Itivuttaka Based on the edition by Ernst Windisch, London : Pali Text Society 1889 (Reprinted 1948, 1975) Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 12.2.2015] NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. PLAIN TEXT VERSION (In order to fascilitate word search, all annotations have been removed, and the line breaks of the printed edition have been converted into floating text.) #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS \<...>\ = REDLINE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ Itivuttaka #<[page 001]># %< 1>% Itivuttakaü. NAMO TASSA BHAGAVATO ARAHATO SAMMâSAMBUDDHASSA. [Ekanipàto] 1. (Ek. I.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü: Ekadhammaü bhikkhave pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhammaü? Lobhaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà-ti. Etam-attham bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yena lobhena luddhàse sattà gacchanti duggatiü | taü lobhaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 2. (Ek. I.2) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü: Ekadhammaü bhikkhave pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhammaü? Dosaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà-ti. #<[page 002]># %<2 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yena dosena duññhàse sattà gacchanti duggatiü | taü dosaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||2|| 3. (Ek. I.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü: Ekadhammaü bhikkhave pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhammaü? Mohaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca. tatthetaü iti vuccati: Yena mohena måëhàse sattà gacchanti duggatiü | taü mohaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3|| 4. (Ek. I.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü: Ekadhammaü bhikkhave pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhammaü? Kodhaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yena kodhena kuddhàse sattà gacchanti duggatiü | taü kodhaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| #<[page 003]># %< VAGGA I., SUTTA 7. 3>% 5. (Ek. I.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Ekadhammaü bhikkhave pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhammaü? Makkhaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà-ti. Etamatthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yena makkhena makkhàse sattà gacchanti duggatiü | taü makkhaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||5|| 6. (Ek. I.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Ekadhammaü bhikkhave pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhammaü? Mànaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yena mànena mattàse sattà gacchanti duggatiü | taü mànaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||6|| 7. (Ek. I.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Sabbaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Sabba¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhakkhayàyà-ti. #<[page 004]># %<4 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetam iti vuccati: Yo sabbaü sabbato ¤atvà sabbatthesu na rajjati | sa ve sabbaü pari¤¤à so sabbadukkhaü upaccagà ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||7|| 8. (Ek. I.8) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Mànaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Màna¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhakkhayàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetam iti vuccati: Mànupetà ayaü pajà mànaganthà bhave ratà | mànaü aparijànantà àgantàro punabbhavaü || #<[page 005]># %< VAGGA I., SUTTA 10. 5>% Ye ca mànaü pahatvàna vimuttà mànasaïkhaye | te mànaganthàbhibhåno sabbadukkhaü upaccagun-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||8|| 9. (Ek. I.9) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Lobhaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Lobha¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhakkhayàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetam iti vuccati: Yena lobhena luddhàse sattà gacchanti duggatiü | taü lobhaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||9|| 10. (Ek. I.10) Vuttaü hetam bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dosaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Dosa¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhakkhayàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: #<[page 006]># %<6 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% Yena dosena duññhàse sattà gacchanti duggatiü | taü dosaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||10|| Pàñibhogavaggo pañhamo. Tass -uddànaü: Ràga (1) -dosà (2) atha moho (3) kodha (4) -makkha (5) -mànaü (6) sabbaü (7) | mànato (8) ràga (9) -dosà (10) puna dve pakàsità vaggam-àhu pañhaman-ti || 11. (Ek. II.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Mohaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Moha¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhakkhayàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yena mohena måëhàse sattà gacchanti duggatiü | taü mohaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | #<[page 007]># %< VAGGA II., SUTTA 4. 7>% pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 12. (Ek. II.2) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Kodhaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Kodha¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajaham bhabbo dukkhakkhayàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yena kodhena kuddhàse sattà gacchanti duggatiü | taü kodhaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||2|| 13. (Ek. II.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Makkhaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Makkha¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhakkhayàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yena makkhena makkhàse sattà gacchanti duggatiü | taü makkhaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3|| 14. (Ek. II.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. #<[page 008]># %<8 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Nàhaü bhikkhave a¤¤aü ekanãvaraõampi samanupassàmi yena nãvaraõena nivutà pajà dãgharattaü sandhàvanti saüsaranti yathayidaü bhikkhave avijjànãvaraõaü. Avijjànãvaraõena hi bhikkhave nivutà pajà dãgharattaü sandhàvanti saüsarantãti. Etam-attham bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Natth-a¤¤o ekadhammo pi yeneva nivutà pajà | saüsaranti ahorattaü yathà mohena àvutà || Ye ca mohaü pahatvàna tamokhandhaü padàlayuü | na te puna saüsaranti hetu tesaü na vijjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| 15. (Ek. II.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Nàhaü bhikkhave a¤¤aü ekasaüyojanam-pi samanupassàmi yeneva saüyojanena saüyuttà sattà dãgharattaü sandhàvanti saüsaranti yathayidaü bhikkhave taõhà saüyojanaü. taõhàsaüyojanena hi bhikkhave saüyuttà sattà dãgharattaü sandhàvanti saüsarantãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati. #<[page 009]># %< VAGGA II., SUTTA 6. 9>% Taõhàdutiyo puriso dãgham-addhànaü saüsaraü | itthabhàva¤¤athàbhàvaü saüsàraü nàtivattati || Evam-àdãnavaü ¤atvà taõhàdukkhassa sambhavaü | vãtataõho anàdàno sato bhikkhu paribbaje ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||5|| 16. (Ek. II.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Sekhassa bhikkhave bhikkhuno appattamànasassa anuttaraü yogakkhemaü patthayamànassa viharato ajjhattikaü aïgan-ti karitvà na a¤¤aü ekaïgampi samanupassàmi evaü bahåpakàraü yathayidaü bhikkhave yoniso manasikàro. Yoniso bhikkhave bhikkhu manasi karonto akusalaü pajahati kusalaü bhàvetãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati.{} #<[page 010]># %<10 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% Yoniso manasikàro dhammo sekhassa bhikkhuno | natth-a¤¤o evaü bahåpakàro uttamatthassa pattiyà | yoniso padahaü bhikkhu khayaü dukkhassa pàpuõe ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||6|| 17. (Ek. II.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Sekhassa bhikkhave bhikkhuno appattamànasassa anuttaraü yogakkhemaü patthayamànassa viharato bàhiraü aïgan-ti karitvà na a¤¤aü ekaïgampi samanupassàmi evaü bahåpakàraü yathayidaü bhikkhave kalyàõamittatà. Kalyàõamitto bhikkhave bhikkhu akusalaü pajahati kusalaü bhàvetãti. Etamatthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati. Kalyàõamitto yo bhikkhu sappatisso sagàravo | karaü mittànaü vacanaü sampajàno patissato | pàpuõe anupubbena sabbasaüyojanakkhayan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||7|| 18. (Ek. II.8) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Ekadhammo bhikkhave loke uppajjamàno uppajjati bahujanàhitàya bahujanàsukhàya, #<[page 011]># %< VAGGA II., SUTTA 9. 11>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ bahuno janassa anatthàya ahitàya dukkhàya devamanussànaü. Katamo ekadhammo? Saüghabhedo. Saüghe kho pana bhikkhave bhinne a¤¤ama¤¤aü bhaõóanàni ceva honti, a¤¤ama¤¤aü paribhàsà ca honti, a¤¤ama¤¤aü parikkhepà ca honti, a¤¤ama¤¤aü pariccajanà ca honti, tattha appasannà ceva na-ppasãdanti, pasannàna¤ca ekaccànaü a¤¤athattam hotãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: âpàyiko nerayiko kappaññho saüghabhedako | vaggàràmo adhammaññho yogakkhemato dhaüsati | saüghaü samaggaü bhitvàna kappaü nirayamhi paccatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||8|| 19. (Ek. II.9) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Ekadhammo bhikkhave loke uppajjamàno uppajjati bahujanahitàya bahujanasukhàya, bahuno janassa atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Katamo ekadhammo? #<[page 012]># %<12 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Saüghassa sàmaggã. Saüghe kho pana bhikkhave samagge na ceva a¤¤ama¤¤aü bhaõóanàni honti, na ca a¤¤ama¤¤aü paribhàsà honti, na ca a¤¤ama¤¤aü parikkhepà honti, na ca a¤¤ama¤¤aü pariccajana honti, tattha appasannà ceva pasãdanti pasannàna¤ca bhãyobhàvo hotãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Sukhà saüghassa sàmaggã samaggàna¤c-anuggaho | samaggarato dhammaññho yogakkhemà na dhaüsati | saüghaü samaggaü katvàna kappaü saggamhi modatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||9|| 20. (Ek. II.10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Idhàhaü bhikkhave ekaccaü puggalaü paduññhacittaü evaü cetasà ceto paricca pajànàmi, imamhi càyaü samaye puggalo kàlaü kareyya {yathàbhataü} nikkhitto evaü niraye. Taü kissa hetu? Citta¤-hi-ssa bhikkhave paduññham. Cetopadosahetu kho pana bhikkhave evam-idhekacce sattà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjantãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: #<[page 013]># %< VAGGA III., SUTTA I. 13>% Paduññhacittaü ¤atvàna ekaccaü idha puggalaü | etam-attha¤ca byàkàsi buddho bhikkhånaü santike || Imamhi càyaü samaye kàlaü kayiràtha puggalo | nirayaü upapajjeyya citta¤-hi-ssa padåsitaü || Yathà haritvà nikkhipeyya evam-eva tathàvidho | cetopadosahetå hi sattà gacchanti duggatin-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||10|| Vaggo dutiyo. Tass-uddànaü: Moha (11) -kodhà (12) atha makkho (13) moha (14) -kàmà (15) sekkhà duve (16,17) | bheda (18) -modà (19) puggalo (20) ca vaggam-àhu dutiyan-ti vuccati || 21. (Ek. III.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Idhàhaü bhikkhave ekaccam puggalaü pasannacittaü evaü cetasà ceto paricca pajànàmi, #<[page 014]># %<14 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ imamhi càyaü samaye puggalo kàlaü kareyya {yathàbhataü} nikkhitto evaü sagge. Taü kissa hetu? Citta¤hi-ssa bhikkhave pasannaü. Cetopasàdahetu kho pana bhikkhave evam-idhekacce sattà kàyassa bhedà param-maraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjantãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Pasannacittaü ¤atvàna ekaccaü idha puggalaü | etam-attha¤ca byàkàsi buddho bhikkhånaü santike || Imamhi càyaü samaye kàlaü kayiràtha puggalo | sugatiü upapajjeyya citta¤-hi-ssa pasàdikaü || Yathà haritvà nikkhipeyya evam-eva tathàvidho | cetopasàdahetå hi sattà gacchanti sugatin-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 22. (Ek. III.2) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü.Mà bhikkhave pu¤¤ànaü bhàyittha, #<[page 015]># %< VAGGA III, SUTTA 2. 15>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ sukhass-etaü bhikkhave adhivacanaü, iññhassa kantassa piyassa manàpassa, yad-idaü pu¤¤àni. Abhijànàmi kho panàhaü bhikkhave dãgharattaü katànaü pu¤¤ànaü dãgharattaü iññhaü kantaü piyaü manàpaü vipàkaü paccanubhåtaü. Satta vassàni mettacittaü bhàvetvà satta saüvaññavivaññakappe na-yimaü lokaü punar-àgamàsi, saüvaññamàne sudaü bhikkhave kappe àbhassaråpago homi, vivaññamàne kappe su¤¤aü brahmavimànaü upapajjàmi. Tatra sudaü bhikkhave brahmà homi mahàbrahmà abhibhå anabhibhåto a¤¤adatthudaso vasavattã. Chattiüsakkhattuü kho panàhaü bhikkhave sakko ahosiü devànam-indo, anekasatakkhattuü ràjà ahosiü, cakkavattã dhammiko dhammaràjà càturanto vijitàvã janapadatthàvariyappatto sattaratanasamannàgato. Ko pana vàdo padesa-rajjassa? Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi. Kissa nu kho me idaü kammassa phalaü, kissa kammassa vipàko, yenàhaü etarahi evaü mahiddhiko evaü mahànubhàvo ti? Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi. Tiõõaü kho me idaü kammànaü phalaü, tiõõaü kammànaü vipàko, yenàhaü etarahi evaü mahiddhiko evaü mahànubhàvo ti, seyyathãdaü dànassa damassa sa¤¤amassà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Pu¤¤am-eva so sikkheyya àyataggaü sukhindriyaü | #<[page 016]># %<16 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% dàna¤ca samacariya¤ca mettacitta¤ca bhàvaye || Ete dhamme bhàvayitvà tayo {sukha-samudraye} | abyàpajjhaü sukhaü lokaü paõóito upapajjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||2|| 23. (Ek. III.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Ekadhammo bhikkhave bhàvito bahulãkato ubho atthe samadhigayha tiññhati diññhadhammika¤ceva atthaü samparàyika¤ca. Katamo ekadhammo? Appamàdo kusalesu dhammesu. Ayaü kho bhikkhave ekadhammo bhàvito bahulãkato ubho atthe samadhigayha tiññhati diññhadhammika¤ceva atthaü samparàyika¤cà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Appamàdaü pasaüsanti pu¤¤akiriyasu paõóità | appamatto ubho atthe adhigaõhàti paõóito || #<[page 017]># %< VAGGO III., SUTTAý 4. 17>% Diññhe dhamme ca yo attho yo cattho samparàyiko | atthàbhisamayà dhãro paõóito ti pavuccatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3|| 24. (Ek. III.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Ekapuggalassa bhikkhave kappaü sandhàvato saüsarato siyà evaü mahà aññhikaïkalo aññhipu¤jo aññhiràsi yathàyaü vepullapabbato, sace saühàrako assa, sambhata¤ca na vinasseyyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Ekass-ekena kappena puggalass-aññhisa¤cayo | siyà pabbatasamo ràsi iti vuttaü mahesinà || So kho panàyaü akkhàto vepullo pabbato mahà | uttaro Gijjhakåñassa Magadhànaü Giribbaje || Yato ca ariyasaccàni sammappa¤¤àya passati || dukkhaü dukkhasamuppàdaü dukkhassa ca atikkamaü | #<[page 018]># %<18 ITIVUTTAKAý, EKANIPâTO,>% ariyaü aññhaïgikaü maggaü dukkhåpasamagàminaü || sa sattakkhattuü paramaü sandhàvitvàna puggalo | dukkhassantakaro hoti sabbasaüyojanakkhayà ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| 25. (Ek. III.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Ekadhammaü atãtassa bhikkhave purisapuggalassa nàhaü tassa ki¤ci pàpakammaü akaraõãyan-ti vadàmi. Katamaü ekadhammaü? Yathayidaü bhikkhave sampajànamusàvàdo ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Ekadhammaü atãtassa musàvàdissa jantuno | vitiõõaparalokassa natthi pàpaü akàriyan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||5|| 26. (Ek. III.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Eva¤-ce bhikkhave sattà jàneyyuü dànasaüvibhàgassa vipàkaü yathàhaü jànàmi, na adatvà bhu¤jeyyuü, na ca nesaü maccheramalaü cittaü pariyàdàya tiññheyya. Yo pi nesaü assa carimo àlopo carimaü kabalaü, tato pi na asaüvibhajitvà bhu¤jeyyuü, sace nesaü pañiggàhakà assu. Yasmà ca kho bhikkhave sattà na evaü jànanti dànasaüvibhàgassa vipàkaü yathàhaü jànàmi, #<[page 019]># %< VAGGO III., SUTTAý 7. 19>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ tasmà adatvà bhu¤janti maccheramala¤ca nesaü cittaü pariyàdàya tiññhatãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Eva¤-ce sattà jàneyyuü yathà vuttaü mahesinà | vipàkaü saüvibhàgassa yathà hoti mahapphalaü || vineyya maccheramalaü vippasannena cetasà | dajjuü kàlena ariyesu yattha dinnaü mahapphalaü || Anna¤ca datvà bahuno dakkhiõeyyesu dakkhiõaü | ito cutà manussattà saggaü gacchanti dàyakà || Te ca saggaü gatà tattha modanti kàmakàmino | vipàkaü saüvibhàgassa anubhonti amaccharà ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||6|| 27. (Ek. III.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Yàni kànici bhikkhave opadhikàni pu¤¤akiriyavatthåni sabbàni tàni mettàya cetovimuttiyà kalaü nàgghanti soëasiü, mettà yeva tàni cetovimutti adhiggahetvà bhàsate ca tapate ca virocati ca. Seyyathà pi bhikkhave yà kàci tàrakaråpànaü pabhà sabbà tà candiyà pabhàya kalaü nàgghanti soëasiü, #<[page 020]># %<20 ITIVUTTAKAý, EKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ candappabhà yeva tà adhiggahetvà bhàsate ca tapate ca virocati ca, evam-eva kho bhikkhave yàni kànici opadhikàni pu¤¤akiriyavatthåni sabbàni tàni mettàya cetovimuttiyà kalaü nàgghanti soëasiü, mettà yeva tàni cetovimutti adhiggahetvà bhàsate ca tapate ca virocati ca. Seyyathà pi bhikkhave vassànaü pacchime màse saradasamaye visuddhe vigatavalàhake nabhe àdicco nabhaü abbhussakkamàno sabbaü àkàsagataü tamagataü abhivihacca bhàsate ca tapate ca virocati ca, evam-eva kho bhikkhave yàni kànici opadhikàni pu¤¤akiriyavatthåni sabbàni tàni mettàya cetovimuttiyà kalaü nàgghanti soëasiü, mettà yeva tàni cetovimutti adhiggahetvà bhàsate ca tapate ca virocati ca. Seyyathà pi bhikkhave rattiyà paccåsasamayaü osadhitàrakà bhàsate ca tapate ca virocati ca, evam-eva kho bhikkhave yàni kànici opadhikàni pu¤¤akiriyavatthåni sabbàni tàni mettàya cetovimuttiyà kalaü nàgghanti soëasiü, #<[page 021]># %< VAGGO III. , SUTTAý 7. 21>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ mettà yeva tàni cetovimutti adhiggahetvà bhàsate ca tapate ca virocati cà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yo ca mettaü bhàvayati appamàõaü patissato | tanu saüyojanà honti passato upadhikkhayaü || Ekam-pi ce pàõam-aduññhacitto mettàyati kusalo tena-hoti | sabbe ca pàõe manasànukampaü pahåtam-ariyo pakaroti pu¤¤aü || Ye sattasaõóaü pathaviü vijitvà ràjãsayo yajamànànupariyagà | (assamedhaü purisamedhaü sammàpàsaü vàjapeyyaü niraggaëaü) mettassa cittassa subhàvitassa kalam-pi te nànubhavanti soëasiü #<[page 022]># %<22 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% (candappabhà tàragaõà va sabbe) Yo na hanti na ghàteti na jinàti na jàpaye | mettaüso sabbabhåtesu veraü tassa na kenacã-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||7|| [Uddànaü] Cittaü jhàyi (21) ubho atthe (23) pu¤¤aü (22) vepullapabbataü (24) | sampajànamusàvàdo (25) dàna¤ca (26) mettabhàva¤ca (27) || Satt-imàni ca suttàni purimàni ca vãsati | ekadhammesu suttantà sattavãsati saïgahà || Ekanipàto niññhito, dve dhamme anukkañi. [Dukanipàto.] 28. (Duk. I.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dvãhi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu diññhe-va dhamme dukkhaü viharati savighàtaü sa-upàyàsaü sapariëàhaü, #<[page 023]># %< VAGGO I., SUTTAý 2. 23>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ kàyassa bhedà param-maraõà duggati pàñikaïkhà. Katamehi dvãhi? Indriyesu aguttadvàratàya ca bhojane amatta¤¤utàya ca. Imehi bhikkhave dvãhi dhammehi samannàgato bhikkhu diññheva dhamme dukkhaü viharati savighàtaü sa-upàyàsaü sapariëàhaü, kàyassa bhedà param-maraõà duggati pàñikaïkhà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Cakkhu sota¤ca ghàna¤ca jivhà kàyo tathà mano | etàni yassa dvàràni aguttàni-dha bhikkhuno || bhojanamhi amatta¤¤å indriyesu asaüvuto | kàyadukkhaü cetodukkhaü dukkhaü so adhigacchati || ôayhamànena kàyena óayhamànena cetasà | divà và yadi và rattiü dukkhaü viharati tàdiso ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 29. (Duk. I.2) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dvãhi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu diññhe-va dhamme sukhaü viharati avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü, kàyassa bhedà param-maraõà sugati pàñikaïkhà. #<[page 024]># %<24 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Katamehi dvãhi? Indriyesu guttadvàratàya ca bhojane matta¤¤utàya ca. Imehi bhikkhave dvãhi dhammehi samannàgato bhikkhu diññhe, va dhamme sukhaü viharati avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü, kàyassa bhedà param-maraõà sugati pàñikaïkhà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Cakkhu sota¤ca ghàna¤ca jivhà kàyo tathà mano | etàni yassa dvàràni suguttàni-dha bhikkhuno || bhojanamhi ca mata¤¤å indriyesu ca saüvuto | kàyasukhaü cetosukhaü sukhaü so adhigacchati || Aóayhamànena kàyena aóayhamànena cetasà | divà và yadi và rattiü sukhaü viharati tàdiso ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||2|| 30. (Duk. I.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dve-me bhikkhave dhammà tapanãyà. #<[page 025]># %< VAGGO I., SUTTAý 4. 25>% Katame dve? Idha bhikkhave ekacco akatakalyàõo hoti akatakusalo akatabhãruttàõo katapàpo katatthaddho katakibbiso. So akataü me kalyàõan-ti pi tappati, kataü me pàpan-ti pi tappati. Ime kho bhikkhave dve dhammà tapanãyà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàyaduccaritaü katvà vacãduccaritàni và manoduccaritaü katvà ya¤ca¤¤aü dosasa¤¤itaü || akatvà kusalaü kammaü katvànàkusalaü bahuü | kàyassa bhedà duppa¤¤o nirayaü so upapajjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3|| 31. (Duk. I.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dve-me bhikkhave dhammà atapanãyà. Katame dve? Idha bhikkhave ekacco katakalyàõo hoti kata-kusalo katabhãruttàõo, akatapàpo akatatthaddho akata-kibbiso. So kataü me kalyàõan-ti pi na tappati, akataü me pàpan-ti pi na tappati. Ime kho bhikkhave dve dhammà atapanãyà ti. #<[page 026]># %<26 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàyaduccaritam hitvà vacãduccaritàni và | manoduccaritaü hitvà ya¤ca¤¤aü dosasa¤¤itaü || akatvàkusalaü kammaü katvàna kusalaü bahuü | kàyassa bhedà sappa¤¤o saggaü so upapajjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| 32. (Duk. I.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Dvãhi bhikkhave dhammehi samannàgato puggalo yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi dvãhi? Pàpakena ca sãlena pàpikàya ca diññhiyà. Imehi kho bhikkhave dvãhi dhammehi samannàgato puggalo yathàbhataü nikkhitto evaü niraye ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Pàpakena ca sãlena pàpikàya ca diññhiyà | etehi dvãhi dhammehi yo samannàgato naro | kàyassa bhedà duppa¤¤o nirayaü so upapajjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||5|| 33. (Duk. I.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dvãhi bhikkhave dhammehi samannàgato puggalo yathàbhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi dvãhi? #<[page 027]># %< VAGGO I., SUTTAý 7. 27>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Bhaddakena ca sãlena bhaddikàya ca diññhiyà. Imehi kho bhikkhave dvãhi dhammehi samannàgato puggalo yathàbhataü nikkhitto evaü sagge ti. Etamatthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Bhaddakena ca sãlena bhaddikàya ca diññhiyà | etehi dvãhi dhammehi yo samannàgato naro | kàyassa bhedà sappa¤¤o saggaü so upapajjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||6|| 34. (Duk. I.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Anàtàpã bhikkhave bhikkhu anottappã abhabbo sambodhàya abhabbo nibbànàya abhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamàya. âtàpã kho bhikkhave bhikkhu ottappã bhabbo sambodhàya bhabbo nibbànàya bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Anàtàpã anottappã kusãto hãnavãriyo | yo thãnamiddhabahulo ahirãko anàdaro | abhabbo tàdiso bhikkhu phuññhuü sambodhim-uttamaü || #<[page 028]># %<28 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% Yo ca satimà nipako jhàyã àtàpã ottappã ca appamatto | saüyojanaü jàtijaràya chetvà idheva sambodhim-anuttaraü phuse ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||7|| 35. (Duk. I.8) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Nayidaü bhikkhave brahmacariyaü vussati jana kuhanatthaü janalapanatthaü làbhasakkàrasilokànisaüsatthaü iti maü jano jànàtå-ti. Atha kho idaü bhikkhave brahmacariyaü vussati saüvarattha¤ca pahànattha¤cà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Saüvaratthaü pahànatthaü brahmacariyaü anãtihaü | adesayã so bhagavà nibbànogadhagàminaü || Esa maggo mahattehi #<[page 029]># %< VAGGO I., SUTTAý 10. 29>% anuyàto mahesino | ye ye taü pañipajjanti yathà buddhena desitaü | dukkhassantaü karissanti satthusàsanakàrino ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||8|| 36. (Duk. I.9) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Nayidaü bhikkhave brahmacariyaü vussati jana kuhanatthaü janalapanatthaü làbhasakkàrasilokànisaüsatthaü iti maü jano jànàtå-ti. Atha kho idaü bhikkhave brahmacariyaü vussati abhi¤¤attha¤ceva pari¤¤attha¤cà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Abhi¤¤atthaü pari¤¤atthaü brahmacariyaü anãtihaü | adesayã so bhagavà nibbànogadhagàminaü || Esa maggo mahattehi anuyàto mahesino | ye ye taü pañipajjanti yathà buddhena desitaü | dukkhassantaü karissanti satthusàsanakàrino ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||9|| 37. (Duk. I. 10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dvãhi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu diññhe-va dhamme sukha somanassa bahulo viharati, #<[page 030]># %<30 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ yoniso àraddho hoti àsavànaü khayàya. Katamehi dvãhi? Saüvejanãyesu ñhànesu saüvejanena saüvegassa ca yoniso padhànena. Imehi kho bhikkhave dvãhi dhammehi samannàgato bhikkhu diññhe-va dhamme sukhasomanassabahulo viharati, yoniso àraddho hoti àsavànaü khayàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Saüvejanãyesu ñhànesu saüvijjetheva paõóito | àtàpã nipako bhikkhu pa¤¤àya samavekkhiya || Evaü vihàrã àtàpã santavutti anuddhato | cetosamatham-anuyutto khayaü dukkhassa pàpuõe ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||10|| Vaggo pañhamo. #<[page 031]># %< VAGGO II., SUTTAý 1. 31>% Tass-uddànaü: Dve-me bhikkhu (28,29) tapanãyà- -tapanãyà (30,31) paratthetã (32,33) | [àtàpã34] na kuhanà (35,36) ca somanassena (37) te dasà-ti || 38. (Duk. II.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà-ti me sutaü. Tathàgataü bhikkhave arahantaü sammàsambuddhaü dve vitakkà bahulaü samudàcaranti, khemo ca vitakko paviveko ca. {Avyàpajjhàràmo} bhikkhave tathàgato {avyàpajjharato}. Tam-enaü bhikkhave tathàgataü {avyàpajjhàràmaü} {avyàpajjharataü} eseva vitakko bahulaü samudàcarati: Imàyàhaü iriyàya na ki¤ci byàbàdhemi tasaü và thàvaraü và ti. Pavivekàràmo bhikkhave tathàgato pavivekarato. Tam-enaü bhikkhave tathàgataü pavivekàràmaü pavivekarataü eseva vitakko bahulaü samudàcarati: Yaü akusalaü taü pahãnan-ti. Tasmà ti ha bhikkhave tumhe pi {avyàpajjhàràmà} viharatha #<[page 032]># %<32 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ {avyàpajjharatà.} Tesaü vo bhikkhave tumhàkaü {avyàpajjhàràmànaü} viharataü {avyàpajjharatànaü} eseva vitakko bahulaü samudàcarissati: Imàya mayaü iriyàya na ki¤ci byàbàdhema tasaü và thàvaraü và ti. Pavivekàràmà bhikkhave viharatha pavivekaratà. Tesaü vo bhikkhave tumhàkaü pavivekàràmànaü viharataü pavivekaratànaü eseva vitakko bahulaü samudàcarissati: kiü akusalaü kiü appahãnaü kiü pajahàmà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Tathàgataü buddham-asayhasàhinaü duve vitakkà samudàcaranti naü | khemo vitakko pañhamo udãrito tato viveko dutiyo pakàsito || Tamonudaü pàragataü mahesiü taü pattipattaü vasimaü anàsavaü {Vessantaraü} taõhakkhaye vimuttaü | taü ve muniü antimadehadhàriü #<[page 033]># %< VAGGO II., SUTTAý 2. 33>% mànaüjahaü bråmi jaràya pàraguü || Sele yathà pabbatamuddhani-ññhito yathà pi passe janataü samantato | tathåpamaü dhammamayaü sumedho pàsàdam-àruyha samantacakkhu | sokàvatiõõaü janataü apetasoko avekkhati jàtijaràbhibhåtan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 39. (Duk. II.2) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tathàgatassa bhikkhave arahato sammàsambuddhassa dve dhamma-desanà pariyàyena bhavanti. Katamà dve? Pàpaü pàpakato passathà-ti ayaü pañhamà dhammadesanà. Pàpaü pàpakato disvà tattha nibbindatha virajjatha vimuccathà-ti ayaü dutiyà dhammadesanà. Tathàgatassa bhikkhave arahato sammàsambuddhassa imà dve dhammadesanà pariyàyena bhavantãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Tathàgatassa buddhassa sabbabhåtànukampino | pariyàya-vacanaü passa dve ca dhammà pakàsità || #<[page 034]># %<34 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% Pàpakaü passatha cekaü tattha càpi virajjatha | tato virattacittàse dukkhassantaü karissathà-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||2|| 40. (Duk. II.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Avijjà bhikkhave pubbaïgamà akusalànaü dhammànaü samàpattiyà, anvad-eva ahirikaü anottappaü. Vijjà ca kho bhikkhave pubbaïgamà kusalànaü dhammànaü samàpattiyà, anvad-eva hirottappan-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yà kàci-mà duggatiyo asmiü loke paramhi ca | avijjàmålakà sabbà icchàlobhasamussayà || Yato ca hoti pàpiccho ahirãko anàdaro | tato pàpaü pasavati apàyaü tena gacchati || Tasmà chanda¤ca lobha¤ca avijja¤ca viràjayaü | vijjaü uppàdayaü bhikkhu sabbà duggatiyo jahe ti || #<[page 035]># %< VAGGO II., SUTTAý 4. 35>% Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3|| Pañhamabhàõavàraü. 41. (Duk. II.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Te bhikkhave sattà suparihãnà ye ariyàya pa¤¤àya parihãnà: te diññhe ceva dhamme dukkhaü viharanti, savighàtaü saupàyàsaü sapariëàhaü, kàyassa bhedà param-maraõà duggati pàñikaïkhà. Te bhikkhave sattà aparihãnà ye ariyàya pa¤¤àya aparihãnà: te diññhe ceva dhamme sukhaü viharanti, avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü, kàyassa bhedà param-maraõà sugati pàñikaïkhà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Pa¤¤àya parihànena passa lokaü sadevakaü | niviññhaü nàmaråpasmiü idaü saccan-ti ma¤¤ati || Pa¤¤à hi seññhà lokasmiü yàyaü nibbedhagàminã | yà ca sammà pajànàti jàtibhavaparikkhayaü || Tesaü devà manussà ca sambuddhànaü satãmataü | #<[page 036]># %<36 ITIVUTTAKAý DUKANIPâTO,>% pihayanti sapa¤¤ànaü sarãrantimadhàrinan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| 42. (Duk. II.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dve-me bhikkhave sukkà dhammà lokaü pàlenti. Katame dve? Hiri ca ottappa¤ca. Ime ce bhikkhave dve sukkà dhammà lokaü na pàleyyuü, nayidha pa¤¤àyetha màtà ti và màtucchà ti và màtulànãti và àcariyabhariyà ti và garånaü dàrà ti và, sambhedaü loko agamissa yathà ajeëakà kukkuñasåkarà sonasiïgàlà. Yasmà ca kho bhikkhave ime dve sukkà dhammà lokaü pàlenti, tasmà pa¤¤àyati màtà ti và màtucchà ti và màtulànãti và àcariyabhariyà ti và garånaü dàrà ti và ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yesaü ce hiriottappaü {sabbadà ca na} vijjati | {okkantà} sukkamålà te jàtimaraõagàmino || Yesa¤ca hiriottappaü sadà sammà upaññhità | #<[page 037]># %< VAGGO II., SUTTAý 6. 37>% viråëhabrahmacariyà te santo khãõapunabbhavà-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||5|| 43. (Duk. II.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Atthi bhikkhave ajàtaü abhåtaü akataü asaïkhataü. No ce taü bhikkhave abhavissa ajàtaü abhåtaü akataü asaïkhataü, nayidha jàtassa bhåtassa katassa saïkhatassa nissaraõaü pa¤¤àyetha. Yasmà ca kho bhikkhave atthi ajàtaü abhåtaü akataü asaïkhataü, tasmà jàtassa bhåtassa katassa saïkhatassa nissaraõaü pa¤¤àyethà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Jàtaü bhåtaü samuppannaü kataü saïkhatam-addhuvaü | jaràmaraõasaïkhataü roganãëaü pabhaïguõaü | àhàranettippabhavaü nàlaü tad-abhinandituü || Tassa nissaraõaü santaü atakkàvacaraü dhuvaü | ajàtaü asamuppannaü asokaü virajaü padaü | #<[page 038]># %<38 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% nirodho dukkhadhammànaü saïkhàråpasamo sukho ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||6|| 44. (Duk. II.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Dve-mà bhikkhave nibbànadhàtuyo. Katamà dve? Saupàdisesà ca nibbànadhàtu anupàdisesà ca nibbànadhàtu. Katamà bhikkhave saupàdisesà nibbànadhàtu? Idha bhikkhave bhikkhu arahaü hoti khãõàsavo vusitavà katakaraõãyo ohitabhàro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano sammada¤¤àvimutto. Tassa tiññhanteva pa¤cindriyàni yesaü avighàtattà manàpàmanàpaü paccanubhoti, sukhadukkhaü pañisaüvediyati. Tassa yo ràgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo, ayaü vuccati bhikkhave saupàdisesà nibbànadhàtu. Katamà ca bhikkhave anupàdisesà nibbànadhatu? Idha bhikkhave bhikkhu arahaü hoti khãõàsavo vusitavà katakaraõãyo ohitabhàro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano sammada¤¤àvimutto. Tassa idheva bhikkhave sabbavedayitàni anabhinanditàni sãtibhavissanti, ayaü vuccati bhikkhave anupàdisesà nibbànadhàtu. Imà kho bhikkhave dve nibbànadhàtuyo ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Duve imà cakkhumatà pakàsità nibbànadhàtå anissitena tàdinà | ekà hi dhàtu idha diññhadhammikà saupàdisesà bhavanettisaïkhayà | #<[page 039]># %< VAGGO II., SUTTAý 8. 39>% anupàdisesà pana samparàyikà yamhi nirujjhanti bhavàni sabbaso || Ye etad-a¤¤àya padaü asaïkhataü vimuttacittà bhavanettisaïkhayà | te dhammasàràdhigamà khaye ratà pahaüsu te sabbabhavàni tàdino ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||7|| 45. (Duk. II.8) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Pañisallànàràmà bhikkhave viharatha pañisallànaratà, ajjhataü cetosamatham-anuyuttà aniràkatajjhànà vipassanàya samannàgatà bråhetà su¤¤àgàrànaü. Pañisallànàràmànaü bhikkhave viharataü pañisallànaratànaü ajjhattaü cetosamathamanuyuttànaü aniràkatajjhànànaü vipassanàya samannàgatànaü bråhetànaü su¤¤àgàranaü dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü, diññhe-va dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmità ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Ye santacittà nipakà satimanto ca jhàyino | #<[page 040]># %<40 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% sammà dhammaü vipassanti kàmesu anapekkhino || Appamàdaratà santà pamàde bhayadassino | abhabbà parihànàya nibbànasseva santike ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||8|| 46. (Duk. II.9) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Sikkhànisaüsà bhikkhave viharatha, pa¤¤uttarà vimuttisàrà satàdhipateyyà. Sikkhànisaüsànaü bhikkhave viharataü pa¤¤uttaràõaü vimuttisàrànaü satàdhipateyyànaü dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü : diññhe-va dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmità ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Paripuõõasekhaü apahànadhammaü pa¤¤uttaraü jàtikhayantadassiü taü ve muniü antimadehadhàriü mànaüjahaü bråmi jaràya pàraguü || Tasmà sadà jhànaratà samàhità #<[page 041]># %< VAGGO II., SUTTAý 10. 41>% àtàpino jàtikhayantadassino | màraü sasenaü abhibhuyya bhikkhavo bhavatha jàtimaraõassa pàragà ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||9|| 47. (Duk. II.10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Jàgaro cassa bhikkhave bhikkhu vihareyya sato sampajàno samàhito pamudito vippasanno ca tattha kàlavipassã ca kusalesu dhammesu. Jàgarassa bhikkhave bhikkhuno viharato satassa sampajànassa samàhitassa pamuditassa vippasannassa tattha kàlavipassino kusalesu dhammesu dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü: diññhe-va dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmità ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Jàgarantà suõàth-etaü ye suttà te pabujjhatha | suttà jàgaritaü seyyo natthi jàgarato bhayaü || #<[page 042]># %<42 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% Yo jàgaro ca satimà sampajàno samàhito mudito vippasanno ca | kàlena so sammà dhammaü parivãmaüsamàno ekodibhåto vihane tamaü so || Tasmà have jàgariyaü bhajetha àtàpã bhikkhu nipako jhànalàbhã | saüyojanaü jàtijaràya chetvà idheva sambodhim-anuttaraü phuse ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||10|| 48. (Duk. II.11) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Dve-me bhikkhave apàyikà nerayikà idam-appahàya. Katame dve? Yo abrahmacàrã brahmacàrã pañi¤¤o, yo ca paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carantaü amålakena abrahmacariyena anuddhaüseti. Ime kho bhikkhave dve apàyikà nerayikà idam-appahàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Abhåtavàdã nirayaü upeti yo vàpi katvà na karomi càha | #<[page 043]># %< VAGGO II., SUTTAý 12. 43>% ubho pi te pecca samà bhavanti nihãnakammà manujà parattha || kàsàvakaõñhà bahavo pàpadhammà asa¤¤atà | pàpà pàpehi kammehi nirayan-te upapajjare || Seyyo ayoguëo bhutto tatto aggisikhåpamo | ya¤ce bhu¤jeyya dussãlo raññhapiõóaü asa¤¤ato ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti. 49. (Duk. II.12) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Dvãhi bhikkhave diññhi-gatehi pariyuññhità devamanussà oliyanti eke atidhàvanti eke cakkhumanto ca passanti. Katha¤ca bhikkhave oliyanti eke? Bhavàràmà bhikkhave devamanussà bhavaratà bhavasammudità, tesaü bhavanirodhàya dhamme desiyamàne cittaü na pakkhandati na pasãdati na santiññhati nàdhimuccati, evaü kho bhikkhave oliyanti eke. Katha¤ca bhikkhave atidhàvanti eke? Bhaveneva kho paneke aññiyamànà haràyamànà jigucchamànà vibhavaü abhinandanti. #<[page 044]># %<44 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Yato kira bho ayaü attho kàyassa bhedà param-maraõà ucchijjati vinassati na hoti param-maraõà, etaü santaü etaü paõãtaü etaü yathàvan-ti, evaü kho bhikkhave atidhàvanti eke. Katha¤ca bhikkhave cakkhumanto passanti? Idha bhikkhu bhåtaü bhåtato passati, bhåtaü bhåtato disvà bhåtassa nibbidàya viràgàya nirodhàya pañipanno hoti, evaü kho bhikkhave cakkhumanto passantãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: {Yo} bhåtaü bhåtato disvà bhåtassa ca atikkamaü | yathàbhåte {vimuccati} bhavataõhàparikkhayà || {Sa ve} bhåtapari¤¤o so vãtataõho bhavàbhave | bhåtassa vibhavà bhikkhu nàgacchati punabbhavan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||12|| Dukanipàtaü niññhitaü. Tassuddànaü: Dve indriyà (28,29) dve tapanãyà (30,31) sãlena apare duve (32,33) | anottappã (34) kuhanà dve ca (35,36) #<[page 045]># %< VAGGO {I}., SUTTAý 2. 45>% saüvejanãyena (37) te dasa || vitakkà (38) desanà (39) vijjà (40) pa¤¤à (41) dhammena (42) pa¤camaü | ajàtaü (43) dhàtu (44) sallànaü (45) sikkhà (46) jàgariyena ca (47) | apàya (48) diññhiyà ceva (49) bàvãsati pakàsità ti || [Tikanipàto.] 50. (Tik. I.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi-màni bhikkhave akusalamålàni. Katamàni tãõi? Lobho akusalamålaü, doso akusalamålaü, moho akusalamålaü, imàni kho bhikkhave tãõi akusalamålànãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Lobho doso ca moho ca purisaü pàpacetasaü | hiüsanti attasambhåtà tacasàraü va samphalan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 51. (Tik. I.2) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me suttaü. Tisso imà bhikkhave dhàtuyo. Katamà tisso? Råpadhàtu aråpadhàtu nirodhadhàtu, imà kho bhikkhave tisso dhàtuyo ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Råpadhàtupari¤¤àya aråpesu {susaõñhità} | #<[page 046]># %<46 ITIVUTTAKAý TIKANIPâTO,>% nirodhe ye vimuccanti te janà maccuhàyino || Kàyena amataü dhàtuü phassayitvà niråpadhiü | upadhippañinissaggaü sacchikatvà anàsavo | deseti sammàsambuddho asokaü virajaü padan-ti || Aya-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||2|| 52. (Tik. I.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tisso imà bhikkhave vedanà. Katamà tisso? Sukhà vedanà dukkhà vedanà adukkhamasukhà vedanà. Imà kho bhikkhave tisso vedanà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Samàhito sampajàno sato buddhassa sàvako | vedanà ca pajànàti vedanàna¤ca sambhavaü || yattha cetà nirujjhanti magga¤ca khayagàminaü | vedanànaü khayà bhikkhu nicchàto parinibbuto ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3|| #<[page 047]># %< VAGGO I., SUTTAý 4. 47>% 53. (Tik. I.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tisso imà bhikkhave vedanà. Katamà tisso? Sukhà vedanà dukkhà vedanà adukkhamasukhà vedanà. Sukhà bhikkhave vedanà dukkhato daññhabbà, dukkhà vedanà sallato daññhabbà, adukkhamasukhà vedanà aniccato daññhabbà. Yato kho bhikkhave bhikkhuno sukhà vedanà dukkhato diññhà hoti, dukkhà vedanà sallato diññhà hoti, adukkhamasukhà vedanà aniccato diññhà hoti, ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu ariyo sammaddaso, acchejji taõhaü {vivaññayi} saüyojanaü, sammàmànàbhisamayà antam-akàsi dukkhassà-ti. Etamatthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yo sukhaü dukkhato dakkhi dukkham-addakkhi sallato | adukkhamasukhaü santaü addakkhi naü aniccato || sa ve sammaddaso bhikkhu yato tattha vimuccati | abhi¤¤àvosito santo sa ve yogàtigo munãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| #<[page 048]># %<48 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% 54. (Tik. I.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tisso imà bhikkhave esanà. Katamà tisso? Kàmesanà bhavesanà brahmacariyesanà, imà kho bhikkhave tisso esanà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Samàhito sampajàno sato buddhassa sàvako | esanà ca pajànàti esanàna¤ca sambhavaü || yattha cetà nirujjhanti magga¤ca khayagàminaü | esanànaü khayà bhikkhu nicchàto parinibbuto ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||5|| 55. (Tik. I.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tisso imà bhikkhave esanà. Katamà tisso? Kàmesanà bhavesanà brahmacariyesanà, imà kho bhikkhave tisso esanà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàmesanà bhavesanà brahmacariyesanà saha | itisaccaparàmàso diññhiññhànà samussayà || Sabbaràgavirattassa taõhakkhayavimuttino | #<[page 049]># %< VAGGO I., SUTTAý 8. 49>% esanà pañinissaññhà diññhiññhànà samåhatà | esanànaü khayà bhikkhu niràso akathaükathã ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||6|| 56. (Tik. I.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tayo me bhikkhave àsavà. Katame tayo? Kàmàsavo bhavàsavo avijjàsavo, ime kho bhikkhave tayo àsavà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Samàhito sampajàno sato buddhassa sàvako | àsave ca pajànàti àsavàna¤ca sambhavaü || yattha cetà nirujjhanti magga¤ca khayagàminaü | àsavànaü khayà bhikkhu nicchàto parinibbuto ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||7|| 57. (Tik. I.8) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tayo me bhikkhave àsavà. Katame tayo? Kàmàsavo bhavàsavo avijjàsavo, ime kho bhikkhave tayo àsavà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yassa kàmàsavo khãõo #<[page 050]># %<50 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% avijjà ca viràjità | bhavàsavo parikkhãõo vippamutto niråpadhi | dhàreti antimaü dehaü jetvà màraü savàhanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||8|| 58. (Tik. I.9) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tisso imà bhikkhave taõhà. Katamà tisso? Kàmataõhà bhavataõhà vibhavataõhà, imà kho bhikkhave tisso taõhà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Taõhàyogena saüyuttà rattacittà bhavàbhave | te yogayuttà màrassa ayogakkhemino janà | sattà gacchanti saüsàraü jàtimaraõagàmino || Ye ca taõhaü pahantvàna vãtataõhà bhavàbhave | te ca pàraügatà loke ye pattà àsavakkhayan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||9|| 59. (Tik. I.10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãhi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu atikkamma màradheyyaü àdicco va virocati. #<[page 051]># %< VAGGO II., SUTTAý 1. 51>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Katamehi tãhi? Idha bhikkhave bhikkhu asekhena sãlakkhandhena samannàgato hoti, asekhena samàdhikkhandhena samannàgato hoti, asekhena pa¤¤akkhandhena samannàgato hoti, imehi kho bhikkhave tãhi dhammehi samannàgato bhikkhu atikkamma màradheyyaü àdicco va virocatãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Sãlaü samàdhi pa¤¤à ca yassa ete subhàvità | atikkamma màradheyyaü àdicco va virocatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||10|| Vaggo pañhamo. Uddànaü. Måladhàtu (50,51) atha vedanà duve (52,53) esanà ca duve (54,55) àsavà duve (56,57) | taõhàto ca (58) atha màradheyyato (59) vaggam-àhu pañhamantimuttaman-ti || 60. (Tik. II.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi-màni bhikkhave pu¤¤akiriyavatthåni. Katamàni tãõi? Dànamayaü pu¤¤akiriyavatthu sãlamayaü pu¤¤akiriyavatthu bhàvanàmayaü pu¤¤akiriyavatthu, imàni kho bhikkhave tãõi pu¤¤akiriyavatthånãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: #<[page 052]># %<52 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% Pu¤¤am-eva so sikkheyya àyataggaü sukhindriyaü | dàna¤ca samacariya¤ca mettacitta¤ca bhàvaye || Ete dhamme bhàvayitvà tayo sukhasamuddaye | abyàpajjhaü sukhaü lokaü paõóito upapajjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 61. (Tik. II.2) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. {Tãõ'imàni} bhikkhave cakkhåni. Katamàni tãõi? Maüsacakkhu dibbacakkhu pa¤¤àcakkhu, imàni kho bhikkhave tãõi cakkhånãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Maüsacakkhu dibbacakkhu pa¤¤àcakkhu anuttaraü | etàni tãõi cakkhåni akkhàsi purisuttamo || Maüsacakkhussa uppàdo maggo dibbassa cakkhuno | yato ¤àõaü udapàdi pa¤¤àcakkhu anuttaraü | yassa cakkhussa pañilàbhà sabbadukkhà pamuccatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||2|| #<[page 053]># %< VAGGO II., SUTTAý 4. 53>% 62. (Tik. II.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi-màni bhikkhave indriyàni. Katamàni tãõi? Ana¤¤àta¤¤assàmãtindriyaü a¤¤indriyaü a¤¤àtàvindriyaü, imàni kho bhikkhave tãõi indriyànãti. Etamatthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Sekhassa sikkhamànassa ujumaggànusàrino | khayasmiü pañhamaü ¤àõaü tato a¤¤à anantarà || Tato a¤¤à-vimuttassa ¤àõaü ve hoti tàdino | akuppà me vimuttãti bhavasaüyojanakkhayà || Sa ve indriyasampanno santo santipade rato | dhàreti antimaü dehaü jetvà màraü savàhanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3|| 63. (Tik. II.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tayo me bhikkhave addhà. Katame tayo? Atãto addhà anàgato addhà paccuppanno addhà, ime kho bhikkhave tayo addhà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Akkheyyasa¤¤ino sattà akkheyyasmiü patiññhità | #<[page 054]># %<54 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% akkheyyaü apari¤¤àya yogam-àyanti maccuno || Akkheyya¤ca pari¤¤àya akkhàtàraü na ma¤¤ati | phuññho vimokkho manasà santipadam-anuttaraü || Sa ve akkheyyasampanno santo santipade rato | saïkhàya sevã dhammaññho saïkhaü nopeti vedagå-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| 64. (Tik. II.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi-màni bhikkhave duccaritàni. Katamàni tãõi? Kàyaduccaritaü vacãduccaritaü manoduccaritaü, imàni kho bhikkhave tãõi duccaritànãti. Etamatthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàyaduccaritaü katvà vacãduccaritàni ca | manoduccaritaü katvà ya¤ca¤¤aü dosasa¤¤itaü || #<[page 055]># %< VAGGO II., SUTTAý 7. 55>% akatvà kusalaü kammaü katvànàkusalaü bahuü | kàyassa bhedà duppa¤¤o nirayaü so upapajjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||5|| 65. (Tik. II.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi-màni bhikkhave sucaritàni. Katamàni tãõi? Kàyasucaritaü vacãsucaritaü manosucaritaü, imàni kho bhikkhave tãõi sucaritànãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàyaduccaritaü hitvà vacãduccaritàni ca | manoduccaritaü hitvà ya¤ca¤¤aü dosasa¤¤itaü || akatvàkusalaü kammaü katvàna kusalaü bahuü | kàyassa bhedà sappa¤¤o saggaü so upapajjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||6|| 66. (Tik. II.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi-màni bhikkhave soceyyàni. Katamàni tãõi? Kàyasoceyyaü vacãsoceyyaü manosoceyyaü, imàni kho bhikkhave tãõi soceyyànãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàyasuciü vàcàsuciü cetosuciü-anàsavaü | #<[page 056]># %<56 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% sucisoceyyasampannaü àhu sabbapahàyinan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||7|| 67. (Tik. II.8) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi-màni bhikkhave moneyyàni. Katamàni tãõi? Kàyamoneyyaü vacãmoneyyaü manomoneyyaü, imàni kho bhikkhave tãõi moneyyànãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàyamuniü vàcàmuniü manomunim-anàsavaü | munimoneyyasampannaü àhu niõhàtapàpakan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||8|| 68. (Tik. II.9) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Yassa kassaci bhikkhave ràgo appahãno doso appahãno moho appahãno, ayaü vuccati bhikkhave bandho màrassa, {pañimukk'assa} màrapàso, yathàkàmakaraõãyo ca pàpimato. Yassa kassaci bhikkhave ràgo pahãno doso pahãno moho pahãno, ayaü vuccati bhikkhave abandho màrassa, {omukk'assa} màrapàso, na-yathàkàmakaraõãyo ca pàpimato ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: #<[page 057]># %< VAGGO II., SUTTAý 10. 57>% Yassa ràgo ca doso ca avijjà ca viràjità | taü bhàvitatta¤¤ataraü brahmabhåtaü tathàgataü | buddhaü verabhayàtãtaü àhu sabbapahàyinan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||9|| 69. (Tik. II.10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa và bhikkhuniyà và ràgo appahãno doso appahãno moho appahãno, ayaü vuccati bhikkhave na atari samuddaü saåmiü savãciü sàvaññaü sagahaü sarakkhasaü. Yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa và bhikkhuniyà và ràgo pahãno doso pahãno moho pahãno, ayaü vuccati bhikkhave atari samuddaü saåmiü savãciü sàvaññaü sagahaü sarakkhasaü, tiõõo pàraügato thale tiññhati bràhmaõo ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yassa ràgo ca doso ca avijjà ca viràjità | so-maü samuddaü sagahaü sarakkhasaü åmibhayaü duttaram-accatàri || #<[page 058]># %<58 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% saïgàtigo maccujaho niråpadhi pahàsi dukkhaü apunabbhavàya | atthaïgato so na samànam-eti amohayi maccuràjan-ti bråmãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||10|| Dutiyo vaggo. Uddànaü. Pu¤¤aü (60) cakkhu (61) ath-indriyà (62) addhà (63) caritaü duve (64,65) suci (66) | mune (67) atha ràga duve (68,69) puna vaggam-àhu dutiyam-uttaman-ti || 70. (Tik. III.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyaduccaritena samannàgatà vacãduccaritena samannàgatà manoduccaritena samannàgatà, ariyànaü upavàdakà, micchàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. Taü kho panàhaü bhikkhave nतassa samaõassa và bràhmaõassa và sutvà vadàmi: Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyaduccaritena samannàgatà vacãduccaritena samannàgatà manoduccaritena samannàgatà, #<[page 059]># %< VAGGO III., SUTTAý 2. 59>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ariyànaü upavàdakà, micchàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. Api ca bhikkhave yad-eva sàmaü ¤àtaü sàmaü diññhaü sàmaü viditaü tad-evàhaü vadàmi: Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyaduccaritena samannàgatà vacãduccaritena samannàgatà manoduccaritena samannàgatà, ariyànaü upavàdakà, micchàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Micchà manaü paõidhàya micchà vàcaü abhàsiya | micchà kammàni katvàna kàyena idha puggalo || appassuto apu¤¤akaro appasmiü idha jãvite | kàyassa bhedà duppa¤¤o nirayaü so upapajjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 71. (Tik. III.2) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyasucaritena samannàgatà vacãsucaritena samannàgatà manosucaritena samannàgatà ariyànaü anupavàdakà sammàdiññhikà sammàdiññhikammasamàdànà, #<[page 060]># %<60 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO.>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ te kàyassa bhedà param-maraõà sugatiü saggaü lokaü upapannà. Taü kho panàhaü bhikkhave nतassa samaõassa và bràhmaõassa và sutvà vadàmi: Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyasucaritena samannàgatà vacãsucaritena samannàgatà manosucaritena samannàgatà ariyànaü anupavàdakà sammàdiññhikà sammàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà param-maraõà sugatiü saggaü lokaü upapannà. Api ca bhikkhave yad-eva sàmaü ¤àtaü sàmaü diññhaü sàmaü viditaü tad-evàhaü vadàmi: Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyasucaritena samannàgatà vacãsucaritena samannàgatà manosucaritena samannàgatà ariyànaü anupavàdakà sammàdiññhikà sammàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà param-maraõà sugatiü saggaü lokaü upapannà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Sammà manaü paõidhàya sammà vàcaü abhàsiya | sammà kammàni katvàna kàyena idha puggalo || bahussuto pu¤¤akaro appasmiü idha jãvite | kàyassa bhedà sappa¤¤o saggaü so upapajjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||2|| #<[page 061]># %< VAGGO III., SUTTAý 4. 61>% 72. (Tik. III.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tisso imà bhikkhave nissaraõiyà dhàtuyo. Katamà tisso? Kàmànam-etaü nissaraõaü yad-idaü nekkhammaü, råpànam-etaü nissaraõaü yadidaü àruppaü, yaü kho pana ki¤ci bhåtaü saïkhataü pañiccasamuppannaü nirodho tassa nissaraõaü. Imà kho bhikkhave tisso nissaraõiyà dhàtuyo ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàmanissaraõaü ¤atvà råpàna¤ca atikkamaü | sabbasaïkhàrasamathaü phusaü àtàpã sabbadà || sa ve sammaddaso bhikkhu yato tattha vimuccati | abhi¤¤àvosito santo sa ve yogàtigo munã-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3|| 73. (Tik. III.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. #<[page 062]># %<62 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Råpehi bhikkhave aråpà santatarà, aråpehi nirodho santataro ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Ye ca råpåpagà sattà ye ca aråpaññhàyino | nirodhaü appajànantà àgantàro punabbhavaü || Ye ca råpe pari¤¤àya aråpesu {susaõñhità} | nirodhe ye vimuccanti te janà maccuhàyino || Kàyena amataü dhàtuü phassayitvà niråpadhiü | upadhippañinissaggaü sacchikatvà anàsavo | deseti sammàsambuddho asokaü virajaü padan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| 74. (Tik. III.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tayo-me bhikkhave puttà santo saüvijjamànà lokasmiü. #<[page 063]># %< VAGGO III., SUTTAý 5. 63>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Katame tayo? Atijàto anujàto avajàto ti. Katha¤ca bhikkhave putto atijàto hoti? Idha bhikkhave puttassa màtàpitaro honti, na buddhaü saraõaü gatà, na dhammaü saraõaü gatà, na saïghaü saraõaü gatà, pàõàtipàtà appañiviratà adinnàdànà appañiviratà, kàmesu micchàcàrà appañiviratà, musàvàdà appañiviratà, suràmerayamajjapamàdaññhànà appañiviratà, dussãlà pàpadhammà, putto ca nesaü hoti, buddhaü saraõaü gato, dhammaü saraõaü gato, saïghaü saraõaü gato, pàõàtipàtà pañivirato, adinnàdànà pañivirato, kàmesu micchàcàrà pañivirato, musàvàdà pañivirato, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañivirato, sãlavà kalyàõadhammo: evaü kho bhikkhave putto atijàto hoti. -- Katha¤ca bhikkhave putto anujàto hoti? Idha bhikkhave puttassa màtàpitaro honti, buddhaü saraõaü gatà, dhammaü saraõaü gatà, saïghaü saraõaü gatà, pàõàtipàtà pañiviratà, adinnàdànà pañiviratà, kàmesu micchàcàrà pañiviratà, musàvàdà pañiviratà, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañiviratà, sãlavanto kalyàõadhammà, putto pi nesaü hoti, buddhaü saraõaü gato, dhammaü saraõaü gato, saïghaü saraõaü gato, pàõàtipàtà pañivirato, adinnàdànà pañivirato, kàmesu micchàcàrà pañivirato, musàvàdà pañivirato, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañivirato, sãlavà kalyàõadhammo: evaü kho bhikkhave putto anujàto hoti. -- Katha¤ca bhikkhave putto avajàto hoti? Idha bhikkhave puttassa màtàpitaro honti, buddhaü saraõaü gatà, dhammaü saraõaü gatà, saïghaü saraõaü gatà, pàõàtipàtà pañiviratà, adinnàdànà pañiviratà, kamesu micchàcàrà pañiviratà, musàvàdà pañiviratà, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañiviratà, sãlavanto kalyàõadhammà, putto ca nesaü hoti, na buddhaü saraõaü gato, na dhammaü saraõaü gato, na saïghaü saraõaü gato, pàõàtipàtà appañivirato, adinnàdànà appañivirato, kàmesu micchàcàrà appañivirato, #<[page 064]># %<64 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ musàvàdà appañivirato, suràmerayamajjapamàdaññhànà appañivirato, dussãlo pàpadhammo: evaü kho bhikkhave putto avajàto hoti. -- Ime kho bhikkhave tayo puttà santo saüvijjamànà lokasmin-ti. Etamatthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Atijàtaü anujàtaü puttam-icchanti paõóità | avajàtaü na icchanti yo hoti kulagandhano || Ete kho puttà lokasmiü ye bhavanti upàsakà | saddhàsãlena sampannà vada¤¤å vãtamaccharà | cando abbhaghanà mutto parisàsu virocare ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||5|| 75. (Tik. III.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tayo-me bhikkhave puggalà santo saüvijjamànà lokasmiü. Katame tayo? Avuññhikasamo padesavassã sabbatthàbhivassã. -- Katha¤ca bhikkhave puggalo avuññhikasamo hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo sabbesa¤¤eva na dàtà hoti, samaõabràhmaõakapaõiddhikavanibbakayàcakànaü annaü pànam vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü seyyàvasathapadãpeyyaü, #<[page 065]># %< VAGGO III., SUTTAý 6. 65>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ evaü kho bhikkhave puggalo avuññhikasamo hoti. -- Katha¤ca bhikkhave puggalo padesavassã hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo ekaccànaü dàtà hoti, ekaccànaü na dàtà hoti, samaõabràhmaõakapaõiddhikavanibbakayàcakànaü annaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü seyyàvasathapadãpeyyaü, evaü kho bhikkhave puggalo padesavassã hoti. -- Katha¤ca bhikkhave puggalo sabbatthàbhivassã hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo sabbesaü deti, samaõabràhmaõakapaõiddhikavanibbakayàcakànaü annaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü seyyàvasathapadãpeyyaü, evaü kho bhikkhave puggalo sabbatthàbhivassã hoti. -- Ime kho bhikkhave tayo puggalà santo saüvijjamànà lokasmin-ti. -- Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Na samaõe na bràhmaõe na kapaõiddhike na vanibbake | laddhàna saüvibhàjeti #<[page 066]># %<66 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% annaü pàna¤ca bhojanaü | taü ve avuññhikasamo ti àhu naü purisàdhamaü || Ekaccànaü na dadàti ekaccànaü pavecchati | taü ve padesavassãti àhu medhàvino janà || Subhikkhavàco puriso sabbabhåtànukampako | àmodamàno pakireti detha dethà-ti bhàsati || Yathàpi megho thanayitvà gajjayitvà pavassati | thalaü ninna¤ca påreti abhisandanto vàrinà | evam-eva idh-ekacco puggalo hoti tàdiso || Dhammena saüharitvàna uññhànàdhigataü dhanaü | #<[page 067]># %< VAGGO III., SUTTAý. 7. 67>% tappeti annapànena sammà satte vanibbake ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||6|| 76. (Tik. III.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi-màni bhikkhave sukhàni patthayamàno sãlaü rakkheyya paõóito. Katamàni tãõi? Pasaüsà me àgacchatå-ti sãlaü rakkheyya paõóito, bhogà me uppajjantå-ti sãlaü rakkheyya paõóito, kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjissàmãti sãlaü rakkheyya paõóito. Imàni kho bhikkhave tãõi sukhàni patthayamàno sãlaü rakkheyya paõóito ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Sãlaü rakkheyya medhàvã patthayàno tayo sukhe | pasaüsaü vittalàbha¤ca pecca sagge pamodanaü || Akaronto pi ce pàpaü karontam-upasevati | saükiyo hoti pàpasmiü avaõõo cassa råhati || Yàdisaü kurute mittaü yàdisaü cupasevati | #<[page 068]># %<68 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% sa ve tàdisako hoti sahavàso hi tàdiso || Sevamàno sevamànaü samphuññho samphusaü paraü | saro {dióóho} kalàpaü va alittam-upalimpati | upalepabhayà dhãro neva pàpasakhà siyà || Påtimacchaü kusaggena yo naro upanayhati | kusà pi påti vàyanti evaü bàlåpasevanà || Tagara¤ca palàsena yo naro upanayhati | pattà pi surabhi vàyanti evaü dhãråpasevanà || Tasmà palàsapuñasseva ¤atvà {sampàkam}-attano | asante nupaseveyya #<[page 069]># %< VAGGO III., SUTTAý 9. 69>% sante seveyya paõóito | asanto nirayaü nenti santo pàpenti suggatin-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||7|| 77. (Tik. III.8) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Bhindantàyaü bhikkhave kàyo, vi¤¤àõaü viràgadhammaü, sabbe upadhã aniccà dukkhà vipariõàmadhammà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàya¤ca bhindantaü ¤atvà vi¤¤àõa¤ca {viràgikaü} | upadhãsu bhayaü disvà jàtimaraõam-ajjhagà | saüpatvà paramaü santiü kàlaü kaïkhati bhàvitatto ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||8|| 78. (Tik. III.9) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. #<[page 070]># %<70 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Dhàtuso bhikkhave sattà sattehi saddhiü saüsandanti samenti, hãnàdhimuttikà sattà hãnàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandanti samenti, kalyàõàdhimuttikà sattà kalyàõàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandanti samenti. Atãtam-pi bhikkhave addhànaü dhàtuso sattà sattehi saddhiü saüsandiüsu samiüsu, hãnàdhimuttikà sattà hãnàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandiüsu samiüsu, kalyàõàdhimuttikà sattà kalyàõàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandiüsu samiüsu. Anàgatam-pi bhikkhave addhànaü dhàtuso-va sattà sattehi saddhiü saüsandissanti samessanti: hãnàdhimuttikà sattà hãnàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandissanti samessanti, kalyàõàdhimuttikà sattà kalyàõàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandissanti samessanti. Etarahi pi bhikkhave paccuppannaü addhànaü dhàtuso-va sattà sattehi saddhiü saüsandanti samenti: hãnàdhimuttikà sattà hãnàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandanti samenti, kalyàõàdhimuttikà sattà kalyàõàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandanti samentãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Saüsaggà vanatho jàto asaüsaggena chijjati | #<[page 071]># %< VAGGO III., SUTTAý 10. 71>% parittaü dàrum-àruyha yathà sãde mahaõõave | evaü kusãtam-àgamma sàdhujãvã pi sãdati || Tasmà taü parivajjeyya kusãtaü hãnavãriyaü | pavivittehi ariyehi pahitattehi jhàyibhi | niccaü àraddhaviriyehi paõóitehi sahà vase ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||9|| 79. (Tik. III.10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Tayo-me bhikkhave dhammà sekhassa bhikkhuno parihànàya saüvattanti. Katame tayo? Idha bhikkhave sekho bhikkhu kammàràmo hoti kammarato kammàràmatam-anuyutto, bhassàràmo hoti bhassarato bhassàràmatam-anuyutto, niddàràmo hoti niddàrato niddàràmatam-anuyutto. Ime kho bhikkhave tayo dhammà sekhassa bhikkhuno parihànàya saüvattanti. Tayo-me bhikkhave dhammà sekhassa bhikkhuno aparihànàya saüvattanti. Katame tayo? Idha bhikkhave sekho bhikkhu na kammàràmo hoti na kammarato na kammàràmatam-anuyutto, na bhassàràmo hoti na bhassarato na bhassàramatam-anuyutto, na niddàràmo hoti na niddàrato na niddàràmatam-anuyutto. #<[page 072]># %<72 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Ime kho bhikkhave tayo dhammà sekhassa bhikkhuno aparihànàya saüvattantãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kammàràmo bhassarato niddàràmo ca uddhato | abhabbo tàdiso bhikkhu phuññhuü sambodhim-uttamaü || Tasmà hi appakicc-assa appamiddho anuddhato | bhabbo so tàdiso bhikkhu phuññhuü sambodhim-uttaman-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||10|| Tatiyo vaggo. Uddànaü Dve diññhi (70,71) nissaraõaü (72) råpaü (73) putto (74) avuññhikena (75) ca | sukhà (76) ca bhindanà (77) dhàtu (78) parihànena (79) te dasà-ti || 80. (Tik. IV.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tayo-me bhikkhave akusala vitakkà. Katame tayo? Anava¤¤attipañisaüyutto vitakko, làbhasakkàrasilokapañisaüyutto vitakko, parànuddayatàpañisaüyutto vitakko. Ime kho bhikkhave tayo akusalavitakkà ti. #<[page 073]># %< VAGGO IV., SUTTAý 2. 73>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Anava¤¤attisaüyutto làbhasakkàragàravo | sahanandi amaccehi àrà saüyojanakkhayà || Yo ca putte pasuü hitvà vivàso saïgahàni ca | bhabbo so tàdiso bhikkhu phuññhuü sambodhim-uttaman-ti ||1|| 81. (Tik. IV.2) Diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà; diññhà mayà bhikkhave sattà asakkàrena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà; diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena ca asakkàrena ca tadubhayena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. #<[page 074]># %<74 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Taü kho panàhaü bhikkhave na a¤¤assa samaõassa và bràhmaõassa và sutvà vadàmi: Diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà; diññhà mayà bhikkhave sattà asakkàrena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà; diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena ca asakkàrena ca tadubhayena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. Api ca bhikkhave yad-eva me sàma¤-¤àtaü sàmaü diññhaü sàmaü viditaü tadevàhaü vadàmi: Diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà; diññhà mayà bhikkhave sattà asakkàrena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà; diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena ca asakkàrena ca tadubhayena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà ti. Yassa sakkarãyamànassa asakkàrena cåbhayaü | samàdhi na vikampati {appamàõavihàrino} || taü jhàyinaü sàtatikaü #<[page 075]># %< VAGGO IV., SUTTAý 3. 75>% sukhumadiññhivipassakaü | upàdànakkhayàràmaü àhu sappuriso itãti ||2|| 82. (Tik. IV.3) Tayo-me bhikkhave devesu devasaddà niccharanti samayà samayaü upàdàya. Katame tayo? Yasmiü bhikkhave samaye ariyasàvako kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbajjàya ceteti, tasmiü bhikkhave samaye devesu devasaddo niccharati: Eso ariyasàvako màrena saddhiü saïgàmàya cetetãti. Ayaü bhikkhave pañhamo devesu devasaddo niccharati samayà samayaü upàdàya. Puna ca paraü bhikkhave yasmiü samaye ariyasàvako sattannaü bodhipakkhiyànaü dhammànaü bhàvanànuyogam-anuyutto viharati, tasmiü bhikkhave samaye devesu devasaddo niccharati: Eso ariyasàvako màrena saddhiü saïgàmetãti. Ayaü bhikkhave dutiyo devesu devasaddo niccharati samayà samayaü upàdàya. Puna ca paraü bhikkhave yasmiü samaye ariyasàvako àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññhe-va dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati, tasmiü bhikkhave samaye devesu devasaddo niccharati: Eso ariyasàvako vijitasaïgàmo, tam-eva saïgàmasãsaü abhivijiya ajjhàvasatãti. Ayaü bhikkhave tatiyo devesu devasaddo niccharati samayà samayaü upàdàya. Ime kho bhikkhave tayo devesu devasaddà niccharanti samayà samayaü upàdàyà-ti. #<[page 076]># %<76 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% Disvà vijitasaïgàmaü sammàsambuddhasàvakaü | devatà pi namassanti mahantaü vãtasàradaü || Namo te purisàja¤¤a yo tvaü dujjayam-ajjhabhå | jetvàna maccuno senaü vimokkhena anàvaraü || Iti hetaü namassanti devatà pattamànasaü | ta¤hi tassa namassanti yena maccuvasaü vaje ti ||3|| 83. (Tik. IV.4) Yadà bhikkhave devo devakàyà cavana-dhammo hoti pa¤ca pubbanimittàni pàtubhavanti: màlà milàyanti, vatthàni kilissanti, kacchehi sedà muccanti, kàye dubbaõõiyaü okkamati, sake devo devàsane nàbhiramatãti. Taü-enaü bhikkhave devà cavanadhammo ayaü devaputto ti iti viditvà tãhi vàcàhi anumodanti: Ito bho sugatiü gaccha, sugatiü gantvà suladdhalàbhaü labha, #<[page 077]># %< VAGGO IV., SUTTAý 4. 77>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ suladdhalàbhaü labhitvà suppatiññhito bhavàhãti. Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu bhagavantaü etad-avoca: Kinnu kho bhante devànaü sugatigamanasaïkhàtaü, ki¤ca bhante devànaü suladdhalàbhasaïkhàtaü, kiü pana bhante devànaü suppatiññhitasaïkhàtan-ti? Manussattaü kho bhikkhave devànaü sugatigamanasaïkhàtaü. Yaü manussabhåto samàno tathàgatappavedite dhammavinaye saddhaü pañilabhati, idaü kho bhikkhave devànaü suladdhalàbhasaïkhàtaü. Sà kho panassa saddhà niviññhà hoti, målajàtà patiññhità, daëhà asaühàriyà samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü, idaü kho bhikkhave devànaü suppatiññhitasaïkhàtan-ti. Yadà devo devakàyà cavati àyusaïkhayà | tayo saddà niccharanti devànaü anumodataü || Ito bho sugatiü gaccha manussànaü sahavyataü | manussabhåto saddhamme labha saddhaü anuttaraü || Sà te saddhà {niviññhà'ssa} målajàtà patiññhità | #<[page 078]># %<78 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% yàvajãvaü asaühãrà saddhamme suppavedite || Kàyaduccaritaü hitvà vacãduccaritàni ca | manoduccaritaü hitvà ya¤ca¤¤aü dosasa¤¤itaü || Kàyena kusalaü katvà vàcàya kusalaü bahuü | manasà kusalaü katvà appamàõaü niråpadhi || tato opadhikaü pu¤¤aü katvà dànena taü bahuü | a¤¤e pi macce saddhamme brahmacariye nivesaye || imàya anukampàya devà devaü yadà vidå | cavantaü anumodanti ehi deva punappunan-ti ||4|| 84. (Tik. IV.5) Tayo-me puggalà loke uppajjamànà uppajjanti bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya, atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Katame tayo? Idha bhikkhave tathàgato loke uppajjati arahaü, sammàsambuddho, vijjàcaraõasampanno, sugato, lokavidå, #<[page 079]># %< VAGGO IV., SUTTAý 5. 79>% anuttaro purisadammasàrathi, satthà devamanussànaü, buddho, bhagavà. So dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhe kalyàõaü pariyosànakalyàõaü, sàtthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàseti. Ayaü bhikkhave pañhamo puggalo loke uppajjamàno uppajjati bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya, atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Puna ca paraü bhikkhave tass-eva satthu sàvako arahaü hoti khãõàsavo vusitavà katakaraõãyo, ohitabhàro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano sammada¤¤àvimutto. So dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhe kalyàõaü pariyosànakalyàõaü, sàtthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàseti. Ayam-pi bhikkhave dutiyo puggalo loke uppajjamàno uppajjati bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya, atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Puna ca paraü bhikkhave tass-eva satthu sàvako sekho hoti pàñipado bahussuto sãlavatåpapanno. So pi dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhe kalyàõaü pariyosànakalyàõaü, sàtthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàseti. Ayam-pi bhikkhave tatiyo puggalo loke uppajjamàno uppajjati bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya, atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Ime kho bhikkhave tayo puggalà loke uppajjamànà uppajjanti bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya, atthàya hitàya sukhàya devamanussànan-ti. Satthà hi loke pañhamo mahesi tass-anvayo sàvako bhàvitatto | #<[page 080]># %<80 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% athàparo pàñipado pi sekho bahussuto sãlavatåpapanno || Ete tayo devamanussaseññhà pabhaükarà dhammam-udãrayantà | apàvuõanti amatassa dvàraü yogà pamocenti bahujanaü te || Ye satthavàhena anuttarena sudesitaü maggam-anukkamanti | idh-eva dukkhassa karonti antaü ye appamattà sugatassa sàsane ti ||5|| 85. (Tik. IV.6) Asubhànupassã bhikkhave kàyasmiü viharatha, ànàpànasati ca vo ajjhattaü parimukhaü såpaññhità hotu, sabbasaükhàresu aniccànupassino viharatha. Asubhànupassãnaü bhikkhave kàyasmiü viharataü yo subhàya dhàtuyà ràgànusayo so pahãyati. ânàpànasatiyà ajjhattaü parimukhaü såpaññhitàya ye bàhirà vitakkàsayà vighàtapakkhikà te na honti. #<[page 081]># %< VAGGO IV., SUTTAý 7. 81>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Sabbasaükhàresu aniccànupassãnaü viharataü yà avijjà sà pahãyati, yà vijjà sà uppajjàtãti. Asubhànupassã kàyasmiü ànàpàne patissato | sabbasaükhàrasamathaü passaü àtàpã sabbadà || sa ve sammaddaso bhikkhu yato tattha vimuccati | abhi¤¤àvosito santo sa ve yogàtigo munã-ti ||6|| 86. (Tik. IV.7) Dhammànudhammapañipannassa bhikkhuno ayam-anudhammo hoti, veyyàkaraõàya dhammànudhammapañipanno 'yan-ti, bhàsamàno dhamma¤¤eva bhàsati no adhammaü, vitakkayamàno và dhammavitakka¤¤eva vitakketi no adhammavitakkaü, tad-ubhayaü abhinivajjetvà upekkhako viharati sato sampajàno ti. #<[page 082]># %<82 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% Dhammàràmo dhammarato dhammaü anuvicintayaü | dhammaü anussaraü bhikkhu saddhammà na parihàyati || Caraü và yadi và tiññhaü nisinno udavà sayaü | ajjhattaü samayaü cittaü santim-evàdhigacchatãti ||7|| 87. (Tik. IV.8) Tayo-me bhikkhave akusalavitakkà andhakaraõà acakkhukaraõà a¤¤àõakaraõà pa¤¤ànirodhikà vighàtapakkhikà anibbànasaüvattanikà. Katame tayo? Kàmavitakko bhikkhave andhakaraõo acakkhukaraõo a¤¤àõakaraõo pa¤¤ànirodhiko vighàtapakkhiko anibbànasaüvattaniko. Vyàpàdavitakko bhikkhave andhakaraõo acakkhukaraõo a¤¤àõakaraõo pa¤¤ànirodhiko vighàtapakkhiko anibbànasaüvattaniko. Vihiüsàvitakko bhikkhave andhakaraõo acakkhukaraõo a¤¤àõakaraõo pa¤¤ànirodhiko vighàtapakkhiko anibbànasaüvattaniko. Ime kho bhikkhave tayo akusalavitakkà andhakaraõà acakkhukaraõà a¤¤àõakaraõà pa¤¤ànirodhikà vighàtapakkhikà anibbànasaüvattanikà. Tayo-me bhikkhave kusalavitakkà anandhakaraõà cakkhukaraõà ¤àõakaraõà pa¤¤àvuddhikà avighàtapakkhikà nibbànasaüvattanikà. Katame tayo? Nekkhammavitakko bhikkhave anandhakaraõo cakkhukaraõo ¤àõakaraõo pa¤¤àvuddhiko avighàtapakkhiko nibbànasaüvattaniko. Avyàpàdavitakko bhikkhave anandhakaraõo cakkhukaraõo ¤àõakaraõo pa¤¤àvuddhiko avighàtapakkhiko nibbànasaüvattaniko. Avihiüsàvitakko bhikkhave anandhakaraõo cakkhukaraõo ¤àõakaraõo pa¤¤àvuddhiko avighàtapakkhiko nibbànasaüvattaniko. #<[page 083]># %< VAGGO IV., SUTTAý 9. 83>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Ime kho bhikkhave tayo kusalavitakkà anandhakaraõà cakkhukaraõà ¤àõakaraõà pa¤¤àvuddhikà avighàtapakkhikà nibbànasaüvattanikà ti. Tayo vitakke kusale vitakkaye tayo pana akusale niràkare | sa ve vitakkàni vicàritàni sameti vuññhãva rajaü samåhataü | sa ve vitakkåpasamena cetasà idheva so santipadaü samajjhagà ti ||8|| 88. (Tik. IV.9) Tayo-me bhikkhave antarà malà antarà amittà antarà sapattà antarà vadhakà antarà paccatthikà. Katame tayo? Lobho bhikkhave antarà malo antarà amitto antarà sapatto antarà vadhako antarà paccatthiko. Doso bhikkhave antarà malo antarà amitto antarà sapatto antarà vadhako antarà paccatthiko. Moho bhikkhave antarà malo antarà amitto antarà sapatto antarà vadhako antarà paccatthiko. Ime kho bhikkhave tayo antarà malà antarà amittà antarà sapattà antarà vadhakà antarà paccatthikà ti. Anatthajanano lobho lobho cittappakopano | bhayam-antarato jàtaü taü jano nàvabujjhati || #<[page 084]># %<84 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% Luddho atthaü na jànàti luddho dhammaü na passati | andhaü tamaü tadà hoti yaü lobho sahate naraü || Yo ca lobhaü pahantvàna lobhaneyye na lubbhati | lobho pahãyate tamhà udabindu va pokkharà || Anatthajanano doso doso cittappakopano | bhayam-antarato jàtaü taü jano nàvabujjhati || Duññho atthaü na jànàti duññho dhammaü na passati | andhaü tamaü tadà hoti yaü doso sahate naraü || Yo ca dosaü pahantvàna dosaneyye na dussati | doso pahãyate tamhà tàlapakkaü va bandhanà || Anatthajanano moho moho cittappakopano | bhayam-antarato jàtaü taü jano nàvabujjhati || Måëho atthaü na jànàti måëho dhammaü na passati | andhaü tamaü tadà hoti yaü moho sahate naraü || #<[page 085]># %< VAGGO IV., SUTTAý 10. 85>% Yo ca mohaü pahantvàna mohaneyye na muyhati | mohaü vihanti so sabbaü àdicco v-udayaü taman-ti ||9|| 89. (Tik. IV.10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Tãhi bhikkhave asaddhammehi abhibhåto pariyàdinnacitto Devadatto àpàyiko nerayiko kappaññho atekiccho. Katamehi tãhi? Pàpicchatàya bhikkhave abhibhåto pariyàdinnacitto Devadatto àpàyiko nerayiko kappaññho atekiccho. Pàpamittatàya bhikkhave abhibhåto pariyàdinnacitto Devadatto àpàyiko nerayiko kappaññho atekiccho. Sati kho pana uttarikaraõãye oramattakena visesàdhigamena ca antarà vosànaü àpàdi. Imehi kho bhikkhave tãhi asaddhammehi abhibhåto pariyàdinnacitto Devadatto àpàyiko nerayiko kappaññho atekiccho ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Mà jàtu koci lokasmiü pàpiccho upapajjatha | tadaminà pi jànàtha pàpicchànaü yathà gati || #<[page 086]># %<86 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% Paõóito ti sama¤¤àto bhàvitatto ti sammato | jalaü va yasasà aññhà Devadatto ti me sutaü || So pamàdam-anuciõõo àpajja naü Tathàgataü | avãcinirayaü patto catudvàraü bhayànakaü || Aduññhassa hi yo dubbhe pàpakammaü akubbato | tam-eva pàpaü phusseti duññhacittaü anàdaraü || Samuddaü visakumbhena yo ma¤¤eyya padåsituü | na so tena padåseyya tasmà hi udadhã mahà || Evam-etaü Tathàgataü yo vàdena vihiüsati | #<[page 087]># %< VAGGO V., SUTTAý 1. 87>% sammaggataü santacittaü vàdo tamhi na råhati || Tàdisaü mittaü kubbetha ta¤ca seveyya paõóito | yassa maggànugo bhikkhu khayaü dukkhassa pàpuõe ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||10|| Catuttho vaggo. Tassa uddànaü: Vitakka (80) sakkàra (81) sadda (82) cavamàna (83) loke (84) asubhaü (85) | dhamma (86) andhakàra (87) malaü (88) Devadattena (89) te dasà-ti || 90. * (Tik. V.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tayo-me bhikkhave aggappasàdà. Katame tayo? Yàvatà bhikkhave sattà apadà và dvipadà và catuppadà và bahuppadà và råpino và aråpino và sa¤¤ino và asa¤¤ino và nevasa¤¤inàsa¤¤ino và, tathàgato tesaü aggam-akkhàyati yad-idaü arahaü sammàsambuddho. #<[page 088]># %<88 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Ye bhikkhave buddhe pasannà agge te pasannà, agge kho pana pasannànaü aggo vipàko hoti. Yàvatà bhikkhave dhammà saükhatà và asaükhatà và viràgo tesaü aggam-akkhàyati, yad-idaü madanimmaddano pipàsavinayo àlayasamugghàto vaññupacchedo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbànaü. Ye bhikkhave viràge dhamme pasannà agge te pasannà, agge kho pana pasannànaü aggo vipàko hoti. Yàvatà bhikkhave saüghà và gaõà và, tathàgatasàvakasaügho tesaü aggam-akkhàyati, yad-idaü cattàri purisayugàni aññha purisapuggalà, esa bhagavato sàvakasaügho àhuneyyo pàhuõeyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Ye bhikkhave saüghe pasannà agge te pasannà, agge kho pana pasannànaü aggo vipàko hoti. Ime kho bhikkhave tayo aggappasàdà ti. Etam-{atthaü} bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Aggato ve pasannànaü aggaü dhammaü vijànataü | agge buddhe pasannànaü dakkhiõeyye anuttare || agge dhamme pasannànaü viràgåpasame sukhe | agge saüghe pasannànaü pu¤¤akkhette anuttare || #<[page 089]># %< VAGGO V., SUTTAý 2. 89>% aggasmiü dànaü dadataü aggaü pu¤¤aü pavaóóhati | aggaü àyu ca vaõõo ca yaso kitti sukhaü balaü || Aggassa dàtà medhàvã aggadhammasamàhito | devabhåto manusso và aggappatto pamodatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 91. (Tik. V.2) Antam-idaü bhikkhave jãvikànaü yad-idaü piõóolyaü, abhilàpàyaü bhikkhave lokasmiü Piõóolo vicarasi pattapàõãti. Ta¤ca kho etaü bhikkhave kulaputtà upenti atthavasikà atthavasaü pañicca, neva ràjàbhinãtà na coràbhinãtà na iõaññhà na bhayaññhà na {àjãvikàpakatà,.} Apica kho otiõõamhà jàtiyà jaràya maraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upàyàsehi dukkhàbhikiõõà dukkhaparetà, appeva nàma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyà pa¤¤àyethà ti. Evaü pabbajito càyaü bhikkhave kulaputto #<[page 090]># %<90 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% so ca hoti abhijjhàlå kàmesu tibbasàràgo vyàpannacitto paduññhamanasaïkappo muññhassati asampajàno asamàhito vibbhantacitto pàkatindriyo. Seyyathà pi bhikkhave chavàlàtaü ubhato padittaü majjhe gåthagataü neva gàme kaññhatthaü pharati na ara¤¤e, tathåpamàhaü bhikkhave imaü puggalaü vadàmi, gihibhogà ca parihãno sàma¤¤attha¤ca na paripåretãti. Gihibhogà ca parihãno sàma¤¤attha¤ca dubbhago | paridhaüsamàno pakireti chavàlàtaü va nassati || Seyyo ayoguëo bhutto tatto aggisikhåpamo | ya¤ce bhu¤jeyya dussãlo raññhapiõóaü asa¤¤ato ti ||2|| 92. (Tik. V.3) Saïghàñikaõõe ce pi bhikkhave bhikkhu gahetvà piññhito anubandho assa pàde pàdaü nikkhipanto so ca hoti abhijjhàlå kàmesu tibbasàràgo vyàpannacitto paduññhamanasaükappo muññhassati asampajàno asamàhito vibbhantacitto pàkatindriyo, #<[page 091]># %< VAGGO V., SUTTAý 3. 91>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ atha kho so àrakà va mayhaü aha¤ca tassa. Taü kissa hetu? Dhammaü hi so bhikkhave bhikkhu na passati dhammaü apassanto na maü passati. Yojanasate ce pi so bhikkhave bhikkhu vihareyya, so ca hoti anabhijjhàlå kàmesu na tibbasàràgo avyàpannacitto appaduññhamanasaükappo upaññhitasati sampajàno samàhito ekaggacitto saüvutindriyo, atha kho so santike va mayhaü aha¤ca tassa. Taü kissa hetu? Dhammaü hi so bhikkhave bhikkhu passati, dhammaü passanto maü passatãti. Anubandho pi ce assa mahiccho va vighàtavà | ejànugo anejassa nibbutassa anibbuto | giddho so vãtagedhassa passa yàva¤ca àrakà || Yo ca dhammam-abhi¤¤àya dhammam-a¤¤àya paõóito | #<[page 092]># %<92 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% rahado va nivàto ca anejo vupasammati || Anejo so anejassa nibbutassa ca nibbuto | agiddho vãtagedhassa passa yàva¤ca santike ti ||3|| 93. (Tik. V.4) Tayo-me bhikkhave aggã. Katame tayo? Ràgaggi, dosaggi, mohaggi. Ime kho bhikkhave tayo aggãti. Ràgaggi dahati macce ratte kàmesu mucchite | dosaggi pana vyàpanne nare pàõàtipàtino || mohaggi pana sammåëhe ariyadhamme akovide | ete aggã ajànantà sakkàyàbhiratà pajà || Te vaóóhayanti nirayaü tiracchàna¤ca yoniyo | #<[page 093]># %< VAGGO V., SUTTAý 5. 93>% asuraü pettivisaya¤ca amuttà màrabandhanà || Ye ca rattiü divà yuttà sammàsambuddhasàsane | te nibbàpenti ràgaggiü niccaü asubhasa¤¤ino || dosaggiü pana mettàya nibbàpenti naruttamà | mohaggiü pana pa¤¤àya yàyaü nibbedhagàminã || Te nibbàpetvà nipakà rattindivam-atandità | asesaü parinibbanti asesaü dukkham-accaguü || Ariyaddasà vedaguno sammad-a¤¤àya paõóità | jàtikkhayam-abhi¤¤àya nàgacchanti punabbhavan-ti ||4|| 94. (Tik. V.5) Tathà tathà bhikkhave bhikkhu upaparikkheyya, #<[page 094]># %<94 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ yathà yathà upaparikkhato bahiddhà cassa vi¤¤àõaü avikkhittaü hoti avisañaü ajjhattaü asaõñhitaü {anupàdàya na paritasseyya} anupàdàya aparitassato àyatiü jàtijaràmaraõadukkhasamudayasambhavo na hotãti. Sattasaïgapahãnassa netticchinnassa bhikkhuno | vikkhãõo jàtisaüsàro natthi tassa punabbhavo ti ||5|| 95. (Tik. V.6) Tisso imà bhikkhave kàmupapattiyo. Katamà tisso? Paccupaññhitakàmà nimmànaratino paranimmitavasavattino. Imà kho bhikkhave tisso kàmupapattiyo ti. Paccupaññhitakàmà ca ye devà vasavattino | nimmànaratino devà ye ca¤¤e kàmabhogino || itthabhàva¤¤athàbhàvaü {saüsàraü nàtivattati} kàmabhogesu paõóito | sabbe pariccaje kàme ye dibbà ye ca mànusà || #<[page 095]># %< VAGGO V., SUTTAý 7. 95>% Piyaråpasàtagadhitaü chetvà sotaü duraccayaü | asesaü parinibbanti asesaü dukkham-accaguü || Ariyaddasà vedaguno sammad-a¤¤àya paõóità | jàtikkhayam-abhi¤¤àya nàgacchanti punabbhavan-ti ||6|| 96. (Tik. V.7) Kàmayogayutto bhikkhave bhavayogayutto àgàmã hoti àgantà itthattaü; kàmayogavisa¤¤utto bhikkhave bhavayogayutto anàgàmã hoti anàgantà itthattaü; kàmayogavisa¤¤utto bhikkhave bhavayogavisa¤¤utto arahà hoti khãõàsavo ti. Kàmayogena sa¤¤uttà bhavayogena cåbhayaü | #<[page 096]># %<96 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% sattà gacchanti saüsàraü jàtimaraõagàmino || Ye ca kàme pahantvàna appattà àsavakkhayaü | bhavayogena sa¤¤uttà anàgàmãti vuccare || Ye ca kho chinnasaüsayà khãõamànapunabbhavà | te ve pàraügatà loke ye pattà àsavakkhayan-ti ||7|| Tatiyabhàõavàraü. 97. (Tik. V.8) Kalyàõasãlo bhikkhave bhikkhu kalyàõadhammo kalyàõapa¤¤o imasmiü dhammavinaye kevalã vusitavà uttamapuriso ti vuccati. Katha¤ca bhikkhave bhikkhu kalyàõasãlo hoti? Idha bhikkhave bhikkhu sãlavà hoti pàtimokkhasaüvarasaüvuto viharati, àcàragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassàvã samàdàya sikkhati sikkhàpadesu, evaü kho bhikkhave bhikkhu kalyàõasãlo hoti. Iti kalyàõasãlo. Kalyàõadhammo ca kathaü hoti? Idha bhikkhave bhikkhu sattannaü bodhipakkhikànaü dhammànaü bhàvanànuyogam-anuyutto viharati, evaü kho bhikkhave bhikkhu kalyàõadhammo hoti. Iti kalyàõasãlo kalyàõadhammo. Kalyàõapa¤¤o ca kathaü hoti? #<[page 097]># %< VAGGO V., SUTTAý 8. 97>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Idha bhikkhave bhikkhu àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññhe va dhamme sayaü abhi¤¤àya sacchikatvà upasampajja viharati, evaü kho bhikkhave bhikkhu kalyàõapa¤¤o hoti. Iti kalyàõasãlo kalyàõadhammo kalyàõapa¤¤o imasmiü dhammavinaye kevalã vusitavà uttamapuriso ti vuccatãti. Yassa kàyena vàcàya manasà natthi dukkañaü | taü ve kalyàõasãlo ti àhu bhikkhuü hirãmataü || Yassa dhammà subhàvità pattasambodhigàmino | taü ve kalyàõadhammo ti àhu bhikkhuü anussadaü || Yo dukkhassa pajànàti idheva khayam-attano | taü ve kalyàõapa¤¤o ti àhu bhikkhuü anàsavaü || Tehi dhammehi sampannaü anãghaü chinnasaüsayaü | asitaü sabbalokassa àhu sabbappahàyinan-ti ||8|| #<[page 098]># %<98 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% 98 (Tik. V.9) * Dve-màni bhikkhave dànàni àmisadàna¤ca dhammadàna¤ca, etad-aggaü bhikkhave imesaü dvinnaü dànànaü yad-idaü dhammadànaü. Dve-me bhikkhave saüvibhàgà àmisasaüvibhàgo ca dhammasaüvibhàgo ca, etad-aggaü bhikkhave imesaü dvinnaü saüvibhàgànaü yad-idaü dhammasaüvibhàgo. Dve-me bhikkhave anuggahà àmisànuggaho ca dhammànuggaho ca, etad-aggaü bhikkhave imesaü dvinnaü anuggahànaü yad-idaü dhammànuggaho ti. Yam-àhu dànaü paramaü anuttaraü yaü saüvibhàgaü bhagavà avaõõayi | aggamhi khettamhi pasannacitto vi¤¤å pajànaü ko na yajetha kàle || Ye ceva bhàsanti suõanti cåbhayaü pasannacittà sugatassa sàsane | tesaü so attho paramo visujjhati ye appamattà sugatassa sàsane ti ||9|| 99 (Tik. V.10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dhammenàhaü bhikkhave tevijjaü bràhmaõaü pa¤¤àpemi, nतaü lapitalàpanamattena. Katha¤càhaü bhikkhave dhammena tevijjaü bràhmaõaü pa¤¤àpemi nतaü lapitalàpanamattena? -- Idha bhikkhave bhikkhu anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati, #<[page 099]># %< VAGGO V., SUTTAý 10. 99>% seyyathãdaü ekam-pi jàtiü dve pi jàtiyo tisso pi jàtiyo catasso pi jàtiyo pa¤ca pi jàtiyo dasa pi jàtiyo vãsam-pi jàtiyo tiüsam-pi jàtiyo cattàlãsam-pi jàtiyo pa¤¤àsam-pi jàtiyo, jàtisatam-pi jàtisahassam-pi jàtisatasahassam-pi, aneke pi saüvaññakappe aneke pi vivaññakappe aneke pi saüvaññavivaññakappe amutràsiü evaünàmo evaügotto evamvaõõo evamàhàro evaüsukhadukkhapañisaüvedã evamàyupariyanto, so tato cuto amutra udapàdiü, tatràpàsiü evaünàmo evaügotto evaüvaõõo evamàhàro evaüsukhadukkhapañisaüvedã evamàyupariyanto, so tato cuto idhåpapanno ti. Iti sàkàraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati. Ayamassa pañhamà vijjà adhigatà hoti, avijjà vihatà vijjà uppannà, tamo vihato àloko uppanno, yathà taü appamattassa àtàpino pahitattassa viharato. -- Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena satte passati cavamàne uppajjamàne hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate, yathàkammåpage satte pajànàti. Ime vata bhonto sattà kàyaduccaritena samannàgatà vacãduccaritena samannàgatà manoduccaritena samannàgatà, ariyànaü upavàdakà micchàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. Ime và pana bhonto sattà kàyasucaritena samannàgatà vacãsucaritena samannàgatà manosucaritena samannàgatà ariyànaü anupavàdakà sammàdiññhikà sammàdiññhikammasamàdànà, #<[page 100]># %<100 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ te kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapannà ti. Iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena --pe-- yathàkammåpage satte pajànàti. Ayam-assa dutiyà vijjà adhigatà hoti, avijjà vihatà vijjà uppannà, tamo vihato àloko uppanno, yathà taü appamattassa àtàpino pahitattassa viharato. -- Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññhe va dhamme sayaü abhi¤¤àya sacchikatvà upasampajja viharati. Ayam-assa tatiyà vijjà adhigatà hoti, avijjà vihatà vijjà uppannà, tamo vihato àloko uppanno, yathà taü appamattassa àtàpino pahitattassa viharato. Evaü kho ahaü bhikkhave dhammena tevijjaü bràhmaõaü pa¤¤àpemi nतaü lapitalàpanamattenà-ti. -Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: [Pubbenivàsaü yo vedi saggàpàya¤ca bràhmaõaü | pa¤¤àpemi na ca a¤¤aü lapitalàpanamattena ||] Pubbenivàsaü yo vedi saggàpàya¤ca passati | atha jàtikkhayaü patto abhi¤¤àvosito muni || #<[page 101]># %< VAGGO V., SUTTAý 10. 101>% etàhi tãhi vijjàhi tevijjo hoti bràhmaõo | tam-ahaü vadàmi tevijjaü nतaü lapitalàpanan-ti ||10|| Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||10|| || Pa¤camo vaggo || Tass-uddànaü: Pasàda (90) jãvita (91) saïghàñi (92) aggi (93) upaparikkhayà (94) | upapatti (95) kàma (96) kalyàõaü (97) dànaü (98) dhammena (99) te dasà-ti || || Tikanipàtaü niññhitaü || 100. (Cat.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Aham-asmi bhikkhave bràhmaõo yàcayogo sadà payatapàõi antimadehadhàro anuttaro bhisakko sallakatto. Tassa me tumhe puttà orasà mukhato jàtà dhammajà dhammanimmità dhammadàyàdà no àmisadàyàdà. Dve-màni bhikkhave dànàni àmisadàna¤ca dhammadàna¤ca, #<[page 102]># %<102 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ etad-aggaü bhikkhave imesaü dvinnaü dànànaü yad-idaü dhammadànaü. Dveme bhikkhave saüvibhàgà, àmisasaüvibhàgo ca dhammasaüvibhàgo ca, etad-aggaü bhikkhave imesaü dvinnaü saüvibhàgànaü yad-idaü dhammasaüvibhàgo. Dve-me bhikkhave anuggahà, àmisànuggaho ca dhammànuggaho ca, etad-aggaü bhikkhave imesaü dvinnaü anuggahànaü yad-idaü dhammànuggaho. Dve-me bhikkhave yàgà, àmisayàgo ca dhammayàgo ca, etad-aggaü bhikkhave imesaü dvinnaü yàgànaü yad-idaü dhammayàgo ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yo dhammayàgaü ayajã amaccharã tathàgato sabbabhåtànukampã | taü tàdisaü devamanussaseññhaü sattà namassanti bhavassa pàragun-ti || Ayam--pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 101. (Cat.2) * Cattàri-màni bhikkhave appàni ceva sulabhàni ca tàni ca anavajjàni. Katamàni cattàri? Paüsukålaü bhikkhave cãvarànaü appa¤ca sulabha¤ca ta¤ca anavajjaü. Piõóiyàlopo bhikkhave bhojanànaü appa¤ca sulabha¤ca ta¤ca anavajjaü. Rukkhamålaü bhikkhave senàsanànaü appa¤ca sulabha¤ca ta¤ca anavajjaü. #<[page 103]># %< SUTTAý 3. 103>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Påtimuttaü bhikkhave bhesajjànaü appa¤ca sulabha¤ca ta¤ca anavajjaü. Imàni kho bhikkhave cattàri appàni ceva sulabhàni ca tàni ca anavajjàni. Yato kho bhikkhave bhikkhu appena ca tuññho hoti sulabhena ca, imassàhaü a¤¤ataraü sàma¤¤aïgan-ti vadàmãti. Anavajjena tuññhassa appena sulabhena ca | na senàsanam-àrabbha cãvaraü pànabhojanaü | vighàto hoti cittassa disà na-ppañiha¤¤ati || Ye cassa dhammà akkhàtà sàma¤¤assànulomikà | adhiggahãtà tuññhassa appamattassa bhikkhuno ti ||2|| 102. (Cat.3) Jànato-haü bhikkhave passato àsavànaü khayaü vadàmi, no ajànato apassato. Ki¤ca bhikkhave jànato kiü passato àsavànaü khayo hoti? Idaü dukkhan-ti bhikkhave jànato passato àsavànaü khayo hoti, #<[page 104]># %<104 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ayaü dukkhasamudayo ti bhikkhave jànato passato àsavànaü khayo hoti, ayaü dukkhanirodho ti bhikkhave jànato passato àsavànaü khayo hoti, ayaü dukkhanirodhagàminã pañipadà ti bhikkhave jànato passato àsavànaü khayo hoti. Evaü kho bhikkhave jànato passato àsavànaü khayo hotãti. Sekhassa sikkhamànassa ujumaggànusàrino | khayasmiü pañhamaü ¤àõaü tato a¤¤à anuttarà || Tato a¤¤à vimuttassa vimutti¤¤àõam-uttamaü | uppajjati khaye ¤àõaü khãõà saüyojanà iti || Na tvevidaü kusãtena bàlena-m- avijànatà | nibbànaü adhigantabbaü sabbaganthapamocanan-ti ||3|| 103. (Cat.4) Ye hi keci bhikkhave samaõà và bràhmaõà và idaü dukkhan-ti yathàbhåtaü na-ppajànanti, #<[page 105]># %< SUTTAý 4. 105>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ayaü dukkhasamudayo ti yathàbhåtaü nappajànanti, ayaü dukkhanirodho ti yathàbhåtaü nappajànanti, ayaü dukkhanirodhagàminã pañipadà ti yathàbhåtaü na-ppajànanti, na te me bhikkhave samaõà và bràhmaõà và samaõesu và samaõasammatà bràhmaõesu và bràhmaõasammatà, na ca pan-ete àyasmanto sàma¤¤atthaü và bràhma¤¤atthaü và diññhe va dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharanti. Ye ca kho keci bhikkhave samaõà và bràhmaõà và idaü dukkhan-ti yathàbhåtaü pajànanti, ayaü dukkhasamudayo ti yathàbhåtaü pajànanti, ayaü dukkhanirodho ti yathàbhåtaü pajànanti, ayaü dukkhanirodhagàminã pañipadà ti yathàbhåtaü pajànanti, te kho me bhikkhave samaõà và bràhmaõà và samaõesu ceva samaõasammatà, bràhmaõesu ca bràhmaõasammatà, te ca pan-àyasmanto sàma¤¤attha¤ca bràhma¤¤attha¤ca diññhe va dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharantãti. #<[page 106]># %<106 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% Ye dukkhaü na-ppajànanti atho dukkhassa sambhavaü | yattha ca sabbaso dukkhaü asesaü uparujjhati || ta¤ca maggaü na jànanti dukkhåpasamagàminaü | cetovimuttihãnà te atho pa¤¤àvimuttiyà | abhabbà te antakiriyàya te ve jàtijaråpagà || Ye ca dukkhaü pajànanti atho dukkhassa sambhavaü | yattha ca sabbaso dukkhaü asesaü uparujjhati || ta¤ca maggaü pajànanti dukkhåpasamagàminaü | cetovimuttisampannà atho pa¤¤àvimuttiyà | bhabbà te antakiriyàya na te jàtijaråpagà ti || 104. (Cat.5) Ye te bhikkhave bhikkhu sãla sampannà samàdhisampannà #<[page 107]># %< SUTTAý 5. 107>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ pa¤¤àsampannà vimuttisampannà vimutti¤àõadassanasampannà ovàdakà vi¤¤àpakà sandassakà samàdapakà samuttejakà sampahaüsakà alaüsamakkhàtàro saddhammassa, dassanam-pahaü bhikkhave tesaü bhikkhånaü bahåpakàraü vadàmi, savanam-pahaü bhikkhave tesaü bhikkhånaü bahåpakàraü vadàmi, upasaïkamanam-pahaü bhikkhave tesaü bhikkhånaü bahåpakàraü vadàmi, payirupàsanam-pahaü bhikkhave tesaü bhikkhånaü bahåpakàraü vadàmi, anussaraõam-pahaü bhikkhave tesaü bhikkhånaü bahåpakàraü vadàmi, anupabbajjam-pahaü bhikkhave tesaü bhikkhånaü bahåpakàraü vadàmi. Taü kissa hetu? Tathàråpe bhikkhave bhikkhå sevato bhajato payirupàsato aparipåro pi sãlakkhandho bhàvanàpàripåriü gacchati, aparipåro pi samàdhikkhandho bhàvanàpàripåriü gacchati, #<[page 108]># %<108 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% aparipåro pi pa¤¤akkhandho bhàvanàpàripåriü gacchati, aparipåro pi vimuttikkhandho bhàvanàpàripåriü gacchati, aparipåro pi vimutti¤àõadassanakkhandho bhàvanàpàripåriü gacchati. Evaråpà ca te bhikkhave bhikkhå satthàro ti pi vuccanti, satthavàhà ti pi vuccanti, raõa¤jahà ti pi vuccanti, tamonudà ti pi vuccanti, àlokakarà ti pi vuccanti, obhàsakarà ti pi vuccanti, pajjotakarà ti pi vuccanti, ukkàdhàrà ti pi vuccanti, pabhaïkarà ti pi vuccanti, ariyà ti pi vuccanti, cakkhumanto ti pi vuccantãti. Pàmujjakaraõaü ñhànaü evaü hoti vijànataü | yad-idaü bhàvitattànaü ariyànaü dhammajãvinaü || Te jotayanti saddhammaü bhàsayanti pabhaïkarà | àlokakaraõà dhãrà cakkhumanto raõa¤jahà || yesaü ve sàsanaü sutvà sammad-a¤¤àya paõóità | #<[page 109]># %< SUTTAý 7. 109>% jàtikkhayam-abhi¤¤àya nàgacchanti punabbhavan-ti ||5|| 105. (Cat.6) * Cattàro-me bhikkhave taõhuppàdà yattha bhikkhuno taõhà uppajjamànà uppajjati. Katame cattàro? Cãvarahetu và bhikkhave bhikkhuno taõhà uppajjamànà uppajjati, piõóapàtahetu và bhikkhave bhikkhuno taõhà uppajjamànà uppajjati, senàsanahetu và bhikkhave bhikkhuno taõhà uppajjamànà uppajjati, itibhavàbhavahetu và bhikkhave bhikkhuno taõhà uppajjamànà uppajjati. Ime kho bhikkhave cattàro taõhuppàdà yattha bhikkhuno taõhà uppajjamànà uppajjatãti. Taõhàdutiyo puriso dãgham-addhànaü saüsaraü | itthabhàva¤¤athàbhàvaü saüsàraü nàtivattati || Evam-àdãnavaü ¤atvà taõhà dukkhassa sambhavaü | vãtataõho anàdàno sato bhikkhu paribbaje ti ||6|| 106. (Cat.7) Sabrahmakàni bhikkhave tàni kulàni yesaü puttànaü màtàpitaro ajjhàgàre påjità honti. #<[page 110]># %<110 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% Sapubbadevatàni bhikkhave tàni kulàni yesaü puttànaü màtàpitaro ajjhàgàre påjità honti. Sapubbàcariyàni bhikkhave tàni kulàni yesaü puttànaü màtàpitaro ajjhàgàre påjità honti. Sàhuneyyakàni bhikkhave tàni kulàni yesaü puttànaü màtàpitaro ajjhàgàre påjità honti. Brahmà ti bhikkhave màtàpitånaü etaü adhivacanaü. Pubbadevatà ti bhikkhave màtàpitånaü etaü adhivacanaü. Pubbàcariyà ti bhikkhave màtàpitånaü etaü adhivacanaü. âhuneyyà ti bhikkhave màtàpitånaü etaü adhivacanaü. Taü kissa hetu? Bahåpakàrà bhikkhave màtàpitaro puttànaü, àpàdakà posakà imassa lokassa dassetàro ti. Brahmà ti màtàpitaro pubbàcariyà ti vuccare | àhuneyyà ca puttànaü pajàya anukampakà || Tasmà hi ne namasseyya sakkareyya ca paõóito | #<[page 111]># %< SUTTAý 8. 111>% annena atho pànena vatthena sayanena ca | ucchàdanena nhàpanena pàdànaü dhovanena ca || Tàya naü pàricariyàya màtàpitåsu paõóito | idheva naü pasaüsanti pecca sagge pamodatãti ||7|| 107. (Cat.8) Bahåpakàrà bhikkhave bràhmaõagahapatikà tumhàkaü, ye vo paccupaññhità cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrehi. Tumhe pi bhikkhave bahåpakàrà bràhmaõagahapatikànaü, yaü nesaü dhammaü desetha àdikalyàõaü majjhekalyàõaü pariyosànakalyàõaü, sàtthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàsetha. Evamidaü bhikkhave a¤¤am-a¤¤aü nissàya brahmacariyaü vussati oghassa nittharaõatthàya sammà dukkhassa antakiriyàyà-ti. Sàgàrà anàgàrà ca ubho a¤¤o¤¤anissità | àràdhayanti saddhammaü yogakkhemam-anuttaraü || #<[page 112]># %<112 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% Sàgàresu ca cãvaraü paccayaü sayanàsanaü | anàgàrà pañicchanti parissayavinodanaü || Sugataü pana nissàya gahaññhà gharam-esino | saddahànà arahataü ariyapa¤¤àya jhàyino || idha dhammaü caritvàna maggaü sugatigàminaü | nandino devalokasmiü modanti kàmakàmino ti || 108. (Cat.9) Ye keci bhikkhave bhikkhå kuhà thaddhà lapà siïgã unnalà asamàhità, na me te bhikkhave bhikkhå màmakà, apagatà ca te bhikkhave bhikkhå imasmà dhammavinayà, na ca te bhikkhave bhikkhå imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü àpajjanti. #<[page 113]># %< SUTTAý 10. 113>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ Ye ca kho bhikkhave bhikkhå nikkuhà nillapà dhãrà athaddhà susamàhità, te ca kho me bhikkhave bhikkhå màmakà, anapagatà ca te bhikkhave bhikkhå imasmà dhammavinayà, te ca bhikkhave bhikkhå imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü àpajjantãti. Kuhà thaddhà lapà siïgã unnalà asamàhità | na te dhamme viråhanti sammàsambuddhadesite || Nikkuhà nillapà dhãrà athaddhà susamàhità | te ve dhamme viråhanti sammàsambuddhadesite ti ||9||* 109. (Cat.10) Seyyathà pi bhikkhave puriso nadiyà #<[page 114]># %<114 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% sotena ovuyheyya piyaråpasàtaråpena, tam-enaü cakkhumà puriso tãre ñhito disvà evaü vadeyya: ki¤càpi kho tvaü ambho purisa nadiyà sotena ovuyhasi piyaråpasàtaråpena. Atthi cettha heññhà rahado saummi sàvañño sagaho sarakkhaso yaü tvaü ambho purisa pàpuõitvà maraõaü và nigacchasi maraõamattaü và dukkhan-ti. Atha kho so bhikkhave puriso tassa purisassa saddaü sutvà hatthehi ca pàdehi ca pañisotaü vàyameyya. Upamà kho me ayaü bhikkhave katà atthassa vi¤¤àpanàya. Ayaü cettha attho: Nadiyà soto ti kho bhikkhave taõhàyetaü adhivacanaü; piyaråpasàtaråpan-ti kho bhikkhave channetaü ajjhattikànaü àyatanànaü adhivacanaü; heññhà rahado ti kho bhikkhave pa¤cannaü orambhàgiyànaü saüyojanànaü adhivacanaü; saummãti kho bhikkhave kodhåpàyàsassetaü adhivacanaü; sàvañño ti kho bhikkhave pa¤cannetaü kàmaguõànaü adhivacanaü; sagaho sarakkhaso ti kho bhikkhave màtugàmassetaü adhivacanaü; pañisoto ti kho bhikkhave nekkhammassetaü adhivacanaü; #<[page 115]># %< SUTTAý 11. 115>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ hatthehi ca pàdehi ca vàyàmo ti kho bhikkhave viriyàrambhassetaü adhivacanaü; cakkhumà puriso tãre ñhito ti kho bhikkhave Tathàgatassetaü adhivacanaü arahato sammàsambuddhassà-ti. Sahàpi dukkhena jaheyya kàme* yogakkhemaü àyati patthayàno | sammappajàno suvimuttacitto vimuttiyà phassaye tattha tattha || Sa vedagå våsitabrahmacariyo lokantagå pàragato ti vuccatãti ||10||* 110. ** (Cat.11) Carato ce pi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và; ta¤ce bhikkhave bhikkhu adhivàseti na-ppajahati na vinodeti na vyantikaroti na anabhàvaü gameti, caraü pi bhikkhave bhikkhu evaübhåto anàtàpã anottappã satataü samitaü kusãto hãnaviriyo ti vuccati. #<[page 116]># %<116 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ òhitassa ce pi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và; ta¤ce bhikkhave bhikkhu adhivàseti na-ppajahati na vinodeti na vyantikaroti na anabhàvaü gameti, ñhito pi bhikkhave bhikkhu evaübhåto anàtàpã anottappã satataü samitaü kusãto hãnaviriyo ti vuccati. -- Nisinnassa ce pi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và; ta¤ce bhikkhave bhikkhu adhivàseti na-ppajahati na vinodeti na vyantikaroti na anabhàvaü gameti, nisinno pi bhikkhave bhikkhu evaübhåto anàtàpã anottappã satataü samitaü kusãto hãnaviriyo ti vuccati. -- Sayànassa ce pi bhikkhave bhikkhuno jàgarassa uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và; ta¤ce bhikkhave bhikkhu adhivàseti na-ppajahati na vinodeti na vyantikaroti na anabhàvaü gameti, sayàno pi bhikkhave bhikkhu jàgaro evaübhåto anàtàpã anottappã satataü samitaü kusãto hãnaviriyo ti vuccati. -- Carato ce pi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và; ta¤ce bhikkhave bhikkhu nàdhivàseti pajahati vinodeti vyantikaroti anabhàvaü gameti, caraü pi bhikkhave bhikkhu evaübhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto ti vuccati. -òhitassa ce pi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và; ta¤ce bhikkhave bhikkhu nàdhivàseti pajahati vinodeti vyantikaroti anabhàvaü gameti, ñhito pi bhikkhave bhikkhu evaübhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto ti vuccati. #<[page 117]># %< SUTTAý 11. 117>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ -- Nisinnassa ce pi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và; ta¤ce bhikkhave bhikkhu nàdhivàseti pajahati vinodeti vyantikaroti anabhàvaü gameti, nisinno pi bhikkhave bhikkhu evaübhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto ti vuccati. -- Sayànassa ce pi bhikkhave bhikkhuno jàgarassa uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và; ta¤ce bhikkhave bhikkhu nàdhivàseti pajahati vinodeti vyantikaroti anabhàvaü gameti, sayàno pi bhikkhave bhikkhu jàgaro evaübhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto ti vuccatãti. Caraü và yadi và tiññhaü nisinno udavà sayaü | yo vitakkaü vitakketi pàpakaü gehanissitaü || kumaggaü pañipanno so mohaneyyesu mucchito | abhabbo tàdiso bhikkhu phuññhuü sambodhim-uttamaü || Yo caraü và yo tiññhaü và nisinno udavà sayaü | vitakkaü samayitvàna #<[page 118]># %<118 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% vitakkopasame rato | bhabbo so tàdiso bhikkhu phuññhuü sambodhim-uttaman-ti ||11|| 111. * (Cat.12) Sampanna sãlà bhikkhave viharatha, sampannapàtimokkha pàtimokkhàsaüvarasaüvutà viharatha, àcàragocarasampannà anumattesu vajjesu bhayadassàvã, samàdàya sikkhatha sikkhàpadesu. -Sampannasãlànaü bhikkhave viharataü, sampannapàtimokkhànaü pàtimokkhasaüvarasaüvutànaü vihàrataü, àcàragocarasampannànaü anumattesu vajjesu bhayadassàvãnaü samàdàya sikkhataü sikkhàpadesu ki¤cassa bhikkhave uttari karaõãyaü? -- Carato ce pi bhikkhave bhikkhuno abhijjhà vigatà hoti, vyàpàdo vigato hoti, thãnamiddhaü vigataü hoti, uddhaccakukkuccaü vigataü hoti, #<[page 119]># %< SUTTAý 12. 119>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ vicikicchà pahãnà hoti, àraddhaü hoti viriyaü asallãnaü, upaññhità sati asaümuññhà, passaddho kàyo asàraddho, samàhitaü cittaü ekaggaü, caraü pi bhikkhave bhikkhu evaübhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto ti vuccati. -- òhitassa ce pi bhikkhave bhikkhuno abhijjhà vigatà hoti, vyàpàdo vigato hoti, thãnamiddhaü vigataü hoti, uddhaccakukkuccaü vigataü hoti, vicikicchà pahãnà hoti, àraddhaü hoti viriyaü asallãnaü, upaññhità sati asaümuññhà, passaddho kàyo asàraddho, samàhitaü cittaü ekaggaü, ñhito pi bhikkhave bhikkhu evaübhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto ti vuccati. -- Nisinnassa ce pi bhikkhave bhikkhuno abhijjhà vigatà hoti, vyàpàdo vigato hoti, thãnamiddhaü vigataü hoti, uddhaccakukkuccaü vigataü hoti, vicikicchà pahãnà hoti, àraddhaü hoti viriyaü asallãnaü, upaññhità sati asaümuññhà, passaddho kàyo asàraddho, samàhitaü cittaü ekaggaü, nisinno pi bhikkhave bhikkhu evaübhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto ti vuccati. -- Sayànassa #<[page 120]># %<120 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% ce pi bhikkhave bhikkhuno jàgarassa abhijjhà vigatà hoti, vyàpàdo vigato hoti, thãnamiddhaü vigataü hoti, uddhaccakukkuccaü vigataü hoti, vicikicchà pahãnà hoti, àraddhaü hoti viriyaü asallãnaü, upaññhità sati asaümuññhà, passaddho kàyo asàraddho, samàhitaü cittaü ekaggaü, sayàno pi bhikkhave bhikkhu jàgaro evaübhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto ti vuccatãti. Yataü care yataü tiññhe yataü acche yataü saye | yataü sammi¤jaye bhikkhu yatam-enaü pasàraye || Uddhaü tiriyaü apàcãnaü yàvatà jagato gati | samavekkhità va dhammànaü khandhànaü udayabbayaü || #<[page 121]># %< SUTTAý 13. 121>% Evaü vihàrim-àtàpiü santavuttim-anuddhataü | cetosamathasàmãciü sikkhamànaü sadà sataü | satataü pahitatto ti àhu bhikkhuü tathàvidhan-ti ||12|| 112. (Cat.13) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttamarahatà ti me sutaü. Loko bhikkhave tathàgatena abhisambuddho, lokasmà tathàgato visa¤¤utto; lokasamudayo bhikkhave tathàgatena abhisambuddho, lokasamudayo tathàgatassa pahãno; lokanirodho bhikkhave tathàgatena abhisambuddho, lokanirodho tathàgatassa sacchikato; lokanirodhagàminã pañipadà bhikkhave tathàgatena abhisambuddhà, lokanirodhagàminã pañipadà tathàgatassa bhàvità. Yaü bhikkhave sadevakassa lokassa samàrakassa sabrahmakassa sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadevamanussàya diññhaü sutaü mutaü vi¤¤àtaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasà, yasmà taü tathàgatena abhisambuddhaü, tasmà tathàgato ti vuccati. Ya¤ca bhikkhave rattiü tathàgato anuttaraü sammàsambodhiü abhisambujjhati, ya¤ca rattiü anupàdisesàya nibbànadhàtuyà parinibbàyati, yaü etasmiü antare bhàsati lapati niddisati, #<[page 122]># %<122 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% \<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ sabban-taü tatheva hoti, no a¤¤athà, tasmà tathàgato ti vuccati. Yathàvàdã bhikkhave tathàgato tathàkàrã yathàkàrã tathàgato tathàvàdã, iti yathàvàdã tathàkàrã, yathàkàrã tathàvàdã, tasmà tathàgato ti vuccati. Sadevake bhikkhave loke samàrake sabrahmake sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadevamanussàya tathàgato abhibhå anabhibhåto a¤¤adatthudaso vasavattã, tasmà tathàgato ti vuccatãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Sabbalokaü abhi¤¤àya sabbaloke yathàtathaü | sabbalokavisaüyutto sabbaloke {anåpayo} || Sabbe sabbàbhibhå dhãro sabbaganthappamocano | phuññhassa paramà santi nibbànaü akutobhayaü || #<[page 123]># %< SUTTAý 13. 123>% Esa khãõàsavo buddho anãgho chinnasaüsayo | sabbakammakkhayaü patto vimutto upadhisaïkhaye || Esa so bhagavà buddho esa sãho anuttaro | sadevakassa lokassa brahmacakkaü pavattayi || Iti devà manussà ca ye buddhaü saraõaü gatà | saügamma taü namassanti mahantaü vãtasàradaü || Danto damayataü seññho santo samayataü isi | mutto mocayataü aggo tiõõo tàrayataü varo || Iti hetaü namassanti mahantaü vãtasàradaü | sadevakasmiü lokasmiü natthi te pañipuggalo ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||13|| Catukkanipàtaü niññhitaü. #<[page 124]># %<124 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO.>% Tass-uddànaü: Bràhmaõà (100) cattàri (101) jànaü (102) samaõa (103) sãlà (104) taõhà (105) brahmà (106) | bahåpakàrà (107) kuhanà (108) purisà (109) caraü (110) sampanna (111) lokena (112) tedasà-ti || Itivuttake dvàdasàdhikasataü suttan-ti. Itivuttakaü niññhitaü.