Input by the Sri Lanka Tripitaka Project [CPD Classification 2.5.4] [PTS Vol It - ] [\z It /] [\f I /] [PTS Page 001] [\q 1/] [BJT Vol It - ] [\z It /] [\w I /] [BJT Page 318] [\x 318/] Itivuttakapàëi ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Classical Sanskrit Extended ³ ³ (CSX) encoding: ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 224 ³ ³ long A â 226 ³ ³ long i ã 227 ³ ³ long I ä 228 ³ ³ long u å 229 ³ ³ long U æ 230 ³ ³ vocalic r ç 231 ³ ³ vocalic R è 232 ³ ³ long vocalic r é 233 ³ ³ vocalic l ë 235 ³ ³ long vocalic l í 237 ³ ³ velar n ï 239 ³ ³ velar N ð 240 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t ñ 241 ³ ³ retroflex T ò 242 ³ ³ retroflex d ó 243 ³ ³ retroflex D ô 244 ³ ³ retroflex n õ 245 ³ ³ retroflex N ö 246 ³ ³ palatal s ÷ 247 ³ ³ palatal S ø 248 ³ ³ retroflex s ù 249 ³ ³ retroflex S ú 250 ³ ³ anusvara ü 252 ³ ³ anusvara (overdot) § 167 ³ ³ capital anusvara ý 253 ³ ³ visarga þ 254 ³ ³ (capital visarga 255) ³ ³ ³ ³ Other characters of the CSX encoding table are ³ ³ not included. Accents have been dropped in order ³ ³ to facilitate word search. ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ Namo tassa bhagavato arahato smà sambuddhassa. Ekakanipàto. Pañhamo vaggo 1 1 1 [PTS Page 001] [\q 1/] Llobhasuttaü Vuttaü he'taü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti1 me sutaü. 1. Eka dhammaü2 bhikkhave pajahatha ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhamamaü? Lobhaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà'ti. Etamatthaü3 bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yena lobhena luddhà se sattà gacchànti duggatiü, Taü lobhaü sammada¤¤àya pajahanti vipassino, Pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcana"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 1. 1. 2. Dosasuttaü. Vuttaü he'taü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti1 me sutaü. 1. Eka dhammaü2 bhikkhave pajahatha ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhamamaü?Dosaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha ahaü vo pàñibhogo [PTS Page 002] [\q 2/] anàgàmitàyà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yena dosena luddhà se sattà gacchànti duggatiü, Taü dosaü sammada¤¤àya pajahanti vipassino, Pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcana"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 1. Vuttaü arabhatà'ti. I. A. Mu. 2. Ekaü dhammaü si. A. Mu. 3. Etaü atthaü [PTS] a. Mu. [BJT Page 320] [\x 320/] 1. 1. 3. Mohasuttaü. Vuttaü he'taü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Eka dhammaü bhikkhave pajahatha ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhamamaü? Mohaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yena mohena luddhà se sattà gacchànti duggatiü, Taü mohaü sammada¤¤àya pajahanti vipassino, Pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcana"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 1. 1. 4. Kodhasuttaü. Vuttaü he'taü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Eka dhammaü bhikkhave pajahatha ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhamamaü?Kodhaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà'ti. Etamatthaü3 bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yena kodhena luddhà se sattà gacchànti duggatiü, Taü kodhaü sammada¤¤àya pajahanti vipassino, Pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcana"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 1. 1. 5. Makkhasuttaü. Vuttaü [PTS Page 003] [\q 3/] he'taü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Eka dhamma2 bhikkhave pajahatha ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhamamaü?Makkhaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà'ti. [BJT Page 322] [\x 322/] Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yena makkhena makkhà se sattà gacchànti duggatiü, Taü makkhaü sammada¤¤àya pajahanti vipassino, Pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcana"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 1. 1. 6. (Mànasuttaü) 6. Vuttaü he'taü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Eka dhammaü bhikkhave pajahatha ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhamamaü? Mànaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yena mànena luddhà se sattà gacchànti duggatiü, Taü mànaü sammada¤¤àya pajahanti vipassino, Pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcana"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 1. 1. 7 (Sabbapari¤¤àsuttaü) 7. Vuttaü he'taü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti1 me sutaü. 1. Sabbaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Sabba¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü [PTS Page 004] [\q 4/] tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbe dukkhakkhayàyà'ti. Tamatthaü3 bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: [BJT Page 324] [\x 324/] 2. " Yo sabbaü sabbato ¤atvà sabbatthesu na rajjati, Sa ve sabbaü1pari¤¤àya so sabbadukkhamupaccagà2"ti Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 1. 1. 8. (Mànapari¤¤àsuttaü) 8. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Mànaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Mànaü ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhakkhayàyà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Mànupetà ayaü pajà mànaganthà bhave ratà Mànaü aparijànantà àgantàro punabbhavaü Ye [PTS Page 005] [\q 5/] ca mànaü pahatvàna3 vimuttà mànasaïkhaye Te mànaganthàbhibhuno sabbadukkhamupaccagu"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. 1. 9. (Lobhapari¤¤àsuttaü) 9. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Lobhaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Lobhaü ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhakkhayàyà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 1. Sabba, machasaü 2. Sabbadukkhaü upaccagà, syà. [PTS. 3.] Pahanatvàna, machasaü. 4. Sabbadukkhaü upaccaguü, syà. [PTS] [BJT Page 326] [\x 326/] 2. "Yena lobhena luddhà se sattà gacchanti duggatiü Taü lobhaü sammada¤¤àya pajahanti vipassino Pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcana"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. 1. 10. (Dosapari¤¤àsuttaü) 10. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Dosaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Dosa¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhakkhayàyà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yena [PTS Page 006] [\q 6/] dosena duññhà se sattà gacchanti duggatiü Taü lobhaü sammada¤¤àya pajahanti vipassino Pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcana"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. (Pàñibhegavaggo pañhamo. ) Tassuddànaü: Ràgadosà atha moho kodhamakkhà mànaü sabbaü Mànato lobhadosà puna pakàsità vaggamàhu pañhamanti. [BJT Page 328] [\x 328/] Dutiyavaggo 1. 2. 1. (Mohapari¤¤à suttaü) 11. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Mohaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Moha¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhakkhayàyà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yena mohena måëhà se sattà gacchanti duggatiü Taü mohaü sammada¤¤àya pajahanti vipassino Pahàya [PTS Page 007] [\q 7/] na punàyanti imaü lokaü kudàcana"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. 2. 2. (Kodhapari¤¤à suttaü) 12. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Kodhaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Kodha¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhakkhayàyà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yena kodhena kuddhà se sattà gacchanti duggatiü Taü kodhaü sammada¤¤àya pajahanti vipassino Pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcana"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. [BJT Page 330. [\x 330/] ] 1. 2. 3. (Makkhapari¤¤à suttaü) 13. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Makkhaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Makkha¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhakkhayàyà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yena makkhena duññhà se sattà gacchanti duggatiü Taü makkhaü sammada¤¤àya pajahanti vipassino Pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcana"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. 2. 4 (Avijjanãvaraõa suttaü) 14. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti [PTS Page 009] [\q 9/] me sutaü: 1. Nàhaü bhikkhave a¤¤aü ekanãvaraõampi samanupassàmi yena nãvaraõena nivutà pajà dãgharattaü sandhàvanti saüsaranti yathayidaü bhikkhave avijjànãvaraõaü. Avijjànãvaraõena hi bhikkhave nivutà pajà dãgharattaü sandhàvanti saüsarantã'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Nattha¤¤o ekadhammo'pi2 yenevaü3 nivutà pajà Saüsaranti ahorattaü yathà mohena àvutà. 3. Ye ca mohaü pahatvàna4 tamokkhandhaü padàëayuü Na te puna saüsaranti hetu tesaü na vijjatã"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Makkhitàye, syàma. 2. Ekadhammoca, sãmu. 3. Yeneva, sã. Mu 4. Pahanatvàna, sãmu; machasaü [BJT Page 332] [\x 332/] 1. 2. 5 (Taõhàsaüyojanasuttaü) 15. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Nàhaü bhikkhave a¤¤aü ekasa¤¤ojanampi1 samanupassàmi yena sa¤¤ojanena saüyuttà sattà dãgharattaü sandhàvanti saüsaranti yathayidaü bhikkhave taõhàsa¤¤ojanaü. Taõhàsa¤¤ojanena hi bhikkhave saüyuttà sattà dãgharattaü sandhàvanti saüsarantã'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Taõhàdutiyo [PTS Page 009] [\q 9/] puriso daughamaddhàna saüsaraü, Itthabhàva¤¤àthàbhàvaü saüsàraü nàtivattati. 3. Evamàdãnavaü ¤atvà taõhaü2 dukkhassa samaübhavaü Vãtataõho anàdàno sato bhikkhu paribbaje"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. 2. 6 (Pañhamasekhasuttaü) 16. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà: ti me sutaü. 1. Sekhassa bhikkhave bhikkhuno appattamànasassa anuttaraü yogakkhemaü patthayamànassa viharato bàhiraü aïganti karitvà na a¤¤aü ekaïgampi samanupassàmi evaü bahåpakàraü yathayidaü bhikkhave yoniso manasikàro. Yoniso bhikkhave bikkhu manasikaronto akusalaü pajahati kusalaü bhàvetãti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yoniyo [PTS Page 010] [\q 10/] manasikàro dhammo sekhassa bhikkhuno, Nattha¤¤o evaü bahukàro uttamatthassa pattiyà, Yoniso padahaü bhikkhå khayaü dukkhassa pàpuõe"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Saüyojanaüpi, [PTS. 2.] Taõhà dukkhassa sambhavaü, sã. Mu. [BJT Page 334] [\x 334/] 1. 2. 7. (Dutiyasekhasuttaü) 17. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà: ti me sutaü. 1. Sekhassa bhikkhave bhikkhuno appattamànasassa anuttaraü yogakkhemaü patthayamànassa viharato bàhiraü aïganti karitvà na a¤¤aü ekaïgampi samanupassàmi evaü bahåpakàraü yathayidaü bhikkhave kalyàõamittatà. Kalyàõamitto bhikkhave bikkhu akusalaü pajahati kusalaü bhàvetãti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Kalyàõamitto yo bhikkhu sappatisso sagàravo, Karaü mittànaü vacanaü sampajàno patissato. Pàpuõe anupubbena sabbasa¤¤ojanakkhaya"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. 2. 8 (Saïghabhedasuttaü) 18. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Ekadhammo bhikkhave loke uppajjamàno uppajjati [PTS Page 011] [\q 11/] pahujanàhitàya pahujanàsukhàya bahuno janassa anatthàya ahitàya dukkhàya devamanussànaü. Katamo ekadhammo? Saïghabhedo. Saïghe kho pana bhikkhave bhinne a¤¤ama¤¤aü bhaõóanàni ceva honti, a¤¤ama¤¤aü paribhàsà ca honti, a¤¤ama¤¤aü parikkhepà ca honti, a¤¤ama¤¤aü pariccajanà ca honti. Tattha appasannà ceva nappasãdanti. Pasannàna¤ca ekaccànaü a¤¤athattaü hotã ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "âpàyiko nerayiko kappaññho saïghabhedako, Vaggàràmo adhammaññho yogakkhemà vidhaüsati, Saïghaü samaggaü bhetvàna kappaü nirayamhi paccatã'ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. [BJT Page 336] [\x 336/] 1. 2. 9 (Saïghasàmaggisuttaü) 19. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Ekadhammo bhikkhave loke uppajjamàno uppajjati pahujanàhitàya pahujanàsukhàya bahuno janassa anatthàya ahitàya dukkhàya devamanussànaü. Katamo ekadhammo? [PTS Page 012] [\q 12/] saïghabhedo. Saïghe kho pana bhikkhave sagge na ceva a¤¤ama¤¤aü bhaõóanàni honti, na ca a¤¤ama¤¤aü paribhàsà honti, na ca a¤¤ama¤¤aü parikkhepà honti, na ca a¤¤ama¤¤aü pariccajanà honti. Tattha appasannà ceva ppasãdanti. Pasannàna¤ca bhiyyobhàvo hotã ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Sukhà saïghassa sàmaggi samaggàna¤canuggaho Samaggarato dhammaññho yogakkhemà na dhaüsati, Saïghaü samaggaü katvàna kappaü saggamhi modatã'ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. 2. 10 (Paduññhapuggalasuttaü) 20. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Idàhaü bhikkhave ekaccaü puggalaü paduññhacittaü evaü cetasà ceto paricca pajànàmi: "imamhi càyaü samaye puggalo kàlaü kareyya, yathàbhataü nikkhitto, evaüniraye. Taü kissa hetu: citta¤hi'ssa bhikkhave paduññhaü. Cetopadosahetu kho pana bhikkhave evamidhekacce sattà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjantã"ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Paduññhacittaü [PTS Page 013] [\q 13/] ¤atvàna ekaccaü idha puggalaü, Etamattha¤ca vyàkàsi buddho bhikkhåna santiko. 3. Imamhi càyaü samaye kàlaü kayiràtha puggalo. Nirayaü upapajjeyya citta¤hi"ssa padåsitaü". [BJT Page 338] [\x 338/] 4. Yathà'haritvà nikkhipeyya evameva tathàvidhà Cetopadosahetu hi sattà gacchanti duggati"nti Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. Vaggo dutiyo. Tassuddànaü: Moho kodho atha makkho avijjà tanhà sekhà duve, Bhedo sàmaggi puggalo ca vaggamàhu dutiyanti vuccati. Tatiyo vaggo 1. 3. 1. (Pasannacitta suttaü) 21. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Idàhaü bhikkhave ekaccaü puggalaü pasannacittaü evaü cetasà ceto paricca pajànàmi: "imamhi [PTS Page 014] [\q 14/] càyaü samaye puggalo kàlaü kareyya yathà'bhataü nikkhitto evaü sagge. Taü kissa hetu? Citta¤hi'ssa bhikkhave pasannaü. Cetopasàda hetu khopana bhikkhave evamidhekacce sattà kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü lokaü upapajjantã ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Pasanna cittaü ¤atvana ekaccaü idha puggalaü, Etamatthaü ca vyàkàsi buddho bikkhåna santike. 3. Imamhi càyaüsamaye kàlaü kayiràtha puggalo, Sugatiü upapajjeyya citta¤hi'ssa pasàditaü. 4. Yathà'haritvà nikkhipeyya evameva tathàvidho Cetopasàdahetu hi sattà gacchanti suggati"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. [BJT Page 340] [\x 340/] 1. 3. 2. (Màpu¤¤abhàyã suttaü1 ) 22. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Mà bhikkhave pu¤¤ànaü bhàyittha. [PTS Page 015] [\q 15/] sukhassetaü bhikkhave adivacanaü iññhassa kantassa piyassa manàpassa yadidaü pu¤¤àni. Abhijànàmi kho panàhaü bhikkhave dãgharattaü katànaü pu¤¤ànaü iññhaü kantaü piyaü manàpaü vipàkaü paccanåbhåtaü. Satta vassàni mettacittaü bhàpetvà satta saüvaññavivaññakappenayimaü lokaü punaràgamàsiü. Saüvaññamàne sudaü bhikkhave kappe àbhassaråpago homi. Vivaññamàne kappe su¤¤aü buhmavimànaü upapajjàmi. Tatra sudaü bhikkhave brahmà homi mahàbrahmà abhibhu anabhibhåto a¤¤adatthudaso vasavattã. Chattiüsakkhattuü kho panàhaü bhikkhave sakko ahosiü devànamindo. Anekasatakkhattuü ràjà ahosiü cakkavattã dhammiko dhammaràjà càturanto vijitàvã janapadatthàvariyappatto satataratanasampanno. Ko pana vàdo padesarajjassa? Tassa mayhaü bhikkhave etadahosi: 'kissa nu kho me idaü kammassa phalaü, kissa kammassa vipàko, yenàhaü etarahi evaü mahiddhiko evaü mahànubhàvo'ti. Tassa mayhaü bhikkhave etadahosi: tiõõaü kho me idaü kammànaü phalaü, tiõõaü kammànaü vipàko, yenàhaü etarahi evaü mahiddhiko evaü mahànubhàvo'ti seyyathãdaü: dànassa damassa sa¤¤amassà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Pu¤¤ameva so sikkheyya àyataggaü sukhudrayaü Dàna¤ca [PTS Page 016] [\q 16/] samacariya¤ca mettacitta¤ca bhàvaye. 3. Ete dhamme bhàvayitvà tayo sukhasamuddaye Abyàpajjhaü sukhaü lokaü paõóito upapajjatã"tã. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Mettasutta. (Machasaü) [BJT Page 342] [\x 342/] 1. 3. 3. (Ubho-attha suttaü) 23. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Ekadhammo bhikkhave bhàvito bahulãkato ubho atthe samadhigayha tiññhati, diññhadhammika¤ceva atthaü samparàyika¤ca. Katamo ekadhammo? Appamàdo kusalesu dhammesu. Ayaü kho bhikkhave ekadhammo bhàvito bahulãkato ubho atthe samadhigayha tiññhati diññhadhammika¤ceva atthaü samparàyika¤càti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Appamàdaü pasaüsanti pu¤¤akiriyàsu paõóità. Appamatto ubho atthe adiganhàti paõóito. 3. Diññhevadhamme [PTS Page 017] [\q 17/] yo attho yo cattho samparàyiko Atthàbisamayà dhãro paõóito'ti pacåccatã"ti. Ayampi atthe vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. 3. 4. (Aññhipu¤jasuttaü) 24. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Ekapuggalassa bhikkhave kappaü sandhàvato saüsarato siyà evaü mahàaññhikaïkalo aññhipu¤jo aññhiràsi yathàyaü vepulla pabbato. Sace saühàrako assa sambhata¤ca na vinasseyyàti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Ekassekena kappena puggalassaññhisa¤cayo Siyà pabbatasamo ràsi iti vuttaü mahesinà. 3. So kho panàyaü akkhàto vepullo pabbato mahà Uttaro gijjhakåmassa magadhànaü giribbaje. 4. Yato ariyasaccàni sammappa¤¤àya passati Dukkhaü dukkhasamuppàdaü dukkhassa ca atikkamaü Ariya¤caññhaïgikaü [PTS Page 018] [\q 18/] maggaü dukkhåpasagàminaü. 5. Sattakkattuü parama¤ca sandhàvitvàna puggalo Dukkhassantakaro hoti sabbasaüyojanakkhayà"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. [BJT Page 344] [\x 344/] 1. 3. 5. (Sampajàna musàvàda suttaü) 25. Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Ekaü dhammaü atãtassa bhikkhave purisapuggalassa nàhaü tassa ki¤cà pàpakammaü akaraõãyanti vadàmi. Katamaü ekadhammaü? Yathayidaü1 bhikkhave sampajàna musàvàdo'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Ekaü dhammaü atãtassa musàvàdissa jantuno Vitiõõaparalokassa natthi pàpaü akàriyanti'. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. 3. 6. (Dànasaüvibhàga suttaü) 26. Vuttaü hetaü bagavatà vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Eva¤ce bhikkhave sattà jàneyyuü dànasaüvibhagassa vipàkaü yathàhaü jànàmi, na adatvà bhu¤jeyyuü. Na ca nesaü maccheramalaü cittaü pariyàdàya tiññhayya. Yo'pi nesaü assa carimo àlopo carimaü kabaëaü, tato'pi na asaüvibhajitvà bhu¤jeyyuü sace nesaü pañiggàhakà assu. Yasmà ca kho bhikkhave [PTS Page 019] [\q 19/] sattà na evaü jànanti dànasaüvibhàgassa vipàkaü yathàhaü jànàmi, tasmà adatvà bhu¤janti maccheramala¤ca nesaücittaü pariyàdàya tiññhatã ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Evaü ce sattà jàneyyuü yathàvuttaü mahesinà Vipàkaü saüvibhàgassa yathà hoti mahapphalaü 3. Vineyyuü maccheramalaü vippasannena cetasà Dajjuü kàlena ariyesu yattha dinnaü mahapphalaü. 4. Annaü ca datvà bahuno dakkhiõeyyesu dakkhiõaü Ito cutà manussattà saggaü gacchanti dàyakà. 5. Te ca saggaü gatà tattha modantã kàmakàmino Vipàkaü saüvibhàgassa anubhenti amaccharà"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1Yadidaü. Machasaü. [BJT Page 346] [\x 346/] 1. 3. 7. (Mettàcetovimutti suttaü) 27. Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Yàni kànici bhikkhave opadhikàni pu¤¤akiriyavatthåni, sabbàni tàni mettàya cetovimuttiyà kàlaü nàgghanti soëasiü. Mettà yeva tàni cetovimutti adhiggahetvà bhasate ca tapate ca virocati ca. Seyyathàpi bhikkhave yà kàci tàrakaråpànaü pabhà, sabbà tà vandimapabhàya [PTS Page 020] [\q 20/] kalaü nàgghanti soëasiü, candappabhà yeva tà adhiggahetva bhàsate ca, tapate ca. Virocati ca, evaü kho bhikkhave yàni kànici opadhikàni pu¤¤akiriyavatthuni, sabbàni tàni mettàya cetovimuttiyà kalaü nàgghanti soëasiü. Mettà yeva tàni cetovimutti adhiggahetvà bhàsate ca tapate ca virocati ca. 2. Seyyathàpi bhikkhave massànaü pacchime màse saradasamaye viddhe vigatavalàhake nabheàdicconabhaü abbhåssakkamàno1 sabbaü àkàsagataü tamagataü abhivibhaccabhasate ca tapate ca virocati ca, evameva kho bhikkhave yàni kànici opadhikàni pu¤¤akiriyavatthåni, sabbàni tàni mettàya cetovimuttiyà kalaü nàgghanti soëasiü. Mettà yeva tàni cetovimutti adhiggahetvà bhàsate ca. Tapate ca, virocati ca. Seyyathàpi bhikkhave rattiyà paccåsasamayaü osadhi tàrakà bhàsate ca tapate ca virocati ca, evaü meva kho bhikkhave yàni kànici opadhikàni pu¤¤akiriyavatthåni, sabbàni tànimettàya cetovimuttiyà kalaü nàgghanti soëasiü. [PTS Page 021] [\q 21/] mettà yeva tàni cetovimutti adhiggahetvà bhàsate ca tapate ca virocati ca. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 3. "Yo ca mettaü bhàvayati appamàõaü patissato, Tanå saüyojanà honti passato upadhikkhayaü. 4. Ekampi ce pàõamaduññhacitto mettàyati kusalo tena hoti Sabbe ca pàõe manasànukampaü pahåtamariye pakaroti pu¤¤aü. 5. Yo sattasaõóaü pañhaviü vijetvà ràjisayo yajamànànupariyagà, Assamedhà purisamedhaü sammàpàsaü vàjapeyyaü niraggalaü. 6. Mettassa cittassa subhàvitassa Kalampi te nànubhavanti soëasiü Candappabhà tàragaõà'ca sabbe. 1. Abbhåssaggamàno. Si. A. Mu. - Abbhusyukkamàno. Si. A. Kathà. [BJT Page 348] [\x 348/] 7. Yo [PTS Page 022] [\q 22/] na hanti na ghàteti na jinàti na jàpaye Mettaüso sabbabhåtesu veraü tassa na kenaci"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. Raggo tatiyo. Tassuddànaü: Cittaü bhàyã ubho atthe pu¤jaü vepullapabbataü Sampajànamusàvàdo dàna¤ca mettabhàvanà. Sattamànãdha suttàni purimàni ca vãsati Ekadhammesu suttantà sattavãsatisaïgahà'ti. Ekakanipàto niññhito. Dukanipatà Paiñhamo vaggo 2. 1. 1. (Pañhamabhikkhusuttaü) 28. * Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Dvãhi bhikkhame dhammehi samannàgato bhikkhu diññheva dhamme dukkhaü viharati savighàtaü saupàyàsaü [PTS Page 023] [\q 23/] sapariëàhaü. Kàyassa bhedà parammaraõà duggati pàñikaïkhà. Katamehi dvihã?Indriyesu aguttadvàratàya ca bhojane amatta¤¤utàya ca. Imehi kho bhikkhave dvãhi dhammeha samannàgato bhikkhå diññheva dhamme dukkhaü viharati savighàtaü saupàyàsaü sapariëàhaü. Kàyassa bhedà parammaraõà duggati pàñikaïkhà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. Cakku sota¤ca ghàna¤ca jivhà kàyo atho mano Etàni yassa dvàràni aguttànãdha bhikkhåno 3. Bhojanamhi amatta¤¤å indriyesu asaüvuto Kàyadukkhaü cetodukkhaü dukkhaü so adhigacchati. 4. ôayhamànena kàyena óayhamànena cetasà Divà và yadi và rattiü dukkhaü viharati tàdiso'ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. *Meyaña mulina "dve dhamme anukkañi" pàñhayeka siühala buruma pothi penè. Meya arthakathàvã da siyamã potè da sadahan novi. [BJT Page 350] [\x 350/] 2. 1. 2. (Dutiyabhikkhu suttaü) 29. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Dvãhã bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu diññheva dhamme sukhaü viharati avighàtaü aupàyàsaü apariëàhaü. Kàyassa bhedà parammaraõà sugati [PTS Page 024] [\q 24/] pàñikaïkhà. Katamehi dvãhi? Indriyesu guttadvàratàya ca bhojane matta¤¤utàya ca. Imehi kho bhikkhave dvãhi dhammehi samannàgato bhikkhu diññheva dhamme sukhaü viharati avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü. Kàyassa bhedà parammaraõà sugati pàñikaïkhà ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. Cakkhu sota¤ca ghàõa¤ca jivhà kàyo atho1 mano Etàni yassa dvàràni suguttànãdha bhikkhuno 3. Bhojanamhi ca matta¤¤å indriyesu ca saüvuto Kàyasukhaü cetosukhaü sukhaü so adhigacchati. 4. Aóayhamànena kàyena aóayhamànena cetasà Divà vàyadi và rattiü sukaü viharati tàdiso'ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 2. 1. 3. (Tapanãya suttaü) 30. Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Dve me bhikkhave tapanãyà. Katame [PTS Page 025] [\q 25/] dve? Idha bhikkhave ekacco akatakalyàõo hoti akatakusalo akatabhãruttàno, katapàpo kataëuddo katakibbiso. So akataü me kalyàõanti'pi tappati. Kataü me pàpanti'pi tappati. Ime kho bhikkhave dve dhammà tapanãyà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. Kàyaduccaritaü katvà vacãduccaritàni ca Manoduccaritaü katvà ya¤ca¤¤aü dosasa¤hitaü 3. Akatvà kusalaü dhammaü katvànàkusalaü bahuü Kàyassa bhedà duppa¤¤o nirayaü so upapajjatãti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Tathà, machasaü. [BJT Page 352] [\x 352/] 2. 1. 4. (Atapanãya suttaü) 31. Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà'ti me sutaü. : 1. Dve me bhikkhave atapanãyà. Katame dve? Idha bhikkhave ekacco katakalyàõo hoti katakusalo katabhãruttàno, akatapàpo akataëuddo akatakibbiso. So kataü me kalyàõanti'pi tappati. Akataü me pàpanti'pi tappati. Ime kho bhikkhave dve dhammà [PTS Page 026] [\q 26/] atapanãyà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. Kàyaduccaritaü hitvà vacãduccaritàni ca Manoduccaritaü hitvà ya¤ca¤¤aü dosasa¤hitaü 3. Akatvà kusalaü dhammaü katvànàkusalaü bahuü Kàyassa bhedà sappa¤¤o saggaü so upapajjatãti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 2. 1. 5. (Papakasãla suttaü) 32. Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Dvãhi bhikkhave dhammehi samannàgato puggalo yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi dvãhi? Pàpakena ca sãlena pàpikàya ca diññhiyà. Imehi kho bhikkhave dvãhi dhammehi samannàgato puggalo yathàbhataü nikkhitto evaü niraye'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Pàpakena ca sãlena pàpikàya ca diññhiyà Etehi dvãhi dhammehi yo samannàgato naro Kàyassa bhedà duppa¤¤o nirayaü so upapajjatã"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Sopapajjati, machasaü. [BJT Page 354] [\x 354/] 2. 1. 6. (Bhaddakasãla suttaü) 33. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Dvãhi bhikkhave dhammehi samannàgato yathàbhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi dvãhi: [PTS Page 027] [\q 27/] bhaddakena ca sãlena bhaddikàya ca diññhiyà. Imehi kho bhikkhave dvãhi dhammehi samannàgato puggalo yathàbhataü nikkhitto evaü sagge'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Bhaddakena ca sãlena bhaddikàya ca diññhiyà Etehi dvãhi dhammehi yo samannàgato naro kàyassa bhedà sappa¤¤o saggaü so upapajjatã"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 2. 1. 7 (Anàtàpã suttaü) 34. Anàtàpã bhikkhave bhikkhu anottàpi1 abhabbo sambodhàya, abhabbo nibbàõàya, abhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamàya. âtàpã kho bhikkhave bhikkhu ottàpã2 bhabbo sambodhàya, bhabbo nibbàõàya, bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamàyà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tattheü iti vuccati: 2. "Anàtàpã anottàpã1 kusãto hãnavãriyo Yo thãnamiddhabahulo ahiriko3 anàdaro Abhabbo tàdiso bhikkhu phuññhuü sambodhimuttamaü. 3. Yo [PTS Page 028] [\q 28/] ca satimà nipako jhàyã àtàpi ottàpã ca appamatto Saüyojanaü jàtijaràya chetvà idheva sambodhimanuttaraü phuse. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Anottappã - sãmu. 2. Ottappã - sãmu. 3. Ahiriko. -Si. [BJT Page 356] [\x 356/] 2. 1. 8 (Pañhama janakuhana suttaü) 35. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Nayidaü bhikkhave brahmacariyaü vussati janaguhanatthaü janalapanatthaü làbhasakkàrasilokànisaüsatthaü 'iti maü jano jànàtu'ti. Atha kho idaü bhikkhave brahmacariyaü vussati saüvarattha¤ca pahànattha¤càti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Saüvaratthaü pahànatthaü brahmacariyaü anãtihaü Adesayi so bhagavà nibbàõogadhagàminaü. 3. Esa maggo mahattehi1 anuyàto [PTS Page 029] [\q 29/] mahesihi. 2 Ye ye taü pañipajjanti yathà buddhena desitaü Dukkhassantaü karissanti satthusàsanakàrino"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 2. 1. 9. (Dutiya janakuhana suttaü) 36. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. ayidaü bhikkhave brahmacariyaü vussati janakuhanatthaü janalapanatthaü làbhasakkàrasilokànisaüsatthaü ' iti maü jano jànàtu'ti. Atha kho idaü bhikkhave brahmacariyaü vussati abhi¤¤attha¤ceva pari¤¤attha¤càti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Abhi¤¤atthaü pari¤¤atthaü brahmacariyaü anãtihaü Adesayã so bhagavà nibbàõogadhagàminaü. 3. Esa maggo mahattehi1 anuyàto mahesihi2 Ye ye taü pañipajjanti yathà buddhena desitaü Dukkhassantaü karissanti satthusàsanakàrino"ti. Ayampi attho vutto bhagavàta. Iti me sutanti. 1. Mahantehi såmu. 2. Mahesino-sãmu. [BJT Page 358] [\x 358/] 2. 1. 10 (Somanassa suttaü) 37. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttavarahatà'ti me sutaü. 1. Dvãhi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhå diññheva dhamme sukhasomanassabahulo viharati. Yoni cassa àraddhà hoti àsavànaü khayàya. Katamehi dvãhi? Saüvejanãyesu ñhànesu saüvejanena. Saüviggassa ca1 yoniso padhànena. Imehi kho bhikkhave dvãhi dhammehi samannàgatoba bhikkhu [PTS Page 030] [\q 30/] diññheva dhamme sukhasomanassabahulo viharati. Yoni cassa àraddhà hoti. âsavànaü khayàyàti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Saüvejanãyaññhànesu saüvijjate ca paõóito âtàpi nipako bhikkhu pa¤¤àya samavekkhiya. 3. Evaüvihàrã àtàpi santavuttã anuddhato Cetosamathamanuyutto khayaü dukkhassa pàpuõe'ti. Ayampi atthe vutto bhagavatà. Iti me sutanti. Vaggo pañhamo. Tassuddànaü: [PTS Page 031] [\q 31/] Dve ca bhikkhå tapanãyà' tapanãyà apare duve2 Anàtàpi dve kuhanà ca3 somanassena te dasàti. 1. Saüvegassa ca. Sã. A. Mu. 2. Paratthehi. Sãmu. 3. Dve àtàpi na kuhanà ca - sãmu. Dve pàdàna kuhanà ca, sã. [BJT Page 360] [\x 360/] Dutiyavaggo 2. 2. 1. (Vitakka suttaü) 38. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Tathàgataü bhikkhave arahantaü sammàsambuddhaü dve vitakkà bahulaü samudàcaranti: khemo ca vitakko paviveko ca. Abyàpajjhàràmo1 bhikkhave tathàgato abyàpajjharato. 2 Tamenaü bhikkhave tathàgataü abyàpajjhàràmaü abyàpajjharataü esova vitakko bahulaü samudàcarati: 'imàyàhaü irãyàya na ki¤ci vyàbàdhemi3 tasaü và thàvaraü và'ti. Pavivekàràmo bhikkhave tathàgato pavaikarato. Tamenaü bhikkhave tathàgataü pavivekàràmaü pavivekarataü eseva vitakko bahulaü samudàcarati: yaü akusalaü taü pahãnanti. 2. Tasmàtiha bhikkhave tumhe'pi abyàpajjhàràmà viharatha abyàpajjharatà. [PTS Page 032] [\q 32/] tesaü vo bhikkhave tumhàkaü abyàpajjhàràmànaü viharataü abyàpajjharatànaü eseva vitakko bahulaü samudàcarissati: 'imàya mayaü iriyàya na ki¤ci vyàbàdhema tasaü và thàvaraü và'ti. Pavivekàràmà bhikkhave viharatha pavivekaratà. Tesaü ve bhikkhave tumhàkaü pavivekàràmànaü viharataü pavivekaratànaü eseva vitakko bahulaü samudàcarissati: ' kiü akusalaü kiü appahãnaü kiü pajahàmà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 3. "Tathàgataü buddhamasayhasàhinaü Duve vitakkà samudàcaranti naü Khemo vitakko pañhamo udirito Tato viveko dutiyo pakàsito. 4. Tamonudaü pàragataü mahesiü Taü pattipattaü vasimaü anàsavaü Vessantaraü taõhakkhaye vimuttaü Taü ve muniü antimadehadhàriü Màraüjahaü4 [PTS Page 033] [\q 33/] bråmi jaràya pàraguü. 5. Sele yathà pabbatamuddhaniññhito Yathà'pi passe jananaü samantato Tathåpamaü dhammamayaü sumedho5 Pàsàdamàruyha samantacakkhu. Sokàvatiõõaü janatamapetaseko Avekkhatã jàtijaràbhibhåtanti. " Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Abyàpajjàràmo, sãmu. 2. Abyàpajjarato, sãmu 3. Vyàpàdemi, sãmu. 4. Mànajahaü, sãmu. Màrajahaü, syà. 5. Sumedha, sãmu. [BJT Page 362] [\x 362/] 2. 2. 2. (Desanàsuttaü) 39. Vuttaü hetaü bagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Tathàgatassa bhikkhave arahato sammàsambuddhassa dve dhammadesanà pariyàyena bhavanti. Katamàdve? Pàpaü pàpakato passathà'ti ayaü pañhamà dhammadesanà. Pàpaü pàpakato disvà tattha nibbindatha virajjatha vimuccathà'ti ayaü dutiyà dhammadesanà. Tathàgatassa bhikkhave aharato sammàsambuddhassa imà dve dhammadesanà pariyàyena bhavantãti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Tathàgatassa buddhassa sabbabhåtànukampino Pariyàyavacanaü passa dve ca dhammà pakàsità: 3. Pàpakaü [PTS Page 034] [\q 34/] passatha cetaü tattha càpi virajjatha Tato virattacittà se dukkhassantaü karissathà"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me suta'nti. 2. 2. 3. (Vijjàsuttaü) 40 Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Avijjà bhikkhave pubbaïgamà akusalànaü dhammànaü samàpattiyà. Anvadeva ahirakaü anottappaü. Vijjà ca kho bhikkhave pubbaïgamà kusalànaü dhammànaü samàpattiyà. Anvadeva hirottappanti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yà kàcimà duggatiyo asmiü loke pahamhi ca Avijjàmålakà sabbà icchàlobhasamussayà. 3. Yato ca hoti pàpiccho ahirãko anàdaro Tato pàpaü pasavati apàyaü tena gacchati. 4. Tasmà chanda¤ca lobha¤ca avijja¤ca viràjayaü Vijjaü uppàdayaü bhikku sabbà duggatiyo jahe"ti. Ayampi [PTS Page 035] [\q 35/] attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. Pañhama bhàõavàraü. [BJT Page 364] [\x 364/] 2. 2. 4. (Pa¤¤àparihàni suttaü. ) 41. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà: ti me sutaü. 1. Te bhikkhave sattà suparihãnà, ye ahiyàya pa¤¤àya parihãnà. Te diññheva dhamme dukkhaü viharanti savighàtaü saupàyàsaü sapariëàhaü. Kàyassa bhedà parammaraõà duggati pàñikaïkhà. Te bhikkhavo sattà aparihãnà, ye ariyàya pa¤¤àya aparihãnà. Te diññheva dhamme sukhaü viharanti avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü. Kàyassa bhedà parammaraõà sugati pàñikaïkhà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Pa¤¤àya parihànena passa lokaü sadavakaü Niviññhaü nàmaråpasmiü idaü saccanti ma¤¤ati. 3. Pa¤¤à hi seññhà lokasmiü yàyaü nibbedhagàminã yàya sammà pajànàti jàtibhavaparikkhayaü. 4. Tesaü devà manussà ca sambuddhànaü satãmataü Pihayanti [PTS Page 036] [\q 36/] hàsapa¤¤ànaü sarãrantimadhàrina"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti 2. 2. 5. (Sukkadhamma suttaü) 42. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Dveme bhikkhave sukkà dhammà lokaü pàlenti. Katame dve? Hiri ca ottappa¤ca. Ime kho bhikkhave dve sukkà dhammà lokaü na pàleyyuü, nayidha pa¤¤àyetha màtà'ti và màtucchà'ti và màtulànã'ti và àcariyahariyà'ti và garånaü dàrà'ti và. Sambhedaü loko agamissa yathà ajeëakà kukkuñasåkarà soõasigàlà. Yasmà ca kho bhikkhame ime dve sukkà dhammà lokaü pàlenti, tasmà pa¤¤àyati màtà'ti và màtucchà'ti và màtulànã'ti và acariyahariyà'ti và garånaü dàràti và'ti. [BJT Page 366] [\x 366/] Etamatthaü bhagavà aveca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yesaü ce hiriottappaü sabbadà ca na vijjati, Vokkantà sukkamålà te jàtimaraõàgàmino. 3. Yesa¤ca hiriottappaü sadà sammà upaññhità, Viråëhabrahmaciriyà [PTS Page 037] [\q 37/] te santo khãõapunabbhavà"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 2. 2. 6. (Ajàtasuttaü) 43. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü 1. Atthi bhikkhave ajàtaü abhåtaü akataü asaïkhataü. No ce taü bhikkhave abhavissa ajàtaü abhåtaü akataü asaïkhataü, nayidha jàtassa bhåtassa katassa saïkhatassa nissaraõaü pa¤¤àyetha. Yasmà ca kho bhikkhave atthi ajàtaü abhåtaü akataü asaïkhataü, tasmà jàtassa bhåtassa katassa saïkhatassa nissaraõaü pa¤¤àyatã'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Jàtaü bhåtaü samuppannaü kataü saïkhatamaddhuvaü Jaràmaraõasaïghàtaü roganióóaü1 pabhaïguraü2 âhàranettippabhavaü3 nàlaü tadabhina ndituü 3. Tassa nissaraõaü santaü atakkàvacaraü dhåvaü Ajàtaü asamuppannaü asokaü virajaü padaü Nirodho [PTS Page 038] [\q 38/] dukkhadhammànaü saïkhàråpasamo sukho'ti". Ayampi atthe vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Roganãëhaü; kesuci - roganãëaü - sãmu. 2. Pabhaïgunaü - sãmu roganióaü- machasaü 3. âhàranettipabhavaü-sãmu. [K-04-03] 2. 2. 7 (Nibbànadhàtu suttaü) 44. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Dve'mà bhikkhave nibbànadhàtuyo. Katamà dve? Saupàdisesà ca nibbànadhàtu anupàdisesà ca nibbànadhàtu. 2. Katamà ca bhikkhave saupàdisesà nibbànadhàtu? Idha bhikkhave bhikkhu arahaü hoti khãõàsavo vusitavà katakaraõãyo ohitabhàro anuppattasadattho parikkhãõabhavasa¤¤ojano sammada¤¤à vimutto tassa tiññhanteva pa¤cindriyàni yesaü avighàtattà1 manàpàmanàpaü paccanubhoti sukhadukkhaü pañisaüvedeti. Tassa yo ràgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo, ayaü vuccati bhikkhavesaupàdisesà nibbànadhàtu. 3. Katamà ca bhikkhave añupàdisesà nibbànadhàtu? Idha bhikkhave bhikkhu arahaü hoti khãõàsavo vusitavà katakaraõãyo ohitabhàro anuppattasadattho parikkhãõabhavasa¤¤ojano sammada¤¤à vumutto. Tassa idheva bhikkhave sabbavedayitàni anabhinanditàni sãtã bhavissanti. Ayaü vuccati bhikkhave anupàdisesà nibbànadhàtu. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 4. "Duve imà cakkhumatà pakàsità Nibbànadhàtu anissitena tàdinà Ekà hi dhàtu idha diññhadhammikà Saupàdisesà bhavanettisaïkhayà. Anupàdisesà [PTS Page 039] [\q 39/] pana samparàyikà Yamhi nirujjhanti bhavàni sabbaso. 5. Ye etada¤¤àya padaü asaïkhataü Vimuttacittà bhavanettisaïkhayà, te dhammasàràdhigamà khaye ratà Pahaüsu te sabbabhavàni tàdino"ti Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Avigatattà-sã. A ka. [BJT Page 370] [\x 370/] 2. 2. 8 (Pañisallàna suttaü. ) 45. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Pañisallànàràmà bhikkhave viharatha pañisallànaratà, ajjhattaü cetosamathamanuyuttàaniràkatajjhàni vipassanàya samannàgatà bråhetà su¤¤àgàrànaü. Pañisallànàràmànaü bhikkhave viharataü pañisallajanaratànaü ajjhattaü cetosamathamanuyuttànaü aniràkatajjhànànaü vipassanàya samannàgatànaü bråhetànaü su¤¤àgàrànaü dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü: diññhe'va dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmità'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Ye santacittà nipakà satimanto ca jhàyino Sammà [PTS Page 040] [\q 40/] dhammaü vipassanti kàmesu anapekkhino. 3. Appamàdaratà santà pamàde bhayadassino Abhabbà parihànàya nibbànasse'va santike"ti. Ayampi atthe vutto bhagavatà. Iti me suta'nti. 2. 2. 9. (Sikkhànisaüsasuttaü) 46. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Sikkhànisaüsà bhikkhave viharatha pa¤¤uttarànaü vimuttisàrànaü satàdhipateyyànaü dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü: diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmità'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Paripuõõasekhaü apahànadhammaü Pa¤¤uttaraü jàtikhayantadassiü Taü va muniü antimadehadhàriü Mànaü jahaü bråmi jaràya pàraguü. 3. Tasmà jasà jhànaratà samàhità âtàpino [PTS Page 041] [\q 41/] jàtikhayantadassino Màraü sasenaü abhibhuyya bhikkhavo Bhavàtha1 jàtimaraõassa pàragà"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Bhavattha, sã. Mu. [BJT Page 372] [\x 372/] 2. 2. 10. (Jàgariya suttaü) 47. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Jàgaro cassa bhikkhave bhikkhu vihareyya sato sampajàno samàhito pamudito vippasanno ca tattha kàlavipassi ca kusalesu dhammesu. Jàgarassa bhikkhave bhikkhuno viharato satassa sampajànassa pamudutassa vippasannassa tattha kàlavipassino kusalesu dhammesu dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü: diññhe'va dhamme a¤¤à, sati và upàdisesa anàgàmità'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Jagarantà suõàthetaü ye sutta te pabujjhatha Suttà jàgariyaü1 seyyo natthi jàgarato bhayaü. 3. Yo [PTS Page 042] [\q 42/] jàgaro ca satimà sampajàno Samàhito pamudito2 vippasanno Kàlena so sammà dhammaü parivãmaüsamàno Ekodibhuto vihane tamaü so. 4. Tasmà have jàgariyaü bhajetha âtàpã bhikkhå nipako jhànalàbhã Saüyojanaü jàtijaràya chetvà Idheva sambodhi manuttaraü phåse"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me suta'nti. 2. 2. 11. (âpàyika suttaü) 48. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Dveme bhikkhave àpàyikà nerayikà idamappahàya, katame dve? Yo abrahmacàrã brahmacàrãpañi¤¤o, yo ca paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carantaü amålakena abrahmacariyena anuddhaüseti. Ime kho bhikkhave dve àpàyikà nerayikà idamappahàyàti. 1. Jàgaritaü - sãmu, aka. 2. Mudito-sãmu. [BJT Page 374] [\x 374/] Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. Abhåtavàdi nirayaü upeti yo và pi katvà na karomi càha, Ubhopi [PTS Page 043] [\q 43/] te pecca samà bhavanti nihãnakammà manuja parattha. 3. Kàsàvakaõñhà bahavo pàpadhammà asa¤¤atà, Pàpà pàpehi kammehi narayaü te upapajjare. 4. Seyyo ayogulo bhutto tatto aggisikhupamo, Ya¤ce bhu¤jeyya dussãlo raññhapiõóaü asa¤¤ato'ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 2. 2. 12. (Diññhigatasuttaü) 49. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Dvãhi bhikkhave diññhigatehi pariyuññhità devamanussà oliyantã eke. Atidhàvanti eke. Cakkhumanto ca passanti. 2. Katha¤ca bhikkhave oliyanti eke? Bhavàràmà bhikkhave devamanussà bhavaratà bhavasammudità. Tesaü bhavanirodhàya dhamme desiyamàne na cittaü pakkhandati na pasãdati na santiññhati nàdhimuccati. Evaü kho bhikkhave olãyanti eko. [BJT Page 376. [\x 376/] ] 3. Katha¤ca bhikkhave atidhàvanti eke? Bhaveneva kho paneke aññiyamànà haràyamàsà jigucchamànà vibhavaü abhinandanti [PTS Page 044 [\q 44/] '] yato kira bho ayaü attaü 1 kàyassa bhedà parammaraõà ucchijjati vinassati na hoti parammaraõà, etaü santaü etaü paõãtaü etaü yathàvantã2. Evaü kho bhikkhave atidhàvanti eko. 4. Katha¤ca bhikkhave cakkhumanto passanti? Idha bhikkhu bhåtaü bhåtato passati, bhåtaü bhåtato disvà bhåtassa nibbidàya viràgàya nàrodhàya pañipanno hoti. Evaü kho bhikkhave cakkhumanto ca passantãti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 5. Ye3 bhåtaü bhåtato disvà bhåtassa ca atikkamà4 Yathàbhute vimuccanti bhavataõhàparikkhayà. 6. Sa ve5 bhåtapari¤¤o so6 vãtataõho bhavàbhave Bhåtassa vibhavà bhikkhu nàgacchati punabbhava"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. Vaggo dutiyo. Tassuddànaü: Dve indriyà dve tapanãyà sãlena apare duve Anottappã kuhanà dve ca saüvejanãyena [PTS Page 045] [\q 45/] te dasa Vitakkà desanà vijjà pa¤¤à dhammena pa¤camaü Ajàtaü dhàtu sallànaü sikkhà jàgariyena ca Apàya diññhiyà ceva bàvãsati pakàsità'ti. Dukanipàto. 1. Satto, sãmu. 2. Yathàvaevaüdhàvatã, sãmu. 3. Yo, syà. 4. Atikkamaü, sãmu. 5. Sace, sãmu. Syà. [PTS. 6.] Bhåtapari¤¤àto, katthaci. [BJT Page 378] [\x 378/] Tikanipàto Pañhame vaggo 3. 1. 1. (Akusalamålasuttaü) 50. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'tã me sutaü. 1. Tãõi'màni bhikkhave akusalamålàni, katamàni tãõi? Lobho akusalamålaü, doso akusalamålaü, moho akusalamålaü. Imàni kho bhikkhave tãõi akusalamålànãti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Lobho doso ca moho ca purisaü pàpacetasaü Hiüsanti attasamabhåtà tacasàraü'va samphalaü. " Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me suta'nti. 3. 1. 2. (Dhàtusuttaü) 51. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Tisso imà bhikkhave dhàtuyo. Katamà tisso? Råpadhàtu, aråpadhàtu, nirodhadhàtu. Imà kho bhikkhave tisso dhàtuyoti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Råpadhàtupari¤¤àya aråpesu asaõñhità Nirodhe [PTS Page 046] [\q 46/] ye vimuccanti te janà maccuhàyino. 3. Kàyena amataü dhàtuü phassayitvà1 niråpadhiü Upadhippañinissaggaü sacchikatvà anàsavo Deseti sammàsambuddho asokaü virajaü padanti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Phusayitva - machasaü, phussayitvà-syà. [BJT Page 380] [\x 380/] 3. 1. 3. (Pañhamavedanà suttaü) 52. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Tisso imà bhikkhave vedanà katamà tisso? Sukhà vedanà dukkhà vedanà adukakhamasukhà vedanà. Imà kho bhikkhave tisso vedanàti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Samàhito sampajàno sato buddhassa sàvako Vedanà ca pajànàti vedanàna¤ca sambhavaü. 3. Yattha cetà nirujjhanti magga¤ca khayagàminaü Vedanànaü khayà bhikkhu nicchàto parinibbuto"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 1. 4. (Dutiyavedanà suttaü) 53. Vuttaü [PTS Page 047] [\q 47/] hetaü bhagavatà vuttavarahatà'ti me sutaü 1. Tisso imà bhikkhave vedanà. Katamà tisso: sukà vedanà dukkhà vedanà adukkhamasukhà vedanà. Sukhà bhikkhave. Vadenà dukkhato daññhabbà. Dukkhà vedanà sallato daññhabbà. Adukkhamasukhà vedanà aniccato daññhabbà. Yato kho bhikkhave bhikkhuno sukhà vedanà dukkhatoba duññhà hoti, dukkhà vedanà sallato diññhà hoti, adukkhamasukhà vedanà aniccato diññhà hoti, ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu ariyo sammaddaso acchecchi taõhaü vàvattayi1 saüyojanaü sammà mànàbhisamayà antamakàsi dukkhassà'ti. Etamatheü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vaccati: 2. "Yo sukhaü dukkhato'ddakkhi dukkhamaddakkhi sallato Adukkhamasukhaü santaü addakkhi naü aniccato. 3. Sa ve sammaddaso2 bhikkhu yato tattha vimuccati Abhi¤¤àvosito santo sa ve yogàtigo munã"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Vivattayi-machasaü 2. Sammadaso- sãmu. Saccadadaso - katthaci. [BJT Page 382] [\x 382/] 3. 1. 5. (Pañhamañasanàsuttaü) 54. Vuttaü [PTS Page 048] [\q 48/] hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Susso imà bhikkhave esanà. Katamà tisso? Kàmesanà bhavesanà brahmacariyesanà. Imà kho bhikkhave tisso esanà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Samàhito sampajàno sato buddhassa sàvako Vasanà ca pajànàti esanàna¤ca sambhavaü. 3. Yattha cetà nirujjhanti magga¤ca khayagàminaü Esanànaü khayà bhikkhu nicchàto parinibbuto"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 1. 6. (Dutiyaesanàsuttaü) 55. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Tisso imà bhikkhave esanà. Katamà tasso? Kàmesanà bhavesanà brahmacariyesanà. Imà kho bhikkhave tisso esanà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Kàmesanà bhavesanà brahmacariyesanà saha Iti saccaparàmàso diññhiññhànà samussayà. 3. Sabbaràgavirattassa taõhakkhayavimuttino1 Esanà [PTS Page 049] [\q 49/] pañinissaññhà diññhiññhànà samåhatà Esanànaü khayà bhikkhå niràso akathaükathi"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Vimuttiyà, sã. Mu. [BJT Page 384] [\x 384/] 3. 1. 7. (Pañhama àsavasuttaü) 56. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Tayo'me bhikkhave àsavà. Katame tayo? Kàmàsavo, Bhavàsavo, avijjàsavo. Ime kho bhikkhave tayo àsavàti. 2. "Samàhito sampajàno sato buddhassa sàvako âsave ca pajànàti àsavàna¤ca sambhavaü. 3. Yattha cetà nirujjhanti magga¤ca khayagàminaü âsàvànaü khayà bhikkhu nicchàto parinibbuto'ti" Ayampi atthe vutto bhagavatà iti me sutanti. 3. 1. 8. (Dutãya àsavasuttaü) 57. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü. 1. Tayo'me bhikkhave àsavà. Katame tayo? Kàmàsavo, Bhavàsavo, avijjàsavo. Ime kho bhikkhave tayo àsavàti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yassa kàmàsavo khãõo avijjà [PTS Page 050] [\q 50/] ca varàjità Bhavàsavo parikkhãno vippamutto niråpadhi dhareti antimaü dehaü jetvà màraü savàhininti"ti1. 1. Savàhataü- kesuci. [BJT Page 386] [\x 386/] 3. 1. 9 (Taõhàsuttaü) 58. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tisso imà bhikkhave taõhà. Katamà tisso? Kàmataõhà, bhavataõhà, vibhavataõhà. Imà kho bhikkhave tisso taõhà'ti Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Taõhàyogena saüyuttà rattacittà bhavàbhave Te yogayuttà màrassa ayogakkhemino janà Sattà gacchanti saüsàraü jàtimaraõagàmino. 3. Ye ca taõhaü pahatvàna vãtataõha1 bhavàbhave Te ca pàraügatà loke ye pattà àsavakkhaya"nti. Ayampi atthe vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 1. 10. (Màradheyyasuttaü) 59. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tãhi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu [PTS Page 051] [\q 51/] atikkamma màradheyyaü àdicco'va virocati. Katamehi tãhi? Idha bhikkhave bhikku asekhena sãlakkhandhena samannàgato hoti, asekhena samàdhikkhandhena samannàgato hoti. Asekhena pa¤¤àkkhandhena samannàgato hoti. Imehi kho bhikkhave tãhi dhammehi samannàgato bikkhå atikkamma màradheyyaü àdicco'va virovatã'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Sãlaü samàdhi pa¤¤à ca yassa ete subhàvità Atikkamma màradheyyaü àdicco'va virocati"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. Vaggo pañhamo. Tassuddànaü: Måla dhàtu atha vedanà duve esanà ca duve àsàvà duve Taõhàto ca atha màradheyyato vaggamàhu pañhamanti muttamaü. 1. Nittaõhà ca. Simu. [BJT Page 388] [\x 388/] Dutiyavaggo 3. 2. 1. (Pu¤¤akiriyavatthu suttaü) 60. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tãõimàni bhikkhave pu¤¤akiriyavatthåni. Katamàni tãõi? Dànamayaü pu¤¤akiriyavatthu, sãlamayaüpu¤¤akiriyavatthu, bhàvanàmayaü pu¤¤akiriyavatthu. Imàni khoba bhikkhave tãõi pu¤¤akiriyavatthånã'ti. Etamatthaü bhagavà avoca tatthetaü iti vuccati: 2. "Pu¤¤ameva [PTS Page 052] [\q 52/] so sikkheyya àyataggaü sukhudrayaü Dàna¤ca samacariya¤ca mettacitta¤ca bhàvaye. 3. Ete dhamme bhàvayitvà tayo sukhasamuddaye Abyàpajjhaü sukhaü lokaü paõóito upapajjatã"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 2. 2. (Cakkhusuttaü. ) 61. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tãõimàni bhikkhave cakkhåni. Katamàni tãõi? Maüsacakkhå, dibbacakkhu, pa¤¤àcakkhå'ti. Imàni kho bhikkhave tãõi cakkhånã'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Maüsacakkhu dibbacakkha pa¤¤àcakku anuttaraü Etàni tãni cakkhåni akkhàsi purisuttamo. 3. Maüsacakkhussa uppàdo maggo dibbassa cakkhuno Yato ¤àõaü udapàdi pa¤¤àcakkhu anuttaraü Tassa cakkhussa pañilàbhà sabbadukkhà pamuccatã"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Abyàpajjaü. Machasaü. [BJT Page 390] [\x 390/] 3. 2. 3. (Indriyasuttaü) 62. Vuttaü [PTS Page 053] [\q 53/] heta bhagavatà. Vuttamarahatàti me sutaü: 1. Tãõi'màni bhikkhave indriyàni. Katamàni tãõi: ana¤¤àta¤¤assàmitindriyaü. A¤¤indriyaü. A¤¤àtavindriyaü. Imàni khoba bhikkhave tãõi indriyànã'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Sekhassa sikkhamànassa ujumaggànusàrino, Khayasmiü pañhamaü ¤àõaü tato a¤¤à anantarà. 3. Tato a¤¤à vimuttassa ¤àõaü ve hoti tàdino, Akuppà me vimuttãti bhavasa¤¤ojanakkhayà. 4. Save induriyasampanno santo santipade rato, Dhàreti antimaü dehaü jetvà màraü savàhini"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 2. 4. (Addhàsuttaü) 63. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatàti me sutaü: 1. Tayo'me bhikkhave addhà. Katame tayo? Atãto addhà, anàgato addhà, paccuppanno addhà. Ime kho bhikkhave tayo addhà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Akkheyyasa¤¤ino sattà akkheyyasmiü patiññhità. Akkheyyaü [PTS Page 054] [\q 54/] apari¤¤àya yogamàyanti maccuno. 3. Akkheyya¤ca pari¤¤àya akkhàtàraü na ma¤¤ati, Phåññho vumokkho manasà santipadamanuttaraü. [BJT Page 392] [\x 392/] 4. Sa ce akkheyyasampanno santo santipade rato, Saïkhàya sevã dhammaññho saïkhyaü nopeti vedagu"ti. Ayampi atthe vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 2. 5. (Duccarita suttaü) 64. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tåõimàni bhikkhave duccaritàni. Katamàni tãõi? Kàyaduccaritaü, vacãduccaritaü, manoduccaritaü. Imàni khoba bhikkhave tãõi duccaritànã"ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthe'taü iti vuccati: 2. "Kàyaduccaritaü katvà vacãduccaritàni ca, Manoduccaritaü katvà ya¤ca¤¤aü dosasa¤hitaü. 3. Akatvà [PTS Page 055] [\q 55/] kusalaü kammaü katvànàkusalaü bahuü, Kàyassa bhedà duppa¤¤o nirayaü so'papajjatã. "Ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 2. 6. (Sucaritasuttaü) 65. Vtaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tãõimàni bhikkhave sucaritàni. Katamàni tãõi? Kàyasucaritaü vacãsucaritaü, manosucaritaü. Imàni kho bhikkhave tãñhi sucaritànã"ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Kàyaduccaritaü hitvà vacãduccaritàni ca Manoduccaritaü hitvà ya¤ca¤¤aü dosasa¤ahitaü. 3. Akatvà'kusalaü kammaü katvàna kusalaü bahuü Kàyassa bhedà sappa¤¤o saggaü so upapajjatã"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. So upapajjati, sã. Mu. [K-04-04] [BJT Page 394] [\x 394/] 3. 2. 7. (Soceyya suttaü) 66. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tãõimàni bhikkhave soceyyàni. Katamàni tãõi? Kàyasoceyyaü, vacãsoceyyaü. Manosoceyyaü. Imàni kho bhikkhave tãõi soceyyànãti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthe'taü iti vuccati: 2. "Kàyasuciü1 vàcàsuciü cetosucimanàsacaü, Suciü [PTS Page 056] [\q 56/] soceyyasampannaü àhu sabbappahàyina"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 3. 2. 8. (Moneyya suttaü) 67. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tãõimàni bhikkhave moneyyàni. Katamàni tãõi? Kàyamoneyyaü, vacãmoneyyaü. Manomoneyyaü. Imàni kho bhikkhave tãõi moneyyànãti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthe'taü iti vuccati: 2. "Kàyamuniü2 vàcàmuniü manomunimanàsacaü, Muniü moneyyasampannaü àhu ninhàtapàpaka'nti. Ayampi attho vutto bhagavatà iti me sutanti. 3. 2. 9. (Pañhamaràgasuttaü) 68. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Yassa kassaci bhikkhave ràgo appahãno. Doùo appahino moho appahãno, ayaü vuccati bhikkhave baddho3 màrassa, pamukkassa màrapàso, yathàkàmakaraõãyo ca pàpimato. 1. Suci sãmu. 2. Muni sãmu. 3. Bandho sãmu. [BJT Page 396] [\x 396/] Yassa kassaci bhikkhave ràgo pahãno doso pahãno moho pahãno, ayaü vuccatibhikkhave abaddho1 màrassa, omukkassa màrapàso. Na yathàkàmakaraõãyo pàpimato'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati. 2. "Yassa [PTS Page 057] [\q 57/] ràgo ca doso ca avijjà ca viràjità: taü bhàvitatta¤¤ataraü brahmabhåtaü tathàgataü Buddhaü verabhayàtãtaü àhu sabbappahàyina"nti. Ayampi attho vatto bhagavatà. Iti me suta'nti. 3. 2. 10. (Dutiyaràgasuttaü) 69. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa và bhikkhåniyà và ràgo appahãno doso appahãno moho appahãno. Ayaü vuccati bhikkhave na atari samuddaü saåmiü savãciüsàvaññaü sagahaü sarakkhasaü. Yasasa kassaci bhikkhave bhikkhussa và bhikkhunãyà và ràgo pahãno doso pahãno moho pahãno, ayaü vuccati bhikkhave atarã samuddaü saåmiü savãciü sàvaññaü sagahaü sarakkhasaü, tiõõo pàragato, thale tiññhati bràhmaõo'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. 'Yassa ràgo ca doso ca avijjà ca viràjità So'maü samuddaü sagahaü sarakkhasaü Saåmibhayaü duttaramaccatàrã Saïgàtigo [PTS Page 058] [\q 58/] maccujaho niråpadhi Pahàsi dukkhaü apunabbhavàya, Atthaü gato so na pamàõame'ti, Amohayã maccuràjanti bråmã"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. Dutiye vaggo. Tassuddànaü: Pu¤¤aü cakkhu atha indriyàni addhà cariyaü duve soci Muno atha ràgaduve puna vaggamàhu dutiyamuttamanti. 1. Abandho. Sã. Mu. [BJT Page 398] [\x 398/] Tatiya vaggo 3. 3. 1. (Mucchàdiññhikammasamàdànasuttaü. ) 70. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyaduccaritena samannàgatà vacãduccaritena samannàgatàmanoduccaritena samannàgatà, ariyànaü upavàdakà, micchàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà. Te kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vunupàtaü nirayaü upapannà. Taü khoba panàhaü bhikkhave nतassa samaõassa và bràhmaõassa và sutvà vadàmi. Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyaduccaritena samannàgatà vacãduccaritena samannàgatà manoduccaritena [PTS Page 059] [\q 59/] samannàgatà, ariyànaüupavàdakà, micchàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà. Te kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. Api ca bhikkhave yadeva sàmaü ¤àtaü sàmaü diññhaü sàmaü viditaü tadevàhaü vadàmi. Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyaduccaritena samannàgatà vacãduccaritena samannàgatà manoduccaritena samannàgatà, ariyànaü upavàdakà, micchàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà. Te kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Micchà manaü panidhàya micchà vàcaü ca bhàsiya, 1 Micchà kammàni katvàna kàyena idha puggalo. 3. Appassuto' pu¤¤akaro appasmiü idha jivite, Kàyassa bhedà duppa¤¤o nirayaü so upapajjatã"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Micchàvàcaü abhàsiya-sãmu. [BJT Page 400] [\x 400/] 3. 3. 2. (Sammàdiññhikammasamàdàna suttaü) 71. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyasucaritena samannàgatà vacãsucaritena samannàgatà manosucaritena samannàgatà, ariyànaü anupavàdakà, [PTS Page 060] [\q 60/] sammàdiññhi sammàdiññhikammasamàdànà. Te kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapannà. Taü kho panàhaü bhikkhave nतassa samaõassa và bràhmaõassa và sutvà vadàmi. Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyasucaritena samannàgatà, vacisucaritena samannàgatà, manosucaritena samannàgatà, ariyànaü anupavàdakà sammàdiññhikà sammàdiññhikammasamàdànà. Te kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapannà. Api ca bhikkhave yadeva sàmaü ¤àtaü sàmaü diññhaü sàmaü viditaü tadevàhaü vadàmi. Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyasucaritena samannàgatà vacãsucaritena samannàgatà manosucaritena samannàgatà, riyànaü anupavàdakà, sammàdiññhikà sammàdiññhikammasamàdànà. Te kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapannà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Sammà manaü panidhaya sammàvàcàü ca bhàsiya, 1 Sammà kammàni katvàna kàyena idha puggalo 3. Bahussuto pu¤¤akaro appasmiü idha jivite, Kàyassa bhedà sappa¤¤o saggaü so upapajjatã"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Sammàvàcaü abhàsiya, sã. Mu. [BJT Page 402] [\x 402/] 3. 3. 3. (Nissaraõiya suttaü) 72. Vuttaü [PTS Page 061] [\q 61/] hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tisso imà bhikkhave nissaraõiyà dhàtuyo. Katamà tisso? Kàmànametaü nissaraõaü yadidaü nekkhammaü. Råpànametaü nissaraõaü yadidaü àruppaü. Yaü kho pana ki¤ci bhåtaü saïkhataü pañiccasamuppannaü, nirodho tassa nissaraõaü. Imà khoba bhikkhave tisso nissaraõiyà dhàtuye'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Kàmanissaraõaü ¤atvà råpàna¤ca atikkamaü Sabbasaïkhàrasamathaü phusaü àtàpi sabbadà. 3. Sa ve sammaddaso bhikkhu yato tattha vumuccati Abhi¤¤à vosito santo sa ve yogàtigo munã"ti. Ayampi attho vutto bhagavàtà. Iti me sutanti. 3. 3. 4. (Santatara suttaü) 73. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me [PTS Page 062] [\q 62/] sutaü: 1. Råpehi bhikkhave aråpà santatarà. Aråpehi nirodho santataro'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Ye ca råpåpagà sattà ye ca àruppañhàyino1 Nirodhaü appajànantà àgantàro punabbhavaü. 3. Ye ca råpe pari¤¤àya aråpesu asaõñhità. Nirodhe ye vimuccanti te janà maccåhàyino. 4. Kàyena amataü dhàtuü phusayitvà niråpadhiü, Upadhippañinissaggaü sacchikatvà anàsavo, Deseti sammàsambuddho asokaü virajaü padanti. " Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Aråpañhàyino(machasaü. ) [BJT Page 404] [\x 404/] 3. 3. 5. (Puttasuttaü) 74. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tayo'me bhikkhave puttà santo saüvijjamànà lokasmiü. [PTS Page 063] [\q 63/] katame tayo? Atajàto anujàto avajàto'ti. Katha¤ca bhikkhave putto atijàto hoti? Idha bhikkhave puttassa màtàpitaro honti na buddhaü saraõaü gatà, na dhammaü saraõaü gatà, na saïghaü saraõaü gatà, pàõàtipàtà appañiviratà, adinnàdànà appañiviratà, kàmesu mucchàcàrà appañiviratà, musàvàdà appañiviratà, suràmerayamajjapamàdaññhànà appañiviratà, dussãlà pàpadhammà. Putetà ca nesaü hoti, buddhaü saraõaü gato, dhammaü saranaü gato, saïghaü saraõaü gato, pàõàtipàtà pañivirato, adinnàdànà pañivirato, kàmesumucchàcàrà pañivirato, musàvàdà pañivarato, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañivirato, sãlavà kalyaõadhammo. Evaü kho bhikkhave putto atijàto hoti. Katha¤ca bhikkhave putto anujàto hoti? Idha bhakkhave puttassa màtàpitaro honti buddhaü saraõaü gatà, dhammaü saraõaü gatà, saïghaü saraõaü gatà, pàõàtipàtà pañiviratà, adinnàdànà pañiviratà, kàmesu mucchàcàrà pañiviratà, musàvàdà pañiviratà, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañiviratà, sãlavanto kalyaõadhammà. Putto canesaü hoti buddhaü saraõaü gato, dhammaü saraõaü gato, saïghaü saraõaü gato, pàõàtipàtà pañivirato, adinnàdànà pañivirato, kàmesu mucchàcàrà pañivirato, musàvàdà pañivirato, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañivirato, sãlavà kalyaõadhammo. Evaü kho bhikkhave putto anujàto hoti. Katha¤ca bhikkhave putto avajàto hoti? Idha bhikkhave puttassa màtàpitaro honti buddhaü saraõaü gatà, dhammaü saraõaü gatà, saïghaü saraõaü gatà, pàõàtipàtà pañiviratà, adinnàdànà pañiviratà, kàmesu micchàcàrà pañiviratà, musàvàdà pañiviratà, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañiviratà, sãlavanto kalyaõadhammà. Putto ca nesaü hoti na buddhaü saraõaü gato, na dhammaü saraõaü gatoba, na saïghaü saraõaü gato. Pàõàtipàtà appañivirato, adinnàdànà appañivirato, kàmesu mucchàcàrà appañivirato, [PTS Page 064] [\q 64/] musàvàdà appañivirato, suràmerayamajjapamàdaññhànà appañivirato, dussãlo pàpadhammo. Evaü khoba bhikkhave putto avajàto hoti. Ime khobabhikkhave tayo puttà santo saüvijjamànà lokasminti. [BJT Page 406] [\x 406/] Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Atijàtaü anujàtaü puttamicchanti paõóità. Avajàtaü na icchanti yo hoti kulagandhano. 3. Ete kho puttà lokasmiü ye bhavanti upàsakà, Saddhà sãlena sampannà vada¤¤å vãtamaccharà, Cando abbhaghanà mutto parisàsu virovare"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 3. 6. (Vuññhisuttaü) 75. Vuttaü hetaü bhagavataü. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Sayo'me bhikkhave puggalà santo saüvijjamànà lokasmiü. Katamo tayo? Avuññhikasamo padesavassã sabbatthàbhivassã. Katha¤ca bhikkhave puggalo avuññhikasamo hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo sabbesa¤¤eva na dàtà hoti, samaõabràhmaõakapaõaddhãka vaõibbaka yàcakànaü annaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü [PTS Page 065] [\q 65/] seyyàvasatha padãpeyyaü. Evaü kho bhikkhave påggalo Avuññhikasamo hoti. Katha¤ca bhikkhave puggalo padesavassã hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo ekaccànaüdàtà hoti, ekaccànaü na dàtà hoti samaõabràhmaõakapaõaddhika vaõibbaka yàcakànaü annaü pànaü vattha yànaü màlàgandhavilepanaü seyyàvasatha padãpeyyaü. Evaü kho bhikkhave puggalo padesavassã hoti. Katha¤ca bhikkhave puggalo sabbatthàbhivassã hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo sabbesa¤ca deti samaõabràhmaõa kapaõaddhikavaõibbaka yàcakànaü annaü pànaü vattha yànaü màlàgandhavilepanaü seyyàvasatha padãpeyyaü. Evaü kho bhikkhave puggalo sabbatthàbhivassã hoti. Ime kho bhikkhave tayo puggalà santo saüvijjamànà lokasminti. [BJT Page 408] [\x 408/] Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Na samaõe naü brahmaõe na kapaõaddhikavaõibbake, Laddhàna saüvibhajati annaü [PTS Page 066] [\q 66/] pàna¤ca bhojanaü Taü ve avuññhikasamo'ti àhu naü purisàdhamaü. 3. Ekaccànaü na dadàti ekaccànaü pavecchati. Taü ve padesavassãti àhu medhàvino janà. 4. Subhikkavàco puriso sabbabhåtànukampako, âmodamàno pakireti detha dethàti bhasati. 5. Yathàpi megho thanayitvà gajjayitvà pavassati. Thalaü ninna¤ca påreti abhisandanto'va vàrinà. 6. Evameva idhekacco puggalo hoti tàdiso Dhammena saüharitvàna uññhànàdhigataü dhanaü Tappeti [PTS Page 067] [\q 67/] annapànena sammà patte vaõibbaketi. " Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 3. 7. (Sukhapatthanàsuttaü) 76. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tãnimàni bhikkhave sukhàni patthayamàno sãlaü rakkheyya paõóito. Katamàni tãõi? 'Pasaüsà me àgacchatu'ti sãlaü rakkheyya paõóito, bhogà me uppajjantu'ti sãlaü rakkheyya paõóito, kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjissàmãti sãlaü rakkheyya paõóito. Imàni kho bhikkhave tãõi sukhàni patthayamàno sãlaü rakkheyya paõóito'ti. Etamatthaü bhagavà aveca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Sãlaü rakkheyya medhàvã patthayàno tayo sukhe, Passaü vittalàbha¤ca pecca sagge pamodanaü. 3. Akaronto'pi ce pàpaü karontamupasevati, saïkiyo hoti pàpasmiü avaõõo cassa råhati. [BJT Page 410] [\x 410/] 4. Yàdisaü kurute mittaü yàdisaü cåpasevati, Sa [PTS Page 068] [\q 68/] ve tàdisako hoti sahavàso'pi tàdiso. 5. Sevamàno sevamànaü samphåññho samphåsaü paraü, Saro diddho kalàpaü'va alittamupalimpati, Upalepabhayà dhãro neva pàpasakhà siyà. 6. Påtimacchaü kusaggena yo naro upanayhati, Kusà'pi påtã vàyanti evaü bàlåpasevanà. 7. Tagara¤ca palàsena yo naro apanayhati, Pattà'pi surabhi vàyanti evaü dhãråpasevanà. 8. Tasmà pattapuñasseva ¤atvà sampàkamattano, Asante nopaseveyya sante [PTS Page 069] [\q 69/] seveyya paõóito, Asanto nirayaü nenti santo pàpenti suggati"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 3. 8 (Bhidurasuttaü) 77. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Bhiduràyaü bhikkhave kàye vi¤¤àõaü viràgadhammaü sabbe upadhi aniccà dukkhà vipariõàmadhammà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Kàyaü ca bhiduraü1 ¤atvà vi¤¤àõaü ca pabhaïguraü2 Upadhãsu bhayaü disvà jàtimaraõamaccagà3 Sampatvà paramaü santiü kàlaü kaïkhati bhàvitatto'ti. " Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Bhindanaü(kesuci) bhindantaü-sãamu. 2. Viràgunaü- sãama. Viràgikaü. (Sã. Tàlapaõõakesuci. Pabhaïgunaü(syà) 3. Majjhago- sãamu. Magàjjha-sãa. [BJT Page 412] [\x 412/] 3. 3. 9. (Dhàtusaüsandana suttaü) 78. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti [PTS Page 070] [\q 70/] me sutaü: 1. Dhàtuso bhikkhave sattà sattehi saddhiü saüsandanti samenti. Hãnàdhimuttikà sattà hãnàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandanti samenti. Kalyàõàdhimuttikà sattà kalyàõàdhimuttikehi sattehi saddhi saüsandanti samenti. Atãtampi bhikkhave addhànaü dhàtuso sattà sattehi saddhiü saüsandiüsu. Samiüsu. Hãnàdhimuttikà sattà hãnàdhimuttikehi sathi seddhiü saüsandiüsu samiüsu. Kalyàõàdhimuttikà sattà kalyàõàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandiüsu samiüsu. Anàgatampi bhikkhave addhànaü dhàtuso sattà sattehi saddhiü ssandissanti samissanti. Hãnàdhimuttikà sattà hãnàdhimuttikehi sattehi saddhiü ssandissanti samissanti. Kalyàõàdimuttikà sattà kalyàõàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandissanti samissanti. Etarahi'pi bhikkhave paccuppannaü addhànaü dhàtuso'ca sattà sattehi saddhiü saüsandanti, samenti. Hãnàdhimuttikà sattà hãnàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandanti, samenti. Kalyàõàdhimuttikà sattà kalyàõàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandanti, samentã'ti. Etamatthaü bhagavà aveca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Saüsaggà vanatho jàto asaüsaggena chijjati, Parittaü [PTS Page 071] [\q 71/] dàrumàruyha yathà sãde mahaõõave. 3. Evaü kusitamàgamma sàdhujivãpi sãdati, Tasmà taü parivajjeyya kusãtaü hãnavãriyaü. 4. Pavicittehi ariyehi pahitattehi jhàyibhi, Niccaü àraddhaviriyehi paõóitehi sahà vase'ti". Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. [BJT Page 414] [\x 414/] 3. 3. 10 (Parihàna suttaü) 79. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tayo'me bhikkhave dhammà sekhassa bhikkhuno parihànàya saüvattanti. Katame tayo? Idha bhikkhave sekho bhikkhu kammàràmo hoti kammarato kammàràmatamanuyutto, bhasasàràmo hoti bhassarato bhassàràmatamanuyutto, niddàràmo hoti niddàrato niddàràmatamanuyutto. Ime khoba bhikkhave tayo dhammà sekhassa bhikkuno parihànàya saüvattanti. Tayo'me bhikkhave dhammà sekhassa bikkhuno aparihànàya saüvattanti. Katame tayo? Idha bhikkhave sekho bhikkhå na kammàràme hoti na kammarato na kammàràmatamanuyutto, na bhassàràmo hotã na bhassarato na bhassàràmatamanuyutto, na niddàràme hoti naniddàrato [PTS Page 072] [\q 72/] na niddàràmatamanuyutto. Ime kho bhikkhave tayo dhammà sekhassa bhikkhuno aparihànàya saüvattanti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Kammàràmo bhassarato niddàràmo ca uddhato, Abhabbo tàdiso bhikkhu phuññhuü sambodhimuttamaü. 3. Tasmà hi appakiccassa appamiddho anuddhato, Bhabbo so tàdiso bhikkhå phuññhuü sambodhimuttamanti. " Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. Vaggo tatiyo Tassuddànaü: Dve diññhi nissaraõaü råpaü putto avuññhikena ca Sukhà ca bhindanà dhàtu parihànena te dasà'ti. [BJT Page 416] [\x 416/] 3. 4. 1. (Catuttho vaggo) 80. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tayo'me bhikkhave akusalavitakkà. Katame tayo? Anava¤¤attipañisaüyutto vitakko, làbhasakkàrasulokapañisaüyutto vitakko, parànuddayatàpañisaüyutto vitakko. Ime kho bhikkhave tayo akusalavitakkà'ti. Etamatthaü [PTS Page 073] [\q 73/] bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Anava¤¤attisaüyutto làbhasakkàragàravo, Sahanandi amaccehi àrà saüyojanakkhayà. 3. Yo ca puttapasuü hitvà vivàhe saïgahàni ca, Bhabbo so tàdiso bhikkhu phuññhuü sambodhimuttama"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 4. 2. (Sakkàrasuttaü) 81. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. Diññhà mayà bhikkhave sattà asakkàrena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà parammaranà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. Diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena ca asakkàrenadu cabhayena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü [PTS Page 074] [\q 74/] nirayaü upapannà. [BJT Page 418] [\x 418/] Taü kho panàhaü bhikkhave nतassa samaõassa và bràhmaõassa và sutvà vadàmi. Api ca bhikkhave yadeva me sàmaü ¤àtaü sàmaü diññhaü sàmaü viditaü tadevàhaü vadàmi: Diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. Diññhà mayà bhikkhave sattà asakkàrena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà parammaranà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. Diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena ca asakkàrenadu cabhayena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yassa sakkariyamànassa asakkàrena cåbhayaü, Samàdhi na vikampati appamàdavihàrino. 3. Taü jhàyinaü sàtatikaü sukhumadiññhivipassakaü, [PTS Page 075] [\q 75/] Upàdànakkhayàràmaü àhu sappuriso itã"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 4. 3. (Devasaddasuttaü) 82. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tayo'me bhikkhave devase devasaddà niccharanti samayà samayaü upàdàya. Katame tayo?. Yasmiü bhikkhave samaye ariyasàvako kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni accàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbajjàya ceteti. Tasmiü samaye devesu devasaddo niccharati 'eso ariyasàvako màrena saddhiü saïgàmàya cetetã'ti. Ayaü bhikkhave pañhamo devesu devasaddo niccharati samayà samayaü upàdàya. [BJT Page 420] [\x 420/] [BJT Page 420] [\x 420/] Puna ca paraü bhikkhave yasmiü samaye ariyasàvako sattannaü bodhipakkhiyànaü dhammànaü bhavanànuyogamanuyutto viharati. Tasmiü bhikkhave samaye devesu devasaddo niccharati 'eso ariyasàvako màrena saddhaü saïgàmetã'ti. Ayaü bhikkhave dutiyo devesu devasaddo niccharati samayà samayaü upàdàya. Punaca paraü bhikkhave yasmiü samaye ariyasàvako àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttaü diññheva dhamme sayaü abhi¤¤àya sacchikatvà apasampajja viharati. Tasmiü bhikkhave samaye devesu devasaddo niccharati "eso ariyasàvako vijitasaïgàmo tameva saïgàmasãsaü abhivijiya ajjhàvasatã"ti. Ayaü bhikkhave tatiyo devesu devasaddo niccharati samayà samayaü upàdàya. Ime kho bhikkhave tayo devesu devasaddà niccharanti samayà samayaü upàdàyà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Disvà [PTS Page 076] [\q 76/] vijitasaïgàmaü sammàsambuddhasàvakaü, Devatà'pi namassanti mahantaü vãtasàradaü. 3. Namo te purisàja¤¤a, yo tvaü dujjayamajjhagà, 1 Jetvàna maccuno senaü vimokkhena anàvaraü. 4. Iti hetaü namassanti devatà pattamànasaü, Ta¤hi tassa na passanti yena maccuvasaü vaje"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 4. 4. (Pubbanimittasuttaü) 83. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Yadà bhikkhave devo devakàyà cavanadhammo hoti, pa¤cassa pubbanimittàni pàtubhavanti: màlà milàyanti, vatthàni kilissanti, kacchehi sedà muccanti, kàye dubbaõõiyaü okkamati, sake devo devàsane nàbhiramatã'ti. 1. Majjhagu- sã. 2. Ajjagu- sãmua. [BJT Page 422. [\x 422/] ] Tamenaü bhikkhave devà 'cavanadhammo ayaü devaputto'ti iti viditvà tãhi vàcàhi anumodanti: "ito bho sugatiü gaccha. Sugatiü gantvà [PTS Page 077] [\q 77/] suladdhalàbhaü labha. Suladdhalàbhaü labhitvà suppatiññhito bhavàhãti". Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhå bhagavantaü etadavoca: "kinnu kho bhante devànaü sugatigamanasaïkhàtaü, ki¤ca bhante devànaü suladdhalàbhasaïkhàtaü, kimpana bhante devànaü suppatiññhitasaïkhàtanti?. " "Manussattaü kho bhikkhu devànaü sugatigamanasaïkhàtaü yaü manussabhåto samàno tathàgatappavedite dhammavinaye saddhaü pañilabhati, idaü kho pana bhikkhave devànaü sujaddhalàbhasaïkhàtaü. Sà kho panassa saddhà niviññhà hoti målajàtà patiññhità daëhàasaühàriyà samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kena ci và lokasmiü. Idaü kho bhikkhave devànaü suppatiññhitasaïkhàtanti". Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yadà devo devakàyà cavati àyusaïkhayà, Tayo saddà nãccharanti devànaü anumodataü: 3. 'Ito ho sugatiü gaccha manussànaü sahavyataü, Manussabhuto saddhamme labha saddhaü anuttaraü. 4. Sà te saddhà niviññhassa målajàtà patiññhità, Yàvajãvaü [PTS Page 078] [\q 78/] asaühãrà saddhamme suppavedite. 5. Kàyaduccaritaü hitvà vacãduccaritàni ca, Manoduccaritaü hitvà ya¤ca¤¤aü dosasa¤hitaü. 6. Kàyena kusalaü katvà vàcàya kusalaü bahuü. Manasà kusalaü katvà appamàõaü niråpadhiü. 7. Tato opadhikaü pu¤¤aü katvà dànena taü pahuü, a¤¤e'pi macce saddhamme ba hmacariye nivesaya. 1 8. Imàya anukampàya devà devaü yadà vidå, Cavantaü anumodanti ehi deva punappunanti. " Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Nivesaye. Så. [BJT Page 424] [\x 424/] 3. 4. 5. (Bahujanahitasuttaü) 84. Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tayo'me (bhikkhave1) puggalà loke uppajjamànà uppajjanti bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Katame tayo? Idha bhikkhave tathàgato loke uppajjati arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavudå anuttaro [PTS Page 079] [\q 79/] purisadammasàrathi satthà devamanussànaü buddho bhagavà. So dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhekalyàõaü pariyosànakalyàõaü sàtthaü sabyajjhanaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü buhmacariyaü pakàseti. Ayaü bhikkhave pañhamo puggalo loke uppajjamàno uppajjati pahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Punacaparaü bhikkhave tasseva satthusàvako arahaü hoti khãõàsavo vusitavà katakaraõiya ohitabhàro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano sammada¤¤à vumutto. So dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhekalyàõaü pariyosànakalyàõaü sàtthaü sabya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàseti. Ayaü bhikkhave dutiyo puggalo loke uppajjamàno uppajjati bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Puna ca paraü bhikkhave tasseva satthusàvako sekho hoti pañipado pahussuto sãlavatuppanno. So'pi dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhekalyàõaü pariyosànakalyàõaü sàtthaü sabya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàseti. Ayaü bhikkhave tatiyo puggalo loke uppajjamàno uppajjati bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukàya devamanussànanti. 1. Bhikkhave'ti potthakesu nadissati. [BJT Page 426] [\x 426/] Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Satthà hi loke pañhamo mahesã tassanvayo sàvako bhàvitatto, Athàparo [PTS Page 080] [\q 80/] pàñipado'pi sekho bahussuto sãlavatupapanno. 3. Ete tayo devamanussaseññhà pabhaïkarà dhammamudãrayantà, Apàpuranti amatassa dvàraü yogà pamoventi bahujjane te. 4. Ye satthavàhena anuttarena sudesitaü maggamanukkamanti, Idheva dukkhassa karonti antaü ye appamattà sugatassa sàsane"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 4. 6. (Asubhànupassãsuttaü) 85. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Asubhànupassã bhikkhave kàyasmiü viharatha. ânàpànasati ca vo ajjhattaü parimukhaüsåpaññhità hotu. Sabbasaïkharesu aniccànupassino viharatha. Asubhànupassãnaü bhikkhave kàyasmiü viharataü yo subhàya dhàtuyà ràgànusayo so pahãyati. ânàpànasatiyà ajjhattaü parimukhaü såpaññhitàya ye bàhirà vitakkàsayà [PTS Page 081] [\q 81/] vighàtapakkhikà te na honti. Sabbasaïkhàresu aniccànupassãnaü viharataü yà avijjà sà pahãyati. Yà vijja sà uppajjatã'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Asubhànupassã kàyasmiü ànàpàne patissato, Sabbasaïkhàrasamathaü passaü àtàpi sabbadà. [BJT Page 428] [\x 428/] 3. Sa ce sammaddaso bhikkhu yato tattha vimuccati. Abhi¤¤àvosito santo sa ce yogàtigo munã"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 4. 7. (Dhammànudhammapañipannasuttaü) 86. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Dhammànudhammapañipannassa bhikkuno ayamanudhammo hoti veyyàkaraõàya dhammànudhammapañipanno'yanti. Bhàsamàno dhamma¤¤eva bhàsati no adhammaü. Vitakkayamàno và dhammavitakka¤¤eva vitakketi no adhammavitakkaü. Tadubhayaü abhinivajjetvà upekkhako viharati sato sampajàno'ta. Etamattaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Dhammàràmo [PTS Page 082] [\q 82/] dhammarato dhammaü anuvicintayaü, Dhammaü anussaraü bhikkhu saddhammà na paribhàyati. 3. Caraü và yadi và tiññhaü nisinno uda và sayaü. Ajjhattaü samayaü cittaü santimevàdhigacchatã"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. [BJT Page 430] [\x 430/] 3. 4. 8. (Andhakaraõasuttaü) 87. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tayo'me bhikkhave akusalavitakkà andhakaraõà acakkhukaraõà a¤¤àõakaraõà pa¤¤ànirodhikà vighàtapakkhikà anibbànasaüvattanikà. Katame tayo?. Kàmavitakko bhikkhave andhakaraõo acakkhåkarano a¤¤àõakarano pa¤¤ànirodhiko vighàtapakkhiko anibbànasaüvattaniko. Vyàpàdavitakko bhikkhave andhakaraõo acakkhukaraõo a¤¤àõakaraõo pa¤¤ànirodhiko vighàtapakkhako anibbànasaüvattaniko. Vihiüsàvitakko bhikkhave andhakaraõo acakkhukaraõo a¤¤àõakarano pa¤¤ànirodhiko vighatapakkhiko anibbànasaüvattaniko. Ime kho bhikkhave tayo akusalavitakkà andhakaraõà acakkhukaraõà a¤¤àõakaraõà pa¤¤ànirodikà vighatapakkhikà anibbànasaüvattanikà. Tayo'me bhikkhave kusalavitakkà anandhakaraõà cakkhukaraõà ¤àõakaraõà pa¤¤àvuddhikà avighatapakkhikà nibbànasaüvattanikà katame tayo? Nekkhammavitakko bhikkhave anandhakaraõo cakkhåkaraõo ¤àõakarano pa¤¤àvuddhiko avighatapakkhiko nibbànasaüvattaniko. Avyàpàdavitakko bhikkhave anandhakaraõo cakkhakaraõo ¤àõakaraõo pa¤¤àvuddhiko avighatapakkhiko nibbànasaüvattaniko. Avihiüsàvitakko bhikkhave anandhakarano cakkhukaraõo ¤àõakaraõo pa¤¤àvuddhiko avighàtapakkhiko nibbànasaüvattaniko. [PTS Page 083] [\q 83/] Ime kho bhikkhave tayo kusalavitakkà anandharanà cakkhunaraõà ¤àõakaraõà pa¤¤àvuddhikà avighàtapakkhikà nibbànasaüvattanikà'ti. [BJT Page 432. [\x 432/] ] Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Tayo vitakke kusale vitakkaye Tayo pana akusale niràkare, Sa ve vitakkàni vicàritàni Sameti vuññhiva rajaü samåhataü, Sa ve vitakakåpasamena cetasà Idheva so santipadaü samajjhagà"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 4. 9. (Antaramalasuttaü) 88. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Taye'me bhikkhave antaràmalà antaràmittà antaràsapattà antaràvadhakà antaràpaccatthikà. Katame tayo? Lobhà bhikkhave antaràmalo antaràamitto antaràsapatto antaràvadhako antaràccatthiko. Doso bhikkhave antaràmalo antaràamitto antaràsapatto antaràvadhako antaràpaccatthiko. Moho bhikkhave antaràmalo antaràamittotaràsapatto antaràvadhako antaràpaccatthiko. Ime kho bhikkhave tayo antaràmalà antaràamittà antaràsapattà antaràvadhakà antaràpaccatthikà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Anatthajanano lobho lobhà cittappakopano, Bhayamantarato jàtaü taü jano nàvabujjhati. 3. Luddho [PTS Page 084] [\q 84/] atthaü na jànàti luddho dhammaü na passati, Andhantamaü tadà hoti yaü lobho sahate naraü. [BJT Page 434] [\x 434/] 4. Yo ca lobhaü pahatvàna lobhaneyye na lubbhati, Lobho pahãyate tamhà udabindåva pokkharà. 5. Anatthajanano doso doso cittappakopano, Bhayamantarato jàtaü taü jano nàvabujjhatã. 6. Duññho atthaü na jànàtã duññho dhammaü na passati, Andhantamaü tadà hoti yaü doso sahate naraü. 7. Yo ca dosaü pahatvàna dosaneyye na dussati, Doso pahãyate tamhà tàlapakkaüva pandhanà. 8. Anatthajanano moho cittappakopano, Bhayamantarato jàtaü taü jano nàvabujjhati. 9. Måëho atthaü na jànàti måëho dhammaü na passati, Andhantamaü tadà hoti yaü moho sahate naraü. 10. Yo [PTS Page 085] [\q 85/] ca mohaü pahatvàna mohaneyye na muyhati, Mohaü vihanti so sabbaü àdiccovudayaü tama"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 4. 10 (Devadattasuttaü. ) 89. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tãhi bhikkhave asaddhammehi abhibhåto pariyàdinnacitto devadatto àpàyiko nerayiko kappaññho atekiccho. Katamehi tãhi?. [BJT Page 436] [\x 436/] Pàpicchàya bhikkhave abhibhåto pariyàdinnacitto devadatto àpàyiko nerayiko kappaññho atekiccho. Pàpamittatàya bhikkhave abhibhåto pariyàdinnacitto devadatto àpàyiko nerayiko kappaññho atekiccho. Sati ko pana uttarãkaraõiye oramattakena visesàdhigamena antarà vosànaü àpàdãti. Imehi kho bhikkhave tãhi asaddhammehi abhibhåto pariyàdinnacitto devadatto àpàyiko nerayiko kappaññho atekicchoti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Mà jàtu koci lokasmiü pàpiccho upapajjatu, Tadaminàpi jànàpha pàpicchànaü yathà gati. 3. Paõóito'ti [PTS Page 086] [\q 86/] sama¤¤àto bhàvitatto'ti sammato, Jalaü'va yasasà aññhà devadatto'ti vissuto. 4. So pamàõamanuciõõo1 àsajja naü tathàgataü, Avãcinirayaü patto catudvàraü bhayànakaü. 5. Aduññhassa hi yo dubbhe pàpakammaü akubbato, Tameva pàpaü phåsati duññha cittaü anàdaraü. 6. Samuddaü visakumbhena yo ma¤¤eyya padåsituü, Na so tena padåseyya yasmà2 hi uddhã mahà. 7. Evameva tathàgataü yo vàdena vihiüsati, Samaggataü [PTS Page 087] [\q 87/] santacittaü vàdo tamhi na råhati. 8. Tàdisaü mittaü kubbetha ta¤ca seveyya paõóito, Yassa maggànugo bhikkhu khayaü dukkhassa pàpuõe'ti". Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. Catutthe vaggo. Tassuddànaü: Vutakkà sakkàra sadda cavamàna loke, Asubha dhamma andhakàra malaü devadatto'ti te dasà'ti. 1. Pamàdamanuviõeõà (sã. Mu) 2. Tasmà, sã. Mu. [BJT Page 438] [\x 438/] Pa¤camo vaggo. 3. 5. 1. (Aggappasàdasuttaü) 90. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tayo'me bhikave aggappasàdà. Katame tayo? Yàvatà bhikkhave sattà apadà và dãpadà và catuppadà và bahuppadà và råpino vàaråpino và sa¤¤ino và asa¤¤ino và nevasa¤¤inàsa¤¤ino và, tathàgato tesaü aggamakkhàyati yadidaü arahaü sammàsambuddho. [PTS Page 088] [\q 88/] ye bhikkhave buddhe pasannà agge te pasannà. Agge kho pana pasannànaü aggo vipàko hoti. Yàvatà bhikkhave dhammà saïkhatà và asaïkhatà và viràgo tesaü aggamakkhàyati yadidaümadanimmadano pipàsavinayo àlayasamugghàto raññupacchedo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbàõaü. Ye bhikkhave viràge dhamme pasannà agge te pasannà. Agge kho pana pasannànaü aggo vipàko hoti. Yàvati bhikkhave saïghà và gaõà va tathàgatasàvakasaïgho tesaü aggamakkhàyati. Yadidaü cattàri purisayugàni aññhapurisapuggalà. Esa bhagavato sàvakasaïgho àhuneyyo pàhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Ye bhikkhave saïghe pasannà agge te pasannà agge kho pana pasannànaü aggo vipàko hoti. Ime ko bhikkhave tayo aggappasàdà'ti. Etamatthaü bhagavà avecà. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Aggato ve pasannànaü aggaü dhammaü vijànataü, Agge buddhe pasannànaü dakkhiõeyye anuttare. [BJT Page 440] [\x 440/] 3. Agge dhamme pasannànaü vuràgupasame sukhe, Agge saïghe pasannànaü pu¤¤akkhette anuttare. 4. Aggasmiü [PTS Page 089] [\q 89/] dànaü dadataü aggaü pu¤¤aü pavaóóhati, Aggaü àyu va vaõõo ca yaso kitti sukaü balaü. 5. Aggassa dàtà medhàvi aggadhammasamàhito, Devabhåto manusso và aggappatto pamodatã"ti ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 5. 2. (Jivikàsuttaü) 91. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Antamidaü bhikkhave jivikànaü yadidaü piõóolyaü, abhisàpo'yaü bhikkhave lokasmiü piõóolo vicarasi pattapàõãti. Ta¤ca ko etaü bhikkhave kulaputtà upenti attavasikàattavasaü pañicca, neva ràjàbhinåtà na coràbhinãtà na iõaññhà na bhayaññhà naàjivikapakatà. Api ca kho otiõõamhà jàtiyà jaràya maraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upàyàsehi dukkhàbhikiõõà dukkhaparetà appevanàma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyà pa¤¤àyethàti. Evaü pabbajito càyaü bhikkhave kulaputto hoti abhijjhàlå [PTS Page 090] [\q 90/] kàmesu tibbasàràgo byàpannacitto paduññhamanasaïkappo muññhassati asampajàno asamàhito vibbhantacitto pàkatindriyo. Seyyathàpi bhikkhave chavàlàtaü ubhato padittaü majjheguthagataü neva gàme kaññhatthaü ehati na ara¤¤e, tathåpamàhaü bhikkhave imaü puggalaü vadàmu gihãbhogà ca parihãno sàma¤¤attha¤ca na paripåretã'ti. [BJT Page 442. [\x 442/] ] Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Gihãbhogà capaparihãno sàma¤¤attha¤ca dubaïgo, Paridhaüsamàno pakireti chavàlàtaü va nassati. 3. Kàsàvakaõñhà pahavo pàpadhammà asa¤¤atà, Pàpà pàpehi kammehi nirayaü te upapajjare. 4. Seyyo ayoguëo bhutto tatto aggãsukhåpamo, Ya¤ce bhu¤jeyya dussãlo raññhapiõóaü asa¤¤ato"ti. Ayampi attho vutetà bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 5. 3. (Saïghàñikaõõasuttaü) 92. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Saïghàñikaõõe ce'pi bhikkhave [PTS Page 091] [\q 91/] bhikkhu gahetvà piññhito piññhito anubaddho assa, pàde pàdaü nikkhipanto. So ca hoti abhijjhàlå kàmesu tibbasàràgo byàpannacitto paduññhamanasaükappo muññhassati asampajàno asamàhito vibbhantacitto pàkatindriyo. Atha kho so àrakà'va mayhaü, ahaü ca tassa. Taü kissa hetu: dhammaü hi so bhikkhave bhikkhu na passati dhammaü apassanto na maü passati. Yojanasate ce'pi so bhikkhave bhikkhu vihareyya so ca hoti anabhijjhàlå kàmesu natibbasàràgo abyàpannacitto appaduññhamanasaükappo upaññhitasati sampajàno amàhito ekaggacitto saüvutindriyo. Atha kho so santikeva mayhaü. Ahaü ca tassa. Taü kissa hetu: dhammaü hi so bhikkhave bhikkhå passati dhammaü passanto maü passatãti. [BJT Page 444] [\x 444/] Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Anubaddho'pi ce assa mahiccho ca vighàtavà, Ejànugo anejassa nibbutassa anibbuto, Giddho so vãtagedhassa passa yàva¤ca àrakà. 3. So ca dhammavabhi¤¤àya dhammama¤¤àya paõóito, Rahado'va [PTS Page 092] [\q 92/] nivatai ca anejo våpasammati. 4. Anejo so anejassa nibbutassa nibbuto, Agiddho vãtagedhassa passa yàva¤ca santike'ti". Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 5. 4. (Aggisuttaü) 93. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tayo'me bhikkhave aggã. Katame tayo? Ràgaggi dosaggi mohaggi. Ime kho bhikkhave tayo aggãti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Ràgaggi dahati macce ratte kàmesu mucchite, Dosaggi pana byàpanne nare pàõànipàtino. 3. Mohaggi pana sammåëhe ariyadhamme akovide, Ete aggã ajànanti sakkàyàbhiratà pajà. 4. Te vaóóhayanti nirayaü tiracchàna¤ca yoniyo, Asuraü [PTS Page 093] [\q 93/] pettivisayaü amuttà màrabandhanà. 5. Ye ca rattindivà yuttà sammàsambuddhasàsane, Te nibbàpenti ràgaggiü niccaü asubhasa¤¤ino. 6. Dosaggiü pana mettàya nibbàpenti naruttamà, Mehaggiü pana pa¤¤àya yàyaü nibbedhagàminã. 7. Te nibbàpetvà nipakà rattindivamatandità, Asesaü parinibbanti asesaü dukkhamaccaguü. 8. Ariyaddasà vedaguno sammada¤¤àya paõóità. Jàtikkhayamabhi¤¤àya nàgacchanti punabbhavanti". Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 5. 5. (Upaparikkhasuttaü) 94. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Tathà tathà bhikkhave bhikkhå upaparikkheyya [PTS Page 094] [\q 94/] yathà yathàssa upaparikkhàto bahiddhà cassa v㤤àõaü avikkhittaü hoti visañaü, ajjhattaü asaõñhitaü anupàdàya na paritasseyya. Pahiddhà cassa bhikkhave vi¤¤àõe avikkhitte avisañe sati ajjhattaü asaõñhite anupàdàya aparitassato àyatiü jàti jaràmaraõa dukkhasamudayasambhavo na hotã'ti. Etamatthaü bhagavà avoca tatthetaü iti vuccati: 2. " Sattasaïgapahãõassa nettichinnassa bhikkhuno, Vikkhãõo jàtisaüsàro natthi tassa punabbhavo"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 5. 6. (Kàmåpapatti suttaü) 95. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti mesutaü: 1. Tisso imà bhikkhave kàmuppattiyo. Katamà sisso? Paccupaññhitakàmà, nimmànaratino, paranimmitavasavattino. Imà kho bhikkhave tisso kàmuppattiyo'ti. [BJT Page 448] [\x 448/] Etamatthaü bhagavà aveca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Paccupaññhitakàmà ca ye devà masavattino, Nimmànaratino devà ye ca¤¤e kàmabhogino. 3. Ithebhàva¤¤athàbhàvaü saüsàraü nàtivattare, Etamàdãnavaü ¤atvà kàmabhogesu paõóito, Sabbe pariccaje kàme ye dibbà ye ca mànusà. 4. Piyaråpasàtagadhitaü [PTS Page 095] [\q 95/] chetvà sotaü duraccayaü, Asseü parinibbanti asesaü dukkhamaccaguü. 5. Ariyaddasà vedaguno sammada¤¤àya paõóità, Jàtikkhayamabhi¤¤àya nàgacchanti punabbhava"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 5. 7. (Kàmayogasuttaü) 96. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Kàmayogayutto bhikkhave bhavayogayutto àgàmã hoti àgantà itthattaü. Kàmayogavisa¤¤åtto bhikkhave bhavayogayutto anàgàmã hoti anàgantà itthattaü. Kàmayogavisa¤¤åtto bhikkhave bhavayogavisa¤¤utto arahaü hoti khãõàsavo'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Kàmayogena saüyuttà bhavayogena cåbhayaü, Sattà [PTS Page 096] [\q 96/] gacchanti saüsàraü jàtimaraõagàmino. 3. Ye ca kàme pahàtvàna appattà àsavakkhayaü, bhavayogena saüyuttà ' anàgàmã'ti vuccare. 4. Ye ca kho kinnasaüsayà1 khãõamànapunabbhavà, Te ve pàraü gatà loke ye pattà àsavakkhaya"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. Tatiyabhàõavàraü. 1. Jinnasaüsàrà. Sã. Mu. [BJT Page 450] [\x 450/] 3. 5. 8. (Kalyàõasãla suttaü) 97. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Kalyàõasãlo bhikkhave bhikkhu kalyàõadhammo kalyàõapa¤¤o imasmiü dhammavinaye kevalã våsitavà uttamapuriso'ti vuccati. Katha¤ca bhikkhave bhikkhå kalyàõasãlo hoti? Idha bhikkhave bhikkhå sãlavà hoti pàtimokkhasaüvarasaüvuto viharati, àcàragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassàvã samàdàya sikkhati sikkhàpadesu. Evaü kho bhikkhave bhikkhå kalyàõasãlo hoti. Iti kalyàõasãlo. Kalyàõadhammo ca kathaü hoti? Idha bhikkhave bhikkhu sattannaü bodhipakkhiyànaü dhammànaü bhàvanànuyogamanuyutto viharati. Evaü kho bhikkhave bhikkhå kalyàõadhammo hoti. Iti kalyàõasãlo kalyàõadhammo. Kalyàõapa¤¤o ca kathaü hoti? [PTS Page 097] [\q 97/] idha bhikkhave bhikkhå àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati. Evaü kho bhikkhave bhikkhu salyàõapa¤¤o hoti. Iti kalyàõasãlo kalyàõadhammokalyàõapa¤¤o imasmiü dhammavinaye kevalã vusitavà uttamapuriso'ti vuccatãti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yassa kàyena vàcàya manasà natthi dukkañaü, Taü ve kalyàõasãlo'ti àhu bhikkhuü hirãmanaü. 3. Yassa dhammà subhàvità satta sambodhagàmino, Taü ve kalyàõadhamme'ti àhu bhikkhuü anussadaü. 4. Yo dukkhassa pajànàti idheva khayamattano, Taü ve kalyàõapa¤¤o'ti àhu bhikkhuü anàsavaü. [BJT Page 452] [\x 452/] 5. Tehi dhammehi sampannaü anãghaü chinnasaüsayaü, Asitaü sabbalokassa àhu sabbappahàyinanti" Ayampi atthe vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 3. 5. 9. (Dànasuttaü) 98. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Dvemàni [PTS Page 098] [\q 98/] bhikkhave dànàni àmisadàna¤ca dhammadàna¤ca. Etadaggaü bhikkhave imesaüdvinnaü dànànaü yadidaü dhammadànaü. Dve me bhikkhave saüvibhàgà àmisasaüvibhàge ca dammasaüvibhàgo ca. Etadaggaü bhikkhave imesaü dvinnaü saüvibhàgànaü yadidaü dhammasaüvibhàgo. Dveme bhikkhave anuggahà àmisànuggaho ca dhammànuggaho ca. Etadaggaü bhikkhave imesaü dvinnaü anuggahànaü yadidaü dhammànuggahoti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yamàhu dànaü paramaü anuttaraü Yaü saüvibhàgaü bhagavà avaõõayã, Aggamhi khettamhã pasannacitto Vi¤¤å pajànaü ko na yajetha kàle. 3. Ye ceva bhàsanti suõanti cåbhayaü Pasannacittà sugatassa sàsane, Tesaü so attho paramo visujjhati Ye appamattà sugatassa sàsane"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. [BJT Page 454] [\x 454/] 3. 5. 10. (Tevijjasuttaü) 99. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Dhammenàhaü bhikkhave tevijjaü bràhmaõaü pa¤¤àpemi nतaü lapitalàpanamattena. Katha¤ca bhikkhave dhammena tevijjaü bràhmaõaü pa¤¤àpemi nतaü lapitalàpanamattena? Idha bhikkhave bhikkhå anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati. Seyyathãdaü: [PTS Page 099] [\q 99/] ekampi jàtiü dve'pi jàtiyo tisso'pi jàtiyo catasso'pi jàtiyo pa¤ca'pi jàtiyo dasa'pi jàtiyo vãsampi jàtiyayo tiüsampi jàtiya cattàëisampi jàtiyo pa¤¤àsampi jàtiyojàtisatampi jàtisahassampi jitisatasahassampi aneke'pi saüvaññakappe aneke'pi vivaññakappeaneke'pi saüvaññavivaññakappe amutràsaü evaünàmo evaügotto evaüvaõõo evamàhàro evaüsukhadukkhapañisaüvedi evamàyupariyanto. So tato cuto amutra upapàdiü1. Tatràpàsiü evaünàmo evaügotto evaüvaõõo evamàhàro evaüsukhadukkhapañisaüvedã evamàyupariyanto. Se tato cuto idhåpapannoti. Itã sàkàraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati. Ayamassa pañhamà vijjà adhigatà hoti, avijjà vihatà vijjà uppannà, tamo vihato àloko uppanno yathà taü appamattassa àtàpino pahitattassa viharato. Punaca paraü bhikkhave bhikkhu dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena satte passati cavamàne upapajjamàne hãne paõite suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathàkammåpage satte pajànàti: ime vata bhento sattà kàyaduccaritena samannàgatà, vacãduccaritena samannàgatà, manoduccaritena samannàgatà, ariyànaü upavàdakà micchàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà. Te kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. Ime và pana bhonto sattà kàyasucaritena samannàgatà vacãsucarine samannàgatà, manosucarine samannàgatà, [PTS Page 100] [\q 100/] ariyànaü anupavàdakà, sammàdiññhikà sammàdiññhikammasamàdànà. Te kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapannà'ti. Iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena satte passati cavamàne upapajjamàne hãne paõite suvaõõe dubbaõõe sugate duggate. Yathàkammåpage satte pajànàti. Ayamassa dutiyà vijjà adhigatà hoti, avijjà vihatà, vijjà uppannà, tamo vihato, àloko uppanno, yathà taü appamattassa àtàpino pahitattassa viharato. 1. Udapàdiü- katthaci. [BJT Page 456] [\x 456/] Punacaparaü bhikkhave bhikkhu àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññhevadhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati. Ayamassa tatiyà vijjà adhigatà hoti, avijjà vihatà, vijjà uppannà, tamo vihato, àloko uppanno, yathà taü appamattassa àtàpino pahãtattassa viharato. Evaü kho ahaü bhikkhave dhammena tevijjaü bràhmanaü pa¤¤àpemi nतaü lapitalàpanamattenà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tattheta iti vuccati: 2. "Pubbenivàsaü yo vedi saggàpàya¤ca passati, Atho jàtikkhayaü patto abhi¤¤à vosito muni. 3. Etàhi [PTS Page 101] [\q 101/] tãhi vijjàhi tevijjo hoti bràhmaõo. Tamahaüvadàmi tevijjaü nतaü lapitalàpananti. " Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. Pa¤came vaggo Tassuddànaü: Pasàdajãvitasaüghàñi aggi upaparikkhayà Upapatti kàma kalyàõaü dànaü dhammena tedasà'ti Tikanipàto niññhito [BJT Page 458] [\x 458/] Catukkanipato 4. 1. 1. (Bràhmaõasuttaü) 100. Vuttaü hetaü bagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Ahamasmi bhikkhave bràhmaõo yàcayogo sadà payatapàõã antimadehadharo anuttaro bhisakko sallakatto. 1 Tassa me tumhe puttà orasà mukhato jàtà dhammajà dhammanimmità dhammadàyàdà no àmisadàyàdà. Dve'màni bhikkhave dànàni àmisadàna¤ca dhammadàna¤ca. [PTS Page 102] [\q 102/] etadaggaü bhikkhave imesaü dvinnaü dànànaü yadidaü dhammadànaü. Dve'me bhikkhave saüvibhàgà àmisasaüvibhàgo ca dhammasaüvibhàgo ca. Etadaggaü bhikkhave imesaü dvinnaü saüvibhàgànaü yadidaü dhammasaüvibhàgo. Dve'me bhikkhave anuggahà àmisànuggaho ca dhammànuggaho ca. Etadaggaü bhikkhave imesaü dvinnaü anuggahànaü yadidaü dhammànuggaho. Dve'me bhikkhave yàgà àmisayàgo ca dhammayàgo ca. Etadaggaü bhikkhave imesaü dvinnaü yàgànaü yadidaü dhammayàgoti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yo dhammayàgaü ayaji amaccharã Tathàgato sabbabhåtànukampã, Taü tàdisaü devamanussaseññhaü Sattà namassanti bhavassa pàragu"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Eti me sutanti. 1. Sallakatto. [BJT Page 460] [\x 460/] 4. 1. 2. (Caturanavajjasuttaü) 101: Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Cattàrimàni bhikkhave appàni ceva sulabhàni ca tàni ca anavajjàni. Katamàni cattàri? Paüsukulaü bhikkhave cãvarànaü appaü ca sulabhaü ca ta¤ca anavajjaü. Piõóiyàlopo bhikkhave bhojanànaü appaü ca sulabhaü ca ta¤cà anavajjaü. Rukkhamålaü bhikkhave senàsànaü [PTS Page 103] [\q 103/] appaü ca sulabhaü ca ta¤ca anavajjaü. Påtimuttaü bhikkhave bhesajjànaü appaü ca sulabhaü ca ta¤ca anavajjaü. Imàni kho bhikkhave cattàri appàni ceva sulabhàni ca tàni ca anavajjàni. Yato kho bhikkhave bhikkhu appena ca tuññho hoti sulabhena ca. Imassàhaü a¤¤ataraü sàma¤¤aïganti vadàmã'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Anavajjena tuññhassa appena sulabhena ca, Na senàsanamàrabbha cãvaraü pànabhojanaü, Vighàto hoti cittassa disà nappañiha¤¤ati. 3. Ye cassa dhammà akkhàtà sàma¤¤assànulomikà, Adhiggahãtà tuññhassa appamattassa bhikkhuno. "1 Ayampi attho vutte bhagavatà. Iti me sutanti. 4. 1. 3. (âsavakkhayasuttaü) 102. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1: Jànato'haü bhikkhave passato àsavànaü khayaü vadàmi, no ajànato apassato. Ki¤ca bhikkhave jànato kiü passato àsavànaü khayo hoti? 1. Sikkhato, (sã. Ka) sã. A. Mu. 462 Idaü dukkhanti bhikkhave jànato passato àsavànaü khayo [PTS Page 104] [\q 104/] hoti. Ayaü dukkhasamudayoti bhikkhave jànato passato àsavànaü khayo hoti. Ayaü dukkhanirodho'ti bhikkhave jànato passato àsavànaü khayo hoti. Ayaü dukkhanirodhagàminã pañipadà'ti bhikkhave jànato passato àsavànaü khayo hoti. Evaü kho bhikkhave jànato evaü passato àsavànaü khayo hotã'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Sekhassa sukkhamànassa ujumaggànusàrino, Khayasmiü pañhamaü ¤àõaü tato a¤¤à anuttarà. 3. Tato a¤¤à vumuttassa vimutti¤àõamuttamaü, Uppajjati khaye ¤àõaü khãõà saüyojanà iti. 4. Na tvevidaü1 kusãtena bàlena avijànatà, Nibbànaü adhigantabbaü sabbaganthappamocana"nti Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 4. 1. 4. (Samaõabràhmaõasuttaü) 103. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Ye hi keci bhikkhàve samaõà và bràhmaõà [PTS Page 105] [\q 105/] và idaü dukkhanti yathàbhåtaü nappajànanti, ayaü dukkhasamudayo'tiyathàbhåtaü nappajànanti, ayaü dukkhanirodho'ti yathàbhåtaü nappajànanti, ayaü dukkhanirodhagàminã pañipadà'ti yathàbhåtaü nappajànanti, na me te bhikkhave samaõà và bràhmaõà và samaõesu và samaõasammatà bràhmaõesu và bràhmaõasammatà, na ca panete àyasmanto sàma¤¤atthaü và brahma¤¤atthaü và diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharanti. Ye ca kho keci samaõà và bràhmaõà và idaü dukkhanti yathàbhåtaü pajànanti. Ayaü dukkhasamudayo'ti yathàbhåtaü pajànanti, ayaü dukkhanirodho'ti yathàbhåtaü pajànanti, ayaü dukkhanirodhagàminã pañipadà'ti yathàbhåtaü pajànanti. Te kho'me bhikkhave samaõà và bràhmaõà và samaõesu ceva samaõasammatà bràhmaõesu ca bràhmaõasammatà. Te ca panàyasmanto sàma¤¤attha¤ca buhma¤¤attha¤ca diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharantã'ti. 1. Na tevidaü- sã. A. Mu, [BJT Page 464] [\x 464/] Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Ye [PTS Page 106] [\q 106/] dukkhaü nappajànanti atho dukkhassasambhavaü, Yattha ca sabbaso dukkhaü asesaü uparujjhati, Ta¤ca maggaü na jànanti dukkhåpasamagàminaü. 3. Cetovimuttihãnà te atho pa¤¤àvimuttiyà, Abhabbà te antakiriyàya te ve jàtijaråpagà 4. Ye ca dukkhaü pajànanti atho dukkhassa sambhavaü, Yattha ca sabbaso dukkhaü asseü uparujjhati, Ta¤ca maggaü pajànanti dukkhåpasamagàminaü. 5. Cetovimuttisampannà atho pa¤¤àvimuttiyà, Bhabbà te antakiriyàya na te jàtijaråpagà"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 4. 1. 5. (Sãlasampannasuttaü) 104. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Ye te bhikkhave bhikkhå sãlasampannà samàdhisampannà [PTS Page 107] [\q 107/] pa¤¤àsampannà vumuttisampannà vimutti¤àõadassanasampannà ovàdakà vi¤¤àpakà sandassakà samàdapakà samuttejakà sampahaüsakà alaü samakkhàtàro saddhammassa. Dassanampahaü bhikkhave tesaü bhikkhånaü bahåpakàraü vadàmi. Savaõampahaü bhikkhave tesaü bhikkhånaü bahåpakàraü vadàmi. Upasaïkamanampahaü bhikkhave tesaü bhikkhånaü bahåpakàraü vadàmi. Payirupàsanampahaü bhikkhave tesaü bhikkhånaü pahåpakàraü vadàmi. Anussaraõampahaü bhikkhave tesaü bhikkhånaü pahåpakàraü vadàmi. Anupabbajjampahaü bhikkhave tesaü bhikkhånaü bahåpakàraü vadàmu. [BJT Page 466] [\x 466/] Taü kissa hetu? Tathàråpe bhikkhave bhikkhå sevako bhajato payirupàsato aparipåro'pi sãlakkhandho bhàvanàpàripåriü gacchati. Aparipåro'pi samàdhikkhandho bhàvanàpàripåriü gacchàti. Aparipåro'pi [PTS Page 108] [\q 108/] pa¤¤àkkhandho bhàvanàpàripåriü gacchati. Aparipåro'pi vimuttikkhandho bhàvanàpàripåriü gacchati. Aparipåro'pi vumutti¤àõadassanakkhandho bhàvanàpàripåriü gacchati. Evaråpà ca te bhikkhave, bhikkhå satthàroti'pi vuccanti, satthavàhàti'pi vuccanti, raõa¤jahàti'pi vuccanti, tamonudàti'pi vuccanti, àlokakaràti'pi vuccanti, obhàsakaràti'pi vuccanti, pajjotakaràti'pi vuccanti, ukkàdhàràti'pi vuccanti, pabhaïkaràti'pi vuccanti, ariyàti'pi vuccanti, cakkhumantoti'pi vuccantã ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Pàmojjakaraõaññhànaü1 evaü hoti vijànataü, Yadidaü bhàvitattànaü ariyànaü dhammajivinaü. 3. Te jotayanti saddhammaü bhàsayanti pabhaïkarà, âlokakaraõà dhãrà cakkhumanto raõa¤jahà. 4. Yesaü ce sàsanaü sutvà sammada¤¤àya paõóità, Jàtikkhayamabhi¤¤àya [PTS Page 109] [\q 109/] nàgacchanti punabbhavanti. " Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 4. 1. 6. (Taõhuppàdasuttaü) 105. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Cattàro've bhikkhave tanhuppàdà yattha bhikkhuno tanhà uppajjamànà uppajjati. Katame cattàro?. Cãvarahetu và bhikkhave bhikkhuno taõhà uppajjamànà uppajjati. Piõóapàtahetu và bhikkhave bhikkhuno taõhà uppajjamànà uppajjati. Senàsanahetu và bhikkhave bhikkhuno taõhà uppajjamànà uppajjati. Itibhavàbhavahetu và bhikkhave bhikkhuno taõhà uppajjamànà uppajjati. 1. Pàmujjakaraõaññhànaü. Sã. Mu. [BJT Page 468] [\x 468/] Ime kho bhikkhave cattàro taõahuppàdà yattha bhikkhuno taõhà uppajjamànà uppajjatãti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Taõhàdutiyo puriso dãghamaddhàna saüsaraü, Itthambhàva¤¤athàbhàvaü saüsàraü nàtivattati. 3. Evamàdãnavaü ¤atvà tanhaü dukkhassa sambhavaü, Vãtataõho ànàdàno sato bhikkhu paribbaje"ti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 4. 1. 7. (Sabrahmakasuttaü) 106. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Sabrahmakàni bhikkhave'tàni kulàni yesaü puttànaü màtàpitaro ajjhàgàre påjità honti. Sapubbadevakàni1 [PTS Page 110] [\q 110/] bhikkhave, tàni kulàni yesaü puttànaü màtàpitaro ajjhàgàre påjità honti, sapubbàcariyakàni bhikkhave, tàni kulàni yesaü puttànaü màtàpitaro ajjhàgàre påjità honti. Sàhuneyyakàni bhikkhave, tàni kulàni yesaü puttànaü màtàpitaro ajjhàgàre påjità honti. Brahmà'ti bhikkhave, màtàpitunna etaü adhivacanaü. Pubbadevà'ti bhikkhave, màtàpitunnaü etaü adhivacànaü. Pubbàcariyà'ti bhikkhave, màtàpitunnaü etaü adhivacanaü. âhuneyyà'ti bhikkhave, màtàpitunnaü etaü adhivacanaü. Taü kissa hetu?. Bahåpakàrà bhikkhave màtàpitaro puttànaü àpàdakà posakà imissa lokassa dassetàro'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Brahmà'ti màtàpitaro pubbàcariyà'ti vuccare, âhuneyyà ca puttànaü pajàya anukampakà. 1. Sapubbadevatàni sã. Mu. [BJT Page 470] [\x 470/] 3. Tasmà hi ne namasseyya sakkaheyyàtha paõóito, Annena [PTS Page 111] [\q 111/] atha1 pànena vatthena sayanena ca, Ucchàdanena nahàpanena pàdànaü dhovanena ca. 4. Tàya naü pàrivariyàya màtàpitusu paõóità, Idheva2 naü pasaüsanti pecca sagge ca medatã"tã. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 4. 1. 8 (Bahukàrasuttaü) 107. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Pahåkàrà bhikkhave bràhmaõagahapatikà tumhàkaü ye te paccupaññhità cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrehi. Tumhe'pi bhikkhave pahåpakàrà bràhmaõagahapatikànaü yaü nesaü dhammaü desetha àdikalyàõaü majjhekalyàõaü pariyesànakalyàõaü ttaü sabya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàsetha. Evamidaü bhikkhave a¤¤ama¤¤aü nissàya brahmacariyaü vussati oghassa nittharaõatthàya sammà dukkhassa antakiriyàyà'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Sàgàrà anagàrà ca ubho a¤¤o¤¤anissità, âràdhayanti saddhammaü yogakkhemaü anuttaraü. 3. Sàgàresu [PTS Page 112] [\q 112/] ca cãvaraü paccayaü sayanàsanaü, Anàgàrà pañicchanti parissayavinodanaü. 4. Sugataü pana nissàya gahaññhà gharamesino, Saddahàno arahataü ariyapa¤¤àya jhàyino. 5. Idha dhammaü caritvana maggaü sugatigàminaü, Nandino devalokasmiü modanti kàmakàmino'ti. " Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 1. Atho0 machasaü. [PTS 1.] Idhaceva katthaci. [BJT Page 472] [\x 472/] 4. 1. 9. (Kuhasuttaü) 108. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Ye kecà bhikkhave bhikkhå kuhà thaddhàlapà siïgã unnaëà asamàhità, na me te bhikkhave bhikkhå màmakà, apagatà ca te bhikkhave bhikkhå imasmà dhammavinayà. Na ca te bhikkhave bhikkhå imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü àpajjanti. Ye ca kho bhikkhave bhikkhå nikkuhà nillapà dhãrà atthaddhà susamàhità, te kho me bhikkhave bhikkhå màmàkà, anapagatà ca te bhikkhave bhikkhå imasmà dhammavinayà. Te bhikkhave bhikkhå imasmiü dhammavinaye [PTS Page 113] [\q 113/] vuddhiü viråëhiü vepullaü àpajjantã'ti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Kuhà thaddhà lapà siïgã unnaëà asamàhità, Na te dhamme viråhanti sammàsambuddhadesite. 3. Nikkuhà nillapà dhãrà atthaddhà susamàhità, Te ce dhamme viråhanti sammàsambuddhadesite"ti. Ayampi atthe vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 4. 1. 10. (Purisapiyaråpasuttaü) 1. Seyyathàpi bhikkhave, puriso nadiyà sotena [PTS Page 114] [\q 114/] ovuyheyya piyaråpalàtaråpena. Tamenaü cakkhåmà puriso tãre ñhito disvà evaü vadeyya, "ki¤càpi kho tvaü ambho purisa nadiyà sotena ovuyhasi piyaråpasàtaråpena, attha cettha heññhà rahado saåmã sàvañño sagaho sarakkhaso, yaü tvaü amebhà purisa, pàpuõitvà maraõaü và nigacchasi maraõamattaü và dukkhanti. " Atha kho so bhikkhave puriso tassa purisassa saddaü sutvà hatthehi ca pàdehi ca pañisotaü vàyameyya. [BJT Page 474] [\x 474/] Upamà kho me ayaü bhikkhave katà atthassa vi¤¤àpanàya. Ayamettha atthe: Nadiyà soto'ti kho bhikkhave, taõhàyetaü adhivacanaü. Piyaråpasàtaråpanti kho bhikkhave channetaü ajjhattikànaü àyatanànaü adhivacanaü. Heññhàharado'ti kho bhikkhave, pa¤cannaü orambhàgiyànaü saüyojanànaü adhivacanaü. Saåmãti kho bhikkhave, kodhåpàyàsassetaü adhivacanaü. Sàvañño'ti kho bhikkhave, pa¤cannetaü kàmaguõànaü adhivacanaü. Sagaho sarakkhaso'ti kho bhikkhave màtugàmassetaü adhivacanaü. Pañisoto'ti kho bhikkhave, [PTS Page 115] [\q 115/] nekkhammassetaü adhivacànaü ÷atthehi ca pàdehi ca vàyàmo'ti kho bhikkhave, viriyàrambhassetaü adhivacanaü. Cakkhumà puriso tãre ñhito'ti kho bhikkhave, tathàgatassetaü adhivacanaü arahato sammàsambuddhassàti. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Sahàpi dukkhena jaheyya kàme Yogakkhemaü àyatiü patthayàno1 Sammappajàno suvimuttacitto Vimuttiyà phassaye tattha tattha Sa vedagu vusitabrahmacariyo Lokantagu pàragato'ti vuccatã"ti Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. 4. 1. 11. (Carasuttaü) 110. Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Carato cepi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và. Ta¤ce bhikkhave bhikkhå adhivàseti nappajahati na vinodeti na byantãkaroti na anabhàvaü gameti, carampi bhikkhave bhikkhå evambhåto anàtàpã anottappã satataü [PTS Page 116] [\q 116/] samitaü kusãto hãnaviriyo'ti vuccati. hitassa ce'pi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavitakkovà vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và. Ta¤ce bhikkhave bhikkhå adhivàseti nappajahati na vinodeti na byantãkahoti na anabhàvaü gameti, ñhito'pi bhikkhave bhikkhå evamabhåto anàtàpã anottappã satataü samitaü kusãto hãnaviriyo'ti vuccati. 1. Patthamàno. Sãmu. [BJT Page 476] [\x 476/] Nisinnassa cepi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và. Ta¤ce bhikkhave bhikkhå adhivàseti nappajahati na vinodeti na byantãkaroti na anabhàvaü gameti, nisinno'pi kho bhikkhave bhikkhå evambhåto anàtàpã anottappã satataü samitaü kusãto hãnaviriyo'ti vuccati. Sayànasasa ce'pi bhikkhave bhikkhuno jàgarassa uppajjati kàmavitakkovà vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và. Ta¤ce bhikkhave bhikkhå adhivàseti nappajahati na vinodeti na byantãkahoti na anabhàvaü gameti, sayàno'pi bhikkhave bhikkhå jàgaro evamabhåto anàtàpã anottappã satataü samitaü kusãto hãnaviriyo'ti vuccati. Carato cepi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và. Ta¤ce bhikkhave bhikkhå nàdhivàseti pajahati vinodeti byantãkaroti anabhàvaü gameti, carampi bhikkhave bhikkhå evambhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto'ti vuccati. hitasasa ce'pi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavitakkovà vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và. Ta¤ce bhikkhave bhikkhå nàdhivàseti pajahati vinodeti byantãkaroti anabhàvaü gameti, ñhito'pi bhikkhave bhikkhå evamabhåto àtàpã ottappã [PTS Page 117] [\q 117/] satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto'ti vuccati. Hãnaviriyo'ti vuccati. Nisinnassa cepi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và. Ta¤ce bhikkhave bhikkhå nàdhivàseti pajahati vinodeti byantãkaroti anabhàvaü gameti, nisinno'pi bhikkhave bhikkhå evambhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto'ti vuccati. Sayànasasa ce'pi bhikkhave bhikkhuno jàgarassa uppajjati kàmavitakkovà vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và. Ta¤ce bhikkhave bhikkhå nàdhivàseti pajahati vinodeti byantãkaroti anabhàvaü gameti, sayàno'pi bhikkhave bhikkhå jàgaro e vamabhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto'ti vuccati. [BJT Page 478] [\x 478/] Etamattha bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Caraü và yadi và tiññhaü nisinno uda và sayaü, Yo vitakkaü vitakketi pàpakà gehanissitaü. 3. Kummaggaü pañipanno so mohaneyyesu mucchito, Abhabbo tàdiso bhikkhu phuññhuü sambodhimuttamaü. 4. Yo caraü và'tha tiññhaü và nisinno uda và sayaü, Vitakkaü samayitvàna vitakakåpasame [PTS Page 118] [\q 118/] rato, Bhabbo so tàdiso bikkhå phuññhuü sambodhimuttamanti". 4. 1. 12. (Sampantasãlasuttaü) 111. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti mesutaü: 1. Sampannasãlà bhikkhave viharatha, sampannapàtimekkhà. Pàkimokkhasaüvarasaüvutà viharathaàcàragocarasampannà anumattesu vajjesu bhayadassàvã, samàdàya sikkhatha sikkhàpadesu. Sampannasãlànaü bhikkhave viharataü sampannapàtimokkhànaü pàtimokkhasaüvarasaüvutànaü viharataü àcàragocarasampannànaü anumattesu vajjesu bhayadassàvãnaü samàdàya sikkhataü sikkhàpadesu, kissa bhikkhave uttariü karaõãyaü? Carato ce'pi bhikkhave bhikkhuno abhijjhà vigatà hoti, vyàpàdo vigato hoti, thãnamiddhaü vigataü hoti, uddhaccakukkuccaü [PTS Page 119] [\q 119/] vigataü hoti, vicikicchà pahãõà hoti. âraddhaü hoti viriyaü asallãnaü, upaññhità sati asammuññhà, 1 passaddho kàyo asàraddho, samàhitaü cittaü ekaggaü, carampi bhikkhave bhikkhå evambhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriye pahitatto'ti vuccati. 1. Apammuññhà. (Machasaü) [BJT Page 480] [\x 480/] hitassa ce'pi bhikkhave bhikkhuno abhijjhà vigatà hoti, vyàpàdo vigato hoti, thãnamiddhaü vigataü hoti, uddhaccakukkuccaü vigataü hoti, vicikicchà pahãõà hoti. âraddhaü hoti viriyaü asallãnaü, upaññhità sati asammuññhà, 1 passaddho kàyo asàraddho, samàhitaü cittaü ekaggaü, ñhito'pi bhikkhave bhikkhå evambhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriye pahitatto'ti vuccati. Nisinnassa ce'pi bhikkhave bhikkhuno abhijjhà vigatà hoti, vyàpàdo vigato hoti, thãnamiddhaü vigataü hoti, uddhaccakukkuccaü vigataü hoti, vicikicchà pahãõà hoti. âraddhaü hoti viriyaü asallãnaü, upaññhità sati asammuññhà, 1 passaddho kàyo asàraddho, samàhitaü cittaü ekaggaü, nisinno'pi bhikkhave bhikkhå evambhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriye pahitatto'ti vuccati. Sayànassa ce'pi bhikkhave [PTS Page 120] [\q 120/] bhikkhuno abhijjhà vigatà hoti, vyàpàdo vigato hoti, thãnamiddhaü vigataü hoti, uddhaccakukkuccaü vigataü hoti, vicikicchà pahãõà hoti. âraddhaü hoti viriyaü asallãnaü, upaññhità sati asammuññhà, 1 passaddho kàyo asàraddho, samàhitaü cittaü ekaggaü, sayàno'pi bhikkhave bhikkhå evambhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriye pahitatto'ti vuccati. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Yataü care yataü tiññhe yataü acche yataü saye, Yataü sammi¤jaye bhikku yatamenaü pasàraye. 3. Uddhaü tiriyaü apàcãnaü yàvatà jagato gati, Samavekkhità ca dhammànaü khandhànaü udayabbayaü. 4. Evaü [PTS Page 121] [\q 121/] vihàrimàtàpiü santavuttimanuddhataü, Cetosamathasàmãciü sikkhamànaü sadà sataü, Satataü pahitattoti àhu bhikhuü tathàvidha"nti. Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. [BJT Page 482] [\x 482/] 4. 1. 13. (Lokàvabodhasuttaü) 112. Vuttaü hetaü bhagavatà. Vuttamarahatà'ti me sutaü: 1. Loko bhikkhave tathàgatena abhisambuddho. Lokasmà tathàgato visa¤¤åtto. Lokasamudayo bhikkhave tathàgatena abisambuddho lokasamudayo tathàgatassapahãno. Lokanirodho bhikkhave tathàgatena abhisambuddho. Lokanirodho tathàgatassa sacchikato. Lokanirodhagàminã pañipadà bhikkhave tathàgatena abhisambuddhà. Lokanirodhagàminã pañipadà tathàgatassa bhavità. Yaü bhikkhave sadevakassa lokassa samàrakassa sabrahmakassa, sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadevamanussàya diññhaü sutaü mutaü vi¤¤àtaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasà, yasmàtaü tathàgatena abhisambuddhaü, tasmà tathàgato'ti vuccati. Ya¤ca bhikkhave rattiü tathàgato anuttaraü sammàsambodhiü abhisambujjhati, ya¤ca rattiü anupàdisesàya nibbànadhàtuyà parinibbàyati, yaü etasmiü antare bhàsati lapati niddisati, [PTS Page 122] [\q 122/] sabbaü taü tatheva hoti. No a¤¤athà. Tasmà tathàgato'ti vuccati. Yathàvàdi bhikkhave tathàgato tathàkàrã. Yathàkàrã tathàgato tathàvàdã. Iti yathàvàdãtatàkàrã, yathàkàrã tathàvàdã. Tasmà tathàgato'ti vuccati. Sadevake bhikkhave loke samàrake sabrahmake, sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadevamanussàya tathàgato abibhu anabhubhuto. A¤¤adatthudaso vasavattã. Tasmà tathàgato'ti vuccatãtu. Etamatthaü bhagavà avoca. Tatthetaü iti vuccati: 2. "Sabbalokaü abi¤¤àya sabbaloke yathàtathaü, Sabbalokavisaüyutto sabbaloke anåpayo. [BJT Page 484] [\x 484/] 3. Sabbe sabbabhibhu dhãro sabbagatthappamocano, Phuññhassa paramà santi nibbànaü akutohayaü. 4. Esa [PTS Page 123] [\q 123/] khãõàsavo buddho anãgho chinnasaüsayo, Sabbakammakkhayaü patto vimutto upadhisaïkhaye. 5. Esa so bhagavà buddho esa sãho anuttaro, Sadevakassa lokassa brahmacakkaü pavattayã. 6. Iti devà manussà ca ye buddhaü saraõaü gatà, Saügamma taü namassanti mahantaü vãtasàradaü. 7. Danto damayataü seññho santo samayataü isi, Mutto mocayataü aggo tiõõo kàrayataü varo. 8. Iti hetaü namassanti mahantaü vãtasàradaü, Sadevakasmiü lokasmiü natthi te pañipuggalo'ti". Ayampi attho vutto bhagavatà. Iti me sutanti. Catukkanipàto niññhitoba Tassuddànaü: Bràhmaõa [PTS Page 124] [\q 124/] cattàri jànaü samaõa sãlà taõhà brahmà Bahåkàrà kuha purisà cara sampanna lokena terasa'ti. Sattavãsekanipàtaü dukaü bàvãsa suttasaïgahitaü Samapa¤¤àsamatha tikaü terasa catukka¤ca iti yamidaü, Dvidasuttarasuttasate saïgayitvà samàdahiüsu purà Arahanto ciraññhitiyà tamàhu nàmena itivuttakanti Itivuttakapàëi niññhità. Jaya