Input by the Sri Lanka Tripitaka Project [CPD Classification 2.5.14] [PTS Vol Bu - ] [\z Bv /] [\f I /] [PTS Page 001] [\q 1/] [BJT Vol Bu - ] [\z Bv /] [\w I /] [BJT Page 002] [\x 2/] Suttantapiñake khuddakanikàye Buddhavaüsapàëi ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Classical Sanskrit Extended ³ ³ (CSX) encoding: ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 224 ³ ³ long A â 226 ³ ³ long i ã 227 ³ ³ long I ä 228 ³ ³ long u å 229 ³ ³ long U æ 230 ³ ³ vocalic r ç 231 ³ ³ vocalic R è 232 ³ ³ long vocalic r é 233 ³ ³ vocalic l ë 235 ³ ³ long vocalic l í 237 ³ ³ velar n ï 239 ³ ³ velar N ð 240 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t ñ 241 ³ ³ retroflex T ò 242 ³ ³ retroflex d ó 243 ³ ³ retroflex D ô 244 ³ ³ retroflex n õ 245 ³ ³ retroflex N ö 246 ³ ³ palatal s ÷ 247 ³ ³ palatal S ø 248 ³ ³ retroflex s ù 249 ³ ³ retroflex S ú 250 ³ ³ anusvara ü 252 ³ ³ anusvara (overdot) § 167 ³ ³ capital anusvara ý 253 ³ ³ visarga þ 254 ³ ³ (capital visarga 255) ³ ³ ³ ³ Other characters of the CSX encoding table are ³ ³ not included. Accents have been dropped in order ³ ³ to facilitate word search. ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa Ratanacaïkamanakaõóo 1. Brahmà ca lokàdhipatã sahampati1 Kata¤jalã anadhivaraü ayàvatha Santãdha sattà apparajakkhajàtikà2 Desehi dhammaü anukampimaü pajaü. 2. Sampannavijjàcaraõassa tàdino Jutindharassantimadehadhàrino Tathàgatassappañipuggalassa Uppajji kàru¤¤atà sabbasatte. 3. Na hete jànanti sadevamànusà Buddho ayaü kãdisako naruttamo Iddhibalaü pa¤¤àbala¤ca kãdisaü buddhibalaü lokahitassa kãdisaü. 4. Na hete jànanti sadevamànusà Buddho ayaü ãdisako naruttamo Iddhibalaü pa¤¤àbala¤ca ãdisaü3 Buddhabalaü lokahitassa ãdisaü3 5. Handàhaü dassayissàmi - buddhabalaü anuttaraü4 Caïkamaü màpayissàmi - nahe ratanamaõóitaü5 1. Sahampatã, machasaü, sãmu, mavi 4. Buddhabalamanuttara - machasaü, mavi. 2. Sattàpparajakkhajàtikà - machasaü, mavi 5. Sabbaratanamaõóitaü - mavi 3. Edisaü - machasaü, mavi [BJT Page 4] [\x 4/] 6. Bhummà mahàràjikà tàvatiüsà Yàmà ca devà tusità ca nimmità Paranimmità yepi ca brahmakàyikà ânandità vipulamakaüsu ghosaü. [PTS Page 002] [\q 2/] 7. Obhàsità ca pañhavã sadevakà Puthå ca lokantarikà asaüvutà Tamo ca tibbo vihato tadà ahå Disvàna accherakaü pàñihãraü. 8. Sadevagandhabbamanussarakkhase âbhà uëàrà vipulà ajàyata Imasmiü loke parasmi¤cohayasmiü1 Adho'pi uddhaü tiriya¤ca vitthataü. 9. Sattuttamo anadhivaro vinàyako Satthà ahå devamanussapåjito Mahànubhàvo satapu¤¤alakkhaõo Dassesi accherakaü pàñihãraü 10. So yàcito devavarena cakkhumà Atthaü samekkhitva tadà naruttamo Caïkamaü tattha 2 màpayi lokanàyako Suniññhitaü sabbaratanànimmitaü. 11. Iddhi ca àdesana nusàsanã Tipàñihãre bhagavà vasã ahå Caïkamaü màpayi lokanàyako Suniññhitaü sabbaratananimmitaü. 12. Dasasahassã lokadhàtuyà sinerupabbatuttame Thambhe'va dassesi pañipàñiyà caïkame ratanàmaye 13. Dasasahassã atikkamma caïkamaü màpayã jino Sabbasovaõõamayà3 passe caïkame ratanàmaye 1. Parasmi¤cobhaye - mavi, cåhaye - syà 2. Tattha iti - machasaü natthi 3. Sabbasoõõamayà - machasaü [BJT Page 6] [\x 6/] 14. Tulàsaïghàñànuvaggà sovaõõaphalakatthatà Vedikà sabbasovaõõà1 dubhato passesu nimmità 15. Maõimuttà vàlukàkiõõà2nimmità ratanàmayà Obhàseti disà sabbà sataraüsã'va uggato. 16. Tasmiü caïkamane dhãro dvattiüsavaralakkhaõo Virocamàno sambuddho caïkame caïkamã jino. 17. Dibbaü mandàravaü pupphaü padumaü pàricchattakaü3 Caïkamane okiranti sabbe devà samàgatà. 18. Passanti taü devasaïghà dasasahassã pamodità Namassamànà nipatanti tuññhahaññhà pamodità. 19. Tàvatiüsà ca yàmà ca tusità cà'pi devatà Nimmànaratino devà ye devà vasavattino Udaggavittà sumanà passanti lokanàyakaü. 20. Sadevagandhabbamanussarakkhasà Nàgà supaõõà athavà'pi rakkhasà [PTS Page 003] [\q 3/] Passanti taü lokahitànukampakaü Nabhe'va accuggatacandamaõóalaü. 21. âbhassarà subhakiõõà Vehapphalà akaniññhà ca devatà Susuddha sukkavatthavasanà4 Tiññhanti pa¤jalãkatà. 22. Mu¤canti pupphaü pana 5 pa¤cavaõõikaü Mandàravaü candanavuõõamissitaü Bhamenti celàni ca ambare tadà Aho jino lokahitànukampako. 23. Tuvaü satthà ca ketu ca dhajo yåpo ca pàõinaü Paràyano patiññhà6 ca dãpo ca dipaduttamo7 1. Sabbà sovaõõa-sãmu 5. Supaphàni và-pu 2. Vàlikàkiõõà-machasaü, maci 6. Patiññho-sãmu 3. Pàrichatatakaü-machasaü 7. Dvãpaduttamo-machasaü, sãmu 4. Susuddhasukkavasanà-pu [BJT Page 8] [\x 8/] 24. Dasasahassãlokadhàtuyà devatàyo mahiddhikà Parivàretvà namassanti tuññhahaññhà pamodità. 25. Devatà devaka¤¤à ca pasantà tuññhamànasà Pa¤cavaõõikapupphehi påjayanti naràsabhaü. 26. Passanti taü devasaïghà pasannà tuññhamànasà Pa¤cavaõõikapupphehi påjayanti naràsabhaü. 27. Aho acchariyaü loke abbhutaü lomahaüsanaü Na medisaü bhåtapubbaü accheraü lomahaüsanaü. 28. Sakaü sakaü hi1 bhavane nisãditvàna devatà Hasanti tà2 mahàhasitaü disvànaccherakaü nabhe. 29. âkàsaññhà ca bhåmaññhà tiõapanthanivàsino3 Kata¤jalã namassanti tuññhahaññhàpamodità. 30. Ye'pi dãghàyukà nàgà pu¤¤avanto mahiddhikà Pamodità namassanti påjayanti naruttamaü. 31. Saïgãtiyo pavattenti ambare anila¤jase Cammanaddhàni vàdenti disvànaccherakaü nabhe. 32. Saïkhà ca paõavà ceva atho deõóimà4 bahå Antalikkhasmiü vajjenti 5 disvànaccherakaü nabhe. 33. Abbhuto vata no ajja uppajji lomahaüsano Dhuvaü atthasiddhiü 6 labhàma khaõo no pañipàdito. 34. Buddho'ti tesaü sutvàna pãti uppajji tàvade Buddho buddho'ti kathayantà tiññhanti pa¤jalã katà. 35. Hiükàraü sàdhukàra¤ca 7 ukkuññhiü sampasàdanaü 8 Pajà ca vividhà gagane vattenti 9 pa¤jalãkatà. 1. Sakasakamhi-machasaü sakaü sakamhi-sãmu. Mavi. 6. Dhuvamatthasiddhiü-machasaü 2. Hasanti-sãmu 7. Hiïkàrà, sàdhåkàrà ca-machasaü 3. Tiõapiññhanivàsano-sãmu 8. Ukkuññhisampahaüsanaü-machasaü 4. ôiõaóimà-machasaü 9. Ukkuññhisampahaüsanaü-machasaü 5. Vajjanti-machasaü [BJT Page 10] [\x 10/] 36. Gàyanti selenti ca vàdayanti ca Bhujàni poñhenti1 ca naccayanti ca Mu¤canti pupphaü pana pa¤cavaõõikaü Mandàravaü candanacuõõamissitaü. [PTS Page 004] [\q 4/] 37. Yathà tuyhaü mahàvãra pàdesu cakkalakkhaõaü Dhajavajirapatàkà2 vaóóhamànaïkusàcitaü 38. Råpe sãlasamàdhimhi pa¤¤àya ca asàdiso Vimuttiyà asamasamo dhammacakkappavattane 39. Dasanàgabalaü kàye tuyhaü pàkatikaü balaü Iddhibalena asamo dhammacakkappavattane. 40. Evaü sabbaguõopetaü sabbaïgasamupàgataü Mahàmuniü kàruõikaü lokanàthaü namassatha. 41. Abhivàdanaü thomana¤ca vandana¤ca pasaüsanaü Namassana¤ca påja¤ca sabbaü arahasã tuvaü. 42. Ye keci loke vandaneyyà Vandanaü arahanti ye Sabbaseññho mahàvãra Sadiso te na vijjati. 43. Sàriputto mahàpa¤¤o samàdhijjhànakovido Gijjhakåñe ñhitoyeva passati lokanàyakaü. 44. Suphullaü sàlaràjaü va 3 candaüva gagane yathà Majjhantike'va 4 suriyaü oloketi naràsabhaü 45. Jalantaü dãparukkhaü'va taruõasuriyaü'va 5 uggataü. Byàmappabhànura¤jitaü dhãraü passati nàyakaü. 46. Pa¤cannaü bhikkhusatànaü katakiccànatàdinaü Khãõàsavànaü vimalànaü khaõena sannipàtayi. 1. Pothenti-machasaü 4. Majjhanahikeva-machasaü 2. Pañàkà-machasaü 5. Såriyaü'va-machasaü 3. Suphullasàlaràjaüva-mavi. [BJT Page 12] [\x 12/] 47. Lokappasàdanaü1 nàma pàñibhãraü nidassayi Amhe'pi tattha gamissàma 2 vandissàma mayaü jinaü. 48. Etha sabbe samàgantvà pucchissàma mayaü jinaü. Kaïkhaü vinodayissàma passitvà lokanàyakaü. 49. Sàdhåti te pañissutvà nipakà saüvutindiyà Pattacãvaramàdàya taramànà upàgamuü3 50. Khãõàsavehi vimalehi dantehi uttame dame Sàriputto mahàpa¤¤o iddhiyà upasaïkami. 51. Tehi bhikkhåhi parivuto sàriputto mahàgaõã. Jalanto devo gagane'va 4 iddhiyà upasaïkamã. 52. Ukkàsita¤ca khipitaü5 ajjhupekkhitva 6 subbatà Sagàravà sappatissà sambuddhaü upasaïkamuü. 53. Upasaïkamitvà passanti sayambhuü lokanàyakaü Nabhe accuggataü dhãraü candaü'ca gagane yathà. 54. Jalantaü dãparukkhaü'va vijjuü'va7 gagane yathà Majjhantike'va suriyaü passanti lokanàyakaü. 55. Pa¤cabhikkhusatà sabbe passanti lokanàyakaü Rahadamiva vippasannaü salilaü suphulla padumaü yathà8 [PTS Page 005] [\q 5/] 56. A¤jaliü paggahetvàna tuññhahaññhà9 pamodità Namassamànà nipatanti satthuno cakkalakkhaõe. 57. Sàriputto mahàpa¤¤o koraõóasamasàdino Samàdhijjhànakusalo vandati10 lokanàyakaü. 1. Lokappasàdakaü-på 2. Gantvàna-machasaü 3. Måpàgamuü-mavi. 4. Laëanetà, devo'va gagane-machasaü 5. Khipita¤ca-syà 6 ajjhåpekkhiya-machasaü 7. Vijjåva-sãmu 8. Suphullaü padumaü yathà-machasaü, sãmu, pu. 9. Bhaññhatuññhà-mavi. 10. Vandate-machasaü. [BJT Page 14] [\x 14/] 58. Gajjità1 kàlamegho'va nãluppalasamasàdiso Iddhibalena 2 asamo moggallàno mahiddhiko. 59. Mahàkassapo'pi ca thero uttattakanakasantibho Dhutaguõe agganikkhitto thomito satthu vaõõito. 60. Dibbakkhånaü yo aggo anuruddho mahàgaõã ¥àtiseññho bhagavato avidåre'va tiññhati. 61. âpattianàpattiyà satekicchàya 3 kovido Vinaye agganikkhitto upàli satthu vaõõito. 62. Sukhumanipuõatthapañividdho kathikànaü pavaro gaõã Isi mantàniyà putto puõõo nàmà'ti vissuto. 63. Etesaü cittama¤¤àya opammakusalo muni Kaïkhacchedo mahàvãro kathesi attano guõaü. 64. Cattàro te asaïkheyyà koñi yesaü na ¤àyati Sattakàyo ca àkàso cakkavàëà ca nantakà Buddha¤àõaü appameyyaü na sakkà ete vijànituü. 65. Kiü etaü acchariyaü loke yaü me iddhivikubbanaü A¤¤e bahå acchariyà abbhutà lomahaüsanà. 66. Yadà'haü tusite kàye santusito nàmahaü tadà Dasasahassã samàgamma yàvanti pa¤jalã mamaü. 67. Kàlo'yaü te 4 mahàvãra uppajjamàtukucchiyaü Sadevakaü tàrayanto bujjhassu amataü padaü. 1. Gajjito-sãmu. 2. Iddhivisaye-mavi. 3. Satikicchàya-pu 4. Kàlo kho te-machasaü, kàlo deva-sãmu, kàlo te-pu. [BJT Page 16] [\x 16/] 68. Tusità kàyà cavitvàna yadà okkamã1 kucchiyaü Dasasahassãlokadhàtu kampittha dharaõã tadà. 69. Yadà'haü màtukucchito sampajàno'va nikkhamiü Sàdhukàraü pavattentã 2 dasasahassã pakampatha 3. 70. Okkanti 4 me samo natthi jàtito abhinikkhame Sambodhiyaü ahaü seññho dhammacakkappavattane. 71. Aho acchariyaü loke buddhànaü guõamahantatà Dasasahassãlokadhàtu chappakàraü pakampatha Obhàso ca mahà àsi accheraü lomahaüsanaü. 72. Bhagavà ca tamhi samaye lonajeññho naràsabho Sadevakaü dassayanto iddhiyà caïkamã jino. 73. Caïkame caïkakamanto'va kathesi lokanàyako Antarà na nivatteti catuhatthe caïkame yathà5. [PTS Page 006] [\q 6/] 74. Sàriputto mahàpa¤¤o samàdhijjhànakovido Pa¤¤àya pàramãppanno 6 pucchati lokanàyakaü. 75. Kãdiso te mahàvãra abhinãhàro naràsabha Kamhã kàle tayà dhira patthità bodhimuttamà. 76. Dànaü sãlaü ca nekkhammaü pa¤¤àviriyaü ca kãdisaü Khantisaccamadhiññhànaü mettupekkhà ca kãdisà. 1. Okkami-sãmu. 2. Pavattenti-machasaü. 3. Pakamapittha-mavi. 4. Okkantiü-machasaü 5. Tadà-sãmu. 6. Pàrappatto'pi, sãmu. [BJT Page 18] [\x 18/] 77. Dasapàramã tayà dhãra kãdisà1 lokanàyaka Kathaü upapàramã puõõà paramatthapàramã kathaü. 78. Tassa puññho viyàkàsi 2 karavãkamadhuraü giro3 Nibbàpayanto hadayaü hàsayanto sadevakaü. 79. Atãtabuddhànaü jinànaü desitaü Nikãëitaü4 buddhaparamparàgataü Pubbenivàsànugatàya buddhiyà Pakàsayã lokahitaü sadevake. 80. Pãtipàmojjajananaü sokasallavinodanaü Sabbasampattipañilàbhaü cittikatvà suõotha 5 me 81. Madanimmadanaü sokanudaü saüsàraparimocanaü6 Sabbadukkhakkhayaü maggaü sakkaccaü pañipajjathà'ti. Ratanacaïkamanakaõóo niññhito. 1. Kãdisi-machasaü. 2. Vyàkàyi-sãmu. 3. Karavikamadhuragiro-machasaü. 4. Nikãlitaü(machasaü). 5. Punàtha-machasaü, 6. Saüsàramochanaü-sãmu, saüsàrasamatikkamaü-pu. [BJT Page 20] [\x 20/] Sumedha kathà 1. Kappe ca satasahasse ca caturo ca asaïkhiye Amaraü nàma nagaraü dassaneyyaü manoramaü. 2. Dasahi saddehi avivittaü annapànasamàyutaü hatthisaddaü assasaddaü bherisaïkharathàni ca 1 Khàdatha pivatha ceva annapànena ghositaü. 3. Nagaraü sabbaïgasampannaü sabbakammamupàgataü Sattaratanasampannaü nànàjanasamàkulaü Samiddhaü devanagaraüva àvàsaü pu¤¤akamminaü. 4. Nagare amaravatiyà sumedho nàma bràhmaõo Anekakoñinicayo pahåtadhanadha¤¤avà. [PTS Page 007] [\q 7/] 5. Ajjhàyako mantadharo tiõõaü vedànapàragu Lakkhaõe itihàse ca sadhamme pàramiü gato. 6. Rahogato nisãditvà evaü cintesahaü tadà Dukkho punabbhavo nàma sarãrassa ca bhedanaü (Sammohamaraõaü dukkhaü jaràya abhimaddanaü. )* 7. Jàtidhammo jaràdhammo vyàdhidhammo ca'haü sadà Ajaraü amaraü khemaü pariyesissàmi nibbutiü. 8. Yannånimaü påtikàyaü nànà kuõapapåritaü Chaóóhayitvàna gaccheyyaü anapekho2 anatthiko. 9. Atthi hehiti so maggo na so sakkà na hetuye Pariyesissàmi taü maggaü bhavato parimuttiyà. 10. Yathà'pi dukkhe vijjante sukhaü nàma'pi vijjatã Evaü bhave vijjamàne vibhavo'pi icchitabbako. 1. Bherisaïkarathàna ca-asà * gàthaddhamidaü, sammohavinodaniyà, aññhakathàya, dissate. 2. Anepekkho-machasaü. [BJT Page 22] [\x 22/] 11. Yathà'pi uõhe vijjante aparaü vijjati sãtalaü Evaü tividhaggi vijjante nibbànaü icchitabbakaü. 12. Yathà'pi pàpe vijjante kalyàõampi vijjati Evameva jàti vijjante ajàtipicchitabbakà1 13. Yathà gåthagato puriso taëàkaü disvàna påritaü Na gavesati taü taëàkaü na doso taëàkassa so. 14. Evaü kilesamaladhovaü 2 vijjante amatantaëe Na gavesati taü taëàkaü na doso amatantaëe. 15. Yathà arãhi pariruddho vijjante gamanaüpathe3. Na palàyati so puriso na doso a¤jasassa so. 16. Evaü kilesapariruddho vijjamàne sive pathe Na gavesati taü maggaü na doso sivama¤jase. 17. Yatha'pi byàdhito puriso vijjamàne tikicchake Na tikicchàpeti taü vyàdhiü na so doso tikicchake. 18. Evaü kilesavyàdhãhi dukkhito paripãëito4. Na gavesati taü àcariyaü na so doso5 vinàyake. 19. Yathà'pi kuõapaü puriso kaõñhe baddhaü jigucchiya Movayitvàna gaccheyya sukhã serã sayaü vasã. 20. Tathe'vimaü påtikàyaü nànà kuõapasa¤cayaü6 Chaóóayitvàna 7 gaccheyyaü anapekho8 anatthiko. 21. Yathà uccàrañhànamhi 9 karãsaü naranàriyo Chaóóayitvàna 7 gacchanti anapekhà anatthikà. 1. Ajàtipicchitabbakaü-sãmu. 2. Kilesamaladhove-dha. A. Sãmu, kilesamaladhova-machasaü. 3. Gamane pathe-sãmu, asà. 4. Patipiëito-mavi. 5. Na doso so-sãmu, machasaü. 6. Nànà kuõapapåritaü-pu. 7. Chaóóhayitvà-sãmu. 8. Anapekkho-sãmu. Machasaü, asà. 9. Ussàsañhànamhi - pu [BJT Page 24] [\x 24/] 22. Evamevà'haü imaü kàyaü nànà kuõapapåritaü Chaóóayitvàna gacchissaü vaccaü katvà yathà kuñiü. 23. Yathà'pi jajjaraü nàvaü paluggaü udakagàhiniü1 Sàmã chaóóetva 2 gacchanti anapekhà anatthikà. [PTS Page 008] [\q 8/] 24. Evamevàhaü imaü kàyaü navacchiddaü dhuvassavaü Chaóóayitvàna gacchissaü chinnanàvaü'va sàmikà. 25. Yathà'pi puriso corehi gacchanto bhaõóamàdiya Bhaõóacchedahayaü disvà chaóóayitvàna gacchati. 26. Evamevamayaü kàyo mahàcorasamo viya Pahàyimaü gamissàmi kusalacchedanà bhayà. 27. Evà'haü cintayitvàna nekakoñisataü dhanaü Nàthànàthànaü datvàna himavantamupàgamiü. 28. Himavantassa avidåre 3 dhammako nàma pabbato Assamo sukato mayhaü paõõasàlà sumàpità. 29. Caïkamaü tattha màpesi pa¤cadosavivajjitaü Aññhaguõasamupetaü abhi¤¤àbalamàhariü. 30. Sàñakaü pajahiü tattha navadesamupàgataü Vàkacãraü nivàsesiü dvàdasaguõamupàgataü4 31. Aññhadosasamàkiõõaü pajahiü paõõasàlakaü Upàgamiü rukkhakamålaü guõedasahupàgataü5. 32. Vàpitaü ropitaü dha¤¤aü pajahiü niravasesato Anekaguõasampannaü pavattaphalamàdiyiü. 33. Tattha padhànaü6 padahiü nisajjaññhànacaïkame Abbhantaramhi sattàhe abhi¤¤àbalamapàpuõiü7 1. Paluggaü udagàhiniü-machasaü, paluggaü udakavàhiniü-sã. 2. Chaóóetvà-machasaü, mavi. 3. Himavanatasasàvidåre-machasaü. 4. Dvàdasaguõupàgataü-sãmu. 5. Guõe dasamupagataü-sãmu, guõehi dasahupàgataü-asà. 6. Tatthapapadhànaü-machasaü. 7. Abhi¤¤à balapàpuõiü-machasaü [BJT Page 26] [\x 26/] 34. Evaü me siddhippattassa vasãbhåtassa sàsane Dãpaïkaro nàma jino uppajji lokanàyako. 35. Uppajjante ca jàyante bujjhante dhammadesane Caturo nimitte nàddasaü jhànaratisamappito. 36. Paccantadesavisaye nimantetvà tathàgataü Tassa àgamanaü maggaü sodhenti tuññhamànasà. 37. Ahaü tena samayena nikkhamitvà sakassamà Dhunanto vàkacãràni gacchàmi ambare tadà. 38. Vedajàtaü janaü disvà tuññhahaññhaü pamoditaü Orohitvàna gaganà mànuse pucchiü tàvade. 39. Tuññhahaññho pamudito "vedajàto mahàjano Kassa sodhãyati maggo a¤jasaü vañumàyanaü. 40. Te me puññhà byàkariüsu1 buddho loke anuttaro Dãpaïkaro nàma jino uppajji lokanàyako. Tassa sodãyato maggo2 a¤jasaü vañumàyanaü. 41. Buddho'ti mama sutvàna pãti uppajji tàvade 'Buddho buddho'ti kathayanto somanassaü pavedayiü. 42. Tattha ñhatvà vicintesiü tuññho saüviggamànaso Idha bãjàni ropissaü khaõo ce mà upaccagà. [PTS Page 009] [\q 9/] 43. Yadi buddhassa sodhetha ekokàsaü dadàtha me Ahampi sodhayissàmi a¤jasaü vañumàyanaü. 44. Adaüsu te mamokàsaü sodhetuü a¤jasaü tadà 'Buddho buddho'ti cintento maggaü sodhemahaü tadà 1. Viyàkàsuü-sãmu, viyàkaüsuü-machasaü. 2. Sodhãyati patho-pu, sodhãyati maggo-sãmu, machasaü. [BJT Page 28] [\x 28/] 45. Aniññhite mamokàse dãpaïkaro mahàmuni Catåhi satasahassehi jaëabhi¤¤ehi tàdihi Khãõàsavehi vimalehi pañipajji a¤jasaü jino. 46. Paccuggamanà vattanti vajjanti bheriyo bahå Amodità narumarå sàdhukàraü pavattayuü. 47. Devà manusse passanti manussàpi ca devatà Ubho'pi te pa¤jalikà anuyanti tathàgataü. 48. Devà dibbehi turiyehi manussà mànusehi1 ca Ubho'pi te vajjayantà anuyanti tathàgataü. 49. Dibbaü mandàravaü pupphaü padumaü pàricchattakaü Diso disaü okiranti àkàsanabhagatà marå. 50. Campakaü salalaü nãpaü nàgapunnàgaketakaü Diso dasaü ukkhipanti bhåmitalagatà narà. 51. Kese mu¤citvahaü tattha vàkavãra¤ca cammakaü Kalale pattharitvàna avakujjo nipajjahaü. 52. Akkamitvàna maü buddho saha sissehi gacchatu Mà naü kalale akkamittho hitàya me bhavissati. 53. Pañhaviyaü2 nipannassa evaü me àsi cetaso Icchamàno ahaü ajja kilese jhàpaye mamaü 54. Kiü me a¤¤àtavesena dhammaü sacchikatenidha Sabba¤¤åtaü pàpuõitvà buddho hessaü sadevake. 55. Kiü me ekena tiõõena purisena thàmadassinà Sabba¤¤åtaü pàpuõitvà santàressaü sadevake. 56. Iminà me adhikàrena katena purisuttame Sabba¤¤utaü pàpuõitvà3 tàremi janataü bahu. 1. Mànusakehi-sãmu. 2. Pathaviyaü-machasaü, puthuviyà-pu. 3. Pàpuõàmi-mavi. [BJT Page 30] [\x 30/] 57. Sàsàrasotaü chinditvà viddhaüsetvà tayo bhave Dhammanàvaü samàruyha santàressaü sadevake. 58. Manussattaü liïgasampatti hetu satthàradassanaü Pabbajjàguõasampatti adhikàro ca chandatà Aññhadhammasamodhànà abhinãhàro samijjhati. 59. Dãpaïkaro lokavidå àhutãnaü pañiggaho Ussãsake maü ñhatvàna idaü vacanamabråvi. [PTS Page 010] [\q 10/] 60. Passatha imaü tàpasaü jañilaü uggatàpanaü Aparimeyye ito kappe buddho lokena bhavissati. 61. Ahu1 kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü* 62. Ajapàlarukkhamålasmiü nisãditvà tathàgato* Tattha pàyàsamaggayha 2 nera¤jaramupehiti 63. Nera¤jaràya tiramhi pàyàsaü àdàya 3 so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålaü hi ehitã. 64. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro4 Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 65. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 66. Anàsavà vãtaràgà5 santacittà samàhità Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà. 67. ânando nàmupaññhàko upaññhissati taü jinaü Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà. 68. Anàsavà vãtaràgà5 santacittà samàhità Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 1. Atha-sãmu. * Pàdadvayamidaü sãhaëakkhara muddita potthake na dissate. 2. Pàyasamaggayaha-sãmu, pasàsaü paggayaha-syà. 3. Pàyasaü adà-sãmu, pàyàsa-adi-machasaü, syà. 4. Naruttaro-sãmu, anuttaraü-syà. 5. Vãtamalà-sãmu. [BJT Page 32] [\x 32/] 69. Citto ca hatthàëavako aggà hessantåpaññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantupaññhikà. âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 70. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 71. Ukkuññhisaddaü vattenti1 apphoñenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 72. Yadimassa lonàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 73. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 74. Evameva mayaü sabbe yadimu¤càmimaü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 75. Dãpaïkaro lokavidå àhutãnaü pañiggaho Mama kammaü pakittetvà dakkhiõaü padamuddhari. 76. Ye tatthàsuü jinaputtà padakkhãõamakaüsu maü Devà manussà asurà ca abhivàdetvàna pakkamuü. 77. Dassanaü me atikkante sasaïghe lokanàyake Sayanà vuññhahitvàna pallaïkamàbhujiü tadà. 78. Sukhena sukhito homi pàmojjena pamodito Pãtiyà ca abhissanto pallaïkaü àbhujiü tadà. [PTS Page 011] [\q 11/] 79. Pallaïkena nisãditvà evaü cintesahaü tadà Vasãbhåto ahaü jhàne abhi¤¤àpàramiü gato. 80. Sahassiyamhi lokamhi isayo natthi me samà Asamo iddhidhammesu alabhiü ãdisaü sukhaü. 81. Pallaïkàbhåjena mayhaü dasasahassàdhivàsino Mahànàdaü pavattesuü dhuvaü buddho bhavissasi. 1. Ukakuñañhã sadadà - sãmu. [BJT Page 34] [\x 34/] 82. Yà pubbe bodhisattànaü pallaïkavaramàbhuü Nimittoni padissanti tàni ajja padãssare. 83. Sãtaü vyapagataü hoti uõha¤ca upasammati Tàni ajja padissanti dhåvaü buddho bhavissasi. 84. Dasasahassã lokadhàtu nissaddà hoti nirukulà Tàni ajja padissanti dhuvaü buddho bhavissasi. 85. Mahàvàtà na vàyanti na sandanti savantiyo Tàni ajja padissanti dhuvaü buddho bhavissasi. 86. Thalajà dakajà pupphà sabbe pupphanti tàvade Tepajja pupphità sabbe dhuvaü buddho bhavissasi. 87. Latà và yadi và rukkhà phalabhàrà honti tàvade tepajja phalità sabbe dhuvaü buddho bhavissasi. 88. âkàsaññhà ca bhummaññhà ratanà jotanni tàvade Tepajja ratanà jotanti dhuvaü buddho bhavissasi. 89. Mànusakà ca dibbà ca turiyà vajjanti tàvade Tepajjuho abhiravanti dhuvaü buddho bhavissasi. 90. Vicittapupphà gaganà abhivassanti tàvade Tepi ajja padissanti dhuvaü buddho bhavissasi. 91. Mahàsamuddo àbhujati dasasahassã pakampati Tepajjubho abhiravanti dhuvaü buddho bhavissasi. [BJT Page 36] [\x 36/] 92. Nirayesu dasasahassã1 aggã nibbanti tàvade Tepajja nibbutà aggã dhuvaü buddho bhavissasi. 93. Vimalo hoti suriyo sabbà2 dissanti tàrakà te'pi ajja padissanti dhuvaü buddho bhavissasi. 94. Anovaññhena udakaü mahiyà ubbhijji tàvade Tampajjubbhijjate mahiyà dhuvaü buddho bhavissasi. 95. Tàragaõà virocanti nakkhattà gaganamaõóale Visàkhà candimayuttà dhuvaü buddho bhavissasi. 96. Khãlàsayà darãsayà nikkhamanti sakàsayà Tepajja àsayà chuddhà dhuvaü buddho bhavissasi. 97. Na hoti arati sattànaü santuññhà honti tàvade. Tepajja sabbe santuññhà dhuvaü buddho bhavissasi. [PTS Page 012] [\q 12/] 98. Rogà tadupasammanti jigacchà ca vinassati Tàni ajja padissanti dhuvaü buddho bhavissasi. 99. Ràgo tadà tanu hoti doso moho vinassati Te' pajja vãgatà sabbe dhuvaü buddho bhavissasi. 100. Bhayaü tadà na bhavati ajjapetaü padissati Tena liïgena jànàma dhuvaü buddho bhavissasi. 101. Rajonuddhaüsati uddhaü ajjapetaü padissati Tena liïgena jànàma dhuvaü buddho bhavissasi. 102. Aniññhagandho pakkamati dibbagandhe pavàyati Sopajja vàyati gandho dhuvaü buddho bhavissasã. 1. Nirayepi dasasahasesa-machasaü, asà. Nirayesu dasasahassãsu-maci. 2. Sabbe-sãmu. [BJT Page 38] [\x 38/] 103. Sabbe devà padissanti ñhapayitvà aråpino Te'pajja sabbe dissanti dhuvaü buddho bhavissasi. 104. Yàvatà nirayà nàma sabbe dissanti tàvade Te'pajja sabbe dissanti dhuvaü buddho bhavissasi. 105. Kuóóà kacàñà selà ca na hontàvaraõà1 tadà âkàsabhåtà te' pajja dhuvaü buddho bhavissasi. 106. Cutã ca upapatti ca khaõe tasmiü na vijjati Tàni ajja padissanti dhuvaü buddho bhavissasi. 107. Daëhaü paggaõha viriyaü mà nivatti2 abhikkama Mahampetaü pajànàma dhuvaü buddho bhavissasãti. 108. Buddhassa vacanaü sutvà dasasahassãna cåbhayaü Tuññhahaññho3 pamudito evaü cintesahaü tadà. 109. Advejjhàvacanà buddhà amoghavacanà jinà vitathaü natthi buddhànaü dhuvaü buddho bhavàmahaü 110. Yathà khittaü nabhe leóóu dhuvaü patati bhåmiyaü Tathe'va buddhaseññhànaü vacanaü dhuvasassataü Vitathaü natthi buddhànaü dhuvaü buddho bhavàmahaü 111. Yathà'pi sabbasattànaü maraõaü dhuvayassataü Tathe'va buddhaseññhànaü vacanaü dhuvasassataü Vitathaü natthi buddhànaü dhuvaü buddho bhavàmahaü. 112. Yathà rattikkhaye patte suriyassuggamanaü dhuvaü Tathe'va buddhaseññhànaü vacanaü dhuvasassataü Vitathaü natthi buddhànaü dhuvaü buddho bhavàmahaü. 1. Bhonatàvaraõaü-sãmu. 2. Mà nivatta-machasaü. 3. Bhañañhatuñeñhà-sãmu. [BJT Page 40] [\x 40/] 113. Yathà nikkhantasayanassa sãhassa nadanaü dhuvaü Tatheva budadhaseññhànaü vacanaü dhuvasassataü Vitataü natthi buddhànaü dhuvaü buddho bhavàmahaü. [PTS Page 013] [\q 13/] 114. Yathà àpannasattànaü bhàramoronaü dhuvaü Tatheva buddhaseññhànaü vacanaü dhuvasassataü Vitathaü natthi buddhànaü dhuvaü buddho bhavàmahaü 115. Handa buddhakare dhamme vivinàmi ito cito Uddhaü adho dasadisà yàvatà dhammadhàtuyà, 116. Vicinanto tadà dakkhiü1 pañhamaü dànapàramiü Pubbakehi mahesãhi anuciõõaü mahàpathaü. 117. Imaü tvaü pañhamaü tàva daëhaü katvà samàdiya Dànapàramitaü gaccha yadi bodhiü pattumicchasi. 118. Yathà'pi kumbho sampuõõo yassa kassaci adhokato Vamate udakaü nissesaü na tattha parirakkhati 119. Tatheva yàcake disvà hãnamukkaññhamajjhime Dadàhi dànaü nissesaü kumbho viya adhokato 120. Na he te ettakàyeva buddhadhammà bhavissare A¤¤e'pi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà 121. Vicinanto tadàdakkhiü1 dutiyaü sãlapàramiü Pubbakehi mahesãhi asevitanisevitaü. 122. Imaü tvaü dutiyaü tàva daëhaü katvà samàdiya Sãlapàramitaü gaccha yadi bodhiü pattumicchasi. 123. Yathàpi camarã vàlaü2 kismãci 3 patilaggitaü upeti maraõaü tattha na vikopeti vàladhiü. 124. Tatheva tvaü catusu bhåmãsu sãlàni paripåraya Parirakkha sabbadà sãlaü camarã viya vàladhiü. 1. Tadàdakkhi-sãmu, machasaü. 2. Vàëaü-sãmu. 3. Kisami¤ci-machasaü. [BJT Page 42] [\x 42/] 125. Na hete ettakàyeva buddhadhammà bhavissare A¤¤e'pi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà 126. Vicinanto tadà dakkhiü tatiyaü nekkhammapàramiü. Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü. 127. Imaü tvaü tatiyaü tàva daëhaü katvà samàdiya Nekkhammapàrami1 gaccha yadi bodhiü pattumicchasi. 128. Yathà andughare puriso ciravuttho dukhaddito Ta tattha ràgaü abhijaneti muttiü yeva gavesati. 129. Tatheva tvaü sabbabhave passa andughare viya Nekkhammàbhimukho hohi bhavato parimuttiyà. 130. Na hete ettakàyeva, buddhadhammà bhavissare A¤¤e'pi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà. 131. Vicinanto tadà dakkhiü catutthaü pa¤¤àpàramiü Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü. 132. Imaü tvaü catutthaü tàva daëhaü katvà samàdiya Pa¤¤àpàramitaü2 gaccha yadi bodhiü pattumicchasi. 133. Yathà'pi 3 bhikkhu bhikkhanto hãnamukkaññhamajjhime Kulàni na vivajjento evaü labhati yàpanaü. [PTS Page 014] [\q 14/] 134. Tatheva tvaü sabbakàlaü paripucchanto budhaü janaü Pa¤¤àpàramitaü2 gantvà sambodhiü pàpuõissasi. 135. Na hete ettakàyeva buddhadhammà bhavissare A¤¤epi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà. 136. Vicinanto tadà dakkhiü pa¤camiü viriya pàramiü4 Pubbakehi mahesãhi àsavitanisevitaü. 1. Nekkhammapàramitaü-syà. Machasaü 2. Pa¤¤àya pàramiü-maci. 3. Yathàhi-maci. 4. Viriya pàramiü-machasaü. [BJT Page 44] [\x 44/] 137. Imaü tvaü pa¤camaü tàva daëhaü katvà samàdiya Viriya pàramitaü gaccha yadi bodhiü pattumicchasi. 138. Yathà'pi sãho migaràjà nisajjaññhànacaïkame Alãnaviriyo hoti paggahitamano tadà 139. Tatheva tvaü1 sabbabhave paggaõha viriyaü daëhaü Viriyapàramitaü gantvà sambodhiü pàpuõissasi. 140. Na hete ettakàyeva buddhadhammà bhavissare A¤¤e'pi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà. 141. Vicinanto tadà dakkhiü chaññhamaü khantipàramiü Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü. 142. Imaü tvaü chaññhamaü tàva daëhaü katvà samàdiya Tattha advejjhamanaso2 sambodhiü pàpuõissasi. 143. Yathà'pi pañhavã 3 nàma sucimpi asucimpi ca Sabbaü sahati nikkhepaü na karoti pañighaü dayaü4 144. Tathe'va tvampi sabbesaü sammànàvamànakkhamo5 Khantipàramitaü gantvà sambodhiü pàpuõissasi. 145. Na hete ettakàyeva buddhadhammà bhavissare A¤¤epi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà. 146. Vicinanto tadà dakkhiü sattamaü saccapàramiü Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü. 147. Imaü tvaü sattamaü tàva daëhaü katvà samàdiya Tattha advejjhavacano sambodhiü pàpuõissasi. 1. Tvamapi-sãmu. 2. Adevajjhamànaso-machasaü. 3. Pathavã-machasaü. 4. Tayà-pu. 5. Sammànanàvamànanakkhamo-maci sabbabhave sammànanacimàna kakhamo-pu. [BJT Page 46] [\x 46/] 148. Yathà'pi osadhã nàma tulàbhåtà sadevake Samaye utuvasse1 và nevokkamati 2 vãthito. 149. Tathe'va tvampi saccesu mà okkami hi 3 vãthito Saccapàramitaü gantvà sambodhiü pàpuõissasi. 150. Na hete ettakàyeva buddhadhammà bhavissare A¤¤e'pi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà. [PTS Page 015] [\q 15/] 151. Vicinanto tadà dakkhiü aññhamaü adhiññhànapàramiü Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü. 152. Imaü tvaü aññhamaü tàva daëhaü katvà samàdiya Tattha tvaü acalo hutvà sambodhiü pàpuõissasi. 153. Yathà'pi pabbato selo acalo suppatiññhito Na kampati bhusavàtehi sakaññhàne'va tiññhati. 154. Tathe'ca tvampi adhiññhàne sabbadà acalo bhava Adhiññhànapàramiü4 gantvà sambodhiü pàpuõissasi. 155. Na hete ettakàyeva buddhadhammà bhavissare A¤¤e'pi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà. 156. Vicinanto tadà dakkhiü navamaü mettàpàramiü pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü. 157. Imaü tvaü navamaü daëhaü katvà samàdiya Mettàya asamo hohi yadi bodhiü pattumicchasi. 158. Yathà'pi udakaü nàma kalyàõe pàpake jane Samaü pharati sãtena pavàheti rajomalaü. 5 1. Utuvaññe-pu. 2. Na vokkamati-sãmu, machasaü, syà, na okkamati-asà. 3. Nàtikkama hi-sãmu, mà vokkama hi-machasaü, mà vokkami hi-maci. Mà vokkamasi-syà 4. Adhiññhàna pàramitaü-sãmu, machasaü. 5. Rajaü malaü-pu. [BJT Page 48] [\x 48/] 159. Tathe'va tvampi hitàhite7 samaü mettàya bhàvaya Mettàpàramitaü gantvà sambodhiü pàpuõissasi. 160. Na hete ettakàyeva buddhadhammà bhavissare A¤¤e'pi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà. 161. Vicinanto tadà dakkhiü dasamaü upekkhàpàramiü. Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü. 162. Imaü tvà asamaü tàva daëhaü katvà samàdiya Tulàbhåto daëho hutvà sambodhiü pàpuõissasi. 163. Yathà'pi pañhavã 2 nàma nikkhittaü asuciü suciü Upekkhati ubhopete kopànunayavajjità. 164. Tathe'va tvampi sukhadukkhe tulàbhåto sadà bhava Upekkhàpàramiü gantvà sambodhiü pàpuõissasi. 165. Ettakàye'va te loke ye dhammà bodhipàcanà Tatuddhaü natthi a¤¤atra daëhaü tattha patiññhaha. 166. Ime dhamme sammasato sabhàvasarasalakkhaõà. 3 Dhammatejena vasudhà dasasahassã pakampatha. 167. Calati ravati pañhavã 4 ucchuyantaü va pãëitaü5 Telayante yathà cakkaü evaü kampati medinã. 168. Yàvatà parisà6 àsã buddhassa parivesane Pavedhamànà sà tattha mucchità seti bhåmiyaü. 169. Ghañànekasahassàni kumbhãna¤ca satà bahå Sa¤cuõõà mathità tattha a¤¤ama¤¤aü paghaññità. 7 [PTS Page 016] [\q 16/] 170. Ubbiggà tasità bhãtà bhantà byàdhitamànasà Mahàjanà samàgamma dãpaïkaramupàgamuü. 1. Tvaü hitàhite-syà-machasaü, tvaü ahitahite-sãmu, maci. 2. Pathavimachasaü. 3. Sabhàva sarasalakkhaõe-syà, machasaü, maci. 4. Calatã ravatã pathavã-machasaü, calatã ravatã puthåvã, - maci. 5. Guëayantaüva pãëitaü-pu, 6. Sà tadà parisà-pu 7. A¤¤ama¤¤apaghaññità-asà. [BJT Page 50] [\x 50/] 171. Kiü bhavissati lokassa kalyàõamatha pàpakaü Sabbo upadduto loko taü vinodehi cakkhåma. 172. Tesaü tadà sa¤¤apesi dãpaïkaro mahàmuni Vissatthà hotha mà bhàtha1 imasmiü pañhavikampane. 173. Yamahaü ajja byàkàsiü buddho loke bhavissati Eso sammasati dhammaü pubbakaü jinasevitaü 174. Tassa sammasato dhammaü buddhabhåmiü asesato Tenà'yaü kampità pañhavã 2 dasasahassã sadevake. 175. Buddhassa vacanaü sutvà mano nibbàyi tàvade Sabbe maü upasaïkamma punàpi abhivàdayuü3 176. Samàdiyitvà buddhaguõaü daëhaü katvàna mànasaü Dãpaïkaraü namassitvà àsanà uññhahiü tadà. 177. Dibbaü màsusataü pupphaü devà mànusakà ubho Samokiranti pupphehi vuññhàhantassa àsanà. 178. Vedayanti ca te sotthiü devà mànusakà. Ubho Mahantaü patthitaü tuyhaü taü labhassu yathicchitaü. 179. Sabbãtiyo vivajjantu soko rogo4 vinassatu Mà te bhavatthavantaràyo5 phusa khippaü bodhimuttamaü. 180. Yathà'pi samaye patte pupphanti pupphino dumà Tatheva tvaü buddhavãra buddha¤àõena pupphasi. 181. Yathà ye keci sambuddhà pårayuü dasapàramã Tatheva tvaü mahàvãra påraya dasapàramã. 1. Haïgatha-machasaü. 2. Pathavã-machasaü, puthuvã-sãmu. 3. Punapi maü abhivandisuü-sãmu, maci, punàpi abhivandisuü-machasaü, syà. 4. Sabbarogo-sãmu. 5. Bhavanatvantaràyà-machasaü. [BJT Page 52] [\x 52/] 182. Yathà ye keci sambuddhà bodhimaõóamhi bujjhare Tatheva tvaü mahàvãra bujjhassu jinabodhiyaü. 183. Yathà ye keci sambuddhà dhammacakkaü pavattayuü Tatheva tvaü mahàvãra dhammacakkaü pavattaya. 184. Puõõamàse yathà cando parisuddho virocati Tatheva tvaü puõõamano viroca dasasahassiyaü. 185. Ràhumutto yathà suriyo tàpena abhirocati1 Tatheva lokà mu¤citvà viroca siriyà tuvaü. 186. Yathà yà kàci nadiyo osaranti mahodadhiü Evaü sadevakà lokà osarantu 2 tavantike. 187. Tehi thutappasattho3 so dasadhamme samàdiya Te dhamme paripårento pavanaü pàvisã 4 tadàti. Sumedhakathà niññhità 1. Atirocati-machasaü. 2. Osaranti-sãmu. 3. Thutippasattho-sãmu. 4. Pàvisã-machasaü. [BJT Page 54] [\x 54/] 1. Dãpaïkara buddhavaüso [PTS Page 017] [\q 17/] 1. Tadà te bhojayitvàna sasaïghaü lokanàyakaü Upaga¤chuü saraõaü tassa 1 dãpaïkarassa satthuno. 2. Saraõàgamane ka¤ci niveseti 2 tathàgato Ka¤cã pa¤casu sãlesu sãle dasavidhe paraü 3. Kassaci deti sàma¤¤aü caturo phalamuttame Kassaci asame dhamme deti so pañisambhidà. 4. Kassaci varasamàpattiyo aññha deti naràsabho Tisso kassaci vijjàyo chaëabhi¤¤à pavecchati. 5. Tena yogena janakàyaü ovadi so mahàmuni Tena vitthàrikaü àsi lokanàthassa sàsanaü 6. Mahàhanåsahakkhandho3 dãpaïkarasanàmako4. Bahå jane tàrayati parimoceti duggatiü. 7. Bodhaneyyaü janaü disvà satasahassepi yojane Khaõena upagantvàna bodheti taü mahàmuni. 8. Pañhamàbhisamaye buddho koñisatamabodhayi Dutiyàbhisamaye nàtho navutikoñimabodhayã. 9. Yadà ca devabhavanamhi buddho dhammamadesayi Navutikoñisahassànaü tatiyàbhisamayo ahu. 10. Sannipàtà tayo àsuü dãpaïkarassa satthuno Koñisatasahassànaü pañhamo àsi samàgamo. 1. Tattha-pu 2. Nivesesi-machasaü, nivàsesi-sãmu. 3. Mahàhanu usabhakkhandho-mavi 4. Dãpaïkarassa nàmako-machasaü. [BJT Page 56] [\x 56/] 11. Puna nàradakåñamhi pavivekagate jine Khãõàsavà vãtamanà samiüsu satakoñiyo. 12. Yamhã kàle mahàvãro sudassanasiluccaye Navutikoñisahassehi pavàresi1 mahàmuni. 13. (Ahaü tena samayena jañilo uggatàpano Antalikkhamhi caraõe pa¤càbhi¤¤àsu pàragå. *) 14. Dasavãsasahassànaü dhammàbhisamayo ahu Ekadvinnaü abhãsamayà gaõanàto asaïkhiyà. 15. Vitthàrikaü bàhuja¤¤aü iddhaü phãtaü ahå tadà Dãpaïkarassa bhagavato sàsanaü suvisodhitaü. 16. Cattàrisatasahassàni chaëabhi¤¤à mahiddhikà Dãpaïkaraü lokaviduü parivàrenti sabbadà. 17. Ye keci tena samayena jananti mànusaü bhavaü Appattamànasà sekhà garahità va 2 bhavanti te. 18. Supupphitaü pàvacanaü arahantehi tàdihi Khãõàsavehi vimalehi upasobhati sabbadà3 19. Nagaraü rammavatã nàma sudevo nàma khattiyo Sumedhà nàma jànikà dãpaïkarassa satthuno. [PTS Page 018] [\q 18/] 20. Dasavassasahassàni agàramajjhaso4 vasã Haüsà ko¤cà mayårà ca tayo pàsàdamuttamà. 21. Tãõi satasahàni nàriyo samalaïkatà Padumà nàma sà nàrã usabhakkhandho nàma atrajo. 22. Nimitte caturo disvà hatthiyànena nikkhami Anånadasamàsàni padhànaü padahi jino. 1. Parivàresi-sãmu. 2. Garahità-machasaü. 3. Upasobhati sadevake-pu. 4. Agàraü ajjhaso-sãmu. -Machasaü, agàraü ajjhàvasi jino-syà * Ayaü gàthà atthasàliniyà dhammasaïgaõi-aññha kathà nidànavaõõanàya dãpaïkara buddhavaüse likhità imasmiü pana buddhavaüse natthibhàvo yeva panassà yuttataro. Kasmàti ce? Heññha, sumedhakathàsu kathità hi. (Aññha kathà) [BJT Page 58] [\x 58/] 23. Padhànacàraü caritvàna abujjhi mànasaü1 muni Brahmunà yàcito sanno dãpaïkaro mahàmuni. 24. Vatti cakkaü mahàvãro nandàme sirãghare 3 Nisinno sirãsamålamhi akà titthiyamaddanaü. 25. Sumaïgalo ca tisso ca ahesuü aggasàvakà Sàgato nàmupaññhàko dãpaïkarassa satthuno 26. Nandà ceva sunandà ca ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato pipphalãti pavuccati. 27. Tapussa bhallikà4 nàma ahesuü aggupaññhakà Sirimà soõà upaññhikà dãpaïkarassa satthuno. 28. Asãti hatthamubbedho dãpaïkaro mahàmuni *Sobhati dãparukkho'va sàlaràjà'va phullito 29. Satavassasahassàni 5 àyu 6 tassa mahesino Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 30. Jotayitvàna saddhammaü santàretvà mahàsanaü7 Jalitvà aggikkhandho'va nibbuto so sasàvako 31. Sà ca iddhi so ca yaso tàni capàdesu cakkarattàni Sabbaü samantarahitaü nanu rittà sabbasaïkhàràti. 32. Dãpaïkaro jino satthà nandàràmamhi nibbuto Tattheva tassa jinathåpo chattiüsubbedhayojanoti. Dãpaïkarabuddhavaüso pañhamo. 1. Mànasà-syà. 2. Vattacakko-syà. 3. Siridhare-sãmu, vasã jino-syà. 4. Tapassubhallikà-sãmu. *"Pahàniddhàvati tassa samantà dasayojane"-syàmà Potthake idampi gàthaddhaü dissati. 5. Satasahassa vassani-sãmu-machasaü, mavi. 6. âyuü-sãmu. 7. Santàretvà sadevakaü-på [BJT Page 60] [\x 60/] 2. Koõóa¤¤a buddhavaüso [PTS Page 019] [\q 19/] 1. Dãpaïkarassa aparena koõóa¤¤o nàma nàyako Anantatejo amitayaso appameyyo duràsado 2. Dharaõupamo1 khamanena sãlena sàgaråpamo Samàdhinà meråsamo2 ¤àõena gaganåpamo. 3. Indriyabalabojjhaïga - maggasaccappakàsanaü Pakàsesi sadà buddho hitàya sabbapàõinaü 4. Dhammacakkaü pavattente 3 koõóa¤¤e lokanàyake Koñisatasahassànaü pañhamàbhisamayo ahu. 5. Tato parampi desente naramarånaü samàgame Navutikoñisahassànaü dutiyàbhisamayo ahu. 6. Titthiye abhimaddanto yadà dhammamadesayi Asãtikoñisahassànaü dhammàbhisamayo4 ahå. 7. Sannipàtà tayo àsuü koõóa¤¤assa mahesino Khiõàsavànaü vimalànaü santacittàna tàdinaü. 8. Koñisatasahassànaü pañhamo àsi samàgamo Dutiyo koñisahassànaü tatiyo navutikoñinaü. 9. Ahaü tena samayena vijitàvã nàma khattiyo Samuddaü antamantena 5 issariyaü6 vattayàmahaü. 10. Koñisatasahassànaü vimalànaü mahesinaü Saha lokaggànàthena paramannena tappayiü. 1. Dharaõåpamo so-sãmu, syà. 2. Meråpamo-machasaü, syà. 3. Dhammacakkappavattane-mavi. 4. Tatiyàbhisamayo-machasaü, syà. 5. Samudda antamantena-syà. 6. Issaraü-sãmu. [BJT Page 62] [\x 62/] 11. So'pi maü buddho vyàkàsi koõóa¤¤o lokanàyako Aparimeyye ito1 kappe buddho loke bhavissati. 12. Ahu kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 13. Ajapàlarukkhamålasmiü nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jaramupehiti. 14. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 15. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 16. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 17. Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânando nàmupaññhàko upaññhissati taü jinaü. 18. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. [PTS Page 020] [\q 20/] 19. Citto ca hatthàëavako aggàhessantupaññhakà Uttarà nandamàtà ca 2 aggà hessantupaññhikà. âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 20. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino àmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 21. Ukkuññhãsaddà vattenti apphoñenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 22. Yadimassa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 1. Aparimeyyato- machasaü. 2. Nandamàtà ca uttarà-machasaü. [BJT Page 64] [\x 64/] 23. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 24. Evameva mayaü sabbe yadi mu¤càmimaü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 25. Tassàhaü vacanaü sutvà bhiyyo cittaü pasàdayiü Tameva atthaü sàdhento mahàrajjaü jine adaü Mahàrajjaü vajitvàna pabbajiü tassa santike. 26. Suttantaü vinaya¤cà'pi navaïgaü satthusàsanaü Sabbaü pariyàpuõitvàna sohayiü jinasàsanaü. 27. Tatthappamatto viharanto nisajjaññhànacaïkame Abhi¤¤àpàramiü1 gantvà bramhalokamagacchahaü. 28. Nagaraü rammavatã nàma sunando nàma khattiyo Sujàtà nàma janikà koõóa¤¤assa mahesino. 29. Dasavassasahassàni agàramajjhaso vasã Suci suruci subho ca tayo pàsàdamuttamà2 30. Tãõi satasahassàni nàriyo samalaïkatà Rucidevã nàma nàrã vijitaseno nàma atrajo. 31. Nimitte caturo disvà rathayànena nikkhami Anånadasamàsàni padhànaü padahã jino. 32. Brahmunà yàcito santo koõóa¤¤e dipaduttamo 3 Vattã cakkaü mahàvãro devànaü nagaruttame. 33. Bhaddo ceva subhaddo ca ahesuü aggasàvakà Anuruddho nàmupaññhàko koõóa¤¤assa mahesino. 1. Abhi¤¤àsu pàramã-mavi. 2. Pàsàdavaramuttamà-sãmu. 3. Dvãpaduttamo-machasaü. [BJT Page 66] [\x 66/] 34. Tissà ca upatissà ca ahesuü aggasàvikà Sàlakalyàõiko bodhi koõóa¤¤assa mahesino. 35. Soõo ca upasoõo ca ahesuü aggupaññhakà Nandà ceva sirimà ca ahesuü aggupaññhikà. 36. So aññhàsãti hatthàni accuggato mahàmunã Sobhati 1 uëuràjàva suriyo majjhantike 2 yathà. 37. Vassasatasahassàni àyu vijjati tàvade Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. [PTS Page 021] [\q 21/] 38. Khãõàsavehi vimalehi vicittà àsi medinã Yathàhi gaganaü uëuhi evaü so upasobhatha. 39. Tepi nàgà appameyyà asaükhobhà duràsadà Vijjupàtaüca dassetvà nibbutà te mahàyasà. 40. Sà ca atuliyà jinassa iddhi¤àõaparibhàvito ca samàdhi Sabbaü samantarahitaü nanu rittà sabbasaïkhàrà'ti. 41. Koõóa¤¤o pavaro buddho candàràmamhi nibbuto Tattheva cetiyo citto sattayojanamussito'ti. Koõóa¤¤a buddhavaüso dutiyo. 1. Sobhate- machasaü. 2. Majjhantike-machasa. [BJT Page 68] [\x 68/] 3. Maïgala buddhavaüso 1. Koõóa¤¤assa aparena maïgalo nàma nàyako, Tamaü loke nihantvàna, dhammukka'mabhidhàrayi. 1 2. Atulà'si 2 pahà tassa, jineha'¤¤ehi uttariü, Canda suriyappabhaü3 hantvà dasa sahassã virocati. 4 3. So'pi buddho pakàsesi, caturo saccavaruttame 5 Te te sacca rasaü pãtvà, vinodenti mahàtamaü. 4. Patvàna bodhi'matulaü, pañhame dhammadesane, Koñisatasahassànaü, pañhamà'bhisamayo6 ahu. 5. Surindadevabhavane buddho dhammamadesayi, 7 Navakoñisahassànaü, 8 dutiyà'bhisamayo ahu. 6. Yadà sunando cakkavatti, sambuddhaü upasaïkami, Tadà ahani sambuddho, dhammabheriü varuttamaü. 9 7. Sunandassà'nucarà janatà, tadà'suü navutikoñiyo, Sabbe'pi te niravasesà, ahesuü ehibhikkhukà. 8. Sannipàtà tayo àsuü, maïgalassa mahesino, Koñisata sahassànaü, pañhamo àsi samàgamo. 9. Dutiyo koñisahassànaü, tatiyo navuti koñinaü, Khãõàsavànaü vimalànaü, tadà àsi samàgamo. 1. Dhammokkamabhidhàrayã-bahåsu. 2. Atulàpi-sãmu. 3. Candasåriyapahaü-machasaü. Dhammokkaü abhidhàrayi-sãmu. 4. Virocayãti-sãmu. 5. Catusacca varuttame-sãmu. Cattàro saccavaruttame-pu. 6. Dhammàbhisamayo-machasaü. 7. Dhamme adesayi-manupa, yadà buddhopakàsayi 8. Tadàkoñi sahassànaü-machasaü manupa, 9. Varuttamo manupa. [BJT Page 70] [\x 70/] 10. Ahaü tena samayena surucã nàma bràhmaõo, Ajjhàyako mantadharo tiõõaü vedànaü pàragu. [PTS Page 022] [\q 22/] 11. Tamahaü upasaïkamma, saraõaü gantvàna satthuno, Sambuddhapamukhaü saïghaü gandhamàlena påjayiü Påjetvà gandhamàlena gavapànena tappayiü. 12. So'pi maü buddho vyàkàsi maïgalo dipaduttamo Aparimeyye ito1 kappe ayaü buddho bhavissati. 13. Ahu kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 2 14. Ajapàlarukkhamålasmiü nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jaramupehiti. 15. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 16. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 17. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 18. Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânando nàmu paññhàko upaññhissati taü jinaü. 19. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato, assattho'ti pavuccati. 20. Citto ca hatthàëavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nanda màtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassa sataü tassa, gotamassa yasassino. 21. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddha bãjaïkuro ayaü. 1. Aparimeyyato-machasaü. 2. Dukkarakàriyaü-[PTS] [BJT Page 72] [\x 72/] 22. Ukkuññhi saddaü vattenti apphoñenti 1 hasanti ca Kata¤jalã namassanti dassasahassã sadevakà. 23. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatampi addhàne hessàma sammukhà imaü. 24. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti 2 mahànadiü. 25. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmi'maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 26. Tassà'pi vacanaü sutvà bhiyyo cittaü pasàdayiü Uttariü2 vatamadhiññhàsiü dasa pàrami påriyà. 27. Tadà pãti 3 manubråhanto sambodhivara pattiyà Buddhe datvàna maü gehaü pabbajiü4 tassa santike. 28. Suttantaü vinaya¤cà'pi navaïgaü satthusàsanaü Sabbaü pariyàpuõitvàna 5 sohayiü6 jinasàsanaü. 29. Tatthappamatto viharanto brahmaü bhàvetva7 bhàvanaü Abhi¤¤à pàramiü gantvà brahmalokamagacchahaü. 8 30. Nagaraü uttaraü nàma 9 uttaro nàma khattiyo, Uttarà nàma janikà maïgalassa mahesino. 31. Nava vassasahassàni agàra majjha so vasi Yasavà sucimà sirimà' tayo pàsàdamuttamà. 32. Samatiüsa sahassàni' nàriyo samalaïkatà Yasavatã nàma nàrã sãvalo nàma atrajo. 1. Appotenti-machasaü. 2. Uttari-manupa. 3. Tadàpi-manupa. 4. Pabbaji-manupa. 5. Pariyàpuõitvà-machasaü 6. Sobhati-manupa. 7. Bhàvetvà-manupa, machasaü. 8. Brahmaloka agacchihaü-manupa. 9. Uttaraü nàma nagaraü machasaü, manupa. 10. Vatatamadhiñhàsiü-syà. [BJT Page 74] [\x 74/] 33. Nimitte caturo disvà assa yànena nikkhami, Anånakaü aññhamàsaü1 padhànaü padahã jino. 34. Brahmunà yàcito satto maïgalo lokanàyako2 Vatti cakkaü mahàvãro vane siri varuttame. 35. Sudevo dhammaseno ca ahesuü aggasàvakà, Pàlito nàmupaññhàko maïgalassa mahesino. 36. Sãvalà3 ca asokà ca ahesuü aggasàvikà, Bodhi tassa bhagavato nàgarukkhoti vuccati. 37. Nando ceva visàkho4 ca ahesuü aggu'paññakà, Anulà ceva sutanà ca ahesuü aggu'paññhikà. 38. Aññhàsãti ratanàni accuggato mahàmunã, Tato niddhàvanti 5 raüsã anekasatasahassiyo. 39. Navutivassasahassàni 6 àyu vijjati tàvade Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 40. Yathà'pi sàgare åmi na sakkà tà gaõetuye, Tathe'va sàvakà tassa na sakkà te gaõetuye. [PTS Page 023] [\q 23/] 41.Yàva aññhàsi 7 sambuddho maïgalo lokanàyako, Ta tassa sàsane atthi saükilesa 8 maraõaü tadà. 42. Dhammukkaü9 dhàrayitvàna santàretvà mahàjanaü, Jalitvà10 dhumaketåva nibbuto so mahàyaso. 11 43. Saïkhàrànaü sabhàvantaü dassayitvà sadevake, jalitvà aggikkhandho'va suriyo atthaügato yathà. 44. Uyyàne vessare12 nàma buddho nibbàyi maïgalo, Tatthe'va tassa jinathåpo tiüsa yojanamuggato'ti. Maïgala buddhavaüso tatiyo. 1. Anunakaññhamàsàni-manupa 2. Maïgalo nàma nàyako-ma, machasaü. Anunaaññhamàsàni-machasaü, syà. 3. Sãlà-manupa. 4. Visàkhà-manupa. 5. Nidhàvati-mavi. 6. Navutivasasatasahassàni-manupa. 7. Yàvadaññhàsi-sãmu. 8. Sakilesa-machasaü. 9. Dhamme kkaü-machasaü, syà, sãmu. 10. Jàletvà-sãmu. 11. Sasàvako-sãmu. 12. Vasasatarà-ma, yevatanà-manupa. Yevatano-manupa. [BJT Page 76] [\x 76/] 4. Sumana buddhavaüso 1. Maïgalassa aparena sumano nàma nàyako Sabbadhammehi asamo sabbasattàna' muttamo. 2. So'pi tadà amatabheriü1 ahanã 2 mekhale pure, Dhammasaïkhasamàyuttaü navaïgaü jinasàsanaü. 3. Nijjinitvà3 kilese so4 patvà sambodhi'muttamaü Màpesi nagaraü satthà5 saddhammapuravaruttamaü. 6 4. Nirantaraü akuñilaü ujuü7 vipula vitthataü màpesi so mahàvãthiü satipaññhànavaruttamaü. 5. Phale cattàri sàma¤¤e catasso pañisambhidà Chaëabhi¤¤àññha samàpatti pasàresi tattha vãthiyaü. 6. Ye appamattà akhilà hiri viriyehu'pàgatà Te te ime guõavare àdiyanti yathà sukhaü. 7. Evametena yogena uddharanto mahàjanaü Bodhesi pañhamaü satthà koñisatasahassiyo. 8. Yamhi kàle mahàvãro ovadi 8 titthiye gaõe Koñi sahassàbhisamiüsu 9 dutiye dhammadesane. 9. Yadà devà manussà ca samaggà ekamànasà Nirodha pa¤haü pucchiüsu saüsaya¤cà'pi mànasaü. 10 10. Tadà'pi dhammadesane11 nirodha paridãpane12 Navuti koñi sahassànaü tatiyà'bhisamayo13 ahu. 1. Tadàamatabheriü so-machasaü 2. âhani-machasaü àhari manupa, 3. Nijinitvà-manupa, Vicinitvà-sãmu, jinitvàna-[PTS. 4.] Kilesehi-pu. 5. Tattha-sãmu. 6. Dhammapuravaruttame-sãmu. 7. Uca-manupa, ma, [PTS. 8.] Ovadati-sãmu. 9. Koñisatasahassànaü abhisamiüsu-manupa. 10. Mànaso-mavi. 11. Dhammaü desento-mavi. 12. Paridãpanaü-mavi. 13. Dhammàbhisamayo-mavi [BJT Page 78] [\x 78/] 11. Sannipàtà tayo àsuü sumanassa mahesino Khãõàsavànaü vimalànaü santa cittàna tàdinaü. [PTS Page 024] [\q 24/] 12. Vassaü vutthassa bhagavato abhighuññhe1 pavàraõe Koñisatasahassehi pavàresi tathàgato. 13. Tato paraü sannipàte vimale ka¤cana pabbate Navutikoñisahassànaü dutiyo àsi samàgamo. 14. Yadà sakko devaràjà buddhadassanu'pàgami Asãtikoñisahassànaü tatiyo àsi samàgamo. 15. Ahaü tena samayena nàgaràjà mahiddhiko Atulo nàma nàmena ussannakusalasa¤cayo. 2 16. Tadà'haü nàgabhavanà nikkhamitvà sa ¤àtihi Nàgànaü dibbaturiyehi sasaïghaü jinamupaññhahiü. 17. Koñi sata sahassànaü annapànena tappayiü3 Paccekaü4 dussayugaü datvà saraõaü taü upàgamiü. 18. Sopi maü buddho vyàkàsi sumano loka nàyako Aparimeyye ito kappe ayaü buddho bhavissati. 19. Ahu kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 20. Ajapàlarukkhamålasmiü nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jara mupehiti. 21. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 22. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattha rukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 1. Abhisaüghuññhe-sya. 2. Ussannakusalapaccayo-sãmu. 3. Tappayi-dhasu, vŠmu. 4. Sacceka-mua, [PTS.] Uppannakusala sa¤cayo syà. [BJT Page 80] [\x 80/] 23. Imassa janità màtà màyà nàma bhavissati Sãtà suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 24. Kolito upatisso ca aggàhessanti sàvakà ânando nàmu'paññhàko upaññhissati taü jinaü. 25. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 26. Citto ca hatthàëavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassa sataü tassa gotamassa yasassino. 27. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddha bãjaïkuro ayaü. 28. Ukkuññhi saddaü vattenti apphoñenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasa sahassã sadevakà. 29. Yadi'massa loka nàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 30. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 31. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmi'maü jinaü anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 32. Tassà'pi vacanaü sutvà bhãyyo cittaü pasàdayiü Uttariü vatamadhiññhàsiü dasapàrami påriyà. 33. Mekhalaü nàma1 nagaraü sudatto nàma khattiyo Sirimà nàma janikà sumanassa mahesino. 34. Nava vassa sahassàni agàramajjhaso vasã 2 Cando sucando cañaüso ca tayo pàsàdamuttamà. 1. Nagaraü mekhalaü nàma-machasaü. 2. Agàraü ajjha so vasã-machasaü. [BJT Page 82] [\x 82/] 35. Te saññhisahassàni 1 nàriyo samalaïkatà, Vañaüsikà 2 nàma nàrã anupamo nàma atrajo. 36. Nimitte caturo disvà hatthiyànena nikkhami Anånadasamàsàni padhànaü padahã jino. 37. Brahmunà yàcito santo sumano loka nàyako Vatti cakkaü mahàvãro mekhale puramuttame. 3 38. Saraõo bhàvitatto ca ahesuü aggasàvakà Udeno nàmu'paññhàko sumanassa mahesino. 39. Soõà ca upasoõà ca ahesuü aggasàvikà So'pi buddho amitayaso nàgamåle abujjhatha. 40. Varuõo ca saraõo ca ahesuü aggu'paññhakà Càlà ca upacàlà ca ahesuü aggupaññhikà. 41. Uccavattanena 4 so buddho navuti hatthasamuggato Ka¤canagghiya saükàso dasa sahassã virocati. 5 42. Navuti vassa sahassàni àyuvijjati tàvade Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. [PTS Page 025] [\q 25/] 43. Tàraõãye tàrayitvà bodhanãye ca bodhayã Parinibbàyi sambuddho uëuràjà'ca atthamã. 6 44. Te'pi khãõàsavà bhikkhu so ca buddho asàdiso Atulaü pahaü dassayitvà nibbutà te mahàyasà. 45. Ta¤ca ¤àõaü atuliyaü tàni cà'tuliyàni ratanàni Sabbaü samantarahitaü nanu rittà sabbasaïkhàrà. 46. Sumano yasadharo buddho aïgàramamhi nibbuto Tatve'va tassa jinathåpo catuyojana muggato'ti. Sumana buddhavaüso catuttho. 1. Tesaññhisata sahassàni-machasaü. 2. Vañaüsakã-sãmu, syà, vañaüsakà-mavi, valaü sãki-[PTS. 3.] Puravaruttame-sãmu, mavi, syà. 4. Uccatarena-sãmu. 5. Virocatha-sãmu. 6. Aññhavã-sãmu. [BJT Page 84] [\x 84/] 5. Revata buddhavaüso 1. Sumanassa aparena revato nàma nàyako Anupamo asadiso atulo uttamo jino. 2. So'pi dhammaü pakàsesi brahmunà abhiyàcito Khandhadhàtuvavatthànaü appavattaü bhavà'bhave. 3. Tassà'bhisamayà tãõi ahesuü dhammadesane Gaõanàya na vattabbo pañhamà'bhisamayo ahå. 4. Yadà arindamaü ràjaü vinesi revato muni Tadà koñisahassànaü1 dutiyà'bhisamayo ahå. 5. Sattà'haü pañisallànà vuññhahitvà naràsabho Koñisataü naramarånaü2 vinesi uttame phale. 6. Sannãpàtà tayo àsuü revatassa mahesino Khãõàsavànaü vimalànaü suvimuttàna' tàdinaü. 3 7. Atikkattà gaõanapathaü4 pañhamaü ye samàgatà Koñisatasahassànàü dutiyo àsi samàgamo. 8. Yo'pi 5 pa¤¤àya asamo tassa cakkànuvattako So tadà vyàdhito àsi patto jãvitasaüsayaü. 9. Tassa gilànapucchàya 6 ye tadà upagatà muni Koñisatasahassà7 arahanto tatiyo àsi samàgamo. 10. Ahaü tena samayena atidevo nàma bràhmaõo Upagantvà revataü buddhaü saraõaü tassa gacchahaü. 11. Tassa sãlaü samàdhi¤ca pa¤¤àguõamanuttamaü8 Thomayitvà yathàthàmaü uttarãya'madàsa'haü. [PTS Page 026] [\q 26/] 12. So'pi maü buddho vyàkàsi revato lokanàyako Aparimeyye ito kappe ayaü buddho9 bhavissati. 1. Koñisatasahassànaü-sãmu. 2. Naravarà-machasaü. 3. Suvimuttànaü tàdãnaü-khasu, sãmu, [PTS. 4.] Atikkantagaõapathà-khaya, vŠmu, [PTS. 5.] Yoso-machasaü, vŠmu, [PTS.] 6. Gilàni-mavi. 7. Koñisahasahassa-machasa, koñisatasahassànaü-syà. 8. Guõavaruttamaü-sãmu. 9. Sambuddhe-sãmu. [BJT Page 86] [\x 86/] 13. Ahu kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 14. Ajapàlarukkhamålasmiü nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jaramupehiti. 15. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 16. Tato padakkhãõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 17. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 18. Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânando nàmu' paññhàko upaññhissati taü jinaü. 19. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 20. Citto ca hatthàlavako aggà hessantu' paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu' paññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 21. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 22. Ukkuññhisaddaü vattenti apphoñenti hasanti ca Kata¤jali namassanti dasasahassã sadevakà. 23. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 24. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 25. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmi' maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. [BJT Page 88] [\x 88/] 26. Tassà'pi vacanaü sutvà bhãyyo cittaü pasàdayiü Uttariü vata'madhiññhàsiü dasapàramãpåriyà. 27. Tadà'pi maü1 buddhadhammaü saritvà anubråhayiü àharissà mi taü dhammaü yaü mayhaü2 abhipatthitaü. 28. Nagaraü sudha¤¤avati 3 nàma vipulo nàma khattiyo Vipulà nàma janikà revatassa mahesino. 29. Chabbassasahassàni 4 agàramajjhaso vasã Sudassano ca ratanagaghi 5 àceëo6 ca vibhåsito Pu¤¤akammàbhinibbattà tayo pàsàda muttamà. 30. Tettiüsa sahassàni 7 nàriyo samalaïkatà Sudassanà nàma devã varuõo nàma atrajo. 31. Nimitte caturo disvà rathayànena nikkhami Anånasattamàsàni padhànaü padahã jino. 32. Brahmunà yàcito santo revato loka nàyako Vattã cakkaü mahàvãro varuõà ràme sirãghare. 8 33. Varuõo brahmadevo ca ahesuü aggasàvakà Sambhavo nàmupaññhàko revatassa mahesino. 34. Bhaddà ceva subhaddà ca ahesuü aggasàvikà So'pi buddho asamasamo nàgamåle abujjhatha. 35. Padumo ku¤jaro ceva ahesuü aggu'paññhakà sirimà veva yasavatã ahesuü aggu'paññhikà. 36. Uccattanena 9 so buddho asãti hattha muggato Ohàseti disà sabbà indaketåva uggato. 1. Taü-machasaü. 2. Mayaü-manupa. 3. Sudhammakaü-sãmu, sudha¤¤akaü, [PTS,] syà. 4. Cha ca vassasahassàni-machasaü. 5. Sudassane, ratanagghi-machasaü. 6. Acelo-sãmu. 7. Tettiüsa ca sahassa ni-machasaü. 8. Sirãghane-sãmu. "Vatatavatetà, mahàvãro, varuõàràme vasi jino"-syà. 9. Uccatarena-sãmu. [BJT Page 90] [\x 90/] 37. Tassa sarãre nibbattà pahà màlà anuttarà Divà và yadivà rattiü samantà pharati1 yojanaü. 2 38. Saññhivassasahassàni àyu vijjati tàvade Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 39. Dassayitvà buddhabalaü amataü loke pakàsayaü Nibbàyi anupàdàno yatha'ggu'pàdànasaïkhayà. 40. So ca kàyo ratananibho so ca dhammo asàdiso Sabbaü samantarahitaü nanu rittà sabbasaïkhàrà. 41. Revato yasadharo buddho nibbuto so mahàmuni 3 Dhàtuvitthàrikaü àsã tesu tesu padesato'ti. Revata buddhavaüso pa¤camo. 1. Eri-sãmu. 2. Tassa dehàbhinibbattaü pahàjàlamanuttaraü Divà ceva tadà rattiü, niccaü pharati yojanaü" Dhàtuyo mama sabbàpi, vikirantuti so jino, Adhiññhàsi mahà vãro, sabba sattànu kampako" Mahàsàre panuyyàne, mahato nagarassa yojane påjito nara sàrehi, parinibbàyi revato"-bua. 3. Mahàpåre-machasaü. [BJT Page 92] [\x 92/] 6. Sobhita buddhavaüso [PTS Page 027] [\q 27/] 1. Revatassa aparena sobhito nàma nàyako Samàhito santacitto asamo appañipuggalo. 2. So jino sakagehamhi mànasaü vinãvaññayã1 Patvàna kevalaü bodhiü dhammacakkaü pavattavã 2. 3. Yàva heññhà avãcito bhavaggàcà'pi uddhato3 Etthantare ekaparisà ahosi dhammadesane. 4. Tàya parisàya sambuddho dhammacakkaü pavattayã Gaõanàya na vattabbo pañhamà'bhisamayo ahå. 5. Tato parampi desente 4 marånaü ca 5 samàgame Navutikoñisahassànaü dutiyà'bhisamayo ahå. 6. Punàparaü ràjaputto jayaseno nàma khattiyo âràmaü ropayitvàna buddhe niyàdayi tadà. 7. Tassa yàgaü pakittento dhammaü desesi cakkhumà Tadà koñisahassànaü tatiyà'bhisamayo ahå. 8. Sannipàtà tayo àsuü sobhitassa mahesino Khãõàsavànaü vimalànaü santacittàna'tàdinaü. 9. Uggato nàma so ràjà dànaü deti naruttame Tamhi dàne samàga¤chuü arahantà satakoñiyo. 10. Punàparaü puragaõo6 deti dànaü naruttame Tadà navutikoñinaü dutiyo àsi samàgamo. 1. Vinivattayi, [PTS,] machasaü, syà. 2. Cakkappavattayi-sãmu 3. Yàva uddhaü avãvito bhavaggàcàpiheññhato [PTS. 4.] Desento-mavi, 5. Naramarånaü- sãmu, syà. 6. Pågagaõe-syà. [BJT Page 11] [\x 11/] 11. Devaloke vasitvàna yadà orohatã jino Kadà asãtikoñinaü tatiyo àsi samàgamo. 12. Ahaü tena samayena sujàto nàma bràhmano Tadà sasàvakaü buddhaü annapànena tappayiü. 13. So'pi maü buddho vyàkàsi 1 sobhito lokanàyako Aparãmeyye ito kappe ayaü buddho bhavissati. 14. Ahu kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 15. Ajapàrukkhamålasmiü nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jaramupehiti. 16. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 17. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 18. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati, Pità suddhodano nàma, ayaü hessati gotamo. 19. Kolito upatisso ca, aggà hessanti sàvakà, ânando nàmu' paññhàko, upaññhissati taü jinaü. 20. Khemà uppalavaõõà ca, aggà hessanti sàvikà, Bodhi tassa bhagavato, assattho'ti pavuccati. 21. Citto ca hatthàëavako, aggà hessantu' paññhakà, Uttarà nandamàtà ca, aggà hessantu' paññhikà, âyu vassa sataü tassa, gotamassa yasassino. 22. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 1. Viyàkàsi-mavi. [BJT Page 96] [\x 96/] 23. Ukkuññhisaddaü vattenti apphoñenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasa sahassã sadevakà. 24. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 25. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 26. Eva'meva mayaü sabbe yadimu¤càmi'maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 27. Tassà'pi vacanaü sutvà haññho saüviggamànaso Tamevatthamanuppattiyà uggaü dhitimakàsahaü. 28. Sudhammaü nàma nagaraü sudhammo nàma khattiyo Sudhammà nàma janikà sobhitassa mahesino. [PTS Page 028] [\q 28/] 29. Navavassasahassàni agàramajjhaso vasã Kumudokalãro1 padumo tayo pàsàdamuttamà. 30. Sattati sahassàni 2 nàriyo samalaïkatà Makhãlà3 nàma sà nàrã sãho nàmà'si atrajo. 31. Nimitte caturo disvà pàsàdenà'bhi nikkhami Sattà'haü padhànàcàraü caritvà purisuttamo Bujjhamàno ca so buddho nàgamåle abujjhatha. 32. Brahmunà yàcito santo sobhito lokanàyako Vatti cakkaü mahàvãro sudhamamuyyànamuttame. 33. Asamo ca sunento ca ahesuü aggasàvakà Anomo4 nàmu paññhàko sobhitassa mahesino Nakulà ca sujàtà ca ahesuü aggasàvikà. 1. Nàëino-machasaü. 2. Sattatiüsa sahassàni-machasaü. Ticattàri sahassàni-syà. Chasattati sahassàni-sãmu. 3. Maõãlà-machasaü, makilà-syà. * Gàthaddho'yaü, machasaü, syàma potthakesu, na vijjati. 4. Vattacakko-syà. 5. Anumo-sãmu. [BJT Page 98] [\x 98/] 34. Rammo ceva sudatto ca ahesuü aggupaññhakà Nakulà ceva città ca ahesuü aggupaññhikà. 35. Aññhapa¤¤àya ratanaü accuggato mahàmuni Obhàseti disà sabbà sataraüsã'va uggato. 36. Yathà suphullaü pavanaü nànà gandhehi dhåpitaü Tatheva tassa pàvacanaü sãlagandhehi dhåpitaü. 37. Yathàpi sàgaro nàma dassanena atappiyo Tathe'va tassa pàvacanaü savaõena atappiyaü. 38. Navutivassasahassàni àyu vijjati tàvade Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 39. Ovàdaü anusiññhi¤ca datvàna sesake jane Håtàsanova tàpetvà nibbuto so sa sàvako. 40. So ca buddho asamasamo te'ca1 sàvakà balappattà Sabbaü samantarahitaü nanu rittà sabbasaïkhàrà. 41. Sobhito varasambuddho sãhàràmamhi nibbuto Dhàtu vitthàrikaü àsi tesu tesu padesato'ti. Sobhita buddhavaüso chaññho. 1. Tepi ca-sãmu tepi-machasaü. [BJT Page 100] [\x 100/] 7. Anomadassi buddhavaüso [PTS Page 029] [\q 29/] 1. Sobhitassa aparena sambuddho dipaduttamo Anomadassã amitayaso tejassã1 duratikkamo. 2. So chetvà bandhanaü sabbaü viddhaüsetvà tayo bhave Anivatti gamanaü maggaü desesi devamànuse. 3. Sàgaro'va asaïkhobho2 pabbato'va duràsado âkàso'va ananto so sàlaràjàva phullito. 4. Dassanena'pi taü buddhaü tosità honti pàõino Vyàharantaü gira sutvà amataü pàpuõanti te. 5. Dhammàbhisamayo tassa iddho phito tadà ahu Koñisatàni abhisamiüsu pañhame dhammadesane. 6. Tato paramhi samaye 3 vassante dhammavuññhiyo Asãtikoñiyo abhisamiüsu dutiye dhammadesane. 7. Tato parampi vassante tappayante ca pàõinaü Aññhasattatikoñãnaü tatiyà'bhisamayo ahå 8. Sannipàtà tayo àsuü tassàpi ca mahesino Abhi¤¤à balappattànaü pupphitànaü vimuttiyà. 9. Aññhasatasahassànaü sannipàto tadà ahå Pahãnamadamohànaü santacittàna 4 tàdinaü. 10. Sattasatasahassànaü dutiyo àsi samàgamo Anaïgaõànaü virajànaü upasantàna tàdinaü. 1. Techasi-sãmu, syà. 2. Asaïkhobho-mavi. 3. Tato paraü, abhisamaye-machasaü, syà Tato parampi, abhisamaye-sãmu. 4. Santacittànaü-ma. [BJT Page 102] [\x 102/] 11. Channaü satasahassànaü tatiyo àsi samàgamo Abhi¤¤àbalappattànaü1 nibbutànaü tapassãnaü. 12. Ahaü tena samayena yakkho àsiü mahiddhiko Nekànaü yakkhakoñãnaü vasavattãmahissaro. 2 13. Tadà'pi taü buddhavaraü upagantvà mahesinaü Annapànena tappesiü sasaïghaü lokanàyakaü. 14. So'pi maü tadà vyàkàsi 3 visuddhanayano muni Aparimeyye ito kappe ayaü buddho4 bhavissati. 15. Ahu kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 16. Ajapàlarukkhamålasmiü nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jaramupehiti. 17. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 18. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 19. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 20. Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânando nàmu'paññhàko upaññhissati taü jinaü. 21. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 1. Balapattànaü-mavi. 2. Vasavattimhi-sãmu, machasaü, syà. 3. Vyàkàsi-sãmu. 4. Sambuddho-sãmu. [BJT Page 104] [\x 104/] 22. Citto ca hatthàëavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà. âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 23. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 24. Ukkuññhisaddaü vattenti apphoñenti hasanti ca Kata¤jalã samassanti dasasahassã sadevakà. 25. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 26. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 27. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmi'maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 28. Tassà'pi vacanaü sutvà haññho saüviggamànaso Uttariü vata madhiññhàsiü dasa pàramipåriyà. [PTS Page 030] [\q 30/] 29. Nagaraü candavatã1 nàma yasavà nàma khattiyo Màtà yasodharà nàma anomadassissa satthuno. 30. Dasa vassasahassàni agàramajjhaso vasã Siri upasirisirivaóóho tayo pàsàda muttamà. 31. Tevãsatisahassàni nàriyo samalaïkatà Sirimà nàma nàrã ca upavàno2 nàma atrajo. 32. Nimitte caturo disvà sivikàyà'bhinikkhami Anånadasamàsàni padhànaü padahã jino. 33. Brahmunà yàcito santo anomadassã mahàmuni Vattivakkaü mahàvãro uyyàne so sudassane. 1. Bandhumatã dhammapadaaggasàvaka 53. 2. Upavàraõo-mavi. [BJT Page 106] [\x 106/] 34. Nisabho ca 1 anomo2 ca ahesuü aggasàvakà Varuõo nàmu'paññhàko anomadassissa satthuno. 35. Sundarã 3 ca sumanà ca ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato ajjuno'ti pavuccati. 36. Nandivaóóho sirivaóóho ahesuü aggu'paññhakà Uppalà ceva padumà ca ahesuü aggu'paññhikà. 37. Aññhapa¤¤àsa ratanaü accuggato mahàmuni Pabhà niddhàvati tassa sataraüsã'va uggato. 38. Vassasatasahassàni àyu vijjati tàvade tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 39. Supupphitaü pàvacanaü arahantehi tàdihi Vãtaràgehi vimalehi sobhittha jinasàsanaü. 40. So ca satthà amitayaso yugàni tàni 4 atuliyàni Sabbaü samantarahitaü nanu rittà sabbasaïkhàrà. 41. Anomadassã jino satthà dhammàràmamhi nibbuto Tatthe'va tassa jinathåpo ubbedho pa¤cavãsatã'ti. Anomadassã buddhavaüso sattamo. 1. Nipako-manupa, 2. Asoko-sãmu. 3. Sundarà-dhammapadaññakathà 53. 4. Tãõi-sãmu. [BJT Page 108] [\x 108/] 8. Paduma buddhavaüso [PTS Page 031] [\q 31/] 1. Anoma dassissa aparena sambuddho dipaduttamo Padumo nàma nàmena asamo appañipuggalo. 2. Tassà'pi asamaü sãlaü samàdhi'pi anantako Asaïkheyyaü ¤àõavaraü vimutti ca anåpamà. 3. Tassà'pi atulatejassa dhammacakkappavattane Abhisamayà tayo àsuü mahàtamapavàhanà. 4. Pañhamàbhisamaye buddho koñisatamabodhayã Dutiyàbhisamaye dhãro navutikoñimabodhayã. 5. Yadà ca padumo buddho ovadã sakama'trajaü Tadà asãtikoñãnaü tatiyà'bhisamayo ahå. 6. Sannipàtà tayo àsuü padumassa mahesino, Koñisatasahassànaü pañhaho àsi samàgamo. 7. Kañhina1tthàrasamaye uppanne kañhina1cãvare Dhammasenàpata'tthàya 2 bhikkhu sibbiüsu cãvaraü. 3 8. Tadà te vimalà bhikkhu chaëabhi¤¤à mahiddhikà Tãõi satasahassàni samiüsu aparàjità. 9. Punàparaü so naràsabho4 pavane vàsaü upàgato5 Tadà samàgamo àsà dvinnaü satasahassànaü6. 10. Ahaü tena samayena sãho àsiü migàdhibhå7 pavivekamanubråhantaü pavane addasaü jinaü8. 11. Vanditvà sirasà pàde katvàna taü padakkhiõaü Tikkhattuü abhinàditvà sattàhaü jinamupaññhahiü9. 12. Sattàhaü varasamàpattiyà uññhahitvà tathàgato Manasà cintayitvàna koñibhikkhu samànayã. 1. Kathina-machasaü. 2. Dhammasenàpatitthàya-machasaü. 3. Cãvare-mavi. 4. Narausabho-syà. 5. Upàgami-machasaü, syà, [PTS. 6.] Satasahassãnaü-machasaü. 7. Migàhibhå-syà. 8. Vivekamanubråhanataü pavane vàsaü upàgataü-sãmu. 9. Jinamupaññhahaü-machasaü, mavi. [BJT Page 110] [\x 110/] 13. Tadàpi so mahàvãro tesaü majjhe viyàkarã Aparimeyye ito kappe ayaü buddho bhavissati. 14. Ahu kapilamhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 15. Ajapàlarukkhamålasmiü nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jaramupehiti. 16. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 17. Tato padakkhãõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 18. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 19. Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânando nàmupaññhàko upaññhissati taü jinaü. 20. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 21. Citto ca hatthàlavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassa sataü tassa gotamassa yasassino. 22. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 23. Ukkuññhisaddaü vattenti apphoñhenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 24. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 25. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 26. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmi'maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. [BJT Page 112] [\x 112/] 27. Tassà'pi vacanaü sutvà bhãyyo cittaü pasàdayiü Uttariü vatamadhiññhàsiü dasapàramã påriyà. 28. Campakaü nàma nagaraü asamo nàma khattiyo Asamà nàma janikà padumassa mahesino. [PTS Page 032] [\q 32/] 29. Dasavassasahassàni agàramajjhaso vasi Uttaravasuyasuttarà1 tayo pàsàdamuttamà. 30. Tettiüsa satasahassàni nàriyo samalaïkatà Uttarà nàma sà nàri rammo nàmà'si atrajo. 31. Nimitte caturo disvà rathayànena nikkhamã Anånaaññhamàsàni 2 padhànaü padahã jino. 32. Brahmunà yàcito'santo padumo lokanàyako Vatti cakkaü mahàvãro dhana¤jayuyyànamuttame. 33. Sàlo ca upasàlo ca ahesuü aggasàvakà Varuõo nàmu'paññhàko padumassa mahesino. 34. Ràdhà ce'va suràdhà'ca ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato mahàsoõo'ti vuccati. 35. Bhãyyo ceva asamo ca ahesuü aggu'paññhakà Rucã ca nandaràmà ca ahesuü aggupaññhikà. 36. Aññhapa¤¤asaratanaü accuggato mahàmunã Pabhà niddhàvati tassa asamà sabbato disà. 37. Candappabhà suriyappabhà ratanaggi-maõippabhà3 Sabbà'pi tà hatà honti patvà jinapabhuttamaü. 38. Vassasatasahassàni àyu vijjati tàvade Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 39. Paripakkamànase satte bodhayitvà asesato Sesa'¤¤e4 anusàsitvà nibbuto so sasàvako. 40. Uragova tacaü jiõõaü vaddhaü5 pattaü'va pàdapo Jahitvà sabbasaïkhàre nibbuto so yathà sikhã. 41. Padumo jinavaro satthà dhammàràmamhi nibbuto Dhàtuvitthàrikaü àsi tesu tesu padesato. 1. Nandà vasu yasuttarà-machasaü, nandà ca suyasà uttarà-sãmu. Nando vasu yasuttaro-syà. 2. Anånakaññhamàsàni-machasaü, anånakaüaóóhamàsaü sãmu. [PTS. 3.] Ratanagghi-sãmu. 4. Sesake-sãmu, machasaü. 5. Vuóóhaü sãmu, [PTS.] [BJT Page 114] [\x 114/] 9. Nàrada buddhavaüso [PTS Page 033] [\q 33/] 1. Padumassa aparena sambuddho dipaduttamo Nàrado nàma nàmena asamo appañipuggalo. 2. So buddho cakkavattissa jeññho dayitaoraso âmuttamàlàbharaõo1 uyyànaü upasaïkami. 3. Tatthà'si 2 rukkho yasavipulo abhiråpo brahà suvã Tamajjhappatvà upanisãdi mahàsoõassa heññhato, 4. Tattha ¤àõavaruppajji anantaü vajiråpamaü Tena vicini saïkhàre ukkujjama'vakujjakaü. 5. Tattha sabba kilesàni asesamabhivàhayã Pàpuõi kevalaü bodhiü buddha¤àõo ca cuddasa. 6. Pàpuõitvàna sambodhiü dhammacakkaü pavattayã Koñisatasahassànaü pañhamàbhisamayo ahå. 7. Mahàdoõaü nàgaràjaü vinayanto mahàmuni Pàñiheraü tadàkàsi dassayanto sadevake. 8. Tadà devamanussànaü tamhi dhammappakàsane Navutikoñisahassàni tariüsu sabbasaüsayaü. 9. Yamhi kàle mahàvãro ovadi sakamatrajaü Asãtikoñi sahassànaü tatiyà'bhisamayo ahu. 10. Sannipàtà tayo àsuü nàradassa mahesino Koñisatasassànaü pañhamo àsi samàgamo. 11. Yadà buddho buddhaguõaü sanidànaü pakàsayi Navutikoñisahassàni samiüsu vimalà tadà. 1. âmuttamàlyàbharaõo-sãmu. [PTS. 2.] Tatràsi-sãmu. âmuttamalyàbharaõo-syà. Tatthàpi-manupa. [BJT Page 116] [\x 116/] 12. Yadà cerocano nàgo dànaü dadàti satthuno Tadà samiüsu jinaputtà asitisatasahassiyo1. 13. Ahaü tena samayena jañilo uggatàpano, Antalikkhacaro àsiü pa¤càbhi¤¤àsu pàragå. 14. Tadà'pa'haü2 asamasamaü sasaïghaü saparijjanaü Annapànena tappetvà candanenà'bhipåjayiü. 15. So'pi maü buddho3 vyàkàsi, nàrado loka nàyako Aparimeyye ito kappe ayaü buddho bhavissati. 16. Ahu kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 17. Ajapàlarukkhamålasmi nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jaramupehiti. 18. Nera¤jaràya tiramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 19. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 20. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 21. Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânando nàmu'paññhàko upaññhissati taü jinaü. 22. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 23. Citto ca hatthàëavako aggà hessantu'paññhakà Uttarànandamàtà ca aggà hessantupaññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 1. Asãtisatasahassino-syà. 2. Tadàpàhaü-machasaü, syà, sãmu; manupa. 3. Sambuddho-sãmu. [BJT Page 118] [\x 118/] 24. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 25. Ukkuññhisaddaü vattenti apphoñenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 26. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü. Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 27. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 28. Evameva mayaü sabbe yadi mu¤càmi'maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. [PTS Page 034] [\q 34/] 29. Tassà'pi vacanaü sutvà bhãyyo bhàvetva1 mànasaü Adhiññhahiü vataü uggaü dasapàramãpåriyà. 30. Nagaraü dha¤¤avatã nàma sudevo nàma khattiyo Anomà nàma janikà nàradassa mahesino. 31. Navavassasahassàni agàramajjhaso vasã Jito vijito vijità'bhiràmo2 tayo pàsàda muttamà. 32. Ticattàrãsasahassàni nàriyo samalaïkatà Vijitasenà3 nàma nàrã nanduttaro nàma atrajo. 33. Nimitte caturo disvà pa sà4 gamanena nikkhamã Sattàhaü padhanacariyaü5. Acarã lokanàyako. 1. Bhàsetva-sãmu, machasaü, syà, bhàsetvà. [PTS.] 2. Jino vijitàbhiràmo-machasaü, syà. Jità vijità bhårimà-sãmu. 3. Jitasenà-sãmu. 4. Pàsàda-sãmu. 5. Padhànacàraü-machasaü, syà. [BJT Page 120] [\x 120/] 34. Brahmunà yàcito santo nàrado lokanàyako Vatti cakkaü mahàvãro dhana¤jayu'yyàna muttame. 35. Bhaddasàlo jitamitto ahesuü aggasàvakà Vàseññho nàmu'paññhàko nàradassa mahesino. 36. Uttarà phaggunã ce'va ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato mahàsono'ti vuccati. 37. Uggarindo ca vasabho ca ahesuü aggupaññhakà Indãvarã ca undã ca1 ahesuü aggu'paññhikà. 38. Aññhàsãtiratanàni accuggato mahàmuni Ka¤canagghiyasaükàso dasasahassã virocati 2. 39. Tassa vyàmappabhà kàyà niddhàvati disodisaü Nirantaraü divàrattiü yojanaü pharate tadà3. 40. Na keci tena samayena samantà yojane janà Ukkà padãpe ujjàlenti 4 buddharaüsena otthañà. 41. Navutivassasahassàni ayu vijjati tàvade Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 42. Yathà uëuhi gaganaü vicittaü upasobhati Tathe'va sàsanaü tassa arahantehi sobhati. 43. Saüsàrasotaü taraõàya sesake pañipantake Dhammasetuü daëhaü katvà nibbuto so naràsabho. 44. So'pi buddho asamasamo te'pi khãõàsavà atulatejà Sabbaü samantarahitaü nanu rittà sabbasaïkhàrà. 45. Nàrado jinavasabho nibbuto sudassane pure Tatthe'va jinatåpavaro catuyojana'muggato'ti. Nàrada buddhavaüso navamo. 1. Indàvarã ca caõóã ca - machasaü. Indavarã ca gaõóã ca -syà. 2. Virocatha-sãmu. 3. Disà-sãmu. Sadà-syà, machasaü. 4. Ujjalenti-[PTS.] [BJT Page 122] [\x 122/] 10. Padumuttara buddhavaüso [PTS Page 035] [\q 35/] 1. Nàradassa aparena sambuddho dipaduttamo1 padumuttaro nàma jino akkhobho2 sàgaråpamo. 2. Maõóakappo'va so àsi yamhi buddho3 ajàyatha Ussannakusalà janatà tamhi kappe 4 ajàyatha. 3. Padumuttarassa bhagavato pañhame dhammadesane Koñisatasahassànaü dhammàbhisamayo ahå. 4. Tato parampi vassante tappayante ca pàõino Sattatiüsatasahassànaü dutiyà'bhisamayo ahå. 5. Yamhi kàle mahàvãro ànandaü upasaïkami Pitusantikamupàgantvà ahani 5 amatadundubhiü. 6. âhate 6 amatabherimhi 7 vassante dhammavuññhiyà8 Pa¤¤àsasatasahassànaü tatiyà'bhisamayo ahå. 7. Ovàdako vi¤¤àpako tàrako sabbapàõinaü Desanàkusalo buddho tàresi janataü bahuü. 8. Sannipàtà tayo àsuü padumuttarassa satthuno Koñisatasahassànaü pañhamo àsi samàgamo. 9. Yadà buddho asamasamo vasã vehàrapabbate Navutikoñisahassànaü dutiyo àsi samàgamo. 10. Puna càrikaü pakkante gàmanigamaraññhato asãtikoñisahassànaü tatiyo àsi samàgamo. 11. Ahaü tena samayena jañilo nàma raññhiko Sambuddhapamukhaü saïghaü sahattaü dussama'dàsa'haü. 1. Dvãpaduttamo-sãmu. 2. Akkhobho-mavi. [PTS. 3.] Buddhà-sãmu. 4. Kàle - sãmu. 5. âhani-machasaü. 6. Ahate-sãmu. 7. Dhammabherãmhi-sãmu amatadundubhiü [PTS. 8.] Vuññhiyo-sãmu. [BJT Page 124] [\x 124/] 12. So'pi maü buddho1 vyàkàsi saïghamajjhe nisãdiya Satasahasse ito kappe ayaü buddho bhavissati. 13. Ahu kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato. Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 14. Ajapàlarukkhamålasmiü nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jaramupehiti. 15. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 16. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 17. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 18. Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânando nàmu'paññhàko upaññhissati taü jinaü. 19. Khemà uppalavaõõà ca aggàhessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assatthoti pavuccati. 20. Citto ca hatthàlavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 21. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 22. Ukkuññhisaddaü vattenti apphoñenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 1. Tadà - sãmu. [BJT Page 126] [\x 126/] 23. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 24. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 25. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmi'maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 26. Tassà'pi vacanaü sutvà uttariü vatamadhiññhahiü Akàsi'muggaü daëhadhitiü dasapàramipåriyà. 27. Vyàhatà1 titthiyà sabbe vimanà dummanà tadà Na tesaü keci paricaranti raññhato nicchubhanti te. [PTS Page 036] [\q 36/] 28. Sabbe tattha samàgantvà upaga¤juü2 buddhasantike Tuvaü nàtho mahàvãra saraõaü hohi cakkhuma 3. 29. Anukampako kàruõiko hitesã sabbapàõinaü Sampatte titthiye sabbe pa¤casãle patiññhahi. 30. Evaü niràkulaü àsi su¤¤akaü titthiyehi taü Vicittaü arahantehi vasãbhåtehi tàdihi. 31. Nagaraü haüsavatãnàma4 ànando nàma khattiyo Sujàtà nàma janikà padumuttarassa mahesino. 32. Dasa 5 vassasahassàni agàramajjhaso vasã Naravàhano yaso vasavatti tayo pàsàdamuttamà. 33. Ticattàrisasahassàni nàriyo samalaïkatà Vasudattà nàma nàrã uttaro nàma atrajo. 34. Nimitte caturo disvà pàsàdenà'bhinikkhami Sattàhaü padhànacàraü acarã purisuttamo. 1. Byàhatà-machasaü. 2. Upagacchuü-sãmu, [PTS. 3.] Cakkhumà-sãmu. 4. Hemavatã-sãmu. 5. Navaü-manupa, [BJT Page 128] [\x 128/] 35. Brahmunà yàcito santo padumuttaro vinàyako1 Vatti cakkaü mahàvãro mãthiluyyànamuttame. 36. Devalo ca sujàto ca ahesuü aggasàvakà Sumano nàmupaññhàko padumuttarassa satthuno2. 37. Amità asamà veva ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato salalo'ti pavuccati. 38. Vitiõõo ceva tisso ca ahesuü aggu'paññhakà Hatthà ceva vicittà ca ahesuü aggu'paññhikà. 39. Aññhapa¤¤àsaratanaü3 accuggato mahàmuni Ka¤canagghiya 4 saükàso dvattiüsavaralakkhaõo. 40. Kuóóà kavàñà bhittã ca rukkhà nagasiluccayà Na tassà'varaõaü atthi samantà dvàdasayojane. 41. Vassasatasahassàni àyu vijjati tàvade Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 42. Santàretvà bahujanaü chinditvà sabbasaüsayaü Jalitvà aggikkhandho'va nibbuto so sasàvako. 43. Padumuttaro jino buddho nandàràmamhi nibbuto Tatthe'va tassa 5 thåpavaro dvàdasubbedha yojano'ti. Padumuttarabuddhavaüso dasamo. 1. Padumuttaranàyako-manupa. 2. Mahesino-mavi. [PTS. 3.] Aññhapaõõasaü-machasaü. 4. Ka¤canagghika-sãmu. 5. Tatthevassa-machasaü. [BJT Page 130] [\x 130/] 11. Sumedha buddhavaüso [PTS Page 037] [\q 37/] 1. Padumuttarassa aparena sumedho nàma nàyako Duràsado uggatejo sabbalokuttamo1 muni. 2. Pasannanetto sumukho brahà uju patàpavà hitesã sabbasattànaü bahå mocesi bandhanà. 3. Yadà buddho pàpuõitvà kevalaü bodhimuttamaü Sudassanamhi nagare dhammacakkaü pavattayi, 4. Tassàbhisamayà tãõi ahesuü dhammadesane Koñisatasahassànaü pañhamà'bhisamayo ahå. 5. Punàparaü kumbhakaõõaü yakkhaü so damayã jino navuti koñisahassànaü dutiyàbhi samayo ahå. 6. Punàparaü amitayaso catusaccaü pakàsayi Asãti koñisahassànaü tatiyàbhisamayo ahu. 7. Sannipàtà tayo àsuü sumedhassa mahesino Khãõàsavànaü vimalànaü santacittàna'tàdinaü2. 8. Sudassanaü nagaravaraü upaga¤chi jino yadà Tadà khãõàsavà bhikkhå samiüsu satakoñiyo. 9. Punàparaü devakåñe bhikkhånaü kañhinatthate Tadà navuti koñãnaü dutiyo àsi samàgamo. 10. Punàparaü dasabalo yadà carati càrikaü Tadà asãtikoñãnaü tatiyo àsi samàgamo. 11. Ahaü tena samayena uttaro nàma màõavo Asãtikoñiyo mayhaü ghare sannivitaü dhanaü. 1. Lokuttaro-sãmu. 2. Cittànatàdinaü-manupa, [BJT Page 132] [\x 132/] 12. Kevalaü sabbaü datvàna sasaïghe lokanàyake1 Saraõaü tassu'pàga¤jiü pabbajja¤cà'bhirocayi 2. 13. So'pi maü buddho3 vyàkàsi karonto anumodanaü Tiüsakappasahassamhi ayaü buddho bhavissati. 14. Ahu kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 15. Ajapàlarukkhamålasmiü nisãditvà tathàgato Tatthapàyàsamaggayha nera¤jaramupehiti. 16. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 17. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 18. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 19. Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânando nàmupaññhàko upaññhissati taü jinaü. 20. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvakà Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 21. Citto ca hatthàlavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 22. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 23. Ukkuññhisaddaü vattenti apphoñenti hasantã ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 1. Sasaïghaü lokanàyakaü - [PTS. 2.] Abhirocayi - [PTS. 3.] Tadà - mavi. [BJT Page 134] [\x 134/] 24. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 25. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 26. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmi'maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 27. Tassà'pi vacanaü sutvà bhiyyo cittaü pasàdayiü Uttariü vatamadhiññhàsiü dasapàramã påriyà. 28. Suttantaü vinaya¤càpi navaïgaü satthusàsanaü Sabbaü pariyàpuõitvàna sobhahiü jinasàsanaü. [PTS Page 038] [\q 38/] 29. Tattha'ppamatto viharanto nisajjaññhànacaïkame Abhi¤¤àsu pàramiü gantvà brahmalokamaga¤cha'haü. 1 30. Sudassanaü nàma nagaraü sudatto nàma khattiyo Sudattà nàma janikà sumedhassa mahesino. 31. Navavassasahassàni agàramajjhaso vasã Sucandanaka ko¤ca sirivaóóhà2 tayo pàsàda muttamà. 32. Ti soëasasahassàni nàriyo samalaïkatà Sumanà nàma sà nàrãpunabba sumitte 3 nàma atrajo. 33. Nimitte caturo disvà hatthiyànena nikkhami Anånakaü aññhamàsaü4 padhànaü padahã jino. 34. Brahmunà yàcito santo sumedho lokanàyako Vatti cakkaü mahàvãro sudassanuyyànamuttame. 35. Saraõo sabbakàmo ca ahesuü aggasàvakà Sàgaro nàmupaññhàko sumedhassa mahesino. 1. Brahmalokamagacchahaü-sãmu. 2. Sucanda ka¤cana sirivaóóhà-machasaü. Sugandho ka¤cano sirivaóóho-syà. 3. Punabbasu-machasaü. Punabbo-syà. 4. Aóóhamàsaü-machasaü, manupa. [BJT Page 136] [\x 136/] 36. Ràmà ceva suràmà ca ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato mahànãpoti1 vuccatã. 37. Uruvelo ca yasavo ca ahesuü aggu'paññhakà Yasodharà sirimà ca ahesuü aggupaññhikà. 38. Aññhàsãti ratanàni accuggato mahàmuni Obhàsesi 2 disà sabbà cando tàràgaõe 3 yathà. 39. Cakkavattimaõi nàma yathà tapati yojanaü Tathe'va tassa ratanaü samantà pharati yojanaü. 40. Navutivassasahassàni àyu vijjati tàvade Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 41. Tevijjachaëabhi¤¤ehi balappattehi tàdihi Samàkulamidaü àsi arahantehi sàdhuhi 4. 42. Te'pi sabbe amitayasà vippamuttà niråpadhã ¥àõàlokaü dassayitvà nibbutà te mahàyasà. 43. Sumedho jinavaro buddho medhàràmamhi nibbuto Dhàtuvitthàrikaü àsi tesu tesu padesato'ti. Sumedha buddhavaüso. 1. Nimboti-sãmu, nimbarukkhoti-syà. 2. Pahàseti-mavi, obhàseti-syà. 3. Tàragaõe-mavi. 4. Tàdihi [PTS.] Sàsanaü-syà. [BJT Page 138] [\x 138/] 12. Sujàta buddhavaüso [PTS Page 039] [\q 39/] 1. Tatthe'va maõóakappamhi sujàto nàma nàyako Sãhahanu'sabhakkhandho appameyyà duràsado. 2. Cando'ca vimalo suddho sataraüsã'ca patàpavà1 Evaü sobhati sambuddho jalanto siriyà sadà2. 3. Pàpuõitvàna sambuddho kevalaü bodhimuttamaü Sumaïgalamhi nagare dhammakkaü pavattayã. 4. Desente pavaraü dhammaü sujàte lokanàyake Asãtikoñi abhisamiüsu pañhame dhammadesane. 5. Yadà sujàto amitayaso deve vassaü upàgamã Sattatiüsasahassànaü dutiyàbhisamayo ahå. 6. Yadà sujàto asamasamo upaga¤chi 3 pitusantikaü Saññhisatasahassànaü tatiyàbhisamayo ahå. 7. Sannipàtà tayo àsuü sujàtassa mahesino Khãõàsavànaü vimalànaü santacittànatàdinaü. 8. Abhi¤¤àbalattànaü appattànaü4 bhavàbhave Saññhisatasahassàni 5 pañhamaü sannipatiüsu te. 9. Punàparaü sannipàte tidãvorohane jine Pa¤¤àsasatasahassànaü dutiyo àsi samàgamo. 10. Upasaïkamanto naravasabhaü6 tassa yo aggasàvako Catåhi sata sahassehi sambuddhaü upasaïkami. 1. Tàpavà- sãmu. 2. Pahà-sãmu. 3. Upagacchi-sãmu, manupa. 4. Appamattànaü-sãmu. Appavattà, -pu. 5. Saññhisata sahassànaü-sãmu. 6. Naràsabhaü-machasaü, naramusabhaü-syà. [BJT Page 140] [\x 140/] 11. Ahaü tena samayena catudãpamhi issaro Antalikkhacaro àsiü cakkavatti mahabbalo 12. Loke acchariyaü disvà abbhutaü lomahaüsanaü Upagantvàna candiü so sujàtaü lokanàyakaü. 13. Catudãpe mahàrajjaü ratane satta uttame Buddhe niyyàdayitvàna pabbajiü tassa santike. 14. Aràmikà jànapadà1 uññhànaü pañipiõóiya 2 upanenti bhikkhusaïghassa paccayaü sayanàsanaü. 15. So'pi maü buddho3 vyàkàsi dasasahassimhi issaro ti sakappasahassamhi ayaü buddho bhavissati. 16. Ahå kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 17. Ajapàlarukkhamålasmiü nisãditvà tathàgato. Tattha pàyàsamaggayha nera¤jamupehiti. 18. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino. Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 19. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 20. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 21. Kolito upatisso ca, aggà hessanti sàvakà ânando nàmupaññhàko upaññhissati taü jinaü. 22. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 23. Citto ca hatthàlavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu paññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 1. Janapade-sãmu, syà. 2. Pañipiõóiyaü-[PTS. 3.] Tadà -mavi. [BJT Page 142] [\x 142/] 24. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 25. Ukkuññhi saddaü vattenti apphoñenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 26. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 27. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 28. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmi'maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. [PTS Page 040] [\q 40/] 29. Tassà'pi vacanaü sutvà bhãyyo bhàsaü janesa'haü Adhiññhàhiü vataü uggaü dasapàramãpåriyà. 30. Suttantaü vinaya¤cà'pi navaïgaü satthusàsanaü Sabbaü pariyàpuõitvàna sobhayiü jinasàsanaü. 31. Tattha'ppamatto viharanto brahmaü bhàvetva bhàvanaü Abhi¤¤àpàramiü gantvà brahmalokamagacchahaü. 32. Sumaïgalaü nàma nagaraü uggato nàma khattiyo Màtà pabhàvatã nàma sujàtassa mahesino. 33. Navavassasahassàni agàramajjhaso vasã Sirã upasirã nandà tayo pàsàdamuttamà. 34. Tevisatisahassàni nàriyo samalaïkatà Sirinandà nàma nàrã upaseno nàma atrajo. 35. Nimitte caturo disvà assayànena nikkhami Anånanavamàsàni padhànaü padahã jino. * Bhãyyobhàvetva mànasaü 9 Buddhavaüso 26 gà. [BJT Page 144] [\x 144/] 36. Brahmunà yàcito nanto sujàto loka nàyako Vatti cakkaü mahàvãro sumaïgalå'yyànamuttame. 37. Sudassano ca devo1 ca ahesuü aggasàvakà Nàrado nàmupaññhàko sujàtassa mahesino. 38. Nàgà ca nàgasamàlà ca ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato mahàvelå'ti vuccati. 39. So ca rukkho jàtaruciro2 acchiddo hoti pattako3 Ujuvaüso brahà hoti dassanãyo manoramo. 40. Ekakkhandho pavaññhitvà4 tato sàkhà pabhijjatha 5 Yathà subaddho morahattho evaü sobhati so dumo. 41. Na tassa kaõñakà6 honti nà'pi chiddaü mahà ahu Vitthiõõasàkho aviralo sandacchàyo manoramo. 42. Sudatto ceva citto ca ahesuü aggu'paññhakà Subhaddà ceva padumà ca ahesuü aggu'paññhikà. 43. Pa¤¤àsa ratano àsi uccattanena 7 so jino sabbàkàravaråpeto sabbaguõamupàgato. 44. Tassappabhà asamasamà niddhàvati samantato Appamàõo atuliyo ca opantehi anåpamo. 45. Navutivassasahassàni àyu vijjati tàvade Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 46. Yathàpi sàgare åmã gagane tàrakà yathà Evaü tadà pàvacanaü arahantehi cittitaü8. [PTS Page 041] [\q 41/] 47. So ca buddho asamasamo guõàni ca tàni atuliyàni Sabbaü samantarahitaü nanu rittà sabbasaïkhàrà. 48. Sujàto jinavaro buddho sãlàràmamhi nibbuto Tatthe'va tassa cetiyo tãõi gàvuta muggato'ti. Sujàta buddhavaüso dvàdasamo. 1. Sudevo-sãmu. 2. Ghanaruciro-sãmu. Ghanakkhandho-syà, machasaü. 3. Chaddaü hoti parittakaü-pu. Acchaddo hoti pattiko-machasaü. 4. Pavaóóhetvà-sãmu, -[PTS. 5.] Pahijjati-mavi. Abhijjati-sãmu. 6. Kaõóakà-sãmu. 7. Uccatarena-sãmu. 8. Vicittikaü-[PTS.] [BJT Page 146] [\x 146/] 13. Piyadassã buddhavaüso 1. Sujàtassa aparena sayambhå1 loka nàyako Duràsado asamasa piyadassã mahàyaso. 2. So'pi buddho amitayaso àdicco'va virocati Nihantvàna tamaü sabbaü2 dhammacakkaü pavattayã. 3. Tassà'pi atulatejassa ahesuü abhisamayà tayo Koñisatasahassànaü pañhamà'bhisamayo ahå. 4. Sudassano devaràjà micchàdiññhima' rocayã Tassa diññhiü vinodento satthà dhamma ma' desayã. 5. Janasannipàto atulo mahàsannipatã tadà Navutikoñisahassànaü dutiyàbhisamayo ahå. 6. Yadà doõamukhaü hatthiü vinesi narasàrathi Asãtikoñisahassànaü tatiyà'bhisamayo ahå. 7. Sannipàtà tayo àsuü tassà'pi piyadassino Koñisatasahassànaü pañhamo àsi samàgamo. 8. Tato paraü navutikoñã samiüsu ekato munã Tatiye sannipàtamhi asãtikoñiyo ahå. 9. Ahaü tena samayena kassapo nàma bràhmaõo Ajjhàyako mantadharo tiõõaü vedànapàragå. 10. Tassa dhammaü suõitvàna pasàdaü janayiü ahaü Koñisatasahassehi saïghàràmaü amàpayiü. 11. Tassa datvàna àràmaü haññho saüviggamànaso Sareõa pa¤casãle ca 3 daëhaü katvà samàdiyiü4 12. So'pi maü buddho vyàkàsi saïghamajjhe nisãdiya Aññhàrase kappasate ayaü buddho bhavissati. 1. Sambuddho-sãmu. 2. Sabbaü tamaü nihantvàna-machasaü. 3. Saraõaü pa¤casãla¤ca-sãmu. 4. Samàdayi-manupa. [BJT Page 148] [\x 148/] 13. Ahå kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 14. Ajapàlarukkhamålasmiü nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jaramupehiti. 15. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålaü hi ehiti. 16. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 17. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 18. Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânando nàmu'paññhàko upaññhissati taü jinaü. 19. Khemaü uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà. Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 20. Citto ca hatthàlavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassãno. 21. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 22. Ukkuññhisaddaü vattenti apphoñenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 23. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 24. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhàtitthe hahetvàna uttaranti mahànadiü. [PTS Page 042] [\q 42/] 25. Evame'va mayaü sabbe yadi mu¤càmi'maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. [BJT Page 150] [\x 150/] 26. Tassà'pi vacanaü sutvà bhiyyo cittaü pasàdayiü Uttariü vatamadhiññhàsi dasapàramãpåriyà. 27. Sudha¤¤aü nàma nagaraü sudatto nàma khattiyo Sucandà nàma1 janikà piyadassissa satthuno. 28. Nava vassa sahassàni agàramajjhaso vasã Sunimmalavimalagiribrahà2 tayo pàsàdamuttamà. 29. Tettiüsatisahassàni nàriyo samalaïkatà Vimalà nàma nàrã ca ka¤canàvelo3 nàma atrajo. 30. Nimitte caturo disvà rathayànena nikkhami Chamàsaü padhànacàraü acarã purisuttamo. 31. Brahmunà yàcito santo piyadassã mahàmuni Vatti cakkaü mahàvãro usabhuyyàne manorame 32. Pàlito sabbadassã 4 ca ahesuü aggasàvakà Sobhito nàmupaññhàko piyadassissa satthuno. 33. Sujàtà dhammadinnà ca ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato kakudho'ti pavuccati. 34. Sandhako5 dhammako6 ceva ahesuü aggu'paññhakà Visàkhà7 dhammadinnà ca ahesuü aggu'paññhikà. 35. So'pi buddho amitayaso dvattiüsavaralakkhaõo Asãtihatthamubbedho sàlaràjà'va dissati. 36. Aggãcanda suriyànaü natthi tàdisikà pabhà Yathà ahu 8 pabhà tassa asamassa mahesino. 37. Tassà'pi devadevassa àyu tàvatakaü ahå Navutivassasahassàni loke aññhàsi cakkhumà. 38. So'pi buddho asamasamo yugàni'pi tàni atuliyàni Sabbaü samantarahitaü nanu rittà sabbasaïkhàrà. 39. So piyadassã munivaro assatthàràmamhi nibbuto Tattheva tassa jinathåpo tãõi yojana muggato'ti. Piyadassã buddhavaüso terasamo. 1. Candànamàsi-machasaü, 2. Giriguhà-machasaü. 3. Ka¤canacelo-sãmu. 4. Piyadassã-sãmu, manupa. 5. Santako-sãmu. 6. Dhammiko-sãmu. Sandako-syà. 7. Visikho-sãmu. 8. âsuü-mavi. [BJT Page 152] [\x 152/] 14. Atthadassã buddhavaüso [PTS Page 043] [\q 43/] 1. Tatthe'va maõóakappamhi atthadassã naràsabho1 Mahà tamaü nihantvàna patto sambodhimuttamaü. 2. Brahmunà yàcito santo dhammacakkaü pavattayã Amatena tappayã lokaü dasasahassã sadevakaü. 3. Tassà'pi lokanàthassa ahesuü abhisamayà tayo Koñisatasahassànaü pañhamàbhisamayo ahå. 4. Yadà buddho atthadassã carati devacàrikaü Koñisatasahassànaü dutiyà'bhisamayo ahå. 5. Punàparaü yadà buddho desesi pitusantike Toñisatasahassànaü tatiyà'bhisamayo ahå. 6. Sannipàtà tayo àsuü tassà'pi ca mahesino Khãõàsavànaü vimalànaü santacittàna'tàdinaü. 7. Aññhanavutisahassànaü pañhamo àsi samàgamo Aññhàsãtisahassànaü dutiyo àsi samàgamo. 8. Aññhasattatisahassànaü tatiyo àsi samàgamo Anupàdàvimuttànaü vimalànaü mahesinaü. 9. Ahaü tena samayena jañilo uggatàpano Susãmo2 nàma nàmena mahiyà seññhasammato 10. Dibbaü mandàravaü pupphaü padumaü pàricchattakaü Devalokà haritvàna 3 sambuddhaü abhipåjayiü. 11. Sopi maü buddho4 vyàkàsi atthadassã mahàmuni Aññhàraso kappasate ayaü buddho bhavissati. 1. Mahàyaso-mavi. 2. Supino-manupa, susimo-[PTS. 3.] Devalokato à haritvà. 4. Tadà-bu. A. [BJT Page 154] [\x 154/] 12. Ahå kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 13. Ajapàlarukkhamulasmiü nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jaramupehiti. 14. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 15. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi brajjhissati mahàyaso. 16. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 17. Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânando nà'mupaññhàko upaññhissati taü jinaü. 18. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 19. Citto ca hatthàlavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassa sataü tassa gotamassa yasassino. 20. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 21. Ukkuññhisaddaü vattenti apphoñenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 22. Yadimassa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü 23. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhàtitthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 24. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤cami'maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. [BJT Page 156] [\x 156/] 25. Tassà'pi vacanaü sutvà haññho saüviggamànaso Uttariü vatamadhiññhàsiü dasapàramãpåriyà. 26. Sobhanaü nàma nagaraü sàgaro nàma khattiyo Sudassanà nàma janità atthadassissa satthuno. 27. Dasavassasahassàni agàramajjhaso vasã Amaragirisuragirigirivàhanà1 tayo pàsàdamuttamà. 28. Tettiüsatisahassàni 2 nàriyo samalaïkatà Visàkhà nàma sà nàrã selo3 nàmà'si atrajo. [PTS Page 044] [\q 44/] 29. Nimitte caturo disvà assayànena nikkhamã Anunaaññhamàsàni padhànaü padahã jino. 30. Brahmunà yàcito santo atthadassã mahàyaso Vatti cakkaü mahàvãro anomuyyàne naràsabho. 31. Santo ca upasanto ca ahesuü aggasàvakà Abhayo nàmu'paññhàko atthadassissa satthuno. 32. Dhammà ce'va sudhammà ca ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato campako'ti pavuccati. 33. Nakulo ca nisabho ca ahesuü aggu'paññhakà Makilà ca sunandà ca ahesuü aggu'paññhikà. 34. So'pi buddho asamasamo asãti ratanuggato4 Sobhati sàlaràjà'va uëuràjà'va pårito. 35. Tassa pàkatikà raüsã 5 anekasatakoñiyo Uddhaü adho dasadisà pharanti yojanaü tadà6. 36. So'pi buddho naràsabho sabbasattu'ttamo muni Vassasatasahassàni loke aññhàsi cakkhumà. 37. Atulaü dassetvà obhàsaü virocetvà sadevake So'pi aniccataü patto yatha'ggu'pàdànasaïkhayà. 38. Atthadassã jinavaro anomàràmamhi nibbuto Dhàtuvitthàrikaü àsi tesu tesu padesato'ti. Atthadassã buddhavaüso cuddasamo. 1. Aparagirisugirivàhano-machasaü. 2. Tettisaüca-sãmu. 3. Sono-sãmu. Seno-[PTS. 4.] Buddhavaüse 26 gà. 6. Sadà-machasaü. [BJT Page 158] [\x 158/] 15. Dhammadassã buddhavaüso [PTS Page 045] [\q 45/] 1. Tatthe'va maõóakappamhi dhammadassã mahàyaso Tama'ndhakàraü vidhametvà atirocati sadevake. 2. Tassà'pi atulatejassa dhammacakkappavattane Koñisatasahassànaü pañhamà'bhi samayo ahå. 3. Yadà buddho dhammadassã vinesi sa¤jayaü isiü Tadà navutikoñãnaü dutiyà'bhisamayo ahu. 4. Yadà sakko upaga¤ji sahapariso1 vinàyakaü Tadà asãti koñãnaü tatiyà'bhisamayo ahå. 5. Tassà'pi devadevassa sannipàtà tayo ahå 2 Khãõàsavànaü vimalànaü santacittàna' tàdinaü. 6. Yadà buddho dhammadassã saraõe vassaü upàgamã Tadà koñisahassànaü3 pañhamo àsi samàgamo. 7. Punà'paraü yadà buddho devato eti mànusaü4 Tadà'pi satakoñãnaü dutiyo àsi samàgamo. 8. Punà'paraü yadà buddho pakàsesi dhute guõe Tadà asãti koñãnaü tatiyo àsi samàgamo. 9. Ahaü tena samayena sakko àsiü purindade Dibbena gandhamàlena 5 turiyena abhipåjayiü. 10. So'pi maü buddho vyàkàsi devamajjhe nisãdiya Aññhàrase kappasate ayaü buddho bhavissati. 11. Ahu kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkakàrikaü. 12. Ajapàlarukkhamålasmiü nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jaramupehiti. 1. Sapariso-sãmu, machasaü. 2. âsuü-mavi, ahuü-machasaü. 3. Koñisatasahassànaü-sãmu, machasaü. 4. Mànuse-sãmu, 5. Dibbagandhenamàlena-manupa. [BJT Page 160] [\x 160/] 13. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 14. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 15. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 16. Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânando nàmu'paññhàko upaññhissati taü jinaü. 17. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 18. Citto ca hatthàëavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 19. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 20. Ukkuññhisaddaü vattenti apphoñenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 21. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 22. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 23. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmi'maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 24. Tassà'pi vacanaü sutvà bhãyyo cittaü pasàdayiü Uttariü vatamadhiññhàsiü dasapàramãpåriyà. 25. Saraõaü nàma nagaraü saraõo nàma khattiyo Sunandà nàma janikà dhammadassissa satthuno. [BJT Page 162] [\x 162/] 26. Aññha vassasahassàni agàramajjhaso vasã arajo virajo sudassano tayo pàsàdamuttamà. 27. Ticattàrãsasahassàni nàriyo samalaïkatà Vicatolã nàma nàrã atrajo pu¤¤avaóóhano. [PTS Page 046] [\q 46/] 28. Nimitte caturo disvà pàsàdenà'bhinikkhami Sattàhaü padhànacàraü acarã purisuttamo. 29. Brahmunà yàcito santo dhammadassã naràsabho Vatti cakkaü mahàvãro migadàye naruttame. 30. Padumo phussadevo ca ahesuü aggasàvakà Sunento nàmu'paññhàko dhammadassissa satthuno. 31. Khemà ca saccanàmà ca ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato bimbijàlo1 ti vuccati. 32. Subhaddo kañisabho ceva ahesuü aggu'paññhakà Sàliyà ca valiyà ca ahesuü aggu'paññhikà. 33. So'pi buddho asamasamo asãtihatthamuggato Atirocati tejena dasasahassimhi dhàtuyà. 34. Suphullo sàlaràjàva vijjå'va gagane yathà Majjhantike va suriyo evaü so upasobhatha 2. 35. Tassà'pi atulatejassa samakaü àsi jãvitaü Vassasatasahassàni loke aññhàsi cakkhumà. 36. Obhàsaü dassayitvàna vimalaü katvàna sàsanaü Ravicando va gagane nibbuto so sasàvako'ti. 37. Dhammadassã mahàvãro kesàràmamhi 3 nibbuto Tatthe'va'ssa 4 thåpavaro tiyojana samuggatoti. Dhammadassã buddhavaüso paõõarasamo. 1. Bimbajàlo-sãmu, 2. Upasobhittha-[PTS. 3.] Sàlàràmamhi-machasaü. 4. So-sãmu. [PTS.] [BJT Page 164] [\x 164/] 16. Siddhattha buddhavaüso [PTS Page 047] [\q 47/] 1. Dhammadassissa aparena siddhattho lokanàyako1 Nihanitvà tamaü sabbaü suriyo abbhuggato yathà2 2. So'pi patvàna sambodhiü3 santàrento4 sadevakaü Abhivassi dhammameghenana nibbàpento sadevakaü. 3. Tassà'pi atulatejassa ahesuü abhisamayà tayo Koñisatasahassànaü pañhamà'bhisamayo ahu. 4. Punà'paraü bhãmarathe 5 yadà ahani dundubhiü6 Tadà navutikoñãnaü dutiyà'bhi samayo ahu. 5. Yadà buddho dhammaü desesi vehàre so puruttame Tadà navuti koñãnaü tatiyà'bhisamayo ahu. 6. Sannipàtà tayo àsuü tasmi'mpi dãpaduttame Khãõàsavànaü vamalànaü santacittàna'tàdinaü. 7. Koñisatànaü navutãnaü asãtiyà ca koñãnaü Ete àsuü tayo ñhànà vimalànaü samàgame. 8. Ahaü tena samayena maïgalo nàma tàpaso Uggatejo duppasaho abhi¤¤àbalasamàhito. 9. Jambuto phalamà'netvà7 siddhatthassa adàsa'haü Pañiggahetvà sambuddho idaü vacana'mabruvi. 10. Passatha imaü tàpasaü jañilaü uggatàpanaü Catunavute ito kappe ayaü buddho bhavissati. 11. Ahu kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 12. Ajapàlarukkhamålamhi nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jaramupehitã. 1. Nàmanàyako-sãmu. 2. Suriyovabbhuggato tadà-mavi. 3. Sambuddhaü-sãmu. 4. Santàretvà-mavi. 5. Bhãmaraññho-sãmu, [PTS] syà. 6. Yadiàhanidundubhiü-[PTS. 7.] Phalamàhatvà-sãmu. [PTS.] [BJT Page 166] [\x 166/] 13. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 14. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 15. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 16. Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânando nàmu'paññhàko upaññhissati taü jinaü. 17. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 18. Citto ca hatthàëavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 19. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 20. Ukkuññhisaddaü vattenti apphoñenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 21. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 22. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 23. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmi'maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 24. Tassà'pi vacanaü sutvà bhãyyo cittaü pasàdayiü Uttariü vatamadhiññhàsiü dasapàramãpåriyà. 25. Vehàraü nàma nagaraü udeno nàma khattiyo Suphassà nàma janikà siddhatthassa mahesino. [BJT Page 168] [\x 168/] 26. Dasavassasahassàni agàramajjhaso vasã Kokàsuppalakokanadà tayo pàsàdamuttamà. 27. Tisoëasasahassàni nàriyo samalaïkatà Sumanà nàma sà nàrã anupamo nàma atrajo. 28. Nimitte caturo disvà sivikàyànena nikkhami Anånadasamàsàni padhànaü padahã jino. [PTS Page 048] [\q 48/] 29. Brahmunà yàcito santo siddhattho lokanàyako Vatti cakkaü mahàvãro migadàye naruttamo. 1 30. Sambalo ca sumitto ca ahesuü aggasàvakà Revato nàmu'paññhàko siddhatthassa mahesino. 31. Sãvalà ca suràmà ca ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato kaõikàroti vuccati. 32. Suppiyo ca samuddo ca ahesuü aggu'paññhakà Rammà ceva surammà ca ahesuü aggu'paññhikà. 33. So buddho saññhã ratanaü ahosi nabhamuggato, Ka¤canagghiya 2 saükàso dasasahassã virocati. 34. So'pi buddho asama samo atulo appañipuggalo Vassasatasahassàni loke aññhàsi cakkhumà. 35. Vipulaü3 pabhaü dassayitvà pupphàpetvàna sàvake Vilàsetvà ca samàpatyà4 nibbuto so sàsavako. 36. Siddhattho munivaro buddho anomàràmamhi nibbuto Tatthe'va'ssa thåpavaro catuyojanamuggato'ti. Siddhattha buddhavaüso soëasamo. 1. Puruttame-sãmu. 2. Ka¤canagsika-sãmu. 3. Vimalaü-sãmu. 4. Samàpattiyà-sãmu. [PTS] [BJT Page 170] [\x 170/] 17. Tissa buddhavaüso 1. Siddhattha aparena assamo appañipuggalo Anantatejo1 amitayaso tisso lokagganàyako. 2. Tama'ndhakàraü vidhametvà obhàsetvà sadevakaü2 Anukampako mahà vãro loke uppajji cakkhumà. 3. Tassà'pi atulà iddhi atulaü sãlaü samàdhi ca Sabbattha pàramiü gantvà dhammacakkaü pavattayã. 4. So buddho dasasahassimhi vi¤¤àpesi giraü suciü Koñisatàni abhisamiüsu pañhame dhammadesane. 5. Dutiyo navutikoñãnaü3 tatiyo saññhikoñiyo4 Bandhanàto5 pamocesi 6 sampatte naramarå tadà. 6. Sannipàtà tayo àsuü tisse lokagganàyake Khãõàsavànaü vimalànaü santacittàna tàdinaü. 7. Khãõàsavasatasahassànaü7 pañhamo àsi samàgamo Navuti sata sahassànaü dutiyo àsi samàgamo. [PTS Page 049] [\q 49/] 8. Asãti satasahassànaü tatiyo àsi samàgamo Khãõàsavànaü vimalànaü pupphitànaü vimuttiyà. 9. Ahaü tena samayena sujàto nàma khattiyo Mahàbhogaü chaóóhayitvà pabbajiü isipabbajaü. 10. Mayi pabbajite sante uppajji lokanàyako Buddho'ti saddaü sutvàna pãti me upapajjatha. 11. Dibbaü mandàravaü pupphaü padumaü pàricchattakaü Ubho hatthehi paggayha dhunamàno upàgamiü. 1. Anantasãlo-mavi. [PTS. 2.] Sadevake-mavi. 3. Dutiye navutikoñiyo-sãmu. 4. Tatiyo satta koñiyo-sãmu. 5. Bandhanàso-sãmu. 6. Vimocesi-[PTS.] 7. Khãõàsava sahassànaü-sãmu. [BJT Page 172] [\x 172/] 12. Càtuvaõõaparivutaü tissaü lokagganàyakaü Tama'haü pupphaü gahetvàna matthake dhàrayiü jinaü. 13. So'pi buddho1 vyàkàsi janamajjhe nisãdiya Dvenavute ito kappe ayaü buddho bhavissati. 14. Ahå kapilavhayà rammaü nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 15. Ajapàlarukkhamålamhi nisãditvà tathàgato Tatthapàyàsamaggayha nera¤jaramupehitã. 16. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 17. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 18. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 19. Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânando nàmu'paññhàko upaññhissati taü jinaü. 20. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 21. Citto ca hatthàëavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 22. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 23. Ukkuññhisaddaü vattenti apphoñenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 1. Tadà-sãmu. [BJT Page 174] [\x 174/] 24. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 25. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 26. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmi'maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 27. Tassà'pi vacanaü sutvà bhãyyo cittaü pasàdayiü Uttariü vatamadhiññhàsiü dasapàramãpåriyà. 28. Khemakaü nàma nagaraü janasandho nàma khattiyo Padumà nàma janikà tissassa ca mahesino. 29. Sattavassasahassàni agàramajjhaso vasã Guhà selanàri nisabhà tayo pàsàda muttamà. 30. Samatiüsa sahassàni nàriyo samalaïkatà Subhaddà nàma sà nàri ànando nàma atrajo. 31. Nimitte caturo disvà assayànena nikkhami Anånakaü aññhamànaü padhànaü padahã jino. 32. Brahmunà yàcito santo tisso lokagganàyako Vatti cakkaü mahàvãro yasavatãdàyamuttame. 33. Brahmadevo ca udayo ca ahesuü aggasàvakà Samaïgo1 nàmupaññhàko tissassa ca mahesino. 34. Phussà ce'và ca sudattà ca ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato asano'ti pavuccati. 35. Sambalo ca sirã 2 ceva ahesuü aggupaññhakà Kisàgotamã upasenà ahesuü aggupaññhikà. 1. Samàho-mavi, samago-syà, sumaïgalo. 2. Sirimà-machasaü. -Sãmu. [BJT Page 176] [\x 176/] 36. So'pi buddho saññhiratano ahu uccattane1 jino Anupamo asadiso himavà viya dissati. 37. Tassà'pi atulatejassa àyu àsi anuttaro Vassasatasahassàni loke aññhàsi cakkhumà. 38. Uttamaü pavaraü seññhaü anubhàtvà maihàyasaü Jalitvà aggikkhandho'va nibbuto so sasàvako. [PTS Page 050] [\q 50/] 39. Valàhakova anilena suriyena viya ussàvo Andhakàrova dãpena nibbuto so sasàvako. 40. Tisso jinavaro buddho nandàràmamhi nibbuto Tatthe'va tassa jinathåpo tãõi yojanamussito'ti. Tissa buddhavaüso sattarasamo. 1. Uccatarena - sãmu. [BJT Page 178] [\x 178/] 18. Phussa buddhavaüso 1. Tatthe'va maõóakappamhi ahu satthà anuttaro Anupamo asadiso1 phusso lokagganàyako. 2. So'pi sabbaü tamaü hantvà vijañetvà mahàjañaü Sadevakaü tappayanto abhivassã amatambunà. 3. Dhammacakkaü pavattente phusse nakkhattamaïgale Koñisatasahassànaü pañhamà'bhisamayo ahå. 4. Navutisatasahassànaü dutiyà'bhisamayo ahå Asãtisatasahassànaü tatiyà'bhisamayo ahå. 5. Sannipàtà tayo àsuü phussassa'pi mahesino Khãõàsavànaü vimalànaü santacittàna'tàdinaü. 6. Saññhisatasahassànaü pañhamo àsi samàgamo Pa¤¤àsasatasahassànaü dutiyo àsi samàgamo. 7. Cattàrãsasatasahassànaü tatiyo àsi samàgamo Anupàdà vimuttànàü vocchinnapañisandhinaü. 8. Ahaü tena samayena vijitàvi nàma khattiyo Chaóóayitvà2 mahàrajjaü pabbajiü tassa santike. 9. So'pi maü buddho vyàkàsi phusso lokagganàyako Ito dve navuti 3 kappe ayaü buddho bhavissati. 10. Ahu kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 11. Ajapàlarukkhamålamhi nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jaramupehiti. 1. Asamasamo-sãmu. 2. Jàóóayitvàna-sãmu. 3. Dvànavrate-mavi, dvenavute-sãmu. [BJT Page 180] [\x 180/] 12. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamhi ehiti. 13. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 14. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 15. Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânando nàmu'paññhàko upaññhissati taü jinaü. 16. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 17. Citto ca hatthàëavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 18. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 19. Ukkuññhisaddaü vattenti apphoñenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 20. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 21. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajhiya Heññhà titthe1 gahetvàna uttaranti mahànadiü. 22. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmi'maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 23. Tassà'pi vacanaü sutvà bhãyyo cittaü pasàdayiü Uttariü vatamadhiññhàsiü dasapàramãpåriyà. 24. Suttantaü vinaya¤cà'pi navaïgaü satthusàsanaü Sabbaü pariyàpuõitvàna sobhayiü jinasàsanaü. 1. Titthaü -mua. [BJT Page 182] [\x 182/] [PTS Page 051] [\q 51/] 25. Tatthappa'matto viharanto brahmaü bhàvetva1 bhàvanaü Abhi¤¤àsu pàramiü gantvà brahmaloka' magaccha'haü. 26. Kàsikaü nàma nagaraü jayaseno nàma khattiyo Sirimà nàma janikà phussa'ssàpi mahesino. 27. Navavassasahassàni agàramajjhaso vasã Garuëapakkhahaüsasuvaõõahàrà2 tayo pàsàdamuttamà. 28. Tãõidasasahassàni 3 nàriyo samalaïkatà Kisàgotamã nàma nàri anupamo4 nàma atrajo. 29. Nimitte caturo disvà hatthiyànena nikkhami Chamàsaü padhànacàraü acarã purisuttamo. 30. Brahmunà yàcito santo phusso lokagganàyako Vatti cakkaü mahàvãro migadàye naruttamo. 31. Surakkhito5 dhammaseno ca ahesuü aggasàvakà Sabhiyo nàmu'paññhàko phussassa ca mahesino. 32. Càlà ca upacàlà ca ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato àmaõóo'ti pavuccati. 33. Dhana¤jayo visàkho ca ahesuü aggu'paññhakà Padumà ce'va nàgà ca ahesuü aggupaññhikà. 34. Aññhapa¤¤àsaratanaü so'pi accuggato muni Sobhati sataraüsãva uluràjàva pårito6. 35. Navutivassasahassàni àyu vijjati tàvade Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 36. Ovaditvà bahå satte santàretvà mahàjane So'pi satthà atulayaso nibbuto'so sasàvako7. 37. Phusso jinavaro satthà setàràmamhi 8 nibbuto Dhàtuvitthàrikaü àsã tesu tesu padesato'ti. Phussa buddhavaüso aññhàrasamo. 1. Bhàvetvà-[PTS. 2.] Garuëapakkhahaüsasuvaõõabhàrà- machasaü. Garuëa haüsa suvaõõatàrà- syà. 3. Tevãsatisahassàni-sãmu. 4. ânando-sãmu. 5. Sukhito-sãmu. 6. Uëurajàva påjito-mavi. 7. Nibbutovasasàko-mavi. 8. Sotàràmamhi-sãmu, senàramamhi-syà-machasaü. [BJT Page 184] [\x 184/] 19. Vipassã buddhavaüso [PTS Page 052] [\q 52/] 1. Phussassa ca aparena sambuddho dipaduttamo Vipassã nàma nàmena loke uppajji cakkhumà1. 2. Avijjaü sabbaü padàletvà patto sambodhimuttamaü Dhammacakkaü pavattetuü pakkàmi bandhumatiü puraü. 3. Dhammacakkaü pavattetvà ubho bodhesi nàyako Gaõanàya na vattabbo pañhamà'bhisamayo ahu. 4. Punàparaü amitayaso tattha saccaü pakàsayi Caturàsãti sahassànaü dutiyà'bhãsamayo ahå. 5. Caturàsãti sahassàni sambuddhaü anupabbajuü Tesamàràmapattànaü dhammaü desesi cakkhumà. 6. Sabbàkàrena bhàsato sutvà upanisàdino2 Te'pi dhammaü varaü gantvà tatiyà'bhisamayo ahå. 7. Sannipàtà tayo àsuü vipassissa mahesino Khãõàsavànaü vimalànaü santacittànatàdinaü. 8. Aññhasaññhisatasahassànaü3 pañhamo àsi samàgamo Bhikkhusatasahassànaü dutiyo àsi samàgamo. 9. Asãtibhikkhusahassànaü tatiyo àsi samàgamo Tattha bhikkhugaõamajjhe sambuddho atirocati. 10. Ahaü tena samayena nàgaràjà mahiddhiko Atulo nàma nàmena pu¤¤avanto jutindharo. 11. Nekànaü nàgakoñãnaü parivàretvàna'haü tadà Vajjento' dibbaturiyehi lokajeññhaü upàgamiü. 1. Nàyako-sãmu. 2. Bhàsate sutvà upanissa jine-sãmu. 3. Aññhasaññhisahassànaü-sãmu. [BJT Page 186] [\x 186/] 12. Upasaïkamitvà sambuddhaü vipassiü lokanàyakaü Maõimuttaratanakhacitaü sabbàbharaõabhåsitaü Nimantetvà dhammaràjassa suvaõõapãñha' madàsahaü. 13. So'pi maü buddho vyàkàsi saïghamajjhe nisãdiya Ekanavute ito kappe ayaü buddho bhavissati. 14. Ahå kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. [PTS Page 053] [\q 53/] 15. Ajapàlarukkhamålamhi nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jara'mupehiti. 16. Nera¤jarànadãtãre pàyàsaü asati jino, Pañiyattavaramaggena bodhimåla'mupehiti. 17. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóamanuttaraü Assatthamåle sambodhiü bujjhissati mahàyaso. 18. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 19. Anàsavà vãtaràgà1 santacittà samàhità Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânandonà'mupaññhàko2 upaññhissati taü jinaü. 20. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assatthoti pavuccati. 21. Citto ca hatthàëavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 22. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 1. Vãtamalà-sãmu. 2. ânando nàma nàmena - mavi. [BJT Page 188] [\x 188/] 23. Ukkuññhi saddaü vattenti apphoñhenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 24. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 25. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 26. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmimaü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 27. Tassà'haü vacanaü sutvà bhiyyo cittaü pasàdayiü Uttariü vatamadhiññhàsiü dasa pàramã puriyà. 28. Nagaraü bandhumatã nàma bandhumà nàma khattiyo Màtà bandhumatã nàma vipassissa mahesino. 29. Aññhavassasahassàni agàramajjhaso vasã Nando sunando sirimà tayo pàsàdamuttavà. 30. Tivattàrãsa sahassàni nàriyo samalaïkatà Sutanà nàma sà nàri samavattakkhandho nàma atrajo. 31. Nimatte caturo disvà rathayànena nikkhamã Anånaaññhamàsàni padhànaü padahã jino. 32. Brahmunà yàvito santo vipassã lokanàyako Vatti cakkaü mahàvãro migadàyo naruttamo. 33. Khaõóo1 ca tissanàmo ca ahesuü aggasàvakà Asoko nàmu'paññhàko vipassissa mahesino. 34. Candà ca candamittà ca ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato pàñalã'ti pavuccati. 1. Khandho - sãmu. [BJT Page 190] [\x 190/] 35. Punabbasumitto nàgo ca ahesuü aggu'paññhakà Sirimà uttarà ceva ahesuü aggu'paññhikà. 36. Asãti hatthamubbedho1 vipassã lokanàyako Pabhà niddhàvati tassa samantà satta yojane. 37. Asãti vassasahassàni àyu buddhassa tàvade Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 38. Bahå deve manusse ca bandhanà parimocayã Maggà' magga¤ca àcikkhi avasesaputhujjane. [PTS Page 054] [\q 54/] 39. âlokaü dassayitvàna desetvà2 amataü padaü Jalitvà aggikkhandho'va nibbuto so sasàvako. 40. Iddhivaraü pu¤¤avaraü lakkhaõaü ca kusumitaü Sabbaü samantarahitaü nanu rittà sabbasaïkhàrà. 41. Vipassãjinavaro buddho3 sumittàràmamhi nibbuto Tatthe'va tassa thåpavaro sattayojana mussito'ti. Vipassã buddhavaüso ekånavãsatimo. 1. Asãtihatthubbedho-mavi. 2. Desitvà-sãmu. 3. Dhãro-sãmu. [BJT Page 192] [\x 192/] 20. Sikhã buddhavaüso 1. Vipassissa aparena sambuddho dipaduttamo Sikhãvhayo1 àsi jino asamo appañipuggalo. 2. Màrasenaü pamadditvà2 patto sambodhimuttamaü Dhammacakkaü pavattesi anukampàya pàõinaü. 3. Dhammacakkaü pavattente sikhimhi muni puïgave 3 koñisatasahassànaü pañhamà'bhisamayo ahå. 4. Aparampi dhammaü desento gaõaseññhe naruttame Navutikoñisahassànaü dutiyà'bhisamayo ahå. 5. Yamakaü pàñihãra¤ca dassayante sadevake Asãtikoñisahassànaü tatiyà'bhisamayo ahå. 6. Sannipàtà tayo àsuü sikhissa'pi mahesino Khãõàsavànaü vimalànaü santacittàna'tàdinaü. 7. Bhikkhusatasahassànaü pañhamo àsi samàgamo Asãti bhikkhusahassànaü dutiyo àsi samàgamo. 8. Sattati bhikkhusahassànaü tatiyo àsi samàgamo Anupalitto padåmaü'va toyamhi sampavaóóhitaü. 9. Ahaü tena samayena arindamo nàma khattiyo Sambuddhapamukhaü saïghaü annapànena tappayiü. 10. Bahu dussavaraü datvà dussakoñiü anappakaü Alaïkataü hatthiyànaü sambuddhassa adàsa'haü. 11. Hatthiyànaü nimminitvà kappiyaü upanàmayiü Pårayiü mànasaü mayhaü niccaü daëhamupaññhitaü. 1. Sikhãsavhayo nàma-sãmu. 2. Pahinditvà-mavi. 3. Jinapuïgave-mavi. Machasaü. Syà. [BJT Page 194] [\x 194/] [PTS Page 055] [\q 55/] 12. So'pi maü buddho vyàkàsi sikhãlokagganàyako Ekatiüse ito kappe ayaü buddho bhavissati. 13. Ahå kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 14. Ajapàlarukkhamålamhi nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jara'mupehiti. 15. Nera¤jarànadãtãre pàyàsaü asati jino, Pañiyattavaramaggena bodhimåla'mupehiti. 16. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóamanuttaraü Assatthamåle sambodhiü bujjhissati mahàyaso. 17. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 18. Anàsavà vãtaràgà1 santacittà samàhità Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânandonàmu 'paññhàko upaññhissati taü jinaü. 19. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assatthoti pavuccati. 20. Citto ca hatthàëavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 21. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 22. Ukkuññhi saddaü vattenti apphoñhenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. [BJT Page 196] [\x 196/] 23. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 24. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 25. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmimaü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 26. Tassà'haü vacanaü sutvà bhiyyo cittaü pasàdayiü Uttariü vata madhiññhàsiü dasa pàramã puriyà. 27. Nagaraü aruõavatã nàma aruõavà nàma 1 khattiyo Pabhàvati nàma janikà sikhissa ca mahesino. 28. Sattavassasahassàni agàramajjhaso vasã Sucando girivasabho tayo pàsàdamuttamaü. 29. Catuvãsati sahassàni nàriyo samalaïkatà Sabbakàmà nàma nàri atulo nàma atrajo. 30. Nimitte caturo disvà hatthiyànena nikkhami Aññhamàsaü padhànavàraü acarã purisuttamo. 31. Brahmunà yàcito santo sikhã lokagganàyako Vatti cakkaü mahàvãro migàcire naruttamo2. 32. Abhibhå sambhavo nàma ahesuü aggasàvakà Khemaïkaro nàmu'paññhàko sikhissa'pi mahesino. 33. Makhilà3 ca padumà ceti ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato puõóarãkoti vuccati. 34. Sirivaóóho ca nando4 ca ahesuü aggu'paññhakà Città ce'va suguttà ca ahesuü aggu'paññhikà. 1. Aruõo nàma-sãmu, machasaü, syà. 2. Migadàye - sãmu. 3. Akhilà-sãmu. 4. Cando - sãmu. [BJT Page 198] [\x 198/] 35. Uccattanena so buddho sattati hatthamuggato Ka¤canagghiya 1 saükàso dvattiüsavaralakkhaõo. 36. Tassa 2 byàmappabhà kàyà divàrattiü nirantaraü Diso disaü niccharanti tãõiyojanaso pabhà. 37. Sattativassasahassàni àyu tassa mahesino Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 38. Dhammameghaü pavassetvà temayitvà sadevake Khemantaü3 pàpayitvàna nibbuto so sasàvako. 39. Anuvya¤janasampannaü dvattiüsavaralakkhaõaü Sabbaü samantarahitaü nanu rittà sabbasaïkhàrà. 40. Sikhã munivaro buddho dussàràmamhi nibbuto Tatthe'va tassa thåpavaro tãõiyojanamuggato. Sikhã buddhavàso vãsatimo. 1. Ka¤canagghika-sãmu. 2. Tassàpi-machasaü, sãmu, syà. 3. Khemattaü-sãmu. [BJT Page 200] [\x 200/] 21. Vessabhå buddhavaüso [PTS Page 056] [\q 56/] 1. Tattheva maõóakappamhi asamo appañipuggalo Vessabhå nàma nàmena loke uppajji nàyako. 2. âdittanti ca 1 ràgaggi taõhànaü vijitaü tadà Nàgo'va bandhanaü chetvà patto sambodhimuttamaü. 3. Dhammacakkaü pavattente 2 vessabhålokanàyake Asãtikoñisahassànaü pañhamà'bhisamayo ahå. 4. Pakkante càrikaü raññhe lokajeññhe 3 naràsabhe Sattati koñisahassànaü dutiyà'bhisamayo ahå. 5. Mahàdiññhiü vinodento pàñihãraü karoti so Samàgatà naramarå dasasahassã sadevake. 6. Mahà acchariyaü disvà abbhutaü lomahaüsanaü Devà ce'va manussà ca bujjhare saññhikoñiyo. 7. Sannipàtà tayo àsuü vessabhussa mahesino Khãõàsavànaü vimalànaü santacittàna tàdinaü. 8. Asãtibhikkhusahassànaü pañhamo àsi samàgamo Sattatibhikkhusahassànaü dutiyo àsi samàgamo. 9. Saññhi bhikkhusahassànaü tatiyo àsi samàgamo Jaràdi bhayà'tãtànaü4 orasànaü mahesino. 10. Ahaü tena samayena sudassano nàma khattiyo Nimantetvà mahàvãraü dànaü datvà mahàrahaü Annapànena vatthena sasaïghaü jinamapåjayiü. 1. âdittaü vata-machasaü, asittamva-sãmu. 2. Dhammacakkappavattane - sãmu. âdittaü ida - syà. 3. Lokaseññhe - mavi. 4. Jaràdibhayabhãtànaü - sãmu. Machasaü. [BJT Page 202] [\x 202/] 11. Tassa budadhassa asamassa cakkaü vattita'muttamaü Sutvàna paõãtaü dhammaü pabbajja'mahirocayiü. 12. Mahàdànaü pavattetvà rattiü divamatandito Pabbajjaü guõasampannaü pabbajiü jinasantike. 13. âcàraguõasampanno vattasãlasamàhito Sabba¤¤utaü gavesanto ramàmã jinasàsane 14. Saddhàpãtimu'pàgantvà pàde vandàmi satthari1 Pãti uppajjatã mayhaü bodhiyàye'va kàraõà. 15. Anivattimànasaü2 ¤atvà sambuddho etada'bravi Ekatiüse ito kappe ayaü buddho bhavissati. 16. Ahå kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 17. Ajapàlarukkhamålamhi nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsaü paggayha neraüjaramupehiti. 18. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü àdàya so jino Pañiyattavaramaggena bodhimålamupehiti. 19. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso. 20. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 21. Anàsavà vãtaràgà santacittà samàhità Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânando nàmu'paññhàko upaññhissati taü jinaü 1. Saddhàpãtiü upagantvà buddhaü vandàmi sattharaü - machasaü. Sddhàpãtiü upàgantvà buddhaü vandàmi satthàraü - sãmu. Saddhàpãtiü uppàdetvà buddhaü vandàmi sattharaü - syà. 2. Anivattamànasaü - sãmu, machasaü. [BJT Page 204] [\x 204/] [BJT Page 204] [\x 204/] 22. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 23. Citto ca hatthàëavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu paññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 24. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 25. Ukkuññhisaddaü vattenti apphoñenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 26. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 27. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 28. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmi maü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. [PTS Page 057] [\q 57/] 29. Tassà'haü vacanaü sutvà bhãyyo cittaü pasàdayiü Uttariü vatamadhiññhàsiü dasapàramãpåriyà. 30. Anåpamaü1 nàma nagaraü suppatito nàma khattiyo Màtà yasavatã nàma vessabhussa mahesino. 31. Chabbassasahassàni agàramajjhaso vasã Rucisurucirativaóóhano2 tayo pàsàdamuttamà. 32. Anånatiüsasahassàni nàriyo samalaïkatà Sucittà nàma sà nàrã suppabuddho nàma atrajo. 1. Anomaü-sãmu, machasaü. 2. Rucisurucivaóóhamànà-sãmu, rucisurucivaóóhakà-syà. [BJT Page 206] [\x 206/] 33. Nimitte caturo disvà sivikàyà'bhinikkhamã Cha màsaü padhànacàraü acarã purisuttamo. 34. Brahmunà yàcito santo vessabhulokanàyako Vatti cakkaü mahàvãro aruõàràme naruttamo. 35. Soõo ca uttaro ceva ahesuü aggasàvakà Upasanto nàmu'paññhàko vessabhussa mahesino. 36. Dàmà1 deva samàlà ca ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato sàlo iti pavuccati 2. 37. Sotthiko ceva rammo ca ahesuü aggu'paññhakà Gotamã ca sirimà ca 3 ahesuü aggu'paññhikà. 38. Saññhiratanamubbedho hemayåpasamåpamo Kàyà niccharatã raüsi 4 rattiü sikhã va pabbate. 39. Saññhivassasahassàni àyu vijjati tàvade5 Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 40. Dhammaü vitthàrikaü katvà vibhajitvà mahàjanaü Dhammanàvaü ñhapetvàna nibbuto so sasàvako. 41. Dassanãyaü sabbajanaü vihàra¤ciriyàpathaü Sabbaü samantarahitaü nanu rittà sabbasaïkhàrà 42. Vessabhå jinavaro satthà khemàràmamhi 6 nibbuto Dhàtu vitthàrikaü àsã tesu tesu padesatoti. Vessabhå buddhavaüso ekavãsatimo. 1. Ràmà-machasaü. 2. Mahà sàloti vuccati-sãmu, machasaü. 3. Kàligotamã-mavi, gotami sirimàceva-machasaü. 4. Rasmimachasaü. 5. âyu tassa, mahesino-mavi. 6. Kheme migadàye-mavi. [BJT Page 208] [\x 208/] 22. Kakusandha buddhavaüso [PTS Page 058] [\q 58/] 1. Vessabhussa aparena sambuddho dipaduttamo Kakusandho1 nàma nàmena appameyyà duràsado 2. Ugghàñetvà sabbabhavaü cariyàpàramiü gato Sãho'ca pa¤jaraü bhetvà patto sambodhimuttamaü. 3. Dhammacakkaü pavattante kakusandhe lokanàyake Cattàëãsa 2 koñisahassànaü pañhamà'bhisamayo ahå. 4. Antalikkhamhi àkàse yamakaü katvà vikubbanaü Tiüsakoñisahassànaü bodhesi devamànuse. 5. Naradevassa yakkhassa catusaccappakàsane Dhammà'bhisamayo tassa gaõanàto asaïkhãyo. 6. Kakusandhassa 3 bhagavato eko àsisamàgamo Khãõàsavànaü vimalànaü santacittàna tàdinaü. 7. Cattàëãsasahassànaü tadà4 àsi samàgamo Danta bhåmimanuppattànaü àsavàrigaõakkhayà5 8. Ahaü tena samayena khemo nàmàsiü khattiyo6 Tathàgate jinaputte ca dànaü datvà anappakaü. 9. Patta¤ca cãvaraü datvà a¤janaü madhulaññhikaü Imetaü patthitaü sabbaü pañiyàdemi 7 varaü varaü. 10. So'pi maü muni vyàkàsi kakusandho lokanàyako8 Imamhi bhaddake kappe 9 ayaü buddho bhavissati. 1. Kukkusandho-syà. 2. Cattàrisaü-sãmu. 3. Kukkusandhassa-syà. 4. Dutiyo-sãmu. 5. âsavàdigaõakkhayà-sãmu. [PTS. 6.] Khemo nàma khattiyà-mavi. 7. Pañiyàdetvà-sãmu. 8. Vinàyako-sãmu. 9. Imamhi bhaddakappamhi-mavi. [BJT Page 210 [\x 210/] 11.] Ahå kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 12. Ajapàlarukkhamålamhi nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jara'mupehiti. 13. Nera¤jarànadãtãre pàyàsaü asati jino, Pañiyattavaramaggena bodhimåla'mupehiti. 14. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóamanuttaraü Assatthamåle sambodhiü bujjhissati mahàyaso. 15. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 16. Anàsavà vãtaràgà1 santacittà samàhità Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânandonàmu 'paññhàko upaññhissati taü jinaü. 17. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Bodhi tassa bhagavato assatthoti pavuccati. 18. Citto ca hatthàëavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 19. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 20. Ukkuññhi saddaü vattenti apphoñhenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 21. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 22. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. [BJT Page 212] [\x 212/] 23. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmimaü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 24. Tassà'haü vacanaü sutvà bhiyyo cittaü pasàdayiü Uttariü vata madhiññhàsiü dasa pàramã puriyà. 25. Nagaraü khemavatã nàma khemo nàmàsa'haü tadà Sabba¤¤utaü gavesanto pabbajiü tassa santike. 26. Bràhmaõo aggidatto ca àsi buddhassa so pità Visàkhà nàma janikà kukusandhassa mahesino. 27. Vasati1 tattha khemapure sambuddhassa mahàkulaü Narànaü pavaraü seññhaü jàtimantaü mahàyasaü. 28. Catuvassasahassàni agàramajjhaso vasã Ruci suruci rativaddhano tayo pàsàda muttamà. [PTS Page 059] [\q 59/] 29. Samatiüsasahassàni nàriyo samalaïkatà Virocamànà nàma nàrã uttaro nàma atrajo 30. Nimitte caturo disvà rathayànena nikkhamã Anånakaü aññhamàsaü padhànaü padahã jino. 31. Brahmunà yàcito santo kakusandho lokanàyako Vatti cakkaü mahàvãro migadàye naruttamo. 32. Vidhuro sa¤jãvanàmo ca ahesuü aggasàvakà Buddhijo2 nàmu'paññhàko kakusandhassa satthuno. 33. Sàmà ca campà nàmà ca 3 ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato sirãso'ti pavuccati. 34. Accuto ca sumano ca ahesuü aggu'paññhakà Nandà ceva sunandà ca ahesuü aggu'paññhakà 1. Vasã-sãmu. 2. Bhaddijo-sãmu. 3. Sàmà ca campanàmàca - sãmu. [BJT Page 214] [\x 214/] 35. Cattàëãsa ratanàni accuggato mahàmuni Kanakappabhàniccharati1 samantà dasa yojanaü. 2 36. Cattàlãsavassasahassàni àyu tassa mahesino Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 37. Dhammà'paõaü pasàretvà3 naranàrãnaü sadevake Naditvà sãhanàdaüva 4 nibbuto so sasàvako. 38. Aññhaïgavacanasampanno acchiddàni nirantaraü Sabbaü samattarahitaü nanu rittà sabbasaïkhàrà. 39. Kakusandho jinavaro khemàràmamhi nibbuto Tatthe'va tassa thåpavaro gàvutanabhamuggato. Kakusanandha buddhavaüso dvàvãsatimo. 1. Niccharanti-sã. 2. Dvàdasayojanaü-sãmu. 3. Pasàritvà-mavi. 4. Sãhanàdaüca-sãmu [BJT Page 216] [\x 216/] 23. Koõàgamana buddhavaüso [PTS Page 060] [\q 60/] 1. Kakusandhassa aparena sambuddho dipaduttamo Koõàgamano nàma jino lokajeññho naràsabho 2. Dasadhamme pårayitvàna1 kantàraü samatikkami Pavàhiya malaü sabbaü patto sambodhimuttamaü. 3. Dhammacakkaü pavattente koõàgamananàyake 2 Tiüsakoñisahassànaü pañhamà'bhisamayo ahå. 4. Pàñihãraü karonte ca paravàdappamaddane Vãsatikoñisahassànaü dutiyà'bhisamayo ahå. 5. Tato vikubbanaü katvà jino devapuraü gato Vasati tattha sambuddho sãlàyaü paõóukambale 6. Pakaraõe satta desento vassaü vasati so muni Dasakoñisahassànaü tatiyà'bhisamayo ahå. 7. Tassà'pi devadevassa eko àsi samàgamo Khãõàsavànaü vimalànaü santacittàna'tàdinaü. 8. Tiüsabhikkhusahassànaü tadà àsi samàgamo Oghànama'tikkantànaü3 bhijjitàna¤ca 4 maccunaü. 9. Ahaü tena samayena pabbato nàma khattiyo Mittàmaccehi sampanno balavàhanamanappakaü5. 10. Sambuddhadassanaü gantvà sutvà dhammamanuttaraü Nimantetvà sajinaü saïghaü dànaü datvà yadicchakaü6. 11. Pattuõõaü cãnapañña¤ca koseyyaü kambala'mpi ca Sovaõõapàduka¤ce'va adàsiü satthusàvake. 1. Pårayitvà-mavi. 2. Koõàgamanenàma nàyake-sãmu. 3. Atikkantacaturoghanaü-[PTS. 4.] Bha¤jitànaü-machasaü. 5. Anantabalavàhano-sãmu. 6. Yaticchakaü-sãmu. [BJT Page 218] [\x 218/] 12. So'pi maü muni vyàkàsi saïghamajjhe nisãdiya Imamhi bhaddake kappe ayaü buddho bhavissati. 13. Ahå kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 14. Ajapàlarukkhamålamhi nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jara'mupehiti. 15. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü2 àdàya so jino, Pañiyattavaramaggena bodhimåla'mupehiti. 16. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro Assatthamåle sambodhiü bujjhissati mahàyaso. 17. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 18. Anàsavà vãtaràgà santacittà samàhità Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânandonàmu 'paññhàko upaññhissati taü jinaü. 19. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Anàsavà vãtaràgà4 santacittà samàhità bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 20. Citto ca hatthàëavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 21. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 22. Ukkuññhi saddaü vattenti apphoñhenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 1. Kàriyaü-sãmu. 2. Pàyàsaü-sãmu. 3. Anuttaraü-sãmu. 4. Vãtamalà-sãmu. [BJT Page 220] [\x 220/] 23. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 24. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 25. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmimaü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 26. Tassà'haü vacanaü sutvà bhiyyo cittaü pasàdayiü Uttariü vata madhiññhàsiü dasa pàramã puriyà. 27. Sabba¤¤utaü gavesanto dànaü datvà naruttame Ohàyàhaü1 mahàrajjaü pabbajiü tassa santike 28. Nagaraü sobhavatã nàma sobho nàmà'si khattiyo Vasati tattha nagare sambuddhassa mahàkulaü [PTS Page 061] [\q 61/] 29. Bràhmaõo ya¤¤adatto ca àsi buddhassa so pità Uttarà nàma janikà koõàgamanassa satthuno 30. Tãõi vassasahassàni agàramajjhaso vasã Tusitasantusita santuññhà tayo pàsàdamuttamà. 31. Anånasoëasasahassàni nàriyo samalaïkatà Rucigattà nàma nàri satthavàho2 nàma atrajo 32. Nimitte caturo disvà hatthiyànena nikkhami Chamàsaü padhànavàraü acarã purisuttamo. 33. Brahmunà yàcito santo koõàgamano nàma nàyako Vatti cakkaü mahàvãro migadàye naruttamo 34. Bhiyyaso3 uttaro nàma ahesuü aggasàvakà Sotthijo4 nàmupaññhàko koõàgamanassa satthuno 35. Samuddà ca uttaràceti 5 ahesuü aggasàvikà Bodhi tassa bhagavato udumbaro'ti pavuccati. 1. Ohàyimaü-sãmu. 2. Santadhàvo-manupa. 3. Bhiyyoso-manupa. 4. Soññhajo-sãmu. [PTS. 5.] Uttaràceva - sãmu. [BJT Page 222] [\x 222/] 36. Uggo ca somadevo ca ahesuü aggupaññhakà Sãvalà ceva sàmà ca ahesuü aggupaññhikà. 37. Uccattanena so buddho tiüsahatthasamuggato Ukkàmukhe yathà kambu evaü raüsãhi maõóito. 38. Tiüsavassasahassàni àyu vijjati1 tàvade Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 39. Dhammacetiü samussitvà2 dhammadussavibhåsitaü Dhammapupphagulaü katvà nibbuto so sasàvako. 40. Mahàvilàso tassa jano siridhammappakàsano Sabbaü samantarahitaü nanu rittà sabbasaïkhàrà. 41. Koõàgamano sambuddho pabbatàràmhi nibbuto Dhàtuvitthàrikaü àsi tesu tesu padesato'ti. Koõàgamana buddhavaüso tevãsati mo. 1. Buddhassa-sãmu. 2. Samussetvà-mavi. [BJT Page 224] [\x 224/] 24. Kassapa buddhavaüso [PTS Page 062] [\q 62/] 1. Koõàgamanassa aparena sambuddho dipaduttamo Kassapo nàma nàmena dhammaràjà pabhaïkaro. 2. Sa¤jióóhitaü, kulamålaü bahuü ca pànabhojanaü1 Datvàna yàcake dànaü pårayitvàna mànasaü Usabho'va àlakaü hetvà patto sambodhimuttamaü. 3. Dhammacakkaü pavattente kassape lokanàyake Vãsatikoñisahassànaü pañhamà'bhisamayo ahå. 4. Catumàsaü yadà buddho loke carati càrikaü Dasakoñisahassànaü dutiyà'bhisamayo ahå. 5. Yamakaü vikubbanaü katvà ¤àõadhàtuü pakittayi 3 Pa¤cakoñisahassànaü, tatiyà'bhi samayo ahå. 6. Sudhammadevapure ramme tattha dhammaü pakàsayi Tãõi koñisahassàni 4 devànaü bodhayã jino. 7. Naradevassa yakkhassa apare dhammadesane Etesànaü abhisamayo5 gaõanàto asaïkhiyo6. 8. Tassà'pi devadevassa eko àsi samàgamo Khãõàsavànaü vimalànaü santacittànatàdinaü. 9. Vãsati bhikkhusahassànaü tadà àsi samàgamo Atikkantaràgavantànaü7 hirisãlena tàdinaü. 10. Ahaü tadà màõavako8 jotipàle ti vissuto Ajjhàyako mantadharo tiõõaü vedàna'pàragå. 1. Saüjinditaü-manupa. 2. Bahunnapàna bhojanaü-machasaü, bavhanna. Pàna bhojanaü-mavi. Bahunaüpànaü bhojanaü-[PTS.] 3. Pakàsayã-mavi. 4. Sahassànaü-sãmu, machasaü. 5. Abhisamayà-sãmu, mavi. 6. Asaïkhiyà-sãmu, mavi. 7. Itikkanta bhavantànaü-syà, machasaü. Atikkanta bhavakaütànaü-sãmu, atikkanta bhagavantànaü-[PTS. 8.] Ahaü tena samayena - mavi. [BJT Page 226] [\x 226/] 11. Lakkhaõe itihàse ca sadhamme pàramiü gato Bhåmantaëikkhe1 kusalo katavijjo anàvayo2. 12. Kassapassa bhagavato ghañikàro nàmu'paññhàko Sagàravo sappatisso nibbuto tatiyo phale. 13. âdàya maü ghañãkàro upaga¤ji kassapaü jinaü Tassa dhammaü suõitvàna pabbajiü tassa santike. 14. âraddhaviriyo hutvà vattà'vattesu kovido Na kvà'pi 3 parihàyàmi påremi jinasàsanaü. 15. Yàvatà buddhabhaõitaü navaïgaü jinasàsanaü Sabbaü pariyàpuõitvàna sobhayiü jinasàsanaü. 16. Mama acchariyaü disvà so'pi buddho viyàkari Imamhi bhaddake kappe ayaü buddho bhavissati. [PTS Page 063] [\q 63/] 17. Ahå kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü. 18. Ajapàlarukkhamålamhi nisãditvà tathàgato Tattha pàyàsamaggayha nera¤jara'mupehiti. 19. Nera¤jaràya tãramhi pàyàsaü paribhu¤jiya pañiyattavaramaggena bodhimaõóamupehiti. 20. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü naruttaro4 aparàjitañhànamhi bodhipallaïkamuttame Pallaïkena nisãditvà bujjhissati mahàyaso. 21. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo. 22. Anàsavà vãtaràgà5 santacittà samàhità Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà ânandonàmu 'paññhàko upaññhissati taü jinaü. 1. Bhummantalikkhe-syà, mavi. 2. Anàmayo-mavi. 3. Kvaci-syà, mavi, machasaü. 4. Naruttamo-sãmu. 5. Vãtamalà-sãmu. [BJT Page 228] [\x 228/] 23. Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà Anàsavà vãtaràgà santacittà samàhità bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati. 24. Citto ca hatthàëavako aggà hessantu'paññhakà Uttarà nandamàtà ca aggà hessantu'paññhikà âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino. 25. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü. 26. Ukkuññhi saddaü vattenti apphoñhenti hasanti ca Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà. 27. Yadi'massa lokanàthassa virajjhissàma sàsanaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 28. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü. 29. Eva'meva mayaü sabbe yadi mu¤càmimaü jinaü Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü. 30. Tassà'haü vacanaü sutvà bhiyyo1 cittaü pasàdayiü Uttariü2 vata madhiññhàsiü dasa pàramã puriyà. 31. Evaü ahaü saüsaritvà parivajjento anàcàraü3 dukkara¤ca kataü mayhaü bodhiyà'yeva kàraõà. 32. Nagaraü bàràõasã nàma kikãnàmà'si khattiyo Vasati tattha nagare sambuddhassa mahàkulaü. 33. Bràhmaõo brahmadatto ca àsi buddhassa so pità Dhanavatã nàma janikà4 kassapassa mahesino. [PTS Page 064] [\q 64/] 34. Duve vassasahassàni agàramajjhaso vasã Haüso yaso sirinando tayo pàsàdamuttamà. 1. Bhãyo-mavi, manupa. 2. Uttari-machasaü. 3. Anàvaraü-machasaü. 4. Màtà dhanavatã nàma-mavi, manupa. [BJT Page 230] [\x 230/] 35. Tisoëasasahassàni nàriyo samalaïkatà Sunandà nàma sà nàri vijitaseno nàma atrajo. 36. Nimitte caturo disvà pàsàdenà'bhinikkhami Sattà'haü padhànacàraü acarã purisuttamo. 37. Brahmunà yàcito santo kassapo loka nàyako Vatti cakkaü mahàvãro migadàye naruttamo. 38. Tisso ca bhàradvàjo ca ahesuü aggasàvakà Sabbamitto upaññhàko kassapassa mahesino. 39. Anulà ca uruvelà ca ahesuü aggasàvikà bodhi tassa bhagavato nigrodho'ti pavuccati. 40. Sumaïgalo ghañãkàro ca ahesuü aggu'paññhakà Vijitasenà ca bhaddà ca ahesuü aggu'paññhikà. 41. Uccattanena so buddho vãsatiratanamuggato Vijjulaññhiva àkàse cando'va gahapårito. 42. Vãsativassasahassàni àyu tassa mahesino Tàvatà tiññhamàno so tàresi janataü bahuü. 43. Dhammataëàkaü màpetvà sãlaü datvà vilepanaü Dhammadussaü nivàsetvà dhammamàlaü vibhajjiya 1. 44. Dhammavimalamàdàsaü ñhapayitvà mahàjane Keci nibbànaü patthentà passantu me alaïkaraü. 45. Sãlaka¤cukaü datvàna jhànakavacavammitaü2 Dhammacammaü pàrupitvà datvà santàha'muttamaü. 46. Satiphalakaü datvàna tikhiõaü ¤àõakuntimaü Dhammakhaggavaraü datvà sãlaü3 saüsaggamaddanaü 1. Viràjiya-sãmu. 2. Jhàna kavaca dhammikaü-sãmu. 3. Sãla - sãmu. [BJT Page 232] [\x 232/] 47. Tevijja 1 bhåsanaü datvà àvelaü caturo phale Chaëabhi¤¤àbharaõaü datvà dhammapupphipilandhanaü. 48. Saddhammapaõóaracchattaü2 datvà pàpanivàraõaü Màpayitvà'bhayaü3 pupphaü nibbuto so sàvako. 49. Eso hi sammà sambuddho appameyyo duràsado Esohi dhammaratano svàkkhàto ehipassiko. 50. Eso hi saïgharatano suppañipanno anuttaro Sabbaü samantarahitaü nanu rittà sabbasaïkhàrà. 51. So kassapo jinavaro satthà setyàràmamhi nibbuto Tatthe'va tassa jinathåpo yojanubbedhamuggato'ti. Kassapa buddhavaüso catuvãsatimo. 1. Te vijjà-sãmu. 2. Saddhammapaõóaraüjatanaü-sãmu. 3. Màpetvàabhayaü-sãmu. [BJT Page 234] [\x 234/] Gotama buddhavaüso [PTS Page 065] [\q 65/] 1. Ahame'tarahi sambuddho1 gotamo sakyavaóóhano2 Padhànaü padahitvàna patto sambodhimu'ttamaü. 2. Brahmunà yàcito santo dhammacakkaü pavattayiü Aññhàrasannaü koñãnaü pañhamà'bhi samayo ahå. 3. Tato para¤ca desente naramarånaü3 samàgame Gaõanàya na vattabbo dutiyà'bhi samayo ahå. 4. Idhevà'haü etarahi ovadiü mama 4 atrajaü Gaõanàya na vattabbo tatiyà'bhi samayo ahå. 5. Eko'va 5 sannipàto me sàvakànaü mahesinaü Aóóhateëasasatànaü bhikkhunàsi samàgamo. 6. Virocamàno vimalo bhikkhusaïghassa majjhago Dadàmã patthitaü sabbaü maõã'va sabbakàmado. 7. Phalamà'kaïkhamànànaü bhavacchandajahesinaü Catusaccaü pakàsemi 6 anukampàya pàõinaü. 8. Dasavãsasahassànaü dhammàbhisamayo ahå Ekadvinnaü abhisamayo gaõanàto asaïkhiyo. 9. Vitthàrikaü bàhuja¤¤aü7 iddhaü phãtaü suphullitaü Idha mayhaü sakyamunino sàsanaü suvisodhitaü. 10. Anàsavà vãtaràgà santacittà samàhità Bhikkhå'neka satà sabbe parivàrenti maü sadà. 11. Idàni ye etarahi jahanti-mànusaü bhavaü Appattamànasà sekhà te bhikkhu vi¤¤ågarahità. 1. Ahaü etarahi buddho-sãmu. 2. Sakyavaddhano-mavi, sakyapuïgavo - pu. 3. Naradeva - sãmu, sya, machasaü. 4. Dhavadissàmi-mavi. 5. Ekosi-mavi. 6. Pakàsesiü-sãmu. 7. Bahåja¤¤aü - sãmu. [BJT Page 236] [\x 236/] 12. Ariya¤jasaü thomayantà sadà dhammaratà janà Bujjhissanti satimanto saüsàrasarità narà. 13. Nagaraü kapilavatthu me ràjà suddhodano pità Mayhaü janettikà màtà màyà devã'ti vuccati. 14. Ekånatiüsa vassàni agàmajjhahaü vasiü Rammo surammo subhako1 tayo pàsàda muttamà. 15. Cattàrãsa sahassàni nàriyo samalaïkatà Bhaddakaccànà2 nàma nàrã ràhulo nàma atrajo. 16. Nimitte caturo disvà assayànena nikkhakamiü Chabbassaü padhànacàraü acariü dukkaraü ahaü. [PTS Page 066] [\q 66/] 17. Bàràõasiyaü isipatane jinacakkaü pavattitaü3 Ahaü gotama sambuddho saraõo4 sabbapàõinaü. 18. Kolito upatisso ca dve bhikkhu aggasàvakà ânando nàmu'paññhàko santikàvacaro mama. 19. Khemà uppalavaõõà ca bhikkhånã aggasàvikà Citto ca hatthàëavako aggupaññhàku'pàsakà. 20. Uttarà nandamàtà ca aggupaññhãku'pàsikà Ahaü assatthamålamhi patto sambodhi muttamaü. 21. Byàmappabhà sadà mayhaü soëasahatthamuggatà5 Appaü vassasataü àyu idàne'tarahi vijjati Tàvatà tiññhamàno'haü tàremi janataü bahuü. 1. Sucandako kokanudo ko bhuvo - syà. 2. Yasodharà-mavi. Syà. 3. Cakkaü pavattitaü mayà-sãmu. 4. Saraõaü-sãmu, machasaü, syà. 5. Muggato - sãmu. [BJT Page 238] [\x 238/] 22. hapayitvàna dhammukkaü1 pacchimaü janabodhanaü Aha'mpi 2na cirasseva saddhiü sàvakasaïghato Idhe'va parinibbissaü aggã'vàhàrasaïkhayà. 23. Tàni ca atulatejàni imàni ca dasabalàni iddhiyo3 Ayaü ca guõadharavaradeho4 dvattiüsa lakkhaõavicitto5. 24. Dasa disà pabhàsetvà sataraüsã'va jappabhà Sabbà samantarahessanti nanu rittà sabbasaïkhàrà'ti. Gotama buddhavaüso pa¤cavãsatimo. 1. Dhammokkaü-sãmu. 2. Ahampi-sãmu. 3. Imàni ca dasabalàni ca - sãmu, imàni ca yasabalàni iddhiyo-syà, imàni ca dasabalànibalàni-machasaü 4. Ayaücaguõavaradeho-sãmu, ahaüguõadhàraõe deho-syà, aya bhuva guõadhàraõo deho-machasaü. 5. Dvattisaüvaralakkhaõavicitto-machasaü, sya dvattisaüvara lakkhaõacito-sãmu [BJT Page 240] [\x 240/] Buddhapakiõõaka kaõóo 1. Aparimeyye ito kappe caturo àsuü vinàyakà Taõhaïkaro medhaïkaro atho'pi saraõaïkaro Dãpaïkaro ca samabuddho ekakappamhi te jinà. 2. Dãpaïkarassa aparena koõóa¤¤o nàma nàyako Eko'va eka kappamhi tàresi janataü bahuü. 3. Dãpaïkarassa bhagavato koõóa¤¤assa ca satthuno Etesaü antarà tappà gaõanàto asaïkhiyà. 4. Koõóa¤¤assa aparena maïgalo nàma nàyako Tesampi antarà kappà gaõanàto asaïkhiyà. 5. Maïgalo ca sumano ca revato sobhito muni Tepi buddhà eka kappe cakkhumanto pabhaïkarà. [PTS Page 067] [\q 67/] 6. Sobhitassa aparena anomadassã mahàyaso Tesampi antarà kappà gaõanàto asaïkhiyà. 7. Anomadassã padumo nàrado cà'pi nàyako Te' pi buddhà ekakappe tamantakàrakà munã. 8. Nàradassa aparena padumuttaro nàma nàyako Ekakappamhi uppanno tàresi janataü bahuü. 9. Nàradassa bhagavato padumuttarassa satthuno Tesampi antarà kappà gaõanàto asaïkhiyà. 10. Kappasatasahassamhi eko àsi mahàmuni Padumuttaro lokavidå àhutãnaü pañiggaho. 11. Tiüsakappasahassamhi duce àsuü vinàyakà Sumedho ca sujàto ca orato padumuttarà1. 1. Dharaso padumuttaro-sãmu. Dharato padumuttaro-syà. [BJT Page 242] [\x 242/] 12. Aññhàrase kappasate tayo àsuü vinàyakà Piyadassã atthadassã dhammadassã ca nàyakà Orato1 ca sujàtassa sambuddhà dvãpaduttamà. 13. Catunavute ito kappe eko àsi mahàmuni Siddhattho so lokavidå sallakatto anuttaro. 14. Dvenavute ito kappe duve àsuü vinàyakà Tisso phusso ca sambuddho asamà appañi puggalà. 15. Ekanavute ito kappe vipassã nàma nàyako So'pi buddho kàruõiko satte mocesi bandhanà. 16. Ekatiüse ito kappe duve àsuü vinàyakà Sikhã ca vessabhå ce'va asamà appañipuggalà. 17. Imamhi bhaddake kappe tayo àsuü vinàyakà Kakusandho2 koõàgamano kassapo cà'pi nàyako Aha'metarahi sambuddho metteyyo cà'pi hessati. 18. Ete'pi pa¤ca sambuddhà3 dhãrà lokànukampakà Etesaü dhammaràjånaü a¤¤esaü neka koñinaü âcãkkhitvàna taü maggaü nibbutà te sasàvakà'ti. Buddhapakiõõakakaõóo niññhito. 1. Dharaso-sãmu. 2. Kukkusandho-syà. 3. Etepime pa¤ca buddhà-machasaü, syà. Etepi pa¤ca buddhà-sãmu. [BJT Page 244] [\x 244/] Dhàtubhàjanãya kathà [PTS Page 068] [\q 68/] 1. Mahàgotamo jinavaro kusànàràya1 nibbuto Dhàtu vitthàrikaü àsi tesu tesu padesato. 2. Eko ajàtasattussa eko vesàliyàpure Eko kapilavatthumhi eko ca allakappake. 3. Eko ca ràmagàmamhi eko va veñhadãpake Eko pàveyyake malle eko ca kosinàrake. 4. Kumbhassa thåpaü kàresi bràhmaõo doõa savhayo Aïgàrathåpaü kàresuü moriyà tuññha mànasà. 5. Aññhasàrãrikà thåpà navamo kumbhacetiyo Aïgàra thåpo dasamo tadàyeva patiññhito. 6. Ekà dàñhà tidasapure ekà nàgapure ahå 7. Cattàëãsa samàdantà kesà lomà ca sabbaso Devà hariüsu ekekaü cakkavàëa paramparà. 8. Madhuràyaü bhagavato patto daõóa¤ca cãvaraü Nivàsanaü kusaghare paccattharaõaü kapilavhaye. 9. Pàñaliputtanagare karakaü kàyabandhanaü Campàyamudakasàñikà uõõaloma¤ca kosale. 1. Kusinàràmamhi-sãmu, kusiràramhi-machasaü Uõahãsaü tasesà dàñhà-akakhakà ceva dhàtuyo Asamahinanà imà satata-sesà bhinanà va dhàtuye Mahanatà mugga matatà ca-majjhamà hinana taõadhulà Khuddakà sàsa pamattà-nànà vannà ca dhàtuyo [BJT Page 246] [\x 246/] 10. Kàsàva¤ca brahmaloke veñhanaü tidase pure Pàsàõake padaü seññhaü ya¤càpi accutippadaü Nisãdanaü avanti pure raññhe attharaõaü tadà. [PTS Page 069] [\q 69/] 11. Araõã ca mithilàyaü videhe parissàvanaü Vàsi sucighara¤cà'pi indapatte pure tadà. 12. Parikkhàraü avasesaü janapade aparantake Paribhutta¤ca muninà akaüsu manujà tadà. 13. Dhàtu vitthàrikaü àsi gotamassa mahesino Pàõinaü anukampàya àhu poràõikà tadà. Dhàtubhàjanãyakathà niññhità. Buddhavaüso niññhito. Mahantà suvaõõa vaõõà ca - muttà vaõõà ca majjhimà Khuddakà makulavaõõàca - soëasa deõa matatikà Mahantà pa¤ca nàlãyo - nàliyo pa¤ca majjhimà khuddakà chanàlã ceva - età sabbà'pi dhàtuyo Uõahisaü sãhaëe dãpe - brahma loke ca vàmakaü Sãhaëe dakkhãõakakhaüca - sabbà petà patiññhità'ti 1. Vajiràyaü-[PTS. 2.] Makuñapure-sãmu. 3. Kàsàvà, brahmaloke, ca - machasaü, kàsàvakaü brahmaloke -syà. Imà gàthàyo marammapotthake dissanti. Sãhaëa potthake natthi.