Itivuttaka Based on the edition by Ernst Windisch, London : Pali Text Society 1889 (Reprinted 1948, 1975) Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 12.2.2015] NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ANNOTATED VERSION IN PTS LAYOUT #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS *<...>* = SUPERSCRIPT \<...>\ = REDLINE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ Itivuttaka #<[page 001]># %< 1>% Itivuttakaü. NAMO TASSA BHAGAVATO ARAHATO SAMMâSAMBUDDHASSA. [Ekanipàto] 1. (Ek. I.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü: Ekadhammaü\<*<1>*>/ bhikkhave pajahatha\<*<2>*>/. Ahaü vo pàñibhogo\<*<3>*>/ anàgàmitàya. Katamaü eka- dhammaü? Lobhaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà-ti. Etam-attham bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yena lobhena luddhàse sattà gacchanti duggatiü | taü lobhaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 2. (Ek. I.2) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü: Ekadhammaü bhikkhave pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhammaü? Dosaü\<*<4>*>/ bhikkhave ekadhammaü pajahatha. Ahaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 For ekadh- here and in the following suttas the MSS. have sometimes ekaü dh-, but the nom. Ekadhammo in sutt. 18 and 19 proves that it is a compound. 2 pajahata B. here and in the following suttas. 3 pàñibhogo ti pañibhå, A. 4 Not skr. dosha, but skr. dvesha: dosan-ti anattham-me acarãti àghàto jàyatãti, etc., A. >/ #<[page 002]># %<2 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% vo pàñibhogo anàgàmitàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yena dosena duññhàse sattà gacchanti duggatiü | taü dosaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||2|| 3. (Ek. I.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü: Ekadhammaü bhikkhave pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhammaü? Mohaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca. tatthetaü iti vuccati: Yena mohena måëhàse sattà gacchanti duggatiü | taü mohaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3|| 4. (Ek. I.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü: Ekadhammaü bhikkhave pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhammaü? Kodhaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yena kodhena kuddhàse sattà gacchanti duggatiü | taü kodhaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 003]># %< VAGGA I., SUTTA 7. 3>% 5. (Ek. I.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Ekadhammaü bhikkhave pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü eka- dhammaü? Makkhaü\<*<1>*>/ bhikkhave ekadhammaü pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà-ti. Etam- atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yena makkhena makkhàse sattà gacchanti duggatiü | taü makkhaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||5|| 6. (Ek. I.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Ekadhammaü bhikkhave pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàya. Katamaü ekadhammaü? Mànaü bhikkhave ekadhammaü pajahatha. Ahaü vo pàñibhogo anàgàmitàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yena mànena mattàse sattà gacchanti duggatiü | taü mànaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||6|| 7. (Ek. I.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Sabbaü\<*<2>*>/ bhikkhave anabhijànaü apari- jànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo duk- khakkhayàya. Sabba¤ca kho bhikkhave abhijànaü pari- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 C. D. E. P. Pa. have the màna-suttaü before the makkha-suttaü. I follow B. M. and A.; see also the Uddàna after sutt.10. 2 sabbampi, B. >/ #<[page 004]># %<4 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% jànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo\<*<1>*>/ duk- khakkhayàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetam iti vuccati: Yo sabbaü sabbato ¤atvà sabbatthesu\<*<2>*>/ na\<*<3>*>/ rajjati\<*<4>*>/ | sa ve\<*<5>*>/ sabbaü\<*<6>*>/ pari¤¤à\<*<7>*>/ so\<*<7>*>/ sabbadukkhaü\<*<8>*>/ upaccagà\<*<9>*>/ ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||7|| 8. (Ek. I.8) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Mànaü bhikkhave anabhijànaü apari- jànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo duk- khakkhayàya. Màna¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhakkhayàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetam iti vuccati: Mànupetà ayaü pajà mànaganthà\<*<10>*>/ bhave\<*<11>*>/ ratà | mànaü aparijànantà\<*<12>*>/ àgantàro\<*<13>*>/ punabbhavaü || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 abhabbo, C. 2 sabbasattesu, P. Pa. 3 na puna, B. 4 sajjati, E., corrected into rajjati, D. 5 save, M.; sace, B. C. P. Pa.; sabbe, D. E., the explanation of the Comm. (byattaü, ekaüsena) is also in favour of ve (the preceding sa is nipàtamattaü). 6 sabbaü, B. C. P. Pa.; sabba, M. D. E., but in D. corrected into sabbaü. 7 pari¤¤à so B. M. Pa.; pari¤¤àyo, C.; pari¤¤àto, D. E.; A. has: sabba pari¤¤à ti sabbaü (sic !) parijànanato yathàvuttassa sabbassa pari¤¤àbhisamayavasena pari- jànanato so hi (sic !) yathàvutto yogàvacaro ariyo. 8 -dukkham-up-, M. 9 upajjhagà, C. P. Pa. 10 -ganthà, C. D. E. M.; -gaõñhà, P.Pa.; -khandhà, B. 11 bhàve, B. 12 mànaü na parijànanti, P. Pa. 13 àgantàro, D. E. M.; aganthàro, C.; agandhàro, P. Pa.; àgantvàyo, B. >/ #<[page 005]># %< VAGGA I., SUTTA 10. 5>% Ye ca mànaü pahatvàna\<*<1>*>/ vimuttà mànasaïkhaye\<*<2>*>/ | te mànaganthàbhibhåno\<*<3>*>/ sabbadukkhaü\<*<4>*>/ upaccagun-ti\<*<5>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||8|| 9. (Ek. I.9) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Lobhaü bhikkhave anabhijànaü apari- jànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo duk- khakkhayàya. Lobha¤ca kho bhikkhave abhijànaü pari- jànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhak- khayàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetam iti vuccati: Yena lobhena luddhàse sattà gacchanti duggatiü | taü lobhaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||9|| 10. (Ek. I.10) Vuttaü hetam bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dosaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkha- yàya. Dosa¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhakkhayàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 pahatvàna, D. E.; pahantvàna, B.; pahantàna, M.; pahantànaü, C. Pa. A. (explanation of the Comm.: pajahitvà). 2 -saüya D. E., but in D. corrected into -saükhaye, manusaükhaye, C. 3 -gantàbhibhuno, M.; -gandhàbhibhåno, C. P. Pa.; -bhuno ca, B.; -kkhandhàbhibhåto so D. E., but in D. corrected into -bhåtà, without so. 4 -dukkham-up-, M. 5 upajjhagà, C. P. Pa. >/ #<[page 006]># %<6 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% Yena dosena duññhàse sattà gacchanti duggatiü | taü dosaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||10|| Pàñibhogavaggo pañhamo. Tass\<*<1>*>/ -uddànaü\<*<1>*>/: Ràga (1) -dosà (2) atha moho (3) kodha\<*<2>*>/ (4) -makkha\<*<3>*>/ (5) -mànaü\<*<3>*>/ (6) sabbaü (7) | mànato (8) ràga (9) -dosà\<*<4>*>/ (10) puna dve pakàsità vaggam-àhu pañhaman-ti || 11. (Ek. II.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Mohaü bhikkhave anabhijànaü apari- jànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Moha¤ca kho\<*<5>*>/ bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo duk- khakkhayàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yena mohena måëhàse sattà gacchanti duggatiü\<*<6>*>/ | taü mohaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Only in M., but M. has always udànaü. The best text of this uddàna is in M. 2 kodha, M.; kujjhanaü, B. C.; kujjhànaü, D. E.; kujjha, P. Pa. 3 makkhaü mànaü, C.; mànamakha, D. E.; -makhà, P. Pa. 4 -dosa, B. C. M. P. Pa. 5 kho om. D. E. Pa. (in P added under the line). 6 duggati, P. Pa. >/ #<[page 007]># %< VAGGA II., SUTTA 4. 7>% pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti\<*<1>*>/ me sutan-ti ||1|| 12. (Ek. II.2) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Kodhaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Kodha¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajaham bhabbo duk- khakkhayàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yena kodhena kuddhàse sattà gacchanti duggatiü\<*<2>*>/ | taü kodhaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||2|| 13. (Ek. II.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü. Makkhaü bhikkhave anabhijànaü aparijànaü tattha cittaü aviràjayaü appajahaü abhabbo dukkhakkhayàya. Makkha¤ca kho bhikkhave abhijànaü parijànaü tattha cittaü viràjayaü pajahaü bhabbo dukkhakkhayàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthe- taü iti vuccati: Yena makkhena makkhàse sattà gacchanti duggatiü\<*<3>*>/ | taü makkhaü sammad-a¤¤àya pajahanti vipassino | pahàya na punàyanti imaü lokaü kudàcanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3|| 14. (Ek. II.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 ti, B. 2 duggati, Pa. 3 duggati, P. Pa. >/ #<[page 008]># %<8 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% hatà ti me sutaü. Nàhaü bhikkhave a¤¤aü ekanãvaraõam\<*<1>*>/- pi samanupassàmi yena nãvaraõena\<*<2>*>/ nivutà pajà dãgharat- taü sandhàvanti saüsaranti yathayidaü\<*<3>*>/ bhikkhave avij- jànãvaraõaü.\<*<4>*>/ Avijjànãvaraõena\<*<5>*>/ hi\<*<6>*>/ bhikkhave nivutà pajà dãgharattaü sandhàvanti saüsarantãti. Etam-attham bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Natth-a¤¤o ekadhammo pi\<*<7>*>/ yeneva nivutà pajà | saüsaranti ahorattaü yathà\<*<8>*>/ mohena àvutà\<*<9>*>/ || Ye ca mohaü pahatvàna\<*<10>*>/ tamokhandhaü\<*<11>*>/ padàlayuü | na te puna saüsaranti hetu\<*<12>*>/ tesaü na vijjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| 15. (Ek. II.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü. Nàhaü bhikkhave a¤¤aü\<*<13>*>/ ekasaüyo- janam\<*<14>*>/-pi samanupassàmi yeneva\<*<15>*>/ saüyojanena\<*<16>*>/ saü- yuttà\<*<17>*>/ sattà dãgharattaü sandhàvanti saüsaranti yatha- yidaü\<*<18>*>/ bhikkhave taõhà saüyojanaü.\<*<14>*>/ taõhàsaüyo- janena hi bhikkhave saüyuttà sattà dãgharattaü san- dhàvanti saüsarantãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati\<*<19>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 ekaniv-, B. Pa. 2 niv-, B. Pa. 3 yathàyidam, B. P. Pa. 4 -niv-, B. P. Pa. 5 -niv-, B. Pa. 6 hi om. D. E. 7 ca, D. E. 8 sadà, D. E. 9 àvuñà, P. Pa. 10 pahatvàna, D. E.; pahantvàna, B. C.; pahantàna, M.; pahantànaü, P.; pahanantàna, Pa. 11 tamokkh-, M.; tamokkhandhà, C. 12 hetu målakàranà avijjà tesaü na vijjati sabbaso natthi samucchinnattà ti, A. 13 a¤¤aü, om. B. 14 -sa¤¤ojanaü, B. M. 15 yena, M. 16 sa¤¤oj-, B. M. 17 saüvuttà, one t cancelled, D. E. 18 yathàyidaü, B. C. P. Pa. 19 Etam- only in M. >/ #<[page 009]># %< VAGGA II., SUTTA 6. 9>% Taõhàdutiyo\<*<1>*>/ puriso dãgham-addhànaü saüsaraü | itthabhàva¤¤athàbhàvaü\<*<2>*>/ saüsàraü nàtivattati\<*<3>*>/ || Evam\<*<4>*>/-àdãnavaü ¤atvà\<*<5>*>/ taõhàdukkhassa sambhavaü | vãtataõho anàdàno sato bhikkhu paribbaje ti ||\<*<6>*>/ Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti\<*<7>*>/ ||5|| 16. (Ek. II.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü.\<*<8>*>/ Sekhassa\<*<9>*>/ bhikkhave bhikkhuno appat- tamànasassa\<*<10>*>/ anuttaraü yogakkhemaü patthayamànassa viharato ajjhattikaü aïgan-ti karitvà\<*<11>*>/ na a¤¤aü ekaïgam- pi samanupassàmi evaü bahåpakàraü\<*<12>*>/ yathayidaü\<*<13>*>/ bhikkhave yoniso manasikàro. Yoniso bhikkhave bhikkhu manasi\<*<14>*>/ karonto akusalaü pajahati kusalaü bhà- vetãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati.{\<*<15>*>/} \<-------------------------------------------------------------------------- 1 taõhàdutiyo taõhàsahàyo (in the MS. sahàro), A. 2 itthabhàva-, B. D. E. M. P. Pa. (in D. corrected to itthaübhàva-), itthibhàva-, C. A. (tattha itthibhàvo manussattaü a¤¤athàbhàvo tato avasiññhasattàvàsà, etc.). 3 nàtivattati na atikkamati, A. 4 evam, C. M. P. Pa. A.; etam, B. D. E. 5 disvà, C. P. Pa. 6 The same gàthàs reoccur sutt. 105. 7 Ayam- only in M. 8 Vuttaü- only in M. 9 sekkhassa, C. D. E. 10 appatta-, B. D. E. P. M. Aa.; asampatta-, Pa.; asaüpattamànassa, C.; appatta-arahattassà-ti, A., for this meaning of mànasa quoting a gàthà which occurs Dhammap. p. 255 (s. Childers, Dict. s. v. sekho). 11 attano santàne samuññhitaü karaõan-ti katvà, A. 12 bahukàraü, C. 13 yathàyidaü B.; yathàidaü, D. 14 From manasi unto kha]yaü a whole line om. in C. 15 Etam- only in M. >/ #<[page 010]># %<10 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% Yoniso manasikàro dhammo sekhassa\<*<1>*>/ bhikkhuno | natth-a¤¤o evaü bahåpakàro\<*<2>*>/ uttamatthassa pattiyà | yoniso padahaü\<*<3>*>/ bhikkhu\<*<4>*>/ khayaü dukkhassa pàpuõe ti\<*<5>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti\<*<6>*>/ ||6|| 17. (Ek. II.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü.\<*<7>*>/ Sekhassa\<*<8>*>/ bhikkhave bhikkhuno ap- pattamànasassa anuttaraü yogakkhemaü patthayamànas- sa viharato bàhiraü aïgan-ti karitvà na a¤¤aü ekaïgam- pi samanupassàmi evaü bahåpakàraü yathayidaü\<*<9>*>/ bhik- khave kalyàõamittatà.\<*<10>*>/ Kalyàõamitto bhikkhave bhikkhu akusalaü pajahati kusalaü bhàvetãti.\<*<11>*>/ Etam- atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati\<*<12>*>/. Kalyàõamitto yo bhikkhu sappatisso\<*<13>*>/ sagàravo | karaü\<*<14>*>/ mittànaü\<*<14>*>/ vacanaü sampajàno patissato\<*<15>*>/ | pàpuõe anupubbena sabbasaüyojanakkhayan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti\<*<16>*>/ ||7|| 18. (Ek. II.8) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü.\<*<17>*>/ Ekadhammo bhikkhave loke uppajja- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 dh- yassa s-, B.; dh- sekkhassa, D. E. 2 bahukàro, M. 3 pajahaü, D. E. 4 bhikkhå, E.; bhikkhave, D. 5 pàpunoti, E.; -nàti, D. 6 Ayam- only in M. 7 Vuttaü- only in M. 8 sekkhassa, C. D. E. 9 yathàyidaü, B. Pa. 10 -mittaü, P. Pa. 11 bhàveti, B. 12 Etam- only in M. 13 sappañisso, M. 14 kalyàõami-, C. 15 pañi-, M. 16 Ayam- only in M. 17 Vuttaü- only in M. >/ #<[page 011]># %< VAGGA II., SUTTA 9. 11>% màno uppajjati bahujanàhitàya bahujanàsukhàya,\<*<1>*>/ bahuno janassa\<*<2>*>/ anatthàya ahitàya dukkhàya devamanussànaü. Katamo\<*<3>*>/ ekadhammo? Saüghabhedo. Saüghe kho pana bhikkhave bhinne a¤¤ama¤¤aü bhaõóanàni ceva honti, a¤¤ama¤¤aü paribhàsà ca honti,\<*<4>*>/ a¤¤ama¤¤aü parikkhepà ca honti, a¤¤ama¤¤aü pariccajanà\<*<5>*>/ ca\<*<6>*>/ honti, tattha appasannà ceva na-ppasãdanti, pasannàna¤ca ekaccà- naü a¤¤athattam\<*<7>*>/ hotãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati\<*<8>*>/: âpàyiko\<*<9>*>/ nerayiko kappaññho saüghabhedako | vaggàràmo\<*<10>*>/ adhammaññho yogakkhemato dhaüsati\<*<11>*>/ | saüghaü samaggaü\<*<12>*>/ bhitvàna\<*<13>*>/ kappaü nirayamhi\<*<14>*>/ paccatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||8|| 19. (Ek. II.9) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü. Ekadhammo bhikkhave loke uppajja- màno uppajjati bahujanahitàya bahujanasukhàya, bahuno janassa atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Katamo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 bahujana ahitàya bahujana asukhàya, B. P. Pa.; D. E. omit these words. 2 bahujanojanassa, B. C. (in B the first ja cancelled). 3 Katamo ca, D. E. 4 a- paribhàsà ca h- om. Pa. 5 pariccajj-, B. 6 ca om. C. 7 a¤¤athattaü, C. E. M.; a¤¤atatthaü, B. D. P. Pa., A. 8 Etam- only in M. 9 àpày-, M.; apày all other MSS. 10 vaggàràmo, B. C. M. (cp. kammàràmo, sutt. 79); vaggaràmo, P. Pa.; vaggarato, D. E. 11 yogakkhemà vidhaüsati, M.; for dhaüsati see Journ. P. T. S., 1885, p. 41. 12 saõghasàmaggi, B. (see sutt. 19). 13 bhetvàna, D. E. Pa. 14 nirayamhi (sic!) paccati--not niraye, in spite of the nine syllables--the counterpart of saggamhi modati in sutt. 19; nirayamhi ca, P. Pa. >/ #<[page 012]># %<12 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% ekadhammo? Saüghassa sàmaggã.\<*<1>*>/ Saüghe kho pana bhikkhave samagge na ceva a¤¤ama¤¤aü bhaõóa- nàni\<*<2>*>/ honti, na ca a¤¤ama¤¤aü paribhàsà honti, na ca a¤¤ama¤¤aü parikkhepà honti,\<*<3>*>/ na ca a¤¤ama¤¤aü paric- cajana\<*<4>*>/ honti, tattha appasannà ceva pasãdanti\<*<5>*>/ pasan- nàna¤ca\<*<6>*>/ bhãyobhàvo\<*<7>*>/ hotãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Sukhà\<*<8>*>/ saüghassa sàmaggã\<*<9>*>/ samaggàna¤c-anuggaho\<*<10>*>/ | samaggarato dhammaññho yogakkhemà na dhaüsati | saüghaü samaggaü\<*<11>*>/ katvàna kappaü saggamhi modatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||9|| 20. (Ek. II.10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü. Idhàhaü bhikkhave ekaccaü pugga- laü paduññhacittaü evaü cetasà ceto paricca pajànàmi, imamhi càyaü samaye puggalo kàlaü kareyya {yathàbhataü} nikkhitto evaü niraye.\<*<12>*>/ Taü kissa hetu? Citta¤-hi-ssa bhikkhave paduññham. Cetopadosahetu kho pana\<*<13>*>/ bhikkhave evam-idhekacce sattà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upa- pajjantãti.\<*<14>*>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 sàmaggã, P.; all other MSS. -i. 2 bhaõóanà, D. E. 3 Pa. omits na ca . . . honti. 4 pariccajjanà, B. 5 passãd-, Pa. 6 pass-, P. Pa. 7 bhiyyo-, B. M. P. Pa. 8 Sukhàya, B. 9 With short i all MSS. 10 -canuggaho, C. D. E. M. P. Pa, Aa; -cànuggaho, B. 11 saüghaü samaggaü, M.; saïghasam-, P. Pa.; saüghassa s-, D. E.; saüghasàmaggiü, C.; -i, B. 12 niraye ti, P. Pa. 13 pana om. C. M. 14 uppajj-, D. E. >/ #<[page 013]># %< VAGGA III., SUTTA I. 13>% Paduññhacittaü\<*<1>*>/ ¤atvàna ekaccaü idha puggalaü | etam-attha¤ca byàkàsi buddho bhikkhånaü santike || Imamhi càyaü samaye kàlaü kayiràtha\<*<2>*>/ puggalo | nirayaü upapajjeyya citta¤-hi-ssa padåsitaü\<*<3>*>/ || Yathà haritvà nikkhipeyya evam-eva tathàvidho | cetopadosahetå hi\<*<4>*>/ sattà gacchanti duggatin-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||10|| Vaggo dutiyo. Tass-uddànaü\<*<5>*>/: Moha (11) -kodhà\<*<6>*>/ (12) atha makkho\<*<7>*>/ (13) moha\<*<8>*>/ (14) -kàmà\<*<9>*>/ (15) sekkhà\<*<10>*>/ duve (16,17) | bheda (18) -modà\<*<11>*>/ (19) puggalo (20) ca vaggam-àhu dutiyan-ti vuccati\<*<12>*>/ || 21. (Ek. III.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü. Idhàhaü bhikkhave ekaccam pugga- laü pasannacittaü evaü cetasà ceto paricca pajà- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -cittaü taü, D. E. 2 kayiràtha, C. D. E. M.; kariyàtha, B.; kariyà, P. Pa. 3 padåsitaü, D. E. P.; u, Pa,; padussitam, B. C. M. 4 hetå hi, C. D. E. M.; ti, P. Pa.; hetu ti, B. 5 Uddànaü, very corrupt in all MSS. 6 kodha all MSS. 7 makkhato, B. P. Pa.; makkhàtho, M.; makkhito, D. E.; makkhako, C. 8 muha, B.; muhà, M.; musà, C. D. E. P. Pa. 9 kàma, B. C. M. P. Pa.; kàmara, D. E. 10 sekkha, D. E. M.; sekha, P. Pa. 11 bhedamoda, P.; -meda, Pa.; -medha, D. E.; -meva, B. C.; -sàmagga, M. 12 vuccatãti, D. E. M. Pa. >/ #<[page 014]># %<14 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% nàmi, imamhi\<*<1>*>/ càyaü samaye puggalo kàlaü kareyya {yathà- bhataü} nikkhitto evaü sagge. Taü kissa hetu? Citta¤- hi-ssa bhikkhave pasannaü. Cetopasàdahetu kho pana bhik- khave evam-idhekacce sattà kàyassa bhedà param-maraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjantãti.\<*<2>*>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Pasannacittaü ¤atvàna ekaccaü idha puggalaü | etam-attha¤ca\<*<3>*>/ byàkàsi buddho bhikkhånaü santike || Imamhi càyaü samaye kàlaü kayiràtha\<*<4>*>/ puggalo | sugatiü\<*<5>*>/ upapajjeyya\<*<6>*>/ citta¤-hi-ssa pasàdikaü || Yathà haritvà nikkhipeyya evam-eva\<*<7>*>/ tathàvidho | cetopasàdahetå\<*<8>*>/ hi sattà gacchanti sugatin-ti\<*<9>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 22. (Ek. III.2) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü.\<*<10>*>/Mà bhikkhave pu¤¤ànaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 imasmiü, M. 2 uppajj-, D. E. 3 atthaü (om. ca), D. E. Pa. 4 kayiràtha, C. D. E. M.; kariyàtha, B. P. Pa. 5 suggatiü, C. M. 6 uppajj-, D. E. 7 evamevaü, B. C. Pa. 8 -hetå, C. M.; -hetu, B. D. E. P. Pa. 9 sugg-, C. D. E. M. 10 C. has no punctuation from Mà bhikkhave to padesarajjassa; in B. and M. there is after bhàyittha, pu¤¤àni, homi, upapajjàmi, vasavatti, before Ko pana, in M. also after paccanubhåtaü, indo; in D. after manàpassa, paccanubhåtaü, àgamàsi, upapajjàmi, vasavatti, indo, dhammaràjà, before Ko pana; in E. after bhàyittha, adhivacanaü, manàpassa, paccanubhåtaü, etc., as in D. >/ #<[page 015]># %< VAGGA III, SUTTA 2. 15>% bhàyittha, sukhass-etaü bhikkhave adhivacanaü, iññhassa kantassa piyassa manàpassa, yad-idaü pu¤¤àni. Abhijànàmi kho panàhaü bhikkhave dãgharattaü katànaü pu¤¤ànaü dãgharattaü iññhaü\<*<1>*>/ kantaü piyaü manàpaü vipàkaü pac- canubhåtaü. Satta vassàni mettacittaü bhàvetvà satta\<*<2>*>/ saüvaññavivaññakappe\<*<2>*>/ na-yimaü lokaü punar-àgamàsi\<*<3>*>/, saüvaññamàne sudaü bhikkhave kappe àbhassaråpago homi, vivaññamàne kappe su¤¤aü brahmavimànaü upapaj- jàmi. Tatra sudaü bhikkhave brahmà homi\<*<4>*>/ mahàbrahmà abhibhå anabhibhåto a¤¤adatthudaso\<*<5>*>/ vasavattã.\<*<6>*>/ Chat- tiüsakkhattuü kho panàhaü bhikkhave sakko ahosiü\<*<7>*>/ devànam-indo, anekasatakkhattuü ràjà ahosiü,\<*<8>*>/ cakkavattã\<*<6>*>/ dhammiko dhammaràjà càturanto vijitàvã\<*<6>*>/ janapadat- thàvariyappatto\<*<9>*>/ sattaratanasamannàgato.\<*<10>*>/ Ko pana vàdo padesa-rajjassa? Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi. Kissa\<*<11>*>/ nu kho me idaü kammassa phalaü,\<*<12>*>/ kissa\<*<12>*>/ kam- massa\<*<12>*>/ vipàko, yenàhaü etarahi evaü mahiddhiko evaü mahànubhàvo ti? Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi. Tiõõaü\<*<13>*>/ kho me idaü kammànaü phalaü, tiõõaü kam- mànaü vipàko, yenàhaü etarahi evaü mahiddhiko evaü mahànubhàvo ti, seyyathãdaü\<*<14>*>/ dànassa damassa sa¤¤a- massà\<*<15>*>/-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Pu¤¤am-eva so sikkheyya àyataggaü sukhindriyaü\<*<16>*>/ | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. omits the second dãgharattaü; bhikkhave dãgharattaü addhànaü iññhaü, B. 2 satta om. D. E.; sattasavaññakappe, P. Pa. 3 puna, B. C. M. P. Pa; agam- C. M. 4 ahosi, P. Pa. 5 -tthuso, D. E.; -tthute, C.; annaüdatthudassà, P.; a¤¤aüdatthu, Pa; cp. sutt. 112, where the same words reoccur. 6 -i all MSS., except vijitàvã, E. M. 7 ahosiü, D. M.; -i all other MSS. 8 ahosiü, M.; -i all other MSS. 9 -patto, B. M. 10 -sampanno, B. M. 11 tassa, D. E. 12 om. D. E. 13 Tinnaü, C. 14 -thidaü, B. M. P. Pa. 15 saüy-, B. 16 su indriyaü, D. E. >/ #<[page 016]># %<16 ITIVUTTAKAý. EKANIPâTO.>% dàna¤ca samacariya¤ca mettacitta¤ca\<*<1>*>/ bhàvaye || Ete dhamme bhàvayitvà tayo {sukha-samudraye}\<*<2>*>/ | abyàpajjhaü\<*<3>*>/ sukhaü lokaü paõóito upapajjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||2|| 23. (Ek. III.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Ekadhammo bhikkhave bhàvito bahulãkato ubho atthe samadhigayha\<*<4>*>/ tiññhati diññha- dhammika¤ceva atthaü samparàyika¤ca. Katamo eka- dhammo? Appamàdo kusalesu dhammesu. Ayaü kho bhikkhave\<*<5>*>/ ekadhammo bhàvito bahulãkato ubho atthe samadhigayha\<*<6>*>/ tiññhati diññhadhammika¤ceva atthaü samparàyika¤cà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Appamàdaü pasaüsanti pu¤¤akiriyasu\<*<7>*>/ paõóità | appamatto ubho atthe adhigaõhàti paõóito || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 mettà-, B. 2 -samuddaye, M.; -samudaye, P. Pa; sukhe samuddise, B.; tato sukhasamuddisse, C.; yo sukhasamudriye, D.; samundriye, E.; A. has only: sukhasamundriye (sic !) ti sukhànisaüse ànisaüsaphalam-pi nesaü sukham-evà-ti dasseti abyàpajjhaü . . .; also in sutta 60 where the same two gàthàs occur, the reading of the best MSS. points to samuddaye. A similar word occurs Telakañàhagàthà 89: Dànàdipu¤¤akiriyàni sukhudrayàni katvà, cp. Aïgutt. Part I. p. 97. 3 jj, B. M. 4 samadhiggayha, D. Pa. 5 bhikkhu, C. 6 samadhiggayha, D. P. Pa. 7 -kriyàsu, M. >/ #<[page 017]># %< VAGGO III., SUTTAý 4. 17>% Diññhe dhamme ca yo attho yo cattho samparàyiko | atthàbhisamayà\<*<1>*>/ dhãro paõóito ti pavuccatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3|| 24. (Ek. III.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Ekapuggalassa bhikkhave kappaü sandhàvato saüsarato siyà evaü\<*<2>*>/ mahà\<*<2>*>/ aññhikaïkalo\<*<3>*>/ aññhipu¤jo aññhiràsi\<*<4>*>/ yathàyaü vepullapabbato\<*<5>*>/, sace saühàrako\<*<6>*>/ assa, sambhata¤ca\<*<7>*>/ na vinasseyyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Ekass-ekena kappena puggalass-aññhisa¤cayo\<*<8>*>/ | siyà pabbatasamo ràsi iti vuttaü mahesinà\<*<9>*>/ || So\<*<10>*>/ kho panàyaü akkhàto vepullo\<*<11>*>/ pabbato mahà | uttaro Gijjhakåñassa\<*<12>*>/ Magadhànaü Giribbaje || Yato ca\<*<13>*>/ ariyasaccàni sammappa¤¤àya passati || dukkhaü dukkhasamuppàdaü dukkhassa ca atikkamaü | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 attàbhi-, P. Pa. 2 evaü samparàyikà mahà, B. 3 aññhikaïkalo, B. M. P. (cp. Skr. kaïkàla, asthikaïkàla); aññhikalo, C. D. E.; A. has: aññhikalo ti aññhibhàgo, aññhicalo (sic !) ti pañhanti aññhi-sa¤cayo ti attho. 4 aññhiràsi pi, B. 5 vepullo pabb-, B. 6 saühàrako, D. E. M. P. Pa.; saühàro ko, C.; saüpahàrato, B. 7 saühata¤ca, C. 8 Ekassekassa puggalassa aññhisa¤cayo, C. 9 mahesiva, C. 10 yo, C. 11 vepulla, D. E. 12 kijjha-, B. 13 va Aa, om. M. >/ #<[page 018]># %<18 ITIVUTTAKAý, EKANIPâTO,>% ariyaü\<*<1>*>/ aññhaïgikaü\<*<1>*>/ maggaü dukkhåpasamagàminaü\<*<2>*>/ || sa\<*<3>*>/ sattakkhattuü paramaü sandhàvitvàna puggalo | dukkhassantakaro hoti sabbasaüyojanakkhayà ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| 25. (Ek. III.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Ekadhammaü\<*<4>*>/ atãtassa\<*<5>*>/ bhikkhave purisapuggalassa nàhaü tassa ki¤ci pàpakammaü akaraõ- ãyan-ti vadàmi. Katamaü ekadhammaü\<*<6>*>/? Yathayidaü\<*<7>*>/ bhikkhave sampajànamusàvàdo ti.\<*<8>*>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Ekadhammaü\<*<9>*>/ atãtassa\<*<10>*>/ musàvàdissa\<*<11>*>/ jantuno | vitiõõaparalokassa natthi pàpaü akàriyan-ti ||\<*<12>*>/ Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||5|| 26. (Ek. III.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Eva¤-ce bhikkhave sattà jàneyyuü dànasaüvibhàgassa vipàkaü yathàhaü jànàmi, na adatvà bhu¤jeyyuü, na ca nesaü maccheramalaü cittaü pariyàdàya tiññheyya.\<*<13>*>/ Yo pi nesaü assa carimo àlopo carimaü kabalaü\<*<14>*>/, tato pi na asaüvibhajitvà bhu¤jeyyuü, sace nesaü pañiggàhakà assu. Yasmà ca kho bhikkhave \<-------------------------------------------------------------------------- 1 ariyaññhaïgikaü, B. M. P. Pa. 2 dukkhup-, B. M. P. Pa. 3 om. B. 4 ekaü dh-, B. C. E. P. Pa. 5 bhaõitassa, P. Pa. 6 ekaü dh-, C. 7 yathàyidaü, B. C. 8 ti om. D. E. P. Pa. 9 ekaü dh-, C. D. E. 10 bhaõitassa, P. Pa. 11 -vàdassa, B. P. Pa. Aa. 12 The same gàthà Dhammap. gàth. 176. 13 tiññheyaü, C.; tiññheyyu, B. 14 kabaëaü, M. >/ #<[page 019]># %< VAGGO III., SUTTAý 7. 19>% sattà na\<*<1>*>/ evaü jànanti dànasaüvibhàgassa vipàkaü yathàhaü jànàmi, tasmà adatvà bhu¤janti maccherama- la¤ca nesaü cittaü pariyàdàya tiññhatãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Eva¤-ce sattà jàneyyuü yathà vuttaü mahesinà | vipàkaü saüvibhàgassa yathà hoti mahapphalaü || vineyya\<*<2>*>/ maccheramalaü vippasannena cetasà | dajjuü\<*<3>*>/ kàlena ariyesu yattha dinnaü mahapphalaü || Anna¤ca datvà bahuno\<*<4>*>/ dakkhiõeyyesu dakkhiõaü | ito cutà manussattà saggaü gacchanti dàyakà || Te ca saggaü\<*<5>*>/ gatà tattha\<*<6>*>/ modanti kàmakàmino | vipàkaü saüvibhàgassa anubhonti amaccharà ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||6|| 27. \<*<7>*>/ (Ek. III.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Yàni kànici bhikkhave opadhikàni\<*<8>*>/ pu¤¤akiriyavatthåni\<*<9>*>/ sabbàni tàni mettàya cetovi- muttiyà kalaü nàgghanti\<*<10>*>/ soëasiü, mettà yeva tàni cetovi- mutti adhiggahetvà bhàsate ca tapate ca virocati ca. Sey- yathà pi bhikkhave yà kàci\<*<11>*>/ tàrakaråpànaü pabhà\<*<12>*>/ sabbà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 naü, B. C. 2 vineyyuü, M.; A. has: macchariyaü malaü apanetvà. 3 dajjaü, C.; dajja, B.; A. has: rajjaü (sic !) dadeyyuü. 4 pàhuno, D. E. 5 saggaü, M. P. Pa.; sagga, B. C. D. E. 6 ete saggagatà sattà, C. 7 Cp. Manu II. 86-87. 8 osadhikàni, B. C. Aa. 9 -kriya-, M. 10 nagghanti, M.; nànagghanti, Pa. 11 yàni kànici B. C. 12 pabhàni, B. >/ #<[page 020]># %<20 ITIVUTTAKAý, EKANIPâTO,>% tà\<*<1>*>/ candiyà\<*<2>*>/ pabhàya kalaü nàgghanti\<*<3>*>/ soëasiü, candap- pabhà\<*<4>*>/ yeva tà\<*<5>*>/ adhiggahetvà bhàsate ca tapate\<*<6>*>/ ca\<*<6>*>/ viro- cati ca, evam-eva kho\<*<7>*>/ bhikkhave yàni kànici opadhikàni pu¤¤akiriyavatthåni\<*<18>*>/ sabbàni tàni\<*<8>*>/ mettàya cetovimuttiyà kalaü\<*<9>*>/ nàgghanti\<*<10>*>/ soëasiü, mettà yeva tàni cetovi- mutti adhiggahetvà bhàsate ca tapate\<*<6>*>/ ca\<*<6>*>/ virocati ca. Seyyathà pi bhikkhave vassànaü pacchime màse sarada- samaye visuddhe\<*<11>*>/ vigatavalàhake nabhe\<*<12>*>/ àdicco na- bhaü abbhussakkamàno\<*<13>*>/ sabbaü àkàsagataü\<*<14>*>/ tamaga- taü\<*<14>*>/ abhivihacca\<*<15>*>/ bhàsate ca tapate\<*<16>*>/ ca\<*<16>*>/ virocati ca, evam-eva kho bhikkhave yàni kànici opadhikàni\<*<17>*>/ pu¤¤akiriyavatthåni\<*<18>*>/ sabbàni tàni mettàya cetovimuttiyà kalaü\<*<19>*>/ nàgghanti\<*<20>*>/ soëasiü, mettà yeva tàni cetovimutti adhiggahetvà bhàsate ca tapate\<*<16>*>/ ca\<*<16>*>/ virocati ca. Seyyathà pi bhikkhave rattiyà paccåsasamayaü osadhitàrakà bhàsate ca tapate\<*<21>*>/ ca\<*<21>*>/ virocati\<*<22>*>/ ca,\<*<22>*>/ evam-eva kho bhikkhave yàni kànici opadhikàni\<*<23>*>/ pu¤¤akiriyavatthåni\<*<18>*>/ sabbàni tàni mettàya cetovimuttiyà kalaü nàgghanti\<*<24>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 tà om. B. C. P. Pa. 2 candiyà, M. P. Pa. Aa.; candimà, B.; candimàya, C. D. E. 3 naggh-, M. Pa. 4 candapabhà, M. 5 tàni, B. C. P. Pa. 6 Om. Pa. 7 evaü kho, B. C. M. P. Pa. 8 Om. C. 9 -kàlaü, B. 10 naggh-, M. P. Pa. 11 viddhe, D. E. M. P. Pa.; A. has: viddhe ti uddhiddhe (udviddhe?) meghavigamena dåribhåto ti attho. 12 nakho, B. 13 abbhusakkamàno ti udayaññhàõato àkàsaü ullaüghento, A.; cp. sakkati in Child. Dict., with abhi- and ud-; abbhussagg-, M.; abbhussatt-, P.; abbhassatt-, Pa; abbhussakkamàdo, E.; abbhussåkkamàdo, D.; àbhàsamàno, B. C. 14 dhàmagataü, B.; àkàsaü tamaü tamaü, D. E. 15 abhihacca, E.; abhibhucca, D. 16 Om. P. Pa. 17 osadhikàni, B. C. 18 -kriya-, M. 19 kàlaü, B. 20 naggh-, M. P. Pa. 21 tapathà, P.; om. Pa. 22 ca om. Pa.; vàsavo ca viro-cati, B. 23 osadhikàni, B. C. 24 naggh-, C. M. P. Pa. >/ #<[page 021]># %< VAGGO III. , SUTTAý 7. 21>% soëasiü, mettà yeva tàni cetovimutti adhiggahetvà bhàsate ca tapate\<*<1>*>/ ca\<*<1>*>/ virocati cà-ti.\<*<2>*>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yo ca\<*<3>*>/ mettaü bhàvayati appamàõaü\<*<4>*>/ patissato\<*<5>*>/ | tanu\<*<6>*>/ saüyojanà honti passato\<*<7>*>/ upadhikkhayaü || Ekam-pi ce pàõam-aduññhacitto\<*<8>*>/ mettàyati kusalo\<*<9>*>/ tena-hoti | sabbe ca pàõe manasànukampaü\<*<10>*>/ pahåtam\<*<11>*>/-ariyo pakaroti pu¤¤aü || Ye\<*<12>*>/ sattasaõóaü\<*<13>*>/ pathaviü\<*<14>*>/ vijitvà\<*<15>*>/ ràjãsayo\<*<16>*>/ yajamànànupariyagà\<*<17>*>/ | (assamedhaü\<*<18>*>/ purisamedhaü\<*<19>*>/ sammàpàsaü\<*<20>*>/ vàjapeyyaü\<*<21>*>/ niraggaëaü\<*<22>*>/) mettassa cittassa subhàvitassa\<*<23>*>/ kalam-pi te nànubhavanti soëasiü\<*<22>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 tapathà, P.; om. Pa. 2 ca, without ti, C. D. E. P. 3 Om. D. E. Pa. 4 appamànaü, B. C. D. E. Aa. 5 pañiss-, M.; patiyato, B. 6 manu, C.; tandha, D. E. 7 passadhãro, C. 8 pànapaduññha-, C.; pàõaüpadu-, B. 9 kusalã, D. E. 10 -kammaü, B.; kampi, D. E. 11 pahåtam, M.; and by correction D.; bahånam, E.; bahutam, C. P. Pa.; bàhutam, B. 12 yo, C. M. 13 -santaü, B. C.; sattà-, B. 14 pañhaviü, C. D. E. 15 vijetvà, D. E. P. Pa. 16 ràjãsayo, E.; ràjisayo, D. M.; ràjisiyo, Pa.; ràjissayo, C. P.; ràjissaro, B. 17 yajamàno nupari-, P. Pa.; ye yajamànànup-, C.; -nupariyagà all MSS.; A. has: anupariyahà (sic !) ti vicariüsu; the proper plural form would be anupariyaguü or -gå. 18 sassa-, B. C. M. 19 på-, B.; purisassa m-, C. 20 savosaü, C. 21 vàca-, C.; vàcà-, B. M. P. Pa. 22 l, C. 23 sabhà-, D. E.; subhàsitassa, C. >/ #<[page 022]># %<22 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% (candappabhà tàragaõà va\<*<1>*>/ sabbe) Yo na hanti na ghàteti\<*<2>*>/ na\<*<3>*>/ jinàti\<*<4>*>/ na\<*<5>*>/ jàpaye\<*<6>*>/ | mettaüso\<*<7>*>/ sabbabhåtesu veraü tassa na kenacã-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||7|| [Uddànaü] \<*<8>*>/ Cittaü jhàyi (21) ubho atthe\<*<9>*>/ (23) pu¤¤aü\<*<10>*>/ (22) vepullapabbataü (24) | sampajànamusàvàdo (25) dàna¤ca (26) mettabhàva¤ca\<*<11>*>/ (27) || Satt-imàni ca suttàni purimàni ca vãsati |\<*<12>*>/ ekadhammesu suttantà sattavãsati saïgahà || Ekanipàto niññhito, dve dhamme anukkañi\<*<13>*>/. [Dukanipàto.] 28. (Duk. I.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dvãhi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu diññhe-va\<*<14>*>/ dhamme dukkhaü viharati savighàtaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 ca, B. C. E. M. The lines put into brackets seem to be an old interpolation, though they are also in the Commentary. The first two (assamedhaü. . . niraggalaü) occur Saüyutta-nikàya, Part I. p. 76. 2 ghàpeti, D.; ghàceti, E.; nàgghatãti, C. 3 na ca, P. Pa. 4 cinàti, B. 5 na ca, Pa. 6 jàsaye, B. 7 mettàso, P. Pa.; mettaüyo, C. 8 [Uddànaü] om. all MSS. 9 atthà, M.; attà, C. 10 pu¤jaü (one of the words of sutt. 24), M. 11 metta-, C. D. E. M.; mettà-, B.; mettaü, P. Pa.; -bhàva¤ca, B. M.; -bhàvaca, C.; -bhàvàca, D. E.; vàcamca, P. Pa; mettàbhàvanà is meant. 12 Satt-imàni. . . vãsati only in M. 13 anukkañi, M.; -ã, C.; anukkuñi, B.; anukati, D. E.; adukkañi, Pa (P.?). 14 ceva, B. P. Pa., Aa. >/ #<[page 023]># %< VAGGO I., SUTTAý 2. 23>% sa-upàyàsaü\<*<1>*>/ sapariëàhaü, kàyassa bhedà param-maraõà duggati pàñikaïkhà. Katamehi dvãhi? Indriyesu aguttadvàratàya ca\<*<2>*>/ bhojane amatta¤¤utàya ca.\<*<3>*>/ Imehi bhikkhave dvãhi dhammehi samannàgato bhikkhu diññhe- va\<*<4>*>/ dhamme dukkhaü viharati savighàtaü sa-upàyàsaü sapariëàhaü, kàyassa bhedà param-maraõà duggati pàñi- kaïkhà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Cakkhu\<*<5>*>/ sota¤ca ghàna¤ca jivhà kàyo tathà mano | etàni yassa dvàràni aguttàni-dha\<*<6>*>/ bhikkhuno || bhojanamhi\<*<7>*>/ amatta¤¤å\<*<8>*>/ indriyesu asaüvuto | kàyadukkhaü cetodukkhaü dukkhaü\<*<9>*>/ so\<*<9>*>/ adhigacchati || ôayhamànena kàyena óayhamànena cetasà | divà và yadi và rattiü\<*<10>*>/ dukkhaü viharati tàdiso ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 29. (Duk. I.2) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dvãhi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu diññhe-va\<*<11>*>/ dhamme sukhaü viharati avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü, kàyassa bhedà param-maraõà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 saupp-, B. Aa. 2 om. B. 3 aguttadvàro . . . amatta¤¤u, Aa.; the text of our MSS., as above, is mentioned as another reading in A. 4 ceva, B. 5 bhikkhu, D. E. 6 ca, B. D. E. Aa.; avuttànidha, C. 7 bho- ca, C. 8 -å, M.; -u, B. C. D. E.; appamatt-, P. Pa. 9 dukkhe so, C.; dukkhato, B.; A. does not take dukkhaüso as a compound like mettaüso in sutt. 27. 10 -ratti, B. P. Pa. 11 ceva, D.; cp. sutt. 41. >/ #<[page 024]># %<24 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% sugati\<*<1>*>/ pàñikaïkhà. Katamehi dvãhi? Indriyesu guttadvàratàya\<*<2>*>/ ca bhojane\<*<3>*>/ matta¤¤utàya ca. Imehi\<*<4>*>/ bhikkhave dvãhi\<*<5>*>/ dhammehi samannàgato bhikkhu diññhe, va\<*<6>*>/ dhamme sukhaü viharati avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü, kàyassa bhedà param-maraõà sugati pàñi- kaïkhà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Cakkhu sota¤ca ghàna¤ca jivhà kàyo tathà\<*<7>*>/ mano | etàni yassa dvàràni\<*<8>*>/ suguttàni-dha\<*<9>*>/ bhikkhuno || bhojanamhi ca mata¤¤å\<*<10>*>/ indriyesu ca saüvuto | kàyasukhaü cetosukhaü sukhaü so\<*<11>*>/ adhigacchati || Aóayhamànena\<*<12>*>/ kàyena aóayhamànena\<*<13>*>/ cetasà | divà và yadi và rattiü\<*<14>*>/ sukhaü viharati tàdiso ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||2|| 30. \<*<15>*>/ (Duk. I.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dve-me bhikkhave dhammà tapanãyà\<*<16>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 suggati, D. E. P. Pa. 2 rattadv-, B. 3 bhojanena, B. 4 imehi kho, D. E. 5 Om. B. 6 ceva, D. E. 7 atho, B. C. M. 8 D. E. omit this pàda. 9 dha, C. M.; ca, B. D. E. P. Pa. 10 -å, M.; the other MSS. have -u. 11 sukhaü so, M. P. Pa. (see sutt. 28), so (without sukhaü), D. E.; sukhato, B. C. 12 añay-, B.; day-, D. E. 13 aday-, B. P. Pa.; day-, D. E. 14 -ratti, B. P. Pa. 15 Cp. Aïguttara-nikàya, II. 1, 3. 16 tapaniyà, B. M. Pa. >/ #<[page 025]># %< VAGGO I., SUTTAý 4. 25>% Katame dve? Idha bhikkhave ekacco akatakalyàõo hoti akatakusalo akatabhãruttàõo\<*<1>*>/ katapàpo katatthaddho\<*<2>*>/ ka- takibbiso. So akataü me kalyàõan-ti pi\<*<3>*>/ tappati,\<*<4>*>/ kataü me pàpan-ti pi tappati.\<*<4>*>/ Ime kho bhikkhave dve dhammà tapanãyà\<*<5>*>/ ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàyaduccaritaü\<*<6>*>/ katvà vacãduccaritàni\<*<6>*>/ và\<*<7>*>/ manoduccaritaü\<*<6>*>/ katvà ya¤ca¤¤aü dosasa¤¤itaü\<*<8>*>/ || akatvà kusalaü kammaü\<*<9>*>/ katvànàkusalaü bahuü | kàyassa bhedà duppa¤¤o nirayaü so\<*<10>*>/ upapajjatãti\<*<10>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3|| 31. \<*<11>*>/ (Duk. I.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dve-me bhikkhave dhammà atapanãyà.\<*<12>*>/ Katame dve? Idha bhikkhave ekacco katakalyàõo hoti kata-kusalo katabhãruttàõo, akatapàpo akatatthaddho\<*<13>*>/ akata-kibbiso. So kataü me kalyàõan-ti pi na tappati\<*<14>*>/, akataü me pàpan-ti pi\<*<15>*>/ na tappati.\<*<14>*>/ Ime kho bhikkhave \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -bhiruttàno, B.; -bhãruõo, E.; -runo, D.; akata abhãruttàno, C. 2 -tthaddho, C.; -tthaddo, E.; -luddho, B. M.; -luddo, D. P. Pa. 3 om. Aa. 4 tappati, Aa. (cp. Dhammap. gàth. 17); tapati all other MSS. 5 tapaniyà, B. M. P. Pa. 6 -ducar-, B. 7 ca, M. 8 -saühitaü D. E. 9 dhammaü, B. C. M. 10 sopapajjatãti, M. 11 Cp. Aïguttara-nikàya, II. 1, 4. 12 atapaniyà, B. M. Pa. 13 -tthaddho, C.; -tthaddo, E.; -luddho, B. P.; -luddo, D. M. Pa. 14 tappati by conjecture; tapati all MSS.; see sutt. 30.; A. does not explain this sutta. 15 Om. B. P. Pa. >/ #<[page 026]># %<26 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% dve dhammà atapanãyà\<*<1>*>/ ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàyaduccaritam hitvà vacãduccaritàni và\<*<2>*>/ | manoduccaritaü hitvà ya¤ca¤¤aü dosasa¤¤itaü\<*<3>*>/ || akatvàkusalaü\<*<4>*>/ kammaü\<*<5>*>/ katvàna kusalaü bahuü | kàyassa bhedà sappa¤¤o saggaü so upapajjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| 32. (Duk. I.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Dvãhi bhikkhave dhammehi saman- nàgato puggalo yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi dvãhi? Pàpakena ca sãlena pàpikàya ca diññhiyà. Imehi kho bhikkhave dvãhi dhammehi saman- nàgato puggalo yathàbhataü\<*<6>*>/ nikkhitto evaü niraye ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Pàpakena ca sãlena pàpikàya ca diññhiyà | etehi dvãhi dhammehi yo samannàgato naro | kàyassa bhedà duppa¤¤o nirayaü so\<*<7>*>/ upapajjatãti\<*<7>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||5|| 33. (Duk. I.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dvãhi bhikkhave dhammehi samannàgato puggalo yathàbhataü nikkhitto evaü sagge.\<*<8>*>/ Katamehi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 atapaniyà, B. M. Pa. 2 ca, B. M. 3 -sa¤hitaü, M.; yaü pa¤¤aü dosasaühitaü, D. E. 4 akatvà akusalam, B. D. E. P. Pa. 5 dhammaü, C. 6 Cp. Aïguttara-nikàya, III. 10; 153. 7 iti om. C.; sopapajjatãti, M. 8 sagge ti, C. >/ #<[page 027]># %< VAGGO I., SUTTAý 7. 27>% dvãhi? Bhaddakena ca sãlena bhaddikàya ca diññhiyà. Imehi kho bhikkhave dvãhi dhammehi samannàgato puggalo yathàbhataü nikkhitto evaü sagge ti. Etam- atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Bhaddakena ca sãlena bhaddikàya ca diññhiyà | etehi dvãhi dhammehi yo samannàgato naro | kàyassa bhedà sappa¤¤o saggaü so upapajjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||6|| 34. (Duk. I.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Anàtàpã\<*<1>*>/ bhikkhave bhikkhu anottappã\<*<2>*>/ abhabbo sambodhàya abhabbo nibbànàya abhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamàya. âtàpã\<*<3>*>/ kho\<*<4>*>/ bhikkhave bhikkhu ottappã\<*<5>*>/ bhabbo sambodhàya bhabbo nibbànàya bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Anàtàpã\<*<6>*>/ anottappã\<*<7>*>/ kusãto hãnavãriyo\<*<8>*>/ | yo thãnamiddhabahulo ahirãko\<*<9>*>/ anàdaro | abhabbo tàdiso bhikkhu phuññhuü\<*<10>*>/ sambodhim-uttamaü || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -ã, M.; -i, B. C. P. Pa.; anàgàmipi, D. E. 2 -ã, C.; -i, B. D. E. P. Pa.; anottàpi, M. 3 -ã, M.; -i, the other MSS. 4 Om. C. Pa. 5 -ã, C.; -i, B. P. Pa.; ottàpã, M.; -i, D. E. 6 -ã, M.; -i, the other MSS. 7 -i, all MSS. but M.; anottàpã, M. 8 -vãriyo, C. D. E. M.; -viriyo, B. P. Pa. 9 ahirãko, C.; ahãriko, M.; -ahiriko, B. D. E. P. Pa. 10 phuññhuü, M.; phuññhaü the other MSS.; cp. sutt. 79, 80, 110. >/ #<[page 028]># %<28 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% Yo ca satimà\<*<1>*>/ nipako jhàyã\<*<2>*>/ àtàpã\<*<3>*>/ ottappã\<*<4>*>/ ca appamatto | saüyojanaü jàtijaràya chetvà idheva sambodhim-anuttaraü\<*<5>*>/ phuse ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||7|| 35. (Duk. I.8) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Nayidaü bhikkhave brahmacariyaü vussati\<*<6>*>/ jana kuhanatthaü\<*<7>*>/ janalapanatthaü\<*<8>*>/ làbha- sakkàrasilokànisaüsatthaü\<*<9>*>/ iti maü jano jànàtå-ti.\<*<10>*>/ Atha kho idaü bhikkhave brahmacariyaü vussati saüva- rattha¤ca\<*<11>*>/ pahànattha¤cà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Saüvaratthaü pahànatthaü brahmacariyaü anãtihaü\<*<12>*>/ | adesayã\<*<13>*>/ so bhagavà nibbànogadhagàminaü || Esa maggo mahattehi\<*<14>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 matimà, C. 2 jhàyã, M. Aa.; jhànalàbhã, D. E., -i, B. C. P. Pa. 3 -ã, M.; -i, the other MSS. 4 ottappã, M.; ottàpi, the other MSS. 5 sambodhi anutt-, B. 6 vusati, P. Pa.; vasãti, C. 7 naca ku-, B. C. 8 janalap-, M. P. Pa. Aa.; na janalap-, D. E.; naca lap-, B.; om. C. 9 I follow M. P. Pa. and Aa., the other MSS. repeat na before làbhasakk-. 10 All MSS. except M. and Aa. repeat na before iti maü-. 11 -ttha¤¤eva, D. E.; saüvayata¤ceva, P.; saüvuta¤ceva, Pa. 12 anãtihaü, C. M.; anitihaü, B.; anãtãhaü, E.; anãtibhaü, D.; anihitam, P. Pa.; see Journ. P. T. S. 1886, p. 111. 13 adesayã, C. D. E.; -i, B. M. P. Pa. 14 mahattehi, C. D. E. Pa.; -tthehi, P.; mahantehãti (sic !) mahà àtumehi, A.; mahantehi, B. M. >/ #<[page 029]># %< VAGGO I., SUTTAý 10. 29>% anuyàto mahesino\<*<1>*>/ | ye ye\<*<2>*>/ taü pañipajjanti yathà buddhena desitaü | dukkhassantaü karissanti satthusàsanakàrino ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||8|| 36. \<*<3>*>/ (Duk. I.9) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Nayidaü bhikkhave brahmacariyaü vus- sati\<*<4>*>/ jana kuhanatthaü\<*<5>*>/ janalapanatthaü\<*<6>*>/ làbhasak- kàrasilokànisaüsatthaü\<*<7>*>/ iti maü jano jànàtå-ti.\<*<8>*>/ Atha kho idaü bhikkhave brahmacariyaü vussati\<*<4>*>/ abhi¤¤at- tha¤ceva\<*<9>*>/ pari¤¤attha¤cà-ti.\<*<10>*>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Abhi¤¤atthaü pari¤¤atthaü brahmacariyaü anãtihaü\<*<11>*>/ | adesayã\<*<12>*>/ so bhagavà nibbànogadhagàminaü || Esa maggo mahattehi\<*<13>*>/ anuyàto mahesino\<*<14>*>/ | ye ye taü pañipajjanti yathà buddhena desitaü | dukkhassantaü karissanti satthusàsanakàrino ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||9|| 37. (Duk. I. 10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dvãhi bhikkhave dhammehi samannàgato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -sinà, P. Pa.; mahesihi, D. E. 2 pi, D. E. 3 See sutt. 35. 4 vusati, P. Pa. 5 naca kuh-, B. C. 6 janalap-, M.; na janalap-, D. E. P.; naca lap-, B. C. 7 làbhasakk-, M.; na làbh-, D. E. P. Pa.; na ca làbh-, B. C. 8 iti maü-, M.; na iti maü-, the other MSS. 9 -atta¤¤eva, C 10 -atta¤¤à ti, C. 11 anihitaü, P. Pa. 12 -ã, C. E.; -i, the other MSS. 13 -tthehi, P.; mahantebhi, B. M. 14 mahesihi, D. E. >/ #<[page 030]># %<30 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% bhikkhu diññhe-va\<*<1>*>/ dhamme sukha somanassa bahulo viharati, yoniso\<*<2>*>/ àraddho hoti àsavànaü khayàya.\<*<3>*>/ Kata- mehi dvãhi? Saüvejanãyesu\<*<4>*>/ ñhànesu saüvejanena saüvegassa\<*<5>*>/ ca yoniso padhànena.\<*<6>*>/ Imehi kho bhikkhave dvãhi dhammehi samannàgato bhikkhu diññhe-va\<*<1>*>/ dhamme sukhasomanassabahulo viharati, yoniso\<*<2>*>/ àraddho hoti àsa- vànaü khayàyà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Saüvejanãyesu\<*<7>*>/ ñhànesu saüvijjetheva\<*<8>*>/ paõóito | àtàpã\<*<9>*>/ nipako bhikkhu pa¤¤àya samavekkhiya || Evaü vihàrã\<*<9>*>/ àtàpã\<*<9>*>/ santavutti anuddhato | cetosamatham\<*<10>*>/-anuyutto khayaü dukkhassa pàpuõe ti\<*<11>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||10|| Vaggo pañhamo.\<*<12>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 ceva, B. D. E. P. Pa. 2 yoniso, C.; yonissa, M.; yonissayà, B.; yonãcassa, D. E. (yonic- the second time); yoniso cassa, P. Pa. 3 khayàyà-ti, B. C. Pa. 4 -iyesu, B. C. M. Pa. 5 For saüvegassa A. mentions saüvejitvà as another reading. 6 padhànena ca, all MSS. except Aa. M. 7 -iyesu, B. C. P. Pa.; saüvejaniyañhànesu, M. 8 saüvijjetheva by conjecture; saüvijjateva, M., also Aa.; but A. explains it by saüvijjeyya and saüvegaü kareyya, mentioning saüvijitvà (sic !) as another reading; saüvejetheva, D. E.; saüvajjetha ca, P. Pa.; saüvejjateva, C.; saüvejate ca, B.; cp. saüvegaññhàne saüvijjanti, Dhammap. ed. Fausb. p. 120. 9 -ã, M.; -i, all other MSS. 10 samacetopatham, E.; -vetopatham, D. 11 pàpuõoti, D. E. 12 tatiyo, M.; also B. C. P., but after the Uddàna; D. E. Pa. have only vaggo. >/ #<[page 031]># %< VAGGO II., SUTTAý 1. 31>% Tass-uddànaü\<*<1>*>/: Dve-me\<*<2>*>/ bhikkhu (28,29) tapanãyà-\<*<3>*>/ -tapanãyà\<*<3>*>/ (30,31) paratthetã\<*<4>*>/ (32,33) | [àtàpã34] \<*<5>*>/ na kuhanà (35,36) ca somanassena (37) te\<*<6>*>/ dasà-ti\<*<6>*>/ || 38. (Duk. II.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà-ti me sutaü. Tathàgataü bhikkhave arahantaü\<*<7>*>/ sammàsambuddhaü dve vitakkà\<*<8>*>/ bahulaü\<*<8>*>/ samudàcaran- ti, khemo ca vitakko paviveko\<*<9>*>/ ca.\<*<9>*>/ {Avyàpajjhàràmo}\<*<10>*>/ bhik- khave tathàgato {avyàpajjharato}.\<*<11>*>/ Tam-enaü bhikkhave tathàgataü {avyàpajjhàràmaü} {avyàpajjharataü}\<*<12>*>/ eseva\<*<13>*>/ vitakko bahulaü samudàcarati: Imàyàhaü iriyàya na ki¤ci byàbàdhemi\<*<14>*>/ tasaü\<*<15>*>/ và thàvaraü và ti. Pavivekàràmo\<*<16>*>/ bhikkhave tathàgato pavivekarato.\<*<17>*>/ Tam-enaü bhikkhave tathàgataü pavivekàràmaü pavivekarataü\<*<18>*>/ eseva\<*<19>*>/ vitakko bahulaü samudàcarati: Yaü akusalaü taü pahãnan-ti. Tasmà ti ha\<*<20>*>/ bhikkhave tumhe pi\<*<21>*>/ {avyàpajjhàràmà} viha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Tassudànaü (sic !) only in M. 2 dve ca, M.; dve me ca, B. P. Pa. 3 B. D. E. Pa. have only one tapanãyà. 4 parattheti, M.; -ttehi, P. Pa.; -tteti, B. C.; padattheti, D. E. 5 àtàpã by conjecture; all MSS. have dve pàdà. 6 desità, D. E. There is a better uddàna of these ten suttas after sutt. 47. 7 arahataü, B.; arahantaü taü, C. 8 vitakkabahulà, C. 9 paviveko ca vitakko, D. E. 10 Only M. has always abyàbajjh-; the other MSS. have always abyàpajjh-. 11 -àrato, B. C. P. 12 -àrataü, B. P.; om., C. 13 eso, P. (Pa. omits Tam-enaü . . . samudàcarati). 14 byapàdhemi, Pa.; byàpà . . . (corrupt) P.; byàpàdema, B. 15 tapaü, B. C. 16 -aràmo, C. P. 17 -àrate, P. (I do not mention all corruptions of Pa. and also of P. in this passage). 18 -àrataü, B. 19 eso, Pa. 20 tãhi, D. E. Pa. 21 pi, D. E. M. Pa.; hi, B. C. >/ #<[page 032]># %<32 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% ratha {avyàpajjharatà.}\<*<1>*>/ Tesaü vo\<*<2>*>/ bhikkhave tumhàkaü {avyàpajjhàràmànaü}\<*<3>*>/ viharataü\<*<4>*>/ {avyàpajjharatànaü}\<*<5>*>/ eseva vitakko bahulaü samudàcarissati\<*<6>*>/: Imàya mayaü\<*<7>*>/ iriyàya na ki¤ci byàbàdhema\<*<8>*>/ tasaü\<*<9>*>/ và thàvaraü và ti. Pavivekàràmà\<*<10>*>/ bhikkhave viharatha\<*<11>*>/ pavivekaratà.\<*<12>*>/ Tesaü vo\<*<13>*>/ bhikkhave tumhàkaü pavivekàràmànaü viha- rataü\<*<14>*>/ pavivekaratànaü eseva\<*<15>*>/ vitakko bahulaü samudà- carissati\<*<16>*>/: kiü\<*<17>*>/ akusalaü kiü\<*<18>*>/ appahãnaü kiü paja- hàmà-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Tathàgataü buddham-asayhasàhinaü\<*<19>*>/ duve vitakkà samudàcaranti naü | khemo vitakko pañhamo udãrito tato\<*<20>*>/ viveko dutiyo pakàsito || Tamonudaü pàragataü\<*<21>*>/ mahesiü\<*<22>*>/ taü\<*<23>*>/ pattipattaü vasimaü\<*<24>*>/ anàsavaü {Vessantaraü}\<*<25>*>/ taõhakkhaye vimuttaü | taü ve muniü\<*<26>*>/ antimadehadhàriü\<*<27>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -àratà, B. P. Pa. 2 A. has: tattha vo ti nipàtamattaü; kho, B. 3 -aràm-, C. 4 viharati, D. E. 5 -àrat-, B. P. Pa. 6 -caratãti, B. Pa.; -cariyeti, P. 7 imàyàhaü, D. E., om. Pa. 8 byàbàdhemi, D. E.; byàpàdema, B. C. P. (Pa. corrupt). 9 tapaü, B.; taü, C. 10 -aràmà, C. E. 11 Om. B. 12 -àratà, P. Pa. 13 kho, B. 14 Om. C. M. 15 evameva, C. 16 -carissatãti, C. Pa.; -caratiti, B. 17 kiü, om. B. C. D. E. 18 kiü, om. B. C. 19 buddhasayhaü sàhinaü, D. E.; buddhasayhasàhinaü, P.; C. is corrupt here. 20 tathà, P.; om. B. Pa. 21 pàraïg-, B. 22 mahesiü, M.; mahesi, the other MSS. 23 naü, D. E. 24 vasãmaü, D. E. 25 visant-, C.; vessant-, B. M. Aa.; vesant-, P. Pa. 26 muniü, M.; muni, D. Pa.; måni, B.; munã, C.; muõã, E.; puni, P. 27 -dhàriü, D. E. M.; -dhàri, B. C. P. Pa. >/ #<[page 033]># %< VAGGO II., SUTTAý 2. 33>% mànaüjahaü\<*<1>*>/ bråmi\<*<2>*>/ jaràya pàraguü\<*<3>*>/ || Sele\<*<4>*>/ yathà pabbatamuddhani-ññhito\<*<5>*>/ yathà pi passe janataü samantato | tathåpamaü dhammamayaü\<*<6>*>/ sumedho\<*<7>*>/ pàsàdam-àruyha\<*<8>*>/ samantacakkhu\<*<9>*>/ | sokàvatiõõaü\<*<10>*>/ janataü\<*<11>*>/ apetasoko avekkhati\<*<12>*>/ jàtijaràbhibhåtan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 39. (Duk. II.2) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü. Tathàgatassa bhikkhave arahato sam- màsambuddhassa dve dhamma-desanà pariyàyena bha- vanti. Katamà dve? Pàpaü pàpakato\<*<13>*>/ passathà-ti\<*<14>*>/ ayaü pañhamà dhammadesanà. Pàpaü pàpakato\<*<13>*>/ disvà tattha nibbindatha virajjatha\<*<15>*>/ vimuccathà-ti ayaü dutiyà dhammadesanà. Tathàgatassa bhikkhave arahato sammà- sambuddhassa imà dve dhammadesanà pariyàyena bhavan- tãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Tathàgatassa buddhassa sabbabhåtànukampino | pariyàya\<*<16>*>/-vacanaü passa\<*<17>*>/ dve ca dhammà pakàsità || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 màra-, P. Pa.; màra¤ca (sic !) Aa.; màjahaü, D. E. 2 bråha, D. E. 3 pàraguü, C. M.; -gu, B.; -gaü, D. E.; pàraïguti, P.; pàraïgati, Pa. The same two pàdas occur also in sutta 46. 4 selo, C. D. E. 5 -ñhito, B. P. Pa. 6 dhammavaraü, C. 7 sumedha, B. M. P. 8 àråyha, B. 9 -cakkhå, B. E. M.; cakkhuü, C. 10 -kiõõaü, D. E. 11 janatam-ap-, D. E. M. P. Pa.; janataü mapetaü soko, C. 12 apekkhati, D. E. The third gàthà (Sele yathà, etc.) occurs also Brahma-Saüyutta I. 9. 13 pàpato, D. E. 14 sampass-, B. 15 Om. D. E. 16 pariyàyena, P. Pa. 17 passa, C. P. Pa. M. A.; cassa, D. E.; yassa. B. >/ #<[page 034]># %<34 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% Pàpakaü passatha cekaü\<*<1>*>/ tattha càpi virajjatha | tato virattacittàse\<*<2>*>/ dukkhassantaü karissathà\<*<3>*>/-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||2|| 40. (Duk. II.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Avijjà bhikkhave pubbaïgamà\<*<4>*>/ aku- salànaü dhammànaü samàpattiyà, anvad-eva\<*<5>*>/ ahirikaü anottappaü. Vijjà ca kho bhikkhave pubbaïgamà kusa- lànaü dhammànaü samàpattiyà, anvad-eva hirottappan-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yà kàci-mà duggatiyo asmiü loke paramhi ca | avijjàmålakà sabbà icchàlobhasamussayà\<*<6>*>/ || Yato ca hoti pàpiccho ahirãko\<*<7>*>/ anàdaro | tato pàpaü pasavati apàyaü tena\<*<8>*>/ gacchati || Tasmà chanda¤ca\<*<9>*>/ lobha¤ca\<*<10>*>/ avijja¤ca\<*<11>*>/ viràjayaü\<*<12>*>/ | vijjaü uppàdayaü\<*<13>*>/ bhikkhu sabbà duggatiyo jahe ti || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 cekaü, M.; cekà, P. Pa.; chekà, D. E.; cetaü, B. C. 2 viratacittàya, D. E.; tathevarattacittàse, Pa.; tatthevarattha-, P. 3 kariyathàti, B. The first half of the first gàthà occurs also Devatà-Saüyutta 4, 5. 4 -gamànaü, D. E. 5 See E. Muller, Pàli Gramm., p. 63. 6 icchàlokasamussayaü, D. E. 7 ahirãko, C.; ahãriko, M.; ahiriko, B. D. E. Pa. 8 apàyantena, B. C. M. 9 candhà, C.; iccha¤ca, D. E. Aa. 10 loka¤ca, D. E. 11 avijjàca, C. P. Pa. 12 viràjiyaü, B. C. 13 upàdayaü, M.; upàdiyaü, C. >/ #<[page 035]># %< VAGGO II., SUTTAý 4. 35>% Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3|| Pañhamabhàõavàraü. 41. (Duk. II.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü. Te bhikkhave sattà suparihãnà ye ari- yàya pa¤¤àya parihãnà: te diññhe ceva\<*<1>*>/ dhamme dukkhaü viharanti,\<*<2>*>/ savighàtaü saupàyàsaü sapariëàhaü, kàyassa bhedà param-maraõà duggati\<*<3>*>/ pàñikaïkhà. Te bhikkhave sattà aparihãnà\<*<4>*>/ ye ariyàya pa¤¤àya aparihãnà: te diññhe ceva\<*<1>*>/ dhamme sukhaü viharanti, avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü, kàyassa\<*<5>*>/ bhedà param-maraõà sugati\<*<6>*>/ pàñikaïkhà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati\<*<5>*>/: Pa¤¤àya parihànena\<*<7>*>/ passa lokaü sadevakaü | niviññhaü nàmaråpasmiü idaü saccan-ti\<*<8>*>/ ma¤¤ati || Pa¤¤à hi seññhà\<*<9>*>/ lokasmiü yàyaü nibbedhagàminã\<*<10>*>/ | yà ca sammà\<*<11>*>/ pajànàti jàtibhavaparikkhayaü || Tesaü devà\<*<12>*>/ manussà ca\<*<13>*>/ sambuddhànaü satãmataü\<*<14>*>/ | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 diññheva, M.; cp. sutt. 29. 2 B. adds ca. 3 -tiü, B.; suggati, D. E. 4 parihinà, B. 5 kàyassa . . . vuccati om. D. E. 6 suggatiü, B. 7 parihãnena, C.; -hinena, P. Pa. 8 vuccanti, C. 9 seññha, C.; seññhaü, B. 10 -ã, D. E. M.; -i, B. C. P. Pa. 11 I follow M. and A.; M. has yàya sammà; A. has yà ca and sammà aviparãtaü jànàti; C. has yà ca yasmà; the other MSS. have sà ca yasmà. 12 deva, D. E. Pa. 13 và, B.; vi, P.; manussàna¤ca, Pa. 14 sati-, B. P. Pa. >/ #<[page 036]># %<36 ITIVUTTAKAý DUKANIPâTO,>% pihayanti sapa¤¤ànaü\<*<1>*>/ sarãrantimadhàrinan-ti\<*<2>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| 42. (Duk. II.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Dve-me bhikkhave sukkà dhammà lokaü pàlenti. Katame dve\<*<3>*>/? Hiri ca ottappa¤ca. Ime ce\<*<4>*>/ bhikkhave dve\<*<5>*>/ sukkà dhammà lokaü na pàleyyuü, nayidha\<*<6>*>/ pa¤¤àyetha màtà ti và màtucchà ti và màtulànãti và àcariyabhariyà ti và garånaü\<*<7>*>/ dàrà ti và,\<*<8>*>/ sambhedaü loko agamissa\<*<9>*>/ yathà ajeëakà\<*<10>*>/ kukkuñasåkarà sonasiïgàlà.\<*<11>*>/ Yasmà ca\<*<12>*>/ kho bhikkhave ime dve sukkà dhammà lokaü pàlenti, tasmà pa¤¤àyati\<*<13>*>/ màtà ti và màtucchà ti và mà- tulànãti và àcariyabhariyà ti và garånaü\<*<7>*>/ dàrà ti và ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yesaü ce\<*<14>*>/ hiriottappaü {sabbadà ca na} vijjati | {okkantà}\<*<15>*>/ sukkamålà te jàtimaraõagàmino || Yesa¤ca\<*<16>*>/ hiriottappaü sadà sammà\<*<17>*>/ upaññhità | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 pihayanti supa¤¤ànaü, D. E.; all other MSS., including A, have pihanti hàsapa¤¤ànaü; Aexplains . . . nibbànasacchikiriyà hàsavedatuññhipàmojjabahuëatàya hàsapa¤¤ànaü; pihantihà seems to be an old corruption of pihayanti. 2 sariyantimasariranti, B.; A. has antimasarãradhàrinaü. 3 C. adds dhamme. 4 ce, B. Pa.; se, P.; dve, C. M.; om. D. E. 5 Om. M. 6 na idha, D. E. 7 gurunaü, P. Pa. 8 và ti, C. 9 agamissa, D. E. M.; àgamissati, B. C. P. Pa. 10 yathàjeëakà, B.; yathà ajelakà, C. D. E. 11 sona, C.; õ, D. E. P. Pa.; soõà và, B.; sigàla, E. Pa. 12 Om. C. 13 sa¤¤-, C.; pa¤¤àyetha, D. E. 14 ve, C. 15 vokkantaü, P.; vokkamanti, Pa. 16 -ce, M. 17 dhammà, C. P. Pa. >/ #<[page 037]># %< VAGGO II., SUTTAý 6. 37>% viråëhabrahmacariyà te santo khãõapunabbhavà-ti\<*<1>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||5|| 43. (Duk. II.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü. Atthi bhikkhave ajàtaü abhåtaü akataü asaïkhataü. No ce taü bhikkhave abhavissa\<*<2>*>/ ajàtaü abhåtaü akataü asaïkhataü, nayidha jàtassa\<*<3>*>/ bhåtassa katassa saïkhatassa nissaraõaü pa¤¤àyetha. Yasmà ca kho bhikkhave atthi ajàtaü abhåtaü akataü asaïkhataü, tasmà jàtassa bhåtassa katassa saïkhatassa nissaraõaü pa¤¤àyethà-ti.\<*<4>*>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Jàtaü bhåtaü samuppannaü kataü saïkhatam-addhuvaü\<*<5>*>/ | jaràmaraõasaïkhataü roganãëaü\<*<6>*>/ pabhaïguõaü | àhàranettippabhavaü\<*<7>*>/ nàlaü tad-abhinandituü || Tassa nissaraõaü santaü atakkàvacaraü\<*<8>*>/ dhuvaü\<*<9>*>/ | ajàtaü asamuppannaü asokaü virajaü padaü\<*<10>*>/ | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 This is the reading of A. and of D. E. P. Pa. (khaõa-, D. E.); B. C. M. have tesaü khãõà punabbhavà ti. 2 abhavissà, B. 3 nayidhammajàtassa, D. E. 4 pa¤¤àyatãti, M. 5 andhuvaü, C.; adhåvaü, B. 6 -nãëaü, M.; -nióaü, C.; -niddaü, P. Pa. and A.; -niddhaü, B.; voganindaü, D. E. (also the preceding words are corrupt in D. E.); A. has akkhirogàdãnaü anekesam rogàdãnaü pulavakan-ti (sic !) roganidda (sic !); cp. Dhp. gàth., 148; Child Dict. s. v. nióóhaü. 7 àhàrenetti-, C.; àhàrenetthi-, B.; àhàranettippabhavanaü, D. E. 8 atakkarajaraü, C. 9 paraü, D. E. 10 pajaü, C. >/ #<[page 038]># %<38 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% nirodho dukkhadhammànaü saïkhàråpasamo sukho ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||6|| 44. (Duk. II.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Dve-mà bhikkhave nibbàna- dhàtuyo. Katamà dve? Saupàdisesà ca\<*<1>*>/ nibbànadhàtu anupàdisesà ca\<*<2>*>/ nibbànadhàtu. Katamà\<*<3>*>/ bhikkhave saupàdisesà nibbànadhàtu? Idha bhikkhave bhikkhu arahaü hoti khãõàsavo vusitavà katakaraõãyo ohitabhàro anuppattasadattho\<*<4>*>/ parikkhãõabhavasaüyojano\<*<5>*>/ sammad- a¤¤àvimutto. Tassa tiññhanteva pa¤cindriyàni yesaü avighàtattà\<*<6>*>/ manàpàmanàpaü paccanubhoti, sukhaduk- khaü pañisaüvediyati.\<*<7>*>/ Tassa yo\<*<8>*>/ ràgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo, ayaü vuccati bhikkhave saupàdisesà nib- bànadhàtu. Katamà ca bhikkhave anupàdisesà nibbàna- dhatu? Idha bhikkhave bhikkhu arahaü hoti khãõàsavo vusitavà katakaraõãyo ohitabhàro anuppattasadattho\<*<9>*>/ parikkhãõabhavasaüyojano sammada¤¤àvimutto. Tassa idheva bhikkhave sabbavedayitàni\<*<10>*>/ anabhinanditàni sãti- bhavissanti,\<*<11>*>/ ayaü vuccati bhikkhave anupàdisesà nibbà- nadhàtu. Imà kho bhikkhave dve nibbànadhàtuyo ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Duve imà\<*<12>*>/ cakkhumatà pakàsità nibbànadhàtå\<*<13>*>/ anissitena tàdinà | ekà hi dhàtu\<*<14>*>/ idha diññhadhammikà saupàdisesà bhavanettisaïkhayà | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Om. D. E. Pa. 2 om. D. E. 3 B. M. add ca. 4 -padattho B. 5 -sa¤¤- B. C. M. 6 -tthà C. P.; avigata-, P. Pa. 7 -iyàti, D. E.; -vedeti, M. Aa. 8 yo C. M. P. (Pa. has royàgakkhayo) and A.; kho, B.; om. D. E. 9 -padattho, B. 10 devayitàni (without sabba), B. 11 sãri-, D. E. 12 duve imà, M.; dve imà, B. C. P. Pa.; dvemà, D. E. 13 -å, M.; -u, the other MSS. 14 -å, M. >/ #<[page 039]># %< VAGGO II., SUTTAý 8. 39>% anupàdisesà pana samparàyikà\<*<1>*>/ yamhi nirujjhanti bhavàni\<*<2>*>/ sabbaso || Ye etad-a¤¤àya padaü asaïkhataü vimuttacittà\<*<3>*>/ bhavanettisaïkhayà | te\<*<4>*>/ dhammasàràdhigamà\<*<5>*>/ khaye ratà\<*<5>*>/ pahaüsu\<*<6>*>/ te sabbabhavàni tàdino ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||7|| 45. (Duk. II.8) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü. Pañisallànàràmà bhikkhave viharatha pañisallànaratà,\<*<7>*>/ ajjhataü cetosamatham-anu- yuttà\<*<8>*>/ aniràkatajjhànà\<*<9>*>/ vipassanàya samannàgatà brå- hetà\<*<10>*>/ su¤¤àgàrànaü.\<*<11>*>/ Pañisallànàràmànaü bhikkhave viharataü\<*<12>*>/ pañisallànaratànaü ajjhattaü cetosamatham- anuyuttànaü aniràkatajjhànànaü\<*<13>*>/ vipassanàya samannà- gatànaü bråhetànaü\<*<14>*>/ su¤¤àgàranaü dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü, diññhe-va\<*<15>*>/ dhamme a¤¤à, sati và upàdisese\<*<16>*>/ anàgàmità ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Ye santacittà nipakà satimanto ca jhàyino | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -àyikamhi, D. E. 2 kavàni, C. 3 vimutta-, M. A.; vimutti-, the other MSS. 4 ete, C. 5 The correct reading only in M. and A.; dhamma, B. C. Pa.; -sàràdhigamakkhaye, Pa.; -càràdhigamakkh, P.; -sàràdhitamakkh-, D. E.; -sàràdhikammakkhareyatà, B.; sàrathikammakkhaye rathà, C. 6 pajahiüsu, P. Pa. 7 -ratànaü, C. 8 cet- anuy- aniràgatamanuyuttà, Pa.; aniràgamanuyuttà, C. 9 -jjhànànaü, B.; aniyàkatajhànà, C. 10 bråhetà, C. M. P. Pa. (for bråhetàro which occurs several times in A.); bråhetànaü, B.; bråhitu, D. E. 11 su¤¤akarànaü, C. 12 viharatha, B. C. 13 ariyàkata-, B.; niràkata-, P. Pa. 14 bråhetà, P. Pa. 15 ceva, B. 16 -sesà, D. E. >/ #<[page 040]># %<40 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% sammà dhammaü vipassanti kàmesu anapekkhino\<*<1>*>/ || Appamàdaratà santà pamàde bhayadassino | abhabbà parihànàya nibbànasseva santike ti ||\<*<2>*>/ Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||8|| 46. (Duk. II.9) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü. Sikkhànisaüsà bhikkhave vi- haratha, pa¤¤uttarà vimuttisàrà\<*<3>*>/ satàdhipateyyà. Sikkhà- nisaüsànaü bhikkhave viharataü pa¤¤uttaràõaü vimutti- sàrànaü\<*<4>*>/ satàdhipateyyànaü dvinnaü phalànaü a¤¤a- taraü phalaü pàñikaïkhaü : diññhe-va dhamme a¤¤à, sati và upàdisese\<*<5>*>/ anàgàmità ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Paripuõõasekhaü apahànadhammaü\<*<6>*>/ pa¤¤uttaraü jàtikhayantadassiü\<*<7>*>/ taü\<*<7>*>/ ve muniü\<*<8>*>/ antimadehadhàriü\<*<9>*>/ mànaüjahaü\<*<10>*>/ bråmi jaràya pàraguü ||\<*<11>*>/ Tasmà sadà\<*<12>*>/ jhànaratà samàhità \<-------------------------------------------------------------------------- 1 anup-, B.; anipekkhano, D. E. 2 The second gàthà, with slight variations, occurs also Dhp. gàth. 32. 3 vimuttiharà, B.; -yàra, C. 4 -harànaü, B.; C. has vim- after satàdhip-. 5 -sesà, B. 6 apahàna-, M. P.; appahàna-, A.; asahàna-, D. E.; pahàna-, B. C.; A. has pahànadhammo kuppadhammo . . . akuppadhammo appahànadhammo; the metre is in favour of apahàna-, see also jàtikhaya- in the same verse. 7 -dassiü, M.; -i, the other MSS.; dassitaü | ve, B.; dassitaü sa ve, C. 8 muniü, M.; -i the other MSS. 9 -dhàriü, M.; -i the other MSS. 10 -tahaü, D. E.; mànajahaü, P. Pa. 11 -gaü, D. E. The last two pàdas occur also in sutta 38. 12 tasmà ratà jh-, D. E.; sadà jjh-, B. >/ #<[page 041]># %< VAGGO II., SUTTAý 10. 41>% àtàpino jàtikhayantadassino | màraü sasenaü abhibhuyya\<*<1>*>/ bhikkhavo\<*<2>*>/ bhavatha\<*<3>*>/ jàtimaraõassa pàragà ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||9|| 47. (Duk. II.10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü. Jàgaro cassa\<*<4>*>/ bhikkhave bhikkhu vihareyya sato\<*<5>*>/ sampajàno samàhito pamudito\<*<6>*>/ vippa- sanno\<*<7>*>/ ca tattha kàlavipassã\<*<8>*>/ ca kusalesu dhammesu. Jàgarassa bhikkhave bhikkhuno viharato satassa sampa- jànassa samàhitassa pamuditassa\<*<9>*>/ vippasannassa\<*<10>*>/ tattha kàlavipassino kusalesu dhammesu dvinnaü phalànaü a¤- ¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü: diññhe-va dhamme a¤¤à, sati và upàdisese\<*<11>*>/ anàgàmità ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Jàgarantà suõàth-etaü\<*<12>*>/ ye suttà te pabujjhatha\<*<13>*>/ | suttà\<*<14>*>/ jàgaritaü seyyo\<*<15>*>/ natthi jàgarato bhayaü || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -bhåyya, B. P. 2 -ve, D. E. Pa. 3 bhavatha, B. D. E. and A.; avatha, P. Pa.; bhavetha, C.; bhavatta, M.; bhavetha would suit the metre. 4 cassa, B. M. P. and A (casaddo sampiõóanattho . . . assà-ti siyà bhaveyya), casatassa, C. Pa.; passa, D. E. A mentions as another reading Jàgaro va bhikkhu vihareyyàti, which is in strict accordance with the following Jàgarassa . . . viharato; after vippasanno A. has . . . assà-tisambandho vihareyyà-ti và. 5 yato, C. 6 ca mudito, B.; samudito pàmojjabahulo, A. 7 vipassanno, C.; vipassano, D. E. 8 kàyavipassi, B. Pa. 9 samuditassa, C.; måditàya, B. 10 vipassannassa, C.; vipassanassa, D. E. 11 -sesà, B. 12 suõàyesaü, B.; jàgarante sukàyetaü, C. 13 te pab-, M. P. Pa., and Aa; te ca b-, D. E.; te samb-, B. C. (C. om. te). 14 sutta, B. C. 15 jàgaratasseyyo, D. E.; jàgariyaü, P. Pa. >/ #<[page 042]># %<42 ITIVUTTAKAý, DUKANIPâTO,>% Yo jàgaro ca satimà sampajàno samàhito mudito\<*<1>*>/ vippasanno\<*<2>*>/ ca\<*<3>*>/ | kàlena so sammà dhammaü parivãmaüsamàno\<*<4>*>/ ekodibhåto\<*<5>*>/ vihane tamaü so || Tasmà have jàgariyaü bhajetha àtàpã\<*<6>*>/ bhikkhu nipako jhànalàbhã\<*<7>*>/ | saüyojanaü jàtijaràya chetvà idheva sambodhim\<*<8>*>/-anuttaraü phuse ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||10|| 48. (Duk. II.11) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Dve-me bhikkhave apàyikà\<*<9>*>/ nerayikà idam-appahàya.\<*<10>*>/ Katame dve? Yo abrahma- càrã\<*<11>*>/ brahmacàrã\<*<12>*>/ pañi¤¤o, yo ca paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carantaü amålakena abrahmacariyena anuddhaüseti. Ime kho bhikkhave dve\<*<13>*>/ apàyikà\<*<9>*>/ nerayikà idam-appahàyà\<*<10>*>/-ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthe- taü iti vuccati: Abhåtavàdã nirayaü upeti yo vàpi\<*<14>*>/ katvà na karomi càha\<*<15>*>/ | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 mudita, P.; om. Pa. 2 vippass-, Pa.; avippass-, P.; vipass-, C.; vipassã, D. E. 3 ca om. D. E. 4 parissamaüs-, C. 5 ekodhi-, B. C.; ekovi-, D. E.-- The metre of the second gàthà is irregular; I follow M.; B. marks Yo jàgaro . . . dhammaü as four anushñubh pàdas, the other MSS. have no punctuation. 6 -i all MSS. 7 -ã, D. M.; -i, the other MSS. 8 -bodhi, B. 9 àpàyikà, M. 10 idapp-, D. E.; idhamapp-, B. 11 -i, P. Pa.; om. B. C. 12 -ã, M.; -i, B. C. P. Pa; om. D. E. 13 Om. C.-- The following three gàthàs occur also Dhp. gàth. 306-308. 14 càpi, P. Pa. 15 na karomi càha, M.; na karomãti càhaü, P. Pa; -vàha, D. E.; karomi (without na) tãha, C.; na karomi hi àha, B.; A. has yo và pana pàpakammaü katvà nàhaü etaü karomãti àha. See Fausboll, Dhp. p. 394. >/ #<[page 043]># %< VAGGO II., SUTTAý 12. 43>% ubho pi te pecca\<*<1>*>/ samà bhavanti nihãnakammà manujà parattha || kàsàvakaõñhà bahavo pàpadhammà asa¤¤atà | pàpà pàpehi kammehi nirayan-te upapajjare || Seyyo ayoguëo\<*<2>*>/ bhutto tatto\<*<3>*>/ aggisikhåpamo | ya¤ce\<*<4>*>/ bhu¤jeyya dussãlo raññhapiõóaü asa¤¤ato ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti. 49. (Duk. II.12) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Dvãhi bhikkhave diññhi-gatehi pariyuññhità devamanussà oliyanti\<*<5>*>/ eke atidhàvanti\<*<6>*>/ eke\<*<6>*>/ cakkhumanto ca\<*<6>*>/ passanti. Katha¤ca bhikkhave oliyanti\<*<7>*>/ eke? Bhavàràmà\<*<8>*>/ bhikkhave devamanussà bhavaratà bhavasammudità\<*<9>*>/, tesaü bhavanirodhàya dhamme desiya- màne cittaü\<*<10>*>/ na\<*<10>*>/ pakkhandati\<*<11>*>/ na pasãdati\<*<12>*>/ na santiñ- ñhati nàdhimuccati,\<*<13>*>/ evaü kho bhikkhave oliyanti\<*<14>*>/ eke. Katha¤ca bhikkhave atidhàvanti\<*<15>*>/ eke? Bhaveneva kho pa- neke aññiyamànà\<*<16>*>/ haràyamànà\<*<17>*>/ jigucchamànà\<*<18>*>/ vibhavaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 pacca, B. C. P. Pa. 2 -gulo, D. E.; ayyoguëho, B. 3 attho, C. 4 ya¤ca, C.-- The last gàthà occurs also sutt. 91. 5 olãy-, E. Aa. 6 om. D. E. 7 olãy-, C. E. 8 bhavaràmà, B. D. E. M. 9 -samudità, B. 10 na cittaü, M. 11 -ndhati, C. Aa. 12 na sampasãdati, D. E.; nappasideti, Pa.; om. C. 13 -mu¤cati, B. P. Pa. 14 olãy-, E.--In Pa. a large piece is left out here (from kho bhikkhave to aråpadhàtu in sutt. 51). 15 abhibhavanti, B. 16 For aññiyati see Journ. P. T. S., 1886, p. 104; atthiyamànà ti (sic !) . . . pãliyamànà, A. 17 A explains harày- by lajjamànà. 18 jikucch-, B.; jiku¤c-, P; jigucchayamànà, D. E. >/ #<[page 044]># %<44 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% abhinandanti. Yato kira bho ayaü attho\<*<1>*>/ kàyassa bhedà param-maraõà ucchijjati vinassati na hoti param-maraõà, etaü santaü etaü paõãtaü\<*<2>*>/ etaü yathàvan-ti,\<*<3>*>/ evaü kho bhikkhave atidhàvanti eke. Katha¤ca bhikkhave cakkhumanto passanti? Idha bhikkhu bhåtaü bhåtato passati, bhåtaü\<*<4>*>/ bhåtato disvà bhåtassa nibbidàya viràgàya nirodhàya pañipanno hoti, evaü kho bhikkhave cakkhumanto\<*<5>*>/ passantãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: {Yo}\<*<6>*>/ bhåtaü bhåtato disvà bhåtassa ca atikkamaü | yathàbhåte\<*<7>*>/ {vimuccati} bhavataõhàparikkhayà || {Sa ve}\<*<8>*>/ bhåtapari¤¤o so\<*<9>*>/ vãtataõho\<*<10>*>/ bhavàbhave | bhåtassa vibhavà bhikkhu nàgacchati\<*<11>*>/ punabbhavan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||12||\<*<12>*>/ Dukanipàtaü niññhitaü. Tassuddànaü: Dve indriyà (28,29) dve tapanãyà (30,31) sãlena apare\<*<13>*>/ duve (32,33) | anottappã\<*<14>*>/ (34) kuhanà dve\<*<15>*>/ ca\<*<15>*>/ (35,36) \<-------------------------------------------------------------------------- 1 atthà, M.; attà, D. E. 2 panã-, C. Aa. 3 etaü yathàvanti, D.; yàthàvanti, E. M.; yathà etaü ca dhàvanti, P.; yathà ca etaü dhàvanti, C.; -atidhàvanti, B. 4 Om. C. D. E. P. 5 C. M. P. add ca; B. adds va. 6 yo, M. 7 yathàbhåtaü, D. E. 8 save, M.; bhave, D. E.; A has sace ti nipàtamattaü. 9 yo, Aa; -pari¤¤à yo, C.; -pariyoso, D. E. 10 vigatataõho, D. E. 11 nàgacchanti, C. 12 The final sentence only in M. 13 apareõa, D. E. 14 anottàpi, B. D. E. P.; -ã, M. 15 ceva, C. >/ #<[page 045]># %< VAGGO {I}., SUTTAý 2. 45>% saüvejanãyena (37) te dasa\<*<1>*>/ || vitakkà\<*<2>*>/ (38) desanà (39) vijjà\<*<3>*>/ (40) pa¤¤à (41) dhammena (42) pa¤camaü | ajàtaü (43) dhàtu (44) sallànaü (45) sikkhà (46) jàgariyena ca (47) | apàya (48) diññhiyà ceva (49) bàvãsati pakàsità ti || [Tikanipàto.] 50. (Tik. I.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi\<*<4>*>/-màni bhikkhave akusalamålàni. Katamàni tãõi\<*<4>*>/? Lobho akusalamålaü, doso akusalamå- laü, moho akusalamålaü, imàni kho bhikkhave tãõi\<*<5>*>/ akusalamålànãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati\<*<6>*>/: Lobho doso ca moho ca purisaü\<*<7>*>/ pàpacetasaü | hiüsanti attasambhåtà\<*<8>*>/ tacasàraü va samphalan\<*<9>*>/-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1||\<*<6>*>/ 51. (Tik. I.2)\<*<10>*>/ Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me suttaü. Tisso imà bhikkhave dhàtuyo. Katamà tisso? Råpadhàtu aråpadhàtu nirodhadhàtu, imà\<*<11>*>/ kho bhikkhave tisso dhàtuyo ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Råpadhàtupari¤¤àya aråpesu {susaõñhità} | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 terasa, B. C. P. 2 vitakka, D. E. 3 visajjà, B. 4 tãni, C. E. 5 tãni, E. 6 The formulas Etam-atthaü and Ayam-pi only in M.; D. E. has --pe--. The same gàthà occurs in the Kosala-saüyutta I.2 (ed. Feer p. 70) and III. 3 (ibid. p. 98). 7 pårisaü, B. 8 atthasambh-, B. 9 samphalan-ti, E. M. and Kos.-s.; saphal-, B. D. P.; sabalan-ti, C. 10 The formulas Vuttaü hetaü, Etam-atthaü, Ayam-pi only in M. 11 ime, B. C. >/ #<[page 046]># %<46 ITIVUTTAKAý TIKANIPâTO,>% nirodhe ye vimuccanti\<*<1>*>/ te janà maccuhàyino\<*<2>*>/ || Kàyena amataü dhàtuü phassayitvà\<*<3>*>/ niråpadhiü\<*<4>*>/ | upadhippañinissaggaü\<*<5>*>/ sacchikatvà\<*<6>*>/ anàsavo | deseti sammàsambuddho asokaü virajaü padan-ti || Aya-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||2|| 52. (Tik. I.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tisso imà bhikkhave vedanà. Katamà\<*<7>*>/ tisso? Sukhà\<*<8>*>/ vedanà dukkhà\<*<9>*>/ vedanà adukkhamasukhà\<*<10>*>/ vedanà. Imà kho bhikkhave tisso vedanà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Samàhito sampajàno sato buddhassa sàvako | vedanà ca pajànàti vedanàna¤ca sambhavaü || yattha\<*<11>*>/ cetà\<*<12>*>/ nirujjhanti magga¤ca khayagàminaü | vedanànaü khayà bhikkhu nicchàto\<*<13>*>/ parinibbuto ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3|| \<-------------------------------------------------------------------------- 1 vimu¤canti, B. 2 -hàyino ti, B. C. 3 phassayitvà, P.; phuss-, B. and Aa.; phusayitvà, M.; pass-, C. D. E. 4 niråpadhiü, D. E. M.; -dhi, B. C. P. Pa. 5 upadhipp-, M.; the other MSS. only one p; D. E. omit upadhi. 6 -katvàna, B.; acaletvà, Pa. The same gàthàs in sutt. 73. 7 Katame, C. 8 sukha, B. D. E. P. Pa. 9 dukkha, B. D. E. P.; om. Pa. 10 -kha, Pa. 11 yatta, B. Pa. 12 città, C. 13 nijjhàto, C.; for nicchàto (i.e. nittaõho, A.) cp. chàto ßhungryû in Child. Dict. For the same gàthàs cp. sutt. 54 and 56. >/ #<[page 047]># %< VAGGO I., SUTTAý 4. 47>% 53. (Tik. I.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tisso imà bhikkhave vedanà. Katamà\<*<1>*>/ tisso? Sukhà\<*<2>*>/ vedanà dukkhà\<*<2>*>/ vedanà adukkhamasukhà vedanà.\<*<3>*>/ Sukhà bhikkhave\<*<4>*>/ vedanà dukkhato daññhabbà, dukkhà vedanà sallato daññhabbà, adukkhamasukhà vedanà aniccato daññhabbà. Yato kho\<*<5>*>/ bhikkhave bhikkhuno sukhà\<*<6>*>/ vedanà dukkhato diññhà hoti, dukkhà\<*<7>*>/ vedanà sallato diññhà hoti, adukkhamasukhà vedanà aniccato diññhà hoti, ayaü\<*<8>*>/ vuccati bhikkhave bhikkhu ariyo sam- maddaso,\<*<9>*>/ acchejji\<*<10>*>/ taõhaü\<*<11>*>/ {vivaññayi}\<*<12>*>/ saüyojanaü, sammàmànàbhisamayà\<*<13>*>/ antam-akàsi dukkhassà-ti. Etam- atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yo sukhaü dukkhato dakkhi\<*<14>*>/ dukkham-addakkhi\<*<15>*>/ sallato | adukkhamasukhaü santaü\<*<16>*>/ addakkhi naü\<*<17>*>/ aniccato || sa ve\<*<18>*>/ sammaddaso\<*<19>*>/ bhikkhu yato tattha vimuccati | abhi¤¤àvosito\<*<20>*>/ santo sa ve\<*<21>*>/ yogàtigo\<*<22>*>/ munãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| \<-------------------------------------------------------------------------- 1 katame, C. 2 dukkhà . . . sukhà, C. 3 vedanà ti, M. 4 om. C. 5 yato ca kho, D. E. 6 sukha, B. 7 dukkha, Pa. 8 aya¤ca, C. 9 Cp. skr. samyagd0rc; sammadaso, C. M. P. Pa.; samadd-, D. E. 10 acchejja, C.; acchecchi, D. E.; acchanti, B. 11 taõhà, B. C. 12 vitattayi, P.; vijjayi, Pa. 13 samaddaso sammàm-, D. E. 14 dassikkhi, P.; adassi, Pa.; adda, D. E. 15 addhakkhi, P. 16 santattaü, Pa. 17 adakkhi, M.; addakkhiõaü, D. E.; adakkhãõaü, C. 18 ve, D. M.; ce, B. C. E. P. Pa. 19 sammadaso, C. 20 -vesito, C.; -tosato, B.; -pariyosito, P. Pa. 21 sa ce, B. C.; satha, P.; om. Pa. 22 yogàtigo, B. M. P.; -àtiko, Pa.; -àtibho, B.; -ànito, D.; -atiso, E.; saügàtiso, C.; saüyato yatatto abhi¤¤àpariyosito santo yogàtiko muniti, Pa.-- The second gàthà occurs also in the sutt. 72 and 85. >/ #<[page 048]># %<48 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% 54. (Tik. I.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü. Tisso imà bhikkhave esanà. Katamà tisso? Kàmesanà bhavesanà brahmacariyesanà, imà kho bhikkhave tisso esanà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Samàhito sampajàno sato buddhassa sàvako | esanà ca pajànàti esanàna¤ca sambhavaü || yattha\<*<1>*>/ cetà nirujjhanti magga¤ca khayagàminaü | esanànaü khayà bhikkhu nicchàto\<*<2>*>/ parinibbuto ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||5|| 55. (Tik. I.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tisso imà bhikkhave esanà. Katamà tisso? Kàmesanà bhavesanà brahmacariyesanà,\<*<3>*>/ imà kho bhikkhave tisso esanà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàmesanà bhavesanà brahmacariyesanà saha | itisaccaparàmàso\<*<4>*>/ diññhiññhànà\<*<5>*>/ samussayà\<*<6>*>/ || Sabbaràgavirattassa\<*<7>*>/ taõhakkhayavimuttino\<*<8>*>/ | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 yassa, D. E. 2 nijjhato, C.; nicchato ca, D. E. For the same gàthàs cp. sutt. 52 and 56. 3 -esanà saha, B. (as in the first gàthà). 4 -saccaü-, D. E. P. Pa. 5 B. C. and ca. 6 samussanà, B. C. 7 -ttàya, C. 8 -vimuttino, D. E. P. Pa.; -vimuttito (sic !) arahato, A.; -vimuttiyà, B. C. M. (taõhakkharà-, B.). >/ #<[page 049]># %< VAGGO I., SUTTAý 8. 49>% esanà pañinissaññhà\<*<1>*>/ diññhiññhànà\<*<2>*>/ samåhatà\<*<3>*>/ | esanànaü khayà bhikkhu niràso\<*<4>*>/ akathaükathã\<*<5>*>/ ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||6|| 56. (Tik. I.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tayo me bhikkhave àsavà. Katame tayo? Kàmàsavo bhavàsavo avijjàsavo, ime kho bhikkhave tayo àsavà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Samàhito sampajàno sato buddhassa\<*<6>*>/ sàvako\<*<6>*>/ | àsave ca\<*<7>*>/ pajànàti àsavàna¤ca\<*<8>*>/ sambhavaü || yattha cetà nirujjhanti magga¤ca\<*<9>*>/ khayagàminaü | àsavànaü khayà bhikkhu nicchàto\<*<10>*>/ parinibbuto ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||7|| 57. (Tik. I.8) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tayo me bhikkhave àsavà. Katame tayo? Kàmàsavo bhavàsavo avijjàsavo, ime kho bhikkhave tayo àsavà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Yassa kàmàsavo khãõo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -nissaggà, C.; -nisaggà, P. Pa. 2 diññhesanà, B. M. 3 samuhità, B. 4 nivàso, D. E. 5 akataükathã, B. C. E. M.; -kati, P. 6 sambuddhasàvako, C. 7 ce, C. Pa. 8 àsavànasa, C. 9 magga¤cassa,Pa. 10 nijjhàto, C. For the same gàthàs cp. sutt. 52 and 54. >/ #<[page 050]># %<50 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% avijjà ca\<*<1>*>/ viràjità | bhavàsavo\<*<2>*>/ parikkhãõo vippamutto niråpadhi\<*<3>*>/ | dhàreti\<*<4>*>/ antimaü dehaü jetvà màraü savàhanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||8|| 58. (Tik. I.9) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tisso imà bhikkhave taõhà. Katamà tisso? Kàmataõhà bhavataõhà vibhavataõhà, imà\<*<5>*>/ kho bhikkhave tisso taõhà ti.\<*<5>*>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Taõhàyogena saüyuttà rattacittà bhavàbhave | te yogayuttà màrassa ayogakkhemino\<*<6>*>/ janà | sattà gacchanti saüsàraü jàtimaraõagàmino || Ye ca taõhaü pahantvàna\<*<7>*>/ vãtataõhà\<*<8>*>/ bhavàbhave | te ca\<*<9>*>/ pàraügatà\<*<10>*>/ loke ye pattà\<*<11>*>/ àsavakkhayan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||9|| 59. (Tik. I.10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãhi bhikkhave dhammehi samannàgato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 va, P.; om.Pa. 2 bhavàbhavo, D. E. 3 niråpadhi, B. C. D. E. M.; niruppadhi, Pa.; niyuppadhi, P. 4 dhàrenti, B. 5 imà . . . taõhà ti om. B. C. P. Pa. 6 -kkhemiyo, C.; -kkhemaye, B. 7 pahantàna, M. P.; pahatvàna, D. E. 8 vãtataõhà bhav-, D. E. P. Pa.; nittaõhà ca bh-, C.; nitaõhà, B. M. 9 te ve, D. E. P. Pa. 10 pàraükatà, B.; pàragatà, D. E. 11 sattà, B. C. Pa. >/ #<[page 051]># %< VAGGO II., SUTTAý 1. 51>% bhikkhu atikkamma\<*<1>*>/ màradheyyaü àdicco va viro- cati. Katamehi tãhi? Idha bhikkhave bhikkhu asekhena\<*<2>*>/ sãlakkhandhena samannàgato hoti, asekhena\<*<2>*>/ samàdhik- khandhena samannàgato hoti, asekhena\<*<2>*>/ pa¤¤akkhan- dhena\<*<3>*>/ samannàgato hoti, imehi kho bhikkhave tãhi dhammehi samannàgato bhikkhu atikkamma\<*<4>*>/ màradhey- yaü àdicco va\<*<5>*>/ virocatãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Sãlaü samàdhi pa¤¤à ca yassa ete subhàvità\<*<6>*>/ | atikkamma\<*<7>*>/ màradheyyaü àdicco va virocatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti\<*<8>*>/ ||10|| Vaggo pañhamo. Uddànaü. Måladhàtu\<*<9>*>/ (50,51) atha vedanà duve (52,53) esanà ca\<*<10>*>/ duve (54,55) àsavà\<*<11>*>/ duve (56,57) | taõhàto ca (58) atha màradheyyato\<*<12>*>/ (59) vaggam-àhu pañhamantimuttaman-ti\<*<13>*>/ || 60. (Tik. II.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi-màni\<*<14>*>/ bhikkhave pu¤¤akiriyavat- thåni.\<*<15>*>/ Katamàni tãõi? Dànamayaü pu¤¤akiriyavatthu\<*<15>*>/ sãlamayaü pu¤¤akiriyavatthu\<*<15>*>/ bhàvanàmayaü pu¤¤akiri- yavatthu,\<*<15>*>/ imàni kho bhikkhave tãõi pu¤¤akiriyavatthå- nãti.\<*<15>*>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 atikkama, P. Pa. 2 asekkhena, D. E. 3 pa¤¤àkkh-, D. E. 4 atikkama, B. P. Pa. 5 ca va, B. 6 sabh-, D. E.; subhàsità, C. 7 atikkama, P. Pa. 8 Ayam-pi- only in M. 9 målaüdhàtå, P.; om. Pa. 10 ca om. D. E. 11 àsavà ca, B. 12 màradheyyo, C.; raveyyato, D. E. 13 -uttaman-ti, M.; the other MSS. omit ti; pañhamantamuttamaü, D. E. 14 màni om. B. 15 -kiriyà-, D. E.; -kriya, M. >/ #<[page 052]># %<52 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% Pu¤¤am-eva so sikkheyya\<*<1>*>/ àyataggaü sukhindriyaü\<*<2>*>/ | dàna¤ca samacariya¤ca mettacitta¤ca bhàvaye || Ete dhamme bhàvayitvà tayo sukhasamuddaye\<*<3>*>/ | abyàpajjhaü sukhaü lokaü paõóito upapajjatãti\<*<4>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 61. (Tik. II.2) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. {Tãõ'imàni} bhikkhave cakkhåni. Katamàni tãõi? Maüsacakkhu dibbacakkhu pa¤¤àcakkhu, imàni kho bhikkhave tãõi cakkhånãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati\<*<5>*>/: Maüsacakkhu dibbacakkhu\<*<6>*>/ pa¤¤àcakkhu\<*<6>*>/ anuttaraü | etàni tãõi cakkhåni akkhàsi purisuttamo\<*<7>*>/ || Maüsacakkhussa\<*<8>*>/ uppàdo maggo dibbassa cakkhuno | yato ¤àõaü\<*<9>*>/ udapàdi pa¤¤àcakkhu\<*<10>*>/ anuttaraü | yassa cakkhussa pañilàbhà sabbadukkhà pamuccatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti\<*<11>*>/ ||2|| \<-------------------------------------------------------------------------- 1 bhàveyya, C. Pa. (P. has sikkheyya). 2 sukhundriyaü, D. E. 3 -samuddaye, D. E. M.; -samudaye, P. Pa.; sukhadukhindriyo, C.; -dukkhundriye, B. 4 upapaccatiti, B.; upajjhagàti, Pa. The same gàthàs occur in sutt. 22. 5 Etaü . . . vuccati om. B. C. Pa. 6 -cakkhuü, P. Pa. 7 på-, B. 8 -cakkhu¤ca, C. 9 yato ca, B.; sato ca, C.; yato ca ¤¤ànaü, Pa.; yato sa¤¤àõaü, P. 10 -cakkhuü, B. C. 11 Ayam-pi- only in M. >/ #<[page 053]># %< VAGGO II., SUTTAý 4. 53>% 62. (Tik. II.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi-màni bhikkhave indriyàni. Katamàni\<*<1>*>/ tãõi? Ana¤¤àta¤¤assàmãtindriyaü\<*<2>*>/ a¤¤indriyaü a¤¤àtà- vindriyaü, imàni kho bhikkhave tãõi indriyànãti. Etam- atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Sekhassa\<*<3>*>/ sikkhamànassa ujumaggànusàrino | khayasmiü pañhamaü ¤àõaü\<*<4>*>/ tato a¤¤à anantarà\<*<5>*>/ || Tato a¤¤à\<*<6>*>/-vimuttassa ¤àõaü ve\<*<7>*>/ hoti tàdino | akuppà me\<*<8>*>/ vimuttãti bhavasaüyojanakkhayà\<*<9>*>/ || Sa ve\<*<10>*>/ indriyasampanno santo santipade rato | dhàreti antimaü dehaü jetvà màraü savàhanan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3|| 63. (Tik. II.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü. Tayo me bhikkhave addhà. Katame tayo? Atãto addhà anàgato addhà paccuppanno addhà, ime kho bhikkhave tayo addhà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Akkheyyasa¤¤ino sattà akkheyyasmiü patiññhità | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 katamà, B. 2 -mitindriyaü all MSS., a¤¤ata¤¤assàmitindriyaü, C. 3 sekkhassa, D. E. 4 yànaü, D. E. 5 antarà, P.; anuttarà, B. C. 6 pu¤¤à, B. 7 ce, B. C. M. 8 me om. D. E. 9 B. C. add ti. See Aïgutt. III. 84 and sutt. 102. 10 sa ve, M; tave, D. E.; sace, B. C. P. Pa. Aa. >/ #<[page 054]># %<54 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% akkheyyaü apari¤¤àya\<*<1>*>/ yogam-àyanti maccuno || Akkheyya¤ca pari¤¤àya akkhàtàraü\<*<2>*>/ na ma¤¤ati\<*<3>*>/ | phuññho vimokkho manasà santipadam-anuttaraü ||\<*<4>*>/ Sa ve\<*<5>*>/ akkheyyasampanno santo santipade rato | saïkhàya\<*<6>*>/ sevã dhammaññho saïkhaü\<*<7>*>/ nopeti\<*<8>*>/ vedagå-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| 64. (Tik. II.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi-màni bhikkhave duccaritàni. Katamàni tãõi? Kàyaduccaritaü vacãduccaritaü mano- duccaritaü, imàni kho bhikkhave tãõi duccaritànãti. Etam- atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàyaduccaritaü katvà vacãduccaritàni ca | manoduccaritaü katvà ya¤ca¤¤aü\<*<9>*>/ dosasa¤¤itaü\<*<10>*>/ || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 appari-, D. E.; akkheyya¤ca pari-, C. Pa 2 akkhàtàraü, C. M.; akkhàbhàraü, Pa.; akkhàtànaü, B. D. E. P. 3 ma¤¤asi, B.; mu¤cati, D. E. 4 These first two gàthàs occur also in the Saüyutta-Nikàya (ed. Feer) I. 2, 18, differing only in the last two pàdas of the second gàthà. 5 sa ve by conjecture, see sutt. 62; the MSS. have sace; acce, C. 6 saïkhàra, B. 7 sakhyaü, B.; saükhyà, C. 8 na upeti, D. E. P. Pa. 9 ya¤cayaü D. E.; yaü a¤¤aü, Pa.; yaü sa¤¤aü, P. 10 -sa¤hitam, D.; -samhitaü, E. >/ #<[page 055]># %< VAGGO II., SUTTAý 7. 55>% akatvà kusalaü\<*<1>*>/ kammaü\<*<2>*>/ katvànàkusalaü bahuü | kàyassa bhedà duppa¤¤o nirayaü so\<*<3>*>/ upapajjatãti\<*<3>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||5|| 65. (Tik. II.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi-màni bhikkhave sucaritàni. Ka- tamàni tãõi? Kàyasucaritaü vacãsucaritaü manosucari- taü, imàni kho\<*<4>*>/ bhikkhave\<*<4>*>/ tãõi sucaritànãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàyaduccaritaü\<*<5>*>/ hitvà\<*<6>*>/ vacãduccaritàni\<*<5>*>/ ca | manoduccaritaü\<*<5>*>/ hitvà\<*<7>*>/ ya¤ca¤¤aü\<*<8>*>/ dosasa¤¤itaü\<*<9>*>/ || akatvàkusalaü\<*<10>*>/ kammaü\<*<11>*>/ katvàna kusalaü bahuü | kàyassa bhedà sappa¤¤o saggaü so upapajjatãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||6|| 66. (Tik. II.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi-màni bhikkhave soceyyàni. Ka- tamàni tãõi? Kàyasoceyyaü vacãsoceyyaü manosoceyyaü, imàni kho bhikkhave tãõi soceyyànãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàyasuciü\<*<12>*>/ vàcàsuciü\<*<12>*>/ cetosuciü\<*<13>*>/-anàsavaü | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 katvà akus-, Pa. 2 dhammaü, P. 3 sopapajjatãti, M.; cp. sutt. 33 and 65. 4 kh- bh-, om. B. D. E. Pa. 5 -ducar-, P. Pa. 6 gahetvà, Pa.; katvà, C. 7 gahetvà, Pa. 8 yaü sa¤¤aü, P. 9 -sa¤hitaü, D. E. 10 akatvà ak-, B. D. E. P. Pa. 11 dhammaü, B. C. 12 -suci, B. M. P. Pa.; -sucã, C. D. E. 13 -sucãm, D. E. >/ #<[page 056]># %<56 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% sucisoceyyasampannaü àhu sabbapahàyinan-ti\<*<1>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||7|| 67. (Tik. II.8) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi-màni bhikkhave moneyyàni. Ka- tamàni tãõi? Kàyamoneyyaü vacãmoneyyaü manomoney- yaü, imàni kho bhikkhave tãõi moneyyànãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati\<*<2>*>/: Kàyamuniü\<*<3>*>/ vàcàmuniü\<*<3>*>/ manomunim-anàsavaü | munimoneyyasampannaü\<*<4>*>/ àhu niõhàtapàpakan-ti\<*<5>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||8|| 68. (Tik. II.9) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Yassa kassaci bhikkhave ràgo appahãno doso appahãno moho appahãno, ayaü vuccati bhikkhave bandho màrassa,\<*<6>*>/ {pañimukk'assa} màrapàso,\<*<7>*>/ yathàkàmakaraõãyo ca\<*<8>*>/ pàpimato. Yassa kassaci bhik- khave ràgo pahãno doso pahãno moho pahãno, ayaü vuccati bhikkhave abandho\<*<9>*>/ màrassa,\<*<6>*>/ {omukk'assa}\<*<10>*>/ màrapàso, na\<*<11>*>/-yathàkàmakaraõãyo ca\<*<12>*>/ pàpimato ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -pahinananti, B.; àhu sucisaüpàpaõanti, P. Pa. 2 Etam-atthaü- only in M.; but--pe-- in D. E. 3 -muniü, D. E.; -muni, B. M. P. Pa. (vacimuni, P.); muõã, C. 4 manumoneyyasampannà, D. E. 5 ninhàta-, M.; niõhàõa-, Aa. (aññhàngamaggajalena suññhu vikkhàlitaü pajahitapàpamalaü, A.); nindàta-, P. Pa.; nindita-, C. B., but in B. corrected into ninhàta-; niddàta, D. E. 6 màrapàsassa, C. P. Pa. 7 abaddho màrassa omukkassa màrapàso, D. E. (the same words as in the second half of the sutta). 8 ca om. M. 9 abaddho, D. E. 10 apañimukkassa, B. 11 na om. D. E. 12 ca om. B. M. >/ #<[page 057]># %< VAGGO II., SUTTAý 10. 57>% Yassa ràgo ca doso ca avijjà ca viràjità | taü bhàvitatta¤¤ataraü\<*<1>*>/ brahmabhåtaü tathàgataü | buddhaü verabhayàtãtaü àhu sabbapahàyinan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||9|| 69. (Tik. II.10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa và bhikkhuniyà và ràgo appahãno doso appahãno moho appahãno, ayaü vuccati bhikkhave na\<*<2>*>/ atari\<*<3>*>/ samuddaü saåmiü\<*<4>*>/ savãciü sàvaññaü\<*<5>*>/ sagahaü sarakkhasaü. Yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa và bhikkhuniyà và ràgo pahãno doso pahãno moho pahãno, ayaü vuccati bhikkhave atari\<*<6>*>/ samuddaü saåmiü\<*<7>*>/ savãciü\<*<8>*>/ sàvaññaü sagahaü sarakkhasaü, tiõõo pàraügato\<*<9>*>/ thale tiññhati bràhmaõo\<*<10>*>/ ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati\<*<11>*>/: Yassa ràgo ca doso ca avijjà ca viràjità | so-maü\<*<12>*>/ samuddaü sagahaü sarakkhasaü åmibhayaü\<*<13>*>/ duttaram\<*<14>*>/-accatàri\<*<15>*>/ || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 bhàvitattha-, B.; -¤¤àtt-, P, Pa. 2 na om. B. C. M.; Aa. 3 àtari, B.; atirãti na tiõõo, A.; agàrã, D. E.; apara, C.; atiõõo, M. 4 saåmiü, M. C., saummiü, P. B., (without ü B. C.); om. D. E. Pa. 5 sàvajjaü, D. E. 6 agàri, D. E.; apara, C. 7 saåmiü, M. C., saummiü, P. Pa. B.; (without ü B. C.); savumi, D. E. 8 om. D. E. 9 pàragato, C. D. E. P. Pa. 10 brahm-, B. P. Pa. 11 Etam-atthaü- only in M. 12 so-maü, M.; the other MSS. so imaü. 13 åmi-, B.; våmi-, D. E.; såmi-, M.; saåmi-, C.; ummi-, P. Pa. Aa. 14 duttaram-acc-, M.; the other MSS. duttaraü; dukkaraü, B. 15 accatàri, M. P. Pa.; -tari, B.; accagàri, D. E.; atarãti, C. >/ #<[page 058]># %<58 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% saïgàtigo\<*<1>*>/ maccujaho\<*<2>*>/ niråpadhi\<*<3>*>/ pahàsi dukkhaü apunabbhavàya\<*<4>*>/ | atthaïgato so na samànam\<*<5>*>/-eti amohayi\<*<6>*>/ maccuràjan-ti bråmãti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||10|| Dutiyo vaggo. Uddànaü. Pu¤¤aü\<*<7>*>/ (60) cakkhu\<*<8>*>/ (61) ath-indriyà\<*<9>*>/ (62) addhà (63) caritaü duve (64,65) suci\<*<10>*>/ (66) | mune\<*<11>*>/ (67) atha ràga\<*<12>*>/ duve (68,69) puna vaggam-àhu dutiyam-uttaman-ti\<*<13>*>/ || 70. (Tik. III.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyaduccari- tena samannàgatà vacãduccaritena samannàgatà manoduc- caritena samannàgatà, ariyànaü upavàdakà, micchàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà param- maraõà apàyaü duggatiü\<*<14>*>/ vinipàtaü\<*<14>*>/ nirayaü\<*<14>*>/ upa- pannà.\<*<15>*>/ Taü kho panàhaü bhikkhave nतassa samaõassa và bràhmaõassa\<*<16>*>/ và sutvà vadàmi: Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyaduccaritena samannàgatà vacãduccaritena saman- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 saügàtiko, B.; saügàhiko, C. 2 maccuho, C.; om., D. E. 3 niråpadhi, C. M.; nirup-, B. D. E.; nirap-, P. Pa. 4 sapuna-, B. 5 samànam, C.; samàõam, B. Aa.; pamàõam, D. E. M. P. Pa., appearing also as a second reading in A. 6 asamohayi, C.; asamohari, B. 7 pa¤¤à, B. C. D. E. 8 bhikkhu, D. E. 9 athindriyà, B.; the other MSS. atha indriyàni; B. C. P. Pa. add ca. 10 soci, M. 11 muno, M.; muna, D. E. 12 sic all MSS. 13 uttaman-ti, M.; the other MSS. omit ti. 14 Om. C. 15 uppannà, D. E.; sattà kàyaduccaritena . . . upapannà occurs again sutt. 99. 16 brahmaõassa, B. P. Pa. >/ #<[page 059]># %< VAGGO III., SUTTAý 2. 59>% nàgatà manoduccaritena samannàgatà, ariyànaü upavàdakà, micchàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà.\<*<1>*>/ Api ca bhikkhave yad-eva sàmaü\<*<2>*>/ ¤àtaü\<*<2>*>/ sàmaü\<*<3>*>/ diññhaü\<*<3>*>/ sàmaü viditaü tad-evàhaü\<*<4>*>/ vadàmi: Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyaduccaritena samannàgatà vacãduccaritena samannàgatà manoduccaritena saman- nàgatà, ariyànaü upavàdakà, micchàdiññhikà micchàdiññhi- kammasamàdànà, te kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà\<*<5>*>/ ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Micchà manaü\<*<6>*>/ paõidhàya\<*<7>*>/ micchà vàcaü abhàsiya\<*<8>*>/ | micchà kammàni katvàna kàyena idha puggalo || appassuto\<*<9>*>/ apu¤¤akaro\<*<9>*>/ appasmiü idha jãvite\<*<10>*>/ | kàyassa bhedà duppa¤¤o nirayaü so\<*<10>*>/ upapajjatãti\<*<10>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 71. (Tik. III.2) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Diññhà mayà bhikkhave sattà\<*<11>*>/ kàyasucari- tena samannàgatà vacãsucaritena samannàgatà manosu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 uppannà, C. D. E. 2 sàma¤¤àtaü, C. D. E. 3 Om. D. E. 4 tamevahaü, B. 5 uppannà, C. 6 mànaü, C. 7 pani-, D. E.; panã-, C. 8 abhàsiya, D. E. M. P.; abhàsiyaü, C.; abhàsissa, B.; micchà vàca abhissàmãti (sic !) micchà musàvàdàdivasena vàcaü bhàsitvà, A.; see sutt. 71. Perhaps pabhàsiya? 9 appassutàpu¤¤ak-, M.; appasutàp-, P. Pa.; appayutto pu-, B. C. (pu¤¤anaro, B.). 10 sopapajjatãti, M. 11 After sattà D. E. wrongly insert kàvassa bhedà parammaraõà. >/ #<[page 060]># %<60 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO.>% caritena samannàgatà ariyànaü anupavàdakà sammàdiñ- ñhikà sammàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà param-maraõà sugatiü saggaü lokaü upapannà.\<*<1>*>/ Taü kho panàhaü\<*<2>*>/ bhikkhave nतassa\<*<3>*>/ samaõassa và bràh- maõassa\<*<4>*>/ và sutvà vadàmi: Diññhà mayà bhikkhave sattà kàyasucaritena samannàgatà vacãsucaritena samannàgatà manosucaritena samannàgatà ariyànaü anupavàdakà sam- màdiññhikà sammàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà param-maraõà sugatiü\<*<5>*>/ saggaü lokaü upapannà.\<*<6>*>/ Api ca bhikkhave\<*<7>*>/ yad-eva sàmaü\<*<8>*>/ ¤àtaü\<*<8>*>/ sàmaü\<*<9>*>/ diññhaü\<*<9>*>/ sàmaü viditaü tad-evàhaü vadàmi: Diññhà mayà bhik- khave sattà kàyasucaritena samannàgatà vacãsucaritena samannàgatà manosucaritena samannàgatà ariyànaü anu- pavàdakà sammàdiññhikà sammàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà param-maraõà sugatiü saggaü lokaü upa- pannà\<*<10>*>/ ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Sammà manaü\<*<11>*>/ paõidhàya\<*<11>*>/ sammà vàcaü abhàsiya\<*<12>*>/ | sammà kammàni katvàna kàyena idha puggalo || bahussuto pu¤¤akaro appasmiü idha jãvite | kàyassa bhedà sappa¤¤o\<*<13>*>/ saggaü so upapajjatãti\<*<14>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||2|| \<-------------------------------------------------------------------------- 1 uppannà, C. D. E.; uppapannà ti, B. 2 pana, B. 3 na¤¤assa, B. 4 brahmaõassa, B. P. Pa. 5 suggatiü, B. 6 uppannà, C. D. E. 7 bhikkhave om. B.; api ca yadeva bhikkhave, C.; api ca deva bhi-, D. E. 8 sàma¤¤àtaü, C. D. E.; sàmaü ¤¤à-, B. 9 Om. D. E. 10 uppannà, D. E. 11 mànaü panã-, C. 12 abhàsiya, C. D. E. M. P. Pa.; abhàsissa, B.; see sutt. 70. 13 sabba¤¤o, B. 14 uppajj-, Pa.; upajj-, P. >/ #<[page 061]># %< VAGGO III., SUTTAý 4. 61>% 72. (Tik. III.3) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü. Tisso imà bhikkhave nissaraõiyà\<*<1>*>/ dhàtuyo. Katamà tisso? Kàmànam-etaü nissaraõaü yad-idaü nekkhammaü, råpànam-etaü nissaraõaü yad- idaü àruppaü,\<*<2>*>/ yaü\<*<3>*>/ kho pana ki¤ci bhåtaü saïkhataü\<*<4>*>/ pañiccasamuppannaü nirodho tassa nissaraõaü. Imà kho bhikkhave tisso nissaraõiyà\<*<5>*>/ dhàtuyo ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Kàmanissaraõaü\<*<6>*>/ ¤atvà råpàna¤ca\<*<7>*>/ atikkamaü\<*<8>*>/ | sabbasaïkhàrasamathaü phusaü\<*<9>*>/ àtàpã\<*<10>*>/ sabbadà || sa ve\<*<11>*>/ sammaddaso\<*<12>*>/ bhikkhu yato tattha\<*<13>*>/ vimuccati | abhi¤¤àvosito\<*<14>*>/ santo sa ve\<*<15>*>/ yogàtigo\<*<16>*>/ munã-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||3||\<*<17>*>/ 73. (Tik. III.4) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 nissaraõiyà, B. M. P. Pa.; nissaraõiyà ti nissaraõapañisaüyuttà, A.; -õãyà, C.; nissàràõiyà, D. E. (n, D.); nissàraõãyà, Child. Dict. 2 àråpaü, P. Pa. 3 Om. D. E. 4 asaïkhataü, B. C. 5 nissàraõiyà, D.; -àõiyà, E.; nissaraõadhà-, C. 6 -nissàraõaü, D. E. 7 ruppo, P. Pa. 8 -kkammaü, P. Pa. 9 phusaü, M.; phusanto, A. (the MS. has sus-); phassaü, Pa.; bassaü, P.; passam-(àtàpi), D. E.; sayaü, B. C 10 -ã, M.; all other MSS. -i. 11 ce, B. C. Pa.; om. P. 12 sammadaso, M. 13 yato tittha, D. E.; yathà kattha, C. 14 There is a confusion here in C. and Pa., the same piece of sutt. 73 [santa]taro ti . . . appajànanti (sic !) being inserted here in both MSS.! abhi¤¤a [the interpolation] ahosito santo, C. 15 ce, B. C. P. Pa. 16 -àtito, D. E. 17 The second gàthà occurs also sutt. 53 and 85. >/ #<[page 062]># %<62 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% ti me sutaü. Råpehi bhikkhave aråpà\<*<1>*>/ santatarà,\<*<2>*>/ aråpehi nirodho santataro\<*<3>*>/ ti.\<*<4>*>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Ye ca råpåpagà sattà ye ca aråpaññhàyino\<*<5>*>/ | nirodhaü appajànantà\<*<6>*>/ àgantàro\<*<7>*>/ punabbhavaü || Ye ca råpe\<*<8>*>/ pari¤¤àya aråpesu\<*<9>*>/ {susaõñhità} | nirodhe ye vimuccanti te janà maccuhàyino\<*<10>*>/ || Kàyena amataü dhàtuü phassayitvà\<*<11>*>/ niråpadhiü\<*<12>*>/ | upadhippañinissaggaü\<*<13>*>/ sacchikatvà anàsavo | deseti sammàsambuddho asokaü virajaü padan-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||4|| 74. (Tik. III.5) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tayo-me\<*<14>*>/ bhikkhave puttà santo saüvijja- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 aruppà, P. Pa. 2 santarà, C. P. Pa. 3 santaro, C. Pa. 4 càti, B. 5 aråpavàsino, P. Pa., and C. in the interpolation mentioned before; -gàmino, B., and C. in the proper place. The first two pàdas occur Saüyuttanik. V. 4, 5. 6 -anti, C. (both times), and Pa. in the interpolation. 7 àgantàno, B., agandhàro, C. 8 Ye ca råpe all MSS., but see sutt. 51 for the second and third gàthà. 9 àruppesu, D. E.; ye ca råpesu, Pa. 10 -hàrino, B. 11 phassayitvà, P. Pa.; phuss-, C.; phusay-, B. M.; phåsay-, D. E. 12 niråpadhiü, M.; -dhi, the other MSS. The long å may be due to a wrong connexion of this word with råpa. 13 -ppañi-; M., the other MSS. have -pañi-. 14 me om. C. >/ #<[page 063]># %< VAGGO III., SUTTAý 5. 63>% mànà lokasmiü. Katame tayo? Atijàto anujàto avajàto ti.\<*<1>*>/ Katha¤ca bhikkhave putto atijàto hoti? Idha bhik- khave puttassa màtàpitaro honti, na buddhaü saraõaü gatà, na dhammaü saraõaü gatà, na saïghaü saraõaü gatà, pàõàtipàtà appañiviratà adinnàdànà appañiviratà, kàmesu micchàcàrà appañiviratà, musàvàdà appañiviratà, suràme- rayamajjapamàdaññhànà appañiviratà, dussãlà pàpadhammà, putto ca\<*<2>*>/ nesaü\<*<2>*>/ hoti, buddhaü saraõaü gato, dhammaü saraõaü gato, saïghaü saraõaü gato, pàõàtipàtà pañivi- rato,\<*<3>*>/ adinnàdànà pañivirato,\<*<4>*>/ kàmesu micchàcàrà pañivi- rato, musàvàdà pañivirato, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañivirato, sãlavà kalyàõadhammo: evaü kho\<*<5>*>/ bhikkhave putto atijàto hoti. -- Katha¤ca bhikkhave putto anujàto hoti? Idha bhikkhave puttassa màtàpitaro honti, buddhaü sara- õaü gatà, dhammaü saraõaü gatà, saïghaü saraõaü gatà, pàõàtipàtà pañiviratà, adinnàdànà pañiviratà, kàmesu micchàcàrà pañiviratà, musàvàdà pañiviratà, suràmeraya- majjapamàdaññhànà pañiviratà, sãlavanto kalyàõadhammà, putto pi nesaü hoti, buddhaü saraõaü gato, dhammaü saraõaü gato, saïghaü saraõaü gato, pàõàtipàtà pañivi- rato, adinnàdànà pañivirato, kàmesu micchàcàrà pañivirato, musàvàdà pañivirato, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañi- virato, sãlavà kalyàõadhammo: evaü kho bhikkhave putto anujàto hoti. -- Katha¤ca\<*<6>*>/ bhikkhave putto avajàto hoti? Idha bhikkhave puttassa màtàpitaro honti, buddhaü sara- õaü gatà, dhammaü saraõaü gatà,\<*<7>*>/ saïghaü saraõaü gatà, pàõàtipàtà pañiviratà, adinnàdànà pañiviratà, kamesu micchàcàrà pañiviratà, musàvàdà pañiviratà, suràmeraya- majjapamàdaññhànà pañiviratà, sãlavanto kalyàõadhammà, putto ca\<*<8>*>/ nesaü\<*<8>*>/ hoti, na buddhaü saraõaü gato,\<*<9>*>/ na dhammaü saraõaü gato, na saïghaü saraõaü gato, pàõà- tipàtà appañivirato, adinnàdànà appañivirato, kàmesu mic- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 ti om. D. E. 2 panesaü, D. E. 3 All MSS., except C. and M., add hoti. 4 D. E. add hoti. 5 kho om. P. Pa. 6 B. adds kho. 7 For dh- s- g-, P. Pa. have ||pa|| 8 panesaü, D (õ). E. 9 D. E. add hoti. >/ #<[page 064]># %<64 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% chàcàrà appañivirato, musàvàdà appañivirato, suràmeraya- majjapamàdaññhànà appañivirato, dussãlo pàpadhammo: evaü kho bhikkhave putto avajàto hoti.\<*<1>*>/ -- Ime kho bhik- khave tayo puttà santo saüvijjamànà lokasmin-ti. Etam- atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Atijàtaü anujàtaü puttam-icchanti\<*<2>*>/ paõóità | avajàtaü na\<*<3>*>/ icchanti yo hoti kulagandhano\<*<4>*>/ || Ete kho puttà lokasmiü ye bhavanti upàsakà | saddhàsãlena\<*<5>*>/ sampannà vada¤¤å\<*<6>*>/ vãtamaccharà | cando abbhaghanà\<*<7>*>/ mutto\<*<8>*>/ parisàsu virocare\<*<9>*>/ ti\<*<9>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||5|| 75. (Tik. III.6) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tayo-me bhikkhave\<*<10>*>/ puggalà santo saüvi- jjamànà lokasmiü. Katame tayo? Avuññhikasamo padesavassã sabbatthàbhivassã. -- Katha¤ca bhikkhave pug- galo\<*<11>*>/ avuññhikasamo hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo sabbesa¤¤eva\<*<12>*>/ na\<*<12>*>/ dàtà hoti, samaõabràhmaõakapaõid- dhikavanibbakayàcakànaü\<*<13>*>/ annaü pànam vatthaü yànaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 avajàto ti, B. 2 puttàmicch-, B. D. E. 3 na om. D. E. 4 kusajantuno, C.; A. has kulagandhano ti kulacchedako, but mentions as another reading kuladhamsano (the MS. has kusaladh-). 5 saddà-, B. 6 -u, B. P. 7 abbhaghanà, M.; gabbha-, B.; abbhaganà, C. P. Pa.; abbhagaõà ti abbhasaüghàtà, A.; vabbhasanà, D. E. 8 putto, M. 9 virocaye ti, C.; virocati, D. E. Pa. 10 bh- om. B. 11 p- om. B. C. P. 12 na sabbesa¤¤eva, B. 13 -kapaõaddhika-, M.; -brahmaõaddhika-, B. >/ #<[page 065]># %< VAGGO III., SUTTAý 6. 65>% màlàgandhavilepanaü\<*<1>*>/ seyyàvasathapadãpeyyaü,\<*<1>*>/ evaü kho bhikkhave puggalo avuññhikasamo hoti. -- Katha¤ca bhikkhave puggalo padesavassã hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo ekaccànaü dàtà hoti, ekaccànaü na dàtà hoti,\<*<2>*>/ samaõabràhmaõakapaõiddhikavanibbakayàcakànaü\<*<3>*>/ annaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü\<*<4>*>/ seyyàvasathapadãpeyyaü,\<*<5>*>/ evaü kho bhikkhave puggalo\<*<6>*>/ padesavassã hoti. -- Katha¤ca bhikkhave puggalo\<*<7>*>/ sabba- tthàbhivassã hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo sab- besaü\<*<8>*>/ deti, samaõabràhmaõakapaõiddhikavanibbakayà- cakànaü\<*<9>*>/ annaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavile- panaü\<*<10>*>/ seyyàvasathapadãpeyyaü,\<*<5>*>/ evaü kho bhikkhave puggalo\<*<7>*>/ sabbatthàbhivassã hoti. -- Ime kho bhikkhave tayo puggalà santo saüvijjamànà lokasmin-ti. -- Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Na samaõe na bràhmaõe na kapaõiddhike na vanibbake\<*<11>*>/ | laddhàna\<*<12>*>/ saüvibhàjeti\<*<13>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 A. has: màlà ti . . . gandhan-ti . . . vilepanan-ti . . . seyyà ti . . . àvasathan-ti . . . p-; -gandhaü vi-, B.; -dãpayaü, B.; patipayan-ti, Aa. 2 hoti om. D. E. P. Pa. 3 -kapaõaddhika-, M.; -brahmaõakapaõaddh-, B.; -brahmaõapaõa adhika, P. Pa. 4 -gandhaü vi-, D. E. 5 -vasathaü pa-, D. E.; -thadipayaü, B. 6 p- om. C. 7 p- om. B. C. 8 M. adds va. 9 -brahmaõa-, B. Pa.; -kapaõaddhika-, B. M. 10 -gandhaü vi-, C. 11 P. Pa. omit all negations; samaõabrahmaõakap-, Pa.; na samaõabràhmaõe, D. E.; kapaõaddhike, B.; kapaõaddhikavanibbake, M. 12 laddàna, B.; laddhànaü, C.; saddhàna, D. E. 13 -bhàjeti, C.; -bhajeti, M.; -bhajati, P. Pa.; -bhajjati, D. E.; -ràjati, B. >/ #<[page 066]># %<66 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% annaü pàna¤ca bhojanaü | taü ve\<*<1>*>/ avuññhikasamo ti àhu naü purisàdhamaü\<*<2>*>/ || Ekaccànaü na dadàti\<*<3>*>/ ekaccànaü pavecchati\<*<4>*>/ | taü\<*<5>*>/ ve\<*<6>*>/ padesavassãti\<*<7>*>/ àhu medhàvino janà || Subhikkhavàco\<*<8>*>/ puriso sabbabhåtànukampako | àmodamàno pakireti detha dethà-ti bhàsati || Yathàpi\<*<9>*>/ megho thanayitvà\<*<10>*>/ gajjayitvà\<*<11>*>/ pavassati | thalaü ninna¤ca påreti abhisandanto\<*<12>*>/ vàrinà\<*<13>*>/ | evam-eva idh-ekacco puggalo hoti tàdiso || Dhammena saüharitvàna\<*<14>*>/ uññhànàdhigataü dhanaü | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 ce, B.; om. P. Pa. 2 naü sàdhamaü, D. E.; purisàdhammaü, B. C. P.; Pa. corrupt. 3 dàtàti, D. E. 4 pavaccheti, B.; -vedhati, C.; -vedati, Pa. 5 etaü, C. Pa. 6 ce, B. 7 parassavassiti, Pa. 8 -vàco, B. M. A.; -vevo, C.; -vàso, P.; subhikkhacevàho, D. E. A. mentions a second reading subhikkhavassã. 9 yathàbhi, C. 10 dhan-, C. 11 tajjayitvà, D. E.; vijjayitvà, A.; B. and C. omit gajj-, but B. inserts pathavã, C. pañhavi, after megho. 12 abhisanto, C. 13 va vàrinà, B. M.; pa vàrinà, C.; parivàri, D. E. 14 saüharitvà, B.; saühayitvàna, P. >/ #<[page 067]># %< VAGGO III., SUTTAý. 7. 67>% tappeti annapànena sammà satte vanibbake\<*<1>*>/ ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||6|| 76. (Tik. III.7) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Tãõi-màni bhikkhave sukhàni patthaya- màno sãlaü rakkheyya paõóito. Katamàni tãõi? Pasaüsà me àgacchatå-ti sãlaü rakkheyya paõóito, bhogà me uppaj- jantå\<*<2>*>/-ti sãlaü rakkheyya paõóito, kàyassa bhedà param- maraõà sugatiü\<*<3>*>/ saggaü lokaü upapajjissàmãti\<*<4>*>/ sãlaü rakkheyya paõóito. Imàni kho bhikkhave tãõi sukhàni patthayamàno sãlaü rakkheyya paõóito ti.\<*<5>*>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Sãlaü rakkheyya medhàvã\<*<6>*>/ patthayàno tayo sukhe | pasaüsaü\<*<7>*>/ vittalàbha¤ca\<*<8>*>/ pecca sagge pamodanaü\<*<9>*>/ || Akaronto pi ce pàpaü karontam-upasevati | saükiyo\<*<10>*>/ hoti pàpasmiü avaõõo cassa råhati || Yàdisaü kurute mittaü yàdisaü cupasevati\<*<11>*>/ | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 sammà vatte, D. E.; sabbasatte, P. Pa.; samà patte, M.; panibbake, P.; manibb-, Pa. B. is corrupt here, combining two different readings: tapp- ann- | sammà patteti annapàõena | samà satte vakippake ti | For the last three gàthàs cp. Kosala-Saüyutta (ed. Feer) III. 3, 4, 17. 2 upapajj-, B. E. M. 3 sugati, P.; suggati, Pa. 4 uppajj-, C. E. 5 Om. P. Pa. 6 -vi, all MSS except E. 7 pasaüsi, B. C. 8 vitta-, E. P. Pa. and A. (dhanalàbhaü bhoguppatti); citta, D.; vitti-, B. C. M. 9 ca modanaü, D. E. 10 santiyo, D. E. 11 yàdisa¤cupa-, P. Pa.; -ü vupas-, M.; yàdisaümupa-, C.; -ümapa-, E.; -mmapa-, D. >/ #<[page 068]># %<68 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% sa ve\<*<1>*>/ tàdisako hoti sahavàso\<*<2>*>/ hi\<*<3>*>/ tàdiso || Sevamàno sevamànaü samphuññho samphusaü\<*<4>*>/ paraü | saro {dióóho}\<*<5>*>/ kalàpaü va alittam-upalimpati\<*<6>*>/ | upalepabhayà\<*<7>*>/ dhãro\<*<8>*>/ neva pàpasakhà\<*<9>*>/ siyà || Påtimacchaü kusaggena yo naro upanayhati\<*<10>*>/ | kusà pi påti vàyanti evaü bàlåpasevanà || Tagara¤ca\<*<11>*>/ palàsena yo naro upanayhati\<*<10>*>/ | pattà pi surabhi\<*<12>*>/ vàyanti evaü dhãråpasevanà || Tasmà palàsapuñasseva\<*<13>*>/ ¤atvà {sampàkam}\<*<14>*>/-attano | asante nupaseveyya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 ce, B. C. M. 2 sahàvàyo, B.; sabhàvàso, D. E. 3 pi, B. C. M. 4 saüphusi, B.; -phusã, C. 5 Perhaps diddho (poisoned) was the original reading. 6 amulilittappati, D. E. (syllables transposed) 7 upalimpa-, P. M.; upalepatayà, P.; -tiyà, Pa.; uppalepatità, C. 8 vàri (sic !), C. 9 -sukhà, D. E. 10 upaneyhati, B. P. Pa. 11 tagg-, B. M. P. Pa. 12 surabhiü, B. 13 palàsapuñasseva only M. and A.; malapuñasseva, P.; in Pa. the last gàthà is omitted, målamuññasseva, B.; phalamudasseva, C.; pattapuñasseva (which suits the metre better), D. E. 14 saüpàtam, M. P. and A.; saüpàkam, B. D. E.; sapàkam, C. >/ #<[page 069]># %< VAGGO III., SUTTAý 9. 69>% sante seveyya paõóito | asanto nirayaü nenti santo pàpenti suggatin-ti\<*<1>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||7|| 77. (Tik. III.8) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü. Bhindantàyaü\<*<2>*>/ bhikkhave kàyo, vi¤- ¤àõaü viràgadhammaü,\<*<3>*>/ sabbe upadhã\<*<4>*>/ aniccà dukkhà vipariõàmadhammà ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tat- thetaü iti vuccati\<*<5>*>/: Kàya¤ca bhindantaü\<*<6>*>/ ¤atvà vi¤¤àõa¤ca {viràgikaü}\<*<7>*>/ | upadhãsu bhayaü disvà jàtimaraõam-ajjhagà\<*<8>*>/ | saüpatvà paramaü santiü\<*<9>*>/ kàlaü kaïkhati\<*<10>*>/ bhàvitatto\<*<11>*>/ ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti\<*<12>*>/ ||8|| 78. (Tik. III.9) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 sugatin-ti, B. P. 2 bhindantàyaü, M.; bhinnoyaü, B. C.; bhidaràyaü, D. E. (see the Uddàna, and cp. skr. bhidura); bhiråayaü, P.; bhirubhayaü, Pa. A. mentions two readings (bhindantàyaü and bhiduràyaü?), but the MS. is corrupt here (Piõóàyan-ti piõóato ayaü kàyo ti . . . bhiru bhedanasãlo . . . tinnaràyanti pi pàñho); the explanation is bhedanasãlo. 3 viràgadh-, B. A.; viràgådh-, M. D. E.; viràgudh-, C. P.; see the gàthà. 4 -ã, only M.; all other MSS. -i. 5 Etam- only in M. 6 bhindantaü, only M.; bhindanaü, B. P. Pa. D. E.; bhinnaütaü, C. 7 viràguõaü, C. P.; -naü, B. M. Pa.; pabhaüguõaü, D. E. 8 ajjagà, M. 9 santi, D. E. P. A.; santaü, B. C. M. Pa. 10 kàla saükhati, D. E. 11 -atto, D. E. M.; -attho, B. C. P. Pa. 12 Ayam- only in M. >/ #<[page 070]># %<70 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% arahatà ti me sutaü. \<*<1>*>/Dhàtuso\<*<2>*>/ bhikkhave sattà sat- tehi\<*<3>*>/ saddhiü\<*<3>*>/ saüsandanti samenti, hãnàdhimuttikà sattà hãnàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandanti samenti, kalyàõàdhimuttikà sattà kalyàõàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandanti samenti. Atãtam-pi bhik- khave addhànaü dhàtuso sattà sattehi saddhiü saüsan- diüsu samiüsu, hãnàdhimuttikà sattà hãnàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandiüsu samiüsu, kalyàõàdhimut- tikà sattà kalyàõàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsan- diüsu samiüsu. Anàgatam-pi bhikkhave addhànaü dhàtuso-va\<*<4>*>/ sattà sattehi\<*<3>*>/ saddhiü\<*<3>*>/ saüsandissanti samessanti\<*<5>*>/: hãnàdhimuttikà sattà hãnàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandissanti samessanti,\<*<5>*>/ kalyàõàdhi- muttikà sattà kalyàõàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsan- dissanti samessanti.\<*<5>*>/ Etarahi pi\<*<3>*>/ bhikkhave paccuppannaü addhànaü dhàtuso-va sattà sattehi\<*<3>*>/ saddhiü\<*<3>*>/ saüsan- danti samenti: hãnàdhimuttikà sattà hãnàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandanti samenti, kalyàõàdhimuttikà sattà kalyàõàdhimuttikehi sattehi saddhiü saüsandanti samentãti.\<*<6>*>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati\<*<7>*>/: Saüsaggà vanatho\<*<8>*>/ jàto asaüsaggena chijjati\<*<9>*>/ | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 I follow M. which alone has first the general remark without reference to time, after that the three pieces Atãtampi . . ., Anàgatam-pi . . ., Etarahi pi . . . . All other MSS. omit the piece Atãtam-pi, D. E. completely, but the other MSS. insert parts of it into the general remark: B. C. insert atãte pi before the first bhikkhave, and addhànaü after it; Pa. inserts after the first samenti: atitaü pi bhikkhave addhànaü | dhàtuso | pa[hinàdhimuttikà]; P. inserts after the first samenti: atitaü pi bhikkh- addh- dhàt- va sattà saüsandanti samenti [hinàdhim-]. 2 Dhàtuso va, D. E. 3 om. D. E. P. Pa. 4 va om. M.; dhàtuyo va, E.; dhàtuso yàva, D. 5 samissanti, B. M. 6 samenti, C. D. E. P. Pa. 7 Etam- only in M. 8 vanato, B. C. P. Pa. 9 bhijjati, B. >/ #<[page 071]># %< VAGGO III., SUTTAý 10. 71>% parittaü\<*<1>*>/ dàrum\<*<2>*>/-àruyha yathà sãde mahaõõave | evaü kusãtam\<*<3>*>/-àgamma sàdhujãvã\<*<4>*>/ pi\<*<5>*>/ sãdati || Tasmà taü parivajjeyya kusãtaü hãnavãriyaü\<*<6>*>/ | pavivittehi\<*<7>*>/ ariyehi pahitattehi jhàyibhi\<*<8>*>/ | niccaü àraddhaviriyehi\<*<9>*>/ paõóitehi sahà vase ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti\<*<10>*>/ ||9|| 79. (Tik. III.10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü.\<*<11>*>/ Tayo-me bhikkhave dhammà se- khassa\<*<12>*>/ bhikkhuno parihànàya saüvattanti. Katame tayo? Idha bhikkhave sekho\<*<13>*>/ bhikkhu kammàràmo hoti kammarato\<*<14>*>/ kammàràmatam-anuyutto, bhassàràmo hoti bhassarato bhassàràmatam-anuyutto, niddàràmo hoti niddàrato niddàràmatam-anuyutto. Ime kho bhikkhave tayo dhammà sekhassa\<*<12>*>/ bhikkhuno parihànàya saüvat- tanti. Tayo-me bhikkhave dhammà sekhassa\<*<12>*>/ bhikkhuno aparihànàya saüvattanti. Katame tayo? Idha bhikkhave sekho\<*<13>*>/ bhikkhu na kammàràmo hoti na kammarato\<*<15>*>/ na kammàràmatam-anuyutto, na bhassàràmo hoti na bhassa- rato\<*<16>*>/ na bhassàramatam-anuyutto, na niddàràmo hoti na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 paritta, C. 2 dàruü, B; dàru, C. 3 kusãtaü, B; (i); C. 4 -jãvã, M.; -jãvi, C. D. E. P. Pa.; -jivi, B. 5 pi, M. P. Pa. A; pa s-, C.; sa s-, D. E. (in E. converted into pa); saüs-, B. 6 -vãriyaü, C. D. E. M.; -viriyaü, B. P. Pa. 7 vivittehi, B; pavicittehi, D. E. 8 jhàyibhi, M.; jjhàyibhi, B. P. Pa.; jhàyihi, C. D. E. 9 -viriy-, all MSS. 10 Ayam- only in M. 11 Vuttaü- only in M. 12 sekkhassa, D. E. 13 sekkho, D. E. 14 -àrato, B. 15 -àrato, B. P. Pa 16 -àrato, Pa. >/ #<[page 072]># %<72 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% niddàrato na niddàràmatam-anuyutto. Ime kho bhikkhave tayo dhammà sekhassa\<*<1>*>/ bhikkhuno aparihànàya saüvat- tantãti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuc- cati\<*<2>*>/: Kammàràmo bhassarato niddàràmo ca uddhato\<*<3>*>/ | abhabbo tàdiso bhikkhu phuññhuü\<*<4>*>/ sambodhim-uttamaü || Tasmà hi appakicc-assa appamiddho anuddhato\<*<5>*>/ | bhabbo so tàdiso bhikkhu phuññhuü\<*<4>*>/ sambodhim-uttaman-ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti\<*<6>*>/ ||10|| Tatiyo vaggo. Uddànaü Dve diññhi (70,71) nissaraõaü (72) råpaü (73) putto (74) avuññhikena (75) ca | sukhà (76) ca\<*<7>*>/ bhindanà\<*<8>*>/ (77) dhàtu (78) parihànena (79) te dasà-ti || 80. (Tik. IV.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü.\<*<9>*>/ Tayo-me bhikkhave akusala vitakkà.\<*<10>*>/ Katame tayo? Anava¤¤attipañisaüyutto\<*<11>*>/ vitakko, làbhasakkàra- silokapañisaüyutto\<*<12>*>/ vitakko, parànuddayatàpañisaüyutto\<*<13>*>/ vitakko. Ime kho bhikkhave tayo akusalavitakkà\<*<14>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 sekkhassa, D. E. 2 Etam- only in M. 3 uddato, B 4 phuññhuü, M.; phuññhaü, B. P. Pa.; puññhaü, C. D. E., cp. sutt. 34. 5 anandhato, D. E. 6 Ayam- only in M. 7 va, C.; pa, D. E. 8 bhindanà, B. C. M.; bhidurà, D. E.; bhirudà, P. Pa. 9 Vuttaü- only in M. 10 akusalà vi-, D. E. 11 -sa¤¤utto, P. Pa.; -saü¤utto, D. E. 12 -sa¤¤utto, P. Pa. 13 parànudayatà-, B. M. P.; -tàya, Pa.; -sa¤¤utto, P. Pa. 14 akusalà vi-, D. E. M. Pa. >/ #<[page 073]># %< VAGGO IV., SUTTAý 2. 73>% ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuc- cati\<*<1>*>/: Anava¤¤attisaüyutto\<*<2>*>/ làbhasakkàragàravo | sahanandi\<*<3>*>/ amaccehi\<*<4>*>/ àrà saüyojanakkhayà || Yo ca putte pasuü hitvà\<*<5>*>/ vivàso\<*<6>*>/ saïgahàni\<*<7>*>/ ca | bhabbo so tàdiso\<*<8>*>/ bhikkhu phuññhuü\<*<9>*>/ sambodhim-uttaman-ti ||1|| 81. (Tik. IV.2) Diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà\<*<10>*>/; diññhà mayà bhikkhave sattà asakkàrena abhibhåtà pariyàdinna- città kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü\<*<11>*>/ vini- pàtaü nirayaü\<*<12>*>/ upapannà; diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena ca asakkàrena ca tadubhayena abhibhåtà pariyà- dinnacittà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Etam- only in M. 2 -sa¤¤utto, D. P. Pa.; -ü¤¤-, C.; -ü¤-, E. 3 sahanandi, D. E. M. P. Pa.; -nanti, B.; samànanti, C. 4 amacceti, C. 5 putta, M. Aa.; yo ca pasuü bhitvà, D. E. 6 vivàhe, D. E. M. P. 7 saïgahàni, B. C.; santahàni, E.; santàh-, D.; saïghaü hàni, P. Pa.; saüharàni, M. A. mentions different readings, but the MS. is corrupt here; A seems to take the word as an acc. plur. (= ßparikkhàràõiû), but I think it is the nom. sg. of a compound saïga-hàni. 8 abhabbo tàdiso, C. 9 phuññhuü, M.; phuññhaü, B. P. Pa.; puññhaü, C. D. E.; see sutt. 34. 10 uppannà, D. E. always in this sutta. 11 P. Pa. omit nearly always the ü of duggatiü in this sutta. 12 niriyaü, B. P. Pa. here and repeatedly in this sutta. >/ #<[page 074]># %<74 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% vinipàtaü nirayaü upapannà.\<*<1>*>/ Taü kho panàhaü bhik- khave na a¤¤assa\<*<2>*>/ samaõassa và bràhmaõassa\<*<3>*>/ và sutvà vadàmi: \<*<4>*>/Diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena abhi- bhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà; diññhà mayà bhikkhave sattà asakkàrena abhibhåtà pariyàdinna- città kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà; diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena ca asakkàrena ca tadubhayena abhibhåtà pariyà- dinnacittà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. Api ca bhikkhave yad-eva me sàma¤-¤àtaü\<*<5>*>/ sàmaü diññhaü sàmaü viditaü tad- evàhaü vadàmi: Diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena abhibhåtà pariyàdinnacittà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà; diññhà mayà bhikkhave sattà asakkàrena abhibhåtà pariyàdinna- città kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà; diññhà mayà bhikkhave sattà sakkàrena ca asakkàrena ca tadubhayena abhibhåtà pari- yàdinnacittà kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü dugga- tiü vinipàtaü nirayaü upapannà ti. Yassa sakkarãyamànassa\<*<6>*>/ asakkàrena cåbhayaü | samàdhi na vikampati\<*<7>*>/ {appamàõavihàrino}\<*<8>*>/ || taü\<*<9>*>/ jhàyinaü\<*<9>*>/ sàtatikaü\<*<10>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 uppannà ti, D, E,; C. omits the third diññhà . . . upapannà. 2 nतassa, M. 3 brahm-, B. P. Pa. 4 M. omits the whole second repetition of Buddha's teaching. 5 yadevassa me sàmaü ¤àtaü, P. Pa. 6 sakkarãy-, D.; -iy-, E. M.; sakkàriy-, B. C.; sakkàrey-, P. Pa. 7 samàdhinà vi-, B. C.; vikamati, C.; samàdinna vikappati, P. Pa. 8 apamàda-, P.; appamàna-, D. E.; apamàõa-, Pa. 9 tajjhàyinaü, P. Pa.; -anaü, C. 10 sàtatiyaü, M.; sàcàrikaü, C. P. Pa.; bhàsatiyaü, B. >/ #<[page 075]># %< VAGGO IV., SUTTAý 3. 75>% sukhumadiññhivipassakaü\<*<1>*>/ | upàdànakkhayàràmaü\<*<2>*>/ àhu sappuriso itãti ||2|| 82. (Tik. IV.3) Tayo-me bhikkhave devesu devasaddà niccharanti samayà samayaü upàdàya. Katame tayo? Yasmiü\<*<3>*>/ bhikkhave samaye ariyasàvako kesamassuü ohàretvà\<*<4>*>/ kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagà- riyaü\<*<5>*>/ pabbajjàya ceteti, tasmiü bhikkhave\<*<6>*>/ samaye devesu devasaddo niccharati: Eso ariyasàvako màrena\<*<7>*>/ saddhiü saïgàmàya cetetãti. Ayaü bhikkhave pañhamo devesu devasaddo niccharati samayà samayaü upàdàya. Puna ca paraü bhikkhave yasmiü samaye ariyasàvako sattannaü bodhipakkhiyànaü\<*<8>*>/ dhammànaü bhàvanànu- yogam-anuyutto viharati, tasmiü bhikkhave samaye devesu devasaddo niccharati: Eso ariyasàvako màrena\<*<7>*>/ saddhiü saïgàmetãti. Ayaü\<*<9>*>/ bhikkhave dutiyo devesu devasaddo niccharati samayà samayaü upàdàya. Puna ca paraü bhikkhave yasmiü samaye ariyasàvako àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü\<*<10>*>/ diññhe-va dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati, tasmiü bhikkhave samaye devesu devasaddo niccharati: Eso ariyasàvako vijitasaïgàmo, tam-eva saïgàmasãsaü abhi- vijiya\<*<11>*>/ ajjhàvasatãti. Ayaü bhikkhave tatiyo devesu devasaddo niccharati samayà samayaü upàdàya. Ime kho bhikkhave tayo devesu devasaddà niccharanti samayà samayaü upàdàyà\<*<12>*>/-ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 sukhumaü di-, B. C. D. E. P. M. , diññhipassakaü, B.; sukhadiññhivip-, Pa. 2 upàdànakha-, D. E. M.; upàdànaü, B. C.; upàdànàkkha-, P. Pa. 3 yampi, B. 4 ohàyàpetvà, B. 5 anàg-, B. Pa. 6 bhi-, only in M. 7 mànena, C. 8 A. mentions -pakkhikànaü as another reading. For the whole passage cp. sutt. 97. 9 ayampi, D. E. 10 Om. B. For the whole passage cp. sutt. 97, and Puggalapa¤¤atti III. 1. 11 -vijaya, P. Pa.; -vijjhiya, C.; -vijjhaya, B. 12 Ime kho . . . upàdàya, om. D. E. >/ #<[page 076]># %<76 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% Disvà\<*<1>*>/ vijitasaïgàmaü sammàsambuddhasàvakaü\<*<2>*>/ | devatà pi namassanti mahantaü vãtasàradaü || Namo te purisàja¤¤a\<*<3>*>/ yo tvaü dujjayam-ajjhabhå\<*<4>*>/ | jetvàna maccuno senaü\<*<5>*>/ vimokkhena anàvaraü\<*<6>*>/ || Iti hetaü namassanti devatà pattamànasaü\<*<7>*>/ | ta¤hi tassa namassanti yena maccuvasaü vaje ti ||3|| 83. (Tik. IV.4) Yadà bhikkhave devo devakàyà cavana-dhammo hoti pa¤ca\<*<8>*>/ pubbanimittàni pàtu- bhavanti: màlà\<*<9>*>/ milàyanti, vatthàni kilissanti, kacchehi sedà muccanti,\<*<10>*>/ kàye\<*<11>*>/ dubbaõõiyaü okkamati,\<*<12>*>/ sake devo\<*<13>*>/ devàsane nàbhiramatãti.\<*<14>*>/ Taü-enaü\<*<15>*>/ bhikkhave devà\<*<16>*>/ cavanadhammo ayaü devaputto ti iti viditvà tãhi vàcàhi anumodanti:\<*<17>*>/ Ito bho sugatiü gaccha, sugatiü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 disvà ca, P. Pa. 2 -sambuddhassa sàvakaü, D. 3 -¤¤aü, D. E.; pårisaja¤¤à, B. 4 ajjhabhå, M. and A.; ajjhabhi, P. Pa.; ajjhaguü, C.; tvaü nudujjamaccagå, B.; tvà dujjayamajjayi, D. E. 5 jetvà manobhuno senaü, M. 6 anàvaraü, M. P. and A. (a¤¤ehi àvarituü pañisedhetuü asakkuneyyattà); anàsavaü, C. D. E.; anàsavà, B. (a second reading: vocative anàsava?). 7 sattamànasaü, C.; sattàm-, B. 8 pa¤cassa, B. M. P. Pa. 9 màlàni, B. C. 10 mu¤canti, D. E., MS. of the Comm. 11 kàya, D. E. 12 -anti, C. D. E. 13 Om. C. 14 iti om. D. E. 15 tamenaü, B.; tamena, P.; tame, D. E.; katamo, C. Pa. 16 devo, C. D. E. 17 anumodenti, B. C. M. >/ #<[page 077]># %< VAGGO IV., SUTTAý 4. 77>% gantvà suladdhalàbhaü\<*<1>*>/ labha,\<*<1>*>/ suladdhalàbhaü\<*<2>*>/ la- bhitvà suppatiññhito bhavàhãti.\<*<3>*>/ Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu bhagavantaü etad-avoca: Kinnu\<*<4>*>/ kho bhante devànaü sugatigamanasaïkhàtaü,\<*<5>*>/ ki¤ca\<*<6>*>/ bhante devà- naü suladdhalàbhasaïkhàtaü,\<*<5>*>/ kiü pana bhante devànaü suppatiññhitasaïkhàtan\<*<5>*>/-ti? Manussattaü kho bhikkhave\<*<7>*>/ devànaü sugatigamanasaïkhàtaü.\<*<5>*>/ Yaü manussabhåto samàno tathàgatappavedite dhammavinaye saddhaü\<*<8>*>/ pañilabhati, idaü kho bhikkhave\<*<9>*>/ devànaü suladdhalàbha- saïkhàtaü.\<*<5>*>/ Sà kho panassa saddhà niviññhà\<*<10>*>/ hoti, måla- jàtà patiññhità, daëhà asaühàriyà samaõena và bràhmaõena\<*<11>*>/ và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü,\<*<12>*>/ idaü kho bhikkhave\<*<9>*>/ devànaü suppatiññhitasaïkhàtan\<*<5>*>/-ti. Yadà devo devakàyà cavati àyusaïkhayà\<*<5>*>/ | tayo saddà niccharanti devànaü anumodataü\<*<13>*>/ || Ito bho sugatiü\<*<14>*>/ gaccha manussànaü sahavyataü\<*<15>*>/ | manussabhåto\<*<16>*>/ saddhamme labha saddhaü anuttaraü || Sà\<*<17>*>/ te saddhà {niviññhà'ssa}\<*<18>*>/ målajàtà patiññhità | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Om. C. Pa.; su suggati gantà laddhaü làbhaü, B.(without labha). 2 suladdhaü l-, B. 3 bhagavàhãti, B.; bhavàhi, C. 4 kiü nu, B. M. P. Pa. 5 -saükh-, C. D. E. 6 ki¤ca, M.; ki¤ci, C. D. E. P. Pa.; kicci, B. 7 bhikkhu, B. C. M. P. 8 saddaü, B.; saccaü, C. 9 bhikkhu, M. 10 nividdhà, B. 11 brahm-, B. P. Pa. 12 lokasminti, B. C. M. 13 anumodayaü, B. C. M. 14 suggati, P. 15 sahabyataü, B. C. M. P. Pa. 16 -bhåte, B. C. 17 so, D. E.; yà, C. 18 niviññhassà ti niviññhà bhaveyya, A.; jiviññhassa, D. E. >/ #<[page 078]># %<78 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% yàvajãvaü asaühãrà saddhamme suppavedite || Kàyaduccaritaü hitvà vacãduccaritàni ca | manoduccaritaü hitvà ya¤ca¤¤aü dosasa¤¤itaü\<*<1>*>/ || Kàyena kusalaü katvà vàcàya kusalaü bahuü | manasà kusalaü katvà appamàõaü niråpadhi\<*<2>*>/ || tato opadhikaü\<*<3>*>/ pu¤¤aü katvà dànena taü bahuü | a¤¤e pi macce saddhamme brahmacariye nivesaye\<*<4>*>/ || imàya anukampàya devà devaü yadà\<*<5>*>/ vidå | cavantaü\<*<6>*>/ anumodanti\<*<7>*>/ ehi deva punappunan-ti\<*<8>*>/ ||4|| 84. (Tik. IV.5) Tayo-me puggalà loke uppajjamànà uppajjanti bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukam- pàya,\<*<9>*>/ atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Katame tayo? Idha bhikkhave tathàgato loke uppajjati arahaü, sammàsambuddho, vijjàcaraõasampanno, sugato, lokavidå, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 sa¤hitaü, D. E. M.; saüh-, B. Cp. sutt. 31. 2 Without ü all MSS.; only A. has nirupadhin-ti; niråpadhi with å, C. D. E. M. 3 opadhikaü, C. M. P. A.; upadhikaü, D. E. Pa.; upadhitaü, B.; Pa. has a corrupt word (opadhikaü?) before it: tato vomaddamupadhikaü. 4 nivesaye, B. C.; nivesaya, D. E.; nivesayaü, Pa. (P.?). 5 sadà, C. 6 cavanaü, D. E. 7 anumodenti, C. M. 8 punapu-, P. Pa.; punapunn-, B.; ehi nehiva, D. E. 9 -kampakàya, D. E. >/ #<[page 079]># %< VAGGO IV., SUTTAý 5. 79>% anuttaro purisadammasàrathi, satthà devamanussànaü, buddho, bhagavà.\<*<1>*>/ So dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhe kalyàõaü pariyosànakalyàõaü, sàtthaü\<*<2>*>/ savya¤- janaü\<*<3>*>/ kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàseti. Ayaü bhikkhave pañhamo puggalo loke uppaj- jamàno uppajjati bahujanahitàya bahujanasukhàya lokà- nukampàya, atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Puna ca paraü bhikkhave tass-eva satthu sàvako arahaü hoti khãõàsavo vusitavà katakaraõãyo, ohitabhàro anup- pattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano sammada¤¤à- vimutto.\<*<4>*>/ So\<*<5>*>/ dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhe kalyàõaü pariyosànakalyàõaü, sàtthaü\<*<2>*>/ savya¤janaü\<*<6>*>/ kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàseti. Ayam-pi bhikkhave dutiyo puggalo loke uppajjamàno uppajjati bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukam- pàya, atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Puna ca paraü\<*<7>*>/ bhikkhave tass-eva satthu sàvako sekho\<*<8>*>/ hoti pàñipado bahussuto sãlavatåpapanno.\<*<9>*>/ So pi dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhe kalyàõaü pariyosànakalyàõaü, sàtthaü\<*<2>*>/ savya¤janaü\<*<10>*>/ kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàseti. Ayam-pi bhikkhave tatiyo pug- galo loke uppajjamàno uppajjati bahujanahitàya bahujana- sukhàya lokànukampàya, atthàya hitàya sukhàya devama- nussànaü.\<*<11>*>/ Ime kho bhikkhave tayo puggalà loke uppaj- jamànà uppajjanti bahujanahitàya bahujanasukhàya lokà- nukampàya, atthàya hitàya sukhàya devamanussànan-ti\<*<12>*>/. Satthà hi loke pañhamo mahesi tass-anvayo sàvako bhàvitatto | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 bhagavà ti, D. E. 2 satthaü, M. P., the second time also Pa. 3 -bya¤j-, B. M. P. Pa. 4 sammàd-, B. P. Pa. 5 yo, C. 6 -bya¤j- B. C. M. Pa. 7 punacaraü, P. Pa. 8 sekkho, D. E. 9 -vatupap-, B. P. 10 -bya¤j-, B. C. M. P. Pa. 11 -manussànan-ti, D. E. 12 C. omits the last piece (Ime . . . -manussànan-ti), but wrongly adds: uppajjamàno uppajjati. >/ #<[page 080]># %<80 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% athàparo pàñipado pi sekho\<*<1>*>/ bahussuto sãlavatåpapanno\<*<2>*>/ || Ete tayo devamanussaseññhà\<*<3>*>/ pabhaükarà\<*<4>*>/ dhammam-udãrayantà\<*<5>*>/ | apàvuõanti\<*<6>*>/ amatassa dvàraü yogà pamocenti\<*<7>*>/ bahujanaü\<*<8>*>/ te\<*<8>*>/ || Ye satthavàhena\<*<9>*>/ anuttarena sudesitaü maggam-anukkamanti\<*<10>*>/ | idh-eva dukkhassa karonti antaü ye appamattà sugatassa sàsane ti ||5|| 85. (Tik. IV.6) Asubhànupassã bhikkhave kàyasmiü viharatha, ànàpànasati\<*<11>*>/ ca vo\<*<12>*>/ ajjhattaü parimukhaü såpaññhità\<*<13>*>/ hotu,\<*<14>*>/ sabbasaükhàresu aniccànupassino viha- ratha.\<*<15>*>/ Asubhànupassãnaü bhikkhave kàyasmiü vihara- taü\<*<16>*>/ yo subhàya dhàtuyà ràgànusayo so pahãyati.\<*<17>*>/ ânà- pànasatiyà\<*<18>*>/ ajjhattaü parimukhaü såpaññhitàya\<*<19>*>/ ye \<-------------------------------------------------------------------------- 1 sekkho, D. E. 2 -upap-, B. 3 -manussà s-, B. D. E. 4 pabhaïk-, B. M. P. Pa. 5 udirayantà, M.; -ãriyanto, D. E.; -udissayanto, C.; -unidissayanto, B.; -udidassanto, P.; udidaüssanto, Pa. 6 apàvuõaõti by conjecture; apàmuõanti, B.; apàpunentãti ugghàñenti, A.; apàpurenti, M.; apàpuranti, C. D. E. P. Pa. 7 pamocenti, P. Pa.; pamocanti, C. D. E.; pamuccanti, B. M. 8 bahujanaü te, Pa.; -janante, B.; -jjanante, M.; -jaõa te, D.; -janà te, C. E. (also P.?). 9 satta-, C. D. E. P. 10 anuggamanti, M. 11 àõàpàõà s-, B. 12 -sati caro, D. E.; -sati te, C. 13 su- all MSS.; supatiññhità, B. C. P. 14 hotu ti, P. Pa.; hoti, C; hotha, M.; honti, B. 15 viharatha, P. Pa.; om. B. C. D. E. 16 viharatha, B. 17 pahiyyati, B. M. P. Pa.; pahãyyati, C. 18 ànàpàõà s-, B. 19 su- all MSS.; supatiññhitàya, B. C. Pa. >/ #<[page 081]># %< VAGGO IV., SUTTAý 7. 81>% bàhirà vitakkàsayà\<*<1>*>/ vighàtapakkhikà te na honti. Sabba- saükhàresu aniccànupassãnaü viharataü yà avijjà sà pahã- yati,\<*<2>*>/ yà vijjà sà uppajjàtãti. Asubhànupassã kàyasmiü ànàpàne\<*<3>*>/ patissato\<*<4>*>/ | sabbasaükhàrasamathaü passaü àtàpã\<*<5>*>/ sabbadà || sa ve\<*<6>*>/ sammaddaso\<*<7>*>/ bhikkhu yato tattha vimuccati | abhi¤¤àvosito santo sa ve\<*<8>*>/ yogàtigo\<*<9>*>/ munã-ti ||6|| 86. (Tik. IV.7) Dhammànudhammapañipannassa bhik- khuno ayam\<*<10>*>/-anudhammo hoti, veyyàkaraõàya\<*<11>*>/ dhammà- nudhammapañipanno 'yan-ti,\<*<12>*>/ bhàsamàno dhamma¤¤eva bhàsati no adhammaü, vitakkayamàno và\<*<13>*>/ dhamma- vitakka¤¤eva vitakketi no adhammavitakkaü, tad-ubhayaü abhinivajjetvà\<*<14>*>/ upekkhako\<*<15>*>/ viharati sato sampajàno ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -àsiyà, B. C.; vitakkàvisayà, D. E. 2 pahiyati, C.; pahiyyati, B. M. P. Pa. 3 àõàpàna, D.; ànàpàõa, E. 4 satisato, D. E.; satiyato, B. C. 5 -i all MSS. 6 ve, D. E. M.; ce, B. C. P. Pa. 7 sammadasso, M. P. Pa.; sampa-, B.; sammadaso, C.; samaddaso, D. E. 8 ve, D. E. M. P.; ce, B. C. Pa. 9 sa veyyagàtigo, P.; sa ve yogàtito, D. E.; sa ce yogàti (omitting go munãti), Pa.; -saïgàtigo, B. M.; -gà, C. The last gàthà occurs also in sutt. 53 and sutt. 72. 10 Om. P. Pa. 11 -karaõassa, C.; -karaõiyaü, P. Pa. 12 dhammànudhammapañipanno 'yan-ti only M. and Aa., the other MSS. omit this. 13 pana, D. E. P. Pa. 14 abhinivajjetvà, B. M. P. Pa.; abhijjetvà, C.; atinivajj-, D. E.; A. has abhinivattetvà, explaining it by . . . akatvà. 15 upekhako, D. E. >/ #<[page 082]># %<82 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% Dhammàràmo dhammarato dhammaü anuvicintayaü\<*<1>*>/ | dhammaü anussaraü bhikkhu saddhammà na parihàyati\<*<2>*>/ || Caraü\<*<3>*>/ và yadi và tiññhaü nisinno udavà sayaü | ajjhattaü samayaü cittaü santim-evàdhigacchatãti ||7|| 87. (Tik. IV.8) Tayo-me bhikkhave akusalavitakkà\<*<4>*>/ andhakaraõà acakkhukaraõà a¤¤àõakaraõà pa¤¤àniro- dhikà\<*<5>*>/ vighàtapakkhikà anibbànasaüvattanikà. Katame tayo? Kàmavitakko bhikkhave andhakaraõo acakkhu- karaõo a¤¤àõakaraõo pa¤¤ànirodhiko\<*<5>*>/ vighàtapakkhiko anibbànasaüvattaniko. Vyàpàdavitakko\<*<6>*>/ bhikkhave andha- karaõo acakkhukaraõo a¤¤àõakaraõo pa¤¤ànirodhiko\<*<5>*>/ vighàtapakkhiko anibbànasaüvattaniko. Vihiüsàvitakko bhikkhave andhakaraõo acakkhukaraõo a¤¤àõakaraõo pa¤¤ànirodhiko\<*<7>*>/ vighàtapakkhiko anibbànasaüvattaniko. Ime\<*<8>*>/ kho bhikkhave tayo akusalavitakkà\<*<4>*>/ andhakaraõà acakkhukaraõà a¤¤àõakaraõà pa¤¤ànirodhikà\<*<7>*>/ vighàta- pakkhikà anibbànasaüvattanikà. Tayo-me bhikkhave kusalavitakkà\<*<9>*>/ anandhakaraõà cakkhukaraõà ¤àõaka- raõà pa¤¤àvuddhikà\<*<7>*>/ avighàtapakkhikà nibbànasaüvat- tanikà. Katame tayo? Nekkhammavitakko\<*<10>*>/ bhik- khave anandhakaraõo cakkhukaraõo ¤àõakaraõo pa¤- ¤àvuddhiko\<*<5>*>/ avighàtapakkhiko nibbànasaüvattaniko. Avyàpàdavitakko\<*<6>*>/ bhikkhave anandhakaraõo cakkhukaraõo ¤àõakaraõo pa¤¤àvuddhiko avighàtapakkhiko nibbànasaü- vattaniko. Avihiüsàvitakko bhikkhave anandhakaraõo cakkhukaraõo ¤àõakaraõo pa¤¤àvuddhiko\<*<5>*>/ avighàtapak- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -cintiyaü, C.; cintaraü, B. 2 parihàyãti, D. E. 3 paraü, D. E.; the first half of this gàthà occurs also sutt. 110, Aïg.-Nik., Cat.-Nip. 11. 4 akusalà v-, D. E. P. Pa. 5 sa¤¤à-, C. 6 All MSS. have by-. 7 sa¤¤à-, B. C. 8 imà, P. Pa. 9 kusalà v-, D. E. 10 nikkh-, B. C.; nikkhama-, M. >/ #<[page 083]># %< VAGGO IV., SUTTAý 9. 83>% khiko nibbànasaüvattaniko. Ime kho bhikkhave tayo kusalavitakkà\<*<1>*>/ anandhakaraõà cakkhukaraõà ¤àõakaraõà pa¤¤àvuddhikà\<*<2>*>/ avighàtapakkhikà nibbànasaüvattanikà ti. Tayo vitakke\<*<3>*>/ kusale vitakkaye\<*<4>*>/ tayo pana akusale niràkare\<*<5>*>/ | sa ve\<*<6>*>/ vitakkàni\<*<7>*>/ vicàritàni\<*<7>*>/ sameti vuññhãva\<*<8>*>/ rajaü\<*<8>*>/ samåhataü | sa ve\<*<9>*>/ vitakkåpasamena\<*<10>*>/ cetasà idheva so santipadaü samajjhagà ti\<*<11>*>/ ||8|| 88. (Tik. IV.9) Tayo-me bhikkhave antarà malà antarà amittà antarà sapattà antarà vadhakà antarà paccatthikà. Katame tayo? Lobho bhikkhave antarà malo antarà amitto antarà sapatto antarà vadhako antarà paccatthiko. Doso bhikkhave antarà malo antarà amitto antarà sapatto antarà vadhako antarà paccatthiko. Moho bhikkhave an- tarà malo antarà amitto antarà sapatto antarà vadhako antarà paccatthiko. Ime kho bhikkhave tayo antarà malà antarà amittà antarà sapattà antarà vadhakà antarà paccatthikà ti. Anatthajanano lobho lobho cittappakopano\<*<12>*>/ | bhayam-antarato jàtaü taü jano nàvabujjhati || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 kusalà v-, D. E. 2 sa¤¤à-, C. 3 vitakkaye, P. 4 vitakkaye, M. Aa.; vitakke, B. C. D. E. P. Pa. 5 niyàkare, C. 6 ce, B. C. M.; om. Pa. 7 vicàritàni, M.; vihàritàni, D. E.; vicàrikàni, B. C. P. Pa.; C. adds tà; B. Pa. add tàni. The form vitakkàni is in all MSS.; vitakka and vicàra, vitakkitaü and vicàritaü are combined in Brahmajàlasutta, ed. Grimblot, p. 46 (cp. the Comm., P. T. S. 1886, p. 121). 8 vuññhãva, M.; vuññhiva, D. E. P.; vuddhivirajaü, B. C.; vuttivirajaü, Pa. 9 ce, B. C. M. 10 vitakkup-, B. M. P. Pa.; vitakkàp-, D. E.; B. adds ca. 11 sammajjagà ti, B. 12 cittapa-, M. >/ #<[page 084]># %<84 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% Luddho atthaü na jànàti luddho dhammaü na passati | andhaü\<*<1>*>/ tamaü\<*<1>*>/ tadà hoti yaü lobho sahate naraü || Yo ca lobhaü pahantvàna\<*<2>*>/ lobhaneyye na lubbhati | lobho pahãyate\<*<3>*>/ tamhà\<*<4>*>/ udabindu\<*<5>*>/ va pokkharà || Anatthajanano doso doso cittappakopano\<*<6>*>/ | bhayam-antarato jàtaü taü jano nàvabujjhati || Duññho atthaü na jànàti duññho dhammaü na passati | andhaü\<*<1>*>/ tamaü\<*<1>*>/ tadà hoti yaü doso sahate naraü || Yo ca dosaü pahantvàna\<*<2>*>/ dosaneyye na dussati | doso pahãyate\<*<3>*>/ tamhà\<*<4>*>/ tàlapakkaü\<*<7>*>/ va\<*<7>*>/ bandhanà || Anatthajanano moho moho\<*<8>*>/ cittappakopano\<*<1>*>/ | bhayam-antarato jàtaü taü jano nàvabujjhati || Måëho atthaü na jànàti måëho dhammaü na passati | andhaü\<*<1>*>/ tamaü\<*<1>*>/ tadà hoti yaü moho sahate naraü || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 andhatamaü, B. M. P. 2 pahatvànà, D. E. Aa. 3 pahiyate, B. C. M. 4 tamhà, D. E. Aa.; tasmà, B. C. M. P. Pa. 5 udakab-, B. 6 cittapa-, M. 7 tàlapakkaü va, M.; -pakkamiva the other MSS. 8 hoti, D. E. >/ #<[page 085]># %< VAGGO IV., SUTTAý 10. 85>% Yo ca mohaü pahantvàna\<*<1>*>/ mohaneyye na muyhati | mohaü vihanti so sabbaü àdicco v-udayaü\<*<2>*>/ taman-ti\<*<3>*>/ ||9|| 89. (Tik. IV.10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü.\<*<4>*>/ Tãhi bhikkhave asaddhammehi abhibhåto pariyàdinnacitto\<*<5>*>/ Devadatto àpàyiko\<*<6>*>/ nerayiko kappaññho atekiccho. Katamehi tãhi? Pàpic- chatàya bhikkhave abhibhåto pariyàdinnacitto\<*<5>*>/ Devadatto àpàyiko\<*<7>*>/ nerayiko kappaññho atekiccho. Pàpamittatàya bhikkhave abhibhåto pariyàdinnacitto\<*<5>*>/ Devadatto àpàyiko\<*<8>*>/ nerayiko kappaññho atekiccho. Sati\<*<9>*>/ kho pana uttari- karaõãye\<*<10>*>/ oramattakena\<*<11>*>/ visesàdhigamena\<*<12>*>/ ca antarà vo- sànaü àpàdi.\<*<13>*>/ Imehi\<*<14>*>/ kho bhikkhave tãhi asaddhammehi abhibhåto pariyàdinnacitto\<*<5>*>/ Devadatto àpàyiko\<*<15>*>/ nerayiko kappaññho atekiccho ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati\<*<4>*>/: Mà jàtu koci lokasmiü pàpiccho upapajjatha\<*<16>*>/ | tadaminà\<*<17>*>/ pi jànàtha pàpicchànaü yathà gati || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 pahatvàna, D. E. 2 vudaya, B. P. Pa.; vudhayaü, C.; udayaü, D. E. 3 gamanti, D. E. 4 Vuttaü-, Etam-atthaü-, only in M. 5 B. and M. have always pariyadiõõa- in this sutta, the other MSS. have the one time nn, the other time õõ. 6 apày-, B. C. P. Pa. 7 apày-, C. D. E. P. Pa. 8 apày-, C. D. P. Pa. 9 sati, D. E. M; tihi, B. P. Pa; tãhi, C. 10 uttarak-, D. E.; uttarikaraõiyena, P. Pa. 11 -mattake, D. E. 12 -dhikamena, C. 13 àpàdi, D. E. Aa.; àpàti, C.; àpajji, B.; àpajjati, M. 14 ime, B. C. M. 15 apày-, C. D. Pa. 16 upapajjati, M. 17 tadàminà, B. >/ #<[page 086]># %<86 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% Paõóito ti sama¤¤àto\<*<1>*>/ bhàvitatto\<*<2>*>/ ti sammato | jalaü\<*<3>*>/ va yasasà aññhà\<*<4>*>/ Devadatto ti me sutaü || So pamàdam-anuciõõo\<*<5>*>/ àpajja\<*<6>*>/ naü Tathàgataü | avãcinirayaü patto\<*<7>*>/ catudvàraü bhayànakaü || Aduññhassa hi yo\<*<8>*>/ dubbhe\<*<9>*>/ pàpakammaü akubbato\<*<10>*>/ | tam-eva pàpaü phusseti\<*<11>*>/ duññhacittaü anàdaraü || Samuddaü\<*<12>*>/ visakumbhena\<*<13>*>/ yo ma¤¤eyya padåsituü | na so\<*<14>*>/ tena padåseyya tasmà\<*<15>*>/ hi udadhã\<*<16>*>/ mahà\<*<17>*>/ || Evam-etaü\<*<18>*>/ Tathàgataü yo vàdena vihiüsati\<*<19>*>/ | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 sama¤¤ato, Pa.; sàma¤¤ato, B. 2 -attho, B. C. 3 jàlaü, B. C. 4 aññhà, M.; addhà, B. C. P. Pa. Aa. (but explaining it by ñhito); atthà, D. E. 5 pamàdam, D. E. P. Pa.; pamàdaü, B. C.; anucinno, C.; pamàõam-anuciõõo, M. Aa., but A. mentions pamàdam-anuyu¤jito as another reading. 6 àpajja, B. C. Aa. àsajja, M. P. Pa; àlajja, D. E. 7 yutto, C. 8 ro, C. 9 dubbhe, D. E. M. P. Pa.; dubbho, B. C.; dubbho (sic !) ti dusseyya. A. 10 akuppato, B. C. 11 phusseti, C. (for phasseti); phuseti, P. Pa.; phussati, B.; phusati, D. E. M. 12 samanta, B.; pasanna, C. 13 vãsa-, M.; visakujjhena, B.; vãsakujjhena, C. 14 yo, C. 15 bhesmà (sic !), D. E. M. 16 udadhã, C. D. E. M.; -i, B. P. Pa. 17 matà, B. 18 evameva, M. 19 vihãsati, C; vihisati, P. >/ #<[page 087]># %< VAGGO V., SUTTAý 1. 87>% sammaggataü\<*<1>*>/ santacittaü vàdo tamhi\<*<2>*>/ na råhati\<*<3>*>/ || Tàdisaü mittaü kubbetha\<*<4>*>/ ta¤ca\<*<5>*>/ seveyya paõóito | yassa maggànugo\<*<6>*>/ bhikkhu khayaü dukkhassa pàpuõe ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti\<*<7>*>/ ||10|| Catuttho vaggo. Tassa uddànaü\<*<8>*>/: Vitakka (80) sakkàra (81) sadda\<*<9>*>/ (82) cavamàna\<*<10>*>/ (83) loke\<*<11>*>/ (84) asubhaü\<*<12>*>/ (85) | dhamma (86) andhakàra (87) malaü (88) Devadattena\<*<13>*>/ (89) te\<*<14>*>/ dasà-ti\<*<14>*>/ || 90. * (Tik. V.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü.\<*<15>*>/ Tayo-me bhikkhave aggappasàdà.\<*<16>*>/ Katame tayo? Yàvatà bhikkhave\<*<16>*>/ sattà apadà\<*<17>*>/ và dvipadà\<*<18>*>/ và catuppadà\<*<19>*>/ và bahuppadà\<*<20>*>/ và råpino và aråpino và sa¤¤ino và asa¤¤ino và nevasa¤¤inàsa¤¤ino và, tathàgato tesaü aggam-akkhàyati yad-\<*<21>*>/idaü\<*<21>*>/ arahaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 samagg-, B. C. M. P. Pa. 2 tabbi, C. 3 vuhati, B. 4 kubbeti, C.; krubbetha, M. Pa.; kruppetha, B.; krupetha, P. 5 ta¤ce. 6 -ànubho, B. 7 Ayam-pi- only in M. 8 Uddànaü. There is no doubt about the catchwords; C. is least corrupt here; the third line is in all MSS. alike. I give only the lection varia of the endings. 9 saddha, D. E.; santa, B. P.; santaü, C.; om. Pa. 10 -õaü, P. Pa.; vacamàlà, B. 11 loko, B. D. E. Pa. 12 asubha, B. D. E. M. P.; asårà, Pa. 13 Devadatto ti, B. M. 14 terasa, B. 15 Vuttaü-, Etam-atthaü-, Ayam-pi-, only in M. 16 agg- . . . bhikkh-, om. C. 17 apàdà, P. Pa. 18 dip-, D. E. 19 catupadà, B. M.; om. C. 20 bahupadà, B. M. 21 Om. B. C. M. P. Pa. * The whole sutta occurs Aïg.-Nik., Cat.-Nip. 34. >/ #<[page 088]># %<88 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% sammàsambuddho. Ye bhikkhave buddhe pasannà agge\<*<1>*>/ te\<*<1>*>/ pasannà,\<*<1>*>/ agge kho pana pasannànaü aggo vipàko hoti. Yàvatà bhikkhave dhammà saükhatà và asaükhatà và viràgo tesaü aggam-akkhàyati, yad-idaü madanimmaddano\<*<2>*>/ pipàsavinayo àlayasamugghàto vaññu- pacchedo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbànaü.\<*<3>*>/ Ye bhikkhave viràge dhamme pasannà agge te pasannà, agge kho pana\<*<4>*>/ pasannànaü aggo\<*<5>*>/ vipàko hoti. Yàvatà bhikkhave saüghà và gaõà và, tathàgatasàvakasaügho\<*<6>*>/ tesaü aggam-akkhàyati, yad-idaü cattàri\<*<7>*>/ purisayugàni\<*<8>*>/ aññha purisapuggalà, esa bhagavato sàvakasaügho àhuneyyo\<*<9>*>/ pàhuõeyyo\<*<10>*>/ dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo\<*<11>*>/ anuttaraü pu¤¤akkhettaü\<*<12>*>/ lokassa.\<*<13>*>/ Ye bhikkhave saüghe pasannà agge te pasannà, agge kho pana\<*<14>*>/ pasannànaü\<*<14>*>/ aggo\<*<14>*>/ vipàko hoti. Ime kho bhikkhave tayo aggappasàdà\<*<15>*>/ ti. Etam-{atthaü} bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati\<*<16>*>/: Aggato\<*<17>*>/ ve pasannànaü aggaü dhammaü\<*<18>*>/ vijànataü | agge buddhe pasannànaü dakkhiõeyye anuttare || agge dhamme pasannànaü viràgåpasame sukhe | agge saüghe pasannànaü pu¤¤akkhette anuttare || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Om. D. E. 2 -nimmadano, B. C. D. E.; maddanimmaddano, P. Pa. 3 nibbànan-ti, B. M. 4 Om. C. 5 agge, C. 6 tathàgatassa sàvakaü saügho, B. 7 Om. B. C. 8 -yuggàni, B. 9 àhuõ-, B. E. Pa. 10 pàhun-, C. D. M. P. 11 -iyo, B. M.; -iyyo, P. Pa. 12 pu¤¤akh-, B. 13 lokassà ti, D. E. 14 Om. B. 15 aggapas-, B. C. M. 16 Etam-atthaü- only in M. 17 agge, C. In Pa. the first two gàthàs are omitted. 18 aggadhammaü, B. P. >/ #<[page 089]># %< VAGGO V., SUTTAý 2. 89>% aggasmiü dànaü dadataü aggaü pu¤¤aü pavaóóhati\<*<1>*>/ | aggaü àyu ca vaõõo ca yaso kitti sukhaü balaü\<*<2>*>/ || Aggassa dàtà medhàvã\<*<3>*>/ aggadhammasamàhito | devabhåto manusso và aggappatto\<*<4>*>/ pamodatãti\<*<5>*>/ || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||1|| 91. (Tik. V.2) Antam-idaü bhikkhave jãvikànaü\<*<6>*>/ yad\<*<7>*>/-idaü\<*<7>*>/ piõóolyaü, abhilàpàyaü\<*<8>*>/ bhikkhave lokasmiü Piõóolo vicarasi pattapàõãti. Ta¤ca kho etaü bhikkhave kulaputtà upenti atthavasikà\<*<9>*>/ atthavasaü\<*<9>*>/ pañicca, neva ràjàbhinãtà na coràbhinãtà na iõaññhà\<*<10>*>/ na bhayaññhà\<*<11>*>/ na {àjãvikàpakatà\<*<12>*>/,\<*<13>*>/.} Apica kho\<*<14>*>/ otiõõamhà\<*<15>*>/ jàtiyà jaràya\<*<16>*>/ maraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upàyàsehi dukkhàbhikiõõà\<*<17>*>/ dukkhaparetà, appeva nàma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyà\<*<18>*>/ pa¤¤à- yethà ti. Evaü pabbajito càyaü\<*<19>*>/ bhikkhave kulaputto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 pavuóóhati, B.; pavaóóati, M. 2 phalaü, B. 3 -ã, M. P. Pa.; -i, B. C. D. E. 4 aggapatto, B. M. P. Pa. 5 Without iti, B. C. P. 6 jãvitaü, C. 7 Om. C. 8 abhipàyaü, C.; abhipàpàyaü, B.; abhisàpàyam, P. Pa.; -sapàyaü, M.; atisappàyaü, D. E.{; S. texts and Comy. read abhisàpàyaü.} 9 atta-, C. 10 iõaññà, M.; iõaddhà, B.; inaddà, C. 11 bhayaññà, M.; bhayatà, C. 12 àjãvikà, D. E.; àjãvika, B. M. P. Pa.; àjãvaka, C. 13 vakatà, D. E.; paõatà, B. 14 kho pana, C. 15 otiõõamhà ca, D. E. 16 jaràmar-, B. C. 17 dukkhàtiõõà, C. Pa.; dukkhotiõõà, B. M. P. 18 -kiriyàya, B. C. 19 vàyaü, D. E. >/ #<[page 090]># %<90 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% so\<*<1>*>/ ca hoti abhijjhàlå\<*<2>*>/ kàmesu\<*<3>*>/ tibbasàràgo\<*<4>*>/ vyàpannacitto\<*<4>*>/ paduññhamanasaïkappo muññhassati\<*<5>*>/ asampajàno asamàhito vibbhantacitto pàkatindriyo. Sey- yathà pi bhikkhave chavàlàtaü ubhato padittaü majjhe gåthagataü\<*<6>*>/ neva gàme kaññhatthaü\<*<7>*>/ pharati\<*<8>*>/ na ara¤¤e, tathåpamàhaü bhikkhave imaü puggalaü vadàmi, gihibhogà\<*<9>*>/ ca parihãno sàma¤¤attha¤ca na paripåretãti. Gihibhogà ca parihãno sàma¤¤attha¤ca dubbhago\<*<10>*>/ | paridhaüsamàno\<*<11>*>/ pakireti\<*<12>*>/ chavàlàtaü va\<*<13>*>/ nassati || Seyyo ayoguëo\<*<14>*>/ bhutto tatto aggisikhåpamo | ya¤ce bhu¤jeyya dussãlo raññhapiõóaü asa¤¤ato ti ||2|| 92. (Tik. V.3) Saïghàñikaõõe\<*<15>*>/ ce\<*<15>*>/ pi bhik- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so ca om. B. C. M. P. Pa. 2 -lå, E.; -lu, B. M. P. Pa.; D. and C. have a letter which looks like ph, with the small curved line as in ññha or ¤ca. 3 kàmesu ca, P. Pa. 4 tippa-, B. P. Pa.; tibbaràgo, C. D. E.; see the next sutta. All MSS. except D. E. have by-. 5 muññhasati, M. 6 gådha-, B.; gudha-, P. Pa. 7 kaõñhatthaü, C. 8 parati, C. P. 9 gihã-, C. E.; gãhi-, B. 10 dubhago, Aa.; dubhavo, B.; dubhato, D. E.(with å, E.); dubhagata, P.; duggato, M.; duggati, Pa; -tiü, C. 11 paridhaüs-, D. E. M. P. Pa.; paritaüsamàno ti vinayamàno, A.; parittaüs-, B.; pariccaüs-, C. 12 pakã-, C. M.; pariki-, B. 13 va, M.; ca, C. D. E.; -làta¤ca, B; P. is corrupt here, and Pa. omits the two words. 14 -gulo, C. D. E.; guëo, P.; guëho, B. M. Pa.-- The second gàthà occurs also in sutt. 48. 15 ce om. D. E.; saüghàñikaõõa¤ce, C. >/ #<[page 091]># %< VAGGO V., SUTTAý 3. 91>% khave bhikkhu\<*<1>*>/ gahetvà piññhito\<*<2>*>/ anubandho assa pàde pàdaü nikkhipanto so ca hoti abhijjhàlå\<*<3>*>/ kàmesu tibba- sàràgo\<*<4>*>/ vyàpannacitto\<*<4>*>/ paduññhamanasaükappo muññhas- sati asampajàno asamàhito vibbhantacitto pàkatindriyo, atha kho so àrakà va\<*<5>*>/ mayhaü aha¤ca tassa. Taü kissa hetu? Dhammaü hi so bhikkhave bhikkhu na passati dhammaü apassanto\<*<6>*>/ na\<*<7>*>/ maü\<*<7>*>/ passati. Yojanasate ce pi so\<*<8>*>/ bhikkhave bhikkhu vihareyya, so ca hoti anabhi- jjhàlå\<*<9>*>/ kàmesu na tibbasàràgo\<*<10>*>/ avyàpannacitto\<*<10>*>/ appa- duññhamanasaükappo\<*<11>*>/ upaññhitasati sampajàno samàhito ekaggacitto saüvutindriyo,\<*<12>*>/ atha kho so santike va may- haü aha¤ca\<*<13>*>/ tassa.\<*<13>*>/ Taü\<*<14>*>/ kissa hetu? Dhammaü hi so bhikkhave bhikkhu passati, dhammaü passanto maü passatãti. Anubandho pi ce assa mahiccho\<*<15>*>/ va\<*<16>*>/ vighàtavà | ejànugo\<*<17>*>/ anejassa nibbutassa anibbuto | giddho\<*<18>*>/ so vãtagedhassa passa yàva¤ca àrakà\<*<19>*>/ || Yo\<*<20>*>/ ca dhammam-abhi¤¤àya dhammam-a¤¤àya paõóito | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 bhikkhuno, B. 2 piññhito piññhito, C.; cp. Brahmajàlas., ed. Grimblot, p.2. 3 -lu, B. D. P. Pa.; C. has here the same letter as in sutt. 91. 4 tippa-, B. P. Pa.; tibbaràgo, C. D. E. All MSS. have by-. (See sutt. 91.) 5 ca, B. 6 na pass-, B. 7 maü na, D. E. Pa. 8 me, D. E. P. Pa. 9 -lå, E.; -lu, the other MSS. 10 tippa-, B. C. P. Pa. All MSS. except D. E. have by-. 11 apadu-, B. C. M. 12 saüvutindriyacitto, B. C. 13 aha¤cassa, M.; aha¤ca, B. 14 Om. B. 15 mahijjho, C. 16 ca, B. D. E. M. 17 ojànugo, D. E.; ejàdàso, M.; ejàsà, B. 18 yiddho, C. 19 Pa. has here the last pàda of the third gàthà, omitting all between. 20 so, C. M. >/ #<[page 092]># %<92 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% rahado va nivàto ca\<*<1>*>/ anejo\<*<2>*>/ vupasammati || Anejo so anejassa nibbutassa ca nibbuto\<*<3>*>/ | agiddho\<*<4>*>/ vãtagedhassa passa yàva¤ca santike ti ||3|| 93. (Tik. V.4) Tayo-me bhikkhave aggã.\<*<5>*>/ Katame tayo? Ràgaggi, dosaggi, mohaggi. Ime kho bhikkhave tayo aggãti. Ràgaggi\<*<6>*>/ dahati\<*<6>*>/ macce\<*<7>*>/ ratte\<*<8>*>/ kàmesu mucchite | dosaggi pana vyàpanne\<*<9>*>/ nare pàõàtipàtino\<*<10>*>/ || mohaggi pana sammåëhe\<*<11>*>/ ariyadhamme akovide\<*<12>*>/ | ete aggã\<*<5>*>/ ajànantà\<*<13>*>/ sakkàyàbhiratà pajà || Te vaóóhayanti\<*<14>*>/ nirayaü tiracchàna¤ca yoniyo\<*<15>*>/ | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 rahado upanivàto va, P.; dahado upanivàto ca, B. C.; dahado vupanivàto, M. (without va or ca); rahado ca nivàto ca, D. E.; the explanation in A. is: nivàtaññhàõe rahado viya. 2 anejà, B. C. 3 nibb- sa nibb-, M.; nibbutassa anibbuto, B. C. P. 4 agiddho so, B. M.; aviddho so, C. P. 5 aggã, M.; the other MSS. have -i. 6 ràgakkhi dhahati, C. 7 macco, B. C. 8 ratto, B. C. 9 All MSS. except D. E. have by-; byàpanno, B. C. 10 -pàtine, C.; -pàtane, B.; -pàtike, P. Pa. 11 saümuëhe, M. Pa.; sammåëho, D. E.; saü-, C. P. (u); samuëho, B. 12 akovido, C. D. E.; -vidhe, P.; -vidho, B. 13 ajànanto, P. Pa. 14 vaóóayanti, M.; vaóayhanti (?), Pa.; vappayhanti, P.; vaóayihanti, C. 15 yoniyà, P. Pa.; yoniso, C. >/ #<[page 093]># %< VAGGO V., SUTTAý 5. 93>% asuraü pettivisaya¤ca\<*<1>*>/ amuttà màrabandhanà\<*<2>*>/ || Ye ca\<*<3>*>/ rattiü divà yuttà sammàsambuddhasàsane | te nibbàpenti ràgaggiü\<*<4>*>/ niccaü asubhasa¤¤ino || dosaggiü\<*<5>*>/ pana mettàya nibbàpenti naruttamà | mohaggiü\<*<4>*>/ pana pa¤¤àya\<*<6>*>/ yàyaü\<*<7>*>/ nibbedhagàminã\<*<8>*>/ || Te nibbàpetvà nipakà rattindivam-atandità\<*<9>*>/ | asesaü parinibbanti asesaü dukkham-accaguü\<*<10>*>/ || Ariyaddasà\<*<11>*>/ vedaguno\<*<12>*>/ sammad-a¤¤àya paõóità | jàtikkhayam\<*<13>*>/-abhi¤¤àya nàgacchanti punabbhavan-ti ||4|| 94. (Tik. V.5) Tathà\<*<14>*>/ tathà\<*<14>*>/ bhikkhave bhikkhu upa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 asuraü (for asuranikàyaü?), D. E. M. P.; asure, B. Pa.; asura-, C.; pitti-, B. C. M. P. Pa.; -visayaü without ca, M. 2 màna-, B. 3 Om. C. 4 -iü, M; all other MSS -i. 5 -iü, M.; -aü, D. E.; the other MSS. -i. 6 sa¤¤àya, C. 7 Om. D. E. 8 -gàminaü, M. 9 rattiü divà atantità, B. 10 accaguü, M.; accagå, C.; ajjagå, B.; ajjhagà, D. E. P.; a¤cagà, Pa. 11 ariyaddasà, M. P.; ariyadusà, D. E.; ariyaddhaso, B. C.; ariyassa, Pa; also the MS. of A.(ariyatthasà ti Aa.) is corrupt here; see sutt. 95, where the same gàthà reoccurs. 12 -guõo, D. E. P.; gunà, B.; guõà, C. 13 -m, M.; the other MSS. -ü. 14 tathàgatà, C. >/ #<[page 094]># %<94 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% parikkheyya,\<*<1>*>/ yathà yathà\<*<2>*>/ upaparikkhato\<*<3>*>/ bahiddhà cassa\<*<4>*>/ vi¤¤àõaü avikkhittaü\<*<5>*>/ hoti avisañaü\<*<6>*>/ ajjhattaü asaõñhitaü\<*<7>*>/ {anupàdàya na paritasseyya} anupàdàya\<*<8>*>/ aparitassato àyatiü\<*<9>*>/ jàtijaràmaraõadukkhasamudayasambhavo na hotãti. Sattasaïgapahãnassa\<*<10>*>/ netticchinnassa bhikkhuno | vikkhãõo\<*<11>*>/ jàtisaüsàro natthi tassa punabbhavo ti ||5|| 95. (Tik. V.6) Tisso imà bhikkhave kàmupapattiyo.\<*<12>*>/ Katamà tisso? Paccupaññhitakàmà\<*<13>*>/ nimmànaratino para- nimmitavasavattino.\<*<14>*>/ Imà kho bhikkhave tisso\<*<15>*>/ kàmupa- pattiyo\<*<12>*>/ ti. Paccupaññhitakàmà ca ye devà vasavattino | nimmànaratino devà ye ca¤¤e kàmabhogino || itthabhàva¤¤athàbhàvaü\<*<16>*>/ {saüsàraü nàtivattati} kàmabhogesu paõóito\<*<17>*>/ | sabbe pariccaje\<*<18>*>/ kàme ye\<*<19>*>/ dibbà ye ca mànusà || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 uparuparikkheyya, B.; upaparikkheyyaü, P. Pa. 2 yathà yathàyaü, D. E.; yathà yathassupaparikkhato, P. Pa. 3 -kkhito, C.; -kkhitto, B. 4 passa, D. E. 5 vikkh-, C. 6 avisataü, B.; -daü, C. 7 asaõñhità, D. E.; asaõóitaü, P. 8 anuppà-, C. 9 àyatiü, M.; all other MSS. -i. 10 tatthasaïga-, C. 11 vikkhano, C. 12 kàmåp-, E. 13 -kàmo, B. C. 14 parinimmitavassa-, B. 15 Om. B. C. 16 itthibhà-, C.; na ittha-, B. 17 saõñhità, D. E. 18 paricajje, B.; paribbaje, P. 19 ye ca dippà, P. Pa.; te nibbà, C. >/ #<[page 095]># %< VAGGO V., SUTTAý 7. 95>% Piyaråpasàtagadhitaü\<*<1>*>/ chetvà sotaü\<*<2>*>/ duraccayaü\<*<2>*>/ | asesaü parinibbanti asesaü dukkham-accaguü\<*<3>*>/ || Ariyaddasà\<*<4>*>/ vedaguno\<*<5>*>/ sammad-a¤¤àya paõóità | jàtikkhayam\<*<6>*>/-abhi¤¤àya nàgacchanti punabbhavan-ti ||6|| 96. (Tik. V.7) Kàmayogayutto\<*<7>*>/ bhikkhave bhavayoga- yutto àgàmã\<*<8>*>/ hoti àgantà\<*<9>*>/ itthattaü\<*<10>*>/; kàmayogavisa¤- ¤utto\<*<11>*>/ bhikkhave bhavayogayutto\<*<12>*>/ anàgàmã\<*<13>*>/ hoti anà- gantà\<*<14>*>/ itthattaü\<*<10>*>/; kàmayogavisa¤¤utto bhikkhave bha- vayogavisa¤¤utto\<*<15>*>/ arahà\<*<16>*>/ hoti khãõàsavo ti. Kàmayogena sa¤¤uttà\<*<17>*>/ bhavayogena cåbhayaü | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -sàtagadhitaü, B. M.; cp. Udànaü II. 7: piyaråpasàtagadhità ve devakàyà puthumanusà ca; -sàtaràdhitaü, C.; -sàtaràmitaü, B.; -sàtaråpagadhitaü, D. E. P. Pa., also Aa., cp. sutt. 109. 2 hetaü duccarayaü, C. 3 ajjaguü, B.; ajjhagå, D. E.; cp. sutt. 93. 4 ariyaddasà, B. D. E. M. P. Pa.; ariyantasà, C.; cp. sutt. 93, where the same gàthà occurs. 5 -guõo, C. E.; -guõà, B. 6 -m, M.; the other MSS. -ü. 7 kàmaràgayutto, B. 8 àgàmã, M.; anàgàmi, B. C. D. E.; adho àgàmi, P.; adhobhàgàmi, Pa. 9 àgantà, only M.; the other MSS. àgantvà, also A. (though explaining it by àgamanadhammo). 10 itthatthaü, C. P. 11 -yogasa¤¤utto, C. 12 -yogavisaüyutto, B. C. P. Pa. 13 -ã, only M.; the other MSS. -i. 14 anàgantà, only M.; anàgatà, B.; the other MSS. -antvà. 15 bhavaràga-, B.; bhagavayoga-, P. 16 araha, C.; arahaü, D. E. P. Pa. 17 Cp. Aïg.-Nik., Cat.-Nip. 10, 3. >/ #<[page 096]># %<96 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% sattà\<*<1>*>/ gacchanti saüsàraü jàtimaraõagàmino\<*<2>*>/ || Ye ca kàme pahantvàna\<*<3>*>/ appattà àsavakkhayaü\<*<4>*>/ | bhavayogena sa¤¤uttà\<*<5>*>/ anàgàmãti vuccare || Ye ca kho chinnasaüsayà\<*<6>*>/ khãõamànapunabbhavà | te ve\<*<7>*>/ pàraügatà\<*<8>*>/ loke ye pattà\<*<9>*>/ àsavakkhayan-ti ||7|| Tatiyabhàõavàraü. 97. (Tik. V.8) Kalyàõasãlo bhikkhave bhikkhu kalyàõa- dhammo kalyàõapa¤¤o imasmiü dhammavinaye kevalã\<*<10>*>/ vusitavà uttamapuriso ti vuccati. Katha¤ca bhikkhave bhikkhu kalyàõasãlo hoti? Idha bhikkhave bhikkhu sãlavà hoti pàtimokkhasaüvarasaüvuto viharati, àcàragocarasam- panno anumattesu\<*<11>*>/ vajjesu bhayadassàvã samàdàya sik- khati sikkhàpadesu, evaü kho bhikkhave bhikkhu kalyàõa- sãlo hoti. Iti kalyàõasãlo. Kalyàõadhammo ca kathaü hoti? Idha bhikkhave bhikkhu sattannaü\<*<12>*>/ bodhipakkhi- kànaü dhammànaü bhàvanànuyogam-anuyutto viharati, evaü kho bhikkhave bhikkhu kalyàõadhammo hoti. Iti kalyàõasãlo kalyàõadhammo. Kalyàõapa¤¤o ca kathaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 satthà, B. P. 2 All MSS. but M. add ti; -gàmino ti, B. P. Pa.; -gàminanti, C. D. E. 3 pahantàna, B. P.; pahatvàna, D. E. 4 -kkhayanti, B. C. 5 All MSS. saüy-. 6 chinnasaüsayà, C. M. Aa.; bhinna-, B.; tinnasaüsàraü, D. E.; khiõasaüsàrà, P., -ro, Pa. 7 vo, P.; va, C. D.; ce, B. 8 pàyaüg-, P.; pàragatà, D. E. 9 sattà, B. C.; bhattà, Pa. 10 kevalaü, B. C. 11 anuppattesu, C. 12 sattannaü, M. Aa., cp. sutt. 82; the other MSS. have satataü. >/ #<[page 097]># %< VAGGO V., SUTTAý 8. 97>% hoti? Idha bhikkhave bhikkhu àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü\<*<1>*>/ pa¤¤àvimuttiü\<*<1>*>/ diññhe va dhamme sayaü abhi¤¤àya\<*<2>*>/ sacchikatvà upasampajja viharati, evaü kho bhikkhave bhikkhu kalyàõapa¤¤o hoti. Iti kalyàõasãlo kalyàõadhammo kalyàõapa¤¤o imasmiü\<*<3>*>/ dhammavinaye\<*<3>*>/ kevalã\<*<4>*>/ vusitavà uttamapuriso ti vuccatãti\<*<5>*>/. Yassa kàyena vàcàya manasà natthi dukkañaü | taü ve\<*<6>*>/ kalyàõasãlo ti àhu bhikkhuü\<*<7>*>/ hirãmataü\<*<8>*>/ || Yassa dhammà subhàvità\<*<9>*>/ pattasambodhigàmino\<*<10>*>/ | taü ve\<*<6>*>/ kalyàõadhammo ti àhu bhikkhuü\<*<7>*>/ anussadaü\<*<11>*>/ || Yo dukkhassa pajànàti idheva\<*<12>*>/ khayam-attano | taü ve\<*<6>*>/ kalyàõapa¤¤o\<*<13>*>/ ti àhu bhikkhuü\<*<7>*>/ anàsavaü || Tehi dhammehi sampannaü anãghaü chinnasaüsayaü | asitaü\<*<14>*>/ sabbalokassa àhu sabbappahàyinan\<*<15>*>/-ti ||8|| \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -vimutti, B. C. P. Pa. 2 abhi¤¤à, B. Pa. M.; cp. sutt. 99, and Puggalapa¤¤atti, III. 1, where the same sentence occurs. 3 Om. D. E. 4 kevalaü, B. C. 5 vuccati, C.; -puriso hotãti vuccati, B. 6 ce, B. 7 bhikkhu, B. C. P. Pa. M. 8 hirãmataü, D. E.; hirimatan-ti hirimantaü hirisampannaü, A.; hirãmanaü, B. C. P. Pa. M. 9 sabh-, D. E. 10 -sambodha-, C. M.; pattaüsambodhi-, P. Pa.; sattaüsambodha-, B. 11 anussataü, D. E.; anussaraü, B. C. 12 idhevà, B. 13 -dhammo, C. P. Pa. 14 ahitaü, C.; appitaü, B. 15 sabbapah-, B. C. M. >/ #<[page 098]># %<98 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% 98 (Tik. V.9) * Dve-màni\<*<1>*>/ bhikkhave dànàni àmisa- dàna¤ca\<*<2>*>/ dhammadàna¤ca, etad-aggaü bhikkhave imesaü dvinnaü dànànaü yad-idaü dhammadànaü. Dve-me bhikkhave saüvibhàgà àmisasaüvibhàgo\<*<3>*>/ ca dhammasaü- vibhàgo ca, etad-aggaü bhikkhave imesaü dvinnaü saü- vibhàgànaü yad-idaü dhammasaüvibhàgo. Dve-me bhikkhave anuggahà àmisànuggaho\<*<4>*>/ ca dhammànuggaho ca, etad-aggaü bhikkhave imesaü dvinnaü anuggahànaü yad-idaü dhammànuggaho ti. Yam-àhu dànaü paramaü anuttaraü yaü saüvibhàgaü bhagavà avaõõayi | aggamhi\<*<5>*>/ khettamhi\<*<5>*>/ pasannacitto vi¤¤å pajànaü ko na yajetha\<*<6>*>/ kàle || Ye ceva bhàsanti suõanti cåbhayaü pasannacittà sugatassa\<*<7>*>/ sàsane | tesaü so attho paramo visujjhati ye appamattà sugatassa\<*<7>*>/ sàsane ti ||9|| 99 (Tik. V.10) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-arahatà ti me sutaü.\<*<8>*>/ Dhammenàhaü bhikkhave tevijjaü bràhmaõaü\<*<9>*>/ pa¤¤àpemi, nतaü\<*<10>*>/ lapitalàpanamattena. Katha¤càhaü\<*<11>*>/ bhikkhave dhammena tevijjaü bràhmaõaü pa¤¤àpemi nतaü\<*<12>*>/ lapitalàpanamattena? -- Idha bhik- khave bhikkhu anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 imàni, B. C. M. 2 àmissa-, B. D. E; ca, om. D. E. 3 àmissaü-, P. 4 àmisa anu-, D. E.; àmissanu-, M.; àmissànu-, B. 5 aggadakkhiõakhettamhi, B. 6 yajeya, P. 7 sugg-, P. Pa. 8 Vuttaü-, Etam-atthaü-, Ayam-pi-, only in M. 9 B. P. Pa. have always brahm-, but M. bràhm-. 10 na¤¤aü, M.; na a¤¤aü, B. C. P. Pa. 11 Katha¤ca, M. 12 na¤¤aü, M.; na a¤¤aü, C. P. Pa.; ana¤¤aü, B. * Cp. sutta 100, and Aïguttara Nikàya II. xiii. >/ #<[page 099]># %< VAGGO V., SUTTAý 10. 99>% seyyathãdaü ekam-pi jàtiü\<*<1>*>/ dve pi jàtiyo tisso pi jàtiyo catasso pi jàtiyo pa¤ca\<*<2>*>/ pi\<*<2>*>/ jàtiyo\<*<2>*>/ dasa\<*<3>*>/ pi\<*<3>*>/ jàtiyo vãsam-pi\<*<4>*>/ jàtiyo tiüsam-pi\<*<5>*>/ jàtiyo cattàlãsam-pi jàtiyo pa¤¤àsam-pi jàtiyo, jàtisatam-pi jàtisahassam-pi jàtisata- sahassam-pi, aneke pi saüvaññakappe aneke pi vivañña- kappe aneke pi saüvaññavivaññakappe amutràsiü\<*<6>*>/ evaü- nàmo\<*<7>*>/ evaügotto evamvaõõo evamàhàro evaüsukhaduk- khapañisaüvedã\<*<8>*>/ evamàyupariyanto, so tato cuto amutra udapàdiü,\<*<9>*>/ tatràpàsiü\<*<10>*>/ evaünàmo evaügotto evaüvaõõo evamàhàro evaüsukhadukkhapañisaüvedã\<*<11>*>/ evamàyupari- yanto, so tato cuto idhåpapanno ti. Iti sàkàraü sa- uddesaü anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati. Ayam- assa pañhamà vijjà adhigatà hoti, avijjà vihatà vijjà uppannà, tamo vihato àloko uppanno, yathà taü appamat- tassa àtàpino pahitattassa viharato. -- Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dibbena cakkhunà visuddhena atik- kantamànusakena\<*<12>*>/ satte passati cavamàne uppajjamàne hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate, yathàkam- måpage satte pajànàti. Ime vata\<*<13>*>/ bhonto sattà kàyaduc- caritena samannàgatà vacãduccaritena\<*<14>*>/ samannàgatà\<*<14>*>/ manoduccaritena\<*<15>*>/ samannàgatà,\<*<15>*>/ ariyànaü upavàdakà micchàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà param-maraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. Ime và pana bhonto sattà kàyasucaritena samannàgatà vacãsucaritena\<*<16>*>/ samannàgatà\<*<16>*>/ manosucari- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 jàti, C. P. Pa. 2 Om. C. D. E. P. Pa. 3 dasampi, B. C. P. Pa. 4 vãsampi, C.; visampi, B.; visaüpi, P. Pa.; vãsatimpi, D. E.; viüsaüpi, M. 5 tisampi, B. 6 amutràsiü, C. M.; -si, B. D. E. P. Pa. 7 Om. D. E. 8 -vedi, B. C. P. Pa. 9 udapàdiü, M.; -di, B. C. P. Pa.; uppàdi, D. E. 10 tatràpàsan-ti, Aa.; -àsi, without ü, all other MSS.; tatràsàpi, D. E.; tatràsi, C. 11 -vedi, B. C. 12 -mànussakena, B. M. P. Pa. 13 ca pana, B. C. 14 Intentionally omitted in all MSS. See sutt. 70, 71. 15 ducc- sam-, intentionally omitted in D. E. 16 Not omitted in D. E. See sutt. 70, 71. >/ #<[page 100]># %<100 ITIVUTTAKAý, TIKANIPâTO,>% tena samannàgatà ariyànaü anupavàdakà sammàdiññhikà sammàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà param- maraõà sugatiü saggaü lokaü upapannà ti. Iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena\<*<1>*>/ --pe-- yathà- kammåpage satte pajànàti. Ayam-assa dutiyà vijjà adhigatà hoti, avijjà vihatà vijjà uppannà, tamo vihato àloko uppanno, yathà taü appamattassa àtàpino pahitat- tassa viharato. -- Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü\<*<2>*>/ pa¤¤àvimuttiü\<*<2>*>/ diññhe va dhamme sayaü abhi¤¤àya\<*<3>*>/ sacchikatvà upasam- pajja viharati. Ayam-assa tatiyà vijjà adhigatà hoti, avijjà vihatà vijjà uppannà, tamo vihato àloko uppanno, yathà taü appamattassa àtàpino pahitattassa viharato. Evaü kho ahaü bhikkhave dhammena tevijjaü bràh- maõaü pa¤¤àpemi nतaü\<*<4>*>/ lapitalàpanamattenà-ti. -- Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati\<*<5>*>/: [Pubbenivàsaü yo vedi saggàpàya¤ca bràhmaõaü | pa¤¤àpemi na ca a¤¤aü lapitalàpanamattena ||]\<*<6>*>/ Pubbenivàsaü yo vedi\<*<7>*>/ saggàpàya¤ca passati\<*<8>*>/ | atha\<*<9>*>/ jàtikkhayaü\<*<10>*>/ patto abhi¤¤àvosito\<*<11>*>/ muni || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -mànussakena, B. M. P. Pa. 2 -vimuttiü, M.; without ü, B. C. D. E. P. Pa.; see the same passage in sutt. 97. 3 abhi¤¤à, B. C. M. 4 na a¤¤aü, C. M.; ana¤¤aü, B. 5 Etam- only in M. 6 This gàthà only in B. and C.; it is a later addition. 7 vedi, for Skr. veda? A. explains it by jànàti, but Childers takes it Dhp. gàth. 423, where the same gàthà occurs, as the adj. vedã; cp. also Aïguttara Nikàya III., 58, 6 and 59, 4. 8 passato, C. 9 atho, D. E. 10 jàtikhayaü, B. 11 abhi¤¤àdesito, C. >/ #<[page 101]># %< VAGGO V., SUTTAý 10. 101>% etàhi tãhi vijjàhi tevijjo hoti bràhmaõo | tam-ahaü\<*<1>*>/ vadàmi tevijjaü nतaü\<*<2>*>/ lapitalàpanan-ti ||10|| Ayam-pi\<*<3>*>/ attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti\<*<4>*>/ ||10|| || Pa¤camo vaggo || Tass-uddànaü\<*<5>*>/: Pasàda\<*<6>*>/ (90) jãvita\<*<7>*>/ (91) saïghàñi\<*<8>*>/ (92) aggi (93) upaparikkhayà (94) | upapatti (95) kàma (96) kalyàõaü (97) dànaü (98) dhammena (99) te dasà-ti || || Tikanipàtaü\<*<9>*>/ niññhitaü || 100. (Cat.1) Vuttaü hetaü bhagavatà vuttam-ara- hatà ti me sutaü.\<*<10>*>/ Aham-asmi\<*<11>*>/ bhikkhave\<*<12>*>/ bràhmaõo\<*<13>*>/ yàcayogo sadà payatapàõi antimadehadhàro\<*<14>*>/ anuttaro bhisakko sallakatto. Tassa me tumhe puttà orasà\<*<15>*>/ mukhato jàtà dhammajà dhammanimmità\<*<16>*>/ dhammadàyàdà no àmisadàyàdà.\<*<17>*>/ Dve-màni bhikkhave dànàni àmisa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 tasmàhaü, P. Pa. 2 na¤¤aü, M.; na a¤¤aü, B. C. P. Pa. 3 M. om. pi. 4 Ayam- only in M. 5 Tassudànaü, M.; the other MSS. vaggassa uddànaü (with one d, P. Pa.) 6 pàs-, B. C. D. E. 7 vijita, B.; jãvità, D.; jãvikà, E. 8 -ti, B. C. 9 Tikka-, B. M. P. Pa. 10 Vuttaü-, Etam-atthaü-, Ayam-pi-, only in M. For the contents of this sutta cp. sutt. 98. 11 asmiü, C. D. E. 12 bhikkhave bhikkhu, B. C. P. Pa. 13 brahm-, B. P. Pa. 14 -dhàro, B. M.; the other MSS. -dharo. 15 orasa, D. E.; B. repeats puttà after orasà; for the whole passage cp. Assalàyanasutta, ed. Pischel, p. 9. 16 -nimittà, D. E. Pa. 17 àmissa-, P. Pa. >/ #<[page 102]># %<102 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% dàna¤ca\<*<1>*>/ dhammadàna¤ca, etad-aggaü bhikkhave ime- saü\<*<2>*>/ dvinnaü dànànaü yad-idaü dhammadànaü. Dve- me\<*<3>*>/ bhikkhave saüvibhàgà, àmisasaüvibhàgo\<*<4>*>/ ca\<*<2>*>/ dham- masaüvibhàgo\<*<5>*>/ ca,\<*<5>*>/ etad-aggaü bhikkhave imesaü dvinnaü saüvibhàgànaü yad-idaü dhammasaüvibhàgo. Dve-me bhikkhave anuggahà, àmisànuggaho\<*<6>*>/ ca dhammà- nuggaho ca, etad-aggaü bhikkhave imesaü dvinnaü anuggahànaü yad-idaü dhammànuggaho. Dve-me bhik- khave yàgà, àmisayàgo ca\<*<5>*>/ dhammayàgo ca, etad-aggaü bhikkhave imesaü dvinnaü yàgànaü yad-idaü dhammayàgo ti. Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati\<*<7>*>/: Yo dhammayàgaü ayajã\<*<8>*>/ amaccharã\<*<9>*>/ tathàgato sabbabhåtànukampã\<*<10>*>/ | taü tàdisaü devamanussaseññhaü\<*<11>*>/ sattà\<*<12>*>/ namassanti bhavassa pàragun-ti\<*<13>*>/ || Ayam--pi\<*<14>*>/ attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti\<*<7>*>/ ||1|| 101. (Cat.2) * Cattàri-màni bhikkhave appàni ceva sulabhàni ca\<*<15>*>/ tàni\<*<15>*>/ ca\<*<15>*>/ anavajjàni. Katamàni cattàri? Paüsukålaü bhikkhave cãvarànaü\<*<16>*>/ appa¤ca sulabha¤ca ta¤ca anavajjaü. Piõóiyàlopo bhikkhave bhojanànaü\<*<17>*>/ ap- pa¤ca sulabha¤ca ta¤ca anavajjaü. Rukkhamålaü bhik- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 àmissa-, B. P. Pa. 2 Om. D. E. 3 Ime dve me, C. 4 àmissa-, B. 5 Om. C. 6 àmissanu-, B.; àmissa anu-, Pa. 7 Etam-atthaü-, Ayam-pi-, only in M. 8 ayajã, M. E.; ayaji, D. Pa.; asaji, P.; assajã, C.; assaji, B. 9 -i, B. P. Pa. 10 sabbasattànukampãti, Aa.; M. has the || after -kampã, but in the other MSS. -kampitaü is written together, in B. with || after taü, in C. even -kampinaü. 11 -manussànaü seññhaü, B. C. 12 sakkà, C. 13 -guti, B. C. P.; -gåti, Pa. 14 M. om. pi. 15 gatàni ca, P.; tàni ca, Pa.; tàni cattàri, C. 16 cãvaraü, D. E. 17 bhojanaü, D. E. * The whole sutta occurs Aïguttara Nik. Cat. 27. >/ #<[page 103]># %< SUTTAý 3. 103>% khave senàsanànaü\<*<1>*>/ appa¤ca sulabha¤ca ta¤ca anavajjaü. Påtimuttaü bhikkhave bhesajjànaü\<*<2>*>/ appa¤ca sulabha¤ca ta¤ca anavajjaü.\<*<3>*>/ Imàni kho bhikkhave cattàri appàni ceva sulabhàni ca\<*<4>*>/ tàni\<*<5>*>/ ca\<*<5>*>/ anavajjàni. Yato kho bhikkhave bhikkhu\<*<6>*>/ appena ca tuññho hoti sulabhena ca,\<*<6>*>/ imassàhaü\<*<7>*>/ a¤¤ataraü sàma¤¤aïgan-ti vadàmãti. Anavajjena tuññhassa appena sulabhena ca | na senàsanam-àrabbha cãvaraü pànabhojanaü | vighàto hoti cittassa disà na-ppañiha¤¤ati\<*<8>*>/ || Ye cassa dhammà akkhàtà sàma¤¤assànulomikà | adhiggahãtà\<*<9>*>/ tuññhassa appamattassa bhikkhuno\<*<10>*>/ ti ||2|| 102. (Cat.3) Jànato-haü\<*<11>*>/ bhikkhave passato àsavànaü khayaü vadàmi, no ajànato apassato.\<*<12>*>/ Ki¤ca\<*<13>*>/ bhikkhave jànato kiü\<*<14>*>/ passato àsavànaü khayo hoti?\<*<15>*>/ Idaü dukkhan-ti bhikkhave jànato passato àsavànaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 senàsanaü, D. E. M. P. Pa. 2 bhesajjaü, D. E. 3 anavajjànaü, C. 4 Om. D. E. 5 Om. B. 6 bhikkhu tuññho hoti appena ceva sulabhena ca anavajjena, D. E. 7 tassàhaü, D. E.; idamassàham, P. Pa. 8 na pañi-, M. P.; nappati-, B. C. D. E.; na patti-, Pa.; -ha¤¤asi, B. 9 -ità, B. M. 10 bhikkhuno, C. D. E. and A.; the Burmese MSS. have sikkhato. In Pa, the scribe omitted nearly the whole of the gàthàs, from the first tuññhassa down to the second, but inserted the omitted piece after Jànato ahaü bhikkhave in the next sutta. 11 ahaü, B. Pa. 12 no apass-, D. E. Pa. 13 ki¤ci, B. C. D. E. 14 kiü, M. P.; ki, B.; ki¤ci, D. E.; om. C. Pa. 15 khayo ti, Pa. >/ #<[page 104]># %<104 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% khayo\<*<1>*>/ hoti,\<*<1>*>/ ayaü dukkhasamudayo ti bhikkhave jànato passato àsavànaü khayo hoti, ayaü dukkhanirodho ti bhikkhave jànato passato àsavànaü khayo hoti, ayaü dukkhanirodhagàminã\<*<2>*>/ pañipadà\<*<3>*>/ ti\<*<4>*>/ bhikkhave jànato passato àsavànaü khayo hoti. Evaü kho bhikkhave jànato passato\<*<5>*>/ àsavànaü khayo hotãti\<*<6>*>/. Sekhassa sikkhamànassa\<*<7>*>/ ujumaggànusàrino | khayasmiü pañhamaü ¤àõaü tato a¤¤à anuttarà\<*<8>*>/ || Tato a¤¤à vimuttassa vimutti¤¤àõam\<*<9>*>/-uttamaü | uppajjati khaye ¤àõaü khãõà\<*<10>*>/ saüyojanà\<*<10>*>/ iti || Na tvevidaü\<*<11>*>/ kusãtena bàlena-m-\<*<12>*>/ avijànatà\<*<12>*>/ | nibbànaü adhigantabbaü\<*<13>*>/ sabbaganthapamocanan-ti\<*<14>*>/ ||3|| 103. (Cat.4) Ye hi keci\<*<15>*>/ bhikkhave samaõà và\<*<16>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 khayo ti, P. Pa. 2 -ã, C. D. E.; the other MSS. -i. 3 patip-, P. Pa. 4 taü, P.; om. C. Pa. 5 All MSS. but M. repeat evaü before passato. 6 hoti, B. C. 7 bhikkhamànassa, C.; khayamànassa, Pa. 8 anantarà, M. Pa.; the other MSS. anuttarà. 9 With ¤¤, B. P.; the other MSS. with one ¤. 10 khãõa, C. D.; khãõaü saüyojanaü, M. For the first and second gàthà cp. Aïguttaranikàya III. 84. 11 teciraü, B. C. 12 A. has: makàro padasandhikaro, cp. Ed. Muller, Pàli Gr. p. 63; bàlena avij-, B. C.; bàlena antà (sic !), D. E. 13 -gandhabbaü, B. 14 -gantha-, M.; the other MSS. -gandha-. 15 kàci, B.; yo hi ko ci, C. 16 Om. D. E. >/ #<[page 105]># %< SUTTAý 4. 105>% bràhmaõà\<*<1>*>/ và idaü dukkhan-ti yathàbhåtaü na-ppa- jànanti,\<*<2>*>/ ayaü dukkhasamudayo ti yathàbhåtaü na- ppajànanti, ayaü dukkhanirodho ti yathàbhåtaü na- ppajànanti,\<*<2>*>/ ayaü dukkhanirodhagàminã\<*<3>*>/ pañipadà ti yathàbhåtaü na-ppajànanti, na te me\<*<4>*>/ bhikkhave samaõà và bràhmaõà và samaõesu và\<*<5>*>/ samaõasammatà bràhma- õesu\<*<6>*>/ và\<*<6>*>/ bràhmaõasammatà,\<*<6>*>/ na ca\<*<7>*>/ pan-ete\<*<7>*>/ àyas- manto\<*<8>*>/ sàma¤¤atthaü\<*<9>*>/ và bràhma¤¤atthaü\<*<9>*>/ và diññhe va dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharanti. Ye\<*<10>*>/ ca kho keci\<*<10>*>/ bhikkhave samaõà và bràhmaõà và idaü dukkhan-ti yathàbhåtaü pajànanti, ayaü\<*<11>*>/ dukkhasamu- dayo ti yathàbhåtaü pajànanti, ayaü dukkhanirodho ti yathàbhåtaü pajànanti, ayaü dukkhanirodhagàminã\<*<12>*>/ pañipadà\<*<13>*>/ ti yathàbhåtaü pajànanti, te kho me\<*<14>*>/ bhikkhave samaõà và bràhmaõà và samaõesu ceva samaõasammatà, bràhmaõesu ca bràhmaõasammatà, te ca pan-àyas- manto\<*<15>*>/ sàma¤¤attha¤ca\<*<16>*>/ bràhma¤¤attha¤ca\<*<17>*>/ diññhe va dhamme sayaü abhi¤¤à\<*<18>*>/ sacchikatvà upasampajja viha- rantãti\<*<19>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. P. Pa. have always brahm-, with short a, brahmaõatthaü, also other MSS.; M. has always bràhm-. 2 na pa-, P. Pa. 3 -ã, C. D. E.; the other MSS. -i. 4 na te me, M.; the other MSS. na me te. 5 ceva, P. Pa. 6 Om. C. 7 te ca pana, B. 8 -manto, M. P. Pa.; -mantà, B. D. E.; -manti, C. 9 -attaü, B. P. Pa. 10 ye hi keci, D. E.; instead of sacchikatvà . . . keci Pa. has: taü na-ppajànanti. 11 idaü, C. 12 -ã, D. E.; the other MSS. -i; C. omits gàminã. 13 patip-, P. Pa. 14 te kho me, M. P.; te na kho me, B. C. Pa.; te ca kho me, D. E. 15 -o, M. P.; the other MSS. -à. 16 -atta¤ca, B. P. Pa. 17 brahmaõatta¤ca, P. Pa.; om. B. 18 abhi¤¤àya, C.; for the whole passage cp. Aïgutt.-Nik. Cat. 5, 1, etc. 19 viharatãti, B. C. >/ #<[page 106]># %<106 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% Ye dukkhaü na-ppajànanti atho\<*<1>*>/ dukkhassa sambhavaü | yattha ca\<*<2>*>/ sabbaso dukkhaü asesaü uparujjhati || ta¤ca maggaü na jànanti dukkhåpasamagàminaü\<*<3>*>/ | cetovimuttihãnà\<*<4>*>/ te\<*<4>*>/ atho\<*<5>*>/ pa¤¤àvimuttiyà | abhabbà\<*<6>*>/ te antakiriyàya te\<*<7>*>/ ve\<*<7>*>/ jàtijaråpagà\<*<8>*>/ || Ye ca\<*<9>*>/ dukkhaü pajànanti atho\<*<10>*>/ dukkhassa sambhavaü | yattha\<*<11>*>/ ca sabbaso dukkhaü asesaü uparujjhati || ta¤ca maggaü pajànanti dukkhåpasamagàminaü\<*<12>*>/ | cetovimuttisampannà atho\<*<13>*>/ pa¤¤àvimuttiyà | bhabbà\<*<14>*>/ te antakiriyàya na te jàtijaråpagà ti\<*<15>*>/ || 104. \<*<16>*>/ (Cat.5) Ye te bhikkhave bhikkhu sãla sampannà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 attho, C.; yato, B. 2 yattha¤ca, D. E.; yathà ca, C.; yato ca, B. 3 dukkhupa-, B. M. P. Pa. 4 -vimuttinàtena, C.; -vimuttisampannà, B. 5 attho, B. C. 6 bhabbà, Pa. 7 na te, B. C. 8 -jarupa-, B.; B. C. D. E. add ti. 9 Om. B. 10 yato, B. C. M. P. Pa. 11 yatta, B. 12 dukkhupa-, B. P. Pa. 13 attho, C. 14 bhabbà, M.; the other MSS. sabbà. 15 -jarupa-, P. Pa.; B. has the two last gàthàs twice, the first time very corrupt. 16 For the first part of this sutta cp. Puggalapa¤¤atti IV. 23, for the second part Pugg. III. 13. >/ #<[page 107]># %< SUTTAý 5. 107>% samàdhisampannà pa¤¤àsampannà\<*<1>*>/ vimuttisampannà vimutti¤àõadassanasampannà\<*<2>*>/ ovàdakà vi¤¤àpakà\<*<3>*>/ san- dassakà samàdapakà\<*<4>*>/ samuttejakà\<*<5>*>/ sampahaüsakà\<*<6>*>/ alaü- samakkhàtàro\<*<7>*>/ saddhammassa,\<*<8>*>/ dassanam-pahaü\<*<9>*>/ bhik- khave tesaü bhikkhånaü bahåpakàraü\<*<10>*>/ vadàmi, sava- nam\<*<11>*>/-pahaü\<*<11>*>/ bhikkhave tesaü bhikkhånaü bahåpakàraü vadàmi, upasaïkamanam-pahaü\<*<12>*>/ bhikkhave tesaü bhik- khånaü bahåpakàraü vadàmi, payirupàsanam\<*<13>*>/-pahaü bhikkhave tesaü bhikkhånaü bahåpakàraü vadàmi, anussa- raõam\<*<14>*>/-pahaü bhikkhave tesaü bhikkhånaü bahåpakàraü vadàmi, anupabbajjam-pahaü bhikkhave tesaü bhikkhå- naü bahåpakàraü vadàmi. Taü kissa hetu? Tathàråpe bhikkhave bhikkhå sevato bhajato\<*<15>*>/ payirupàsato\<*<16>*>/ apari- påro pi sãlakkhandho bhàvanàpàripåriü\<*<17>*>/ gacchati, apari- påro pi samàdhikkhandho bhàvanàpàripåriü gacchati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Om. P. Pa. 2 Om. B. C. P. Pa. 3 After vi¤¤-, P. Pa. insert adhabodhakà, for avabodhakà, a gloss from A. 4 -pikà, B. 5 -jikà, B. 6 -sikà, B. 7 salaüsamattakà, C.; alaüsammattakà | saddhammassa d-, B. 8 saddassa, C.; om. D. E.; after saddh- P. Pa. insert desetàro, a gloss from A. 9 pahaü, which occurs six times in this sutta, is for api ahaü; B. has always ahaü without p; in C. D. E. M. the preceding accusative has always the anusvàra; dassanaü sahaü, C. 10 Only C. has nearly always bahåp-, the other MSS. have bahu-; D. E. have always bahukàraü; also C. the first time. 11 savanaü savaü, C.; samaõaü pahaü, D. E. 12 pahàna, C. 13 payiråp-, B.; patirup-, C.; in Pa. the three sentences payir-, anuss-, and anup- are left out. 14 anusar-, P.; anusayaü, C.; this sentence is left out in D. E. 15 Om. C. 16 parirup-, B. Pa. 17 M. always -påriü; B. C. P. Pa. always -påri in this sutta. >/ #<[page 108]># %<108 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% aparipåro pi pa¤¤akkhandho\<*<1>*>/ bhàvanàpàripåriü gacchati, aparipåro pi vimuttikkhandho bhàvanàpàripåriü gacchati,\<*<2>*>/ aparipåro pi vimutti¤àõadassanakkhandho\<*<3>*>/ bhàvanàpàri- påriü gacchati. Evaråpà ca te\<*<4>*>/ bhikkhave bhikkhå\<*<5>*>/ satthàro\<*<6>*>/ ti\<*<7>*>/ pi vuccanti, satthavàhà\<*<8>*>/ ti pi\<*<7>*>/ vuccanti, raõa¤jahà\<*<9>*>/ ti pi vuccanti, tamonudà ti pi\<*<7>*>/ vuccanti, àloka- karà ti pi\<*<10>*>/ vuccanti, obhàsakarà ti pi vuccanti, pajjotakarà ti pi vuccanti, ukkàdhàrà ti pi vuccanti, pabhaïkarà ti pi vuccanti,\<*<11>*>/ ariyà ti pi vuccanti, cakkhumanto\<*<12>*>/ ti pi vuccan- tãti. Pàmujjakaraõaü\<*<13>*>/ ñhànaü evaü\<*<14>*>/ hoti vijànataü\<*<15>*>/ | yad-idaü bhàvitattànaü ariyànaü dhammajãvinaü\<*<16>*>/ || Te jotayanti\<*<17>*>/ saddhammaü bhàsayanti pabhaïkarà | àlokakaraõà dhãrà cakkhumanto raõa¤jahà\<*<18>*>/ || yesaü ve\<*<19>*>/ sàsanaü sutvà sammad-a¤¤àya\<*<20>*>/ paõóità | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 pa¤¤àkkh- D. E. P. 2 D. E. omit this sentence. 3 -¤¤àõa, P. Pa. 4 Om. D. E. 5 The long å only in M. 6 sattàro, C. 7 Om. C. 8 jàtikantàràdinittharaõato sattavàhà ti, A.; sattavàho, C. P. Pa. 9 -ho, C.; maraõajahà, D. E. 10 àlokadivàkarà và ti v-, Pa., inserting it once more before pajjotak-. 11 I follow A. M.; the other MSS. have pabh- before ukk-; ukkakarà, B.; pabhàkaro, Pa. 12 -mantà, B. C. 13 pàmojja-, D. E.; pàmujjakaraõa, B.; -karaõaññhàõaü, C.; -kàraõaü, P. Pa. 14 etaü, B. D. E. P. Pa. 15 vijjànaü, C. 16 -jãvitaü, D. E. 17 jotassanta, C.; vomàranti, Pa. 18 -jaho, B. C.; -cahà, P. 19 ce, B.; ca, D. E. 20 saddhamma¤¤àya, B. >/ #<[page 109]># %< SUTTAý 7. 109>% jàtikkhayam\<*<1>*>/-abhi¤¤àya nàgacchanti punabbhavan-ti ||5|| 105. (Cat.6) * Cattàro-me bhikkhave taõhuppàdà yattha bhikkhuno taõhà uppajjamànà uppajjati. Katame cattàro? Cãvarahetu và bhikkhave\<*<2>*>/ bhikkhuno taõhà uppajjamànà uppajjati, piõóapàtahetu và bhikkhave\<*<2>*>/ bhikkhuno taõhà uppajjamànà uppajjati, senàsanahetu và bhikkhave bhik- khuno taõhà uppajjamànà uppajjati, itibhavàbhavahetu\<*<3>*>/ và bhikkhave\<*<2>*>/ bhikkhuno taõhà uppajjamànà uppajjati. Ime kho bhikkhave cattàro taõhuppàdà yattha bhikkhuno\<*<4>*>/ taõhà uppajjamànà uppajjatãti. Taõhàdutiyo puriso dãgham-addhànaü\<*<5>*>/ saüsaraü\<*<6>*>/ | itthabhàva¤¤athàbhàvaü saüsàraü\<*<7>*>/ nàtivattati || Evam\<*<8>*>/-àdãnavaü ¤atvà taõhà dukkhassa\<*<9>*>/ sambhavaü | vãtataõho anàdàno sato bhikkhu paribbaje ti ||6||\<*<10>*>/ 106. (Cat.7) \<*<11>*>/ Sabrahmakàni bhikkhave tàni kulàni yesaü puttànaü màtàpitaro ajjhàgàre påjità honti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -m only M.; the other MSS. -ü. 2 Om. D. E. 3 itibhagavàbh-, C. 4 y- bhikkhave t-, B. C.; Pa. has great confusion in the prose part of this sutta. 5 All MSS. except Pa. have addhàna. 6 -sàraü, P. Pa. 7 saüsaraü, B. 8 etam, D. E. 9 taõhaü d-, M.; taõhàhetussa, Pa. 10 The same gàthàs occur in sutta 15. 11 This whole sutta occurs also in Aïguttara Nikàya-Tik. 31, and Cat. 63: the Tikanipàta contains the more original version, being in accordance with the gàthàs. The second sentence of the present sutta (sapubbadevatàni) is additional. * The whole sutta occurs Aïgutt.-Nik. Cat. 9. >/ #<[page 110]># %<110 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% Sapubbadevatàni\<*<1>*>/ bhikkhave tàni kulàni yesaü puttànaü màtàpitaro ajjhàgàre\<*<2>*>/ påjità honti. Sapubbàcariyàni bhikkhave tàni kulàni yesaü puttànaü màtàpitaro ajjhà- gàre påjità honti.\<*<3>*>/ Sàhuneyyakàni\<*<4>*>/ bhikkhave tàni kulàni yesaü puttànaü màtàpitaro ajjhàgàre\<*<2>*>/ påjità honti. Brahmà ti\<*<5>*>/ bhikkhave màtàpitånaü\<*<6>*>/ etaü adhivacanaü. Pubbadevatà\<*<7>*>/ ti bhikkhave màtàpitånaü\<*<6>*>/ etaü\<*<8>*>/ adhiva- canaü. Pubbàcariyà ti\<*<9>*>/ bhikkhave màtàpitånaü\<*<6>*>/ etaü\<*<10>*>/ adhivacanaü. âhuneyyà ti bhikkhave màtàpitånaü\<*<6>*>/ etaü\<*<10>*>/ adhivacanaü.\<*<11>*>/ Taü kissa hetu? Bahåpakàrà\<*<12>*>/ bhikkhave màtàpitaro puttànaü, àpàdakà posakà imassa lokassa dassetàro ti. Brahmà ti màtàpitaro pubbàcariyà ti vuccare\<*<13>*>/ | àhuneyyà ca puttànaü pajàya anukampakà || Tasmà hi ne\<*<14>*>/ namasseyya sakkareyya\<*<15>*>/ ca\<*<15>*>/ paõóito | \<-------------------------------------------------------------------------- 1 pubba-, without sa-, C. Pa. 2 -àgàresu, B. 3 I follow A. and D. E. The other MSS. omit this third sentence (sapubbàcariyàni), though they have the pubbàcariyà in the second part of this sutta. All MSS. add the following sentence (the fifth in D. E., the fourth in the other MSS.): Pàhuõeyyakàni (Sapàhun-, M.; Sàpihuõ-, P.) bhikkhave tàni kulàni yesaü puttànaü, etc. But this has no corresponding sentence in the second part of this sutta, and is not in the commentary (A.). 4 àhuõ-, B. C. P. Pa. 5 brahmaõà ti, B. C.; brahmakà ti, Pa. 6 -pitunnaü, D. E. 7 -devà, B. P. Pa. 8 eva etaü, B. 9 -cariyànãti, B. 10 Om. B. 11 Pubbadevatà . . . adhivacanaü om. C. 12 bahupakàrà, B. M. P. Pa. 13 After vuccare C. has --pe--, B. --pa--. 14 te, D. E. 15 sakkàr-, B.; sakkareyyà ca, C.; -eyyàtha, D. E. >/ #<[page 111]># %< SUTTAý 8. 111>% annena atho pànena vatthena sayanena ca | ucchàdanena nhàpanena\<*<1>*>/ pàdànaü dhovanena ca || Tàya naü pàricariyàya màtàpitåsu paõóito | idheva naü pasaüsanti pecca sagge pamodatãti\<*<2>*>/ ||7|| 107. (Cat.8) Bahåpakàrà\<*<3>*>/ bhikkhave bràhmaõagaha- patikà\<*<4>*>/ tumhàkaü, ye vo\<*<5>*>/ paccupaññhità cãvarapiõóapàta- senàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrehi. Tumhe pi\<*<6>*>/ bhikkhave bahåpakàrà\<*<7>*>/ bràhmaõagahapatikànaü,\<*<8>*>/ yaü nesaü\<*<9>*>/ dhammaü desetha àdikalyàõaü majjhekalyàõaü pariyosànakalyàõaü, sàtthaü\<*<10>*>/ savya¤janaü\<*<11>*>/ kevalapari- puõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàsetha.\<*<12>*>/ Evam- idaü bhikkhave a¤¤am-a¤¤aü nissàya brahmacariyaü vussati\<*<13>*>/ oghassa nittharaõatthàya\<*<14>*>/ sammà dukkhassa antakiriyàyà-ti. Sàgàrà\<*<15>*>/ anàgàrà\<*<16>*>/ ca\<*<17>*>/ ubho a¤¤o¤¤anissità | àràdhayanti\<*<18>*>/ saddhammaü yogakkhemam-anuttaraü\<*<19>*>/ || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 hàpanena C. D. E., nhànena M. 2 pamodati, C. 3 bahup-, B. M. P. 4 brahmaõa-, P. Pa; brahmaõà, B. 5 te, C.; in B. and M. the letters can be read vo and te. 6 hi, B. 7 bahup-, B. M. P. Pa. 8 brahm-, B. P. Pa. 9 tesaü, C. 10 satth-, M. P. 11 saby-, B. M. P. Pa. 12 -seti, D. E. 13 vuccati P. 14 -ttàya, B. 15 sagàrà, B. C. D. E. 16 anag-, C. M. 17 D. E. P. Pa. have the ca before anàg-. 18 àràmayanti, C. 19 I follow D. E. M. and A.; B. C. P. Pa. have yogakkhemassa pattiyà. >/ #<[page 112]># %<112 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% Sàgàresu\<*<1>*>/ ca cãvaraü paccayaü sayanàsanaü | anàgàrà\<*<2>*>/ pañicchanti parissayavinodanaü\<*<3>*>/ || Sugataü\<*<4>*>/ pana nissàya gahaññhà\<*<5>*>/ gharam-esino | saddahànà\<*<6>*>/ arahataü ariyapa¤¤àya\<*<7>*>/ jhàyino || idha dhammaü caritvàna maggaü\<*<8>*>/ sugatigàminaü | nandino devalokasmiü modanti kàmakàmino ti || 108. (Cat.9) Ye keci bhikkhave bhikkhå kuhà thaddhà lapà siïgã\<*<9>*>/ unnalà\<*<10>*>/ asamàhità, na me\<*<11>*>/ te bhikkhave bhik- khå màmakà, apagatà\<*<12>*>/ ca te bhikkhave\<*<13>*>/ bhikkhå imasmà dhammavinayà, na\<*<13>*>/ ca te bhikkhave\<*<14>*>/ bhikkhå\<*<14>*>/ imasmiü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 sagàr-, B.; sàgar-, D. E. 2 anag-, M.; anàgàraü, B. 3 apariss-, B.; parissayantivin-, D. E.; sarisassavin-, C.; A. has: parissayavinodanan-ti utuparissayàdiparissayagahaõaü vihàràdi àvasataü. 4 sugataü, D. E. Aa. (I am not quite sure about the reading of P. and Pa.); puggalaü, M.; saddhammaü, B. C.; the MS. of A. is corrupt here, it comments also on puggalaü, the last words of the comment being sàvako hi idha puggalo hi (sic !) adhippeto. 5 gharaññhà, P. Pa. 6 saddahànà, D. E.; saddahàno, B. C. M. P. Pa. and Aa. 7 -pa¤¤àca, D. E.; dhammasa¤¤àya, B.; dhammaüs-, C. 8 saggaü, C. 9 siïgi, D. E. P. Pa. sãgãti, Aa.; siïgà, B. C. M.; it seems to be a derivate of saïgo; the MS. of A. is corrupt in the beginning, the end of the comment is: evaüvuttehi saügha (sic !) -sadisehi pàkañakilesehi samannàgatà. 10 unnaëà, M. 11 na ca te, C. 12 apàgatà, C. 13 Om. D. E. 14 Om. B. C. P. Pa. >/ #<[page 113]># %< SUTTAý 10. 113>% dhammavinaye vuddhiü viråëhiü\<*<1>*>/ vepullaü àpajjanti. Ye ca kho\<*<2>*>/ bhikkhave bhikkhå nikkuhà\<*<3>*>/ nillapà dhãrà athad- dhà\<*<3>*>/ susamàhità, te ca\<*<4>*>/ kho me\<*<5>*>/ bhikkhave bhikkhå màmakà, anapagatà ca te bhikkhave bhikkhå imasmà\<*<6>*>/ dhammavinayà, te ca\<*<7>*>/ bhikkhave bhikkhå imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü\<*<8>*>/ vepullaü àpajjantãti. Kuhà thaddhà lapà siïgã\<*<9>*>/ unnalà\<*<10>*>/ asamàhità | na\<*<11>*>/ te dhamme viråhanti\<*<12>*>/ sammàsambuddhadesite || Nikkuhà\<*<13>*>/ nillapà\<*<14>*>/ dhãrà athaddhà\<*<15>*>/ susamàhità\<*<11>*>/ | te ve\<*<16>*>/ dhamme viråhanti\<*<17>*>/ sammàsambuddhadesite ti ||9||* 109. (Cat.10) Seyyathà pi bhikkhave puriso nadiyà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 viruëhiü, B. M. P. Pa. (without ü, B. Pa.) 2 kho te, D. E. P. Pa. 3 I follow B. C. M., cp. the second gàthà; P. has asandhà, Pa. abandhà, instead of athaddhà; D. E. have nikko- nitthaddhà nilapà dhã- àbandhà sus-; A. does not explain the sukhapakkho in detail. 4 Om. M. Pa. 5 Om. B. C. P. Pa. 6 imasmà, D. E.; imamhà, B. C. M. P.; Pa. om. im- and the following words up to imasmiü. 7 te ca by conjecture; ca te, P.; na ca te, C.; te, without ca, B. M., but B. inserts ca after imasmi; D. E. have imasmi¤ca te dhammavinaye (without bhikkhave bhikkhå). 8 viruëhim, B. M. P. Pa. (without ü, B. P. Pa.). 9 siïgi, E. P. Pa.; siïgã, D.; siïgà, B. C. M. 10 unnaëà, M. 11 na te . . . susamàhità om. Pa. 12 viråhanti only M.; viråëhanti, B. C. D. E. P. (B. P. with u). 13 nikahà, D. E. 14 nilapà, D. E. 15 asaddhà, P. 16 ca B. 17 viråhanti only M.; viråëhanti B. C. D. E. P. Pa. (B. P. Pa. with u). * This whole sutta occurs also Aïgutt.-Nik. Cat. 26. >/ #<[page 114]># %<114 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% sotena ovuyheyya\<*<1>*>/ piyaråpasàtaråpena,\<*<2>*>/ tam-enaü cak- khumà puriso\<*<3>*>/ tãre ñhito disvà evaü vadeyya: ki¤càpi kho tvaü ambho\<*<4>*>/ purisa\<*<5>*>/ nadiyà sotena ovuyhasi\<*<6>*>/ piyaråpasàtaråpena.\<*<7>*>/ Atthi cettha heññhà rahado\<*<8>*>/ saummi\<*<9>*>/ sàvañño sagaho sarakkhaso yaü tvaü ambho\<*<10>*>/ purisa pàpu- õitvà\<*<11>*>/ maraõaü\<*<12>*>/ và nigacchasi\<*<13>*>/ maraõamattaü và\<*<14>*>/ dukkhan-ti. Atha kho so bhikkhave puriso tassa puri- sassa saddaü sutvà hatthehi ca\<*<15>*>/ pàdehi ca pañisotaü vàyameyya.\<*<16>*>/ Upamà kho me\<*<17>*>/ ayaü\<*<17>*>/ bhikkhave katà atthassa vi¤¤àpanàya.\<*<18>*>/ Ayaü cettha\<*<19>*>/ attho: Nadiyà soto\<*<20>*>/ ti\<*<21>*>/ kho bhikkhave taõhàyetaü\<*<22>*>/ adhivacanaü; piyaråpasàtaråpan-ti\<*<23>*>/ kho bhikkhave channetaü ajjhatti- kànaü\<*<24>*>/ àyatanànaü adhivacanaü; heññhà rahado\<*<25>*>/ ti kho bhikkhave pa¤cannaü orambhàgiyànaü saüyojanànaü adhivacanaü; saummãti\<*<26>*>/ kho bhikkhave kodhåpàyàsas- setaü\<*<27>*>/ adhivacanaü; sàvañño ti kho bhikkhave pa¤can- netaü kàmaguõànaü adhivacanaü; sagaho sarakkhaso ti kho\<*<28>*>/ bhikkhave màtugàmassetaü adhivacanaü; pañisoto\<*<29>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 ohuhye, D.; ovuyha, P.; oruyha, B. Pa; guyhati, C. 2 piyaråpena s-, P. Pa. 3 påriso, P. 4 abbho, B. 5 pårisa, P. Pa. 6 ovuyhati, M.; vuyhasi, C.; ovuyha, D. E. 7 -sàtarupaümana, B.; -råpaüpana, C.; piyaråpena s-, P. Pa, E. D. 8 dahado, M. 9 saåmi, M.; caåmi, D. E. 10 abbho, B. 11 pàpuõetva, P. Pa.; rahadaü pàpuõetvà, E., with n D. 12 màr-, P. Pa. 13 nigacchati, C. 14 Om. B. 15 Om. D. E. 16 yàpeyya, C. 17 ayaü me, D. E. 18 vi¤¤àpanà, B. C. P.; -panàna, Pa. 19 ayaü ve cettha, C.; ayaü¤ceva, Pa; ayamevattha, D. E. 20 sotà, P. Pa. 21 Om. B. 22 taõhàya sotaü, D. E. 23 piyaråpaü s-, B. C. M. 24 adhijjhatt-, D. E. 25 dahado, M. 26 ummãti, D. E. Pa; saåmãti, M.; åmãti, D. E. 27 kodhåp-, E. Pa.; -up- the other MSS.; -pàyassetaü, D. E. 28 Om. B. C. D. E. Pa. 29 pañisoto, B. C. M. P. Pa; patisotà ti, D. E.; none of the MSS. has pañisotaü. >/ #<[page 115]># %< SUTTAý 11. 115>% ti kho bhikkhave nekkhammassetaü\<*<1>*>/ adhivacanaü; hat- thehi ca pàdehi ca vàyàmo ti kho bhikkhave viriyàram- bhassetaü adhivacanaü; cakkhumà puriso\<*<2>*>/ tãre ñhito ti\<*<2>*>/ kho bhikkhave Tathàgatassetaü adhivacanaü arahato sammàsambuddhassà-ti. Sahàpi\<*<3>*>/ dukkhena jaheyya kàme* yogakkhemaü àyati\<*<4>*>/ patthayàno\<*<5>*>/ | sammappajàno\<*<6>*>/ suvimuttacitto vimuttiyà phassaye\<*<7>*>/ tattha tattha || Sa vedagå våsitabrahmacariyo\<*<8>*>/ lokantagå pàragato\<*<9>*>/ ti vuccatãti\<*<10>*>/ ||10||* 110. ** (Cat.11) Carato\<*<11>*>/ ce\<*<12>*>/ pi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko\<*<13>*>/ và vihiüsàvitakko và; ta¤ce bhikkhave\<*<14>*>/ bhikkhu adhivàseti na-ppajahati\<*<15>*>/ na vinodeti na vyantikaroti\<*<16>*>/ na anabhàvaü\<*<17>*>/ gameti, caraü pi bhikkhave bhikkhu evaübhåto\<*<18>*>/ anàtàpã\<*<19>*>/ anot- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 nikkh-, B.; nekkhamass-, M. 2 p- tã- and ti om. C. 3 pahàsi, C. M.; the same wrong reading occurs also in A.; mahàsipi, B. 4 àyati, all MSS. 5 patthayamàno, P. Pa; patthamàno, C. 6 sammapaj-, P.; samapp-, Pa.; sampajàno, B. 7 passaye, B. P. 8 våsita-, M. P.; vusita-, B. C. Pa; vusitaü, E.; sitaü, D.; -càriyo, P. Pa. 9 pàraüg-, B. 10 vuccati, C. D. E.; P. Pa. have here the note vaggo. 11 For car- D. E. have always par- in this sutta. 12 ce only in M. 13 vy- in this and the following sutta only in D. E.; the other MSS. have by-. 14 Only in M. 15 na paj-, D. E. 16 vy- only in D. E.; the other MSS. have by-; M. has always byantiïkaroti. 17 Cp. anabhàvakata Aïgutt. III. 33. 18 evaü pi bhåto, C. 19 anàtàpã always in M.; the other MSS. have always -i. * Cp. Aïgutt.-Nik. Cat. 5, 2, and 3. ** This whole sutta occurs also Aïgutt.-Nik. Cat. 11. >/ #<[page 116]># %<116 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% tappã\<*<1>*>/ satataü samitaü kusãto hãnaviriyo ti vuccati. òhitassa ce\<*<2>*>/ pi\<*<3>*>/ bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavi- takko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và; ta¤ce bhikkhave\<*<4>*>/ bhikkhu adhivàseti na-ppajahati na vinodeti na vyantikaroti na anabhàvaü gameti, ñhito pi bhikkhave bhikkhu evaübhåto anàtàpã anottappã satataü samitaü kusãto hãnaviriyo ti vuccati. -- Nisinnassa ce pi\<*<3>*>/ bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và; ta¤ce bhikkhave\<*<4>*>/ bhikkhu adhivàseti na-ppajahati na vinodeti na vyantikaroti na anabhàvaü gameti, nisinno pi\<*<5>*>/ bhikkhave bhikkhu evaübhåto\<*<6>*>/ anà- tàpã anottappã satataü samitaü kusãto hãnaviriyo ti vuccati. -- Sayànassa\<*<7>*>/ ce pi bhikkhave bhikkhuno jàgarassa uppaj- jati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và; ta¤ce bhikkhave\<*<4>*>/ bhikkhu adhivàseti na-ppajahati na vino- deti na vyantikaroti na anabhàvaü gameti, sayàno pi bhik- khave bhikkhu jàgaro evaübhåto anàtàpã anottappã satataü samitaü kusãto hãnaviriyo ti vuccati.\<*<7>*>/ -- Carato ce\<*<8>*>/ pi bhik- khave bhikkhuno uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và; ta¤ce bhikkhave\<*<4>*>/ bhikkhu nàdhivà- seti\<*<9>*>/ pajahati vinodeti vyantikaroti anabhàvaü gameti, caraü pi bhikkhave bhikkhu evaübhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto\<*<10>*>/ ti vuccati. -- òhitassa ce pi\<*<11>*>/ bhikkhave bhikkhuno uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và; ta¤ce bhikkhave\<*<12>*>/ bhikkhu\<*<11>*>/ nàdhivàseti pajahati vinodeti vyantikaroti ana- bhàvaü gameti, ñhito\<*<13>*>/ pi bhikkhave bhikkhu\<*<14>*>/ evaübhåto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -ttappã always in M., and twice in C.; -i, B. C.; D. E. P. Pa. have always -ttàpi, in this and in the next sutta. 2 ce om. M. 3 pi om. C. 4 Only in M. 5 pi kho, D. E. 6 evaü pi bh-, C. 7 C. omits this piece (Sayànassa . . . vuccati). 8 ce only in M. 9 nàdhiv- always in M.; na adhiv-, B. C. D. E.; anadhiv-, P. Pa. 10 -ttho, C. 11 Om. C. 12 Om. D. E. P. Pa. 13 nisinno, C. 14 bhikkhu jàgaro evaübh-, C. >/ #<[page 117]># %< SUTTAý 11. 117>% àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto\<*<1>*>/ ti vuccati. -- Nisinnassa ce pi\<*<2>*>/ bhikkhave bhikkhuno uppaj- jati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và; ta¤ce bhikkhave\<*<3>*>/ bhikkhu nàdhivàseti pajahati vinodeti vyantikaroti anabhàvaü gameti, nisinno pi bhikkhave bhikkhu evaübhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àrad- dhaviriyo pahitatto\<*<1>*>/ ti vuccati. -- Sayànassa\<*<4>*>/ ce pi\<*<5>*>/ bhik- khave bhikkhuno jàgarassa\<*<5>*>/ uppajjati kàmavitakko và vyàpàdavitakko và vihiüsàvitakko và; ta¤ce\<*<6>*>/ bhikkhave\<*<7>*>/ bhikkhu nàdhivàseti pajahati vinodeti vyantikaroti ana- bhàvaü gameti, sayàno pi bhikkhave bhikkhu jàgaro evaü- bhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahi- tatto\<*<1>*>/ ti vuccatãti. Caraü và yadi và tiññhaü nisinno udavà sayaü |\<*<8>*>/ yo vitakkaü vitakketi pàpakaü gehanissitaü || kumaggaü\<*<9>*>/ pañipanno\<*<10>*>/ so mohaneyyesu mucchito | abhabbo tàdiso bhikkhu phuññhuü\<*<11>*>/ sambodhim-uttamaü || Yo caraü\<*<12>*>/ và yo\<*<13>*>/ tiññhaü và nisinno udavà sayaü | vitakkaü samayitvàna\<*<14>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -ttho, C. 2 Om. B. C. 3 Om. D. E. P. Pa. 4 yavekañi (sic !), C. 5 Om. C. 6 taü ce pi, B. 7 Only in M. 8 Cp. sutt. 86. 9 Kumbhagaü, D. E. 10 pati-, D. E. Pa. 11 phuññhuü, M.; phuññhaü, B. C. D. E. (pu-, D. E.); phuññha, P. Pa. 12 jaram, C. 13 ta, M.; om. Pa.; D. E. have: Yo paraü yadi và tiññhaü. 14 samayitvàna, D. E. M. (= vupasametvà, A.); samasitvàna, P. Pa; sammasitvàna, B. C. >/ #<[page 118]># %<118 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% vitakkopasame\<*<1>*>/ rato | bhabbo\<*<2>*>/ so\<*<2>*>/ tàdiso bhikkhu phuññhuü\<*<3>*>/ sambodhim-uttaman-ti ||11|| 111. * (Cat.12) Sampanna sãlà bhikkhave viharatha, sampannapàtimokkha\<*<4>*>/ pàtimokkhàsaüvarasaüvutà\<*<4>*>/ viharatha, àcàragocarasampannà\<*<5>*>/ anumattesu vajjesu bhayadassàvã,\<*<6>*>/ samàdàya sikkhatha\<*<7>*>/ sikkhàpadesu. -- Sampannasãlànaü bhikkhave viharataü, sampannapàti- mokkhànaü\<*<8>*>/ pàtimokkhasaüvarasaüvutànaü\<*<8>*>/ vihà- rataü, àcàragocarasampannànaü\<*<9>*>/ anumattesu vajjesu bhayadassàvãnaü\<*<10>*>/ samàdàya sikkhataü\<*<11>*>/ sikkhàpadesu ki¤cassa\<*<12>*>/ bhikkhave uttari\<*<13>*>/ karaõãyaü? -- Carato\<*<14>*>/ ce pi\<*<15>*>/ bhikkhave bhikkhuno abhijjhà vigatà hoti, vyàpàdo vigato hoti, thãnamiddhaü vigataü hoti, ud- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -opassame, P. Pa.; -åpasame, D. E. 2 samo so, D. E. 3 phuññhuü, M.; the other MSS. have phuññhaü (pu-, D. E.); cp. sutt. 34, 79, 80. 4 -pàñim-, C. D. M.; sampannapàtimokkhasaüvara-, B. C. M. P.; for the whole passage cp. sutt. 97; in Pa. the first and the second passage are confusedly contracter into one. 5 Pa. repeats bhikkhave after àcàra-. 6 -vi, B. C. P.; -vino, D. E. 7 -tha only M.; -ta, D.; -ti, B. C. E. P. Pa; samàdàya sikkhati sikkhàpadesu was a current formula (see sutt. 97, and Aïgutt. Index s. v. sikkhàpada), hence sikkhati often in the wrong place, as also below. 8 -pàñim-, D. E.; sampannapàtimokkhànaü saüvara-, B. C.; sampannapàtimokkhasaüvara-, P. M. 9 B. C. repeat bhikkhave after àcàra-. 10 -vãnaü only M.; -vinaü, D. E. P.; -vi, B. C. 11 sikkhati, B. C. P. 12 ki¤cissa, D. E.; kicassa, B.; kissa, M. 13 Without ü in all MSS. 14 par-, D. E., as in sutt. 110. 15 ce pi, M.; only ce, D. E. P. Pa.; only pi, B. C.; cp. sutt. 110. ----------------------------------- * The whole sutta occurs also Aïgutt.-Nik. Cat. 12. >/ #<[page 119]># %< SUTTAý 12. 119>% dhaccakukkuccaü vigataü hoti, vicikicchà pahãnà hoti, àraddhaü hoti viriyaü asallãnaü, upaññhità sati asaü- muññhà,\<*<1>*>/ passaddho\<*<2>*>/ kàyo asàraddho,\<*<3>*>/ samàhitaü cittaü ekaggaü,\<*<4>*>/ caraü\<*<5>*>/ pi bhikkhave bhikkhu evaübhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto\<*<6>*>/ ti\<*<6>*>/ vuccati. -- òhitassa ce pi\<*<7>*>/ bhikkhave bhikkhuno abhijjhà\<*<8>*>/ vigatà hoti, vyàpàdo vigato\<*<9>*>/ hoti,\<*<9>*>/ thãnamiddhaü vigataü\<*<10>*>/ hoti,\<*<10>*>/ uddhaccakukkuccaü vigataü\<*<11>*>/ hoti,\<*<11>*>/ vicikicchà pahãnà hoti, àraddhaü hoti viriyaü asallãnaü, upaññhità sati asaümuññhà,\<*<12>*>/ passaddho\<*<2>*>/ kàyo asàraddho,\<*<13>*>/ samà- hitaü cittaü ekaggaü, ñhito pi bhikkhave\<*<14>*>/ bhikkhu evaübhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto\<*<15>*>/ ti vuccati. -- Nisinnassa ce pi\<*<16>*>/ bhikkhave bhikkhuno abhijjhà vigatà hoti, vyàpàdo vigato\<*<9>*>/ hoti,\<*<9>*>/ thãnamiddhaü vigataü\<*<17>*>/ hoti,\<*<17>*>/ uddhaccakukkuccaü vigataü\<*<11>*>/ hoti,\<*<11>*>/ vicikicchà pahãnà hoti, àraddhaü hoti viriyaü asallãnaü, upaññhità sati\<*<18>*>/ asaümuññhà,\<*<19>*>/ passaddho kàyo asàraddho, samàhitaü cittaü ekaggaü, nisinno pi\<*<20>*>/ bhikkhave bhikkhu evaübhåto àtàpã\<*<21>*>/ ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto ti vuccati. -- Sayànassa\<*<22>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 For asaümuññhà cp. sammussanatà, Puggalapa¤¤atti II. 8, and asaümussanatà, Dhammasaïgaõi 14, etc.; appamuññhà, D. E., see Sumaïgala-Vilàsinã I. p. 113, J. P. T. S., 1884, p. 94. 2 -ddha, C. 3 assàr-, C. 4 etadaggaü, D. E.; B. C. repeat cittaü after ekaggaü. 5 carampi, B. C. D. E.; par-, D. E. 6 ti, om. B.; -tthe tãti, C. 7 D. E. Pa. omit ce; B. C. omit ce pi. 8 avijjà, D. E. 9 ||pa||, M. 10 Om. B. C. M. P. Pa.; (||pe||, C.; ||pa||, B.). 11 Om. in all MSS. 12 asaüpuññha, P.; asaüpamuññhà, Pa.; appammuññhà, D.; apamm-, E. 13 àraddho, C. 14 Om. Pa. 15 -ttho, C. 16 B. C. Pa. only ce. 17 Om. in all MSS. (||pe||, C.; ||pa||, B.). 18 upaññhitassati, C. 19 appamuññhà, D. E. 20 Om. B. C. D. 21 Om. D. E. 22 sayanassa, B. C. >/ #<[page 120]># %<120 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% ce pi\<*<1>*>/ bhikkhave bhikkhuno jàgarassa abhijjhà vigatà hoti, vyàpàdo vigato\<*<2>*>/ hoti,\<*<2>*>/ thãnamiddhaü vigataü\<*<3>*>/ hoti,\<*<3>*>/ uddhaccakukkuccaü vigataü\<*<4>*>/ hoti,\<*<4>*>/ vicikicchà pahãnà\<*<5>*>/ hoti,\<*<5>*>/ àraddhaü hoti\<*<6>*>/ viriyaü asallãnaü, upaññhità sati asaümuññhà,\<*<7>*>/ passaddho kàyo asàraddho, samàhitaü cittaü ekaggaü, sayàno pi bhikkhave bhikkhu jàgaro evaübhåto àtàpã ottappã satataü samitaü àraddhaviriyo pahitatto ti vuccatãti. Yataü\<*<8>*>/ care\<*<9>*>/ yataü\<*<10>*>/ tiññhe\<*<11>*>/ yataü\<*<10>*>/ acche\<*<12>*>/ yataü\<*<10>*>/ saye | yataü\<*<8>*>/ sammi¤jaye\<*<13>*>/ bhikkhu yatam-enaü\<*<14>*>/ pasàraye\<*<15>*>/ || Uddhaü tiriyaü apàcãnaü\<*<16>*>/ yàvatà jagato\<*<17>*>/ gati\<*<17>*>/ | samavekkhità va\<*<18>*>/ dhammànaü khandhànaü udayabbayaü\<*<19>*>/ || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 C. Pa. have only ce; D. E. omit ce pi. 2 ||pa||, M. 3 Om. in all MSS.(||pe||, C.; ||pa||, B.). 4 Om. in all MSS. 5 Om. M. 6 Om. C. 7 apammuññho, D. E. 8 sataü, B. C. 9 pare, D. E. 10 sataü, B. 11 diññhe, C. 12 ajjhe, B. 13 sami¤jaye, M.; -àye, D. E.; sami¤caye, B. P.; sammi¤jeyya, C.; cp. Sumaïgala-Vilàsinã I. p. 196. 14 yataümenaü, D. E.; -ümena, P. Pa.; sat-, B. 15 passàr-, P. Pa. 16 apàcãnaü by conjecture (= heññhà, A.); apàcinaü, P. Pa.; apàcini, B.; -nã, C.; apàminaü, D. E.; apàci, M. 17 jagato, P.; jàgato, Pa.; jagatà, D. E.; jaràto, B. C.; gatã, D. E.; yàvatà ca lokagati, M. 18 va, D. E.; the other MSS. have ca; sammapekkhità cammànaü, C. 19 -vyayaü, D. E. >/ #<[page 121]># %< SUTTAý 13. 121>% Evaü vihàrim\<*<1>*>/-àtàpiü\<*<2>*>/ santavuttim\<*<3>*>/-anuddhataü | cetosamathasàmãciü\<*<4>*>/ sikkhamànaü sadà sataü\<*<5>*>/ | satataü\<*<6>*>/ pahitatto ti\<*<7>*>/ àhu bhikkhuü\<*<8>*>/ tathàvidhan\<*<9>*>/-ti ||12|| 112. \<*<10>*>/ (Cat.13) Vuttaü\<*<12>*>/ hetaü\<*<11>*>/ bhagavatà vuttam- arahatà ti me sutaü. Loko bhikkhave tathàgatena abhisambuddho, lokasmà tathàgato visa¤¤utto; lokasamu- dayo bhikkhave tathàgatena abhisambuddho, lokasamu- dayo tathàgatassa pahãno; lokanirodho bhikkhave tathà- gatena abhisambuddho, lokanirodho tathàgatassa sacchi- kato; lokanirodhagàminã pañipadà bhikkhave tathàgatena abhisambuddhà,\<*<12>*>/ lokanirodhagàminã pañipadà tathàgatassa bhàvità. Yaü\<*<13>*>/ bhikkhave sadevakassa lokassa\<*<5>*>/ samàra- kassa sabrahmakassa sassamaõabràhmaõiyà\<*<14>*>/ pajàya sade- vamanussàya diññhaü sutaü mutaü vi¤¤àtaü pattaü\<*<5>*>/ pariyesitaü anuvicaritaü manasà, yasmà\<*<6>*>/ taü\<*<6>*>/ tath- àgatena abhisambuddhaü, tasmà tathàgato ti vuccati. Ya¤ca bhikkhave rattiü tathàgato anuttaraü sammà- sambodhiü abhisambujjhati, ya¤ca rattiü anupàdisesàya nibbànadhàtuyà parinibbàyati, yaü etasmiü antare bhàsati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 -im, M.; -i, B. C. D. E. Pa.; vihàrati, P. 2 All MSS. omit the ü. 3 santi-, D. E.; -vuttim, M.; -iü, D. E.; -i, P. Pa.; -vuddhi, B. C. 4 -samata-, C.; -ic-, B. M. P. Pa.; -ü, only in M. 5 Om. Pa. 6 Om. D. E. 7 pihitatto pi, D. E. 8 -u, B. C. 9 -vidan-ti, D. E. 10 The whole sutta occurs Aïgutt.-Nik. (ed. Morris) Cat.- Nip. 23. 11 Vutta¤hetaü, B. P. Pa.; -ü cetaü, C. 12 -buddhà only M., the other MSS. and Morris in the Aïgutt.-Nik. l. c. have -buddho. 13 yaü hi, P; hi, without yaü, Pa. 14 sasamaõa-, B. M. P.; -brahm-, B. P. Pa. >/ #<[page 122]># %<122 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO,>% lapati niddisati,\<*<1>*>/ sabban-taü tatheva hoti, no a¤¤athà, tasmà tathàgato ti vuccati. Yathàvàdã bhikkhave tathà- gato tathàkàrã yathàkàrã tathàgato\<*<2>*>/ tathàvàdã,\<*<3>*>/ iti yathà- vàdã tathàkàrã, yathàkàrã tathàvàdã, tasmà\<*<2>*>/ tathàgato ti vuccati. Sadevake bhikkhave loke samàrake sabrahmake sassamaõabràhmaõiyà\<*<4>*>/ pajàya sadevamanussàya tathà- gato abhibhå anabhibhåto a¤¤adatthudaso vasavattã, tasmà tathàgato ti vuccatãti.\<*<5>*>/ Etam-atthaü bhagavà avoca, tatthetaü iti vuccati: Sabbalokaü abhi¤¤àya sabbaloke yathàtathaü\<*<6>*>/ | sabbalokavisaüyutto\<*<7>*>/ sabbaloke {anåpayo}\<*<8>*>/ || Sabbe\<*<9>*>/ sabbàbhibhå dhãro sabbaganthappamocano\<*<10>*>/ | phuññhassa paramà santi\<*<11>*>/ nibbànaü akutobhayaü || \<-------------------------------------------------------------------------- 1 niddissati, B.; nadissati, D. E. 2 Om. D. E. 3 yathàv-, P. Pa. (Pa. omits the three preceding words). 4 sasamaõa-, B. P. M.; samaõa, without sa, C.; -brahm-, B. P. Pa. 5 vuccati, without ti, C. D. E. 6 yathàtathaü, M. A.; the other MSS. have tathàgato, -taü, P. 7 -loke, C. D. E. Pa.; hi saüyutto, C. 8 anåpamo (skr. anupama), C. D. E., anup-, B., cp. the last gàthà; anupayo, M. P.; anåpayo, Morris l. c. (I doubt the existence of such a word). A. points to another reading (anåbhayo?): anusayo ti (sic !) sabbasmiü loke sammàdiññhi taõhàdiññhi usayehi anusayo (sic !) tehi ubhayehi virahito. 9 sabba, C.; sate, D. E.; Morris l. c. gives Sa ve. 10 -gandha-, B. C. D. E. P.; -õñh-, Pa.; -pam-, D. E. M.; -bbam-, C. 11 paramo, D. E.; paramaü santiü, M.; A. has: phuññhassà-ti phuññhà assa karaõatthe . . . phuññhà anenà-ti attho (the MS. has always pu-, and asa for assa). >/ #<[page 123]># %< SUTTAý 13. 123>% Esa khãõàsavo buddho anãgho\<*<1>*>/ chinnasaüsayo | sabbakammakkhayaü patto vimutto upadhisaïkhaye || Esa so bhagavà buddho esa sãho anuttaro | sadevakassa lokassa brahmacakkaü\<*<2>*>/ pavattayi || Iti devà\<*<3>*>/ manussà ca ye buddhaü saraõaü gatà | saügamma\<*<4>*>/ taü\<*<4>*>/ namassanti mahantaü vãtasàradaü || Danto damayataü\<*<5>*>/ seññho\<*<5>*>/ santo samayataü isi\<*<6>*>/ | mutto mocayataü aggo tiõõo tàrayataü varo || Iti hetaü namassanti mahantaü vãtasàradaü | sadevakasmiü lokasmiü natthi te\<*<7>*>/ pañipuggalo ti || Ayam-pi attho vutto bhagavatà iti me sutan-ti ||13|| Catukkanipàtaü niññhitaü.\<*<8>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 anigo, C. 2 brahmaü c-, B. 3 deva-, B. C., and Morris l. c. 4 tathàgataü, D. E. 5 dammayataü seññhaü, B. 6 iti, B. 7 va taü, P.; ñhitaü, Pa. 8 Only in M. >/ #<[page 124]># %<124 ITIVUTTAKAý, CATUKKANIPâTO.>% Tass\<*<1>*>/-uddànaü\<*<2>*>/: Bràhmaõà\<*<3>*>/ (100) cattàri (101) jànaü\<*<4>*>/ (102) samaõa (103) sãlà\<*<5>*>/ (104) taõhà (105) brahmà (106) | bahåpakàrà\<*<6>*>/ (107) kuhanà\<*<7>*>/ (108) purisà (109) caraü\<*<8>*>/ (110) sampanna (111) lokena (112) tedasà-ti\<*<9>*>/ || Itivuttake dvàdasàdhikasataü suttan-ti\<*<10>*>/. Itivuttakaü niññhitaü\<*<11>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Only in M. 2 udànaü, M. P. Pa. 3 -a, C.; brahmaõa, B. M. P. Pa. (I take bràhmaõà as ablative: After br.) 4 jànaü, M.; jinà, B. P. Pa.; jinà samaõa, C.; parijanà, D. E. 5 sãla, P. Pa. 6 By conjecture; bahukàrà, M.; bahutarà, B. C. P. Pa.; -tatarà, D. E. 7 -na, D.; -õa, E.; kuhakà, P.; kuha, M. 8 By conjecture; cara, M.; ca, B. C. P. Pa.; va, D. E. 9 terasà-ti, M. 10 dvà, om. D. E.; -dhikaü satasutt-, B. C.-- instead of this line M. has the following verses: Sattavis-ekanipàtaü dukkaü bàvãsasuttasaïgahitaü | samapa¤¤àsam-atha tikaü terasa catuka¤ca iti yam-idaü|| Dvidasuttarasutta sate saïgàyitvà samàdahiüsu purà | arahanto cirañhitiyà tam-àhu nàmena Itivuttan-ti|| 11 Itivuttakapàëi niññhità, C. M.>/