhiyate, Bi saddhiyÃte. 16 K Bp sandhiyassu, Bi saddhiyassu. 17 so Bp; K Bi -ïiya. 18 Bi nunacchannÃsi. 19 K Bp sandhiyati, Bi saddhiyati. 20 Bi ghaÂiyati. 21 Bi sandhi. 22 K Bi sandhiyassu, Bp ramassu. 23 Bi adds attho. >/ #<[page 115]># %< 2. SirikÃÊakaïïijÃtaka. (192.) 3. CullapadumajÃtaka. (193.) 115>% Taæ sutvà Ruhako\<*<1>*>/ dutiyaæ\<*<2>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ vijjamÃnesu kÃrisu a¤¤aæ jiyaæ karissÃma\<*<4>*>/, alaæ ¤eva purÃïiyà ti. || Ja_II:80 ||>@ Tass' attho: mahÃrÃja marucavÃkesu\<*<5>*>/ ca jiyakÃresu\<*<6>*>/ ca manussesu vijja- mÃnesu a¤¤aæ jiyaæ karissÃma\<*<4>*>/, imÃya jiïïÃya\<*<7>*>/ purÃïiyà jiyÃya alaæ, n' atthi me koci attho ti. Eva¤ ca pana vatvà taæ nÅharitvà a¤¤aæ brÃhmaïiæ Ãnesi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale patiÂ- Âhahi) "Tadà purÃïÅ purÃïadutiyakà ahosi, Ruhako ukkaïÂhitabhikkhu, BÃrÃïasirÃjà pana aham evÃ" 'ti. RuhakajÃtakaæ\<*<8>*>/. $<2. SirikÃÊakaïïijÃtaka.>$ ItthÅ siyà rÆpavatÅti. Idaæ SirikÃÊakaïïijÃtakaæ MahÃ- ummaggajÃtake ÃvibhavissatÅti\<*<9>*>/. SirikÃÊakaïïijÃtakaæ\<*<10>*>/. $<3. CullapadumajÃtaka.>$ Ayam eva sà aham pi so ana¤¤o ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ukkaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ\<*<11>*>/ UmmadantijÃtake Ãvibhavissati. So pana bhikkhu Sat- thÃrà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaïÂhito" ti vutte "saccaæ BhagavÃ" 'ti vatvà "ko pana taæ\<*<12>*>/ ukkaïÂhÃpetÅti" vutte "ahaæ bhante ekaæ alaækatapaÂiyattaæ mÃtugÃmam disvà kilesÃnuvattako hutvà ukkaïÂhito" ti Ãha. Atha naæ Satthà "bhikkhu, mÃtugÃmo nÃma akata¤¤Æ mitadÆbhÅ\<*<13>*>/, thaddhahadayà porÃïakapaï¬itÃpi attano dakkhiïajannulohitaæ\<*<14>*>/ pÃyetvÃ\<*<15>*>/ yÃvajÅvitaæ\<*<16>*>/ dÃnam pi datvà mÃtu- gÃmassa cittaæ na labhiæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi nuhato, Bp rÆhako. 2 Bi nutiyaæ. 3 Bp muduvÃkesu, Bi vijjamÃnesu mudÆsu. 4 Bi -mi. 5 Bp muduvÃkesu, Bi dhanukÃramudukesu. 6 Bi jiyÃkÃrakesu. 7 Bi chinnÃya, K jinnÃya. 8 Bi duhakajÃtakaæ paÂhamaæ. 9 K -ssati. 10 K omits SirikÃÊakaïïijÃtakaæ, Bi SÅrikÃlakaïïijÃtakaæ dutiyaæ. 11 Bi vatthu. 12 Bi tvaæ. 13 K dubhi, Bi -dubbhi. 14 Bi -jaïïu-. 15 Bi pÃtetvÃ. 16 both K and Bi -vita. >/ #<[page 116]># %<116 II. DukanipÃta. 5. Ruhakavagga. (20.)>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tasmiæ aggamahesiyà kucchimhi nibbatti, nÃma- gahaïadivase c' assa\<*<1>*>/ PadumakumÃro ti nÃmaæ akaæsu. Tassa aparena\<*<2>*>/ cha kaniÂÂhabhÃtikà ahesuæ. Te satta pi janà anupubbena vuddhippattà gharÃvÃsaæ gahetvà ra¤¤o sahÃyà viya vicaranti. Ath' ekadivasaæ rÃjÃ\<*<3>*>/ rÃjaÇgaïaæ olokento Âhito te mahÃparivÃrena rÃjÆpaÂÂhÃnaæ\<*<4>*>/ Ãgacchante\<*<5>*>/ disvà "ime maæ vadhitvà rajjaæ pi gaïheyyun" ti Ãsaækaæ uppÃdetvà te pakkosÃpetvà "tÃtÃ\<*<6>*>/, tumhe imasmiæ nagare vasituæ na la- bhatha, a¤¤attha\<*<7>*>/ gantvà mam' accayena Ãgantvà kulasantakaæ rajjaæ gaïhathÃ\<*<8>*>/" 'ti Ãha. Te pitu vacanaæ sampaÂicchitvà roditvà kanditvÃ\<*<9>*>/ attano gharÃni gantvà pajÃpatiyo ÃdÃya "yattha và tattha và gantvà jÅvissÃmÃ" 'ti nagarà nikkhamitvà maggaæ gacchantà ekaæ kantÃraæ patvà annapÃnaæ alabha- mÃnà khudaæ adhivÃsetuæ asakkontà "mayaæ jÅvamÃnà itthiyo labhissÃmÃ" 'ti kaniÂÂhassa\<*<10>*>/ bhariyaæ mÃretvà terasa koÂÂhÃse\<*<11>*>/ katvà maæsaæ khÃdiæsu. Bodhisatto ca\<*<12>*>/ attano bhariyà ca laddhakoÂÂhÃsesu ekaæ Âhapetvà ekaæ dve pi khÃdiæsu. Evaæ cha divase cha itthiyo mÃretvà maæsaæ khÃdiæsu. Bodhisatto punadivase ekekaæ Âhapetvà cha koÂÂhÃse Âhapesi. Sattame divase "Bodhisattassa bhariyaæ mÃressÃmÃ" 'ti vutte Bodhisatto te cha koÂÂhÃse tesaæ datvÃ\<*<13>*>/ "ime cha koÂÂhÃse\<*<14>*>/ khÃdatha, sve jÃnissÃmÅti\<*<15>*>/" vatvà tesaæ maæsaæ khÃditvà niddÃyanakÃle bhariyaæ gahetvà palÃyi. Sà thokaæ gantvà "gantuæ na sak- komi sÃmÅti\<*<16>*>/" Ãha. Atha naæ Bodhisatto khandhenÃdÃya aruïuggamanavelÃya kantÃrà nikkhami. Sà suriye uggate "pi- pÃsitÃmhi\<*<17>*>/ sÃmÅti" Ãha. Bodhisatto "bhadde udakaæ n' at- thÅti" vatvà punappunaæ\<*<18>*>/ kathite khaggena dakkhiïajannuæ\<*<19>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K vassa. 2 Bi apare. 3 Bi omits rÃjÃ. 4 K rÃju-. 5 Bi gacchante. 6 Bi tÃta. 7 Bi a¤¤atra. 8 Bi gaïhÃthÃ. 9 Bi omits kanditvÃ. 10 Bi kaniÂha. 11 Bi koÂhÃsaæ. 12 Bi omits ca. 13 Bi adds sajjatÃva. 14 Bi adds ye. 15 Bi -mÃti. 16 Bi omits sÃmÅ. 17 K pipÃsitÃ. 18 K -na. 19 K dakkhiïajantuæ, Bi padakkhaïajaïïuæ. >/ #<[page 117]># %< 3. CullapadumajÃtaka. (193.) 117>% paharitvÃ\<*<1>*>/ "bhadde pÃnÅyaæ n' atthi, idaæ pana me dakkhiïa- jannulohitaæ\<*<2>*>/ pivamÃnà nisÅdÃ" 'ti Ãha. Sà tathà akÃsi. Te anupubbena MahÃgaÇgaæ patvà pivitvÃ\<*<3>*>/ ca nahÃtvà ca phalÃ- phalaæ khÃditvà phÃsukaÂÂhÃne\<*<4>*>/ vissamitvà ekasmiæ GaÇgÃni- vattane assamapadaæ mÃpetvà vÃsaæ kappesuæ. Ath' ekadi- vasaæ\<*<5>*>/ upari GaÇgÃya rÃjÃparÃdhikaæ\<*<6>*>/ coraæ hatthapÃde ca kaïïanÃsa¤ ca chinditvÃ\<*<7>*>/ ekasmiæ ammaïake\<*<8>*>/ nipajjÃpetvÃ\<*<9>*>/ MahÃgaÇgÃya pavÃhesuæ. So mahantaæ aÂÂassaraæ\<*<10>*>/ karonto taæ ÂhÃnaæ pÃpuni. Bodhisatto tassa karuïaæ paridevita- saddaæ sutvà "dukkhappatto satto mayi Âhite mà nassÅti" GaÇgÃtÅraæ gantvà taæ uttÃretvà assamapadaæ Ãnetvà kÃsÃ- vadhopanalepanÃdÅhi\<*<11>*>/ vaïapaÂikammaæ akÃsi. Bhariyà pan' assa "evarÆpaæ nÃma koïÂhaæ\<*<12>*>/ GaÇgÃya ÃvÃhetvÃ\<*<13>*>/ paÂi- jagganto\<*<14>*>/ vicaratÅti\<*<15>*>/" vatvà taæ\<*<16>*>/ koïÂhaæ\<*<17>*>/ jigucchamÃnà nuÂÂhubhantÅ\<*<18>*>/ vicarati. Bodhisatto tassa vaïesu saævi- rÆÊhesu\<*<19>*>/ bhariyÃya saddhiæ taæ assamapade katvà aÂavito phalÃphalÃni Ãharitvà ta¤ ca bhariya¤ ca poseti\<*<20>*>/. Etesu evaæ vasantesu sà itthi\<*<21>*>/ tasmiæ kuïÂhe\<*<22>*>/ paÂibaddhacittà hutvà tena saddhiæ anÃcÃraæ caritvà eten' upÃyena Bodhisattaæ mÃretu- kÃmà hutvà evam Ãha: "sÃmi, ahaæ tumhÃkaæ aæse nisÅditvà kantÃrà nikkhamamÃnà etaæ pabbataæ oloketvà `ayye pabbate\<*<23>*>/ nibbattadevate sace ahaæ sÃmikena saddhiæ Ãrogà jÅvitaæ la- bhissÃmi balikammaæ\<*<24>*>/ te karissÃmÅti' ÃyÃciæ\<*<25>*>/, sà maæ idÃni uttÃseti\<*<26>*>/, karom' assà balikamman" ti. Bodhisatto taæ mÃyaæ ajÃnanto sÃdhÆ 'ti sampaÂicchitvà balikammaæ sajjetvà tÃya balibhÃjanaæ gÃhÃpetvà pabbatamatthakaæ abhirÆhi\<*<27>*>/. Atha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pasÃretvÃ. 2 K -jantu-, Bi -jaïïu-. 3 K pitvÃ. 4 Bi -kaÂhÃnesu. 5 K athekaæ. 6 K rÃjaparÃdhikaæ, Bi rÃjÃparÃjÃdhikaæ. 7 Bi bhinditvÃ. 8 Bi ampaïake. 9 Bi nissajjÃpetvÃ. 10 Bi aÂÂasaraæ. 11 Bi tasÃvasocanale-. 12 K koïÂhaæ corr. to koïÂaæ, Bi koïÂha, Bp kuïÂhaæ. 13 K adds chaÂÂitaæ, Bi pavÃhetvÃ. 14 Bp parijag-. 15 K vicarantÅti. 16 K naæ. 17 Bi koïÂhaæ, K koïÂhaæ corr. to koïÂaæ. 18 K -tÅti, Bi nuÂhatantÅti. 19 Bi vakesu virÆÊesu. 20 Bi posesi. 21 K itthÅ. 22 so K Bp; Bi koïÂha. 23 Bi pabbatamhi. 24 Bi -kampante. 25 Bi -ci. 26 Bi uttÃpeti. 27 K -ruhi, Bi -rÆyhi. >/ #<[page 118]># %<118 II. DukanipÃta. 5. Ruhakavagga. (20.)>% naæ sà evam Ãha: "sÃmi, devatà no pi tvaæ ¤eva uttama- devatÃ, paÂhamaæ tÃva taæ\<*<1>*>/ vanapupphehi pÆjetvà padakkhiïaæ katvà vanditvà pacchà devatÃya balikammaæ karissÃmÅti\<*<2>*>/" sà Bodhisattaæ papÃtÃbhimukhaæ Âhapetvà vanapupphehi pÆjetvà padakkhiïaæ katvà vanditukÃmà viya hutvà piÂÂhipasse Âhatvà piÂÂhiyaæ paharitvà papÃte pÃtetvà "diÂÂhà me va\<*<3>*>/ paccÃmit- tassa piÂÂhÅti" tuÂÂhamÃnasà pabbatà orohitvà koïÂhassa\<*<4>*>/ santi- kaæ agamÃsi. Bodhisatto pi papÃtÃnusÃrena\<*<5>*>/ pabbatà patanto\<*<6>*>/ udumbararukkhamatthake ekasmiæ akaïÂake\<*<7>*>/ pattasa¤channe gumbe laggi, heÂÂhÃpabbataæ pana orohituæ na sakkÃ, so udumbarÃni khÃditvà sÃkhantare nisÅdi. Ath' eko mahÃsarÅro godharÃjà heÂÂhÃpabbatapÃdato abhirÆhitvÃ\<*<8>*>/ tasmiæ udumbare phalÃni khÃdati. So taæ divasaæ Bodhisattaæ disvà palÃyi. Punadivase Ãgantvà ekasmiæ passe phalÃni khÃditvà pakkÃmi. Evaæ punappunaæ\<*<9>*>/ Ãgacchanto Bodhisattena saddhiæ vissÃsaæ Ãpajjitvà "tvaæ\<*<10>*>/ imaæ ÂhÃnaæ kathaæ Ãgato sÅti" pucchitvà "iminà nÃma kÃraïenÃ" 'ti vutte "tena hi mà bhÃyÅti" vatvà Bodhisattaæ attano piÂÂhiyaæ nipajjÃpetvà otÃretvà ara¤¤ato nikkhamitvà mahÃmagge\<*<11>*>/ Âhapetvà "iminà maggena gaccha- thÃ\<*<12>*>/" 'ti uyyojetvà ara¤¤am eva pÃvisi. Bodhisatto ekaæ gÃmakaæ gantvà tattha vasanto pitu kÃlakatabhÃvaæ\<*<13>*>/ sutvà BÃrÃïasiæ gantvà kulasantake rajje patiÂÂhÃya PadumarÃjà nÃma hutvà dasarÃjadhamme akopetvà dhammena rajjaæ kÃrento ca- tusu nagaradvÃresu nagaramajjhe nivesanadvÃre ti cha dÃna- sÃlÃyo kÃretvà devasikaæ cha satasahassÃni vissajjetvà dÃnaæ adÃsi. SÃpi kho pÃpitthi taæ koïÂhaæ\<*<14>*>/ khandhe nisÅdÃpetvà ara¤¤Ã nikkhamitvà manussapathe bhikkhaæ caramÃnà yÃgu- bhattaæ saæharitvÃ\<*<15>*>/ taæ koïÂhaæ\<*<14>*>/ posesi\<*<16>*>/. "Ayaæ\<*<17>*>/ te kiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi tvaæ. 2 Bi -ssÃmà ti. 3 Bi Bp omit va. 4 Bp kuïÂhassa, Bi koïÂhaækassÃ, K koïÂassa. 5 K papÃtataÂÃnu-, Bp pabbatÃnu-. 6 K papatanto. 7 Bi ataï¬ake. 8 Bi -rÆyhitvÃ. 9 K -na. 10 K omits tvaæ. 11 Bi -maggena. 12 Bi gacchÃhi. 13 Bi kÃlaÇkata-. 14 Bp kuïÂhaæ, K koïÂaæ. 15 so Bp; K saægharitvÃ, Bi saÇgharitvÃ. 16 so K Bp; Bi poseti. 17 Bi manussÃyan, Bp manussà ayaæ. >/ #<[page 119]># %< 3. CullapadumajÃÂaka. (193.) 119>% hotÅti" pucchiyamÃnà "ahaæ etassa\<*<1>*>/ mÃtuladhÅtÃ\<*<2>*>/, pitucchÃ- putto me esa, etass' eva maæ adaæsu, sÃhaæ vajjhappattam\<*<3>*>/ pi attano sÃmikaæ ukkhipitvà pariharantÅ\<*<4>*>/ bhikkhaæ caritvà posemÅti" Ãha\<*<5>*>/. Manussà "ayaæ patibbatÃ" ti tato paÂÂhÃya bahutaraæ yÃgubhattaæ adaæsu. Apare naæ\<*<6>*>/ evam Ãhaæsu: "tvaæ mà evaæ vicari, PadumarÃjà BÃrÃïasiyaæ rajjaæ kÃreti\<*<7>*>/, sakala-JambudÅpaæ saækhobhetvà dÃnaæ deti, so taæ disvà tussissati, tuÂÂho te\<*<8>*>/ bahuæ dhanaæ dassati, tava sÃmikaæ idha nisÅdÃpetvà gacchathÃ\<*<9>*>/" 'ti thiraæ katvà vettapacchiæ adaæsu. Sà anÃcÃrà taæ\<*<10>*>/ koïÂhaæ\<*<11>*>/ vettapacchiyaæ nisÅdÃpetvà pacchiæ ukkhipitvà BÃrÃïasiæ gantvà dÃnasÃlÃsu bhu¤jamÃnà vicarati. Bodhisatto alaækatahatthikkhandhavaragato dÃnaggaæ gantvà aÂÂhannaæ và dasannaæ và sahatthà dÃnaæ datvà puna gehaæ gacchati. Sà anÃcÃrà taæ\<*<10>*>/ koïÂhaæ\<*<11>*>/ pacchiyaæ nisÅdÃpetvà pacchiæ\<*<12>*>/ ukkhipitvà tassa gamanamagge aÂÂhÃsi. RÃjà disvà "kiæ etan" ti pucchi. "Ekà deva patibbatÃ" ti. Atha naæ pakkosÃpetvà sa¤jÃnitvÃ\<*<13>*>/ koïÂhaæ\<*<14>*>/ pacchito nÅharÃpetvÃ\<*<15>*>/ "ayaæ te kiæ hotÅti" pucchi. SÃ\<*<16>*>/ "pitucchÃputto me deva kuladattiyo\<*<17>*>/ sÃmiko" ti Ãha. Manussà taæ\<*<10>*>/ antaraæ ajÃnantà "aho patidevatÃ" ti ÃdÅni vatvà taæ anÃcÃritthiæ vaïïayiæsu. Puna rÃjà taæ\<*<18>*>/ "ayan\<*<19>*>/ te koïÂho\<*<20>*>/ kulladattiko\<*<16>*>/ sÃmiyo\<*<21>*>/" ti pucchi. Sà rÃjÃnaæ asa¤jÃnantÅ "Ãma devÃ" 'ti sÆrà hutvà kathesi. Atha naæ rÃjà "kiæ esa BÃrÃïasira¤¤o putto, nanu tvaæ PadumakumÃrassa bhariyà asukara¤¤o dhÅtÃ, asukà nÃma mama jannulohitaæ\<*<22>*>/ pivitvÃ\<*<23>*>/ imasmiæ koïÂhe\<*<24>*>/ paÂibaddhacittà maæ papÃte pÃtesi, sà dÃni tvaæ nalÃÂena maccuæ gahetvà maæ\<*<25>*>/ mato ti ma¤¤amÃnà imaæ ÂhÃnaæ ÃgatÃ, nanu ahaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi tassa 2 Bi mÃtulassadhÅtÃ, K mÃtuladhÅtà ti. 3 Bi vayappattà 4 Bi paricaranti, K pariharitvÃ. 5 K omits Ãha. 6 Bi janÃ. 7 Bi kÃresi. 8 K omits te. 9 Bi gacchÃ. 10 K naæ. 11 so Bi; K koïÂaæ, Bp kuïÂhaæ. 12 Bi omits pacchiæ. 13 Bi saæjÃ-. 14 so Bp; K koïÂaæ, Bi koïÂha. 15 both MSS. ni-. 16 Bi sÃmi. 17 Bi kuladatthiko. 18 K omits taæ. 19 Bi ayaæ. 20 so Bp, K kuïÂo, Bi koïÂhe. 21 Bi sÃmiko. 22 K jantu-, Bi jaïïu-. 23 Bi -tvÃna. 24 so Bp Bi; K koïÂe. 25 Bi mam. >/ #<[page 120]># %<120 II. DukanipÃta. 2. Ruhakavagga. (20.)>% jÅvÃmÅti" vatvà amacce Ãmantetvà "bho amaccÃ, nanu ahaæ\<*<1>*>/ tumhehi puÂÂho evaæ kathesi\<*<2>*>/: `mama cha kaniÂÂhabhÃtikà cha itthiyo mÃretvà maæsaæ khÃdiæsu, ahaæ pana mayhaæ bhariyaæ Ãrogaæ katvà GaÇgÃtÅraæ netvÃ\<*<3>*>/ assamapade vasanto ekaæ vajjhappattaæ koïÂhaæ\<*<4>*>/ uttÃretvà paÂijaggiæ, sà itthi paÂibaddhacittà maæ pabbatapÃde papÃtesi\<*<5>*>/, ahaæ attano metta- cittatÃya\<*<6>*>/ jÅvitaæ labhin\<*<7>*>/' ti, yÃya ahaæ pabbatà pÃtito na sÃ\<*<8>*>/ a¤¤Ã esÃ\<*<9>*>/ dussÅlÃ\<*<10>*>/, so pi vajjhappatto\<*<11>*>/ koïÂho\<*<12>*>/ na a¤¤o ayam evÃ" 'ti vatvà imà gÃthà avoca: @*>/ aham pi so ana¤¤o, ayam eva so\<*<14>*>/ hatthacchinno ana¤¤o yam Ãha\<*<15>*>/ `komÃrapatÅ\<*<16>*>/ maman' ti, vajjh' itthiyo\<*<17>*>/, n' atthi itthÅsu saccaæ. || Ja_II:81 ||>@ @*>/ chavaæ paradÃrÆpaseviæ imissà ca naæ pÃpapatibbatÃya jÅvantiyà chindatha kaïïanÃsan ti. || Ja_II:82 ||>@ Tattha yam Ãha\<*<15>*>/ komÃrapatÅ\<*<19>*>/ maman ti yaæ ca sÃ\<*<20>*>/ ayaæ me\<*<21>*>/ komÃrapati\<*<19>*>/ kuladattiyo\<*<22>*>/ sÃmiko ti Ãha\<*<23>*>/ ayam eva so ana¤¤o\<*<24>*>/, yam Ãhu komÃrapatÅti pi pÃÂho, ayam eva\<*<25>*>/ hi potthakesu likhito, tassÃpi\<*<26>*>/ ayam ev' attho, vacanavipallÃso pan' ettha veditabbo, yaæ\<*<27>*>/ hi\<*<28>*>/ ra¤¤Ã vuttaæ tad eva idha Ãgataæ, vajjhitthiyo ti itthiyo nÃma vajjhà vadhitabbÃ, evaæ n' atthi itthÅsu saccan ti etÃsu sabhÃvo nÃm' eko n' atthi, imaæ jamman ti Ãdi ubhinnam pi tesaæ daï¬Ãropanavasena\<*<29>*>/ vuttaæ, tattha jamman ti lÃmakan, musalena hantvà ti musalena hanitvÃ\<*<30>*>/ pothetvà atthÅni bha¤jantÃ\<*<31>*>/ cuïïa- vicuïïaæ katvÃ, luddantidÃruïaæ, chavanti guïÃbhÃvena nijjÅvaæ matasadisaæ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp ayaæ. 2 so all three MSS. 3 Bi gaætvÃ. 4 so Bp Bi; K koïÂaæ. 5 Bi pÃtesi. 6 K cittÃya. 7 Bi labhan. 8 Bi hi. 9 Bi esÃsÃ. 10 Bi adds ti. 11 Bi pajhappatto. 12 so Bi; K koïÂo, Bp kuïÂho. 13 Bi assamevosÃ. 14 Bi assamevaso. 15 Bi yamÃhu. 16 Bi komÃrupati. 17 Bi vijhittiyo. 18 Bi luddhaæ. 19 Bi komÃripati. 20 Bi yaæ esÃ. 21 Bi ayameva. 22 Bi kuladatthiko. 23 Bi Ãha. 24 Bi na a¤¤o. 25 Bi sayamevÃ. 26 so Bi; K tasmà pi, Bp so pi. 27 K omits yaæ. 28 Bi adds tena. 29 so Bp; K daï¬ÃïÃpanavasena, Bi dantÃropana-. 30 Bi paharitvÃ. 31 Bi atthini bhu¤janto >/ #<[page 121]># %< 4. MaïicorajÃtaka. (194.) 121>% imissà ca nan ti ettha nan ti nipÃtamattaæ imissà ca pÃpapatibbatÃya anÃ- cÃrÃya dussÅlÃya jÅvantiyà va kaïïanÃsaæ chindathà 'ti attho. Bodhisatto kodhaæ adhivÃsetuæ asakkonto evaæ tesaæ daï¬aæ ÃïÃpetvÃpi na tathà kÃresi, kopaæ\<*<1>*>/ pana mandaæ katvà yathà sà pacchiæ sÅsato oropetuæ\<*<2>*>/ na sakkoti evaæ gÃÊhaæ bandhÃpetvà koïÂhaæ\<*<3>*>/ tattha pakkhipÃpetvà attano vijitÃ\<*<4>*>/ nÅharÃpesi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetva jÃtakam samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale patiÂ- Âhahi) "Tadà cha bhÃtaro a¤¤atarÃ\<*<5>*>/ therà ahesuæ\<*<6>*>/, bhariyà Ci¤camÃna- vikÃ\<*<7>*>/, koïÂho\<*<8>*>/ Devadatto\<*<9>*>/, godharÃjà ùnando\<*<9>*>/, PadumarÃjà pana aham evÃ" 'ti. CullapadumajÃtakaæ\<*<10>*>/. $<4. MaïicorajÃtaka.>$ Na santi devà pavasanti nÆnà 'ti. Idaæ Satthà VeÊu- vane viharanto parisakkanaæ Devadattaæ Ãrabbha kathesi. Devadatto vadhÃya parisakkatÅti sutvà "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Devadatto mayhaæ vadhÃya parisakkati yeva, parisakkanto pi pana maæ vadhituæ na sakkhÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto BÃrÃïasito avidÆre gÃmake gahapatikule nibbatti. Ath' assa vayappattassa BÃrÃïasito kuladhÅtaraæ Ãnesuæ. Sà piyÃ\<*<11>*>/ ahosi abhirÆpà dassanÅyà devaccharà viya pupphalatà viya laÊamÃnÃ\<*<12>*>/ mattakinnarÅ viya ca SujÃtÃ\<*<13>*>/ ti nÃmena patibbatà sÅlÃcÃrasampannà vattasampannÃ, niccakÃlaæ pi 'ssà pativattaæ\<*<14>*>/ sassuvattaæ\<*<15>*>/ sasuravatta¤ ca kataæ eva\<*<16>*>/ hoti, sà Bodhisattassa piyà ahosi manÃpÃ\<*<17>*>/. Iti te ubho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi Bp kodhaæ. 2 K oropituæ. 3 so Bp Bi; K koïÂaæ. 4 Bi jÅvitÃ. 5 Bi a¤¤atara. 6 Bi ahesanti. 7 Bi ci¤cimanadhikÃ, K ci¤cÃmÃnavikÃ. 8 K koïÂo. 9 Bi adds ahosi. 10 Bi adds tatiyaæ. 11 Bi suvaïïavaïïÃ. 12 Bi vilÃsamÃnÃ. 13 Bi catu jÃtÃdiæ. 14 Bi pÅyÃtipatippataæ, K pissÃpanivattaæ, Bp sà patibbatÃ. 15 Bi sassu. 16 Bi katamo. 17 Bi pÅyà manÃpà ahoti. >/ #<[page 122]># %<122 II. DukÃnipata. 5 Ruhakavagga. (0.)>% pi pamodamÃnà ekacittà samaggavÃsaæ vasiæsu. Ath' ekadi- vasaæ SujÃtÃ\<*<1>*>/ "mÃtÃpitaro daÂÂhukÃm' {amhÅti}\<*<2>*>/" Bodhisattassa Ãrocesi. So "sÃdhu bhadde, maggapÃtheyyaæ\<*<3>*>/ pahonakaæ\<*<4>*>/ paÂiyÃdehÅti" khajjakavikatiæ pacÃpetvà khajjakÃdÅni yÃnake Âhapetvà yÃnakaæ pÃjento\<*<5>*>/ yÃnakassa purato ahosi, itarà pac- chato. Te nagarasamÅpaæ gantvà yÃnakaæ mocetvà nahÃtvÃ\<*<6>*>/ bhu¤jiæsu. Puna Bodhisatto yÃnakaæ yojetvà purato nisÅdi, SujÃtÃ\<*<7>*>/ vatthÃni parivattetvà alaækaritvà pacchato nisÅdi. YÃnakassa antonagaraæ paviÂÂhakÃle BÃrÃïasirÃjà hatthik- kandhavaragato nagaraæ padakkhiïaæ karonto\<*<8>*>/ taæ padesaæ\<*<9>*>/ agamÃsi. SujÃtÃ\<*<7>*>/ otaritvà yÃnakassa pacchato padasÃ\<*<10>*>/ pÃyÃsi. RÃjà taæ\<*<11>*>/ disvà tassà rÆpasampattiyà Ãka¬¬hiyamÃnalocano paÂibaddhacitto hutvà ekaæ amaccaæ\<*<12>*>/ "gaccha\<*<13>*>/ etissà sassÃ- mikabhÃvaæ và assÃmikabhÃvaæ vÃ\<*<14>*>/ jÃnÃhÅti" pesesi\<*<15>*>/. So gantvà tassà sassÃmikabhÃvaæ\<*<16>*>/ ¤atvà "sassÃmikÃ\<*<17>*>/ kira\<*<18>*>/ deva\<*<19>*>/, yÃnake nisinno puriso etissà sÃmiko" ti Ãha. RÃjà paÂibaddhacittataæ\<*<20>*>/ vinodetuæ asakkonto kilesÃturo hutvà "ekena naæ upÃyena mÃrÃpetvà itthiæ gahessÃmÅti" cintetvà ekaæ purisaæ Ãmantetvà "gaccha bho, imaæ cÆÊÃmaïiæ vÅthiæ gacchanto viya hutvà etassa purisassa yÃnake pakkhipitvà ehÅti\<*<21>*>/" cÆÊÃmaïiæ datvà uyyojesi. So "sÃdhÆ" 'ti taæ gahetvà gantvÃ\<*<22>*>/ yÃnake Âhapetvà "Âhapito me devÃ" 'ti Ãgantvà Ãrocesi\<*<23>*>/. RÃjà "cÆÊÃmaïi\<*<24>*>/ me naÂÂho\<*<25>*>/" ti Ãha. Manussà ekakolÃhalaæ akaæsu. RÃjà "sabbadvÃrÃni pidahitvà sa¤cÃraæ chinditvà coraæ pariyesathÃ" 'ti Ãha. RÃjapurisà tathà akaæsu. Na- garaæ ekaæ\<*<26>*>/ saækhobhaæ ahosi. Itaro puriso manusse gahetvà Bodhisattassa santikaæ gantvà "bho, yÃnakaæ Âhapehi, ra¤¤o \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi sujÃtÃpi, K sujÃ. 2 K -kÃmomhÅti, Bi daÂhukÃmamhiti. 3 K omits bhadde maggapÃtheyyaæ. 4 K paheïakaæ. 5 Bi pÃcanto. 6 Bi omits nahÃtvÃ. 7 Bi sujÃ. 8 Bi katvÃ. 9 Bi nagaraæpadesaæ. 10 Bi adds va. 11 K naæ. 12 Bi adds ÃïÃpesi. 13 Bi adds tvaæ. 14 Bi omits vÃ. 15 Bi pesehi. 16 K sÃsami-, Bi asÃmi-. 17 Bi asÃmikÃ. 18 Bi omits kira. 19 Bi devÃti. 20 Bi paÂibandhacittaæ. 21 Bi adds vatvÃ. 22 Bi omits gantvÃ. 23 Bi devÃti Ãha. 24 K -ïiæ. 25 Bi naÂÂhÃ. 26 Bi eka. >/ #<[page 123]># %< 4. MaïicorajÃtaka. (194.) 123>% cÆÊÃmaïi naÂÂho\<*<1>*>/, yÃnakaæ sodhessÃmÃ\<*<2>*>/" 'ti so yÃnakaæ so- dhento attanÃ\<*<3>*>/ Âhapitamaïiæ gahetvà Bodhisattaæ gahetvà "maïicoro\<*<4>*>/" ti hatthehi ca pÃdehi ca pothetvà pacchÃbÃhaæ bandhitvà netvÃ\<*<5>*>/ "ayaæ maïicoro" ti ra¤¤o dassesuæ\<*<6>*>/. RÃjÃ\<*<7>*>/ "sÅsam assa chindathÃ" 'ti ÃïÃpesi. Atha naæ rÃjapurisÃ\<*<8>*>/ catukke\<*<9>*>/ kasÃhi tÃÊentà dakkhiïadvÃrena nagarà nikkhamÃ- pesuæ\<*<10>*>/. SujÃtÃpi yÃnakaæ pahÃya bÃhà paggayha parideva- mÃnà "sÃmi\<*<11>*>/, maæ nissÃya imaæ dukkhaæ patto sÅti" pari- devamÃnà pacchato pacchato\<*<12>*>/ agamÃsi. RÃjapurisà "sÅsam assa chindissÃmÃ" 'ti Bodhisattaæ uttÃnaæ nipajjÃpesuæ\<*<13>*>/. Taæ disvà SujÃtà attano sÅlaguïaæ ÃvajjitvÃ\<*<14>*>/ "n' atthi vata\<*<15>*>/ ma¤¤e imasmiæ loke sÅlavantÃnaæ viheÂhanake\<*<16>*>/ pÃpasÃhasika- manusse nisedhetuæ samatthà devatÃ\<*<17>*>/ nÃmÃ" 'ti ÃdÅni parideva- mÃnà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ nÆna, na hi\<*<19>*>/ nÆna santi idha lokapÃlÃ, sahasà karontÃnaæ asa¤¤atÃnaæ\<*<20>*>/ na hi\<*<19>*>/ nÆna santi paÂisedhitÃro ti. || Ja_II:83 ||>@ Tattha na santi devà ti imasmiæ loke sÅlavantÃnaæ olokanakà pÃpÃna¤ ca nisedhanakà na santi nÆna devà ti, pavasanti nÆnà 'ti evarÆpesu và kiccesu uppannesu nÆna pavasanti\<*<21>*>/ pavÃsaæ gacchanti, idha lokopÃlà ti imasmiæ loke lokapÃlakasammatà samaïabrÃhmaïÃpi\<*<22>*>/ sÅlavantÃnaæ anuggahakÃ\<*<23>*>/ na hi\<*<24>*>/ nÆna santi, sahasà karontÃnaæ asa¤¤atÃnan\<*<25>*>/ ti sahasà avÅmaæsitvÃ\<*<26>*>/ sÃhasikaæ kammaæ karontÃnaæ dussÅlÃnaæ, paÂisedhitÃro ti "evarupaæ kammaæ mà karittha, na labbhà etaæ kÃtun" ti\<*<27>*>/ paÂisedhentÃ\<*<28>*>/ ti\<*<29>*>/. Evaæ tÃya sÅlasampannÃya paridevamÃnÃya Sakkassa deva- ra¤¤o nisinnÃsanaæ uïhÃkÃraæ dassesi. Sakko "ko nu kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi naÂÂhÃti. 2 Bi sothessÃmi. 3 Bi attano. 4 so K Bp; Bi adds si. 5 Bi omits netvÃ. 6 Bi dassesi. 7 Bi rÃjÃpi. 8 K -so. 9 K repeats catukke. 10 Bi nikkhamisu. 11 Bi sÃmiko. 12 Bi only one pacchato. 13 Bi nisajjÃ-. 14 Bi Bp ÃvajjetvÃ. 15 Bi tava. 16 Bi viÂhehaÂhake, Bp viheÂÂhake. 17 Bi devÃ. 18 Bi papasanti. 19 so K Bp; Bi ha. 20 Bi asa¤¤itÃnaæ. 21 K pasavanti. 22 K brahmuno. 23 Bi anuggÃhakÃ. 24 so Bp; K Bi ha 25 Bi asa¤¤ÅtÃnan. 26 Bp avi-, K avamaæsitvÃ, Bi ÃmÃsitvÃ. 27 Bi ta. 28 Bi paÂisedhento, K paÂisedhantÃ. 29 Bi adds attho. >/ #<[page 124]># %<124 II. DukanipÃta. 5. Ruhakavagga. (20.)>% maæ Sakkattato cÃvetukÃmo" ti Ãvajjanto imaæ kÃraïaæ ¤atvà "BÃrÃïasirÃjà atipharusaæ kammaæ karoti, sÅlasampannaæ SujÃtaæ kilameti\<*<1>*>/, gantuæ dÃni me\<*<2>*>/ vaÂÂatÅti\<*<3>*>/" devalokà oruyha attano ÃnubhÃvena hatthipiÂÂhe nisÅditvà gacchantaæ\<*<4>*>/ pÃpa- rÃjÃnaæ hatthito\<*<5>*>/ otÃretvà dhammagaï¬ikÃya\<*<6>*>/ uttÃnaæ\<*<7>*>/ nipajjÃ- petvÃ\<*<8>*>/ Bodhisattaæ ukkhipitvà sabbÃlaækÃrehi alaækaritvà rÃjavesaæ gÃhÃpetvà hatthikhandhe nisÅdÃpesi. Pharasuæ ukkhipitvà sÅsaæ chindantà ra¤¤o sÅsaæ chindiæsu, chinnakÃle\<*<9>*>/ yeva c' assa ra¤¤o sÅsabhÃvaæ jÃniæsu. Sakko devarÃjà dissa- mÃnakasarÅren' eva Bodhisattassa santikaæ gantvà Bodhisattassa rÃjÃbhisekaæ katvÃ\<*<10>*>/ SujÃtÃya ca\<*<11>*>/ aggamahesiÂÂhÃnaæ\<*<12>*>/ dÃ- pesi. Amaccà c' eva brÃhmaïagahapatikÃdayo ca Sakkaæ\<*<13>*>/ devarÃjÃnaæ disvà "adhammikarÃjà mÃrito, idÃni amhehi sakka- dattiko dhammikarÃjà laddho" ti somanassappattà ahesuæ. Sakko pi ÃkÃse Âhatvà "ayaæ vo sakkadattiko rÃjÃ\<*<14>*>/ ito paÂ- ÂhÃya dhammena rajjaæ kÃressati\<*<15>*>/, sace hi rÃjà adhammiko hoti devo akÃle vassati kÃle na vassati, chÃtakabhayaæ roga- bhayaæ satthabhayan ti imÃni tÅïi bhayÃni upagatÃn' eva\<*<16>*>/ hontÅti" ovadanto dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha akÃle ti adhammikassa ra¤¤o rajje ayutte kÃle sassÃnaæ pakkakÃle và lÃyanamaddanÃdikÃle và devo vassati, kÃle ti yuttapayuttakÃle\<*<17>*>/ vapanakÃle taruïasassakÃle gabbhagahaïakÃle ca na vassati, saggà cavati ÂhÃnà ti sagga- saækhÃtà ÂhÃnà devalokà ti attho, adhammikarÃjà hi appaÂilÃbhavasena devalokà cavati nÃma, sagge pi vÃ\<*<18>*>/ rajjaæ karonto\<*<19>*>/ adhammikarÃjà tato cavatÅti pi attho, nanu so tÃvatà hato ti nanu so adhammikarÃjà ettakena\<*<20>*>/ hato hotÅti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kilamÃpeti. 2 Bi me dÃni. 3 Bi vattatÅti. 4 Bi taæ. 5 Bi hatthikhandhato. 6 so K Bp; Bi dhammabhaï¬i-. 7 Bi utthÃnaæ. 8 Bi uppajjÃpetvÃ. 9 K chindakÃle. 10 K omits katvà 11 Bi sujÃtÃyeva, Bp sÆjÃtaæ yeva. 12 Bi -siÂhÃne. 13 Bi sakka. 14 Bi adds laddho ti parisÃnaæ Ãrocesi mahÃrÃja tumhe pi. 15 Bi kÃretha. 16 K anupagatÃneva, Bi anuvÃtÃne. 17 Bi adds pana. 18 Bi Bp omit vÃ. 19 Bi kÃrento. 20 Bi ettha-. >/ #<[page 125]># %< 5. PabbatÆpattharajÃtaka. (195.) 125>% atha và ekaæsavÃcÅ\<*<1>*>/ ettha nukÃro: n' eso\<*<2>*>/ ekaæsena ettÃvatà hato, aÂÂhasu pana mahÃnirayesu soÊasasu\<*<3>*>/ ussadanirayesu dÅgharattaæ so ha¤¤issatÅti ayam ettha attho. Evaæ Sakko mahÃjanassa ovÃdaæ datvà attano devaÂÂhÃnam eva agamÃsi. Bodhisatto pi dhammena rajjaæ kÃretvà sagga- padaæ\<*<4>*>/ pÆresi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà adhammikarÃjà Devadatto ahosi, Sakko Anuruddho, SujÃtà RÃ- hulamÃtÃ, sakkadattiyarÃjÃ\<*<5>*>/ pana aham evà 'ti. MaïicorajÃtakaæ\<*<6>*>/. $<5. PabbatÆpattharajÃtaka.>$ PabbatÆpatthare ramme ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto KosalarÃjÃnaæ Ãrabbha kathesi. Kosalara¤¤o kira eko amacco antepure\<*<7>*>/ padussi\<*<8>*>/. RÃjà parivÅmaæsamÃno taæ tattato\<*<9>*>/ ¤atvà "Satthu ÃrocessÃmÅti" Jetavanaæ gantvà SatthÃraæ vanditvà "bhante, amhÃkaæ antepure eko amacco padussi\<*<10>*>/, tassa kiæ kÃtuæ vaÂÂatÅti\<*<11>*>/" pucchi. Atha naæ Satthà "upakÃrako\<*<12>*>/ te mahÃrÃja so ca amacco\<*<13>*>/ sà ca itthi piyÃ" ti pucchitvà "Ãma bhante, ativiya\<*<14>*>/ upakÃrako, sa- kalaæ rÃjakulaæ sandhÃreti, sÃpi me\<*<15>*>/ itthÅ\<*<16>*>/ piyÃ" ti vutte "mahÃ- rÃja, `attano upakÃresu\<*<17>*>/ sevakesu piyÃsu ca itthÅsu\<*<18>*>/ dubbhituæ na sakkÃ' ti pubbe pi rÃjÃno\<*<19>*>/ paï¬itÃnaæ kathaæ sutvà majjhattÃ\<*<20>*>/ va ahesun" ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto amaccakule nibbattitvà vayappatto tassa attha- dhammÃnusÃsako ahosi. Ath' assa ra¤¤o eko amacco ante- pure padussi\<*<21>*>/. RÃjà taæ tattato\<*<22>*>/ ¤atvÃ\<*<23>*>/ "amacco pi me bahÆpakÃro\<*<24>*>/, ayaæ itthÅ\<*<16>*>/ pi\<*<25>*>/ piyÃ, dve pi ime nÃsetuæ na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -ci. 2 Bi na so. 3 K soÊasesu. 4 Bi Bp saggapÆraæ. 5 Bi sakkadattissarÃjÃ. 6 Bi adds catutthaæ. 7 K -pura, Bi -pÆre. 8 both MSS. padussÅ. 9 Bi Bp tathato. 10 Bi -ssÅ. 11 Bi vattatÅ. 12 Bi upakÃro. 13 K omits so ca amacco. 14 Bi atipiya. 15 Bi omits me. 16 Bi itthi. 17 Bi upakaraïesu. 18 K itthÅ, Bi itthisu. 19 K omits rÃjÃno. 20 so Bp; K majjhantÃ, Bi amajhattÃ. 21 Bi -ssÅ. 22 K tatthato corr. to tattato, Bi tatthato, Bp tathato. 23 Bi jÃnitvÃ. 24 Bi Bp bahupakÃro. 25 Bi omits pi. >/ #<[page 126]># %<126 II. DukanipÃta. 5. Ruhakavagga. (20.)>% sakkÃ, paï¬itÃmaccaæ pa¤haæ\<*<1>*>/ pucchitvà sace sahitabbaæ bhavissati sahissÃmi, noce na sahissÃmÅti" Bodhisattaæ pakko- sÃpetvà Ãsanaæ datvà "paï¬ita, pa¤haæ pucchissÃmÅti" vatvà "puccha mahÃrÃja, vissajjissÃmÅti" vutte pa¤haæ pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ ramme jÃtà pokkharaïÅ sivÃ, taæ sigÃlo\<*<3>*>/ apÃpÃsi\<*<4>*>/ jÃnaæ sÅhena rakkhitan ti. || Ja_II:85 ||>@ Tattha pabbatÆpatthare\<*<5>*>/ ti HimavantapabbatapÃde\<*<6>*>/ pattharitvÃ\<*<7>*>/ Âhite\<*<8>*>/ aÇgaïaÂÂhÃne ti attho, jÃtà pokkharaïÅ sivà ti sÅtalà madhurodakapokkharaïÅ nibbattÃ, api ca pokkharasa¤channà nadÅ pi pokkharaïÅ yeva, apÃpÃsÅti\<*<9>*>/ apa iti upasaggo apÃsÅti\<*<10>*>/ attho, jÃnaæ sÅhena rakkhitan ti sà pokkharaïÅ sÅha- paribhogà sÅhena rakkhitÃ, so pi taæ sigÃlo\<*<11>*>/ sÅhena rakkhità ayan ti jÃnanto va\<*<12>*>/ apÃsi, tvaæ kiæ ma¤¤asi sigÃlo sÅhassa abhÃyitvà piveyya evarÆpaæ pokkha- raïin\<*<13>*>/ ti ayam ettha adhippÃyo. Bodhisatto "addhà etassa\<*<14>*>/ antepure eko amacco paduÂÂho bhavissatÅti" ¤atvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ mahÃrÃja sÃpadÃni mahÃnadiæ, na tena anadÅ hoti, khamassu yadi te piyà ti. || Ja_II:86 ||>@ Tattha sÃpadÃnÅti na kevalaæ sigÃlo va avasesÃni\<*<16>*>/ pi\<*<17>*>/ sunakhassa- bilÃlamigÃdÅni\<*<18>*>/ sabbasÃpadÃni taæ\<*<19>*>/ pokkharasa¤channattà pokkharaïÅti laddha- nÃmaæ nadiæ pivant' eva, na tena anadÅ hotÅti nadiyam pi\<*<20>*>/ dipadacatuppa- dÃpi\<*<21>*>/ ahimacchÃpi sabbe pipÃsità pÃnÅyaæ\<*<22>*>/ pivanti, na sà tena kÃraïena anadÅ nÃma hoti, nÃpi\<*<23>*>/ ucchiÂÂhanadÅ\<*<24>*>/, kasmÃ: sabbesaæ sÃdhÃraïattÃ, yathà ca\<*<25>*>/ nadÅ yena kenaci pÅtà na dussati evaæ itthÅ\<*<26>*>/ pi kilesavasena sÃmikaæ atikkamitvà a¤¤ena saddhiæ saævÃsaæ gatà n' eva anitthÅ\<*<27>*>/ hoti, kasmÃ: sabbesaæ sÃdhÃ- raïabhÃvena, nÃpi ucchiÂÂhitthÅ\<*<28>*>/, kasmÃ: odakantikatÃya\<*<29>*>/ suddhabhÃvena, khamassu yadi te piyà ti yadi pana te sà itthÅ\<*<26>*>/ piyà so ca amacco bahÆ- pakÃro\<*<30>*>/ tesaæ ubhinnam pi khamatha, majjhattabhÃve\<*<31>*>/ tiÂÂhathà 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pu¤¤aæ. 2 Bi pappatupattare. 3 Bi siÇgÃlo. 4 Bi apapÃpi, Bp apapÃyi. 5 Bi pappatupattare ramme. 6 K -do. 7 Bi pattaretvÃ. 8 K Âhito, Bi tÅte. 9 Bi apapÃpiti. 10 Bi pÃpiti, Bp papÃyi. 11 Bi si¤gÃlo pi. 12 Bi ca. 13 Bi -ïÅ. 14 Bi hitessa. 15 Bi Bp ce. 16 K avasesÃdÅ. 17 Bi omits pi. 18 Bi sukhapasadasÅÊÃla-. 19 K naæ. 20 K hi. 21 Bi dvipada-. 22 K pÃïÅyaæ, Bi pÃïiyaæ. 23 K na pi. 24 K ucciÂÂha-. 25 Bi omits ca. 26 Bi itthi. 27 Bi anatthÅ. 28 K ucciÂÂhitthÅ, Bi ucchiÂhittÅ. 29 Bi -kathÃya. 30 Bi bahu-. 31 K majjhattha-, Bi majhatta-. >/ #<[page 127]># %< 6. ValÃhassajÃtaka. (196.) 127>% Evaæ MahÃsatto ra¤¤o ovÃdaæ adÃsi. RÃjà tassa ovÃde Âhatvà "puna evarÆpaæ pÃpakammaæ mà karitthÃ" 'ti vatvà ubhinnam pi khami. Tato paÂÂhÃya te oramiæsu. RÃjÃpi dÃ- nÃdÅni pu¤¤Ãni katvà jÅvitapariyosÃne saggapadaæ\<*<1>*>/ pÆresi. KosalarÃjÃpi imaæ dhammadesanaæ sutvà tesaæ {ubhinnam} pi khamitvà majjhatto ahosi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, paï¬itÃmacco pana aham evÃ" 'ti. Pabba- tÆpattharajÃtakaæ\<*<2>*>/. $<6. ValÃhassajÃtaka.>$ Ye na kÃhanti ovÃdan ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto ekaæ ukkaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. So hi bhikkhu SatthÃrà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaïÂhito" ti puÂÂho "saccan" ti vatvÃ\<*<3>*>/ "kiækÃraïÃ" ti vutte "ekaæ alaækatamÃtugÃmaæ disvà kilesavasenÃ" 'ti Ãha. Atha naæ Satthà "itthiyo nÃm' età bhikkhu attano rÆpasaddagandharasaphoÂÂhabbehi c' eva itthikuttavilÃsehi ca purise\<*<4>*>/ palobhetvÃ\<*<5>*>/ attano vase katvÃ\<*<6>*>/ vasaæ upagatabhÃvaæ ¤atvà sÅlavinÃsa¤ c' eva dhanavinÃsa¤\<*<7>*>/ ca pÃpanaÂÂhena\<*<8>*>/ yakkhiniyo ti vuc- canti, pubbe pi\<*<9>*>/ hi yakkhiniyo itthikuttena ekaæ\<*<10>*>/ purisasatthaæ upa- saækamitvà vÃïijake\<*<11>*>/ upalobhetvÃ\<*<12>*>/ attano vase katvà puna a¤¤e purise disvà te sabbe pi\<*<9>*>/ jÅvitakkhayaæ pÃpetvà ubhohi hanukapassehi lohitena paggharantena\<*<13>*>/ murumurÃpetvà khÃdiæsÆ" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte TambapaïïidÅpe SirÅsavatthun\<*<14>*>/ nÃma yakkhana- garaæ ahosi. Tattha yakkhiniyo vasiæsu. Tà bhinnanÃvÃnaæ\<*<15>*>/ Ãga- takÃle alaækatapaÂiyattÃ\<*<16>*>/ khÃdaniyaæ\<*<17>*>/ bhojaniyaæ gÃhÃpetvà dÃsigaïaparivutà dÃrake aækenÃdÃya vÃïije\<*<18>*>/ upasaækamanti\<*<19>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi saggapuraæ, Bp -pÆraæ. 2 Bi adds pa¤camaæ. 3 Bi vutte. 4 Bi vÃïijjaka. 5 K upalÃpetvÃ, Bp upalobhetvÃ. 6 K omits attano vase katvÃ. 7 Bi dhanakhaya¤. 8 Bi papuïaÂhena, Bp pÃpuïatthena. 9 Bi omits pi. 10 Bi eka. 11 K vÃni-. 12 K upaÊÃÊetvÃ. 13 Bi byaggha-. 14 Bi sÅrisavatthu, Bp sÅrivatthu, sÅrisavatthu. 15 Bi Bp add vÃïijÃnaæ. 16 so Bp; Bi -yatta, K -yattaæ. 17 Bi Bp -niya. 18 K vÃnije, Bi vÃïijake. 19 Bi -kamitvÃ. >/ #<[page 128]># %<128 II. DukanipÃta. 5. Ruhakavagga. (20.)>% Tesaæ\<*<1>*>/ "manussavÃsaæ\<*<2>*>/ Ãgat' amhÃ" 'ti sa¤jÃnanatthaæ\<*<3>*>/ tattha tattha\<*<4>*>/ kasigorakkhÃdÅni karonte\<*<5>*>/ manusse gogaïe sunakhe ti\<*<6>*>/ evam ÃdÅni dassenti, vÃïijÃnaæ santikaæ\<*<7>*>/ gantvà "imaæ yÃguæ pivatha\<*<8>*>/, bhattaæ bhu¤jatha\<*<8>*>/, khÃdaniyaæ khÃdathÃ" 'ti vadanti. VÃïijà ajÃnantà tÃhi\<*<9>*>/ dinnaæ paribhu¤janti. Atha tesaæ khÃ- ditvà bhu¤jitvÃ\<*<10>*>/ vissamitakÃle\<*<11>*>/ paÂisanthÃraæ karonti. "Tumhe katthavÃsikÃ, kuto ÃgatÃ, kahaæ gacchissatha, kena kammena idhÃgat' atthÃ" 'ti pucchanti, "bhinnanÃvà hutvà idhÃgat' amhÃ" 'ti vutte ca "sÃdhu ayyÃ, amhÃkam pi sÃmikÃnaæ nÃvaæ\<*<12>*>/ abhirÆhitvÃ\<*<13>*>/ gatÃnaæ tÅïi saævaccharÃni atikkantÃni\<*<14>*>/, te matà bhavissanti, tumhe pi vÃïijà yeva, mayaæ tumhÃkaæ pÃdapari- cÃrikà bhavissÃmÃ" 'ti vatvà te vÃïije itthikuttabhÃvavilÃsehi\<*<15>*>/ palobhetvà yakkhanagaraæ netvà sace paÂhamagahità manussà atthi te devasaækhalikÃya bandhitvà kÃraïaghare\<*<16>*>/ pakkhipanti. Attano vasanaÂÂhÃne bhinnanÃvamanusse\<*<17>*>/ alabhantiyo pana pa- rato KalyÃïiæ orato NÃgadÅpan ti evaæ samuddatÅraæ anuvi- caranti, ayaæ tÃsaæ dhammatÃ. Ath' ekadivasaæ pa¤casatà bhinnanÃvà vÃïijà tÃsaæ nagarasamÅpe uttariæsu. Tà tesaæ santikaæ gantvà palobhetvà yakkhanagaraæ Ãnetvà paÂhama- gahitamanusse devasaækhalikÃya bandhitvà kÃraïaghare pakkhi- pitvà jeÂÂhakayakkhinÅ\<*<18>*>/ jeÂÂhakavÃïijaæ\<*<9>*>/ sesà sese ti tà pa¤casatà yakkhiniyo te pa¤casate vÃïije attano sÃmike akaæsu. Atha sà jeÂÂhayakkhinÅ rattibhÃge vÃïije niddaæ gate uÂÂhÃya gantvà kÃraïaghare manusse mÃretvà maæsaæ khÃditvà Ãgac- chati. SesÃpi tath' eva karonti. JeÂÂhayakkhiniyà manussa- maæsaæ khÃditvà ÃgatakÃle sarÅraæ sÅtalaæ hoti. JeÂÂhavÃïijo parigaïhanto tassà yakkhinibhÃvaæ ¤atvà "imà pa¤casatÃpi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi te. 2 K manussÃ-. 3 K saæ¤ÃjÃnanatthaæ, Bi sa¤cÃnanatthaæ. 4 Bi only one tattha. 5 Bi kÃrente. 6 Bi gonesurukkhantesu ti. 7 Bi -ke. 8 Bi adds imaæ. 9 K nÃhi. 10 Bi adds pivitvÃ. 11 Bi visa-. 12 Bi nÃvÃ. 13 K -ruhitvÃ, Bi -rÆyhitvÃ. 14 K atikantÃti, Bi abhikkatanÃni. 15 K -kuttuhÃvabhÃva-, Bi -kuttavÃsavilÃ-, Bp itthikuÂahÃsavilÃsehi. 16 Bi kÃraïaæ-. 17 both MSS. -nÃvÃ-. 18 Bi jeÂhayakkhÅni. 19 Bi jeÂhavÃ. >/ #<[page 129]># %< 6. ValÃhassajÃtaka. (196.) 129>% yakkhiniyo bhavissanti, amhehi palÃyituæ vaÂÂatÅti\<*<1>*>/" punadivase pÃto va mukhadhovanatthÃya\<*<2>*>/ gantvà sesavÃïijÃnaæ Ãrocesi: "imà yakkhiniyo na mÃnusiyo\<*<3>*>/, a¤¤esaæ bhinnanÃvÃnaæ Ãgata- kÃle te sÃmike katvà amhe khÃdissanti, etha\<*<4>*>/ amhe palÃ- yÃmÃ\<*<5>*>/" 'ti tesu a¬¬hateyyasatà "mayaæ età vijahituæ na sak- khissÃma, tumhe gacchatha, mayaæ na palÃyissÃmÃ" 'ti Ãhaæsu. JeÂÂhavÃïijo attano vacanakare a¬¬hateyyasate gahetvà tÃsaæ bhÅto palÃyi. Tasmiæ pana\<*<6>*>/ kÃle Bodhisatto valÃhassayoni- yaæ\<*<7>*>/ nibbatti, sabbaseto kÃkasÅso mu¤jakeso iddhimà vehÃsaæ- gamo ahosi. So Himavantato ÃkÃse uppatitvà TambapaïïidÅpaæ gantvà tattha Tambapaïïisare pallale sayaæjÃtasÃliæ khÃditvà gacchati, evaæ gacchanto va\<*<8>*>/ "janapadaæ gantukÃmÃ\<*<9>*>/ atthi, ja- napadaæ gantukÃmÃ\<*<10>*>/ atthÅti" tikkhattuæ karuïÃya\<*<11>*>/ paribhÃvi- taæ\<*<12>*>/ mÃnusivÃcaæ bhÃsati. Te tassa vacanaæ sutvà upasaæ- kamitvà a¤jalim paggayha "sÃmi mayaæ janapadaæ gamissÃmÃ" 'ti {Ãhaæsu}. "Tena hi mayhaæ piÂÂhiæ abhirÆhathÃ" 'ti. Ath' ekacce\<*<13>*>/ abhirÆhiæsu ekacce vÃladhiæ gaïhiæsu ekacce a¤jalim paggahetvà aÂÂhaæsu yeva. Bodhisatto antamaso\<*<14>*>/ a¤jalim paggahetvà Âhite sabbe pi\<*<15>*>/ te a¬¬hateyyasate vÃïije at- tano ÃnubhÃvena janapadaæ netvà sakasakaÂÂhÃnesu\<*<16>*>/ patiÂÂhÃ- petvà attano vasanaÂÂhÃnaæ agamÃsi. TÃpi kho yakkhiniyo a¤¤esaæ ÃgatakÃle te tattha ohÅnake a¬¬hateyyasate manusse vadhitvà khÃdiæsu. Satthà bhikkhÆ Ãmantetvà "bhikkhave, yathà te yakkhinÅnaæ vasaæ gatà vÃïijà jÅvitakkhayaæ pattà vÃlÃhassarÃjassa\<*<17>*>/ vacanakarà sakasakaÂÂhÃnesu\<*<18>*>/ patiÂÂhità evam evaæ BuddhÃnaæ ovÃdaæ akarontÃ\<*<19>*>/ bhikkhÆ\<*<18>*>/ pi bhikkhuniyo\<*<19>*>/ pi upÃsakÃpi\<*<20>*>/ upÃsikÃyo\<*<21>*>/ pi catusu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K vaddhatÅti. 2 K mukhaæ-. 3 Bi Bp manussitthiyo. 4 K omits etha. 5 Bi palÃyissÃmÃ. 6 Bi omits pana. 7 Bi valÃhakassa-, Bp valÃhakÃssa-. 8 Bi ca so, Bp so. 9 Bi gantukÃmo. 10 Bi omits atthi janapadaæ gantukÃmÃ. 11 K karuïÃ. 12 Bi -ta. 13 Bi tathekacce. 14 Bi adds pi. 15 Bi adds lÃ. 16 Bi only one saka. 17 Bi Bp valÃhakassa. 18 K -ne. 19 Bi -to. 20 Bi bhikkhu. 21 Bi bhikkhÆni. >/ #<[page 130]># %<130 II. DukanipÃta. 5. Ruhakavagga. (20.)>% apÃyesu pa¤cavidhabandhanakammakaraïaÂÂhÃnÃdÅsu\<*<1>*>/ mahadukkhaæ pÃ- puïanti, ovÃdakarà pana tisso kulasampattiyo cha\<*<2>*>/ kÃmasagge\<*<3>*>/ vÅsati brahmaloke ti imÃni c' eva ÂhÃnÃni patvà AmatamahÃnibbÃnaæ sacchi- katvà mahantaæ sukhaæ anubhavantÅti" vatvà abhisambuddho hutvà imà gÃthà avoca: @*>/ te gamissanti rakkhasÅhi va\<*<5>*>/ vÃïijÃ. || Ja_II:87 ||>@ @*>/ pÃraæ gamissanti vÃlÃheneva\<*<7>*>/ vÃïijà ti. || Ja_II:88 ||>@ Tattha ye na kÃhantÅti ye na karissanti, vyasanan\<*<4>*>/ te gamissantÅti te mahÃvinÃsaæ pÃpuïissantÅti, rakkhasÅhi va\<*<8>*>/ vÃïijà ti rakkhasÅhi palo- bhitavÃïijÃ\<*<9>*>/ viya, sotthiæ\<*<10>*>/ pÃraæ gamissantÅti anantarÃyena nibbÃnaæ pÃpuïissanti, vÃlÃheneva\<*<11>*>/ vÃïijà ti vÃlÃhen' eva\<*<11>*>/ Ãgacchathà 'ti vuttÃ\<*<12>*>/ tassa vacanakarÃ\<*<13>*>/ vÃïijà viya, yathà hi te samuddapÃraæ gantvà sakaÂÂhÃnÃni agamaæsu\<*<14>*>/ evaæ BuddhÃnaæ ovÃdakarà saæsÃrapÃraæ nibbÃnaæ gacchantÅti AmatamahÃnibbÃnena dhammadesanÃya kÆÂaæ gaïhi. Iti Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃta- kaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi, a¤¤e pi bahÆ sotÃpattisakadÃgamianÃgÃmiarahattaphalÃni pÃpuïiæsu) "Tadà vÃlÃhassarÃjassa\<*<15>*>/ vacanakarà a¬¬hateyyasatà vÃïijà Buddhaparisà ahesuæ, vÃlÃhassarÃjÃ\<*<16>*>/ pana aham evÃ" 'ti. VÃlÃhassajÃtakaæ\<*<17>*>/. $<7. MittÃmittajÃtaka.>$ Na naæ umhayate disvà ti. Idaæ Satthà SÃvatthiyaæ viharanto a¤¤ataraæ bhikkhuæ Ãrabbha kathesi. A¤¤ataro bhikkhu "mayÃ\<*<18>*>/ gahite mayhaæ upajjhÃyo na kujjhissatÅti" upajjhÃyena Âha- pitaæ vissÃsena ekaæ vatthakhaï¬aæ\<*<19>*>/ gahetvà upÃhanatthavikaæ\<*<20>*>/ katvà pacchÃ\<*<21>*>/ upajjhÃyaæ Ãpucchi. Atha naæ upajjhÃyo "kiækÃraïà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K pa¤caviniban---disu. 2 Bi ca. 3 Bi khÃtÃpasagge, Bp kÃmasaggesu. 4 Bi byasanaæ. 5 both MSS. ca. 6 Bi sotthi. 7 Bi Bp valÃ-. 8 Bi ca. 9 Bi lobhitÃ-. 10 both MSS. sotthi. 11 Bi Bp valÃ-. 12 Bi vutte. 13 -kÃrÃ. 14 Bi Ãgamisu. 15 Bi valÃhaka, Bp valÃhakÃssa. 16 Bi valÃhakassa, Bp valÃhakÃssa. 17 Bi valÃhakassa-, Bp valÃhaka-, Bi adds chaÂhaæ. 18 Bi mayaæ. 19 Bi vatta-. 20 Bi upÃhaïathavikaæ. 21 Bi omits pacchÃ. >/ #<[page 131]># %< 7. MittÃmittajÃtaka. (197.) 131>% gaïhÅti" vatvà "mayà gahite na kujjhissatÅti\<*<1>*>/ tumhÃkaæ vissÃsenÃ" 'ti vutte "ko mayà saddhiæ tuyhaæ vissÃso nÃmÃ" 'ti vatvà kuddho uÂÂhahitvà pahari. Tassa sà kiriyà bhikkhÆsu pÃkaÂà jÃtÃ. Ath' eka- divasaæ bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asuko kira daharako upajjhÃyassa vissÃsena vatthakhaï¬aæ\<*<2>*>/ gahetvà upÃhanatthavikaæ\<*<3>*>/ akÃsi, atha naæ upajjhÃyo `ko mayà saddhiæ tuyhaæ vissÃso nÃmÃ' 'ti vatvà kuddho uÂÂhahitvà paharÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' ev' esa\<*<4>*>/ bhikkhu\<*<5>*>/ attano saddhivihÃrikena\<*<6>*>/ saddhiæ avissÃsiko, pubbe pi avissÃsiko yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto KÃsiraÂÂhe\<*<7>*>/ brÃhmaïakule {nibbattitvÃ} vayappatto isipabbajjaæ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà gaïasatthà hutvà Himavantapadese\<*<8>*>/ vÃsaæ kappesi. Tasmiæ isigaïe eko tÃpaso Bodhisattassa vacanaæ akatvà ekaæ mata- mÃtikaæ hatthipotakaæ paÂijaggi. Atha naæ so vuddhippatto\<*<9>*>/ mÃretvà ara¤¤aæ pÃvisi. Tassa sarÅrakiccaæ katvà isigaïo\<*<10>*>/ Bodhisattaæ parivÃretvà "bhante kena nu kho kÃraïena mitta- bhÃvo và amittabhÃvo và sakkà jÃnitun" ti pucchi\<*<11>*>/. Bodhi- satto "iminà va\<*<12>*>/ kÃraïenÃ\<*<13>*>/" 'ti Ãcikkhanto imà gÃthà avoca: @*>/ paÂinandati cakkhÆni c' assa na dadÃti paÂiloma¤ ca vattati. || Ja_II:89 ||>@ @@ Tattha na naæ umhayate disvà ti yo hi\<*<15>*>/ yassa amitto hoti so\<*<16>*>/ taæ puggalaæ disvà na umhayate\<*<17>*>/ hasitaæ\<*<18>*>/ na karoti pahaÂÂhÃkÃraæ na dasseti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp kujjhissasi. 2 Bi vatta-. 3 Bi upÃhaïathavikaæ. 4 Bi evaso. 5 both MSS. bhikkhÆ. 6 Bi vihÃrikena 7 Bi kÃsikaraÂhe. 8 Bi -ppadese. 9 Bi adds so 10 Bi -ïÃ. 11 Bi pucchisu 12 K ca, Bi vÃ. 13 Bi omits kÃraïenÃ. 14 Bi va ca naæ. 15 Bi ha. 16 K omits so. 17 K umhate. 18 Bi sÃpitaæ. >/ #<[page 132]># %<132 II. DukanipÃta. 5. Ruhakavagga. (20.)>% na ca naæ paÂinandatÅti tassa\<*<1>*>/ vacanaæ sutvÃpi taæ\<*<2>*>/ puggalaæ na paÂi- nandati sÃdhu subhÃsitan\<*<3>*>/ ti\<*<4>*>/ nÃbbhanumodati\<*<5>*>/, cakkhÆni cassa na dadÃtÅti cakkhunà cakkhuæ Ãharitvà pamukho\<*<6>*>/ hutvà na oloketi, a¤¤ato cakkhÆni harati, paÂiloma¤ ca vattatÅti tassa kÃyakammaæ vacÅkammam pi na roceti\<*<7>*>/ paÂi- lomaæ\<*<8>*>/ gÃhaæ gaïhati paccanÅkaæ\<*<9>*>/ gÃhaæ, ÃkÃrà ti kÃraïÃni, yehi amittan ti yehi kÃraïehi, tÃni kÃraïÃni disvà ca sutvà ca paï¬ito puggalo ayaæ me\<*<10>*>/ amitto ti jÃneyya, tato viparÅtehi pana mittabhÃvo\<*<11>*>/ jÃnitabbo ti. Evaæ Bodhisatto mittÃmittabhÃvakÃraïÃni Ãcikkhitvà Brah- mavihÃre\<*<12>*>/ bhÃvetvà brahmalokÆpago ahosi\<*<13>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<14>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà hatthiposakatÃpaso saddhivihÃriko ahosi, hatthi\<*<15>*>/ upajjhÃyo, isigaïo BuddhaparisÃ, gaïasatthà pana aham evÃ" 'ti. MittÃmitta- jÃtakaæ\<*<16>*>/. $<8. RÃdhajÃtaka.>$ PavÃsÃ\<*<17>*>/ Ãgato tÃtà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ ukkaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. So kira SatthÃrà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaïÂhito" ti puÂÂho "saccaæ bhante" ti vatvà "kiækÃraïÃ" ti vutte "ekaæ alaækataitthiæ\<*<18>*>/ disvà kilesa- vasenÃ" 'ti Ãha. Atha naæ Satthà "mÃtugÃmo nÃma bhikkhu\<*<19>*>/ na sakkà rakkhituæ, pubbe\<*<20>*>/ dovÃrike ÂhapetvÃ\<*<21>*>/ rakkhantÃpi rakkhituæ na sakkhiæsu, kin te itthiyÃ\<*<22>*>/, laddhÃpi rakkhituæ na sakkÃ" ti\<*<23>*>/ vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto sukayoniyaæ nibbatti, RÃdho ti 'ssa nÃmaæ, kaniÂÂhabhÃtà pan' assa PoÂÂhapÃdo nÃma. Te ubho pi taruïa- kÃle yeva eko luddako gahetvà BÃrÃïasiyaæ a¤¤atarassa brÃhma- ïassa adÃsi. BrÃhmaïo te puttaÂÂhÃne ÂhapetvÃ\<*<21>*>/ paÂijaggi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi paÂi. 2 K naæ. 3 Bi -taæ. 4 Bi omits ti. 5 Bi nu cÃnumodanti. 6 Bi paÂimukho. 7 Bi rocati. 8 Bi -ma. 9 K paccanikaæ, Bi pa¤canika. 10 Bi omits me. 11 K mittÃmitta-. 12 Bi brahmaïa-. 13 K ahosÅti. 14 Bi dhammadesanaæ 15 so both MSS. 16 Bi adds sattamaæ niÂhitaæ. 8. Cfr. supra Vol. I p. 495. 17 Bi savÃsaæ. 18 Bi ala¤kataæ-. 19 K bhikkhÆ. 20 Bi adds pi. 21 thapetvÃ. 22 Bi Bp -yo. 23 Bi sakkotÅti. >/ #<[page 133]># %< 8. RÃdhajÃtaka. (198.) 133>% BrÃhmaïassa pana brÃhmaïÅ arakkhitÃ\<*<1>*>/ dussÅlÃ. So\<*<2>*>/ vohÃra- karaïatthÃya\<*<3>*>/ gacchanto te sukapotake Ãmantetvà "tÃta, ahaæ vohÃratthÃya gacchÃmi, kÃle vikÃle và tumhÃkaæ mÃtu karaïakammaæ olokeyyÃthà ti, a¤¤assa purisassa\<*<4>*>/ gamana- bhÃvaæ và ÃgamanabhÃvaæ\<*<5>*>/ và jÃneyyÃthÃ" 'ti brÃhmaïiæ sukapotake\<*<6>*>/ paÂicchÃpetvÃ\<*<7>*>/ agamÃsi. Sà tassa\<*<8>*>/ nikkhanta- kÃlato paÂÂhÃya anÃcÃraæ cari, rattim pi divÃpi ÃgacchantÃna¤ ca gacchantÃna¤ ca pamÃïaæ n' atthi. Taæ disvà PoÂÂhapÃdo RÃdhaæ pucchi: "brÃhmaïo imaæ brÃhmaïiæ amhÃkaæ niyyÃ- detvà gato, aya¤ ca pÃpakammaæ karoti, vadÃmi nan" ti. RÃdho "mà vadÅti\<*<9>*>/" Ãha. So tassa vacanaæ agahetvà "amma kiækÃraïà pÃpakammaæ karosÅti" Ãha. Sà taæ mÃretukÃmà hutvà "tÃta, tvaæ nÃma mayhaæ putto, ito paÂÂhÃya na karissÃ- mÅti, ehi tÃta tÃvÃ\<*<10>*>/" 'ti piyÃyamÃnà viya naæ\<*<11>*>/ pakkositvà Ãgataæ gahetvà "tvaæ maæ ovadasi\<*<12>*>/, attano pamÃïaæ na jÃnÃsÅti" gÅvaæ gahetvà mÃretvÃ\<*<13>*>/ uddhanantaresu pakkhipi. BrÃhmaïo Ãgantvà vissamitvà Bodhisattaæ "kiæ tÃta RÃdha mÃtà vo\<*<14>*>/ anÃcÃraæ karoti na\<*<15>*>/ karotÅti" pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ Ãgato tÃta idÃni na cirÃgato, kaccin nu tÃta te mÃtÃ\<*<17>*>/ na a¤¤am upasevatÅti. || Ja_II:91 ||>@ Tass' attho: ahaæ tÃta\<*<18>*>/ pavÃsà Ãgato so c' amhi\<*<19>*>/ idÃn' eva Ãgato na cirÃgato, tena pavattiæ ajÃnanto taæ pucchÃmi: kaccin\<*<20>*>/ nu\<*<21>*>/ tÃta te\<*<22>*>/ mÃtà a¤¤aæ\<*<23>*>/ purisaæ na upasevatÅti. RÃdho "tÃta paï¬itÃ\<*<24>*>/ nÃma bhÆtaæ và abhÆtaæ và aniy- yÃnikaæ nÃma na\<*<25>*>/ kathentÅti" ¤Ãpento dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi arakkhikÃ. 2 K omits so. 3 Bi -kÃra-. 4 so Bp; Bi a¤¤apurisÃ, K a¤¤aæ purisantaraæ. 5 K aga-, Bi Ãmana-, Bp ÃgamanabhÃvaæ anÃgamanabhÃvaæ vÃ. 6 Bi -kÃnaæ. 7 Bi paÂicchÃdetvÃ. 8 Bi cÃssa. 9 K vadhÅti, Bi cariti. 10 Bi tÃva tÃtÃ. 11 K omits naæ. 12 Bi vadasi. 13 Bi vidhaæ parivattetvÃ. 14 Bi te mÃtÃ. 15 Bi omits karoti na. 16 Bi savÃsÃ. 17 Bi kiccu nu kho tÃta mÃtÃ. 18 Bi adds rÃdha. 19 Bi sodhamhi. 20 Bi kicci. 21 Bi adds kho. 22 Bi omits te. 23 K a¤¤a. 24 Bi -to. 25 Bi omits na. >/ #<[page 134]># %<134 II. DukanipÃta. 5. Ruhakavagga. (20.)>% @*>/ giraæ {saccupasaæhitaæ\<*<2>*>/}, sayetha PoÂÂhapÃdo va mummure\<*<3>*>/ upakÆsito\<*<4>*>/. || Ja_II:92 ||>@ Tattha giran ti vacanaæ, vacanaæ\<*<5>*>/ hi yathà idÃni girà evaæ tadà giran ti vuccati, so hi\<*<6>*>/ sukapotako liÇgaæ anÃdiyitvÃ\<*<7>*>/ evam Ãha, ayaæ pan' ettha attho: tÃta paï¬itena\<*<8>*>/ nÃma saccupasaæhitaæ\<*<2>*>/ yathÃbhÆtaæ atthayuttaæ\<*<9>*>/ sabhÃva- vÃcam\<*<10>*>/ pi aniyyÃnikaæ\<*<11>*>/ na subhaïaæ\<*<12>*>/, aniyyÃnika¤ ca saccaæ bhaïanto sayetha PoÂÂhapÃdo va mummure\<*<13>*>/ upakÆsito\<*<14>*>/ ti\<*<15>*>/ yathà PoÂÂhapÃdo kukkule\<*<16>*>/ jhÃmo\<*<17>*>/ sayati evaæ sayeyyà ti, upakÆjito\<*<18>*>/ ti pi pÃÂho, ayam ev' attho. Evaæ Bodhisatto brÃhmaïassa dhammaæ desetvà "mayÃpi imasmiæ ÂhÃne vasituæ na sakkÃ" ti brÃhmaïaæ Ãpucchitvà ara¤¤am eva pÃvisi. Satthà imaæ desanaæ\<*<19>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samo- dhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà PoÂÂhapÃdo ùnando ahosi, RÃdho pana aham evÃ" 'ti. RÃdha- jÃtakaæ\<*<20>*>/. $<9. GahapatijÃtaka.>$ Ubhayam me na khamatÅti. Idaæ Satthà jetavane vi- haranto ukkaïÂhitam eva\<*<21>*>/ Ãrabbha kathesi\<*<22>*>/, kathento\<*<23>*>/ ca\<*<24>*>/ "mÃtugÃmo nÃma arakkhiyo\<*<25>*>/, pÃpaæ\<*<26>*>/ katvà yena ten'\<*<27>*>/ upÃyena sÃmikaæ va¤ceti\<*<28>*>/ yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto KÃsiraÂÂhe\<*<29>*>/ gahapatikule nibbattitvà vayap- patto gharÃvÃsaæ gaïhi. Tassa bhariyà dussÅlà gÃmabhojana- kena saddhiæ anÃcÃraæ carati. Bodhisatto ¤atvà parigaïhanto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K subhanaæ, Bi purÃïaæ. 2 so Bp; K paccÆ-, Bi paccu-. 3 Bi summena. 4 Bi upakupito. 5 Bi nacanaæ. 6 Bi omits hi. 7 Bi anÃda-. 8 Bi paï¬ito. 9 K yathÃbhÆtaæ tatthayuttaæ, Bi yathÃbhutattayutta, Bp atthayutta. 10 Bi Bp sabhÃvavacanaæ. 11 Bi ane-. 12 Bi purÃïaæ. 13 Bi suppanne. 14 Bi upakumatto. 15 K omits ti. 16 Bi -Êe. 17 Bi cabhamo. 18 Bi upakuÂhito. 19 Bi dhammadesanaæ. 20 Bi adds aÂhamaæ niÂhitaæ. 21 Bi ukkaïÂhitabhÃvabhikkhuæ. 22 K omits kathesi. 23 K kathanto. 24 Bi va. 25 Bi -ko. 26 Bi pÃkammaæ. 27 Bi yenakenaci. 28 Bi sÃmike¤ceti, K va¤centi. 29 Bi kÃsikaraÂhe. >/ #<[page 135]># %< 9. GahapatijÃtaka. (199.) 135>% carati. Tadà pana antovasse bÅjesu nÅhaÂesu\<*<1>*>/ chÃtakaæ ahosi, sassÃnaæ gabbhagahaïakÃlo\<*<2>*>/ jÃto, sakalagÃmavÃsino "ito mÃsadvayena\<*<3>*>/ sassÃni uddharitvà vÅhiæ dassÃmÃ" 'ti ekato hutvà gÃmabhojakassa hatthato ekaæ jaragoïaæ gahetvà maæ- saæ khÃdiæsu. Ath' ekadivasaæ gÃmabhojako khaïaæ oloketvà Bodhisattassa bahigatavelÃya\<*<4>*>/ gehaæ pÃvisi. Tesaæ sukhani- pannakkhaïe\<*<5>*>/ yeva Bodhisatto gÃmadvÃrena pavisitvà gehÃbhi- mukho pÃyÃsi\<*<6>*>/. Sà itthÅ\<*<7>*>/ gÃmadvÃrÃbhimukhÅ\<*<8>*>/ taæ disvà "ko nu kho" ti ummÃre ÂhatvÃ\<*<9>*>/ olokentÅ\<*<10>*>/ "so yevÃ" 'ti ¤atvà gÃmabhojakassa Ãcikkhi. GÃmabhojako bhÅto pakampi. Atha naæ sà "mà bhÃyi, atth' eko upÃyo, amhehi tava hatthato go- maæsaæ khÃditaæ, tvaæ maæsamÆlaæ sodhento viya hohi, ahaæ koÂÂhaæ Ãruyha koÂÂhadvÃre Âhatvà `vÅhi n' atthÅti' vakkhÃmi, tvaæ gehamajjhe Âhatvà `amhÃkaæ ghare dÃrakà jÃtÃ, maæsa- mÆlaæ\<*<11>*>/ dehÅti' punappuna\<*<12>*>/ codeyyÃsÅti" vatvà koÂÂhaæ Ãruyha koÂÂhadvÃre nisÅdi\<*<13>*>/. Itaro gehamajjhe Âhatvà "maæsamÆlaæ dehÅti" vadati, sà koÂÂhadvÃre nisinnà "koÂÂhe vÅhi n' atthi, sasse uddhaÂe dassÃmi, gacchÃ" 'ti Ãha. Bodhisatto gehaæ pavisitvà tesaæ kiriyaæ disvÃ\<*<14>*>/ "imÃya pÃpÃya kataupÃyo\<*<15>*>/ esa bhavissatÅti" ¤atvà gÃmabhojakaæ\<*<16>*>/ Ãmantetvà "bho gÃma- bhojaka\<*<17>*>/ amhe hi\<*<18>*>/ tava jaragoïassa\<*<19>*>/ maæsaæ khÃdantà `ito mÃsadvayena\<*<20>*>/ vÅhiæ\<*<21>*>/ dassÃmÃ' 'ti khÃdimha\<*<22>*>/, tvaæ addhamÃ- sam\<*<23>*>/ pi anatikkamitvà idÃn' eva kasmà ÃharÃpesi, na tvaæ iminà kÃraïenÃgato\<*<24>*>/, a¤¤ena kÃraïena Ãgato bhavissasi\<*<25>*>/, may- haæ tava kiriyÃ\<*<26>*>/ na ruccati, ayam pi anÃcÃrà pÃpadhammà koÂÂhe vÅhÅnaæ abhÃvaæ jÃnÃti, sà dÃni koÂÂhaæ Ãruyha `vÅhi\<*<27>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi hanikesu. 2 both MSS. -gahana-. 3 Bi dvayaccayena. 4 Bi -gatakÃlavelÃya. 5 Bi sukhanisinna-. 6 Bi ahosi. 7 Bi itthi. 8 Bi -khaæ. 9 Bi thatvÃ. 10 K olokenti, Bi oloketi. 11 maæsamÆlaæ --- mamsamÆlaæ wanting in Bi. 12 Bi punappunaæ. 13 Bi nisÅditvÃ. 14 itaro --- disvà wanting in Bi. 15 Bi katha-. 16 Bi -bhojanakaæ. 17 Bi -bhojanaka-. 18 Bi Bp omit hi. 19 K jaragonassa, Bi jaraggoïassa. 20 Bi -dvayaccayena. 21 Bi vihi. 22 Bi -hÃ. 23 K adha-, Bi aÂha-. 24 Bi -ïena Ãgato. 25 Bi omits bhavissasi. 26 Bi -yaæ. 27 Bi vihÅ. >/ #<[page 136]># %<136 II. DukanipÃta. 5. Ruhakavagga. (20.)>% n' atthÅti' vadati\<*<1>*>/ tvam pi `dehÅti\<*<2>*>/' ubhinnam pi vo {kÃraïaæ} mayhaæ na ruccatÅti" etam atthaæ pakÃsento imà gÃthà avoca: @@ @*>/ katvÃna\<*<4>*>/ maæsaæ jaraggavaæ kisaæ appattakÃle\<*<5>*>/ codesi, tam pi mayhaæ na ruccatÅti. || Ja_II:94 ||>@ Tattha taæ taæ gÃmapati brÆmÅti ambho\<*<6>*>/ gÃmajeÂÂhaka tena kÃraïena taæ vadÃmi, kadare appasmiæ jÅvite ti amhÃkaæ jÅvitaæ nÃma kadara¤\<*<7>*>/ c' eva thaddhaæ lÆkhaæ kasiraæ\<*<8>*>/ appa¤ ca mandaæ parittaæ, tasmiæ no eva- rÆpe jÅvite vattamÃne dve mÃse kÃraæ\<*<9>*>/ katvÃna maæsaæ jaraggavaæ kisan ti amhÃkaæ maæsaæ\<*<11>*>/ gaïhantÃnaæ jaraggavaæ kisaæ dubbalaæ jarÃ- goïaæ dadamÃno tvaæ dvÅhi mÃsehi mÆlaæ dÃtabban ti evaæ dve mÃse kÃraæ\<*<12>*>/ saægaraparicchedaæ\<*<13>*>/ katvà appattakÃle codesÅti tasmiæ kÃle asampatte antarà va codesi, tam pi mayhaæ na ruccatÅti yà cÃyaæ pÃpadhammà dus- sÅlà antokoÂÂhe vÅhÅnaæ natthibhÃvaæ jÃnamÃnà va ajÃnantÅ\<*<14>*>/ viya hutvà koÂÂham otiïïà koÂÂhadvÃrena\<*<15>*>/ ÂhatvÃ\<*<16>*>/ na dassaæ iti bhÃsati tvam pi ya¤ ca\<*<17>*>/ akÃle codesi taæ tam pÅti idaæ ubhayaæ mama n' eva khamati na ruccatÅti. Evaæ so kathento va\<*<18>*>/ gÃmabhojakaæ cÆÊÃya gahetvà ka¬¬hitvÃ\<*<19>*>/ gehamajjhe pÃtetvÃ\<*<20>*>/ "gÃmabhojako 'mhÅti\<*<21>*>/" "pa- rassa rakkhitagopitabhaï¬e\<*<22>*>/ aparajjhasÅti\<*<23>*>/" ÃdÅhi paribhÃsitvÃ\<*<23>*>/ pothetvà dubbalaæ katvà gÅvÃya\<*<25>*>/ gahetvà gehà nikka¬¬hitvÃ\<*<26>*>/ taæ duÂÂhaitthiæ\<*<27>*>/ kesesu gahetvà koÂÂhà otÃretvà nippothetvÃ\<*<28>*>/ "sace puna evarÆpaæ karosi jÃnissasÅti\<*<29>*>/" santajjesi. Tato paÂÂhÃya gÃmabhojako\<*<30>*>/ taæ gehaæ oloketum pi\<*<31>*>/ na visahi, sÃpi pÃpà puna\<*<32>*>/ manasÃpi aticarituæ nÃsakkhi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K vadasi. 2 Bi omits tvam pi dehÅti. 3 Bi saÇkaraæ. 4 Bi katvÃ. 5 K -laæ. 6 K amho. 7 K kadare 8 both MSS. kasÅraæ. 9 Bi siÇkaraæ. 10 Bi katvÃ. 11 Bi omits maæsaæ. 12 Bi omits kÃraæ. 13 Bi saÇkaraæ-, K saægaraæ-, Bp saÇkara. 14 Bi sajÃnanti. 15 Bi koÂhadvÃre. 16 Bi thatvÃ. 17 Bi appÅya¤ ca tvaæ. 18 Bi ca. 19 Bi keseka¬¬hetvÃ. 20 Bi pothetvÃ. 21 Bi gÃmabhojanakamhiti. 22 Bi -gopitepissabhaï¬e. 23 Bi aharajjasÅti. 24 Bi parissayitvÃ. 25 Bi -yaæ 26 K nikkha¬¬hitvà corr. to nikka-, Bi nika¬hetvÃ. 27 Bi duÂhaiti. 28 Bi nipo thetvÃ. 29 K jÃnissÃsÅti, Bi jÃnissatÅti. 30 Bi -janako. 31 Bi omits pi. 32 so Bp; K sÃpi pà puna, Bi puna pÃpÃ. >/ #<[page 137]># %< 10. SÃdhusÅlajÃtaka. (200.) 137>% Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsesi: (Sacca- pariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà gÃma- bhojakassa niggahakÃrako gahapati aham eva ahosin" ti\<*<1>*>/. Gaha- patijÃtakaæ\<*<2>*>/. $<10. SÃdhusÅlajÃtaka.>$ SarÅradavyan\<*<3>*>/ ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto a¤¤a- taraæ\<*<4>*>/ brÃhmaïaæ Ãrabbha kathesi. Tassa kira catasso dhÅtaro ahesuæ. Tà cattÃro janà patthenti, tesu eko abhirÆpo sarÅrasampanno, eko vayappatto mahallako, eko jÃtisampanno, eko sÅlavà ti. BrÃhmaïo cintesi: "dhÅtaro nivesentena\<*<5>*>/ patiÂÂhÃpentena\<*<6>*>/ kassa nu\<*<7>*>/ kho dÃtabbÃ\<*<8>*>/, kiæ rÆpasampannassa udÃhu vayappattassa, jÃtisampannasÅlavantÃnaæ\<*<9>*>/ a¤¤atarassÃ" ti so cintento pi ajÃnitvÃ\<*<10>*>/ "imaæ kÃraïaæ SammÃsam- buddho jÃnissati, taæ pucchitvà etesaæ antare anucchavikassa dassÃmÃ\<*<11>*>/" ti gandhamÃlÃdÅni gÃhÃpetvà vihÃraæ gantvà SatthÃraæ vanditvà eka- mantaæ nisinno Ãdito paÂÂhÃya tam atthaæ Ãrocetvà "bhante imesu catusu\<*<12>*>/ janesu kassa dÃtuæ vaÂÂatÅti\<*<13>*>/" pucchi. Satthà "pubbe pi\<*<14>*>/ paï¬ità etaæ pa¤haæ kathayiæsu, bhavasaækhepagatattà pana sallak- khetuæ na sakkotÅti" vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto Takka- silÃyaæ sippaæ gaïhitvà Ãgantvà BÃrÃïasiyaæ disÃpÃmokkho Ãcariyo ahosi. Ath' ekassa brÃhmaïassa catasso dhÅtaro ahe- suæ. Tà evam eva cattÃro janà patthayiæsu. BrÃhmaïo "kassa nu kho dÃtabbÃ\<*<15>*>/" ti ajÃnanto "Ãcariyaæ pucchitvà dÃtabba- yuttakassa dassÃmÅti" tassa santikaæ gantvà tam atthaæ puc- chanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ sojaccaæ sÃdhusÅliyaæ, brÃhmaïan te va\<*<17>*>/ pucchÃma: kaæ\<*<18>*>/ nu tesaæ vaïimhase\<*<19>*>/ ti. || Ja_II:95 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi aham evà ti. 2 Bi adds navamaæ niÂhitaæ. 3 Bi sariradappavu¬habyan. 4 Bi a¤¤atara. 5 Bi nivesane. 6 Bi patiÂhap-. 7 Bi omits nu. 8 K -bbo, Bi dÃtappa. 9 K -sampannassa sÅla-. 10 Bi ajÃnetvÃ. 11 Bi -mi. 12 K catu. 13 K vaddhatÅti. 14 K adds te. 15 K -bbo. 16 Bi vu¬¬hapyaæ. 17 Bi ca. 18 Bi kiæ. 19 Bi vaïhimase. >/ #<[page 138]># %<138 II. DukanipÃta. 5. Ruhakavagga. (20.)>% Tattha sarÅradavyan\<*<1>*>/ ti ÃdÅhi tesaæ catunnaæ vijjamÃne guïe pakÃseti\<*<2>*>/, ayaæ h' ettha\<*<3>*>/ adhippÃyo: dhÅtaro me cattÃro janà patthenti, tesu ekassa sarÅra- davyaæ atthi sarÅrasampadÃya\<*<4>*>/ abhirÆpabhÃvo saævijjati, ekassa vaddhavyaæ\<*<5>*>/ vuddhabhÃvo\<*<6>*>/ mahallakatà atthi, ekassa\<*<7>*>/ sojaccaæ sujÃtisampadÃ\<*<8>*>/ atthi, su- jaccan\<*<9>*>/ ti pi pÃÂho, ekassa sÃdhusÅliyaæ\<*<10>*>/ sundarasÅlabhÃvo sÅlasampadà atthi, brÃhmaïan te va\<*<11>*>/ pucchÃmà 'ti tesu asukassa nÃm' etÃ\<*<12>*>/ dÃtabbà ti ajÃ- nantÃ\<*<13>*>/ mayaæ bhavantaæ brÃhmaïa¤ ¤eva\<*<14>*>/ pucchÃma, kaæ\<*<15>*>/ nu tesaæ vaïimhase\<*<16>*>/ ti tesaæ catunnaæ janÃnaæ kaæ\<*<15>*>/ vaïimhase kaæ icchÃma kassa tà kumÃrikà dadÃmà 'ti pucchati\<*<17>*>/. Taæ sutvà Ãcariyo "rÆpasampadÃdisu vijjamÃnÃsu pi vipanna- sÅlo gÃrayho, tasmà taæ\<*<18>*>/ na-ppamÃïaæ, amhÃkaæ\<*<19>*>/ sÅlavanta- bhÃvo ruccatÅti\<*<19>*>/" imam atthaæ pakÃsento dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ namo kare, attho atthi sujÃtasmiæ, sÅlaæ asmÃka\<*<21>*>/ ruccatÅti. || Ja_II:96 ||>@ Tattha attho atthi sarÅrasmin ti rÆpasampanne pi sarÅre\<*<22>*>/ attho viseso va¬¬hi\<*<23>*>/ atthi yeva, n' atthÅti na vadÃmi, vaddhavyassa\<*<24>*>/ namo kare ti vuddhabhÃvassa\<*<25>*>/ pana namakkÃram eva karomi, vuddhabhÃvo\<*<26>*>/ hi vandana- mÃnanaæ\<*<27>*>/ labhati, attho atthi sujÃtasmin ti sujÃte pi purise\<*<28>*>/ va¬¬hi\<*<29>*>/ atthi, jÃtisampatti\<*<30>*>/ hi pi\<*<31>*>/ icchitabbà yeva, sÅlaæ asmÃka ruccatÅti\<*<32>*>/ am- hÃkaæ\<*<18>*>/ pana\<*<33>*>/ sÅlam eva ruccati\<*<34>*>/, sÅlavà hi ÃcÃrasampanno sÃrÅradavyavira- hito\<*<35>*>/ pi\<*<36>*>/ pujjo pasaæso\<*<37>*>/ ti. BrÃhmaïo tassa vacanaæ sutvà sÅlavantass' eva dhÅtaro adÃsi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne brÃhmaïo sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà ayam eva brÃhmaïo ahosi, disÃpÃmokkhÃcariyo\<*<38>*>/ pana aham evÃ" 'ti. SÃdhusÅlajÃtakaæ\<*<39>*>/. Ruhakavaggo\<*<40>*>/ pa¤camo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi sariradabyan. 2 K -tu. 3 Bi ayam ettha. 4 K -padÃ. 5 Bi vu¬¬abyaæ. 6 Bi vu¬¬hatÃvo. 7 Bi kassa. 8 K sujÃtitÃsampadÃ, Bi sujÃtÃjÃtisampadÃ. 9 K sujan. 10 Bi -sÅlissa. 11 Bi tveva. 12 K etaæ. 13 Bi jÃnantÃ. 14 K -ïa¤ ceva. 15 Bi kiæ 16 Bi gaïhimatesa. 17 Bi pucchatÅti attho. 18 Bi tÃ. 19 K asmÃkaæ.. 20 Bi vu¬hibyasa. 21 K asvÃka, Bi amhÃkaæ. 22 Bi sarire pi. 23 vu¬¬hi. 24 Bi vu¬¬habyasa. 25 Bi vu¬¬haæbhÃvassa. 26 Bi vu¬¬habhÃvo. 27 Bi vantamÃnÃnaæ. 28 Bi sujÃte paripÆrite. 29 Bi vu¬¬hiva. 30 K -sampatÅ. 31 Bi pi hi. 32 Bi amhÃkaæ rujjatÅti. 33 K omits pana. 34 Bi rujjati. 35 Bi sariradabya-. 36 Bi omits pi. 37 Bi pÃsaæso. 38 Bi -mokkho Ãcariyo. 39 Bi adds dasamaæ. 40 Bi duhasavaggo. >/ #<[page 139]># %< 1. BandhanÃgÃrajÃtaka. (201.) 139>% 6. NATAõDAÊHAVAGGA. $<1. BandhanÃgÃrajÃtaka.>$ Na taæ daÊhaæ bandhanam Ãhu dhÅrà ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto bandhanÃgÃraæ Ãrabbha kathesi. Tasmiæ kira kÃle bahÆ\<*<1>*>/ sandhicchedakapanthaghÃtakamanussaghÃtakacore\<*<2>*>/ Ãne- tvà Kosalara¤¤o dassesuæ. Te rÃjà andubandhanarajjubandhanasaæ- khalikabandhanehi bandhÃpesi. Tiæsamattà jÃnapadÃ\<*<3>*>/ bhikkhÆ SatthÃ- raæ daÂÂhukÃmà Ãgantvà disvà vanditvà punadivase piï¬Ãya carantà bandhanÃgÃraæ gantvÃ\<*<4>*>/ te core disvà piï¬apÃtapaÂikkantà sÃyaïha- samaye TathÃgataæ upasaækamitvà "bhante ajja\<*<5>*>/ amhehi piï¬Ãya carantehi bandhanÃgÃre bahÆ corà andubandhanÃdÅhi baddhà mahÃ- dukkhaæ anubhavantà diÂÂhÃ, te tÃni bandhanÃni\<*<6>*>/ chinditvà palÃyituæ na sakkonti, atthi nu kho tehi bandhanehi thirataraæ nÃma a¤¤aæ bandhanan" ti pucchiæsu. Satthà "bhikkhave\<*<7>*>/ bandhanÃni nÃm' etÃni, yaæ pan' etaæ dhanadha¤¤aputtadÃrÃdÅsu\<*<8>*>/ taïhÃsaækhÃtaæ kilesa- bandhanaæ etaæ ettehi\<*<9>*>/ bandhanehi\<*<10>*>/ sataguïena sahassaguïena thira- taraæ, evaæ\<*<11>*>/ mahantam pi pan' etaæ\<*<12>*>/ ducchindiyaæ bandhanaæ porÃïakapaï¬ità chinditvà Himavantaæ pavisitvà pabbajiæsÆ" 'ti vatvÃ\<*<13>*>/ atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ekasmiæ duggatagahapatikule nibbatti. Tassa vayappattassa pità kÃlam akÃsi. So bhatiæ katvà mÃtaraæ posesi. Ath' assa mÃtÃ\<*<14>*>/ anicchamÃnass' eva ekaæ kuladhÅ- taraæ gehe katvÃ\<*<15>*>/ aparabhÃge kÃlam akÃsi. BhariyÃya pi 'ssa kucchiyaæ gabbho patiÂÂhÃsi\<*<16>*>/. So gabbhassa patiÂÂhi- tabhÃvaæ ajÃnanto "bhadde tvaæ bhatiæ\<*<17>*>/ katvà jÅva, ahaæ pabbajissÃmÅti" Ãha. SÃpi\<*<18>*>/ "gabbho me patiÂÂhito\<*<19>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi bahu. 2 Bi -manussÃ-. 3 Bi ja-. 4 Bi gatvÃ. 5 Bi ajjeva. 6 Bi bandhÃni. 7 Bi adds kiæ. 8 K -disu. 9 Bi etehi. 10 K omits bandhanehi. 11 so all three instead of evarÆpaæ. 12 Bi omits pi panetaæ. 13 K omits vatvÃ. 14 Bi adds pi. 15 Bi -dhÅtaraæ gahetvÃ. 16 Bi patiÂhati. 17 K adds và vatiæ vÃ. 18 Bi sÃmi. 19 K me nam gabbho patiÂÂhito. >/ #<[page 140]># %<140 II. DukanipÃta. 6. NataædaÊhavagga. (21.)>% mayi vijÃtÃya dÃrakaæ disvà pabbajissasÅti\<*<1>*>/" Ãha\<*<2>*>/. So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà tassà vijÃtakÃle "bhadde, tvaæ sotthinà vi- jÃtÃ\<*<3>*>/, idÃn' Ãhaæ\<*<4>*>/ pabbajissÃmÅti\<*<5>*>/" pucchi. Atha naæ sà "puttassa\<*<6>*>/ tÃva thanapÃnato\<*<7>*>/ apagamanakÃle ÃgamehÅti" vatvà puna gabbhaæ gaïhi. So cintesi: "imaæ sampaÂicchÃpetvà gan- tuæ na sakkÃ\<*<8>*>/, imissà anÃcikkhitvà va palÃyitvà pabbajissÃmÅti" so tassà anÃcikkhitvÃ\<*<9>*>/ rattibhÃge uÂÂhÃya palÃyi. Atha naæ\<*<10>*>/ nagaraguttikà aggahesuæ. So "ahaæ sÃmi mÃtuposako nÃma, vissajjetha man" ti tehi attÃnaæ vissajjÃpetvà ekasmiæ ÂhÃne vasitvà aggadvÃren' eva\<*<11>*>/ nikkhamitvÃ\<*<12>*>/ Himavantaæ pavisitvà isipabbajjaæ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà jhÃnakÅÊÃya kÅÊanto vihÃsi. So tattha vasanto\<*<13>*>/ "evarÆpam pi nÃma me\<*<14>*>/ ducchindiyaæ\<*<15>*>/ puttadÃrabandhanaæ kilesabandha- naæ chindin\<*<16>*>/" ti udÃnaæ udÃnento imà gÃthà avoca: @*>/ (Dhp. v.345-46.) yad Ãyasaæ dÃrujaæ pabbaja¤ ca, sÃrattarattà maïikuï¬alesu puttesu dÃresu ca yà apekhÃ\<*<18>*>/. || Ja_II:97 ||>@ @*>/ chetvÃna\<*<20>*>/ vajanti dhÅrÃ\<*<21>*>/ anapekhino kÃmasukhaæ pahÃyà 'ti. || Ja_II:98 ||>@ Tattha dhÅrÃ\<*<22>*>/ ti dhitimà ti dhÅrà dhikkitapÃpà ti dhÅrÃ\<*<23>*>/, athavà dhi\<*<24>*>/ vuccati pa¤¤Ã, tÃya pa¤¤Ãya\<*<25>*>/ samannÃgatà ti dhÅrÃ, Buddhà PaccekabuddhÃ\<*<26>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pabbajjissatÅti. 2 Bi omits Ãha. 3 Bi pijÃtÃ. 4 Bi idÃni ahaæ. 5 Bi pappajjissÃmà ti Ãpucchi. 6 Bi puttakassa. 7 Bi thanateva. 8 Bi sakkomi. 9 Bi anÃrocetvÃva. 10 K omits naæ. 11 Bi -dvÃre. 12 Bi niggamitvÃ. 13 Bi omits vihÃsi so tattha vasanto. 14 Bi omits pi nÃma me. 15 Bi ducchandiyaæ. 16 Bi chinditan. 17 Bi tirÃ. 18 Bi apekkhÃ. 19 Bi ekaæ pi. 20 K jetvÃna. 21 Bi thirÃ. 22 K omits dhÅrÃ, Bi thirÃ. 23 Bi dhitimà vikkhittapÃpà ti và dhirÃ. 24 both MSS. dhi. 25 Bi omits pa¤¤Ãya. 26 Bi omits paccekabuddhÃ. >/ #<[page 141]># %< 1. BandhanÃgÃrajÃtaka. (201.) 141>% BuddhasÃvakà BodhisattÃ\<*<1>*>/ ca ime va\<*<2>*>/ dhÅrà nÃma, yadÃyasan ti ÃdÅsu\<*<3>*>/ yaæ saækhalikasaækhÃtaæ ayasà nibbattaæ\<*<4>*>/ Ãyasaæ\<*<5>*>/ yaæ\<*<6>*>/ andubandhanasaækhÃtaæ\<*<7>*>/ dÃrujaæ ya¤ ca pabbajatiïehi\<*<8>*>/ và a¤¤ehi và vÃkÃdÅhi rajjukaæ\<*<9>*>/ katvà katarajju- bandhanaæ taæ dhÅrà daÊhaæ thiran\<*<10>*>/ ti nÃhu na kathenti, sÃrattarattà ti sÃrattà hutvà rattÃ\<*<11>*>/ bahalarÃgarattÃ\<*<12>*>/ ti attho, maïikuï¬alesÆ 'ti maïÅsu ca kuï¬alesu ca\<*<13>*>/ maïiyuttesu\<*<14>*>/ và kuï¬alesu\<*<15>*>/, etaæ daÊhan ti ye\<*<16>*>/ maïi- kuï¬alesu sÃrattarattà tesaæ yo ca\<*<17>*>/ rÃgo\<*<18>*>/ yà ca tesaæ\<*<19>*>/ puttadÃresu apekhÃ\<*<20>*>/ taïhà etaæ\<*<21>*>/ kilesamayaæ bandhanaæ daÊhaæ thiran\<*<22>*>/ ti dhÅrà Ãhu, ohÃrinan ti Ãka¬¬hitvà catusu apÃyesu patanato\<*<23>*>/ avaharati heÂÂhÃ\<*<24>*>/ haratÅti ohÃrinaæ, sithilan ti bandhanaÂÂhÃne chavicammamaæsÃni na chindati lohitaæ na nÅha- rati bandhanabhÃvam pi na jÃnÃpetÅti\<*<25>*>/ sithilaæ, duppamu¤can ti taïhÃlobha- vasena hi ekavÃram pi uppannaæ kilesabandhanaæ daÂÂhaÂÂhÃnato kacchapo viya dummocayaæ hotÅti duppamu¤caæ, etam pi\<*<26>*>/ chetvÃnà 'ti etaæ evaæ\<*<27>*>/ daÊ- ham pi kilesabandhanaæ\<*<28>*>/ ¤Ãïakhaggena chinditvà ayadÃmÃni\<*<29>*>/ chetvà matta- varavÃraïÃ\<*<30>*>/ viya pa¤jare bhinditvÃ\<*<31>*>/ sÅhapotakÃ\<*<32>*>/ viya ca\<*<33>*>/ dhÅrà ca vatthu- kÃmakilesakÃme ukkÃrabhÆmiyaæ\<*<34>*>/ jigucchamÃnà anapekhino\<*<35>*>/ hutvà kÃmasukhaæ pahÃya vajanti pakkamanti, pakkamitvà ca pana Himavantaæ pavisitvà isipabbaj- jaæ\<*<36>*>/ pabbajitvà jhÃnasukhena\<*<37>*>/ vÅtinÃmentÅti\<*<38>*>/. Evaæ Bodhisatto imaæ udÃnaæ udÃnetvà aparihÅnajjhÃno Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsesi\<*<39>*>/: (Sacca- pariyosÃne keci sotÃpannà keci sakadÃgÃmino keci anÃgÃmino keci arahantà ahesuæ) "Tadà mÃtà MahÃmÃyà ahosi, pità Suddhodana- mahÃrÃjÃ, bhariyà RÃhulamÃtÃ, putto RÃhulo, puttadÃraæ pahÃya nikkhamitvà pabbajitapuriso\<*<40>*>/ pana aham evà 'ti. BandhanÃgÃra- jÃtakaæ\<*<41>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -tto. 2 Bi omits va. 3 K Ãdisu. 4 K nibbattiæ, Bi nippattaæ. 5 Bi ayasaæ. 6 K omits yaæ. 7 Bi anubandhana-. 8 K babbaja-, Bi pappaja-. 9 Bi rajjaæ. 10 Bi -dhanaæ ayaæ sÃdihi chindituæ sakkuïeyyabhÃvena thÅrÃdaæ utiran. 11 Bi omits rattÃ. 12 K bahalavÃga-, Bi balavarÃgatatÃ. 13 Bi omits maïÅsu ca kuï¬alesu ca. 14 K maïisuktesu. 15 Bi adds ca. 16 K yo. 17 Bi ye va. 18 Bi sÃrÃgo. 19 Bi yà va tesu. 20 Bi apekkhÃ. 21 K evaæ. 22 Bi dhÅran. 23 Bi pÃtanato. 24 K repeats heÂÂhÃ. 25 Bi adds thalapadajalatÃdÅsu kammÃni kÃtuæ na detÅti. 26 K evaæ tam pi, Bi etaæ pi. 27 Bi omits evaæ. 28 Bi -dhaæ. 29 Bi assadÃdhÃni. 30 Bi mattavÃraïo. 31 K chinditvÃ. 32 Bi -ko. 33 Bi omits ca. 34 Bi uttÃre bhÆmi viya. 35 Bi anapekkhino. 36 K omits isipabbajjaæ. 37 K ¤Ãnasukhena. 38 Bi adds attho. 39 Bi -setvÃ. 40 Bi -topÆriso. 41 Bi adds paÂhamaæ. >/ #<[page 142]># %<142 II. DukanipÃta. 6. NataædaÊhavagga. (21.)>% $<2. KeÊisÅlajÃtaka.>$ Haæsà ko¤cà mayÆrà ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto Ãyasmantaæ LakuïÂakabhaddikaæ\<*<1>*>/ Ãrabbha kathesi. So kirÃyasmà BuddhasÃsane pÃkaÂo ahosi pa¤¤Ãto\<*<2>*>/ madhurassaro madhura- dhammakathiko paÂisambhidÃppatto mahÃkhÅïÃsavo asÅtiyà therÃnam\<*<3>*>/ abbhantare pamÃïena\<*<4>*>/ omako\<*<5>*>/ LakuïÂako sÃmaïero\<*<6>*>/ viya khuddako\<*<7>*>/ kÅÊanatthÃya kato\<*<8>*>/ viya. Tasmiæ ekadivasaæ\<*<9>*>/ TathÃgataæ vanditvà JetavanakoÂÂhakaæ\<*<10>*>/ gate jÃnapadà tiæsamattà bhikkhÆ "Dasabalaæ vandissÃmÃ" 'ti Jetavanaæ pavisantà vihÃrakoÂÂhake\<*<11>*>/ theraæ disvà "sÃmaïero eso" ti sa¤¤Ãya\<*<12>*>/ theraæ cÅvarakaïïe gaïhantà hatthe gaïhantà sÅse\<*<13>*>/ gaïhantà nÃsÃya\<*<14>*>/ parÃmasantà kaïïesu gahetvà cÃletvÃ\<*<15>*>/ hatthakukkuccaæ\<*<16>*>/ katvà pattacÅvaraæ paÂisÃmetvà SatthÃraæ {upasaækamitvÃ} vanditvà nisÅditvà SatthÃrà madhurapaÂisanthÃre kate pucchiæsu: "bhante LakuïÂakabhaddiyatthero kira nÃm' eko tumhÃkaæ sÃvako madhuradhammakathiko atthi, kahaæ so idÃnÅti". "Kiæ pana bhikkhave daÂÂhukÃm' atthÃ" 'ti. "ùma bhante" ti\<*<17>*>/. "Yaæ bhikkhave tumhe dvÃrakoÂÂhake disvà civarakaïïÃdisu\<*<18>*>/ gaïhantà hatthakuk- kuccaæ katvà Ãgatà esa so" ti. "Bhante evarÆpo patthitapatthano abhinÅhÃrasampanno sÃvako kiækÃraïà appesakkho jÃto" ti. Satthà "attanÃ\<*<19>*>/ katapÃpaæ\<*<20>*>/ nissÃyÃ" 'ti vatvà tehi yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Sakko devarÃjà ahosi. Tadà Brahmadattassa jiïïaæ jarÃppattaæ\<*<21>*>/ hatthiæ và assaæ và goïaæ và dassetuæ na sakkÃ, keÊisÅlo hutvà tathÃrÆpaæ disvà va\<*<22>*>/ anubandhÃpeti, jarasakaÂam\<*<23>*>/ pi disvà bhindÃpeti, jiïïamÃtugÃme disvà pakkosÃ- petvà udare pahÃrÃpetvÃ\<*<24>*>/ pÃtÃpetvà puna uÂÂhÃpetvà bhÃyÃ- peti, jiïïapurise disvà laÇghake viya bhÆmiyaæ samparivattakÃ- dikÅÊaæ kÅÊÃpeti, apassanto "asukaghare kira mahallako atthÅti" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi lakuï¬akabhaddiyaæ 2 Bi sa¤¤Ãto. 3 Bi mahÃtherÃnaæ. 4 Bi adds pana. 5 Bi brahmako. 6 K lakuïÂasamanero, Bi lakuï¬ako-, Bp lakuï¬alosÃ-. 7 Bi bandhako. 8 Bi gato. 9 K ekaæ-. 10 K -koddhakaæ, Bi -koÂhakaæ. 11 K -koï¬ake, Bi -koÂhake. 12 Bi ma¤¤Ãya. 13 K Bp sÅsaæ. 14 Bi -yaæ. 15 Bi jÃlentÃ. 16 Bi hatthaæ-. 17 Bi omits Ãma bhante ti. 18 Bi -dÅsu. 19 Bi attano. 20 Bi kattupÃpakammaæ. 21 Bi jarÃputtaæ. 22 Bi ca and adds manusse. 23 Bi jiïïasakataæ. 24 Bi daharÃpetvÃ. >/ #<[page 143]># %< 2. KeÊisÅlajÃtaka. (202.) 143>% sutvÃpi pakkosÃpetvà kÅÊati. Manussà lajjantà attano mÃtÃ- pitaro tiro raÂÂhÃni pesenti. MÃtupaÂÂhÃnadhammo pitupaÂÂhÃna- dhammo pacchijji. RÃjasevakà keÊisÅlà va ahesuæ\<*<1>*>/, matamatÃ\<*<2>*>/ cattÃro apÃye pÆrenti, devaparisà parihÃyati\<*<3>*>/. Sakko abhinava- devaputte apassanto "kin nu kho kÃraïan" ti Ãvajjanto\<*<4>*>/ ¤atvÃ\<*<5>*>/ "damessÃmi nan" ti mahallakavaïïaæ abhinimminitvà jiïïa- yÃnake dve takkacÃÂiyo Ãropetvà dve jaragoïe\<*<6>*>/ yojetvà ekas- miæ chaïadivase\<*<7>*>/ alaækatahatthiæ abhirÆhitvÃ\<*<8>*>/ Brahmadatte alaækatanagaraæ padakkhiïaæ karonte pilotikanivattho taæ\<*<9>*>/ yÃnakaæ pÃjento\<*<10>*>/ ra¤¤o abhimukho agamÃsi. RÃjà jiïïayÃna- kaæ disvà "etaæ yÃnakaæ apanethÃ\<*<11>*>/" 'ti vadati. Manussà "kahaæ deva, na passÃmÃ" 'ti Ãhaæsu, Sakko attano ÃnubhÃvena ra¤¤o yeva dassesi. Atha naæ bahusampatte tasmiæ tassa upa- ribhÃgena pÃjento ra¤¤o matthake ekaæ cÃÂiæ\<*<12>*>/ bhinditvà ni- vattÃpento dutiyaæ bhindi. Ath' assa sÅsato paÂÂhÃya\<*<13>*>/ ito c' ito ca takkaæ paggharati. So tena aÂÂÅyati\<*<14>*>/ harÃyati\<*<15>*>/ jigucchati. Ath' assa taæ upaddutabhÃvaæ ¤atvà Sakko yÃnakaæ antara- dhÃpetvà SakkattabhÃvaæ mÃpetvà vajirahattho ÃkÃse Âhatvà "pÃpa adhammikarÃja, kiæ tvaæ mahallako na bhavissasi tava sarÅraæ jarà na\<*<16>*>/ paharissati, keÊisÅlo\<*<17>*>/ hutvÃ\<*<18>*>/ vuddhe\<*<19>*>/ viheÂhanakammaæ karosi, taæ ekakaæ\<*<20>*>/ nissÃya etaæ\<*<21>*>/ kam- maæ katvà matamatÃ\<*<22>*>/ apÃye paripÆrenti, manussà mÃtÃpitaro paÂijaggituæ na labhanti, sace imamhà kammà na viramissasi vajirena te sÅsaæ padÃlessÃmi, mà ito paÂÂhÃy' etaæ\<*<23>*>/ kammaæ akatthÃ\<*<24>*>/" 'ti santajjetvà mÃtÃpitunnaæ guïaæ kathetvà vaddhÃ- pacÃyikakammassa\<*<25>*>/ Ãnisaæsaæ pakÃsetvà ovaditvà sakaÂÂhÃnam eva agamÃsi. RÃjà tato paÂÂhÃya tathÃrÆpaæ\<*<26>*>/ kammaæ kÃtuæ cittam pi na uppÃdesi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi assesuæ. 2 Bi mÃtÃmatÃ. 3 Bi -hÃyanti 4 K Ãvajjento. 5 Bi taæ kÃraïaæ ¤atvÃ. 6 Bi jaraggoïe. 7 K chanadivase, Bi chanavadÅse. 8 K -ru-. 9 Bi omits taæ. 10 Bi pÃcento. 11 Bi ÃnethÃ. 12 Bi jÃti. 13 K omits paÂÂhÃya. 14 K addhÅyati, Bi atthiyati, Bp aÂÂiyati. 15 Bp hirÃti. 16 Bi omits na. 17 K kÅÊisÅlo. 18 Bi adds bahu. 19 Bi vu¬¬ha. 20 Bi ekaæ. 21 Bi taæ. 22 Bi matÃmatÃ. 23 Bi paÂhÃyataæ. 24 Bi akÃsi. 25 Bi buddhÃpajÃyi-, Bp vu¬¬hÃ-. 26 K -rÆpa. >/ #<[page 144]># %<144 II. DukanipÃta. 6. NataædaÊhavagga. (21.)>% Satthà imaæ atÅtaæ Ãharitvà abhisambuddho hutvà imà gÃthà avoca: @@ @*>/ manussesu daharo ce pi pa¤¤avÃ, so hi tattha mahà hoti, n' eva bÃlo sarÅravà ti. || Ja_II:100 ||>@ Tattha pasadà migà ti pasadasaækhÃtÃ\<*<2>*>/ migÃ, pasadà ca\<*<3>*>/ avasesÃ\<*<4>*>/ migà cà 'ti pi attho yeva\<*<5>*>/, pasadÃmigÃ\<*<6>*>/ ti pi pÃÂho, pasadÃ\<*<7>*>/ migà ti\<*<8>*>/ attho, n' atthi kÃyasmiæ tulyatà ti sarÅre\<*<9>*>/ pamÃïaæ nÃma\<*<10>*>/ n' atthi, yadi bhaveyya mahÃ- sarÅrà hatthino c' eva pasadamigà ca sÅhaæ mÃreyyuæ\<*<11>*>/, sÅho haæsÃdayo khuddaka- sarÅre yeva mÃreyya\<*<12>*>/, khuddakà yeva sÅhassa bhÃyeyyuæ\<*<13>*>/ na mahantÃ, yasmà pan' etaæ n' atthi tasmà sabbe pi te sÅhassa bhÃyanti, sarÅravà ti bÃlo mahÃ- sarÅro pi mahà nÃma na hoti, tasmà LakuïÂakabhaddiko sarÅrena khuddako ti\<*<14>*>/ mà taæ ¤Ãïena\<*<15>*>/ pi khuddako ti ma¤¤itthà ti attho\<*<16>*>/. Satthà imaæ dhammadesanaæ ÃharitvÃ\<*<17>*>/ saccÃni pakÃsetvÃ\<*<18>*>/ jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne tesu bhikkhÆsu keci sotÃpannà keci sakadÃgÃmino keci arahantÃ\<*<19>*>/ ahesuæ) "Tadà rÃjà LakuïÂaka- bhaddiko ahosi, so\<*<20>*>/ tÃya keÊisÅlatÃya paresaæ keÊinissayo jÃto, Sakko pana aham evà 'ti. KeÊisÅlajÃtakaæ\<*<21>*>/. $<3. KhandhavattajÃtaka.>$ VirÆpakkhehi me mettan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto a¤¤ataraæ bhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Taæ kira jantÃ- gharadvÃre kaÂÂhÃni\<*<22>*>/ phÃlentaæ\<*<23>*>/ pÆtirukkhantarà nikkhamitvà eko sappo pÃdaÇguliyaæ ¬asi\<*<24>*>/, so tatth' eva mato. Tassa tathÃmatabhÃvo sakalavihÃre pÃkaÂo\<*<25>*>/ ahosi. DhammasabhÃyaæ bhikkhÆ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asuko kira bhikkhu jantÃgharadvÃre kaÂÂhÃni\<*<26>*>/ phÃlento\<*<27>*>/ sappena daÂÂho tatth' eva mato" ti\<*<28>*>/. Satthà Ãgantvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi Bp eva. 2 K padasaækhÃtÃ, Bi passadasaÇkhÃtÃ. 3 so Bi Bp; K tÃ. 4 Bi avasesa. 5 Bi omits yeva. 6 Bi pasada-. 7 Bi pasada. 8 Bi adds pi. 9 Bi sariraæ. 10 Bi omits nÃma, K nÃva. 11 K mÃreyya. 12 Bi adds di evaæ. 13 Bi bhÃreyyuæ. 14 Bi hoti. 15 K ¤Ãnena. 16 K vatvÃ. 17 K dassetvÃ. 18 Bi omits saccÃni pakÃsetvÃ. 19 K -to. 20 K omits so. 21 Bi adds dutiyaæ niÂhitaæ. 22 Bi -naæ. 23 K phÃÊentaæ. 24 Bi ¬assi. 25 Bi -to. 26 Bi kaniÂhÃni. 27 K phÃÊento, Bi halento. 28 Bi adds kathayÅsu. >/ #<[page 145]># %< 3. KhandhavattajÃtaka. (203.) 145>% "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "sace so bhikkhave bhikkhu cattÃri ahirÃja- kulÃni Ãrabbha mettaæ abhÃvayissa\<*<1>*>/ na naæ\<*<2>*>/ sappo ¬aseyya\<*<3>*>/, po- rÃïakatÃpasÃpi\<*<4>*>/ hi anuppanne Buddhe\<*<5>*>/ catusu ahirÃjakulesu mettaæ bhÃvetvà tÃni ahirÃjakulÃni nissÃya uppajjanakabhayato\<*<6>*>/ mucciæsÆ\<*<7>*>/" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto KÃsiraÂÂhe\<*<8>*>/ brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto kÃme pahÃya isipabbajjaæ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà Himavantapadese\<*<9>*>/ ekasmiæ GaÇgÃnivattane assamapadaæ mÃpetvà jhÃnakÅÊaæ kÅÊanto isigaïaparivuto vi- hÃsi. Tadà taæ GaÇgÃtÅre nÃnappakÃrà dÅghajÃtikà isÅnaæ\<*<10>*>/ paripanthaæ\<*<11>*>/ karonti, yebhuyyena isayo jÅvitakkhayaæ pÃpu- ïanti. TÃpasà tam atthaæ Bodhisattassa Ãrocesuæ. Bodhisatto sabbe tÃpase sannipÃtetvà "sace tumhe catÆsu ahirÃjakulesu mettaæ bhÃveyyÃtha na vo sappà ¬aseyyuæ, tasmà ito paÂÂhÃya catÆsu\<*<12>*>/ ahirÃjakulesu evaæ mettaæ bhÃvethÃ" 'ti vatvà imaæ gÃtham Ãha: @*>/ me mettaæ, [mettaæ14] kaïhÃgotamakehi cà 'ti. || Ja_II:101 ||>@ Tattha virÆpakkhehi me mettan ti virÆpakkhanÃgarÃjakulehi saddhiæ mayhaæ mettaæ, erÃpathÃdÅsu\<*<15>*>/ pi es' eva nayo, etÃni pi hi\<*<16>*>/ erÃpathanÃgarÃja- kulaæ chabbyÃputtanÃgarÃjakulaæ\<*<17>*>/ kaïhÃgotamakanÃgarÃjakulan\<*<18>*>/ ti nÃgarÃja- kulÃn' eva\<*<19>*>/. Evaæ cattÃri nÃgarÃjakulÃni dassetvà "sace tumhe etesu mettaæ bhÃvetuæ sakkhissatha dÅghajÃtikà vo na ¬asissanti na viheÂhessantÅti" vatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi abhÃvissa. 2 Bi naæ na 3 Bi ¬asseyya. 4 Bi porÃïakapaï¬itatÃpaso pi. 5 Bi adds pi. 6 Bi uppajjanabhayato. 7 Bi pucchisÆ. 8 Bi kÃsikaraÂhe. 9 Bi -ppadese. 10 Bi isigaïaæ. 11 Bi parimantaæ. 12 K catusu. 13 Bi chapyÃ-. 14 so all three MSS. 15 K -disu. 16 Bi omits hi. 17 Bi chabyÃ-. 18 K -makaæ-, Bi ma nÃga-. 19 Bi -lÃni ti attho. >/ #<[page 146]># %<146 II. DukanipÃta. 6. NataædaÊhavavagga. (21.)>% @*>/ me, catuppadehi me mettaæ, mettaæ bahuppadehi me ti. || Ja_II:102 ||>@ Tattha paÂhamapadena odissakaæ katvà sabbesu\<*<2>*>/ apÃdakesu\<*<3>*>/ dÅghajÃtikesu c' eva macchesu ca\<*<4>*>/ mettÃbhÃvanà dassitÃ, dutiyapadena manussesu c' eva pakkhijÃtesu{\<*<5>*>/} ca, tatiyapadena\<*<6>*>/ hatthiassÃdÅsu\<*<7>*>/ ca\<*<8>*>/ sabbacatuppadesu\<*<9>*>/, catuttha- padena vicchikasatapadiuccÃliÇgapÃïikamakkaÂakÃdÅsu\<*<10>*>/. Evaæ sarÆpena mettÃbhÃvanaæ dassetvà idÃni ÃyÃcana- vasena dassento imaæ gÃtham Ãha: @*>/, mà maæ catuppado hiæsi, mà maæ hiæsi bahuppado ti. || Ja_II:103 ||>@ Tattha mà man ti eva¤ ca tesu\<*<12>*>/ apÃdakÃdÅsu\<*<13>*>/ koci eko pi mà vihiæ- satu mà viheÂhetÆ 'ti evaæ ÃyÃcantÃ\<*<14>*>/ mettaæ bhavethÃ\<*<15>*>/ 'ti attho. IdÃni anodissakavasena bhÃvanaæ dassento imaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ pÃpam Ãgamà ti. || Ja_II:104 ||>@ Tattha taïhÃdiÂÂhivasena vaÂÂe\<*<17>*>/ pa¤casu khandhesu Ãsattà visattà laggÃ- laggitÃ\<*<18>*>/ ti sattà assÃsapassÃsapavattanasaækhÃtena pÃïanavasena\<*<19>*>/ pÃïà ti bhÆtà bhÃvità nibbattanavasena\<*<20>*>/ bhÆtà ti evaæ\<*<21>*>/ vacanamattaviseso veditabbo, avi- sesena pana sabbÃni p' etÃni padÃni sabbasattasaÇgÃhakÃn' eva\<*<22>*>/, kevalà ti sakalÃ, idaæ sabbasattass' eva\<*<23>*>/ pariyÃyavacanaæ, bhadrÃnipassantÆ 'ti sabbe p' ete sattà bhadrÃni sÃdhÆni kalyÃïÃn' eva passantu, mà ka¤ci\<*<16>*>/ pÃpam Ãgamà 'ti etesu\<*<24>*>/ ka¤ci\<*<16>*>/ ekaæ\<*<25>*>/ sattam pi pÃpaæ lÃmakaæ dukkhaæ mà ÃgamÃ\<*<26>*>/ mà Ãgacchatu mà pÃpuïÃtu, sabbe averà abyÃpajjhÃ\<*<27>*>/ sukhÅ niddukkhà hontÆ 'ti\<*<28>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi dvipÃtakehi 2 Bi sappesu. 3 Bi adds ca. 4 Bi omits macchesu ca. 5 Bi sesapakkhi-, K pakkhijÃtesu corr. to -tisu. 6 K tatiyena. 7 K -disu. 8 Bi omits ca. 9 Bi sabbesu catuppadesu. 10 K -disu, Bi -kasahapadÅ --- pÃïaka-, Bp -pÃkaka-. 11 Bi dvipÃ-. 12 Bi ti etesu. 13 K -disu. 14 Bi -to. 15 Bi bhÃveyyÃ. 16 Bi ki¤ci. 17 K vaddhe. 18 K laggÃlagitÃ, Bi vilaggÃ-. 19 Bi pÃïÃnaæ vasena. 20 Bi omits vasena. 21 Bi etaæ. 22 Bi sappasattisaÇgahakÃneva. 23 K sabbasaddasseva. 24 Bi evaæ tesu. 25 K eka. 26 so Bp; K agamma, Bi omits ÃgamÃ. 27 Bi abyÃpajho, K abbyÃpajjhÃ. 28 Bi omits ti. >/ #<[page 147]># %< 3. KhandhavattajÃtaka. (203.) 147>% Evaæ "sabbasattesu anodissakamettaæ bhÃvethÃ" 'ti vatvà puna tiïïaæ ratanÃnaæ guïe anussarÃpetuæ "appamÃïo Buddho appamÃïo Dhammo appamÃïo Saægho" ti Ãha. Tattha pamÃïakarÃnaæ\<*<1>*>/ kilesÃnaæ abhÃvena guïÃna¤ ca pamÃïabhÃvena Buddharatanaæ\<*<2>*>/ appamÃïaæ, dhammo ti navavidho lokuttaro\<*<3>*>/ dhammo, tassÃpi\<*<4>*>/ pamÃïaæ nÃma kÃtuæ na sakkÃ\<*<5>*>/ ti appamÃïo, tena appamÃïena dhammena samannÃgatattà saægho pi appamÃïo. Iti Bodhisatto "imesaæ tinnaæ ratanÃnaæ guïe anussa- rathÃ" 'ti vatvà tiïïaæ ratanÃnaæ appamÃïaguïataæ\<*<6>*>/ dasse- tvà sappamÃïe\<*<7>*>/ satte dassetuæ "pamÃïavantÃni siriæsapÃni\<*<8>*>/ ahi vicchikÃ\<*<9>*>/ satapadÅ\<*<10>*>/ uïïÃnÃbhi sarabÆ\<*<11>*>/ mÆsikÃ" ti Ãha. Tattha siriæsapÃnÅti\<*<12>*>/ sabbadÅghajÃtikÃnaæ\<*<13>*>/ nÃmaæ, te hi sarantà gac- chanti sirena\<*<14>*>/ và sapantÅti\<*<15>*>/ siriæsapÃ\<*<16>*>/, ahÅti\<*<17>*>/ Ãdi tesaæ sarÆpato nidassa- naæ, tattha uïïÃnÃbhÅti\<*<18>*>/ makkaÂako, tassa hi nÃbhito uïïÃsadisaæ\<*<19>*>/ suttaæ nikkhamati, tasmà uïïÃnÃbhÅti\<*<18>*>/ vuccati, sarabÆ\<*<20>*>/ ti gharagolikÃ. Iti Bodhisatto "yasmà etesaæ antorÃgÃdayo pamÃïakarà dhammà atthi tasmà etÃni\<*<21>*>/ siriæsapÃni\<*<22>*>/ pamÃïavantÃnÅti" dassetvà "appamÃïÃnaæ tiïïaæ ratanÃnaæ\<*<23>*>/ ÃnubhÃvena ime no\<*<24>*>/ pamÃïavantÃ\<*<25>*>/ rattiædivaæ\<*<26>*>/ parittakammaæ\<*<27>*>/ karontÆ" 'ti evaæ "tiïïaæ ratanÃnaæ guïÃni\<*<28>*>/ anussarathÃ" 'ti vatvà tato uttariæ\<*<29>*>/ kattabbaæ dassetuæ imaæ gÃtham Ãha: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pamÃïaækarÃïaæ, K Bp pamÃïakarÃïaæ. 2 Bi -ratanÃnaæ. 3 Bi lokuttara. 4 so Bp; K tissÃpi, Bi tassa. 5 Bi sakko. 6 Bi appamÃïataæ. 7 Bi appamÃïe. 8 Bi sarisapÃni. 9 Bi -kÃ. 10 Bi -di. 11 Bi Bp -saraphÆ. 12 Bi sarisapÃïi ti. 13 Bi -jÃtikasattÃnaæ. 14 Bi sarena. 15 Bi palantÅti. 16 Bi sarirasapÃ. 17 Bi ahinti. 18 Bi Bp uïïanÃbhiti. 19 Bi Bp uïïa-. 20 Bi saphÆraphÆ. 21 Bi toni. 22 Bi sarisapÃïi. 23 Bi omits tiïïaæ ratanÃnaæ. 24 K ïo, Bi nÃ. 25 Bi adds patthÃ. 26 Bi rattidivaæ. 27 Bi parittaæ-. 28 Bi tiïïaratanaæ guïaæ. 29 Bi uttari. 30 Bi omits me. >/ #<[page 148]># %<148 II. DukanipÃta. 6. NataædaÊhavagga. (21.)>% Tattha katà me rakkhà ti mayà ratanattayaguïe anussarantena attano rakkhà gutti katÃ, katà me parittà ti parittÃnam pi me\<*<1>*>/ attano kataæ, paÂik- kamantu bhÆtÃnÅti mayi ahitajjhÃsayÃni\<*<2>*>/ bhÆtÃni paÂikkamantu apagacchantu, so haæ namo Bhagavato ti so ahaæ evaæ kataparitto atÅtassa parinibbu- tassa sabbassÃpi Buddhassa bhagavato namo karomi, namo sattannam SammÃsambuddhÃnan ti visesena pana atÅte paÂipÃÂiyÃ\<*<3>*>/ parinibbutÃnaæ sattannaæ SammÃsambuddhÃnaæ namo karomÅti. Evaæ "namakkÃraæ karontÃpi\<*<4>*>/ satta buddhe anussarathÃ" 'ti\<*<5>*>/ Bodhisatto isigaïassa imaæ parittaæ bandhitvà adÃsi. ùdito pana paÂÂhÃya\<*<6>*>/ dvÅhi gÃthÃhi catusu ahirÃjakulesu\<*<7>*>/ mettÃya dÅpi- tattà odissakÃnodissakavasena và dvinnaæ mettÃbhÃvanÃnaæ dipitattà idaæ parittaæ idha vuttan ti veditabbaæ, a¤¤aæ và kÃraïaæ pariyesitabbaæ. Tato paÂÂhÃya isigaïo Bodhisattassa\<*<8>*>/ ovÃde Âhatvà mettaæ bhÃvesi, Buddhaguïe anussari. Evaæ tesu Buddhaguïe anussa- rantesu yeva sabbe dÅghajÃtikà paÂikkamiæsu. Bodhisatto pi BrahmavihÃre bhÃvetvà Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà isigaïo Buddhaparisà ahosi, gaïasatthà pana aham evÃ" 'ti. KhandhavattajÃtakaæ\<*<9>*>/. $<4. VÅrakajÃtaka.>$ Api VÅraka passesÅti\<*<10>*>/. Idam Satthà Jetavane viharanto SugatÃlayaæ Ãrabbha kathesi. Devadattassa\<*<11>*>/ parisaæ gahetvà Ãgatesu hi\<*<12>*>/ theresu Satthà "SÃriputta, Devadatto tumhe disvà kiæ akÃsÅti" pucchitvà "SugatÃlayaæ dassesÅti" vutte "na kho SÃriputta idÃn' eva Devadatto mama anukiriyaæ karonto vinÃsam\<*<13>*>/ patto, pubbe pi pÃpuïÅti" vatvà therena yÃcito atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits me. 2 Bi ahitajhÃsayanÃni. 3 Bi -yo. 4 Bi Bp -to pi. 5 Bi adds attho. 6 K omits paÂÂhÃya. 7 K ahikulesu. 8 Bi omits odissaka ---- bodhisattassa. 9 Bi Bp khandhajÃtakaæ, Bi adds tatiyaæ. 10 so Bi Bp; K passehÅti. 11 K devadattaæ. 12 Bi omits hi. 13 Bi -sa >/ #<[page 149]># %< 4. VÅrakajÃtaka. (204.) 149>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Himavantapadese udakakÃkayoniyaæ nibbatti- tvÃ\<*<1>*>/ ekaæ saraæ upanissÃya vasi\<*<2>*>/. VÅrako ti 'ssa nÃ- maæ ahosi. Tadà KÃsiraÂÂhe\<*<3>*>/ dubbhikkhaæ ahosi. Manussà kÃkabhattaæ và dÃtuæ\<*<4>*>/ yakkhanÃgabalikammaæ và kÃtuæ nÃsakkhiæsu\<*<5>*>/. ChÃtakaraÂÂhato kÃkà yebhuyyena ara¤¤aæ pavisiæsu. Tatth' eko\<*<6>*>/ BÃrÃïasivÃsÅ\<*<7>*>/ SaviÂÂhako\<*<8>*>/ nÃma kÃko kÃkiæ ÃdÃya VÅrakassa vasanaÂÂhÃnaæ gantvà taæ saraæ nissÃya ekamante\<*<9>*>/ vÃsaæ kappesi. So ekadivasaæ tasmiæ sare gocaraæ gaïhanto VÅrakaæ saraæ otaritvà macche khÃditvà paccuttaritvà sarÅraæ sukkhÃpentaæ\<*<10>*>/ disvà "imaæ kÃkaæ\<*<11>*>/ nissÃya sakkà bahÆ\<*<12>*>/ macche laddhuæ, imaæ upaÂÂhahissÃmÅti" taæ upasaækamitvà "kiæ sammÃ" ti vutte "icchÃmi taæ sÃmi upaÂÂhÃtun" ti vatvà "sadhÆ" 'ti tena\<*<13>*>/ sampaÂicchite tato paÂÂhÃya upaÂÂhÃsi. VÅrako pi tato paÂÂhÃya attano yÃpana- mattaæ khÃditvà macche uddharitvà SaviÂÂhakassa\<*<14>*>/ deti. So pi attano yÃpanamattaæ khÃditvà sesaæ kÃkiyà deti. Tassa aparabhÃge mÃno uppajji: "ayam pi udakakÃko kÃÊako, aham pi kÃÊako, akkhituï¬apÃdehi pi etassa ca mayha¤ ca\<*<15>*>/ nÃnattaæ n' atthi\<*<16>*>/, ito paÂÂhÃya iminà gahitamacchehi\<*<17>*>/ mayhaæ kam- maæ n' atthi, aham eva gaïhissÃmÅti" so VÅrakaæ upasaæ- kamitvà "samma ito paÂÂhÃya aham eva saraæ otaritvà macche gaïhissÃmÅti" vatvà "na tvaæ samma udakaæ otaritvà macche gaïhanakÃkakule\<*<18>*>/ nibbatto, mà nassÅti" tena vÃriyamÃno pi vacanaæ anÃdiyitvà saraæ oruyha\<*<19>*>/ udakaæ pavisitvà ummuj- janto\<*<20>*>/ sevÃlaæ chinditvÃ\<*<21>*>/ nikkhamituæ nÃsakkhi\<*<22>*>/, sevÃlantare laggi, aggatuï¬am eva pa¤¤Ãyi, so nirussÃso\<*<23>*>/ anto udake\<*<24>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K nibbattetvÃ. 2 K vasÅ. 3 Bi kÃsikaraÂhe. 4 Bi kÃtuæ. 5 Bi nasakkhisu. 6 Bi tatreko. 7 K bÃrÃïasivÃsi, Bi bÃrÃnasÅvÃsi. 8 Bi paviÂhako. 9 so K Bp; Bi ekakammantaæ. 10 Bi sakkhÃp-. 11 Bi udakakÃkaæ. 12 Bi Bp bahu. 13 Bi omits tena. 14 Bi paviÂhakassa. 15 Bi etassa mayhaæ. 16 Bi nanÃkÃraïatthi. 17 K -macche. 18 K gaïhanakakule. 19 Bi otaritvÃ. 20 Bi ummajjanto, Bp ummujjamÃno. 21 so K Bp; Bi bhinditvÃ. 22 Bi na sakkhi. 23 so Bp; Bi nirussÃhe, K nirassÃso. 24 K udakaæ corr. to udake. >/ #<[page 150]># %<150 II. DukanipÃta. 6. NataædaÊhavagga. (21.)>% yeva jÅvitakkhayaæ pÃpuïi. Ath' assa bhariyà Ãgamanaæ\<*<1>*>/ apas- samÃnÃ\<*<2>*>/ pavattiæ jÃnanatthaæ VÅrakassa santikaæ gantvà "sÃmi SaviÂÂhako\<*<3>*>/ na pa¤¤Ãyati\<*<4>*>/, kahaæ nu kho" ti pucchamÃnà pa- Âhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ sakuïaæ ma¤jubhÃïakaæ\<*<6>*>/ (Dhp. p.146.) mayÆragÅvasaækÃsaæ patiæ mayhaæ SaviÂÂhakan\<*<7>*>/ ti. || Ja_II:106 ||>@ Tattha api VÅraka passesÅti\<*<8>*>/ sÃmi VÅraka api passesi\<*<9>*>/, ma¤jubhÃ- ïakan ti\<*<10>*>/ ma¤jubhÃïinaæ, sà hi rÃgavasena madhurassaro me patÅti ma¤¤ati, tasmà evam Ãha, mayÆragÅvasaækÃsan ti moragÅvasamÃnavaïïaæ\<*<11>*>/. Taæ sutvà VÅrako "Ãma jÃnÃmi te sÃmikassa gataÂÂhÃnan" ti vatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ mato ti. || Ja_II:107 ||>@ Tattha udakathalacarassà 'ti udake ca\<*<13>*>/ thale ca carituæ samatthassa, pakkhino ti attÃnaæ sandhÃya vadati, tassÃnukaran ti tassa anukaronto\<*<14>*>/, paliguïÂhito\<*<12>*>/ mato ti udakaæ pavisitvà sevÃlaæ chinditvà nikkhamituæ asakkonto sevÃlapariyonaddho\<*<15>*>/ anto udake yeva mato, passa etassa\<*<16>*>/ tuï¬aæ dissatÅti\<*<17>*>/. Taæ sutvà kÃkÅ\<*<18>*>/ paridevitvà BÃrÃïasim eva agamÃsi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà SaviÂÂhako\<*<19>*>/ Devadatto ahosi, VÅrako pana aham evÃ" 'ti. VÅrakajÃtakaæ\<*<20>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Bi Bp; K Ãgataæ. 2 Bi adds taæ. 3 Bi paviÂhako. 4 Bi pa¤¤Ãyiti, K paæ¤Ãyati. 5 so Bi Bp; K passehi. 6 Bi ma¤jabhÃïiïaæ. 7 Bi satamamhaæ paviÂhatin. 8 K passehÅÂi. 9 K passehi, Bi massasi. 10 K omits ma¤jubhÃïakanti, Bi ma¤jÆbhÃïikanti. 11 K -samÃnÃvanïaæ, Bi -samÃïavanti attho. 12 Bi palikuïÂito? Bp patikuï¬ito. 13 Bi omits ca. 14 Bi tassÃnuk-. 15 K -naddho corr. to -naÂÂho. 16 Bi ekassa. 17 Bi dassatÅti attho. 18 Bi kÃkiæ. 19 Bi paviÂhako. 20 Bi adds catutthaæ. >/ #<[page 151]># %< 5. GaÇgeyyajÃtaka. (205.) 151>% $<5. GaÇgeyyajÃtaka.>$ Sobhanti macchà gaÇgeyyÃ\<*<1>*>/ ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto dve daharabhikkhÆ\<*<2>*>/ Ãrabbha kathesi. Te kira dve\<*<3>*>/ SÃvatthi-vÃsino kulaputtà sÃsane pabbajitvà asubhabhÃvanaæ\<*<4>*>/ anu- yu¤jitvÃ\<*<5>*>/ rÆpapasaæsakÃ\<*<6>*>/ hutvà rÆpaæ upalÃÊentÃ\<*<7>*>/ vicariæsu. Te ekadivasaæ "tvaæ sobhasi, ahaæ sobhÃmÅti" rÆpaæ nissÃya uppanna- vivÃdà avidÆre nisinnaæ ekaæ mahallakatheraæ disvà "eso amhÃkaæ sobhanabhÃvaæ\<*<8>*>/ và asobhanabhÃvam\<*<9>*>/ và jÃnissatÅti" taæ\<*<10>*>/ upasaæ- kamitvà "bhante ko amhesu sobhano\<*<11>*>/" ti pucchiæsu. "ùvuso tum- hehi aham eva sobhanataro\<*<8>*>/" ti Ãha. Daharà "ayaæ mahallako amhehi pucchitaæ akathetvà apucchitaæ kathesÅti" taæ paribhÃsitvÃ\<*<12>*>/ pakkamiæsu. SÃ\<*<13>*>/ tesaæ kiriyà bhikkhusaæghe pÃkaÂà jÃtÃ. Ath' ekadivasaæ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ "Ãvuso mahalla- kathero kira te rÆpanissitake dahare lajjÃpesÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave ime daharà idÃn' eva rÆpapasaæsakÃ\<*<14>*>/, pubbe p' ete\<*<15>*>/ rÆpam eva upalÃÊentÃ\<*<16>*>/ vicariæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyam Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto GaÇgÃtÅre rukkhadevatÃ\<*<17>*>/ ahosi. Tadà GaÇgÃ- YamunÃnaæ samÃgamanaÂÂhÃne\<*<18>*>/ gaÇgeyyo ca yÃmuneyyo ca dve macchà "ahaæ sobhÃmi, tvaæ sobhasÅti" rÆpaæ nissÃya vivadamÃnÃ\<*<19>*>/ avidÆre GaÇgÃya taÂe\<*<20>*>/ kacchapaæ nipannaæ disvà "eso amhÃkaæ sobhanabhÃvaæ\<*<8>*>/ và asobhanabhÃvaæ và jÃ- nissatÅti" taæ upasaækamitvà "kin\<*<21>*>/ nu kho samma kacchapa gaÇgeyyo sobhati\<*<22>*>/ udÃhu yÃmuneyyo" ti pucchiæsu. Kacchapo "gaÇgeyyo pi sobhati yÃmuneyyo pi, tumhehi pana dvÅhi aham eva atirekataraæ sobhÃmÅti" imam atthaæ pakÃsento paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi sobhati maccho gaveyyo. 2 Bi daharasahÃyake bhikkhu. 3 Bi omits dve. 4 so K Bp; Bi asubhabhÃvaæ. 5 K ananu-, Bi anuyu¤citvÃ. 6 K rÆpasaæsakÃ. 7 Bi upaÂhÃlento, Bp -lÃlento. 8 Bi sobhaïa-. 9 Bi asobhaïa-. 10 K omits taæ. 11 Bi sobhaïo. 12 Bi -setvÃ. 13 Bi omits sÃ. 14 K rÆpaæpas-. 15 Bi pi te. 16 K upÃlÃÊentÃ, Bi upalÃlentÃ, Bp upalÃlento. 17 Bi rukkhaædevatÃ. 18 Bi samÃgamaÂhÃne. 19 all three MSS. vivÃ-. 20 Bi gaÇgÃthale. 21 Bi kiæ. 22 K sabhati, Bi sobhatu. >/ #<[page 152]># %<152 II. DukanipÃta. 6. NataædaÊhavagga. (21.)>% @*>/, atho sobhanti yÃmunÃ\<*<2>*>/, catuppad' Ãyaæ\<*<3>*>/ puriso nigrodhaparimaï¬alo ÅsakÃyatagÅvo ca\<*<4>*>/ sabbe va atirocatÅti. || Ja_II:108 ||>@ Tattha catuppadÃyan\<*<5>*>/ ti catuppado ayaæ, puriso ti attÃnaæ sandhÃya vadati, nigrodhaparimaï¬alo ti sujÃto nigrodho viya parimaï¬alo, ÅsakÃ- yatagÅvo\<*<6>*>/ ti rathÅsÃ\<*<7>*>/ viya ÃyatagÅvo\<*<8>*>/, sabbe va atirocatÅti evaæ saïÂhÃ- nasampanno kacchapo sabbe\<*<9>*>/ atirocati, aham eva sabbe tumhe atikkamitvà so- bhÃmÅti\<*<10>*>/. Macchà tassa kathaæ sutvà "ambho\<*<11>*>/ pÃpakacchapa amhehi pucchitaæ akathetvà a¤¤am eva kathesÅti" vatvà du- tiyaæ gÃtham Ãhaæsu: @*>/, a¤¤aæ akkhÃti pucchito, attappasaæsako poso nÃyaæ asmÃka\<*<13>*>/ ruccatÅti. || Ja_II:109 ||>@ Tattha attappasaæsako\<*<14>*>/ ti attÃnaæ pasaæsanasÅlo attukkaæsako\<*<15>*>/ poso\<*<16>*>/, nÃyam amhÃkaæ ruccatÅti ayaæ pÃpakacchapo amhÃkaæ na ruccati na khamatÅti kacchapassa upari udakaæ khipitvà sakaÂÂhÃnam eva agamiæsu. Satthà imaæ desanaæ\<*<17>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà dve macchà daharabhikkhÆ ahesuæ, kacchapo mahallako\<*<18>*>/, imassa pana kÃraïassa paccakkhakÃrikà GaÇgÃtÅre nibbattarukkhadevatà pana aham evÃ" 'ti. GaÇgeyyajÃtakaæ\<*<19>*>/. $<6. KuruÇgamigajÃtaka.>$ IÇgha vaddhamayaæ\<*<20>*>/ pÃsan ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viharanto Devadattaæ Ãrabbha kathesi. Tadà hi Satthà "Devadatto vadhÃya parisakkatÅti" sutvà "na bhikkhave idÃn' eva Devadatto mayhaæ vadhÃya parisakkati, pubbe pi parisakki\<*<21>*>/ yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi sobhata maccho gaÇgeyyo. 2 Bi sobhati yamuno. 3 Bi catuppÃdÃyaæ. 4 K va. 5 Bi catuppÃdÃyaæ pÆriso. 6 Bi adds cÃ. 7 Bi sisikÃ. 8 Bi adds ca. 9 Bi adds va. 10 Bi adds vadati. 11 K amho. 12 Bi akkho. 13 Bi amhÃkaæ. 14 Bi atthapasaæsako. 15 Bi atthukaæsako. 16 K pÃpo. 17 Bi dhammadesanaæ 18 Bi adds bhikkhÆ ahosi. 19 Bi adds pa¤camaæ. 6. Cfr. Journal R.Aå.1870 V.p.8. 20 Bi vaÂÂa-. 21 Bi -sakkati. >/ #<[page 153]># %< 6. KuruÇgamijÃtaka. (206.) 153>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto {kuruÇgamigo} hutvà ara¤¤e ekassa sarassa avidÆre ekasmiæ gumbe vÃsaæ kappesi. Tass' eva\<*<1>*>/ sarassa avidÆre ekasmiæ rukkhagge satapatto nisÅdi. Sarasmiæ pana kacchapo vÃsaæ kappesi. Evaæ te tayo pi sahÃyà a¤¤ama¤¤aæ piya- saævÃsaæ vasiæsu. Ath' eko migaluddako ara¤¤e caranto\<*<2>*>/ pÃnÅ- yatitthe\<*<3>*>/ Bodhisattassa padavala¤jaæ\<*<4>*>/ disvà lohanigaÊasadisaæ\<*<5>*>/ vaddhamayaæ\<*<6>*>/ pÃsaæ o¬¬etvÃ\<*<7>*>/ agamÃsi. Bodhisatto pÃnÅyaæ\<*<8>*>/ pÃtuæ Ãgato paÂhamayÃme yeva\<*<9>*>/ pÃse bajjhitvà baddharÃvaæ\<*<10>*>/ ravi. Tassa tena saddena rukkhaggato\<*<11>*>/ satapatto udakato ca kacchapo Ãgantvà "kin nu kho kÃtabban" ti mantayiæsu. Atha satapatto kacchapaæ Ãmantetvà "samma tava dantà atthi, tvaæ imaæ pÃsaæ chinda, ahaæ gantvà yathà so nÃgacchati tathà karissÃmi, evaæ amhehi dvÅhi pi\<*<12>*>/ kataparakkamena sahÃyo no jÅvitaæ labhissatÅti" imam atthaæ pakÃsento paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ luddako ti. || Ja_II:110 ||>@ Kacchapo cammavarattaæ khÃdituæ Ãrabhi. Satapatto luddassa vasanagÃmaæ gato\<*<14>*>/. Luddo paccÆsakÃle yeva sattiæ gahetvà nikkhami. Sakuïo tassa nikkhamanabhÃvaæ ¤atvà vassitvà pakkhe pappoÂhetvÃ\<*<15>*>/ taæ puredvÃrena\<*<16>*>/ nikkhamantaæ mukhe pahari. Luddo\<*<17>*>/ "kÃlakaïïisakuïen' amhi pahaÂo" ti nivattitvà thokaæ sayitvà puna sattiæ gahetvà uÂÂhÃsi. Sakuïo "ayaæ paÂhamaæ puredvÃrena\<*<18>*>/ nikkhanto, idÃni pacchima- dvÃrena nikkhamissatÅti" ¤atvà gantvÃ\<*<19>*>/ pacchimagehe nisÅdi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi tassa. 2 Bi vicaranto. 3 Bi pÃïiyatitte. 4 K -la¤chaæ, Bi -la¤caæ. 5 both MSS. -nigala-. 6 Bi vattasayaæ. 7 Bi oÂÂetvÃ. 8 Bi pÃïiyaæ. 9 K va. 10 Bi bandharavaæ. 11 K rukkhato. 12 Bi omits pi. 13 K nehÅti, Bi nehihi. 14 Bi adds avidÆre rukkhe nisÅdi. 15 Bi pappoÂetvÃ. 16 Bi pÆrima-. 17 K luddako. 18 Bi purima-. 19 Bi omits gantvÃ. >/ #<[page 154]># %<154 II. DukanipÃta. 6. NataædaÊhavagga. (21.)>% Luddo\<*<1>*>/ pi "puredvÃrena\<*<2>*>/ me nikkhamantena kÃlakaïïisakuïo diÂÂho, idÃni pacchimadvÃrena nikkhamissÃmÅti" pacchima- dvÃrena nikkhami. Sakuïo puna vassitvà gantvÃ\<*<3>*>/ mukhe pahari. Luddo puna pi kÃlakaïïisakuïena pahaÂo\<*<4>*>/ "na me esa\<*<5>*>/ nikkha- mituæ detÅti" nivattitvà yÃva aruïuggamanà sayitvà aruïavelÃya\<*<6>*>/ sattiæ gahetvà nikkhami. Sakuïo vegena gantvà "luddo ÃgacchatÅti" Bodhisattassa kathesi. Tasmiæ khaïe kacchapena ekam eva vaddhaæ\<*<7>*>/ Âhapetvà sesavarattÃ\<*<8>*>/ khÃdità honti. Dantà pan' assa patanÃkÃrappattà jÃtÃ, mukhaæ lohitamakkhitaæ\<*<9>*>/. Bodhisatto luddaputtaæ sattiæ gahetvà asanivegena Ãgacchan- taæ disvà taæ vaddhaæ\<*<10>*>/ chinditvà vanaæ pÃvisi. Sakuïo ru- khagge nisÅdi. Kacchapo pana dubbalattÃ\<*<11>*>/ tatth' eva nipajji. Luddo kacchapaæ\<*<12>*>/ pasibbake pakkhipitvà ekasmiæ khÃnuke laggesi. Bodhisatto nivattitvà olokento kacchapassa\<*<13>*>/ gahita- bhÃvaæ ¤atvà "sahÃyassa jÅvitadÃnaæ dassÃmÅti" dubbalo viya hutvà luddassa attÃnaæ dassesi. So "dubbalo esa bhavissati, mÃressÃmi nan" ti sattiæ ÃdÃya anubandhi. Bodhisatto nÃti- dÆre nÃccÃsanne gacchanto taæ ÃdÃya ara¤¤aæ pÃvisi, dÆraæ gatabhÃvaæ ¤atvà padaæ\<*<14>*>/ va¤cetvà a¤¤ena maggena vÃtavegena gantvà siÇgena pasibbakaæ ukkhipitvà bhÆmiyaæ pÃtetvà phÃle- tvÃ\<*<15>*>/ kacchapaæ nÅhari. Satapatto pi rukkhà otari. Bodhisatto dvinnam pi ovÃdaæ dadamÃno "ahaæ tumhe nissÃya jÅvitaæ labhiæ, tumhehi pi\<*<16>*>/ sahÃyassa kattabbaæ mayhaæ kataæ, idÃni luddo\<*<1>*>/ Ãgantvà tumhe gaïheyya, tasmà samma satapatta tvaæ attano puttake gahetvà a¤¤attha yÃhi, tvaæ hi samma kacchapa udakaæ pavisÃ\<*<17>*>/" 'ti Ãha. Te tathà akaæsu. Satthà abhisambuddho hutvà dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi luddho. 2 Bi purima-. 3 Bi omits gantvÃ. 4 Bi pahato. 5 Bi na dÃni mesa. 6 so K Bp; Bi aruïuggamanavelÃya. 7 Bi vaÂÂaæ. 8 Bi sesÃ-. 9 Bi mukhato lohitaæ paggarati. 10 K baddhaæ, Bi bandhanaæ, Bp bandhaæ. 11 Bi duppalatÃya. 12 Bi Bp add gahetvÃ. 13 so Bi Bp; K kacchapaæ. 14 so K Bp; Bi paraæ. 15 Bi omits phÃletvÃ, K phÃÊetvÃ. 16 Bi omits pi. 17 Bi pavÅsÃhi. >/ #<[page 155]># %< 7. AssakajÃtaka. (207). 155>% @@ Tattha apÃnayÅti apÃnayi, gahetvà agamÃsÅti\<*<1>*>/. Luddo taæ ÂhÃnaæ ÃgantvÃ\<*<2>*>/ ka¤ci\<*<3>*>/ apassitvà chinnapasibba- kaæ gahetvà domanassappatto attano gehaæ agamÃsi. Te pi tayo sahÃyà yÃvajÅvaæ vissÃsaæ acchinditvà yathÃkammaæ gatÃ. Satthà imaæ desanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà luddo Devadatto ahosi, satapatto SÃriputto, kacchapo MoggallÃno, kuruÇga- migo\<*<4>*>/ pana aham evÃ" 'ti. KuruÇgamigajÃtakaæ\<*<5>*>/. $<7. AssakajÃtaka.>$ Ayam assakarÃjenà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto purÃïadutiyikapalobhanaæ\<*<6>*>/ Ãrabbha kathesi. So hi bhikkhu SatthÃrà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu\<*<7>*>/ ukkaïÂhito" ti puÂÂho "saccan" ti vatvà "kena ukkaïÂhÃpito sÅti" vutte "purÃïadutiyikÃyÃ" 'ti Ãha. Atha naæ Satthà "na idÃn' eva\<*<8>*>/ tassà bhikkhu itthiyà sineho tayi\<*<9>*>/ atthi, pubbe pi tvaæ taæ nissÃya mahÃdukkhaæ patto\<*<10>*>/" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte KÃsiraÂÂhe\<*<11>*>/ PotalinÃmanagare\<*<12>*>/ Assako nÃma rÃjà rajjaæ kÃresi. Tassa UbbarÅ\<*<13>*>/ nÃma aggamahesi\<*<14>*>/ piyà ahosi\<*<15>*>/ manÃpà abhirÆpà dassanÅyÃ\<*<16>*>/ atikkantÃ\<*<17>*>/ mÃnusaæ\<*<18>*>/ vaïïaæ appattà dibbavaïïaæ. Sà kÃlam akÃsi. Tassà kÃlakiri- yÃya rÃjà sokÃbhibhÆto ahosi dukkhÅ\<*<19>*>/ dummano. So tassà sarÅraæ doïiyaæ nipajjÃpetvà telakalale\<*<20>*>/ pakkhipÃpetvà heÂÂhÃ- ma¤ce ÂhapÃpetvÃ\<*<21>*>/ nirÃhÃro rodamÃno paridevamÃno nipajji. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi agamÃsi a¤¤atra gacchatÅti attho. 2 so K Bp; Bi patvÃ. 3 Bi ki¤ci. 4 Bi kuruÇgarÃjÃ. 5 Bi adds chaÂhaæ. 6 Bi -ïaæ, K -dÆ-. 7 K omits bhikkhu. 8 K omits idÃneva. 9 K sineho nahi, Bi Bp tayi sineho. 10 Bi -dukkhappatto. 11 Bi kÃsikaraÂhe. 12 K potale-, Bi Bp pÃtali-. 13 Bi Bp upari. 14 so Bi Bp; K -siyÃ. 15 Bi omits ahosi. 16 Bi adds ahosi. 17 K -ta. 18 Bi manussÃka. 19 K Bi dukkhi. 20 Bi Bp -laæ. 21 Bi omits heÂÂhà --- tvÃ. >/ #<[page 156]># %<156 II. DukanipÃta. 6. NataædaÊhavagga. (21.)>% MÃtÃpitaro avasesa¤Ãtakà mittÃmaccÃ\<*<1>*>/ brÃhmaïagahapatikÃ- dayo\<*<2>*>/ pi "mà soci mahÃrÃja, aniccà saækhÃrÃ" ti ÃdÅni va- dantà sa¤¤Ãpetuæ nÃsakkhiæsu. Tassa vilapantass' eva satta divasà atikkantÃ. Tadà Bodhisatto pa¤cÃbhi¤¤ÃaÂÂhasamÃ- pattilÃbhitÃpaso\<*<3>*>/ hutvà Himavantapadese viharanto Ãlokaæ va¬¬hetvà dibbena cakkhunà JambudÅpaæ olokento taæ rÃjÃnaæ tathà paridevamÃnaæ disvà "etassa mayà avassayena bhavi- tabban" ti iddhÃnubhÃvena ÃkÃse uppatitvà ra¤¤o uyyÃne otaritvà maÇgalasilÃpaÂÂe ka¤canapaÂimà viya nisÅdi. Ath' eko Potali- nagaravÃsÅ\<*<4>*>/ brÃhmaïamÃïavo uyyÃnaæ gato Bodhisattaæ disvà vanditvà nisÅdi. Bodhisatto tena saddhiæ paÂisanthÃraæ katvà "kiæ mÃïava rÃjà dhammiko" ti pucchi. "ùma bhante dhammiko rÃjÃ, bhariyà pan' assa kÃlakatÃ, so tassà sarÅraæ doïiyaæ pakkhipÃpetvà vippalapamÃno nipanno, ajj' assa\<*<5>*>/ sattamo divaso, kissa tumhe rÃjÃnaæ evarÆpà dukkhà na mo- cetha, yuttaæ nu kho tumhÃdisesu sÅlavantesu vijjamÃnesu ra¤¤o evarÆpaæ dukkhaæ anubhavitun" ti. "Na kho ahaæ\<*<6>*>/ mÃïava rÃjÃnaæ jÃnÃmi, sace pana so Ãgantvà maæ puccheyya aham ev' assa tassà nibbattaÂÂhÃnaæ Ãcikkhitvà ra¤¤o santike yeva\<*<7>*>/ taæ kathÃpeyyan" ti. "Tena hi bhante yÃva rÃjÃnaæ Ãnemi tÃva idh' eva nisÅdathÃ" 'ti\<*<8>*>/ mÃïavo Bodhisattassa paÂi¤¤aæ gahetvà ra¤¤o santikaæ gantvà tam atthaæ Ãrocetvà "tassa dibbacakkhukassa santikaæ gantuæ vaÂÂatÅti" Ãha. RÃjà "Ubbariæ\<*<9>*>/ kira daÂÂhuæ labhissÃmÅti" tuÂÂhamÃnaso rathaæ abhirÆhitvÃ\<*<10>*>/ tattha gantvà Bodhisattaæ vanditvà ekamantaæ nisinno "saccaæ kira tumhe deviyà nibbattaÂÂhÃnaæ jÃnÃthÃ" 'ti pucchi. "ùma mahÃrÃjÃ" 'ti. "Kattha nibbattÃ" ti. "Sà kho mahÃrÃja rÆpasmi¤ ¤eva\<*<11>*>/ mattà pamÃdam Ãgamma kalyÃïa- kammaæ akatvà imasmi¤ ¤eva\<*<11>*>/ uyyÃne gomayapÃïakayoniyaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi mittÃamaccassa. 2 Bi brahmaïassa-. 3 Bi pa¤ca abhi¤¤Ã-. 4 Bi Bp pÃtali--vÃsi. 5 Bi ajja. 6 Bi haæ. 7 Bi ca. 8 Bi adds so. 9 K ubharÅ, Bi upari. 10 K -ruhitvÃ, Bi -rÆyhitvÃ. 11 K -smiæ ¤eva, Bi -smÅ yeva. >/ #<[page 157]># %< 7. AssakajÃtaka. (207.) 157>% nibbattÃ" ti. "NÃhaæ saddahÃmÅti". "Tena hi te dassetvà kathÃpemÅti\<*<1>*>/". "SÃdhu kathÃpethÃ" 'ti. Bodhisatto attano Ãnu- bhÃvena "ubho pi gomayapiï¬aæ\<*<2>*>/ vaÂÂayamÃnÃ\<*<3>*>/ ra¤¤o purato\<*<4>*>/ ÃgacchantÆ" ti tesaæ Ãgamanaæ akÃsi. Te tath' eva Ãga- miæsu\<*<5>*>/. Bodhisatto taæ dassento "ayan te mahÃrÃja UbbarÅ devÅ, taæ jahitvÃ\<*<6>*>/ gomayapÃïakassa\<*<7>*>/ pacchato Ãgacchati, passa\<*<8>*>/ nan" ti Ãha. "Bhante `UbbarÅ nÃma gomayapÃïakayoniyaæ\<*<9>*>/ nibbattissatÅti\<*<10>*>/' na saddahÃm' ahan" ti. "KathÃpemi naæ mahÃrÃjÃ" 'ti. "KathÃpetha bhante" ti. Bodhisatto attano ÃnubhÃvena taæ kathÃpento "UbbarÅti" Ãha. Sà mÃnusa- bhÃsÃya\<*<11>*>/ "kiæ bhante" ti Ãha. "Tvaæ atÅtattabhÃve\<*<12>*>/ kà nÃma ahosÅti". "Bhante Assakara¤¤o aggamahesÅ\<*<13>*>/ UbbarÅ\<*<14>*>/ nÃma ahosin" ti. "Kiæ pana te idÃni AssakarÃjà piyo udÃhu gomayapÃïako" ti. "Bhante sÃ\<*<15>*>/ mayhaæ purimajÃti\<*<16>*>/, tadà ahaæ imasmiæ uyyÃne tena saddhiæ rÆpasaddagandharasa- phoÂÂhabbe\<*<17>*>/ anubhavamÃnà vicariæ, idÃni pana me bhavasaæ- khepagatakÃlato\<*<18>*>/ paÂÂhÃya so kiæ hoti\<*<19>*>/, ahaæ hi idÃni AssakarÃjÃnaæ mÃretvà tassa galalohitena mayhaæ sÃmikassa gomayapÃïakassa pÃde makkheyyan" ti vatvà parisamajjhe manussabhÃsÃya imà gÃthà avoca: @*>/ piyena patinà saha. || Ja_II:112 ||>@ @*>/, tasmà Assakara¤¤Ã va\<*<22>*>/ kÅÂo piyataro maman ti. || Ja_II:113 ||>@ Tattha ayam AssakarÃjena deso vicarito mayà ti ayaæ ramaïÅyo uyyÃnapadeso pubbe mayà AssakarÃjena saddhiæ vicarito, anukÃmayÃnu- kÃmenÃ\<*<20>*>/ 'ti anÆ 'ti nipÃtamattaæ, mayà taæ kÃmayamÃnÃya tena maæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi Bp -pessÃmiti. 2 Bi -piï¬iya. 3 K vaddhamÃnÃ, Bp vaÂÂamÃnÃ, Bi vattiyamÃnÃ. 4 Bi adds gomayapÃïakena saddhi. 5 Bi Ãgamaæsu te. 6 Bi jahetvÃ. 7 Bi -pÃïassa. 8 Bi passatha. 9 K -pÃïayoniyaæ. 10 Bi nippattÃti 11 Bi Bp manussa-. 12 Bi abhittabhÃvena. 13 Bi -si. 14 Bi uppari. 15 Bi bhamanta so. 16 Bi -jÃtiyà sÃmiko. 17 Bi -saddaæ-. 18 Bi -gatattakÃ-. 19 Bi so kÅ hotÅti. 20 Bi anukÃmassakÃmena. 21 K -thÅytiya, Bi -dhiyati. 22 Bi -ra¤¤oca. >/ #<[page 158]># %<158 II. DukÃnipata. 6. NataædaÊhavagga. (21.)>% kÃmayamÃnenà 'ti attho\<*<1>*>/, piyenà 'ti tasmiæ attabhÃve piyena, navena sukha- dukkhena porÃïaæ apithÅyatÅti\<*<2>*>/ bhante navena hi sukhena porÃïaæ sukhaæ navena ca\<*<3>*>/ dukkhena porÃïaæ dukkhaæ pithÅyati\<*<4>*>/ paÂicchÃdiyati\<*<5>*>/, esà lokassa\<*<6>*>/ dhammatà ti dÅpeti, tasmà Assakara¤¤Ã va\<*<7>*>/ kÅÂo piyataro ma- man ti yasmà navena porÃïaæ pithÅyati\<*<8>*>/ tasmà mama AssakarÃjato sataguïena sahassaguïena kÅÂo va\<*<9>*>/ piyataro ti\<*<10>*>/. Taæ sutvà AssakarÃjà vippaÂisÃri\<*<11>*>/ hutvà tattha Âhito va kuïapaæ nÅharÃpetvà sÅsaæ nahÃtvà Bodhisattaæ vanditvà nagaraæ pavisitvà a¤¤aæ aggamahesiæ katvà dhammena rajjaæ kÃresi. Bodhisatto pi rÃjÃnaæ ovaditvà nissokaæ katvà Hima- vantam eva agamÃsi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhito\<*<12>*>/ sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà UbbarÅ\<*<13>*>/ purÃïadutiyikà ahosi, AssakarÃjà ukkaïÂhito\<*<14>*>/, mÃ- ïavo SÃriputto\<*<15>*>/, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. AssakajÃtakaæ\<*<16>*>/. $<8. SuæsumÃrajÃtaka.>$ Alam etehi ambehÅti. Idaæ Satthà Jetavane\<*<17>*>/ viharanto Devadattassa vadhÃya parisakkanaæ Ãrabbha kathesi. Tadà hi Satthà "Devadatto vadhÃya parisakkatÅti" sutvà "na bhikkhave idÃn' eva Devadatto mayhaæ vadhÃya parisakkati, pubbe pi pari- sakkati yeva, santÃsamattam pi pana kÃtuæ na sakkhÅti" vatvà atÅtam Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Himavantapadese Bodhisatto kapiyoniyaæ nibbattitvà nÃga- balo thÃmasampanno mahÃsarÅro sobhaggappatto hutvà GaÇgÃ- nivattane\<*<18>*>/ ara¤¤Ãyatane vÃsaæ kappesi. Tadà GaÇgÃya eko suæsumÃro\<*<19>*>/ vasi. Ath' assa bhariyà Bodhisattassa sarÅraæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K -nena attho, Bi -nena pahÃti attho. 2 Bi apidhiyatÅti. 3 Bi omits ca. 4 K pÅthÅyati, Bi pithiyati. 5 K -dÅyati, Bp -diyyati. 6 Bi lokasmÅ. 7 Bi ca. 8 K piyathÅyati, Bi pithiyyati. 9 Bi omits va. 10 Bi adds attho. 11 so all three MSS. 12 Bi adds bhikkhÆ. 13 K ubbari, Bi upari. 14 Bi ukkaïÂhitabhikkhu ahosi. 15 Bi adds ahosi. 16 Bi sattamaæ. 17 Bi veÊu. 18 Bi gaÇgÃya ni-. 19 Bi susu-. >/ #<[page 159]># %< 28. SuæsumÃrajÃtaka. (208.) 159>% disvà tassa\<*<1>*>/ hadayamaæse\<*<2>*>/ dohaÊaæ\<*<3>*>/ uppÃdetvà suæsumÃ- raæ\<*<4>*>/ Ãha: "ahaæ sÃmi etassa kapirÃjassa hadayamaæsaæ\<*<5>*>/ khÃditukÃmÃ" ti. "Bhadde, mayaæ jalagocarÃ, esa thalagocaro, kin ti taæ\<*<6>*>/ gaïhituæ\<*<7>*>/ sakkhissÃmÃ\<*<8>*>/" 'ti. "Yena tena\<*<9>*>/ upÃ- yena gaïha, sace na labhissÃmi marissÃmÅti". "Tena hi mà bhÃyi\<*<10>*>/, atth' eko upÃyo ti khÃdÃpessÃmi taæ\<*<11>*>/ tassa hadaya- maæsan\<*<12>*>/" ti suæsumÃriæ\<*<13>*>/ samassÃsetvà Bodhisattassa GaÇ- gÃya pÃnÅyaæ\<*<14>*>/ pivitvà GaÇgÃtÅre nisinnakÃle santikaæ gantvà evam Ãha\<*<15>*>/: "vÃnarinda imasmiæ padese kasaÂaphalÃni\<*<16>*>/ khÃ- danto kiæ tvaæ ciïïaÂÂhÃne\<*<17>*>/ yeva carasi, pÃragaÇgÃya am- balabujÃdÅnaæ\<*<18>*>/ madhuraphalÃnaæ anto n' atthi, kin te tattha gantvà phalÃphalaæ khÃdituæ na vaÂÂatÅti\<*<19>*>/". "KumbhÅlarÃja GaÇgà mahodikÃ\<*<20>*>/ vittiïïÃ\<*<21>*>/, kathaæ tattha gamissÃmÅti". "Sace gacchasi ahaæ taæ mama piÂÂhiæ Ãropetvà nessÃmÅti". So taæ\<*<22>*>/ saddahitvà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvÃ\<*<23>*>/ "tena hi ehi, piÂÂhiæ me abhirÆhÃ" 'ti ca vutte taæ\<*<24>*>/ abhirÆhi. Suæ- sumÃro\<*<4>*>/ thokaæ netvà udake osÅdÃpesi. Bodhisatto "samma udake maæ osÅdÃpesi, kin\<*<25>*>/ nu kho etan" ti Ãha. "NÃhan taæ dhammesu dhammatÃya gahetvà gacchÃmi, bhariyÃya pana me\<*<26>*>/ tava hadayamaæse dohaÊo uppanno, tam ahaæ tava hada- yaæ khÃdÃpetukÃmo" ti. "Samma, kathentena te sundaraæ kataæ, sace hi amhÃkaæ udare hadayaæ bhaveyya sÃkhaggesu carantÃnaæ cuïïavicuïïaæ bhaveyyÃ" 'ti. "Kahaæ pana tumhe ÂhapethÃ\<*<27>*>/" 'ti. Bodhisatto avidÆre ekaæ udumbaraæ\<*<28>*>/ pakkaphalapiï¬isampannaæ\<*<29>*>/ dassento "pass' etÃni amhÃkaæ hadayÃni ekasmiæ udumbare\<*<30>*>/ olambantÅti\<*<31>*>/". "Sace me \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K omits tassa. 2 Bi hadayaæ maæse. 3 Bi dohalaæ. 4 Bi susu-. 5 Bi hadayaæ. 6 so Bp; K kittinaæ, Bp kathaæ. 7 Bi gahituæ. 8 Bi -ssÃmi. 9 Bi kenaci. 10 Bi socitta. 11 K omits taæ. 12 Bi hadayan. 13 Bi susumÃri. 14 Bi pÃïiya. 15 Bi ahaæ. 16 Bi kadaÊiphalÃni. 17 so K Bp; Bi asampannaÂhÃne. 18 Bi ampampalapujÃ-. 19 K vaddhatÅti. 20 Bi -dakÃ. 21 K vitiïïa, Bi vittaænnÃ. 22 Bi omits taæ. 23 K -cchi. 24 so Bi Bp; K omits taæ. 25 Bi kiæ. 26 K omits me. 27 Bi thapethÃ. 28 Bi udumpara. 29 Bi pakkaphalaæpiï¬akasaÇcannaæ, Bp phalapiï¬asanchannaæ ekaæ udumbarapakkaæ. 30 Bi udumpararukkhe. 31 Bi olampantÅti, K olambentÅti. >/ #<[page 160]># %<160 II. DukanipÃta. 6. NataædaÊhavagga. (21.)>% hadayaæ dassasi ahan taæ na mÃressÃmÅti". "Tena hi ettha nehi maæ, ahan te rukkhe olambantaæ dassÃmÅti". So taæ ÃdÃya tattha agamÃsi\<*<1>*>/. Bodhisatto tassa piÂÂhito uppatitvà udumbararukkhe nisÅditvà "samma bÃlasuæsumÃra\<*<2>*>/ imesaæ sattÃnaæ hadayaæ nÃma rukkhagge hotÅti sa¤¤Å\<*<3>*>/ ahosi, bÃlo si\<*<4>*>/, ahan taæ va¤cesiæ\<*<5>*>/, tava phalÃphalaæ tam eva\<*<6>*>/ hotu, sarÅram eva pana te\<*<7>*>/ mahantaæ, pa¤¤Ã pana\<*<8>*>/ n' atthÅti" vatvà imam atthaæ pakÃsento imà gÃthà avoca: @*>/ mayhaæ udumbaro. || Ja_II:114 ||>@ @*>/ bondi, na ca\<*<11>*>/ pa¤¤Ã tadÆpikÃ, suæsumÃra\<*<12>*>/ va¤cito me si\<*<13>*>/, gaccha dÃni yathÃsukhan ti. || Ja_II:115 ||>@ Tattha alam etehÅti yÃni tayà dÅpake diÂÂhÃni etehi\<*<14>*>/ mayhaæ alaæ, varaæ mayhaæ udumbaro ti mayhaæ\<*<15>*>/ ayam eva udumbararukkho varaæ, bondÅti sarÅraæ, tadÆpikà ti pa¤¤Ã pana te tadÆpikà tassa sarÅrassa anuc- chavikà n' atthi, gaccha dÃni yathÃsukhan ti idÃni yathÃsukhaæ gaccha\<*<16>*>/, n' atthi te hadayan\<*<17>*>/ ti\<*<18>*>/. SuæsumÃro\<*<19>*>/ sahassaæ\<*<20>*>/ parÃjito viya\<*<21>*>/ dukkhÅ dummano pajjhÃyanto\<*<22>*>/ attano nivesanaÂÂhÃnam\<*<23>*>/ eva gato. Satthà imaæ desanaæ\<*<24>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhanesi: "Tadà suæsumÃro\<*<12>*>/ Devadatto ahosi, suæsumÃrÅ\<*<25>*>/ Ci¤camÃïavikÃ\<*<26>*>/, kapirÃjà pana aham evÃ" 'ti. SuæsumÃrajÃtakaæ\<*<27>*>/. $<9. KakkarajÃtaka.>$ DiÂÂhà mayà vane rukkhà ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto dhammasenÃpati-SÃriputtattherassa saddhivihÃrikadahara- bhikkhuæ Ãrabbha kathesi. So kira attano sarÅrassa guttikamme \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi Ãg-. 2 Bi -susu-. 3 so Bp; K saæ¤Ã, Bi sa¤i. 4 Bi pi. 5 Bi va¤cemi. 6 K taveva? Bp tavameva. 7 omit pana? K Bp omit te. 8 Bi manaæ. 9 Bi camaraæ. 10 K no. 11 Bi va. 12 Bi susu-. 13 K siæ. 14 K catehi. 15 Bi omits mayhaæ. 16 Bi gacchÃhi. 17 Bi hadayamaæsagahanupÃyo. 18 Bi adds attho. 19 Bi susumÃra. 20 Bi sahassa. 21 K omits viya. 22 so K Bp; Bi pacchÃyanto. 23 Bi vÃsanaÂhÃnaæ. 24 Bi dhammadesanaæ. 25 Bi susumÃri. 26 Bi adds ahosi. 27 Bi susumÃrajÃtakaæ aÂhamaæ. >/ #<[page 161]># %< 9. KakkarajÃtakaæ. (209.) 161>% cheko ahosi, "sarÅrassa me\<*<1>*>/ na sukhaæ bhaveyyÃ" 'ti bhayena atisÅ- taæ accuïhaæ paribhogaæ na karoti, "sÅtuïhehi sarÅraæ kilameyyÃ" 'ti bhayena bahi na nikkhamati, atikilinnauttaï¬ulÃni\<*<2>*>/ na bhu¤jati. Tassa sarÅraguttikusalatÃ\<*<3>*>/ saæghamajjhe pÃkaÂà jÃtÃ. Dhammasa- bhÃyaæ bhikkhÆ\<*<4>*>/ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asuko\<*<5>*>/ daharo kira sarÅraguttikamme cheko" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave ayaæ daharo idÃn' eva sarÅraguttikamme\<*<6>*>/ cheko, pubbe pi cheko ahosÅti\<*<7>*>/" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ara¤¤Ãyatane rukkhadevatà ahosi. Ath' eko sakuïaluddako ekaæ dÅpakakakkaraæ\<*<8>*>/ ÃdÃya vÃlarajju¤\<*<9>*>/ ca yaÂÂhi¤ ca gahetvà ara¤¤e kakkare\<*<10>*>/ bandhanto ekaæ palÃ- yitvà ara¤¤aæ paviÂÂhaæ purÃïakakkaraæ\<*<11>*>/ bandhituæ Ãrabhi. So vÃlapÃse\<*<12>*>/ kusalatÃya attÃnam bandhituæ na deti, uÂÂhÃy' uÂÂhÃya nilÅyati\<*<13>*>/. Luddako attÃnaæ sÃkhÃpallavehi paÂicchÃ- detvà punappuna\<*<14>*>/ yaÂÂhi¤ ca pÃsa¤ ca o¬¬eti\<*<15>*>/. Kakkaro\<*<16>*>/ taæ lajjÃpetukÃmo mÃnusiæ\<*<17>*>/ vÃcaæ nicchÃretvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/, na tÃni evaæ sakkanti\<*<19>*>/ yathà tvaæ rukkha\<*<20>*>/ sakkasÅti\<*<21>*>/. || Ja_II:116 ||>@ Tass' attho: samma luddako, mayà imasmiæ vane jÃtà bahÆ\<*<22>*>/ assakaïïà ca vibhÅÂakÃ\<*<23>*>/ ca rukkhÃ\<*<24>*>/ diÂÂhapubbÃ, tÃni pana rukkhÃni yathà tvaæ sakkasi\<*<25>*>/ saæka- masi\<*<26>*>/ ito c' ito ca vicarasi evaæ na sakkanti\<*<27>*>/ na saækamanti\<*<28>*>/ na vicarantÅti\<*<29>*>/. Evaæ vatvà puna so kakkaro16 palÃyitvà a¤¤attha aga- mÃsi. Tassa palÃyitvà gatakÃle\<*<30>*>/ luddako dutiyaæ {gÃtham Ãha}: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi mÃ. 2 Bi -kilinaæ utuï¬alÃdÅni, Bp -linnautaï¬ulÃdÅni. 3 Bi -tÃya. 4 Bi bhikkhu dhammasabhÃyaæ. 5 Bi -ka. 6 Bi -guttikakammesu 7 Bi omits pubbe pi cheko ahosÅ. 8 Bi -kukkuraæ, Bp -kukkuÂaæ. 9 Bi vÃÊarucu¤. 10 K kakkaro, Bi kakkure, Bp -kukkuÂe. 11 Bi pÆrÃïaæ kukkura 12 Bi vÃÊa-. 13 Bi niÊiyati, Bp nilayati. 14 Bi puna. 15 Bi oÂÂesi. 16 Bi kukkuro. 17 K -sÅ, Bi -si. 18 K -vibhÅÂanakÃ, Bi assakaïïÃvibhedakÃ. 19 Bi sakkonti. 20 Bi rukkhaæ. 21 K sakkhasÅti, Bi pakkasiti. 22 both MSS. bahu. 23 Bi Bp vibhedakÃ. 24 K omits rukkhÃ. 25 Bi sakkhasÅti. 26 Bi saækÃmasi. 27 Bi sakkonti. 28 K sakkamanti. 29 Bi omits na saækamanti na vicarantÅti 30 Bi -lena >/ #<[page 162]># %<162 II. DukanipÃta. 6. NataædaÊhavagga. (21.)>% @*>/ ayaæ bhetvÃ\<*<2>*>/ pa¤jaram\<*<3>*>/ Ãgato, kusalo\<*<4>*>/ vÃlapÃsÃnaæ\<*<5>*>/ apakkamati bhÃsatÅti. || Ja_II:117 ||>@ Tattha kusalo vÃlapÃsÃnan\<*<6>*>/ ti vÃlamayesu\<*<5>*>/ pÃsesu kusalo attÃnaæ bandhituæ adatvà pakkamati c' eva bhÃsati ca bhÃsitvà ca pana palÃto\<*<7>*>/ ti. Evaæ vatvà luddako ara¤¤e caritvÃ\<*<8>*>/ yathÃladdhaæ ÃdÃya geham eva gato. Satthà imaæ desanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà lud- dako Devadatto ahosi, kakkaro kÃyaguttikusalo daharabhikkhu, tassa pana kÃraïassa paccakkhato\<*<9>*>/ diÂÂharukkhadevatÃ\<*<10>*>/ aham evÃ" 'ti. KakkarajÃtakaæ\<*<11>*>/. $<10. KandagalakajÃtaka.>$ Ambho ko nÃmayaæ rukkho ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viharanto SugatÃlayaæ Ãrabbha kathesi. Tadà hi Satthà "Deva- datto SugatÃlayaæ akÃsÅti" sutvÃ\<*<12>*>/ "na bhikkhave idÃn' eva Devadatto mayhaæ anukaronto\<*<13>*>/ vinÃsaæ patto\<*<14>*>/, pubbe pi pÃpuïi yevÃ" 'ti vatvà atÅtam Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Himavantapadese\<*<15>*>/ rukkhakoÂÂhasakuïayoni- yaæ\<*<16>*>/ nibbatti. Khadiravane va gocaraæ gaïhi, Khadiravaniyo ti 'ssa nÃmaæ ahosi\<*<17>*>/. Tass' eko Kandagalako\<*<18>*>/ nÃma sahÃyo ahosi, so phÃlibhaddakavane\<*<19>*>/ gocaraæ gaïhati. So ekadivasaæ Khadiravaniyassa santikaæ agamÃsi. Khadiravaniyo "sahÃyo Ãgato" ti Kandagalakaæ\<*<20>*>/ gahetvà khadiravanam pavisitvà khadirakhandha¤ ca\<*<21>*>/ tuï¬ena paharitvà rukkhato pÃïake nÅ- haritvà adÃsi. Kandagalo\<*<22>*>/ dinne\<*<23>*>/ dinne madhurapÆve viya chinditvÃ\<*<24>*>/ khÃdi. Tassa khÃdantass' eva mÃno uppajji: "ayam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -kukkuro. 2 Bi bhutvÃ. 3 Bi sa¤caram. 4 Bi sugato. 5 Bi vÃÊa-. 6 Bi vÃÊapÃsÃïan. 7 K palÃyato. 8 Bi vicaritvÃ. 9 Bi paccakkharikÃtÃ. 10 Bi omits diÂÂha. 11 Bp kukkuÂa-, Bi kukkurajÃtakaæ navamaæ. 12 Bi vatvÃ. 13 Bi anukiriyaæ karonto. 14 Bi vinÃsappatto. 15 Bi -ppadese. 16 Bi -koÂÂakasatuïayoniyaæ. 17 Bi nippatti khadiravaniyo tissa nÃmaæ ahosi khadiravane yeva gocaraæ gaïhi. 18 Bi kaïÂarÃlako. 19 Bi pÃtalibhaddaka-, Bp sippalipÃÊi- and sippalipÃÂali-. 20 Bi kandarÃlakaæ. 21 Bi -dhaæ. 22 Bi kandarÃlako. 23 K dinna. 24 Bi cchinditvÃ, K chinditvà chinditvÃ. >/ #<[page 163]># %< 10. KandagalakajÃtaka (210.) 163>% pi\<*<1>*>/ rukkhakoÂÂhakayoniyaæ\<*<2>*>/ nibbatto, aham pi, kim me etena dinnagocarena\<*<3>*>/, sayam eva khadiravane gocaraæ gaïhissÃmÅti" so Khadiravaniyaæ Ãha: "samma, mà tvaæ dukkhaæ anubhavi, aham eva khadiravane gocaraæ gaïhissÃmÅti". Atha naæ so Ãha: "tvaæ samma simbaliphÃlibhaddakÃdivane\<*<4>*>/ nissÃre\<*<5>*>/ go- caragahaïakule\<*<6>*>/ samuÂÂhito\<*<7>*>/, khadirà nÃma jÃtasÃrÃ\<*<8>*>/ thaddhÃ" ti vatvÃ\<*<9>*>/ "mà te evaæ\<*<10>*>/ ruccatÅti". Kandagalako\<*<11>*>/ "kiæ dÃn' Ãhaæ\<*<12>*>/ na rukkhakoÂÂhakayoniyaæ\<*<13>*>/ nibbatto" ti tassa vacanaæ anÃdiyitvà vegena gantvà khadirarukkhaæ tuï¬ena pahari. TÃvad ev' assa\<*<14>*>/ tuï¬aæ\<*<15>*>/ bhijji, akkhÅni nikkhamÃnÃkÃrappattÃni\<*<16>*>/ jÃtÃni, sÅsaæ phalitaæ. So khandhe\<*<17>*>/ patiÂÂhÃtuæ asakkonto bhÆmiyaæ patitvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ rukkho sÅtappatto\<*<19>*>/ sakaïÂako yattha ekappahÃrena uttamaÇgaæ visÃÂitan\<*<20>*>/ ti. || Ja_II:118 ||>@ Tattha ambho ko nÃmayaæ\<*<18>*>/ rukkho ti bho Khadiravaniya ko nÃma ayaæ rukkho ti\<*<21>*>/, konÃmo\<*<22>*>/ so ti pi pÃÂho, sÅtappatto\<*<19>*>/ ti sukhumappatto, yattha ekappahÃrenà ti yasmiæ rukkhe eken' eva pahÃrena, uttamaÇgaæ visÃÂitan\<*<23>*>/ ti sÅsaæ bhinnaæ, na kevala¤ ca\<*<24>*>/ sÅsaæ tuï¬am pi chinnaæ\<*<25>*>/, so\<*<26>*>/ vedanÃpattatÃya\<*<27>*>/ khadirarukkhaæ\<*<28>*>/ kiærukkho nÃm' eso ti jÃnituæ asak- konto vedanÃpatto\<*<29>*>/ hutvà imÃya gÃthÃya vippalapi\<*<30>*>/. Taæ\<*<31>*>/ sutvà Khadiravaniyo dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ vitudaæ vanÃni (Dhp. p.146.) kaÂÂhaÇgarukkhesu asÃrakesu, athÃsadà khadiraæ jÃtasÃraæ\<*<33>*>/ yatth' abbhidà garuÊo uttamaÇgan ti. || Ja_II:119 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi ayaæ. 2 Bi -koÂÂaka-. 3 Bi dinnena gocarena. 4 Bi pimpalipÃtalibhadda-. 5 Bi nissÃyana. 6 so Bp; K -gahaïaæ, Bi gocaraïakÃle. 7 K samuciko, Bi samuÂhito, Bp jÃto. 8 Bp jÃtisÃrÃ, Bi jÃtaka. 9 Bi omits thaddhà ti vatvÃ. 10 Bi mà vo etaæ. 11 Bi kandarÃlako. 12 Bi kiænnÃnÃhaæ. 13 Bi koÂÂaka-. 14 Bi eva cassa. 15 K tuï¬o. 16 Bi nikkhamanÃ-. 17 Bi rukkhakhandhe. 18 Bi nÃmÃyaæ. 19 Bi sinhapatto, Bp sinnapatto. 20 Bi vimÃlitan. 21 K omits ti. 22 Bi konÃma. 23 Bi viphÃlitan, Bp vibhijjitan. 24 Bi kevalaæ. 25 Bi Bp bhinnaæ. 26 Bi yo. 27 K vedanÃmattÃya. 28 Bi -rukkho. 29 Bi vedanÃppatto, K vedanÃmatto. 30 Bi vilapasi. 31 Bi tassa vacanaæ. 32 Bi acÃrithabhayaæ? Bp acÃrivatÃyaæ. 33 K athÃsadaæ --, Bi aÂhasadà khadÅra jÃtisÃdaæ. >/ #<[page 164]># %<164 II. DukanipÃta. 7. BÅraïatthambhakavagga. (22.)>% Tattha acÃrutÃyan\<*<1>*>/ ti acÃri vata\<*<2>*>/ ayaæ, vitudaæ\<*<3>*>/ vanÃnÅti nissÃra- simbaliphÃlibhaddakavanÃdÅni\<*<4>*>/ vitudanto vijjhanto, kaÂÂhaÇgarukkhesu asÃ- rakesÆ 'ti nissÃresu phÃlibhaddakasimbaliÃdÅsu\<*<5>*>/, athÃsadà khadiraæ jÃta- sÃran ti\<*<6>*>/ atha potakakÃlato\<*<7>*>/ paÂÂhÃya\<*<8>*>/ jÃtasÃraæ\<*<9>*>/ khadiraæ ÃsadÃ\<*<10>*>/ sampÃpuïi, yatthabbhidÃ\<*<11>*>/ garuÊo uttamaÇgan ti yatthabbhidÃ\<*<12>*>/ ti yasmiæ khadire abhindi padÃlayi, garuÊo ti sakuïesu\<*<13>*>/ sabbasakuïÃnaæ h' etaæ\<*<14>*>/ sagÃrava- sappatissavacanaæ\<*<15>*>/. Iti Khadiravaniyo vatvà "bho Kandagalaka\<*<16>*>/ yattha tvaæ uttamaÇgaæ abbhidÃ\<*<17>*>/ khadiro nÃm' eso\<*<18>*>/ sÃrarukkho" ti Ãha. So tatth' eva jÅvitakkhayaæ pÃpuïi. Satthà imaæ desanaæ\<*<19>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà Kandagalako\<*<20>*>/ Devadatto ahosi, Khadiravaniyo pana\<*<21>*>/ aham evÃ" 'ti. KandagalakajÃtakaæ\<*<22>*>/. NataædaÊhavaggo chaÂÂho. 7. BIRA×ATTHAMBHAKAVAGGA. $<1. SomadattajÃtaka.>$ AkÃsi yoggan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto LÃÊu- dÃyitheraæ\<*<23>*>/ Ãrabbha kathesi. So hi dvinnaæ\<*<24>*>/ tiïïaæ janÃnaæ antare ekavacanam pi sampÃdetvà kathetuæ na sakkoti, sÃrajjabahulo "a¤¤aæ kathessÃmÅti" a¤¤am eva kathesi. Tassa taæ\<*<25>*>/ pavattiæ bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathentà nisÅdiæsu. Satthà Ãgantvà "kÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi avÃrivatÃyan, Bp acÃrivatÃyan. 2 so Bp; Bi tÃ, K tava. 3 K vituædaæ. 4 Bi nissÃyÃni sippali pÃtalibhaddaka-. 5 K -disu, Bi pÃtalibhaddakasimpalÅ-. 6 K omits athà --- ti, Bi athasadÃkhadÅrajÃtisÃranti. 7 Bi pothaka-, K pothaka corr. to potaka-. 8 Bi pajÃya. 9 Bi jÃtaæsÃraæ, Bp jÃtisÃraæ. 10 K ÃsÃdaæ, Bp omits ÃsadÃ, Bi sÃraæ. 11 Bi yattagÅdÃ. 12 so Bp; K yattha bhidÃ, Bi yattagidÃ. 13 Bi sakuïo. 14 Bi sotaæ. 15 so K Bp; Bi sagÃrasappaÂissa vÃdhivacanaæ. 16 Bi kandarÃlaka. 17 Bi abhindi. 18 Bi nÃma so, K nÃmesÃ. 19 Bi dhammadesanaæ. 20 Bi kandarÃlako. 21 K omits pana. 22 K kandagalajÃtakaæ, Bi kandarÃlakajÃtakaæ dasamaæ. 1. Cfr. Dhp.p.317 & Five JÃt. p.8. 23 K lÃlu-. 24 K dinnaæ. 25 K naæ. >/ #<[page 165]># %< 1. SomadattajÃtaka. (211.) 165>% nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave LÃÊudÃyÅ\<*<1>*>/ idÃn' eva sÃrajjabahulo pubbe pi sÃrajjabahulo yevÃ" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto KÃsiraÂÂhe a¤¤atarasmiæ brÃhmaïakule nib- battitvà vayappatto hutvà TakkasilÃyaæ sippaæ\<*<2>*>/ uggaïhitvà puna gehaæ Ãgantvà mÃtÃpitunnaæ duggatabhÃvaæ ¤atvà "pari- hÅnaæ kulaæ patiÂÂhapessÃmÅti" mÃtÃpitaro Ãpucchitvà BÃrÃ- ïasiæ gantvà rÃjÃnaæ upaÂÂhÃsi. So ra¤¤o piyo ahosi manÃpo. Ath' assa pitu\<*<3>*>/ dvÅhi yeva goïehi kasiæ katvà jÅvikaæ kappen- tassa eko goïo mato. So Bodhisattaæ upasaækÃmitvà "tÃta eko goïo mato, kasikammaæ na-ppavattati\<*<4>*>/, rÃjÃnaæ ekaæ goïaæ yÃcÃhÅti" Ãha. "TÃta nacirass' eva me rÃjà diÂÂho, idÃn' eva goïe\<*<5>*>/ yÃcituæ na yuttaæ, tumhe yÃcathÃ" 'ti. "TÃta tvaæ mayhaæ sÃrajjabahulataæ\<*<6>*>/ na jÃnÃsi, ahaæ hi dvinnaæ tiïïaæ sammukhe\<*<7>*>/ kathaæ sampÃdetuæ na sakkomi\<*<8>*>/, sace ahaæ ra¤¤o santikaæ goïaæ yÃcituæ gamissÃmi imam pi datvà ÃgamissÃ- mÅti". "TÃta, yaæ hoti taæ hotu, na sakkà mayà rÃjÃnaæ yÃcituæ, api\<*<9>*>/ kho panÃhaæ tumhe yoggaæ kÃressÃmÅti". "Tena hi sÃdhu\<*<10>*>/ maæ yoggaæ kÃrehÅti\<*<11>*>/". Bodhisatto pitaraæ ÃdÃya bÅraïatthambhakaæ\<*<12>*>/ susÃnaæ gantvà tattha tattha tiïakalÃpe bandhitvà "ayaæ rÃjà ayaæ uparÃjà ayaæ senÃpatÅti" nÃmÃni katvà paÂipÃÂiyà pitu dassetvà "tÃta tvaæ ra¤¤o santikaæ gantvà `jayatu mahÃrÃjÃ' 'ti\<*<13>*>/ vatvÃ\<*<14>*>/ evaæ imaæ gÃthaæ vatvà goïaæ yÃceyyÃthÃ\<*<15>*>/" 'ti gÃthaæ uggaïhÃpesi: Dve me goïà mahÃrÃja yehi khettaæ kasÃmase, tesu eko mato deva, dutiyaæ dehi khattiyà 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. -yi. 2 Bi takkasÅlÃyaæ gaætvà sappaæ 3 Bi pituno. 4 Bi na pavattati. 5 Bi goïaæ. 6 Bi sÃrajjabahulabhÃvaæ. 7 Bi mukhe. 8 Bi sakkomiti. 9 Bi adds ca. 10 Bi sÃdhukaæ. 11 Bi karohiti. 12 Bi -ttambhakaæ, K -sthambhakaæ. 13 K omits ti. 14 Bi omits vatvÃ. 15 K yÃceyyathÃ. >/ #<[page 166]># %<166 II. DukanipÃta. 7. BÅraïatthambhakavagga. (22.)>% BrÃhmaïo ekena saævaccharena imaæ gÃthaæ paguïaæ katvà Bodhisattaæ Ãha: "tÃta Somadatta, gÃthà me paguïà jÃtÃ\<*<1>*>/, idÃni taæ ahaæ yassa kassaci santike vattuæ sakkomi, ra¤¤o maæ\<*<2>*>/ santikaæ nehÅti". So "sÃdhu tÃtÃ" 'ti tathÃrÆpaæ païïÃkÃraæ gÃhÃpetvÃ\<*<3>*>/ pitaraæ ra¤¤o santikaæ nesi\<*<4>*>/. BrÃh- maïo "jayatu mahÃrÃjÃ" 'ti vatvà païïÃkÃraæ adÃsi. RÃjà "ayan\<*<5>*>/ te Somadatta brÃhmaïo kiæ hotÅti" Ãha. "Pità me mahÃrÃjÃ" 'ti. "Ken' atthenÃgato" ti. Tasmiæ khaïe brÃh- maïo goïaæ\<*<6>*>/ yÃcanatthÃya gÃthaæ vadanto: Dve me goïà mahÃrÃja yehi khettaæ kasÃmase, tesu eko mato deva, dutiyaæ gaïha khattiyà 'ti Ãha. RÃjà brÃhmaïena virajjhitvà kathitabhÃvaæ ¤atvà sitaæ\<*<7>*>/ katvà "Somadatta tumhÃkaæ gehe bahÆ ma¤¤e\<*<8>*>/ goïÃ" ti Ãha. "Tumhehi dinnà bhavissanti mahÃrÃjÃ" 'ti. RÃjà Bodhisattassa tussitvà brÃhmaïassa soÊasa\<*<9>*>/ goïe alaækÃrabhaï¬ake nivÃsana- gÃmaæ c' assa brahmadeyyaæ\<*<10>*>/ datvà mahantena yasena brÃh- maïaæ uyyojesi. BrÃhmaïo sabbasetasindhavayuttaæ ratham Ãruyha\<*<11>*>/ mahantena parivÃrena gÃmaæ agamÃsi. Bodhisatto pi- tarà saddhiæ rathe nisÅditvà gacchanto "tÃta, ahaæ tumhe saka- lasaævaccharaæ yoggaæ kÃresiæ\<*<12>*>/, sanniÂÂhÃnakÃle pana tum- hÃkaæ goïaæ ra¤¤o adatthÃ" 'ti vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ parisaæ vigayha, na niyyamo\<*<14>*>/ tÃyati appapa¤¤an ti. || Ja_II:120 ||>@ Tattha akÃsi yoggaæ dhuvaæ appamatto saævaccharaæ bÅraïat- thambhakasmin ti\<*<15>*>/ tvaæ niccaæ appamatto bÅraïatthambhake susÃne yoggaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits jÃtÃ. 2 Bi omits maæ. 3 so Bi Bp; K gahÃpetvÃ. 4 Bi neti. 5 K ayaæ. 6 Bi goïa. 7 Bi pitaæ. 8 K maæ¤eti. 9 Bi solasa. 10 Bi brahmaïadeyyaæ. 11 Bi abhiruyha. 12 all three MSS. kÃresi. 13 K yÃkÃsi sa¤¤aæ, Bi byÃkÃsi a¤¤aæ. 14 Bi niyyÃmo, K nissamo. 15 Bi adds tÃta. >/ #<[page 167]># %< 2. UcchiÂÂhabhattajÃtaka. (212.) 167>% akÃsi, vyÃkÃsi\<*<1>*>/ sa¤¤aæ parisaæ vigayhà 'ti atha ca\<*<2>*>/ pana parisaæ vigÃ- hitvà taæ sa¤¤aæ viakÃsi\<*<3>*>/ vikÃraæ akÃsi\<*<4>*>/ parivattayÅti\<*<5>*>/ attho, na niyyamo\<*<6>*>/ tÃyati appapa¤¤an ti appapa¤¤aæ\<*<7>*>/ nÃma puggalaæ niyyamo\<*<8>*>/ yoggÃ\<*<9>*>/ ciïïa- caraïaæ\<*<10>*>/ na tÃyati na rakkhatÅti. Ath' assa vacanaæ sutvà brÃhmaïo dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, evaædhammà hi yÃcanà ti. || Ja_II:121 ||>@ Tattha evaædhammà hi yÃcanà ti yÃcanà hi\<*<12>*>/ evaæsabhÃvà ti. Satthà "na bhikkhave LÃÊudÃyÅ\<*<13>*>/ idÃn' eva sÃrajjabahulo pubbe pi sÃrajjabahulo" ti imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà Somadattassa pità LÃÊudÃyÅ\<*<13>*>/ ahosi, Somadatto pana aham evÃ" 'ti. SomadattajÃtakaæ\<*<14>*>/. $<2. UcchiÂÂhabhattajÃtaka.>$ A¤¤o uparimo vaïïo ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto purÃïadutiyikapalobhaæ Ãrabbha kathesi. So hi bhikkhu Sat- thÃrà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaïÂhito" ti puÂÂho "saccan" ti vatvà "ko taæ ukkaïÂhÃpesÅti" vutte "purÃïadutiyikÃ" ti Ãha. Atha naæ Satthà "bhikkhu\<*<15>*>/, ayan\<*<16>*>/ te itthi anatthakÃrikà pubbe pi attano jÃrassa\<*<17>*>/ ucchiÂÂhakaæ\<*<16>*>/ bhojesÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ekasmiæ bhikkhaæ caritvà jÅvikakappake\<*<19>*>/ ka- païe naÂakakule\<*<20>*>/ nibbattitvà vayappatto duggato dÆrÆpako\<*<21>*>/ hutvà bhikkhaæ caritvà jÅvikaæ kappesi. Tadà KÃsiraÂÂhe\<*<22>*>/ ekasmiæ gÃmake ekassa brÃhmaïassa brÃhmaïÅ dussÅlà pÃpa- dhammà atÅtacÃraæ\<*<23>*>/ carati. Ath' ekadivasaæ kenacid eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi byÃkÃsi. 2 Bi omits ca. 3 Bi piakÃsi. 4 K apÃdesi. 5 Bi parivattesÅti. 6 Bi niyÃmo, K nissamo. 7 Bi appama¤¤Ã, K appapaæ¤Ã. 8 Bi niyÃmo, K nissÃya. 9 Bi yogo. 10 K ciïïÃcaraïam. 11 Bi -lÃbhaæ vÃ. 12 Bi omits yÃcanà hi. 13 so Bp; K Bi -yi. 14 Bi adds paÂhamaæ. 15 both MSS. bhikkhÆ. 16 K ayaæ. 17 Bi rÃjassa. 18 K ucciÂÂhakaæ. 19 Bi omits bhikkhaæ --- kappake, K jÅvikaæ-. 20 Bi kapanaÂakule, K kapane naÂakakule. 21 K durupeto, Bp dÆrÆpato, Bi durupako. 22 Bi kÃsikaraÂhe. 23 Bi abhicÃraæ. >/ #<[page 168]># %<168 II. DukanipÃta. 7. BÅraïatthambhakavagga. (22.)>% karaïÅyena brÃhmaïe bahigate tassà jÃro taæ khaïaæ oloketvà taæ gehaæ pÃvisi. Sà tena saddhiæ caritvà "muhuttaæ bhu¤- jitvà va gamissÃmÅti\<*<1>*>/" bhattaæ sampÃdetvà sÆpabya¤janasam- pannaæ uïhabhattaæ va¬¬hetvà "tvaæ bhu¤jÃ" 'ti\<*<2>*>/ tassa datvà sayaæ brÃhmaïassa Ãgamanaæ olokayamÃnà dvÃre aÂÂhÃsi. Bodhisatto brÃhmaïiyà jÃrassa bhu¤janaÂÂhÃne piï¬aæ paccÃsiæ- santo aÂÂhÃsi. Tasmiæ khaïe brÃhmaïo gehÃbhimukho Ãgacchati. BrÃhmaïÅ taæ Ãgacchantaæ disvà vegena pavisitvà "uÂÂhehi, brÃh- maïo ÃgacchatÅti" jÃraæ\<*<3>*>/ koÂÂhe otÃretvà brÃhmaïassa pavisi- tvà nisinnakÃle phalakaæ upanetvà hatthadhovanaæ datvà itarena bhuttÃvasiÂÂhassa sÅtabhattassa upari uïhaæ bhattaæ va¬¬hetvà brÃhmaïassa adÃsi. So bhatte hatthaæ otÃretvà upari uïhaæ heÂÂhà bhattaæ sÅtalaæ disvà cintesi "iminà a¤¤assa\<*<4>*>/ bhuttÃdhi- kena ucchiÂÂhabhattena bhavitabban" ti so brÃhmaïiæ pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ vaïïo a¤¤o vaïïo ca heÂÂhimo\<*<6>*>/, brÃhmaïi tv-eva pucchÃmi: kiæ heÂÂhà ki¤ ca Æpariti\<*<7>*>/. || Ja_II:122 ||>@ Tattha vaïïo ti ÃkÃro, ayaæ hi uparimassa uïhabhÃvaæ heÂÂhimassa ca sÅtalabhÃvaæ pucchanto evam Ãha, kiæ heÂÂhà ki¤ ca uparÅti va¬¬hitabhat- tena nÃma upari sÅtalena heÂÂhà uïhena bhavitabbaæ, ida¤ ca na tÃdisaæ, tena taæ pucchÃmi: kena kÃraïena uparibhattaæ uïhaæ heÂÂhimaæ sÅtalan ti. BrÃhmaïÅ attano katakammassa uttÃnabhÃvabhayena brÃh- maïe punappunaæ kathente pi tuïhÅ yeva ahosi. Tasmiæ khaïe naÂaputtassa etad ahosi: "koÂÂhe nisÅdÃpitapurisena jÃ- rena bhavitabbaæ, iminà gehasÃmikena, brÃhmaïÅ pana attanà katakammassa pÃkaÂabhÃvabhayena ki¤ci na kathesi, handÃ- haæ\<*<8>*>/ imissà kammaæ pakÃsetvà jÃrassa koÂÂhake nisÅdÃ- pitabhÃvaæ brÃhmaïassa kathessÃmÅti" so brÃhmaïassa gehà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 add vutte? 2 Bi bhi. 3 Bi rÃjaæ. 4 so Bp; Bi imissà a¤¤issa bhattÃvitena 5 Bi upariso. 6 Bi aheÂhimo, Bp adhoÂÂhito. 7 Bi upariti. 8 so Bp; Bi sÃhantÃhaæ. >/ #<[page 169]># %< 3. BharujÃtaka. (213.) 169>% nikkhantakÃlato paÂÂhÃya itarassa gehapavesanaæ aticaraïaæ\<*<1>*>/ aggabhattabhu¤janaæ brÃhmaïiyà dvÃre Âhatvà maggaæ olo- kanaæ itarassa koÂÂhe otÃritabhÃvan\<*<2>*>/ ti sabban taæ pavattiæ Ãcikkhitvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ 'smi bhaddante, bhikkhako 'smi idhÃgato, ayaæ hi koÂÂham otiïïo ayaæ so yaæ gavesasÅti\<*<4>*>/. || Ja_II:123 ||>@ Tattha ahaæ naÂo smi bhaddante ti sÃmi ahaæ naÂajÃtiko, bhik- khako smi idhÃgato ti sv-Ãhaæ imaæ ÂhÃnaæ bhikkhako bhikkhaæ pariyesa- mÃno Ãgato 'smi, ayaæ hi koÂÂham otiïïo ti ayaæ pana etissà jÃro imaæ bhattaæ bhu¤janto bhayena koÂÂhaæ otiïïo, ayaæ so yaæ gavesasÅti yaæ tvaæ kassa nu\<*<5>*>/ kho iminà ucchiÂÂhakena\<*<6>*>/ bhavitabban ti gavesasi ayaæ so. CÆÊÃya naæ gahetvà koÂÂhà nÅharitvà yathà ca\<*<7>*>/ na pun' evarÆpaæ pÃpaæ karoti tathà assa satiæ janehÅti\<*<8>*>/ vatvà pak- kÃmi. BrÃhmaïo ubho pi te yathà na pun' evarÆpaæ pÃpaæ karonti\<*<9>*>/ tajjanapothanehi tathà sikkhÃpetvà yathÃkammaæ gato. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhito\<*<10>*>/ sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà brÃhmaïÅ purÃïadutiyikÃ\<*<11>*>/ ahosi, brÃhmaïo ukkaïÂhito, naÂa- putto pana aham evÃ" 'ti. UcchiÂÂhabhattajÃtakaæ\<*<12>*>/. $<3. BharujÃtakaæ.>$ IsÅnam antaraæ katvà ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto KosalarÃjÃnaæ Ãrabbha kathesi. Bhagavato hi\<*<13>*>/ bhikkhu- saæghassa ca lÃbhasakkÃro mahà ahosi, yathÃha: Tena kho pana samayena Bhagavà sakkato hoti garukato mÃnito pÆjito apacito lÃbhÅ\<*<14>*>/ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnaæ, bhikkhu- saægho pi kho sakkato hoti --pe--\<*<15>*>/ parikkhÃrÃnaæ, a¤¤atitthiyà pana\<*<16>*>/ paribbÃjakà na sakkatà honti --pe--\<*<15>*>/ parikkhÃrÃnan ti. Te evaæ parihÅna- lÃbhasakkÃrà ahorattaæ gÆÊhasannipÃtaæ\<*<17>*>/ katvà mantayanti: "sama- ïassa Gotamassa uppannakÃlato paÂÂhÃya mayaæ hatalÃbhasakkÃrà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Bp; Bi abhivÃraïaæ. 2 both Bi and Bp otarita-. 3 Bi nito. 4 Bi bhavesatÅti. 5 khaïaæ (p. 168, l. 1) --- kassa nu wanting in K. 6 K ucciÂÂha-. 7 Bi omits ca. 8 Bi tathà tajjanapothanehi ti. 9 Bi karoti. 10 Bi adds bhikkhu. 11 K -dutÅyikÃ. 12 K ucciÂÂha-, Bi ukkaïÂhitabhattajÃtakaæ dutiyaæ. 13 K omits hi. 14 both MSS. lÃbhi. 15 Bi pa. 16 K omits pana. 17 K gÆlha-, Bi vulha-. >/ #<[page 170]># %<170 II. DukanipÃta. 7. BÅraïatthambhakavagga. (22.)>% jÃtÃ\<*<1>*>/, samaïo ca Gotamo lÃbhaggayasaggapatto\<*<2>*>/ jÃto, kena nu kho kÃraïen' assa esà sampattÅti". Tatth' eko\<*<3>*>/ evam Ãha\<*<4>*>/: "samaïo Gotamo sakala-JambudÅpassa uttamaÂÂhÃne bhÆmisÅse vasati, ten' assa lÃbhasakkÃro uppajjatÅti", sesÃ: "atth' etaæ kÃraïaæ, mayam pi JetavanapiÂÂhe titthiyÃrÃmaæ kÃrema, evaæ lÃbhino bhavissÃmÃ" 'ti Ãhaæsu. Te sabbe pi "evam etan" ti sanniÂÂhÃnaæ katvà "sace pana mayaæ ra¤¤o anÃrocetvà ÃrÃmaæ kÃressÃma bhikkhÆ vÃressanti, lÃ- bhaæ\<*<5>*>/ labhitvà abhijjanako\<*<6>*>/ nÃma n' atthi, tasmà ra¤¤o la¤caæ datvà ÃrÃmaÂÂhÃnaæ gaïhissÃmÃ" 'ti sammantetvà upaÂÂhÃke yÃcitvà ra¤¤o satasahassaæ datvà "mahÃrÃja mayaæ JetavanapiÂÂhiyaæ titthiyÃrÃ- maæ karissÃma, sace bhikkhÆ `kÃtuæ na dassÃmÃ' 'ti tumhÃkaæ Ãro- centi\<*<7>*>/ tesaæ paÂivacanaæ na dÃtabban" ti Ãhaæsu. RÃjà la¤calobhena "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchi. Titthiyà rÃjÃnaæ saægaïhitvà va¬¬hakiæ pakkosÃpetvà kammaæ paÂÂhapesuæ. MahÃsaddo ahosi. Satthà "ke pan' ete ùnanda uccÃsaddà mahÃsaddÃ" ti pucchi "a¤¤atitthiyà bhante JetavanapiÂÂhiyaæ titthiyÃrÃmaæ kÃrenti, tatth' eso saddo" ti "ùnanda na taæ ÂhÃnaæ titthiyÃrÃmassa anucchavikaæ, titthiyà uccÃsaddakÃmÃ, na sakkà tehi saddhiæ vasitun" ti vatvà bhikkhusaæghaæ sanni- pÃtetvà "gacchatha bhikkhave ra¤¤o Ãcikkhitvà titthiyÃrÃmakaraïaæ nivÃrethÃ" 'ti Ãha. Bhikkhusaægho gantvà ra¤¤o nivesanadvÃre aÂÂhÃsi. RÃjà saæghassa ÃgatabhÃvaæ sutvÃpi\<*<8>*>/ "titthiyÃrÃmaæ nissÃya Ãgatà bhavissantÅti\<*<9>*>/" la¤cassa gahitattà "rÃjà gehe n' atthÅti" vadÃpesi. BhikkhÆ gantvà Satthu Ãrocesuæ. Satthà "la¤caæ nissÃya evaæ karo- tÅti" dve aggasÃvake pesesi. {RÃjÃ} tesam pi ÃgatabhÃvaæ sutvà tath' eva vadÃpesi. Te pi Ãgantvà Satthu Ãrocesuæ. Satthà "na idÃni SÃriputta rÃjà gehe nisÅdituæ labhissati, bahi nikkhamissatÅti" punadivase pubbaïha- samayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ\<*<10>*>/ ÃdÃya pa¤cahi bhikkhusatehi saddhiæ ra¤¤o nivesanadvÃraæ agamÃsi\<*<11>*>/. RÃjà sutvÃ\<*<12>*>/ pÃsÃdà otaritvà pattaæ ga- hetvà SatthÃraæ\<*<13>*>/ pavesetvà Buddha-pamukhassa saæghassa yÃgukhaj- jakaæ datvà SatthÃraæ vanditvà ekamantaæ nisÅdi. Satthà ra¤¤o ekaæ\<*<14>*>/ pariyÃyadhammadesanaæ Ãrabhanto\<*<15>*>/ "mahÃrÃja porÃïakarÃjÃno la¤caæ gahetvà sÅlavante a¤¤ama¤¤aæ\<*<16>*>/ kalahaæ kÃretvà attano raÂÂhassa asÃ- mino\<*<17>*>/ hutvà mahÃvinÃsaæ pÃpuïiæsÆ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi adds ti. 2 Bi -ppatto. 3 Bi eke. 4 Bi Ãhaæsu. 5 Bi Bp la¤caæ. 6 so all three MSS. 7 so K Bp; Bi Ãrocessanti. 8 Bi ¤atvÃpi. 9 Bi Ãgatena bhavitabban ti. 10 Bi -ram. 11 Bi ÃgamÃsi. 12 Bi adds va. 13 K -vÃ. 14 Bi eka. 15 Bi ÃhÃranto. 16 K aæ¤avaæ¤aæ, Bi a¤¤amukhaæ. 17 K ÃsÃ-. >/ #<[page 171]># %< 3. BharujÃtaka. (213.) 171>% AtÅte BharuraÂÂhe BharurÃjÃ\<*<1>*>/ nÃma rajjaæ kÃresi. Tadà Bodhisatto pa¤cÃbhi¤¤ÃaÂÂhasamÃpattilÃbhÅ\<*<2>*>/ gaïasatthà tÃpaso hutvà Himavantapadese\<*<3>*>/ ciraæ vasitvà loïambilase- vanatthÃya pa¤casatatÃpasaparivuto HimavantÃ\<*<4>*>/ otaritvà anu- pubbena Bharunagaraæ\<*<5>*>/ patvà tattha {piï¬Ãya} caritvà nagarà nikkhamitvà uttaradvÃre sÃkhÃviÂapasampannassa vaÂarukkhassa mÆle nisÅditvà bhattakiccaæ katvà tatth' eva rukkhamÆle vÃsaæ kappesi. Evaæ tasmiæ isigaïe tatth' eva\<*<6>*>/ vasante addhamÃ- saccayena a¤¤o gaïasatthà pa¤casataparivÃro Ãgantvà nagare bhikkhÃya caritvà nagarà nikkhamitvà dakkhiïadvÃre\<*<7>*>/ tÃdisass' eva vaÂarukkhassa\<*<8>*>/ mÆle nisÅditvà bhattakiccaæ\<*<9>*>/ katvà tatth' eva\<*<10>*>/ vÃsaæ kappesi. Iti te\<*<11>*>/ dve pi isigaïà tattha yathÃ- bhirantaæ viharitvà Himavantam eva agamaæsu\<*<12>*>/. Tesaæ gata- kÃle dakkhiïadvÃre vaÂarukkho sukkhi. PunavÃre tesu Ãgac- chantesu\<*<13>*>/ dakkhiïadvÃre vaÂarukkhavÃsino paÂhamataraæ Ãgantvà attano vaÂarukkhassa\<*<14>*>/ sukkhabhÃvaæ ¤atvà bhikkhÃya caritvÃ\<*<15>*>/ nagarà nikkhamitvà uttaradvÃre vaÂarukkhamÆlaæ gantvà bhattakiccaæ katvà tattha vÃsaæ kappesuæ. Itare pana isayo pacchÃ\<*<16>*>/ Ãgantvà nagare bhikkhÃya caritvà attano rukkha- mÆlam eva gantvà bhattakiccaæ katvà vÃsaæ kappesuæ. Te "na so\<*<17>*>/ tumhÃkaæ rukkho, amhÃkaæ rukkho\<*<18>*>/" ti rukkhaæ nissÃya a¤¤ama¤¤aæ kalahaæ kariæsu. Kalaho mahà ahosi: eke "am- hÃkaæ paÂhamavasitaÂÂhÃnaæ tumhe na labhissathÃ" 'ti vadanti, eke "mayaæ imasmiæ vÃre\<*<19>*>/ paÂhamataraæ idhÃgatÃ, tumhe na labhissathÃ" 'ti vadanti. Iti te "mayaæ sÃmino, mayaæ sÃmino\<*<20>*>/" ti kalahaæ karontà rukkhamÆlass' atthÃya rÃjakulaæ agamaæsu\<*<21>*>/. RÃjà paÂhamaæ\<*<22>*>/ vutthaisigaïa¤\<*<23>*>/ ¤eva sÃmikaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kururaÂhe kururÃjÃ, Bp kururaÂÂhe kururÃjÃ. 2 Bi pa¤cÃbhilÃaÂhasamÃpattilÃbhino. 3 Bi -ppadese. 4 Bi himavatÃ. 5 Bi Bp kurunagaraæ. 6 Bi tattha. 7 Bi adds thatvÃ, Bp ÂhatvÃ. 8 Bi paÂirukkhÃsa. 9 Bi sattakiccaæ. 10 Bi tatheva. 11 K ne. 12 Bi ÃgamÅsu. 13 K punavÃresu Ãg-. 14 Bi omits vaÂa. 15 Bi bhikkhÃcariyÃ. 16 Bi paccÃ. 17 K Bp omit na so. 18 Bi repeats amhÃkaæ rukkho. 19 Bi Bp ÂhÃne. 20 Bi does not repeat mayaæ sÃmino. 21 Bi Ãgamisu. 22 Bi paÂhama. 23 Bi vuttaisigaïa¤. >/ #<[page 172]># %<172 II. DukanipÃta. 7. BÅraïatthambhakavagga. (22.)>% akÃsi. Itare "na `idÃni mayaæ imehi parÃjitÃ' ti attÃnaæ vadÃpessÃmÃ" ti dibbacakkhunà oloketvÃ\<*<1>*>/ ekaæ\<*<2>*>/ cakkavatti- paribhogaæ rathapa¤jaraæ\<*<3>*>/ disvà ÃharitvÃ\<*<4>*>/ ra¤¤o la¤caæ datvà "mahÃrÃja amhe pi sÃmike karohÅti" Ãhaæsu. RÃjà la¤caæ gahetvà "dve pi gaïà vasantÆ" 'ti dve pi sÃmike akÃsi. Itare isayo tassa rathapa¤jarassa ratanacakkÃn' ÃharitvÃ\<*<5>*>/ la¤caæ datvà "mahÃrÃja amhe yeva\<*<6>*>/ sÃmike karohÅti" Ãhaæsu. RÃjà tathà akÃsi. Isigaïà "amhehi vatthukÃme ca kilesakÃme ca pahÃya pabbajitehi rukkhamÆlassa kÃraïà kalahaæ karontehi la¤caæ dadantehi ayuttaæ katan" ti vippaÂisÃrino hutvà vegena palÃyitvà Himavantam eva agamaæsu\<*<7>*>/. Sakala-BharuraÂÂha- vÃsiniyo\<*<8>*>/ devatà ekato hutvà "sÅlavante kalahaæ karontena ra¤¤Ã ayuttaæ katan" ti Bharura¤¤o\<*<9>*>/ kujjhitvà tiyojanasatikaæ BharuraÂÂhaæ\<*<10>*>/ samuddaæ ubbattetvà araÂÂham\<*<11>*>/ akaæsu. Iti ekaæ BharurÃjÃnaæ\<*<12>*>/ nissÃya sakalaraÂÂhavÃsino vinÃsaæ\<*<13>*>/ pattà ti. Satthà idaæ\<*<14>*>/ atÅtaæ Ãharitvà abhisambuddho hutvà imà gÃthà avoca: @*>/ ti me sutaæ ucchinno, saha raÂÂhena\<*<16>*>/ sa rÃjà vibhavaæ gato. || Ja_II:124 ||>@ @@ Tattha antaraæ\<*<17>*>/ katvà ti chandÃgativasena vivaraæ\<*<18>*>/ katvÃ, Bharu- rÃjÃ\<*<19>*>/ ti BharuraÂÂhe\<*<19>*>/ rÃjÃ, iti me sutan ti iti mayà pubbe etaæ sutaæ, tasmà hi chandÃgamanan ti yasmà hi\<*<20>*>/ chandÃgamanaæ gantvÃ\<*<21>*>/ Bharu- rÃjÃ\<*<19>*>/ saha raÂÂhena ucchinno tasmà chandÃgamanaæ paï¬ità na-ppasaæsanti, aduÂÂhacitto ti kilesehi adusitacitto hutvà bhÃseyya\<*<22>*>/, saccÆpasaæhitan ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi olokento. 2 K evaæ. 3 K -garatha-, Bp -gaæ rathapa¤caraæ, Bi cakkavattÅparibhogaæ rathapa¤caraæ. 4 Bi uppattitvÃ. 5 K tassa ratanapa¤jarassa cakkÃnÃharitvÃ, Bi tassa rathapa¤carassa ratanacakkÃni niharitvÃ. 6 so Bi Bp; K heva. 7 Bi ÃgamÅsu. 8 Bi -kururaÂha-, Bp kururaÂÂhavÃsino. 9 Bi karura¤¤o, Bp kurura¤¤o. 10 Bp kuru-, Bi kururaÂhaæ. 11 so K Bp; Bi anaÂham. 12 Bi Bp kuru-. 13 Bi vinÃsam. 14 Bi imaæ. 15 Bi gururÃjÃ. 16 Bi raÂhehi. 17 Bi isinamantaraæ. 18 K vicaraæ, Bi vivÃda. 19 Bi kuru-. 20 Bi omits hi. 21 katvÃ. 22 Bi bhÃveyya. >/ #<[page 173]># %< 4. PuïïanadÅjÃtaka. (214.) 173>% sabhÃvanissitaæ atthanissitaæ\<*<1>*>/ kÃraïanissitam\<*<2>*>/ eva giraæ bhÃseyya\<*<3>*>/, ye hi tattha Bharura¤¤o\<*<4>*>/ la¤caæ gaïhantassa ayuttaæ etan ti paÂikkosantà saccÆpasaæ- hitaæ\<*<5>*>/ giraæ bhÃsiæsu tesaæ ÂhitaÂÂhÃnaæ NÃÊikeradÅpe ajjÃpi{\<*<6>*>/} dÅpakasahassaæ{\<*<7>*>/} pa¤¤ÃyatÅti. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà "mahÃrÃja, chandavasikena nÃma na bhavitabbaæ, dve pabbajitagaïe kalahaæ kÃretuæ na vaÂÂa- tÅti" vatvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Ahaæ tena samayena jeÂÂhakaisi\<*<8>*>/ ahosin" ti. RÃjà TathÃgatassa bhattakiccaæ katvà gatakÃle manusse pesetvà titthiyÃrÃmaæ viddhaæsÃpesi, titthiyà appatiÂÂhà ahesuæ. BharujÃtakaæ\<*<9>*>/. $<4. PuïïanadÅjÃtaka.>$ Puïïaæ nadin ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto pa¤¤Ã- pÃramiæ Ãrabbha kathesi. Ekasmiæ hi\<*<10>*>/ samaye\<*<11>*>/ dhammasabhÃyaæ bhikkhÆ TathÃgatassa pa¤¤aæ Ãrabbha kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso SammÃsambuddho mahÃpa¤¤o puthupa¤¤o hÃsupa¤¤o\<*<12>*>/ javanapa¤¤o tikkhapa¤¤o nibbedhikapa¤¤o\<*<13>*>/ upÃyapa¤¤Ãya samannÃgato" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi TathÃgato pa¤¤avà upÃyakusalo yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto purohitakule nibbattitvà vayappatto TakkasilÃyaæ sabbasippÃni uggaïhitvà pitu accayena purohitaÂÂhÃnaæ la- bhitvà BÃrÃïasira¤¤o atthadhammÃnusÃsako ahosi. AparabhÃge rÃjà paribhedakÃnaæ kathaæ gahetvÃ\<*<14>*>/ kuddho "mà mama santike\<*<15>*>/ vasÅti" Bodhisattaæ BÃrÃïasito pabbÃjesi. Bodhisatto puttadÃraæ gahetvà ekasmiæ KÃsigÃmake\<*<16>*>/ vÃsaæ kappesi. AparabhÃge rÃjà tassa guïaæ saritvà "mayhaæ ka¤ci\<*<17>*>/ pesetvà Ãcariyaæ pakkosituæ na yuttaæ, ekaæ pana gÃthaæ bandhitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi assanissÃtaæ. 2 Bi attakÃranissitam, Bp kÃranissaæ. 3 Bi bhÃyeyya. 4 Bi tatta kururaÂhe ra¤¤o. 5 K paccÆpa-, Bi paccupa-. 6 Bi ajja. 7 Bi dÅpipakasahassa. 8 Bi etthakaisi. 9 Bi kurujÃtakaæ tatiyaæ. 10 Bi omits hi. 11 Bi divase. 12 Bi hÃsapa¤¤o. 13 Bi nippethika-. 14 Bi adds bodhisattassa. 15 Bi santikena. 16 Bi kÃsikagÃ-. 17 Bi ki¤ci. >/ #<[page 174]># %<174 II. DukanipÃta. 7. BÅraïatthambhakavagga. (22.)>% païïaæ likhitvà kÃkamaæsaæ pacÃpetvà païïa¤ ca maæsa¤ ca setavatthena\<*<1>*>/ paliveÂhetvà rÃjamuddikÃya la¤chetvÃ\<*<2>*>/ peses- sÃmi, yadi paï¬ito bhavissati païïaæ vÃcetvà kÃkamaæsa- bhÃvaæ ¤atvà Ãgamissati, noce nÃgamissatÅti" so "puïïaæ\<*<3>*>/ nadin" ti imaæ gÃthaæ païïe likhi: @*>/ brÃhmaïà 'ti. || Ja_II:126 ||>@ Tattha puïïaæ nadiæ yena ca peyyamÃhÆ ti kÃkapeyyà nadÅti va- dantà yena puïïaæ nadiæ peyyam Ãhu\<*<5>*>/, na hi apuïïà nadÅ\<*<6>*>/ kÃkapeyyà ti vuc- cati, yadÃpi nadÅ tÅre\<*<7>*>/ Âhatvà gÅvaæ pasÃretvà kÃkena pÃtuæ sakkà hoti tadà naæ kÃkapeyyà ti\<*<8>*>/ vadanti\<*<9>*>/, jÃtaæ yavaæ yena ca guyhamÃhÆ 'ti yavan\<*<10>*>/ ti desanÃsÅsamattaæ\<*<11>*>/, idha pana sabbam pi jÃtaæ uggataæ\<*<12>*>/ sampannaæ taruïa- sassaæ adhippetaæ, taæ\<*<13>*>/ hi yadà antopaviÂÂhakÃkaæ\<*<14>*>/ paÂicchÃdetuæ\<*<15>*>/ sakkoti tadà guyhatÅti guyhaæ, kiæ gÆhati\<*<16>*>/ kÃkaæ iti kÃkassa guyhaæ kÃkaguyhan ti taæ vadamÃnà kÃkena guyhavacanassa kÃraïabhÆtena guyhan ti vadanti, tena vuttaæ: yena ca guyham ÃhÆ 'ti, dÆraæ gataæ yena ca avhayantÅti dÆraæ gataæ vippavutthaæ\<*<17>*>/ piyapuggalaæ yaæ Ãgantvà nilÅnaæ\<*<18>*>/ disvà sace itthan- nÃmo\<*<19>*>/ Ãgacchati vassa kÃkà ti và vassanta¤ ¤eva\<*<20>*>/ và sutvà yathà kÃko\<*<21>*>/ vassati itthannÃmo ÃgamissatÅti evaæ vadantà yena ca avhayanti kathenti man- tenti udÃharantÅti attho, so tyÃgato ti so te ÃnÅto\<*<12>*>/, handa ca bhu¤ja\<*<23>*>/ brÃhmaïà ti gaïha brÃhmaïa bhu¤jassu\<*<24>*>/ naæ khÃda\<*<25>*>/ kÃkamaæsan\<*<26>*>/ ti attho. Iti rÃjà imaæ gÃthaæ païïe likhitvà Bodhisattassa pesesi. So païïaæ vÃcetvà "rÃjà maæ daÂÂhukÃmo" ti vatvÃ\<*<27>*>/ duti- yaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi setavettana. 2 Bi vala¤citvÃ. 3 K puïïa. 4 Bi bhu¤ca ca. 5 Bi kÃkapeyyÃmÃtu. 6 K apuïïaæ nadiæ, Bp apuïïaæ nadÅ, Bi apuïïanadÅ. 7 K yadÃpi naæ tÅre, Bi yadÃpi nadÅtitÅre. 8 K omits ti. 9 Bi vadantÃ. 10 Bi vadan. 11 Bi desanÃsÅhamattaæ, K Bp desanÃmattaæ. 12 Bi omits uggataæ. 13 Bi ta¤. 14 K -kÃnaæ. 15 Bi paÂicchÃpetuæ. 16 Bi Bp guyhati. 17 Bi vipavuttaæ. 18 K nÅlÅnaæ, Bi nisinnaæ. 19 Bi itthÃnÃmo. 20 K -taæ ¤eva, Bp vassantassa 21 Bi adds ca. 22 K atÅto, Bi Ãnito. 23 Bi bhu¤ja¤ca. 24 Bi bhu¤cassa. 25 Bi khÃdatu. 26 K imesan. 27 Bi omits vatvÃ. >/ #<[page 175]># %< 5. KacchapajÃtaka. (215.) 175>% @*>/ rÃjà vÃyasam pi pahetave haæsà ko¤cà mayÆrà ca asatÅ\<*<2>*>/ yeva pÃpiyà ti. || Ja_II:127 ||>@ Tattha yato maæ saratÅ\<*<3>*>/ rÃjà vÃyasam pi pahetave ti yadà rÃjà vÃyasamaæsaæ\<*<4>*>/ labhitvà taæ pahetuæ\<*<5>*>/ maæ sarati, haæsà ko¤cà mayÆrà cà 'ti yadà pan' assa ete haæsÃdayo upanÅtà bhavissanti etÃni haæsÃdÅni\<*<6>*>/ lacchati tadà maæ kasmà na sarissatÅti\<*<7>*>/, AÂÂhakathÃyaæ pana haæsako¤ca- mayÆrÃnan ti\<*<8>*>/ pÃÂho, so sundarataro, imesaæ haæsÃdÅnaæ maæsaæ labhitvà kasmà maæ na sarissatÅti c' ev' assa attho\<*<9>*>/, asatÅ\<*<10>*>/ yeva pÃpiyà ti yaæ và taæ và labhitvà saraïaæ\<*<11>*>/ sundaraæ, lokasmiæ pana asati\<*<12>*>/ yeva pÃpiyÃ, asara- ïaæ\<*<13>*>/ yeva hÅnaæ lÃmakaæ, ta¤ ca amhÃkaæ ra¤¤o n' atthi, sarati maæ rÃjÃ, Ãgamanaæ me paccÃsiæsati\<*<14>*>/, tasmà gamissÃmÅti yÃnaæ yojÃpetvà gantvà rÃjÃnaæ passi. RÃjà tussitvà purohitaÂÂhÃne yeva patiÂÂhÃpesi\<*<15>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<16>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, purohito pana\<*<17>*>/ aham evÃ" 'ti. PuïïanadÅ- jÃtakaæ\<*<18>*>/. $<5. KacchapajÃtaka.>$ AvadhÅ vata attÃnan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto KokÃlikaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ MahÃtakkÃrijÃtake Ãvi- bhavissati\<*<19>*>/. Tadà pana Satthà "na bhikkhave KokÃliko idÃn' eva vÃcÃya hato pubbe pi hato yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto amaccakule nibbattitvà vayappatto tassa attha- dhammÃnusÃsako ahosi. So pana rÃjà bahubhÃïÅ\<*<20>*>/ ahosi, tasmiæ kathente a¤¤esaæ vacanassa okÃso nÃma n' atthi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi sasarati. 2 Bp asati, Bi asabhi. 3 Bi sarati. 4 Bi vÃyasaæ-. 5 Bi omits pahetuæ. 6 so Bp; K haæsÃdÅnaæ, Bi haæsamaæsÃdÅni. 7 Bi adds attho. 8 so Bp; K Bi haæsà ko¤cÃ-, Bi adds pi. 9 Bi sarissatiyevà ti attho. 10 Bi Bp asati. 11 Bi adds nÃma. 12 so both MSS 13 K asatikÃraïÃ. 14 Bi Ãgamanameva paccÃsi. 15 Bi purohita ÂhÃpesi. 16 Bi dhammadesanaæ. 17 Bi omits pana. 18 Bi punnaæ nadÅjÃtakaæ catutthaæ. 5. Cfr. Five JÃt. p. 16., Dhp.p. 418. 19 Bi ÃvÅ-. 20 Bi -bhÃïi. >/ #<[page 176]># %<176 II. DukanipÃta. 7. BÅraïatthambhakavagga. (22.)>% Bodhisatto tassa taæ bahubhÃïitaæ hÃretukÃmo\<*<1>*>/ ekaæ upÃyaæ upadhÃrento vicarati. Tasmiæ ca kÃle Himavantapadese\<*<2>*>/ ekas- miæ sare kacchapo vasati. Dve haæsapotakà gocarÃya carantà tena saddhiæ vissÃsaæ akaæsu. Te daÊhavissÃsikà hutvà eka- divasaæ kacchapaæ\<*<3>*>/ Ãhaæsu: "samma kacchapa, amhÃkaæ Himavante\<*<4>*>/ CittakÆÂapabbatatale Ka¤canaguhÃya\<*<5>*>/ vasanaÂÂhÃ- naæ ramaïÅyo\<*<6>*>/ padeso, gacchasi amhÃkaæ saddhin" ti. "Ahaæ kin ti katvà gamissÃmÅti". "Mayaæ taæ\<*<7>*>/ gahetvà gamissÃma, sace tvaæ mukhaæ rakkhituæ sakkhissasi\<*<8>*>/ kassaci ki¤ci na kathessasÅti\<*<9>*>/". "RakkhissÃmi\<*<10>*>/, gahetvà maæ gacchathÃ" 'ti. Te\<*<11>*>/ "sÃdhÆ" 'ti vatvà ekaæ daï¬akaæ kacchapena ¬asÃ- petvÃ\<*<12>*>/ sayaæ\<*<13>*>/ tassa ubho koÂiyo ¬asitvÃ\<*<14>*>/ ÃkÃsaæ pakkhan- diæsu. Taæ tathà haæsehi nÅyamÃnaæ gÃmadÃrakà disvà "dve haæsà kacchapaæ daï¬akena harantÅti\<*<15>*>/" Ãhaæsu. Kacchapo "yadi maæ sahÃyakà nenti tumhÃkaæ ettha kiæ duÂÂhaceÂakÃ" ti vattukÃmo haæsÃnaæ sÅghavegatÃya BÃrÃïasÅnagare\<*<16>*>/ rÃja- nivesanassa uparibhÃgaæ sampattakÃle daÂÂhaÂÂhÃnato daï¬akaæ vissajjetvà ÃkÃsaægaïe patitvà dvebhÃgo ahosi. "Kacchapo ÃkÃ- saægaïe\<*<17>*>/ patitvà dvedhà bhinno" ti ekakolÃhalaæ ahosi. RÃjà Bodhisattaæ ÃdÃya amaccaparivuto\<*<18>*>/ taæ\<*<19>*>/ ÂhÃnaæ gantvà kacchapaæ disvà Bodhisattaæ pucchi: "paï¬ita kin ti katva esa patito" ti. Bodhisatto "cirapaÂikaækho\<*<20>*>/ 'haæ\<*<21>*>/ rÃjÃnaæ ovaditukÃmo\<*<22>*>/ upÃyaæ upadhÃrento carÃmi, iminà kacchapena haæsehi saddhiæ vissÃso kato bhavissati, tehi `imaæ Hima- vantaæ nessÃmÃ' 'ti daï¬akaæ ¬asÃpetvÃ\<*<12>*>/ ÃkÃse\<*<23>*>/ pakkhantehi bhavitabbaæ, atha iminà kassaci vacanaæ sutvà arakkhita- mukhatÃya ki¤ci vattukÃmena daï¬ako vissaÂÂho bhavissati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi vÃretukÃmo. 2 Bi himavantacittakuÂapappatadele. 3 Bi omits kacchapaæ, K kacchapa. 4 Bi himavanta. 5 Bi -gÆhÃyaæ. 6 K ramanÅyo, Bi ramaïiyo. 7 K te. 8 K rakkhissasi, Bi sikkhissati. 9 Bi kathesi ki. 10 K rakkhissÃmÅ sÃmi. 11 K ne. 12 Bi ¬aæsÃpetvÃ. 13 Bi passan. 14 Bi ¬aæsitvÃ. 15 Bi pa harantiti. 16 K bÃrÃïasi-. 17 Bi ÃkÃsatoto. 18 Bi amaccagaïaparivuto. 19 Bi omits taæ 20 Bi ciraæ paÂikaækhamÃno. 21 Bi taæ. 22 K oditu-, Bi ovÃditu-. 23 Bi ÃkÃsaæ. >/ #<[page 177]># %< 5. KacchapajÃtaka. (215.) 177>% evaæ ÃkÃsato patitvà jÅvitakkhayaæ patten' etena\<*<1>*>/ bhavitabban" ti cintetvà "Ãma mahÃrÃja atimukharà nÃma apariyantavacanà evarÆpaæ dukkhaæ pÃpuïanti yevÃ" 'ti vatvà imà gÃthà avoca: @*>/ giraæ\<*<3>*>/, suggahÅtasmiæ kaÂÂhasmiæ vÃcÃya sakiyà vadhi\<*<4>*>/. || Ja_II:128 ||>@ @*>/ gatan ti. || Ja_II:129 ||>@ Tattha avadhÅ vatà 'ti ghÃtesi\<*<6>*>/ vata\<*<7>*>/, vyÃharan\<*<8>*>/ ti vyÃharanto\<*<9>*>/, sugga- hÅtasmiæ\<*<10>*>/ kaÂÂhasmin ti mukhena suÂÂhu\<*<11>*>/ ¬asitvÃ\<*<12>*>/ gahite daï¬ake, vÃcÃya sakiyà vadhÅti mukharatÃya\<*<13>*>/ akÃle vÃcaæ nicchÃrento daÂÂhaÂÂhÃnaæ\<*<14>*>/ vissajjetvà tÃya sakÃya vÃcÃya\<*<15>*>/ attÃnaæ vadhi ghÃtesi\<*<6>*>/, evam esa jÅvitakkhayam patto na a¤¤athÃ\<*<16>*>/; etam pi disvà ti etam pi\<*<17>*>/ kÃraïaæ disvÃ, naraviriya- seÂÂhà 'ti naresu viriyena seÂÂha uttamaviriya rÃjavara\<*<18>*>/, vÃcaæ pamu¤ce\<*<19>*>/ kusalaæ nÃtivelan ti saccÃdipaÂisa¤¤uttaæ\<*<20>*>/ kusalam eva paï¬ito puriso mu¤ceyya nicchÃreyya, tam pi hitaæ kÃlayuttaæ na ativelaæ atikkantakÃle apari- yantavÃcaæ na bhaïeyya, passasÅti nanu paccakkhato passasi, bahubhÃïenà 'ti bahubhÃïena, kacchapaæ vyasanaæ gatan ti etaæ kacchapaæ jÅvitakkha- yaæ pattan ti. RÃjà "maæ sandhÃya\<*<21>*>/ bhÃsatÅti" ¤atvà "amhe sandhÃya kathesi paï¬itÃ" 'ti Ãha. Bodhisatto "mahÃrÃja, tvaæ và hoti\<*<22>*>/ a¤¤o và yo koci, pamÃïÃtikkantaæ bhÃsanto evarÆpaæ vyasa- naæ\<*<23>*>/ pÃpuïÃtÅti" pÃkaÂaæ katvà kathesi. RÃjà tato paÂÂhÃya viramitvà mandabhÃïÅ ahosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits etena. 2 Bi kacchapo yo pabyÃharaæ. 3 Bi omits giraæ. 4 K vadhiti. 5 Bi byasanaæ. 6 Bi ghÃÂesi. 7 Bi tÃ. 8 K pavyÃharan, Bi sabyÃharan. 9 Bi sabyÃharanto. 10 Bi sugatitasmÅ, K suggahitasmiæ. 11 Bi suÂhuæ. 12 Bi ¬aæsitvÃ. 13 Bi atimukharatÃya. 14 Bi daÂhaæ ÂhÃnaæ. 15 Bi sakavÃcÃya. 16 Bi adds ti. 17 Bi omits pi. 18 Bi rÃjapavara 19 K pamu¤ca. 20 Bi -paÂisaæyutta. 21 In my transcript of Bi one line ( from na ativelaæ to sandhÃya) is wanting. 22 Bp hohi, Bi hotu. 23 Bi byasanaæ. >/ #<[page 178]># %<178 II. DukanipÃta. 7. {BÅraïatthambhakavagga}. (22.)>% Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà kacchapo KokÃliko ahosi, dve haæsapotakà dve mahÃtherÃ, rÃjà ùnando, amaccapaï¬ito pana aham evÃ" 'ti. KacchapajÃtakaæ\<*<2>*>/. $<6. MacchajÃtaka.>$ Na mÃyam aggi tapatÅti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto purÃïadutiyikapalobhanaæ Ãrabbha kathesi. Taæ hi bhik- khuæ Satthà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaïÂhito" ti pucchi\<*<3>*>/, "saccaæ bhante" ti vutte "kena ukkaïÂhÃpito sÅti" puÂÂho "purÃïa- dutiyikÃyÃ" 'ti Ãha. Atha naæ Satthà "ayan te bhikkhu itthi anattha- kÃrikÃ, pubbe pi tvaæ etaæ nissÃya sÆlena vijjhitvà aÇgÃresu pacitvà khÃditabbataæ patto paï¬ite nissÃya jÅvitaæ alatthÃ" 'ti\<*<4>*>/ vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa purohito ahosi. Ath' ekadivasaæ kevaÂÂà jÃle laggaæ macchaæ uddharitvÃ\<*<5>*>/ uïhavÃlikÃpiÂÂhe\<*<6>*>/ ÂhapetvÃ\<*<7>*>/ "aÇgÃresu naæ pacitvà khÃdissÃmÃ" 'ti sÆlaæ tacchesuæ\<*<8>*>/. Maccho macchiæ Ãrabbha paridevamÃno imà gÃthà avoca: @*>/ macchÅ `a¤¤aæ so ratiyà gato' || Ja_II:130 ||>@ @*>/ maæ, jÃlino mu¤cath' ayirà maæ, na kÃme ha¤¤ate kvacÅti. || Ja_II:131 ||>@ Tattha na mÃyamaggi tapatÅti na maæ ayaæ aggi tapati na tÃpaæ janeti, na socayatÅti\<*<11>*>/ attho, na sÆlo ti ayaæ sÆlo pi sÃdhu tacchito maæ na tapati, na me sokaæ uppÃdeti, ya¤ ca maæ ma¤¤atÅti\<*<12>*>/ yaæ pana macchÅ\<*<13>*>/ evaæ\<*<14>*>/ ma¤¤eti\<*<15>*>/: a¤¤aæ macchiæ so\<*<16>*>/ pa¤cakÃmaguïaratiyà gato ti bhaïati\<*<17>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi dhammadesanaæ. 2 In Bi the subscription is wanting; in Dhp.p. 419 the title is BahubhÃïijÃtakaæ. 3 so Bp; K Bi pucchitvÃ. 4 Bi labhatÅti. 5 Bi uttaritvÃ. 6 Bi -vÃÊu-. 7 Bi omits ÂhapetvÃ. 8 K nacchesuæ, Bi tacchÅsu? 9 Bi ma¤¤ate, K maæ¤atÅ. 10 K vÆpatapeti, Bi cupatÃpeti. 11 K socatÅti. 12 K maæ¤atÅti, Bi ma¤cateti. 13 K Bi macchi. 14 K eva. 15 K maæ¤eti, Bi pha¤atti. 16 Bi sse. 17 Bi omits bhaïati, K bhanati. >/ #<[page 179]># %< 6. MacchajÃtaka. (216) 7. SeggujÃtaka. (217.) 179>% tad eva maæ tapati socayati\<*<1>*>/, so maæ dahatÅti yo pan' esa rÃgaggi so maæ dahati jhÃpeti, cittaæ cÆpatapeti\<*<2>*>/ man ti rÃgasampayuttakaæ\<*<3>*>/ mama cittam eva maæ ca\<*<4>*>/ upatÃpeti kilameti viheÂheti, jÃlino ti kevaÂÂe\<*<5>*>/ Ãlapati, te hi jÃ- lassa atthitÃya jÃlino ti vuccanti, mu¤catha ayirÃ\<*<6>*>/ man ti mu¤catha\<*<7>*>/ maæ\<*<8>*>/ sÃmino ti yÃcati, na kÃme ha¤¤ate kvacÅti kÃme ti\<*<9>*>/ kÃme patiÂÂhito kÃmena nÅyamÃno satto na kvaci ha¤¤ati, na hi taæ tumhÃdisà hanituæ\<*<10>*>/ anucchavikà ti paridevati, athavà kÃme ti hetuvacane bhummaæ\<*<11>*>/, kÃmahetu macchiæ anu- bandhamÃno nÃma na\<*<12>*>/ kvaci tumhÃdisehi ha¤¤atÅti paridevati. Tasmiæ khaïe Bodhisatto nadÅtÅraæ gato tassa macchassa paridevitaæ sutvà kevaÂÂe upasaækamitvà taæ macchaæ mocesi. Satthà imaæ desanaæ\<*<13>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samo- dhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhito\<*<14>*>/ sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà macchÅ\<*<15>*>/ purÃïadutiyikà ahosi\<*<16>*>/, ukkaïÂhitabhikkhu maccho\<*<17>*>/, purohito pana aham evÃ" 'ti. MacchajÃtakaæ\<*<18>*>/. $<7. SeggujÃtaka.>$ Sabbo loko ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ paï- ïikaupÃsakaæ\<*<19>*>/ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ\<*<20>*>/ EkanipÃte vitthÃritam eva. Idha pana\<*<21>*>/ Satthà taæ\<*<22>*>/ upÃsakaæ\<*<23>*>/ "kiæ upÃsaka cirassaæ Ãgato sÅti" pucchi\<*<24>*>/, "dhÅtà me bhante niccapahasitamukhÅ\<*<25>*>/, tam ahaæ vÅmaæsitvà ekassa kuladÃrakassa adÃsiæ, tattha itikattabbatÃya tumhÃkaæ dassanÃya Ãgantuæ okÃsaæ na labhin" ti Ãha. Atha naæ Satthà "na kho upÃsaka idÃn' ev' esà sÅlavatÅ pubbe pi sÅlavatÅ, tva¤ ca pana na\<*<26>*>/ idÃn' ev' etaæ\<*<27>*>/ vÅmaæsasi pubbe pi vÅmaæsasi yevÃ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto rukkhadevatà ahosi. Tadà ayam eva païïika- upÃsako "dhÅtaraæ vÅmaæsissÃmÅti" ara¤¤aæ netvà kilesavasena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi paÂisoceti. 2 K vÆpatapeti, Bi cupatÃpeti. 3 K rÃgaæ-, Bi rÃgasampayuttaæ. 4 Bi omits ca. 5 K kevaddhe. 6 Bi mu¤cethÃyÅrÃ, Bp mu¤cathÃyyirÃ. 7 Bi mu¤cetha. 8 K Bp me. 9 Bi omits kÃme ti. 10 Bi mÃrituæ. 11 Bi bhumma. 12 Bi omits na. 13 Bi dhammadesanaæ. 14 Bp Bi ukkaïÂhitabhikkhu. 15 so Bp; K macchi, Bi majhi. 16 K omits ahosi. 17 Bi maccho ukkaïÂhitabhikkhÆ. 18 Bi adds chaÂhaæ. 7. Cfr. vol.I.p. 411. 19 Bi païïikaæ-. 20 Bi vatthu. 21 Bi idhÃpi. 22 K naæ. 23 Bi omits upÃsakaæ. 24 both MSS. pucchitvÃ. 25 Bi -pahaæsikamukhi. 26 K omits na, Bi omits pana. 27 Bi idÃnevataæ. >/ #<[page 180]># %<180 II. DukanipÃta. 7. {BÅraïatthambhakavagga}. (22.)>% icchanto viya hatthe gaïhi. Atha naæ paridevamÃnaæ\<*<1>*>/ paÂhama- gÃthÃya ajjhabhÃsi: @*>/, komÃriko nÃma tav' ajja dhammo yaæ tvaæ gahità pavane parodasÅti\<*<3>*>/. || Ja_II:132 ||>@ Tattha sabbo loko attamano ahosÅti amma sakalo sesasattaloko\<*<4>*>/ etissà kÃmasevanÃya attamano jÃto, akovidà gÃmadhammassa SeggÆ ti\<*<5>*>/ tassà nÃmaæ, tena tvaæ pana amma Seggu\<*<2>*>/ akovidà gÃmadhammassa imasmiæ gÃmadhamme vasaladhamme akusalÃsÅti vuttaæ hoti, komÃriko nÃma tavajja dhammo ti amma kumÃriko nÃm' esa tava ajja sabhÃvo, yaæ tvaæ gahità pavane\<*<6>*>/ parodasÅti\<*<7>*>/ tvaæ mayà imasmiæ pavane santhavavasena hatthe gahità parodasi na sampaÂicchasi, ko esa tava sabhÃvo, kiæ kumÃrikÃ\<*<8>*>/ yeva\<*<9>*>/ tvan ti pucchati. Taæ sutvà kumÃrikà "Ãma\<*<10>*>/ tÃta, kumÃrikà yevÃhaæ, nÃhaæ methunadhammaæ nÃma jÃnÃmÅti" vatvà paridevamÃnà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhaveyya tÃïaæ\<*<12>*>/ so me pità dÆbhi\<*<13>*>/ vane karoti, sà kassa kandÃmi vanassa majjhe, yo tÃyitÃ\<*<14>*>/ so sahasà karotÅti. || Ja_II:133 ||>@ Sà heÂÂhà kathità yeva. Iti\<*<15>*>/ so païïiko tadà dhÅtaraæ vÅmaæsitvà gehaæ netvà kuladÃrakassa datvà yathÃkammaæ gato. Satthà imaæ desanaæ\<*<16>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samo- dhÃnesi: (SaccapariyosÃne païïikaupÃsako sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà dhÅtà dhÅtà yeva pità pità yeva ahosi, tassa pana kÃraïassa paccakkhakÃrikÃ\<*<17>*>/ rukkhadevatà aham evÃ" 'ti. SeggujÃtakaæ\<*<18>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K Bi -nÃ, Bp -nÃya. 2 so K Bp; Bi peggu. 3 Bi sarodasÅti. 4 Bi sakalo pi loko. 5 Bi pe (for peggu) iti. 6 Bi savane. 7 K rodasÅ, Bi sarodasÅti. 8 so Bi Bp; K kumÃri. 9 so K Bp; Bi yevÃsi. 10 Bi ampa. 11 so Bp; K -putthÃya, Bi dukkhamuÂÂhÃya. 12 Bi kÃnaæ. 13 K dÆbha, Bi dubbhi, Bp dubbhiæ. 14 Bi tÃyato. 15 Bi yevà ti. 16 Bi dhammadesanaæ. 17 so Bi Bp; K -kÃrÅ. 18 Bi adds sattamaæ. >/ #<[page 181]># %< 8. {KÆÂavÃïijajÃtaka}. (218.) 181>% $<8. KÆÂavÃïijajÃtaka.>$ SaÂhassa sÃÂheyyamidan ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ kÆÂavÃïijaæ Ãrabbha kathesi. SÃvatthivÃsino hi kÆÂa- vÃïijo ca\<*<1>*>/ paï¬itavÃïijo ca dve janà pattikà hutvà pa¤casakaÂasatÃni bhaï¬assa pÆretvÃ\<*<2>*>/ pubbantato aparantaæ vicaramÃnà vohÃraæ katvà bahulÃbhaæ labhitvà SÃvatthiæ paccÃgamiæsu\<*<3>*>/. Paï¬itavÃïijo kÆÂavÃ- ïijaæ Ãha: "samma bhaï¬aæ bhÃjemÃ\<*<4>*>/" 'ti. KÆÂavÃïijo "ayaæ dÅgha- rattaæ dukkhaseyyÃya dubbhojanena kilanto attano ghare nÃnaggarasaæ\<*<5>*>/ bhattaæ bhu¤jitvà ajÅrakena marissati, atha sabbaæ p' etaæ\<*<6>*>/ bhaï- ¬aæ mayhaæ\<*<7>*>/ bhavissatÅti" cintetvà "nakkhattaæ na manÃpaæ divaso na manÃpo, sve jÃnissÃmi punadivase jÃnissÃmÅti" kÃlaæ khepeti. Atha naæ paï¬itavÃïijo nippÅÊetvà bhÃjetvÃ\<*<8>*>/ gandhamÃlaæ\<*<9>*>/ ÃdÃya Satthu santikaæ gantvà SatthÃraæ\<*<10>*>/ pÆjetvà vanditvà ekamantaæ nisÅdi. Satthà "kadà Ãgato sÅti" pucchi\<*<11>*>/, "addhamÃsamatto\<*<12>*>/ me bhante ÃgatassÃ" 'ti vatvà atha "kasmà evaæ papa¤cetvÃ\<*<13>*>/ BuddhupaÂÂhÃnaæ Ãgato sÅti" puÂÂho taæ\<*<14>*>/ pavattiæ Ãrocesi. Satthà "na kho upÃsaka idÃn' eva pubbe p' eso\<*<15>*>/ kÆÂavÃïijo yevÃ" ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto amaccakule nibbattitvà vayappatto vinicchayÃ- macco\<*<16>*>/ ahosi. Tadà gÃmavÃsÅ ca nagaravÃsÅ cà 'ti dve vÃïijà mittà ahesuæ. GÃmavÃsÅ\<*<17>*>/ nagaravÃsissa santike pa¤ca phÃla- satÃni Âhapesi. So te phÃle vikkiïitvà mÆlaæ gahetvà phÃlÃnaæ ÂhapitaÂÂhÃne mÆsikavaccaæ\<*<18>*>/ Ãkiritvà Âhapesi. AparabhÃge gÃmavÃsÅ\<*<17>*>/ Ãgantvà "phÃlaæ me\<*<19>*>/ dehÅti" Ãha. KÆÂavÃïijo "phÃlà te mÆsikÃhi khÃditÃ" ti mÆsikavaccaæ\<*<18>*>/ dassesi. Itaro "khÃdità va hontu, mÆsikehi khÃdite kiæ sakkà kÃtun" ti na- hÃnatthÃya\<*<20>*>/ tassa puttaæ ÃdÃya gacchanto ekassa sahÃya- kassa gehe "imassa\<*<21>*>/ katthaci gantuæ mà datthÃ" 'ti vatvà \<-------------------------------------------------------------------------- 8. Cfr. supra Vol.I p.401. 1 Bi omits ca. 2 Bi purÃpetvÃ. 3 Bi pacchÃgamÅsu. 4 Bi bhÃjehi. 5 Bi -rasa. 6 Bi setaæ. 7 Bi gayhameva. 8 Bi bhÃjÃpetvÃ. 9 Bi -lÃ. 10 K omits satthÃraæ. 11 both MSS. pucchitvÃ. 12 Bi a¬ha-. 13 Bi pa¤ca. 14 Bi omits taæ. 15 Bi pi so 16 Bi ninicchayo. 17 both MSS. -si. 18 Bi -kavajjaæ. 19 K omits me. 20 Bi nÃnattÃya. 21 Bi adds dÃrakassa. >/ #<[page 182]># %<182 II. DukanipÃta. 7. {BÅraïatthambhakavagga}. (22.)>% antogabbhe\<*<1>*>/ nisÅdÃpetvà sayaæ nahÃyitvÃ\<*<2>*>/ kÆÂavÃïijassa gehaæ agamÃsi. So "putto me kahan" ti Ãha. "Samma, tava puttaæ tÅre ÂhapetvÃ\<*<3>*>/ mama udake nimuggakÃle eko kulalo\<*<4>*>/ Ãgantvà tava puttaæ nakhapa¤jarena gahetvà ÃkÃse pakkhanto, ahaæ pÃ- ïiæ\<*<5>*>/ paharitvà viravitvÃ\<*<6>*>/ vÃyamanto pi mocetuæ nÃsakkhin" ti. "Tvaæ musà bhaïasi\<*<7>*>/, kulalo dÃrake gÃhetvà gantuæ samattho nÃma n' atthÅti". "Samma hotu, ayutte pi honte ahaæ kiæ\<*<8>*>/ karomi, kulalen' eva\<*<9>*>/ te\<*<10>*>/ putto nÅto\<*<11>*>/" ti\<*<12>*>/. So taæ santaj- jetvÃ\<*<13>*>/ "are duÂÂhacora manussamÃraka, idÃni taæ vinicchayaæ gantvà ka¬¬hÃpessÃmÅti\<*<14>*>/" nikkhami. So "tava ruccanakam eva karosÅti\<*<15>*>/" ten' eva saddhiæ vinicchayaÂÂhÃnaæ agamÃsi\<*<16>*>/. KÆÂavÃïijo Bodhisattaæ Ãha: "ayaæ sÃmi mama puttaæ gahetvà nahÃyituæ\<*<17>*>/ gato\<*<18>*>/, `kahaæ me putto' ti vutte `kulalena haÂo\<*<19>*>/' ti Ãha, vinicchinatha\<*<20>*>/ me {aÂÂan}" ti. Bodhisatto "saccaæ bhaïe\<*<21>*>/" ti itaraæ pucchi. So\<*<22>*>/ "Ãma sÃmi, ahaæ tam ÃdÃya gato, senena pahaÂabhÃvo\<*<23>*>/ saccam eva sÃmÅti". "Kiæ pana loke kulalà nÃma dÃrake harantÅti". "SÃmi, aham pi tumhe pucchÃmi: kulalà dÃrake gahetvà ÃkÃsena gantuæ na sakkonti, mÆsikà pana ayaphÃle\<*<24>*>/ khÃdantÅti". "Idaæ kiæ nÃmÃ" 'ti. "SÃmi, mayà etassa ghare pa¤ca phÃlakasatÃni\<*<25>*>/ ÂhapitÃni\<*<26>*>/, sv-Ãyaæ `phÃlà te\<*<10>*>/ mÆsikÃhi khÃditÃ' ti vatvà `idaæ te phÃle khÃditamÆsikÃnaæ vaccan' ti dasseti\<*<27>*>/, sÃmi mÆsikà ce\<*<28>*>/ phÃle khÃdanti kulalÃpi dÃrake harissanti, sace na\<*<29>*>/ khÃdanti senÃpi taæ\<*<30>*>/ na harissanti, eso pana `phÃlà te mÆsikÃhi khÃditÃ' ti vadeti\<*<31>*>/, tesaæ\<*<32>*>/ khÃditabhÃvaæ và akhÃditabhÃvaæ và jÃnÃtha, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K antoabbhe. 2 Bi nhÃyitvÃ. 3 Bi thapetvÃ. 4 Bi kulilo. 5 Bi vÃïi. 6 Bi omits viravitvÃ. 7 K -ïÃsi. 8 Bi sampayuttà hontu uyuttÃpi hontu ahaæ. 9 Bi kulalena. 10 K omits te. 11 Bi nihato. 12 K omits ti. 13 Bi tajjetvÃ. 14 Bi kathÃpessÃmiti. 15 Bi so mama rucchanikam eva kathesÅti, Bp so mama ruccam eva karosi. 16 Bi Ãg-. 17 Bi nhÃ- 18 K gate, Bi kato. 19 Bi hato. 20 Bi vinicchayaÂha. 21 K bhaïo. 22 K omits so. 23 Bi sena pana abhÃvo. 24 Bi assaphÃle. 25 Bi phÃlasatÃni. 26 Bi thap-. 27 Bi dassesi. 28 Bi sace. 29 Bi noce mÆsikÃ. 30 K naæ. 31 Bi vadati. 32 Bi tesa, K saæ. >/ #<[page 183]># %< 8. KÆÂavÃïijajÃtaka. (218.) 183>% aÂÂaæ\<*<1>*>/ me vinicchinathÃ" 'ti. Bodhisatto "`saÂhassa paÂisÃ- Âheyyaæ\<*<2>*>/ katvà jinissÃmÅti' iminà cintitaæ bhavissatÅti" ¤atvà "suÂÂhu te cintitan" ti vatvà imà gÃthà avoca: @*>/ paÂikÆÂassa kÆÂaæ\<*<4>*>/: phÃla¤ ce adeyyuæ\<*<5>*>/ mÆsikà kasmà kumÃraæ kulalà no hareyyuæ. || Ja_II:134 ||>@ @@ Tattha saÂhassà 'ti saÂhabhÃvena kerÃÂikena ekaæ upÃyaæ katvà para- santakaæ khÃdituæ vaÂÂatÅti saÂhassa, sÃÂheyyam idaæ sucintitan ti idaæ paÂisÃÂheyyaæ cintentena tayà suÂÂhu cintitaæ, pacco¬¬itaæ\<*<3>*>/ paÂikÆÂassa kÆÂan ti kÆÂassa\<*<6>*>/ puggalassa tayà paÂikÆÂaæ suÂÂhu pacco¬¬itaæ\<*<3>*>/, paÂibhÃvaæ\<*<7>*>/ katvà o¬¬itasadisam\<*<8>*>/ eva katan ti attho, phÃla¤ ce adeyyuæ\<*<9>*>/ mÆsikà ti yadi mÆsikà phÃlaæ khÃdeyyuæ, kasmà kumÃraæ no kulalÃ\<*<10>*>/ hareyyun\<*<11>*>/ ti mÆsikÃsu phÃle khÃdantÅsu kulalÃ\<*<12>*>/ kiækÃraïà kumÃrake\<*<13>*>/ no hareyyuæ\<*<14>*>/, kÆÂassa hi santi kÆÂakÆÂà ti tvaæ ahaæ mÆsikÃhi phÃle\<*<15>*>/ khÃdÃpitapuriso kÆÂo ti ma¤¤asi, tÃdisassa pana kÆÂassa imasmiæ loke bahukÆÂÃ\<*<16>*>/ santi, kÆÂassa kÆÂÃ, kÆÂapaÂikÆÂÃnaæ\<*<17>*>/ etaæ nÃmaæ, kÆÂassa paÂikÆÂà nÃma santÅti vuttaæ hoti, bhavati cÃpi nikatino nikatyà ti nikatino\<*<18>*>/ nekatikassa\<*<19>*>/ va¤canakassa\<*<20>*>/ puggalassa nikatyà aparo nikatikÃrako va¤canakapuriso\<*<21>*>/ bhavati yeva, dehi puttanaÂÂha phÃlanaÂÂhassa phÃlan ti ambho naÂÂhaputtapurisa etassa naÂÂhaphÃlassa\<*<22>*>/ phÃlaæ dehi, mà te puttam ahÃsi phÃlanaÂÂho ti sace hi 'ssa phÃlaæ na dassasi puttan te harissati, tan te\<*<23>*>/ esa mà haratu\<*<24>*>/ phÃlam assa dehÅti, demi sace me puttaæ\<*<25>*>/ detÅti, demi sÃmi\<*<26>*>/ sace me phÃle detÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K addhaæ. 2 Bi saÂhayapaÂisÃtheyyaæ. 3 Bi paccoÂÂitaæ. 4 K kÆÂa. 5 Bi khÃÂeyyaæ, Bp khÃdeyyuæ. 6 Bi kuÂa. 7 Bi paÂÂibhÃgaæ. 8 Bi oÂÂita-. 9 Bi khÃdeyyaæ. 10 Bi omits kulalÃ. 11 K hareyyÃ, Bi hareyyan. 12 K kulalo. 13 Bi -raæ. 14 K hareyya, Bi mÃreyyuæ. 15 Bi phÃlaæ. 16 K -Âa. 17 Bi kuÂassa kuÂapaÂikuÂÃnaæ. 18 so Bp; K Bi nikaÂino. 19 Bi nekaÂi-. 20 K vacanaka. 21 K vacanaka-. 22 K omits phÃlassa. 23 K tace. 24 so K Bp; Bi Ãharatu. 25 K puttan. 26 Bi omits sÃmi. >/ #<[page 184]># %<184 II. DukanipÃta. 7. {BÅraïatthambhakavagga}. (22.)>% Evaæ naÂÂhaputto puttaæ naÂÂhaphÃlo ca\<*<1>*>/ phÃlaæ\<*<2>*>/ paÂi- labhitvà ubho pi yathÃkammaæ gatÃ. Satthà imaæ desanaæ\<*<3>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà kÆÂavÃïijo idÃni kÆÂavÃïijo, paï¬itavÃïijo yeva\<*<4>*>/ paï¬itavÃïijo, viniccha- yÃmacco\<*<5>*>/ pana aham evÃ" 'ti: KÆÂavÃïijajÃtakaæ\<*<6>*>/. $<9. GarahitajÃtaka.>$ Hira¤¤am\<*<7>*>/ me suvaïïam\<*<8>*>/ me ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ anabhiratiyà ukkaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha ka- thesi. Etassa\<*<9>*>/ hi paccekaæ\<*<10>*>/ gahitaæ Ãrammaïaæ nÃma n' atthi, anabhirativÃsaæ\<*<11>*>/ vasantaæ pana taæ{\<*<12>*>/} Satthu santikaæ Ãnesuæ. So SatthÃrà "saccaæ kira ukkaïÂhito sÅti" puÂÂho "saccan" ti vatvà "kiækÃraïÃ" ti vutte "kilesavasenÃ" 'ti Ãha. Atha naæ Satthà "ayaæ bhikkhu kileso nÃma pubbe\<*<13>*>/ tiracchÃnehi pi garahito, tvaæ evarÆpe sÃsane pabbajito kasmà tiracchÃnehi pi\<*<14>*>/ garahitakilesavasena ukkaï- Âhito" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Himavantapadese\<*<15>*>/ vÃnarayoniyaæ nibbatti. Tam enaæ eko vanacarako gehetvà Ãnetvà ra¤¤o adÃsi. So ci- raæ rÃjagehe vasamÃno vattasampanno ahosi, manussaloke vatta- mÃnaæ kiriyaæ yebhuyyena a¤¤Ãsi. RÃjà tassa vatte pasÅditvà vanacarakaæ\<*<16>*>/ pakkosÃpetvà "imaæ vÃnaraæ gahitaÂÂhÃne yeva vissajjehÅti" ÃïÃpesi. So tathà akÃsi. VÃnaragaïo Bodhisattassa ÃgatabhÃvaæ ¤atvà tassa dassanatthÃya mahante pÃsÃïapiÂÂhe sannipatitvà Bodhisattena saddhiæ sammodanÅyaæ kathaæ\<*<17>*>/ katvà "samma kahaæ ettakaæ kÃlaæ vuttho sÅti" Ãha. "BÃrÃ- ïasiyaæ rÃjanivesane" ti. "Atha kathaæ mutto sÅti". "RÃjà maæ keÊimakkaÂaæ katvà mama vatte pasanno maæ vissajjesÅti". Atha naæ te vÃnarà "manussaloke vattanakiriyaæ nÃma tumhe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits ca. 2 both MSS. phalaæ. 3 Bi dhammadesanaæ. 4 Bi adds idÃni. 5 Bi -yÃmacco. 6 Bi adds aÂhamaæ. 7 Bi -¤aæ. 8 Bi -ïaæ. 9 so Bi Bp; K ekassa. 10 Bi -ka. 11 Bi yÃsaæ. 12 K naæ. 13 Bi adds pi. 14 Bi omits pi. 15 Bi -ppadese. 16 Bi -cÃrikaæ. 17 K omits kathaæ. >/ #<[page 185]># %< 9. GarahitajÃtaka. (219.) 185>% jÃnissatha, amhÃkam pi tÃva kathetha, sotukÃm' amhÃ" 'ti\<*<1>*>/ "Mà maæ manussÃnaæ kiriyaæ pucchathÃ\<*<2>*>/" 'ti\<*<3>*>/. "Kathetha, sotukÃm' amhÃ" 'ti. Bodhisatto "manussÃ\<*<4>*>/ nÃma khattiyÃpi brÃhmaïÃpi `mayhaæ mayhan' ti vadanti, hutvà abhÃvaÂÂhena aniccataæ na jÃnanti, suïÃtha\<*<5>*>/ dÃni tesaæ andhabÃlÃnaæ kÃ- raïan" ti vatvà imà gÃthà avoca: @*>/ me suvaïïam\<*<7>*>/ me' esà rattiædivÃ\<*<8>*>/ kathà dummedhÃnaæ manussÃnaæ ariyadhammaæ apassataæ. || Ja_II:136 ||>@ @*>/ lambatthano\<*<10>*>/ veïikato\<*<11>*>/ atho aækitakaïïako kÅto\<*<12>*>/ dhanena bahunà so taæ vitudate janan ti. || Ja_II:137 ||>@ Tattha hira¤¤aæ me suvaïïaæ me ti desanÃsÅsamattam etaæ, iminà pa- dadvayena dasavidham pi ratanaæ sabbaæ\<*<13>*>/ pubbaïïaparaïïaæ\<*<14>*>/ khettavatthuæ\<*<15>*>/ dvipadaæ catuppada¤ ca sabbaæ dassento\<*<16>*>/ idam me idam me ti Ãha, esà rattindivÃ\<*<17>*>/ kathà ti esà manussÃnaæ ratti¤ ca divà ca niccakÃlaæ kathÃ, a¤¤aæ pana te\<*<18>*>/ pa¤cakkhandhà aniccÃdÅti\<*<19>*>/ và hutvà na bhavantÅti và na jÃnantÅti\<*<20>*>/ evam eva\<*<21>*>/ paridevantà vicaranti, dummedhÃnan ti a¤¤Ã- nÃnaæ\<*<22>*>/, ariyadhammaæ apassatan ti ariyÃnaæ BuddhÃdÅnaæ dhammaæ ariyaæ và niddosaæ navavidhaæ lokuttaradhammaæ apassantÃnaæ esà va kathÃ, a¤¤Ã pana aniccaæ và dukkhaæ và ti tesaæ kathà nÃma n' atthi, gahapatayo ti gehe adhipatibhÆtÃ, eko tatthà 'ti tesu dvÅsu gharasÃmikesu eko ti mÃtu- gÃmaæ sandhÃya vadati tattha, veïikato\<*<11>*>/ ti kataveïi nÃnappakÃrena saïÂhÃ- pitakesakalÃpo ti attho, atho aækitakaïïako ti atha\<*<23>*>/ viddhakaïïo chidda- kaïïo\<*<24>*>/ ti\<*<25>*>/ lambakaïïataæ\<*<26>*>/ sandhÃya Ãha, kÅto\<*<27>*>/ dhanena bahunà ti so pan' esa amassuko lambatthano\<*<28>*>/ veïikato\<*<11>*>/ aækitakaïïo mÃtÃpitunnaæ bahuæ dhanaæ datvà kÅto\<*<27>*>/ maï¬etvà pasÃdhetvà yÃnaæ\<*<29>*>/ ÃropetvÃ\<*<30>*>/ mahantena pari- vÃrena gharaæ ÃnÅto, so taæ vitudate janan ti so gahapati ÃgatakÃlato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi adds Ãhaæsu. 2 K -tha. 3 K omits ti. 4 Bi manussÃnaæ. 5 so Bi Bp; K sunotha. 6 Bi -¤aæ. 7 Bi -ïaæ. 8 Bi rattidivÃ. 9 Bi apassuko, K amanussako. 10 K lambha-, Bi lampattino. 11 K veni-. 12 K kite? Bi kiÂo. 13 Bi sappa. 14 Bi puppaïïÃparanïÃ. 15 Bi paraïïakhettaæ vatthuæ. 16 Bi dassetvÃ. 17 Bi rattidivÃ. 18 Bi omits te. 19 K -dÅni, Bi -di. 20 Bi jÃnanti 21 K evà ti ÃgantvÃ. 22 K aæ¤Ãnaæ, Bi appapa¤¤Ãnaæ. 23 Bi adds sveva. 24 Bi chiïïakaïïo. 25 K omits ti, Bi adds lampaïïo ti. 26 K lambakaïïaæ, Bi lammaïïataæ, Bp lambakaïïakaæ. 27 Bi kiÂo. 28 Bi lampattano. 29 Bi yÃnakaæ. 30 Bi ÃhÅrÃpetvÃ. >/ #<[page 186]># %<186 II. DukanipÃta. 7. {BÅraïatthambhakavagga}. (22.)>% paÂÂhÃya tasmiæ gehe dÃsakammakarÃdibhedaæ\<*<1>*>/ janaæ are\<*<2>*>/ duÂÂhadÃsa duÂÂhadÃsi\<*<3>*>/ idaæ na karosi\<*<4>*>/ idaæ na karosÅti mukhasattÅhi\<*<5>*>/ vitudati sÃmiko viya hutvà mahÃjanaæ vicÃreti, evaæ tÃva manussaloke ativiya ayuttan ti manussalokaæ garahi. Taæ sutvà sabbe vÃnarà "mà kathetha mà kathetha, aso- tabbayuttakaæ assumhÃ" 'ti ubhohi pi\<*<6>*>/ hatthehi kaïïe\<*<7>*>/ daÊ- haæ pidahiæsu, "imasmiæ ÂhÃne amhehi idaæ ayuttaæ sutan" ti taæ ÂhÃnam pi garahitvà a¤¤attha agamaæsu\<*<8>*>/. So piÂÂhi- pÃsÃïo GarahitapiÂÂhipÃsÃïo yeva kira nÃma jÃto. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne so bhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà vÃnaragaïo Buddhaparisà ahosi, vÃnarindo pana aham evÃ" 'ti. GarahitajÃtakaæ\<*<9>*>/. $<10. DhammaddhajajÃtaka.>$ Sukhaæ jÅvitarÆpo sÅti. Idaæ Satthà VeÊuvane viharanto vadhÃya parisakkanaæ Ãrabbha kathesi. Tadà hi Satthà "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Devadatto mayhaæ vadhÃya parisakkat' eva\<*<10>*>/, na tÃsamattam pi kÃtuæ sakkhÅti\<*<11>*>/" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ YasapÃïi\<*<12>*>/ nÃma rÃjà rajjaæ kÃresi\<*<13>*>/. KÃÊako nÃm' assa senÃpati ahosi. Tadà Bodhisatto tass' eva purohito ahosi nÃmena Dhammaddhajo nÃma. Ra¤¤o pana\<*<14>*>/ sÅsapasÃdhanakappako ChattapÃïi nÃma. RÃjà dhammena rajjaæ kÃreti\<*<15>*>/. SenÃpati pan' assa vinicchayaæ karonto la¤caæ khÃdati parapiÂÂhimaæsiko, la¤caæ gahetvà asÃmike sÃmike karoti\<*<16>*>/. Ath' ekadivasaæ vinicchaye parÃjito manusso bÃhà paggayha kandamÃno vinicchayà nikkhanto rÃjupaÂÂhÃnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi dÃsasakammakarÃdibheda, K omits janaæ. 2 Bi hare. 3 K duÂÂhadÃsi corr. to -dÃsa duÂÂhadÃsi, Bi duÂhadÃsaæ or -si and omits duÂÂhadÃsa 4 Bi omits idaæ na karosi. 5 Bi musasattihi. 6 Bi omits pi. 7 K kaïïaæ. 8 K agamÃsi, Bi Ãgamaæsu. 9 Bi adds navamaæ. 10 Bi -ti yeva. 11 K eva tÃsÃkÃramattam pi na kÃtuæ nÃsakkhÅti. 12 so Bp; Bi yassa-, K pÃyÃsapÃïi. 13 K karosi. 14 Bi panassa. 15 Bi kÃresi. 16 Bi adds sÃmike asÃmike karoti. >/ #<[page 187]># %< 10. DhammaddhajajÃtaka. (220.) 187>% gacchantaæ Bodhisattaæ disvà tassa pÃdesu patitvà "tumhÃdi- sesu nÃma sÃmi ra¤¤o attha¤ ca dhamma¤ ca\<*<1>*>/ anusÃsantesu KÃÊakasenÃpati\<*<2>*>/ la¤caæ gahetvà asÃmike sÃmike karotÅti" at- tano parÃjitabhÃvaæ\<*<3>*>/ kathesi. Bodhisatto kÃru¤¤aæ uppÃ- detvà "ehi bhaïe, aÂÂan\<*<4>*>/ te vinicchinissÃmÅti" taæ gahetvà vinicchayaÂÂhÃnaæ agamÃsi\<*<5>*>/. MahÃjano sannipati. Bodhi- satto taæ aÂÂaæ\<*<6>*>/ paÂivinicchinitvÃ\<*<7>*>/ sÃmika¤\<*<8>*>/ ¤eva sÃmikaæ akÃsi. MahÃjano sÃdhukÃraæ adÃsi. So saddo mahà ahosi. RÃjà taæ\<*<9>*>/ sutvà "kiæsaddo nÃm' eso" ti pucchi. "Deva Dhammaddhajapaï¬itena dubbinicchitÃÂÂo\<*<10>*>/ vinicchito\<*<11>*>/, tatr' esa sÃdhukÃrasaddo" ti. RÃjà tuÂÂho Bodhisattaæ pakkosÃ- petvà "aÂÂo\<*<12>*>/ kira te Ãcariya vinicchito" ti pucchitvÃ\<*<13>*>/ "Ãma mahÃrÃja KÃÊakena\<*<14>*>/ dubbinicchitaÂÂaæ\<*<15>*>/ vinicchitan" ti vutte "ito dÃni paÂÂhÃya tumhe va aÂÂaæ\<*<6>*>/ vinicchinatha, mayha¤ ca kaïïasukhaæ bhavissati lokassa ca va¬¬hÅti\<*<16>*>/" vatvà anic- chantaæ pi naæ\<*<17>*>/ "sattÃnuddayÃya\<*<18>*>/ vinicchaye nisÅdathÃ" 'ti yÃcitvà sampaÂicchÃpesi. Tato paÂÂhÃya Bodhisatto vinicchaye nisÅdati, sÃmike yeva\<*<19>*>/ sÃmike karoti. KÃÊako\<*<20>*>/ tato paÂÂhÃya la¤caæ alabhanto lÃbhato parihÃyitvÃ\<*<21>*>/ "mahÃrÃja Dhammad- dhajapaï¬ito te rajjaæ patthetÅti" Bodhisattaæ raïïo antare paribhindi. RÃjà asaddahanto "mà evaæ avacÃ" 'ti paÂikkhi- pitvà puna tena\<*<22>*>/ "sace me na saddahatha tassÃgamanakÃle vÃtapÃnena oloketha, athÃnena\<*<23>*>/ sakalanagarassa attano hatthe katabhÃvaæ\<*<24>*>/ passissathÃ" 'ti vutte\<*<25>*>/ rÃjà tassa aÂÂakÃraka- parisaæ\<*<26>*>/ disvà "etass' eva parisÃ\<*<27>*>/" ti sa¤¤Ãya\<*<28>*>/ bhijjitvÃ\<*<29>*>/ "kiæ karoma senÃpatÅti\<*<30>*>/" pucchi. "Deva etaæ mÃretuæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits dhamma¤ ca. 2 Bi kÃlako nÃma senÃpati. 3 Bi adds bodhisattassa. 4 K addhan, Bi attaæ. 5 Bi Ãg-. 6 K addhaæ 7 Bi -nicchitvÃ. 8 K -kaæ. 9 K omis taæ. 10 K -addho. 11 Bi suvinicchito 12 K addho. 13 Bi pucchi. 14 Bi kÃlakena. 15 K -taddhaæ, Bi -cchitaæ aÂÂaæ. 16 Bi vudhiti. 17 Bp taæ, Bi omits pi naæ. 18 Bi saddÃnudda-. 19 Bi va. 20 Bi kÃlako. 21 Bi adds bodhisattassa ÃghÃtaæ bandhi. 22 Bi te. 23 K -ïena, Bi athatena. 24 Bi katÃbhaæ. 25 K omits vutte. 26 K addhakakÃ-, Bi attakÃraïapariya. 27 Bi sadisÃ. 28 Bi pa¤¤Ãya. 29 Bi bhajjitvÃ. 30 K -patÅ. >/ #<[page 188]># %<188 II. DukanipÃta. 7. BÅraïatthambhakavagga. (22.)>% vaÂÂatÅti\<*<1>*>/. "OÊÃrikadosaæ\<*<2>*>/ apassantà kathaæ mÃressÃmÃ" 'ti. "Atth' eko upÃyo" ti. "KatarÆpÃyo\<*<3>*>/" 'ti. "Asayham assa kammaæ ÃrocetvÃ\<*<4>*>/ taæ\<*<5>*>/ kÃtuæ asakkontaæ\<*<6>*>/ tena dosena mÃressÃmÃ" 'ti. "Kiæ pan' assa\<*<7>*>/ asayhakamman" ti. "Ma- hÃrÃja, uyyÃnaæ nÃma sÃrabhÆmiyaæ\<*<8>*>/ ropitaæ\<*<9>*>/ paÂijaggiya- mÃnaæ dvÅhi\<*<10>*>/ catuhi\<*<11>*>/ saævaccharehi phalaæ deti, tumhe taæ pakkositvÃ\<*<12>*>/ `sve va\<*<13>*>/ uyyÃnaæ kÅÊissÃma, uyyÃnam me mÃpe- hÅti\<*<14>*>/' vadetha\<*<15>*>/, so mÃpetuæ na sakkhissati, atha naæ\<*<16>*>/ tas- miæ dose mÃressÃmÃ" 'ti. RÃjà Bodhisattaæ Ãmantetvà "paï- ¬ita mayaæ purÃïauyyÃne ciraæ kÅÊimha, idÃni navauyyÃne kÅÊitukam' amha\<*<17>*>/, sve kÅÊissÃma uyyÃnaæ no mÃpehi, sace mÃpetuæ na sakkhissasi jÅvitaæ te n' atthÅti". Bodhisatto "KÃÊakena\<*<18>*>/ la¤caæ alabhamÃnena rÃjÃ\<*<19>*>/ paribhinno bhavissa- tÅti" ¤atvà "sakkonto jÃnissÃma\<*<20>*>/ mahÃrÃjÃ" 'ti vatvà gehaæ gantvà sabhojanaæ bhu¤jitvà cintayamÃno\<*<21>*>/ sayane nipajji. Sakkabhavanaæ uïhÃkÃraæ dassesi. Sakko Ãvajjanto\<*<22>*>/ Bodhi- sattassa pÅÊaæ\<*<23>*>/ ¤atvà veganÃgantvÃ\<*<24>*>/ sirigabbhaæ pavisitvà ÃkÃse Âhatvà "kiæ cintesi paï¬itÃ" 'ti pucchi. "Ko si tvan" 'ti. "Sakko ham asmÅti". "RÃjà maæ `uyyÃnaæ mÃpehÅti\<*<25>*>/' Ãha, taæ cintemÅti\<*<26>*>/". "Paï¬ita, mà cintayi, ahan te Nandana- vana-CittalatÃvana-sadisaæ uyyÃnaæ mÃpessÃmi, katarasmiæ ÂhÃne mÃpemÅti". "AsukaÂÂhÃne mÃpehÅti". Sakko mÃpetvà devapuram eva gato. Punadivase Bodhisatto uyyÃnaæ paccak- khato\<*<27>*>/ disvà gantvà ra¤¤o Ãrocesi: "niÂÂhitan\<*<28>*>/ te mahÃrÃja uyyÃnaæ, kiÊassÆ" 'ti. RÃjà gantvà aÂÂhÃrasahatthena mano- silÃvaïïena pÃkÃrena parikkhittaæ dvÃraÂÂÃlakasampannaæ\<*<29>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K vaddhatÅti. 2 Bi -kaæ dosaæ. 3 Bi kataro upÃyo. 4 Bi aropetvÃ. 5 K omits taæ. 6 Bi adds taæ. 7 K pana. 8 Bi harabhÆ-. 9 Bi -ta. 10 Bi ti. 11 so both MSS. 12 Bi pakkosÃpetvÃ. 13 Bi Bp omit va. 14 Bi mÃpethÃ. 15 Bi vadatha. 16 Bi adds ca. 17 Bi amhÃ. 18 Bi kÃlakena. 19 Bi rÃjÃnaæ antare. 20 Bi mÃpissÃmi. 21 K cintamÃno. 22 K Ãvajjento. 23 Bi sÅlaæ. 24 Bi vegena gantvÃ. 25 Bi mapehiti, K mÃpetuæ. 26 Bi kinti katvà mÃpessÃmÅti in the place of Ãha taæ cintemÅti. 27 Bi paccako. 28 K -taæ. 29 Bi -nna. >/ #<[page 189]># %< 10. DhammaddhajajÃtaka. (220.) 189>% pupphaphalabhÃrabharitaæ\<*<1>*>/ nÃnÃrukkhapaÂimaï¬itaæ uyyÃnaæ disvà KÃÊakaæ\<*<2>*>/ pucchi: "paï¬itena amhÃkaæ vacanaæ kataæ, idÃni kiæ karomÃ" 'ti. "MahÃrÃja ekarattena uyyÃnaæ mÃ- petuæ sakkonto\<*<3>*>/ rajjaæ gahetuæ kiæ\<*<4>*>/ na sakkotÅti". "Kiæ dÃni karomÃ" 'ti. "Aparam pi naæ\<*<5>*>/ asayhakammaæ kÃremÃ\<*<6>*>/" 'ti. "Kiæ kammaæ nÃmÃ" 'ti. "Sattaratanamayaæ pokkharaïiæ mÃpemÃ\<*<7>*>/" 'ti. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti Bodhisattaæ Ãmantetvà "Ãca- riya uyyÃnaæ tÃva te mÃpitaæ, etassa pana anucchavikaæ sat- taratanamayaæ pokkharaïiæ mÃpehi\<*<8>*>/, sace mÃpetuæ na\<*<9>*>/ sakkhissasi jÅvitaæ te n' atthÅti" Ãha. Bodhisatto "sÃdhu mahÃ- rÃja, sakkonto mÃpessÃmÅti". Ath' assa Sakko pokkharaïiæ mÃ- pesi sobhaggappattaæ\<*<10>*>/ satatitthaæ\<*<11>*>/ sahassavaækaæ\<*<12>*>/. Pa¤ca- vaïïapadumasa¤channaæ NandanapokkharaïÅ-sadisaæ{\<*<13>*>/}. Puna- divase Bodhisatto tam pi\<*<14>*>/ paccakkhaæ katvà ra¤¤o Ãrocesi: "mÃpità te\<*<15>*>/ deva pokkharaïÅti". RÃjà tam pi disvà "idÃni kiæ karomÃ" 'ti KÃÊakaæ pucchi. "UyyÃnassa anucchavikaæ gehaæ mÃpetuæ ÃïÃpehi devÃ" 'ti. RÃjà Bodhisattaæ Ãmante- tvÃ\<*<16>*>/ "idÃni Ãcariya imassa uyyÃnassa c' eva pokkharaïiyà ca anucchavikaæ sabbadantamayaæ\<*<17>*>/ gehaæ mÃpehi, no ce mÃ- pessasi jÅvitan\<*<18>*>/ te n' atthÅti" Ãha. Ath' assa Sakko geham pi mÃpesi. Bodhisatto punadivase tam pi paccakkhaæ katvà ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà tam pi disvà "idÃni kiæ karomÃ" 'ti KÃÊakaæ pucchi. "Gehassa anucchavikaæ maïiæ mÃpetuæ ÃïÃpehi mahÃrÃjÃ" 'ti Ãha. RÃjà Bodhisattaæ Ãmantetvà "paï- ¬ita, imassa dantamayassa\<*<19>*>/ gehassa anucchavikaæ\<*<20>*>/ maïiæ mÃpehi, maïiÃlokena vicarissÃma\<*<21>*>/, sace mÃpetuæ na sakkosi jÅvitan\<*<18>*>/ te n' atthÅti" Ãha. Ath' assa Sakko maïim pi mÃ- pesi. Bodhisatto punadivase taæ paccakkhaæ katvà ra¤¤o \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi puppaphalapÆritaæ. 2 Bi kÃlakaæ. 3 Bi asak-. 4 K sakkoti. 5 K na. 6 Bi kÃrehi. 7 Bi mÃpethÃ. 8 Bi mÃpetÅti. 9 both MSS. nÃ. 10 Bi -tta. 11 Bi satittaæ. 12 Bi -vakiæ. 13 Bi adds mÃpesi. 14 Bi omits pi. 15 K omits te. 16 Bi omits bodhisattaæ ÃmantetvÃ. 17 Bi sapparatanamayaæ. 18 Bi -taæ. 19 K dantamayagehassa, Bi daï¬amassa. 20 K -ka. 21 Bi -ssÃmà ti. >/ #<[page 190]># %<190 II. DukanipÃta. 7. BÅraïatthambhakavagga. (22.)>% Ãrocesi. RÃjà tam pi\<*<1>*>/ disvà "idÃni kiæ karissÃmÃ" 'ti KÃÊa- kaæ\<*<2>*>/ pucchi. "MahÃrÃja, `DhammaddhajabrÃhmaïassa icchi- ticchitadÃyikà devatà atthÅti' ma¤¤e, idÃni yaæ devatÃpi ma- petuæ na sakkonti\<*<3>*>/ taæ ÃïÃpehi, caturaÇgasamannÃgataæ nÃma manussaæ devatÃpi\<*<4>*>/ mÃpetuæ na sakkonti, tasmà `caturaÇga- samannÃgataæ me uyyÃnapÃlaæ mÃpehÅti' taæ\<*<5>*>/ vadÃ\<*<6>*>/" 'ti. RÃjà Bodhisattaæ Ãmantetvà "Ãcariya, tayà amhÃkaæ uyyÃnaæ pokkharaïÅ dantamayapÃsÃdo\<*<7>*>/ tassa ÃlokakaraïatthÃya\<*<8>*>/ maïi- ratana¤ ca mÃpitaæ, idÃni me uyyÃnarakkhanakaæ caturaÇga- samannÃgataæ uyyÃnapÃlaæ mÃpehi, no ce mÃpessasi jÅvitan te n' atthÅti" Ãha. Bodhisatto "hotu labhamÃno\<*<9>*>/ jÃnissÃmÅti\<*<10>*>/" gehaæ gantvà subhojanaæ bhu¤jitvà nipanno paccÆsakale pa- bujjhitvà sayanapiÂÂhe nisinno cintesi: "Sakko devarÃjà yaæ attanà sakkà mÃpetuæ taæ mÃpesi, caturaÇgasamannÃgataæ pana uyyÃnapÃlaæ na sakkà mÃpetuæ, evaæ sante paresaæ hatthe maraïato ara¤¤e anÃthamaraïam eva varataran" ti so kassaci anÃrocetvà pÃsÃdà otaritvà aggadvÃren' eva nagarà nikkhamitvà ara¤¤aæ pavisitvà a¤¤atarasmiæ rukkhamÆle sataæ dhammaæ ÃvajjamÃno nisidi. Sakko taæ kÃraïaæ ¤atvà vana- carako viya hutvà Bodhisattaæ upasaækamitvà "brÃhmaïa, tvaæ sukhumÃlo, adiÂÂhapubbadukkho\<*<11>*>/ viya imaæ ara¤¤aæ pavisitvà kiæ karonto nisinno sÅti" imam atthaæ pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha sukhaæ jÅvitarÆpo sÅti tvaæ sukhena jÅvitasadiso sukhe Âhito sukhaparihaÂo\<*<12>*>/ viya, raÂÂhà ti ÃkiïïamanussaÂÂhÃnÃ, vivanaæ Ãgato ti nir- ÆdakaÂÂhÃnaæ\<*<13>*>/ ara¤¤aæ paviÂÂho, rukkhamÆle ti rukkhasamÅpe, kapaïo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K omits tam pi. 2 K omits kÃÊakaæ. 3 K sakkoti. 4 K devÃti. 5 Bi omits taæ. 6 Bi vadÃhÅ. 7 Bi dantamassapÃsÃdo. 8 Bi tassÃloka-. 9 Bi Bp -nÃ. 10 Bi jÃnissÃmÃti. 11 Bi kadacÅ adiÂharÆpo. 12 Bi -pariharako. 13 Bi rukkhaÂhÃnaæ. >/ #<[page 191]># %< 10. DhammaddhajajÃtaka. (220.) 191>% viya jhÃyasÅti kapaïo viya ekako nisinno jhÃyasi pajjhÃyasi, kin\<*<1>*>/ nÃm' etaæ cintesÅti pucchi. Taæ sutvà Bodhisatto dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ anussaran ti. || Ja_II:139 ||>@ Tattha sataæ dhammam anussaran ti samma saccam etaæ: ahaæ sukhaæ jÅvitarÆpo raÂÂhato va\<*<3>*>/ vivanaæ Ãgato, so 'haæ\<*<4>*>/ ekako va imasmiæ ara¤¤e rukkhamÆle nisÅditvà kapaïo viya jhÃyÃmi, yaæ pana vadesi kin\<*<1>*>/ nÃm' etaæ cintesÅti tan\<*<5>*>/ te pavedemi, sataæ dhammaæ ti\<*<6>*>/ ahaæ hi sataæ dham- maæ anussaranto idha nisinno, sataæ dhamman ti Buddha-Paccekabuddha- BuddhasÃvakÃnaæ\<*<7>*>/ sataæ sappurisÃnaæ paï¬itÃnaæ dhammaæ: lÃbho alÃbho yaso ayaso nindà pasaæsà sukhaæ\<*<8>*>/ dukkhan ti ayaæ hi aÂÂhavidho lokadhammo, iminà pana abbhÃhatà santo na kampanti na vedhanti\<*<9>*>/, ayam ettha akampana- saækhÃto sataæ dhammo, iti imaæ sataæ dhammaæ anussaranto nisinno 'mhÅti dÅpeti. Atha naæ Sakko "evaæ sante brÃhmaïa imasmiæ ÂhÃne kasmà nisinno sÅti. "RÃjà caturaÇgasamannÃgataæ uyyÃna- pÃlaæ ÃharÃpeti, tÃdisaæ na sakkÃ\<*<10>*>/ laddhuæ, so 'haæ `kim me parassa hatthe maraïena, ara¤¤aæ pavisitvà anÃthamaraïaæ marissÃmÅti' cintetvà idhÃgantvà nisinno" ti. "BrÃhmaïa, ahaæ Sakko devarÃjÃ, mayà te uyyÃnÃdÅni mÃpitÃni, caturaÇgasam- annÃgataæ uyyÃnapÃlaæ mÃpetuæ na sakkÃ\<*<11>*>/, tumhÃkaæ ra¤¤o sÅsapasÃdhanakappako ChattapÃïi nÃma caturaÇgasamannÃgato\<*<12>*>/, uyyÃnapÃlena atthe sati etaæ\<*<13>*>/ kappakaæ uyyÃnapÃlaæ kÃtuæ vadehÅti". Iti Sakko Bodhisattassa ovÃdaæ datvà "mà bhÃ- yÅti" samassÃsetvà attano devapuram eva gato. Bodhisatto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K kiæ. 2 Bi dhammam. 3 K ca, Bi omits va. 4 Bi omits haæ. 5 K taæ. 6 K omits sataæ dhammaæ ti. 7 Bi omits buddhapaccekabuddha. 8 K sukha. 9 Bi paveÂhenti, Bp pavedhenti. 10 Bi sakkomi. 11 Bi sakkomÅ. 12 K -tona? Bi -tena. 13 Bi ekaæ. >/ #<[page 192]># %<192 II. DukanipÃta. 7. {BÅraïatthambhakavagga}. (22.)>% gehaæ gantvà bhuttapÃtarÃso rÃjadvÃraæ gantvà ChattapÃïim pi hi\<*<1>*>/ tatth' eva disvà hatthe gahetvà "tvaæ kira samma ChattapÃïi caturaÇgasamannÃgato\<*<2>*>/" ti pucchi, "ko te mayhaæ caturaÇgasamannÃgatabhÃvaæ ÃcikkhÅti" vutte "Sakko deva- rÃjÃ" ti vatvà "kiækÃraïà ÃcikkhÅti" puÂÂho "iminà nÃma kÃraïenÃ" 'ti sabbaæ Ãcikkhi. So "Ãma ahaæ caturaÇga- samannÃgato" ti Ãha. Atha naæ Bodhisatto hatthe gahetvà va ra¤¤o santikaæ gantvà "ayaæ mahÃrÃja ChattapÃïi caturaÇga- samannÃgato, uyyÃnapÃlena atthe sati imaæ uyyÃnapÃlaæ ka- rothÃ" 'ti Ãha\<*<4>*>/. Atha naæ rÃjà "tvaæ kira caturaÇga- samannÃgato" ti pucchi. "Ama mahÃrÃjÃ" ti. "Katamehi caturaÇgehi samannÃgato sÅti". Anusuyyako\<*<5>*>/ ahaæ deva amajjapÃyako\<*<6>*>/ ahaæ nisnehako\<*<7>*>/ ahaæ deva akkodhanaæ adhiÂÂhito ti. Mayhaæ hi\<*<8>*>/ mahÃrÃja usuyyÃ\<*<9>*>/ nÃma n' atthi, majjaæ me na pÅtapubbaæ\<*<10>*>/, paresu me sneho vÃ\<*<11>*>/ kodho và na bhÆtapubbo, imehi catuhi\<*<12>*>/ aÇgehi\<*<13>*>/ sam- annÃgato 'mhÅti Atha naæ\<*<14>*>/ rÃjà "bho ChattapÃïi `anusuyyako 'mÅti' vade- sÅti". "Ama deva, anusuyyako 'smÅti\<*<15>*>/". "Kiæ Ãrammaïaæ disvà anusuyyako\<*<16>*>/ jÃto sÅti". "SuïÃhi\<*<17>*>/ devÃ" 'ti attano anusuyyakakÃraïaæ\<*<16>*>/ kathento imaæ gÃtham Ãha: Itthiyà kÃraïà rÃjÃ\<*<18>*>/ bandhÃpesiæ purohitaæ, so maæ atthe nivesesi, tasmÃhaæ anusuyyako\<*<16>*>/ ti. Tass' attho: ahaæ\<*<19>*>/ deva pubbe imasmiæ ¤eva BÃrÃïasÅnagare\<*<20>*>/ tÃdiso va rÃjà hutvà itthiyà kÃraïà purohitaæ bandhÃpesiæ Abaddhà tattha bajjhanti yattha bÃlà pabhÃsare, (Cfr. vol.I. p.440.) baddhÃpi\<*<21>*>/ tattha muccanti\<*<22>*>/ yattha dhÅrà pabhÃsare ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits pi hi. 2 Bi adds sÅ. 3 Bi -gataæ vÃcaæ. 4 Bi omits bodhisatto--Ãha. 5 K anas-. 6 K avajja-? Bi amacca-. 7 Bi nisinnehako. 8 Bi omits hi. 9 Bi ussuyya. 10 Bi pivitapuppaæ. 11 K omits vÃ. 12 so both MSS. 13 Bi omits aÇgehi. 14 Bi omits naæ. 15 Bi anussuyyakomhÅti. 16 Bi anussu-. 17 so K Bp; Bi suïohi. 18 K rÃjà corr. to rÃja, Bi rÃja. 19 Bi adds pi. 20 K -si-. 21 both MSS. bandhÃpi. 22 Bi mu¤canti. >/ #<[page 193]># %< 10. DhammaddhajajÃtaka. (220.) 193>% imasmiæ\<*<1>*>/ hi jÃtake Ãgatanayen' eva ekasmiæ kÃle ayaæ ChattapÃïi rÃjà hutvà catusaÂÂhiyà pÃdamÆlakehi saddhiæ sampadussitvà Bodhisattaæ attano mano- rathaæ apÆrentaæ nÃsetukÃmÃya deviyà paribhinno bandhÃpesi, tadà naæ\<*<2>*>/ ban- dhitvà ÃnÅto Bodhisatto yathÃbhÆtaæ deviyà dosaæ Ãrocetvà sayaæ mutto ra¤¤Ã bandhÃpite sabbe pi te pÃdamÆlike mocÃpetvà etesa¤ ca deviyà ca aparÃdhaæ khamatha mahÃrÃjà 'ti ovadi, sabbaæ heÂÂhÃvuttanayen' eva vitthÃrato veditabbaæ, taæ sandhÃyÃha: Itthiyà kÃraïà rÃjÃ\<*<3>*>/ bandhÃpesiæ purohitaæ, so maæ atthe nivesesi, tasmÃhaæ anusuyyako\<*<4>*>/ ti. Tadà pana so haæ cintesiæ\<*<5>*>/: ahaæ soÊasasahassÃ\<*<6>*>/ itthiyo pahÃya etaæ ekam eva kilesavasena saægaïhanto pi santappetuæ nÃsakkhiæ, evaæ duppÆ- raïÅyÃnaæ\<*<7>*>/ itthÅnaæ kujjhanan nÃma, nivatthavatthe\<*<8>*>/ kilissante kasmà kilissatÅti kujjhanasadisaæ hoti, bhuttabhatte gÆthabhÃvaæ Ãpajjante kasmà etaæ sabhÃvaæ ÃpajjatÅti kujjhanasadisaæ viya\<*<9>*>/ hoti, ito dÃni paÂÂhÃya yÃva arahattaæ na pÃpuïÃmi tÃva kilesaæ nissÃya mayhaæ usÆyÃ\<*<10>*>/ mà uppajjatÆ 'ti adhiÂÂhahiæ\<*<11>*>/, tato paÂÂhÃya anusuyyako va jÃto, idaæ sandhÃya tasmÃhaæ anusuyyako\<*<3>*>/ ti Ãha. Atha naæ rÃjà "samma ChattapÃïi, kiæ Ãrammaïaæ disvà amajjapo jÃto sÅti" pucchi. So taæ kÃraïaæ Ãcikkhanto imaæ gÃtham Ãha: Matto ahaæ mahÃrÃja puttamaæsÃni khÃdayiæ, tassa soken' ahaæ puÂÂho majjapÃnaæ vivajjayin ti. Ahaæ mahÃrÃja pubbe tÃdiso va BÃrÃïasÅrÃjÃ\<*<12>*>/ hutvà majjena vinà vatti- tuæ nÃsakkhiæ, amaæsakabhattam\<*<13>*>/ pi bhu¤jituæ nÃsakkhiæ, nagare uposatha- divasesu\<*<14>*>/ mà ghÃto\<*<15>*>/ hoti bhattakÃrako pakkhassa terasiya¤ ¤eva maæsaæ gahetvà Âhapesi\<*<16>*>/, taæ dunnikkhittaæ sunakhà khÃdiæsu, bhattakÃrako uposatha- divase maæsaæ alabhitvà ra¤¤o nÃnaggarasabhojanaæ pacitvà pÃsÃdaæ Ãropetvà upanÃmetuæ asakkonto deviæ upasaækamitvà `devi ajja me maæsaæ na laddhaæ amaæsabhojanaæ\<*<17>*>/ upanÃmetuæ na sakkomi kin ti karomÅti' Ãha, `tÃta mayhaæ putto ra¤¤o piyo manÃpo, puttam me disvà rÃjà tam eva cumbanto parissajanto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -i¤. 2 so Bi Bp; K omits naæ. 3 Bp rÃja. 4 Bi anussu-. 5 K so haæ cintesi, Bi so cintesi. 6 Bi -ssa. 7 both MSS. -ïi-. 8 Bi nivattavavattte. 9 Bi adds ca. 10 Bi ussuyya. 11 K Bi -hi, Bp adhiÂÂhÃmi. 12 K -si-. 13 Bi amasakaæ bhattaæ. 14 Bi -vase. 15 Bi ghÃpito. 16 Bi dhapemi. 17 Bi amaæsakaæ bhojanaæ. >/ #<[page 194]># %<194 II. DukanipÃta. 7. BÅraïatthambhakavagga.(22.)>% attano atthibhÃvam pi na jÃnÃti, aham puttaæ maï¬etvà ra¤¤o Ærumhi nisÅdÃ- peyyaæ\<*<1>*>/, tassa puttena saddhiæ kÅÊanakÃle tvaæ bhattaæ upanÃmeyyÃsÅti', sà evaæ vatvà attano puttaæ lalitadÃrakaæ\<*<2>*>/ maï¬etvà ra¤¤o Ærumhi nisÅdÃpesi, ra¤¤o puttena saddhiæ kÅÊanakÃle bhattakÃrako bhattaæ upanesi, rÃjà surÃmada- matto pÃtiyaæ maæsaæ adisvà `maæsaæ kahan' ti pucchitvà `ajja deva uposathe mÃghÃtatÃya\<*<3>*>/ maæsaæ na laddhan' ti vutte `mayhaæ maæsaæ nÃma dullabhan' ti vatvà Ærumhi nisinnassa piyaputtassa gÅvaæ valetvÃ\<*<4>*>/ jÅvitakkhayaæ pÃpetyà bhattakÃrakassa purato khipitvà `vegena sampÃdetvà ÃharÃ' 'ti Ãha, bhattakÃrako tathà akÃsi, rÃjà puttamaæsena bhattaæ bhu¤ji, ra¤¤o bhayena eko pi kandituæ và rodituæ và kathetuæ vÃ\<*<5>*>/ samattho nÃma nÃhosi, rÃjà bhu¤jitvà sayanapiÂÂhe niddaæ upagantvà paccÆsakÃle pabujjhitvà vigatamado `puttam\<*<6>*>/ me ÃnethÃ' ti Ãha, tasmiæ kÃle devÅ kandamÃnà pÃdamÆle pati `kiæ bhadde' ti ca vutte 'deva hiyyo te puttaæ mÃretvà puttamaæsena bhattaæ bhuttan' ti Ãha, rÃjà putta- sokena roditvà kanditvà `idaæ\<*<2>*>/ me dukkhaæ surÃpÃnaæ nissÃya uppannan' ti surÃpÃne dosaæ disvà `ito paÂÂhÃya yÃva arahattaæ na pÃpuïÃmi tÃva evarÆpaæ vinÃsakÃrakasuran\<*<9>*>/ nÃma na pivissÃmÅti' paæsuæ gahetvà mukhaæ pu¤chitvÃ\<*<10>*>/ adhiÂÂhÃsiæ\<*<11>*>/, tato paÂÂhÃya majjaæ nÃma na piviæ, imam atthaæ sandhÃya matto ahaæ mahÃrÃjà 'ti imaæ gÃtham Ãha. Atha naæ rÃjà "kiæ pana samma Ãrammaïaæ disvà nisneho jÃto sÅti" pucchi. So taæ kÃraïaæ Ãcikkhanto imaæ gÃ- tham Ãha: KitavÃso nÃm' ahaæ rÃjà putto paccekabodhi me pattaæ bhinditvà cavito\<*<12>*>/ nisneho tassa kÃraïÃ. MahÃrÃja pubbe ahaæ BÃrÃïasiyaæ KitavÃso nÃma rÃjÃ, tassa me putto vijÃyi, lakkhaïapÃÂhakà taæ\<*<13>*>/ disvà `mahÃrÃja ayaæ kumÃro pÃnÅyaæ\<*<14>*>/ alabhi- tvÃ\<*<15>*>/ marissatÅti' Ãhaæsu, DuÂÂhakumÃro ti 'ssa nÃmaæ ahosi, so vi¤¤Ætaæ\<*<16>*>/ patto oparajjaæ kÃresi; rÃjÃ\<*<17>*>/ kumÃraæ pacchato và purato và katvà vicarati, pÃnÅyaæ\<*<14>*>/ alabhitvà maraïabhayena c' assa catusu dvÃresu antonagaresu\<*<18>*>/ ca tattha tattha pokkharaïiyo kÃresi, catukkÃdisu maï¬ape kÃretvà pÃnÅyacÃtiyo\<*<19>*>/ ÂhapÃpesi\<*<20>*>/, so ekadivasaæ alaækatapaÂiyatto sayam eva uyyÃnaæ gacchanto antarÃmagge Paccekabuddhaæ passi, mahÃjano pi Paccekabuddhaæ disvà tam eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -pessÃmi. 2 K laÊita-, Bi pilantana-. 3 Bi -ghÃtaætÃya. 4 Bi vattetvÃ. 5 K omits vÃ. 6 Bi puttaæ. 7 Bi imaæ. 8 so both MSS. 9 Bi nÃsakÃrakaæ-, Bp -kÃraïaæ-. 10 Bi mu¤citvÃ. 11 all three MSS. -si. 12 Bi vidhito. 13 so Bi Bp; K naæ. 14 K pÃïÅyaæ, Bi pÃïiyaæ. 15 Bi adds na. 16 Bi -ttaæ. 17 so Bp; K Bi rÃja. 18 K attanonagaresu. 19 K pÃïÅya-, Bi pÃïiyapÃÂiyo. 20 Bi thapesi. >/ #<[page 195]># %< 10. DhammaddhajajÃtaka. (220.) 195>% vandati\<*<1>*>/ pasaæsati a¤jali¤ c' assa paggaïhÃti\<*<2>*>/, kumÃro cintesi: `mÃdisena saddhiæ gacchantà imaæ muï¬akaæ vandanti pasaæsanti a¤jali¤ c' assa\<*<3>*>/ paggaïhantÅti' so kupito\<*<4>*>/ hatthito oruyha Paccekabuddhaæ upasaækamitvà `laddhan\<*<5>*>/ te samaïa bhattan' ti vatvà `Ãma kumÃrÃ' 'ti vutte tassa hatthato pattaæ gahetvà bhÆmiyaæ pÃtetvÃ\<*<6>*>/ saddhiæ bhattena madditvà pÃdappahÃrena cuïïavicuïïaæ akÃsi, Paccekabuddho `naÂÂho vatÃyaæ satto' ti tassa mukhaæ olokesi, kumÃro `ahaæ samaïa Kita- vÃsara¤¤o putto nÃmena DuÂÂhakumÃro nÃma, tvam me kuddho akkhÅni ummÅle- tvà olokento kiæ karissasÅti' Ãha, Paccekabuddho chinnabhatto hutvà vehÃsaæ abbhuggantvà Uttarahimavante\<*<7>*>/ NandamÆlapabbhÃram\<*<8>*>/ eva gato, kumÃrassÃpi taæ khaïa¤\<*<9>*>/ ¤eva pÃpakammaæ paripacci, so `¬ayhÃmi\<*<10>*>/ ¬ayhÃmÅti' samuggata- sarÅra¬Ãho\<*<11>*>/ tatth' eva pati\<*<12>*>/, tattha tatth' eva yattakaæ pÃnÅyaæ\<*<13>*>/ tattakaæ pÃnÅyaæ sabbaæ chijji, mÃtikà sussiæsu, tatth' eva jÅvitakkhayaæ patvà avÅcimhi nibbatti, rÃjà taæ pavattiæ sutvà puttasokena abhibhÆto cintesi: `ayaæ me soko piyavatthuto uppajji, sace me sineho nÃbhavissa\<*<14>*>/ soko na uppajjissa, ito dÃni me paÂÂhÃya savi¤¤Ãïake và avi¤¤Ãïake và kismici\<*<15>*>/ vatthusmiæ sineho nÃma mà uppajjÅti\<*<16>*>/' adhiÂÂhÃsi, tato paÂÂhÃy' assa\<*<17>*>/ sineho nÃma n' atthi, taæ san- dhÃya KitavÃso nÃm' ahan\<*<18>*>/ ti gÃtham Ãha, tattha putto paccekabodhi me pattaæ bhinditvà cavito ti mama putto paccekabodhipattaæ bhindi- tvÃ\<*<19>*>/ cavito ti attho, nisneho tassa kÃraïà ti tadà uppannassa snehavat- thussa\<*<20>*>/ kÃraïà nisneho jÃto ti attho. Atha naæ rÃjà "kiæ pana samma Ãrammaïaæ disvà nik- kodho jÃto sÅti" pucchi. so taæ kÃraïaæ\<*<21>*>/ Ãcikkhanto\<*<22>*>/ imaæ gÃtham Ãha: Arako hutvà mettacittaæ satta vassÃni bhÃvayiæ\<*<23>*>/, satta kappe Brahmaloke, tasmà akkodhano ahan ti. Tass' attho: ahaæ mahÃrÃja Arako nÃma tÃpaso hutvà satta vassÃni metta- cittaæ bhÃvetvà satta saævaÂÂavivaÂÂakappe\<*<24>*>/ Brahmaloke vasiæ, tasmà ahaæ dÅgharattaæ mettÃbhÃvanÃya Ãciïïapariciïïattà akkodhano jÃto ti. Evaæ ChattapÃïinà attano catusu aÇgesu kathitesu rÃjà parisÃya iÇgitasa¤¤aæ adÃsi. Taæ khaïa¤\<*<24>*>/ ¤eva amaccà ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K vandÃti. 2 Bi paggayhati. 3 K omits cassa. 4 Bi Bp kuppito. 5 Bi laddhaæ. 6 Bi pothetvÃ. 7 K -ta. 8 Bi -mÆlaækapa-. 9 K khaïaæ. 10 Bi omits ¬ayhÃmi. 11 Bi -dÃho. 12 Bi pati. 13 K omits tattha --- pÃnÅyaæ. 14 K nÃbh- corr. to nabh-. 15 Bi kismiæ¤ci. 16 Bi uppajjatuti. 17 Bi paÂhÃya. 18 Bi nÃmÃhan. 19 Bi tvÃna. 20 Bi smehavatthukassa. 21 Bi omits kÃraïaæ. 22 K pucchanto. 23 K bhÃvayi, Bi bhÃvassi. 24 K saævaddhavivaddhakappe, Bi saævattavÅvaÂÂakappe. 25 K khaïaæ. >/ #<[page 196]># %<196 II. DukanipÃta. 8. KÃsÃvavagga. (23.)>% brÃhmaïagahapatikÃdayo ca uÂÂhahitvà "are la¤cakhÃdaka\<*<1>*>/ duÂ- Âhacora, tvaæ la¤caæ alabhitvà paï¬itaæ upavaditvà mÃretu- kÃmo\<*<2>*>/ jÃto" ti KÃÊakaæ hatthapÃdesu gahetvà rÃjanivesanà otÃretvà gahitagahiteh' eva pÃsÃïamuggarehi sÅsaæ bhinditvà jÅvi- takkhayaæ pÃpetvà pÃdesu\<*<3>*>/ gahetvà ka¬¬hantà saækÃraÂÂhÃne cha¬¬esuæ\<*<4>*>/. Tato paÂÂhÃyà rÃjà dhammena rajjaæ kÃretvÃ\<*<5>*>/ yathÃkammaæ gato. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà {KÃÊakasenÃpati}\<*<6>*>/ Devadatto ahosi, ChattapÃïikappako SÃriputto, Dham- maddhajo pana aham evÃ" 'ti. DhammaddhajajÃtakaæ\<*<7>*>/. BÅ- raïatthambhakavaggo sattamo. 8. KùSùVAVAGGA. $<1. KÃsÃvajÃtaka.>$ AnikkasÃvo kÃsÃvan ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto Devadattaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ\<*<8>*>/ pana RÃjagahe samuÂÂhitaæ. Ekasmiæ samaye dhammasenÃpati pa¤cahi bhikkhusatehi saddhiæ VeÊuvane viharati. Devadatto pi attano anurÆpÃya dussÅla- parisÃya parivuto GayÃsÅse viharati. Tasmiæ samaye RÃjagahavÃsino chandakaæ saæharitvÃ\<*<9>*>/ dÃnaæ sajjayiæsu. Ath' eko vohÃratthÃya ÃgatavÃïijo "idaæ\<*<10>*>/ sÃÂakaæ vissajjetvà mam pi pattikaæ\<*<11>*>/ karothÃ" 'ti mahagghaæ gandhakÃsÃvaæ adÃsi. NÃgarà mahÃdÃnaæ pavatta- yiæsu. Sabbaæ chandakena saæka¬¬hitaæ kahÃpaïeh' eva niÂÂhÃsi. So sÃÂako atireko ahosi. MahÃjano sannipatitvà "ayaæ gandhakÃsÃ- vasÃÂako atireko, kassa naæ\<*<12>*>/ dema, kiæ\<*<13>*>/ SÃriputtattherassa\<*<14>*>/ udÃhu DevadattassÃ" 'ti mantayiæsu. Tatth' eke\<*<15>*>/ "SÃriputtattherassà 'ti Ãhaæsu, apare "SÃriputtatthero KatipÃhaæ vasitvà yathÃruciæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K la¤caæ-. 2 Bi mÃrÃpetukÃmo. 3 so Bi Bp; K pÃde. 4 Bi chaÂÂesuæ, K cha¬¬hesuæ. 5 Bi kÃrento. 6 Bi kÃla-. 7 Bi dhammadhajajÃtakaæ dasamaæ. 8 Bi vatthu. 9 so Bi Bp; Ck saægharitva, Cs saæsaritvÃ. 10 Bi imaæ. 11 so Cs Bp; Ck Bi sattikaæ. 12 Ck Cs nan. 13 Bi adds mayaæ. 14 Bi adds dassÃma. 15 Bi tatreke. >/ #<[page 197]># %< 1. KÃsÃvajÃtaka. (221.) 197>% pakkamissati, Devadattatthero\<*<1>*>/ pana nibaddhaæ\<*<2>*>/ amhÃkaæ nagaram eva upanissÃya viharati, maÇgalÃvamaÇgalesu\<*<3>*>/ ayam eva amhÃkaæ avassayo, Devadattassa dassÃmÃ" 'ti Ãhaæsu. Saæbahulikaæ\<*<4>*>/ karon- tesu\<*<5>*>/ pi "Devadattassa dassÃmÃ" 'ti vattÃro bahÆ\<*<6>*>/ ahesuæ. Atha naæ Devadattassa adaæsu. Devadatto tassa dasÃ\<*<7>*>/ chindÃpetvà ovaÂÂikaæ\<*<8>*>/ sibbÃpetvÃ\<*<9>*>/ rajÃpetvà suvaïïapaÂÂavaïïaæ\<*<10>*>/ katvà pÃrupi. Tasmiæ kÃle tiæsamattà bhikkhÆ\<*<11>*>/ RÃjagahà SÃvatthiæ gantvà SatthÃraæ vanditvà katapaÂisanthÃrà taæ pavattiæ Ãrocetvà "evaæ bhante Deva- datto attano\<*<12>*>/ ananucchavikaæ arahaddhajaæ\<*<13>*>/ pÃrupÅti Ãrocesuæ. Satthà "na bhikkhave Devadatto idÃn' eva attano ananurÆpaæ ara- haddhajaæ\<*<14>*>/ paridahati, pubbe pi paridahi yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Himavantapadese\<*<15>*>/ hatthikule nibbattitvà va- yappatto asÅtisahassamattavÃraïaparivÃro yÆthapati hutvà ara¤- ¤Ãyatane vasati. Ath' eko duggatamanusso BÃrÃïasiyaæ vi- haranto dantakÃravÅthiyaæ\<*<16>*>/ dantakÃravalayÃdÅni\<*<17>*>/ karonte disvà "hatthidante labhitvà gaïhissathÃ" 'ti pucchi. Te "Ãma gaï- hissÃmÃ" 'ti Ãhaæsu. So\<*<18>*>/ Ãvudhaæ ÃdÃya kÃsÃyavatthava- sano Paccekabuddhavesaæ\<*<19>*>/ gaïhitvà paÂisÅsakaæ paÂimu¤citvà hatthivÅthiyaæ ÂhatvÃ\<*<20>*>/ Ãvudhena hatthiæ mÃretvà dante ÃdÃya BÃrÃïasiyaæ vikkiïanto jÅvikaæ kappesi. So aparabhÃge Bo- dhisattassa parivÃrahatthÅnaæ\<*<21>*>/ sabbapacchimaæ hatthiæ\<*<22>*>/ mÃretuæ Ãrabhi. Hatthino devasikaæ hatthisu\<*<23>*>/ parihÃyantesu "kena nu kÃraïena hatthino parihÃyantÅti" Bodhisattassa Ãro- cesuæ. Bodhisatto parigaïhanto "Paccekabuddhavesaæ gahetvà hatthivÅthipariyante eko puriso tiÂÂhati, kacci\<*<24>*>/ nu kho so mÃreti, parigaïhissÃmi nan" ti ekadivasaæ hatthÅ\<*<25>*>/ purato katvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi devadatthero, Ck Cs devadattathero. 2 Bi nibandhaæ. 3 Cs Bi maÇgalÃmaÇgalesu. 4 Cs -lÅkaæ. 5 Bi kathentesu. 6 so Bp; Ck omits bahÆ, Bi bahu. 7 Bi vassa dasÃni. 8 Ck Cs ovaddhikaæ. 9 so Bp; Bi sippÃpetvÃ, Ck Cs sindhÃp-. 10 Ck -paddhavaïïaæ, Cs -paddhavannaæ?, Bi -pattavaïaæ. 11 Bi bahu. 12 Bi repeats attano. 13 Ck arahaï¬ajaæ, Bi arahantadhajaæ. 14 Bi arahantaæ dhajaæ. 15 Bi -ppadese. 16 Cs -yÃ, Bi -vithiyaæ daï¬akÃre. 17 Bi dandavalayÃdÅni. 18 Bi adds sÃdhÆ ti. 19 Bi paccekasambuddha-. 20 Bi thatvÃ. 21 Bi parivÃrÃïaæ hatthinaæ. 22 Cs Bi hatthi, Ck hatthimaæ. 23 so all three MSS. 24 Bi kiÇci. 25 all three MSS. hatthi. >/ #<[page 198]># %<198 II. DukanipÃta. 8. KÃsÃvavagga. (23.)>% sayaæ pacchato ahosi. So Bodhisattaæ disvà Ãvudhaæ ÃdÃya pakkhandi\<*<1>*>/. Bodhisatto nivattitvà Âhito "bhÆmiyaæ pothetvà mÃressÃmi nan" ti soï¬aæ pasÃretvà tena paridahitÃni kÃsÃ- yÃni disvà "imaæ arahaddhajaæ\<*<2>*>/ mayà garuæ kÃtuæ\<*<3>*>/ vaÂÂatÅti\<*<4>*>/" soï¬aæ paÂisaæharitvÃ\<*<5>*>/ "ambho purisa, nanu esa arahaddhajo\<*<6>*>/ ananucchaviko tuyhaæ, kasmà etaæ paridahasÅti" imà gÃthà avoca: @@ @@ Tattha anikkasÃvo ti kÃsÃvo vuccati rÃgo doso\<*<7>*>/ moho makkho palÃso issà macchariyaæ mÃyà sÃÂheyyaæ thambho sÃrambho mÃno atimÃno mado pa- mÃdo sabbe akusaladhammà sabbe duccarità sabbaæ bhavagÃmikammaæ diya¬¬ha- kilesasahassaæ, eso kasÃvo nÃma, so yassa puggalassa appahÅno sasantÃnato\<*<8>*>/ anissaÂÂho\<*<9>*>/ anikkhanto so anikkasÃvo nÃma, kÃsÃvan ti kasÃyarasapÅtaæ\<*<10>*>/ arahaddhajabhÆtaæ\<*<11>*>/, yo vatthaæ paridahessatÅti yo evarÆpo hutvà eva- rÆpaæ vatthaæ paridahessati nivÃseti ca\<*<12>*>/ pÃrupati ca, apeto damasaccenà 'ti indriyadamasaækhÃtena damena nibbÃnasaækhÃtena ca paramatthasaccena apeto parivajjito, nissakkÃtthe\<*<13>*>/ và karaïavacanaæ, etasmà damasaccà apeto ti attho, saccan ti c' ettha vacÅsaccaæ\<*<14>*>/ catusaccam pi vaÂÂati\<*<15>*>/ yeva, na so kÃsÃvam arahatÅti so puggalo anikkasÃvattà arahaddhajaæ\<*<16>*>/ kÃsÃvaæ na arahati, an- anucchaviko so etassa, yo ca vantakasÃvassà 'ti yo pana puggalo yathÃ- vuttassa\<*<17>*>/ kasÃvassa abhÃvÃ\<*<18>*>/ vantakasÃvo assa, sÅlesu susamÃhito ti magga- sÅlesu c' eva phalesu\<*<19>*>/ ca sammà Ãhito, Ãnetvà Âhapito viya tesu patiÂÂhito\<*<20>*>/, tehi sÅlehi samaÇgÅbhÆtassa\<*<21>*>/ etaæ adhivacanaæ, upeto ti sampanno samannÃ- gato, damasaccenà ti vuttappakÃrena damena ca\<*<12>*>/ saccena ca, sa ve kÃsÃvam arahatÅti so evarÆpo puggalo imaæ arahaddhajaæ\<*<22>*>/ kÃsÃvaæ\<*<23>*>/ arahati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pakkhanti, Ck pakkhaÂÂhe? 2 Bi arahanti dhajaæ. 3 Bp guruæ-, Ck Cs garu-. 4 Ck Cs vaddhatÅti. 5 so Bp; Ck paÂisaægaritvà corr. to -gharitvÃ, Cs parisaæsaritvà corr. to paÂisaægharitvÃ, Bi paÂisaÇkhÃritvÃ. 6 Bi arahattajo. 7 Bi deso. 8 Bi sandhÃnato anupassato. 9 Bi omits anissaÂÂho. 10 Bi kÃsÃya-. 11 Bi arahantajabhutaæ. 12 Bi ceva. 13 Bi nissakkatte. 14 Bi omits vacÅsaccaæ. 15 so Bi Bp; Ck vuccati, Cs vuccati corr. to vaddhati. 16 Bi arahantaddhaja. 17 Bi -ttasseva, Cs -ttassa tassa. 18 Bi cantattÃ(read vantattÃ). 19 Bi malasÅlesu. 20 Bi adds viya 21 Bi -bhÆtass. 22 Bi arahatthadhajaæ. 23 K kasÃvaæ. >/ #<[page 199]># %< 2. {CÆÊanandiyajÃtaka}. (222.) 199>% Evaæ Bodhisatto tassa purisassa imaæ kÃraïaæ kathetvà "ito paÂÂhÃya mà idhÃgami, Ãgacchasi ce jÅtitaæ\<*<1>*>/ te n' at- thÅti" tajjetvà palÃpesi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ {samodhÃnesi}: "Tadà hatthimÃrakapuriso Devadatto ahosi, yÆthapati pana aham evÃ" 'ti. KÃsÃvajÃtakaæ\<*<2>*>/. $<2. {CÆÊanandiyajÃtaka}.>$ Idaæ tadÃcariyavaco ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viha- ranto Devadattaæ Ãrabbha kathesi. Ekadivasaæ\<*<3>*>/ hi bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso Devadatto nÃma kakkhaÊo pharuso sÃhasiko SammÃsambuddhe abhimÃre\<*<4>*>/ payojesi silaæ\<*<5>*>/ pavijjhi NÃÊÃgiriæ\<*<6>*>/ pi\<*<7>*>/ payojesi, khantimettÃnuddayamattam pi 'ssa TathÃgate n' atthÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Devadatto kakkhaÊo pharuso nikkÃru- ïiko yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto Himavantapadese\<*<8>*>/ Nandiyo\<*<9>*>/ nÃma vÃnaro ahosi, kaniÂÂhabhÃtiko pan' assa Cullanandiyo nÃma. Te ubho pi asÅtisahassavÃnaraparivÃrà Himavantapadese\<*<8>*>/ andhamÃtaraæ paÂijaggantà vÃsaæ kappesuæ. Te mÃtaraæ sayanagumbe Âha- petvÃ\<*<10>*>/ ara¤¤aæ pavisitvà madhurÃni phalÃphalÃni labhitvà mÃtu\<*<11>*>/ pesenti\<*<12>*>/, ÃharaïakÃ\<*<13>*>/ tassà na denti, sà khudÃya\<*<14>*>/ pÅ- Êità aÂÂhicammÃvasesÃ\<*<15>*>/ ahosi\<*<16>*>/. Atha naæ Bodhisatto Ãha: "mayaæ amma tumhÃkaæ madhuraphalÃni\<*<17>*>/ pesema, tumhe kasmà milÃyathÃ" 'ti. "TÃtÃhaæ na\<*<18>*>/ labhÃmÅti". Bodhisatto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi jÅvitan. 2 Bi adds pathamaæ. 3 Bi -sa¤. 4 so Ck Bi Bp; Cs ahimÃle corr. to ahimÃre. 5 Cs Bi sÅlaæ. 6 Cs nÃlÃgiriæ. 7 Cs Bi omit pi. 8 Bi -ppadese. 9 Bi mahÃnindiyo. 10 Bi thapetvÃ. 11 Ck mÃte corr. to mÃtu, Bi mÃtuyÃ. 12 Cs Cs posenti. 13 Ck ÃharanakÃ, Bi ÃharavÃnarÃ. 14 Ck Cs khudÃhi. 15 Cs aÂÂhacammÃ-, Bi atthidhammÃ-. 16 Bi hosi. 17 Bi -phalÃphalÃni. 18 Bi tÃta nÃhaæ. >/ #<[page 200]># %<200 II. DukanipÃta. 8. KÃsÃvavagga.(23.)>% cintesi: "mayi yÆthaæ pariharante mÃtà me nassissati, yÆthaæ pahÃya mÃtaraæ yeva paÂijaggissÃmÅti" so cullanandikaæ\<*<1>*>/ pak- kositvÃ\<*<2>*>/ "tÃta, tvaæ yÆthaæ parihara, ahaæ mÃtaraæ paÂijaggis- sÃmÅti" Ãha. So pi naæ "bhÃtika, mayhaæ yÆthapariharaïena kammaæ n' atthi, aham pi mÃtaram eva {paÂijaggissÃmÅti}" Ãha. Iti te ubho pi ekacchandà hutvà yÆthaæ pahÃya mÃtaraæ gahetvà Himavantà oruyha paccante nigrodharukkhe vÃsaæ kappetvà mÃtaraæ paÂijaggiæsu. Ath' eko BÃraïasi-vÃsiko\<*<3>*>/ brÃhmaïa- mÃïavo TakkasilÃyaæ\<*<4>*>/ disÃpÃmokkhassa Ãcariyassa santike sabbasippÃni uggaïhitvà "gamissÃmÅti" Ãcariyaæ Ãpucchi. ùca- riyo aÇgavijjÃnubhÃvena\<*<5>*>/ tassa kakkhaÊapharusasÃhasikabhÃvaæ ¤atvà "tÃta, tvaæ kakkhaÊo pharuso sÃhasiko, evarÆpÃnaæ\<*<6>*>/ pana na\<*<7>*>/ sabbakÃlaæ ekasadisam eva ijjhati\<*<8>*>/, mahÃvinÃsaæ mahÃdukkhaæ passanti\<*<9>*>/, tvaæ mà kakkhaÊo hosi\<*<10>*>/, pacchÃtÃ- panakammaæ mà karÅti" ovaditvà uyyojesi. So Ãcariyaæ vanditvà BÃrÃïasiæ gantvà ghÃrÃvÃsaæ gahetvà a¤¤ehi sippehi jÅvikaæ kappetuæ asakkonto "dhanukoÂim nissÃya jÅvissÃmÅti" luddakakammaæ katvà "jÅvikaæ kappessÃmÅti" BÃ- rÃïasito nikkhamitvà paccantagÃmake vasanto dhanukalÃpa- sannaddho ara¤¤aæ pavisitvà nÃnÃmige mÃretvà maæsavikka- yena jÅvikaæ kappesi. So ekadivasaæ ara¤¤e ki¤ci alabhitvà Ãgacchanto aÇgaïapariyante\<*<11>*>/ Âhitaæ nigrodharukkhaæ disvà "api nÃm' ettha ki¤ci bhaveyyÃ" 'ti nigrodharukkhÃbhimukho pÃyÃsi. Tasmiæ khaïe ubho pi te bhÃtaro mÃtaraæ phalÃni khÃdÃpetvà purato katvà viÂapantare nisinnà taæ\<*<12>*>/ Ãgacchantaæ disvà "mÃtaraæ no disvÃpi kiæ karissatÅti" sÃkhantare nilÅ- yiæsu. So pi kho sÃhasikapuriso rukkhamÆlaæ Ãgantvà taæ tesaæ mÃtaraæ jarÃdubbalaæ andhaæ disvà cintesi "kim me tucchahatthagamanena, imaæ makkaÂiæ vijjhitvÃ\<*<13>*>/ gamissÃmÅti" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -nandiyaæ. 2 Bi pakkosÃpetvÃ. 3 Bi -sÅvÃsi. 4 Ck -silÃya, Cs Bi -sÅlÃyaæ. 5 Ck ÃhavijjÃ-, Cs ÃhavijjÃ- corr. to aÇgavijjÃ-. 6 Bi evarÆpo. 7 Ck omits na. 8 Bi icchati. 9 Bi pÃpunissakiæ. 10 Ck Cs hoti. 11 so Bp; Bi alaÇgaïa-, Ck Cs aægaïa-. 12 Ck naæ. 13 Bi adds gahetvÃ. >/ #<[page 201]># %< 2. {CÆÊanandiyajÃtakÃ}. (222.) 201>% so tassà vijjhanatthÃya dhanuæ gaïhi\<*<1>*>/. Taæ disvà Bodhisatto "tÃta Cullanandiya, esa me puriso mÃtaraæ vijjhitukÃmo, aham assà jÅvitadÃnaæ dassÃmi, tvaæ mam' accayena mÃtaraæ paÂi- jaggeyyÃsÅti" vatvà sÃkhantarà nikkhamitvà "bho purisa, mà me mÃtaraæ vijjhi, esà andhà jarÃdubbalÃ, aham assà jÅvita- dÃnaæ demi, tvaæ etaæ amÃretvà maæ mÃrehÅti" tassa paÂi¤- ¤aæ gahetvà sarassa\<*<2>*>/ ÃsannaÂÂhÃne\<*<3>*>/ nisÅdi. So nikkaruïo Bodhisattaæ\<*<4>*>/ vijjhitvà pÃtetvà mÃtaram pi 'ssa\<*<5>*>/ vijjhituæ puna\<*<6>*>/ dhanuæ sannahi\<*<7>*>/. Taæ disvà Cullanandiko\<*<8>*>/ "ayaæ\<*<9>*>/ me mÃ- taraæ vijjhitukÃmo, ekadivasam pi kho me mÃtà jÅvamÃnà laddhajÅvità nÃma yeva\<*<10>*>/ hoti, jÅvitadÃnaæ assà dassÃmÅti" sÃkhantarà nikkhamitvÃ\<*<11>*>/ "bho purisa, mà me mÃtaraæ vijjhi, aham assà jÅvitadÃnaæ dammi, tvaæ maæ vijjhitvà amhe dve bhÃtike gahetvà amhÃkaæ mÃtu jÅvitadÃnaæ dehÅti" tassa pa- ti¤¤aæ gahetvà sarassa\<*<12>*>/ ÃsannaÂÂhÃne\<*<13>*>/ nisÅdi. So tam\<*<14>*>/ pi\<*<15>*>/ vijjhitvà mÃretvÃ\<*<16>*>/ "ghare dÃrakÃnaæ bhavissatÅti" mÃtaram pi tesaæ vijjhitvà pÃtetvà tayo pi kÃcenÃdÃya\<*<17>*>/ gehÃbhimukho pÃyÃsi. Ath' assa pÃpapurisassa gehe asani patitvà bhariya¤ ca dve dÃrake ca gehen' eva saddhiæ jhÃpesi, piÂÂhivaæsa- thÆïamattaæ avasissi\<*<18>*>/. Atha naæ gÃmadvÃre yeva eko puriso disvà taæ pavattiæ Ãrocesi. So puttadÃrakÃnaæ\<*<19>*>/ sokena abhi- bhÆto tasmiæ yeva ÂhÃne maæsakÃca¤\<*<20>*>/ ca dhanu¤ ca cha¬¬e- tvÃ\<*<21>*>/ vatthaæ pahÃya naggo bÃhà paggayha paridevamÃno gantvà gharaæ pÃvisi. Ath' assa sà thÆïà bhijjitvà sÅse patitvà sÅsaæ bhindi. PaÂhavi\<*<22>*>/ vivaraæ adÃsi, avÅcito jÃlà uÂÂhahi. So paÂhaviyÃ\<*<23>*>/ giliyamÃno\<*<24>*>/ Ãcariyassa ovÃdaæ saritvà "imaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi Ãkada¬¬hi. 2 Bi parassa. 3 so Bp; Ck Ãsanena, Cs Ãsanne, Bi ÃsanaÂhÃne. 4 Ck Cs -satto. 5 Ck omits ssa. 6 Bi pana. 7 Bi sannayhi. 8 Bi -nandiyo. 9 Cs ayam. 10 Bi yeva nÃma. 11 Ck nikkhami, Cs nikkhami corr. to nikkhamitvÃ. 12 Bi saraÂhassa. 13 Bi ÃsanaÂhÃne. 14 Bi taæ. 15 Bi omits pi. 16 Bi pÃtÂetvÃ. 17 Cs kÃjenÃdÃya, Bi kÃjena ÃdÃya. 18 Ck Bi bhavissati. 19 Bi puttadÃra. 20 Ck -kÃca¤ca corr. to -kÃja¤ca, Cs -kÃja¤ca, Bi maækoja¤ca. 21 Cs cha¬¬hetvÃ, Bi chaÂÂetvÃ. 22 Bi pathavÅ. 23 Bi pathavÅyÃ. 24 Ck Cs gilÅya-, Bi gÅliya-. >/ #<[page 202]># %<202 II. DukanipÃta. 8. KÃsÃvavagga. (23.)>% vata kÃraïaæ disvÃ\<*<1>*>/ PÃrÃsariyabrÃhmaïo\<*<2>*>/ mayhaæ ovÃdam adÃsÅti\<*<3>*>/" paridevamÃno imaæ gÃthadvayam Ãha: @*>/ yad abravi: mà su tvaæ akarà pÃpaæ yaæ tvaæ pacchà kataæ tape, || Ja_II:142 ||>@ @*>/ pÃpakaæ, yÃdisaæ vapate\<*<6>*>/ bÅjaæ tÃdisaæ harate phalan ti. || Ja_II:143 ||>@ Tass' attho: yaæ PÃrÃsariyo\<*<4>*>/ brÃhmaïo abravi mÃ\<*<7>*>/ tvaæ pÃpaæ\<*<8>*>/ akara\<*<9>*>/ yaæ kataæ\<*<10>*>/ pacchÃ\<*<11>*>/ taæ\<*<12>*>/ ¤eva tapeyyà 'ti\<*<13>*>/ idaæ taæ Ãcariyassa vacanaæ\<*<14>*>/, yÃni kÃyavacÅmanodvÃrehi kammÃni puriso karoti tesaæ vipÃkaæ paÂilabhanto tÃni yeva attani passati kalyÃïakammakÃrÅ kalyÃïaæ\<*<15>*>/ phalam anubhoti pÃpakÃrÅ ca pÃpakam eva lÃmakaæ\<*<16>*>/ aniÂÂhaæ\<*<17>*>/ phalam anubhoti, lokasmiæ pi hi yÃdi- saæ vapate bÅjaæ tÃdisaæ harate phalaæ bÅjÃnurÆpaæ bÅjÃnucchavikam eva phalaæ harati gaïhÃti anubhavatÅti. Iti so paridevanto paÂhaviæ\<*<18>*>/ pavisitvà avÅcimahÃniraye nibbatti. Satthà "na bhikkhave Devadatto idÃn' eva kakkhaÊo\<*<19>*>/ pharuso pubbe pi kakkhaÊo\<*<29>*>/ pharuso nikkÃruïiko yevÃ" 'ti\<*<20>*>/ imaæ dhamma- desanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà luddapuriso\<*<21>*>/ Devadatto ahosi, disÃpÃmokkhÃcariyo\<*<22>*>/ SÃriputto\<*<23>*>/, Cullanandiko\<*<24>*>/ ùnando, mÃtà MahÃpajÃpatÅ GotamÅ, MahÃnandiko pana aham evÃ" 'ti. Culla- nandiyajÃtakaæ\<*<25>*>/. $<3. PuÂabhattajÃtaka.>$ Name namantassà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ kuÂumbikaæ\<*<26>*>/ Ãrabbha kathesi. SÃvatthinagara-vÃsÅ\<*<27>*>/ kir' eko kuÂumbiko\<*<26>*>/ ekena jÃnapadakuÂumbikena\<*<28>*>/ saddhiæ vohÃraæ akÃsi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits disvÃ. 2 Bi porÃïÃcariyassabrahmaïo, Bp porÃïÃcariyabra-. 3 Bi vadatÅti. 4 Bi porÃïacariyo, Bp porÃïÃcariyo. 5 Cs va. 6 Ck vapato, Bi pappate. 7 Bi adds su. 8 Ck pÃpayaæ. 9 Bi ataraæ. 10 Bi taæ. 11 Cs Bi paccha. 12 Bi tvaæ. 13 Bi si. 14 Bi vacaæ. 15 Bi -ïa. 16 Bi hinalÃmakaæ. 17 all three MSS. aniÂÂha. 18 Bi pathavÅ. 19 Cs Bi -lo. 20 Bi adds vatvÃ. 21 Bi luddakapu-. 22 Bi -kkho Ãcariyo. 23 Bi adds ahosi. 24 Bi -cÆÊa-. 25 Cs cullanandijÃ-, Ck cÆÊanandijÃ-, Bi adds dutiyaæ. 26 Cs kuÂim-. 27 Ck Cs -vÃsi. 28 Cs janapada-. >/ #<[page 203]># %< 3. PuÂabhattajÃtaka.(223). 203>% So attano bhariyaæ ÃdÃya tassa dhÃraïakassa santikaæ agamÃsi. DhÃraïako "dÃtuæ na sakkomÅti" na ki¤ci adÃsi. Itaro kujjhitvà bhattaæ abhu¤jitvà nikkhami. Atha naæ antarÃmagge chÃtajjhattaæ disvà maggapaÂipannà purisà "bhariyÃya pi datvà bhu¤jÃhÅti" bhatta- puÂaæ adaæsu. So taæ gahetvà tassà adÃtukÃmo hutvà "bhadde, idaæ\<*<1>*>/ corÃnaæ tiÂÂhanaÂÂhÃnaæ\<*<2>*>/, tvaæ purato yÃhÅti" taæ\<*<3>*>/ uyyojetvà sabbaæ bhattaæ bhu¤jitvà tucchapuÂaæ dassetvà "bhadde abhattakaæ\<*<4>*>/ tucchapuÂaæ eva adaæsÆ" 'ti Ãha. Sà tena ekaken' eva bhuttabhÃvaæ ¤atvà domanassappattà ahosi. Te ubho pi JetavanapiÂÂhivihÃrena\<*<5>*>/ gacchantà "pÃnÅyaæ\<*<6>*>/ pivissÃmÃ" 'ti Jetavanaæ pavisiæsu\<*<7>*>/. SatthÃpi tesa¤\<*<8>*>/ ¤eva Ãgamanaæ olokento maggaæ\<*<9>*>/ gahetvà Âhitaluddo\<*<10>*>/ viya gandhakuÂicchÃyÃya nisÅdi. Te SatthÃraæ disvà upasaækamitvà vandi- tvà nisÅdiæsu. Satthà tehi saddhiæ paÂisanthÃraæ katvà "kiæ upÃsike ayaæ\<*<11>*>/ te bhattà hitakÃmo sasneho" ti\<*<12>*>/ pucchi. "Bhante, ahaæ etassa sasnehÃ\<*<13>*>/, ayaæ pana mayhaæ nisneho, tiÂÂhantu\<*<14>*>/ a¤¤e divasà ajj' ev' esa\<*<15>*>/ antarÃmagge puÂaæ\<*<16>*>/ labhitvà mayhaæ adatvà attanà va bhu¤jÅti". "UpÃsike niccakÃlaæ\<*<17>*>/ pi tvaæ etassa hitakÃmà sasnehà ayaæ nisneho va, yadà pana paï¬ite nissÃya tava guïe jÃnÃti tadà te sabbissariyaæ niyyÃdetÅti" vatvà tÃya yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto amaccakule nibbattitvà vayappatto tassa attha- dhammÃnusÃsako ahosi. TadÃ\<*<18>*>/ rÃjà "padubbheyyÃpi\<*<19>*>/ me ayan\<*<20>*>/" ti attano puttaæ Ãsaækanto nÅhari. So attano bhari- yaæ gahetvà nagarà nikkhamma ekasmiæ KÃsikagÃmake\<*<21>*>/ vÃsaæ kappesi. So aparabhÃge pitu kÃlakatabhÃvaæ sutvà "kulasantakaæ rajjaæ gaïhissÃmÅti" BÃrÃïasiæ\<*<22>*>/ paccÃgac- chanto\<*<23>*>/ antarÃmagge "bhariyÃya pi datvÃ\<*<24>*>/ bhu¤jÃhÅti" bhatta- puÂaæ labhitvà tassÃ\<*<25>*>/ adatvà sayam etaæ\<*<26>*>/ bhu¤ji. Sà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck imaæ. 2 Bi tiÂhana. 3 Ck Cs omit taæ. 4 Bi abhattaæka. 5 Bi -re. 6 Bi pÃïiyaæ. 7 Bi pavisitvÃ. 8 Ck Cs tesaæ. 9 Bi Bp migaæ. 10 Bi vitaluddako. 11 Bi ayan. 12 Cs hoti corr. to hotÅti. 13 Ck sasneho, Bi sineho. 14 Bi tiÂhatu. 15 Bi ajjevame. 16 Bi pÆÂabhattaæ. 17 so all three MSS. 18 Bi atha naæ. 19 Ck padubbeyyapi corr. to padubbheyyÃpi, Cs padubbheyyatipi, Bi padubbeyyÃsi, Bp padÆseyya. 20 Bi ayyan. 21 Bi -gÃme. 22 Ck Cs -siyaæ, Bi -sÅ. 23 Ck Cs pacchÃ-. 24 Cs dahitvÃ. 25 Bi tayÃ. 26 Bi eva. >/ #<[page 204]># %<204 II. DukanipÃta. 8. KÃsÃvavagga.(23.)>% "kakkhaÊo\<*<1>*>/ vatÃyaæ satto\<*<2>*>/" ti domanassappattà ahosi. So BÃrÃïasiyaæ rajjaæ gahetvà taæ\<*<3>*>/ aggamahesiÂÂhÃne Âhapetvà "ettakam\<*<4>*>/ eva etissà alan" ti na a¤¤aæ sakkÃraæ và sammÃ- naæ và karoti, "kathaæ yÃpesÅti" pi na naæ\<*<5>*>/ pucchati. Bo- dhisatto cintesi "ayaæ no\<*<6>*>/ devÅ\<*<7>*>/ ra¤¤o bahÆpakÃrà sasnehÃ, rÃjà pan' etaæ kismici na ma¤¤ati, sakkÃrasammÃnam assÃ\<*<8>*>/ kÃressÃmÅti" taæ upasaækamitvà upacÃraæ\<*<9>*>/ katvà ekamantaæ Âhatvà "kin tÃtÃ" 'ti vutte "kathaæ\<*<10>*>/ samuÂÂhÃpetuæ mayaæ devi tumhe upaÂÂhahÃma, kiæ nÃma mahallakÃnaæ pitunnaæ\<*<11>*>/ vatthakhaï¬aæ và bhattapiï¬aæ và dÃtuæ na vaÂÂatÅti\<*<12>*>/" Ãha. "TÃta ahaæ attanà va ki¤ci na labhÃmi, tumhÃkaæ kiæ dassÃmi\<*<13>*>/, nanu labhanakÃle adÃsiæ, idÃni pana me rÃjà na ki¤ci deti, tiÂ- Âhatu a¤¤aæ dÃnaæ rajjaæ gaïhituæ Ãgacchanto antarÃmagge bhattapuÂaæ labhitvà bhattamattam\<*<14>*>/ pi me adatvà attanà va bhu¤jÅti\<*<15>*>/". "Kiæ pana amma ra¤¤o santike evaæ kathetuæ sakkhissasÅti\<*<16>*>/". "SakkhissÃmi tÃtÃ" 'ti. "Tena hi ajj' eva mama ra¤¤o santike ÂhitakÃle mayi pucchante evaæ kathetha, ajj' eva te guïaæ jÃnÃpessÃmÅti" evaæ vatvà Bodhisatto puri- mataraæ gantvà ra¤¤o\<*<17>*>/ santike aÂÂhÃsi. SÃpi gantvà ra¤¤o samÅpe aÂÂhÃsi. Atha naæ Bodhisatto "amma tumhe ativiya kakkhaÊÃ, kiæ nÃma\<*<18>*>/ pitunnaæ\<*<19>*>/ vatthakhaï¬aæ và bhatta- piï¬aæ và dÃtuæ na vaÂÂatÅti". "TÃta, aham eva ra¤¤o santikà ki¤ci na labhÃmi, tumhÃkaæ kiæ dassÃmÅti\<*<20>*>/". "Nanu agga- mahesiÂÂhÃnaæ vo\<*<21>*>/ laddhan" ti. "TÃta kismici\<*<22>*>/ sammÃne asati aggamahesiÂÂhÃnaæ kiæ karissati, idÃni me\<*<23>*>/ tumhÃkaæ rÃjà kiæ dassati, so antarÃmagge bhattapuÂaæ labhitvà tato ki¤ci \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. -lo. 2 Bi pÆriso. 3 Ck Cs omit taæ. 4 Bi etthakam. 5 Cs omits naæ. 6 Bi omits no. 7 Ck Cs devi. 8 Ck Cs -sammÃnassÃ, Bi sampÃnimayÃ. 9 Bi upaÂhÃnaæ. 10 Cs kataæ. 11 K -kÃnam pitunnaæ, Cs pitunhaæ corr. to pitunnaæ, Bi pitunaæ. 12 Ck Cs vaddhatÅti. 13 Cs -mÃ, Ck omits tumhÃkaæ kiæ dassÃmi. 14 Bi bhattapÆÂaæ. 15 Cs bhu¤jiti, Bi bhu¤jati. 16 Bi -ssathÃti. 17 Ck Cs omit ra¤¤o. 18 Bi adds mahallakÃnaæ. 19 Bi pitunaæ. 20 Ck Cs dassÃma. 21 Bi te. 22 Bi kismi¤ci. 23 Ck Cs omit me. >/ #<[page 205]># %< 3. PuÂabhattajÃtaka. (223.) 205>% adatvà sayam eva bhu¤jÅti\<*<1>*>/". Bodhisatto "evaæ kira mahÃrÃjÃ" 'ti pucchi. RÃjà adhivÃsesi. Bodhisatto tassa adhivÃsanaæ viditvà "tena hi amma ra¤¤o appiyakÃlato paÂÂhÃya kiæ tum- hÃkaæ idha vÃsena, lokasmiæ hi appiyasampayogo va dukkho, tumhÃkaæ idha vÃse sati\<*<2>*>/ ra¤¤o appiyasampayogo va dukkhaæ bhavissati, ime sattà nÃma bhajantaæ bhajanti, abhajantaæ abhajanabhÃvaæ ¤atvà a¤¤attha gantabbaæ, mahanto\<*<3>*>/ lokasanni- vÃso" ti vatva imà gÃthà avoca: @@ @@ Tattha name namantassa bhaje bhajantan ti yo attano namati tass' eva paÂinameyya yo ca bhajati\<*<4>*>/ ta¤ ¤eva bhajeyya, kiccÃnukubbassa kareyya kiccan ti attano uppannakiccaæ\<*<5>*>/ anukubbantass' eva tassÃpi uppannakiccaæ\<*<5>*>/ paÂikareyya, caje cajantan vanathaæ\<*<6>*>/ na kayirà ti attÃnaæ jahantaæ jaheth' eva\<*<7>*>/, tasmiæ taïhÃsaækhÃta¤\<*<8>*>/ ca\<*<9>*>/ vanathaæ na kareyya, apetacittenà 'ti vigata- cittena vipallatthacittena, na sambhajeyyà 'ti tathÃrÆpena saddhiæ na sam- bhaveyya\<*<10>*>/, dijo duman ti yathà sakuïo pubbe phalitam pi rukkhaæ phale khÅïe khÅïaphalo ayan ti ¤atvà taæ chaddetvÃ\<*<11>*>/ a¤¤aæ samekkhati pariyesati evaæ a¤¤aæ samekkheyya, mahà hi esa loko, atha\<*<12>*>/ tumhe sasnehaæ ekaæ\<*<13>*>/ purisaæ labhissathà 'ti. Taæ sutvà BÃrÃïasirÃjà deviyà sabbissariyaæ adÃsi. Tato paÂÂhÃya samaggà sammodamÃnà vasiæsu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi bhu¤jatÅti. 2 Bi vÃsoti. 3 Bi adds hi. 4 Ck Cs bhajatÅti. 5 Bi uppannaæ-. 6 Bi panataæ 7 Bi adds ki¤ci. 8 Bi taïhÃsandhavasaækhÃtaæ. 9 Bi omits ca. 10 Ck samÃbhaveyya, Bi sammÃgaccheyya. 11 Bi chaÂÂetvÃ, Cs cha¬¬hetvÃ. 12 Bi avassaæ. 13 Ck Cs ekaæ. >/ #<[page 206]># %<206 II. DukanipÃta. 8. KÃsÃvavagga.(23.)>% Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samo- dhÃnesi: (SaccapariyosÃne dve jayampatikà sotÃpattiphale patiÂÂha- hiæsu) Tadà jayampatikÃ\<*<2>*>/ ime dve jayampatikà ahesuæ, paï¬itÃmacco pana aham evà 'ti. PuÂabhattajÃtakaæ\<*<3>*>/. $<4. KumbhÅlajÃtaka.>$ Yassete caturo dhammà ti. Idaæ Satthà VeÊuvane vi- haranto Devadattaæ Ãrabbha kathesi. @*>/ saccaæ dhammo dhiti cÃgo diÂÂhaæ so ativattati\<*<5>*>/. || Ja_II:146 ||>@ @*>/ saccaæ dhammo dhiti cÃgo diÂÂhaæ so nÃtivattatÅti\<*<7>*>/. || Ja_II:147 ||>@ Tattha guïÃ\<*<4>*>/ paramabhaddakà ti yass' ete paramabhaddakà cattÃro rÃsaÂÂhena\<*<8>*>/ piï¬aÂÂhena\<*<9>*>/ guïà na vijjanti so paccÃmittaæ atikkamituæ na sakko- tÅti\<*<10>*>/; sesam ettha sabbaæ heÂÂhà KumbhÅlajÃtake\<*<11>*>/ vuttanayam eva saddhiæ samodhÃnenÃ" 'ti. KumbhÅlajÃtakaæ\<*<10>*>/. $<5. KhantivaïïanajÃtaka.>$ Atthi me puriso devà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto KosalarÃjÃnaæ Ãrabbha kathesi. Tassa kir' eko bahÆpa- kÃro\<*<13>*>/ amacco antepure\<*<14>*>/ padussi. RÃjà "upakÃrako me" ti ¤atvÃpi adhivÃsetvà Satthu Ãrocesi. Satthà "porÃïakarÃjÃno pi mahÃrÃja adhi- vÃsesuæ yevÃ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente eko amacco tassa antepure\<*<15>*>/ padussi, amaccassÃpi sevako tassa gehe padussi. So tassa aparÃdhaæ adhivÃsetuæ\<*<16>*>/ asakkonto taæ ÃdÃya ra¤¤o santikaæ gantvà "deva, eko me upaÂÂhÃko \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi dhammadesanaæ. 2 Ck Cs omit jayampatikÃ. 3 Bi adds tatiyaæ. 4. Cfr. supra vol. I p. 278: VÃnarindajÃtaka. 4 so Bp; Bi guïà ca paramabhaddakà in the place of vÃnar-. 5 Bi tÅti. 6 Bp -ka. 7 so Bp; Ck Cs omit both verses, Bi has only the former. 8 Bi rÃsaÂhena, Ck rÃsaddhena. 9 Bi piï¬attena, Ck piï¬addhena. 10 Bi sakkoti. 11 so all three MSS. 12 Bi Bp add catutthaæ. 5. Cfr. supra vol. II.p. 125. 13 Cs Bi bahu-. 14 Ck Cs anto-. 15 Cs ante- corr. to anto-. 16 Bi vÃsetuæ. >/ #<[page 207]># %< 5. KhantivaïïanajÃtaka. (225.) 207>% sabbakiccakÃrako, so mayhaæ gehe padussi, tassa kiæ kÃtuæ vaÂÂatÅti\<*<1>*>/" pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/, tassa c' eko 'parÃdh' atthi, tattha tvaæ kin ti ma¤¤asÅti. || Ja_II:148 ||>@ Tattha tassa cekoparÃdhatthÅti tassa ca purisassa eko aparÃdho atthi, tattha tvaæ kin ti ma¤¤asÅti tattha tassa purisassa aparÃdhe tvaæ kiæ kÃtabban ti ma¤¤asi, yathà te cittaæ uppajjati tadanurÆpam assa daï¬aæ païe- hÅti dÅpeti. Taæ sutvà rÃjà dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tass' attho: amhÃkam pi rÃjÆnaæ sataæ ediso bahÆpakÃro\<*<3>*>/ agÃre\<*<4>*>/ dussa- napuriso\<*<5>*>/ atthi, so ca kho\<*<6>*>/ idha\<*<7>*>/ vijjati idÃni pi idh' eva\<*<8>*>/ saævijjati, mayaæ rÃjÃno pi samÃnà tassa\<*<9>*>/ bahÆpakÃrataæ\<*<10>*>/ sandhÃya adhivÃsema, tuyhaæ pana ara¤¤o pi sato adhivÃsanaæ\<*<11>*>/ bhÃro jÃto, aÇgasampanno ti\<*<12>*>/ sabbehi guïa- koÂÂhÃsehi\<*<13>*>/ samannÃgato puriso nÃma dullabho, tena kÃraïena amhÃkaæ eva- rÆpesu ÂhÃnesu adhivÃsanakhanti yeva ruccatÅti. Amacco attÃnaæ sandhÃy' eva\<*<14>*>/ ra¤¤o\<*<15>*>/ vuttabhÃvaæ ¤atvà tato paÂÂhÃya antepure padussituæ na visahi. So pi 'ssa se- vako ra¤¤o ÃrocitabhÃvaæ ¤atvà tato paÂÂhÃya taæ kammaæ kÃtuæ na visahi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà aham eva BÃrÃïasÅrÃjÃ\<*<16>*>/ ahosin" ti. So pi amacco ra¤¤o\<*<17>*>/ Satthu kathitabhÃvaæ ¤atvà tato paÂÂhÃya taæ kammaæ kÃtuæ nÃ- sakkhÅti\<*<18>*>/. KhantivaïïanajÃtakaæ\<*<19>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cs vaddhatÅti. 2 Bi vÃvaÂo. 3 Cs Bi bahu-. 4 Cs agÃro, Bi aÇgÃre aÇgÃre. 5 Bi dussanakapÆriso. 6 Ck so khamo, Cs so khamo corr. to so ca kho. 7 Ck idaæ, Cs idaæ corr. to idha. 8 Cs icceva corr. to idheva, Bi itheva. 9 Ck Cs omit tassa. 10 Ck bahÆpakÃrÃnaæ, Cs bahupakÃreïataæ corr. to bahupakÃrataæ, Bi bahupakÃrathaæ. 11 Bi -na. 12 Ck -panne hi, Cs -panno hi. 13 Bi lakkhaïakoÂhÃsehi. 14 Bi sandhÃya. 15 Ck ra¤¤Ã. 16 Ck Cs -si-. 17 Ck raæ¤Ã. 18 Cs na sakkhÅti. 19 Bi khaïdhivaïïajÃtakaæ pa¤camaæ. >/ #<[page 208]># %<208 II. {DukanipÃta}. 8. KÃsÃvavagga. (23.)>% $<6. KosiyajÃtaka.>$ KÃle nikkhamanà sÃdhÆ 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto KosalarÃjÃnaæ Ãrabbha kathesi. KosalarÃjà paccanta- vÆpasamanatthÃya\<*<1>*>/ akÃle nikkhami. Vatthuæ heÂÂhà vuttanayam eva. Satthà pana atÅtaæ Ãharitvà Ãha: mahÃrÃja atÅte BÃrÃïasÅrÃjÃ\<*<2>*>/ akÃle nikkhamitvà uyyÃne khandhÃ- vÃraæ nivesesi\<*<3>*>/. Tasmiæ kÃle ulÆkasakuïo\<*<4>*>/ veÊugumbaæ\<*<5>*>/ pavisitvà nilÅyi. KÃkasenà Ãgantvà "nikkhantam eva taæ gaï- hissÃmÃ" 'ti parivÃresi\<*<6>*>/. So suriyatthagamanaæ\<*<7>*>/ anoloketvà va akÃlass' eva\<*<8>*>/ nikkhamitvà palÃyituæ Ãrabhi. Atha naæ kÃkà parivÃretvà tuï¬ehi koÂÂentÃ\<*<9>*>/ paripÃtesuæ. RÃjà Bodhisattaæ Ãmantetvà "kin nu kho paï¬ita ime kÃkà kosiyaæ paripÃten- tÅti" pucchi. Bodhisatto "akÃle mahÃrÃja attano vasanaÂÂhÃnà nikkhamantà evarÆpaæ dukkhaæ paÂilabhanti yeva, tasmà akÃle attano vasanaÂÂhÃnà nikkhamituæ na vaÂÂatÅti\<*<10>*>/" imam atthaæ pakÃsento imaæ gÃthadvayam Ãha: @*>/, akÃlena hi nikkhamma ekakaæ pi bahÆjano\<*<12>*>/ na ki¤ci atthaæ joteti\<*<13>*>/ dhaækasenà va kosiyaæ. || Ja_II:150 ||>@ @*>/ sabbÃmitte vasÅkatvÃ\<*<16>*>/ kosiyo va sukhÅ siyà ti. || Ja_II:151 ||>@ Tattha kÃle nikkhamanà sÃdhÆ 'ti mahÃrÃja nikkhamanÃ\<*<17>*>/ nÃma nigga- manaæ\<*<18>*>/ vÃ\<*<19>*>/ parakkamanaæ\<*<20>*>/ và yuttapayuttakÃle\<*<21>*>/ sÃdhu, nÃkÃle sÃdhu nikkhamo ti akÃle pana attano vasanaÂÂhÃnato a¤¤attha gantuæ nikkhamanaæ và parakkamanaæ và na sÃdhu, akÃlena hÅti ÃdÅsu\<*<22>*>/ catusu\<*<23>*>/ padesu paÂha- mena\<*<24>*>/ saddhiæ tatiyaæ dutiyena catutthaæ yojetvà evaæ attho veditabbo: attano vasanaÂÂhÃnato\<*<25>*>/ puriso akÃlena\<*<26>*>/ nikkhamitvà và parakkamitvà và na \<-------------------------------------------------------------------------- 6. Cfr. supra p. 74. 1 Ck paccantaæ-. 2 Ck Cs -si-. 3 Bi nivÃsesi. 4 Bi ulu¤ka-. 5 Bi -kumbhaæ. 6 Bi -resuæ. 7 Bi sÆriyattaÇgamanaæ. 8 so Bp; Ck Cs sakÃl-, Bi cÅrakÃle yeva. 9 Ck Cs koddhentÃ, Bi koÂÂetvÃ. 10 Ck Cs vaddhatÅti, Bi vaÂÂati 11 Ck Cs nakÃle. 12 Cs Bi bahu-. 13 Ck jÃneti. 14 Bi vaÇka-. 15 Ck -gu, Cs -raætagu, Bi vivarÃnabhu. 16 Bi vasaækatvÃ. 17 Ck Bi -naæ. 18 Bi omits nÃma niggamanaæ. 19 Cs omits vÃ. 20 Bi parakkamaæ, Cs parakkanaæ. 21 Bi yuttamattakÃle. 22 Ck Cs Ãdisu. 23 Bi omits catusu. 24 Bi paÂhamapadena. 25 Bi vasanato hi koci. 26 Bi akÃle. >/ #<[page 209]># %< 6. KosiyajÃtaka. (226.) 7. {GÆthapÃïajÃtaka}. (227.) 209>% ki¤ci atthaæ joteti attano appamattakam pi va¬¬hiæ\<*<1>*>/ pabhÃvetuæ\<*<2>*>/ na sakkoti, atha kho ekakam\<*<3>*>/ pi bahujano bahu\<*<4>*>/ pi so paccatthikajano\<*<5>*>/ etaæ\<*<6>*>/ akÃle nikkhantaæ và parakkamantaæ và ekakaæ samparivÃretvà mahÃvinÃsaæ pÃpeti, tatthÃyaæ\<*<7>*>/ upamÃ: dhaækasenà va kosiyaæ yathà ayaæ dhaækasenà imaæ akÃle nikkhamanta¤ ca parakkamanta¤ ca kosiyaæ tuï¬ehi vitudanti\<*<8>*>/ mahÃvinÃsam pÃpenti\<*<9>*>/ tathÃ, tasmÃ\<*<10>*>/ tiracchÃnagate Ãdiæ\<*<11>*>/ katvà kenaci akÃle attano vasanaÂÂhÃnà na {nikkhamitabbaæ}\<*<12>*>/ na parakkamitabban ti, dutiyagÃthÃya dhÅro ti paï¬ito, vidhÅti porÃïakapaï¬itehi Âhapitapaveïi, vidhÃnan ti koÂ- ÂhÃso và saævidahanaæ vÃ. vivarantagÆ\<*<13>*>/ ti vivaraæ\<*<1>*>/ anugacchanto jÃnanto, sabbÃmitte ti\<*<15>*>/ sabbe amitte, vasÅkatvÃ\<*<16>*>/ ti attano vase katvÃ, kosiyo và 'ti imamhà bÃlakosiyà a¤¤o paï¬itakosiyo viya, idaæ vuttaæ hoti: yo ca kho paï¬ito imasmiæ kÃle nikkhamitabbaæ parakkamitabbaæ\<*<17>*>/ imasmiæ pana\<*<18>*>/ na\<*<19>*>/ nikkhamitabbaæ na parakkamitabban ti porÃïakapaï¬itehi Âhapitassa paveïisaæ- khÃtassa vidhino koÂÂhÃsasaækhÃtaæ vidhÃnaæ và tassa và vidhino vidhÃnaæ saævidahanaæ anuÂÂhÃnaæ jÃnÃti so vidhividhÃna¤¤Æ, paresaæ attano paccÃmittÃnaæ vivaraæ ¤atvà yathà nÃma paï¬ito kosiyo rattisaækhÃtena\<*<20>*>/ at- tano kÃlena\<*<21>*>/ nikkhamitvà ca parakkamitvà ca tattha tattha sayitÃna¤ ¤eva kÃ- kÃnaæ sÅsÃni chindamÃno\<*<22>*>/ te sabbe\<*<23>*>/ amitte {vasÅkatvÃ} sukhÅ siyà evaæ dhÅro pi kÃle nikkhamitvà parakkamitvà attano paccÃmitte vasÅkatvà sukhÅ niddukkho bhaveyyà 'ti. RÃjà Bodhisattassa vacanaæ sutvà nivatti. Satthà imaæ desanaæ\<*<24>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, paï¬itÃmacco pana aham evÃ" 'ti. KosiyajÃtakaæ\<*<25>*>/. $<7. GÆthapÃïajÃtaka.>$ SÆro sÆrena saægammà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto a¤¤ataraæ bhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Tasmiæ\<*<26>*>/ kÃle Jetavanato gÃvutaddhayojanamatte\<*<27>*>/ eko nigamagÃmo, tattha bahÆni salÃkabhattapakkhikabhattÃni\<*<28>*>/ atthi. Tatth' eko\<*<29>*>/ pa¤hapucchako\<*<30>*>/ koïÂo\<*<31>*>/ vasati, so salÃkabhattapakkhikabhattÃnaæ atthÃya gate dahare \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi vu¬¬haæ. 2 Ck pabhÃvetu, Cs pabhÃvetu corr. to -tuæ, Bi uppÃdetuæ. 3 Bi ekekaæ. 4 Ck bahÆ. 5 Bi paccatti, Cs paccatti corr. to paccatthi-. 6 Cs Bi ekaæ. 7 Cs tattha aya. 8 read -tÅ? 9 Bi omits tatthÃyaæ---pÃpenti 10 Bi tasmÅ. 11 Bi Ãdi. 12 Ck Cs nikka-. 13 Cs cÅvarantagu, Bi vivarÃïabhu, Bp vivarÃnugÆ 14 Cs cÅvaraæ. 15 Ck Cs -ttehi. 16 Bi vasaæ-. 17 Bi omits parakkamitabbaæ. 18 Ck Cs omit pana. 19 Bi omits na. 20 Bi -te. 21 Bi -le. 22 Bi chindayamÃno. 23 Cs adds pi. 24 Bi dhammadesanaæ. 25 Bi adds chaÂhaæ. 26 Bi adds kira. 27 Bi -ta¬hayojanapatte. 28 Cs -pakkhibhattÃni. 29 Bi tatreko. 30 Cs pa¤haæpu-, Bi pa¤¤aæpu-. 31 Bi koï¬o. >/ #<[page 210]># %<210 II. DukanipÃta. 8. KÃsÃvavagga. (23.)>% ca sÃmaïere ca "ke khÃdanti ke pivanti ke bhu¤jantÅti" pa¤haæ pucchitvà kathetuæ asakkonte\<*<1>*>/ lajjÃpesi, te tassa bhayena salÃka- bhattapakkhikabhattatthÃya taæ gÃmaæ na gacchanti. Ath' ekadiva- saæ eko bhikkhu salÃkaggaæ gantvà "bhante asukagÃme salÃkabhattaæ và pakkhikabhattaæ và atthÅti" pucchitvà "atth' Ãvuso, tattha pan' eko koïÂo pa¤haæ pucchati\<*<2>*>/, kathetuæ asakkonte\<*<3>*>/ akkosati paribhÃ- sati, tassa bhayena koci gantuæ na sakkotÅti" vutte "bhante tattha bhattÃni mayhaæ pÃpetha\<*<4>*>/, ahaæ\<*<5>*>/ taæ dametvà nibbisevanaæ katvà tato paÂÂhÃya tumhe disvà palÃyanakaæ\<*<6>*>/ karissÃmÅti" aha. BhikkhÆ "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà tassa\<*<7>*>/ tattha bhattÃni pÃpesuæ. So tattha gantvà gÃmadvÃre cÅvaraæ pÃrupi. Taæ\<*<8>*>/ disvà koïÂo\<*<9>*>/ caï¬ameï¬ako viya vegena upagantvà "pa¤haæ\<*<10>*>/ me samaïa kathehÅti" Ãha. "UpÃ- saka gÃme caritvà yÃguæ ÃdÃya ÃsanasÃlaæ\<*<11>*>/ tÃva me Ãgantuæ\<*<12>*>/ dehÅti". So yÃguæ ÃdÃya ÃsanasÃlaæ Ãgate pi tasmiæ tath' eva Ãha. So pi taæ bhikkhuæ "yÃguæ tÃva me pÃtuæ dehi, ÃsanasÃlaæ sam- majjituæ dehi, salÃkabhattaæ tÃva\<*<13>*>/ Ãharituæ dehÅti" vatvà salÃka- bhattaæ Ãharitvà tam eva pattaæ\<*<14>*>/ gÃhÃpetvÃ\<*<15>*>/ "ehi, pa¤haæ te ka- thessÃmÅti" bahigÃmaæ\<*<16>*>/ netvà cÅvaraæ saæharitvÃ\<*<17>*>/ aæse Âhapetvà tassa hatthato pattaæ gahetvà aÂÂhÃsi. TatrÃpi taæ so\<*<18>*>/ "samaïa pa¤haæ me kathehÅti" Ãha. Atha naæ "kathemi te pa¤han" ti ekappahÃren' eva pÃtetvà aÂÂhÅni saæcuïïento\<*<19>*>/ pothetvà gÆthaæ mukhe pakkhipitvà "ito dÃni paÂÂhÃya imaæ gÃmaæ Ãgataæ ka¤ci bhikkhuæ\<*<20>*>/ pa¤haæ pucchitakÃle jÃnissÃmÅti" santajjetvà pakkÃmi. So tato paÂÂhÃya bhikkhÆ\<*<21>*>/ disvà va palÃyati. AparabhÃge tassa bhikkhuno sà kiriyà bhikkhusaæghe\<*<22>*>/ pÃkaÂà jÃtÃ. Ath' ekadivasaæ dhammasabhÃyaæ\<*<23>*>/ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asukabhikkhu kira koïÂassa mukhe gÆthaæ pakkhipitvà gato" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave so bhikkhu idÃn' eva taæ mÅÊhena\<*<24>*>/ ÃsÃdesi, pubbe pi ÃsÃdesi\<*<25>*>/ yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -to. Cs -to corr. to -te. 2 Bi pucchitaæ. 3 Ck Bi -to. 4 Bi pÃyetha. 5 Bi ahan. 6 Bi salÃkassanakaæ. 7 Bi tattha. 8 Bi pÃrumpitaæ. 9 Bi koï¬o ca, Cs koïÂho. 10 Cs pa¤ham. 11 Cs -lan. 12 Bi gantuæ. 13 Bi adds me. 14 Bi bhattaæ. 15 Bi omits gÃhÃpetvÃ. 16 Bi gÃmadvÃre. 17 Ck Cs saægharitvÃ, Bi gharitvÃ, Bp saæka¬¬hetvÃ. 18 Bi bho. 19 Ck -cuïïanto, Bi adds viya. 20 Bi bhikkhuæ ki¤ci. 21 Bi bhikkhuæ. 22 Bi -saÇghe. 23 Bi adds bhikkhu. 24 Cs milhena, Bi milena. 25 Bp Ãharesi---Ãharesi, Bi pakkhipitvà gato puppe pi dhiÊe pakkhipi in the place of ÃsÃdesi---ÃsÃdesi. >/ #<[page 211]># %< 7. GÆthapÃïajÃtaka. (227.) 211>% AtÅte AÇga-Magadha-vÃsino a¤¤ama¤¤assa\<*<1>*>/ raÂÂhaæ\<*<2>*>/ gacchantà ekadivasaæ dvinnaæ raÂÂhÃnaæ sÅmantare ekaæ gha- raæ nissÃya vasitvà suraæ\<*<3>*>/ pivitvà macchamaæsaæ khÃditvà pÃto va yÃnÃni yojetvà pakkamiæsu. Tesaæ gatakÃle eko gÆthakhÃdakapÃïako\<*<4>*>/ gÆthagandhena Ãgantvà tesaæ pÅtaÂÂhÃne\<*<5>*>/ cha¬¬hitaæ\<*<6>*>/ suraæ disvà pÃnÅyaæ\<*<7>*>/ pipÃsÃya pivitvà matto hutvà gÆthapu¤jaæ abhirÆhi\<*<8>*>/. AllagÆthaæ tasmiæ ÃruÊhe tho- kaæ onami. So "paÂhavÅ maæ dhÃretuæ na sakkotÅti" viravi. Tasmi¤ ¤eva khaïe eko mattavÃraïo\<*<9>*>/ taæ padesaæ patvà gÆthagandhaæ ghÃyitvà jigucchanto paÂikkami. So taæ disvà "esa\<*<10>*>/ bhayena palÃyatÅti" sa¤¤Å hutvà "iminÃ\<*<11>*>/ saddhiæ saæ- gÃmetuæ\<*<12>*>/ vaÂÂatÅti" taæ avhayanto\<*<13>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ pahÃrinÃ\<*<15>*>/ ehi nÃga nivattassu, kin nu bhÅto palÃyasi, passantu AÇga-Magadhà mama tuyha¤ ca vikkaman ti. || Ja_II:152 ||>@ Tass' attho: tvaæ sÆro mayà sÆrena saddhiæ samÃgantvà viriyavikkamena vikkantena pahÃradÃnasamatthatÃya pahÃrinà kiækÃraïà asaægÃmetvà va gacchasi, kin nu nÃma ekasampahÃro pi dÃtabbo siyÃ, tasmà ehi nÃga nivattassu, ettaken' eva maraïabhayatajjito hutvà kin nu bhÅto palÃyasi, ime imaæ sÅmaæ antaraæ katvà vasantà passantu, AÇga-MagadhÃ\<*<16>*>/ mama tuyha¤ ca vikkamaæ ubhinnam pi amhÃkaæ parakkamaæ passantÆ 'ti. So hatthi kaïïaæ datvÃ\<*<17>*>/ tassa vacanaæ sutvà nivattitvà tassa santikaæ gantvà taæ apasÃdento\<*<18>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ taæ vadhissÃmi, pÆti ha¤¤atu pÆtinà ti. || Ja_II:153 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi a¤¤ama¤¤aæ. 2 Ck raÂÂhÃ, Bi raÂhÃ, Cs raÂÂhà corr. to raÂÂhaæ. 3 Ck suram, Cs Bi sÆraæ. 4 Ck -khÃdita-, Cs -khÃdika-. 5 Bi piviÂhÃne. 6 Bi chaÂÂita, Bp chaÂÂitaæ. 7 Ck Cs pÃnÅya, Bi pÃïiyaæ 8 Cs -ruhi. 9 Cs mattavaravÃ-. 10 Bi adds mama. 11 Bi adds me. 12 Bi saægÃmaæ kÃtuæ. 13 Bi avhÃyanto 14 Bi vÅtikkantena. 15 Bi mahÅrinÃ. 16 Ck Cs aæga-. 17 Bi uccÃretvÃ, Bp uccÃraæ dassetvÃ. 18 Bp apassÃdento, Bi aparento 19 all three MSS. miÊhena. >/ #<[page 212]># %<212 II. DukanipÃta. 8.KÃsÃvavagga. (23.)>% Tass' attho: na taæ pÃdÃdÅhi\<*<1>*>/ vadhissÃmi tuyhaæ pana anucchavikena mÅÊhena\<*<2>*>/ taæ vadhissÃmÅti eva¤ ca pana vatvà pÆtigÆthapÃïako pÆtinà va ha¤¤atÆ 'ti tassa matthake mahantaæ laï¬aæ pÃtetvà udakaæ vissajje- tvà tatth' eva taæ jÅvitakkhayaæ pÃpetvà ko¤canÃdaæ nadanto ara¤¤am eva pÃvisi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà gÆthapÃïako koïÂo\<*<3>*>/ ahosi, vÃraïo so bhikkhu, taæ pana kÃ- raïaæ paccakkhato disvà tasmiæ vanasaï¬e nivutthadevatà pana aham evÃ" 'ti. GÆthapÃïajÃtakaæ\<*<4>*>/. $<8. KÃmanÅtajÃtaka.>$ Tayo girin ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto KÃma- nÅtabrÃhmaïaæ\<*<5>*>/ nÃma Ãrabbha kathesi. Vatthuæ paccuppanna¤ ca atÅta¤ ca DvÃdasanipÃte KÃmajÃtake Ãvibhavissati. Tesu pana dvÅsu rÃjaputtesu jeÂÂhako Ãgantvà BÃrÃïasi- yaæ rÃjà ahosi kaniÂÂho uparÃjÃ\<*<6>*>/. Tesu rÃjà vatthukÃmakile- sakÃmesu atitto dhanalolo\<*<7>*>/ ahosi. Tadà Bodhisatto Sakko devarÃjà hutvà JambudÅpaæ olokento tassa ra¤¤o dvÅsu pi kÃmesu atittabhÃvaæ\<*<8>*>/ ¤atvà "imaæ rÃjÃnaæ niggahetvÃ\<*<9>*>/ lajjÃ- pessÃmÅti" brÃhmaïamÃïavavaïïena Ãgantvà rÃjÃnaæ passi ra¤¤Ã ca "ken' atthena Ãgato si mÃïavÃ" 'ti vutte "ahaæ mahÃrÃja tÅïi nagarÃni passÃmi khemÃni subhikkhÃni pahÆta- hatthiassarathapattÅni\<*<10>*>/ hira¤¤asuvaïïÃlaækÃrabharitÃni, sakkà ca pana tÃni appaken' eva balena gaïhituæ, ahaæ te tÃni gahetvà dÃtuæ Ãgato" ti Ãha, "kadà gacchÃma\<*<11>*>/ mÃnavÃ" 'ti vutte "sve mahÃrÃjÃ" 'ti "tena hi gaccha, pÃto va ÃgaccheyyÃ- sÅti" "sÃdhu mahÃrÃja, vegena balaæ sajjehÅti" vatvà Sakko \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pÃdÃ. 2 Cs milhena. 3 Bp koïÂho or koïÂo, Bi koï¬Ã. 4 Bi adds sattamaæ. 5 Cs kÃmanita-. Bi kÃmanika-. 6 Bi adds ahosi. 7 Bi -lobho. 8 Bi atittaæ-. 9 Bi niggaïhitvÃ. 10 Cs -pantÅni, Bi -hatthini. 11 Bi gacchasi. >/ #<[page 213]># %< 8. KÃmanÅtajÃtaka. (228.) 213>% sakaÂÂhÃnam eva gato. RÃjà punadivase bheri¤\<*<1>*>/ carÃpetvà balaæ sajjaæ kÃretvà amacce pakkositvÃ\<*<2>*>/" hÅyo eko brÃhmaïa- mÃïavo `Uttarapa¤cÃle Indapatte Kekake ti imesu tÅsu nagaresu rajjaæ gahetvà dassÃmÅti' Ãha\<*<3>*>/, taæ mÃïavaæ ÃdÃya tÅsu na- garesu rajjaæ gaïhissÃma\<*<4>*>/, vegena taæ pakkosathÃ" 'ti. "Katth' assa deva nivÃso dÃpito" ti. "Na me tassa nivÃsagehaæ\<*<5>*>/ dÃ- pitan" ti. "NivÃsaparibbayo\<*<6>*>/ pana dinno" ti. "So pi na\<*<7>*>/ dinno". "Atha kahaæ\<*<8>*>/ taæ\<*<9>*>/ passissÃmÃ\<*<10>*>/" 'ti. "NagaravÅthÅsu\<*<11>*>/ olokethÃ" 'ti. Te okokento adisvà "na passÃmà mahÃrÃjÃ" 'ti Ãhaæsu. Ra¤¤o mÃïavaæ apassantassa "evaæ mahantà nÃma issariyà parihÅno 'smÅti\<*<12>*>/" mahÃsoko udapÃdi, hadayavatthuæ uïhaæ ahosi, vatthulohitaæ kuppi, lohitapakkhandikà udapÃdi, vejjà tikicchituæ nÃsakkhiæsu\<*<13>*>/. Tato tÅhacatuhaccayena Sakko ÃvajjamÃno tassa taæ ÃbÃdhaæ ¤atvà "tikicchissÃmi nan" ti brÃhmaïavaïïena Ãgantvà dvÃre Âhatvà "vejjabrÃhmaïo tumhÃ- kaæ tikicchanatthÃya Ãgato" ti ÃrocÃpesi. RÃjà taæ sutvà "mahantamahantÃ\<*<14>*>/ rÃjavejjà maæ tikicchituæ nÃsakkhiæsu\<*<13>*>/, paribbayam assa dÃpetvà uyyojethÃ" 'ti Ãha. Sakko taæ sutvà "mayhaæ n' eva nivÃsanaparibbayena\<*<15>*>/ attho vejjalÃbham pi na gaïhissÃmi, tikicchissÃmi naæ, rÃjà maæ passatÆ" 'ti Ãha. RÃjà taæ sutvà "tena hi ÃgacchatÆ" 'ti Ãha. Sakko pavisitvà jayÃpetvÃ\<*<16>*>/ ekamantaæ aÂÂhÃsi. RÃjà "tvaæ maæ tikiccha- sÅti" Ãha. "ùma devÃ" 'ti. "Tena hi tikicchassÆ" 'ti. "SÃ- dhu mahÃrÃja\<*<17>*>/, vyÃdhino\<*<18>*>/ me\<*<19>*>/ lakkhaïam pi\<*<20>*>/ kathetha, kena kÃraïena uppanno, kiæ khÃditaæ và pÅtaæ và nissÃya udÃhu diÂÂhaæ và sutaæ vÃ" ti. "TÃta mayhaæ vyÃdhi\<*<21>*>/ su- taæ nissÃya uppanno" ti. "Kin\<*<22>*>/ te sutan" ti. "TÃta, eko \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi bheri. 2 Bi pakkosÃpetvÃ. 3 Cs Ãga corr. to Ãha 4 Bi -mi, Ck -mi corr. to -ma. 5 Bi nivÃsanagehaæ 6 Bi nivÃsanaparippayo. 7 Bi omits na. 8 Bi kathaæ. 9 Bi na. 10 Bi passÃmÃ. 11 Ck -thisu. 12 Bi -hinomhiti. 13 Bi nÃsakkhisu, Ck na sakkhiæsu. 14 so Bp; Bi mahantÃmahantÃ, Ck Cs mahantamahanta. 15 so Bp; Ck nivÃpena-, Cs nivÃpetha-, Bi nivÃsanena-, read: nivÃsena na--? 16 Cs chÃyÃpetvà corr. to jayÃpetvÃ. 17 Bi adds ajja. 18 Bi byÃdhino. 19 Bi omits me. 20 Ck Cs omit pi. 21 Bi byÃdhi. 22 Cs kiæ. >/ #<[page 214]># %<214 II. DukanipÃta. 8. KÃsÃvavagga.(23.)>% mÃïavo\<*<1>*>/ Ãgantvà mayhaæ `tÅsu nagaresu rajjaæ gaïhitvà dassÃ- mÅti' Ãha, ahaæ tassa nivÃsanaÂÂhÃnaæ và nivÃsaparibbayaæ\<*<2>*>/ na dÃpesiæ\<*<3>*>/, so mayhaæ kujjhitvà a¤¤assa ra¤¤o santikaæ gato bhavissati\<*<4>*>/, atha me evaæ `mahantà nÃma issariyà pari- hÅno 'mhÅti' cintentassa ayaæ vyÃdhi\<*<5>*>/ uppanno ti\<*<6>*>/, sace sakkosi taæ\<*<7>*>/ me kÃmacittaæ nissÃya uppannaæ\<*<8>*>/ vyÃdhiæ\<*<9>*>/ tikicchÃ" 'ti etam atthaæ pakÃsento paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ Kuruyo\<*<10>*>/ Kekake\<*<11>*>/ ca, tatuttariæ brÃhmaïa {kÃmayÃmi}, tikiccha maæ brÃhmaïa kÃmanÅtan\<*<12>*>/ ti. || Ja_II:154 ||>@ Tattha tayo girin ti tayo girÅ\<*<13>*>/, ayam eva và pÃÂho, yathà ca Sudas- sanassa\<*<14>*>/ girino dvÃraæ h' etaæ\<*<15>*>/ pakÃsatÅti ettha Sudassanaæ\<*<14>*>/ devanagaraæ yujjhitvà duggaïhatÃya duccalanatÃya\<*<16>*>/ SudassanagirÅti vuttaæ evam idhÃpi tÅïi nagarÃni tayo girin ti adhippetÃni, tasmà ayam ettha attho: tÅïi ca\<*<17>*>/ tesa¤ ca antaraæ tividham pi raÂÂhaæ kÃmayÃmi, Pa¤cÃlÃ\<*<18>*>/ Kuruyo\<*<19>*>/ Kekake\<*<20>*>/ cà 'ti imÃni tesaæ raÂÂhÃnaæ nÃmÃni tesu Pa¤cÃlÃ\<*<18>*>/ Uttarapa¤cÃlÃ\<*<18>*>/ tattha Kam- pillaæ\<*<21>*>/ nÃma nagaraæ, Kuruyo\<*<22>*>/ ti KururaÂÂhaæ tattha\<*<23>*>/ Indapattaæ nÃma nagaraæ, Kekake\<*<24>*>/ cà 'ti paccatte upayogavacanaæ tena KekayaraÂÂhaæ\<*<25>*>/ das- seti tattha KekayarÃjadhÃnÅ\<*<26>*>/ yeva nagaraæ, tatuttarin ti taæ ahaæ ito pati- laddhà BÃrÃïasÅrajjÃ\<*<27>*>/ tatuttariæ tividhaæ rajjaæ kÃmayÃmi, tikiccha maæ brÃhmaïa kÃmanÅtan\<*<28>*>/ ti\<*<29>*>/ iti imehi vatthukÃmehi ca kilesakÃmehi ca nÅtaæ hataæ\<*<30>*>/ pahataæ\<*<31>*>/ sace sakkosi tikiccha maæ brÃhmaïà 'ti. Atha naæ Sakko "mahÃrÃja, tvaæ mÆlosadhÃdÅhi atekiccho, ¤Ãïosadhen' eva tikicchitabbo" ti vatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cs mÃnavo. 2 Bi nivÃsaparippayaæ, Ck Cs nivÃpa-. 3 Ck Bi dÃpesi. 4 Bi -tÅti. 5 Bi byÃdhi. 6 so all three MSS. 7 Bi tvaæ. 8 Bi uppanna. 9 Bi -lo. 10 so Bi Bp; Ck Cs kurayo. 11 Bp ketake, Bi keake. 12 Ck -ïÅtan, Bi -nitan. 13 Ck Cs giri, Bi Bp gÅri. 14 Bi -na. 15 Bi sotaæ. 16 Ck duccalantÃya, Cs duccalantÃya corr. to duccalanatÃya, Bi duccanalatÃya. 17 Ck omits ca, Cs va. 18 Bi Bp -lo. 19 Ck Cs kurayo. 20 Bp ketake, Bi kotake. 21 Bp kappilaæ, Bi kapilaæ. 22 so Cs Bi Bp; Ck kurayo. 23 Ck Cs omit tattha. 24 Bi Bp ketake 25 Bp ketakassa raÂÂhaæ, Bi ketakavuÂhaæ. 26 Bi ketakerÃjaÂhÃnÅ. 27 Ck Cs -sirajjÃ, Bi -sÅrÃjÃ. 28 Ck -ïÅtaæ, Bi -nitan. 29 Ck Cs omit ti. 30 so Ck Cs Bp; Bi haÂaæ. 31 so Ck Cs Bp; Bi omits pahataæ >/ #<[page 215]># %< 8. KÃmanÅtajÃtaka. (228.) 215>% @*>/ daÂÂhassa karonti h' eke\<*<2>*>/, amanussavaddhassa\<*<3>*>/ karonti\<*<4>*>/ paï¬itÃ\<*<5>*>/, na kÃmanÅtassa karoti koci, okkantasukkassa hi kà tikicchà ti. || Ja_II:155 ||>@ Tattha kaïhÃhi\<*<6>*>/ daÂÂhassa karonti heke ti\<*<7>*>/ ekacce hi tikicchakÃ\<*<8>*>/ ghoravisena kÃÊasappena daÂÂhassa mantehi c' eva osadhehi ca tikicchaæ karonti, amanussavaddhassa\<*<9>*>/ karonti paï¬ità ti apare paï¬ità bhÆtavejjà bhÆta- yakkhÃdÅhi amanussehi vaddhassa\<*<10>*>/ vadhitassa abhibhÆtassa gahitassa balikamma- parittakaraïaosadhaparibhÃvitÃdÅhi tikicchaæ karonti, na kÃmanÅtassa karoti kocÅti\<*<11>*>/ kÃmehi pana nÅtassa kÃmavasikassa puggalassa a¤¤atra paï¬itehi a¤¤o koci tikicchaæ na karoti, karonto pi kÃtuæ samattho nÃma n' atthi\<*<12>*>/ kiækÃraïa: okkantasukkassa hi kà tikicchà ti\<*<13>*>/ okkantasukkassa avakkantakusala- dhammassa\<*<14>*>/ mariyÃdaæ atikkantassa akusaladhamme patiÂÂhitassa\<*<15>*>/ puggalassa mantosadhÃdÅhi kà nÃma tikicchÃ, na sakkà osadhehi\<*<16>*>/ tikicchitun ti Iti MahÃsatto imaæ kÃraïaæ dassetvà uttariæ evam Ãha\<*<17>*>/: "mahÃrÃja, sace tvaæ tÃni tÅïi rajjÃni lacchasi\<*<18>*>/ api nu kho imesu catÆsu\<*<19>*>/ nagaresu rajjaæ kÃrento ekappahÃren' eva cat- tÃri sÃÂakayugÃni\<*<20>*>/ paridaheyyÃsi\<*<21>*>/ catÆsu\<*<19>*>/ và suvaïïapÃtÅsu bhu¤jeyyÃsi catÆsu\<*<19>*>/ và sirisayanesu sayeyyÃsi\<*<22>*>/, mahÃrÃja taïhÃvasikena nÃma bhavituæ na vaÂÂati\<*<23>*>/, taïhà hi nÃm' esà vipattimÆlaæ\<*<24>*>/, sà va¬¬hamÃnà yo taæ\<*<25>*>/ va¬¬heti\<*<26>*>/ taæ pug- galaæ aÂÂhasu mahÃnirayesu soÊasaussadanirayesu nÃnappakÃra- bhedesu\<*<27>*>/ ca avasesu apÃyesu khipatÅti". Evaæ rÃjÃnaæ nira- yÃdibhayena tajjetvà MahÃsatto dhammaæ desesi\<*<28>*>/. RÃjÃpi 'ssa dhammaæ sutvà vigatasoko hutvà tÃvad eva nivyÃdhitaæ\<*<29>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bi taïhÃhi, Cs taïhÃhi corr. to kaïhÃhi. 2 Bi soke. 3 Bp viddhassa, Bi omits vaddhassa. 4 Ck omits heke amanussavaddhassa karonti. 5 Bi adds va. 6 Bi taïhÃhi. 7 Bi sokeci, Cs hoketi corr. to heketi. 8 Ck Bi tikiccha, Ck tikicchà corr. to tikicchaka. 9 Bi -viddhassa, Bp -ssÃviddhassa. 10 Bi viddhassa, Bp paviddhassa. 11 Ck Cs kecÅti. 12 Bi natthÅti. 13 Ck Cs omit ti. 14 Ck Cs -dhamma, Bi avakkantassa sukkassa kusaladhammassa. 15 Bi omits akusala--- patiÂÂhitassa. 16 so Bp; Ck esabalehi, Cs esabÃlehi, Bi etehi. 17 Ck Cs omit mÃha. 18 Bi lajjasi. 19 so Bp; Ck Cs Bi catusu. 20 Cs sÃÂakayuggalÃni, Bi sÃkaÂayugÃni. 21 Bi sarire daheyyÃsi. 22 Bi seyyÃsi. 23 Ck Cs vaddhati, Bi vattati. 24 Ck Cs -lÃ, Bi vippaÂimÆlÃ. 25 Cs yo naæ, Bi so kaæ. 26 Ck Bi va¬¬hati. 27 Ck nÃnappakÃre-. 28 Bi desayi. 29 Bi Bp nibyÃ-. >/ #<[page 216]># %<216 II. DukanipÃta. 8. KÃsÃvavagga. (23.)>% pÃpuïi. Sakko pi 'ssa ovÃdaæ datvà sÅlesu patiÂÂhÃpetvà deva- lokam eva gato. So pi tato paÂÂhÃya dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà yathÃkammaæ gato. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà kÃmanÅtabrÃhmaïo\<*<1>*>/ ahosi, Sakko pana aham evÃ" 'ti. KÃmanÅtajÃtakaæ\<*<2>*>/. $<9. PalÃyijÃtaka.>$ GajaggameghehÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto PalÃyi- paribbÃjakaæ\<*<3>*>/ Ãrabbha kathesi. So kira vÃdatthÃya\<*<4>*>/ sakala-Jambu- dÅpaæ vicaritvà ki¤ci paÂivÃdiæ alabhitvà anupubbena SÃvatthiæ gantvà "atthi nu kho koci mayà saddhiæ vÃdaæ kÃtuæ samattho" ti manusse pucchi. Manussà "tÃdisÃnaæ sahassena\<*<5>*>/ pi saddhiæ vÃdaæ kÃtuæ samattho sabba¤¤Æ dipadÃnaæ\<*<6>*>/ aggo MahÃgotamo dhammissaro para- vÃdappamaddano\<*<7>*>/, sakale\<*<8>*>/ JambudÅpe uppanno parappavÃdo taæ Bha- gavantaæ atikkamituæ samattho n' atthi, velantaæ patvà Æmiyo\<*<9>*>/ viya hi\<*<10>*>/ sabbavÃdà tassa pÃdamÆlaæ patvà cuïïavicuïïà hontÅti" Buddha- guïe kathesuæ. ParibbÃjako "kahaæ pana so etarahÅti" pucchitvà "Jetavane" ti sutvà "idÃni 'ssa vÃdaæ ÃropessÃmÅti" mahÃjanaparivuto Jetavanaæ gacchanto JetarÃjakumÃrena\<*<11>*>/ navakoÂidhanaæ vissajjetvà kÃritaæ JetavanadvÃrakoÂÂhakaæ\<*<12>*>/ disvÃ\<*<13>*>/ "ayaæ samaïassa Gota- massa vasanapÃsÃdo" ti pucchitvà "dvÃrakoÂÂhako ayan" ti sutvà "dvÃrakoÂÂhako tÃva evarÆpo vasanagehaæ kÅdisaæ bhavissatÅti" vatvà "gandhakuÂÅ\<*<14>*>/ nÃma appameyyÃ\<*<15>*>/" ti vutte "evarÆpena samaïena saddhiæ ko vÃdaæ karissatÅti" tato va palÃyi. Manussà uïïÃdino\<*<16>*>/ hutvà Jetavanaæ pavisitvà SatthÃrà "kiæ akÃle Ãgat' atthÃ" 'ti vuttÃ\<*<17>*>/ taæ\<*<18>*>/ pavattiæ kathayiæsu. Satthà "na kho upÃsakà idÃn' eva pubbe p' esa mama vasanaÂÂhÃnassa dvÃrakoÂÂhakaæ disvà palÃyat' evÃ\<*<19>*>/" 'ti vatvà tehi yÃcito atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kÃmanika-, Ck kÃmaïÅta-. 2 Ck kamaïÅta-, Bi kÃmanijÃtakaæ aÂhamaæ. 3 Ck Cs palÃsi-, Bi palÃyiparippÃ-. 4 Bi vÃdaÂhÃya. 5 Ck sahasse, Cs sahasse corr. to sahassena. 6 Bi dvip-. 7 Bi parappavÃdamaddano. 8 Bi sakala. 9 Bi samuddaumpiyo viya. 10 Bi omits hi. 11 Bi jetavane pi jetavane rÃjakumÃrena. 12 Ck Cs -koddhakaæ, Bi -koÂhakaæ. 13 Bi adds va. 14 Cs Bi -kuÂi 15 Ck -yyo, Cs -yyo corr. to -yyÃ. 16 Cs unnÃ-. 17 Bi vutte 18 Ck Cs naæ. 19 Bi palÃyi yevÃ. >/ #<[page 217]># %< 9.PalÃyijÃtaka.(229.) 217>% AtÅte GandhÃraraÂÂhe TakkasilÃyaæ Bodhisatto rajjaæ kÃresi, BÃrÃïasiyaæ Brahmadatto. So "Takkasilaæ gaïhissÃ- mÅti" mahantena balakÃyena gantvà nagarato avidÆre Âhatvà "iminà niyÃmena hatthÅ\<*<1>*>/ pesetha iminà asse iminà rathe iminà pattÅ\<*<2>*>/, evaæ dhÃvitvà Ãvudhehi paharatha, evaæ ghanavassaæ\<*<3>*>/ valÃhakà viya saravassaæ\<*<4>*>/ vassathÃ\<*<5>*>/" 'ti senaæ vicÃrento imaæ gÃthadvayam Ãha: @*>/ hayaggamÃlihi\<*<7>*>/ rathÆmijÃtehi\<*<8>*>/ sarÃbhivassehi\<*<9>*>/ tharuggahÃvaÂÂadaÊhappahÃrihi\<*<10>*>/ parivÃritÃ\<*<11>*>/ Takkasilà samantato. || Ja_II:156 ||>@ @*>/ dantihi\<*<13>*>/, vattat' ajja tumulo\<*<14>*>/ ghoso yathà vijjutà jaladharassa\<*<15>*>/ gajjato\<*<16>*>/ ti. || Ja_II:157 ||>@ Tattha gajaggameghehÅti\<*<17>*>/ aggagajameghehi\<*<18>*>/ ko¤canÃdaæ gajjitaæ\<*<19>*>/ gajjantehi mattavaravÃraïavalÃhakehÅti\<*<20>*>/ attho, hayaggamÃlihÅti\<*<21>*>/ aggahaya- mÃlÅhi\<*<22>*>/ varasindhavamÃlÃkulehi\<*<23>*>/ assÃnikehÅti\<*<24>*>/ attho, rathÆmijÃtehÅti\<*<25>*>/ sa¤- jÃtaÆmivegehi\<*<26>*>/ sÃgarasalilehi\<*<27>*>/ viya sa¤jÃtarathÆmÅhi\<*<28>*>/ rathÃnikehÅti attho, sarÃbhivassehÅti\<*<29>*>/ tehi yeva rathÃnikehi ghanavassamegho viya saravassaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp hatthiæ, Ck Cs Bi hatthi. 2 Bp pattiæ, Ck Cs Bi patti. 3 Ck Cs -vassa, Bi -vassaæ vassÃpetvÃ. 4 so Cs Bp; Ck saravassa, Bi saravasa. 5 Bp passatha, Bi ÂhÃnaæ. 6 Bi gajjaggameghopi. 7 Bi sÃyaggamÃlibhi, Cs hÃyaggamÃlibhi. 8 Bi ratubhummijÃtebhi, Bp rathammijÃtebhi 9 Bp -vassebhi, Ck Cs sarÃhivassahi, Bi sarÃtivassati. 10 Ck taruggahÃvaï¬a-, Cs tharuggahÃvaddhadaÊhappahÃribhi, Bi dhanuggavaÂÂadaÊhapahÃribhi. 11 Bi paripÃritÃ, Cs pavÃritÃ. 12 Cs -- patthà ca---, Bi abhidhÃvatà cuppatadhÃvavatà ca vividhavinadÅbhà ca, Bp abhidhÃvatha cupakavatha ca vividhavinadità va, but further on: abhidhÃvatha ca upaupadhÃvatha ca---. 13 Bi rantibhi, Bp dantibhi. 14 Bi tumÆlo. 15 Bi vijjalatÃdharassa, Bp vijjulatÃjaladharassa. 16 Bi jaggato. 17 Cs gajjameghehÅti, Bi gajaggameghetiïi. 18 Bi aggajaggameghebhi. 19 Bi jaggitaæ. 20 Bi -vaÊÃhakehiti. 21 Ck -lÅhÅti, Bi sÃyaggamÃlibhiïi. 22 Bi aggasÃyamÃlibhi. 23 Bp -dhavavalÃhakehi. 24 Bi assÃïikehiti. 25 Bi rathumpijÃtebhiti. 26 Ck sataÆmi-, Cs sa¤jÃna-, Bi sa¤cÃtaumpi-. 27 Bi sÃgarasasÅlehi. 28 Ck sa¤jataæ-, Cs saæjÃta-, Bi saæjÃta, omits rathÆmÅhi. 29 Ck sÃrabhivassahÅti, Cs -vassihÅti corr. to -vassahÅti, Bp -vassebhiti, Bi sarÃtivasatÅti. >/ #<[page 218]># %<218 II. DukanipÃta. 8. KÃsÃvavagga.(23.)>% vassantehi, tharuggahÃvaÂÂadaÊhappahÃrihÅti\<*<1>*>/ tharuggahehi\<*<2>*>/ ÃvaÂÂadaÊha- pahÃrihi\<*<3>*>/ ito c' ito ca ÃvattitvÃ\<*<4>*>/ parivattitvÃ\<*<5>*>/ daÊhaæ paharantehi gahitakhagga- ratanatharudaï¬ehi\<*<6>*>/ pattiyodhehi cà 'ti attho, parivÃrità Takkasilà saman- tato ti yathà ayaæ Takkasilà parivÃrità hoti sÅghaæ tathà karothà 'ti attho, abhi- dhÃvathÃ\<*<7>*>/ ca patathà cÃ\<*<8>*>/ ti vegena dhÃvatha\<*<9>*>/ c' eva uppatathÃ\<*<10>*>/ ca, vivi- dhavinadità ca dantihÅti\<*<11>*>/ varavÃraïehi saddhiæ vividhavinadità bhavatha\<*<12>*>/, selitagajjitavÃditehi\<*<13>*>/ nÃnÃviravà hothà ti attho, vattatajja\<*<14>*>/ tumulo\<*<15>*>/ ghoso ti vattatu\<*<16>*>/ ajja\<*<17>*>/ tumulo\<*<15>*>/ mahanto\<*<18>*>/ asanisaddasadiso ghoso, yathà vijjutÃ\<*<19>*>/ jaladharassa gajjato\<*<20>*>/ ti yathà gajjantassa jaladharassa mukhato niggatÃ\<*<21>*>/ vijjutÃ\<*<22>*>/ caranti evaæ vicarantà nagaraæ parivÃretvà rajjaæ ganhathà 'ti vadati. Iti so rÃjà gajjitvà senaæ vicÃretvà nagaradvÃrasamÅpaæ gantvà dvÃrakoÂÂhakaæ\<*<23>*>/ disvà "idaæ ra¤¤o vasanagehan" ti pucchitvà "ayaæ nagaradvÃrakoÂÂhako\<*<24>*>/" ti vutte "nagara- dvÃrakoÂÂhako\<*<25>*>/ tÃva evarÆpo ra¤¤o nivesanaæ kÅdisaæ bha- vissatÅti" vatvà "VejayantapÃsÃdasadisan" ti sutvà "evaæ yasasampannena ra¤¤Ã saddhiæ yujjhituæ na sakkhissÃmÃ" 'ti dvÃrakoÂÂhakaæ\<*<26>*>/ disvà va nivattitvà palÃyitvà BÃrÃïasim eva ÃgamÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<27>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà BÃrÃïasirÃjà PalÃyiparibbÃjako\<*<28>*>/ ahosi, TakkasilÃrÃjà aham evÃ" 'ti. PalÃyijÃtakaæ\<*<29>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck tharuggahÃvavaddhadaÊhappahÃrÅhÅti, Cs tharuggahÃvavaddhadaÊhappahÃribhÅti corr. to tharuggahÃvaddha-, Bi dhanuggahÃvaÂÂadaÊhappahÃribhiti. 2 Bi dhanuggahehi. 3 Bi -ribhi, Ck Cs Ãvaddha--bhi. 4 Bi ÃvaÂÂitvÃ. 5 Bi parivattetvÃ. 6 Ck Cs -tharuddaï¬ehi, Bi -dhanudaï¬ehi. 7 Bi asidhÃvata, Cs abhidhÃvata corr. to -thÃ. 8 Cs ca patthà cà corr. to cÃ, Bi cuppatadhÃvatà ca. 9 Cs dhÃvata corr. to dhÃvatha. 10 Cs upajjantà corr. to upanathÃ, Bi uppatadhÃvatÃ. 11 Ck dantÅhÅti, Bp -ta va dantibhÅti, Bi rantisiti 12 Bi vividha. 13 Ck selina-, Cs selina- corr. to selita-, Bp soÂÂhita-, Bi selitavajjitavÃritebhi. 14 Ck vattanajja, Cs vatthanajja corr. to vattatajja 15 Bi tumÆlo. 16 Ck Bi vatta, Cs vatta corr. to vattatu. 17 Ck Bi omit ajja. 18 Ck mahantÃ, Cs mahantà corr. to mahanto. 19 Ck Cs vijjunÃ, Bi vijjulatÃ. 20 Cs gajjanto corr. to gajjato, Bi gacchato. 21 Ck niga¤junÃ, Cs niga¤junà corr. to niggatÃ. 22 Cs vijjunà corr. to vijjutÃ, Bi vijjulatÃ. 23 Ck -koddhakaæ, Bi -koÂhakaæ. 24 Ck Cs -koddhako, Bi -dvÃraækoÂhako 25 Ck Cs -koddhako, Bi -koÂhako. 26 Ck Cs -koddhakaæ, Bi -koÂhakaæ. 27 Bi dhammadesanaæ. 28 Ck palÃsa-, Cs palÃsi-, Bi palÃyi-. 29 Ck palÃsa-, Cs palÃsi-, Bi palÃyitajÃ-navamaæ. >/ #<[page 219]># %< 10. DutiyapalÃyijÃtaka. (230.) 219>% $<10. DutiyapalÃyijÃtaka.>$ Dhajamaparimitan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ PalÃyiparibbÃjakaæ\<*<1>*>/ eva Ãrabbha kathesi. Imasmiæ pana vatthusmiæ so paribbÃjako Jetavanaæ pÃvisi. Tasmiæ khaïe Satthà mahÃjanaparivuto alaækatadhammÃsane nisinno manosilÃtale sÅhanÃdaæ nadanto sÅhapoto\<*<2>*>/ viya dhammaæ deseti\<*<3>*>/. ParibbÃjako Dasabalassa brahmasarÅrapaÂibhÃgaæ\<*<4>*>/ rÆpaæ puïïacandasassirÅkaæ\<*<5>*>/ mukhaæ su- vaïïapaÂÂasadisaæ\<*<6>*>/ nalÃÂa¤\<*<7>*>/ ca disvà "ko evarÆpaæ purisaæ\<*<8>*>/ jinituæ sakkhissatÅti" nivattitvà parisantaraæ pavisitvà palÃyi. MahÃjano taæ anubandhitvà nivattitvà Satthu taæ pavattiæ Ãrocesi. Satthà "na so\<*<9>*>/ paribbÃjako idÃn' eva pubbe pi mama suvaïïavaïïaæ\<*<10>*>/ mukhaæ disvà palÃto\<*<11>*>/ yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte Bodhisatto BÃrÃïasiyaæ rajjaæ kÃresi, Takka- silÃyaæ eko GandhÃrarÃjÃ. So "BÃrÃïasiæ gahessÃmÅti catur- aÇginiyà senÃya Ãgantvà nagaraæ\<*<12>*>/ parivÃretvà nagaradvÃre Âhito attano balavÃhanaæ oloketvÃ\<*<13>*>/ "ko ettakaæ\<*<14>*>/ balavÃha- naæ jinituæ sakkhissatÅti" attano senaæ vaïïetvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ sÃgaram iva giri-m-iva anilena duppasaho duppasaho aham ajja tÃdisenà 'ti. || Ja_II:158 ||>@ Tattha dhajamaparimitan ti idaæ tÃva me rathesu morapÃde\<*<16>*>/ Âhape- tvÃ\<*<17>*>/ ussÃpitaæ dhajam eva aparimitaæ bahuæ anekasatasaækhaæ\<*<18>*>/, ananta- pÃran ti balavÃhanam pi me ettakÃ\<*<19>*>/ hatthÅ\<*<20>*>/ ettakÃ\<*<19>*>/ assà ti gaïanaparicche- darahitaæ\<*<21>*>/ anantapÃraæ, duppasahan ti na sakkà paÂisattÆhi\<*<22>*>/ sahituæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck palÃsa-, Cs palÃsi-, Bi palÃyiparippÃjakam 2 Bi -potako. 3 Bi desesi, Cs desesi corr. to deseti. 4 Bi brahmasaribhÃga. 5 Bi -candasÃrikaæ. 6 Ck Cs -paddha-, Bi -patti-. 7 Bi nÃlÃta¤. 8 Bi purisuttamaæ. 9 Bi adds kho. 10 Bi suddhasuvaïïa-. 11 Ck palÃyato, Bi palÃyayo corr. to palÃto. 12 Ck Cs -ram. 13 Bi olokento. 14 Bi etthakaæ. 15 Bi -kebhi. 16 Bi -pÃdaæ. 17 Bi thapetvÃ. 18 Bi -sa¤khyaæ. 19 Bi etthakÃ, Cs etthakà corr. to ettakÃ. 20 all three MSS. hatthi. 21 Bi gaïapari-, Cs gananaparicchedaæ-, corr. to gaïanaparicchedaæ-. 22 Bi -satthuhi. >/ #<[page 220]># %<220 II. DukanipÃta. 8. KÃsÃvavagga.(23.)>% abhibhavituæ, yathà kiæ: dhaækehi sÃgaram ivÃ\<*<1>*>/ 'ti\<*<2>*>/ yathà sÃgaro bahÆhi\<*<3>*>/ pi kÃkehi vegavikkhambhanavasena\<*<4>*>/ và atikkamanavasena vÃ\<*<5>*>/ duppasaho evaæ duppasahaæ, girimiva anilena duppasaho ti api ca me ayaæ balakÃyo yathà pabbato vÃtena akampanÅyato\<*<6>*>/ duppasaho tathà a¤¤ena balakÃyena duppa- saho, duppasaho ahamajja tÃdisenà 'ti sv-Ãhaæ iminà balena samannÃgato ajja tÃdisena duppasaho ti aÂÂÃlake\<*<7>*>/ Âhitaæ Bodhisattaæ sandhÃya vadati. Ath' assa so puïïacandasassirÅkaæ attano mukhaæ dasse- tvà "bÃla mà vippalapa\<*<8>*>/, idÃni te balavÃhanaæ mattavaravÃraïo viya naÊavanaæ\<*<9>*>/ viddhaæsessÃmÅti" santajjetvà dutiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/, na hi 'ssa\<*<11>*>/ tÃdisaæ, viÊayhase\<*<12>*>/, na hi labhase\<*<13>*>/ nisedhakaæ, Ãsajjasi\<*<14>*>/ gajam iva ekacÃrinaæ yo taæ\<*<15>*>/ padà nalam\<*<16>*>/ iva pothayissatÅti. || Ja_II:159 ||>@ Tattha mà bÃliyaæ vippalapÅti\<*<17>*>/ mà attano bÃlabhÃvaæ vilapa\<*<18>*>/, na hissa tÃdisan ti na hi 'ssa tÃdiso, ayam eva và pÃÂho, tÃdiso anantapÃraæ me\<*<19>*>/ balavÃhanan ti evarÆpaæ takkento rajja¤ ca\<*<20>*>/ gahetuæ samattho nÃma na hi assa\<*<21>*>/ na hotÅti attho, viÊayhase\<*<22>*>/ ti tvaæ hi kevalaæ rÃgadosamohamÃna- pariÊÃhena\<*<23>*>/ viÊayhasi\<*<24>*>/ yeva, na hi labhase nisedhakan ti mÃdisaæ pana pasayha abhibhavitvà nisedhakaæ\<*<25>*>/ tÃva na\<*<26>*>/ labhasi, ajja taæ Ãgatamaggen' eva palÃpessÃmi, ÃsajjasÅti\<*<27>*>/ upagacchasi, gajam iva ekacÃrinan ti ekacÃrinaæ\<*<28>*>/ mattavaravÃraïaæ viya, yo taæ\<*<15>*>/ pÃdà nalam\<*<29>*>/ iva pothayissatÅti yo taæ yathà nÃma mattavaravÃraïo pÃdà nalaæ\<*<29>*>/ potheti sÃdhu\<*<30>*>/ cuïïeti\<*<31>*>/ evaæ potha- yissati, tvaæ taæ ÃsajjasÅti attÃnaæ sandhÃyÃha. Evaæ tajjentassa pan' assa kathaæ\<*<32>*>/ sutvà GandhÃrarÃjà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cs iva. 2 Ck Cs omit ti. 3 Ck Bi bahuhi, Cs bahÆhi? 4 Cs -vikkhambhavasena. 5 Bi omits vÃ. 6 Ck Cs akampani-, Bi akammani-, Bp akampaniyako. 7 Ck Cs addhÃlake. 8 Bi vipalapasi. 9 Bi naÂhÃnaæ. 10 Bi vilapasi. 11 Cs nabhissa, Bi nahissu 12 Cs vilayhase, Bi vidayhase. 13 Ck lase, Cs lase corr. to labhase. 14 Bi Ãpajjasi. 15 Bi tvaæ. 16 Ck Bi pÃdÃ-, Bp pÃdà naÊan, Cs padÃnalam. 17 Bi vilapassÃ. 18 Bi vilapasi. 19 Bi anantapÃrameva. 20 Bi rajjaæ. 21 Bi assu. 22 Ck Cs vilayhase, Bi vidayhase. 23 Ck -mÃnaæpariÊÃhena, Cs mÃnaæparilÃbhena. 24 Cs vilayhasÅ, Bi vidayhasÅ. 25 Ck Cs -kan. 26 Bi na tÃva. 27 Bi Ãpajjasiti. 28 Bi omits ekacÃrinaæ. 29 Ck Bp -naÊam. 30 Ck sa. 31 Ck cuïïoti. 32 Bi omits pÃdÃnalamiva---kathaæ. >/ #<[page 221]># %< 1. UpÃhanajÃtaka.(231.) 221>% ullokento\<*<1>*>/ ka¤canapaÂÂasadisaæ\<*<2>*>/ mahÃnalÃÂaæ\<*<3>*>/ disvà attano gahaïabhÅto\<*<4>*>/ nivattitvà palÃyanto\<*<6>*>/ sakanagaram eva agamÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<7>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà GandhÃrarÃjà PalÃyiparibbÃjako\<*<8>*>/ ahosi, BÃrÃïasirÃjà pana aham evÃ" 'ti. DutiyapalÃyijÃtakaæ\<*<9>*>/. KÃsÃvavaggo aÂÂhamo. 9. UPùHANAVAGGA. $<1. UpÃhanajÃtaka.>$ YathÃpi kÅtà ti. Idaæ Satthà VeÊuvane\<*<10>*>/ viharanto Deva- dattaæ Ãrabbha kathesi. DhammasabhÃyaæ hi\<*<11>*>/ bhikkhÆ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso Devadatto Ãcariyaæ paccakkhÃya TathÃgatassa paÂipakkho paÂisattu hutvà mahÃvinÃsaæ pÃpuïÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave Devadatto idÃn' eva Ãcariyaæ paccakkhÃya paÂipakkho hutvà mahÃvinÃsaæ patto\<*<12>*>/, pubbe pi patto yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyam Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto hatthÃcariyakule nibbattitvà vayappatto hatthi- sippe nipphattiæ pÃpuïi. Ath' eko kÃsigÃmako\<*<13>*>/ mÃïavako\<*<14>*>/ Ãgantvà tassa santike sippaæ uggaïhi. Bodhisattà nÃma sip- paæ vÃcentÃ\<*<15>*>/ ÃcariyamuÂÂhiæ na karonti, attano jÃnanani- yÃmena\<*<16>*>/ niravasesaæ\<*<17>*>/ sikkhÃpenti, tasmà so mÃïavo Bodhi- sattassa jÃnanasippaæ niravasesaæ\<*<17>*>/ gaïhitvà Bodhisattaæ Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi olokento. 2 Ck Cs -paddha-. 3 Ck -naÊÃtaæ. 4 Bi gahanaæ apassanto bhÅto, Bp gahaïaæbhÅto. 6 Ck omits palÃyanto. 7 Bi dhammadesanaæ. 8 Ck palÃsi-, Cs paÊÃsi-, Bi omits palÃyi. 9 Ck -paÊÃsi-, Cs palÃsi-, Bi adds dasamaæ. 10 Bi jetavane. 11 Ck Cs omit hi. 12 Bi pÃpuïi. 13 Bi kÃsikagÃmavÃsiko. 14 Bi mÃïavo. 15 Ck Bi bodhisatto ----to, Cs -tto ----to corr. to -ttà ---tÃ. 16 Cs jananiyÃmena. 17 Cs nivarasesaæ. >/ #<[page 222]># %<222 II. DukanipÃta. 9. UpÃhanavagga. (24.)>% "Ãcariya ahaæ rÃjÃnaæ upaÂÂhahissÃmÅti". Bodhisatto "sÃdhu tÃtÃ" 'ti gantvÃ\<*<1>*>/ Ãrocesi: "mahÃrÃja mama antevÃsiko tumhe upaÂÂhÃtuæ\<*<2>*>/ icchatÅti". "SÃdhu, upaÂÂhÃtÆ\<*<3>*>/" 'ti. "Tena hi 'ssa paribbayaæ jÃnÃthÃ" 'ti. "TumhÃkaæ antevÃsiko tumhehi samakaæ\<*<4>*>/ na lacchati, tumhesu sataæ\<*<5>*>/ labhantesu païïÃsaæ lacchati, dve labhantesu ekaæ lacchatÅti". So gehaæ gantvà taæ pavattiæ antevÃsikassa Ãrocesi. AntevÃsiko "ahaæ Ãcariya tumhehi samasamasippaæ\<*<6>*>/ jÃnÃmi, sace samakaæ ¤eva parib- bayaæ labhissÃmi upaÂÂhahissÃmi, noce\<*<7>*>/ na upaÂÂhahissÃmÅti" Ãha. Bodhisatto taæ pavattiæ ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà "sace so tumhehi samappakÃraæ\<*<8>*>/ karotu\<*<9>*>/ tumhehi samakaæ ¤eva sip- paæ dassetuæ sakkonto samakaæ labhissatÅti" Ãha\<*<10>*>/. Bhodhi- satto taæ pavattiæ tassa Ãrocetvà tena\<*<11>*>/ "sÃdhu, dassessÃmÅti" vutte ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà "tena hi sve sippaæ dassethÃ" 'ti. "SÃdhu, dassessÃma\<*<12>*>/, nagare bheri¤ carÃpethÃ" 'ti Ãha\<*<10>*>/. RÃjà "sve kira Ãcariyo ca\<*<13>*>/ antevÃsiko ca ubho hatthisippaæ das- senti\<*<14>*>/, sve\<*<15>*>/ rÃjaÇgaïe sannipatitvà daÂÂhukÃmà passantÆ" 'ti bheri¤ carÃpesi. ùcariyo "na me antevÃsiko upÃyakosallaæ jÃnÃtÅti" ekaæ hatthiæ gahetvà ekaratten' eva vilomaæ sikkhÃ- pesi. So taæ "gacchÃ" 'ti vutte osakkituæ "osakkÃ" 'ti vutte gantuæ "tiÂÂhÃ" 'ti vutte nipajjituæ\<*<17>*>/ "nipajjÃ" 'ti vutte ÂhÃ- tuæ "gaïhÃ" 'ti vutte Âhapetuæ "thapehÅti" vutte gaïhituæ sikkhÃpetvà punadivase taæ hatthiæ abhirÆhitvÃ\<*<18>*>/ rÃjaÇgaïaæ agamÃsi\<*<19>*>/. AntevÃsiko pi ekaæ manÃpahatthiæ\<*<20>*>/ abhirÆhi\<*<21>*>/. MahÃjano sannipati. Ubho pi samakaæ sippaæ dassesuæ. Puna Bodhisatto attano hatthiæ vilomaæ kÃresi, so "gacchÃ" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi ti vatvà ra¤¤o. 2 Ck Cs upaÂÂhÃnaæ, Bi upaÂhÃtu. 3 Bi upaÂhahatu. 4 Cs samaæ. 5 Bi samakaæ. 6 Bi samaæ sippaæ. 7 Bi adds labhissÃmi. 8 Bi samappakÃ, Cs samappakà corr. to samappakÃraæ. 9 Bi rotu, Cs rotu corr. to karotu. 10 Bi omits Ãha. 11 Bi adds hi. 12 Bi -mi. 13 Bi omits ca. 14 Bi Bp dassesanti. 15 Bi omits sve. 16 Ck Ãcariyayo. 17 Cs Bi nippajjituæ. 18 Bi abhirÆyhitvÃ. 19 Bi -ïe Ãga-. 20 Bi manÃpaæ-. 21 Bi abhirÆyhi, Cs abhiruhi. >/ #<[page 223]># %< 1. UpÃhanajÃtaka.(231.) 223>% 'ti vutte osakki, "osakkÃ" 'ti vutte purato dhÃvi, "tiÂÂhÃ" 'ti vutte nipajji, "nipajjÃ" 'ti vutte tiÂÂhati, "gaïhÃ" 'ti vutte nikkhipi, "nikkhipÃ" 'ti vutte gaïhi. MahÃjano\<*<1>*>/ "mÃ\<*<2>*>/ are\<*<3>*>/ duÂÂhantevÃsika\<*<4>*>/ tvaæ Ãcariyena saddhiæ sÃrambhaæ karohi\<*<5>*>/, attano pamÃïaæ na\<*<6>*>/ jÃnÃsi, `Ãcariyena saddhiæ samakaæ jÃnÃmÅti' sa¤¤Å hosÅti\<*<7>*>/" le¬¬udaï¬ÃdÅhi paharitvà tatth' eva jÅvi- takkhayaæ pÃpesi. Bodhisatto hatthimhà oruyha rÃjÃnaæ upa- saækamitvà "mahÃrÃja sippaæ nÃma attano sukhatthÃya gaï- hanti, ekaccassa\<*<8>*>/ pana gahitasippaæ dukkatÃ\<*<9>*>/ upÃhanà viya vinÃsam eva ÃvahatÅti" vatvà idaæ\<*<10>*>/ gÃthadvayam Ãha: @@ @*>/ anariyo tumhÃka\<*<12>*>/ vijja¤ ca suta¤ ca-m-Ãdiya tam eva so tattha sutena\<*<13>*>/ khÃdati anariyo vuccati pÃnadÆpamo\<*<14>*>/ ti. || Ja_II:161 ||>@ Tattha udabbahe ti udabbaheyya\<*<15>*>/, ghammÃbhitattà talasà papÅÊità ti ghammena\<*<16>*>/ abhitattà pÃdatalena ca papÅÊitÃ, tassevà 'ti yena tà sukhatthÃya kiïitvà pÃdesu paÂimukkà dukkatupÃhanÃ\<*<17>*>/ tass' eva khÃdare ti vaïaæ vÃ\<*<18>*>/ karonti pÃde khÃdanti, dukkulino\<*<19>*>/ ti dujjÃtiko akulaputto, anariyo\<*<20>*>/ ti hirottappavajjito asappuriso, tumhÃka\<*<12>*>/ vijja¤ ca suta¤ ca mÃdiyÃ\<*<21>*>/ 'ti ettha taæ\<*<22>*>/ taæ namati\<*<23>*>/, tumhÃkan\<*<24>*>/ ti vattabbe tumhÃka iti vuttaæ, tumhÃkaæ\<*<25>*>/ taæ\<*<26>*>/ taæ sippaæ Ãsevati parivattetÅti attho, Ãcariyass' etaæ nÃmaæ, tasmà tumhÃkà 'ti\<*<27>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck omits mahÃjano. 2 Bi omits mÃ. 3 Bi hare. 4 Bi duÂhÃnte-. 5 Bi sÃrabbhaæ karosi. 6 Ck omits na, Cs has added na. 7 Bi ahositi. 8 Ck ekassa, Cs ekacchassa corr. to ekaccassa. 9 Ck Cs dukkataæ, Bi dukkaÂaæ, Bp duggata. 10 Bi imaæ. 11 so all four MSS. 12 so Bp; Ck Cs tamhÃka, Bi tumhÃkaæ. 13 Bi suttena. 14 Ck pÃïadÆpamo, Cs pÃnadupamo, Bp dupÃhanupamo, Bi vuccatupÃhanupamo. 15 Bi appaheyya. 16 so Bi Bp; Ck Cs ghamme. 17 Bi -Âu-. 18 Bi omits vÃ. 19 Ck -kuÊÅno. 20 Bi anatthiyo. 21 Bi ÃdiyÃ. 22 Ck na? 23 so Bi Bp; Cs mantiti, Ck mantÅti. 24 Ck taæmÃko, Cs tamÃno corr. to taæmÃko. 25 so Bp; Ck Cs tamhÃko, Bi tumhÃko, all three omit iti vuttaæ tumhÃkaæ. 26 Bi kaæ. 27 Ck Cs tamhÃkÃ, Bi tumhÃkà so all three omit ti. >/ #<[page 224]># %<224 II. DukanipÃta. 9. UpÃhanavagga. (24.)>% gÃthÃbandhanasukhatthaæ pan' assa rassabhÃvo kato, vijjan ti aÂÂhÃrasasu vijjaÂÂhÃnesu, yaæ ki¤ci sutan\<*<1>*>/ ti yaæ ki¤ci sutapariyattiæ\<*<2>*>/, Ãdiyà ti Ãdi- yitvÃ, tam eva so tattha sutena\<*<3>*>/ khÃdatÅti tam evÃ\<*<4>*>/ 'ti\<*<5>*>/ attÃnam eva, yo ti\<*<6>*>/ yo dukkulÅno\<*<7>*>/ anariyo Ãcariyamhà vijja¤ ca suta¤ ca Ãdiyati\<*<8>*>/ so tattha sutena khÃdatÅti tassa\<*<9>*>/ santike sutena so attÃnam eva khÃdatÅti attho, AÂÂha- kathÃyaæ pana ten' eva so tattha sutena khÃdatÅti pi pÃÂho, tassÃpi so tena\<*<10>*>/ tattha sutena\<*<11>*>/ attÃnam eva\<*<12>*>/ khÃdatÅti ayam eva\<*<13>*>/ attho, anariyo vuccati pÃnadupamo\<*<14>*>/ ti iti anariyo dupÃhanÆpamo\<*<15>*>/ dukkatupÃhanÆpamo\<*<16>*>/ vuccati, yathà hi\<*<17>*>/ dukkatÆpÃhanÃ\<*<18>*>/ purisaæ khÃdanti\<*<19>*>/ evam esa\<*<20>*>/ sutena khÃdanto attanà va\<*<21>*>/ attÃnaæ khÃdati, athavà pÃnÃya duto\<*<22>*>/ ti pÃnadu, upÃhanÆpÃnÃpi\<*<23>*>/ tassa\<*<24>*>/ upÃhanÃya khÃditapÃdass' etaæ\<*<25>*>/ nÃmaæ, tasmà yo so\<*<26>*>/ attÃnaæ sutena khÃdati so tena sutena\<*<27>*>/ khÃditattà anariyo ti vuccati, pÃnadÆpamo\<*<28>*>/ upÃhanÆ- patÃpitasadiso\<*<29>*>/ ti vuccatÅti\<*<30>*>/ ayam ettha attho. RÃjà tuÂÂho Bodhisattassa mahantaæ yasaæ adÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<31>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà antevÃsiko Devadatto ahosi, Ãcariyo pana aham evà 'ti. UpÃhana- jÃtakaæ\<*<32>*>/. $<2. VÅïÃthÆïajÃtaka.>$ Ekacintito va ayam attho ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto a¤¤ataraæ kumÃrikaæ Ãrabbha kathesi. Sà kir' ekà SÃvatthiyaæ seÂÂhidhÅtà attano\<*<33>*>/ gehe usabharÃjassa\<*<34>*>/ sakkÃraæ kayi- ramÃnaæ\<*<35>*>/ disvà dhÃtiæ pucchi "amma ko nÃm' esa evaæ sakkÃraæ labhatÅti". "UsabharÃjà nÃma ammÃ" 'ti. Puna sà ekadivasaæ pÃsÃde\<*<36>*>/ ÂhatvÃ\<*<37>*>/ antaravÅthiæ olokentÅ\<*<38>*>/ ekaæ khujjaæ disvà cintesi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi subhan. 2 Bi subhapariyatti. 3 Bi subhena 4 Cs eva. 5 Ck Cs omit ti. 6 Ck yà ti, Cs yà ni corr. to yo ti, Bi so ti. 7 Cs Bi -kulino, Ck -kuÊÅno. 8 Ck ÃdiyÃti, Cs Ãdiyati corr. to ÃdiyÃti. 9 Ck nassa. 10 Bi omits tena. 11 Bi sutesu. 12 Ck attanÃmeva, Cs attanomeva corr. to attÃnameva. 13 Ck ayamattho, Cs ayamattho corr. to ayam eva attho 14 Bp dupÃhanupamo, Bi vuccatupÃhanupamo. 15 Bp dupÃhanupamo, Bi napÃhanupamo. 16 Bi omits dukka-, Bp dÆpÃhanupamà ti. 17 Ck Cs pi. 18 Cs -tu-. 19 Bi khÃdati. 20 Bi eva. 21 Bi omits attanÃva. 22 Ck dÆto, Bi pÃhanà dukkhÃ. 23 Ck upahÃnÆ-, Cs upÃhÃnÆ- corr. to upÃhanÆ-. 24 Bi has only pÃdà in the place of pÃnadu---tassa. 25 Bi khÃditaupÃhanassetaæ. 26 Ck Cs so yo. 27 Bi omits sutena. 28 Bi upÃhanupamo. 29 Bi upÃhanÃthÃpitaæ. 30 Bi vuccati. 31 Bi dhammadesanaæ. 32 Bi adds paÂhamaæ. 33 Bi atta. 34 Bi uparÃjassa. 35 Bi kariyamÃnaæ. 36 Bi adds vÃtapÃne. 37 Bi thatvÃ. 38 Cs Bi -ti. >/ #<[page 225]># %< 2. VÅïÃthÆïajÃtaka. (232.) 225>% "gunnaæ\<*<1>*>/ antare jeÂÂhakassa piÂÂhiyaæ kakudhaæ hoti, manussajeÂÂha- kassÃpi tena bhavitabbaæ, ayaæ manussesu purisÆsabho bhavissati, etassa mayà pÃdaparicÃrikÃya bhavituæ vaÂÂatÅti\<*<2>*>/" sà dÃsiæ pesetvà "seÂÂhidhÅtà tayÃ\<*<3>*>/ saddhiæ gantukÃmÃ, asukaÂÂhÃnaæ kira gantvÃ\<*<4>*>/ tiÂÂhathÃ" 'ti tassa Ãrocetvà sÃrabhaï¬akaæ ÃdÃya a¤¤Ãtakavesena pÃsÃdà otaritvà tena saddhiæ palÃyi. AparabhÃge taæ kammaæ\<*<5>*>/ nagare ca bhikkhu- saæghe ca pÃkaÂaæ jÃtaæ. DhammasabhÃyaæ bhikkhÆ kathaæ sa- muÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asukà kira seÂÂhidhÅtà khujjena saddhiæ palÃtÃ" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sanni- sinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" ti vutte "na bhikkhave idÃn' ev' esÃ\<*<6>*>/ khujjaæ kÃmeti, pubbe pi kÃmesi yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ekasmiæ nigamagÃme seÂÂhikule nibbattitvà vayappatto gharÃvÃsaæ vasanto puttadhÅtÃhi va¬¬hamÃno at- tano puttassa BÃrÃïasÅseÂÂhissa\<*<7>*>/ dhÅtaraæ vÃretvà divasaæ Âhapesi. SeÂÂhidhÅtà attano gehe usabhassa sakkÃrasammÃnaæ disvà "ko nÃm' eso" ti dhÃtiæ pucchitvà "usabho" ti sutvà antaravÅthiyà gacchantaæ ekaæ khujjaæ disvà "ayaæ purisÆ- sabho bhavissatÅti" sÃrabhaï¬aæ\<*<8>*>/ gahetvà tena saddhiæ palÃyi. Bodhisatto pi kho "seÂÂhidhÅtaraæ gehaæ ÃnessÃmÅti\<*<9>*>/" mahan- tena parivÃrena BÃrÃïasiæ gacchanto tam eva maggaæ paÂi- pajji. Te ubho pi sabbarattiæ maggaæ agamaæsu\<*<10>*>/. Atha khujjassa sabbarattiæ sÅtÃbhihatassa\<*<11>*>/ aruïodaye sarÅre vÃto kuppi, mahantà vedanà vattanti, so maggà ukkamma\<*<12>*>/ vedanÃ- matto\<*<13>*>/ hutvà vÅïÃdaï¬ako\<*<14>*>/ viya saækuÂito\<*<15>*>/ nipajji, seÂÂhi- dhÅtÃpi 'ssa pÃdamule nisÅdi. Bodhisatto seÂÂhidhÅtaraæ khuj- jassa pÃdamÆle nisinnaæ disvà saæjÃnitvÃ\<*<16>*>/ upasaækamitvà seÂÂhidhÅtÃya saddhiæ sallapanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Ck Bi Bp; Cs guttaæ corr. to guïïaæ. 2 Ck Cs vaddhatÅti, Bi vattatÅti. 3 Bi tassÃ. 4 Bi gatvÃ. 5 Bi taæ tassà kiriyaæ. 6 Bi idÃnevasÃ. 7 Ck -si-. 8 Ck sà sÃrabhaï¬aæ, Bi sÃrabhaï¬akaæ. 9 Cs ÃneyÃmiti. 10 Bi Ãg-. 11 Bi pÅtÃbhÅtatassa. 12 Ck ukkama, Bi okkama. 13 Bi -nÃpatto, Bp -nappatto. 14 Cs vÅïÃ- corr. to vÅnÃ-, Bi vinÃ-. 15 Bi sakuÂÅko. 16 Bi omits saæjÃnitvÃ. >/ #<[page 226]># %<226 II. DukanipÃta. 9. UpÃhanavagga. (24.)>% @*>/, na hi khujjena vÃmena bhoti saægantum arahasÅti. || Ja_II:162 ||>@ Tattha ekacintito va ayam attho ti amma yaæ tvaæ\<*<2>*>/ cintetvà iminà khujjena saddhiæ palÃtà ayaæ tayà ekikÃya evaæ cintito bhavissati\<*<3>*>/, bÃlo apa- rinÃyako\<*<4>*>/ ti\<*<5>*>/ ayaæ hi khujjo bÃlo, duppa¤¤abhÃvena mahallako pi bÃlo va, a¤¤asmiæ gahetvà gacchante asati gantuæ asamatthatÃya aparinÃyako\<*<6>*>/, na hi khujjena vÃmena bhoti saægantum arahasÅti iminà hi\<*<7>*>/ khujjena vÃma- nattÃ\<*<8>*>/ vÃmena bhoti tvaæ mahÃkule jÃtà abhirÆpà dassanÅyà saægantuæ samÃ- gantuæ\<*<9>*>/ nÃrahasÅti. Ath' assa taæ vacanaæ sutvà seÂÂhidhÅtà dutiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ saækuÂito\<*<11>*>/ seti chinnatanti\<*<12>*>/ yathà viïÃ\<*<18>*>/ ti. || Ja_II:163 ||>@ Tass' attho: ahaæ ayya\<*<14>*>/ ekaæ usabhaæ disvà gunnaæ jeÂÂhakassa piÂÂhi- yaæ kakudhaæ hoti imassÃpi taæ atthi iminà purisÆsabhena bhavitabban ti evam ahaæ khujjaæ purisÆsabhan ti ma¤¤amÃnà akÃmayiæ, sv-Ãyaæ yathà nÃma chinnatanti sadoïiko vÅïÃdaï¬ako evaæ saækuÂito\<*<11>*>/ setÅti. Bodhisatto tassà a¤¤Ãtakavesena\<*<15>*>/ nikkhantabhÃvamattam\<*<16>*>/ eva ¤atvà nahÃpetvÃ\<*<17>*>/ alaækaritvà rathaæ Ãropetvà geham{\<*<18>*>/} eva agamÃsi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà ayam eva seÂÂhidhÅtà ahosi, BÃrÃïasÅseÂÂhi{\<*<19>*>/} pana aham evÃ" 'ti. VÅïÃthÆïajÃtakaæ{\<*<20>*>/}. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -ïÃ-. 2 Bi taæ attaæ. 3 Bi -tÅti. 4 Bi -ïÃ-. 5 Ck omits ti. 6 Ck Bi -ïÃ-. 7 Bi omits hi. 8 Ck vÃmananÃvÃ, Cs vÃmananà corr. to vÃmanatÃvÃ, Bp vÃnamattÃ. 9 Ck samÃgantuæ added. 10 Bi svÃyaæ. 11 Bi Bp -ko. 12 Bi -santi. 13 Ck puïÃ, Cs thÆnÃ, Bi vinÃ. 14 Cs ayyo corr. to ayya, Bi ayye. 15 Ck aæ¤Ãïavasena, Cs aæ¤Ãnavasena. 16 Ck nikkhamanta-, Bi nikkhandha-. 17 Bi taæ adÃya. 18 Bi attano geham. 19 Ck -si-. 20 Cs -thÆna-, Bi vinÃraïatakaæ dutiyaæ. >/ #<[page 227]># %< 3. VikaïïakajÃtaka. (233.) 227>% $<3. VikaïïakajÃtaka.>$ KÃmaæ yahiæ icchasi tena gacchà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ ukkaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. So hi dhammasabhaæ ÃnÅto\<*<1>*>/ "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaïÂhito" ti SatthÃrà puÂÂho "saccan" ti vatvà "kasmà ukkaïÂhito sÅti" vutte "kÃmaguïakÃraïÃ" ti Ãha. Atha naæ Satthà "kÃmaguïà nÃm' ete bhikkhu vikaïïakasallasadisÃ\<*<2>*>/ sakiæ hadaye patiÂÂhaæ labhamÃnÃ, vikaïïakaæ\<*<3>*>/ viya paviÂÂhaæ\<*<4>*>/ suæsumÃraæ maraïam eva pÃpetÅti\<*<5>*>/" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte Bodhisatto BÃrÃïasiyaæ dhammena rajjaæ kÃ- rento ekadivasaæ uyyÃnaæ gantvà pokkharaïÅtÅraæ\<*<6>*>/ sampÃpuïi. NaccagÅtÃdisu kusalà naccagÅtÃni payojesuæ. Pokkharaïiyaæ macchakacchapà gÅtasaddalolatÃya\<*<7>*>/ sannipatitvà ra¤¤Ã va sad- dhiæ gacchanti. RÃjà tÃlakkhandhappamÃïaæ macchaghaÂaæ disvà "kin nu kho ime macchà mayà saddhiæ ¤eva carantÅti" amacce pucchi. Amaccà "ete devaæ upaÂÂhahantÅti" Ãhaæsu. RÃjà "ete kira maæ upaÂÂhahantÅti" tussitvà tesaæ nicca- bhattaæ paÂÂhapesi, devasikaæ taï¬ulammaïaæ paccati. Macchà bhattavelÃya\<*<8>*>/ ekacce Ãgacchanti ekacce nÃgacchanti, bhattaæ nassati. Ra¤¤o tam atthaæ Ãrocesuæ. RÃjà "ito paÂÂhÃya bhattavelÃya bheriæ paharitvà bherisa¤¤Ãya\<*<9>*>/ macchesu\<*<10>*>/ sanni- patitesu bhattaæ dethÃ" 'ti Ãha. Tato paÂÂhÃya bhattakammiko bheriæ paharÃpetvÃ\<*<11>*>/ sannipatitÃnaæ\<*<12>*>/ macchÃnaæ bhattaæ deti. Te pi bherisa¤¤Ãya\<*<13>*>/ sannipatitvà bhu¤janti. Tesu evaæ sanni- patitvà bhu¤jantesu eko suæsumÃro\<*<14>*>/ Ãgantvà macche khÃdi. Bhattakammiko\<*<15>*>/ ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà taæ sutvà "suæsumÃ- raæ\<*<16>*>/ macchÃnaæ khÃdanakÃle vikaïïakena vijjhitvà gaïhÃ" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Ãniko, Bi Ãïiko. 2 Cs vikiïïaka-, Bi vikaïïasallo-. 3 Bi vikaïïaka, Ck vikannakaæ. 4 Cs paviÂÂhaæ corr. to patiÂÂhaæ, Bi viddha. 5 Bi pÃpenti, Bp pÃpesi. 6 Ck -ïi-. 7 Bi -saddasmÅ lokatÃya. 8 Bi -yaæ. 9 Cs bheriæsaæ¤Ãya. 10 Ck Cs macche. 11 Cs pahÃrÃ-, Ck pahÃpetvà 12 Ck Cs -tite. 13 Bi omits bheri. 14 Bi susu-. 15 Bi bhattaæ-. 16 Bi susumÃri. >/ #<[page 228]># %<228 II. DukanipÃta. 9. UpÃhanavagga. (24.)>% 'ti Ãha. So "sÃdhÆ" 'ti gantvà nÃvÃya ÂhatvÃ\<*<1>*>/ macche khÃdi- tuæ Ãgataæ suæsumÃraæ\<*<2>*>/ vikaïïakena pahari. Taæ tassa\<*<3>*>/ antopiÂÂhiæ pÃvisi. So vedanÃmatto\<*<4>*>/ hutvà taæ gahetvà va palÃyi. Bhattakammiko tassa viddhabhÃvaæ ¤atvà taæ Ãla- panto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ mammamhi\<*<6>*>/ vikaïïakena, hato si bhattena savÃditena lolo ca macche anubandhamÃno ti. || Ja_II:164 ||>@ Tattha kÃman ti ekaæsena, yahiæ icchasi tena gacchà 'ti yasmiæ icchasi tattha gaccha, mammasmin\<*<7>*>/ ti mammaÂÂhÃne\<*<8>*>/, vikaïïakenà 'ti\<*<9>*>/ vikaïïa- kasallena, hato si bhattena savÃditena lolo ca macche anubandhamÃno ti tvaæ bherivÃditasa¤¤Ãya bhatte diyyamÃne\<*<10>*>/ lolo hutvà khÃdanatthÃya macche anubandhamÃno tena savÃditena bhattena hato, gataÂÂhÃne pi te jÅvitaæ n' atthÅti. So attano vasanaÂÂhÃnaæ patvà jÅvitakkhayaæ patto. Satthà imaæ kÃraïaæ dassetvà abhisambuddho hutvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ cittavasÃnuvattÅ, so ha¤¤ati ¤ÃtisakhÃna majjhe macchÃnugo so-r-iva suæsumÃro\<*<2>*>/ ti. || Ja_II:165 ||>@ Tattha lokÃmisan ti pa¤ca kÃmaguïÃ, te hi loko iÂÂhato kantato manÃ- pato gaïhÃti tasmà lokÃmisan ti vuccati, taæ lokÃmisaæ anupatanto kilesavasena cittavasÃnuvattÅ\<*<12>*>/ puggalo viha¤¤ati kilamati, so ha¤¤atÅti so evarÆpo\<*<13>*>/ puggalo ¤ÃtÅna¤\<*<14>*>/ ca sakhÃna¤ ca majjhe pi so vikaïïakena viddho macchÃnugo suæsumÃro\<*<2>*>/ viya pa¤ca kÃmaguïe manÃpà ti gahetvà ha¤¤ati kilamati mahÃ- vinÃsaæ pÃpuïÃti yevà 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi thatvÃ. 2 Bi susu-. 3 Bi tasÃ. 4 Bi -patto, Bp -nappatto. 5 Ck smi, Cs smi corr. to si. 6 Ck mammaæhi, Cs cammaæhi corr. to mammaæhi, Bi mamasmÅ. 7 Bi mamasmÅn, Cs cammasmin corr. to mammasmin. 8 Cs mammaÂhÃne. 9 Ck omits vikaïïakenà ti, Cs has added this. 10 Ck dÅyya-. 11 Cs vibha¤¤ati, Bi viha¤¤ati. 12 Ck -vatti, Bi vattati. 13 Bi evaæ-. 14 Cs Bi ¤Ãtina¤. >/ #<[page 229]># %< 4. AsitÃbhujÃtaka. (234.) 229>% Evaæ Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhito\<*<2>*>/ bhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà BÃrÃïasÅrÃjÃ\<*<3>*>/ aham eva ahosin" ti Vikaïïaka- jÃtakaæ\<*<4>*>/. $<4. AsitÃbhujÃtaka.>$ Tvam eva dÃnim akarà ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto a¤¤ataraæ kumÃrikaæ Ãrabbha kathesi. SÃvatthiyaæ kir' ekasmiæ dvinnaæ aggasÃvakÃnaæ upaÂÂhÃkakule ekà kumÃrikà abhi- rÆpà sobhaggappattÃ. Sà vayappattà samÃnajÃtikaæ\<*<5>*>/ kulaæ agamÃsi\<*<6>*>/. SÃmiko taæ kismici ama¤¤amÃno a¤¤attha cittavasena carati. Sà tassa taæ attani anÃdarataæ agaïetvà dve aggasÃvake nimantetvà mahÃdÃ- naæ\<*<7>*>/ datvà dhammaæ suïantÅ\<*<8>*>/ sotÃpattiphale patiÂÂhahi. Sà tato paÂÂhÃya maggasukhena phalasukhena vÅtinÃmayamÃnà "sÃmiko\<*<9>*>/ maæ na icchati, gharÃvÃsena pi\<*<10>*>/ me kammaæ n' atthi, pabbajissÃmÅti" cintetvà mÃtÃpitunnaæ Ãcikkhitvà pabbajitvà arahattaæ pÃpuïi. TassÃ\<*<11>*>/ sà kiriyà bhikkhÆsu\<*<12>*>/ pÃkaÂà jÃtÃ. Ath' ekadivasaæ bhikkhÆ dhamma- sabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asukakulassa dhÅtà attha- gavesikÃ, sÃmikassa anicchanabhÃvaæ ¤atvà aggasÃvakÃnaæ dhammaæ sutvà sotÃpattiphale patiÂÂhÃya puna mÃtÃpitaro Ãpucchitvà pabbajitvà arahattaæ pattÃ\<*<13>*>/, evaæ atthagavesikà Ãvuso sà kumÃrikÃ" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" ti vutte "na bhikkhave idÃn' ev' esà kula- dhÅtà atthagavesikÃ, pubbe pi atthagavesikà yevÃ" 'ti vatvà atÅ- taæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto isipabbajjaæ pabbajitvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca\<*<14>*>/ nibbattetvà Himavantapadese\<*<15>*>/ vÃsaæ kappesi. Tadà BÃrÃïasÅrÃjÃ\<*<16>*>/ attano puttassa BrahmadattakumÃrassa pari- vÃrasampattiæ disvà uppannÃsaæko puttaæ raÂÂhà pabbÃjesi\<*<17>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi dhammade-. 2 Bi ukkaïhita. 3 Ck Cs -si-. 4 Cs Bi vikaïïajÃtakaæ, Bi adds tatiyaæ. 5 Bi samajÃ-. 6 Bi Ãg-. 7 Bi omits mahÃ. 8 Ck Bi -ti. 9 Ck -ko, Cs -ko ti corr. to -ko pi. 10 Bi omits pi 11 Bi tassÃpi. 12 Cs Bi bhikkhusu. 13 Bi arahappattÃ. 14 Bi omits ca. 15 Bi -ppadese. 16 Ck Cs -si-. 17 Ck pabbajesi, Cs pabbajjÃjesi, Bi pappÃjesi. >/ #<[page 230]># %<230 II. DukanipÃta. 9. UpÃhanavagga. (24.)>% So AsitÃbhun\<*<1>*>/ nÃma attano deviæ ÃdÃya Himavantaæ pavisitvà macchamaæsaphalÃphalani khÃdanto païïasÃlÃya nivÃsaæ\<*<2>*>/ kap- pesi. So ekaæ kinnariæ disvà paÂibaddhacitto "imaæ pajÃ- patiæ karissÃmÅti" AsitÃbhuæ\<*<3>*>/ agaïetvÃ\<*<4>*>/ tassà anupadaæ agamÃsi. Sà taæ kinnariæ anubandhamÃnaæ disvà "ayaæ maæ agaïetvà kinnariæ\<*<5>*>/ anubandhati, kiæ\<*<6>*>/ iminÃ" ti virattacittà hutvà Bodhisattaæ upasaækamitvà vanditvà attano kasiïaparikammaæ kathÃpetvà kasiïaæ olokentÅ abhi¤¤Ã ca samapattiyo ca nib- battetvà Bodhisattaæ vanditvà Ãgantvà attano païïasÃladvÃre aÂÂhÃsi. Brahmadatto pi kinnariæ anubandhanto vicaritvà tassà gatamaggam pi adisvÃ\<*<7>*>/ chinnÃso\<*<8>*>/ hutvà païïasÃlÃbhimukho va jÃto. AsitÃbhÆ\<*<9>*>/ taæ Ãgacchantaæ disvà vehÃsaæ abbhuggantvà maïivaïïe gaganatale\<*<10>*>/ Âhità "ayyaputta taæ nissÃya mayhaæ\<*<11>*>/ idaæ\<*<12>*>/ jhÃnasukhaæ laddhan" ti vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ yaæ kÃmo vyapagamà tayi\<*<14>*>/, so 'yaæ appaÂisandhiko kharà chinnaæ va rerukan ti. || Ja_II:166 ||>@ Tattha tvam eva dÃnim akarÃ\<*<13>*>/ 'ti ayyaputta maæ pahÃya kinnariæ anubandhanto tvaæ ¤eva dÃni idaæ akara\<*<13>*>/, yaæ kÃmo vyapagamÃ\<*<15>*>/ tayÅti yaæ mama tayi kÃmo vigato vikkhambhanappahÃnena\<*<16>*>/ pahÅno yassa pahÅnattÃ\<*<17>*>/ aham imaæ visesaæ pattà ti dÅpeti, so yaæ appaÂisandhiko ti so pana kÃmo idÃni appaÂisandhiko na sakkà paÂisandhetuæ\<*<18>*>/, kharà chinnaæ va rerukan ti kharo vuccati kakaco rerukaæ vuccati hatthidanto, yathà kakacehi chinno\<*<19>*>/ va hatthidanto appaÂisandhiko hoti na puna purimanayena allÅyati\<*<20>*>/ evaæ puna mayhaæ tayà saddhiæ cittassa ghaÂanaæ\<*<21>*>/ nÃma n' atthÅti vatvà tassa passantass' eva uppatitvà a¤¤attha agamÃsi. So tassÃ\<*<22>*>/ gatakÃle paridevamÃno dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi asitÃnubhÆtÃ. 2 Bi vÃsaæ. 3 Bi asikÃbhuæ, Cs asikÃbhuæ corr. to asitÃ-. 4 Ck aganetvÃ, Cs aganetvà corr. to -ïe-, Bi agahetvÃ. 5 Bi -rÅ. 6 Bi adds me. 7 Bi mayaæ adisvÃ. 8 Ck chintÃso. 9 Ck asinabhÆ. 10 Ck gagana-. 11 Cs has added mayÃ, Ck omits mayhaæ. 12 Bi imaæ. 13 Bi -ri. 14 Bi byagata mayÅ 15 Bi byagamÃ. 16 Cs vikkhamahappahÃtena. 17 Cs pahÅnontà corr. to pahÅnantÃ. 18 Bi Bp -dhituæ 19 Bi kakacachinno. 20 Ck Cs allÅyatÅti, Bi alliyati. 21 Ck Cs -nan. 22 Bi tassa, Cs tassa corr. to tassÃ. >/ #<[page 231]># %< 5. VacchanakhajÃtaka. (235.) 231>% @@ Tattha atricchÃatilobhenà 'ti atricchà vuccati atra atra icchà saæ- khÃtÃ\<*<1>*>/ apariyantataïhÃ, atilobho vuccati atikkamitvà pavattanalobho, atilobha- madena cà 'ti purisamadaæ uppÃdanato atilobhamado nÃma jÃyati\<*<2>*>/, idaæ vuttaæ hoti: atricchÃvasena atricchamÃno puggalo atilobhena ca atilobhamadena ca yathà ahaæ AsitÃbhuyÃ\<*<3>*>/ rÃjadhÅtÃya parihÅno evaæ atthà hÃyatÅti. Iti so imÃya gÃthÃya paridevitvà ara¤¤e ekako va vasitvà pitu accayena gantvà rajjaæ gaïhi. Satthà imaæ desanaæ\<*<4>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjaputto ca rÃjadhÅtà ca ime janà ahesuæ, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. AsitÃbhÆjÃtakaæ\<*<5>*>/. $<5. VacchanakhajÃtaka.>$ Sukhà gharà vacchanakhà ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto Roja-Mallaæ Ãrabbha kathesi. So kirÃyasmato ùnan- dassa gihisahÃyo\<*<6>*>/ ekadivasaæ\<*<7>*>/ ÃgamanatthÃya therassa sÃsanaæ pÃ- hesi. Thero SatthÃraæ Ãpucchitvà agamÃsi. So theraæ nÃnaggarasa- bhojanaæ bhojetvà ekamantaæ nisinno therena saddhiæ paÂisanthÃraæ katvà theraæ gihibhogena\<*<8>*>/ pa¤cakÃmaguïehi nimantento "bhante ùnanda, mama gehe pahÆtaæ savi¤¤ÃïakÃvi¤¤Ãïakaratanaæ, idaæ majjhe bhinditvà tuyhaæ dammi, ehi ubho agÃraæ ajjhÃvasÃmÃ\<*<9>*>/" 'ti. Thero tassa kÃmesu ÃdÅnavaæ kathetvà uÂÂhÃyÃsanà vihÃraæ gantvà "diÂÂho te ùnanda Rojo" ti SatthÃrà pucchito "Ãma bhante" ti vatvà "kim assa kathesÅti" vutte "bhante maæ Rojo gharÃvÃsena nimantesi, ath' assÃhaæ gharÃvÃse c' eva kÃmaguïesu ca ÃdÅnavaæ kathesin" ti. Satthà "na kho ùnanda Rojo Mallo idÃn' eva pabbajite gharÃvÃsena nimantesi\<*<10>*>/, pubbe pi nimantesi\<*<10>*>/ yevÃ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cs -to. 2 Bi Bp jÃto. 3 so Bp; Ck Cs ahaæ ca asitÃbhuyà ti, Bi ahaæ asÅtÃbhu. 4 Bi dhammade-. 5 Bi asÅtÃbhÆjÃtakaæ catutthaæ. 6 Ck gihÅ-. 7 Bi adds tassa. 8 Ck Cs gihÅ-. 9 Bi ajhÃvasissÃmÃ. 10 Bi -teti. >/ #<[page 232]># %<232 II. DukanipÃta. 9. UpÃhanavagga. (21.)>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto a¤¤atarasmiæ nigamagÃme\<*<1>*>/ brÃhmaïakule nib- battitvà vayappatto isipabbajjaæ pabbajitvà Himavantapadese\<*<2>*>/ ciraæ vasitvà loïambilasevanatthÃya\<*<3>*>/ BÃrÃïasiæ patvà rÃjuy- yÃne vasitvà punadivase BÃrÃïasiæ pÃvisi. Ath' assa BÃrÃ- ïasÅseÂÂhi\<*<4>*>/ cÃravihÃre\<*<5>*>/ pasÅditvà gehaæ netvà bhojetvà uyyÃne vasanatthÃya paÂi¤¤aæ gahetvà taæ paÂijagganto\<*<6>*>/ uyyÃne vasÃ- pesi. Te a¤¤ama¤¤aæ uppannasinehà ahesuæ. Ath' ekadivasaæ BÃrÃïasÅseÂÂhi\<*<4>*>/ Bodhisatte pemavissÃsavasena evaæ cintesi: "pabbajjà nÃma dukkhÃ, mama sahÃyaæ\<*<7>*>/ Vacchanakhaæ paribbÃjakaæ uppabbÃjetvà sabbaæ vibhavaæ majjhe bhinditvà tassa datvà dve pi samaggavÃsaæ vasissÃmÃ" 'ti so ekadi- vasaæ bhattakiccapariyosÃne tena saddhiæ madhurapaÂisan- thÃraæ katvà "bhante Vacchanakha, pabbajjà nÃma dukkhÃ, sukho gharÃvÃso, ehi ubho samaggà kÃme paribhu¤jamÃnà vasÃmÃ" 'ti vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ ti. || Ja_II:168 ||>@ Tattha sahira¤¤Ã ti sattaratanasampannÃ, sabhojanà ti bahukhÃdanÅya- bhojanÅyÃ\<*<9>*>/, yattha bhutvà ca pÅtvà cà 'ti yesu sahira¤¤asabhojanesu gharesu nÃnaggarasÃni bhojanÃni paribhu¤jitvà nÃnÃpÃnÃni ca pivitvÃ\<*<10>*>/, sayeyyÃtha anussuko\<*<8>*>/ ti yesu alaækate\<*<11>*>/ sirisayanapiÂÂhe anussuko\<*<8>*>/ hutvà sayeyyÃsi, tena\<*<12>*>/ gharà nÃma ativiya sukhà ti. Ath' assa\<*<13>*>/ sutvà Bodhisatto "mahÃseÂÂhi, tvaæ a¤¤Ãïa- tÃya kÃmagiddho hutvà gharÃvÃsassa guïaæ\<*<14>*>/ pabbajjÃya ca aguïaæ kathesi, gharÃvÃsassa te aguïaæ kathessÃmi, suïÃhi dÃnÅti" vatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits nigama. 2 Bi -ppadese 3 Bi loïampilapaÂivesanatthÃya. 4 Ck Cs -si-. 5 Bi ÃcÃra-, Bp iriyÃpathe 6 Ck -ggento 7 Ck -ya, Cs -ya corr. to -yaæ. 8 Bi -ssukko. 9 Ck Bi -niyabhojaniyÃ, Cs -niyabhojaniyà corr. to -nÅyabhojanÅyÃ. 10 Ck pÅtvÃ. 11 Bi -tesu, Cs adds sirikate. 12 Bi tenassa. 13 Bi adds vacanaæ. 14 Bi adds kathesi. >/ #<[page 233]># %< 6. BakajÃtaka. (236.) 233>% @*>/ gharà nÃbhaïato musà gharà nÃdinnadaï¬assa paresaæ anikubbato, evaæ chiddaæ durabhibhavaæ ko gharaæ paÂipajjatÅti. || Ja_II:169 ||>@ Tattha gharà nÃnÅhamÃnassÃ\<*<2>*>/ ti niccakÃlaæ kasigorakkhÃdikara- nena\<*<3>*>/ anÅhamÃnassa avÃyamantassa gharà nÃma n' atthi, gharÃvÃso\<*<4>*>/ na\<*<5>*>/ patiÂÂhÃ\<*<6>*>/ ti attho, gharà nÃbhaïato musà ti khettavatthuhira¤¤asuvaïïÃ- dÅnaæ\<*<7>*>/ atthÃya amusà bhaïato pi gharà nÃma n' atthi, gharà nÃdinnadaï- ¬assa paresaæ anikubbato ti nÃadinnadaï¬assÃpi\<*<8>*>/ agahitadaï¬assa nik- khittadaï¬assa paresaæ anikubbato gharà nÃma n' atthi, yo pana Ãdinnadaï¬o\<*<9>*>/ hutvà paresaæ dÃsakammakarÃdÅnaæ tasmiæ tasmiæ aparÃdhe aparÃdhÃnurÆpaæ vadhabandhanacchedanatÃÊanÃdivasena karoti tass' eva gharÃvÃso saïÂhahatÅti attho, evaæ chiddaæ durabhibhavaæ ko gharaæ paÂipajjatÅti taæ dÃni evaæ etesaæ kuhanÃdÅnaæ\<*<10>*>/ akaraïe sati taya tÃya\<*<11>*>/ parihÃniyà chiddaæ\<*<12>*>/ karaïe pi sati niccam eva kÃtabbato durabhisambhavaæ durÃrÃdhanÅyaæ\<*<13>*>/ niccaæ karontassÃpi vÃ\<*<14>*>/ durabhisambhavam eva\<*<15>*>/ duppÆraæ gharÃvÃsaæ ahaæ nipparitasso\<*<16>*>/ hutvà ajjhÃvasissÃmÅti ko gharaæ paÂipajjatÅti\<*<17>*>/. Evaæ MahÃsatto gharÃvÃsassa dosaæ kathetvà uyyÃnam eva agamÃsi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà BÃrÃïasÅseÂÂhi\<*<18>*>/ Rojo Mallo ahosi, VacchanakhaparibbÃjako pana aham evÃ" 'ti. VacchanakhajÃtakaæ\<*<19>*>/. $<6. BakajÃtaka.>$ Bhaddako vatayaæ\<*<20>*>/ pakkhÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ kuhakaæ Ãrabbha kathesi. Taæ hi Satthà Ãnetvà dassitaæ\<*<21>*>/ disvà "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa kuhako yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all three MSS. nÃniha-. 2 Ck Bi nÃniha. 3 Bi -kÃïena. 4 Ck -vÃsa. 5 Bi pana. 6 Ck patiÂÂhÃsÅ, Cs patiÂÂhÃsÅ corr. to patiÂÂhasÅ. 7 Ck -suva¤¤ÃdÅnaæ, Cs -suva¤¤Ãdinaæ corr. to -suvaïïÃdinaæ, Bi -suvaïïadini. 8 so Bp; Ck nÃdi-, Cs nadi- corr. to nÃdi-, Bi nÃdinnanassÃpi. 9 Ck Cs adinna-. 10 Cs kuhanÃ- corr. to kuhaïÃ-, Bi ÅhanÃ, Bp katahananÃdÅnaæ. 11 Ck Bi only one tÃya. 12 Ck Cs chidda, Bi chinna, Bp chinnaæ. 13 Ck -niyaæ, Bi durabhavaniyaæ, Bp dÆrabhÃvaniyÃ. 14 Bp omits vÃ, Bi taæ. 15 Bi adds evaæ. 16 Bi Bp nippuritavÃso. 17 Ck Cs -pajjissatÅti. 18 Ck Cs -si. 19 Bi adds pa¤camaæ. 20 Bi toyaæ. 21 Bi dassÅ-. >/ #<[page 234]># %<234 II. DukanipÃta. 9. UpÃhanavagga. (24.)>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Himavantapadese\<*<1>*>/ ekasmiæ sare maccho hutvà mahÃparivÃro vasi\<*<2>*>/. Ath' eko bako "macche khÃdissÃmÅti" sarassa ÃsannaÂÂhÃne sÅsaæ pÃtetvà pakkhe pasÃretvà mandaæ mandaæ\<*<3>*>/ macche olokento aÂÂhÃsi tesaæ pamÃdaæ Ãgama- yamÃno. Tasmiæ khaïe Bodhisatto macchagaïaparivuto gocaraæ gaïhanto taæ ÂhÃnaæ pÃpuïi. Macchagaïo taæ bakaæ passi- tvà pathamaæ gÃtham Ãha: @*>/ pakkhÅ dijo kumudasannibho, vÆpasantehi pakkhehi mandamando va jhÃyatÅti. || Ja_II:170 ||>@ Tattha mandamando va jhÃyatÅti abalabalo\<*<5>*>/ viya hutvà ki¤ci ajÃnanto viya ekako va jhÃyatÅti. Atha naæ Bodhisatto oloketvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha ana¤¤Ãyà ti ajÃnitvÃ, amhe dijo na pÃletÅti esa dijo amhe na rakkhati na gopÃyati, kataran nu kho etena kabalaæ karissÃmÅti upadhÃreti, tena pakkhÅ na phandatÅti ten' esa sakuïo na phandati na calatÅti. Evaæ vutte macchagaïo udakaæ khobhetvÃ\<*<6>*>/ bakaæ pa- lÃpesi. Satthà imaæ desanaæ\<*<7>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà bako kuhako ahosi, maccharÃjà pana aham evÃ" 'ti. BakajÃtakaæ\<*<8>*>/. $<7. SÃketajÃtaka.>$ Ko nu kho bhagavà hetÆ 'ti. Idaæ Satthà SÃketaæ upanissÃya viharanto SÃketaæ brÃhmaïaæ Ãrabbha kathesi. Vat- thuæ\<*<9>*>/ pan' ettha atÅtam pi paccuppannam pi heÂÂhà EkanipÃte ka- thitam eva. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -ppadese. 2 Ck vasÅ. 3 Bi mandamando. 4 Bi vatÃyaæ. 5 Bi aphalaphalo. 6 Cs khobetvÃ, Bi khotetvÃ. 7 Bi ahammadesanaæ. 8 Bi ekajÃtakaæ chaÂhaæ. 7. Cfr. supra vol. I p. 308. 9 Bi vatthu. >/ #<[page 235]># %< 7. SÃketajÃtaka. (237.) 235>% TathÃgatassa pana vihÃraæ gatakÃle bhikkhu "sineho nÃm' esa bhante kathaæ patiÂÂhÃtÅti\<*<1>*>/" pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ cittaæ cÃpi\<*<3>*>/ pasÅdatÅti. || Ja_II:172 ||>@ Tass' attho: ko nu kho hetu yena idh' ekacce puggale diÂÂhamatte yeva hadayaæ ativiya nibbÃyati\<*<4>*>/ suvÃsitassa\<*<5>*>/ udakassa\<*<6>*>/ ghaÂasahassena parisittaæ viya sÅtalaæ hoti, ekacce na nibbÃti\<*<7>*>/, ekacce\<*<8>*>/ diÂÂhamatte yeva cittaæ\<*<9>*>/ pasÅdati muduæ\<*<10>*>/ hoti pemavasena allÅyati, ekacce na allÅyatÅti. Atha nesaæ Satthà pemakÃraïaæ dassento dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ sannivÃsena paccuppannahitena và evaæ\<*<12>*>/ taæ jÃyate pemaæ uppalaæ va yathodake ti. || Ja_II:173 ||>@ Tass' attho: bhikkhave pemaæ nÃm' etaæ dvÅhi kÃraïehi jÃyati purima- bhave mÃtà và pità và dhÅtà và putto vÃ\<*<13>*>/ bhÃtÃ\<*<14>*>/ và bhaginÅ\<*<15>*>/ và pati vÃ\<*<16>*>/ bhariyà và sahÃyo và mitto và hutvà yo yena saddhiæ ekaÂÂhÃne vutthapubbo\<*<17>*>/ tassa iminà pubbeva\<*<18>*>/ sannivÃsena va\<*<19>*>/ bhavantare anubandhanto so\<*<20>*>/ sineho na vijahati, imasmiæ attabhÃve katena paccuppannahitena và evaæ\<*<21>*>/ taæ jÃyate pemaæ, imehi dvÅhi\<*<22>*>/ taæ\<*<23>*>/ pemaæ nÃma\<*<24>*>/ jÃyati, yathà kiæ: uppalaæ va yathodake ti vakÃrassa rassattaæ kataæ\<*<25>*>/ samuccayatthe c' esa\<*<26>*>/ vutto, tasmà uppala¤ ca sesa¤ ca\<*<27>*>/ jalajapupphaæ yathà udake jÃyamÃnaæ dve kÃraïÃni\<*<28>*>/ nissÃya jÃyati udaka¤ c' eva kalala¤ ca tathà etehi dvÅhi\<*<29>*>/ kÃraïehi pemaæ jÃyatÅti\<*<30>*>/ evam ettha attho daÂÂhabbo. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà brÃhmaïo ca brÃhmaïÅ ca ime va\<*<31>*>/ dve janà ahesuæ, putto pana aham evÃ" 'ti. SÃketajÃtakaæ\<*<32>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi patiïÂhatÅti. 2 Ck nibbÃni, Bi nippÃti. 3 Cs cittaæ vÃpi, Bi vitta¤ cÃpi. 4 Bi nibbÃtÅ, Bp nibbÃti. 5 so Bp; Ck Cs sukhÃsitassa, Bi suvÃsÅtassa. 6 Cs udassa. 7 Bi nibbÃnÅ, Bp nippÃti. 8 Cs adds va. 9 Bi vittaæ 10 Bi mudukaæ. 11 so Bi Bp; Ck pubbena, Cs pubbena corr. to pubbe va. 12 Cs evan 13 Bi puttà và dhÅtà vÃ. 14 Bi bhÃtaro. 15 Cs Bi bhagini, Ck bhagiïÅ. 16 Ck omits pati vÃ, Bi patini vÃ. 17 Ck Bi vutta-, Cs vutta- corr. to vuttha. 18 Bi puppena, Bp puppe. 19 Cs -seneva. 20 Bi pi. 21 Bi evan. 22 Cs dvihi, Bi dÅhi. 23 Bi omits taæ. 24 Bi omits nÃma. 25 Bi kathaæ, Cs kathaæ corr. to kataæ. 26 Ck ceva, Cs cevasa corr. to cesa. 27 Bi yesa¤ ca, Cs sesa. 28 Bi kÃraïe. 29 Cs dvihi. 30 Bi jÃyati. 31 Bi omits va. 32 Bi adds sattamaæ. >/ #<[page 236]># %<236 II. DukanipÃta. 9. UpÃhanavagga. (24)>% $<8. EkapadajÃtaka.>$ Iægha\<*<1>*>/ ekapadaæ tÃtà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ kuÂumbikaæ Ãrabbha kathesi. SÃvatthi-vÃsiko kir' esa kuÂumbiko. Ath' assa ekadivasaæ aæke nisinno putto atthassa\<*<2>*>/ dvÃraæ nÃma pa¤haæ pucchi. So "buddhavisayo esa pa¤ho, na naæ a¤¤o kathetuæ sakkhissatÅti" puttaæ gahetvà Jetavanaæ gantvà Sat- thÃraæ vanditvà "bhante, ayam me\<*<3>*>/ dÃrako Ærumhi nisinno atthassa dvÃraæ\<*<4>*>/ pa¤haæ pucchi, ahaæ\<*<5>*>/ taæ ajÃnanto idhÃgato, kathetha bhante imaæ pa¤han" ti. Satthà "na kho upÃsaka ayaæ dÃrako idÃn' eva atthagavesako pubbe pi atthagavesako va hutvà imaæ pa¤- haæ paï¬ite pucchi, porÃïakapaï¬itÃpi 'ssa kathesuæ, bhavasaæ- khepagatattà pana na sallakkhesÅti" vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto seÂÂhikule nibbattitvà vayappatto pitu accayena seÂÂhiÂÂhÃnaæ labhi. Ath' assa putto daharo\<*<6>*>/ kumÃro Ærumhi nisÅditvà "tÃta mayhaæ ekapadaæ anekatthanissitaæ ekaæ\<*<7>*>/ kÃraïaæ kathethÃ" 'ti pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ yen' atthe sÃdhayemase ti. || Ja_II:174 ||>@ Tattha iæghà 'ti yÃcanatthe codanatthe và nipÃto, ekapadan ti ekaæ kÃraïapadaæ ekaæ kÃraïÆpasaæhitaæ và vya¤janapadaæ\<*<9>*>/, anekatthapada- nissitan ti anekÃni atthapadÃni kÃraïapadÃni nissitaæ, ki¤ci saægÃhikaæ brÆnÅti\<*<10>*>/ ki¤ci ekaæ bahunnaæ padÃnaæ saægÃhikaæ brÆhi\<*<11>*>/, ayam eva và pÃÂho, yenatthe sÃdhayemase ti yena kena padena anekatthanissitena mayaæ\<*<12>*>/ attano va¬¬hiæ\<*<13>*>/ sÃdheyyÃma tam me\<*<14>*>/ kathehÅti pucchi\<*<15>*>/. Ath' assa pità kathento dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ tÃta anekatthapadanissitaæ ta¤\<*<17>*>/ ca sÅlena saæyuttaæ khantiyà upapÃditaæ alaæ mitte sukhÃpetuæ amittÃnaæ dukhÃya cà 'ti. || Ja_II:175 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi iÇgha. 2 so Ck Bp; Cs Bi athassa. 3 Bi ayaæme, Cs ayameva. 4 so Bp; Ck atthaæssa dvÃraæ, Cs athassa dvÃraæ, Bi athassa dvÃra. 5 Cs Bi ahan. 6 Bi -ra. 7 Bi etaæ. 8 Cs Bi Bp brÆhi. 9 Bi bya¤jana-. 10 Bi brÆhititi, Bp brÆhiti, Cs brÆsiti. 11 Ck brÆsi. 12 Bi mayhaæ. 13 Bi vu¬¬hi. 14 Bi omits tam me. 15 Bi pucchati 16 Ck Cs -dan. 17 Ck na¤. >/ #<[page 237]># %< 8. EkapadajÃtaka. (238) 9. HaritamÃtajÃtaka. (239.) 237>% Tattha dakkheyyekapadan ti dakkheyyaekapadaæ, dakkheyyaæ nÃma lÃbhuppÃdakassa jeÂÂhakassa\<*<1>*>/ kusalassa ¤Ãïasampayuttaæ\<*<2>*>/ viriyaæ, anekattha- padanissitan ti evaæ vuttappakÃraæ viriyaæ anekehi atthapadehi nissitaæ, katarehÅti sÅlÃdÅhi, ten' eva ta¤ ca sÅlena saæyuttan\<*<3>*>/ ti Ãdim Ãha, tass' attho: ta¤ ca pan' etaæ viriyaæ ÃcÃrasÅlasampayuttaæ adhivÃsanakhantiyà upe- taæ mitte sukhÃpetuæ amittÃna¤ ca dukkhÃya alaæ samatthaæ, ko hi nÃma lÃbhuppÃda¤ÃïasampayuttakusalaviriyasamannÃgato\<*<4>*>/ ÃcÃrakhantisampanno mitte sukhÃpetuæ Ãmitte và dukkhÃpetuæ na sakkotÅti\<*<5>*>/. Evaæ Bodhisatto puttassa pa¤haæ kathesi. So pi pitu kathitanayen' eva attano atthaæ sÃdhetvà yathÃkammaæ gato. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne pitÃputtà sotÃpattiphale patiÂÂhitÃ) "Tadà putto ayam eva ahosi, BÃrÃïasÅseÂÂhi\<*<6>*>/ pana aham evÃ" 'ti. Eka- padajÃtakaæ\<*<7>*>/. $<9. HaritamÃtajÃtaka.>$ ùsÅvisaæ mamaæ\<*<8>*>/ santan ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viha- ranto AjÃtasattuæ Ãrabbha kathesi. KosalarÃjassa hi\<*<9>*>/ pità MahÃ- kosalo BimbisÃrara¤¤o dhÅtaraæ dadamÃno dhÅtu nahÃnamÆlaæ KÃsi- gÃmakaæ\<*<10>*>/ nÃma adÃsi. Sà AjÃtasattunà pitughÃtakamme kate ra¤¤o sinehena nacirass' eva\<*<11>*>/ kÃlam akÃsi. AjÃtasattumÃtari kÃlakatÃya\<*<12>*>/ pi taæ gÃmaæ bhu¤jat' eva KosalarÃjÃ, "pitughÃtakassa corassa mama kulasantakaæ gÃmaæ na dassÃmÅti" tena saddhiæ yujjhati. KadÃci mÃtulassa jayo hoti kadÃci bhÃgineyyassa. Yadà pana AjÃtasattu jinÃti tadÃ\<*<13>*>/ rathe dhajaæ ussÃpetvà mahantena yasena nagaraæ pavi- sati, yadà pana parÃjÅyati tadà domanassappatto ka¤ci\<*<14>*>/ ajÃnÃpetvà va pavisati. Ath' ekadivasaæ bhikkhÆ\<*<15>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ\<*<16>*>/: "Ãvuso AjÃtasattu mÃtulaæ jinitvà tussati, parÃjito domanassappatto hotÅti\<*<17>*>/". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi Bp chekassa. 2 Cs -yutta. 3 Ck Cs sampayuttan 4 Cs -yuttaæ-, Bi daka¤Ãïasampayuttaæ- 5 Ck sakkontÅti, Cs sakkontÅti corr. to sakkotÅti. 6 Ck Cs -si. 7 Bi adds aÂhamaæ. 8 Ck Cs mama, Bi maæ si, Bp pi maæ. 9 Bi omits hi. 10 Bi kÃsakagÃ-. 11 Bi cirasseva, Cs cirasseva corr. to nacirasseva 12 Bi kÃlaÇkatÃya. 13 Bi adds sopanassapatto (for soma-). 14 Bi kinci, Cs ki¤ci corr. to ka¤ci. 15 Bi bhikkhu, Ck Cs omit bhikkhÆ. 16 Bi samuÂhasuæ. 17 Bi omits hotÅ. >/ #<[page 238]># %<238 II. DukanipÃta. 9. UpÃhanavagga. (24.)>% etarahi kathÃya sannisinnÃ" 'ti pucchitvà "imÃya nÃmà 'ti vutte "na bhikkhave idÃni pubbe p' esa jinitvà tussati, parÃjito domanassappatto hotÅti\<*<1>*>/" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto nÅlamaï¬ukayoniyaæ nibbatti. Tadà manussà nadÅkandarÃdÅsu\<*<2>*>/ tattha\<*<3>*>/ tattha macchagaïhanatthÃya\<*<4>*>/ kumi- nÃni o¬¬esuæ. Ekasmiæ kumine bahÆ\<*<5>*>/ macchà pavisiæsu. Ath' eko udakÃsÅviso\<*<6>*>/ macche khÃdanto taæ kuminaæ pÃvisi. Bahumacchà ekato hutvà taæ khÃdantà ekalohitaæ\<*<7>*>/ akaæsu. So paÂisaraïaæ apassanto maraïabhayatajjito kuminamukhena nikkhamitvà vedanÃmatto\<*<8>*>/ udakapariyante nipajji. NÅlamaï- ¬uko pi tasmiæ khaïe uppatitvà kuminamÆlamatthake nipanno hoti. ùsÅviso\<*<9>*>/ vinicchayaÂÂhÃnaæ alabhanto tattha\<*<10>*>/ nipannaæ\<*<11>*>/ disvà "samma\<*<12>*>/ nÅlamaï¬uka imesaæ macchÃnaæ\<*<13>*>/ kiriyà ruc- cati tuyhan" ti pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ mamaæ\<*<15>*>/ santaæ{\<*<16>*>/} paviÂÂhaæ kuminÃmukhaæ ruccate haritÃmÃtÃ\<*<17>*>/ yaæ maæ khÃdanti macchakà ti. || Ja_II:176 ||>@ Tattha ÃsÅvisaæ mama\<*<18>*>/ santan ti maæ Ãgatavisaæ\<*<19>*>/ samÃnaæ, ruccate haritÃmÃtà yaæ maæ khÃdanti macchakà ti\<*<20>*>/ etaæ\<*<21>*>/ tava\<*<22>*>/ ruccati haritamaï¬ukaputtà 'ti vadati. Atha naæ haritamaï¬uko "Ãma samma ruccati, kiækÃraïÃ: sace tvaæ hi tava padesaæ Ãgate macche khÃdasi\<*<23>*>/ macchÃpi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck hoti, Cs hoti corr. to hotiti. 2 Ck nadÅkandarÃdisu, Cs nadikandarÃdisu, Bi nadÅkandantÃdÅsu. 3 Bi vatthu. 4 Ck macchÃ-, Cs macchaæ gaïhanatthÃya corr. to macchagaïhaïatthÃya, Bi macchagaïattÃya. 5 Cs bahuæ corr. to bahu, Bi bahu. 6 Cs Bi -si-. 7 Bi ekaæ-. 8 Ck vedanÃmatto corr. to -mahanto, Bi vedanÃpatto, Bp -nappatto. 9 Cs Ãsiviso, Bi ÃsivinesÃ. 10 Bi omits tattha. 11 Bi nipannakÃ. 12 Bi ampa. 13 Bi maccÃnaæ, Cs maccÃnaæ corr. to macchÃnaæ. 14 Ck -sa, Cs Ãsivisa corr. to Ãsivisaæ, Bi ÃsÅvisam. 15 Cs mmaæ corr. to mamaæ, Bi pasi, Bp pimaæ. 16 Bi santi. 17 Bi paharitÃ-, Cs bharitÃ-. 18 Bi pisÅ, Cs mamaæ. 19 Bi sa. 20 Ck Cs omit ti. 21 Bi omits etaæ. 22 so Bi Bp; Ck tÃva, Cs tava corr. to tÃva. 23 Bi khÃdati, Cs khÃdati corr. to -si. >/ #<[page 239]># %< 10. MahÃpiÇgalajÃtaka. (240.) 239>% attano padesaæ Ãgataæ taæ khÃdanti, attano attano\<*<1>*>/ visaye padese gocarabhÆmiyaæ\<*<2>*>/ abalavà nÃma n' atthÅti" vatvà duti- yaæ gÃtham Ãha: @*>/ so vilutto vilumpatÅti. || Ja_II:177 ||>@ Tattha vilumpateva yÃvassa upakappatÅti yÃva\<*<4>*>/ purisassa issariyaæ upakappati ijjhati\<*<5>*>/ pavattati tÃva so a¤¤aæ vilumpati yeva, yÃva so upakappa- tÅti pi pÃÂho, yattakaæ kÃlaæ so puriso sakkoti vilumpitun ti attho, yadà c' a¤¤e vilumpantÅti yadà ca\<*<6>*>/ a¤¤e issarà hutvà vilumpanti\<*<7>*>/, so vilutto vilumpatÅti atha so vilumpako a¤¤ehi\<*<8>*>/ vilumpati, vilumpate ti pi pÃÂho, ayam ev' attho\<*<9>*>/, vilumpanaæti\<*<10>*>/ paÂhanti, tass' attho na\<*<11>*>/ sameti, evaæ vi- lumpako puna vilumpaæ pÃpuïÃtÅti Bodhisattena aÂÂe vinicchite udakÃsÅvisassa dubbalabhÃvaæ ¤atvà "paccÃmittaæ gaïhissÃmÃ\<*<12>*>/" 'ti macchagaïà kumina- mukhà nikkhamitvà tatth' eva jÅvitakkhayaæ pÃpetvà pakkÃ- muæ\<*<13>*>/. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà udakÃsÅviso\<*<14>*>/ AjÃtasattu ahosi, nÅlamaï¬uko pana aham evÃ" 'ti. HaritamÃtajÃtakaæ\<*<15>*>/. $<10. MahÃpiÇgalajÃtaka.>$ Sabbo jano ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto Deva- dattaæ Ãrabbha kathesi. Devadatte\<*<16>*>/ Satthari ÃghÃtaæ\<*<17>*>/ bandhitvà navamÃsaccayena JetavanadvÃrakoÂÂhake\<*<18>*>/ paÂhaviyaæ\<*<19>*>/ nimugge Jeta- vanavÃsino ca sakalaraÂÂhavÃsino ca "BuddhapaÂikaïÂako\<*<20>*>/ Devadatto paÂhaviyÃ\<*<21>*>/ gilito, nihatapaccÃmitto dÃni\<*<22>*>/ SammÃsambuddho jÃto" ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi only one attano. 2 Ck Cs gocarabhÆmiæ, Bi gocaraæbhumiyaæ. 3 Ck -penti, Cs viÊumpenti, Bi vilampanti, Bp viluppanti. 4 Bi adds assa 5 Bi icchati. 6 Ck Cs omit ca 7 Ck -tÅti, Cs viÊumpantÅti. 8 Bi aÂÂesa hi. 9 Bi ayam etta attho. 10 Ck vilumpanaæ tÅti, Cs viÊumpanaætiti pi, Bi vilumpatÅti, Bp vilappati twice. 11 Ck va, Cs va corr. to na. 12 Bi -mi. 13 Bi pakkamuæ. 14 Cs Bi -si-. 15 Bi -mÃtu- and adds navamaæ, Bp haritamaï¬ukajÃ-. 16 Ck Cs -tto. 17 Bi -Âaæ. 18 Ck Cs -koddhake. 19 Bi pathavÅyaæ. 20 Bi -kaï¬ako. 21 Bi pathavÅyÃ. 22 Bi idÃni. >/ #<[page 240]># %<240 II. DukanipÃta. 9. UpÃhanavagga. (24.)>% tuÂÂhapahaÂÂhà ahesuæ. Tesaæ sutvà paramparÃghosena\<*<1>*>/ sakala-Jam- budÅpa-vÃsino yakkhabhÆtadevagaïà ca tuÂÂhapahaÂÂhà evam eva ahesuæ. Ath' ekadivasaæ bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ\<*<2>*>/: "Ãvuso, Devadatte paÂhaviyaæ nimugge\<*<3>*>/ `BuddhapaÂikaïÂako\<*<4>*>/ Deva- datto\<*<5>*>/ paÂhaviyÃ\<*<6>*>/ gilito\<*<7>*>/' ti\<*<8>*>/ mahÃjano attamano jÃto" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva Deva- datte\<*<9>*>/ mate mahÃjano\<*<10>*>/ tussati c' eva hasati ca, pubbe pi tussati c' eva hasati cÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ MahÃpiÇgalo nÃma rÃjà adham- mena visamena rajjaæ kÃresi, chandÃdivasena pÃpakammÃni karonto daï¬abalijaæghakahÃpaïÃdigahaïena ucchuyante ucchuæ viya janaæ\<*<11>*>/ pÅÊesi kakkhaÊo\<*<12>*>/ pharuso sÃhasiko, paresu anudda- yamattam pi nÃm' assa n' atthi, gehe itthÅnam pi puttadhÅtÃnam pi amaccabrÃhmaïagahapatiÃdÅnam\<*<13>*>/ pi appiyo amanÃpo, ak- khimhi patitarajaæ\<*<14>*>/ viya bhattapiï¬e sakkharà viya païhiæ vijjhitvà paviÂÂhakaïÂako\<*<5>*>/ viya ca ahosi. Tadà Bodhisatto MahÃpiÇgalassa putto hutvà nibbatti. MahÃpiÇgalo dÅgharattaæ rajjaæ kÃretvà kÃlam akÃsi. Tasmiæ kÃlakate\<*<16>*>/ sakala-BÃrÃ- ïasÅ-vÃsino\<*<17>*>/ haÂÂhatuÂÂhà mahÃhasitaæ hasitvà dÃrÆnaæ\<*<18>*>/ sakaÂasahassena MahÃpiÇgalaæ jhÃpetvà anekehi ghaÂasahassehi ÃÊÃhanaæ\<*<19>*>/ nibbÃpetvà Bodhisattaæ rajje abhisi¤citvà "dham- miko no rÃjà laddho" ti haÂÂhatuÂÂhà nagare ussavabheri¤\<*<20>*>/ carÃpetvà samussitadhajapaÂÃkaæ\<*<21>*>/ naæ\<*<22>*>/ nagaraæ alaækaritvà dvÃre dvÃre\<*<23>*>/ maï¬apaæ kÃretvà vippakiïïalÃjakusumamaï¬ita- talesu alaækatamaï¬apesu nisÅditvà khÃdiæsu c' eva piviæsu\<*<24>*>/ ca. Bodhisatto pi alaækatamahÃtale samussitasetacchattassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi paraæpara-. 2 Bi samuÂha-. 3 so Bp; Ck Cs Bi devadatto---gge. 4 Ck Cs -kaïÂake, Bi -kaï¬ako. 5 Ck Cs -tte. 6 Bi pathavÅyÃ. 7 Ck Cs -te. 8 Ck Cs omit ti. 9 Bi -tto 10 Ck -ne, Cs -ne corr. to -no. 11 Bi mahÃjanaæ. 12 Cs Bi -lo, Bi adds dÃrako. 13 Cs -Ãdinam, Bi -patikÃdinaæ. 14 Ck Cs patitaæ- 15 Bi paviÂhakaï¬ako. 16 Bi kÃlaÇkate. 17 Ck Cs -si-. 18 Cs dÃrÆïaæ corr. to dÃrÆnaæ. 19 Ck Cs ÃlÃ- 20 Bi ussavaæbheri. 21 so Bi Bp; Ck Cs -paÂÃkÃ. 22 Bi Bp omit naæ 23 Bi only one dvÃre. 24 so Bp; Ck pivisuæ, Cs pivisu¤, Bi pivisu. >/ #<[page 241]># %< 10. MahÃpiÇgalajÃtaka. (240.) 241>% pallaækavarassa majjhe mahÃyasaæ anubhavanto nisÅdi, amaccà ca brÃhmaïagahapatiraÂÂhikadovÃrikÃdayo ca rÃjÃnaæ pari- vÃretvà aÂÂhaæsu. Ath' eko dovÃriko nÃma avidÆre\<*<1>*>/ Âhatvà assasanto passasanto parodi. Bodhisatto taæ disvà "samma dovÃrika, mama pitari kÃlakate\<*<2>*>/ sabbe tuÂÂhapahaÂÂhà ussavaæ kÅÊantà vicaranti, tvaæ parodamÃno Âhito, kin nu kho mama pità tav' eva piyo ahosi manÃpo" ti pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ vedayanti, piyo nu te Ãsi akaïhanetto\<*<4>*>/, kasmà nu tvaæ rodasi dvÃrapÃlà 'ti. || Ja_II:178 ||>@ Tattha hiæsito ti nÃnappakÃrehi daï¬abaliÃdÅhi pÅÊito, PiÇgalenà 'ti piÇgalakkhena, tassa kira dve pi akkhÅni nibbiÂÂhapiÇgalÃni\<*<5>*>/ biÊÃlakkhivaïïÃni\<*<6>*>/ ahesuæ, ten' ev' assa PiÇgalo ti nÃmaæ akaæsu, paccayaæ\<*<7>*>/ vedayantÅti pÅtiyo pavedayanti, akaïhanetto\<*<8>*>/ ti piÇgalanetto, kasmà nu tvan ti kena nu\<*<9>*>/ kÃra- ïena tvaæ rodasi AÂÂhakathÃyaæ\<*<10>*>/ pana kasmà tuvan\<*<11>*>/ ti pÃÂho So tassa vacanaæ sutvà "nÃhaæ `MahÃpiÇgalo mato' ti sokena\<*<12>*>/ rodÃmi, sÅsam assa me sukhaæ\<*<13>*>/ jÃtaæ, PiÇgalarÃjà hi pÃsÃdà orohanto\<*<14>*>/ cÃrohanto\<*<15>*>/ ca kammÃramuÂÂhikÃya ha- nanto\<*<16>*>/ viya mayhaæ sÅse aÂÂhaÂÂha\<*<17>*>/ khaÂake deti, so paralokaæ gantvÃpi\<*<18>*>/ mama sÅse dadamÃno viya nirayapÃlÃnaæ pi Ya- massa\<*<19>*>/ sÅse khaÂake dassati, atha naæ\<*<20>*>/ te `ativiya amhe bÃdhatÅti' puna idh' eva Ãnetvà vissajjeyyuæ, atha me so puna pi\<*<21>*>/ sÅse khaÂake dadeyyà 'ti bhayenÃhaæ rodÃmÅti" imam at- thaæ pakÃsento dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi nÃtidÆre. 2 Bi kÃlaÇkate 3 Cs Bi paccayÃ. 4 so Bp; Ck akaïïa-, Cs akaïïa- corr. to akanna-, Bi aï¬anetto. 5 Bi nibbiddha-. 6 Cs bilÃla-, Bi piÊÃla-. 7 Bi paccayÃ. 8 so Bi Bp; Ck Cs akaïïa-. 9 Bi adds kho 10 Ck Cs -yam, Bi -ya. 11 Cs tucan, Ck tun. 12 Bi omits sokena. 13 Bi sisassa me sukha. 14 Bi otaranto. 15 Bi Ãrohanto, Cs has added cÃro-. 16 Ck haïankto, Bi pÃharaïto. 17 Ck aÂÂha aÂÂha. 18 Bi omits pi. 19 Bi yamassÃpÅ. 20 Ck nan, Cs san corr. to nan. 21 Bi omits pi. >/ #<[page 242]># %<242 II. DukanipÃta. 10. SigÃlavagga. (25.)>% @*>/, bhÃyÃmi paccÃgamanÃya tassa, ito gato hiæseyya maccurÃjaæ, so hiæsito Ãneyya puna idhà 'ti. || Ja_II:179 ||>@ Atha naæ Bodhisatto "so rÃjà dÃrÆnaæ vÃhasahassena\<*<2>*>/ da¬¬ho, udakaghaÂasatehi sittà sÃpi 'ssa ÃÊÃhanabhÆmi\<*<3>*>/ sam- antato khatÃ\<*<4>*>/, pakatiyà ca paralokaæ gatà nÃma a¤¤atra- gativasÃ\<*<5>*>/ puna ten' eva sarÅrena na\<*<6>*>/ Ãgacchanti\<*<7>*>/, mà tvaæ bhÃyÅti" taæ samassÃsento imaæ gÃtham Ãha: Da¬¬ho vÃhasahassehi sitto ghaÂasatehi so, parikkhatà ca\<*<8>*>/ sà bhÆmi, mà bhÃyi nÃgamissatÅti. Tato paÂÂhÃya dovÃriko assÃsaæ paÂilabhi. Bodhisatto dhammena rajjaæ kÃretvà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà yathÃkam- maæ gato. Satthà imaæ desanaæ\<*<9>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà PiÇgalo\<*<10>*>/ Devadatto ahosi, putto pana aham evÃ" 'ti. MahÃpiÇgala- jÃtakaæ\<*<11>*>/. UpÃhanavaggo navamo. 10. SIGùLAVAGGA. $<1. SabbadÃÂhajÃtaka.>$ SigÃlo mÃnatthaddho ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viha- ranto Devadattaæ Ãrabbha kathesi. Devadatto AjÃtasattuæ pa- sÃdetvÃ\<*<12>*>/ uppÃditalÃbhasakkÃraæ ciraÂÂhitikaæ kÃtuæ nÃsakkhi. NÃlÃ- giripayojane\<*<13>*>/ paÂihÃriyassa diÂÂhakÃlato paÂÂhÃya tassa so lÃbhasak- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Bp; Ck Cs akaïïa, Bi akuïhanto. 2 Bi vÃhasakaÂasahassena. 3 Ck ÃÊÃhanabhÆmÅ, Cs ÃlÃhana-. 4 so Ck Cs; Bi saÇkhatÃ, Bp khaïati. 5 Bi a¤¤attagatocaso. 6 Ck omits na. 7 Cs Ãgacchati corr. to nÃgacchaæ ti. 8 so Bp; Ck Cs parikkhità ca, Bi sarikkhatÃva. 9 Bi dhammade-. 10 Bi MahÃpiÇgalo. 11 Bi adds dasamaæ. 12 Bi paharetvÃ. 13 Bi Bp nÃÊÃgÅri. >/ #<[page 243]># %< 1. SabbadÃÂhajÃtaka. (241.) 243>% kÃro antaradhÃyi. Ath' ekadivasaæ bhikkhÆ\<*<1>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso Devadatto lÃbhasakkÃraæ uppÃdetvà ciraÂÂhitikaæ kÃtuæ nÃsakkhÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" 'ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave Devadatto idÃn' eva attano uppannaæ\<*<2>*>/ lÃbha- sakkÃraæ antaradhÃpesi, pubbe pi antaradhÃpesi\<*<3>*>/ yevÃ\<*<4>*>/" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa purohito ahosi tiïïaæ vedÃnaæ aÂÂhÃra- sannaæ\<*<5>*>/ sippÃnaæ\<*<6>*>/ pÃraæ\<*<7>*>/ gato. So paÂhavÅjayamantaæ\<*<8>*>/ nÃma jÃnÃti, paÂhavÅjayamanto\<*<8>*>/ ti Ãvajjanamanto\<*<9>*>/ vuccati. Ath' ekadivasaæ Bodhisatto "taæ mantaæ sajjhÃyissÃmÅti" ekasmiæ aÇgaïaÂÂhÃne piÂÂhipÃsÃïe nisÅditvà sajjhÃyam akÃsi. Taæ kira mantaæ a¤¤aæ\<*<10>*>/ vidhirahitaæ sÃvetuæ\<*<11>*>/ na sakkÃ, tasmà naæ\<*<12>*>/ so tathÃrÆpe ÂhÃne sajjhÃyati. Ath' assa sajjhÃyakaranakÃle eko sigÃlo ekasmiæ bile nipanno taæ mantaæ sutvà va paguïam akÃsi, so kira antarÃtÅte attabhÃve paguïapaÂhavÅjayamanto\<*<12>*>/ eko brÃhmaïo ahosi. Bodhisatto\<*<13>*>/ sajjhÃyaæ katvà uÂÂhÃya "paguïo vata me ayaæ manto" ti Ãha. SigÃlo bilà nikkhamitvà "ambho brÃhmaïa, ayaæ manto tayÃpi mam' eva paguïataro\<*<14>*>/" ti vatvà palÃyi. Bodhisatto "ayaæ sigÃlo mahantaæ akusalaæ karissatÅti, gaïhatha gaïhathÃ\<*<15>*>/" 'ti thokaæ anubandhi. SigÃlo palÃyitvà ara¤¤aæ pÃvisi. So gantvà ekaæ sigÃliæ thokaæ sarÅre ¬asi\<*<16>*>/ "kiæ sÃmÅti" ca vutte "mayhaæ jÃnÃsi na jÃnÃ- sÅti" Ãha. Sà "ajÃnÃmÅti\<*<17>*>/" sampaÂicchi. So paÂhavÅjayaman- taæ\<*<8>*>/ parivattetvà anekÃni sigÃlasatÃni ÃïÃpetvÃ\<*<18>*>/ sabbe pi hatthiassasÅhavyagghasÆkaramigÃdayo\<*<19>*>/ catuppade attano san- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cs omit bhikkhÆ, Bi bhikkhu 2 Bi -nna 3 Bi antarathÃpeti 4 Bi omits yevÃ. 5 Ck Cs -rasa¤ca. 6 Bi sippÃni. 7 Bi pÃraÇ. 8 Ck Cs paÂhavi-, Bi pathavÅ- 9 Bi ÃvaÂÂana-. 10 Bi a¤¤a. 11 Bi sÃdhetuæ. 12 Ck Cs Bi na, Bp omits naæ. 13 Bi so bodhi-. 14 Ck Cs pagunekaro. 15 Bi gaïha gaïhÃ. 16 Bi ¬ÃmsÅ. 17 Bi Ãma jÃnÃmiti. 18 Cs ÃnÃ- corr. to ÃïÃ-. 19 Bi -sÅhadÅpibyaggha-. >/ #<[page 244]># %<244 II. DukanipÃta. 10. SigÃlavagga. (25.)>% tike akÃsi, katvà ca pana SabbadÃÂho nÃma rÃjà hutvà ekaæ sigÃliæ aggamahesiæ akÃsi. Dvinnaæ hatthÅnaæ\<*<1>*>/ piÂÂhe sÅho tiÂÂhati, sÅhapiÂÂhe SabbadÃÂho sigÃlo\<*<2>*>/ rÃjà sigÃliyà aggamahe- siyà saddhiæ nisÅdati, mahanto yaso ahosi. So yasamahantena pamajjitvà mÃnaæ uppÃdetvà "BÃrÃïasÅrajjaæ\<*<3>*>/ gaïhissÃmÅti" sabbacatuppadaparivuto BÃrÃïasiyà avidÆraÂÂhÃnaæ sampÃpuïi. Parisà dvÃdasayojanà ahosi. So avidÆre Âhito yeva "rajjaæ và detu yuddhaæ vÃ" ti ra¤¤o pesesi. BÃrÃïasÅvÃsino\<*<3>*>/ bhÅta- tasità nagaradvÃrÃni pidahitvà aÂÂhaæsu. Bodhisatto rÃjÃnaæ upasaækamitvà "mà bhÃyi mahÃrÃja, SabbadÃÂhasigÃlena sad- dhiæ yuddhaæ mama bhÃro, ÂhapetvÃpi maæ a¤¤o tena saddhiæ yujjhituæ samattho nÃma n' atthÅti" so rÃjÃna¤ ca nÃgare ca samassÃsetvà "kin ti katvÃ\<*<4>*>/ SabbadÃÂho etaæ rajjaæ gahessati, pucchissÃmi tÃva nan" ti dvÃraÂÂÃlakaæ\<*<5>*>/ abhirÆhitvÃ\<*<6>*>/ "Sabba- dÃÂha kin ti katvà imaæ rajjaæ gaïhissasÅti\<*<7>*>/" pucchi. "SÅ- hanÃdaæ nadÃpetvà mahÃjanaæ saddena santÃsetvà gaïhis- sÃmÅti". Bodhisatto "atth' etan" ti ¤atvà aÂÂÃlakÃ\<*<8>*>/ oruyha "sa- kaladvÃdasayojaniya-BÃrÃïasÅnagara-vÃsino\<*<9>*>/ kaïïacchiddÃni mÃsapiÂÂhena limpantÆ\<*<10>*>/" 'ti bheri¤ carÃpesi. MahÃjano bheriyà Ãïaæ sutvà antamaso biÊÃle upÃdÃya sabbacatuppadÃna¤ c' eva attano ca kaïïacchiddÃni yathà parassa saddaæ sotuæ na sakkà evaæ mÃsapiÂÂhena limpi\<*<11>*>/. Atha naæ Bodhisatto puna aÂÂÃlakaæ\<*<8>*>/ abhirÆhitvÃ\<*<12>*>/ "SabbadÃÂhÃ" 'ti Ãha. "Kiæ brÃh- maïÃ" 'ti. "Imaæ rajjaæ kin ti katvà gaïhissasÅti". "SÅha- nÃdaæ nadÃpetvà manusse tÃsetvÃ\<*<1>*>/ jÅvitakkhayaæ pÃpetvà gaïhissÃmÅti". "SÅhanÃdaæ nadÃpetuæ na sakkhissasi\<*<14>*>/, jÃti- sampannà hi surattahatthapÃdà kesarasÅharÃjÃno tÃdisassa\<*<15>*>/ jarasigÃlassa Ãïaæ na {karissantÅti}". SigÃlo mÃnatthaddho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi hatthinaæ 2 Bi siÇgÃlÃ. 3 Ck Cs -si-. 4 Bi adds nu kho. 5 Ck Cs dvÃraddhÃ-. 6 Bi -rÆyhitvÃ. 7 Ck Cs gaïhissatÅti, Bi gaïhissÃmiti. 8 Ck Cs addhÃ-. 9 Ck Cs -yaæbÃrÃïasi-, Bi dvÃrayoniyaæbÃrÃïasÅnagare-. 10 Bi la¤cantu. 11 Bi la¤caæ. 12 Bi -rÆyhitvÃ. 13 Cs tÃsetvÃ? Ck nÃsetvÃ, Bi omits manusse tÃsetvÃ. 14 Bi nÃsakkhissasiti. 15 Cs tÃdissasa corr. to tÃdissa. >/ #<[page 245]># %< 1. SabbadÃÂhajÃtaka. (241.) 245>% hutvà "a¤¤e tÃva sÅhÃ\<*<1>*>/ tiÂÂhantu, yassÃhaæ\<*<2>*>/ piÂÂhe nisinno ta¤\<*<3>*>/ ¤eva nadÃpessÃmÅti" Ãha. "Tena hi nadÃpehi yadi sak- kosÅti". So yasmiæ sÅhe nisinno tassa "nadÃhÅti" pÃdena sa¤¤aæ adÃsi. SÅho hatthikumbhe mukhaæ uppÅÊetvà tikkhatuæ appativattiyaæ\<*<4>*>/ sÅhanÃdaæ nadi. HatthÅ\<*<5>*>/ santÃsappattÃ\<*<6>*>/ hutvà sigÃlaæ pÃdamÆle pÃtetvà pÃden' assa sÅsaæ akkamitvà cuïïa- vicuïïaæ akaæsu. SabbadÃÂho tatth' eva jÅvitakkhayaæ patto. Te pi hatthÅ\<*<4>*>/ sÅhanÃdaæ sutvà maraïabhayatajjità a¤¤ama¤¤aæ ovijjhitvà tatth' eva jÅvitakkhayaæ pÃpuïiæsu. èhapetvà sÅhe sesÃpi\<*<7>*>/ migasÆkarÃdayo sasabiÊÃlapariyosÃnà sabbe catuppadà tatth' eva jÅvitakkhayaæ pÃpuïiæsu. SÅhà palÃyitvà ara¤¤aæ pavisiæsu. DvÃdasayojaniko\<*<8>*>/ maæsarÃsi\<*<9>*>/ ahosi. Bodhisatto aÂÂÃlakÃ\<*<10>*>/ otaritvà nagaradvÃrÃni vivarÃpetvà "sabbe attano kaïïesu mÃsapiÂÂhaæ\<*<11>*>/ apanetvà maæsatthikÃ\<*<12>*>/ maæsaæ haran- tÆ\<*<13>*>/" 'ti nagare bheri¤ carÃpesi. Manussà allamaæsaæ khÃ- ditvà sesaæ sukkhÃpetvà vallÆraæ akaæsu. Tasmiæ kira kÃle vallÆrakaraïaæ\<*<14>*>/ udapÃdÅti vadanti. Satthà imaæ desanaæ\<*<15>*>/ Ãharitvà imà abhisambuddhagÃthà vatvà jÃtakaæ samodhÃnesi: @*>/ parivÃrena atthiko pÃpuïi\<*<17>*>/ mahatiæ bhÆmiæ rÃjÃsi\<*<18>*>/ sabbadÃÂhinaæ. || Ja_II:180 ||>@ @*>/ manussesu yo hoti parivÃravà so hi tattha mahà hoti sigÃlo viya dÃÂhinan ti. || Ja_II:181 ||>@ Tattha mÃnatthaddho ti parivÃraæ nissÃya uppannena mÃnena thaddho parivÃrena atthiko\<*<20>*>/ ti uttarim pi parivÃrena atthiko hutvÃ, mahatiæ bhÆmin ti mahantaæ sampattiæ, rÃjÃsi\<*<18>*>/ sabbadÃÂhinan\<*<21>*>/ ti sabbesaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits sÅhÃ. 2 Bi tiÂhantassu haæ. 3 Ck Cs taæ 4 Bi appaÂi-. 5 all three MSS. hatthi 6 Bi -tto. 7 Bi avasesÃpi. 8 Cs -ko corr. to -ke. 9 Bi -rÃsÅ, Ck Cs -rÃsiyo. 10 Ck Cs addhÃ-. 11 Bi -piÂÂhi. 12 Bi maæsaÂhikÃ. 13 Bi ÃharantÆ. 14 Bi vallurakÃraïaæ. 15 Bi dhammade-. 16 Ck Cs omit va. 17 Ck -ïiæ. 18 Bi rÃjÃpi. 19 Cs evameva, Bi eva. 20 Bi aÂhiko. 21 Ck Cs sabbadÃÂhin, Bi sabbadÃnitthinan. >/ #<[page 246]># %<246 II. DukanipÃta. 10. SigÃlavagga. (25.)>% dÃÂhÅnaæ\<*<1>*>/ rÃjà Ãsi\<*<2>*>/, so hi tattha mahà hotÅti so parivÃrasampanno\<*<3>*>/ puriso tesu parivÃresu mahà nÃma hoti, sigÃlo viya dÃÂhinan ti yathà sigÃlo dÃÂhÅnaæ\<*<4>*>/ mahà ahosi evaæ mahà hoti, atha so sigÃlo viya pamÃdaæ Ãpajjitvà taæ parivÃraæ nissÃya vinÃsaæ pÃpuïÃtÅti "Tadà sigÃlo DevÃdatto ahosi rÃjà SÃriputto\<*<5>*>/, purohito pana eham evÃ" 'ti. SabbadÃÂhajÃtakaæ\<*<6>*>/. $<2. SunakhajÃtaka.>$ BÃlo vatÃyaæ sunakho ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ambalakoÂÂhakÃasanasÃlÃya\<*<7>*>/ bhattabhu¤janasunakhaæ\<*<8>*>/ Ãrabbha kathesi. Taæ kira jÃtakÃlato paÂÂhÃya pÃnÅyahÃrakÃ\<*<9>*>/ gahetvà tattha taæ\<*<10>*>/ posesuæ. So aparabhÃge tattha bhattaæ bhu¤janto thulla- sarÅro\<*<11>*>/ ahosi. Ath' ekadivasaæ eko gÃmavÃsÅ\<*<12>*>/ puriso taæ ÂhÃnaæ patto sunakhaæ disvà pÃnÅyahÃrakÃnaæ\<*<13>*>/ uttarisÃÂaka¤ ca kahÃpaïa¤ ca datvà gaddÆlena\<*<14>*>/ bandhitvà taæ ÃdÃya pakkÃmi. So\<*<15>*>/ gahetvà nÅyamÃno na vassi, dinnaæ\<*<16>*>/ khÃdanto pacchato pacchato agamÃsi. Atha so puriso "ayaæ dÃni\<*<17>*>/ maæ piyÃyatÅti" gaddÆlÃ\<*<18>*>/ mocesi. So vissaÂÂhamatto ekavegena ÃsanasÃlam eva gato. BhikkhÆ taæ disvà katakÃraïaæ jÃnitvà sÃyaïhasamaye dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂ- ÂhÃpesuæ: "Ãvuso ÃsanasÃlaæ\<*<19>*>/ sunakho bandhanÃ\<*<20>*>/ mokkhakusalo vissaÂÂhamatto va puna Ãgato" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave so sunakho idÃn' eva bandhanÃ\<*<20>*>/ mokkha- kusalo, pubbe pi kusalo yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente BodhisattoKÃsiraÂÂhe\<*<21>*>/ ekasmiæ mahÃbhogakule nibbatti- tvà vayappatto gharÃvÃsaæ gaïhi\<*<22>*>/. Tadà BÃrÃïasiyaæ ekassa manussassa sunakho ahosi, so\<*<23>*>/ piï¬abhattaæ labhanto thÆla- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi dÃÂhinaæ. 2 Bi ÃsÅ. 3 Bi parivarena sampanno. 4 Bi dÃÂhina. 5 Bi adds ahosi. 6 Bi adds paÂhamaæ. 7 Bi -lÃyaæ. 8 Bi -bhu¤jane-, Ck Cs bhattaæ-. 9 Bi pÃpuïihaharakà 10 Bi omits taæ. 11 Cs thÆllasariro, Bi thÆlasariyo. 12 Ck -si. 13 Bi pÃïiyahÃdakÃnaæ. 14 Bi gaddalena. 15 so Ck Cs; Bi Bp add taæ. 16 Cs repeats dinnaæ. 17 Bi idÃni. 18 Ck gaddÆla, Bi gaddusaæ? Cs naddÃlÃ. 19 Ck Cs -lÃ, Bi -lÃyaæ. 20 Bi -na. 21 Bi kÃsikaraÂhe. 22 Ck saægaïhi, Bi aggahesi. 23 Bi naso. >/ #<[page 247]># %< 2. SunakhajÃtaka. (242.) 247>% sarÅro jÃto. Ath' eko gÃmavÃsÅ\<*<1>*>/ BÃrÃïasiæ Ãgato taæ sunakhaæ disvà tassa manussassa uttarasÃÂaka¤\<*<2>*>/ ca kahÃpaïa¤ ca datvà sunakhaæ gahetvà cammayottena\<*<3>*>/ bandhitvà yottakoÂiyaæ\<*<4>*>/ gahetvà gacchanto aÂavimukhe\<*<5>*>/ ekaæ sÃlaæ pavisitvà suna- khaæ bandhitvà phalake nipajjitvà niddaæ okkami. Tasmiæ kÃle Bodhisatto kenacid eva\<*<6>*>/ karaïÅyena aÂaviæ\<*<7>*>/ pavisanto\<*<8>*>/ taæ sunakhaæ yottena bandhitvà Âhapitaæ\<*<9>*>/ disvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ asito\<*<11>*>/ ca gharaæ vaje ti. || Ja_II:182 ||>@ Tattha pamu¤ceyyà ti pamocetvÃ\<*<12>*>/, ayam eva và pÃÂho, asito\<*<11>*>/ ca gharaæ vaje ti asito\<*<11>*>/ ti\<*<13>*>/ dhÃto\<*<14>*>/ suhito hutvà attano {vasanaÂÂhÃnaæ} gac- cheyya Taæ sutvà sunakho dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ yÃva passupatÆ\<*<16>*>/ jano\<*<17>*>/ ti. || Ja_II:183 ||>@ Tattha aÂÂhitaæ me manasmiæ me ti yaæ tumhe kathetha taæ mayà adhiÂÂhitam eva, manasmiæ\<*<18>*>/ yeva\<*<19>*>/ ca\<*<20>*>/ me etan ti, atho\<*<21>*>/ me hadaye katan ti atha\<*<22>*>/ pana me tumhÃkam pi vacanaæ hadaye katam eva, kÃla¤ ca patikaækhÃmÅti\<*<23>*>/ kÃlaæ patimÃnemi\<*<24>*>/, yÃva passupatÆ\<*<25>*>/ jano\<*<26>*>/ ti yÃvÃyaæ\<*<27>*>/ mahÃjano pasupatu niddaæ okkamatu tÃvÃhaæ kÃlaæ patimÃnemi\<*<24>*>/, itarathà hi\<*<28>*>/ ayaæ sunakho palÃyatÅti ravo uppajjeyya, tasmà rattibhÃge\<*<29>*>/ sab- besaæ suttakÃle cammayottaæ khÃditvà palÃyissamiti. So evaæ vatvà mahÃjane niddaæ okkante yottaæ khÃditvà suhito\<*<30>*>/ hutvÃ\<*<31>*>/ palÃyitvà attano sÃmikÃnaæ gharam eva gato. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bi -si. 2 Bi uttari-. 3 Bi cammaæ- 4 Bi yoÂÂa-. 5 Bi aÂÂavi-. 6 Bi kenaci. 7 Bi aÂÂavi 8 Bi paÂipanto. 9 Bi pathavÅtaæ. 10 Ck namu¤ceyya. 11 Bi asÅto, Bp Ãsito and asito. 12 Ck Cs pamu¤ceyya. 13 Ck ni 14 Bi tato, Bp omits ti dhÃto. 15 Bi paÂikaÇkhÃmi. 16 Cs passupatu, Bi pasuppatu 17 Bi jjano 18 Cs adhiÂÂhitaæ me va tasmim. 19 Bi yega. 20 Bi omits ca 21 Bi attho. 22 Bi adds ca. 23 Bi paÂikaÇkhÃmi. 24 Bi paÂi-. 25 Cs passupatu, Bi pasuppatu. 26 Bi jjano, Cs jano corr. to jjano. 27 Ck Cs svÃyaæ 28 Bi ti. 29 Cs rattiæbhÃge. 30 Bi adds va. 31 Bi omits hutvÃ. >/ #<[page 248]># %<248 II. Dukanipata. 10. SigÃlavagga. (25.)>% Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà sunakho etarahi sunakho paï¬itapuriso pana aham evÃ" 'ti. Suna- khajÃtakaæ\<*<2>*>/. $<3. GuttilajÃtaka.>$ Sattatantiæ sumadhuran ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viharanto Devadattaæ Ãrabbha kathesi. Tasmiæ hi kÃle bhikkhÆ Devadattaæ Ãhaæsu: "Ãvuso Devadatta, SammÃsambuddho tuyhaæ Ãcariyo, tvaæ SammÃsambuddhaæ nissÃya tÅïi piÂakÃni ugganhi\<*<3>*>/ cattÃri jhÃnÃni uppÃdesi, Ãcariyassa nÃma paÂisattunà bhavituæ na yuttan" ti. Devadatto "kiæ pana me Ãvuso Samaïo Gotamo Ãcariyo, nanu mayà attano balen' eva tÅïi piÂakÃni uggahitÃni cattÃri jhÃnÃni uppÃditÃnÅti" Ãcariyaæ paccakkhÃsi. BhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ\<*<4>*>/: Ãvuso Devadatto Ãcariyaæ paccakkhÃya SammÃsambuddhassa paÂisattu hutvà mahÃvinÃsaæ patto" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti puc- chitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave Devadatto idÃn' eva\<*<5>*>/ Ãcariyaæ paccakkhÃya mama paÂisattu hutvà vinÃsaæ\<*<6>*>/ pÃpuïÃti\<*<7>*>/, pubbe pi patto yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjam kÃrente Bodhisatto gandhabbakule nibbatti\<*<8>*>/. GuttilakumÃro ti 'ssa nÃmaæ akaæsu. So vayappatto gandhabbasippe nipphattiæ patvà Guttilagandhabbo nÃma sakala-JambudÅpe ayyagan- dhabbo\<*<9>*>/ ahosi. So dÃrÃbharaïaæ\<*<10>*>/ akatvà andhe mÃtÃpitaro poseti\<*<11>*>/. Tadà BÃrÃïasi-vÃsino vÃïijà vaïijjÃya Ujjeniæ gantvà ussave ghuÂÂhe\<*<12>*>/ chandakaæ saæharitvÃ\<*<13>*>/ bahuæ\<*<14>*>/ mÃlÃgandhavilepana¤ ca khajjabhojjÃdÅni\<*<15>*>/ ca ÃdÃya kÅÊanaÂ- ÂhÃne\<*<16>*>/ sannipatitÃ\<*<17>*>/ "vetanam\<*<18>*>/ datvà ekaæ gandhabbaæ ÃnethÃ" 'ti Ãhaæsu. Tena samayena Ujjeniyaæ MÆsilo\<*<19>*>/ nÃma \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi dhammade-. 2 Bi adds dutiyaæ. 3 Bi uggahi. 4 Bi samuÂhapesuæ. 5 Bi idÃneva devadatto. 6 Ck -sam. 7 Bi pÃpuïi. 8 Bi nippattitvÃ. 9 Bi adds va. 10 Bi dÃra-. 11 Bi posesi. 12 Bi saæguÂhe. 13 so Bp; Ck saægharitvÃ, Cs sagharitvÃ, Bi saægÃharitvÃ. 14 Bi bahu. 15 Bi -bhojanÃdÅni. 16 Bi kiÊanatvÃyakiÊamaï¬ale. 17 Bi -titvÃ. 18 Bi vettanaæ. 19 Cs musÅlo, Bi musilo. >/ #<[page 249]># %< 3. GuttilajÃtaka. (243.) 249>% jeÂÂhagandhabbo hoti. Te taæ\<*<1>*>/ pakkosÃpetvà attano gan- dhabbaæ kÃresuæ. MÆsilavÅïÃvÃdako\<*<2>*>/ pi vÅïaæ uttamamuc- chanÃya mucchetvà vÃdesi. Tesaæ Guttilagandhabbassa gan- dhabbe jÃtaparicayÃnaæ\<*<3>*>/ tassa gandhabbaæ kila¤jakaï¬Ævanaæ\<*<4>*>/ viya hutvà upaÂÂhÃsi, eko pi pahaÂÂhÃkÃraæ na dassesi. MÆsilo\<*<5>*>/ tesu tuÂÂhÃkÃraæ adassantesu "atikharaæ katvà vÃ- demi, ma¤¤e" ti majjhimamucchanÃya mucchetvà majjhima- sarena vÃdesi. Te\<*<6>*>/ tattha pi majjhattà va ahesuæ. Atha so "ime na ki¤ci\<*<7>*>/ jÃnanti, ma¤¤e" ti sayam pi ajÃnanako viya hutvà tantiyo sithile vÃdesi\<*<8>*>/. Te tattha pi na ki¤ci Ãhaæsu. Atha ne\<*<9>*>/ MÆsilo\<*<10>*>/ "ambho vÃïijà kin nu kho mayi vÅïaæ vÃdente tumhe na tussathÃ" 'ti. "Kiæ\<*<11>*>/ pana tvaæ vÅïaæ vÃdesi, mayaæ hi `ayaæ vÅïaæ mucchetÅti' sa¤¤aæ akarimhÃ" ti. "Kiæ pana tumhe mayà uttaritaraæ Ãcariyaæ jÃnÃtha, udÃhu attano ajÃnanabhÃvena na\<*<12>*>/ tussathÃ" 'ti. VÃïijà "BÃrÃïasiyaæ Guttilagandhabbassa\<*<13>*>/ vÅïÃsaddaæ sutapubbÃnaæ tava vÅïÃsaddo\<*<14>*>/ itthÅnaæ\<*<15>*>/ dÃrake\<*<16>*>/ tosÃpanasaddo viya ho- tÅti" Ãhaæsu. "Tena hi tumhehi handa dinnaparibbayaæ\<*<17>*>/ paÂigaïhatha, na mayhaæ eten' attho, api\<*<18>*>/ kho pana BÃ- rÃïasiæ gacchantà maæ gaïhitvà gaccheyyÃthÃ\<*<19>*>/" 'ti. Te "sÃdhÆ" ti sampaÂicchitvà gamanakÃle taæ ÃdÃya BÃrÃïasiæ gantvà tassa "etaæ\<*<20>*>/ Guttilassa vasanathÃnan" ti Ãcikkhitvà sakanivesanaæ agamaæsu\<*<21>*>/. MÆsilo\<*<22>*>/ Bodhisattasa gehaæ pa- visitvà laggetvà Âhapitaæ Bodhisattassa jÃtivÅïaæ disvà gahetvà vÃdesi. Atha Bodhisattasa mÃtÃpitaro andhabhÃvena taæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bi saæ, Cs sam corr. to taæ. 2 Cs musÅla-, Bi musilo viïaæ vÃdento. 3 Bi adds vasena 4 Ck kila¤jakaï¬uvanaæ, Bi kila¤cakaï¬uviïaæ. 5 Cs Bi musilo. 6 Ck Bi omit te 7 Bi ime ki¤ci na. 8 Cs vÃdeti. 9 Cs te. 10 Cs musÅlo. 11 Cs kaæ. 12 Bi omits na. 13 Bi guttilassa gandhappassa. 14 Bi vinaæsaddaæ sutvà musilagandhappassa vinÃsaddo. 15 Cs Bi itthinaæ. 16 Cs dÃrake corr. to dÃraka, Bi dÃrakeka. 17 Bi dinnaæ pi parippayaæ. 18 Bi adds ca. 19 Bi -yyathÃ. 20 Ck Bi ekaæ. 21 Bi ÃgamÅsu. 22 Cs musÅlo, Bi musilo. >/ #<[page 250]># %<250 II. DukanipÃta. 10. SigÃlavagga (25.)>% apassantà "mÆsikà ma¤¤e vÅïaæ khÃdantÅti, susu\<*<1>*>/ undurà vÅïaæ khÃdantÅti" Ãhaæsu. Tasmiæ kÃle MÆsilo\<*<2>*>/ vÅïaæ Âha- petvÃ\<*<3>*>/ Bodhisattassa mÃtÃpitaro vanditvà "kuto Ãgato sÅti" vutte "Ãcariyassa santike sippaæ uggaïhituæ Ujjenito Ãgato 'mhÅti" Ãha. So "sÃdhÆ" 'ti vutte "kahaæ Ãcariyo" ti pucchitvà "vippavuttho\<*<4>*>/ tÃta, ajja ÃgamissatÅti" sutvà tatth' eva nisÅ- ditvà Bodhisattaæ Ãgataæ disvà tena katapaÂisanthÃro attano ÃgatakÃraïaæ Ãrocesi. Bodhisatto aÇgavijjÃpÃÂhako, so tassa asappurisabhÃvaæ\<*<5>*>/ ¤atvà "gaccha tÃta, n' atthi tava\<*<6>*>/ sippan" ti paÂikkhipi. so Bodhisattassa mÃtÃpitunnaæ pÃde gahetvà upakÃraæ\<*<7>*>/ karonto te ÃrÃdhetvà "sippaæ me dÃpe- thÃ" 'ti yÃci. Bodhisatto mÃtÃpituhi\<*<8>*>/ punappuna\<*<9>*>/ vuccamÃno te atikkamituæ asakkonto sippaæ adÃsi. So\<*<10>*>/ Bodhisatten' eva\<*<11>*>/ saddhiæ rÃjanivesanaæ gacchati. RÃjà taæ disvà "ko esa ÃcariyÃ" 'ti pucchati\<*<12>*>/. "Mayhaæ antevÃsiko mahÃrÃjÃ" 'ti. So anukkamena ra¤¤o vissÃsako\<*<13>*>/ ahosi. Bodhisatto ÃcariyamuÂÂhiæ akatvà attano jÃnananiyÃmena sabbaæ sippaæ sikkhÃpetvà "niÂÂhitaæ\<*<14>*>/ te tÃta sippan" ti Ãha. So cintesi: "mayhaæ sippaæ paguïaæ, ida¤ ca BÃrÃïasÅnagaraæ\<*<15>*>/ sa- kala-JambudÅpe agganagaraæ, Ãcariyo pi\<*<16>*>/ mahallako, idh' eva mayà vasituæ vaÂÂatÅti" so Ãcariyaæ Ãha: "Ãcariya ahaæ rÃjÃnaæ upaÂÂhahissÃmÅti". ùcariyo "sÃdhu tÃta, ra¤¤o ÃrocessÃmÅti" vatvÃ\<*<17>*>/ gantvà "amhÃkaæ antevÃsiko devaæ upaÂÂhÃtuæ\<*<18>*>/ icchati, deyyadhammam assa\<*<19>*>/ jÃnÃthÃ" 'ti ra¤¤o Ãrocetvà ra¤¤Ã "tumhÃkaæ deyyadhammato upa¬¬haæ labhis- satÅti" vutte taæ pavattiæ MÆsilassa\<*<20>*>/ Ãrocesi. MÆsilo\<*<20>*>/ "ahaæ tumhehi samakaæ ¤eva labhanto upaÂÂhahissÃmi, alabhanto na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck omits susu, Bi ma¤¤Ãyasusu. 2 Cs musÅlo, Bi musilo. 3 Bi tha-. 4 Ck vippayutto corr. to -vuttho, Bi vippavutto. 5 Bi asappÆrisassa-. 6 Bi tÃva. 7 Bi -kÃraïaæ. 8 so all three MSS., Bp -pÅtuhi. 9 Bi -naæ. 10 Bi omits so 11 Cs sattoneva. 12 Bi pucchi. 13 Cs -siko, Bi visÃsako, Bp vissasiko 14 Bi nithitan. 15 Ck Cs -si-. 16 Ck Cs omit pi. 17 Bi omits vatvÃ. 18 Ck Cs upaÂÂhitum, Bi upaÂÂhÃtaæ. 19 Bi -dhammassa, Cs -dhammassa corr. to -dhammam assa. 20 Cs Bi mu-. >/ #<[page 251]># %< 3. GuttilajÃtaka. (243.) 251>% upaÂÂhahissÃmÅti" Ãha. "KiækÃraïÃ" ti. "Nanu ahaæ tumhÃ- kaæ jÃnanasippaæ sabbaæ jÃnÃmÅti". "ùma jÃnÃsÅti". "Evaæ sante kasmà mayhaæ upa¬¬haæ detÅti". Bodhisatto ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà "yadi evaæ tumhehi samakaæ sippaæ dassetuæ sakkonto samakaæ labhissatÅti" Ãha. Bodhisatto ra¤¤o vaca- naæ\<*<2>*>/ tassa Ãrocetvà tena "sÃdhu dassessÃmÅti\<*<3>*>/" vutte ra¤¤o taæ pavattiæ Ãrocetvà "sÃdhu dassetu, kataradivasaæ sÃkacchà hotÅti\<*<4>*>/" vutte "ito\<*<5>*>/ sattame\<*<6>*>/ divase hotu mahÃrÃjÃ" 'ti Ãha RÃjà MÆsilaæ\<*<7>*>/ pakkosÃpetvà "saccaæ kira tvaæ Ãcariyena saddhiæ sÃkacchaæ karissasÅti\<*<8>*>/" pucchitvà "saccaæ devÃ" 'ti vutte "Ãcariyena saddhiæ viggaho nÃma na\<*<9>*>/ vaÂÂati\<*<10>*>/, mà ka- rÅti" vÃriyamÃno pi "alaæ mahÃrÃja, hotu yeva me Ãcariyena saddhim sattame divase sÃkacchÃ, katarassa\<*<11>*>/ jÃnanabhÃvaæ jÃnissÃmÃ\<*<12>*>/" ti Ãha. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà "ito kira sattame divase Ãcariya-Guttilo ca\<*<13>*>/ antevÃsika-MÆsilo\<*<14>*>/ ca rÃjadvÃre a¤¤ama¤¤aæ sÃkacchaæ katvÃ\<*<15>*>/ sippaæ dasses- santi, nÃgarà sannipatitvà sippaæ passantÆ" ti bheri¤ carÃpesi. Bodhisatto cintesi "ayaæ MÆsilo\<*<16>*>/ daharo taruïo, ahaæ ma- hallako parihÅnatthÃmo, mahallakassa kiriyà nÃma na sam- pajjati, antevÃsikena nÃma jinite\<*<17>*>/ pi viseso n' atthi, antevÃsi- kassa pana jaye sati\<*<18>*>/ pattabbalajjato\<*<19>*>/ ara¤¤aæ pavisitvà maraïaæ\<*<20>*>/ varan" ti so ara¤¤aæ pavisitvà maraïabhayena nivattati lajjÃbhayena gacchati. Evam assa gamanÃgamanaæ karontass' eva cha divasà atikkantÃ. TiïÃni matÃni, jaæ- ghamaggo nibbatti. Tasmiæ khaïe Sakkassa Ãsanaæ\<*<21>*>/ uï- hÃkÃraæ dassesi. Sakko ÃvajjamÃno taæ kÃraïaæ ¤atvà "Guttilagandhabbo antevÃsikassa vasena\<*<22>*>/ ara¤¤e mahÃdukkhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 2 Bi adds sutvÃ. 3 Ck Cs dassemÅti. 4 Bi hotu ti. 5 Bi omits ito. 6 Bi satta. 7 Cs mu-, Bi musÅlaæ. 8 all three MSS. -tÅti. 9 Ck Bi omit na. 10 Ck Cs vaddhati, Bi vattati. 11 so Bp; Ck Cs etarassa, Bi katassa. 12 Bi jÃnina- jÃnÃpessÃmÃ. 13 Bi omits ca. 14 Cs -mu-, Bi -musÅlo. 15 Ck Cs sÃkacchitvÃ, Bi sÃkiccaæ katvÃ. 16 Bi mu-. 17 Bi parÃjite, Bp antevÃsikena nÃma jito. 18 Bi sasati 19 Ck -lajjano, Cs -lajjito, Bi sappatÂhalajito, Bp pattappalajjato. 20 Bi maraïame. 21 Bi sakkasabhavanaæ 22 Bi bhayena. >/ #<[page 252]># %<252 II. DukanipÃta. 10. SigÃlavagga. (25.)>% anubhoti\<*<1>*>/, etassa mayà avassayena bhavituæ vaÂÂatÅti\<*<2>*>/" vegena gantvà Bodhisattassa purato ÂhatvÃ\<*<3>*>/ "Ãcariya kasmà ara¤¤aæ paviÂÂho sÅti" pucchitvà "ko si tvan" ti vutte "Sakko 'ham asmÅti\<*<4>*>/" Ãha. Atha naæ Bodhisatto "ahaæ kho devarÃja an- tevÃsikato parÃjayabhayena ara¤¤aæ paviÂÂho" ti vatvà pa- Âhamaæ gÃtham Ãha: @*>/, saraïaæ\<*<6>*>/ me hohi\<*<7>*>/ Kosiyà 'ti. || Ja_II:184 ||>@ Tass' attho: ahaæ devarÃja MÆsilaæ\<*<8>*>/ nÃma antevÃsikaæ sattatantiæ su- madhuraæ rÃmaïÅyaæ\<*<9>*>/ vÅïaæ attano jÃnananiyÃmena sikkhÃpesiæ, so maæ idÃni raÇgamaï¬ale pakkosati, tassa me tvaæ Kosiyagotta saraïaæ hohÅti. Sakko tassa vacanaæ sutvà "mà bhÃyi, ahan te {tÃïa¤ ca} leïa¤ cÃ" 'ti vatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ taæsaraïaæ samma, aham ÃcariyapÆjako, na taæ jayissati sisso, sissam Ãcariya jessasÅti. || Ja_II:185 ||>@ Tattha ahaæ taæsaraïan ti ahaæ saraïaæ avassayo patiÂÂhà hutvà taæ\<*<11>*>/ tÃyissÃmi, sammà 'ti piyavacanam etaæ\<*<12>*>/, sissam Ãcariya jessa- sÅti Ãcariya tvaæ vÅïaæ vÃdayamÃno sissaæ jinissasi. "Api ca tvaæ vÅïaæ vÃdento ekaæ tantiæ chinditvà cha vÃdeyyÃsi, vÅïÃya te pakatisaddo bhavissati, MÆsilo\<*<13>*>/ pi tantiæ chindissati, ath' assa vÅïÃya saddo na bhavissati, tasmiæ khaïe so\<*<14>*>/ parÃjayaæ pÃpuïissati. Ath' assa parÃjayabhÃvaæ ¤atvà dutiyam pi tatiyam pi catuttham pi pa¤camam pi chaÂÂham pi sattamam pi tantiæ chinditvà suddhadaï¬akam eva vÃdeyyÃsi, chinnatantikoÂÅhi\<*<15>*>/ saro nikkhamitvà sakalaæ dvÃdasayojanikaæ\<*<16>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs anuhoti. 2 Cs vaddhatÅti. 3 Bi thatvÃ. 4 Ck Cs asminti, Bi asmÅnti. 5 Ck amheti. 6 Bi -naæ. 7 Ck Bi hoti, Cs hoti corr. to hohi. 8 Cs mÆsÅlaæ, Bi musilaæ. 9 Bi ramaïiyaæ. 10 Cs ahan. 11 Ck tan, Cs tat corr. to taæ. 12 Ck Cs -vacanaæ metaæ. 13 Cs Bi mu-. 14 Ck Cs omit so 15 Ck -tanta-, Cs -koÂihi, Bi -tantidekÃtihi. 16 Bi sakaladvÃdasayojanika. >/ #<[page 253]># %< 3. GuttilajÃtaka. (243.) 253>% BÃrÃïasÅnagaraæ\<*<1>*>/ chÃdetvà Âhassati". Evaæ vatvà Sakko Bodhisattassa tisso pÃsaghaÂikÃ\<*<2>*>/ datvà evam Ãha: "vÅïÃ- sadden' eva\<*<3>*>/ sakalanagare chÃdite ito\<*<4>*>/ ekaæ pÃsaghaÂikaæ ÃkÃse khipeyyÃsi, atha te purato otaritvà tÅïi accharÃsatÃni naccissanti, tesaæ naccanakÃle dutiyaæ khipeyyÃsi, athÃparÃni tÅïi satÃni otaritvà tava vÅïÃdhure naccissanti, tato tatiyam pi\<*<5>*>/ khipeyyÃsi, athÃparÃni tÅïi satÃni otaritvà raÇgamaï¬ale naccissanti, aham pi tesaæ santikaæ ÃgamissÃmi, gaccha mà bhÃyÅti\<*<6>*>/". Bodhisatto pubbaïhasamaye gehaæ agamÃsi. RÃ- jadvÃre pi maï¬apaæ\<*<1>*>/ katvà ra¤¤o Ãsanaæ pa¤¤Ãpesuæ. RÃjà pÃsÃdà otaritvÃ\<*<8>*>/ alaækatamaï¬ape pallaækamajjhe nisÅdi. DasasahassÃ\<*<9>*>/ alaækatitthiyo amaccabrÃhmaïaraÂÂhikÃdayo\<*<10>*>/ ca\<*<11>*>/ rÃjÃnaæ parivÃrayiæsu. Sabbe nÃgarà sannipatiæsu. RÃjaÇ- gaïe cakkÃticakke ma¤cÃtima¤ce bandhiæsu. Bodhisatto pi nahÃtÃnulitto nÃnaggarasabhojanaæ bhu¤jitvà vÅïaæ gÃhÃ- petvà attano pa¤¤attÃsane nisÅdi. Sakko adissamÃnakÃyenÃ- gantvÃ\<*<12>*>/ ÃkÃse aÂÂhÃsi. Bodhisatto yeva naæ passati. MÆsilo\<*<13>*>/ pi Ãgantvà attano Ãsane nisÅdi. MahÃjano parivÃresi. ùdito ca dve pi samasamaæ\<*<14>*>/ vÃdayiæsu. MahÃjano dvinnam pi vÃditena tuÂÂho ukkuÂÂhisahassÃni pavattesi. Sakko ÃkÃse Âhatvà Bodhisattaæ ¤eva sÃvento\<*<15>*>/ "ekaæ tantiæ chindÃ" 'ti Ãha. Bodhisatto bhamaratantiæ chindi, sà chinnÃpi\<*<16>*>/ chinnakoÂiyÃ\<*<17>*>/ saraæ\<*<18>*>/ mu¤cat' eva, devagandhabbaæ viya vattati. MÆsilo\<*<19>*>/ pi tantiæ chindi, tato saddo na nikkhami. ùcariyo\<*<20>*>/ dutiyam pi --pe-- sattamam pi chindi, suddhadaï¬akaæ vÃdentassa saddo nagaraæ chÃdetvà aÂÂhÃsi, celukkhepasahassÃni\<*<21>*>/ c' eva ukkuÂ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cs -si-. 2 Bi tiso pÃsakaghaÂikÃyo. 3 Ck Cs -saddenaca. 4 Bi omits ito. 5 Bi omits pi 6 Bi adds bodhisassaæ assasesi. 7 Bi maï¬alaæ. 8 Bi adds pÃsÃdatale. 9 Bi davÃsaÇkasahassÃ. 10 Bi samaccabrahmaïaseÂhiraÂhi-. 11 Bi omits ca. 12 Bi -kÃyena ÃgantvÃ. 13 Bi mu-. 14 Bi sampaæ sammaæ. 15 Bi sÃvajjo. 16 Cs chinnÃpi crossed out. 17 Cs chinnakoÂiyà corr. to chinnÃ- 18 Bi paraæ. 19 Bi mu-. 20 Bi adds pi. 21 Cs ceÊu-. >/ #<[page 254]># %<254 II. DukanipÃta. 10. SigÃlavagga. (25.)>% ÂhisahassÃni\<*<1>*>/ ca\<*<2>*>/ pavattayiæsu. Bodhisatto ekaæ pÃsakaæ ÃkÃse khipi\<*<3>*>/, tÅïi accharÃsatÃni otaritvà nacciæsu, evaæ dutiye ca tatiye ca khitte nava\<*<4>*>/ accharÃsatÃni otaritvà vuttanayena nacciæsu. Tasmiæ khaïe rÃjà mahÃjanassa iÇgitasa¤¤aæ adÃsi, mahÃjano uÂÂhÃya "tvaæ Ãcariyena saddhiæ virajjhitvÃ\<*<5>*>/ `sama- kÃraæ\<*<6>*>/ karomÅti' vÃyamasi, attano pamÃïaæ na jÃnÃsÅti" MÆ- silaæ\<*<7>*>/ tajjetvà gahitagahiteh' eva\<*<8>*>/ pÃsÃïadaï¬ÃdÅhi saæcuïïetvà jÅvitakkhayaæ pÃpetvà pÃde gahetvà saækÃraÂÂhÃne cha¬¬esi\<*<9>*>/. RÃjà tuÂÂhacitto ghanavassaæ vassanto viya Bodhisattassa bahuæ\<*<10>*>/ dhanam adÃsi, tathà nÃgarÃ. Sakko pi tena saddhiæ paÂisanthÃraæ katvà "ahaæ te paï¬ita sahassayuttaæ Ãja¤- ¤arathaæ gÃhÃpetvÃ\<*<11>*>/ pacchÃ\<*<12>*>/ MÃtaliæ pesessÃmi, tvaæ sa- hassayuttaæ Vejayantarathavaraæ\<*<13>*>/ abhiruyha\<*<14>*>/ devalokaæ Ãgac- cheyyÃsÅti" vatvà pakkÃmi. Atha naæ\<*<15>*>/ gantvà paï¬ukam- balasilÃya\<*<16>*>/ nisinnaæ "kahaæ gat' attha mahÃrÃjÃ" 'ti deva- dhÅtaro pucchiæsu. Sakko tÃsaæ taæ kÃraïaæ vitthÃrena kathetvà Bodhisattassa sÅla¤ ca\<*<17>*>/ guïa¤ ca vaïïesi. Deva- dhÅtaro "mahÃrÃja, mayaæ hi Ãcariyaæ daÂÂhukÃmÃ, idha naæ ÃnehÅti" Ãhaæsu. Sakko MÃtaliæ Ãmantetvà "tÃta, devaccharà Guttilagandhabbaæ\<*<18>*>/ daÂÂhukÃmÃ, gaccha naæ Vejayantarathe nisÅdÃpetvà ÃnehÅti". So "sÃdhÆ" 'ti vatvÃ\<*<19>*>/ gantvà Bodhi- sattaæ Ãnesi Sakko Bodhisattena saddhiæ sammoditvà "devaka¤¤Ã kira te Ãcariya gandhabbaæ sotukÃmÃ" ti Ãha. "Mayaæ mahÃrÃja gandhabbà nÃma sippaæ nissÃya jÅvÃma, mÆlaæ labhantà vÃdeyyÃmÃ" 'ti. "VÃdehi\<*<20>*>/, ahaæ te\<*<21>*>/ mÆlaæ dassÃmÅti". "Na me a¤¤ena\<*<22>*>/ mÆlen' attho, imà pana me devadhÅtaro attano\<*<23>*>/ kalyÃïakammaæ kathentu, ev' Ãhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi ukkaÂhitasa-. 2 Ck ce, Cs ceva 3 Bi adds tadÃ. 4 Cs naca, Bi tÅtiïi 5 Bi virujhitvÃ. 6 Bi samÃkÃraæ. 7 Cs Bi mu-. 8 Cs gahitega-. 9 Bi chaÂÂesi. 10 Bi bahu. 11 Bi gahetvÃ. 12 Bi gacchati 13 Bi vejayarathaæ. 14 Bi -ruyha. 15 Bi omits naæ. 16 Bi -yaæ. 17 so Bi Bp; Ck Cs sÅla¤pa¤Ã. 18 Ck Cs guttilassa gandhabbaæ, Bi guttilagandhappa. 19 Bi omits vatvÃ. 20 Bi vÃrehi. 21 Bi taæ 22 Ck Cs namaæ¤ena. 23 Bi repeats attano. >/ #<[page 255]># %< 3. GuttilajÃtaka. (243.) 255>% vÃdessÃmÅti". Atha naæ devadhÅtaro Ãhaæsu: "amhehi Kata- kalyÃïakammaæ pacchà tuÂÂhÃ\<*<1>*>/ kathessÃma, gandhabbaæ karohi ÃcariyÃ" 'ti. Bodhisatto sattÃhaæ devatÃnaæ gandhabbaæ akÃsi, taæ dibbagandhabbaæ abhibhavitvà pavatti\<*<2>*>/, sattame divase Ãdito paÂÂhÃya devadhÅtÃnaæ kalyÃïakammaæ pucchi. Ekaæ KassapabuddhakÃle ekassa bhikkhuno uttamavatthaæ datvà Sakkassa paricÃrikà hutvà nibbattaæ accharÃsahassa parivÃraæ uttamadevaka¤¤aæ "tvaæ purimabhave kiæ kammaæ katvà nibbattÃ" ti pucchi. Tassa pucchanÃkÃro ca vissajjana¤ ca VimÃnavatthumhi Ãgatam eva, vuttaæ hi tattha: Abhikkantena vaïïena yaæ tvaæ tiÂÂhasi devate obhÃsentÅ\<*<3>*>/ disà sabbà osadhÅ\<*<4>*>/ viya tÃrakÃ, Kena te\<*<5>*>/ tÃdiso vaïïo, kena te idha-m-ijjhati uppajjanti ca te bhogà ye keci manaso piyÃ. PucchÃmi taæ devi\<*<6>*>/ mahÃnubhÃve manussabhÆtà kim akÃsi pu¤¤aæ, kenÃsi evaæ jalitÃnubhÃvà vaïïo ca te sabbadisà pabhÃsati. VatthuttamadÃyikà nÃrÅ\<*<7>*>/ pavarà hoti naresu\<*<8>*>/ nÃrisu evaæ piyarÆpadÃyikÃ\<*<9>*>/ manÃpaæ dibbaæ\<*<10>*>/ sà labhate upecca ÂhÃnaæ. Tassà me passa vimÃnaæ, accharà kÃmavaïïinÅ 'ham asmi\<*<11>*>/ accharÃsahassassÃhaæ pavarÃ, passa pu¤¤Ãnaæ vipÃkaæ. Tena me tÃdiso vaïïo, tena me idha-m-ijjhati, uppajjanti ca me bhogà ye keci manaso piyÃ. Ten' amhi evaæ jalitÃnubhÃvà vaïïo ca me sabbadisà pabhÃsatÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi tuyhaæ. 2 Bi pavattati. 3 Ck Cs -ti, Bi obhÃsanti. 4 Cs Bi -dhi. 5 Bi me. 6 Ck Cs deva, Bi Bp devÅ. 7 Cs Bi nÃri. 8 Bi nare. 9 Ck Cs piyarÆpaæ-, Bi pÅyaærÆpa-. 10 Bi khippaæ. 11 Bi ahamasmÅ. >/ #<[page 256]># %<256 II. DukanipÃta. 10. SigÃlavagga. (25.)>% Aparà piï¬Ãya caramÃnassa bhikkhuno pÆjanatthÃya pup- phÃni adÃsi. AparÃpi\<*<1>*>/ "cetiye gandhapa¤caÇgulikaæ dethÃ" 'ti gandhe adÃsi. Aparà madhurÃni phalÃphalÃni\<*<2>*>/ adÃsi. Aparà uttamarasaæ adÃsi. Aparà Kassapadasabalassa cetiye gan- dhapa¤caÇgulikaæ adÃsi. Aparà maggapaÂipannÃnaæ bhik- khÆnaæ\<*<3>*>/ {bhikkhunÅna¤ ca} kulagehe\<*<4>*>/ vÃsaæ upagatÃnaæ santike dhammaæ assosi\<*<5>*>/. Aparà nÃvÃya\<*<6>*>/ bhuttassa\<*<7>*>/ bhikkhuno udake\<*<8>*>/ ÂhatvÃ\<*<9>*>/ udakaæ adÃsi\<*<10>*>/. AparÃ\<*<11>*>/ agÃramajjhe vasamÃnà ak- kodhanÃ\<*<12>*>/ hutvà sassusasuravattaæ\<*<13>*>/ akÃsi. Aparà attano lad- dhakoÂÂhÃsato\<*<14>*>/ pi saævibhÃgaæ katvà va paribhu¤ji sÅlavatÅ ca ahosi. Aparà paragehe\<*<15>*>/ dÃsÅ\<*<16>*>/ hutvà nikkodhÃ\<*<17>*>/ nimmÃnà attano laddhakoÂÂhÃsato saævibhÃgaæ katvà devara¤¤o pari- cÃrikà hutvà nibbattÃ. Evaæ sabbÃpi GuttilavimÃnavatthumhi Ãgatà sattatiæsà devadhÅtà yaæ yaæ kammaæ katvà tattha nibbattà sabbaæ\<*<18>*>/ Bodhisatto\<*<19>*>/ pucchi, tÃpi 'ssa attano kata- kammaæ gÃthÃhi eva\<*<20>*>/ kathesuæ. Taæ sutvà Bodhisatto "lÃbhà vata\<*<21>*>/ me, suladdhaæ vata\<*<21>*>/ me, sv-Ãhaæ idhÃgantvà appamattakena\<*<22>*>/ pi kammena paÂiladdhà sampattiyo assosiæ\<*<23>*>/, ito dÃni paÂÂhÃya manussalokaæ gantvà dÃnÃdÅni\<*<24>*>/ kusala- kammÃn' eva\<*<25>*>/ karissÃmÅti" vatvÃ\<*<26>*>/ imaæ udÃnaæ udÃnesi: SvÃgataæ vata me ajja suppabhÃtaæ suvuÂÂhitaæ\<*<27>*>/, yaæ addasÃsiæ\<*<28>*>/ devatÃyo accharà kÃmavaïïiyo\<*<29>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits pi 2 Bi phalÃni. 3 Bi bhikkhuna¤ca 4 Bi -ha. 5 Bi ahosi. 6 Bi apara upaÂhakaÂhÃya veÊÃya. 7 Ck bhunnassa, Cs bhunnassa corr. to bhuttassa. 8 Bi udakaæ. 9 Bi labhitvÃ. 10 Ck Cs udakamadÃsi. 11 Bi tasmÃ. 12 Bi omits akkodhanÃ. 13 Cs sassura- corr. to sasura-, Bi sassura- 14 Bi -sako. 15 Bi panageha, Cs parageha corr. to paragehe. 16 Cs Bi dÃsi. 17 Bi nikkodhanÃ. 18 Bi taæ sappaæ. 19 Bi -sattena. 20 Bi yeva. 21 Bi thÃ. 22 Bi -nÃ. 23 Bi ahosi. 24 Bi adds pu¤¤Ãni katvÃ. 25 Ck -kammameva, Cs -kammameva corr. to -kammÃneva, Bp -kammÃni eva, Bi -kammeneva. 26 Bi omits vatvÃ. 27 Bi omits suvuÂÂhitaæ. 28 Bi adassÃsi, Bp addasiæ. 29 so Bp; Ck -vaïïiniyo, Cs -vantiniyo, Bi saccharÃkÃmavaïïayo. >/ #<[page 257]># %< 4. VÅticchajÃtaka. (244.) 257>% ImÃs' Ãhaæ dhammaæ sutvÃ\<*<1>*>/ kÃhÃmi\<*<2>*>/ kusalaæ bahuæ dÃnena samacariyÃya saæ¤amena\<*<3>*>/ damena ca, so 'haæ tattha gamissÃmi yattha gantvà na socare ti. Atha naæ sattÃhaccayena devarÃjà MÃtalisaÇgÃhakaæ\<*<4>*>/ ÃïÃpetvà rathe nisÅdÃpetvà BÃrÃïasim eva pesesi. So BÃrÃ- ïasiæ gantvà devaloke attanÃ\<*<5>*>/ diÂÂhakÃraïaæ manussÃnaæ Ãcikkhi. Tato paÂÂhÃya\<*<6>*>/ manussà saussÃhÃ\<*<7>*>/ pu¤¤Ãni kÃtuæ ma¤¤iæsu. Satthà imaæ desanaæ\<*<8>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà MÆsilo\<*<9>*>/ Devadatto ahosi, Sakko Anuruddho, rÃjà ùnando\<*<10>*>/, Guttila- gandhabbo pana aham eva" 'ti. GuttilajÃtakaæ\<*<11>*>/. $<4. VÅticchajÃtaka.>$ Yaæ passati na taæ icchatÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ palÃyikaæ\<*<12>*>/ paribbÃjakaæ Ãrabbha kathesi. So kira sakala-JambudÅpe paÂivÃdaæ\<*<13>*>/ alabhitvà SÃvatthiæ Ãgantvà "ko mayà saddhiæ vÃdaæ kÃtuæ samattho" ti pucchitvà "SammÃsam- buddho" ti sutvà mahÃjanaparivuto Jetavanaæ gantvà Bhagavantaæ catuparisamajjhe dhammaæ desentaæ pa¤haæ pucchi. Ath' assa Satthà taæ\<*<14>*>/ vissajjetvà ekaæ nÃma kin ti pa¤haæ pucchi. So ka- thetuæ asakkonto uÂÂhÃya\<*<15>*>/ palÃyi. Nisinnaparisà "ekapaden' eva vo\<*<16>*>/ bhante\<*<17>*>/ paribbÃjako niggahito\<*<18>*>/" ti Ãhaæsu. Satthà "nÃhaæ upÃsakÃ\<*<19>*>/ idÃn' eva taæ ekapaden' eva niggaïhÃmi, pubbe pi nig- gaïhiæ yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto KÃsiraÂÂhe\<*<20>*>/ brÃhmaïakule nibbattitvà vayap- patto kÃme pahÃya isipabbajjaæ pabbajitvà dÅgharattaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cs sutvÃna. 2 Cs kahÃmi. 3 Bi sayamena. 4 Bi mÃtaligÃhakaæ. 5 Bi attano. 6 Bi adds te. 7 so Ck Bp; Cs saussÃha, Bi saussÃsÃ. 8 Bi dhammade-. 9 Cs Bi musÅlo. 10 Bi adds ahosi. 11 Bi adds tatiyaæ. 12 Ck paÊÃsikaæ, Cs palÃsikaæ, Bi palÃsi. 13 so Ck Cs Bp; Bi paÂivÃri. 14 Ck naæ. 15 Bi uÂhayÃsanÃ. 16 Bi kho. 17 Bi bhonto, Cs bhanto corr. to bhante. 18 so all three MSS. 19 Bi -ka. 20 Bi kÃsikaraÂhe. >/ #<[page 258]># %<258 II. DukanipÃta. 10. SigÃlavagga. (25.)>% Himavante\<*<1>*>/ vasi. So pabbatà oruyha\<*<2>*>/ ekaæ gÃmanigamaæ\<*<3>*>/ nissÃya GaÇgÃnivattane païïasÃlÃya vÃsaæ kappesi. Ath' eko paribbÃjako sakala-JambudÅpe paÂivÃdaæ\<*<4>*>/ alabhitvà taæ nigamaæ patvà "atthi nu kho koci mayà saddhiæ vÃdaæ kÃtuæ samattho" ti pucchitvà "atthÅti" Bodhisattassa Ãnu- bhÃvaæ sutvà mahÃjanaparivuto tassa vasanaÂÂhÃnaæ\<*<5>*>/ gantvà paÂisanthÃraæ katvà nisÅdi. Atha naæ Bodhisatto "vana- gandhaparibhÃvitaæ\<*<6>*>/ GaÇgÃpÃnÅyaæ\<*<7>*>/ pivissasÅti" pucchi. Parib- bÃjako vÃdena ottharanto\<*<8>*>/ "kÃ\<*<9>*>/ GaÇgÃ, vÃlukÃ\<*<10>*>/ GaÇgÃ, uda- kaæ GaÇgÃ, orimatÅraæ GaÇgÃ, pÃrimatÅraæ GaÇgÃ" ti Ãha. Bodhisatto taæ pana paribbÃjakaæ "Âhapetvà udakaæ vÃlukaæ orimatÅraæ\<*<11>*>/ pÃrimatÅra¤\<*<12>*>/ ca kahaæ GaÇgaæ labhissatÅti\<*<13>*>/ Ãha. ParibbÃjako appaÂibhÃno\<*<14>*>/ hutvà uÂÂhÃya palÃyi. Tasmiæ palÃte\<*<15>*>/ Bodhisatto nisinnaparisÃya dhammaæ desento imà gÃthà avoca: @@ @*>/ namo karomase ti. || Ja_II:187 ||>@ Tattha yaæ passatÅti yaæ udakÃdiæ passati taæ GaÇgà ti na icchati, ya¤ ca na passatÅti ya¤ ca udakÃdivinimmuttaæ GaÇgaæ na passati taæ kira icchati\<*<17>*>/, ma¤¤Ãmi ciraæ carissatÅti ahaæ evaæ ma¤¤Ãmi: ayaæ paribbÃjako evarÆpaæ GaÇgaæ pariyesanto ciraæ carissati, yathà và udakÃdivi- nimmuttaæ GaÇgaæ evaæ\<*<18>*>/ rÆpÃdivinimmuttaæ attÃnam pi pariyesanto saæsÃre \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -vantaæ, Cs -vantaæ corr. to -vante. 2 Bi orÆyhaæ. 3 Bi nigamagÃmaæ. 4 so Ck Bp; Cs -vÃdaæ corr. to -vÃdiæ, Bi -vÃdi. 5 Cs vacanaÂhÃnaæ. 6 Bi vaïïa-. 7 Bi -pÃïiyaæ. 8 Bi oÂÂaranto. 9 Bi omits kÃ. 10 Cs vÃÊukÃ. 11 Ck Cs oriman-. 12 Ck Cs pÃrimantiraæ. 13 so Ck Bi; Bp labhissasÅti, Cs labhissÃtiti corr. to labhissÃsiti? 14 Ck -bhÃïo, Bi -pÃno. 15 Bi palÃyante. 16 Cs vÅtiracchÃnaæ, Bi vigaticchÃnaæ. 17 Ck Cs icchÃti. 18 Ck Cs Bi eva. >/ #<[page 259]># %< 5. MÆlapariyÃyajÃtaka. (245.) 259>% ciraæ carissati, na hi taæ lacchatÅti ciraæ caranto pi yan\<*<1>*>/ taæ evarÆpaæ GaÇgaæ và attÃnaæ và icchati taæ na lacchati; yaæ labhatÅti yaæ udakaæ và rÆpÃdiæ\<*<2>*>/ và labhati tena na tussati, yaæ pattheti laddhaæ hÅÊetÅti evaæ laddhena atussanto yaæ yaæ sampattiæ pattheti taæ taæ labhitvà kiæ etÃyà ti hÅÊeti avama¤¤ati, icchà hi anantagocarà ti\<*<3>*>/ laddhaæ laddhaæ\<*<4>*>/ hÅÊetvà a¤¤ama¤¤aæ Ãrammaïaæ icchanato\<*<5>*>/ ayaæ icchà nÃma taïhà anantago- carÃ, vÅticchÃnaæ\<*<6>*>/ namo karomase ti tasmà ye vigaticchà BuddhÃdayo tesaæ mayaæ namakkÃraæ karomà 'ti. Satthà imaæ desanaæ\<*<7>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà paribbÃjako va etarahi paribbÃjako ahosi\<*<8>*>/, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. VÅticchajÃtakaæ\<*<9>*>/. $<5. MÆlapariyÃyajÃtaka.>$ KÃlo ghasati\<*<10>*>/ bhÆtÃnÅti. Idaæ Satthà UkkaÂÂhaæ nis- sÃya Subhagavane viharanto MÆlapariyÃyasuttantaæ Ãrab- bha kathesi: Tadà kira pa¤casatà brÃhmaïà tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ sÃsane pabbajitvà tÅïi piÂakÃni uggaïhitvà mÃnamadamattà hutvà "SammÃsambuddho pi tÅï' eva\<*<11>*>/ piÂakÃni jÃnÃti, mayam pi tÃni\<*<11>*>/ jÃ- nÃma, evaæ sante kiæ tassa amhehi nÃnÃkaraïan\<*<13>*>/" ti BuddhupaÂ- ÂhÃnaæ na gacchanti\<*<14>*>/, samasatthÃ\<*<15>*>/ hutvà caranti. Ath' ekadivasaæ Satthà tesu Ãgantvà attano santike nisinnesu aÂÂhahi bhÆmÅhi pati- maï¬etvÃ\<*<16>*>/ MÆlapariyÃyasuttantaæ kathesi. Te na\<*<17>*>/ ki¤ci sallakkhe- suæ. Atha nesaæ etad Ãhosi: "mayaæ `amhehi sadisà paï¬itÃ\<*<18>*>/ n' atthÅti' mÃnaæ karoma, idÃni pana na ki¤ci jÃnÃma, Buddhehi sadiso paï¬ito n' atthi, aho\<*<19>*>/ Buddhaguïà nÃmÃ" 'ti, te tato paÂÂhÃya ni- hatamÃnà hutvà uddhaÂadÃÂhà viya sappÃ\<*<20>*>/ nibbisevanà jÃtÃ. Satthà UkkaÂÂhÃyaæ yathÃbhirantaæ viharitvà VesÃliæ gantvà Gotamakace- tiye Gotamakasuttantaæ nÃma kathesi. SahassÅlokadhÃtukampanaæ\<*<21>*>/ ahosi\<*<22>*>/. Taæ\<*<23>*>/ sutvà te bhikkhÆ arahattaæ pÃpuïiæsu. MÆlapari- yÃyasuttantapariyosÃne pana Satthari UkkaÂÂhÃya viharante yeva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi yaæ. 2 Ck Bi rÆpÃdi, Cs -di corr. to diæ. 3 Bi adds yaæ. 4 Cs laddhÃladdhaæ. 5 Ck Cs icchanto, Bp icchato. 6 Bi vigaticchÃnaæ. 7 Bi dhammade-. 8 Ck Cs omit ahosi. 9 Cs viticchajÃtakaæ, Bi Bp vigaticchajÃtakaæ. 10 Bi ghapaÂi 11 Bi tÅïi. 12 Bi tÅïi piÂakÃni. 13 Ck -kÃraïan. 14 Bi omits buddhu--na gacchanti. 15 Bi Bp paÂipakkhÃ. 16 Bi paÂi-. 17 Bi adds hi. 18 Bi adds nÃma. 19 Bi maho. 20 Bi sabbÃ. 21 Bi dasasahassalokadhÃtukammi. 22 Bi omits ahosi. 23 Bi mÆlaparisÃyasuttanti pana. >/ #<[page 260]># %<260 II. DukanipÃta. 10. SigÃlavagga. (25.)>% bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso aho\<*<1>*>/ Bud- dhÃnaæ ÃnubhÃvo, te nÃma brÃhmaïapabbajitÃ\<*<2>*>/ tathà mÃnamadamattà BhagavatÃ\<*<3>*>/ MÆlapariyÃyadesanÃya nihatamÃnà katÃ" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva, pubbe p' Ãhaæ ime\<*<4>*>/ mÃnapaggahitasire\<*<5>*>/ vicarante nihatamÃne akÃsiæ yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ BrÃhmadatte rajjam kÃrente Bo- dhisatto brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto tiïïaæ vedÃ- naæ pÃragÆ\<*<6>*>/ disÃpÃmokkho Ãcariyo hutvà pa¤ca mÃïavakasa- tÃni\<*<7>*>/ mante vÃcesi. Te pa¤casatÃpi niÂÂhitasippà sippe anu- yogaæ datvà "yattakaæ amhe jÃnÃma Ãcariyo pi tattakam eva, viseso n' atthÅti" mÃnatthaddhà Ãcariyassa santikaæ na gac- chanti, vattapaÂivattaæ\<*<8>*>/ na karonti. Te ekadivasaæ Ãcariye badarirukkhamÆle nisinne taæ va¤cetukÃmà badarirukkhaæ na- khena ÃkoÂetvà "nissÃro vÃyaæ\<*<9>*>/ rukkho" ti Ãhaæsu. Bodhi- satto attano va¤canabhÃvaæ ¤atvà "antevÃsikà ekaæ vo pa¤- haæ pucchisÃmÅti" Ãha. Te haÂÂhatuÂÂhà "vadetha, kathessÃmÃ" 'ti. ùcariyo pa¤haæ pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhÆtÃni sabbÃn' eva sah' attanÃ, yo ca kÃlaghaso\<*<11>*>/ bhÆto sa bhÆtapacaniæ\<*<12>*>/ pacÅti\<*<13>*>/. || Ja_II:188 ||>@ Tattha kÃlo ti purebhattakÃlo pi pacchÃbhattakÃlo pÅti evamÃdi, bhÆ- tÃnÅti sattÃdhivacanam etaæ, na kÃlo bhÆtÃnaæ cammamaæsÃdÅni\<*<14>*>/ lu¤citvà khÃdati api ca kho tesaæ ÃyuvaïïabalÃni khepento yobba¤¤aæ\<*<15>*>/ maddanto Ãrogyaæ vinÃsento ghasati\<*<16>*>/ khÃdatÅti vuccati, evaæ ghasanto ca\<*<17>*>/ na ki¤ci vajjeti, sabbÃn' eva ghasati, na kevala¤ ca bhÆtÃn' eva api ca kho sahattanÃ\<*<18>*>/ attÃnam pi ghasati, purebhattakÃlo\<*<19>*>/ pacchÃbhattakÃlaæ na pÃpuïÃti, esa nayo pacchÃbhattakÃlÃdÅsu\<*<20>*>/, yo ca kÃlaghaso bhÆto ti khÅïÃsavass' etaæ adhiva- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bi omit aho. 2 Bi brahmaïà pabbajitvÃ. 3 Bi ÃgatÃ. 4 Bi adds evaæ. 5 Bi -hitenasikhire, Bp -hitasile. 6 Cs -gu. 7 Ck Cs pa¤casatamÃïavakasatÃni. 8 Bi vattaæ. 9 Ck Cs cÃyaæ. 10 Bi yapati. 11 Ck Cs kÃloghaso. 12 Ck -pacatiæ, Bi bhutapacani. 13 Bi saciti. 14 Ck bhÆtÃna¤ ca maæsÃdÅni, Cs bhÆtÃna¤ ca maæsÃdÅni ca. 15 Bi yoppanaæ. 16 Bi ghasatÅti. 17 Bi omits ca. 18 Bi sahatthanÃ. 19 Ck -le. 20 Ck -disu. >/ #<[page 261]># %< 5. MÆlapariyÃyajÃtaka. (245.) 261>% naæ, so hi ariyamaggena Ãyatiæ paÂisandhikÃlaæ khepetvà khÃditvà Âhitattà kÃlaghaso\<*<1>*>/ bhÆto\<*<2>*>/ ti vuccati, sa bhÆtapacaniæ\<*<3>*>/ pacÅti\<*<4>*>/ yÃyaæ taïhà apÃyesu bhÆte pacati taæ ¤Ãïagginà paci dahi\<*<5>*>/ bhasmam akÃsi, tena bhÆ- tapacaniæ\<*<6>*>/ pacÅti\<*<7>*>/ vuccati, pajÃtikin\<*<8>*>/ ti pi pÃÂho, jÃtikiæ\<*<9>*>/ nibbattikin\<*<10>*>/ ti attho. Imaæ pa¤haæ sutvà mÃïavesu eko pi jÃnituæ samattho nÃhosi. Atha ne Bodhisatto "mà kho tumhe `ayaæ pa¤ho tÅsu vedesu atthÅti\<*<11>*>/' sa¤¤aæ akattha, tumhe yam ahaæ jÃnÃmi taæ sabbaæ jÃnÃmÃ\<*<12>*>/ 'ti ma¤¤amÃnà badarirukkhasadisaæ karotha, mama tumhehi a¤¤Ãtassa\<*<13>*>/ bahuno\<*<14>*>/ jÃnanabhÃvaæ na jÃnÃtha, gacchatha, sattame divase kÃlaæ dammi, ettakena kÃlen' imaæ pa¤haæ cintethÃ" 'ti. Te Bodhisattaæ vanditvà attano attano vasanaÂÂhÃnaæ gantvà sattÃhaæ cintetvÃpi pa¤hassa n' eva antaæ na koÂiæ passiæsu. Te sattame divase Ãcariyassa santi- kaæ gantvà vanditvà nisÅditvà "kiæ\<*<15>*>/ bhadramukhÃ\<*<16>*>/ jÃnittha pa¤han" ti vutte\<*<17>*>/ "na jÃnÃmÃ" 'ti vadiæsu. Puna Bodhisatto te garahamÃno dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tass' attho: bahÆni narÃnaæ sÅsÃni dissanti, sabbÃni ca tÃni lomasÃni, sabbÃni mahantÃni, gÅvÃsu yeva ÂhapitÃni, na tÃlaphalaæ viya hatthena gahitÃni, n' atthi tesaæ imehi dhammehi nÃnÃkaraïaæ, ettha pana kocid eva kaïïavà ti attÃnaæ\<*<18>*>/ sandhÃyÃha, kaïïavà ti pa¤¤avÃ, kaïïachiddaæ\<*<19>*>/ pana na kassaci n' atthi. Iti te mÃïavake "kaïïachiddamattam eva tumhÃkaæ bÃ- lÃnaæ atthi, na pa¤¤Ã" ti garahitvà pa¤haæ vissajjesi. Te \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kÃlaæghaso. 2 Bi omits bhÆto. 3 Ck -pacitiæ, Cs bhutapaciniæ? Bi bhutapacanani. 4 Bi saciti. 5 Bi pacati dahati. 6 Bi bhutapacanaæ, Cs bhutapaciniæ corr. to -pacaniæ, Ck -pacitiæ. 7 Cs paciti, Bi sati. 8 Bi pacanan, Bp pajanin ti. 9 Cs jÃnikiæ, Bi janika, Bp janitaæ. 10 Bi nippattakan, Bp nippattitaæ. 11 Bi atthi pi ti. 12 Bi jÃnÃhi. 13 Bi a¤¤atarassa. 14 Ck Cs bahuto. 15 Bi omits kiæ. 16 Cs bhadda- corr. to bhaddra, Bi bhadramukhatumhe. 17 Ck Cs tato, Bi vutte te, Bp Ãha. 18 Ck attÃni, Cs attÃni corr. to attÃniæ. 19 Ck pa¤hakaïha-, Cs païhaækaïhachiddaæ corr. to pa¤¤avà kaïha-, Bi pa¤¤Ãkaïïachiddaæ. >/ #<[page 262]># %<262 II. DukanipÃta. 10. SigÃlavagga. (25.)>% sutvà "aho Ãcariyà nÃma mahantÃ" ti khamÃpetvà nihatamÃnà Bodhisattaæ upaÂÂhahiæsu. Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà pa¤casatà mÃïavakà ime bhikkhÆ ahesuæ, Ãcariyo pana aham evÃ" 'ti. MÆlapariyÃyajÃtakaæ\<*<2>*>/. $<6. TelovÃdajÃtaka.>$ Hantvà jhatvà vadhitvà cà 'ti. Idaæ Satthà VesÃliæ upanissÃya kÆÂÃgÃrasÃlÃyaæ viharanto SÅhasenÃpatiæ Ãrabbha kathesi. So hi Bhagavantaæ saraïaæ gantvà nimantetvà punadivase samaæsakaæ\<*<3>*>/ bhattaæ adÃsi. NigaïÂhà taæ sutvà kupitÃ\<*<4>*>/ anatta- manà TathÃgataæ viheÂhetukÃmà "samaïo Gotamo jÃnaæ uddissa- kaÂaæ\<*<5>*>/ maæsaæ bhu¤jatÅti\<*<6>*>/" akkosiæsu. BhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso NigaïÂha-NÃthaputto\<*<7>*>/ `samaïo Gotamo jÃnaæ uddissa-kaÂaæ\<*<5>*>/ maæsaæ bhu¤jatÅti' saddhiæ parisÃya akkosanto Ãhiï¬atÅti". Taæ sutvà Satthà "na bhikkhave NigaïÂho NÃthaputto\<*<8>*>/ idÃn' eva maæ uddissa-kaÂaæ maæsaæ khÃdanena gara- hati\<*<9>*>/, pubbe pi garahi yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃräasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto isipab- bajjaæ pabbajitvà loïambilasevanatthÃya Himavantato BÃrÃ- ïasiæ\<*<10>*>/ Ãgantvà punadivase nagaraæ bhikkhÃya pÃvisi. Ath' eko kuÂumbiyo\<*<11>*>/ "tÃpasaæ viheÂhessÃmÅti" gharaæ pavesetvà pa¤¤attÃsane nisÅdÃpetvà macchamaæsena parivisitvà bhatta- kiccÃvasÃne ekamantaæ nisÅditvà "idaæ maæsaæ tumhe yeva uddissa pÃïe mÃretvà kataæ\<*<12>*>/, idaæ akusalaæ mà amhÃkam eva tumhÃkam pi hotÅti" vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ vadhitvà ca deti dÃnaæ asa¤¤ato, edisaæ bhattaæ bhu¤jamÃno so pÃpena upalippatÅti\<*<14>*>/. || Ja_II:190 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi dhammade-. 2 Bi adds pa¤camaæ. 3 Ck Cs sasamaæ-. 4 Bi kuppitÃ. 5 Bi -kataæ. 6 Bi -jasÅti. 7 Ck -nÃÂaputto, Bi nigaïho nÃÂaputto. 8 Ck nÃÂaputto, Bi napÆre. 9 Bi garagarahi. 10 Ck Cs -siyaæ, Bi -sÅ. 11 Bi kuÂumpiko. 12 Bi kathaæ. 13 Bi Bp chetvÃ. 14 Bi sa pÃpamÆlapalimmatÅti, Bp sa pÃpamupalimpatÅti. >/ #<[page 263]># %< 6. TelovÃdajÃtaka. (246). 7. PÃda¤jalijÃtaka. (247.) 263>% Tattha hantvà ti hanitvÃ\<*<1>*>/ paharitvà jhatvÃ\<*<2>*>/ ti kilametvà vadhitvà ti\<*<3>*>/ mÃretvÃ, deti dÃnaæ asa¤¤ato ti asa¤¤ato dussÅlo evaæ katvà dÃnaæ deti, edisaæ bhattaæ bhu¤jamÃno sa pÃpenamupalippatÅti\<*<4>*>/ edisaæ uddissa- kaÂaæ bhu¤jamÃno so samaïo\<*<5>*>/ pi pÃpena upalippati saæyujjati\<*<6>*>/ yevà 'ti. Taæ sutvà Bodhisatto dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/. || Ja_II:191 ||>@ Tattha bhu¤jamÃno pi sappa¤¤o ti tiÂÂhatu a¤¤aæ maæsaæ putta- dÃraæ vadhitvÃpi dussÅlena dinnaæ sappa¤¤o khantimettÃdiguïasampanno taæ bhu¤jamÃno pi pÃpena na upalippatÅti\<*<8>*>/. Evam assa Bodhisatto dhammaæ kathetvà uÂÂhÃyÃsanà pakkÃmi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà kuÂumbiko NigaïÂha-NÃthaputto\<*<9>*>/ ahosi, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. TelovÃdajÃtakaæ\<*<10>*>/. $<7. PÃda¤jalijÃtaka.>$ Addhà PÃda¤jalÅ\<*<11>*>/ sabbe ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto LÃÊudÃyitheraæ Ãrabbha kathesi. Ekasmiæ hi\<*<13>*>/ divase dve mahÃsÃvakà pa¤haæ vinicchinanti. BhikkhÆ pa¤haæ suïantà there pasaæsanti. LÃÊudÃyitthero parisantare\<*<13>*>/ nisinno "ete amhehi samaæ kiæ jÃnantÅti" oÂÂham bha¤ji\<*<14>*>/. Taæ disvà therà uÂÂhÃya\<*<15>*>/ pakkamiæsu. Parisà bhijji. DhammasabhÃyaæ bhikkhÆ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso LÃÊudÃyi\<*<16>*>/ dve aggasÃvake garahitvà oÂÂhaæ bha¤jÅti". Taæ sutvà Satthà "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi LÃÊudÃyÅ\<*<17>*>/ Âhapetvà oÂÂhabha¤janaæ tato uttariæ a¤¤aæ na jÃnÃtÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits hanitvÃ. 2 Bi chetvÃ. 3 Ck Cs omit ti. 4 Bi saæpÃpamupalimmatiti, Bp sa pÃpamupalimpatÅti. 5 Ck samÃïo, Bi omits so samaïo pi. 6 Ck Cs saæsujjati. 7 Bi pÃpaæ upalimpatÅti. 8 Ck Bi upalimpatÅti. 9 Bi nigaïÂho nÃÂÃputtako. 10 Bi Bp bÃlovÃdajÃtakaæ chaÂhaæ. 11 Bi pÃda¤cali. 12 Bi omits hi. 13 Bi parisante. 14 Cs bhu¤ji corr. to bha¤ja, Bi bha¤ci. 15 Bi uÂhÃyÃsanÃ. 16 Bi lÃludÃyithero. 17 Ck -yi, Cs -yiæ. >/ #<[page 264]># %<264 II. DukanipÃta. 10. sigÃlavagga. (25.)>% AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa atthadhammÃnusÃsako amacco ahosi. Ra¤¤o pana PÃda¤jali\<*<1>*>/ nÃma putto lÃlo\<*<2>*>/ dandhaparisakkano\<*<3>*>/ ahosi. AparabhÃge rÃjà kÃlam akÃsi. Amaccà ra¤¤o mata- kiccÃni katvà "taæ rajje abhisi¤cissÃmÃ" 'ti mantayamÃnà rÃjaputtaæ PÃda¤jalikaæ\<*<4>*>/ Ãhaæsu. Bodhisatto pana "ayaæ kumÃro lÃlo\<*<2>*>/ dandhaparisakkano, pariggahetvà taæ abhisi¤cis- sÃmÃ\<*<5>*>/" 'ti Ãha. Amaccà vinicchayaæ sajjetvà kumÃraæ sa- mÅpe nisÅdÃpetvà aÂÂaæ vinicchinantà na sammà vinicchiniæsu, te asÃmikaæ sÃmikaæ katvà kumÃraæ pucchiæsu: "kÅdisaæ ku- mÃra suÂÂhu vinicchinimhÃ" 'ti. So oÂÂhaæ bha¤ji. Bodhisatto "paï¬ito ma¤¤e kumÃro, asammÃvinicchitabhÃvo tena ¤Ãto bhavissatÅti" ma¤¤amÃno paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ sabbe pa¤¤Ãya atirocati, tathà hi oÂÂhaæ bha¤jati, uttariæ\<*<7>*>/ nÆna passatÅti. || Ja_II:192 ||>@ Tass' attho: ekaæsena PÃda¤jali\<*<8>*>/ kumÃro sabbe amhe pa¤¤Ãya atirocati, tathà hi oÂÂhaæ bha¤jati, nÆna uttariæ a¤¤aæ kÃraïaæ passatÅti. Te aparasmim\<*<9>*>/ pi\<*<10>*>/ divase vinicchayaæ sajjetvà a¤¤aæ aÂÂaæ suÂÂhu\<*<11>*>/ vinicchinitvà "kÅdisaæ te deva suÂÂhu vinic- chitan" ti pucchiæsu. So puna pi oÂÂham eva bha¤ji. Ath' assa andhabÃlabhÃvaæ ¤atvà Bodhisatto dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/, a¤¤atra oÂÂhanibbhogà nÃyaæ jÃnÃti ki¤canan ti. || Ja_II:193 ||>@ Amaccà PÃda¤jalikumÃrassa\<*<13>*>/ lÃlabhÃvaæ\<*<14>*>/ ¤atvà Bodhi- sattaæ rajje abhisi¤ciæsu. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà PÃda¤jalÅ\<*<15>*>/ LÃÊudÃyÅ\<*<16>*>/ ahosi, paï¬itÃmacco\<*<17>*>/ pana aham evÃ" 'ti. PÃda¤jalijÃtakaæ\<*<18>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pÃda¤cali. 2 Bi lÃÊo. 3 Ck -to, Bi dantaparisakkano. 4 Bi pÃda¤calÅnti. 5 Bi Ãsi¤cis- 6 Cs pÃda¤jali, Bi pÃda¤cali. 7 Ck uttari, Cs uttarima, Bi uttari. 8 Bi pÃda¤caliæ. 9 Ck parasmim, Cs parasmim corr. to apa-. 10 Bi omits pi. 11 Ck Cs su. 12 Bi bhu¤jati. 13 Bi pÃda¤calÅ-. 14 Bi lÃÊa-. 15 Bi pÃdancali. 16 Cs -yi. 17 Bi pa¤¬itÃmacco. 18 Bi pÃda¤cali--sattamaæ. >/ #<[page 265]># %< 8. KiæsukopamajÃtaka. (248.) 265>% $<8. KiæsukopamajÃtaka.>$ Sabbehi kiæsuko diÂÂho ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto Kiæsukopamasuttantaæ Ãrabbha kathesi. CattÃro hi\<*<1>*>/ bhikkhÆ TathÃgataæ upasaækamitvà kammaÂÂhÃnaæ yÃciæsu. Satthà tesaæ kammaÂÂhÃnaæ kathesi. Te\<*<2>*>/ kammaÂÂhÃnaæ gahetvà attano at- tano\<*<3>*>/ rattiÂÂhÃnadivÃÂÂhÃnÃni agamaæsu\<*<4>*>/. Tesu eko cha phassÃyatanÃni\<*<5>*>/ parigaïhitvà arahattaæ pÃpuïi, eko pa¤cakkhandhe eko cattÃro mahÃ- bhÆte eko aÂÂhÃrasa dhÃtuyo\<*<6>*>/. Te attano attano adhigatavisesaæ Satthu Ãrocesuæ. Tatth' ekassa bhikkhuno parivitakko udapÃdi: "imesaæ kammaÂÂhÃnÃnaæ nibbÃnaæ ekakaæ\<*<7>*>/, kathaæ sabbehi ara- hattaæ pattan" ti so SatthÃraæ pucchi. Satthà "kin te bhikkhu kiæsukadiÂÂhabhÃtikehi\<*<8>*>/ nÃnattan\<*<9>*>/" ti vatvà "idaæ no bhante kÃra- ïaæ kathethÃ" 'ti bhikkhÆhi yÃcito atÅtaæ ÃhÃri: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente tassa cattÃro puttà ahesuæ. Te ekadivasaæ sÃrathiæ pakko- sitvà "mayaæ samma kiæsukaæ daÂÂhukÃmÃ, kiæsukarukkhaæ no dassehÅti" Ãhaæsu. SÃrathi "sÃdhu, dassessÃmÅti" vatvà catunnam pi ekato adassetvà jeÂÂhaputtaæ tÃva rathe nisÅ- dÃpetvà ara¤¤aæ netvà "ayaæ kiæsuko" ti khÃnukorakÃle\<*<10>*>/ kiæsukaæ dassesi, aparassa bÃlapalÃsakÃle aparassa pupphita- kÃle aparassa phalitakÃle. AparabhÃge cattÃro pi bhÃtaro ekato nisinnà "kiæsuko nÃma kÅdiso" ti kathaæ samuÂÂhÃ- petvà eko "seyyathÃpi jhÃmathÆïo" ti Ãha, dutiyo "seyyathÃpi nigrodharukkho" ti, tatiyo "seyyathÃpi maæsapesÅti", catuttho "seyyathÃpi sirÅso" ti te a¤¤ama¤¤assa kathÃya aparituÂÂhà pitu santikaæ gantvà "deva kiæsuko nÃma kÅdiso" ti puc- chitvà "tumhehi kiæ kathitan" ti vutte attanÃ\<*<11>*>/ kathitanÅhÃraæ ra¤¤o kathesuæ. RÃjà "catuhi\<*<12>*>/ pi\<*<13>*>/ tumhehi kiæsuko diÂÂho, kevalaæ vo kiæsukassa\<*<12>*>/ dassento sÃrathi `imasmiæ kÃle kiæsuko \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cs omit hi. 2 Bi adds bhikkhÆ taæ 3 Bi only one attano. 4 Bi Ãg-. 5 Ck Bi pas-, Cs pas- corr. to phas-. 6 Bi adds ti. 7 Bi pana ekaæ. 8 Bi kintikaæ diÂhaæ catuhi kaniÂhabhÃtikehi. 9 Ck nÃnatthan. 10 Bp khÃïukakÃle. 11 Bi -no. 12 so all three MSS. 13 Bi omits pi. >/ #<[page 266]># %<266 II. DukanipÃta. 10. SigÃlavagga. (25.)>% kÅdiso' ti `imasmiæ kÃle kÅdiso' ti vibhajitvà na pucchito, tena vo kaækhà uppannÃ" ti vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ vicikicchatha, na hi sabbesu ÂhÃnesu sÃrathÅ\<*<2>*>/ paripucchito ti. || Ja_II:194 ||>@ Tattha na hi sabbesu ÂhÃnesu sÃrathÅ\<*<3>*>/ paripucchito ti sabbehi vo kiæsuko diÂÂho ti kin nu tumhe ettha vicikicchatha\<*<4>*>/, sabbesu ÂhÃnesu kiæsuko p' eso, tumhehi pana na hi sabbesu sÃrathi paripucchito\<*<5>*>/,tena vo kaækhà up- pannà ti. Satthà imaæ kÃraïaæ dassetvà "yathà bhikkhave\<*<6>*>/ cattÃro bhÃ- tikà vibhÃgaæ katvà apucchitattÃ\<*<7>*>/ kiæsuke kaækhaæ uppÃdesuæ evaæ tvam pi imasmiæ dhamme kaækhaæ uppÃdesÅti\<*<8>*>/" vatvà abhisam- buddho hutvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tass' attho: yathà te bhÃtaro sabbesu ÂhÃnesu kiæsukassa adiÂÂhattà kaæ- khiæsu evaæ sabbehi vipassanäÃïehi yesaæ sabbe pi hi\<*<9>*>/ chaphassÃyatanak- khandhabhÆtadhÃtubhedà dhammà ajÃnitÃ\<*<10>*>/ sotÃpattimaggassa anadhigatattà ap- paÂividdhà te ve\<*<11>*>/ tesu phassÃyatanÃdidhammesu kaækhanti yathà ekasmiæ ¤eva\<*<12>*>/ kiæsukasmiæ cattÃro bhÃtaro ti. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà BÃrÃïasirÃjà aham eva ahosin" ti. KiæsukopamajÃtakaæ\<*<13>*>/. $<9. SÃlakajÃtaka.>$ Ekaputtako bhavissasÅti\<*<14>*>/. Idaæ Satthà Jetavane viharanto a¤¤ataraæ mahÃtheraæ Ãrabbha kathesi. So kir' ekaæ kumÃrakaæ pabbÃjetvà pÅÊento tattha viharati. SÃmaïero pÅÊaæ sahi- tuæ asakkonto uppabbaji. Thero gantvà upalÃpeti: "kumÃraka tava \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cs kintettha, Bi kinettha? Bp kiænvettha. 2 Cs -thi, Bi sarathiæ. 3 Ck Cs -thi. 4 so Bp; Ck Cs vinicchatha. 5 Bi omits ti sabbehi---paripucchito. 6 Bi bhikkhu te. 7 Cs -tatva corr. to -tattha, Bi -tatthÃ. 8 Ck -deseti, Bi -desisi. 9 Bi omits yesaæ sabbe pi hi. 10 Bi ajÃnanto. 11 all three MSS. te neva. 12 Bi ekasmi yeva. 13 Bi adds aÂhamaæ. 14 Ck Cs -tÅti, Bi -tiæti. >/ #<[page 267]># %< 9. SÃlakajÃtaka.(249.) 267>% cÅvaraæ tav' eva\<*<1>*>/ bhavissati patto pi, mama santakaæ pattacÅvaram pi tav' eva\<*<1>*>/ bhavissati, ehi pabbajÃhÅti". So "nÃhaæ pabbajissÃ- mÅti" vatvÃpi punappuna\<*<2>*>/ vuccamÃno pabbaji. Atha naæ pabbajita- divasato paÂÂhÃya puna thero viheÂhesi. So pÅÊaæ asahanto puna uppabbajitvà anekavÃraæ\<*<3>*>/ yÃcante\<*<4>*>/ pi tasmiæ "tvaæ n' eva maæ sahasi\<*<5>*>/ na vinà vattituæ sakkosi, gaccha na pabbajissÃmÅti" na pab- baji. BhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso suhadayo vata so dÃrako, mahÃtherassa Ãsayaæ ¤atvà na pabbajÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' ev' esa suhadayo pubbe pi suhadayo, ekavÃraæ etassa dosaæ disvà na puna gaïhÅti\<*<6>*>/" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto kuÂumbikakule nibbattitvà vayappatto dha¤¤a- vikkayena jÅvikaæ kappesi. A¤¤ataro pi ahiguïÂhiko\<*<7>*>/ ekaæ makkaÂaæ sikkhÃpetvà osadhaæ gÃhÃpetvà tena sappaæ kÅÊÃ- pento jÅvikaæ kappesi. So BÃrÃïasiyaæ ussave ghuÂÂhe\<*<8>*>/ ussavaæ kÅÊitukÃmo "imaæ mà pamajjÅti" taæ makkaÂaæ tassa vÃïijakassa\<*<9>*>/ hatthe Âhapetvà ussavaæ kÅÊetvà sattame divase tassa santikaæ gantvà "kahaæ makkaÂo" 'ti pucchi. MakkaÂo sÃmikassa saddaæ sutvà va dha¤¤Ãpaïato\<*<10>*>/ vegena nikkhami. Atha naæ so veÊupesikÃya piÂÂhiyaæ pothetvà ÃdÃya uyyÃnaæ gantvà ekamante bandhitvà niddaæ okkami. MakkaÂo tassa niddÃyanabhÃvaæ ¤atvà attano bandhanaæ mocetvà palÃyitvà ambarukkhaæ Ãruyha ambapakkaæ khÃditvà aÂÂhiæ\<*<11>*>/ ahiguï- Âhikassa\<*<12>*>/ sarÅre pÃtesi. So pabujjhitvà ullokento taæ disvà "madhuravÃcÃya taæ\<*<13>*>/ va¤cetvà rukkhà otÃretvà gaïhissÃmÅti" taæ upalÃÊento\<*<14>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Bp; Ck Cs tam eva, Bi tattheva. 2 Bi punappunnaæ. 3 Ck Cs athekavÃraæ. 4 Bi yojente. 5 Bi saha vasituæ. 6 Bi upagacchatÅti. 7 Cs -gunÂhiko, Bi -kuï¬iko. 8 Bi saæghuÂhe. 9 Ck Cs vÃni-, Bi dha¤¤avÃïi-. 10 Bi dha¤¤Ãap-. 11 Bi aÂÂhihi. 12 Bi kuï¬ikassa. 13 Bi naæ. 14 Cs Bi -lento. >/ #<[page 268]># %<268 II. DukanipÃta. 10. SigÃlavagga. (25.)>% @< oroha dumasmà SÃlaka, ehi dÃni gharaæ vajemase ti. || Ja_II:196 ||>@ Tass' attho: tvaæ mayhaæ\<*<1>*>/ ekaputtako bhavissasi kule ca\<*<2>*>/ me bhogÃnaæ issaro, etasmÃ\<*<3>*>/ rukkhà otara, ehi amhÃkaæ gharaæ gamissÃma, SÃlakÃ\<*<4>*>/ 'ti nÃmena Ãlapanto\<*<5>*>/ Ãha. Taæ sutvà makkhaÂo dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ maæ\<*<7>*>/ veÊuyaÂÂhiyÃ, pakkambavane ramÃmase, gaccha tvaæ gharakaæ yathÃsukhan ti. || Ja_II:197 ||>@ Tattha nanu maæ hadaye tima¤¤asÅti nanu tvaæ maæ hadaye ati- ma¤¤asi, suhadayo ayan ti ma¤¤asÅti attho, ya¤ ca maæ hanasi\<*<8>*>/ veÊu- yaÂÂhiyÃ\<*<9>*>/ ti yaæ evaæ atima¤¤asi ya¤ ca veÊupesikÃya hanasi, tenÃhaæ nÃ- gacchÃmÅti dÅpeti. Atha naæ mayaæ imasmiæ vane pakkambavane ramÃmase, gaccha tvaæ gharakaæ yathÃsukhan ti vatvà uppatitvà vanaæ pÃvisi, ahiguïÂhiko\<*<10>*>/ pi anattamano attano\<*<11>*>/ gehaæ agamÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<12>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà makkaÂo sÃmaïero ahosi, ahiguïÂhiko mahÃthero, dha¤¤avÃïijo pana aham evÃ" 'ti. SÃlakajÃtakaæ\<*<13>*>/ $<10. KapijÃtaka.>$ Ayaæ isÅ\<*<14>*>/ upasamasaæ¤ame\<*<15>*>/ rato ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ kuhakaæ\<*<16>*>/ bhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Tassa hi kuhakabhÃvo bhikkhÆsu pÃkaÂo jÃto. DhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asuko bhikkhu niyyÃnike BuddhÃsane pabbajitvà kuhakavattaæ pÆretÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits mayhaæ. 2 Ck Cs ce. 3 Bi etamhÃ. 4 Bi mahalakÃ. 5 Bi -pento. 6 Ck haïasi, Cs hanasi corr. to haïasi. 7 Bi ya¤ ca maæ hanasÅ. 8 Ck ya¤ ca ma hanasi corr. to ya¤ ca haïasi. 9 Ck Cs veÊulaÂÂhiyÃ. 10 Bi -kuï¬Åko. 11 Bi omits gehaæ. 12 Bi dhammade-. 13 Bi adds navamaæ. 14 Cs Bi isi. 15 Bi saæyame. 16 Bi -ka >/ #<[page 269]># %< 10. KapijÃtaka. (250). 269>% bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave esa bhikkhu idÃn' eva kuhako, pubbe pi kuhako va\<*<1>*>/ aggimattassa\<*<2>*>/ kÃraïà makkaÂo hutvà koha¤¤aæ akÃsÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto KÃsiraÂÂhe\<*<3>*>/ brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto puttassa ÃdhÃvitvà paridhÃvitvà vicaraïakÃle brÃhmaïiyà ma- tÃya\<*<4>*>/ puttaæ aækenÃdÃya Himavantaæ pavisitvà isipabbajjaæ pabbajitvà tam pi puttaæ tÃpasakumÃrakaæ\<*<5>*>/ katvà païïasÃlÃya vÃsaæ kappesi. VassÃrattasamaye acchinnadhÃre\<*<6>*>/ deve vas- sante makkaÂo sÅtapÅÊito dante khÃdanto kampento vicarati. Bodhisatto mahante dÃrukkhandhe Ãharitvà aggiæ katvà ma¤- cake nipajji. Puttako pi 'ssa pÃde parimajjamÃno nisÅdi. So makkaÂo ekassa matatÃpasassa\<*<7>*>/ santakÃni vakkalÃni nivÃsetvà ca pÃrupitvÃ\<*<8>*>/ ca ajinacammaæ ekaæsaæ\<*<9>*>/ katvà kÃcakamaï¬a- luæ\<*<10>*>/ ÃdÃya isivesena gantvà païïasÃladvÃre aggissa\<*<11>*>/ kÃraïà kuhanakammaæ katvà aÂÂhÃsi. TÃpasakumÃrako\<*<12>*>/ taæ disvà "tÃta tÃpaso eko sÅtapÅÊito kampamÃno tiÂÂhati, idha naæ pakko- satha, visÅvessatÅti\<*<13>*>/" pitaraæ ÃyÃcanto\<*<14>*>/ paÂhamaæ {gÃtham Ãha}: @*>/ aÂÂito, handa ayaæ pavisatu 'maæ agÃrakaæ, vinetu sÅtaæ daratha¤ ca kevalan ti. || Ja_II:198 ||>@ Tattha upasamasaæyame rato ti rÃgÃdikilesaupasame\<*<16>*>/ ca sÅlasaæ- yame\<*<16>*>/ ca rato, santiÂÂhatÅti so tiÂÂhati, sisirabhayenÃ\<*<17>*>/ 'ti vÃtavuÂÂhi- janitassa sisirassa\<*<18>*>/ bhayena, aÂÂito ti pÅÊito, pavisatu man ti pavisatu imaæ, kevalan ti sakalaæ anavasesaæ. BodhisÃtto puttassa\<*<19>*>/ vacanaæ sutvà uÂÂhÃya olokento makkaÂabhÃvaæ ¤atvà dutiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi yeva. 2 Cs -mantassa. 3 Bi kÃsikaraÂhe. 4 Cs mÃtÃya. 5 Bi -raæ. 6 Cs -dhare, Bi acchinadhÃre. 7 Ck matakatÃp-. 8 Bi pÃrumpetvÃ. 9 Bi ekaæse. 10 Cs kÃjakamaï¬aluæ corr. to kÃcakamaï¬aluæ, Bi kÃkemaï¬ala, Bp kÃjakamaï¬aluæ. 11 Bi aggi. 12 Bi tÃpassakumÃro. 13 Cs vÅ-, Bi visippissatÅti. 14 Bi yÃcento. 15 Bi sitabhayena. 16 Bi -mena. 17 Bi sÅtabhayenà 18 Bi sÅtassa. 19 Bi putta. >/ #<[page 270]># %<270 II. DukanipÃta. 10. SigÃlavagga. (25.)>% @*>/ upasamasaæyame rato, kapÅ ayaæ dumavarasÃkhagocaro, so dÆsako rosako cÃpi jammo, sace vaje imam pi dÆsaye\<*<2>*>/ gharan ti. || Ja_II:199 ||>@ Tattha dumavarasÃkhagocaro ti dumavarÃnaæ sÃkhagocaro, so dÆ- sako rosako cÃpi jammo ti so esa\<*<3>*>/ gatagataÂÂhÃnassa dÆsanato dÆsako, ghaÂÂanatÃya rosako, lÃmakabhÃvena jammo, sace vaje ti yÃdisaæ païïasÃlaæ sa vaje\<*<4>*>/ paviseyya sabbaæ uccÃrapassÃvakaraïena\<*<5>*>/ ca aggidÃnena ca dÆseyyà 'ti\<*<6>*>/. Eva¤ ca\<*<7>*>/ vatvà Bodhisatto ummukaæ\<*<8>*>/ gahetvà taæ\<*<9>*>/ san- tÃsetvÃ\<*<10>*>/ palÃpesi. So uppatitvà vanaæ paccakkhanto\<*<11>*>/ va tathà pakkhanto va\<*<12>*>/ ahosi, na puna taæ ÂhÃnaæ agamÃsi. Bo- dhisatto abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà tÃpasakumÃra- kassa\<*<13>*>/ kasiïaparikammaæ Ãcikkhi, so ca\<*<14>*>/ abhi¤¤Ã ca samÃ- pattiyo ca uppÃdesi. Te ubho pi aparihÅnajjhÃnà Brahmaloka- parÃyanà ahesuæ. Satthà "na bhikkhave idÃn' eva\<*<15>*>/ porÃïato paÂÂhÃya p' esa ku- hako yevÃ" 'ti imaæ desanaæ\<*<16>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne keci sotÃpannà keci sakadÃgÃmino keci anÃgÃmino ahesuæ) "Tadà makkaÂo kuhako bhikkhu ahosi, putto RÃhulo, pità aham evÃ" 'ti. KapijÃtakaæ\<*<17>*>/. SigÃlavaggo dasamo. DukanipÃtavaïïanà niÂÂhitÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs isiæ, Bi isi. 2 Bi dÆsasse. 3 Ck ye eka, Bi Bp so evaæ. 4 Ck Cs avaje in the place of savaje, Bp avase. 5 Bi -kÃ-. 6 Bi adds attho. 7 Bi adds pana. 8 Ck Cs ummukkaæ, Bi umpakkaæ. 9 Ck Bi omit taæ. 10 Bi santÃpetvÃ. 11 Ck pakkhanto. 12 Bi vanaæ pakkhanto va ahosi in the place of vanaæ paccakkhanto va tathà pakkhanto va. 13 Bi -rassa. 14 Bi so pi. 15 Ck Cs omit idÃneva. 16 Bi dhammade-. 17 Bi adds dasamaæ. >/ #<[page 271]># %< 271>% III. TIKANIPùTA. 1. SAõKAPPAVAGGA. $<1. SaækappajÃtaka.>$ SaækapparÃgadhotenà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ukkaïÂhitabhikkhuæ\<*<1>*>/ Ãrabbha kathesi. SÃvatthinagaravÃsÅ\<*<2>*>/ kir' esa\<*<3>*>/ kulaputto ratanasÃsane\<*<4>*>/ uraæ datvà pabbajito\<*<5>*>/ ekadivasaæ SÃ- vatthiyaæ piï¬Ãya caranto ekaæ alaækatapaÂiyattaæ itthiæ disvà up- pannakÃmarÃgo anabhirato cari\<*<6>*>/. Tam enaæ\<*<7>*>/ ÃcariyupajjhÃyÃdayo\<*<8>*>/ disvÃ\<*<9>*>/ anabhiratikÃraïaæ pucchitvà vibbhamitukÃmabhÃvam assa ¤atvà "Ãvuso, Satthà nÃma rÃgÃdikilesapÅÊitÃnaæ\<*<10>*>/ kilese hÃretvÃ\<*<11>*>/ saccÃni pakÃsetvà sotÃpattiphalÃdÅni deti, ehi taæ Satthu santikaæ nessÃmÃ" 'ti ÃdÃya agamaæsu SatthÃrà ca\<*<12>*>/ "kin nu kho bhikkhave aniccha- mÃnakaæ ¤eva bhikkhuæ gahetvà Ãgat' atthÃ" 'ti vutte tam atthaæ Ãrocesuæ. Satthà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaïÂhito" ti puc- chitvà "saccan\<*<13>*>/" ti vutte "kiækÃraïÃ" ti pucchi. So tam atthaæ Ãrocesi. Atha naæ Satthà "itthiyo nÃm' età bhikkhu pubbe jhÃna- balena\<*<14>*>/ vikkhambhitakilesÃnaæ visuddhasattÃnam pi saækilesaæ\<*<15>*>/ uppÃdesuæ, tÃdisÃ\<*<16>*>/ tucchapuggalÃ\<*<16>*>/ kiækÃraïà na saækilissanti, visud- dhÃpi sattà saækilissanti, uttamayasasamaÇgino pi Ãyasakyaæ pÃpuï- anti pag eva aparisuddhÃ, Sineru-kampanavÃto\<*<17>*>/ purÃïapaïïasaÂaæ\<*<18>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi ukkaïhithabhÃvaæ. 2 Ck Bi Bd -si. 3 Bi kira eko, Bd kira ko. 4 Bi omits ratana, Bd tena sÃsane. 5 Bi pappajjitvÃ. 6 Bi Bd vicari. 7 Ck Cs etaæ. 8 Ck -jjhÃdayo, Cs -cchÃdayo, Cs dupl.: -jjhÃdayo, Bi bhÃvÃyajhÃyÃdayo. 9 Bi omits disvÃ. 10 Bi kÃmarÃgÃdi-. 11 Bi pahÃretvÃ, Bd kilesaæ hÃnitvÃ. 12 Bi omits ca 13 Bi Bd add bhante. 14 Bi Bd phalena. 15 Bi Bd -se. 16 all four MSS. -aæ. 17 Bi -kampavÃto, Bd -kampanakato. 18 Bi -païïachattaæ. >/ #<[page 272]># %<272 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% kin na kampessati\<*<1>*>/, bodhitale nisÅditvà abhisambujjhanakasattaæ\<*<2>*>/ ayaæ kileso ÃloÊesi, tÃdisaæ kin na ÃloÊessatÅti" vatvà tehi yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto asÅtikoÂivibhave brÃhmaïamahÃsÃlakule nibbattitvà vayappatto TakkasilÃyaæ sabbasippÃni uggaïhitvà BÃrÃïasiæ paccÃgantvà katadÃrapariggaho\<*<3>*>/ mÃtÃpitunnaæ accayena tesaæ petakiccÃni\<*<4>*>/ katvà hira¤¤olokanakammaæ karonto "idaæ dhanaæ pa¤¤Ãyati, yehi pan' etaæ sambhÆtaæ\<*<5>*>/ te na pa¤¤ÃyantÅti" Ãvajjanto\<*<6>*>/ saævegappatto ahosi, sarÅrà sedà mucciæsu. So gharÃvÃse ciraæ vasanto mahÃdÃnaæ datvà kÃme pahÃya as- sumukhaæ ¤Ãtisaæghaæ pariccajitvà Himavantaæ pavisitvÃ\<*<7>*>/ ramaïÅye padese païïasÃlaæ mÃpetvà u¤chÃcariyÃya\<*<8>*>/ vanamÆla- phalÃphalÃdÅhi\<*<9>*>/ yÃpento nacirass' eva abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca uppÃdetvà jhÃnakÅÊam kÅÊanto ciraæ vasitvà cintesi: "ma- nussapathaæ gantvà loïambilaæ upasevissÃmi, evaæ me sarÅ- raæ c' eva thiraæ bhavissati jaæghÃvihÃro\<*<10>*>/ ca\<*<11>*>/ kato bhavis- sati, ye ca\<*<12>*>/ mÃdisassa sÅlavantassa\<*<13>*>/ bhikkhaæ và dassanti abhi- vÃdanÃdÅni và karissanti te saggapadaæ\<*<14>*>/ pÆressantÅti" so Hi- mavantà otaritvà anupubbena cÃrikaæ\<*<15>*>/ caramÃno BÃrÃïasiæ\<*<16>*>/ patvà suriyatthagamanavelÃya\<*<17>*>/ vasanaÂÂhÃnaæ olokento rÃjuy- yÃnaæ\<*<18>*>/ disvà "idaæ paÂisallÃnasÃruppaæ, ettha vasissÃmÅti" uyyÃnaæ pavisitvà a¤¤atarasmiæ rukkhamÆle nisinno jhÃna- sukhena rattiæ khepetvà punadivase katasarÅrapaÂijaggano pubbaïhasamaye\<*<19>*>/ jaÂÃjinavakkalÃni saïÂhapetvà bhikkhÃbhÃ- janaæ ÃdÃya santindriyo santamÃnaso iriyÃpathasampanno yugamattadaso\<*<20>*>/ hutvà sabbÃkÃrasampannÃya attano rÆpasiriyà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kammeyyÃti, Bd ki nu kampeyyÃti. 2 Bi abhibujhÃnakasaddaæ. 3 Bi kataputtadÃra-, Bd tattha puttÃ-. 4 Bi mataæ kiccÃni, Bd matakic-. 5 Bi sambhÅtaæ, Bd sambhataæ. 6 Ck Cs Ãvajjento. 7 Bi Bd add isipappajjam pappajjitvÃ. 8 Ck u¤chÃ- corr. to u¤ja-, Cs u¤jÃ-, Bi ucchÃ-. 9 Cs -mÆlaphalÃdÅhi, Bi Bd vanamÆlaphalÃdÅhi 10 Bi jaÇgha-, Bd jaÇga. 11 Bi Bd add me. 12 Ck Cs va. 13 Bi Bd sÅlasampannassa. 14 Bi saggaæ, Bd sakkapÆraæ. 15 Bi carika¤, Bd carÃka¤. 16 Ck -sim, Bi Bd -sÅ. 17 Bi sÆriyattaÇga-. 18 Bi omits raj. 19 Bi puppaïhasamantare yeva. 20 Ck -mattÃdaso, Bi Bd yuggamattadassano. >/ #<[page 273]># %< 1. SaækappajÃtaka. (251.) 273>% lokassa vilocanÃni Ãka¬¬hento\<*<1>*>/ nagaraæ\<*<2>*>/ pavisitvà bhikkhÃya caranto ra¤¤o nivesanadvÃraæ pÃpuïi. RÃjà mahÃtale caæ- kamanto vÃtapÃnantarena Bodhisattaæ disvà iriyÃpathasmiæ yeva\<*<3>*>/ pasÅditvà "sace santadhammo nÃm' atthi\<*<4>*>/ imassa tena abbhantare\<*<5>*>/ bhavitabban" ti cintetvà "gaccha taæ\<*<6>*>/ tÃpasaæ ÃnehÅti" ekaæ amaccaæ ÃïÃpesi. So gantvà vanditvà bhikkhÃ- bhÃjanaæ gahetvà "rÃjà bhante taæ pakkosatÅti\<*<7>*>/" Ãha. Bo- dhisatto "mahÃpu¤¤a\<*<8>*>/, amhe rÃjà na jÃnÃtÅti" Ãha. "Tena hi bhante yÃvÃhaæ ÃgacchÃmi tÃva idh' eva hothÃ" 'ti vatvà ra¤¤o Ãrocesi. RÃjà "amhÃkaæ kulÆpakatÃpaso\<*<9>*>/ n' atthi, gaccha\<*<10>*>/ taæ ÃnehÅti" sayam pi vÃtapÃnena hatthaæ pasÃretvà vadanto "ito etha bhante" ti Ãha. Bodhisatto amaccassa hatthe bhikkhÃbhÃjanaæ datvà mahÃtalaæ abhirÆhi\<*<11>*>/. Atha naæ rÃjà vanditvà rÃjapallaæke nisÅdÃpetvà attano sampÃditehi yÃgukhajjakabhattehi parivisitvà katabhattakiccaæ pa¤haæ pucchi, pa¤havyÃkaraïena\<*<12>*>/ bhÅyosomattÃya\<*<13>*>/ pasÅditvà van- ditvÃ\<*<14>*>/ "bhante tumhe katthavÃsikÃ, kuto Ãgat' atthÃ" 'ti puc- chitvà "HimavantavÃsikÃ\<*<15>*>/ mayaæ mahÃrÃja, HimavantÃ\<*<16>*>/ ÃgatÃ" ti vutte puna "kiækÃraïÃ" ti pucchitvà "vassÃratta- kÃle\<*<17>*>/ mahÃrÃja nibaddhavÃso\<*<18>*>/ nÃma laddhuæ vaÂÂatÅti" vutte "tena hi bhante rÃjuyyÃne vasatha, tumhe ca\<*<19>*>/ catupaccayehi\<*<20>*>/ na kilamissatha, aha¤ ca saggasaævattanikaæ pu¤¤aæ pÃpu- ïissÃmÅti\<*<21>*>/" paÂi¤¤aæ gahetvà bhuttapÃtarÃso Bodhisatten' eva\<*<22>*>/ saddhiæ uyyÃnaæ gantvà païïasÃlaæ kÃretvà caækamaæ mÃpetvà sesÃni pi rattiÂÂhÃnadivÃÂÂhÃnÃdÅni sampÃdetvà pab- bajitaparikkhÃre paÂiyÃdetvà "sukhena vasatha bhante" ti uyyÃnapÃlaæ sampaÂicchÃpesi. Bodhisatto tato paÂÂhÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -Ãkappento, Bd -¬¬hanto. 2 Ck Cs -ram. 3 Bi Bd ¤eva. 4 Cs Bd nÃma atthi, Bi nÃma satti. 5 Ck imassanto abbhantare, Bi imassa tena abbhantarena. 6 Bi omits taæ, Cs gacchantaæ, Bd gaccha tvaæ. 7 Ck pakkosÃti, Bi pakkosahÅti. 8 Bi -pa¤¤Ã, Bs -pu¤¤aæ 9 Cs kulÆpaga-, Bi kulupake-. 10 Cs gacchaæ corr. to gaccha. 11 Cs -ruhi. 12 Bi pa¤¤abyÃka-. 13 Ck bhÅyyo-, Bi bhiyyo-. 14 Bi omits vanditvÃ. 15 Bi -te-. 16 Bi Bd -tato. 17 Bi vassÃvutta-. 18 Bi Bd nibandha-. 19 Bi Bd omit ca. 20 Bi Bd catÆhi paccayehi, Ck catuppa-. 21 Bi Bd saæpÃpuïissÃmi. 22 Bi Bd -ttena. >/ #<[page 274]># %<274 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (24.)>% dvÃdasa saævaccharÃni tatth' eva vasi. Ath' ekadivasaæ ra¤¤o paccanto kupito\<*<1>*>/. So tassa vÆpasamanatthÃya gantukÃmo deviæ Ãmantetvà "bhadde tayà và mayà và nagare ohÅyituæ\<*<2>*>/ vaÂÂatÅti" Ãha. "Kiæ nissÃya kathetha devÃ" 'ti. "SÅlavanta- tÃpasaæ\<*<3>*>/ bhadde" 'ti. "Deva nÃhaæ tasmiæ pamajjissÃmi\<*<4>*>/, amhÃkaæ ayyassa\<*<5>*>/ paÂijagganaæ mama bhÃro, tumhe nirÃsaækà gacchathÃ" 'ti. RÃjà nikkhamitvà gato, devÅ pi kho\<*<6>*>/ Bodhi- sattaæ tath' eva sakkaccaæ upaÂÂhahi\<*<7>*>/. Bodhisatto pana ra¤¤o gatakÃle nibaddhavelÃya\<*<8>*>/ Ãgantvà attano rucitÃya\<*<9>*>/ velÃya rÃ- janivesanaæ gantvà bhattakiccaæ karoti\<*<10>*>/. Ath' ekadivasaæ Bo- dhisatte\<*<11>*>/ aticirÃyante devÅ sabbaæ khÃdanÅyabhojanÅyaæ\<*<12>*>/ paÂiyÃdetvà nahÃtvÃ\<*<13>*>/ alaækaritvÃ\<*<14>*>/ nÅcama¤cakaæ\<*<15>*>/ pa¤¤Ãpetvà Bodhisattassa Ãgamanaæ olokayamÃnà maÂÂasÃÂakaæ\<*<16>*>/ sithilaæ katvà nivÃsetvÃ\<*<17>*>/ nipajji. Bodhisatto pi velaæ sallakkhetvà bhikkhÃbhÃjanaæ ÃdÃya ÃkÃsena gantvà mahÃvÃtapÃnadvÃraæ pÃpuïi\<*<18>*>/. Tassa vakkalisaddaæ sutvà sahasà uÂÂhahamÃnÃya deviyà pÅtakamaÂÂasÃÂako bhassittha\<*<19>*>/. Bodhisatto visabhÃgÃ- rammaïaæ\<*<20>*>/ indriyÃni bhinditvà subhavasena olokesi. Ath' assa jhÃnabalena sannisinno pi kileso karaï¬ake pakkhittÃsÅviso viya phaïaæ katvà uÂÂhahi, khÅrarukkhassa vÃsiyà ÃkoÂitakÃlo\<*<21>*>/ viya ahosi, kilesuppÃdanena\<*<22>*>/ sah' eva jhÃnÃni parihÃ- yiæsu, indriyÃni aparisuddhÃni\<*<23>*>/ ahesuæ, sayaæ pakkhac- chinnakÃko\<*<24>*>/ viya ahosi. So pubbe viya nisÅditvÃ\<*<25>*>/ bhatta- kiccaæ hi\<*<26>*>/ kÃtuæ nÃsakkhi\<*<27>*>/, nisÅdÃpiyamÃno\<*<28>*>/ pi na nisÅdi. Ath' assa devÅ sabbaæ khÃdaniyaæ\<*<29>*>/ bhojaniyaæ\<*<29>*>/ bhikkhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kuppito. 2 Ck obhÅyyatuæ, Cs ohiyyituæ, Bi Bd ohiyituæ. 3 Bi Bd sÅlavantaæ-. 4 Ck pavaj-, Bi pappajjissaæ, Bd pamajjeyaæ. 5 Bi ayya, Bd ayyakassa 6 Bi omits kho. 7 Bi upaÂhÃsi, Bd upaÂhÃhi. 8 Bi nibandhaæ-, Bd nibandha. 9 Bi rucikÃya. 10 Bi aïÃsÅ. 11 Ck Cs Bi -satto. 12 Ck Bd -niyabhojaniyaæ, Cs -niyabhojaniyaæ corr. to -nÅyabhojanÅyaæ, Bi -niyaæbhojaniyaæ. 13 Bi Bd nhatvÃ. 14 Cs omits nahÃtvà alaækaritvÃ. 15 Bi omits nÅca. 16 Bi Bd maÂha- 17 Ck Bi Bd omit nivÃsetvÃ. 18 Bi Bd saæpÃpuïi. 19 Bi deviyà sarirà maÂhasÃtaæko bhassi, Bd deviyà dahiritamaÂhasÃÂako. 20 Bi Bd add disvÃ. 21 Ck ÃkoÂikÃlo, Bi ÃkoÂikakÃlo. 22 Ck Cs add ceva. 23 Bi Bd aparipuïïÃni. 24 Bi pattachida-, Bd pakkhacchanda-. 25 Bi anisÅ-. 26 Bi Bd omit hi. 27 Bi na sakkhi. 28 Bi nisÅdà ti vuccamÃno, Bd nisÅdÃhi ti pucchamÃno. 29 so all four MSS. >/ #<[page 275]># %< 1. SaækappajÃtaka. (251.) 275>% bhÃjane\<*<1>*>/ yeva pakkhipi, yathà ca pubbe bhattakiccaæ katvà sÅhapa¤jarena\<*<2>*>/ nikkhamitvà ÃkÃsen' eva\<*<3>*>/ gacchati evaæ\<*<4>*>/ taæ divasaæ\<*<5>*>/ gantuæ nÃsakkhi, bhattaæ pana\<*<6>*>/ gahetvà mahÃnisse- ïiyÃ\<*<7>*>/ otaritvà uyyÃnaæ agamÃsi. DevÅ pi\<*<8>*>/ tassa attani paÂi- baddhacittataæ\<*<9>*>/ a¤¤Ãsi. So uyyÃnaæ gantvà bhattaæ abhu¤- jitvà va heÂÂhÃma¤ce nikkhipitvà "deviyà evarÆpà hatthasobhà pÃdasobhà evarÆpaæ kaÂipariyosÃnaæ evarÆpaæ Ærulakkhaïan" ti ÃdÅni vippalapanto sattÃhaæ nipajji. Bhattaæ pÆtikaæ\<*<10>*>/ ahosi nÅlamakkhikÃparikiïïaæ\<*<11>*>/. Atha rÃjà paccantaæ vÆpa- sametvà paccÃgato. AlaækatapaÂiyattaæ nagaraæ {padakkhiïaæ} katvà rÃjanivesanaæ ÃgantvÃ\<*<12>*>/ va "Bodhisattaæ passissÃmÅti" uyyÃnaæ gantvà ukkalÃpaæ\<*<13>*>/ assamapadaæ disvà "pakkanto bhavissatÅti" païïasÃlÃya dvÃraæ vivaritvà antopaviÂÂho. Taæ\<*<14>*>/ nipannakaæ disvà "kenaci aphÃsukena bhavitabban" ti pÆti- bhattaæ cha¬¬ÃpetvÃ\<*<15>*>/ païïasÃlaæ paÂijaggitvÃ\<*<16>*>/ "bhante kin te aphÃsukan" ti pucchi. "Viddho smi mahÃrÃjÃ" 'ti. RÃjà "mama paccÃmittehi mayi okÃsaæ alabhantehi `piyaÂÂhÃnam assa dubbalaæ karissÃmÃ' 'ti Ãgantvà esa viddho bhavissati ma¤¤e" ti sarÅraæ parivattetvà viddhaÂÂhÃnaæ olokento vedhaæ\<*<17>*>/ adisvà "kattha viddho si bhante" ti pucchi. Bodhisatto "nÃhaæ ma- hÃrÃja a¤¤ena viddho, ahaæ pana attanà va attÃnaæ hadaye vijjhin" ti vatvà uÂÂhÃya Ãsane\<*<18>*>/ nisÅditvÃ\<*<18>*>/ imà gÃthà avoca: @*>/ vitakkanisitena ca nÃlaækatena\<*<21>*>/ bhaddena\<*<22>*>/ na usukÃrakatena\<*<23>*>/ ca || Ja_III:1 ||>@ @*>/ nÃpi\<*<25>*>/ morÆpasevinà ten' amhi hadaye viddho sabbaÇgaparidÃhinÃ\<*<26>*>/. || Ja_III:2 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi omits bhikkhÃ. 2 Bi -pa¤care, Bd -pa¤carena. 3 Bi ÃkÃse yeva 4 Ck evan. 5 Bi tà disaæ. 6 Bi Bd bhattabhÃjanaæ. 7 Ck Cs -niyÃ, Bi mahÃniniseniyÃ. 8 Bi Bd pana. 9 Ck -cittaætaæ, Cs -cittaætaæ corr. to -cittataæ, Bi Bd paÂibandhacittaæ. 10 Bi -puÂikaæ. 11 Ck Cs -paripuïïÃ, Bd -kÃhiparitiïïÃ. 12 Bi Bd anÃgaætvÃ. 13 Cs uklÃpaæ, Bi Bd ullÃpaæ. 14 Ck tan. 15 Ck Bi cha¬Ã-. 16 Bi paÂijaggÃpetvÃ. 17 Bi Bd viddhaÂhÃnaæ. 18 Bi Bd omit Ãsane. 19 Bi nisÅdÃpetvÃ. 20 Bi -rÃgamohena 21 Ck Cs nÃlaækaÂa, Bd nevÃlaÇka-. 22 Bi Bd bhadrena. 23 Ck yusukÃ-, Bi usuækÃ-, Cs susukÃ- corr. to na yusukÃ-. 24 Bi nakaïïÃyatanamuttena. 25 Ck omits nÃ, Cs Bd na pi. 26 Bi -pari¬ahinÃ. >/ #<[page 276]># %<276 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga.(26.)>% @*>/ ca na passÃmi yato ruhiram assave\<*<2>*>/, yÃva ayonisocittaæ, sayaæ me\<*<3>*>/ dukkham Ãbhatan ti. || Ja_III:3 ||>@ Tattha saækapparÃgadhotenÃ\<*<4>*>/ 'ti kÃmavitakkasampayuttarÃgadho- tena\<*<4>*>/, vitakkanisitena\<*<5>*>/ cà 'ti ten' eva rÃgodakena vitakkapÃsÃïe\<*<6>*>/ nisitena nÃlaækatena\<*<7>*>/ bhaddenÃ\<*<8>*>/ 'ti n' eva alaækatena bhaddena\<*<9>*>/, analaækatena\<*<10>*>/ bÅbhacchenÃ\<*<11>*>/ 'ti attho, na usukÃrakatena\<*<12>*>/ cÃ\<*<13>*>/ 'ti usukÃrehi pi akatena, na kaïïÃyatamuttenÃ\<*<14>*>/ ti yÃva\<*<15>*>/ dakkhiïakaïïacÆÊikaæ\<*<16>*>/ Ãka¬¬hitvÃ\<*<17>*>/ amuttakena, nÃpi\<*<18>*>/ morÆpasevinÃ\<*<19>*>/ ti morapattagijjhapattÃdÅhi\<*<20>*>/ akatÆ- pasevanena, tenamhi hadaye viddho ti tena kilesakaï¬enÃhaæ\<*<21>*>/ hadaye viddho, sabbaÇgaparidÃhinÃ\<*<22>*>/ ti sabbÃni\<*<23>*>/ aÇgÃni paridahanasamatthena, mahÃrÃja\<*<24>*>/ tena kilesakaï¬ena hadaye\<*<20>*>/ viddhakÃlato paÂÂhÃya mama aggipadit- tÃni\<*<26>*>/ va\<*<27>*>/ sabbÃni aÇgÃni dayhantÅti dasseti, Ãvedha¤\<*<28>*>/ ca na passÃmÅti viddhaÂÂhÃne vaïa¤ ca\<*<29>*>/ na passÃmi\<*<30>*>/, yato ruhiramassave\<*<31>*>/ ti yato me Ãvedhato\<*<32>*>/ lohitaæ pagghareyya\<*<33>*>/ taæ na passÃmÅti attho, yÃva ayoniso- cittan ti ettha yÃvà 'ti daÊhatthe nipÃto, ativiya daÊhaæ katvà ayonisocittaæ va¬¬hitan ti attho, sayam me\<*<34>*>/ dukkhamÃbhatan ti attanà va mayà attano dukkhaæ ÃnÅtan ti. Evaæ Bodhisatto imÃhi tÅhi gÃthÃhi ra¤¤o dhammaæ de- setvà rÃjÃnaæ païïasÃlato bahikatvà kasiïaparikammaæ katvà naÂÂhaæ\<*<35>*>/ jhÃnaæ uppÃdetvà païïasÃlÃya nikkhamitvà ÃkÃse nisinno rÃjÃnaæ ovaditvÃ\<*<36>*>/ "mahÃrÃja ahaæ Himavantam eva gamissÃmÅti\<*<37>*>/" vatvà "na sakkà bhante gantun" ti vuccamÃno pi "mahÃrÃja mayà idha vasantena evarÆpo vippakÃro patto\<*<38>*>/, idÃni na sakkà idha vasitun" ti ra¤¤o\<*<39>*>/ yÃcantass' eva ÃkÃse uppatitvà Himavantaæ gantvÃ\<*<40>*>/ yÃvatÃyukaæ Âhatvà Brahma- lok-Æpago ahosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi avaddha¤, Ck Cs Bd avedha¤. 2 Bi rahiraæ pasave. 3 Cs sayÃme corr. to sayameva, Bi ayame. 4 Bi -rÃgamohenÃ. 5 Bi Bd -nisi-. 6 Bd pÃsÃïa, Bi -pÃsÃdena. 7 Ck Cs nÃlaækata, Bd nevÃlaÇkata. 8 Bi Bd bhadrenÃ. 9 Bi bhadrena. 10 Bd alaÇkatena, Cs alaækatena corr. to analaæ-, Bi alaÇkatena. 11 Bi vigatena, Bd vinicchenÃ. 12 Bd na ussukÃrÃkatena, Bi ussukÃrÃgatena and omits na. 13 Ck Cs omit cÃ. 14 Bi Bd kaïïÃyatanamuttenÃ. 15 Bi yà 16 Bi takkhaïakannacullakaæ. 17 Bi ÃtamitvÃ. 18 Ck Cs na pi. 19 Bi morapasevitenÃ. 20 Cs Bd -dihi. 21 Bi -kaï¬ena, Bd -kaï¬akenÃhaæ. 22 Ck Bi -¬ÃhinÃ. 23 Bi sabba. 24 Bi omits mahÃrÃja. 25 Bi adds viddhaddhomhi. 26 Bi aÇgaïattÃni, Bd aggiparittÃni. 27 Bd ca, Bi omits va. 28 Cs Bd avedha¤, Bi aveddha¤. 29 Bi viddhaÂhÃïeïa u¤ca. 30 Bi -miti. 31 Bi ruhirapasate. 32 Bi bhavevi, Bd avedhÃ. 33 Bi lohitagghareya. 34 Cs sayameva, Bi ayaæ me. 35 Bi raÂhaæ. 36 Bi Bd ovÃdetvÃ. 37 Bi -mÃti. 38 Bi adds hutvÃ. 39 Bi omits ra¤¤o, Ck raæ¤Ã. 40 Bi adds tatta, Bd tattha. >/ #<[page 277]># %< 2. TilamuÂÂhijÃtaka. (252.) 277>% Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu arahatte patiÂÂhÃsi\<*<2>*>/, keci sotÃpannà keci sakadÃgÃmino keci anÃgÃmino\<*<3>*>/ ahesuæ) "Tadà rÃjà ùnando ahosi, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. Saækappa- jÃtakaæ\<*<4>*>/. $<2. TilamuÂÂhijÃtaka.>$ AjjÃpi metaæ manasÅti\<*<5>*>/. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto a¤¤ataraæ kodhanaæ\<*<6>*>/ Ãrabbha kathesi. A¤¤ataro kira bhik- khu kodhano ahosi upÃyÃsabahulo, appam pi vutto samÃno kuppi abhisajji, kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtvakÃsi\<*<7>*>/. Dhamma- sabhÃyaæ bhikkhÆ\<*<8>*>/ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: Ãvuso asuko nÃma bhik- khu kodhano upÃyÃsabahulo uddhane pakkhittaloïaæ viya taÂataÂÃ- yanto\<*<9>*>/ vicarati, evarupe nikkodhane\<*<10>*>/ sÃsane pabbajitvÃ\<*<11>*>/ kopamattam\<*<12>*>/ pi niggaïhituæ na sakkotÅti". Satthà taæ\<*<13>*>/ sutva ekaæ bhikkhuæ pesetvà taæ bhikkhuæ pakkosÃpetvà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu kodhano" ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' Ãyaæ\<*<14>*>/ kodhano va\<*<15>*>/ ahosÅti\<*<16>*>/" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente tassa putto BrahmadattakumÃro nÃma ahosi. PorÃïakarÃjÃno\<*<17>*>/ ca attano putte "evaæ\<*<18>*>/ ete nihatamÃnadappÃ\<*<19>*>/ sÅtuïhakkhamà lokacÃritta¤¤Æ ca bhavissantÅti\<*<20>*>/" attano nagare disÃpÃmokkhe Ãcariye vijjamÃne pi sippuggahaïatthÃya dÆre tiro raÂÂhaæ\<*<21>*>/ pesenti. Tasmà so pi rÃjà soÊasavassapadesikaæ\<*<22>*>/ puttaæ pakkositvÃ\<*<23>*>/ ekatalikaupÃhanÃ\<*<24>*>/ ca païïacchatta¤ ca kahÃpa- ïasahassa¤ ca datvà "tÃta Takkasilaæ gantvà sippaæ ug- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Bi Bd dhammade-. 2 Bi patiÂhahi. 3 Bi Bd add keciarahantÃ. 4 Bi Bd add paÂhamaæ. 5 Bi sarasÅti, Bd panasÅti. 6 Bi Bd add bhikkhuæ. 7 Ck appa¤caccaya¤ca-- corr. to appaccaya¤ca--, Cs appa¤ca pÃtvÃkÃsi corr. to appaccaya¤ca pÃtvÃkÃsi, Bi appa¤ca appa¤cayamÃno akÃsi, Bd appaccayamÃno patvÃkÃsi. 8 Bi Bd athekadivasaæ bhikkhu dhammasabhÃyaæ. 9 Bi kaÂÃyanto, Bd pakaÂÃbbhaÂÃyanto. 10 Bi evarÆpena kodhena, Bd evarÆpe nikodha. 11 Bi Bd pappajjito samÃno. 12 Bi kodhamattaæ, Bd kodhanamatta. 13 Bi Bd tesaæ kathaæ. 14 Bi pi ayaæ. 15 Cs ti crossed out, Bi Bd yevÃ. 16 Bi Bd omit ahosÅ. 17 Cs purÃïarÃ-. 18 Ck Cs evam, Bd evaæmete. 19 Bi nihitamÃnaædaï¬Ã, Bd nihatamÃnampo. 20 Bi lokacarita¤ ca jÃnissantÅti. 21 Bi tire raÂhe, Bd tiro raÂhe. 22 Bi -vasuddesikaæ, Bd -vassudesikaæ. 23 Bi Bd pakkosÃpetvÃ. 24 Bi ekapaÂaniikaæ upÃhaïa¤ca, Bd ekapaÂalikaæ upÃhana¤ca. >/ #<[page 278]># %<278 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (25.)>% gaïhÃ\<*<1>*>/" 'ti pesesi. So "sÃdhÆ" 'ti mÃtÃpitaro vanditvà nik- khamitvà anupubbena Takkasilaæ patvÃ\<*<2>*>/ Ãcariyassa gehaæ pucchitvà Ãcariye\<*<3>*>/ mÃïavakÃnaæ sippaæ vÃcetvà uÂÂhÃya gha- radvÃre caækamante\<*<4>*>/ gehaæ gantvà yasmiæ ÂhÃne Âhito Ãca- riyaæ addasa tatth' eva upÃhanà mu¤citvÃ\<*<5>*>/ chattaæ\<*<6>*>/ apanÃ- metvÃ\<*<7>*>/ Ãcariyaæ vanditvà aÂÂhÃsi. So tassa kilantabhÃvaæ ¤atvà Ãgantukasaægahaæ kÃresi. KumÃro bhuttabhojano tho- kaæ vissamitvà Ãcariyaæ upasaækamma\<*<8>*>/ vanditvà aÂÂhÃsi "kuto Ãgato si tÃtÃ" 'ti ca\<*<9>*>/ vutto\<*<10>*>/ "BÃrÃïasito" ti\<*<11>*>/ "kassa putto sÅti" "BÃrÃïasÅra¤¤o\<*<12>*>/" ti\<*<13>*>/ "ken' atthena Ãgato\<*<14>*>/ sÅti" "sip- paæ uggaïhanatthÃyÃ" 'ti "kin te ÃcariyabhÃgo Ãbhato udÃhu dhammantevÃsiko\<*<15>*>/ hotukÃmo sÅti" so "ÃcariyabhÃgo me Ãbhato" ti vatvà Ãcariyassa\<*<16>*>/ pÃdamÆle sahassatthavikaæ Âhapetvà vandi\<*<17>*>/. DhammantevÃsikà divà Ãcariyassa kammaæ katvà rattiæ sippaæ\<*<18>*>/ uggaïhanti, ÃcariyabhÃgadÃyakà gehe jeÂÂha- puttà viya hutvà sippam eva uggaïhanti, tasmà so pi Ãcariyo sallahukena nakkhattena\<*<19>*>/ kumÃrassa sippaæ paÂÂhapesi. Ku- mÃro\<*<20>*>/ sippaæ uggaïhanto ekadivasaæ Ãcariyena saddhiæ na- hÃyituæ agamÃsi. Ath' ekà mahallikÃ\<*<21>*>/ tile sete\<*<22>*>/ katvÃ\<*<23>*>/ pattharitvÃ\<*<24>*>/ rakkhamÃnà nisÅdi. KumÃro setatile disvà khÃ- ditukÃmo hutvà ekaæ tilamuÂÂhiæ gahetvà khÃdi. Mahallikà "taïhÃluko nu kho\<*<25>*>/ eso" ti ki¤ci avatvà tuïhÅ\<*<26>*>/ ahosi. So punadivase pi tÃya velÃya tath' eva\<*<27>*>/ akÃsi. SÃpi naæ na ki¤ci Ãha. Itaro tatiyadivase pi tath' eva akÃsi. Tadà ma- hallikÃ\<*<28>*>/ "disÃpÃmokkhÃcariyo\<*<29>*>/ attano antevÃsikehi maæ vilum- pÃpetÅti\<*<20>*>/" bÃhà paggayha kandi\<*<31>*>/. ùcariyo nivattitvà "kiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi Bd ugganhÃhi. 2 Bi gaætvÃ. 3 Bi Bd Ãcariyo, Cs -yo corr. to -ye. 4 Bi Bd -to, Bi adds Âhito taæ. 5 Bi Bd omu¤citvà 6 Bi chatta¤ca. 7 Bi Bd apanetvÃ. 8 Bi Bd upasaÇkamitvÃ. 9 Bi Bd omit ca. 10 Bi Bd vutte, Cs vutte corr. to vutto. 11 Bi Bd add Ãha. 12 Ck -siraæ¤o, Bd adds putto. 13 Ck Cs omit ti. 14 Bi Bd kenatthenÃgato. 15 Bi Bd kammante. 16 Bi Ãcariya. 17 Bi vanditvÃ. 18 Ck Cs omit sippaæ. 19 Bi Bd subhanakkhattena 20 Bi Bd add pi 21 Bi Bd add itthi. 22 Bi tilÃnaæ setaæ, Bd tile nattuse. 23 Bi adds sedhetvÃ. 24 Bi paÂharetvÃ, Bd pattaretvÃ. 25 Cs omits nu kho, Bd taïhaludhako. 26 Bi Bd -hi. 27 Bi tathÃ. 28 Bi Bd add disvà Ãha. 29 Bi Bd -kkho Ãcariyo. 30 Bi visammÃpetÅti, Bd -siti. 31 Bi Bd kandati, Bi adds vilati, Bd vilapati. >/ #<[page 279]># %< 2. TilamuÂÂhijÃtaka. (252.) 279>% etaæ ammÃ" 'ti pucchi. "SÃmi, antevÃsiko te mayà katÃnaæ setatilÃnaæ ajj' ekamuÂÂhiæ\<*<1>*>/ khÃdi hiyyo ekaæ\<*<2>*>/ pare ekaæ, nanu evaæ khÃdanto mama santakaæ sabbaæ nÃsessatÅti". "Amma, mà rodi, mÆlan te dÃpessÃmÅti". "Na me sÃmi mÆlena attho\<*<3>*>/, yathà pan' esa kumÃro puna evaæ\<*<4>*>/ na karoti tathà naæ\<*<5>*>/ sik- khÃpehÅti". ùcariyo "tena hi passa ammÃ" 'ti dvÅhi mÃïavehi taæ kumÃraæ dvÅsu hatthesu gÃhÃpetvà veÊupesikaæ gahetvà "puna evarÆpaæ mÃkÃsÅti\<*<6>*>/" tikkhattuæ piÂÂhiyaæ pahari. Ku- mÃro Ãcariyassa kujjhitvà rattÃni akkhÅni katvà pÃdapiÂÂhito yÃva matthakÃ\<*<7>*>/ olokesi. So pi 'ssa kujjhitvà olokitabhÃvaæ a¤¤Ãsi. KumÃro sippaæ niÂÂhÃpetvÃ\<*<8>*>/ anuyogaæ datvà "mÃrÃ- petabbo esa mayÃ" ti tena katadosaæ hadaye Âhapetvà gama- nakÃle Ãcariyaæ vanditvà "ahaæ\<*<9>*>/ Ãcariya BÃrÃïasiyaæ rajjam{\<*<10>*>/} patvà tumhÃkaæ santikaæ pesessÃmi, tadà tumhe Ãgacchey- yÃthÃ\<*<11>*>/" 'ti sasneho viya paÂi¤¤aæ gahetvà pakkÃmi. So BÃ- rÃïasiæ gantvÃ\<*<12>*>/ mÃtÃpitaro vanditvà sippaæ dassesi. RÃjà "jÅvamÃnena me putto diÂÂho, jÅvamÃno c' assa\<*<13>*>/ rajjasiriæ passissÃmÅti" puttaæ rajje patiÂÂhÃpesi. So rajjasiriæ anu- bhavamÃno Ãcariyena katadosaæ saritvà uppannakopo\<*<14>*>/ "mÃrÃ- pessÃmi nan" ti pakkosanatthÃya Ãcariyassa dÆtaæ\<*<15>*>/ pÃhesi. ùcariyo "taruïakÃle naæ sa¤¤Ãpetuæ na sakkhissÃmÅti" agan- tvÃ\<*<16>*>/ tassa ra¤¤o majjhimavayakÃle "idÃni naæ sa¤¤Ãpetuæ sakkhissÃmÅti" gantvà rÃjadvÃre Âhatvà "TakkasilÃcariyo Ãgato" ti ÃrocÃpesi. RÃjà tuÂÂho\<*<17>*>/ brÃhmaïaæ pakkosÃpetvà taæ attano santikaæ Ãgataæ disvà va kopaæ uppÃdetvà rattÃni ak- khÅni katvà amacce Ãmantetvà "bho ajjÃpi\<*<18>*>/ me Ãcariyena pa- haÂaÂÂhÃnaæ\<*<19>*>/ rujati\<*<20>*>/, Ãcariyo\<*<21>*>/ nalÃÂena maccum\<*<22>*>/ ÃdÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi Bd ajjekaæmuÂhi. 2 Bi ekanti. 3 Bi Bd mÆlenattho. 4 Bi yathà puna cesa kumÃro evaæ. 5 Bi Bd taæ. 6 Bi Bd mà akÃsiti. 7 Ck vatthakÃ, Bi Bd kesamattakÃ. 8 Bi Bd sippaæniÂhitaæ patvÃ. 9 Bi vandiyamÃno yadà ahaæ, Bd vandamÃno Ãha yadà ahaæ. 10 Bi Bd bÃrÃïasÅrajjaæ. 11 Bi gaccheyyÃthÃ. 12 Bi patvÃ. 13 Bi Bd tassa. 14 Bi Bd -kodho. 15 Bi Bd add sakkÃrena saddhi. 16 all four MSS. Ãgantvà 17 Bi kuddho. 18 Bi ajjÃ, and adds jivitena me sÅ yenÃpi brahmaïà toyaæ maæ bÃhà gahetvà tikkhattuæ anutÃsayÅti pi. 19 Ck pahaddha-, Bi pahadaÂhÃnaæ, Bd pahataÂhÃnaæ. 20 Ck rÆjati, Bi ruccati, Bd rujjati. 21 Bi Ãma acariyo. 22 Ck Bi maccu. >/ #<[page 280]># %<280 III. TikanipÃta 1. Saækappavagga. (26.)>% 'marissÃmÅti' Ãgato, ajj' assa jÅvitaæ n' atthÅti" vatvà purimà dve gÃthà avoca: @*>/ yaæ\<*<2>*>/ maæ tvaæ tilamuÂÂhiyÃ\<*<3>*>/ bÃhÃya maæ gahetvÃna laÂÂhiyà anutÃÊayi\<*<4>*>/. || Ja_III:4 ||>@ @*>/. || Ja_III:5 ||>@ Tattha yaæ mam\<*<6>*>/ bÃhÃya man ti dvÅsu padesu\<*<7>*>/ upayogavacanaæ anu- tÃÊanagahaïÃpekkhaæ yaæ\<*<8>*>/ maæ tvaæ tilamuÂÂhiyà kÃraïà anutÃÊayi\<*<9>*>/ anutÃÊento\<*<10>*>/ ca maæ\<*<11>*>/ bÃhÃya\<*<12>*>/ gahetvà anutÃÊayi\<*<13>*>/ taæ anutÃÊanaæ\<*<14>*>/ ajjÃpi me manasÅti\<*<15>*>/, ayaæ h' ettha attho, nanu jÅvitena ramasÅti ma¤¤e tvaæ attano jÅvitamhi nÃbhiramasi\<*<16>*>/, yenÃsi brÃhmanÃgato ti yasmà brÃhmaïa idha mama san- tikaæ Ãgato si, yaæ maæ bÃhÃ\<*<17>*>/ gahetvÃnÃ\<*<18>*>/ 'ti yaæ mama bÃhaæ ga- hetvÃna, yaæ maæ bÃhÃya\<*<19>*>/ gahetvà ti\<*<20>*>/ pi attho, tikkhattuæ anutÃÊayÅti\<*<21>*>/ tayo vÃre veÊulaÂÂhiyà tÃÊesi\<*<22>*>/, ajja dÃni tassa phalaæ vindÃhÅti\<*<23>*>/ Iti naæ maraïena santajjento evam Ãha. Taæ sutvà Ãcariyo tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ anariyaæ kubbÃnaæ yo daï¬ena nisedhati sÃsanatthaæ na taæ veraæ, iti naæ paï¬ità vidÆ ti. || Ja_III:6 ||>@ Tattha ariyo\<*<24>*>/ ti sundarÃdhivacanam etaæ, so pan' esa\<*<25>*>/ ariyo\<*<24>*>/ catub- bidho hoti ÃcÃrÃriyo dassanÃriyo liÇgÃriyo paÂivedhÃriyo ti, tattha manusso và hotu tiracchÃno và ariyÃcÃre Âhito ÃcÃrÃriyo\<*<26>*>/ nÃma, vuttam pi c' etaæ\<*<27>*>/: Ariyaæ\<*<28>*>/ vattasi vakkaÇga yo vaddham apacÃyasi, vajÃmi\<*<29>*>/ te taæ bhattÃraæ, gacchath' ubho yathÃsukhan ti, rÆpena pana iriyÃpathena ca pÃsÃdikena dassanÅyena samannÃgato dassanÃriyo nÃma, vuttam pi c' etaæ: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bd manasÅ, Bi sarasÅ. 2 Ck Cs ya. 3 Ck -muÂÂhÅyÃ, Cs muÂÂhiyo corr. to -yÃ, Bi -muÂhiyÃ. 4 Ck Bi Bd -tÃlayi, Cs -tÃlayÅ corr. to -tÃÊayÅ. 5 Ck Bi -tÃlayÅti, Cs -tÃlayÅti corr. to -tÃÊayÅti. 6 Bi Bd omit yaæ maæ. 7 Bi omits padesu. 8 Ck -tÃÊanagahaïÃpekkhayaæ, Cs -tÃlanagahaïapekkhaya corr. to -tÃÊanagahaïapekkh¬Ãya, Bi Bd -tÃlanagahaïÃpekkhaæ yaæ. 9 Cs -layÅ corr. to -ÊayÅ, Bi -layi. 10 Bi Bd -lento, Cs -lento corr. to -Êento. 11 Bi omits ca maæ Bd maæ. 12 Ck Cs -yaæ, Bi Bd -ya maæ. 13 Ck Bi Bd -layi, Cs -layÅ corr. to -ÊayÅ. 14 Bi -laïaæ, Cs -lanaæ corr. to -Êanaæ, Bd -lanaæ. 15 Bi sarasÅti, Bd ma mantasÅti. 16 Cs -sÅ, Bi Bd -sÅti. 17 Ck bÃhaæ, Cs Bd bÃhÃya. 18 Ck Cs gahetvÃ. 19 Ck Cs bÃhaæ. 20 Cs omits ti. 21 Bi Bd -layiti, Cs -layÅti corr. to -ÊayÅti. 22 Cs Bi Bd tÃlesi. 23 Bi vidÃhiti. 24 Bi Ãcariyo. 25 Ck Cs yo panesa, Bi so pana, Bd so pasena. 26 Bi Ãcariyo. 27 Bi vutti pi ca taæ. 28 Ck Cs ariya. 29 Bi jÃnÃmi. >/ #<[page 281]># %< 2. TilamuÂÂhijÃtaka. (252.) 281>% AriyÃvakÃso si pasannanetto, ma¤¤e bhavaæ pabbajito kulamhÃ, kathan nu vittÃni pahÃya bhoge pabbajji\<*<1>*>/ nikkhamma gharà sapa¤¤o\<*<2>*>/ ti, nivÃsanapÃrupanaliÇgagahaïena\<*<3>*>/ samaïasadiso hutvà vicaranto dussÅlo pi liÇga- ariyo nÃma, yaæ sandhÃya vuttaæ: Chadanaæ katvÃna subbatÃnaæ pakkhandÅ\<*<4>*>/ kuladÆsako pagabbho mÃyÃvi\<*<5>*>/ asa¤¤ato palÃpo patirÆpena\<*<6>*>/ caraæ samaggadÆsÅti\<*<7>*>/, BuddhÃdayo pana paÂivedhÃriyà nÃma, tena vuttaæ: ariyà vuccanti Buddhà ca paccekabuddhà ca sÃvakÃ\<*<8>*>/ cà 'ti, tesu idha ÃcÃrÃriyo\<*<9>*>/ adhippeto, anariyan\<*<10>*>/ ti dussÅlaæ pÃpadhammaæ, kubbÃnan ti pÃïÃtipÃtÃdikaæ pa¤cavidhaæ\<*<11>*>/ dus- sÅlyakammaæ\<*<12>*>/ karontaæ, ekam eva\<*<13>*>/ vÃ\<*<14>*>/ etaæ anatthapadaæ\<*<15>*>/ anariyaæ hÅnaæ lÃmakaæ pa¤caverabhayaæ kammaæ karontaæ puggalaæ, yo ti khattiyÃdÅsu\<*<16>*>/ yo koci, daï¬enà 'ti yena kenaci pahÃrakena\<*<17>*>/, nisedhatÅti\<*<18>*>/ mà su\<*<19>*>/ puna evarÆpaæ karÅti vÃreti\<*<20>*>/, sÃsanatthaæ na taæ veran ti taæ mahÃrÃja akat- tabbaæ karonte puttadhÅtaro và antevÃsike và evaæ paharitvà nisedhanaæ nÃma imasmiæ loke sÃsanaæ anusatthi\<*<21>*>/ ovÃdo\<*<22>*>/ na veraæ, iti naæ paï¬ità vidÆ ti evam etaæ paï¬ità jÃnanti. "Tasmà mahÃrÃja tvam pi evaæ jÃna, na\<*<23>*>/ evarÆpe ÂhÃne veraæ kÃtuæ arahasi\<*<24>*>/, sace hi\<*<25>*>/ tvaæ mahÃrÃja mayà evaæ\<*<26>*>/ sikkhÃpito nÃbhavissa\<*<27>*>/ gacchante kÃle pÆvasakkhaliÃdÅni c' eva phalÃphalÃdÅni ca haranto corakammesu\<*<28>*>/ paluddho anupubbena sandhicchedapanthadÆhanagÃmaghÃtÃdÅni\<*<29>*>/ katvà rÃjÃparÃdhiko coro ti sahabhaï¬aæ\<*<30>*>/ gahetvà ra¤¤o dassito `gacchath' assa\<*<31>*>/ dosÃnurÆpaæ daï¬aæ panethÃ\<*<32>*>/' 'ti\<*<33>*>/ rÃjadaï¬abhayaæ pÃpu- ïissa\<*<34>*>/, kuto te evarÆpà sampatti abhavissa, nanu maæ\<*<35>*>/ nis- sÃya imaæ issariyaæ tayÃ\<*<36>*>/ laddhan" ti. Evaæ Ãcariyo rÃjÃnam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi pappaji, Bd pappajji. 2 Ck Cs sapa¤¤Ã, Bi Bd sapp-. 3 Bi Bd add pana. 4 Cs -di, Bi Bd -ti. 5 Ck Cs Bd -vÅ. 6 Bd Bi paÂi-. 7 Ck -dÆsÅni, Bi samaggarÆpiti. 8 Ck Bd buddhasÃvakÃ. 9 Bi Bd add ti. 10 Bi nÃriyan. 11 Bi -dha. 12 Bi Bd dussÅla-. 13 Bi Bd evameva, Bd omits ekaæ. 14 Bi Bd omit vÃ. 15 Ck Cs attha-, Bi anattapadaæ. 16 Ck -disu. 17 Bi paharaïena, Bd paharaïakeïa. 18 Ck Cs Bd -dhetÅti. 19 Bi Bd omit su. 20 Bi Bd paharanto nivÃreti. 21 Cs anusÃsani, Bi Bd anusiÂhaæ. 22 Cs -dÃ, Bd -daæ. 23 Bi tvaæ evarÆpaæ jananaæ, Bd tvaæ pi evarÆpaæ jÃnanaæ. 24 Bi Bd na arahasÅ. 25 Bi Bd omit hi. 26 Bi omits mayà evaæ. 27 Cs na-, Bi Bd add atha. 28 Bi Bd -kammaæ. 29 Bi santicchedanapaïhaduhanaghÃrakÃdÅni, Bd sandhicchedanapaïhadÆhanagÃmaghÃÂakÃdini 30 Bi todaæ, Bd to¬haæ. 31 Cs -thassa corr. to -tassa, Bi Bd gacchatassa. 32 Ck païethÃ. 33 Bi omits daï¬aæ panethà ti. 34 Bi Bd apÃ-. 35 Bi Bd guruæ in the place of nanu maæ. 36 Bi Bd te. >/ #<[page 282]># %<282 III. TikanipÃta. 1. SaækÃppavagga. (26.)>% sa¤¤Ãpesi. ParivÃretvà Âhità amaccÃpi 'ssa kathaæ sutvà "saccaæ deva idaæ issariyaæ Ãcariyass' eva santakan" ti Ãhaæsu. Tasmiæ khaïe rÃjà Ãcariyassa guïaæ sallakkhetvà "sabbissariyan te Ãcariya dammi, rajjaæ paÂicchÃ\<*<1>*>/" 'ti Ãha. ùcariyo "na me mahÃrÃja rajjen' attho" ti paÂikkhipi. RÃjà Takkasilaæ pesetvà Ãcariyassa puttadÃraæ ÃnÃpetvÃ\<*<2>*>/ mahan- taæ issariyaæ\<*<3>*>/ datvà tam eva purohitaæ katvà pituÂÂhÃne\<*<4>*>/ Âhapetvà tass' ovÃde Âhito dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà saggaparÃ- yano ahosi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsesi\<*<5>*>/. Sac- capariyosÃne kodhano bhikkhu anÃgÃmiphale patiÂÂhahi, bahÆ sotÃ- pannasakadÃgÃmianÃgÃmino\<*<6>*>/ ahesuæ\<*<7>*>/ "Tadà rÃjà kodhano bhikkhu ahosi, Ãcariyo pana aham evÃ" 'ti. TilamuÂÂhijÃtakaæ\<*<8>*>/. $<3. MaïikaïÂhajÃtaka.>$ MamannapÃnan ti. Idaæ Satthà ùlaviæ\<*<9>*>/ nissÃya AggÃ- lave cetiye viharanto KuÂikÃrasikkhÃpadaæ Ãrabbha kathesi. ùlavakà hi bhikkhÆ sa¤¤ÃcikÃyo\<*<10>*>/ kuÂiyo\<*<11>*>/ kÃrayamÃnÃ\<*<12>*>/ yÃcanaba- hulà vi¤¤attibahulà vihariæsu "purisaæ\<*<13>*>/ detha, purisatthakaraæ\<*<14>*>/ dethÃ" 'ti ÃdÅni vadantÃ. Manussà upaddutà yÃcanÃya vi¤¤attiyà upaddutÃ\<*<15>*>/ bhikkhÆ disvà ubbijjiæsu\<*<16>*>/ pi uttasiæsu pi palÃyiæsu pi. AthÃyasmà MahÃkassapo ùlaviæ upasaækamitvà piï¬Ãya pÃvisi\<*<17>*>/. Manussà theram\<*<18>*>/ pi disvà tath' eva paÂijaggiæsu\<*<19>*>/. So pacchÃ- bhattaæ piï¬apÃtapaÂikkanto bhikkhÆ Ãmantetvà "pubb' Ãyaæ\<*<20>*>/ Ãvuso ùlavÅ\<*<21>*>/ sulabhapiï¬Ã, idÃni kasmà dullabhapiï¬Ã jÃtÃ" ti pucchitvà taæ kÃraïaæ sutvà Bhagavati\<*<22>*>/ ùlaviyaæ Ãgantvà AggÃlave cetiye viharante\<*<23>*>/ Bhagavantaæ upasaækamitvà etam atthaæ Ãrocesi. Satthà etasmiæ kÃraïe\<*<24>*>/ bhikkhusaæghaæ sannipÃtetvÃ\<*<25>*>/ ùlavake bhikkhÆ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi Bd paÂicchÃdesi. 2 Ck ÃïÃpetvÃ, Bi Bd ÃharÃpetvÃ. 3 Bi yassaæ. 4 Ck piniÂÂhÃne. 5 Bd Bi pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi. 6 Bi -gÃmino anÃgÃmino. 7 Ck Cs cÃhesuæ. 8 Bi Bd add dutiyaæ. 9 Ck Ãlavin, Bi alavÅ, Cs Ãlaviyaæ. 10 Ck sa¤¤Ãciyo, Bi saæyÃcikÃko, Bd saæyÃcÅkÃyÃ. 11 Bi kuÂÅkÃyo. 12 Ck -no, Bi kÃraïamÃnÃ. 13 Ck -san. 14 Bi Bd hatthakÃraæ 15 Bi Bd omit upaddutÃ. 16 Cs ubbijjaæsu, Bi ujhÃyÅsu, Bd ujjhÃyisu. 17 Bi Bd pavisitvÃ. 18 Bi Bd mahÃkassapattheraæ. 19 Bi paÂipajjÅsu. 20 Bi Bd puppe ayaæ. 21 Ck Cs Bd -vi. 22 Ck bhagaveti. 23 Cs -to corr. to -te. 24 Cs pakaraïe, Bi omits taæ kÃraïaæ ---kÃrÃïe. 25 Cs pÃtetvà corr. to -pÃtÃpetvÃ, Bi te bhikkhÆ saæghe sannipÃtÃmetvÃ. >/ #<[page 283]># %< 3. MaïikaïÂhajÃtaka. (253.) 283>% paÂipucchi "saccaæ kira tumhe bhikkhave sa¤¤ÃcikÃyo\<*<1>*>/ kuÂiyo kÃ- rethÃ" 'ti "saccaæ bhante" ti ca\<*<2>*>/ vutte te bhikkhÆ garahitvà "bhik- khave yÃcanà nÃm' esà sattaratanaparipuïïanÃgabhavane\<*<3>*>/ vasantÃ- naæ\<*<4>*>/ nÃgÃnam pi amanÃpà pag eva manussÃnaæ\<*<5>*>/ yesaæ ekaæ ka- hÃpaïaæ\<*<6>*>/ uppÃdentÃnaæ pÃsÃïato maæsaæ uppÃÂanakÃlo viya hotÅti" vatvÃ\<*<7>*>/ atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto mahÃvibhave brÃhmaïakule nibbatti. Tassa ÃdhÃ- vitvà paridhÃvitvà vicaraïakÃle a¤¤o pi pu¤¤avà satto tassa mÃtu kucchismiæ nibbatti. Te ubho pi bhÃtaro vayappattà mÃtÃpitunnaæ kÃlakiriyÃya saæviggahadayà isipabbajjaæ pab- bajitvà GaÇgÃtÅre païïasÃlaæ mÃpetvà vasiæsu. Tesu jeÂÂhassa UddhagaÇgÃya\<*<8>*>/ païïasÃlà ahosi kaniÂÂhassa AdhogaÇgÃya. Ath' ekadivasaæ MaïikaïÂho\<*<9>*>/ nÃma nÃgarÃjà bhavanÃ\<*<10>*>/ nik- khamitvà GaÇgÃtÅre mÃïavavesena\<*<11>*>/ vicaranto kaniÂÂhassa as- samaæ gantvà vanditvÃ\<*<12>*>/ ekamantaæ nisÅdi. Te a¤¤ama¤¤aæ sammodanakathaæ katvÃ\<*<13>*>/ vissÃsikà ahesuæ vinà vattituæ nÃ- sakkhiæsu. MaïikaïÂho\<*<9>*>/ abhiïhaæ kaniÂÂhatÃpasassa\<*<14>*>/ santi- kaæ Ãgantvà kathÃsallÃpena nisÅditvà gamanakÃle tÃpase\<*<15>*>/ si- nehena\<*<16>*>/ attabhÃvaæ vijahitvà bhogehi tÃpasaæ parikkhipanto parissajitvà upari muddhani mahantaæ phaïaæ dhÃretvà tho- kaæ sayitvÃ\<*<17>*>/ sineham\<*<18>*>/ vinodetvà sarÅraæ viniveÂhetvà tÃpa- saæ vanditvà sakabhavanam eva gacchati. TÃpaso tassa bha- yena kiso ahosi lÆkho dubbaïïo uppaï¬uppaï¬ukajÃto dhamani- santhatagatto. So ekadivasaæ bhÃtu santikaæ agamÃsi. Atha naæ so pucchi: "kissa tvaæ bho kiso lÆkho dubbaïïo uppaï- ¬uppaï¬ukajÃto dhamanisanthatagatto" ti. So tassa taæ pa- vattiæ Ãrocetvà "kiæ pana tvaæ bho tassa nÃgassa\<*<19>*>/ Ãgama- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck saæ¤ÃcikÃye, Bi saæyÃcikÃya, Bd saæyÃcikoya. 2 Cs Bi Bd omit ca 3 Bi Bd -puïïe-. 4 Bi adds sappesaæ 5 Ck amanussÃnaæ. 6 Ck Cs -naæ, Bi kahÃmanaka, Bd -panakaæ. 7 Bi Bd add tuïhi ahosi tehi yÃcito. 8 Bi Bd uparigaÇgÃya. 9 Bi -kaï¬o. 10 Bi Bd nÃgabhavanÃ. 11 Bi Bd mÃïakavesena. 12 Ck omits vanditvÃ. 13 Bi a¤¤ama¤¤assa samodaniyakathaæ gÃhetvÃ, Bd a. s -yaæ k. kathetvÃ. 14 Ck Bi -tÃpassa. 15 Bi Bd tÃpasassa. 16 Cs sinehe. 17 Bi passitvÃ, Bd masitvÃ. 18 Bi Bd taæ sinehaæ. 19 Bi Bd nÃgarÃjassa. >/ #<[page 284]># %<284 III. TikanipÃta 1. Saækappavagga. (26.)>% naæ\<*<1>*>/ icchasi na icchasÅti" puÂÂho "na icchÃmÅti" Ãha\<*<2>*>/, "so pana nÃgarÃjà tava santikaæ Ãgacchanto kiæ pilandhanaæ\<*<3>*>/ pilandhitvÃ\<*<3>*>/ ÃgacchatÅti" vutte "maïiratanan" ti Ãha. "Tena hi tvaæ tasmiæ nÃgarÃje tava santikaæ\<*<4>*>/ Ãgantvà anisinne\<*<5>*>/ yeva\<*<6>*>/ 'maïiæ me dehÅti' yÃca\<*<7>*>/, evaæ so\<*<8>*>/ nÃgo taæ bhogehi aparikkhipitvà va gamissati\<*<9>*>/, punadivase assamadvÃre Âhatvà Ãgacchantam eva naæ\<*<10>*>/ yÃceyyÃsi, tatiyadivase GaÇgÃtÅre udakà ummujjantam eva naæ\<*<11>*>/ yÃceyyÃsi, evan te so\<*<12>*>/ santikaæ puna na ÃgamissatÅti\<*<13>*>/". TÃpaso "sÃdhÆ" ti patisuïitvà attano païïasÃlaæ gantvà punadivase nÃgarÃjÃnaæ Ãgantvà Âhita- mattam eva "etaæ me\<*<14>*>/ attano pilandhanamaïiæ\<*<15>*>/ dehÅti" yÃci. So\<*<16>*>/ anisÅditvà va palÃyi. Atha naæ dutiyadivase assamadvÃre\<*<17>*>/ Âhatvà Ãgacchantam eva "hiyyo pi me maïiratanaæ na adÃsi, ajja dÃni laddhuæ vaÂÂatÅti" Ãha\<*<18>*>/. NÃgo assamapadaæ\<*<19>*>/ apavisitvà va palÃyi. Tatiyadivase\<*<20>*>/ udakato\<*<21>*>/ ummujjantam eva taæ "ajja me tatiyo divaso yÃcantassa\<*<22>*>/, dehi dÃni\<*<23>*>/ me etaæ maïiratanan" ti Ãha. "NÃgarÃjà udake Âhatvà va tÃpa- saæ paÂikkhipanto\<*<24>*>/ dve gÃthà avoca\<*<25>*>/. @*>/ uÊÃraæ uppajjatÅmassa\<*<27>*>/ maïissa hetu, tan te na dassaæ, atiyÃcako si, na cÃpi te assamaæ Ãgamissaæ. || Ja_III:7 ||>@ @*>/. || Ja_III:8 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi gamanaæ. 2 Bi Bd vatvÃ. 3 Ck Cs piÊ-. 4 Bi -ke. 5 Bi nisinne. 6 Bi adds pÆrato Ãgacchante. 7 Bi yÃci. 8 Bi Bd so evaæ. 9 Ck Cs -ssasÅti. 10 Bi Âhatvà Ãgaætvà Ãgaætvà apavissantikemevanaæ, Bd thatvà apavissantassamevanaæ. 11 Cs taæ. 12 Bi Bd evaæ so te. 13 Ck Cs -ssasÅti. 14 Bi pi. 15 Ck Cs piÊ-, Bi piladdhanamaïi me. 16 Ck Cs omit so. 17 Bi Bd assamapadadvÃre. 18 Bi hiyo me maïi tena nÃdÃnÃsi ajjÃpi dehiti Ãha, Bd nÃdÃsi ajjÃpi dehÅti Ãha. 19 Bi Bd assamaæ. 20 Bi adds pana. 21 Bi udake thatvà 22 Bi omits yÃcantassa. 23 Bi idÃni. 24 Ck pari-, Cs pari- corr. to paÂi-, Bi paÂikkhÅpento. 25 Bi Bd Ãha. 26 Cs -Êaæ corr. to -laæ, Bi -Êaæ. 27 Ck -ticassa? Bi -ti assa, Bd -ti massa. 28 Ck Cs -ssaæ, and omit ti. >/ #<[page 285]># %< 3. MaïikaïÂhajÃtaka. (253.) 285>% Tattha mamannapÃnan ti mama yÃgubhattÃdidibbabhojanaæ aÂÂhapÃ- nakabheda¤ ca dibbapÃnaæ, vipulan ti bahu\<*<1>*>/, uÊÃran ti seÂÂhaæ païÅtaæ, tan te ti taæ maïiæ tuyhaæ, atiyÃcako sÅti kÃla¤ ca pamÃïa¤ ca atikka- mitvà ajja tÅïi divasÃni mayhaæ piyaæ manÃpaæ maïiratanaæ yÃcamÃno\<*<2>*>/ atik- kamma yÃcako si, na cÃpi te ti taæ\<*<3>*>/ kevalaæ na\<*<4>*>/ dassaæ, assamam pi te na Ãgamissam\<*<5>*>/, susÆ yathà ti yathà nÃma yuvà taruïamanusso\<*<6>*>/, sakkhara- dhotapÃïÅti sakkharÃya dhotapÃïi telapÃsÃïe\<*<7>*>/ dhotÃsihattho sÅti attho\<*<8>*>/, tÃsesimaæ selaæ yÃcamÃno ti imaæ maïiæ yÃcanto\<*<9>*>/ tvaæ ka¤canattha- rukhaggaæ\<*<10>*>/ abbahitvÃ\<*<11>*>/ sÅsaæ te chindÃmÅti\<*<12>*>/ vadanto taruïapuriso\<*<13>*>/ viya tÃsesi. Evaæ vatvà so nÃgarÃjà udake nimujjitvà attano nÃga- bhavanam eva gantvà na puna paccÃga¤chi\<*<14>*>/. Atha so tÃpaso tassa dassanÅyassa nÃgarÃjassa adassanena bhiyyosomattÃya\<*<15>*>/ kiso ahosi lÆkho dubbaïïo uppaï¬uppaï¬ukajÃto dhamani- santhatagatto. Atha jeÂÂhatÃpaso "kaniÂÂhassa pavattiæ jÃnis- sÃmÅti" tassa santikaæ ÃgantvÃ\<*<16>*>/ taæ bhiyyosomattÃya paï¬u- rogiæ\<*<17>*>/ disvà "kin nu kho bho tvaæ bhiyyosomattÃya paï¬u- rogÅ\<*<18>*>/ jÃto" ti vatvà "tassa dassanÅyassa nÃgassÃdassanenÃ\<*<19>*>/" 'ti sutvà "ayaæ tÃpaso nÃgarÃjena\<*<20>*>/ vinà vattituæ na sakko- tÅti" sallakkhetvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha na taæ yÃce ti taæ bhaï¬Ãm na yÃceyya, yassa piyaæ jigiæse ti yaæ bhaï¬am yassa puggalassa piyan ti jÃneyya, desso hotÅti appiyo hoti, atiyÃcanÃyà 'ti pamÃïaæ atikkamitvà varabhaï¬aæ yÃcanto tÃya atiyÃcanÃya, adassana¤ ¤eva\<*<21>*>/ tadajjhagamà ti tato paÂÂhÃya adassanam eva gato. Evaæ pana naæ\<*<22>*>/ vatvà "ito dÃni mà socÅti" samassÃ- setvà jeÂÂhabhÃtà attano assamam eva gato. AthÃparabhÃge \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi bahaguïuæ. 2 Ck Cs yÃcato. 3 Cs Bi Bd na. 4 Bi Bd omit na. 5 Bi nÃgamissaæ. 6 Ck -ssÃ. 7 Cs -no corr. to -ïo, Bd pÃsÃïena. 8 Bi omits sÅti attho. 9 Bi Bd yÃcamÃno. 10 Bi ka¤canakhaggaæ. 11 Bi sammÃyitvÃ. 12 Bi Bd chindissÃmiti. 13 Cs taruïa- corr. to ratanaæ. 14 Cs paccÃga¤chi corr. to pacchÃ-, Ck pacchÃ-, Bi Bd pacchÃgacchi. 15 Bi rajjassadassanena abhiyo. 16 Bi Bd ÃgamÃsi. 17 Bd -roginaæ, Bi sabhÅyoso ---rogÅnaæ. 18 Bi Bd add va. 19 Ck nÃgassÃdanenÃ, Cs nÃggassÃdanto corr. to -danenÃ, Bi Bd nÃgarÃjassa adassanena. 20 Bi -rÃjÃnaæ 21 Ck -naæ ¤eva, Bi Bd -naæ yeva. 22 Bi Bd taæ. >/ #<[page 286]># %<286 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga (26.)>% te\<*<1>*>/ dve pi bhÃtaro abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà Brahmaloka-parÃyanà ahesuæ. Satthà "evaæ bhikkhave sattaratanaparipuïïanÃgabhavane\<*<2>*>/ va- santÃnaæ\<*<3>*>/ nÃgÃnam pi yÃcanÃ\<*<4>*>/ amanÃpà kimaÇga\<*<5>*>/ pana manus- sÃnan" ti\<*<6>*>/ imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà kaniÂÂho ùnando ahosi. jettho pana aham evÃ" 'ti. Maïi- kaïÂhajÃtakam\<*<7>*>/. $<4. Kuï¬akakucchisindhavajÃtaka.>$ Bhutvà tiïaparighÃsan ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto SÃriputtattheraæ Ãrabbha kathesi. Ekasmiæ hi samaye SammÃsambuddhe SÃvatthiyaæ vassaæ vasitvà cÃrikaæ caritvà puna paccÃgate manussà "ÃgantukasakkÃraæ karissÃmÃ" 'ti Buddha- pamukhassa saæghassa\<*<8>*>/ dÃnaæ\<*<9>*>/ dadanti. VihÃre ekaæ dhammagho- sakabhikkhuæ\<*<10>*>/ Âhapesuæ, so ye ye ÃgantvÃ\<*<11>*>/ yattake\<*<12>*>/ bhikkhÆ ic- chanti tesaæ tesaæ\<*<13>*>/ bhikkhÆ vicÃretvà deti. Ath' ekà duggata- mahallikÃ\<*<14>*>/ ekam eva paÂiviæsaæ\<*<15>*>/ sajjetvà tesaæ tesaæ manussÃnaæ bhikkhÆsu\<*<16>*>/ vicÃretvà dinnesu ussÆre\<*<17>*>/ dhammaghosakassa santikaæ Ãgantvà "mayhaæ ekaæ bhikkhuæ dethÃ" 'ti Ãha. So "mayà sabbe bhikkhÆ\<*<18>*>/ vicÃretvà dinnÃ, SÃriputtatthero\<*<19>*>/ pana vihÃre yeva\<*<20>*>/, tvaæ tassa\<*<21>*>/ bhikkhaæ\<*<22>*>/ dehÅti" Ãha. Sà "sÃdhÆ" 'ti tuÂÂhacittà Jetavana- dvÃrakoÂÂhake\<*<23>*>/ Âhatvà therassa ÃgatakÃle vanditvà hatthato pattaæ gahetvà gharaæ netvà nisÅdÃpesi. "EkÃya\<*<24>*>/ kira mahallikÃya dham- masenÃpati attano ghare nisÅdÃpito" ti bahÆni saddhÃni kulÃni asso- suæ. Tesu rÃjà Pasenadi-Kosalo taæ pavattiæ sutvà tassà sÃÂakena c' eva sahassatthavikÃya ca saddhiæ bhattabhÃjanÃni pahiïi\<*<25>*>/: "may- haæ ayyaæ\<*<26>*>/ parivisamÃnà imaæ sÃÂakaæ nivÃsetvà ime kahÃpaïe vala¤jetvÃ\<*<27>*>/ theraæ parivisatÆ\<*<28>*>/" 'ti, yathà ca rÃjà evaæ AnÃthapiï- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck omits te. 2 Bi Bd -puïïe-. 3 Bi Bd add sabbesaæ. 4 Bi adds nÃma. 5 Cs kimaÇgaæ, Bi kiæ maÇgaæ, Bd kiæ maÇga. 6 Bi Bd add satthÃ. 7 Bi Bd add tatiyaæ. 8 Bi Bd bhikkhusaæghassa 9 Bi Bd mahÃdÃnaæ. 10 Bi -kaæ bhikkhuæ, Bd -pakaæ. 11 Bi ÃgatÃ. 12 Ck repeats yattake. 13 Bi only one tesaæ, Cs having originally one tesaæ has later added another. 14 Bi Bd add itthi. 15 Ck -visaæ, Bd paÂivasaæ. 16 Bi -usu. 17 Ck omits ussÆre, Bi ussure. 18 Bi Bd omit bhikkhÆ. 19 Ck Cs Bi -thero 20 Bi Bd add atthi. 21 Bi yÃcasu. 22 Bi bhikkhuæ. 23 Ck Bi -re-. 24 Bi etÃya. 25 Ck pahinÅ, Cs pahÅïi 26 Cs omits ayyaæ, Bi ayya, Bd ayyassa. 27 Ck vaÊ-, Bi valajjetvÃ. 28 Bi parisÅsathÃ, Bd -visathÃ. >/ #<[page 287]># %< 4. Kuï¬akakucchisindhavajÃtaka. (254.) 287>% ¬iko culla-AnÃthapiï¬iko\<*<1>*>/ VisÃkhà ca mahÃupÃsikà pahiïi\<*<2>*>/, a¤¤Ãni\<*<3>*>/ pana kulÃni ekasatadvisatÃdivasena\<*<4>*>/ attano\<*<5>*>/ balÃnurÆpena kahÃpaïe pahiïiæsu, evaæ ekÃhen' eva sà mahallikà satasahassamattaæ labhi. Thero\<*<6>*>/ tÃya dinnayÃgum\<*<7>*>/ eva pivitvà tÃya katakhajjakam eva pakka- bhattam eva ca\<*<8>*>/ paribhu¤jitvà anumodanaæ katvà mahallikaæ sotÃ- pattiphale patiÂÂhÃpetvà vihÃram eva agamÃsi\<*<9>*>/. DhammasabhÃyaæ bhikkhÆ therassa guïakathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso dhammasenÃpati mahallikagahapatÃniæ\<*<10>*>/ duggatabhÃvato\<*<11>*>/ mocesi\<*<12>*>/ patiÂÂhà ahosi, tÃya dinnaæ ÃhÃraæ ajigucchanto paribhu¤jatÅti\<*<13>*>/". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave SÃriputto idÃn' eva etissà mahallikÃya avassayo\<*<14>*>/ jÃto, na ca idÃn' eva tÃya dinnaæ ÃhÃraæ ajigucchanto paribhu¤ji\<*<15>*>/, pubbe pi paribhu¤ji yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte\<*<16>*>/ BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto UttarÃpathe vÃïijakule\<*<17>*>/ nibbatti. UttarÃpatha- jÃnapadÃ\<*<18>*>/ pa¤casatà assavÃïijà asse BÃrÃïasiyaæ\<*<19>*>/ Ãnetvà vikkiïanti. A¤¤ataro pi assavÃïijo pa¤ca assasatÃni\<*<20>*>/ ÃdÃya BÃrÃïasÅmaggaæ\<*<21>*>/ paÂipajji. AntarÃmagge\<*<22>*>/ BÃrÃïasito avi- dÆre\<*<23>*>/ eko\<*<24>*>/ nigamo\<*<25>*>/ atthi, tattha pubbe mahÃvibhavo seÂÂhi ahosi, tassa mahantaæ nivesanaæ, taæ pana kulaæ anukka- mena parikkhayaæ gataæ, ekÃ\<*<26>*>/ mahallikà avasesÃ\<*<27>*>/, sà tas- miæ nivesane vasati. Atha\<*<28>*>/ so assavÃïijo taæ nigamaæ\<*<29>*>/ patvà "vetanaæ dassÃmÅti" tasmiæ\<*<30>*>/ nivesane nivÃsaæ gaï- hitvà asse ekamante Âhapesi. Taæ divasam ev' assa\<*<31>*>/ ekissà ÃjÃnÅyavaÊavÃya\<*<32>*>/ gabbhavuÂÂhÃnaæ ahosi. So dve tayo divase vasitvÃ\<*<33>*>/ "rÃjÃnaæ passissÃmÅti" asse ÃdÃya pÃyÃsi. Atha naæ mahallikà "gehavetanaæ dehÅti" vatvà "sÃdhu amma \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck cullanÃtha-, Bi Bd cÆÊÃnÃtha-. 2 Cs pahÅïi, Bi Bd pahiïiæsu. 3 Bi Bd adds pi. 4 Bi Bd -dvesatÃ-. 5 Bi Bd repeat attano. 6 Bi Bd add pana. 7 Bi Bd dinnaæyÃ-. 8 Bi Bd omit ca. 9 Bi Bd Ãg-. 10 Cs Bi Bd -tÃni. 11 Bi Bd dukkhato, Cs -bhavato. 12 Bi adds tassa 13 Ck -bhu¤jÅti, Bi -bhu¤catÅti. 14 Bi -kÃyÃvassayo. 15 Bi bhu¤ji. 16 Bi adds bhikkhave. 17 Bi ajjavÃïÅja-, Bd assavÃ-. 18 Bi Bd -janapadato. 19 Bi Bd -ïasÅ. 20 Bi Bd pa¤casatÃssÃni. 21 Ck -si-. 22 Bi adds ca, Bd va. 23 Bi atidÆre. 24 Cs adds ca 25 Bi Bd niggamagÃmo. 26 Bi Bd add va. 27 Cs ava¬¬hà corr. to avasiÂÂhÃ, Bi apatiÂhÃ, Bd avasiÂhÃ. 28 Bi Bd add kho. 29 Bi Bd nigamagÃmaæ. 30 Bi tassÃ, Bd tassa. 31 Bi Bd divase pi. 32 Bi ajÃniyÃvÃlavÃya, Bd ÃjaniyavÃla-. 33 Bi Bd add asse balaæ gÃhÃpetvÃ. >/ #<[page 288]># %<288 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% demÅti" vutte "tÃta vetanaæ me dadamÃno imam pi assa- potakaæ vetanato\<*<1>*>/ khaï¬etvà dehÅti" Ãha. VÃïijo tathà katvà pakkÃmi. Sà tasmiæ assapotake puttasinehaæ paccupaÂÂhÃ- petvà avassÃvanajhÃmakabhattaæ\<*<2>*>/ vighÃsatiïÃni\<*<3>*>/ datvà taæ paÂijaggati\<*<4>*>/. AthÃparabhÃge Bodhisatto pa¤ca assasatÃni ÃdÃya Ãgacchanto\<*<5>*>/ tasmiæ gehe nivÃsaæ gaïhi. Kuï¬aka- khÃdakassa sindhavapotakassa ÂhitaÂÂhÃnato gandhaæ ghÃyitvà ekÃsso pi gehaæ pavisituæ nÃsakkhi. Bodhisatto\<*<6>*>/ mahallikaæ pucchi: "amma kacci\<*<7>*>/ imasmiæ gehe asso atthÅti". "TÃta a¤¤o\<*<8>*>/ asso nÃma n' atthi, ahaæ pana puttaæ katvà ekaæ assapotakaæ paÂijaggÃmi, so ettha atthÅti". "Kahaæ so ammÃ" 'ti. "Carituæ\<*<9>*>/ gato tÃtÃ" 'ti. "KÃya velÃya Ãgacchissati\<*<10>*>/ ammÃ" 'ti. "SakÃlass' eva\<*<11>*>/ Ãgacchissati\<*<12>*>/ tÃtÃ" 'ti. Bodhisatto tassa Ãgamanaæ patimÃnento asse bahi Âhapetvà va nisÅdi. Sindhavapoto\<*<13>*>/ pi caritvà sakÃlass' eva\<*<14>*>/ Ãgami. Bodhisatto kuï¬akakucchikasindhavapotakaæ\<*<15>*>/ disvà lakkhaïÃni samÃnetvà "ayaæ sindhavo anaggho\<*<16>*>/, mahallikÃya mÆlaæ datvà gahetuæ vaÂÂatÅti" cintesi\<*<17>*>/. Sindhavo\<*<18>*>/ pi gehaæ pavisitvà attano vasanaÂÂhÃne yeva Âhito. Tasmiæ khaïe te assà gehaæ pa- visituæ\<*<19>*>/ sakkhiæsu. Bodhisatto dvÅhatÅhaæ vasitvà asse san- tappetvà gacchanto "amma imaæ\<*<20>*>/ assapotakaæ\<*<21>*>/ mÆlaæ ga- hetvà mayhaæ dehÅti" Ãha. "Kiæ vadesi tÃta, putte nÃma vikkiïantà atthÅti\<*<22>*>/". "Amma tvaæ etaæ kiæ khÃdÃpetvà paÂijaggasÅti". "Odanaka¤jikajjhÃmabhattaæ\<*<23>*>/ vighÃsatiïaæ khÃdÃpetvà kuï¬akayÃgu¤ ca pÃyetvÃ\<*<24>*>/ paÂijaggÃmi tÃtÃ" 'ti. "Amma ahaæ etaæ labhitvà piï¬arasabhojanaæ bhojessÃmi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi gehavettanato, Bd gehaveÂÂanato. 2 Bi athassa sà odanakuïhÃkacchÃmabhattaæ, Bd athassa sà odanakuï¬akajhÃmakapatta¤ca. 3 Bd adds ca, Bi -tiïaæ. 4 Bi Bd -jaggi. 5 Bi Bd gacchanto. 6 Bi Bd add taæ. 7 Bi Bd ki¤ci. 8 Bi aæ¤e. 9 Cs vapituæ? corr. to carituæ, Bi Bd khÃdituæ. 10 Bi Bd Ãgamissati, Cs Ãgacchati. 11 Bi Bd sÃyaïhe. 12 Bi Bd omit Ãg-. 13 Bi Bd -potako. 14 Bi vicÃritvà kÃle yeva, Bd pÃto gocacaæ caritvà kÃle yeva. 15 Bi kuï¬akucchi-. 16 Bi Bd add ti. 17 Bi cintetvÃ. 18 Bi Bd sindhavapotako. 19 Bi adds na. 20 Bd pe, Bi omits imaæ. 21 Bi Bd -kassa. 22 Bi puttaæ vikiïantà nÃma natthÅti. 23 Bi odakakuï¬akajhÃmabhatta, Bd odanakuï¬akajhÃmakÃttaæ. 24 Ck pÃsetvÃ, Bi pÃsitvÃ, Bd pÃyitvÃ. >/ #<[page 289]># %< 4. Kuï¬akakucchisindhavajÃtaka. (254.) 289>% ÂhitaÂÂhÃne celavitÃnaæ pasÃretvà attharakapiÂÂhe\<*<1>*>/ ÂhapessÃ- mÅti". "TÃta evaæ sante mama putto sukhaæ anubhavatu, gahetvà naæ gacchÃ\<*<2>*>/" 'ti. Atha Bodhisatto tassa catunnaæ pÃdÃnaæ naÇguÂÂhassa ca mukhassa ca mÆlaæ ekekaæ katvà cha\<*<3>*>/ sahassat- thavikÃ\<*<4>*>/ Âhapetvà mahallikaæ ahatavatthaæ\<*<5>*>/ nivÃsÃpetvà alaæ- karitvÃ\<*<6>*>/ sindhavapotakassa purato Âhapesi. So akkhÅni ummÅ- letvà mÃtaraæ oloketvà assÆni pavattesi. SÃpi tassa\<*<7>*>/ piÂÂhiæ parimajjitvà "ahaæ\<*<8>*>/ mayà puÂÂhaposÃvanikaæ labhiæ, tvaæ\<*<9>*>/ gaccha tÃtÃ\<*<10>*>/" 'ti Ãha\<*<11>*>/. Tadà so agamÃsi. Bodhisatto puna- divase assapotakassa piï¬arasabhojanaæ sajjetvà "vÅmaæsÃmi\<*<12>*>/ tÃva naæ, jÃnÃti nu kho attano balaæ udÃhu na jÃnÃtÅti" doïiyaæ kuï¬akayÃguæ ÃkirÃpetvà dÃpesi. So "nÃhaæ imaæ\<*<13>*>/ bhojanaæ bhu¤jissÃmÅti" taæ\<*<14>*>/ yÃguæ pÃtuæ\<*<15>*>/ na icchi\<*<16>*>/. Bodhisatto taæ\<*<17>*>/ vÅmaæsanavasena paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha bhutvà tiïaparighÃsan ti tvaæ pubbe mahallikÃya dinnaæ tesaæ tesaæ\<*<18>*>/ khÃditÃvasesaæ tiïaparighÃsasaækhÃtaæ vighÃsatiïaæ bhu¤jitvÃ\<*<19>*>/ va¬¬hito, bhutvà ÃcÃmakuï¬akan ti ettha ÃcÃmo vuccati odanÃvasesaæ\<*<20>*>/ kuï¬akaæ\<*<21>*>/, kuï¬akaæ eva eta¤ ca bhu¤jitvà va¬¬hito sÅti dÅpeti, etan te ti etaæ tava pubbe bhojanaæ Ãsi, kasmà dÃni na bhu¤jasÅti mayÃpi te tad eva\<*<2>*>/ dinnaæ taæ tvaæ\<*<23>*>/ kasmà idÃni na bhu¤jasÅti. Taæ sutvà {sindhavapotako} itarà dve gÃthà avoca: @*>/ mahÃbrahme api ÃcÃmakuï¬akaæ. || Ja_III:11 ||>@ @*>/ yÃdis' Ãyaæ hayuttamo, jÃnanto jÃnam Ãgamma na te bhakkhÃmi kuï¬adakan ti. || Ja_III:12 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi attaraïa-, Bd attano pi. 2 Bi putto ca bhogasukhaæ labhisuæ sakkoti taæ gahetvà gacchÃ, Bd putto bhoge sukhaæ anubhavituæ sakkoti taæ gahetvà gacchÃ. 3 Cs ca. 4 Cs -kaæ, Bi Bd -kÃyo. 5 Cs navavatthaæ, Bi navavattaæ, Bd -kÃya navavattaæ. 6 Bi omits al-. 7 Cs ssa. 8 Bi Bd Ãha. 9 Ck labhitvaæ, Bi puttapo--laddhitvaæ, Cs labhitvÃ, Bd puttapo--laddha tvaæ. 10 Bi Bd tÃta gacchÃhi. 11 Bi ti vatvÃ. 12 Bi Bd vimaæsissÃmi. 13 Bi omits imaæ. 14 Bi Bd omits taæ 15 Bi omits pÃtuæ, Bd pÃyituæ. 16 Bi icchasi. 17 Bi Bd tassa. 18 Bi Bd adds vighÃsaæ. 19 Bi tiïaparighÃsaæ bhu¤catvÃ. 20 Ck -vassanaæ, Bi Bd -vasÃnaæ. 21 Bi Bd -kan ti. 22 Ck Cs nadeva? Bi tameva, Bd mayÃpitameva. 23 Cs kaæ tvaæ, Bi Bd tvaæ taæ. 24 Ck pahutattha, Bi bahuætattha, Bd ahaæ tattha. 25 Ck Cs jÃnÃsi. >/ #<[page 290]># %<290 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% Tattha yatthà ti yasmiæ ÂhÃne, posan ti sattaæ, jÃtiyà vinayena và ti jÃtisampanno và esa no\<*<1>*>/ và ÃcÃrayutto và na và ti evaæ na jÃnanti, mahÃbrahme ti garukÃlapanena Ãlapanto\<*<2>*>/ Ãha, yÃdisÃyan ti yÃdiso ayaæ attÃnaæ sandhÃya vadati, jÃnanto jÃnamÃgammà 'ti ahaæ attano balaæ jÃnanto jÃnam eva\<*<3>*>/ taæ Ãgamma paÂicca tava santakaæ\<*<4>*>/ kuï¬akaæ na bhu¤jissÃmi, na hi tvaæ kuï¬akaæ bhojÃpetukÃmatÃya cha sahassÃni datvà maæ gaïhÅti. Taæ sutvà Bodhisatto "tava\<*<5>*>/ vÅmaæsanatthÃya taæ\<*<6>*>/ mayà kataæ, mà kujjhà 'ti\<*<7>*>/" taæ subhojanaæ bhojetvà ÃdÃya rÃjaÇ- gaïaæ\<*<8>*>/ gantvÃ\<*<9>*>/ ekasmiæ passe pa¤ca assasatÃni ÂhapetvÃ\<*<10>*>/ ekas- miæ passe cittasÃïiæ\<*<11>*>/ parikkhipitvà heÂÂhà attharakaæ\<*<12>*>/ san- tharitvÃ\<*<13>*>/ upari celavitÃnaæ\<*<14>*>/ bandhitvà sindhavapotakaæ\<*<15>*>/ Âhapesi. RÃjà Ãgantvà asse olokento "ayaæ asso\<*<16>*>/ kasmà visuæ Âhapito" ti pucchitvà "mahÃrÃja ayaæ sindhavo ime asse visuæ akato mocessatÅti\<*<17>*>/" "sobhaïo\<*<18>*>/ bho sindhavo" ti pucchi. Bodhisatto "Ãma mahÃrÃjÃ" 'ti vatvà "tena hi 'ssa\<*<19>*>/ javaæ passÃmÅti\<*<20>*>/" vutte taæ assaæ kappetvà abhiruhitvÃ\<*<21>*>/ "passa\<*<22>*>/ mahÃrÃjÃ" ti manusse ussÃrÃpetvÃ\<*<23>*>/ rÃjaÇgaïe assaæ vÃhesi\<*<24>*>/. Sabbaæ rÃjaÇgaïaæ nirantaraæ assapantÅhi\<*<25>*>/ parikkhittam iva\<*<26>*>/ ahosi\<*<27>*>/. Puna Bodhisatto "passa mahÃrÃja sindhavapotakassa\<*<28>*>/ vegan" ti vissajjesi, ekapuriso pi naæ na addasa\<*<29>*>/. Puna rattapaÂÂaæ\<*<30>*>/ udare parikkhipitvà vissajjesi, rattapaÂÂam\<*<31>*>/ eva passiæsu. Atha naæ antonagare ekissà uyyÃnapokkharaïiyà udakapiÂÂhe vissajjesi, tatth' assa\<*<32>*>/ udakapiÂÂhe dhÃvato khu- raggÃni\<*<33>*>/ pi na temiæsu. PunavÃraæ\<*<34>*>/ paduminipaïïÃnaæ{\<*<35>*>/} \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck nÃ, Cs nà corr. to na. 2 Bi gurukaæ sallÃpanaæ alapanto, Bd gurukasllÃpena Ãlapanto. 3 Cks Bi jÃnantameva. 4 Bi santike, Bd santaka. 5 Bid taæ. 6 Ck ta, Cs ta corr. to na, Bid omits taæ. 7 Bi matukucchitaæ, Bd mÃkucchiti. 8 Bid -ïe. 9 Bi omits gantvÃ. 10 Bid katvÃ. 11 Cs cittÃsaniæ corr. to -saïiæ, Bi vicitrasÃïiyÃ, Bd vicittasÃïiyÃ. 12 Bid attaraïaæ. 13 Bid pattharitvÃ. 14 Cs ceÊa-. 15 Ck -potaæ. 16 Bi so. 17 add vutte; Cks ime asse suæ kato mo-, Bd imesu asse visuæ akate mo-, Bi imesu assesu visuæ akato mo-. 18 Ck -no. 19 Bid assa. 20 Bid passissÃmÅti. 21 Bid rÆyhitvÃ. 22 Bid passatha. 23 Bid ussapetvÃ. 24 Bid pÃhesi. 25 Cks apassanti, Bi asassahi, Bd assapantihi. 26 Bd eva, Bi evÃ. 27 Bi hoti. 28 Ck -potassa. 29 Cs naæ nÃddasa, Bid na naæ addassa. 30 Ck -paddhaæ, Cs paï¬aæ corr. to -paddhaæ, Bid -paÂaæ. 31 Ck -paddham, Cs -paï¬am corr. to -paddham, Bid -paÂam. 32 Bi tassa in the place of tatthassa. 33 Bid muggarÃni. 34 Bid punekavÃraæ. 35 Ck -ïi-, Cs -nipattÃnaæ corr. to -nipaïïÃnaæ, Bid nipattÃnaæ. >/ #<[page 291]># %< 5. SukajÃtaka. (255.) 291>% upari dhÃvanto ekapaïïam pi na udake osÅdÃpesi. Evam assa javasampadaæ dassetvà oruyha pÃïiæ\<*<1>*>/ paharitvà hatthatalaæ upanÃmesi, asso upagantvÃ\<*<2>*>/ cattÃro pÃde ekato katvà hattha- tale aÂÂhÃsi. Atha MahÃsatto rÃjÃnaæ Ãha: "mahÃrÃja imassa\<*<3>*>/ assapotakassa\<*<4>*>/ sabbÃkÃrena vege dassiyamÃne samuddapari- yanto\<*<5>*>/ na-ppahotÅti". RÃjà tussitvÃ\<*<6>*>/ MahÃsattassa upa¬¬ha- rajjaæ adÃsi, sindhavapotam\<*<7>*>/ pi abhisi¤citvà maÇgalassaæ\<*<8>*>/ akÃsi, so ra¤¤o piyo ahosi manÃpo, sakkÃro pi 'ssa mahà ahosi, tassa pi\<*<9>*>/ vasanaÂÂhÃnaæ ra¤¤o alaækatapaÂiyatto vÃsa- gharagabbho viya ahosi, catujÃtigandhehi bhÆmilepanaæ\<*<10>*>/ akaæsu, gandhadÃmamÃladÃmÃni\<*<11>*>/ osÃrayiæsu, upari suvaïïa- tÃrakakhacitaæ\<*<12>*>/ celavitÃnaæ ahosi, samantÃ\<*<13>*>/ cittasÃïi\<*<14>*>/ pa- rikkhittà va ahosi, niccaæ gandhatelapadÅpo\<*<15>*>/ jhÃyi\<*<16>*>/, uccÃra- passÃvaÂÂhÃne pi 'ssa suvaïïakaÂÃhaæ\<*<17>*>/ Âhapayiæsu, niccaæ rÃjÃrahabhojanam\<*<18>*>/ eva bhu¤ji. Tassa pana ÃgatakÃlato paÂÂhÃya ra¤¤o sakala-JambudÅpe rajjaæ hatthagatam eva ahosi. RÃjà Bodhisattassa ovÃde Âhatvà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà sagga- parÃyano ahosi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakam samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne\<*<19>*>/ bahÆ\<*<20>*>/ sotÃpannà sakadÃgÃmianÃgÃ- mino\<*<21>*>/ ahesuæ) "Tadà ayam eva\<*<22>*>/ mahallikà mahallikÃ\<*<23>*>/ ahosi, sin- dhavo SÃriputto, rÃjà ùnando. assavÃïijo\<*<24>*>/ pana aham evÃ" 'ti. Kuï¬akakucchisindhavajÃtakaæ\<*<25>*>/. $<5. SukajÃtaka.>$ YÃvaæ\<*<26>*>/ so mattama¤¤ÃsÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ atibahuæ bhu¤jitvà ajÅrakena kÃlakataæ\<*<27>*>/ bhikkhuæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs pÃniæ corr. to pÃïiæ. 2 Bid ÃgantvÃ. 3 Bid ayaæ. 4 Bi -ko, Bd assa. 5 Bi -te, and adds rathe nikkhÅpanto. 6 Bi taæ passitvÃ, Bd tu passitvÃ. 7 Bid -potakaæ. 8 Bid maÇgalÃssaæ. 9 Bid hi. 10 Cs bhÆmiæ-, Bid bhummivilepanaæ. 11 Bid -lÃdÃmÃdÅni. 12 Bid -tÃrakavicittaæ. 13 Bid samantato. 14 Cks -sÃïiæ. 15 Bd -padÅpÃ, Bi -teladÅpÃ. 16 Cs jhÃyÅ, Bi jhÃyisu, Bd jhÃyiæsu. 17 Cs -haæ corr. to hÃ. 18 Cs -rahaæ-, Bid rÃjabhoj-. 19 Cks omit sac-. 20 all three MSS. bahu. 21 Bi sakadÃgÃmino anÃgÃmino arahantà ca, Bd sakadÃgÃmianÃgÃmino arahantÃ. 22 Bi omits ayameva. 23 Ck -kÃya, Cs -kÃya eva. 24 Ck Cs -nijo. 25 Bid add catutthaæ. 26 Bid yÃva. 27 Bid kÃlaækataæ. >/ #<[page 292]># %<292 III. Tikanipata 1. Saækappavagga. (26.)>% Ãrabbha kathesi. Tasmiæ kira evaæ kÃlakate\<*<1>*>/ dhammasabhÃyaæ bhikkhÆ tassÃguïakathaæ\<*<2>*>/ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asuko nÃma\<*<3>*>/ bhikkhu attano kucchipamÃïaæ\<*<4>*>/ ajÃnitvà atibahuæ bhu¤jitvÃ\<*<5>*>/ jÅrÃpetuæ\<*<6>*>/ asak- konto kÃlakato" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave eta- rahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa atibhojanapaccayen' eva mato\<*<7>*>/" ti vatvÃ\<*<8>*>/ atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto Himavantapadese\<*<9>*>/ sukayoniyaæ nibbattitvà ane- kÃnaæ sukasahassÃnaæ samuddÃnugate\<*<10>*>/ Himavantapasse\<*<11>*>/ va- santÃnaæ rÃjà ahosi. Tass' eko putto ahosi. Tasmiæ balap- patte\<*<12>*>/ Bodhisatto dubbalacakkhu\<*<13>*>/ ahosi: SukÃnaæ kira sÅgho vego hoti\<*<14>*>/, tena tesaæ mahallakakÃle paÂhamaæ cakkhum\<*<15>*>/ eva\<*<16>*>/ dubbalaæ hoti\<*<17>*>/. Bodhisattassa putto mÃtÃpitaro kulÃ- vake katvÃ\<*<18>*>/ gocaraæ ÃharitvÃ\<*<19>*>/ posesi. So ekadivasaæ go- carabhÆmiæ gantvà pabbatamatthake Âhito samuddaæ olokento ekadÅpakaæ\<*<20>*>/ passi, tasmiæ pana suvaïïavaïïaæ madhura- phalaæ\<*<21>*>/ ambavanaæ atthi. So punadivase gocaravelÃya up- patitvà tasmiæ ambavane otaritvà ambarasaæ pivitvà amba- pakkaæ ÃdÃya gantvÃ\<*<22>*>/ mÃtÃpitunnaæ adÃsi. Bodhisatto taæ khÃdanto rasaæ jÃnitvÃ\<*<23>*>/ "tÃta nanu imaæ asukadÅpake amba- pakkan" ti vatvà "Ãma tÃtÃ" 'ti vutte "tÃta etaæ dÅpakaæ gacchantà nÃma sukà dÅgham Ãyuæ pÃlentÃ\<*<24>*>/ nÃma n' atthi, mà kho tvaæ puna taæ dÅpakaæ\<*<25>*>/ agamÃsÅti". So tassa va- canaæ agahetvà agamÃsi\<*<26>*>/ yeva. Ath' ekadivasaæ bahuæ ambarasaæ pivitvà mÃtÃpitunnaæ\<*<27>*>/ ambapakkaæ ÃdÃya samud- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi tasmÅ kira samaye etasmÅ kÃlaÇkate. 2 Ck tassÃguna-, Cs Bi tassa aguïa-. 3 Bi omits nÃma. 4 Ck pucchipamÃnaæ. 5 Bi omits ati--tvà 6 Bi ji-. 7 Bi -paccayena mato yevÃ. 8 Bid add tuïhi ahosi tehi yÃcito. 9 Bid -tappa-. 10 Cs samuddÃgate. 11 Bid -tappadese. 12 Bi balapatte, Bd vayappatto. 13 Cs -kkhÆ, Bid -kkhuko. 14 Bid ahosi. 15 Bid cakkhu. 16 Bid omit eva 17 Bid dubbalameva ahosi. 18 Bi ÂhapetvÃ, Bd thapetvÃ. 19 Bi ÃharÃpetvÃ. 20 Cs Bd ekaæ-. 21 Bid madhurarasaphalaæ. 22 Bid ÃgaætvÃ. 23 Bi sa¤cÃnitvÃ, Bd sa¤jÃnitvÃ. 24 Bid pÃlento, Ck -to corr. to -tÃ. 25 Bi omits puna taæ dÅpakam. 26 Bi Ãg-. 27 Bid add atthÃya. >/ #<[page 293]># %< 5. SukajÃtaka (255.) 293>% damatthakena Ãgacchanto\<*<1>*>/ atidhÃtatÃya\<*<2>*>/ kilantakÃyo niddÃya abhibhÆto\<*<3>*>/, so niddÃyanto pi Ãgacchat' eva, tuï¬ena pan' assa gahitaæ ambapakkaæ pati. So anukkamena ÃgamanavÅthiæ\<*<4>*>/ jahitvà osÅdanto udakapiÂÂhen' evÃgacchanto\<*<5>*>/ udake\<*<6>*>/ pati\<*<7>*>/. Atha naæ eko maccho gahetvà khÃdi. Bodhisatto tasmiæ ÃgamanavelÃya\<*<8>*>/ anÃgacchante yeva\<*<9>*>/ "samudde patitvà mato" ti\<*<10>*>/ a¤¤Ãsi. Ath' assa mÃtÃpitaro pi\<*<11>*>/ ÃhÃraæ alabhamÃnà sussitvà mariæsu. Satthà idaæ\<*<12>*>/ atÅtaæ Ãharitvà abhisambuddho hutvà imà gÃthà avoca: @*>/ so mattam a¤¤Ãsi bhojanasmiæ vihaÇgamo tÃva addhÃnam ÃpÃdi mÃtara¤ ca aposayi. || Ja_III:13 ||>@ @*>/ tato tatth' eva saæsÅdi, amatta¤¤Æ hi so ahu. || Ja_III:14 ||>@ @*>/ sÃdhu bhojanasmiæ agiddhitÃ, amatta¤¤Æ hi sÅdanti, matta¤¤Æ ca na sÅdare ti. || Ja_III:15 ||>@ Tattha yÃvaæ\<*<16>*>/ so ti yÃva so vihaÇgamo\<*<17>*>/ bhojane mattam a¤¤Ãsi, tÃva addhÃnam ÃpÃdÅti tattakaæ\<*<18>*>/ kÃlaæ jÅvitaddhÃnaæ\<*<19>*>/ ÃpÃdi Ãyuæ vindi\<*<20>*>/, mÃtara¤ cà 'ti desanÃsÅsam etaæ, mÃtÃpitaro ca aposayÅti attho, yato ca kho\<*<21>*>/ ti yasmi¤ ca\<*<22>*>/ kho kÃle. bhojanaæ ajjhupÃharÅti amba- rasaæ ajjhohari, tato ti tasmiæ kÃle, tattheva saæsÅdÅti tasmiæ samudde yeva osÅdi nimujji macchabhojanataæ Ãpajji, tasmà matta¤¤utÃ\<*<23>*>/ sÃdhÆ ti yasmà bhojane amatta¤¤usuko\<*<24>*>/ samudde osÅditvà mato tasmà bhojanasmiæ agiddhitÃsaækhÃtÃ\<*<25>*>/ matta¤¤utÃ\<*<26>*>/ sÃdhu, pamÃïajÃnanaæ sundaran ti attho, atha và paÂisaækhà yoniso ÃhÃraæ ÃhÃreti\<*<27>*>/ n' eva davÃya --pe--\<*<28>*>/ phÃsuvihÃro ca\<*<29>*>/ Allaæ sukkha¤ ca bhu¤janto na bÃÊhaæ\<*<30>*>/ suhito siyÃ, Ænudaro\<*<31>*>/ mitÃhÃro sato bhikkhu paribbaje. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -kenÃgacchanto, Bd kena ga-. 2 Bid atibhÃratÃya. 3 Bid niddÃyÃbhibhuto. 4 Ck ÃgamÃna-, Bi Ãgamanavitti, Bd -vittiæ. 5 Bi -piÂhe Ãg-, Bd -piÂhenevagÃ-, Bi adds osadhento. 6 Bid add yeva. 7 Bid add so udake osÅdati. 8 Bid -lÃyam eva. 9 Bid omit yeva. 10 Bid mato bhavissatÅti. 11 Bid omit pi. 12 Bid imaæ. 13 Bid yÃya. 14 Bi -naæ majjhu-. 15 Ck Bi -¤¤ÆtÃ? 16 Bid yÃva. 17 Bi adds va. 18 Bid tatthakaæ. 19 Bi jÅvitaæ-, Bd jÅvita ad-. 20 Bid vindati. 21 so all four MSS. 22 Bid omit ca. 23 Bi -¤¤ÆtÃ. 24 Bi samatta¤¤Æsu¤ko. 25 Cks agiddhatÃ-, Bid agiddhitÃ--to. 26 Bi matta¤¤ÆbhÃvo, Bd matta¤¤ubhÃvo. 27 Bi Ãharati. 28 Bi tavÃya na madÃya, Bd davÃya na madÃya pa. 29 Bid cà ti. 30 Bi phÃla, Bd aÊaæ. 31 Bi anadaro, Bd onudaro. >/ #<[page 294]># %<294 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% CattÃro pa¤ca Ãlope abhutvà udakaæ pive, alaæ\<*<1>*>/ phÃsuvihÃrÃya pahitattassa bhikkhuno. Manujassa sadà satÅmato\<*<2>*>/ mattaæ jÃnato\<*<[3]>*>/ laddhabhojane\<*<4>*>/ tanÆ tassa\<*<5>*>/ bhavanti vedanÃ, saïikaæ\<*<6>*>/ jÅrati, ÃyÆ\<*<7>*>/ pÃlayantÅti evaæ vaïïitÃ\<*<8>*>/ matta¤¤utÃpi sÃdhu, KantÃre puttamaæsaæ va akkhass' abbha¤janaæ\<*<9>*>/ yathà evaæ Ãhari\<*<10>*>/ ÃhÃraæ yÃpanatthÃya mucchito\<*<11>*>/ ti evaæ vaïïità agiddhitÃpi\<*<12>*>/ sÃdhu, PÃliyaæ\<*<13>*>/ pana agiddhimÃ\<*<14>*>/ ti likhitaæ, tato\<*<15>*>/ ayaæ AÂÂhakathÃpÃÂho va sundarataro, amatta¤¤Æ hi sÅdantÅti\<*<16>*>/ bhojane pamÃïaæ ajÃnantà hi rasataïhÃvasena pÃpakammaæ katvà catÆsu\<*<17>*>/ apÃyesu sÅdanti, matta¤¤Æ ca na sÅdare ti ye pana bhojane pamÃïaæ jÃ- nanti te diÂÂhadhamme pi samparÃye pi na sÅdantÅti. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne bahÆ\<*<18>*>/ sotÃpannÃpi sakadÃgÃmino pi anÃgÃmino pi arahantÃpi\<*<19>*>/ ahesuæ) "TadÃ\<*<20>*>/ bhojane amatta¤¤Æ bhik- khu\<*<21>*>/ sukarÃjaputto ahosi\<*<22>*>/, sukarÃjà pana aham evÃ" 'ti. Suka- jÃtakaæ\<*<3>*>/. $<6. JarudapÃnajÃtaka.>$ JarudapÃnaæ\<*<24>*>/ khaïamÃnà ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto SÃvatthi-vÃsino\<*<25>*>/ vÃïije Ãrabbha kathesi. Te kira SÃvat- thiyaæ bhaï¬aæ gahetvà sakaÂÃni pÆretvà vohÃratthÃya gamanakÃle TathÃgataæ nimantetvà mahÃdÃnaæ datvà saraïÃni gahetvà sÅlesu patiÂÂhÃya SatthÃraæ vanditvà "mayaæ bhante vohÃratthÃya dÅgha- maggaæ gamissÃma, bhaï¬aæ vissajjetvà siddhippattÃ\<*<26>*>/ sotthinà pac- cÃgantvà puna tumhe vandissÃmÃ" 'ti vatvà maggaæ paÂipajjiæsu. Te kantÃramagge purÃïaudapÃnaæ\<*<27>*>/ disvà "imasmiæ udapÃne pÃnÅyaæ n' atthi, maya¤ ca pipÃsitÃ, khaïissÃma nan" ti\<*<28>*>/ khaïantà paÂipÃÂiyà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cs alam. 2 Bi sati-, Bd sadi-. 3 Bi Bd jÃnanato. 4 Bi Bd -naæ. 5 Ck Cs taæ nu tassa, Bi tanu tassa, Bd tanu kassa. 6 Cs Bi Bd sanikaæ. 7 Ck Cs Bi Ãyu, Bd Ãyuæ 8 Ck Cs -ta. 9 Bd bha¤janaæ, Bi pa¤canaæ. 10 Ck ÃhÃri, Cs Ãhariya. 11 Bi mukujhito, Bd mujjhito. 12 Ck Cs agiddha-. 13 Cs pÃÊiyam, Bd pÃÊiyaæ. 14 Bi giddhimÃtÃ, Bd agiddhitÃ. 15 Bd omits tato, Bi pÃto. 16 Ck Cs Bi sidanti. 17 Ck Cs catusu. 18 Ck Cs Bi bahu. 19 Ck Cs -to pi. 20 Bi Bd add suÇko rÃjaputto. 21 Bd omits bhikkhu, Ck Bi Bd add ahosi. 22 Bi Bd omit sakarÃjÃputto ahosi. 23 Bd suÇka-, Bi Bd add pa¤camaæ. 24 Ck Cs jarÆ-. 25 Bd sÃvatthi, Bi sÃvatthiyaæ, both omit vÃsino. 26 Ck Cs siddhayattÃ? Bi saddhipattÃ. 27 Ck Cs purato-. 28 Bi Bd add te. >/ #<[page 295]># %< 6. JarudapÃnajÃtaka. (256.) 295>% va\<*<1>*>/ bahuæ\<*<2>*>/ ayaæ\<*<3>*>/ --pe--\<*<4>*>/ veÊuriyaæ labhiæsu. Te\<*<5>*>/ ten' eva\<*<6>*>/ santuÂ- Âhà hutvà tesaæ ratanÃnaæ sakaÂÃni pÆretvà sotthinà SÃvatthiæ\<*<7>*>/ pac- cÃgamiæsu. Te Ãbhataæ\<*<8>*>/ dhanaæ paÂisÃmetvà "mayaæ\<*<9>*>/ siddhippattÃ\<*<10>*>/ bhattaæ dassÃmÃ\<*<11>*>/" 'ti TathÃgataæ nimantetvà dÃnaæ datvà vanditvà ekamantaæ nisinnà attano\<*<12>*>/ dhanassa\<*<13>*>/ laddhÃkÃraæ\<*<14>*>/ Satthu\<*<15>*>/ Ãroce- suæ. Satthà "tumhe\<*<16>*>/ kho upÃsakà tena dhanena santuÂÂhà hutvà pamÃïa¤¤utÃya\<*<17>*>/ dhana¤ ca jÅvita¤ ca labhittha, porÃïakà pana asan- tuÂÂhà amatta¤¤uno\<*<18>*>/ paï¬itÃnaæ vacanaæ akatvà jÅvitakkhayaæ pattÃ\<*<19>*>/" ti vatvà tehi yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto BÃrÃïasiyaæ\<*<20>*>/ vÃïijakule nibbattitvà vayappatto satthavÃhajeÂÂhako ahosi. So BÃrÃïasiyaæ\<*<21>*>/ bhaï¬aæ gahetvà sa- kaÂÃni pÆretvà bahuvÃïije ÃdÃya tam eva kantÃraæ paÂipanno tam eva udapÃnaæ addasa. Tattha te\<*<22>*>/ vÃïijà "pÃnÅyaæ pivissÃmÃ" 'ti udapÃnaæ khaïantà paÂipÃÂiyà bahuayÃdÅni\<*<23>*>/ labhiæsu. Te\<*<24>*>/ bahum pi ratanaæ labhitvà tena asantuÂÂhà "a¤¤am pi ettha ito sundarataraæ\<*<25>*>/ bhavissatÅti" bhiyyosomattÃya naæ\<*<26>*>/ kha- ïiæsu yeva. Atha te Bodhisatto\<*<27>*>/ Ãha: "bho vÃïijÃ, lobho nÃm' esa vinÃsamÆlaæ\<*<28>*>/, amhehi bahuæ\<*<29>*>/ dhanaæ laddhaæ, ettakena\<*<30>*>/ santuÂÂhà hotha, mà atikhaïathÃ" 'ti. Te\<*<31>*>/ tena vÃriyamÃnÃpi\<*<32>*>/ khaïiæsu yeva. So ca udapÃno nÃgaparig- gahÅto\<*<33>*>/. Ath' assa heÂÂhà vasanakanÃgarÃjà attano vimÃne bhijjante le¬¬usu\<*<34>*>/ ca paæsusu\<*<35>*>/ ca patamÃnesu kuddho Âha- petvà Bodhisattaæ avasese pi sabbe\<*<36>*>/ nÃsikavÃtena\<*<37>*>/ paharitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Cs Bi ca. 2 Bi Bd bahu. 3 Bd ayasaæ, Bi omits ayaæ. 4 Bi tipusisaæ lohaæ, Bd lohaæ tipusÅsaæ; cfr. v. l. 5 Bi Bd omit te. 6 Bi adds vudipattÃ, Bd vuddha-. 7 Ck Cs -iyaæ. 8 Bi te ca taæ. 9 Ck Cs Bi omit mayaæ. 10 Ck Cs siddhayattÃ, Bd siddhiæppattÃ. 11 Bd khÃnaæ dassÃmi, Bi bhagavantaæ vandissÃmÃ. 12 Cs Bi -nÃ. 13 Bd dhana, Bi omits dhanassa. 14 Bd laddhakÃruïaæ, Bi luddhakÃraïaæ. 15 Ck sutthu, Bd satthuno. 16 Ck Cs hetu. 17 Bi Bd pamÃïaæ ¤atvÃ. 18 Bi Bd add hutvÃ. 19 Bi Bd add yevÃ. 20 Bd -sÅ. 21 Bd omits bÃ-. 22 Ck te te. 23 Bi Bd bahuni veÊuriyÃdÅni. 24 Ck Cs omit te. 25 Bi Bd sundararatanaæ. 26 Bi Bd taæ. 27 Bi Bd atha kho b. te. 28 Bi Bd -mÆlo. 29 Bi Bd bahu. 30 Bi Bd etthakeneva. 31 Bi omits te. 32 Bi nivÃri-, Bd nivÃrayamÃnopi. 33 Bi Bd -hito. 34 Cs le¬¬u, Bi leÂÂu. 35 Ck Cs paæsu. 36 Bi Bd sabbe pi instead of pi sabbe. 37 Ck Cs -kÃ-. >/ #<[page 296]># %<296 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% jÅvitakkhayaæ pÃpetvà nÃgabhavanà nikkhamma sakaÂÃni yojÃ- petvÃ\<*<1>*>/ sabbaratanÃnaæ pÆretvà Bodhisattaæ sukhayÃnake\<*<2>*>/ ni- sÅdÃpetvà nÃgamÃïavakehi\<*<3>*>/ sakaÂÃni pÃjÃpento\<*<4>*>/ Bodhisattaæ BÃ- rÃïasiæ netvà gharaæ\<*<6>*>/ pavesetvÃ\<*<6>*>/ dhanaæ\<*<7>*>/ paÂisÃmetvà attano nÃgabhavanam eva gato. Bodhisatto dhanaæ\<*<4>*>/ vissajjetvà sakala-JambudÅpaæ\<*<9>*>/ unnaÇgalaæ\<*<10>*>/ katvà dÃnaæ datvà sÅlaæ samÃdiyitvÃ\<*<11>*>/ uposathakammaæ katvà jÅvitapariyosÃne sagga- padaæ\<*<12>*>/ pÆresi. Satthà imaæ atÅtaæ Ãharitvà abhisambuddho hutvà imà gÃthà avoca: @*>/ khaïamÃnà vÃïijà udakatthikà ajjhagaæsu\<*<14>*>/ ayo\<*<15>*>/ lohaæ\<*<16>*>/ tipu sÅsa¤ ca vÃïijà || Ja_III:16 ||>@ @*>/; te ca tena asantuÂÂhà bhiyyo bhiyyo\<*<18>*>/ akhÃïisuæ\<*<19>*>/. || Ja_III:17 ||>@ @*>/ tatthÃsÅviso\<*<21>*>/ ghoro tejasÅ tejasà hani\<*<22>*>/, tasmà khaïe nÃtikhaïe, atikhÃtaæ\<*<23>*>/ hi pÃpakaæ, khÃtena\<*<24>*>/ ca\<*<25>*>/ dhanaæ laddhaæ atikhÃtena\<*<26>*>/ nÃsitan ti, || Ja_III:18 ||>@ Tattha ayan\<*<27>*>/ ti kÃÊalohaæ\<*<28>*>/, lohan ti tambalohaæ, muttà ti mut- tÃyo\<*<29>*>/, te ca tena asantuÂÂhà ti te ca\<*<30>*>/ vÃïijà tena dhanena asantuÂÂhÃ, te tatthà 'ti te vÃïijà tasmiæ udapÃne, tejasÅti ÃsÅviso\<*<31>*>/ tejena samannÃgato, tejasà hanÅti\<*<32>*>/ visatejena ghÃtesi\<*<33>*>/, atikhÃtena\<*<26>*>/ nÃsitan ti atikhaïena\<*<34>*>/ ta¤ ca dhanaæ jÅvita¤ ca nÃsitan\<*<35>*>/ ti. Satthà imaæ desanaæ\<*<36>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà nÃgarÃjà SÃriputto ahosi, satthavÃhajeÂÂhako pana aham evÃ" 'ti. JarudapÃnajÃtakaæ\<*<37>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi Bd yojetvÃ. 2 Bd sukhi-. 3 Bi Bd add saddhiæ. 4 Bi Bd yojÃpento. 5 Ck gharam. 6 Bi Bd pavÅsetvÃ. 7 Bi Bd taæ dhanaæ. 8 Ck omits eva. 9 Cs Bd -pe. 10 Ck unnagalaæ, Bi Bd unaÇ-. 11 Ck Bd -da-. 12 Bi saggaæ, Bd saggapÆraæ. 13 Ck Cs jarÆ. 14 Bi ajjagamuæ, Bd ajjhÃgamuæ. 15 Bi Bd ayasaæ. 16 Ck lobhaæ. 17 Bi Bd maïi. 18 Bi Bd only one bhiyyo. 19 Bi Bd khaïiæsu te. 20 Bd omits te. 21 Cs tatthÃtiviso, Bi tattha asiviso, Bd tattha ÃsÅviso. 22 Ck haïÅ, Cs hanÅ, Bi haïi. 23 Ck Cs -khÃtam, Bi Bd -khaïaæ. 24 Bi Bd khaïena. 25 Ck Cs omit ca. 26 Bi Bd -khaïena. 27 Cs an, Bi Bd ayasan. 28 Bi Bd kÃla-, Cs kÃla- corr. to kÃÊa-. 29 Bd muttà yeva. 30 Bi Bd omit ca. 31 Bi Bd visa. 32 Ck haïÅti, Bi Bd haïiti. 33 Bi Bd ghÃÂesi. 34 Ck -khanatena. 35 Bi Bd -taæ and omit ti. 36 Bi Bd dhammade-. 37 Ck Cs jarÆ-, Bi Bd add chaÂhamaæ. >/ #<[page 297]># %< 7. GÃmaïicaï¬ajÃtaka. (257). 297>% $<7. GÃmaïicaï¬ajÃtaka.>$ NÃyaæ gharÃnaæ kusalo ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto pa¤¤Ãpasaæsanaæ Ãrabbha kathesi. DhammasabhÃyaæ\<*<1>*>/ bhikkhÆ Dasabalassa pa¤¤aæ\<*<2>*>/ pasaæsamÃnÃ\<*<3>*>/ nisÅdiæsu: "TathÃgato mahÃpa¤¤o puthupa¤¤o hÃsupa¤¤o\<*<4>*>/ javanapa¤¤o\<*<5>*>/ tikkhapa¤¤o nibbe- dhikapa¤¤o, sadevakaæ lokaæ pa¤¤Ãya atikkamatÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi TathÃgato pa¤¤avà yevÃ" 'ti vatvÃ\<*<6>*>/ atÅtaæ Ãhari: AtÅte bhikkhave BÃrÃïasiyaæ Janasandhe nÃma rajjaæ kÃrente\<*<7>*>/ Bodhisatto tassa aggamahesiyà kucchis- miæ\<*<8>*>/ nibbatti. Tassa mukhaæ suparimajjitaæ\<*<9>*>/ ka¤canÃdÃsa- talaæ viya parisuddhaæ hosi atisobhaggappattaæ\<*<10>*>/. Ten' assa nÃmagahaïadivase ùdÃsamukha-kumÃro ti\<*<11>*>/ nÃmaæ akaæsu. Taæ sattavassabbhantare yeva\<*<12>*>/ pità tayo vede\<*<13>*>/ sab- ba¤ ca loke kattabbaæ\<*<14>*>/ sikkhÃpetvà tassa sattavassikakÃle kÃ- lam akÃsi. Amaccà mahantena sakkÃrena ra¤¤o sarÅrakiccaæ katvà matakadÃnÃni\<*<15>*>/ datvÃ\<*<16>*>/ sattame divase rÃjaÇgaïe sanni- patitvÃ\<*<17>*>/ "kumÃro atidaharo, na sakkà rajje abhisi¤cituæ\<*<18>*>/, vÅmaæsitvà taæ\<*<19>*>/ abhisi¤cissÃmÃ\<*<20>*>/" 'ti ekadivasaæ nagaraæ alaækÃrÃpetvÃ\<*<21>*>/ vinicchayaÂÂhÃnaæ sajjetvà pallaækaæ pa¤¤Ã- petvà kumÃrassa santikaæ gantvà "vinicchayaÂÂhÃnaæ deva gantuæ vaÂÂatÅti "Ãhaæsu. KumÃro "sÃdhÆ" 'ti mahantena parivÃrena gantvà pallaæke nisÅdi. Tassa nisinnakÃle amaccà ekaæ dvipÃdehi\<*<22>*>/ vicaraïamakkaÂaæ vatthuvijjÃcariyavesaæ gÃhÃpetvà vinicchayaÂÂhÃnaæ netvà "deva ayaæ puriso pitu mahÃrÃjassa kÃle vatthuvijjÃcariyo paguïavijjo, antobhÆmiyaæ\<*<23>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi Bd add hi. 2 Ck paæ¤Ãya, Cs pa¤¤Ãya, Bd omits pa¤¤aæ 3 Bi pasaæsanto, Bd -santÃ. 4 Bi Bd hÃsa-. 5 Bi omits ja-. 6 Bi Bd add tuïhi ahosi tena hi (Bd tehi) yÃcito. 7 Bi Bd janasandho (Bd -nto) nÃma rÃjà rajjaæ kÃresi. 8 Bi Bd kucchimhi. 9 Bd -ta. 10 Bi Bd ativiya sobh-. 11 Bi Bd tissa. 12 Bi Bd add pana. 13 Bi Bd bede, Bi adds ca. 14 Bi kattappÃkattabbaæ, Bd kattabbÃ. 15 Bi Bd -dÃnÃdÅni. 16 Bi katvÃ. 17 Bi Bd sannipÃtetvÃ. 18 Bi Bd -sa¤ci-. 19 Bi omits taæ, Bd naæ. 20 Bi -sa¤ci-. 21 Bi alaÇkarÃpetvÃ. 22 Bi dvÅhi pÃdehi, Bd -pÃtehi. 23 Bi adhobhummiyÃ, Bd antobhÆmiyà >/ #<[page 298]># %<298 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% sattaratanaÂÂhÃne dosaæ\<*<1>*>/ passati, eten' eva gahitaæ rÃjakulÃ- naæ gehaÂÂhÃnaæ hoti, imaæ devo saægaïhitvà ÂhÃnantare ÂhapetÆ" 'ti Ãhaæsu. KumÃro taæ heÂÂhà ca upari ca oloke- tvà "nÃyaæ manusso, makkaÂo eso" ti ¤atvÃ, makkaÂà nÃma kataæ kataæ viddhaæsetuæ jÃnanti, akataæ pana kÃtuæ và vicÃretuæ và na jÃnantÅti" cintetvà amaccÃnaæ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/, evaædhammam idaæ kulan ti. || Ja_III:19 ||>@ Tattha nÃyaæ gharÃnaæ kusalo ti ayaæ satto na gharÃnaæ kusalo, gharÃni\<*<3>*>/ vicÃretuæ và kÃtuæ và cheko na hoti, lolo ti lolajÃtiko, valÅmukho ti valiyo\<*<4>*>/ mukho assà 'ti valÅmukho, evaædhammam idaæ kulan ti idaæ makkaÂakulaæ\<*<5>*>/ nÃma kataæ dÆsetabbaæ\<*<6>*>/ vinÃsetabban ti evaæsabhÃvan ti. AmaccÃ\<*<7>*>/ "evaæ bhavissati devÃ" 'ti taæ apanetvà ekÃ- hadvÅhaccayena puna tam eva alaækaritvà vinicchayaÂÂhÃnaæ Ãnetvà "ayaæ deva pitu mahÃrÃjassa kÃle vinicchayÃmacco vi- nicchayesu pavatti\<*<8>*>/, imaæ saægaïhitvà vinicchayakammaæ kÃretuæ vaÂÂatÅti" Ãhaæsu. KumÃro taæ oloketvà "cittavato sampannamÃnasassa\<*<9>*>/ lomaæ nÃma\<*<10>*>/ evarÆpaæ na hoti, ayaæ niccittako\<*<11>*>/ vÃnaro vinicchayakammaæ\<*<12>*>/ kÃtuæ na sakkhissa- tÅti" ¤atvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ cittavato\<*<14>*>/ lomaæ, nÃyaæ assÃsiko\<*<15>*>/ migo, satthaæ\<*<16>*>/ me Janasandhena\<*<17>*>/: nÃyaæ ki¤ci vijÃnatÅti\<*<18>*>/. || Ja_III:20 ||>@ Tattha na idaæ\<*<13>*>/ cittavato loman ti yaæ idaæ etassa sarÅre\<*<19>*>/ pha- rusalomaæ idaæ vicÃraïapa¤¤Ãya saæpayuttacittavato na hoti, pakaticittena\<*<20>*>/ pana acittako nÃma tiracchÃnagato n' atthi, nÃyaæ assÃsiko\<*<21>*>/ ti ayaæ avassayo và hutvà anusÃsaniæ và datvà a¤¤aæ assÃsetuæ asamatthatÃya na assÃsiko, migo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi Bd pi guïa dosaæ. 2 Bi Bd dusseyya. 3 Bi Bd gharÃnaæ. 4 Ck Cs valayo. 5 Ck kulan. 6 Bi dusse-, Bd duse-. 7 Bi Bd athÃmmaccÃ. 8 Ck vinicchasuttamassasuppavatti, Cs vinicchayuttamassasuppavatti, Bd vinicchayesu pavattati. 9 Bi -manussassa, Bd -manusassa. 10 Bi omits nÃma. 11 Cs niccittako corr. to niccinnako, Bi niccako, Bd vicittako. 12 Bi Bd vinicchayekammaæ. 13 Bi Bd yidaæ. 14 Bi cittato. 15 Bd asÃbhiko. 16 Bi Bd siÂhaæ. 17 Bi -saddena, Bd -sandena. 18 Bi Bd vijÃnÃtÅti. 19 Bd adds vijjamÃnaæ. 20 Bi makkaÂa-, Bd makaÂa-. 21 Bi assÃtiko. >/ #<[page 299]># %< 7. GÃmaïicaï¬ajÃtaka. (257). 299>% ti makkaÂaæ Ãha. satthaæ\<*<1>*>/ me JanasandhenÃ\<*<2>*>/ 'ti mayhaæ pitarà Jana- sandhena\<*<3>*>/ etaæ satthaæ\<*<4>*>/ kathitaæ: makkaÂo nÃma kÃraïÃkÃraïaæ na jÃnÃtÅti\<*<5>*>/ evaæ anusÃsanÅ\<*<6>*>/ dinnà ti dÅpeti, nÃyam ki¤ci vijÃnÃtÅti tasmà ayaæ vÃ- naro\<*<7>*>/ ki¤ci na\<*<8>*>/ jÃnÃtÅti niÂÂham ettha\<*<9>*>/ gantabbaæ\<*<10>*>/, PÃliyaæ\<*<11>*>/ pana nÃyaæ ki¤ci na dÆsaye\<*<12>*>/ ti likhitaæ\<*<13>*>/, taæ AÂÂhakathÃya\<*<14>*>/ n' atthi. Amaccà imam pi gÃthaæ\<*<15>*>/ sutvà "evaæ bhavissati devÃ" 'ti taæ apanetvà puna pi ekadivasaæ tam eva alaækaritvà vinicchayaÂÂhÃnaæ Ãnetvà "ayaæ deva puriso pitu mahÃrÃjassa kÃle mÃtupaÂÂhÃnapitupaÂÂhanapÆrako\<*<16>*>/ kule jeÂÂhÃpacÃyikakam- makÃrako, imaæ saægaïhituæ vaÂÂatÅti\<*<17>*>/" Ãhaæsu. Puna\<*<18>*>/ kumÃro taæ oloketvÃ\<*<19>*>/ "makkaÂà nÃma calacittÃ, evarÆpaæ kammaæ kÃtuæ na samatthÃ" ti cintetvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ bhareyya tÃdiso poso, satthaæ\<*<21>*>/ Dasarathena me ti. || Ja_III:21 ||>@ Tattha bhÃtaraæ bhaginiæ sakhan\<*<22>*>/ ti attano bhÃtaraæ và bhagi- niæ vÃ, PÃliyaæ\<*<23>*>/ pana sakan ti vutte sakabhÃtikabhaginiyo labbhanti sakhan ti vutte sahÃyako labbhatÅti\<*<24>*>/ vicÃritam eva, bhareyyà ti poseyya, tÃdiso poso ti yÃdiso esa dissati tÃdiso makkaÂajÃtiko santo\<*<25>*>/ na bhareyya, satthaæ\<*<26>*>/ Dasa- rathena me ti evaæ\<*<27>*>/ pitarà anusiÂÂhaæ, pità hi 'ssa janaæ\<*<28>*>/ catÆhi\<*<29>*>/ saÇ- gahavatthÆhi\<*<30>*>/ sandahanato\<*<31>*>/ Janasandho\<*<32>*>/ ti vuccati, dasahi rathehi kattab- baæ\<*<33>*>/ attano eken' eva rathena karaïato Dasaratho ti, tassa santikà evarÆ- passa ovÃdassa sutattà evam Ãha. Amaccà "evaæ bhavissati devÃ" 'ti makkaÂaæ apanetvà "paï¬ito kumÃro, sakkhissati rajjaæ kÃtun\<*<34>*>/" ti Bodhisattaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi siÂhaæ, Bd siÂhame? 2 Bi -saddhena, Bd -sandan. 3 Bi -santena 4 Bi siÂhaæ, Bd pi siÂhaæ. 5 Bid jÃnÃti. 6 Ck -na. Cs Bid -ni. 7 Bi bÃnaro. 8 Bid na ki¤ci 9 Ck tiÂÂhamettha, Bi niÂhamatte, Bd niÂhamettÃva. 10 Bi gandhappaæ, Bd gandhabbaæ. 11 Ck pÃÊiyaæ, Cs pÃÊiyÃ, Bd pÃïiyaæ. 12 Bi dussaye, Bd dusayye. 13 Bid likkhitaæ. 14 Bid aÂhakathÃyaæ. 15 Bi idaæ maæ pi kathaæ, Bi imaæ pi kathaæ. 16 Bid mÃtÃpitu upaÂhÃnakÃrako. 17 Cs Bi vaddhatÅti. 18 Bid omit puna. 19 Bid olokento. 20 Bid sakaæ. 21 Bi siÂhaæ, Bd siÂÂhaæ. 22 Bid sakan. 23 Cks Bd pÃÊiyaæ. 24 Bi pana saækhan ti likhitaæ taæ pi athakathÃya sakan taæ sakatÃtikatagÅniyo labbhanti sakhan ti vutte sahÃyako laddho ti, Bd pana sakhanti likhitaæ taæ pi AÂhakathÃyaæ sakan ti vutte sakabhÃtikabhaginiyo labbhanti sakhan ti vutte sahÃyako sa laddho ti vicÃritam eva. 25 Bid satto. 26 Bid siÂhaæ. 27 Bid add me. 28 Ck chanaæ, Bid omit janaæ. 29 Ck Bi catuhi. 30 Bi vatthuhi. 31 Cs saÇgaïhanato, Bid janasaægahaïato. 32 Bi -saddo, Bd -sando. 33 Bi kattappÃkattappaæ, Bd tattabbÃkattabbaæ corr. to tattakattabbaæ. 34 Bi karetun, Bd kÃretun. >/ #<[page 300]># %<300 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% rajje abhisi¤citvÃ\<*<1>*>/ "ùdÃsamukhara¤¤o ÃïÃ\<*<2>*>/" ti nagare bheri¤ carÃpesuæ. Tato paÂÂhÃya Bodhisatto dhammena\<*<3>*>/ rajjaæ kÃresi. Paï¬itabhÃvo pi 'ssa sakala-JambudÅpe\<*<4>*>/ pattharitvà gato. Paï¬itabhÃvadÅpanatthaæ pan' assa imÃni cuddasa vatthÆni ÃbhatÃni\<*<5>*>/: Goïo putto hayo c' eva naÊakÃro gÃmabhojako gaïikà taruïÅ sappo migo tittiradevatà nÃgo tapassino c' eva atho brÃhmaïamÃïavo\<*<6>*>/ ti. TatrÃyaæ anupubbikathÃ\<*<7>*>/: Bodhisattasmiæ hi rajje\<*<8>*>/ abhisi¤- cite\<*<9>*>/ eko Janasandhara¤¤o pÃdamÆliko nÃmena GÃmaïicaï¬o\<*<10>*>/ nÃma evaæ cintesi: "idaæ rajjaæ nÃma samÃnavayehi\<*<11>*>/ sad- dhiæ sobhati, aha¤ ca mahallako\<*<12>*>/, daharaæ\<*<13>*>/ kumÃraæ upaÂ- ÂhÃtuæ na sakkhissÃmi\<*<14>*>/, janapade kassakakammaæ\<*<15>*>/ katvà jÅvissÃmÅti" so nagarato tiyojanamattaæ\<*<16>*>/ gantvà ekasmiæ gÃ- make vÃsaæ kappesi. KasikammatthÃya pan' assa goïÃpi\<*<17>*>/ n' atthi. So deve vaÂÂe\<*<18>*>/ ekaæ sahÃyakaæ dve goïe yÃcitvà sabbaæ divasaæ kasitvà tiïaæ khÃdÃpetvà goïe\<*<19>*>/ sÃmikassa niyyÃdetuæ\<*<20>*>/ gehaæ agamÃsi. So tasmiæ khaïe bhariyÃya saddhiæ gehamajjhe nisÅditvà bhattaæ bhu¤jati, goïÃpi pari- cayena\<*<21>*>/ gehaæ pavisiæsu, tesu pavisantesu sÃmiko thÃlakaæ\<*<22>*>/ ukkhipi, bhariyà thÃlakaæ\<*<23>*>/ apanesi. GÃmaïicaï¬o\<*<24>*>/ "bhatte na maæ nimanteyyun\<*<25>*>/" ti olokento goïe aniyyÃdetvà va gato. Corà rattiæ vajaæ chinditvà te yeva goïe hariæsu. Goïa- sÃmiko pÃto va vajaæ paviÂÂho te goïe adisvà corehi haÂa- bhÃvaæ\<*<26>*>/ jÃnanto pi "GÃmaïissa\<*<27>*>/ gÅvaæ karissÃmÅti" taæ\<*<28>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid abhisa¤citvà 2 Bi nÃmÃ. 3 Bd adds samena 4 Bid -jambudÅpaæ. 5 Bid ÃgatÃni. 6 Ck Bd -mÃïavÃ. 7 Ck anupubbakathÃ. 8 Bi bodhisatte tasmÅ rajje, Bd -satto tasmiæ rajje. 9 Bi abhisa¤cite, Bd -si¤citena. 10 Ck gÃmiïi-, Bi gÃmini, Bd gÃmani. 11 Ck samÃnayehi, Bi samÃnasadisenahi. 12 Bi mahalliko. 13 Bi nÃhantaæ, Bd nÃmahantaæ corr. to nÃhantaæ. 14 Bid upaÂhÃnaæ karissÃmi. 15 Ck kassakammaæ, Bi kasikÅkammaæ, Bd kasÅkammaæ. 16 Cs Bd dviyo- 17 Bi gonÃpi, Bd goïopi. 18 Bid vuÂhe. 19 Bid goïa. 20 Bi niyÃdituæ, Bd niyyÃdituæ. 21 Bid pariccayena. 22 Ck phÃlaæ, Cs phalaæ. 23 Cks phÃlakaæ. 24 Bd gÃmani-. 25 Ck maïïimanteyyun, Bid maæ nimanteyyÃ. 26 Bid gahitabhÃvaæ. 27 Bid gÃmanicandassa. 28 Bi omits taæ. >/ #<[page 301]># %< 7. GÃmaïicaï¬ajÃtaka. (257.) 301>% upasaækamitvà "bho goïe me dehÅti" Ãha. "Nanu goïà ge- haæ\<*<1>*>/ paviÂÂhÃ" ti. "Kiæ pana te mayhaæ niyyÃditÃ" ti. "Na niyyÃditÃ" ti\<*<2>*>/. "tena hi ayaæ te rÃjadÆto, ehÅti\<*<3>*>/" Ãha. Tesu pi\<*<4>*>/ janesu\<*<5>*>/ yaæ ki¤ci sakkharaæ và kapÃlakhaï¬aæ và ukkhi- pitvà "ayaæ te rÃjadÆto, ehÅti" vutte yo na gacchati tassa rÃjÃïaæ\<*<6>*>/ karonti\<*<7>*>/, tasmà so "dÆto\<*<8>*>/" ti sutvÃ\<*<9>*>/ nikkhami. So tena saddhiæ rÃjakulaæ gacchanto ekaæ sahÃyassa vasanagÃ- maæ\<*<10>*>/ patvà "bho aticchÃto\<*<11>*>/, yÃva gÃmaæ pavisitvà ÃhÃra- kiccaæ katvà ÃgacchÃmi\<*<12>*>/ tÃva idh' eva hohÅti" vatvà sahÃ- yassa gehaæ pÃvisi. SahÃyo pan' assa gehe n' atthi. SahÃ- yikà disvà "sÃmi, pakkÃhÃro n' atthi, muhuttaæ adhivÃsehi, idÃn' eva pacitvà dassÃmÅti" nisseïiyÃ\<*<13>*>/ vegena taï¬ulakoÂÂha- kaæ\<*<14>*>/ abhirÆhantÅ\<*<15>*>/ bhÆmiyaæ pati. Taæ khaïaæ ¤ev' assÃ\<*<16>*>/ sattamÃsiko gabbho patito. Tasmiæ khaïe tassà sÃmiko Ãgan- tvà taæ disvà "tvaæ\<*<17>*>/ me bhariyaæ paharitvà gabbhaæ pÃ- tesi\<*<18>*>/, ayaæ te rÃjadÆto\<*<19>*>/, ehÅti" taæ gahetvà nikkhami. Tato paÂÂhÃya dve janà GÃmaïiæ\<*<20>*>/ majjhe katvà gacchanti. Ath' ekasmiæ gÃmadvÃre eko assagopako\<*<21>*>/ assaæ nivattetuæ na sakkoti\<*<22>*>/, asso pi tesaæ santikena\<*<23>*>/ gacchati. Assagopako GÃmaïiæ\<*<24>*>/ disvà "mÃtula Caï¬agÃmaïi\<*<25>*>/, etaæ\<*<26>*>/ tÃva assaæ kenacid eva paharitvà nivattehÅti" Ãha. So ekaæ pÃsÃïaæ gahetvà khipi. PÃsÃïo assassa pÃde paharitvÃ\<*<27>*>/ eraï¬adaï¬a- kaæ viya bhindi. Atha naæ assagopako "tayà me assassa pÃdo bhinno, ayaæ te rÃjadÆto" ti vatvà gaïhi. So\<*<28>*>/ tÅhi janehi nÅyamÃno\<*<29>*>/ cintesi: "ime maæ ra¤¤o dassessanti\<*<30>*>/, ahaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid gehe. 2 Bd adds na niyyÃdità ti, Cs has added afterwards na niyyÃditÃ. 3 Bi vehiti. 4 Bi hi, Bd omits pi. 5 Bid janapadesu. 6 Cs -naæ, Bid rÃjadaï¬aæ. 7 Bid karoti. 8 Bid rÃjaduto. 9 Bid add va. 10 Bi vasananigamaæ. 11 Bid atichÃtomhiti. 12 Bi ÃgamÅ. 13 Bi nissetisÃ, Cks Bd nisseniyà 14 Bi -kola, Bd -koÂhaæ. 15 Ck -ruhantÅ, Cs -ruhanti, Bi -rÆyhanti, Bd rÆhanti. 16 Bi ¤evatassÃ, Bd -tassa. 17 Cks omit tvaæ. 18 Cks Bi pÃteti. 19 Bid rÃjaduto. 20 Bi gÃmiïicaï¬aæ. 21 Ck omits assagopako, Cs has added this word. 22 Bi asakkonto 23 Bid -kaæ. 24 Bi gÃmaïicandam, Bd gÃmani-. 25 Cs caï¬agÃmaïiæ, Bd candagÃmiïi. 26 Ck etan. 27 Bi patitvÃ. 28 Bid add pi. 29 Bid niya-, Ck niyya-, Cs nÅyya-. 30 Bi dassenti, Cs dassenti corr. to dassessanti, Bd dassisanti. >/ #<[page 302]># %<302 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% goïamÆlam pi dÃtuæ na sakkomi, pag eva gabbhapÃtanadaï- ¬aæ\<*<1>*>/, assamÆlaæ\<*<2>*>/ pana kuto lacchÃmi\<*<3>*>/, mataæ me seyyo\<*<4>*>/" ti gacchanto antarÃmagge aÂaviyaæ maggasamÅpe yeva ekaæ ekatopapÃtaæ\<*<5>*>/ pabbataæ addasa. Tass' eva chÃyÃya\<*<6>*>/ dve pi- tÃputtà naÊakÃrÃ\<*<7>*>/ kila¤jaæ cinanti\<*<8>*>/. GÃmaïicaï¬o\<*<8>*>/ "bho sarÅ- rakiccaæ kÃtukÃmo 'mhi, thokaæ idh' eva hotha yÃva Ãgac- chÃmÅti" vatvà pabbataæ abhirÆhitvÃ\<*<10>*>/ papÃtapasse\<*<11>*>/ patamÃno pitu naÊakÃrassa piÂÂhiyaæ pati. NaÊakÃro ekappahÃren' eva jÅvitakkhayaæ pÃpuïi. GÃmaïi uÂÂhÃya aÂÂhÃsi. NaÊakÃro\<*<12>*>/ "tvaæ me pitughÃtako coro\<*<13>*>/, ayaæ te rÃjadÆto" ti vatvÃ\<*<14>*>/ hatthe gahetvà gumbato\<*<15>*>/ nikkhami\<*<16>*>/, "kiæ etan" ti ca vutte "pitughÃtakacoro me" ti Ãha. Tato paÂÂhÃya GÃmaïiæ majjhe katvà cattÃro janà parivÃretvÃ\<*<17>*>/ nayiæsu{\<*<18>*>/.} AthÃparasmiæ gÃmadvÃre eko gÃmabhojako GÃmaïicaï¬aæ\<*<19>*>/ disvà "mÃtula Caï¬a\<*<20>*>/ kahaæ gacchasÅti" vatvà "rÃjÃnaæ passitun" ti vutte "addhà tvaæ rÃjÃnaæ passissasi\<*<21>*>/, ahaæ ra¤¤o sÃsanaæ dÃ- tukÃmo, harissasÅti\<*<22>*>/" Ãha. "ùma harissÃmÅti". "Ahaæ pa- katiyà abhirÆpo dhanavà yasasampanno\<*<23>*>/ Ãrogo\<*<24>*>/, idÃni pan' amhi duggato c' eva paï¬urogÅ\<*<25>*>/ ca, tattha kiæ kÃraïan\<*<26>*>/ ti rÃjÃnaæ puccha\<*<27>*>/, rÃjà kira paï¬ito, so te kathessati, tassa sÃsanaæ puna mayhaæ katheyyÃsÅti". So "sÃdhÆ" 'ti sam- paÂicchi. Atha naæ purato\<*<28>*>/ a¤¤atarasmim\<*<29>*>/ gÃmadvÃre ekà gaïikà disvà "mÃtula Caï¬a\<*<30>*>/ kahaæ yÃsÅti\<*<31>*>/" vatvà "rÃjÃnaæ passitun" ti vutte "rÃjà kira paï¬ito, mama sÃsanaæ harÃ\<*<32>*>/" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -bhaï¬aæ. 2 Ck -lam. 3 Bid labhissami. 4 Bi omits mataæ me seyyo, Bd matameva seyyo. 5 Bi ekaætopapÃta, Cs ekakato-, Bd ekatopapÃta. 6 Ck tassevacchÃyÃya, Bi tassa chÃyaæ, Bd tassa chÃyÃya. 7 Bd nala-, Cs nala- corr. to naÊa-. 8 Ck vinanti, Cs vikkinanti. 9 Bi gÃmaïikacando, Bd gÃmaïicando. 10 Bid abhirÆyhitvÃ, Cs -ruh-. 11 Bi papÃtapappatapassena, Bd papÃtapassena, Cs -passeva. 12 Bi nalakÃraputto. 13 Bid pÅtaghÃtakacoro. 14 Bid add taæ. 15 Ck kumbato, Bi gumpato, Bd gumpako. 16 Bi nikkhamÃpetvÃ. 17 Bid parivÃritvÃ. 18 Bi nayiæsuæ. 19 Bi -ïÅcandaæ, Bd -canda 20 Bi mÃtulanti Bd mÃtula canda. 21 Bid -sÅ. 22 Ck rahassasÅti, Cs harissatÅti corr. to -sÅti, Bi harissatÅti, Bd parissatÅti. 23 Bi adds puppe, Bd pubbe. 24 Bi arogo. 25 Bid -rogo. 26 Bi karaïan. 27 Bid pucchi. 28 Bid pÆrato. 29 Ck adds pi. 30 Ck omits caï¬a, Bi caï¬aæ, Bd canda. 31 Bid gacchasÅti. 32 Bid harÃhi. >/ #<[page 303]># %< 7. GÃmaïicaï¬ajÃtaka. (257.) 303>% ti vatvà evam Ãha: "ahaæ pubbe bahuæ\<*<2>*>/ labhÃmi, idÃni pana tambÆlamattam pi na labhÃmi, koci me santikaæ Ãgacchanto\<*<3>*>/ nÃma n' atthi, tattha kiæ kÃraïan\<*<4>*>/ ti rÃjÃnaæ pucchitvÃ\<*<5>*>/ mayhaæ katheyyÃsÅti" Ãha\<*<6>*>/. Atha naæ purato\<*<7>*>/ a¤¤ataras- miæ\<*<8>*>/ gÃmadvÃre ekà taruïitthi disvÃ\<*<9>*>/ tath' eva pucchitvà "ahaæ n' eva sÃmikassa gehe vattituæ\<*<10>*>/ sakkomi\<*<11>*>/ na kulagehe, tattha kiæ kÃraïan ti rÃjÃnaæ pucchitvÃ\<*<12>*>/ mayhaæ katheyyÃ- sÅti" Ãha. Atha naæ tatoparabhÃge\<*<13>*>/ mahÃmaggasamÅpe ekas- miæ vammike vasanto sappo disvà "Caï¬a\<*<14>*>/ kahaæ yÃsÅti" pucchitvà "rÃjÃnaæ passitun" ti vutte "rÃjà kira paï¬ito, sÃ- sanaæ me harÃ\<*<15>*>/" ti vatvà "ahaæ gocarÃya gamanakÃle chÃ- tajjhatto milÃtasarÅro vammikato nikkhanto\<*<16>*>/ sarÅrena bilaæ pÆretvà sarÅraæ ka¬¬hanto\<*<17>*>/ kicchena nikkhamÃmi\<*<18>*>/, vicari- tvÃ\<*<19>*>/ Ãgato pana suhito\<*<20>*>/ thÆlasarÅro hutvà pavisanto bila- passÃni aphusanto\<*<21>*>/ sahasà va pavisÃmi\<*<22>*>/, tattha kiæ kÃraïan ti rÃjÃnaæ pucchitvà mayhaæ katheyyÃsÅti\<*<23>*>/" Ãha. Atha naæ parato\<*<24>*>/ eko migo disvà tath' eva pucchitvà "ahaæ a¤¤attha tiïaæ khÃdituæ na sakkomi, ekasmiæ ¤eva\<*<25>*>/ rukkhamÆle sak- komi, tattha kiæ kÃraïan ti rÃjÃnaæ puccheyyÃsÅti" Ãha. Atha naæ tatoparabhÃge\<*<26>*>/ eko tittiro disvÃ\<*<27>*>/ "ahaæ ekasmiæ ¤eva\<*<28>*>/ vammikapÃde nisÅditvà vassanto\<*<29>*>/ manÃpaæ katvà vas- situæ sakkomi, sesaÂÂhÃnesu nisinno\<*<30>*>/ na sakkomi, tattha kiæ kÃraïan ti rÃjÃnaæ puccheyyÃsÅti" Ãha. Atha naæ parato\<*<31>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi puppe ahaæ, Bd pubbe ahaæ. 2 Bi adds ati, Bd bhati. 3 Bid Ãgato. 4 Bi karaïan. 5 Bi adds paccÃgaætvÃ, Bd maccÃgantvÃ. 6 Bi omits Ãha. 7 Bid pÆrato. 8 Cks add pi. 9 Bi taruïaitthi taæ disvÃ. 10 Bi vasituæ. 11 Ck na sakkomi, Cs nÃsakkomi corr. to sakkomi. 12 Bi adds pacchà gaætvÃ. 13 Bi pÆrato gaætvÃ; a¤¤atarasmiæ gÃmadvÃre eka--parabhÃge wanting in Bd. 14 Bid gÃmaïicanda. 15 Bi sÃsanaæ ÃharÃhi, Bd ekaæ sÃsanaæ ÃharÃhi. 16 Bid nikkhamanto. 17 Bi ka¬hento, Bd ka¬¬hento. 18 Bi nikkhami, Bd nikkhamÅ. 19 Bid gocaraæ caritvÃ. 20 Bi sukhito. 21 Bid aphussanto. 22 Bid pavissÃmi. 23 Bi rÃjÃnaæ puccheyyÃsi. 24 Bi pÆrato gaætvÃ. 25 Cs Bd yeva. 26 Bi omits eko migo---tatoparabhÃge, Bd purato gantvà in the place of tatoparabhÃge. 27 Bid add tatheva pucchitvÃ. 28 Bid yeva. 29 Cs Bid vasanto. 30 Bi sannisinno, Bid add pi. 31 Bi pÆrato gaætvÃ, Bd pÆrato gantvÃ. >/ #<[page 304]># %<304 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% ekà rukkhadevatà disvà "Caï¬a\<*<1>*>/ kahaæ yÃsÅti\<*<2>*>/" pucchitvà "ra¤¤o santikan" ti vutte "rÃjà kira paï¬ito, ahaæ pubbe sakkÃrappatto ahosiæ, idÃni pana\<*<3>*>/ pallavamuÂÂhimattam\<*<4>*>/ pi na labhÃmi, tattha kiæ kÃraïan ti rÃjÃnaæ puccheyyÃsÅti" Ãha. TatoparabhÃge\<*<5>*>/ pana naæ\<*<6>*>/ eko nÃgarÃjÃ\<*<7>*>/ disvà tath' eva puc- chitvà "rÃjà kira paï¬ito, pubbe imasmiæ sare udakaæ pasan- naæ maïivaïïaæ, idÃni Ãvilaæ maï¬akapariyonaddhaæ\<*<8>*>/, tattha kiæ kÃraïan ti rÃjÃnaæ puccheyyÃsÅti" Ãha. Atha naæ pa- rato\<*<9>*>/ nagarassa ÃsannaÂÂhÃne\<*<10>*>/ ekasmiæ ÃrÃme\<*<11>*>/ vasantà tÃpasà disvà tath' eva pucchitvà "rÃjà kira paï¬ito, pubbe imasmiæ ÃrÃme phalÃphalÃni\<*<12>*>/ madhurÃni ahesuæ, idÃni nirojÃni\<*<13>*>/ ka- saÂÃni\<*<14>*>/ jÃtÃni, tattha kiæ kÃraïan ti rÃjÃnaæ puccheyyÃsÅti" Ãhaæsu\<*<15>*>/. Tato naæ\<*<16>*>/ parato\<*<17>*>/ pana\<*<18>*>/ nagaradvÃrasamÅpe\<*<19>*>/ ekissà sÃlÃya\<*<20>*>/ brÃhmaïamÃïavakà disvà "kahaæ bho Caï¬a\<*<21>*>/ gacchasÅti" vatvà "ra¤¤o santikan" ti vutte "tena hi no\<*<22>*>/ sÃ- sanaæ gahetvà gaccha, amhÃkaæ hi pubbe gahitagahitaÂÂhÃ- naæ\<*<23>*>/ pÃkaÂaæ hoti\<*<24>*>/, idÃni pana chiddaghaÂe\<*<25>*>/ udakaæ viya na saïÂhÃti na pa¤¤Ãyati andhakÃraæ hoti\<*<26>*>/, tattha kiæ kÃ- raïan ti rÃjÃnaæ puccheyyÃsÅti" Ãhaæsu\<*<15>*>/. GÃmaïicaï¬o\<*<27>*>/ imÃni cuddasa\<*<28>*>/ sÃsanÃni gahetvà ra¤¤o santikaæ agamÃsi\<*<29>*>/. RÃjÃ\<*<30>*>/ vinicchayaÂÂhÃne nisinno va\<*<31>*>/ ahosi. GoïasÃmiko\<*<32>*>/ GÃ- maïicaï¬aæ\<*<33>*>/ gahetvà rÃjÃnaæ upasaækami. RÃjà GÃmaïi- caï¬aæ\<*<34>*>/ disvà va\<*<35>*>/ sa¤jÃnitvà "ayaæ amhÃkaæ pitu upaÂÂhÃko amhe ukkhipitvà parihari, kahaæ nu kho ettakaæ\<*<36>*>/ kÃlaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid canda. 2 Bi gaccheyyÃsiti. 3 Bid omit pana. 4 Bi païïavamutti, Bd païïamuÂÂhi-. 5 Bid tato aparabhÃge. 6 Bid omit pana naæ. 7 Bi adds naæ, Bd taæ. 8 Bi païïakassevÃlapariyonaddhaæ, Bd païïakasevÃlapuri-. 9 Bid pÆrato. 10 Bid asannaÂhÃne 11 Cks gÃmake. 12 Bi phalÃni. 13 Bd adds nirasÃni. 14 Bi katakÃni, Bd kaÂukÃni. 15 Bi ahaæsuæ. 16 Cks omit naæ, Bd na. 17 Bi pÆrato gatvÃ, Bd pÆrato gantvÃ. 18 Bid omit pana. 19 Bi nagarasamÅpe. 20 Bi sÃlÃyaæ. 21 Bid canda. 22 Ck nÃsotÃ, Cs nÃso corr. to no sÃ. 23 Bid gahitaÂhÃnaæ. 24 Bi ahosi, Bd ahosÅ. 25 Bid bhinnaghaÂe. 26 antakÃro viya ahosi, Bd andhakÃro viya hoti. 27 Bi gÃminicando, Bd gÃmaïicando. 28 Bi dassa, Bd dasa. 29 Bi Ãg-, Bd ÃgamÃsÅ. 30 Bid add pi. 31 Bi omits va. 32 Bi goïassÃ-. 33 Bd -candaæ. 34 Bid -candaæ. 35 Cs Bi omit va. 36 Bi etthakaæ, Bd etthaka. >/ #<[page 305]># %< 7. GÃmaïicaï¬ajÃtaka. (257.) 305>% vasÅti" cintetvà "ambho Caï¬a kahaæ ettakaæ kÃlaæ vasi, cirakÃlato paÂÂhÃya na pa¤¤Ãyasi\<*<1>*>/, ken' atthena Ãgato sÅti" Ãha. "ùma deva amhÃkaæ devassa saggagatakÃlato\<*<2>*>/ paÂÂhÃya janapadaæ gantvÃ\<*<3>*>/ kasikammaæ katvà jÅvÃmi, tato maæ ayaæ puriso goïaÂÂakÃraïÃ\<*<4>*>/ rÃjadÆtaæ dassetvà tumhÃkaæ santikaæ\<*<5>*>/ Ãka¬¬hÅti\<*<6>*>/". "AnÃka¬¬hiyamÃno na ÃgaccheyyÃsi, Ãka¬¬hita- bhÃvo yeva te\<*<7>*>/ sobhano, idÃni taæ daÂÂhuæ labhÃmi\<*<8>*>/, kahaæ so puriso" ti. "Ayaæ devÃ" 'ti. "Saccaæ kira bho amhÃkaæ Caï¬assa\<*<9>*>/ dÆtaæ dassesÅti\<*<10>*>/". "Saccaæ devÃ" 'ti "KiækÃ- raïÃ" ti. "Ayaæ me dve goïe na detÅti". "Saccaæ kira Caï¬Ã\<*<11>*>/" 'ti. "Tena hi deva mayham pi\<*<12>*>/ suïÃthÃ" 'ti sabbaæ {pavattiæ} kathesi. Taæ sutvà rÃjà goïasÃmikaæ pucchi: kiæ\<*<13>*>/ bho tava\<*<14>*>/ gehaæ pavisante goïe addasÃ\<*<15>*>/" ti. "NÃddasaæ\<*<16>*>/ devÃ" 'ti. "Kiæ\<*<13>*>/ bho maæ `ùdÃsamukharÃjà nÃmÃ' 'ti kathen- tÃnaæ na sutapubbaæ tayÃ, vissattho\<*<17>*>/ kathehÅti". "Addasaæ\<*<18>*>/ devÃ" 'ti. "Bho Caï¬a\<*<19>*>/ goïÃnaæ aniyyÃditattà goïà tava gÅvÃ, ayaæ pana puriso disvà va\<*<20>*>/ `na passÃmÅti' sampajÃnamusÃvÃ- daæ bhaïi, tasmà tvaæ ¤eva kammiko hutvà imassa pu- risassa akkhÅni uppÃÂetvÃ\<*<21>*>/ sayaæ goïamÆlaæ catuvÅsatikahÃ- païe dehÅti" evaæ\<*<22>*>/ vutte goïasÃmikaæ bahikariæsu. So "akkhÅsu uppÃÂitesu\<*<23>*>/ kahÃpaïehi\<*<24>*>/ kiæ karissÃmÅti" GÃmaïi- caï¬assa\<*<25>*>/ pÃdesu patitvà "sÃmi Caï¬a\<*<27>*>/ goïamÆlakahÃpaïÃ\<*<27>*>/ ca tuyh' eva hontu ime ca gaïhÃ" ti a¤¤e\<*<29>*>/ pi kahÃpaïe datvà palÃyi. Tato dutiyo Ãha: "ayaæ deva mama pajÃpatiæ paha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 instead of vasÅti cintetvÃ---na pa¤¤Ãyasi Bi has vasi rÃjupÃÂhÃya pi na pa¤¤ÃyatÅti pucchetvÃ, and Bd vasÅ rÃjupaÂhÃya pi naæ pa¤Ãyasi. 2 Bd saggagamanaæ amanakÃlato. 3 Bi gatvÃ. 4 Bid goïÃÂÂa-. 5 Bi adds mama, Bd mamaæ. 6 Bid Ãka¬hatÅti. 7 Cs ne, Bid omit te. 8 Bi labhÃmiti, Bd -mÅti. 9 Bid candassa. 10 Bd dassetÅti. 11 Bid candÃ. 12 Bid add vacanaæ. 13 Cks kim. 14 Ck va, Cs omits tava. 15 Bi passi and omits ti. 16 Bi napassÃmi and omits devÃ, Bd na dassa. 17 Bid visaÂho. 18 Bi saccaæ addassa, Bd saccaæ addasa. 19 Bid canda. 20 Ck omits va. 21 Cks imassa ca parisassa--, Bi imassa pÆrisassa ca pacÃpatiyÃya ca a. uppÃdetvÃ, Bd i. pÆrisassa ca pajÃpatiyà ca akkhini uppÃdetvÃ. 22 Bi omits evaæ. 23 Bid -titesu. 24 Bid catuvÅsati ka-. 25 Bid -candassa. 26 Bd canda. 27 Ck -ïa¤. 28 Bi idaæ me gaïhÃhi, Bd idameva gaïhÃhi, Cs ime maæ na gaïhathà ti. 29 Ck aæ¤am, Cs a¤¤am-. >/ #<[page 306]># %<306 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% ritvà gabbhaæ pÃtesÅti". "Saccaæ Caï¬Ã\<*<1>*>/" 'ti. "SuïÃhi ma- hÃrÃjÃ" 'ti Caï¬o\<*<2>*>/ sabbaæ\<*<3>*>/ vitthÃretvà kathesi. Atha naæ rÃjà "kiæ pana tvaæ etassa pajÃpatiæ paharitvà gabbhaæ pÃtesÅti" pucchi. "Na pÃtemi devÃ" 'ti\<*<4>*>/. "Ambho sakkhis- sasi tvaæ iminà gabbhassa pÃtitabhÃvaæ\<*<5>*>/ sÃdhetun\<*<6>*>/" ti. "Na sakkomi devÃ" 'ti. "IdÃni kiæ karohÅti\<*<7>*>/". "Puttaæ\<*<8>*>/ me lad- dhuæ vaÂÂatÅti\<*<9>*>/. "Tena hi ambho Caï¬a\<*<10>*>/ tvaæ etassa pajÃ- patiæ tava gehe karitvà yadà puttaæ vijÃtà hoti tadà naæ netvà etass' eva dehÅti". So pi GÃmaïicaï¬assa\<*<11>*>/ pÃdesu patitvà "mà me sÃmi gehaæ bhindÅti\<*<12>*>/" kahÃpaïe\<*<13>*>/ datvà palÃyi. Atha tatiyo patvÃ\<*<14>*>/ "iminà me deva paharitvÃ\<*<15>*>/ assassa pÃdo\<*<16>*>/ bhinno" ti Ãha. "Saccaæ Caï¬Ã\<*<17>*>/" 'ti. "Suïohi mahÃrÃjÃ" 'ti Caï¬o\<*<18>*>/ taæ pavattiæ vitthÃretvÃ\<*<19>*>/ kathesi. Taæ sutvà rÃjà assagopakaæ Ãha: "saccaæ kira tvaæ `assaæ paharitvà nivattehÅti' kathesÅti". "Na kathemi devÃ" 'ti. So punavÃre pucchito "Ãma kathesin\<*<20>*>/" ti Ãha. RÃjà Caï¬aæ\<*<21>*>/ Ãmantetvà "ambho Caï¬a\<*<22>*>/ ayaæ kathetvÃ\<*<23>*>/ `na kathemÅti' musÃvÃdaæ kari\<*<24>*>/, tvaæ\<*<25>*>/ etassa jivhaæ chinditvà assamÆlaæ\<*<26>*>/ amhÃkaæ santikÃ\<*<27>*>/ gahetvà sahassaæ dehÅti" Ãha. Assagopako\<*<28>*>/ apare pi kahÃpaïe datvà palÃyi. Tato naÊakÃraputto\<*<29>*>/ "ayaæ me deva pitighÃtacoro\<*<30>*>/" ti Ãha. "Saccaæ kira Caï¬Ã\<*<31>*>/" 'ti. "Suïohi devÃ" 'ti\<*<32>*>/ Caï¬o\<*<33>*>/ tam pi kÃraïaæ vitthÃretvà kathesi. RÃjÃ\<*<34>*>/ naÊakÃraæ\<*<35>*>/ Ãmantetvà "idÃni kiæ karosÅti\<*<36>*>/" pucchi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi candÃ. 2 Bd cando. 3 Bid taæ sabbaæ. 4 Bd adds Ãha. 5 Bid iminà paharitvà gabbhapÃtitabhÃvaæ. 6 Bid bhÃvetun. 7 Bid karissatÅti. 8 Bid deva puttaæ. 9 Cs vaddhatÅti. 10 Bid canda. 11 Bd -candassa. 12 Bid bhindà ti. 13 Bid -naæ. 14 Bid gantvÃ. 15 Bid deva assassa pÃde paharitvÃ. 16 Ck pÃde, Cs pÃde corr. to pÃdo. 17 Bid candÃ. 18 Bid cando. 19 Bid vitthÃrena. 20 Bid kathemi. 21 Bid candaæ. 22 Bd canda. 23 Bid add va. 24 Bid vadati. 25 Bid add pana. 26 Bid assassa mulaæ. 27 Bid -kaæ. 28 Bi adds sÃmi me jÅvà mà bhindehi ti vÃmaïicandassa, Bd sÃmi me jivà mà chindehÅti gÃmanicandassa. 29 Cs nalakÃrassa-. 30 Cs pitughÃtako-, Bid pitughÃtaka-. 31 Ck Bid candÃ. 32 Ck adds suïÃmi vadehi, Cs vadehi candà ti. 33 Cs omits caï¬o, Bid cando. 34 Bid atha rÃjÃ. 35 Cs nala-, Bi naÊakÃraka, Bd naÊakÃraputtaæ. 36 Bid karissatÅti. >/ #<[page 307]># %< 7. GÃmaïicaï¬ajÃtaka. (257.) 307>% "Deva pitaraæ me\<*<1>*>/ laddhuæ vaÂÂatÅti\<*<2>*>/". "Ambho Caï¬a\<*<3>*>/, imassa\<*<4>*>/ pitaraæ laddhuæ vaÂÂati\<*<5>*>/, matakaæ pana na sakkà Ãnetuæ\<*<6>*>/, tvaæ imassa mÃtaraæ Ãnetvà tava gehe katvÃ\<*<7>*>/ etassa\<*<8>*>/ pità hohÅti". NaÊakÃraputto "mà me sÃmi matassa pitu gehaæ bhindÅti\<*<9>*>/" GÃmaïicaï¬assa\<*<10>*>/ kahÃpaïe\<*<11>*>/ datvà palÃyi. GÃmaïicando\<*<12>*>/ aÂÂe\<*<13>*>/ jayaæ patvà tuÂÂhacitto rÃjÃnaæ Ãha: "atthi deva tumhÃkaæ\<*<14>*>/ kehici kehici\<*<15>*>/ sÃsanaæ pahitaæ, taæ vo kathemÅti". "Kathehi Caï¬Ã\<*<16>*>/" 'ti. Caï¬o\<*<17>*>/ brÃhma- ïamÃïavakÃnaæ sÃsanaæ Ãdiæ katvà paÂilomakkamena\<*<18>*>/ eke- kaæ\<*<19>*>/ kathesi. RÃjà paÂipÃÂiyà vissajjesi, kathaæ: PaÂhamaæ tÃva sÃsanaæ sutvà "pubbe tesaæ vasanaÂÂhÃne velaæ jÃni- tvÃ\<*<20>*>/ vassanakukkuÂo\<*<21>*>/ ahosi, tesaæ tena saddena uÂÂhÃya mante gahetvà sajjhÃyaæ karontÃnaæ ¤eva\<*<22>*>/ aruïo uggac- chati, tena tesaæ gahitagahitaæ na nassi\<*<23>*>/, idÃni pana nesaæ vasanaÂÂhÃne avelÃya vassanakukkuÂo\<*<24>*>/ atthi, so atirattiæ và vassati atipabhÃte vÃ, atirattiæ vassantassa\<*<25>*>/ sadden' uÂÂhÃya mante gahetvà niddÃbhibhÆtà sajjhÃyaæ akatvà va puna sa- yanti, atipabhÃte vassantassa\<*<26>*>/ sadden' uÂÂhÃya sajjhÃyituæ na labhanti, tena tesaæ gahitagahitaæ\<*<27>*>/ na pa¤¤ÃyatÅti" Ãha. Dutiyaæ sutvà "te pubbe samaïadhammaæ\<*<28>*>/ karontÃ\<*<29>*>/ kasi- ïaparikamme\<*<30>*>/ yuttapayuttà ahesuæ, idÃni pana samaïadham- maæ vissajjetvà akattabbesu yuttapayuttÃ\<*<31>*>/ ÃrÃme uppannÃni phalÃphalÃni upaÂÂhÃkÃnaæ datvà piï¬apÃtapatipiï¬ena\<*<32>*>/ micchÃjÅvena jÅvikam\<*<33>*>/ kappenti, tena tesaæ\<*<34>*>/ phalÃphalÃni na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid me pi-. 2 Cks vaddhatÅti. 3 Bid canda. 4 Bid add kira. 5 Ck vaddhatÅ, Cs vaddhatÅti, Bid vaÂÂaÅtti. 6 Bi ki¤cÃpi matakaæ pana sakkà puna Ãïetuæ, Bd kiïcÃpi m. pana na s. puna Ãnetuæ. 7 Cs omits t. g. k. 8 Bi ekassa. 9 Bid bhindà ti. 10 Cs -ni-, Bi -ïicandassa, Bd -nicandassa. 11 Bi -naæ, Bd -ïaæ. 12 Cs -ni-, Bid -ïicando. 13 Ck addhe, Cs omits aÂÂe. 14 Bid amhÃkaæ santike. 15 Bid only one kehici. 16 Bid candÃ. 17 Bid cando. 18 Bi -pakkamena, Bd -kÃmena. 19 Bid add kathaæ. 20 Bi jÃnatvÃ, Bd jÃnetvÃ. 21 Bi sakavassana-. 22 Cks yeva. 23 Ck nassa, Bi nassÃti, Bd nassatÅ. 24 Bi pavassana-. 25 Bid add tassa. 26 Bi vassanti, Bd vÃvasanta. 27 Bid gahitaæ. 28 Cs -dhamme. 29 Cs omits karontÃ. 30 Bid -kammena. 31 Bid add va. 32 Bid -piï¬akena. 33 Bid -itaæ. 34 Bi tenesaæ, Bd tenatenasaæ. >/ #<[page 308]># %<308 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% madhurÃni\<*<1>*>/ jÃtÃni, sace pana te pubbe viya samaggÃ\<*<2>*>/ puna\<*<3>*>/ samaïadhammesu\<*<4>*>/ yuttapayuttà bhavissanti puna tesaæ pha- lÃphalÃni madhurÃni\<*<5>*>/ bhavissanti, te tÃpasà rÃjakulÃnaæ paï- ¬itabhÃvaæ na jÃnanti, samaïadhammaæ tesaæ kÃtuæ vade- hÅti" Ãha. Tatiyaæ sutvà "te nÃgarÃjÃno a¤¤ama¤¤aæ kalahaæ karonti, tena taæ\<*<6>*>/ udakaæ Ãvilaæ jÃtaæ, sace te pubbe viya samaggà bhavissanti puna pasannaæ\<*<7>*>/ bhavissatÅti" Ãha. Ca- tutthaæ sutvà "sà rukkhadevatà pubbe aÂavipaÂipanne\<*<8>*>/ manusse rakkhati, tasmà nÃnappakÃraæ balikammaæ labhati, idÃni pana Ãrakkhaæ na karoti, tasmà balikammaæ na labhati, sace pubbe viya Ãrakkhaæ karissati puna lÃbhaggappattà bhavissati, rÃ- jÆnaæ atthibhÃvaæ\<*<9>*>/ na jÃnÃti, tasmà aÂaviÃrÆÊhamanussÃnaæ\<*<10>*>/ rakkhaæ\<*<11>*>/ kÃtuæ vadehÅti" Ãha. Pa¤camaæ sutvà "yasmiæ vammikapÃde nisÅditvà so tittiro manÃpaæ vassati tassa heÂÂhà mahantà nidhikumbhÅ\<*<12>*>/ atthi, taæ uddharitvà gaïhÃhÅti" Ãha. ChaÂÂhaæ sutvà "yassa rukkhassa mÆle so migo tiïÃni khÃdi- tuæ sakkoti tassa rukkhassa upari mahantaæ bhamaramadhuæ\<*<13>*>/, so madhumakkhitesu\<*<14>*>/ tiïesu paluddho, a¤¤Ãni\<*<15>*>/ khÃdituæ\<*<16>*>/ na sakkoti, tvaæ taæ madhupaÂalaæ\<*<17>*>/ haritvà aggamadhuæ amhÃkaæ pahiïa, sesaæ\<*<18>*>/ attanà paribhu¤jÃ" 'ti Ãha. Satta- maæ sutvà "yasmiæ vammike so sappo vasati tassa heÂÂhà mahantà nidhikumbhÅ\<*<19>*>/, so taæ rakkhamÃno vasanto nikkha- manakÃle dhanalobhena sarÅraæ\<*<20>*>/ lagganto nikkhamati, gocaraæ gahetvà dhanasinehena alagganto vegena sahasà pavisati, taæ\<*<21>*>/ nidhikumbhiæ\<*<22>*>/ uddharitvà tvaæ gaïhÃhÅti" Ãha. AÂÂhamaæ sutvà "tassà taruïitthiyà sÃmikassa ca mÃtÃpitunna¤\<*<23>*>/ ca va- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd ama-. 2 Bid omit samaggÃ. 3 Bd punapunnaæ. 4 Bi -dhammena, Bd -dhamme; dhammaæ karontÃ----puna samaïa wanting in Ck. 5 Bd repeats madhurÃni. 6 Bid nesaæ. 7 Bid passa-. 8 Bi ataviyaæ maggapaÂi-, Bd aÂaviyaæ paÂi-. 9 Bid paï¬itabhÃvaæ. 10 Bi -vÅpiÃr-. 11 Bi ÃrakkhÃ, Bd Ãrakkhaæ. 12 Cks -i, Bi -bhiyÃ, Bd -bhiyo. 13 Bid amaramadhu atthi. 14 Bd -makkhikesu. 15 Bd adds tiïÃni. 16 sakkoti--khÃdituæ wanting in Cs. 17 Bid -patalaæ. 18 Bid tato sesaæ. 19 all four MSS. -i, Bid adds atthi. 20 Bid add katvÃ. 21 Bid tÃ. 22 Cks -bhi, Bid -bhiyo 23 Bd -pitÆna¤, Bi -pituna¤. >/ #<[page 309]># %< 7. GÃmaïicaï¬ajÃtaka. (257.) 309>% sanagÃmÃnaæ antare ekasmiæ gÃme\<*<1>*>/ jÃro atthi, sà taæ sari- tvà tasmiæ sinehena sÃmikassa gehe vasituæ asakkontÅ\<*<2>*>/ `mÃ- tÃpitaro passissÃmÅti\<*<3>*>/' jÃrassa gehe katipÃhaæ vasitvà mÃtÃ- pitunnaæ gehaæ gacchati, tattha katipÃhaæ vasitvà puna jÃraæ saritvà `sÃmikassa gehaæ gamissÃmÅti' puna jÃrass' eva gehaæ gacchati, tassà itthiyà rÃjÆnaæ atthibhÃvaæ Ãcikkhitvà 'sÃmi- kass' eva kira gehe vasituæ sace noce vasatu 'taæ\<*<4>*>/ rÃjà gaï- hÃpeti jÅvitaæ\<*<5>*>/ te n' atthi appamÃdaæ kÃtuæ vaÂÂatÅti' tassà kathehÅti" Ãha. Navamaæ sutvà "sà gaïikà pubbe ekassa hatthato bhatiæ gahetvà taæ ajÅrÃpetvÃ\<*<6>*>/ a¤¤assa hatthato na\<*<7>*>/ gaïhÃti, ten' assà pubbe bahuæ\<*<8>*>/ uppajji\<*<9>*>/ idÃni pana attano dhammataæ vissajjetvÃ\<*<10>*>/ ekassa hatthato gahitaæ ajÅrÃpetvÃ\<*<11>*>/ va a¤¤assa hatthato\<*<12>*>/ gaïhÃti, purimassa okÃsaæ akatvà pac- chimassa karoti, ten' assà bhati na uppajjati, na keci\<*<13>*>/ naæ upasaækamanti, sace attano dhamme Âhassati\<*<14>*>/ pubbe sadisà va\<*<15>*>/ bhavissati, attano dhamme ÂhÃtum assÃ\<*<16>*>/ kathehÅti" Ãha. Dasamaæ sutvà "so gÃmabhojako pubbe dhammena samena\<*<17>*>/ aÂÂaæ vinicchini\<*<18>*>/, tena manussÃnaæ piyo ahosi manÃpo, sam- piyÃyamÃnÃ\<*<19>*>/ c' assa manussà bahupaïïÃkÃraæ Ãhariæsu, tena abhirÆpo dhanavà yasasampanno ahosi, idÃni pana la¤cavittako hutvà adhammena aÂÂaæ vinicchinati, tena duggato\<*<20>*>/ kapaïo paï¬urogena abhibhÆto, sace pubbe viya dhammena aÂÂaæ vi- nicchinissati puna pubbe\<*<21>*>/ sadiso bhavissati\<*<22>*>/, so ra¤¤o atthi- bhÃvaæ na jÃnÃti, dhammena aÂÂaæ vinicchinituæ assa kathe- hÅti\<*<23>*>/ Ãha. Iti so GÃmaïicaï¬o\<*<24>*>/ imÃni ettakÃni\<*<25>*>/ sÃsÃnani Ãrocesi. RÃjà attano pa¤¤Ãya sabbÃni pi\<*<26>*>/ tÃni sabba¤¤u- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid gÃmake. 2 Ck Bid -ti, Cs -to. 3 Bid add gatÃ. 4 dele sace? Bi gehe vasatu sace taæ, Bd g. v. s. tvaæ. 5 Cks -tan. 6 Bid aji-. 7 Cks omit na, Bi hatthito na, Bd hatthato bhataæ na. 8 Bi cÃti bahu, Bd bhati bahu. 9 Bi uppajjati, Bd upajjati. 10 Bi vissajjeti, Bd visajjeti. 11 Bi aji-, Bd ajÃ-. 12 Bd adds bhatiæ. 13 Bid add pi. 14 Bi Âhitassa 15 Cks ca, Bi omits va. 16 Cs Âhapetuæ assa, Bid dhamme Âhitassa mÃtugÃmassa. 17 Ck omits samena. 18 Cks Bd -nati. 19 Cks -no, Bi samiyÃyamÃnà Âha. 20 Bid dukkaÂo. 21 Cs Bd pubba, Bi puppa. 22 Bi -tÅti. 23 Cks -tum. 24 Bid -cando. 25 Bid ettha-. 26 Bid omit pi. >/ #<[page 310]># %<310 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% Buddho viya vyÃkaritvÃ\<*<1>*>/ GÃmaïicaï¬assa\<*<2>*>/ bahuæ\<*<3>*>/ dhanaæ datvà tassa vasanagÃmaæ brahmadeyyaæ katvà tass' eva datvà uyyojesi. So nagarà nikkhamitvà Bodhisattena dinnaæ\<*<4>*>/ sÃ- sanaæ brÃhmaïamÃïavakÃna¤ ca tÃpasÃna¤ ca nÃgarÃjassa ca rukkhadevatÃya ca Ãrocetvà tittirassa nisÅdanaÂÂhÃnato\<*<5>*>/ nidhiæ gahetvà migassa\<*<6>*>/ tiïakhÃdanaÂÂhÃne\<*<7>*>/ rukkhato bhamaramadhuæ gahetvà ra¤¤o madhuæ\<*<8>*>/ pesetvà sappassa\<*<9>*>/ vasanaÂÂhÃne\<*<10>*>/ vammikaæ bhindÃpetvÃ\<*<11>*>/ nidhiæ saÇgahetvÃ\<*<12>*>/ taruïitthiyÃ\<*<13>*>/ ca gaïikÃya ca gÃmabhojakassa ca ra¤¤o kathitaniyÃmena\<*<14>*>/ sÃ- sanaæ Ãrocetvà mahantena yasena attano gÃmaæ\<*<15>*>/ gantvà yÃ- vatÃyukaæ Âhatvà yathÃkammaæ gato. ùdÃsamukharÃjÃpi dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà jÅvitÃvasÃne\<*<16>*>/ saggapadaæ\<*<17>*>/ pÆrento gato. Satthà "na bhikkhave TathÃgato idÃn' eva mahÃpa¤¤o pubbe pi mahÃpa¤¤o yevÃ" 'ti imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne bahÆ\<*<18>*>/ sotÃpannÃ\<*<19>*>/ sakadÃ- gÃmÅ\<*<20>*>/ anÃgÃmÅ\<*<21>*>/ arahantÃ\<*<22>*>/ ahesuæ "Tadà GÃmaïicaï¬o\<*<23>*>/ Anando ahosi, AdÃsamukharÃjÃ\<*<24>*>/ pana aham evÃ" 'ti. GÃmaïicaï¬a- jÃtakaæ\<*<25>*>/. $<8. MandhÃtujÃtaka.>$ YÃvatà candimasÆriyÃ\<*<26>*>/ ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ ukkaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. So kira SÃvatthiyaæ\<*<27>*>/ piï¬Ãya caramÃno ekaæ alaækatapaÂiyattaæ itthiæ disvà ukkaïÂhi. Atha naæ bhikkhÆ dhammasabhaæ\<*<28>*>/ Ãnetvà "ayaæ bhante bhikkhu ukkaïÂhito" ti Satthu dassesuæ. Satthà "saccaæ kira tvaæ bhikkhu ukkaïÂhito" ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "kadà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid byÃ-. 2 Bid -candassa, Bi adds pana. 3 Bid bahu 4 Bid dinna. 5 Bd vasanaÂhÃnato, Bi vasanasseva datvà uyyojÃnato. 6 Bid gamissa. 7 Bi -chÃdanaÂhÃne. 8 Bi omits madhuæ. 9 Bid sabbassa. 10 Bi pacanaÂhÃne. 11 Bi khaïitvÃ. 12 Bid gahetvÃ. 13 Bi taruïaitthiyÃ. 14 Bid neva 15 Bid gÃmakaæ. 16 Bid -pariyosÃne. 17 Bid saggapÆraæ. 18 Bi adds vatvà satthÃ, Bd vatvÃ. 19 all four MSS. bahu. 20 Bd -nna. 21 Cks Bi -mi. 22 Cks -to. 23 Bid -cando. 24 Bi -mahÃrÃjÃ. 25 Bid -candajÃtakaæ sattamaæ 26 Cks -su-. 27 Bid -tthi. 28 Bi -bhÃyaæ. >/ #<[page 311]># %< 8. MandhÃtujÃtaka. (258.) 311>% tvaæ bhikkhu agÃraæ ajjhÃvasamÃno taïhaæ pÆretuæ sakkhissasi, kÃmataïhà hi nÃm' esÃ\<*<1>*>/ samuddo viya duppÆrÃ, porÃïÃ\<*<2>*>/ dvisahassa- dÅpaparivÃresu\<*<3>*>/ catÆsu\<*<4>*>/ mahÃdÅpesu cakkavattirÃjaæ kÃretvà manus- saparihÃren' eva CÃtummahÃrÃjikadevaloke\<*<5>*>/ rajjaæ kÃrentÃ\<*<6>*>/ TÃvatiæ- sadevaloke chattiæsÃya SakkÃna¤ ca\<*<7>*>/ vasanaÂÂhÃne devarajjaæ kÃre- tvÃpi attano kÃmataïhaæ pÆretuæ asakkontÃ\<*<8>*>/ va kÃlam akaæsu, tvaæ pan' etaæ\<*<9>*>/ taïhaæ kadà pÆretuæ sakkhissasÅti\<*<10>*>/" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte paÂhamakappesu\<*<11>*>/ MahÃsammato nÃma rÃjà ahosi, tassa putto Rojo nÃma, tassa putto Vararojo nÃma\<*<12>*>/, tassa putto KalyÃïo nÃma, tassa putto VarakalyÃïo nÃma, VarakÃlyÃnassa\<*<13>*>/ putto Uposatho nÃma\<*<14>*>/, Uposathassa\<*<15>*>/ putto\<*<16>*>/ MandhÃtÃ\<*<17>*>/ nÃma ahosi. So sattahi ratanehi catÆhi iddhÅhi\<*<18>*>/ samannÃgato cakkavattirajjaæ kÃresi. Tassa vÃmahatthaæ sammi¤jetvÃ\<*<19>*>/ dakkhiïahatthena apphoÂhitakÃle\<*<20>*>/ ÃkÃsÃ\<*<21>*>/ dib- bamegho viya jÃnuppamÃïaæ\<*<22>*>/ sattaratanavassaæ\<*<23>*>/ vassati\<*<24>*>/, evarÆpo acchariyamanusso ahosi. So\<*<25>*>/ caturÃsÅtivassasahassÃni kumÃrakÅÊaæ\<*<26>*>/ kÅÊi, caturÃsÅtivassasahassÃni oparajjaæ\<*<27>*>/ kÃresi, caturÃsÅtivassasahassÃni cakkavattirajjaæ kÃresi, Ãyu pan' assa\<*<28>*>/ asaækheyyaæ ahosi. So ekadivasaæ kÃmataïhaæ pÆretuæ asakkonto ukkaïÂhitÃkÃram\<*<29>*>/ dassesi. AmaccÃ\<*<30>*>/ "kiæ nu kho deva ukkaïÂhito sÅti" pucchiæsu. "Mayhaæ pu¤¤abale\<*<31>*>/ olokiyamÃne\<*<32>*>/ idaæ rajjaæ kiæ karissati, kataran\<*<33>*>/ nu kho ÂhÃnaæ ramaïÅyan" ti. "Devaloko mahÃrÃjÃ" ti. So cakkaratanaæ abbhukkiritvà saddhiæ parisÃya CÃtummahÃrÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck ti nÃmesÃ, Cs kÃmataïhà panesÃ. 2 Cs porÃïa, Bi purÃïakarÃjÃno, Bd porÃïakarÃjÃno. 3 Bi dvisahassaparivuttadipaparivÃresu, Bd -parittadipa-. 4 Cks Bi catusu. 5 Bid cÃtuma-. 6 Cs kÃrento, Bi kÃrente, Bd karonto. 7 Bd omits ca. 8 Bid -to. 9 Bi pana. 10 Ck Bd -tÅti. 11 Bd -ppe. 12 Bi omits tassa putto Vararojo nÃma. 13 Bid tassa. 14 Ck omits nÃma. 15 Bid tassa. 16 Cs omits uposatho nÃma uposathassa putto, cfr. Weber's Ind. Stud. 5. Bd. p. 415 and CetiyajÃtaka below. 17 Bid -tu. 18 Bid catuiddhihi. 19 Cs Bd sammi¤jitvÃ, Bi sampa¤citvÃ. 20 Cs appo-, Bi ampotesitato kÃle, Bd appoÂesÅ tato kÃle. 21 Bi -saæ, Bd -se and adds oloketvÃ. 22 Cks jaïïu-, Bi jÃïu-. 23 Bi -tanaæ, Bd sattaranaæ vasse. 24 Cs vassi, Bi vassesi, Bd vasatisÅ. 25 Ck Bi omit so. 26 Bd -ro-. 27 Bid upa-. 28 Bid -Ãyu pamÃïassa. 29 Bd uggaïÂhi-. 30 Bi athÃmaccÃ. 31 Bid -lena. 32 so Cs corrected from -no, Ck Bid -no. 33 Ck katannu, Cs kathannu, Bid kataraæ. >/ #<[page 312]># %<312 IIIèikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% jikadevalokaæ\<*<1>*>/ agamÃsi\<*<2>*>/. Ath' assa cattÃro mahÃrÃjÃno dibbamÃlÃgandhahatthÃ\<*<3>*>/ devagaïaparivutà paccuggamanaæ katvà taæ ÃdÃya CÃtummahÃrÃjikadevalokaæ\<*<4>*>/ gantvà devarajjaæ adaæsu\<*<5>*>/. Tassa sakaparisÃya parivÃritass' eva tasmiæ rajjaæ kÃrentassa dÅgho addhÃ\<*<6>*>/ vÅtivatto. So tatthÃpi taïhaæ pÆre- tuæ asakkonto ukkaïÂhitÃkÃraæ dassesi. CattÃro mahÃrÃjÃno "kin nu kho mahÃrÃja\<*<7>*>/ ukkaïÂhito sÅti" pucchiæsu. "Imamhà devalokà kataraæ ÂhÃnaæ ramaïÅyan\<*<8>*>/" ti. "Mayaæ deva pa- resaæ upaÂÂhÃkamanussasadisÃ\<*<9>*>/, TÃvatiæsadevaloko ramaïÅyo" ti. MandhÃtà cakkaratanaæ abbhukkiritvà attano parisÃya parivuto tÃvatiæsÃbhimukho pÃyÃsi. Ath' assa Sakko deva- rÃjà dibbamÃlÃgandhahattho devagaïaparivuto paccuggamanaæ katvà hatthe gahetvà "ito ehi mahÃrÃjÃ" 'ti Ãha. Ra¤¤o de- vagaïaparivutassa gamanakÃle parinÃyakaratanaæ\<*<10>*>/ cakkara- tanaæ ÃdÃya saddhiæ parisÃya manussapathaæ otaritvà attano nagaram eva pÃvisi. Sakko MandhÃtuæ\<*<11>*>/ TÃvatiæsabhavanaæ netvà devatà dve koÂÂhÃse katvà attano rajjaæ\<*<12>*>/ majjhe bhin- ditvÃ\<*<13>*>/ adÃsi. Tato paÂÂhÃya dve rÃjÃno rajjaæ kÃresuæ. Evaæ kÃle gacchante Sakko saÂÂhi¤ ca vassasatasahassÃni\<*<14>*>/ tisso ca vassakoÂiyo Ãyuæ khepetvà cavi\<*<15>*>/, a¤¤o Sakko nibbatti, so pi devarajjaæ kÃretvà Ãyukkhayena cavi. Eten' upÃyena chat- tiæsa Sakkà caviæsu. MandhÃtÃ\<*<16>*>/ pana manussaparihÃrena\<*<17>*>/ devarajjaæ kÃreti\<*<18>*>/ yeva. Tassa evaæ kÃle gacchante bhiy- yosomattÃya kÃmataïhà uppajji: so "kiæ me upa¬¬harajjena, Sakkaæ mÃretvà ekarajjam eva\<*<19>*>/ karissÃmÅti\<*<20>*>/". Sakkaæ mÃretuæ nÃma na\<*<21>*>/ sakkÃ. Taïhà pan' esÃ\<*<22>*>/ vipattimÆlaæ. Ten' assa ÃyusaækhÃro parihÃyi, jarà sarÅraæ parihari, ma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi catuma--ke d., Bd catuma--kadevaloke corr. to--kaæ. 2 Bi Ãg-, Bd ÃgamÃsÅ. 3 Cs -la-. 4 Bi catuma-, Bd cÃtuma-. 5 Bd -suæ. 6 Bid addhÃno. 7 Bid deva. 8 Bd -ïiyataran 9 Bid upaÂhakaparisÃ-. 10 Ck -ïÃ-, Bi parinÃyatanaæ, Bd pariïÃyakÃtaæ. 11 Cks -tÃ, Bd -taæ. 12 Bid devara-. 13 Bid paribh-. 14 Bid saÂhivassasatasahassÃdhikÃni. 15 Cks Bi omit cavi. 16 Bid -to. 17 Bid -ssasarirena. 18 Bid -si. 19 Bid -rajjaæ me va. 20 Bd adds cintesÅ. 21 Bd omits na. 22 Bid nÃmesÃ. >/ #<[page 313]># %< 8. MandhÃtujÃtaka. (258.) 313>% nussasarÅra¤ ca nÃma devaloke na bhijjati\<*<1>*>/. Atha so\<*<2>*>/ deva- lokà bhassitvà uyyÃne otari. UyyÃnapÃlo tassa ÃgatabhÃvaæ rÃjakule\<*<3>*>/ nivedesi, rÃjakulaæ\<*<4>*>/ Ãgantvà uyyÃne yeva sayanaæ pa¤¤Ãpesi, rÃjà anuÂÂhÃnaseyyÃya\<*<5>*>/ nipajji. Amaccà "deva tumhÃkaæ parato kin ti kathemÃ" 'ti pucchiæsu. "Mama pa- rato tumhe imaæ sÃsanaæ mahÃjanassa katheyyÃtha: Man- dhÃtumahÃrÃjà dvisahassadÅpaparivÃresu\<*<6>*>/ catusu\<*<7>*>/ mahÃdÅpesu cakkavattirajjaæ kÃretvà dÅgharattaæ CÃtummahÃrÃjikesu\<*<8>*>/ raj- jaæ kÃretvà chattiæsÃya SakkÃnaæ ÃyuparimÃïena\<*<9>*>/ devaloke rajjaæ kÃretvà va\<*<10>*>/ kÃlam akÃsÅti". So evaæ vatvà kÃlaæ katvà yathÃkammaæ gato. Satthà imaæ atÅtaæ Ãharitvà abhisambuddho hutvà imà gÃthà avoca: @*>/ [pariharanti] disà bhanti virocamÃnà sabbe va dÃsà MandhÃtu\<*<12>*>/ [ye\<*<13>*>/] pÃïà paÂhavinissitÃ\<*<14>*>/. || Ja_III:22 ||>@ @*>/ titti kÃmesu vijjati, (Dhp. p.34.) appassÃdÃ\<*<16>*>/ dukhÃ\<*<17>*>/ kÃmà iti vi¤¤Ãya paï¬ito || Ja_III:23 ||>@ @@ Tattha yÃvatà ti paricchedavacanaæ, pariharantÅti yattakena\<*<18>*>/ paric- chedena Sineruæ pariharanti, disà bhantÅti dasasu disÃsu\<*<19>*>/ bhÃsanti\<*<20>*>/, vi- rocamÃnÃ\<*<21>*>/ ti ÃlokakaraïatÃya virocanasabhÃvÃ, sabbe va dÃsà MandhÃtu\<*<12>*>/ ye\<*<22>*>/ pÃïà paÂhavinissitÃ\<*<14>*>/ ti ettake\<*<23>*>/ padese paÂhavinissitÃ\<*<24>*>/ pÃïà jana- padavÃsino manussà sabbe va te dÃsÃ, mayaæ\<*<25>*>/ ra¤¤o MandhÃtussa ayirako\<*<26>*>/ no rÃjà MandhÃtà ti evaæ upagatattÃ\<*<27>*>/ bhujissÃpi\<*<28>*>/ samÃnà dÃsà yeva, na ka- hÃpaïavassenÃ\<*<29>*>/ 'ti tesaæ dÃsabhÆtÃnaæ manussÃnaæ anuggahÃya MandhÃtà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi devaloke vivijjati, Bd na devaloke vijjati. 2 Bid kho. 3 Cs -laæ. 4 Bid -lÃ. 5 Bi anuÂhÃya seyyÃya. 6 Bid -ssaparittadÅpapari-. 7 so all four MSS. 8 Bi catuma-, Bd cÃtuma-. 9 Bid ÃyuppamÃïena. 10 Bi adds taïhaæ apuritvÃ, Bd taïhaæ apuretvÃ. 11 Bi -sÆ-. 12 Cks -tÃ. 13 Bi adds ca mÃga. 14 Bid pathavissitÃ. 15 Bid -vasena. 16 Bid appasÃdÃ. 17 Bid dukkhÃ. 18 Bid yattha-. 19 Ck omits disÃsu, Cs has added disÃsu. 20 Bid obhÃsanti 21 Cks virocan. 22 Bid ye ca. 23 Bid etthake. 24 Bid pathavi-. 25 Bi mayhaæ. 26 Bi eyyakÃ, Bd ayyako. 27 Bid upasaÇkamantÃ. 28 Cks bhu¤jissÃmi, Bi bhujassÃpi, Bd bhÆjissÃmÅ. 29 Bi -navasenÃ. >/ #<[page 314]># %<314 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% appoÂhetvÃ\<*<1>*>/ sattaratanavassaæ vassÃpeti\<*<2>*>/, taæ idha kahÃpaïavassan ti vuttaæ, titti kÃmesÆ 'ti tenÃpi kahÃpaïavassena vatthukÃmakilesakÃmesu{\<*<3>*>/} titti nÃma n' atthi, evaæ duppÆrà esà taïhÃ, appassÃdà dukhà kÃmà ti supinakÆpa- mattÃ{\<*<4>*>/} kÃmÃ{\<*<5>*>/} appassÃdà parittasukhÃ, dukkham{\<*<6>*>/} eva pan' ettha bahutaraæ, taæ Dukkhakkhandhasutta-pariyÃyena veditabbaæ\<*<7>*>/, iti vi¤¤Ãyà 'ti evaæ jÃnitvÃ\<*<8>*>/, dibbesÆ 'ti devatÃnaæ paribhogesu rÆpÃdÅsu\<*<9>*>/, ratiæ so ti so vipassako bhik- khu dibbehi kÃmehi nimantiyamÃno\<*<10>*>/ pi tesu ratiæ nÃdhigacchati Ãyasmà Sa- middhi\<*<11>*>/ viya, taïhakkhayarato ti nibbÃnarato, nibbÃnaæ hi Ãgamma taïhà khÅyati, tasmà taæ taïhakkhayan\<*<12>*>/ ti vuccati, tattha rato hoti\<*<13>*>/ abhirato, sammÃsambuddhasÃvako ti\<*<14>*>/ Buddhassa savanante\<*<15>*>/ jÃto\<*<16>*>/ bahussuto yo- gÃvacarapuggalo\<*<17>*>/. Evaæ Satthà imaæ desanaæ\<*<18>*>/ Ãharitvà desetvÃ\<*<19>*>/ cattÃri\<*<20>*>/ sac- cÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkhaïÂhita- bhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi a¤¤e pana bahusotÃpattiphalÃdÅni pÃpuïiæsu) "Tadà MandhÃtumahÃrÃjÃ\<*<21>*>/ aham eva ahosin" ti\<*<22>*>/. MandhÃtujÃtakam\<*<23>*>/. $<9. TirÅÂavacchajÃtaka.>$ Na yimassÃ\<*<24>*>/ 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto Ãyas- mato {ùnandassa} Kosalara¤¤o mÃtugÃmÃnaæ\<*<25>*>/ hatthato pa¤casatÃni ra¤¤o hatthato pa¤casatÃnÅti dussasahassapaÂilÃbhavatthuæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà DukanipÃte SigÃlajÃtake\<*<26>*>/ vitthÃ- ritam eva. AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto KÃsiraÂÂhe\<*<27>*>/ brÃhmaïakule nibbattitvà nÃma- gahaïadivase TirÅÂavacchakumÃro\<*<8>*>/ ti katanÃmo\<*<29>*>/ anupubbena vayappatto TakkasilÃya\<*<30>*>/ sippÃni\<*<31>*>/ uggaïhitvà agÃraæ ajjhÃ- vasanto mÃtÃpitunnaæ\<*<32>*>/ kÃlakiriyÃya\<*<33>*>/ saæviggo\<*<34>*>/ nikkhamitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid appoÂetvÃ. 2 Bi pesi, Bd vassÃpesÅ. 3 Bid vatthukÃmesu-. 4 Bid -kupamÃ, Cs supiïakÆpamà corr. to -pamattÃ. 5 Bid add nÃma, Cs has afterwards added nÃma. 6 Ck dukkhÃm, Cs dukkhÃæ corr. to dukkham. 7 Bid dÅpetabbaæ. 8 Bid jÃnetvÃ. 9 Cks Bi -disu. 10 Bi -tayamÃno. 11 Bd samiddhim. 12 Bid tasmà taïhakkhÃyo. 13 Bd hotÅti. 14 Bid add sammà sÃma¤ ca saccÃnaæ buddhattà sammÃsambuddho. 15 Cs savaïante. 16 Bid jÃtattà sÃvako. 17 Bi -ro-. 18 Bid dhammade-. 19 Bid omit desetvÃ. 20 Bid omit cattÃri. 21 Bid -turÃjà pana 22 Bid ahamevà ti. 23 Ck -tajÃ-, Bid add aÂhamaæ. 24 Bid -ssavijjÃ. 25 Bid -massa 26 ~= Guïaj, vide supra p. 23. 27 Bid kÃsikaraÂhe. 28 Bi titivaccha-, Bd Âirivaccha-. 29 Bid nÃmaæ ahosi so. 30 Bid -lÃyaæ. 31 Bid sabbasippÃni. 32 Bid -tunaæ. 33 Bid kÃlaæ-. 34 Bid saæviggahamÃno hutvÃ. >/ #<[page 315]># %< 9. TirÅÂavacchajÃtaka. (259.) 315>% isipabbajjaæ pabbajitvà ara¤¤Ãyatane vanamÆlaphalÃphalehi yÃpento\<*<1>*>/ vÃsaæ kappesi. Tasmiæ tattha vasante BÃrÃïasÅ- ra¤¤o\<*<2>*>/ paccanto kuppi\<*<3>*>/. So tattha gantvà yuddhaparÃjito maraïabhayabhÅto hatthikkhandhagato\<*<4>*>/ ekena passena palÃyi- tvà ara¤¤e vicaranto pubbaïhasamaye TirÅÂavacche\<*<5>*>/ phalÃpha- latthÃya gate\<*<6>*>/ tassa assamapadaæ pÃvisi. So "tÃpasÃnaæ vasanaÂÂhÃnan" ti\<*<7>*>/ hatthito otaritvà vÃtÃtapakilanto\<*<8>*>/ pipÃsito pÃnÅyaghaÂaæ olokento katthaci adisvà caækamanakoÂiyaæ udapÃnaæ addasa. Udakaæ ussi¤canatthÃya\<*<9>*>/ rajjughaÂaæ\<*<10>*>/ adisvà pipÃsaæ sandhÃretuæ asakkonto hatthissa kucchiyaæ baddhaæ\<*<11>*>/ yottaæ gahetvà hatthiæ udapÃnataÂe\<*<12>*>/ ÂhapetvÃ\<*<13>*>/ tassa pÃde yottaæ bandhitvÃ\<*<14>*>/ yottena\<*<15>*>/ udapÃnaæ otaritvà yotte apÃpuïante uttarasÃÂakaæ\<*<16>*>/ yottakoÂiyaæ\<*<17>*>/ saæghÃÂetvÃ\<*<18>*>/ puna otaritvÃpi\<*<19>*>/ na-ppahosi yeva. So aggapÃdehi udakaæ phusitvÃ\<*<20>*>/ atipipÃsito "pipÃsaæ vinodetvà maraïam pi suma raïan" ti\<*<21>*>/ udapÃne patitvà yÃvadatthaæ pivitvà paccuttari- tuæ asakkonto tatth' eva aÂÂhÃsi. HatthÅ pi susikkhitattà a¤- ¤attha agantvà rÃjÃnaæ olokento tatth' eva Âhito\<*<22>*>/. Bodhisatto sÃyaïhasamaye phalÃphalaæ Ãharitvà hatthiæ disvà "rÃjà Ãgato bhavissati, vammitahatthi\<*<23>*>/ yeva pana\<*<24>*>/ pa¤¤Ãyati, kin\<*<25>*>/ nu kho kÃraïan" ti so hatthisamÅpaæ upasaækami. Hatthi\<*<26>*>/ pi tassa upasaækamanabhÃvaæ ¤atvà ekamantaæ\<*<27>*>/ aÂÂhÃsi. Bodhisatto udapÃnataÂaæ\<*<28>*>/ gantvà rÃjÃnaæ disvà "mà bhÃyi mahÃrÃjÃ" ti samassÃsetvÃ\<*<29>*>/ nisseïiæ bandhitvà rÃjÃnaæ uttÃretvÃ\<*<30>*>/ kÃyam assa sambÃhitvà telena makkhetvÃ\<*<31>*>/ nahÃpetvà phalÃphalÃni \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -phalÃhÃro hutvÃ. 2 Ck -si-. 3 Bi kuppito, Bd kupito 4 Bid hatthikhandhavaragato. 5 Bi tiritivacchassa, Bd tirivacchassa. 6 Bi gatagatakÃle, Bd gatakÃle. 7 Bi -namhi. 8 Ck -kÅlanto, Cs -kiÊanto, Bi gÃthaæ ne kilanto, Bd vÃtÃtappena kilanto. 9 Bid add pana. 10 Bid -ghaÂikaæ. 11 Bid bandhana. 12 Bid udapÃïatÅre. 13 Bi datvÃ, Bd thapetvÃ. 14 Bid bandhetvÃ. 15 Ck yotte. 16 Bd uttari-. 17 Bid -yÃ. 18 Bid ghaÂetvÃ. 19 Bi otaritassÃpi, Bd otaritattÃpi. 20 Bid phussitvÃ. 21 Bid add cintetvÃ. 22 Bid athÃsi. 23 Bid dhammika-. 24 Cks na, Bi omits pana. 25 Bid kiæ. 26 so all four MSS. 27 Bd -tÃ. 28 Bid -tÅraæ. 29 Bi omits sam-. 30 Bid uttaritvÃ. 31 Bid makkhitvÃ. >/ #<[page 316]># %<316 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% datvÃ\<*<1>*>/ hatthissa sannÃhaæ mocesi. RÃjà dvÅhatÅhaæ vissa- mitvà Bodhisattassa\<*<2>*>/ attano\<*<3>*>/ santikaæ ÃgamanatthÃya paÂi¤- ¤aæ gahetvà pakkÃmi. RÃjabalaæ\<*<4>*>/ nagarassa avidÆre khan- dhÃvÃraæ bandhitvà Âhitaæ\<*<5>*>/ rÃjÃnaæ Ãgacchantaæ disvà pari- vÃresi\<*<6>*>/. Bodhisatto pi mÃsaddhamÃsaccayena\<*<7>*>/ BÃrÃïasim\<*<8>*>/ patvà uyyÃne vasitvà punadivase\<*<9>*>/ bhikkhaæ caramÃno rÃja- dvÃraæ gato. RÃjà mahÃvÃtapÃnaæ ugghÃÂetvà rÃjaÇgaïaæ olokayamÃno Bodhisattaæ disvà sa¤jÃnitvÃ\<*<10>*>/ pÃsÃdà oruyha vanditvà mahÃtale\<*<11>*>/ Ãropetvà samussitasetacchatte rÃjapallaæke nisÅdÃpetvà attano paÂiyÃditaæ ÃhÃraæ bhojetvÃ\<*<12>*>/ sayam pi bhu¤jitvà uyyÃnaæ netvà tatth' assa caækamanÃdiparivÃriæ\<*<13>*>/ vasanaÂÂhÃnaæ kÃretvà sabbe pabbajitaparikkhÃre datvà uyyÃ- napÃlaæ paÂicchÃpetva\<*<14>*>/ vanditvà pakkÃmi. Tato paÂÂhÃya Bodhisatto rÃjanivesane bhu¤ji\<*<15>*>/. MahÃsakkÃrasammÃno ahosi. Taæ asahamÃnÃ\<*<16>*>/ amaccà "evarÆpaæ sakkÃraæ eko\<*<17>*>/ yodho labhamÃno kiæ nÃma kareyyÃ" 'ti vatvà uparÃjÃnaæ upasaæ- kamitvÃ\<*<18>*>/ "deva amhÃkaæ rÃjà ekaæ tÃpasaæ atimamÃyati\<*<19>*>/, kin nÃma tena tasmiæ diÂÂhaæ, tumhe pi tÃva ra¤¤Ã saddhiæ mantethÃ" 'ti Ãhaæsu\<*<20>*>/. So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà amaccehi saddhiæ rÃjÃnaæ upasaækamitvà vanditvÃ\<*<21>*>/ pa- Âhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ tedaï¬iko bhu¤jati aggapiï¬an ti. || Ja_III:25 ||>@ Tattha nayimassa vijjÃmayamatthi ki¤cÅti imassa tÃpasassa vijjÃ- mayaæ ki¤ci kammaæ n' atthi, na bandhavo ti sutabandhavasippabandhava- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid khÃdÃpetvÃ. 2 Cks -ttaæ. 3 Bd omits attano. 4 Bi rÃjÃbalakÃyo, Bd rÃjÃphalakÃyo, Cs rÃjÃbalaæ corr. to rÃja-. 5 Cs taæ, Bid Âhito. 6 Bid add rÃjà nagaraæ pavisitvà Âhito. 7 Bid a¬hamÃs-. 8 Cks -sÅyaæ, Bid -sÅ. 9 Bid -saæ. 10 Bid sa¤cÃnetvÃ. 11 Bid -laæ. 12 Bi bhÃjetvÃ. 13 Cs -raæ, Bid omit parivÃriæ, and add rattidivÃ. 14 Bid -cchÃdetvÃ, Cs vasÃpetvà corr. to paÂicchÃpetvÃ. 15 Bd -ne yeva paribu¤jati, Bi -ne yeva paribhu¤jiti. 16 Cks asayha-. 17 Bid add pi. 18 Bi upagaætvÃ. 19 Bid ativiya ma-. 20 Cks omit Ãhaæsu. 21 Bid omit vanditvÃ. 22 Bid tiriti-. >/ #<[page 317]># %< 9. TirÅÂavacchajÃtaka. (259.) 317>% gottabandhava¤Ãtibandhavesu a¤¤ataro pi na hoti, no pana te sahÃyo ti sahapaæsukÅÊito\<*<1>*>/ sahÃyako pi te na hoti, kena vaïïenà 'ti kena kÃraïena, TirÅÂavaccho\<*<2>*>/ ti tassa nÃmaæ, tedaï¬iko ti kuï¬ikaæ\<*<3>*>/ ÂhapanatthÃya\<*<4>*>/ tidaï¬aæ gahetvà caranto, aggapiï¬an ti rasasampannaæ\<*<5>*>/ rÃjÃrahaæ agga- bhojanaæ. Taæ sutvà rÃjà puttaæ Ãmantetvà "tÃta mama paccantaæ gantvà yuddhaparÃjitassa dvÅhatÅhaæ anÃgatabhÃvaæ sarasÅti" vatvà "sarÃmÅti" vutte "tadà mayÃ\<*<6>*>/ imaæ nissÃya jÅvitaæ laddhan" ti sabbaæ taæ\<*<7>*>/ pavattiæ Ãcikkhitvà "tÃta mama\<*<6>*>/ jÅvitadÃyake mama santikaæ\<*<8>*>/ Ãgate rajjaæ dadanto pi ahaæ n' eva etena kataguïÃnurÆpaæ\<*<9>*>/ kÃtuæ\<*<10>*>/ sakkomÅti" vatvà itarà dve gÃthà avoca: @*>/ me yuddhaparÃjitassa ekassa katvà vivanasmi\<*<12>*>/ ghore pasÃrayi\<*<13>*>/ kicchagatassa pÃïim\<*<14>*>/, ten' ÆdatÃriæ\<*<15>*>/ dukhasampareto\<*<16>*>/. || Ja_III:26 ||>@ @*>/ visayà jÅvaloke, lÃbhÃraho tÃta TirÅÂavaccho\<*<18>*>/, deth' assa bhogaæ yajata¤ ca\<*<19>*>/ ya¤¤an ti. || Ja_III:27 ||>@ Tattha ÃpÃsÆ\<*<20>*>/ 'ti ÃpadÃsu, ekassà 'ti adutiyassa, katvà ti anukampaæ karitvà pemaæ uppÃdetvÃ, vivanasmin\<*<21>*>/ ti pÃnÅyarahite\<*<22>*>/ ara¤¤e, ghore ti dÃruïe, pasÃrayÅ kicchagatassa pÃïin ti nisseïiæ bandhitvà kÆpaæ\<*<23>*>/ otÃretvà dukkhagatassa mayhaæ uttÃraïatthÃya viriyapaÂisaæyuttaæ hatthaæ pasÃresi\<*<24>*>/, tenÆdatÃriæ dukhasampareto ti\<*<25>*>/ tena kÃraïen' amhi\<*<26>*>/ duk- khaparivÃrito pi tamhà kÆpÃ\<*<27>*>/ utiïïo, etassa kiccena idhÃnupatto ti ahaæ etassa tÃpasassa kiccena etena katassa kiccassÃnubhÃvena idha anup- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -kÅlito, Bi kiliko, Bd kiÊiko. 2 Bi tiriti-, Bd tiriÂi-. 3 Bi kuï¬aka, Bd kuï¬ika. 4 Bi ÂhapanattÃya, Bd tthapanatthÃya. 5 Cks omit rasa. 6 Bid mayhaæ. 7 Bid taæ sabbaæ. 8 Bd -ke. 9 Bid -guïaæ anu-. 10 Bi dÃtuæ. 11 Cs avÃsu corr. to ÃpÃsu, Bi avÃssu, Bd avÃsu. 12 all four MSS. -smiæ. 13 Bid sahadassi. 14 Ck pÃniæ, Cs pÃïiæ corr. to pÃniæ, Bid pÃïi. 15 Cs tenudatÃriæ, Bi tenittÃri, Bd tenuddhatadi. 16 Bid dukkha-. 17 Bid veyyÃsi. 18 Bi tiriti-, Bd tiriÂiviccho. 19 Ck yapita¤ca, Bd jayata¤ca. 20 Bid avÃsu. 21 Cs Bd -smiæ, Bi -smÅ. 22 Cs pÃïÅya- corr. to pÃnÅya-, Bid pÃïiya-. 23 Cs kÆpÃ. 24 ghore---pasÃresi wanting in Bi. 25 Ck --sampare, Cs --sampare corr. to sampareto ti. 26 Cks --ïena tamhi. 27 Bd kuppÃ, and adds uddhatÃti. >/ #<[page 318]># %<318 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% patto\<*<1>*>/, VesÃyino visayÃ\<*<2>*>/ ti VesÃyi\<*<3>*>/ vuccati Yamo\<*<4>*>/ tassa visayÃ, {JÅvaloke} ti manussaloke, ahaæ hi imasmiæ jÅvaloke Âhito Yamavisayaæ maccuvisayaæ paralokaæ gato nÃma ahosiæ\<*<5>*>/, so 'mhi etassa kÃraïà tato puna idhÃgato ti vuttaæ hoti, lÃ- bhÃraho ti lÃbhÃraho\<*<6>*>/, catupaccayalÃbhassa anucchaviko, dethassa bhogan ti etena paribhu¤jitabbaæ catupaccayaæ\<*<7>*>/ sabbaæ\<*<8>*>/ samaïaparikkhÃrasaækhÃtaæ bhogaæ etassa detha, yajata¤\<*<9>*>/ ca ya¤¤an ti tva¤\<*<10>*>/ ca\<*<11>*>/ amaccà ca\<*<11>*>/ nÃ- garà cÃ\<*<12>*>/ 'ti sabbe pi tumhe etassa bhogaæ\<*<13>*>/ detha ya¤¤a¤ ca yajatha, tassa hi diyyamÃno deyyadhammo tena bhu¤jitattÃ\<*<14>*>/ bhogo hoti itaresaæ dÃnaya¤¤attÃ\<*<15>*>/ ya¤¤aæ, tenÃha: deth' assa bhogaæ yajata¤ ca ya¤¤an ti. Evaæ ra¤¤Ã\<*<16>*>/ gaganatale candaæ\<*<17>*>/ uÂÂhapentena\<*<18>*>/ viya Bodhisattassa guïe pakÃsite\<*<19>*>/ tassa guïo sabbatthakam eva pÃkaÂo\<*<20>*>/ jÃto, atirekataro tassa\<*<21>*>/ lÃbhasakkÃro udapÃdi\<*<22>*>/. Tato paÂÂhÃya ca\<*<23>*>/ uparÃjà và amaccà vÃ\<*<24>*>/ a¤¤o vÃ\<*<25>*>/ koci ki¤ci\<*<26>*>/ rÃjÃnaæ vattuæ\<*<27>*>/ na visahi\<*<28>*>/. RÃjà Bodhisattassa ovÃde Âhatvà dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà saggapadaæ\<*<29>*>/ pÆresi. Bo- dhisatto\<*<30>*>/ abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca uppÃdetvà Brahmaloka- parÃyano ahosi. Satthà "porÃïakapaï¬itÃpi upakÃravasen' eva\<*<31>*>/ kariæsÆ" 'ti imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà ùnando ahosi, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. TirÅÂavacchajÃtakaæ\<*<32>*>/. $<10. DÆtajÃtaka.>$ Yassatthà dÆram ÃyantÅti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ lolabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ\<*<33>*>/ Nava- nipÃte KÃkajÃtake\<*<34>*>/ Ãvibhavissati. Satthà pana taæ bhikkhuæ Ãman- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid idhÃnupatto. 2 Bi veyyÃsino, Bd veyyÃsino vipassa? 3 Bid veyyÃ. 4 Bi yaso, Ck yavo. 5 all four MSS. ahosi. 6 Cks lÃbhÃraho, Bi alÃbhà arabho. 7 Ck -paccaæ, Cs Bid -paccaya. 8 Bi omits sabbaæ. 9 Cs yajatha¤ corr. to -ta¤, Bi eta¤. 10 Bid tvaæ. 11 Bd omits ca. 12 Ck jà cÃ, Bid ca. 13 Bid bhoga¤ ca 14 Bid -tabbattÃ. 15 Cks -sa¤¤atto, Bd -ya¤¤atthÃ. 16 Bd ra¤¤o. 17 Bid puïïacando. 18 Bid uÂhÃpento. 19 Ck pakÃsitena, Cs pakÃsesi tena, Bi pakÃsite, Bd pakÃsÅte. 20 Bid -to. 21 Bi -taro cassa ahosi, Bd -taro cassa a. 22 Bi omits udapÃdi. 23 Bid omit ca. 24 Bid amaccà và uparÃjà vÃ. 25 Bid omit vÃ. 26 Bid omit kinci. 27 Bid vatthuæ. 28 Bid -hati. 29 Bid saggapÆraæ. 30 Bid add pi. 31 Bid -vasena. 32 Bi tiriti-, Bd tiriÂi-, Bid add navamaæ 33 Bid vatthu. 34 ~= CakkavÃkajÃ-? >/ #<[page 319]># %< 10. DÆtajÃtaka. (260.) 319>% tetvà "na kho bhikkhu idÃn' eva pubbe pi\<*<1>*>/ lolo, lolyakÃraïen' eva pana asinà sÅsacchedanaæ labhÅti\<*<2>*>/" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa putto hutvà vayappatto TakkasilÃyaæ sip- pÃni\<*<3>*>/ uggahetvÃ\<*<4>*>/ pitu accayena rajje patiÂÂhÃya bhojanasud- dhiko ahosi, ten' assa BhojanasuddhikarÃjÃ\<*<5>*>/ tv-eva\<*<6>*>/ nÃmaæ jÃtaæ. So kira tathÃrÆpena\<*<7>*>/ vidhÃnena\<*<8>*>/ bhattaæ bhu¤jati yathÃssa\<*<9>*>/ ekissà bhattapÃtiyÃ\<*<10>*>/ satasahassaæ vayaæ gacchati\<*<11>*>/, bhu¤janto pana antogehe na bhu¤jati, attano pana\<*<12>*>/ bhojanavidhÃnaæ olokentaæ\<*<13>*>/ mahÃjanaæ pu¤¤aæ kÃ- retukÃmatÃya rÃjadvÃre ratanamaï¬apaæ kÃretvà bhojanavelÃya taæ alaækÃrÃpetvà ka¤canamaye samussitasetacchatte rÃja- pallaæke\<*<14>*>/ nisÅditvà khattiyaka¤¤Ãhi parivuto satasahassag- ghanikÃya suvaïïapÃtiyÃ\<*<15>*>/ satarasabhojanaæ\<*<16>*>/ bhu¤jati. Ath' eko lolamanusso\<*<17>*>/ tassa bhojanavidhÃnaæ oloketvà taæ bho- janaæ bhu¤jitukÃmo hutvà pipÃsaæ sandhÃretuæ asakkonto "atth' esa\<*<18>*>/ upÃyo" ti gÃlhaæ nivÃsetvà hatthe ukkhipitvÃ\<*<19>*>/ "bho ahaæ dÆto dÆto\<*<20>*>/" ti uccÃsaddaæ karonto rÃjÃnaæ upa- saækami, tena ca samayena\<*<21>*>/ tasmiæ janapade "dÆto smÅti\<*<22>*>/" vadantaæ na vÃrenti\<*<23>*>/, tasmà mahÃjano dvidhà bhijjitvÃ\<*<24>*>/ okÃsaæ adÃsi. So vegena gantvà ra¤¤o pÃtito\<*<25>*>/ ekaæ bhatta- piï¬aæ gahetvà mukhe pakkhipi. Ath' "assa sÅsaæ\<*<26>*>/ chindis- sÃmÅti\<*<27>*>/" asigÃho asiæ abbÃhesi\<*<28>*>/. RÃjà "mà paharÅti" vÃreti\<*<29>*>/, "mà bhÃyi, bhu¤jassÆ" 'ti. Hatthaæ dhovitvà nisÅdi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add tvaæ. 2 Bi lolakaraïena samÃno pana asisacchedaæ labhasÅti, Bd lolakaraïeneva samÃno pi na asinà sisacchedaæ labhasÅti. 3 Bid sabbasi-. 4 Bid uggaïhitvÃ. 5 Bi -ko-. 6 Ck teva. 7 Bid tathÃnurÆpena. 8 Cs Bd vidhÃne. 9 Bi yato, Bd yathÃ. 10 Cs -pacchiyÃ, Bi -pÃÂiyÃ, Bd -paÂiyÃ. 11 Bi -hassaæ yeva hoti tÃya, Bd satasÃhassagghaniko yeva hoti. 12 Bi omits pana, Bd adds taæ. 13 Cks -ketuæ. 14 Bi rÃjà pallaÇkena, Bd rÃjapallaÇkena. 15 Bid -pÃÂiyÃ. 16 Cs païÅtarasa-, Bid sabbarassa-. 17 Bid -puriso. 18 Bid attheko. 19 Bi adds nisÅdi. 20 Bid duto only once. 21 Cs tena tena ca samayena, Bi tena tena samayena, Bd tena samayena. 22 Bi dutomhiti. 23 Bi vadantena nivÃreti, Bd vadantaæ na nivÃrentaæ. 24 Bid bhinditvÃ. 25 Bid pÃÂiyÃ. 26 Bi adds mayaæ. 27 Bi -mà ti. 28 Bi si aggahesi, Bd asÅ agahesÅ. 29 Cs vÃresi, Bid nivÃreti. >/ #<[page 320]># %<320 III. TikanipÃta. 1. Saækappavagga. (26.)>% BhojanapariyosÃne c' assa\<*<1>*>/ attano pivanapÃnÅyam eva\<*<2>*>/ tambÆla¤ ca\<*<3>*>/ dÃpetvà "bho purisa, tvaæ `dÆto 'mhÅti' vadasi\<*<4>*>/, kassa dÆto sÅti" pucchi. "MahÃrÃja ahaæ taïhÃya\<*<5>*>/ dÆto udaradÆto\<*<6>*>/, taïhà maæ ÃïÃpetvà `tvaæ\<*<7>*>/ gÃcchÃhÅti\<*<8>*>/' dÆtaæ katvà pesesÅti" vatvà purimà dve gÃthà avoca: @*>/ amittam api yÃcituæ tass' Ædarass' ahaæ\<*<10>*>/ dÆto, mà me kujjhi rathesabha. || Ja_III:28 ||>@ @*>/ dÆto, mà me kujjhi rathesabhà 'ti. || Ja_III:29 ||>@ Tattha yassatthà dÆramÃyantÅti yassa atthÃya ime sattà taïhÃvasikà hutvà dÆram pi gacchanti, rathesabhà ti rathayodhajeÂÂhaka. RÃjà tassa vacanaæ sutvà "saccaæ etaæ, ime sattà uda- radÆtÃ, taïhÃvasena vicaranti taïhà ca ime satte vicÃreti, yÃva manÃpa¤ ca\<*<11>*>/ vata iminà kathitan" ti tassa purisassa tussitvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ gavaæ sahassaæ saha puÇgavena, dÆto hi dÆtassa kathaæ na dajjÃ, mayam pi tass' eva bhavÃma dÆtà ti. || Ja_III:30 ||>@ Tattha brÃhmaïà 'ti Ãlapanamattam etaæ, rohiïÅnan\<*<12>*>/ ti rattavaïïÃ- naæ, saha puÇgavenà 'ti yÆthaparinÃyakena\<*<13>*>/ upaddavarakkhakena\<*<14>*>/ vasa- bhena\<*<15>*>/ saddhiæ, mayampÅti aha¤ ca avasesà ca sabbe sattà tass' eva uda- rassa dÆtà bhavÃma, tasmà ahaæ udaradÆto samÃno udaradÆtassa tuyhaæ kasmà na dajjan\<*<16>*>/ ti. Eva¤ ca pana vatvà "iminà vata mahÃpurisena sutacitta- katÃya\<*<17>*>/ apubbaæ kÃraïaæ sÃvito\<*<18>*>/ ti tuÂÂhacitto tassa mahan- taæ yasaæ adÃsi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck vassa. 2 Cs -pÃïÅyaæ ce corr. to -pÃnÅyaæ ca, Bid -pÃïiya¤ceva. 3 Bid tampula¤ca, Ck taï¬ula¤ca, Cs taï¬ula¤ca corr. to tÃmbÆla¤ca. 4 Bi omits vadasi, Bd vadati. 5 Bid taïhÃ. 6 Bi omits udaradÆto. 7 Cs taæ corr. to tvaæ. 8 Cks gacchathà ti, Bid gacchahi ti. 9 Ck dÆtamÃyanti, Bi rassattà duramayanti, Bd yassattà duramÃyanti. 10 Bid tassudarassÃhaæ. 11 Bid -paæ. 12 Bid -ni-. 13 Ck Bd -ïÃyakena. 14 Bi -rakkhikena, Bd -rakkitena. 15 Bi ubhayena, Bd usabhena. 16 Bid dajjÃ. 17 Ck sutavittakatÃya. 18 so Cks; Bd iminà ca tumhÃdisena purisena tÃva asukapubbaæ kÃraïaæ kathitan, Bi iminà ca tumhÃdisena tÃva asutapuppaæ kÃraïaæ kathitan. >/ #<[page 321]># %< 1. PadumajÃtaka. (261.) 321>% Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne lolabhikkhu anÃgÃmiphale patiÂÂhahi bahÆ\<*<1>*>/ sotÃpannÃdayo ahesuæ) "Tadà lolapuriso etarahi lolabhikkhu\<*<2>*>/, BhojanasuddhirÃjà pana aham evÃ" 'ti. DÆtajÃtakaæ\<*<3>*>/. Saæ- kappavaggo paÂhamo\<*<4>*>/. 2. KOSIYAVAGGA. $<1. PadumajÃtaka.>$ Yathà kesà ca massu cà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ùnandabodhimhi\<*<5>*>/ mÃlÃpÆjakÃrake\<*<6>*>/ bhikkhÆ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ\<*<7>*>/ KÃliÇgabodhijÃtake Ãvibhavissati. So pana ùnan- dattherena ropitattà ùnandabodhÅti jÃto. Therena hi JetavanadvÃra- koÂÂhake bodhissa\<*<8>*>/ ropitabhÃvo sakala-JambudÅpaæ\<*<9>*>/ patthari. Ath' ekacce janapadavÃsino\<*<10>*>/ bhikkhÆ "ùnandabodhimhi mÃlÃpÆjaæ karis- sÃmÃ" 'ti Jetavanaæ ÃgantvÃ\<*<11>*>/ SatthÃraæ vanditvà punadivase SÃvat- thiæ\<*<12>*>/ pavisitvÃ\<*<13>*>/ uppalavÅthiæ\<*<14>*>/ gantvà mÃlaæ alabhitvà Ãgantvà ùnan- dattherassa\<*<15>*>/ Ãrocesuæ: "Ãvuso mayaæ bodhimhi mÃlÃpÆjaæ karissÃmà 'ti uppalavÅthiæ\<*<16>*>/ gantvà ekamÃlam pi na labhimhÃ" 'ti. Thero "ahaæ vo Ãvuso ÃharissÃmÅti" uppalavÅthiæ\<*<17>*>/ gantvà bahÆ\<*<18>*>/ nÅluppalakalÃpe ukkhipÃpetvà Ãgamma tesaæ dÃpesi. Te tÃni gahetvà bodhipÆjaæ kariæsu. Taæ pavattiæ ¤atvÃ\<*<19>*>/ dhammasabhÃyaæ bhikkhÆ therassa guïakathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso jÃnapadÃ\<*<20>*>/ bhikkhÆ appapu¤¤Ã uppalavÅthiæ\<*<21>*>/ gantvà mÃlaæ na labhiæsu\<*<22>*>/, thero pana\<*<23>*>/ gantvà va ÃharÃpesÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi ka- thÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks bahu, Bi a¤¤e hi bahÆ, Bd a¤¤e pi bahu. 2 Bid add ahosi. 3 Bid add dasamaæ. 4 Bid add tassuddÃnaæ, saækappatilamuÂÂhi¤ca maïi ca sindhavà sukà jarudapÃnaæ gÃmaïi mandhÃtà tiriÂi dÆtan ti. 5 Ck -dhiæ hi. 6 Bid mÃla- 7 Bid vatthu. 8 Bi bodhino, Bd bodhi. 9 Bid -pe. 10 Ck jÃ-. 11 Bi gaætvÃ. 12 Ck -tthi, Cs -tthi corr. to -tthiæ, Bid -tthiyaæ. 13 Bid pavÅsetvÃ. 14 Bi upalavitti, Bd upalavittiæ. 15 Cks Bi Ãnandathe-. 16 Bi upalacitti, Bd upalavittiæ. 17 Bi upalaviti, Bd upalavithiæ. 18 Ck bahuni, Cs bahÆni, Bi bahi, Bd bahu. 19 Bi sutvÃ. 20 Cs janapada, Bi janappada, Bd janapadaæ. 21 Bi upalapitti, Bd upavithÅ. 22 Bi mÃlaæ alabhisu, Bd m. alabhiæsu. 23 Cs janapadaæ. >/ #<[page 322]># %<322 III. TikanipÃta. 2. Kosiyavagga. (27.)>% idÃn' eva vattucchekÃ\<*<1>*>/ kathÃkusalamÃlaæ\<*<2>*>/ labhanti, pubbe pi la- bhiæsÆ\<*<3>*>/" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto seÂÂhiputto ahosi. Antonagare va\<*<4>*>/ ekasmiæ sare padumÃni pupphanti. Eko chinnanÃso puriso\<*<5>*>/ saraæ rak- khati. Ath' ekadivasaæ BÃrÃïasiyaæ ussave ghuÂÂhe\<*<6>*>/ mÃlaæ pilandhitvà ussavaæ kÅÊitukÃmà tayo seÂÂhiputtà "nÃsacchinnassa abhÆtena vaïïaæ vatvà mÃle\<*<7>*>/ yÃcissÃmÃ" 'ti tassa padumÃni\<*<8>*>/ bha¤janakÃle\<*<9>*>/ sarantikaæ\<*<10>*>/ gantvà ekamantaæ aÂÂhaæsu. Tesu eko taæ\<*<11>*>/ Ãmantetvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ ca chinnaæ chinnaæ virÆhati evaæ rÆhati te nÃsÃ, padumaæ dehi yÃcito ti. || Ja_III:31 ||>@ So tassa kujjhitvà na padumaæ adÃsi\<*<13>*>/. Ath' assa dutiyo dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ te nÃsÃ, padumaæ dehi yÃcito ti. || Ja_III:32 ||>@ Tattha sÃradikan ti saradasamaye\<*<15>*>/ gahetvà nikkhittaæ sÃrasampan- naæ bÅjaæ. So tassa\<*<16>*>/ kujjhitvà na padumaæ\<*<17>*>/ adÃsi. Ath' assa ta- tiyo tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ te\<*<19>*>/ `api padumÃni\<*<20>*>/ dassati', vajju\<*<21>*>/ và te na và vajju\<*<21>*>/ n' atthi nÃsÃya rÆhanÃ, dehi samma padumÃni amhehi pi yÃcito\<*<22>*>/ ti. || Ja_III:33 ||>@ Tattha ubho pi palapante\<*<23>*>/ ti ete dve pi musà vadanti, api padu- mÃnÅti\<*<24>*>/ api nÃma\<*<25>*>/ no padumÃni dassatÅti cintetvà evaæ vadanti\<*<26>*>/, vajju \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck vatthucchedakÃ, Bi vatthucchekÃ, Bd vatthucchekà 2 Bid kusalÃmÃla¤ca, Cs kusalamÃlÃ. 3 Cs Bid -su yevÃ. 4 Cs eva, Bid ca. 5 Bd adds taæ, Bi ti. 6 Bi saæghuÂhe, Bd saÇguÂhe. 7 Bid mÃlaæ. 8 Bi -naæ. 9 Cs bhÃjana-, Bi bhu¤jana-. 10 Cs sarasan-, Bi sarassa santike, Bd sarassa santikaæ. 11 Bid omit taæ. 12 Cks massÆ. 13 Bid so kujjhitvà tasseva padumaæ nÃdÃsi. 14 Bi ruhati. 15 Bid sÃra-. 16 Bid add pi. 17 Bid padumaæ na. 18 Cs ubho vippalapante, Bi ubho pi vilabbhante, Bd ubho pi vilapante. 19 Ck ne. 20 Bid padÃni. 21 Bi vajjuæ, Bd vajjaæ. 22 so Cs; Ck dehi samma padumÃni yÃcito, Bi dehi sama padumÃtini ahaæ yÃcÃmi yÃcito, Bd deti samma padumÃni mahaæ yÃcÃmi yÃcito. 23 Cs vippalapante, Bi pi vilabhante te, Bd pi vilapante te. 24 Bd api padmÃniti, Bi api dÃniti. 25 Bi adds ca. 26 Bi add kevelaæ yÃcÃmi. >/ #<[page 323]># %< 1. PadumajÃtaka. (261.) 323>% và te na và vajjÆ 'ti\<*<1>*>/ tava nÃsà rÆhatÆ 'ti\<*<2>*>/ evaæ vadeyyuæ và na vadeyyuæ\<*<3>*>/ etesaæ vacanaæ nÃma\<*<4>*>/ appamÃïaæ, sabbatthÃpi n' atthi nÃsÃya virÆhanÃ, ahaæ pana te nÃsaæ\<*<5>*>/ paÂicca na ki¤ci vadÃmi, kevalaæ yÃcÃmi tassa\<*<6>*>/ dehi\<*<7>*>/ samma padumÃni yÃcito ti. Taæ sutvà padumasaragopako\<*<8>*>/ "imehi dvÅhi musÃvÃdo kato\<*<9>*>/, tumhehi sabhÃvo kathito, tumhÃkaæ anucchavikÃni pa- dumÃnÅti" mahantaæ padumakalÃpaæ ÃdÃya tassa\<*<10>*>/ datvà attano padumasaram eva gato. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samadhÃnesi: "Tadà padumalÃbhÅ\<*<11>*>/ seÂÂhiputto\<*<12>*>/ aham eva ahosin" ti\<*<13>*>/. Paduma- jÃtakaæ\<*<14>*>/. $<2. MudupÃïijÃtaka.>$ Païi ce muduko cassÃ\<*<15>*>/ 'ti. Idaæ Satthà Jetane viha- ranto ekaæ ukkaïÂhitabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Taæ hi Satthà dhammasabhaæ\<*<16>*>/ ÃnÅtaæ "saccaæ kira tvaæ\<*<17>*>/ ukkaïÂhito\<*<18>*>/" ti pucchitvà "saccan" ti vutte "bhikkhu itthiyo nÃm' età kilesa- vasena gamanato arakkhiyÃ, porÃïakapaï¬itÃpi attano dhÅtaraæ rak- khituæ nÃsakkhiæsu, pitaraæ\<*<19>*>/ hatthe gahetvà Âhità va pitaraæ ajÃ- nÃpetvÃ\<*<20>*>/ kilesavasena purisena saddhiæ palÃyÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa aggamahesiyà kucchismiæ\<*<21>*>/ nibbattitvà vayappatto TakkasilÃya\<*<22>*>/ sippÃni\<*<23>*>/ uggaïhitvà pitu accayena rajje patiÂÂhÃya dhammena rajjaæ kÃresi. So dhÅtara¤ ca bhÃgineyya¤ ca dve pi antonivesane\<*<24>*>/ posento ekadivasaæ amaccehi saddhiæ nisinno "mam' accayena mayhaæ bhÃgineyyo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs vajju và no na vajjÆ ti, Bi vajjaæ và te na và vajjun ti, Bd vajjuæ và te na và vajjun ti. 2 Cs ruhatÅti, Bi vÃva nÃsà ruhabhuti. 3 Bd omits và na vadeyyuæ. 4 Bi omits nÃma. 5 Cks nÃsÃya. 6 read tasmÃ? Bi adds me. 7 Bi dehiti, Bd dehÅti datvÃ. 8 Bid padumagopako. 9 Bid kathito. 10 Cks ghare. 11 Cs -bhi corr. to -bhÅ, Bid -bhi. 12 Bid add pana. 13 Bid ahamevà ti. 14 Bi adds paÂhamaæ, Bd pathamaæ. 15 Cs vassÃ, Bid assÃ. 16 Cs Bi -bhÃyaæ. 17 Bi adds bhikkhu, Bd bhikkhum. 18 Bi adds si, Bd sÅ. 19 Bid pitarÃ. 20 Bid add va. 21 Bid kucchimhi. 22 Bid -lÃyaæ. 23 Bid tabbasippÃni. 24 Bi attano nivesane. >/ #<[page 324]># %<324 III. TikanipÃta. 2. Kosiyavagga. (27.)>% rÃjà bhavissati, dhÅtÃ\<*<1>*>/ me tass' eva\<*<2>*>/ aggamahesÅ bhavissatÅti" vatvà aparabhÃge tesaæ vayappattakÃle\<*<3>*>/ puna amaccehi sad- dhiæ nisinno "mayhaæ bhÃgineyyassa a¤¤assa\<*<4>*>/ dhÅtaraæ Ãnes- sÃma\<*<5>*>/, mayhaæ dhÅtaram pi\<*<6>*>/ a¤¤asmiæ rÃjakule\<*<7>*>/ dassÃma, evaæ no ¤Ãtakà bahÆ\<*<8>*>/ bhavissantÅti" Ãha. Amaccà sampaÂic- chiæsu. Atha rÃjà bhÃgineyyassa bahigehaæ dÃpesi antopa- vesanaæ\<*<9>*>/ nivÃresi. Te pana a¤¤ama¤¤aæ paÂibaddhacittà ahesuæ. KumÃro "kena nu kho upÃyena rÃjadhÅtaraæ bahi nÅharÃpeyyan" ti cintento "atthi upÃyo" ti dhÃtiyà la¤caæ datvà "kiæ ayyaputta kattaban\<*<10>*>/" ti vutte "amma kathan nu kho rÃjadhÅtaraæ bahi kÃtuæ okÃsaæ labheyyÃmÃ\<*<11>*>/" ti Ãha. "RÃjadhÅtÃya saddhiæ kathetvà jÃnissÃmÅti". "SÃdhu ammÃ" 'ti. Sà gantvÃ\<*<12>*>/ "ehi amma, sÅse te ÆkÃ\<*<12>*>/ gaïhissÃmÅti" taæ nÅcapÅÂhake\<*<14>*>/ nisÅdÃpetvà sayaæ ucce nisÅditvà tassà sÅsaæ attano ÆrÆsu Âhapetvà Ækà gaïhamÃnà rÃjadhÅtÃya sÅsaæ na- khena\<*<15>*>/ vijjhi. RÃjadhÅtà "nÃyaæ attano nakhena\<*<15>*>/ vijjhati\<*<16>*>/, pitucchÃputtassa me kumÃrassa nakhena\<*<15>*>/ vijjhatÅti" ¤atvà "amma tvaæ kumÃrassa santikaæ agamÃsÅti\<*<17>*>/" pucchi. "ùma ammÃ" 'ti. "Kin te na sÃsanaæ kathitan" ti. "Tava bahi- karaïÆpÃyaæ\<*<18>*>/ pucchati ammÃ" 'ti. RÃjadhÅtà "paï¬ito\<*<19>*>/ honto\<*<20>*>/ jÃnissatÅti\<*<21>*>/" paÂhamaæ gÃthaæ\<*<22>*>/ vatvÃ\<*<23>*>/ "amma imaæ uggahetvà kumÃrassa kathehÅti" Ãha: @*>/ nÃgo c' assa sukÃrito andhakÃro ca vasseyya\<*<25>*>/ atha nÆna tadà siyà ti. || Ja_III:34 ||>@ Sà taæ uggahetvÃ\<*<26>*>/ kumÃrassa santikaæ gantvà "amma rÃjadhÅtà kim ÃhÃ" 'ti vutte\<*<27>*>/ "a¤¤aæ ki¤ci avatvà imaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add pi. 2 Bid tassa. 3 Bid bhÃgineyyassa vayappattassa kÃle. 4 Bid add ra¤¤e. 5 Bid aneyyÃma. 6 Bid omit pi. 7 Cks -kulaæ, Bid add pi. 8 Bid bahutarÃ. 9 Bid antonive-. 10 Bid kiccan. 11 Bi labheyyÃthÃ. 12 Bid agantvÃ. 13 Ck Ækaæ, Bi ukkÃ, Bd ukÃ. 14 Ck -piÂhake, Bi nicapÃÂhike, Bd nicapiÂhake. 15 Bid nakhehi. 16 Cks vijjhÅti. 17 Bid ÃgatÃsÅti. 18 Bid -kÃra-. 19 all four MSS. -tÃ, Bid add va. 20 Bd -tÃ, Bi -tu. 21 Cks -sÅti, Bi -ssanti, Bd -ssantÅti. 22 Ck omits gÃthaæ. 23 Bi na taæ pathamaæ gÃthaæ mantetvÃ, Bd pathamaæ gÃthaæ bandhitvÃ. 24 Bi mudukà assa, Bd sudukà tassa. 25 Bd passeyya. 26 Bid uggahitvÃ. 27 Bd Cs ayyaputta. >/ #<[page 325]># %< 2. MudupÃïijÃtaka. (262.) 325>% gÃthaæ pahiïÅti\<*<1>*>/" taæ gÃthaæ udÃhÃsi\<*<2>*>/. KumÃro\<*<3>*>/ tass' atthaæ ¤atvà "gaccha ammÃ" 'ti taæ\<*<4>*>/ uyyojesi. GÃthÃy' attho: sace te ekassa\<*<5>*>/ cullÆpaÂÂhÃkassa\<*<6>*>/ mama hattho viya\<*<7>*>/ mudu assa yadi ca te Ãna¤jakÃraïaæ\<*<8>*>/ sukÃrito eko hatthi assa yadi ca taæ divasaæ\<*<9>*>/ caturaÇgasamannÃgato viya bahulo\<*<10>*>/ andhakÃro assa devo ca\<*<11>*>/ vasseyya atha nÆna tadà siyà ti tÃdise kÃle ime cattÃro paccaye Ãgamma ekaæsena te manorathassa matthakagamanaæ\<*<12>*>/ siyà ti. KumÃro etam atthaæ tattato\<*<13>*>/ ¤atvà ekaæ abhirÆpaæ muduhatthaæ cullÆpaÂÂhÃkaæ\<*<14>*>/ sajjaæ\<*<15>*>/ katvà maÇgalahatthi- gopakassa la¤caæ datvà hatthiæ Ãna¤jakÃraïaæ\<*<8>*>/ kÃretvà kÃlaæ Ãgamento acchi. Ath' ekasmiæ kÃÊapakkhuposathadivase\<*<16>*>/ majjhimayÃmasamanantare\<*<17>*>/ ghanakÃÊamegho\<*<18>*>/ vassi. So "ayaæ dÃni rÃjadhÅtÃya\<*<19>*>/ vuttadivaso" ti vÃraïaæ abhirÆhitvÃ\<*<20>*>/ mudu- hatthakaæ cullÆpaÂÂhÃkaæ\<*<21>*>/ hatthipiÂÂhe nisÅdÃpetvà gantvà rÃjanivesanassa ÃkÃsaÇgaïÃbhimukhe ÂhÃne hatthiæ mahÃbhitti- yaæ alliyÃpetvà vÃtapÃnasamÅpe temento\<*<22>*>/ aÂÂhÃsi. RÃjÃpi dhÅtaraæ\<*<23>*>/ rakkhanto a¤¤attha sayituæ na deti, attano santike cullasayane\<*<24>*>/ sayÃpeti. SÃpi "ajja kumÃro ÃgamissatÅti\<*<25>*>/" ¤atvà niddaæ anokkamitvÃ\<*<26>*>/ va nipannà "tÃta nahÃyitukÃm' amhÅti" Ãha. RÃjà "ehi ammÃ" 'ti taæ hatthe gahetvà vÃta- pÃnasamÅpaæ netvà "nahÃhi\<*<27>*>/ ammÃ" 'ti ukkhipitvà vÃtapÃnassa bÃhirapadumake\<*<28>*>/ Âhapetvà ekasmiæ hatthe gahetvà aÂÂhÃsi. SÃ\<*<29>*>/ nahÃyamÃnà va\<*<30>*>/ kumÃrassa hatthaæ pasÃresi\<*<31>*>/. So tassà hatthato ÃbharaïÃni omu¤citvÃ\<*<32>*>/ upaÂÂhÃkassa\<*<33>*>/ hatthe pilan- dhÃpetvÃ\<*<34>*>/ taæ ukkhipitvà rÃjadhÅtaraæ nissÃya padumake \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -ïÅ, Cs pahÅïi, Bid pahiïiti. 2 Bid -sÅ. 3 Bid add ca. 4 Ck naæ. 5 Bi etissÃ, Bd ekissÃ. 6 Bi cÆÊapaÂhakÃya, Bd cuÊupaÂhÃkÃya. 7 Bid add hattho. 8 Ck Ãïa¤ja-, Bi Ãne¤ca-, Bd Ãna¤ca-. 9 Ck yadi etaæ divasaæ. 10 Cs Bd bahalo, Bi bahavo. 11 Ck va. 12 Bid gamanaæ matthakaæ. 13 Cs tathato, Bi attato. 14 Cks cullapa-, Bi cuÊupaÂhÃkaæ, Bd cuÊÆpaÂhÃka. 15 Bid sa¤¤aæ. 16 Ck Bd kÃla-, Bi kÃlapaï¬upo-. 17 Bid -samantare. 18 Ck Bi -kÃla-, Bd -kÃle-. 19 Bid rÃjadhÅtÃya dÃni. 20 Cks -ru-, Bi vivÃraïaæ abhiharitvÃ. 21 Ck cullu-, Bi cuÊupaÂhakaæ, Bd cuÊupaÂhÃkaæ. 22 Bid add va. 23 Cs rÃjadhÅtaraæ. 24 Bid cuÊa-. 25 Ck -ssasÅti. 26 Ck Bid anu-. 27 Bi nhÃyÃhi, Bd nÃyÃti. 28 Bi hahimassepadumake, Bd pahipasse-. 29 Bid omit sÃ. 30 Bid nhÃyamÃnà ca. 31 Bd hatthe pasÃreti. 32 Cs mu¤citvÃ. 33 Bid upaÂhÃkÃya. 34 Ck piÊa-, Bid pilandhitvÃ. >/ #<[page 326]># %<326 III. TikanipÃta. 2. Kosiyavagga. (27.)>% Âhapesi. Sà tassa\<*<1>*>/ hatthaæ gahetvà pitu hatthe Âhapesi. So tassa\<*<2>*>/ hatthaæ gahetvà dhÅtu hatthaæ mu¤ci\<*<3>*>/. Sà itarasmÃpi\<*<4>*>/ hatthà ÃbharaïÃni omu¤citvà tassa dutiyahatthe pilandhÃpetvÃ\<*<5>*>/ pitu hatthe Âhapetvà kumÃrena\<*<6>*>/ saddhiæ agamÃsi\<*<7>*>/. RÃjÃ\<*<8>*>/ "dhÅtà yeva me" ti sa¤¤Ãya taæ dÃrakaæ\<*<9>*>/ nahÃnapariyosÃne\<*<10>*>/ sirigabbhe sayÃpetvà dvÃraæ pidhÃya la¤chetvÃ\<*<11>*>/ Ãrakkhaæ datvà attano sayanaæ gantvà nipajji. So pabhÃtÃya rattiyà dvÃraæ vivaritvà taæ dÃrakaæ\<*<9>*>/ disvà "kiæ etan\<*<12>*>/" ti pucchi. So\<*<13>*>/ tassà kumÃrena saddhiæ gatabhÃvaæ kathesi. RÃjà vip- paÂisÃrÅ hutvà "hatthe gahetvà carantenÃpi mÃtugÃmaæ rak- khituæ na sakkÃ, evaæ arakkhiyà nÃm' itthiyo\<*<14>*>/" ti cintetvà itare dve gÃthà avoca: @*>/ nadÅsamÃ, sÅdanti, naæ viditvÃna Ãrakà parivajjaye. || Ja_III:35 ||>@ @@ Tattha analà mudusambhÃsà ti muduvacanenÃpi\<*<16>*>/ asakkuïeyyÃ\<*<17>*>/, n' eva sakkà saïhavÃcÃya saægaïhitun ti attho, purisehi và etÃsaæ\<*<18>*>/ na alan\<*<19>*>/ ti analÃ, mudusambhÃsà ti hadaye thaddhÃpi\<*<20>*>/ sambhÃsà va mudu etÃsan ti mudusambhÃsÃ, duppÆra tÃ\<*<21>*>/ nÃdÅsamà ti gathà nadÅ ÃgatÃ- gatassa udakassa sandanato\<*<22>*>/ udakena duppÆrà evaæ anubhÆtehi\<*<23>*>/ me- thunÃdÅhi aparitussanato duppÃrÃ, tena vuttaæ: tiïïaæ bhikkhave dham- mÃnaæ attitto appaÂivÃno\<*<24>*>/ kÃlaæ karoti, katamesaæ tiïïaæ methuna- dhammÃnaæ\<*<25>*>/, samÃpattiyà ca vijÃyanassa alaækÃrassa cÃ\<*<26>*>/ 'ti\<*<27>*>/ imesaæ kho bhikkhave tiïïaæ dhammÃnaæ atitto appaÂivÃno\<*<28>*>/ mÃtugÃmo kÃlaæ karotÅti, sÅdantÅti aÂÂhasu mahÃnirayesu soÊasasu ca ussadesu\<*<29>*>/ nimujjanti, nan ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid tassÃ. 2 Bid tassÃ. 3 Bi mucci. 4 Bi -smimpi. 5 Bid pilÃndhitvÃ. 6 Bi -reneva. 7 Bid Ãg-. 8 Cks Bd rÃja. 9 Bid dÃrikaæ. 10 Bd nhÃna-, Bi nÃya-. 11 Bid la¤citvÃ. 12 Bid kimetan. 13 Bid sÃ. 14 Cs arakkhiyo nÃmitthiyo, Bi arakkhiyamÃnaitthiyo nÃma, Bd arakkhiyamÃnà ittiyo. 15 Bi duppurattÃ, Bd dupparuttÃ. 16 Bid -na pi. 17 Cs -neyyÃ, Bi asakkaneyyÃ, Bd asatthuïeyyÃ. 18 Bi etassa. 19 Ck labhan, Bi Ãlan. 20 Bi thaddhe phi, Bd bandhe vi. 21 Bi duparatthÃ, Bd duppurattÃ. 22 Ck ÃgatÃgatassa sanato, Cs ÃgatÃgatassa sanako corr. to -- sandako. 23 Cs anubhÆtehi corr. to anubhÆtÃbhÆtehi. 24 Ck appaÂino, Bi apaÂibhÃïo, Bd apaÂibhÃno. 25 Cks methunadhamma, Bi tinnaæ medhunnaæ, Bd metunaæ dhammÃnaæ. 26 add ca after vijÃ-? Ck alaækarassa ca, Cs alaækÃrassa ca, Bi alaækarissÃ. 27 Cks omit ti. 28 Bid apaÂibhÃno. 29 Bi usaddhasanirayesu, Bd usadanirayesu. >/ #<[page 327]># %< 2. MudupÃïijÃtaka. (262.) 327>% nipÃtamattaæ, viditvÃnà ti evaæ jÃnitvÃ, Ãrakà parivajjaye ti tÃ\<*<1>*>/ itthiyo\<*<2>*>/ methunadhammÃdÅhi atittà kÃlaæ katvà etesu nirayesu sÅdanti, età evaæ attanà sÅdamÃnÃ\<*<3>*>/ kass' a¤¤assa sukhÃya bhavissantÅti\<*<4>*>/ evaæ ¤atvà paï¬ito puriso dÆrato eva\<*<5>*>/ tà vajjeyyÃ\<*<6>*>/ ti dÅpeti, chandasà và dhanena và ti attano và chandena ruciyà pemena\<*<7>*>/ gativasena\<*<8>*>/ laddhadhanena\<*<9>*>/ và yaæ purisaæ età itthiyo upasevanti bhajanti, jÃtavedo ti aggi, so hi jÃtamatto va vediyati vidito\<*<10>*>/ pÃkaÂo hotÅti jÃtavedo, so yathà attano ÂhÃnaæ {kÃraïaæ} okÃsaæ vÃ\<*<11>*>/ anudahati evam eva\<*<12>*>/ tÃpi yaæ\<*<13>*>/ upasevanti taæ purisaæ dhanayasasÅlapa¤¤Ã- samannÃgatam pi tesaæ sabbadhanÃdÅnaæ\<*<14>*>/ vinÃsanato\<*<15>*>/ paripuïïatÃya sam- pattiyà abhÃvuppattiæ\<*<16>*>/ kurumÃnà khippaæ anudahanti jhÃpenti, vuttam pi c' etaæ: Balavanto dubbalà honti thÃmavanto\<*<17>*>/ pi hÃyare cakkhumà andhitÃ\<*<18>*>/ honti mÃtugÃmavasaæ gatÃ. Guïavanto nigguïà honti pa¤¤avanto pi hÃyare pamattà bandhane senti mÃtugÃmavasaæ gatÃ. Ajjhesanaæ\<*<19>*>/ tapaæ sÅlaæ saccaæ cÃgaæ satiæ matiæ acchindanti pamattassa panthadÆbhÅ\<*<20>*>/ va takkarÃ. Yasaæ kittiæ dhitiæ sÆraæ bÃhusaccaæ pajÃnanaæ khepayanti\<*<21>*>/ pamattassa kaÂÂhapu¤jaæ\<*<22>*>/ và pÃvako ti. Evaæ vatvà MahÃsatto "bhÃgineyyo\<*<23>*>/ pi mayÃ\<*<24>*>/ pose- tabbo" ti mahantena yasasakkÃrena\<*<25>*>/ dhÅtaraæ tass' eva\<*<26>*>/ datvà taæ oparajje\<*<27>*>/ patiÂÂhÃpesi\<*<28>*>/. So mÃtulassa accayena rajje patiÂÂhahi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃta- kaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpatti- phale patiÂÂhahi) "Tadà rÃjà aham eva ahosin" ti\<*<29>*>/. MudupÃïi- jÃtakaæ\<*<30>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs taæ, Bid etÃ. 2 Bid add nÃma 3 Bi ekÃsaæ evaæ saæsÅdamÃnaæ, Bd etÃsaæ evaæ saæsÅdamÃnÃ, Bi adds rakkhamÃnÃ, Bd rakkhamÃnÃpi. 4 Cs bhavissatÅti. 5 Bid va. 6 Bi parivaccaye, Bd parivajjeyyÃ. 7 Cs vÃyÃmena. 8 Bid tittivasena. 9 Bi pisandhanena, Bd pilandhanena. 10 Bid add vÃ. 11 Bid omit vÃ. 12 Cks e. 13 Bid add purisaæ. 14 Ck sabbaæ, Bid omit sabba. 15 Bid nÃsanato. 16 Bi abhappuppattikaæ, Bd agabbhÆpattikaæ. 17 Bid pa¤¤avanto. 18 Bid cakkhuno andhakÃ. 19 Cks ajjhenaca. 20 Ck panthacÆbhi, Cs panthadÆbhÅ and patthavÆbhi, Bi pÃthanaduhi, Bd antadÆhi. 21 Bi cajhÃsayanti, Bd hÃsayanti. 22 Ck kaÂÂhapÆja, Bi kaÂhamu¤caæ, Bd kattapu¤jaæ. 23 Bid -ïe-. 24 Bi me, Bd omits mayÃ. 25 Cs omits yasa, Bi yassena yassena, Bd yasena. 26 Bid tassa. 27 Bid upa-. 28 Bid -Âha-. 29 Bid ahamevà ti. 30 Bid add dutiyaæ. >/ #<[page 328]># %<328 III. TikanipÃta. 2. Kosiyavagga. (27.)>% $<3. CullapalobhanajÃtaka.>$ AbhijjamÃne vÃrismiæ ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ ukkaïÂhitam eva\<*<1>*>/ Ãrabbha kathesi. Taæ hi Satthà dhammasabhaæ ÃnÅtaæ\<*<2>*>/ "saccaæ kira tvaæ\<*<3>*>/ ukkaïÂhito\<*<4>*>/" ti pucchitvà "saccan" ti vutte\<*<5>*>/ "itthiyo nÃm' età porÃïake suddhasatte pi saæ- kilesesun" ti\<*<6>*>/ vatvÃ\<*<7>*>/ atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatto rÃjà pana aputto\<*<8>*>/ hutvà attano itthiyo "puttapatthanaæ karothÃ" 'ti Ãha. Tà putte patthenti\<*<9>*>/. Evaæ addhÃne gate Bodhisatto Brahma- lokà cavitvà aggamahesiyà kucchimhi nibbatti. Taæ jÃta- mattaæ nahÃpetvÃ\<*<10>*>/ tha¤¤aæ\<*<11>*>/ pÃyanatthÃya\<*<12>*>/ dhÃtiyà adaæsu. So pi pÃyamÃno rodati. Atha naæ a¤¤issà adaæsu. MÃtugÃ- mahatthagato\<*<13>*>/ n' eva tuïhÅ hoti\<*<14>*>/. Atha naæ ekassa pÃda- mÆlikassa adaæsu. Tena gahitamatto tuïhÅ ahosi. Tato paÂ- ÂhÃya purisÃ\<*<15>*>/ taæ gahetvà caranti. Tha¤¤aæ\<*<16>*>/ pÃyantÃ\<*<17>*>/ duhitvà vÃ\<*<18>*>/ pÃyenti sÃïiantarena và thanaæ mukhe Âhapenti. Tassa aparÃparaæ vaddhamÃnassÃpi\<*<19>*>/ mÃtugÃmaæ dassetuæ nÃma na sakkÃ\<*<20>*>/, ten' assa rÃjà visuæ ¤eva\<*<21>*>/ nisajjÃdiÂÂhÃnÃni ca jhÃnÃgÃra¤ ca kÃresi\<*<22>*>/. So tassa soÊasavassakÃle\<*<23>*>/ cintesi: "mayhaæ a¤¤o putto n' atthi, ayaæ kÃme na\<*<24>*>/ paribhu¤jati, rajjam pi na icchissati\<*<25>*>/, dulladdho\<*<26>*>/ vata\<*<27>*>/ me putto" ti. Atha naæ ekà naccagÅtavÃditakusalà purise\<*<28>*>/ paricaritvà attano vase kÃtuæ paÂibalà taruïÃ\<*<29>*>/ nÃÂakitthÅ upasaækamitvà "deva kin nu\<*<30>*>/ cintesÅti" Ãha. RÃjÃ\<*<31>*>/ taæ kÃraïaæ acikkhi. "Hotu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Bid -tabhikkhumeva. 2 Cs -sabhaæ Ãgantvà anÅtaæ Ãhari, Bi -sabhÃyaæ nitaæ. 3 Cs Bd add bhikkhu. 4 Bid add sÅ. 5 Bid add bhikkhave. 6 Ck -lesunti, Bid -lissantÅti. 7 Bid add tehi yÃcito. 8 Bid -datte rajjaæ kÃrente rÃjà aputtako. 9 Bi patthentiyo pi, Bd patthentiyo pi na labhiæsu. 10 Bid nhÃ- 11 Ck taæ¤a. 12 Bi dÃyanattÃya. 13 Bid -gÃmassa-. 14 Bid ahosi. 15 Bid add va. 16 Ck thaæ¤a, Bi dha¤¤aæ. 17 Bi pÃyento. 18 Bid va. 19 Bi parivattamÃnassa, Bd mukhe tenassa dà natthi gandha kumÃraro ti nÃma kariæ tassa a. pari--nassÃpi. 20 Bid nÃma dassetuæ na sakkoti. 21 Cs Bid yeva. 22 Cs kÃrÃpesi. 23 Bid -vassikakÃle. 24 Bi ayaæ pana kumÃro na mÃtugÃmena, Bd ayaæ pana kumÃro na kÃmena. 25 Bi icchissatÅti, Bd rajjaæ na icchassati. 26 Bid dullabho. 27 Bi pana. 28 Bid purisavesena. 29 Bid -ïa. 30 Bid kiæ nu kho. 31 Bid add pana. >/ #<[page 329]># %< 3. CullapalobhanajÃtaka. (263.) 329>% deva, ahaæ taæ palobhetvà kÃmarasaæ jÃnÃpessÃmÅti". "Sace me puttaæ anitthigandhakumÃraæ palobhetuæ sakkhissasi so rÃjà bhavissati tvaæ aggamahesÅti". Sà "mayhaæ so deva bhÃro\<*<1>*>/, tumhe mà cintethÃ\<*<2>*>/" 'ti vatvà Ãrakkhamanusse upa- saækamitvà Ãha: "ahaæ paccÆsasamaye\<*<3>*>/ Ãgantvà ayyaput- tassa sayanaÂÂhÃne\<*<4>*>/ bahijjhÃnÃgÃre ÂhatvÃ\<*<5>*>/ gÃyissÃmi\<*<6>*>/, sace\<*<7>*>/ kujjhati\<*<8>*>/ mayhaæ katheyyÃtha, ahaæ apagacchissÃmi\<*<9>*>/, sace suïÃti\<*<10>*>/ vaïïaæ\<*<11>*>/ me katheyyÃthÃ" 'ti. Te "sÃdhÆ" ti sam- paÂicchiæsu. SÃpi paccÆsakÃle tasmiæ padese Âhatvà tantis- sarena gÅtassaraæ gÅtassarena tantissaraæ anatikkamitvà ma- dhurena sarena\<*<12>*>/ gÃyi. KumÃro suïanto\<*<13>*>/ va nipajji, puna- divase ca Ãsanne\<*<14>*>/ Âhatvà gÃyituæ ÃïÃpesi, punadivase jhÃ- nÃgÃre Âhatvà gÃyituæ ÃïÃpesi, punadivase attano samÅpe Âhatvà ti evaæ anukkamena\<*<15>*>/ taïhaæ uppÃdetvà lokadham- maæ sevitvà kÃmarasaæ ¤atvà "mÃtugÃmaæ nÃma\<*<16>*>/ a¤¤e- saæ na dassÃmÅti" asiæ gahetvà antaravÅthiæ otaritvà purise anubandhanto carati\<*<17>*>/. Atha naæ rÃjà gÃhÃpetvà tÃya ku- mÃrikÃya\<*<18>*>/ saddhiæ nagarà nÅharÃpesi. Ubho pi ara¤¤aæ pa- visitvÃ\<*<19>*>/ AdhogaÇgaæ gantvà ekasmiæ passe GaÇgaæ ekasmiæ samuddaæ katvà ubhinnaæ antare assamapadaæ mÃpetvà vÃ- saæ kappayiæsu. KumÃrikà païïasÃlÃya nisÅditvÃ\<*<20>*>/ kanda- mÆlÃdÅni pacati, Bodhisatto ara¤¤ato phalÃphalaæ Ãharati\<*<21>*>/. Ath' ekadivasaæ tasmiæ phalÃphalatthÃya gate samuddadÅpakÃ\<*<22>*>/ eko tÃpaso bhikkhÃcÃratthÃya\<*<23>*>/ ÃkÃsena\<*<24>*>/ gacchanto dhÆmaæ disvà assamapade otari. Atha naæ sà "nisÅda yÃva paccatÅti" nisÅdÃpetvà itthikuttena\<*<25>*>/ palobhetvÃ\<*<26>*>/ jhÃnà cÃvetvÃ\<*<27>*>/ brahma- cariyam assa antaradhÃpesi. So pakkhacchinnakÃko viya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi sà sÃmi mama bhÃro, Bd sà sÃmi me Ãro. 2 Bid cintayitthÃ. 3 Bi maccussa-, Bd paccussa. 4 Bid sayitaÂhÃne. 5 Ck yatthÃ, Cs sattà corr. to ÂhatvÃ, Bid thatvÃ. 6 Cs hÃyi- corr. to gÃyi-, Bid gÃyissÃmÅti. 7 Bid add so. 8 Bid kujjhissati. 9 Bid -mÅti 10 Bid -ïoti. 11 Bid omit vaïïaæ. 12 Bid saddena. 13 Bid add va. 14 Bid ÃsannaÂhÃne. 15 Bid -neva. 16 Ck omits nÃma. 17 Bid vicari. 18 Bi -riyÃ. 19 Bid -setvÃ. 20 Bid nisÅdÃpetvÃ. 21 Bid Ãhari. 22 Cs -ko, Bid -ke. 23 Bid -ravelÃya. 24 Bi -se, Bd -senÃ. 25 Bid -kuÂena. 26 Bi adds me. 27 Bid hÃpetvÃ. >/ #<[page 330]># %<330 II. TikanipÃta. 2. Kosiyavagga. (27.)>% hutvà taæ jahituæ asakkonto sabbadivasaæ\<*<1>*>/ tatth' eva Âhatvà Bodhisattaæ Ãgacchantaæ disvà vegena samuddÃbhimukho pa- lÃyi\<*<2>*>/. Atha naæ so "paccÃmitto\<*<3>*>/ bhavissatÅti" asiæ abbÃhetvÃ\<*<4>*>/ anubandhi. TÃpaso uppatanÃkÃraæ dassetvà samudde pati. Bodhisatto "esa tÃpaso ÃkÃsena Ãgato\<*<5>*>/ bhavissati\<*<6>*>/, jhÃnassa parihÅnattà samudde patito, mayà dÃni 'ssa avassayena bhavi- tuæ vaÂÂatÅti\<*<7>*>/" cintetvà velante Âhatvà imà gÃthà avoca: @*>/ Ãgamma iddhiyÃ\<*<9>*>/ missÅbhÃv' itthiyÃ\<*<10>*>/ gantvà saæsÅdasi\<*<11>*>/ mahaïïave. || Ja_III:37 ||>@ @*>/ mahÃmÃyà brahmacariyavikopanà sÅdanti\<*<13>*>/, naæ viditvÃna\<*<14>*>/ Ãrakà parivajjaye. || Ja_III:38 ||>@ @*>/ ti. || Ja_III:39 ||>@ Tattha abhijjamÃne vÃrismin ti imasmiæ udake acalamÃne akam- pamÃne udakaæ anÃmasitvà sayaæ\<*<16>*>/ ÃkÃsen' eva iddhiyà ÃgantvÃ, missÅbhÃ- vitthiyÃ\<*<17>*>/ ti lokadhammavasena itthiyà saddhiæ missÅbhÃvaæ, ÃvaÂÂanÅ\<*<18>*>/ mahÃmÃyà ti itthiyo nÃm' etÃ\<*<19>*>/ kÃmÃvaÂÂena\<*<20>*>/ ÃvaÂÂanato\<*<21>*>/ ÃvaÂÂanÅ\<*<22>*>/ anan- tÃhi itthimÃyÃhi samannÃgatattà mahÃmÃyà nÃma, vuttaæ h' etaæ: MÃyà c' etÃ\<*<23>*>/ marÅcÅ ca\<*<24>*>/ soko rogo c' upaddavo kharà ca bandhanà c' etÃ\<*<26>*>/ maccupÃso guhÃsayo, tÃsu yo vissase poso so naresu narÃdhamo ti\<*<26>*>/, brahmacariyavikopanà ti seÂÂhacariyassa methunaviratibrahmacariyassa\<*<27>*>/ vikopanÃ, sÅdantÅti itthiyo nÃm' età isÅnaæ brahmacariyavikopanena apÃyesu sÅdanti, sesaæ purimanayen' eva yojetabbaæ. Etaæ\<*<28>*>/ pana Bodhisattassa vacanaæ sutvà tÃpaso samud- damajjhe Âhito va\<*<29>*>/ naÂÂhaæ jhÃnaæ puna uppÃdetvà ÃkÃsena attano vasanaÂÂhÃnam eva gato. Bodhisatto cintesi: "ayaæ tÃpaso evaæbhÃriko\<*<30>*>/ simbalitÆlaæ viya ÃkÃsena\<*<31>*>/ gato, mayÃpi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid sabbaæ-. 2 Bi -yati. 3 Bid add me ayaæ. 4 Bi sammÃhitvÃ, Bd gahetvÃ. 5 Bid -nÃgato. 6 Bid -tÅti. 7 Cks vaddhatÅti. 8 Bd ayaæ. 9 Bd itthiyÃ. 10 Bi misibhÃvittiyÃ, Bd missibhÃvitthiyÃ. 11 Bid -dati. 12 Bid Ãvattani, Cs Ãvattani corr. to ÃvaddhanÅ, Ck ÃvaddhanÅ. 13 Bid sidanti. 14 Ck Bid viditvÃ. 15 Bid tan. 16 Bid ayaæ. 17 Bi missibhÃvittiyÃ, Bd missibhÃvitthiyÃ. 18 Ck Ãvaddhati, Cs -ti corr. to -nÅ, Bid Ãvattani. 19 Bid itthi nÃmesÃ. 20 Cks -vaddhena, Bid kÃmavaÂÂena. 21 Ck Ãmaï¬anato, Cs Ãvaddhanato, Bi ÃvaÂÂato, Bd to. 22 Ck Ãvaddhani, Cs ÃvaddhanÅ. 23 Cs Bid cesÃ. 24 Ck Bi va. 25 Bid cesÃ. 26 Bid add tattha. 27 Bid -virahitassa. 28 Bid evaæ. 29 Bid yeva. 30 Bd -bhÃrito, Bi -sarito, Bd adds samÃno, Bi samaïo. 31 Bi -nÃ. >/ #<[page 331]># %< 4õahÃpanÃdajÃtaka. (264.) 331>% iminà viya jhÃnaæ uppÃdetvà ÃkÃsena\<*<1>*>/ carituæ vaÂÂatÅti\<*<2>*>/" so assamaæ gantvà taæ itthiæ manussapathaæ netvà "gaccha tvan" ti uyyojetvà ara¤¤aæ pavisitvà manu¤¤e bhÆmibhÃge assamaæ mÃpetvà isipabbajjaæ pabbajitvà kasiïaparikammaæ katvà abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà Brahmaloka- parÃyano ahosi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakam samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale pa- tiÂÂhahi) "Tadà anitthigandhakumÃro\<*<3>*>/ aham eva ahosin\<*<4>*>/" ti. Culla- palobhanajÃtakaæ\<*<5>*>/. $<4. MahÃpanÃdajÃtaka.>$ PanÃdo nÃma so rÃjà ti. Idaæ Satthà GaÇgÃtÅre ni- sinno Bhaddajitherassa ÃnubhÃvaæ\<*<6>*>/ Ãrabbha kathesi. Ekasmiæ hi\<*<7>*>/ samaye Satthà SÃvatthiyaæ\<*<8>*>/ vassaæ vasitvÃ\<*<9>*>/ "BhaddajikumÃrassa saægahaæ karissÃmÅti" bhikkhusaæghaparivuto cÃrikaæ caramÃno Bhaddiyanagaraæ patvÃ\<*<10>*>/ JÃtiyÃvane\<*<11>*>/ tayo mÃse vasi kumÃrassa ¤Ã- ïaparipÃkaæ\<*<12>*>/ ÃgamayamÃno. BhaddajikumÃro mahÃyaso asÅtikoÂivibha- vassa BhaddiyaseÂÂhino ekaputtako, tassa tiïïaæ utÆnaæ\<*<13>*>/ tayo pÃ- sÃdà ahesuæ, ekekasmiæ cattÃro\<*<14>*>/ mÃse vasati, ekasmiæ vasitvà nÃ- Âakaparivuto mahantena yasena a¤¤aæ pÃsÃdaæ gacchati. Tasmiæ khaïe "kumÃrassa yasaæ passissÃmÃ" 'ti sakalanagaraæ saækhubhi, pÃsÃdantare cakkÃticakkÃni ma¤cÃtima¤cÃni bandhanti. Satthà tayo mÃse vasitvà "mayaæ gacchÃmÃ" 'ti nagaravÃsÅnaæ Ãrocesi. NÃgarà "bhante sve gamissathÃ" 'ti SatthÃraæ nimantetvà dutiyadivase Buddha-pamukhassa saæghassa\<*<15>*>/ mahÃdÃnaæ sajjetvÃ\<*<16>*>/ nagaramajjhe maï¬apaæ katvà alaækaritvÃ\<*<17>*>/ ÃsanÃni pa¤¤Ãpetvà kÃlaæ Ãrocesuæ. Satthà bhikkhusaæghaparivuto tattha gantvà nisÅdi. Manussà mahÃ- dÃnaæ adaæsu. Satthà niÂÂhitabhattakicco madhurassarena anumo- danaæ Ãrabhi. Tasmiæ khaïe BhaddajikumÃro\<*<18>*>/ pÃsÃdato pÃsÃdaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -se. 2 Ck vaddhatÅti. 3 Bi adds pana. 4 Bid ahamevÃ. 5 Bid cÆÊa-, and add tatiyaæ. 6 Bid -rassÃnubhÃvaæ. 7 Bid omit hi. 8 Ck omits sÃvatthiyaæ. 9 Bid pavisitvà in the place of vassaæ vasitvÃ. 10 Bid gantvÃ. 11 Ck -ya-. 12 Bid -pakkaæ. 13 Bid add anucchavikÃ. 14 Bd repeats cattÃro. 15 Bid bhikkhusaæghassa. 16 Bi sajjitvÃ, Bd sajjhitvÃ. 17 Bid omit alaækaritvÃ. 18 Bi adds pi. >/ #<[page 332]># %<332 III. TikanipÃta. 2. Kusiyavagga. (27.)>% gacchati. Tassa sampattidassanatthÃya taæ divasaæ koci na\<*<1>*>/ aga- mÃsi\<*<2>*>/, attano manussà parivÃresuæ. So manusse\<*<3>*>/ pucchi: "a¤¤as- miæ kÃle mayi pÃsÃdato pÃsÃdaæ\<*<4>*>/ gacchante sakalanagaraæ saæ- khubhati\<*<5>*>/, cakkÃticakkÃni ma¤cÃtima¤cÃni bandhanti, ajja pana Âhapetvà mayhaæ manusse a¤¤o koci n' atthi\<*<6>*>/, kin nu kho kÃraïan" ti. "SÃmi, SammÃsambuddho imaæ nagaraæ\<*<7>*>/ upanissÃya tayo mÃse vasitvà ajja gacchissati\<*<8>*>/, so bhattakiccaæ niÂÂhapetvà mahÃjanassa dhammaæ deseti, sakalanagaravÃsino\<*<9>*>/ tassa dhammakathaæ suïan- tÅti\<*<10>*>/". So "tena hi etha, mayam pi\<*<11>*>/ suïissÃmÃ" 'ti sabbÃbharaïa- patimaï¬ito\<*<2>*>/ mahantena parivÃrena upasaækamitvà parisapariyante Âhito dhammaæ suïanto\<*<13>*>/ sabbakilese khepetvà aggaphalaæ arahattaæ pÃpuïi. Satthà BhaddiyaseÂÂhiæ Ãmantetvà "mahÃseÂÂhi, putto te\<*<14>*>/ alaækatapaÂiyatto va dhammakathaæ suïanto arahatte patiÂÂhito, ten' assa ajj' eva pabbajituæ và vaÂÂati\<*<15>*>/ parinibbÃyituæ vÃ" ti Ãha. "Bhante, mayhaæ puttassa parinibbÃnena kiccaæ n' atthi, pabbÃjetha naæ, pabbÃjetvà ca pana naæ gahetvà sve amhÃkaæ gehaæ upasaæ- kamathÃ" 'ti. Bhagavà nimantanaæ\<*<16>*>/ adhivÃsetvà kulaputtaæ ÃdÃya vihÃraæ gantvÃ\<*<17>*>/ pabbÃjetvà upasampadaæ dÃpesi. Tassa mÃtÃpitaro sattÃhaæ mahÃsakkÃraæ kariæsu. Satthà sattÃhaæ vasitvà kula- puttaæ\<*<18>*>/ ÃdÃya cÃrikaæ caranto KoÂigÃmaæ pÃpuïi. KotigÃmavÃsino\<*<19>*>/ Buddha-pamukhassa saæghassa\<*<20>*>/ mahÃdÃnaæ adaæsu. Satthà bhatta- kiccÃvasÃne anumodanaæ Ãrabhi. Kulaputto anumodanakaraïakÃle\<*<21>*>/ bahigÃmaæ gantvà "Satthu ÃgatakÃle yeva uÂÂhahissÃmÅti\<*<22>*>/" GaÇgÃ- titthasamÅpe\<*<23>*>/ ekasmiæ rukkhamÆle jhÃnaæ appetvÃ\<*<24>*>/ nisÅdi. Ma- hallakatheresu\<*<25>*>/ Ãgacchantesu pi avuÂÂhahitvÃ\<*<26>*>/ Satthu ÃgatakÃle yeva vuÂÂhahi\<*<27>*>/. Puthujjanà bhikkhÆ "ayaæ pure viya pabbajitvà mahÃ- there Ãgacchante disvÃpi\<*<28>*>/ na vuÂÂhÃtÅti\<*<29>*>/" kujjhiæsu. KoÂi- gÃmavÃsino\<*<30>*>/ nÃvÃsaæghÃÂe\<*<31>*>/ bandhiæsu. Satthà saæghÃÂetvÃ\<*<32>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid na koci. 2 Bid Ãg-. 3 Ck -ssÃya, Cs -ssÃya corr. to -sse. 4 Bd -de. 5 Bi khumbhati, Bd saækhumbhiti. 6 Bid natthiti. 7 Bd bhaddiyanagaraæ, Bi bhindaya-. 8 Bid gamissati. 9 Bi adds pi. 10 Bid suïissantÅti. 11 Bid omit pi 12 Ck sabba-, Bi sabbabharaïapari-, Bd sabbÃbharaïapaÂi-, Bid add va. 13 Bid add Âhito va. 14 Bid te putto. 15 Ck vaddhati. 16 Ck -ïaæ, Cs -naæ corr. to -ïaæ. 17 Bi kulaputtaæ vihÃraæ netvÃ. 18 Bid -ttam. 19 Bid add manussÃ. 20 Bid bhikkhusaÇghassa. 21 Bid anumodanakÃle. 22 Bi upaÂha-. 23 Bid gaÇgatÅra-. 24 Bid samÃpajjitvÃ. 25 Bd -katthe-, Bi -katte-. 26 Bid -tesu na uÂhahitvÃ. 27 Cs uÂÂhahi, Bid uÂhahi. 28 Bid pi disvÃ. 29 Ck vuÂÂhÃti taæ, Bid uÂhahiti. 30 Bid add manussÃ. 31 Bid -taæ. 32 Bid nÃvà saÇghÃÂe saÇghamajjhe thatvÃ. >/ #<[page 333]># %< 4. MahÃpanÃdajÃtaka. (264.) 333>% "kahaæ BhaddajÅti" pucchi. "Esa bhante idh' evÃ" 'ti. "Ehi Bhaddaji, amhehi saddhiæ ekanÃvaæ abhirÆhÃ\<*<1>*>/" 'ti. Thero pi\<*<2>*>/ up- patitvÃ\<*<3>*>/ ekanÃvÃya aÂÂhÃsi. Atha naæ GaÇgÃya majjhaæ\<*<4>*>/ gatakÃle Satthà Ãha: "Bhaddaji tayà MahÃpanÃdarÃjakÃle ajjhÃvutthapÃsÃdo kahan" ti. "Imasmiæ ÂhÃne nimuggo bhante" ti. Puthujjanà bhik- khÆ "Bhaddajithero a¤¤aæ vyÃkarotÅti\<*<5>*>/" Ãhaæsu. Satthà "tena hi Bhaddaji sabrahmacÃrÅnaæ\<*<6>*>/ kaækhaæ chindÃ" 'ti Ãha. Tasmiæ khaïe thero SatthÃraæ vanditvà iddhibalena gantvà pÃsÃdathÆpikaæ{\<*<7>*>/} aÇguliyÃ\<*<8>*>/ gahetvà pa¤cavÅsatiyojanaæ\<*<9>*>/ pÃsÃdaæ gahetvà ÃkÃse uppati, uppatito\<*<10>*>/ ca\<*<11>*>/ pana\<*<12>*>/ hetthà pÃsÃde ÂhitÃnaæ pÃsÃdaæ bhinditvà pa¤¤Ãyi\<*<13>*>/, ekayojanaæ dviyojanaæ\<*<14>*>/ tiyojanaæ\<*<15>*>/ udakato pÃsÃdaæ ukkhipi. Ath' assa purimabhave ¤ÃtakÃ\<*<16>*>/ pÃsÃdalobhena macchakac- chapanÃgamaï¬ukà hutvà tasmiæ ¤eva\<*<17>*>/ pÃsÃde nibbattà pÃsÃde uÂ- Âhahante parivattitvà parivattitvÃ\<*<18>*>/ udake yeva patiæsu. Satthà te patante disvÃ\<*<19>*>/ "¤Ãtakà te Bhaddaji kilamantÅti" Ãha. Thero Satthu vacanaæ sutvà pÃsÃdaæ vissajjesi\<*<20>*>/, pÃsÃdo yathÃÂhÃne yeva patiÂÂhahi. Satthà PÃragaÇgaæ gato\<*<21>*>/. Ath' assa\<*<22>*>/ GaÇgÃtÅre yeva Ãsanaæ pa¤¤Ãpayiæsu\<*<23>*>/. So pa¤¤atte varabuddhÃsane taruïasuriyo viya ras- miyo mu¤canto nisÅdi. Atha naæ bhikkhÆ "kasmiæ kÃle bhante ayaæ pÃsÃdo Bhaddajittherena ajjhÃvuttho\<*<24>*>/" ti pucchiæsu. Satthà "MahÃ- panÃdarÃjakÃle" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte VideharaÂÂhe MithilÃyaæ\<*<25>*>/ Suruci nÃma rÃjà ahosi. Putto pi tassa\<*<26>*>/ Suruci yeva, tassa pana\<*<27>*>/ putto Ma- hÃpanÃdo nÃma ahosi. Te imaæ pÃsÃdaæ paÂilabhiæsu, paÂi- lÃbhatthÃya pan' assa\<*<28>*>/ pubbakammaæ: dve pitÃputtà naÊehi ca udumbaradÃrÆhi\<*<29>*>/ ca paccekabuddhassa vasanapaïïasÃlaæ kariæsu" 'ti imasmiæ jÃtake sabbaæ atÅtavatthuæ PakiïïakanipÃte SurucijÃtake Ãvibhavissati\<*<30>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ruhÃ. 2 Bid omit pi. 3 Bid upagantvÃ. 4 Bi gaÇgaæ majhe, Bd gaÇgÃmajjhe. 5 Bid byÃkarosÅti. 6 Cks sabbra-, Bid bhikkhÆnaæ. 7 Cs -dasippikaæ, Bi -davagupikaæ, Bd -datupikaæ. 8 Bid pÃdaÇguliyÃ. 9 Bid -na. 10 Bi ukkhÅpati ukkhipato, Bd ukkhippati ukkhipato. 11 Bi omits ca, Bd va. 12 Bid pana. 13 Bid add so. 14 Ck -nan. 15 Cs ekayojanatiyojanaæ, Bid -dviyojanan ti yÃva tiyojanÃni. 16 Bid -kÃyo. 17 Bid yeva. 18 Cs parivattetvà vattetvÃ, Bi parivattetvÃ, Bd parivattitvà only once. 19 Bid add va. 20 Bi vissajjÅ, Bd visajji. 21 Bi sattà gaÇgÃto, Bd satthà paragaÇgÃto. 22 Bid omit athassa 23 Ck paæ¤Ãyiæsu, Bi pa¤¤ÃyÅsu, Bd pa¤¤Ãyisu. 24 Bid -vuÂho. 25 Bid mitthi-. 26 Bi pissa. 27 Bid omit pana. 28 Bid pana idaæ. 29 Ck Bid -ruhi. 30 Bid -tÅti. >/ #<[page 334]># %<334 III. TikanipÃta. 2. Kosiyavagga. (27.)>% Satthà imaæ atÅtaæ Ãharitvà abhisambuddho\<*<1>*>/ hutvà imà gÃthà avoca: @*>/ tiriyaæ soÊasapabbedho\<*<3>*>/ uccam\<*<4>*>/ Ãhu sahassadhà || Ja_III:40 ||>@ @*>/ satabhedo\<*<6>*>/ dhajÃlu haritÃmayo, Anaccuæ\<*<7>*>/ tattha gandhabbà cha sahassÃni sattadhÃ, || Ja_III:41 ||>@ @*>/ tadà Ãsi yathà bhÃsasi\<*<9>*>/ Bhaddaji. Sakko ahaæ tadà Ãsiæ veyyÃvaccakaro tavan\<*<10>*>/ ti. || Ja_III:42 ||>@ Tattha yÆpo ti pÃsÃdo, tiriyaæ soÊasapabbedho\<*<11>*>/ ti vitthÃrato so- Êasakaï¬apÃtavitthÃro\<*<12>*>/ ahosi, uccamÃhu\<*<13>*>/ sahassadhà ti ubbedhena sa- hassakaï¬agamanamattaæ ucco ahu\<*<14>*>/, sahassakaï¬agamanagaïanÃyaæ\<*<15>*>/ pa¤ca- vÅsatiyojanappamÃïaæ\<*<16>*>/ hoti, vitthÃrato\<*<17>*>/ pan' assa a¬¬hayojanamatto, sahas- sakaï¬Æ\<*<18>*>/ satabhedo\<*<19>*>/ ti yo pan' esa\<*<20>*>/ sahassakaï¬ubbedho ti\<*<21>*>/ pÃsÃdo satabhÆmiko\<*<22>*>/ ahosi, dhajÃlÆ ti dhajasampanno, haritÃmayo\<*<23>*>/ ti harita- maïiparikkhato\<*<24>*>/, AÂÂhakathÃyam\<*<25>*>/ pana jhayÃluharitÃmayo\<*<26>*>/ ti pÃÂho, harita- maïimayehi dvÃrakavÃÂavÃtapÃnehi\<*<27>*>/ samannÃgato ti\<*<28>*>/ attho, jhasÃ\<*<29>*>/ ti kira dvÃrakavÃÂavÃtapÃnÃnaæ\<*<27>*>/ nÃmaæ, gandhabbà ti naÂÃ\<*<30>*>/, chasahassÃni sat- tadhà ti chagandhabbasahassÃni sattadhà hutvà tassa pÃsÃdassa sattasu ÂhÃnesu ra¤¤o ratijananatthÃya\<*<31>*>/ nacciæsÆ ti attho, te evaæ naccantÃpi rÃjÃnaæ hÃse- tuæ na sakkhiæsu, atha Sakko devarÃjà devanaÂaæ pesetvà samajjaæ kÃresi, tadà MahÃpanÃdo hasi, yathà bhÃsasi\<*<32>*>/ BhaddajÅti Bhaddajitherena pi\<*<33>*>/ Bhaddaji tayà MahÃpanÃdarÃjakÃle ajjhÃvutthapÃsÃdo\<*<34>*>/ kahan ti vutte\<*<35>*>/ imas- miæ ÂhÃne nimuggo bhante ti vadantena tasmiæ kÃle attano atthÃya tassa pÃ- sÃdassa nibbattabhÃvo MahÃpanÃdarÃjabhÃvo ca bhÃsito ti\<*<36>*>/ taæ gahetvà Satthà yathà tvaæ Bhaddaji bhÃsasi\<*<37>*>/, evam etaæ\<*<38>*>/ tadà Ãsi\<*<39>*>/ tadà etaæ\<*<40>*>/ tath' eva ahosi, ahaæ tadà tava kÃyaveyyÃvaccakaro\<*<41>*>/ Sakko devÃnaæ indo ahosin ti\<*<42>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid sammÃsam-. 2 Bid yupo suvaïïamayo. 3 Cs soÊasacubbedho, Bi soÊassuppedho, Bd soÊasubbedho. 4 Bid uddham. 5 Cs -khaï¬aæ corr. to -kaï¬Æ, Bi -koï¬o, Bd -kaï¬o. 6 Ck -bhedho, Cs -bheï¬uæ corr. to -bhedo, Bi -keta, Bd -geï¬u. 7 Bi Ãnacuæ. 8 Bid evamevaæ. 9 Cs Bid bhÃsati. 10 Bid tÃvÃ. 11 Cs soÊasacubbedho, Bi soÊasuppedho, Bd soÊasubbedho. 12 soÊakaï¬apÃvÃvitthÃro, Bd soÊasakaï¬apÃdÃnavitthÃro. 13 Bi uddham-, Bd uddhahu. 14 Bi Ãhu. 15 Bid -nÃya. 16 Bid -napa-. 17 Bid vitthÃro. 18 Ck -kaï¬u, Cs -khaï¬a corr. to -kaï¬Æ, Bi omits sahassakaï¬Æ, Bd -kaï¬o. 19 Bid -geï¬Æ. 20 Cks yojane, Bd phanesa. 21 Bid omit ti. 22 Bid satta-. 23 Bid -ta-. 24 Bd -maïipayehi parikkhitto, Bi -maïiparikkhitto. 25 Bi atthakatthÃya. 26 Cs dhajÃÊuharitÃmayo, Bi sÃmÃluharitÃmayo, Bd smÃluharitvÃmayo. 27 Bid omit vÃÂa. 28 Ck hoti, Cs hotitÅ. 29 so Cks instead of jhayÃ? Bi sathÃÊu, Bd samÃlÆ. 30 Ck nÃÂÃ, Cs nÃÂà corr. to naÂÃ. 31 Bi rativa¬hanattÃya, Bd rativaddhanatthÃya. 32 Cs Bid bhÃsati. 33 Bid hi. 34 Bi ajhÃvuÂha-, Bd ajjhavuÂhÃ-. 35 Bd vuttena. 36 Bid hoti. 37 Bid bhÃsati. 38 Bi evamevÃ, Bd evameva. 39 Ck hÃsi, Bi haæ tadà asÅti. 40 Bi evamevaæ. 41 Bi -vaccaækaro, Bd -vaccaækaromi. 42 Bid add Ãha. >/ #<[page 335]># %< 5. KhurappajÃtaka. (265.) 335>% Tasmiæ khaïe puthujjanabhikkhÆ nikkaækhà ahesuæ. Satthà evaæ dhammaæ desetvÃ\<*<1>*>/ jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà MahÃpanÃdo\<*<2>*>/ Bhaddaji ahosi, Sakko pana aham evÃ" 'ti. MahÃ- panÃdajÃtakaæ\<*<3>*>/. $<5. KhurappajÃtaka.>$ Disvà khurappe ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ ossaÂÂhaviriyaæ bhikkhuæ\<*<4>*>/ Ãrabbha kathesi. Taæ\<*<5>*>/ hi Satthà "saccaæ kira tvaæ ossaÂÂhaviriyo" ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "bhikkhu kasmà evaæniyyÃnikasÃsane pabbajitvà viriyaæ ossaji\<*<6>*>/, porÃïakapaï¬ità aniyyÃnikaÂÂhÃne\<*<7>*>/ viriyaæ kariæsu" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ekasmiæ aÂaviÃrakkhikakule\<*<8>*>/ nibbattitvÃ\<*<9>*>/ vayap- patto pa¤capurisasataparivÃro\<*<10>*>/ aÂaviÃrakkhikesu jeÂÂhako\<*<11>*>/ hutvà aÂavimukhe ekasmiæ gÃme vÃsaæ kappesi. So bha- tiæ\<*<12>*>/ gahetvà manusse aÂaviæ atikkameti. Ath' ekasmiæ divase bÃrÃïaseyyako\<*<13>*>/ satthavÃhaputto pa¤cahi sakaÂasatehi taæ gÃmaæ patvà taæ pakkosÃpetvà "samma sahassaæ gahe- tvà maæ\<*<14>*>/ aÂaviæ atikkamehÅti\<*<15>*>/" Ãha. So "sÃdhÆ" 'ti tassa hatthato sahassaæ gaïhi, bhatiæ gaïhanto\<*<16>*>/ yeva ca\<*<17>*>/ tassa jÅvitaæ pariccaji. So taæ ÃdÃya aÂaviæ pÃvisi. AÂavimajjhe pa¤casatà corà uÂÂhahiæsu. Core disvà va sesapurisà urena nipajjiæsu, ÃrakkhikajeÂÂhako eko\<*<18>*>/ va nadanto vagganto pa- haritvà pa¤casate pi core palÃpetvÃ\<*<19>*>/ satthavÃhaputtaæ\<*<20>*>/ sot- thinà kantÃraæ tÃresi\<*<21>*>/. SatthavÃhaputto parakantÃre\<*<22>*>/ satthaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi imaæ desanaæ ÃharitvÃ, Bd i. dhammadesanaæ Ã. 2 Bid add rÃjÃ. 3 Bid add catutthaæ. 4 Ck omits bhikkhuæ. 5 Ck naæ. 6 Bid osajji. 7 Bi adds pi. 8 Ck aÂaviyà Ãr- corr. to aÂaviÃr-, Bi attaviyaæ Ãr-, Bd aÂÂayi Ãr-. 9 Bid -ttetvÃ. 10 Bid omit purisa. 11 Cks add jeÂÂhakesu. 12 Bid add pana. 13 Bi -sÅyaæ seyyako, Bd -sÅyaæ seyako. 14 Cs va. 15 Bid -kkÃ-. 16 Cs sahassaæ gaïhinto yeva corr. to sahassaæ gaïhanto yeva. 17 Bid omit ca. 18 Ck omits eko. 19 Bi -pesi. 20 Bi -putto pi, Bd -puttapi. 21 Bi tÃrÃpesi. 22 Bd panakantÃre. >/ #<[page 336]># %<336 III. TikanipÃta. 2. Kosiyavagga. (27.)>% nivÃsetvÃ\<*<1>*>/ ÃrakkhikajeÂÂhakaæ\<*<2>*>/ nÃnaggarasabhojanaæ bhojetvà sayam pi bhuttapÃtarÃso sukhanisinno tena saddhiæ sallapanto\<*<3>*>/ "samma tathà dÃruïÃnaæ\<*<4>*>/ nÃma\<*<5>*>/ corÃnaæ\<*<6>*>/ ÃvudhÃni gahetvà avattharaïakÃle\<*<7>*>/ kena nu kho kÃraïena cittutrÃsamattaæ\<*<8>*>/ pi na uppannan" ti pucchanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ tikkhiïe teladhote tasmiæ bhayasmiæ maraïe viyÆÊhe\<*<10>*>/ kasmà nu\<*<11>*>/ te nÃhu chambhitattan ti. || Ja_III:43 ||>@ Tattha dhanuveganunne ti dhanuvegena vissaÂÂhe\<*<12>*>/, khagge gahÅte\<*<9>*>/ ti tharudaï¬ehi\<*<12>*>/ sugahite khagge. maraïe viyÆÊhe\<*<14>*>/ ti maraïe paccupaÂÂhite, kasmà nu\<*<15>*>/ te nÃhÆ 'ti kena nu kho kÃraïena nÃhosi, chambhitattan ti sarÅracalanaæ. Taæ sutvà ÃrakkhikajeÂÂhako\<*<16>*>/ itarà dve gÃthà avoca\<*<17>*>/: @*>/ tikkhiïe teladhote tasmiæ bhayasmiæ maraïe viyÆÊhe\<*<18>*>/ vedaæ alatthaæ vipulaæ uÊÃraæ. || Ja_III:44 ||>@ @*>/, na hi jÅvite Ãlayaæ kubbamÃno sÆro kayirà sÆrakiccaæ kadÃciti. || Ja_III:45 ||>@ Tattha vedaæ alatthan\<*<20>*>/ ti tutthi¤ c' eva\<*<21>*>/ somanassa¤ ca paÂilabhiæ, vipulan ti bahuæ, uÊÃran ti uttamaæ, ajjhabhavin ti jÅvitaæ pariccajitvà abhibhaviæ, pubbe va me jÅvitamÃsi cattan\<*<22>*>/ ti mayà hi\<*<23>*>/ pubbe va tava hatthato bhatiæ gaïhanten' eva\<*<24>*>/ jÅvitaæ cattam Ãsi, na hi jÅvite Ãlayaæ kubbamÃno ti jÅvitasmiæ hi nikantiæ kurumÃno purisakiccaæ\<*<25>*>/ kadÃci pi na karoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid nivesetvÃ. 2 Bi ÃrakkhijeÂhakaæ, Bd ÃrakkhajeÂhakaæ. 3 Bid -pento. 4 Ck dÃrunaæ, Cs dÃrÆïaæ. 5 Bid omit nÃma. 6 Ck coraæ. 7 Bid avattaraïa-, Cs avattharaïakÃlaæ. 8 Ck -uttÃsa-. 9 Bid gahite. 10 Ck viyoÊha, Bid viruÊe. 11 Cks hu. 12 Bid visatthe. 13 Bi khaïukaï¬e, Bd dhanukuï¬e. 14 Bi virÆÊe, Bd viruÊe. 15 Cks kasmÃhu. 16 Bid Ãrakkhaje-. 17 Bid abhÃsi. 18 Bi viraÊe, Bd viruÊe. 19 Cs catthaæ, Bd cittaæ. 20 Bd Ãladdhan. 21 Ck tuÂÂhimeva. 22 Ck mattan, Bd cittan. 23 Bi va, Bd omits hi. 24 Cs gaïhantoneva corr. to -teneva, Bi gaïhante yeva, Bd -to yeva. 25 Bid surosurakiccaæ. >/ #<[page 337]># %< 6. VÃtaggasindhavajÃtaka. (266.) 337>% Evaæ so saravasse\<*<1>*>/ vassanto\<*<2>*>/ jÅvitanikantiyÃ\<*<3>*>/ vissaÂÂhattÃ\<*<4>*>/ attanÃ\<*<5>*>/ sÆrakiccassa katabhÃvaæ ¤ÃpetvÃ\<*<6>*>/ satthavÃhaputtaæ uyyojetvà sakagÃmam eva paccÃgantvÃ\<*<7>*>/ dÃnÃdÅni pu¤¤ani katvà yathÃkammaæ gato. Satthà imaæ desanaæ\<*<8>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne ossaÂÂhaviriyo\<*<9>*>/ arahatte patiÂÂhÃsi\<*<10>*>/) "Tadà ÃrakkhikajeÂÂhako\<*<11>*>/ aham eva ahosin\<*<12>*>/" ti. Khurappa- jÃtakaæ\<*<13>*>/. $<6. VÃtaggasindhavajÃtaka.>$ YenÃsi kisiyà paï¬Æ 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto SÃvatthiyaæ a¤¤ataraæ kuÂumbiyaæ\<*<14>*>/ Ãrabbha kathesi. SÃ- vatthiyaæ kir' ekà abhirÆpà itthÅ\<*<15>*>/ ekaæ abhirÆpaæ kuÂumbiyaæ\<*<16>*>/ disvà paÂibaddhacittÃ\<*<17>*>/ ahosi, sakalasarÅraæ jhÃpayamÃno\<*<18>*>/ viy' assÃ\<*<19>*>/ abbhantare kilesaggi uppajji, sà n' eva kÃyassÃdaæ na cittassÃdaæ labhi, bhattam pi 'ssà na rucci\<*<20>*>/, kevalaæ ma¤cakassa aÂaniæ\<*<21>*>/ ga- hetvà nipajji\<*<22>*>/ {Atha} naæ upaÂÂhÃyikà ca sahÃyikà ca pucchiæsu: "kin nu kho tvaæ kampamÃnacittà aÂaniæ\<*<23>*>/ gahetvà nipannÃ, kin te aphÃsukan" ti ekadvevÃresu\<*<24>*>/ akathetvà punappuna\<*<25>*>/ vuccamÃnÃ\<*<26>*>/ tam atthaæ Ãrocesi. Atha naæ tÃ\<*<27>*>/ samassÃsetvà "mà cintayi, mayaæ taæ ÃnessÃmÃ" 'ti vatvà gantvÃ\<*<28>*>/ kuÂumbikena\<*<29>*>/ saddhiæ mantesuæ. So paÂikkhipitvà punappuna\<*<25>*>/ vuccamÃno adhivÃsesi. Tà "asukadivase asukavelÃyÃgacchÃ\<*<30>*>/" 'ti paÂi¤¤aæ gahetvÃ\<*<31>*>/ tassà Ãrocesum. Sà attano sayanagabbhaæ\<*<32>*>/ sajjetvà attÃnaæ alaækaritvà sayanapiÂÂhe nisinnà tasmiæ Ãgantvà sayanekadese nisinne\<*<33>*>/ cintesi: "sace hi\<*<34>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs saravasso, Bi panarasse, Bd panapare. 2 Cs vasanto, Bi vavissajjente, Bd hi sajjente. 3 Bid jÅvite-. 4 Cs vissaÂÂhà 5 Bid attano. 6 Bid pa¤¤ÃpetvÃ. 7 Bi pacchÃgaætvÃ. 8 Cs dhammade-, Bid jÃtakaæ. 9 Bid add bhikkhu. 10 Bid patiÂhahi. 11 Bid ÃrakkhajeÂhako pana 12 Bid ahamevÃ. 13 Bid add pa¤camaæ. 14 Bid -kaæ, Cs kuÂimbiyaæ. 15 Cs itthi corr. to itthÅ, Bid itthi. 16 Cs kuÂimbikaæ, Bid kuÂumpikaæ. 17 Bid patibandha- throughout. 18 Bid jhÃyamÃnÃ. 19 Bid viya tassÃ. 20 Bid pi na bhu¤jati. 21 Bi ma¤cakÃÂavi, Bd ma¤jakÃttani. 22 Ck nipajjiti corr. to nipajjati, Bid nippajji. 23 Bi ma¤cÃttani, Bd ma¤cÃÂÂani. 24 Bi tÃsaæ ekaæ dve vÃre, Bd sà taæ ekaæ dve vÃre pucchiti. 25 Bi punappunaæ, Bd punappunnaæ. 26 Bi pucchamÃnÃya, Cs Bd pucchamÃna. 27 Cs omits tÃ. 28 Bi omits gantvÃ. Bd gandha. 29 Cs -Âi-. 30 Cs -lÃya gacchÃ, Bid -lÃya ÃgacchÃhi. 31 Bd adds gantvÃ. 32 Cs sayaægabbhaæ, Bid vasana-. 33 Cks -nno. 34 Bid sacÃhaæ. >/ #<[page 338]># %<338 III. TikanipÃta. 2. Kosiyavagga. (27.)>% imassa garuæ akatvà idÃn' eva okÃsam\<*<1>*>/ karissÃmi issariyaæ me\<*<2>*>/ parihÃyissati, Ãgatadivase yeva okÃsakÃraïaæ\<*<3>*>/ nÃma akÃraïaæ, ajja naæ maækuæ katvà a¤¤asmiæ divase okÃsaæ karissÃmÅti". Atha naæ\<*<4>*>/ hatthagahaïÃdivasena\<*<5>*>/ keÊiæ kÃtuæ Ãraddhaæ hatthe gahetvà "apehi, na me tayà attho" ti nibbhacchesi\<*<6>*>/. So osakkitvà lajjito uÂÂhÃya attano geham eva gato. Itarà itthiyo tÃya tathÃkatabhÃvaæ\<*<7>*>/ ¤atvà kuÂumbiye\<*<8>*>/ nikkhante\<*<9>*>/ upasaækamitvà evam Ãhaæsu: "tvaæ\<*<10>*>/ etasmiæ\<*<11>*>/ paÂibaddhacittà ÃhÃraæ paÂikkhipitvà nipajji\<*<12>*>/, atha naæ punappuna\<*<13>*>/ yÃcitvà Ãnayimha\<*<14>*>/, tassa kasmà okÃsaæ na akÃsÅti". Sà tam atthaæ Ãrocesi. Itarà "tena hi\<*<15>*>/ pa¤¤ÃyissasÅti\<*<16>*>/" apakka- miæsu\<*<17>*>/. KuÂumbiyo\<*<18>*>/ puna nivattitvÃpi na\<*<19>*>/ olokesi. Sà taæ\<*<20>*>/ ala- bhamÃnà nirÃhÃrà tatth' eva jÅvitakkhayaæ pÃpuïi. KuÂumbiyo\<*<18>*>/ tassà matabhÃvaæ ¤atvà bahumÃlÃgandhavilepanaæ\<*<21>*>/ ÃdÃya Jetavanaæ gantvà SatthÃraæ pÆjetvà vanditvÃ\<*<22>*>/ ekamantaæ nisÅditvà SatthÃrÃ\<*<23>*>/ ca "kin nu kho upÃsaka na pa¤¤ÃyasÅti" pucchite\<*<24>*>/ tam atthaæ Ãrocetvà "sv-Ãhaæ bhante ettakaæ\<*<25>*>/ kÃlaæ lajjÃya BuddhÆpaÂÂhÃnaæ\<*<26>*>/ nÃ- gato\<*<27>*>/" ti Ãha. Satthà "upÃsaka idÃni tav' esÃ\<*<28>*>/ kilesavasena taæ pakkosÃpetvà ÃgatakÃle taæ okÃsaæ akatvÃ\<*<29>*>/ lajjÃpesi, pubbe pi pana paï¬itesu pi paÂibaddhacittà hutvà pakkosÃpetvà ÃgatakÃle okÃsaæ akatvà kilametvÃ\<*<30>*>/ vippayojesÅti\<*<31>*>/" vatvà tena\<*<32>*>/ yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto sindhavakule nibbattitvà VÃtaggasindhavo\<*<33>*>/ nÃma hutvà tassa maÇgalasso ahosi. AssagopakÃ\<*<34>*>/ taæ netvà GaÇ- gÃya\<*<35>*>/ nahÃpenti\<*<36>*>/. Atha naæ KundÃÊÅ\<*<37>*>/ nÃma gadrabhÅ\<*<38>*>/ disvà paÂibaddhacittà hutvà kilesavasena kampamÃnà n' eva tiïaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck vokÃsaæ, Bd omit okÃsaæ. 2 Cs -ya¤ce. 3 Ck vokÃsaækÃran, Cs okÃsaækaraïaæ. 4 Bd adds gantvÃ. 5 Ck Bid -gahanÃ-, Cs -gahaïa-. 6 Bid nivÃresi. 7 Cs tÃyathÃkatabhÃvaæ, Bi tÃya tathà ahatthagahaïÃdibhÃvaæ, Bd tÃya katà hatthagahaïÃdibhÃvaæ. 8 Cs kuÂimbiye, Bid kuÂumpike. 9 Bid add taæ. 10 Bi adds evamÃha, Cs taæ sutvÃ. 11 Bi tasmÅ. 12 Bi nippajjasi. 13 Bid punappunnaæ. 14 Bi ÃnayhimhÃ, Bd ÃnayimhÃ. 15 Bid add tvaæ. 16 Cks Bi -tÅti, Bid add vatvÃ. 17 Bi pakkamisuæ, Bd pakkamisu. 18 Cs kuÂimbiko, Bid kuÂumpiko. 19 Bi puna nivattetvà na, Bd na puna nivattetvÃ. 20 Cs sà sÃtaæ, Bi sà Âaæ. 21 Bd pagandhamÃlÃvilepanaæ. 22 Bid omit vanditvÃ. 23 Bi nisÅdi suttÃ, Bd nisÅdi satthÃ. 24 Bid pa¤¤ÃyatÅti pucchitvÃ. 25 Bid ettha-. 26 Ck Bid buddhu-. 27 Cs gato, Bi nÃgatosmÅn, Bd nÃgatosÅ 28 Bi na upÃsaka idÃneva, Bd na u. idÃneva sÃ. 29 Bd katvÃ. 30 Bid kilamitvÃ. 31 Bi va uyyojesi, Bd uyyojesÅ. 32 Bi tehi. 33 Bd vÃtakka-. 34 Cks -ke. 35 Bd -yaæ. 36 Cks -nte. 37 Cs -lÅ, Bi bhaddali, Bd baddhali. 38 Bi -bhÃ, Bd -bhi. >/ #<[page 339]># %< 6. VÃtaggasindhavajÃtaka. (266.) 339>% khÃdi na pÃnÅya¤ ca\<*<1>*>/ pivi, parisussitvÃ\<*<2>*>/ kisà aÂÂhicammamattà va\<*<3>*>/ ahosi\<*<4>*>/. Atha naæ putto gadrabhapotako tathÃ\<*<5>*>/ parisussamÃ- naæ disvà "kin nu kho tvaæ amma n' eva tiïaæ khÃdasi\<*<6>*>/ na pÃnÅyaæ\<*<7>*>/ pivasi\<*<8>*>/, parisussitvÃ\<*<9>*>/ tattha tattha kampamÃnà nipajjasi\<*<10>*>/, kin te aphÃsukan" ti pucchi. Sà akathetvÃ\<*<11>*>/ pu- nappuna\<*<12>*>/ vuccamÃnÃ\<*<13>*>/ taæ atthaæ kathesi. Atha naæ putto samassÃsetvà "amma mà cintayi, ahaæ\<*<14>*>/ taæ ÃnessÃmÅti\<*<15>*>/" vatvà VÃtaggasindhavassa\<*<16>*>/ nahÃyituæ\<*<17>*>/ gatakÃle\<*<18>*>/ taæ\<*<19>*>/ upa- saækamitvà "tÃta, mayhaæ mÃtà tumhesu pÃÂibaddhacittÃ, nirÃhÃrÃ\<*<20>*>/ sussitvà marati\<*<21>*>/, jÅvitadÃnam assà dethÃ" 'ti Ãha. "SÃdhu tÃta dassÃmi\<*<22>*>/, assagopakà maæ nahÃpetvÃ\<*<23>*>/ thokaæ GaÇgÃtÅre\<*<24>*>/ caraïatthÃya\<*<25>*>/ vissajjenti\<*<26>*>/, tvaæ mÃtaraæ gahetvà taæ padesaæ ehÅti". So gantvà mÃtaraæ Ãnetvà tasmiæ padese vissajjetvÃ\<*<27>*>/ ekamantaæ paÂicchanno\<*<28>*>/ aÂÂhÃsi. Assa- gopako\<*<29>*>/ pi VÃtaggasindhavaæ\<*<30>*>/ tasmiæ ÂhÃne vissajjesi\<*<31>*>/. So taæ gadrabhiæ oloketvà upasaækami. Atha sà gadrabhÅ\<*<32>*>/ tasmiæ\<*<33>*>/ upasaækamitvà attano sarÅraæ upasiæghamÃne\<*<34>*>/ "sac' Ãhaæ garuæ{\<*<35>*>/} akatvÃ\<*<36>*>/ Ãgatakhaïe\<*<37>*>/ v' assa\<*<38>*>/ okÃsaæ karissÃmi evaæ me yaso ca issariya¤ ca parihÃyissati\<*<39>*>/, anic- chamÃnà viya bhavituæ vaÂÂatÅti" cintetvà sindhavassa heÂÂhÃ- hanuke\<*<40>*>/ pÃdena paharitvà palÃyi. DantamÆlassa\<*<41>*>/ bhijjitvÃ\<*<42>*>/ gatakÃlo\<*<43>*>/ viya ahosi. VÃtaggasindhavo\<*<44>*>/ "ko me etÃya attho" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid udakaæ and omit ca. 2 Bi sussi, Bd sariraæ sussitvÃ. 3 Bid omit va 4 Bd hutvÃ, Bi hutvà punappunaæ pajjÃyÅ. 5 Bid mÃtaraæ. 6 Ck khÃsi, Bi khÃdi. 7 Bid udakaæ. 8 Bid pivi. 9 Bd pasariraæ sussitvÃ. 10 Cs nipajji. 11 Bid add pi. 12 Bid -nnaæ. 13 Bid pucchamÃnassa gadrabhÅ. 14 Bid ahan. 15 Bid taæ Ãnetvà dassÃmÅ. 16 Bi vÃtakka-. 17 Bid nhÃ-. 18 Bid Ãgamana-. 19 Bid omit taæ. 20 Bd nihÃrÃ, Bi niharÃ. 21 Bid marissati. 22 Bid dassÃmiti. 23 Bid nhÃyitvÃ. 24 Bid add thatvà 25 Bi vicaraïa-, Bd gocarattÃya. 26 Bi visajjissati, Bd vissajjissanti. 27 Bid visajjitvà 28 Bi paÂichinno? Bd paÂipanne. 29 Bid -kÃ. 30 Bid vÃtakka-. 31 Bi vissajjesuæ, Bd visajjesuæ. 32 Ck Bi -bhi, Bd -bhiæ. 33 Ck tasmiæ ÂhÃe, the latter word being scratched out, Bi omits tasmiæ. 34 Cs -no. 35 Bi guruæ. 36 Bd katvÃ. 37 -kkhaïe 38 Bid yevassa. 39 Bi -yissatÅti, Bd -hÃrissatÅti. 40 Bd haïu-. 41 Bi danda-, Bd dandha-. 42 Bi bhijjamÃnaæ, Bd bhijjamÃna. 43 Bid kÃlo. 44 Bi vÃtakka- corr. to vÃtagg-, Bid add pi. >/ #<[page 340]># %<340 III. TikanipÃta. 2. Kosiyavagga. (27.)>% ti lajjito tato va\<*<1>*>/ palÃyi. Sà vippaÂisÃrÅ\<*<2>*>/ hutvà tatth' eva patitvà socamÃnà nipajji\<*<3>*>/. Atha naæ putto upasaækamitvà pucchanto pathamaæ gÃtham Ãha: @*>/ ayaæ so Ãgato tÃto, kasmà dÃni palÃyasÅti\<*<5>*>/. || Ja_III:46 ||>@ Tattha yenÃ\<*<6>*>/ 'ti tasmiæ paÂibaddhacittatÃya yena kÃraïabhÆtena. Puttassa vacanaæ sutvà gadrabhÅ dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ panÃdiken' eva santhavo\<*<8>*>/ nÃma jÃyati\<*<9>*>/ yaso hÃyati itthÅnaæ\<*<10>*>/, tasmà tÃta palÃy' ahan ti\<*<11>*>/. || Ja_III:47 ||>@ Tattha ÃdikenevÃ\<*<12>*>/ 'ti Ãdito vÃ\<*<13>*>/ paÂhamaæ ¤eva\<*<14>*>/, santhavo ti methunadhammasampayogavasena\<*<15>*>/ mittasanthavo, yaso hÃyati itthÅnan\<*<10>*>/ ti tÃta itthÅnaæ\<*<10>*>/ hi garuæ\<*<16>*>/ akatvà Ãdito va\<*<17>*>/ santhavaæ kurumÃnÃnaæ yaso hÃyati issariyaæ gabbitabhÃvo\<*<18>*>/ parihÃyatÅti. Evaæ sà itthÅnaæ\<*<19>*>/ sabhÃvaæ\<*<20>*>/ puttassa kathesi. Tatiyaæ gÃthaæ pana Satthà abhisambuddho hutvà Ãha: @*>/.\<*<6>*>/3: Yasassinaæ kule jÃtaæ Ãgataæ yà na icchati socati cirarattÃya VÃtaggam iva KundalÅti{\<*<21>*>/.} || Ja_III:48 ||>@ Tattha yasassinan ti yasasampannaæ, yà na icchatÅti yà itthÅ\<*<22>*>/ ta- thÃrÆpaæ\<*<23>*>/ purisaæ na icchati, cirarattÃyà ti cirarattaæ dÅghamaddhÃnan ti attho. Satthà imaæ atÅtaæ\<*<24>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakam sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne kuÂumbiko\<*<25>*>/ sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà gadrabhÅ\<*<26>*>/ sà itthÅ ahosi, VÃtaggasindhavo pana aham evÃ" 'ti. VÃtaggasindhavajÃtakaæ\<*<27>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs lajji tatheva, Bi lajjito tato, Bd lajjito tato ca. 2 Ck -rino, Bi -ri, Bd -tisÃri. 3 Bid nipp-. 4 Bi viracati. 5 Cks Bd -tÅti. 6 Bid yenÃsi. 7 Bi nÃkho, Bd nakho. 8 Ck satthavo, Bi saÂÂhavo, Bd sindhavo. 9 Bi -te. 10 Bid itthi-. 11 Bid palÃyitanti. 12 Bid -kena vÃ. 13 Cs adds na. 14 Cs -ma¤¤eva, Bid pathamam eva. 15 Bid -saæyoga-. 16 Bd garukaæ. 17 Bi yeva. 18 Bid labhitabhÃvo. 19 Bid itthi-. 20 Bid -vo taæ. 21 Ck kundÃlÅti, Cs kuï¬alÅti, Bi bhaddaliti, Bd gadrabhiti. 22 Bid itthi. 23 Ck yathÃrÆpaæ. 24 Bid dhammadesanaæ. 25 Cs kuÂi-. 26 Bid bhi. 27 Bid add chaÂhamaæ. >/ #<[page 341]># %< 7. KakkaÂajÃtaka. (267.) 341>% $<7. KakkaÂajÃtaka.>$ SiÇgÅ migo ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto a¤¤a- taraæ itthiæ Ãrabbha kathesi. SÃvatthiyaæ kir' eko kuÂumbiko\<*<1>*>/ attano bhariyaæ gahetvà uddhÃrasÃdhanatthÃya\<*<2>*>/ janapadaæ gantvà uddhÃraæ\<*<3>*>/ sÃdhetvÃ\<*<4>*>/ Ãgacchanto antarÃmagge corehi gahito. Bhariyà pan' assa abhirÆpà pÃsÃdikÃ\<*<5>*>/. CorajeÂÂhako tassÃpi\<*<6>*>/ sinehena {kuÂum- bikaæ}\<*<1>*>/ mÃretuæ Ãrabhi. Sà pana itthÅ\<*<7>*>/ sÅlavatÅ\<*<8>*>/ ÃcÃrasampannà pa- tidevatÃ\<*<9>*>/, sà corajeÂÂhakassa pÃdesu patitvÃ\<*<10>*>/ "sÃmi\<*<11>*>/ sace mayi sinehena\<*<12>*>/ mayhaæ sÃmikaæ mÃressasi\<*<13>*>/ aham pi\<*<14>*>/ visaæ và khÃditvÃ\<*<15>*>/ nÃsÃvÃtaæ sannirumbhitvÃ\<*<16>*>/ marissÃmi, tayà pana saddhiæ na gacchis- sÃmi\<*<17>*>/, mà me akÃraïÃ\<*<18>*>/ sÃmikaæ mÃrehÅti" yÃcitvà taæ vissajjÃpesi. Te ubho pi sotthinà SÃvatthiæ patvà JetavanapiÂÂhivihÃrena gacchantà "vihÃraæ pavisitvà SatthÃraæ vanditvà gamissÃmÃ" 'ti\<*<19>*>/ gandhakuÂi- pariveïaæ gantvÃ\<*<20>*>/ vanditvà ekamantaæ nisÅdiæsu. Te SatthÃrà "ka- haæ gat' atthÃ\<*<21>*>/" 'ti puÂÂhà "uddhÃrasÃdhanatthÃyÃ\<*<22>*>/" 'ti Ãhaæsu, "antarÃmagge pana Ãrogena\<*<23>*>/ Ãgat' atthÃ" 'ti vutte kuÂumbiko\<*<24>*>/ Ãha: "antarÃmagge no bhante corà gaïhiæsu, tatr' esÃ\<*<25>*>/ maæ mÃriyamÃ- naæ corajeÂÂhakaæ yÃcitvà mocesi\<*<26>*>/, imaæ nissÃya\<*<27>*>/ jÅvitaæ laddhan" ti. Satthà "upÃsaka idÃni tÃv' etÃya\<*<28>*>/ tuyhaæ jÅvitaæ\<*<29>*>/ dinnaæ\<*<30>*>/, pubbe\<*<31>*>/ paï¬itÃnam pi adÃsÅti\<*<32>*>/" tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Hi- mavante mahà udakarahado, tattha mahà suvaïïakakkaÂako ahosi, so tassa nivÃsabhÃvena\<*<33>*>/ kulÅradaho\<*<34>*>/ ti pa¤¤Ãyittha. KakkaÂako mahà ahosi khalamaï¬alappamÃïo\<*<35>*>/, hatthÅ\<*<36>*>/ gahetvà vadhetvÃ\<*<37>*>/ khÃdati, hatthÅ\<*<38>*>/ tassa bhayena\<*<39>*>/ otaritvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs kuÂi-. 2 Bi uddhÃraæ sodhan-, Bd uddharaæ sodhan-. 3 Bi uddharaæ. 4 Bid so-. 5 Bid add dassaniyÃ. 6 Bi tasmÅ, Bd tassÃ. 7 Bid itthi. 8 Ck Bid -ti. 9 Bid add hutvÃ. 10 Bid nippattitvÃ. 11 Bid add corajeÂhaka. 12 Bid sineho atthi mÃ. 13 Bi mÃreheti, Bd mÃrehi, Bid add sace mÃresi. 14 omit pi. 15 Bid khÃditvà vÃ. 16 read -tvà vÃ? Bi sannirajjitvÃ, Bd -rujjitvÃ. 17 Bid gami-. 18 Bid -ïena. 19 Bid satthÃraæ vandissÃmà ti. 20 Bid add satthÃraæ. 21 Bid gatattà upÃsikÃ. 22 Bi uddharaæ sodha-, Bd uddhÃnaæ sodha-. 23 Ck Ãroggena, Bi arogena, Bd Ãroge corr. to aroge. 24 Cs kuÂi-. 25 Bid tattha sÃ. 26 Ck mocehi. 27 Bi adds mayÃ. 28 Bid na idÃneva tÃya evaæ. 29 Bi jÅvitadÃnaæ, Bd jÅvitaædÃnaæ. 30 Bi omits dinnaæ. 31 Bid add pi. 32 Bid pi jÅvitaæ adÃsi yevà ti. 33 Bi -nivÃsanassa bhÃvena, Bd nivÃsanabhÃvena. 34 Cks kuÊÅ-, Bid kuli-. 35 Bi -ïaæ, Bd -ïÃ. 36 Cs Bid hatthi. 37 so Cks; Bid omit vadhetvÃ. 38 Cs hatthi, Bid -iyo. 39 Bid add tattha. >/ #<[page 342]># %<342 III. TikanipÃta. 2. Kosiyavagga. (27.)>% gocaraæ gaïhituæ na sakkonti\<*<1>*>/. Tadà Bodhisatto kulÅra- dahaæ\<*<2>*>/ upanissÃya vasamÃnaæ hatthiyÆthajeÂÂhakahatthiæ\<*<3>*>/ paÂicca kaïeruyÃ\<*<4>*>/ kucchismiæ\<*<5>*>/ paÂisandhiæ gaïhi. Ath' assa mÃtà "gabbhaæ rakkhissÃmÅti\<*<6>*>/" a¤¤aæ pabbatapadesaæ gantvà gabbhaæ rakkhitvà puttaæ vijÃyi. So\<*<7>*>/ anukkamena vi¤¤Ætaæ\<*<8>*>/ patto mahÃsarÅro thÃmasampanno sobhaggappatto a¤janapab- bato viya ahosi. So ekÃya kaïeruyÃ\<*<9>*>/ saddhiæ saævÃsaæ kappetvà "kakkaÂakaæ gaïhissÃmÅti\<*<10>*>/" attano bhariya¤ ca mÃtara¤ ca ÃdÃya taæ hatthiyÆthaæ upasaækamitvà pitaraæ passitvà "tÃta ahaæ kakkaÂakaæ gaïhissÃmÅti" Ãha. Atha naæ pità "na sakkhissasi tÃtÃ\<*<11>*>/" 'ti vÃretvÃ\<*<12>*>/ punappuna\<*<13>*>/ vadantam eva\<*<14>*>/ "jÃnissasÅti" Ãha. So kulÅradahaæ\<*<15>*>/ upanis- sÃya vasante\<*<16>*>/ sabbavÃraïe sannipÃtetvà sabbehi saddhiæ da- hasamÅpaæ gantvà "kiæ so kakkaÂako otaraïakÃle gaïhati udÃhu gocaraæ gaïhanakÃle udÃhu uttaraïakÃle" ti pucchitvÃ\<*<17>*>/ "uttaraïakÃle" ti sutvà "tena hi tumhe kulÅradahaæ\<*<15>*>/ otaritvà yÃvadatthaæ gocaraæ gaïhitvÃ\<*<18>*>/ paÂhamaæ uttaratha, ahaæ pacchato gamissÃmÅti\<*<19>*>/" Ãha. VÃraïà tathà kariæsu. KulÅro\<*<15>*>/ pacchÃ\<*<20>*>/ uttarantaæ Bodhisattaæ mahÃsaï¬Ãsena kammÃro\<*<21>*>/ lohasalÃkaæ\<*<22>*>/ viya aÊavasena\<*<23>*>/ pÃde daÊhaæ gaïhi. Kaïeru\<*<24>*>/ Bodhisattaæ avijahitvà samÅpe yeva\<*<25>*>/ aÂÂhÃsi. Bodhisatto Ãka¬¬hanto\<*<26>*>/ kulÅraæ\<*<27>*>/ cÃletuæ nÃsakkhi. KulÅro\<*<27>*>/ pana taæ Ãka¬¬hanto\<*<26>*>/ attano abhimukhaæ karoti. So maraïabhaya- tajjito baddharÃvaæ\<*<28>*>/ ravi. SabbavÃraïÃ\<*<29>*>/ maraïabhayabhÅtÃ\<*<30>*>/ ku¤canÃdaæ\<*<31>*>/ katvà muttakarÅsaæ cajamÃnà palÃyiæsu. Ka- neru\<*<24>*>/ pi 'ssa saïÂhÃtuæ\<*<32>*>/ asakkontÅ\<*<33>*>/ palÃyituæ Ãrabhi\<*<34>*>/. Atha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi asakkonto, Bd asakkonti. 2 Cks kuÊÅ-, Bi kuÊi-, Bd kuli-. 3 Bid -jeÂhakaæ. 4 Bi kÃretuæyÃ, Bd kÃrekuyÃ. 5 Bid -imhi. 6 Cs -mÃti 7 Cks omit so. 8 Bd -tam. 9 Ck kÃ-, Bid kÃreïuya. 10 Bi uggaïhissÃmiti, Bd ukkaïh-. 11 Bid puttÃ. 12 Bid vÃreti. 13 Bid -nnaæ. 14 Bi vadantitva¤¤eva, Bd vadantaætva¤¤eva. 15 Cks kuÊÅ-, Bid kuli-. 16 Cs -tÃ, Bi -to. 17 Bid pucchi. 18 Bid gahetvÃ. 19 Bid bhÃvissÃmÅti. 20 Bid pacchato. 21 Bid kammÃra. 22 Bi lohapaÂalakaæ, Bd -salakaæ. 23 Cs Ãla- corr. to aÊa-, Bid dviaÊadvayena. 24 Bid kÃreïukÃ. 25 Ck va. 26 Cs Bi Ãka¬¬hento 27 Cks kuÊÅ-, Bi -kuÊi-, Bd -kuli. 28 Bid bandharavaæ. 29 Bid sabbe-. 30 Bid -tajjitÃ. 31 Bid ko¤ca-. 32 Bid sandhÃretuæ. 33 Bid -ti. 34 Bid Ãrabbhi. >/ #<[page 343]># %< 7. KakkaÂajÃtaka. (267.) 343>% naæ so attano baddhabhÃvaæ\<*<1>*>/ ¤ÃpetvÃ\<*<2>*>/ tassà apalÃyanatthaæ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ migo Ãyatacakkhunetto\<*<4>*>/ aÂÂhittaco\<*<5>*>/ vÃrisayo alomo, tenÃbhibhÆto kapaïaæ rudÃmi, mà heva maæ pÃïasamaæ jaheyyà ti. || Ja_III:49 ||>@ Tattha siÇgÅ\<*<3>*>/ migo ti siÇgÅ suvaïïavaïïo\<*<6>*>/ migo dvÅhi aÊehi siÇgakic- caæ sÃdhentehi yuttatÃya siÇgÅti\<*<7>*>/ attho, migo ti pana sabbasaÇgÃhikavasena\<*<8>*>/ idha kulÅro\<*<9>*>/ vutto, Ãyatacakkhunetto\<*<10>*>/ ti\<*<11>*>/ dassanaÂÂhena cakkhunayanaÂ- Âhena nettaæ, ÃyatÃni cakkhusaækhÃtÃni nettÃni assà ti Ãyatacakkhunetto dÅ- ghakkhÅti attho, aÂÂhim ev' assa tacakiccaæ sÃdhetÅti aÂÂhittaco\<*<12>*>/, tenÃbhi- bhÆto ti tena\<*<13>*>/ migena abhibhÆto ajjhotthaÂo\<*<14>*>/ niccalaæ\<*<15>*>/ gahito hutvÃ, ka- païaæ rudÃmÅti kÃru¤¤appatto\<*<16>*>/ hutvà rodÃmi\<*<17>*>/ viravÃmi, mà heva man\<*<18>*>/ ti maæ evarÆpaæ vyasanaæ pattaæ\<*<19>*>/ attano pÃïasamaæ piyasÃmikaæ tvaæ mà heva jahi\<*<20>*>/. Atha sà kaïeru\<*<21>*>/ nivattitvÃ\<*<22>*>/ taæ assÃsayamÃnà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ saÂÂhihÃyana\<*<24>*>/, pathavyÃ\<*<25>*>/ cÃturantÃya suppiyo hosi me tuvan ti. || Ja_III:50 ||>@ Tattha saÂÂhihÃyanÃ\<*<26>*>/ 'ti jÃtiyà saÂÂhivassakÃlasmiæ\<*<27>*>/ hi ku¤jarà tha- mena parihÃyanti, sà ahaæ evaæ thÃmahÅnaæ\<*<28>*>/ imaæ vyasanaæ pattaæ\<*<24>*>/ na taæ\<*<30>*>/ jahissÃmi\<*<31>*>/, mà bhÃyi, imissÃ\<*<32>*>/ hi\<*<33>*>/ catÆsu\<*<34>*>/ disÃsu samuddaæ pa- tvà ÂhitÃya cÃturantÃya paÂhaviyÃ\<*<35>*>/ tvaæ mayhaæ suÂÂhu piyo ti. Atha naæ santhambhetvÃ\<*<36>*>/ "ayya idÃni taæ kulÅrena\<*<37>*>/ saddhiæ thokaæ kathÃsallÃpaæ labhamÃnà vissajjÃpessÃmÅti\<*<38>*>/" vatvà kulÅraæ\<*<37>*>/ yÃcamÃnà tatiyaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid bandha-. 2 Bid pa¤¤Ã-. 3 Bid siÇga. 4 Bid Ãyati-. 5 Bid aÂÂihtaco. 6 Ck siÇgÅsuvaïïÃvaïïo, Cs siÇgÅsuvaïïavaïïa, Bi siÇgasuvaïïavaïïÃ, Bd suvaïïavaïïo, omitting siÇga. 7 Bid siÇgan ti. 8 Bi sabbapÃïasaÇgahakavase, Bd sabbapÃnasaÇgÃhatavasena. 9 Ck kuÊÅ-, Cs kuÊÅroti, Bid kuÊiroti. 10 Bi Ãyati-. 11 Bid add ettha. 12 Bid aÂhitaco. 13 Bi teneva. 14 Bi ajjhottarato, Bd ajjhottharato. 15 Bid -lo. 16 Ck -¤¤apa-. 17 Bi ru-. 18 Cks hevan. 19 Bid byasanappattaæ. 20 Bi jahÃmi, Bd jahà ti. 21 Bid kÃreïukÃ. 22 Bid nivatte- 23 Bid ku¤caraæ. 24 Bi saÂhahÃyanaæ, Bd saÂhihÃyanaæ. 25 Bid -byÃ. 26 Bid -nan 27 Bid saÂhivassikakÃ-. 28 Bi thÃmehi sampannaæ, Bd thÃmena hi sampannaæ. 29 Bi idaæ byasanappattaæ, Bd imaæ byasanappattaæ. 30 Bid omit taæ. 31 Bid -mÅti. 32 atha sà kaneru---imissà wanting in Cs. 33 Bid ti. 34 Cks Bi catusu. 35 Bid path- 36 Cks santhamhi, Bi saïÂhapetvÃ, Bd sanÂhambhetvÃ? 37 Bid kuli-. 38 Bid visa-. >/ #<[page 344]># %<344 III. Tikanipata 2. Kosiyavagga. (27.)>% @*>/ samuddasmiæ GaÇgÃya NammadÃya ca\<*<2>*>/ tesaæ tvaæ vÃrijo seÂÂho, mu¤ca rodantiyà patin ti\<*<3>*>/. || Ja_III:51 ||>@ Tass' attho: ye samudde và GaÇgÃya và nadiyà NammadÃya và nadiyà ku- lÅrÃ\<*<4>*>/ sabbesaæ vaïïasampattiyà ca mahantattena\<*<5>*>/ ca tvam eva seÂÂho\<*<6>*>/, tena taæ\<*<7>*>/ yÃcÃmi, mayhaæ rodamÃnÃya sÃmikaæ mu¤cà 'ti. KulÅro\<*<8>*>/ tassà kathayamÃnÃya\<*<9>*>/ itthisadde nimittaæ gahetvà akampitamÃnaso\<*<10>*>/ hutvà vÃraïassa pÃdato aÊe\<*<11>*>/ viniveÂhento "ayaæ\<*<12>*>/ vissaÂÂho\<*<13>*>/ idaæ nÃma karissatÅti\<*<14>*>/" na\<*<15>*>/ ki¤ci a¤¤Ãsi. Atha naæ vÃraïo pÃdaæ ukkhipitvà piÂÂhiæ\<*<16>*>/ akkami, tÃvad eva aÂÂhÅni bhijjiæsu\<*<17>*>/. VÃraïo tuÂÂharÃvaæ\<*<18>*>/ ravi. Sabba- vÃraïÃ\<*<19>*>/ sannipatitvà kulÅraæ\<*<20>*>/ nÅharitvà mahÅtale Âhapetvà maddantà cuïïam\<*<21>*>/ akaæsu. Tassa dve aÊà sarÅrato bhijji- tvà ekamante patiæsu. So ca kulÅradaho\<*<8>*>/ GaÇgÃya ekÃbad- dho\<*<22>*>/ GaÇgÃya\<*<23>*>/ pÆraïakÃle{\<*<24>*>/} GaÇgodakena pÆrati, udake mandÅbhavante\<*<25>*>/ dahato udakaæ GaÇgaæ otari\<*<26>*>/. Atha dve pi te aÊà uppatitvÃ\<*<27>*>/ GaÇgÃya pavuyhiæsu\<*<28>*>/, tesu eko sa- muddaæ\<*<29>*>/ pÃvisi, ekaæ dasabhÃtikarÃjÃno\<*<30>*>/ udake kÅÊamÃnà labhitvà ùnakaæ\<*<31>*>/ nÃma mutiÇgaæ\<*<32>*>/ akaæsu, samuddaæ\<*<33>*>/ pa- viÂÂhaæ pana asurà gahetvà ùÊambaraæ nÃma bheriæ kÃresuæ. Te aparabhÃge Sakkena\<*<34>*>/ saÇgÃme\<*<35>*>/ parÃjità taæ cha¬¬etvÃ\<*<36>*>/ palÃyiæsu. Atha naæ Sakko attano atthÃya gaïhÃpesi, "AÊam- baramegho viya thanantÅti\<*<37>*>/" taæ sandhÃya vadanti. Satthà imaæ dhammadesaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne ubho pi\<*<38>*>/ jayampatikà {sotÃpattiphale} \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid kuli-. 2 Bi gaÇgÃya và yamunà ca, Bd gaÇgÃya yamunÃya ca. 3 Cks patÅti. 4 Cks kuÊÅ-, Bid gaÇgÃya và yamunÃya và kuli-. 5 Bid mahantena. 6 Bid add uttamo. 7 Cs tvaæ. 8 Cks kuÊÅ-, Bid kuli-. 9 Bid kathi- 10 Bd Ãka¬hiyamÃnaso, Bi aka¬hi-. 11 Cks aÊehi. 12 Ck alaæ, Cs alaæ corr. to aÊaæ. 13 Bid viseÂho. 14 Cks -ssasÅti, Bi -ssÃmiti. 15 Ck omits na. 16 Bid piÂhiyaæ. 17 Bd adds atha. 18 Bid tuÂhiravaæ. 19 Bid sabbe. 20 Cks kuÊÅ-, Bi kuÊi-, Bd kuli-. 21 Bd cuïïavicuïïam. 22 Bd ekÃbandho, Bi ekobandho. 23 Cs omits gaÇgÃya. 24 Cs Bd purÃïa-. 25 Bid mandÅhhÆte. 26 Bid gaÇgÃya otarati 27 Bid uppalavitvÃ. 28 Cs vuyhiæsu, Bid vuyhisu. 29 Bid -dde. 30 Cs -tu-. 31 Bi Ãlaka, Bd Ãlaækaæ. 32 Bi mudiÇgaæ, Bd muddiÇgaæ. 33 Bid -dda. 34 Cs sakkotaæ. 35 Bid mÃ. 36 Ck cha¬¬hetvÃ, Bi chaÂÂetvÃ, Bd chaÂetvÃ. 37 Bd thanatiti. 38 Bid omit pi. >/ #<[page 345]># %< 8. ArÃmadÆsajÃtaka (268.) 345>% patiÂÂhahiæsu) "Tadà kaïeru\<*<1>*>/ ayaæ upÃsikà ahosi\<*<2>*>/, vÃraïo pana aham aham evÃ" 'ti. KakkaÂajÃtaæ\<*<3>*>/. $<8. ùrÃmadÆsajÃtaka.>$ Yo ve sabbasametÃnan ti. Idaæ Satthà DakkhiïÃgiri- janapade\<*<4>*>/ a¤¤ataraæ uyyÃnapÃlaputtaæ Ãrabbha kathesi. Satthà kira vutthavasso\<*<5>*>/ Jetavanà nikkhamitvà DakkhiïÃgirijanapade\<*<4>*>/ cÃrikaæ cari. Ath' eko upÃsako Buddha-pamukhaæ saæghaæ\<*<6>*>/ nimantetvà uyyÃne nisÅdÃpetvà yÃgukhajjakehi santappetvà "ayyÃ\<*<7>*>/ uyyÃnacÃri- kaæ\<*<8>*>/ caritukÃmà iminà uyyÃnapÃlena saddhiæ carantÆ" 'ti vatvà "ay- yÃnaæ phalÃphalÃni dadeyyÃsÅti" uyyÃnapÃlaæ ÃïÃpesi. BhikkhÆ caramÃnà ekaæ chiddaÂÂhÃnaæ\<*<9>*>/ disvà "imaæ ÂhÃnaæ chiddaæ\<*<10>*>/ avirÆÊ- harukkhaæ\<*<11>*>/, kin nu kho kÃraïan" ti pucchiæsu. Atha nesaæ uy- yÃnapÃlo Ãcikkhi: "eko kira uyyÃnapÃlaputto uparopakesu udakaæ Ãsi¤canto `mÆlappamÃïena\<*<12>*>/ Ãsi¤cissÃmÅti' uppÃÂetvà mÆlappamÃïena udakaæ Ãsi¤ci, tena taæ ÂhÃnaæ chiddaæ jÃtan" ti. BhikkhÆ Satthu santikaæ Ãgantvà tam\<*<13>*>/ atthaæ Ãrocesuæ. Satthà "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi so kumÃrako ÃrÃmadÆsako yevÃ" 'ti vatvà atÅ- taæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Vissasene\<*<14>*>/ nÃma\<*<15>*>/ rajjaæ kÃ- rente\<*<16>*>/ ussave ghuÂÂhe\<*<17>*>/ uyyÃnapÃlo "ussavaæ kÅÊissÃmÅti" uy- yÃnavÃsino makkaÂe Ãha: "idaæ uyyÃnaæ tumhÃkaæ bahÆpa- kÃraæ, ahaæ sattÃhaæ ussavaæ kÅlissÃmi, tumhe sattame di- vase uparopakesu udakaæ Ãsi¤cathÃ" 'ti Ãha. Te "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchiæsu. So tesaæ cammaghaÂake datvà pakkÃmi. MakkaÂà udakaæ si¤citvÃ\<*<18>*>/ uparopakesu Ãsi¤ciæsu. Atha te\<*<19>*>/ makkaÂajeÂÂhako Ãha: "Ãgametha tÃva, udakaæ nÃma sabba- kÃlaæ dullabhaæ, taæ rakkhitabbaæ\<*<20>*>/, uparopake uppÃÂetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid kÃreïukÃ. 2 Bid omit ahosi. 3 Cs kakkaÂaka-, Bi kaïïata-, Bid add sattamaæ. 4 Cs Bid -ïa-. 5 Ck vuttavasse, Bid vuÂhavasso. 6 Bid bhikkhusaægham. 7 Cs ayya. 8 Bid uyyÃne-. 9 Bi chindanaÂhÃnaæ, Bd chindaÂhÃnaæ. 10 Bi chinda, Bd chinnaæ. 11 Cks viraÊarukkhaæ, Bi ruÊhaæ avirakkhi. 12 Cks mÆlapa-. 13 Bid etam 14 Cs vissaseno, Bid visaseno. 15 Cs Bd add rÃjÃ. 16 Bid -to. 17 Ck ghuÂÂe, Cs ghuÂÂe corr. to ghuÂÂhe, Bi saæghuÂhe, Bd saæÇghuÂhe. 18 Bi Ãsi¤cantÃ, Bd Ãsi¤citvÃ. 19 Bid ne. 20 Bid tattha. >/ #<[page 346]># %<346 III. TikanipÃta. 2. Kosiyavagga. (27.)>% mÆlappamÃïaæ ¤atvà dÅghamÆlakesu bahuæ\<*<1>*>/ rassamÆlakesu appaæ udakaæ Ãsi¤cituæ\<*<2>*>/ vaÂÂatÅti". Te "sÃdhÆ" 'ti vatvÃ\<*<3>*>/ ekacce uparopake uppÃÂetvà gacchanti ekacce te\<*<4>*>/ ropetvà udakaæ si¤canti. Tasmiæ kÃle Bodhisatto BÃrÃïasiyaæ ekassa kulassa putto ahosi. So kenacid eva karaïÅyena uyyÃnaæ gantvà te makkaÂake\<*<5>*>/ tathà karonte disvà "ko tumhe evaæ kÃretÅti\<*<6>*>/" pucchitvà "vÃnarajeÂÂhako" ti vutte "jeÂÂha- kassa\<*<7>*>/ tÃva vo ayaæ pa¤¤Ã\<*<8>*>/, tumhÃkaæ kÅdisÅ\<*<9>*>/ bhavissatÅti\<*<10>*>/" tam\<*<11>*>/ atthaæ pakÃsento paÂhamaæ\<*<12>*>/ gÃtham Ãha: @*>/ edisÅ\<*<14>*>/ pa¤¤Ã, kim eva itarà pajà ti. || Ja_III:52 ||>@ Tattha sabbasametÃnan ti imesaæ sabbesam\<*<15>*>/ pi samÃgatÃnaæ\<*<16>*>/ ahuvà ti ahosi, kim eva itarà pajà ti yà itarà etesu lÃmikÃ\<*<17>*>/ pajà kÅdisà nu kho tassÃyaæ\<*<18>*>/ pa¤¤Ã ti. Tassa kathaæ sutvà vÃnarà dutiyaæ gÃthaæ Ãhaæsu: @*>/ rukkhaæ ja¤¤Ã patiÂÂhitan ti. || Ja_III:53 ||>@ Tattha brahme ti Ãlapanamattaæ, ayaæ pan' ettha saækhepattho: tvaæ bho purisa kÃraïÃkÃraïaæ ajÃnitvà evam evaæ\<*<20>*>/ amhe vinindasi, rukkhaæ\<*<21>*>/ nÃma gambhÅrapatiÂÂhito\<*<22>*>/ và esa na và ti mÆlena\<*<23>*>/ anuppÃÂetvà kathaæ ¤Ã- tuæ\<*<24>*>/ sakkÃ, tena mayaæ uppÃÂetvà mÆlappamÃïena udakaæ Ãsi¤cÃmà 'ti. Taæ sutvà Bodhisatto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ vÃnarà vane, Vissaseno va gÃrayho yass' atthà rukkharopakà ti. || Ja_III:54 ||>@ Tattha Vissaseno va gÃrayho ti BÃrÃïasÅrÃjÃ{\<*<26>*>/} Vissaseno yev' ettha\<*<27>*>/ garahitabbo, yassatthà rukkharopakà ti yass' atthÃya tumhÃdisà rukkha- ropakà jÃtà ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs Bd bahu. 2 Bid si¤ci-. 3 Bid sampaÂicchitvÃ, Bi adds va 4 Bid omit te. 5 Bid -Âe. 6 Cs karotÅti, Bid kena tumhehi evaæ kÃritanti. 7 Bid vanaraje-. 8 Bid appapa¤¤o. 9 Bid -kaæ pana kidisaæ. 10 Cks -ssasÅti. 11 Bi etaæ, Bd ekam. 12 Bid imaæ. 13 Ck nass-. 14 Cs ÅdisÅ, Bid edisÃ. 15 Ck omits sabbesam. 16 Bid samÃnajÃtinaæ. 17 Cs lÃmakÃ, Bi lÃmaka, Bd lÃmake. 18 Ck tasmÃyaæ, Bi tassa, Bd tassÃ. 19 Cs Bid add na. 20 Bid eva 21 Bid rukkho. 22 Bid -re-. 23 Bid mÆlaæ. 24 Cs ¤Ãtaæ, Bd ¤Ãïuæ. 25 Bi ye vetta, Bd ye ca¤¤e tattha. 26 Ck -si-. 27 Bi yo etta etta, Bd yeva ettha. >/ #<[page 347]># %< 9. SujÃtajÃtaka. (269.) 347>% Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà {vÃnarajeÂÂhako} ÃrÃmadÆsakakumÃro ahosi, paï¬itapuriso pana aham evÃ" 'ti. ùrÃmadÆsakajÃtakaæ\<*<1>*>/. $<9. SujÃtajÃtaka.>$ Na hi vaïïena sampannà ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto AnÃthapiï¬ikassa suïisaæ\<*<2>*>/ Dhana¤jayaseÂÂhidhÅtaraæ VisÃ- khÃya kaniÂÂhabhaginiæ SujÃtaæ Ãrabbha kathesi. Sà kira mahan- tena yasena AnÃthapiï¬ikassa gharaæ pÆrayamÃnà pÃvisi, "mahÃku- lassa dhÅtà ahan" ti pana\<*<3>*>/ mÃnatthaddhà ahosi kodhanà caï¬Ã\<*<4>*>/ pharusÃ, sassusasurasÃmikavattÃni na karoti, gehajanaæ tajjentÅ\<*<5>*>/ paharantÅ\<*<6>*>/ carati\<*<7>*>/. Ath' ekadivasaæ Satthà pa¤cabhikkhusatapari- vuto\<*<8>*>/ AnÃthapiï¬ikassa gehaæ gantvà nisÅdi. MahÃseÂÂhi\<*<9>*>/ dhammam suïanto\<*<10>*>/ Bhagavantaæ upanisÅdi\<*<11>*>/. Tasmiæ khaïe SujÃtà dÃsakamma- karehi saddhiæ kalahaæ karoti. Satthà dhammakathaæ Âhapetvà "kiæ saddo eso" ti Ãha. "EsÃ\<*<12>*>/ bhante kulasuïhà agÃravÃ, n' ev' assÃ\<*<13>*>/ sassusasurasÃmikavattaæ atthi\<*<14>*>/ na dÃnaæ na sÅlaæ, assaddhà appasannà ahorattaæ\<*<15>*>/ kalahaæ kurumÃnà vicaratÅti". "Tena hi\<*<16>*>/ pakkosathÃ" 'ti. Sà ÃgantvÃ\<*<17>*>/ vanditvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Atha naæ Satthà "satt' imà SujÃte purisassa bhariyÃ, tÃsaæ\<*<18>*>/ tvaæ katarÃ" ti pucchi. "Bhante, nÃhaæ taæ\<*<19>*>/ saækhittena kathitassa atthaæ jÃnÃmi, vitthÃrena me kathethÃ" 'ti. Satthà "tena hi ohitasotà suïÃ- hÅti" vatvà imà gÃthà abhÃsi: PaduÂÂhacittà ahitÃnukampinÅ a¤¤esu rattà atima¤¤ate patiæ dhanena kÅtassa vadhÃya ussukÃ, yà evarÆpà purisassa bhariyà "vadhakÃ\<*<20>*>/ ca\<*<21>*>/ bhariyÃ" ti ca sà pavuccati. Yaæ itthiyà vindati sÃmiko dhanaæ sippaæ vaïijja¤ ca kasiæ adhiÂÂhaham\<*<22>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add aÂhamaæ. 2 Ck suni-, Bid suïhaæ. 3 Bid omit pana. 4 Ck caï¬a, Bid caï¬i. 5 Ck tajjenti, Cs tajja, Bid tajjanti. 6 Cs -ti, Bi -tÅti, Bd -ti. 7 Bi omits carati, Bd vivadanti. 8 Cs Bid pa¤cahi bhikkhusatehi parivuto. 9 Bid add pi. 10 Bi adds va. 11 Bid upasaÇkamitvà vanditvà nisÅdi. 12 Bid ekÃ. 13 Bi agÃrassa majhe vasamÃnÃ. 14 Bi natthi, Bd na atthi. 15 Bi -ttiæ, Bd -ttiæ corr. to -ttaæ. 16 Bi adds naæ. 17 Bi ti Ãha pakkosÃpetvà ÃgaætvÃ, Bd ti sÃpetvà ÃgantvÃ. 18 Ck tÃsan, Bi tÃsu. 19 Ck na, Bi saæ, Bd omits taæ. 20 Cs ayyÃ, Bi vadhata 21 Bi omits ca. 22 Ck -hiæ, Bi adhiÂhakaæ, Bd adhiÂhahaæ. >/ #<[page 348]># %<348 III. TikanipÃta. 2. Kosiyavagga. (27.)>% appam pi tasmÃ\<*<1>*>/ apahÃtum icchati\<*<2>*>/, yà evarÆpà purisassa bhariyà "corÅ\<*<3>*>/ ca\<*<4>*>/ bhariyÃ" ti ca sà pavuccati. AkammakÃmÃ\<*<5>*>/ alasÃ\<*<6>*>/ mahagghasÃ\<*<7>*>/ pharusà ca caï¬Å ca duruttavÃdinÅ\<*<8>*>/ upaÂÂhÃyikÃnaæ\<*<9>*>/ abhibhuyya vattati\<*<10>*>/, yà evarÆpà purisassa bhariyà "ayyà ca\<*<4>*>/ bhariyÃ" ti ca sà pavuccati\<*<11>*>/. Yà sabbadà hoti hitÃnukampinÅ mÃtà va puttaæ\<*<12>*>/ anurakkhate\<*<13>*>/ patiæ\<*<14>*>/ tato dhanaæ sambhatam assa rakkhati, yà evarÆpà purisassa bhariyà "mÃtÃ\<*<15>*>/ ca bhariyÃ" ti ca sà pavuccati. YathÃpi jeÂÂhÃ\<*<16>*>/ bhaginÅ kaniÂÂhakÃ\<*<17>*>/ sagÃravà hoti sakamhi sÃmike hirÅmanà bhattuvasÃnuvattinÅ\<*<18>*>/, yà evarÆpà purisassa bhariyà "bhaginÅ ca bhariyÃ\<*<19>*>/" ti ca sà pavuccati. Yà c' Ådha\<*<20>*>/ disvÃna patiæ pamodità sakhÅ sakhÃraæ va cirassa\<*<21>*>/ Ãgataæ kolÅniyÃ\<*<22>*>/ sÅlavatÅ patibbatÃ, yà evarÆpà purisassa bhariyà "sakhÅ ca\<*<23>*>/ bhariyÃ" ti ca sà pavuccati\<*<24>*>/. AkkuÂÂhasantÃ\<*<25>*>/ vadhadaï¬atajjità aduÂÂhacittà patino titikkhati akkodhanÃ\<*<26>*>/ bhattuvasÃnuvattinÅ\<*<27>*>/, yà evarÆpà purisassa bhariyà "dÃsÅ\<*<28>*>/ ca bhariyÃ" ti ca sà pavuccati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid tassa. 2 Ck -tu, Bid pahÃtumicchati. 3 Bi teri, Bd cori. 4 Bid omit ca. 5 Ck okkÃmakÃmà corr. to akÃmakÃmÃ, Bi akammaækÃmÃ, Bd akammakÃ. 6 Ck alÃsÃ, Bd asasÃ. 7 Ck maggasÃ. 8 Bi durattavÃdÅni, Ck durannavÃdinÅ. 9 Ck uÂÂhÃ-, Bi upajhÃnakÃni, Bd upaÂhayakÃnaæ. 10 Bid pavattini. 11 the second and third verses (yaæ ithiyÃ---akammakÃmÃ---) are wanting in Cs. 12 Bid mÃtà puttaæ va. 13 Cs anupekkhate, Bi anurukkhate, Bd -rakkhite. 14 Bid pati. 15 Cs sacÅ, wanting in Bi. 16 Bid jeÂha. 17 Ck kaniÂÂhÃ, Bid ganiÂhakÃ. 18 Ck -ni, Bid bhattavasÃnuvattani. 19 Bd kaniÂhabhariyÃ, wanting in Bi. 20 Bid cidha. 21 Bi cÅrassaæ, Bd cÅrassa. 22 Ck koÊÅ-, Bid koleyyakÃ. 23 Ck ma, Bi va. 24 the fifth and sixth verses are wanting in Bi. 25 Bi akuddha-, Bd akundhÃ-. 26 Bi sako-, Bd ako-. 27 Bi satta---ni, Bd bhatta-. 28 Bd dÃsi, wanting in Bi. >/ #<[page 349]># %< 9. SujÃtajÃtaka. (269.) 349>% Imà kho SujÃte purisassa satta bhariyÃ. TÃsu vadhakasamà corisamà ayyasamà ti imà tisso niraye nibbattanti, itarà catasso NimmÃnarati-devaloke\<*<1>*>/. Yà c' Ådha\<*<2>*>/ bhariyà vadhakà ti vuccati\<*<3>*>/ corÅti ayirÃ\<*<4>*>/ ti ca sà pavuccati, dussÅlarÆpà pharusà anÃdarÃ\<*<5>*>/ kÃyassa bhedà nirayaæ vajanti tÃ. Yà c' Ådha\<*<2>*>/ mÃtà bhaginÅ sakhÅ ca dÃsÅti\<*<6>*>/ bhariyà ti ca sà pavuccati, sÅle Âhitattà cirarattasaævutà kÃyassa bhedà sugatiæ vajanti tÃ. Evaæ Satthari imÃ\<*<7>*>/ satta bhariyÃ\<*<8>*>/ dassente\<*<9>*>/ yeva SujÃtà sotÃ- pattiphale patiÂÂhahi, tato\<*<10>*>/ "tvaæ imÃsaæ sattannaæ bhariyÃnaæ ka- tarÃ" ti vutte "dÃsÅsamÃ\<*<11>*>/ ahaæ bhante" ti vatvà TathÃgataæ van- ditvà khamÃpesi. Iti Satthà SujÃtaæ gharasuïhaæ ekovÃden' eva\<*<12>*>/ dametvà katabhattakicco Jetavanaæ gantvà bhikkhusaæghena\<*<13>*>/ vatte dassite gandhakuÂiæ pÃvisi. DhammasabhÃyam pi kho bhikkhÆ Sat- thu guïakathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso ekovÃden' eva Satthà SujÃ- taæ gharasuïhaæ dametvà sotÃpattiphale patiÂÂhÃpesÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi mayà SujÃtà ekovÃden' eva\<*<14>*>/ damitÃ\<*<15>*>/" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa aggamahesiyà kucchimhi nibbattitvà vayap- patto TakkasilÃya\<*<16>*>/ sippÃni\<*<17>*>/ uggaïhitvà pitu accayena rajje patiÂÂhÃya dhammena\<*<18>*>/ rajjaæ kÃresi. Tassa mÃtà kodhanà ahosi caï¬Ã pharusà akkosikà paribhÃsikÃ. So mÃtu\<*<19>*>/ ovÃdaæ dÃtukÃmo "evaæ\<*<20>*>/ avatthukaæ kathetuæ na yuttan" ti tassà anusÃsanatthaæ ekaæ upamaæ olokento carati. Ath' ekadi- vasaæ uyyÃnaæ agamÃsi\<*<21>*>/, mÃtÃpi puttena saddhiæ ¤eva\<*<22>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi adds uppajjanti, Bd upapajjanti. 2 Bid cidha. 3 Bi vadhakà pavuccati, Bd vadhakà ti pavuccati. 4 Bid ayyakà 5 Bid anÃcÃrÃ. 6 Bi dÃsi, Bd dÃsÅ, both omit ti. 7 Bid imÃsu. 8 Bi -yÃsu. 9 Ck dassente dassente, Cs dassento, Bid dassentesu. 10 Bid sujÃte. 11 Bi dÃsi-. 12 Bi ekavÃreva, Bd ekovÃreneva. 13 Bi -saÇghe, Bd -saæghe. 14 Bd ekovÃreneva 15 Bid add yevÃ. 16 Bid -lÃyaæ. 17 Bid sabbasi-. 18 Bi adds samena, Bd sammena. 19 Bi tassÃ. 20 Bi ekameva, Bd evameva. 21 Bid gacchanto. 22 Cs Bid saddhi¤¤eva. >/ #<[page 350]># %<350 III. TikanipÃta. 2. Kosiyavagga. (27.)>% agamÃsi. Atha\<*<1>*>/ antarÃmagge kikÅ sakuïo viravi. Bodhisatta- parisÃ\<*<2>*>/ taæ saddaæ sutvà kaïïe thaketvÃ\<*<3>*>/ "ambho caï¬avÃce\<*<4>*>/ pharusavÃce\<*<4>*>/ mà saddam akÃsÅti" Ãha. Bodhisatte\<*<5>*>/ nÃÂaka- parivute\<*<6>*>/ mÃtarà saddhiæ uyyÃne\<*<7>*>/ vicarante ekasmiæ supup- phite\<*<8>*>/ sÃlarukkhe nilÅnà ekà kokilà madhurena sarena vassi\<*<9>*>/. MahÃjano tassà sare sammatto hutvà a¤jalim\<*<10>*>/ paggahetvà "saïhavÃce sakhilavÃce\<*<11>*>/ muduvÃce vassa vassÃ" 'ti gÅvaæ ukkhipitvà ohitasoto olokento aÂÂhÃsi. Bodhisatto\<*<12>*>/ tÃni dve kÃraïÃni disvà "dÃni mÃtaraæ sa¤¤Ãpetuæ\<*<13>*>/ sakkhissÃmÅti" cintetvà "amma antarÃmagge kikÅsaddaæ\<*<14>*>/ sutvÃ\<*<15>*>/ mahÃjano `mà saddam akÃsi\<*<16>*>/, mà saddam akÃsÅti' kaïïe pidahi, pharu- savÃcà nÃma na kassaci piyÃ" ti vatvà imà gÃthà avoca: @*>/ piyadassanÃ\<*<18>*>/ kharavÃcà piyà honti asmiæ loke paramhi ca. || Ja_III:55 ||>@ @*>/ dubbaïïaæ\<*<20>*>/ tilakÃhataæ\<*<21>*>/ kokilaæ saïhabhÃïena\<*<22>*>/ bahunnaæ pÃïinaæ piyaæ. || Ja_III:56 ||>@ @*>/ mantabhÃïÅ\<*<24>*>/ anuddhato (Dhp. v.363.) atthaæ dhamma¤ ca dÅpeti madhuraæ tassa bhÃsitan ti. || Ja_III:57 ||>@ TÃsaæ ayaæ attho: amma ime sattà piyaÇgusÃmÃdinÃ\<*<25>*>/ sarÅravaïïena sampannÃ\<*<26>*>/ kathÃnigghosassa\<*<27>*>/ madhuratÃya ma¤jukÃ\<*<28>*>/ abhirÆpatÃya{\<*<29>*>/} piya- dassanà samÃnÃ\<*<30>*>/ antamaso mÃtÃpitaro pi\<*<31>*>/ akkosaparibhÃsÃdivasena\<*<32>*>/ pavat- tÃya\<*<33>*>/ kharavÃcÃya samannÃgatattà kharavÃcà imasmi¤ ca paramhi ca\<*<34>*>/ loke piyà nÃma na honti\<*<35>*>/ antarÃmagge kharavÃcÃ\<*<36>*>/ kikÅ viya, saïhabhÃïino pana maÂÂhÃya\<*<37>*>/ madhurÃya vÃcÃya samannÃgatà virÆpÃpi\<*<38>*>/ piyà honti, tena taæ\<*<39>*>/ vadÃmi: nanu passasi imaæ kÃliæ\<*<40>*>/ dubbaïïasarÅravaïïato\<*<41>*>/ pi kÃÊatarehi\<*<42>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd adds naæ. 2 Bid bodhisattassa parisà ca. 3 Bid pidahitvÃ. 4 Ck -co. 5 Bi -tto, Bid add pana. 6 Cks -tena, Bi -varito, Bd -vÃritena. 7 Bd uyyÃnameva. 8 Bd -ta. 9 Bd viravi. 10 Bd -a¤cali. 11 saddhiæ---sakhilavÃce wanting in Bi. 12 Bid atha mahÃsatto. 13 Bi a¤¤Ãpe-, Bd pa¤¤Ãpe-. 14 Bi kiæki-, Bd kiki-. 15 Bi adds ki kathesi. 16 Bid omit mà saddamakÃsi. 17 Bi ma¤¤unÃ, Bd ma¤jÆkÃ. 18 Bi -dassiko, Bd -dassiïÃ. 19 all four MSS. kÃliæ. 20 Ck -ïïÃ. 21 Ck -bhataæ, Bi -haïaæ. 22 Bi -vÃsena, Bd -vÃcena. 23 Bd cÃya. 24 Bid -ïi. 25 Cs -samÃdinÃ. 26 Bi samÃnÃ, Bd samÃganÃ. 27 Bid gatÃnigho-. 28 Bi ma¤¤ukÃ. 29 Ck -tÃyaæ. 30 Bd adds pi. 31 Bid omit pi. 32 Bi -satÃdi-, Bd -sakÃdi-. 33 Bd -ttà 34 Ck omits paramhi ca, Bi imasmÅ loke paramhi ca. 35 Bid add taæ amma. 36 Ck Bd kharÃ-. 37 Ck maï¬Ãya, Cs maÂÂÃya, Bid maÂhÃya. 38 Cks omit pi. 39 Bid naæ. 40 Cs Bid kÃliæ. 41 Ck dubbaïïaæ-, Bid duppaïïasariraæ vaïïato. 42 Bid kÃlantare. >/ #<[page 351]># %< 10. UlÆkajÃtaka. (270.) 351>% tilakehi Ãhatam\<*<1>*>/ kokilaæ yÃ\<*<2>*>/ evaæ dubbaïïÃ\<*<3>*>/ samÃnÃpi saïhabhÃïena\<*<4>*>/ ba- hunnaæ pÃïinam piyà jÃtÃ, iti yasmÃ\<*<5>*>/ kharavÃco satto loke mÃtÃpitunnam pi appiyo tasmà bahujanassa piyabhÃvaæ icchanto poso sakhilavÃco saïhamaÂÂa- muduvÃco\<*<6>*>/ assa\<*<7>*>/ pa¤¤ÃsaækhÃtÃya\<*<8>*>/ mantÃya\<*<9>*>/ {paricchinditvÃ} kathanato\<*<10>*>/ man- tabhÃïÅ\<*<11>*>/ vinà uddhaccena pamÃïayuttass' eva kathanato anuddhato, yo\<*<12>*>/ hi evarÆpo\<*<13>*>/ pÃli¤ ca\<*<14>*>/ attha¤ ca\<*<15>*>/ dÅpeti tassa bhÃsitaæ kÃraïasannissitaæ\<*<16>*>/ katvà paraæ na akkosetvÃ\<*<17>*>/ kathitatÃya\<*<18>*>/ madhuran ti. Evaæ Bodhisatto imÃhi tÅhi gÃthÃhi mÃtu dhammaæ de- setvà mÃtaraæ sa¤¤Ãpesi\<*<19>*>/ Sà tato paÂÂhÃya ÃcÃrasampannà ahosi. Bodhisatto pi mÃtaraæ ekovÃden' eva\<*<20>*>/ nibbisevanaæ katvà yathÃkammaæ gato. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakam samodhÃnesi: "Tadà BÃrÃïasira¤¤o mÃtà SujÃtà ahosi, rÃjà pana aham evÃ" 'ti. SujÃtajÃtakaæ\<*<21>*>/. $<10. UlÆkajÃtaka.>$ Sabbehi kira ¤ÃtÅhÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto kÃkolÆkakalahaæ\<*<22>*>/ Ãrabbha kathesi. Tasmiæ\<*<23>*>/ hi kÃle kÃkà divà ulÆke\<*<24>*>/ khÃdanti, ulÆkÃ\<*<25>*>/ suriyagamanato\<*<26>*>/ paÂÂhÃya tattha tattha sayitÃnaæ kÃkÃnaæ sÅsÃni chinditvÃ\<*<27>*>/ te\<*<29>*>/ jÅvitakkhayaæ pÃpenti. Ath' ekassa bhikkhuno Jetavanapaccante ekasmim pariveïe vasantassa sammajjanakÃle\<*<29>*>/ rukkhato patitÃni sattaÂÂhanÃÊimattÃni\<*<30>*>/ pi\<*<31>*>/ bahu- tarÃni pi kÃkasÅsÃni cha¬¬etabbÃni\<*<32>*>/ honti. So tam atthaæ bhikkhÆ- naæ Ãrocesi. BhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso asukassa\<*<33>*>/ kira bhikkhuno vasanaÂÂhÃne divase divase etta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Ãbhataæ, Cs ÃbhÃtaæ corr. to Ãhataæ. 2 Cs sÃ, Bid omit yÃ. 3 Bid -ïïa-. 4 Bid saïhavÃcÃbhÃvena. 5 Bi tasmÃ. 6 Ck saïhavaddha-, Bid saïhavÃco mudu-, Bi adds maÂhavÃco. 7 Bd assÃ. 8 Bi ¤Ãïasaæ-, Bd pa¤¤ÃïasaÇkhÃtÃya. 9 Ck mattÃya, Cs Bi samantÃya. 10 Bid vacanato. 11 Bi samantabhÃïi, Bd samantÃbhÃïi. 12 Cks so. 13 Bid add puggalo. 14 Ck Bid pÃÊi¤ca, Cs pÃÊiattha¤ca. 15 Ck omits attha¤ca; Cs pÃÊi¤ca in the place of attha¤ca. 16 Bi kara-. 17 Bi paraæ sakopetvÃ, Bd paraæ akopetvÃ. 18 Bid kathitassa. 19 Cs pa¤¤Ãpasi. 20 Bi ekovÃdena, Bd ekovÃreneva. 21 Bid add navamaæ. 22 Cs -ÊÆka-, Bi -luka-, Bd -luÇka-. 23 Bid tasmi¤. 24 Cs uÊÆke, Bid uluÇke. 25 Cs uÊÆkÃ, Bi uluÇkÃ, Bd ulaÇkÃ. 26 Bid -yattaÇga-. 27 Bi bhinditvÃ. 28 Bid tesaæ. 29 Bid samajjana-. 30 Cs Bid -nÃli-. 31 Bid add lohitamakkhitÃni. 32 Bd chaÂÂe-. 33 Bid amukassa. >/ #<[page 352]># %<352 III. TikanipÃta. 2. Kosiyavagga. (27.)>% kÃni\<*<1>*>/ nÃma kÃkasÅsÃni cha¬¬etabhÃni\<*<2>*>/ hontÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchi. BhikkhÆ "imÃya nÃmÃ" 'ti vatvÃ\<*<3>*>/ "kadà paÂÂhÃya\<*<4>*>/ pana bhante kÃkÃna¤ ca ulÆkÃna¤\<*<5>*>/ ca a¤¤ama¤¤aæ veraæ uppannan" ti pucchiæsu. Satthà "paÂhamakappiyakÃlato\<*<6>*>/ paÂÂhÃyÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte paÂhamakappikÃ\<*<7>*>/ sannipatitvà ekaæ abhirÆpaæ sobhaggappattaæ ÃïÃsampannaæ\<*<8>*>/ sabbÃkÃraparipuïïaæ\<*<9>*>/ puri- saæ gahetvà rÃjÃnaæ kariæsu, catuppadÃpi\<*<10>*>/ sannipatitvà ekaæ sÅhaæ rÃjÃnaæ kariæsu, mahÃsamudde macchà ùnandaæ nÃma macchaæ rÃjÃnaæ akaæsu. Tato sakuïagaïà Himavanta- padese\<*<11>*>/ ekasmiæ piÂÂhipÃsÃïe sannipatitvà "manussesu rÃjà pa¤¤Ãyati tathà catuppadesu\<*<10>*>/ c' eva macchesu ca, amhÃkaæ pan' antare\<*<12>*>/ rÃjà nÃma n' atthi, appatissavÃso\<*<13>*>/ nÃma na\<*<14>*>/ vaÂÂati\<*<15>*>/, amhÃkam pi rÃjÃnaæ laddhuæ vaÂÂati\<*<16>*>/, ekaæ rÃjaÂ- Âhane Âhapetabbayuttakaæ jÃnÃthÃ\<*<17>*>/" ti te tÃdisaæ sakuïaæ olokayamÃnÃ\<*<18>*>/ ekaæ ulÆkaæ\<*<19>*>/ rocetvà "ayaæ no ruccatÅti" Ãhaæsu. Ath' eko sakuïo sabbesaæ ajjhÃsayagahanatthaæ tikkhattuæ sÃvesi\<*<20>*>/. Tassa sÃventassa dve sÃvanÃ\<*<21>*>/ adhivÃ- setvà tatiyasÃvanÃya\<*<22>*>/ eko kÃko uÂÂhÃya "tiÂÂha tÃv', etassa\<*<23>*>/ imasmiæ rÃjÃbhisekakÃle evarÆpaæ mukhaæ, kuddhassa kÅdi- saæ bhavissatÅti, iminà hi kuddhena olokità mayaæ tattaka- pÃle\<*<24>*>/ pakkhittatilÃ\<*<25>*>/ viya tattha tatth' eva\<*<26>*>/ bhijjissÃma, imaæ rÃjÃnaæ kÃtuæ mayhaæ na ruccatÅti" imam atthaæ pakÃsetuæ paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi ettha-. 2 Bi cha¬¬he-, Bd chaÂÂe-. 3 Bid pucchitvà imÃya nÃmà ti vutte na bhikkhave idÃneva pubbe pi kalahaæ karonti (Bi -to) yevà ti vatvÃ. 4 Bid omit paÂÂhÃya. 5 Bid ulu-. 6 Cs Bid -kappika-. 7 Bi paÂhamakappe manussÃ, Bd pathamakappe manussÃ. 8 Bid ÃcÃra-. 9 Cs sabbakÃraparipÆraæ, Bi sabbÃlaÇkÃraparipuïïaæ. 10 Bid catupÃ-. 11 Bd -ppa- 12 Bid pana antare 13 Cks appatissa¤cavÃso, Bi appatissavovÃso, Bd appatissavoso. 14 Bi omits na. 15 Cks vaddhati. 16 Ck vaddhati, Cs vaddhatÅti, Bid vaÂÂatÅti. 17 Cks jÃna-. 18 Bid oloki-. 19 Cs Bd uÊÆkaæ, Bi uluÇka. 20 Bd -ti. 21 Cs -ïÃ, Bid savanÃ. 22 Cs -ïÃya, Bi -savanÃya. 23 Bi akuddhassa bhÃva tassa, Bd sakuddhassa tÃva tassa in the place of tiÂÂha tÃvetassa. 24 Bi tatthakapile, Bd tatthakapÃle. 25 Bid -ttaloïam. 26 Bi tattheva tattheva, Bd tattheva. >/ #<[page 353]># %< 10. UlÆkajÃtaka. (270.) 353>% @*>/ kosiyo issaro kato, sace ¤ÃtÅh'\<*<2>*>/ anu¤¤Ãto bhaïeyy' Ãhaæ ekavÃciyan\<*<3>*>/ ti. || Ja_III:58 ||>@ Tass' attho: yà esà sÃvanÃ\<*<4>*>/ vattati\<*<5>*>/ taæ\<*<6>*>/ sutvà vadÃmi: sabbehi kira imehi samÃgatehi ¤ÃtÅhi ayaæ kosiyo rÃjà kato sace panÃhaæ ¤ÃtÅhi anu¤¤Ãto bha- veyyaæ ettha vattabbaæ ekavÃcikaæ\<*<7>*>/ {ki¤ci} bhaïeyyan ti. Atha naæ anu¤¤ÃtattÃ\<*<8>*>/ sakuïà dutiyaæ gÃtham Ãhaæsu. @*>/ pa¤¤Ãvanto\<*<10>*>/ jutindharà ti. || Ja_III:59 ||>@ Tattha bhaïa samma anu¤¤Ãto ti samma vÃyasa tvaæ sabbeh' ev' amhehi\<*<11>*>/ anu¤¤Ãto, yaæ te bhaïitabbaæ taæ bhaïa, attham dhamma¤ ca kevalan ti bhaïanto ca kÃraïa¤ c' eva\<*<12>*>/ paveïiÃgata¤ ca vacanaæ Ãmu¤citvÃ\<*<13>*>/ va bhaïa, pa¤¤Ãvanto\<*<14>*>/ jutindharà tipa¤¤Ãsampannà c' eva\<*<15>*>/ ¤Ãïo- bhÃsadharà ca daharÃpi hi\<*<16>*>/ atthi yeva. So evaæ anu¤¤Ãto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ulÆkassÃbhisecanaæ, akuddhassa mukhaæ passa, kathaæ kuddho karissatÅti. || Ja_III:60 ||>@ Tass' attho: bhaddaæ tumhÃkaæ hotu, yaæ\<*<18>*>/ pan' etaæ tikkhattuæ sÃva- navÃcÃya\<*<19>*>/ ulÆkassa\<*<20>*>/ abhisecanaæ\<*<21>*>/ kayirati\<*<22>*>/ etaæ mayhaæ na ruccati, etassa hi idÃni tuÂÂhacittassa akuddhassa mukhaæ passatha, kuddho panÃyaæ\<*<23>*>/ kathaæ\<*<24>*>/ karissatÅti na jÃnÃmi, sabbathÃp' etaæ\<*<25>*>/ mayhaæ na ruccatÅti. So evaæ vatvà "mayhaæ na ruccati\<*<26>*>/, mayhaæ\<*<27>*>/ na ruc- catÅti" viravanto ÃkÃse uppati. UlÆko\<*<28>*>/ pi naæ uÂÂhÃya anu- bandhi. Tato paÂÂhÃya te\<*<28>*>/ a¤¤ama¤¤aæ veraæ bandhiæsu. Sakuïà suvaïïahaæsaæ\<*<30>*>/ rÃjÃnaæ katvà pakkamiæsu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi imehitÅhi. 2 Bid -hi. 3 Bid -kan 4 Ck sÃvanÃma, Cs sÃvaïÃ. 5 Cs ti, Bid vaÂÂati. 6 Bid add saddaæ. 7 Bi -vÃcaæ. 8 Bi anujÃnanti, Bd anujÃnantÃ. 9 Cs Bid pakkhi. 10 Cs Bi pa¤¤a-. 11 Bid amhehi sabbehi. 12 Bid -ïa¤¤eva. 13 Cks Bi amu¤citvÃ, Bd Ãmu¤jitvÃ. 14 Cs pa¤¤a-. 15 Bid omit ceva. 16 Bid omit hi. 17 Bid bhaddante. 18 Cs yam. 19 Cks -naæ-, Cs -ïaæ-. 20 Cs uÊÆ-, Bid uluÇkassa. 21 Cks -na. 22 Ck Bd kayirÃti. 23 Ck panÃya, Bd panayaæ. 24 Bd kataæ samuÂha. 25 Bid sabbathÃpi etaæ. 26 Bd omits mayhaæ na ruccati. 27 Cks omit mayhaæ. 28 Cs uÊÆ-, Bid uluÇko. 29 Bd paÂhÃyete corr. to paÂhÃya te, Bi omits te. 30 Cks -sa, Bd suvaïïaæ hisa. >/ #<[page 354]># %<354 III. TikanipÃta. 3.Ara¤¤avagga. (28.)>% Satthà imaæ dhammadesanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃta- kaæ samodhÃnesi\<*<2>*>/: "Tadà rajje abhisittahaæsapotako pana aham eva ahosin" ti. UlÆkajÃtakaæ\<*<3>*>/. Kosiyavaggo\<*<4>*>/ dutiyo. 3. ARA¥¥AVAGGA. $<1. UdapÃnadÆsakajÃtaka.>$ ùra¤¤akassa\<*<5>*>/ isino ti. Idaæ Satthà Isipatane\<*<6>*>/ viha- ranto ekaæ udapÃnadÆsakaæ sigÃlaæ Ãrabbha kathesi. Eko kira sigÃlo bhikkhusaæghassa pÃnÅyaudapÃnaæ uccÃrapassÃvakaraïena dÆ- setvà pakkÃmi\<*<7>*>/. Atha naæ ekadivasaæ udapÃnasamÅpaæ Ãgataæ sÃmaïerà le¬¬Æhi\<*<8>*>/ paharitvà kilamesuæ\<*<9>*>/. So tato paÂÂhÃya\<*<10>*>/ taæ ÂhÃnaæ puna nivattitvÃpi na olokesi. BhikkhÆ taæ pavattiæ ¤atvà dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso udapÃnadÆsaka- sigÃlo kira sÃmaïerehi kilamitakÃlato\<*<11>*>/ paÂÂhÃya puna nivattitvÃpi na olokesÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa\<*<12>*>/ udapÃnadÆsako yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ ÃhÃri: AtÅte BÃrÃïasiyaæ idam eva Isipatanaæ ayam eva udapÃno ahosi. Tadà Bodhisatto BÃrÃïasiyaæ kulaghare nibbattitvÃ\<*<13>*>/ isipabbajjaæ pabbajitvà isigaïaparivuto Isipatane vÃsaæ kappesi. Tadà eko\<*<14>*>/ va sigÃlo idam eva udapÃnaæ dÆsetvà pakkamati. Atha naæ ekadivasaæ tÃpasà parivÃretvà Âhità eken' upÃyena gahetvà Bodhisattassa santikaæ nayiæsu\<*<15>*>/. Bodhisatto sigÃlena sallapanto\<*<16>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ isino cirarattatapassino\<*<17>*>/ kicchà kataæ udapÃnaæ kathaæ samma\<*<18>*>/ avÃhayÅti\<*<19>*>/. || Ja_III:61 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs desanaæ. 2 Bid add succapariyosÃne bahu sotÃpannÃdayo ahesuæ. 3 Cs uÊÆ-, Bid uluÇka-, and add dasamaæ, tassuddÃnaæ: padumaæ mudupÃïi¤ca palobho ca panÃdakaæ khurappasindhava¤ceva kakkaÂÃrÃmadusakaæ sujÃtaæ uluÇkadasamaæ. 4 Bid padumavaggo. 5 Bid ar-. 6 Bid jetavane. 7 Bid pakkamati. 8 Bid leï¬uhi. 9 Bid kilamisu. 10 Bid add tatheva. 11 Bi nilapita-. 12 Bid add siÇgÃlo. 13 Bid add vayappatto. 14 Ck eso. 15 Bid ÃnayÅsu. 16 Bi pento, Bd sallamento. 17 Bid cÅraratta-. 18 Bid amma. 19 Bid avÃhasÅti. >/ #<[page 355]># %< 1. UdapÃnadÆsakajÃtaka. (271.) 355>% Tass' attho: ara¤¤e vasanatÃya\<*<1>*>/ Ãra¤¤akassa\<*<2>*>/, esitaguïattÃ\<*<3>*>/ isino, cirarattaæ tapaæ nissÃya vutthattÃ\<*<4>*>/ cirarattatapassino\<*<5>*>/, kicchà kataæ\<*<6>*>/ kicchena dukkhena nipphÃditaæ\<*<7>*>/ udapÃnaæ, kathaæ\<*<8>*>/ kimatthÃya samma si- gÃla tvaæ avÃhayi\<*<9>*>/ muttakarÅsena ajjhotthari\<*<10>*>/ dÆsesi, taæ và muttakarÅsaæ\<*<11>*>/ ettha avÃhayi\<*<12>*>/ pÃtesÅti. Taæ sutvà sigÃlo dutiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha esa dhammo ti esa sabhÃvo, yaæ pÅtvà ohadÃmase ti samma mayaæ yattha pÃnÅyaæ pivÃma tam eva ÆhadÃma\<*<13>*>/ pi\<*<14>*>/ omuttema\<*<15>*>/ pi, esa amhÃkaæ sigÃlÃnaæ dhammo ti dasseti, pitupitÃmahan ti pitunna¤\<*<16>*>/ ca pitÃmahÃna¤ ca no esa dhammo, na naæ\<*<17>*>/ ujjhÃtum arahasÅti etaæ am- hÃkaæ paveïiÃgataæ dhammaæ\<*<18>*>/ sabhÃvaæ tvaæ\<*<19>*>/ ujjhÃtuæ nÃrahasi\<*<20>*>/, na yuttaæ\<*<21>*>/ te ettha kujjhitun ti. Ath' assa Bodhisatto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/.\<*<1>*>/(=271).\<*<3>*>/: Yesaæ vo ediso dhammo adhammo pana kÅdiso, mà vo dhammaæ adhammaæ và addasÃma kudÃcanan ti. || Ja_III:63 ||>@ Tattha mà vo ti tumhÃkaæ dhammaæ và adhammam và mà mayaæ\<*<22>*>/ kadÃci addasÃmà 'ti. Evaæ MahÃsatto tassa ovÃdaæ datvà "mà puna Ãgac- chÅti\<*<23>*>/" Ãha. So tato paÂÂhÃya puna nivattitvÃpi na olokesi. Satthà imaæ desanaæ\<*<24>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà udapÃnadÆsako ayam eva sigÃlo ahosi, gaïa- satthà pana aham evÃ" 'ti. UdapÃnadÆsakajÃtakaæ\<*<25>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks vasantÃya, Bi vasamanatÃya. 2 Bid ar-. 3 Bi isita-, Bd esitaguïatthÃ. 4 Bi vattattÃ, Bd vuÂhattÃ. 5 Bd cirarattÃ-, Bi vapassino? 6 Bid katanti. 7 Ck nippÃ-, Bi niÂhÃritaæ, Bd nipÃditaæ. 8 Bd katanti. 9 Bi savÃha, Bd avÃhasi. 10 Bi ajhottari, Bd ajjhettari, Cs ajjhottari corr. to -tthari. 11 Bi tvà kimuttakasiraæ, Bd tvaæ kimuttakiriæsaæ. 12 Bi avÃhani, Bd avÃhasi. 13 Bi ohadÃma, Bd uhadÃma. 14 Bi omits pi. 15 Bid omuttÃma. 16 Bd pitÆna¤. 17 Cs taæ 18 Bi dhamma. 19 Cks taæ, Bi omits tvaæ. 20 Bd na arahasÅti, Bi na arayati. 21 Cks yuttan. 22 Ck và na mayaæ, Cs và ma mÃyaæ, Bi và ti mayaæ mÃ, Bd và mayaæ vÃ. 23 Bi ÃgacchahÅti, Bd ÃgacchasÅti. 24 Bid dhammade-. 25 Bid add pathamaæ. >/ #<[page 356]># %<356 III. TikanipÃta. 3. Ara¤¤avagga. (28.)>% $<2. VyagghajÃtaka.>$ Yena mittena saæsaggo 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto KokÃlikaæ\<*<1>*>/ Ãrabbha kathesi. KokÃlikavatthuæ\<*<2>*>/ Terasa- nipÃte TakkÃriyajÃtake Ãvibhavissati. KokÃliko\<*<3>*>/ pana "SÃriputta- MoggallÃne gahetvà ÃgamissÃmÅti" KokÃlikaraÂÂhato\<*<2>*>/ Jetavanaæ Ãgantvà SatthÃraæ vanditvà there upasaækamitvÃ\<*<4>*>/ "Ãvuso KokÃlika- raÂÂhavÃsino manussà tumhe pakkosanti, ettha gacchÃmÃ" 'ti Ãha. "Gaccha tvaæ Ãvuso, na mayaæ ÃgacchÃmÃ\<*<5>*>/" 'ti. So therehi pa- Âikkhitto sayam eva agamÃsi\<*<6>*>/. Atha bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso KokÃliko SÃriputta-MoggallÃnehi sa- hÃpi vinÃpi vattituæ\<*<7>*>/ na sakkoti, saæyogaæ pi na sahati viyogam pi na sahatÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhik- khave idÃn' eva pubbe pi KokÃliko SÃriputta-MogallÃnehi n' eva saha\<*<8>*>/ na\<*<9>*>/ vinà vattituæ\<*<10>*>/ sakkotÅti\<*<11>*>/" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto a¤¤atarasmiæ ara¤¤Ãyatane rukkhadevatà hutvà nibbatti. Tassa vimÃnato avidÆre a¤¤atarasmiæ\<*<12>*>/ vanaspatijeÂ- Âhake\<*<13>*>/ a¤¤Ã{\<*<14>*>/} rukkhadevatÃ\<*<15>*>/ vasati. Tasmiæ vanasaï¬e sÅ- havyagghÃ\<*<16>*>/ ca vasanti. Tesaæ bhayena na koci tattha khet- taæ karoti\<*<17>*>/ na rukkhaæ chindati nivattitvà oloketuæ sa- mattho pi\<*<18>*>/ n' atthi. Te pana sÅhavyagghÃ\<*<19>*>/ nÃnappakÃre mige vadhitvà khÃdanti khÃditÃvasesaæ tatth' eva pahÃya gacchanti, tena\<*<20>*>/ so vanasaï¬o asucikuïapagandho hoti\<*<21>*>/. Atha itarÃ\<*<22>*>/ rukkhadevatà andhabÃlà kÃraïÃkÃraïaæ ajÃna- mÃnà ekadivasaæ Bodhisattaæ Ãha: "samma ete no sÅhavyag- ghe\<*<23>*>/ nissÃya vanasaï¬o asucikuïapagandho jÃto, ahaæ ete palÃpemÅti\<*<24>*>/". Bodhisatto "samma ime dve nissÃya amhÃkaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -liyaæ. 2 Ck -liya-. 3 Ck -liyo. 4 Ck -kami. 5 Bid gacchÃmÃ. 6 Bid Ãg-. 7 Ck vattuæ, Bid saha nisÅdituæ pi vinà vattituæ (Bi nivattituæ) pi. 8 Bid sahati. 9 Cks omit na. 10 Ck vattuæ. 11 Ck sakkosÅti. 12 ara¤¤Ãyatane---a¤¤atarasmiæ wanting in Bi. 13 Ck -ko corr. to -ke, Cs vanaspatijeÂÂhake corr. to vanappa-, Bd vanappatijeÂhako, Bi vanappatijeÂhekÃ. 14 Ck ara¤¤e, Cs a¤¤e, Bd a¤¤a, Bi ara¤¤a. 15 Bid add hutvÃ. 16 Bid sÅho ca byaggho. 17 Bid kasati. 18 Bid nÃma. 19 Bid sÅhabyagghÃ. 20 Bid tesaæ gandhena. 21 Bid ahosi. 22 Bid a¤¤atarÃ. 23 Bid -byagghe. 24 Bid -pessÃmÅti. >/ #<[page 357]># %< 2. VyagghajÃtaka. (272.) 357>% vimÃnÃni\<*<1>*>/ rakkhiyyanti\<*<2>*>/, etesu palÃtesu\<*<3>*>/ vimÃnÃni no vinassis- santi\<*<4>*>/, sÅhavyagghÃnaæ\<*<5>*>/ padaæ apassamÃnÃ\<*<6>*>/ manussà sabbaæ\<*<7>*>/ vanaæ chinditvà ekaægaïaæ\<*<8>*>/ katvà khettÃni karissanti\<*<9>*>/, mà te evaæ ruccÅti\<*<10>*>/" vatvà purimà dve gÃthà avoca: @*>/ yogakkhemo\<*<12>*>/ vihiæsati\<*<13>*>/ pubbe v' ajjhÃbhavan tassa rakkhe akkhÅva paï¬ito. || Ja_III:64 ||>@ @*>/ yogakkhemo pava¬¬hati kareyy' attasamaæ vuttiæ sabbakiccesu paï¬ito ti. || Ja_III:65 ||>@ Tattha yena mittena saæsaggÃ\<*<14>*>/ ti yena pÃpamittena saddhiæ saæ- saggahetu saæsaggakÃraïÃ\<*<15>*>/ yena saddhiæ dassanasaæsaggo savanasaæsaggo kÃyasaæsaggo samullÃpasaæsaggo\<*<16>*>/ paribhogasaæsaggo ti\<*<17>*>/ imassa pa¤cavidhassa saæsaggassa katattà ti attho, yogakkhemo\<*<12>*>/ ti kÃyacittÃnaæ\<*<18>*>/ sukhaæ, taæ hi dukkhayogato khemattÃ\<*<19>*>/ idha yogakkhemo ti adhippetaæ dÅpeti\<*<20>*>/, vihiæ- satÅti\<*<21>*>/ parihÃyati\<*<22>*>/, pubbevajjhÃbhavantassa rakkhe akkhÅva paï- ¬ito ti tassa pÃpamittassa ajjhÃbhavan\<*<23>*>/, tena\<*<24>*>/ abhibhavitabbaæ\<*<25>*>/ attano lÃ- bhayasajÅvitaæ\<*<26>*>/, yathà naæ\<*<27>*>/ so na ajjhÃbavati tathà paÂhamataram\<*<28>*>/ eva attano akkhÅ viya paï¬ito puriso rakkheyya, dutiyagÃthÃya yenà 'ti yena ka- lyÃïamittena saha\<*<29>*>/ saæsaggakÃraïÃ\<*<30>*>/, yogakkhemo pava¬¬hatÅti kÃya- cittasukhaæ va¬¬hati, kareyyattasamaæ vuttin ti tassa kalyÃnamittassa sabbakiccesu paï¬ito puriso yathà attano jÅvitavutti¤ ca upabhogaparibhoga- vutti¤ ca karoti evam etaæ\<*<31>*>/ sabbaæ kareyya adhikam\<*<32>*>/ pi kareyya hÅnaæ pana na kareyyà 'ti. Evaæ Bodhisattena kÃraïe kathite pi sà bÃladevatà anu- padhÃretvÃ\<*<33>*>/ ekadivasaæ bheravaæ\<*<34>*>/ rÆpÃrammanaæ dassetvà te sÅhavyagghe\<*<35>*>/ palÃpesi. Manussà tesaæ padavala¤jaæ\<*<36>*>/ adisvà "sÅhavyagghe\<*<35>*>/ a¤¤aæ vanasaï¬aæ gatÃ" ti ¤atvà va- nasaï¬assa ekaæ\<*<37>*>/ passaæ chindiæsu. Devatà Bodhisattaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bi vamÃnÃni, Bd vinÃni Âhassanti. 2 Cks rakkhanti, Bid rakkhissanti. 3 Bid palÃyantesu. 4 Bd vinississanti, Ck vimÃnÃni teke passissanti, Cs vimÃnÃni neke passissanti corr. to v. teke p. 5 Bid -byag-. 6 Ck apassanÃma, Bid apassantÃ. 7 Bi sabba, Bd sabbe. 8 so Cs; Ck ekaæghaïaæ, Bi ekÃ-, Bd ekaÇghaïaæ. 9 Bid kassissanti. 10 Bid ruccatÅti. 11 all four MSS. -ggo. 12 Cks -mÃ. 13 Bid vihiyati. 14 Cs Bid -ggo. 15 Bid add ca. 16 Cs samullapana-, Bid sallÃpa-. 17 Bi iti. 18 Bid -citta. 19 Bi khettamattÃ, Bd khemettÃ. 20 Bid omit dÅpeti. 21 Bi vihiyatÅti, Bd vihiratÅti. 22 Ck parihÃsati. 23 Cs -vaæ, Bi ajhÃvatavan. 24 Bid ti. 25 Bid bhavitabbaæ. 26 Bid lÃbhassajÅvitaæ. 27 Cs taæ. 28 Bid pavattam. 29 Bid omit saha. 30 Bid saæsaggo-. 31 Bi evamevataæ. 32 Bid -kaæ. 33 Bid add va. 34 Bid -va. 35 Bid -byag-. 36 Ck -lajaæ, Bi -la¤caæ. 37 Bid eka. >/ #<[page 358]># %<358 III. TikanipÃta. 3. Ara¤¤avagga. (27.)>% upasaækamitvà "ahaæ samma tava vacanaæ akatvà te palÃ- pesiæ, idÃni tesaæ gatabhÃvaæ ¤atvà manussà vanasaï¬aæ chindanti, kin\<*<1>*>/ nu kho kattabban" ti vatvà "idÃni te asukava- nasaï¬e nÃma vasanti, gantvà te ÃnehÅti" vuttÃ\<*<2>*>/ tatth' eva\<*<3>*>/ gantvà tesaæ purato Âhatvà a¤jalim\<*<4>*>/ paggayha tatiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ mahÃvanaæ, mà vanaæ chindi\<*<6>*>/ nivyagghaæ\<*<7>*>/, vyagghà mà hesu\<*<8>*>/ nibbanÃ\<*<9>*>/ ti. || Ja_III:66 ||>@ Tattha vyagghÃ\<*<10>*>/ ti ubho pi te vyagghanÃmen' evÃlapantÅ\<*<11>*>/ Ãha, ni- vattavho ti nivattatha, paccametha\<*<12>*>/ mahÃvanan ti taæ\<*<13>*>/ mahÃvanaæ paccametha\<*<12>*>/, puna upagacchatha, ayam eva vÃ\<*<14>*>/ pÃÂho, mà vanaæ chindi\<*<6>*>/ nivyagghan\<*<15>*>/ ti amhÃkaæ vanasaï¬aæ\<*<16>*>/ idÃni tumhÃkaæ abhÃvena nivyag- ghaæ\<*<17>*>/ manussà mà chindiæsu, vyagghÃ\<*<18>*>/ mà hesu\<*<19>*>/ nibbanÃ\<*<20>*>/ ti tum- hÃdisÃ\<*<21>*>/ vyaggharÃjÃno\<*<10>*>/ attano\<*<22>*>/ vasanaÂÂhÃnà palÃyitattà nibbanÃ\<*<23>*>/ vasanaÂ- ÂhÃnabhÆtena vanena virahità mà hesuæ\<*<24>*>/. Te evaæ\<*<25>*>/ devatÃya yÃciyamÃnÃpi "gaccha tvaæ, na mayaæ ÃgamissÃmÃ\<*<26>*>/" 'ti paÂikkhipiæsu yeva. Devatà ekikà va vanasaï¬aæ paccÃga¤chi\<*<27>*>/. ManussÃpi katipÃhen' eva sabbaæ vanaæ chinditvà khettÃni karitvà kasikammaæ kariæsu. Satthà imaæ desanaæ\<*<28>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: "Tadà apaï¬ità devatà KokÃliko ahosi, sÅho SÃriputto, vyaggho\<*<29>*>/ MoggallÃno, paï¬itadevatà pana aham evÃ" 'ti. Vyag- ghajÃtakaæ\<*<30>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid kiæ. 2 Bd vutte. 3 Bid tattha. 4 Bi a¤calÅ, Bd a¤jali. 5 Cs paccupetha corr. to paccametha, Bid paccupetha. 6 Bid chinda. 7 Cs nÅ-, Bi nibyagghÃ, Bd nibyagghaæ. 8 Cs Bid hesuæ. 9 Bid nibbÃnÃ. 10 Bid byag-. 11 all four MSS. -ti. 12 Cs Bid paccupetha. 13 Ck naæ. 14 Ck omits vÃ. 15 Cs ni- corr. to nÅ-, Bid nibyag-. 16 Bid vasanakavana-. 17 Cks vyagghaæ, Bi nibyagghyaæ, Bd nibyagghaæ. 18 Bi byaghyÃ, Bd byagghÃ. 19 all four MSS. hesuæ. 20 Bi nibbÃ, Bd nibbÃnÃ. 21 Bi adds ca, Bd ca dve. 22 Bi omits attano. 23 Bid nibbÃnÃ. 24 Bid ahesuæ. 25 Bid add tÃya. 26 Bi gamissÃmÃ. 27 Ck pacchÃga¤chi, Cs paccÃga¤chi corr. to pacchÃga¤chi, Bi pacchÃgacchi, Bd paccÃgacchi. 28 Bid dhammade-. 29 Bid byag-. 30 Bid byaggha-, and add dutiyaæ. >/ #<[page 359]># %< 3. KacchapajÃtaka. (273.) 359>% $<3. KacchapajÃtaka.>$ Ko nu uddhitabhatto\<*<1>*>/ vÃ\<*<2>*>/ ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto KosalarÃjassa dvinnaæ mahÃmattÃnaæ kalahavÆpasama- naæ Ãrabbha kathesi. Paccuppannavatthuæ\<*<3>*>/ DukanipÃte kathi- tam eva. AtÅte pana BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃ- rente Bodhisatto KÃsiraÂÂhe\<*<4>*>/ brÃhmaïakule nibbattitvà va- yappatto TakkasilÃyaæ sippÃni\<*<5>*>/ uggaïhitvà kÃme pahÃya isi- pabbajjaæ pabbajitvà Himavantapadese\<*<6>*>/ GaÇgÃtÅre assamapa- daæ mÃpetvÃ\<*<7>*>/ abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà jhÃna- kÅÊaæ kÅÊanto vÃsaæ kappesi. Imasmiæ kira jÃtake Bodhi- satto paramamajjhatto\<*<8>*>/ ahosi upekkhÃpÃramiæ\<*<9>*>/ pÆresi. Tassa païïasÃladvÃre nisinnassa eko pagabbho dussÅlo\<*<10>*>/ makkaÂo Ãgantvà kaïïasotesu\<*<11>*>/ aÇgajÃtena salÃkapavesanakammaæ\<*<12>*>/ ka- roti. Bodhisatto avÃretvÃ\<*<13>*>/ majjhatto\<*<14>*>/ hutvà nisÅdati\<*<15>*>/ yeva. Ath' ekadivasaæ eko\<*<16>*>/ kacchapo udakà uttaritvà GaÇgÃtÅre mukhaæ vivaritvà Ãtapaæ tapanto niddÃyati. Taæ disvà so lolavÃnaro tassa mukhe salÃkapavesanakammaæ\<*<17>*>/ akÃsi. Ath' assa kacchapo pabujjhitvà aÇgajÃtaæ samugge pakkhipanto viya ¬asi. Balavavedanà uppajji, vedanÃ\<*<18>*>/ adhivÃsetuæ asak- konto "ko nu kho maæ imamhà dukkhà moceyya, kassa santikaæ gacchÃmÅti\<*<19>*>/" cintetvà "a¤¤o maæ imamhà dukkhà mocetuæ samattho n' atthi a¤¤atra\<*<20>*>/ tÃpasÃ\<*<21>*>/, tassa\<*<22>*>/ santikaæ mayà gantuæ vaÂÂatÅti\<*<23>*>/" kacchapaæ dvÅhi hatthehi ukkhipitvà Bo- dhisattassa santikaæ agamÃsi. Bodhisatto tena dussÅlamakka- Âena\<*<24>*>/ saddhiæ davaæ karonto paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks uddita-. 2 Ck cÃ, Ck và corr. to cÃ, and then re-altered to vÃ. 3 Ck Bid -vatthu; cfr. supra p. 12. 4 Bid kÃsika-. 5 Bid sabbasi-. 6 Bid -ppa-. 7 Bid add tattha. 8 Bid paramamajjhappatto. 9 Bid -miyo. 10 Bid -la. 11 Ck kanna-, Cs kanna- corr. to kaïïa-. 12 Bi lÃmakapave-. 13 Bi adhivÃsetvÃ, Bd anivÃretvÃ. 14 Bi ajhatto. 15 Bid -di. 16 Bi eka. 17 Bi salÃmaka-. 18 Bid -naæ. 19 Bi -mÃti. 20 Cks a¤¤attha. 21 Bi tÃpanesanÃti, Bd tÃpasenaha. 22 Cs tasseva. 23 Ck vaÂÂatÅti corr. to vaddhatÅti, Bi vattatiti. 24 Bi dussÅlena. >/ #<[page 360]># %<360 III. TikanipÃta. 3. Ara¤¤avagga. (28.)>% @*>/ va\<*<2>*>/ pÆrahattho\<*<3>*>/ va brÃhmaïo, kahan\<*<4>*>/ nu bhikkhaæ acari, kaæ saddhaæ upasaækamÅti. || Ja_III:67 ||>@ Tattha ko nu uddhitabhatto\<*<1>*>/ vÃ\<*<5>*>/ ti ko\<*<6>*>/ esa va¬¬hitabhatto\<*<7>*>/ viya, ekaæ\<*<8>*>/ bhattava¬¬hitikaæ\<*<9>*>/ bhattapÆrapÃtiæ\<*<10>*>/ hatthehi gahetvà viya ko nu esa\<*<11>*>/ ÃgacchatÅti attho, pÆrahattho\<*<12>*>/ va brÃhmaïo ti kattikamÃse vÃcanakaæ la- bhitvà puïïahattho\<*<13>*>/ brÃhmaïo viya ca\<*<14>*>/ ko nu eso ti vÃnaraæ\<*<15>*>/ sandhÃya vadati, kahan\<*<4>*>/ nu bhikkhaæ acarÅti bho vÃnara\<*<16>*>/ kasmiæ padese ajja tava\<*<17>*>/ bhikkhaæ acari, kaæ saddhaæ upasaækamÅti kataran\<*<18>*>/ nÃma pubbe\<*<19>*>/ pete uddissa kataæ saddhÃbhattaæ\<*<20>*>/ kataraæ và saddhaæ puggalaæ\<*<21>*>/ upasaækamitvÃ\<*<22>*>/ te ayaæ\<*<23>*>/ deyyadhammo laddho\<*<24>*>/ ti dÅpeti. Taæ sutvà dussÅlamakkaÂo\<*<25>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ dummedho, anÃmÃsÃni Ãmasiæ, tvaæ maæ mocaya\<*<27>*>/, bhaddan te, mutto gaccheyya pab- batan ti. || Ja_III:68 ||>@ Tattha aham kapi 'smi\<*<28>*>/ dummedho ti bhante aham asmi dummedho capalacitto makkaÂo, anÃmÃsÃni Ãmasin ti anÃmÃsetabbÃni\<*<29>*>/ ÂhÃnÃni Ãma- siæ, tvaæ maæ mocaya bhaddam te ti tvaæ\<*<30>*>/ dayÃlu\<*<31>*>/ anukampako maæ\<*<32>*>/ imamhà dukkhà mocehi, bhaddan te hotu\<*<33>*>/, mutto gaccheyya pab- batan ti so 'haæ tavÃnubhÃvena imamhà vyasanÃ\<*<34>*>/ mutto pabbatam eva gac- cheyyaæ, na te puna cakkhupathe attÃnaæ dasseyyan ti. Bodhisatto tasmiæ kÃle tena\<*<35>*>/ kacchapena saddhiæ salla- panto\<*<36>*>/ tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ koï¬a¤¤aæ, kataæ\<*<38>*>/ methunakaæ tayà ti. || Ja_III:69 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks uddita-. 2 Ck ca, Cs ca corr. to va. 3 Ck Bi purahatto, Cs purahattho, Bd puïïahattho. 4 Bid kahaæ. 5 Ck cÃ. 6 Bid add nu. 7 Bid vaddhita-. 8 Cs Bid eka. 9 Ck -va¬¬hÅtikaæ, Cs -va¬¬hitaka corr. to -kaæ, Bi -va¬hita, Bd bhattaæ va¬hita 10 Bi bhattapuripÃÂi, Bd bhattaæ puïïapÃÂi. 11 Bid eso. 12 Cks pu-, Bi purahatto, Bd puïïahatto. 13 Ck Bd -hatto, Bi purahattho. 14 Bid omit ca. 15 Bid vÃraïaæ. 16 Bid vÃraïa. 17 Bid tvaæ. 18 Bi kathaæ, Bd kataraæ. 19 Cs pubba. 20 Cs saddha-, Bid sandhÃya bhattaæ vÃ. 21 Cks add taæ, Bid tvaæ. 22 Bid -kamasi. 23 Bid kuto bho ayaæ. 24 Bi kisaddo, Bd kilasaddho. 25 Bid -vÃnaro. 26 Cs -smiæ. 27 Bid moceyya. 28 Cs Bd -smiæ. 29 Ck anÃmasitabbÃni, Bid anÃmasitabba. 30 Bid yo tvaæ. 31 Cs -Êu, Bi omits dayÃlu, Bd dayÃluko. 32 Bid omit maæ. 33 Bi omits hotu. 34 Bid bya-. 35 Cs Bid kÃru¤¤ena in the place of kÃletena. 36 Bid -pento. 37 Bi kacchapa, Bd kacchassapa. 38 Cks Bi kathaæ. >/ #<[page 361]># %< 4. LolajÃtaka. (274.) 361>% Tass' attho\<*<1>*>/: kacchapà nÃma kassapagottà honti makkaÂà koï¬a¤¤agottÃ, kassapakoï¬a¤¤Ãna¤ ca\<*<2>*>/ a¤¤ama¤¤aæ ÃvÃhavivÃhasambandho\<*<3>*>/ atthi\<*<4>*>/, tay' idaæ lolena dussÅlamakkaÂena saddhiæ tayà ca dussÅlen' eva\<*<5>*>/ iminà makkaÂena sad- dhiæ gottasadisatÃsaækhÃtassa\<*<6>*>/ methunadhammassa anucchavikaæ\<*<7>*>/ dussÅlya- kammasaækhÃtam\<*<8>*>/ pi methunakaæ kataæ, tasmà mu¤ca kassapa koï¬a¤¤an ti. Kacchapo Bodhisattassa vacanaæ sutvà kÃraïena pasanno vÃnarassa aÇgajÃtaæ mu¤ci. MakkaÂo muttamatto\<*<9>*>/ Bodhisattaæ vanditvÃ\<*<10>*>/ palÃto, puna taæ ÂhÃnaæ nivattitvÃpi na olokesi. Kacchapo pi Bodhisattaæ vanditvà yathÃÂÂhÃnam\<*<11>*>/ eva gato. Bodhisatto pi aparihÅnajjhÃno Brahmaloka-parÃyano va\<*<12>*>/ ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<13>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhanesi: "Tadà kacchapavÃnarÃ\<*<14>*>/ dve mahÃmattà ahesuæ, tÃpaso pana aham evÃ" 'ti. KacchapajÃtakaæ\<*<15>*>/. $<4. LolajÃtaka.>$ KÃyaæ balÃkà sikhinÅti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ lolabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Taæ hi dhamma- sabhaæ\<*<16>*>/ ÃnÅtaæ Satthà "na tvaæ bhikkhu idÃn' eva lolo pubbe pi lolo va\<*<17>*>/ lolatÃy' eva ca\<*<18>*>/ jÅvitakkhayaæ patto si\<*<19>*>/. taæ nissÃya porÃïakapaï¬itÃpi attano vasanaÂÂhÃnà paribÃhirà ahesun\<*<20>*>/" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente BÃrÃïasÅseÂÂhino\<*<21>*>/ mahÃnase bhattakÃrako pu¤¤atthÃya nÅÊa- pacchiæ\<*<22>*>/ Âhapesi\<*<23>*>/. Tadà Bodhisatto pÃrÃpatayoniyaæ\<*<24>*>/ nibbattitvà tattha vÃsaæ kappesi. Ath' eko lolakÃko mahÃ- nasamatthakena gacchanto nÃnappakÃramacchamaæsavikatiæ disvà pipÃsÃbhibhÆto "kin nu kho nissÃya sakkà bhaveyya\<*<25>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid tattha. 2 Bid -naæ, and omit ca, Cs -koï¬a¤¤Ã nÃma. 3 Ck avÃha-, Bid avÃhavivÃhasampanno. 4 Bi adds saddhÃ, Bd addhÃ. 5 Bid -lena ca. 6 Cks -sadisasaækhÃtassa, Bi -sadisattÃ-. 7 Bi -ka. 8 Bi dussÅla-, Bd dussila-. 9 Bi mattamutto, Bid add va. 10 Bi cintetvÃ. 11 Bid sakaÂhÃnam. 12 Bid omit va. 13 Bid dhammade-. 14 Bid kacchapo ca bÃnaro ca. 15 Bid add tatiyaæ. 16 Bi -bhÃyaæ. 17 Bi yevà ti, Bd yevà ti vatvÃ. 18 Bid lolatÃya, and omit eva ca. 19 Bid ti. 20 Bid parihÃyesun. 21 Cks -si-. 22 Cks nÅla-, Bi niï¬apacchi, Bd nilinapacchi. 23 Bid paÂhapesi. 24 Bid pÃrÃvata-. 25 Bi sakko bhaveyyaæ. >/ #<[page 362]># %<362 III. TikanipÃta. 3. Ara¤¤avagga. (28.)>% okÃsaæ laddhun" ti cintento\<*<1>*>/ Bodhisattaæ disvà "imaæ nis- sÃya sakkÃ\<*<2>*>/" ti sanniÂÂhÃnaæ katvà tassa gocarÃya ara¤¤a- gamanakÃle piÂÂhito piÂÂhito anubandhi. Atha naæ Bodhisatto "mayaæ kho kÃka a¤¤agocarÃ\<*<3>*>/ tvam pi a¤¤agocaro, kin nu kho maæ anubandhasÅti" Ãha. "TumhÃkaæ\<*<4>*>/ kiriyÃ\<*<5>*>/ mayhaæ ruccati\<*<6>*>/, aham pi\<*<7>*>/ tumhehi yeva\<*<8>*>/ samÃnagocaro hutvà tumhe upaÂÂhÃtuæ icchÃmÅti\<*<9>*>/". Bodhisatto sampaÂicchi. So\<*<10>*>/ tena saddhiæ gocarabhÆmiyaæ\<*<11>*>/ ekagocaraæ caranto viya osak- kitvÃ\<*<12>*>/ gomayarÃsiæ viddhaæsitvÃ\<*<13>*>/ pÃïake khÃditvÃ\<*<14>*>/ pari- puïïakucchi hutvÃ\<*<15>*>/ Bodhisattaæ upasaækamitvà "tumhe etta- kaæ\<*<16>*>/ kÃlaæ carath' eva, nanu bhojanena\<*<17>*>/ pamÃïaæ ¤Ãtuæ vaÂÂatÅti\<*<18>*>/, etha nÃtisÃyam eva gacchÃmÃ" 'ti. Bodhisatto taæ ÃdÃya vasanaÂÂhÃnaæ agamÃsi. BhattakÃrako "amhÃkaæ pÃrÃpato\<*<19>*>/ sahÃyaæ gahetvà Ãgato" ti kÃkassa\<*<20>*>/ pi ekaæ thu- sapacchiæ Âhapesi. KÃko\<*<21>*>/ catuhapa¤cÃhaæ\<*<21>*>/ ten' eva nÅ- hÃrena\<*<23>*>/ vasi\<*<24>*>/. Ath' ekadivasaæ seÂÂhino\<*<25>*>/ bahuæ\<*<26>*>/ maccha- maæsaæ\<*<27>*>/ Ãhariyittha\<*<28>*>/. KÃko taæ disvà lobhÃbhibhÆto\<*<29>*>/ paccÆsakÃlato paÂÂhÃya nitthananto\<*<30>*>/ nipajji. Atha naæ puna- divase Bodhisatto "ehi samma, gocarÃya pakkamissÃmÃ" ti Ãha. "Tumhe gacchatha, mayhaæ ajiïïÃsaækÃ{\<*<31>*>/} atthÅti". "Samma kÃkÃnaæ ajÅrako nÃma n' atthi, dÅpavaÂÂimattam\<*<32>*>/ eva gahitaæ\<*<33>*>/ tumhÃkaæ kucchiyaæ thokaæ tiÂÂhati, sesaæ ajjhohaÂamattam\<*<34>*>/ eva jÅrati\<*<35>*>/, mama vacanaæ karohi\<*<36>*>/, mÃ\<*<37>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid cintetvÃ. 2 Bd omits sakkÃ, Bi sakkà laddhuæ. 3 Cks aæ¤aæ-, Bd ara¤¤a-. 4 Bid add sÃmi. 5 Bid -yaæ. 6 Bid -tÅti. 7 Bi mayaæ pi, Bd ahaæ pi, Cks ahaæ hi. 8 Bid omit yeva. 9 Bi gacchimiti. 10 Bid omit so. 11 Bid gocaraæ caranto bhummiyaæ. 12 Bi osakkotvÃ, Bd osakketvÃ. 13 Bid vidhaæsetvÃ. 14 Bi omits pÃïake khÃditvÃ. 15 Bid kucchipÆraæ katvà in the place of pari--hutvÃ. 16 Bid ettha-. 17 Bi carantena sobhaïaæ sÃmi, Bd carante sobhaïaæ sÃmi. 18 Ck vaddhatÅti, Bi vattatÅti. 19 Cs Bid pÃrÃvato. 20 Bi kÃlassÃ, Bd kÃkassÃ. 21 Bid add pi. 22 Cs catÆ? 23 Bi vihÃre, Bd vihÃrena. 24 Bi vasÅ. 25 Bi seÂhinÃ. 26 Bi bahu, Bd bahÆ. 27 Bid -se. 28 Cs -rÅyittha, Bid Ãharayittha. 29 Bid lolÃbhi. 30 Bi niÂhunto, Bd sanniÂhunanto. 31 Ck ajiïïa-, Cs ajiïïa- corr. to ajiïïÃ-, Bi ajirako rogo, Bd ajirako go. 32 Ck -vaddhi-, Bi -vatti-. 33 Bi vatti, Bd hi. 34 Bi aheraïamattam, Bd ajjhoaheraïamattam. 35 Ck Bi jirati, Bd omits jÅrati. 36 Bi karohiti, Bd karoti. 37 Ck maæ, Bi mà tvaæ. >/ #<[page 363]># %< 4. LolajÃtaka. (274.) 363>% etaæ\<*<1>*>/ macchamaæsaæ\<*<2>*>/ disvà evaæ akÃsÅti\<*<3>*>/". "SÃmi kiæ\<*<4>*>/ nÃm' etaæ kathetha, ajiïïÃsaækÃ\<*<5>*>/ va mayhan" ti. "Tena hi appamatto hohÅti" vatvà ovaditvÃ\<*<6>*>/ Bodhisatto pakkÃmi. Bhat- takÃrako pi nÃnÃmacchamaæsavikatiyo sampÃdetvà sarÅrato sedaæ apanento mahÃnasadvÃre aÂÂhÃsi. KÃko "ayaæ idÃni kÃlo maæsaæ khÃditun" ti gantvà rasakaroÂimatthake\<*<7>*>/ nisÅdi. BhattakÃrako kilÅti\<*<3>*>/ saddaæ sutvà nivattitvà olokento kÃkaæ disvà pavisitvà taæ gahetvà sakalasarÅraæ\<*<9>*>/ lu¤citvÃ\<*<10>*>/ matthake cÆÊaæ Âhapetvà siÇgiverajÅrakÃdÅni\<*<11>*>/ piæsitvÃ\<*<12>*>/ takkena ÃloÊe- tvÃ\<*<13>*>/ "tvaæ amhÃkaæ seÂÂhino\<*<14>*>/ macchamaæsaæ ucchiÂÂhaæ\<*<15>*>/ karosÅti" sakalasarÅram assa makkhetvà {khipitvÃ} nÅÊapacchi- yaæ\<*<16>*>/ pÃtesi. Balavavedanà uppajjiæsu\<*<17>*>/. Bodhisatto gocara- bhÆmito Ãgantvà taæ nitthanantaæ\<*<18>*>/ disvà davaæ karonto paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/, oraæ balÃke Ãgaccha, caï¬o me vÃyaso sakhà ti. || Ja_III:70 ||>@ Tattha kÃyaæ balÃkà sikhinÅti taæ kÃkaæ tassa\<*<20>*>/ bahalatakkena makkhitasarÅrasetavaïïattÃ\<*<21>*>/ matthake ca sikhÃya Âhapitattà ti\<*<22>*>/ kà esà balÃkà {sikhinÅti} pucchanto Ãlapati, corÅti kulassa ananu¤¤Ãya\<*<23>*>/ kulagharaæ kÃkassa và aruciyà kÃkapacchiæ\<*<24>*>/ paviÂÂhattà corÅti vadati, laæghÅ pitÃ- mahÃ\<*<25>*>/ ti laæghÅ\<*<26>*>/ vuccati ÃkÃse\<*<27>*>/ laæghanato megho balÃkà ca nÃma megha- saddena\<*<28>*>/ gabbhaæ gaïhantÅti\<*<29>*>/ meghasaddo balÃkÃnaæ pità megho pitÃmaho ti\<*<30>*>/ tenÃha laæghÅpitÃmahÃ\<*<31>*>/ ti, oraæ balÃke Ãgacchà 'ti ambho balÃke ito ehi, caï¬o me vÃyaso sakhà ti mayaæ sakhà pacchisÃmiko vÃyaso caï¬o \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi etÃ. 2 Bi -maæsavikatiyo, Bd macchÃmÃsaæ vikatiyo. 3 Bid -si. 4 Bid kiæ nu kho. 5 Cks ajiïïasaækhÃ, Bid ajirarago. 6 Ck ovadhitvÃ, Bid ovÃdetvÃ, Bid omit vatvÃ. 7 Bi rasakkÃroti-, Bd sarakÃroti-. 8 Bid kirÅti. 9 Bi -sarire lomaæ, Bd -sariralomaæ. 10 lu¤jitvÃ. 11 Ck -verarÃjikÃdÅni, Bi siÇgirevamaricchÃdÅni, Bd siÇgaveramaricchÃdÅni. 12 Bi pisetvÃ, Bd pÃsetvÃ. 13 Ck ÃÊoletvÃ, Cs ÃloletvÃ, Bid ÃlulitvÃ. 14 Bid sÃmino. 15 Ck ucciÂÂhiæ, Bi ucchittakaæ, Bd ucchiÂhakaæ. 16 Cks nÅla-, Bid niï¬apacchiyaæ. 17 Bid uppajji. 18 Bi Âhanantaæ, Bd niÂhuænantaæ. 19 Cs Bid laæghi-. 20 Bid omit tassa. 21 Cks -raæseta-, Bid makkhitaæsarira-. 22 Cks Âhapitanti. 23 Bi kÃkassa a¤¤assa and Bd kÃkassa a¤¤Ãya in the place of kulassa ananu¤¤Ãya. 24 Cs kÃkassa pacchiæ, Bid omit kÃka. 25 Ck laæghi-, Cs laæghi- corr. to -Å, Bid la¤ghÃ-. 26 Ck -i, Cs -i corr. to -Å, Bi laÇghÃ. 27 laæghÅ vuccati ÃkÃse wanting in Bd. 28 Bi adds ca. 29 Bi gaïhanti. 30 Bid pitÃmahà hoti. 31 Cks laæghi-, Bi laÇghi-, Bd laÇgha-. >/ #<[page 364]># %<364 III. TikanipÃta. 3. Ara¤¤avagga. (28.)>% pharuso, so\<*<1>*>/ Ãgato\<*<2>*>/ taæ disvà kaïayasadisena\<*<3>*>/ tuï¬ena koÂÂetvÃ\<*<4>*>/ jÅvitakkha- yaæ pÃpeyya, tasmà yÃva so na Ãgacchati\<*<5>*>/ tÃva pacchito otaritva ito ehi, sÅghaæ\<*<6>*>/ palÃyassÆ\<*<7>*>/ 'ti vadati. Taæ sutvà kÃko dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ vÃyaso, akatvà vacanaæ tuyhaæ passa lÆno 'smi Ãgato ti. || Ja_III:71 ||>@ Tattha Ãgato ti tvaæ idÃni gocarabhÆmito Ãgato maæ lÆnaæ passà 'ti attho. Taæ sutvà Bodhisatto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ samma, sÅlaæ hi tava\<*<10>*>/ tÃdisaæ, na hi mÃnusakÃ\<*<11>*>/ bhogà subhu¤jà honti pakkhinÃ\<*<12>*>/ ti. || Ja_III:72 ||>@ Tattha puna pÃpajjasÅ\<*<13>*>/ sammà 'ti\<*<14>*>/ vÃyasa puna pi tvaæ\<*<15>*>/ evarÆ- paæ dukkhaæ paÂilabhissas' eva\<*<16>*>/, n' atthi te\<*<17>*>/ ettakena mokkho\<*<18>*>/, kiækÃraïÃ: sÅlaæ hi tava pÃpakaæ yasmà tava ÃcÃrasÅlaæ tÃdisaæ dukkhÃdhigamass' eva anurÆpaæ, na hi mÃnusakÃ\<*<19>*>/ ti manussà nÃma mahÃpu¤¤Ã, tiracchÃnagatÃ- naæ tathÃrÆpaæ pu¤¤aæ n' atthi, tasmà mÃnusakÃ\<*<20>*>/ bhogà tiracchÃnagatena pakkhinà na subhu¤jà ti. Eva¤ ca pana vatvà Bodhisatto "na ito dÃni paÂÂhÃya mayà ettha\<*<21>*>/ vasituæ sakkÃ" ti\<*<22>*>/ uppatitvà a¤¤attha agamÃsi. KÃko pi nitthananto\<*<23>*>/ tatth' eva kÃlam akÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<24>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakam sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne lolabhikkhu anÃgÃmiphale patiÂÂhahi) "Tadà lolakÃko\<*<25>*>/ lolabhikkhu ahosi, pÃrÃpato\<*<26>*>/ pana aham evÃ" 'ti. LolajÃtakaæ\<*<27>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck omits so. 2 Bi gato. 3 Cs kanaya- corr. to kaïaye-, Bi kÃlasa-, Bd kÃkassa-. 4 Ck koÂÂetvà corr. to kottetvÃ, Bid koÂetvÃ. 5 Bid yÃva vÃyaso Ãg-. 6 Ck sÅghassa. 7 Bid palÃyatÆ. 8 Bi lolasmÅ, Bd lolasmiæ. 9 Bi mÃpajjasi. 10 Bd tÃva. 11 Bi mÃnussikÃ, Bd mÃnusÅko. 12 Bid -no. 13 Bi mÃpajjasi. 14 Bid add samma. 15 Bid puna tvaæ pi. 16 Bi -labhati yeva, Bd -labhi yeva. 17 Ck omits te. 18 Bid sukhÃ. 19 Bi mÃnasÅkÃ, Bd mÃnussikÃ. 20 Bi manussikÃ, Bd mÃnussikÃ. 21 Cks omit ettha. 22 Bi sakkotÅti. 23 Bid niÂhananto. 24 Bid dhammade-. 25 Bid omit lola. 26 Bid pÃrÃvato. 27 Bid add catutthaæ. >/ #<[page 365]># %< 5. RucirajÃtaka. (275.) 365>% $<5. RucirajÃtaka.>$ KÃyaæ balÃkà rucirà ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ lolabhikkhuæ Ãrabbha kathesi. Dve pi vatthÆni purimasadisÃn' eva. GÃthÃpi\<*<1>*>/ @*>/ acchati\<*<3>*>/, caï¬o kÃko sakhà mayhaæ, tassa c' etaæ\<*<4>*>/ kulÃvakaæ. || Ja_III:73 ||>@ @*>/ sÃmÃkabhojana\<*<6>*>/, akatvà vacanaæ tuyhaæ passa lÆno 'smi Ãgato. || Ja_III:74 ||>@ @*>/ bhogà subhu¤jà honti pakkhinÃ\<*<8>*>/ ti. || Ja_III:75 ||>@ GÃthà hi\<*<9>*>/ ekantarikà eva\<*<10>*>/. Tattha rucirà ti takkamakkhitasarÅratÃya setavaïïataæ sandhÃya vadati, rucirà piyadassanà paï¬arà ti attho, kÃkanÅÊasmin\<*<11>*>/ ti kÃkakulÃvake, kÃka- ni¬¬hasmin\<*<12>*>/ ti pi\<*<13>*>/ pÃÂho\<*<14>*>/, dijà 'ti kÃko pÃrÃpataæ\<*<15>*>/ Ãlapati, sÃmÃka- bhojanÃ\<*<16>*>/ 'ti tiïabÅjabhojana\<*<17>*>/, sÃmÃkagahaïe\<*<18>*>/ h' ettha sabbam pi tiïa- bÅjam gahitaæ\<*<19>*>/. IdhÃpi\<*<20>*>/ Bodhisatto "na idÃni\<*<21>*>/ sakkà ito paÂÂhÃya mayà ettha vasitun" ti uppatitvà a¤¤attha gato. Satthà imaæ desanaæ\<*<22>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne lolabhikkhu anÃgÃmiphale patiÂÂhahi) "Tadà lolabhikkhu kÃko\<*<23>*>/ ahosi, pÃrÃpato pana aham evÃ" 'ti. RucirajÃtakaæ\<*<24>*>/. $<6. KurudhammajÃtaka.>$ Tava saddha¤ ca sÅla¤ cà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ haæsaghÃtakabhikkhuæ\<*<25>*>/ Ãrabbha kathesi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid gÃthà pana nÃnÃ. 2 Cks kÃkÃnÅlasmiæ, Bid kÃkaniï¬asmiæ. 3 Bi agghati. 4 Bi yassa vetaæ, Bd yassa cetaæ. 5 Bid dijÃ. 6 Ck Bid -naæ. 7 Bi mÃnusikÃ, Bd manussikÃ. 8 Bi -no. 9 Bid pi. 10 Bid yeva. 11 Bi -niï¬asmin, Bd -niï¬asmiæ? Cs kÃkÃnÅlasmin, Ck kÃkanÅlasmin. 12 Ck kÃkani¬h¬hasmin, Bi kÃkanikummi ni, Bd kÃkÃnilasmiæ ti. 13 Bid omit pi. 14 Bid pÃto. 15 Bd pÃrÃvataæ, Bi pavarÃtaæ. 16 Bd -no. 17 Bid -nÃ, Cs -naæ. 18 Ck sÃmakagahaïo, Bi sÃmÃkasiïakahaïe, Bd sÃmakagahaïe. 19 Bi netta sÃmÃkabhojÃno ti ettha padehi sabbaæ mi tiïabÅjaæ saægahitaæ. 20 Ck Bd idÃpi. 21 Bi idÃneva, Bd dÃni. 22 Bid dhammade-. 23 Bid kÃko lolabhikkhu. 24 Bid add pa¤camaæ. 6. Cfr. Dhp. p. 415. 25 Bi -kaæ-, Bd -ghÃÂakaæ-. >/ #<[page 366]># %<366 III. TikanipÃta. 3. Ara¤¤avagga. (28.)>% SÃvatthivÃsino dve sahÃyakà bhikkhÆ pabbajitvà laddhÆpasampadà yebhuyyena ekato caranti\<*<1>*>/. Te ekadivasaæ Aciravatiæ gantvà na- hÃtvà vÃlikapuline\<*<2>*>/ Ãtapaæ tappamÃnÃ\<*<3>*>/ sÃraïÅyakathaæ\<*<4>*>/ kathentà aÂÂhaæsu. Tasmiæ khaïe dve haæsà ÃkÃsena gacchanti. Ath' eko daharabhikkhu sakkharaæ gahetvà "etassa\<*<5>*>/ haæsapotakassa akkhim pi\<*<6>*>/ paharÃmÅti\<*<7>*>/" Ãha. Itaro "na sakkhissasÅti" Ãha. "TiÂÂhatu, imasmiæ passe akkhiæ\<*<8>*>/ parapasse\<*<9>*>/ akkhiæ\<*<8>*>/ paharissÃmÅti". "Idaæ\<*<10>*>/ na sakkhissasi yevÃ" 'ti. "Tena hi upadhÃrehÅti" tiyaæsaæ\<*<11>*>/ sak- kharaæ gahetvà haæsassa pacchÃbhÃge\<*<12>*>/ khipi. Haæso sakkhara- saddaæ sutvà nivattitvà olokesi. Atha naæ itaro\<*<13>*>/ vaÂÂasakkharaæ\<*<14>*>/ gahetvà parapasse akkhimpi\<*<15>*>/ paharitvà orimakkinà nikkhÃmesi\<*<16>*>/. Haæso viravanto parivattitvÃ\<*<17>*>/ tesaæ pÃdamÆle yeva pati. Tattha tattha\<*<18>*>/ Âhità bhikkhÆ disvà Ãgantvà "Ãvuso BuddhasÃsane\<*<19>*>/ pabba- jitvà ananucchavikaæ vo\<*<20>*>/ kataæ pÃïÃtipÃtaæ karontehÅti\<*<21>*>/" vatvà taæ\<*<22>*>/ ÃdÃya TathÃgatassa dassesuæ\<*<23>*>/. Satthà "saccaæ kira tayÃ\<*<24>*>/ pÃïÃtipÃto kato\<*<25>*>/" ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "bhikkhu, kasmà evarÆpe niyyÃnikasÃsane\<*<26>*>/ pabbajitvà evam akÃsi\<*<27>*>/, porÃïa- kapaï¬ità anuppanne Buddhe agÃramajjhe saækiliÂÂhabhÃvaæ\<*<28>*>/ vasa- mÃnà appamattakesu pi\<*<29>*>/ ÂhÃnesu kukkuccaæ kariæsu, tvaæ pana evarÆpe sÃsane\<*<30>*>/ pabbajitvà kukkuccamattam pi na akÃsi\<*<31>*>/, nanu nÃma bhikkhunà kÃyavÃcÃcittehi sa¤¤atena\<*<32>*>/ bhavitabban" ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte KururaÂÂhe Indapattanagare\<*<33>*>/ Dhana¤jaye\<*<34>*>/ rajjaæ kÃrente Bodhisatto tassa aggamahesiyà kucchismiæ\<*<35>*>/ paÂisandhiæ gahetvà anupubbena vi¤¤Ætaæ patto\<*<36>*>/ TakkasilÃ- yaæ sippÃni\<*<37>*>/ uggahetvÃ\<*<38>*>/ pitarà oparajje\<*<39>*>/ patiÂÂhÃpito\<*<40>*>/ apara- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd vicaranti, Bi va vicaranti. 2 Bd vÃlukapulline, Bi lukaæpulline. 3 Bid tapa-. 4 Cs sÃrÃnÅyaæ-, Bid sÃraïiya-. 5 Bd ekassa. 6 Cs akkhimhi, Bi akkhi, Bd akhini. 7 Bid paharissÃmÅti. 8 Bid akkhi. 9 Cks para. 10 Bid idampi. 11 Cs bhÆmiyaæ, Bi tikkharaæ, Bd tikkha. 12 Bid pacchima-. 13 Bi a¤¤aæ, Bd a¤¤a in the place of atha naæ itaro. 14 Ck vaddha-. 15 Cks Bi akkhimhi. 16 Bid nikkhamÃpesi. 17 Ck Bd -ttetvÃ. 18 only one tattha. 19 Bid evarÆpe niyyÃnikabuddha-. 20 Bi te. 21 Cs karontosÅti, Bi karohiti. 22 Bi te saæ, Bd te taæ. 23 Ck sassesuæ, Bi dassetuæ. 24 Bid tvaæ. 25 Bi si, Bd tÅ. 26 Cs nÅyÃïika- corr. to nÅyÃnika-. 27 Bid -sÅti. 28 Ck yakaÊattavÃsaæ, Cs sakalattavÃsaæ. 29 Bid omit pi. 30 Bid niyyÃnika-. 31 Cs nÃkÃsi, Bid na akÃsÅti. 32 Bi sa¤¤Ãtehi, Bd sa¤¤itehi. 33 Ck -panta-, Bi -paÂha-. 34 Bid dhana¤cayakorabye. 35 Bi kucchimhi. 36 Bi vi¤¤utappatto, Bd vi¤¤utappatvÃ. 37 Bid sabbasippÃni. 38 Bid uggaïhitvÃ. 39 Bid upa-. 40 Cks -te, Bi upaÂhÃpito. >/ #<[page 367]># %< 6. KurudhammÃjÃtaka. (276.) 367>% bhÃge\<*<1>*>/ pitu accayena rajjaæ patvà dasarÃjadhamme akopento Kurudhamme\<*<2>*>/ vattittha\<*<2>*>/. Kurudhammo\<*<4>*>/ nÃma pa¤casÅlÃni, tÃni\<*<5>*>/ Bodhisatto parisuddhÃni katvà rakkhi\<*<6>*>/, yathà ca Bodhi- satto evam assa mÃtà aggamahesÅ\<*<7>*>/ kaniÂÂhabhÃtà uparÃjà po- rohito\<*<8>*>/ brÃhmaïo rajjugÃhako\<*<9>*>/ amacco sÃrathi\<*<10>*>/ seÂÂhÅ\<*<11>*>/ doïa- mÃpako\<*<12>*>/ mahÃmatto dovÃriko nagarasobhaïÃ\<*<13>*>/ vaïïadÃsÅti evam ete. RÃjà mÃtà mahesÅ\<*<14>*>/ ca uparÃjà porohito\<*<15>*>/ rajjuko sÃrathi\<*<16>*>/ seÂÂhÅ\<*<17>*>/ doïo dovÃriko tathà gaïikà te ekÃdasa\<*<18>*>/ Kurudhamme\<*<19>*>/ patiÂÂhità ti. Iti ime\<*<20>*>/ sabbe pi\<*<21>*>/ parisuddhÃni\<*<22>*>/ katvà pa¤casÅlÃni rak- khiæsu. RÃjà catÆsu\<*<23>*>/ nagaradvÃresu\<*<24>*>/ nagaramajjhe\<*<35>*>/ nive- sanadvÃre\<*<26>*>/ cha dÃnasÃlÃ\<*<27>*>/ kÃretvÃ\<*<28>*>/ devasikaæ\<*<29>*>/ chasata- sahassadhanaæ vissajjento sakala-JambudÅpaæ\<*<30>*>/ unnaÇgalaæ\<*<31>*>/ katvà dÃnaæ adÃsi. Tassa pana\<*<32>*>/ dÃnajjhÃsayatà dÃnÃbhirati\<*<33>*>/ sakala-JambudÅpaæ\<*<34>*>/ ajjhotthari\<*<35>*>/. Tasmiæ kÃle KÃliÇgaraÂÂhe Dantapuranagare KÃliÇgarÃjà rajjaæ kÃreti\<*<36>*>/. Tassa raÂÂhe devo na vassi, tasmiæ avassante sakalaraÂÂhe chÃtakaæ jÃtaæ\<*<37>*>/, ÃhÃravipattiya¤\<*<38>*>/ ca manussÃnaæ rogo udapÃdÅti\<*<39>*>/ dubbuÂÂhi- bhayaæ chÃtakabhayaæ rogabhayan\<*<40>*>/ ti tÅïi bhayÃni uppajjiæsu. Manussà niggahaïÃ\<*<41>*>/ dÃrake hatthesu gahetvà tattha tattha vicaranti. SakalaraÂÂhavÃsino ekato hutvà Dantapuraæ gantvà rÃjadvÃre ukkuÂÂhiæ akaæsu. RÃjà vÃtapÃnaæ nissÃya Âhito\<*<42>*>/ saddaæ sutvà "kiækÃraïà ete viravantÅti\<*<43>*>/" pucchi. "MahÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tassa apara-. 2 Bid omit akopento kurudhamme. 3 Ck vantittha, Bid patiÂhahi. 4 Bid guru-. 5 Bi rakkhitÃni. 6 Bid rakkhati. 7 Cs Bid -si. 8 Cs pu-, Bd pa-, Bi porÃhiko. 9 Cs rajjuggÃ-, Bd rajjagÃ-. 10 Ck Bd -thÅ. 11 Cs Bid seÂÂhi. 12 Bid -mÃmako. 13 Bid -ïi. 14 Bid -si. 15 Cs pu-, Bid pa-. 16 Cks -thÅ. 17 Bid -i. 18 Cs te ekÃdasa janÃ, Bid ekÃdasa janà and omit te. 19 Bi guru-, Bd garu-. 20 Ck me. 21 Bd pi sabbe, Bi hi omitting sabbe. 22 Cs Bi suddhÃni. 23 Cks Bi -usu. 24 Bid add ca. 25 Bid -esu ca. 26 Bi -esu tadi, Bd -esu cà ti. 27 Bi -lÃye, Bd -lÃyo. 28 Bi karitvÃ, Bd kÃrÃpetvÃ. 29 Bd repeats de-. 30 Cs Bd -pe. 31 Bid una-. 32 Bid omit pana. 33 Bid -tÃ. 34 Bid -pe. 35 Ck Bi -ttari. 36 Bid -si. 37 Bid ahosi. 38 Bid -yÃ. 39 Bid -di. 40 Bid chÃtabhayaæ rogabhayaæ dubbhikkhabhayan. 41 Bid nirÃhÃrÃ. 42 Bi adds taæ. 43 Bi vivarantÅti, Bd vicarantÅti. >/ #<[page 368]># %<368 III. TikanipÃta. 3. Ara¤¤avagga. (28.)>% rÃja sakalaraÂÂhe tÅïi bhayÃni uppannÃni: devo na vassati, sassÃni vipannÃni, chÃtakaæ\<*<1>*>/ jÃtaæ, manussà dubbhojanà ro- gÃbhibhÆtà niggahaïà putte\<*<2>*>/ hatthesu gahetvà vicaranti, devaæ vassÃpehi mahÃrÃjÃ" 'ti. "PoraïakarÃjÃno deve avassante kiæ karontÅti". "PorÃïakarÃjÃno\<*<3>*>/ mahÃrÃja deve avassante dÃnaæ datvÃ\<*<4>*>/ uposathaæ adhiÂÂhÃya samÃdinnasÅlÃ\<*<5>*>/ sirigabbhaæ. pa- visitvà dabbasanthare\<*<6>*>/ sattÃhaæ nipajjanti, tadà devo vassa- tÅti\<*<7>*>/". RÃjà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà tathà akÃsi. Evaæ sante pi devo na vassi\<*<8>*>/. RÃjà amacce pucchi: "ahaæ\<*<9>*>/ mayÃ\<*<10>*>/ kattabbakiccaæ akÃsiæ, devo na vassati, kin ti karomÃ" 'ti. "MahÃrÃja, Indapattanagare\<*<11>*>/ Dhana¤jayassa\<*<12>*>/ Koravyara¤¤o\<*<13>*>/ A¤janavasabho\<*<14>*>/ nÃma maÇgalahatthÅ\<*<15>*>/, taæ\<*<16>*>/ ÃnessÃma, evaæ sante devo vassatÅti\<*<17>*>/". "So rÃjà balavÃhanasampanno\<*<18>*>/ dup- pasaho, katham assa hatthiæ ÃnessÃmÃ" 'ti. "MahÃrÃja, tena saddhim yuddhakiccaæ n' atthi, dÃnajjhÃsayo rÃjà dÃnÃbhirato yÃcito samÃno alaækatasÅsam pi chinditvà pasÃdasampannÃni akkhÅni uppÃÂetvà sakalarajjam pi niyyÃdetvÃ\<*<19>*>/ dadeyya, hat- thimhi vattabbam eva n' atthi, avassaæ yÃcito dassatÅti\<*<20>*>/". "Ke pana naæ\<*<21>*>/ yÃcituæ samatthÃ" 'ti. "BrÃhmaïà mahÃ- rÃjÃ" 'ti. RÃjà brÃhmaïagÃmato\<*<22>*>/ aÂÂha brÃhmaïe pakko- sÃpetvà sakkÃrasammÃnaæ katvà hatthiæ\<*<23>*>/ yÃcanatthÃya pesesi. Te paribbayaæ ÃdÃya addhikavesaæ gahetvà sabbattha eka- rattivÃsena turitagamanaæ gantvÃ\<*<24>*>/ katipÃhaæ nagaradvÃre dÃna- sÃlÃyaæ\<*<25>*>/ bhu¤jitvÃ\<*<26>*>/ sarÅraæ santappetvÃ\<*<27>*>/ "kadà rÃjà dÃnag- gaæ ÃgacchissatÅti" pucchiæsu. Manussà "pakkhassa tayo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -kabhayaæ, Bd kaæbhayaæ. 2 Bi ni putte, Bd nirÃhÃrà nikkhamitvà putte. 3 Bi porÃïamahÃrÃjÃno. 4 Bid add sÅlaæ rakkhitvÃ. 5 Cks -dinnÃsÅlÃ, Bid samÃdinnasÅlÃni. 6 Cs -santhÃre, Bi dappatiïasanthÃre, Bd dabbatiïasanthare. 7 Bid vassissatÅti, Bd adds sutvÃ. 8 Bi vassati. 9 Bi kathaæ. 10 Bid omit mayÃ. 11 Bd -pattha-. 12 Bid -¤ceyya. 13 Bid korabya-. 14 Bid a¤canavaïïo. 15 Cs Bid -i, Bd adds atthi. 16 Ck naæ, Bd adds no. 17 Bd vassissatÅti. 18 Bid -vÃhena sampanno. 19 Cs nÅyÃ-, Bi niyÃ-. 20 Bid dassessati. 21 Bid taæ. 22 Bi brahmaïato, Bd brahmaïagaïato. 23 Bid -i. 24 Bi katvÃ. 25 Cks -lÃsa, Bi -lÃya. 26 Bi bhu¤canta, Bd bhu¤jantÃ. 27 Bi santappetvÃ, Bd santapetvÃ. >/ #<[page 369]># %< 6. KurudhammajÃtaka. (276.) 369>% divase cÃtuddase\<*<1>*>/ pannarase\<*<2>*>/ aÂÂhamiya¤\<*<3>*>/ ca Ãgacchati, sve pana puïïamÃ\<*<4>*>/, tasmà sve pi ÃgacchissatÅti" vadiæsu. BrÃh- maïà punadivase pÃto va gantvà pÃcÅnadvÃre aÂÂhaæsu. Bo- dhisatto pi\<*<5>*>/ pÃto va nahÃtÃnulitto\<*<6>*>/ sabbÃlaækÃrapatimaï¬ito\<*<7>*>/ alaækaækatavaravÃraïakkhandhagato\<*<8>*>/ mahantena parivÃrena pÃcÅnadvÃre dÃnasÃlaæ\<*<9>*>/ gantvà otaritvà sattaÂÂhajanÃnaæ sa- hatthÃ\<*<10>*>/ bhattaæ datvà "iminà va nÅhÃrena\<*<11>*>/ dethÃ" 'ti vatvà hatthiæ abhirÆhitvÃ\<*<12>*>/ dakkhiïadvÃraæ agamÃsi. BrÃhmaïà pÃcÅnadvÃre Ãrakkhassa balavatÃya okÃsaæ alabhitvà dakkhi- ïadvÃram eva gantvà rÃjÃnaæ Ãgacchantaæ olokayamÃnà dvÃrato nÃtidÆre unnataÂÂhÃne\<*<13>*>/ sampattaæ\<*<14>*>/ rÃjÃnaæ hatthe ukkhipitvÃ\<*<15>*>/ jayÃpesuæ. RÃjà vajiraækusena vÃraïaæ ni- vattetvÃ\<*<16>*>/ tesaæ santikaæ gantvà "bho brÃhmaïÃ, kiæ iccha- thÃ" 'ti pucchi. BrÃhmaïà Bodhisattassa guïaæ vaïïentà paÂhamaæ gÃtham Ãhaæsu: @*>/ nimimhase\<*<18>*>/ ti. || Ja_III:76 ||>@ Tattha saddhan ti kammaphalÃnaæ saddahanavasena\<*<19>*>/ okappanakasad- dhaæ\<*<20>*>/, sÅlan ti saævarasÅlaæ avÅtikkamasÅlaæ, vaïïan ti tadà tasmiæ dese suvaïïaæ vuccati. desanÃsÅsam eva c' etaæ\<*<21>*>/, iminà pana\<*<22>*>/ padena sabbam pi suvaïïahira¤¤Ãdidhanadha¤¤aæ\<*<23>*>/ saægahÅtaæ\<*<24>*>/, a¤janavaïïenà 'ti a¤ja- napu¤jasamÃnavaïïena iminà tava nÃgena, KÃliÇgasmin\<*<25>*>/ ti KÃliÇgara¤¤o san- tike, nimimhase\<*<26>*>/ ti vinimayavasena\<*<27>*>/ gaïhimha\<*<28>*>/ paribhogavasena\<*<29>*>/ vÃ\<*<30>*>/ udare pakkhipimhà ti attho, se ti nipÃtamattaæ, idaæ\<*<31>*>/ vuttaæ hoti: mayaæ hi janÃdhipa tava saddha¤ ca sÅla¤ ca viditvÃ\<*<32>*>/ addhà no evaæ\<*<33>*>/ saddhÃsÅla- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -sÅ, Bid catuddasÅ. 2 Cs païïarasÅ, Bid pannarasÅ. 3 Bid aÂhamÅya¤. 4 Bid -mÅ. 5 Bi omits pi. 6 Bid nhatvà gattÃnulitto. 7 Bid -paÂi-. 8 Bid -hatthikkandhavaragato. 9 Bi omits pÃcÅïadvÃre dÃna. 10 Bid omit sahatthÃ. 11 Bd nihÃreneva. 12 Bid -rÆyhitvÃ. 13 Bi uïïaÂhÃne. 14 Ck sampantaæ, Cs appattaæ, Bi sampatti. 15 Bi adds jayatu ayaæ mahÃrÃjÃ, Bd jayatu bhavaæ mahÃrÃjà ti. 16 Cks -ttitvÃ. 17 Bi kaliÇgamhi, Bd kÃliÇgÃmhi. 18 Cks ninimhase, Bid vinim-. 19 Bd saddhahana-. 20 Bid -niyaka-. 21 Cs -sam evetaæ. 22 Bi omits pana. 23 Cks -hira¤¤Ãnidha-, Bi hira¤¤asusaïïÃdidhanaæ, Bd hira¤¤asuvaïïÃdidhanadha¤¤aæ. 24 Bid saÇgahitaæ, Ck saægahÅnaæ, Cs saÇgahÅtaæ. 25 Bi kaliÇgamhi. 26 Bi vanimhase, Bd vinimhase. 27 Bd vinimhayavasena, Bi vanimhasavanesana. 28 Bd -hÃ, Bi gaïhinÃ. 29 Bi rasaparibhogÅvasena, Bd rasaparibhogavasena 30 Bd omits vÃ. 31 Bi imaæ. 32 Bid viditvÃna. 33 Bid eso. >/ #<[page 370]># %<370 III. TikanipÃta. 3. Ara¤¤avagga. (28.)>% sampanno\<*<1>*>/ rÃjà yÃcito a¤janavaïïaæ nÃgaæ dassatÅti iminà attano santakena viya a¤janavaïïena KÃliÇgara¤¤o santike nÃgaæ te\<*<2>*>/ ÃharissÃmà 'ti vatvà bahuæ dhanadha¤¤aæ nimimhase\<*<3>*>/ parivattayimha\<*<4>*>/ c' eva udare ca pakkhipimha\<*<5>*>/, evaæ tassa\<*<6>*>/ mayaæ dhÃrayamÃnÃ\<*<7>*>/ idhÃgatÃ, tattha kattabbaæ devo jÃnÃtÆ\<*<8>*>/ 'ti, aparo nayo: tava saddhÃsÅlaguïasaækhÃtaæ\<*<9>*>/ vaïïaæ, uÊÃraguïo rÃjà jÅvitam pi yÃcito dadeyya\<*<10>*>/ pag eva tiracchÃnagataæ nÃgan ti, evaæ KÃliÇgassa santike iminà a¤janavaïïaæ nÃgaæ dha¤¤ena nimimhase\<*<11>*>/ nimimha\<*<12>*>/ tulayimhÃ\<*<13>*>/, ten' amhÃ\<*<14>*>/ idhÃgatà ti. Taæ vatvà Bodhisatto "sace vo\<*<15>*>/ brÃhmaïÃ\<*<16>*>/ imaæ nÃ- gaæ parivattetvà dhanaæ khÃditaæ\<*<17>*>/ mà cintayittha, yathÃ- laækatam\<*<18>*>/ eva vo nÃgaæ\<*<19>*>/ dassÃmÅti\<*<20>*>/" samassÃsetvÃ\<*<21>*>/ itarà dve gÃthà avoca: @*>/ uddissa gacchati sabbe\<*<23>*>/ te appaÂikkhippÃ, pubbÃcariyavaco idaæ. || Ja_III:77 ||>@ @*>/ yasassinaæ alaækataæ hemajÃlÃbhichannaæ\<*<25>*>/ sasÃrathiæ, gacchatha yenakÃman ti. || Ja_III:78 ||>@ Tattha annabhaccà cabhaccà cà 'ti purisaæ upanissÃya jÅvamÃnà yÃgu- bhattÃdinà annena bharitabbà ti annabhaccà ca, itare tathà abharitabbattÃ\<*<26>*>/ abhaccÃ, sandhivasena pan' ettha akÃralopo veditabbo, ettÃvatà attÃnaæ upanissÃya ca anupa- nissÃya ca\<*<27>*>/ jÅvamÃnavasena sabbe pi sattà dve koÂÂhÃse katvà dassità honti\<*<28>*>/, yo dha\<*<29>*>/ uddissa gacchatÅti tesu sattesu idha jÅvaloke yo satto yaæ pu- risaæ kÃyacid eva paccÃsiæsanÃya\<*<30>*>/ uddissa gacchati, sabbe te appaÂik- khippà ti tathà uddissa gacchantà sace pi bahÆ honti tathÃpi tena purisena sabbe te\<*<31>*>/ appaÂikkhippÃ, apetha na vo\<*<32>*>/ dassÃmÅti evaæ na paÂikkhipitabbà ti attho, pubbÃcariyavaco idan ti pubbÃcariyà vuccanti mÃtÃpitaro, idaæ tesaæ vacanaæ, evam ahaæ mÃtÃpitÆhi sikkhÃpito ti dÅpeti, dadÃmi vo ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd saddho. 2 Cks neva. 3 Bid vinimhase 4 Bi -ttayhimhÃ, Bd -ttayimhÃ. 5 Cks Bi -mhÃ. 6 Bid taæ 7 Bid ÃniyamÃnÃ. 8 Ck janÃtÆ, Bi vassatu, Bd va jÃnÃtÆ. 9 Bid saddha¤ ca sÅla-. 10 Cs -yyÃtha 11 Bid a¤janakavaïïena tava vaïïaæ vinimhase. 12 Bid vinimhÃ, Cs nimimhÃ. 13 Bi tuyena, Bd talayimhÃ. 14 Bd tena, Cs Bi omit tenamhÃ. 15 Cs no corr. to vo, Bi te, Bd omits vo. 16 Bd brahmaïa 17 Bi dhana saÇkharantÅti, Bd dhanaæ saÇkharitantÅ. 18 Bid yathà al-. 19 Bid nÃgaæ vo. 20 Cs Bi add vatvÃ. 21 Bi omits sam-, Bd sadassopetvÃ. 22 Bid omit dha, Ck dha ca. 23 Cs sabbe pi. 24 Bid -bhogaæ. 25 Bi -jÃlÃbhisacchannaæ, Bd -jalÃbhisanchannaæ. 26 Bi ÃcÃretabbatÃ. 27 Ck Bi omit anupanissÃya ca. 28 Bi hontÅti. 29 Ck ca 30 Ck -satÃyaæ? Bd paccÃsÅsasamÃnÃya, Bi kÃyavÃcÅdve ca saccÃsÅlasamÃnÃya. 31 Ck omits te. 32 Bi te >/ #<[page 371]># %< 6. KurudhammajÃtaka. (276.) 371>% yasmà idaæ amhÃkaæ pubbÃcariyavaco tasmà ahaæ\<*<1>*>/ brÃhmaïà tumhÃkaæ imaæ\<*<2>*>/ nÃgaæ dadÃmi, rÃjÃrahan ti ra¤¤o anucchavikaæ, rÃjabhoggan\<*<3>*>/ ti rÃja- paribhogaæ, yasassinan ti parivÃrasampannaæ, taæ kira nissÃya hatthigo- pakà hatthivejjÃdÅni pa¤cakulasatÃni jÅvanti, tehi saddhiæ ¤eva vo dadÃmÅti attho, alaækatan ti nÃnÃvidhena\<*<4>*>/ hatthialaækÃrena\<*<5>*>/ alaækataæ, hemajÃlÃ- bhichannan\<*<6>*>/ ti suvaïïajÃlena abhicchannaæ\<*<7>*>/, sasÃrathin ti yo pan' assa\<*<8>*>/ sÃrathi hatthidamako\<*<9>*>/ Ãcariyo tena saddhiæ ¤eva dadÃmi, tasmà sasÃrathÅ\<*<10>*>/ hutvà tumhe saparivÃraæ imaæ nÃgam gahetvà yenakÃmaæ gacchathà 'ti. Evaæ hatthikkhandhagato\<*<11>*>/ va MahÃsatto vÃcÃya\<*<12>*>/ datvà puna hatthikkhandhà oruyha "sace analaækataÂÂhÃnaæ\<*<13>*>/ atthi\<*<14>*>/ alaækaritvà dassÃmÅti" tikkhattuæ padakkhiïaæ karonto upa- parikkhitvÃ\<*<15>*>/ nÃlaækataÂÂhÃnaæ\<*<16>*>/ adisvà tassa soï¬aæ brÃh- maïÃnaæ hatthesu Âhapetvà suvaïïabhiækÃrena\<*<7>*>/ puppha- gandhavÃsitaæ udakaæ pÃtetvà adÃsi. BrÃhmaïà saparivÃraæ nÃgaæ sampaÂicchitvà hatthipiÂÂhe nisinnà Dantapuranagaraæ\<*<18>*>/ gantvà hatthiæ ra¤¤o adaæsu. Hatthimhi Ãgate pi devo na vassati\<*<19>*>/ eva. RÃjÃ\<*<20>*>/ "kin nu kho kÃraïan" ti uttariæ puc- chanto\<*<21>*>/ "Dhana¤jayakorabyarÃjà Kurudhammaæ\<*<22>*>/ rakkhati, ten' assa raÂÂhe anvaddhamÃsaæ\<*<23>*>/ anudasÃhaæ devo vassati, ra¤¤o guïÃnubhÃvo c' esa\<*<24>*>/, imassa pana\<*<25>*>/ tiracchÃnagatassa guïà hontÃpi\<*<26>*>/ kittakÃ\<*<27>*>/ bhaveyyun\<*<28>*>/" ti sutvà "tena hi ya- thÃlaækatam\<*<29>*>/ eva saparivÃraæ hatthiæ paÂinetvÃ\<*<30>*>/ ra¤¤o datvà yaæ so Kurudhammaæ\<*<31>*>/ rakkhati taæ\<*<32>*>/ suvaïïapatte likhitvÃ\<*<33>*>/ ÃnethÃ" ti brÃhmaïe ca amacce ca pesesi. Te gantvà ra¤¤o hatthiæ niyyÃdetvà "deva imasmiæ hatthimhi gate pi amhÃkaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid tasmÃhaæ. 2 Cs Bid idaæ. 3 Bid -bhogan. 4 Bid -ehi. 5 Ck hatthiæ-, Bid hatthialaÇkÃrehi. 6 Bid -bhisa¤channan. 7 Bid abhisa¤channaæ. 8 Bi panÃyaæ. 9 Bid -gopako. 10 Bid sÃrathi omiting sa. 11 Bid -dhavaragato. 12 Ck vavÃcÃyaæ. 13 Ck anukata-, Cs alaækata- corr. to analaækata-, Bi alaÇkataÂhÃne. 14 Cs Bi hatthi. 15 Bid upadhÃretvÃ. 16 Cs Bd analaækata-. 17 Bid -bhiÇgÃrena. 18 Bid -puraæ. 19 Bi vassi, Bd vassasi. 20 Bid te ca rÃjà ca. 21 Ck uttariæ-, Bi uttari pucchitvÃ, Bd uttaripucchite. 22 Bid guru-. 23 Bi addhamÃsaæ, Bd anva¬¬ha-. 24 Cs ceva, Bi guïÃbhavena na, Bd guïÃnubhÃveneva. 25 Bi omits pana. 26 Ck bhontÃpi, Bi honti, Bd hentitipi. 27 Ck kittikÃ, Bi parikittikÃ. 28 Ck bhaven, Bi bhaveyyan, Bd bhiveyyun. 29 Bid yathà al-. 30 Bid paÂicchÃdetvÃ. 31 Bi garu-, Bd guru-. 32 Bi omits yaæ and taæ. 33 Bi likhipetvÃ. >/ #<[page 372]># %<372 III. TikanipÃta. 2. Ara¤¤avagga. (28.)>% raÂÂhe devo na vassati, tumhe\<*<1>*>/ kira Kurudhammaæ\<*<2>*>/ nÃma rak- khatha, amhÃkam pi rÃjà taæ\<*<3>*>/ rakkhitukÃmo `imasmiæ su- vaïïapaÂÂe likhitvà ÃnethÃ' 'ti pesesi\<*<4>*>/, detha no Kurudhamman\<*<2>*>/" ti. "TÃtÃ\<*<5>*>/, sacc' Ãhaæ\<*<6>*>/ etaæ Kurudhammaæ rakkhiæ\<*<7>*>/, idÃni pana me tattha kukkuccaæ atthi, na me so Kurudhammo\<*<2>*>/ cittaæ ÃrÃdheti, tasmà tumhÃkaæ dÃtuæ na sakkÃ" ti\<*<8>*>/. Kasmà pana taæ rÃjÃnaæ sÅlaæ\<*<9>*>/ na ÃrÃdhetÅti. TadÃ\<*<10>*>/ kira\<*<11>*>/ rÃjÆ- naæ\<*<12>*>/ tatiye tatiye\<*<13>*>/ saævacchare kattikamÃse kattikachaïo nÃma hoti\<*<14>*>/, taæ chaïaæ kÅÊantÃ\<*<15>*>/ rÃjÃno sabbÃlaækÃrapati- maï¬itÃ\<*<16>*>/ devavesaæ gahetvà CittarÃjassa nÃma yakkhassa santike Âhatvà catuddisà pupphapatimaï¬ite\<*<17>*>/ cittasare\<*<18>*>/ khi- panti. Ayam pi rÃjà taæ\<*<19>*>/ chaïaæ kÅÊanto ekissà taÊÃkapÃ- liyÃ\<*<20>*>/ CittarÃjassa\<*<21>*>/ santike Âhatvà catuddisà cittasare\<*<22>*>/ khipi\<*<23>*>/. Tesu\<*<24>*>/ sesadisà gate\<*<25>*>/ tayo sare disvà udakapiÂÂhe khittaæ saraæ\<*<26>*>/ na addasaæsu\<*<27>*>/. Ra¤¤o "kacci\<*<28>*>/ nu kho mayà khitto saro macchasarÅre patito" ti kukkuccaæ ahosi pÃïÃtipÃtakam- mena sÅlabhedaæ Ãrabbha, tasmÃ\<*<29>*>/ sÅlaæ nÃrÃdheti\<*<30>*>/. So evam Ãha: "tÃtÃ, mayhaæ Kurudhamme\<*<31>*>/ kukkuccaæ atthi\<*<32>*>/, mÃtà pana me surakkhitaæ rakkhati, tassà santike gaïhathÃ" 'ti. "MahÃrÃja, tumhÃkaæ `pÃïaæ vadhissÃmÅti' cetanà n' atthi, cittaæ\<*<33>*>/ vinà pÃïÃtipÃto nÃma na hoti, detha no attanÃ\<*<34>*>/ rak- khitaæ\<*<35>*>/ Kurudhamman\<*<31>*>/" ti. "Tena hi likhathÃ\<*<36>*>/" 'ti su- vaïïapaÂÂe likhÃpesi\<*<37>*>/: "pÃïo na hantabbo\<*<38>*>/, adinnaæ\<*<39>*>/ nÃdÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd tumhehi. 2 Bd guru-. 3 Cs naæ. 4 te gantvÃ---pesesi wanting in Bi 5 Bid tÃta. 6 Cs saccÃsaæ 7 Bid rakkhÃmi. 8 Cs sakkoti, Bid sakkomi. 9 Bd silaæ rÃjÃnaæ. 10 Bd tathà 11 Bi pana 12 Bd -unaæ. 13 Bi only one tatiye. 14 Bid kattikamÃse patte chaïo nÃma ahosi. 15 Bi te chaïaæ kilanti. 16 Bid -paÂi- 17 Bid pupphehi paÂi-. 18 Bid khitta-. 19 Cks naæ. 20 Ck talÃ-, Cs taÊÃkapÃÊiyÃ, Bid talÃkapÃïiyÃ. 21 Bid add yakkhassa. 22 Bi sare, Bd khittasaro. 23 Bid khipitvÃ. 24 Bd tesu tesu. 25 Bi sasÃdisà gate, Bd disà gatesu, omitting sesa. 26 Bi khittam pi omitting saraæ. 27 Cs nÃddasaæsu, Bid na addassa. 28 Bid kicci. 29 Bi tame, Bd taæ maæ 30 Bid na ÃrÃdhetÅti. 31 Bid guru-. 32 Bi ahosi. 33 Bid taæ 34 Bi -no. 35 Bd -tuæ 36 Ck likhÃthÃ, Cs likhatà corr. to -thÃ, Bi bho likkhikhattÃ, Bd likkhatÃ. 37 Bid likkhÃ-. 38 Bi hanantabbo 39 Bi adinnà dÃnÃ. >/ #<[page 373]># %< 6. KurudhammajÃtaka. (276.) 373>% tabbaæ\<*<1>*>/, kÃmesu micchÃ\<*<2>*>/ na caritabbaæ\<*<3>*>/, musÃ\<*<4>*>/ na bhaïi- tabbaæ\<*<5>*>/, majjaæ na pÃtabban\<*<6>*>/" ti, likhÃpetvÃ\<*<7>*>/ ca pana "evaæ sante pi maæ\<*<8>*>/ na ÃrÃdheti, mÃtu me\<*<2>*>/ santike gaïhathÃ\<*<10>*>/" ti Ãha. DÆtà rÃjÃnaæ vanditvà tassà santikaæ gantvà "devi\<*<11>*>/, tumhe kira\<*<12>*>/ Kurudhammaæ\<*<13>*>/ rakkhatha, taæ\<*<14>*>/ no\<*<15>*>/ dethÃ" 'ti vadiæsu. "TÃtÃ\<*<16>*>/, sacc' Ãhaæ\<*<17>*>/ Kurudhammaæ\<*<18>*>/ rakkhÃmi, idÃni pana\<*<19>*>/ me tattha kukkuccaæ uppannam, na me so dhammo\<*<20>*>/ ÃrÃdheti, tena vo dÃtuæ na sakkÃ" ti\<*<21>*>/. Tassà kira dve puttÃ, jeÂÂho rÃjà kaniÂÂho uparÃjÃ. Ath' eko rÃjà Bodhisattassa satasahassagghanikaæ\<*<22>*>/ candanasÃraæ sahassag- ghanikaæ ka¤canamÃlaæ pesesi. So "mÃtaraæ pÆjessÃmÅti" taæ sabbaæ mÃtu pesesi. Sà cintesi: "ahaæ\<*<23>*>/ n' eva canda- naæ vilimpÃmi na mÃlaæ dhÃremi, suïisÃnaæ dassÃmÅti". Ath' assà etad ahosi: "jeÂÂhasuïisà me\<*<24>*>/ issarà aggamahesiÂ- ÂhÃne ÂhitÃ, tassà suvaïïamÃlaæ dassÃmi, kaniÂÂhasuïisà pana duggatÃ, tassà candanasÃraæ dassÃmÅti" sà ra¤¤o deviyà su- vaïïamÃlaæ datvà uparÃjabhariyÃya candanasÃraæ adÃsi, datvà ca\<*<25>*>/ pan' assÃ\<*<26>*>/ "ahaæ Kurudhammaæ\<*<18>*>/ rakkhÃmi, etÃsaæ duggatÃduggatabhÃvo mayhaæ appamÃïaæ\<*<27>*>/, jeÂÂhÃ- pacÃyikakammam eva\<*<28>*>/ pana kÃtuæ mayhaæ anurÆpaæ, kacci\<*<29>*>/ nu kho\<*<30>*>/ tassa akatattÃ\<*<31>*>/ sÅlaæ bhinnan" ti\<*<32>*>/ kukkuccaæ ahosi, tasmà evam Ãha. Atha naæ dÆtà "attano santakaæ nÃma yathÃruciyà diyyati\<*<33>*>/, tumhe ettakena pi\<*<34>*>/ kukkuccaæ kuru- mÃnà kiæ a¤¤aæ pÃpakaæ\<*<35>*>/ karissatha, sÅlaæ nÃma evarÆpena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck na dÃ-, Bi na ÃdÃtabbÃ. 2 Bid micchÃcÃrÃ. 3 Bid -bbÃ. 4 Bi musÃvÃdÃ, Bd -vÃdo. 5 Ck Bi -bbÃ, Bd -bbo. 6 Bi pÃyit-, Bd pÃrit-. 7 Bid likkhÃpesi likkhÃpetvÃ. 8 Bid add sÅlaæ. 9 Cs mà tumhe. 10 Bid gacchathÃ. 11 Cs Bi devÅ. 12 Bi ki tumhe pi, Bd kÅra tumhe pi. 13 Bid gurudhamme. 14 Ck ta. 15 Ck to, Bi me. 16 Bid tÃta. 17 Bi sacÃhaæ. 18 Bid guru-. 19 Ck omits pana. 20 Bid gurudhammo. 21 Bi sakkotÅti, Bd sakkomiti. 22 Ck -gganakaæ. 23 Bid omit ahaæ. 24 Bi adds na. 25 Bd va. 26 Cs panassa, Bd pana. 27 Bid add kule. 28 Ck Bi -kammaæ meva 29 Bi ki¤ci. 30 Bid add me. 31 Bi akattabbÃ, Bd akattabbattÃ. 32 Bi sÅlaæ na bhindati, Bd sÅlaæ bhindati. 33 Cs dÅyati. 34 Bid etthakenÃpi. 35 Cs pÃpaæ, Bd pÃpakaæ corr. to pÃpaæ. >/ #<[page 374]># %<374 III. TikanipÃta. 3. Ara¤¤avagga. (28.)>% na bhijjati\<*<1>*>/, detha no Kurudhamman\<*<2>*>/" ti vatvà tassÃpi santike\<*<3>*>/ gahetvÃ\<*<4>*>/ suvaïïapaÂÂe likhiæsu\<*<5>*>/. "TÃtÃ\<*<6>*>/, evaæ sante pi n' eva maæ ÃrÃdheti\<*<7>*>/, suïisà pana me suÂÂhu rakkhati, tassà santike gaïhathÃ\<*<8>*>/" 'ti vuttà ca pana aggamahesiæ upasaæ- kamitvà purimanayen' eva Kurudhammaæ\<*<2>*>/ yÃciæsu. SÃpi purimanayen' eva vatvà "idÃni maæ\<*<9>*>/ sÅlaæ nÃrÃdheti, tena vo dÃtuæ na sakkÃ" ti\<*<10>*>/ Ãha. Sà kira ekadivasaæ sÅhapa¤jare Âhità ra¤¤o nagaram padakkhiïaæ karontassa pacchato hatthi- piÂÂhe nisinnaæ uparÃjÃnaæ\<*<11>*>/ disvà lobhaæ uppÃdetvà "sac' Ãhaæ\<*<12>*>/ iminà saddhiæ santhavaæ kareyyaæ bhÃtu accayena rajje patiÂÂhito maæ\<*<13>*>/ esa\<*<14>*>/ gaïheyyÃ\<*<15>*>/" 'ti cintesi. Ath' assà "ahaæ\<*<16>*>/ Kurudhammaæ\<*<2>*>/ rakkhamÃnà sassÃmikÃ\<*<17>*>/ hutvà kile- savasena a¤¤aæ purisaæ olokesiæ\<*<18>*>/, sÅlena me bhinnena bha- vitabban" ti kukkuccaæ ahosi, tasmà evam Ãha. Atha naæ dÆtà "aticÃro nÃma ayye cittuppÃdamattena na\<*<19>*>/ hoti, tumhe ettakena pi\<*<20>*>/ kukkuccaæ kurumÃnà vÅtikkamaæ kiæ karis- satha, na ettakena sÅlaæ bhijjati, detha no Kurudhammaæ\<*<2>*>/" ti vatvà tassÃpi santike gahetvà suvaïïapaÂÂe likhiæsu\<*<5>*>/. "TÃtÃ\<*<6>*>/, evaæ sante pi n' eva maæ ÃrÃdheti, uparÃjà pana suÂÂhu rakkhati, tassa santike gaïhathÃ\<*<21>*>/" 'ti vuttà ca pana uparÃjÃnaæ\<*<22>*>/ upasaækamitvà purimanayen' eva Kurudhammaæ\<*<23>*>/ yÃciæsu. So pana sÃyaæ rÃjÆpaÂÂhÃnaæ\<*<24>*>/ gacchanto rathen' eva rÃjaÇgaïaæ patvà sace ra¤¤o santike bhu¤jitvà tatth' eva sayitukÃmo hoti rasmiyo ca patoda¤ ca antodhure\<*<25>*>/ cha¬¬eti\<*<26>*>/, tÃya sa¤¤Ãya jano\<*<27>*>/ pakkamitvà punadivase pÃto va gantvà tassa nikkhamanaæ olokento va tiÂÂhati, sÃrathi\<*<28>*>/ pi\<*<29>*>/ rathaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid bhÅndati. 2 Bi guru-. 3 Bi adds ca. 4 Bid add te. 5 Bid likkhisu. 6 Bid tÃta. 7 Ck Ãrodheti, Bi arodhetÅti. 8 Bd -hÃthÃ. 9 Bi me 10 Cs sakko ti, Bid sakkomÅti. 11 Bi -rÃjaæ 12 Ck saccÃhaæ. 13 Bi omits maæ. 14 Ck essaæ, Cs evassaæ corr. to esaæ. 15 Ck -yyÃsi corr. to -yyÃ. 16 Bid athassÃhaæ. 17 Bid sasÃ. 18 Bid -kemi. 19 Cs omits na. 20 Bid etthakenÃpi. 21 Bi gaïheyyÃthÃ. 22 Ck -rÃjaæ. 23 Bi guru-, Bd garu-. 24 Ck Bid rÃju. 25 Cs antepure, Bid rathadhure. 26 Cks Bd -si, Bi cha¬eti. 27 Bi mahÃjano. 28 Ck -thÅ. 29 Bid add taæ. >/ #<[page 375]># %< 6. KurudhammajÃtaka. (276.) 375>% gopayitvÃ\<*<1>*>/ punadivase pÃto va rathaæ\<*<2>*>/ ÃdÃya rÃjadvÃre tiÂ- Âhati, sace taæ khaïaæ ¤eva\<*<3>*>/ niggantukÃmo\<*<4>*>/ hoti rasmiyo ca patoda¤ ca antorathe yeva Âhapetvà rÃjÆpaÂÂhÃnaæ\<*<5>*>/ gacchati, jano\<*<6>*>/ tÃya sa¤¤Ãya\<*<7>*>/ "idÃn' eva nikkhamissatÅti" rÃjadvÃre yeva tiÂÂhati. So ekadivasaæ evaæ katvà rÃjanivesanaæ pÃvisi, paviÂÂhamattass' eva\<*<8>*>/ c' assa devo pÃvassi, rÃjà "devo vassa- tÅti" tassa niggantuæ\<*<9>*>/ na adÃsi\<*<10>*>/, so tatth' eva bhu¤jitvà sayi, mahÃjano\<*<11>*>/ "idani nikkhamissatÅti" sabbaæ rattiæ temento\<*<12>*>/ aÂÂhÃsi, uparÃjà dutiyadivase nikkhamitvà temetvà Âhitaæ ma- hÃjanaæ disvà "ahaæ Kurudhammaæ\<*<13>*>/ rakkhanto ettakaæ\<*<14>*>/ janaæ kilamesiæ\<*<15>*>/, sÅlena me bhinnena bhavitabban" ti kuk- kuccaæ ahosi, tena tesaæ dÆtÃnaæ "sacc' Ãhaæ\<*<16>*>/ Kurudham- maæ\<*<17>*>/ rakkhÃmi, idÃni pana me kukkuccaæ atthi, tena vo na sakkà dÃtun" ti vatvà tam atthaæ Ãrocesi\<*<18>*>/. Ath naæ dÆtà "tumhÃkaæ deva `ete kilamantÆ' 'ti cittaæ n' atthi, acetana- kaæ kammaæ na hoti, ettakena pi\<*<19>*>/ kukkuccaæ karontÃnam\<*<20>*>/ kathaæ tumhÃkaæ vÅtikkamo bhavissatÅti" vatvà tassa pi san- tike sÅlaæ gahetvà suvaïïapaÂÂe likhiæsu\<*<21>*>/. "Evaæ sante pi\<*<22>*>/ n' eva maæ ÃrÃdheti, purohito pana suÂÂhu rakkhati, tassa santike gaïhathÃ" 'ti Ãha\<*<23>*>/, vuttà ca pana purohitaæ upasaæ- kamitvà yÃciæsu. So pi ekadivasaæ rÃjÆpaÂÂhÃnaæ\<*<24>*>/ gac- chanto ekena ra¤¤Ã tassa ra¤¤o\<*<25>*>/ pesitaæ taruïaravivaïïaæ\<*<26>*>/ rathaæ antarÃmagge disvà "kassÃyaæ ratho" ti pucchitvà "ra¤¤o Ãbhato" ti sutvà "ahaæ mahallako, sace me rÃjà imaæ rathaæ dadeyya sukhaæ imaæ Ãruyha vicareyyan" ti cintetvÃ\<*<27>*>/ rÃjÆpaÂÂhÃnaæ\<*<28>*>/ gato tassa jayÃpetvà ÂhitakÃle ra¤¤o \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi gÃhayitvÃ, Bd ÃharitvÃ. 2 Bi taæ. 3 Ck yeva. 4 Bi gantu-, Bd nikkhamantu-. 5 Ck rÃju-, Bi rÃjÆnaæ up-, Bd rÃju up-. 6 Bid mahÃjano 7 jano pakkamitvÃ----tÃya sa¤¤Ãya wanting in Cs. 8 Bid -matte yeva. 9 Bd nikkhantu. 10 Bid nÃdÃsi. 11 Cks mahÃrÃjà no. 12 Bid add va. 13 Bi guru-, Bd garu-. 14 Bi ettha-. 15 Cs -sinti corr. to -si. 16 Bi sacÃhaæ. 17 Bid guru- 18 Bd -ceti. 19 Cks ettake pi, Bi etthakenÃpi, Bd ettakenÃpi. 20 Bid -to. 21 Bid likkh-. 22 Bid add sÅlaæ. 23 Bid omit Ãha 24 Ck Bid rÃju-. 25 Bi omits tassa ra¤¤o. 26 Bid taruïaruciravaïïa. 27 Bi adds va. 28 Ck Bi rÃju-. >/ #<[page 376]># %<376 III. TikanipÃta. 3. Ara¤¤avagga. (28.)>% rathaæ dassesuæ\<*<1>*>/. RÃjà disvà "ativiya sundaro ayam ratho, Ãcariyassa taæ\<*<2>*>/ dethÃ" 'ti Ãha. Purohito na icchati\<*<3>*>/, punap- puna\<*<4>*>/ vuccamÃno pi na icchi yeva, kiækÃraïÃ: evaæ kir' assa ahosi: "ahaæ Kurudhammaæ\<*<5>*>/ rakkhanto va\<*<6>*>/ parasantake lo- bhaæ akÃsiæ, bhinnena me sÅlena bhavitabban" ti so etam atthaæ Ãcikkhitvà "tÃtÃ\<*<7>*>/, Kurudhamme me kukkuccaæ atthi, na maæ\<*<8>*>/ so dhammo ÃrÃdheti\<*<9>*>/, tasmÃ\<*<10>*>/ na sakkà dÃtun" ti Ãha\<*<11>*>/. Atha naæ dÆtà "na ayyo\<*<12>*>/ lobhuppÃdamattena sÅlaæ bhijjati, tumhe ettakena\<*<13>*>/ pi kukkuccaæ karontÃ\<*<14>*>/ kiæ vÅtikka- maæ karissathÃ" 'ti vatvà tassÃpi santike sÅlaæ gahetvà su- vaïïapaÂÂe likhiæsu. "Evaæ sante pi n' eva maæ ÃrÃdheti\<*<9>*>/, rajjugÃhakÃmacco\<*<15>*>/ pana suÂÂhu rakkhati, tassa santike gaï- hathÃ" 'ti vuttà ca\<*<16>*>/ pana tam pi upasaækamitvà yÃciæsu. So pi ekadivasaæ janapade khettaæ minanto\<*<17>*>/ rajjuæ daï¬ake bandhitvà ekaæ koÂiæ khettasÃmikena\<*<18>*>/ gÃhÃpetvÃ\<*<19>*>/ ekaæ attanÃ\<*<20>*>/ aggahesi, tena gahitarajjukoÂiyà baddhadaï¬ako\<*<21>*>/ ekassa kakkaÂakassa\<*<22>*>/ bilamajjhaæ pÃpuïi. So cintesi: "sace\<*<23>*>/ daï¬akaæ bile otÃressÃmi\<*<24>*>/ antobile kakkaÂako nassissati, sace pana\<*<25>*>/ purato\<*<26>*>/ karissÃmi ra¤¤o santakaæ nassissati, sace orato karissÃmi kuÂumbassa\<*<27>*>/ santakaæ nassissati, kin nu kho kÃtabban" ti. Ath' assa etad ahosi: "bile kakkaÂakena\<*<28>*>/ bhavitabban ti, sace bhaveyya pa¤¤Ãyeyya, etth' eva naæ\<*<29>*>/ otÃressÃmÅti\<*<30>*>/" bile\<*<31>*>/ daï¬akaæ\<*<32>*>/ otÃresi. KakkaÂako kirÅti saddam akÃsi. Ath' assa etad ahosi: "daï¬ako kakkaÂa- piÂÂhe\<*<33>*>/ otiïïo bhavissati, kakkaÂako mato bhavissati, aha¤ ca Kurudhammaæ\<*<5>*>/ rakkhÃmi\<*<34>*>/, tena me\<*<35>*>/ bhinnena bhavitabban" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd dassesi. 2 Bid naæ. 3 Bid icchi. 4 Bid -naæ. 5 Bid guru-. 6 Cks ca, Bi omits ca. 7 Bi tassa, Bd tÃta. 8 Bi me. 9 Bi Ãroceti. 10 Bi adds vo. 11 Bid omit Ãha. 12 Bid dÆtà pana ayaæ. 13 Cks ettake, Bi etthake, Bd etthakenÃ. 14 Bid -to. 15 Cs -gÃhÃmacco, Bid -kÃmacco. 16 Ck va. 17 Bi mÃïanto. 18 Bd -ke. 19 Bd gaïhÃ-. 20 Bi -sÃmikena gaïhà ti vatvà ekaæ attano. 21 Bid gaïhadaï¬aho. 22 Cs Bid kakkaÂassa. 23 Bi ajja. 24 Bid otari-. 25 Bid omit pana. 26 Ck purohito, Bi pÆrato, Bd karato. 27 Bid kuÂumpikassa, Bi adds pana. 28 Bd adds na. 29 Cs na, Bi etevana, Bd etthenavaæ. 30 Bid otarissÃmÅti. 31 Bid add taæ. 32 Bi daï¬aæ. 33 Bid -Âaka-. 34 Bi adds ti. 35 Bid add sÅlena. >/ #<[page 377]># %< 6. KurudhammajÃtaka. (276.) 377>% ti so etam atthaæ Ãcikkhitvà "iminà me kÃraïena Kuru- dhamme\<*<1>*>/ kukkuccaæ atthi, tena vo na sakkà dÃtun" ti Ãha. Atha naæ dÆtà "tumhÃkaæ `kakkaÂako maratÆ' 'ti cittaæ n' atthi\<*<2>*>/, acetanakaæ kammaæ\<*<3>*>/ na hoti, tumhe ettakena pi\<*<4>*>/ kuk- kuccaæ karontÃ\<*<5>*>/ kiæ vÅtikkamaæ karissathÃ" 'ti vatvà tassa pi\<*<6>*>/ santike sÅlaæ gahetvà suvaïïapaÂÂe likhiæsu\<*<7>*>/. "Evaæ sante pi n' eva maæ ÃrÃdheti, sÃrathi pana suÂÂhu rakkhati, tassa santike pi\<*<6>*>/ gaïhathÃ" 'ti vuttà ca pana tam pi\<*<6>*>/ upa- saækamitvà yÃciæsu. So ekadivasaæ rÃjÃnaæ rathena uyyÃ- naæ nesi. RÃjà tattha divÃ\<*<8>*>/ kÅÊitvà sÃyaæ nikkhamitvÃ\<*<9>*>/ rathaæ abhirÆhi\<*<10>*>/, tassa nagaraæ asampattass' eva\<*<11>*>/ suri- yatthagamanavelÃya\<*<12>*>/ megho uÂÂhahi. SÃrathi\<*<13>*>/ ra¤¤o temana- bhÃyena\<*<14>*>/ sindhavÃnaæ patodasa¤¤aæ\<*<15>*>/ adÃsi, sindhavà javena pakkhandiæsu, tato paÂÂhÃya ca pana te uyyÃnaæ gacchan- tÃpi tato ÃgacchantÃpi\<*<16>*>/ taæ ÂhÃnaæ patvà javena\<*<17>*>/ gacchanti\<*<18>*>/, kiækÃraïÃ: tesaæ kira etad ahosi: "imasmiæ ÂhÃne paris- sayena bhavitabbaæ\<*<19>*>/, tena no sÃrathi tadà patodasa¤¤aæ adÃsÅti". SÃrathissÃpi etad ahosi: "ra¤¤o temane và atemane và mayhaæ doso n' atthi, ahaæ pana aÂÂhÃne susikkhitasin- dhavÃnaæ patodasa¤¤aæ adÃsiæ, tena me idÃni aparÃparaæ javantà kilamanti, aha¤ ca Kurudhammaæ\<*<1>*>/ rakkhÃmi, tena me bhinnena\<*<20>*>/ bhavitabban" ti so etam atthaæ Ãcikkhitvà "iminà kÃraïena Kurudhamme\<*<1>*>/ kukkuccaæ atthi, tena vo na sakkà dÃtun" ti Ãha. Atha naæ dÆta "tumhÃkaæ `sindhavÃ\<*<21>*>/ kila- mantÆ' 'ti cittaæ n' atthi, acetanakaæ\<*<22>*>/ kammaæ nÃma na hoti, ettakena pi\<*<23>*>/ ca tumhe kukkuccaæ karontÃ\<*<24>*>/ kiæ vÅtikka- maæ karissathÃ" 'ti vatvà tassa santike sÅlaæ gahetvà suvaï- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid guru-. 2 Bi omits cittaæ natthi. 3 Bd adds nÃma. 4 Cks ettake pi, Bid etthakenÃpi. 5 all four MSS. -to. 6 Bid omit pi. 7 Bid likkh-. 8 Bid divasaæ pi. 9 Bi omits sÃyaæ ni-. 10 Bid -rÆyhi. 11 Bi -patte, Bd -pattena yeva. 12 Cs Bid -tthaÇga-. 13 Bid tadà sÃ-. 14 Bi tepana-, Ck tevana-. 15 Bid -sa¤¤am. 16 Ck omits tato Ãg-. 17 Bd javavegena. 18 Bi adds Ãgacchanti. 19 Bid -bbanti 20 Bid add sÅlena. 21 Bid add naæ patodasa¤¤aæ adÃsi. 22 Ck acetanakammaæ, Cs acetanakakammaæ, Bi sacetakakammaæ. 23 Cks ettake pi, Bid etthakenÃpi. 24 Bid -to. >/ #<[page 378]># %<378 III. TikanipÃta. 3. Ara¤¤avagga. (28.)>% ïapaÂÂe likhiæsu\<*<1>*>/. "Evaæ sante pi n' eva maæ ÃrÃdheti, seÂÂhi pana suÂÂhu rakkhati, tassa pana\<*<2>*>/ santike gaïhathÃ" 'ti, vuttà ca pana tam pi\<*<3>*>/ upasaækamitvà yÃciæsu. So pi\<*<4>*>/ eka- divasaæ gabbhato nikkhantasÃlisÅsaæ\<*<5>*>/ attano sÃlikhettaæ gan- tvà paccavekkhitvà nivattamÃno "vÅhimÃlaæ bandhÃpessÃmÅti\<*<6>*>/" ekaæ sÅsamuÂÂhiæ\<*<7>*>/ gÃhÃpetvà thÆnÃya\<*<8>*>/ bandhÃpesi. Ath' assa etad ahosi: "imamhà kedÃrà mayà ra¤¤o bhÃgo dÃtabbo, adinnabhÃgato yeva ca\<*<9>*>/ me kedÃrato sÃlisÅsamuÂÂhi gÃhÃpito, aha¤ ca Kurudhamme\<*<10>*>/ rakkhÃmi, tena me bhinnena\<*<11>*>/ bhavi- tabban" ti so etam atthaæ Ãcikkhitvà "iminà me\<*<12>*>/ kÃraïena Kurudhamme\<*<10>*>/ kukkuccaæ atthi, tena vo\<*<13>*>/ na sakkà dÃtun" ti Ãha. Atha naæ dÆtà "tumhÃkaæ theyyacittaæ n' atthi, tena vinà adinnÃdÃnaæ nÃma pa¤¤Ãpetuæ na sakkÃ, ettakena pi\<*<14>*>/ ca kukkuccaæ karontÃ\<*<15>*>/ tumhe a¤¤asantakaæ\<*<16>*>/ nÃma kiæ gaïhissathÃ" 'ti vatvà tassÃpi\<*<17>*>/ santike sÅlaæ gahetvà suvaï- ïapaÂÂe likhiæsu\<*<1>*>/. "Evaæ sante pi n' eva maæ ÃrÃdheti\<*<18>*>/, doïamÃpako\<*<19>*>/ pana mahÃmatto suÂÂhu rakkhati, tassa santike gaïhathÃ" 'ti vuttà ca pana tam pi\<*<3>*>/ upasaækamitvà yÃciæsu. So kira ekadivasaæ koÂÂhÃgÃradvÃre nisÅditvà rÃjabhÃge vÅhiæ minÃpento amitavÅhirÃsito\<*<20>*>/ vÅhiæ gahetvà lakkhaæ\<*<21>*>/ Âhapesi. Tasmiæ khaïe devo pÃvassi\<*<22>*>/. MahÃmatto lakkhÃni\<*<23>*>/ gaïetvÃ\<*<24>*>/ "mitavÅhÅ\<*<25>*>/ ettakÃ\<*<26>*>/ nÃma hontÅti" vatvà lakkhavÅhiæ\<*<27>*>/ saæka¬- ¬hitvà mitarÃsimhi\<*<28>*>/ pakkhipitvà vegena gantvà dvÃrakoÂÂhake Âhatvà cintesi: "kin nu kho mayà lakkhavÅhÅ\<*<29>*>/ mitarÃsimhi\<*<30>*>/ khittÃ\<*<31>*>/ udÃhu amitarÃsimhÅti". Ath' assa etad ahosi: "sace \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid likkh-. 2 Bid omit pana. 3 Bid omit pi. 4 Bid add seÂhi. 5 Bi adds disvà 6 Cs -mÃti, Bi bandhapessÃmiti, Bd bandhÃpissÃmÅti. 7 Bi taæ sÃlisÅsaæ samuÂhi, Bd ekaæ sÃlisÅsamuÂhiæ. 8 Bid cÆÊÃya. 9 Bid omit ca. 10 Bid guru- 11 Bid add sÅlena. 12 Cs omits me. 13 Cks me. 14 Cks ettake pi, Bid etthakenÃpi. 15 Bi -to, Bd -ti. 16 Ck aæ¤aæ-, Bid para-. 17 Bid tassa. 18 Bid Ãrodheti. 19 Bi doïimÃmako, Bd doïamamako. 20 Cks -sino, Bi -pihirÃsÅvi. 21 Bi lakkhaïaæ. 22 Ck pavassi, Bi vassi. 23 Cks -ïi, Bid lakkhaïÃni. 24 Bi gaïhitvÃ, Bd va¬hitvÃ. 25 Ck minavÅhi, Cs amitavÅhi, Bid mitavihi. 26 Bi etthako, Bd etthakÃ. 27 Cks -vÅhi, Bi lakkhaïavihi. 28 Ck rÃsimhi, Cs rÆsim. 29 Cks lakkhavÅhi, Bi lakkhe, Bd lakkha. 30 Ck rÃsimhi, Cs mitavÅhirÃsimhi, Bid mitavihi-. 31 Bid pakkhipitÃ. >/ #<[page 379]># %< 6. KurudhammajÃtaka. (276.) 379>% me mitavÅhirÃsimhi khittÃ\<*<1>*>/ akÃraïen' eva ra¤¤o santakaæ va¬- ¬hitaæ gahapatikÃnaæ santakaæ nÃsitaæ, aha¤ ca Kurudham- maæ\<*<2>*>/ rakkhÃmi, tena me bhinnena\<*<3>*>/ bhavitabban" ti so etam atthaæ Ãcikkhitvà "iminà me kÃraïena Kurudhamme kukkuc- caæ atthi, tena vo na sakkà datun" ti Ãha. Atha naæ dÆtà "tumhÃkaæ theyyacittaæ n' atthi, tena vinà adinnÃdÃnaæ nÃma pa¤¤Ãpetuæ\<*<4>*>/ na sakkÃ, ettake\<*<5>*>/ pi\<*<6>*>/ ca\<*<7>*>/ kukkuccÃyantÃ\<*<8>*>/ kiæ tumhe parasantakaæ\<*<9>*>/ gaïhathÃ\<*<10>*>/" 'ti vatvà tassÃpi\<*<11>*>/ santike sÅlaæ gahetvà suvaïïapaÂÂe likhiæsu\<*<12>*>/. "Evaæ sante pi n' eva maæ ÃrÃdheti\<*<13>*>/, dovÃriko pana suÂÂhu rakkhati, tassa santike gaïhathÃ" 'ti vuttà ca pana tam pi\<*<14>*>/ upasaækamitvà yÃciæsu. So pi ekadivasaæ nagaradvÃraæ pidhÃnavelÃya\<*<15>*>/ tikkhattuæ saddam anussÃvesi\<*<16>*>/. Ath' eko daliddo\<*<17>*>/ manusso\<*<18>*>/ attano kaniÂÂhabhaginiyà saddhiæ dÃrupaïïatthÃya ara¤¤aæ gantvà nivattanto\<*<19>*>/ tassa saddaæ sutvà bhaginiæ ÃdÃya vegena sam- pÃpuïi. Atha naæ dovÃriko "tvaæ nagare ra¤¤o atthi- bhÃvaæ\<*<20>*>/ na jÃnÃsi,`sakÃlass' eva\<*<21>*>/ imassa nagarassa dvÃraæ pidhÅyatÅti\<*<22>*>/' na jÃnÃsi, attano mÃtugamaæ gahetvà ara¤¤e ratikÅÊaæ\<*<23>*>/ kÅÊanto\<*<24>*>/ vicarasÅti\<*<25>*>/" Ãha. Ath' assa itarena\<*<26>*>/ "na me sÃmi\<*<27>*>/ bhariyà bhaginÅ me esÃ" ti vutte etad ahosi "akÃraïaæ\<*<28>*>/ vata me kataæ bhaginiæ bhariyà ti vadantena\<*<29>*>/, aha¤ ca Kurudhammaæ\<*<2>*>/ rakkhÃmi, tena me bhinnena\<*<30>*>/ bhavi- tabban" ti so etam atthaæ ÃrocetvÃ\<*<31>*>/ "iminà me\<*<32>*>/ kÃraïena Kurudhamme\<*<2>*>/ kukkuccaæ atthi, tena vo na sakkà dÃtun" ti Ãha\<*<33>*>/. Atha naæ dÆtÃ\<*<34>*>/ "tumhehi tathÃsa¤¤Ãya\<*<35>*>/ kathitaæ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid pakkhipitÃ. 2 Bid guru-. 3 Bid add sÅlena 4 Bid sa¤¤Ã-. 5 Bi etthake. 6 Bi omits pi. 7 Bid omits ca 8 Bi kukkuccaæ karonto, Bd k. karontÃ. 9 Bid parassa-. 10 Bid gaïhissathÃ. 11 Bi tassa, Bd tassa pi. 12 Bid likkh-. 13 Bi Ãrocesi. 14 Bid omit pi. 15 Cs pidahana-, Bi sÃyaïha-. 16 Cs saddamanussa-, Bi saddaæ sÃvesi. 17 Cs daliddo corr. to -dda. Bid dalidda. 18 Bid puriso. 19 Cks Bd nivattento. 20 Bid add kiæ. 21 Bd sakalasseva, Cs Bi kÃlasseva. 22 Cks pithÅyatÅti, Bi pihiyati, Bd pidhiyatÅti, Bi adds kiæ. 23 Bid kÃmaratikilaæ. 24 Bid kilanto. 25 Bi divasaæ carasi, Bd divasaæ vicarasÅ. 26 Ck -ro. 27 Bd sÃ. 28 Cs -ïÃ. 29 Bid bhaginiyà ti kathentena. 30 Bd adds sÅlena. 31 Bid ÃcikkhitvÃ. 32 Bid omit me. 33 Bi omits Ãha. 34 Bid add etaæ. 35 Cs kathÃ-. >/ #<[page 380]># %<380 III. Tikanipata. 1. Ara¤¤avagga. (28.)>% ettha vo\<*<1>*>/ sÅlabhedo n' atthi, ettake\<*<2>*>/ pi ca tumhe kukkuccÃyantà Kurudhamme\<*<3>*>/ sampajÃnamusÃvÃdaæ nÃma kiæ karissathÃ" 'ti vatvà tassa pi\<*<4>*>/ santike sÅlÃni gahetvà suvaïïapaÂÂe likhiæsu\<*<5>*>/. "Evaæ sante pi n' eva maæ ÃrÃdheti, vaïïadÃsÅ pana suÂÂhu rakkhati, tassà santike gaïhathÃ" 'ti vuttà ca pana tam pi\<*<6>*>/ upasaækamitvà yÃciæsu. SÃpi purimanayen' eva paÂikkhipi, kiækÃraïÃ: Sakko kira devÃnam indo "tassÃ\<*<7>*>/ sÅlaæ vÅmaæ- sissÃmÅti" mÃïavakavaïïena Ãgantvà "ahaæ ÃgamissÃmÅti\<*<8>*>/" sa- hassaæ datvà devalokam eva gantvà tÅni saævaccharÃni nÃ- gacchi\<*<9>*>/, sà attano sÅlabhedabhayena tÅïi saævaccharÃni a¤- ¤assa purisassa hatthato tambÆlamattam pi na gaïhi, sà anuk- kamena duggatà hutvà cintesi: "mayhaæ sahassaæ datvà gata- purisassa tÅïi saævaccharÃni nÃgacchantassa\<*<10>*>/ duggat' amhi\<*<11>*>/ jÃtÃ, jÅvitapavattiæ\<*<12>*>/ ghaÂetuæ na sakkomi, ito dÃni paÂÂhÃya mayà vinicchayamahÃmattÃnaæ Ãrocetvà paribbayaæ gahetuæ vaÂÂatÅti" sà vinicchayaæ gantvà "sÃmi, paribbayaæ datvà gatapurisassa me tÅïi saævaccharÃni, matabhÃvam pi 'ssa\<*<13>*>/ na jÃnÃmi, jÅvitaæ\<*<14>*>/ ghaÂetuæ na sakkomi, kiæ karomi sÃmÅti" Ãha. "TÅïi saævaccharÃni\<*<15>*>/ anÃgacchante kiæ karissasi\<*<16>*>/, ito paÂ- ÂhÃya paribbayaæ gaïhÃ" 'ti\<*<17>*>/. Tassà laddhavinicchayÃya vinicchayato nikkhamamÃnÃya\<*<18>*>/ eva eko puriso sahassabhaï- ¬ikaæ\<*<19>*>/ upanÃmesi, tassa gahaïatthÃya hatthÃnaæ\<*<20>*>/ pasÃraïa- kÃle Sakko attÃnaæ dassesi, sà disvà va "mayhaæ saævac- charattayamatthake sahassadÃyako puriso Ãgato\<*<21>*>/, n' atthi me tava kahÃpaïehi attho" ti hatthaæ sammi¤jesi\<*<22>*>/, Sakko attano sarÅra¤ ¤eva\<*<23>*>/ abhinimminitvà taruïasuriyo viya jalanto ÃkÃse aÂÂhÃsi, sakalanagaraæ sannipati\<*<24>*>/, Sakko mahÃjanamajjhe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid omit ettha vo. 2 Bid etthake. 3 Bi gurudhammena, Bd gurudhamme, Cs kurudhammo. 4 Bi omits pi. 5 Bid likkh-. 6 Bid omit pi 7 Bi tassa, Bd kassÃ. 8 Bid add vatvÃ. 9 Bi na gacchi. 10 Cs na Ãg-, Bi agacchantassa, Bd anÃg-. 11 Ck duggatampi, Bi duggatÃ. 12 Bid jÅvitavuttiæ. 13 Bi -bhÃvamassa, Bd -bhÃvamissa. 14 Ck ghÃ-, Bi ghaÂituæ. 15 Bi adds nÃma. 16 Bid -ti. 17 Bi ganhÃhiti, Bd gaïhatÅti. 18 Bid nikkhamÃnÃya. 19 Bid -bhaï¬aæ. 20 Bid hatthaæ. 21 Bi adds tÃta. 22 Ck sammijesi, Bi sammira¤cesi, Bd sami¤cesi. 23 Bid ceva. 24 Bd sannipÃtetvÃ. >/ #<[page 381]># %< 6. KurudhammajÃtaka (276.) 381>% "ahaæ etissà vÅmaæsanavasena saævaccharattayamatthake sa- hassaæ adÃsiæ, sÅlaæ rakkhantà nÃma evarÆpà hutvà rakkhathÃ" 'ti ovÃdaæ datvà tassà nivesanaæ\<*<1>*>/ sattahi ratanehi pÆretvà "ito paÂÂhÃya appamattà hohÅti" taæ anusÃsitvà devalokam eva agamÃsi\<*<2>*>/, iminà kÃraïena sà "ahaæ gahitabhatiæ ajÅrÃpetvà va a¤¤ena diyyamÃnÃya bhatiyà hatthaæ pasÃresiæ\<*<3>*>/, iminà kÃraïena mama\<*<4>*>/ sÅlaæ na ÃrÃdheti\<*<5>*>/, tena vo dÃtuæ na sakkÃ\<*<6>*>/" ti paÂikkhipi\<*<7>*>/. Atha naæ dÆtà "hatthapasÃraïamattena sÅ- labhedo n' atthi, sÅlaæ nÃma etaæ\<*<8>*>/ paramÃ\<*<9>*>/ pÃrisuddhi\<*<10>*>/ ho- tÅti" vatvà tassÃpi santike sÅlaæ gahetvà suvaïïapatte likh- iæsu\<*<11>*>/. Iti te imesaæ\<*<12>*>/ ekÃdasannaæ janÃnaæ rakkhaïa- sÅlaæ\<*<13>*>/ suvaïïappaÂÂe likhitvÃ\<*<11>*>/ Dantapuraæ gantvà KÃliÇga- ra¤¤o suvaïïapaÂÂaæ datvà taæ pavattiæ Ãrocesuæ. RÃjà tasmiæ Kurudhamme\<*<14>*>/ vattamÃno\<*<15>*>/ pa¤casÅlÃni pÆresi. Tasmiæ kÃle\<*<16>*>/ sakala-KÃliÇgaraÂÂhe devo vassi, tÅïi bhayÃni vÆpasan- tÃni, raÂÂhaæ khemaæ subhikkhaæ ahosi. Bodhisatto\<*<17>*>/ yÃva- jÅvaæ dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà saparivÃro\<*<18>*>/ saggapadaæ\<*<19>*>/ pÆresi. Satthà imaæ desanaæ\<*<20>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi (SaccapariyosÃne keci sotÃpannà ahesuæ keci sakadÃgÃmino keci anÃgÃmino keci arahantÃ\<*<21>*>/ ti). JÃtakasamodhÃne\<*<22>*>/ pana Gaïikà Uppalavaïïà ca Puïïo dovÃriko tadà (Dhp. p.417.) rajjugÃho\<*<23>*>/ ca KaccÃno\<*<24>*>/ doïamÃtà ca Kolito\<*<25>*>/ SÃriputto tadà seÂÂhi Anuruddho ca sÃrathi brÃhmaïo Kassapo thero uparÃjà Nandapaï¬ito MahesÅ RÃhulamÃtà MÃyà devÅ janettiyÃ\<*<26>*>/ KururÃjà Bodhisatto, evaæ dhÃretha jÃtakan ti. KurudhammajÃtakaæ\<*<27>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ne. 2 Bid Ãg- 3 Bid -remi 4 Bid maæ. 5 Bi -si. 6 Bi sakko. 7 Bd pari-. 8 Cks esa, Bi ekaæ. 9 Bid -ma. 10 Ck pari-, Bid visuddhi. 11 Bid likkh-. 12 Bi iti tesaæ, Bd iti tesaæ dÆtà imesaæ 13 Bi adds gahetvÃ. 14 Bid guru-. 15 Bid pava-. 16 Bi khaïe. 17 Bi adds ca. 18 Bi sapariso. 19 Bi saggapÆraæ, Bd sakkapÆraæ. 20 Bid dhammade-. 21 Cks -to. 22 Bi jÃtakaæ-, Bd -kaæ samodhÃnesi. 23 Cs rajjuggÃ-. 24 Bid kaccÃyano. 25 Bi moggalÃno doïamÃko, Bd moggalÃmÃno donamÃmako. 26 Ck janentiyÃ. 27 Bi adds chaÂhamaæ, Bd chaÂhaæ. >/ #<[page 382]># %<382 III. TikanipÃta. 3. Ara¤¤avagga. (28.)>% $<7. RomakajÃtaka.>$ VassÃni pa¤¤Ãsà 'ti. Idaæ Satthà VeÊuvane viharanto\<*<1>*>/ vadhÃya parisakkanam Ãrabbha kathesi. Paccuppannavatthuæ uttÃnam eva. AtÅte pana BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃ- rente Bodhisatto pÃrÃpato\<*<2>*>/ hutvà bahÆhi\<*<3>*>/ pÃrÃvatehi\<*<2>*>/ parivuto ara¤¤e pabbataguhÃyaæ\<*<4>*>/ vÃsaæ kappesi. A¤¤ataro pi kho tÃpaso sÅlasampanno tesaæ pÃrÃpatÃnaæ\<*<2>*>/ vasanaÂÂhÃ- nato avidÆre ekaæ paccantagÃmaæ upanissÃya assamapadaæ mÃpetvà pabbataguhÃyaæ{\<*<5>*>/} vÃsaæ kappesi. Bodhisatto anta- rantarà tassa santikaæ Ãgantvà sotabbayuttakaæ suïÃti. Tattha tÃpaso{\<*<6>*>/} ciraæ vasitvà pakkÃmi. Ath' a¤¤o kÆÂajaÂilo{\<*<7>*>/} Ãgantvà tattha vÃsaæ kappesi. Bodhisatto\<*<8>*>/ pÃrÃpataparivuto\<*<2>*>/ taæ upa- saækamitvà vanditvà paÂisanthÃraæ katvà assamapade vicari- tvà girikandarasamÅpe gocaraæ gahetvà sÃyaæ attano vasa- naÂÂhÃnaæ gacchati. KÆÂatÃpaso\<*<9>*>/ tattha atirekapaïïÃsavas- sÃni\<*<10>*>/ vasi. Ath' assa\<*<11>*>/ ekadivasaæ paccantagÃmavÃsino\<*<12>*>/ pÃrÃpatamaæsaæ\<*<2>*>/ abhisaækharitvà adaæsu. So tattha rasa- taïhÃya bajjhitvà "kiæ maæsaæ nÃm' etan" ti pucchitvà "pÃ- {rÃpatamaæsan}\<*<2>*>/" ti sutvà cintesi: "mayhaæ assamapadaæ bahÆ\<*<13>*>/ pÃrÃpatÃ\<*<2>*>/ Ãgacchanti, te mÃretvà maæsaæ khÃdituæ vaÂ- ÂatÅti" so taï¬ulasappidadhijÅrakamaricÃdÅni\<*<14>*>/ ÃharÃpetvÃ{\<*<15>*>/} ekamante Âhapetvà muggaraæ cÅvarakaïïena\<*<16>*>/ paÂicchÃdetvà pÃrÃpatanaæ\<*<2>*>/ Ãgamanaæ olokento païïasÃladvÃre nisÅdi. Bodhisatto pÃrÃpataparivuto\<*<2>*>/ Ãgantvà tassa kÆÂajaÂilassa\<*<9>*>/ duÂ- Âhakiriyaæ oloketvà "ayaæ duÂÂhatÃpaso a¤¤enÃkÃrena\<*<17>*>/ ni- sinno, kacci\<*<18>*>/ nu kho amhÃkaæ samÃnajÃtiyÃnaæ\<*<19>*>/ maæsaæ khÃdi\<*<20>*>/, parigaïhissÃmi nan" ti anuvÃte Âhatvà tassa sarÅra- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add bhagavato. 2 Bid pÃrÃva-, 3 Bi bahu. 4 Ck -ya. 5 Ck Bi -ya. 6 Bid tÃpaso tattha 7 Ck Bid kuÂa-. 8 Bd adds pi. 9 Bid ku-. 10 Ck atirekapaïïani, Bi atiresavassÃni. 11 Bi atha. 12 Bid add manussÃ. 13 Cks -u. 14 Bi -khÅrapariccÃ-, Bd khiramariccÃ- 15 Ck ÃrÃpetvÃ, Bid Ãharitvà 16 Cks cÅrakena, Bi cÅvarakaïïe. 17 Bi a¤¤ena kÃraïena, Bd a¤¤ena kÃrena. 18 Bi ki¤ci, Bd kicci 19 Bi -jÃtÅnaæ. 20 Bi khÃdÅti, Bd khÃti. >/ #<[page 383]># %< 7. RomakajÃtaka. (277.) 383>% gandhaæ ghÃyitvà "ayaæ amhe mÃretvà maæsaæ khÃditukÃmo, nÃssa\<*<1>*>/ santikaæ\<*<2>*>/ gantuæ vaÂÂatÅti" pÃrÃpate\<*<3>*>/ ÃdÃya paÂikka- mitvÃ\<*<4>*>/ cari. TÃpaso taæ anÃgacchantaæ disvà "madhura- kathaæ tehi saddhiæ kathetvà vissÃsena upagate mÃretvà maæsaæ khÃdituæ vaÂÂatÅti" cintetvà purimà dve gÃthà avoca: @*>/ vasimha selassa guhÃya romaka\<*<6>*>/, asaækamÃnà abhinibbutattÃ\<*<7>*>/ hatthattam\<*<8>*>/ Ãyanti mam' aï¬ajà pure. || Ja_III:79 ||>@ @*>/ kimattham\<*<10>*>/ ussukÃ\<*<11>*>/ vajanti\<*<12>*>/ a¤¤aæ girikandaraæ dijÃ, nanÆ na ma¤¤anti mamaæ yathà pure cirappavutthà athavà na te ime ti. || Ja_III:80 ||>@ Tattha samÃdhikÃnÅti\<*<13>*>/ samÃdhikÃni\<*<14>*>/, romakÃ\<*<15>*>/ 'ti dumÃya up- panna\<*<16>*>/, sudhotapavÃlena\<*<17>*>/ samÃnavaïïanettapÃdatÃya\<*<18>*>/ Bodhisatta-pÃrÃpataæ\<*<19>*>/ Ãlapati, asaækamÃnà ti evaæ atirekapa¤¤ÃsavassÃni imissà pabbataguhÃya vasantesu amhesu ete aï¬ajà ekadivasam pi mayi Ãsaækaæ akatvà abhinibbuta- cittÃ\<*<20>*>/ va\<*<21>*>/ hutvà pubbe mama hatthattaæ\<*<22>*>/ hatthappasÃraïaokÃsaæ\<*<23>*>/ Ãgac- chantÅti attho, te dÃnÅti te idÃni, vakkaÇgà 'ti Bodhisattaæ Ãlapati, sabbe pi pana pakkhino uppatanakÃle gÅvaæ vaækaæ katvÃ\<*<24>*>/ uppatanato vakkaÇgà ti vuccanti, kimatthan ti kiækÃraïÃ\<*<25>*>/ sampassamÃnÃ, ussukà ti ukkaïÂhi- tarÆpà hutvÃ, girikandaran ti girito a¤¤aæ pabbatakandaraæ, yathà pure ti yathà pure\<*<26>*>/ ete pakkhino maæ garuæ\<*<27>*>/ katvà piyaæ katvà ma¤¤anti tathÃ\<*<28>*>/ idÃni na\<*<29>*>/ ma¤¤anti, pubbe idha nivutthatÃpaso\<*<30>*>/ a¤¤o ayaæ\<*<31>*>/ a¤¤o\<*<32>*>/, evaæ a¤¤o\<*<33>*>/ ete maæ\<*<34>*>/ ma¤¤antÅti dÅpeti, cirappavutthÃ\<*<35>*>/ athavà na te ime ti kin nu kho ime ciraæ vippavasitvà dÅghassa addhuno accayena Ãgatattà maæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid na tassa. 2 Bi -ke. 3 Bid pÃrÃva-. 4 Bid parakka-. 5 Bi samÅdhÅtÃni, Bd samadhikÃni. 6 Bid -kÃ. 7 Bi -nippaticittÃ, Bd -nibbÆticittÃ. 8 Ck hatthattham, Cs Bd hattatthaæ. 9 Bi vaggaÇgÃ, Bd vakkaÇgÃ. 10 Cks -ttha. 11 Bi usukÃ, Bd ussakà 12 Bid ajanti 13 Bi samadhitÃniti, Bd samadhikÃniti. 14 Bd mama adhi. 15 Bi ropakÃ. 16 Ck rÆmaya uppanna, Cs rÆmaya uppannÃ. 17 Cks -Êena, Bi -leneva. 18 Bi sahanavaïïe netta pÃdamakÃya. 19 Bid -sattaæpÃrÃvataæ. 20 Ck abhinibbutacitÃ. 21 Bi omits va. 22 Cks hatthatthaæ. 23 Bi pasÃraïokÃsaæ. 24 abhinibbutacittÃ---katvà wanting in Bd. 25 Bid -ïaæ. 26 Bid pubbe. 27 Bi guruæ. 28 Ck yathÃ. 29 Bid nanu. 30 Bi nivatta-, Bd -nivuÂha-. 31 Bi assamaæ. 32 Bd a¤¤o a¤¤o ayan, Bid add ti. 33 Bid evaæ a¤¤e. 34 Cks ma. 35 Bid ciraæ pavuÂhÃ. >/ #<[page 384]># %<384 III. TikanipÃta. 3. Ara¤¤avagga. (28.)>% so\<*<1>*>/ yeva ayan ti na sa¤jÃnanti, udÃhu ye amhesu abhinibbutattÃ\<*<2>*>/ na te ime, a¤¤e va Ãgantukapakkhino, ime kena\<*<3>*>/ maæ na upasaækamantÅti pucchati\<*<4>*>/ Taæ sutvà Bodhisatto paÂikkamitvà Âhito va tatiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ mÆÊhÃ, so yeva\<*<6>*>/ tvan\<*<7>*>/, te mayam asma\<*<8>*>/ nä¤e\<*<9>*>/, citta¤ ca te asmiæ jane paduÂÂhaæ, ÃjÅvika\<*<10>*>/ tena\<*<11>*>/ taæ uttasÃmà 'ti. || Ja_III:81 ||>@ Tattha na mayam asma\<*<5>*>/ mÆÊhà ti mayaæ mÆÊhÃ\<*<12>*>/ pamattà na homa, citta¤ ca te asmiæ jane paduÂÂhan\<*<13>*>/ ti\<*<14>*>/ tvaæ so va\<*<15>*>/ mayam pi te yeva, na taæ\<*<16>*>/ saæjÃnÃma, api\<*<17>*>/ kho pana\<*<18>*>/ tava cittaæ asmiæ jane paduÂÂhaæ amhe mÃretuæ uppannaæ, ÃjÅvikÃ\<*<19>*>/ 'ti ÃjÅvahetu pabbajita paduÂÂhatÃpasa\<*<20>*>/, tena taæ uttasÃmà 'ti tena\<*<21>*>/ kÃraïena taæ uttasÃma bhÃyÃma na upasaæ- kamÃma. KÆÂatÃpaso\<*<22>*>/ "¤Ãto ahaæ imehÅti" muggaraæ khipitvà virajjhitvà "gaccha tÃva\<*<23>*>/, tvaæ viraddho 'mhÅti" Ãha. Atha naæ Bodhisatto "maæ\<*<24>*>/ tÃva viraddho si, cattÃro pana apÃye na vi- rajjhasi\<*<25>*>/, sace idha vasissasi\<*<26>*>/ gÃmavÃsÅnaæ\<*<27>*>/ `coro ayan' ti Ãcikkhitvà taæ gÃhÃpessÃmi\<*<28>*>/, sÅghaæ palÃyassÆ" 'ti taæ tajjetvÃ\<*<29>*>/ pakkÃmi. JaÂilo\<*<30>*>/ tattha vasituæ nÃsakkhi\<*<31>*>/. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà tÃpaso\<*<32>*>/ Devadatto ahosi, purimo sÅlavantatÃpaso SÃriputto, pÃrÃpatajeÂÂhako\<*<33>*>/ pana aham evÃ" 'ti. RomakajÃtakaæ\<*<34>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck anÃgatattÃ--, Bid ÃgatatÃpaso. 2 Bid -tacittà 3 Bid tena. 4 Bid pucchi. 5 Bid sampa. 6 Bid sveva in the place of so yeva. 7 Bid tvaæ. 8 Ck Bi assa, Bd assu. 9 na a¤¤e. 10 Bid ÃjÅvakÃ. 11 Cs ttena. 12 Bid omit mayaæ mÆÊhÃ. 13 Cks -aæ. 14 Cks omit ti 15 Bid so yeva. 16 Bid taæ na. 17 Bid add ca. 18 Bi adds te, Bd ta 19 Bid ÃjÅva-. 20 Bi -passa, Bd -saæ. 21 Bid yena 22 Bid ku-. 23 Bi to, Bd bho. 24 Cks man. 25 Bid viraddho si. 26 Ck sasi, Cs vassi corr. to vasasi, Bid vassissasi. 27 Ck -sinaæ, Bi -sina. 28 Ck Bi -mÅti. 29 Cks Bd tajjitvÃ, Bi vajjetvÃ. 30 Bid kuÂaja- 31 Bd na-, Bid add a¤¤attha agamÃsi. 32 Bid kuÂatÃ-. 33 Bi -vataseÂhako, Bd -vatajeÂhako. 34 Cs pÃrÃpatajÃ-, Bid romajÃ-, adding sattamaæ. >/ #<[page 385]># %< 8. MahisajÃtaka. (278.) 385>% $<8. MahisajÃtaka.>$ Kimattham abhisandhÃyà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ lolamakkaÂaæ Ãrabbha kathesi. SÃvatthiyaæ kir' ekasmiæ kule eko posÃvaniyalolamakkaÂo\<*<1>*>/ hatthisÃlaæ gantvà ekassa sÅlavahatthissa\<*<2>*>/ piÂÂhe nisÅditvà uccÃrapassÃvaæ karoti piÂÂhiyaæ caæ- kamati. Hatthi\<*<3>*>/ attano sÅlavantatÃya khantisampadÃya na ki¤ci ka- roti. Ath' ekadivasaæ tassa hatthissa ÂhÃne a¤¤o duÂÂhahatthipoto aÂÂhÃsi. MakkaÂo "so yeva ayan" ti sa¤¤Ãya duÂÂhahatthissa piÂ- Âhiæ\<*<4>*>/ abhirÆhi\<*<5>*>/. Atha naæ\<*<6>*>/ so soï¬Ãya gahetvà bhÆmiyaæ Âhapetvà pÃdena akkamitvà saæcuïïesi. Sà pavatti bhikkhusaæghe pÃkaÂà jÃtÃ. Ath' ekadivasaæ bhikkhÆ\<*<7>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂ- ÂhÃpesuæ: "Ãvuso lolamakkaÂo kira sÅlavahatthisa¤¤Ãya\<*<8>*>/ duÂÂhahatthi- piÂÂhiæ abhirÆhi\<*<9>*>/, atha naæ so jÅvitakkhayaæ pÃpesÅti". Satthà Ãgan- tvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti puc- chitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' ev' esa\<*<10>*>/ lola- makkaÂo evaæsÅlo\<*<11>*>/, porÃïato paÂÂhÃya evaæsÅlo\<*<12>*>/ yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Himavantapadese mahisayoniyaæ\<*<13>*>/ nibbattitvà vayappatto thÃmasampanno mahÃsarÅro pabbatapÃdapabbhÃra- giriduggavanaghaÂesu\<*<14>*>/ caranto\<*<15>*>/ ekam phÃsukaæ rukkhamÆlaæ disvà gocaraæ gahetvà divà tasmiæ rukkhamÆle aÂÂhÃsi. Ath' eko lolamakkaÂo rukkhÃ\<*<16>*>/ otaritvà tassa piÂÂhiæ abhirÆhitvÃ\<*<17>*>/ uccÃrapassÃvaæ katvà siÇge\<*<18>*>/ gaïhitvà olambanto naÇguÂÂhe gahetvà dolÃyanto\<*<19>*>/ kÅÊi. Bodhisatto khantimettÃnuddayasam- padÃya\<*<20>*>/ taæ tassa anÃcÃraæ na manas' ÃkÃsi\<*<21>*>/ MakkaÂo punappuna\<*<22>*>/ tath' eva karoti\<*<23>*>/. Ath' ekadivasaæ tasmiæ rukkhe adhivatthÃ\<*<24>*>/ devatà rukkhakkhandhe Âhatvà naæ\<*<25>*>/ "mahi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -ïiyamakkaÂo. 2 Bi sÅlavantassa, Bd sÅlavantassa hatthissa. 3 so all four MSS. 4 Bid -iyaæ. 5 Cks -ruhi, Bi -rÆyhati, Bd -lÆhati. 6 Bid add vegena. 7 Cks omit bhikkhu 8 Bi sÅlavantahatthissa, Bd sÅlavantahatthi. 9 Bid -rÆÊho. 10 Cs idÃnavaso, Bi idÃni puppe, Bd idÃneva pubbe pi. 11 Bi evaælolo, Bd evaæ pi lolo. 12 Bi ekaæ pi lolo, Bd evaæ pi lolo. 13 Bid mahiæsu. 14 Bi -pÃde--dugge- 15 Bid vica-. 16 Bi rukkhato. 17 Bd -rÆhi. 18 Bid siÇgesu. 19 Bid add va 20 Bi -yaæ. 21 Bid manasà akÃsi. 22 Bid -unnaæ. 23 Bi kari. 24 Bid -vattvÃ. 25 Ck Bi na, Cs omits naæ. >/ #<[page 386]># %<386 III. TikanipÃta 3. Ara¤¤avagga. (28.)>% sarÃja\<*<1>*>/, kasmà imassa duÂÂhamakkaÂassa avamÃnaæ sahasi, nisedhehi nan\<*<2>*>/" ti vatvà etam atthaæ pakÃsentÅ\<*<3>*>/ purimà dve gÃthà avoca: @*>/ abhisandhÃya lahucittassa dÆbhino\<*<5>*>/ sabbakÃmaduhassevÃ\<*<6>*>/ imaæ\<*<7>*>/ dukkhaæ titikkhasi. || Ja_III:82 ||>@ @*>/ padasà ca adhiÂÂhaha\<*<9>*>/, bhiyyo bÃlà pakujjheyyuæ no c' assa\<*<10>*>/ paÂisedhako ti. || Ja_III:83 ||>@ Tattha kam attham abhisandhÃyà 'ti kin nu kho kÃraïaæ paÂicca kiæ sampassamÃno\<*<11>*>/, dÆbhino\<*<12>*>/ ti\<*<13>*>/ mittadÆbhissa\<*<14>*>/, sabbakÃmaduhas- sevÃ\<*<15>*>/ 'ti sabbakÃmadadassa sÃmikassa viya, titikkhasÅti adhivÃsesi\<*<16>*>/, pa- dasà ca adhiÂÂhahÃ\<*<17>*>/ 'ti pÃdena ca\<*<18>*>/ naæ tiïhakhuraggena\<*<19>*>/ yathà etth' eva marati evaæ akkamatha\<*<20>*>/, bhiyyo bÃlà ti sace hi paÂisedhako na bha- veyya bÃlà a¤¤Ãïasattà punappuna\<*<21>*>/ kujjheyyuæ\<*<22>*>/ ghaÂÂeyyuæ\<*<23>*>/ viheÂheyyum evÃ\<*<24>*>/ 'ti dÅpeti. Taæ sutvà Bodhisatto "rukkhadevate, sac' Ãhaæ iminà jÃtigottabalÃdÅhi\<*<25>*>/ avikkosamÃno\<*<26>*>/ imassa dosaæ na sahissÃmi kathaæ me manoratho nipphattiæ gamissati, ayaæ pana maæ viya a¤¤am pi\<*<27>*>/ ma¤¤amÃno evaæ anÃcÃraæ karissati, tato yesaæ caï¬amahisÃnaæ esa evaæ karissati te yeva etaæ va- dhissanti, sà etassa\<*<28>*>/ a¤¤ehi mÃraïÃ\<*<29>*>/ mayhaæ dukkhato ca pÃïÃtipÃtato ca pamutti\<*<30>*>/ bhavissatÅti" vatvà tatiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ karissati, te taæ\<*<32>*>/ tattha vadhissanti, sà me mutti bhavissatÅti. || Ja_III:84 ||>@ KatipÃhaccayena pana Bodhisatto a¤¤attha gato, a¤¤o caï¬a- mahiso taæ ÂhÃnaæ\<*<33>*>/ Ãgantvà aÂÂhÃsi. DuÂÂhamakkaÂo "so \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd mahiæsarÃjaæ. 2 Cs tan. 3 all four MSS. -ti. 4 Bid kimattam. 5 Bid dubbhi-. 6 Bid -ruhasseva. 7 Bid idaæ. 8 Cs nihatÃhetaæ, Bi nipatÃcetaæ, Bd nihatÃcetaæ. 9 Cs Bid -ÂÂhahi. 10 Ck vassa. 11 Bid omit sam. 12 Cs du-, Bd dubbhi-. 13 Cks omit ti. 14 Cs -du-, Bi -dubbhassa, Bd -dubbhissa. 15 Bid -ruha-. 16 Bi -seti. 17 Bid -hi. 18 Bd pÃteneva, Bi pÃdenava. 19 Bi tikkhakhurakkhena. 20 Ck akkama, Cs akkamama. 21 Bi -unnaæ, Bd -unaæ. 22 Bi paku-. 23 Bid ghÃÂe-. 24 Cs -yyuæ yevÃ, Bid -yyuæ mevÃ. 25 Cs -di, Bd -dihi, Bi -gottÃdihi. 26 so Ck; Bi adhiko-, Bd aviko-, Cs avikkosayamÃno. 27 Cks omit a¤¤am pi. 28 Bid omit sà e. 29 Cs -ïa, Bid maraïaæ. 30 Bi vimutti, Bd vippamutti. 31 Bid a¤¤ameva. 32 Bi naæ, Bd na. 33 Bid tattha in the place of t. Âh. >/ #<[page 387]># %< 9. SatapattajÃtaka. (279.) 387>% yeva ayan" ti sa¤¤Ãya tassa piÂÂhiæ abhirÆhitvà tatth' eva anÃcÃraæ cari. Atha naæ so vidhÆnanto bhÆmiyaæ pÃtetvà siÇgena hadaye\<*<1>*>/ vijjhitvà pÃdehi madditvà saæcuïïesi. Satthà imaæ desanaæ\<*<2>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: "Tadà duÂÂhamahiso ayam duÂÂhahatthi\<*<3>*>/ ahosi, duÂÂho\<*<4>*>/ duÂÂhamakkaÂo va\<*<5>*>/, sÅlavamahisarÃjÃ\<*<6>*>/ pana aham evÃ" 'ti. Mahi- sajÃtakaæ\<*<7>*>/. $<9. SatapattajÃtaka.>$ Yathà mÃïavako panthe ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto Paï¬uka-Lohitake Ãrabbha kathesi. ChabbaggiyÃnaæ hi dve janà Mettiya-BhummajakÃ\<*<8>*>/ RÃjagahaæ upanissÃya vihariæsu, dve Assaji-Punabbasukà KÅÂÃgiriæ\<*<9>*>/ upanissÃya vihariæsu, Paï¬uka-Lohitakà ime pana dve SÃvatthiæ upanissÃya Jetavane vihariæsu, te dhammena nihitaæ adhikaraïaæ ukkoÂenti, ye pi tesaæ sandiÂÂhasambhattà honti tesaæ upatthambho hutvà "na Ãvuso tumhe etehi jÃtiyà và gottena và sÅlena và nihÅnatarÃ, sace tumhe attano gÃhaæ vissajjetha suÂÂhu- taraæ vo ete adhibhavissantÅti" ÃdÅni vatvà gÃhaæ {vissajjetuæ}\<*<10>*>/ na denti, tena\<*<11>*>/ bhaï¬anÃni c' eva\<*<12>*>/ kalahaviggahavivÃdÃ\<*<13>*>/ ca vattanti\<*<14>*>/. BhikkhÆ etam atthaæ Bhagavato Ãrocesuæ. BhagavÃ\<*<15>*>/ etasmiæ ni- dÃne\<*<16>*>/ etasmiæ pakaraïe bhikkhÆ sannipÃtetvÃ\<*<17>*>/ Paï¬uka-Lohitake pakkosÃpetvà "saccaæ kira tumhe bhikkhave attanÃpi\<*<18>*>/ adhikaraïaæ ukkoÂetha, a¤¤esaæ\<*<19>*>/ gÃhaæ vissajjetuæ\<*<20>*>/ na dethÃ" 'ti pucchitvà "saccaæ bhante" ti vutte "evaæ sante\<*<21>*>/ hi\<*<22>*>/ bhikkhave tumhÃkaæ kiriyà satapattamÃïavassa kiriyà viya hotÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto a¤¤atarasmiæ KÃsigÃme\<*<23>*>/ ekasmiæ kule nib- battitvà vayappatto kasivaïijjÃdÅhi\<*<24>*>/ jÅvikaæ\<*<25>*>/ akappetvà pa¤- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -yaæ. 2 Bid dhammade-. 3 so all four MSS. 4 Bid omit duÂÂho. 5 Bi etarahi ayaæ makkaÂo, Bd e. a. duÂha yeva in the place of va 6 Bi sÅlÃcara-, Bd sÅlavÃ-. 7 Bd adds aÂhamaæ. 8 Bd -bhÆma-. 9 Bd kitvÃ-. 10 Bid visa-. 11 Cks te. 12 Bi omits ceva. 13 Cks Bd omit ca, Bi kalahavivÃda¤ca 14 Bd pava-. 15 Bid atha kho bha-. 16 Bid omit e n. 17 Bd -pÃtÃpetvÃ. 18 Bid attano. 19 Bid add pi. 20 Cks vissajjituæ, Bid visajjetuæ. 21 Bi omits sante, Bd bhante. 22 Bi pi, Bd omits hi. 23 Bid kÃsigÃmake. 24 Ck kasavani-, Cs kasivani-, Bi kasiïavÃïijÃ-, Bd kasivÃïijÃ-. 25 Bi -taæ. >/ #<[page 388]># %<388 III. TikanipÃta. 3. Ara¤¤avagga. (28.)>% casatamatte\<*<1>*>/ core gahetvà tesaæ jeÂÂhako hutvà panthadÆ- bhanasandhicchedÃdÅni\<*<2>*>/ karonto jÅvikaæ\<*<3>*>/ kappesi. Tadà BÃ- rÃïasiyaæ eko kuÂumbiko\<*<4>*>/ ekassa jÃnapadassa\<*<5>*>/ sahassaæ ka- hÃpaïe\<*<6>*>/ datvà puna agahetvà va kÃlam akÃsi. Ath' assa bhariyà aparabhÃge gilÃnà maraïama¤cake\<*<7>*>/ nipannà puttaæ Ãmantetvà "tÃta\<*<8>*>/ pitÃ\<*<9>*>/ te ekassa sahassaæ datvà anÃharÃ- petvÃ\<*<10>*>/ va mato, sace aham pi marissÃmi na so tuyhaæ das- sati, gaccha naæ mama\<*<11>*>/ jÅvantiy' eva\<*<12>*>/ ÃharÃpetvà gaïhÃ\<*<13>*>/" 'ti Ãha. So "sÃdhÆ" ti tattha gantvà kahÃpaïe labhi. Ath' assa mÃtà kÃlakiriyaæ katvà puttasinehena tassa Ãgamana- magge opapÃtÅ\<*<14>*>/ sigÃlÅ\<*<15>*>/ hutvà nibbatti. Tadà so corajeÂÂhako maggapaÂipanne vilumpamÃno sapariso tasmiæ magge aÂÂhÃsi. Atha sà sigÃlÅ putte aÂavimukhaæ\<*<16>*>/ patte\<*<17>*>/ "tÃta mà aÂaviæ abhi- rÆhi, corà ettha ÂhitÃ, te taæ mÃretvà kahÃpaïe gaïhissantÅti" punappuna\<*<18>*>/ maggaæ occhindamÃnÃ\<*<19>*>/ nivÃreti. So taæ kÃraïaæ ajÃnanto "ayaæ kÃlakaïïisigÃlÅ mayhaæ maggaæ occhindatÅti\<*<20>*>/" le¬¬udaï¬aæ\<*<21>*>/ gahetvà mÃtaraæ palÃpetvà aÂaviæ paÂipajji. Ath' eko satapattasakuïo "imassa purisassa hatthe kahÃpaïasahas- saæ atthi\<*<22>*>/, imaæ\<*<23>*>/ mÃretvà taæ\<*<24>*>/ kahÃpaïaæ gaïhathÃ\<*<25>*>/" 'ti viravanto corÃbhimukho pakkhandi. MÃïavo tena katakÃraïaæ ajÃnanto "ayaæ maÇgalasakuïo, idÃni me sotthi bhavissatÅti" cin- tetvà "vassa sÃmi vassa sÃmÅti" a¤jaliæ\<*<26>*>/ paggaïhi. Bodhissatto sabbarÆta¤¤Æ\<*<27>*>/ tesaæ dvinnaæ kiriyaæ disvà cintesi: "imÃya sigÃliyà etassa mÃtarà bhavitabbaæ, tena sà `imaæ mÃretvà kahÃpaïe gaïhantÅti\<*<28>*>/' bhayena vÃreti, iminà pana satapattena paccÃmittena bhavitabbaæ, tena so\<*<29>*>/ `imaæ mÃretvà kahÃpÃïe gaïhathÃ' 'ti\<*<30>*>/ Ãrocesi, ayaæ pana etam atthaæ ajÃnanto\<*<31>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -tta, Cs -ttaæ. 2 Cs -dÆhana-, Bi païÂhaduhana, Bd pantidÆhanasandhicchedÃni. 3 Bid -taæ. 4 Cs -Âi- 5 Cs Bid ja-. 6 Bid omit ka-. 7 Bid -ce. 8 Cks tÃtÃ. 9 Cks omit pitÃ. 10 Bd -hÃ-. 11 Bid mayi. 12 Bid jÅvantiyÃ. 13 Bid -hÃhi. 14 Bi -tika, Bd -tikÃ. 15 Bid siÇgÃli. 16 Bid -khe. 17 Bid sampatte. 18 Bid -nnaæ. 19 Bid occhijjamÃnÃ. 20 Bid occhijjatÅti. 21 Bid leï¬u-. 22 Bi itthi. 23 Cks omit atthi imaæ. 24 Bid omit taæ. 25 Bd -hÃthÃ. 26 Ck -lim. 27 Bid -rÆda¤¤Æ. 28 Bid -hissantÅti. 29 Cks omit so. 30 Bid add amhÃkaæ. 31 Ck adds etam atthaæ. >/ #<[page 389]># %< 9. SatapattajÃtaka. (279.) 389>% atthakÃmaæ mÃtaraæ tajjetvà palÃpesi, anatthakÃmassa sata- pattassa `atthakÃmo me\<*<1>*>/' ti sa¤¤Ãya a¤jaliæ\<*<2>*>/ pagganhÃti, aho vatÃyaæ bÃlo" ti. BodhisattÃnaæ hi evaæ mahÃpurisÃnam pi sataæ parasantakagahaïaæ visamapaÂisandhigahaïavasena\<*<3>*>/ hoti, nakkhattadosenà 'ti pi vadanti. MÃïavo Ãgantvà corÃnaæ an- taraæ pÃpuïi. Bodhisatto taæ gÃhÃpetvà "katthavÃsiko sÅti" pucchi. "BÃrÃïasÅvÃsiko\<*<4>*>/ mhÅti". "Kahaæ agamÃsÅti". Ekas- miæ gÃmake sahassaæ laddhabbaæ\<*<5>*>/ atthi, tattha agamÃsin" ti. "Laddhaæ pana te" ti. "ùma laddhaæ" ti. "Kena tvaæ\<*<6>*>/ pesito sÅti". "SÃmi, pità me mato, mÃtÃpi me gilÃnÃ, sà 'mayi matÃya esa na labhissatÅti' ma¤¤amÃnà pesesÅti". "IdÃni tava mÃtu pavattiæ jÃnÃsÅti". "Nà jÃnÃmi sÃmÅti". "MÃtà te tayi nikkhante\<*<7>*>/ kÃlaæ katvà puttasinehena sigÃlÅ hutvà tava maraïabhayabhÅtà maggan te\<*<8>*>/ occhinditvÃ\<*<9>*>/ vÃreti, tvaæ tajjetvà palÃpesi, satapattasakuïo pana te paccÃmitto, so `imaæ mÃretvà kahÃpaïe gaïhathÃ' 'ti amhÃkaæ Ãcikkhi, tvaæ attano bÃlatÃya atthakÃmaæ mÃtaraæ `anatthakÃmo\<*<10>*>/ me' ti ma¤¤asi anatthakÃmaæ satapattaæ `atthakÃmo\<*<11>*>/ me' ti, tassa tumhÃkaæ\<*<12>*>/ kataguïo nÃma n' atthi mÃtà pana te mahÃguïÃ\<*<13>*>/, kahÃpaïe gahetvà gacchÃ\<*<14>*>/" ti vissajjesi\<*<15>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<16>*>/ ÃharitvÃ\<*<17>*>/ ima gÃthà avoca: @*>/ sigÃliæ vanagocariæ atthakÃmaæ pavadantiæ\<*<19>*>/ anatthakÃmÃ\<*<20>*>/ ti ma¤¤ati anatthakÃmaæ satapattam atthakÃmo ti ma¤¤ati || Ja_III:85 ||>@ @*>/ idh' ekacco puggalo hoti tÃdiso, hitehi\<*<22>*>/ vacanaæ vutto patigaïhÃti vÃmato. || Ja_III:86 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck Bi omit me. 2 Ck -lim. 3 Bid -ïÃdivasena. 4 Ck -sivÃ-. 5 Ck sahassa laddha, Bi sahassaæ laddhappaæ, Bd sahassaæ laddhappaæ corr. to s. laddhaæ? 6 Bid omit tvaæ. 7 Bid nikkhamante. 8 Bid maggantare maggaæ. 9 Bid add taæ. 10 Ck -kÃ, Cs -mÃ. 11 Ck -kÃ. 12 Cks tayà amhÃkaæ. 13 Ck mÃtÃ, Cs matÃva; Bid add te sandhÃya sahassa. 14 Bid gacchÃhi. 15 Bid visa-. 16 Bid dhammade-. 17 Bid add abhisambuddho hutvÃ. 18 Bi païÂhe, Bd pante. 19 Ck -danti, Bid -denti. 20 Bi -man, Bd -mo. 21 Cks eva. 22 Cks tehi. >/ #<[page 390]># %<390 III. TikanipÃta 3. Ara¤¤avagga. (28.)>% @*>/ taæ hi so ma¤¤ate\<*<2>*>/ mittaæ satapattaæ va mÃïavo ti. || Ja_III:87 ||>@ Tattha hitehÅti tehi\<*<3>*>/ va¬¬hiæ\<*<4>*>/ icchamÃnehi\<*<5>*>/, vacanaæ vutto\<*<6>*>/ ti\<*<7>*>/ hitasukhÃvahaæ\<*<8>*>/ ovÃdÃnusÃsaniæ\<*<9>*>/ vutto\<*<10>*>/, patigaïhÃti\<*<11>*>/ vÃmato ti ovÃdaæ agaïhanto\<*<12>*>/ ayaæ me na atthÃvaho\<*<13>*>/ hoti\<*<14>*>/ anatthÃvaho me ayan ti gaïhanto vÃmato patigaïhÃti nÃma, ye ca kho nan\<*<15>*>/ ti\<*<16>*>/ ye ca kho taæ\<*<17>*>/ attano gÃhaæ gahetvà Âhitapuggalaæ\<*<18>*>/ adhikaraïaæ gahetvà Âhita- puggalaæ adhikaraïaæ gahetvÃ\<*<19>*>/ Âhitehi nÃma tumhÃdisehi bhavitabban ti gaï- hanti\<*<20>*>/, bhayà ukkaæsayanti cÃ\<*<21>*>/ ti imassa gÃhassa vissaÂÂhapaccayà tuæ- hÃkaæ ida¤ c' ida¤ ca bhayaæ uppajjissati mà vissajjayittha na te\<*<22>*>/ bÃhusacca- kulaparivÃrÃdÅhi tumhe saæpÃpuïantÅti evaæ vissajjanapaccayÃ\<*<23>*>/ bhayaæ das- setvà ukkhipanti, taæ hi so ma¤¤ate mittan\<*<24>*>/ ti ye evarÆpà honti tesu yaæ ka¤ci so ekacco bÃlapuggalo attano bÃlatÃya mittaæ ma¤¤eti\<*<25>*>/ ayaæ me atthakÃmo mitto ti ma¤¤ati, satapattaæ và mÃïavo ti yathà anatthakÃmaæ ¤eva satapattaæ so\<*<26>*>/ mÃïavo attano bÃlatÃya atthakÃmo me ti ma¤¤ati\<*<27>*>/ paï- ¬ito pana evarÆpaæ\<*<28>*>/ anuppiyabhÃïÅ\<*<29>*>/ mitto ti agahetvà dÆrato va taæ\<*<30>*>/ vi- vajjeti\<*<31>*>/, tena vuttaæ: A¤¤adatthuharo mitto yo ca mitto vacÅparo anuppiya¤ ca yo Ãha\<*<32>*>/ apÃyesu ca yo sakhà Ete amitte cattÃro iti vi¤¤Ãya paï¬ito Ãrakà parivajjeyya maggaæ paÂibhayaæ yathà ti. Satthà imaæ dhammadesanaæ vitthÃretvÃ\<*<33>*>/ jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà corajeÂÂhako\<*<34>*>/ aham eva ahosin" ti\<*<35>*>/. SatapattajÃtakaæ\<*<36>*>/. $<10. PuÂadÆsakajÃtaka.>$ Addhà hi nÆna migarÃjà ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto ekaæ\<*<37>*>/ puÂadÆsakaæ Ãrabbha kathesi. SÃvatthiyaæ kir' eko amacco Buddha-pamukhaæ saæghaæ\<*<38>*>/ nimantetvà uyyÃne nisÅ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid vÃ. 2 Cks -ti. 3 Ck hite, Bd tehi. 4 Bid vu¬¬hi. 5 Cks -nohi. 6 Cks vuttaæ. 7 Cks hoti. 8 Ck hitaæsukhÃvaha. 9 Bid -ni. 10 Cs adds hitaæ. 11 Cks na me ti gaïhÃti. 12 Bi adds pi, Bd va. 13 Bi attavaho, Bd atthakÃmo. 14 Cks ti 15 Cks taæ. 16 Cks omit ti. 17 Cks omit ye ca kho taæ. 18 Bid Âhitaæ-. 19 Bid omit Âhitapuggalaæ a. g. 20 Bi vadanti, Bd ca vaïïenti. 21 Bid vÃ. 22 Bid ete. 23 Bid visaccana-. 24 Cks cittan. 25 Bid ma¤¤anti. 26 Bid omit so. 27 Bid ma¤¤ittha. 28 Bi -pe, Bd -po. 29 Bi anappiyabhÃni, Bd anu--ïi. 30 Bid naæ. 31 Bi visajjeti, Bd vivajjesi. 32 Bi ahu, Bd Ãhu. 33 Bid ÃharitvÃ. 34 Bid add pana. 35 Bid evà ti. 36 Bid add navamaæ. 37 Bid kumÃraæ. 38 Bid bhikkhusa-. >/ #<[page 391]># %< 10. PuÂadÆsakajÃtaka.(280.) 391>% dÃpetvà dÃnaæ dadamÃno antarÃbhatte\<*<1>*>/ "uyyÃne vicaritukÃmÃ\<*<2>*>/ vi- carantÆ\<*<2>*>/" 'ti Ãha. BhikkhÆ uyyÃnacÃrikaæ\<*<3>*>/ cariæsu. Tasmiæ khaïe uyyÃnapÃlo pattasampannaæ rukkhaæ abhirÆhitvà mahantamahantÃni pattÃni\<*<4>*>/ gahetvà "ayaæ pupphÃnaæ bhavissati ayaæ phalÃnan" ti puÂe katvà rukkhamÆle pÃteti\<*<5>*>/, tassa putto dÃrako patitapatitaæ\<*<6>*>/ puÂaæ viddhaæseti. BhikkhÆ tam\<*<7>*>/ atthaæ Satthu\<*<8>*>/ Ãrocesum. Satthà "na bhikkhave idÃn' eva pubbe p' esa puÂadÆsako yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto BÃrÃïasiyaæ ekasmiæ kule\<*<9>*>/ nibbattitvà vayappatto agÃramajjhe vasamÃno\<*<10>*>/ ekadivasaæ kenacid eva karaïÅyena uyyÃnaæ agamÃsi. Tattha bahuvÃnarÃ\<*<11>*>/ vasanti. UyyÃnapÃlo iminà va nayena\<*<12>*>/ puÂe pÃteti\<*<13>*>/, jeÂÂhakavÃnaro pÃtitapÃtite\<*<14>*>/ viddhaæseti. Bodhisatto taæ Ãmantetvà "uyyÃnapÃlena pÃti- tapÃtitaæ\<*<15>*>/ puÂaæ viddhaæsetvÃ\<*<16>*>/ manÃpataraæ kÃtukÃmo ma¤¤etÅti\<*<17>*>/" vatvà paÂhamaæ\<*<18>*>/ gÃtham Ãha: @*>/, a¤¤aæ nÆna karissatÅti. || Ja_III:88 ||>@ Tattha migarÃjà ti makkaÂaæ vaïïento vadati, puÂakammassà 'ti mÃlÃpuÂakaraïassa, kovido ti cheko, ayaæ pan' ettha saækhepattho: ayaæ migarÃjà ekaæsena puÂakammassa kovido ma¤¤e, tathà hi pÃtitapÃtitaæ\<*<20>*>/ puÂaæ dÆseti, a¤¤aæ nÆna tato manÃpataraæ\<*<21>*>/ karissatÅti. Taæ sutvà makkaÂo dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ puÂakammassa kovido, kataæ kataæ kho dÆsema, evaædhammam idaæ kulan ti. || Ja_III:89 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck antarabhante, Bi dÃnibhante. 2 Bid omit vi. 3 Bi -ne-. 4 Bi païïÃni. 5 Bid -si. 6 Ck patÅtapÃtinaæ, Bi patitaæ patta, Bd patitaæ patitaæ. 7 Bid etam. 8 Bid bhagavato. 9 Bid brahmaïakule. 10 Bid agÃraæ ajjhÃvasamÃno. 11 Bi bahÆ bÃïarÃ, Bd bahubÃ-. 12 Bid niyÃmena. 13 Bid pattapuÂe saæpÃtesi. 14 Cs patitapatite, Bi patite, Bd pÃtitapÃtitaæ. 15 Bid omits pÃtita. 16 Bi adds a¤¤aæ a¤¤aæ, Bd a¤¤aæ. 17 Cs Bi ma¤¤atÅti. 18 Bi imaæ. 19 Bi dusseti. 20 Bi omits pÃtita. 21 Bid add puÂaæ. 22 Bid mÃtà và pità vÃ. >/ #<[page 392]># %<392 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% Taæ sutvà Bodhisatto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ ediso dhammo adhammo pana kÅdiso, mà vo dhammaæ adhammaæ và addasÃma kudÃcanan ti || Ja_III:90 ||>@ vatvÃ\<*<2>*>/ ca pana vÃnaraæ\<*<3>*>/ garahitvà pakkÃmi. Satthà imaæ desanaæ\<*<4>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà vÃnaro\<*<5>*>/ puÂadÆsakadÃrako ahosi, paï¬itapuriso pana aham evÃ" 'ti. PuÂadÆsakajÃtakaæ\<*<6>*>/. Ara¤¤avaggo tatiyo\<*<7>*>/. 4. ABBHANTARAVAGGA. $<1. AbbhantarajÃtaka.>$ Abbhantaraæ nÃma dumo ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto SÃriputtattherassa BimbÃdevÅtheriyà ambarasadÃnaæ Ãrabbha kathesi. SammÃsambuddhasmiæ\<*<8>*>/ hi\<*<9>*>/ pavattavaradhamma- cakke\<*<10>*>/ VesÃliyaæ kÆÂÃgÃrasÃlÃyaæ viharante\<*<11>*>/ mahÃpajÃpatÅ\<*<12>*>/ Go- tamÅ pa¤casÃkiyÃsatÃni\<*<13>*>/ ÃdÃya gantvà pabbajjaæ yÃcitvà pabbajja¤ c' eva upasampada¤ ca labhi. AparabhÃge tà pa¤casatà bhikkhuniyo NandakovÃdaæ sutvà arahattaæ pÃpuïiæsu. Satthari pana SÃvatthi- yaæ\<*<14>*>/ upanissÃya viharante RÃhulamÃtà devÅ\<*<15>*>/ "sÃmiko me pabbajitvà sabba¤¤Ætaæ patto\<*<16>*>/, putto pi pabbajitvà tass' eva\<*<17>*>/ santike vasati\<*<18>*>/, ahaæ agÃramajjhe kiæ karissÃmi, aham pi pabbajitvà SÃvatthiyaæ\<*<14>*>/ gantvà SammÃsambuddha¤ ca putta¤ ca nibaddhaæ passamÃnà vi- harissÃmÅti" cintetvà bhikkhunÅupassayaæ gantvà pabbajitvà Ãcariyu- pajjhÃyehi\<*<19>*>/ saddhiæ SÃvatthiyaæ\<*<14>*>/ gantvà SatthÃran ca piyaputta¤ ca passamÃnà ekasmiæ bhikkhunÅupassaye vÃsaæ kappesi. RÃhula- sÃmanero gantvÃ\<*<20>*>/ mÃtaraæ passati. Ath' ekadivasaæ theriyà udara- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi yesa¤ ca, Bd yesa¤ ce. 2 Bid evaæ vatvÃ. 3 Bi bÃïaragaïÃnaæ, Bd bÃïaæ. 4 Bid dhammade-. 5 Bid bÃ-. 6 Bid add dasamaæ. 7 Bid add tassudÃnaæ, pÃïadÆsakabyaggha¤ ca kaccahapo lolajÃtakaæ ruciraæ gurudhamma¤ ca romakaæ mahisà va ca satapattaæ pÆÂadÆsakaæ Ara¤¤avaggo ti vuccati. 8 Bid -ddho. 9 Bd pi 10 Cs -cakko corr. to -cakke, Bid pavattita--cakko. 11 Bid -to. 12 Ck Bid -ti. 13 Bid -kiyasatÃni, Ck -kiyÃtisatÃni, Cs -kiyÃnisatÃni. 14 so all four MSS. 15 Bid bimbÃde-. 16 Bi -pÃpuïi. 17 Bid tassa. 18 Bid vasi. 19 Bid -yÃhi. 20 Bid ÃgantvÃ. >/ #<[page 393]># %< 1. AbbhantarajÃtaka. (281.) 393>% vÃto kuppi, putte\<*<1>*>/ daÂÂhuæ Ãgate tassa dassanatthÃya nikkhamituæ nÃsakkhi, a¤¤Ã va\<*<2>*>/ Ãgantvà aphÃsukabhÃvaæ kathayiæsu. So mÃtu santikaæ gantvà "kiæ vo\<*<3>*>/ laddhuæ vaÂÂatÅti" pucchi. "TÃta agÃra- majjhe\<*<4>*>/ me sakkharÃyojite\<*<5>*>/ ambarase pÅte\<*<6>*>/ udaravÃto vÆpasammati\<*<7>*>/, idÃni pana\<*<8>*>/ piï¬Ãya caritvà jÅvikaæ\<*<9>*>/ kappema, kuto naæ\<*<10>*>/ labhis- sÃmÃ" 'ti. SÃmaïero "labhanto ÃharissÃmÅti" vatvà nikkhami. Tassa panÃyasmato upajjhÃyo dhammasenÃpati Ãcariyo MahÃmoggallÃno cul- lapitÃ\<*<11>*>/ ùnandatthero\<*<12>*>/ pità SammÃsambuddho ti mahÃsampatti. Evaæ sante pi a¤¤assa santikaæ agantvÃ\<*<13>*>/ upajjhÃyassa santikaæ gantvà vanditvà dummukhÃkÃro hutvà aÂÂhÃsi. Atha naæ thero "kin nu kho RÃhula dummukho\<*<14>*>/ viyÃsÅti\<*<15>*>/" Ãha. "MÃtu me bhante theriyà udara- vÃto kupito" ti. "Kiæ laddhuæ vaÂÂatÅti". "SakkharÃyojitena\<*<5>*>/ kira ambarasena phÃsukaæ\<*<16>*>/ hotÅti". "Hotu labhissÃmi, mà cintayÅti\<*<17>*>/" so punadivase taæ ÃdÃya SÃvatthiæ\<*<18>*>/ pavisitvà sÃmaïeraæ Ãsana- sÃlÃya nisÅdÃpetvà rÃjadvÃraæ agamÃsi. KosalarÃjÃ\<*<19>*>/ theraæ nisÅ- dÃpesi. Taæ khaïaæ\<*<20>*>/ ¤eva uyyÃnapÃlo piï¬ipakkÃnaæ madhura- ambÃnaæ ekaæ puÂaæ Ãhari. RÃjà ambÃnaæ tacaæ apanetvà sak- kharaæ pakkhipitvà sayam eva madditvà therassa pattaæ pÆretvà adÃsi. Thero rÃjanivesanà ÃsanasÃlaæ gantvà sÃmaïerassa adÃsi "ha- ritvÃ\<*<21>*>/ mÃtu\<*<22>*>/ dehÅti". So haritvÃ\<*<23>*>/ adÃsi. Theriyà paribhuttamatte yeva\<*<24>*>/ udaravÃto vÆpasami. RÃjÃpi manusse pesesi: "thero idha ni- sÅditvà ambarasaæ na paribhu¤ji, gaccha\<*<25>*>/ kassaci dinnabhÃvaæ jÃnÃ- hÅti". So therena saddhiæ ¤eva\<*<26>*>/ gantvà taæ pavattiæ ¤atvà Ãgan- tvà ra¤¤o kathesi. RÃjà cintesi: "sace Satthà agÃraæ\<*<27>*>/ ajjhÃvasissa\<*<28>*>/ cakkavattirÃjà abhavissa\<*<29>*>/ RÃhulasÃmaïero pariïÃyakaratanaæ\<*<30>*>/ therÅ itthiratanaæ sakalaæ\<*<31>*>/ cakkavÃÊarajjaæ\<*<32>*>/ etesaæ ¤eva abhavissa, am- hehi ete upaÂÂhahantehi\<*<33>*>/ caritabbam assa, idÃni pabbajitvà amhe upa- nissÃya vasantesu na yuttaæ amhÃkaæ pamajjitun" ti so tato paÂ- ÂhÃya theriyà nibaddhaæ ambarasaæ dÃpesi. Therena BimbÃdevÅthe- riyÃ\<*<34>*>/ ambarasassa\<*<35>*>/ dinnabhÃvo bhikkhusaæghe pÃkaÂo jÃto. Ath' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid sà putte. 2 Cks a¤¤o. 3 Bid te. 4 Bd adds vasamÃnÃ. 5 Bid -ra-. 6 Bid pivite. 7 Bid -samati. 8 Bid omit pana. 9 Bid -taæ. 10 Bid taæ. 11 Cs cuÊa-, Bi cÆÊa. 12 Cks Bi -athero. 13 Ck ÃgantvÃ, Bid anÃgantvÃ. 14 Bid mudukho. 15 Bi vÅsiti, Bd va thassasÅti. 16 Bid phÃsu. 17 Bi cintehiti. 18 Bid -iyaæ. 19 Bid add disvÃ. 20 Cs Bi khaïe. 21 Bid taæ ÃharitvÃ. 22 Bid add te. 23 Bid ÃhÃritvÃ. 24 Bi omits yeva, Bd va 25 Bid gacchatha. 26 Bid yeva. 27 Bid -re. 28 Bid -ssati. 29 Bid bhavissati. 30 Cs -nÃya- corr. to -ïÃya-. 31 Cs Bid -la. 32 Ck -la-. 33 Ck Bd -ÂÂhÃ-. 34 Bid -viyà the-. 35 Ck -rassa, Bid -rasaæ. >/ #<[page 394]># %<394 III. TikanipÃta. 4. {Abbhantaravagga}. (29.)>% ekadivasaæ\<*<1>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso SÃri- puttatthero\<*<2>*>/ kira BimbÃdevÅtheriæ\<*<3>*>/ ambarasena santappesÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva RÃhula- mÃtà SÃriputtena\<*<4>*>/ ambarasena santappitÃ, pubbe p' esa etaæ san- tappesi yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto KÃsigÃmake\<*<5>*>/ brÃhmaïakule nibbattitvà vayap- patto TakkasilÃya sippÃni uggaïhitvà saïÂhapitagharÃvÃso mÃ- tÃpitunnaæ accayena isipabbajjaæ pabbajitvà Himavantapadese abhi¤¤Ã ca samÃpattiyo ca nibbattetvà isigaïaparivuto gaïa- satthà hutvà dÅghassa addhuno accayena loïambilasevanatthÃya pabbatapÃdà otaritvà cÃrikaæ\<*<6>*>/ caramÃno BÃrÃïasiyaæ patvà uyyÃne vÃsaæ kappesi. Ath' assa isigaïassa sÅlatejena Sakka- bhavanaæ\<*<7>*>/ kampi. Sakko ÃvajjamÃno taæ kÃraïaæ ¤atvà "imesaæ tÃpasÃnaæ ÃvÃsÃya\<*<8>*>/ parisakkissÃmi\<*<9>*>/, atha\<*<10>*>/ te bhin- nÃvÃsà upaddutà caramÃnà cittekaggaæ\<*<11>*>/ na labhissanti, evaæ me phÃsu\<*<12>*>/ bhavissatÅti" cintetvà "ko nu kho upÃyo" ti vÅ- maæsanto imaæ\<*<13>*>/ upÃyaæ addasa: "majjhimayÃmasamanantare ra¤¤o aggamahesiyà sirigabbhaæ pavisitvà ÃkÃse Âhatvà 'bhadde sace tvaæ abbhantaraæ ambapakkaæ khÃdeyyÃsi puttaæ la- bhissasi\<*<14>*>/, so cakkavattirÃjà bhavissatÅti' ÃcikkhissÃmi, rÃjà deviyà kathaæ sutvà ambapakkatthÃya uyyÃnaæ pesessati, atha ahaæ\<*<15>*>/ ambÃni antaradhÃpessÃmi, ra¤¤o uyyÃne ambÃnaæ abhÃvaæ Ãrocessanti,`ke\<*<16>*>/ te khÃdantÅti' vutte `tÃpasà khÃ- dantÅti' vakkhanti, taæ sutvà rÃjà tÃpase pothetvà nÅharÃ- pessati, evaæ ime\<*<17>*>/ upaddutà bhavissantÅti" so majjhimayÃ- masamanantare sirigabbhaæ pavisitvà ÃkÃse Âhito attano de- varÃjabhÃvaæ jÃnÃpetvà tÃya saddhiæ sallapanto purimà dve gÃthà avoca: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add bhikkhÆ. 2 Cks Bi -athero. 3 Bid -viyà theriyÃ. 4 Bid -thattherena. 5 Bid kÃsikagÃ-. 6 Bid -ka¤. 7 Bid sakkassa-. 8 Bi anÃvÃ-, Bd ÃnÃvÃ-. 9 Bid -miti. 10 Bi athassa evaæ. 11 Bid -ggataæ. 12 Bid -ukaæ. 13 Bid ima¤ca. 14 Bid -ssati. 15 Bid athÃhaæ. 16 Ck te. 17 Bid te pana. >/ #<[page 395]># %< 1. AbbhantarajÃtaka. (281.) 395>% @*>/ nÃrÅ cakkavattiæ vijÃyati. || Ja_III:91 ||>@ @*>/ patino piyÃ, Ãharissati te rÃjà idaæ abbhantaraæ phalan ti. || Ja_III:92 ||>@ Tattha abbhantaraæ nÃma dumo ti iminà tÃva gÃmanigamajanapada- dÅpapabbatÃdÅnaæ\<*<3>*>/ asukassa abbhantare ti avatvà kevalaæ ekaæ abbhantaraæ ambarukkhaæ kathesi, yassa dibbamidaæ phalan ti yassa ambarukkhassa devatÃnaæ paribhogÃrahaæ dibbaæ phalaæ, idan ti pana nipÃtamattam eva, dohaÊinÅti sa¤jÃtadohaÊÃ, tvaæ\<*<4>*>/ bhadde mahesÅ sÅti tvaæ sobhane\<*<5>*>/ mahesÅ asi, AÂÂhakathÃyaæ pana mahesÅ cà ti pi pÃÂho, sà cÃsi\<*<2>*>/ patino piyà ti\<*<6>*>/ soÊasannaæ devisahassÃnaæ abbhantare aggamahesÅ\<*<7>*>/ cÃsi\<*<2>*>/ patino ca piyà ti attho, Ãharissati\<*<8>*>/ te rÃjÃ\<*<9>*>/ idaæ abbhantaraæ phalan ti tassÃpi te piyÃya aggamahesiyà idaæ\<*<10>*>/ mayà vuttappakÃraphalam rÃjà ÃharÃpessati, sà tvam taæ\<*<11>*>/ {paribhu¤jitvÃ} cakkavattigabbhaæ labhissasÅti\<*<12>*>/. Evaæ Sakko deviyà imà dve gÃthà vatvà "tvaæ appa- mattà hohi, mà papa¤cam akÃsi, sve ra¤¤o ÃroceyyÃsÅti" taæ anusÃsitvÃ\<*<13>*>/ attano vasanaÂÂhÃnam eva gato. Sà punadivase gilÃnÃlayaæ dassetvà paricÃrÅnaæ\<*<14>*>/ sa¤¤aæ datvà nipajji. RÃjà samussitasetacchatte sÅhÃsane nisinno nÃÂakÃni passanto deviæ adisvà "kahaæ devÅti" paricÃrikaæ\<*<15>*>/ pucchi. "GilÃnà devÃ" 'ti. So tassà santikaæ gantvà sayanapasse nisÅditvà piÂÂhiæ parimajjanto "kiæ\<*<16>*>/ bhadde aphÃsukan" ti pucchi. "MahÃrÃja, a¤¤o aphÃsuko\<*<17>*>/ nÃma n' atthi, dohaÊo pana me uppanno" ti. "Kiæ icchasi bhadde" ti. "Abbhantaramba- phalaæ devÃ" 'ti\<*<18>*>/. "Abbhantarambaæ\<*<19>*>/ nÃma kahaæ at- thÅti". "NÃhaæ deva abbhantarambaæ jÃnÃmi, tassa pana me phale\<*<20>*>/ labhamÃnÃya jÅvitaæ atthi alabhamÃnÃya n' atthÅti". "Tena hi ÃharÃpessÃma\<*<21>*>/, mà cintayÅti" rÃjà deviæ assÃsetvà uÂÂhÃya gantvà rÃjapallaæke nisinno amacce pakkosÃpetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -li-. 2 Bid cÃpi. 3 Ck -padÅpa-, Bid -padÃdÅnaæ pappatÃdÅnaæ. 4 Bid add pi. 5 Bid -ïe. 6 Cks omit ti. 7 all four MSS. -si. 8 Bid -issatÅti. 9 Bid add Ãharissati. 10 Bid imaæ. 11 Bid taæ ca tvaæ 12 all four MSS. -tÅti. 13 Bid -setvÃ. 14 Bi -riyÃnaæ, Bd -rikÃnaæ. 15 Bid -ke. 16 Bid add te. 17 Bid a¤¤aæ aphÃsukaæ. 18 Bid omit abbh--ti. 19 Cks -bÃ, Bid -ram ambaæ. 20 Bid -laæ. 21 Bid -mi. >/ #<[page 396]># %<396 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga (29.)>% "deviyà abbhantarambe\<*<1>*>/ nÃma dohaÊo uppanno, kiæ kÃtabban" ti pucchi. "Deva dvinnaæ ambÃnaæ antare Âhito ambo ab- bhantarambo\<*<2>*>/ nÃma, uyyÃnaæ pesetvà abbhantare ÂhitÃmbato phale\<*<3>*>/ ÃharÃpetvà deviyà dÃpemÃ\<*<4>*>/" 'ti. RÃjà "sÃdhÆ" 'ti "evarÆpaæ ambaæ ÃharathÃ" 'ti uyyÃnaæ pesesi. Sakko at- tano ÃnubhÃvena uyyÃne ambÃni khÃditasadisÃni katvà antara- dhÃpesi. AmbatthÃya gatÃ\<*<5>*>/ sakalauyyÃnaæ vicaritvÃ\<*<6>*>/ ekaæ ambam pi alabhitvà gantvà uyyÃne ambÃnaæ abhÃvam\<*<7>*>/ ra¤¤o kathayiæsu. "Ke ambÃni khÃdantÅti". "TÃpasà devÃ" 'ti. "TÃpase uyyÃnato pothetvà nÅharathÃ" 'ti. Manussà "sÃdhÆ" 'ti sutvÃ\<*<8>*>/ nÅhariæsu. Sakkassa manoratho matthakaæ\<*<9>*>/ pÃpuni. DevÅ ambaphalatthÃya nibandhaæ\<*<10>*>/ katvà nipajji yeva. RÃjà kattabbakiccaæ apassanto amacce ca brÃhmaïe ca sannipÃte- tvÃ\<*<11>*>/ "abbhantarambassa\<*<12>*>/ atthibhÃvaæ jÃnÃthÃ" 'ti pucchi. BrÃhmaïà Ãhaæsu: "deva, `abbhantarambo\<*<13>*>/ nÃma devatÃnaæ paribhogo\<*<14>*>/, Himavati\<*<15>*>/ Ka¤canaguhÃya\<*<16>*>/ anto atthÅti' ayaæ no paramparÃgato anussavo" ti. "Ko taæ\<*<17>*>/ ambhaæ Ãhari- tuæ sakkhissatÅti". "Na sakkà tattha manussabhÆtena gan- tuæ, ekaæ sukapotakaæ\<*<18>*>/ pesetuæ vaÂÂatÅti". Tena\<*<19>*>/ sama- yena rÃjakule eko sukapotako\<*<17>*>/ mahÃsarÅro kumÃrakÃnaæ yÃ- nakacakkanÃbhimatto thÃmasampanno\<*<20>*>/ pa¤¤avà upÃyakusalo, rÃjà naæ\<*<21>*>/ ÃharÃpetvà "tÃta sukapota\<*<22>*>/, ahaæ tava bahÆpa- kÃro\<*<23>*>/, ka¤canapa¤jare vasasi\<*<24>*>/, suvaïïataÂÂake madhulÃje\<*<25>*>/ khÃdasi, sakkharapÃnakaæ\<*<26>*>/ pivasi, tayÃpi amhÃkaæ ekaæ kic- caæ nittharituæ vaÂÂatÅti" Ãha. "Vadehi\<*<27>*>/ devÃ" 'ti. "TÃta. deviyà abbhantarambe\<*<28>*>/ dohaÊo uppanno, so ca ambo Hima- vante Ka¤canapabbatantare atthi, devatÃnaæ paribhogo, na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -rÃmbe. 2 Cs Bi -ra amho, Bd omits abbhantara. 3 Bid -laæ. 4 Ck dÃmemÃ, Bd dÃpethÃ. 5 Bid add manussÃ. 6 Bid -ranto. 7 Bid natthibhÃ- 8 Bid paÂisuïitvÃ. 9 Ck -kam. 10 Cks nibaddhaæ. 11 Bi -tÃpetvÃ. 12 Bid -rÃmbassa. 13 Bi -rÃmba, Bd -rÃmbÃ. 14 Bid -gÃ. 15 Bi -vanta, Bd -vante. 16 Bid -yaæ. 17 Bid ko pana tato. 18 Bid suva-. 19 Bid add ca. 20 Bid thÃmabala-. 21 Bid taæ. 22 Bid -taka. 23 Ck -karo, Bi -kÃre. 24 Bid vassÃpesi. 25 Bid -jaæ. 26 Bi -pÃïaæ. 27 Bid kiæ. 28 Bid tare ambe. >/ #<[page 397]># %< 1. AbbhantarajÃtaka. (281.) 397>% sakkà tattha manussabhÆtena gantuæ, tayà tato phalaæ\<*<1>*>/ Ãharituæ vaÂÂatÅti". "SÃdhu deva ÃharissÃmÅti". Atha naæ rÃjà suvaïïataÂÂake madhulÃje\<*<2>*>/ khÃdÃpetva sakkharodakaæ\<*<3>*>/ pÃyetvà satapÃkatelena tassa pakkhantarÃni\<*<4>*>/ makkhetvà ubhohi hatthehi gahetvà sÅhapa¤jare ÂhatvÃ\<*<5>*>/ ÃkÃse vissajjesi. So pi ra¤¤o nipaccÃkÃraæ dassetvà ÃkÃse pakkhanto manus- sapathaæ atikkamma Himavante\<*<6>*>/ paÂhame pabbatantare vasan- tÃnaæ sukÃnaæ santikaæ gantvà "abbhantarambo\<*<7>*>/ nÃma kattha atthi\<*<8>*>/, kathetha me taæ ÂhÃnan" ti pucchi. "Mayaæ na jÃ- nÃma, dutiye\<*<9>*>/ pabbatantare sukà jÃnissantÅti". So tesaæ\<*<10>*>/ sutvà tato uppatitvà dutiyaæ\<*<9>*>/ pabbatantaraæ agamÃsi. Tathà tatiyaæ catutthaæ pa¤camaæ chaÂÂhaæ agamÃsi. Tattha pi sukà "na mayaæ jÃnÃma, sattame pabbatantare sukà jÃnis- santÅti" Ãhaæsu. So tattha pi gantvà "abbhantarambo\<*<7>*>/ nÃma kattha atthÅti" pucchi. "AsukaÂÂhÃne nÃma Ka¤canapabba- tantare" ti Ãhaæsu\<*<11>*>/. "Ahaæ\<*<12>*>/ tassa phalatthÃya Ãgato, maæ tattha netvà tato me phalaæ dÃpethÃ" 'ti\<*<13>*>/. "So Vessavaïa- mahÃrÃjassa paribhogo, na sakkà upasaækamituæ, sakala- rukkho\<*<14>*>/ mÆlato paÂÂhÃya sattahi lohajÃlehi parikkhitto, koÂi- sahassÃ\<*<15>*>/ kumbhaï¬arakkhasà rakkhanti, tehi diÂÂhassa jÅvitaæ nÃma n' atthi, kappuÂÂhÃnaggiavÅcimahÃnirayasadisaæ\<*<16>*>/ ÂhÃnaæ, mà tattha patthanaæ karÅti". "Sace tumhe na gacchatha mayhaæ\<*<17>*>/ ÂhÃnaæ ÃcikkhathÃ" 'ti. "Tena hi asukena ca\<*<18>*>/ asukena ca ÂhÃnena\<*<19>*>/ yÃhÅti". So tehi Ãcikkhitavasena\<*<20>*>/ suÂ- Âhu\<*<21>*>/ maggaæ upadhÃretvà taæ ÂhÃnaæ gantvà divà attÃnaæ adassetvà majjhimayÃmasamanantare rakkhasÃnaæ niddokka- manasamaye abbhantarambassa\<*<22>*>/ santikaæ\<*<23>*>/ gantvà ekena mÆ- lantarena saïikaæ abhirÆhituæ Ãrabhi, lohajÃlaæ kilÅti\<*<24>*>/ saddam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid ambaphalaæ. 2 Bid -jaæ. 3 Bi -rapÃïakaæ, Bd -rÃpÃïa. 4 Bi pakkhante. 5 Bd ÂhapetvÃ. 6 Bi -tehi. 7 Bid -rÃmbo. 8 Bid atthÅti. 9 Cs -ya. 10 Bid add vacanaæ. 11 Ck omits Ãhaæsu. 12 Cs omits ahaæ. 13 Bid add vutte taæ sukagaïà Ãhaæsu samma. 14 Cs Bd -kkha. 15 Bid -ssa. 16 Ck Bid -sa. 17 Bid add taæ. 18 Cs Bi omit one asukena ca, Bd asuke. 19 Ck adds ca. 20 Bid -neva. 21 Bd suÂhuæ. 22 Bid -tarassa. 23 Bid -ke. 24 Bid kiriti. >/ #<[page 398]># %<398 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% akÃsi, rakkhasà pabujjhitvà sukapotakaæ disvà "ambacoro\<*<1>*>/" ti gahetvà kammakaraïaæ saævidahiæsu. Eko "mukhe pak- {khipitvÃ} gilissÃmi nan" ti Ãha, aparo "hatthehi madditvà pu¤- jitvÃ\<*<2>*>/ vippakirissÃmÅti\<*<3>*>/", aparo "dvedhà phÃletvà aÇgÃresu pacitvà khÃdissÃmÅti". So tesaæ kammakaraïasaævidhÃnaæ sutvÃpi asantassitvÃ\<*<4>*>/ va te rakkhase Ãmantetvà "ambho rak- khasÃ, tumhe kassa manussÃ" ti Ãha. "VessavaïamahÃ- rÃjassÃ" 'ti. "Ambho, tumhe pi ekassa ra¤¤o va manussÃ, aham pi ra¤¤o va manusso, BÃrÃïasÅrÃjà maæ abbhantaram- baphalatthÃya\<*<5>*>/ pesesi\<*<6>*>/, sv-Ãhaæ\<*<7>*>/ tatth' eva attano ra¤¤o jÅ- vitaæ datvà Ãgato, yo hi attano mÃtÃpitunnaæ c' eva sÃmi- kassa ca atthÃya jÅvitaæ pariccajati so devaloke yeva nib- battati, tasmà aham pi imamhà tiracchÃnayoniyà muccitvà devaloke nibbattissÃmÅti" vatvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha bhatturatthe ti bhattÃdÅhi bharaïakà posanakÃ\<*<9>*>/ pità mÃtà sÃ- miko ca iti\<*<10>*>/ tividhassa petassa\<*<11>*>/ bhattu atthÃya, parakkanto ti parakka- maæ karonto vÃyamanto\<*<12>*>/, yaæ ÂhÃnam adhigacchatÅti yaæ sukhakÃraïaæ yasaæ và lÃbhaæ và saggÆpapattiæ\<*<13>*>/ và adhigacchatÅti\<*<14>*>/, sÆro ti abhÅru vik- kamasampanno, attapariccÃgÅti kÃye ca jÅvite ca nirapekkho hutvà assa\<*<15>*>/ tividhassa\<*<16>*>/ pi bhattu atthe\<*<17>*>/ attÃnaæ pariccajanto, labhamÃno bhavÃ- mahan ti yaæ so evarÆpo sÆro devasampattiæ và manussasampattiæ và labhati aham pi\<*<18>*>/ labhamÃno bhavÃmÅti\<*<19>*>/, tasmà hÃso va me ettha na tÃso. kiæ maæ\<*<20>*>/ tumhe tÃsethà 'ti. Evaæ so imÃya gÃthÃya tesaæ dhammaæ desesi. Te tassa dhammaæ\<*<21>*>/ sutvà pasannacittà "dhammiko esa, na sakkà mÃretuæ, vissajjetha\<*<22>*>/ nan" ti vatvà sukapotakaæ vissajjetvà "ambho sukapotaka, mutto si, amhÃkaæ hatthato sotthinà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add yan. 2 Bi bhuphussitvÃ, Bd sussitvÃ. 3 Bid -mi nan ti. 4 Bid asantÃsetvà 5 Bid -rÃmbatthÃya. 6 Bid pesitvÃ. 7 Bd ahaæ, Bi ayaæ. 8 Bid cavitvÃ. 9 Bi bhattà vuccati takkarihi bharaïaposakÃ, Bd tattà vuccanti bhattÃdÅhi bharaïaposakÃ. 10 Bi pità sÃmiko cakkatÅ. 11 Bi petiti, Bd pesitassa. 12 Bd omits vÃyamanto. 13 Bid saggaæ. 14 Bid -ati 15 Bid tassa. 16 Bid -ssÃ. 17 Bid atthÃya. 18 Cs aham pi na, Bi ahaæ hi, Bd ahaæ vi taæ hi. 19 Bid -mi. 20 Cks omit maæ. 21 Bid dhammakathaæ. 22 Bi visajjema >/ #<[page 399]># %< 1. AbbhantarajÃtaka. (281.) 399>% gacchÃ\<*<1>*>/" 'ti Ãhaæsu. "Mayhaæ Ãgamanaæ mà tucchaæ ka- rotha, detha me ekaæ ambaphalan" ti\<*<2>*>/. "Suvapotaka, tuyhaæ ekaæ phalaæ\<*<3>*>/ dÃtuæ nÃma na bhÃro, imasmiæ pana rukkhe ambÃni aæketvà gahitÃni, ekaæ phalaæ asamente amhÃkaæ jÅvitaæ\<*<4>*>/ n' atthi, Vessavaïena hi kujjhitvà sakiæ olokite tat- takapÃle pakkhittatilà viya kumbhaï¬asahassaæ\<*<5>*>/ bhijjitvà vip- pakirÅyati\<*<6>*>/, tena te dÃtuæ na sakkoma, labhanaÂÂhÃnaæ\<*<7>*>/ pana\<*<8>*>/ ÃcikkhissÃmÃ" 'ti. "Yo koci detu, phalen' eva me attho, labhanaÂÂhÃnaæ\<*<9>*>/ ÃcikkhathÃ" 'ti. "Etassa\<*<10>*>/ Ka¤canapabbata- jÃlassa antare Jotiraso nÃma tÃpaso aggiæ juhamÃno\<*<11>*>/ Ka¤cana- pattiyÃ\<*<12>*>/ nÃma païïasÃlÃya\<*<13>*>/ vasati Vessavaïassa kulÆpako, Vessavaïo tassa nibaddhaæ cattÃri phalÃni\<*<14>*>/ peseti\<*<15>*>/, tassa santikaæ gacchÃ\<*<16>*>/" 'ti. So "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà tÃ- pasassa\<*<17>*>/ santikaæ gantvà vanditvà ekamantaæ nisÅdi. Atha naæ tÃpaso "kuto Ãgato sÅti" pucchi. "BÃrÃïasÅra¤¤o san- tikÃ" ti. "KimatthÃya Ãgato sÅti". "SÃmi, amhÃkaæ ra¤¤o deviyà abbhantarambapakke\<*<18>*>/ dohaÊo uppanno, tadatthaæ Ãgato 'mhi, rakkhasà pana me sayaæ\<*<19>*>/ ambapakkaæ adatvà tum- hÃkaæ santikaæ pesesun" ti. "Tena hi nisÅda, labhissasÅti". Ath' assa Vessavaïo cattÃri phalÃni pesesi. TÃpaso tato dve paribhu¤ji, ekaæ sukapotakassa khÃdanatthÃya adÃsi, tena tasmiæ khÃdite ekaæ phalaæ sikkÃya\<*<20>*>/ pakkhipitvà sukassa gÅvÃya paÂimu¤citvÃ\<*<21>*>/ idÃni gacchÃ\<*<22>*>/" 'ti sukapotakaæ vissajjesi. So taæ Ãharitvà deviyà adÃsi. Sà taæ khÃditvà dohaÊaæ pa- Âippassambhesi\<*<23>*>/, tatonidÃnaæ pan' assà putto nÃhosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid gacchÃhi. 2 Cks -lam, omitting ti. 3 Bid ambaphalaæ. 4 so Ck, Cs --asamento--, Bi ambÃni gaïitÃni tÃni Ãgantvà gahetvà na gaïitÃni ekasmÅ phale apassante jÅvitaæ, Bd amÃni g. t Ã. g. na gahitÃni e. ph. a. amhÃkaæ jÅvitaæ. 5 Bid -ssa. 6 Bi vippatikiriyanti, Bd vippakiriyanti. 7 Cks -nam, Bid laddhaÂhÃnaæ. 8 Bid omit pana. 9 Bi labhaÂÂhÃnaæ, Bd naæ na labhamÃnaÂhÃnaæ. 10 Bid ekassa. 11 Ck dÆha-. 12 Bi -pantiyÃ, Bd ka¤canantiyÃ. 13 Bid -yaæ. 14 Bid ambapha-. 15 Bid pesesi. 16 Bid gacchÃhi. 17 Bid tassa. 18 Bid -rÃmba-. 19 Bid mayhaæ in the place of me sayaæ. 20 Bd sikkhÃya. 21 Ck pari-, Bid omit s. g. p. 22 Bid gacchathÃ. 23 Bid paÂipassambhi. >/ #<[page 400]># %<400 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% Satthà imaæ desanaæ\<*<1>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà devÅ RÃhulamÃtà ahosi, suko ùnando, ambapakkadÃyako tÃpaso\<*<2>*>/ SÃriputto, uyyÃne vutthatÃpaso pana aham evÃ" 'ti. Abbhan- tarajÃtakaæ\<*<3>*>/, $<2. SeyyajÃtaka.>$ Seyyaæso seyyaso hotÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ Kosalara¤¤o amaccaæ Ãrabbha kathesÅ. So kira ra¤¤o\<*<1>*>/ bahÆpakÃro sabbakiccanipphÃdako\<*<5>*>/ ahosi. RÃjà "bahÆ- pakÃro me ayan" ti tassa mahantaæ yasaæ adÃsi. Taæ asahamÃnà a¤¤e ra¤¤o pesu¤¤aæ upasaæharitvà taæ\<*<6>*>/ paribhedesuæ\<*<7>*>/. RÃjà tesaæ vacanaæ saddahitvà dosaæ anupaparikkhitvà va taæ sÅlavantaæ nid- dosaæ saækhalikabandhanena\<*<8>*>/ bandhitvÃ\<*<9>*>/ bandhanÃgÃre pakkhipÃpesi. So tattha ekako vasanto sÅlasampattiæ nissÃya cittekaggataæ labhi- tvà ekaggacitto saækhÃre sammasitvà sotÃpattiphalaæ pÃpuïi. Ath' assa\<*<10>*>/ rÃjà aparabhÃge\<*<11>*>/ niddosabhÃvaæ ¤atvà saækhalikabandhanaæ bhindÃpetvÃ\<*<12>*>/ purimayasato mahantataraæ yasaæ adÃsi. So "Sat- thÃraæ vandissÃmÅti" bahuæ\<*<13>*>/ gandhamÃlÃdiæ\<*<14>*>/ ÃdÃya vihÃraæ gantvà TathÃgataæ pÆjetvà vanditvà ekamantaæ nisÅdi. Satthà tena sad- dhiæ paÂisanthÃraæ karonto "anattho\<*<15>*>/ kira vo\<*<16>*>/ uppanno ti as- sumhÃ" 'ti Ãha. "ùma bhante uppanno\<*<17>*>/ ahaæ pana tena anatthena\<*<18>*>/ atthaæ\<*<19>*>/ akÃsiæ, bandhanÃgÃre nisÅditvà sotÃpattiphalaæ nibbattesin\<*<20>*>/" ti. Satthà "na kho upÃsaka tvaæ ¤eva anatthena atthaæ\<*<21>*>/ Ãhari porÃïakapaï¬itÃpi attano anatthena atthaæ\<*<21>*>/ Ãhariæsu yevÃ" 'ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bo- dhisatto tassa aggamahesiyà kucchismiæ\<*<22>*>/ nibbattitvà vayap- patto TakkasilÃya\<*<23>*>/ sippÃni\<*<24>*>/ uggahetvÃ\<*<25>*>/ pitu accayena rajje patiÂÂhÃya dasarÃjadhamme akopento\<*<26>*>/ dÃnaæ deti\<*<27>*>/ sÅlaæ rak- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dhammade-. 2 Bi issi, Bd omits tÃpaso. 3 Bi adds paÂhamaæ, Bd pathamaæ. 4 Bid pana. 5 Ck -kiccaninipphÃ-, Bid -kiccÃninippÃ-. 6 Bi adds pana 7 Bid -bhindisu. 8 Bid saÇkhalikÃ-. 9 Bid bandhÃpetvà 10 Bi atha. 11 Bid add tassa. 12 Bi chaÂÂÃpetvÃ, Bd chindÃ-. 13 Bid bahu. 14 Bid -lÃdÅni. 15 Bid anatto. 16 Bid te. 17 Bid add ti. 18 Bi anattena. 19 Bi attaæ. 20 Bid nippattomhi. 21 Bi anattena attaæ. 22 Bid kucchimhi. 23 Bid -yaæ. 24 Bid sabbasippÃni. 25 Bid uggaïhitvÃ. 26 Bid -dhammena rajjaæ kÃrento. 27 Bid pa¤casÅlÃni. >/ #<[page 401]># %< 2. SeyyajÃtaka. (282.) 401>% khati uposathaæ\<*<1>*>/ karoti. Ath' ass' eko\<*<2>*>/ amacco antepure padussi. PÃdamÆlakÃdayo ¤atvà "asukÃmacco\<*<3>*>/ antepure paduÂÂho" ti ra¤¤o Ãrocesuæ. RÃjà parigaïhÃpento\<*<4>*>/ yathÃsabhÃvato ¤atvà taæ pakkositvÃ\<*<5>*>/ "mà maæ ito paÂÂhÃya upaÂÂhahÅti\<*<6>*>/" nibbi- sayaæ\<*<7>*>/ akÃsi. So gantvà a¤¤atarasÃmantarÃjÃnaæ\<*<8>*>/ upaÂÂha- hÅti sabbaæ vatthuæ heÂÂhà MahÃsÅlavajÃtake kathitasadisaæ\<*<9>*>/ eva. IdhÃpi so rÃjà tikkhattuæ vÅmaæsitvà tassa amaccassa vacanaæ saddahitvà "BÃrÃnasÅrajjaæ gaïhissÃmÅti" mahantena parivÃrena rajjasÅmaæ pÃpuïi\<*<10>*>/. BÃrÃïasÅra¤¤o pa¤casata- mattÃ\<*<11>*>/ mahÃyodhà taæ pavattiæ ¤atvà "deva asuko nÃma kira rÃjà `BÃraïasÅrajjaæ gaïhissÃmÅti' janapadaæ bhindanto Ãgacchati, etth' eva naæ gantvÃ\<*<12>*>/ gaïhissÃmÃ" 'ti Ãhaæsu. "Mayhaæ paravihiæsÃya\<*<13>*>/ laddhena rajjena kiccaæ n' atthi, mà ki¤ci karitthÃ" 'ti\<*<14>*>/. CorarÃjà Ãgantvà nagaraæ parik- khipi. Puna amaccà rÃjÃnaæ upasaækamitvà "deva, mà evaæ karittha, gaïhÃma nan" ti Ãhaæsu. RÃjà "na labbhà ki¤ci kÃtuæ, nagaradvÃrÃni vivarathÃ" 'ti vatvà sayaæ\<*<15>*>/ amacca- parivuto\<*<16>*>/ mahÃtale pallaæke nisÅdi. CorarÃjà catusu dvÃresu manusse pÃtento\<*<17>*>/ nagaraæ pavisitvà pÃsÃdaæ abhiruyha amaccaparivutaæ rÃjÃnaæ gÃhÃpetvà saækhalikÃhi bandhÃ- petvà bandhanÃgÃre pakkhipÃpesi. RÃjà bandhanÃgÃre nisinno va corarÃjÃnaæ mettÃyanto mettajjhÃnaæ uppÃdesi. Tassa mettÃnubhÃvena\<*<18>*>/ corara¤¤o kÃye dÃho\<*<19>*>/ uppajji, sakalasarÅraæ yamakaukkÃhi jhÃpiyamÃnaæ viya jÃtaæ, so mahÃdukkhÃ- bhitunno "kin nu kho kÃraïan" ti pucchi. "Tumhe sÅlavan- taæ rÃjÃnaæ bandhanÃgÃre khipÃpetha\<*<20>*>/, tena vo idaæ\<*<21>*>/ dukkhaæ uppannaæ bhavissatÅti". So gantvà Bodhisattaæ khamÃpetvà "tumhÃkaæ rajjaæ tumhÃkam eva hotÆ" 'ti rajjaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid uposathakammaæ. 2 Ck athassa eko, Bi atheko. 3 Bi asukamacco. 4 Bid parigaïhanto. 5 Bid -sÃpetvÃ. 6 Ck Bd upaÂÂhÃ-. 7 Bid nibbisariyaæ. 8 Bid -taraæ-. 9 Bid kathitam. 10 Bid saæpÃ-. 11 Bid satta sata-. 12 Bid omit gantvÃ. 13 Bid parahiæ-. 14 Bid add Ãha. 15 Bid add pana. 16 Bid amaccagaïa-. 17 Bi pothento, Bd potento. 18 Bid mettÃya Ãnu-. 19 Bid ¬Ã-. 20 Bid pakkhipetha. 21 Bid te taæ. >/ #<[page 402]># %<402 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% tass' eva niyyÃdetvà "ito paÂÂhÃya tumhÃkaæ paccatthikÃ\<*<1>*>/ mayhaæ\<*<2>*>/ bhÃrÃ\<*<3>*>/" ti vatvà duÂÂhÃmaccassa\<*<4>*>/ rÃjÃïaæ\<*<5>*>/ karitvÃ\<*<6>*>/ attano nagaraæ eva gato. Bodhisatto alaækatamahÃtale sa- mussitasetacchatte\<*<7>*>/ pallaæke nisinno parivÃretvÃ\<*<8>*>/ nisinnehi amaccehi saddhiæ sallapanto\<*<9>*>/ purimà dve gÃthà avoca: @*>/ sandhiæ katvÃna sataæ vajjhe amocayiæ\<*<11>*>/. || Ja_III:94 ||>@ @*>/ sandhiæ katvÃna ekako pecca saggaæ na gaccheyya\<*<13>*>/, idaæ suïotha\<*<14>*>/ KÃsayo\<*<15>*>/ ti. || Ja_III:95 ||>@ Tattha seyyaæso seyyaso hoti yo seyyam upasevatÅti anavajja- uttamadhammasaækhÃtaæ seyyo\<*<16>*>/ aæso koÂÂhÃso assà ti seyyaæso kusala- dhammasannissito\<*<17>*>/ puggalo yo\<*<18>*>/ punappuna\<*<19>*>/ taæ seyyaæ kusaladhamma- bhÃvanaæ\<*<20>*>/ kusalÃbhirataæ và uttamapuggalaæ upasevati so seyyaso hoti pa saæsataro ca hoti, ekena\<*<21>*>/ sandhiæ katvÃna sataæ vajjhe amocayin\<*<22>*>/ ti tadaminÃpi c' etaæ\<*<23>*>/ veditabbaæ: ahaæ hi\<*<24>*>/ seyyaæ mettabhÃvanaæ\<*<25>*>/ upa- sevanto tÃya mettabhÃvanÃya\<*<26>*>/ ekena corara¤¤Ã saddhiæ santhavaæ\<*<27>*>/ katvà mettÃbhÃvanaæ ghaÂetvà tumhe satajane\<*<28>*>/ vajjhe\<*<29>*>/ amocayiæ. DutiyagÃthÃya attho: yasmà ahaæ ekena saddhim ekako\<*<30>*>/ mettÃbhÃvanÃsandhiæ\<*<31>*>/ katvà tumhe vajjhappatte satajane\<*<32>*>/ mocayiæ\<*<33>*>/ tasmà veditabbam etaæ, tasmÃ\<*<34>*>/ sabba- lokena saddhiæ mettÃbhÃvanÃsandhiæ\<*<31>*>/ katvÃ\<*<35>*>/ puggalo\<*<36>*>/ paraloke saggaæ na\<*<37>*>/ gaccheyya, mettÃya hi upacÃraæ kÃmÃvacare paÂisandhiæ deti, Ãpannà Brah- maloke idaæ mama vacanaæ sabbe pi tumhe KÃsiraÂÂhavÃsino suïÃthà 'ti. Evaæ MahÃsatto mahÃjanassa mettÃbhÃvanÃya guïaæ vaï- ïetvÃ\<*<38>*>/ dvÃdasayojanike BÃrÃïasÅnagare setacchattaæ\<*<39>*>/ pahÃya Himavantaæ pavisitvà isipabbajjaæ pabbaji. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -ko. 2 Bid me. 3 Bid -ro. 4 Bid padu-. 5 Ck Bid rÃjÃnaæ, Cs rÃjÃnaæ corr. to -ïaæ. 6 Bid kÃretvÃ. 7 Bid -tacchatte. 8 Bid omit parivÃretvà 9 Bid -pento. 10 Bid etena. 11 Bi amodati, Bd amodayÅ. 12 Bid lokena sabbena. 13 Cks na gaccheyya, Bd nigaccheyya, Bi omits na. 14 Bid suïÃ-. 15 Bid kÃsiyÃ. 16 Cks seyyena. 17 Bid -manissita. 18 Bid so. 19 Bid -nnaæ. 20 Bd adds vÃ. 21 Bi etena. 22 Bid amodayi-. 23 Bid iminÃpetaæ. 24 Bi kahaæ upari, Bd aha¤ca. 25 Bid mettÃ-. 26 Cs Bid mettÃ-. 27 Bid omit santhavaæ. 28 Bi sattasatajanÃ, Bd sattasatajana. 29 Cks vajjhÃ, Bi dhamme, Bd bajjhe. 30 Bi adds ca, Bd va. 31 Bid -nÃyasaddhiæ. 32 Bi sasÃjane, Bd sattasatajane. 33 Bi mocesi, Bd mocesÅ. 34 Cks kasmÃ. 35 Cks kato, Bid katvÃna ekako. 36 Bid add pecca. 37 Bid ni. 38 Bid saævaï-. 39 Bid setacha-. >/ #<[page 403]># %< 3. Va¬¬hakisÆkarajÃtaka. (283.) 403>% Satthà abhisambuddho\<*<1>*>/ hutvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ nikkhippa sa¤¤amam ajjhupÃgamÅti. || Ja_III:96 ||>@ Tattha mahanto rÃjÃ\<*<3>*>/ mahÃrÃjÃ, Kaæso ti tassa nÃmaæ\<*<4>*>/, BÃrÃïasiæ gahetvà ajjhÃvasanato BÃrÃïasiggaho, so rÃjà idaæ vacanaæ vatvà dhanu¤ ca tÆïi¤ ca\<*<5>*>/ nikkhippa pahÃya\<*<6>*>/ cha¬¬etvà sÅlasaæyamaæ upagato\<*<7>*>/ jhÃnaæ uppÃdetvà aparihÅnajjhÃno Brahmaloke uppanno ti. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà corarÃjà ùnando ahosi, BÃrÃïasÅrÃjà pana ahaæ evÃ" 'ti. SeyyajÃtakaæ\<*<8>*>/. $<3. Va¬¬hakisÆkarajÃtaka.>$ Varaæ varaæ tvan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto Dhanuggahatissattheraæ\<*<9>*>/ Ãrabbha kathesi. Pasenadira¤¤o pità MahÃkosalo BimbisÃrara¤¤o dhÅtaraæ\<*<10>*>/ Kosaladeviæ dadamÃno tassà nahÃnacuïïamÆlaæ\<*<11>*>/ satasahassuÂÂhÃyikaæ\<*<12>*>/ KÃsigÃmaæ\<*<13>*>/ adÃsi. AjÃtasattunà pana pitari mÃrite KosaladevÅ pi sokÃbhibhÆtà kÃlam akÃsi. Tato PasenadirÃjÃ\<*<14>*>/ cintesi: "AjÃtusattunà pità mÃrito, bha- ginÅ pi me sÃmikagatena\<*<15>*>/ sokena kÃlakatÃ, pitughÃtakassa corassa KÃsigÃmaæ\<*<16>*>/ na dassÃmÅti" so taæ\<*<17>*>/ AjÃtasattussa na adÃsi. Taæ gÃmaæ nissÃya tesaæ dvinnam pi kÃlena kÃlaæ yuddhaæ hoti. AjÃtasattu taruïo samattho, Pasenadi mahallako yeva, so abhikkha- ïaæ parajjhati\<*<18>*>/, MahÃkosalassa\<*<19>*>/ pi manussà yebhuyyena parÃjitÃ. Atha rÃjà "mayaæ\<*<20>*>/ abhiïhaæ parajjhÃma\<*<21>*>/, kin nu kho kÃtabban" ti amacce pucchi. "Deva, ayyà nÃma mantacchekà honti, Jetavana- vihÃre\<*<22>*>/ bhikkhÆnaæ kathaæ sotuæ vaÂÂatÅti". RÃjà "tena hitÃyaæ\<*<23>*>/ velÃyaæ\<*<23>*>/ bhikkhÆnaæ kathÃsallÃpaæ suïÃthÃ" 'ti carapurise\<*<24>*>/ ÃïÃpesi. Te tato paÂÂhÃya tathà akaæsu. Tasmiæ pana kÃle dve mahallakatherÃ{\<*<25>*>/} vihÃrapaccante païïasÃlÃya vasanti Uttatthero\<*<26>*>/ ca Dhanuggahatissat- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi sammÃsam-. 2 Bid tuï¬i¤ca. 3 Bd adds ti. 4 Bid add bÃrÃïasiggaho ti. 5 Bid tuï¬i¤ca, and add sarasaÇkhÃtaæ tuï¬i¤ca. 6 Bid ohÃya. 7 Bid add pabbajito pabbajitvà ca pana 8 Cks seyyaæ, Bid add dutiyaæ 9 Bid add nÃma. 10 Bi adds videhi nÃma, Bd vedehi. 11 Bid -cuïïena mÆlaæ. 12 Bid -uÂhÃnaæ. 13 Bid kÃsikagÃ-. 14 Bid p. kosalarÃjÃ. 15 Bid sÃmike kÃlaÇkate tena. 16 Bid kÃsikagÃmakaæ. 17 Cks tassa. 18 Bid parÃjeti. 19 Bid -ssÃ. 20 Ck mayÃæ, Cs mayÃ, Bi mayhaæ. 21 Bid aparajjhÃma. 22 Bid -nevi-. 23 Bid -ya. 24 Bi caraïapÆ-, Bd carikapu-. 25 Bd -kÃtherÃ. 26 Bid datta-. >/ #<[page 404]># %<404 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% thero ca. Tesu Dhanuggahatissatthero paÂhamÃyÃme pi\<*<1>*>/ majjhimayÃme pi niddÃyitvÃ\<*<2>*>/ pacchimayÃme pabujjhitvà ummukkÃni pothetvÃ\<*<3>*>/ aggiæ jÃ- letvà nisinnako\<*<4>*>/ Ãha: "bhante UttattherÃ\<*<5>*>/" 'ti. "Kiæ bhante TissattherÃ" 'ti. "NiddÃyasi no tvan\<*<6>*>/" ti. "AniddÃyantÃ\<*<7>*>/ kiæ karissÃmÃ" 'ti. "UÂÂhÃya tÃva nisÅdathÃ" 'ti. So uÂÂhÃya nisinno taæ uttattheraæ\<*<8>*>/ "ayaæ te lÃlo mahodara-Kosalo cÃÂimattaæ bhattam eva\<*<9>*>/ pÆtiæ\<*<10>*>/ karoti, yuddhavicÃraïaæ pana ki¤ci na jÃnÃti, parÃjito parÃjito\<*<11>*>/ tv-eva\<*<12>*>/ dÃpetÅti". "Kiæ pana kÃtuæ vaÂÂatÅti". Tasmiæ khaïe te pana\<*<13>*>/ carapurisÃ\<*<14>*>/ tesaæ kathaæ suïantà atthaæsu. Dhanuggaha- tissatthero yuddhaæ vicÃresi: "bhante, yuddho nÃma\<*<15>*>/ padumavyÆho\<*<16>*>/ cakkavyÆho\<*<16>*>/ sakaÂavyÆho\<*<16>*>/ ti tayo vyÆhÃ\<*<17>*>/ honti, AjÃtasattuæ gaï- hitukÃmena asuke nÃma pabbatakucchismiæ dvÅsu pabbatabhittÅsu\<*<18>*>/ manusse Âhapetvà purato dubbalabalaæ\<*<19>*>/ dassetvà pabbatantaraæ pa- viÂÂhabhÃvaæ jÃnitvÃ\<*<20>*>/ paviÂÂhamaggaæ occhinditvÃ\<*<21>*>/ purato ca pac- chato ca ubhosu pabbatabhittÅsu\<*<22>*>/ vaggitvà unnaditvÃ\<*<23>*>/ khippe pati- tamacchaæ\<*<24>*>/ viya antomuÂÂhiyaæ maï¬ukapotakaæ\<*<25>*>/ viya ca katvà sakkà assa taæ gahetun" ti. CarapurisÃ\<*<26>*>/ taæ vacanaæ\<*<27>*>/ ra¤¤o Ãrosesuæ. Taæ sutvà rÃjà saægÃmabheriæ pahÃrÃpetvÃ\<*<28>*>/ gantvà sa- kaÂavyÆhaæ\<*<29>*>/ katvà AjÃtasattuæ jÆvagÃhaæ gÃhÃpetvà attano dhÅta- raæ VajirakumÃriæ\<*<30>*>/ bhÃgineyyassa datvà KÃsigÃmakaæ\<*<31>*>/ tassÃ\<*<32>*>/ na hÃnamÆle\<*<33>*>/ katvà datvà uyyojesi. Sà pavatti bhikkhusaæghe pÃkaÂà jÃtÃ. Ath' ekadivasaæ\<*<34>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso KosalarÃjà kira Dhanuggahatissassa\<*<35>*>/ vicÃraïÃya AjÃtasattuæ jinÅti\<*<36>*>/". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃma" ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi Dhanuggahatisso yuddhavicÃraïÃya cheko yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks omit pi. 2 Cks omit niddÃyitvà 3 Bi yodhetvÃ, Bd sodhetvÃ. 4 Bid add va. 5 Bid datta-. 6 Bi kiæ niddÃyanto nisinno tvan, Bd kiæ niddÃyasinno tan. 7 Bi niddÃyanto, Bd niddÃyantÃ. 8 Bid nisinno bhante ti dattathera. 9 Bid pÃtibhuttabhattaæ. 10 Bid pÆtim eva. 11 Bid only one parÃjito. 12 Ck tevava, Cs tveva corr. to tvevava, Bid tvevava. 13 Bid omit pana. 14 Bid caraka-. 15 Bid add tividho. 16 Bid -byÆho. 17 Bid -byÆhÃ. 18 Ck Bi -isu. 19 Bid dubbalaæ. 20 Bid ajÃnÃpetvÃ. 21 Bid occhitvÃ. 22 Ck -isu. 23 Cs Bi unnÃ-. 24 Bid jÃle pakkhittamacchaæ. 25 Bid vaÂÂapo-. 26 Bi caraïa-, Bd caraka-. 27 Bid sÃsanaæ. 28 Bid vicÃrÃpetvÃ. 29 Ck Bid -byÆhaæ. 30 Bid add nÃma. 31 Bid kÃsikagÃmaæ. 32 Cs tassa. 33 Bid -laæ. 34 Bid add bhikkhu. 35 Bid -tissattheraæ. 36 Bid jinÃtÅti. >/ #<[page 405]># %< 3. Va¬¬hakisÆkarajÃtaka. (283.) 405>% AtÅte BarÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ara¤¤e rukkhadevatà hutvà nibbatti. Tadà BÃrÃïasiæ nissÃya niviÂÂhÃ\<*<1>*>/ va¬¬hakigÃmakÃ. Eko va¬¬haki\<*<2>*>/ daï¬atthÃya\<*<3>*>/ ara¤¤aæ gantvà ÃvÃÂe patitaæ sÆkarapotakaæ disvÃ\<*<4>*>/ gharaæ netvà paÂijaggi. So vuddhippatto\<*<5>*>/ mahÃsarÅro vaækadÃÂho ÃcÃrasampanno ahosi, va¬¬hakinà puÂÂhattÃ\<*<6>*>/ pana va¬¬hakisÆkaro tv-eva pa¤¤Ãyi. Va¬¬hakissa rukkhatacchana- kÃle tuï¬ena rukkhaæ parivatteti\<*<7>*>/ mukhena ¬asitvà vÃsiphara- sÆni khÃdanamuggare Ãharati kÃÊasuttakoÂiyaæ gaïhÃti. Atha so va¬¬haki "kocid' eva naæ khÃdeyyÃ" 'ti bhayena netvà ara¤¤e vissajjesi. So pi ara¤¤aæ pavisitvà khemaæ vasana- phÃsukaÂÂhÃnaæ\<*<8>*>/ olokento ekaæ pabbatantare mahantaæ giri- kandaraæ addasa sampannakandamÆlaphalaæ phÃsukaæ va- sanaÂÂhÃnaæ. AnekasatasÆkarÃ\<*<9>*>/ taæ disvà tassa santikaæ agamiæsu\<*<10>*>/. So pi te Ãha: "ahaæ tumhe va olokento ca- rÃmi\<*<11>*>/, tumhe ca\<*<12>*>/ mayà diÂÂhÃ, ida¤ ca ÂhÃnaæ ramaïÅyaæ, aham pi dÃni\<*<13>*>/ idh' eva vasissÃmÅti". "Saccaæ imaæ ÂhÃnaæ ramaïÅyaæ, parissayo pan' ettha atthÅti". "Aham pi tumhe disvà etaæ a¤¤Ãsiæ\<*<14>*>/, evaæ gocarasampanne ÂhÃne vasantÃnaæ tesaæ\<*<15>*>/ sarÅresu maæsalohitaæ n' atthi, kiæ\<*<16>*>/ pana vo ettha bhayan" ti. "Eko vyaggho\<*<17>*>/ pÃto va Ãgantvà diÂÂhadiÂÂhaæ yeva\<*<18>*>/ gahetvà gacchatÅti". "Kiæ\<*<19>*>/ pana so\<*<20>*>/ nibaddhaæ gaï- hÃti udÃhu antarantarÃ" ti. "Nibaddhaæ ganhÃtÅti". "Kati pana te vyagghÃ\<*<17>*>/" ti. "Ekako yevÃ" 'ti. "Ettakà tumhe ekassa\<*<21>*>/ na sakkothÃ" 'ti. "ùma na sakkomÃ" 'ti. "Aham\<*<22>*>/ taæ gaïhissÃmi, kevalaæ tumhe mama vacanaæ karotha, so vyaggho\<*<17>*>/ kahaæ vasatÅti". "Etasmiæ\<*<23>*>/ pabbate" ti. So rattiæ ¤eva sÆkare carÃpetvà yuddhaæ\<*<24>*>/ vicÃrento "yuddhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid nivuÂha. 2 Bid -kÅ. 3 Bid dabbatthÃya. 4 Bid add taæ. 5 Bid vu¬hi-. 6 Bid positattÃ. 7 Bid -vaÂÂesi. 8 Bid khemaæ pana phÃsu-. 9 Bid -sÆkarasamÃkiïïaæ te sÆkarÃ. 10 Bi gamaæsu, Bd Ãgamaæsu. 11 Bid vica-. 12 Bid api ca neva in the place of tÆmhe ca. 13 Bid jdÃni. 14 Ck akÃsim. 15 Cs vo. 16 Cks kim. 17 Bid by-. 18 Bid yaæ và taæ vÃ. 19 Ck kim. 20 Cs paneso. 21 Bid add yujjhituæ. 22 Cks ahan. 23 Bid ekasmiæ. 24 Bid add ¤eva. >/ #<[page 406]># %<406 III. TikanipÃta. 4. AbbhantrÃvagga. (28.)>% nÃma padumavyÆhacakkavyÆhasakaÂavyÆhavasena\<*<1>*>/ tividhaæ hotÅti" vatvà padamavyÆhavasena\<*<1>*>/ vicÃresi, so hi bhÆmisÅsaæ jÃnÃti, tasmà "imasmiæ ÂhÃne\<*<2>*>/ yuddhaæ vicÃretuæ vaÂÂatÅti" sÆkarapillake\<*<3>*>/ mÃtare\<*<4>*>/ ca tesaæ majjhaÂÂhÃne Âhapesi, tÃ\<*<5>*>/ ÃvijjhitvÃ\<*<6>*>/ vajjhasÆkariyo tà ÃvijjhitvÃ\<*<6>*>/ potasÆkare te Ãvijjhi- tvÃ\<*<7>*>/ daharasÆkare\<*<8>*>/ te ÃvijjhitvÃ\<*<7>*>/ dÅghadÃÂhasÆkare te ÃvijjhitvÃ\<*<7>*>/ yuddhasamatthe balavabalavasÆkare\<*<9>*>/ dasadasavÅsativÅsatijane\<*<10>*>/ tasmiæ ÂhÃne\<*<11>*>/ balagumbaæ katvà Âhapesi. Attano ÂhitaÂÂhÃ- nassa purato ekaæ parimaï¬alaæ ÃvÃÂaæ khaïÃpesi, pacchato ekaæ kullakasaïÂhÃnaæ\<*<12>*>/ anupubbaninnaæ pabbhÃrasadisaæ. Tassa saÂÂhisattatimatte yodhasÆkare ÃdÃya tasmiæ tasmiæ ÂhÃne "mà bhÃyitthÃ" 'ti kammaæ vicÃrentass' eva vicarato\<*<13>*>/ aruïaæ uÂÂhahi. Vyaggho\<*<14>*>/ uÂÂhÃya "kÃlo" ti ¤atvà gantvà tesaæ sam- mukhà Âhito\<*<15>*>/ pabbatatale Âhatvà akkhÅni ummÅletvà sÆkare olokesi. Va¬¬hakisÆkaro "paÂioloketha\<*<16>*>/ nan" ti\<*<17>*>/ sÆkarÃnaæ sa¤¤am adÃsi. Te paÂiolokesuæ\<*<16>*>/. Vyaggho\<*<14>*>/ mukhaæ nib- beÂhetvÃ\<*<18>*>/ assasi\<*<19>*>/, sÆkarÃpi tathà kariæsu. Vyaggho\<*<14>*>/ mut- taæ cha¬¬esi, sÆkarÃpi cha¬¬ayiæsu. Iti yaæ yaæ so karoti taæ taæ te paÂikariæsu. So cintesi: "pubbe sÆkarà mayà olokitakÃle palÃyantà palÃyitum pi na sakkonti, ajja apalÃyitvà mama paÂisattu\<*<20>*>/ hutvà mayà katam eva paÂikaronti\<*<21>*>/, ekas- miæ\<*<22>*>/ bhÆmisÅse Âhito eko nesaæ\<*<23>*>/ saævidahako\<*<24>*>/ pi\<*<25>*>/ atthi, ajja mayhaæ tassa\<*<26>*>/ jayo na pa¤¤ÃyatÅti" so nivattitvà attano vasanaÂÂhÃnaæ eva agamÃsi. Tena pana gahitamaæ- sakhÃdako eko kÆÂajaÂilo atthi, so taæ tucchahatthaæ eva Ãgac- chantaæ disvà tena saddhiæ sallapanto paÂhamaæ gÃtham Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -byÆha-. 2 Bid add taæ. 3 Bid -pitaro ca. 4 Bid -ro. 5 Bid te. 6 Cks avi-. 7 Cs avi- 8 Bi jiyasÆ-, Bd jarasÃ-. 9 Cs balavabalasÆ-, Bi balavatarasÆ-, Bd phalavatarasÆ-. 10 Ck dasadasavÅsatijane, Bi dasavÅsatisajÃne, Bd dasavÅsatiæsajane. 11 Bid gumbathÃne. 12 Bid kulkasa-. 13 Bi kammaæ vicÃnato, Bd kammaæ vicÃrento. 14 Bid by-. 15 Cks -te. 16 Bid pati-. 17 Bid add vicÃrento tesaæ. 18 Ck nibbÃÂhetvÃ, Bi uppÃdetvÃ, Bd upÃtetvÃ. 19 Cs assa, Bid assosi. 20 Bid paÂi-. 21 Bid -tÅti. 22 Ck etasmiæ. 23 Bid tesaæ. 24 Bid add koci. 25 Bid omit pi. 26 Cs Bid gatassa. >/ #<[page 407]># %< 3. Va¬¬hakisÆkarajÃtaka. (283.) 407>% @*>/ asmiæ padese abhibhuyya sÆkare, so dÃni eko vyapagamma\<*<2>*>/ jhÃyasi, balaæ nu te vyaggha na c' ajja\<*<3>*>/ vijjatÅti. || Ja_III:97 ||>@ Tattha varaæ varaæ tvaæ nihanaæ pure cari\<*<1>*>/ asmiæ padese abhibhuyya sÆkare ti ambho vyaggha\<*<4>*>/ tvaæ\<*<5>*>/ pubbe\<*<6>*>/ imasmiæ padese sabbasÆkare abhibhavitvà imesu sÆkaresu varaæ tvaæ uttamuttamasÆkaraæ\<*<7>*>/ nihananto vicari, so dÃni eko vyapagamma\<*<9>*>/ jhÃyasÅti so tvaæ idÃni a¤¤aæ sÆkaraæ agahetvà ekako\<*<9>*>/ apagantvà jhÃyasi pajjhÃyasi, balan nu te vyagha\<*<10>*>/ na cajja vijjatÅti ambho vyaggha ajja kÃyabalaæ n' atthÅti. Taæ sutvà vyaggho\<*<4>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ yanti disodisaæ pure bhayaddità lenagavesino\<*<12>*>/ puthu, te dÃni saægamma rasanti\<*<13>*>/ ekato, yatthaÂÂhità duppasah' ajja 'me mayà ti. || Ja_III:98 ||>@ Tattha sudan\<*<14>*>/ ti nipÃto, ayaæ pana saækhepattho: ime sÆkarà pubbe maæ disvà bhayena aÂÂità pÅÊità attano lenagavesino\<*<12>*>/ puthu\<*<15>*>/ visuæ hutvà disodisaæ\<*<16>*>/ yanti, taæ taæ disaæ\<*<17>*>/ abhimukhà palÃyanti, te idÃni\<*<18>*>/ sabbe pi samÃgantvà ekato rasanti\<*<19>*>/ nadanti\<*<20>*>/ ta¤ ca bhÆmisÅsaæ upagatÃ, yattha- ÂhitÃ\<*<21>*>/ duppasahà dummaddayÃ\<*<22>*>/ ajja ime\<*<23>*>/ mayà ti. Ath' assa ussÃhaæ janento kÆÂajaÂilo "mà bhÃyi, gaccha tayi naditvà pakkhandante\<*<24>*>/ sabbe bhÅtà bhijjitvà palÃyissan- tÅti" Ãha. Vyaggho\<*<4>*>/ tasmiæ ussÃhaæ janente sÆro hutvà puna gantvà pabbatatale aÂÂhÃsi. Va¬¬hakisÆkaro dvinnaæ ÃvÃÂÃnaæ antare aÂÂhÃsi. SÆkarà "sÃmi mahÃcoro punÃgoto" ti Ãhaæsu. "Mà bhÃyatha\<*<25>*>/, idÃni naæ\<*<26>*>/ gaïhissÃmÅti". Vyaggho\<*<4>*>/ naditvà va¬¬hakisÆkarass' upari\<*<27>*>/ pati\<*<28>*>/. SÆkaro tassa attano upari- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -raæ. 2 Bi byagghamaggamma, Bd byagghyapagamma. 3 Ck vajja. 4 Bid by-. 5 Bid add pÆre. 6 Bd pubbaæ. 7 Bid -maæ sÆ-. 8 Bi byagghamaggammi, Bd byagghyapagamma. 9 Bid add va. 10 Ck tikinnu, Cs nakinnu in the place of vyaggha, Bid byaggha. 11 Bi imassukho, Bd imassutÃ. 12 Bid leïaæ-. 13 Cs rayanti, Bi vasantÃ, Bd vasanti. 14 Bi assukÃ, Bd assutÃ. 15 Bid add ti. 16 Cs -sÃ. 17 Cks -sÃ. 18 Bid dÃni. 19 Bi vasanti, Bd vasantÅ. 20 Bi Âhappanti, Bd tiÂhanti. 21 so all four MSS. 22 Bid dujjayÃ. 23 Bid me. 24 Bid pakkante. 25 Bid -yittha. 26 Bid omit naæ. 27 Bid -rassa upari. 28 Bid pakkhandi. >/ #<[page 408]># %<408 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% patitakÃle\<*<1>*>/ parivattitvà vegena ujukaæ\<*<2>*>/ khatÃavÃÂe\<*<3>*>/ pati. Vyaggho\<*<4>*>/ vegaæ sandhÃretuæ asakkonto upariuparibhÃgena\<*<5>*>/ gantvà kullakamukhassa tiriyaæ khatÃavÃÂassa\<*<6>*>/ atisambÃdha- mukhaÂÂhÃne\<*<7>*>/ patitvà pu¤jakato\<*<8>*>/ viya ahosi. SÆkaro ÃvÃÂà uttaritvà asani vegena gantvà vyagghaæ\<*<4>*>/ antarasatthimhi\<*<9>*>/ dÃ- ÂhÃya paharitvà yÃva vakkapadesÃ\<*<10>*>/ phÃletvà pa¤camadhura- maæsaæ\<*<11>*>/ dÃÂhÃya paliveÂhetvÃ\<*<12>*>/ vyagghassa matthake Ãvijjhi- tvà "gaïhatha tumhÃkaæ paccÃmittan" ti ukkhipitvÃ\<*<13>*>/ bahi ÃvÃÂe cha¬¬esi\<*<14>*>/. PaÂhamÃgatÃ\<*<15>*>/ vyagghamaæsaæ\<*<4>*>/ labhiæsu, pac- chà ÃgatÃ\<*<16>*>/ "vyagghamaæsaæ\<*<4>*>/ kÅdisaæ\<*<17>*>/ hotÅti" tesaæ mu- khÃni\<*<18>*>/ upasiæghantà vicariæsu, sÆkarà na tÃva tussanti. Va¬¬hakisÆkaro tesaæ iÇgitaæ disvà "kin nu kho tumhe na tussa- thÃ" 'ti Ãha. "SÃmi, kiæ etena vyagghena\<*<4>*>/ ghÃtitena\<*<19>*>/, a¤¤e dasa\<*<20>*>/ vyagghe\<*<21>*>/ Ãnayanasamattho kÆÂajaÂilo atthi yevÃ" 'ti. "Ko nÃm' eso" ti\<*<22>*>/. "Eko dussÅlatÃpaso" ti. "Vyaggho\<*<4>*>/ pi mayà ghÃtito\<*<23>*>/, so me kiæ\<*<24>*>/ pahoti, atha\<*<25>*>/ gaïhissÃma nan" ti sÆkaraghatÃya\<*<26>*>/ saddhiæ pÃyÃsi. KÆÂatapaso vyagghe\<*<4>*>/ cirÃyante "kin nu kho sÆkarà vyagghaæ\<*<4>*>/ gaïhiæsÆ" 'ti paÂi- pathaæ gacchanto\<*<27>*>/ sÆkare Ãgacchante disvà attano parikkhÃ- raæ ÃdÃya palÃyanto tehi anubaddho\<*<28>*>/ parikkhÃruæ cha¬¬etvà vegena udumbararukkhaæ abhirÆhi\<*<29>*>/. SÆkarà "idÃni 'mha\<*<30>*>/ sÃmi naÂÂhÃ\<*<31>*>/, tÃpaso palÃyitvà rukkham abhirÆÊho\<*<32>*>/". "Kiæ rukkhaæ nÃmÃ" 'ti. "Udumbararukkhan" ti. So "sÆkariyo udakaæ Ãharantu, sÆkarapotakÃ\<*<33>*>/ khaïantu, dÅghadÃÂhà sÆkarà mÆlÃni chindantu, sesà parivÃretvà rakkhantÆ\<*<34>*>/" 'ti saævida- hitvà tesu tathà karontesu sayaæ udumbarassa ujukaæ gata- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid uparipatana-. 2 Ck Bid -ka. 3 Bid khaïante ÃvÃte. 4 Bid by-. 5 Bid omit one upari. 6 Ck khataæ-, Bi khaïa-. 7 Bid -dhe-. 8 Bid pa¤calikato. 9 Bi antaravatthumhi, Bd omits a. 10 Bid -se. 11 Ck paca-. 12 Bi paÂisedhetvÃ, Bd paÂivedhetvÃ. 13 Cks khi-. 14 Bd -ti. 15 Ck -taæ, Bid pathamaægatÃ. 16 Ck taæ. 17 Bid kiædiso. 18 Bid mukhaæ. 19 Bid khÃditena. 20 Bid a¤¤o pana, Ck aæ¤o dasa. 21 Bi byaggha, Bd byaggho. 22 Cks omit ti. 23 Bid -Âito. 24 Cks kim. 25 Bid etha. 26 Bi -gaïÃya. 27 Bid add te. 28 Bid bandhito. 29 Bid -rÆyhi. 30 Cs mhÃ, Bi omits mha. 31 Bi duÂhÃ, Bd duÂha. 32 Bi -rÆyhiti, Bd -rÆhiti. 33 Cs -potÃ, Bid add pathavÅ. 34 Bid Ãra. >/ #<[page 409]># %< 3. Va¬¬hakisÆkarajÃtaka. (283.) 409>% thÆlamÆlaæ\<*<1>*>/ pharasunà paharanto viya ekappahÃram eva\<*<2>*>/ katvà udambararukkhaæ pÃtesi. ParivÃretvà ÂhitasÆkarà kÆÂajaÂilaæ bhÆmiyaæ pÃtetvà khaï¬Ãkhaï¬aæ\<*<3>*>/ katvà yÃva aÂÂhito\<*<4>*>/ khÃ- ditvà va¬¬hakisÆkaraæ udumbarakhandhe yeva nisÅdÃpetvà kÆÂajaÂilassa paribhogasaækhena udakaæ Ãharitvà abhisi¤citvà rÃjÃnaæ kariæsu, eka¤ ca taruïasÆkariæ abhisi¤citvà tassa aggamahesiæ akaæsu. Tato paÂÂhÃya kira yÃv' ajjatanà rÃ- jÃno udumbarabhaddapÅÂhe nisÅdÃpetvà tÅhi saækhehi abhi- si¤canti. Tasmiæ vanasaï¬e adhivatthà devatà naæ\<*<5>*>/ accha- riyaæ disvà ekasmiæ khandhavivare\<*<6>*>/ sÆkarÃnaæ abhimukhà hutvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ vadÃmi abbhutaæ vyagghaæ\<*<8>*>/ migà yattha jiniæsu dÃÂhino sÃmaggiyà dÃÂhabalesu muccare\<*<9>*>/ ti. || Ja_III:99 ||>@ Tattha namatthu saæghÃnan ti ayaæ mama namakkÃro samÃgatÃnaæ sÆkarasaæghÃnaæ atthu, disvà sayaæ sakhya\<*<10>*>/ vadÃmi abbhutan ti idaæ pubbe abhÆtapubbaæ abhÆtaæ sakhyaæ\<*<11>*>/ mittabhÃvaæ sayaæ disvà va- dÃmi, vyagghaæ\<*<8>*>/ migà yattha jiniæsu dÃÂhino ti yatra hi nÃma dÃ- Âhino sÆkarà migà vyagghaæ jiniæsu\<*<12>*>/ ayam eva và pÃÂho, sÃmaggiyà dÃ- Âhabalesu muccare\<*<13>*>/ ti yà esà dÃÂhabalesu\<*<14>*>/ sÆkaresu sÃmaggi ekajjhÃ- sayatÃ\<*<15>*>/ tÃya\<*<16>*>/ tesu sÃmaggiyà te dÃÂhabalà paccÃmittaæ gahetvà ajja maraïa- bhayà muttà ti attho. Satthà imaæ desanaæ\<*<17>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà Dhanuggahatisso va¬¬hakisÆkaro ahosi, rukkhadevatà aham evÃ" 'ti. Va¬¬hakisÆkarajÃtakaæ\<*<18>*>/. $<4. SirijÃtaka.>$ Yaæ ussukà saægharantÅti\<*<19>*>/. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ siricorabrÃhmaïaæ Ãrabbha kathesi. Imasmiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid omit gata. 2 Bid -rena. 3 Bi khaï¬ikaæ, Bd khaï¬Ãkhaï¬ikaæ. 4 Bi aÂhikÃ, Bd ajjhito. 5 Bid taæ. 6 Bid viÂapantare. 7 Bid saÇkhyaæ. 8 Bid by- 9 Bid mu¤care. 10 Ck sakhyaæ, Bid saÇkhyaæ. 11 Cks saækhyaæ, Bid abbhutapubbasaÇkhyaæ. 12 Bi jÃnisu. 13 Bd mu¤care. 14 Bi omits muccare--lesu. 15 Cs sÃmaggiyà eka-, Bi sÃmaggà eka-. 16 Bid omit tÃya. 17 Bid dhammade-. 18 Bid add tatiyaæ. 19 Bi saÇkhÃr-, Bd saÇkhar-. >/ #<[page 410]># %<410 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% jÃtake paccuppannavatthuæ heÂÂhà KhadiraÇgÃrajÃtake vitthÃritam eva. IdhÃpi pana sà AnÃthapiï¬ikassa ghare catutthe dvÃrakoÂÂhake va- sanakamicchÃdiÂÂhidevatÃ\<*<1>*>/ daï¬akammaæ karontÅ{\<*<2>*>/} catupaïïÃsahira¤¤a- koÂiyo\<*<3>*>/ Ãharitvà koÂÂhe pÆretvà setthinà saddhiæ sahÃyikà ahosi. Atha naæ so ÃdÃya Satthu santikaæ nesi. Satthà tassà dhammaæ desesi. Sà dhammaæ sutvà sotÃpannà ahosi. Tato paÂÂhÃya seÂ- Âhino yaso yathÃporÃïo va jÃto. Ath' eko SÃvatthi-vÃsÅ sirilak- khaïabrÃhmano\<*<4>*>/ cintesi: "AnÃthapiï¬iko\<*<5>*>/ duggato hutvà puna issaro jÃto, yaæ nÆnÃhaæ daÂÂhukÃmo viya gantvà tassa gharato siriæ thenetvà Ãgaccheyyaæ" ti so tassa gharaæ gantvà tena katasakkÃ- rasammÃno sÃraïÅyakathÃya vattamÃnÃya "kimatthaæ Ãgato sÅti" vutte "kahan\<*<6>*>/ nu kho siri patiÂÂhitÃ" ti olokesi. SeÂÂhino ca sabba- seto dhotasaækhapaÂibhÃgo kukkuÂo suvaïïapa¤jare pakkhipitvà Âhapito atthi, tassa cÆÊÃya siri patiÂÂhÃsi. BrÃhmaïo olokayamÃno\<*<7>*>/ siriyÃ\<*<8>*>/ patiÂÂhitabhÃvaæ ¤atvÃ\<*<9>*>/ "ahaæ mahÃseÂÂhi pa¤casate mÃïave mante vÃcemi, akÃlarÃviæ{\<*<10>*>/} ekaæ kukkuÂaæ nissÃya te ca maya¤ ca kilamÃma, aya¤ ca kira kukkuÂo kÃlarÃvÅ\<*<11>*>/, imass' atthÃya Ãgato 'mhi, dehi\<*<12>*>/ etaæ kukkuÂan" ti Ãha\<*<13>*>/. "Gaïha brÃhmaïa, demi te kukkuÂan" ti, "demÅti" ca vuttakkhaïe yeva siri tassa cÆÊÃto apagan- tvà ussÅsake Âhapite maïikkhandhe patiÂÂhÃsi\<*<11>*>/. BrÃhmano siriyà maïimhi patiÂÂhitabhÃvaæ ¤atvà maïim\<*<15>*>/ pi yÃci, "maïim pi demÅti" vuttakkhaïe yeva\<*<16>*>/ siri maïito apagantvà ussÅsake Âhapite Ãrakkha- yaÂÂhiyaæ\<*<17>*>/ patiÂÂhÃsi. BrÃhmaïo\<*<18>*>/ tattha patiÂÂhitabhÃvaæ ¤atvÃ\<*<19>*>/ yÃci, "gÃhÃpetvÃ\<*<20>*>/ gacchÃ\<*<21>*>/" 'ti vuttakkhaïe yeva\<*<16>*>/ ca\<*<22>*>/ siri tato{\<*<23>*>/} apagantvà Pu¤¤alakkhaïadeviyà nÃma seÂÂhino\<*<24>*>/ aggamahesiyà sÅse patiÂÂhÃsi. SiricorabrÃhmaïo tattha patiÂÂhitabhÃvaæ ¤atvà "avissaj- jiyabhaï¬aæ\<*<24>*>/ etaæ yÃcitum pi na sakkÃ\<*<26>*>/" ti cintetvà seÂÂhiæ etad avoca: "mahÃseÂÂhi ahaæ `tumhÃkaæ gehe siriæ thenetvà gamissÃmÅti' Ãga¤chiæ\<*<27>*>/, siri pana te kukkuÂassa cÆÊÃya patiÂÂhità ahosi, tasmiæ mama dinne tato apagantvà maïimhi patiÂÂhahi, maïimhi dinne Ãrakkha- yaÂÂhiyÃ\<*<28>*>/ patiÂÂhahi, ÃrakkhayaÂÂhiyà dinnÃya tato apagantvà Pu¤¤a- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -kÃ-. 2 Cs -ti, Bid karoti. 3 Bid -pa¤¤Ãsa-. 4 Bid -ïa¤¤ÆbrÃ-. 5 Bid add pubbe. 6 Ck katan, Cs kathan, Bd katta, Bi omits kahan. 7 Bid -kiya-. 8 Bid add tattha. 9 Bid add Ãha. 10 Bid -ravaæ. 11 all four MSS. -vi. 12 Bid add me. 13 Bid omit Ãha. 14 Bid aÂhÃsi. 15 Bid taæ. 16 Bid ïa¤¤eva. 17 Bi Ãrakkhakatturaya-, Bd -kattaraya-. 18 Bid add siriyÃ. 19 Bid add taæ pi. 20 Bid gahetvÃ. 21 Bid gacchÃhi. 22 Bid omit ca. 23 Bid yaÂhito. 24 Bid add bhariyÃya. 25 Bi abhisajjiya-, Bd avisajjiya-. 26 Bid sakkomi. 27 Ck Ãga¤ji, Cs aga¤jiæ, Bid Ãgacchi. 28 Bid -yaÂhiyaæ. >/ #<[page 411]># %< 4. SirijÃtaka. (284.) 411>% lakkhaïadeviyà sÅse patiÂÂhahi\<*<1>*>/, idaæ kho\<*<2>*>/ avissajjiyabhaï¬an\<*<3>*>/ ti imam\<*<4>*>/ pi me na gahitaæ, na sakkà tava siriæ thenetuæ, tava san- takaæ\<*<5>*>/ tav' eva hotÆ" 'ti uÂÂhÃyÃsanà pakkÃmi. AnÃthapiï¬iko "imaæ {kÃraïaæ} Satthu kathessÃmÅti" vihÃraæ gantvà SatthÃraæ pÆjetvà vanditvà ekamantaæ nisinno sabbam TathÃgatassa Ãrocesi. Satthà taæ sutvà "na kho gahapati\<*<6>*>/ a¤¤esaæ siri a¤¤atra\<*<7>*>/ gacchati, pubbe pi appapu¤¤ehi uppÃditasiri pana pu¤¤avantÃnaæ yeva\<*<6>*>/ pÃda- mÆlaæ\<*<9>*>/ gatÃ" ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto KÃsiraÂÂhe\<*<10>*>/ brÃhmaïakule nibbattitvà vayap- patto TakkasilÃyaæ sippÃni\<*<11>*>/ uggaïhitvà agÃraæ\<*<12>*>/ ajjhÃva- santo mÃtÃpitunnaæ kÃlakiriyÃya saæviggo nikkhamitvà Hima- vantapadese isipabbajjaæ pabbajitvÃ\<*<13>*>/ samÃpattiyo\<*<14>*>/ uppÃdetvà dÅghassa addhuno accayena loïambilasevanatthÃya janapadaæ gantvà BÃrÃïasÅra¤¤o uyyÃne vasitvà punadivase bhikkhaæ caramÃno hatthÃcariyassa gharadvÃraæ agamÃsi. So tassa cÃre ca vihÃre ca\<*<15>*>/ pasanno bhikkhaæ datvà uyyÃne vasÃpetvà niccaæ paÂijaggi. Tasmiæ kÃle eko kaÂÂhahÃrako ara¤¤ato dÃrÆni Ãharanto velÃya nagaraæ\<*<16>*>/ pÃpuïituæ nÃsakkhi\<*<17>*>/, sÃ- yaæ ekasmiæ devakule dÃrukalÃpaæ ussÅsake katvà nipajji. Devakule vissaÂÂhÃpi\<*<18>*>/ kho bahÆ\<*<19>*>/ kukkuÂà tassÃvidÆre ekas- miæ rukkhe sayiæsu, tesaæ uparisayitakukkuÂo paccÆsakÃle vaccaæ\<*<20>*>/ pÃtento heÂÂhÃsayitakukkuÂassa sarÅre pÃtesi, "kena me sarÅre vaccaæ\<*<20>*>/ pÃtitan" ti ca vutte "mayÃ" ti Ãha, "kiæ- kÃraïÃ" ti ca vutte "anupadhÃretvÃ\<*<21>*>/" ti vatvà puna pi\<*<22>*>/ pÃtesi. Tato ubho pi a¤¤ama¤¤aæ vatvÃ\<*<23>*>/ "kin te balaæ\<*<24>*>/ kin te balan" ti kalahaæ kariæsu. Atha heÂÂhÃsayitakukkuÂo Ãha: "maæ mÃretvà aÇgÃre pakkamaæsaæ khÃdanto pÃto va \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi -ÂhÃhi, Bd -ÂhÃti. 2 Bid add pana. 3 Bi apisajjiya-, Bd avisajjiya-. 4 so Bid; Cks nÃmaæ. 5 Cks -kÃ. 6 Bid add idÃneva. 7 Bid a¤¤attha. 8 Bi omits yeva, Bd -na¤¤eva. 9 Bid -le. 10 Bid kÃsika-. 11 Bi sippaæ, Bd sippa¤ca. 12 Bid -re. 13 Bid add pa¤ca abhi¤¤Ã ca aÂha 14 Bid add ca. 15 Bi omits ca vihÃre ca, Bd ca ca. 16 Bid -radvÃraæ. 17 Bid na-. 18 Ck Bid visa-. 19 Cs Bid bahu. 20 Cks -cam. 21 Bid -remÅ. 22 Bid omit pi. 23 Bid kuddhà kalahaæ katvà in the place of vatvÃ. 24 Cks balanti. >/ #<[page 412]># %<412 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% kahÃpaïasahassaæ labhatÅti". UparisayitakukkuÂo Ãha: "am- bho, mà tvaæ ettakena gajji, mama thullamaæsaæ khÃdanto\<*<1>*>/ rÃjà hoti bahimaæsaæ khÃdanto\<*<1>*>/ puriso ce\<*<2>*>/ senÃpatiÂÂhÃnaæ itthÅ ce\<*<3>*>/ aggamahesiÂÂhÃnaæ labhati, aÂÂhimaæsaæ pana me khÃ- danto\<*<1>*>/ gihÅ ce bhaï¬ÃgÃrikaÂÂhÃnaæ pabbajito ce rÃjakulÆ- pakabhÃvaæ labhatÅti". KaÂÂhahÃrako tesaæ vacanam sutvà "rajje patte sahassena kiccaæ n' atthÅti" saïikaæ abhirÆhitvà uparisayitakukkuÂaæ gahetvà mÃretvà ucchaÇge katvà "rÃjà bhavissÃmÅti" gantvÃ\<*<4>*>/ vivaÂadvÃren' eva nagaraæ\<*<5>*>/ pavisitvà kukkuÂaæ nittacaæ katvà udaraæ sodhetvà "idaæ kukkuÂa- maæsaæ sÃdhukaæ sampÃdehÅti" pajÃpatiyà adÃsi. Sà kuk- kuÂamaæsa¤ ca bhatta¤ ca sampÃdetvà "bhu¤ja sÃmÅti" tassa upanÃmesi. "Bhadde, etaæ maæsaæ mahÃnubhÃvaæ, etaæ khÃditvà ahaæ rÃjà bhavissÃmi, tvaæ aggamahesÅ bhavissa- sÅti" taæ\<*<6>*>/ bhatta¤ ca maæsa¤ ca ÃdÃya GaÇgÃtÅraæ\<*<7>*>/ gantvà "nahÃyitvà bhu¤jissÃmÅti\<*<8>*>/" bhattabhÃjanaæ tÅre Âhapetvà na- hÃnatthÃya otariæsu. Tasmiæ khaïe vÃtena khubhitaæ uda- kaæ Ãgantvà bhattabhÃjanaæ ÃdÃya agamÃsi. Taæ\<*<9>*>/ nadiyÃ\<*<10>*>/ sotena vuyhamÃnaæ heÂÂhÃnadiyaæ hatthÅ\<*<11>*>/ nahÃpento eko hatthÃcariyo mahÃmatto disvà ukkhipÃpetvà "kiæ etthÃ" 'ti\<*<12>*>/ pucchi. "Bhatta¤ c' eva\<*<13>*>/ kukkuÂamaæsa¤ ca sÃmÅti". So taæ pidahÃpetvà la¤chÃpetvÃ\<*<14>*>/ "yÃva mayaæ ÃgacchÃma tÃv' imaæ bhattaæ mà vivarÃ" 'ti bhariyÃya pesesi. So pi kho kaÂÂhahÃrako mukhato paviÂÂhena vÃlukodakena uddhumÃta- udaro palÃyi. Ath' eko tassa\<*<15>*>/ hatthÃcariyassa kulÆpako dib- bacakkhutÃpaso "mayhaæ upaÂÂhÃko hatthiÂÂhÃnaæ na vijahati, kadà nu sampattiæ sampÃpuïissatÅti\<*<16>*>/" dibbacakkhunà upa- dhÃrento taæ purisaæ disvà taæ {kÃraïaæ} ¤atvà puretaraæ gantvà hatthÃcariyassa nivesane nisÅdi. HatthÃcariyo ÃgantvÃ\<*<17>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -dento. 2 Bi vaca, Cks omit ce. 3 Cks ca. 4 Bid vatvÃ. 5 Cks -ram. 6 Bid tvaæ. 7 Bid -re. 8 Bid bhu¤cissÃmÃti. 9 Bid ta¤ca. 10 Ck nadÅ. 11 Ck -Ånaæ, Cs Bid -i. 12 Bi etanti etthakanti, Bd etanti. 13 Bid ca. 14 Cks la¤jÃpetvÃ, Bid la¤cÃpetvÃ. 15 Bid omit tassa. 16 Bid pÃpu. 17 Bid add taæ. >/ #<[page 413]># %< 4. SirijÃtaka. (284.) 413>% vanditvà ekamantaæ nisinno, taæ bhattabhÃjanaæ ÃharÃpetvà "tÃpasaæ maæsodakena\<*<1>*>/ parivisathÃ" 'ti Ãha. TÃpaso bhat- taæ gahetvà maæse dÅyamÃne\<*<2>*>/ agahetvà "imaæ maæsaæ ahaæ vicÃremÅti" vatvà "vicÃrethà bhante" ti vutte thÆlamaæsÃdÅni ekekaæ koÂÂhÃsaæ kÃretvà thÆlamaæsaæ hatthÃcariyassa dÃ- pesi bahimaæsaæ tassa bhariyÃya, aÂÂhimaæsaæ attanà pari- bhu¤ji. So bhattakiccÃvasÃne gacchanto "tvaæ ito tatiyadivase rÃjà bhavissasi, appamatto hohÅti" vatvà pakkÃmi. Tatiya- divase eko sÃmantarÃjà Ãgantvà BÃrÃïasiæ parivÃresi. BÃrÃ- ïasÅrÃjà hatthÃcariyaæ rÃjavesaæ gÃhÃpetvà "hatthiæ abhirÆ- hitvÃ\<*<3>*>/ yujjhÃ\<*<4>*>/" 'ti ÃïÃpetvÃ\<*<5>*>/ sayaæ a¤¤Ãtakavesena senÃya vicÃrento ekena mahÃvegena sarena viddho taæ khaïam ¤eva mari. So tassa matabhÃvaæ ¤atvà hatthÃcariyo bahÆ\<*<6>*>/ kahÃ- païe nÅharÃpetvà "dhanatthikà purato hutvà yujjhantÆ" 'ti bheri¤\<*<7>*>/ carÃpesi. BalakÃyo muhutten' eva paÂirÃjÃnam\<*<8>*>/ jÅvi- takkhayaæ pÃpesi. Amaccà ra¤¤o sarÅrakiccaæ katvà "kaæ\<*<9>*>/ rÃjÃnaæ karomÃ" 'ti mantayamÃnÃ\<*<10>*>/ "rÃjà jÅvamÃno attano vesaæ hatthÃcariyassa adÃsi, ayam eva yuddhaæ katvà rajjaæ gaïhi, etass' eva rajjaæ dassÃmÃ" 'ti taæ rajjena\<*<11>*>/ abhisi¤- ciæsu, bhariyam assa aggamahesiæ akaæsu. Bodhisatto rÃja- kulÆpako ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<12>*>/ Ãharitvà abhisambuddho hutvà imÃ\<*<13>*>/ dve gÃthà abhÃsi\<*<14>*>/: @*>/ alakkhikà bahuæ dhanaæ sippavanto asippà ca\<*<16>*>/ LakkhÅ va\<*<17>*>/ tÃni bhu¤jati. || Ja_III:100 ||>@ @*>/ pÃïino uppajjanti bahÆ\<*<7>*>/ bhogà app-anÃyatanesu pÅti. || Ja_III:101 ||>@ Tattha yaæ ussukà ti yattha\<*<19>*>/ dhanasaægharaïe\<*<20>*>/ ussukkam Ãpannà chandajÃtà kicchena bahuæ\<*<21>*>/ dhanaæ saægharanti\<*<22>*>/, ye ussukà ti pi pÃÂho ye \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -dakena, Bi -dhaïena. 2 Ck Bid diya-, Cs dÅyya-. 3 Bid -rÆyhitvÃ. 4 Bid yujjhÃhi. 5 Bid pesitvÃ. 6 Cs Bi bahu. 7 Bid bheriæ. 8 Bid sÃmantarÃ-. 9 Bid taæ. 10 Bid add amhÃkaæ. 11 Bid rajjaæ. 12 Bid atÅtaæ. 13 Bid add tÃva. 14 Bid Ãha. 15 Cs saæharanti, Bid saækharanti. 16 Bid asippavÃ. 17 Bid lakkhivÃ. 18 Cs Bid atica¤¤eva. 19 Bid yaæ. 20 Bi dhanaæsaækharaïe, Bd kharake, Cs dhanasaæha- corr. to -saæbha-. 21 Bi -u, Bd -Æ. 22 Cs saæha- corr. to saægha-, Bid saÇkha-. >/ #<[page 414]># %<414 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga (29.)>% purisà dhanasaægharaïe\<*<1>*>/ ussukà hatthisippÃdivasena sippavanto\<*<2>*>/ asippà ca antamaso vetanena\<*<4>*>/ kammaæ katvà bahuæ\<*<5>*>/ dhanaæ saægharantÅti\<*<6>*>/ attho, lakkhÅ va\<*<7>*>/ tÃni bhu¤jatÅti tÃni bahuæ\<*<5>*>/ dhanaæ\<*<8>*>/ vuttÃni dhanÃni pu¤- ¤avà puriso attano va\<*<9>*>/ pu¤¤aphalaæ paribhu¤janto ki¤ci\<*<10>*>/ kammaæ akatvÃ\<*<11>*>/ paribhu¤jati, atÅva¤¤eva\<*<12>*>/ pÃïino ti atÅva a¤¤e yeva\<*<13>*>/ pÃïino, evakÃro purimapadena yojetabbo, sabbath' eva katapu¤¤assa a¤¤e akatapu¤¤e\<*<14>*>/ satte atikkamitvà ti attho, appanÃyatanesu pÅti api anÃyatanesu pi ratanÃkaresu pi\<*<15>*>/ aratanÃkaresu pi\<*<16>*>/ ratanÃni asuvaïïÃyatanÃdÅsu\<*<17>*>/ suvaïïÃdÅni ahatthÃ- yanÃdÅsu\<*<18>*>/ hatthiÃdayo ti savi¤¤ÃïakÃvi¤¤ÃïakÃ\<*<19>*>/ bahÆ\<*<20>*>/ bhogà uppajjanti, tattha muttÃmaïiÃdÅnaæ\<*<21>*>/ anÃkare uppattiyaæ\<*<22>*>/ duÂÂhagÃmani-AbhayamahÃra- jassa\<*<23>*>/ vatthuæ kathetabbaæ. Satthà pan'\<*<24>*>/ imaæ gÃthaæ vatvà "gahapati imesaæ sattÃnaæ pu¤¤asadisaæ a¤¤aæ Ãyatanaæ nÃma n' atthi, pu¤¤avantÃnaæ\<*<25>*>/ hi anÃkaresu\<*<26>*>/ ratanÃni uppajjanti yevÃ" 'ti vatvà imaæ dhammaæ\<*<27>*>/ desesi: Esa devamanussÃnaæ sabbakÃmadado nidhi (Khud. PÃÂha p.14.) yaæ yad evÃbhipatthenti\<*<28>*>/ sabbam etena\<*<29>*>/ labbhati. Suvaïïatà sussaratà susaïÂhÃnasurÆpatÃ\<*<30>*>/ adhipaccaparivÃro\<*<31>*>/ sabbaæ etena labbhati. Padesarajjaæ issariyaæ cakkavattisukham\<*<32>*>/ pi yaæ devarajjam\<*<32>*>/ pi\<*<33>*>/ dibbesu sabbaæ etena labbhati. MÃnusikà ca sampatti devaloke ca yà rati yà ca nibbÃnasampatti sabbaæ etena labbhati\<*<34>*>/. Mittasampadaæ Ãgamma\<*<35>*>/ yoniso ve\<*<36>*>/ payu¤jato\<*<37>*>/ vijjÃvimutti vasÅbhÃvo sabbam etena labbhati. PaÂisambhidà vimokho ca yà ca sÃvakapÃramÅ paccekabodhibuddhabhÆmi sabbam etena labbhati. Evaæ mahiddhiyÃ\<*<38>*>/ esà yadidaæ pu¤¤asampadÃ, tasmà dhÅrà pasaæsanti paï¬ità katapu¤¤atan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs -saæha- corr. to -saægha-, Bi -saækha-, Bd -saæha-. 2 Bid add vÃ. 3 Bid asippavÃ. 4 Bid vetta-. 5 Bi -u, Bd -Æ. 6 Cs saæha- corr. to saægha-, Bd saÇkha-. 7 Bid lakkhivÃ. 8 Bid -nanti. 9 Bid omit va. 10 Cks ka¤ci. 11 Bid -tvÃpi. 12 Bid aticca¤¤eva. 13 ti atÅva a¤¤e yeva wanting in Bi; Bd ati a¤¤e evaæ. 14 Bi katapu¤¤a. 15 Bid omit ratanÃ--pi. 16 Bid omit pi. 17 Ck -disu. 18 Ck -disu, Bi ahatthivÃhanÃ-. 19 -kÃvi-. 20 Cs Bid bahu-. 21 Bid mutta--dÅni. 22 Bi upaÂhahanti, Bd uppajjanaæ. 23 Bi duÂhagÃmini-. 24 Bid omit pan. 25 Bid -na¤. 26 Bid anÃgÃre, Cs -resupi. 27 Bi dhamme, Bd dhammadesanaæ. 28 Ck yaæ devÃ-, Bi yaæ yadÃvÃ-. 29 Bi sabbadÃnena. 30 Bid -nÃ-. 31 Cs Ãdhi--rÃ. 32 Bd -aæ. 33 Ck hi. 34 padese---labbhati wanting in Bi. 35 Bid Ãgama. 36 Bi ye, Bd ce. 37 Bi vayujjanto, Bd payujjako. 38 Bi -kÃ. >/ #<[page 415]># %< 5. MaïisÆkarajÃtaka. (285.) 415>% IdÃni yesu AnÃthapiï¬ikassa siri patiÂÂhità tÃni ratanÃni dassetuæ kukkuÂÃ\<*<1>*>/ ti Ãdim Ãha: @*>/ daï¬o\<*<3>*>/ thiyo\<*<4>*>/ ca {pu¤¤alakkhaïÃ} uppajjanti apÃpassa katapu¤¤assa jantuno ti || Ja_III:102 ||>@ vatvÃ\<*<5>*>/ pana jÃtakaæ samodhÃnesi. Tatthà daï¬o ti ÃrakkhikÃyaÂÂhiæ\<*<6>*>/ vuttaæ, thiyo ti seÂÂhibhariyaæ Pu¤¤alakkhaïadeviæ, sesam ettha uttÃnam evà 'ti. JÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà ùnandatthero ahosi kulÆpaka- tÃpaso\<*<7>*>/ SammÃsambuddho" ti\<*<8>*>/. SirijÃtakaæ\<*<9>*>/. $<5. MaïisÆkarajÃtaka.>$ Dariyà sattavassÃnÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto SundarimÃraïaæ\<*<10>*>/ Ãrabbha kathesi. Tena kho pana samayena Bhagavà sakkato hoti garukato hotÅti\<*<11>*>/. Vatthu\<*<12>*>/ Kandhake\<*<13>*>/ Ãga- tam eva, ayaæ pan' ettha saækhepo: Bhagavato kira bhikkhusaæ- ghassa pa¤cannaæ mahÃnadÅnaæ mahoghasadise lÃbhasakkÃre uppanne hatalÃbhasakkÃrà a¤¤atitthiyà suriyuggamanakÃle khajjopanakasadisÃ\<*<14>*>/ nippabhà hutvà ekato sannipatitvà mantayiæsu: "mayaæ samaïassa Gotamassa uppannakÃlato paÂÂhÃya hatalÃbhasakkÃrÃ, na no\<*<15>*>/ koci atthibhÃvam pi jÃnÃti, kena nu kho saddhiæ ekato hutvà samaïassa Gotamassa avaïïaæ uppÃdetvà lÃbhasakkÃram assa antaradhÃpey- yÃmÃ" 'ti. Atha nesaæ etad ahosi. "Sundariyà saddhiæ ekato hutvà sakkuïissÃmÃ\<*<16>*>/" 'ti te ekadivasaæ Sundariæ titthiyÃrÃmaæ pavisitvà vanditvà Âhitaæ nÃlapiæsu. Sà punappuna\<*<17>*>/ sallapantÅ pi paÂivaca- naæ alabhitvà "api nu ayyÃ\<*<18>*>/ kenaci viheÂhit' atthÃ" 'ti pucchi. "Bhagini\<*<19>*>/, samaïaæ Gotamaæ amhe viheÂhetvà hatalÃbhasakkÃre\<*<20>*>/ karitvÃ\<*<21>*>/ vicarantaæ na passasÅti". SÃ\<*<22>*>/ evam Ãha: "mayà ettha kiæ kÃtuæ vaÂÂatÅti". "Tvaæ kho si\<*<23>*>/ bhagini abhirÆpà sobhag- gappattÃ, samaïassa Gotamassa ayasaæ Ãropetvà mahÃjanaæ tava \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -Âo. 2 Ck -mÃnayo, Bid -Âomaïiyo. 3 Cs dabbo. 4 Ck tiyo, Bi itthiyo. 5 Bid add ca. 6 Bid ÃrakkhayaÂÂhiæ. 7 Ck kuÊu-, Bid kulu-, Bid add pana aham eva. 8 Cks omit ti. 9 Bd adds catutthaæ, Bi ca vuttaæ. 10 Bid -risamÃgamaæ. 11 Bi hoti, Bd omits hotÅti. 12 so all four MSS. 13 Bid maïikhandhajÃtake. 14 Bid -nakà viya. 15 Ck omits no. 16 Bid saægaïhissÃmÃ. 17 Bid -nnaæ. 18 Bid add tumhe. 19 Bi ki bhagÅïi, Bd kiæ pagini. 20 Cks -raæ. 21 Bid katvÃ. 22 Ck omits sÃ, Bid omit sà evam Ãha. 23 Bid pi. >/ #<[page 416]># %<416 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% kathaæ gÃhÃpetvà hatalÃbhasakkÃraæ karohÅti\<*<1>*>/". Sà "sÃdhÆ" 'ti sampaÂicchitvà vanditvà pakkantÃ. Tato paÂÂhÃya mÃlÃgandhavile- panakappÆrakaÂukapphalÃdÅni gahetvà sÃyaæ mahÃjanassa Satthu dhammadesanaæ sutvà nagaraæ pavisanakÃle jetavanÃbhimukhÃ\<*<2>*>/ gacchati, "kahaæ gacchasÅti" ca puÂÂhà "samaïassa Gotamassa san- tikaæ\<*<3>*>/, ahaæ hi tena\<*<4>*>/ ekagandhakuÂiyaæ vasÃmÅti\<*<5>*>/" vatvà a¤¤a- tarasmiæ titthiyÃrÃme vasitvà pÃto va Jetavanamaggaæ otaritvà na- garÃbhimukhÃ\<*<2>*>/ gacchati, "kiæ Sundari, kahaæ gatÃsÅti" ca puÂÂhà "samaïena Gotamena saddhiæ ekagandhakuÂiyaæ vasitvà taæ kile- saratiyà ramÃpetvà Ãgat' amhÅti" vadati. Atha naæ\<*<6>*>/ katipÃhacca- yena dhuttÃnaæ kahÃpaïe datvà "gacchatha, Sundariæ mÃretvà sa- maïassa Gotamassa gandhakuÂisamÅpe\<*<7>*>/ mÃlÃkacavarantare nikkhipitvà ethÃ" 'ti vadiæsu. Te tathà akaæsu. Tato titthiyà "Sundariæ na passÃmÃ" 'ti kolÃhalaæ katvà ra¤¤o Ãrocetvà "kahaæ vo ÃsaækÃ" ti vuttÃ\<*<8>*>/ "ime divase\<*<9>*>/ Jetavanaæ\<*<10>*>/ gatà ti\<*<11>*>/, tatr' assa pavattiæ na jÃnÃma" 'ti vatvà "tena hi gacchatha, naæ vicinathÃ" 'ti ra¤¤Ã anu¤- ¤Ãtà attano upaÂÂhÃke\<*<12>*>/ gahetvà Jetavanaæ gantvà vicinantà mÃlÃ- kacavarantare disvà ma¤cakaæ Ãropetvà nagaraæ pavesetvÃ\<*<13>*>/ "sa- maïassa Gotamassa sÃvakà SatthÃrà katapÃpakammaæ\<*<14>*>/ paÂicchÃ- dessÃmÃ' 'ti Sundariæ mÃretvà mÃlÃkacavarantare nikkhipiæsu" 'ti ra¤¤o Ãrocayiæsu\<*<15>*>/. RÃjà "tena hi gacchatha, nagaraæ Ãhiï¬athÃ" 'ti Ãha. Te nagaravÅthÅsu "passatha samaïÃnaæ SakyaputtiyÃnaæ kamman" ti ÃdÅni viravitvÃ\<*<16>*>/ puna ra¤¤o nivesanadvÃraæ agamiæsu\<*<17>*>/. RÃjà Sundariyà sarÅraæ ÃmakasusÃne aÂÂakaæ Ãropetvà rakkhÃpesi. SÃvatthivÃsino Âhapetvà ariyasÃvake sesà yebhuyyena "passatha sa- maïÃnaæ SakyaputtiyÃnaæ kamman" ti ÃdÅni vatvà antonagare\<*<18>*>/ bahinagare\<*<19>*>/ upavanÃra¤¤esu bhikkhÆ akkositvÃ\<*<20>*>/ vicaranti. BhikkhÆ taæ pavattiæ TathÃgatassa Ãrocesuæ. Satthà "tena hi tumhe\<*<21>*>/ te manusse evaæ paÂicodethÃ\<*<22>*>/" ti AbhÆtavÃdÅ nirayaæ upeti (Dhp. v.306.) yo vÃpi\<*<23>*>/ katvà na karomÅti cÃha\<*<24>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add Ãhaæsu 2 Ck -khi, Bid -khaæ. 3 Bid -kanti. 4 Bid add saddhiæ. 5 Bi vasissÃmÃti, Bd vasissÃmÅti. 6 so all four MSS. 7 Bid -ÂiyÃsa-. 8 Ck vutthÃ, Bi vatvÃ, Bd vutte. 9 Bi imasmÅ divase, Bd imesu divasesu. 10 Bid -ne. 11 Bid vasati. 12 Bid add ca. 13 Bid add ambho. 14 Bid kataæ-. 15 Bid Ãrocesuæ. 16 Bid vacanÃni vatvÃ. 17 Bid Ãgamaæsu. 18 Bi adds ca. 19 Bid add ca. 20 Bid akkosanti paribhÃsanti. 21 Bi adds ti, Bd pi. 22 Bid paÂivÃdethÃ. 23 Bid cÃpi. 24 Bid Ãha. >/ #<[page 417]># %< 5. MaïisÆkarajÃtaka. (285.) 417>% ubho pi te pecca samà bhavanti nihÅnakammà manujà paratthà ti imaæ gÃtham Ãha. RÃjà "Sundariyà a¤¤ehi mÃritabhÃvaæ jÃnÃthÃ\<*<1>*>/" 'ti purise payojesi. Te pi kho dhuttà tehi kahÃpaïehi suraæ\<*<2>*>/ pi- vantÃ\<*<3>*>/ a¤¤ama¤¤aæ kalahaæ karonti, tatth' eko evam Ãha: "tvaæ Sundariæ ekappahÃren' eva mÃretvà mÃlÃkacavarantare nikkhi- pitvà tato laddhakahÃpaïehi suraæ\<*<2>*>/ pivasi". "Hotu hotÆ" 'ti\<*<4>*>/ rÃja- purisà te dhutte gahetvà ra¤¤o dassesuæ. Atha ne\<*<5>*>/ rÃjà "tumhehi mÃritÃ" ti pucchi. "ùma devÃ" 'ti. "Kehi mÃrÃpitÃ" ti. "A¤¤a- titthiyehi devÃ" 'ti. RÃjà titthiye pakkosÃpetvà "Sundariæ\<*<6>*>/ ukkhi- pÃpetvà gacchatha, tumhe evaæ vadantà nagaraæ Ãhiï¬atha: `ayaæ SundarÅ samaïassa Gotamassa avaïïaæ ÃropetukÃmehi amhehi mÃrÃ- pitÃ, n' eva Gotamassa\<*<7>*>/ nà GotamasÃvakÃnaæ doso atthi\<*<8>*>/, amhÃkaæ\<*<9>*>/ doso"' ti. Te tathà akaæsu. BÃlamahÃjano tadà saddahi, titthiyÃpi purisavadhadaï¬ena\<*<10>*>/ palibuddhÃ. Tato paÂÂhÃya BuddhÃnaæ\<*<11>*>/ sak- kÃro mahantataro\<*<12>*>/ ahosi. Ath' ekadivasaæ\<*<13>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso, titthiyà `BuddhÃnaæ kÃÊakabhÃvaæ\<*<14>*>/ uppÃdessÃmÃ' 'ti sayaæ kÃÊakajÃtÃ\<*<15>*>/, BuddhÃnaæ pana mahantataro\<*<16>*>/ lÃbhasakkÃro udapÃdÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave sakkà BuddhÃnaæ saækilesaæ uppÃdetuæ, BuddhÃnaæ saækiliÂÂhabhÃvakaraïaæ nÃma jÃtimaïino kiliÂÂhabhÃvakaraïasadisaæ, pubbe `jÃtimaïiæ kiliÂÂhaæ karissÃmÃ' 'ti vÃyamantÃpi nÃsakkhiæsu kiliÂÂhaæ kÃtun" ti vatvà tehi yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjam kÃrente Bodhisatto ekasmiæ gÃmake brÃhmaïakule nibbattitvà va- yappatto kÃmesu ÃdÅnavaæ disvà nikkhamitvà Himavanta- padese\<*<17>*>/ tisso pabbatarÃjiyo atikkamitvà tÃpaso hutvà païïa- sÃlÃya\<*<18>*>/ vasi. TassÃvidÆre\<*<19>*>/ maïiguhà ahosi, tattha tiæsamattà sÆkarà vasanti. GuhÃya avidÆre eko sÅho carati\<*<20>*>/, tassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks jÃnathÃ. 2 Cks -ram. 3 Bi -ti. 4 Bid ke tumhe ti in the place of hotu hotÆ ti. 5 Bi te, Bd kho. 6 Bi adds ma¤¤e, Bd ma¤ce. 7 Bid samaïassa. 8 Bid omit atthi. 9 Bid add yeva. 10 Cks -daï¬ana. 11 Bd -dhassa. 12 Bid mahantaro lÃbhasakkÃro. 13 Bid add bhikkhÆ. 14 Bi kÃlaha-, Bd kÃlaka-. 15 Cs kÃÊakÃ-, Bid ti yaæ yaæ karonti tesaæ kÃlakabhÃvo jÃto. 16 Bd mahantaro, Bi mahanta. 17 Bid -ppa-. 18 Bid -lÃyaæ. 19 Bid tassa a-. 20 Bd vica-. >/ #<[page 418]># %<418 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% maïimhi chÃyà pa¤¤Ãyati. SÆkarÃ\<*<1>*>/ sÅhacchÃyaæ disvà bhÅtà utrÃsà appamaæsalohità ahesuæ. Te "imassa maïino vippa- sannattà ayaæ chÃyà pa¤¤Ãyati, imaæ maïiæ saækiliÂÂhaæ vivaïïaæ karomÃ" 'ti cintetvà avidÆre ekaæ saraæ gantvà kalale vaÂÂitvÃ\<*<2>*>/ Ãgantvà taæ maïiæ ghaæsanti. So sÆkaralo- mehi ghaÂÂiyamÃno\<*<3>*>/ vippasannataro ahosi. SÆkarà upÃyaæ apassantà "imassa maïino vivanïakaraïÆpÃyaæ tÃpasaæ puc- chissÃmÃ" 'ti Bodhisattaæ upasaækamitvà vanditvà ekamantaæ Âhità purimà dve gÃthà udÃhariæsu: @*>/ maïino Ãbhaæ' iti no mantitaæ\<*<5>*>/ ahu\<*<6>*>/. || Ja_III:103 ||>@ @*>/ nighaæsÃma\<*<8>*>/ bhiyyo vodÃyate maïi, brÃhmaïaæ tv-eva\<*<9>*>/ pucchÃma: `kiæ kiccaæ idha ma¤- ¤asÅti'. || Ja_III:104 ||>@ Tattha dariyà ti maïiguhÃya\<*<10>*>/, vasÃmase ti vasÃma, ha¤chemÃ\<*<11>*>/ ti hanissÃma\<*<12>*>/, ida¤ ca dÃni pucchÃmà 'ti idÃni mayaæ kena\<*<13>*>/ kÃraïena ayaæ mani kilissamÃno\<*<14>*>/ vodÃyatÅti\<*<15>*>/ idaæ taæ pucchÃma, kiæ kiccaæ idha ma¤¤asÅti imasmiæ atthe tvaæ imaæ kiccaæ kin ti {ma¤¤asi}\<*<16>*>/. Atha nesaæ Ãcikkhanto Bodhisatto tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ veÊuriyo akÃco vimalo subho, nÃssa sakkà siriæ hantuæ, apakkamatha sÆkarà ti. || Ja_III:105 ||>@ Tattha akÃco ti akakkaso, subho ti sobhano\<*<18>*>/, sirin ti pabhaæ, apakkamathà ti imassa maïissa pabhÃ\<*<19>*>/ nÃsetuæ na sakkÃ, tumhe pana imaæ maïiguhaæ pahÃya a¤¤attha gacchathà 'ti. Te tassa kathaæ sutvà tathà akaæsu. Bodhisatto jhÃnaæ uppÃdetvà Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ desanaæ\<*<20>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà tÃpaso\<*<21>*>/ aham evÃ" 'ti. MaïisÆkarajÃtakaæ\<*<22>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add pi. 2 Bid pavattetvÃ. 3 Bid ghaæsiya-. 4 Ck hachema, Cs ha¤jema? Bid ha¤¤Ãma. 5 Ck mattitaæ, Bi mantinaæ, Bd mantitvaæ. 6 Cs ahÆ, Bd Ãhu. 7 Bid yÃvatÃ. 8 Bid maïi ghaæsÃma, Ck Bi ghÃsÃ. 9 Bid ida¤cidÃni in the place of brÃhmaïaæ tveva. 10 Bid -yaæ 11 Ck haæchemÃ, Cs ha¤jema? Bid ha¤¤amÃ. 12 Bid add mayaæ pi vivaïïaæ karissÃma. 13 Cks tena. 14 Bd kilissiya-, Bi kilisiya-. 15 Bid -teti. 16 Bid -sÅti 17 Bid -ïi. 18 Cs -no corr. to -ïo. 19 Bd -bhaæ. 20 Bid dhammade-. 21 Bid add pana. 22 Bid maïighaæsajÃtakaæ pa¤camaæ. >/ #<[page 419]># %< 6. SÃlÆkajÃtaka. (286.) 419>% $<6. SÃlÆkajÃtaka.>$ Mà sÃlÆkassa pihayÅti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto thullakumÃrikapalobhanaæ\<*<1>*>/ Ãrabbha kathesi. Taæ CullanÃra- dakassapajÃtake\<*<2>*>/ Ãvibhavissati. Taæ pana bhikkhuæ\<*<3>*>/ Satthà "sac- caæ kira tvaæ\<*<4>*>/ bhikkhu ukkaïÂhito\<*<5>*>/" ti pucchitvÃ\<*<6>*>/ "evaæ\<*<7>*>/ bhante" ti "ko taæ ukkaïÂhÃpesÅti\<*<8>*>/" "thullakumÃrikÃ\<*<9>*>/ bhante" ti. Satthà "esà te bhikkhu anatthakÃrikÃ, pubbe pi\<*<10>*>/ tvaæ etissà vivÃhatthÃya\<*<11>*>/ ÃgataparisÃya uttaribhaÇgo ahosÅti" vatvà bhikkhÆhi yÃcito atÅ- taæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto MahÃlohitagoïo nÃma ahosi, kaniÂÂhabhÃtà pan' assa Cullalohito nÃma, ubho pi gÃmake ekasmiæ kule kammaæ karonti. Tassa kulassa ekà vayappattà kumÃrikà atthi, taæ a¤¤aæ kulaæ vÃresi. Atha naæ kulaæ\<*<12>*>/ "vivÃhakÃle\<*<13>*>/ uttari- bhaÇgo\<*<14>*>/ bhavissatÅti" SÃlÆkaæ nÃma sÆkaraæ yÃgubhattena paÂijaggi, so heÂÂhÃma¤ce sayati. Ath' ekadivasaæ Cullalo- hito\<*<2>*>/ bhÃtaraæ Ãha: "bhÃtika, mayaæ imasmiæ kule kammaæ karoma, amhe nissÃya imaæ kulaæ jÅvati, atha ca pan' ime manussà amhÃkaæ tiïapalÃlamattaæ\<*<15>*>/ denti, imaæ pana sÆ- karaæ yÃgubhattena posenti, heÂÂhÃma¤ce sayÃpenti, kin nÃm' esa\<*<16>*>/ etesaæ karissatÅti". MahÃlohito "tÃta, mà tvaæ etassa yÃgubhattaæ patthayi\<*<17>*>/, etissÃ\<*<18>*>/ kumÃrikÃya vivÃhadiva- saæ\<*<19>*>/ etaæ pana uttaribhaÇgaæ kÃtukÃmà ete maæsassa\<*<20>*>/ thullabhÃvakaraïatthaæ posenti, katipÃhaccayena taæ passa\<*<21>*>/ heÂÂhÃma¤cato nikkhÃmetvÃ\<*<22>*>/ vadhitvà khaï¬Ãkhaï¬ikaæ chinditvà Ãgantukabhattaæ kayiramÃnan" ti vatvà purimà dve gÃthà samuÂÂhÃpesi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add bhikkhuæ. 2 Bid cÆÊa-. 3 Bid add pakkosÃpetvÃ. 4 Bid omit bhikkhu. 5 Bid add sÅ. 6 Bid pucchi. 7 Cks evaæ. 8 Cks -tÅti. 9 Bid -kÃya. 10 Bid omit pi. 11 Bi vivÃhakÃleneva, Bd -kÃle. 12 Bid kule. 13 Ck -lo. 14 Bi -ge. 15 Bi -palÃsa-. 16 Cs kinte in the place of kinnÃmesa. 17 Cks pattha, Bi paÂhÃhi. 18 amhÃkaæ tiïa---etissà wanting in Bd. 19 Bid -se. 20 Bid maæsa. 21 Bid passisÃma. 22 Bi nikkhamitvÃ, Bd niharitvÃ? >/ #<[page 420]># %<420 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% @*>/ bhu¤jati, appossukko bhusaæ khÃda\<*<2>*>/, etaæ dÅghÃyulakkhaïaæ. || Ja_III:106 ||>@ @*>/ ti. || Ja_III:107 ||>@ TatrÃyaæ\<*<4>*>/ saækhepattho: tÃta tvaæ mà SÃlÆkasÆkara-bhÃvaæ patthayi, ayaæ hi ÃturannÃni\<*<5>*>/ maraïabhojanÃni bhu¤jati, yÃni bhu¤jitvà nacirass' eva maraïaæ pÃpuïissati, tvaæ pana appossukko nirÃlayo hutvà attano laddhaæ idaæ\<*<6>*>/ palÃlamissakaæ\<*<7>*>/ bhusaæ khÃda, etaæ dÅghÃyubhÃvassa lakkhaïaæ sa¤- jÃnanaæ nimittaæ, idÃni katipÃhass' eva so\<*<8>*>/ vevÃhikapuriso\<*<9>*>/ mahatiyà pari- sÃya yutto\<*<10>*>/ yuttasevako idha atithi hutvà Ãgato bhavissati, ath' etaæ SÃlÆkaæ musalasadisena uttaroÂÂhena samannÃgattà musaluttaraæ mÃrituæ\<*<11>*>/ sayantaæ dakkhasÅti. Tato katipÃhass' eva vevÃhikesu\<*<12>*>/ Ãgatesu\<*<13>*>/ SÃlÆkaæ mÃre- tvà uttaribhaÇgaæ\<*<14>*>/ akaæsu. Ubho\<*<15>*>/ goïà taæ tassa pavat- tiæ\<*<16>*>/ disvà "amhÃkaæ bhusam eva varan" ti mantayiæsu\<*<17>*>/. Satthà abhisambuddho hutvà tadatthajotakaæ\<*<18>*>/ tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ sÆkaraæ disvà sayantaæ\<*<20>*>/ musaluttaraæ jaraggavÃsà cintesuæ\<*<21>*>/: var' amhÃkaæ bhusÃm ivà 'ti. || Ja_III:108 ||>@ Tattha bhusÃmivà 'ti bhusam eva\<*<22>*>/ amhÃkaæ varaæ uttaman ti. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhÃnesi: (SaccapariyosÃne so bhikkhu sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà thullakumÃrikà etarahi thullakumÃrikÃ\<*<23>*>/, SÃlÆko ukkaïÂhi- tabhikkhu ahosi\<*<24>*>/, Cullalohito ùnando, MahÃlohito pana aham evÃ" 'ti. SÃlÆkajÃtakaæ\<*<25>*>/. $<7. LÃbhagarahajÃtaka.>$ NÃnummatto ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto SÃri- puttattherassa saddhivihÃrikaæ Ãrabbha kathesi. Therassa kira \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -rantÃni. 2 vadhitvÃ---khÃda wanting in Bi. 3 Bid mussa. 4 Bid tatthÃyaæ. 5 Cks Bi -rantÃni. 6 Bid imaæ. 7 Bid palÃsa-. 8 Bid omit so. 9 Bid vivÃhopuriso. 10 Bi yuttÃyuttaæ, Bd yuttattÃ. 11 so Ck Bid; Cs vÃrituæ. 12 Bd vivÃhe, Bi vivÃhake. 13 Bid Ãgate 14 Bid -gam. 15 Bid add te. 16 Bid vipattiæ. 17 Bid cintayiæsu. 18 Ck -tikaæ. 19 so Bd; Bi vikanta, Cks vikattaæ. 20 Cks sayaæ. 21 Bid -vÃvicint-. 22 Bid idha. 23 Bid add ahosi. 24 Bid omit ahosi. 25 Bi adds chaÂhamaæ, Bd chaÂhaæ. >/ #<[page 421]># %< 7. LÃbhagarahajÃtaka (287.) 421>% saddhivihÃriko theraæ upasaækamitvà vanditvà ekamantaæ nisinno "lÃbhuppattipaÂipadaæ me bhante kathetha\<*<1>*>/, kiæ karonto cÅvarÃdÅnaæ lÃbhÅ hotÅti" pucchi. Ath assa thero "Ãvuso, catuh' aÇgehi samannÃ- gatassa lÃbhasakkÃro uppajjati, attano abbhantare hiriæ\<*<2>*>/ bhinditvà sÃma¤¤aæ pahÃya anummatten' eva ummattena viya bhavitabbaæ, pisuïà vÃcà vattabbÃ, naÂasadisena bhavitabbaæ, vikiïïavÃcena kutÆ- halena bhavitabban" ti imaæ\<*<3>*>/ lÃbhuppattipaÂipadaæ kathesi. So taæ paÂipadaæ garahitvà uÂÂhÃya pakkanto. Thero SatthÃraæ upasaæ-- kamitvÃ\<*<4>*>/ taæ pavattiæ Ãcikkhi. Satthà "na so SÃriputta bhikkhu idÃn' eva lÃbhaæ garahi\<*<5>*>/ pubbe pi garahi\<*<6>*>/ yevÃ" 'ti vatvà therena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto soÊasa- vassakÃle yeva tiïïaæ vedÃnaæ\<*<7>*>/ aÂÂhÃrasannaæ\<*<8>*>/ sippÃnaæ pariyosÃnaæ\<*<9>*>/ patvà disÃpÃmokkhÃcariyo\<*<10>*>/ hutvà pa¤camÃïava- kasatÃni sippaæ vÃcesi. Tatr' eko mÃïavo sÅlÃcÃrasampanno ekadivasaæ Ãcariyaæ upasaækamitvà "kathaæ imesaæ sattÃ- naæ lÃbho uppajjatÅti" lÃbhapaÂipadaæ\<*<11>*>/ pucchi. ùcariyo "tÃta imesaæ sattÃnaæ catÆhi\<*<12>*>/ kÃraïehi lÃbho uppajjatÅti" vatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha nÃnummatto ti na anummatto, idaæ vuttaæ hoti: yathà um- mattako nÃma itthipurisadÃrake disvà tesaæ vatthÃlaækÃrÃdÅni vilumpati tato tato macchamaæsapÆvÃdÅni balakkÃrena gahetvà khÃdati evam\<*<13>*>/ evaæ yo\<*<14>*>/ gihÅbhÆto ajjhattabahiddhÃsamuÂÂhÃnaæ hirottappaæ pahÃya kusalÃkusalaæ agaïetvà ni- rayabhayaæ abhÃyanto lobhÃbhibhÆto pariyÃdinnacitto\<*<15>*>/ kÃmesu pamatto san- dhicchedÃdÅni sÃhasikakammÃni karoti, pabbajito pi hirottappaæ\<*<16>*>/ pahÃya kusa- lÃkusalaæ agaïetvà nirayabhayaæ abhÃyanto SatthÃrà pa¤¤attaæ sikkhÃpadaæ maddanto lobhena abhibhÆto pariyÃdinnacitto\<*<15>*>/ cÅvarÃdimattaæ nissÃya attano sÃma¤¤aæ vijahitvà pamatto vejjakammadÆtakammÃdÅni karoti veÊudÃnÃdÅni nissÃya jÅvikaæ\<*<17>*>/ kappeti\<*<18>*>/, ayaæ anummatto pi ummattasadisattà ummatto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi kathehiti. 2 Ck hiraæ, Bid hiriottappaæ. 3 Bid idaæ. 4 Bid add vanditvÃ. 5 Bid -hati. 6 Bid pubbe pesà garahati. 7 Bid add ca. 8 Bid -sÃna¤ca. 9 Bid nipphattipari-. 10 Ck Bd -kkho Ãc-, Bi -kkhà Ãc-. 11 Bid lÃbhuppattipaÂi-. 12 Ck Bi -uhi. 13 Bid omit evam. 14 Bid omit yo. 15 Ck -diïïa-, Cs -dinna- corr. to -diïïa-. 16 Ck hiriot-. 17 Bid -taæ. 18 Cks -si. >/ #<[page 422]># %<422 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% nÃma, evarÆpassa khippaæ lÃbho uppajjati, yo pana evaæ na ummatto\<*<1>*>/ lajjÅ kukkuccako esa mÆÊhesu\<*<2>*>/ apaï¬itesu\<*<3>*>/ purisesu lÃbhaæ na labhati, tasmà lÃ- bhatthikena ummattakena viya bhavitabban ti, nÃpisuïo ti tatthÃpi\<*<4>*>/ yo\<*<5>*>/ pisuïo hoti asukena idaæ nÃma katan ti rÃjakule pesu¤¤aæ upasaæharati so a¤¤esaæ yasaæ acchinditvà attano gaïhÃti, rÃjÃno pi naæ\<*<6>*>/ ayaæ amhesu sas- neho ti\<*<7>*>/ ucce ÂhÃne Âhapenti, amaccÃdayo pi 'ssa ayaæ no rÃjakule paribhin- deyyà ti bhayena dÃtabbaæ ma¤¤anti, evaæ etarahi pisuïassa lÃbho uppajjati, yo pana apisuïo so na mÆÊhesu lÃbhaæ labhati\<*<8>*>/, evam attho veditabbo, nÃ- naÂo ti lÃbhaæ uppÃdentena naÂena viya bhavitabbaæ, yathà naÂo hiriottappaæ\<*<9>*>/ pahÃya naccagÅtavÃditehi kÅÊaæ katvà dhanaæ saæharati evam eva lÃbhatthikena hiriottappaæ\<*<9>*>/ bhinditvà itthipurisadÃrakÃnaæ\<*<10>*>/ soï¬asahÃyena viya hutvà nÃ- nappakÃraæ keÊiæ karontena vicaritabbaæ, yo evaæ anaÂo so mÆÊhesu lÃbhaæ na labhati, nÃkutÆhalo ti kutÆhalo nÃma vippakiïïavÃco, rÃjÃno hi amacca- parivutà amacce pucchanti: asukaÂÂhÃne kira manusso mÃrito gharaæ viluttaæ paresaæ dÃrà padhaæsità ti sÆyati, kesaæ nu kho idaæ kamman ti\<*<11>*>/ tattha sesesu\<*<12>*>/ akathentesu yeva uÂÂhahitvà asuko ca\<*<13>*>/ asuko ca nÃmà 'ti vadati\<*<14>*>/, ayaæ kutÆhalo nÃma, rÃjÃno tassa vacanena te purise pariyesitvÃ\<*<15>*>/ nisedhetvà imaæ nissÃya no nagaraæ niccoraæ jÃtan ti tassa mahantaæ yasaæ denti, sesÃpi janà ayaæ no rÃjapurisehi\<*<16>*>/ puÂÂho suyuttaæ\<*<17>*>/ duyuttaæ\<*<18>*>/ katheyyÃ\<*<19>*>/ ti bha- yena tass' eva dhanaæ denti\<*<20>*>/, evaæ kutÆhalassa lÃbho uppajjati, yo pana aku- tÆhalo esa na mÆÊhesu labhati lÃbhaæ, esà te anusÃsanÅti esà amhÃkaæ santikà tuyhaæ lÃbhÃnusatthi\<*<21>*>/. AntevÃsiko Ãcariyassa kathaæ sutvà lÃbhaæ garahanto @*>/ vÃ. || Ja_III:110 ||>@ @@ gÃthÃdvayam\<*<23>*>/ Ãha. Tattha yà vuttÅti yà jÅvitavutti, vinipÃtenà 'ti attavinipÃtena\<*<24>*>/ adham- macariyÃya\<*<25>*>/ vÃ\<*<26>*>/ ti adhammakiriyÃya\<*<27>*>/ visamakiriyÃya vadhabandhana- garahÃdÅni\<*<28>*>/ attÃnaæ\<*<29>*>/ vinipÃtetvà adhammaæ caritvà yà vutti ta¤ ca yasa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid anummatto in the place of na u. 2 Bi anumÆlesu, Bd amuÊhosu. 3 Bid pa-. 4 Bd etthÃpi. 5 Bid add pana. 6 Bi taæ, Ck omits pi naæ. 7 Bi hoti, Bd hotÅti. 8 Bid labhate lÃbhan ti. 9 Bid hirot-. 10 Bi -dÃrikadÃrakÃnaæ, Bd -dÃrikadÃrikÃnaæ. 11 Bd adds vutte. 12 Cks sese. 13 Cs omits ca. 14 manusso--- vadati wanting in Bi. 15 Bid -setvÃ. 16 Ck rÃjapariyesati, Cs rÃjÃparisesati, Bi rÃjÃpÆrisehi, Bd rÃjÃpuriso ti corr. to rÃja-. 17 Bd -tta. 18 Bid viyu-. 19 Bi -yyÃsi. 20 Ck tasseva pavadanti, Cs tasseva vadenti. 21 Bid lÃbhÃdÅsu anu-. 22 Bd -cariyÃya. 23 Ck Bi gÃtha-. 24 Bid attano vi-. 25 Cks -yaæ. 26 Cks cÃ. 27 Bid add vinipÃtakiriyÃya. 28 Bid ca bandhana-. 29 so Cks Bi attÃni, Bd attÃ. >/ #<[page 423]># %< 8. MacchuddÃnajÃtaka. (288.) 423>% dhanalÃbha¤ ca sabbaæ dhir athu nindÃmi garahÃmÅti\<*<1>*>/, na me etena\<*<2>*>/ attho ti adhippÃyo, pattamÃdÃyà 'ti bhikkhÃbhÃjanaæ gahetvÃ, anÃgÃro paribbaje ti ageho\<*<3>*>/ pabbajito hutvà vicareyya, na ca sappuriso kÃyaduccaritÃdivasena adhammacariyaæ\<*<4>*>/ careyya, kiækÃraïÃ: esà va jÅvikà seyyà yà cÃdham- mena\<*<5>*>/ esanà ti yà esÃ\<*<6>*>/ adhammena jÅvikapariyesanÃ\<*<7>*>/ tato esà pattahatthassa\<*<8>*>/ parakulesu bhikkhÃcariyà va seyyà sataguïena sahassaguïena sundaratarà ti dasseti. Evaæ mÃïavo pabbajjÃya guïaæ vaïïetvà nikkhamitvà isipabbajjaæ pabbajitvà dhammena bhikkhaæ pariyesanto sa- mÃpattiyo\<*<9>*>/ nibbattetvà Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà mÃïavo lÃbhagarahikabhikkhu\<*<10>*>/ ahosi, Ãcariyo pana aham evÃ" 'ti. LÃbhagarahajÃtakaæ\<*<11>*>/. $<8. MacchuddÃnajÃtaka.>$ Agghanti macchà ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto ekaæ kÆÂavÃïijaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà kathi- tam eva. AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto kuÂimbikakule\<*<12>*>/ nibbattitvà vi¤¤Ætaæ patto\<*<13>*>/ kuÂumbaæ saïÂhapesi. KaniÂÂhabhÃtaro{\<*<14>*>/} pi 'ssa atthi. Tesaæ aparabhÃge pità kÃlakato\<*<15>*>/. Te ekadivasaæ "pitu santakaæ vohÃraæ sÃdhessÃmÃ\<*<16>*>/" 'ti ekaæ gÃmaæ gantvà kahÃpaïa- sahassaæ labhitvà Ãgacchantà nadÅtitthe nÃvaæ patimÃnento\<*<17>*>/ puÂabhattaæ bhu¤jiæsu. Bodhisatto atirekabhattaæ GaÇgÃya macchÃnaæ datvà nadÅdevatÃya pattiæ adÃsi, devatà pattiæ anumoditvà yeva ca\<*<18>*>/ dibbena yasena va¬¬hitvà attano yasa- va¬¬hiæ\<*<19>*>/ ÃvajjamÃnà taæ {kÃraïaæ} a¤¤Ãsi. Bodhisatto pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -mi. 2 Bid eten. 3 Bi anÃgÃho, Bd anÃgeho 4 Ck adhammaæ, Bid -ya¤. 5 Cks ca adh-. 6 Bi esanÃ, Bd esana. 7 Ck -kaæ-, Cs -ka corr. to kaæ, Bi -ta-, Bd -taæ-. 8 Ck pattu-, Cs pattà corr. to patta-. 9 Bid abhi¤¤ÃsamÃ-. 10 Cs -hita-, Bid -garahabhi-. 11 Cks -garukajÃ-, Bi -gahejÃ-, Bid sattamaæ 12 Bid kuÂumbiya-. 13 Bid -tappatto. 14 Bi -bhÃ, Bd -bhÃtÃ. 15 Bd pitari-- te. 16 Bid karissÃmÃ. 17 so Cks; Bid paÂimÃnento. 18 Bid omit ca. 19 Bi -vutti, Bd -vu¬¬hi. >/ #<[page 424]># %<424 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% vÃlukÃya\<*<1>*>/ uttarÃsaÇgaæ pattharitvà nipanno niddaæ okkami. KaniÂÂhabhÃtà pan' assa thokam corapakatiko, so te kahÃ- païe Bodhisattassa adatvà sayam eva gaïhitukÃmo\<*<2>*>/ tÃya kahÃpaïabhaï¬ikÃya sadisaæ ekaæ sakkharÃbhaï¬ikaæ\<*<3>*>/ katvà dve pi bhaï¬ikà ekato Âhapesi. Tesaæ nÃvaæ abhirÆhitva GaÇgÃ-majjhagatÃnaæ\<*<4>*>/ kaniÂÂho nÃvaæ koÂÂhetvÃ\<*<5>*>/ "sakkhara- bhaï¬ikaæ udake khipissÃmÅti" sahassabhaï¬ikaæ khipitvà "bhÃtika sahassabhaï¬ikà udake patitÃ, kin ti karomÃ" 'ti Ãha. "Udake patitÃya kiæ karissÃma, mà cintayÅti\<*<6>*>/" nadÅ- devatà cintesi "ahaæ iminà dinnaæ pattiæ anumoditvà dib- bayasena va¬¬hitÃ\<*<7>*>/, etassa santakaæ rakkhissÃmÅti" attano ÃnubhÃvena taæ bhaï¬ikaæ ekaæ mahÃmukhaæ macchaæ gilÃpetvà sayaæ Ãrakkhaæ gaïhi. So pi kho coro gehaæ gantvà "bhÃtà me va¤cito" ti bhaï¬ikaæ mocento sakkharÃ\<*<8>*>/ passitvà hadayena sussantena ma¤cassa aÂaniæ\<*<9>*>/ upagÆhitvÃ\<*<10>*>/ nipajji. Tadà kevaÂÂà macchaæ\<*<11>*>/ gahaïatthÃya jÃle\<*<12>*>/ khipiæsu. So maccho devatÃnubhÃvena jÃlaæ pÃvisi. KevaÂÂà taæ ga- hetvÃ\<*<13>*>/ vikkiïituæ nagaraæ paviÂÂhÃ. Manussà mahÃmacchaæ disvà mÆlaæ pucchanti. KevaÂÂà "kahÃpaïasahassa¤ ca satta\<*<14>*>/ mÃsake datvà gaïhathÃ\<*<15>*>/" ti vadanti. Manussà "sahassaggha- ïakamaccho\<*<16>*>/ pi no diÂÂho" ti parihÃsaæ karonti. KevaÂÂà macchaæ gahetvà Bodhisattassa gharadvÃraæ gantvà "imaæ macchaæ gaïhathÃ" 'ti Ãhaæsu. "Kim assa mÆlan" ti. "Satta mÃsake datvà gaïhathÃ" 'ti. "A¤¤esaæ dadamÃnà kathaæ dethÃ" ti. A¤¤esaæ sahassena ca sattahi ca mÃsa- kehi dema, tumhe pana satta mÃsake datvà gaïhathÃ" 'ti. So tesaæ satta mÃsake datvà macchaæ bhariyÃya pesesi. Sà macchassa kucchiæ phÃlayamÃnÃ\<*<17>*>/ sahassabhaï¬ikaæ disvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs vÃÊu-, Bi vÃlikÃyaæ, Bd vÃÊukÃyaæ. 2 Bid -ma. 3 Bid -ra-. 4 Bi -jho-, Bd -jjhe-. 5 Cs koÂÂhetvà corr. to koÂhe-, Bid khobhetvÃ. 6 sakkharabhaï¬ikaæ---cintayÅti wanting in Bi. 7 Bd -itvÃ. 8 Bid -raæ. 9 Bi attani, Bd aÂÂani. 10 Bd -guyhi-. 11 Bi macchÃ, Bd maccha. 12 Bid -laæ. 13 Ck omits gahetvÃ. 14 Bid add ca. 15 Bd agghantÅ. 16 Ck -naka-, Bid -niko-. 17 Bi phÃletvÃ, Bd phaliyamÃnÃ. >/ #<[page 425]># %< 8 MacchuddÃnajÃtaka. (288.) 425>% Bodhisattassa Ãrocesi. Bodhisatto taæ oloketvà attano la¤- chaæ\<*<1>*>/ disvà sakabhÃvaæ\<*<2>*>/ ¤atvà "idÃni ime kevaÂÂà imaæ macchaæ a¤¤esaæ dadamÃnà sahassena c' eva sattahi ca\<*<3>*>/ mÃ- sakehi, denti amhe pana datvà sahassassa\<*<4>*>/ amhÃkaæ santa- kattà satt' eva mÃsake gahetvà adaæsu, idaæ antaraæ ajÃ- nantaæ na sakkà ka¤ci\<*<5>*>/ saddahÃpetun" ti cintetvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ saddaheyya, mayha¤ ca assÆ\<*<7>*>/ idha satta mÃsÃ, aham pi taæ macchuddÃnaæ\<*<8>*>/ kiïeyyan ti. || Ja_III:112 ||>@ Tattha adhikan ti a¤¤ehi pucchità kevaÂÂà sattamÃsÃdhikaæ sahassaæ agghatÅti vadanti\<*<9>*>/, na so atthi yo imaæ saddaheyyà ti so {puriso} n' atthi\<*<10>*>/ yo imaæ {kÃraïaæ} paccakkhato ajÃnanto mama vacanena saddaheyya, ettakaæ vÃ\<*<11>*>/ macchà agghantÅti yo imaæ saddaheyya so n' atthi, tasmà yeva te a¤¤ehi na gahità ti pi\<*<12>*>/ attho, mayha¤ ca assÆ 'ti mayhaæ pana\<*<13>*>/ sattamÃsakà ahesuæ, macchuddÃnan\<*<14>*>/ ti macchavaggaæ\<*<15>*>/, tena hi macchena saddhiæ a¤¤e pi macchà ekato baddhÃ, taæ\<*<16>*>/ sakalam pi macchuddÃnaæ\<*<17>*>/ sandhÃy' etaæ vuttaæ, kiïeyyan ti kiïissaæ\<*<18>*>/, satt' eva mÃsake datvà ekamacchamattaæ\<*<19>*>/ gaïhin ti attho. Eva¤ ca pana vatvà idaæ\<*<20>*>/ cintesi\<*<21>*>/: "kin nu kho nissÃya mayà ete kahÃpaïÃ\<*<22>*>/ laddhÃ" ti. Tasmiæ khaïe nadÅdevatà ÃkÃse adissamÃnarÆpÃ\<*<23>*>/ Âhatvà "ahaæ GaÇgÃdevatÃ, tayà macchÃnaæ atirekabhattaæ datvà mayhaæ patti\<*<24>*>/ dinnÃ, tenÃ- haæ tava santakaæ rakkhantÅ\<*<25>*>/ ÃgatÃ\<*<26>*>/" ti dÅpayamÃnà @*>/, taæ dakkhiïaæ sarantiyà kataæ apacitiæ tayà ti || Ja_III:113 ||>@ gÃtham Ãha. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cs la¤jaæ? Bid la¤canaæ. 2 Bid sakasantakabhÃ-. 3 Bi omits ca. 4 Bi -ssÃya, Bd -ssaæ. 5 Bid ki¤ci. 6 Ck Bd imaæ. 7 Ck Bid assu. 8 Bid macchadÃnaæ. 9 Bid -tÅti. 10 Bid na atthi. 11 Bid omit vÃ. 12 Bid omit pi. 13 Bid panassa. 14 Bid macchadÃnan 15 Cks -ggÃ. 16 Bid bandhanÃmaæ. 17 Bid sakalamacchadÃnaæ. 18 Cks kiïissa, Bid kiïi. 19 Bid etthakaæ macchavaggaæ. 20 Bid imaæ. 21 Bi mantesi. 22 Ck Bi -ne, Cs -ne corr. to -ïe, Bd -ïe. 23 Ck -rÆpena, Bd dissamÃnarÆpÃ. 24 Cks pattiæ. 25 all four MSS. -ti. 26 Ck -tiyà ÃsatÃ. 27 Bid ÃdÃsi. >/ #<[page 426]># %<426 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% Tattha dakkhiïan ti imasmiæ ÂhÃne pattidÃnaæ dakkhiïÃ\<*<1>*>/ nÃma jÃtaæ, kataæ apacitiæ tayà ti taæ tayà mayhaæ katÃpacitiæ\<*<2>*>/ sarantiyÃ\<*<3>*>/ idaæ\<*<4>*>/ tava dhanam rakkhitan ti attho. Idaæ vatvÃ\<*<5>*>/ pana sà devatà tassa kaniÂÂhena kataæ\<*<6>*>/ kÆÂakammaæ sabbaæ kathetva "eso dÃni\<*<7>*>/ hadayena sussan- tena nipanno, duÂÂhacittassa va¬¬hi\<*<8>*>/ nÃma n' atthi, ahaæ pana tava santakaæ mà nassÅti\<*<9>*>/ dhanaæ te Ãharitvà adÃsiæ, idaæ\<*<10>*>/ tava kaniÂÂhacorassa adatvà sabbaæ tvaæ ¤eva gaïhÃhÅti\<*<11>*>/" vatvà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ hoti, na cÃpi taæ devatà pÆjayanti yo bhÃtaraæ pettikaæ sÃpateyyaæ ava¤cayÅ\<*<13>*>/ dukkatakammakÃrÅti\<*<14>*>/. || Ja_III:114 ||>@ Tattha na phÃti\<*<15>*>/ hotÅti evarÆpassa puggalassa idhaloke và paraloke và va¬¬hi\<*<16>*>/ nÃma na hoti, na cÃpi tan\<*<17>*>/ ti taæ puggalaæ tassa santakaæ rakkhamÃnà devatà na pÆjenti. Iti devatà mittadÆbhicorassa\<*<18>*>/ kahÃpaïe na\<*<19>*>/ dÃtukÃmÃ\<*<20>*>/ evam Ãha. Bodhisatto pana "na sakkà evaæ kÃtun" ti\<*<21>*>/ tassa pi pa¤casatÃni pesesi yeva. Satthà imaæ desanaæ\<*<21>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: (SaccapariyosÃne vÃïijo sotÃpattiphale patiÂÂhahi) "Tadà kaniÂÂhabhÃtà idÃni kÆÂavÃïijo, jeÂÂhabhÃtà pana ahaæ evÃ" 'ti. MacchuddÃnajÃtakaæ\<*<23>*>/. $<9. NÃnacchandajÃtaka.>$ NÃnacchandÃ\<*<24>*>/ mahÃrÃjà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto Ãyasmato ùnandassa aÂÂhavaralÃbhaæ Ãrabbha ka- thesi. Vatthuæ EkÃdasanipÃte JuïhajÃtake Ãvibhavissati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bd -naæ. 2 taæ dakkhiïaæ---apicitiæ wanting in Bi. 3 Bid add mayÃ. 4 Bd imaæ. 5 Bid add ca. 6 Bi kaÂa, Bd kata. 7 Bid idÃni. 8 Ck va¬¬hiæ, Bid vu¬¬hi. 9 Bid nassÃti. 10 Bid imaæ. 11 Bid gaïhathà ti. 12 Ck pÃni, Bi pati. 13 Ck -yi, Bd -si, Bi bhava¤cali. 14 Bid dukkaÂa-. 15 Cks pÃti. 16 Bid vu¬¬hi. 17 Cks pan. 18 Cks -bhÅ-, Bid -dubbhi-. 19 Bd -ïaæ. 20 Bd adÃ-. 21 taæ puggalaæ---kÃtun ti wanting in Bi. 22 Bid dhammadesanaæ. 23 Bid macchadÃna-, and add aÂhamaæ. 24 Bid nÃnÃchandÃ. >/ #<[page 427]># %< 9. NÃnacchandajÃtaka. (289.) 427>% AtÅte pana Bodhisatto BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente tassa aggamahesiyà kucchimhi nibbattitvà va- yappatto TakkasilÃyaæ sippÃni\<*<1>*>/ uggahetvà pitu accayena raj- jaæ pÃpuni. Tassa ÂhÃnato apanÅto pitu purohito atthi, so duggato hutvà ekasmiæ jarÃgehe\<*<2>*>/ vasati. Ath' ekadivasaæ Bodhisatto a¤¤Ãtakavesena rattibhÃge nagaraæ parigaïhanto carati. Tam enaæ katakammacorà ekasmiæ surÃpÃne suraæ\<*<3>*>/ pivitvà aparam pi ghaÂenÃdÃya attano gehaæ gacchantà antara- vÅthiyaæ disvà "are kho si tvan" ti vatvà paharitvà uttari- sÃÂakaæ gahetvà ghaÂaæ ukkhipitvÃ\<*<4>*>/ tÃsentÃ\<*<5>*>/ gacchiæsu. So pi kho brÃhmaïo tasmiæ khaïe nikkhamitvà antaravÅthiyaæ Âhito nakkhattaæ olokento\<*<6>*>/ ra¤¤o amittÃnaæ\<*<7>*>/ hatthagata- bhÃvaæ ¤atvà brÃhmaïiæ Ãmantesi. Sà "kiæ ayyÃ" 'ti vatvà vegena tassa santikaæ ÃgatÃ\<*<8>*>/. Atha naæ sà Ãha: "bhoti amhÃkaæ rÃjà amittÃnaæ vasaæ gato" ti. "Ayya, kin te ra¤¤o santike pavattiyÃ\<*<9>*>/, brÃhmaïà jÃnissantÅti". RÃjà brÃhma- ïassa saddaæ sutvà thokaæ gantvà dhutte Ãha: "duggato 'mhi sÃmÅ\<*<10>*>/, uttarÃsaÇgaæ gahetvà vissajjetha man" ti. Te pu- nappuna\<*<11>*>/ kathentaæ\<*<12>*>/ kÃru¤¤ena vissajjesuæ. So tesaæ va- sanageham sallakkhetvà nivatti. BrÃhmano\<*<13>*>/ pi "bhoti am- hÃkaæ rÃjà amittahatthato mutto\<*<14>*>/" ti Ãha. RÃjà tam pi sutvÃ\<*<15>*>/ pÃsÃdaæ abhirÆhi\<*<16>*>/. So vibhÃtÃya rattiyà brÃhmaïe pakkosÃpetvà "kiæ Ãcariyà rattim nakkhattaæ olokayitthÃ" 'ti pucchi. "ùma devÃ" 'ti. "sobhanaæ\<*<17>*>/ asobhanan" ti. "Sobhanaæ\<*<18>*>/ devÃ" 'ti. "Koci gÃho\<*<19>*>/ n' atthÅti". "N' atthi devÃ" 'ti. RÃjà "asukagehato brÃhmaïaæ pakkosathÃ" 'ti purÃïapurohitaæ\<*<20>*>/ pakkosÃpetvà "kiæ Ãcariya rattiæ te \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid sabbasi-. 2 Bd jara-. 3 Cks suraæ. 4 Bid ukkhipÃpetvÃ. 5 Ck Bd -to. 6 Bid -ketvÃ. 7 Bid amitta. 8 Ck Ãgantvà corr. to ÃgatÃ, Bi gantvÃ, Bd Ãgato. 9 Cks -yÃsÃ, Bi pattiya, Bd pattayasÃ. 10 Cks sÃmi, Bid sÃmÅti. 11 Bid -nnaæ. 12 Bi -te. 13 Bid atha porÃïakaparohito brÃ-. 14 Cs amutto. 15 Bi adds taæ pi gehaæ sallakkhetvÃ, Bd tassa gehaæ s. 16 Cks -ruhi, Bid -rÆyhi. 17 Cs -ïaæ, Bid kiæ sobhaïanti, omitting asobhanan ti. 18 Ck -no, Cs -ïo, Bid -ïaæ. 19 Bid viggaho. 20 Bid porÃïakapa-. >/ #<[page 428]># %<428 III. TikanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% nakkhattaæ diÂÂhan" ti pucchi. "ùma devÃ" 'ti. "Atthi koci gÃho\<*<1>*>/" ti. "ùma mahÃrÃja, ajjarattiæ tumhe amittavasaæ gantvà muhutten' eva muttÃ" ti. RÃjà "nakkhattajÃnanakena nÃma evarÆpena bhavitabban" ti sesabrÃhmaïe nikka¬¬hÃ- petvà "brÃhmaïa pasanno 'smi, te varaæ gaïhÃ\<*<2>*>/" ti Ãha. "MahÃrÃja puttadÃrena saddhiæ mantetvà gaïhissÃmÅti". "Gaccha mantetvà ehÅti". So gantvà brÃhmaïi¤ ca putta¤ ca suïisa¤ ca dÃsi¤ ca pakkositvÃ\<*<3>*>/ "rÃjà me varaæ deti\<*<4>*>/, kiæ gaïhÃmÅti" pucchi. BrÃhmaïÅ "mayhaæ dhenusataæ ÃnehÅti" Ãha. Putto chattamÃïavo nÃma "mayhaæ kumudavaïïehi\<*<5>*>/ sindhavehi yuttaæ Ãja¤¤arathan" ti. Suïisà "mayhaæ maïi- kuï¬alaæ Ãdiæ\<*<6>*>/ katvà sabbÃlaækÃran" ti. Puïïà nÃma dÃsÅ "mayhaæ\<*<7>*>/ udukkhalamusala¤ c' eva suppa¤ cÃ" 'ti. BrÃh- maïo pana gÃmavaraæ gahetukÃmo ra¤¤o santikaæ gantvà "kiæ brÃhmaïa pucchito te dÃro\<*<8>*>/" ti. "PuÂÂho\<*<9>*>/ Ãma mahÃ- rÃja\<*<10>*>/, pucchitÃ\<*<11>*>/ na pan' ekacchandÃ\<*<12>*>/" ti vatvà paÂhamaæ gÃthadvayam\<*<13>*>/ Ãha: @*>/ mahÃrÃja ekÃgÃre vasÃmase, ahaæ gÃmavaraæ icche, brÃhmaïÅ ca gavaæ sataæ, || Ja_III:115 ||>@ @*>/ ca Ãja¤¤arathaæ, ka¤¤Ã ca maïikuï¬alaæ, yà c' esà Puïïikà jammÅ udukkhalaæ abhikaækhatÅti\<*<16>*>/. || Ja_III:116 ||>@ Tattha icche ti icchÃmi, gavaæ satan ti rohiïÅnam\<*<17>*>/ guïïaæ\<*<18>*>/ sa- taæ, ka¤¤Ã ti suïisÃ, yà cesà ti yà esà amhÃkaæ ghare Puïïikà nÃma dÃsÅ sà jammikà lÃmikà suppamusalehi saddhiæ udukkhalaæ abhikaækhati\<*<19>*>/ icchatÅti\<*<20>*>/. RÃjà "sabbesaæ icchiticchitaæ dethÃ" 'ti ÃïÃpento \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid viggaho-. 2 Bid -hÃhÅ. 3 Bid -sÃpetvÃ. 4 Bid dadÃti. 5 Bd adds catuhi. 6 Bd Ãdi. 7 dhenusataæ---dÃsÅ mayhaæ wanting in Bi. 8 Bd pucchità te puttadÃrÃ, Bi te puttadÃro puÂho. 9 Bi omits puÂÂho. 10 Bid devà ti in the place of mahÃrÃja. 11 Bi -te, Cks -to. 12 Bid anekacchandà in the place of napaneka-. 13 Cks gÃtham. 14 Cks nÃnÃcch-, Bid nÃnÃch-. 15 Bid putto. 16 Cks -khati. 17 Bi dhenuna, Bd khira. 18 Bi guïa, Bd gunnaæ. 19 Bd -tÅti. 20 Bd -ati. >/ #<[page 429]># %< 10. SÅlavÅmaæsajÃtaka. (290.) 429>% @*>/ ka¤¤Ãya maïikuï¬alaæ, ya¤ c' etaæ Puïïikaæ jammiæ paÂipÃdetha udukkhalan ti || Ja_III:117 ||>@ gÃtham Ãha. Tattha ya¤cetan ti yaæ\<*<2>*>/ etaæ Puïïikan ti vadati taæ jammiæ uduk- khalaæ paÂipÃdetha sampaÂicchÃdethà ti. Iti rÃjà yaæ\<*<3>*>/ brÃhmaïena patthitaæ\<*<4>*>/ ta¤ ca a¤¤a¤ ca mahantaæ yasaæ datvà "ito paÂÂhÃya amhÃkaæ kattabba- kiccesu ussukkaæ ÃpajjÃ\<*<5>*>/" ti vatvà brÃhmaïaæ attano san- tike akÃsi. Satthà imaæ desanaæ\<*<6>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà brÃhmaïo ùnando ahosi, rÃjà pana aham evÃ" 'ti. NÃnacchanda- jÃtakaæ\<*<7>*>/. $<10. SÅlavÅmaæsajÃtaka.>$ SÅlaæ kireva kalyÃïan ti. Idaæ Satthà Jetavane viha- ranto ekaæ sÅlavÅmaæsakabrÃhmaïaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ pana paccuppannam pi atÅtam pi heÂÂhà EkanipÃte SÅlavÅmaæsajÃtake vitthÃritam eva, idha pana BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente tassa purohito "attano sÅlaæ vÅmaæsissÃmÅti" hera¤¤akaphalakato\<*<8>*>/ dve divase ekekaæ kahÃpaïaæ gaïhi. Atha naæ tatiyadivase coro ti gahetvà ra¤¤o santikaæ nayiæsu. So antarÃmagge ahiguï¬ike sappaæ kÅÊÃpente\<*<6>*>/ addasa. Atha naæ rÃjà disvà "kiss' evarÆpam\<*<10>*>/ akÃsÅti" pucchi. BrÃhmaïo "attano sÅlaæ vÅmaæsitukÃmatÃyÃ" 'ti vatvÃ\<*<11>*>/ @@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -ssÃja¤¤a-, Bid puttassa aja-. 2 Bid add ca 3 Bid omit yaæ. 4 Ck patitaæ, Cs patthi, Bi pati, Bd patti. 5 Bid -jjÃhÅ. 6 Bid dhammade-. 7 Cks nÃnÃcch-, Bi nÃch-, Bd nÃnÃch-, Bid add navamaæ. 10. Cfr. L. Feer in J. As. 1875 T. 6 p. 265 8 Bd hi-, Bi hira¤¤apa-. 9 Bi kilÃyante, Bd kilayante. 10 Bid rÃjà kasmà evarÆpaæ. 11 Bid add imaæ gÃtham Ãha. >/ #<[page 430]># %<430 III. DukanipÃta. 4. Abbhantaravagga. (29.)>% @@ @@ Ãha. Tattha sÅlan ti ÃcÃro kirà 'ti anussavatthe nipÃto, kalyÃïan ti sobha- ïaæ\<*<3>*>/, sÅlaæ kira\<*<4>*>/ kalyÃïan ti evaæ paï¬ità vadantÅti attho, passà 'ti attÃnam eva vadati, na ha¤¤atÅti paraæ pi na viheÂheti parena pana\<*<5>*>/ na viheÂhÅyati, samÃdissan ti sÃmÃdiyÃmi\<*<5>*>/, anumataæ sivan ti khemaæ nibbhayan ti evaæ paï¬itehi sampaÂicchitaæ, yena vuccatÅti yena sÅlena sÅlavà puriso ariyÃnaæ BuddhÃdÅnaæ paÂipattiæ samÃcaranto ariyavuttisamÃcÃro ti vuccati tam ahaæ samÃdiyissÃmÅti\<*<6>*>/ attho, virocatÅti pabbatamatthake aggikkhandho viya virocati. Evaæ Bodhisatto tÅhi gÃthÃhi sÅlavaïïaæ pakÃsento ra¤¤o dhammaæ desetvà "mahÃrÃja mama gehe pitu santakaæ mÃtu santakaæ attanà uppÃditaæ tayà dinna¤ ca bahudhanaæ\<*<7>*>/ atthi pariyanto na pa¤¤Ãyati, ahaæ pana sÅlaæ vÅmaæsanto hera¤¤i- kato\<*<8>*>/ kahÃpaïe gaïhiæ, idÃni mayà imasmiæ loke jÃtigotta- kulapadesÃnaæ\<*<9>*>/ lÃmakhabhÃvo sÅlass' eva ca\<*<10>*>/ jeÂÂhakabhÃvo ¤Ãto, ahaæ pabbajissÃmi, pabbajjaæ me\<*<11>*>/ anujÃnÃhÅti" anu- jÃnÃpetvà ra¤¤Ã punappuna yÃciyamÃno pi nikkhamma Hima- vantaæ pavisitvà isipabbajjaæ pabbajitvÃ\<*<12>*>/ samÃpattiyo\<*<13>*>/ nib- battetvà Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ desanam\<*<14>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà sÅlavÅmaæsako purohitabrÃhmaïo\<*<15>*>/ aham evÃ" 'ti. SÅlavÅmaæsa- jÃtakaæ\<*<16>*>/. Abbhantaravaggo catuttho\<*<17>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -vatti, Bi -vutthi. 2 Bid omit Ãha. 3 Ck -naæ. 4 Bid kireva. 5 Bid parehi pi. 6 Bid -da-. 7 Cs bahuæ-. 8 Bid hira¤¤aphalakato. 9 Bid jÃtikulagotta-. 10 Bid omit ca. 11 Bid me pabbajjaæ. 12 Bid abhi¤¤Ã ca. 13 Bid add ca. 14 Bid dhammade-. 15 Bid -to-, and add pana. 16 Bid add dasamaæ. 17 Bid add tassuddÃnam: abbhantaraseyyaka¤ca va¬¬hakÅ sirijÃtakaæ maïi sukara sÃlukaæ lÃbhagaraha macchadÃnaæ nÃnÃchandaæ sÅlavÅmaæsakaæ abbhantaravaggo ti vuccati. >/ #<[page 431]># %< 1. BhadraghaÂajÃtaka. (291.) 431>% 5. KUMBHAVAGGA. $<1. BhadraghaÂajÃtaka.>$ SabbakÃmadadaæ kumbhan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto AnÃthapiï¬ikassa bhÃgineyyaæ Ãrabbha kathesi. So kira mÃtÃpitunnaæ santakÃ\<*<1>*>/ cattÃlÅsahira¤¤akoÂiyo pÃnavyasanena\<*<2>*>/ nÃsetvà seÂÂhino santikaæ agamÃsi\<*<3>*>/. So pi 'ssa "vohÃraæ karohÅti" sahassaæ adÃsi, tam pi nÃsetvà puna agamÃsi. Puna tassa\<*<4>*>/ pa¤ca satÃni dÃpesi, tÃni vinÃsetvà puna Ãgatassa dve thÆlasÃÂake dÃpesi, te pi nÃsetvà Ãgataæ\<*<5>*>/ gÅvÃya\<*<6>*>/ gahetvÃ\<*<7>*>/ nÅharÃpesi. So anÃtho hutvà paraku¬¬aæ\<*<8>*>/ nissÃya kÃlam akÃsi. Tam enaæ ka¬¬hetvÃ\<*<9>*>/ bahi cha¬- ¬esuæ\<*<10>*>/. AnÃthapiï¬iko vihÃraæ gantvà sabbaæ taæ bhÃgineyyassa pavattiæ TathÃgatassa Ãrocesi. SatthÃ\<*<11>*>/ "tvaæ etaæ\<*<12>*>/ kathaæ san- tappessasi yam ahaæ pubbe sabbakÃmadadaæ kumbhaæ datvÃ\<*<13>*>/ san- tappetuæ nÃsakkhin" ti vatvà tena yÃcito atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïÃsiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto seÂÂhikule nibbattitvÃ\<*<14>*>/ pitu accayena seÂÂhiÂ- ÂhÃnaæ labhi. Tassa gehe bhÆmigatam eva cattÃlÅsakoÂidha- naæ ahosi. Putto pan' assa eko yeva. Bodhisatto\<*<15>*>/ dÃnÃdÅni pu¤¤Ãni katvà kÃlakÃto\<*<16>*>/, Sakko devarÃjà hutvà nibbatti. Ath' assa putto vÅthiæ ÃvaritvÃ\<*<17>*>/ maï¬apaæ kÃretvà mahÃ- janaparivuto nisÅditvà suraæ\<*<18>*>/ pÃtuæ Ãrabhi. So laæghanadhÃ- vanagÅtanaccÃdÅni\<*<19>*>/ karontÃnaæ sahassaæ\<*<20>*>/ dadamÃno itthisoï- ¬asurÃsoï¬amaæsasoï¬ÃdibhÃvaæ Ãpajjitvà "tvaæ\<*<21>*>/ gÅtaæ tvaæ\<*<22>*>/ naccaæ tvaæ\<*<22>*>/ vÃditan" ti samajjatthiko\<*<23>*>/ pamatto\<*<24>*>/ hutvà Ãhiï¬anto nacirass' eva cattÃlÅsakoÂidhanaæ\<*<25>*>/ upabhoga- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -kÃ. 2 Ck pana-, Bi piïabya-, Bd pÃnabyÃ-. 3 Bid Ãg-. 4 Bid punassa. 5 Bid punÃgataæ. 6 Bid -yaæ, Ck jÅvà 7 Bid gÃhÃpetvÃ. 8 Cs -ku¬¬haæ? Bi -kuÂaæ, Bd -kuÂÂaæ. 9 Bi -itvÃ, Bd Ãka¬¬hitvÃ. 10 Bi chaÂe-, Bd chaÂÂe-. 11 Bi adds kira, Bd kiæ 12 Cs ekaæ. 13 Bi adds pavÅ, Bd pi. 14 Cks nibbatti. 15 Bid add pana 16 Bid kÃlaÇka-. 17 so Ck; Cs avÃritvÃ, Bi vitti vicaritvÃ, Bd vÅthiyaæ otaritvÃ. 18 Cks surÃ. 19 in the place of gÅta, Bd has Ãbharaïa, Bi suraïa. 20 Bid repeat sahassaæ. 21 Bd kva. 22 Bid kva. 23 Ck Bi samajji-. 24 Bid vasamitto. 25 Ck satÃsÅtikoÂi-, Cs sattÃsÅti-. >/ #<[page 432]># %<432 III. TikanipÃta 5. Kumbhavagga. (30.)>% paribhogÆpakaraïÃni\<*<1>*>/ ca\<*<2>*>/ nÃsetvà duggato kapaïo pilotikaæ nivÃsetvà vicari. Sakko Ãvajjanto\<*<3>*>/ tassa duggatabhÃvaæ ¤atvà puttapemenÃgantvÃ\<*<4>*>/ sabbakÃmadadaæ kumbhaæ datvà "tÃta yathÃyaæ\<*<5>*>/ kumbho na bhijjati tathà naæ rakkha, imasmiæ te sati dhanassa paricchedo nÃma na bhavissati, appamatto ho- hÅti" ovaditvÃ\<*<6>*>/ devalokam eva gato. Tato paÂÂhÃya\<*<7>*>/ pivanto vicari\<*<8>*>/. Ath' ekadivasaæ matto taæ kumbhaæ ÃkÃse khipitvÃ\<*<9>*>/ paÂicchanto\<*<10>*>/ ekavÃraæ virajjhi\<*<11>*>/. Kumbho bhÆmiyaæ patitvà bhijji. Tato paÂÂhÃya puna daliddo hutvà pilotikaæ nivÃsetvà kapÃlahattho bhikkhaæ caranto paraku¬¬aæ\<*<12>*>/ nissÃya kÃ- lam akÃsi. Satthà imaæ atÅtaæ Ãharitvà @*>/ laddhÃna dhuttako yÃva so\<*<14>*>/ anupÃleti tÃva so sukham edhati. || Ja_III:121 ||>@ @*>/ ca pamÃdà kumbham abbhidà tadÃ\<*<16>*>/ naggo ca pottho\<*<17>*>/ ca pacchà bÃlo viha¤¤ati. || Ja_III:122 ||>@ @*>/ paribhu¤jati pacchà tappati\<*<19>*>/ dummedho kuÂaæ\<*<20>*>/ bhinno\<*<21>*>/ va dhuttako ti || Ja_III:123 ||>@ imà abhisambuddhagÃthà vatvà jÃtakam samodhÃnesi: Tattha sabbakÃmadadan ti sabbe vatthukÃme dÃtuæ samatthaæ kum- bhaæ, kuÂan\<*<20>*>/ ti kumbhavevacanaæ, yÃvÃ\<*<22>*>/ 'ti yattakaæ kÃlaæ, anupÃletÅti yo koci evarÆpaæ labhitvà yÃva rakkhati tÃva so sukham edhatÅti attho, matto ca ditto\<*<15>*>/ cà 'ti surÃmadena matto dappena ditto\<*<15>*>/, pamÃdà kum- bham abbhidà ti pamÃdena kumbhaæ bhindi\<*<23>*>/, naggo ca pottho\<*<24>*>/ cà 'ti kadÃci potthakapilotikÃya nivatthattÃ\<*<25>*>/ pottho, evamevà 'ti evam evaæ\<*<26>*>/, amatto\<*<27>*>/ ti appamÃïena\<*<28>*>/, tappatÅti socati. "Tadà bhadraghaÂabhedako\<*<29>*>/ dhutto seÂÂhibhÃgineyyo ahosi, Sakko pana aham evÃ" 'ti. BhadraghaÂajÃtakaæ\<*<30>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -gapakÃra-, Bd -gagÆpakara-, Bi -gupakaranÃdÅni. 2 Bi vi, Bd pÅ. 3 Cs -jjento. 4 Bid -na Ãg-. 5 Ck yathÃ, Bd yathà ayam, Bi omits yathÃ. 6 Bid ovÃdetvÃ. 7 Bid add suraæ. 8 Bid -rati. 9 Cs repeats khipitvÃ. 10 Bid sampa-. 11 Ck Bi -rajji. 12 Bi -kuÂaæ, Bd -kuÂÂaæ. 13 Cs kÆ-. 14 Bid naæ. 15 Bid ritto. 16 Cs tato. 17 Bid poÂho. 18 Bid pamatto 19 Cks tapati. 20 Cs kÆ-. 21 so Cks; Bi bhitvÃ, Bd phidÃ. 22 Bid yÃvan. 23 Cks bhijji. 24 Bd poÂho, Bi heÂhÃ. 25 Cs nivattattà corr. to -vatthattÃ. 26 Bid eva 27 Cks -ttÃ, Bid pamatto. 28 Ck -nena, Cs -nena corr. to -ïena, Bid pamÃdena. 29 Bi suragha-. 30 Bi surÃghaÂa-, Bid add pathamaæ, >/ #<[page 433]># %< 2. SupattajÃtaka. (292.) 433>% $<2. SupattajÃtaka.>$ BÃrÃïassaæ mahÃrÃjà 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto BimbÃdeviyà SÃriputtattherena dinnarohitamaccharasaæ\<*<1>*>/ nava- ghatamissakaæ\<*<2>*>/ sÃlibhattaæ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ heÂÂhà kathita-AbbhantarajÃtake\<*<3>*>/ vatthusadisam eva. TadÃpi\<*<4>*>/ theriyà udara- vÃto kuppi. RÃhulabhaddo therassa Ãcikkhi. Thero taæ Ãsana- sÃlÃya nisÅdÃpetvà Kosalara¤¤o nivesanaæ gantvà rohitamaccharasaæ\<*<5>*>/ navasappimissakaæ sÃlibhattaæ Ãharitvà tassa adÃsi. So Ãharitvà mÃtu theriyà adÃsi. Tassà bhuttamattÃya udaravÃto paÂippassambhi. RÃjà purise pesetvà parigaïhÃpetvà tato paÂÂhÃya theriyà tathÃrÆpaæ bhattam adÃsi. Ath' ekadivasaæ\<*<6>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂ- ÂhÃpesuæ: "Ãvuso dhammasenÃpati theriæ\<*<7>*>/ evarÆpena nÃma bhoja- nena santappesÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva SÃriputto RÃhulamÃtÃya pathitaæ deti, pubbe pi adÃsi yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto kÃkayoniyaæ nibbattitvà vayappatto asÅtiyà kÃkasahassÃnaæ jeÂÂhako Supatto nÃma kÃkarÃjà ahosi, agga- mahesÅ pana\<*<8>*>/ SuphassÃ\<*<9>*>/ nÃma kÃkÅ ahosi, senÃpati Sumukho nÃma. So asÅtikÃkasahassehi\<*<10>*>/ parivuto BÃrÃïasiæ upanissÃya vasi. So ekadivasaæ Suphassaæ\<*<9>*>/ ÃdÃya gocaraæ pariyesa- mÃno\<*<11>*>/ BÃrÃïasÅra¤¤o mahÃnasamatthakena agamÃsi. SÆdo ra¤¤o nÃnÃmacchamaæsavikatiparivÃrabhojanaæ\<*<12>*>/ sampÃdetvà thokaæ bhÃjanÃni vivaritvà usumaæ palÃpento aÂÂhÃsi. Su- phassÃ\<*<13>*>/ macchamaæsagandhaæ\<*<14>*>/ ghÃyitvà rÃjabhojanaæ bhu¤- jitukÃmà hutvà taæ divasaæ akathetvÃ\<*<15>*>/ dutiyadivase "ehi bhadde gocarÃya gamissÃmÃ" ti vuttÃ\<*<16>*>/ "tumhe gacchatha, mayhaæ eko dohaÊo atthÅti" vatvà "kÅdiso\<*<17>*>/ dohaÊo" ti vutte "BÃrÃïasÅra¤¤o bhojanaæ bhu¤jitukÃm, amhi\<*<18>*>/, na kho pana \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dinnaæ, Cs -sa. 2 Ck -sata-, Bid navasappimi-. 3 Bd kathitaæ-, Bi -tameva-. 4 Bid add hi. 5 Bid -macchamaæsarasaæ. 6 Bid add bhikkhÆ. 7 Bid -riyÃ. 8 Bid panassa. 9 Bid -pa-. 10 Bid asÅtiyà kÃ-. 11 Bi -yesanto. 12 Cs -paribhojanaæ, Bid -païitabho-. 13 Ck Bid -pa-. 14 Bid maæsamaccha-. 15 Bi adds va. 16 Bid vutte. 17 Bid kiæ. 18 Bi -momhi, Bd -mÃmhi. >/ #<[page 434]># %<434 III. TikanipÃta. 5. Kumbhavagga. (30.)>% sakkà mayà taæ laddhuæ, tasmà jÅvitaæ pariccajissÃmi devÃ" 'ti Ãha. Bodhisatto cintayamÃno nisÅdi. Sumukho Ãgantvà "kiæ mahÃrÃja anattamano sÅti" pucchi. RÃjà taæ atthaæ Ãrocesi. SenÃpati "mà cintayi mahÃrÃjÃ" 'ti te ubho pi assÃ- setvà "ajja tumhe idh' eva hotha, mayaæ bhattaæ ÃharissÃmÃ" 'ti vatvà pakkÃmi. So kÃke sannipÃtetvà taæ kÃraïaæ ka- thetvà "etha bhattaæ ÃharissÃmÃ" 'ti kÃkehi saddhiæ BÃrÃ- ïasiæ\<*<1>*>/ pavisitvà mahÃnasassÃvidÆre\<*<2>*>/ kÃke vagge vagge katvà tasmiæ tasmiæ ÂhÃne ÃrakkhatthÃya\<*<3>*>/ Âhapetvà sayaæ aÂÂhahi kÃkayodhehi\<*<4>*>/ saddhiæ mahÃnasacchadane nisÅdi. Ra¤¤o bhattaharaïakÃlaæ ullokayamÃno\<*<5>*>/ te ca kÃke Ãha: "ahaæ ra¤¤o bhatte hariyamÃne bhÃjanÃni pÃtessÃmi, bhÃjanesu\<*<6>*>/ patitesu mayhaæ jÅvitaæ n' atthi, tumhesu cattÃro janà mukhapÆraæ bhattaæ cattÃro macchamaæsaæ gahetvÃ\<*<7>*>/ sapajÃpatikaæ kÃka- rÃjaæ\<*<8>*>/ bhojetha, `kahaæ senÃpatÅti\<*<9>*>/' vutte\<*<10>*>/ `pacchato ehitÅti\<*<11>*>/ vadeyyÃthÃ" 'ti. Atha sÆdo\<*<12>*>/ bhojanavikatiæ sampÃdetvà kÃjena\<*<13>*>/ gahetvÃ\<*<14>*>/ rÃjakulaæ pÃyÃsi. Tassa rÃjaÇgaïaæ\<*<15>*>/ gatakÃle kÃkasenÃpati kÃkÃnaæ sa¤¤aæ datvà sayaæ uppa- titvà bhattahÃrakassa\<*<16>*>/ ure nisÅditvà nakhapa¤jarena\<*<17>*>/ pahari- tvà kaïayaggavaïïena\<*<18>*>/ tuï¬ena nÃsaggaæ assa abhihantvÃ\<*<19>*>/ uÂÂhÃya dvÅhi pÃdehi\<*<20>*>/ mukham assa pidahi. RÃjà mahÃtale caækamanto mahÃvÃtapÃnena oloketvà taæ kÃkassa kiriyaæ disvà bhattahÃrakassa\<*<21>*>/ saddaæ datvà "bho bhattahÃra\<*<22>*>/, bhÃ- janÃni\<*<23>*>/ cha¬¬etvÃ\<*<24>*>/ kÃkam eva gaïhÃ\<*<25>*>/" 'ti Ãha. So bhÃ- janÃni cha¬¬etvÃ\<*<24>*>/ kÃkaæ daÊhaæ gaïhi. RÃjà pana\<*<26>*>/ "ito ehÅti" Ãha. Tasmiæ khaïe\<*<27>*>/ kÃkà Ãgantvà attano pahonakaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -siyaæ. 2 Bid -sassa avi-. 3 Bid ÃrakkhaïatthÃya. 4 Bid kÃkasÆrayo-. 5 Bid olokiyamÃno. 6 Bid add pana. 7 Bd adds netvÃ, Bi netvà passa. 8 Bid -rÃjÃnaæ. 9 Cs adds ca. 10 Bid add mama. 11 Cks ehÅti, Bid ehiti. 12 Bid add ra¤¤o. 13 Bid kÃcena. 14 Bid gÃhÃpetvà 15 Bi -ïe, Bd -ïa 16 Bid -kÃrakassa. 17 Bid -pa¤carena. 18 Bid kalÃyaggasadisena. 19 Cs -gantvÃ, Bid abhipaharanto. 20 Bid pakkhapÃ-. 21 Bi -kÃrakassa. 22 Bi -kÃraka, Bd -hÃraka. 23 Bid bhattabhÃ-. 24 Ck cha¬¬he-. 25 Bid -hÃhÅ. 26 Bid rÃjÃpi naæ. 27 Bid add te. >/ #<[page 435]># %< 2. SupattajÃtaka. (292.) 435>% bhu¤jitvà sesaæ vuttaniyÃmena\<*<1>*>/ gahetvà agamaæsu\<*<2>*>/. Tato sesà Ãgantvà sesaæ\<*<3>*>/ bhu¤jiæsu. Te pi aÂÂha janà gantvà rÃ- jÃnaæ sapajÃpatikaæ bhojesuæ. SuphassÃya dohaÊo\<*<4>*>/ vÆpa- santo\<*<5>*>/. BhattahÃrako kÃkaæ ra¤¤o upanesi. Atha naæ rÃjà pucchi: "bho kÃka, tvaæ mama¤ ca na lajji bhattahÃrakassa ca nÃsaæ khaï¬esi bhattabhÃjanÃni ca bhindi attano ca jÅvitaæ na rakkhi, kasmà evarÆpaæ kammam akÃsÅti". KÃko "mahÃ- rÃja, amhÃkaæ rÃjà BÃrÃïasiæ upanissÃya vasati, aham assa senÃpati, tassa Suphassà nÃma bhariyà dohaÊinÅ tumhÃkaæ bho- janaæ bhu¤jitukÃma, rÃjà tassà dohaÊaæ mayhaæ Ãcikkhi, ahaæ tatth' eva mama jÅvitaæ pariccajitvà Ãgato, idÃni me tassà bhojanaæ pesitaæ, mayham manoratho matthakaæ patto, iminà kÃraïena mayà evarÆpaæ\<*<6>*>/ katan" ti dÅpento @*>/ mahÃrÃja kÃkarÃjà nivÃsiko asÅtiyà sahassehi Supatto parivÃrito. || Ja_III:124 ||>@ @*>/ icchati ra¤¤o mahÃnase pakkaæ paccagghaæ rÃjabhojanaæ. || Ja_III:125 ||>@ @@ Tattha BÃrÃïassan\<*<9>*>/ ti BÃrÃïasiyaæ, nivÃsiko\<*<10>*>/ ti nibaddhavasa- nako, pakkan ti nÃnappakÃrena sampÃditaæ, keci siddhan ti sajjhÃyanti, pac- cagghan\<*<11>*>/ ti accuïhaæ\<*<12>*>/ aparivÃsikaæ\<*<13>*>/ macchamaæsavikatisu và pacceka- paccekamettamahagghan\<*<14>*>/ ti paccagghaæ, tesÃhaæ pahito dÆto ra¤¤o camhi idhÃgato ti tesaæ ubhinnam pi ahaæ dÆto Ãïattikaro ra¤¤Ã\<*<15>*>/ c' amhi\<*<16>*>/ pahito, tasmà idha Ãgato ti attho\<*<17>*>/, bhattu apacitiæ kummÅti sv- Ãhaæ evaæ Ãgato\<*<18>*>/ attano bhattu apacitiæ sakkÃrasammÃnaæ karomi, nÃsÃ- yaæ\<*<19>*>/ akaraæ vaïan ti mahÃrÃja iminà kÃraïena tumhe ca attano ca jÅvitaæ agaïayitvÃ\<*<20>*>/ bhattabhÃjanaæ\<*<21>*>/ pÃtÃpetuæ bhattahÃrakasÃnÃsÃya mukhatuï¬ena\<*<22>*>/ vaïaæ akÃsiæ, mayà attano ra¤¤o apaciti katÃ, idÃni tumbhe yaæ icchatha taæ daï¬aæ\<*<23>*>/ karothà 'ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -meneva. 2 Bid -miæsu. 3 Ck Bd sesÃ, Bi sesa. 4 Cks -Êaæ. 5 Bid vÆpasami. 6 Bid add kammaæ. 7 Bi -ïasyaæ, Bd -ïassyaæ. 8 Bi tasmÅtum, Bd bhakkhÅtum. 9 Bi -ïasÅyyan, Bd -ïassyan. 10 Cks -sako. 11 Ck pacchagghan, Bd paccakkhan. 12 Ck abbhuïhaæ, Bid abhiïhaæ. 13 Bi saæparivÃritaæ, Bd saæparivÃsÅtaæ. 14 Cs -mettha-, Bid omit one pacceka. 15 Bd ra¤¤o. 16 Bd ca amhi. 17 Cks attano, Bi atto. 18 Bid Ãïatto. 19 Bid nÃsÃya. 20 Cks agaïhitvÃ, Bid agaïetvÃ. 21 Bid -bhojanaæ. 22 Cs Bid -tuï¬akena. 23 Bi danta. >/ #<[page 436]># %<436 III. TikanipÃta. 5. Kumbhavagga. (30.)>% RÃjà tassa vacanaæ sutvà "mayaæ tÃva manussabhÆtÃnaæ mahantaæ yasaæ datvà amhÃkaæ suhajje kÃtuæ\<*<1>*>/ na sak- koma, gÃmÃdÅni dadamÃnÃpi amhÃkaæ jÅvitadÃyakaæ na la- bhÃma, ayaæ kÃko samÃno attano ra¤¤o jÅvitaæ pariccajati\<*<2>*>/ ativiya sappuriso madhurassaro dhammiko\<*<3>*>/" ti guïesu pasÅdi- tvà ta¤ ca\<*<4>*>/ setacchattena pÆjesi. So attano laddhena chat- tena\<*<5>*>/ rÃjÃnam eva pÆjetvà Supattassa\<*<6>*>/ guïaæ\<*<7>*>/ kathesi. RÃjà taæ\<*<8>*>/ pakkosÃpetvà dhammaæ sutvà ubhinnam\<*<9>*>/ pi\<*<10>*>/ tesaæ attano bhojananiyÃmena bhattaæ paÂÂhapesi, sesakÃkÃnaæ devasikaæ ekaæ\<*<11>*>/ taï¬ulammaïaæ pacÃpesi\<*<12>*>/, saya¤ ca Bo- dhisattassa ovÃde Âhatvà sabbasattÃnaæ abhayaæ datvà pa¤- casÅlÃni rakkhi\<*<13>*>/. SupattakÃkovÃdo\<*<14>*>/ sattavassasatÃni pavatti\<*<15>*>/. Satthà imaæ desanaæ\<*<16>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà rÃjà Anando ahosi, senÃpati\<*<17>*>/ SÃriputto, Suphassà RÃhulamÃtÃ, Su- patto pana\<*<18>*>/ aham evÃ" 'ti. SupattajÃtakaæ\<*<19>*>/. $<3. KÃyavicchindajÃtaka.>$ PuÂÂhassa me ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto a¤¤a- taraæ purisaæ Ãrabbha kathesi. SÃvatthiyaæ kira eko\<*<20>*>/ puriso paï¬urogena aÂÂito\<*<21>*>/ vejjehi paÂikkhitto, PuttadÃro pi 'ssa "ko imaæ paÂijaggituæ sakkotÅti" cintesi. Tassa\<*<22>*>/ etad ahosi: "sac' Ãhaæ imamhà rogà vuÂÂhahissÃmi\<*<23>*>/ pabbajissÃmÅti". So katipÃhen' eva ki¤ci sappÃyaæ labhitvà Ãrogo\<*<24>*>/ hutvà Jetavanaæ gantvÃ\<*<25>*>/ pabbajjaæ yÃci. So Satthu santike pabbajja¤ ca upasampada¤ ca labhitvà nacirass' eva arahattaæ pÃpuïi. Ath' ekadivasaæ bhikkhÆ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesum: "Ãvuso asuko nÃma paï¬urogÅ `imamhà rogà vuÂÂhito pabbajissÃmÅti' cintetvà pabbajito c' eva arahatta¤ ca patto" ti. Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sanni- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi sukhahajje tuæ, Bd suhajje tuæ. 2 Bid -ji. 3 Bi dhammÃkathiko, Bd dhammakatiko. 4 Bid taæ, leaving out ca. 5 Bid setacha-. 6 Cs supaïïassa, Bid bodhisattassa. 7 Bid guïe. 8 Bid naæ. 9 Bi -nnÃ, Bd -nnaæ. 10 Cks hi. 11 Bid ekadoïi. 12 Bi Âhapesi. 13 Cs -iæsu, Bid rakkhati. 14 Bid add pana. 15 Bid pavattati. 16 Bid dhammade-. 17 Bid sumukhose-. 18 Cks omit pana. 19 Bid add dutiyaæ. 20 Ck kira eko. 21 Ck addhito, Bi atiko. 22 Cs athassa. 23 Bid mu¤cissÃmi. 24 Cks Bi ar-. 25 Bid add satthÃraæ. >/ #<[page 437]># %< 3. KÃyavicchindajÃtaka. (293.) 437>% sinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave\<*<1>*>/ ayam eva, pubbe paï¬itÃpi evaæ vatvà rogà vuÂÂhÃya pabbajitvà attano va¬¬him akaæsÆ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto brÃhmaïakule nibbattitvà vayappatto kuÂum- baæ saïÂhapetvà vasanto paï¬urogÅ ahosi. VejjÃpi paÂijaggi- tuæ nÃsakkhiæsu, puttadÃro pi\<*<2>*>/ vippaÂisÃrÅ ahosi. So "imamhà rogà vuÂÂhito pabbajissÃmÅti" cintetvà ki¤cid eva sappÃyaæ labhitvà Ãrogo\<*<3>*>/ hutvà Himavantaæ pavisitvà isipabbajjaæ pab- baji\<*<4>*>/. So samÃpattiyo ca abhi¤¤Ãyo ca\<*<5>*>/ uppÃdetvà jhÃna- sukhena viharanto "ettakaæ kÃlaæ evarÆpaæ sukhaæ\<*<6>*>/ {nÃlat- than}\<*<7>*>/" ti udÃnaæ udÃnento @*>/ me a¤¤atarena vyÃdhinà rogena bÃÊhaæ dukkhitassa ruppato parisussati khippam idaæ kalebaraæ\<*<9>*>/ pupphaæ yathà paæsuni\<*<10>*>/ Ãtape kataæ. || Ja_III:127 ||>@ @@ @*>/ asuciæ vyÃdhidhammaæ yattha-ppamattÃ\<*<12>*>/ adhimucchità pajà hÃpenti maggaæ sugatÆpapattiyà ti || Ja_III:129 ||>@ imà gÃthà abhÃsi. Tattha a¤¤atarenà 'ti aÂÂhanavutiyà rogesu ekena paï¬urogavyÃdhinÃ, rogenà 'ti rujanasabhÃvattà evaæladdhena nÃmena, ruppato ti ghaÂÂiyamÃnassa pÅÊiyamÃnassa, paæsuni\<*<13>*>/ Ãtape katan ti yathà vÃtÃtapena\<*<14>*>/ tattavÃlikÃya Âhapitaæ sukumÃraæ\<*<15>*>/ pupphaæ parisusseyya evaæ parisusseyyÃ\<*<16>*>/ 'ti attho, aja¤¤aæ ja¤¤asaækhÃtan ti paÂikkÆlaæ\<*<17>*>/ amanÃpam eva bÃlÃnaæ manÃ- pan ti saækhaæ gataæ, nÃnÃkuïapaparipÆran ti kesÃdÅhi dvattiæsÃya kuïapehi paripuïïaæ, ja¤¤arÆpaæ apassato ti apassantassa andhabÃla- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add idÃneva. 2 Bid pissa. 3 Ck ar-. 4 Bid -jitvÃ. 5 Bid abhi¤¤Ãyo ca samÃpattiyo ca. 6 Bid add nÃma. 7 Bid na laddhan. 8 Bd phu-. 9 Ck Bd kaÊe-, Bi kathevaraæ. 10 Ck paæsÆni. 11 Bd ji-. 12 Bid yatthapam-. 13 Cks Bd paæsÆni, Bi paæsuæni. 14 Bid Ãtape. 15 Bid sukhuma. 16 Bid -ssatÅ. 17 Bi patikÆlaæ, Bd paÂikÆlaæ. >/ #<[page 438]># %<438 III. TikanipÃta. 5. Kumbhavagga. (30.)>% puthujjanassa\<*<1>*>/ manÃpaæ sÃdhurÆpaæ paribhogasabhÃvaæ\<*<2>*>/ hutvà upaÂÂhÃti, akkhimhà akkhigÆthako ti Ãdinà nayena pakÃsito assa\<*<3>*>/ sabhÃvo bÃlÃnaæ upaÂ- ÂhÃti, Ãturan ti niccagilÃnaæ, adhimucchità ti kilesamucchÃya ativiya mucchitÃ, pajà ti andhabÃlaputhujjanÃ, hÃpenti maggaæ sugatÆpapat- tiyà ti imasmiæ pÆtikÃye laggÃlaggità hutvà apÃyamaggaæ pÆrentÃ\<*<4>*>/ deva- manussabhedÃya sugatiupapattiyà maggaæ parihÃpenti\<*<5>*>/. Iti MahÃsatto nÃnappakÃrato asucibhÃvaæ niccÃtura- bhÃva¤ ca parigaïhanto kÃye nibbinditvà yÃvajÅvaæ cattÃro brahmavihÃre bhÃvetvà Brahmaloka-parÃyano ahosi. Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakam samodhÃnesi: (Bahujanà sotÃpattiphalÃdÅni pÃpuïiæsu) "Tadà tÃpaso pana aham eva ahosin\<*<6>*>/" ti. KÃyavicchindajÃtakaæ\<*<7>*>/. $<4. JambukhÃdakajÃtaka.>$ Ko 'yaæ bindussaro\<*<8>*>/ vaggÆ 'ti. Idaæ Satthà VeÊu- vane\<*<9>*>/ viharanto Devadatta-KokÃlike Ãrabbha kathesi. Tadà hi Devadatte parihÅnalÃbhasakkÃre KokÃliko kulÃni upasaækamitvà "Deva- dattatthero MahÃsammata-paveïiyÃ\<*<10>*>/ okkÃka-rÃjavaæse jÃto asambhinne khattiyavaæse va¬¬hito tipiÂako\<*<11>*>/ jhÃnalÃbhÅ madhurakatho dhamma- kathiko, detha karotha\<*<12>*>/ therassÃ" 'ti Devadattassa vaïïaæ bhÃsati. Devadatto pi "KokÃliko udiccabrÃhmaïakulà nikkhamitvà pabbajito bahussuto dhammakathiko, detha karotha KokÃlikassÃ" 'ti KokÃlikassa vaïïaæ bhÃsati. Iti\<*<13>*>/ te a¤¤Ãma¤¤assa vaïïaæ bhÃsitvà kulagharesu bhu¤jantà vicaranti. Ath' ekadivasaæ dhammasabhÃyaæ\<*<14>*>/ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso Devadatta-KokÃlikà a¤¤ama¤¤assa abhÆta- guïaæ\<*<15>*>/ kathetvà bhu¤jantà vicarantÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' ev' ete abhÆtaguïaæ\<*<15>*>/ kathetvà bhu¤janti, pubbe p' evaæ bhu¤jiæsu yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto a¤¤atarasmiæ jambusaï¬e\<*<15>*>/ rukkhadevatà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid omit andha. 2 Ck parisakkhasabhÃvaæ, Cs sukhasabhÃvaæ. 3 Bi asubhassa, Bd asubha. 4 Bid pÆretvÃ. 5 Bid -tÅti. 6 Bid aham evÃ, omitting ahosi. 7 Bid kayanibbinda-, and add tatiyaæ. 8 Bid bindusaro. 9 Bid jetavane 10 Ck -paveniyÃ. 11 Bid tipiÂakadharo. 12 Bi omits karotha. 13 Bid omit iti. 14 Bid add bhikkhu. 15 Bid -guïakathaæ. 16 Bid jambuvanasaï¬e. >/ #<[page 439]># %< 4. JambukhÃdakajÃtaka. (294.) 439>% hutvà nibbatti. Tatr' eko kÃko jambusÃkhÃya nisinno jambu- pakkÃni khÃdati. Ath' eko sigÃlo Ãgantvà uddhaæ olokento kÃkaæ disvà "yan nÆnÃhaæ imassa abhÆtaguïaæ\<*<1>*>/ kathetvà jambÆni khÃdeyyan" ti tassa vaïïaæ kathento imaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ uttamo, accuto jambusÃkhÃya moracchÃpo va kÆjatÅti. || Ja_III:130 ||>@ Tattha bindussaro ti bindunà avisaÂena\<*<3>*>/ piï¬itena\<*<4>*>/ sarena samannÃ- gato, vaggÆ' ti madhumadhurasaddo\<*<5>*>/ ti, accuto ti na cuto sunisinno\<*<6>*>/, mo- racchÃpo va kÆjatÅti taruïamoro va manÃpena sarena\<*<7>*>/, ko nÃm' eso kÆ- jatÅti vadati. Atha naæ kÃko paÂipasaæsanto\<*<8>*>/ dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ jÃnÃti kulaputte\<*<10>*>/ pasaæsituæ, vyagghacchÃpasarÅvaïïa\<*<11>*>/ bhu¤ja samma dadÃmi te ti. || Ja_III:131 ||>@ Tattha vyagghacchÃpasarÅvaïïÃ\<*<12>*>/ 'ti tvaæ mayhaæ vyagghapotaka- samÃnavaïïo khÃyasi\<*<13>*>/, tena taæ vadÃmi: ambho vyagghacchÃpasarÅvaïïa\<*<14>*>/, bhu¤ja samma dadÃmi te ti vayassa yÃvadatthaæ jambupakkÃni khÃda, ahan te dadÃmÅti. Eva¤ ca pana vatvà jambusÃkhaæ cÃletvà phalÃni pÃtesi. Ath' asmiæ\<*<15>*>/ jamburukkhe nibbattadevatÃ\<*<16>*>/ te ubho pi abhÆ- taguïakathaæ kathetvà jambÆni khÃdante disvà tatiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ samÃgate vantÃdaæ kuïapÃda¤ ca a¤¤ama¤¤aæ pasaæsake ti. || Ja_III:132 ||>@ Tattha vantÃdan ti paresaæ vantabhattakhÃdakaæ kÃkaæ, kuïapÃda¤ cà 'ti kuïapakhÃdanakaæ\<*<18>*>/ sigÃla¤ ca. Ima¤ ca pana gÃthaæ vatvà sà devatà bheravarÆpÃram- maïaæ dassetvà te tato palÃpesÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -guïakathaæ. 2 Bi santÃnaæ, Bd saravantÃnam. 3 Bi avisarena, Bd abhisandena. 4 Bi omits piï¬itena. 5 Ck madhumadh-, Cs mudumadh-, Bi madhutimadh-, Bd madhurasaddo. 6 Bid sannisinno. 7 Bid saddena. 8 Bd paÂipasaæsento, Ck paÂippasanto. 9 Bid pa. 10 Bid -ttaæ. 11 Cks -ïïo, Bi byagghyacchÃpasariraævaïïo, Bd -sariravaïïa. 12 Cks -ïïo, Bid byagghyacchÃpasariravaïïo. 13 Bi khÃdasi. 14 Bid byagghyacchÃpasariravaïïa, Cks vyagghacchÃpasarÅvaïïo. 15 Bid atha tasmÅ. 16 Bid adhivattÃ-. 17 all four MSS. -di. 18 Ck -mÃdanakaæ, Bid -khÃdakaæ. >/ #<[page 440]># %<440 III. TikanipÃta. 5. Kumbhavagga. (30.)>% Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà sigÃlo Devadatto ahosi, kÃko KokÃliko, rukkhadevatà pana aham evÃ" 'ti. JambukhÃdakajÃtakaæ\<*<1>*>/. $<5. AntajÃtaka>$ Usabhass' eva te khandho ti. Idam pi Satthà tatth' eva viharanto\<*<2>*>/ te yeva dve jane Ãrabbha kathesi. Paccuppannavatthuæ\<*<3>*>/ purimasadisam eva. AtÅte pana BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃ- rente Bodhisatto ekasmiæ gÃmÆpacÃre eraï¬a rukkhade- vatà hutvà nibbatti. Tadà ekasmiæ gÃme\<*<4>*>/ mataæ jaraggavaæ nikka¬¬hitvà gÃmadvÃre eraï¬avane cha¬¬esuæ. Eko sigÃlo Ãgantvà tassa maæsaæ khÃdi. Eko kÃko Ãgantvà eraï¬e ni- lÅno taæ disvà "yan nÆnÃhaæ etassa abhÆtaguïakathaæ kathe- tvà maæsaæ khÃdeyyan" ti cintetvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @@ Tattha namo ty atthÆ 'ti namo te atthu. Taæ sutvà sigÃlo dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ jÃnÃti kulaputte\<*<6>*>/ pasaæsituæ, mayÆragÅvasaækÃsa\<*<7>*>/ ito pariyÃhi vÃyasà 'ti. || Ja_III:134 ||>@ Tattha ito pariyÃhÅti eraï¬ato otaritvà ito yenÃhaæ tenÃgantvà maæ- saæ khÃdà 'ti vadati. Taæ tesaæ kiriyaæ disvà sÃ\<*<8>*>/ rukkhadevatà tatiyaæ gÃ- tham Ãha: @*>/ anto pakkhÅnaæ\<*<10>*>/ pana vÃyaso eraï¬o anto rukkhÃnaæ, tayo antà samÃgatà ti. || Ja_III:135 ||>@ Tattha anto ti hÅno lÃmako. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -vÃdaka-, Bi jampusÃkhÃdajÃ-, Bd jampukhÃdajÃ-, Bid add catutthaæ. 2 Bid idaæ satthà jetavane viharanto. 3 Bid -vatthu. 4 Bid gÃmake. 5 Bid pa. 6 Bid -puttaæ. 7 Bid -sÃ. 8 Bid omit sÃ. 9 Bid siÇgÃlo. 10 Bid -inaæ. >/ #<[page 441]># %< 6. SamuddajÃtaka. (296.) 441>% Satthà imaæ dhammadesanaæ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà sigÃlo Devadatto ahosi, kÃko KokÃliko, rukkhadevatà pana aham evà 'ti. AntajÃtakaæ\<*<1>*>/, $<6. SamuddajÃtaka.>$ Ko nÃyan ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto Upanan- dattheraæ Ãrabbha kathesi. So hi mahagghaso mahÃtaïho ahosi, sakaÂapÆrehi paccayehi santappetuæ na sakkÃ, vassÆpanÃyikakÃle\<*<2>*>/ dvÅsu tÅsu vihÃresu vassaæ upagantvà ekasmiæ upÃhanÃ\<*<3>*>/ Âhapeti\<*<4>*>/ ekasmiæ kattarayaÂÂhiæ ekasmiæ udakatumbaæ\<*<5>*>/, ekasmiæ sayaæ vasati, janapadavihÃraæ gantvà païÅtaparikkhÃre\<*<6>*>/ bhikkhÆ disvà ariya- vaæsakathaæ kathetvà te\<*<7>*>/ paæsukulÃni gÃhÃpetvà tesaæ cÅvarÃni gaïhÃti\<*<8>*>/, mattikapatte\<*<9>*>/ gÃhÃpetvà manÃpamanÃpe patte ca\<*<10>*>/ thÃla- kÃni ca gaïhÃti\<*<11>*>/, gahetvà yÃnakaæ pÆretvà Jetavanaæ Ãgacchati\<*<12>*>/. Ath' ekadivasaæ\<*<13>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso Upanando Sakyaputto mahagghaso mahiccho a¤¤esaæ paÂipattiæ ka- thetvà samaïaparikkhÃraæ\<*<14>*>/ yÃnakaæ pÆretvà ÃgacchatÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "ayuttaæ bhikkhave Upanandena kataæ parisaæ ariyavaæsaæ kathentena, paÂhamataraæ hi\<*<15>*>/ attanà appicchena\<*<16>*>/ hutvà pacchà paresaæ ariyavaæsaæ kathetuæ vaÂÂatÅti" AttÃnam eva paÂhamaæ patirÆpe\<*<17>*>/ nivesaye, (Dhp. v.158.) ath' a¤¤am anusÃseyya, na kilisseya paï¬ito ti imaæ Dhammapade gÃthaæ desetvÃ\<*<18>*>/ Upanandaæ garahitvà "na bhik- khave idÃn' eva Upanando mahiccho pubbe mahÃsamudde\<*<19>*>/ pi yÃva udakà rakkhitabbaæ ma¤¤Åti\<*<20>*>/" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto samuddadevatà hutvà nibbatti. Ath' eko udakakÃko\<*<21>*>/ samuddassa uparibhÃgehi\<*<22>*>/ gacchanto\<*<23>*>/ "samudde udakaæ pamÃïena pivatha, rakkhantà pivathÃ" 'ti maccha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid add pa¤camaæ. 2 Bid vassu-. 3 Bid -naæ, Cs -naæ corr. to -nÃ. 4 Bid -si. 5 Cs -kumbhaæ. 6 Bid païita-. 7 Bid tesaæ. 8 Bid -ati. 9 Cs -kÃ-. 10 Bid omit ca. 11 Bid omit gaïhÃti. 12 Bi Ãgacchi. 13 Bid add bhikkhu. 14 so Cks instead of -rÃnaæ? Bid -re. 15 Ck omits hi, Bi -ra¤¤Å, Bd -ra¤hi. 16 Bid icho. 17 Bi paÂi-. 18 Bi dassetvÃ. 19 Bid -ddaæ. 20 Bi sa¤¤iti, Bd ma¤¤atÅti. 21 Bi uddeca, Bd omits udaka. 22 Bi -ge, Bd -gena. 23 Bid vicaranto. >/ #<[page 442]># %<442 III. TikanipÃta. 5. Kumbhavagga (30.)>% saæghe\<*<1>*>/ sakuïasaæghe vÃrento\<*<2>*>/ carati\<*<3>*>/. Taæ disvà samudda- devatà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ vÃreti ÆmÅsu\<*<5>*>/ ca viha¤¤atÅti. || Ja_III:136 ||>@ Tattha ko nÃyan ti ko nu ayaæ. Taæ sutvà samuddakÃko dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ sakuïo atitto tidisÃsuto samuddaæ pÃtum icchÃmi sÃgaraæ saritaæ\<*<7>*>/ patin\<*<8>*>/ ti. || Ja_III:137 ||>@ Tass' attho: ahaæ anantaæ\<*<9>*>/ sÃgaram pÃtum icchÃmi ten' amhi anan- tapÃyÅ\<*<10>*>/ nÃma sakuïo, mahatiyà pana\<*<11>*>/ apÆraïÅyataïhÃya samannÃgatattà atitto ti pi ahaæ disÃsuto vissuto pÃkaÂo, sv-Ãhaæ sakalasamuddaæ sun- darÃnaæ ratanÃnaæ ÃkarattÃ\<*<12>*>/ sÃgarena vÃ\<*<13>*>/ khatattÃ\<*<14>*>/ sÃgaram saritÃnaæ\<*<15>*>/ patibhÃvena saritaæ patiæ\<*<16>*>/ pÃtum icchÃmÅti. Taæ sutvà samuddadevatà tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ hÃyati c' eva pÆrat' eva\<*<18>*>/ mahodadhi, nÃssa nÃyati\<*<19>*>/ pÅtatto\<*<20>*>/, apeyyo kira sÃgaro ti. || Ja_III:138 ||>@ Tattha soyan\<*<21>*>/ ti so ayaæ, hÃyati cevà 'ti udakassa osakkanavelÃya hÃyati nikkhamanavelÃya pÆrati, nÃssa nÃyatÅti assa mahÃsamuddassa sace pi naæ sakalo\<*<22>*>/ loko piveyya tathÃpi ito ettakaæ nÃma udakaæ pÅtaæ\<*<23>*>/ pari- yanto na pa¤¤Ãyati, apeyyo kirà 'ti esa\<*<24>*>/ kira sÃgaro na sakkà kenaci udakaæ khepetvà pÃtun ti. Eva¤ ca pana vatvÃ\<*<25>*>/ bheravarÆpÃrammaïaæ dassetvà samuddakÃkaæ palÃpesi. Satthà imaæ desanaæ\<*<26>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi. "Tadà samuddakÃko Upanando ahosi, devatà pana aham evÃ" 'ti. Samud- dajÃtakaæ\<*<27>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -gha. 2 Bi repeats vÃrento. 3 Bd vicarati. 4 Bi makarante, Bd makÃre. 5 Bid ummisu. 6 Cs -yi, Bi anandapÃyi, Bd ÃnantapÃyi. 7 Bid paritaæ. 8 all four MSS. patÅ. 9 Bi Ãnanda-, Bd Ãnanta-. 10 Bi anandÃpÃyi, Bd anantapÃyi. 11 Bid pi. 12 Ck ÃkÃrattÃ, Bi agarattÃ, Bd agÃrattÃ. 13 Bd ca, Bi omits vÃ. 14 Bi khanitattÃ, Bd khaïitattÃ. 15 Bi pari-. 16 Bi paritaæ patitaæ, Bd saripatitaæ. 17 Ck svÃyaæ, Cs sÃyaæ corr. to svÃyaæ, Bi so ahaæ, Bd sÃyaæ. 18 Ck pÆrateca. 19 so all four MSS. 20 so Cks; Bid pivanto. 21 Bi so ayan, Bd sÃyan. 22 Ck -le, Bid -la. 23 so Cks; Bi pivatanti, Bd pivitanti. 24 Bid eso. 25 Bd adds sÃ. 26 Bid dhammade-. 27 Bid add chaÂhaæ. >/ #<[page 443]># %< 7. KÃmavilÃpajÃtaka. (297.) 443>% $<7. KÃmavilÃpajÃtaka.>$ Ucce sakuïa\<*<1>*>/ omÃnÃ\<*<2>*>/ 'ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto purÃïadutiyikapalobhanaæ Ãrabbha kathesi. Paccup- pannavatthuæ PuppharattajÃtake Ãvibhavissati\<*<3>*>/, atÅtaæ IndriyajÃtake Ãvibhavissati. Taæ pana purisaæ jÅvasÆle\<*<4>*>/ uttÃsesuæ\<*<5>*>/. So tattha ni- sinno ÃkÃsena gacchantaæ\<*<6>*>/ kÃkaæ\<*<7>*>/ disvà tÃva kharam pi taæ\<*<8>*>/ vedanaæ agaïetvà piyabhariyÃya sÃsanaæ pesetuæ\<*<9>*>/ kÃkaæ Ãmantento imà gÃthà Ãha: @*>/ omÃna\<*<10>*>/ pattayÃna\<*<11>*>/ vihaÇgama\<*<12>*>/ vajjÃsi\<*<13>*>/ kho tvaæ vÃmuruæ\<*<14>*>/, ciraæ kho sà karissati\<*<16>*>/. || Ja_III:139 ||>@ @*>/ satti¤\<*<17>*>/ ca o¬¬itaæ, sÃ\<*<18>*>/ caï¬Å{\<*<19>*>/} kÃhati kodhaæ, tam\<*<20>*>/ me tapati\<*<21>*>/ no idha. || Ja_III:140 ||>@ @*>/ uppalasannÃho nikkham ussÅsake\<*<23>*>/ kataæ kÃsiya¤\<*<24>*>/ ca muduæ\<*<25>*>/ vatthaæ, tappatu\<*<26>*>/ dhanakÃmiyÃ\<*<27>*>/ ti. || Ja_III:141 ||>@ Tattha omÃnÃ\<*<2>*>/ 'ti caramÃna\<*<28>*>/ gacchamÃna\<*<29>*>/, pattayÃnà 'ti tam eva Ãlapati, tathà vihaÇgamà 'ti, so hi patte\<*<30>*>/ yÃnaæ katvà gamanato pattayÃno ÃkÃse gamanato vihaÇgamo, vajjÃsÅti vadeyyÃsi, vÃmurun\<*<31>*>/ ti kadalikkhan- dhasamÃnaÆruæ mama sÆle nisinnabhÃvaæ vadeyyÃsi, ciraæ kho sà karis- satÅti\<*<32>*>/ sà imaæ pavattiæ ajÃnamÃnà mama Ãgamanaæ ciraæ karissati\<*<33>*>/ ciraæ me gamanassa\<*<34>*>/ piyassa na ca\<*<35>*>/ ÃgacchatÅti\<*<36>*>/ evaæ cintessatÅti attho, asiæ\<*<37>*>/ satti¤ cà ti asisamÃnatÃya\<*<38>*>/ sattisamÃnatÃya ca sÆlam eva sandhÃya vadati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -ïÃ. 2 Bi ¬emÃ, Bd ¬emÃnÃ. 3 so Cks; Bid kathitaæ. 4 Bi jivantisule, Bd jÅvitaæsule. 5 Bi utta-, Bd uttÃpesuæ. 6 Bid Ãga-. 7 Bi ekakÃkaæ, Bd ekaæ kÃkaæ. 8 Bd khÅraæpiÊitaæ. 9 Bd adds taæ. 10 Bi ¬ehanÃ, Bd ¬emÃnÃ. 11 Bd -nÃ. 12 Bid -mÃ. 13 Bid -sÅ. 14 Bid cÃmu-. 15 Bd saærissati. 16 Cs Bid asi. 17 Bid satti. 18 Ck yÃ. 19 Cs Bid -i. 20 Bid taæ. 21 Bid tappati. 22 Bid esÃ. 23 Bd nikkha¤cussÅ-, Bi nikkhacÆÊÃpakohitaæ. 24 Bid -ka¤. 25 Bid -du. 26 Bid tappetu. 27 Cks -mikÃ, Bid -kÃpiyÃ. 28 Cs Bid -nÃ. 29 Cs Bid -nÃ, Bid tattha tattha ¬ayhamÃna (Bd ¬ayyamÃnÃ) gacchamÃnà in the place of cara---. 30 Bid pattehi, Cs pattena. 31 Bid cÃmu-. 32 Bi kirissatÅti, Bd sarissatÅti. 33 Bi sarissati, Bd sarissatÅti. 34 so Cks; Bi gatassa, Bd katassa. 35 Ck nà ma, Bid omit naca. 36 Bid anÃgacchatÅti. 37 Ck Bid asi. 38 Bi adds ca. >/ #<[page 444]># %<444 III. TikanipÃta. 5. Kumbhavagga. (30.)>% taæ\<*<1>*>/ hi tassa uttÃsanatthÃya o¬¬itaæ Âhapitaæ, caï¬Åti kodhanà kodhan\<*<2>*>/ ti aticirÃyatÅti\<*<3>*>/ mayi\<*<4>*>/ kodhaæ karissati, tam\<*<5>*>/ me tapatÅti\<*<6>*>/ taæ tassa kuj- jhanaæ maæ tapati, no idhà 'ti idha pana idaæ sÆlaæ maæ na tapatÅti dÅpeti, esa\<*<7>*>/ uppalasannÃho ti ÃdÅhi ghare ussÅsake Âhapitaæ attano bhaï¬aæ Ãcik- khati, tattha uppalasannÃho ti uppalo va\<*<8>*>/ sannÃho\<*<9>*>/ uppalasadiso kato\<*<10>*>/, so ca\<*<11>*>/ sannÃhasajjo\<*<12>*>/ cà 'ti attho, nikkha¤ cÃ\<*<13>*>/ 'ti pa¤cahi suvaïïehi kataæ aÇguleyyakaæ\<*<14>*>/, kÃsika¤ ca muduæ\<*<15>*>/ vatthan ti muduæ kÃsikasÃÂakayu- gaæ\<*<16>*>/ sandhÃyÃha, ettakaæ kira tena\<*<17>*>/ ussÅsake nikkhittaæ, tappatu\<*<18>*>/ dha- nakÃmiyÃ\<*<19>*>/ ti etaæ sabbaæ gahetvà sà mama piyà dhanatthikà iminà dhanena tappatu\<*<18>*>/ pÆrÃ\<*<20>*>/ tuÂÂhÃ\<*<21>*>/ hotÆ 'ti. Evaæ so paridevamÃno va kÃlaæ katvà niraye nibbatti. Satthà imaæ desanaæ\<*<22>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ samodhanesi: (SaccapariyosÃne ukkaïÂhitabhikkhu sotÃpattiphale pa- tiÂÂhahi) "Tadà bhariyÃ\<*<23>*>/ etarahi bhariyà va\<*<24>*>/, yena pana\<*<25>*>/ deva- puttena taæ kÃraïaæ diÂÂhaæ so aham evÃ" 'ti. KÃmavilÃpa- jÃtakaæ\<*<26>*>/. $<8. UdumbarajÃtaka.>$ Udumbarà cime\<*<27>*>/ pakkà ti. Idaæ Satthà Jetavane vi- haranto a¤¤ataraæ bhikkhuæ Ãrabbha kathesi. So kira a¤¤ataras- miæ paccantagÃmake vihÃraæ kÃretvà vasati, ramaïÅyo vihÃro piÂÂhi- pÃsÃïe niviÂÂho, mandasammajjanaÂÂhÃnaæ\<*<28>*>/ udakaphÃsu\<*<29>*>/, gocara- gÃmo na\<*<30>*>/ dÆre\<*<31>*>/, sampiyÃyamÃnà manussà bhikkhaæ denti. Ath' eko bhikkhu cÃrikaæ\<*<32>*>/ caramÃno taæ vihÃraæ pÃpuïi, nevÃsikatthero\<*<33>*>/ tassÃgantukavattaæ\<*<34>*>/ katvà punadivase taæ ÃdÃya gÃmaæ piï¬Ãya pÃvisi, manussà tassa\<*<35>*>/ bhikkhaæ datvà svÃtanÃya nimantayiæsu, Ãgantuko\<*<36>*>/ katipÃhaæ bhu¤jitvà cintesi: "eken' upÃyena\<*<37>*>/ bhikkhuæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid ta¤. 2 Ck kodhanaæ kodhanan, Cs kodhanaæ kodhan. 3 Bi caï¬i kÃmÃti kodhani ati-, Bd sà caï¬iti kodhanà kÃhati kodhan ti ati-. 4 Bi mayhaæ. 5 Bid taæ. 6 Bid tappa-. 7 Bid esÃ. 8 Cs Bid ca. 9 Bid add ca uppalasannÃho, 10 Bid kaÊÃ. 11 Cs sova, Bid yoca. 12 Bi sannÃhapakko, Bd sannÃhako. 13 Ck nikkhamà 14 Bi aÇgulimaddikaæ, Bd -muddikaæ. 15 Bid -du. 16 Bid mudukaæ pi sÃÂaka-. 17 Bid dhanaæ. 18 Bid tappetu. 19 Bid -piyÃ. 20 Bi pÆratu, Bd pÆretu. 21 Bi mudusantÃÂhÃ, Bd santuÂhÃ. 22 Cs Bid dhammade-. 23 Bi adds va, Bd ca. 24 Bid omit va and add ahosi. 25 Ck omits pana. 26 Bid add sattamaæ. 27 Bid came, Cs vime. 28 Bi maï¬appasam-, Bd maï¬alasam-. 29 Bid -sukaæ. 30 Bid nÃti. 31 Bi adds niccasaccasanne, Bd naccÃsanno. 32 Bid -ka¤. 33 Bid -siko. 34 Bid tassa Ãg-. 35 Bid païitaæ. 36 Bi so ÃgaætvÃ. 37 Bid add taæ. >/ #<[page 445]># %< 8. UdumbarajÃtaka. (298.) 445>% va¤cetvà nikka¬¬hitvÃ\<*<1>*>/ imaæ vihÃraæ gaïhissÃmÅti". Atha naæ therÆpaÂÂhÃnaæ Ãgataæ\<*<2>*>/ pucchi: "kiæ\<*<3>*>/ Ãvuso BuddhÆpaÂÂhÃnaæ\<*<4>*>/ akÃsÅti\<*<5>*>/". "Bhante imaæ vihÃraæ paÂijaggantÃ\<*<6>*>/ n' atthi, ten' amhi na gatapubbo\<*<7>*>/" ti. "YÃva tvaæ BuddhÆpaÂÂhÃnaæ\<*<4>*>/ gantvà Ãgac- chasi tÃvÃhaæ paÂijaggissÃmÅti". "SÃdhu bhante" ti nevÃsiko "yÃva mamÃgamanà there mà pamajjitthÃ" 'ti manussÃnaæ vatvà pakkÃmi. Tato paÂÂhÃya Ãgantuko "tassa nevÃsikassa aya¤ cÃya¤\<*<8>*>/ ca doso" ti vatvà te manusse paribhindi. Itaro pi SatthÃraæ vanditvà punÃgato. Ath' assa so senÃsanaæ na\<*<9>*>/ adÃsi. So ekasmiæ ÂhÃne vasitvà puna- divase piï¬Ãya gÃmaæ pÃvisi. Manussà sÃmÅcimattam pi na kariæsu. So vippaÂisÃrÅ hutvà puna Jetavanaæ gantvà taæ kÃraïaæ bhikkhÆnaæ Ãrocesi. Te\<*<10>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: Ãvuso asuko kira bhikkhu asukaæ bhikkhuæ vihÃrà nikka¬¬hitvà sayaæ tattha vasatÅti\<*<11>*>/". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi ka- thÃya sannisinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhik- khave idÃn' eva pubbe pi so imaæ vasanaÂÂhÃnà nikka¬¬hi yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ara¤¤e rukkhadevatà hutvà nibbatti. Tattha vassÃne sattasattÃhaæ devo vassi. Ath' eko rattamukhakhud- damakkaÂo\<*<12>*>/ ekissà anovassikÃya pÃsÃïadariyà vasamÃno eka- divasaæ darÅdvÃre\<*<13>*>/ atemanaÂÂhÃne sukhena nisÅdi. Tatth' eko kÃÊamukhamahÃmakkaÂo\<*<14>*>/ tinto\<*<15>*>/ sÅtena pÅÊiyamÃno vicaranto taæ tathà nisinnaæ\<*<16>*>/ disvà "upÃyena taæ\<*<17>*>/ nÅharitvà ettha vasissÃmÅti" cintetvà kucchiæ\<*<18>*>/ olambitvÃ\<*<19>*>/ suhitÃkÃram das- sento\<*<20>*>/ tassa purato Âhatvà paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ pakkà nigrodhà ca kapitthanÃ\<*<22>*>/, ehi nikkhama\<*<23>*>/ bhu¤jassu, kiæ jighacchÃya mÅyasÅti\<*<24>*>/. || Ja_III:142 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bi paÂikametvÃ. 2 Bd ÃgantvÃ. 3 Cks kim. 4 Ck Bid buddhu-. 5 Bid nÃkÃsÅti. 6 Bid jagganto. 7 Cks natthÅtinamhi gatapubbo. 8 Bid ca aya¤. 9 Cs Bi omit na 10 Bid add bhikkhÆ. 11 Bid vasÅti. 12 Bid -khuddakama-. 13 Ck Bd dari-, Bi gÅri-. 14 Bi kÃladukkha-, Ck khÃlamukhamahÃkakkaÂo. 15 Ck tintento, Cs cintento. 16 Cks nisinnamÃnaæ. 17 Bi naæ. 18 Ck kujjhiæ, Cs kucchi, Bi kujhitvÃ. 19 so all four MSS. 20 Bid dassetvÃ. 21 Bi jame, Bd came, Cs pime. 22 Cs kapitthakÃ, Bi kapiÂhÃnÃ. 23 Ck Bd nikkhamma. 24 Bid mÅlÃsÅti. >/ #<[page 446]># %<446 III. TikanipÃta. 5. Kumbhavagga. (30.)>% Tattha kapitthanà ti bilakkhÆ\<*<1>*>/, ehi nikkhamÃ\<*<2>*>/ 'ti ete udumbarÃdayo phalabhÃranamitÃ\<*<3>*>/, aham pi khÃditvà suhito Ãgato\<*<4>*>/, tvam pi gaccha bhu¤- jassÆ 'ti. So pi tassa vacanaæ\<*<5>*>/ saddahitvà phalÃphalÃni\<*<6>*>/ bhu¤jitu- kÃmo\<*<7>*>/ nikkhamitvà tattha tattha\<*<8>*>/ vicaritvà ki¤ci alabhanto puna ÃgantvÃ\<*<9>*>/ taæ antodariyaæ\<*<10>*>/ pavisitvà nisinnaæ disvà "va¤cessÃmi nan" ti tassa purato Âhatvà dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ sukhito\<*<12>*>/ hoti yo vaddham\<*<13>*>/ apacÃyati yathÃham ajja suhito dumapakkÃni-m-Ãsito ti. || Ja_III:143 ||>@ Tattha dumapakkÃni mÃsito ti udumbarÃdÅni rukkhaphalÃni khÃditvà asito\<*<14>*>/ dhÃto\<*<15>*>/ suhito\<*<16>*>/. Taæ sutvà mahÃmakkaÂo tatiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ daharo pi taæ\<*<18>*>/ na saddheyya na hi jiïïo\<*<19>*>/ jarÃkapÅti. || Ja_III:144 ||>@ Tass' attho: yaæ vane jÃto kapi vane jÃtassa kapino\<*<20>*>/ va¤canaæ\<*<21>*>/ ka- reyya taæ\<*<22>*>/ daharo pi\<*<23>*>/ tayà sadiso pi\<*<24>*>/ vÃnaro na saddaheyya\<*<25>*>/, mÃdiso pana jiïïo\<*<26>*>/ jarÃkapi mahallakamakkaÂo na hi saddaheyya, sattakkhattum pi bhaïantassa tumhÃdisassa na saddahati\<*<27>*>/, imasmiæ\<*<28>*>/ padese sabbaæ phalÃpha- laæ vassena\<*<29>*>/ kilinnaæ patitaæ\<*<30>*>/, puna tava imaæ\<*<31>*>/ ÂhÃnaæ n' atthi gacchà 'ti. So tato va pakkÃmi. Satthà imaæ desanaæ\<*<32>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà khuddamakkaÂo\<*<33>*>/ nevÃsiko ahosi, kÃÊamahÃmakkaÂo\<*<34>*>/ Ãgantuko, ruk- khadevatà pana aham evÃ" 'ti. UdumbarajÃtakaæ\<*<35>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks -u, Bd milakkhu, Bi milabhikkhu. 2 Bd nikkhammÃ. 3 Bd -bhÃrenanamitÃ, Bi -bhÃre namitÃ. 4 Bi adds si, Bd smiæ. 5 Bid add sutvÃ. 6 Bid phalÃni. 7 Bid khÃditu. 8 Ck Bi only one tattha. 9 Bid punÃg-. 10 Bid antopÃsÃïada-. 11 Bid kho. 12 Bid suhito. 13 Bid vu¬¬ham. 14 Ck Bd Ãsito. 15 Bid gato, Ck dhÃno. 16 Bid omit suhito. 17 Cks kapiæ. 18 Bid omit taæ. 19 Ck jiïïÃ, Cs jiïïa, Bi jiïo-. 20 Bid kapissa. 21 Ck cavanaæ, Cs vacanaæ. 22 Ck naæ. 23 Bid omit daharo pi. 24 Bid add daharo, 25 Bid saddheyya. 26 Ck jinna, Cs jinno. 27 Bid saddahÅti. 28 Cs adds hi, Bid himavantap. 29 Ck casesana, Cs vasesana. 30 Cks ki¤cimatthÅti, Bi kilannaæ patitaæ, Bd kilinnapatitaæ. 31 Bd idaæ. 32 Bid dhammade-. 33 Bid khuddakama-. 34 Bid kÃla-. 35 Bid add aÂhamaæ. >/ #<[page 447]># %< 9. KomÃyaputtajÃtaka. (299). 447>% $<9. KomÃyaputtajÃtaka.>$ Pure tuvan\<*<1>*>/ ti. Idaæ Satthà PubbÃrÃme\<*<2>*>/ viharanto keÊisÅlake\<*<3>*>/ bhikkhÆ Ãrabbha kathesi. Te kira bhikkhÆ Satthari uparipÃsÃde viharante heÂÂhÃpÃsÃde diÂÂhasutÃdÅni kathentà kalaha¤ ca paribhÃsa¤ ca kathentÃ\<*<4>*>/ nisÅdiæsu. Satthà MahÃmoggallÃnaæ Ãmantetvà "ehi\<*<5>*>/, bhikkhÆ saævejehÅti" Ãha. Thero ÃkÃse uppatitvà pÃdaÇguÂÂhakena pÃsÃdathÆpikaæ\<*<6>*>/ paharitvà yÃva udakapariyantà pÃsÃdaæ kampesi. Te bhikkhÆ maraïabhayabhÅtà nikkhamitvà bahi aÂÂhaæsu. Tesaæ so keÊisÅlakabhÃvo\<*<7>*>/ bhikkhÆsu pÃkaÂo jÃto. Ath' ekadivasaæ\<*<8>*>/ dhammasabhÃyaæ kathaæ samuÂÂhÃpesuæ: "Ãvuso ekacce bhikkhÆ evarÆpe niyyÃnikasÃne pabbajitvà keÊisÅlÃ\<*<9>*>/ hutvà caranti\<*<10>*>/, aniccaæ dukkhaæ anattà ti vipassanÃya kammaæ\<*<11>*>/ na karontÅti". Satthà Ãgantvà "kÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sanni- sinnÃ" ti pucchitvà "imÃya nÃmÃ" 'ti vutte "na bhikkhave idÃn' eva pubbe pi\<*<12>*>/ keÊisÅlakÃ\<*<13>*>/ yevÃ" 'ti vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto ekasmiæ gÃmake brÃhmaïakule nibbatti. KomÃyaputto ti naæ sa¤jÃniæsu. So aparabhÃge nikkhamitvà isipabbajjaæ pabbajitvà Himavantapadese vasi. Ath' a¤¤e keÊisÅ- lakÃ\<*<14>*>/ tÃpasà Himavantapadese\<*<15>*>/ assamaæ mÃpetvà vasiæsu, ka- siïaparikammamattam pi nesaæ n' atthi, ara¤¤ato phalÃphalÃni Ãharitvà khÃditvà hasamÃnÃ\<*<16>*>/ nÃnappakÃrÃya keÊiyÃ\<*<17>*>/ vÅti- nÃmenti. Tesaæ santike\<*<18>*>/ makkaÂo atthi, so pi keÊisÅlako\<*<19>*>/ va\<*<20>*>/ mukhavikÃrÃdÅni karonto tÃpasÃnaæ nÃnÃvidhaæ keÊiæ\<*<21>*>/ dasseti. TÃpasà tattha ciraæ vasitvà loïambilasevanatthÃya manussapathaæ Ãgamiæsu. Tesaæ gatakÃlato paÂÂhÃya Bo- dhisatto taæ ÂhÃnaæ ÃgantvÃ\<*<22>*>/ vÃsaæ kappesi. MakkaÂo tesaæ viya tassÃpi keÊiæ\<*<21>*>/ dassesi. Bodhisatto accharam paharitvà "susikkhitapabbajitÃnaæ santike vasantena nÃma \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cks tvan. 2 Bid jetavane. 3 Ck kÅÊi-, Bi kolisÅla, Bd kelisÅla. 4 Bid karontÃ. 5 Bid ete. 6 Bd -tÆpikaæ, Bi -bhummikaæ. 7 Bid kelisÅlabhÃvo. 8 Bid add bhikkhÆ. 9 Bid add bhikkhÆ. 10 Bid vicaranti. 11 Bid kammaÂÂhÃnaæ. 12 Bd pete. 13 Bd kelisÅlÃ. 14 Bid kelisÅlÃ. 15 Bid -ppa-. 16 Ck vasamÃnÃ, Cs hasamÃnÃ? Bi haæsamÃnÃ, Bd phÃyamÃnÃ? 17 Bi kelisÅlÃ, Bd kelisÅlÃya. 18 Bid add eko. 19 Bid keli-. 20 Bd ca. 21 Bid keliæ. 22 Bi gaætvÃ. >/ #<[page 448]># %<448 III. TikanipÃta. 5. Kumbhavagga. (30.)>% ÃcÃrasampannena kÃyÃdÅhi susa¤¤atena\<*<1>*>/ jhÃne\<*<2>*>/ suyuttena\<*<3>*>/ bhavituæ vaÂÂatÅti" tassa ovÃdaæ adÃsi. So tato paÂÂhÃya sÅlavà ÃcÃrasampanno\<*<4>*>/ ahosi. Bodhisatto pi tato a¤¤attha agamÃsi. Atha te tÃpasà loïambilaæ sevitvà taæ ÂhÃnaæ agamiæsu\<*<5>*>/. MakkaÂo pubbe viya tesaæ keÊiæ\<*<7>*>/ na dassesi. Atha naæ tÃpasà "pubbe\<*<6>*>/ Ãvuso amhÃkaæ purato keÊiæ\<*<7>*>/ karosi idÃni na karosi, kiækÃraïÃ" ti pucchanto\<*<8>*>/ paÂhamaæ gÃtham Ãha: @*>/ sÅlavataæ sakÃse\<*<10>*>/ okkandikaæ\<*<11>*>/ kÅÊasi assamamhi, karoh' are\<*<12>*>/ makkaÂiyÃni makkaÂa, na taæ mayaæ sÅlavataæ ramÃmà 'ti. || Ja_III:145 ||>@ Tattha sÅlavataæ sakÃse\<*<13>*>/ ti keÊisÅlÃnaæ\<*<14>*>/ amhÃkaæ santike, ok- kandikan ti migo\<*<15>*>/ viya okkandikatvÃ\<*<16>*>/ kÅÊasi, karohare\<*<17>*>/ ti karohi\<*<18>*>/ are\<*<19>*>/ ti\<*<20>*>/ Ãlapanaæ, makkaÂiyÃnÅti mukhamakkaÂikaæ\<*<21>*>/ kÅÊÃsaækhÃtÃni\<*<22>*>/ mukha- vikÃrÃni\<*<23>*>/, na taæ mayaæ sÅlavataæ ramÃmà 'ti yaæ pubbe tava keÊisÅlaæ keÊivata¤ ca taæ mayaæ etarahi na ramÃma nÃbhiramÃma, tvam pi no na ramÃpesi, kin nu kho kÃraïan ti. Taæ sutvà makkaÂo dutiyaæ gÃtham Ãha: @*>/ hi mayhaæ paramÃ\<*<25>*>/ visuddhi\<*<26>*>/ KomÃyaputtassa bahussutassa, mà dÃni\<*<27>*>/ maæ ma¤¤i tuvaæ\<*<28>*>/ yathà pure, jhÃnÃniyuttà viharÃma Ãvuso ti. || Ja_III:146 ||>@ Tattha mayhan ti karaïatthe sampadÃnaæ, visuddhÅti\<*<29>*>/ jhÃnavi- suddhi\<*<30>*>/, bahussutassà 'ti bahunnaæ kasiïaparikammÃnaæ aÂÂhanna¤ ca samÃpattÅnaæ sutattà c' eva paÂividdhattà ca bahussutassa, tuvan ti tesu ekaæ tÃpasaæ Ãlapanto idÃni mà maæ tvaæ pure viya sa¤jÃni\<*<31>*>/ nÃhaæ purimasadiso Ãcariyo me laddho ti dÅpeti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid susaævuttena. 2 Bi sÃdarena sÃdarena. 3 Bi susaæyuttena, Bd suyuttapayuttena. 4 Bi sÅlacÃgÃcÃra-. 5 Bid Ãgamaæsu. 6 Ck keliæ, Cs keliæ corr. to keÊiæ, Bi kili, Bd kilÅ. 7 Bid add tvaæ. 8 Cs keliæ corr. to keÊiæ, Bd -keli-. 9 Ck pucchanti corr. to -tÃ. 10 Bi vasaævakasena, Bd pakÃse. 11 Bid -nti-. 12 Cs -haro, Bi na karomareti, Bd karopÃre. 13 Bd pakÃse, Bi sÅlavassaækÃse. 14 Bid keli-. 15 Bid okkantikamigo in the place of okkandikantimigo. 16 Bid okkantetvÃ. 17 Bid karomÃre. 18 Bi omits karohi. 19 Bd omits karohi are. 20 Bid iti. 21 Bid -kÃ. 22 Ck kÅlÃ-, Bid kili-. 23 Bd -rÃdÅni. 24 Cs sunÃ, Bd suïo. 25 Cs Bi -maæ. 26 Cs Bi -ddhiæ. 27 Ck tvaæ. 28 pubbe---dÃni wanting in Bi. 29 Cks -inti, Bid -ddhiti. 30 Cks -iæ. 31 Ck sajÃni, Bi sa¤cÃni. >/ #<[page 449]># %< 10. VakajÃtaka. (300.) 449>% Taæ sutvà tÃpaso\<*<1>*>/ tatiyaæ gÃtham Ãha\<*<2>*>/: @*>/ bÅjaæ devo ca vasse n' eva hi taæ ruheyya, sutà hi tayÃ\<*<4>*>/ paramà visuddhi, Ãrà tuvaæ makkaÂa jhÃnabhÆmiyà ti. || Ja_III:147 ||>@ Tass' attho: sace pi pÃsÃïapiÂÂhe pa¤cavidhaæ bÅjaæ vapeyyuæ devo ca sammà vasseyya akhettatÃya taæ n' eva\<*<5>*>/ ruheyya\<*<6>*>/, evam eva\<*<7>*>/ taæ\<*<8>*>/ tayà para- majjhÃnavisuddhi sutÃ\<*<9>*>/, tvam pana tiracchÃnayoniko\<*<10>*>/ Ãrà jhÃnabhÆmiyà dÆre Âhito, na sakkà tayà jhÃnaæ nibbattetun ti makkaÂaæ garahiæsu. Satthà imaæ desanaæ\<*<11>*>/ Ãharitvà saccÃni pakÃsetvà jÃtakaæ sa- modhÃnesi: "Tadà keÊisÅlatÃpasÃ\<*<12>*>/ ime bhikkhÆ ahesuæ, KomÃyaputto pana aham evÃ" 'ti. KomÃyaputtajÃtakaæ\<*<13>*>/ $<10. VakajÃtaka.>$ ParapÃïarodhà ti. Idaæ Satthà Jetavane viharanto purÃïasanthavaæ\<*<14>*>/ Ãrabbha kathesi. Vatthuæ Vinaye vitthÃrato Ãgatam eva, ayaæ pan' ettha saækhepo: ùyasmà Upaseno\<*<5>*>/ duvassiko\<*<16>*>/ ekavassikena saddhivihÃrikena\<*<17>*>/ saddhiæ SatthÃraæ upasaækamitvà Sat- thÃrà garahito vanditvà pakkanto. Vipassanaæ paÂÂhapetvà arahattaæ patvÃ\<*<18>*>/ appicchatÃdiguïayutto terasadhÆtaÇgÃni\<*<19>*>/ samÃdÃya parisam pi terasadhÆtaÇgadharaæ\<*<19>*>/ katvà Bhagavati temÃsaæ patisallÅïe\<*<20>*>/ sapariso SatthÃraæ upasaækamitvà parisaæ nissÃya paÂhamaæ garahaæ labhi- tvà adhammikÃya katikÃya ananuvattane\<*<21>*>/ dutiyaæ sÃdhukÃraæ labhi- tvà "ito paÂÂhÃya dhÆtaÇgadharÃ\<*<19>*>/ bhikkhÆ yathÃsukhaæ upasaæ- kamitvà maæ passantÆ" 'ti SatthÃrà katÃnuggaho\<*<22>*>/ nikkhamitvà bhik- khÆnaæ tam atthaæ Ãrocesi. Tato pabhuti bhikkhÆ dhÆtaÇgadharÃ\<*<19>*>/ hutvà SatthÃraæ\<*<23>*>/ dassanÃya upasaækamitvà Satthari patisallÃïÃ\<*<20>*>/ vuÂÂhite tattha paæsukÆlÃni cha¬¬etvà attano maÂÂacÅvarÃn' eva\<*<24>*>/ gaïhiæsu. Satthà sambahulehi bhikkhÆhi saddhiæ senÃsanacÃrikaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ck -sÃ. 2 Ck Ãhaæsu. 3 Cs -yyuæ. 4 Cks tesaæ, Bd mayà corr. to tayà 5 Bid na. 6 Bi viraÊeyya, Bd viruÊeyya. 7 Cs -vaæ. 8 Cs Bid omit taæ. 9 Ck adds natasutÃ, Bi nasutà nasutÃ. 10 Bid -nikattÃ. 11 Bid dhammade- 12 Ck Bid keli-. 13 Bid add navamaæ. 14 Ck -santakaæ corr. to -taæ, Cs -santhataæ, Bi saï¬avaæ, Bd saïÂhavaæ. 15 Ck -ne, Bi upaneseno. 16 Ck sudavassiko, Cs vassiko. 17 Bid omit saddhi-. 18 Bi arahappatto, Bd arahattampatto. 19 Ck -dhu-. 20 Bid paÂi-. 21 Bid anuvattane. 22 Bid gatÃ-. 23 Bi satthÆ. 24 Bid pattacÅ-. >/ #<[page 450]># %<450 III. TikanipÃta. 5. Kumbhavagga. (30.)>% caranto tattha tattha patitÃni paæsukÆlÃni disvà pucchitvà tam atthaæ sutvà "bhikkhave imesaæ nÃma bhikkhÆnaæ vatasamÃdÃnaæ\<*<1>*>/ naciraÂ- Âhitikaæ vakassa\<*<2>*>/ uposathakammasadisaæ ahosÅti" vatvà atÅtaæ Ãhari: AtÅte BÃrÃïasiyaæ Brahmadatte rajjaæ kÃrente Bodhisatto Sakko devarÃjà ahosi. Ath' eko vako\<*<3>*>/ GaÇ- gÃtÅre pÃsÃïapiÂÂhe vasati. Atha GaÇgÃya himodakaæ Ãgantvà taæ pÃsÃïaæ parikkhipi. Vako\<*<3>*>/ abhirÆhitvà pÃsÃïapiÂÂhe nipajji, n' ev' assa gocaro atthi na gocarÃya gamanamaggo, udakam pi va¬¬hat' eva, so cintesi: "mayhaæ n' eva gocaro atthi na gocarÃya gamanamaggo, "nikkammassa\<*<4>*>/ pana\<*<5>*>/ nipaj- janato\<*<6>*>/ uposathakammaæ varan\<*<7>*>/" ti manasà va uposathaæ adhiÂÂhÃya sÅlÃni samÃdiyitvÃ\<*<8>*>/ nipajji. Tadà Sakko ÃvajjamÃno tassa taæ dubbalasamÃdÃnaæ ¤atvà "etaæ vakaæ\<*<3>*>/ viheÂhes- sÃmÅti\<*<9>*>/" eÊakarÆpena Ãgantvà tassÃvidure\<*<10>*>/ Âhatvà attÃnaæ dassesi. Vako taæ disvà "a¤¤asmiæ divase uposathakammaæ jÃnissamÅti" uÂÂhÃya taæ gaïhituæ pakkhandi\<*<11>*>/. EÊako pi ito c' ito ca pakkhanditvÃ\<*<12>*>/ attÃnaæ gahetuæ na adÃsi\<*<13>*>/. Vako taæ gahetum asakkonto nivattitvà Ãgamma "uposathakammaæ tÃva me na bhijjatÅti" tatth' eva puna nipajji. Sakko Sak- kattabhÃven' eva ÃkÃse Âhatvà "tÃdisassa dubbalajjhÃsayassa kiæ uposathakammena, tvaæ mama\<*<14>*>/ SakkabhÃvaæ ajÃnanto eÊakamaæsaæ khÃditukÃmo ahosÅti" taæ viheÂhetvà garahitvà devalokam eva gato. @*>/ vako\<*<3>*>/ vataæ samÃdiyi\<*<16>*>/ upapajji uposathaæ. || Ja_III:148 ||>@ @*>/ ajjhappatto bha¤ji\<*<18>*>/ lohitapo tapaæ. || Ja_III:149 ||>@ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid dhÆtaÇgasamÃ-. 2 Bid ba-. 3 Bid ba-. 4 so Ck; Cs nikkamassa corr. to -mmassa, Bi niggamantassÃpi, Bd nikkhamantassÃpi. 5 Cs Bid omit pana. 6 Bi nimajjanato, Bd nimujjanato. 7 Bi varataran, Bd varaætaran. 8 Bid -dayitvÃ. 9 Bid vimaæsissÃmÅti 10 Bi omits ta-, Bd tassa avi-. 11 Ck pakkandi, Bi pakkantÃ. 12 Bi pakkan-. 13 Bid nÃdÃsi. 14 Bid maæ. 15 Ck Bid maæsaæ. 16 Bid -dÃya. 17 Bi vikandapo, Bd vigantapo. 18 Bi bhijja, Bd bhindi. >/ #<[page 451]># %< 10 VakajÃtaka. (300.) 451>% @*>/ idh' ekacce samÃdÃnasmiæ\<*<2>*>/ dubbalà lahuæ karonti attÃnaæ vako\<*<3>*>/ va ajakÃraïà ti || Ja_III:150 ||>@ tisso pi abhisambuddhagÃthÃ. Tattha upapajji uposathan ti uposathavÃsaæ upagato, vata¤¤Ãsiti\<*<4>*>/ taæ dubbalavatam a¤¤Ãsi, vÅtatapo\<*<5>*>/ ajjhappatto ti vigatatapo hutvà upa- gato, tam khÃdituæ pakkhanto\<*<6>*>/ ti attho, lohitapo ti lohitapÃyÅ\<*<7>*>/, tapan ti taæ attano samÃdÃnaæ tapaæ bhindi Satthà imaæ desanaæ\<*<8>*>/ Ãharitvà jÃtakaæ samodhÃnesi: "Tadà Sakko\<*<9>*>/ aham evÃ" 'ti. VakajÃtakaæ\<*<10>*>/. Kumbhavaggo pa¤- camo\<*<11>*>/. TikanipÃta vaïïanà niÂÂhitÃ\<*<12>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bid -va. 2 Bid -namhi. 3 Bid ba-. 4 Ck vana¤¤ÃsÅti, Cs vataæa¤¤ÃsÅti, Bi tava¤ÃsÅti, Bd vata¤¤Ãbhiti. 5 Bi vikantapo, Bd vikantapo corr. to vigantapo. 6 Bi pakkandito, Bd pakkhandito 7 all four MSS. -yi. 8 Bid dhammade-. 9 Bid add pana. 10 Cs Bid ba-, Bid add dasamaæ. 11 Bi adds surÃgharasupattajà kÃyanippindajambukà antasamuddà kÃmavi udummakomÃyaputtaæke jÃtakam dasamam bhave vaggo kumudapavuccati. 12 Bd adds bhadraghaÂaæ supatta¤ ca kÃyatunditidaæ ca jampukà bhantaæ samuddakÃmavilÃsam udumparaæ komÃyaputtaæ baïanti.>/