Input by the Sri Lanka Tripitaka Project

[CPD Classification 2.5.4]
[PTS Vol It - ] [\z It /] [\f I /]    
[PTS Page 001] [\q   1/]     
[BJT Vol It - ] [\z It /] [\w I /]    
[BJT Page 318] [\x 318/]     

ItivuttakapÃÊi

ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿
³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!	³
³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE.	³
³							³
³ Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for   ³
³ WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes 	³
³ BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): 			³
³ 							³
³ description             character  =	ASCII		³
³  							³
³ long a                  Ã             195		³
³ long A                  ù             249		³
³ long i                  Å             197		³
³ long I                  ý             253		³
³ long u                  Æ             198		³
³ long U                  ô             244		³
³ vocalic r               ­             173		³
³ vocalic R               ã             227		³
³ long vocalic r          Ì             204		³
³ vocalic l               Ê             202		³
³ long vocalic l          Ë             203		³
³ velar n                 Ç             199		³
³ velar N                 §             167		³
³ palatal n               ¤             164		³
³ palatal N               ¥             165		³
³ retroflex t             Â             194		³
³ retroflex T             è             232		³
³ retroflex d             ¬             172		³
³ retroflex D             Ö             214		³
³ retroflex n             ï             239		³
³ retroflex N             ×             215		³
³ palatal s               Ó             211		³
³ palatal S               Á             193		³
³ retroflex s             «             171		³
³ retroflex S             å             229		³
³ anusvara                æ             230		³
³ capital anusvara        õ             245		³
³ visarga                 ÷             247		³
³ capital visarga         ê             234		³
ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ


Namo tassa bhagavato arahato smà sambuddhassa. 

EkakanipÃto. 

PaÂhamo vaggo

1 1 1
[PTS Page 001] [\q   1/]      
Llobhasuttaæ

Vuttaæ he'taæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti1 me sutaæ. 

1. Eka dhammaæ2 bhikkhave pajahatha ahaæ vo pÃÂibhogo anÃgÃmitÃya. Katamaæ
ekadhamamaæ? Lobhaæ bhikkhave ekadhammaæ pajahatha ahaæ vo pÃÂibhogo
anÃgÃmitÃyÃ'ti. 

Etamatthaæ3 bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yena lobhena luddhà se sattà gacchÃnti duggatiæ, 
Taæ lobhaæ sammada¤¤Ãya pajahanti vipassino, 
PahÃya na punÃyanti imaæ lokaæ kudÃcana"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 

1. 1. 2. 
Dosasuttaæ. 
Vuttaæ he'taæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti1 me sutaæ. 

1. Eka dhammaæ2 bhikkhave pajahatha ahaæ vo pÃÂibhogo anÃgÃmitÃya. Katamaæ
ekadhamamaæ?Dosaæ bhikkhave ekadhammaæ pajahatha ahaæ vo pÃÂibhogo [PTS Page 002]
[\q   2/]      anÃgÃmitÃyÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yena dosena luddhà se sattà gacchÃnti duggatiæ, 
Taæ dosaæ sammada¤¤Ãya pajahanti vipassino, 
PahÃya na punÃyanti imaæ lokaæ kudÃcana"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 

1. Vuttaæ arabhatÃ'ti. I. A. Mu. 2. Ekaæ dhammaæ si. A. Mu. 3. Etaæ atthaæ [PTS] a. Mu. 

[BJT Page 320] [\x 320/]     

1. 1. 3. 
Mohasuttaæ. 
Vuttaæ he'taæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Eka dhammaæ bhikkhave pajahatha ahaæ vo pÃÂibhogo anÃgÃmitÃya. Katamaæ
ekadhamamaæ? Mohaæ bhikkhave ekadhammaæ pajahatha ahaæ vo pÃÂibhogo
anÃgÃmitÃyÃ'ti. 
Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yena mohena luddhà se sattà gacchÃnti duggatiæ, 
Taæ mohaæ sammada¤¤Ãya pajahanti vipassino, 
PahÃya na punÃyanti imaæ lokaæ kudÃcana"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 

1. 1. 4. 
Kodhasuttaæ. 

Vuttaæ he'taæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Eka dhammaæ bhikkhave pajahatha ahaæ vo pÃÂibhogo anÃgÃmitÃya. Katamaæ
ekadhamamaæ?Kodhaæ bhikkhave ekadhammaæ pajahatha ahaæ vo pÃÂibhogo
anÃgÃmitÃyÃ'ti. 

Etamatthaæ3 bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yena kodhena luddhà se sattà gacchÃnti duggatiæ, 
Taæ kodhaæ sammada¤¤Ãya pajahanti vipassino, 
PahÃya na punÃyanti imaæ lokaæ kudÃcana"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 

1. 1. 5. 
Makkhasuttaæ. 

Vuttaæ [PTS Page 003] [\q   3/]      he'taæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Eka dhamma2 bhikkhave pajahatha ahaæ vo pÃÂibhogo anÃgÃmitÃya. Katamaæ
ekadhamamaæ?Makkhaæ bhikkhave ekadhammaæ pajahatha ahaæ vo pÃÂibhogo
anÃgÃmitÃyÃ'ti. 
[BJT Page 322] [\x 322/]     

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yena makkhena makkhà se sattà gacchÃnti duggatiæ, 
Taæ makkhaæ sammada¤¤Ãya pajahanti vipassino, 
PahÃya na punÃyanti imaæ lokaæ kudÃcana"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 

1. 1. 6. 
(MÃnasuttaæ)

6. Vuttaæ he'taæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Eka dhammaæ bhikkhave pajahatha ahaæ vo pÃÂibhogo anÃgÃmitÃya. Katamaæ
ekadhamamaæ? MÃnaæ bhikkhave ekadhammaæ pajahatha ahaæ vo pÃÂibhogo
anÃgÃmitÃyÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yena mÃnena luddhà se sattà gacchÃnti duggatiæ, 
Taæ mÃnaæ sammada¤¤Ãya pajahanti vipassino, 
PahÃya na punÃyanti imaæ lokaæ kudÃcana"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 

1. 1. 7
(Sabbapari¤¤Ãsuttaæ)

7. Vuttaæ he'taæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti1 me sutaæ. 

1. Sabbaæ bhikkhave anabhijÃnaæ aparijÃnaæ tattha cittaæ avirÃjayaæ appajahaæ abhabbo
dukkhakkhayÃya. Sabba¤ca kho bhikkhave abhijÃnaæ parijÃnaæ [PTS Page 004] [\q   4/]    
 tattha cittaæ virÃjayaæ pajahaæ bhabbe dukkhakkhayÃyÃ'ti. 

Tamatthaæ3 bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 
[BJT Page 324] [\x 324/]     

2. " Yo sabbaæ sabbato ¤atvà sabbatthesu na rajjati, 
Sa ve sabbaæ1pari¤¤Ãya so sabbadukkhamupaccagÃ2"ti 
Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 

1. 1. 8. 
(MÃnapari¤¤Ãsuttaæ)

8. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. MÃnaæ bhikkhave anabhijÃnaæ aparijÃnaæ tattha cittaæ avirÃjayaæ appajahaæ abhabbo
dukkhakkhayÃya. MÃnaæ ca kho bhikkhave abhijÃnaæ parijÃnaæ tattha cittaæ virÃjayaæ
pajahaæ bhabbo dukkhakkhayÃyÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "MÃnupetà ayaæ pajà mÃnaganthà bhave ratÃ
MÃnaæ aparijÃnantà ÃgantÃro punabbhavaæ
Ye [PTS Page 005] [\q   5/]      ca mÃnaæ pahatvÃna3 vimuttà mÃnasaÇkhaye
Te mÃnaganthÃbhibhuno sabbadukkhamupaccagu"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 


1. 1. 9. 
(Lobhapari¤¤Ãsuttaæ) 
9. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Lobhaæ bhikkhave anabhijÃnaæ aparijÃnaæ tattha cittaæ avirÃjayaæ appajahaæ abhabbo
dukkhakkhayÃya. Lobhaæ ca kho bhikkhave abhijÃnaæ parijÃnaæ tattha cittaæ virÃjayaæ
pajahaæ bhabbo dukkhakkhayÃyÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 
1. Sabba, machasaæ 2. Sabbadukkhaæ upaccagÃ, syÃ. [PTS. 3.] PahanatvÃna, machasaæ. 4.
Sabbadukkhaæ upaccaguæ, syÃ. [PTS]

[BJT Page 326] [\x 326/]     
2. "Yena lobhena luddhà se sattà gacchanti duggatiæ
Taæ lobhaæ sammada¤¤Ãya pajahanti vipassino
PahÃya na punÃyanti imaæ lokaæ kudÃcana"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. 1. 10. 
(Dosapari¤¤Ãsuttaæ) 
10. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Dosaæ bhikkhave anabhijÃnaæ aparijÃnaæ tattha cittaæ avirÃjayaæ appajahaæ abhabbo
dukkhakkhayÃya. Dosa¤ca kho bhikkhave abhijÃnaæ parijÃnaæ tattha cittaæ virÃjayaæ
pajahaæ bhabbo dukkhakkhayÃyÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yena [PTS Page 006] [\q   6/]      dosena duÂÂhà se sattà gacchanti duggatiæ
Taæ lobhaæ sammada¤¤Ãya pajahanti vipassino
PahÃya na punÃyanti imaæ lokaæ kudÃcana"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

(PÃÂibhegavaggo paÂhamo. )
TassuddÃnaæ: 

RÃgadosà atha moho kodhamakkhà mÃnaæ sabbaæ
MÃnato lobhadosà puna pakÃsità vaggamÃhu paÂhamanti. 

[BJT Page 328] [\x 328/]     

Dutiyavaggo
1. 2. 1. 
(Mohapari¤¤Ã suttaæ)

11. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Mohaæ bhikkhave anabhijÃnaæ aparijÃnaæ tattha cittaæ avirÃjayaæ appajahaæ abhabbo
dukkhakkhayÃya. Moha¤ca kho bhikkhave abhijÃnaæ parijÃnaæ tattha cittaæ virÃjayaæ
pajahaæ bhabbo dukkhakkhayÃyÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yena mohena mÆÊhà se sattà gacchanti duggatiæ
Taæ mohaæ sammada¤¤Ãya pajahanti vipassino
PahÃya [PTS Page 007] [\q   7/]      na punÃyanti imaæ lokaæ kudÃcana"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. 2. 2. 
(Kodhapari¤¤Ã suttaæ)
12. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Kodhaæ bhikkhave anabhijÃnaæ aparijÃnaæ tattha cittaæ avirÃjayaæ appajahaæ abhabbo
dukkhakkhayÃya. Kodha¤ca kho bhikkhave abhijÃnaæ parijÃnaæ tattha cittaæ virÃjayaæ
pajahaæ bhabbo dukkhakkhayÃyÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yena kodhena kuddhà se sattà gacchanti duggatiæ
Taæ kodhaæ sammada¤¤Ãya pajahanti vipassino
PahÃya na punÃyanti imaæ lokaæ kudÃcana"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

[BJT Page 330. [\x 330/]     ] 

1. 2. 3. 
(Makkhapari¤¤Ã suttaæ)

13. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Makkhaæ bhikkhave anabhijÃnaæ aparijÃnaæ tattha cittaæ avirÃjayaæ appajahaæ abhabbo
dukkhakkhayÃya. Makkha¤ca kho bhikkhave abhijÃnaæ parijÃnaæ tattha cittaæ virÃjayaæ
pajahaæ bhabbo dukkhakkhayÃyÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yena makkhena duÂÂhà se sattà gacchanti duggatiæ
Taæ makkhaæ sammada¤¤Ãya pajahanti vipassino
PahÃya na punÃyanti imaæ lokaæ kudÃcana"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. 2. 4

(AvijjanÅvaraïa suttaæ)

14. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti [PTS Page 009] [\q   9/]      me sutaæ: 

1. NÃhaæ bhikkhave a¤¤aæ ekanÅvaraïampi samanupassÃmi yena nÅvaraïena nivutà pajÃ
dÅgharattaæ sandhÃvanti saæsaranti yathayidaæ bhikkhave avijjÃnÅvaraïaæ.
AvijjÃnÅvaraïena hi bhikkhave nivutà pajà dÅgharattaæ sandhÃvanti saæsarantÅ'ti. 
Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Nattha¤¤o ekadhammo'pi2 yenevaæ3 nivutà pajÃ
Saæsaranti ahorattaæ yathà mohena ÃvutÃ. 
3. Ye ca mohaæ pahatvÃna4 tamokkhandhaæ padÃÊayuæ
Na te puna saæsaranti hetu tesaæ na vijjatÅ"ti. 
Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. MakkhitÃye, syÃma. 2. Ekadhammoca, sÅmu. 3. Yeneva, sÅ. Mu
4. PahanatvÃna, sÅmu; machasaæ

[BJT Page 332] [\x 332/]     
1. 2. 5

(TaïhÃsaæyojanasuttaæ)

15. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. NÃhaæ bhikkhave a¤¤aæ ekasa¤¤ojanampi1 samanupassÃmi yena sa¤¤ojanena saæyuttÃ
sattà dÅgharattaæ sandhÃvanti saæsaranti yathayidaæ bhikkhave taïhÃsa¤¤ojanaæ.
TaïhÃsa¤¤ojanena hi bhikkhave saæyuttà sattà dÅgharattaæ sandhÃvanti saæsarantÅ'ti. 
Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "TaïhÃdutiyo [PTS Page 009] [\q   9/]      puriso daughamaddhÃna saæsaraæ, 
ItthabhÃva¤¤ÃthÃbhÃvaæ saæsÃraæ nÃtivattati. 

3. EvamÃdÅnavaæ ¤atvà taïhaæ2 dukkhassa samaæbhavaæ
VÅtataïho anÃdÃno sato bhikkhu paribbaje"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. 2. 6
(PaÂhamasekhasuttaæ)

16. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ: ti me sutaæ. 

1. Sekhassa bhikkhave bhikkhuno appattamÃnasassa anuttaraæ yogakkhemaæ
patthayamÃnassa viharato bÃhiraæ aÇganti karitvà na a¤¤aæ ekaÇgampi samanupassÃmi
evaæ bahÆpakÃraæ yathayidaæ bhikkhave yoniso manasikÃro. Yoniso bhikkhave bikkhu
manasikaronto akusalaæ pajahati kusalaæ bhÃvetÅti. 
Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yoniyo [PTS Page 010] [\q  10/]      manasikÃro dhammo sekhassa bhikkhuno, 
Nattha¤¤o evaæ bahukÃro uttamatthassa pattiyÃ, 
Yoniso padahaæ bhikkhÆ khayaæ dukkhassa pÃpuïe"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. Saæyojanaæpi, [PTS. 2.] Taïhà dukkhassa sambhavaæ, sÅ. Mu. 

[BJT Page 334] [\x 334/]     

1. 2. 7. 

(Dutiyasekhasuttaæ)

17. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ: ti me sutaæ. 

1. Sekhassa bhikkhave bhikkhuno appattamÃnasassa anuttaraæ yogakkhemaæ
patthayamÃnassa viharato bÃhiraæ aÇganti karitvà na a¤¤aæ ekaÇgampi samanupassÃmi
evaæ bahÆpakÃraæ yathayidaæ bhikkhave kalyÃïamittatÃ. KalyÃïamitto bhikkhave bikkhu
akusalaæ pajahati kusalaæ bhÃvetÅti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 
2. "KalyÃïamitto yo bhikkhu sappatisso sagÃravo, 
Karaæ mittÃnaæ vacanaæ sampajÃno patissato. 
PÃpuïe anupubbena sabbasa¤¤ojanakkhaya"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. 2. 8
(SaÇghabhedasuttaæ)

18. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Ekadhammo bhikkhave loke uppajjamÃno uppajjati [PTS Page 011] [\q  11/]     
pahujanÃhitÃya pahujanÃsukhÃya bahuno janassa anatthÃya ahitÃya dukkhÃya
devamanussÃnaæ. Katamo ekadhammo? SaÇghabhedo. SaÇghe kho pana bhikkhave bhinne
a¤¤ama¤¤aæ bhaï¬anÃni ceva honti, a¤¤ama¤¤aæ paribhÃsà ca honti, a¤¤ama¤¤aæ
parikkhepà ca honti, a¤¤ama¤¤aæ pariccajanà ca honti. Tattha appasannà ceva nappasÅdanti.
PasannÃna¤ca ekaccÃnaæ a¤¤athattaæ hotÅ ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "ùpÃyiko nerayiko kappaÂÂho saÇghabhedako, 
VaggÃrÃmo adhammaÂÂho yogakkhemà vidhaæsati, 
SaÇghaæ samaggaæ bhetvÃna kappaæ nirayamhi paccatÅ'ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

[BJT Page 336] [\x 336/]     

1. 2. 9
(SaÇghasÃmaggisuttaæ)

19. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Ekadhammo bhikkhave loke uppajjamÃno uppajjati pahujanÃhitÃya pahujanÃsukhÃya
bahuno janassa anatthÃya ahitÃya dukkhÃya devamanussÃnaæ. Katamo ekadhammo? [PTS
Page 012] [\q  12/]      saÇghabhedo. SaÇghe kho pana bhikkhave sagge na ceva
a¤¤ama¤¤aæ bhaï¬anÃni honti, na ca a¤¤ama¤¤aæ paribhÃsà honti, na ca a¤¤ama¤¤aæ
parikkhepà honti, na ca a¤¤ama¤¤aæ pariccajanà honti. Tattha appasannà ceva ppasÅdanti.
PasannÃna¤ca bhiyyobhÃvo hotÅ ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Sukhà saÇghassa sÃmaggi samaggÃna¤canuggaho
Samaggarato dhammaÂÂho yogakkhemà na dhaæsati, 
SaÇghaæ samaggaæ katvÃna kappaæ saggamhi modatÅ'ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. 2. 10
(PaduÂÂhapuggalasuttaæ)

20. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. IdÃhaæ bhikkhave ekaccaæ puggalaæ paduÂÂhacittaæ evaæ cetasà ceto paricca pajÃnÃmi:
"imamhi cÃyaæ samaye puggalo kÃlaæ kareyya, yathÃbhataæ nikkhitto, evaæniraye. Taæ kissa
hetu: citta¤hi'ssa bhikkhave paduÂÂhaæ. Cetopadosahetu kho pana bhikkhave
evamidhekacce sattà kÃyassa bhedà parammaraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ
upapajjantÅ"ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "PaduÂÂhacittaæ [PTS Page 013] [\q  13/]      ¤atvÃna ekaccaæ idha puggalaæ, 
Etamattha¤ca vyÃkÃsi buddho bhikkhÆna santiko. 

3. Imamhi cÃyaæ samaye kÃlaæ kayirÃtha puggalo. 
Nirayaæ upapajjeyya citta¤hi"ssa padÆsitaæ". 

[BJT Page 338] [\x 338/]     

4. YathÃ'haritvà nikkhipeyya evameva tathÃvidhÃ
Cetopadosahetu hi sattà gacchanti duggati"nti

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 
Vaggo dutiyo. 

TassuddÃnaæ: 

Moho kodho atha makkho avijjà tanhà sekhà duve, 
Bhedo sÃmaggi puggalo ca vaggamÃhu dutiyanti vuccati. 

Tatiyo vaggo
1. 3. 1. 
(Pasannacitta suttaæ)

21. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. IdÃhaæ bhikkhave ekaccaæ puggalaæ pasannacittaæ evaæ cetasà ceto paricca pajÃnÃmi:
"imamhi [PTS Page 014] [\q  14/]      cÃyaæ samaye puggalo kÃlaæ kareyya yathÃ'bhataæ
nikkhitto evaæ sagge. Taæ kissa hetu? Citta¤hi'ssa bhikkhave pasannaæ. CetopasÃda hetu
khopana bhikkhave evamidhekacce sattà kÃyassa bhedà parammaraïà sugatiæ lokaæ
upapajjantÅ ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Pasanna cittaæ ¤atvana ekaccaæ idha puggalaæ, 
Etamatthaæ ca vyÃkÃsi buddho bikkhÆna santike. 

3. Imamhi cÃyaæsamaye kÃlaæ kayirÃtha puggalo, 
Sugatiæ upapajjeyya citta¤hi'ssa pasÃditaæ. 

4. YathÃ'haritvà nikkhipeyya evameva tathÃvidho
CetopasÃdahetu hi sattà gacchanti suggati"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

[BJT Page 340] [\x 340/]     

1. 3. 2. 

(MÃpu¤¤abhÃyÅ suttaæ1 )

22. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Mà bhikkhave pu¤¤Ãnaæ bhÃyittha. [PTS Page 015] [\q  15/]      sukhassetaæ bhikkhave
adivacanaæ iÂÂhassa kantassa piyassa manÃpassa yadidaæ pu¤¤Ãni. AbhijÃnÃmi kho
panÃhaæ bhikkhave dÅgharattaæ katÃnaæ pu¤¤Ãnaæ iÂÂhaæ kantaæ piyaæ manÃpaæ vipÃkaæ
paccanÆbhÆtaæ. Satta vassÃni mettacittaæ bhÃpetvà satta saævaÂÂavivaÂÂakappenayimaæ
lokaæ punarÃgamÃsiæ. SaævaÂÂamÃne sudaæ bhikkhave kappe ÃbhassarÆpago homi.
VivaÂÂamÃne kappe su¤¤aæ buhmavimÃnaæ upapajjÃmi. Tatra sudaæ bhikkhave brahmÃ
homi mahÃbrahmà abhibhu anabhibhÆto a¤¤adatthudaso vasavattÅ. Chattiæsakkhattuæ kho
panÃhaæ bhikkhave sakko ahosiæ devÃnamindo. Anekasatakkhattuæ rÃjà ahosiæ cakkavattÅ
dhammiko dhammarÃjà cÃturanto vijitÃvÅ janapadatthÃvariyappatto satataratanasampanno.
Ko pana vÃdo padesarajjassa? Tassa mayhaæ bhikkhave etadahosi: 'kissa nu kho me idaæ
kammassa phalaæ, kissa kammassa vipÃko, yenÃhaæ etarahi evaæ mahiddhiko evaæ
mahÃnubhÃvo'ti. Tassa mayhaæ bhikkhave etadahosi: tiïïaæ kho me idaæ kammÃnaæ
phalaæ, tiïïaæ kammÃnaæ vipÃko, yenÃhaæ etarahi evaæ mahiddhiko evaæ mahÃnubhÃvo'ti
seyyathÅdaæ: dÃnassa damassa sa¤¤amassÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Pu¤¤ameva so sikkheyya Ãyataggaæ sukhudrayaæ
DÃna¤ca [PTS Page 016] [\q  16/]      samacariya¤ca mettacitta¤ca bhÃvaye. 

3. Ete dhamme bhÃvayitvà tayo sukhasamuddaye
AbyÃpajjhaæ sukhaæ lokaæ paï¬ito upapajjatÅ"tÅ. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. Mettasutta. (Machasaæ)

[BJT Page 342] [\x 342/]     

1. 3. 3. 
(Ubho-attha suttaæ)

23. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 
1. Ekadhammo bhikkhave bhÃvito bahulÅkato ubho atthe samadhigayha tiÂÂhati,
diÂÂhadhammika¤ceva atthaæ samparÃyika¤ca. Katamo ekadhammo? AppamÃdo kusalesu
dhammesu. Ayaæ kho bhikkhave ekadhammo bhÃvito bahulÅkato ubho atthe samadhigayha
tiÂÂhati diÂÂhadhammika¤ceva atthaæ samparÃyika¤cÃti. Etamatthaæ bhagavà avoca.
Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "AppamÃdaæ pasaæsanti pu¤¤akiriyÃsu paï¬itÃ. 
Appamatto ubho atthe adiganhÃti paï¬ito. 

3. DiÂÂhevadhamme [PTS Page 017] [\q  17/]      yo attho yo cattho samparÃyiko
AtthÃbisamayà dhÅro paï¬ito'ti pacÆccatÅ"ti. 

Ayampi atthe vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. 3. 4. 
(AÂÂhipu¤jasuttaæ)

24. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Ekapuggalassa bhikkhave kappaæ sandhÃvato saæsarato siyà evaæ mahÃaÂÂhikaÇkalo
aÂÂhipu¤jo aÂÂhirÃsi yathÃyaæ vepulla pabbato. Sace saæhÃrako assa sambhata¤ca na
vinasseyyÃti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Ekassekena kappena puggalassaÂÂhisa¤cayo
Siyà pabbatasamo rÃsi iti vuttaæ mahesinÃ. 

3. So kho panÃyaæ akkhÃto vepullo pabbato mahÃ
Uttaro gijjhakÆmassa magadhÃnaæ giribbaje. 

4. Yato ariyasaccÃni sammappa¤¤Ãya passati
Dukkhaæ dukkhasamuppÃdaæ dukkhassa ca atikkamaæ
Ariya¤caÂÂhaÇgikaæ [PTS Page 018] [\q  18/]      maggaæ dukkhÆpasagÃminaæ. 
5. Sattakkattuæ parama¤ca sandhÃvitvÃna puggalo
Dukkhassantakaro hoti sabbasaæyojanakkhayÃ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

[BJT Page 344] [\x 344/]     

1. 3. 5. 
(SampajÃna musÃvÃda suttaæ)

25. Vuttaæ hetaæ bhagavatà vuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Ekaæ dhammaæ atÅtassa bhikkhave purisapuggalassa nÃhaæ tassa ki¤cà pÃpakammaæ
akaraïÅyanti vadÃmi. Katamaæ ekadhammaæ? Yathayidaæ1 bhikkhave sampajÃna
musÃvÃdo'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Ekaæ dhammaæ atÅtassa musÃvÃdissa jantuno
Vitiïïaparalokassa natthi pÃpaæ akÃriyanti'. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. 3. 6. 
(DÃnasaævibhÃga suttaæ)

26. Vuttaæ hetaæ bagavatà vuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Eva¤ce bhikkhave sattà jÃneyyuæ dÃnasaævibhagassa vipÃkaæ yathÃhaæ jÃnÃmi, na adatvÃ
bhu¤jeyyuæ. Na ca nesaæ maccheramalaæ cittaæ pariyÃdÃya tiÂÂhayya. Yo'pi nesaæ assa
carimo Ãlopo carimaæ kabaÊaæ, tato'pi na asaævibhajitvà bhu¤jeyyuæ sace nesaæ paÂiggÃhakÃ
assu. Yasmà ca kho bhikkhave [PTS Page 019] [\q  19/]      sattà na evaæ jÃnanti
dÃnasaævibhÃgassa vipÃkaæ yathÃhaæ jÃnÃmi, tasmà adatvà bhu¤janti maccheramala¤ca
nesaæcittaæ pariyÃdÃya tiÂÂhatÅ ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Evaæ ce sattà jÃneyyuæ yathÃvuttaæ mahesinÃ
VipÃkaæ saævibhÃgassa yathà hoti mahapphalaæ

3. Vineyyuæ maccheramalaæ vippasannena cetasÃ
Dajjuæ kÃlena ariyesu yattha dinnaæ mahapphalaæ. 

4. Annaæ ca datvà bahuno dakkhiïeyyesu dakkhiïaæ 
Ito cutà manussattà saggaæ gacchanti dÃyakÃ. 

5. Te ca saggaæ gatà tattha modantÅ kÃmakÃmino
VipÃkaæ saævibhÃgassa anubhenti amaccharÃ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1Yadidaæ. Machasaæ. 


[BJT Page 346] [\x 346/]     

1. 3. 7. 
(MettÃcetovimutti suttaæ)

27. Vuttaæ hetaæ bhagavatà vuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. YÃni kÃnici bhikkhave opadhikÃni pu¤¤akiriyavatthÆni, sabbÃni tÃni mettÃya
cetovimuttiyà kÃlaæ nÃgghanti soÊasiæ. Mettà yeva tÃni cetovimutti adhiggahetvà bhasate ca
tapate ca virocati ca. SeyyathÃpi bhikkhave yà kÃci tÃrakarÆpÃnaæ pabhÃ, sabbà tÃ
vandimapabhÃya [PTS Page 020] [\q  20/]      kalaæ nÃgghanti soÊasiæ, candappabhà yeva
tà adhiggahetva bhÃsate ca, tapate ca. Virocati ca, evaæ kho bhikkhave yÃni kÃnici
opadhikÃni pu¤¤akiriyavatthuni, sabbÃni tÃni mettÃya cetovimuttiyà kalaæ nÃgghanti
soÊasiæ. Mettà yeva tÃni cetovimutti adhiggahetvà bhÃsate ca tapate ca virocati ca. 

2. SeyyathÃpi bhikkhave massÃnaæ pacchime mÃse saradasamaye viddhe vigatavalÃhake
nabheÃdicconabhaæ abbhÆssakkamÃno1 sabbaæ ÃkÃsagataæ tamagataæ abhivibhaccabhasate
ca tapate ca virocati ca, evameva kho bhikkhave yÃni kÃnici opadhikÃni
pu¤¤akiriyavatthÆni, sabbÃni tÃni mettÃya cetovimuttiyà kalaæ nÃgghanti soÊasiæ. MettÃ
yeva tÃni cetovimutti adhiggahetvà bhÃsate ca. Tapate ca, virocati ca. SeyyathÃpi bhikkhave
rattiyà paccÆsasamayaæ osadhi tÃrakà bhÃsate ca tapate ca virocati ca, evaæ meva kho
bhikkhave yÃni kÃnici opadhikÃni pu¤¤akiriyavatthÆni, sabbÃni tÃnimettÃya cetovimuttiyÃ
kalaæ nÃgghanti soÊasiæ. [PTS Page 021] [\q  21/]      mettà yeva tÃni cetovimutti
adhiggahetvà bhÃsate ca tapate ca virocati ca. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

3. "Yo ca mettaæ bhÃvayati appamÃïaæ patissato, 
TanÆ saæyojanà honti passato upadhikkhayaæ. 

4. Ekampi ce pÃïamaduÂÂhacitto mettÃyati kusalo tena hoti
Sabbe ca pÃïe manasÃnukampaæ pahÆtamariye pakaroti pu¤¤aæ. 

5. Yo sattasaï¬aæ paÂhaviæ vijetvà rÃjisayo yajamÃnÃnupariyagÃ, 
Assamedhà purisamedhaæ sammÃpÃsaæ vÃjapeyyaæ niraggalaæ. 

6. Mettassa cittassa subhÃvitassa
Kalampi te nÃnubhavanti soÊasiæ
Candappabhà tÃragaïÃ'ca sabbe. 

1. AbbhÆssaggamÃno. Si. A. Mu. - AbbhusyukkamÃno. Si. A. KathÃ. 

[BJT Page 348] [\x 348/]     

7. Yo [PTS Page 022] [\q  22/]      na hanti na ghÃteti na jinÃti na jÃpaye
Mettaæso sabbabhÆtesu veraæ tassa na kenaci"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

Raggo tatiyo. 

TassuddÃnaæ: 

Cittaæ bhÃyÅ ubho atthe pu¤jaæ vepullapabbataæ
SampajÃnamusÃvÃdo dÃna¤ca mettabhÃvanÃ. 

SattamÃnÅdha suttÃni purimÃni ca vÅsati
Ekadhammesu suttantà sattavÅsatisaÇgahÃ'ti. 

EkakanipÃto niÂÂhito. 

DukanipatÃ

PaiÂhamo vaggo

2. 1. 1. 

(PaÂhamabhikkhusuttaæ)

28. * Vuttaæ hetaæ bhagavatà vuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. DvÅhi bhikkhame dhammehi samannÃgato bhikkhu diÂÂheva dhamme dukkhaæ viharati
savighÃtaæ saupÃyÃsaæ [PTS Page 023] [\q  23/]      sapariÊÃhaæ. KÃyassa bhedÃ
parammaraïà duggati pÃÂikaÇkhÃ. Katamehi dvihÅ?Indriyesu aguttadvÃratÃya ca bhojane
amatta¤¤utÃya ca. Imehi kho bhikkhave dvÅhi dhammeha samannÃgato bhikkhÆ diÂÂheva
dhamme dukkhaæ viharati savighÃtaæ saupÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ. KÃyassa bhedÃ
parammaraïà duggati pÃÂikaÇkhÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. Cakku sota¤ca ghÃna¤ca jivhà kÃyo atho mano
EtÃni yassa dvÃrÃni aguttÃnÅdha bhikkhÆno

3. Bhojanamhi amatta¤¤Æ indriyesu asaævuto
KÃyadukkhaæ cetodukkhaæ dukkhaæ so adhigacchati. 

4. ÖayhamÃnena kÃyena ¬ayhamÃnena cetasÃ
Divà và yadi và rattiæ dukkhaæ viharati tÃdiso'ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

*MeyaÂa mulina "dve dhamme anukkaÂi" pÃÂhayeka siæhala buruma pothi penã. Meya
arthakathÃvÅ da siyamÅ potã da sadahan novi. 

[BJT Page 350] [\x 350/]     

2. 1. 2. 
(Dutiyabhikkhu suttaæ)

29. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. DvÅhÅ bhikkhave dhammehi samannÃgato bhikkhu diÂÂheva dhamme sukhaæ viharati
avighÃtaæ aupÃyÃsaæ apariÊÃhaæ. KÃyassa bhedà parammaraïà sugati [PTS Page 024] [\q 
24/]      pÃÂikaÇkhÃ. Katamehi dvÅhi? Indriyesu guttadvÃratÃya ca bhojane matta¤¤utÃya ca.
Imehi kho bhikkhave dvÅhi dhammehi samannÃgato bhikkhu diÂÂheva dhamme sukhaæ
viharati avighÃtaæ anupÃyÃsaæ apariÊÃhaæ. KÃyassa bhedà parammaraïà sugati pÃÂikaÇkhÃ
ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. Cakkhu sota¤ca ghÃïa¤ca jivhà kÃyo atho1 mano
EtÃni yassa dvÃrÃni suguttÃnÅdha bhikkhuno

3. Bhojanamhi ca matta¤¤Æ indriyesu ca saævuto
KÃyasukhaæ cetosukhaæ sukhaæ so adhigacchati. 

4. A¬ayhamÃnena kÃyena a¬ayhamÃnena cetasÃ
Divà vÃyadi và rattiæ sukaæ viharati tÃdiso'ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

2. 1. 3. 
(TapanÅya suttaæ)

30. Vuttaæ hetaæ bhagavatà vuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Dve me bhikkhave tapanÅyÃ. Katame [PTS Page 025] [\q  25/]      dve? Idha bhikkhave
ekacco akatakalyÃïo hoti akatakusalo akatabhÅruttÃno, katapÃpo kataÊuddo katakibbiso. So
akataæ me kalyÃïanti'pi tappati. Kataæ me pÃpanti'pi tappati. Ime kho bhikkhave dve
dhammà tapanÅyÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. KÃyaduccaritaæ katvà vacÅduccaritÃni ca
Manoduccaritaæ katvà ya¤ca¤¤aæ dosasa¤hitaæ

3. Akatvà kusalaæ dhammaæ katvÃnÃkusalaæ bahuæ
KÃyassa bhedà duppa¤¤o nirayaæ so upapajjatÅti. 
Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. TathÃ, machasaæ. 
[BJT Page 352] [\x 352/]     
2. 1. 4. 
(AtapanÅya suttaæ)

31. Vuttaæ hetaæ bhagavatà vuttamarahatÃ'ti me sutaæ. : 

1. Dve me bhikkhave atapanÅyÃ. Katame dve? Idha bhikkhave ekacco katakalyÃïo hoti
katakusalo katabhÅruttÃno, akatapÃpo akataÊuddo akatakibbiso. So kataæ me kalyÃïanti'pi
tappati. Akataæ me pÃpanti'pi tappati. Ime kho bhikkhave dve dhammà [PTS Page 026] [\q 
26/]      atapanÅyÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. KÃyaduccaritaæ hitvà vacÅduccaritÃni ca
Manoduccaritaæ hitvà ya¤ca¤¤aæ dosasa¤hitaæ

3. Akatvà kusalaæ dhammaæ katvÃnÃkusalaæ bahuæ
KÃyassa bhedà sappa¤¤o saggaæ so upapajjatÅti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

2. 1. 5. 
(PapakasÅla suttaæ)

32. Vuttaæ hetaæ bhagavatà vuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. DvÅhi bhikkhave dhammehi samannÃgato puggalo yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye.
Katamehi dvÅhi? PÃpakena ca sÅlena pÃpikÃya ca diÂÂhiyÃ. Imehi kho bhikkhave dvÅhi
dhammehi samannÃgato puggalo yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "PÃpakena ca sÅlena pÃpikÃya ca diÂÂhiyÃ
Etehi dvÅhi dhammehi yo samannÃgato naro
KÃyassa bhedà duppa¤¤o nirayaæ so upapajjatÅ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. Sopapajjati, machasaæ. 
[BJT Page 354] [\x 354/]     

2. 1. 6. 
(BhaddakasÅla suttaæ)

33. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. DvÅhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ sagge. Katamehi
dvÅhi: [PTS Page 027] [\q  27/]      bhaddakena ca sÅlena bhaddikÃya ca diÂÂhiyÃ. Imehi
kho bhikkhave dvÅhi dhammehi samannÃgato puggalo yathÃbhataæ nikkhitto evaæ sagge'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Bhaddakena ca sÅlena bhaddikÃya ca diÂÂhiyÃ
Etehi dvÅhi dhammehi yo samannÃgato naro kÃyassa bhedà sappa¤¤o saggaæ so
upapajjatÅ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

2. 1. 7
(AnÃtÃpÅ suttaæ)

34. AnÃtÃpÅ bhikkhave bhikkhu anottÃpi1 abhabbo sambodhÃya, abhabbo nibbÃïÃya,
abhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamÃya. ùtÃpÅ kho bhikkhave bhikkhu ottÃpÅ2
bhabbo sambodhÃya, bhabbo nibbÃïÃya, bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamÃyÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tattheæ iti vuccati: 

2. "AnÃtÃpÅ anottÃpÅ1 kusÅto hÅnavÅriyo
Yo thÅnamiddhabahulo ahiriko3 anÃdaro
Abhabbo tÃdiso bhikkhu phuÂÂhuæ sambodhimuttamaæ. 

3. Yo [PTS Page 028] [\q  28/]      ca satimà nipako jhÃyÅ ÃtÃpi ottÃpÅ ca appamatto 
Saæyojanaæ jÃtijarÃya chetvà idheva sambodhimanuttaraæ phuse. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. AnottappÅ - sÅmu. 2. OttappÅ - sÅmu. 3. Ahiriko. -Si. 

[BJT Page 356] [\x 356/]     

2. 1. 8
(PaÂhama janakuhana suttaæ)

35. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Nayidaæ bhikkhave brahmacariyaæ vussati janaguhanatthaæ janalapanatthaæ
lÃbhasakkÃrasilokÃnisaæsatthaæ 'iti maæ jano jÃnÃtu'ti. Atha kho idaæ bhikkhave
brahmacariyaæ vussati saævarattha¤ca pahÃnattha¤cÃti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Saævaratthaæ pahÃnatthaæ brahmacariyaæ anÅtihaæ
Adesayi so bhagavà nibbÃïogadhagÃminaæ. 

3. Esa maggo mahattehi1 anuyÃto [PTS Page 029] [\q  29/]      mahesihi. 2
Ye ye taæ paÂipajjanti yathà buddhena desitaæ
Dukkhassantaæ karissanti satthusÃsanakÃrino"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

2. 1. 9. 
(Dutiya janakuhana suttaæ)

36. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1.  ayidaæ bhikkhave brahmacariyaæ vussati janakuhanatthaæ janalapanatthaæ
lÃbhasakkÃrasilokÃnisaæsatthaæ ' iti maæ jano jÃnÃtu'ti. Atha kho idaæ bhikkhave
brahmacariyaæ vussati abhi¤¤attha¤ceva pari¤¤attha¤cÃti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Abhi¤¤atthaæ pari¤¤atthaæ brahmacariyaæ anÅtihaæ
AdesayÅ so bhagavà nibbÃïogadhagÃminaæ. 

3. Esa maggo mahattehi1 anuyÃto mahesihi2
Ye ye taæ paÂipajjanti yathà buddhena desitaæ
Dukkhassantaæ karissanti satthusÃsanakÃrino"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavÃta. Iti me sutanti. 

1. Mahantehi sÆmu. 2. Mahesino-sÅmu. 

[BJT Page 358] [\x 358/]     

2. 1. 10
(Somanassa suttaæ)

37. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttavarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. DvÅhi bhikkhave dhammehi samannÃgato bhikkhÆ diÂÂheva dhamme
sukhasomanassabahulo viharati. Yoni cassa Ãraddhà hoti ÃsavÃnaæ khayÃya. Katamehi
dvÅhi? SaævejanÅyesu ÂhÃnesu saævejanena. Saæviggassa ca1 yoniso padhÃnena. Imehi kho
bhikkhave dvÅhi dhammehi samannÃgatoba bhikkhu [PTS Page 030] [\q  30/]      diÂÂheva
dhamme sukhasomanassabahulo viharati. Yoni cassa Ãraddhà hoti. ùsavÃnaæ khayÃyÃti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "SaævejanÅyaÂÂhÃnesu saævijjate ca paï¬ito
ùtÃpi nipako bhikkhu pa¤¤Ãya samavekkhiya. 

3. EvaævihÃrÅ ÃtÃpi santavuttÅ anuddhato
Cetosamathamanuyutto khayaæ dukkhassa pÃpuïe'ti. 

Ayampi atthe vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

Vaggo paÂhamo. 

TassuddÃnaæ: [PTS Page 031] [\q  31/]      

Dve ca bhikkhÆ tapanÅyÃ' tapanÅyà apare duve2
AnÃtÃpi dve kuhanà ca3 somanassena te dasÃti. 

1. Saævegassa ca. SÅ. A. Mu. 2. Paratthehi. SÅmu. 3. Dve ÃtÃpi na kuhanà ca - sÅmu. Dve
pÃdÃna kuhanà ca, sÅ. 

[BJT Page 360] [\x 360/]     

Dutiyavaggo

2. 2. 1. 
(Vitakka suttaæ)

38. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. TathÃgataæ bhikkhave arahantaæ sammÃsambuddhaæ dve vitakkà bahulaæ samudÃcaranti:
khemo ca vitakko paviveko ca. AbyÃpajjhÃrÃmo1 bhikkhave tathÃgato abyÃpajjharato. 2
Tamenaæ bhikkhave tathÃgataæ abyÃpajjhÃrÃmaæ abyÃpajjharataæ esova vitakko bahulaæ
samudÃcarati: 'imÃyÃhaæ irÅyÃya na ki¤ci vyÃbÃdhemi3 tasaæ và thÃvaraæ vÃ'ti.
PavivekÃrÃmo bhikkhave tathÃgato pavaikarato. Tamenaæ bhikkhave tathÃgataæ
pavivekÃrÃmaæ pavivekarataæ eseva vitakko bahulaæ samudÃcarati: yaæ akusalaæ taæ
pahÅnanti. 

2. TasmÃtiha bhikkhave tumhe'pi abyÃpajjhÃrÃmà viharatha abyÃpajjharatÃ. [PTS Page 032]
[\q  32/]      tesaæ vo bhikkhave tumhÃkaæ abyÃpajjhÃrÃmÃnaæ viharataæ abyÃpajjharatÃnaæ
eseva vitakko bahulaæ samudÃcarissati: 'imÃya mayaæ iriyÃya na ki¤ci vyÃbÃdhema tasaæ vÃ
thÃvaraæ vÃ'ti. PavivekÃrÃmà bhikkhave viharatha pavivekaratÃ. Tesaæ ve bhikkhave
tumhÃkaæ pavivekÃrÃmÃnaæ viharataæ pavivekaratÃnaæ eseva vitakko bahulaæ
samudÃcarissati: ' kiæ akusalaæ kiæ appahÅnaæ kiæ pajahÃmÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

3. "TathÃgataæ buddhamasayhasÃhinaæ
Duve vitakkà samudÃcaranti naæ
Khemo vitakko paÂhamo udirito
Tato viveko dutiyo pakÃsito. 

4. Tamonudaæ pÃragataæ mahesiæ
Taæ pattipattaæ vasimaæ anÃsavaæ
Vessantaraæ taïhakkhaye vimuttaæ
Taæ ve muniæ antimadehadhÃriæ
MÃraæjahaæ4 [PTS Page 033] [\q  33/]      brÆmi jarÃya pÃraguæ. 
5. Sele yathà pabbatamuddhaniÂÂhito
YathÃ'pi passe jananaæ samantato 
TathÆpamaæ dhammamayaæ sumedho5
PÃsÃdamÃruyha samantacakkhu. 
SokÃvatiïïaæ janatamapetaseko
AvekkhatÅ jÃtijarÃbhibhÆtanti. "

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. AbyÃpajjÃrÃmo, sÅmu. 2. AbyÃpajjarato, sÅmu 3. VyÃpÃdemi, sÅmu. 4. MÃnajahaæ, sÅmu.
MÃrajahaæ, syÃ. 5. Sumedha, sÅmu. 

[BJT Page 362] [\x 362/]     

2. 2. 2. 

(DesanÃsuttaæ)

39. Vuttaæ hetaæ bagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. TathÃgatassa bhikkhave arahato sammÃsambuddhassa dve dhammadesanà pariyÃyena
bhavanti. KatamÃdve? PÃpaæ pÃpakato passathÃ'ti ayaæ paÂhamà dhammadesanÃ. PÃpaæ
pÃpakato disvà tattha nibbindatha virajjatha vimuccathÃ'ti ayaæ dutiyà dhammadesanÃ.
TathÃgatassa bhikkhave aharato sammÃsambuddhassa imà dve dhammadesanà pariyÃyena
bhavantÅti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "TathÃgatassa buddhassa sabbabhÆtÃnukampino
PariyÃyavacanaæ passa dve ca dhammà pakÃsitÃ: 

3. PÃpakaæ [PTS Page 034] [\q  34/]      passatha cetaæ tattha cÃpi virajjatha
Tato virattacittà se dukkhassantaæ karissathÃ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me suta'nti. 

2. 2. 3. 
(VijjÃsuttaæ)

40 Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Avijjà bhikkhave pubbaÇgamà akusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ. Anvadeva ahirakaæ
anottappaæ. Vijjà ca kho bhikkhave pubbaÇgamà kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃpattiyÃ.
Anvadeva hirottappanti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yà kÃcimà duggatiyo asmiæ loke pahamhi ca
AvijjÃmÆlakà sabbà icchÃlobhasamussayÃ. 

3. Yato ca hoti pÃpiccho ahirÅko anÃdaro
Tato pÃpaæ pasavati apÃyaæ tena gacchati. 

4. Tasmà chanda¤ca lobha¤ca avijja¤ca virÃjayaæ
Vijjaæ uppÃdayaæ bhikku sabbà duggatiyo jahe"ti. 

Ayampi [PTS Page 035] [\q  35/]      attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

PaÂhama bhÃïavÃraæ. 

[BJT Page 364] [\x 364/]     

2. 2. 4. 
(Pa¤¤ÃparihÃni suttaæ. )

41. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ: ti me sutaæ. 

1. Te bhikkhave sattà suparihÅnÃ, ye ahiyÃya pa¤¤Ãya parihÅnÃ. Te diÂÂheva dhamme
dukkhaæ viharanti savighÃtaæ saupÃyÃsaæ sapariÊÃhaæ. KÃyassa bhedà parammaraïÃ
duggati pÃÂikaÇkhÃ. Te bhikkhavo sattà aparihÅnÃ, ye ariyÃya pa¤¤Ãya aparihÅnÃ. Te
diÂÂheva dhamme sukhaæ viharanti avighÃtaæ anupÃyÃsaæ apariÊÃhaæ. KÃyassa bhedÃ
parammaraïà sugati pÃÂikaÇkhÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Pa¤¤Ãya parihÃnena passa lokaæ sadavakaæ
NiviÂÂhaæ nÃmarÆpasmiæ idaæ saccanti ma¤¤ati. 

3. Pa¤¤Ã hi seÂÂhà lokasmiæ yÃyaæ nibbedhagÃminÅ yÃya sammà pajÃnÃti
jÃtibhavaparikkhayaæ. 

4. Tesaæ devà manussà ca sambuddhÃnaæ satÅmataæ
Pihayanti [PTS Page 036] [\q  36/]      hÃsapa¤¤Ãnaæ sarÅrantimadhÃrina"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti

2. 2. 5. 
(Sukkadhamma suttaæ)

42. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Dveme bhikkhave sukkà dhammà lokaæ pÃlenti. Katame dve? Hiri ca ottappa¤ca. Ime
kho bhikkhave dve sukkà dhammà lokaæ na pÃleyyuæ, nayidha pa¤¤Ãyetha mÃtÃ'ti vÃ
mÃtucchÃ'ti và mÃtulÃnÅ'ti và ÃcariyahariyÃ'ti và garÆnaæ dÃrÃ'ti vÃ. Sambhedaæ loko
agamissa yathà ajeÊakà kukkuÂasÆkarà soïasigÃlÃ. Yasmà ca kho bhikkhame ime dve sukkÃ
dhammà lokaæ pÃlenti, tasmà pa¤¤Ãyati mÃtÃ'ti và mÃtucchÃ'ti và mÃtulÃnÅ'ti vÃ
acariyahariyÃ'ti và garÆnaæ dÃrÃti vÃ'ti. 

[BJT Page 366] [\x 366/]     

Etamatthaæ bhagavà aveca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yesaæ ce hiriottappaæ sabbadà ca na vijjati, 
Vokkantà sukkamÆlà te jÃtimaraïÃgÃmino. 

3. Yesa¤ca hiriottappaæ sadà sammà upaÂÂhitÃ, 
VirÆÊhabrahmaciriyà [PTS Page 037] [\q  37/]      te santo khÅïapunabbhavÃ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

2. 2. 6. 

(AjÃtasuttaæ)

43. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ

1. Atthi bhikkhave ajÃtaæ abhÆtaæ akataæ asaÇkhataæ. No ce taæ bhikkhave abhavissa ajÃtaæ
abhÆtaæ akataæ asaÇkhataæ, nayidha jÃtassa bhÆtassa katassa saÇkhatassa nissaraïaæ
pa¤¤Ãyetha. Yasmà ca kho bhikkhave atthi ajÃtaæ abhÆtaæ akataæ asaÇkhataæ, tasmà jÃtassa
bhÆtassa katassa saÇkhatassa nissaraïaæ pa¤¤ÃyatÅ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "JÃtaæ bhÆtaæ samuppannaæ kataæ saÇkhatamaddhuvaæ
JarÃmaraïasaÇghÃtaæ rogani¬¬aæ1 pabhaÇguraæ2
ùhÃranettippabhavaæ3 nÃlaæ tadabhina ndituæ

3. Tassa nissaraïaæ santaæ atakkÃvacaraæ dhÆvaæ
AjÃtaæ asamuppannaæ asokaæ virajaæ padaæ
Nirodho [PTS Page 038] [\q  38/]      dukkhadhammÃnaæ saÇkhÃrÆpasamo sukho'ti". 

Ayampi atthe vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. RoganÅÊhaæ; kesuci - roganÅÊaæ - sÅmu. 2. PabhaÇgunaæ - sÅmu rogani¬aæ- machasaæ
3. ùhÃranettipabhavaæ-sÅmu. 

[K-04-03] 
2. 2. 7

(NibbÃnadhÃtu suttaæ)

44. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Dve'mà bhikkhave nibbÃnadhÃtuyo. Katamà dve? SaupÃdisesà ca nibbÃnadhÃtu
anupÃdisesà ca nibbÃnadhÃtu. 

2. Katamà ca bhikkhave saupÃdisesà nibbÃnadhÃtu?

Idha bhikkhave bhikkhu arahaæ hoti khÅïÃsavo vusitavà katakaraïÅyo ohitabhÃro
anuppattasadattho parikkhÅïabhavasa¤¤ojano sammada¤¤Ã vimutto tassa tiÂÂhanteva
pa¤cindriyÃni yesaæ avighÃtattÃ1 manÃpÃmanÃpaæ paccanubhoti sukhadukkhaæ
paÂisaævedeti. Tassa yo rÃgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo, ayaæ vuccati
bhikkhavesaupÃdisesà nibbÃnadhÃtu. 

3. Katamà ca bhikkhave aÂupÃdisesà nibbÃnadhÃtu?

Idha bhikkhave bhikkhu arahaæ hoti khÅïÃsavo vusitavà katakaraïÅyo ohitabhÃro
anuppattasadattho parikkhÅïabhavasa¤¤ojano sammada¤¤Ã vumutto. Tassa idheva
bhikkhave sabbavedayitÃni anabhinanditÃni sÅtÅ bhavissanti. Ayaæ vuccati bhikkhave
anupÃdisesà nibbÃnadhÃtu. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

4. "Duve imà cakkhumatà pakÃsitÃ
NibbÃnadhÃtu anissitena tÃdinÃ
Ekà hi dhÃtu idha diÂÂhadhammikÃ
SaupÃdisesà bhavanettisaÇkhayÃ. 
AnupÃdisesà [PTS Page 039] [\q  39/]      pana samparÃyikÃ
Yamhi nirujjhanti bhavÃni sabbaso. 

5. Ye etada¤¤Ãya padaæ asaÇkhataæ
Vimuttacittà bhavanettisaÇkhayÃ, te dhammasÃrÃdhigamà khaye ratÃ
Pahaæsu te sabbabhavÃni tÃdino"ti

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. AvigatattÃ-sÅ. A ka. 

[BJT Page 370] [\x 370/]     

2. 2. 8
(PaÂisallÃna suttaæ. )

45. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 
1. PaÂisallÃnÃrÃmà bhikkhave viharatha paÂisallÃnaratÃ, ajjhattaæ
cetosamathamanuyuttÃanirÃkatajjhÃni vipassanÃya samannÃgatà brÆhetà su¤¤ÃgÃrÃnaæ.
PaÂisallÃnÃrÃmÃnaæ bhikkhave viharataæ paÂisallajanaratÃnaæ ajjhattaæ
cetosamathamanuyuttÃnaæ anirÃkatajjhÃnÃnaæ vipassanÃya samannÃgatÃnaæ brÆhetÃnaæ
su¤¤ÃgÃrÃnaæ dvinnaæ phalÃnaæ a¤¤ataraæ phalaæ pÃÂikaÇkhaæ: diÂÂhe'va dhamme a¤¤Ã,
sati và upÃdisese anÃgÃmitÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Ye santacittà nipakà satimanto ca jhÃyino
Sammà [PTS Page 040] [\q  40/]      dhammaæ vipassanti kÃmesu anapekkhino. 
3. AppamÃdaratà santà pamÃde bhayadassino
Abhabbà parihÃnÃya nibbÃnasse'va santike"ti. 

Ayampi atthe vutto bhagavatÃ. Iti me suta'nti. 

2. 2. 9. 
(SikkhÃnisaæsasuttaæ)

46. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. SikkhÃnisaæsà bhikkhave viharatha pa¤¤uttarÃnaæ vimuttisÃrÃnaæ satÃdhipateyyÃnaæ
dvinnaæ phalÃnaæ a¤¤ataraæ phalaæ pÃÂikaÇkhaæ: diÂÂheva dhamme a¤¤Ã, sati và upÃdisese
anÃgÃmitÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Paripuïïasekhaæ apahÃnadhammaæ
Pa¤¤uttaraæ jÃtikhayantadassiæ
Taæ va muniæ antimadehadhÃriæ
MÃnaæ jahaæ brÆmi jarÃya pÃraguæ. 

3. Tasmà jasà jhÃnaratà samÃhitÃ
ùtÃpino [PTS Page 041] [\q  41/]      jÃtikhayantadassino
MÃraæ sasenaæ abhibhuyya bhikkhavo
BhavÃtha1 jÃtimaraïassa pÃragÃ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. Bhavattha, sÅ. Mu. 

[BJT Page 372] [\x 372/]     

2. 2. 10. 
(JÃgariya suttaæ)

47. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. JÃgaro cassa bhikkhave bhikkhu vihareyya sato sampajÃno samÃhito pamudito
vippasanno ca tattha kÃlavipassi ca kusalesu dhammesu. JÃgarassa bhikkhave bhikkhuno
viharato satassa sampajÃnassa pamudutassa vippasannassa tattha kÃlavipassino kusalesu
dhammesu dvinnaæ phalÃnaæ a¤¤ataraæ phalaæ pÃÂikaÇkhaæ: diÂÂhe'va dhamme a¤¤Ã, sati
và upÃdisesa anÃgÃmitÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 
2. "Jagarantà suïÃthetaæ ye sutta te pabujjhatha
Suttà jÃgariyaæ1 seyyo natthi jÃgarato bhayaæ. 

3. Yo [PTS Page 042] [\q  42/]      jÃgaro ca satimà sampajÃno
SamÃhito pamudito2 vippasanno
KÃlena so sammà dhammaæ parivÅmaæsamÃno
Ekodibhuto vihane tamaæ so. 

4. Tasmà have jÃgariyaæ bhajetha
ùtÃpÅ bhikkhÆ nipako jhÃnalÃbhÅ
Saæyojanaæ jÃtijarÃya chetvÃ
Idheva sambodhi manuttaraæ phÆse"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me suta'nti. 

2. 2. 11. 
(ùpÃyika suttaæ)

48. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Dveme bhikkhave ÃpÃyikà nerayikà idamappahÃya, katame dve? Yo abrahmacÃrÅ
brahmacÃrÅpaÂi¤¤o, yo ca paripuïïaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ carantaæ amÆlakena
abrahmacariyena anuddhaæseti. Ime kho bhikkhave dve ÃpÃyikà nerayikà idamappahÃyÃti. 

1. JÃgaritaæ - sÅmu, aka. 2. Mudito-sÅmu. 

[BJT Page 374] [\x 374/]     

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. AbhÆtavÃdi nirayaæ upeti yo và pi katvà na karomi cÃha, 
Ubhopi [PTS Page 043] [\q  43/]      te pecca samà bhavanti nihÅnakammà manuja parattha. 

3. KÃsÃvakaïÂhà bahavo pÃpadhammà asa¤¤atÃ, 
PÃpà pÃpehi kammehi narayaæ te upapajjare. 

4. Seyyo ayogulo bhutto tatto aggisikhupamo, 
Ya¤ce bhu¤jeyya dussÅlo raÂÂhapiï¬aæ asa¤¤ato'ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

2. 2. 12. 

(DiÂÂhigatasuttaæ)

49. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. DvÅhi bhikkhave diÂÂhigatehi pariyuÂÂhità devamanussà oliyantÅ eke. 
AtidhÃvanti eke. Cakkhumanto ca passanti. 

2. Katha¤ca bhikkhave oliyanti eke?

BhavÃrÃmà bhikkhave devamanussà bhavaratà bhavasammuditÃ. Tesaæ bhavanirodhÃya
dhamme desiyamÃne na cittaæ pakkhandati na pasÅdati na santiÂÂhati nÃdhimuccati. Evaæ
kho bhikkhave olÅyanti eko. 

[BJT Page 376. [\x 376/]     ] 

3. Katha¤ca bhikkhave atidhÃvanti eke?

Bhaveneva kho paneke aÂÂiyamÃnà harÃyamÃsà jigucchamÃnà vibhavaæ abhinandanti [PTS
Page 044  [\q  44/]     '] yato kira bho ayaæ attaæ 1 kÃyassa bhedà parammaraïà ucchijjati
vinassati na hoti parammaraïÃ, etaæ santaæ etaæ païÅtaæ etaæ yathÃvantÅ2. Evaæ kho
bhikkhave atidhÃvanti eko. 

4. Katha¤ca bhikkhave cakkhumanto passanti?

Idha bhikkhu bhÆtaæ bhÆtato passati, bhÆtaæ bhÆtato disvà bhÆtassa nibbidÃya virÃgÃya
nÃrodhÃya paÂipanno hoti. Evaæ kho bhikkhave cakkhumanto ca passantÅti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

5. Ye3 bhÆtaæ bhÆtato disvà bhÆtassa ca atikkamÃ4
YathÃbhute vimuccanti bhavataïhÃparikkhayÃ. 

6. Sa ve5 bhÆtapari¤¤o so6 vÅtataïho bhavÃbhave
BhÆtassa vibhavà bhikkhu nÃgacchati punabbhava"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

Vaggo dutiyo. 

TassuddÃnaæ: 

Dve indriyà dve tapanÅyà sÅlena apare duve
AnottappÅ kuhanà dve ca saævejanÅyena [PTS Page 045] [\q  45/]      te dasa
Vitakkà desanà vijjà pa¤¤Ã dhammena pa¤camaæ
AjÃtaæ dhÃtu sallÃnaæ sikkhà jÃgariyena ca
ApÃya diÂÂhiyà ceva bÃvÅsati pakÃsitÃ'ti. 

DukanipÃto. 

1. Satto, sÅmu. 2. YathÃvaevaædhÃvatÅ, sÅmu. 3. Yo, syÃ. 4. Atikkamaæ, sÅmu. 5. Sace, sÅmu.
SyÃ. [PTS. 6.] BhÆtapari¤¤Ãto, katthaci. 

[BJT Page 378] [\x 378/]     

TikanipÃto

PaÂhame vaggo

3. 1. 1. 

(AkusalamÆlasuttaæ)

50. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'tÅ me sutaæ. 
1. TÅïi'mÃni bhikkhave akusalamÆlÃni, katamÃni tÅïi? Lobho akusalamÆlaæ, doso
akusalamÆlaæ, moho akusalamÆlaæ. ImÃni kho bhikkhave tÅïi akusalamÆlÃnÅti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Lobho doso ca moho ca purisaæ pÃpacetasaæ
Hiæsanti attasamabhÆtà tacasÃraæ'va samphalaæ. "

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me suta'nti. 

3. 1. 2. 

(DhÃtusuttaæ)

51. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Tisso imà bhikkhave dhÃtuyo. Katamà tisso? RÆpadhÃtu, arÆpadhÃtu, nirodhadhÃtu. ImÃ
kho bhikkhave tisso dhÃtuyoti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "RÆpadhÃtupari¤¤Ãya arÆpesu asaïÂhitÃ
Nirodhe [PTS Page 046] [\q  46/]      ye vimuccanti te janà maccuhÃyino. 

3. KÃyena amataæ dhÃtuæ phassayitvÃ1 nirÆpadhiæ
UpadhippaÂinissaggaæ sacchikatvà anÃsavo
Deseti sammÃsambuddho asokaæ virajaæ padanti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. Phusayitva - machasaæ, phussayitvÃ-syÃ. 

[BJT Page 380] [\x 380/]     

3. 1. 3. 

(PaÂhamavedanà suttaæ)

52. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Tisso imà bhikkhave vedanà katamà tisso? Sukhà vedanà dukkhà vedanÃ
adukakhamasukhà vedanÃ. Imà kho bhikkhave tisso vedanÃti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "SamÃhito sampajÃno sato buddhassa sÃvako
Vedanà ca pajÃnÃti vedanÃna¤ca sambhavaæ. 

3. Yattha cetà nirujjhanti magga¤ca khayagÃminaæ
VedanÃnaæ khayà bhikkhu nicchÃto parinibbuto"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 1. 4. 

(Dutiyavedanà suttaæ)

53. Vuttaæ [PTS Page 047] [\q  47/]      hetaæ bhagavatà vuttavarahatÃ'ti me sutaæ 

1. Tisso imà bhikkhave vedanÃ. Katamà tisso: sukà vedanà dukkhà vedanà adukkhamasukhÃ
vedanÃ. 

Sukhà bhikkhave. Vadenà dukkhato daÂÂhabbÃ. Dukkhà vedanà sallato daÂÂhabbÃ.
Adukkhamasukhà vedanà aniccato daÂÂhabbÃ. Yato kho bhikkhave bhikkhuno sukhÃ
vedanà dukkhatoba duÂÂhà hoti, dukkhà vedanà sallato diÂÂhà hoti, adukkhamasukhÃ
vedanà aniccato diÂÂhà hoti, ayaæ vuccati bhikkhave bhikkhu ariyo sammaddaso acchecchi
taïhaæ vÃvattayi1 saæyojanaæ sammà mÃnÃbhisamayà antamakÃsi dukkhassÃ'ti. 

Etamatheæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vaccati: 

2. "Yo sukhaæ dukkhato'ddakkhi dukkhamaddakkhi sallato
Adukkhamasukhaæ santaæ addakkhi naæ aniccato. 

3. Sa ve sammaddaso2 bhikkhu yato tattha vimuccati
Abhi¤¤Ãvosito santo sa ve yogÃtigo munÅ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. Vivattayi-machasaæ 2. Sammadaso- sÅmu. Saccadadaso - katthaci. 

[BJT Page 382] [\x 382/]     

3. 1. 5. 
(PaÂhamaÂasanÃsuttaæ)

54. Vuttaæ [PTS Page 048] [\q  48/]      hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Susso imà bhikkhave esanÃ. Katamà tisso? KÃmesanà bhavesanà brahmacariyesanÃ. ImÃ
kho bhikkhave tisso esanÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "SamÃhito sampajÃno sato buddhassa sÃvako
Vasanà ca pajÃnÃti esanÃna¤ca sambhavaæ. 

3. Yattha cetà nirujjhanti magga¤ca khayagÃminaæ
EsanÃnaæ khayà bhikkhu nicchÃto parinibbuto"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 1. 6. 

(DutiyaesanÃsuttaæ)

55. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 

1. Tisso imà bhikkhave esanÃ. Katamà tasso? KÃmesanà bhavesanà brahmacariyesanÃ. ImÃ
kho bhikkhave tisso esanÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "KÃmesanà bhavesanà brahmacariyesanà saha
Iti saccaparÃmÃso diÂÂhiÂÂhÃnà samussayÃ. 

3. SabbarÃgavirattassa taïhakkhayavimuttino1
Esanà [PTS Page 049] [\q  49/]      paÂinissaÂÂhà diÂÂhiÂÂhÃnà samÆhatÃ
EsanÃnaæ khayà bhikkhÆ nirÃso akathaækathi"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. VimuttiyÃ, sÅ. Mu. 

[BJT Page 384] [\x 384/]     

3. 1. 7. 

(PaÂhama Ãsavasuttaæ)

56. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 
1. Tayo'me bhikkhave ÃsavÃ. Katame tayo? KÃmÃsavo, 
BhavÃsavo, avijjÃsavo. Ime kho bhikkhave tayo ÃsavÃti. 

2. "SamÃhito sampajÃno sato buddhassa sÃvako
ùsave ca pajÃnÃti ÃsavÃna¤ca sambhavaæ. 

3. Yattha cetà nirujjhanti magga¤ca khayagÃminaæ
ùsÃvÃnaæ khayà bhikkhu nicchÃto parinibbuto'ti"
Ayampi atthe vutto bhagavatà iti me sutanti. 
3. 1. 8. 

(DutÅya Ãsavasuttaæ)

57. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ. 
1. Tayo'me bhikkhave ÃsavÃ. Katame tayo? KÃmÃsavo, 
BhavÃsavo, avijjÃsavo. Ime kho bhikkhave tayo ÃsavÃti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yassa kÃmÃsavo khÅïo avijjà [PTS Page 050] [\q  50/]      ca varÃjitÃ
BhavÃsavo parikkhÅno vippamutto nirÆpadhi dhareti antimaæ dehaæ jetvà mÃraæ
savÃhininti"ti1. 

1. SavÃhataæ- kesuci. 

[BJT Page 386] [\x 386/]     

3. 1. 9

(TaïhÃsuttaæ)
58. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Tisso imà bhikkhave taïhÃ. Katamà tisso? KÃmataïhÃ, bhavataïhÃ, vibhavataïhÃ. ImÃ
kho bhikkhave tisso taïhÃ'ti 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "TaïhÃyogena saæyuttà rattacittà bhavÃbhave
Te yogayuttà mÃrassa ayogakkhemino janÃ
Sattà gacchanti saæsÃraæ jÃtimaraïagÃmino. 

3. Ye ca taïhaæ pahatvÃna vÅtataïha1 bhavÃbhave
Te ca pÃraægatà loke ye pattà Ãsavakkhaya"nti. 

Ayampi atthe vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 1. 10. 
(MÃradheyyasuttaæ)

59. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. TÅhi bhikkhave dhammehi samannÃgato bhikkhu [PTS Page 051] [\q  51/]      atikkamma
mÃradheyyaæ Ãdicco'va virocati. Katamehi tÅhi? Idha bhikkhave bhikku asekhena
sÅlakkhandhena samannÃgato hoti, asekhena samÃdhikkhandhena samannÃgato hoti.
Asekhena pa¤¤Ãkkhandhena samannÃgato hoti. 

Imehi kho bhikkhave tÅhi dhammehi samannÃgato bikkhÆ atikkamma mÃradheyyaæ
Ãdicco'va virovatÅ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "SÅlaæ samÃdhi pa¤¤Ã ca yassa ete subhÃvitÃ
Atikkamma mÃradheyyaæ Ãdicco'va virocati"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

Vaggo paÂhamo. 

TassuddÃnaæ: 

MÆla dhÃtu atha vedanà duve esanà ca duve ÃsÃvà duve 
TaïhÃto ca atha mÃradheyyato vaggamÃhu paÂhamanti muttamaæ. 

1. Nittaïhà ca. Simu. 

[BJT Page 388] [\x 388/]     

Dutiyavaggo

3. 2. 1. 

(Pu¤¤akiriyavatthu suttaæ)

60. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. TÅïimÃni bhikkhave pu¤¤akiriyavatthÆni. KatamÃni tÅïi? DÃnamayaæ
pu¤¤akiriyavatthu, sÅlamayaæpu¤¤akiriyavatthu, bhÃvanÃmayaæ pu¤¤akiriyavatthu. ImÃni
khoba bhikkhave tÅïi pu¤¤akiriyavatthÆnÅ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Pu¤¤ameva [PTS Page 052] [\q  52/]      so sikkheyya Ãyataggaæ sukhudrayaæ
DÃna¤ca samacariya¤ca mettacitta¤ca bhÃvaye. 

3. Ete dhamme bhÃvayitvà tayo sukhasamuddaye
AbyÃpajjhaæ sukhaæ lokaæ paï¬ito upapajjatÅ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 2. 2. 

(Cakkhusuttaæ. )

61. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. TÅïimÃni bhikkhave cakkhÆni. KatamÃni tÅïi? MaæsacakkhÆ, dibbacakkhu,
pa¤¤ÃcakkhÆ'ti. ImÃni kho bhikkhave tÅïi cakkhÆnÅ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Maæsacakkhu dibbacakkha  pa¤¤Ãcakku anuttaraæ
EtÃni tÅni cakkhÆni akkhÃsi purisuttamo. 

3. Maæsacakkhussa uppÃdo maggo dibbassa cakkhuno
Yato ¤Ãïaæ udapÃdi pa¤¤Ãcakkhu anuttaraæ
Tassa cakkhussa paÂilÃbhà sabbadukkhà pamuccatÅ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. AbyÃpajjaæ. Machasaæ. 

[BJT Page 390] [\x 390/]     

3. 2. 3. 

(Indriyasuttaæ)

62. Vuttaæ [PTS Page 053] [\q  53/]      heta bhagavatÃ. VuttamarahatÃti me sutaæ: 

1. TÅïi'mÃni bhikkhave indriyÃni. KatamÃni tÅïi: ana¤¤Ãta¤¤assÃmitindriyaæ. A¤¤indriyaæ.
A¤¤Ãtavindriyaæ. ImÃni khoba bhikkhave tÅïi indriyÃnÅ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Sekhassa sikkhamÃnassa ujumaggÃnusÃrino, 
Khayasmiæ paÂhamaæ ¤Ãïaæ tato a¤¤Ã anantarÃ. 
3. Tato a¤¤Ã vimuttassa ¤Ãïaæ ve hoti tÃdino, 
Akuppà me vimuttÅti bhavasa¤¤ojanakkhayÃ. 

4. Save induriyasampanno santo santipade rato, 
DhÃreti antimaæ dehaæ jetvà mÃraæ savÃhini"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 


3. 2. 4. 
(AddhÃsuttaæ)

63. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃti me sutaæ: 

1. Tayo'me bhikkhave addhÃ. Katame tayo? AtÅto addhÃ, anÃgato addhÃ, paccuppanno
addhÃ. Ime kho bhikkhave tayo addhÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Akkheyyasa¤¤ino sattà akkheyyasmiæ patiÂÂhitÃ. 
Akkheyyaæ [PTS Page 054] [\q  54/]      apari¤¤Ãya yogamÃyanti maccuno. 

3. Akkheyya¤ca pari¤¤Ãya akkhÃtÃraæ na ma¤¤ati, 
PhÆÂÂho vumokkho manasà santipadamanuttaraæ. 
[BJT Page 392] [\x 392/]     

4. Sa ce akkheyyasampanno santo santipade rato, 
SaÇkhÃya sevÅ dhammaÂÂho saÇkhyaæ nopeti vedagu"ti. 

Ayampi atthe vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 2. 5. 

(Duccarita suttaæ)

64. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. TÆïimÃni bhikkhave duccaritÃni. KatamÃni tÅïi? KÃyaduccaritaæ, vacÅduccaritaæ,
manoduccaritaæ. ImÃni khoba bhikkhave tÅïi duccaritÃnÅ"ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthe'taæ iti vuccati: 

2. "KÃyaduccaritaæ katvà vacÅduccaritÃni ca, 
Manoduccaritaæ katvà ya¤ca¤¤aæ dosasa¤hitaæ. 

3. Akatvà [PTS Page 055] [\q  55/]      kusalaæ kammaæ katvÃnÃkusalaæ bahuæ, 
KÃyassa bhedà duppa¤¤o nirayaæ so'papajjatÅ. "Ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 2. 6. 

(Sucaritasuttaæ)
65. Vtaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. TÅïimÃni bhikkhave sucaritÃni. KatamÃni tÅïi? KÃyasucaritaæ vacÅsucaritaæ,
manosucaritaæ. ImÃni kho bhikkhave tÅÂhi sucaritÃnÅ"ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "KÃyaduccaritaæ hitvà vacÅduccaritÃni ca
Manoduccaritaæ hitvà ya¤ca¤¤aæ dosasa¤ahitaæ. 

3. AkatvÃ'kusalaæ kammaæ katvÃna kusalaæ bahuæ
KÃyassa bhedà sappa¤¤o saggaæ so upapajjatÅ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. So upapajjati, sÅ. Mu. 
[K-04-04] 
[BJT Page 394] [\x 394/]     

3. 2. 7. 
(Soceyya suttaæ)

66. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. TÅïimÃni bhikkhave soceyyÃni. KatamÃni tÅïi? KÃyasoceyyaæ, vacÅsoceyyaæ.
Manosoceyyaæ. ImÃni kho bhikkhave tÅïi soceyyÃnÅti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthe'taæ iti vuccati: 

2. "KÃyasuciæ1 vÃcÃsuciæ cetosucimanÃsacaæ, 
Suciæ [PTS Page 056] [\q  56/]      soceyyasampannaæ Ãhu sabbappahÃyina"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 

3. 2. 8. 
(Moneyya suttaæ)

67. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. TÅïimÃni bhikkhave moneyyÃni. KatamÃni tÅïi? KÃyamoneyyaæ, vacÅmoneyyaæ.
Manomoneyyaæ. ImÃni kho bhikkhave tÅïi moneyyÃnÅti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthe'taæ iti vuccati: 

2. "KÃyamuniæ2 vÃcÃmuniæ manomunimanÃsacaæ, 
Muniæ moneyyasampannaæ Ãhu ninhÃtapÃpaka'nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 

3. 2. 9. 
(PaÂhamarÃgasuttaæ)

68. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 
1. Yassa kassaci bhikkhave rÃgo appahÅno. Do«o appahino moho appahÅno, ayaæ vuccati
bhikkhave baddho3 mÃrassa, pamukkassa mÃrapÃso, yathÃkÃmakaraïÅyo ca pÃpimato. 

1. Suci sÅmu. 2. Muni sÅmu. 3. Bandho sÅmu. 

[BJT Page 396] [\x 396/]     

Yassa kassaci bhikkhave rÃgo pahÅno doso pahÅno moho pahÅno, ayaæ vuccatibhikkhave
abaddho1 mÃrassa, omukkassa mÃrapÃso. Na yathÃkÃmakaraïÅyo pÃpimato'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati. 

2. "Yassa [PTS Page 057] [\q  57/]      rÃgo ca doso ca avijjà ca virÃjitÃ: taæ
bhÃvitatta¤¤ataraæ brahmabhÆtaæ tathÃgataæ 
Buddhaæ verabhayÃtÅtaæ Ãhu sabbappahÃyina"nti. 

Ayampi attho vatto bhagavatÃ. Iti me suta'nti. 

3. 2. 10. 

(DutiyarÃgasuttaæ)

69. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa và bhikkhÆniyà và rÃgo appahÅno doso appahÅno
moho appahÅno. Ayaæ vuccati bhikkhave na atari samuddaæ saÆmiæ savÅciæsÃvaÂÂaæ
sagahaæ sarakkhasaæ. 

Yasasa kassaci bhikkhave bhikkhussa và bhikkhunÅyà và rÃgo pahÅno doso pahÅno moho
pahÅno, ayaæ vuccati bhikkhave atarÅ samuddaæ saÆmiæ savÅciæ sÃvaÂÂaæ sagahaæ
sarakkhasaæ, tiïïo pÃragato, thale tiÂÂhati brÃhmaïo'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. 'Yassa rÃgo ca doso ca avijjà ca virÃjitÃ
So'maæ samuddaæ sagahaæ sarakkhasaæ
SaÆmibhayaæ duttaramaccatÃrÅ
SaÇgÃtigo [PTS Page 058] [\q  58/]      maccujaho nirÆpadhi
PahÃsi dukkhaæ apunabbhavÃya, 
Atthaæ gato so na pamÃïame'ti, 
AmohayÅ maccurÃjanti brÆmÅ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

Dutiye vaggo. 

TassuddÃnaæ: 

Pu¤¤aæ cakkhu atha indriyÃni addhà cariyaæ duve soci
Muno atha rÃgaduve puna vaggamÃhu dutiyamuttamanti. 

1. Abandho. SÅ. Mu. 

[BJT Page 398] [\x 398/]     

Tatiya vaggo

3. 3. 1. 

(MucchÃdiÂÂhikammasamÃdÃnasuttaæ. )

70. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. DiÂÂhà mayà bhikkhave sattà kÃyaduccaritena samannÃgatà vacÅduccaritena
samannÃgatÃmanoduccaritena samannÃgatÃ, ariyÃnaæ upavÃdakÃ, micchÃdiÂÂhikÃ
micchÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ. Te kÃyassa bhedà parammaraïà apÃyaæ duggatiæ vunupÃtaæ
nirayaæ upapannÃ. 

Taæ khoba panÃhaæ bhikkhave nä¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và sutvà vadÃmi. 

DiÂÂhà mayà bhikkhave sattà kÃyaduccaritena samannÃgatà vacÅduccaritena samannÃgatÃ
manoduccaritena [PTS Page 059] [\q  59/]      samannÃgatÃ, ariyÃnaæupavÃdakÃ,
micchÃdiÂÂhikà micchÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ. Te kÃyassa bhedà parammaraïà apÃyaæ
duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ upapannÃ. 

Api ca bhikkhave yadeva sÃmaæ ¤Ãtaæ sÃmaæ diÂÂhaæ sÃmaæ viditaæ tadevÃhaæ vadÃmi. 

DiÂÂhà mayà bhikkhave sattà kÃyaduccaritena samannÃgatà vacÅduccaritena samannÃgatÃ
manoduccaritena samannÃgatÃ, ariyÃnaæ upavÃdakÃ, micchÃdiÂÂhikÃ
micchÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ. Te kÃyassa bhedà parammaraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ
nirayaæ upapannÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Micchà manaæ panidhÃya micchà vÃcaæ ca bhÃsiya, 1
Micchà kammÃni katvÃna kÃyena idha puggalo. 

3. Appassuto' pu¤¤akaro appasmiæ idha jivite, 
KÃyassa bhedà duppa¤¤o nirayaæ so upapajjatÅ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. MicchÃvÃcaæ abhÃsiya-sÅmu. 

[BJT Page 400] [\x 400/]     

3. 3. 2. 
(SammÃdiÂÂhikammasamÃdÃna suttaæ)

71. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. DiÂÂhà mayà bhikkhave sattà kÃyasucaritena samannÃgatà vacÅsucaritena samannÃgatÃ
manosucaritena samannÃgatÃ, ariyÃnaæ anupavÃdakÃ, [PTS Page 060] [\q  60/]     
sammÃdiÂÂhi sammÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ. Te kÃyassa bhedà parammaraïà sugatiæ
saggaæ lokaæ upapannÃ. 

Taæ kho panÃhaæ bhikkhave nä¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và sutvà vadÃmi. 

DiÂÂhà mayà bhikkhave sattà kÃyasucaritena samannÃgatÃ, vacisucaritena samannÃgatÃ,
manosucaritena samannÃgatÃ, ariyÃnaæ anupavÃdakà sammÃdiÂÂhikÃ
sammÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ. Te kÃyassa bhedà parammaraïà sugatiæ saggaæ lokaæ
upapannÃ. 

Api ca bhikkhave yadeva sÃmaæ ¤Ãtaæ sÃmaæ diÂÂhaæ sÃmaæ viditaæ tadevÃhaæ vadÃmi. 

DiÂÂhà mayà bhikkhave sattà kÃyasucaritena samannÃgatà vacÅsucaritena samannÃgatÃ
manosucaritena samannÃgatÃ, riyÃnaæ anupavÃdakÃ, sammÃdiÂÂhikÃ
sammÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ. Te kÃyassa bhedà parammaraïà sugatiæ saggaæ lokaæ
upapannÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Sammà manaæ panidhaya sammÃvÃcÃæ ca bhÃsiya, 1
Sammà kammÃni katvÃna kÃyena idha puggalo

3. Bahussuto pu¤¤akaro appasmiæ idha jivite, 
KÃyassa bhedà sappa¤¤o saggaæ so upapajjatÅ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. SammÃvÃcaæ abhÃsiya, sÅ. Mu. 

[BJT Page 402] [\x 402/]     

3. 3. 3. 

(Nissaraïiya suttaæ)

72. Vuttaæ [PTS Page 061] [\q  61/]      hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Tisso imà bhikkhave nissaraïiyà dhÃtuyo. Katamà tisso? KÃmÃnametaæ nissaraïaæ
yadidaæ nekkhammaæ. RÆpÃnametaæ nissaraïaæ yadidaæ Ãruppaæ. Yaæ kho pana ki¤ci
bhÆtaæ saÇkhataæ paÂiccasamuppannaæ, nirodho tassa nissaraïaæ. Imà khoba bhikkhave
tisso nissaraïiyà dhÃtuye'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "KÃmanissaraïaæ ¤atvà rÆpÃna¤ca atikkamaæ
SabbasaÇkhÃrasamathaæ phusaæ ÃtÃpi sabbadÃ. 

3. Sa ve sammaddaso bhikkhu yato tattha vumuccati
Abhi¤¤Ã vosito santo sa ve yogÃtigo munÅ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavÃtÃ. Iti me sutanti. 

3. 3. 4. 

(Santatara suttaæ)

73. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me [PTS Page 062] [\q  62/]      sutaæ: 

1. RÆpehi bhikkhave arÆpà santatarÃ. ArÆpehi nirodho santataro'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Ye ca rÆpÆpagà sattà ye ca ÃruppaÂhÃyino1
Nirodhaæ appajÃnantà ÃgantÃro punabbhavaæ. 

3. Ye ca rÆpe pari¤¤Ãya arÆpesu asaïÂhitÃ. 
Nirodhe ye vimuccanti te janà maccÆhÃyino. 

4. KÃyena amataæ dhÃtuæ phusayitvà nirÆpadhiæ, 
UpadhippaÂinissaggaæ sacchikatvà anÃsavo, 
Deseti sammÃsambuddho asokaæ virajaæ padanti. "

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. ArÆpaÂhÃyino(machasaæ. )

[BJT Page 404] [\x 404/]     

3. 3. 5. (Puttasuttaæ)

74. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Tayo'me bhikkhave puttà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. [PTS Page 063] [\q  63/]     
katame tayo? AtajÃto anujÃto avajÃto'ti. 

Katha¤ca bhikkhave putto atijÃto hoti? Idha bhikkhave puttassa mÃtÃpitaro honti na
buddhaæ saraïaæ gatÃ, na dhammaæ saraïaæ gatÃ, na saÇghaæ saraïaæ gatÃ, pÃïÃtipÃtÃ
appaÂiviratÃ, adinnÃdÃnà appaÂiviratÃ, kÃmesu mucchÃcÃrà appaÂiviratÃ, musÃvÃdÃ
appaÂiviratÃ, surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà appaÂiviratÃ, dussÅlà pÃpadhammÃ. Putetà ca
nesaæ hoti, buddhaæ saraïaæ gato, dhammaæ saranaæ gato, saÇghaæ saraïaæ gato,
pÃïÃtipÃtà paÂivirato, adinnÃdÃnà paÂivirato, kÃmesumucchÃcÃrà paÂivirato, musÃvÃdÃ
paÂivarato, surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà paÂivirato, sÅlavà kalyaïadhammo. Evaæ kho
bhikkhave putto atijÃto hoti. 

Katha¤ca bhikkhave putto anujÃto hoti? Idha bhakkhave puttassa mÃtÃpitaro honti buddhaæ
saraïaæ gatÃ, dhammaæ saraïaæ gatÃ, saÇghaæ saraïaæ gatÃ, pÃïÃtipÃtà paÂiviratÃ,
adinnÃdÃnà paÂiviratÃ, kÃmesu mucchÃcÃrà paÂiviratÃ, musÃvÃdà paÂiviratÃ,
surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà paÂiviratÃ, sÅlavanto kalyaïadhammÃ. Putto canesaæ hoti
buddhaæ saraïaæ gato, dhammaæ saraïaæ gato, saÇghaæ saraïaæ gato, pÃïÃtipÃtÃ
paÂivirato, adinnÃdÃnà paÂivirato, kÃmesu mucchÃcÃrà paÂivirato, musÃvÃdà paÂivirato,
surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà paÂivirato, sÅlavà kalyaïadhammo. Evaæ kho bhikkhave
putto anujÃto hoti. 
Katha¤ca bhikkhave putto avajÃto hoti? Idha bhikkhave puttassa mÃtÃpitaro honti buddhaæ
saraïaæ gatÃ, dhammaæ saraïaæ gatÃ, saÇghaæ saraïaæ gatÃ, pÃïÃtipÃtà paÂiviratÃ,
adinnÃdÃnà paÂiviratÃ, kÃmesu micchÃcÃrà paÂiviratÃ, musÃvÃdà paÂiviratÃ,
surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà paÂiviratÃ, sÅlavanto kalyaïadhammÃ. Putto ca nesaæ hoti
na buddhaæ saraïaæ gato, na dhammaæ saraïaæ gatoba, na saÇghaæ saraïaæ gato.
PÃïÃtipÃtà appaÂivirato, adinnÃdÃnà appaÂivirato, kÃmesu mucchÃcÃrà appaÂivirato, [PTS
Page 064] [\q  64/]      musÃvÃdà appaÂivirato, surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnÃ
appaÂivirato, dussÅlo pÃpadhammo. Evaæ khoba bhikkhave putto avajÃto hoti. Ime
khobabhikkhave tayo puttà santo saævijjamÃnà lokasminti. 

[BJT Page 406] [\x 406/]     

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "AtijÃtaæ anujÃtaæ puttamicchanti paï¬itÃ. 
AvajÃtaæ na icchanti yo hoti kulagandhano. 

3. Ete kho puttà lokasmiæ ye bhavanti upÃsakÃ, 
Saddhà sÅlena sampannà vada¤¤Æ vÅtamaccharÃ, 
Cando abbhaghanà mutto parisÃsu virovare"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 3. 6. 

(VuÂÂhisuttaæ)

75. Vuttaæ hetaæ bhagavataæ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Sayo'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katamo tayo? AvuÂÂhikasamo
padesavassÅ sabbatthÃbhivassÅ. 

Katha¤ca bhikkhave puggalo avuÂÂhikasamo hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo
sabbesa¤¤eva na dÃtà hoti, samaïabrÃhmaïakapaïaddhÅka vaïibbaka yÃcakÃnaæ annaæ
pÃnaæ vatthaæ yÃnaæ mÃlÃgandhavilepanaæ [PTS Page 065] [\q  65/]      seyyÃvasatha
padÅpeyyaæ. Evaæ kho bhikkhave pÆggalo
AvuÂÂhikasamo hoti. 

Katha¤ca bhikkhave puggalo padesavassÅ hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo
ekaccÃnaædÃtà hoti, ekaccÃnaæ na dÃtà hoti samaïabrÃhmaïakapaïaddhika vaïibbaka
yÃcakÃnaæ annaæ pÃnaæ vattha yÃnaæ mÃlÃgandhavilepanaæ seyyÃvasatha padÅpeyyaæ.
Evaæ kho bhikkhave puggalo padesavassÅ hoti. 

Katha¤ca bhikkhave puggalo sabbatthÃbhivassÅ hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo
sabbesa¤ca deti samaïabrÃhmaïa kapaïaddhikavaïibbaka yÃcakÃnaæ annaæ pÃnaæ vattha
yÃnaæ mÃlÃgandhavilepanaæ seyyÃvasatha padÅpeyyaæ. Evaæ kho bhikkhave puggalo
sabbatthÃbhivassÅ hoti. Ime kho bhikkhave tayo puggalà santo saævijjamÃnà lokasminti. 

[BJT Page 408] [\x 408/]     

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Na samaïe naæ brahmaïe na kapaïaddhikavaïibbake, 
LaddhÃna saævibhajati annaæ [PTS Page 066] [\q  66/]      pÃna¤ca bhojanaæ
Taæ ve avuÂÂhikasamo'ti Ãhu naæ purisÃdhamaæ. 

3. EkaccÃnaæ na dadÃti ekaccÃnaæ pavecchati. 
Taæ ve padesavassÅti Ãhu medhÃvino janÃ. 

4. SubhikkavÃco puriso sabbabhÆtÃnukampako, 
ùmodamÃno pakireti detha dethÃti bhasati. 

5. YathÃpi megho thanayitvà gajjayitvà pavassati. 
Thalaæ ninna¤ca pÆreti abhisandanto'va vÃrinÃ. 

6. Evameva idhekacco puggalo hoti tÃdiso
Dhammena saæharitvÃna uÂÂhÃnÃdhigataæ dhanaæ
Tappeti [PTS Page 067] [\q  67/]      annapÃnena sammà patte vaïibbaketi. "

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 3. 7. 

(SukhapatthanÃsuttaæ)

76. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. TÅnimÃni bhikkhave sukhÃni patthayamÃno sÅlaæ rakkheyya paï¬ito. KatamÃni tÅïi?
'Pasaæsà me Ãgacchatu'ti sÅlaæ rakkheyya paï¬ito, bhogà me uppajjantu'ti sÅlaæ rakkheyya
paï¬ito, kÃyassa bhedà parammaraïà sugatiæ saggaæ lokaæ upapajjissÃmÅti sÅlaæ
rakkheyya paï¬ito. ImÃni kho bhikkhave tÅïi sukhÃni patthayamÃno sÅlaæ rakkheyya
paï¬ito'ti. 

Etamatthaæ bhagavà aveca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "SÅlaæ rakkheyya medhÃvÅ patthayÃno tayo sukhe, 
Passaæ vittalÃbha¤ca pecca sagge pamodanaæ. 

3. Akaronto'pi ce pÃpaæ karontamupasevati, saÇkiyo hoti pÃpasmiæ avaïïo cassa rÆhati. 

[BJT Page 410] [\x 410/]     

4. YÃdisaæ kurute mittaæ yÃdisaæ cÆpasevati, 
Sa [PTS Page 068] [\q  68/]      ve tÃdisako hoti sahavÃso'pi tÃdiso. 

5. SevamÃno sevamÃnaæ samphÆÂÂho samphÆsaæ paraæ, 
Saro diddho kalÃpaæ'va alittamupalimpati, 
Upalepabhayà dhÅro neva pÃpasakhà siyÃ. 

6. PÆtimacchaæ kusaggena yo naro upanayhati, 
KusÃ'pi pÆtÅ vÃyanti evaæ bÃlÆpasevanÃ. 

7. Tagara¤ca palÃsena yo naro apanayhati, 
PattÃ'pi surabhi vÃyanti evaæ dhÅrÆpasevanÃ. 

8. Tasmà pattapuÂasseva ¤atvà sampÃkamattano, 
Asante nopaseveyya sante [PTS Page 069] [\q  69/]      seveyya paï¬ito, 
Asanto nirayaæ nenti santo pÃpenti suggati"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 3. 8

(Bhidurasuttaæ)

77. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. BhidurÃyaæ bhikkhave kÃye vi¤¤Ãïaæ virÃgadhammaæ sabbe upadhi aniccà dukkhÃ
vipariïÃmadhammÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 
2. "KÃyaæ ca bhiduraæ1 ¤atvà vi¤¤Ãïaæ ca pabhaÇguraæ2
UpadhÅsu bhayaæ disvà jÃtimaraïamaccagÃ3
Sampatvà paramaæ santiæ kÃlaæ kaÇkhati bhÃvitatto'ti. "

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. Bhindanaæ(kesuci) bhindantaæ-sÅamu. 
2. VirÃgunaæ- sÅama. VirÃgikaæ. (SÅ. TÃlapaïïakesuci. PabhaÇgunaæ(syÃ) 3. Majjhago-
sÅamu. MagÃjjha-sÅa. 

[BJT Page 412] [\x 412/]     

3. 3. 9. 

(DhÃtusaæsandana suttaæ)

78. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti [PTS Page 070] [\q  70/]      me sutaæ: 

1. DhÃtuso bhikkhave sattà sattehi saddhiæ saæsandanti samenti. HÅnÃdhimuttikà sattÃ
hÅnÃdhimuttikehi sattehi saddhiæ saæsandanti samenti. KalyÃïÃdhimuttikà sattÃ
kalyÃïÃdhimuttikehi sattehi saddhi saæsandanti samenti. 

AtÅtampi bhikkhave addhÃnaæ dhÃtuso sattà sattehi saddhiæ saæsandiæsu. Samiæsu.
HÅnÃdhimuttikà sattà hÅnÃdhimuttikehi sathi seddhiæ saæsandiæsu samiæsu.
KalyÃïÃdhimuttikà sattà kalyÃïÃdhimuttikehi sattehi saddhiæ saæsandiæsu samiæsu. 

AnÃgatampi bhikkhave addhÃnaæ dhÃtuso sattà sattehi saddhiæ ssandissanti samissanti.
HÅnÃdhimuttikà sattà hÅnÃdhimuttikehi sattehi saddhiæ ssandissanti samissanti.
KalyÃïÃdimuttikà sattà kalyÃïÃdhimuttikehi sattehi saddhiæ saæsandissanti samissanti. 

Etarahi'pi bhikkhave paccuppannaæ addhÃnaæ dhÃtuso'ca sattà sattehi saddhiæ saæsandanti,
samenti. HÅnÃdhimuttikà sattà hÅnÃdhimuttikehi sattehi saddhiæ saæsandanti, samenti.
KalyÃïÃdhimuttikà sattà kalyÃïÃdhimuttikehi sattehi saddhiæ saæsandanti, samentÅ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà aveca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Saæsaggà vanatho jÃto asaæsaggena chijjati, 
Parittaæ [PTS Page 071] [\q  71/]      dÃrumÃruyha yathà sÅde mahaïïave. 

3. Evaæ kusitamÃgamma sÃdhujivÅpi sÅdati, 
Tasmà taæ parivajjeyya kusÅtaæ hÅnavÅriyaæ. 

4. Pavicittehi ariyehi pahitattehi jhÃyibhi, 
Niccaæ Ãraddhaviriyehi paï¬itehi sahà vase'ti". 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

[BJT Page 414] [\x 414/]     

3. 3. 10

(ParihÃna suttaæ)

79. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Tayo'me bhikkhave dhammà sekhassa bhikkhuno parihÃnÃya saævattanti. Katame tayo?
Idha bhikkhave sekho bhikkhu kammÃrÃmo hoti kammarato kammÃrÃmatamanuyutto,
bhasasÃrÃmo hoti bhassarato bhassÃrÃmatamanuyutto, niddÃrÃmo hoti niddÃrato
niddÃrÃmatamanuyutto. Ime khoba bhikkhave tayo dhammà sekhassa bhikkuno parihÃnÃya
saævattanti. 

Tayo'me bhikkhave dhammà sekhassa bikkhuno aparihÃnÃya saævattanti. Katame tayo? Idha
bhikkhave sekho bhikkhÆ na kammÃrÃme hoti na kammarato na kammÃrÃmatamanuyutto,
na bhassÃrÃmo hotÅ na bhassarato na bhassÃrÃmatamanuyutto, na niddÃrÃme hoti
naniddÃrato [PTS Page 072] [\q  72/]      na niddÃrÃmatamanuyutto. Ime kho bhikkhave
tayo dhammà sekhassa bhikkhuno aparihÃnÃya saævattanti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "KammÃrÃmo bhassarato niddÃrÃmo ca uddhato, 
Abhabbo tÃdiso bhikkhu phuÂÂhuæ sambodhimuttamaæ. 
3. Tasmà hi appakiccassa appamiddho anuddhato, 
Bhabbo so tÃdiso bhikkhÆ phuÂÂhuæ sambodhimuttamanti. "

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

Vaggo tatiyo

TassuddÃnaæ: 

Dve diÂÂhi nissaraïaæ rÆpaæ putto avuÂÂhikena ca
Sukhà ca bhindanà dhÃtu parihÃnena te dasÃ'ti. 

[BJT Page 416] [\x 416/]     

3. 4. 1. 
(Catuttho vaggo)

80. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Tayo'me bhikkhave akusalavitakkÃ. Katame tayo? Anava¤¤attipaÂisaæyutto vitakko,
lÃbhasakkÃrasulokapaÂisaæyutto vitakko, parÃnuddayatÃpaÂisaæyutto vitakko. Ime kho
bhikkhave tayo akusalavitakkÃ'ti. 

Etamatthaæ [PTS Page 073] [\q  73/]      bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Anava¤¤attisaæyutto lÃbhasakkÃragÃravo, 
Sahanandi amaccehi Ãrà saæyojanakkhayÃ. 

3. Yo ca puttapasuæ hitvà vivÃhe saÇgahÃni ca, 
Bhabbo so tÃdiso bhikkhu phuÂÂhuæ sambodhimuttama"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 4. 2. 

(SakkÃrasuttaæ)

81. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. DiÂÂhà mayà bhikkhave sattà sakkÃrena abhibhÆtà pariyÃdinnacittà kÃyassa bhedÃ
parammaraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ upapannÃ. DiÂÂhà mayà bhikkhave sattÃ
asakkÃrena abhibhÆtà pariyÃdinnacittà kÃyassa bhedà parammaranà apÃyaæ duggatiæ
vinipÃtaæ nirayaæ upapannÃ. DiÂÂhà mayà bhikkhave sattà sakkÃrena ca asakkÃrenadu
cabhayena abhibhÆtà pariyÃdinnacittà kÃyassa bhedà parammaraïà apÃyaæ duggatiæ
vinipÃtaæ [PTS Page 074] [\q  74/]      nirayaæ upapannÃ. 

[BJT Page 418] [\x 418/]     

Taæ kho panÃhaæ bhikkhave nä¤assa samaïassa và brÃhmaïassa và sutvà vadÃmi. Api ca
bhikkhave yadeva me sÃmaæ ¤Ãtaæ sÃmaæ diÂÂhaæ sÃmaæ viditaæ tadevÃhaæ vadÃmi: 

DiÂÂhà mayà bhikkhave sattà sakkÃrena abhibhÆtà pariyÃdinnacittà kÃyassa bhedÃ
parammaraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ upapannÃ. DiÂÂhà mayà bhikkhave sattÃ
asakkÃrena abhibhÆtà pariyÃdinnacittà kÃyassa bhedà parammaranà apÃyaæ duggatiæ
vinipÃtaæ nirayaæ upapannÃ. DiÂÂhà mayà bhikkhave sattà sakkÃrena ca asakkÃrenadu
cabhayena abhibhÆtà pariyÃdinnacittà kÃyassa bhedà parammaraïà apÃyaæ duggatiæ
vinipÃtaæ nirayaæ upapannÃ. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yassa sakkariyamÃnassa asakkÃrena cÆbhayaæ, 
SamÃdhi na vikampati appamÃdavihÃrino. 

3. Taæ jhÃyinaæ sÃtatikaæ sukhumadiÂÂhivipassakaæ, [PTS Page 075] [\q  75/]      
UpÃdÃnakkhayÃrÃmaæ Ãhu sappuriso itÅ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 4. 3. 

(Devasaddasuttaæ)

82. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Tayo'me bhikkhave devase devasaddà niccharanti samayà samayaæ upÃdÃya. Katame
tayo?. 

Yasmiæ bhikkhave samaye ariyasÃvako kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni accÃdetvÃ
agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃya ceteti. Tasmiæ samaye devesu devasaddo niccharati 'eso
ariyasÃvako mÃrena saddhiæ saÇgÃmÃya cetetÅ'ti. Ayaæ bhikkhave paÂhamo devesu
devasaddo niccharati samayà samayaæ upÃdÃya. 

[BJT Page 420] [\x 420/]      
[BJT Page 420] [\x 420/]     

Puna ca paraæ bhikkhave yasmiæ samaye ariyasÃvako sattannaæ bodhipakkhiyÃnaæ
dhammÃnaæ bhavanÃnuyogamanuyutto viharati. Tasmiæ bhikkhave samaye devesu
devasaddo niccharati 'eso ariyasÃvako mÃrena saddhaæ saÇgÃmetÅ'ti. Ayaæ bhikkhave dutiyo
devesu devasaddo niccharati samayà samayaæ upÃdÃya. 

Punaca paraæ bhikkhave yasmiæ samaye ariyasÃvako ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ cetovimuttiæ
pa¤¤Ãvimuttaæ diÂÂheva dhamme sayaæ abhi¤¤Ãya sacchikatvà apasampajja viharati.
Tasmiæ bhikkhave samaye devesu devasaddo niccharati "eso ariyasÃvako vijitasaÇgÃmo
tameva saÇgÃmasÅsaæ abhivijiya ajjhÃvasatÅ"ti. Ayaæ bhikkhave tatiyo devesu devasaddo
niccharati samayà samayaæ upÃdÃya. 

Ime kho bhikkhave tayo devesu devasaddà niccharanti samayà samayaæ upÃdÃyÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Disvà [PTS Page 076] [\q  76/]      vijitasaÇgÃmaæ sammÃsambuddhasÃvakaæ, 
DevatÃ'pi namassanti mahantaæ vÅtasÃradaæ. 

3. Namo te purisÃja¤¤a, yo tvaæ dujjayamajjhagÃ, 1
JetvÃna maccuno senaæ vimokkhena anÃvaraæ. 
4. Iti hetaæ namassanti devatà pattamÃnasaæ, 
Ta¤hi tassa na passanti yena maccuvasaæ vaje"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 4. 4. 

(Pubbanimittasuttaæ)

83. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Yadà bhikkhave devo devakÃyà cavanadhammo hoti, pa¤cassa pubbanimittÃni
pÃtubhavanti: mÃlà milÃyanti, vatthÃni kilissanti, kacchehi sedà muccanti, kÃye
dubbaïïiyaæ okkamati, sake devo devÃsane nÃbhiramatÅ'ti. 

1. Majjhagu- sÅ. 2. Ajjagu- sÅmua. 

[BJT Page 422. [\x 422/]     ] 

Tamenaæ bhikkhave devà 'cavanadhammo ayaæ devaputto'ti iti viditvà tÅhi vÃcÃhi
anumodanti: "ito bho sugatiæ gaccha. Sugatiæ gantvà [PTS Page 077] [\q  77/]     
suladdhalÃbhaæ labha. SuladdhalÃbhaæ labhitvà suppatiÂÂhito bhavÃhÅti". 

Evaæ vutte a¤¤ataro bhikkhÆ bhagavantaæ etadavoca: "kinnu kho bhante devÃnaæ
sugatigamanasaÇkhÃtaæ, ki¤ca bhante devÃnaæ suladdhalÃbhasaÇkhÃtaæ, kimpana bhante
devÃnaæ suppatiÂÂhitasaÇkhÃtanti?. "

"Manussattaæ kho bhikkhu devÃnaæ sugatigamanasaÇkhÃtaæ yaæ manussabhÆto samÃno
tathÃgatappavedite dhammavinaye saddhaæ paÂilabhati, idaæ kho pana bhikkhave devÃnaæ
sujaddhalÃbhasaÇkhÃtaæ. Sà kho panassa saddhà niviÂÂhà hoti mÆlajÃtà patiÂÂhitÃ
daÊhÃasaæhÃriyà samaïena và brÃhmaïena và devena và mÃrena và brahmunà và kena ci
và lokasmiæ. Idaæ kho bhikkhave devÃnaæ suppatiÂÂhitasaÇkhÃtanti". 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yadà devo devakÃyà cavati ÃyusaÇkhayÃ, 
Tayo saddà nÅccharanti devÃnaæ anumodataæ: 

3. 'Ito ho sugatiæ gaccha manussÃnaæ sahavyataæ, 
Manussabhuto saddhamme labha saddhaæ anuttaraæ. 

4. Sà te saddhà niviÂÂhassa mÆlajÃtà patiÂÂhitÃ, 
YÃvajÅvaæ [PTS Page 078] [\q  78/]      asaæhÅrà saddhamme suppavedite. 

5. KÃyaduccaritaæ hitvà vacÅduccaritÃni ca, 
Manoduccaritaæ hitvà ya¤ca¤¤aæ dosasa¤hitaæ. 

6. KÃyena kusalaæ katvà vÃcÃya kusalaæ bahuæ. 
Manasà kusalaæ katvà appamÃïaæ nirÆpadhiæ. 

7. Tato opadhikaæ pu¤¤aæ katvà dÃnena taæ pahuæ, a¤¤e'pi macce saddhamme ba
hmacariye nivesaya. 1

8. ImÃya anukampÃya devà devaæ yadà vidÆ, 
Cavantaæ anumodanti ehi deva punappunanti. "

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. Nivesaye. SÆ. 

[BJT Page 424] [\x 424/]     

3. 4. 5. 

(Bahujanahitasuttaæ)

84. Vuttaæ hetaæ bhagavatà vuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Tayo'me (bhikkhave1) puggalà loke uppajjamÃnà uppajjanti bahujanahitÃya
bahujanasukhÃya lokÃnukampÃya atthÃya hitÃya sukhÃya devamanussÃnaæ. Katame tayo?

Idha bhikkhave tathÃgato loke uppajjati arahaæ sammÃsambuddho vijjÃcaraïasampanno
sugato lokavudÆ anuttaro [PTS Page 079] [\q  79/]      purisadammasÃrathi satthÃ
devamanussÃnaæ buddho bhagavÃ. So dhammaæ deseti ÃdikalyÃïaæ majjhekalyÃïaæ
pariyosÃnakalyÃïaæ sÃtthaæ sabyajjhanaæ kevalaparipuïïaæ parisuddhaæ buhmacariyaæ
pakÃseti. Ayaæ bhikkhave paÂhamo puggalo loke uppajjamÃno uppajjati pahujanahitÃya
bahujanasukhÃya lokÃnukampÃya atthÃya hitÃya sukhÃya devamanussÃnaæ. 

Punacaparaæ bhikkhave tasseva satthusÃvako arahaæ hoti khÅïÃsavo vusitavà katakaraïiya
ohitabhÃro anuppattasadattho parikkhÅïabhavasaæyojano sammada¤¤Ã vumutto. So
dhammaæ deseti ÃdikalyÃïaæ majjhekalyÃïaæ pariyosÃnakalyÃïaæ sÃtthaæ sabya¤janaæ
kevalaparipuïïaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ pakÃseti. Ayaæ bhikkhave dutiyo puggalo
loke uppajjamÃno uppajjati bahujanahitÃya bahujanasukhÃya lokÃnukampÃya atthÃya hitÃya
sukhÃya devamanussÃnaæ. 

Puna ca paraæ bhikkhave tasseva satthusÃvako sekho hoti paÂipado pahussuto
sÅlavatuppanno. So'pi dhammaæ deseti ÃdikalyÃïaæ majjhekalyÃïaæ pariyosÃnakalyÃïaæ
sÃtthaæ sabya¤janaæ kevalaparipuïïaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ pakÃseti. Ayaæ
bhikkhave tatiyo puggalo loke uppajjamÃno uppajjati bahujanahitÃya bahujanasukhÃya
lokÃnukampÃya atthÃya hitÃya sukÃya devamanussÃnanti. 

1. Bhikkhave'ti potthakesu nadissati. 

[BJT Page 426] [\x 426/]     

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Satthà hi loke paÂhamo mahesÅ tassanvayo sÃvako bhÃvitatto, 
AthÃparo [PTS Page 080] [\q  80/]      pÃÂipado'pi sekho bahussuto sÅlavatupapanno. 

3. Ete tayo devamanussaseÂÂhà pabhaÇkarà dhammamudÅrayantÃ, 
ApÃpuranti amatassa dvÃraæ yogà pamoventi bahujjane te. 

4. Ye satthavÃhena anuttarena sudesitaæ maggamanukkamanti, 
Idheva dukkhassa karonti antaæ ye appamattà sugatassa sÃsane"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 4. 6. 

(AsubhÃnupassÅsuttaæ)

85. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. AsubhÃnupassÅ bhikkhave kÃyasmiæ viharatha. ùnÃpÃnasati ca vo ajjhattaæ
parimukhaæsÆpaÂÂhità hotu. SabbasaÇkharesu aniccÃnupassino viharatha.
AsubhÃnupassÅnaæ bhikkhave kÃyasmiæ viharataæ yo subhÃya dhÃtuyà rÃgÃnusayo so
pahÅyati. ùnÃpÃnasatiyà ajjhattaæ parimukhaæ sÆpaÂÂhitÃya ye bÃhirà vitakkÃsayà [PTS Page
081] [\q  81/]      vighÃtapakkhikà te na honti. SabbasaÇkhÃresu aniccÃnupassÅnaæ viharataæ
yà avijjà sà pahÅyati. Yà vijja sà uppajjatÅ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "AsubhÃnupassÅ kÃyasmiæ ÃnÃpÃne patissato, 
SabbasaÇkhÃrasamathaæ passaæ ÃtÃpi sabbadÃ. 

[BJT Page 428] [\x 428/]     

3. Sa ce sammaddaso bhikkhu yato tattha vimuccati. 
Abhi¤¤Ãvosito santo sa ce yogÃtigo munÅ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 4. 7. 

(DhammÃnudhammapaÂipannasuttaæ)

86. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. DhammÃnudhammapaÂipannassa bhikkuno ayamanudhammo hoti veyyÃkaraïÃya
dhammÃnudhammapaÂipanno'yanti. BhÃsamÃno dhamma¤¤eva bhÃsati no adhammaæ.
VitakkayamÃno và dhammavitakka¤¤eva vitakketi no adhammavitakkaæ. Tadubhayaæ
abhinivajjetvà upekkhako viharati sato sampajÃno'ta. 

Etamattaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "DhammÃrÃmo [PTS Page 082] [\q  82/]      dhammarato dhammaæ anuvicintayaæ, 
Dhammaæ anussaraæ bhikkhu saddhammà na paribhÃyati. 

3. Caraæ và yadi và tiÂÂhaæ nisinno uda và sayaæ. 
Ajjhattaæ samayaæ cittaæ santimevÃdhigacchatÅ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

[BJT Page 430] [\x 430/]     
3. 4. 8. 

(Andhakaraïasuttaæ)

87. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Tayo'me bhikkhave akusalavitakkà andhakaraïà acakkhukaraïà a¤¤ÃïakaraïÃ
pa¤¤Ãnirodhikà vighÃtapakkhikà anibbÃnasaævattanikÃ. Katame tayo?. 

KÃmavitakko bhikkhave andhakaraïo acakkhÆkarano a¤¤Ãïakarano pa¤¤Ãnirodhiko
vighÃtapakkhiko anibbÃnasaævattaniko. VyÃpÃdavitakko bhikkhave andhakaraïo
acakkhukaraïo a¤¤Ãïakaraïo pa¤¤Ãnirodhiko vighÃtapakkhako anibbÃnasaævattaniko.
VihiæsÃvitakko bhikkhave andhakaraïo acakkhukaraïo a¤¤Ãïakarano pa¤¤Ãnirodhiko
vighatapakkhiko anibbÃnasaævattaniko. 

Ime kho bhikkhave tayo akusalavitakkà andhakaraïà acakkhukaraïà a¤¤ÃïakaraïÃ
pa¤¤Ãnirodikà vighatapakkhikà anibbÃnasaævattanikÃ. 

Tayo'me bhikkhave kusalavitakkà anandhakaraïà cakkhukaraïà ¤ÃïakaraïÃ
pa¤¤Ãvuddhikà avighatapakkhikà nibbÃnasaævattanikà katame tayo?
Nekkhammavitakko bhikkhave anandhakaraïo cakkhÆkaraïo ¤Ãïakarano pa¤¤Ãvuddhiko
avighatapakkhiko nibbÃnasaævattaniko. AvyÃpÃdavitakko bhikkhave anandhakaraïo
cakkhakaraïo ¤Ãïakaraïo pa¤¤Ãvuddhiko avighatapakkhiko nibbÃnasaævattaniko.
AvihiæsÃvitakko bhikkhave anandhakarano cakkhukaraïo ¤Ãïakaraïo pa¤¤Ãvuddhiko
avighÃtapakkhiko nibbÃnasaævattaniko. [PTS Page 083] [\q  83/]      

Ime kho bhikkhave tayo kusalavitakkà anandharanà cakkhunaraïà ¤ÃïakaraïÃ
pa¤¤Ãvuddhikà avighÃtapakkhikà nibbÃnasaævattanikÃ'ti. 

[BJT Page 432. [\x 432/]     ] 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Tayo vitakke kusale vitakkaye
Tayo pana akusale nirÃkare, 
Sa ve vitakkÃni vicÃritÃni
Sameti vuÂÂhiva rajaæ samÆhataæ, 
Sa ve vitakakÆpasamena cetasÃ
Idheva so santipadaæ samajjhagÃ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 4. 9. 

(Antaramalasuttaæ)

88. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Taye'me bhikkhave antarÃmalà antarÃmittà antarÃsapattà antarÃvadhakÃ
antarÃpaccatthikÃ. Katame tayo?

Lobhà bhikkhave antarÃmalo antarÃamitto antarÃsapatto antarÃvadhako antarÃccatthiko.
Doso bhikkhave antarÃmalo antarÃamitto antarÃsapatto antarÃvadhako antarÃpaccatthiko.
Moho bhikkhave antarÃmalo antarÃamittotarÃsapatto antarÃvadhako antarÃpaccatthiko. 

Ime kho bhikkhave tayo antarÃmalà antarÃamittà antarÃsapattà antarÃvadhakÃ
antarÃpaccatthikÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Anatthajanano lobho lobhà cittappakopano, 
Bhayamantarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati. 

3. Luddho [PTS Page 084] [\q  84/]      atthaæ na jÃnÃti luddho dhammaæ na passati, 
Andhantamaæ tadà hoti yaæ lobho sahate naraæ. 

[BJT Page 434] [\x 434/]     

4. Yo ca lobhaæ pahatvÃna lobhaneyye na lubbhati, 
Lobho pahÅyate tamhà udabindÆva pokkharÃ. 

5. Anatthajanano doso doso cittappakopano, 
Bhayamantarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhatÅ. 

6. DuÂÂho atthaæ na jÃnÃtÅ duÂÂho dhammaæ na passati, 
Andhantamaæ tadà hoti yaæ doso sahate naraæ. 

7. Yo ca dosaæ pahatvÃna dosaneyye na dussati, 
Doso pahÅyate tamhà tÃlapakkaæva pandhanÃ. 

8. Anatthajanano moho cittappakopano, 
Bhayamantarato jÃtaæ taæ jano nÃvabujjhati. 

9. MÆÊho atthaæ na jÃnÃti mÆÊho dhammaæ na passati, 
Andhantamaæ tadà hoti yaæ moho sahate naraæ. 

10. Yo [PTS Page 085] [\q  85/]      ca mohaæ pahatvÃna mohaneyye na muyhati, 
Mohaæ vihanti so sabbaæ Ãdiccovudayaæ tama"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 4. 10

(Devadattasuttaæ. )

89. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. TÅhi bhikkhave asaddhammehi abhibhÆto pariyÃdinnacitto devadatto ÃpÃyiko nerayiko
kappaÂÂho atekiccho. Katamehi tÅhi?. 

[BJT Page 436] [\x 436/]     

PÃpicchÃya bhikkhave abhibhÆto pariyÃdinnacitto devadatto ÃpÃyiko nerayiko kappaÂÂho
atekiccho. PÃpamittatÃya bhikkhave abhibhÆto pariyÃdinnacitto devadatto ÃpÃyiko nerayiko
kappaÂÂho atekiccho. Sati ko pana uttarÅkaraïiye oramattakena visesÃdhigamena antarÃ
vosÃnaæ ÃpÃdÅti. 

Imehi kho bhikkhave tÅhi asaddhammehi abhibhÆto pariyÃdinnacitto devadatto ÃpÃyiko
nerayiko kappaÂÂho atekicchoti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "MÃ jÃtu koci lokasmiæ pÃpiccho upapajjatu, 
TadaminÃpi jÃnÃpha pÃpicchÃnaæ yathà gati. 

3. Paï¬ito'ti [PTS Page 086] [\q  86/]      sama¤¤Ãto bhÃvitatto'ti sammato, 
Jalaæ'va yasasà aÂÂhà devadatto'ti vissuto. 

4. So pamÃïamanuciïïo1 Ãsajja naæ tathÃgataæ, 
AvÅcinirayaæ patto catudvÃraæ bhayÃnakaæ. 

5. AduÂÂhassa hi yo dubbhe pÃpakammaæ akubbato, 
Tameva pÃpaæ phÆsati duÂÂha cittaæ anÃdaraæ. 

6. Samuddaæ visakumbhena yo ma¤¤eyya padÆsituæ, 
Na so tena padÆseyya yasmÃ2 hi uddhÅ mahÃ. 

7. Evameva tathÃgataæ yo vÃdena vihiæsati, 
Samaggataæ [PTS Page 087] [\q  87/]      santacittaæ vÃdo tamhi na rÆhati. 
8. TÃdisaæ mittaæ kubbetha ta¤ca seveyya paï¬ito, 
Yassa maggÃnugo bhikkhu khayaæ dukkhassa pÃpuïe'ti". 
Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

Catutthe vaggo. 

TassuddÃnaæ: 

Vutakkà sakkÃra sadda cavamÃna loke, 
Asubha dhamma andhakÃra malaæ devadatto'ti te dasÃ'ti. 

1. PamÃdamanuviïeïà (sÅ. Mu) 2. TasmÃ, sÅ. Mu. 

[BJT Page 438] [\x 438/]     

Pa¤camo vaggo. 

3. 5. 1. 

(AggappasÃdasuttaæ)

90. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Tayo'me bhikave aggappasÃdÃ. Katame tayo?

YÃvatà bhikkhave sattà apadà và dÅpadà và catuppadà và bahuppadà và rÆpino vÃarÆpino
và sa¤¤ino và asa¤¤ino và nevasa¤¤inÃsa¤¤ino vÃ, tathÃgato tesaæ aggamakkhÃyati yadidaæ
arahaæ sammÃsambuddho. [PTS Page 088] [\q  88/]      ye bhikkhave buddhe pasannà agge
te pasannÃ. Agge kho pana pasannÃnaæ aggo vipÃko hoti. 

YÃvatà bhikkhave dhammà saÇkhatà và asaÇkhatà và virÃgo tesaæ aggamakkhÃyati
yadidaæmadanimmadano pipÃsavinayo ÃlayasamugghÃto raÂÂupacchedo taïhakkhayo
virÃgo nirodho nibbÃïaæ. Ye bhikkhave virÃge dhamme pasannà agge te pasannÃ. Agge kho
pana pasannÃnaæ aggo vipÃko hoti. 

YÃvati bhikkhave saÇghà và gaïà va tathÃgatasÃvakasaÇgho tesaæ aggamakkhÃyati. Yadidaæ
cattÃri purisayugÃni aÂÂhapurisapuggalÃ. Esa bhagavato sÃvakasaÇgho Ãhuneyyo pÃhuneyyo
dakkhiïeyyo a¤jalikaraïÅyo anuttaraæ pu¤¤akkhettaæ lokassa. Ye bhikkhave saÇghe
pasannà agge te pasannà agge kho pana pasannÃnaæ aggo vipÃko hoti. 

Ime ko bhikkhave tayo aggappasÃdÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avecÃ. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Aggato ve pasannÃnaæ aggaæ dhammaæ vijÃnataæ, 
Agge buddhe pasannÃnaæ dakkhiïeyye anuttare. 

[BJT Page 440] [\x 440/]     

3. Agge dhamme pasannÃnaæ vurÃgupasame sukhe, 
Agge saÇghe pasannÃnaæ pu¤¤akkhette anuttare. 

4. Aggasmiæ [PTS Page 089] [\q  89/]      dÃnaæ dadataæ aggaæ pu¤¤aæ pava¬¬hati, 
Aggaæ Ãyu va vaïïo ca yaso kitti sukaæ balaæ. 

5. Aggassa dÃtà medhÃvi aggadhammasamÃhito, 
DevabhÆto manusso và aggappatto pamodatÅ"ti ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me
sutanti. 

3. 5. 2. 

(JivikÃsuttaæ)

91. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Antamidaæ bhikkhave jivikÃnaæ yadidaæ piï¬olyaæ, abhisÃpo'yaæ bhikkhave lokasmiæ
piï¬olo vicarasi pattapÃïÅti. Ta¤ca ko etaæ bhikkhave kulaputtà upenti attavasikÃattavasaæ
paÂicca, neva rÃjÃbhinÆtà na corÃbhinÅtà na iïaÂÂhà na bhayaÂÂhà naÃjivikapakatÃ. Api ca
kho otiïïamhà jÃtiyà jarÃya maraïena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upÃyÃsehi
dukkhÃbhikiïïà dukkhaparetà appevanÃma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa
antakiriyà pa¤¤ÃyethÃti. 

Evaæ pabbajito cÃyaæ bhikkhave kulaputto hoti abhijjhÃlÆ [PTS Page 090] [\q  90/]     
kÃmesu tibbasÃrÃgo byÃpannacitto paduÂÂhamanasaÇkappo muÂÂhassati asampajÃno
asamÃhito vibbhantacitto pÃkatindriyo. 

SeyyathÃpi bhikkhave chavÃlÃtaæ ubhato padittaæ majjheguthagataæ neva gÃme kaÂÂhatthaæ
ehati na ara¤¤e, tathÆpamÃhaæ bhikkhave imaæ puggalaæ vadÃmu gihÅbhogà ca parihÅno
sÃma¤¤attha¤ca na paripÆretÅ'ti. 

[BJT Page 442. [\x 442/]     ] 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "GihÅbhogà capaparihÅno sÃma¤¤attha¤ca dubaÇgo, 
ParidhaæsamÃno pakireti chavÃlÃtaæ va nassati. 

3. KÃsÃvakaïÂhà pahavo pÃpadhammà asa¤¤atÃ, 
PÃpà pÃpehi kammehi nirayaæ te upapajjare. 

4. Seyyo ayoguÊo bhutto tatto aggÅsukhÆpamo, 
Ya¤ce bhu¤jeyya dussÅlo raÂÂhapiï¬aæ asa¤¤ato"ti. 

Ayampi attho vutetà bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 5. 3. 

(SaÇghÃÂikaïïasuttaæ)

92. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. SaÇghÃÂikaïïe ce'pi bhikkhave [PTS Page 091] [\q  91/]      bhikkhu gahetvà piÂÂhito
piÂÂhito anubaddho assa, pÃde pÃdaæ nikkhipanto. So ca hoti abhijjhÃlÆ kÃmesu tibbasÃrÃgo
byÃpannacitto paduÂÂhamanasaækappo muÂÂhassati asampajÃno asamÃhito vibbhantacitto
pÃkatindriyo. Atha kho so ÃrakÃ'va mayhaæ, ahaæ ca tassa. Taæ kissa hetu: dhammaæ hi so
bhikkhave bhikkhu na passati dhammaæ apassanto na maæ passati. 

Yojanasate ce'pi so bhikkhave bhikkhu vihareyya so ca hoti anabhijjhÃlÆ kÃmesu
natibbasÃrÃgo abyÃpannacitto appaduÂÂhamanasaækappo upaÂÂhitasati sampajÃno amÃhito
ekaggacitto saævutindriyo. Atha kho so santikeva mayhaæ. Ahaæ ca tassa. Taæ kissa hetu:
dhammaæ hi so bhikkhave bhikkhÆ passati dhammaæ passanto maæ passatÅti. 

[BJT Page 444] [\x 444/]     

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Anubaddho'pi ce assa mahiccho ca vighÃtavÃ, 
EjÃnugo anejassa nibbutassa anibbuto, 
Giddho so vÅtagedhassa passa yÃva¤ca ÃrakÃ. 

3. So ca dhammavabhi¤¤Ãya dhammama¤¤Ãya paï¬ito, 
Rahado'va [PTS Page 092] [\q  92/]      nivatai ca anejo vÆpasammati. 

4. Anejo so anejassa nibbutassa nibbuto, 
Agiddho vÅtagedhassa passa yÃva¤ca santike'ti". 
Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 
3. 5. 4. 

(Aggisuttaæ)

93. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Tayo'me bhikkhave aggÅ. Katame tayo? RÃgaggi dosaggi mohaggi. Ime kho bhikkhave
tayo aggÅti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "RÃgaggi dahati macce ratte kÃmesu mucchite, 
Dosaggi pana byÃpanne nare pÃïÃnipÃtino. 

3. Mohaggi pana sammÆÊhe ariyadhamme akovide, 
Ete aggÅ ajÃnanti sakkÃyÃbhiratà pajÃ. 

4. Te va¬¬hayanti nirayaæ tiracchÃna¤ca yoniyo, 
Asuraæ [PTS Page 093] [\q  93/]      pettivisayaæ amuttà mÃrabandhanÃ. 

5. Ye ca rattindivà yuttà sammÃsambuddhasÃsane, 
Te nibbÃpenti rÃgaggiæ niccaæ asubhasa¤¤ino. 

6. Dosaggiæ pana mettÃya nibbÃpenti naruttamÃ, 
Mehaggiæ pana pa¤¤Ãya yÃyaæ nibbedhagÃminÅ. 

7. Te nibbÃpetvà nipakà rattindivamatanditÃ, 
Asesaæ parinibbanti asesaæ dukkhamaccaguæ. 

8. Ariyaddasà vedaguno sammada¤¤Ãya paï¬itÃ. 
JÃtikkhayamabhi¤¤Ãya nÃgacchanti punabbhavanti". 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 5. 5. 

(Upaparikkhasuttaæ)

94. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Tathà tathà bhikkhave bhikkhÆ upaparikkheyya [PTS Page 094] [\q  94/]      yathÃ
yathÃssa upaparikkhÃto bahiddhà cassa vŤ¤Ãïaæ avikkhittaæ hoti visaÂaæ, ajjhattaæ
asaïÂhitaæ anupÃdÃya na paritasseyya. Pahiddhà cassa bhikkhave vi¤¤Ãïe avikkhitte
avisaÂe sati ajjhattaæ asaïÂhite anupÃdÃya aparitassato Ãyatiæ jÃti jarÃmaraïa
dukkhasamudayasambhavo na hotÅ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca tatthetaæ iti vuccati: 

2. " SattasaÇgapahÅïassa nettichinnassa bhikkhuno, 
VikkhÅïo jÃtisaæsÃro natthi tassa punabbhavo"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 5. 6. 

(KÃmÆpapatti suttaæ)

95. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti mesutaæ: 

1. Tisso imà bhikkhave kÃmuppattiyo. Katamà sisso? PaccupaÂÂhitakÃmÃ, nimmÃnaratino,
paranimmitavasavattino. Imà kho bhikkhave tisso kÃmuppattiyo'ti. 

[BJT Page 448] [\x 448/]     

Etamatthaæ bhagavà aveca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "PaccupaÂÂhitakÃmà ca ye devà masavattino, 
NimmÃnaratino devà ye ca¤¤e kÃmabhogino. 

3. IthebhÃva¤¤athÃbhÃvaæ saæsÃraæ nÃtivattare, 
EtamÃdÅnavaæ ¤atvà kÃmabhogesu paï¬ito, 
Sabbe pariccaje kÃme ye dibbà ye ca mÃnusÃ. 

4. PiyarÆpasÃtagadhitaæ [PTS Page 095] [\q  95/]      chetvà sotaæ duraccayaæ, 
Asseæ parinibbanti asesaæ dukkhamaccaguæ. 

5. Ariyaddasà vedaguno sammada¤¤Ãya paï¬itÃ, 
JÃtikkhayamabhi¤¤Ãya nÃgacchanti punabbhava"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 5. 7. 

(KÃmayogasuttaæ)

96. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. KÃmayogayutto bhikkhave bhavayogayutto ÃgÃmÅ hoti Ãgantà itthattaæ. 

KÃmayogavisa¤¤Ætto bhikkhave bhavayogayutto anÃgÃmÅ hoti anÃgantà itthattaæ. 

KÃmayogavisa¤¤Ætto bhikkhave bhavayogavisa¤¤utto arahaæ hoti khÅïÃsavo'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "KÃmayogena saæyuttà bhavayogena cÆbhayaæ, 
Sattà [PTS Page 096] [\q  96/]      gacchanti saæsÃraæ jÃtimaraïagÃmino. 

3. Ye ca kÃme pahÃtvÃna appattà Ãsavakkhayaæ, bhavayogena saæyuttà ' anÃgÃmÅ'ti vuccare. 

4. Ye ca kho kinnasaæsayÃ1 khÅïamÃnapunabbhavÃ, 
Te ve pÃraæ gatà loke ye pattà Ãsavakkhaya"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

TatiyabhÃïavÃraæ. 
1. JinnasaæsÃrÃ. SÅ. Mu. 

[BJT Page 450] [\x 450/]     

3. 5. 8. 
(KalyÃïasÅla suttaæ)

97. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. KalyÃïasÅlo bhikkhave bhikkhu kalyÃïadhammo kalyÃïapa¤¤o imasmiæ dhammavinaye
kevalÅ vÆsitavà uttamapuriso'ti vuccati. 

Katha¤ca bhikkhave bhikkhÆ kalyÃïasÅlo hoti? Idha bhikkhave bhikkhÆ sÅlavà hoti
pÃtimokkhasaævarasaævuto viharati, ÃcÃragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ
samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu. Evaæ kho bhikkhave bhikkhÆ kalyÃïasÅlo hoti. Iti
kalyÃïasÅlo. 
KalyÃïadhammo ca kathaæ hoti? Idha bhikkhave bhikkhu sattannaæ bodhipakkhiyÃnaæ
dhammÃnaæ bhÃvanÃnuyogamanuyutto viharati. Evaæ kho bhikkhave bhikkhÆ
kalyÃïadhammo hoti. Iti kalyÃïasÅlo kalyÃïadhammo. 

KalyÃïapa¤¤o ca kathaæ hoti? [PTS Page 097] [\q  97/]      idha bhikkhave bhikkhÆ
ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ cetovimuttiæ pa¤¤Ãvimuttiæ diÂÂheva dhamme sayaæ abhi¤¤Ã
sacchikatvà upasampajja viharati. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu salyÃïapa¤¤o hoti. Iti
kalyÃïasÅlo kalyÃïadhammokalyÃïapa¤¤o imasmiæ dhammavinaye kevalÅ vusitavÃ
uttamapuriso'ti vuccatÅti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Yassa kÃyena vÃcÃya manasà natthi dukkaÂaæ, 
Taæ ve kalyÃïasÅlo'ti Ãhu bhikkhuæ hirÅmanaæ. 

3. Yassa dhammà subhÃvità satta sambodhagÃmino, 
Taæ ve kalyÃïadhamme'ti Ãhu bhikkhuæ anussadaæ. 

4. Yo dukkhassa pajÃnÃti idheva khayamattano, 
Taæ ve kalyÃïapa¤¤o'ti Ãhu bhikkhuæ anÃsavaæ. 

[BJT Page 452] [\x 452/]     

5. Tehi dhammehi sampannaæ anÅghaæ chinnasaæsayaæ, 
Asitaæ sabbalokassa Ãhu sabbappahÃyinanti"

Ayampi atthe vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

3. 5. 9. 

(DÃnasuttaæ)

98. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. DvemÃni [PTS Page 098] [\q  98/]      bhikkhave dÃnÃni ÃmisadÃna¤ca dhammadÃna¤ca.
Etadaggaæ bhikkhave imesaædvinnaæ dÃnÃnaæ yadidaæ dhammadÃnaæ. Dve me bhikkhave
saævibhÃgà ÃmisasaævibhÃge ca dammasaævibhÃgo ca. Etadaggaæ bhikkhave imesaæ
dvinnaæ saævibhÃgÃnaæ yadidaæ dhammasaævibhÃgo. Dveme bhikkhave anuggahÃ
ÃmisÃnuggaho ca dhammÃnuggaho ca. Etadaggaæ bhikkhave imesaæ dvinnaæ anuggahÃnaæ
yadidaæ dhammÃnuggahoti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "YamÃhu dÃnaæ paramaæ anuttaraæ
Yaæ saævibhÃgaæ bhagavà avaïïayÅ, 
Aggamhi khettamhÅ pasannacitto
Vi¤¤Æ pajÃnaæ ko na yajetha kÃle. 

3. Ye ceva bhÃsanti suïanti cÆbhayaæ
Pasannacittà sugatassa sÃsane, 
Tesaæ so attho paramo visujjhati
Ye appamattà sugatassa sÃsane"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

[BJT Page 454] [\x 454/]     

3. 5. 10. 

(Tevijjasuttaæ)

99. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. DhammenÃhaæ bhikkhave tevijjaæ brÃhmaïaæ pa¤¤Ãpemi nä¤aæ lapitalÃpanamattena. 

Katha¤ca bhikkhave dhammena tevijjaæ brÃhmaïaæ pa¤¤Ãpemi nä¤aæ
lapitalÃpanamattena?

Idha bhikkhave bhikkhÆ anekavihitaæ pubbenivÃsaæ anussarati. SeyyathÅdaæ: [PTS Page
099] [\q  99/]      ekampi jÃtiæ dve'pi jÃtiyo tisso'pi jÃtiyo catasso'pi jÃtiyo pa¤ca'pi jÃtiyo
dasa'pi jÃtiyo vÅsampi jÃtiyayo tiæsampi jÃtiya cattÃÊisampi jÃtiyo pa¤¤Ãsampi
jÃtiyojÃtisatampi jÃtisahassampi jitisatasahassampi aneke'pi saævaÂÂakappe aneke'pi
vivaÂÂakappeaneke'pi saævaÂÂavivaÂÂakappe amutrÃsaæ evaænÃmo evaægotto evaævaïïo
evamÃhÃro evaæsukhadukkhapaÂisaævedi evamÃyupariyanto. So tato cuto amutra
upapÃdiæ1. TatrÃpÃsiæ evaænÃmo evaægotto evaævaïïo evamÃhÃro
evaæsukhadukkhapaÂisaævedÅ evamÃyupariyanto. Se tato cuto idhÆpapannoti. ItÅ sÃkÃraæ
sauddesaæ anekavihitaæ pubbenivÃsaæ anussarati. Ayamassa paÂhamà vijjà adhigatà hoti,
avijjà vihatà vijjà uppannÃ, tamo vihato Ãloko uppanno yathà taæ appamattassa ÃtÃpino
pahitattassa viharato. 
Punaca paraæ bhikkhave bhikkhu dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamÃnusakena satte
passati cavamÃne upapajjamÃne hÅne païite suvaïïe dubbaïïe sugate duggate
yathÃkammÆpage satte pajÃnÃti: ime vata bhento sattà kÃyaduccaritena samannÃgatÃ,
vacÅduccaritena samannÃgatÃ, manoduccaritena samannÃgatÃ, ariyÃnaæ upavÃdakÃ
micchÃdiÂÂhikà micchÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ. Te kÃyassa bhedà parammaraïà apÃyaæ
duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ upapannÃ. Ime và pana bhonto sattà kÃyasucaritena
samannÃgatà vacÅsucarine samannÃgatÃ, manosucarine samannÃgatÃ, [PTS Page 100] [\q
100/]      ariyÃnaæ anupavÃdakÃ, sammÃdiÂÂhikà sammÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ. Te kÃyassa
bhedà parammaraïà sugatiæ saggaæ lokaæ upapannÃ'ti. Iti dibbena cakkhunà visuddhena
atikkantamÃnusakena satte passati cavamÃne upapajjamÃne hÅne païite suvaïïe
dubbaïïe sugate duggate. YathÃkammÆpage satte pajÃnÃti. Ayamassa dutiyà vijjà adhigatÃ
hoti, avijjà vihatÃ, vijjà uppannÃ, tamo vihato, Ãloko uppanno, yathà taæ appamattassa
ÃtÃpino pahitattassa viharato. 

1. UdapÃdiæ- katthaci. 

[BJT Page 456] [\x 456/]     

Punacaparaæ bhikkhave bhikkhu ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ cetovimuttiæ pa¤¤Ãvimuttiæ
diÂÂhevadhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati. Ayamassa tatiyà vijjÃ
adhigatà hoti, avijjà vihatÃ, vijjà uppannÃ, tamo vihato, Ãloko uppanno, yathà taæ
appamattassa ÃtÃpino pahÅtattassa viharato. 

Evaæ kho ahaæ bhikkhave dhammena tevijjaæ brÃhmanaæ pa¤¤Ãpemi nä¤aæ
lapitalÃpanamattenÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tattheta iti vuccati: 

2. "PubbenivÃsaæ yo vedi saggÃpÃya¤ca passati, 
Atho jÃtikkhayaæ patto abhi¤¤Ã vosito muni. 

3. EtÃhi [PTS Page 101] [\q 101/]      tÅhi vijjÃhi tevijjo hoti brÃhmaïo. 
TamahaævadÃmi tevijjaæ nä¤aæ lapitalÃpananti. "

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

Pa¤came vaggo

TassuddÃnaæ: 

PasÃdajÅvitasaæghÃÂi aggi upaparikkhayÃ
Upapatti kÃma kalyÃïaæ dÃnaæ dhammena tedasÃ'ti

TikanipÃto niÂÂhito

[BJT Page 458] [\x 458/]     

Catukkanipato

4. 1. 1. 

(BrÃhmaïasuttaæ)

100. Vuttaæ hetaæ bagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Ahamasmi bhikkhave brÃhmaïo yÃcayogo sadà payatapÃïÅ antimadehadharo anuttaro
bhisakko sallakatto. 1 Tassa me tumhe puttà orasà mukhato jÃtà dhammajà dhammanimmitÃ
dhammadÃyÃdà no ÃmisadÃyÃdÃ. 

Dve'mÃni bhikkhave dÃnÃni ÃmisadÃna¤ca dhammadÃna¤ca. [PTS Page 102] [\q 102/]     
etadaggaæ bhikkhave imesaæ dvinnaæ dÃnÃnaæ yadidaæ dhammadÃnaæ. 

Dve'me bhikkhave saævibhÃgà ÃmisasaævibhÃgo ca dhammasaævibhÃgo ca. Etadaggaæ
bhikkhave imesaæ dvinnaæ saævibhÃgÃnaæ yadidaæ dhammasaævibhÃgo. 

Dve'me bhikkhave anuggahà ÃmisÃnuggaho ca dhammÃnuggaho ca. Etadaggaæ bhikkhave
imesaæ dvinnaæ anuggahÃnaæ yadidaæ dhammÃnuggaho. 
Dve'me bhikkhave yÃgà ÃmisayÃgo ca dhammayÃgo ca. Etadaggaæ bhikkhave imesaæ
dvinnaæ yÃgÃnaæ yadidaæ dhammayÃgoti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 
2. "Yo dhammayÃgaæ ayaji amaccharÅ
TathÃgato sabbabhÆtÃnukampÅ, 
Taæ tÃdisaæ devamanussaseÂÂhaæ
Sattà namassanti bhavassa pÃragu"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Eti me sutanti. 

1. Sallakatto. 

[BJT Page 460] [\x 460/]     
4. 1. 2. 

(Caturanavajjasuttaæ)

101: Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. CattÃrimÃni bhikkhave appÃni ceva sulabhÃni ca tÃni ca anavajjÃni. KatamÃni cattÃri?

Paæsukulaæ bhikkhave cÅvarÃnaæ appaæ ca sulabhaæ ca ta¤ca anavajjaæ. Piï¬iyÃlopo
bhikkhave bhojanÃnaæ appaæ ca sulabhaæ ca ta¤cà anavajjaæ. RukkhamÆlaæ bhikkhave
senÃsÃnaæ [PTS Page 103] [\q 103/]      appaæ ca sulabhaæ ca ta¤ca anavajjaæ. PÆtimuttaæ
bhikkhave bhesajjÃnaæ appaæ ca sulabhaæ ca ta¤ca anavajjaæ. 

ImÃni kho bhikkhave cattÃri appÃni ceva sulabhÃni ca tÃni ca anavajjÃni. 

Yato kho bhikkhave bhikkhu appena ca tuÂÂho hoti sulabhena ca. ImassÃhaæ a¤¤ataraæ
sÃma¤¤aÇganti vadÃmÅ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Anavajjena tuÂÂhassa appena sulabhena ca, 
Na senÃsanamÃrabbha cÅvaraæ pÃnabhojanaæ, 
VighÃto hoti cittassa disà nappaÂiha¤¤ati. 

3. Ye cassa dhammà akkhÃtà sÃma¤¤assÃnulomikÃ, 
AdhiggahÅtà tuÂÂhassa appamattassa bhikkhuno. "1

Ayampi attho vutte bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

4. 1. 3. 
(ùsavakkhayasuttaæ)

102. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1: JÃnato'haæ bhikkhave passato ÃsavÃnaæ khayaæ vadÃmi, no ajÃnato apassato. Ki¤ca
bhikkhave jÃnato kiæ passato ÃsavÃnaæ khayo hoti?

1. Sikkhato, (sÅ. Ka) sÅ. A. Mu. 

462

Idaæ dukkhanti bhikkhave jÃnato passato ÃsavÃnaæ khayo [PTS Page 104] [\q 104/]      hoti.
Ayaæ dukkhasamudayoti bhikkhave jÃnato passato ÃsavÃnaæ khayo hoti. Ayaæ
dukkhanirodho'ti bhikkhave jÃnato passato ÃsavÃnaæ khayo hoti. Ayaæ
dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ'ti bhikkhave jÃnato passato ÃsavÃnaæ khayo hoti. Evaæ kho
bhikkhave jÃnato evaæ passato ÃsavÃnaæ khayo hotÅ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Sekhassa sukkhamÃnassa ujumaggÃnusÃrino, 
Khayasmiæ paÂhamaæ ¤Ãïaæ tato a¤¤Ã anuttarÃ. 

3. Tato a¤¤Ã vumuttassa vimutti¤Ãïamuttamaæ, 
Uppajjati khaye ¤Ãïaæ khÅïà saæyojanà iti. 

4. Na tvevidaæ1 kusÅtena bÃlena avijÃnatÃ, 
NibbÃnaæ adhigantabbaæ sabbaganthappamocana"nti 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

4. 1. 4. 
(SamaïabrÃhmaïasuttaæ)

103. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Ye hi keci bhikkhÃve samaïà và brÃhmaïà [PTS Page 105] [\q 105/]      và idaæ
dukkhanti yathÃbhÆtaæ nappajÃnanti, ayaæ dukkhasamudayo'tiyathÃbhÆtaæ nappajÃnanti,
ayaæ dukkhanirodho'ti yathÃbhÆtaæ nappajÃnanti, ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ'ti
yathÃbhÆtaæ nappajÃnanti, na me te bhikkhave samaïà và brÃhmaïà và samaïesu vÃ
samaïasammatà brÃhmaïesu và brÃhmaïasammatÃ, na ca panete Ãyasmanto sÃma¤¤atthaæ
và brahma¤¤atthaæ và diÂÂheva dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharanti. 

Ye ca kho keci samaïà và brÃhmaïà và idaæ dukkhanti yathÃbhÆtaæ pajÃnanti. Ayaæ
dukkhasamudayo'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnanti, ayaæ dukkhanirodho'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnanti,
ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃ'ti yathÃbhÆtaæ pajÃnanti. Te kho'me bhikkhave
samaïà và brÃhmaïà và samaïesu ceva samaïasammatà brÃhmaïesu ca
brÃhmaïasammatÃ. Te ca panÃyasmanto sÃma¤¤attha¤ca buhma¤¤attha¤ca diÂÂheva
dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharantÅ'ti. 

1. Na tevidaæ- sÅ. A. Mu, 

[BJT Page 464] [\x 464/]     

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Ye [PTS Page 106] [\q 106/]      dukkhaæ nappajÃnanti atho dukkhassasambhavaæ, 
Yattha ca sabbaso dukkhaæ asesaæ uparujjhati, 
Ta¤ca maggaæ na jÃnanti dukkhÆpasamagÃminaæ. 

3. CetovimuttihÅnà te atho pa¤¤ÃvimuttiyÃ, 
Abhabbà te antakiriyÃya te ve jÃtijarÆpagÃ

4. Ye ca dukkhaæ pajÃnanti atho dukkhassa sambhavaæ, 
Yattha ca sabbaso dukkhaæ asseæ uparujjhati, 
Ta¤ca maggaæ pajÃnanti dukkhÆpasamagÃminaæ. 

5. Cetovimuttisampannà atho pa¤¤ÃvimuttiyÃ, 
Bhabbà te antakiriyÃya na te jÃtijarÆpagÃ"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

4. 1. 5. 

(SÅlasampannasuttaæ)

104. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Ye te bhikkhave bhikkhÆ sÅlasampannà samÃdhisampannà [PTS Page 107] [\q 107/]     
pa¤¤Ãsampannà vumuttisampannà vimutti¤Ãïadassanasampannà ovÃdakà vi¤¤ÃpakÃ
sandassakà samÃdapakà samuttejakà sampahaæsakà alaæ samakkhÃtÃro saddhammassa. 

Dassanampahaæ bhikkhave tesaæ bhikkhÆnaæ bahÆpakÃraæ vadÃmi. Savaïampahaæ
bhikkhave tesaæ bhikkhÆnaæ bahÆpakÃraæ vadÃmi. UpasaÇkamanampahaæ bhikkhave tesaæ
bhikkhÆnaæ bahÆpakÃraæ vadÃmi. PayirupÃsanampahaæ bhikkhave tesaæ bhikkhÆnaæ
pahÆpakÃraæ vadÃmi. Anussaraïampahaæ bhikkhave tesaæ bhikkhÆnaæ pahÆpakÃraæ
vadÃmi. Anupabbajjampahaæ bhikkhave tesaæ bhikkhÆnaæ bahÆpakÃraæ vadÃmu. 

[BJT Page 466] [\x 466/]     

Taæ kissa hetu?

TathÃrÆpe bhikkhave bhikkhÆ sevako bhajato payirupÃsato aparipÆro'pi sÅlakkhandho
bhÃvanÃpÃripÆriæ gacchati. AparipÆro'pi samÃdhikkhandho bhÃvanÃpÃripÆriæ gacchÃti.
AparipÆro'pi [PTS Page 108] [\q 108/]      pa¤¤Ãkkhandho bhÃvanÃpÃripÆriæ gacchati.
AparipÆro'pi vimuttikkhandho bhÃvanÃpÃripÆriæ gacchati. AparipÆro'pi
vumutti¤Ãïadassanakkhandho bhÃvanÃpÃripÆriæ gacchati. 

EvarÆpà ca te bhikkhave, bhikkhÆ satthÃroti'pi vuccanti, satthavÃhÃti'pi vuccanti,
raïa¤jahÃti'pi vuccanti, tamonudÃti'pi vuccanti, ÃlokakarÃti'pi vuccanti, obhÃsakarÃti'pi
vuccanti, pajjotakarÃti'pi vuccanti, ukkÃdhÃrÃti'pi vuccanti, pabhaÇkarÃti'pi vuccanti,
ariyÃti'pi vuccanti, cakkhumantoti'pi vuccantÅ ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "PÃmojjakaraïaÂÂhÃnaæ1 evaæ hoti vijÃnataæ, 
Yadidaæ bhÃvitattÃnaæ ariyÃnaæ dhammajivinaæ. 

3. Te jotayanti saddhammaæ bhÃsayanti pabhaÇkarÃ, 
ùlokakaraïà dhÅrà cakkhumanto raïa¤jahÃ. 

4. Yesaæ ce sÃsanaæ sutvà sammada¤¤Ãya paï¬itÃ, 
JÃtikkhayamabhi¤¤Ãya [PTS Page 109] [\q 109/]      nÃgacchanti punabbhavanti. "

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

4. 1. 6. 

(TaïhuppÃdasuttaæ)

105. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. CattÃro've bhikkhave tanhuppÃdà yattha bhikkhuno tanhà uppajjamÃnà uppajjati. Katame
cattÃro?. 

CÅvarahetu và bhikkhave bhikkhuno taïhà uppajjamÃnà uppajjati. Piï¬apÃtahetu vÃ
bhikkhave bhikkhuno taïhà uppajjamÃnà uppajjati. SenÃsanahetu và bhikkhave bhikkhuno
taïhà uppajjamÃnà uppajjati. ItibhavÃbhavahetu và bhikkhave bhikkhuno taïhÃ
uppajjamÃnà uppajjati. 
1. PÃmujjakaraïaÂÂhÃnaæ. SÅ. Mu. 

[BJT Page 468] [\x 468/]     

Ime kho bhikkhave cattÃro taïahuppÃdà yattha bhikkhuno taïhà uppajjamÃnà uppajjatÅti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "TaïhÃdutiyo puriso dÅghamaddhÃna saæsaraæ, 
ItthambhÃva¤¤athÃbhÃvaæ saæsÃraæ nÃtivattati. 

3. EvamÃdÅnavaæ ¤atvà tanhaæ dukkhassa sambhavaæ, 
VÅtataïho ÃnÃdÃno sato bhikkhu paribbaje"ti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 
4. 1. 7. 

(Sabrahmakasuttaæ)

106. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. SabrahmakÃni bhikkhave'tÃni kulÃni yesaæ puttÃnaæ mÃtÃpitaro ajjhÃgÃre pÆjità honti.
SapubbadevakÃni1 [PTS Page 110] [\q 110/]      bhikkhave, tÃni kulÃni yesaæ puttÃnaæ
mÃtÃpitaro ajjhÃgÃre pÆjità honti, sapubbÃcariyakÃni bhikkhave, tÃni kulÃni yesaæ puttÃnaæ
mÃtÃpitaro ajjhÃgÃre pÆjità honti. SÃhuneyyakÃni bhikkhave, tÃni kulÃni yesaæ puttÃnaæ
mÃtÃpitaro ajjhÃgÃre pÆjità honti. 

BrahmÃ'ti bhikkhave, mÃtÃpitunna etaæ adhivacanaæ. PubbadevÃ'ti bhikkhave, mÃtÃpitunnaæ
etaæ adhivacÃnaæ. PubbÃcariyÃ'ti bhikkhave, mÃtÃpitunnaæ etaæ adhivacanaæ. ùhuneyyÃ'ti
bhikkhave, mÃtÃpitunnaæ etaæ adhivacanaæ. Taæ kissa hetu?. 

BahÆpakÃrà bhikkhave mÃtÃpitaro puttÃnaæ ÃpÃdakà posakà imissa lokassa dassetÃro'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "BrahmÃ'ti mÃtÃpitaro pubbÃcariyÃ'ti vuccare, 
ùhuneyyà ca puttÃnaæ pajÃya anukampakÃ. 

1. SapubbadevatÃni sÅ. Mu. 

[BJT Page 470] [\x 470/]     

3. Tasmà hi ne namasseyya sakkaheyyÃtha paï¬ito, 
Annena [PTS Page 111] [\q 111/]      atha1 pÃnena vatthena sayanena ca, 
UcchÃdanena nahÃpanena pÃdÃnaæ dhovanena ca. 

4. TÃya naæ pÃrivariyÃya mÃtÃpitusu paï¬itÃ, 
Idheva2 naæ pasaæsanti pecca sagge ca medatÅ"tÅ. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

4. 1. 8

(BahukÃrasuttaæ)

107. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. PahÆkÃrà bhikkhave brÃhmaïagahapatikà tumhÃkaæ ye te paccupaÂÂhitÃ
cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrehi. Tumhe'pi bhikkhave
pahÆpakÃrà brÃhmaïagahapatikÃnaæ yaæ nesaæ dhammaæ desetha ÃdikalyÃïaæ
majjhekalyÃïaæ pariyesÃnakalyÃïaæ ttaæ sabya¤janaæ kevalaparipuïïaæ parisuddhaæ
brahmacariyaæ pakÃsetha. Evamidaæ bhikkhave a¤¤ama¤¤aæ nissÃya brahmacariyaæ vussati
oghassa nittharaïatthÃya sammà dukkhassa antakiriyÃyÃ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "SÃgÃrà anagÃrà ca ubho a¤¤o¤¤anissitÃ, 
ùrÃdhayanti saddhammaæ yogakkhemaæ anuttaraæ. 

3. SÃgÃresu [PTS Page 112] [\q 112/]      ca cÅvaraæ paccayaæ sayanÃsanaæ, 
AnÃgÃrà paÂicchanti parissayavinodanaæ. 

4. Sugataæ pana nissÃya gahaÂÂhà gharamesino, 
SaddahÃno arahataæ ariyapa¤¤Ãya jhÃyino. 

5. Idha dhammaæ caritvana maggaæ sugatigÃminaæ, 
Nandino devalokasmiæ modanti kÃmakÃmino'ti. "

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

1. Atho0 machasaæ. [PTS 1.] Idhaceva katthaci. 

[BJT Page 472] [\x 472/]     

4. 1. 9. 

(Kuhasuttaæ)

108. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Ye kecà bhikkhave bhikkhÆ kuhà thaddhÃlapà siÇgÅ unnaÊà asamÃhitÃ, na me te
bhikkhave bhikkhÆ mÃmakÃ, apagatà ca te bhikkhave bhikkhÆ imasmà dhammavinayÃ. Na
ca te bhikkhave bhikkhÆ imasmiæ dhammavinaye vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjanti. 
Ye ca kho bhikkhave bhikkhÆ nikkuhà nillapà dhÅrà atthaddhà susamÃhitÃ, te kho me
bhikkhave bhikkhÆ mÃmÃkÃ, anapagatà ca te bhikkhave bhikkhÆ imasmà dhammavinayÃ. Te
bhikkhave bhikkhÆ imasmiæ dhammavinaye [PTS Page 113] [\q 113/]      vuddhiæ virÆÊhiæ
vepullaæ ÃpajjantÅ'ti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Kuhà thaddhà lapà siÇgÅ unnaÊà asamÃhitÃ, 
Na te dhamme virÆhanti sammÃsambuddhadesite. 

3. Nikkuhà nillapà dhÅrà atthaddhà susamÃhitÃ, 
Te ce dhamme virÆhanti sammÃsambuddhadesite"ti. 

Ayampi atthe vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

4. 1. 10. 

(PurisapiyarÆpasuttaæ)

1. SeyyathÃpi bhikkhave, puriso nadiyà sotena [PTS Page 114] [\q 114/]      ovuyheyya
piyarÆpalÃtarÆpena. Tamenaæ cakkhÆmà puriso tÅre Âhito disvà evaæ vadeyya, "ki¤cÃpi kho
tvaæ ambho purisa nadiyà sotena ovuyhasi piyarÆpasÃtarÆpena, attha cettha heÂÂhà rahado
saÆmÅ sÃvaÂÂo sagaho sarakkhaso, yaæ tvaæ amebhà purisa, pÃpuïitvà maraïaæ vÃ
nigacchasi maraïamattaæ và dukkhanti. " Atha kho so bhikkhave puriso tassa purisassa
saddaæ sutvà hatthehi ca pÃdehi ca paÂisotaæ vÃyameyya. 

[BJT Page 474] [\x 474/]     

Upamà kho me ayaæ bhikkhave katà atthassa vi¤¤ÃpanÃya. Ayamettha atthe: 

Nadiyà soto'ti kho bhikkhave, taïhÃyetaæ adhivacanaæ. PiyarÆpasÃtarÆpanti kho bhikkhave
channetaæ ajjhattikÃnaæ ÃyatanÃnaæ adhivacanaæ. HeÂÂhÃharado'ti kho bhikkhave,
pa¤cannaæ orambhÃgiyÃnaæ saæyojanÃnaæ adhivacanaæ. SaÆmÅti kho bhikkhave,
kodhÆpÃyÃsassetaæ adhivacanaæ. SÃvaÂÂo'ti kho bhikkhave, pa¤cannetaæ kÃmaguïÃnaæ
adhivacanaæ. Sagaho sarakkhaso'ti kho bhikkhave mÃtugÃmassetaæ adhivacanaæ. PaÂisoto'ti
kho bhikkhave, [PTS Page 115] [\q 115/]      nekkhammassetaæ adhivacÃnaæ Óatthehi ca
pÃdehi ca vÃyÃmo'ti kho bhikkhave, viriyÃrambhassetaæ adhivacanaæ. Cakkhumà puriso tÅre
Âhito'ti kho bhikkhave, tathÃgatassetaæ adhivacanaæ arahato sammÃsambuddhassÃti. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "SahÃpi dukkhena jaheyya kÃme
Yogakkhemaæ Ãyatiæ patthayÃno1
SammappajÃno suvimuttacitto
Vimuttiyà phassaye tattha tattha
Sa vedagu vusitabrahmacariyo
Lokantagu pÃragato'ti vuccatÅ"ti

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

4. 1. 11. 

(Carasuttaæ)
110. Vuttaæ hetaæ bhagavatà vuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Carato cepi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kÃmavitakko và vyÃpÃdavitakko vÃ
vihiæsÃvitakko vÃ. Ta¤ce bhikkhave bhikkhÆ adhivÃseti nappajahati na vinodeti na
byantÅkaroti na anabhÃvaæ gameti, carampi bhikkhave bhikkhÆ evambhÆto anÃtÃpÅ
anottappÅ satataæ [PTS Page 116] [\q 116/]      samitaæ kusÅto hÅnaviriyo'ti vuccati. 
 hitassa ce'pi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kÃmavitakkovà vyÃpÃdavitakko vÃ
vihiæsÃvitakko vÃ. Ta¤ce bhikkhave bhikkhÆ adhivÃseti nappajahati na vinodeti na
byantÅkahoti na anabhÃvaæ gameti, Âhito'pi bhikkhave bhikkhÆ evamabhÆto anÃtÃpÅ
anottappÅ satataæ samitaæ kusÅto hÅnaviriyo'ti vuccati. 


1. PatthamÃno. SÅmu. 

[BJT Page 476] [\x 476/]     

Nisinnassa cepi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kÃmavitakko và vyÃpÃdavitakko vÃ
vihiæsÃvitakko vÃ. Ta¤ce bhikkhave bhikkhÆ adhivÃseti nappajahati na vinodeti na
byantÅkaroti na anabhÃvaæ gameti, nisinno'pi kho bhikkhave bhikkhÆ evambhÆto anÃtÃpÅ
anottappÅ satataæ samitaæ kusÅto hÅnaviriyo'ti vuccati. 

SayÃnasasa ce'pi bhikkhave bhikkhuno jÃgarassa uppajjati kÃmavitakkovà vyÃpÃdavitakko
và vihiæsÃvitakko vÃ. Ta¤ce bhikkhave bhikkhÆ adhivÃseti nappajahati na vinodeti na
byantÅkahoti na anabhÃvaæ gameti, sayÃno'pi bhikkhave bhikkhÆ jÃgaro evamabhÆto anÃtÃpÅ
anottappÅ satataæ samitaæ kusÅto hÅnaviriyo'ti vuccati. 

Carato cepi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kÃmavitakko và vyÃpÃdavitakko vÃ
vihiæsÃvitakko vÃ. Ta¤ce bhikkhave bhikkhÆ nÃdhivÃseti pajahati vinodeti byantÅkaroti
anabhÃvaæ gameti, carampi bhikkhave bhikkhÆ evambhÆto ÃtÃpÅ ottappÅ satataæ samitaæ
Ãraddhaviriyo pahitatto'ti vuccati. 

 hitasasa ce'pi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kÃmavitakkovà vyÃpÃdavitakko vÃ
vihiæsÃvitakko vÃ. Ta¤ce bhikkhave bhikkhÆ nÃdhivÃseti pajahati vinodeti byantÅkaroti
anabhÃvaæ gameti, Âhito'pi bhikkhave bhikkhÆ evamabhÆto ÃtÃpÅ ottappÅ [PTS Page 117]
[\q 117/]      satataæ samitaæ Ãraddhaviriyo pahitatto'ti vuccati. 
HÅnaviriyo'ti vuccati. 

Nisinnassa cepi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kÃmavitakko và vyÃpÃdavitakko vÃ
vihiæsÃvitakko vÃ. Ta¤ce bhikkhave bhikkhÆ nÃdhivÃseti pajahati vinodeti byantÅkaroti
anabhÃvaæ gameti, nisinno'pi bhikkhave bhikkhÆ evambhÆto ÃtÃpÅ ottappÅ satataæ samitaæ
Ãraddhaviriyo pahitatto'ti vuccati. 

SayÃnasasa ce'pi bhikkhave bhikkhuno jÃgarassa uppajjati kÃmavitakkovà vyÃpÃdavitakko
và vihiæsÃvitakko vÃ. Ta¤ce bhikkhave bhikkhÆ nÃdhivÃseti pajahati vinodeti byantÅkaroti
anabhÃvaæ gameti, sayÃno'pi bhikkhave bhikkhÆ jÃgaro e vamabhÆto ÃtÃpÅ ottappÅ satataæ
samitaæ Ãraddhaviriyo pahitatto'ti vuccati. 

[BJT Page 478] [\x 478/]     

Etamattha bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Caraæ và yadi và tiÂÂhaæ nisinno uda và sayaæ, 
Yo vitakkaæ vitakketi pÃpakà gehanissitaæ. 
3. Kummaggaæ paÂipanno so mohaneyyesu mucchito, 
Abhabbo tÃdiso bhikkhu phuÂÂhuæ sambodhimuttamaæ. 

4. Yo caraæ vÃ'tha tiÂÂhaæ và nisinno uda và sayaæ, 
Vitakkaæ samayitvÃna vitakakÆpasame [PTS Page 118] [\q 118/]      rato, 
Bhabbo so tÃdiso bikkhÆ phuÂÂhuæ sambodhimuttamanti". 

4. 1. 12. 

(SampantasÅlasuttaæ)

111. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti mesutaæ: 

1. SampannasÅlà bhikkhave viharatha, sampannapÃtimekkhÃ. PÃkimokkhasaævarasaævutÃ
viharathaÃcÃragocarasampannà anumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ, samÃdÃya sikkhatha
sikkhÃpadesu. 

SampannasÅlÃnaæ bhikkhave viharataæ sampannapÃtimokkhÃnaæ
pÃtimokkhasaævarasaævutÃnaæ viharataæ ÃcÃragocarasampannÃnaæ anumattesu vajjesu
bhayadassÃvÅnaæ samÃdÃya sikkhataæ sikkhÃpadesu, kissa bhikkhave uttariæ karaïÅyaæ?


Carato ce'pi bhikkhave bhikkhuno abhijjhà vigatà hoti, vyÃpÃdo vigato hoti, thÅnamiddhaæ
vigataæ hoti, uddhaccakukkuccaæ [PTS Page 119] [\q 119/]      vigataæ hoti, vicikicchÃ
pahÅïà hoti. ùraddhaæ hoti viriyaæ asallÅnaæ, upaÂÂhità sati asammuÂÂhÃ, 1 passaddho
kÃyo asÃraddho, samÃhitaæ cittaæ ekaggaæ, carampi bhikkhave bhikkhÆ evambhÆto ÃtÃpÅ
ottappÅ satataæ samitaæ Ãraddhaviriye pahitatto'ti vuccati. 


1. ApammuÂÂhÃ. (Machasaæ)

[BJT Page 480] [\x 480/]     


 hitassa ce'pi bhikkhave bhikkhuno abhijjhà vigatà hoti, vyÃpÃdo vigato hoti, thÅnamiddhaæ
vigataæ hoti, uddhaccakukkuccaæ vigataæ hoti, vicikicchà pahÅïà hoti. ùraddhaæ hoti
viriyaæ asallÅnaæ, upaÂÂhità sati asammuÂÂhÃ, 1 passaddho kÃyo asÃraddho, samÃhitaæ
cittaæ ekaggaæ, Âhito'pi bhikkhave bhikkhÆ evambhÆto ÃtÃpÅ ottappÅ satataæ samitaæ
Ãraddhaviriye pahitatto'ti vuccati. 

Nisinnassa ce'pi bhikkhave bhikkhuno abhijjhà vigatà hoti, vyÃpÃdo vigato hoti,
thÅnamiddhaæ vigataæ hoti, uddhaccakukkuccaæ vigataæ hoti, vicikicchà pahÅïà hoti.
ùraddhaæ hoti viriyaæ asallÅnaæ, upaÂÂhità sati asammuÂÂhÃ, 1 passaddho kÃyo asÃraddho,
samÃhitaæ cittaæ ekaggaæ, nisinno'pi bhikkhave bhikkhÆ evambhÆto ÃtÃpÅ ottappÅ satataæ
samitaæ Ãraddhaviriye pahitatto'ti vuccati. 

SayÃnassa ce'pi bhikkhave [PTS Page 120] [\q 120/]      bhikkhuno abhijjhà vigatà hoti,
vyÃpÃdo vigato hoti, thÅnamiddhaæ vigataæ hoti, uddhaccakukkuccaæ vigataæ hoti,
vicikicchà pahÅïà hoti. ùraddhaæ hoti viriyaæ asallÅnaæ, upaÂÂhità sati asammuÂÂhÃ, 1
passaddho kÃyo asÃraddho, samÃhitaæ cittaæ ekaggaæ, sayÃno'pi bhikkhave bhikkhÆ
evambhÆto ÃtÃpÅ ottappÅ satataæ samitaæ Ãraddhaviriye pahitatto'ti vuccati. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 
2. "Yataæ care yataæ tiÂÂhe yataæ acche yataæ saye, 
Yataæ sammi¤jaye bhikku yatamenaæ pasÃraye. 

3. Uddhaæ tiriyaæ apÃcÅnaæ yÃvatà jagato gati, 
Samavekkhità ca dhammÃnaæ khandhÃnaæ udayabbayaæ. 

4. Evaæ [PTS Page 121] [\q 121/]      vihÃrimÃtÃpiæ santavuttimanuddhataæ, 
CetosamathasÃmÅciæ sikkhamÃnaæ sadà sataæ, 
Satataæ pahitattoti Ãhu bhikhuæ tathÃvidha"nti. 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

[BJT Page 482] [\x 482/]     

4. 1. 13. 
(LokÃvabodhasuttaæ)

112. Vuttaæ hetaæ bhagavatÃ. VuttamarahatÃ'ti me sutaæ: 

1. Loko bhikkhave tathÃgatena abhisambuddho. Lokasmà tathÃgato visa¤¤Ætto.
Lokasamudayo bhikkhave tathÃgatena abisambuddho lokasamudayo tathÃgatassapahÅno.
Lokanirodho bhikkhave tathÃgatena abhisambuddho. Lokanirodho tathÃgatassa sacchikato.
LokanirodhagÃminÅ paÂipadà bhikkhave tathÃgatena abhisambuddhÃ. LokanirodhagÃminÅ
paÂipadà tathÃgatassa bhavitÃ. 

Yaæ bhikkhave sadevakassa lokassa samÃrakassa sabrahmakassa, sassamaïabrÃhmaïiyÃ
pajÃya sadevamanussÃya diÂÂhaæ sutaæ mutaæ vi¤¤Ãtaæ pattaæ pariyesitaæ anuvicaritaæ
manasÃ, yasmÃtaæ tathÃgatena abhisambuddhaæ, tasmà tathÃgato'ti vuccati. 

Ya¤ca bhikkhave rattiæ tathÃgato anuttaraæ sammÃsambodhiæ abhisambujjhati, ya¤ca rattiæ
anupÃdisesÃya nibbÃnadhÃtuyà parinibbÃyati, yaæ etasmiæ antare bhÃsati lapati niddisati,
[PTS Page 122] [\q 122/]      sabbaæ taæ tatheva hoti. No a¤¤athÃ. Tasmà tathÃgato'ti
vuccati. 

YathÃvÃdi bhikkhave tathÃgato tathÃkÃrÅ. YathÃkÃrÅ tathÃgato tathÃvÃdÅ. Iti
yathÃvÃdÅtatÃkÃrÅ, yathÃkÃrÅ tathÃvÃdÅ. Tasmà tathÃgato'ti vuccati. Sadevake bhikkhave
loke samÃrake sabrahmake, sassamaïabrÃhmaïiyà pajÃya sadevamanussÃya tathÃgato
abibhu anabhubhuto. A¤¤adatthudaso vasavattÅ. Tasmà tathÃgato'ti vuccatÅtu. 

Etamatthaæ bhagavà avoca. Tatthetaæ iti vuccati: 

2. "Sabbalokaæ abi¤¤Ãya sabbaloke yathÃtathaæ, 
Sabbalokavisaæyutto sabbaloke anÆpayo. 
[BJT Page 484] [\x 484/]     

3. Sabbe sabbabhibhu dhÅro sabbagatthappamocano, 
PhuÂÂhassa paramà santi nibbÃnaæ akutohayaæ. 

4. Esa [PTS Page 123] [\q 123/]      khÅïÃsavo buddho anÅgho chinnasaæsayo, 
Sabbakammakkhayaæ patto vimutto upadhisaÇkhaye. 

5. Esa so bhagavà buddho esa sÅho anuttaro, 
Sadevakassa lokassa brahmacakkaæ pavattayÅ. 

6. Iti devà manussà ca ye buddhaæ saraïaæ gatÃ, 
Saægamma taæ namassanti mahantaæ vÅtasÃradaæ. 

7. Danto damayataæ seÂÂho santo samayataæ isi, 
Mutto mocayataæ aggo tiïïo kÃrayataæ varo. 

8. Iti hetaæ namassanti mahantaæ vÅtasÃradaæ, 
Sadevakasmiæ lokasmiæ natthi te paÂipuggalo'ti". 

Ayampi attho vutto bhagavatÃ. Iti me sutanti. 

CatukkanipÃto niÂÂhitoba

TassuddÃnaæ: 

BrÃhmaïa [PTS Page 124] [\q 124/]      cattÃri jÃnaæ samaïa sÅlà taïhà brahmÃ
BahÆkÃrà kuha purisà cara sampanna lokena terasa'ti. 

SattavÅsekanipÃtaæ dukaæ bÃvÅsa suttasaÇgahitaæ
Samapa¤¤Ãsamatha tikaæ terasa catukka¤ca iti yamidaæ, 
Dvidasuttarasuttasate saÇgayitvà samÃdahiæsu purÃ
Arahanto ciraÂÂhitiyà tamÃhu nÃmena itivuttakanti

ItivuttakapÃÊi niÂÂhitÃ. 

Jaya