Anguttara-Nikaya of the Sutta-Pitaka, Part V: Dasakanipata, Ekadasakanipata Based on the edition by E. Hardy, London : Pali Text Society 1900 (reprinted 1958). Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 8.9.2014] NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ANNOTATED VERSION #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS *<...>* = SUPERSCRIPT \<...>\ = REDLINE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a ā 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r į 231 vocalic R č 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ī 239 velar N đ 240 palatal n ¤ 164 palatal N Ĩ 165 retroflex t ņ 241 retroflex T ō 242 retroflex d ķ 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ų 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ũ 253 visarga ū 254 long e š 185 long o ē 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ Aīguttara-Nikāya Vol. V # [page 001]# % 1% AđGUTTARA-NIKâYA. DASAKA-NIPâTA. Namo Tassa Bhagavato Arahato Sammāsam- buddhassa. I. 1. Evam me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthi- yaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho āyasmā ânando yena Bhagavā ten' upasaīkami, upa- saīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando Bhagavantaü etad avoca `kimatthiyāni bhante kusalāni sãlāni kimāni- saüsānã' ti? `Avippaņisāratthāni kho\ * 1*\ ânanda kusalāni sãlāni avippaņisārānisaüsānã' ti\ * 2*\. `Avippaņisāro pana bhante kimatthiyo kimānisaüso' ti\ * 3*\? `Avippaņisāro kho ânanda pāmujjattho pāmujjānisaüso' ti\ * 4*\. `Pāmujjaü pana\ * 5*\ bhante kimatthiyaü kimānisaüsan' ti\ * 3*\? `Pāmujjaü kho ânanda pãtatthaü pãtānisaüsan' ti\ * 4*\. `Pãti pana\ * 5*\ bhante kimatthiyā kimānisaüsā' ti\ * 3*\? `Pãti kho ânanda passaddhatthā passaddhānisaüsā' ti\ * 6*\. `Passaddhi pana bhante kimatthiyā kimānisaüsā' ti\ * 3*\? `Passaddhi kho ânanda sukhatthā sukhānisaüsā' ti\ * 4*\. `Sukhaü pana bhante kimatthiyaü kimānisaüsan' ti\ * 3*\? `Sukhaü kho ânanda samādhatthaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph.; T. M7 atha kho. 2 M. Ph. S. omit ti. 3 T. M6. M7 omit ti. 4 T. M6. M7. S. omit ti. 5 T. adds me. 6 T. M7. S. omit ti. \ # [page 002]# % 2 Aīguttara-Nikāya. I. 1-II. 1% samādhānisaüsan' ti\ * 1*\. `Samādhi pana\ * 2*\ bhante kimatthiyo kimānisaüso' ti\ * 3*\? `Samādhi kho ânanda yathābhåta¤ā- õadassanattho yathābhåta¤āõadassanānisaüso' ti\ * 1*\. `Yathā- bhåta¤āõadassanaü pana\ * 4*\ bhante kimatthiyaü kimāni- saüsan' ti\ * 3*\? `Yathābhåta¤āõadassanaü kho ânanda nibbidāvirāgatthaü nibbidāvirāgānisaüsan' ti\ * 1*\. Nibbidā- virāgo pana bhante kimatthiyo kimānisaüso' ti\ * 3*\? `Nibbi- dāvirāgo kho ânanda vimutti¤āõadassanattho vimutti¤āõa- dassanānisaüso' ti\ * 1*\. 2. Iti kho ânanda kusalāni sãlāni avippaņisāratthāni avippaņisārānisaüsāni, avippaņisāro pāmujjattho pāmujjāni- saüso, pāmujjaü pãtatthaü pãtānisaüsaü, pãti passaddha- tthā passaddhānisaüsā, passaddhi sukhatthā sukhānisaüsā, sukhaü samādhatthaü samādhānisaüsaü, samādhi yathā- bhåta¤āõadassanattho yathābhåta¤āõadassanānisaüso, ya- thābhåta¤āõadassanaü nibbidāvirāgatthaü nibbidāvirāgā- nisaüsaü, nibbidāvirāgo vimutti¤āõadassanattho vimutti- ¤āõadassanānisaüso. Iti kho ânanda kusalāni sãlāni anupubbena aggāya\ * 5*\ parentã\ * 6*\ ti. II. 1. Sãlavato bhikkhave sãlasampannassa na\ * 7*\ cetanāya ka- raõãyaü `avippaņisāro me uppajjatå' ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü sãlavato sãlasampannassa\ * 8*\ avippaņisāro uppajjati. Avippaņisārissa\ * 9*\ bhikkhave na\ * 10*\ cetanāya ka- raõãyaü `pāmujjaü\ * 11*\ me uppajjatå' ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü avippaņisārissa\ * 12*\ pāmujjaü uppajjati\ * 13*\. Pamuditassa bhikkhave na\ * 7*\ cetanāya karaõãyaü `pãti me uppajjatå' ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü pamuditassa \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. T. M6. M7. S. omit ti. 2 T. adds me. 3 T. M6. M7 omit ti. 4 omitted by T. M6. M7. 5 Ph. maggāya; S. arahattāya. 6 Ph. S. pårentã. 7 omitted by T. 8 Ph. inserts yo. 9 M. Ph. T. -sārassa. 10 omitted by M6. 11 T. pāmujjatiü. 12 M. -sārassa. 13 M. Ph. jāyati. \ # [page 003]# % II.1-2 ânisaüsa-Vagga. 3% pãti\ * 1*\ uppajjati\ * 2*\. Pãtimanassa bhikkhave na cetanāya ka- raõãyaü `kāyo me passambhatå' ti. Dhammatā esā bhik- khave, yaü pãtimanassa kāyo passambhati. Passaddha- kāyassa\ * 3*\ bhikkhave na cetanāya karaõãyaü `sukhaü vediyāmã'\ * 4*\ ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü passaddha- kāyo\ * 5*\ sukhaü vediyati. Sukhino bhikkhave na cetanāya karaõãyaü `cittaü me samādhiyatå' ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü sukhino cittaü samādhiyati. Samāhitassa bhikkhave na cetanāya karaõãyaü `yathābhåtaü jānāmi\ * 6*\ passāmã' ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü samāhito yathābhåtaü jānāti\ * 6*\ passati. Yathābhåtaü bhikkhave jānato\ * 7*\ passato\ * 7*\ na cetanāya karaõãyaü `nibbindāmi\ * 8*\ virajjāmã' ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü\ * 9*\ yathābhåtaü jānaü passaü nibbindati virajjati. Nibbindassa\ * 10*\ bhik- khave virattassa\ * 11*\ na cetanāya karaõãyaü `vimutti¤āõa- dassanaü sacchikaromã' ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü\ * 9*\ nibbindo\ * 12*\ viratto vimutti¤āõadassanaü sacchikaroti. 2. Iti kho bhikkhave nibbidāvirāgo\ * 13*\ vimutti¤āõadassa- nattho\ * 14*\ vimutti¤āõadassanānisaüso, yathābhåta¤āõadassa- naü nibbidāvirāgatthaü\ * 14*\ nibbidāvirāgānisaüsaü, samādhi yathābhåta¤āõadassanattho\ * 15*\ yathābhåta¤āõadassanānisaü- so, sukhaü samādhatthaü samādhānisaüsaü, passaddhi sukhatthā sukhānisaüsā, pãti passaddhatthā\ * 16*\ passaddhā- nisaüsā, pāmujjaü pãtatthaü pãtānisaüsaü, avippaņisāro pāmujjattho pāmujjānisaüso, kusalāni sãlāni avippaņisār- atthāni avippaņisārānisaüsāni. Iti kho bhikkhave\ * 17*\ dhammā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M7. 2 Ph. jāyati. 3 Ph. passaddhi- 4 M. Ph. vedissāmã. 5 T. M6. M7 passaddhi- 6 T. M6. M7 pajā- 7 Ph. T. M7 -tā. 8 T. -mã ti; M. Ph. M6 nibbidāmi. 9 omitted by T. M6. M7. 10 S. nibbinnassa; T. M6. M7 nibbindantassa. 11 T. M6. M7 virajjantassa. 12 S. nibbinno; M7 nibbindā; M6 nibbindena. 13 M. M7 nibbindā- 14 omitted by Ph. 15 omitted by M7. 16 omitted by M6. 17 T. adds bhikkhu. \ # [page 004]# % 4 Aīguttara-Nikāya. II.2-III.2% 'va\ * 1*\ dhamme abhisandenti\ * 2*\, dhammā 'va dhamme pari- pårenti apārā\ * 3*\ pāraü gamanāyā ti. III. 1. Dussãlassa bhikkhave sãlavipannassa\ * 4*\ hatupaniso\ * 5*\ hoti avippaņisāro, avippaņisāre asati avippaņisāravipannassa hat- upanisaü hoti pāmujjaü, pāmujje asati pāmujjavipannassa hatupanisā hoti pãti, pãtiyā asati pãtivipannassa hatupanisā hoti passaddhi, passaddhiyā asati passaddhivipannassa hat- upanisaü hoti sukhaü, sukhe asati sukhavipannassa hatu- paniso hoti sammāsamādhi, sammāsamādhimhi asati sam- māsamādhivipannassa hatupanisaü hoti yathābhåta¤āõa- dassanaü, yathābhåta¤āõadassane asati yathābhåta¤āõa- dassanavipannassa hatupaniso hoti nibbidāvirāgo, nibbidā- virāge asati nibbidāvirāgavipannassa hatupanisaü hoti vimutti¤āõadassanaü. Seyyathā pi bhikkhave rukkho sākhāpalāsavipanno, tassa papaņikā\ * 6*\ pi na pāripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi na pāripåriü gacchati, evam eva kho bhikkhave\ * 7*\ dussãlassa sãlavipannassa hatu- paniso hoti avippaņisāro, avippaņisāre asati avippaņisāra- vipannassa\ * 8*\ hatupanisaü hoti\ * 9*\ . . . pe\ * 10*\ . . . vimutti¤ā- õadassanaü\ * 11*\. 2. Sãlavato bhikkhave sãlasampannassa upanisasampanno hoti avippaņisāro, avippaņisāre sati avippaņisārasampannassa upanisasampannaü hoti pāmujjaü, pāmujje sati pāmujja- sampannassa upanisasampannā hoti pãti, pãtiyā sati pãti- sampannassa upanisasampannā hoti passaddhi, passaddhiyā sati passaddhisampannassa upanisasampannaü hoti sukhaü, sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sammā- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. S. 2 T. -nandenti. 3 T. āp-; M6. M7 aparā, M6 also paraü; Ph. omits apārā. 4 M. Ph. M7 -vippa- throughout. 5 S. hatå- always; Ph. hatu- and hatå- 6 S. pappaņikā always. 7 omitted by T. 8 Ph. continues: pa || hatupanisaü hoti vi- 9 S. adds pāmujjaü. 10 M. la. 11 M. Ph. -nan ti. \ # [page 005]# % III. 2-IV. 2 ânisaüsa-Vagga. 5% samādhi, sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaü hoti yathābhåta¤āõadassanaü, yathā- bhåta¤āõadassane sati yathābhåta¤āõadassanasampannas- sa upanisampanno hoti nibbidāvirāgo, nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaü hoti vimutti- ¤āõadassanaü. Seyyathā pi bhikkhave rukkho sākhāpalā- sasampanno, tassa papaņikā pi pāripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi pāripåriü gacchati, evam eva kho bhikkhave sãlavato sãlasampannassa upanisasampanno hoti avippaņisāro, avippaņisāre sati avippaņisārasampannassa upanisasampannaü hoti\ * 1*\ . . . pe\ * 2*\ . . . vimutti¤āõadassa- nan ti. IV. 1. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhå āmantesi:-- Dussãlassa āvuso sãlavipannassa hatupaniso hoti avippaņi- sāro, avippaņisāre asati avippaņisāravipannassa hatupanisaü hoti . . . pe\ * 3*\ . . . vimutti¤āõadassanaü. Seyyathā pi āvuso rukkho sākhāpalāsavipanno, tassa papaņikā pi na pāripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi na pāripåriü gacchati, evam eva kho āvuso dussãlassa sãlavipannassa hatupaniso hoti avippaņisāro, avippaņisāre asati avippaņisāravipannassa hatupanisaü hoti\ * 1*\ . . . pe\ * 4*\ . . . vimutti¤āõadassanaü. 2. Sãlavato āvuso sãlasampannassa upanisasampanno hoti avippaņisāro, avippaņisāre sati avippaņisārasampannassa upanisasampannaü hoti . . . pe\ * 5*\ . . . vimutti¤āõadassanaü. Seyyathā pi āvuso rukkho sākhāpalāsasampanno, tassa papaņikā pi pāripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi pāripåriü gacchati, evam eva kho āvuso sãlavato sãlasam- pannassa upanisasampanno hoti avippaņisāro, avippaņisāre sati avippaņisārasampannassa upanisasampannaü hoti\ * 1*\ . . . pe\ * 6*\ . . . vimutti¤āõadassanan ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. adds pāmujjaü. 2 M. la; Ph. pa. 3 M. la; Ph. pa; S. gives it in full. 4 M. Ph. la. 5 M. Ph. pa; S. in full. 6 M. Ph. pa. \ # [page 006]# % 6 Aīguttara-Nikāya. V. 1-2% V. 1. Tatra kho āyasmā ânando bhikkhå āmantesi:-- Dussãlassa āvuso sãlavipannassa hatupaniso hoti avippaņi- sāro, avippaņisāre asati avippaņisāravipannassa hatupanisaü hoti pāmujjaü, pāmujje asati pāmujjavipannassa hatupanisā hoti pãti, pãtiyā asati pãtivipannassa hatupanisā hoti pa- ssaddhi, passaddhiyā asati passaddhivipannassa hatupanisaü hoti sukhaü, sukhe asati sukhavipannassa hatupaniso hoti sammāsamādhi, sammāsamādhimhi asati sammāsamādhi- vipannassa hatupanisaü hoti yathābhåta¤āõadassanaü, yathābhåta¤āõadassane asati yathābhåta¤āõadassanavi- pannassa hatupaniso hoti nibbidāvirāgo, nibbidāvirāge asati nibbidāvirāgavipannassa hatupanisaü hoti vimutti¤ā- õadassanaü. Seyyathā pi āvuso rukkho sākhāpalāsavi- panno, tassa papaņikā pi na pāripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi na pāripåriü gacchati, evam eva kho āvuso dussãlassa sãlavipannassa hatupaniso hoti avippaņi- sāro, avippaņisāre asati avippaņisāravipannassa hatupanisaü hoti\ * 1*\ . . . pe\ * 2*\ . . . vimutti¤āõadassanaü. 2. Sãlavato āvuso sãlasampannassa upanisasampanno hoti avippaņisāro, avippaņisāre sati avippaņisārasampannassa upanisasampannaü hoti pāmujjaü, pāmujje sati\ * 3*\ pāmujja- sampannassa upanisasampannā hoti pãti, pãtiyā sati pãti- sampannassa upanisasampannā hoti passaddhi, passaddhiyā sati passaddhisampannassa upanisasampannaü hoti sukhaü, sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sam- māsamādhi, sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampan- nassa upanisasampannaü hoti yathābhåta¤āõadassanaü, yathābhåta¤āõadassane sati yathābhåta¤āõadassanasam- pannassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo, nibbidāvi- rāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaü hoti vimutti¤āõadassanaü. Seyyathā pi āvuso rukkho \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. adds pāmujjaü. 2 M. Ph. pa. 3 in T. immediately after sati there follows No. VIII; the portions left out here, however, are not wholly missing in our MS., they only stand at the end of No. X. \ # [page 007]# % V. 2-VI. 2 ânisaüsa-Vagga. 7% sākhāpalāsasampanno, tassa papaņikā pi pāripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi pāripåriü gacchati, evam eva kho āvuso sãlavato sãlasampannassa upanisasampanno hoti avippaņisāro, avippaņisāre sati avippaņisārasampannassa upanisasampannaü hoti\ * 1*\ . . . pe\ * 2*\ . . . vimutti¤āõadassa- nan ti. VI. 1. Atha kho āyasmā ânando yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā\ * 3*\ Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando Bhagavantaü etad avoca `siyā nu kho bhante bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü\ * 4*\ paņhavisa¤¤ã assa, na āpasmiü āposa¤¤ã assa, na tejasmiü tejosa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤- cāyatane\ * 5*\ ākāsāna¤cāyatanasa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤cāya- tane vi¤¤āõa¤cāyatanasa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na idhaloke idhaloka- sa¤¤ã assa, na paraloke paralokasa¤¤ã assa, sa¤¤ã\ * 6*\ ca pana assā' ti? `Siyā\ * 7*\ ânanda bhikkhuno tathāråpo sam- ādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavisa¤¤ã assa, na āpasmiü āposa¤¤ã assa, na tejasmiü tejosa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤cāyatane ākāsāna¤- cāyatanasa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤cāyatane\ * 7*\ vi¤¤āõa¤cāya- tanasa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānāsa¤¤āyata- nasa¤¤ã assa, na idhaloke idhalokasa¤¤ã assa, na paraloke paralokasa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti. 2. `Yathākathaü pana bhante siyā bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavisa¤¤ã assa, na\ * 8*\ āpasmiü āposa¤¤ã assa, na\ * 8*\ tejasmiü tejosa¤¤ã \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. adds pāmujjaü. 2 M. la; Ph. pa. 3 M. Ph. omit upasaīkamitvā . . . nisãdi. 4 T. M6 -viyā. 5 M6 inserts na. 6 T. M6. M7 na saü¤ã. 7 M7 continues: Yathākakathaü, as in 2. 8 omitted by M6. \ # [page 008]# % 8 Aīguttara-Nikāya. VI.2-VII.1% assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤cāyatane ākāsāna¤cāyatanasa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤cāyatane vi¤¤ā- õa¤cāyatanasa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āya- tanasa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānā- sa¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na\ * 1*\ idhaloke idhalokasa¤¤ã assa, na\ * 1*\ paraloke paralokasa¤¤ã assa, sa¤¤ã\ * 2*\ ca pana assā' ti? `Idh' ânanda\ * 3*\ bhikkhu evaüsa¤¤ã\ * 4*\ hoti: etaü santaü, etaü paõãtaü, yad idaü sabbasaīkhārasamatho sabbå- padhipaņinissaggo taõhakkhayo virāgo nirodho nibbānan ti. Evaü kho ânanda siyā bhikkhuno yathāråpo samādhi- paņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavisa¤¤ã assa, na āpasmiü āposa¤¤ã assa, na tejasmiü tejosa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤cāyatane ākāsāna¤- cāyatanasa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤cāyatane vi¤¤āõa¤cāya- tanasa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatana- sa¤¤ã assa, na idhaloke idhalokasa¤¤ã assa, na paraloke paralokasa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti. VII. 1. Atha kho āyasmā ânando yenāyasmā Sāriputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmatā Sāriputtena saddhiü sammodi\ * 5*\, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü\ * 6*\ vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando āyasmantaü Sāriputtaü etad avoca `siyā nu kho āvuso Sāriputta bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavisa¤¤ã assa, na āpasmiü āposa¤¤ã assa, na tejasmiü tejosa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤cāyatane ākāsāna¤cāyatana- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M6. 2 M7 na saü¤ã; T. na saükam, and it omits ca. 3 M. Ph. idha pan' ân-. 4 M7 has evaü kho idh' ânanda siyā bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho yathā neva paņhavisaü¤ã hoti, and then etaü santaü and so on. 5 omitted by M6. M7. 6 M. Ph. sāra- \ # [page 009]# % VII.1-3 ânisaüsa-Vagga. 9% sa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤cāyatane vi¤¤āõa¤cāyatanasa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanasa¤¤ã as- sa, na idhaloke idhalokasa¤¤ã assa, na paraloke para- lokasa¤¤ã assa, sa¤¤ã\ * 1*\ ca pana assā' ti? `Siyā āvuso ânanda bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavisa¤¤ã assa . . . pe\ * 2*\ . . . na paraloke paralokasa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti. 2. `Yathākathaü panāvuso Sāriputta siyā bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü pa- ņhavisa¤¤ã assa . . . pe\ * 3*\ . . . na\ * 4*\ paraloke paralokasa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti? `Ekam idāhaü āvuso ânanda samayaü idh' eva Sāvatthiyaü viharāmi Andha- vanasmiü, tatthāhaü\ * 5*\ tathāråpaü\ * 6*\ samādhiü samāpajjiü\ * 7*\, yathā neva paņhaviyaü paņhavisa¤¤ã ahosiü\ * 8*\, na āpasmiü āposa¤¤ã ahosiü, na tejasmiü tejosa¤¤ã ahosiü, na vāya- smiü vāyosa¤¤ã ahosiü, na ākāsāna¤cāyatane ākāsāna¤cā- yatanasa¤¤ã ahosiü, na vi¤¤āõa¤cāyatane vi¤¤āõa¤cāyata- nasa¤¤ã ahosiü, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ã ahosiü, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānāsa¤¤āya- tanasa¤¤ã ahosiü, na idhaloke idhalokasa¤¤ã ahosiü, na paraloke paralokasa¤¤ã ahosiü, sa¤¤ã ca pana ahosin' ti. 3. `Kiüsa¤¤ã panāyasmā\ * 9*\ Sāriputto tasmiü samaye ahosã' ti? `Bhavanirodho nibbānaü, bhavanirodho nibbā- nan ti kho me\ * 10*\ āvuso a¤¤ā 'va\ * 11*\ sa¤¤ā uppajjati, a¤¤ā 'va\ * 12*\ sa¤¤ā nirujjhati. Seyyathā pi āvuso sakalikaggissa jhāyamānassa\ * 13*\ a¤¤ā 'va\ * 11*\ acci\ * 14*\ uppajjati, a¤¤ā 'va\ * 15*\ acci\ * 14*\ nirujjhati, evam eva kho me\ * 16*\ āvuso bhavanirodho\ * 17*\ nibbānaü\ * 17*\, bhavanirodho nibbānan ti a¤¤ā 'va\ * 12*\ sa¤¤ā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M6 na saü¤i. 2 M. la; Ph. pa. 3 M. Ph. pa. 4 M. omits this phrase; T. omits na. 5 M. Ph. athāhaü. 6 M6 -pānaü. 7 T. -pajjiüsu; Ph. -pajjāmi; M. paņilabhāmi. 8 Ph. ahosi throughout. 9 M. panāvuso. 10 omitted by M7. 11 omitted by M6; T. M7 ca. 12 M6. M7 ca. 13 M. Ph. jalamānāya. 14 Ph. T. acchi. 15 omitted by T. M6. M7. 16 omitted by M. Ph. 17 omitted by Ph. \ # [page 010]# % 10 Aīguttara-Nikāya. VII.3-VIII.2% uppajjati, a¤¤ā 'va\ * 1*\ sa¤¤ā nirujjhati, bhavanirodho nibbā- naü\ * 2*\-sa¤¤ã ca panāhaü āvuso tasmiü samaye ahosin' ti. VIII. 1. Saddho ca\ * 3*\ bhikkhave bhikkhu hoti no ca sãlavā. Evaü so ten' aīgena aparipåro hoti. Tena taü aīgaü paripåretabbaü `kintāhaü saddho ca\ * 4*\ assaü\ * 5*\ sãlavā cā' ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti\ * 6*\ sãlavā ca, evaü so ten' aīgena paripåro hoti. 2. Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti\ * 7*\ sãlavā ca no\ * 8*\ ca\ * 8*\ bahussuto . . . pe\ * 9*\ . . . bahussuto ca no\ * 10*\ ca\ * 10*\ dhamma- kathiko\ * 11*\, dhammakathiko ca no\ * 11*\ ca\ * 11*\ parisāvacaro\ * 11*\, parisāvacaro ca no ca visārado parisāya dhammaü deseti, visārado ca parisāya dhammaü deseti no ca vinayadharo, vinayadharo\ * 10*\ ca\ * 11*\ no ca āra¤¤ako\ * 12*\ pantasenāsano\ * 13*\, āra¤¤ako ca pantasenāsano\ * 13*\ no\ * 11*\ ca catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü\ * 14*\ diņņhadhammasukhavihārānaü nikāma- lābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã, catunna¤\ * 15*\ ca\ * 16*\ jhā- nānaü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü ni- kāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã no ca āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. Evaü so ten' aīgena aparipåro hoti. Tena taü aīgaü paripåretabbaü `kintāhaü saddho ca assaü\ * 7*\ sãlavā ca\ * 11*\ bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya\ * 17*\ dhammaü deseyyaü vinayadharo ca āra¤¤ako ca pantasenāsano\ * 18*\ catunna¤ ca\ * 10*\ jhānānaü abhicetasi- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M6. M7 ca. 2 Ph. M7 -na; S. -nan ti. 3 omitted by S. 4 M. Ph. c'; omitted by S. 5 T. assa. 6 omitted by Ph. 7 omitted by M. Ph. 8 omitted by T. M7. 9 M. Ph. pa. 10 omitted by T. M6. M7. 11 omitted by M6. 12 M. M7 ar- throughout; Ph. ār- and ar-. 13 T. -sana. 14 S. ābhi- throughout. 15 T. omits all from ca- to akasiralābhã. 16 omitted by M. Ph. M6. 17 T. M6 -sāyaü. 18 T. panthi-; Ph. T. M6. M7 add ca. \ # [page 011]# % VIII.2-IX ânisaüsa-Vagga. 11% kānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikāmalābhã assaü akicchalābhã akasiralābhã āsavāna¤ ca khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü\ * 1*\ diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihareyyan' ti\ * 2*\. Yato ca\ * 3*\ kho\ * 4*\ bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sãlavā ca bahussuto ca\ * 5*\ dhammakathiko ca\ * 5*\ parisāvacaro ca visārado ca parisāya\ * 6*\ dhammaü deseti vinayadharo ca āra¤¤ako ca pantasenāsano\ * 7*\ catunna¤ ca\ * 8*\ jhānānaü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikāmalābhã hoti akiccha- lābhã akasiralābhã āsavāna¤ ca\ * 9*\ khayā anāsavaü\ * 3*\ ceto- vimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati, evaü so ten' aīgena paripåro hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu samantapāsādiko ca hoti sabbākāraparipåro cā ti. IX. Saddho ca\ * 10*\ bhikkhave bhikkhu hoti no ca sãlavā . . . pe\ * 11*\ . . . sãlavā ca\ * 12*\ no ca bahussuto\ * 12*\, bahussuto ca no\ * 3*\ ca\ * 3*\ dhammakathiko\ * 13*\, dhammakathiko ca no ca pari- sāvacaro\ * 12*\, parisāvacaro ca no ca visārado parisāya dhammaü deseti, visārado\ * 12*\ ca\ * 12*\ parisāya\ * 12*\ dhammaü\ * 12*\ deseti\ * 12*\ no ca vinayadharo\ * 14*\, vinayadharo ca no ca āra¤¤ako pantasenāsano\ * 12*\, āra¤¤ako\ * 12*\ ca\ * 12*\ pantasenāsano\ * 15*\ no\ * 4*\ ca ye te santā vimokhā\ * 16*\ atikkamma råpe āruppā\ * 17*\ te kāyena phusitvā\ * 18*\ viharati, ye te santā vimokhā atikkamma råpe \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 Ph. adds pa. 3 omitted by M6. 4 omitted by M. 5 T. omits all from ca- to akasiralābhã. 6 T. M6 -sāyaü. 7 Ph. T. M6. M7 add ca. 8 omitted by M. T. M6. M7. 9 omitted by M. Ph. 10 omitted by S. 11 omitted by M. Ph. S. 12 omitted by T. 13 T. adds ca. 14 omitted by T. M6. M7. 15 T. M6. M7 add ca. 16 M. Ph. S. vimokkhā always. 17 T. M6 ar-; Ph. aråpā. 18 M6 phassitvā; T. M7 passitvā. \ # [page 012]# % 12 Aīguttara-Nikāya. IX-X.1% āruppā\ * 1*\ te ca\ * 2*\ kāyena phusitvā\ * 3*\ viharati no ca āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. Evaü so ten' aīgena aparipåro hoti. Tena taü aīgaü paripåretabbaü `kintāhaü saddho ca assaü sãlavā ca ba- hussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca\ * 4*\ visārado ca parisāya dhammaü deseyyaü vinayadharo ca āra¤¤ako ca pantasenāsano\ * 5*\ ye te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā\ * 6*\ te ca\ * 2*\ kāyena phusitvā\ * 7*\ vihareyyaü āsavāna¤ ca\ * 4*\ khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viha- reyyan' ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sãlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāva- caro ca visārado ca parisāya dhammaü deseti vinayadharo ca āra¤¤ako ca pantasenāsano\ * 8*\ ye te santā vimokhā ati- kkamma råpe āruppā\ * 9*\ te ca\ * 10*\ kāyena phusitvā\ * 11*\ viharati āsavāna¤ ca khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasam- pajja viharati, evaü so ten' aīgena paripåro hoti. Imehi\ * 12*\ kho bhikkhave\ * 13*\ dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu samantapāsādiko ca\ * 14*\ hoti sabbākāraparipåro cā ti. X. 1. Saddho ca\ * 15*\ bhikkhave bhikkhu hoti no ca sãlavā. Evaü so ten' aīgena aparipåro hoti. Tena taü aīgaü paripåretabbaü `kintāhaü saddho ca assaü sãlavā cā ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. aråpā. 2 omitted by M. Ph. 3 T. M6 phassitvā; M7 passitvā. 4 omitted by T. 5 Ph. T. M6. M7 add ca. 6 T. ar-; Ph. aråpā. 7 T. M7 passitvā. 8 T. M6. M7 add ca. 9 T. M6. M7 ar-; Ph. rīaråpā. 10 omitted by M. Ph. M6. 11 M6 phassitvā; T. passitvā; M7 pasitvā. 12 T. M6 ime. 13 T. M7 continue: bhikkhu saddho ca hoti sãlavā ca, evaü so ten' aīgena paripåro hoti. Saddho ca bhikkhu sãlavā ca (M7 adds no ca) bahussuto ca no ca dhammakathiko and so on, as in No. X. 14 omitted by Ph. 15 omitted by S. \ # [page 013]# % X.1-2 ânisaüsa-Vagga. 13% Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sãlavā ca, evaü so ten' aīgena paripåro hoti. 2. Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti\ * 1*\ sãlavā ca no ca bahussuto, bahussuto ca no ca dhammakathiko\ * 1*\, dhamma- kathiko\ * 1*\ ca\ * 1*\ no\ * 1*\ ca\ * 1*\ parisāvacaro\ * 1*\, parisāvacaro ca no ca visārado\ * 2*\ parisāya dhammaü deseti, visārado ca pari- sāya dhammaü deseti no ca vinayadharo\ * 3*\, vinayadharo ca no ca anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathã- daü ekam pi jātiü dve pi jātiyo . . . pe\ * 4*\ . . . iti sākāraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati\ * 5*\ ane- kavihita¤\ * 6*\ ca pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekam pi jātiü dve pi jātiyo . . . pe\ * 7*\ . . . iti sākāraü sa-uddesaü\ * 8*\ anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, no ca dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena\ * 9*\ . . . pe\ * 10*\ . . . yathākammåpage satte pajānāti, dibbena ca\ * 11*\ cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena . . . pe\ * 12*\ . . . yathākam- måpage satte pajānāti no ca āsavānaü khayā . . . pe\ * 12*\ . . . sacchikatvā upasampajja viharati. Evaü so ten' aī- gena aparipåro hoti. Tena taü aīgaü paripåretabbaü `kintāhaü saddho ca\ * 13*\ assaü sãlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya\ * 14*\ dhammaü deseyyaü vinayadharo ca anekavihita¤ ca pub- benivāsaü anussareyyaü, seyyathãdaü ekam pi jātiü dve pi jātiyo . . . pe\ * 4*\ . . . iti sākāraü sa-uddesaü\ * 15*\ aneka- vihitaü pubbenivāsaü anussareyyaü, dibbena ca\ * 16*\ cakkhunā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M6. 2 T. adds ca. 3 omitted by T. M6. 4 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 5 T. M6. M7 add pe; Ph. omits all from aneka- to anussarati before no ca dibbena. 6 M. adds pa || pubbe- anuss- no ca dibbena. 7 only in S. 8 T. M7 savudd-. 9 M. Ph. -mānussakena throughout. 10 M. pa; omitted by Ph. T. M6. M7. 11 omitted by M. Ph. T. M6. M7. 12 M. la; omitted by Ph. T. M6. M7. 13 omitted by Ph. 14 M6. M7 -sāyaü; T. -sayaü (sic). 15 T. savu-; M6 sa-udd- and savu- 16 omitted by Ph. T. M6. M7. \ # [page 014]# % 14 Aīguttara-Nikāya. X.2% visuddhena atikkantamānusakena . . . pe\ * 1*\ . . . yathā- kammåpage satte pajāneyyaü āsavāna¤ ca\ * 2*\ khayā . . . pe\ * 3*\ . . . sacchikatvā upasampajja vihareyyan' ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca\ * 4*\ hoti sãlavā ca ba- hussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca parisāya\ * 5*\ dhammaü deseti vinayadharo ca anekavihi- ta¤ ca\ * 6*\ pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekam pi jātiü dve pi jātiyo . . . pe\ * 7*\ . . . iti sākāraü sa-uddesaü\ * 8*\ anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, dibbena ca\ * 9*\ cak- khunā visuddhena atikkantamānusakena . . . pe\ * 1*\ . . . yathākammåpage satte pajānāti āsavāna¤ ca khayā anā- savaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati, evaü so ten' aīgena paripåro hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu samantapāsādiko ca hoti sabbākāraparipåro cā ti. ânisaüsavaggo\ * 10*\ paņhamo. Tatr'\ * 11*\ uddānaü: Kimatthiyaü cetanā sãlaü upanisā ânanda\ * 12*\-pa¤camaü Samādhi\ * 13*\ Sāriputto ca saddho santena\ * 14*\ vijjayā ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; omitted by Ph. T. M6. M7. 2 omitted by M. Ph. 3 M. Ph. la. 4 omitted by Ph. 5 T. M6. M7. -sāyaü. 6 omitted by T. M6. 7 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 8 T. savu- 9 omitted by Ph. T. M6. M7. 10 Ph. T. M6. M7. Vaggo. 11 S. tass'; in M6 after tatr' uddānaü follows No. XXVII. 12 T. nanā; M7 has upaninandi instead of upanisā ânanda. 13 T. -dhiü; Ph. sammāsamādhi. 14 M. Ph. pantena; T. has sante, then sati pāmujjasampannassa upanisasampanno (sic) hoti, i. e. it inserts here the portions of No. V, 2, also Nos. VI and VII left out before, and at the end of No. VII it has vijjayā ti. \ # [page 015]# % XI. 1-3 Nātha-Vagga. 15% XI. 1. Pa¤caīgasamannāgato bhikkhave bhikkhu pa¤caīga- samannāgataü senāsanaü sevamāno bhajamāno na cirass' eva āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasam- pajja vihareyya. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu pa¤caīgasamannāgato hoti? 2. Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti saddahati Ta- thāgatassa bodhiü `iti pi so Bhagavā\ * 1*\ arahaü sammā- sambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi Satthā devamanussānaü buddho Bha- gavā' ti, appābādho hoti appātaīko samavepākiniyā\ * 2*\ ga- haõiyā samannāgato nātisãtāya nāccuõhāya\ * 3*\ majjhimāya padhānakkhamāya, asaņho\ * 4*\ hoti amāyāvã yathābhåtaü attānaü āvikattā Satthari vā vi¤¤åsu vā sabrahmacārãsu, āraddhaviriyo viharati akusalānaü dhammānaü pahānāya kusalānaü dhammānaü upasampadāya thāmavā daëhapa- rakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu, pa¤¤avā hoti udayatthagāminiyā pa¤¤āya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā. Evaü kho bhikkhave bhikkhu pa¤caīgasamannāgato hoti. Katha¤ ca bhikkhave senāsanaü pa¤caīgasamannāga- taü hoti? 3. Idha bhikkhave senāsanaü nātidåraü hoti nāccā- sannaü\ * 3*\ gamanāgamanasampannaü, divā appakiõõaü\ * 5*\ rattiü appasaddaü appanigghosaü, appaķaüsamakasavā- tātapasiriüsapasamphassaü\ * 6*\, tasmiü kho pana senāsane viharantassa appakasiren'\ * 7*\ eva\ * 7*\ uppajjanti cãvarapiõķapāta- senāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārā, tasmiü kho pana senāsane therā bhikkhå viharanti bahussutā āgatāgamā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. -vā |pa| Bhagavā ti. 2 T. -pākiyā. 3 T. M7 na acc-. 4 M. Ph. asatho; T. M7 asaņņho. 5 Ph. abbo-; M9 (Com.) anākiõõaü. 6 M. Ph. -sarisappa-; Ph. T. M7 add kho pana hoti. 7 Ph. T. -sirena. \ # [page 016]# % 16 Aīguttara-Nikāya. XI. 3-XII. 3% dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaü upasaīkamitvā paripucchati paripa¤hati `idaü\ * 1*\ bhante kathaü, imassa ko attho' ti? Tassa te āyasmanto avivaņa¤ c' eva vivaranti anuttānikata¤\ * 2*\ ca uttānikaronte\ * 2*\ anekavihi- tesu ca kaīkhāņņhāniyesu dhammesu kaīkhaü paņivino- denti. Evaü kho bhikkhave senāsanaü pa¤caīgasamannā- gataü hoti. Pa¤caīgasamannāgato kho\ * 3*\ bhikkhave bhikkhu pa¤caīga- samannāgataü senāsanaü sevamāno bhajamāno na cirass' eva āsavānaü khayā . . . pe\ * 4*\ . . . sacchikatvā upasampajja vihareyyā\ * 5*\ ti. XII. 1. Pa¤caīgavippahãno bhikkhave bhikkhu pa¤caīgasam- annāgato imasmiü dhammavinaye `kevalã\ * 6*\ vusitavā utta- mapuriso' ti vuccati. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu pa¤caīgavippahãno hoti? 2. Idha bhikkhave bhikkhuno kāmacchando pahãno hoti, vyāpādo pahãno hoti, thãnamiddhaü pahãnaü hoti, uddhacca- kukkuccaü\ * 7*\ pahãnaü\ * 7*\ hoti\ * 7*\, vicikicchā pahãnā hoti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu pa¤caīgavippahãno hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu pa¤caīgasamannāgato hoti? 3. Idha bhikkhave bhikkhu asekhena sãlakkhandhena samannāgato hoti, asekhena samādhikkhandhena samannā- gato hoti, asekhena pa¤¤ākkhandhena samannāgato hoti, asekhena vimuttikkhandhena samannāgato hoti, asekhena vimutti¤āõadassanakkhandhena samannāgato hoti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu pa¤caīgasamannāgato hoti. Pa¤caīgavippahãno kho bhikkhave bhikkhu pa¤caīga- samannāgato imasmiü dhammavinaye `kevalã\ * 6*\ vusitavā uttamapuriso'\ * 8*\ ti vuccatã ti. Kāmacchando ca\ * 9*\ vyāpādo thãnamiddha¤ ca bhikkhuno uddhaccaü vicikicchā ca\ * 10*\ sabbaso 'va\ * 11*\ na vijjati, \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. idha. 2 only S. has -nã- 3 omitted by M. Ph. 4 M. la; Ph. pa; T. M7 in full. 5 T. M7 -yyan. 6 M. T. -li. 7 omitted by T. M7. 8 T. M7 uttama-ariyo. 9 M7 vā; omitted by T. 10 M7 'va na. 11 M. Ph. T. ca. \ # [page 017]# % XII.3-XIV.2 Nātha-Vagga. 17% asekhena ca sãlena asekhena samādhinā vimuttiyā ca sampanno ¤āõena ca tathāvidho: sa ve\ * 1*\ pa¤caīgasampanno pa¤ca\ * 2*\ aīge\ * 2*\ vivajjayaü\ * 3*\ imasmiü\ * 4*\ dhammavinaye kevalã\ * 5*\ iti vuccatã ti. XIII. 1. Dasa yimāni\ * 6*\ bhikkhave saüyojanāni. Katamāni dasa? 2. Pa¤c' orambhāgiyāni saüyojanāni pa¤c' uddhambhā- giyāni saüyojanāni. Katamāni pa¤c' orambhāgiyāni saüyojanāni? 3. Sakkāyadiņņhi vicikicchā sãlabbataparāmāso kāma- cchando vyāpādo. Imāni pa¤c' orambhāgiyāni saüyojanāni. Katamāni pa¤c' uddhambhāgiyāni saüyojanāni? 4. Råparāgo aråparāgo māno uddhaccaü avijjā. Imāni pa¤c' uddhambhāgiyāni saüyojanāni. Imāni kho bhikkhave dasa saüyojanānã ti. XIV. 1. Yassa kassaci\ * 7*\ bhikkhave bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā pa¤ca cetokhilā appahãnā pa¤ca cetaso vinibandhā\ * 8*\ asamucchinnā, tassa yā ratti\ * 9*\ vā divaso vā āgacchati, hāni yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no vuddhi\ * 10*\. Katamassa pa¤ca cetokhilā appahãnā honti? 2. Idha bhikkhave bhikkhu Satthari kaīkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasãdati. Yo\ * 11*\ so bhikkhave bhikkhu Satthari kaīkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasãdati, tassa cittaü na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaü na namati ātappāya anuyogāya \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. T. M7 ce. 2 S. pa¤c' aīgāni. 3 M. Ph. vivajjiya. 4 S. sa ve, T. M7 sa ce before imasmiü. 5 M. -li; T. M7 -lo. 6 T. 'māni. 7 T. kassa. 8 T. M7 -baddhā; M7 so throughout. 9 T. rattiyā. 10 S. vuķķhi always. 11 M. omits yo . . . sampasãdati. \ # [page 018]# % 18 Aīguttara-Nikāya. XIV.2-5% sātaccāya padhānāya, evam assāyaü paņhamo cetokhilo\ * 1*\ appahãno hoti. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dhamme\ * 2*\ kaīkhati . . . pe\ * 3*\ . . . saīghe kaīkhati . . . sikkhāya\ * 4*\ kaīkhati\ * 4*\ . . . sabrahmacārãsu kupito hoti anattamano āhatacitto khilajāto. Yo so bhikkhave bhikkhu sabrahmacārãsu ku- pito hoti anattamano āhatacitto khilajāto, tassa cittaü na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaü na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evam assāyaü pa¤camo cetokhilo appahãno hoti. Imassa pa¤ca cetokhilā appahãnā honti. Katamassa pa¤ca cetaso vinibandhā\ * 5*\ asamucchinnā honti? 4. Idha bhikkhave bhikkhu kāmesu avãtarāgo hoti avi- gatacchando avigatapemo avigatapipāso avigatapariëāho avigatataõho. Yo so bhikkhave bhikkhu kāmesu avãtarāgo hoti avigatacchando avigatapemo avigatapipāso avigata- pariëāho avigatataõho, tassa cittaü na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaü na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evam assāyaü paņhamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti. 5. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu kāye avãtarāgo hoti . . . pe\ * 6*\ . . . råpe avãtarāgo hoti, yāvadatthaü\ * 7*\ uda- rāvadehakaü bhu¤jitvā seyyasukhaü passasukhaü\ * 8*\ middha- sukhaü anuyutto viharati, a¤¤ataraü devanikāyaü paõi- dhāya\ * 9*\ brahmacariyaü carati `imināhaü sãlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi deva¤¤ataro vā' ti. Yo so bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü devanikāyaü paõidhāya\ * 10*\ brahmacariyaü carati `imināhaü sãlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi deva¤¤ataro vā' ti, tassa cittaü na namati \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 khilo. 2 T. M7 Satthari kaīkhati vici- nādhi- (om. M7) dhamme. 3 M. la; Ph. pa; omitted by T. 4 omitted by T. 5 T. M7 -bandhāni. 6 M. la; Ph. pa; omitted by T. M7. 7 M. la; Ph. pa || yāva- 8 T. M7 phassa- 9 T. M7 panidhāyaü. 10 T. M7 pani- \ # [page 019]# % XIV.5-8 Nātha-Vagga. 19% ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaü na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya\ * 1*\ padhānāya\ * 1*\, evam assāyaü pa¤camo cetaso vinibandho asamucchinno hoti. Imassa pa¤ca cetaso vinibandhā asamucchinnā honti. Yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā ime pa¤ca cetokhilā appahãnā ime\ * 2*\ pa¤ca cetaso vinibandhā asamucchinnā, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāni yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no vuddhi. Seyyathā\ * 3*\ pi bhikkhave kāëapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati hāyat' eva vaõõena hāyati maõķalena hāyati ābhāya hāyati ārohapariõāhena, evam eva kho bhikkhave yassa kassaci bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā ime pa¤ca cetokhilā appahãnā ime pa¤ca cetaso vinibandhā asam- ucchinnā, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāni yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no vuddhi. 6. Yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā pa¤ca cetokhilā pahãnā pa¤ca cetaso vinibandhā sam- ucchinnā, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhi\ * 4*\ yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni. Katamassa pa¤ca cetokhilā pahãnā honti? 7. Idha bhikkhave bhikkhu Satthari na kaīkhati na vicikicchati adhimuccati sampasãdati\ * 5*\. Yo so bhikkhave bhikkhu Satthari na kaīkhati na vicikicchati adhimuccati sampasãdati, tassa cittaü namati\ * 6*\ ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaü namati\ * 6*\ ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evam assāyaü paņhamo cetokhilo pahãno\ * 7*\ hoti. 8. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dhamme na kaī- khati . . . pe\ * 8*\ . . . saīghe na kaīkhati . . . sikhāya na \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M7. 2 T. adds ca. 3 T. omits all from Seyyathā pi to no vuddhi. 4 M. Ph. buddhi. 5 T. M7 insert yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā pa¤ca cetokhilā pahãnā pa¤ca cetaso vinibandhā (M7 -baddhā) susamucchinnā, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati adhimuccati sampasãdati. 6 T. M7 na namati. 7 Ph. -no ti (without hoti). 8 M. la; Ph. pa; omitted by T. \ # [page 020]# % 20 Aīguttara-Nikāya. XIV.8-10% kaīkhati . . . sabrahmacārãsu na kupito hoti attamano na\ * 1*\ āhatacitto na\ * 1*\ khilajāto\ * 2*\. Yo so bhikkhave bhikkhu sabrahmacārãsu na kupito hoti . . . pe\ * 3*\ . . . evam assāyaü pa¤camo cetokhilo pahãno hoti. Imassa pa¤ca cetokhilā pahãnā honti. Katamassa pa¤ca cetaso vinibandhā susamucchinnā honti? 9. Idha bhikkhave bhikkhu kāmesu vãtarāgo hoti viga- tacchando vigatapemo vigatapipāso vigatapariëāho vigata- taõho. Yo so bhikkhave bhikkhu kāmesu vãtarāgo hoti vigatacchando vigatapemo vigatapipāso vigatapariëāho vi- gatataõho, tassa cittaü namati ātappāya anuyogāya sā- taccāya padhānāya. Yassa\ * 4*\ cittaü namati ātappāya anu- yogāya sātaccāya padhānāya, evam assāyaü paņhamo cetaso vinibandho susamucchinno hoti. 10. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu kāye\ * 5*\ vãtarāgo hoti . . . pe\ * 6*\ . . . råpe vãtarāgo hoti\ * 7*\, na yāvadatthaü udarāvadehakaü bhu¤jitvā seyyasukhaü passasukhaü\ * 8*\ middhasukhaü anuyutto viharati, na a¤¤ataraü devani- kāyaü paõidhāya\ * 9*\ brahmacariyaü carati `imināhaü sãlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bha- vissāmi deva¤¤ataro vā' ti. Yo so bhikkhave bhikkhu na a¤¤ataraü devanikāyaü paõidhāya\ * 10*\ brahmacariyaü carati `imināhaü sãlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi deva¤¤ataro vā' ti, tassa cittaü namati\ * 11*\ ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya. Yassa cittaü namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, evam assāyaü pa¤camo cetaso vinibandho susamucchinno hoti. Imassa pa¤ca cetaso vinibandhā susamucchinnā honti. Yassa kassaci bhikkhave bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā ime pa¤ca cetokhilā pahãnā ime\ * 12*\ pa¤ca cetaso vinibandhā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M7. 2 T. adds hoti. 3 M. Ph. S. give it in full extent. 4 T. M7 omit Yassa . . . padhānāya. 5 T. M7 kāmesu. 6 M. Ph. pa; omitted by T. M7; M7 omits also råpe vã- hoti. 7 M. Ph. add pa. 8 T. M7 ph-. 9 T. M7 pani- 10 T. pani-; after paõi- M. la; Ph. pa || deva¤¤ataro. 11 M7 na namati. 12 T. M7 add ca. \ # [page 021]# % XIV. 10-XV. 2 Nātha-Vagga. 21% susamucchinnā, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhi\ * 1*\ yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni. Seyyathā pi bhikkhave juõhapakkhe candassa yā ratti\ * 2*\ vā divaso vā āgacchati, vaķķhat' eva vaõõena vaķķhati maõķalena vaķķhati ābhāya vaķķhati ārohapariõāhena, evam eva kho bhikkhave yassa kassaci bhikkhussa vā bhikkhuniyā vā ime pa¤ca cetokhilā pahãnā ime\ * 3*\ pa¤ca cetaso vinibandhā susamucchinnā, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhi yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihānã ti. XV. 1. Yāvatā bhikkhave sattā apadā\ * 4*\ vā dipadā\ * 5*\ vā catu- ppadā vā bahuppadā vā råpino vā\ * 6*\ aråpino vā\ * 6*\ sa¤¤ino vā asa¤¤ino vā nevasa¤¤ināsa¤¤ino vā, Tathāgato tesaü aggam akkhāyati arahaü sammāsambuddho: evam eva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamāda- målakā appamādasamosaraõā, appamādo tesaü dhammā- naü\ * 7*\ aggam akkhāyati. 2. Seyyathā pi bhikkhave yāni kānici jaīgalānaü pāõā- naü\ * 6*\ padajātāni\ * 8*\, sabbāni tāni hatthipade\ * 9*\ samodhānaü\ * 10*\ gacchanti, hatthipadaü\ * 11*\ tesaü aggam akkhāyati, yad\ * 6*\ idaü\ * 6*\ mahantattena\ * 6*\: evam eva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamålakā appamādasam- osaraõā, appamādo tesaü dhammānaü\ * 7*\ aggam akkhā- yati. Seyyathā pi bhikkhave kåņāgārassa yā kāci gopāna- siyo, sabbā tā kåņaīgamā kåņaninnā kåņasamosaraõā, kåņaü tāsaü aggam akkhāyati: evam eva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appamādamålakā appamādasam- osaraõā, appamādo tesaü dhammānaü\ * 7*\ aggam akkhāyati. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. buddhi. 2 T. M7 rattiyā. 3 M7 adds 'va. 4 Ph. apādā. 5 M7 dã-; M. Ph. S. dvi- 6 omitted by T. 7 omitted by S. 8 T. -tānaü. 9 M7 hattha- 10 T. -dānaü. 11 T. hatthaü pade. \ # [page 022]# % 22 Aīguttara-Nikāya. XV.2% Seyyathā pi bhikkhave ye keci målagandhā, kāëānusāriyaü\ * 1*\ tesaü aggam akkhāyati: evam eva kho bhikkhave ye\ * 2*\ keci\ * 2*\ kusalā\ * 2*\ . . . pe\ * 3*\ . . . Seyyathā pi bhikkhave ye keci sāragandhā, lohitacandanaü tesaü aggam akkhāyati: evam eva kho bhikkhave . . . pe\ * 3*\ . . . Seyyathā pi bhikkhave ye keci pupphagandhā, vassikaü tesaü aggam akkhāyati: evam eva kho bhikkhave . . . pe\ * 3*\ . . . Seyyathā pi bhik- khave ye keci kuķķarājāno\ * 4*\, sabbe te ra¤¤o cakkavattissa anuyantā\ * 5*\ bhavanti\ * 6*\, rājā tesaü cakkavatti aggam akkhā- yati: evam eva kho bhikkhave . . . pe\ * 3*\ . . . Seyyathā pi bhikkhave yā\ * 7*\ kāci\ * 7*\ tārakaråpānaü pabhā, sabbā tā candappabhāya\ * 8*\ kalaü nāgghanti\ * 9*\ soëasiü\ * 10*\, candappabhā tāsaü aggam akkhāyati: evam eva bhikkhave . . . pe\ * 3*\ . . . Seyyathā pi bhikkhave saradasamaye viddhe\ * 11*\ vigatavalā- hake deve ādicco nabhaü abbhussukkamāno\ * 12*\ sabbaü ākāsagataü tamagataü\ * 13*\ abhivihacca bhāsate ca tapate ca virocati\ * 14*\ ca\ * 15*\: evam eva kho bhikkhave . . . pe\ * 3*\ . . . Seyyathā pi bhikkhave yā kāci mahānadiyo, seyyathãdaü Gaīgā Yamunā Aciravatã Sarabhå Mahã, sabbā tā sam- uddaīgamā\ * 16*\ samuddaninnā samuddapoõā samudda- pabbhārā, mahāsamuddo tāsaü\ * 17*\ aggam akkhāyati: evam eva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā, sabbe te appa- mādamålakā appamādasamosaraõā, appamādo tesaü dham- mānaü\ * 18*\ aggam akkhāyatã ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 kālā- 2 omitted by M. Ph. S. 3 M. la; Ph. pa. 4 S. -rājā; M. Ph. kuņarājāno; M9 (Com.) kuķķaka- 5 T. -yuttā; M7 -yutto. 6 S. vattanti. 7 T. yāci; M. Ph. yā. 8 Ph. candimapa-; T. M7 candiyā pabhāya. 9 M. Ph. n'aggh-. 10 M. M7 -sã. 11 Ph. visuddhe. 12 S. abbhussa-; Ph. abhåsu-; M. abhåsa- 13 Ph. tamaü. 14 S. -te. 15 omitted by T. M7. 16 omitted by M7. 17 T. M7 tesaü. 18 omitted by S. \ # [page 023]# % XVI. 1-XVII. 4 Nātha-Vagga. 23% XVI. 1. Dasa yime\ * 1*\ bhikkhave puggalā āhuneyyā pāhuneyyā dakkhiõeyyā a¤jalikaraõãyā anuttaraü pu¤¤akkhettaü lo- kassa. Katame dasa? 2. Tathāgato arahaü sammāsambuddho, paccekasam- buddho\ * 2*\, ubhatobhāgavimutto. pa¤¤āvimutto\ * 3*\, kāyasakkhi, diņņhippatto, saddhāvimutto, dhammānusārã\ * 4*\, saddhānusārã, gotrabhå. Ime kho bhikkhave dasa puggalā āhuneyyā . . . pe\ * 5*\ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassā ti. XVII. 1. Sanāthā bhikkhave viharatha, mā anāthā. Dukkhaü bhikkhave anātho viharati. Dasa yime\ * 1*\ bhikkhave nātha- karaõā dhammā. Katame dasa? 2. Idha bhikkhave bhikkhu sãlavā hoti, pātimokkhasaü- varasaüvuto viharati ācāragocarasampanno, anumattesu\ * 6*\ vajjesu bhayadassāvã samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Yam pi bhikkhave bhikkhu sãlavā hoti . . . pe\ * 7*\ . . . samādāya sikkhati sikkhāpadesu: ayam pi dhammo nāthakaraõo. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhe kalyāõā pariyosānakalyāõā sātthaü savya¤janaü kevala- paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti, tathāråpāssa\ * 8*\ dhammā bahussutā honti dhatā\ * 9*\ vacasā paricitā manasānupekkhitā diņņhiyā suppaņividdhā. Yam pi bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti . . . pe\ * 7*\ . . . diņņhiyā suppaņividdhā: ayam pi dhammo nāthakaraõo. 4. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu kalyāõamitto hoti \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. ime. 2 M. Ph. paccekabuddho. 3 omitted by Ph. 4 M. Ph. put dh- after saddh-. 5 M. la; Ph. pa; T. in full. 6 S. aõu- always. 7 M. la; Ph. pa. 8 T. M7. S. -passa; Ph. -råpā te. 9 M. Ph. dhā-; M7 has only dhā. \ # [page 024]# % 24 Aīguttara-Nikāya. XVII.4-8% kalyāõasahāyo kalyāõasampavaīko. Yam pi bhikkhave bhikkhu kalyāõamitto hoti kalyāõasahāyo kalyāõasampa- vaīko: ayam pi dhammo nāthakaraõo. 5. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu suvaco\ * 1*\ hoti so- vacassakaraõehi\ * 2*\ dhammehi samannāgato khamo padak- khiõaggāhã\ * 3*\ anusāsaniü\ * 4*\. Yam pi bhikkhave bhikkhu suvaco\ * 5*\ hoti\ * 6*\ sovacassakaraõehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiõaggāhã anusāsaniü: ayam pi dhammo nāthakaraõo. 6. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu, yāni tāni sabrah- macārãnaü\ * 7*\ uccāvacāni\ * 8*\ kiükaraõãyāni, tattha dakkho hoti analaso tatrupāyāya\ * 9*\ vãmaüsāya samannāgato alaü kātuü alaü saüvidhātum. Yam pi bhikkhave bhikkhu, yāni tāni sabrahmacārãnaü\ * 10*\ . . . pe\ * 11*\ . . . alaü kātuü alaü saüvidhātuü: ayam pi dhammo nāthakaraõo. 7. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro\ * 12*\ abhidhamme abhivinaye uëārapāmujjo\ * 13*\. Yam pi bhikkhave bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamud- āhāro abhidhamme abhivinaye uëārapāmujjo\ * 13*\: ayam pi dhammo nāthakaraõo. 8. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaü\ * 14*\ dhammānaü\ * 14*\ pahānāya\ * 14*\, kusalā- naü dhammānaü upasampadāya, thāmavā daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Yam pi bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati\ * 15*\ akusalānaü dhammānaü\ * 16*\ pahānāya\ * 17*\ kusalānaü dhammānaü upasampadāya, thāmavā daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu: ayam pi dhammo nāthakaraõo. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. subbaco; Ph. subbato. 2 T. M7 -karaõãyehi. 3 T. adds ca. 4 Ph. T. -ni. 5 M. Ph. subbaco. 6 M. has after hoti: pa, Ph. pa || anusāsaniü. 7 T. brahma- 8 T. vuccā- 9 T. tatruppā- 10 S. adds uccāvacāni kiükaraõãyāni. 11 M. la; Ph. pa; T. M7 give it in full (T. vuccā-). 12 T. M7 -samudācāro. 13 M7 -pāmojje. 14 omitted by M7. 15 T. hoti. 16 T. omits the next three words. 17 Ph. adds pa. \ # [page 025]# % XVII.9-XVIII.2 Nātha-Vagga. 25% 9. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu santuņņho hoti itarãtaracãvarapiõķapātasenāsanagilānapaccayabhesajjapari- kkhārena. Yam pi bhikkhave bhikkhu santuņņho hoti itarãtaracãvarapiõķapātasenāsanagilānapaccayabhesajjapari- kkhārena: ayam pi dhammo nāthakaraõo. 10. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu satimā hoti pa- ramena satinepakkena samannāgato cirakatam pi cirabhā- sitam pi saritā anussaritā. Yam pi bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato\ * 1*\ cira- katam pi cirabhāsitam pi saritā anussaritā: ayam pi dhammo nāthakaraõo. 11. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu pa¤¤avā hoti udayatthagāminiyā pa¤¤āya samannāgato ariyāya nibbedhi- kāya sammādukkhakkhayagāminiyā. Yam pi bhikkhave bhikkhu pa¤¤avā hoti udayatthagāminiyā pa¤¤āya saman- nāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā: ayam pi dhammo nāthakaraõo. Sanāthā bhikkhave viharatha, mā anāthā. Dukkhaü bhikkhave anātho viharati. Ime kho bhikkhave dasa nāthakaraõā dhammā ti. XVIII. 1. Sanāthā\ * 2*\ bhikkhave viharatha, mā anāthā. Dukkhaü bhikkhave anātho viharati\ * 3*\. Dasa yime\ * 4*\ bhikkhave nātha- karaõā dhammā. Katame dasa? 2. Idha bhikkhave bhikkhu sãlavā hoti . . . pe\ * 5*\ . . . samādāya sikkhati sikkhāpadesu. `Sãlavā\ * 6*\ vatāyaü\ * 6*\ bhikkhu hoti\ * 7*\, pātimokkhasaüvarasaüvuto viharati ācāra- gocarasampanno, anumattesu vajjesu bhayadassāvã samā- dāya sikkhati sikkhāpadeså' ti\ * 8*\ therā pi naü\ * 9*\ bhikkhå \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. adds hoti. 2 in M. Ph. the words sanāthā and so on are preceded by the introductory formula: Evaü me sutam. Ekaü so Bh- Sāvatthiyaü till etad avoca. 3 omitted by M7. 4 M7 ime. 5 M. la; Ph. pa. 6 T. M7 sãlavāyaü; M7 adds pi. 7 omitted by M. Ph. S. 8 M. Ph. omit ti. 9 M7 taü. \ # [page 026]# % 26 Aīguttara-Nikāya. XVIII.2-5% vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti, majjhimā pi bhikkhå . . . navā pi bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti. Tassa therānukampitassa\ * 1*\ majjhimānukampitassa navānu- kampitassa vuddhi\ * 2*\ yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni: ayam pi dhammo nāthakaraõo. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti . . . pe\ * 3*\ . . . diņņhiyā suppaņividdhā. `Bahussuto\ * 4*\ vatāyaü\ * 4*\ bhikkhu sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhe\ * 5*\ kalyāõā\ * 5*\ pariyosānakalyāõā\ * 5*\ sātthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti, tathāråpāssa\ * 6*\ dhammā bahussutā honti dhatā\ * 7*\ vacasā paricita manasānupekkhitā diņņhiyā suppaņividdhā' ti therā pi naü\ * 8*\ bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti, majjhimā pi bhikkhå . . . navā pi bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti. Tassa therānukampitassa majjhi- mānukampitassa navānukampitassa vuddhi yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni: ayam pi dhammo nātha- karaõo. 4. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu kalyāõamitto hoti kalyāõasahāyo\ * 9*\ kalyāõasampavaīko. `Kalyāõamitto vatā- yaü bhikkhu kalyāõasahāyo\ * 9*\ kalyāõasampavaīko' ti therā pi naü\ * 8*\ bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti, majjhimā pi bhikkhå . . . navā pi bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti. Tassa therānukampitassa majjhi- mānukampitassa\ * 10*\ navānukampitassa vuddhi\ * 2*\ yeva pāņi- kaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni: ayam pi dhammo nāthakaraõo. 5. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sova- cassakaraõehi dhammehi samannāgato khamo padakkhi- õaggāhã anusāsaniü. `Suvaco\ * 11*\ vatāyaü bhikkhu sova- cassakaraõehi dhammehi samannāgato khamo padakkhi- õaggāhã anusāsanin' ti therā pi naü\ * 8*\ bhikkhå vattabbaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 add pe; T. has -pissa thrice, M7 twice. 2 M. Ph. buddhi. 3 M. la; omitted by Ph. 4 T. M7 -to 'yaü. 5 T. M7 pe. 6 Ph. M7 -passa 7 M. Ph. dhā- 8 M7 taü. 9 omitted by M7. 10 T. M7 majjhimā |pe| navā- 11 M. subbaco. \ # [page 027]# % XVIII. 5-8 Nātha-Vagga. 27% anusāsitabbaü\ * 1*\ ma¤¤anti\ * 1*\, majjhimā pi bhikkhå\ * 1*\ . . . navā pi bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti. Tassa therānukampitassa . . . pe\ * 2*\ . . . ayam pi dhammo nāthakaraõo. 6. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu, yāni tāni sabrah- macārãnaü uccāvacāni kiükaraõãyāni, tattha dakkho hoti analaso tatrupāyāya vãmaüsāya samannāgato alaü kātuü alaü saüvidhātuü. `Yāni tāni sabrahmacārãnaü uccāva- cāni kiükaraõãyāni, tattha dakkho vatāyaü bhikkhu ana- laso tatrupāyāya vãmaüsāya samannāgato alaü kātuü alaü saüvidhātun' ti therā pi naü\ * 3*\ bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti, majjhimā pi bhikkhå\ * 4*\ . . . navā pi bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa\ * 5*\ navānukampi- tassa vuddhi\ * 6*\ yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no pa- rihāni: ayam pi dhammo nāthakaraõo. 7. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uëārapāmujjo\ * 7*\. `Dhammakāmo vatāyaü bhikkhu piyasamudāhāro abhi- dhamme abhivinaye uëārapāmujjo'\ * 7*\ ti therā pi naü\ * 3*\ bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti, majjhimā pi bhikkhå . . .\ * 8*\ navā\ * 9*\ pi\ * 9*\ bhikkhå\ * 10*\ vattabbaü\ * 10*\ anusāsi- tabbaü\ * 10*\ ma¤¤anti\ * 10*\. Tassa therānukampitassa majjhi- mānukampitassa\ * 11*\ navānukampitassa vuddhi\ * 12*\ yeva pāņi- kaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni: ayam pi dhammo nāthakaraõo. 8. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaü dhammānaü pahānāya\ * 13*\ kusalānaü\ * 13*\ dhammānaü\ * 13*\ upasampadāya thāmavā daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. `âraddhaviriyo va- tāyaü bhikkhu viharati akusalānaü dhammānaü pahānāya \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 pe. 2 M. Ph. S. in full. 3 M7 taü. 4 T. inserts pe. 5 T. M7 majjhimā navā- 6 M. Ph. buddhi; T. vaddhi. 7 M7 -pāmojjo. 8 T. M7 vatt- anusā- ma¤¤anti. 9 omitted by M7. 10 omitted by T. M7. 11 T. majjhimā. 12 M. Ph. buddhi. 13 omitted by T. \ # [page 028]# % 28 Aīguttara-Nikāya. XVIII.8-11% kusalānaü dhammānaü upasampadāya thāmavā daëhapa- rakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammeså' ti therā pi naü\ * 1*\ bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti, majjhimā pi bhikkhå . . . navā pi bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampi- tassa\ * 2*\ navānukampitassa vuddhi\ * 3*\ yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni: ayam pi dhammo nāthakaraõo. 9. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu santuņņho hoti itarãtaracãvarapiõķapātasenāsanagilānapaccayabhesajjapari- kkhārena. `Santuņņho vatāyaü bhikkhu itarãtaracãvara- piõķapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārenā' ti therā pi naü\ * 1*\ bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti, majjhimā pi bhikkhå . . . navā pi bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti. Tassa therānukampitassa majjhi- mānukampitassa\ * 2*\ navānukampitassa vuddhi yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni: ayam pi dhammo nātha- karaõo. 10. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu satimā hoti pa- ramena satinepakkena samannāgato cirakatam pi cirabhā- sitam pi saritā anussaritā. `Satimā vatāyaü bhikkhu pa- ramena satinepakkena samannāgato cirakatam pi cira- bhāsitam pi saritā anussaritā' ti therā pi naü\ * 1*\ bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti, majjhimā pi bhikkhå . . . navā pi bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti. Tassa therānukampitassa majjhimānukampitassa\ * 2*\ navānu- kampitassa vuddhi yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni: ayam pi dhammo nāthakaraõo. 11. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu pa¤¤avā hoti udayatthagāminiyā pa¤¤āya samannāgato ariyāya nibbedhi- kāya sammādukkhakkhayagāminiyā. `Pa¤¤avā vatāyaü bhikkhu udayatthagāminiyā pa¤¤āya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā' ti therā pi naü\ * 1*\ bhikkhå vattabbaü anusāsitabbaü ma¤¤anti, majjhi- mā pi bhikkhå . . .\ * 4*\ navā\ * 5*\ pi\ * 5*\ bhikkhå\ * 5*\ vattabbam\ * 5*\ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M7 taü. 2 T. M7 majjhimā | pe. 3 M. Ph. buddhi. 4 T. vatt- anusā- ma¤¤anti. 5 omitted by T. \ # [page 029]# % XVIII. 11-XX. 1 Nātha-Vagga. 29% anusāsitabbaü\ * 1*\ ma¤¤anti\ * 1*\. Tassa therānukampitassa\ * 2*\ majjhimānukampitassa\ * 3*\ navānukampitassa vuddhi yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni: ayam pi dhammo nāthakaraõo. Sanāthā bhikkhave viharatha, mā anāthā. Dukkhaü bhikkhave anātho viharati. Ime kho bhikkhave dasa nāthakaraõā dhammā ti\ * 4*\. XIX. 1. Dasa yime\ * 5*\ bhikkhave ariyavāsā\ * 6*\, ye\ * 7*\ ariyā\ * 7*\ āvasiü- su\ * 8*\ vā āvasanti\ * 9*\ vā āvasissanti\ * 9*\ vā. Katame dasa? 2. Idha bhikkhave bhikkhu pa¤caīgavippahãno hoti, chaëaīgasamannāgato, ekārakkho\ * 10*\, caturāpasseno\ * 11*\, pa- nuõõapaccekasacco\ * 12*\, samavayasaņņhesano\ * 13*\, anāvilasaī- kappo, passaddhakāyasaīkhāro\ * 14*\, suvimuttacitto, suvimutta- pa¤¤o. Ime kho bhikkhave dasa ariyavāsā\ * 15*\, ye\ * 16*\ ariyā āva- siüsu\ * 17*\ vā āvasanti\ * 18*\ vā āvasissanti\ * 19*\ vā ti. XX. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Kuråsu viharati Kammāsa- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 M. continues: pa|| no parihāni. 3 T. M7 majjhimā | pe. 4 M. Ph. add Idam avoca Bh-, attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun ti. 5 T. 'me; M7 ime. 6 M. ariyā- 7 Ph. ya ar-; T. yaü-d-ar-; M7 yad ariyā. 8 Ph. ava-; T. -saüsu. 9 M7 av-; Ph. vas- 10 T. caturārakkho; M7 cakā- 11 T. M7 -parassano. 12 T. M7 panunna- 13 T. M7 samaye vissaņņhosano (M7 vissaņhesano). 14 M7 paddhakāya- 15 T. M7 ariyā-; M7 also in the next place. 16 T. ya; omitted by Ph.; M7 yad ariyo. 17 Ph. av- 18 M7 av-; Ph. va- 19 M7 av-; Ph. va-; T. āvasassanti. \ # [page 030]# % 30 Aīguttara-Nikāya. XX.1-7% dhammaü\ * 1*\ nāma Kurånaü nigamo. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi . . .\ * 2*\ Bhagavā\ * 3*\ etad\ * 3*\ avoca\ * 3*\:-- 2. Dasa yime\ * 4*\ bhikkhave ariyavāsā, ye\ * 5*\ ariyā āvasiüsu\ * 6*\ vā āvasanti\ * 7*\ vā āvasissanti\ * 8*\ vā. Katame dasa? 3. Idha bhikkhave bhikkhu pa¤caīgavippāhãno hoti, chaëaīgasamannāgato, ekārakkho, caturāpasseno\ * 8*\, panuõ- õapaccekasacco\ * 10*\, samavayasaņņhesano, anāvilasaīkappo, passaddhakāyasaīkhāro\ * 11*\, suvimuttacitto, suvimuttapa¤¤o. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu pa¤caīgavippahãno hoti? 4. Idha bhikkhave bhikkhuno kāmacchando pahãno hoti, vyāpādo pahãno hoti, thãnamiddhaü pahãnaü hoti, uddhacca- kukkaccaü pahãnaü hoti, vicikicchā pahãnā hoti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu pa¤caīgavippahãno hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu chaëaīgasamannāgato hoti? 5. Idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā råpaü disvā neva sumano hoti na dummano upekhako\ * 12*\ viharati sato sampa- jāno, sotena saddaü sutvā . . . pe\ * 13*\ . . . ghānena gandhaü ghāyitvā, jivhāya rasaü sāyitvā, kāyena phoņņhabbaü phu- sitvā, manasā dhammaü vi¤¤āya neva sumano hoti na dummano upekhako viharati sato sampajāno. Evaü kho bhikkhave bhikkhu chaëaīgasamannāgato hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu ekārakkho hoti? 6. Idha bhikkhave bhikkhu satārakkhena cetasā saman- nāgato hoti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu ekārakkho hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu caturāpasseno hoti? 7. Idha bhikkhave bhikkhu saīkhāy' ekaü paņisevati, saīkhāy' ekaü adhivāseti, saīkhāy' ekaü parivajjeti, saī- khāy' ekaü vinodeti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu ca- turāpasseno\ * 14*\ hoti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. -dammaü; T. Kammāssadhammā; M7 -ssadhammaü. 2 S. pe. 3 omitted by M. Ph. 4 T. M7 ime. 5 T. ya; omitted by Ph.; M7 d-ariyā. 6 T. av-; Ph. va- 7 M7 av-; Ph. va- 8 Ph. va-; T. omits āv- vā. 9 M7 -passano. 10 M7 -sayo. 11 T. passaddho k- 12 M. Ph. S. upekkh- throughout. 13 M. la; omitted by Ph. 14 T. -passeno corr. to -passano. \ # [page 031]# % XX. 7-12 Nātha-Vagga. 31% Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu panuõõapaccekasacco hoti? 8. Idha bhikkhave bhikkhuno, yāni tāni puthusamaõa- brāhmaõānaü puthupaccekasaccāni, seyyathãdaü sassato loko ti\ * 1*\ vā\ * 1*\ asassato\ * 2*\ loko ti\ * 1*\ vā antavā loko ti vā anan- tavā loko ti vā, taü jãvaü taü sarãran ti vā, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãran ti vā, hoti Tathāgato parammaraõā ti vā, na\ * 3*\ hoti Tathāgato parammaraõā ti vā, hoti ca na ca hoti Tathāgato parammaraõā ti vā, neva hoti na na hoti Ta- thāgato parammaraõā ti vā, sabbāni\ * 4*\ tāni nuõõāni\ * 5*\ honti panuõõāni\ * 6*\ cattāni vantāni muttāni pahãnāni paņinissaņņhāni. Evaü kho bhikkhave bhikkhu panuõõapaccekasacco hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu samavayasaņņhesano hoti? 9. Idha bhikkhave bhikkhuno kāmesanā pahãnā hoti\ * 7*\, bhavesanā pahãnā hoti\ * 8*\, brahmacariyesanā paņippassaddhā. Evaü kho bhikkhave bhikkhu samavayasaņņhesano hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu anāvilasaīkappo hoti? 10. Idha bhikkhave bhikkhuno kāmasaīkappo pahãno hoti, vyāpādasaīkappo pahãno hoti, vihiüsāsaīkappo pahãno hoti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu anāvilasaīkappo hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu passaddhakāyasaīkhāro hoti? 11. Idha bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahānā duk- khassa ca pahānā pubb' eva somanassadomanassānaü atthaīgamā\ * 9*\ adukkhamasukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü\ * 10*\ jhānaü\ * 10*\ upasampajja viharati. Evaü kho bhikkhave bhikkhu passaddhakāyasaīkhāro hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu. suvimuttacitto\ * 11*\ hoti? 12. Idha bhikkhave bhikkhuno rāgā\ * 12*\ cittaü vimuttaü hoti, dosā cittaü vimuttaü hoti, mohā cittaü vimuttaü hoti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu suvimuttacitto\ * 11*\ hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu suvimuttapa¤¤o hoti? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. hoti. 2 T. omits as- loko ti vā. 3 T. omits na h- T- p- ti vā. 4 T. M7 sabbāni 'ssa. 5 T. M7 pa- 6 omitted by T. M7. 7 T. honti. 8 T. hoti corr. to hoüti. 9 T. M7 atthag- 10 T. M7 catutthajjh- 11 M. vi- 12 T. lābhā. \ # [page 032]# % 32 Aīguttara-Nikāya. XX. 13-XXI. 1% 13. Idha bhikkhave bhikkhu `rāgo me pahãno ucchinna- målo tālāvatthukato anabhāvaü kato āyatiü anuppāda- dhammo' ti pajānāti, `doso me pahãno . . . pe\ * 1*\ . . . moho me pahãno ucchinnamålo tālāvatthukato anabhāvaü kato āyatiü anuppādadhammo' ti pajānāti. Evaü kho bhik- khave bhikkhu suvimuttapa¤¤o hoti. 14. Ye hi keci bhikkhave\ * 2*\ atãtam addhānaü ariyā ariya- vāse\ * 3*\ āvasiüsu\ * 4*\, sabbe te im' eva dasa ariyavāse\ * 5*\ āva- siüsu\ * 4*\. Ye hi keci bhikkhave\ * 2*\ anāgatam addhānaü ariyā ariyavāse\ * 5*\ āvasissanti\ * 6*\, sabbe te im' eva\ * 7*\ dasa ariyavāse\ * 8*\ āvasissanti\ * 6*\. Ye hi keci bhikkhave\ * 9*\ etarahi ariyā ariya- vāse\ * 8*\ āvasanti\ * 6*\, sabbe te im' eva dasa ariyavāse\ * 3*\ āvasanti\ * 6*\. Ime kho bhikkhave dasa ariyavāsā, ye\ * 10*\ ariyā āvasiüsu\ * 4*\ vā āvasanti\ * 6*\ vā āvasissanti\ * 6*\ vā ti\ * 11*\. Nāthavaggo\ * 12*\ dutiyo. Tatr'\ * 13*\ uddānaü\ * 14*\: Senāsanā ca aīgāni\ * 15*\ saüyojanakhilena\ * 16*\ ca Appamādo āhuneyyo dve nāthā dve ariyavāsena\ * 17*\ cā ti. XXI. 1. Sãho bhikkhave migarājā sāyaõhasamayaü āsayā nikkhamati, āsayā nikkhamitvā vijambhati, vijambhitvā samantā catuddisā anuviloketi, samantā\ * 18*\ catuddisā\ * 18*\ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. pa. 2 T. M7 insert bhikkhå. 3 T. -seõa; M7 -sena. 4 Ph. av- 5 T. -sena; M. ariyā- 6 Ph. va- 7 T. M7 ime. 8 T. -sena. 9 T. inserts bhikkhå. 10 Ph. ya; omitted by T. M7; M7 omits also ariyā. 11 T. M7 omit ti. 12 S. M9 (Com.) Nāthakaraõa-; Ph. T. M7 Vaggo. 13 S. tass'. 14 T. M7 add bhavati. 15 M7 aīgādi; S. aīgā ca. 16 M. Ph. -nākh-; T. M7 -navilena. 17 M. ariyāvāsā; S. vasena. 18 omitted by T. M7. \ # [page 033]# % XXI. 1-5 Mahā-Vagga. 33% anuviloketvā tikkhattuü sãhanādaü nadati\ * 1*\, tikkhattuü sãhanādaü naditvā gocarāya pakkamati. Taü kissa hetu? `Māhaü khuddake pāõe visamagate saüghātaü āpādesin'\ * 2*\ ti. Sãho ti kho bhikkhave Tathāgatass' etaü adhivacanaü arahato sammāsambuddhassa. Yaü kho bhikkhave Tathā- gato parisāya dhammaü deseti, idam assa hoti sãhanāda- smiü. Dasa yimāni\ * 3*\ bhikkhave Tathāgatassa Tathāgata- balāni, yehi balehi samannāgato Tathāgato āsabhaõņhānaü paņijānāti parisāsu sãhanādaü nadati brahmacakkaü pa- vatteti. Katamāni dasa? 2. Idha bhikkhave Tathāgato ņhāna¤ ca ņhānato aņņhā- na¤ ca aņņhānato yathābhåtaü pajānāti. Yam pi bhik- khave Tathāgato ņhāna¤ ca ņhānato aņņhāna¤ ca aņņhānato yathābhåtaü pajānāti, idam pi bhikkhave Tathāgatassa Tathāgatabalaü hoti, yaü balaü āgamma Tathāgato āsa- bhaõņhānaü paņijānāti parisāsu sãhanādaü nadati brah- macakkaü pavatteti. 3. Puna ca paraü bhikkhave Tathāgato atãtānāgata- paccuppannānaü kammasamādānānaü ņhānaso hetuso vi- pākaü yathābhåtaü pajānāti. Yam pi bhikkhave Tathā- gato atãtānāgatapaccuppannānaü kammasamādānānaü ņhā- naso hetuso vipākaü yathābhåtaü pajānāti, idam pi bhikkhave Tathāgatassa Tathāgatabalaü hoti, yaü balaü āgamma Tathāgato āsabhaõņhānaü paņijānāti parisāsu sã- hanādaü nadati brahmacakkaü pavatteti. 4. Puna ca paraü bhikkhave Tathāgato sabbatthagāmi- nipaņipadaü\ * 4*\ yathābhåtaü pajānāti. Yam pi bhikkhave Tathāgato sabbatthagāminipaņipadaü yathābhåtaü pajā- nāti, idam pi bhikkhave Tathāgatassa Tathāgatabalaü hoti, yaü balaü āgamma Tathāgato āsabhaõņhānaü paņi- jānāti parisāsu sãhanādaü nadati brahmacakkaü pavatteti. 5. Puna ca paraü bhikkhave Tathāgato anekadhātu\ * 5*\- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. nadi. 2 T. M7 -dosin; M. āpātesin; Ph. -tesi. 3 T. M7 imāni. 4 S. -gāminiü pa- throughout; M7 -gāminã- and -niü pa- 5 S. -dhātuü. \ # [page 034]# % 34 Aīguttara-Nikāya. XXI.5-9% nānādhātu\ * 1*\-lokaü yathābhåtaü pajānāti. Yam pi bhikkhave Tathāgato anekadhātu\ * 1*\-nānādhātu\ * 1*\-lokaü yathābhåtaü pa- jānāti, idam pi bhikkhave Tathāgatassa Tathāgatabalaü hoti, yaü\ * 2*\ balaü āgamma Tathāgato āsabhaõņhānaü paņi- jānāti parisāsu sãhanādaü nadati brahmacakkaü pavatteti. 6. Puna ca paraü bhikkhave Tathāgato sattānaü nānā- dhimuttikataü\ * 3*\ yathābhåtaü pajānāti. Yam pi bhikkhave Tathāgato sattānaü nānādhimuttikataü\ * 4*\ yathābhåtaü pa- jānāti, idam pi bhikkhave Tathāgatassa Tathāgatabalaü hoti, yaü\ * 2*\ balaü āgamma Tathāgato āsabhaõņhānaü pa- ņijānāti parisāsu sãhanādaü nadati brahmacakkaü pa- vatteti. 7. Puna ca paraü bhikkhave Tathāgato parasattānaü parapuggalānaü indriyaparopariyattaü yathābhåtaü pajā- nāti. Yam pi bhikkhave Tathāgato parasattānaü para- puggalānaü indriyaparopariyattaü yathābhåtaü pajānāti, idam pi bhikkhave Tathāgatassa Tathāgatabalaü hoti, yaü\ * 2*\ balaü āgamma Tathāgato āsabhaõņhānaü paņijānāti parisāsu sãhanādaü nadati brahmacakkaü pavatteti. 8. Puna ca paraü bhikkhave Tathāgato jhānavimokha- samādhisamāpattãnaü\ * 5*\ saükilesaü vodānaü vuņņhānaü yathābhåtaü pajānāti. Yam pi bhikkhave\ * 6*\ Tathāgato jhānavimokhasamādhisamāpattãnaü saükilesaü vodānaü vuņņhānaü yathābhåtaü pajānāti, idam pi bhikkhave Tathāgatassa Tathāgatabalaü hoti, yaü\ * 2*\ balaü āgamma Tathāgato āsabhaõņhānaü paņijānāti parisāsu sãhanādaü nadati brahmacakkaü pavatteti. 9. Puna ca paraü bhikkhave Tathāgato anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü `ekam pi jātiü dve pi jātiyo tisso pi jātiyo catasso pi jātiyo pa¤ca\ * 7*\ pi jātiyo dasa pi jātiyo vãsam\ * 8*\ pi jātiyo tiüsam pi jātiyo cattārisam\ * 9*\ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. -dhātuü. 2 M. la; Ph. pa || brahmacakkaü pa- 3 M. Ph. nānāvi-; S. -dhimuttikaü; M7 -kathaü. 4 Ph. nānāvi-; S. -kaü; M7 -kathaü. 5 M. Ph. S. -vimokkha- always. 6 M. la; Ph. pa || pajānāti. 7 T. pe || dasa; M7 puts pe after pa¤ca pi j- 8 T. M7 vãsatim. 9 M. Ph. -ëãsaü; S. -ëãsam. \ # [page 035]# % XXI.9-10 Mahā-Vagga. 35% pi jātiyo pa¤¤āsam pi jātiyo jātisatam pi jātisahassam pi jātisatasahassam\ * 1*\ pi\ * 1*\ aneke pi saüvaņņakappe aneke pi vivaņņakappe aneke pi saüvaņņavivaņņakappe amutrāsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaüsukha- dukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiü\ * 2*\, tatrāpāsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaüsukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto idh' upapanno'\ * 3*\ ti. Iti sākāraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati. Yam pi bhikkhave Tathāgato anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyya- thãdaü ekam pi jātiü dve pi jātiyo . . . pe\ * 4*\ . . . iti sā- kāraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, idam pi bhikkhave Tathāgatassa Tathāgatabalaü hoti, yaü balaü āgamma Tathāgato āsabhaõņhānaü paņijānāti parisāsu sãhanādaü nadati brahmacakkaü pavatteti. 10. Puna ca paraü bhikkhave Tathāgato dibbena cak- khunā visuddhena atikkantamānusakena\ * 5*\ satte passati ca- vamāne upapajjamāne\ * 6*\ hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajānāti `ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacãduccari- tena\ * 7*\ samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyā- naü upavādakā micchādiņņhikā\ * 8*\ micchāditthikammasamā- dānā\ * 9*\, te kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapannā\ * 10*\; ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacãsucaritena\ * 7*\ samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaü anupavādakā sam- mādiņņhikā sammādiņņhikammasamādānā\ * 11*\, te kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapannā'\ * 10*\ ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne\ * 6*\ hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajānāti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 T. M7 uppādiü. 3 M. M6 idh' uppanno. 4 M. la; Ph. pa. 5 M. Ph. -mānussakena throughout. 6 T. M7 uppajja- 7 T. M7 vacã | pe | mano- 8 omitted by M7. 9 T. -samānā. 10 T. M7 uppannā. 11 T. sammāsamādānā. \ # [page 036]# % 36 Aīguttara-Nikāya. XXI.10-XXII.2% Yam pi bhikkhave Tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena . . . pe\ * 1*\ . . . yathākammåpage satte pajānāti, idam pi bhikkhave Tathāgatassa Tathāgatabalaü hoti, yaü balaü āgamma Tathāgato āsabhaõņhānaü paņi- jānāti parisāsu sãhanādaü nadati brahmacakkaü pa- vatteti. 11. Puna ca paraü bhikkhave Tathāgato āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü\ * 2*\ diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. Yam pi bhikkhave Tathāgato āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati, idam pi bhik- khave Tathāgatassa Tathāgatabalaü hoti, yaü balaü āgamma Tathāgato āsabhaõņhānaü paņijānāti parisāsu sã- hanādaü nadati brahmacakkaü pavatteti. Imāni kho bhikkhave Tathāgatassa Tathāgatabalāni, yehi balehi samannāgato Tathāgato\ * 2*\ āsabhaõņhānaü paņi- jānāti parisāsu sãhanādaü nadati brahmacakkaü pavatte- tã ti. XXII. 1. Atha kho āyasmā ânando yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho āyasmantaü ânandaü Bhagavā etad avoca:-- 2. Ye te ânanda dhammā tesaü tesaü adhimuttipadā- naü\ * 3*\ abhi¤¤ā sacchikiriyāya saüvattanti, visārado ahaü ânanda tattha\ * 4*\ paņijānāmi tesaü tesaü\ * 5*\ tathā tathā\ * 5*\ dhammaü desetuü, yathā yathā\ * 5*\ paņipanno santaü vā `atthã' ti ¤assati, asantaü vā `natthã' ti ¤assati, hãnaü vā `hãnan' ti ¤assati, paõãtaü vā `paõãtan' ti ¤assati, sa-uttaraü\ * 6*\ vā `sa-uttaran'\ * 6*\ ti ¤assati, anuttaraü vā `anuttaran' ti ¤assati, yathā yathā vā\ * 5*\ pana taü ¤āteyyaü\ * 7*\ vā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa; omitted by Ph. 2 omitted by T. 3 T. M7 -padhānaü. 4 T. M7 tatra. 5 omitted by T. M7. 6 T. savu- 7 T. M7 ¤ātassayyaü; S. ¤ātayyaü. \ # [page 037]# % XXII.2-6 Mahā-Vagga. 37% diņņheyyaü\ * 1*\ vā sacchikātayyaü\ * 2*\ vā, tathā\ * 3*\ tathā\ * 3*\ ¤assati vā dakkhati vā\ * 4*\ sacchikarissati\ * 5*\ vā\ * 6*\ ti: ņhānam etaü vijjati. Etad ānuttariyaü ânanda ¤āõānaü, yad\ * 6*\ idaü\ * 6*\ tattha tattha yathābhåta¤āõaü\ * 7*\. Etasmā\ * 8*\ 'vāhaü\ * 9*\ ânanda ¤āõā a¤¤aü ¤āõaü uttaritaraü vā paõãtataraü vā natthã ti vadāmi. Dasa yimāni ânanda\ * 6*\ Tathāgatassa Tathā- gatabalāni, yehi balehi samannāgato Tathāgato āsabhaõ- ņhānaü paņijānāti parisāsu sãhanādaü nadati brahmacakkaü pavatteti. Katamāni dasa? 3. Idh' ânanda\ * 10*\ Tathāgato ņhāna¤ ca ņhānato aņņhāna¤ ca aņņhānato yathābhåtaü pajānāti. Yam p' ânanda\ * 11*\ Tathāgato ņhāna¤ ca ņhānato aņņhāna¤ ca aņņhānato yathā- bhåtaü pajānāti, idam p' ânanda Tathāgatassa Tathāga- tabalaü hoti, yaü balaü āgamma Tathāgato āsabhaõņhā- naü paņijānāti parisāsu sãhanādaü nadati brahmacakkaü pavatteti. 4. Puna ca paraü ânanda Tathāgato atãtānāgatapaccu- ppannānaü kammasamādānānaü ņhānaso hetuso vipākam yathābhåtaü pajānāti. Yam p' ânanda . . . pe\ * 12*\ . . . idam p' ânanda . . . pe\ * 13*\ . . . 5. Puna ca paraü ânanda Tathāgato sabbatthagāmini- paņipadaü\ * 14*\ yathābhåtaü pajānāti. Yam p' ânanda.. pe\ * 12*\ . . . idam p' ânanda . . . pe\ * 15*\ . . . 6. Puna ca paraü ânanda Tathāgato anekadhātu\ * 16*\- nānādhātu\ * 16*\-lokaü yathābhåtaü pajānāti. Yam p' ânanda . . . pe\ * 12*\ . . . idam p' ânanda . . . pe\ * 17*\ . . . \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. daņņheyyaü; T. M7. S. daņņhayyaü. 2 M7 -kattayyaü; T. -kattavyaü; M. Ph. -kareyyaü. 3 T. Tathāgataü; M7 adds taü. 4 T. va. 5 T. sacchiriyassati; S. sacchi vā karissatã. 6 omitted by T. M7. 7 Ph. M7 -bhåtaü ¤āõaü; T. -bhåta¤āõānaü. 8 T. omits etasmā 'vāhaü âo ¤āõā; M7 has ¤āõānaü. 9 S. cāhaü. 10 M. Ph. only idha. 11 T. M7 pan' â- throughout. 12 M. la; Ph. pa. 13 M. pa; omitted by Ph. M7. 14 S. -gāminiü paņi- 15 M. pa; omitted by Ph. 16 S. -dhātuü. 17 M. pa; omitted by Ph. T. M7. \ # [page 038]# % 38 Aīguttara-Nikāya. XXII.7-12% 7. Puna ca paraü ânanda Tathāgato sattānaü nānā- dhimuttikataü yathābhåtaü pajānāti. Yam p' ânanda . . . pe\ * 1*\ . . . idam p' ânanda . . . pe\ * 2*\ . . . 8. Puna ca paraü ânanda Tathāgato parasattānaü parapuggalānaü indriyaparopariyattaü\ * 3*\ yathābhåtaü\ * 4*\ pajānāti. Yam p' ânanda . . . pe\ * 1*\ . . . idam p' ânanda . . . pe\ * 2*\ . . . 9. Puna ca paraü ânanda Tathāgato jhānavimokha- samādhisamāpattãnaü saükilesaü vodānaü vuņņhānaü yathābhåtaü pajānāti. Yam p' ânanda . . . pe\ * 1*\ . . . idam p' ânanda . . . pe\ * 2*\ . . . 10. Puna ca paraü ânanda Tathāgato anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekam pi jātiü dve pi jātiyo . . . pe\ * 1*\ . . . iti sākāraü sa-uddesaü anekavihi- taü pubbenivāsaü anussarati. Yam p' ânanda . . . pe\ * 1*\ . . . idam p' ânanda . . . pe\ * 2*\ . . . 11. Puna ca paraü ânanda Tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena . . . pe\ * 1*\ . . . yathākam- måpage satte pajānāti. Yam p' ânanda . . . pe\ * 5*\ idam p' ânanda . . . pe\ * 2*\ . . . 12. Puna ca paraü ânanda Tathāgato āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. Yam p' ânanda Tathāgato āsavānaü khayā\ * 6*\ . . . pe\ * 7*\ . . . sacchi- katvā upasampajja viharati, idam p' ânanda Tathāgatassa Tathāgatabalaü hoti, yaü balaü āgamma Tathāgato āsabhaõņhānaü paņijānāti parisāsu sãhanādaü nadati brah- macakkaü pavatteti. Imāni kho ânanda dasa Tathāgatassa Tathāgatabalāni, yehi balehi samannāgato Tathāgato āsabhaõņhānaü paņijā- nāti parisāsu sãhanādaü nadati brahmacakkaü pavattetã ti\ * 8*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 M. pa; omitted by Ph. T. M7. 3 T. M7 indriyasaüvaropari- 4 omitted by M. Ph. 5 M. la; Ph. pa; T. M7 Tathāgato | pe. 6 M. Ph. add anāsavaü ceto- 7 M. la; Ph. pa; S. in full. 8 Ph. omits ti. \ # [page 039]# % XXIII. 1-4 Mahā-Vagga. 39% XXIII. 1. Atthi bhikkhave dhammā kāyena pahātabbā no vā- cāya, atthi bhikkhave dhammā vācāya pahātabbā no kā- yena, atthi bhikkhave dhammā neva kāyena pahātabbā no vācāya, pa¤¤āya disvā disvā pahātabbā. Katame ca bhikkhave dhammā kāyena pahātabbā no vācāya? 2. Idha bhikkhave bhikkhu akusalaü\ * 1*\ āpanno hoti ka¤ci-d\ * 2*\-eva desaü kāyena. Tam enaü anuvicca vi¤¤å sabrahmacārã evam āhaüsu `āyasmā kho akusalaü āpanno ka¤ci-d-eva desaü kāyena, sādhu vatāyasmā kāyaduccari- taü pahāya kāyasucaritaü bhāvetå' ti. So anuvicca vi¤- ¤åhi sabrahmacārãhi vuccamāno kāyaduccaritaü pahāya kāyasucaritaü bhāveti. Ime vuccanti bhikkhave dhammā kāyena pahātabbā no vācāya. Katame ca bhikkhave dhammā vācāya pahātabbā no kāyena? 3. Idha bhikkhave bhikkhu akusalaü āpanno hoti ka¤- ci-d-eva desaü vācāya. Tam enaü anuvicca vi¤¤å sabrah- macārã evam āhaüsu `āyasmā kho akusalaü āpanno ka¤ci-d-eva desaü vācāya, sādhu vatāyasmā vacãduccari- taü pahāya vacãsucaritaü bhāvetå' ti. So anuvicca vi¤¤åhi sabrahmacārãhi vuccamāno vacãduccaritaü pahāya vacãsu- caritaü bhāveti. Ime vuccanti bhikkhave dhammā vācāya pahātabbā no kāyena. Katame ca bhikkhave dhammā neva kāyena pahātabbā no vācāya, pa¤¤āya disvā disvā pahātabbā? 4. Lobho\ * 3*\ bhikkhave neva kāyena pahātabbo no vācāya, pa¤¤āya disvā disvā pahātabbo. Doso bhikkhave . . . pe\ * 4*\ . . . Moho bhikkhave\ * 5*\ . . . Kodho bhikkhave\ * 5*\ . . . Upa- nāho bhikkhave\ * 5*\ . . . Makkho bhikkhave\ * 5*\ . . . Paëāso \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 -le. 2 M. Ph. ki¤ci throughout. 3 T. M7 add kho. 4 M. la; omitted by Ph. S. 5 omitted by M. Ph. \ # [page 040]# % 40 Aīguttara-Nikāya. XXIII. 4-7% bhikkhave\ * 1*\ . . . Macchariyaü bhikkhave neva kāyena pahātabbaü no vācāya, pa¤¤āya disvā disvā pahātabbaü. Pāpikā bhikkhave issā neva kāyena pahātabbā no vācāya, pa¤¤āya disvā disvā\ * 2*\ pahātabbā. Katamā ca\ * 3*\ bhikkhave pāpikā issā? 5. Idha bhikkhave ijjhati gahapatissa vā gahapatiputtassa vā dhanena vā dha¤¤ena vā rajatena vā jātaråpena vā. Tatr' a¤¤atarassa dāsassa vā upavāsassa\ * 4*\ vā evaü hoti `aho vat' imassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā na ijjheyya dhanena vā dha¤¤ena vā rajatena vā jātaråpena vā' ti. Samaõo vā pana brāhmaõo vā lābhã hoti cãva- rapiõķapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaü. Tatr' a¤¤atarassa samaõassa vā brāhmaõassa vā evaü hoti `aho vata ayam\ * 5*\ āyasmā na lābhã assa cãvarapiõķa- pātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānan' ti. Ayaü vuccati bhikkhave pāpikā issā. Pāpikā\ * 6*\ bhikkhave issā neva kāyena pahātabbā no vā- cāya, pa¤¤āya disvā disvā pahātabbā. 6. Pāpikā\ * 7*\ bhikkhave icchā neva kāyena pahātabbā no vācāya, pa¤¤āya disvā disvā\ * 2*\ pahātabbā. Katamā ca bhikkhave\ * 8*\ pāpikā icchā? 7. Idha bhikkhave ekacco assaddho samāno `saddho ti maü jāneyyun' ti icchati, dussãlo samāno `sãlavā ti maü jāneyyun' ti icchati, appassuto\ * 9*\ samāno `bahussuto ti maü jāneyyun' ti icchati, saīgaõikārāmo samāno `pavivitto ti maü jāneyyun' ti icchati, kusãto samāno `āraddhaviriyo ti maü jāneyyun' ti icchati, muņņhassati samāno `upaņņhitasatã ti maü jāneyyun' ti icchati, asamāhito samāno `samāhito ti maü jāneyyun' ti icchati, duppa¤¤o samāno `pa¤¤avā ti maü jāneyyun' ti icchati, akhãnāsavo\ * 10*\ samāno `khãõāsavo ti maü jāneyyun' ti icchati. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. 2 omitted by M. 3 omitted by Ph. 4 Ph. upāsakassa; T. -vāpavāssa (sic); M7 yopavāsassa. 5 omitted by T. 6 in M. this phrase is missing. 7 in Ph. this phrase is missing. 8 T. inserts pahātabbā. 9 M7 omits all from appa- to asamāhito. 10 T. M7 anāsavo. \ # [page 041]# % XXIII. 7-XXIV. 1 Mahā-Vagga. 41% Ayaü vuccati bhikkhave pāpikā icchā. Pāpikā\ * 1*\ bhikkhave icchā neva kāyena pahātabbā no vācāya, pa¤¤āya disvā disvā\ * 2*\ pahātabbā. 8. Ta¤ ce bhikkhave bhikkhuü\ * 3*\ lobho abhibhuyya iri- yati, doso . . . pe\ * 4*\ . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso\ * 5*\ . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā abhibhuyya iriyati, so evam assa vedi- tabbo: Na\ * 6*\ ayam\ * 7*\ āyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato lobho na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü lobho abhibhuyya iriyati. Na ayam\ * 7*\ āyasmā\ * 8*\ tathā pajānāti, yathā pajānato doso na hoti . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü pāpikā icchā abhibhuyya iriyati. 9. Ta¤ ce bhikkhave bhikkhuü\ * 3*\ lobho nābhibhuyya iri- yati, doso . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā nābhibhuyya iriyati, so evam assa veditabbo: Tathā\ * 9*\ ayam\ * 7*\ āyasmā pajānāti, yathā pajānato lobho na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü lobho nābhibhuyya iriyati. Tathā ayam\ * 7*\ āyasmā pajānāti, yathā pajānato doso na hoti . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü pāpikā icchā nābhi- bhuyya iriyatã ti. XXIV. 1. Ekaü samayaü āyasmā Mahācundo Cetãsu viharati Sahajātiyaü. Tatra kho āyasmā Mahācundo bhikkhå āmantesi:-- âvuso bhikkhavo\ * 10*\ ti. âvuso ti kho te \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. has ime vuccanti bh- dhammā instead of pāp- bh- icchā. 2 omitted by M. 3 T. M7 bhikkhu. 4 only in T. M7 . 5 T. M7 pal- always. 6 T. M7 taü; M. Ph. nāyaü throughout. 7 omitted by T. 8 T. adds yasmā. 9 Ph. tathāyaü throughout. 10 M. -ve. \ # [page 042]# % 42 Aīguttara-Nikāya. XXIV.1-4% bhikkhå āyasmato Mahācundassa paccassosuü. âyasmā Mahācundo etad avoca:-- 2. Ĩāõavādaü āvuso bhikkhu vadamāno `jānām' imaü dhammaü passām' imaü dhamman' ti. Ta¤ ce āvuso bhikkhuü\ * 1*\ lobho abhibhuyya tiņņhati, doso . . . pe\ * 2*\ . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā abhibhuyya tiņņhati, so evam assa veditabbo: Na ayam\ * 3*\ āyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato lobho na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü lobho abhibhuyya tiņņhati. Na ayam\ * 3*\ āyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato doso na hoti . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . pa- ëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü pāpikā icchā abhi- bhuyya tiņņhati. 3. Bhāvanāvādaü\ * 4*\ āvuso bhikkhu vadamāno 'bhāvita- kāyo' mhi bhāvitasãlo bhāvitacitto bhāvitapa¤¤o' ti. Ta¤ ce āvuso bhikkhuü\ * 5*\ lobho abhibhuyya tiņņhati, doso . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā abhi- bhuyya tiņņhati, so evam assa veditabbo: Na ayam\ * 3*\ āyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato lobho na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü lobho abhibhuyya tiņņhati. Na ayam\ * 3*\ āyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato doso na hoti . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü\ * 6*\ pāpikā icchā abhibhuyya tiņņhati. 4. Ĩāõavāda¤ ca āvuso\ * 7*\ bhikkhu vadamāno bhāvanā- vāda¤ ca `jānām' imaü dhammaü passām' imaü dhammaü, bhāvitakāyo 'mhi bhāvitasãlo bhāvitacitto bhāvitapa¤¤o' ti. Ta¤ ce āvuso bhikkhuü\ * 5*\ lobho abhibhuyya tiņņhati, doso . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. bhikkhu. 2 only in T. M7. 3 omitted by T. 4 Ph. -dã. 5 T. M7 bhikkhu. 6 T. adds pāpikā issā. 7 T. panavuso. \ # [page 043]# % XXIV.4-5 Mahā-Vagga. 43% abhibhuyya tiņņhati, so evam assa veditabbo: Na ayam\ * 1*\ āyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato lobho na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü lobho abhibhuyya tiņņhati. Na ayam āyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato doso na hoti . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü pāpikā icchā abhibhuyya tiņņhati. 5. Seyyathā pi āvuso puriso daliddo\ * 2*\ 'va samāno aķķha- vādaü\ * 3*\ vadeyya, adhano 'va\ * 4*\ samāno dhanavādaü vadeyya, abhogavā\ * 5*\ 'va\ * 6*\ samāno bhogavādaü vadeyya; so kismi¤ci- d-eva dhanakaraõãye samuppanne na sakkuõeyya upanã- hātuü\ * 7*\ dhanaü vā dha¤¤aü vā rajataü vā jātaråpaü vā; tam enaü evaü jāneyyuü `daliddo 'va\ * 8*\ ayam āyasmā samāno aķķhavādaü\ * 3*\ vadeti, adhano 'va\ * 9*\ ayam āyasmā samāno dhanavādaü vadeti, abhogavā 'va\ * 6*\ ayam āyasmā samāno bhogavādaü vadeti. Taü kissa hetu? Tathā hi ayam āyasmā kismi¤ci-d-eva dhanakaraõãye samuppanne na sakkoti upanãhātuü\ * 7*\ dhanaü vā dha¤¤aü vā rajataü vā jātaråpaü vā' ti. Evam eva kho āvuso ¤āõavāda¤ ca bhikkhu vadamāno bhāvanāvāda¤ ca `jānām' imaü dham- maü passām' imaü dhammaü, bhāvitakāyo 'mhi bhāvita- sãlo bhāvitacitto bhāvitapa¤¤o' ti. Ta¤ ce āvuso bhikkhuü lobho abhibhuyya tiņņhati, doso . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā abhibhuyya tiņņhati, so evam assa veditabbo: Na ayam āyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato lobho na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü lobho abhibhuyya tiņņhati. Na ayam āyasmā tathā pajānāti, yathā pajānato doso na hoti . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 Ph. S. daë- throughout. 3 T. M7 assavādaü. 4 T. M7 ca. 5 M. Ph. abhogo. 6 omitted by T. M7. 7 M. upanihātuü; Ph. T. upanihantuü; M7 upanihantuü and upanãhatuü. 8 T. vā; omitted by Ph. 9 T. M7 vā. \ # [page 044]# % 44 Aīguttara-Nikāya. XXIV.5-8% pāpikā issā . . . pāpikā icchā na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü pāpikā icchā abhibhuyya tiņņhati. 6. Ĩāõavādaü āvuso bhikkhu vadamāno `jānām' imaü dhammaü passām' imaü dhamman' ti. Ta¤ ce āvuso bhikkhuü\ * 1*\ lobho nābhibhuyya tiņņhati, doso . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā nābhibhuyya tiņņhati, so evam assa veditabbo: Tathā ayam āyasmā pajānāti, yathā pajānato lobho na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü lobho nābhibhuyya tiņņhati. Tathā ayam āyasmā pajānāti, yathā pajānato doso na hoti . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü pāpikā icchā nābhibhuyya tiņņhati. 7. Bhāvanāvādaü āvuso bhikkhu vadamāno `bhāvitakāyo 'mhi bhāvitasãlo bhāvitacitto bhāvitapa¤¤o' ti. Ta¤ ce āvuso bhikkhuü\ * 2*\ lobho nābhibhuyya tiņņhati, doso . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā nā- bhibhuyya tiņņhati, so evam assa veditabbo: Tathā ayam āyasmā pajānāti, yathā pajānato lobho na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü lobho nābhibhuyya tiņņhati. Tathā ayam āyasmā pajānāti, yathā pajānato doso na hoti . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü pāpikā icchā nābhibhuyya tiņņhati. 8. Ĩāõavāda¤ ca āvuso bhikkhu vadamāno bhāvanāvā- da¤ ca `jānām' imaü dhammaü passām' imaü dhammaü, bhāvitakāyo 'mhi bhāvitasãlo bhāvitacitto bhāvitapa¤¤o' ti. Ta¤ ce āvuso bhikkhuü\ * 1*\ lobho nābhibhuyya tiņņhati, doso . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā nābhibhuyya tiņņhati, so evam assa veditabbo: Tathā ayam āyasmā pajānāti, yathā pajānato lobho na hoti; \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 bhikkhu. 2 M. Ph. T. M7 bhikkhu. \ # [page 045]# % XXIV. 8-9 Mahā-Vagga. 45% tathā h' imaü āyasmantaü lobho nābhibhuyya tiņņhati. Tathā ayam āyasmā pajānāti, yathā pajānato doso na hoti . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü\ * 1*\ pāpikā icchā nābhibhuyya tiņņhati. 9. Seyyathā pi āvuso puriso aķķho 'va\ * 2*\ samāno aķķha- vādaü\ * 3*\ vadeyya, dhanavā 'va\ * 4*\ samāno dhanavādaü va- deyya, bhogavā 'va samāno bhogavādaü vadeyya; so kismi¤ci-d-eva dhanakaraõãye samuppanne sakkuõeyya upanãhātuü\ * 5*\ dhanaü vā dha¤¤aü vā rajataü vā jāta- råpaü vā; tam enaü evaü jāneyyuü `aķķho 'va ayam āyasmā samāno aķķhavādaü\ * 3*\ vadeti, dhanavā 'va\ * 6*\ ayam āyasmā samāno dhanavādaü vadeti, bhogavā 'va\ * 7*\ ayam āyasmā samāno bhogavādaü vadeti. Taü kissa hetu? Tathā hi ayam āyasmā kismi¤ci-d-eva dhanakaraõãye sam- uppanne sakkoti upanãhātuü\ * 5*\ dhanaü vā dha¤¤aü vā rajataü vā jātaråpaü vā' ti. Evam eva kho āvuso ¤āõa- vāda¤ ca bhikkhu vadamāno bhāvanāvāda¤ ca `jānām' imaü dhammaü passām' imaü dhammaü, bhāvitakāyo 'mhi bhā- vitasãlo bhāvitacitto bhāvitapa¤¤o' ti. Ta¤ ce āvuso bhikkhuü\ * 8*\ lobho nābhibhuyya tiņņhati, doso . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . maccha- riyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā nābhibhuyya tiņņhati, so evam assa veditabbo: Tathā ayam āyasmā pajānāti, yathā pajānato lobho na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü lobho nābhibhuyya tiņņhati. Tathā ayam āyasmā pajānāti, yathā pajānato doso na hoti . . . moho . . . kodho . . . upanāho . . . makkho . . . paëāso . . . macchariyaü . . . pāpikā issā . . . pāpikā icchā na hoti; tathā h' imaü āyasmantaü pāpikā icchā nābhibhuyya ti- ņņhatã ti\ * 9*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. inserts pāpikā issā. 2 T. ca. 3 M7 assavādaü. 4 omitted by Ph. T. 5 M. upanihātuü; Ph. T. upanihantuü (T. also upanã-); M7 upanãhatuü and upanãhantuü. 6 Ph. ca; omitted by T. 7 Ph. M7 ca. 8 M7 bhikkhu. 9 omitted by M. Ph. \ # [page 046]# % 46 Aīguttara-Nikāya. XXV. 1-XXVI. 2% XXV. 1. Dasa yimāni\ * 1*\ bhikkhave kasiõāyatanāni. Katamāni dasa? 2. Paņhavãkasiõam eko sa¤jānāti uddhaü adho tiriyaü\ * 2*\ advayaü appamāõaü, āpokasiõam eko sa¤jānāti . . .\ * 3*\ tejokasiõam eko sa¤jānāti . . . vāyokasiõam eko sa¤jānāti . . . nãlakasiõam eko sa¤jānāti . . . pãtakasiõam eko sa¤- jānāti . . . lohitakasiõam eko sa¤jānāti . . . odātakasiõam eko sa¤jānāti . . . ākāsakasiõam eko sa¤jānāti . . . vi¤¤ā- õakasiõam eko sa¤jānāti uddhaü adho tiriyaü advayaü appamāõaü. Imāni kho bhikkhave dasa kasiõāyatanānã ti. XXVI. 1. Ekaü samayaü āyasmā Mahākaccāno Avantãsu\ * 4*\ vi- harati Kuraraghare\ * 5*\ pavatte pabbate. Atha kho Kālã upāsikā Kuraragharikā yenāyasmā Mahākaccāno ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā āyasmantaü Mahākaccānaü abhi- vādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnā kho Kālã upāsikā Kuraragharikā āyasmantaü Mahākaccānaü etad avoca:-- 2. Vuttam\ * 6*\ idaü bhante Bhagavatā Kumāripa¤hesu (Cf. S. I, p. 126): Atthassa pattiü\ * 7*\ hadayassa santiü\ * 8*\ jetvāna senaü piyasātaråpaü\ * 9*\ eko 'haü\ * 10*\ jhāyã\ * 11*\ sukham anubodhiü\ * 12*\, tasmā janena\ * 13*\ na\ * 14*\ karomi sakkhiü\ * 15*\ sakkhã\ * 16*\ na sampajjati kenaci me ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. imāni. 2 T. M7 add ca. 3 M. la; Ph. pa. 4 M. Ph. -dãsu. 5 M. Ph. Kula- throughout. 6 T. uttaü. 7 S. patti. 8 M. S. -ti. 9 Ph. piyaråpaü sātaråpaü. 10 S. eko 'ha; M. ekāhaü; Ph. ekāha; M7 ekaü 'haü. 11 T. M7 -yiü; M. -yaü; Ph. jhānaü. 12 S. ānu-; Ph. -dhaü. 13 T. jā- 14 omitted by Ph. T. M7. 15 T. sakkhã; M. sakhiü; omitted by Ph. 16 M. sakhã; Ph. sikkhi. \ # [page 047]# % XXVI. 2-3 Mahā-Vagga. 47% Imassa nu\ * 1*\ kho bhante Bhagavatā saükhittena bhāsi- tassa kathaü vitthārena attho\ * 2*\ daņņhabbo ti\ * 3*\? 3. Paņhavãkasiõasamāpattiparamā kho bhagini eke\ * 4*\ sa- maõabrāhmaõā atthābhinibbattesuü\ * 5*\. Yāvatā kho bhagini paņhavãkasiõasamāpattiparamatā tad abhi¤¤āsi Bhagavā, tad abhi¤¤āya\ * 6*\ Bhagavā ādim\ * 7*\ addasa ādãnavam addasa nissaraõam addasa maggāmagga¤āõadassanam\ * 8*\ addasa. Tassa ādidassanahetu\ * 9*\ ādãnavadassanahetu nissaraõadassa- nahetu maggāmagga¤āõadassanahetu atthassa patti hada- yassa santi viditā hoti. âpokasiõasamāpattiparamā kho bhagini . . .\ * 10*\ tejokasiõasamāpattiparamā kho\ * 11*\ bhagini . . . vāyokasiõasamāpattiparamā kho bhagini . . . nãlaka- siõasamāpattiparamā kho bhagini . . . pãtakasiõasamāpatti- paramā kho bhagini . . . lohitakasiõasamāpattiparamā kho bhagini . . . odātakasiõasamāpattiparamā kho bhagini . . . ākāsakasiõasamāpattiparamā kho bhagini . . . vi¤¤āõaka- siõasamāpattiparamā kho bhagini eke\ * 12*\ samaõabrāhmaõā atthābhinibbattesuü\ * 13*\. Yāvatā kho bhagini vi¤¤āõakasiõa- samāpattiparamatā tad abhi¤¤āsi Bhagavā, tad abhi¤¤āya\ * 6*\ Bhagavā ādim\ * 7*\ addasa ādãnavam addasa nissaraõam addasa maggāmagga¤āõadassanam\ * 8*\ addasa. Tassa ādi- dassanahetu\ * 9*\ ādãnavadassanahetu nissaraõadassanahetu maggāmagga¤āõadassanahetu atthassa patti hadayassa santi viditā hoti. Iti kho bhagini yan taü vuttaü Bhagavatā Kumāripa¤hesu Atthassa pattiü\ * 14*\ hadayassa santiü\ * 15*\ jetvāna senaü piyasātaråpaü\ * 16*\ eko 'haü\ * 17*\ jhāyã\ * 18*\ sukham anubodhiü\ * 19*\, \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. 2 T. atthaü; M7 atthā 'va. 3 omitted by T. 4 T. S. eko. 5 T. attābhinibbattesu: M. Ph. attho ti abhi- 6 T. M7 abhi¤¤ā. 7 M. Ph. assādam. 8 T. maggā¤āõa- 9 M. Ph. assāda- 10 M. pa. 11 T. M7 add pana. 12 Ph. eko corr. to eke. 13 T. attābhinibbettesu (sic); M. Ph. attho ti abhi- 14 T. S. patti. 15 M. S. -ti. 16 Ph. piyaråpaü sātaråpaü. 17 T. S. eko 'ha; M. ekāhaü; Ph. ekāha. 18 T. -yi; M7 -yiü; M. -yaü; Ph. jhānaü. 19 S. ānu-; Ph. -dhaü. \ # [page 048]# % 48 Aīguttara-Nikāya. XXVI. 3-XXVII. 2% tasmā janena na\ * 1*\ karomi sakkhiü\ * 2*\ sakkhã\ * 3*\ na sampajjati kenaci me ti imassa kho bhagini Bhagavatā saükhittena bhāsitassa evaü vitthārena attho daņņhabbo ti\ * 4*\. XXVII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jeta- vane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho sambahulā bhikkhå pubbaõhasamayaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya Sāvatthiyaü\ * 5*\ piõķāya pāvisiüsu\ * 6*\. Atha kho tesaü bhik- khånaü etad ahosi `atippago kho tāva Sāvatthiyaü piõķāya carituü, yan nåna mayaü yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkameyyāmā'\ * 7*\ ti. Atha kho te bhikkhå yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā tehi a¤¤a- titthiyehi paribbājakehi saddhiü sammodiüsu, sammo- danãyaü kathaü sārāõãyaü\ * 8*\ vãtisāretvā ekamantaü nisã- diüsu. Ekamantaü nisinne kho te bhikkhå te a¤¤a- titthiyā paribbājakā etad avocuü:-- 2. Samaõo āvuso Gotamo sāvakānaü evaü dhammaü deseti `etha tumhe bhikkhave sabbaü dhammaü abhijā- nātha, sabbaü dhammaü abhi¤¤āya abhi¤¤āya\ * 9*\ viharathā' ti. Mayam pi\ * 10*\ kho āvuso sāvakānaü evaü dhammaü desema `etha tumhe āvuso sabbaü dhammaü abhijānātha, sabbaü dhammaü abhi¤¤āya abhi¤¤āya\ * 11*\ viharathā' ti. Idha no āvuso ko viseso ko adhippāyoso\ * 12*\ kiü nānākara- õaü samaõassa vā\ * 13*\ Gotamassa amhākaü vā, yad idaü\ * 14*\ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. T. 2 M. sakhiü; omitted by Ph. 3 M. sakhã; T. sakkhiü; omitted by M7. 4 T. hoti. 5 Ph. -tthiü. 6 Ph. S. pa- 7 T. M7 -miüsu (M7 -mi) and so on as tņo lines further. 8 M. Ph. sāra- 9 omitted by M. Ph. T. M6. 10 T. M7 hi. 11 omitted by M. Ph. M6. 12 S. -yaso; T. adhippāyo. 13 T. puts vā after Go-; M6. M7 repeat vā after Go-; Ph. omits it. 14 T. M7 add vā. \ # [page 049]# % XXVII.2-4 Mahā-Vagga. 49% dhammadesanāya\ * 1*\ vā dhammadesanaü anusāsaniyā vā anusāsanin\ * 2*\ ti? 3. Atha kho te bhikkhå tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbā- jakānaü bhāsitaü neva abhinandiüsu na ppaņikkosiüsu, anabhinanditvā appaņikkositvā uņņhāyāsanā pakkamiüsu\ * 3*\ `Bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaü ājānissāmā'\ * 4*\ ti. Atha kho te bhikkhå Sāvatthiyaü piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķapātapaņikkantā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho te bhikkhå Bhagavantaü etad avocuü:-- 4. Idha mayaü bhante pubbaõhasamayaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya Sāvatthiyaü\ * 5*\ piõķāya pāvisimha\ * 6*\. Tesaü no bhante amhākaü etad ahosi `atippago kho tāva Sāvatthiyaü piõķāya carituü, yan nåna mayaü yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīka- meyyāmā' ti. Atha kho mayaü bhante yena a¤¤atitthi- yānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkamimha, upa- saīkamitvā tehi a¤¤atitthiyehi paribbājakehi saddhiü sammodimha, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü\ * 7*\ vãtisāretvā ekamantaü nisãdimha. Ekamantaü nisinne kho bhante a¤¤atitthiyā paribbājakā amhe etad avocuü: Samaõo āvuso Gotamo sāvakānaü evaü dhammaü deseti `etha tumhe bhikkhave sabbaü dhammaü abhijānātha, sabbaü dham- maü abhi¤¤āya abhi¤¤āya\ * 8*\ viharathā' ti. Mayam pi kho āvuso sāvakānaü evaü dhammaü desema `etha tumhe āvuso sabbaü dhammaü abhijānātha, sabbaü dhammaü abhi¤¤āya abhi¤¤āya\ * 9*\ viharathā' ti. Idha no āvuso ko viseso ko adhippāyoso\ * 10*\ kiü nānākaraõaü samaõassa vā Gotamassa\ * 11*\ amhākaü vā, yad idaü dhammadesanāya vā dhammadesanaü anusāsaniyā\ * 12*\ vā anusāsanin\ * 13*\ ti? Atha \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 -yaü. 2 Ph. M6 -nan. 3 S. pakkiüsu. 4 T. M7 aj- 5 M. Ph. -tthiü. 6 M. Ph. S. pa-; M. Ph. S. -hā and the same ending throughout. 7 M. Ph. sāra- 8 omitted by M. Ph. T. M6. 9 omitted by M. Ph. T. 10 S. -yaso. 11 T. M6 add vā. 12 T. M6. M7 -yaü. 13 Ph. -nan; M7 -sati. \ # [page 050]# % 50 Aīguttara-Nikāya. XXVII.4-6% kho mayaü bhante tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü bhāsitaü neva abhinandimha na ppaņikkosimha, anabhi- nanditvā appaņikkositvā uņņhāyāsanā pakkamimha\ * 1*\ `Bha- gavato santike etassa bhāsitassa atthaü ājānissāmā'\ * 2*\ ti. 5. Evaü vādino bhikkhave a¤¤atitthiyā paribbājakā evam assu vacanãyā: Eko āvuso pa¤ho eko\ * 3*\ uddeso\ * 3*\ ekaü veyyākaraõaü, dve pa¤hā dve uddesā dve veyyākaraõāni, tayo pa¤hā tayo uddesā tãõi veyyākaraõāni, cattāro pa¤hā cattaro uddesā cattari veyyākaraõāni, pa¤ca pa¤hā pa¤c'\ * 4*\ uddesā pa¤ca veyyākaraõāni, cha pa¤hā cha uddesā cha veyyākaraõāni, satta pa¤hā satt'\ * 5*\ uddesā satta veyyākara- õāni, aņņha pa¤hā aņņh'\ * 6*\ uddesā aņņha veyyākaraõāni, nava pa¤hā nav'\ * 7*\ uddesā nava veyyākaraõāni, dasa pa¤hā das'\ * 8*\ uddesā dasa veyyākaraõānã ti? Evaü puņņhā bhikkhave a¤¤atitthiyā paribbājakā na c' eva\ * 9*\ sampāyissanti\ * 10*\ utta- ri¤\ * 11*\ ca\ * 11*\ vighātaü āpajjissanti. Taü kissa hetu? Yathā taü bhikkhave avisayasmiü. Nāhan taü bhikkhave pas- sāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaõa- brāhmaõiyā pajāya sadevamanussāya yo\ * 12*\ imesam pa¤hānaü veyyākaraõena cittaü ārādheyya a¤¤atra Tathāgatena vā Tathāgatasāvakena vā ito vā pana sutvā. 6. Eko pa¤ho eko\ * 3*\ uddeso\ * 3*\ ekaü veyyākaraõan ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü\ * 13*\? Ekadhamme bhikkhave bhikkhu sammā nibbindamāno\ * 14*\ sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyanta- dassāvã sammatthābhisamecca\ * 15*\ diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Katamasmiü ekadhamme? Sabbe sattā āhāraņņhitikā. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. pakkammimha. 2 T. M6. M7 aj- 3 Ph. ek' udd- 4 S. pa¤ca. 5 T. M7. S. satta. 6 S. aņņha. 7 T. M6. M7. S. nava. 8 S. dasa. 9 T. na 'va; M7 ta¤ ca; S. neva; omitted by M6. 10 S. sampādayissanti. 11 M. Ph. uttari ca; S. -riü pi. 12 T. so. 13 T. uttaü. 14 T. M7 niccamāno. 15 M. Ph. samma-d-atthaü abhi- throughout; T. M7 sammātthātambhisamecca (sic). \ # [page 051]# % XXVII.6-9 Mahā-Vagga. 51% Imasmiü kho bhikkhave ekadhamme bhikkhu sammā nibbindamāno\ * 1*\ sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca\ * 2*\ diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Eko pa¤ho eko\ * 3*\ uddeso\ * 3*\ ekaü veyyākaraõan ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 7. Dve pa¤hā dve uddesā dve veyyākaraõānã ti iti kho pan' etaü vuttaü\ * 4*\, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Dvãsu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbinda- māno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Katamesu dvãsu? Nāme ca råpe ca. Imesu kho bhikkhave dvãsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Dve pa¤hā dve uddesā dve veyyākaraõānã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 8. Tayo pa¤hā tayo uddesā tãõi veyyākaraõānã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Tãsu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyanta- dassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Katamesu tãsu? Tãsu vedanāsu. Imesu kho bhikkhave tãsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Tayo pa¤hā tayo uddesā tãõi veyyākaraõānã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 9. Cattāro pa¤hā cattāro uddesā cattāri veyyākaraõānã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü\ * 4*\? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. niccināmāno. 2 T. sammā Tathāgate 'bhisamecca; M7 sammā tathātambhisameca (sic). 3 Ph. ek' udd- 4 T. uttaü. \ # [page 052]# % 52 Aīguttara-Nikāya. XXVII. 9-11% Catåsu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbinda- māno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Katamesu catåsu? Catåsu āhāresu. Imesu kho bhikkhave catåsu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã samatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Cattāro pa¤hā cattāro uddesā cattāri veyyākaraõānã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 10. Pa¤ca pa¤hā pa¤c'\ * 1*\ uddesā pa¤ca veyyākaraõānã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Pa¤casu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbin- damāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Katamesu pa¤casu? Pa¤casu upādānakkhandesu. Imesu kho bhikkhave pa¤casu dhammesu bhikkhu sam- mā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Pa¤ca pa¤hā pa¤c'\ * 2*\ uddesā pa¤ca veyyākaraõānã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 11. Cha pa¤hā cha uddesā cha veyyākaraõānã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Chasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbinda- māno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Katamesu chasu? Chasu ajjhattikesu\ * 3*\ āyatanesu. Imesu kho bhikkhave chasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. pa¤ca. 2 S. pa¤ca. 3 T. ajjhantikatesu. \ # [page 053]# % XXVII. 11-14 Mahā-Vagga. 53% Cha pa¤hā cha uddesā cha veyyākaraõānã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 12. Satta pa¤hā satt'\ * 1*\ uddesā satta veyyākaraõānã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Sattasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbinda- māno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Katamesu sattasu? Sattasu vi¤¤āõaņņhitãsu. Imesu kho bhikkhave sattasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Satta pa¤hā satt'\ * 2*\ uddesā satta veyyākaraõānã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 13. Aņņha pa¤hā aņņh' uddesā\ * 3*\ aņņha veyyākaraõānã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Aņņhasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbinda- māno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Katamesu aņņhasu? Aņņhasu lokadhammesu. Imesu kho bhikkhave aņņhasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Aņņha pa¤hā aņņh'\ * 3*\ uddesā aņņha veyyākaraõānã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 14. Nava pa¤hā nav'\ * 4*\ uddesā nava veyyākaraõānã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Navasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbinda- māno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Katamesu navasu? Navasu sattāvāsesu. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7. S. satta. 2 M. T. M6. M7. S. satta. 3 S. aņņha. 4 T. M6. M7. S. nava. \ # [page 054]# % 54 Aīguttara-Nikāya. XXVII. 14-XXVIII. 2% Imesu kho bhikkhave navasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Nava pa¤hā nav'\ * 1*\ uddesā nava veyyākaraõānã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 15. Dasa pa¤hā das'\ * 2*\ uddesā dasa veyyākaraõānã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Dasasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammā nibbinda- māno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pa- riyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Katamesu dasasu? Dasasu akusalesu\ * 3*\ kammapathesu\ * 3*\. Imesu kho bhikkhave dasasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Dasa pa¤hā das'\ * 2*\ uddesā dasa veyyākaraõānã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttan ti. XXVIII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Kajaīgalāyaü\ * 4*\ viharati Veëu- vane. Atha kho sambahulā Kajaīgalā\ * 5*\ upāsakā yena Kajaīgalā\ * 6*\ bhikkhunã ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Kajaīgalaü\ * 7*\ bhikkhuniü abhivādetvā ekamantaü nisã- diüsu. Ekamantaü nisinnā kho Kajaīgalā\ * 5*\ upāsakā Kajaīgalaü\ * 7*\ bhikkhuniü etad avocuü:-- 2. Vuttam idaü ayye\ * 8*\ Bhagavatā Mahāpa¤hesu: eko pa¤ho eko uddeso ekaü veyyākaraõaü, dve pa¤hā dve uddesā dve veyyākaraõāni, tayo pa¤hā tayo uddesā tãõi veyyākaraõāni, \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7. S. nava. 2 S. dasa; M6 dasa and das'. 3 M. S. -lakamma- 4 T. Kaüjaīg-; Ph. Jaīg- 5 M. -lakā; Ph. Jaīgalā. 6 Ph. Jaīg-; M. Kajaīgalikā. 7 Ph. Jaīg-; M. Kajaīgalikaü. 8 M6 ayyo. \ # [page 055]# % XXVIII.2-4 Mahā-Vagga. 55% cattāro pa¤hā cattāro uddesā cattāri veyyākaraõāni, pa¤ca pa¤hā pa¤c'\ * 1*\ uddesā pa¤ca veyyākaraõāni, cha pa¤hā cha uddesā cha veyyākaraõāni, satta pa¤hā satt'\ * 2*\ uddesā satta veyyākaraõāni, aņņha pa¤hā aņņh'\ * 3*\ uddesā aņņha veyyāka- raõāni, nava pa¤hā nav'\ * 4*\ uddesā nava veyyākaraõāni, dasa pa¤hā das'\ * 5*\ uddesā dasa veyyākaraõānã ti. Imassa nu kho ayye Bhagavatā saükhittena bhāsitassa kathaü vitthārena attho daņņhabbo ti\ * 6*\? 3. Na\ * 6*\ kho\ * 6*\ pan' etaü\ * 6*\ āvuso Bhagavato\ * 7*\ sammukhā sutaü sammukhā paņiggahãtaü, na pi manobhāvanãyānaü bhikkhånaü sammukhā sutaü samukhā paņiggahãtaü; api\ * 8*\ ca yathā\ * 9*\ m' ettha khāyati\ * 10*\, taü suõātha sādhukaü ma- nasikarotha, bhāsissāmã ti. `Evaü ayye' ti kho Kajaīgalā\ * 11*\ upāsakā Kajaīgalāya\ * 12*\ bhikkhuniyā paccassosuü. Kajaī- galā\ * 13*\ bhikkhunã etad avoca:-- 4. Eko pa¤ho eko\ * 14*\ uddeso ekaü veyyākaraõan ti iti kho pan' etaü vuttaü Bhagavatā, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Ekadhamme āvuso bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' anta- karo hoti. Katamasmiü ekadhamme? Sabbe sattā āhāraņņhitikā. Imasmiü kho āvuso ekadhamme bhikkhu sammā nibbin- damāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca ditth' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Eko\ * 15*\ pa¤ho eko\ * 14*\ uddeso ekaü veyyākaraõan ti iti yan taü vuttaü Bhagavatā, idam etaü paņicca vuttaü. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. pa¤ca. 2 M6. S. satta. 3 S. aņņha. 4 T. M6. M7. S. nava. 5 M7. S. dasa. 6 omitted by T. 7 T. -tā. 8 T. na api. 9 Ph. kho; T. M6. M7 mam' ettha for m' ettha. 10 T. M6. M7 -yāti. 11 M. -lakā; Ph. Jaīgalā. 12 T. -lā; M. -likāya; Ph. Jaīgalā. 13 Ph. Jaīg-; M. Kajaīgalikā. 14 Ph. ek'. 15 T. M6 add āvuso. \ # [page 056]# % 56 Aīguttara-Nikāya. XXVIII. 5-7% 5. Dve pa¤hā dve uddesā dve veyyākaraõānã ti iti kho pan' etaü vuttaü Bhagavatā, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Dvãsu āvuso dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyanta- dassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Katamesu dvãsu? Nāme ca råpe ca . . . pe\ * 1*\ . . . Katamesu tãsu? Tãsu vedanāsu. Imesu kho āvuso tãsu dhammesu bhikkhu sammā nib- bindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Tayo pa¤hā tayo uddesā tãõi veyyākaraõānã ti iti yan taü vuttaü Bhagavatā, idam etaü paņicca vuttaü. 6. Cattāro pa¤hā cattāro uddesā cattāri veyyākaraõānã ti iti kho pan' etaü vuttaü Bhagavatā, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Catåsu āvuso dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca ditth' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Katamesu catåsu? Catåsu satipaņņhānesu. Imesu kho āvuso catåsu dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvã sammatthābhisam- ecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Cattāro pa¤hā cattāro uddesā cattāri veyyākaraõānã ti iti yan taü vuttaü Bhagavatā, idam etaü paņicca vuttaü. 7. Pa¤ca pa¤hā pa¤c'\ * 2*\ uddesā pa¤ca veyyākaraõānã ti iti kho pan' etaü vuttaü Bhagavatā, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Pa¤casu āvuso dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Katamesu pa¤casu? Pa¤casu indriyesu . . . pe\ * 3*\ . . . Katamesu chasu? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; S. in full. 2 S. pa¤ca. 3 M. la; Ph. pa; omitted by S. \ # [page 057]# % XXVIII. 7-9 Mahā-Vagga. 57% Chasu nissaraõãyāsu dhātåsu . . .\ * 1*\ Katamesu sattasu? Sattasu bojjhaīgesu . . .\ * 1*\ Katamesu aņņhasu? Ariye\ * 2*\ aņņhaīgike\ * 3*\ magge\ * 4*\. Imesu kho āvuso aņņhasu dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvã sammatthābhisam- ecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Aņņha pa¤hā aņņh'\ * 5*\ uddesā aņņha veyyākaraõāni ti iti yan taü vuttaü Bhagavatā, idam etaü paņicca vuttaü. 8. Nava pa¤hā nav'\ * 6*\ uddesā nava veyyākaraõānã ti iti kho pan' etaü vuttaü Bhagavatā, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Navasu āvuso dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyanta- dassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Katamesu navasu? Navasu sattāvāsesu. Imesu kho āvuso navasu dhammesu bhikkhu sammā nibbindamāno sammā virajjamāno sammā vimuccamāno sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Nava\ * 7*\ pa¤hā nav'\ * 8*\ uddesā nava veyyākaraõānã ti iti yan taü vuttaü Bhagavatā, idam etaü paņicca vuttaü. 9. Dasa pa¤hā das'\ * 9*\ uddesā dasa veyyākaraõānã ti iti kho pan' etaü vuttaü Bhagavatā, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Dasasu āvuso dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvã sammatthābhisamecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Katamesu dasasu? Dasasu kusalesu\ * 10*\ kammapathesu\ * 10*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 S. aņņhasu ariyesu; M. Ph. aņņhasu ariya. 3 S. -kesu; M. Ph. -ka- 4 M. Ph. S. maggesu; M6 has ariyo -ko maggo. 5 S. aņņha. 6 M6. S. nava. 7 M7 omits all from Nava to Katamesu dasasu. 8 T. M6. S. nava. 9 S. dasa. 10 S. kusala- \ # [page 058]# % 58 Aīguttara-Nikāya. XXVIII.9-11% Imesu kho āvuso dasasu dhammesu bhikkhu sammā subhāvitacitto sammā pariyantadassāvã sammatthābhisam- ecca diņņh' eva dhamme dukkhass' antakaro hoti. Dasa pa¤hā das'\ * 1*\ uddesā dasa veyyākaraõānã ti iti yan taü vuttaü Bhagavatā, idam etaü paņicca vuttaü. 10. Iti kho āvuso yan taü vuttaü Bhagavatā Mahā- pa¤hesu\ * 2*\: Eko pa¤ho eko\ * 3*\ uddeso ekaü veyyākaraõaü . . . pe\ * 4*\ . . . dasa veyyākaraõānã ti\ * 5*\ imassa kho ahaü\ * 6*\ āvuso Bhagavatā saükhittena bhāsitassa evaü vitthārena atthaü ājānāmi\ * 7*\. âkaīkhamānā ca pana tumhe āvuso Bhagavantaü yeva upasaīkamitvā etam atthaü paņi- puccheyyātha\ * 8*\. Yathā no\ * 9*\ Bhagavā vyākaroti\ * 10*\, tathā naü dhāreyyāthā\ * 11*\ ti. `Evaü ayye' ti kho Kajaīgalā\ * 12*\ upāsakā\ * 13*\ Kajaīgalāya\ * 14*\ bhikkhuniyā bhāsitaü abhinan- ditvā anumoditvā uņņhāyāsanā Kajaīgalaü bhikkhuniü abhivādetvā padakkhiõaü katvā yena Bhagavā ten' upa- saīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho Kajaīgalā upāsakā, yāvatako ahosi Kajaīgalāya bhikkhuniyā saddhiü kathāsallāpo, taü sabbaü Bhagavato ārocesuü. 11. Sādhu sādhu gahapatayo. Paõķitā gahapatayo Kajaīgalā bhikkhunã, mahāpa¤¤ā gahapatayo Kajaīgalā bhikkhunã. Sace\ * 15*\ pi tumhe gahapatayo maü\ * 16*\ upasaī- kamitvā etam atthaü puccheyyātha\ * 17*\, aham pi c' etaü\ * 18*\ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. dasa. 2 M. Ph. saükhittena bhāsitāsu Mahāpa¤hāsu. 3 Ph. ek'. 4 M. la; Ph. pa; M. Ph. S. add dasa pa¤hā das' (S. dasa) uddesā. 5 S. adds iti. 6 omitted by T. M6. M7. 7 T. M6. M7 aj- 8 S. pari-; M7 pu-; T. M6 puccheyyatha (sic). 9 M. kho naü. 10 T. vya- 11 T. M6. M7 -yyathā. 12 M. -lakā; Ph. Jaīgalā. 13 T. -sikā. 14 M. -likāya; Ph. Jaīgalāya, and so in every similar case. 15 M. Ph. ma¤ ce. 16 omitted by M. Ph. T. M6. 17 M. paņipu-; T. M7 -yyatha. 18 T. M6. M7 ca taü. \ # [page 059]# % XXVIII.11-XXIX.2 Mahā-Vagga. 59% evam eva\ * 1*\ vyākareyyaü\ * 2*\, yathā taü\ * 3*\ Kajaīgalāya bhik- khuniyā vyākataü\ * 4*\. Eso\ * 5*\ c' eva\ * 6*\ tassa\ * 6*\ attho, eva¤ ca\ * 7*\ naü\ * 7*\ dhāreyyāthā\ * 8*\ ti. XXIX. 1. Yāvatā bhikkhave Kāsi-Kosalā, yāvatā ra¤¤o Pase- nadissa\ * 9*\ Kosalassa vijitaü\ * 10*\, rājā tattha Pasenadi Kosalo\ * 11*\ aggam akkhāyati. Ra¤¤o pi\ * 12*\ kho bhikkhave Pasenadissa\ * 11*\ Kosalassa atth' eva a¤¤athattaü\ * 13*\, atthi vipariõāmo. Evaü passaü bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmiü pi nibbin- dati, tasmiü nibbindanto\ * 14*\ agge virajjati, pageva hãnasmiü. 2. Yāvatā bhikkhave candimasuriyā pariharanti, disā bhanti virocamānā\ * 15*\, tāva sahassadhāloko, tasmiü sahassa- dhāloke sahassaü candānaü, sahassaü suriyānaü, sa- hassaü Sinerupabbatarājānaü, sahassaü Jambudãpānaü, sahassaü Aparagoyānānaü\ * 16*\, sahassaü Uttarakurånaü, sahassaü Pubbavidehānaü\ * 17*\, cattāri mahāsamuddasahassā- ni\ * 18*\, cattāri mahārājasahassāni, sahassaü Cātummahārāji- kanaü\ * 19*\, sahassaü Tāvatiüsānaü, sahassaü Yāmānaü, sahassaü Tusitānaü\ * 20*\, sahassaü\ * 12*\ Nimmānaratãnaü\ * 12*\, sa- hassaü\ * 12*\ Paranimmitavasavattãnaü\ * 21*\, sahassaü Brahma- lokānaü; yāvatā bhikkhave sahassalokadhātu\ * 22*\, Mahābrahmā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M6 evaü; T. M7 etaü. 2 T. M7 vya-; T. -yya. 3 M. Ph. hi; M7 kataü. 4 T. M7 vya-; M6 kataü. 5 T. eva so. 6 T. c'ev' assa; M7 c'ev' etassa. 7 omitted by T. M7. 8 T. M7 -yyathā. 9 M. -dã; in M. Ph. often written with doubles. 10 M. Ph. T. M6. M7 -te. 11 M. Ph. -dã. 12 omitted by S. 13 T. -thatatthaü; M. Ph. -tatthaü; M6 atthaü for a¤¤a-, atthi. 14 T. M7 -nde. 15 T. M6. M7 virocanā. 16 M. Ph. -yānaü; T. -godānaü; M7 -godhānãnaü. 17 T. continues: kho bh- atth' eva and so on, omitting all the rest. 18 S. -naü. 19 M. Cātuma-; Ph. Catuma- 20 M. Ph. Tussi- 21 omitted by S.; M. Ph. continue: Dasa yimāni bh- kasiõāyatanāni. 22 M6. M7 sahassi- \ # [page 060]# % 60 Aīguttara-Nikāya. XXIX.2-5% tattha aggam akkhāyati. Mahābrahmuno pi kho bhikkhave atth' eva a¤¤athattaü\ * 1*\, atthi vipariõāmo. Evaü passaü bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmiü pi nibbindati, tasmiü nibbindanto\ * 2*\ agge virajjati, pageva hãnasmiü. 3. Hoti so bhikkhave samayo\ * 3*\, yaü ayaü loko saüvaņņati, saüvaņņamāne bhikkhave loke yebhuyyena sattā ābhassara- vattanikā\ * 4*\ bhavanti. Te tattha honti manomayā pãti- bhakkhā\ * 5*\ sayampabhā antalikkhe carā subhaņņhāyino\ * 6*\ ciraü dãgham addhānaü tiņņhanti. Saüvaņņamāne bhik- khave loke âbhassarā devā aggam akkhāyanti\ * 7*\. âbhassa- rānaü pi kho bhikkhave devānaü atth' eva a¤¤athattaü\ * 8*\, atthi vipariõāmo. Evaü passaü bhikkhave sutavā ariya- sāvako tasmiü pi nibbindati, tasmiü\ * 9*\ nibbindanto\ * 9*\ agge virajjati, pageva hãnasmiü\ * 10*\. 4. Dasa yimāni\ * 11*\ bhikkhave kasiõāyatanāni. Katamāni dasa? Paņhavãkasiõam eko sa¤jānāti uddhaü adho tiriyaü advayaü appamāõaü. âpokasiõam eko sa¤jānāti . . .\ * 12*\ Tejokasiõam eko sa¤jānāti . . . Vāyokasiõam eko sa¤jānāti . . . Nãlakasiõam eko sa¤jānāti . . . Pãtakasiõam eko sa¤- jānāti . . . Lohitakasiõam eko sa¤jānāti . . . Odātakasiõam eko sa¤jānāti . . . âkāsakasiõam eko sa¤jānāti . . . Vi¤- ¤āõakasiõam eko sa¤jānāti uddhaü adho tiriyaü advayaü appamāõaü. Imāni kho bhikkhave dasa kasiõāyatanāni. 5. Etad aggaü bhikkhave imesaü dasannaü kasiõāya- tanānaü, yad idaü vi¤¤āõakasiõam eko sa¤jānāti uddhaü adho tiriyaü advayaü appamāõaü. Evaüsa¤¤ino pi kho bhikkhave santi sattā. Evaüsa¤¤ãnaü pi kho bhikkhave sattānaü atth' eva a¤¤athattaü\ * 13*\, atthi vipariõāmo. Evaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. -tattaü. 2 M7 -ndo; T. has a blunder. 3 M7 pathamasa- 4 T. M7 ābhassaravasava- 5 T. pitimayā bhakkhā. 6 M7 subhaõņhāyino. 7 S. -yati. 8 T. a¤¤attaü. 9 T. tasmim pi nibbinde; M7 -ndati. 10 S. -min ti. 11 T. imāni. 12 M. la; Ph. pa. 13 M. Ph. -tatthaü. \ # [page 061]# % XXIX. 5-6 Mahā-Vagga. 61% passaü bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmiü pi nibbin- dati, tasmiü\ * 1*\ nibbindanto\ * 1*\ agge virajjati, pageva hãnasmiü. 6. Aņņh' imāni bhikkhave abhibhāyatanāni. Katamāni aņņha? Ajjhattaü råpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati pa- rittāni suvaõõadubbaõõāni. Tāni\ * 2*\ abhibhuyya jānāmi passāmã ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü paņhamaü abhibhāya- tanaü. Ajjhattaü råpasa¤¤ã\ * 3*\ eko bahiddhā råpāni passati appa- māõāni suvaõõadubbaõõāni, tāni\ * 2*\ abhibhuyya jānāmi pas- sāmã ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü dutiyaü abhibhāyatanaü. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã\ * 4*\ eko bahiddhā råpāni passati parittāni suvaõõadubbaõõāni, tāni abhibhuyya jānāmi passāmã ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü tatiyaü abhibhāyatanaü. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati appamāõāni suvaõõadubbaõõāni, tāni abhibhuyya jānāmi passāmã ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü catutthaü abhibhāya- tanaü. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati nãlāni nãlavaõõāni nãlanidassanāni nãlanibhāsāni. Seyyathā pi nāma ummāpupphaü\ * 5*\ nãlaü nãlavaõõaü nãlanidassanaü nãlanibhāsaü, seyyathā\ * 6*\ vā\ * 6*\ pana taü\ * 2*\ vatthaü bārāõa- seyyakaü ubhatobhāgavimaņņhaü nãlaü nãlavaõõaü nãlani- dassanaü nãlanibhāsaü: evam evaü\ * 7*\ ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati nãlāni nãlavaõõāni nãlanidas- sanāni nãlanibhāsāni, tāni abhibhuyya jānāmi passāmã ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü pa¤camaü abhibhāyatanaü. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati pã- tāni pãtavaõõāni pãtanidassanāni pãtanibhāsāni. Seyyathā pi nāma kaõõikārapupphaü pãtaü pãtavaõõaü pãtanidassa- naü pãtanibhāsaü, seyyathā vā\ * 8*\ pana taü\ * 2*\ vatthaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. tasmim pi nibbindo; M7 -ndo. 2 omitted by T. 3 T. M6. M7 aråpa- 4 T. M6 råpa- 5 Ph. S. ummārapu-; T. dammāpupphāni; M7 ummātapupphā, both omitting nãlaü. 6 T. M6. M7. S. add pi; M6 omits vā, T. M7 put it after vatthaü. 7 T. M7 eva. 8 T. pi. \ # [page 062]# % 62 Aīguttara-Nikāya. XXIX.6-7% bārāõaseyyakaü ubhatobhāgavimaņņhaü pãtaü pãtavaõõaü pãtanidassanaü pãtanibhāsaü: evam evaü ajjhattaü arå- pasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati pãtāni pãtavaõõāni pãtanidassanāni pãtanibhāsāni, tāni abhibhuyya jānāmi passāmã ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü chaņņhaü abhibhāyatanaü. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati lohi- takāni lohitakavaõõāni lohitakanidassanāni lohitakanibhā- sāni. Seyyathā pi nāma bandhujãvakapupphaü\ * 1*\ lohitakaü lohitakavaõõaü lohitakanidassanaü lohitakanibhāsaü, sey- yathā\ * 2*\ vā\ * 3*\ pana taü vatthaü bārāõaseyyakaü ubhatobhā- gavimaņņhaü lohitakaü lohitakavaõõaü lohitakanidassanaü lohitakanibhāsaü: evam evaü\ * 4*\ ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati lohitakāni lohitakavaõõāni lohita- kanidassanāni lohitakanibhāsāni, tāni abhibhuyya jānāmi passāmã ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü sattamaü abhibhāyatanaü. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati odā- tāni odātavaõõāni odātanidassanāni odātanibhāsāni\ * 5*\. Sey- yathā pi nāma osadhitārakā odātā odātavaõõā odātani- dassanā odātanibhāsā, seyyathā vā\ * 3*\ pana taü\ * 6*\ vatthaü bārāõaseyyakaü ubhatobhāgavimaņņhaü odātaü odāta- vaõõaü odātanidassanaü odātanibhāsaü: evam evaü ajjh- attaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati odātāni odātavaõõāni odātanidassanāni odātanibhāsāni, tāni abhi- bhuyya jānāmi passāmã ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü aņņhamaü abhibhāyatanaü. Imāni kho bhikkhave aņņha abhibhāyatanāni. 7. Etad aggaü bhikkhave imesaü aņņhannaü abhibhā- yatanānaü, yad idaü ajjhattaü aråpasa¤¤ã\ * 7*\ eko bahiddhā råpāni passati odātāni odātavaõõāni odātanidassanāni odātanibhāsāni, tāni abhibhuyya jānāmi passāmã ti evaü- sa¤¤ã hoti. Evaüsa¤¤ino\ * 8*\ pi kho bhikkhave santi sattā. Evaüsa¤¤ãnaü pi kho bhikkhave sattānaü atth' eva \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. bandha- 2 M6 adds pi. 3 T. pi. 4 M. eva. 5 M6 continues: tāni abhi- and so on. 6 omitted by T. 7 Ph. adds yaü. 8 Ph. -sa¤¤ã; M6 has no ca evaüsaü¤i bh- saüti sattā. \ # [page 063]# % XXIX.7-12 Mahā-Vagga. 63% a¤¤athattaü\ * 1*\, atthi vipariõāmo. Evaü passaü bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmiü pi nibbindati, tasmiü nibbin- danto\ * 2*\ agge virajjati, pageva hãnasmiü. 8. Catasso imā bhikkhave paņipadā. Katamā\ * 3*\ catasso? Dukkhā paņipadā dandhābhi¤¤ā, dukkhā paņipadā khi- ppābhi¤¤ā, sukhā paņipadā dandhābhi¤¤ā, sukhā paņipadā khippābhi¤¤ā. Imā kho bhikkhave catasso paņipadā. 9. Etad aggaü bhikkhave imāsaü catunnaü paņipadā- naü, yad idaü sukhā paņipadā khippābhi¤¤ā. Evaüpaņi- pannā pi kho bhikkhave santi sattā. Evaüpaņipannānaü pi kho\ * 4*\ bhikkhave sattānaü atth' eva a¤¤athattaü\ * 5*\, atthi vipariõāmo. Evaü passaü bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmim pi nibbindati, tasmiü nibbindanto\ * 6*\ agge virajjati, pageva hãnasmiü. 10. Catasso imā bhikkhave sa¤¤ā. Katamā catasso? Parittam eko sa¤jānāti, mahaggatam eko sa¤jānāti, appamāõam eko sa¤jānāti, `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āyata- nam eko sa¤jānāti. Imā kho bhikkhave catasso sa¤¤ā. 11. Etad aggaü bhikkhave imāsaü catunnaü sa¤¤ānaü, yad idaü `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āyatanam eko sa¤jānāti. Evaüsa¤¤ino\ * 7*\ pi kho bhikkhave santi sattā. Evaüsa¤¤ã- naü pi kho bhikkhave sattānaü atth' eva a¤¤athattaü\ * 8*\, atthi vipariõāmo. Evaü passaü bhikkhave sutavā ariya- sāvako tasmiü pi nibbindati, tasmiü nibbindanto agge virajjati, pageva hãnasmiü. 12. Etad aggaü bhikkhave bāhirakānaü diņņhigatānaü, yad idaü `no c' assaü\ * 9*\, no ca me siyā, na bhavissāmi, na me bhavissatã' ti. Evaüdiņņhino bhikkhave etaü\ * 10*\ pāņi- kaīkhaü\ * 11*\: yā cāyaü\ * 12*\ bhave appaņikulyatā, sā\ * 13*\ c' assa \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. -tatthaü; Ph. -tattaü. 2 T. M7 -nde. 3 M6 has only khippābhiü¤ā, omitting all the rest. 4 omitted by M6. 5 M. -tattaü; Ph. -tatthaü. 6 T. pi -nde; M7 pi -ndo. 7 T. -saü¤i. 8 Ph. -tatthaü. 9 T. M7 c'assa. 10 T. evaü. 11 T. M6. M7 -khā. 12 T. M6. M7 'va 'yaü; S. adds tassa. 13 omitted by T.; M6. M7 yā v'assa. \ # [page 064]# % 64 Aīguttara-Nikāya. XXIX. 12-16% na bhavissati\ * 1*\, yā cāyaü\ * 2*\ bhavanirodhe pāņikulyatā\ * 3*\, sā c' assa na bhavissatã\ * 4*\ ti\ * 5*\. Evaüdiņņhino pi kho bhikkhave santi sattā. Evaüdiņņhãnaü pi kho bhikkhave sattānaü atth' eva a¤¤athattaü\ * 6*\, atthi vipariõāmo. Evaü passaü bhikkhave sutavā ariyasāvako tasmiü pi nibbindati, tasmiü nibbindanto agge virajjati, pageva hãnasmiü. 13. Santi bhikkhave eke samaõabrāhmaõā . . . param- atthavisuddhiü\ * 7*\ pa¤¤āpenti\ * 8*\. 14. Etad aggaü bhikkhave paramatthavisuddhiü\ * 7*\ pa¤- ¤āpentānaü\ * 8*\, yad idaü sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü sam- atikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upasampajja viha- rati. Te tad abhi¤¤āya tassa sacchikiriyāya dhammaü desenti. Evaüvādino pi kho bhikkhave santi sattā. Evaü- vadãnaü pi kho bhikkhave sattānaü atth' eva a¤¤athattaü\ * 9*\, atthi vipariõāmo. Evaü passaü bhikkhave sutavā ariya- sāvako tasmiü pi nibbindati, tasmiü nibbindanto\ * 10*\ agge virajjati, pageva hãnasmiü. 15. Santi bhikkhave eke samaõabrāhmaõā . . .\ * 11*\ para- madiņņhadhammanibbānaü pa¤¤āpenti\ * 12*\. 16. Etad aggaü bhikkhave paramadiņņhadhammanibbā- naü pa¤¤āpentānaü\ * 12*\, yad idaü channaü phassāyatanānaü samudaya¤ ca aņņhaīgama¤\ * 13*\ ca assāda¤ ca ādãnava¤ ca nissaraõa¤ ca yathābhåtaü viditvā anupādā-vimokho. Evaüvādiü\ * 14*\ kho maü bhikkhave evamakkhāyiü\ * 15*\ eke samaõabrāhmaõā asatā tucchā musā abhåtena\ * 16*\ abbhācik- khanti `na\ * 17*\ samaõo Gotamo kāmānaü pari¤¤aü pa¤¤ā- peti\ * 12*\, na råpānaü pari¤¤aü pa¤¤āpeti\ * 12*\, na vedanānaü pari¤¤aü pa¤¤āpetã'\ * 12*\ ti\ * 18*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. bhavissa. 2 M7 vāhaü; S. adds tassa. 3 T. M6. M7 -tāya; S. paņi- 4 M. Ph. bhavissa. 5 omitted by M. Ph. T. M6. M7. 6 M. -tattaü; Ph. -tatthaü. 7 T. M6. M7. S. paramayakkhavi- 8 M. M6. S. pa¤¤a- 9 Ph. -tattaü . 10 T. M7 -ndo. 11 T. M6. M7 diņņhadhammanibbānavādā te. 12 M. S. pa¤¤a-; Ph. pa¤¤ā- and pa¤¤a- 13 T. M6. M7 atthago 14 Ph. T. M6. M7 -di. 15 M. M6 -yi. 16 M. Ph. -tā. 17 Ph. puts na before kāmānaü. 18 omitted by Ph. \ # [page 065]# % IX. 17-XXX. 3 Mahā-Vagga. 65% 17. Kāmāna¤ cāhaü\ * 1*\ bhikkhave pari¤¤aü pa¤¤āpemi\ * 2*\, råpāna¤\ * 3*\ ca pari¤¤aü pa¤¤āpemi\ * 2*\, ve danāna¤ ca pari¤¤aü pa¤¤āpemi\ * 2*\, diņņh' eva dhamme nicchāto nibbuto sãtibhåto anupādā-parinibbānaü pa¤¤āpemã\ * 2*\ ti. XXX. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jeta- vane Anāthapiõķikassa ārāme. Tena kho pana samayena rājā Pasenadi\ * 4*\ Kosalo uyyodhikāya\ * 5*\ nivatto hoti vijita- saīgāmo\ * 6*\ laddhādhippāyo. Atha kho rājā Pasenadi Kosalo yenārāmo tena pāyāsi. Yāvatikā yānassa bhåmi, yānena\ * 7*\ gantvā\ * 7*\ yānā paccorohitvā pattiko 'va ārāmaü pāvisi. 2. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhå abbho- kāse caīkamanti. Atha kho rājā Pasenadi Kosalo yena te bhikkhå ten' upasaīkami, upasaīkamitvā te bhikkhå etad avoca `kahaü\ * 8*\ nu kho bhante Bhagavā etarahi viha- rati arahaü sammāsambuddho, dassanakāmā hi mayaü bhante taü\ * 9*\ Bhagavantaü arahantaü sammāsambuddhan' ti. `Eso mahārāja vihāro\ * 10*\ saüvutadvāro. Tena appa- saddo upasaīkamitvā ataramāno ālindaü\ * 11*\ pavisitvā ukkā- sitvā aggaëaü\ * 12*\ ākoņehi. Vivarissati te Bhagavā dvāran' ti. 3. Atha kho rājā Pasenadi\ * 13*\ Kosalo yena so vihāro saü- vutadvāro tena appasaddo upasaīkamitvā ataramāno ālin- daü\ * 11*\ pavisitvā ukkāsitvā aggaëaü ākotesi\ * 14*\. Vivari Bha- gavā dvāraü. Atha kho rājā Pasenadi Kosalo vihāraü\ * 15*\ pavisitvā Bhagavato pādesu sirasā nipatitvā Bhagavato pādāni mukhena ca paricumbati pāõãhi ca parisambāhati nāma¤ ca sāveti `rājāhaü bhante Pasenadi Kosalo, rājāhaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 kho 'haü. 2 M. S. pa¤¤a-; Ph. pa¤¤ā- and pa¤¤a- 3 M6 omits all from råpāna¤ to diņņh' eva. 4 M. Ph. -dã throughout. 5 M. -kā. 6 S. jita- 7 Ph. yānenāg- 8 T. kathan. 9 T. M7 te; omitted by M. Ph. S. 10 T. M6. M7 antovihāro. 11 M. S. āë-; Ph. āl- and āë- 12 T. M6. M7 aggalaü always. 13 T. Pasenādi repeatedly. 14 M. -ti. 15 omitted by M. Ph. \ # [page 066]# % 66 Aīguttara-Nikāya. XXX.3-6% bhante Pasenadi Kosalo' ti. `Kam pana tvaü mahārāja atthavasaü sampassamāno\ * 1*\ imasmiü sarãre evaråpaü paramanipaccākāraü\ * 2*\ karosi, mettupahāraü\ * 3*\ upadaüsesã' ti? 4. Kata¤¤utaü kho ahaü bhante kataveditaü sampassa- māno Bhagavati evaråpaü paramanipaccākāraü karomi, mettupahāraü upadaüsemi. Bhagavā hi\ * 4*\ bhante bahu- janahitāya paņipanno bahujanasukhāya bahuno\ * 5*\ janassa\ * 5*\ ariye\ * 6*\ ¤āye\ * 7*\ patiņņhāpitā, yad idaü kalyāõadhammatāya kusaladhammatāya. Yam pi bhante Bhagavā bahujana- hitāya paņipanno bahujanasukhāya bahuno\ * 8*\ janassa\ * 8*\ ariye\ * 6*\ ¤āye\ * 9*\ patiņņhāpitā, yad idaü kalyāõadhammatāya kusala- dhammatāya: imam\ * 10*\ pi kho ahaü bhante atthavasaü sampassamāno\ * 11*\ Bhagavati evaråpaü paramanipaccākāraü karomi, mettupahāraü upadaüsemi. 5. Puna ca paraü bhante Bhagavā sãlavā buddhasãlo ariyasãlo kusalasãlo\ * 12*\ kusalasãlena\ * 13*\ samannāgato\ * 13*\. Yam pi bhante Bhagavā sãlavā buddhasãlo ariyasãlo kusalasãlo\ * 12*\ kusalasãlena\ * 13*\ samannāgato\ * 13*\: imam\ * 14*\ pi kho ahaü bhante atthavasaü sampassamāno Bhagavati evaråpaü paramani- paccākāraü karomi, mettupahāraü upadaüsemi. 6. Puna ca paraü bhante Bhagavā dãgharattaü āra¤¤a- ko\ * 15*\ ara¤¤avanapatthāni\ * 16*\ pantāni senāsanāni paņisevati. Yam pi bhante Bhagavā dãgharattaü āra¤¤ako\ * 17*\ ara¤¤a- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. samph- always; M6. M7 nearly always. 2 M. Ph. S. -nipaccakāraü always. 3 Ph. mittu- throughout. 4 T. M6. M7 add me. 5 S. bahujanahitāya; T. bahujanano janatā (sic); M6 bahujano janatā; M7 bahuno janatā. 6 S. ariya- 7 T. M7 kāye. 8 S. bahujanahitāya; T. bahujaõatā; M6 bahujano janatā; M7 bahujanatā. 9 T. M7 kāye; omitted by M. 10 M. Ph. M6. S. idam; T. yam. 11 M. samph- 12 Ph. -sãlã; omitted by M. 13 omitted by Ph. 14 M. M7. S. idam. 15 M. Ph. T. ar-; M6 adds 'va. 16 M. Ph. -pattāni; T. M6. M7 āra¤¤ake (M6 āra¤¤e) vanapatthāni. 17 M. Ph. M6 ar-. \ # [page 067]# % XXX.6-10 Mahā-Vagga. 67% vanapatthāni\ * 1*\ pantāni senāsanāni paņisevati: imam\ * 2*\ pi kho ahaü bhante atthavasaü sampassamāno Bhagavati evaråpaü paramanipaccākāraü karomi, mettupahāraü upadaüsemi. 7. Puna ca paraü bhante Bhagavā santuņņho itarãtara- cãvarapiõķapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhāre- na. Yam pi bhante Bhagavā santuņņho itarãtaracãvarapiõ- ķapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena: imam\ * 2*\ pi kho ahaü bhante atthavasaü sampassamāno Bhagavati evaråpaü paramanipaccākāraü karomi, mettupahāraü upadaüsemi. 8. Puna ca paraü bhante Bhagavā āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lo- kassa. Yam pi bhante Bhagavā āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lo- kassa: imam\ * 3*\ pi kho ahaü bhante atthavasaü sampassa- māno Bhagavati evaråpaü paramanipaccākāraü karomi, mettupahāraü upadaüsemi. 9. Puna ca paraü bhante Bhagavā, yāyaü kathā abhi- sallekhikā\ * 4*\ cetovivaraõasappāyā, seyyathãdaü appicchakathā santuņņhikathā pavivekakathā asaüsaggakathā viriyāram- bhakathā sãlakathā samādhikathā pa¤¤ākathā vimuttikathā vimutti¤āõadassanakathā, evaråpiyā\ * 5*\ kathāya nikāmalābhã akicchalābhã akasiralābhã. Yam pi bhante Bhagavā, yā- yaü kathā abhisallekhikā\ * 4*\ cetovivaraõasappāyā, seyyathã- daü appicchakathā . . . pe\ * 6*\ . . . vimutti¤āõadassanakathā, evaråpiyā kathāya nikāmalābhã akasiralābhã: imam\ * 2*\ pi kho ahaü bhante atthavasaü sampassamāno\ * 7*\ Bhagavati eva- råpaü paramanipaccākāraü karomi, mettupahāraü upa- daüsemi. 10. Puna ca paraü bhante Bhagavā catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü\ * 8*\ diņņhadhammasukhavihārānaü nikāma- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -pattāni; T. M7 āra¤¤e (M6 ara¤¤e) vanapattāni (M6. M7 -patthāni). 2 M. S. idam. 3 M. T. S. idam. 4 Ph. abhisaüle- 5 M. S. -råpāya. 6 M. la; Ph. pa. 7 T. samph- 8 S. ābhi- \ # [page 068]# % 68 Aīguttara-Nikāya. XXX. 10-12% lābhã akicchalābhã akasiralābhã. Yam pi bhante Bhagavā catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü\ * 1*\ diņņhadhammasukha- vihārānaü nikāmalābhã akicchalābhã akasiralābhã: imam\ * 2*\ pi kho ahaü bhante atthavasaü sampassamāno\ * 3*\ Bhagavati evaråpaü paramanipaccākāraü karomi, mettupahāraü upa- daüsemi. 11. Puna ca paraü bhante Bhagavā anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü `ekam pi jātiü dve pi jātiyo tisso pi jātiyo catasso pi jātiyo pa¤ca pi jātiyo dasa pi jātiyo vãsam\ * 4*\ pi jātiyo tiüsam pi jātiyo cattāëãsam\ * 5*\ pi jātiyo pa¤¤āsam pi jātiyo jātisatam pi jātisahassam pi jātisatasahassam pi aneke pi saüvaņņakappe aneke pi vi- vaņņakappe aneke pi saüvaņņavivaņņakappe amutrāsiü evaü- nāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaüsukhadukkha- paņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto amutra\ * 6*\ uda- pādiü\ * 6*\, tatrāpāsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evam- āhāro evaüsukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto idh' upapanno' ti: iti sākāraü sa-uddesaü\ * 7*\ ane- kavihitaü pubbenivāsaü anussarati. Yam pi bhante Bha- gavā anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekam pi jātiü dve pi jātiyo . . . pe\ * 8*\ . . . iti sākāraü sa- uddesaü\ * 7*\ anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati: imam\ * 9*\ pi kho ahaü bhante atthavasaü sampassamāno\ * 3*\ Bhagavati evaråpaü paramanipaccākāraü karomi, mettupahāraü upadaüsemi. 12. Puna ca paraü bhante Bhagavā dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena\ * 10*\ satte passati cavamāne upapajjamāne\ * 11*\ hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe duggate yathākammupage satte pajānāti `ime vata\ * 12*\ bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacãduccaritena\ * 13*\ samannā- gatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaü upavādakā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. ābhi- 2 M. S. idam; Ph. idam corr. to imam. 3 T. samph- 4 T. M6. M7 vãsatim. 5 T. M6. M7 -rãsam. 6 T. amutrāsiü uppādiü. 7 T. vu- 8 M. la: Ph. pa. 9 M. M7. S. idam. 10 M. Ph. -mānussakena. 11 T. M6. M7 uppajj- 12 T. vā pana. 13 T. M6. M7 vacã || pe || ariyānaü. \ # [page 069]# % XXX. 12-14 Mahā-Vagga. 69% micchādiņņhikā micchādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapannā\ * 1*\; ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena sam- annāgatā vacãsucaritena\ * 2*\ samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaü anupavādakā sammādiņņhikā sammā- diņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapannā'\ * 1*\ ti: iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena\ * 3*\ satte passati\ * 4*\ cavamāne upapajjamāne\ * 5*\ hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate dug- gate yathākammupage satte pajānāti. Yam pi bhante Bhagavā dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusa- kena\ * 3*\ . . .\ * 6*\ yathākammupage satte pajānāti: imam\ * 7*\ pi kho ahaü bhante atthavasaü sampassamāno\ * 8*\ Bhagavati eva- råpaü paramanipaccākāraü karomi, mettupahāraü upa- daüsemi. 13. Puna ca paraü bhante Bhagavā āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. Yam pi bhante Bhagavā āsavānaü khayā\ * 9*\ . . . pe\ * 10*\ . . . sacchi- katvā upasampajja viharati: imam\ * 7*\ pi kho ahaü bhante atthavasaü sampassamāno\ * 11*\ Bhagavati evaråpaü paramani- paccākāraü karomi, mettupahāraü upadaüsemi. 14. `Handa\ * 12*\ dāni mayaü bhante gacchāma bahukiccā mayaü bahukaraõãyā' ti. `Yassa dāni tvaü mahārāja kā- laü ma¤¤asã' ti. Atha kho rājā Pasenadi Kosalo uņņhāyāsanā Bhagavan- taü abhivādetvā padakkhiõaü katvā pakkāmã ti. Mahāvaggo tatiyo. Tatr'\ * 13*\ uddānaü: \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 uppannā. 2 T. M6. M7 vacã | pe | mano | pe | ariyānaü. 3 M. Ph. -mānussakena. 4 M. continues: pa || yathā- 5 T. M6. M7 uppajj- 6 M. pa; S. pe. 7 M. S. idam. 8 T. samph- 9 M. Ph. S. add anāsavaü ceto-; S. adds also pa¤¤ā- 10 M. la; Ph. pa. 11 M. T. samph- 12 M6. M7 add ca. 13 S. tass'. \ # [page 070]# % 70 Aīguttara-Nikāya. XXX. 14-XXXI. 5% Sãhādhimuttikāyena\ * 1*\ Cundena\ * 2*\ kasiõena\ * 3*\ ca Kāli\ * 4*\ dve\ * 5*\ mahāpa¤hā\ * 6*\ Kosalehi\ * 7*\ pare\ * 8*\ duve\ * 9*\ ti. XXXI. 1. Atha kho āyasmā Upāli yena Bhagavā ten' upasaī- kami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Upāli Bhagavan- taü etad avoca:-- 2. Kati nu kho bhante atthavase paņicca Tathāgatassa sāvakānaü sikkhāpadaü pa¤¤attaü, pātimokkhaü\ * 10*\ uddiņ- ņhan ti? Dasa kho Upāli atthavase paņicca Tathāgatena sāvakānaü sikkhāpadaü pa¤¤attaü, pātimokkhaü uddiņ- ņhaü. Katame dasa? 3. Saīghasuņņhutāya saīghaphāsutāya\ * 11*\ dummaīkånaü\ * 12*\ puggalānaü niggahāya pesalānaü bhikkhånaü phāsuvihā- rāya diņņhadhammikānaü āsavānaü saüvarāya samparāyi- kānaü āsavānaü paņighātāya appasannānaü pasādāya pasannānaü bhãyobhāvāya saddhammaņņhitiyā vinayānugga- hāya. Ime kho Upāli dasa atthavase paņicca Tathāgatena sāvakānaü sikkhāpadaü pa¤¤attaü pātimokkhaü uddiņ- ņhan ti. 4. Kati nu kho bhante pātimokkhaņņhapanā\ * 13*\ ti\ * 14*\? Dasa kho Upāli pātimokkhaņņhapanā\ * 15*\. Katame dasa? 5. Pārājiko tassaü parisāyaü nisinno hoti. Pārājika- kathā vippakatā hoti. Anupasampanno tassaü parisāyaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M6. M7 Sãhāvi-; T. Sãhavi- 2 S. Cundo; T. M6 Puno (sic); M6 Punne ca. 3 T. na; M6 na satte; M7 na ca ta satte. 4 T. M6 Kāla; M7 Kālaü. 5 omitted by T. M6. M7. 6 T. M7 -paü¤e; M6 -paü¤a. 7 T. M6. M7 -lena. 8 S. apare; T. M6. M7 te. 9 S. dve; T. M6. M7 dasā. 10 Ph. pāņi- throughout. 11 omitted by M6. 12 T. M6. M7 dumma¤¤ånaü. 13 T. M6. M7 -panānã. 14 omitted by T. 15 T. M6 -panāni. \ # [page 071]# % XXXI.5-XXXII.2 Upāli-Vagga. 71% nisinno hoti. Anupasampannakathā vippakatā hoti. Sik- khaü\ * 1*\ paccakkhātako tassaü parisāyaü nisinno hoti. Sikkhaü\ * 1*\ paccakkhātakathā vippakatā hoti. Paõķako tassaü parisāyaü nisinno hoti. Paõķakakathā vippakatā hoti. Bhikkhunãdåsako tassaü parisāyaü nisinno hoti. Bhikkhunãdåsakakathā vippakatā hoti. Ime kho Upāli dasa pātimokkhaņņhapanā\ * 2*\ ti. XXXII. 1. Katãhi nu kho bhante dhammehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya\ * 3*\ sammannitabbo ti\ * 4*\? Dasahi kho Upāli dham- mehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya sammannitabbo. Katamehi dasahi? 2. Idh' Upāli bhikkhu sãlavā hoti, pātimokkhasaüvara- saüvuto viharati ācāragocarasampanno, anumattesu\ * 5*\ vajjesu bhayadassāvã samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhe kalyāõā pariyosānakalyāõā sātthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhiva- danti, tathāråpāssa\ * 6*\ dhammā bahussutā honti dhatā\ * 7*\ va- casā paricitā\ * 8*\ manasānupekkhitā diņņhiyā suppaņividdhā. Ubhayāni\ * 9*\ kho pan' assa pātimokkhāni vitthārena svāgatāni honti suvibhattāni suppavattãni\ * 10*\ suvinicchitāni suttaso anuvya¤janaso. Vinaye kho pana ņhito hoti asaühiro\ * 11*\. Paņibalo hoti ubho atthapaccatthike\ * 12*\ sa¤¤āpetuü\ * 13*\ nijjhā- petuü\ * 14*\ pekkhetuü\ * 15*\ pasādetuü\ * 15*\. Adhikaraõasamuppāda- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. sikkhā. 2 M6 -panānã. 3 M7 ubbohi-; M6 uddhaggikāya. 4 T. M6. M7 hoti. 5 M. S. aõu- 6 Ph. M7 -passa. 7 M. Ph. dhātā throughout. 8 T. adds manasā paricitā. 9 T. -yā. 10 M. -ttani; S. -ttāni. 11 T. M6 -hãro. 12 T. atthaü pacc-; M6 atthike pacc-; M7 atthakaü pacc-. 13 T. M7 a¤¤apetuü; M. adds pa¤¤āpetuü. 14 T. nicchā-; M6 nijjā- 15 S. pekkhātuü; T. pekkhatuü; omitted by M6. 16 T. M7 pasãdatuü pasādetuü; M6 pasãdituü pasā- \ # [page 072]# % 72 Aīguttara-Nikāya. XXXII. 2-XXXIII. 2% våpasamakusalo\ * 1*\ hoti, adhikaraõaü jānāti, adhikaraõasa- mudayaü jānāti, adhikaraõanirodhaü\ * 2*\ jānāti\ * 2*\, adhikaraõa- nirodhagāminiü\ * 3*\ paņipadaü jānāti\ * 4*\. Imehi kho Upāli dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya sammannitabbo ti. XXXIII. 1. Katãhi nu kho bhante dhammehi samannāgatena bhikkhunā upasampādetabban ti\ * 5*\? Dasahi kho Upāli dhammehi samannāgatena bhikkhunā upasampādetabbaü\ * 6*\. Katamehi dasahi? 2. Idh' Upāli bhikkhu sãlavā hoti, pātimokkhasaüvara- saüvuto viharati ācāragocarasampanno, anumattesu\ * 7*\ vajjesu bhayadassāvã samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhe kalyāõā pariyosānakalyāõā sātthaü\ * 8*\ savya¤janaü\ * 9*\ kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti, tathāråpāssa\ * 10*\ dhammā bahussutā honti dhatā vacasā pa- ricitā manasānupekkhitā diņņhiyā suppaņividdhā. Pāti- mokkhaü kho pan' assa\ * 11*\ vitthārena svāgataü\ * 12*\ hoti suvibhattaü suppavattaü suvinicchitaü suttaso anuvya¤- janaso. Paņibalo hoti gilānaü upaņņhātuü vā upaņņhāpetuü vā. Paņibalo hoti anabhiratiü våpakāsetuü vā våpakāsā- petuü vā. Paņibalo hoti uppannaü kukkuccaü dhammato vinodetuü. Paņibalo hoti uppannaü diņņhigataü dhammato vivecetuü. Paņibalo hoti adhisãle samādapetuü. Paņibalo hoti adhicitte samādapetuü. Paņibalo hoti adhipa¤¤āya samādapetuü. Imehi kho Upāli dasahi dhammehi samannāgatena bhik- khunā upasampādetabban ti\ * 13*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6 -samuppāda-upasama- 2 omitted by M6. 3 M. Ph. -ni; S. -nã. 4 T. M6 pajānāti. 5 M. Ph. omit ti. 6 M. Ph. -tabban ti. 7 M. Ph. S. aõu- 8 T. M6. M7 sātthā. 9 T. M6 -nā; M7 -õa. 10 M. Ph. M7 -passa. 11 M. Ph. pana. 12 T. M6. M7 su-āg- 13 omitted by Ph. \ # [page 073]# % XXXIV. 1-XXXV. 2 Upāli-Vagga. 73% XXXIV. 1. Katãhi nu kho bhante dhammehi samannāgatena bhikkhunā nissayo\ * 1*\ dātabbo\ * 1*\ ti\ * 2*\? . . . pe\ * 3*\ . . . sāmaõero\ * 4*\ upaņņhāpetabbo\ * 4*\ ti\ * 5*\? Dasahi kho Upāli dhammehi sam- annāgatena bhikkhunā sāmaõero\ * 6*\ upaņņhāpetabbo\ * 7*\. Ka- tamehi dasahi? 2. Idh' Upāli bhikkhu sãlavā hoti . . . pe\ * 8*\ . . . samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Bahussuto\ * 9*\ hoti\ * 9*\ . . . pe . . .\ * 10*\ diņņhiyā suppaņividdhā. Pātimokkhaü kho pan' assa vitthā- rena svāgataü hoti suvibhattaü suppavattaü suvinicchitaü suttaso anuvya¤janaso. Paņibalo hoti gilānaü upaņņhātuü vā upaņņhāpetuü vā. Paņibalo hoti anabhiratiü våpakā- setuü vā våpakāsāpetuü vā. Paņibalo hoti uppannaü kukkuccaü dhammato vinodetuü. Paņibalo hoti uppannaü diņņhigataü dhammato vivecetuü. Paņibalo hoti adhisãle\ * 11*\ samādapetuü. Paņibalo hoti adhicitte samādapetuü. Pa- ņibalo hoti adhipa¤¤āya samādapetuü. Imehi kho Upāli dasahi dhammehi samannāgatena bhik- khunā sāmaõero\ * 12*\ upaņņhāpetabbo ti. XXXV. 1. `Saīghabhedo saīghabhedo' ti bhante vuccati. Kittā- vatā nu kho bhante saīgho bhinno hotã ti? 2. Idh' Upāli bhikkhå adhammaü dhammo ti dãpenti, dhammaü\ * 13*\ adhammo\ * 13*\ ti\ * 13*\ dãpenti\ * 13*\, avinayaü\ * 14*\ vinayo \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 omitted by Ph. S. 3 omitted by M. Ph. 4 omitted by M. 5 omitted by M. Ph. T. 6 M. nissayo. 7 M. dātabbo. 8 M. pa; omitted by Ph. 9 omitted by M6. 10 M. pa; omitted by Ph. T. 11 M. continues: pa | adhicitte adhipa¤¤āya. 12 M. has nissayo dātabbo ti, then the same Sutta is repeated for sāmanero upaņņhā- and so on. 13 omitted by T. 14 T. M7 transpose this passage. \ # [page 074]# % 74 Aīguttara-Nikāya. XXXV.2-XXXVI.2% ti dãpenti, vinayaü\ * 1*\ avinayo ti dãpenti, abhāsitaü alapi- taü Tathāgatena bhāsitaü lapitaü Tathāgatenā ti dãpenti, bhāsitaü lapitaü Tathāgatena abhāsitaü alapitaü Tathāgatenā ti dãpenti, anāciõõaü Tathāgatena āciõõaü Tathāgatenā ti dãpenti, āciõõaü Tathāgatena anāciõõaü Tathāgatenā ti dãpenti, appa¤¤attaü Tathāgatena pa¤¤at- taü Tathāgatenā ti dãpenti, pa¤¤attaü Tathāgatena appa¤¤attaü Tathāgatenā ti dãpenti. Te imehi dasahi vatthåhi avakassanti\ * 2*\, vavakassanti\ * 3*\, āvenikammāni\ * 4*\ karonti, āvenipātimokkhaü\ * 4*\ uddisanti\ * 5*\. Ettāvatā kho Upāli saīgho bhinno hotã ti. XXXVI. 1. `Saīghasāmaggã saīghasāmaggã' ti bhante vuccati. Kittāvatā nu kho bhante saīgho samaggo hotã ti? 2. Idh' Upāli bhikkhå adhammaü adhammo ti dãpenti, dhammaü dhammo ti dãpenti, avinayaü avinayo ti dãpenti, vinayaü vinayo ti dãpenti, abhāsitaü alapitaü Tathāgatena abhāsitaü alapitaü Tathāgatenā ti dãpenti, bhāsitaü lapi- taü Tathāgatena bhāsitaü lapitaü Tathāgatenā ti dãpenti, anāciõõaü Tathāgatena anāciõõaü Tathāgatenā ti dãpenti, āciõõaü Tathāgatena āciõõaü Tathāgatenā ti dãpenti, appa¤¤attaü Tathāgatena appa¤¤attaü Tathāgatenā ti dãpenti, pa¤¤attaü Tathāgatena pa¤¤attaü Tathāgatenā ti dãpenti. Te imehi dasahi vatthåhi na avakassanti, na vavakassanti\ * 6*\, na āvenikammāni\ * 4*\ karonti, na āvenipātimokkhaü\ * 4*\ uddisanti\ * 7*\. Ettāvatā kho Upāli saīgho samaggo hotã ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 transpose this passage. 2 Ph. -kasanti. 3 M. ava-; S. pava-; Ph. pavakasanti; omitted by T. M6. M7; only the Commentary has the right reading. 4 S. āvenika- 5 S. uddissanti; M7 uddiņņhassanti. 6 Ph. S. pava-; M. apa-; T. M6. M7 omit na vava- 7 Ph. T. M6. M7. S. uddissanti. \ # [page 075]# % XXXVII. 1-XXXVIII. 4 Upāli-Vagga. 75% 1. Atha kho āyasmā ânando yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando Bhagavantaü etad avoca:-- 2. `Saīghabhedo saīghabhedo' ti bhante vuccati\ * 1*\. Kittāvatā nu kho bhante saīgho bhinno hotã ti? 3. Idh' ânanda bhikkhå adhammaü dhammo ti dãpenti, dhammaü\ * 2*\ adhammo\ * 2*\ ti\ * 2*\ dãpenti\ * 2*\, avinayaü vinayo ti dã- penti\ * 3*\, vinayaü avinayo ti dãpenti, abhāsitaü alapitaü Tathāgatena bhāsitaü lapitaü Tathāgatenā ti dãpenti, bhāsitaü\ * 4*\ lapitaü Tathāgatena abhāsitaü alapitaü Ta- thāgatenā ti dãpenti, anāciõõaü\ * 4*\ Tathāgatena āciõõaü\ * 5*\ Tathāgatenā ti dãpenti, āciõõaü Tathāgatena anāciõõaü Tathāgatenā ti dãpenti, appa¤¤attaü Tathāgatena pa¤¤at- taü Tathāgatenā ti dãpenti, pa¤¤attaü Tathāgatena appa¤¤attaü Tathāgatenā ti dãpenti. Te imehi dasahi vatthåhi avakassanti, vavakassanti\ * 6*\, āvenikammāni\ * 7*\ karonti, āvenipātimokkhaü\ * 7*\ uddisanti\ * 8*\. Ettāvatā kho ânanda saīgho bhinno hotã ti. XXXVIII. 1. Samaggaü pana bhante saīghaü bhetvā\ * 9*\ kiü so pasavatã ti? 2. Kappaņņhiyaü\ * 10*\ ânanda kibbisaü\ * 11*\ pasavatã ti. 3. Kiü pana bhante kappaņņhiyaü\ * 10*\ kibbisan\ * 11*\ ti? 4. Kappaü ânanda nirayamhi paccatã ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. uccati. 2 omitted by T. M7. 3 M. continues: pa| pa¤¤attaü and so on. 4 T. omits this passage; M7 only has abh- al- T- abh- al- T- dã- 5 M7 anā- 6 Ph. S. pava-; M. apa-; T. M6. M7 omit na vava- 7 S. āvenika- 8 Ph. T. M6. M7. S. uddissanti. 9 T. M7 chetvā; M. Ph. bhinditvā. 10 M. Ph. -kaü. 11 Ph. kipp- \ # [page 076]# % 76 Aīguttara-Nikāya. XXXVIII.4-XL. 4% âpāyiko nerayiko kappaņņho saīghabhedako vaggarato adhammaņņho yogakkhemato\ * 1*\ dhaüsaņi\ * 2*\ saīghaü\ * 3*\ samaggaü bhetvāna\ * 4*\ kappaü nirayamhi paccatãti. XXXIX. 1. `Saīghasāmaggã saīghasāmaggã' ti bhante vuccati\ * 5*\. Kittāvatā nu kho bhante saīgho samaggo hotã ti\ * 6*\? 2. Idh' ânanda bhikkhå adhammaü adhammo ti dãpenti, dhammaü dhammo ti dãpenti, avinayaü avinayo ti dãpenti, vinayaü vinayo ti dãpenti, abhāsitaü alapitaü Tathāga- tena abhāsitaü alapitaü Tathāgatenā ti dãpenti, bhāsitaü lapitaü Tathāgatena bhāsitaü lapitaü Tathāgatenā ti dã- penti, anāciõõaü Tathāgatena anāciõõaü Tathāgatenā ti dãpenti, āciõõaü Tathāgatena āciõõaü Tathāgatenā ti dã- penti, appa¤¤attaü Tathāgatena appa¤¤attaü Tathāgatenā ti dãpenti, pa¤¤attaü Tathāgatena pa¤¤attaü Tathāgatenā ti dãpenti. Te imehi dasahi vatthåhi na avakassanti, na vavakas- santi\ * 7*\, na āvenikammāni\ * 8*\ karonti, na āvenipātimokkhaü\ * 8*\ uddisanti\ * 9*\. Ettāvatā kho ânanda saīgho samaggo hotã ti. XL. 1. Bhinnaü pana bhante saīghaü samaggaü katvā kiü so pasavatã ti? 2. Brahmaü ânanda pu¤¤aü pasavatã ti\ * 10*\. 3. Kiü pana bhante brahmaü pu¤¤an ti? 4. Kappaü ânanda saggamhi modatã ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -mā. 2 M. Ph. padh- 3 M. saügha-; T. samaggaü; M7 saüghamaggaü for so samaggaü. 4 M. bhi-; T. M7 che- 5 M. -tã ti. 6 omitted by Ph. 7 Ph. S. pava-; M. ava-; M7 vakassanti; omitted by T. M6. 8 S. āvenika- 9 T. M6. M7. S. uddissanti. 10 omitted by S. \ # [page 077]# % XL.4-XLI.3 Upāli-Akkosa-Vagga. 77% Sukhā saīghassa sāmaggã samaggāna¤ ca\ * 1*\ anuggaho samaggarato dhammaņņho yogakkhemā na dhaüsati saīghaü\ * 2*\ samaggaü katvāna kappaü saggamhi modatã ti. Upālivaggo\ * 3*\ catuttho. Tatr'\ * 4*\ uddānaü\ * 5*\: Upāli\ * 6*\ ņņhapana\ * 6*\ ubbāho upasampadanissayena\ * 7*\ ca\ * 8*\ Sāmaõero\ * 9*\ ca dve bhedā ânandehi apare\ * 10*\ dve\ * 11*\ ti\ * 12*\. XLI. 1. Atha kho āyasmā Upāli yena Bhagavā ten' upasaī- kami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Upāli Bhaga- vantaü etad avoca:-- 2. Ko nu kho bhante hetu ko paccayo, yena saīghe bhaõķanakalahaviggahavivādā uppajjanti, bhikkhå ca\ * 13*\ na phāsu viharantã ti? 3. Idh' Upāli bhikkhå adhammaü dhammo ti dãpenti, dhammaü adhammo ti dãpenti, avinayaü vinayo ti dãpenti, vinayaü avinayo ti dãpenti, abhāsitaü alapitaü Tathāga- tena bhāsitaü lapitaü Tathāgatenā ti dãpenti, bhāsitaü lapitaü Tathāgatena abhāsitaü alapitaü Tathāgatenā ti dãpenti, anāciõõaü Tathāgatena āciõõaü Tathāgatenā ti dãpenti, āciõõaü Tathāgatena anāciõõaü Tathāgatenā ti dãpenti, appa¤¤attaü Tathāgatena pa¤¤attaü Tathāgatenā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M6. S. c.' 2 T. saügha-; M7 saüghamaggaü for so samaggaü. 3 T. M7 Vaggo. 4 S. tass'. 5 Ph. adds bhavati. 6 T. M6 Upāli vana; M7 Upāli na; S. Upālã pana. 7 M. -yo; T. M6. M7 upavadantassa yena. 8 omitted by M. T. M6. M7. 9 T. M6. M7. saügho. 10 T. M6. M7 aparena; M. Ph. pare. 11 M. Ph. duve. 12 omitted by Ph. S.; M7 pi. 13 omitted by S. \ # [page 078]# % 78 Aīguttara-Nikāya. XLI. 3-XLIII. 3% ti dãpenti, pa¤¤attaü Tathāgatena appa¤¤attaü Tathā- gatenā ti dãpenti. Ayaü kho Upāli hetu ayaü paccayo, yena saīghe bhaõķanakalahaviggahavivādā uppajjanti, bhikkhå ca\ * 1*\ na phāsu viharantã ti\ * 2*\. XLII. 1. Kati nu kho bhante vivādamålānã ti? 2. Dasa kho Upāli vivādamålāni. Katamāni dasa? 3. Idh' Upāli bhikkhå adhammaü dhammo ti dãpenti, dhammaü adhammo ti dãpenti, avinayaü vinayo ti dãpenti, vinayaü avinayo ti dãpenti, abhāsitaü alapitaü Tathāga- tena bhāsitaü lapitaü Tathāgatenā ti dãpenti, bhāsitaü lapitaü Tathāgatena abhāsitaü alapitaü Tathāgatenā ti dãpenti, anāciõõaü Tathāgatena āciõõaü Tathāgatenā ti dãpenti, āciõõaü Tathāgatena anāciõõaü Tathāgatenā ti dãpenti, appa¤¤attaü Tathāgatena pa¤¤attaü Tathāgatenā ti dãpenti, pa¤¤attaü Tathāgatena appa¤¤attaü Tathāga- tenā ti dãpenti. Imāni kho Upāli dasa vivādamålānã ti. XLIII. 1. Kati nu kho bhante vivādamålānã ti? 2. Dasa kho Upāli vivādamålāni. Katamāni dasa? 3. Idh' Upāli bhikkhå anāpattiü\ * 3*\ āpattã ti dãpenti, āpattiü\ * 3*\ anāpattã ti dãpenti, lahukaü āpattiü garukāpattã\ * 4*\ ti dãpenti, garukaü āpattiü lahukāpattã ti dãpenti, duņ- ņhullaü āpattiü aduņņhullāpattã ti dãpenti, aduņņhullaü āpattiü duņņhullāpattã ti dãpenti, sāvasesaü āpattiü ana- vasesāpattã ti dãpenti, anavasesaü āpattiü sāvasesāpattã ti \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 omitted by M. Ph. 3 T. M7 transpose these two passages. 4 T. M6. M7 separate the two words, but the first one always terminates in -aü. \ # [page 079]# % XLIII. 3-XLIV. 4 Akkosa-Vagga. 79% dãpenti, sappaņikammaü āpattiü appaņikammāpattã ti dã- penti, appaņikammaü āpattiü sappaņikammāpattã ti dãpenti. Imāni kho Upāli dasa vivādamålānã ti. XLIV. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Kusinārāyaü viharati bali- haraõe\ * 1*\ vanasaõķe\ * 1*\. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āman- tesi:-- Bhikkhavo ti. Bhadante\ * 2*\ ti te bhikkhå Bhaga- vato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Codakena bhikkhave bhikkhunā paraü codetukāmena pa¤ca dhamme ajjhattaü paccavekkhitvā pa¤ca dhamme ajjhattaü upaņņhapetvā\ * 3*\ paro codetabbo. Katame pa¤ca dhammā ajjhattaü paccavekkhitabbā? 3. Codakena bhikkhave bhikkhunā paraü codetukāmena evaü paccavekkhitabbaü: parisuddhakāyasamācāro nu kho 'mhi, parisuddhen' amhi kāyasamācārena samannāgato acchiddena appaņimaüsena, saüvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no ti? No ce bhikkhave bhikkhu pari- suddhakāyasamācāro hoti\ * 4*\ parisuddhena kāyasamācārena samannāgato acchiddena appaņimaüsena, tassa bhavanti vattāro: iīgha tāva āyasmā kāyikaü sikkhasså ti. Iti 'ssa bhavanti vattāro. 4. Puna ca paraü bhikkhave codakena bhikkhunā paraü codetukāmena evaü paccavekkhitabbaü: parisuddhavacã- samācāro nu kho 'mhi, parisuddhen' amhi vacãsamācārena samannāgato acchiddena appaņimaüsena, saüvijjati nu kho me\ * 5*\ eso\ * 5*\ dhammo, udāhu no ti? No ce\ * 6*\ bhikkhave bhikkhu parisuddhavacãsamācāro hoti parisuddhena vacãsamācārena samannāgato acchiddena appaņimaüsena, tassa bhavanti vattāro: iīgha tāva āyasmā vācasikaü sikkhasså ti. Iti 'ssa bhavanti vattāro. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. -õa- 2 M. Ph. bhaddante. 3 M. S. upaņņhā- 4 S. omits hoti . . . acchiddena. 5 Ph. m' eso. 6 Ph. ca. \ # [page 080]# % 80 Aīguttara-Nikāya. XLIV.5-7% 5. Puna ca paraü bhikkhave codakena bhikkhunā paraü codetukāmena evaü paccavekkhitabbaü: mettaü nu kho me\ * 1*\ cittaü paccupaņņhitaü sabrahmacārãsu anāghātaü\ * 2*\, saüvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no ti? No ce bhikkhave bhikkhuno mettaü\ * 3*\ cittaü\ * 3*\ paccupaņņhitaü hoti\ * 4*\ sabrahmacārãsu anāghātaü\ * 2*\, tassa bhavanti vattāro: iīgha tāva āyasmā sabrahmacārãsu mettaü\ * 3*\ cittaü\ * 3*\ upa- ņņhapehã\ * 5*\ ti. Iti 'ssa bhavanti vattāro. 6. Puna ca paraü bhikkhave codakena bhikkhunā paraü codetukāmena evaü paccavekkhitabbaü: bahussuto nu kho 'mhi sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhe kalyāõā pariyosānakalyāõā sātthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti, tathāråpā\ * 6*\ me dhammā bahussutā honti\ * 7*\ dhatā\ * 8*\ vacasā paricitā manasānupekkhitā diņņhiyā suppaņividdhā, saü- vijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no ti? No ce bhik- khave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhe kalyāõā pariyosānakalyāõā sātthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brah- macariyaü abhivadanti, tathāråpāssa\ * 9*\ dhammā bahussutā honti dhatā\ * 10*\ vacasā paricitā manasānupekkhitā diņņhiyā suppaņividdhā\ * 11*\, tassa bhavanti vattāro: iīgha tāva āyasmā āgamaü pariyāpuõasså ti. Iti 'ssa bhavanti vattāro. 7. Puna ca paraü bhikkhave codakena bhikkhunā paraü codetukāmena evaü paccavekkhitabbaü: ubhayāni nu\ * 12*\ kho\ * 13*\ me\ * 14*\ pātimokkhāni vitthārena svāgatāni\ * 15*\ honti\ * 4*\ suvibhattāni suppavattãni\ * 16*\ suvinicchitāni suttaso anuvya¤- janaso, saüvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no ti? No ce bhikkhave bhikkhuno ubhayāni pātimokkhāni \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 T. M6. M7 -ti. 3 M. Ph. S. mettacittaü. 4 omitted by T. 5 M. upaņņhā-; T. M6. M7 paccupaņņhapehã. 6 S. -pāssa. 7 omitted by T. M6. M7. 8 Ph. dhātā; M. tathā. 9 M6. -råpassa. 10 M. Ph. dhātā. 11 T. M6. M7 appa- 12 omitted by M. Ph. M6. S. 13 M. adds pana. 14 T. M7 te. 15 M6. M7 sāgatāni; T. sahagatāni. 16 S. -ttāni. \ # [page 081]# % XLIV.7-XLV.3 Akkosa-Vagga. 81% vitthārena svāgatāni\ * 1*\ honti suvibhattāni suppavattãni\ * 2*\ suvinicchitāni suttaso anuvya¤janaso, `idam panāyasmā kattha vuttaü Bhagavatā' ti iti puņņho na sampāyati\ * 3*\, tassa bhavanti vattāro: iīgha tāva āyasmā vinayaü sik- khasså ti\ * 4*\. Iti 'ssa bhavanti vattāro. Ime pa¤ca dhammā ajjhattaü paccavekkhitabbā. 8. Katame pa¤ca dhammā ajjhattaü upaņņhāpetabbā? 9. Kālena vakkhāmi no akālena, bhåtena vakkhāmi no abhåtena, saõhena vakkhāmi no pharusena, atthasaühitena vakkhāmi no anatthasaühitena, mettacitto\ * 5*\ vakkhāmi no dosantaro\ * 6*\ ti\ * 7*\. Ime pa¤ca dhammā ajjhattaü upaņņhāpetabbā\ * 8*\. Codakena bhikkhave bhikkhunā paraü codetukāmena ime pa¤ca dhamme ajjhattaü paccavekkhitvā ime pa¤ca dhamme ajjhattaü upaņņhapetvā\ * 9*\ paro codetabbo ti. XLV. 1. Dasa yime\ * 10*\ bhikkhave ādãnavā rājantepurappavesane. Katame dasa? 2. Idha bhikkhave rājā mahesiyā saddhiü nisinno hoti, tatra bhikkhu pavisati, mahesã vā\ * 11*\ bhikkhuü disvā sitaü pātukaroti, bhikkhu vā mahesiü disvā sitaü pātukaroti. Tattha ra¤¤o evaü hoti: addhā imesaü kataü vā karis- santi vā ti. Ayaü bhikkhave paņhamo ādãnavo rājante- purappavesane. 3. Puna ca paraü bhikkhave rājā bahukicco bahukara- õãyo a¤¤ataraü itthiü gantvā na\ * 12*\ sarati\ * 13*\. Sā tena gabbhaü gaõhāti. Tattha ra¤¤o evaü hoti: na kho idha \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 sāgatāni. 2 S. -ttāni. 3 T. -yāti; M. Ph. -yissati. 4 M6 has after -ssu: paüca dhammā ajjhattaü paccavekkhitabbā ti, then iti 'ssa bho vattāro, then Katame. 5 Ph. -cittena. 6 Ph. -tarena. 7 omitted by M. Ph. 8 T. M7 upaņņhāpekkhitabbā. 9 M. T. M7. S. upatthā- 10 T. ime. 11 T. M7 ca; omitted by Ph. S.; M. Ph. S. add taü. 12 omitted by T. 13 T. M6. M7 ssarati. \ # [page 082]# % 82 Aīguttara-Nikāya. XLV. 3-10% a¤¤o koci pavisati a¤¤atra pabbajitena, siyā nu kho pabba- jitassa kamman ti. Ayaü bhikkhave dutiyo ādãnavo rā- jantepurappavesane. 4. Puna ca paraü bhikkhave ra¤¤o antepure a¤¤ataraü ratanaü nassati. Tattha ra¤¤o evaü hoti: na kho idha a¤¤o koci pavisati a¤¤atra pabbajitena, siyā nu kho pabbajitassa kamman ti. Ayaü bhikkhave tatiyo ādãnavo rājantepurappavesane. 5. Puna ca paraü bhikkhave ra¤¤o antepure abbhantarā guyhamantā\ * 1*\ bahiddhā sambhedaü\ * 2*\ gacchanti. Tattha ra¤¤o evaü hoti: na kho idha a¤¤o koci pavisati a¤¤atra pabbajitena, siyā nu kho pabbajitassa kamman ti. Ayaü bhikkhave catuttho ādãnavo rājantepurappavesane. 6. Puna ca paraü bhikkhave ra¤¤o antepure pitā vā puttaü pattheti putto vā pitaraü pattheti. Tesaü evaü hoti: na kho idha a¤¤o koci pavisati a¤¤atra pabbajitena, siyā nu kho pabbajitassa kamman ti. Ayaü kho bhikkhave pa¤camo ādãnavo rājantepurappavesane. 7. Puna ca paraü bhikkhave rājā nãcaņhāniyaü\ * 3*\ ucce ņhāne ņhapeti\ * 4*\. Yesan taü amanāpaü, tesaü evaü hoti: rājā kho pabbajitena saüsaņņho, siyā nu kho pabbajitassa kamman ti. Ayaü bhikkhave chaņņho ādãnavo rājante- purappavesane. 8. Puna ca paraü bhikkhave rājā uccaņhāniyaü\ * 5*\ nãce\ * 6*\ ņhāne ņhapeti\ * 4*\. Yesan taü amanāpaü, tesaü evaü hoti: rājā kho pabbajitena saüsaņņho, siyā nu kho pabbajitassa kamman ti. Ayaü kho bhikkhave sattamo ādãnavo rājan- tepurappavesane. 9. Puna ca paraü bhikkhave rājā akāle senaü uyyojeti. Yesan taü amanāpaü, tesaü evaü hoti: rājā kho pabba- jitena saüsaņņho, siyā nu kho pabbajitassa kamman ti. Ayaü bhikkhave aņņhamo ādãnavo rājantepurappavesane. 10. Puna ca paraü bhikkhave rājā kāle senaü uyyojetvā antarāmaggato nivattāpeti\ * 7*\. Yesan taü amanāpaü, tesaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. gayhamantā. 2 T. M7 sammodaü. 3 T. M6. M7 -kaü. 4 M. Ph. -si. 5 T. M7 uccaņņho. 6 M7 nisattive or nisantive. 7 M. Ph. S. -si. \ # [page 083]# % XLV. 10-XLV1. 2 Akkosa-Vagga. 83% evaü hoti: rājā kho pabbajitena saüsaņņho, siyā nu kho pabbajitassa kamman ti. Ayaü bhikkhave navamo ādãnavo rājantepurappavesane. 11. Puna ca paraü bhikkhave ra¤¤o antepuraü\ * 1*\ hatthi- sammadaü\ * 2*\ assasammadaü rathasammadaü, rajanãyāni\ * 3*\ råpasaddagandharasaphoņņhabbāni, yāni na\ * 4*\ pabbajitasā- ruppāni\ * 5*\. Ayaü bhikkhave dasamo ādãnavo rājantepura- ppavesane. Ime kho bhikkhave dasa ādãnavā rājantepurappavesane ti. XLVI. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sakkesu viharati Kapila- vatthusmiü\ * 6*\ Nigrodhārāme. Atha kho sambahulā Sakkā\ * 7*\ upāsakā tadah' uposathe yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisã- diüsu. Ekamantaü nisinne kho Sakke upāsake Bhagavā etad avoca:-- 2. Api nu kho\ * 8*\ tumhe Sakkā\ * 9*\ aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upavasathā ti? App ekadā mayaü\ * 4*\ bhante aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upavasāma\ * 10*\, app ekadā na upavasāmā ti\ * 11*\. Tesaü vo\ * 12*\ Sakkā alābhā tesaü dulladdhaü, ye tumhe evaü sokasabhaye\ * 13*\ jãvite maraõa- sabhaye\ * 14*\ jãvite app ekadā aņņhaīgasamannāgataü upo- sathaü upavasatha, app ekadā na upavasatha. Taü kiü ma¤¤atha Sakkā? Idha puriso yena kenaci\ * 15*\ kammaņņhānena anāpajja\ * 16*\ akusalaü divasaü aķķhakahāpaõaü nibbiseyya, \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. -re. 2 Ph. -sammaddaü; S. -sambādhaü throughout; M. -sampaddaü, but rathasammaddaü; M6 only hatthisammaddaü else -sammadaü. 3 Ph. T. M6 rā- 4 omitted by Ph. 5 T. -tāsā-; Ph. -tassa sā-; M6 -tāni sā- 6 M. Ph. Kappi- 7 T. M6. M7 Sakya. 8 omitted by M. Ph. S. 9 omitted by T. M6. M7. 10 T. M7 -sitvā. 11 T. adds me sāmā. 12 Ph. kho; omitted by T. 13 T. sokabhaye; Ph. -sarāye; M6 sokassayo. 14 T. M6. M7 maraõabhaye; Ph. -sarāye. 15 only in M. M9 (Com.). 16 T. M6. M7 -jjaü. \ # [page 084]# % 84 Aīguttara-Nikāya. XLVI.2-3% `dakkho puriso uņņhānasampanno' ti alaü vacanāyā\ * 1*\ ti? Evaü bhante. Taü kiü ma¤¤atha Sakkā? Idha puriso yena kenaci\ * 2*\ kammaņņhānena anāpajja akusalaü divasaü\ * 3*\ kahā- paõaü nibbiseyya, `dakkho puriso uņņhānasampanno' ti alaü vacanāyā ti? Evaü bhante. Taü kiü ma¤¤atha Sakkā? Idha puriso yena kenaci\ * 2*\ kammaņņhānena anāpajja\ * 4*\ akusalaü divasaü dve kahāpaõe nibbiseyya . . . pe\ * 5*\ . . . tayo kahā- paõe nibbiseyya . . . cattāro kahāpaõe nibbiseyya . . . pa¤ca kahāpaõe nibbiseyya . . . cha kahāpaõe nibbiseyya . . . satta kahāpaõe nibbiseyya . . . aņņha kahāpaõe nibbi- seyya . . . nava kahāpaõe nibbiseyya . . . dasa kahāpaõe nibbiseyya . . . vãsa\ * 6*\ kahāpaõe nibbiseyya . . . tiüsa\ * 7*\ ka- hāpaõe nibbiseyya . . . cattārisaü\ * 8*\ kahāpaõe nibbiseyya . . . pa¤¤āsaü kahāpaõe nibbiseyya\ * 9*\, `dakkho puriso uņņhā- nasampanno' ti alaü vacanāyā ti? Evaü bhante. Taü kiü ma¤¤atha Sakkā? Api nu\ * 10*\ so puriso divase\ * 11*\ divase\ * 11*\ kahāpaõasataü kahāpaõasahassaü nibbisamāno laddhaü laddhaü nikkhipanto vassatāyuko\ * 12*\ vassasatajãvã mahantaü bhogakkhandhaü adhigaccheyyā ti? Evaü bhante. Taü kiü ma¤¤atha Sakkā? Api nu\ * 10*\ so puriso bhogahetu\ * 13*\ bhoganidānaü\ * 14*\ bhogādhikaraõaü ekaü vā rattiü ekaü vā divasaü upaķķhaü vā rattiü\ * 12*\ upaķķhaü\ * 12*\ vā\ * 12*\ divasaü ekantasukhapaņisaüvedã vihareyyā ti? No h' etaü bhante. Taü kissa hetu? Kāmā hi bhante aniccā\ * 15*\ tucchā musā mosadhammā ti. 3. Idha kho\ * 5*\ pana vo Sakkā mama sāvako dasa vassāni appamatto ātāpã pahitatto viharanto yathā mayānusiņņhaü tathā paņipajjamāno, satam pi vassāni satam pi vassasatāni \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 vacanā. 2 omitted by all MSS. exc. M. 3 Ph. continues: dve kahāpaõe as below. 4 T. M6. M7 -jjaü. 5 omitted by M. Ph. S. 6 S. vãsaü; T. M6. M7 vãsati. 7 S. tiüsaü; M6 tiüsati. 8 S. cattāëãsaü; T. M6. M7 add pi. 9 M. Ph. S. insert kahāpaõasataü nibbiseyya. 10 S. adds kho. 11 M. divasadivase; T. M7. S. divase; omitted by M6. 12 omitted by S. 13 S. -hetukaü; omitted by M6. 14 T. M7 -nidhānaü. 15 T. acchā; M7 accā. \ # [page 085]# % XLVI. 3 Akkosa-Vagga. 85% satam pi vassasahassāni satam\ * 1*\ pi\ * 1*\ vassasatasahassāni\ * 1*\ ekantasukhapaņisaüvedã vihareyya. So ca khvassa\ * 2*\ sakad- āgāmã vā anāgāmã vā apaõõakaü vā sotāpanno. Tiņņhantu Sakkā dasa vassāni. Idha mama sāvako nava vassāni aņņha vassāni satta vassāni cha vassāni pa¤ca vassāni cattāri vassāni tãõi vassāni dve vassāni ekaü vassaü appa- matto ātāpã pahitatto viharanto yathā mayānusiņņhaü tathā paņipajjamāno, satam pi vassāni satam pi vassasatāni satam pi vassasahassāni satam\ * 1*\ pi\ * 1*\ vassasatasahassāni\ * 1*\ ekanta- sukhapaņisaüvedã\ * 3*\ vihareyya. So ca khvassa\ * 4*\ sakadāgāmã vā anāgāmã vā apaõõakaü vā sotāpanno. Tiņņhatu Sakkā ekaü vassaü. Idha mama sāvako dasa māse appamatto ātāpã pahitatto viharanto yathā mayānusiņņhaü tathā paņi- pajjamāno, satam pi vassāni satam\ * 5*\ pi\ * 5*\ vassasatāni\ * 5*\ satam pi vassasahassāni satam\ * 6*\ pi\ * 6*\ vassasatasahassāni\ * 6*\ ekanta- sukhapaņisaüvedã vihareyya. So ca khvassa\ * 7*\ sakadāgāmã vā anāgāmã vā apaõõakaü vā sotāpanno. Tiņņhantu Sakkā dasa māsā. Idha mama sāvako nava māse aņņha māse satta māse cha māse pa¤ca māse cattāro māse tayo māse dve māse ekaü\ * 8*\ māsaü aķķhamāsaü appamatto ātāpã pahitatto viha- ranto yathā mayānusiņņhaü tathā paņipajjamāno, satam pi vassāni satam pi vassasatāni satam pi vassasahassāni satam\ * 1*\ pi\ * 1*\ vassasatasahassāni\ * 1*\ ekantasukhapaņisaüvedã\ * 3*\ vihareyya. So ca khvassa\ * 7*\ sakadāgāmã vā anāgāmã vā apaõõakaü vā sotāpanno. Tiņņhatu Sakkā aķķhamāso. Idha mama sā- vako dasa rattindive appamatto ātāpã pahitatto viharanto yathā mayānusiņņhaü tathā paņipajjamāno satam pi vassāni satam pi vassasatāni satam pi vassasahassānã satam\ * 9*\ pi\ * 9*\ vassasatasahassāni\ * 9*\ ekantasukhapaņisaüvedã vihareyya. So ca khvassa\ * 7*\ sakadāhāmã vā anāgāmã\ * 5*\ vā\ * 5*\ apaõõakaü vā sotāpanno. Tiņņhantu Sakkā dasa rattindivā. Idha mama sāvako nava rattindive aņņha rattindive satta rattindive \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. S. 2 T. M6 kho 'sa; M7 kho 'ssa. 3 T. ekantaü sukha- 4 T. M7 kho 'ssa; M6 kho. 5 omitted by T. M7. 6 omitted by M. Ph. T. M7. S. 7 T. M7 kho 'ssa; M6 c'assa. 8 omitted by T. M6. M7. 9 omitted by M. Ph. M7. S. \ # [page 086]# % 86 Aīguttara-Nikāya. XLVI. 3-XLVII. 2% cha rattindive pa¤ca rattindive cattāro rattindive tayo rattindive dve rattindive ekaü rattindivaü appamatto ātāpã pahitatto viharanto yathā mayānusiņņhaü tathā paņi- pajjamāno, satam pi vassāni satam pi vassasatāni satam pi vassasahassāni satam\ * 1*\ pi\ * 1*\ vassasatasahassāni\ * 1*\ ekantasukha- paņisaüvedã vihareyya. So ca khvassa\ * 2*\ sakadāgāmã vā anāgāmã vā apaõõakaü vā sotāpanno\ * 3*\. Tesaü vo Sakkā alābhā tesaü dulladdhaü, ye tumhe evaü sokasabhaye\ * 4*\ jãvite maraõasabhaye\ * 4*\ jãvite app ekadā aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upavasatha, app ekadā na upavasathā ti Ete mayaü bhante ajja-t-agge aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upavasissāmā ti. XLVII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Vesāliyaü viharati Mahā- vane Kåņāgārasālāyaü. Atha kho Mahāli\ * 5*\ Licchavi\ * 6*\ yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Mahāli\ * 5*\ Licchavi\ * 6*\ Bhagavantaü etad avoca:-- 2. Ko nu kho bhante hetu ko paccayo pāpassa kam- massa kiriyāya\ * 7*\ pāpassa kammassa pavattiyā ti? Lobho\ * 8*\ kho Mahāli hetu lobho paccayo pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, doso kho Mahāli hetu doso paccayo pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, moho kho Mahāli hetu moho paccayo pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, ayonisomanasikāro kho Mahāli hetu ayonisomanasikāro \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. S. 2 T. M7 kho 'ssa; M6 c'assa. 3 T. adds vā. 4 Ph. -sarāye; T. M6 -bhaye; M7 sokaü abhaye, but maraõasabhaye. 5 M. M7 -lã. 6 M. Ph. S. -vã; T. M6 unites Ma- and Li- to Mahālicchavi, and so everywhere where this word recurs, T. (M7 sometimes) also, where Ma- stands alone. 7 M. kriyāya throughout. 8 T. omits all from lobho down to ayonisomanasikāro. \ # [page 087]# % XLVII.2-XLVIII.2 Akkosa-Vagga. 87% paccayo pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, micchāpaõihitaü kho Mahāli cittaü hetu micchāpaõihitaü cittaü paccayo pāpassa kammassa kiri- yāya pāpassa kammassa pavattiyā. Ayaü kho Mahāli hetu ayaü paccayo pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā ti\ * 1*\. 3. Ko pana bhante hetu ko paccayo kalyāõassa kam- massa kiriyāya kalyāõassa kammassa pavattiyā ti? Alobho kho Mahāli hetu alobho paccayo kalyāõassa kammassa kiriyāya kalyāõassa kammassa pavattiyā, adoso kho Mahāli hetu\ * 2*\ adoso paccayo kalyāõassa kammassa kiriyāya kalyāõassa kammassa pavattiyā, amoho kho Ma- hāli hetu amoho paccayo kalyāõassa kammassa kiriyāya kalyāõassa kammassa pavattiyā, yonisomanasikāro kho Mahāli hetu yonisomanasikāro paccayo kalyāõassa kam- massa kiriyāya kalyāõassa kammassa pavattiyā, sammā- paõihitaü kho Mahāli cittaü hetu sammāpaõihitaü cittaü paccayo kalyāõassa kammassa kiriyāya kalyāõassa kam- massa pavattiyā\ * 3*\. Ayaü kho Mahāli hetu ayaü paccayo kalyāõassa kammassa kiriyāya kalyāõassa kammassa pa- vattiyā. Ime ca\ * 4*\ Mahāli dasa dhammā loke na saüvijjeyyuü, na yidha\ * 5*\ pa¤¤āyetha: adhammacariyā visamacariyā ti vā dhammacariyā samacariyā ti vā. Yasmā ca kho Mahāli ime dasa dhammā loke saüvijjanti, tasmā pa¤¤āyati\ * 6*\ adhammacariyā visamacariyā ti\ * 7*\ vā dhammacariyā sama- cariyā ti\ * 7*\ vā\ * 7*\ ti\ * 8*\. XLVIII. 1. Dasa yime bhikkhave dhammā pabbajitena abhiõhaü paccavekkhitabbā. Katame dasa? 2. Vevaõõiyamhi ajjhåpagato ti pabbajitena abhiõhaü paccavekkhitabbaü. Parapaņibaddhā me jãvikā ti pabba- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 T. M6. M7 continue: pe || amoho. 3 Ph. adds ti. 4 T. M6. M7. S. kho. 5 T. M6. M7 idha. 6 M. -yanti. 7 omitted by T. 8 omitted by Ph. \ # [page 088]# % 88 Aīguttara-Nikāya. XLVIII.2-L.1% jitena abhiõhaü paccavekkhitabbaü. A¤¤o me ākappo karaõãyo ti pabbajitena abhiõhaü paccavekkhitabbaü. Kacci nu kho\ * 1*\ me attā\ * 2*\ sãlato na upavadatã\ * 3*\ ti pabbaji- tena abhiõhaü\ * 4*\ paccavekkhitabbaü\ * 4*\. Kacci nu kho maü anuvicca vi¤¤å sabrahmacārã sãlato na upavadantã\ * 5*\ ti pabbajitena abhiõhaü paccavekkhitabbaü. Sabbehi me piyehi manāpehi nānābhāvo vinābhāvo ti pabbajitena abhiõhaü paccavekkhitabbaü. Kammassako 'mhi kamma- dāyādo kammayoni kammabandhu kammapaņisaraõo, yaü kammaü karissāmi kalyāõaü vā pāpakaü vā, tassa dāyādo bhavissāmã ti pabbajitena abhiõhaü paccavekkhitabbaü. Kathambhåtassa me rattindivā vãtipatantã\ * 6*\ ti pabbajitena abhiõhaü paccavekkhitabbaü. Kacci no kho 'haü\ * 7*\ su¤- ¤āgāre abhiramāmã ti pabbajitena abhiõhaü paccavekkhi- tabbaü. Atthi nu kho me uttarimanussadhammā\ * 8*\ alama- riya¤āõadassanaviseso adhigato, so\ * 9*\ 'haü pacchime kāle sabrahmacārãhi puņņho na maīku bhavissāmã ti pabbajitena abhiõhaü paccavekkhitabbaü. Ime kho bhikkhave dasa dhammā pabbajitena abhiõhaü paccavekkhitabbā ti. XLIX. 1. Dasa yime\ * 10*\ bhikkhave dhammā sarãraņņhā. Katame dasa? 2. Sãtaü uõhaü jighacchā\ * 11*\ pipāsā uccāro passāvo kāyasaüvaro. vacãsaüvaro ājãvasaüvaro ponobhaviko bha- vasaīkāro. Ime kho bhikkhave dasa dhammā sarãraņņhā ti. L. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jeta- vane Anāthapiõķikassa ārāme. Tena kho pana samayena \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. 2 Ph. adds ca. 3 T. M6. M7 vupa- 4 T. M6. M7 pe. 5 T. M7 vupa- 6 M. Ph. vitivattantã. 7 M. Ph. ahaü. 8 M. Ph. -dhammo. 9 M. Ph. yo. 10 T. ime. 11 M7 di- \ # [page 089]# % L. 1-4 Akkosa-Vagga. 89% sambahulā bhikkhå pacchābhattaü piõķapātapaņikkantā upaņņhānasālāyaü sannisinnā sannipatitā bhaõķanajātā kalahajātā\ * 1*\ vivādāpannā a¤¤ama¤¤aü mukhasattãhi vitu- dantā\ * 2*\ viharanti\ * 3*\. Atha kho Bhagavā sāyaõhasamayaü paņisallānā vuņņhito yen'\ * 4*\ upaņņhānasālā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā pa¤¤atte āsane nisãdi. Nisajja kho Bhagavā bhikkhå āmantesi:-- 2. Kāya nu' ttha bhikkhave etarahi kathāya sannisinnā\ * 5*\, kā ca pana vo antarākathā vippakatā\ * 6*\ ti? Idha mayaü bhante pacchābhattaü piõķapātapaņikkantā upaņņhānasālā- yaü sannisinnā sannipatitā bhaõķanajātā kalahajātā vi- vādāpannā a¤¤ama¤¤aü mukhasattãhi vitudantā viharāmā ti. Na kho pan' etaü\ * 7*\ bhikkhave tumhākaü patiråpaü kulaputtānaü saddhā\ * 8*\ agārasmā anagāriyaü pabbajitānaü, yaü tumhe bhaõķanajātā kalahajātā vivādāpannā a¤¤am- a¤¤aü mukhasattãhi vitudantā vihareyyātha\ * 9*\. Dasa yime\ * 10*\ bhikkhave dhammā sārāõãyā\ * 11*\ piyakaraõā garuka- raõā saīgahāya\ * 12*\ avivādāya sāmaggiyā ekãbhāvāya saü- vattanti. Katame dasa? 3. Idha bhikkhave bhikkhu sãlavā hoti, pātimokkhasaü- varasaüvuto viharati ācāragocarasampanno, anumattesu\ * 13*\ vajjesu bhayadassāvã samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Yam pi bhikkhave bhikkhu sãlavā hoti . . . pe\ * 14*\ . . . samādāya sikkhati sikkhāpadesu: ayaü pi dhammo sārāõãyo piya- karaõo garukaraõo saīgahāya\ * 15*\ avivādāya sāmaggiyā ekã- bhāvāya saüvattati. 4. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhe kalyāõā pariyosānakalyāõā sātthaü savya¤janaü kevala- paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti, tathāråpāssa\ * 16*\ dhammā bahussutā honti dhatā\ * 17*\ vacasā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. S. 2 S. -ti. 3 omitted by S. 4 M. Ph. S. yena. 5 M. Ph. add sannipatitā. 6 omitted by M6. 7 T. M6. M7 taü instead of pan' etaü. 8 M. Ph. saddhāya. 9 T. -yyatha. 10 T. ime. 11 M. Ph. sāra- throughout. 12 T. M6 saīgāya. 13 S. aõu- 14 M. la; Ph. pa. 15 M6 saīgāya. 16 Ph. M6. M. S. -passa. 17 M. Ph. dhātā. \ # [page 090]# % 90 Aīguttara-Nikāya. L.4-9% paricitā manasānupekkhitā diņņhiyā suppaņividdhā. Yam pi bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti . . .\ * 1*\ diņņhiyā suppaņi- viddhā: ayam pi dhammo sārāõãyo piyakaraõo garukaraõo saīgahāya avivādāya sāmaggiyā ekãbhāvāya saüvattati. 5. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu kalyāõamitto hoti kalyāõasahāyo kalyāõasampavaīko. Yam pi bhikkhave bhikkhu kalyāõamitto hoti kalyāõasahāyo kalyāõasampa- vaīko: ayam pi dhammo sārāõãyo piyakaraõo garukaraõo\ * 2*\ saīgahāya\ * 2*\ avivādāya\ * 2*\ sāmaggiyā\ * 2*\ ekãbhāvāya saüvattati. 6. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sova- cassakaraõehi dhammehi samannāgato khamo padakkhi- õaggāhã anusāsaniü. Yam pi bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraõehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiõaggāhã anusāsaniü: ayam pi dhammo sārāõãyo piyakaraõo garukaraõo\ * 2*\ saīgahāya\ * 2*\ avivādāya\ * 2*\ sāmaggiyā\ * 2*\ ekãbhāvāya saüvattati. 7. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrah- macārãnaü uccāvacāni kiükaraõãyāni, tattha dakkho hoti analaso tatrupāyāya vãmaüsāya samannāgato alaü kātuü alaü saüvidhātuü. Yam pi bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrahmacārãnaü uccāvacāni kiükaraõãyāni tattha dakkho hoti analaso tatrupāyāya vãmaüsāya samannāgato alaü kātuü alaü saüvidhātuü: ayam pi dhammo sārāõãyo pi- yakaraõo garukaraõo\ * 2*\ saīgahāya\ * 2*\ avivādāya\ * 2*\ sāmaggiyā\ * 2*\ ekãbhāvāya saüvattati. 8. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uëārapāmujjo. Yam pi bhikkhave bhikkhu dhammakāmo hoti piyasam- udāhāro abhidhamme abhivinaye uëārapāmujjo: ayam pi dhammo sārāõãyo piyakaraõo garukaraõo\ * 2*\ saīgahāya\ * 2*\ avi- vādāya\ * 2*\ sāmaggiyā\ * 2*\ ekãbhāvāya saüvattati. 9. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaü dhammānam pahānāya kusalānaü dhammānaü upasampādāya thāmavā daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Yam pi bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaü dhammānaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; S. pe. 2 T. M6. M7 pe. \ # [page 091]# % L 9-12 Akkosa-Vagga. 91% pahānāya kusalānaü dhammānaü upasampadāya thāmavā daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu: ayam pi dhammo sārāõãyo piyakaraõo garukaraõo\ * 1*\ saīgahāya\ * 1*\ avivādāya\ * 1*\ sāmaggiyā\ * 1*\ ekãbhāvāya saüvattati. 10. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu santuņņho hoti itarãtaracãvarapiõķapātasenāsanagilānapaccaya bhesajjapa- rikkhārena. Yam pi bhikkhave bhikkhu santuņņho hoti itarãtaracãvarapiõķapātasenāsanagilānapaccaya bhesajjapa- rikkhārena: ayam pi dhammo sārāõãyo\ * 2*\ piyakaraõo garu- karaõo\ * 1*\ saīgahāya\ * 1*\ avivādāya\ * 1*\ sāmaggiyā\ * 1*\ ekãbhāvāya saüvattati. 11. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatam pi cira- bhāsitam pi saritā\ * 3*\ anusaritā\ * 3*\. Yam pi bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatam pi cirabhāsitam pi saritā\ * 3*\ anussaritā\ * 3*\: ayam pi dhammo sārāõãyo\ * 2*\ piyakaraõo garukaraõo\ * 1*\ saīgahāya\ * 1*\ avivādāya\ * 1*\ sāmaggiyā\ * 1*\ ekãbhāvāya saüvattati. 12. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu pa¤¤avā hoti udayatthagāminiyā pa¤¤āya samannāgato ariyāya nibbedhi- kāya sammādukkhakkhayagāminiyā. Yam pi bhikkhave bhikkhu pa¤¤avā hoti udayatthagāminiyā pa¤¤āya samannā- gato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā: ayam pi dhammo sārāõãyo\ * 2*\ piyakaraõo garukaraõo saī- gahāya avivādāya sāmaggiyā ekãbhāvāya saüvattati. Ime kho bhikkhave dasa dhammā sārāõãyā piyakaraõā garukaraõā saīgahāya avivādāya sāmaggiyā ekãbhāvāya saüvattantã ti. Akkosavaggo\ * 4*\ pa¤camo\ * 5*\. Tatr'\ * 6*\ uddānaü: \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 pe. 2 M. has then pa | saüvattati. 3 T. saritānu-; M7 saritānu- and saritā anu- 4 T. M6. M7 Vaggo. 5 Ph. T. M6. M7 put here Anisaüsapaõõāsako paņhamo. 6 S. tass'; in T. M6. M7 the udd- is missing. \ # [page 092]# % 92 Aīguttara-Nikāya. L. 12-LI. 3% Vivādā dve ca\ * 1*\ målāni Kusinārā pavesane Sakkā\ * 2*\ Mahāli dhammā\ * 3*\ ca sarãraņņhā ca\ * 4*\ bhaõķanā ti. ânisaüsapaõõāsako paņhamo. LI. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jeta- vane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi:-- Bhikkhavo ti. Bhadante\ * 5*\ ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. No ce\ * 6*\ bhikkhave bhikkhu paracittapariyāyakusalo hoti, atha `sacittapariyāyakusalo\ * 7*\ bhavissāmã'\ * 8*\ ti. Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu sacittapariyāyakusalo\ * 9*\ hoti? 3. Seyyathā pi bhikkhave itthi vā puriso vā daharo\ * 10*\ yuvā\ * 11*\ maõķanakajātiyo\ * 12*\ ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte\ * 13*\ sakaü mukhanimittaü paccavekkha- māno, sace tattha\ * 14*\ passati rajaü vā aīgaõaü\ * 15*\ vā, tass' eva rajjassa\ * 14*\ vā\ * 14*\ aīgaõassa\ * 16*\ vā pahānāya vāyamati, no ce tattha passati rajaü vā aīgaõaü\ * 17*\ vā, ten' ev' attamano hoti paripuõõasaīkappo `lābhā vata me, parisuddhaü\ * 18*\ vata me' ti: evam eva kho bhikkhave bhikkhuno\ * 19*\ pacca- vekkhanā\ * 20*\ bahukārā\ * 21*\ hoti\ * 22*\ kusalesu dhammesu: abhijjhālu \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. S. 2 M. Sakko. 3 M. dhammo; Ph. dhamme. 4 Ph. 'va. 5 M. Ph. bhaddante. 6 Ph. T. ca. 7 M7. S. -lā; T. sacittaü pariyāyakusalāya; M6 pariyāyakusalā. 8 M6. M7. S. -mā; Ph. omits bhavissāmã ti. 9 T. sacittaü pa- 10 T. M6. M7 insert vā. 11 T. yuvā thā (sic). 12 M. S. -ko; Ph. -najātiko; M6 -jāte. 13 all MSS. have here udakapatte. 14 omitted by M6. 15 M6 aīganaü. 16 T. M6 aīganassa. 17 T. M6 aīganaü. 18 M6 omits pari- till [e]va. 19 M. Ph. bhikkhu. 20 M7. S. -õā; M. Ph. -māno. 21 M. Ph. -ro; M6 -kāranā. 22 T. honti. \ # [page 093]# % LI. 3-4 Sacitta-Vagga. 93% nu\ * 1*\ kho bahulaü\ * 2*\ viharāmi, anabhijjhālu nu kho bahulaü viharāmi; vyāpannacitto\ * 3*\ nu kho bahulaü viharāmi\ * 4*\, avyā- pannacitto\ * 5*\ nu kho bahulaü viharāmi; thãnamiddhapari- yuņņhito nu kho bahulaü viharāmi, vigatathãnamiddho nu kho bahulaü viharāmi; uddhato nu kho bahulaü viharāmi, anuddhato\ * 2*\ nu\ * 2*\ kho\ * 2*\ bahulaü\ * 2*\ viharāmi\ * 2*\; vicikiccho\ * 6*\ nu kho bahulaü viharāmi, tiõõavicikiccho nu kho bahulaü viharāmi; kodhano nu kho bahulaü viharāmi, akkodhano\ * 7*\ nu kho bahulaü viharāmi; saükiliņņhacitto nu kho bahu- laü viharāmi, asaükiliņņhacitto nu kho bahulaü viharāmi; sāraddhakāyo nu kho bahulaü viharāmi, asāraddhakāyo nu kho bahulaü viharāmi; kusãto nu kho bahulaü viharāmi, āraddhaviriyo nu kho bahulaü viharāmi; asamāhito nu kho bahulaü viharāmi, samāhito nu kho bahulaü viharāmã ti. 4. Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaü jā- nāti: abhijjhālu bahulaü viharāmi, vyāpannacitto\ * 3*\ bahulaü viharāmi, thãnamiddhapariyuņņhito bahulaü viharāmi, uddhato bahulaü viharāmi, vicikiccho\ * 6*\ bahulaü viharāmi, kodhano bahulaü viharāmi, saükiliņņhacitto bahulaü vi- harāmi, sāraddhakāyo bahulaü viharāmi, kusãto bahulaü viharāmi, asamāhito bahulaü viharāmã ti, tena bhikkhave bhikkhunā tesaü\ * 8*\ yeva\ * 8*\ pāpakānaü akusalānaü dhammā- naü pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoëhi ca appaņivāni ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõã- yaü. Seyyathā pi bhikkhave ādittacelo vā ādittasãso vā tass' eva celassa vā sãsassa vā nibbāpanāya adhimattaü chanda¤ ca vāyāma¤ ca ussāha¤ ca ussoëhi¤ ca appaņi- vāni¤ ca sati¤ ca sampaja¤¤a¤ ca kareyya: evam eva kho bhikkhave tena\ * 9*\ bhikkhunā tesaü yeva pāpakānaü aku- salānaü dhammānaü pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoëhi ca appaņivāni ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M6. 2 omitted by T. 3 T. vya- 4 M6 adds saükiliņņha. 5 T. avya- 6 S. ve- 7 M. Ph. ako- 8 omitted by T. M7. 9 M. Ph. put tena before bhikkhave. \ # [page 094]# % 94 Aīguttara-Nikāya. LI. 5-LII. 3% 5. Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaü jānāti: anabhijjhālu bahulaü viharāmi, avyāpannacitto\ * 1*\ bahulaü viharāmi, vigatathãnamiddho bahulaü viharāmi, anuddhato bahulaü viharāmi, tiõõavicikiccho bahulaü viharāmi, akkodhano\ * 2*\ bahulaü viharāmi, asaükiliņņhacitto bahulaü viharāmi, asāraddhakāyo bahulaü viharāmi, āraddhaviriyo bahulaü viharāmi, samāhito bahulaü viha- rāmã ti, tena bhikkhave bhikkhunā tesu yeva kusalesu dhammesu patiņņhāya uttariü\ * 3*\ āsavānaü khayāya yogo karaõãyo ti. LII. 1. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhå āmantesi:-- âvuso bhikkhavo ti. âvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa paccassosuü. âyasmā Sāriputto etad avoca:-- 2. No ce āvuso bhikkhu paracittapariyāyakusalo hoti, atha\ * 4*\ `sacittapariyāyakusalo\ * 5*\ bhavissāmã'\ * 6*\ ti. Evaü hi vo āvuso sikkhitabbaü. Katha¤ cāvuso bhikkhu sacittapariyā- yakusalo hoti? 3. Seyyathā pi āvuso itthi vā puriso vā daharo\ * 7*\ yuvā maõķanakajātiyo\ * 8*\ ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte\ * 9*\ sakaü mukhanimittaü paccavekkhamāno, sace tattha passati rajaü vā aīgaõaü\ * 10*\ vā, tass' eva ra- jassa vā aīgaõassa\ * 11*\ vā pahānāya vāyamati, no ce tattha passati rajaü vā aīgaõaü\ * 12*\ vā, ten' ev' attamano hoti paripuõõasaīkappo `lābhā vata me, parisuddhaü vata me' ti: evam eva kho āvuso bhikkhuno\ * 13*\ paccavekkhanā\ * 14*\ bahukārā\ * 15*\ hoti kusalesu dhammesu: abhijjhālu nu kho \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. avya- 2 M. Ph. ako- 3 M. Ph. -ri. 4 T. only a; omitted by M6. M7. 5 S. -lā. 6 S. -mā. 7 M7 adds vā. 8 M. S. -ko; Ph. -najātiko. 9 Ph. S. udakapatte. 10 T. M6. M7 aīganaü. 11 T. M6. M7 aīganassa. 12 M6 aīganaü. 13 M6 -nā; M. Ph. bhikkhu. 14 M7. S. -õā; M. Ph. -māno. 15 T. -karā; M. Ph. -kāro. \ # [page 095]# % LII. 3-5 Sacitta-Vagga. 95% bahulaü viharāmi, anabhijjhālu nu kho bahulaü viharāmi; vyāpannacitto\ * 1*\ nu kho bahulaü viharāmi, avyāpannacitto\ * 1*\ nu kho bahulaü viharāmi; thãnamiddhapariyuņņhito nu kho bahulaü viharāmi, vigatathãnamiddho nu kho bahulaü viharāmi; uddhato nu kho bahulaü viharāmi, anuddhato nu kho bahulaü viharāmi; vicikiccho\ * 2*\ nu kho bahulaü viharāmi, tiõõavicikiccho nu kho bahulaü viharāmi; kodhano nu kho bahulaü viharāmi, akkodhano\ * 3*\ nu kho bahulaü viharāmi; saükiliņņhacitto nu kho bahulaü viharāmi, asaü- kiliņņhacitto nu kho bahulaü viharāmi; sāraddhakāyo nu kho bahulaü viharāmi; asāraddhakāyo nu kho bahulaü viharāmi; kusãto nu kho bahulaü viharāmi, āraddhaviriyo nu kho bahulaü viharāmi; asamāhito nu kho bahulaü viharāmi, samāhito nu kho bahulaü viharāmã ti. 4. Sace āvuso bhikkhu paccavekkhamāno evaü jānāti: abhijjhālu bahulam viharāmi . . . pe\ * 4*\ . . . asamāhito ba- hulaü viharāmã ti, tenāvuso bhikkhunā tesaü yeva pāpa- kānaü akusalānaü dhammānaü pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoëhi ca appaņivāni ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. Seyyathā pi āvuso ādittacelo vā ādittasãso vā tass' eva celassa vā sãsassa vā nibbāpanāya adhimattaü chanda¤ ca vāyāma¤ ca ussāha¤ ca ussoëhi¤ ca appaņivāni¤ ca sati¤ ca sampaja¤¤a¤ ca kareyya: evam eva kho āvuso tena bhikkhunā tesaü yeva pāpakānaü akusalānaü dhammānaü pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoëhi ca appaņivāni ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. 5. Sace panāvuso bhikkhu paccavekkhamāno evaü jānāti: anabhijjhālu bahulaü viharāmi . . . pe\ * 4*\ . . . samāhito ba- hulaü viharāmã ti, tenāvuso bhikkhunā tesu yeva kusalesu dhammesu patiņņhāya uttariü\ * 5*\ āsavānaü khayāya yogo karaõãyo ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. vya- 2 S. ve- 3 M. Ph. ako- 4 M. la; Ph. pa. 5 M. Ph. -ri. \ # [page 096]# % 96 Aīguttara-Nikāya. LIII. 1-5% LIII. 1. ōhitim p' ahaü\ * 1*\ bhikkhave na vaõõayāmi\ * 2*\ kusalesu dhammesu pageva pārihāniü. Vuddhi¤\ * 3*\ ca kho 'haü\ * 4*\ bhikkhave vaõõayāmi\ * 2*\ kusalesu dhammesu, no ņhitiü no hāniü\ * 5*\. Katha¤ ca bhikkhave hāni hoti kusalesu dham- mesu, no ņhiti no vuddhi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu yattako hoti saddhāya sãlena sutena cāgena pa¤¤āya paņibhānena\ * 6*\. Tassa te dhammā neva tiņņhanti no vaķķhanti. Hānim etaü bhikkhave va- dāmi kusalesu dhammesu, no ņhitiü no vuddhiü. Evaü kho bhikkhave hāni hoti kusalesu dhammesu, no ņhiti no vuddhi. Katha¤ ca bhikkhave ņhiti hoti kusalesu dham- mesu, no hāni no vuddhi? 3. Idha bhikkhave bhikkhu\ * 7*\ yattako hoti saddhāya sãlena sutena cāgena pa¤¤āya paņibhānena\ * 6*\. Tassa te dhammā neva\ * 8*\ hāyanti no vaķķhanti. ōhitim etaü bhikkhave va- dāmi kusalesu dhammesu, no hāniü no vuddhiü. Evaü kho bhikkhave ņhiti hoti kusalesu dhammesu, no hāni no vuddhi. Katha¤ ca bhikkhave vuddhi hoti kusalesu dhammesu, no ņhiti no hāni? 4. Idha bhikkhave bhikkhu yattako hoti saddhāya sãlena sutena cāgena pa¤¤āya paņibhānena\ * 6*\. Tassa te dhammā neva tiņņhanti no hāyanti. Vuddhim etaü bhikkhave va- dāmi kusalesu dhammesu, no ņhitiü no hāniü. Evaü kho bhikkhave vuddhi hoti kusalesu dhammesu, no ņhiti no hāni. 5. No ce bhikkhave bhikkhu paricittapariyāyakusalo hoti, atha\ * 9*\ `sacittapariyāyakusalo\ * 10*\ bhavissāmi'\ * 11*\ ti. Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu sacittapariyāyakusalo hoti? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. pāhaü. 2 S. vaõõemi. 3 in M. S. always written with ķķh, in Ph. mostly. 4 M. Ph. S. ahaü. 5 T. M6. M7 parihāniü. 6 Ph. S. -bhāõena. 7 M6 continues: na ņhiti no hāni. Idha and so on, as in 4. 8 T. no. 9 T. adds sa bhikkhu. 10 M6. M7. S. -lā. 11 Ph. M6. M7. S. -mā; T. shows here some disorder. \ # [page 097]# % LIII. 6-7 Sacitta-Vagga. 97% 6. Seyyathā pi bhikkhave itthi vā puriso vā daharo yuvā maõķanakajātiyo\ * 1*\ ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte\ * 2*\ sakaü mukhanimittaü paccavekkhamāno, sace tattha passati rajaü vā aīgaõaü\ * 3*\ vā, tass' eva rajassa vā aīgaõassa\ * 4*\ vā pahānāya vāyamati, no ce tattha passati rajaü vā aīgaõaü\ * 3*\ vā, ten' ev' attamano hoti paripuõõa- saīkappo `lābhā vata me, parisuddhaü vata me' ti: evam eva kho bhikkhave bhikkhuno\ * 5*\ paccavekkhanā\ * 6*\ bahukārā\ * 7*\ hoti kusalesu dhammesu: abhijjhālu nu kho bahulaü viha- rāmi, anabhijjhālu nu kho bahulaü viharāmi; vyāpanna- citto\ * 8*\ nu kho bahulaü viharāmi, avyāpannacitto\ * 9*\ nu kho bahulaü viharāmi; thãnamiddhapariyuņņhito nu kho bahu- laü viharāmi, vigatathãnamiddho nu kho bahulaü viharāmi; uddhato nu kho bahulaü viharāmi, anuddhato nu kho bahulaü viharāmi; vicikiccho\ * 10*\ nu kho bahulaü viharāmi, tiõõavicikiccho nu kho bahulaü viharāmi; kodhano nu kho bahulaü viharāmi, akkodhano\ * 11*\ nu kho bahulaü vi- harāmi; saükiliņņhacitto nu kho bahulaü viharāmi, asaü- kiliņņhacitto nu kho bahulaü viharāmi; sāraddhakāyo nu kho bahulaü viharāmi, asāraddhakāyo nu kho bahulaü viharāmi; kusãto nu kho bahulaü viharāmi, āraddhaviriyo nu kho bahulaü viharāmi; asamāhito nu kho bahulaü viharāmi, samāhito nu kho bahulaü viharāmã ti. 7. Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaü jā- nāti: abhijjhālu bahulaü viharāmi, vyāpannacitto\ * 9*\ bahulaü viharāmi, thãnamiddhapariyuņņhito bahulaü viharāmi, uddhato bahulaü viharāmi, vicikiccho\ * 10*\ bahulaü viharāmi, kodhano bahulaü viharāmi, saükiliņņhacitto bahulaü vi- harāmi, sāraddhakāyo bahulaü viharāmi, kusãto bahulaü viharāmi, asamāhito bahulaü viharāmã ti, tena bhikkhave bhikkhunā tesaü yeva pāpakānaü akusalānaü dhammānaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. -ko. 2 Ph. S. udakapatte; T. upadatte. 3 T. M6. M7 aīganaü. 4 T. M6. M7 aīganassa. 5 M. bhikkhu. 6 S. -õā; M. Ph. T. -māno. 7 M. Ph. T. -ro. 8 M7 vyāpanno; T. vyapanno. 9 M7 vyā-; T. vyapannacitto. 10 S. ve- 11 M. Ph. ako- \ # [page 098]# % 98 Aīguttara-Nikāya. LIII. 7-LIV. 2% pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoëhi ca appaņivāni ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõã- yaü. Seyyathā pi bhikkhave ādittacelo vā ādittasãso vā tass' eva celassa vā sãsassa vā nibbāpanāya adhimattaü chanda¤ ca vāyāma¤ ca ussāha¤ ca ussoëhi¤ ca appaņi- vāni¤ ca sati¤ ca sampaja¤¤a¤ ca kareyya: evam eva kho bhikkhave tena bhikkhunā tesaü yeva pāpakānaü akusa- lānaü dhammānaü pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoëhi ca appaņivāni ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. 8. Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaü jānāti: anabhijjhālu bahulaü viharāmi, avyāpannacitto\ * 1*\ bahulaü viharāmi, vigatathãnamiddho bahulaü viharāmi, tiõõavicikiccho bahulaü viharāmi, akkodhano bahulaü viharāmi, asaükiliņņhacitto bahulaü viharāmi, asāraddha- kāyo bahulaü viharāmi, āraddhaviriyo bahulaü viharāmi, samāhito bahulaü viharāmã ti, tena bhikkhave bhikkhunā tesu yeva kusalesu dhammesu patiņņhāya uttariü\ * 2*\ āsavānaü khayāya yogo karaõãyo ti. LIV. 1. No ce bhikkhave bhikkhu paricittapariyāyakusalo\ * 3*\ hoti, atha\ * 4*\ `sacittapariyāyakusalo\ * 5*\ bhavissāmã'\ * 6*\ ti. Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu sacittapariyāyakusalo hoti? 2. Seyyathā pi bhikkhave itthi vā puriso vā daharo yuvā\ * 7*\ maõķanakajātiyo\ * 8*\ ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte\ * 9*\ sakaü mukhanimittaü paccavekkha- māno, sace tattha passati rajaü vā aīgaõaü\ * 10*\ vā tass' eva rajassa vā aīgaõassa\ * 11*\ vā pahānāya vāyamati, no ce tattha passati rajaü vā aīgaõaü\ * 10*\ vā, ten' ev' attamano \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M7 vyā-; T. vya- 2 M. Ph. T. -ri. 3 M6 -kusalā bhavissāmā ti, omitting all the rest. 4 T. has only a. 5 Ph. T. M7. S. -lā. 6 Ph. T. S. -mā. 7 M6 only vā. 8 M. S. -ko; Ph. maõķanajātiko. 9 Ph. udakapatte. 10 T. M6. M7 aīganaü. 11 T. M6. M7 aīganassa. \ # [page 099]# % LIV. 2-5 Sacitta-Vagga. 99% hoti paripuõõasaīkappo `lābhā vata me, parisuddhaü vata me' ti: evam eva kho bhikkhave bhikkhuno\ * 1*\ paccavekkha- nā\ * 2*\ bahukārā\ * 3*\ hoti kusalesu dhammesu: lābhã nu kho 'mhi ajjhattaü cetosamathassa, nanu\ * 4*\ kho 'mhi lābhã ajjhattaü cetosamathassa, lābhã nu kho 'mhi adhipa¤¤ādhammavi- passanāya, nanu kho 'mhi lābhã adhipa¤¤ādhammavipassa- nāyā ti. 3. Sace\ * 5*\ bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaü jānāti: lābhi 'mhi ajjhattaü cetosamathassa, na lābhã adhi- pa¤¤ādhammavipassanāyā ti, tena bhikkhave bhikkhunā ajjhattaü cetosamathe patiņņhāya adhipa¤¤ādhammavi- passanāya yogo karaõãyo. So aparena samayena lābhã c' eva hoti ajjhattaü cetosamathassa lābhã\ * 6*\ ca\ * 7*\ adhipa¤¤ā- dhammavipassanāya. 4. Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaü jānāti: lābhi 'mhi adhipa¤¤ādhammavipassanāya, na\ * 8*\ lābhã ajjhattaü cetosamathassā ti, tena bhikkhave bhikkhunā adhipa¤¤ādhammavipassanāya patiņņhāya ajjhattaü ceto- samathe yogo karaõãyo. So aparena samayena lābhã c' eva\ * 9*\ hoti adhipa¤¤ādhammavipassanāya lābhã ca\ * 7*\ ajjhattaü cetosamathassa. 5. Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaü jānāti: na lābhã\ * 10*\ ajjhattaü cetosamathassa, na lābhã adhipa¤¤ādhammavipassanāyā ti, tena bhikkhave bhikkhunā tesaü yeva kusalānaü dhammānaü paņilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoëhi ca appaņivāni ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. Seyyathā pi bhikkhave ādittacelo vā ādittasãso vā tass' eva celassa vā sãsassa vā nibbāpanāya adhimattaü chanda¤ ca vāyāma¤ ca ussāha¤ ussoëhi¤ ca appaņivāni¤ ca sati¤ ca sampaja¤¤a¤ ca ka- reyya: evam eva kho bhikkhave tena bhikkhunā tesaü yeva kusalānaü dhammānaü paņilābhāya adhimatto chando ca \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. bhikkhu. 2 S. -õā; M. Ph. -māno. 3 M. Ph. M6 -ro. 4 T. M6. M7 nānu; M6 so also the next time. 5 T. adds kho. 6 T. na lābhi. 7 omitted by M. Ph. T. M6. M7. 8 omitted by T. M7. 9 T. M6. M7 ca. 10 M6 alābhi. \ # [page 100]# % 100 Aīguttara-Nikāya. LIV. 5-9% vāyāmo ca ussāho ca ussoëhi ca appaņivāni ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. So aparena samayena lābhã c' eva hoti ajjhattaü cetosamathassa lābhã ca\ * 1*\ adhipa¤¤ā- dhammavipassanāya. 6. Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaü jānāti: lābhi 'mhi ajjhattaü cetosamathassa, lābhã adhi- pa¤¤ādhammavipassanāyā ti, tena bhikkhave bhikkhunā tesu yeva kusalesu dhammesu patiņņhāya uttariü\ * 2*\ āsavā- naü khayāya yogo karaõãyo. 7. Cãvaram p' ahaü\ * 3*\ bhikkhave duvidhena vadāmi sevi- tabbam pi asevitabbam pi. Piõķapātam p' ahaü bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbam pi asevitabbam pi. Senā- sanam p' ahaü bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbam pi asevitabbam pi. Gāmanigamam p' ahaü bhikkhave duvi- dhena vadāmi sevitabbam pi asevitabbam pi. Janapada- padesam p' ahaü bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbam pi asevitabbam pi. Puggalam p' ahaü bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbam pi asevitabbam pi. 8. Cãvaram p' ahaü bhikkhave duvidhena vadāmi sevi- tabbam pi asevitabbam pã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Tattha yaü ja¤¤ā cãvaraü `idaü kho me cãvaraü sevato akusalā dhammā abhivaķķhanti, kusalā dhammā parihā- yantã' ti: evaråpaü cãvaraü na sevitabbaü. Tattha yaü ja¤¤ā cãvaraü `idaü kho me cãvaraü sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaķķhantã' ti: evaråpaü cãvaraü sevitabbaü. Cãvaram p' ahaü bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbam pi asevitabbam pã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü pa- ņicca vuttaü. 9. Piõķapātam p' ahaü bhikkhave duvidhena vadāmi se- vitabbam pi asevitabbam pã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Tattha yaü ja¤¤ā piõķapātaü `imaü\ * 4*\ kho me piõķa- pātaü sevato akusalā dhammā abhivaķķhanti, kusalā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. T. M6. M7. 2 M. Ph. -ri. 3 M. Ph. pāhaü throughout. 4 S. idaü. \ # [page 101]# % LIV. 9-12 Sacitta-Vagga. 101% dhammā parihāyantã' ti: evaråpo piõķapāto na sevitabbo. Tattha yaü ja¤¤ā piõķapātaü `imaü\ * 1*\ kho me piõķapātaü sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhi- vaķķhantã' ti: evaråpo piõķapāto sevitabbo. Piõķapātam p' ahaü bhikkhave duvidhena vadāmi sevi- tabbam pi asevitabbam pã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 10. Senāsanam p' ahaü bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbam pi asevitabbam pã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Tattha yaü ja¤¤ā senāsanaü `idam kho me senāsanaü sevato akusalā dhammā abhivaķķhanti, kusalā dhammā parihāyantã' ti: evaråpaü senāsanaü na sevitabbaü. Tattha yaü ja¤¤ā senāsanaü `idaü kho me senāsanaü sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaķ- ķhantã' ti: evaråpaü senāsanaü sevitabbaü. Senāsanam p' ahaü bhikkhave duvidhena vadāmi sevi- tabbam pi asevitabbam pã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 11. Gāmanigamam p' ahaü bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbam pi asevitabbam pã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Tattha yaü ja¤¤ā gāmanigamaü `imaü\ * 2*\ kho me gāmani- gamaü sevato akusalā dhammā abhivaķķhanti, kusalā dhammā parihāyantã' ti: evaråpo gāmanigamo na sevitabbo. Tattha yaü ja¤¤ā gāmanigamaü `imaü\ * 1*\ kho me gāmani- gamaü sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaķķhantã' ti: evaråpo gāmanigamo sevitabbo. Gāmanigamam p' ahaü bhikkhave duvidhena vadāmi se- vitabbam pi asevitabbam pã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 12. Janapadapadesam p' ahaü bhikkhave duvidhena va- dāmi sevitabbam pi asevitabbam pã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Tattha yaü ja¤¤ā janapadapadesaü `imaü\ * 1*\ kho me janapadapadesaü sevato akusalā dhammā abhivaķķhanti, \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. idaü. 2 M7. S. idaü. \ # [page 102]# % 102 Aīguttara-Nikāya. LIV. 12-LV. 2% kusalā dhammā parihāyantã' ti: evaråpo janapadapadeso na sevitabbo. Tattha yaü ja¤¤ā janapadapadesaü `imaü\ * 1*\ kho me janapadapadesaü sevato akusalā dhammā pari- hāyanti, kusalā dhammā abhivaķķhantã' ti: evaråpo jana- padapadeso sevitabbo. Janapadapadesam p' ahaü bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbam pi asevitabbam pã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 13. Puggalam p' ahaü bhikkhave duvidhena vadāmi se- vitabbam pi asevitabbam pã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Tattha yaü ja¤¤ā puggalaü `imaü\ * 1*\ kho me puggalaü sevato akusalā dhammā abhivaķķhanti, kusalā dhammā parihāyantã ti: evaråpo puggalo na sevitabbo. Tattha yaü ja¤¤ā puggalaü `imaü\ * 1*\ kho me puggalaü sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaķķhantã' ti: evaråpo puggalo sevitabbo. Puggalam p' ahaü bhikkhave duvidhena vadāmi sevi- tabbam pi asevitabbam pã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttan ti. LV. 1. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhå āmantesi:-- âvuso bhikkhavo\ * 2*\ ti. âvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa paccassosuü. âyasmā Sāriputto etad avoca:-- 2. `Parihānadhammo puggalo parihānadhammo puggalo' ti āvuso vuccati\ * 3*\. Kittāvatā nu kho āvuso parihānadhammo puggalo vutto Bhagavatā, kittāvatā ca\ * 4*\ pana aparihāna- dhammo puggalo vutto Bhagavatā ti? `Dårato pi kho mayaü āvuso āgaccheyyāma\ * 5*\ āyasmato Sāriputtassa san- tikaü\ * 6*\ etassa bhāsitassa attham a¤¤ātuü, sādhu vatā- yasmantaü\ * 7*\ yeva Sāriputtaü paņibhātu etassa bhāsitassa \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. idaü. 2 M. -ve. 3 M. Ph. add aparihānadhammo puggalo apari- puggalo ti āvuso vuccati. 4 omitted by T. M6. M7. 5 Ph. āgacchāma. 6 M. Ph. S. -ke. 7 T. M6. M7 panāy- \ # [page 103]# % LV.2-6 Sacitta-Vagga. 103% attho, āyasmato Sāriputtassa sutvā bhikkhå dhāressantã' ti. Tena h' āvuso\ * 1*\ suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmã ti. `Evaü āvuso' ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa paccassosuü. âyasmā Sāriputto etad avoca: Kittāvatā nu kho āvuso parihānadhammo puggalo vutto Bhagavatā? 3. Idhāvuso bhikkhu assuta¤\ * 2*\ c' eva dhammaü na suõāti, sutā\ * 3*\ c' assa\ * 3*\ dhammā sammosaü\ * 4*\ gacchanti, ye c' assa dhammā pubbe\ * 5*\ cetaso samphuņņhapubbā\ * 6*\, te ca\ * 7*\ na samudācaranti, avi¤¤āta¤ ca na vijānāti. Ettāvatā kho āvuso parihānadhammo puggalo vutto Bhagavatā. Kittā- vatā ca\ * 8*\ panāvuso\ * 9*\ aparihānadhammo puggalo vutto Bha- gavatā? 4. Idhāvuso bhikkhu assuta¤ c' eva dhammaü suõāti, sutā c' assa dhammā na sammosaü\ * 10*\ gacchanti, ye c' assa dhammā pubbe cetaso samphuņņhapubbā\ * 6*\, te ca\ * 11*\ samudā- caranti, avi¤¤āta¤ ca\ * 12*\ vijānāti. Ettāvatā kho āvuso\ * 13*\ aparihānadhammo puggalo vutto Bhagavatā. 5. No ce āvuso bhikkhu paracittapariyāyakusalo hoti, atha `sacittapariyāyakusalo\ * 14*\ bhavissāmã'\ * 15*\ ti. Evaü hi vo āvuso sikkhitabbaü. Katha¤ cāvuso bhikkhu sacittapari- yāyakusalo hoti? 6. Seyyathā pi āvuso itthi vā puriso vā daharo yuvā maõķanakajātiyo\ * 16*\ ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte\ * 17*\ sakaü mukhanimittaü paccavekkhamāno, sace tattha passati rajaü vā aīgaõaü\ * 18*\ vā, tass' eva ra- jassa vā aīgaõassa\ * 19*\ vā pahānāya vāyamati, no ce tattha passati rajaü vā aīgaõaü\ * 18*\ vā, ten' ev' attamano\ * 20*\ hoti \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 tenāvuso. 2 M. Ph. asu- always. 3 T. sutāssa. 4 Ph. T. M6. M7. S. -haü. 5 M6 pubb' eva. 6 Ph. asaümuņņha- 7 M. S. c'assa. 8 M. nu. 9 M. kho; omitted by Ph. 10 M7. S. -haü. 11 M. Ph. S. c'assa. 12 M. Ph. c'eva; M7 ce. 13 Ph. continues: sacittapariyāyakusalo hoti? Seyyathā pi and so on. 14 Ph. S. -lā. 15 Ph. M6. S. -mā. 16 M. Ph. S. -ko. 17 S. udaka- 18 T. M6. M7 aīganaü. 19 T. M6. M7 aīganassa. 20 Ph. tena c'atto \ # [page 104]# % 104 Aīguttara-Nikāya. LV. 6-8% paripuõõasaīkappo `lābhā vata me, parisuddhaü vata me' ti: evam eva kho āvuso bhikkhuno\ * 1*\ paccavekkhanā\ * 2*\ bahu- kārā\ * 3*\ hoti kusalesu dhammesu: anabhijjhālu nu kho bahu- laü viharāmi, saüvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no\ * 4*\; avyāpannacitto\ * 5*\ nu kho bahulaü viharāmi, saüvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no; vigatathãnamiddho nu kho bahulaü viharāmi, saüvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no; anuddhato nu kho bahulaü viharāmi, saüvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no; tiõõavicikiccho nu kho bahulaü viharāmi, saüvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no; akkodhano\ * 6*\ nu kho bahulaü viharāmi, saüvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no; asaükiliņņhacitto nu kho bahulaü viharāmi, saüvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no; lābhã nu kho 'mhi ajjhattaü dhammapāmujjassa, saüvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no; lābhã nu kho 'mhi ajjhattaü cetosamathassa, saüvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no; lābhã nu kho 'mhi adhipa¤¤ādhamma- vipassanāya, saüvijjati nu kho me eso dhammo, udāhu no ti? 7. Sace āvuso\ * 7*\ bhikkhu paccavekkhamāno sabbe pi 'me kusale\ * 8*\ dhamme\ * 9*\ attani na samanupassati, tenāvuso bhik- khunā sabbesaü yeva imesaü kusalānaü paņilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoëhi ca appaņivāni ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. Seyyathā pi āvuso ādittacelo vā ādittasãso vā tass' eva celassa vā sãsassa vā nibbāpanāya adhimattaü chanda¤ ca vāyāma¤ ca ussāha¤ ca ussoëhi¤ ca appaņivāni¤ ca sati¤ ca sampa- ja¤¤a¤ ca kareyya: evam eva kho āvuso tena bhikkhunā sabbesaü yeva imesaü kusalānaü dhammānaü paņilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoëhi ca appaņivāni ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. 8. Sace panāvuso bhikkhu paccavekkhamāno ekacce kusale dhamme attani samanupassati, ekacce kusale dhamme \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. bhikkhu. 2 S. -õā; M. Ph. -māno. 3 M. Ph. -ro. 4 M6. S. add ti, and so throughout after no. 5 T. avya- 6 M. Ph. ako- 7 M. pana āv-; Ph. S. panāvuso. 8 T. M7 -lesu. 9 T. M7 dhammesu. \ # [page 105]# % LV. 8-LVI. 2 Sacitta-Vagga. 105% attani na samanupassati, tenāvuso bhikkhunā ye kusale dhamme attani samanupassati, tesu kusalesu dhammesu patiņņhāya, ye kusale dhamme attani na samanupassati, tesaü kusalānaü dhammānaü paņilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoëhi ca appaņivāni ca sati c asampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. Seyyathā pi āvuso ādittacelo vā ādittasãso vā tass' eva celassa vā sãsassa vā nibbāpanāya adhimattaü chanda¤ ca vāyāma¤ ca ussāha¤ ca ussoëhi¤ ca appaņivāni¤ ca sati¤ ca sampaja¤¤a¤ ca kareyya: evam eva kho āvuso tena bhikkhunā ye kusale dhamme attani samanupassati, tesu kusalesu dhammesu patiņņhāya, ye kusale dhamme attani na samanupassati, tesaü kusalānaü dhammānaü paņilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoëhi ca appaņivāni ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. 9. Sace panāvuso bhikkhu paccavekkhamāno sabbe\ * 1*\ pi 'me\ * 1*\ kusale dhamme attani samanupassati, tenāvuso bhikkhunā sabbesu\ * 2*\ yeva\ * 2*\ imesu kusalesu dhammesu patiņņhāya uttariü\ * 3*\ āsavānaü khayāya yogo karaõãyo ti. LVI. 1. Dasa yimā\ * 4*\ bhikkhave sa¤¤ā bhāvitā bahulãkatā mahapphalā honti mahānisaüsā amatogadhā amatapari- yosānā\ * 5*\. Katamā dasa? 2. Asubhasa¤¤ā, maraõasa¤¤ā, āhāre patikkulasa¤¤ā\ * 6*\, sabbaloke anabhiratasa¤¤ā, aniccasa¤¤ā, anicce dukkha- sa¤¤ā, dukkhe anattasa¤¤ā, pahānasa¤¤ā, virāgasa¤¤ā, ni- rodhasa¤¤ā. Imā kho bhikkhave dasa sa¤¤ā bhāvitā bahulãkatā ma- happhalā honti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyo- sānā ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. sabbena. 2 M. Ph. S. sabbesveva. 3 M. Ph. -ri. 4 T. imā. 5 M6 adds ti, then it repeats the same phrase, after which immediately follows No. LVIII. 6 M. Ph. paņikula- \ # [page 106]# % 106 Aīguttara-Nikāya. LVII. 1-LVIII. 2% LVII. 1. Dasa yimā bhikkhave sa¤¤ā bhāvitā bahulãkatā ma- happhalā honti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyosānā. Katamā dasa? 2. Aniccasa¤¤ā, anattasa¤¤ā, maraõasa¤¤ā, āhāre pa- ņikkulasa¤¤ā\ * 1*\, sabbaloke anabhiratasa¤¤ā, aņņhikasa¤¤ā, puëavakasa¤¤ā\ * 2*\, vinãlakasa¤¤ā, vicchiddakasa¤¤ā, uddhu- mātakasa¤¤ā. Imā kho bhikkhave dasa sa¤¤ā bhāvitā bahulãkatā ma- happhalā honti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyo- sānā ti. LVIII. 1. Sace bhikkhave a¤¤atitthiyā paribbājakā evaü pu- ccheyyuü `kiümålaka āvuso sabbe dhammā, kiüsambhavā sabbe dhammā, kiüsamudayā sabbe dhammā, kiüsamo- saraõā sabbe dhammā, kiüpamukhā sabbe dhammā, kiü- ādhipateyyā\ * 3*\ sabbe dhammā, kiü-uttarā sabbe dhammā, kiüsārā sabbe dhammā, kiü-ogadhā\ * 4*\ sabbe\ * 4*\ dhammā\ * 4*\, kiüpariyosānā sabbe dhammā' ti: evaü puņņhā tumhe bhikkhave tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü kinti vyākareyyāthā\ * 5*\ ti? `Bhagavaümålakā no bhante dhammā Bhagavaünettikā Bhagavaüpaņisaraõā. Sādhu vata bhante Bhagavantaü yeva paņibhātu etassa bhāsitassa attho, Bha- gavato sutvā bhikkhå dhāressantã' ti. Tena hi bhikkhave suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmã ti. `Evaü bhante' ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bha- gavā etad avoca:-- 2. Sace bhikkhave a¤¤atitthiyā paribbājakā evaü pu- ccheyyuü `kiümålakā āvuso sabbe dhammā, kiüsambhavā sabbe dhammā, kiüsamudayā sabbe dhammā, kiüsamosaraõā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. paņikula- 2 T. pulavaka-; M. Ph. S. puëuvaka- 3 M. Ph. S. adhi- 4 omitted by T. 5 M6 -yyathā; T. vyakareyyathā. \ # [page 107]# % LVIII. 2-LIX. 2 Sacitta-Vagga. 107% sabbe dhammā, kiüpamukhā sabbe dhammā, kiü-ādhi- pateyyā\ * 1*\ sabbe dhammā, kiü-uttarā sabbe dhammā, kiüsārā sabbe dhammā, kiü-ogadhā sabbe dhammā, kiüpariyosānā sabbe dhammā' ti: evaü puņņhā tumhe bhikkhave tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü evaü vyākareyyātha\ * 2*\: `chandamålakā āvuso sabbe dhammā, manasikārasambhavā sabbe dhammā, phassasamudayā sabbe dhammā, vedanā- samosaraõā sabbe dhammā, samādhipamukhā sabbe dhammā, satādhipateyyā\ * 3*\ sabbe dhammā, pa¤¤uttarā sabbe dhammā, vimuttisārā\ * 4*\ sabbe\ * 4*\ dhammā\ * 4*\, amatogadhā sabbe dhammā, nibbānapariyosānā sabbe dhammā ti. Evaü puņņhā tumhe bhikkhave tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü evaü vyākareyyāthā\ * 5*\ ti. LIX. 1. Tasmā ti ha bhikkhave evaü sikkhitabbaü:-- 2. Yathāpabbajjāparicita¤\ * 6*\ ca no cittaü bhavissati, na c'\ * 7*\ uppannā pāpakā akusalā dhammā cittaü pariyādāya ņhassanti, aniccasa¤¤āparicita¤ ca no cittaü bhavissati, anattasa¤¤āparicita¤\ * 8*\ ca\ * 8*\ no cittaü bhavissati, asubha- sa¤¤āparicita¤ ca no cittaü bhavissati, ādãnavasa¤¤āpari- cita¤ ca no cittaü bhavissati, lokassa\ * 9*\ sama¤\ * 9*\ ca visama¤ ca ¤atvā taü sa¤¤āparicita¤ ca no cittaü bhavissati, lo- kassa sambhava¤ ca vibhava¤ ca ¤atvā taü sa¤¤āparicita¤ ca no cittaü bhavissati, lokassa samudaya¤ ca aņņhaīga- ma¤\ * 10*\ ca ¤atvā taü\ * 11*\ sa¤¤āparicita¤ ca no cittaü bha- vissati, pahānasa¤¤āparicita¤ ca no cittaü bhavissati, virā- gasa¤¤āparicita¤\ * 11*\ ca\ * 11*\ no\ * 11*\ cittaü\ * 11*\ bhavissati\ * 11*\, nirodha- sa¤¤āparicita¤ ca no cittaü bhavissatã\ * 12*\ ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. T. M7. S. adhi- 2 T. vyakareyyatha. 3 T. samādhi-; M7 samanādhi- 4 omitted by T. M7. 5 M6. M7 -yyathā; T. vyakareyyathā. 6 T. -tā. 7 S. ca; omitted by M6. 8 T. -taü; omits ca. 9 T. loka¤cassama¤ (sic). 10 T. M6. M7 atthag- throughout. 11 omitted by T. 12 M7 bhavissati, then anattasa¤¤ā- and so on, as before. repeating the whole sentence. \ # [page 108]# % 108 Aīguttara-Nikāya. LIX. 2-LX. 2% Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü. 3. Yato kho bhikkhave bhikkhuno yathāpabbajjāparici- ta¤\ * 1*\ ca\ * 2*\ cittaü\ * 2*\ hoti, na c'\ * 3*\ uppannā pāpakā akusalā dhammā cittaü pariyādāya tiņņhanti, aniccasa¤¤āparicita¤ ca cittaü hoti, anattasa¤¤āparicita¤ ca cittaü hoti, asu- bhasa¤¤āparicita¤\ * 4*\ ca\ * 4*\ cittaü\ * 4*\ hoti\ * 4*\, ādãnavasa¤¤āparici- ta¤ ca cittaü hoti, lokassa sama¤ ca visama¤ ca ¤atvā taü sa¤¤āparicita¤ ca cittaü hoti, lokassa sambhava¤\ * 5*\ ca vibhava¤ ca natvā\ * 6*\ taü sa¤¤āparicita¤ ca cittaü hoti, lokassa samudaya¤ ca aņņhaīgama¤ ca ¤atvā taü sa¤¤ā- paricita¤ ca cittaü hoti, pahānasa¤¤āparicita¤\ * 4*\ ca\ * 4*\ cittaü\ * 4*\ hoti\ * 4*\, virāgasa¤¤āparicita¤ ca cittaü hoti, nirodhasa¤¤ā- paricita¤ ca cittaü hoti. Tassa dvinnaü phalānaü a¤¤ataraü phalaü pāņikaī- khaü\ * 7*\: diņņh' eva dhamme a¤¤ā, sati vā upādisese anāgā- mitā ti. LX. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jeta- vane Anāthapiõķikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā Girimānando\ * 8*\ ābādhiko hoti dukkhito bāëhagilāno. Atha kho āyasmā ânando yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü\ * 4*\ ni- sãdi\ * 4*\. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando Bhaga- vantaü etad avoca:-- 2. âyasmā bhante Girimānando ābādhiko hoti dukkhito bāëhagilāno, sādhu bhante Bhagavā yenāyasmā Girimānando ten' upasaīkamatu anukampaü upādāyā ti. Sace kho tvaü ânanda Girimānandassa bhikkhuno upa- saīkamitvā\ * 2*\ dasa sa¤¤ā bhāseyyāsi\ * 9*\, ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yaü Girimānandassa bhikkhuno dasa sa¤¤ā sutvā so ābādho thānaso paņipassambheyya. Katamā dasa? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6 pabbajjā- 2 omitted by M. 3 S. ca; omitted by M6. 4 omitted by T. 5 T. bhava¤. 6 omitted by S. 7 M6 -khā. 8 Ph. Gãri- and Giri- 9 T. -yyasi. \ # [page 109]# % LX. 3-7 Sacitta-Vagga. 109% 3. Aniccasa¤¤ā, anattasa¤¤ā, asubhasa¤¤ā, ādãnavasa¤¤ā, pahānasa¤¤ā, virāgasa¤¤ā, nirodhasa¤¤ā, sabbaloke ana- bhiratasa¤¤ā, sabbasaīkhāresu aniccasa¤¤ā\ * 1*\, ānāpānasati\ * 2*\. Katamā c' ânanda aniccasa¤¤ā? 4. Idh' ânanda bhikkhu ara¤¤agato vā rukkhamålagato vā su¤¤āgāragato vā iti paņisa¤cikkhati `råpaü aniccaü, vedanā aniccā, sa¤¤ā\ * 3*\ aniccā\ * 3*\, saīkhārā aniccā, vi¤¤āõaü aniccan' ti. Iti imesu pa¤casu\ * 4*\ upādānakkhandhesu aniccānupassã viharati. Ayaü vuccat' ânanda aniccasa¤¤ā. Katamā c' ânanda anattasa¤¤ā? 5. Idh' ânanda bhikkhu ara¤¤agato vā rukkhamålagato\ * 5*\ vā su¤¤āgāragato vā iti paņisa¤cikkhati `cakkhuü\ * 6*\ anattā, råpaü\ * 7*\ anattā, sotaü anattā, saddā anattā\ * 3*\, ghānaü anattā, gandhā anattā, jivhā anattā, rasā anattā, kāyo anattā, phoņņhabbā anattā, mano anattā, dhammā anattā' ti. Iti\ * 3*\ imesu chasu ajjhattikabāhiresu āyatanesu anattā- nupassã viharati. Ayaü vuccat' ânanda anattasa¤¤ā. Katamā c' ânanda asubhasa¤¤ā? 6. Idh' ânanda bhikkhu imam eva kāyaü uddhaü pāda- talā\ * 8*\ adho kesamatthakā tacapariyantaü påraü nānappa- kārassa asucino paccavekkhati `atthi imasmiü kāye kesā lomā nakhā dantā taco maüsaü nhārå\ * 9*\ aņņhã\ * 10*\ aņņhimi¤- jaü\ * 11*\ vakkaü hadayaü yakanaü kilomakaü pihakaü papphāsaü\ * 12*\ antaü antaguõaü udariyaü karãsaü\ * 13*\ pittaü semhaü pubbo lohitaü sedo medo assu vasā kheëo\ * 14*\ siü- ghāõikā lasikā muttan' ti. Iti imasmiü kāye asubhānu- passã viharati. Ayaü vuccat' ânanda asubhasa¤¤ā. Ka- tamā c' ânanda ādãnavasa¤¤ā? 7. Idh' ânanda bhikkhu ara¤¤agato vā rukkhamålagato vā su¤¤āgāragato vā iti paņisa¤cikkhati `bahudukkho kho \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. aniccā-; M. anicchā- 2 Ph. āõāpāõa- 3 omitted by T. 4 T. M6. M7 pa¤cas'. 5 T. M6. M7 pe || iti paņi- 6 M. Ph. cakkhu. 7 M. råpā. 8 M. -lānaü. 9 M. Ph. T. M6 -ru. 10 M. Ph. T. M6 aņņhi. 11 M7 -¤jā; M6 aņņhãmi¤jā; T. atthãmijjā. 12 M. Ph. pabbāsaü. 13 Ph. T. M6 kari- 14 T. M6. M7 khelo. \ # [page 110]# % 110 Aīguttara-Nikāya. LX. 7-10% ayaü kāyo bahu-ādãnavo' ti\ * 1*\. Iti imasmiü kāye vividhā ābādhā uppajjanti, seyyathãdaü cakkhurogo sotarogo ghā- narogo jivhārogo kāyarogo sãsarogo kaõõarogo mukharogo dantarogo\ * 2*\ kāso sāso\ * 3*\ pināso ķaho\ * 4*\ jaro kucchirogo mucchā pakkhandikā\ * 5*\ sålā\ * 6*\ visåcikā\ * 7*\ kuņņhaü gaõķo kilāso soso apamāro daddu kaõķu kacchu rakhasā\ * 8*\ vitacchikā\ * 9*\ lohi- tapittaü\ * 10*\ madhumeho aüsā piëakā\ * 11*\ bhagandalā pitta- samuņņhānā ābādhā semhasamuņņhānā ābādhā vātasamuņ- ņhānā ābādhā sannipātikā ābādhā utupariõāmajā\ * 12*\ ābādhā visamaparihārajā ābādhā opakkamikā\ * 13*\ ābādhā\ * 13*\ kamma- vipākajā ābādhā sãtaü uõhaü jighacchā pipāsā uccāro passāvo ti. Iti\ * 14*\ imasmiü kāye ādãnavānupassã viharati. Ayaü vuccat' ânanda ādãnavasa¤¤ā. Katamā c' ânanda pahānasa¤¤ā? 8. Idh' ânanda bhikkhu uppannaü kāmavitakkaü nādhi- vāseti pajahati vinodeti vyantãkaroti\ * 15*\ anabhāvaü gameti, uppannaü vyāpādavitakkaü . . .\ * 16*\ upannaü vihiüsāvitakkaü . . .\ * 16*\ uppannuppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti pajahati vinodeti vyantãkaroti anabhāvaü gameti. Ayaü vuccat' ânanda pahānasa¤¤ā. Katamā c' ânanda virāga- sa¤¤ā? 9. Idh' ânanda bhikkhu ara¤¤agato vā rukkhamålagato vā su¤¤āgāragato vā iti paņisa¤cikkhati `etaü santaü, etaü paõãtaü, yad idaü sabbasaīkhārasamatho sabbupa- dhipaņinissaggo taõhakkhayo virāgo nibbānan' ti. Ayaü vuccat' ânanda virāgasa¤¤ā. Katamā c' ânanda nirodha- sa¤¤ā? 10. Idh' ânanda bhikkhu ara¤¤agato vā rukkhamåla- gato\ * 17*\ vā su¤¤āgāragato vā iti paņisa¤cikkhati `etaü santaü, \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 Ph. adds -ņņharogo. 3 T. kāso. 4 M. Ph. ķāho. 5 T. M7 pakka- 6 M. Ph. M6. S. sulā. 7 M. Ph. M6 visu- 8 Ph. rakhassā; M. nakhasā. 9 T. vikacchikā. 10 M. Ph. S. lohitaü pittaü. 11 T. M6. M7 pilakā. 12 T. M6. M7 -parināmajā. 13 omitted by M6. 14 omitted by Ph. 15 M7 vyanti-; T. M6 byanti-; M. byantiü ka-; Ph. byantiīko throughout. 16 M. Ph. S. in full. 17 Ph. pa || iti. \ # [page 111]# % LX. 10-13 Sacitta-Vagga. 111% etaü paõãtaü, yad idaü sabbasaīkhārasamatho sabbu- padhipaņinissaggo taõhakkhayo nirodho nibbānan' ti. Ayaü vuccat' ânanda nirodhasa¤¤ā. Katamā c' ânanda sabba- loke anabhiratasa¤¤ā\ * 1*\? 11. Idh' ânanda bhikkhu ye loke upāyupādānā\ * 2*\ cetaso adhiņņhānābhinivesānusayā, te pajahanto viramati\ * 3*\ na upā- diyanto\ * 4*\. Ayaü vuccat' ânanda sabbaloke anabhirata- sa¤¤ā\ * 1*\. Katamā c' ânanda sabbasaīkhāresu aniccasa¤¤ā\ * 5*\? 12. Idh' ânanda bhikkhu sabbasaīkhārehi\ * 6*\ aņņiyati ha- rāyati jigucchati. Ayaü vuccat' ânanda sabbasaīkhāresu aniccasa¤¤ā. Katamā c' ânanda ānāpānasati\ * 7*\? 13. Idh' ânanda bhikkhu ara¤¤agato vā rukkhamålagato vā su¤¤āgāragato vā nisãdati pallaīkaü ābhujitvā\ * 8*\ ujuü kāyaü paõidhāya parimukhaü satiü upaņņhapetvā. So sato 'va\ * 9*\ assasati, sato\ * 10*\ passasati, dãghaü vā assasanto `dãghaü assasāmã' ti pajānāti, dãghaü vā passasanto\ * 11*\ `dãghaü passasāmã' ti pajānāti, rassaü vā assasanto `rassaü assa- sāmã' ti pajānāti, rassaü vā passasanto `rassaü passasāmã' ti pajānāti, `sabbakāyapaņisaüvedã assasissāmã' ti sikkhati\ * 12*\, `sabbakāyapaņisaüvedã passasissāmã' ti sikkhati, `passam- bhayaü kāyasaīkhāraü assasissāmã' ti sikkhati, `passam- bhayaü kāyasaīkhāraü passasissāmi' ti sikkhati, `pãtipaņi- saüvedã assasissāmã' ti sikkhati, `pãtipaņisaüvedã passa- sissāmã' ti sikkhati, `sukhapaņisaüvedã assasissāmã' ti sik- khati, `sukhapaņisaüvedã passasissāmã' ti sikkhati, `citta- saīkhārapaņisaüvedã assasissāmã' ti sikkhati, `cittasaīkhāra- paņisaüvedã passasissamã' ti sikkhati, `passambhayaü cittasaīkhāraü assasissāmã' ti sikkhati, `passambhayaü cittasaīkhāraü passasissāmã' ti sikkhati, `cittapaņisaüvedã assasissāmã' ti sikkhati, `cittapaņisaüvedã passasissāmã' ti \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. anabhirati- 2 M. upayu-; Ph. upādāyu- 3 Ph. viharati. 4 T. M6 vupā-; M. anupā- for na upā- 5 M. anicchā- throughout; Ph. aniccā- 6 M. Ph. -resu. 7 Ph. āõāpāõa- always. 8 M. ābhu¤jitvā. 9 omitted by M6. 10 M. Ph. add 'va. 11 T. continues: pe || rassaü vā. 12 T. continues: passaübhayaü. \ # [page 112]# % 112 Aīguttara-Nikāya LX. 13-15% sikkhati, `abhippamodayaü cittaü\ * 1*\ assasissāmã' ti sikkhati `abhippamodayaü cittaü passasissāmã' ti sikkhati, `samā- dahaü\ * 2*\ cittaü\ * 2*\ . . . pe\ * 3*\ . . . vimocayaü cittaü . . . pe\ * 4*\ . . . aniccānupassã . . . pe\ * 4*\ . . . virāgānupassã\ * 5*\ . . . pe\ * 4*\ . . . nirodhānupassã . . . pe\ * 4*\ . . . paņinissaggānupassã assa- sissāmã' ti sikkhati, `paņinissaggānupassã passasissāmã' ti sikkhati. Ayaü vuccat' ânanda ānāpānasati. 14. Sace kho tvaü ânanda Girimānandassa bhikkhuno upasaīkamitvā\ * 6*\ imā dasa sa¤¤ā bhāseyyāsi\ * 7*\, ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yaü Girimānandassa bhikkhuno imā dasa sa¤¤ā sutvā so ābādho thānaso paņipassambheyyā\ * 8*\ ti\ * 8*\. 15. Atha kho āyasmā ânando Bhagavato santike imā dasa sa¤¤ā uggahetvā yenāyasmā Girimānando ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā āyasmato Girimānandassa imā dasa sa¤¤ā abhāsi. Atha kho āyasmato Girimānandassa imā\ * 9*\ dasa sa¤¤ā sutvā so ābādho thānaso paņipassambhi, uņņhahi\ * 10*\ cāyasmā\ * 11*\ Girimānando tamhā ābādhā, tathā pahãno ca panāyasmato Girimānandassa so ābādho ahosã ti. Sacittavaggo\ * 12*\ chaņņho\ * 13*\. Tass'14 uddānaü: Sacitta\ * 15*\-Sāriputtā\ * 16*\ ca\ * 17*\ ņhiti\ * 18*\ ca samathena\ * 19*\ ca Parihānā\ * 20*\ ca\ * 21*\ dve sa¤¤ā målā\ * 22*\ pabbajitā\ * 23*\ Girã\ * 24*\ ti\ * 25*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. continue: samādahaü cittaü; M. has la, then samādahaü cittaü; M6 has asamādahaü cittaü assasissāmã ti instead of abhippamodayaü cittaü passasissāmã ti. 2 omitted by T. M7. 3 M. la; omitted by Ph. T. S.; M6 passasissāmã ti sikkhati. 4 M. la; omitted by Ph. S. 5 omitted by M6. 6 omitted by M. 7 T. -yyasi. 8 T. -yyati. 9 omitted by M. Ph. 10 M. Ph. M7. S. vu- 11 T. ca āy-; S. āy- 12 Ph. T. M6. M7 vaggo. 13 M. Ph. S. paņhamo. 14 M. tassa. 15 M6 -ttaü; M. Ph. -tta¤ ca; T. M7 citta. 16 M. -putta; Ph. -puttaü. 17 only in S. 18 Ph. thãti; M. dhiti. 19 T. sacetana; M7 sathena. 20 M. Ph. -no; T. -naü; M6 -na. 21 omitted by T. M6. M7. S. 22 T. M7 samålā; M6 samula. 23 M. Ph. M7 -taü. 24 T. M6. M7 Giro; S. pabbajitābhādho. 25 omitted by S. \ # [page 113]# % LXI. 1-2 Yamaka-Vagga. 113% LXI. 1. Purimā bhikkhave koņi na pa¤¤āyati avijjāya `ito pubbe avijjā nāhosi\ * 1*\, atha pacchā sambhavã'\ * 2*\ ti, eva¤\ * 3*\ c' etaü\ * 3*\ bhikkhave vuccati\ * 4*\. Atha ca pana pa¤¤āyati `idappaccayā avijjā' ti. Avijjam p' ahaü\ * 5*\ bhikkhave sā- hāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro avijjāya? Pa¤ca nãvaraõā ti 'ssa vacanãyaü. Pa¤ca p' ahaü bhikkhave nã- varaõe sāhāre vadāmi, no anāhāre. Ko cāhāro pa¤cannaü nãvaraõānaü? Tãõi duccaritāni ti 'ssa vacanãyaü. Tãõi p' ahaü bhikkhave duccaritāni sāhārāni\ * 6*\ vadāmi, no anā- hārāni. Ko cāhāro tiõõaü duccaritānaü? Indriyāsaü- varo\ * 7*\ ti 'ssa vacanãyaü. Indriyāsaüvaram p' ahaü bhik- khave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro indri- yāsaüvarassa? Asatāsampaja¤¤an\ * 8*\ ti 'ssa vacanãyaü. Asatāsampaja¤¤am\ * 9*\ p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro asatāsampaja¤¤assa? Ayoniso- manasikāro ti 'ssa vacanãyaü. Ayonisomanasikāram p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro ayonisomanasikārassa? Assaddhiyan\ * 10*\ ti 'ssa vacanãyaü. Assaddhiyam p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anā- hāraü. Ko cāhāro assaddhiyassa? Asaddhammasavanan\ * 11*\ ti ' ssa vacanãyaü. Asaddhammasavanam p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro asaddhamma- savanassa? Asappurisasaüsevo ti 'ssa vacanãyaü. 2. Iti kho bhikkhave asappurisasaüsevo paripåro asad- dhammasavanaü paripåreti, asaddhammasavanaü paripå- raü assaddhiyaü paripåreti, assaddhiyaü paripåraü ayo- nisomanasikāraü paripåreti, ayonisomanasikāro paripåro asatāsampaja¤¤aü paripåreti, asatāsampaja¤¤aü paripåraü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 na hosi; M6 hoti. 2 M. Ph. samabh- 2 T. evaü eva kho taü. 4 Ph. na hoti. 5 M. Ph. pāhaü throughout. 6 T. M7 insert evaü. 7 M. M6. indriya-asaüo; T. M7 indriyasaüvo throughout. 8 T. assatā- 9 T. āsatā- 10 M. Ph. asa- throughout. 11 S. -ssavanaü throughout. \ # [page 114]# % 114 Aīguttara-Nikāya. LXI. 2-4% indriyāsaüvaraü paripåreti, indriyāsaüvaro paripåro tãõi duccaritāni paripåreti, tãõi duccaritāni paripårāni pa¤ca nãvaraõe paripårenti, pa¤ca nãvaraõā paripårā avijjaü paripårenti. Evam etissā avijjāya āhāro hoti, eva¤ ca pāripåri. 3. Seyyathā pi bhikkhave upari pabbate thullaphusitake deve vassante deve\ * 1*\ galagalāyante\ * 1*\ taü udakaü yathā- ninnaü pavattamānaü pabbatakandarapadarasākhā\ * 2*\ pari- påreti, pabbatakandarapadarasākhā paripårā kussubbhe\ * 3*\ paripårenti, kussubbhā\ * 4*\ paripårā mahāsobbhe\ * 5*\ paripårenti, mahāsobbhā\ * 6*\ paripårā kunnadiyo paripårenti, kunnadiyo paripårā mahānadiyo paripårenti, mahānadiyo paripårā mahāsamuddaü\ * 7*\ sāgaraü paripårenti; evam etassa mahā- samuddassa\ * 8*\ sāgarassa āhāro hoti, evan ca pāripåri: evam eva kho bhikkhave asappurisasaüsevo paripåro asaddham- masavanaü paripåreti, asaddhammasavanaü paripåraü assaddhiyaü paripåreti, assaddhiyaü paripåraü ayoniso- manasikāraü paripåreti, ayonisomanasikāro paripåro asatā- sampaja¤¤aü paripåreti, asatāsampaja¤¤aü paripåraü indriyāsaüvaraü paripåreti, indriyāsaüvaro paripåro tãõi duccaritāni paripåreti, tãõi duccaritāni paripårāni pa¤ca nãvaraõe paripårenti, pa¤ca nãvaraõā paripårā avijjaü paripårenti. Evam etissā avijjāya āhāro hoti, eva¤ ca pāripåri. 4. Vijjāvimuttim\ * 9*\ p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro vijjāvimuttiyā? Satta bojjhaīgā ti 'ssa vacanãyaü. Satta p' ahaü bhikkhave bojjhaīge sāhāre vadāmi, no anāhāre. Ko cāhāro sattannaü bojjhaī- gānaü? Cattāro satipaņņhānā ti 'ssa vacanãyaü. Cattāro p' ahaü bhikkhave satipaņņhāne sāhāre vadāmi, no anāhāre. Ko cāhāro catunnaü satipaņņhānānaü? Tãõi sucaritānã \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph.; S. gaëa-; M7 gaëagaë- 2 Ph. -sākhaü. 3 M6 kussumbhe; S. kussubbhe; M. Ph. kusumbhe. 4 M6 kussumbhā; S. kusubbhā; M. Ph. kusumbhā. 5 M. Ph. -sumbhe. 6 M. Ph. -sumbhā. 7 M. T. M7 samuddaü; Ph. samudda. 8 Ph. -samudda; omitted by T. M6. M7. 9 T. -ttaü. \ # [page 115]# % LXI. 4-6 Yamaka-Vagga. 115% ti 'ssa vacanãyaü. Tãõi p' ahaü bhikkhave sucaritāni sā- hārāni vadāmi, no anāhārāni. Ko cāhāro tiõõaü sucari- tānaü? Indriyasaüvaro ti 'ssa vacanãyaü. Indriyasaü- varam p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro indriyasaüvarassa? Satisampaja¤¤an ti 'ssa vacanãyaü. Satisampaja¤¤am p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro satisampaja¤¤assa? Yonisomanasikāro ti 'ssa vacanãyaü. Yonisomanasikāram p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro yonisomanasikārassa? Saddhā ti 'ssa vacanãyaü. Saddham p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhā- raü. Ko cāhāro saddhāya? Saddhammasavanan ti 'ssa vacanãyaü. Saddhammasavanam p' ahaü bhikkhave sāhā- raü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro saddhammasa- vanassa? Sappurisasaüsevo ti 'ssa vacanãyaü. 5. Iti kho bhikkhave sappurisasaüsevo paripåro saddham- masavanaü paripåreti, saddhammasavanaü paripåraü saddhaü paripåreti, saddhā paripårā yonisomanasikāraü paripåreti, yonisomanasikāro paripåro satisampaja¤¤aü paripåreti, satisampaja¤¤aü paripåraü indriyasaüvaraü paripåreti, indriyasaüvaro paripåro tãõi sucaritāni paripå- reti, tãõi sucaritāni paripårāni cattāro satipaņņhāne pari- pårenti, cattāro satipaņņhānā paripårā satta bojjhaīge paripårenti, satta bojjhaīgā paripårā vijjāvimuttiü pari- pårenti. Evam etissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti, eva¤ ca pāripåri. 6. Seyyathā pi bhikkhave upari pabbate thullaphusitake deve vassante deve galagalāyante\ * 1*\ taü\ * 2*\ udakaü yathā- ninnaü pavattamānaü pabbatakandarapadarasākhā pari- påreti, pabbatakandarapadarasākhā paripårā kussubbhe\ * 3*\ paripårenti, kussubbhā\ * 4*\ paripårā mahāsobbhe\ * 5*\ paripårenti, mahāsobbhā\ * 6*\ paripårā kunnadiyo paripårenti, kunnadiyo paripårā mahānadiyo paripårenti, mahānadiyo paripårā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph.; S. gaëa-; M7 galagaëo and so always. 2 omitted by T. M7. 3 M. Ph. kusumbhe; T. kassubbhe; S. kusubbhe. 4 M. Ph. kusumbhā; T. kassubbhā; S. kusubbhā. 5 M. Ph. -sumbhe. 6 M. Ph. -sumbhā. \ # [page 116]# % 116 Aīguttara-Nikāya. LXI. 6-LXII. 1% mahāsamuddaü\ * 1*\ sāgaraü paripårenti; evam etassa mahā- samuddassa\ * 2*\ sāgarassa\ * 3*\ āhāro hoti, eva¤ ca pāripåri: evam eva kho bhikkhave sappurisasaüsevo paripåro sad- dhammasavanaü paripåreti, saddhammasavanaü paripåraü saddhaü paripåreti, saddhā paripårā yonisomanasikāraü paripåreti, yonisomanasikāro paripåro satisampaja¤¤aü paripåreti, satisampaja¤¤aü paripåraü indriyasaüvaraü paripåreti, indriyasaüvaro paripåro tãõi sucaritāni pari- påreti, tãõi sucaritāni paripårāni cattāro satipaņņhāne paripårenti, cattāro satipaņņhānā paripårā satta bojjhaīge paripårenti, satta bojjhaīgā paripårā vijjāvimuttiü pari- pårenti. Evam etissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti, eva¤ ca pāri- pårã ti. LXII. 1. Purimā bhikkhave koņi na pa¤¤āyati bhavataõhāya `ito pubbe bhavataõhā nāhosi\ * 4*\, atha pacchā sambhavã'\ * 5*\ ti, eva¤ c' etaü bhikkhave vuccati. Atha ca pana pa¤¤āyati `idappaccayā bhavataõhā' ti. Bhavataõham p' ahaü bhik- khave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro bhava- taõhāya? Avijjā ti 'ssa vacanãyaü. Avijjam p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro avijjāya? Pa¤ca nãvaraõā ti 'ssa vacanãyaü. Pa¤ca p' ahaü bhikkhave nãvaraõe\ * 6*\ sāhāre vadāmi, no anāhāre. Ko cā- hāro pa¤cannaü nãvaraõānaü? Tãõi duccaritānã ti 'ssa vacanãyaü. Tãõi p' ahaü bhikkhave duccaritāni sāhārāni vadāmi, no anāhārāni. Ko cāhāro tiõõaü duccaritānaü? Indriyāsaüvaro ti 'ssa vacanãyaü. Indriyāsaüvaram p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro indriyāsaüvarassa? Asatāsampaja¤¤an ti 'ssa vacanãyaü. Asatāsampaja¤¤am p' aham bhikkhave sāhāraü vadāmi, no \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. T. M7 samuddaü; Ph. M6 samudda. 2 Ph. mahāsamudda. 3 omitted by M7. 4 T. na hoti; M7 na hosi. 5 M. Ph. samabh- 6 M. Ph. S. put nã- after pa¤ca. \ # [page 117]# % LXII. 1-3 Yamaka-Vagga. 117% anāhāraü. Ko cāhāro asatāsampaja¤¤assa? Ayonisoma- nasikāro ti 'ssa vacanãyaü. Ayonisomanasikāram p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro ayonisomanasikārassa? Assaddhiyan ti 'ssa vacanãyaü. Assaddhiyam p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anā- hāraü. Ko cāhāro assaddhiyassa? Asaddhammasavanan ti 'ssa vacanãyaü. Asaddhammasavanam p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro asaddhamma- savanassa? Asappurisasaüsevo ti 'ssa vacanãyaü. 2. Iti kho bhikkhave asappurisasaüsevo paripåro asad- dhammasavanaü paripåreti, asaddhammasavanaü pari- påraü assaddhiyaü paripåreti, assaddhiyaü paripåraü ayonisomanasikāraü paripåreti, ayonisomanasikāro paripåro asatāsampaja¤¤aü paripåreti, asatāsampaja¤¤aü paripåraü indriyāsaüvaraü paripåreti, indriyāsaüvaro paripåro tãõi duccaritāni paripåreti, tãõi duccaritāni paripårāni pa¤ca nãvaraõe paripårenti, pa¤ca nãvaraõā paripårā avijjaü paripårenti, avijjā paripårā bhavataõhaü paripåreti. Evam etissā\ * 1*\ bhavataõhāya āhāro hoti, eva¤ ca pāripåri. 3. Seyyathā pi bhikkhave upari pabbate thullaphusitake deve vassante deve galagalāyante taü udakaü yathāninnaü pavattamānaü pabbatakandarapadarasākhā paripåreti, pabbatakandarapadarasākhā paripårā kussubbhe\ * 2*\ paripå- renti, kussubbhā\ * 3*\ paripårā mahāsobbhe\ * 4*\ paripårenti, mahā- sobbhā\ * 5*\ paripårā kunnadiyo paripårenti, kunnadiyo pari- pårā mahānadiyo paripårenti, mahānadiyo paripårā mahāsamuddaü\ * 6*\ sāgaraü paripårenti; evam etassa mahā- samuddassa\ * 7*\ sāgarassa āhāro hoti, eva¤ ca pāripåri: evam eva kho bhikkhave asappurisasaüsevo paripåro asad- dhammasavanaü paripåreti, asaddhammasavanaü paripåraü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M6 etissāya; Ph. etassā; T. M7 etassa. 2 M. Ph. kusumbhe; S. kusubbhe. 3 M. Ph. kusumbhā; S. kusubbhā. 4 M. Ph. -sumbhe; S. -kusubbhe. 5 M. Ph. -sumbhā; S. -kusubbhā. 6 M. Ph. T. M6. M7 samuddaü. 7 Ph. -samudda. \ # [page 118]# % 118 Aīguttara-Nikāya. LXII. 3-5% assaddhiyaü paripåreti, assaddhiyaü paripåraü ayoniso- manasikāraü paripåreti, ayonisomanasikāro paripåro asatāsampaja¤¤aü paripåreti, asatāsampaja¤¤aü paripåraü indriyāsaüvaraü paripåreti, indriyāsaüvaro paripåro tãõi duccaritāni paripåreti, tãõi duccaritāni paripårāni pa¤ca nãvaraõe paripårenti, pa¤ca nãvaraõā paripårā avijjaü paripårenti, avijjā paripårā bhavataõhaü paripåreti. Evam etissā bhavataõhāya āhāro hoti, eva¤ ca pāripåri. 4. Vijjāvimuttim p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro vijjāvimuttiyā? Satta bojjhaīgā ti 'ssa vacanãyaü. Satta p' ahaü bhikkhave bojjhaīge sā- hāre vadāmi, no anāhāre. Ko cāhāro sattannaü bojjhaī- gānaü? Cattāro satipaņņhānā ti 'ssa vacanãyaü. Cattāro p' ahaü bhikkhave satipaņņhāne sāhāre vadāmi, no anāhāre. Ko cāhāro catunnaü satipaņņhānānaü? Tãõi sucaritānã ti 'ssa vacanãyaü. Tãõi p' ahaü bhikkhave sucaritāni sā- hārāni vadāmi, no anāhārāni. Ko cāhāro tiõõaü sucari- tānaü? Indriyasaüvaro ti 'ssa vacanãyaü. Indriyasaü- varam p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro indriyasaüvarassa? Satisampaja¤¤an ti 'ssa vacanãyaü. Satisampaja¤¤am p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro satisampaja¤¤assa? Yonisomanasikāro ti 'ssa vacanãyaü. Yonisomanasikā- ram p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro yonisomanasikārassa? Saddhā ti 'ssa vacanã- yaü. Saddham p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro saddhāya? Saddhammasavanan ti 'ssa vacanãyaü. Saddhammasavanam p' ahaü bhikkhave sāhāraü vadāmi, no anāhāraü. Ko cāhāro saddhamma- savanassa? Sappurisasaüsevo ti 'ssa vacanãyaü. 5. Iti kho bhikkhave sappurisasaüsevo paripåro sad- dhammasavanaü paripåreti, saddhammasavanaü paripåraü saddhaü paripåreti, saddhā paripårā yonisomanasikāraü paripåreti, yonisomanasikāro paripåro satisampaja¤¤aü paripåreti, satisampaja¤¤aü paripåraü indriyasaüvaraü paripåreti, indriyasaüvaro paripåro tãõi sucaritāni pari- påreti, tãõi sucaritāni paripårāni cattāro satipaņņhāne paripårenti, cattāro satipaņņhānā paripårā satta bojjhaīge \ -------------------------------------------------------------------------- \ # [page 119]# % LXII. 5-LXIII. 1 Yamaka-Vagga. 119% paripårenti, satta bojjhaīgā paripårā vijjāvimuttiü pari- pårenti. Evam etissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti, eva¤ ca pāripåri. 6. Seyyathā pi bhikkhave upari pabbate thullaphusitake deve vassante deve galagalāyante taü udakaü yathāninnaü pavattamānaü\ * 1*\ pabbatakandarapadarasākhā paripåreti, pabbatakandarapadarasākhā paripårā kussubbhe\ * 2*\ paripå- renti, kussubbhā\ * 3*\ paripårā mahāsobbhe\ * 4*\ paripårenti, mahā- sobbhā\ * 5*\ paripårā kunnadiyo paripårenti, kunnadiyo paripårā mahānadiyo paripårenti, mahānadiyo paripårā mahāsam- uddaü\ * 6*\ sāgaraü paripårenti; evam etassa mahāsamud- dassa sāgarassa āhāro hoti, eva¤ ca pāripåri: evam eva kho bhikkhave sappurisasaüsevo paripåro saddhammasa- vanaü paripåreti\ * 7*\, saddhammasavanaü paripåraü saddhaü paripåreti, saddhā paripårā yonisomanasikāraü paripåreti, yonisomanasikāro paripåro satisampaja¤¤aü paripåreti, satisampaja¤¤aü paripåraü indriyasaüvaraü paripåreti, indriyasaüvaro paripåro tãõi sucaritāni paripåreti, tãõi sucaritāni paripårāni cattāro satipaņņhāne paripåreti, cat- tāro satipaņņhānā paripårā satta bojjhaīge paripårenti, satta bojjhaīgā paripårā vijjāvimuttiü paripårenti. Evam etissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti, eva¤ ca pāripårã ti. LXIII. 1. Ye keci bhikkhave mayi niņņhaīgatā\ * 8*\, sabbe te diņņhi- sampannā. Tesaü\ * 9*\ diņņhisampannānaü\ * 9*\ pa¤cannaü\ * 10*\ idha niņņhā, pa¤cannaü idha vihāya niņņhā. Katamesaü pa¤- cannaü idha niņņhā? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. continues: pa || evam etassa mahāsamuddassa. 2 Ph. kusumbhe; S. kusubbhe. 3 Ph. kusumbhā; S. kusubbhā. 4 Ph. -sumbhe; S. -kusubbhe. 5 Ph. -sumbhā; S. -kusubbhā. 6 Ph. T. samuddaü. 7 M. continues: pa || Evaü etissā. 8 S. niņņhaü gatā; T. M6. M7 niņņhāgatā throughout. 9 omitted by S. 10 omitted by T. M6. M7; M6 omits also idha niņņhā. \ # [page 120]# % 120 Aīguttara-Nikāya. LXIII. 2-LXV. 1% 2. Sattakkhattuparamassa\ * 1*\, kolaükolassa, ekabãjissa, sakadāgāmissa, yo ca diņņh' eva dhamme arahā: imesaü pa¤cannaü idha niņņhā. Katamesaü pa¤cannaü idha vihāya niņņhā? 3. Antarāparinibbāyissa, upahaccaparinibbāyissa, asaī- khāraparinibbāyissa\ * 2*\, sasaīkhāraparinibbāyissa, uddhaü- sotassa akaniņņhagāmino: imesaü pa¤cannaü idha vihāya niņņhā. Ye keci bhikkhave mayi niņņhaīgatā, sabbe te diņņhi- sampannā. Tesaü diņņhisampannānaü imesaü pa¤cannaü idha niņņhā, imesaü pa¤cannaü idha vihāya niņņhā ti. LXIV\ * 3*\. 1. Ye keci bhikkhave mayi aveccappasannā, sabbe te sotāpannā. Tesaü sotāpannānaü pa¤cannaü idha niņņhā, pa¤cannaü idha\ * 4*\ vihāya\ * 4*\ niņņhā\ * 4*\. Katamesaü\ * 4*\ pa¤can- naü\ * 4*\ idha niņņhā? 2. Sattakkhattuparamassa, kolaükolassa, ekabãjissa, sa- kadāgāmissa, yo ca diņņh' eva dhamme arahā: imesaü pa¤cannaü idha\ * 5*\ niņņhā\ * 5*\. Katamesaü\ * 5*\ pa¤cannaü\ * 5*\ idha vihāya niņņhā? 3. Antarāparinibbāyissa, upahaccaparinibbāyissa, asaī- khāraparinibbāyissa, sasaīkhāraparinibbāyissa\ * 6*\, uddhaü- sotassa akaniņņhagāmino\ * 7*\: imesaü pa¤cannaü idha vihāya niņņhā. Ye keci bhikkhave mayi aveccappasannā, sabbe te sotāpannā. Tesaü sotāpannānaü imesaü pa¤cannaü idha niņņhā, imesaü pa¤cannaü idha vihāya niņņhā ti. LXV. 1. Ekaü samayaü āyasmā Sāriputto Magadhesu viharati Nālakagāmake\ * 8*\. Atha kho Sāmaõķakāni\ * 9*\ paribbājako \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. -ttuü para- always. 2 T. saükh- 3 is wanting in Ph. 4 omitted by M6. 5 omitted by M7. 6 omitted by T. 7 T. aganiņņhā- 8 T. M7 Nālagāmake; M6 nāma gāmake. 9 Ph. Sāmaõķako. \ # [page 121]# % LXV.1-LXVI. 1 Yamaka-Vagga. 121% yenāyasmā Sāriputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyas- matā Sāriputtena saddhiü sammodi\ * 1*\, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü\ * 2*\ vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekam- antaü nisinno kho Sāmaõķakāni\ * 3*\ paribbājako āyasmantaü Sāriputtaü etad avoca `kin nu kho āvuso Sāriputta sukhaü kiü\ * 4*\ dukkhan' ti? 2. Abhinibbatti kho āvuso dukkhā, anabhinibbatti sukhā. Abhinibbattiyā āvuso sati idaü dukkhaü pāņikaīkhaü: sãtaü uõhaü jighacchā pipāsā uccāro passāvo aggisam- phasso daõķasamphasso satthasamphasso\ * 5*\ ¤ātã pi naü\ * 6*\ mittā pi\ * 7*\ saīgamma samāgamma rosenti\ * 8*\. Abhinibbattiyā āvuso sati idaü dukkhaü pāņikaīkhaü. 3. Anabhinibbattiyā\ * 9*\ āvuso sati idaü sukhaü\ * 10*\ pāņi- kaīkhaü: na sãtaü na unhaü na jighacchā na pipāsā na uccāro na passāvo na aggisamphasso na daõķasamphasso na\ * 11*\ satthasamphasso\ * 5*\ ¤ātã pi naü\ * 6*\ mittā pi\ * 7*\ saīgamma samāgamma na rosenti. Anabhinibbattiyā\ * 12*\ āvuso sati idaü sukhaü\ * 13*\ pāņi- kaīkhan ti. LXVI. 1. Ekaü samayaü āyasmā Sāriputto Magadhesu viha- rati Nālakagāmake\ * 14*\. Atha kho Sāmaõķakāni paribbājako yenāyasmā Sāriputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmatā Sāriputtena saddhiü sammodi . . . pe\ * 15*\ . . . Ekamantaü nisinno kho Sāmaõķakāni\ * 16*\ paribbājako āyas- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M7. 2 M. Ph. sāra- throughout. 3 Ph. Sāmaõķako. 4 omitted by T. M6. M7. 5 M. T. M6 satta- 6 omitted by M. Ph. 7 M6 adds naü. 8 T. dukkhenti rosemāgarāyenti na, and it omits the following phrase; M6. M7 have dukkhan ti rosenti. 9 M6 abhi- 10 T. M7 dukkhaü. 11 omitted by M6; M. T. satta- 12 M6. M7 na anabhi-; T. na danabhi- (sic). 13 T. M6. M7 dukkhaü. 14 T. M6. M7 Nālagāmake. 15 M. Ph. S. in full. 16 Ph. -kā. \ # [page 122]# % 122 Aīguttara-Nikāya. LXVI. 1-LXVII. 1% mantaü Sāriputtaü etad avoca `kin nu kho āvuso Sāriputta imasmiü dhammavinaye sukhaü kiü dukkhan' ti? 2. Anabhirati kho āvuso imasmiü dhammavinaye\ * 1*\ dukkhā, akhirati sukhā. Anabhiratiyā āvuso sati idaü dukkhaü pāņikaīkhaü: gacchanto pi sukhaü sātaü nādhigacchati, ņhito pi . . . nisinno pi . . . sayāno\ * 2*\ pi . . . gāmagato pi . . . ara¤¤a- gato\ * 3*\ pi\ * 3*\ . . . rukkhamålagato\ * 3*\ pi\ * 3*\ . . . su¤¤āgāragato pi . . . abbhokāsagato pi . . . bhikkhumajjhagato pi sukhaü sātaü nādhigacchati. Anabhiratiyā āvuso sati idaü dukkhaü pāņikaīkhaü. 3. Abhiratiyā\ * 4*\ āvuso sati idaü sukhaü pāņikaīkhaü: gacchanto pi sukhaü sātaü adhigacchati\ * 5*\, ņhito pi . . . nisinno pi . . . sayāno pi . . . gāmagato pi . . . ara¤¤a- gato pi . . . rukkhamålagato pi . . . su¤¤āgāragato pi . . . abbhokāsagato pi . . . bhikkhumajjhagato pi sukhaü sātaü adhigacchati. Abhiratiyā āvuso sati idaü sukhaü pāņikaīkhan ti. LXVII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Kosalesu cārikaü caramāno mahatā bhikkhusaīghena saddhiü\ * 6*\ yena Naëakapānaü\ * 7*\ nāma Kosalānaü nigamo tad avasari. Tatra sudaü Bha- gavā Naëakapāne\ * 7*\ viharati Palāsavane. Tena kho pana samayena Bhagavā tadah' uposathe bhikkhusaīghaparivuto nisinno hoti. Atha kho Bhagavā bahu-d-eva rattiü bhikkhå\ * 8*\ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaüsetvā tuõhãbhåtaü tuõhãbhåtaü\ * 9*\ bhikkhusaīghaü anuviloketvā āyasmantaü Sāriputtaü āmantesi `vigata- thãnamiddho kho Sāriputta bhikkhusaīgho, patibhātu taü\ * 10*\ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. vinaye. 2 M6 sāno. 3 omitted by T. M7. 4 T. M7 anabhi- 5 T. gacchati; M7 nādhi- adhi- 6 omitted by T. 7 M6. M7 Nal-; T. Nālaka- 8 M. Ph. bhikkhånaü. 9 omitted by M6. M7. 10 T. naü; M6 paņibhannaü for paņi- taü. \ # [page 123]# % LXVII. 1-4 Yamaka-Vagga. 123% Sāriputta bhikkhånaü dhammikathā\ * 1*\; piņņhi me āgilāyati\ * 2*\, tam ahaü āyamissāmã' ti. `Evaü bhante' ti kho āyasmā Sāriputto Bhagavato paccassosi. Atha kho Bhagavā catu- guõaü\ * 3*\ saüghāņiü pa¤¤āpetvā dakkhiõena passena sãha- seyyaü kappesi, pāde pādaü accādhāya sato sampajāno uņņhānasa¤¤aü manasikaritvā. 2. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhå āmantesi:-- âvuso bhikkhavo\ * 4*\ ti. âvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa paccassosuü. âyasmā Sāriputto etad avoca:-- 3. Yassa kassaci āvuso saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi . . . ottappaü natthi . . . viriyaü natthi . . . pa¤¤ā natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāni\ * 5*\ yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no vuddhi\ * 6*\. Seyyathā pi āvuso kālapakkhe\ * 7*\ candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyat' eva vaõõena, hāyati maõķalena, hāyati ābhāya, hāyati ārohapariõāhena: evam eva kho āvuso yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi . . . ottappaü natthi . . . viriyaü natthi . . . pa¤¤ā natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāni\ * 5*\ yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no vuddhi\ * 6*\. Assaddho purisapuggalo ti āvuso parihānam etaü, ahiriko purisapuggalo ti āvuso parihānam etaü, anottappã purisapuggalo ti āvuso parihānam etaü, kusãto purisapuggalo ti āvuso parihānam etaü, duppa¤¤o purisapuggalo ti āvuso parihānam etaü, kodhano\ * 8*\ purisa- puggalo ti āvuso parihānam etaü, upanāhã purisapuggalo ti āvuso parihānam etaü, pāpiccho purisapuggalo ti āvuso parihānam etaü, pāpamitto purisapuggalo ti āvuso pari- hānam etaü, micchādiņņhiko purisapuggalo ti āvuso pari- hānam etaü. 4. Yassa kassaci āvuso saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi . . .\ * 9*\ ottappaü atthi . . . viriyaü atthi . . . \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M6 dhamma-; M7 dhammiya k- 2 T. M6. M7 agi- 3 T. M6. M7 catuggunaü. 4 M. -ve. 5 S. pārihāni. 6 S. vuķķhi. 7 M. S. kāëa-; M6 -pakkhe 'va. 8 missing in T. down to Yassa kassaci. 9 T. M6 . M7 pe. \ # [page 124]# % 124 Aīguttara-Nikāya. LXVII. 4-5% pa¤¤ā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhi\ * 1*\ yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni\ * 2*\. Seyyathā pi āvuso jaõhapakkhe\ * 3*\ candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaķķhat' eva vaõõena, vaķķhati maõķalena, vaķķhati ābhāya, vaķķhati ārohapa- riõāhena: evam eva kho āvuso yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi . . . ottappaü atthi . . . viriyaü atthi . . . pa¤¤ā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhi\ * 4*\ yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni\ * 5*\. Saddho purisapuggalo ti āvuso aparihānam etaü, hirimā purisapuggalo ti āvuso aparihānam etaü, ottappã purisapuggalo ti āvuso apari- hānam etaü, āraddhaviriyo purisapuggalo ti āvuso apari- hānam etaü, pa¤¤avā purisapuggalo ti āvuso aparihānam etaü, akkodhano purisapuggalo ti āvuso aparihānam etaü, anupanāhã purisapuggalo ti āvuso aparihānam etaü, appiccho purisapuggalo ti āvuso aparihānam etaü, kalyāõamitto purisapuggalo ti āvuso aparihānam etaü, sammādiņņhiko purisapuggalo ti āvuso aparihānam etan ti\ * 6*\. 5. Atha kho Bhagavā paccuņņhāya\ * 7*\ āyasmantaü Sāri- puttaü āmantesi:-- Sādhu sādhu\ * 8*\ Sāriputta, yassa kassaci Sāriputta saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi . . . ottappaü natthi . . . viriyaü natthi . . . pa¤¤ā natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāni yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no vuddhi\ * 9*\. Seyyathā pi Sāriputta kālapakkhe\ * 10*\ candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyat' eva vaõõena, hāyati maõķalena, hāyati ābhāya, hā- yati ārohapariõāhena: evam eva kho Sāriputta yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu . . . pe\ * 11*\ . . . pa¤¤ā natthi kusalesu dhammesu, tassa\ * 12*\ yā ratti vā divaso \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. vuķķhi. 2 M. Ph. S. pāri- 3 T. puõha- 4 S. vuķķhi; M. Ph. pāripuri. 5 S. pāri- throughout; M. Ph. pāri- and pari- 6 omitted by S. 7 T. paccupaņņhāya. 8 omitted by M7. 9 S. vuķķhi throughout. 10 M. Ph. S. kāëa- 11 M. la; Ph. pa. 12 S. pe || Assaddho; Ph. Assaddho; M. Tassa yā ro vā di- vā |la| no vuddhi. \ # [page 125]# % LXVII. 5-LXVIII. 1 Yamaka-Vagga. 125% vā āgacchati, hāni yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no vuddhi. Assaddho purisapuggalo ti Sāriputta pari- hānam etaü, ahiriko . . . anottappã . . . kusãto . . . dup- pa¤¤o . . . kodhano . . . upanāhã . . . pāpiccho . . . pā- pamitto . . . micchādiņņhiko purisapuggalo ti Sāriputta parihānam etaü. Yassa kassaci Sāriputta saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi . . . ottappaü atthi . . . viriyaü atthi . . . pa¤¤ā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhi yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni. Seyyathā pi Sāriputta juõhapakkhe\ * 1*\ candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaķķhat' eva vaõõena, vaķķhati maõķalena, vaķķhati ābhāya, vaķķhati ārohapariõāhena: evam eva kho Sāriputta yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi . . . ottappaü atthi . . . viriyaü atthi . . . pa¤¤ā atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhi yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni. Saddho purisapuggalo ti Sāriputta aparihānam etaü, hiri- mā . . . ottappã\ * 2*\ . . . āraddhaviriyo . . . pa¤¤avā . . . akkodhano . . . anupanāhã . . . appiccho . . . kalyāõamitto . . . sammādiņņhiko purisapuggalo ti Sāriputta aparihānam etan ti. LXVIII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Naëakapāne\ * 3*\ viharati Palā- savane. Tena kho pana samayena Bhagavā tadah' upo- sathe bhikkhusaīghaparivuto nisinno hoti. Atha kho Bhagavā bahu-d-eva\ * 4*\ rattiü\ * 5*\ bhikkhå\ * 6*\ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaüsetvā tuõ- hãbhåtaü tuõhãbhåtaü\ * 7*\ bhikkhusaīghaü anuviloketvā āyasmantaü Sāriputtaü āmantesi `vigatathãnaniddho kho Sāriputta bhikkhusaīgho, paņibhātu\ * 8*\ taü Sāriputta bhik- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. punna- 2 Ph. continues: pe || sammādiņņhiko. 3 T. M6. M7 Nalaka- 4 omitted by T. 5 M. rattã. 6 Ph. bhikkhånaü. 7 omitted by Ph. T. M7. 8 T. pari- \ # [page 126]# % 126 Aīguttara-Nikāya. LXVIII. 1-4% khånaü dhammikathā; piņņhi me āgilāyati, tam ahaü āyamissāmã' ti. `Evaü bhante' ti kho āyasmā Sāriputto Bhagavato paccassosi. Atha kho Bhagavā catuguõaü\ * 1*\ saüghāņiü pa¤¤āpetvā dakkhiõena\ * 2*\ passena sãhaseyyaü kappesi pāde pādaü accādhāya sato sampajāno uņņhāna- sa¤¤aü manasikaritvā. 2. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhå āmantesi\ * 3*\:-- âvuso bhikkhavo\ * 4*\ ti. âvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa paccassosuü. âyasmā Sāriputto etad avoca:-- 3. Yassa kassaci āvuso saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi . . . ottappaü natthi . . . viriyaü natthi . . . sotāva- dhānaü natthi . . . dhammadhāraõā natthi . . . atthupaparikkhā natthi . . . dhammānudhammapaņipatti natthi . . . appamādo natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgaccha- ti, hāni\ * 5*\ yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no vuddhi. Seyyathā pi āvuso kālapakkhe\ * 6*\ candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyat' eva vaõõena, hāyati maõķalena, hāyati ābhāya, hāyati ārohapariõāhena: evam eva kho āvuso yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi . . . ottappaü natthi . . . viriyaü natthi . . . pa¤¤ā natthi . . . sotāvadhānaü\ * 7*\ natthi\ * 7*\ . . . dhammadhāraõā natthi . . . atthupaparikkhā natthi . . . dhammānudhammapaņipatti natthi\ * 8*\ . . . appamādo natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāni yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no vuddhi. 4. Yassa kassaci āvuso saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi . . . ottappaü atthi . . . viriyaü atthi . . . pa¤¤ā atthi . . . sotāvadhānaü atthi . . . dhammadhāraõā atthi . . . atthupaparikkhā atthi . . . dhammānudhammapaņipatti atthi . . . appamādo atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhi yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni. Seyyathā pi āvuso \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. catugguõaü; M6. M7 catuggunaü. 2 T. pada- 3 T. M6. M7 continue: Yassa kassaci. 4 M. -ve. 5 M. Ph. parihāni. 6 M. S. kāla- 7 omitted by Ph. 8 T. M7 add avadhānaü natthi. \ # [page 127]# % LXVIII. 4-5 Yamaka-Vagga. 127% juõhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaķķhat' eva vaõõena, vaķķhati maõķalena, vaķķhati ābhāya, vaķķhati ārohapariõāhena: evam eva kho āvuso yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu\ * 1*\, hiri atthi . . . ottappaü atthi . . . viriyaü atthi . . . pa¤¤ā atthi . . . sotāvadhānaü atthi . . . dhammadhāraõā atthi . . . atthupaparikkhā atthi . . . dhammānudhammapaņipatti atthi . . . appamādo atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhi yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihānã ti. 5. Atha kho Bhagavā paccuņņhāya āyasmantaü Sāri- puttaü āmantesi:-- Sādhu sādhu Sāriputta, yassa kassaci Sāriputta saddhā natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi . . . ottappaü natthi . . . viriyaü natthi . . . pa¤¤ā natthi . . . sotāva- dhānaü natthi . . . dhammadhāraõā natthi . . . atthupa- parikkhā natthi . . . dhammānudhammapaņipatti natthi . . . appamādo natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāni yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no vuddhi. Seyyathā pi Sāriputta kālapakkhe\ * 2*\ candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāyat' eva vaõõena, hāyati maõķalena, hāyati ābhāya, hāyati āroha- pariõāhena: evam eva kho Sāriputta yassa kassaci saddhā natthi kusalesu dhammesu . . . pe\ * 3*\ . . . appamādo natthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, hāni yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no vuddhi. Yassa kassaci Sāriputta saddhā atthi kusalesu dhammesu, hiri atthi . . . ottappaü atthi . . . viriyaü atthi . . . sotā- vadhānaü atthi . . . dhammadhāraõā atthi . . . atthupa- parikkhā atthi . . . dhammānudhammapaņipatti atthi . . . appamādo atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhi yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihāni. Seyyathā pi Sāriputta juõhapakkhe candassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vaķķhat' eva \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. continues: pa | appamādo. 2 M. S. kāëa- 3 M. Ph. pa. \ # [page 128]# % 128 Aīguttara-Nikāya. LXVIII. 5-LXIX. 2% vaõõena, vaķķhati maõķalena, vaķķhati ābhāya, vaķķhati ārohapariõāhena: evam eva kho Sāriputta yassa kassaci saddhā atthi kusalesu dhammesu . . . pe\ * 1*\ . . . appamādo atthi kusalesu dhammesu, tassa yā ratti vā divaso vā āgacchati, vuddhi yeva pāņikaīkhā kusalesu dhammesu no parihānã ti. LXIX. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jeta- vane Anāthapiõķikassa ārāme. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhå pacchābhattaü piõķapātapaņikkantā upaņņhānasālāyaü sannisinnā sannipatitā anekavihitaü ti- racchānakathaü anuyuttā viharanti, seyyathãdaü rājakathaü corakathaü mahāmattakathaü senākatham bhayakathaü yuddhakathaü annakathaü pānakathaü vatthakathaü sa- yanakathaü mālākathaü gandhakathaü ¤ātikathaü yāna- kathaü gāmakathaü nigamakathaü nagarakathaü jana- padakathaü itthikathaü\ * 2*\ sårakathaü\ * 3*\ visikhākathaü kumbhaņņhānakathaü pubbapetakathaü nānattakathaü lo- kakkhāyikaü samuddakkhāyikaü\ * 4*\ iti bhavābhavakathaü iti\ * 4*\ vā\ * 4*\ ti\ * 4*\. 2. Atha kho Bhagavā sāyaõhasamayaü paņisallānā vuņņhito yen' upaņņhānasālā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā pa¤¤atte āsane nisãdi. Nisajja kho Bhagavā bhikkhå āmantesi `kāya nu ' ttha bhikkhave etarahi kathāya sanni- sinnā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā'\ * 5*\ ti? `Idha mayaü bhante pacchābhattaü piõķapātapaņikkantā upaņņhā- nasālāyaü sannisinnā {sannipatitā} anekavihitaü tiracchā- nakathaü anuyuttā viharāma, seyyathãdaü rājakathaü corakathaü . . . pe\ * 6*\ . . . iti bhavābhavakathaü iti vā' ti. `Na kho pan' etaü\ * 7*\ bhikkhave tumhākaü patiråpaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 M. Ph. add purisakathaü. 3 M. Ph. surā- 4 omitted by M6. 5 M. T. M6. M7 -kathā. 6 M. Ph. pa. 7 T. M6 taü instead of pan' etaü. \ # [page 129]# % LXIX. 2-LXX. 1 Yamaka-Vagga. 129% kulaputtānaü saddhā\ * 1*\ agārasmā anagāriyaü pabbajitānaü, yaü tumhe anekavihitaü tiracchānakathaü anuyuttā vi- hareyyātha\ * 2*\, seyyathãdaü rājakathaü corakathaü mahā- mattakathaü senākathaü bhayakathaü yuddhakathaü annakathaü pānakathaü vatthakathaü sayanakathaü mālākathaü gandhakathaü ¤ātikathaü yānakathaü gāma- kathaü nigamakathaü nagarakathaü janapadakathaü itthi- kathaü\ * 3*\ sårakathaü\ * 4*\ visikhākathaü kumbhaņņhānakathaü pubbapetakathaü nānattakathaü lokakkhāyikaü samud- dakkhāyikaü iti bhavābhavakathaü iti vā. Dasa yimāni\ * 5*\ bhikkhave kathāvatthåni. Katamāni dasa? 3. Appicchakathā\ * 6*\ santuņņhikathā pavivekakathā\ * 7*\ asaü- saggakathā viriyārambhakathā sãlakathā samādhikathā pa¤¤ākathā vimuttikathā vimutti¤āõadassanakathā. Imāni kho bhikkhave dasa kathāvatthåni. 4. Imesaü ce tumhe bhikkhave dasannaü kathāvatthå- naü\ * 8*\ upādāyupādāya\ * 9*\ kathaü\ * 10*\ katheyyātha\ * 11*\, imesam pi candimasuriyānaü evaümahiddhikānaü evaümahānubhā- vānaü tejasā tejaü\ * 12*\ pariyādiyeyyātha\ * 2*\, ko pana vādo a¤¤atitthiyānaü\ * 13*\ paribbājakānan' ti. LXX\ * 14*\. 1. Dasa yimāni bhikkhave pāsaüsāni\ * 15*\ ņhānāni. Kata- māni dasa? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. saddhāya; omitted by M6. 2 T. -yyatha. 3 M. adds purisakathaü. 4 M. Ph. surā- 5 T. M7 imāni. 6 T. M6. M7 have seyyathãdaü before appiccha- 7 T. dviveka- 8 T. -nā. 9 T. upādāya. 10 T. M6. M7 kathā. 11 M6. M7 bhāseyyātha; T. bhāseyyatha. 12 M6 tejasā. 13 T. M6. M7 add samaõabrāhmaõānaü. 14 M. Ph. S. repeat the introductory phrases as in LXIX, putting pe (M. la; Ph. pa) after mahāmattakathaü; M. Ph. have ti after iti vā and continue: Dasa yimāni, whereas S. repeats also the other phrases, also here putting pe after corakathaü in the first place and after rājakathaü at the repetition. 15 T. pa- and pā- \ # [page 130]# % 130 Aīguttara-Nikāya. LXX. 2% 2. Idha bhikkhave bhikkhu attanā ca appiccho hoti appicchakatha¤ ca bhikkhånaü kattā hoti. Appiccho\ * 1*\ bhikkhu appicchakatha¤ ca bhikkhånaü kattā ti pāsaüsam etaü ņhānaü. Attanā ca santuņņho hoti santuņņhikatha¤ ca bhikkhånaü kattā hoti. Santuņņho bhikkhu santuņņhi- katha¤ ca bhikkhånaü kattā ti pāsaüsam etaü ņhānaü. Attanā ca pavivitto hoti pavivekakatha¤ ca bhikkhånaü kattā hoti. Pavivitto bhikkhu pavivekakatha¤ ca bhik- khånaü kattā ti pāsaüsam etaü ņhānaü. Attanā ca asaüsaņņho hoti asaüsaggakatha¤\ * 2*\ ca bhikkhånaü kattā hoti. Asaüsaņņho bhikkhu asaüsaggakatha¤\ * 2*\ ca bhikkhå- naü kattā ti pāsaüsam etaü ņhānaü. Attanā ca ārad- dhaviriyo hoti viriyārambhakatha¤ ca bhikkhånaü kattā hoti. âraddhaviriyo bhikkhu viriyārambhakatha¤ ca bhikkhånaü kattā ti pāsaüsam etaü ņhānaü. Attanā ca sãlasampanno hoti sãlasampadākatha¤ ca bhikkhånaü kattā hoti. Sãlasampanno bhikkhu sãlasampadākatha¤ ca bhik- khånaü kattā ti pāsaüsam etaü ņhānaü. Attanā ca sa- mādhisampanno hoti samādhisampadākatha¤ ca bhikkhå- naü kattā hoti. Samādhisampanno bhikkhu samādhisam- padākatha¤ ca bhikkhånaü kattā ti pāsaüsam etaü ņhānaü. Attanā ca pa¤¤āsampanno hoti pa¤¤āsampadā- katha¤ ca bhikkhånaü kattā hoti. Pa¤¤āsampanno bhikkhu pa¤¤āsampadākatha¤ ca bhikkhånaü kattā ti pāsaüsam etaü ņhānaü. Attanā ca vimuttisampanno hoti vimutti- sampadākatha¤ ca bhikkhånaü kattā hoti. Vimuttisam- panno bhikkhu vimuttisampadākatha¤ ca bhikkhånaü kattā ti pāsaüsam etaü ņhānaü. Attanā ca vimutti¤āõa- dassanasampanno hoti vimutti¤āõadassanasampadākatha¤ ca bhikkhånaü kattā hoti. Vimutti¤āõadassanasampanno bhikkhu vimutti¤āõadassanasampadākatha¤ ca bhikkhånaü kattā ti pāsaüsam etaü ņhānaü. Imāni kho bhikkhave dasa pāsaüsāni ņhānānã ti. Yamakavaggo\ * 3*\ sattamo\ * 4*\. Tatr'\ * 5*\ uddānaü: \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. adds ca, and so in every similar case. 2 M. Ph. S. asaüsaņņha- 3 Ph. Vaggo. 4 M. Ph. S. dutiyo. 5 S. tass'. \ # [page 131]# % LXX. 2-LXXI.2 Yamaka-âkaīkha-Vagga. 131% Avijjā taõhā niņņhā ca avecca\ * 1*\ dve sukhāni ca Naëakapāne\ * 2*\ dve vuttā\ * 3*\ kathāvatthu\ * 4*\ apare dve\ * 5*\ ti\ * 6*\. LXXI. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jeta- vane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi:-- Bhikkhavo ti. Bhadante\ * 7*\ ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Sampannasãlā bhikkhave viharatha\ * 8*\ sampannapāti- mokkhā, pātimokkhasaüvarasaüvutā viharatha ācāragoca- rasampannā, anumattesu\ * 9*\ vajjesu bhayadassāvino\ * 10*\ samā- dāya sikkhatha sikkhāpadesu. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu `sabrahmacārãnaü piyo c' assaü manāpo ca\ * 11*\ garu ca bhāvanãyo cā' ti, sãlesvev' assa paripårakārã\ * 12*\ ajjhattaü cetosamatham anuyutto anirākatajjhāno\ * 13*\ vipassanāya sam- annāgato bråhetā su¤¤āgārānaü. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu `lābhã assaü cãvarapiõķapātasenāsanagilānapacca- yabhesajjaparikkhārānan' ti, sãlesvev' assa paripårakārã ajjhattaü cetosamatham anuyutto anirākatajjhāno vipassa- nāya samannāgato bråhetā su¤¤āgārānaü. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu `yesāhaü paribhu¤jāmi cãvarapiõķa- pātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaü, tesaü te\ * 14*\ kārā mahapphalā assu mahānisaüsā' ti, sãlesvev' assa . . .pe\ * 15*\ . . . bråhetā su¤¤āgārānaü. âkaīkheyya ce \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M6. M7 ave. 2 S. -nena; T. kampana; M7 kampena; M6 katame pana. 3 M7 vutta; S. ca. 4 T. vatthukathā; T. M6. M7 kathā. 5 M. Ph. duve. 6 omitted by S. 7 M. Ph. bhaddante. 8 M6 vihareyyātha. 9 S. aõu- 10 S. -vã. 11 omitted by Ph. 12 M7. S. paripåri- always. 13 M. Ph. -tajhāno; M6 -tajjāno throughout; T. -thajjhāno. 14 Ph. vo. 15 M. Ph. pa; omitted by S. \ # [page 132]# % 132 Aīguttara-Nikāya. LXXI. 2% bhikkhave bhikkhu `ye 'me\ * 1*\ petā ¤ātisālohitā kālakatā\ * 2*\ pasannacittā\ * 3*\ anussaranti, tesaü taü mahapphalaü assa mahānisaüsan' ti, sãlesvev' assa\ * 4*\ . . . pe\ * 5*\ . . . bråhetā su¤¤āgārānaü. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu `san- tuņņho assaü itarãtaracãvarapiõķapātasenāsanagilānapacca- yabhesajjaparikkhārenā' ti, sãlesvev' assa . . . pe\ * 5*\ . . . bråhetā su¤¤āgārānaü. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu `khamo assaü sãtassa uõhassa jighacchāya\ * 6*\ pipāsāya ķaü- samakasavātātapasiriüsapasamphassānaü\ * 7*\ duruttānaü dur- āgatānaü vacanapathānaü uppannānaü sārãrikānaü vedanānaü dukkhānaü tippānaü\ * 8*\ kharānaü\ * 1*\ kaņukānaü asātānaü\ * 9*\ amanāpānaü pāõaharānaü adhivāsakajātiko\ * 10*\ assan' ti, sãlesvev' assa . . . pe\ * 11*\ . . . bråhetā su¤¤āgārā- naü. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu `aratiratisaho\ * 12*\ assaü, na ca maü aratirati\ * 13*\ saheyya, uppannaü aratira- tiü\ * 14*\ abhibhuyya abhibhuyya\ * 15*\ vihareyyan' ti, sãlesvev' assa . . . pe\ * 16*\ . . . bråhetā su¤¤āgārānaü. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu `bhayabheravasaho assaü, na ca maü bhayabheravo saheyya, uppannaü bhayabheravaü abhi- bhuyya abhibhuyya\ * 1*\ vihareyyan' ti, sãlesvev' assa . . . pe\ * 11*\ . . . bråhetā su¤¤āgārānaü. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu `catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü\ * 17*\ diņņha- dhammasukhavihārānaü nikāmalābhã assaü akicchalābhã akasiralābhã' ti, sãlesvev' assa . . . pe\ * 18*\ . . . bråhetā su¤¤ā- gārānaü. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu `āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 M. Ph. kālaīkatā. 3 T. pasannā cittaü. 4 T. M6. M7 add paripårakārã; M7 omits pe. 5 M. Ph. pa; omitted by S. 6 M7 di- 7 M7 -sirina-; M. -sarisapa-; Ph. -sarisappa- 8 M. tibbānaü. 9 T. M7 asa-; S. sā- 10 T. -vāsiüka-; M6 -vāsika- 11 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. S. 12 Ph. aratisaho. 13 Ph. T. M6. M7 arati. 14 M. Ph. T. M6. M7 aratiü. 15 omitted by T. M7. S. 16 M. la; Ph. pa; omitted by S. 17 S. ābhi- 18 M. la; Ph. pa; omitted by M6. S. \ # [page 133]# % LXXI. 2-LXXII. 2 âkaīkha-Vagga. 133% dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihareyyan' ti, sãlesvev' assa paripårakārã ajjhattaü cetosamatham anu- yutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato bråhetā su¤¤āgārānaü. Sampannasãlā bhikkhave viharatha sampannapātimokkhā, pātimokkhasaüvarasaüvutā viharatha ācāragocarasampan- nā, anumattesu\ * 1*\ vajjesu bhayadassāvino\ * 2*\ samādāya sikkhatha sikkhāpadeså ti iti yan taü vuttaü\ * 3*\, idam etaü paņicca vuttan ti. LXXII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Vesāliyaü viharati Mahā- vane Kåņāgārasālāyaü sambahulehi abhi¤¤ātehi abhi¤¤ā- tehi therehi sāvakehi saddhiü āyasmatā ca Cālena\ * 4*\ āyasmatā ca Upacālena\ * 4*\ āyasmatā ca Kakkaņena\ * 5*\ āyas- matā ca Kaëimbhena\ * 6*\ āyasmatā ca Nikaņena\ * 7*\ āyasmatā ca Kaņissahena\ * 8*\ a¤¤ehi ca abhi¤¤ātehi abhi¤¤ātehi therehi sāvakehi saddhiü. 2. Tena kho pana samayena sambahulā abhi¤¤ātā abhi¤¤ātā Licchavã bhadrehi\ * 9*\ bhadrehi\ * 9*\ yānehi cara- purāya\ * 10*\ uccāsaddā mahāsaddā Mahāvanaü ajjhogāhanti Bhagavantaü dassanāya. Atha kho tesaü āyasmantānaü etad ahosi `ime kho sambahulā abhi¤¤ātā abhi¤¤ātā Licchavã bhadrehi\ * 9*\ bhadrehi\ * 9*\ yānehi carapurāya\ * 11*\ uccā- saddā mahāsaddā Mahāvanaü ajjhogāhanti Bhagavantaü dassanāya; saddakaõņakā kho pana jhānā\ * 12*\ vuttā\ * 12*\ Bha- gavatā; yan nåna mayaü yena Gosiīgasālavanadāyo\ * 13*\ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. aõu- 2 S. -vã. 3 M6 vuttan ti (end). 4 S. Pā- and Upapā- throughout. 5 M. Ph. Kukkuņo throughout. 6 T. M7 Kaņ- throughout; M6 Kalimmena. 7 T. M7 Kaņena. 8 T. Kaņiüsasahena; M6 Kaņiüsahena. 9 T. M6 bhaddehi. 10 M. Ph. parapurāya; M6 capurāya; S. paraüparāya throughout. 11 T. ne carapurapurāya (sic). 12 T. jjhānapattā; M7 jjhānaputtā. 13 T. -dayo. \ # [page 134]# % 134 Aīguttara-Nikāya. LXXII. 2-5% ten' upasaīkameyyāma, tattha mayaü apasaddā appa- kiõõā\ * 1*\ phāsu vihareyyāmā' ti. 3. Atha kho te āyasmanto\ * 2*\ yena Gosiīgasālavanadāyo ten' upasaīkamiüsu. Tattha te āyasmanto appasaddā appakiõõā phāsu viharanti. Atha kho Bhagavā bhikkhå āmantesi `kahaü nu kho bhikkhave Cālo, kahaü Upacālo, kahaü Kakkaņo, kahaü Kaëimbho, kahaü Nikaņo\ * 3*\, kahaü Kaņissaho\ * 4*\, kahaü nu kho te bhikkhave therā sāvakā gatā' ti? `Idha bhante tesaü āyasmantānaü etad ahosi: ime kho sambahulā abhi¤¤ātā abhi¤¤ātā Licchavã bhadrehi\ * 5*\ bhadrehi\ * 5*\ yānehi carapurāya uccāsaddā mahāsaddā Mahāvanaü ajjhogāhanti Bhagavantaü dassanāya; sadda- kaõņakā kho pana\ * 6*\ jhānā vuttā\ * 7*\ Bhagavatā; yan nåna mayaü yena Gosiīgasālavanadāya ten' upasaīkameyyāma\ * 8*\, tattha mayaü appasaddā\ * 9*\ appakiõõā phāsu vihareyyāmā ti. Atha kho te\ * 10*\ bhante āyasmanto yena Gosiīgasāla- vanadāyo ten' upasaīkamiüsu. Tattha te āyasmanto appasaddā appakiõõā phāsu viharantã' ti. 4. Sādhu sādhu bhikkhave. Yathā te\ * 11*\ mahāsāvakā sammā vyākaramānā\ * 12*\ vyākareyyuü. Saddakaõņakā hi bhikkhave jhānā vuttā mayā. Dasa yime bhikkhave kaõ- ņakā. Katame dasa? 5. Pavivekārāmassa saīgaõikārāmatā kaõņako. Asubha- nimittānuyogaü\ * 13*\ anuyuttassa subhanimittānuyogo\ * 14*\ kaõ- ņako. Indriyesu guttadvārassa visåkadassanaü kaõņako. Brahmacariyassa mātugāmopavicāro\ * 15*\ kaõņako. Paņha- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. appā- throughout. 2 M. inserts la, Ph. pa. 3 Ph. Nigaņo; T. M7 omit kahaü Ni- 4 M6 Kali- 5 T. M6 bhaddehi. 6 omitted by M. S. 7 T. vattā. 8 T. -yyama. 9 omitted by T. 10 omitted by S. 11 M6 bhante; T. M7 bhante 'va. 12 M. byākamonā (sic); Ph. byākaraõaü. 13 T. -nimittayogaü. 14 T. subhayoganimittānuyogā. 15 M. Ph. -gāmupavicāro; S. -upacāro. \ # [page 135]# % LXXII. 5-LXXIII. 2 âkaīkha-Vagga. 135% massa jhānassa\ * 1*\ saddo kaõņako. Dutiyassa jhānassa vitakkavicārā kaõņako\ * 2*\. Tatiyassa\ * 3*\ jhānassa pãti kaõņako\ * 4*\. Catutthassa jhānassa assāsapassāsā kaõņako\ * 2*\. Sa¤¤āve- dayitanirodhasamāpattiyā\ * 5*\ sa¤¤ā ca vedanā ca kaõņako\ * 6*\. Rāgo kaõņako. Doso kaõņako. Moho\ * 7*\ kaõņako\ * 7*\. Akaõņakā bhikkhave viharatha, nikkaõņakā\ * 8*\ bhikkhave viharatha, akaõņakanikkaõņakā\ * 9*\ bhikkhave viharatha. Akaõ- ņakā\ * 10*\ bhikkhave arahanto\ * 11*\, nikkaõņakā\ * 12*\ bhikkhave ara- hanto\ * 13*\, akaõņakanikkaõņakā\ * 14*\ bhikkhave arahanto ti\ * 15*\. LXXIII. 1. Dasa yime\ * 16*\ bhikkhave dhammā iņņhā kantā manāpā dullabhā lokasmiü. Katame dasa? 2. Bhogā\ * 17*\ iņņhā kantā manāpā dullabhā lokasmiü. Vaõõo iņņho kanto manāpo dullabho lokasmiü. ârogyaü iņņhaü kantaü manāpaü dullabhaü lokasmiü. Sãlāni\ * 18*\ iņņhāni kantāni manāpāni dullabhāni lokasmiü. Brahmacariyaü iņņhaü kantaü manāpaü dullabhaü lokasmiü. Mittā iņņhā kantā manāpā dullabhā lokasmiü. Bāhusaccaü iņņhaü kantaü manāpaü dullabhaü lokasmiü. Pa¤¤ā iņņhā kantā manāpā dullabhā lokasmiü. Dhammā\ * 19*\ iņņhā kantā manāpā dullabhā lokasmiü. Saggā\ * 20*\ iņņhā kantā manāpā dullabhā lokasmiü. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. continues: vitakkavicarakanthako (sic) catutthassa and so on. 2 M. Ph. S. -kā. 3 M6. M7 omit this phrase. 4 M. S. -kā. 5 T. -nirodhaü samā-; S. -nirodham āpattiyā. 6 S. -kā. 7 omitted by S. 8 T. S. omit this phrase. 9 M. Ph. omit this phrase; M6 has nikkaõņakā bho vi- 10 T. akaõņanikkaõņakā; S. akaõņakā nikaõņakā. 11 M. Ph. viharatha. 12 M. Ph. akaõņakā; S. omits this phrase. 13 M. adds bhikkhave araho; Ph. nikaõņakā bho araho 14 T. M6. M7. S. -kā ni- 15 omitted by Ph. 16 T. M7 ime. 17 T. M6. M7 lābhā. 18 Ph. sãlā; M. T. M6. M7 sãlaü. 19 S. dhammo. 20 Ph. maggā; S. sattā and so always. \ # [page 136]# % 136 Aīguttara-Nikāya. LXXIII. 2-6% Ime\ * 1*\ kho bhikkhave dasa dhammā iņņhā kantā manāpā dullabhā lokasmiü. 3. Imesaü kho bhikkhave dasannaü dhammānaü iņņhā- naü kantānaü manāpānaü dullabhānaü lokasmiü dasa dhammā paripanthā\ * 2*\:-- 4. âlassaü\ * 3*\ anuņņhānaü bhogānaü paripantho. Amaõ- ķanā\ * 4*\ avibhåsanā vaõõassa\ * 5*\ paripantho\ * 5*\. Asappāyakiriyā ārogyassa paripantho. Pāpamittatā sãlānaü paripantho. Indriyāsaüvaro\ * 6*\ brahmacariyassa paripantho. Visaüvā- danā mittānaü paripantho. Asajjhāyakiriyā bāhusaccassa paripantho. Asussusā\ * 7*\ aparipucchā pa¤¤āya paripantho. Ananuyogo apaccavekkhaõā\ * 8*\ dhammānaü paripantho. Micchāpaņipatti saggānaü paripantho. Imesaü kho bhikkhave dasannaü dhammānaü iņņhānaü kantānaü manāpānaü dullabhānaü lokasmiü imā dasa dhammā paripanthā. 5. Imesaü kho bhikkhave dasannaü dhammānaü iņņhā- naü kantānaü manāpānaü dullabhānaü lokasmiü dasa dhammā āhārā:-- 6. Anālassaü\ * 9*\ uņņhānaü\ * 10*\ bhogānaü āhāro. Maõķanā vibhåsanā vaõõassa āhāro. Sappāyakiriyā ārogyassa āhāro. Kalyāõamittatā sãlānaü āhāro. Indriyasaüvaro brahma- cariyassa āhāro. Avisaüvādanā mittānaü āhāro. Sajjhā- yakiriyā bāhusaccassa āhāro. Sussusā paripucchā pa¤¤āya āhāro. Anuyogo paccavekkhaõā\ * 11*\ dhammānaü āhāro. Sammāpaņipatti saggānaü āhāro. Imesaü kho bhikkhave dasannaü dhammānaü iņņhānaü kantānaü manāpānaü dullabhānaü lokasmiü ime dasa dhammā āhārā ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. omit this phrase. 2 M. Ph. paribandhā, and so throughout. 3 M. Ph. ālasyaü throughout. 4 S. omits all from âmaõķanā to Asajjhāya- 5 T. vanna- 6 M. indriya-asaüvaro; T. M6 indriyasaüo 7 T. assu- 8 M6. M7 -nā; T. apaccavekkhamānā. 9 T. M7 anālyassaü. 10 all MSS. exc. S. put uņņho before anā- 11 T. M6. M7 -nā. \ # [page 137]# % LXXIV. 1-LXXV. 2 âkaīkha-Vagga. 137% LXXIV. 1. Dasahi bhikkhave vaķķhãhi vaķķhamāno ariyasāvako ariyāya vaķķhiyā vaķķhati, sārādāyã ca hoti varādāyã kā- yassa\ * 1*\. Katamehi dasahi? 2. Khettavatthåhi\ * 2*\ vaķķhati, dhanadha¤¤ena vaķķhati, puttadārehi vaķķhati, dāsakammakaraporisehi vaķķhati, catuppadehi vaķķhati, saddhāya vaķķhati, sãlena vaķķhati, sutena vaķķhati, cāgena vaķķhati, pa¤¤āya vaķķhati. Imehi kho bhikkhave dasahi vaķķhãhi vaķķhamāno ari- yasāvako ariyāya vaķķhiyā vaķķhati, sārādāyã ca hoti varādāyã kāyassā ti. Dhanena dha¤¤ena ca yo 'dha\ * 3*\ vaķķhati puttehi dārehi ca catuppadehi ca, sabhogavā\ * 4*\ hoti yasassi påjito ¤ātãhi mittehi atho pi rājubhi\ * 5*\. Saddhāya sãlena ca yo 'dha vaķķhati pa¤¤āya cāgena sutena cåbhayaü, so tādiso sappuriso vicakkhaõo diņņh' eva dhamme ubhayena vaķķhatã ti. LXXV. 1. Ekam samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jeta- vane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho āyasmā ânando pubbaõhasamayaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya yena Migasālāya upāsikāya nivesanaü ten' upasaīkami, upasaī- kamitvā pa¤¤atte āsane nisãdi. Atha kho Migasālā upā- sikā yenāyasmā ânando ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmantaü ânandaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnā kho Migasālā upāsikā āyasmantaü ânandaü etad avoca:-- 2. Kathaükathā\ * 6*\ nāmāyaü bhante ânanda Bhagavatā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. adds bhedā. 2 T. M6. M7 -nā. 3 T. inserts na. 4 S. so bhagavā. 5 T. M6. M7 rājåhi. 6 M. M6. M7 kathaükathaü. \ # [page 138]# % 138 Aīguttara-Nikāya. LXXV. 2-3% dhammo desito a¤¤eyyo, yatra hi nāma brahmacārã ca abrahmacārã ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhi- samparāyaü? Pitā me bhante Purāõo\ * 1*\ brahmacārã ahosi\ * 2*\ ārācārã\ * 3*\ virato methunā gāmadhammā. So kālakato\ * 4*\ Bha- gavatā vyākato `sakadāgāmã satto\ * 5*\ Tusitaü\ * 6*\ kāyaü\ * 6*\ upapanno'\ * 7*\ ti. Pettā\ * 8*\ piyo me bhante Isidatto abrahma- cārã ahosi sadārasantuņņho, so pi kālakato Bhagavatā vyā- kato `sakadāgāmã satto\ * 9*\ Tusitaü\ * 6*\ kāyaü\ * 6*\ upapanno' ti. Kathaükathā\ * 10*\ nāmāyaü bhante ânanda Bhagavatā dhammo desito a¤¤eyyo, yatra hi nāma brahmacārã ca abrahmacārã ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisam- parāyan ti? `Evaü\ * 11*\ kho pan' etaü\ * 12*\ bhagini Bhagavatā vyākatan 'ti. 3. Atha kho āyasmā ânando Migasālāya upāsikāya ni- vesane piõķapātaü gahetvā uņņhāyāsanā pakkāmi. Atha kho āyasmā ânando pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavan- taü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando Bhagavantaü etad avoca: Idhāhaü\ * 13*\ bhante pubbaõhasamayaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya yena Migasālāya upāsikāya nivesanaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā pa¤¤atte āsane nisãdiü\ * 14*\. Atha kho bhante Migasālā upāsikā yenāhaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā maü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnā kho bhante\ * 15*\ Migasālā upāsikā maü etad avoca `kathaü- kathā\ * 16*\ nāmāyaü bhante ânanda Bhagavatā dhammo \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. På-; T. M6. M7 -no. 2 M. Ph. hoti. 3 T. ācārācāriü; M. Ph. anācārã; M6 ācara; M7 ācārã. 4 M. Ph. kālaüko throughout. 5 T. santo; M. Ph. patto. 6 Ph. Tusita-; M. Tussita- 7 T. M6. M7. S. uppanno throughout. 8 S. pitu; M7 petapitā; M. Ph. pitāmaho or pettā piyo. 9 M. Ph. patto. 10 M. M6 kathaükathaü; T. M7 kathaü. 11 S. adds eva; M6 omits evaü. 12 T. M7 pana taü. 13 M6 idha. 14 M. Ph. M6. M7. S. -di. 15 omitted by M. Ph. S. 16 M. T. M6. M7 kathaükathaü. \ # [page 139]# % LXXV. 3-5 Akaīkha-Vagga. 139% desito a¤¤eyyo, yatra hi nāma brahmacārã ca abrahma- cārã ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāyaü? Pitā me bhante Purāõo\ * 1*\ brahmacārã ahosi ārācārã\ * 2*\ virato methunā gāmadhammā, so kālakato Bhagavatā vyākato "sakadāgāmã satto\ * 3*\ Tusitaü\ * 4*\ kāyaü\ * 4*\ upapanno" ti. Pettā\ * 5*\ piyo\ * 5*\ me bhante Isidatto abrahmacārã ahosi sadārasan- tuņņho, so pi kālakato Bhagavatā vyākato "sakadāgāmã satto Tusitaü\ * 4*\ kāyaü\ * 4*\ upapanno" ti. Kathaükathā\ * 6*\ nā- māyaü bhante ânanda Bhagavatā dhammo desito a¤¤eyyo, yatra hi nāma brahmacārã ca abrahmacārã ca ubho sama- samagatikā bhavissanti abhisamparāyan' ti? Evaü vutte ahaü bhante Migasālaü upāsikaü etad avocaü `evaü kho pan' etaü bhagini Bhagavatā vyākatan' ti. Kā\ * 7*\ c' ânanda Migasālā upāsikā bālā avyattā ambhakā\ * 8*\ ambhakapa¤¤ā\ * 9*\ ke ca purisapuggalaparopariye\ * 10*\ ¤āõe\ * 10*\! Dasa yime ânanda puggalā santo saüvijjamānā loka- smiü. Katame dasa? 4. Idh' ânanda ekacco puggalo dussãlo hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathābhåtaü na ppajānāti, yatth' assa taü dussãlyaü\ * 11*\ aparisesaü\ * 12*\ nirujjhati. Tassa savanena pi akataü hoti, bāhusaccena pi akataü\ * 13*\ hoti\ * 13*\, diņņhiyā pi appaņividdhaü hoti, sāmāyikam\ * 14*\ pi\ * 15*\ vimuttiü na labhati. So kāyassa bhedā parammaraõā hānāya pa- reti no visesāya, hānagāmã yeva\ * 16*\ hoti no visesagāmã. 5. Idha pan' ânanda ekacco puggalo dussãlo hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathābhåtaü pajānāti, \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. På-; T. M6 -no. 2 M. Ph. anācārã; M7 ācāra. 3 M. Ph. patto. 4 M. Tussita- 5 M. Ph. pitāmaho. 6 M. T. M6. M7 kathaükathaü. 7 M6 kiü. 8 M. appakā; Ph. ammakā; S. andhakā. 9 M. appaka-; Ph. appa-; S. andhaka- 10 T. M7ú. -puggalā; T. M6. M7. S. -pariya- 11 M. Ph. dussilyaü; T. M6. M7 dussãlaü throughout. 12 T. apariseyya. 13 omitted by T. 14 M7 samā-; S. sāma-; T. samāsakaü. 15 omitted by T. M6. M7. 16 M. d-eva; Ph. neva; M6 r-eva. \ # [page 140]# % 140 Aīguttara-Nikāya. LXXV. 5% yatth' assa taü dussãlyaü\ * 1*\ aparisesaü nirujjhati. Tassa savanena pi kataü hoti, bāhusaccena pi kataü hoti, diņņhiyā pi suppaņividdhaü\ * 2*\ hoti, sāmāyikam\ * 3*\ pi vimuttiü labhati. So kāyassa bhedā parammaraõā visesāya pareti no hānāya, visesagāmã yeva\ * 4*\ hoti no hānagāmã. Tatr' ânanda pamāõikā\ * 5*\ paminanti\ * 6*\: `imassāpi\ * 7*\ te 'va\ * 8*\ dhammā aparassāpi\ * 9*\ te 'va\ * 8*\ dhammā, kasmā nesaü\ * 10*\ eko hãno eko paõãto' ti? Taü hi tesaü\ * 11*\ ânanda hoti dãgha- rattaü ahitāya dukkhāya. Tatr' ânanda yvāyaü\ * 12*\ puggalo dussãlo hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathā- bhåtaü pajānāti, yatth' assa taü dussãlyaü\ * 13*\ aparisesaü nirujjhati. Tassa savanena pi kataü hoti, bāhusaccena pi kataü hoti, diņņhiyā pi suppaņividdhaü\ * 2*\ hoti, sāmāyikam\ * 3*\ pi vimuttiü labhati. Ayaü ânanda puggalo amunā puri- mena puggalena abhikkantataro ca paõãtataro ca. Taü kissa hetu? Imaü hi\ * 14*\ ânanda puggalaü dhammasoto\ * 15*\ nibbahati. Tad anantaraü\ * 16*\ ko jāneyya\ * 17*\ a¤¤atra Tathā- gatena? Tasmā ti h' ânanda mā puggalesu pamāõikā\ * 5*\ ahuvattha\ * 18*\, mā puggalesu pamāõaü gaõhittha\ * 19*\. Kha¤- ¤ati\ * 20*\ h' ânanda puggalo\ * 21*\ puggalesu pamāõaü gaõhanto, aha¤ c' ânanda\ * 22*\ puggalesu pamāõaü gaõheyyaü\ * 23*\, yo vā pan' assa mādiso. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. dussilyaü; T. M6. M7 dussãlaü. 2 M. Ph. T. M6. M7 paņi- 3 S. sāma-; T. samā-; M6 sāmā- and samā-; M7 sama- and samā- 4 M. d-eva; Ph. neva; T. M7 r-eva; M6 r-evaü. 5 T. M6. M7 -nikā. 6 T. pamāõanti; M6. M7 pamānanti. 7 M. Ph. imassa pi. 8 omitted by M. T. 9 M6 parassāpi; T. omits apa- pi te dho 10 T. M6. M7 tesaü. 11 T. M7 nesaü. 12 T. M6. M7 so 'yaü. 13 M. dussilyaü; M6 dussãlaü; T. dussãlasaü. 14 M. Ph. ca. 15 T. dhammā- 16 T. M6. M7 -rānaü; M. Ph. tadantaraü. 17 T. M7 ja- 18 T. āhu- 19 T. M7 gaõhitvā; M6 gahi. 20 T. M7. S. ma¤¤ati; M6 tasmā. 21 omitted by M. Ph. 22 M6 vā or c' ân-; M7 vā ân- 23 T. M7 -yya; M6 -yyā. \ # [page 141]# % LXXV. 6-9 âkaīkha-Vagga. 141% 6. Idha pan' ânanda ekacco puggalo sãlavā hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathābhåtaü na ppajānāti, yatth' assa taü\ * 1*\ sãlaü aparisesaü nirujjhati. Tassa sa- vanena pi akataü hoti, bāhusaccena pi akataü hoti, diņņhiyā pi appaņividdhaü hoti, sāmāyikam\ * 2*\ pi vimuttiü na labhati. So kāyassa bhedā parammaraõā hānāya pareti no visesāya, hānagāmã yeva\ * 3*\ hoti no visesagāmã. 7. Idha pan' ânanda ekacco puggalo sãlavā hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathābhåtaü pajānāti, yatth' assa taü sãlaü aparisesaü nirujjhati. Tassa savanena pi kataü hoti, bāhusaccena pi kataü hoti, diņņhiyā pi suppaņi- viddhaü\ * 4*\ hoti, sāmāyikam\ * 5*\ pi vimuttiü labhati. So kā- yassa bhedā parammaraõā visesāya pareti no hānāya, vi- sesagāmã yeva\ * 3*\ hoti no hānagāmã. Tatr' ânanda\ * 6*\ . . . pe\ * 7*\ . . . aha¤ c' ânanda puggalesu pamāõaü gaõheyyaü, yo vā pan' assa mādiso. 8. Idha pan' ânanda ekacco puggalo tibbarāgo\ * 8*\ hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathābhåtaü na ppa- jānāti, yatth' assa so rāgo apariseso nirujjhati. Tassa savanena pi akataü hoti, bāhusaccena pi akataü hoti, diņņhiyā pi appaņividdhaü hoti, sāmāyikam\ * 5*\ pi vimuttiü na labhati. So kāyassa bhedā parammaraõā hānāya pa- reti no visesāya, hānagāmã yeva\ * 9*\ hoti no visesagāmã. 9. Idha pan' ânanda ekacco puggalo tibbarāgo hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathābhåtaü pajānāti, yatth' assa so rāgo apariseso nirujjhati. Tassa savanena pi kataü hoti, bāhusaccena pi kataü hoti, diņņhiyā pi suppaņividdhaü hoti, sāmāyikam\ * 10*\ pi vimuttiü labhati. So \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 add målaü. 2 S. sāma-; T. M6 samā-; M7 sāmā- 3 M. d-eva; Ph. neva; T. M6. M7 r-eva. 4 M. Ph. T. M6. M7 paņi-, and so in every similar case. 5 S. sāma-; T. M7 samā-; M6 samā- and sāmā- 6 M. adds pamāõikā paminanti. 7 M. la; Ph. pa. 8 M. Ph. tippa- throughout. 9 M. d-eva; Ph. no; T. M6 r-eva. 10 T. S. sāma-; M7 samā- \ # [page 142]# % 142 Aīguttara-Nikāya. LXXV. 9-13% kāyassa bhedā parammaraõā visesāya pareti no hānāya, visesagāmã yeva\ * 1*\ hoti no hānagāmã. Tatr' ânanda\ * 2*\ . . . pe\ * 3*\ . . . aha¤ c'\ * 4*\ ânanda puggalesu pamāõaü gaõheyyaü, yo vā pan' assa mādiso. 10. Idha pan' ânanda ekacco puggalo kodhano hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathābhåtaü na ppa- jānāti, yatth' assa so kodho apariseso nirujjhati. Tassa savanena pi akataü hoti, bāhusaccena pi akataü hoti, diņņhiyā pi appaņividdhaü hoti, sāmāyikam\ * 5*\ pi vimuttiü na labhati. So kāyassa bhedā parammaraõā hānāya pa- reti no visesāya, hānagāmã yeva\ * 6*\ hoti no visesagāmã. 11. Idha pan' ânanda ekacco puggalo kodhano hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathābhåtaü pajānāti, yatth' assa so kodho apariseso nirujjhati. Tassa savanena pi kataü hoti, bāhusaccena pi kataü hoti, diņņhiyā pi suppaņividdhaü hoti, sāmāyikam\ * 7*\ pi vimuttiü labhati. So kāyassa bhedā parammaraõā visesāya pareti no hānāya, visesagāmã yeva\ * 1*\ hoti no hānagāmã. Tatr' ânanda\ * 2*\ . . . pe\ * 8*\ . . . aha¤ c'\ * 4*\ ânanda pugga- lesu pamāõaü gaõheyyaü\ * 9*\, yo vā pan' assa mādiso. 12. Idha pan' ânanda ekacco puggalo uddhato hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathābhåtaü na ppa- jānāti, yatth' assa uddhaccaü aparisesaü nirujjhati. Tassa savanena pi akataü hoti, bāhusaccena pi akataü hoti, diņņhiyā pi appaņividdhaü hoti, sāmāyikam\ * 7*\ pi vimuttiü na labhati. So kāyassa bhedā parammaraõā hānāya pa- reti no visesāya, hānagāmã yeva\ * 1*\ hoti no visesagāmã. 13. Idha pan' ânanda ekacco puggalo uddhato hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathābhåtaü pajānāti, yatth' assa taü uddhaccaü aparisesaü nirujjhati. Tassa savanena pi kataü hoti, bāhusaccena pi kataü hoti, diņņhiyā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. d-eva; Ph. neva; T. M6. M7 r-eva. 2 M. Ph. add pamāõikā paminanti; T. M6. M7 add pamānikā. 3 M. Ph. pa. 4 T. M6. M7 vā. 5 S. sāma-; T. samā- 6 M. d-eva; Ph. neva; M7 r-eva; in T. M6 is a blunder. 7 S. sāma-; M7 samā- 8 M. la; Ph. pa. 9 T. -yya. \ # [page 143]# % LXXV. 13 âkaīkha-Vagga. 143% pi suppaņividdhaü hoti, sāmāyikam\ * 1*\ pi vimuttiü labhati. So kāyassa bhedā parammaraõā visesāya pareti no hānāya, visesagāmã yeva\ * 2*\ hoti no hānagāmã. Tatr' ânanda pamāõikā paminanti: `imassāpi te 'va\ * 3*\ dhammā aparassāpi te 'va\ * 3*\ dhammā, kasmā nesaü eko hãno eko paõãto' ti? Taü hi tesaü ânanda hoti dãgha- rattaü ahitāya dukkhāya. Tatr' ânanda yvāyaü\ * 4*\ puggalo uddhato hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathā- bhåtaü pajānāti, yatth' assa taü uddhaccaü aparisesaü nirujjhati. Tassa savanena pi kataü hoti, bāhusaccena pi kataü hoti, diņņhiyā pi suppaņividdhaü hoti, sāmāyikam\ * 5*\ pi vimuttiü labhati. Ayaü ânanda puggalo amunā puri- mena puggalena abhikkantataro ca paõãtataro ca. Taü kissa hetu? Imaü hi\ * 6*\ ânanda puggalaü dhammasoto nibbahati. Tadanantaraü\ * 7*\ ko jāneyya a¤¤atra Tathāga- tena? Tasmā ti h' ânanda mā puggalesu pamāõikā ahu- vattha, mā puggalesu pamāõaü gaõhittha. Kha¤¤ati\ * 8*\ h' ânanda puggalo\ * 9*\ puggalesu pamāõaü gaõhanto, aha¤ c'\ * 10*\ ânanda puggalesu pamāõaü gaõheyyaü\ * 11*\, yo vā pan' assa mādiso. Kā c' ânanda Migasālā upāsikā bālā avyattā ambakā\ * 12*\ ambakapa¤¤ā\ * 13*\ ke ca purisapuggalaparopariye\ * 14*\ ¤āõe! Ime kho ânanda dasa puggalā santo saüvijjamānā lokasmiü. Yathāråpena ânanda sãlena Purāõo samannāgato ahosi, tathāråpena sãlena Isidatto samannāgato abhavissa. Na yidha Purāõo Isidattassa gatim\ * 15*\ pi a¤¤assa. Yathārå- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. sāma- 2 M, d-eva; Ph. neva; M7 r-eva; in T. M6 is a blunder. 3 omitted by M. 4 omitted by T. M6. 5 S. sāma-; T. M7 samā- 6 T. M7 h' etaü; M. Ph. c'; M6 omits hi. 7 M. Ph. tadantaraü; M7 tadantarānaü; T. M6 add taü. 8 T. M7. S. ma¤¤ati; M6 tasmā ti. 9 omitted by M. Ph. 10 T. M6. M7 vā. 11 T. -yya. 12 M. appakā; Ph. ammakā; S. andhakā. 13 M. Ph. appaka-; S. andhaka- 14 S. -puggalā paropariya- 15 M. Ph. S. gati. \ # [page 144]# % 144 Aīguttara-Nikāya. LXXV. 13-LXXVI. 6% pāya c' ânanda pa¤¤āya Isidatto samannāgato ahosi, tathāråpāya pa¤¤āya Purāõo samannāgato abhavissa. Na yidha Isidatto Purāõassa gatim\ * 1*\ pi a¤¤assa. Iti kho ânanda ime puggalā ubhato\ * 2*\ ekaīgahãnā\ * 3*\ ti. LXXVI. 1. Tayo\ * 4*\ bhikkhave dhammā loke na saüvijjeyyuü, na Tathāgato loke uppajjeyya arahaü sammāsambuddho, na Tathāgatappavedito dhammavinayo loke dippeyya\ * 5*\. Ka- tame tayo? 2. Jāti ca\ * 6*\ jarā ca\ * 7*\ maraõa¤ ca. Ime kho\ * 8*\ bhikkhave tayo dhammā loke na saüvijjeyyuü, na Tathāgato loke uppajjeyya arahaü sammāsambuddho, na Tathāgatappa- vedito dhammavinayo loke dippeyya\ * 9*\. Yasmā ca kho bhikkhave ime tayo dhammā loke saüvijjanti, tasmā Tathāgato loke uppajjati arahaü sammāsambuddho, tasmā Tathāgatappavedito dhammavinayo loke dippati\ * 10*\. 3. Tayo\ * 11*\ bhikkhave dhamme appahāya abhabbo jātiü pahātuü jaraü pahātuü maraõaü\ * 6*\ pahātuü\ * 6*\. Katame tayo? 4. Rāgaü appahāya dosaü appahāya mohaü appahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo jātiü pahātuü jaraü pahātuü maraõaü\ * 6*\ pahātuü\ * 6*\. 5. Tayo\ * 11*\ bhikkhave dhamme appahāya abhabbo rāgaü pahātuü dosaü pahātuü mohaü pahātuü. Katame tayo? 6. Sakkāyadiņņhiü appahāya vicikicchaü appahāya sã- labbataparāmāsaü appahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo rāgaü pahātuü dosaü pahā- tuü mohaü pahātuü. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. gati. 2 M6 ubho. 3 S. ekanta- 4 M. Ph. S. add 'me. 5 M6. M7. S. dãpeyya; M. Ph. dibbeyya throughout. 6 omitted by T. M7. 7 omitted by T. M6. 8 T. M6. M7 ca; omitted by M. Ph. 9 T. M7 uddipeyya. 10 M. Ph. dibbati. 11 M. Ph. add 'me, and so throughout. \ # [page 145]# % LXXVI. 7-14 âkaīkha-Vagga. 145% 7. Tayo bhikkhave dhamme appahāya abhabbo sakkāya- diņņhiü pahātuü vicikicchaü pahātuü sãlabbataparāmāsaü pahātuü. Katame tayo? 8. Ayonisomanasikāraü appahāya kummaggasevanaü\ * 1*\ appahāya cetaso lãnattaü appahāya\ * 2*\, ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo sakkāyadiņņhiü pahātuü vicikicchaü pahātuü sãlabbataparāmāsaü pahātuü. 9. Tayo bhikkhave dhamme appahāya abhabbo ayoniso- manasikāraü pahātuü kummaggasevanaü pahātuü cetaso lãnattaü pahātuü. Katame tayo? 10. Muņņhasaccaü appahāya asampaja¤¤aü appahāya cetaso vikkhepaü appahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo ayonisomanasikāraü pahātuü kummaggasevanaü pahātuü cetaso lãnattaü pahātuü. 11. Tayo bhikkhave dhamme appahāya abhabbo muņņha- saccaü pahātuü asampaja¤¤aü pahātuü cetaso vikkhepaü pahātuü. Katame tayo? 12. Ariyānaü adassanakamyataü\ * 3*\ appahāya ariyadham- maü\ * 4*\ asotukamyataü\ * 5*\ appahāya upārambhacittataü\ * 6*\ appahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo muņņhasaccaü pahātuü asampaja¤¤aü pahātuü cetaso vikkhepaü pahātuü. 13. Tayo bhikkhave dhamme appahāya abhabbo ariyā- naü adassanakamyataü pahātuü ariyadhammaü asotu- kamyataü pahātuü upārambhacittataü\ * 7*\ pahātuü. Katame tayo? 14. Uddhaccaü appahāya asaüvaraü appahāya dussãl- yaü\ * 8*\ appahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme appa- hāya abhabbo ariyānaü addassanakamyataü pahātuü ariyadhammaü asotukamyataü\ * 9*\ pahātuü upārambhacitta- taü pahātuü. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. kumagga- always. 2 T. adds cetaso vikkhepaü and continues as in 10. 3 Ph. -kāmataü; T. -kammataü throughout. 4 T. M6. M7 -dhammassa. 5 M. only here -kāmataü. 6 T. -cittaü. 7 T. -cittakaü. 8 M. Ph. dussilyaü; M6 dussãlaü throughout. 9 T. -kamyakaü. \ # [page 146]# % 146 Aīguttara-Nikāya. LXXVI. 15-21% 15. Tayo bhikkhave dhamme appahāya abhabbo uddhac- caü pahātuü asaüvaraü pahātuü dussãlyaü pahātuü. Katame tayo? 16. Assaddhiyaü\ * 1*\ appahāya avada¤¤utaü appahāya kosajjaü appahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo uddhaccaü pahātuü asaüvaraü pahā- tuü dussãlyaü pahātuü. 17. Tayo bhikkhave dhamme appahāya abhabbo assad- dhiyaü pahātuü avada¤¤utaü pahātuü kosajjaü pahā- tuü. Katame tayo? 18. Anādariyaü appahāya dovacassataü appahāya pāpamittataü appahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo assaddhiyaü pahātuü avada¤¤utaü pahātuü kosajjaü pahātuü. 19. Tayo bhikkhave dhamme appahāya abhabbo anāda- riyaü pahātuü dovacassataü pahātuü pāpamittataü pa- hātuü. Katame tayo? 20. Ahirikaü\ * 2*\ appahāya anottappaü appahāya pamādaü appahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme appahāya abhabbo anādariyaü pahātuü dovacassataü pahātuü pā- pamittataü pahātuü. 21. Ahiriko 'yaü bhikkhave anottappã pamatto\ * 3*\ hoti. So pamatto samāno abhabbo anādariyaü pahātuü dova- cassataü pahātuü pāpamittataü pahātuü. So pāpamitto samāno abhabbo assaddhiyaü pahātuü avada¤¤utaü pa- hātuü kosajjaü\ * 4*\ pahātuü\ * 4*\. So kusãto samāno abhabbo uddhaccaü pahātuü asaüvaraü pahātuü dussãlyaü\ * 5*\ pa- hātuü. So dussãlo samāno abhabbo ariyānaü adassana- kamyataü\ * 6*\ pahātuü ariyadhammaü\ * 7*\ asotukamyataü\ * 6*\ pahātuü upārambhacittataü\ * 8*\ pahātuü. So upārambha- citto samāno abhabbo muņņhasaccaü pahātuü asampa- ja¤¤aü pahātuü cetaso vikkhepaü\ * 9*\ pahātuü. So vikkhitta- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. asa- throughout. 2 T. M6. M7 anādariyaü. 3 T. M6. M7 pāpamitto. 4 omitted by T. M7. 5 Ph. here dussãlyaü. 6 T. henceworth -kamyataü. 7 Ph. -dhamme. 8 T. M6. M7 -cittaü. 9 Ph. vikhittaü; S. vikkhittacittataü. \ # [page 147]# % LXXVI. 21-29 âkaīkha-Vagga. 147% citto samāno abhabbo ayonisomanasikāraü\ * 1*\ pahātuü kummaggasevanaü pahātuü cetaso lãnattaü pahātuü. So lãnacitto samāno abhabbo sakkāyadiņņhiü pahātuü vici- kicchaü pahātuü sãlabbataparāmāsaü pahātuü. So vici- kiccho\ * 2*\ samāno abhabbo rāgaü pahātuü dosaü pahātuü mohaü pahātuü. Rāgaü appahāya dosaü appahāya mohaü appahāya abhabbo jātiü pahātuü jaraü pahātuü maraõaü pahātuü. 22. Tayo bhikkhave dhamme pahāya bhabbo jātiü pa- hātuü jaraü pahātuü maraõaü pahātuü. Katame tayo? 23. Rāgaü pahāya dosaü pahāya mohaü pahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo jātiü pahā- tuü jaraü pahātuü maraõaü pahātuü. 24. Tayo bhikkhave dhamme pahāya bhabbo rāgaü pahātuü dosaü pahātuü mohaü pahātuü. Katame tayo? 25. Sakkāyadiņņhiü pahāya vicikicchaü pahāya sãlabba- taparāmāsaü pahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo rāgaü pahātuü dosaü pahātuü mohaü pahātuü. 26. Tayo bhikkhave dhamme pahāya bhabbo sakkāya- diņņhiü pahātuü vicikicchaü pahātuü sãlabbataparāmāsaü pahātuü. Katame tayo? 27. Ayonisomanasikāraü pahāya\ * 3*\ kummaggasevanaü pahāya cetaso lãnattaü pahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo sakkāyadiņņhiü pahātuü vici- kicchaü pahātuü sãlabbataparāmāsaü pahātuü. 28. Tayo bhikkhave dhamme pahāya bhabbo ayoniso- manasikāraü pahātuü kummaggasevanaü pahātuü cetaso lãnattaü pahātuü. Katame tayo? 29. Muņņhasaccaü pahāya asampaja¤¤aü pahāya cetaso vikkhepaü pahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme pa- hāya bhabbo ayonisomanasikāraü pahātuü kummagga- sevanaü pahātuü cetaso lãnattaü pahātuü. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. sakkāyadiņņhiü and so on as below. 2 S. ve- 3 T. pahātuü, then it continues: Katame tayo? Muņņhasaccaü and so on as in 29. \ # [page 148]# % 148 Aīguttara-Nikāya. LXXVI. 30-39% 30. Tayo bhikkhave dhamme pahāya bhabbo muņņha- saccaü pahātuü asampaja¤¤aü pahātuü cetaso vikkhepaü pahātuü. Katame tayo? 31. Ariyānaü adassanakamyataü pahāya ariyadhammaü asotukamyataü pahāya upārambhacittataü pahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo muņņhasaccaü pahā- tuü asampaja¤¤aü pahātuü cetaso vikkhepaü pahātuü. 32. Tayo bhikkhave dhamme pahāya bhabbo ariyānaü adassanakamyataü pahātuü ariyadhammaü asotukamya- taü pahātuü upārambhacittataü pahātuü. Katame tayo? 33. Uddhaccaü pahāya asaüvaraü pahāya dussãlyaü pahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo ariyānaü adassanakamyataü pahātuü ariyadhammaü aso- tukamyataü pahātuü upārambhacittataü pahātuü. 34. Tayo bhikkhave dhamme pahāya bhabbo uddhaccaü pahātuü asaüvaraü pahātuü dussãlyaü pahātuü. Kata- me tayo? 35. Assaddhiyaü pahāya avada¤¤utaü pahāya kosajjaü pahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo uddhaccaü pahātuü asaüvaraü pahātuü dussãlyaü pa- hātuü. 36. Tayo bhikkhave dhamme pahāya bhabbo assaddhi- yaü pahātuü avada¤¤utaü pahātuü kosajjaü pahātuü. Katame tayo? 37. Anādariyaü pahāya dovacassataü pahāya pāpamitta- taü pahāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo assaddhiyaü pahātuü avada¤¤utaü pahātuü ko- sajjaü pahātuü. 38. Tayo bhikkhave dhamme pahāya bhabbo anādariyaü pahātuü dovacassataü pahātuü pāpamittataü. Katame tayo? 39. Ahirikaü pahāya anottappaü pahāya pamādaü pa- hāya, ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo anādariyaü pahātuü dovacassataü pahātuü pāpamittataü pahātuü. 40. Hirimā 'yaü bhikkhave ottappã appamatto hoti. So appamatto samāno bhabbo anādariyaü pahātuü dovacassa- taü pahātuü pāpamittataü pahātuü. So kalyāõamitto \ -------------------------------------------------------------------------- \ # [page 149]# % LXXVI. 39-LXXVII. 4 âkaīkha-Vagga. 149% samāno bhabbo assaddhiyaü pahātuü avada¤¤utaü pahā- tuü kosajjaü pahātuü. So āraddhaviriyo samāno bhabbo uddhaccaü pahātuü asaüvaraü pahātuü dussãlyaü pahā- tuü. So sãlavā samāno bhabbo ariyānaü adassanakam- yataü pahātuü ariyadhammaü asotukamyataü pahātuü upārambhacittataü pahātuü. So anupārambhacitto samāno bhabbo muņņhasaccaü pahātuü asampaja¤¤aü pahātuü cetaso vikkhepaü pahātuü. So avikkhittacitto samāno bhabbo ayonisomanasikāraü pahātuü kummaggasevanaü pahātuü cetaso lãnattaü pahātuü. So alãnacitto samāno bhabbo sakkāyadiņņhiü pahātuü vicikicchaü pahātuü sãlabbataparāmāsaü pahātuü. So avicikiccho samāno bhabbo rāgaü pahātuü dosaü pahātuü mohaü pahātuü. So\ * 1*\ rāgaü pahāya dosaü pahāya mohaü pahāya bhabbo jātiü pahātuü\ * 2*\ jaraü pahātuü\ * 2*\ maraõaü pahātun ti. LXXVII. 1. Dasahi bhikkhave asaddhammehi samannāgato kāko Katamehi dasahi? 2. Dhaüsã ca pagabbho ca tintiõo\ * 3*\ ca mahagghaso ca luddo\ * 4*\ ca akāruõiko ca dubbalo ca oravitā\ * 5*\ ca muņņha- ssati ca necayiko\ * 6*\ ca. Imehi kho bhikkhave dasahi asaddhammehi samannāgato kāko. 3. Evam eva kho bhikkhave dasahi asaddhammehi sam- annāgato pāpabhikkhu. Katamehi dasahi? 4. Dhaüsã ca pagabbho ca tintiõo\ * 3*\ ca mahagghaso ca luddo\ * 4*\ ca akāruõiko ca dubbalo ca oravitā\ * 7*\ ca muņņha- ssati ca necayiko\ * 6*\ ca. Imehi kho bhikkhave dasahi asaddhammehi samannāgato pāpabhikkhå ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. S. 2 M. Ph. insert bhabbo. 3 M. Ph. nillajjo. 4 M. Ph. S. luddho. 5 M7 dhiravito erroneously for ora-; Ph. oramitā; T. oramato; S. oravã; M6 omits dubbalo ca oravitā ca. 6 T. M6. M7 nerayiko; M9 (Com.) nevāsiko ti nivāsakaro. 7 T. oravikā; Ph. oramitā; S. oravã. \ # [page 150]# % 150 Aīguttara-Nikāya. LXXLIII. 1-LXXX. 2% LXXVIII. 1. Dasahi bhikkhave asaddhammehi samannāgatā Ni- gaõņhā\ * 1*\. Katamehi dasahi? 2. Assaddhā\ * 2*\ bhikkhave Nigaõņhā, dussãlā bhikkhave Nigaõņhā, ahirikā bhikkhave Nigaõņhā, anottappino bhik- khave Nigaõņhā, asappurisasambhattino\ * 3*\ bhikkhave Nigaõ- ņhā, attukkaüsakaparavambhakā\ * 4*\ bhikkhave Nigaõņhā, san- diņņhiparāmāsā\ * 5*\ ādhānagāhiduppaņinissaggino\ * 6*\ bhikkhave Nigaõņhā, kuhakā\ * 7*\ bhikkhave\ * 7*\ Nigaõņhā\ * 7*\, pāpicchā bhik- khave Nigaõņhā, micchādiņņhikā\ * 8*\ bhikkhave Nigaõņhā. Imehi kho bhikkhave dasahi asaddhammehi samannāgatā Nigaõņhā ti. LXXIX. 1. Dasa yimāni bhikkhave āghātavatthåni. Katamāni dasa? 2. `Anatthaü me acarã' ti\ * 7*\ āghātaü\ * 7*\ bandhati\ * 7*\, `anat- thaü me caratã' ti\ * 7*\ āghātaü\ * 7*\ bandhati\ * 7*\, `anatthaü me carissatã' ti āghātaü bandhati, `piyassa me manāpassa anatthaü acari . . . anatthaü carati . . . anatthaü caris- satã' ti āghātaü\ * 7*\ bandhati\ * 7*\, `appiyassa me amanāpassa atthaü acari . . . atthaü carati . . . atthaü carissatã' ti āghātaü bandhati, aņņhāne ca kuppati. Imāni kho bhikkhave dasa āghātavatthånã ti. LXXX. 1. Dasa yime bhikkhave āghātapaņivinayā. Katame dasa? 2. `Anatthaü me acari, taü kut 'ettha labbhā' ti āghātaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. Nigandhā throughout. 2 M. Ph. M6 asa- 3 T. asampurisambhattino; S. asappurisabh- 4 M. Ph. attukkaüsana- 5 S. -si. 6 T. ādānagāhiduppaņissaggino. 7 omitted by T. M6. M7. 8 M. Ph. pāpamittā. \ # [page 151]# % LXXX. 2-LXXXI. 1 âkaīkha-Thera-Vagga. 151% paņivineti\ * 1*\, `anatthaü me carati, taü kut' ettha labbhā' ti āghātaü paņivineti, `anatthaü me carissati, taü kut' ettha labbhā' ti āghātaü paņivineti, `piyassa me manāpassa anatthaü acari . . . anatthaü\ * 2*\ carati . . . anatthaü\ * 2*\ ca- rissati, taü kut' ettha labbhā' ti āghātaü paņivineti, `appi- yassa me amanāpassa atthaü acari . . . atthaü carati . . . atthaü carissati, taü kut' ettha labbhā' ti āghātaü paņivineti, aņņhāne ca na kuppati. Ime kho bhikkhave dasa āghātapaņivinayā ti. âkaīkhavaggo\ * 3*\ aņņhamo\ * 4*\. Tatr'\ * 5*\ uddānaü: âkaīkho\ * 6*\ kaõņako iņņhā vaķķhã\ * 7*\ ca Migasālaya Abhabbo\ * 8*\ c' eva\ * 8*\ kāko ca Nigaõņhā dve\ * 9*\ ca\ * 9*\ vatthunã\ * 10*\ ti\ * 11*\. LXXXI. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Campāyaü viharati Gagga- rāya pokkharaõiyā\ * 12*\ tãre. Atha kho āyasmā Bāhuno\ * 13*\ yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavan- taü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Bāhuno Bhagavantaü etad avoca `katãhi nu kho bhante dhammehi Tathāgato nissaņo visaüyutto vippa- mutto vimariyādikatena\ * 14*\ cetasā viharatã' ti? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M6 -vinayeti always. 2 omitted by M. Ph. 3 T. M6. M7 Bhikkhuvaggo; Ph. Vaggo. 4 M. Ph. S. tatiyo. 5 S. tass' 6 in T. M6. M7 the uddāna itself is missing. 7 M. Ph. vaķķhi. 8 M. Ph. visama¤¤āgo. 9 Ph. nava; S. dasa. 10 M. vatthånã. 11 omitted by S. 12 T. M7 -õãyā. 13 S. Vāhuno; M6 Bāhino; M. Ph. Vāhano throughout. 14 M. Ph. vipa- throughout. \ # [page 152]# % 152 Aīguttara-Nikāya. LXXXI. 2-LXXXII. 2% 2. Dasahi kho Bāhuna\ * 1*\ dhammehi Tathāgato nissaņo visaüyutto vippamutto vimariyādikatena cetasā viharati. Katamehi dasahi? 3. Råpena kho Bāhuna Tathāgato nissaņo visaüyutto vippamutto vimariyādikatena cetasā viharati. Vedanāya kho Bāhuna . . .\ * 2*\ Sa¤¤āya kho Bāhuna . . . Saīkhārehi kho Bāhuna . . . Vi¤¤āõena kho Bāhuna . . . Jātiyā kho Bāhuna . . . Jarāya kho Bāhuna . . . Maraõena kho Bā- huna . . . Dukkhehi kho Bāhuna . . . Kilesehi kho Bā- huna Tathāgato nissaņo visaüyutto vippamutto vimariyādi- katena cetasā viharati. 4. Seyyathā pi Bāhuna uppalaü vā padumaü vā puõķa- rãkaü vā udake jātaü udake saüvaķķhaü udakā accug- gamma\ * 3*\ tiņņhati\ * 4*\ anupalittaü udakena, evam eva kho Bāhuna imehi dasahi dhammehi Tathāgato nissaņo visaü- yutto vippamutto vimariyādikatena cetasā viharatã ti. LXXXII. 1. Atha kho āyasmā ânando yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinno\ * 5*\ kho āyasmantaü ânandaü Bhagavā etad avoca:-- 2. So vat' ânanda bhikkhu assaddho\ * 6*\ samāno imasmiü dhammavinaye vuddhiü\ * 7*\ viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu dussãlo samāno imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu appassuto samāno imasmiü dhammavinaye vuddhiü virå- ëhiü vepullaü āpajjissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu dubbacco\ * 8*\ samāno imasmiü dhammavinaye \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 pana. 2 M. la; Ph. pa. 3 T. accuggamati; M. Ph. paccuggamma. 4 M. Ph. ņhitaü. 5 M. Ph. nisinnaü. 6 M. Ph. asa- 7 S. vuķķhiü throughout; M. vuddhiü and mostly buddhiü. 8 T. dummedhaü; M7 dumodhaü vā. \ # [page 153]# % LXXXII. 2-3 Thera-Vagga. 153% vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu pāpamitto samāno ima- smiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu kusãto samāno imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu muņņhassati samāno imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu asantuņņho samāno ima- smiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu pā- piccho samāno imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu micchādiņņhiko samāno imasmiü dham- mavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu imehi\ * 1*\ dasahi\ * 2*\ dhammehi samannāgato imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati. 3. So vat' ânanda bhikkhu saddho samāno imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti ņhānam etaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu sãlavā sa- māno imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti ņhānam etaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu bahussuto sutadharo samāno imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti ņhānam etaü vijjati. So\ * 3*\ vat' ânanda bhikkhu suvaco samāno imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti ņhānam etaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu kalyāõa- mitto samāno imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti ņhānam etaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu āraddhaviriyo samāno imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti ņhānam etaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu upaņņhitasati samāno imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. adds kho. 2 omitted by M7. 3 M6 omits this sentence. \ # [page 154]# % 154 Aīguttara-Nikāya. LXXXII. 3-LXXXIII. 2% āpajjissatã ti ņhānam etaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu santuņņho samāno imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti ņhānam etaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu appiccho\ * 1*\ samāno imasmiü dhammavi- naye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti ņhānam etaü vijjati\ * 2*\. So vat' ânanda bhikkhu sammādiņņhiko samāno imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti ņhānam etaü vijjati. So vat' ânanda bhikkhu imehi\ * 3*\ dasahi dhammehi sam- annāgato imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü ve- pullaü āpajjissatã ti ņhānam etaü vijjatã ti. LXXXIII. 1. Atha kho āyasmā Puõõiyo yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Puõõiyo Bhagavantaü etad avoca `ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena app ekadā Tathāgataü dhammadesanā paņibhāti, app ekadā\ * 4*\ na\ * 4*\ paņibhātã'\ * 4*\ ti? 2. Saddho ca Puõõiya bhikkhu hoti, no ca upasaīka- mitā\ * 4*\, neva\ * 4*\ tāva\ * 5*\ Tathāgataü dhammadesanā paņibhāti. Yato ca kho Puõõiya bhikkhu saddho ca hoti upasaīka- mitā ca, evaü Tathāgataü dhammadesanā paņibhāti. Saddho ca Puõõiya bhikkhu hoti upasaīkamitā ca, no ca payirupāsitā . . . pe\ * 6*\ . . . payirupāsitā ca, no ca pari- pucchitā . . . paripucchitā\ * 4*\ ca, no ca ohitasoto dhammaü suõāti . . . ahitasoto\ * 7*\ ca\ * 4*\ dhammaü suõāti, no ca sutvā dhammaü dhāreti . . . sutvā ca\ * 8*\ dhammaü dhāreti, no ca dhatānaü\ * 9*\ dhammānaü atthaü upaparikkhati . . . dhatā- na¤ ca\ * 4*\ dhammānaü atthaü upaparikkhati, no ca attham \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. apāpiccho. 2 T. -tã ti, and here with concludes this Sutta. 3 S. adds kho. 4 omitted by T. 5 M6 na ca tā instead of neva tāva; M7 no va ca. 6 omitted by M. Ph. S. 7 M6 omits ohita- ca dh- su- 8 omitted by T. M6. M7. 9 M. Ph. dhā- throughout. \ # [page 155]# % LXXXIII.2-LXXXIV.2 Thera-Vagga. 155% a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhammapaņipanno hoti . . . attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānu- dhammapaņipanno ca\ * 1*\ hoti\ * 2*\, no\ * 2*\ ca\ * 2*\ kalyāõavāco\ * 2*\ hoti\ * 2*\ kalyāõavākkaraõo poriyā vācāya samannāgato vissaņņhāya\ * 8*\ anelagaëāya\ * 4*\ atthassa vi¤¤āpaniyā, kalyāõavāco ca\ * 5*\ hoti kalyāõavākkaraõo poriyā vācāya samannāgato vissaņņhāya anelagaëāya atthassa vi¤¤āpaniyā, no ca sandassako hoti samādapako samuttejako sampahaüsako sabrahmacārãnaü, neva\ * 6*\ tāva\ * 6*\ Tathāgataü dhammadesanā paņibhāti. 3. Yato ca kho Puõõiya bhikkhu saddho ca hoti upa- saīkamitā ca payirupāsitā\ * 7*\ ca\ * 7*\ paripucchitā ca ohitasoto ca dhammaü suõāti sutvā ca\ * 2*\ dhammaü dhāreti dhatāna¤ ca dhammānaü atthaü upaparikkhati attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhammapaņipanno ca\ * 1*\ hoti kalyāõavāco ca hoti kalyāõavākkaraõo poriyā vācāya sam- annāgato vissaņņhāya anelagaëāya atthassa vi¤¤āpaniyā sandassako ca hoti samādapako samuttejako sampahaüsako sabrahmacārãnaü, evaü Tathāgataü dhammadesanā paņi- bhāti. Imehi kho Puõõiya dasahi dhammehi samannāgatā ekantaü paņibhānaü\ * 8*\ Tathāgataü dhammadesanā hotã\ * 9*\ ti. LXXXIV. 1. Tatra kho āyasmā Mahāmoggallāno bhikkhå āman- tesi:-- âvuso bhikkhavo ti. âvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Mahāmoggallānassa paccassosuü. âyasmā Ma- hāmoggallāno etad avoca:-- 2. Idh' āvuso bhikkhu a¤¤aü vyākaroti\ * 10*\ `khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nāparaü itthattāyā ti pajānāmã' ti. Tam enaü Tathāgato vā Tathā- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. T. M6. M7. S. 2 omitted by T. 3 M. Ph. visa- throughout. 4 T. M6. M7 -galāya throughout. 5 omitted by T. M6. M7. 6 T. no ca. 7 omitted by M6. 8 M. Ph. -nā; omitted by S. 9 S. paņibhātã; omitted by M6. 10 T. vya- \ # [page 156]# % 156 Aīguttara-Nikāya. LXXXIV. 2% gatasāvako vā jhāyã samāpattikusalo paracittakusalo para- cittapariyāyakusalo samanuyu¤jati samanugāhati\ * 1*\ samanu- bhāsati. So Tathāgatena vā Tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracittakusalena\ * 2*\ paracittapariyāyaku- salena samanuyu¤jiyamāno\ * 3*\ samanugāhiyamāno\ * 4*\ samanu- bhāsiyamāno\ * 4*\ iriõaü\ * 5*\ āpajjati, vijinaü\ * 6*\ āpajjati, anayaü\ * 7*\ āpajjati\ * 7*\, vyasanaü āpajjati, anayavyasanaü āpajjati. Tam enaü Tathāgato vā Tathāgatasāvako vā jhāyã samāpatti- kusalo paracittakusalo\ * 8*\ paracittapariyāyakusalo evaü cetasā ceto paricca manasikaroti: Kin nu kho ayam āyasmā a¤¤aü vyākaroti `khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü kara- õãyaü, nāparaü itthattāyā ti pajānāmã' ti? Tam enaü Tathā- gato vā Tathāgatasāvako vā jhāyã samāpattikusalo paracitta- kusalo\ * 8*\ paracittapariyāyakusalo evaü cetasā ceto paricca pa- jānāti: Kodhano kho panāyam\ * 9*\ āyasmā kodhapariyuņņhitena cetasā bahulaü viharati, kodhapariyuņņhānaü kho pana Ta- thāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Upanāhã kho panāyam āyasmā upanāhapariyuņņhitena cetasā bahu- laü viharati, upanāhapariyuņņhānaü kho pana Tathāga- tappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Makkhã kho panāyam āyasmā makkhapariyuņņhitena cetasā bahulaü viharati, makkhapariyuņņhānaü kho pana Tathāgatappa- vedite dhammavinaye parihānam etaü. Paëāsã\ * 10*\ kho panā- yam āyasmā paëāsapariyuņņhitena cetasā bahulaü viharati, paëāsapariyuņņhānaü kho pana Tathāgatappavedite dham- mavinaye parihānam etaü. Issukã kho panāyam āyasmā issāpariyuņņhitena cetasā bahulaü viharati, issāpariyuņņhā- naü kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihā- nam etaü. Maccharã kho panāyam āyasmā maccherapari- yuņņhitena cetasā bahulaü viharati, maccherapariyuņņhānaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 -gāyati; omitted by M6. 2 omitted by M6. 3 T. -jissamāno. 4 omitted by T. M7. 5 T. M6. M7 irinaü; Ph. S. iraõaü. 6 T. vijiõaü; M. Ph. S. vicinaü. 7 omitted by T. 8 omitted by T. M6. 9 M. Ph. S. pana ayam throughout; M. Ph. omit pana in the first sentence. 10 T. M6. M7 pal- throughout. \ # [page 157]# % LXXXIV. 2-LXXXV. 2 Thera-Vagga. 157% kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Saņho\ * 1*\ kho panāyam āyasmā sāņheyyapariyuņņhi- tena\ * 2*\ cetasā bahulaü viharati, sāņheyyapariyuņņhānaü\ * 2*\ kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Māyāvã kho panāyam āyasmā māyāpariyuņņhitena cetasā bahulaü viharati, māyāpariyuņņhānaü kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Pā- piccho kho panāyam āyasmā icchāpariyuņņhitena cetasā bahulaü viharati, icchāpariyuņņhānaü kho pana Tathā- gatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Muņņha- ssati\ * 3*\ kho panāyam āyasmā uttarikaraõãye oramattakena visesādhigamena antarāvosānaü āpanno, antarāvosānaga- manaü kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye pari- hānam etaü. 3. So vatāvuso bhikkhu ime dasa dhamme appahāya imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpaj- jissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati. So vatāvuso bhikkhu ime dasa dhamme pahāya imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti ņhānam etaü vijjatã ti. LXXXV. 1. Ekaü samayaü āyasmā Mahācundo Cetãsu viharati Sahajātiyaü\ * 4*\. Tatra kho āyasmā Mahācundo bhikkhå āmantesi:-- âvuso bhikkhavo\ * 5*\ ti. âvuso\ * 6*\ ti kho te bhikkhå āyasmato Mahācundassa paccassosuü. âyasmā Mahācundo etad avoca:-- 2. Idhāvuso bhikkhu katthã hoti vikatthã\ * 7*\ adhigamesu `ahaü\ * 8*\ paņhamaü\ * 9*\ jhānaü\ * 9*\ samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü dutiyaü jhānaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü tatiyaü jhānaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü catutthaü jhānaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. satho; Ph. sato. 2 M. Ph. sātheyya- 3 T. M6. M7 sati. 4 T. Sā- 5 M. M7 -ve. 6 T. M6. M7 have pe instead of this phrase. 7 T. M6 katthi. 8 T. so ahaü. 9 T. M6. M7 paņhamajjhānaü and the like everywhere. \ # [page 158]# % 158 Aīguttara-Nikāya. LXXXV. 2% ākāsāna¤cāyatanaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü vi¤¤āõa¤cāyatanaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü āki¤ca¤¤āyatanaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pã' ti. Tam enaü Tathāgato vā Tathāgatasāvako vā jhāyã samāpattikusalo paracittakusalo\ * 1*\ paracittapariyāyakusalo samanuyu¤jati samanugāhati samanubhāsati. So Tathā- gatena vā Tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusa- lena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena samanu- yu¤jiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno iri- õaü\ * 2*\ āpajjati, vijinaü\ * 3*\ āpajjati, anayaü āpajjati, vyasanaü āpajjati, anayavyasanaü\ * 4*\ āpajjati\ * 4*\. Tam enaü Tathāgato vā Tathāgatasāvako vā jhāyã samāpattikusalo paracittaku- salo\ * 5*\ paracittapariyāyakusalo evaü cetasā ceto paricca manasikaroti: Kin nu kho ayam āyasmā katthã hoti\ * 1*\ vikatthã adhigamesu\ * 6*\ `ahaü paņhamaü jhānaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi . . . pe\ * 7*\ . . . ahaü sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pã' ti\ * 1*\? Tam enaü Tathāgato vā Tathāgatasāvako vā jhāyã samāpattikusalo paracitta- kusalo paracittapariyāyakusalo evaü cetasā ceto paricca pajānāti: Dãgharattaü kho\ * 8*\ ayam āyasmā khaõķakārã chiddakārã sabalakārã kammāsakārã na santatakārã\ * 9*\ na santatavuttã\ * 9*\ sãlesu. Dussãlo ayam āyasmā, dussãlyaü\ * 10*\ kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Assaddho\ * 11*\ kho panāyam āyasmā\ * 12*\, assaddhiyaü kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Ap- passuto kho pana ayam āyasmā anācāro, appasaccaü\ * 13*\ kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M7. 2 T. M7 irãnaü; M6 irinaü; Ph. S. iraõaü. 3 all MSS. exc. M6 have vicinaü. 4 omitted by T. M6. M7. 5 omitted by M7. 6 M6 adhigamatãsu. 7 M. la; Ph. pa. 8 T. M6. M7 add pana. 9 M. santa-; T. sataka-; S. satta- 10 M. dussi- 11 M. Ph. asa- 12 S. adds anācāro. 13 M6 appassutaü. \ # [page 159]# % LXXXV. 2-3 Thera-Vagga. 159% etaü. Dubbaco kho panāyam āyasmā\ * 1*\, dovacassatā\ * 2*\ kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Pāpamitto kho panāyam āyasmā, pāpamittatā kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Kusãto kho panāyam āyasmā, kosajjaü kho pana Tathāgatappa- vedite dhammavinaye parihānam etaü. Muņņhassati\ * 3*\ kho panāyam āyasmā, muņņhasaccaü kho pana Tathāgatappa- vedite dhammavinaye parihānam etaü. Kuhako kho pan- āyam āyasmā, kuhanā\ * 4*\ kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Dubbharo\ * 5*\ kho panāyam āyasmā, dubbharatā\ * 6*\ kho pana Tathāgatappavedite dham- mavinaye parihānam etaü. Duppa¤¤o kho panāyam āyasmā, duppa¤¤atā kho pana Tathāgatappavedite dham- mavinaye parihānam etaü. 3. Seyyathā\ * 7*\ pi āvuso sahāyako\ * 8*\ sahāyakaü evaü va- deyya `yadā te samma dhanena\ * 9*\ dhanakaraõãyaü assa\ * 10*\, yācissasi\ * 11*\ maü dhanaü, dassāmi te dhanan' ti. So kismi¤ci\ * 12*\-d-eva dhanakaraõãye samuppanne sahāyako sahāyakaü evaü vadeyya `attho me samma dhanena, dehi me dhanan' ti. So evaü vadeyya `tena hi samma idha khaõāhã'\ * 13*\ ti. So tatra khaõanto nādhigaccheyya. So\ * 14*\ evaü vadeyya `alikaü maü samma avaca, tucchakaü maü samma avaca: idha khaõāhã' ti. So evaü vadeyya `nāhan taü samma alikaü avacaü, tucchakaü avacaü, tena hi samma\ * 15*\ idha khaõāhã' ti. So tatra pi khaõanto nādhi- gaccheyya. So evaü vadeyya `alikaü maü samma avaca, tucchakaü maü samma\ * 16*\ avaca: idha khaõāhã' ti. So evaü vadeyya `nāhan taü samma alikaü avacaü, tucchakaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. adds anācāro. 2 T. -taü. 3 M. Ph. muņņhasati. 4 M. Ph. koha¤¤aü. 5 M. Ph. dubho; T. dubbharakāro. 6 M. Ph. dubho 7 M6 omits all from Seyyathā pi to me dhanan ti. 8 T. sahāyo. 9 M. Ph. bandho. 10 T. assā. 11 M. Ph. parājeyyāpi; S. pavedeyyāsi. 12 T. M7 kismici. 13 M. M6 khan- throughout; T. khaõ- and khan- 14 omitted by T. 15 T. sammā. 16 omitted by M. \ # [page 160]# % 160 Aīguttara-Nikāya. LXXXV. 3% avacaü, tena hi samma\ * 1*\ idha khaõāhã' ti. So\ * 2*\ tatra pi khaõanto nādhigaccheyya. So evaü vadeyya `alikaü maü samma avaca, tucchakaü maü samma avaca: idha kha- õāhã' ti. So evaü vadeyya `nāhan taü samma alikaü avacaü, tucchakaü avacaü, api ca aham eva ummādaü pāpuõiü cetaso vipariyāyan' ti. Evam eva kho āvuso bhikkhu katthã hoti vikatthã adhigamesu `ahaü paņhamaü jhānaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü dutiyaü jhānaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü tatiyaü jhānaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü catutthaü jhānaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü ākāsāna¤cāyatanaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü vi¤¤āõa¤cāyatanaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü āki¤ca¤¤āyatanaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü nevasa¤¤ānāsa¤¤āya- tanaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pi, ahaü sa¤¤āvedayi- tanirodhaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pã'\ * 3*\ ti\ * 3*\. Tam enaü Tathāgato vā Tathāgatasāvako vā jhāyã samāpatti- kusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo samanuyu¤- jati samanugāhati samanubhāsati. So Tathāgatena vā Tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpattikusalena paracitta- kusalena\ * 3*\ paracittapariyāyakusalena samanuyu¤jiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno iriõaü\ * 4*\ āpajjati, vijinaü\ * 5*\ āpajjati, anayaü āpajjati, vyasanaü āpajjati, anayavyasanaü āpajjati. Tam enaü Tathāgato vā Tathā- gatasāvako vā jhāyã samāpattikusalo paracittakusalo para- cittapariyāyakusalo evaü cetasā ceto paricca manasikaroti: Kin nu kho ayam āyasmā katthã hoti\ * 3*\ vikatthã\ * 3*\ adhiga- mesu `ahaü paņhamaü jhānaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi\ * 6*\ pi\ * 6*\ . . . pe\ * 7*\ . . . ahaü sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpajjāmi pi vuņņhahāmi pã' ti\ * 8*\? Tam enaü Tathāgato vā Tathā- gatasāvako vā jhāyã samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaü cetasā ceto paricca pajānāti: \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. sammā. 2 T. M7 atha so; M6 atha kho. 3 omitted by T. 4 M6 irinaü; Ph. S. iraõaü. 5 T. vijiõaü; M. Ph. M7. S. vicinaü. 6 omitted by M. Ph. 7 M. la; Ph. pa. 8 omitted by M. Ph. S. \ # [page 161]# % LXXXV. 3-LXXXVI. 1 Thera-Vagga. 161% Dãgharattaü kho ayam āyasmā khaõķakārã chiddakārã sabalakārã sammāsakārã na santatakārã\ * 1*\ na santatavuttã\ * 2*\ sãlesu. Dussãlo ayam āyasmā, dussãlyaü\ * 3*\ kho pana Tathā- gatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Assaddho\ * 4*\ kho panāyam āyasmā, assaddhiyaü\ * 4*\ kho pana Tathāga- tappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Appassuto kho panāyam āyasmā anācāro, appasaccaü kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Dub- baco kho panāyam āyasmā, dovacassatā kho pana Tathā- gatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Pāpamitto kho panāyam āyasmā, pāpamittatā kho pana Tathāga- tappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Kusãto kho panāyam āyasmā, kosajjaü kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Muņņhassati\ * 5*\ kho panāyam āyasmā, muņņhasaccaü kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Kuhako kho panāyam āyasmā, kuhanā\ * 6*\ kho pana Tathāgatappavedite dhamma- vinaye parihānam etaü. Dubbharo\ * 7*\ kho pana ayam āyasmā, dubbharatā\ * 7*\ kho pana Tathāgatappavedite dham- mavinaye parihānam etaü. Duppa¤¤o kho pana ayam āyasmā, duppa¤¤atā kho pana Tathāgatappavedite dham- mavinaye parihānam etaü. 4. So vatāvuso bhikkhu ime dasa dhamme appahāya imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpaj- jissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati. So vatāvuso bhikkhu ime dasa dhamme pahāya imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti ņhānam etaü vijjatã ti. LXXXVI. 1. Ekaü samayaü āyasmā Mahākassapo Rājagahe viha- rati Veëuvane Kalandakanivāpe. Tatra kho āyasmā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. sata-; S. satata- 2 Ph. S. satata- 3 M. Ph. dussilyaü; T. M6. M7 dussãlaü. 4 M. Ph. asa- 5 M. muņņhasati. 6 M. koha¤¤aü; Ph. kuhato; T. kuna. 7 M. Ph. dubh- \ # [page 162]# % 162 Aīguttara-Nikāya. LXXXVI. 1-2% Mahākassapo bhikkhå āmantesi\ * 1*\:-- âvuso bhikkhavo\ * 2*\ ti. âvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Mahākassapassa paccassosuü. âyasmā Mahākassapo etad avoca:-- 2. Idhāvuso bhikkhu a¤¤aü vyākaroti\ * 3*\ `khãõā jāti, vusi- taü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nāparaü itthattāyā ti pajānāmã' ti. Tam enaü Tathāgato vā Tathāgatasāvako vā jhāyã samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāya- kusalo samanuyu¤jati samanugāhati samanubhāsati. So Tathāgatena vā Tathāgatasāvakena vā jhāyinā samāpatti- kusalena paracittakusalena paracittapariyāyakusalena sam- anuyu¤jiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno iriõaü\ * 4*\ āpajjati, vijinaü\ * 5*\ āpajjati, anayaü āpajjati, vyasa- naü\ * 6*\ āpajjati\ * 6*\, anayavyasanaü āpajjati. Tam enaü Tathā- gato vā Tathāgatasāvako vā jhāyã samāpattikusalo para- cittakusalo paracittapariyāyakusalo evaü cetasā ceto paricca manasikaroti: Kin nu kho ayam āyasmā a¤¤aü vyākaroti `khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nāparaü itthattāyā ti pajānāmã' ti? Tam enaü Tathāgato vā Tathāgatasāvako vā jhāyã samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaü cetasā ceto paricca pajānāti: Adhimāniko\ * 7*\ kho\ * 8*\ ayam āyasmā adhi- mānasacco\ * 9*\ appatte pattasa¤¤ã akate katasa¤¤ã anadhigate adhigatasa¤¤ã adhimānena a¤¤aü vyākaroti `khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nāparaü itthattāyā ti pajānāmã' ti. Tam enaü Tathāgato vā Tathāgatasāvako vā jhāyã samāpattikusalo paracittakusalo\ * 10*\ paracittapariyāyakusalo evaü cetasā ceto paricca manasi- karoti: Kin nu kho ayam āyasmā nissāya adhimāniko adhimānasacco appatte pattasa¤¤ã akate katasa¤¤ã anadhi- gate adhigatasa¤¤ã adhimānena a¤¤aü vyākaroti `khãõā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 continue: âyasmā Mahā- 2 M. Ph. -ve. 3 T. vya- always. 4 M6 irinaü; M7 irãnaü; Ph. S. iraõaü. 5 M. Ph. S. vicinaü; M7 omits vi- ā- 6 omitted by M6. 7 T. M7 adhigamāniko. 8 omitted by T. M6. M7; S. adds pana. 9 T. adhigamāna- 10 omitted by T. \ # [page 163]# % LXXXVI. 2 Thera-Vagga. 163% jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nāparaü itthattāyā ti pajānāmã' ti? Tam enaü Tathāgato vā Tathāgatasāvako vā jhāyã samāpattikusalo paracittakusalo paracittapariyāyakusalo evaü cetasā ceto paricca pajānāti: `Bahussuto kho panāyam\ * 1*\ āyasmā sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhe kalyāõā pariyosānakal- yāõā sātthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti, tathāråpāssa\ * 2*\ dhammā ba- hussutā dhatā\ * 3*\ vacasā paricitā manasānupekkhitā\ * 4*\ diņņhiyā suppaņividdhā, tasmā ayam āyasmā adhimāniko adhimāna- sacco appatte pattasa¤¤ã akate katasa¤¤ã anadhigate adhigatasa¤¤ã adhimānena a¤¤aü vyākaroti `khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nāparaü itthattāyā ti pajānāmã' ti. Tam enaü Tathāgato vā Tathā- gatasāvako vā jhāyã samāpattikusalo paracittakusalo\ * 5*\ pa- racittapariyāyakusalo evaü cetasā ceto paricca pajānāti: Abhijjhālu kho panāyam āyasmā abhijjhāpariyuņņhitena cetasā bahulaü viharati, abhijjhāpariyuņņhānaü kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Vyā- pādo\ * 6*\ kho panāyam āyasmā vyāpādapariyuņņhitena\ * 7*\ cetasā bahulaü viharati, vyāpādapariyuņņhānaü\ * 7*\ kho pana Tathā- gatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Thãnamiddho\ * 8*\ kho panāyam āyasmā thãnamiddhapariyuņņhitena cetasā bahulaü viharati, thãnamiddhapariyuņņhānaü kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Ud- dhato kho panāyam āyasmā uddhaccapariyuņņhitena cetasā bahulaü viharati, uddhaccapariyuņņhānaü kho pana Tathā- gatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Vicikiccho\ * 9*\ kho panāyam āyasmā vicikicchāpariyuņņhitena cetasā ba- hulaü viharati, vicikicchāpariyuņņhānaü kho pana Tathā- gatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Kammārāmo kho panāyam āyasmā kammarato kammārāmataü anuyutto, \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 ayam. 2 M. T. M7 -passa. 3 M. Ph. dhā- 4 T. M7 manasā pe- 5 omitted by T. 6 S. byāpanno; T. vya- 7 T. vya- 8 Ph. -middhaü; S. -middhã. 9 S. ve-; Ph. -cchã. \ # [page 164]# % 164 Aīguttara-Nikāya. LXXXVI. 2-LXXXVII. 2% kammārāmatā kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Bhassārāmo kho panāyam āyasmā bhassarato bhassārāmataü anuyutto, bhassārāmatā kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Niddārāmo kho panāyam āyasmā niddārato niddārāmataü anuyutto, niddārāmatā kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Saīgaõikārāmo kho panāyam āyasmā saīgaõikārato saīgaõikārāmataü anu- yutto, saīgaõikārāmatā kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. Muņņhassati\ * 1*\ kho panāyam āyasmā uttarikaraõãye\ * 2*\ oramattakena visesādhigamena antarāvosānaü āpanno, antarāvosānagamanaü\ * 3*\ kho pana Tathāgatappavedite dhammavinaye parihānam etaü. 3. So vatāvuso bhikkhu ime dasa dhamme appahāya imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati. So vatāvuso bhikkhu ime dasa dhamme pahāya imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatã ti ņhānam etaü vijjatã ti. LXXXVII 1. Tatra kho Bhagavā Kālakaü\ * 4*\ bhikkhuü ārabbha\ * 5*\ bhikkhå\ * 5*\ āmantesi:-- Bhikkhavo ti. Bhadante\ * 6*\ ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Idha bhikkhave bhikkhu adhikaraõiko hoti adhika- raõasamathassa na vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu adhikaraõiko hoti adhikaraõasamathassa na vaõõavādã, ayam pi dhammo na piyattāya\ * 7*\ na garuttāya\ * 8*\ na bhāvanāya na sāma¤¤āya\ * 9*\ na ekãbhāvāya saüvattati. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 all MSS. exc. S. have sati. 2 T. M7 uttariü ka- 3 M. -vosānaü ga- 4 M7 Kaëakaü; M. Ph. Kālaīkataü; T. Kalandakaü; S. Kāëakabhikkhuü. 5 omitted by T. M7. 6 M. Ph. bhaddante. 7 Ph. piyatthāya; M. S. piyatāya; T. M6 piyattā. 8 Ph. garutthāya; M. S. garutāya throughout. 9 T. saümaü¤āya. \ # [page 165]# % LXXXVII. 3-8 Thera-Vagga. 165% 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu na sikkhākāmo hoti\ * 1*\ sikkhāsamādānassa\ * 2*\ na vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu na sikkhākāmo hoti sikkhāsamādānassa\ * 3*\ na vaõõavādã, ayam pi dhammo na piyattāya\ * 4*\ na garuttāya na bhāvanāya na sāma¤¤āya na ekãbhāvāya saüvattati. 4. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu pāpiccho hoti icchāvinayassa na vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu pāpiccho hoti icchāvinayassa na vaõõavādã, ayam pi dhammo na piyattāya . . . pe\ * 5*\ . . . na ekãbhāvāya saü- vattati. 5. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu kodhano hoti kodhavinayassa na vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu kodhano hoti kodhavinayassa na vaõõavādã, ayam pi dhammo na piyattāya . . . pe\ * 5*\ . . . na ekãbhāvāya saü- vattati. 6. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu makkhã hoti makkhavinayassa na vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu makkhã hoti makkhavinayassa na vaõõavādã, ayam pi dhammo na piyattāya . . . pe\ * 5*\ . . . na ekãbhāvāya saü- vattati. 7. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu saņho\ * 6*\ hoti sāņheyyavinayassa\ * 7*\ na vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu saņho\ * 8*\ hoti sāņheyyavinayassa\ * 7*\ na vaõõavādã, ayam pi dhammo na piyattāya . . . pe\ * 5*\ . . . na ekãbhāvāya saüvattati. 8. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu māyāvã hoti mā- yāvinayassa na vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu māyāvã hoti māyāvinayassa na vaõõavādã, ayam pi dhammo na piyattāya . . . pe\ * 5*\ . . . na ekãbhāvāya saüvattati. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 insert na. 2 T. -dāyanassa; M. Ph. sikkhākāmassa. 3 M. Ph. -kāmassa. 4 Ph. piyatthāya; M. S. piyatāya throughout. 5 M. Ph. S. in full. 6 M. Ph. satho; T. M7 saņņho. 7 M. Ph. sāth- 8 M. Ph. satho. \ # [page 166]# % 166 Aīguttara-Nikāya. LXXXVII. 9-13% 9. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dhammānaü na nisāmakajātiyo\ * 1*\ hoti dhammanisantiyā na vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu dhammānaü na nisāmakajātiyo\ * 2*\ hoti dhammanisantiyā na vaõõavādã, ayam pi dhammo na piyattāya . . . pe\ * 3*\ . . . na ekãbhāvāya saüvattati. 10. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu na paņisallāno hoti paņisallānassa na vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu na paņisallāno hoti paņisallānassa na vaõõavādã, ayam pi dhammo na piyattāya . . . pe\ * 3*\ . . . ekãbhāvāya saüvattati. 11. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sabrahmacārãnaü na paņisanthārako\ * 4*\ hoti paņisanthārakassa na vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu sabrahmacārãnaü na paņi- santhārako hoti paņisanthārakassa na vaõõavādã, ayam pi dhammo na piyattāya na garuttāya na bhāvanāya na sā- ma¤¤āya na ekãbhāvāya saüvattati. 12. Evaråpassa bhikkhave bhikkhuno ki¤cāpi evaü icchā uppajjeyya `aho vata maü sabrahmacārã sakkareyyuü garukareyyuü māneyyuü påjeyyun' ti. Atha kho naü\ * 5*\ sabrahmacārã na c' eva\ * 6*\ sakkaronti na\ * 7*\ garukaronti na\ * 7*\ mānenti na\ * 7*\ påjenti. Taü kissa hetu? Tathā hi 'ssa\ * 8*\ bhikkhave vi¤¤å sabrahmacārã te pāpake akusale dhamme appahãne samanupassanti. 13. Seyyathā pi bhikkhave assakhaluīkassa\ * 9*\ ki¤cāpi evaü icchā uppajjeyya `aho vata maü manussā ājānã- yaņņhāne\ * 10*\ ņhapeyyuü ājānãyabhojana¤ ca bhojeyyuü ājā- nãyaparimajjana¤ ca parimajjeyyun' ti. Atha kho naü manussā na c' eva ājānãyaņņhāne ņhapenti na ca ājānãya- bhojanaü bhojenti na ca ājānãyaparimajjanaü parimajjanti\ * 11*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. nisāmana-; T. nandisamāka-; M. Ph. S. have the ending in ko. 2 M. nisāmana-; T. nandisāmaka- 3 M. Ph. S. in full. 4 M. Ph. -sandho always. 5 M6 taü. 6 S. neva. 7 omitted by T. 8 T. Tathāgatassa. 9 Ph. -påëakassa; S. -måëhakassa; M6. M7 -khaëulokassa 10 S. adds ca. 11 M6 -majjenti. \ # [page 167]# % LXXXVII. 13-18 Thera-Vagga. 167% Taü kissa hetu? Tathā hi 'ssa bhikkhave vi¤¤å manussā tāni sāņheyyāni\ * 1*\ kåņeyyāni\ * 2*\ jimheyyāni\ * 3*\ vaīkeyyāni\ * 4*\ appa- hãnāni samanupassanti. Evam eva kho bhikkhave evarå- passa bhikkhuno ki¤cāpi evaü icchā uppajjeyya `aho vata maü sabrahmacārã sakkareyyuü garukareyyuü māneyyuü påjeyyun' ti. Atha kho naü sabrahmacārã na c' eva\ * 5*\ sakkaronti na\ * 6*\ garukaronti na\ * 6*\ mānenti na\ * 6*\ påjenti. Taü kissa hetu? Tathā hi 'ssa bhikkhave vi¤¤å sabrahmacārã te pāpake akusale dhamme appahãne samanupassanti. 14. Idha pana\ * 7*\ bhikkhave bhikkhu na\ * 8*\ adhikaraõiko\ * 8*\ hoti adhikaraõasamathassa vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu na\ * 9*\ adhikaraõiko\ * 9*\ hoti adhikaraõasamathassa vaõõavādã, ayam pi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāma¤¤āya ekãbhāvāya saüvattati. 15. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sikkhākāmo hoti sikkhāsamādānassa\ * 10*\ vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu sikkhākāmo hoti sikkhāsamādānassa\ * 10*\ vaõõavādã, ayam pi dhammo piyattāya . . .\ * 11*\ ekãbhāvāya saüvattati. 16. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu appiccho hoti icchāvinayassa vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu appiccho hoti icchāvinayassa vaõõavādã, ayam pi dhammo . . .\ * 12*\ ekãbhāvāya saüvattati. 17. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu akkodhano\ * 13*\ hoti kodhavinayassa vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu akkodhano\ * 13*\ hoti kodhavinayassa vaõõavādã, ayam pi dhammo . . . pe\ * 14*\ . . . ekãbhāvāya saüvattati. 18. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu amakkhã hoti makkhavinayassa\ * 15*\ vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu amakkhã hoti makkhavinayassa\ * 15*\ vaõõavādã, ayam pi dhammo . . .\ * 16*\ ekãbhāvāya saüvattati. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. sāth- 2 M. Ph. T. M6 ku- 3 M6 parijimheyyāni. 4 M6 keseyyāni. 5 M6 taü. 6 S. neva. 7 omitted by Ph. 8 T. M6. M7 nādhi-; T. -õi. 9 T. M6. M7 nādhi-; T. -yo; Ph. -õi. 10 M. Ph. -kāmassa. 11 M. Ph. S. in full. 12 M. la; Ph. pa; S. pe. 13 M. Ph. ako- 14 M. la; Ph. pa. 15 T. M6. M7 makkhi- 16 M. la; S. pe. \ # [page 168]# % 168 Aīguttara-Nikāya. LXXXVII. 19-25% 19. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu asaņho\ * 1*\ hoti sāņheyyavinayassa\ * 2*\ vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu asaņho\ * 1*\ hoti sāņheyyavinayassa\ * 2*\ vaõõavādã, ayam pi dhammo . . .\ * 3*\ ekãbhāvāya saüvattati. 20. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu amāyāvã hoti māyāvinayassa vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu amāyāvã hoti māyāvinayassa vaõõavādã, ayam pi dhammo . . .\ * 3*\ ekãbhāvāya saüvattati. 21. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dhammānam nisāmakajātiyo\ * 4*\ hoti dhammanisantiyā vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu dhammānaü nisāmakajātiyo\ * 4*\ hoti dhammanisantiyā vaõõavādã, ayam pi dhammo . . .\ * 3*\ ekã- bhāvāya saüvattati. 22. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu paņisallāno hoti paņisallānassa vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu paņisallāno hoti paņisallānassa vaõõavādã, ayam pi dhammo . . .\ * 3*\ ekãbhāvāya saüvattati. 23. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sabrahmacārãnaü paņisanthārako\ * 5*\ hoti paņisanthārakassa vaõõavādã. Yam pi bhikkhave bhikkhu sabrahmacārãnaü paņisanthārako\ * 5*\ hoti paņisanthārakassa vaõõavādã, ayam pi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāma¤¤āya ekãbhāvāya saüvattati. 24. Evaråpassa bhikkhave bhikkhuno ki¤cāpi na evaü icchā uppajjeyya `aho vata maü sabrahmacārã sakkareyyuü garukareyyuü māneyyum påjeyyun' ti. Atha kho naü sabrahmacārã sakkaronti garukaronti mānenti påjenti. Taü kissa hetu? Tathā hi 'ssa bhikkhave vi¤¤å sabrah- macārã te pāpake akusale dhamme pahãne samanupassanti. 25. Seyyathā pi bhikkhave bhaddassa assājānãyassa ki¤- cāpi na evaü icchā uppajjeyya `aho vata naü manussā ājānãyaņņhāne\ * 6*\ ņhapeyyuü\ * 7*\ ājānãyabhojana¤ ca bhojjeyyuü ājānãyaparimajjana¤ ca parimajjeyyun' ti. Atha kho naü manussā ājānãyaņņhāne\ * 8*\ ņhapenti ājānãyabhojana¤ ca \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. asatho. 2 M. Ph. sāth- 3 M. la; S. pe. 4 M. Ph. S. -ko. 5 T. -no; M7 -no and -ko. 6 S. adds ca. 7 S. ņhā- 8 M. Ph. S. add ca. \ # [page 169]# % LXXXVII. 25-LXXXVIII. 1 Thera-Vagga. 169% bhojenti ājānãyaparimajjana¤ ca parimajjanti. Taü kissa hetu? Tathā hi 'ssa bhikkhave vi¤¤å manussā tāni sāņheyyāni\ * 1*\ kåņeyyāni\ * 2*\ jimheyyāni vaīkeyyāni\ * 3*\ pahãnāni samanupassanti. Evam eva kho bhikkhave evaråpassa bhikkhuno ki¤cāpi na\ * 4*\ evaü icchā uppajjeyya `aho vata maü sabrahmacārã sakkareyyuü garukareyyuü māneyyuü påjeyyun' ti. Atha kho naü sabrahmacārã sakkaronti garukaronti mānenti påjenti. Taü kissa hetu? Tathā hi 'ssa bhikkhave vi¤¤å sabrahmacārã te pāpake akusale dhamme pahãne samanupassantã ti. LXXXVIII. 1. Yo so bhikkhave bhikkhu akkosakaparibhāsako\ * 5*\ ariyupavādã sabrahmacārãnaü, aņņhānam etaü anavakāso\ * 6*\, yaü so\ * 7*\ dasannaü vyasanānaü a¤¤ataraü\ * 8*\ vyasanaü na\ * 9*\ nigaccheyya. Katamesaü dasannaü? 2. Anadhigataü nādhigacchati\ * 10*\, adhigatā\ * 11*\ parihāyati\ * 12*\, saddhammassa na vodāyati\ * 13*\, saddhammesu vā adhimāniko hoti, anabhirato\ * 14*\ vā brahmacariyaü carati, a¤¤ataraü vā saükiliņņhaü āpattiü\ * 15*\ āpajjati, gāëhaü vā rogātaīkaü phusati, ummādaü vā pāpuõāti cittakkhepaü, sammåëho kālaü karoti, kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü dugga- tiü vinipātaü nirayaü upapajjati\ * 16*\. Yo so bhikkhave bhikkhu akkosakaparibhāsako ariyu- pavādã sabrahmacārãnaü, aņņhānam etaü anavakāso\ * 6*\, yaü so\ * 7*\ imesaü dasannaü vyasanānaü a¤¤ataraü\ * 8*\ vyasanaü na\ * 9*\ nigaccheyyā ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. sāth- 2 M. Ph. T. M6 ku- 3 omitted by T. 4 T. M6 no. 5 M6 -ko pari-; T. M7 akkosaparibhāsako (T. -to). 6 M. ava- 7 omitted by M. Ph. 8 M. S. a¤¤atara¤¤ataraü. 9 omitted by M. T. M6. M7. 10 T. -gacchanti; M6 -gaccheyyāti. 11 M. Ph. -taü. 12 T. M6. M7 -yanti. 13 M. Ph. M6. M7. S. -yanti; T. vodānanti. 14 T. anadhirato. 15 omitted by Ph. 16 T. M6. M7 uppajjati. \ # [page 170]# % 170 Aīguttara-Nikāya. LXXXIX. 1-2% LXXXIX. 1. Atha kho Kokāliko\ * 1*\ bhikkhu yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Kokāliko bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `pāpicchā bhante Sāri- putta-Moggallānā pāpikānaü icchānaü vasaü gatā' ti. `Mā h' evaü Kokālika, mā\ * 2*\ h' evaü\ * 2*\ Kokālika\ * 2*\, pasādehi Kokālika Sāriputta-Moggallānesu cittaü, pesalā Sāriputta- Moggallānā' ti. Dutiyam pi kho Kokāliko bhikkhu Bha- gavantaü etad avoca `ki¤cāpi me bhante Bhagavā saddhā- yiko paccayiko, atha kho pāpicchā' va\ * 3*\ Sāriputta-Moggallānā pāpikānaü icchānaü vasaü gatā' ti. `Mā h' evaü Kokālika, mā h' evaü Kokālika, pasādehi Kokālika Sāriputta-Mog- gallānesu cittaü, pesalā Sāriputta-Moggallānā' ti. Tatiyam pi kho Kokāliko bhikkhu Bhagavantaü etad avoca ` . . . pe\ * 4*\ . . . pesalā Sāriputta-Moggallānā' ti. 2. Atha kho Kokāliko bhikkhu uņņhāyāsanā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā pakkāmi. Acirapakkan- tassa ca Kokālikassa bhikkhuno sāsapamattãhi\ * 5*\ piëakāhi\ * 6*\ sabbo kāyo phuņo\ * 7*\ ahosi. Sāsapamattiyo hutvā mugga- mattiyo ahesuü, muggamattiyo hutvā kalāyamattiyo\ * 8*\ ahe- suü. Kalāyamattiyo hutvā kolaņņhimattiyo ahesuü. Ko- laņņhimattiyo hutvā kolamattiyo ahesuü. Kolamattiyo hutvā āmalakamattiyo\ * 9*\ ahesuü. âmalakamattiyo\ * 9*\ hutvā beluva- salāņukamattiyo\ * 10*\ ahesuü. Beluvasalāņukamattiyo\ * 10*\ hutvā billamattiyo\ * 11*\ ahesuü. Billamattiyo hutvā pabhijjiüsu. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. -yo throughout; T. M6. M7 -ko and -yo. 2 Ph. vadehi. 3 T. vā; omitted by Ph. 4 M. Ph. S. in full. 5 T. M6 -mattāhi. 6 M6. M7 pila-; T. pilikāhi; Ph. piëikāhi. 7 S. phuņņho. 8 M. Ph. kaë-; S. kāë-; M7 kal- and kāl- 9 M. tiõķuka- 10 S. ve-; M6 -sālāņuka-; T. velusāņuka-; M. peëuvasalāruka-; Ph. tiõķuka- 11 S. villa-; M. bila-; Ph. beëu-; M6 bilāla- \ # [page 171]# % LXXXIX. 2-3 Thera-Vagga. 171% Pubba¤ ca lohita¤ ca pagghariüsu\ * 1*\. Svāssudaü\ * 2*\ kada- lipattesu\ * 3*\ seti\ * 4*\ maccho va visagilito\ * 5*\. 3. Atha kho Tuduppaccekabrahmā\ * 6*\ yena Kokāliko bhikkhu ten' upasaīkami, upasaīkamitvā vehāse ņhatvā Kokālikaü bhikkhuü etad avoca `pasādehi Kokālika Sāriputta-Moggallānesu cittaü, pesalā Sāriputta-Moggal- lānā' ti. `Ko 'si tvaü āvuso' ti? `Ahaü Tuduppacceka- brahmā' ti. `Nanu tvaü āvuso Bhagavatā anāgāmã vyā- kato\ * 7*\, atha ki¤carahi\ * 8*\ idhāgato, passa\ * 9*\ yāva\ * 10*\ te idaü aparaddhan' ti. Atha kho Tuduppaccekabrahmā Kokāli- kaü bhikkhuü gāthāya ajjhabhāsi: Purisassa hi jātassa kuthāri\ * 11*\ jāyate mukhe yāya chindati\ * 12*\ attānaü bālo dubbhāsitaü bhaõaü. Yo nindiyaü pasaüsati taü vā nindati yo pasaüsiyo vicināti mukhena so kaliü\ * 13*\ kalinā\ * 14*\ tena sukhaü na vindati. Appamatto\ * 15*\ ayaü kali yo akkhesu dhanaparājayo sabbassāpi sahāpi attanā ayam eva mahattaro\ * 16*\ kali yo sugatesu\ * 17*\ manaü padosaye\ * 18*\. Sataü sahassānaü nirabbudānaü chattiüsati\ * 19*\ pa¤ca\ * 20*\ ca\ * 20*\ abbudāni\ * 21*\ yam ariyagarahã\ * 22*\ nirayaü upeti vācaü mana¤\ * 23*\ ca\ * 23*\ paõidhāya\ * 24*\ pāpakan ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. pagghari. 2 Ph. svassudaü; M6. M7 sossudaü. 3 M. kaddali- 4 T. so. 5 T. M6. M7. S. -kalikato. 6 S. Tudi pa-; M. Ph. Turi pa- throughout. 7 T. vya- 8 T. -rah'. 9 omitted by Ph. 10 M. Ph. S. yāva¤ ca; M7 yāva va. 11 Ph. M7. S. -rã; M. Ph. S. kudho 12 T. pandati; M7 nāti. 13 T. M7 Kokālikaü. 14 T. kali. 15 M. -mattako; M6 has a blunder. 16 T. mantataro. 17 T. -tãsu. 18 M7 padesaye; M. Ph. padåsaye. 19 S. chattiüsa, but adds ca; M6 chattiü. 20 T. paccamaü. 21 T. M7 -dā. 22 M. M6 -hi. 23 omitted by M6. 24 T. M6. M7 pan- \ # [page 172]# % 172 Aīguttara-Nikāya. LXXXIX. 4-6% 4. Atha kho Kokāliko bhikkhu ten' evābādhena kālam akāsi. Kālakato ca Kokāliko bhikkhu padumanirayaü\ * 1*\ upapajjati\ * 2*\ Sāriputta-Moggallānesu cittaü āghātetvā\ * 3*\. Atha kho Brahmā Sahampati abhikkantāya rattiyā abhi- kkantavaõõo\ * 4*\ kevalakappaü Jetavanaü obhāsetvā yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhito kho Brahmā Sahampati Bhagavantaü etad avoca `Kokāliko bhante bhikkhu kālakato, kālakato ca bhante Kokāliko bhikkhu padumanirayaü\ * 1*\ upapanno\ * 5*\ Sāriputta-Moggallā- nesu cittaü āghātetvā'\ * 3*\ ti. Idam avoca Brahmā Saham- pati, idaü vatvā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā tatth' ev' antaradhāyi. 5. Atha kho Bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhå āmantesi: Imaü bhikkhave rattiü Brahmā Sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaõõo\ * 6*\ kevalakappaü Je- tavanaü obhāsetvā yenāhaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā maü abhivādetvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhito kho bhikkhave Brahmā Sahampati maü etad avoca `Ko- kāliko bhante bhikkhu kālakato, kālakato ca bhante Ko- kāliko bhikkhu padumanirayaü upapanno\ * 7*\ Sāriputta- Moggallānesu cittaü āghātetvā'\ * 8*\ ti. Idam avoca bhikkhave Brahmā Sahampati, idaü vatvā maü abhivādetvā pa- dakkhiõaü katvā tatth' ev' antaradhāyã ti. 6. Evam vutte a¤¤ataro bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `kãva\ * 9*\ dãghaü\ * 10*\ nu kho bhante padumaniraye\ * 11*\ āyuppamāõan' ti? `Dãghaü kho bhikkhu padumaniraye\ * 11*\ āyuppamāõaü, taü\ * 12*\ na\ * 13*\ sukaraü saükhātuü "ettakāni \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. padumaü ni- 2 Ph. S. uppajjati; T. M6. M7 uppajji. 3 Ph. S. āghāņ- 4 M. M6 -vaõõā; T. M7 -vaõõa. 5 T. M6. M7 uppanno. 6 M. Ph. T. M6 -vaõõā; M7 -vaõõa. 7 T. M6. M7 uppanno. 8 S. āghāņo always. 9 T. kãva¤ ca; M. kiüva; Ph. kiü; M6 kãdiso. 10 Ph. cãraü; omitted by M6. 11 M. padume ni- 12 M. puts taü after na. 13 omitted by T. \ # [page 173]# % LXXXIX. 6 Thera-Vagga. 173% vassānã" ti iti\ * 1*\ vā "ettakāni vassasatānã" ti iti\ * 1*\ vā "etta- kāni vassasahassānã" ti iti\ * 1*\ vā "ettakāni vassasatasahassānã" ti iti\ * 1*\ vā' ti. `Sakkā pana bhante upamā kātun' ti? `Sakkā bhikkhå' ti. Bhagavā avoca:-- Seyyathā pi bhikkhu vãsatikhāriko Kosalako tilavāho, tato\ * 2*\ puriso vassasatassa\ * 3*\ vassasatassa\ * 3*\ accayena\ * 4*\ ekam ekaü tilaü uddhareyya. Khippataraü kho so bhikkhu vãsatikhāriko Kosalako tilavāho\ * 5*\ iminā upakkamena pa- rikkhayaü pariyādānaü gaccheyya, na\ * 6*\ tveva\ * 6*\ eko abbudo nirayo. Seyyathā pi bhikkhu vãsati abbudā nirayā\ * 7*\, evam eko\ * 8*\ nirabbudo nirayo. Seyyathā pi bhikkhu vãsati nir- abbudā nirayā, evam eko ababo\ * 9*\ nirayo\ * 10*\. Seyyathā pi bhikkhu vãsati ababā\ * 11*\ nirayā, evam eko ahaho\ * 12*\ nirayo. Seyyathā pi bhikkhu vãsati ahahā nirayā, evam eko aņaņo nirayo. Seyyathā pi bhikkhu vãsati aņaņā nirayā, evam eko kumudo nirayo. Seyyathā pi bhikkhu vãsati kumudā nirayā, evam eko sogandhiko nirayo. Seyyathā pi bhikkhu vãsati sogandhikā nirayā, evam eko uppalako\ * 13*\ nirayo. Seyyathā pi bhikkhu uppalakā\ * 14*\ nirayā, evam eko puõķa- rãko nirayo. Seyyathā pi bhikkhu vãsati puõķarãkā nirayā, evam eko padumo nirayo. Padumaü kho pana bhikkhu nirayaü Kokāliko bhikkhu upapanno\ * 15*\ Sāriputta-Moggallā- nesu cittaü āghātetvā ti. Idam avoca Bhagavā, idaü vatvāna\ * 16*\ Sugato athāparaü etad avoca Satthā: \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. S. 2 T. ti te. 3 M6 vassasatassa vassasahassa; M7 vassasatasahassa vassatasahassa (sic); S. vassasatasahassassa. 4 S. pacc- 5 T. adds ti. 6 omitted by M7. 7 Ph. -yo. 8 T. M6. M7 eva kho throughout. 9 M6. M7. S. ababbo; T. abbudo. 10 T. adds Seyyathā pi bh- vã- abbudā ni-, evam eva kho abbudo ni- 11 S. ababbā; T. abbudā. 12 T. M6. M7 abhabbo. 13 S. uppalo. 14 S. uppalā. 15 T. M6. M7 uppanno. 16 M. vatvā ca; T. M6. M7 vatvā. \ # [page 174]# % 174 Aīguttara-Nikāya. LXXXIX. 6-XC. 2% Purisassa hi jātassa kuthāri\ * 1*\ jāyate mukhe yāya chindati attānaü bālo dubbhāsitaü bhaõaü. Yo nindiyaü pasaüsati taü vā nindati yo pasaüsiyo vicināti mukhena so kaliü kalinā\ * 2*\ tena\ * 2*\ sukhaü na\ * 3*\ vindati. Appamatto\ * 4*\ ayaü kali yo akkhesu dhanaparājayo sabbassāpi sahāpi attanā ayam eva mahattaro\ * 5*\ kali yo sugatesu manaü padosaye\ * 6*\. Sataü sahassānaü nirabbudānaü chattiüsati\ * 7*\ pa¤ca ca\ * 8*\ abbudāni yam ariyagarahã\ * 9*\ nirayaü upeti\ * 10*\ vācaü mana¤ ca paõidhāya\ * 11*\ pāpakan ti. XC. 1. Atha kho āyasmā Sāriputto yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho āyasmantaü Sāriputtaü Bhagavā etad avoca: Kati nu kho Sāriputta khãõāsavassa bhikkhuno balāni, yehi balehi samannāgato khãõāsavo bhikkhu āsavānaü khayaü paņijānāti `khãõā me āsavā' ti? Dasa bhante khãõāsavassa bhikkhuno balāni, yehi balehi samannāgato khãõāsavo bhikkhu āsavānaü khayaü paņijānāti `khãõā me āsavā' ti. Katamāni dasa? 2. Idha bhante khãõāsavassa bhikkhuno aniccato sabbe saīkhārā yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhā honti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M7. S. -rã; M. Ph. S. kudh- 2 T. kalina ni; M7 kalina nu (sic). 3 omitted by T. 4 M. -ttako. 5 T. mahantataro. 6 M. Ph. padåsaye; M6. M7 padesaye. 7 S. chattiüsa ca. 8 omitted by M6. 9 M. T. M6 -hi. 10 T. upadapeti. 11 T. M6. M7 pan- \ # [page 175]# % XC. 2-6 Thera-Vagga. 175% Yam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno aniccato sabbe saīkhārā yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhā honti, idam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno balaü hoti, yaü balaü āgamma khãõāsavo bhikkhu āsavānaü khayaü paņi- jānāti `khãõā me āsavā' ti. 3. Puna ca paraü bhante khãõāsavassa bhikkhuno aī- gārakāsupamā kāmā\ * 1*\ yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhā honti. Yam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno aīgārakā- supamā kāmā\ * 2*\ yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhā honti, idam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno balaü hoti, yaü balaü āgamma khãõāsavo bhikkhu āsavānaü khayaü paņijānāti `khãõā me āsavā' ti. 4. Puna ca paraü bhante khãõāsavassa bhikkhuno vive- kaninnaü cittaü hoti vivekapoõaü\ * 3*\ vivekapabbhāraü vivekaņņhaü\ * 4*\ nekkhammābhirataü\ * 5*\ vyantibhåtaü\ * 6*\ sabbaso āsavaņņhāniyehi dhammehi. Yam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno vivekaninnaü cittaü hoti vivekapoõaü\ * 3*\ viveka- pabbhāraü vivekaņņhaü nekkhammābhirataü\ * 5*\ vyantibhå- taü\ * 6*\ sabbaso āsavaņņhāniyehi dhammehi, idam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno balaü hoti, yaü balaü āgamma khãõāsavo bhikkhu āsavānaü khayaü paņijānāti `khãõā me āsavā' ti. 5. Puna ca paraü bhante khãõāsavassa bhikkhuno cattāro satipaņņhānā bhāvitā honti subhāvitā. Yam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno cattāro satipaņņhānā bhā- vitā honti subhāvitā, idam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno balaü hoti, yaü balaü āgamma khãõāsavo bhikkhu āsa- vānaü khayaü paņijānāti `khãõā me āsavā' ti. 6. Puna ca paraü bhante khãõāsavassa bhikkhuno cattāro sammappadhānā bhāvitā honti subhāvitā . . . pe\ * 7*\ . . . cattāro iddhippādā bhāvitā honti subhāvitā . . .\ * 8*\ pa¤c' indriyāni bhāvitāni\ * 9*\ honti\ * 9*\ subhāvitāni\ * 9*\ . . . pa¤ca balāni \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 omitted by T. M6. 3 Ph. T. M6. M7 -ponaü. 4 M. Ph. sakaņņhāne. 5 M. Ph. nikkhamā- 6 S. -tã- 7 M. la; Ph. pa; omitted by S. 8 M. la; Ph. pa. 9 omitted by M. Ph. S. \ # [page 176]# % 176 Aīguttara-Nikāya. XC. 6-XCI. 1% bhāvitāni honti subhāvitāni . . . satta bojjhaīgā bhāvitā honti subhāvitā . . . ariyo aņņhaīgiko maggo bhāvito hoti subhāvito. Yam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno ariyo aņņhaīgiko maggo bhāvito hoti subhāvito, idam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno balaü hoti, yaü balaü āgamma khãõāsavo bhikkhu āsavānaü khayaü paņijānāti `khãõā me āsavā' ti. Imāni kho bhante dasa khãõāsavassa bhikkhuno balāni, yehi balehi samannāgato khãõāsavo bhikkhu āsavānaü khayaü paņijānāti `khãõā me āsavā' ti. Theravaggo\ * 1*\ navamo\ * 2*\. Tatr'\ * 3*\ uddānaü: Bāhuno\ * 4*\ c' ânando ca\ * 5*\ Puõõiyo ca\ * 5*\ vyākaraõaü\ * 6*\ Katthã\ * 7*\ a¤¤ādhikaraõaü\ * 8*\ Kokāliko ca balāni cā\ * 9*\ ti. XCI. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jeta- vane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho Anāthapiõķiko gahapati yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Anāthapiõķikaü gahapatiü Bhagavā etad avoca:-- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. T. M7 Vaggo; M6 Tass' uddānaü, then Vaggo. 2 M. Ph. S. catuttho. 3 S. tass'; is missing in Ph. T. M6. M7; the udd- itself also in Ph. T. M7. 4 S. Vāhuno; M. Vahanānanda instead of Bā- c' A-; M6 Pahānaü â- 5 omitted by M. M6; M6 has Purāniyo Moggallānattheramunena pa¤camaü for the first line instead of Puõõiyo and so on. 6 M. -karaü. 7 M. katti; M6 has for this line instead of Puõõiyo vyasanaü Kokāliyaü balena te dasā ti. 8 M. has māniko na piyakkosa Kokāli khiõāsavabalena cā ti. 9 S. ca (without ti). \ # [page 177]# % XCI. 2-10 Upāsaka-Vagga. 177% 2. Dasa yime gahapati kāmabhogã\ * 1*\ santo saüvijjamānā lokasmiü. Katame dasa? 3. Idha gahapati ekacco kāmabhogã adhammena bhoge pariyesati sāhasena, adhammena bhoge pariyesitvā sāha- sena na attānaü sukheti pãneti\ * 2*\, na saüvibhajati na pu¤¤āni karoti. 4. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogã adhammena bhoge pariyesati sāhasena, adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena attānaü sukheti pãneti, na saüvibhajati na pu¤¤āni karoti. 5. Idha\ * 3*\ pana gahapati ekacco kāmabhogã adhammena bhoge pariyesati sāhasena, adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena attānaü sukheti pãneti, saüvibhajati pu¤¤āni karoti. 6. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogã dhammā- dhammena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi, dhammādhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāhasena pi na attānaü sukheti pãneti, na saüvibhajati na pu¤¤āni karoti. 7. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogã dhammā- dhammena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi, dhammādhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāha- sena pi attānaü sukheti pãneti, na saüvibhajati na pu¤¤āni karoti. 8. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogã dhammā- dhammena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi, dhammādhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāha- sena pi attānaü sukheti pãneti, saüvibhajati pu¤¤āni karoti. 9. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogã dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena na attānaü sukheti pãneti, na saüvibhajati na pu¤¤āni karoti. 10. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogã dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. -bhogino. 2 M. Ph. S. pi- throughout; T. M7 pi- and pã- 3 M. omits this sentence. \ # [page 178]# % 178 Aīguttara-Nikāya. XCI. 10-14% asāhasena attānaü sukheti pãneti, na saüvibhajati na pu¤¤āni karoti. 11. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogã dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaü sukheti pãneti, saüvibhajati pu¤¤āni karoti, te ca bhoge gadhito\ * 1*\ mucchito\ * 2*\ ajjhāpanno anādã- navadassāvã anissaraõapa¤¤o paribhu¤jati. 12. Idha pana gahapati ekacco kāmabhogã dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaü sukheti pãneti, saüvibhajati pu¤¤āni karoti, te\ * 3*\ ca bhoge agadhito\ * 1*\ amucchito anajjhāpanno ādãnavadassāvã nissaraõapa¤¤o paribhu¤jati. 13. Tatra gahapati yvāyaü\ * 4*\ kāmabhogã adhammena bhoge pariyesati sāhasena, adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena na attānaü sukheti pãneti. na saüvibhajati na pu¤¤āni karoti: ayaü gahapati kāmabhogã tãhi\ * 5*\ ņhānehi gārayho. Adhammena bhoge pariyesati sāhasenā ti iminā paņhamena ņhānena gārayho, na attānam sukheti pãnetã ti iminā dutiyena ņhānena gārayho, na saüvibhajati na pu¤¤āni karotã ti iminā tatiyena ņhānena gārayho. Ayaü gahapati kāmabhogã imehi tãhi ņhānehi gārayho. 14. Tatra gahapati yvāyaü\ * 6*\ kāmabhogã adhammena bhoge pariyesati sāhasena, adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena attānaü sukheti pãneti, na saüvibhajati na pu¤¤āni karoti: ayaü gahapati kāmabhogã dvãhi ņhānehi gārayho, ekena ņhānena pāsaüso. Adhammena bhoge pari- yesati sāhasenā ti iminā paņhamena ņhānena gārayho, attānaü sukheti pãnetã ti iminā ekena ņhānena pāsaüso, na saüvibhajati na pu¤¤āni karotã ti iminā dutiyena ņhā- nena gārayho. Ayaü gahapati kāmabhogã imehi dvãhi ņhānehi gārayho, iminā ekena ņhānena pāsaüso. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 adhigato; M6 agathito. 2 M. -¤chito throughout. 3 T. no. 4 M6 yo 'yaü; M7 'vāyaü. 5 T. M6. M7 imehi tãhi. 6 T. M6. M7 yo 'yaü. \ # [page 179]# % XCI. 15-17 Upāsaka-Vagga. 179% 15. Tatra gahapati yvāyaü\ * 1*\ kāmabhogã adhammena bhoge pariyesati sāhasena, adhammena bhoge pariyesitvā sāhasena attānaü sukheti pãneti, saüvibhajati pu¤¤āni karoti: ayaü gahapati kāmabhogã ekena ņhānena gārayho, dvãhi ņhānehi pāsaüso. Adhammena bhoge pariyesati sā- hasenā ti iminā ekena ņhānena gārayho, attānaü sukheti pãnetã ti iminā paņhamena ņhānena pāsaüso, saüvibhajati pu¤¤āni karotã ti iminā dutiyena ņhānena pāsaüso. Ayaü gahapati kāmabhogã iminā ekena ņhānena gārayho, imehi dvãhi ņhānehi pāsaüso. 16. Tatra gahapati yvāyaü\ * 1*\ kāmabhogã dhammādham- mena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi, dhammā- dhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāhasena\ * 2*\ pi\ * 2*\ na attānaü sukheti pãneti\ * 3*\, na saüvibhajati na pu¤¤āni karoti: ayaü gahapati kāmabhogã ekena ņhānena pāsaüso, tãhi ņhānehi gārayho. Dhammena bhoge pariyesati asāha- senā ti iminā ekena ņhānena pāsaüso, adhammena bhoge pariyesati sāhasenā ti iminā paņhamena ņhānena gārayho, na attānaü sukheti pãnetã\ * 3*\ ti iminā dutiyena ņhānena gārayho, na saüvibhajati na pu¤¤āni karotã ti iminā tati- yena ņhānena gārayho. Ayaü gahapati kāmabhogã iminā ekena\ * 4*\ ņhānena pā- saüso, imehi tãhi ņhānehi gārayho. 17. Tatra gahapati yvāyaü\ * 1*\ kāmabhogã dhammādham- mena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi, dhammā- dhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāhasena pi attānaü sukheti pãneti, na saüvibhajati na pu¤¤āni karoti: ayaü gahapati kāmabhogã dvãhi ņhānehi pāsaüso\ * 5*\, dvãhi\ * 5*\ ņhānehi\ * 5*\ gārayho. Dhammena bhoge pariyesati asāhasenā ti iminā paņhamena ņhānena pāsaüso, adhammena bhoge pariyesati sāhasenā ti iminā paņhamena ņhānena gārayho\ * 6*\, attānaü sukheti pãnetã ti iminā dutiyena ņhānena pāsaüso, na saüvibhajati na pu¤¤āni karotã ti iminā dutiyena ņhānena gārayho. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 yo 'yaü. 2 omitted by T. 3 M. na pi- 4 S. paņhamena. 5 omitted by T. M7. 6 T. pāsaüso. \ # [page 180]# % 180 Aīguttara-Nikāya. XCI. 17-20% Ayaü gahapati kāmabhogã imehi dvãhi ņhānehi pāsaüso, imehi dvãhi ņhānehi gārayho. 18. Tatra gahapati yvāyaü\ * 1*\ kāmabhogã dhammādham- mena bhoge pariyesati sāhasena pi asāhasena pi, dhammā- dhammena bhoge pariyesitvā sāhasena pi asāhasena pi attānaü sukheti pãneti, saüvibhajati pu¤¤āni karoti: ayaü gahapati kāmabhogã tãhi ņhānehi pāsaüso, ekena ņhānena gārayho. Dhammena bhoge pariyesati asāhasenā ti iminā paņhamena ņhānena pāsaüso, adhammena bhoge pariyesati sāhasenā ti iminā ekena ņhānena gārayho, attānaü sukheti pãnetã ti iminā dutiyena ņhānena pāsaüso, saüvibhajati pu¤¤āni karotã ti iminā tatiyena ņhānena pāsaüso. Ayaü gahapati kāmabhogã imehi tãhi ņhānehi pāsaüso, iminā\ * 2*\ ekena\ * 2*\ ņhānena\ * 2*\ gārayho\ * 2*\. 19. Tatra gahapati yvāyaü\ * 1*\ kāmabhogã dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāha- sena na\ * 3*\ attānaü sukheti pãneti, na saüvibhajati na pu¤¤āni karoti: ayaü gahapati kāmabhogã ekena ņhānena pāsaüso, dvãhi ņhānehi gārayho. Dhammena bhoge pariye- sati asāhasenā ti iminā ekena ņhānena pāsaüso, na attā- naü sukheti pãnetã\ * 4*\ ti iminā paņhamena ņhānena gārayho, na saüvibhajati na pu¤¤āni karotã ti iminā dutiyena thā- nena gārayho Ayaü gahapati kāmabhogã iminā ekena ņhānena pāsaüso, imehi dvãhi ņhānehi gārayho. 20. Tatra gahapati yvāyaü\ * 1*\ kāmabhogã dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāha- sena attānaü sukheti pãneti, na saüvibhajati na pu¤¤āni karoti: ayaü gahapati kāmabhogã dvãhi ņhānehi pāsaüso, ekena ņhānena gārayho. Dhammena bhoge pariyesati asā- hasenā ti iminā paņhamena ņhānena pāsaüso, attānaü sukheti pãnetã ti iminā dutiyena ņhānena pāsaüso, na saüvibhajati na pu¤¤āni karotã ti iminā ekena ņhānena gārayho. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 yo 'yaü. 2 omitted by Ph. 3 omitted by M6. 4 M. na pi- \ # [page 181]# % XCI. 20-23 Upāsaka-Vagga. 181% Ayaü gahapati kāmabhogã imehi dvãhi ņhānehi pāsaüso, iminā ekena ņhānena gārayho. 21. Tatra gahapati yvāyaü\ * 1*\ kāmabhogã dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāha- sena attānaü sukheti pãneti, saüvibhajati pu¤¤āni karoti, te ca bhoge gadhito\ * 2*\ mucchito ajjhāpanno anādãnavadassāvã anissaraõapa¤¤o paribhu¤jati: ayaü gahapati kāmabhogã tãhi ņhānehi pāsaüso, ekena ņhānena gārayho. Dhammena bhoge pariyesati asāhasenā ti iminā paņhamena ņhānena pāsaüso, attānaü sukheti pãnetã ti iminā dutiyena ņhānena pāsaüso, saüvibhajati pu¤¤āni karotã ti iminā tatiyena ņhānena pāsaüso, te ca bhoge gadhito mucchito ajjhāpanno anādãnavadassāvã anissaraõapa¤¤o paribhu¤jatã ti iminā ekena ņhānena gārayho. Ayaü gahapati kāmabhogã imehi tãhi ņhānehi pāsaüso, iminā ekena ņhānena gārayho. 22. Tatra gahapati yvāyaü\ * 1*\ kāmabhogã dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāha- sena attānaü sukheti pãneti, saüvibhajati pu¤¤āni karoti, te ca bhoge agadhito amucchito ajjhāpanno ādãnavadassāvã nissaraõapa¤¤o paribhu¤jati: ayaü gahapati kāmabhogã catåhi ņhānehi pāsaüso. Dhammena bhoge pariyesati asā- hasenā\ * 3*\ ti iminā paņhamena ņhānena pāsaüso, attānaü sukheti pãnetã ti iminā dutiyena ņhānena pāsaüso, saü- vibhajati pu¤¤āni karotã ti iminā tatiyena ņhānena pāsaüso, te ca bhoge agadhito amucchito anajjhāpanno ādãnava- dassāvã nissaraõapa¤¤o paribhu¤jatã\ * 4*\ ti iminā catutthena ņhānena pāsaüso. Ayaü gahapati kāmabhogã imehi catåhi ņhānehi pāsaüso. Ime kho gahapati dasa kāmabhogã\ * 5*\ santo saüvijjamānā lokasmiü. 23. Imesaü kho gahapati dasannaü kāmabhogãnaü yvāyaü\ * 6*\ kāmabhogã dhammena bhoge pariyesati asāhasena, \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 yo 'yaü. 2 T. M6. M7 gathito throughout. 3 T. -na, then attānaü sukheti pãneti, saüvi- puü¤āni karoti, te ca. 4 T. -ti: ayaü, as before, and then as is given in our text. 5 S. -bhogino. 6 M6 yo cāyaü; M7 vāyaü. \ # [page 182]# % 182 Aīguttara-Nikāya. XCI. 23-XCII.2% dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaü sukheti pãneti, saüvibhajati pu¤¤āni karoti, te ca bhoge agadhito amucchito anajjhāpanno ādãnavadassāvã nissaraõapa¤¤o paribhu¤jati: ayaü imesaü dasannaü kāmabhogãnaü aggo ca seņņho ca pāmokkho\ * 1*\ ca\ * 1*\ uttamo ca pavaro ca. Seyyathā pi gahapati gavā khãraü\ * 2*\ khãramhā dadhi dadhimhā navanãtaü navanãtamhā sappi sappimhā sappi- maõķo tattha aggam akkhāyati, evam eva kho gahapati imesaü dasannaü kāmabhogãnaü yvāyaü\ * 3*\ kāmabhogã dhammena bhoge pariyesati asāhasena, dhammena bhoge pariyesitvā asāhasena attānaü sukheti pãneti, saüvibhajati pu¤¤āni karoti, te ca bhoge agadhito\ * 4*\ amucchito anajjhā- panno ādãnavadassāvã nissaraõapa¤¤o paribhu¤jati: ayaü imesaü dasannaü kāmabhogãnaü aggo ca seņņho ca pā- mokkho\ * 5*\ ca uttamo ca pavaro cā ti. XCII. 1. Atha kho Anāthapiõķiko gahapati yena Bhagavā . . .pe\ * 6*\ . . . Ekamantaü nisinnaü kho Anāthapiõķikaü gahapatiü Bhagavā etad avoca:-- 2. Yato kho gahapati ariyasāvakassa pa¤ca bhayāni verāni våpasantāni honti\ * 7*\, catåhi sotāpattiyaīgehi samannā- gato hoti, ariyo c' assa ¤āyo pa¤¤āya sudiņņho hoti suppaņi- viddho, so ākaīkhamāno attanā\ * 8*\ 'va\ * 8*\ attānaü vyākareyya\ * 9*\ `khãõanirayo 'mhi khãõatiracchānayoni\ * 10*\ khãõapettivisayo\ * 11*\ khãõāpāyaduggativinipāto, sotāpanno 'ham asmi avinipāta- dhammo niyato sambodhiparāyano'\ * 12*\ ti. Katamāni pa¤ca bhayāni verāni våpasantāni honti? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M6. M7 mokkho ca; omitted by T. 2 omitted by Ph. M6. 3 T. M6. M7 yo 'yaü. 4 T. M6. M7 agathito. 5 T. M6. M7 mokkho. 6 M. Ph. S. in full. 7 omitted by M. Ph. 8 omitted by T. M7. 9 T. vya- 10 T. M6. M7 -yoniyo; M. Ph. -yoni 'mhi. 11 M. Ph. S. -pitti-; M. Ph. -yo 'mhi. 12 T. sambodha- \ # [page 183]# % XCII. 3-5 Upāsaka-Vagga. 183% 3. Yaü gahapati pāõātipātã pāõātipātapaccayā diņņha- dhammikam pi bhayaü veraü pasavati, samparāyikam pi bhayaü veraü pasavati, cetasikam pi dukkhaü domanas- saü paņisaüvedeti; pāõātipātā paņivirato neva diņņhadham- mikaü bhayaü veraü pasavati, na samparāyikaü bhayaü veraü pasavati, na cetasikaü dukkhaü domanassaü paņi- saüvedeti. Pāõātipātā paņiviratassa evan taü bhayaü veraü våpasantaü hoti. 4. Yaü gahapati adinnādāyã . . . pe\ * 1*\ . . . kāmesu micchācārã . . . musāvādã . . .\ * 2*\ surāmerayamajjapamāda- ņņhāyã surāmerayamajjapamādaņņhānapaccayā diņņhadham- mikam pi bhayaü veraü pasavati, samparāyikam pi bhayaü veraü pasavati, cetasikam pi dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti; surāmerayamajjapamādaņņhānā paņivirato neva diņņhadhammikaü bhayaü veraü pasavati, na sam- parāyikaü bhayaü veraü pasavati, na cetasikaü dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti. Surāmerayamajjapamādaņņhānā paņiviratassa evan taü bhayaü veraü våpasantaü hoti. Imāni pa¤ca bhayāni verāni våpasantani honti. Kata- mehi catåhi sotāpattiyaīgehi samannāgato hoti? 5. Idha gahapati ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti `iti pi so Bhagavā arahaü\ * 3*\ sammāsam- buddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi Satthā devamanussānaü buddho Bha- gavā' ti. Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti `svākkhāto Bhagavatā dhammo sandiņņhiko akāliko ehi- passiko opanayiko\ * 4*\ paccattaü veditabbo vi¤¤åhã' ti. Saīghe aveccappasādena samannāgato hoti `supaņipanno Bhagavato sāvakasaīgho, ujupaņipanno Bhagavato sāvakasaīgho, ¤āya- paņipanno Bhagavato sāvakasaīgho, sāmãcipaņipanno Bha- gavato sāvakasaīgho, yad idaü cattāri purisayugāni, aņņha purisapuggalā, esa Bhagavato sāvakasaīgho āhuneyyo pā- huneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤a- kkhettaü lokassā' ti. Ariyakantehi sãlehi samannāgato \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. S. 2 T. M6. M7 insert Yaü gahapati. 3 M. la; Ph. pa || buddho. 4 M. Ph. -paneyiko. \ # [page 184]# % 184 Aīguttara-Nikāya. CXII. 5-6% hoti akhaõķehi acchiddehi asabalehi\ * 1*\ akammāsehi bhujis- sehi\ * 2*\ vi¤¤åppasatthehi\ * 3*\ aparāmaņņhehi samādhisaüvattani- kehi. Imehi catåhi sotāpattiyaīgehi samannāgato hoti. Katamo c' assa ariyo ¤āyo pa¤¤āya sudiņņho hoti supaņividdho? 6. Idha gahapati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati: Iti imasmiü sati idaü hoti, imass' uppādā idaü uppajjati, imasmiü asati idaü na hoti, imassa nirodhā idaü niruj- jhati. Yad idaü avijjāpaccayā saīkhārā, saīkhārapaccayā vi¤¤āõaü, vi¤¤āõapaccayā nāmaråpaü, nāmaråpapaccayā saëāyatanaü, saëāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taõhā, taõhāpaccayā upādānaü, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sam- bhavanti. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Avijjāya tveva asesavirāganirodhā saīkhā- ranirodho\ * 4*\, saīkhāranirodhā vi¤¤āõanirodho, vi¤¤āõanirodhā nāmaråpanirodho, nāmaråpanirodhā saëāyatananirodho, saë- āyatananirodhā phassanirodho, phassanirodhā vedanāniro- dho, vedanānirodhā taõhānirodho, taõhānirodhā upādāna- nirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraõaü sokaparidevadukkha- domanassupāyāsā nirujjhanti. Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti, aya¤ c' assa\ * 5*\ ariyo ¤āyo pa¤¤āya sudiņņho hoti suppaņividdho. Yato kho gahapati ariyasāvakassa imāni pa¤ca bhayāni verāni våpasantāni honti, imehi catåhi sotāpattiyaīgehi samannāgato hoti, aya¤\ * 6*\ c' assa\ * 6*\ ariyo ¤āyo pa¤¤āya su- diņņho hoti suppaņividdho, so\ * 7*\ ākaīkhamāno attanā 'va attānaü vyākareyya\ * 8*\ `khãõanirayo 'mhi khãõatiracchāna- yoni\ * 8*\ khãõapettivisayo\ * 10*\ khãõāpāyaduggativinipāto, sotāpanno 'ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano' ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. dasabalehi. 2 S. bhujj-; T. M6. M7 bhu¤j- 3 M. Ph. S. -pasaņņhehi. 4 M. continues: pa | Evaü. 5 M6 tassa. 6 T. M6. M7 ayam assa. 7 T. M6 yo. 8 T. vya- 9 T. M6. M7 -yoniyo; M. Ph. -yoni 'mhi. 10 M. Ph. S. -pitti-; M. Ph. -yo 'mhi. \ # [page 185]# % XCIII. 1-3 Upāsaka-Vagga. 185% XCIII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jeta- vane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho Anāthapiõķiko gahapati divādivassa Sāvatthiyā nikkhami Bhagavantaü dassanāya. Atha kho Anāthapiõķikassa gahapatissa etad ahosi `akālo kho tāva Bhagavantaü dassanāya, paņisallãno Bhagavā, manobhāvanãyānam\ * 1*\ pi\ * 1*\ bhikkhånaü akālo dassanāya, paņisallãnā manobhāvanãyā bhikkhå, yan nånā- haü yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkameyyan' ti. Atha kho Anāthapiõķiko gahapati yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upa- saīkami. 2. Tena kho pana samayena a¤¤atitthiyā paribbājakā saīgamma samāgamma\ * 2*\ unnādino uccāsaddā mahāsaddā anekavihitaü tiracchānakathaü kathentā nisinnā honti. Addasaüsu\ * 3*\ kho te a¤¤atitthiyā paribbājakā Anāthapiõ- ķikaü gahapatiü dårato 'va āgacchantaü, disvāna\ * 4*\ a¤¤am- a¤¤aü saõņhāpesuü\ * 5*\: `Appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddam akattha. Ayaü Anāthapiõķiko gahapati āgacchati samaõassa Gotamassa sāvako\ * 6*\. Yāvatā kho pana samaõassa Gotamassa sāvakā gihã odātavasanā\ * 7*\ Sāvatthiyaü paņivasanti\ * 8*\, ayaü tesaü a¤¤ataro Anātha- piõķiko gahapati. Appasaddakāmā kho pana te āyasmanto appasaddavinãtā appasaddassa vaõõavādino, app eva nāma appasaddaü parisaü viditvā upasaīkamitabbaü ma¤¤eyyā' ti. Atha kho te paribbājakā tuõhã ahesuü. 3. Atha kho Anāthapiõķiko gahapati yena te paribbā- jakā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā tehi a¤¤atitthiyehi paribbājakehi saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. no bhāvaniyām hi. 2 M. sammā- 3 Ph. M7 addassaüsu. 4 M. Ph. T. M6. M7 disvā. 5 Ph. T. M6. M7. S. saõņha- 6 M6 -kā, then ni -dātavasanā sā hi paribbājakehi saddhiü as in 3, omitting all the rest. 7 T. odātādavasanā. 8 T. M7 pavisenti. \ # [page 186]# % 186 Aīguttara-Nikāya. XCIII. 3-5% sārāõãyaü\ * 1*\ vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Anāthapiõķikaü gahapatiü te\ * 2*\ paribbājakā etad avocuü `vadehi gahapati kiüdiņņhiko samaõo Gotamo' ti. `Na kho ahaü bhante Bhagavato sabbaü diņņhiü jānāmã' ti. `Iti\ * 3*\ kira tvaü gahapati na samaõassa Gota- massa sabbaü diņņhiü jānāsi, vadehi gahapati kiüdiņņhikā bhikkhå' ti. `Bhikkhånaü pi kho ahaü bhante na sabbaü diņņhiü jānāmã' ti. `Iti kira tvaü gahapati na samaõassa Gotamassa sabbaü diņņhiü jānāsi, na pi bhikkhånaü sabbaü diņņhiü jānāsi, vadehi gahapati kiüdiņņhiko 'si tuvan'\ * 4*\ ti. `Etaü kho bhante amhehi na dukkaraü vyā- kātuü\ * 5*\ yaüdiņņhikā mayan ti, iīgha tāva āyasmanto\ * 6*\ yathā sakāni diņņhigatāni vyākarontu\ * 5*\, pacchā p' etaü\ * 7*\ amhehi no dukkaraü bhavissati vyākātuü\ * 5*\ yaüdiņņhikā mayan' ti. 4. Evaü vutte a¤¤ataro paribbājako Anāthapiõķikaü gahapatiü etad avoca `sassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an ti evaüdiņņiko\ * 8*\ ahaü gahapatã' ti. A¤¤a- taro pi kho paribbājako Anāthapiõķikaü gahapatiü etad avoca `asassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an ti evaüdiņņhiko ahaü gahapatã' ti. A¤¤ataro pi kho paribbā- jako Anāthapiõķikaü gahapatiü etad avoca `antavā loko . . .\ * 9*\ anantavā\ * 10*\ loko\ * 10*\ . . . taü jãvaü taü sarãraü . . . a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü . . . hoti Tathāgato paramma- raõā . . . na\ * 10*\ hoti\ * 10*\ Tathāgato\ * 10*\ parammaraõā\ * 10*\ . . . hoti cana ca\ * 11*\ hoti Tathāgato parammaraõā . . . neva hoti na na hoti Tathāgato parammaraõā, idam eva saccaü, mogham a¤¤an ti evaüdiņņhiko ahaü gahapatã' ti. 5. Evaü vutte Anāthapiõķiko gahapati te paribbājake etad avoca:-- Yvāyaü\ * 12*\ bhante āyasmā evam āha `sassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an ti evaüdiņņhiko ahaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. sāra- 2 S. adds a¤¤atitthiyā. 3 S. idāni. 4 T. M6. M7 tvan. 5 T. vya- 6 T. M6. M7 add 'va. 7 M6 taü. 8 T. M7 evaüvādiko; M6 evaüvādiņņhiko. 9 M. pa. 10 omitted by T. 11 omitted by Ph. M7. 12 T. M7 yo 'yaü; M6 yāyaü. \ # [page 187]# % XCIII. 5 Upāsaka-Vagga. 187% gahapatã' ti, imassa\ * 1*\ ayam\ * 1*\ āyasmato diņņhi attano vā ayonisomanasikārahetu uppannā paraghosapaccayā vā. Sā kho pan' esā diņņhi bhåtā saükhatā cetayitā\ * 2*\ paņicca- samuppannā\ * 3*\; yaü kho pana ki¤ci bhåtaü saükhatam cetayitaü paņiccasamuppannaü, tad aniccaü, yad\ * 4*\ aniccaü\ * 4*\, taü dukkhaü, yaü dukkhaü, tad eva\ * 5*\ so\ * 5*\ āyasmā allãno, tad eva so āyasmā ajjhåpagato. Yo p' āyaü bhante āyasmā evam āha `asassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an ti evaüdiņņhiko ahaü gahapatã' ti, imassa pi ayam āyasmato diņņhi attano vā ayonisomanasikārahetu uppannā paraghosapaccayā vā. Sā kho pan' esā diņņhi bhåtā saükhatā cetayitā paņiccasamuppannā; yaü kho pana ki¤ci bhåtaü saükhataü cetayitaü paņiccasamup- pannaü, tad aniccaü, yad aniccaü, taü dukkhaü, yaü dukkhaü, tad eva so āyasmā allãno, tad eva so āyasmā ajjhåpagato. Yo p' āyaü bhante āyasmā evam āha `antavā loko . . .\ * 6*\ anantavā loko . . . taü jãvaü taü sarãraü . . . a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü . . . hoti Tathāgato paramma- raõā . . . na hoti Tathāgato parammaraõā . . . hoti ca\ * 7*\ na ca\ * 8*\ hoti Tathāgato parammaraõā . . . neva hoti na na hoti Tathāgato parammaraõā, idam eva saccaü, mo- gham a¤¤an ti evaüdiņņhiko ahaü gahapatã' ti imassa pi ayam āyasmato diņņhi attano vā ayonisomanasikārahetu uppannā paraghosapaccayā vā. Sā kho pan' esā diņņhi bhåtā saükhatā cetayitā paņiccasamuppannā; yaü kho pana ki¤ci bhåtaü saükhataü cetayitaü\ * 9*\ paņiccasamup- pannaü, tad aniccaü, yad aniccaü, taü dukkhaü, yaü dukkhaü, tad eva so āyasmā allãno, tad eva so āyasmā ajjhåpagato ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 imassāyasmato. 2 M. -kā and -tā; Ph. -kā throughout; T. M6 cetasikā mostly, cetayitā sometimes. 3 T. -ppannaü, tad aniccaü and so on. 4 omitted by T. 5 M. Ph. ev' eso throughout; M7 eva so and ev' eso. 6 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 pe. 7 M7 na ca na ca instead of ca na ca. 8 omitted by Ph. 9 T. M7 vedayitaü. \ # [page 188]# % 188 Aīguttara-Nikāya. XCIII. 6-7% 6. Evaü vutte te paribbājakā Anāthapiõķikaü gahapatiü etad avocuü `vyākatāni\ * 1*\ kho gahapati amhehi sabbeh' eva yathā sakāni diņņhigatāni, vadehi gahapati kiüdiņņhiko 'si tuvan'\ * 2*\ ti. `Yaü kho\ * 3*\ bhante ki¤ci bhåtaü saükhataü cetayitaü\ * 4*\ paņiccasamuppannaü, tad aniccaü, yad aniccaü, taü dukkhaü, yaü dukkhaü, taü "n' etaü mama n' eso 'ham asmi na me so attā" ti evaüdiņņhiko kho ahaü bhante' ti. `Yaü kho gahapati ki¤ci bhåtaü saükhataü cetayitaü paņiccasamuppannaü, tad aniccaü, yad aniccaü, taü dukkhaü, yaü dukkhaü, tad eva tvaü gahapati allãno, tad eva tvaü gahapati ajjhåpagato' ti. `Yaü kho pana bhante ki¤ci bhåtaü saükhataü cetayitaü paņicca- samuppannaü, tad aniccaü, yad aniccaü, taü dukkhaü, yaü dukkhaü, taü "n' etaü mama n' eso 'ham asmi na m' eso attā" ti: evam etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhaü, tassa ca uttariü\ * 5*\ nissaraõaü yathābhåtaü pajānāmã' ti. Evaü vutte te paribbājakā tuõhãbhåtā maī- kubhåtā pattakkhandhā adhomukhā pajjhāyantā appaņi- bhānā\ * 6*\ nisãdiüsu. 7. Atha kho Anāthapiõķiko gahapati te paribbājake tuõhãbhåte maīkubhåte pattakkhandhe adhomukhe pajjhā- yante appaņibhāne viditvā uņņhāyāsanā yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Anāthapiõķiko gahapati yāvatako ahosi tehi a¤¤atitthiyehi\ * 7*\ paribbājakehi saddhiü kathāsallāpo, taü sabbaü Bhagavato ārocesi. `Sādhu sādhu gahapati, evaü kho te gahapati moghapurisā kālena kālaü saha dhammena suniggahãtaü niggahetabbā' ti. Atha kho Bhagavā Anāthapiõķikaü gahapatiü dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaüsesi. Atha kho Anāthapiõķiko gahapati Bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaüsito \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. vya- 2 T. M6 tvan. 3 S. adds pana. 4 M7 vedayitaü. 5 M. Ph. -ri. 6 S. -õā, and so throughout with õ. 7 omitted by T. M7. \ # [page 189]# % XCIII. 7-XCIV. 2 Upāsaka-Vagga. 189% uņņhāyāsanā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā pakkāmi. 8. Atha kho Bhagavā acirapakkante Anāthapiõķike gahapatimhi bhikkhå āmantesi:-- Yo pi so\ * 1*\ bhikkhave bhikkhu vassasatupasampanno\ * 2*\ imasmiü dhammavinaye, so pi evam evaü a¤¤atitthiye paribbājake saha dhammena suniggahãtaü niggaõheyya\ * 3*\, yathā taü Anāthapiõķikena gahapatinā niggahãtā ti. XCIV. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Campāyaü viharati Gagga- rāya pokkharaõiyā tãre. Atha kho Vajjiyamāhito\ * 3*\ gaha- pati divādivassa Campāya nikkhami Bhagavantaü dassanāya. Atha kho Vajjiyamāhitassa\ * 5*\ gahapatissa etad ahosi `akālo kho tāva Bhagavantaü dassanāya, paņisallãno Bhagavā, manobhāvanãyānaü pi\ * 6*\ bhikkhånaü akālo dassanāya, paņi- sallãnā manobhāvanãyā\ * 7*\ bhikkhå, yan nånāhaü yena a¤¤a- titthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkameyyan' ti. Atha kho Vajjiyamāhito\ * 8*\ gahapati yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkami. 2. Tena kho pana samayena a¤¤atitthiyā\ * 9*\ paribbājakā saīgamma samāgamma\ * 10*\ unnādino uccāsaddā mahāsaddā anekavihitaü tiracchānakathaü kathentā nisinnā honti. Addasaüsu kho te a¤¤atitthiyā paribbājakā Vajjiyamāhi- taü\ * 11*\ gahapatiü dårato 'va āgacchantaü, disvāna\ * 12*\ a¤¤am- a¤¤aü saõņhāpesuü\ * 13*\: `Appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddam akattha. Ayaü Vajjiyamāhito gahapati āgacchati samaõassa Gotamassa sāvako. Yāvatā\ * 14*\ kho \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. kho. 2 S. dãgharattaü avedhidhammo. 3 S. niggaheyya. 4 T. M7 Vajjiyāpahito. 5 T. Vajjiyāmā-; M7 Vajjiyāpa- 6 omitted by S. 7 M. adds pi. 8 T. M7 Vajjiyāpahito; M6 Vajjiyopa- 9 M. Ph. te a¤¤a- 10 M. sammā- 11 M6 -mahitaü and -mapito; M7 Vijjiyapahitaü, -mapi- or -mahi- hence forth; T. Vajjiyāpataü. 12 T. disvā. 13 S. saõņha- 14 T. yāvakataü; M7 yāvatako. \ # [page 190]# % 190 Aīguttara-Nikāya. XCIV. 2-4% pana samaõassa Gotamassa\ * 1*\ sāvakā gihã odātavasanā Campāyaü paņivasanti, ayaü tesaü a¤¤ataro Vajjiyamāhito gahapati. Appasaddakāmā kho pana te āyasmanto appa- saddavinãtā appasaddassa vaõõavādino. App eva nāma appasaddaü parisaü viditvā upasaīkamitabbaü ma¤¤eyyā' ti. Atha kho te paribbājakā tuõhã ahesuü. 3. Atha kho Vajjiyamāhito\ * 2*\ gahapati yena paribbājakā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā tehi a¤¤atitthiyehi pa- ribbājakehi saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü\ * 3*\ vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Vajjiyamāhitaü gahapatiü te paribbājakā etad avocuü `saccaü kira gahapati, samaõo Gotamo sabbaü tapaü garahati, sabbaü tapassiü låkhājãviü ekaüsena upakkosati upavadatã' ti? `Na kho bhante\ * 4*\ Bhagavā sabbaü tapaü garahati, na pi sabbaü tapassiü låkhājãviü ekaüsena upakkosati upavadati. Gārayhaü kho\ * 5*\ bhante Bhagavā garahati, pasaüsiyaü\ * 6*\ pasaüsati, gārayhaü kho pana bhante Bhagavā garahanto pasaü- siyaü\ * 6*\ pasaüsanto vibhajjavādo\ * 7*\ Bhagavā, na so Bhagavā ettha ekaüsavādo'\ * 7*\ ti. 4. Evaü vutte a¤¤ataro paribbājako Vajjiyamāhitaü\ * 8*\ gahapatiü etad avoca `āgamehi tvaü\ * 9*\ gahapati\ * 10*\, yassa tvaü samaõassa Gotamassa vaõõaü bhāsasi, so\ * 11*\ samaõo Gotamo venayiko appa¤¤attiko' ti? `Ettha p' āhaü bhante āyasmante vakkhāmi saha dhammena: idaü kusalan ti bhante Bhagavatā pa¤¤attaü, idaü akusalan ti bhante Bhagavatā\ * 12*\ pa¤¤attaü\ * 12*\. Iti kusalākusalaü\ * 13*\ Bhagavā pa¤¤āpayamāno\ * 14*\ sappa¤¤attiko Bhagavā\ * 15*\, na so Bhagavā venayiko appa¤¤attiko'\ * 16*\ ti. Evaü vutte te\ * 15*\ paribbājakā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 insert sāsane. 2 T. Vajjiyāma- 3 M. Ph. sāra- 4 T. M6. M7 pan' etaü. 5 T. M6. M7 add pana. 6 M. -sitabbaü; Ph. T. M6. M7 -saü. 7 S. -dã. 8 T. Vajjipahitaü. 9 M. taü. 10 T. repeats āg- tvaü ga- 11 T. yo; omitted by M. Ph. 12 omitted by T. 13 T. kusalaü kusalan ti. 14 S. pa¤¤āyamāno. 15 omitted by S. 16 T. M7 pa- \ # [page 191]# % XCIV. 4-7 Upāsaka-Vagga. 191% tuõhãbhåtā maīkubhåtā pattakkhandhā adhomukhā pajjhā- yantā appaņibhānā nisãdiüsu. 5. Atha kho Vajjiyamāhito\ * 1*\ gahapati te paribbājake tuõhãbhåte maīkubhåte pattakkhandhe adhomukhe pajjhā- yante appaņibhāne viditvā uņņhāyāsanā yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Vajjiyamāhito\ * 2*\ gahapati yāvatako ahosi tehi a¤¤atitthiyehi paribbājakehi saddhiü kathāsallāpo, taü sabbaü Bhagavato ārocesi. 6. Sādhu sādhu gahapati, evaü kho te gahapati mogha- purisā kālena kālaü saha dhammena suniggahãtaü nigga- hetabbā. Nāhaü gahapati sabbaü tapaü tapitabban ti vadāmi. Na\ * 3*\ panāhaü\ * 4*\ gahapati sabbaü tapaü na tapi- tabban ti vadāmi. Nāhaü gahapati sabbaü samādānaü samāditabban ti vadāmi. Na panāhaü gahapati sabbaü\ * 5*\ samādānaü na samāditabban ti vadāmi. Nāhaü gahapati sabbaü padhānaü padahitabban ti vadāmi. Na panāhaü gahapati sabbaü padhānaü na padahitabban ti vadāmi. Nāhaü gahapati sabbo\ * 6*\ paņinissaggo\ * 7*\ paņinissajjitabbo\ * 8*\ ti vadāmi. Na\ * 9*\ panāhaü gahapati sabbo\ * 10*\ paņinissaggo\ * 11*\ na paņinissajjitabbo\ * 8*\ ti vadāmi. Nāhaü gahapati sabbā\ * 12*\ vimutti\ * 13*\ vimuccitabbā\ * 14*\ ti vadāmi. Na panāhaü gahapati sabbā\ * 12*\ vimutti\ * 13*\ na vimuccitabbā ti vadāmi. 7. Yaü hi gahapati tapaü tapato akusalā dhammā abhivaķķhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evaråpaü tapaü na tapitabban ti vadāmi. Ya¤ ca khvāssa\ * 15*\ gaha- pati\ * 16*\ tapaü tapato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. Vajjama- 2 T. Vajjiyama- 3 M. Ph. add ca. 4 M6 pana. 5 omitted by S. 6 Ph. T. M6. M7. S. sabbaü. 7 Ph. T. M6. M7. S. -nissaggaü. 8 Ph. M6 -bbaü. 9 T. omits this phrase. 10 Ph. M6. M7 sabbaü; omitted by S. 11 Ph. M6. M7. S. -nissaggaü. 12 T. M6. M7. S. sabbaü. 13 T. M6. M7. S. -ttiü. 14 M. Ph. vimu¤ci- always. 15 M. Ph. khvassa throughout; M6 c'assa instead of ca kh-, but only here. 16 T. M7 continue: samādānaü samādiyato akusalā dhammā parihāyanti and so on, then evaråpaü tapaü ta- \ # [page 192]# % 192 Aīguttara-Nikāya. XCIV. 7-8% dhammā abhivaķķhanti, evaråpaü tapaü tapitabban ti vadāmi. Yaü hi gahapati samādānaü samādiyato\ * 1*\ aku- salā dhammā abhivaķķhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evaråpaü samādānaü na samāditabban ti vadāmi. Ya¤ ca khvāssa gahapati samādānaü samādiyato\ * 1*\ akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaķķhanti, eva- råpaü samādānaü samāditabban ti vadāmi. Yaü hi gahapati padhānaü padahato akusalā dhammā abhivaķ- ķhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evaråpaü padhānaü na padahitabban ti vadāmi. Ya¤ ca khvāssa gahapati padhānaü padahato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaķķhanti, evaråpaü padhānaü padahitabban ti vadāmi. Yaü hi gahapati paņinissaggaü paņinissajjato akusalā dhammā abhivaķķhanti, kusalā dhammā parihā- yanti, evaråpo paņinissaggo na paņinissajjitabbo ti vadāmi. Ya¤ ca khvāssa\ * 2*\ gahapati paņinissaggaü paņinissajjato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaķķhanti, evaråpo paņinissaggo paņinissajjitabbo ti vadāmi. Yaü hi gahapati vimuttiü vimuccato akusalā dhammā abhivaķ- ķhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evaråpā vimutti na vimuccitabbā ti vadāmi. Ya¤ ca khvāssa\ * 2*\ gahapati vi- muttiü vimuccato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaķķhanti, evaråpā vimutti vimuccitabbā ti vadāmã ti. Atha kho Vajjiyamāhito\ * 3*\ gahapati Bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sam- pahaüsito uņņhāyāsanā Bhagavantaü abhivādetvā padak- khiõaü katvā pakkāmi. 8. Atha kho Bhagavā acirapakkante Vajjiyamāhite\ * 3*\ gahapatimhi bhikkhå āmantesi:-- Yo pi so\ * 4*\ bhikkhu dãgharattaü apparajakkho\ * 5*\ imasmiü dhammavinaye, so pi evam evaü\ * 6*\ a¤¤atitthiye paribbājake saha dhammena suniggahãtaü niggaõheyya\ * 7*\, yathā taü Vajjiyamāhitena\ * 3*\ gahapatinā niggahãtā ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. -dayato. 2 T. kho 'ssa; M7 once. 3 T. -mahi- 4 S. kho. 5 S. -rajjakkho; M6 asara- 6 M. Ph. T. M6. M7 eva. 7 S. niggaho \ # [page 193]# % XCV. 1-2 Upāsaka-Vagga. 193% XCV. 1. Atha kho Uttiyo paribbājako yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Uttiyo paribbājako Bha- gavantaü etad avoca `kin nu kho bho Gotama sassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti? `Avyākataü kho etaü\ * 1*\ Uttiya mayā: sassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti. `Kiü pana bho Gotama asassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti? `Etam pi kho Uttiya avyākataü mayā: asassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti. `Kin nu kho bho Gotama antavā loko\ * 2*\ . . .\ * 3*\ anantavā\ * 4*\ loko\ * 4*\ . . . taü jãvaü taü sarãraü . . . a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü . . . hoti Tathāgato param- maraõā . . . na hoti Tathāgato parammaraõā . . . hoti\ * 5*\ ca na ca hoti Tathāgato parammaraõā . . . neva hoti na na hoti Tathāgato parammaraõā, idam eva saccaü, mo- gham a¤¤an' ti? `Etam pi kho Uttiya avyākataü mayā: neva hoti na na hoti Tathāgato parammaraõā, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti. 2. `Kin nu kho bho Gotama sassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti iti puņņho samāno `avyākataü kho etaü Uttiya mayā: sassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti vadesi. `Kiü pana bho Gotama asassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti iti puņņho samāno `etam pi kho Uttiya avyākataü mayā: asassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti vadesi. `Kin nu kho bho Gotama antavā loko . . .\ * 3*\ anantavā\ * 6*\ loko\ * 6*\ . . . taü jãvaü taü sarãraü . . . a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü . . ūoti Tathāgato parammaraõā . . . na hoti Tathāgato parammaraõā . . . hoti ca na ca hoti Tathāgato parammaraõā . . . neva hoti na na hoti Tathāgato param- maraõā, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti iti puņņho \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 evaü. 2 Ph. adds ti. 3 M. la. 4 omitted by T. 5 T. omits this phrase. 6 omitted by Ph. T. M7. \ # [page 194]# % 194 Aīguttara-Nikāya. XCV. 2-4% samāno `etam pi kho Uttiya avyākataü mayā: neva hoti na na hoti Tathāgato parammaraõā, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti vadesi. `Atha ki¤carahi\ * 1*\ bhotā Gota- mena vyākatan' ti? `Abhi¤¤āya\ * 2*\ kho\ * 3*\ ahaü Uttiya sāvakānaü dhammaü desemi sattānaü visuddhiyā soka- paridevānaü samatikkamāya dukkhadomanassānaü atthaī- gamāya\ * 4*\ ¤āyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāyā' ti. `Yaü pan' etaü\ * 5*\ bhavaü Gotamo abhi¤¤āya\ * 6*\ sāvakā- naü dhammaü desesi\ * 7*\ sattānaü visuddhiyā sokaparide- vānaü\ * 8*\ samatikkamāya dukkhadomanassānaü atthaīga- māya\ * 4*\ ¤āyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya, sabbo ca\ * 9*\ tena loko niyyissati\ * 10*\ upaķķho\ * 11*\ vā tibhāgo\ * 12*\ vā' ti? \ * 13*\ Evaü vutte Bhagavā tuõhã ahosi. 3. Atha kho āyasmato ânandassa etad ahosi `mā h' evaü\ * 14*\ kho Uttiyo paribbājako pāpakaü diņņhigataü paņilabhati\ * 15*\: sabbasāmukkaüsikaü\ * 16*\ vata me\ * 17*\ samaõo Gotamo pa¤haü puņņho saüsādeti\ * 18*\ no vissajjeti na\ * 19*\ nåna visahatã ti, tad\ * 20*\ assa\ * 20*\ Uttiyassa paribbājakassa dãgharattaü ahitāya dukkhāyā' ti. Atha kho āyasmā ânando Uttiyaü paribbā- jakaü etad avoca:-- 4. `Tena\ * 21*\ h' āvuso\ * 21*\ Uttiya upaman te karissāmi, upa- māyam\ * 22*\ idh' ekacce vi¤¤å purisā bhāsitassa atthaü ājānanti. Seyyathā pi āvuso Uttiya ra¤¤o paccantimaü nagaraü daëhuddāpaü\ * 23*\ daëhapākāratoraõaü ekadvāraü. Tatr' assa dovāriko paõķito vyatto medhāvã a¤¤ātānaü\ * 24*\ nivāretā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. kiü vadesi. 2 M7. S. abhi¤¤ā. 3 omitted by M. 4 T. M6. M7 atthaga- 5 T. M7 n' etaü. 6 M6. M7 twice. 7 T. M6. M7 -ti. 8 T. M6. M7 -paridda- 9 S. vā. 10 M. Ph. niyyati; S. niyyāssati; T. M7 niyyassati. 11 T. -ķķhā. 12 T. -ge. 13 S. omits ti; M. Ph. add vadehi. 14 T. M6. M7. S. h' eva. 15 S. -labhi. 16 S. sabbaü sā- 17 T. M6. M7 add 'va. 18 M. Ph. -sāreti. 19 S. puts na after nåna. 20 Ph. tan tassa. 21 T. M6. M7 tenāv- 22 omitted by M6. 23 S. taü daëhaddālaü. 24 T. aü¤atanaü; M6. M7 aü¤atānaü. \ # [page 195]# % XCV. 4 Upāsaka-Vagga. 195% ¤ātānaü pavesetā, so tassa nagarassa samantā anupariyā- yapathaü anukkamamāno\ * 1*\ na passeyya pākārasandhiü\ * 2*\ vā pākāravivaraü vā antamaso biëāranissakkanamattaü\ * 3*\ pi, no\ * 4*\ ca\ * 4*\ khvāssa\ * 5*\ evaü ¤āõaü hoti `ettakā pāõā imaü nagaraü pavisanti vā nikkhamanti vā'\ * 6*\ ti\ * 6*\. Atha khvāssa\ * 5*\ evam ettha hoti `ye kho\ * 6*\ keci oëārikā pāõā imaü nagaraü pavisanti vā nikkhamanti vā, sabbe te iminā dvārena pavisanti vā nikkhamanti vā' ti. Evam eva kho āvuso Uttiya\ * 7*\ na\ * 8*\ Tathāgatassa evaü\ * 9*\ ussukkataü\ * 10*\ hoti `sabbo ca\ * 11*\ tena loko niyyissati\ * 12*\ upaķķho vā tibhāgo vā' ti. Atha kho evam ettha Tathāgatassa hoti `ye kho keci lokamhā niyyiüsu\ * 13*\ vā niyyanti vā niyyissanti\ * 14*\ vā, sabbe te pa¤ca nãvaraõe pahāya cetaso upakkilese pa¤¤āya dubbalãkaraõe catåsu satipaņņhānesu supatiņņhitacittā\ * 15*\ satta bojjhaīge yathābhåtaü bhāvetvā evam ete\ * 16*\ lokamhā niyyiüsu\ * 13*\ vā niyyanti vā niyyissanti\ * 17*\ vā' ti. Yad eva kho\ * 18*\ tvaü\ * 18*\ āvuso Uttiya Bhagavantaü\ * 19*\ pa¤haü apucchi\ * 20*\, tad eva\ * 21*\ taü\ * 6*\ pa¤haü Bhagavantaü a¤¤ena pariyāyena apucchi. Tasmā te\ * 22*\ taü\ * 22*\ Bhagavā\ * 23*\ na vyākāsã\ * 24*\ ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. -mati, then anupariyāyapathaü anukkamamāno. 2 T. M6. M7 -cchiddaü. 3 Ph. S. -nissakana-; M. -nikkhamana-; M6 -nikkamattam. 4 T. M6. M7 neva. 5 T. M7 kho 'ssa. 6 omitted by T. 7 T. adds yaü. 8 T. M7 add taü; M6 omits na. 9 omitted by T. M7. 10 M. Ph. ussukaü. 11 S. vā. 12 M. Ph. niyyati; S. niyyāssati; T. M7 niyyassati. 13 T. M6. M7 niyyaüsu. 14 S. niyyāssanti; M7 niyyassanti. 15 M. Ph. T. pa- 16 M. Ph. ete na. 17 T. M7 niyyassanti; S. niyyāssanti. 18 M. Ph. khvettha. 19 M. Ph. -vā ca; M. Ph. S. add imaü. 20 T. āp- both times; M6 apucchati. 21 M. Ph. S. ev' etaü; M6 devatā for tad ev' etaü. 22 Ph. tesaü; T. M6. M7 te va taü or neva taü. 23 omitted by T. 24 T. vya- \ # [page 196]# % 196 Aīguttara-Nikāya. XCVI. 1-2% XCVI. 1. Ekaü samayaü āyasmā ânando Rājagahe\ * 1*\ viharati Tapodārāme. Atha kho āyasmā ânando rattiyā paccåsa- samayaü paccuņņhāya yena Tapodā ten' upasaīkami gattāni parisi¤cituü. Tapodāya\ * 2*\ gattāni parisi¤citvā paccuttaritvā ekacãvaro aņņhāsi gattāni pubbāpayamāno\ * 3*\. Kokanudo\ * 4*\ pi kho paribbājako rattiyā paccåsasamayaü paccuņņhāya yena Tapodā ten' upasaīkami gattāni parisi¤- cituü. Addasā\ * 5*\ kho Kokanudo paribbājako āyasmantaü ânandaü dårato 'va āgacchantaü, disvāna\ * 6*\ āyasmantaü ânandaü etad avoca `kvattha\ * 7*\ āvuso' ti? `Amhāvuso\ * 8*\ bhikkhå' ti. `Katamesaü\ * 9*\ āvuso bhikkhånan' ti? `Sa- maõānaü āvuso Sakyaputtiyānan' ti. `Puccheyyāma\ * 10*\ mayaü āyasmantaü ki¤ci-d-eva desaü, sace āyasmā okā- saü karoti pa¤hassa veyyākaraõāyā' ti. `Pucchāvuso, sutvā\ * 11*\ vedissāmā' ti. 2. `Kin nu kho bho\ * 12*\: sassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an ti evaüdiņņhi\ * 13*\ bhavan' ti? `Na kho ahaü āvuso evaüdiņņhi: sassato loko, idam eva saccaü, mo- gham a¤¤an' ti. `Kiü pana\ * 14*\ bho: asassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an ti evaü diņņhi bhavan' ti? `Na kho ahaü āvuso evaüdiņņhi: asassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti. `Kin nu kho bho: antavā loko . . .\ * 15*\ anantavā loko . . . taü jãvaü taü sarãraü . . . a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü . . . hoti Tathāgato parammaraõā . . . na hoti Tathāgato parammaraõā . . . hoti ca na ca \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. omits Rā- . . . ân- 2 M. Ph. T. M6. M7 -de. 3 T. pubbāya-; Ph. sukkhāpayamāno; M6 sukkāpa- 4 T. M6. M7 -nado throughout. 5 M. -sa. 6 T. M6. M7 disvā. 7 T. M6 ko te' ttha; M7 ko tattha; S. kvettha. 8 M. Ph. M6. M7. S. aham āv- 9 S. katame, also bhikkhå, samaõā, -puttiyā. 10 T. -yyama. 11 T. M6. M7 add veditabbo. 12 omitted by T. 13 S. diņņhiko throughout; M. only here. 14 S. nu kho. 15 M. pa. \ # [page 197]# % XCVI. 2-4 Upāsaka-Vagga. 197% hoti Tathāgato parammaraõā . . . neva hoti na na hoti Tathāgato parammaraõā, idam eva saccaü, mogham a¤¤an ti evaüdiņņhi bhavan' ti? `Na kho ahaü āvuso evaüdiņņhi: neva hoti na na hoti Tathāgato parammaraõā, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti. `Tena hi bhavaü na jānāti na passatã' ti? `Na kho ahaü āvuso na jānāmi na passāmi, jānām' ahaü\ * 1*\ āvuso passāmã' ti. 3. `Kin nu kho bho: sassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an ti evaüdiņņhi bhavan' ti iti puņņho samāno `na kho ahaü āvuso evaüdiņņhi: sassato loko, idam eva saccaü, moghaü a¤¤an' ti vadesi. `Kiü\ * 2*\ pana\ * 3*\ bho: asassato loko, idaü eva saccaü, mogham a¤¤an' ti evaü- diņņhi bhavan' ti iti puņņho samāno `na kho ahaü āvuso evaüdiņņhi: asassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti vadesi. `Kin nu kho bho: antavā loko . . .\ * 4*\ anantavā loko . . . taü jãvaü taü sarãraü . . . a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü . . . hoti Tathāgato parammaraõā . . . na hoti Tathāgato parammaraõā . . . hoti ca na ca hoti Tathāgato parammaraõā . . . neva hoti na na hoti Tathāgato parammaraõā, idam eva saccaü, mogham a¤¤an ti evaüdiņņhi bhavan' ti iti puņņho samāno `na kho ahaü āvuso evaüdiņņhi: neva hoti na na hoti Tathāgato param- maraõā, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti vadesi. `Tena hi bhavaü na jānāti na passatã' ti iti puņņho samāno `na kho ahaü āvuso na jānāmi na passāmi, jānām' ahaü āvuso passāmã' ti vadesi. `Yathākathaü panāvuso imassa bhāsitassa attho daņņhabbo' ti? 4. `Sassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti kho āvuso diņņhigatam etaü, `asassato loko, idam eva saccaü, mogham a¤¤an' ti kho āvuso diņņhigatam etaü, `antavā loko . . .\ * 4*\ anantavā loko . . . taü jãvaü taü sa- rãraü . . . a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü . . . hoti Tathā- gato parammaraõā . . . na hoti Tathāgato parammaraõā . . . hoti ca na ca hoti Tathāgato parammaraõā . . . neva hoti na na hoti Tathāgato parammaraõā, idam eva saccaü, \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. -mi 'haü. 2 T. M6. M7 ki¤ci. 3 S. nu kho; M6 omits pana. 4 M. pa. \ # [page 198]# % 198 Aīguttara-Nikāya. XCVI. 4-XCVII. 3% mogham a¤¤an' ti kho āvuso diņņhigatam etaü. Yāvatā āvuso diņņhigatā, yāvatā diņņhiņņhāna-adhiņņhāna-pariyuņņhā- na\ * 1*\-samuņņhāna\ * 2*\-samugghāto\ * 3*\, tam ahaü jānāmi tam ahaü passāmi\ * 4*\, tam ahaü jānanto\ * 5*\ tam\ * 6*\ ahaü\ * 6*\ passanto\ * 7*\ kyāhaü\ * 8*\ vakkhāmi `na jānāmi na passāmã' ti\ * 9*\? Jānām' ahaü āvuso passāmã ti. `Ko nāmo\ * 10*\ āyasmā, katha¤ ca panāyas- mantaü sabrahmacārã jānantã'\ * 11*\ ti? ânando ti kho me āvuso nāmaü, ânando ti ca pana maü sabrahmacārã jānantã\ * 11*\ ti. `Mahācariyena vata\ * 12*\ kira bhotā\ * 13*\ saddhiü mantayamānā\ * 14*\ na jānimha\ * 15*\: āyasmā ânando ti. Sace hi mayaü sa¤jāneyyāma\ * 16*\: āyasmā\ * 17*\ ânando ti, etta- kam pi no na ppaņibhāseyya\ * 18*\, khamatu ca me āyasmā ânando' ti. XCVII. 1. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti\ * 12*\ pāhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa\ * 19*\. Katamehi dasahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu sãlavā hoti, pātimokkhasaü- varasaüvuto viharati ācāragocarasampanno, anumattesu\ * 20*\ vajjesu bhayadassāvã samādāya sikkhati sikkhāpadesu. 3. Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhe kalyāõā pariyosānakalyāõā sātthaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. diņņhipari- 2 M. diņņhi-; omitted by S. 3 M. diņņhisam-; only Ph. M6. M7 have the very same forms which are given in the text, the other MSS. have -ņņhāna with the anusvāra. 4 M. -mã ti. 5 Ph. S. adds jānāmã ti. 6 omitted by Ph. T. M7. 7 omitted by Ph.; S. adds passāmã ti. 8 M6. M7 tyāhaü; T. tyahaü. 9 T. passāmi (without ti). 10 S. nāma; T. nām' ahaü; M7 nāmaü. 11 S. sa¤j- 12 omitted by S. 13 M. Ph. S. bho. 14 M. mantiyo 15 Ph. M7. S. -hā. 16 M. Ph. jā-; T. -yyama. 17 M. Ph. S. ayam āy- 18 M. -yyāma. 19 M. Ph. M6. -ssā ti. 20 S. aõu- \ # [page 199]# % XCVII. 3-8 Upāsaka-Vagga. 199% savya¤janaü kevalapuripuõõaü parisuddhaü brahmacari- yaü abhivadanti, tathāråpassa\ * 1*\ dhammā bahussutā honti dhatā\ * 2*\ vacasā paricitā manasānupekkhitā diņņhiyā suppaņi- viddhā. 4. Kalyāõamitto hoti kalyāõasahāyo kalyāõasampavaīko\ * 3*\. 5. Sammādiņņhiko hoti sammādassanena samannāgato. 6. Anekavihitaü iddhividdhaü paccanubhoti: eko pi hutvā bahudhā hoti, bahudhā pi hutvā eko hoti, āvibhāvaü tirobhāvaü tirokuķķaü tiropākāraü tiropabbataü asajja- māno gacchati, seyyathā pi ākāse, paņhaviyā pi ummujja- nimmujjaü karoti, seyyathā pi udake, udake pi abhijja- māne gacchati, seyyathā pi paņhaviyaü, ākāse pi pallaīkena kamati, seyyathā pi pakkhã sakuõo, ime pi candimasuriye evaümahiddhike evaümahānubhāve pāõinā parāmasati\ * 4*\ parimajjati, yāva Brahmalokā pi\ * 5*\ kāyena 'va saüvatteti. 7. Dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya\ * 6*\ ubho sadde suõāti dibbe ca mānuse ca ye dåre santike ca. 8. Parasattānaü parapuggalānaü cetasā ceto paricca pajānāti: sarāgaü vā cittaü `sarāgaü cittan' ti pajānāti, vãtarāgaü vā cittaü `vãtarāgaü cittan' ti pajānāti, sadosaü vā cittaü . . . pe\ * 7*\ . . . vãtadosaü vā cittaü . . .\ * 8*\ samohaü vā cittaü . . . vãtamohaü vā cittaü . . . saükhittaü vā cittaü . . . vikkhittaü vā cittaü . . . amahaggataü\ * 9*\ vā cittaü . . . mahaggataü\ * 9*\ vā cittaü . . . sa-uttaraü vā cittaü . . . anuttaraü vā cittaü . . . asamāhitaü\ * 10*\ vā cittaü . . . samāhitaü\ * 10*\ vā cittaü . . . avimuttaü\ * 11*\ vā cittaü . . . vimuttaü\ * 11*\ vā cittaü `vimuttaü cittan' ti pajānāti. 9. Anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü `ekam pi jātiü dve pi jātiyo tisso pi jātiyo catasso pi jātiyo \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. yathāråpāssa. 2 M. Ph. dhā- 3 T. adds hoti. 4 T. M6. M7 pari- 5 omitted by T. M7. 6 T. M7 -sakāya; Ph. -ssikāya; M. -ssakāya. 7 M. la; Ph. pa; omitted by S. 8 M. la; Ph. pa. 9 M. Ph. M6. S. transpose this sentence. 10 M. S. transpose this sentence. 11 M. S. transpose this sentence; M6 omits vimuttaü cittan ti. \ # [page 200]# % 200 Aīguttara-Nikāya. XCVII. 9-11% pa¤ca pi jātiyo dasa pi jātiyo vãsam\ * 1*\ pi\ * 2*\ jātiyo tiüsam pi jātiyo cattālãsam\ * 3*\ pi jātiyo paõõāsam pi jātiyo jātisatam pi jātisahassam pi jātisatasahassam pi aneke pi saüvaņņa- kappe aneke pi vivaņņakappe aneke pi saüvaņņavivaņņakappe amutrāsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaüsukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiü\ * 4*\, tatra\ * 5*\ p' āsiü\ * 5*\ evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaüsukhadukkhapaņisaüvedã evam- āyupariyanto, so tato cuto idh' upapanno'\ * 6*\ ti: iti sākāraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati. 10. Dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena\ * 7*\ satte passati cavamāne upapajjamāne\ * 8*\ hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajānāti `ime vata\ * 9*\ bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā va- cãduccaritena\ * 10*\ samannāgatā manoduccaritena samannā- gatā ariyānaü upavādakā micchādiņņhikā micchādiņņhi- kammasamādānā, te kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapannā\ * 11*\, ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacãsucaritena\ * 12*\ samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaü anu- pavādakā sammādiņņhikā sammādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upa- pannā'\ * 11*\ ti: iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamā- nusakena satte passati cavamāne upapajjamāne\ * 8*\ hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajānāti. 11. âsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvi- muttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 vãsatim. 2 omitted by T. 3 T. M6. M7 -risam. 4 T. M6. M7 uppādiü. 5 T. tatrā- 6 T. uppanno. 7 M. Ph. -ssakena throughout. 8 T. M6 uppajj- 9 M. adds kho. 10 T. M6. M7 vacã-mano |pe| ariyānaü. 11 T. M6. M7 uppannā. 12 T. M7 vacã-manosucaritena; M6 manosucar10 \ # [page 201]# % XCVII. 11-XCIX. 1 Upāsaka-Vagga. 201% Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti\ * 1*\ pāhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalika- raõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassā ti. XCVIII. 1. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato thero\ * 1*\ bhikkhu yassaü yassaü\ * 1*\ disāyaü viharati phāsu yeva vi- harati. Katamehi dasahi? 2. Thero hoti ratta¤¤å cirapabbajito, sãlavā hoti . . .\ * 2*\ samādāya sikkhati sikkhāpadesu, bahussuto hoti . . .\ * 3*\ diņņhiyā suppaņividdhā, ubhayāni kho pan' assa pātimok- khāni vitthārena svāgatāni honti suvibhattāni suppavattãni\ * 4*\ suvinicchitāni suttaso anuvya¤janaso, adhikaraõasamuppā- davåpasamakusalo hoti, dhammakāmo hoti piyasamudāhāro\ * 5*\ abhidhamme abhivinaye uëārapāmujjo\ * 6*\, santuņņho hoti itarãtaracãvarapiõķapātasenāsanagãlānapaccayabhesajjapari- kkhārena, pāsādiko hoti abhikkantapaņikkante\ * 7*\ susaüvuto\ * 8*\ antaraghare pi\ * 9*\ nisajjāya, catunnaü jhānānaü abhicetasi- kānaü\ * 10*\ diņņhadhammasukhavihārānaü nikāmalābhã hoti\ * 11*\ akicchalābhã akasiralābhã, āsavāna¤ ca\ * 12*\ khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato thero bhikkhu yassaü yassaü\ * 13*\ disāyaü viharati phāsu yeva viharatã ti. XCIX. 1. Atha kho āyasmā Upāli yena Bhagavā ten' upasaī- kami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M7. 2 M. la. 3 M. la; S. in full. 4 S. -ttāni; omitted by T. M7. 5 T. M6. M7 -dācāro. 6 M. Ph. -mojjo. 7 M. Ph. -to. 8 T. M6. M7 saüvo 9 omitted by M. M6. 10 S. ābhi- 11 omitted by M6. 12 omitted by T. M6. M7. 13 omitted by T. M6. \ # [page 202]# % 202 Aīguttara-Nikāya. XCIX. 1-3% nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Upāli Bhagavan- taü etad avoca `icchām' ahaü bhante ara¤¤e\ * 1*\ vanapatthāni\ * 1*\ pantāni senāsanāni paņisevitun' ti. 2. Durabhisambhavāni\ * 2*\ kho Upāli ara¤¤e vanapatthāni pantāni senāsanāni, dukkaraü pavivekaü durabhiramaü ekatte\ * 3*\, haranti\ * 4*\ ma¤¤e mano vanāni samādhiü\ * 5*\ alabha- mānassa bhikkhuno. Yo kho Upāli evaü vadeyya `ahaü samādhiü alabhamāno ara¤¤e vanapatthāni pantāni senā- sanāni paņisevissāmã' ti, tass' etaü pāņikaīkhaü: saüsã- dissati vā uppilavissati\ * 6*\ vā. 3. Seyyathā pi Upāli mahā-udakarahado. Atha āgaccheyya hatthināgo sattaratano vā aņņharatano\ * 7*\ vā. Tassa evam assa `yan nånāhaü imaü udakarahadaü ogāhetvā kaõõa- sandhovikaü\ * 8*\ pi khiķķaü kiëeyyaü, piņņhisandhovikaü pi khiķķaü kiëeyyaü, kaõõasandhovikaü pi khiķķaü kiëitvā\ * 9*\ piņņhisandhovikaü pi khiķķaü kiëitvā nahātvā\ * 10*\ ca pivitvā ca paccuttaritvā yena kāmaü pakkameyyan'\ * 11*\ ti. So taü udakarahadaü ogāhetvā kaõõasandhovikaü pi khiķķaü kiëeyya, piņņhisandhovikaü pi khiķķaü kiëeyya, kaõõasan- dhovikaü pi khiķķaü kiëitvā piņņhisandhovikaü pi khiķķaü kiëitvā nahātvā ca pivitvā ca paccuttaritvā yena kāmaü pakkameyya. Taü kissa hetu? Mahā h' Upāli\ * 12*\ attabhāvo gambhãre gādhaü vindati\ * 13*\. Atha āgaccheyya saso\ * 14*\ vā biëāro vā. Tassa evam assa `ko cāhaü ko ca hatthināgo? Yan nånāhaü imaü udakarahadaü ogāhetvā kaõõasandho- vikaü pi khiķķaü kiëeyyaü, piņņhisandhovikaü pi khiķķaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. ara¤¤ava-; M. Ph. -pattāni throughout. 2 M. Ph. S. add hi. 3 T. ekante; M6 ekaütena. 4 T. M7 viha- 5 T. inserts alabhamānāni samādhiü. 6 Ph. T. uppalāpissati; M7 uppalassati; M. uplavissati; M6 pãlāpissati. 7 M. Ph. S. aķķhaņņha-; M7 abhaņņhama- 8 Ph. -saüpodhikaü; M6 -sandhopikaü throughout, T. M7 mostly. 9 M. Ph. kiëetvā throughout. 10 S. nhātvā; M. Ph. nhatvā; M7 nāho throughout. 11 Ph. -yya,then Taü kissa hetu. 12 M. Ph. S. Up- (without h'). 13 T. M7 vināti. 14 M6 sãlo. \ # [page 203]# % XCIX. 3-4 Upāsaka-Vagga. 203% kiëeyyaü, kaõõasandhovikaü pi khiķķaü kiëitvā piņņhi- sandhovikaü khiķķaü kiëitvā nahātvā ca pivitvā ca paccuttaritvā yena kāmaü pakkameyyan' ti. So taü uda- karahadaü\ * 1*\ sahasā appaņisaükhāya\ * 2*\ pakkhandeyya\ * 3*\. Tass' etaü pāņikaīkhaü: saüsãdissati vā uppilavissati\ * 4*\ vā\ * 5*\. Taü kissa hetu? Paritto h' Upāli\ * 6*\ attabhāvo gambhãre gādhaü na vindati\ * 7*\. Evam eva kho Upāli yo evaü vadeyya `ahaü samādhiü alabhamāno ara¤¤e vanapatthāni pantāni senāsanāni paņisevissāmã' ti, tass' etaü pāņikaīkhaü: saü- sãdissati vā uppilavissati\ * 8*\ vā. 4. Seyyathā pi Upāli daharo kumāro\ * 9*\ mando uttāna- seyyako sakena muttakarãsena kiëati. Taü kiü ma¤¤asi Upāli `nanvāyaü\ * 10*\ kevalā paripårā bālakhiķķā'\ * 11*\ ti? Evaü bhante. Sa kho so Upāli kumāro aparena samayena vuddhim anvāya indriyānaü paripākam anvāya\ * 12*\, yāni tāni kumārakānaü kiëāpanakāni bhavanti, seyyathãdaü vaīkaü\ * 13*\ ghaņikaü mokkhacikaü\ * 14*\ ciīgulakaü\ * 15*\ pattā- ëhakaü rathakaü dhanukaü, tehi kiëati. Taü kiü ma¤¤asi Upāli `nanvāyaü\ * 16*\ khiķķā purimāya khiķķāya\ * 17*\ abhikkan- tatarā ca\ * 17*\ paõãtatarā cā' ti? Evaü bhante. Sa\ * 18*\ kho\ * 18*\ so Upāli kumāro aparena samayena vuddhim anvāya indriyānaü\ * 19*\ paripākam\ * 19*\ anvāya\ * 19*\ pa¤cahi kāmaguõehi samappito samaīgãbhåto paricāreti\ * 20*\: cakkhuvi¤¤eyyehi råpehi iņņhehi kantehi manāpehi piyaråpehi kāmåpasaü- hitehi rajanãyehi, sotavi¤¤eyyehi saddehi . . . ghānavi¤¤ey- yehi gandhehi . . . jivhāvi¤¤eyyehi rasehi . . . kāyavi¤¤eyyehi \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. adds upasaühitvā; M6 upasaükamitvā; M7 upasaüyitvā. 2 M. Ph. -khā. 3 omitted by S. 4 Ph. uppilāvi-; T. M7 uppilāp-; M. uplavi-; M6 omits upp- vā. 5 M. Ph. add ti. 6 M. Ph. M6. S. Up- (without h'). 7 T. M7 vināti. 8 Ph. uppilāvi-; M. uplavi-; T. M6. M7 uppalāp- 9 omitted by M. 10 T. nanvayaü; M7 nānvayaü. 11 M. Ph. -kiëā. 12 T. M7 katvā. 13 M. Ph. S. vaīkakaü. 14 T. mokkhi-; M6 mokkhaņikaü 15 M. Ph. ciīku-; T. cigu-; S. piīgulikaü; M6 gulakaü. 16 M6 nanvayaü; T. na tāyaü; M7 nānāyaü. 17 omitted by Ph. 18 T. ko; M7 kho. 19 omitted by M6. 20 T. M7 -vāreti. \ # [page 204]# % 204 Aīguttara-Nikāya. XCIX. 4-5% phoņņhabbehi iņņhehi kantehi manāpehi piyaråpehi kāmå- pasaühitehi rajanãyehi. Taü kiü ma¤¤asi\ * 1*\ Upāli `nan- vāyaü\ * 2*\ khiķķā purimāhi khiķķāhi abhikkantatarā ca paõãtatarā cā' ti? Evaü bhante. 5. Idha kho pana vo\ * 3*\ Upāli Tathāgato loke uppajjati arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi Satthā devamanus- sānaü buddho Bhagavā\ * 4*\. So imaü lokaü sadevakaü samārakaü sabrahmakaü {sassamaõabrāhmaõiü}\ * 5*\ pajaü sadevamanussaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedeti\ * 6*\. So dhammaü deseti ādikalyāõaü majjhe kalyāõaü pari- yosānakalyāõaü sātthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakāseti. Taü dhammaü suõāti gahapati vā gahapatiputto vā a¤¤atarasmiü vā kule paccājāto\ * 7*\. So taü dhammaü sutvā Tathāgate saddhaü paņilabhati. So tena saddhāpaņilābhena samannāgato iti paņisa¤cikkhati `sambādho gharāvāso rajāpatho\ * 8*\, abbhokāso pabbajjā; na yidaü\ * 9*\ sukaraü agāraü ajjhāvasatā ekanta- paripuõõaü ekantaparisuddhaü saīkhalikhitaü brahma- cariyaü carituü; yan nånāhaü kesamassuü ohāretvā kā- sāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabba- jeyyan' ti. So aparena samayena appaü vā bhogakkhan- dhaü pahāya mahantaü vā bhogakkhandhaü pahāya appaü vā ¤ātiparivaņņaü pahāya mahantaü vā ¤ātipari- vaņņaü pahāya kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajati. So evaü pabbajito samāno bhikkhånaü\ * 10*\ sikkhāsājãvasamāpanno pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņivirato hoti, nihitadaõķo nihitasattho lajjã dayāpanno sabbapāõabhåtahitānukampã viharati. Adinnādānaü\ * 11*\ pahāya\ * 11*\ adinnādānā paņivirato hoti, dinnādāyã dinnapāņikaīkhã athenena sucibhåtena attanā viharati. Abrahmacariyaü pahāya brahmacārã hoti, \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. maü¤ātha. 2 M7 nanvayaü; T. õa tvaü. 3 omitted by S. 4 M. adds ti. 5 T. -õiyaü. 6 T. M7 -si. 7 Ph. S. pacchā- 8 Ph. raja-; T. M7 rājā-; M. rāja- 9 T. idaü. 10 T. M7 bhikkhå. 11 omitted by M6. \ # [page 205]# % XCIX. 5 Upāsaka-Vagga. 205% ārācārã\ * 1*\ virato methunā gāmadhammā. Musāvādaü pahāya musāvādā paņivirato hoti, saccavādã saccasandho theto paccayiko avisaüvādako lokassa, pisunaü\ * 2*\ vācaü pahāya pisunāya vācāya paņivirato hoti; na ito sutvā amutra akkhātā imesaü bhedāya, amutra vā\ * 3*\ sutvā na\ * 4*\ imesaü akkhātā amåsaü bhedāya; iti bhinnānaü vā sandhātā sahitānaü vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato sam- agganandã samaggakaraõiü\ * 5*\ vācaü bhāsitā hoti. Pharu- saü vācaü pahāya pharusāya vācāya paņivirato hoti, yā sā vācā nelā\ * 6*\ kaõõasukhā pemaniyā hadayaīgamā porã bahuja- nakantā bahujanamanāpā, tathāråpiü\ * 7*\ vācaü bhāsitā hoti. Samphappalāpaü pahāya samphappalāpā paņivirato hoti kālavādã bhåtavādã atthavādã\ * 8*\ dhammavādã\ * 3*\ vinayavādã\ * 3*\, nidhānavatiü vācaü bhāsitā hoti\ * 4*\ kālena sāpadesaü pari- yantavatiü atthasaühitaü. So bãjagāmabhåtagāmasam- ārambhā paņivirato hoti. Ekabhattiko hoti rattuparato virato vikālabhojanā. Naccagãtavāditavisåkadassanā paņi- virato hoti. Mālāgandhavilepanadhāraõamaõķanavibhåsa- naņņhānā paņivirato hoti. Uccāsayanamahāsayanā\ * 9*\ paņi- virato hoti\ * 10*\. Jātaråparajatapaņiggahaõā paņivirato hoti. âmakadha¤¤apaņiggahaõā paņivirato hoti. âmakamaüsa- paņiggahaõā paņivirato hoti. Itthikumārikapaņiggahaõā\ * 11*\ paņivirato hoti. Dāsidāsapaņiggahaõā\ * 12*\ paņivirato hoti. Ajeëakapaņiggahaõā paņivirato hoti. Kukkuņasåkarapaņi- ggahaõā paņivirato hoti. Hatthigavassavaëavāpaņiggahaõā\ * 6*\ paņivirato\ * 6*\ hoti\ * 6*\. Khettavatthupaņiggahaõā paņivirato hoti. Dåteyyapahiõagamanānuyogā\ * 13*\ paņivirato hoti. Kayavikkayā paņivirato hoti. Tulākåņakaüsakåņamānakåņā paņivirato \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. ācāri; M. Ph. ānā-; Ph. -rā. 2 M. Ph. S. pisuõ- throughout. 3 omitted by M. Ph. 4 omitted by T. M6. M7. 5 Ph. T. -õã. 6 omitted by S. 7 Ph. -pã. 8 omitted by M. Ph. T. M7. 9 T. uccasayanā ma- 10 T. M7 continue: Khettavatthu- paņi- hoti. âmakamaüsa- paņi- hoti and so on, repeating Khetta- in due place. 11 S. -kumāripaņi-; M6 puts itthikumara- (sic) after dāsi- 12 T. M7 omit this phrase. 13 T. -pahināg-; M6 -pahãnānuy-; M. Ph. M7. S. -pahãna- \ # [page 206]# % 206 Aīguttara-Nikāya. XCIX. 5-7% hoti. Ukkoņanava¤cananikatisāciyogā\ * 1*\ paņivirato hoti. Chedanavadhabandhanaviparāmosa\ * 2*\-ālopasahasākārā\ * 3*\ paņi- virato hoti. So santuņņho hoti kāyaparihārikena\ * 4*\ cãvarena kucchiparihārikena piõķapātena yena yen' eva pakkamati samādāy' eva pakkamati. Seyyathā pi nāma pakkhã sakuõo yena yen' eva ķeti sapattabhāro\ * 5*\ 'va\ * 6*\ ķeti, evam eva bhikkhu santuņņho hoti kāyaparihārikena cãvarena kucchi- parihārikena piõķapātena yena yen' eva pakkamati sam- ādāy' eva pakkamati. So iminā ariyena sãlakkhandhena samannāgato ajjhattaü anavajjasukhaü paņisaüvedeti. 6. So cakkhunā råpaü disvā na nimittaggāhã hoti nānuvya¤janaggāhã, yatvādhikaraõam enaü\ * 7*\ cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü, tassa saüvarāya paņipajjati, rakkhati cakkhundriyaü, cakkhundriye saüvaraü āpajjati. Sotena saddaü sutvā . . . ghānena gandhaü ghāyitvā . . . jivhāya rasaü sāyitvā . . . kāyena phoņņhabbaü phusitvā . . . manasā dhammaü vi¤¤āya na nimittaggāhã hoti nā- nuvya¤janaggāhã, yatvādhikaraõam enaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü, tassa saüvarāya paņipajjati, rakkhati manindriyaü, manindriye saüvaraü āpajjati. So iminā ariyena indriyasaüvarena samannāgato ajjhattaü avyāsekasukhaü\ * 8*\ paņisaüvedeti. 7. So abhikkante paņikkante sampajānakārã hoti, ālokite vilokite sampajānakārã hoti, sammi¤jite\ * 9*\ pasārite sampa- jānakārã hoti, saīghāņipattacãvaradhāraõe sampajānakārã hoti, asite\ * 10*\ pãte khāyite sāyite sampajānakārã hoti, uccā- rapassāvakamme sampajānakārã hoti, gate ņhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuõhãbhāve sampajānakārã hoti. So iminā ca ariyena sãlakkhandhena samannāgato iminā ca \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. ukkoņava¤c- 2 S. -bandavi- 3 M. Ph. -sāha-; T. -sahasāvyakārā; M7 -sahavyākārā; S. -sāhasā. 4 M. Ph. -pāri- throughout. 5 T. sapattāhāro. 6 T. M6 yeva. 7 T. M6 etaü. 8 T. avyasekkhaü. 9 M. Ph. sami¤cite. 10 T. omits this phrase. \ # [page 207]# % XCIX. 7-9 Upāsaka-Vagga. 207% ariyena indriyasaüvarena samannāgato iminā ca ariyena satisampaja¤¤ena samannāgato vivittaü senāsanaü bhajati ara¤¤aü rukkhamålaü pabbataü kandaraü giriguhaü\ * 1*\ susānaü vanapatthaü abbhokāsaü palālapu¤jaü. So ara¤¤agato vā rukkhamålagato vā su¤¤āgāragato vā nisã- dati pallaīkaü ābhujitvā\ * 2*\ ujuü kāyaü paõidhāya\ * 3*\ pari- mukhaü satiü upaņņhapetvā. so abhijjhaü loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaü pari- sodheti, vyāpādapadosaü\ * 4*\ pahāya avyāpannacitto\ * 4*\ viharati sabbapāõabhåtahitānukampã, vyāpādapadosā\ * 4*\ cittaü pari- sodheti, thãnamiddhaü pahāya vigatathãnamiddho viharati ālokasa¤¤ã sato sampajāno, thãnamiddhā cittaü parisodheti, uddhaccakukkuccaü pahāya anuddhato viharati ajjhattaü våpasantacitto, uddhaccakukkuccā cittaü parisodheti, vici- kicchaü pahāya tiõõavicikiccho viharati akathaükathã kusalesu dhammesu vicikicchāya cittaü parisodheti. 8. So\ * 5*\ ime pa¤ca nãvaraõe pahāya cetaso upakkilese pa¤¤āya dubbalãkaraõe vivicc' eva kāmehi vivicca akusa- lehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü\ * 6*\ jhānaü\ * 6*\ upasampajja viharati. Taü kiü ma¤¤asi Upāli `nanvāyaü\ * 7*\ vihāro purimehi\ * 8*\ vihārehi\ * 8*\ abhikkantataro ca paõãtataro cā' ti? Evaü bhante. Imam pi kho Upāli mama sāvakā attani dhammaü sampassa- mānā\ * 9*\ ara¤¤e vanapatthāni pantāni senāsanāni paņisevanti, no ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti. 9. Puna ca paraü Upāli bhikkhu vitakkavicārānaü vå- pasamā . . .\ * 10*\ dutiyaü jhānaü upasampajja viharati. Taü kiü ma¤¤asi Upāli `nanvāyaü\ * 11*\ vihāro purimehi\ * 12*\ vihārehi\ * 12*\ abhikkantataro ca paõãtataro cā' ti? Evaü bhante. Imam pi kho Upāli mama sāvakā attani dhammaü sampassamānā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -gåhaü. 2 M. Ph. ābhu¤j- 3 T. M6. M7 pan- 4 T. vya- and avya- 5 omitted by T. M7. 6 T. M6. M7 -majjh- and likewise in every similar case. 7 T. na vāyaü. 8 T. M6. M7 purimāhi (T. -mā) khiķķāhi. 9 T. M6. M7 samph- always. 10 M. pa. 11 T. M7 nanvayaü. 12 T. M6. M7 -mena -rena. \ # [page 208]# % 208 Aīguttara-Nikāya. XCIX. 9-13% ara¤¤e vanapatthāni pantāni senāsanāni paņisevanti, no ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti. 10. Puna ca paraü Upāli bhikkhu pãtiyā ca virāgā . . .\ * 1*\ tatiyaü jhānaü upasampajja viharati. Taü kiü ma¤¤asi Upāli `nanvāyaü\ * 2*\ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paõãtataro cā' ti? Evaü bhante. Imam pi kho Upāli mama sāvakā attani dhammaü sampassamānā ara¤¤e vanapatthāni pantāni senāsanāni paņisevanti, no ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti. 11. Puna ca paraü Upāli bhikkhu sukhassa ca pahānā . . .\ * 3*\ catutthaü jhānaü\ * 4*\ upasampajja viharati. Taü kiü ma¤¤asi Upāli `nanvāyaü\ * 2*\ vihāro purimehi vihārehi abhi- kkantataro ca paõãtataro cā' ti? Evaü bhante. Imam pi kho mama sāvakā attani dhammaü sampassamānā ara¤¤e vanapatthāni pantāni senāsanāni paņisevanti, no ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti. 12. Puna ca paraü Upāli bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ā- naü samatikkamā\ * 5*\ paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā\ * 6*\ nānatta- sa¤¤ānaü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja viharati. Taü kiü ma¤¤asi Upāli `nanvāyaü\ * 2*\ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paõãtataro cā' ti? Evaü bhante. Imam pi kho Upāli mama sāvakā attani dhammaü sampassamānā ara¤¤e vanapatthāni pan- tāni senāsanāni paņisevanti, no ca kho tāva anuppatta- sadatthā viharanti. 13. Puna ca paraü Upāli bhikkhu sabbaso ākāsāna¤- cāyatanaü samatikkamma `anantaü vi¤¤āõan' ti vi¤¤āõa¤- cāyatanaü upasamapajja viharati . . . pe\ * 7*\ . . . sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤- ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati . . .\ * 3*\ sabbaso āki¤- ca¤¤āyatanaü samatikkamma `santam\ * 8*\ etaü paõãtam etan' \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa. 2 T. M7 nanvayaü. 3 M. la. 4 M. continues: la, Ph. pa || Puna. 5 T. -kkammā. 6 T. M6. M7 atthag- 7 M. la; Ph. pa; omitted by S. 8 T. natthi ki¤cã ti; M7 only natthi; M6 omits the words between inverted commas. \ # [page 209]# % XCIX. 13-C. 4 Upāsaka-Vagga. 209% ti nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upasampajja viharati. Taü kiü ma¤¤asi Upāli `nanvāyaü\ * 1*\ vihāro purimehi vihārehi abhikkantataro ca paõãtataro cā' ti? Evaü bhante. Imam pi kho Upāli mama sāvakā attani dhammaü sampassamānā\ * 2*\ ara¤¤e vanapatthāni pantāni senāsanāni paņisevanti, no ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti. 14. Puna ca paraü Upāli bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ā- nāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasampajja viharati, pa¤¤āya c' assa disvā āsavā parikkhãõā honti. Taü kiü ma¤¤asi Upāli `nanvāyaü\ * 1*\ vihāro puri- mehi vihārehi abhikkantataro ca paõãtataro cā' ti? Evaü bhante. Imam pi kho Upāli mama sāvakā attani dhammaü sampassamānā\ * 3*\ ara¤¤e vanapatthāni pantāni senāsanāni paņisevanti, no ca kho tāva anuppattasadatthā viharanti. Iīgha tvaü Upāli saīghe viharāhi\ * 4*\, saīghe\ * 4*\ te\ * 4*\ viharato phāsu\ * 5*\ bhavissatã ti. C. 1. Dasa yime\ * 6*\ bhikkhave dhamme appahāya abhabbo arahattaü sacchikātuü. Katame dasa? 2. Rāgaü dosaü mohaü kodhaü upanāhaü makkhaü paëāsaü\ * 7*\ issaü macchariyaü mānaü. Ime kho bhikkhave dasa dhamme appahāya abhabbo arahattaü sacchikātuü\ * 8*\. 3. Dasa\ * 9*\ yime bhikkhave dhamme pahāya bhabbo ara- hattaü sacchikātuü. Katame dasa? 4. Rāgaü dosaü mohaü kodhaü upanāhaü makkhaü paëāsaü\ * 7*\ issaü\ * 10*\ macchariyaü mānaü. Ime kho bhikkhave dasa dhamme pahāya bhabbo ara- hattaü sacchikātun ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 nanvayaü. 2 M. here samph- 3 T. here samp-, M. samph- 4 omitted by T.; M6. M7 omit only te. 5 T. M6. M7 -suü. 6 M6 ime. 7 T. M6. M7 pal- 8 S. adds ti. 9 Ph. only has Ime and so on. 10 M7 icchaü. \ # [page 210]# % 210 Aīguttara-Nikāya. C. 4-CI. 3% Upāsakavaggo\ * 1*\ dasamo\ * 2*\. Tatr'\ * 3*\ uddānaü: Kāmabhogã\ * 4*\ veraü\ * 5*\ diņņhi\ * 6*\ Vajjiya\ * 7*\-Uttiyā\ * 8*\ ubho\ * 9*\ Kokanudo\ * 10*\ āhuniyo\ * 11*\ thero\ * 12*\ Upāli abhabbo\ * 13*\ ti\ * 14*\. Dutiyapaõõāsako\ * 15*\ niņņhito\ * 16*\. CI. 1. Tisso\ * 17*\ bhikkhave samaõasa¤¤ā bhāvitā bahulãkatā satta dhamme paripårenti. Katamā tisso? 2. Vevaõõiyamhi ajjhåpagato, parapaņibaddhā\ * 18*\ me jãvi- kā\ * 19*\, a¤¤o me ākappo karaõãyo ti\ * 20*\. Imā kho bhikkhave tisso samaõasa¤¤ā bhāvitā bahulãkatā satta dhamme paripårenti. Katame satta? 3. Niccaü\ * 21*\ satatakārã hoti satatavuttã\ * 22*\ sãlesu, anabhi- jjhālu hoti, avyāpajjho\ * 23*\ hoti, anatimānã hoti, sikkhākāmo \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Upāli-; Ph. Vaggo. 2 M. Ph. S. pa¤camo. 3 M. Ph. S. tass'. 4 M. Ph. bhogã; T. kodho; M6. M7 kodha. 5 M. bhayaü; T. ve; M7 vo; omitted by M6. 6 M. kiüdiņņhiko; T. M6. M7 add ca. 7 Ph. T. M6 Vajji; M. sabbaü garahã. 8 M. Ph. -yo; T. M6. M7 -ko. 9 Ph. T. M6. M7 ca. 10 M7 Kocakanado; T. Katado; omitted by M6. 11 M. M6 -neyyo; Ph. adds ca; T. Puõõiye; M7 Puõõiyo. 12 Ph. adds ca. 13 Ph. bhabbena cā; T. M6. M7 add navā. 14 omitted by T. M6. M7. S. 15 Ph. -kaü; T. M6. M7 paõõāsakaü. 16 Ph. -taü dutiyaü; S. dutiyo; omitted by T. M6. M7. 17 M. T. M6. M7 add imā. 18 M. Ph. -bandhā. 19 Ph. -tā. 20 omitted by S. 21 omitted by M. 22 M. santatha-; M6 saütata- both times; M7 santa- and santata- 23 T. avya- \ # [page 211]# % CI. 3-CIII. 2 Samaõasa¤¤ā-Vagga. 211% hoti, idam atthan ti 'ssa\ * 1*\ hoti jãvitaparikkhāresu, āraddha- viriyo ca\ * 2*\ viharati. Imā kho bhikkhave tisso samaõasa¤¤ā bhāvitā bahulãkatā ime satta dhamme paripårentã ti. CII. 1. Satt' ime bhikkhave bojjhaīgā bhāvitā bahulãkatā tisso vijjā paripårenti. Katame satta? 2. Satisambojjhaīgo, dhammavicayasambojjhaīgo, viriya- sambojjhaīgo, pãtisambojjhaīgo, passaddhisambojjhaīgo, samādhisambojjhaīgo, upekhāsambojjhaīgo\ * 3*\. Ime kho bhikkhave satta bojjhaīgā bhāvitā bahulãkatā tisso vijjā paripårenti. Katamā tisso? 3. Idha bhikkhave bhikkhu anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekam pi jātiü dve pi jātiyo\ * 4*\ . . . pe\ * 5*\ . . . iti sākāraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbeni- vāsaü anussarati. Dibbena cakkhunā visuddhena atikkan- tamānusakena\ * 6*\ . . . pe\ * 7*\ . . . yathākammåpage satte pajā- nāti. âsavānaü khayā . . . pe\ * 8*\ . . . sacchikatvā upasam- pajja viharati. Ime kho bhikkhave satta bojjhaīgā bhāvitā bahulãkatā imā tisso vijjā paripårentã ti. CIII. 1. Micchattaü bhikkhave āgamma virādhanā hoti, no ārādhanā. Katha¤ ca bhikkhave micchattaü āgamma virādhanā hoti, no ārādhanā? 2. Micchādiņņhikassa bhikkhave micchāsaīkappo pahoti. Micchāsaīkappassa micchāvācā pahoti. Micchāvācassa \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. icc atthaü ti 'ssa (Ph. hi' ssa); T. icchatatan ti 'ssa; M6 icchantaü ti 'ssa; M7 icchattaü ti 'ssa. 2 omitted by S. 3 M. Ph. S. upekkhā- 4 M. Ph. add tisso pi jātiyo. 5 M. la; omitted by Ph. 6 M. Ph. -nussakena; T. M6. M7 only atikka. 7 M. pa; omitted by Ph. 8 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. \ # [page 212]# % 212 Aīguttara-Nikāya. CIII. 2-CIV. 2% micchākammanto pahoti. Micchākammantassa micchā-ājãvo pahoti. Micchā-ājãvassa micchāvāyāmo pahoti. Micchāvā- yāmassa micchāsati pahoti. Micchāsatissa micchāsamādhi pahoti. Micchāsamādhissa micchā¤āõaü pahoti. Micchā- ¤āõassa\ * 1*\ micchāvimutti pahoti. Evaü kho bhikkhave micchattaü āgamma virādhanā hoti, no ārādhanā. 3. Sammattaü bhikkhave āgamma ārādhanā hoti, no virādhanā. Katha¤ ca bhikkhave sammattaü āgamma ārādhanā hoti, no virādhanā? 4. Sammādiņņhikassa bhikkhave sammāsaīkappo pahoti. Sammāsaīkappassa sammāvācā pahoti. Sammāvācassa sammākammanto pahoti. Sammākammantassa sammā-ājãvo pahoti. Sammā-ājãvassa sammāvāyāmo pahoti. Sammāvā- yāmassa sammāsati pahoti. Sammāsatissa sammāsamādhi pahoti. Sammāsamādhissa sammā¤āõaü pahoti. Sammā¤ā- õassa\ * 2*\ sammāvimutti pahoti. Evaü kho bhikkhave sammattaü āgamma ārādhanā hoti, no virādhanā ti. CIV. 1. Micchādiņņhikassa bhikkhave purisapuggalassa micchā- saīkappassa micchāvācassa micchākammantassa micchā- ājãvassa micchāvāyāmassa micchāsatissa micchāsamādhissa micchā¤āõassa\ * 2*\ micchāvimuttissa ya¤ c' eva\ * 3*\ kāyakammaü yathādiņņhisamattaü samādiõõaü\ * 4*\ ya¤ ca vacãkammaü . . . ya¤ ca manokammaü yathādiņņhisamattaü samādiõõaü yā ca cetanā yā ca patthanā yo ca paõidhi ye ca saīkhārā, sabbe te dhammā aniņņhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saüvattanti. Taü kissa hetu? Diņņhi hi\ * 5*\ bhikkhave pāpikā. 2. Seyyathā pi bhikkhave nimbabãjaü vā kosātakãbãjaü\ * 6*\ vā tittakalābubãjaü\ * 7*\ vā allāya paņhaviyā\ * 8*\ nikkhittaü, ya¤ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 -¤āõissa. 2 T. M7. S. -¤āõissa. 3 M. Ph. ca. 4 M6. S. -dinnaü throughout; T. M7 -diõõaü and -dinnaü. 5 M. Ph. hi 'ssa. 6 S. -ņa-; M. Ph. omit ko- vā. 7 S. -kālā- 8 T. -yaü. \ # [page 213]# % CIV. 2-4 Samanasa¤¤ā-Vagga. 213% c' eva paņhavirasaü upādiyati ya¤ ca āporasaü upādiyati, sabban taü tittakattāya\ * 1*\ kaņukattāya asātattāya saüvattati. Taü kissa hetu? Bãjaü hi\ * 2*\ bhikkhave pāpakaü. Evam eva kho bhikkhave micchādiņņhikassa purisapuggalassa micchāsaīkappassa micchāvācassa micchākammantassa micchā-ājãvassa micchāvāyāmassa micchāsatissa micchā- samādhissa micchā¤āõassa\ * 3*\ micchāvimuttissa ya¤ c' eva kāyakammaü yathādiņņhisamattaü samādiõõaü ya¤ ca vacãkammaü . . .\ * 4*\ ya¤\ * 5*\ ca manokammaü yathādiņņhisa- mattaü samādiõõaü yā ca cetanā yā ca patthanā yo ca paõidhi ye ca saīkhārā, sabbe te dhammā aniņņhāya akantāya amanāpāya ahitāya dukkhāya saüvattanti. Taü kissa hetu? Diņņhi hi\ * 6*\ bhikkhave pāpikā. 3. Sammādiņņhikassa bhikkhave purisapuggalassa sammā- saīkappassa sammāvācassa sammākammantassa sammā- ājãvassa sammāvāyāmassa sammāsatissa sammāsamādhissa sammā¤āõassa sammāvimuttissa ya¤ c' eva kāyakammaü yathādiņņhisamattaü samādiõõaü, ya¤ ca vacãkammaü yathādiņņhisamattaü samādiõõaü ya¤ ca manokammaü yathādiņņhisamattaü samādiõõaü yā ca cetanā yā ca patthanā yo ca paõidhi ye ca saīkhārā, sabbe te dhammā iņņhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saüvattanti. Taü kissa hetu? Diņņhi hi\ * 6*\ bhikkhave bhaddikā. 4. Seyyathā pi bhikkhave ucchubãjaü vā sālibãjaü vā muddikabãjaü\ * 7*\ vā allāya paņhaviyā nikkhittaü, ya¤ c' eva\ * 8*\ paņhavirasaü upādiyati ya¤ ca āporasaü upādiyati, sabban taü sātattāya madhurattāya asecanakattāya saüvattati. Taü kissa hetu? Bãjaü hi bhikkhave bhaddakaü\ * 9*\. Evam eva kho bhikkhave sammādiņņhikassa purisapuggalassa\ * 10*\ sammāsaīkappassa. sammāvācassa sammākammantassa \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. tikattāya. 2 omitted by T. M6. M7. 3 T. M6. M7. S. -¤āõissa throughout. 4 T. M6. M7 in full. 5 T. M7 omit ya¤ ca . . . -diõõaü. 6 M. Ph. hi 'ssa. 7 M. Ph. -kā- 8 M. Ph. S. ca. 9 M6. S. bhaddikaü. 10 M. pa || sammāvimuttissa. \ # [page 214]# % 214 Aīguttara-Nikāya. CIV. 4-CV. 2% sammā-ājãvassa sammāvāyāmassa sammāsatissa sammāsa- mādhissa sammā¤āõassa sammāvimuttissa ya¤ c' eva kāya- kammaü yathādiņņhisamattaü samādiõõaü ya¤ ca vacã- kammaü . . . ya¤ ca manokammaü yathādiņņhisamattaü samādiõõaü yā ca cetanā yā ca patthanā yo ca paõidhi ye ca saīkhārā, sabbe te dhammā iņņhāya kantāya manā- pāya hitāya sukhāya saüvattanti. Taü kissa hetu? Diņņhi hi\ * 1*\ bhikkhave bhaddikā ti. CV. 1. Avijjā bhikkhave pubbaīgamā akusalānaü dhammā- naü samāpattiyā anvad\ * 2*\ eva\ * 2*\ ahirikaü anottappaü. Avijjā- gatassa bhikkhave aviddasuno\ * 3*\ micchādiņņhi pahoti. Micchādiņņhikassa\ * 4*\ micchāsaīkappo pahoti. Micchāsaīkap- passa micchāvācā pahoti. Micchāvācassa micchākammanto pahoti. Micchākammantassa micchā-ājãvo pahoti. Micchā- ājãvassa micchāvāyāmo pahoti. Micchāvāyāmassa micchā- sati pahoti. Micchāsatissa micchāsamādhi pahoti. Micchā- samādhissa micchā¤āõaü pahoti. Micchā¤āõassa micchā- vimutti pahoti. 2. Vijjā\ * 5*\ bhikkhave pubbaīgamā kusalānaü dhammānaü samāpattiyā anvad eva hirottappaü. Vijjāgatassa bhikkhave viddasuno\ * 6*\ sammādiņņhi pahoti. Sammādiņņhikassa\ * 4*\ sam- māsaīkappo pahoti. Sammāsaīkappassa sammāvācā pahoti. Sammāvācassa sammākammanto pahoti. Sammākamman- tassa sammā-ājãvo pahoti. Sammā-ājãvassa sammāvāyāmo pahoti. Sammāvāyāmassa sammāsati pahoti. Sammāsa- tissa sammāsamādhi pahoti. Sammāsamādhissa sammā¤ā- õaü pahoti. Sammā¤āõassa sammāvimutti pahoti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. hi 'ssa. 2 T. M6. M7 anu-d-eva. 3 M. avindasuno. 4 T. M6. M7 -diņņhissa. 5 T. M6. M7 add ca kho. 6 M. vinda- \ # [page 215]# % CVI. 1-2 Samaõasa¤¤ā-Vagga. 215% CVI. 1. Dasa yimāni bhikkhave nijjaravatthåni\ * 1*\. Katamāni dasa? 2. Sammādiņņhikassa bhikkhave micchādiņņhi nijjiõõā hoti, ye ca micchādiņņhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa nijjiõõā honti, sammādiņņhi- paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti. Sammāsaīkappassa bhikkhave micchāsaīkappo nijjiõõo hoti, ye ca micchāsaīkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa nijjiõõā honti, sammāsaīkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāva- nāpāripåriü gacchanti. Sammāvācassa bhikkhave micchā- vācā nijjiõõā hoti, ye ca micchāvācāpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa nijjiõõā honti, sammāvācāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāri- påriü gacchanti. Sammākammantassa bhikkhave micchā- kammanto nijjiõõo hoti, ye ca micchākammantapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa nijjiõõā honti, sammākammantapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti. Sammā-ājãvassa bhikkhave micchā-ājãvo nijjiõõo hoti, ye ca micchā-ājãva paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa nijjiõõā honti, sammā-ājãvapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti. Sammāvāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo nijjiõõo hoti, ye ca micchāvāyā- mapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa nijjiõõā honti, sammāvāyāmapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti. Sammāsa- tissa bhikkhave micchāsati nijjiõõā hoti, ye ca micchāsati- paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa nijjiõõā honti, sammāsatipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti. Sammāsamādhissa bhikkhave micchāsamādhi nijjiõõo hoti, ye ca micchāsa- mādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa nijjiõõā honti, sammāsamādhipaccayā ca aneke \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. T. M6. M7 nijjarā- \ # [page 216]# % 216 Aīguttara-Nikāya. CVI. 2-CVII. 2% kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti. Sammā¤āõassa bhikkhave micchā¤āõaü nijjiõõaü hoti, ye ca micchā¤ā- õapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa nijjiõõā honti, sammā¤āõapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti. Sammāvi- muttissa bhikkhave micchāvimutti nijjiõõā hoti, ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa nijjiõõā honti. Sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti. Imāni kho bhikkhave dasa nijjaravatthånã ti. CVII. 1. Atthi bhikkhave dakkhiõesu janapadesu dhovanaü\ * 1*\ nāma. Tattha hoti annam pi pānam pi khajjam\ * 2*\ pi\ * 2*\ bhojjam pi leyyam pi peyyam\ * 3*\ pi\ * 3*\ naccam pi gãtam pi vāditam pi. Atth' etaü bhikkhave dhovanaü\ * 4*\, n' etaü natthã ti vadāmi. Ta¤ ca kho etaü bhikkhave dhovanaü hãnaü gammaü pothujjanikaü\ * 5*\ anariyaü anatthasaühitaü na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhi¤¤āya na sambodhāya na nibbānāya saüvattati\ * 6*\. Aha¤\ * 7*\ ca\ * 7*\ kho\ * 7*\ bhikkhave ariyaü dhovanaü desissāmi\ * 8*\, yaü dhovanaü ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upa- samāya abhi¤¤āya sambodhāya nibbānāya saüvattati; yaü dhovanaü āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, maraõadhammā sattā maraõena parimuccanti, sokaparidevadukkhadoma- nassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassu- pāyāsehi parimuccanti. Taü suõātha sādhukaü manasi- karotha, bhāsissāmã ti. `Evaü bhante' ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Katama¤ ca taü\ * 3*\ bhikkhave ariyaü dhovanaü, yaü\ * 9*\ dhovanaü\ * 9*\ ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M6. M7 dhop-; T. yepanaü. 2 omitted by Ph. 3 omitted by M. Ph. 4 T. M6. M7 dhop- throughout. 5 T. -taü. 6 Ph. continues: yaü dho- āgamma. 7 M. atthi. 8 omitted by M. 9 omitted by S. \ # [page 217]# % CVII. 2-4 Samaõasa¤¤ā-Vagga. 217% abhi¤¤āya sambodhāya nibbānāya saüvattati; yaü dhova- naü āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarā- dhammā sattā jarāya parimuccanti, maraõadhammā sattā maraõena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupā- yāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti? 3. Sammādiņņhikassa bhikkhave micchādiņņhi niddhotā hoti, ye ca micchādiņņhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa niddhotā honti, sammā- diņņhipaccayā ca\ * 1*\ aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti. Sammāsaīkappassa bhikkhave micchāsaīkappo niddhoto hoti . . . pe\ * 2*\ . . . sammāvācassa bhikkhave micchāvācā niddhotā hoti . . . sammākammantassa bhik- khave micchākammanto niddhoto hoti . . . sammā-ājãvassa bhikkhave micchā-ājãvo niddhoto hoti . . . sammāvāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo niddhoto hoti . . .\ * 3*\ sammāsatissa bhikkhave micchāsati niddhotā hoti . . . sammāsamādhissa bhikkhave micchāsamādhi niddhoto hoti . . . sammā¤āõassa bhikkhave micchā¤āõaü niddhotaü hoti . . . sammāvi- muttissa bhikkhave micchāvimutti niddhotā hoti, ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa niddhotā hoti, sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti. 4. Idaü kho taü bhikkhave ariyaü dhovanaü, yaü\ * 4*\ dhovanaü\ * 4*\ ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhi¤¤āya sambodhāya nibbānāya saüvattati; yaü dhova- naü āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarā- dhammā sattā jarāya parimuccanti, maraõadhammā sattā maraõena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupā- yāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccantã ti\ * 5*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M7. S. 2 M. la; Ph. pa; omitted by S. 3 T. M6. M7 pe. 4 omitted by M. Ph. S. 5 omitted by M6. \ # [page 218]# % 218 Aīguttara-Nikāya. CVIII. 1-3% CVIII. 1. Tikicchakā bhikkhave virecanaü denti pittasamuņņhā- nānaü pi ābādhānaü paņighātāya semhasamuņņhānānam pi ābādhānaü paņighātāya vātasamuņņhānānam pi ābādhā- naü paņighātāya. Atth' etaü bhikkhave virecanaü, n' etaü natthã ti vadāmi. Ta¤ ca kho etaü\ * 1*\ bhikkhave virecanaü sampajjati pi vipajjati pi. Aha¤ ca kho bhikkhave ariyaü virecanaü desissāmi, yaü virecanaü sampajjati yeva\ * 2*\ no vipajjati; yaü virecanaü āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, ma- raõadhammā sattā maraõena parimuccanti, sokaparideva- dukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkha- domanassupāyāsehi parimuccanti. Taü suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmã ti. `Evaü bhante' ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Katama¤ ca taü bhikkhave ariyaü virecanaü, yaü\ * 3*\ virecanaü\ * 3*\ sampajjati yeva\ * 4*\ no vipajjati; yaü virecanaü āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, maraõadhammā sattā maraõena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti? 3. Sammādiņņhikassa bhikkhave micchādiņņhi virittā\ * 5*\ hoti, ye ca micchādiņņhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa virittā honti, sammādiņņhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti. Sammāsaīkappassa bhikkhave micchāsaīkappo viritto hoti . . .\ * 6*\ sammāvācassa bhikkhave micchāvācā virittā hoti . . . sammākammantassa bhikkhave micchākammanto viritto hoti . . . sammā-ājãvassa bhikkhave micchā-ājãvo viritto hoti . . . sammāvāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo viritto hoti . . . sammāsatissa bhikkhave micchāsati virittā hoti . . . \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 evaü. 2 T. M6. M7 c'eva. 3 omitted by Ph. T. M6. M7. S. 4 Ph. m-eva; T. M6. M7 c'eva. 5 T. M6. M7 virattā; S. viritā throughout. 6 M. la. \ # [page 219]# % CVIII. 3-CIX. 2 Samaõasa¤¤ā-Vagga. 219% sammāsamādhissa bhikkhave micchāsamādhi viritto hoti . . . sammā¤āõassa bhikkhave micchā¤āõaü virittaü hoti . . . sammāvimuttissa bhikkhave micchāvimutti virittā hoti, ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa virittā honti, sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti. 4. Idaü kho taü bhikkhave ariyaü virecanaü, yaü\ * 1*\ virecanaü\ * 1*\ sampajjati yeva\ * 2*\ no vipajjati; yaü virecanaü āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti jarādhammā\ * 3*\ sattā jarāya parimuccanti, maraõadhammā sattā maraõena parimuccanti, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccan- tã ti\ * 4*\. CIX. 1. Tikicchakā bhikkhave vamanaü denti pittasamuņņhā- nānam pi ābādhānaü paņighātāya semhasamuņņhānānam pi ābādhānaü paņighātāya vātasamuņņhānānam pi ābādhānaü paņighātāya. Atth' etaü bhikkhave vamanaü, n' etaü natthã ti vadāmi. Ta¤ ca kho etaü bhikkhave vamanaü sam- pajjati pi vipajjati pi. Aha¤ ca\ * 2*\ kho\ * 5*\ bhikkhave ariyaü vamanaü desissāmi, yaü vamanaü sampajjati yeva\ * 6*\ no vipajjati; yaü vamanaü āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā sattā jarāya parimuccanti, maraõadhammā sattā maraõena parimuccanti, sokapari- devadukkhadomanassupāyāsadhammā sattā sokaparideva- dukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti. Taü suõātha\ * 7*\ . . . pe\ * 8*\ . . . 2. Katama¤ ca taü bhikkhave ariyaü vamanaü, yaü\ * 9*\ vamanaü\ * 9*\ sampajjati yeva\ * 6*\ no vipajjati; yaü vamanaü āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti . . . pe\ * 10*\ . . . \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. 2 T. M6. M7 c'eva. 3 M. pa || soka- pari- 4 M. Ph. omit ti. 5 S. adds taü. 6 Ph. m-eva; T. M6. M7 c'eva. 7 T. M7 add sādh- manasi- 8 M. pa; omitted by Ph. S. 9 omitted by Ph. M6. S. 10 M. la; Ph. pa. \ # [page 220]# % 220 Aīguttara-Nikāya. CIX. 2-CX. 2% sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā\ * 1*\ sattā\ * 1*\ soka- paridevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti? 3. Sammādiņņhikassa bhikkhave micchādiņņhi vantā hoti, ye ca micchādiņņhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa vantā honti, sammādiņņhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti. Sammāsaīkappassa bhikkhave micchāsaīkappo vanto hoti . . .\ * 2*\ sammāvācassa bhikkhave micchāvācā vantā hoti . . . sammākammantassa bhikkhave micchākammanto vanto hoti . . . sammā-ājãvassa bhikkhave micchā-ājãvo vanto hoti . . . sammāvāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo vanto hoti . . . sammāsatissa bhikkhave micchāsati vantā hoti . . . sam- māsamādhissa bhikkhave micchāsamādhi vanto hoti . . . sammā¤āõassa bhikkhave micchā¤āõaü vantaü hoti . . . sammāvimuttissa bhikkhave micchāvimutti vantā hoti, ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa vantā honti, sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti. 4. Idaü kho taü bhikkhave ariyaü vamanaü, yaü\ * 3*\ va- manaü\ * 3*\ sampajjati yeva\ * 4*\ no vipajjati; yaü vamanaü āgamma jātidhammā sattā jātiyā parimuccanti, jarādhammā . . . pe\ * 5*\ . . . sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā\ * 6*\ sattā\ * 6*\ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccan- tã ti. CX. 1. Dasa yime bhikkhave niddhamaniyā dhammā. Katame dasa? 2. Sammādiņņhikassa bhikkhave micchādiņņhi niddhantā hoti, ye ca micchādiņņhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa niddhantā honti, sammā- diņņhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. 2 M. pa. 3 omitted by Ph. T. M6. M7. S. 4 Ph. m-eva; T. M6. M7 c'eva. 5 M. pa; Ph. S. in full. 6 omitted by M. \ # [page 221]# % CX. 2-CXI. 2 Samaõasa¤¤ā-Vagga. 221% gacchanti. Sammāsaīkappassa bhikkhave micchāsaīkappo niddhanto hoti . . .\ * 1*\ sammāvācassa bhikkhave micchāvācā niddhantā hoti . . . sammākammantassa bhikkhave micchā- kammanto niddhanto hoti . . . sammā-ājãvassa bhikkhave micchā-ājãvo niddhanto hoti . . ųammāvāyāmassa bhik- khave micchāvāyāmo niddhanto hoti . . . sammāsatissa bhikkhave micchāsati niddhantā hoti . . . sammāsamādhissa bhikkhave micchāsamādhi niddhanto hoti . . . sammā¤ā- õassa bhikkhave micchā¤āõaü niddhantaü hoti . . . sam- māvimuttissa bhikkhave micchāvimutti niddhantā hoti, ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, te c' assa niddhantā honti, sammāvimuttipac- cayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti. Ime kho bhikkhave dasa niddhamaniyā dhammā ti. CXI. 1. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so\ * 2*\ bhikkhu Bha- gavantaü etad avoca `asekho asekho ti bhante vuccati. Kittāvatā nu\ * 3*\ kho\ * 3*\ bhante bhikkhu asekho hotã' ti? 2. Idha bhikkhu\ * 4*\ bhikkhu\ * 5*\ asekhāya sammādiņņhiyā sam- annāgato hoti, asekhena sammāsaīkappena samannāgato hoti, asekhāya sammāvācāya samannāgato hoti, asekhena sammākammantena samannāgato hoti, asekhena sammā- ājãvena samannāgato hoti, asekhena sammāvāyāmena sam- annāgato hoti, asekhāya sammāsatiyā samannāgato hoti, asekhena sammāsamādhinā samannāgato hoti, asekhena sammā¤āõena samannāgato hoti, asekhāya sammāvimuttiyā\ * 6*\ samannāgato hoti. Evaü kho bhikkhu\ * 7*\ bhikkhu\ * 8*\ asekho hotã ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa. 2 omitted by T. M7. 3 omitted by M. Ph. 4 T. M7 bhikkhave. 5 M. bhikkhussa; omitted by Ph. M6. S. 6 T. -sati, as in the next Sutta, till -vimutti, where it has -ttiyā samannā- and so on. 7 T. M6. M7 bhikkhave. 8 omitted by Ph. S. \ # [page 222]# % 222 Aīguttara-Nikāya. CXII. 1-CXIII. 2% CXII. 1. Dasa yime bhikkhave asekhiyā dhammā. Katame dasa? 2. Asekhā sammādiņņhi, asekho sammāsaīkappo, asekhā sammāvācā, asekho sammākammanto, asekho sammā-ājãvo, asekho sammāvāyāmo, asekhā sammāsati, asekho sammā- samādhi, asekhaü sammā¤āõaü, asekhā sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa asekhiyā dhammā ti. Samaõasa¤¤āvaggo\ * 1*\ paņhamo. Tass' uddānaü\ * 2*\: Sa¤¤ā\ * 3*\ bojjhaīgā micchattaü bãjaü\ * 4*\ vijjāya\ * 5*\ nijjarā\ * 6*\ Dhovana¤\ * 7*\ ca\ * 8*\ tikicchā ca\ * 8*\ niddhamanaü\ * 9*\ dve\ * 10*\ asekhā\ * 11*\ ti. CXIII. 1. Adhammo ca bhikkhave veditabbo anattho\ * 12*\ ca, dhammo\ * 13*\ ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā anattha¤\ * 14*\ ca, dhamma¤\ * 15*\ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabbaü. Katamo ca bhikkhave adhammo ca anattho ca? 2. Micchādiņņhi micchāsaīkappo micchāvācā micchā- kammanto micchā-ājãvo micchāvāyāmo micchāsati micchā- samādhi micchā¤āõaü micchāvimutti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. T. M6. M7 Vaggo. 2 T. M6. M7 omit tass' udd- and the udd- itself. 3 S. samaõasa¤¤ā. 4 omitted by Ph. S. 5 Ph. vijjā hoti; S. upavijjaya. 6 M. -raü; S. vijjānaü. 7 M. -naü; S. -nati- 8 omitted by M. S. 9 M. vamanaü niddho; Ph. -na; S. -mena. 10 omitted by Ph. 11 Ph. asekhiyā; S. cā. 12 T. M7 na attho; Ph. dhammo. 13 Ph. anattho. 14 Ph. T. M7 dhamma¤. 15 Ph. T. M7 anattha¤. \ # [page 223]# % CXIII.2-CXIV. 2 Paccorohaõi-Vagga. 223% Ayaü vuccati bhikkhave adhammo ca anattho ca. Ka- tamo ca bhikkhave dhammo ca attho ca? 3. Sammādiņņhi sammāsaīkappo sammāvācā sammākam- manto sammā-ājãvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammā¤āõaü sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave dhammo ca attho ca. 4. Adhammo\ * 1*\ ca bhikkhave veditabbo anattho ca, dhammo ca\ * 2*\ veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā anattha¤ ca, dhamma¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttan ti. CXIV. 1. Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabbaü. Katamo ca bhikkhave adhammo\ * 3*\, katamo ca dhammo, katamo ca anattho, katamo ca attho? 2. Micchādiņņhi bhikkhave adhammo, sammādiņņhi dhammo, ye ca micchādiņņhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, sammādiņņhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Micchāsaīkappo bhikkhave adhammo, sammā- saīkappo dhammo, ye ca micchāsaīkappapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, sammāsaīkappapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāva- nāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Micchāvācā bhikkhave adhammo, sammāvācā dhammo, ye ca micchāvācāpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, sammāvācāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāri- påriü gacchanti, ayaü attho. Micchākammanto bhikkhave adhammo, sammākammanto dhammo, ye ca micchākam- mantapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. omit Adh- . . . attho ca. 2 T. M6. M7 add bhikkhave. 3 M6 then has ca attho ca (all). \ # [page 224]# % 224 Aīguttara-Nikāya. CXIV. 2-CXV. 1% ayaü anattho, sammākammantapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Micchā- ājãvo bhikkhave adhammo, sammā-ājãvo dhammo, ye ca micchā-ājãvapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sam- bhavanti, ayaü anattho, sammā-ājãvapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Micchāvāyāmo bhikkhave adhammo, sammāvāyāmo dhammo, ye ca micchāvāyāmapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, sammāvāyāmapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Micchāsati bhikkhave adhammo, sammāsati dhammo, ye ca micchāsatipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, sammāsatipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Micchāsamādhi bhikkhave adhammo, sammāsamādhi dhammo, ye ca micchāsamādhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, sammāsa- mādhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Micchā¤āõaü bhikkhave adhammo, sammā¤āõaü dhammo, ye ca micchā¤āõapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, sammā¤āõapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpā- ripåriü gacchanti, ayaü attho. Micchāvimutti bhikkhave adhammo, sammāvimutti dhammo, ye ca micchāvimutti- paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. 3. Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban ti iti yan taü vuttaü, idaü etaü paņicca vuttan ti. CXV. 1. Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, \ -------------------------------------------------------------------------- \ # [page 225]# % CXV. 1-3 Paccorohaõi-Vagga. 225% tathā paņipajjitabban ti. Idam avoca Bhagavā, idaü vatvā\ * 1*\ Sugato\ * 2*\ uņņhāyāsanā vihāraü pāvisi. 2. Atha kho tesaü bhikkhånaü acirapakkantassa Bha- gavato etad ahosi: Idaü kho no\ * 3*\ āvuso\ * 3*\ Bhagavā saü- khittena uddesaü uddisitvā vitthārena atthaü avibhajitvā uņņhāyāsanā vihāraü paviņņho `adhammo ca bhikkhave ve- ditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban' ti. Ko nu kho imassa Bhagavatā saükhittena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü vibhajeyyā ti? Atha kho tesaü bhikkhånaü etad ahosi: Ayaü kho āyasmā ânando Satthu c' eva saüvaõõito sambhāvito ca vi¤¤ånaü sabrahmacārãnaü, pahoti cāyasmā\ * 4*\ ânando imassa Bhagavatā saükhittena uddesassa uddiņ- ņhassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü vibhajituü. Yan nåna mayaü yenāyasmā ânando ten' upasaīkameyyāma\ * 5*\, upasaīkamitvā āyasmantaü ânandaü etam atthaü puccheyyāma\ * 5*\. Yathā no āyasmā ânando vyākarissati\ * 6*\, tathā naü dhāressāmā\ * 7*\ ti. 3. Atha kho te bhikkhå yenāyasmā ânando ten' upa- saīkamiüsu, upasaīkamitvā āyasmatā ânandena saddhiü sammodiüsu; sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü\ * 8*\ vãtisāretvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho te bhikkhå āyasmantaü ânandaü etad avocuü: Idaü kho no āvuso ânanda Bhagavā saükhittena uddesaü uddisitvā vitthārena atthaü avibhajitvā uņņhāyāsanā vihāraü paviņņho `adhammo ca bhikkhave\ * 9*\ veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņi- pajjitabban' ti. Tesaü no āvuso amhākaü acirapakkan- tassa Bhagavato etad ahosi: Idaü kho no āvuso Bhagavā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. vatvāna; Ph. vatvā ca. 2 T. M7 add athāparaü. 3 T. panāv-; M7 omits no. 4 S. āy- 5 T. -yyama. 6 T. vya- 7 M. Ph. -yyāmā. 8 M. Ph. sāra- 9 M. pa || tathā paņi- \ # [page 226]# % 226 Aīguttara-Nikāya. CXV. 3-4% saükhittena uddesaü uddisitvā vitthārena atthaü avibha- jitvā uņņhāyāsanā vihāraü paviņņho `adhammo ca bhikkhave\ * 1*\ veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban' ti. Ko nu kho imassa Bhagavatā saükhittena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü vibhajeyyā\ * 2*\ ti? Tesaü no āvuso amhākaü etad ahosi: Ayaü kho āyasmā ânando Satthu c' eva saüvaõõito sambhāvito ca vi¤¤ånaü sabrahmacārãnaü, pahoti cāyasmā\ * 3*\ ânando imassa Bhagavatā saükhittena uddesassa {uddiņ- ņhassa} vitthārena atthaü avibhattassa\ * 4*\ vitthārena atthaü vibhajituü. Yan nåna mayaü yenāyasmā ânando ten' upasaīkameyyāma\ * 5*\, upasaīkamitvā āyasmantaü ânandaü etam atthaü puccheyyāma\ * 6*\. Yathā no āyasmā ânando vyākarissati\ * 7*\, tathā naü dhāressāmā\ * 8*\ ti. Vibhajat'\ * 9*\ āyas- mā ânando ti\ * 10*\. 4. Seyyathā pi āvuso puriso sāratthiko sāragavesã sāra- pariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato\ * 11*\ sāra- vato atikkamm'\ * 12*\ eva\ * 13*\ målaü atikkamma\ * 14*\ khandhaü sākhāpalāse\ * 15*\ sāraü pariyesitabbaü ma¤¤eyya, evaü sam- padam idaü. âyasmantānaü Satthari sammukhãbhåte taü Bhagavantaü atisitvā\ * 16*\ amhe etam atthaü paņipucchi- tabbaü ma¤¤etha\ * 17*\. So h' āvuso\ * 18*\ Bhagavā jānaü jānāti passaü passati cakkhubhåto ¤āõabhåto dhammabhåto brahmabhåto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmã\ * 19*\ Tathāgato. So c' eva pan' etassa kālo ahosi, yaü tumhe Bhagavantaü yeva upasaīkamitvā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa || tathā paņi- 2 T. -yya. 3 S. āy- 4 Ph. -bhajitassa. 5 T. -yyama; Ph. S. -missāma. 6 T. -yyama; M. pati- 7 T. vya- throughout. 8 T. -yyamā; M6. M7 -yyāmā; M. -rissāmā. 9 M. Ph. -tu. 10 omitted by Ph. 11 T. M7 ņhito; M6 tiņņhito. 12 M. -kkam'. 13 T. ca. 14 M. T. -kkama. 15 Ph. -saü. 16 M. Ph. -kkamitvā. 17 M6 maü¤eyyātha; M. Ph. S. ma¤¤atha. 18 T. M7. S. āv-; Ph. only hi. 19 M. Ph. S. -sāmi throughout. \ # [page 227]# % CXV. 4-7 Paccorohaõi-Vagga. 227% etam\ * 1*\ atthaü puccheyyātha\ * 2*\. Yathā vo\ * 3*\ Bhagavā vyā- kareyya, tathā naü dhāreyyāthā\ * 4*\ ti. 5. Addhāvuso\ * 5*\ ânanda Bhagavā jānaü jānāti passaü passati cakkhubhåto ¤āõabhåto dhammabhåto brahmabhåto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmã Tathāgato. So c' eva pan' etassa\ * 6*\ kālo ahosi, yaü mayaü Bhagavantaü yeva upasaīkamitvā etam\ * 7*\ atthaü pucchey- yāma\ * 8*\. Yathā no Bhagavā vyākareyya, tathā naü dhā- reyyāma. Api cāyasmā ânando Satthu c' eva saüvaõõito sambhāvito ca vi¤¤ånaü sabrahmacārãnaü, pahoti cāyasmā\ * 9*\ ânando imassa Bhagavatā saükhittena uddesassa uddiņ- ņhassa vitthārena atthaü avibhattassa\ * 10*\ vitthārena atthaü vibhajituü. Vibhajat' āyasmā ânando agarukaritvā\ * 11*\ ti. 6. Tena h' āvuso\ * 12*\ suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmã ti. `Evam āvuso' ti kho te bhikkhå āyasmato ânandassa paccassosuü. âyasmā ânando etad avoca: Yaü kho no āvuso Bhagavā saükhittena uddesaü uddi- sitvā vitthārena atthaü avibhajitvā uņņhāyāsanā vihāraü paviņņho `adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban' ti. Katamo cāvuso adhammo, katamo ca dhammo, katamo ca anattho, katamo ca attho? 7. Micchādiņņhi āvuso adhammo, sammādiņņhi dhammo, ye ca micchādiņņhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, sammādiņņhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Micchāsaīkappo āvuso adhammo, sammāsaīkappo dhammo . . . pe\ * 13*\ . . . micchāvācā āvuso adhammo, sammāvācā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. ekam. 2 T. -yyatha. 3 Ph. T. M6. M7. S. no. 4 T. -yyathā, and so always. 5 T. M7 āv- 6 T. assa; M6. M7 tassa. 7 T. ekam. 8 T. -yyama, and so always. 9 T. āy- 10 Ph. -bhajitassa. 11 M. Ph. S. -katvā; T. M7 agarukaü (T. -taü) karitvā. 12 T. M6. M7 āv- 13 omitted by M. Ph. S. \ # [page 228]# % 228 Aīguttara-Nikāya. CXV. 7-8% dhammo . . . micchākammanto āvuso adhammo, sammā- kammanto dhammo . . . micchā-ājãvo āvuso adhammo, sammā-ājãvo dhammo . . . micchāvāyāmo āvuso adhammo, sammāvāyāmo dhammo . . . micchāsamādhi āvuso adhammo, sammāsamādhi dhammo . . . micchā¤āõaü āvuso adhammo, sammā¤āõaü dhammo . . . micchāvimutti āvuso adhammo, sammāvimutti dhammo, ye ca micchāvimuttipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, sam- māvimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāri- påriü gacchanti, ayaü attho. Yaü\ * 1*\ kho no āvuso Bhagavā saükhittena uddesaü uddisitvā vitthārena atthaü avibha- jitvā uņņhāyāsanā vihāraü paviņņho `adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho\ * 2*\ ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho tathā paņipajjitabban' ti, imassa kho ahaü\ * 3*\ āvuso Bhagavatā saükhittena udde- sassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avibhattassa evaü vitthārena atthaü ājānāmi\ * 4*\. âkaīkhamānā ca pana tumhe āvuso Bhagavantaü yeva upasaīkamitvā etam atthaü puccheyyātha\ * 5*\. Yathā vo\ * 6*\ Bhagavā vyākaroti\ * 7*\, tathā naü dhāreyyāthā ti. `Evam āvuso' ti kho te bhikkhå āyasmato ânandassa bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā uņņhāyāsanā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhaga- vantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho te bhikkhå Bhagavantaü etad avocuü:-- 8. Yaü kho no bhante Bhagavā saükhittena uddesaü uddisitvā vitthārena atthaü avibhajitvā uņņhāyāsanā vihā- raü paviņņho `adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo\ * 8*\ ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhama¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban' ti. Tesaü no bhante amhākaü acirapakkantassa Bhagavato etad ahosi: Idaü kho no āvuso Bhagavā saükhittena uddesaü uddisitvā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. ayaü. 2 M. la || tathā paņi- 3 omitted by T. 4 T. M6. M7 aj- 5 M. paņi- 6 T. M6. M7. S. no; M. kho. 7 S. -kareyya. 8 M. pa || tathā paņi- \ # [page 229]# % CXV. 8-CXVI.1 Paccorohaõi-Vagga. 229% vitthārena atthaü avibhajitvā uņņhāyāsanā vihāraü paviņņho `adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo\ * 1*\ ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban' ti. Ko nu kho imassa Bha- gavatā saükhittena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü vibhajeyyā ti? Tesaü no bhante amhākaü etad ahosi: Ayaü kho āyasmā ânando Satthu c' eva saüvaõõito sambhāvito ca vi¤¤ånaü sabrah- macārãnaü, pahoti cāyasmā\ * 2*\ ânando imassa Bhagavatā saükhittena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avi- bhattassa vitthārena atthaü vibhajituü. Yan nåna mayaü yenāyasmā ânando ten' upasaīkameyyāma, upasaīkamitvā āyasmantaü ânandaü etam atthaü puccheyyāma. Yathā no āyasmā ânando vyākarissati, tathā naü dhāressāmā\ * 3*\ ti. Atha kho mayaü bhante yenāyasmā ânando ten' upa- saīkamimhā\ * 4*\, upasaīkamitvā āyasmantaü ânandaü etam atthaü apucchimhā\ * 5*\. Tesaü no bhante āyasmatā ânan- dena imehi ākārehi imehi padehi imehi vya¤janehi attho suvibhatto ti. 9. Sādhu sādhu bhikkhave, paõķito bhikkhave ânando, mahāpa¤¤o bhikkhave ânando, maü ce pi tumhe bhikkhave upasaīkamitvā etam atthaü puccheyyātha, aham pi c' etaü\ * 6*\ evam eva\ * 7*\ vyākareyyaü. Yathā taü ânandena vyākataü, eso c' eva\ * 8*\ tassa\ * 8*\ attho, eva¤ ca naü dhāreyyāthā ti. CXVI. 1. Atha kho Ajito\ * 9*\ paribbājako yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi; sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü\ * 10*\ vãtisāretvā ekamantaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa || tathā paņi- 2 S. āy- 3 S. -reyyāmā. 4 M6 -mimha; T. -mamha. 5 M6 -ha; T. āpucchimha. 6 M. Ph. ca taü; T. M7 add atthaü. 7 T. evaü. 8 T. M7 c'etassa; M6 c'ev' etassa. 9 Ph. Ajino throughout; S. âjino; T. âjito; M6 ājãvako; M7 ājiviko. 10 M. Ph. sāra- \ # [page 230]# % 230 Aīguttara-Nikāya. CXVI. 1-5% nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Ajito\ * 1*\ paribbājako Bhagavantaü etad avoca `amhākaü bho Gotama paõķito\ * 2*\ nāma sabrahmacārã, tena pa¤camattāni cittaņņhānasatāni\ * 3*\ cintitāni\ * 4*\, yehi a¤¤atitthiyā upāraddhā\ * 5*\ 'va\ * 6*\ jānanti\ * 6*\ upā- raddh' amhā'\ * 7*\ ti. Atha kho Bhagavā bhikkhå āmantesi `dhāretha no\ * 8*\ tumhe bhikkhave paõķitavatthånã' ti. `Etassa Bhagavā kālo, etassa Sugata kālo, yaü Bhagavā bhāseyya, Bhagavato sutvā bhikkhå dhāressantã' ti. `Tena hi bhik- khave suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmã' ti. `Evaü bhante' ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Idha bhikkhave ekacco adhammikena vādena adham- mikaü vādaü abhiniggaõhāti\ * 9*\ abhinippãëeti\ * 10*\. Tena ca adhammikaü parisaü ra¤jeti\ * 11*\, tena sā adhammikā parisā uccāsaddā\ * 12*\ mahāsaddā\ * 12*\ hoti\ * 13*\ `paõķito vata bho paõķito vata bho' ti. 3. Idha pana bhikkhave ekacco adhammikena vādena dhammikaü vādaü abhiniggaõhāti abhinippãëeti, tena ca adhammikaü parisaü ra¤jeti\ * 14*\, tena sā adhammikā parisā uccāsaddā mahāsaddā hoti `paõķito vata bho paõķito vata bho' ti. 4. Idha pana bhikkhave ekacco adhammikena vādena dhammika¤ ca vādaü adhammika¤ ca vādaü abhiniggaõ- hāti abhinippãëeti, tena ca adhammikaü parisaü ra¤jeti\ * 14*\, tena sā adhammikā parisā uccāsaddā mahāsaddā hoti `paõķito vata bho paõķito vata bho' ti. 5. Idha\ * 15*\ pana bhikkhave ekacco dhammikena vādena adhammikaü vādaü abhiniggaõhāti abhinippãëeti, tena ca \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M6 ājãvako; T. M7 ājãvito; omitted by S. 2 T. M6. M7 paõķisso; T. M7 have also brahma vā instead of sabrahma- 3 Ph. cinta- 4 omitted by T. M7. S. 5 Ph. uddhā. 6 T. M6. M7 pajā- 7 M. Ph. S. -ddhasmā. 8 omitted by Ph. 9 M. Ph. -hati throughout. 10 T. M7 -ppeleti throughout. 11 T. M7 rajati. 12 M. Ph. uccāsaddamahā- throughout. 13 M. Ph. honti always. 14 T. M7 rajeti. 15 M. Ph. omit this passage. \ # [page 231]# % CXVI. 5-7 Paccorohaõi-Vagga. 231% dhammikaü\ * 1*\ parisaü ra¤jeti\ * 2*\, tena sā dhammikā\ * 1*\ parisā uccāsaddā mahāsaddā hoti `paõķito vata bho paõķito vata bho' ti\ * 3*\. 6. Adhammo ca\ * 4*\ bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabbaü\ * 5*\. Katamo\ * 6*\ ca\ * 7*\ bhik- khave adhammo, katamo ca\ * 7*\ dhammo, katamo ca\ * 7*\ anattho, katamo ca\ * 7*\ attho? 7. Micchādiņņhi bhikkhave adhammo, sammādiņņhi dham- mo, ye ca micchādiņņhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, sammādiņņhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Micchāsaīkappo bhikkhave adhammo, sammā- saīkappo dhammo . . . micchāvācā bhikkhave adhammo, sammāvācā dhammo . . . micchākammanto bhikkhave adhammo, sammākammanto dhammo . . . micchā-ājãvo bhikkhave adhammo, sammā-ājãvo dhammo . . . micchāvā- yāmo bhikkhave adhammo, sammāvāyāmo dhammo . . . micchāsati bhikkhave adhammo . . . sammāsati dhammo, micchāsamādhi bhikkhave adhammo, sammāsamādhi dham- mo . . . micchā¤āõaü bhikkhave adhammo, sammā¤āõaü dhammo . . . micchāvimutti bhikkhave adhammo, sammā- vimutti dhammo, ye ca micchāvimuttipaccayā aneke\ * 8*\ pā- pakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, sammā- vimuttipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Adhammo ca\ * 9*\ bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. adh- 2 T. M7 rajati. 3 S. adds the following passage, viz. Idha pana bh- ekacco dh- vādena dh- vādaü abhinigg- abhinipp-, tena ca dh- parisaü r-, tena sā dh- parisā ucc- mahā- hoti `paõķito vata bho p- v- bho' ti. 4 omitted by Ph. 5 T. S. add ti. 6 T. M7 only have katamo ca bh- adh- kat- ca anattho. 7 omitted by M. Ph. 8 T. M6. M7 pe || ayaü anattho. 9 T. M6. M7 pe || ayaü attho. \ # [page 232]# % 232 Aīguttara-Nikāya. CXVI. 7-CXVII. 2% ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttan ti. CXVII. 1. Atha kho Saīgāravo\ * 1*\ brāhmaõo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi; sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü\ * 2*\ vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Saīgāravo brāhmaõo Bha- gavantaü etad avoca `kin nu kho bho Gotama orimaü tãraü, kiü\ * 3*\ pārimaü tãran' ti? 2. Micchādiņņhi kho brāhmaõa orimaü tãraü, sammā- diņņhi pārimaü tãraü. Micchāsaīkappo orimaü tãraü, sammāsaīkappo pārimaü tãraü. Micchāvācā orimaü tãraü, sammāvācā pārimaü tãraü. Micchākammanto ori- maü tãraü, sammākammanto pārimaü tãraü. Micchā-ājãvo orimaü tãraü, sammā-ājãvo pārimaü tãraü. Micchāvāyāmo orimaü tãraü, sammāvāyāmo pārimaü tãraü, micchāsati orimaü tãraü, sammāsati pārimaü tãraü. Micchāsamādhi orimaü tãraü, sammāsamādhi pārimaü tãraü. Micchā- ¤āõaü orimaü tãraü, sammā¤āõaü pārimaü tãraü. Micchāvimutti orimaü tãraü, sammāvimutti pārimaü tãraü. Idaü kho brāhmaõa orimaü tãraü, idaü pārimaü tãran ti\ * 3*\. Appakā te manussesu ye janā pāragāmino athāyaü itarā pajā tãram evānudhāvati. Ye ca kho samma-d-akkhāte\ * 4*\ dhamme dhammānuvattino te janā pāram essanti\ * 5*\ maccudheyyaü suduttaraü. Kaõhaü dhammaü vippahāya sukkaü bhāvetha paõķito okā anokam āgamma viveke yattha dåramaü. Tatrābhiratim iccheyya hitvā kāme aki¤cano pariyodapeyya attānaü cittaklesehi\ * 6*\ paõķito. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. Sagāravo. 2 M. Ph. sāra- 3 omitted by T. M6. M7. 4 T. -to. 5 Ph. T. M6. M7 issanti. 6 M6 citakehi. \ # [page 233]# % CXVII. 2-CXIX. 1 Paccorohaõi-Vagga. 233% Yesaü sambodhiyaīgesu\ * 1*\ sammācittaü subhāvitaü ādānapaņinissagge anupādāya ye ratā khãõāsavā jutimanto\ * 2*\ te loke parinibbutā\ * 3*\ ti. CXVIII. 1. Orima¤ ca vo\ * 4*\ bhikkhave tãraü desissāmi\ * 5*\ pārima¤ ca tãraü. Taü suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmã ti. `Evaü bhante' ti kho te bhikkhå Bhagavato paccasso- suü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Katama¤ ca bhikkhave orimaü tãraü, katama¤ ca pārimaü tãraü? Micchādiņņhi bhikkhave\ * 6*\ orimaü tãraü, sammādiņņhi pārimaü tãraü . . . pe\ * 7*\ . . . micchāvimutti orimaü tãraü, sammāvimutti pārimaü tãraü. Idaü kho bhikkhave ori- maü tãraü, idaü pārimaü tãran ti. Appakā te manussesu ye janā pāragāmino athāyaü itarā pajā tãram evānudhāvati. Ye ca kho samma-d-akkhāte dhamme\ * 8*\ dhammānuvattino te janā pāram essanti maccudheyyaü suduttaraü. Kaõhaü dhammaü vippahāya sukkaü bhāvatha paõķito okā anokam āgamma viveke yattha dåramaü. Tatrābhiratim iccheyya hitvā kāme aki¤cano pariyodapeyya attānaü cittaklesehi paõķito. Yesaü sambodhiyaīgesu\ * 1*\ sammācittaü subhāvitaü ādānapaņinissagge anupādāya ye ratā khãõāsavā jutimanto\ * 2*\ te loke parinibbutā\ * 3*\ ti. CXIX. 1. Tena kho pana samayena Jāõussoõi\ * 9*\ brāhmaõo tadah' uposathe sãsaü nahāto navaü khomayugaü nivattho allaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 -dhi aīg- 2 T. jåti- 3 M. -bbåtā. 4 only in S. 5 M6 desessāmi. 6 omitted by M. Ph. 7 M. la; Ph. pa. 8 T. dhammo. 9 Ph. Jāõusoõi; M. Jānusoni; M7 Jānussoõi; M6 Jānussoni throughout; T. Jāõussoõi, Jānussoni and Jānussoõi. \ # [page 234]# % 234 Aīguttara-Nikāya. CXIX. 1% kusamuņņhiü ādāya Bhagavato avidåre ekamantaü ņhito hoti. Addasā\ * 1*\ kho Bhagavā Jāõussoõiü brāhmaõaü tadah' uposathe sãsaü nahātaü navaü khomayugaü ni- vatthaü allaü kusamuņņhiü ādāya avidåre ekamantaü ņhi- taü, disvā\ * 2*\ Jāõussoõiü brāhmaõaü etad avoca `kin nu kho\ * 3*\ tvaü brāhmaõa tadah' uposathe sãsaü nahāto navaü khomayugaü nivattho allaü kusamuņņhiü ādāya ekaman- taü ņhito, kin nu\ * 4*\ kho\ * 5*\ ajja\ * 5*\ brāhmaõakulassā'\ * 6*\ ti? `Paccorohaõã bho Gotama ajja brāhmaõakulassā'\ * 6*\ ti. Yathākathaü pana brāhmaõa brāhmaõānaü paccorohaõã hotã' ti? `Idha bho Gotama brāhmaõā tadah' uposathe sãsaü nahātā navaü khomayugaü nivatthā allena gomayena paņhaviü opu¤jitvā\ * 7*\ haritehi kusehi pattharitvā\ * 8*\ antarā ca velaü antarā ca agyāgāraü\ * 9*\ seyyaü kappenti. Te taü rattiü tikkhattuü paccuņņhāya\ * 10*\ pa¤jalikā\ * 10*\ aggiü na- massanti "paccorohāma bhavantaü\ * 11*\, paccorohāma bhavan- tan\ * 11*\" ti, pahutena\ * 12*\ ca sappitelena navanãtena aggiü santappenti, tassā ca rattiyā accayena paõãtena khādani- yena bhojaniyena brāhmaõe santappenti. Evaü bho Go- tama brāhmaõānaü paccorohaõã hoti' ti. `A¤¤athā kho brāhmaõa\ * 13*\ brāhmaõānaü paccorohaõã\ * 14*\, a¤¤athā ca\ * 15*\ pana ariyassa vinaye paccorohaõã hotã' ti. `Yathākathaü pana bho Gotama ariyassa vinaye paccorohaõã hoti\ * 16*\? Sādhu me bhavaü Gotama tathā dhammaü desetu, yathā ariyassa vinaye paccorohaõã hotã' ti\ * 17*\. `Tena hi brāhmaõa suõāhi sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmã' ti. `Evaü bho' ti kho Jāõussoõi brāhmaõo Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad avoca:-- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. -sa. 2 M. Ph. S. disvāna. 3 omitted by M. Ph. S. 4 omitted by T. M6. M7. 5 T. M7 v' ajja; S. ajja; omitted by M6; M. Ph. add brahmaõa. 6 M. Ph. brahmakusalassā. 7 M6 -jetvā; T. -mayitvā; M7 -tvā. 8 Ph. santharitvā; M. pavitthāretvā. 9 T. M7 aggāgāraü. 10 M6 pa¤jalikāya paccutthāya. 11 Ph. bhagavantaü; M6 mahantaü and bhavantan. 12 M. bahukena; Ph. bahutena. 13 omitted by T. M7. 14 M. M6 add hoti. 15 omitted by M6. 16 T. M6. M7 hotã ti. 17 omitted by T. \ # [page 235]# % CXIX. 2-3 Paccorohaõi-Vagga. 235% 2. Idha brāhmaõa ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati `micchādiņņhiyā kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya micchādiņņhiü pajahati, micchādiņņhiyā paccorohati . . . `Micchāsaīkappassa kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya micchāsaīkappaü pajahati, micchāsaīkappā paccorohati . . . `Micchāvācāya kho pā- pako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya micchāvācaü pajahati, micchāvācāya paccorohati . . . `Micchākammantassa kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti paņi- saükhāya micchākammantaü pajahati, micchākammantā paccorohati . . . `Micchā-ājãvassa kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya micchā-ājãvaü pajahati, micchā-ājãvā paccorohati . . . `Micchāvāyāmassa kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya micchāvāyā- maü pajahati, micchāvāyāmā paccorohati . . . `Micchāsa- tiyā kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparā- ya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya micchāsatiü pajahati, micchāsatiyā paccorohati . . . `Micchāsamādhissa kho pā- pako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya micchāsamādhiü pajahati, micchā- samādhimhā paccorohati . . . `Micchā¤āõassa kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya micchā¤āõaü pajahati, micchā¤āõā paccoro- hati . . . `Micchāvimuttiyā kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya micchāvimuttiü pajahati, micchāvimuttiyā paccorohati. Evaü kho brāhmaõa ariyassa vinaye paccorohaõã hotã ti\ * 1*\. 3. A¤¤athā bho Gotama brāhmaõānaü paccorohaõã, a¤¤athā ca\ * 2*\ pana ariyassa vinaye paccorohaõã hoti\ * 3*\, imissā ca bho Gotama ariyassa vinaye paccorohaõiyā brāhmaõānaü paccorohaõã kalaü nāgghati\ * 4*\ soëasiü. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. T. 2 omitted by T. 3 T. M7 hotã ti; omitted by M6. 4 M. Ph. n' aggh-; S. na aggh- \ # [page 236]# % 236 Aīguttara-Nikāya. CXIX. 3-CXXI. 2% Abhikkantaü bho Gotama . . . pe\ * 1*\ . . . upāsakaü maü bhavaü Gotama dhāretu ajja-t-agge pāõupetaü saraõa- gatan ti. CXX. 1. Ariyaü vo bhikkhave paccorohaõiü desissāmi\ * 2*\. Taü suõātha\ * 3*\ . . . pe\ * 4*\ . . . Katamā ca bhikkhave ariyā pacco- rohaõã? 2. Idha bhikkhave ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati `mic- chādiņņhiyā kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhi- samparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya micchādiņņhiü pajahati, micchādiņņhiyā paccorohati . . . `Micchāsaīkap- passa kho pāpako\ * 5*\ vipāko\ * 5*\ . . . pe\ * 4*\ . . . micchāvācāya kho . . . micchākammantassa kho . . . micchā-ājãvassa kho . . .\ * 6*\ micchāvāyāmassa kho . . . micchāsatiyā kho . . . micchāsamādhissa kho . . . micchā¤āõassa kho . . . micchā- vimuttiyā kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhi- samparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya micchāvimuttiü pajahati, micchāvimuttiyā paccorohati. Ayaü vuccati bhikkhave ariyā paccorohaõã ti. CXXI. 1. Suriyassa\ * 7*\ bhikkhave udayato etaü pubbaīgamaü, etaü pubbanimittaü, yad\ * 8*\ idaü\ * 8*\ aruõaggaü\ * 9*\. Evam eva kho bhikkhave kusalānaü dhammānaü etaü pubbaīgamaü, etaü pubbanimittaü, yad idaü sammādiņņhi. 2. Sammādiņņhissa\ * 10*\ bhikkhave sammāsaīkappo pahoti. Sammāsaīkappassa sammāvācā pahoti. Sammāvācassa sammākammanto pahoti. Sammākammantassa sammā-ājãvo pahoti. Sammā-ājãvassa sammāvāyāmo pahoti. Sammāvā- yāmassa sammāsati pahoti. Sammāsatissa sammāsamādhi \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa; omitted by Ph. 2 M6. M7 desessāmi. 3 T. M7 add sādhukaü. 4 omitted by M. Ph. S. 5 omitted by S. 6 M6 pe. 7 M. Ph. så- 8 M6 etaü; omitted by Ph. 9 M. Ph. -õuggaü; S. -õuttaü. 10 M. Ph. S. -diņņhikassa. \ # [page 237]# % CXXI. 2-CXXIV. 1 Paccorohaõi-Parisuddha-Vagga. 237% pahoti. Sammāsamādhissa sammā¤āõaü pahoti. Sammā- ¤āõassa\ * 1*\ sammāvimutti pahotã ti\ * 2*\. CXXII. 1. Dasa yime bhikkhave dhammā bhāvitā bahulãkatā āsavānaü khayāya {saüvattanti}. Katame dasa? 2. Sammādiņņhi sammāsaīkappo sammāvācā sammākam- manto sammā-ājãvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammā¤āõaü sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa dhammā bhāvitā bahulãkatā āsavānaü khayāya saüvattantã ti. Paccorohaõivaggo\ * 3*\ dutiyo. [Tass' uddānaü: Tayo adhammā Ajito Sagāravo ca orimaü Dve c' eva paccorohaõi pubbaīgamaü āsavo cā ti.] \ * 4*\ CXXIII. 1. Dasa yime\ * 5*\ bhikkhave dhammā parisuddhā pariyodātā na a¤¤atra sugatavinayā. Katame dasa? 2. Sammādiņņhi sammāsaīkappo\ * 6*\ sammāvācā sammā- kammanto sammā-ājãvo sammāvāyāmo sammāsati sammā- samādhi sammā¤āõaü sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa dhammā parisuddhā pariyodātā na a¤¤atra sugatavinayā ti\ * 7*\. CXXIV. 1. Dasa yime\ * 5*\ bhikkhave dhammā anuppannā uppajjanti na a¤¤atra sugatavinayā. Katame dasa? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 -¤āõissa. 2 omitted by Ph. S. 3 Ph. Vaggo. 4 only in M. ; M6 has tass' uddānaü: saükhittā vitthataü ânando âjina ve yaü gayhakā dve paccorohani vutta suriyā āsavakkhayo ti. 5 T. ime. 6 Ph. pa || sammākammanto. 7 omitted by Ph. \ # [page 238]# % 238 Aīguttara-Nikāya. CXXIV. 2-CXXVIII. 1% 2. Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa dhammā anuppannā uppajjanti na a¤¤atra sugatavinayā ti. CXXV. 1. Dasa yime\ * 2*\ bhikkhave dhammā mahapphalā mahāni- saüsā na a¤¤atra sugatavinayā. Katame dasa? 2. Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa dhammā mahapphalā\ * 3*\ mahā- nisaüsā na a¤¤atra sugatavinayā ti. CXXVI. 1. Dasa yime bhikkhave dhammā rāgavinayapariyosānā honti, dosavinayapariyosānā honti, mohavinayapariyosānā honti na a¤¤atra sugatavinayā. Katame dasa? 2. Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa dhammā rāgavinayapariyosānā honti, dosavinayapariyosānā honti, mohavinayapariyosānā honti na a¤¤atra sugatavinayā ti. CXXVII. 1. Dasa yime bhikkhave dhammā ekantanibbidāya virā- gāya nirodhāya upasamāya abhi¤¤āya sambodhāya nibbā- nāya saüvattanti na a¤¤atra sugatavinayā ti. Katame dasa? 2. Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa dhammā ekantanibbidāya virā- gāya upasamāya abhi¤¤āya sambodhāya nibbānāya saü- vattanti na a¤¤atra sugatavinayā ti. CXXVIII\ * 4*\. 1. Dasa yime bhikkhave dhammā bhāvitā bahulãkatā anup- pannā uppajjanti na a¤¤atra sugatavinayā. Katame dasa? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 T. ime. 3 T. rāgavinaya- as in CXXVI. 4 is missing in M6. \ # [page 239]# % CXXIX. 2-CXXXI. 2 Parisuddha-Vagga. 239% 2. Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa dhammā bhāvitā bahulãkatā anuppannā uppajjanti na a¤¤atra sugatavinayā ti. CXXIX. 1. Dasa yime bhikkhave dhammā bhāvitā bahulãkatā mahapphalā honti mahānisaüsā na a¤¤atra sugatavinayā ti. Katame dasa? 2. Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa dhammā bhāvitā bahulãkatā mahapphalā honti mahānisaüsā na a¤¤atra sugatavinayā ti. CXXX. 1. Dasa yime bhikkhave dhammā bhāvitā bahulãkatā rāgavinayapariyosānā honti, dosavinayapariyosānā honti, mohavinayapariyosānā honti na a¤¤atra sugatavinayā. Katame dasa? 2. Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa dhammā bhāvitā bahulãkatā rāgavinayapariyosānā honti, dosavinayapariyosānā honti, mohavinayapariyosānā honti na a¤¤atra sugatavinayā ti. CXXXI. 1. Dasa yime bhikkhave dhammā bhāvitā bahulãkatā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhi¤¤āya sambodhāya nibbānāya saüvattanti na a¤¤atra sugatavi- nayā ti. Katame dasa? 2. Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa dhammā bhāvitā bahulãkatā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhi¤¤āya sambodhāya nibbānāya saüvattanti na a¤¤atra sugatavi- nayā ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. \ # [page 240]# % 240 Aīguttara-Nikāya. CXXXII. 1-CXXXIV. 3% CXXXII. 1. Dasa yime bhikkhave micchattā. Katame dasa? 2. Micchādiņņhi micchāsaīkappo micchāvācā micchā- kammanto micchā-ājãvo micchāvāyāmo micchāsati micchā- samādhi micchā¤āõaü micchāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa micchattā ti. CXXXIII. 1. Dasa yime bhikkhave sammattā. Katame dasa? 2. Sammādiņņhi sammāsaīkappo sammāvācā sammā- kammanto sammā-ājãvo sammāvāyāmo sammāsati sammā- samādhi sammā¤āõaü sammāvimutti. Ime kho bhikkhave dasa sammattā ti. Parisuddhavaggo\ * 1*\ tatiyo\ * 2*\. CXXXIV. 1. Sādhu¤ ca vo bhikkhave desissāmi\ * 3*\ asādhu¤ ca, taü suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmã ti. `Evaü bhante' ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bha- gavā etad avoca:-- 2. Katama¤ ca bhikkhave asādhuü? Micchādiņņhi micchāsaīkappo micchāvācā micchākam- manto micchā-ājãvo micchāvāyāmo micchāsati micchāsam- ādhi micchā¤āõaü micchāvimutti. Idaü vuccati bhikkhave asādhuü. 3. Katama¤ ca bhikkhave sādhuü? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. Pārisuddhi-; Ph. Vaggo. 2 M6 adds tass' uddānaü: parisuddhamano upamalarāgavipaņājanāya cattāro micchattāni te dasā ti. 3 T. desessāmi. \ # [page 241]# % CXXXIV. 3-CXXXVII. 2 Sādhu-Vagga. 241% Sammādiņņhi sammāsaīkappo sammāvācā sammākamman- to sammā-ājãvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammā¤āõaü sammāvimutti. Idaü vuccati bhikkhave sādhun ti. CXXXV. 1. Ariyadhamma¤ ca vo bhikkhave desissāmi\ * 1*\ anariya- dhamma¤ ca, taü suõātha sādhukaü\ * 2*\ manasikarotha\ * 2*\ . . . pe\ * 3*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave anariyo dhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 4*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave anariyo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave ariyo dhammo? 4. Sammādiņņhi . . . pe\ * 4*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave ariyo dhammo ti. CXXXVI. 1. Kusala¤\ * 5*\ ca vo bhikkhave desissāmi\ * 6*\ akusala¤\ * 7*\ ca, taü suõātha . . . pe\ * 8*\ . . . 2. Katama¤ ca bhikkhave akusalaü? Micchādiņņhi . . . pe\ * 4*\ . . . micchāvimutti. Idaü vuccati bhikkhave akusalaü. 3. Katama¤ ca bhikkhave kusalaü? Sammādiņņhi . . . pe\ * 4*\ . . . sammāvimutti. Idaü vuccati bhikkhave kusalaü. CXXXVII. 1. Attha¤ ca vo bhikkhave desissāmi anattha¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 8*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave anattho? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6 desessāmi. 2 omitted by M. Ph. 3 M. pa; omitted by Ph.; S. gives it in full. 4 M. la; Ph. pa. 5 M. Ph. aku- 6 M6. M7 desessāmi. 7 M. Ph. ku- 8 omitted by M. Ph.; S. in full. \ # [page 242]# % 242 Aīguttara-Nikāya. CXXXVII. 2-CXL. 3% Micchādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave anattho. 3. Katamo ca bhikkhave attho? Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave attho ti. CXXXVIII. 1. Dhamma¤ ca vo bhikkhave desissāmi adhamma¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave adhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave adhammo. 3. Katamo ca bhikkhave dhammo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave dhammo ti. CXXXIX. 1. Sāsava¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 3*\ anā- sava¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave sāsavo dhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave sāsavo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave anāsavo dhammo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave anāsavo dhammo ti. CXL. 1. Sāvajja¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 4*\ ana- vajja¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave sāvajjo dhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave sāvajjo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave anavajjo dhammo? Sammādiņņhi . . .pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave anavajjo dhammo ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 omitted by M. Ph.; S. in full. 3 M. Ph. M6 dese- 4 M. T. M7 dese- \ # [page 243]# % CXLI. 1-CXLIII. 3 Sādhu-Vagga. 243% CXLI. 1. Tapanãya¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 1*\ ata- panãya¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave tapanãyo dhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 3*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave tapanãyo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave atapanãyo dhammo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 3*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave atapanãyo dhammo ti. CXLII. 1. âcayagāmi¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 1*\ apacayagāmi¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave ācayagāmã dhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 4*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave ācayagāmã dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave apacayagāmã dhammo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 3*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave apacayagāmã dhammo ti. CXLIII. 1. Dukkhudraya¤\ * 5*\ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 6*\ sukhudraya¤\ * 5*\ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave dukkhudrayo dhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 3*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave dukkhudrayo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave sukhudrayo dhammo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 3*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave sukhudrayo dhammo ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. T. M6 dese- 2 omitted by M. Ph.; S. in full. 3 M. la; Ph. pa. 4 M. Ph. pa. 5 Ph. -indriya¤; T. M6. M7 -uddaya¤ throughout. 6 T. M6 dese- \ # [page 244]# % 244 Aīguttara-Nikāya. CXLIV. 1-CXLVI. 1% CXLIV. 1. Dukkhavipāka¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 1*\ sukhavipāka¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave dukkhavipāko dhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 3*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave dukkhavipāko dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave sukhavipāko dhammo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 3*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave sukhavipāko dhammo ti. Sādhuvaggo\ * 4*\ catuttho\ * 5*\. CXLV. 1. Ariyamagga¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 6*\ anariyamagga¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave anariyo maggo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 3*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave anariyo maggo. 3. Katamo ca bhikkhave ariyo maggo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 3*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave ariyo maggo ti. CXLVI. 1. Sukkamagga¤\ * 7*\ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 8*\ kaõhamagga¤\ * 9*\ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. T. dese- 2 omitted by M. Ph.; S. in full. 3 M. la; Ph. pa. 4 Ph. T. M7 Vaggo. 5 M6 adds tass' uddānaü: Sādhuü ariyakusalaü atthadhammaü anāsavaü Sāvajjaü tapanãyaü ca ācayagāmi dukkhuddayaü Dukkhavipākena te dasā ti. 6 Ph. T. M6 dese- 7 M. Ph. S. kaõha- 8 M6 dese- 9 M. Ph. S. sukka- \ # [page 245]# % CXLVI. 2-CXLIX. 2 Ariyamagga-Vagga. 245% 2. Katamo ca bhikkhave kaõhamaggo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave kaõhamaggo? 3. Katamo ca bhikkhave sukkamaggo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave sukkamaggo ti. CXLVII. 1. Saddhamma¤ ca vo bhikkhave desissāmi\ * 2*\ asaddham- ma¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 3*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave asaddhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave asaddhammo. 3. Katamo ca bhikkhave saddhammo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave saddhammo ti. CXLVIII. 1. Sappurisadhamma¤ ca vo bhikkhave desissāmi\ * 4*\ asap- purisadhamma¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 3*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave asappurisadhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave asappurisadhammo. 3. Katamo ca bhikkhave sappurisadhammo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave sappurisadhammo ti. CXLIX. 1. Uppādetabba¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 4*\ na uppādetabba¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 5*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave na uppādetabbo dhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave na uppādetabbo dhammo. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 M. Ph. T. M6 dese- 3 omitted by M. Ph.; S. in full. 4 M. Ph. T. M6. M7 dese- 5 omitted by M. Ph.; T. M6. M7 omit also taü su-; S. in full. \ # [page 246]# % 246 Aīguttara-Nikāya. CXLIX. 3-CLII. 3% 3. Katamo ca bhikkhave uppādetabbo dhammo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave uppādetabbo dhammo ti. CL. 1. âsevitabba¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 2*\ na āsevitabba¤\ * 3*\ ca, taü suõātha . . . pe\ * 4*\ . . . 2. Katamo\ * 5*\ ca bhikkhave na āsevitabbo dhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave na āsevitabbo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave āsevitabbo dhammo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave āsevitabbo dhammo ti. CLI. 1. Bhāvetabba¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 2*\ na bhāvetabba¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 4*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave na bhāvetabbo dhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave na bhāvetabbo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave bhāvetabbo dhammo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave bhāvetabbo dhammo ti. CLII. 1. Bahulãkātabba¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 6*\ na bahulãkātabba¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 4*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave na bahulãkātabbo dhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave na bahulãkātabbo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave bahulãkātabbo dhammo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 1*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave bahulãkātabbo dhammo ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 M. Ph. T. M7 dese- 3 T. M6. M7 sevi-; T. M7 throughout. 4 omitted by M. Ph.; S. in full. 5 in M6 there is some disorder. 6 M. Ph. T. dese- \ # [page 247]# % CLIII. 1-CLV. 1 Ariyamagga-Puggala-Vagga. 247% CLIII. 1. Anussaritabba¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 1*\ na anussaritabba¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave na anussaritabbo dhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 3*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave na anussaritabbo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave anussaritabbo dhammo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 3*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave anussaritabbo dhammo ti. CLIV. 1. Sacchikātabba¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissā- mi\ * 4*\ na sacchikātabba¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave na sacchikātabbo dhammo? Micchādiņņhi . . . pe\ * 3*\ . . . micchāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave na sacchikātabbo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave sacchikātabbo dhammo? Sammādiņņhi . . . pe\ * 3*\ . . . sammāvimutti. Ayaü vuccati bhikkhave sacchikātabbo dhammo ti. Ariyamaggavaggo\ * 5*\ pa¤camo\ * 6*\. Paõõāsako\ * 7*\ tatiyo. CLV. 1. Dasahi\ * 8*\ bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo na sevitabbo. Katamehi dasahi\ * 9*\? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M6 dese- 2 omitted by M. Ph.; S. in full. 3 M. la; Ph. pa. 4 M. Ph. T. M6. M7 dese- 5 M. M6 Ariyavaggo; Ph. T. M7 Vaggo. 6 M. sa¤¤āpaõõāsako; S. tatiyapaõõāsako; Ph. T. M6. M7 omit Paõõo tatiyo. 7 M6 adds tass' uddānaü: ariyo maggo kaõhamaggo saddhammo sappurisaddhammo uppādetabbo dhammo āsevitabbo dhammo na bhāvetabbo dhammo na bāhulikātabbo dhammo sacchikātabbo dhammo ti. 8 T. M7 add me. 9 T. M7 add dasahi bh- dh- sa- pu- sevitabbo. \ # [page 248]# % 248 Aīguttara-Nikāya. CLV. 2-CLVI-CLXVI. 1% 2. Micchādiņņhiko\ * 1*\ hoti, micchāsaīkappo hoti, micchā- vāco\ * 2*\ hoti, micchākammanto hoti, micchā-ājãvo hoti, micchāvāyāmo hoti, micchāsati hoti, micchāsamādhi hoti, micchā¤āõã\ * 3*\ hoti, micchāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo na sevitabbo. 3. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo sevitabbo. Katamehi dasahi? 4. Sammādiņņhiko\ * 4*\ hoti, sammāsaīkappo hoti, sammāvā- co\ * 2*\ hoti, sammākammanto hoti, sammā-ājãvo hoti, sammā- vāyāmo hoti, sammāsati hoti, sammāsamādhi hoti, sammā- ¤āõã\ * 3*\ hoti, sammāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo sevitabbo ti\ * 5*\. CLVI-CLXVI. 1. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo na bhajitabbo . . . pe\ * 6*\ . . . bhajitabbo\ * 7*\ . . . pe\ * 8*\ . . . na\ * 9*\ payirupāsitabbo . . . payirupāsitabbo\ * 10*\ . . . pe\ * 6*\ . . . na pujjo hoti . . . pe\ * 11*\ . . . pujjo hoti\ * 12*\ . . . na pāsaüso hoti . . . pe\ * 11*\ . . . pāsaüso hoti\ * 12*\ . . . agāravo hoti . . . sagā- ravo\ * 13*\ hoti . . . pe\ * 8*\ . . . appatikkho\ * 14*\ hoti . . . pe\ * 11*\ . . . sappatikkho\ * 14*\ hoti . . . na ārādhako hoti . . . pe\ * 6*\ . . . ārādhako hoti\ * 12*\ . . .\ * 15*\ na visujjhati . . . pe\ * 11*\ . . . visujjhati . . . mānaü\ * 16*\ nādhibhoti\ * 17*\ . . . pe\ * 11*\ . . . mānaü\ * 16*\ adhibhoti\ * 18*\ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. -diņņhi. 2 M. Ph. -cā; T. -vāyāmo; M6 -vāyāmo and -vāco. 3 M. Ph. -õaü. 4 M. Ph. -diņņhi. 5 omitted by M. Ph.; S. adds in parenthesis Chuttaradiyaķķhasatādisuttaü peyyālavasena gaõitabbaü. 6 M. la; Ph. pa; omitted by S. 7 T. M7 na bh-; M7 adds ti. 8 M. la; omitted by Ph. S. 9 omitted by T. M7. 10 T. M7 na pay- 11 omitted by M. Ph. S. 12 T. M6. M7 hotã ti. 13 Ph. gā- 14 T. -tikko; M. -ņisso; Ph. -tisso. 15 M. la; Ph. pa. 16 M6 māraü; T. M7 mānaü and māraü. 17 M. -vibhoti. 18 T. M6. M7 -tã ti; M. -vibhoti. \ # [page 249]# % CLVI-CLXVI. 1-CLXVII.1 Puggala-Jāõussoõi-Vagga. 249% . . .1 pa¤¤āya na vaķķhati . . .pe\ * 2*\ . . . pa¤¤āya vaķķhati\ * 3*\ . . .1 bahuü apu¤¤aü pasavati . . . bahuü pu¤¤aü pasa- vati. Katamehi dasahi? 2. Sammādiņņhiko\ * 4*\ hoti, sammāsaīkappo hoti, sammā- vāco\ * 5*\ hoti, sammākammanto hoti, sammā-ājãvo hoti, sam- māvāyāmo hoti, sammāsati hoti, sammāsamādhi hoti, sammā¤āõã\ * 6*\ hoti, sammāvimutti hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo bahuü pu¤¤aü pasavatã ti. Puggalavaggo\ * 7*\ chaņņho\ * 8*\. CLXVII. 1. Tena kho pana samayena Jāõussoõi\ * 9*\ brāhmaõo tadah' uposathe sãsaü nahāto navaü khomayugaü nivattho allaü kusamuņņhiü ādāya Bhagavato avidåre ekamantaü ņhito hoti. Addasā\ * 10*\ kho Bhagavā Jāõussoõiü brāhmaõaü tadah' uposathe sãsaü nahātaü navaü khomayugaü ni- vatthaü allaü kusamuņņhiü ādāya ekamantaü ņhitaü, disvā\ * 11*\ Jāõussoõiü brāhmaõaü etad avoca `kin nu kho\ * 12*\ tvaü brāhmaõa tadah' uposathe sãsaü nahāto navaü khomayugaü nivattho allaü kusamuņņhiü ādāya ekaman- taü ņhito, kiü nu khv\ * 13*\ ajja brāhmaõa brāhmaõakulassā'\ * 14*\ ti\ * 15*\? `Paccorohaõã bho Gotama ajja brāhmaõakulassā'\ * 14*\ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 omitted by M. Ph. S. 3 T. M6. M7 -tã ti. 4 M. Ph. -diņņhi. 5 M. Ph. M7 -cā. 6 M. Ph. -õaü. 7 M. Sammādiņņhivaggo; Ph. M6 Sammādiņņhipaõõāsakaü; T. Paõõāsakaü; M7 -kã. 8 M. S. paņhamo; Ph. chaņņhaü; omitted by T. M6. M7 9 see p. 233 n. 9. 10 M. Ph. -sa. 11 M. Ph. S. disvāna. 12 omitted by M. Ph. M6. M7. S. 13 S. kho. 14 M. Ph. brahmakusalassā. 15 T. adds pucchi. \ # [page 250]# % 250 Aīguttara-Nikāya. CLXVII. 1-2% ti. `Yathākathaü pana brāhmaõa brāhmaõānaü paccoro- haõã hotã' ti? `Idha bho Gotama brāhmaõā tadah' upo- sathe sãsaü nahātā navaü khomayugaü nivatthā allena gomayena paņhaviü opu¤jitvā\ * 1*\ haritehi kusehi pattharitvā\ * 2*\ antarā ca velaü antarā ca agyāgāraü\ * 3*\ seyyaü kappenti. Te taü rattiü tikkhattuü paccuņņhāya pa¤jalikā aggiü namassanti "paccorohāma bhavantaü paccorohāma bha- vantan" ti, pahutena\ * 4*\ ca sappitelena navanãtena aggiü santappenti. Tassā ca rattiyā accayena paõãtena khādani- yena bhojaniyena brāhmaõe santappenti. Evaü kho\ * 5*\ bho Gotama brāhmaõānaü paccorohaõã hotã' ti. `A¤¤athā kho brāhmaõānaü paccorohaõã\ * 6*\, a¤¤athā ca\ * 7*\ pana ariyassa vinaye paccorohaõã hotã' ti. `Yathākathaü pana bho Go- tama ariyassa vinaye paccorohaõã hoti\ * 8*\? Sādhu\ * 9*\ me bhavaü Gotamo tathā dhammaü desetu, yathā ariyassa vinaye paccorohaõã hotã' ti. `Tena hi brāhmaõa suõāhi sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmã' ti. `Evaü bho' ti kho Jāõussoõi brāhmaõo Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad avoca:-- 2. Idha brāhmaõa ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati `pāõā- tipātassa kho pāpako vipāko diņņhe c' eva\ * 10*\ dhamme abhi- samparāya¤ cā\ * 7*\ ti. So iti paņisaükhāya pāõātipātaü pajahati, pāõātipātā paccorohati . . . `Adinnādānassa kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya adinnādānaü pajahati, adinnādānā paccorohati . . . `Kāmesu micchācārassa kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti paņi- saükhāya kāmesu micchācāraü pajahati, kāmesu micchā- cārā paccorohati . . . `Musāvādassa kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 ubbhajitvā; M6 nibbha¤jitvā. 2 M. M7 pavittharitvā; Ph. santharitvā; T. pavitthajitvā. 3 T. M7 aggā- 4 M. T. bahukena; Ph. M7 bahutena. 5 omitted by M. Ph. 6 M. Ph. S. add hoti. 7 omitted by T. 8 T. hotã ti. 9 T. twice; S. adds vata. 10 T. M6 S. diņņh' eva throughout; M7 diņņh' eva and diņņhe c'eva. \ # [page 251]# % CLXVII. 2-CLXVIII. 1 Jāõussoõi-Vagga. 251% paņisaükhāya musāvādaü pajahati, musāvādā paccorohati . . . `Pisunāya\ * 1*\ vācāya kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya pisunavācaü pajahati, pisunāya vācāya paccorohati . . . `Pharusāya vācāya kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya pharusavācaü pajahati, pharusāya vācāya paccorohati . . . `Samphappalā- passa kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisam- parāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya samphappalāpaü pajahati, samphappalāpā paccorohati . . . `Abhijjhāya kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya abhijjhaü pajahati, abhijjhāya paccorohati . . . `Vyāpādassa\ * 2*\ kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisamparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya vyāpādaü pajahati, vyāpādā paccorohati . . . `Micchā- diņņhiyā kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisam- parāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya micchādiņņhiü paja- hati, micchādiņņhiyā paccorohati. Evaü kho brāhmaõa ariyassa vinaye paccorohaõã hotã ti. 3. A¤¤athā\ * 3*\ bho Gotama brāhmaõānaü paccorohaõã\ * 4*\ a¤¤athā ca pana ariyassa vinaye paccorohaõã hoti, imissā ca\ * 5*\ bho\ * 6*\ Gotama ariyassa vinaye paccorohaõiyā brāhma- õānaü paccorohaõã kalaü nāgghati\ * 7*\ soëasiü. Abhikkan- taü bho Gotama . . . pe\ * 8*\ . . . upāsakaü maü bhavaü Gotamo dhāretu ajja-t-agge pāõupetaü saraõaü gatan ti. CLXVIII. 1. Ariyaü vo bhikkhave paccorohaõiü desissāmi\ * 9*\, taü suõātha . . . pe\ * 10*\ . . . Bhagavā etad avoca: Katamā ca bhikkhave ariyā paccorohaõã? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M7. S. pisuõ- always. 2 T. vya- always. 3 M. Ph. add kho. 4 S. adds hoti. 5 omitted by M. Ph. 6 omitted by T. 7 M. Ph. n' aggh-; Ph. T. M6. M7 -anti. 8 M. pa; omitted by Ph. 9 T. M7 dese- 10 M. Ph. S. in full. \ # [page 252]# % 252 Aīguttara-Nikāya. CLXVIII. 2-CLXIX. 2% 2. Idha bhikkhave ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati `pāõā- tipātassa kho pāpako vipāko diņņhe c' eva\ * 1*\ dhamme abhi- samparāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya pāõātipātaü pajahati, pāõātipātā paccorohati . . . pe\ * 2*\ . . . `Micchā- diņņhiyā kho pāpako vipāko diņņhe c' eva dhamme abhisam- parāya¤ cā' ti. So iti paņisaükhāya micchādiņņhiü paja- hati, micchādiņņhiyā paccorohati. Ayaü vuccati bhikkhave ariyā paccorohaõã ti. CLXIX. 1. Atha kho Saīgāravo\ * 3*\ brāhmaõo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddiü sammodi . . . pe\ * 4*\ . . . Ekamantaü nisinno kho Saīgāravo brāhmaõo Bhagavantaü etad avoca `kin nu kho bho Gotama orimaü tãraü, kiü pārimaü tãran' ti? 2. Pāõātipāto kho brāhmaõa orimaü tãraü, pāõātipātā veramaõã pārimaü tãraü. Adinnādānaü kho\ * 5*\ brāhmaõā\ * 5*\ orimaü tãraü, adinnādānā veramaõã pārimaü tãraü. Kā- mesu micchācāro orimaü tãraü, kāmesu micchācārā vera- maõã pārimaü tãraü. Musāvādo orimaü tãraü, musāvādā veramaõã pārimaü tãraü. Pisunā vācā orimaü tãraü, pisunāya vācāya veramaõã pārimaü tãraü. Pharusā vācā orimaü tãraü, pharusāya vācāya veramaõã pārimaü tãraü. Samphappalāpo orimaü tãraü, samphappalāpā veramaõã pārimaü tãraü. Abhijjhā orimaü tãraü, anabhijjhāya pārimaü tãraü. Vyāpādo orimaü tãraü, avyāpādo pāri- maü tãraü. Micchādiņņhi orimaü tãraü, sammādiņņhi pārimaü tãraü. Idaü kho brāhmaõa orimaü tãraü, idaü pārimaü tãran ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M6. S. diņņh' eva throughout. 2 Ph. S. in full, as in the preceding Sutta; M. has pa after kāmesu micchācārassa kho vipāko, then micchācārā paccorohati, and so hence forth. 3 Ph. S. Sag- throughout. 4 M. Ph. S. in full. 5 omitted by S. \ # [page 253]# % CLXIX. 2-CLXX. 2 Jāõussoõi-Vagga. 253% Appakā te manussesu ye janā pāragāmino athāyaü\ * 1*\ itarā pajā tãram evānudhāvati. Ye ca kho samma-d-akkhāte dhamme dhammānuvattino te janā pāram essanti\ * 2*\ maccudheyyaü suduttaraü. Kaõhaü dhammaü vippahāya sukkaü bhāvetha paõķito okā anokam āgamma viveke yattha dåramaü. Tatrābhiratim iccheyya hitvā kāme aki¤cano pariyodapeyya attānaü cittaklesehi\ * 3*\ paõķito. Yesaü sambodhiyaīgesu\ * 4*\ sammācittaü subhāvitaü ādānapaņinissagge anupādāya ye ratā khãõāsavā jutimanto\ * 5*\ te loke parinibbutā\ * 6*\ ti\ * 7*\. CLXX. 1. Orima¤ ca vo\ * 8*\ bhikkhave tãraü desissāmi pārima¤ ca tãraü, taü suõātha . . . pe\ * 9*\ . . . Katama¤ ca bhik- khave orimaü tãraü, katama¤ ca pārimaü tãraü? 2. Pāõātipāto kho bhikkhave orimaü tãraü, pāõātipātā veramaõã pārimaü tãraü. Adinnādānaü orimaü tãraü, adinnādānā veramaõã pārimaü tãraü. Kāmesu micchācāro orimaü tãraü, kāmesu micchācārā veramaõã pārimaü tãraü. Musāvādo orimaü tãraü, musāvādā veramaõã pā- rimaü tãraü. Pisunā vācā orimaü tãraü, pisunāya vācāya veramaõã pārimaü tãraü. Pharusā vācā orimaü tãraü, pharusāya vācāya veramaõã pārimaü tãraü. Samphappa- lāpo orimaü tãraü, samphappalāpā veramaõã pārimaü tãraü. Abhijjhā orimaü tãraü, anabhijjhā pārimaü tãraü. Vyāpādo orimaü tãraü, avyāpādo pārimaü tãraü. Micchā- diņņhi orimaü tãraü, sammādiņņhi pārimaü tãraü. Idaü kho bhikkhave orimaü tãraü, idaü pārimaü tãran ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. athāya. 2 Ph. issanti. 3 Ph. cittaü kesehi. 4 M7 -dhiü aīg- 5 M7 jåti- 6 M. -bbåtā. 7 omitted by Ph. 8 omitted by M. Ph. T. M6. M7. 9omitted by M. Ph. \ # [page 254]# % 254 Aīguttara-Nikāya. CLXX. 2-CLXXI. 3% Appakā te manussesu ye janā pāragāmino athāyaü itarā pajā tãram evānudhāvati. Ye ca kho samma-d-akkhāte dhamme dhammānuvattino te janā pāram essanti\ * 1*\ maccudheyyaü suduttaraü. Kaõhaü dhammaü vippahāya sukkaü bhāvetha paõķito okā anokam āgamma viveke yattha dåramaü. Tatrābhiratim iccheyya hitvā kāme aki¤cano pariyodapeyya attānaü cittaklesehi paõķito. Yesaü sambodhiyaīgesu\ * 2*\ sammācittaü subhāvitaü anādānapaņinissagge anupādāya ye ratā khãõāsavā jutimanto\ * 3*\ te loke parinibbutā\ * 4*\ ti. CLXXI. 1. Adhammo ca bhikkhave veditabbo anattho ca, dhammo ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā anattha¤ ca, dhamma¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabbaü\ * 5*\. Katamo ca bhikkhave adhammo ca anattho ca? 2. Pāõātipāto adinnādānaü kāmesu micchācāro musā- vādo pisunā vācā pharusā vācā samphappalāpo abhijjhā vyāpādo micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave adhammo ca anattho ca. Ka- tamo ca bhikkhave dhammo ca attho ca? 3. Pāõātipātā veramaõã adinnādānā veramaõã kāmesu micchācārā veramaõã musāvādā veramaõã pisunāya vācāya veramaõã pharusāya vācāya veramaõã samphappalāpā vera- maõã anabhijjhā avyāpādo sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave dhammo ca attho ca. Adhammo ca bhikkhave veditabbo anattho ca, dhammo ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā anattha¤ ca, dhamma¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho\ * 6*\, tathā paņipajjitabban ti iti yan taü vuttaü, idaü etaü paņicca vuttan ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. issanti. 2 T. M7 -dhi aīg- 3 T. jåti- 4 M. -bbåtā. 5 M. Ph. T. -bban ti. 6 M. adds ca. \ # [page 255]# % CLXXII. 1-3 Jāõussoõi-Vagga. 255% CLXXII. 1. Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban ti. Idam avoca Bhagavā, idaü vatvā\ * 1*\ Sugato uņņhāyāsanā vihāram pāvisi. 2. Atha kho tesaü bhikkhånaü acirapakkantassa Bha- gavato etad ahosi: Idaü kho no\ * 2*\ āvuso Bhagavā saü- khittena uddesaü uddisitvā vitthārena atthaü avibhajitvā uņņhāyāsanā vihāraü paviņņho `adhammo ca bhikkhave veditabho dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban' ti. Ko nu kho imassa Bhagavatā saükhittena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü vibhajeyyā ti? Atha kho tesaü bhikkhånaü etad ahosi: Ayaü kho āyasmā Mahākaccāno Satthu c' eva saü- vaõõito sambhāvito ca vi¤¤ånaü sabrahmacārãnaü, pahoti cāyasmā\ * 3*\ Mahākaccāno imassa Bhagavatā saükhittena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü vibhajituü. Yan nåna mayaü yenā- yasmā Mahākaccāno ten' upasaīkameyyāma, upasaīkamitvā āyasmantaü Mahākaccānaü etam atthaü puccheyyāma. Yathā no āyasmā Mahākaccāno vyākarissati, tathā naü dhāressāmā\ * 4*\ ti. 3. Atha kho te bhikkhå yenāyasmā Mahākaccāno ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā āyasmatā Mahākaccānena saddhiü sammodiüsu; sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho te bhikkhå āyasmantaü Mahākaccānaü etad avocuü: Idaü kho no āvuso Kaccāna Bhagavā saükhittena udde- saü uddisitvā vitthārena atthaü avibhajitvā uņņhāyāsanā vihāraü paviņņho `adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ū \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. vatvāna; Ph. vatvā ca. 2 omitted by T. 3 S. āy- 4 T. -reyyamā. \ # [page 256]# % 256 Aīguttara-Nikāya. CLXXII. 3-4% ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban' ti. Tesaü no āvuso amhākaü acirapakkantassa Bhagavato etad ahosi: Idaü kho no āvuso Bhagavā saükhittena uddesaü uddisitvā vitthārena atthaü avibhajitvā uņņhāyāsanā vihā- raü paviņņho `adhammo ca bhikkhave veditabbo\ * 1*\ dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban' ti. Ko nu kho imassa Bhagavatā saükhittena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü vibhajeyyā ti? Tesaü no āvuso amhākaü etad ahosi: Ayaü kho āyasmā Mahākaccāno Satthu c' eva saüvaõõito sambhāvito ca vi¤¤ånaü sabrahmacārãnaü, pahoti cāyasmā\ * 2*\ Mahākaccāno imassa Bhagavatā saükhittena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü vibha- jituü. Yan nåna mayaü yenāyasmā Mahākaccāno ten' upasaīkameyyāma, upasaīkamitvā āyasmantaü Mahākac- cānaü etam atthaü puccheyyāma. Yathā no āyasmā Mahākaccāno vyākarissati, tathā naü dhāressāmā ti. Vibhajat'\ * 3*\ āyasmā Mahākaccāno ti. 4. Seyyathā pi āvuso puriso sāratthiko sāragavesã sāra- pariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato\ * 4*\ atikkamm' eva\ * 5*\ målaü atikkamma khandhaü sākhāpalāse sāraü pariyesitabbaü ma¤¤eyya, evaü sampadam idaü. âyasmantānaü Satthari sammukhãbhåte taü Bhagavantaü atisitvā\ * 6*\ amhe etam atthaü paņipucchitabbaü ma¤¤etha\ * 7*\. So h'\ * 8*\ āvuso Bhagavā jānaü jānāti passaü passati cak- khubhåto ¤āõabhåto dhammabhåto brahmabhåto vattā pa- vattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmã9 Tathāgato. So c' eva pan' etassa kālo ahosi, yaü tumhe \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa || tathā paņi- 2 S. āy- 3 Ph. vibhajatu; M. -jitu. 4 M6 sārato; omitted by T. M7. 5 M. atikkamma. 6 M. Ph. atikkamitvā. 7 M. Ph. ma¤¤eyyātha; M6. M7. S. ma¤¤atha. 8 S. hi; omitted by T. M7. 9 M. Ph. S. -sāmã throughout. \ # [page 257]# % CLXXII. 4-7 Jāõussoõi-Vagga. 257% Bhagayantaü yeva upasaīkamitvā etam atthaü pucchey- yātha. Yathā vo\ * 10*\ Bhagavā vyākareyya, tathā naü dhāreyyāthā\ * 2*\ ti. 5. Addhāvuso Kaccāna Bhagavā jānaü jānāti passaü passati cakkhubhåto ¤āõabhåto dhammabhåto brahma- bhåto vattā pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammassāmã Tathāgato. So c' eva pan' etassa kālo ahosi, yaü mayaü Bhagavantaü yeva upasaīkamitvā etam atthaü puccheyyāma. Yathā no Bhagavā vyākareyya, tathā naü dhāreyyāma. Api cāyasmā Mahākaccāno Satthu c' eva saüvaõõito sambhāvito ca vi¤¤ånaü sabrahmacārãnaü, pahoti cāyasmā\ * 3*\ Mahākaccāno imassa Bhagavatā saükhit- tena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü vibhajituü. Vibhajat' āyasmā Mahā- kaccāno agarukaritvā\ * 4*\ ti. 6. Tena\ * 5*\ h' āvuso\ * 5*\ suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmã ti. `Evam āvuso' ti kho te bhikkhå āyasmato Mahākaccānassa paccassosuü. âyasmā Mahākaccāno etad avoca: Yaü kho no āvuso Bhagavā saükhittena uddesaü uddisitvā vitthārena atthaü avibhajitvā uņņhāyāsanā vihā- raü paviņņho `adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo\ * 6*\ ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban' ti. Katamo cāvuso adhammo, katamo ca\ * 7*\ dhammo, katamo ca\ * 8*\ anattho, katamo ca\ * 9*\ attho? 7. Pāõātipāto āvuso adhammo, pāõātipātā veramaõã dhammo, ye ca pāõātipātapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, pāõātipātā veramaõã- paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Adinnādānaü āvuso adhammo, adinnādānā veramaõã dhammo, ye ca adinnādānapaccayā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7. S. no. 2 T. -yyamā; M7 -yyāmā. 3 S. āy- 4 S. -katvā; T. M7 agarukaü karitvā. 5 T. M6. M7 tenāv- 6 M. pa || tathā paņi- 7 omitted by M. Ph. T. M6. M7. 8 omitted by M. T. M6. M7. 9 omitted by Ph. T. M6. M7. \ # [page 258]# % 258 Aīguttara-Nikāya. CLXXII. 7% aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, adinnādānā veramaõãpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Kāmesu micchā- cāro āvuso adhammo, kāmesu micchācārā veramaõã dhammo, ye ca kāmesu micchācārapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, kāmesu micchācārā veramaõãpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāri- påriü gacchanti, ayaü attho. Musāvādo āvuso adhammo, musāvādā veramaõã dhammo, ye ca musāvādapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, mu- sāvādā veramaõãpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāva- nāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Pisunā vācā āvuso adhammo, pisunāya vācāya veramaõã dhammo, ye ca pisuna- vācāpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, pisunāya vācāya veramaõãpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Pharusā vācā āvuso adhammo, pharusāya vācāya veramaõã dhammo, ye ca pharusavācāpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, pharusāya vācāya veramaõãpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāri- påriü gacchanti, ayaü attho. Samphappalāpo āvuso adhammo, samphappalāpā veramaõã dhammo, ye ca sam- phappalāpapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sam- bhavanti, ayaü anattho, samphappalāpā veramaõãpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Abhijjhā āvuso adhammo, anabhijjhā dhammo, ye ca abhijjhāpaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, anabhijjhāpaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Vyāpādo āvuso adhammo, avyāpādo dhammo, ye ca vyā- pādapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, avyāpādapaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Micchādiņņhi āvuso adhammo, sammādiņņhi dhammo, ye ca micchādiņņhi- paccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, sammādiņņhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Yaü kho no āvuso Bhagavā saükhittena uddesaü uddisitvā vitthārena \ -------------------------------------------------------------------------- \ # [page 259]# % CLXXII. 7-8 Jāõussoõi-Vagga. 259% atthaü avibhajitvā uņņhāyāsanā vihāraü paviņņho `adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho\ * 1*\ ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņi- pajjitabban' ti, imassa\ * 2*\ kho ahaü āvuso Bhagavatā saü- khittena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avibha- jitvā evaü vitthārena atthaü ājānāmi\ * 3*\, ākaīkhamānā ca pana tumhe āvuso Bhagavantaü yeva upasaīkamitvā etam atthaü puccheyyātha\ * 4*\. Yathā vo\ * 5*\ Bhagavā vyākaroti\ * 6*\, tathā naü dhāreyyāthā ti. `Evam āvuso' ti kho te bhikkhå āyasmato Mahākaccānassa bhāsitaü abhinanditvā anumo- ditvā\ * 7*\ uņņhāyāsanā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisã- diüsu. Ekamantaü nisinnā kho te bhikkhå Bhagavantaü etad avocuü:-- 8. Yaü kho no\ * 8*\ bhante Bhagavā saükhittena uddesaü uddisitvā vitthārena atthaü avibhajitvā utthāyāsanā vihā- raü paviņņho `adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho\ * 1*\ ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban' ti. Tesaü no bhante amhākaü acirapakkantassa Bhagavato etad ahosi: Idaü kho no āvuso Bhagavā saükhittena uddesaü uddisitvā vitthārena atthaü avibhajitvā uņņhāyāsanā vihāraü paviņņho `adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho\ * 1*\ ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban' ti. Ko nu kho imassa Bha- gavatā saükhittena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü vibhajeyyā ti? Tesaü no bhante amhākaü etad ahosi: Ayaü kho āyasmā Mahākaccāno Satthu c' eva saüvaõõito sambhāvito ca vi¤¤ånaü sabrahmacārãnaü, pahoti cāyasmā\ * 9*\ Mahākaccāno imassa Bhagavatā saükhittena uddesassa \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa || tathā paņi- 2 S. adds pi. 3 T. M6. M7 aj- 4 M. paņipu- 5 T. M6. M7. S. no. 6 S. -kareyya. 7 omitted by T. 8 omitted by T. M6. M7. 9 S. āy- \ # [page 260]# % 260 Aīguttara-Nikāya. CLXXII. 8-CLXXIII. 2% uddiņņhassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü vibhajituü. Yan nåna mayaü yenāyasmā Mahā- kaccāno ten' upasaīkameyyāma, upasaīkamitvā āyasmantaü Mahākaccānaü etam atthaü puccheyyāma\ * 1*\. Yathā no āyasmā Mahākaccāno vyākarissati, tathā naü dhāressāmā ti. Atha kho mayaü bhante yenāyasmā Mahākaccāno ten' upasaīkamimhā, upasaīkamitvā āyasmantaü Mahākaccā- naü etam atthaü pucchimhā\ * 2*\. Tesaü no bhante āyasmatā Mahākaccānena imehi ākārehi imehi padehi imehi vya¤- janehi attho suvibhatto\ * 3*\ ti. 9. Sādhu sādhu bhikkhave, paõķito bhikkhave Mahā- kaccāno, mahāpa¤¤o bhikkhave Mahākaccāno, maü ce pi tumhe bhikkhave upasaīkamitvā etam atthaü puccheyyātha\ * 1*\, aham pi c' etaü\ * 4*\ evam eva\ * 5*\ vyākareyyaü\ * 6*\. Yathā taü\ * 7*\ Mahākaccānena vyākataü, eso\ * 8*\ c' eva tassa attho, eva¤ ca naü\ * 9*\ dhāreyyāthā ti. CLXXIII. 1. Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anattho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban ti. Katamo ca bhikkhave adhammo, katamo ca\ * 10*\ dhammo, katamo ca\ * 10*\ anattho, katamo ca attho? 2. Pāõātipāto bhikkhave adhammo, pāõātipātā veramaõã dhammo, ye ca pāõātipātapaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, pāõātipātā veramaõã- paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. Adinnādānaü bhikkhave adhammo, adinnādānā veramaõã dhammo . . .\ * 11*\ kāmesu micchācāro \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. paņipu- 2 T. M6. M7 -ha. 3 T. M7 vibh-; M6 pi bhante. 4 M. Ph. T. M7 taü; omitted by M6. 5 T. M6 evaü. 6 M6 -yya. 7 T. naü. 8 T. M6. M7 add kho; M6 has c'etassa; M7 c'ev'etassa. 9 T. M6. M7 taü. 10 omitted by M. 11 T. M6. M7 pe. \ # [page 261]# % CLXXIII. 2-CLXXIV. 1 Jāõussoõi-Vagga. 261% bhikkhave adhammo, kāmesu micchācārā veramaõã dhammo . . . musāvādo bhikkhave adhammo, musāvādā veramaõã dhammo . . .\ * 1*\ pisunā vācā bhikkhave adhammo, pisunāya vācāya veramaõã dhammo . . . pharusā vācā bhikkhave adhammo, pharusāya vācāya veramaõã dhammo . . . sam- phappalāpo bhikkhave adhammo\ * 2*\, samphappalāpā veramaõã dhammo . . . abhijjhā bhikkhave adhammo, anabhijjhā dhammo . . . vyāpādo bhikkhave adhammo, avyāpādo dhammo . . . micchādiņņhi bhikkhave adhammo, sammā- diņņhi dhammo, ye ca micchādiņņhipaccayā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti, ayaü anattho, sammādiņņhi- paccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripåriü gacchanti, ayaü attho. 3. Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca, anat- tho ca veditabbo attho ca, adhamma¤ ca viditvā dhamma¤ ca, anattha¤ ca viditvā attha¤ ca, yathā dhammo yathā attho, tathā paņipajjitabban ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttan ti. CLXXIV. 1. Pāõātipātaü p' ahaü\ * 3*\ bhikkhave tividhaü vadāmi: lobhahetukam pi dosahetukam pi mohahetukam pi. Adin- nādānaü p' ahaü bhikkhave tividhaü vadāmi: lobhahetukam pi dosahetukam pi mohahetukam pi. Kāmesu micchācā- raü p' ahaü bhikkhave tividhaü vadāmi: lobhahetukam pi dosahetukam pi mohahetukam pi. Musāvādaü p' ahaü bhikkhave tividhaü vadāmi: lobhahetukam pi dosahetukam pi mohahetukam pi. Pisunavācaü p' ahaü bhikkhave tivi- dhaü vadāmi: lobhahetukam pi dosahetukam pi mohahetu- kam pi. Pharusavācaü p' ahaü bhikkhave tividhaü vadāmi: lobhahetukam pi dosahetukam pi mohahetukam pi. Sam- phappalāpaü p' ahaü bhikkhave tividhaü vadāmi: lobha- hetukam pi dosahetukam pi mohahetukam pi. Abhijjhaü\ * 4*\ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 pe. 2 T. M6. M7 insert pe. 3 M. Ph. pāhaü throughout. 4 only S. has this sentence. \ # [page 262]# % 262 Aīguttara-Nikāya. CLXXIV. 1-CLXXV. 2% p' ahaü bhikkhave tividhaü vadāmi: lobhahetukam pi dosa- hetukam pi mohahetukam pi. Vyāpādaü\ * 1*\ p' ahaü bhik- khave tividhaü vadāmi: lobhahetukam pi dosahetukam pi mohahetukam pi. Micchādiņņhiü\ * 1*\ p' ahaü bhikkhave tivi- dhaü vadāmi: lobhahetukam pi dosahetukam pi mohahe- tukam pi. 2. Iti kho bhikkhave lobho kammanidānasambhavo doso kammanidānasambhavo moho kammanidānasambhavo, lo- bhakkhayā\ * 2*\ kammanidānasaükhayo dosakkhayā kammani- dānasaükhayo mohakkhayā kammanidānasaükhayo ti. CLXXV. 1. Saparikkamano ayaü bhikkhave dhammo nāyaü dhammo aparikkamano. Katha¤ ca bhikkhave saparikka- mano ayaü dhammo nāyaü dhammo aparikkamano? 2. Pāõātipātissa bhikkhave pāõātipātā veramaõã parikka- manaü hoti, adinnādāyissa bhikkhave adinnādānā veramaõã parikkamanaü hoti, kāmesu micchācārassa\ * 3*\ bhikkhave kāmesu micchācārā veramaõã parikkamanaü hoti, musāvā- dassa\ * 4*\ bhikkhave musāvādā veramaõã parikkamanaü hoti, pisunāvācassa bhikkhave pisunāya\ * 5*\ vācāya\ * 5*\ veramaõã pa- rikkamanaü hoti, pharusāvācassa bhikkhave pharusāya vācāya\ * 6*\ veramaõã parikkamanaü hoti, samphappalāpassa\ * 7*\ bhikkhave samphappalāpā veramaõã parikkamanaü hoti, abhijjālussa bhikkhave anabhijjhā parikkamanaü hoti, vyā- pādassa\ * 8*\ bhikkhave avyāpādo parikkamanaü hoti, micchā- diņņhikassa\ * 9*\ bhikkhave sammādiņņhi parikkamanaü hoti. Evaü\ * 10*\ kho bhikkhave parikkamanaü\ * 11*\ hoti. Evaü kho bhikkhave saparikkamano ayaü\ * 12*\ dhammo\ * 12*\ nāyaü\ * 13*\ dhammo\ * 13*\ aparikkamano ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 only S. has this sentence. 2 omitted by M6. 3 S. -cārissa. 4 M. Ph. S. -dissa. 5 T. -nāvācāya; M7 -nāvāca. 6 Ph. T. -sāvācāya; M7 -sāvāca. 7 S. -pissa. 8 S. -pannassa. 9 M. Ph. T. M6 -diņņhissa. 10 M. omits this phrase. 11 Ph. T. M6. M7 sapari- 12 omitted by S. 13 M6 no; M7 omits nāyaü dh- \ # [page 263]# % CLXXVI. 1 Jāõussoõi-Vagga. 263% CLXXVI. 1. Ekaü\ * 1*\ samayaü Bhagavā Pāvāyaü\ * 2*\ viharati Cun- dassa kammāraputtassa ambavane. Atha kho Cundo kammāraputto yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaī- kamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Cundaü kammāraputtaü Bha- gavā etad avoca `kassa no tvaü Cunda soceyyāni rocesã' ti? `Brāhmaõā bhante pacchābhåmakā kamaõķalukā\ * 3*\ sevālamālakā\ * 4*\ aggiparicārikā udakorohakā soceyyāni pa¤- ¤āpenti, tesāhaü soceyyāni\ * 5*\ rocemã' ti. `Yathākathaü pana Cunda brāhmaõā pacchābhåmakā kamaõķalukā sevālamālakā aggiparicārikā udakorohakā soceyyāni pa¤¤ā- pentã' ti? `Idha bhante brāhmaõā pacchābhåmakā ka- maõķalukā\ * 3*\ sevālamālakā aggiparicārikā udakorohakā, te sāvakaü\ * 6*\ evaü samādapenti `ehi tvaü ambho purisa kālass' eva\ * 7*\ vuņņhahanto\ * 8*\ 'va\ * 9*\ sayanamhā paņhaviü āma- seyyāsi; no ce paņhaviü āmaseyyāsi, allāni\ * 10*\ gomayāni\ * 10*\ āmaseyyāsi; no ce allāni\ * 11*\ gomayāni\ * 11*\ āmaseyyāsi, haritāni tiõāni āmaseyyāsi; no ce haritāni tiõāni āmaseyyāsi, aggiü paricareyyāsi; no ce aggiü paricareyyāsi, pa¤jaliko ādic- caü namasseyyāsi, no ce pa¤jaliko ādiccaü namasseyyāsi, sāyatatiyakaü udakaü oroheyyāsã'\ * 12*\ ti. `Evaü kho\ * 13*\ bhante brāhmaõā pacchābhåmakā kamaõķalukā sevāla- mālakā aggiparicārikā udakorohakā soceyyāni pa¤¤āpenti, tesāhaü soceyyāni rocemã' ti. `A¤¤athā kho Cunda brāh- maõā pacchābhåmakā kamaõķalukā sevālamālakā aggi- paricārikā udakorohakā soceyyāni pa¤¤āpenti, a¤¤athā ca \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. put Evaü me sutaü before Ekaü. 2 T. M6. M7 Campāyaü. 3 T. -låkā. 4 M. Ph. -mālikā throughout; M7 -mālakā corr. into -mālikā by a second hand. 5 omitted by S. 6 M. S. -ke; M6 -kā. 7 T. kālassa; M7 kālassa corr. into kālass' eva; S. sakālo 8 T. M7. S. uņņho 9 Ph. T. M6. M7 ca; omitted by S. 10 M. Ph. S. alla- 11 M. Ph. T. S. alla-; M7 alla- corr. into allāni. 12 M. -peyyāsã. 13 omitted by M. Ph. \ # [page 264]# % 264 Aīguttara-Nikāya. CLXXVI. 1-4% pana ariyassa vinaye soceyyaü hotã' ti. `Yathākathaü pana bhante ariyassa vinaye soceyyaü hoti? Sādhu me bhante Bhagavā tathā dhammaü desetu, yathā ariyassa vinaye soceyyaü hotã' ti. `Tena hi Cunda suõāhi sādhu- kaü manasikarohi, bhāsissāmã' ti. `Evaü bhante' ti kho Cundo kammāraputto Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad avoca:-- 2. Tividhaü kho Cunda kāyena asoceyyaü hoti, catub- bidhaü vācāya asoceyyaü hoti, tividhaü manasā asocey- yaü hoti. Katha¤ ca Cunda tividhaü kāyena asoceyyaü hoti? 3. Idha Cunda ekacco pāõātipātã hoti luddo\ * 1*\ lohitapāõã hatapahate\ * 2*\ niviņņho adayāpanno sabbapāõabhåtesu\ * 3*\. Adinnā- dāyã hoti, yan taü parassa paravittåpakaraõaü gāmagataü vā ara¤¤agataü vā, taü\ * 4*\ adinnaü theyyasaükhātaü ādātā\ * 5*\ hoti. Kāmesu micchācārã\ * 6*\ hoti, yā tā māturakkhitā piturakkhitā\ * 7*\ bhāturakkhitā\ * 8*\ bhaginirakkhitā ¤ātirakkhitā\ * 9*\ dhammarakkhitā\ * 10*\ sassāmikā\ * 11*\ saparidaõķā antamaso mā- lāguõaparikkhittā\ * 12*\ pi\ * 13*\, tathāråpāsu cārittaü āpajjitā hoti. Evaü kho Cunda tividhaü kāyena asoceyyaü hoti. Katha¤ ca Cunda catubbidhaü vācāya asoceyyaü hoti? 4. Idha Cunda ekacco musāvādã hoti, sabhāgato\ * 14*\ vā parisagato\ * 15*\ vā {¤ātimajjhagato} vā pågamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinãto sakkhipuņņho\ * 16*\ `eh' ambho\ * 17*\ purisa, yaü jānāsi, taü vadehã' ti\ * 18*\ so ajānaü vā `ahaü\ * 19*\ jānāmã' ti jānaü vā `ahaü\ * 19*\ na jānāmã' ti\ * 20*\ apassaü vā `ahaü\ * 19*\ passāmã' ti passaü vā `ahaü\ * 19*\ na passāmã' ti iti \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. luddho. 2 M. pahata-; Ph. hatahate. 3 M. Ph. T. M7. S. pāõā- 4 omitted by S. 5 T. ad- 6 T. -rā. 7 M. Ph. insert mātāpiturakkhitā. 8 omitted by T. 9 omitted by T. M6. M7. 10 M. Ph. insert gottarakkhitā. 11 M. Ph. S. sasā- 12 S. -kkhitā. 13 omitted by T. M6. M7. 14 M. Ph. S. sabhaggato. 15 M. Ph. parisaggato. 16 S. sakkhiüpo 17 S. ehi bho; T. M7 evam bho; M6 mahā. 18 omitted by T. M7. 19 T. M6. S. āha. 20 omitted by M. \ # [page 265]# % CLXXVI. 4-5 Jāõussoõi-Vagga. 265% attahetu vā parahetu vā āmisaki¤cikkhahetu vā sampajā- namusā bhāsitā hoti. Pisunāvāco hoti, ito sutvā amutra akkhātā imesaü bhedāya amutra vā\ * 1*\ sutvā imesaü akkhātā amåsaü bhedāya iti samaggānaü vā bhettā\ * 2*\ bhinnānaü vā anuppadātā vaggārāmo vaggarato vagganandã vagga- karaõiü vācaü bhāsitā hoti. Pharusāvāco hoti, yā sā vācā aõķakā\ * 3*\ kakkasā\ * 4*\ parakaņukā parābhisajjanã kodha- sāmantā asamādhisaüvattanikā, tathāråpiü vācaü bhāsitā hoti. Samphappalāpã hoti, akālavādã abhåtavādã anattha- vādã adhammavādã\ * 5*\ avinayavādã anidhānavatiü vācaü bhāsitā hoti\ * 6*\ akālena anapadesaü apariyantavatiü anattha- saühitaü. Evaü kho Cunda catubbidhaü vācāya asoceyyaü hoti. Katha¤ ca Cunda tividhaü manasā asoceyyaü hoti? 5. Idha Cunda ekacco abhijjhālu hoti, yan taü parassa paravittåpakaraõaü, taü abhijjhitā\ * 7*\ hoti `aho vata\ * 8*\ yaü\ * 8*\ parassa, taü mama\ * 9*\ assā' ti. Vyāpannacitto hoti pa- duņņhamanasaīkappo `ime sattā ha¤¤antu vā bajjhantu\ * 10*\ vā ucchijjantu\ * 11*\ vā vinassantu vā mā vā ahesuü iti\ * 12*\ vā'\ * 12*\ ti. Micchādiņņhiko hoti viparãtadassano\ * 13*\ `natthi dinnaü natthi yiņņhaü natthi hutaü, natthi sukaņadukkaņānaü kammānaü phalaü vipāko, natthi ayaü loko natthi paro\ * 14*\ loko\ * 14*\, natthi mātā natthi pitā natthi sattā opapātikā, natthi loke samaõabrāhmaõā sammaggatā\ * 15*\ sammāpaņipannā\ * 16*\, ye ima¤ ca lokaü para¤ ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchi- katvā pavedentã' ti. Evaü kho Cunda tividhaü manasā asoceyyaü hoti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. 2 M. bhedātā; Ph. bheditā; T. bhonnā; M6 hetā. 3 Ph. kaõņakā. 4 M6 kakkhasā; Ph. kaõõasā. 5 omitted by M. Ph. 6 omitted by T. M6; M7 has hoti inserted by a second hand. 7 T. M6. M7 -jjhātā. 8 T. M6. M7 vatāyaü. 9 Ph. mam'. 10 M6. M7 vajjhantu; S. bhijjantu. 11 M7 bhajjhantu uppajjantu, but these two words and vā in brackets. 12 omitted by S. 13 S. viparitta- 14 M. T. M6. M7 para- 15 M. Ph. M6. M7 samagg- 16 M. samā- \ # [page 266]# % 266 Aīguttara-Nikāya. CLXXVI. 6-8% 6. Ime kho Cunda dasa akusalakammapathā. Imehi kho Cunda dasahi akusalehi kammapathehi samannāgato kālass' eva\ * 1*\ vuņņhahanto\ * 2*\ 'va sayanamhā paņhaviü ce pi āmasati, asuci yeva hoti. No ce pi paņhaviü āmasati, asuci yeva hoti. Allāni ce pi gomayāni āmasati, asuci yeva hoti. No ce pi allāni gomayāni āmasati, asuci yeva hoti. Hari- tāni ce pi tiõāni āmasati, asuci yeva hoti. No ce pi hari- tāni tiõāni āmasati, asuci yeva hoti. Aggiü ce pi pari- carati, asuci yeva hoti. No ce pi aggiü paricarati, asuci yeva hoti. Pa¤jaliko ce pi ādiccaü namassati, asuci yeva hoti. No ce pi pa¤jaliko ādiccaü namassati, asuci yeva hoti. Sāyatatiyakaü ce pi udakaü orohati, asuci yeva hoti. No ce pi sāyatatiyakaü udakaü orohati, asuci yeva hoti. Taü kissa hetu? Ime Cunda dasa akusalakamma- pathā asuci yeva honti\ * 3*\ asucikaraõā ca. Imesaü pana Cunda dasannaü akusalānaü kammapathānaü sammannā- gamanahetu nirayo pa¤¤āyati tiracchānayoni pa¤¤āyati pettivisayo\ * 4*\ pa¤¤āyati yā vā\ * 5*\ pan' a¤¤ā\ * 6*\ pi kāci duggatiyo\ * 7*\. 7. Tividhaü kho Cunda kāyena soceyyaü hoti, catubbi- dhaü vācāya soceyyaü hoti, tividhaü manasā soceyyaü hoti. Katha¤ ca Cunda tividhaü kāyena soceyyaü hoti? 8. Idha Cunda ekacco pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņivirato hoti nihitadaõķo nihitasattho lajjã dayāpanno sabbapāõabhåtahitānupampã viharati. Adinnādānaü pa- hāya adinnādānā paņivirato hoti, yan taü parassa para- vittåpakaraõaü gāmagataü vā ara¤¤agataü vā, na\ * 8*\ taü adinnaü\ * 9*\ theyyasaükhātaü ādātā\ * 10*\ hoti. Kāmesu micchā- cāraü pahāya kāmesu micchācārā paņivirato hoti, yā tā māturakkhitā piturakkhitā\ * 11*\ bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ¤ātirakkhitā\ * 12*\ dhammarakkhitā\ * 6*\ sassāmikā saparidaõķā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. sakāl- 2 S. uņņha-; T. S. omit 'va; M6 has ca. 3 omitted by S. 4 Ph. S. pitti- 5 M. ca; Ph. ce; omitted by T. M6; in M7 vā added by a second hand. 6 omitted by T. M6. M7. 7 M. Ph. S. -ti hoti. 8 omitted by T. M6. M7. S. 9 T. M6. M7 nādinnaü. 10 S. anādātā. 11 M. Ph. insert mātāpiturakkhitā. 11 M. Ph. insert gottarakkhitā. \ # [page 267]# % CLXXVI. 8-10 Jāõussoõi-Vagga. 267% antamaso mālāguõaparikkhittā\ * 1*\ pi, tathāråpāsu na cārittaü āpajjitā hoti. Evaü kho Cunda tividhaü kāyena soceyyaü hoti. Katha¤ ca Cunda catubbidhaü vācāya soceyyaü hoti? 9. Idha Cunda ekacco musāvādaü pahāya musāvādā paņivirato hoti sabhāgato vā parisagato vā ¤ātimajjhagato vā pågamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinãto sakkhipuņņho\ * 2*\ `eh' ambho\ * 3*\ purisa yaü jānāsi, taü vadehã' ti so ajānaü vā `ahaü\ * 4*\ na jānāmã' ti jānaü vā `ahaü\ * 4*\ jānāmã' ti apassaü vā `ahaü\ * 4*\ na passāmã' ti passaü vā `ahaü\ * 4*\ passāmã' ti iti attahetu vā parahetu vā āmisaki¤- cikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā hoti. Pisunavā- caü pahāya pisunāya vācāya paņivirato hoti, na ito sutvā amutra akkhātā imesaü bhedāya, amutra vā sutvā na imesaü akkhātā amåsaü bhedāya, iti bhinnānaü vā san- dhātā sahitānaü vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandã samaggakaraõiü vācaü bhāsitā hoti. Pha- rusavācaü pahāya pharusāya vācāya paņivirato hoti, yā sā vācā nelā kaõõasukhā pemaniyā hadayaīgamā porã bahujanakantā bahujanamanāpā, tathāråpiü vācaü bhāsitā hoti. Samphappalāpaü pahāya samphappalāpā paņivirato hoti kālavādã bhåtavādã atthavādã dhammavādã\ * 5*\ vinayavādã\ * 6*\ nidhānavatiü vācaü bhāsitā hoti kālena sāpadesaü pari- yantavatiü atthasaühitaü. Evaü kho Cunda catubbidhaü vācāya soceyyaü hoti. Katha¤ ca Cunda tividhaü manasā soceyyaü hoti? 10. Idha Cunda ekacco anabhijjhālu hoti, yan taü parassa paravittåpakaraõaü, taü anabhijjhitā\ * 7*\ hoti `aho vata\ * 8*\ yaü\ * 8*\ parassa, taü mama\ * 9*\ assā' ti. Avyāpannacitto hoti appaduņņhamanasaīkappo `ime sattā averā\ * 10*\ avyā- pajjhā anãghā sukhã attānaü pariharantå' ti. Sammādiņņhiko \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -guëa-; M7 -gula-; S. -kkhitā. 2 S. sakkhiüp- 3 S. ehi bho; T. M6. M7 evam bho. 4 T. M6. M7. S. āha. 5 omitted by S.; in M7 inserted by a second hand. 6 omitted by Ph. 7 T. M6 nābhi-; M7 nābhijjhātā. 8 T. M6. M7 vatāyaü. 9 M. Ph. mam'. 10 M. adds hontu. \ # [page 268]# % 268 Aīguttara-Nikāya. CLXXVI. 10-12% hoti aviparãtadassano\ * 1*\ `atthi dinnaü atthi yiņņhaü atthi hutaü, atthi sukaņadukkaņānaü kammānaü phalaü vipāko, atthi ayaü loko atthi paro\ * 2*\ loko\ * 2*\, atthi mātā atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaõabrāhmaõā sam- maggatā\ * 3*\ sammāpaņipannā\ * 4*\, ye\ * 5*\ ima¤ ca lokaü para¤ ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedentã' ti. Evaü kho Cunda tividhaü manasā soceyyaü hoti. 11. Ime kho Cunda dasa kusalakammapathā. Imehi kho Cunda dasahi kusalehi dhammapathehi samannāgato kālass' eva vuņņhahanto\ * 6*\ 'va\ * 7*\ sayanamhā paņhaviü ce pi āmasati, suci yeva hoti. No ce pi paņhaviü āmasati, suci yeva hoti. Allāni ce pi gomayāni āmasati, suci yeva hoti. No ce pi allāni gomayāni āmasati, suci yeva hoti. Hari- tāni ce pi tiõāni āmasati, suci yeva hoti. No ce pi hari- tāni tiõāni āmasati, suci yeva hoti. Aggiü ce pi parica- rati, suci yeva hoti. No ce pi aggiü paricarati, suci yeva hoti. Pa¤jaliko ce pi ādiccaü namassati, suci yeva hoti. No ce pi pa¤jaliko ādiccaü namassati, suci yeva hoti. Sāyatatiyakaü ce pi udakaü orohati, suci yeva hoti. No ce pi sāyatatiyakaü udakaü orohati, suci yeva hoti. Taü kissa hetu? Ime Cunda dasa kusalakammapathā suci yeva honti\ * 8*\ sucikaraõā ca. Imesa¤ ca pana Cunda da- sannaü kusalānaü kammapathānaü samannāgamahetu devā pa¤¤āyanti manussā pa¤¤āyanti yā vā\ * 9*\ pan' a¤¤ā pi kāci sugatiyo\ * 10*\ ti\ * 10*\. 12. Evaü vutte Cundo kammāraputto Bhagavantaü etad avoca `abhikkantaü bhante . . . pe\ * 11*\ . . . upāsakaü maü bhante Bhagavā dhāretu ajja-t-agge pāõupetaü saraõaü gatan' ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. aviparitta- 2 M. T. M7 para- 3 M. Ph. samagg- 4 M. samā- 5 omitted by T.; in M7 inserted by a second hand. 6 S. uņņh- 7 omitted by S.; T. M6. M7 ca. 8 omitted by T. M6. M7. 9 Ph. ca; M7 adds taü. 10 M. Ph. S. sugati hoti. 11 M. la; Ph. pa. \ # [page 269]# % CLXXVII. 1-4 Jāõussoõi-Vagga. 269% CLXXVII. 1. Atha kho Jāõussoõi\ * 1*\ brāhmaõo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi; sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Jāõussoõi brāhmaõo Bhagavantaü etad avoca `mayam assu\ * 2*\ bho Gotama brāhmaõā nāma dānāni dema, saddhāni\ * 3*\ karoma: idaü dānaü petānaü ¤ātisālohitānaü upakappatu, idaü dānaü petā ¤ātisālohitā paribhu¤jantå' ti. `Kacci taü\ * 4*\ bho Gotama dānaü petānaü ¤ātisālohitānaü upakappati, kacci te petā ¤ātisālohitā taü dānaü pāribhu¤jantã' ti? `ōhāne kho brāhmaõa upakappati no aņņhāne' ti. `Katama¤\ * 5*\ ca\ * 5*\ pana\ * 5*\ bho Gotama ņhānaü, katamaü aņņhānan' ti? 2. Idha brāhmaõa ekacco pāõātipātã hoti, adinnādāyã hoti, kāmesu micchācārã hoti, musāvādã hoti, pisunāvāco hoti, pharusāvāco hoti, samphappalāpã hoti, abhijjhālu hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiņņhiko hoti. So kāyassa bhedā parammaraõā nirayaü upapajjati\ * 6*\. Yo nerayikānaü sat- tānaü āhāro, tena so tattha yāpeti, tena so tattha tiņņhati. Idaü pi\ * 7*\ kho brāhmaõa aņņhānaü, yattha ņhitassa taü dānaü na upakappati. 3. Idha pana\ * 8*\ brāhmaõa ekacco pāõātipātã hoti . . . pe\ * 9*\ . . . micchādiņņhiko hoti. So kāyassa bhedā paramma- raõā tiracchānayoniü upapajjati. Yo tiracchānayonikānaü sattānaü āhāro, tena so tattha yāpeti, tena so tattha tiņņhati. Idam pi kho brāhmaõa aņņhānaü, yattha ņhitassa taü dānaü na upakappati. 4. Idha pana\ * 5*\ brāhmaõa ekacco pāõātipātā paņivirato hoti, adinnādānā paņivirato hoti, kāmesu micchācārā paņi- virato\ * 10*\ hoti\ * 10*\, musāvādā paņivirato\ * 11*\ hoti\ * 11*\, pisunāya\ * 12*\ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 as to the different spelling of this name cf. p. 233 n. 9. 2 M6 c'assu; T. M7 assa. 3 T. saccāni. 4 omitted by T. 5 omitted by M. Ph. S. 6 T. M6. M7 uppajj- throughout. 7 omitted by S. 8 omitted by M. Ph. 9 M. la; Ph. pa. 10 T. M6. M7 pe. 11 omitted by T. M6. M7. 12 T. M7 pisuõāvācāya. \ # [page 270]# % 270 Aīguttara-Nikāya. CLXXVII. 4-7% vācāya\ * 1*\ paņivirato hoti, pharusāya\ * 2*\ vācāya\ * 2*\ paņivirato hoti, samphappalāpā paņivirato hoti, anabhijjhālu hoti, avyā- pannacitto hoti, sammādiņņhiko hoti. So kāyassa bhedā parammaraõā manussānaü sahavyataü upapajjati. Yo manussānaü āhāro, tena so tattha yāpeti, tena so tattha tiņņhati. Idam pi kho brāhmaõa aņņhānaü, yattha ņhitassa taü dānaü na upakappati. 5. Idha pana\ * 3*\ brāhmaõa ekacco pāõātipātā paņivirato hoti . . . pe\ * 4*\ . . . sammādiņņhiko hoti. So kāyassa bhedā parammaraõā devānaü sahavyataü upapajjati. Yo devā- naü āhāro, tena so tattha yāpeti, tena so tattha tiņņhati. Idam pi kho brāhmaõa aņņhānaü, yattha ņhitassa taü dānaü na upakappati. 6. Idha brāhmaõa ekacco pāõātipātã hoti . . . pe\ * 5*\ . . . micchādiņņhiko hoti. So kāyassa bhedā parammaraõā pettivisayaü\ * 6*\ upapajjati. Yo pettivisayikānaü\ * 6*\ sattānaü āhāro, tena so tattha yāpeti, tena so tattha tiņņhati, yaü vā pan' assa ito anuppavecchanti\ * 7*\ mittā\ * 8*\ vā\ * 8*\ amaccā\ * 8*\ vā ¤ātã\ * 9*\ vā\ * 9*\ sālohitā\ * 9*\ vā, tena so tattha yāpeti, tena so tattha tiņņhati. Idaü\ * 10*\ kho\ * 11*\ brāhmaõa ņhānaü, yattha ņhitassa taü dānaü upakappatã ti. 7. `Sace\ * 12*\ pana\ * 12*\ bho Gotama so peto ¤ātisālohito taü ņhānaü anupapanno\ * 13*\ hoti, ko taü dānaü paribhu¤jatã' ti? `A¤¤e pi 'ssa brāhmaõa petā ¤ātisālohitā taü ņhānaü upapannā honti, te taü dānaü paribhu¤jantã' ti. `Sace pana bho Gotama so c' eva peto ¤ātisālohito taü ņhānaü anupapanno hoti, a¤¤e pi 'ssa petā ¤ātisālohitā taü ņhā- naü anupapannā honti, ko taü dānaü paribhu¤jatã' ti? `Aņņhānaü kho etaü brāhmaõa anavakāso\ * 14*\, yan taü ņhā- naü vivittaü\ * 15*\ assa iminā dãghena addhunā, yad idaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 pisuõāvācāya. 2 T. pharusāvācāya. 3 omitted by M. Ph. 4 M. la; Ph. pa. 5 M. Ph. pa. 6 Ph. S. pitti- 7 T. -veccanti. 8 S. mittāmaccā. 9 M. Ph. S. ¤ātisālo- 10 S. adds pi. 11 T. adds n' etaü; M6 taü; M7 no taü. 12 T. M7 ya¤ ca; M6 ye ca. 13 T. M6. M7 anuppananno, and so throughout. 14 T. ava-; M7 anvakaüso. 15 T. cittaü; M6 vicittaü. \ # [page 271]# % CLXXVII. 7 Jāõussoõi-Vagga. 271% petehi ¤ātisālohitehi. Api ca brāhmaõa dāyako pi anip- phalo' ti\ * 1*\. `Aņņhāne pi bhavaü Gotamo parikappaü vadatã'\ * 2*\ ti? `Aņņhāne pi kho ahaü brāhmaõa parikappaü vadāmi. Idha brāhmaõa ekacco pāõātipātã hoti, adinnā- dāyã hoti, kāmesu micchācārã hoti, musāvādã hoti, pisunā- vāco hoti, pharusāvāco hoti, samphappalāpã hoti, abhijjhālu hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiņņhiko hoti. So dātā hoti samaõassa vā brāhmaõassa vā annaü\ * 3*\ pānaü\ * 3*\ vatthaü yānaü mālāgandhavilepanaü seyyāvasathapadã- peyyaü. So kāyassa bhedā parammaraõā hatthãnaü sa- havyataü upapajjati. So tattha lābhã hoti annassa pānassa mālānānālaükārassa\ * 4*\. Yaü kho brāhmaõa idha pāõāti- pātã adinnādāyã kāmesu micchācārã musāvādã pisunāvāco pharusāvāco samphappalāpã abhijjhālu vyāpannacitto micchādiņņhiko, tena so kāyassa bhedā parammaraõā hatthãnaü sahavyataü upapajjati. Ya¤ ca kho so dātā hoti samaõassa vā brāhmaõassa vā annaü pānaü vatthaü yānaü mālāgandhavilepanaü seyyāvasathapadãpeyyaü, tena so tattha lābhã hoti annassa pānassa mālānānālaükārassa\ * 5*\. Idha pana brāhmaõa ekacco pāõātipātã hoti\ * 6*\, adinnādāyã hoti, kāmesu micchācārã hoti, musāvādã hoti, pisunāvāco hoti, pharusāvāco hoti, samphappalāpã hoti, abhijjhālu hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiņņhiko hoti. So dātā hoti samaõassa vā brāhmaõassa vā annaü pānaü vatthaü yā- naü mālāgandhavilepanaü seyyāvasathapadãpeyyaü. So kāyassa bhedā parammaraõā assānaü sahavyataü upapaj- jati . . . pe\ * 7*\ . . . gunnaü sahavyataü upapajjati . . .\ * 8*\ kukkurānaü\ * 9*\ sahavyataü\ * 9*\ upapajjati\ * 9*\. So tattha lābhã hoti annassa pānassa mālānānālaükārassa. Yaü kho brāhmaõa idha pāõātipātã adinnādāyã kāmesu micchācārã musāvādã pisunāvāco pharusāvāco samphappalāpã abhijjhālu \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 hoti; M. hotã ti. 2 T. M7 detã. 3 T. adds vā. 4 M6 mālālo; M7 mānanālo; omitted by T. 5 M. mālāgandhavilepanassa nānā-; T. M7 mānanālo; M6 mālālo, and so throughout. 6 M. continues: pa || micchā- 7 omitted by M. Ph. S. 8 M. la; Ph. pa. 9 omitted by T. M6. M7. \ # [page 272]# % 272 Aīguttara-Nikāya. CLXXVII. 7% vyāpannacitto micchādiņņhiko, tena so kāyassa bhedā parammaraõā kukkurānaü sahavyataü upapajjati. Ya¤ ca kho so dātā hoti samaõassa vā brāhmaõassa vā annaü pānaü vatthaü yānaü mālāgandhavilepanaü seyyāvasatha- padãpeyyaü, tena so tattha lābhã hoti annassa pānassa mālānānālaükārassa. Idha\ * 1*\ brāhmaõa ekacco pāõātipātā paņivirato hoti\ * 2*\, adinnādānā paņivirato hoti, kāmesu micchācārā paņivirato hoti, musāvādā paņivirato hoti, pi- sunāya\ * 3*\ vācāya\ * 3*\ paņivirato hoti, pharusāya\ * 4*\ vācāya\ * 4*\ paņi- virato hoti, samphappalāpā paņivirato hoti, anabhijjhālu hoti, avyāpannacitto hoti, sammādiņņhiko hoti. So dātā hoti samaõassa vā brāhmaõassa vā annaü pānaü vatthaü yānaü mālāgandhavilepanaü seyyāvasathapadãpeyyaü. So kāyassa bhedā parammaraõā manussānaü sahavyataü upapajjati. So tattha lābhã hoti mānusakānaü\ * 5*\ pa¤can- naü kāmaguõānaü. Yaü kho brāhmaõa idha pāõātipātā paņivirato hoti\ * 6*\, adinnādānā paņivirato\ * 7*\ kāmesu micchā- cārā paņivirato\ * 7*\ musāvādā paņivirato\ * 7*\ pisunāya\ * 3*\ vācāya\ * 3*\ paņivirato\ * 7*\ pharusāya\ * 4*\ vācāya\ * 4*\ paņivirato\ * 8*\ samphappalāpā paņivirato\ * 8*\ anabhijjhālu\ * 8*\ avyāpannacitto\ * 8*\ sammādiņņhiko\ * 8*\, tena so kāyassa bhedā parammaraõā manussānaü saha- vyataü upapajjati. Ya¤ ca kho so dātā hoti samaõassa vā brāhmaõassa vā annaü pānaü vatthaü yānaü mālā- gandhavilepanaü seyyāvasathapadãpeyyaü, tena so tattha lābhã hoti mānusakānaü\ * 9*\ pa¤cannaü kāmaguõānaü. Idha pana\ * 10*\ brāhmaõa ekacco pāõātipātā paņivirato hoti . . . pe\ * 11*\ . . . sammādiņņhiko hoti. So dātā hoti samaõassa vā brāhmaõassa vā annaü pānaü vatthaü yānaü mālāgandha- vilepanaü seyyāvasathapadãpeyyaü. So kāyassa bhedā parammaraõā devānaü sahavyataü upapajjati. So tattha \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 add pana. 2 M. continues: pa || sammā- 3 T. M6 pisunāvācā; M7 pisuõāvācāya and pisunāya vācāya. 4 M7 pharusāvācāya. 5 M. mānussa-; Ph. manussa-; M6 manussānaü. 6 T. M7 omit hoti; M. continues: pa || sammā- 7 M6. S. add hoti. 8 S. adds hoti. 9 M. Ph. mānussa-; M6 manussānaü; T. M7 dibbānaü. 10 omitted by M. Ph. 11 M. la; Ph. pa. \ # [page 273]# % CLXXVII. 7-CLXXVIII. I Jāõussoõi-Sādhu-Vagga. 273% lābhã hoti dibbānaü pa¤cannaü kāmaguõānaü. Yaü kho brāhmaõa idha pāõātipātā paņivirato hoti . . . pe\ * 1*\ . . . sammādiņņhiko\ * 2*\, tena so kāyassa bhedā parammaraõā de- vānaü sahavyataü upapajjati. Ya¤ ca kho so dātā\ * 3*\ hoti samaõassa vā brāhmaõassa vā annaü pānaü vatthaü yānaü mālāgandhavilepanaü seyyāvasathapadãpeyyaü, tena so tattha lābhã hoti dibbānaü pa¤cannaü kāmaguõānaü. Api ca brāhmaõa dāyako pi anipphalo' ti\ * 4*\. 8. `Acchariyaü bho Gotama, abbhutaü bho Gotama, yāva¤\ * 5*\ c' idaü\ * 5*\ bho Gotama alam eva dānāni dātuü, alaü saddhāni kātuü, yatra hi nāma dāyako pi anipphalo' ti\ * 4*\. `Evam etaü brāhmaõa\ * 6*\, dāyako pi hi\ * 7*\ brāhmaõa anippha- lo' ti\ * 4*\. `Abhikkantaü bho Gotama\ * 8*\ . . . pe\ * 9*\ . . . upāsa- kaü maü bhavaü Gotamo dhāretu ajja-t-agge pāõupetaü saraõaü gatan' ti. Jāõussoõivaggo\ * 10*\ sattamo\ * 11*\. CLXXVIII. 1. Sādhu¤\ * 12*\ ca vo bhikkhave desissāmi asādhu¤\ * 13*\ ca, taü suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmã ti. `Evaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 M. Ph. M6. S. add hoti. 3 M6 continues: samanā (sic) pi anipphalo hoti. Acchariyaü and so on. 4 T. M6. M7 hoti. 5 T. M6. M7 yāva subhāvitaü (M6. M7 -sitaü) idaü (not in M6). 6 S. repeats evaü etaü br- 7 omitted by Ph. S. 8 M. repeats abho bho Go- 9 M. la; omitted by Ph. 10 M. Yamaka-; Ph. T. M6. M7 Vaggo. 11 M. S. dutiyo; Ph. paņhamo; T. M6. M7 ekādasamo; M6 then has tass' uddānaü: yaü gahaņņho paccārohini saükhitte Kaccānaü vidhāna ti ca parakkamaü Cundena Jāni ca brāhmano ti. 12 M. sāra¤. 13 M. asāra¤. \ # [page 274]# % 274 Aīguttara-Nikāya. CLXXVIII. 1-CLXXX. 2% bhante' ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bha- gavā etad avoca:-- 2. Katama¤ ca bhikkhave asādhuü? Pāõātipāto adinnādānaü kāmesu micchācāro musāvādo pisunā vācā pharusā vācā samphappalāpo abhijjhā vyā- pādo micchādiņņhi. Idaü vuccati bhikkhave asādhuü. 3. Katama¤ ca bhikkhave sādhuü? Pāõātipātā veramaõã adinnādānā veramaõã kāmesu micchācārā veramaõã musāvādā veramaõã pisuõāya vācāya veramaõã pharusāya vācāya veramaõã samphappalāpā veramaõã anabhijjhā avyāpādo sammādiņņhi. Idaü vuccati bhikkhave sādhun ti\ * 1*\. CLXXIX. 1. Ariyadhamma¤ ca vo bhikkhave desissāmi anariya- dhamma¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave anariyo dhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 3*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave anariyo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave ariyo dhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 3*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave ariyo dhammo ti\ * 4*\. CLXXX. 1. Kusala¤ ca vo\ * 5*\ bhikkhave desissāmi\ * 6*\ akusala¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 7*\ . . . 2. Katama¤ ca bhikkhave akusalaü? Pāõātipāto . . . pe\ * 3*\ . . . micchādiņņhi. Idaü vuccati bhikkhave akusalaü. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. 2 M. la; Ph. pa; S. in full. 3 M. la; Ph. pa. 4 omitted by M. Ph. T. M6. M7. 5 M. Ph. kho. 6 T. M6. M7 dese- 7 omitted by M. Ph.; S. in full. \ # [page 275]# % CLXXX. 3-CLXXXIII. 2 Sādhu-Vagga. 275% 3. Katama¤ ca bhikkhave kusalaü? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 1*\ . . . sammādiņņhi. Idaü vuccati bhikkhave kusalan ti\ * 2*\. CLXXXI. 1. Attha¤ ca vo bhikkhave desissāmi\ * 3*\ anattha¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 4*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave anattho? Pāõātipāto . . . pe\ * 5*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave anattho. 3. Katamo ca bhikkhave attho? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 5*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave attho ti\ * 2*\. CLXXXII. 1. Dhamma¤ ca vo bhikkhave desissāmi\ * 3*\ adhamma¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 4*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave adhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 5*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave adhammo. 3. Katamo ca bhikkhave dhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave dhammo ti\ * 2*\. CXXXIII. 1. Sāsava¤ ca vo bhikkhave dhammaü\ * 6*\ desissāmi\ * 7*\ anā- sava¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 4*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave sāsavo dhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 5*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave sāsavo dhammo. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M6. 2 omitted by M. Ph. 3 M6. M7 dese- 4 omitted by M. Ph.; S. in full. 5 M. la; Ph. pa. 6 omitted by S. 7 M. Ph. T. M6. M7 dese- \ # [page 276]# % 276 Aīguttara-Nikāya. CLXXXIII. 3-CLXXXVI. 2% 3. Katamo ca bhikkhave anāsavo dhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 1*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave anāsavo dhammo ti\ * 2*\. CLXXXIV. 1. Sāvajja¤ ca vo bhikkhave dhammaü\ * 3*\ desissāmi\ * 4*\ ana- vajja¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 5*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave sāvajjo dhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 1*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave sāvajjo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave anavajjo dhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 1*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave anavajjo dhammo ti\ * 2*\. CLXXXV. 1. Tapanãya¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 6*\ atapanãya¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave tapanãyo dhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 1*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave tapanãyo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave atapanãyo dhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 1*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave atapanãyo dhammo ti\ * 2*\. CLXXXVI\ * 7*\. 1. âcayapagāmi¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 6*\ apacayagāmi¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 8*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave ācayagāmã dhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 9*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave ācayagāmã dhammo. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 omitted by M. Ph. 3 omitted by S. 4 M6. M7 dese- 5 omitted by M. Ph.; S. in full. 6 T. M6. M7 dese- 7 missing in Ph. 8 omitted by M. ; S. in full. 9 M. la. \ # [page 277]# % CLXXXVI. 3-CLXXXVIII. 3 Sādhu-Vagga. 277% 3. Katamo ca bhikkhave apacayagāmã dhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 1*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave apacayagāmã dhammo ti\ * 2*\. CLXXXVII. 1. Dukkhudraya¤\ * 3*\ ca vo bhikkhave dhammaü desissā- mi\ * 4*\ sukhudraya¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 5*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave dukkhudrayo dhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 6*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave dukkhudrayo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave sukhudrayo dhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 6*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave sukhudrayo dhammo ti\ * 2*\. CLXXXVIII. 1. Dukkhavipāka¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 7*\ sukhavipāka¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 5*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave dukkhavipāko dhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 6*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave dukkhavipāko dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave sukhavipāko dhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 6*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave sukhavipāko dhammo ti\ * 2*\. Sādhuvaggo\ * 8*\ aņņhamo\ * 9*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la. 2 omitted by M. Ph. 3 T. -dday- always; M7 dukkhudday-, but sukhuday- 4 M. Ph. T. M7 dese- 5 omitted by M. Ph.; S. in full. 6 M. la; Ph. pa. 7 M. Ph. T. M6. M7 dese- 8 S. Sundara-; Ph. T. M7 Vaggo. 9 M. S. tatiyo; Ph. dutiyo; T. M6. M7 dvādasamo; M6 then has tass' uddānaü: sādhu ariyaü kusalaü atha dhamma sutā savajja tapanãyaü ca ācayagāmi dukkhudrayadukkhavipākena te dasā ti. \ # [page 278]# % 278 Aīguttara-Nikāya. CLXXXIX. 1-CXCI. 3% CLXXXIX. 1. Ariyamagga¤ ca vo bhikkhave desissāmi anariya- magga¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave anariyo maggo? Pāõātipāto . . . pe\ * 3*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave anariyo maggo. 3. Katamo ca bhikkhave ariyo maggo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 3*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave ariyo maggo ti\ * 2*\. CXC. 1. Kaõhamagga¤ ca vo bhikkhave desissāmi\ * 1*\ sukkamag- ga¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave kaõho maggo? Pāõātipāto:. pe\ * 3*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave kaõho maggo. 3. Katamo ca bhikkhave sukko maggo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave sukko maggo ti\ * 2*\. CXCI\ * 4*\. 1. Saddhamma¤ ca vo bhikkhave desissāmi\ * 5*\ asaddham- ma¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave asaddhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 6*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave asaddhammo. 3. Katamo ca bhikkhave saddhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 3*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave saddhammo ti\ * 2*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. T. M6. M7 dese- 2 omitted by M. Ph. 3 M. la; Ph. pa. 4 missing in T., but CXCII -ccurs twice in T. 5 M6. M7 dese- 6 M. la; Ph. pa; omitted by M6. \ # [page 279]# % CXCII. 1-CXCIV. 3 Ariyamagga-Vagga. 279% CXCII. 1. Sappurisadhamma¤ ca vo bhikkhave desissāmi\ * 1*\ asap- purisadhamma¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave asappurisadhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 3*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave asappurisadhammo. 3. Katamo ca bhikkhave sappurisadhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 3*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave sappurisadhammo ti\ * 2*\. CXCIII. 1. Uppādetabba¤\ * 4*\ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 5*\ na\ * 6*\ uppādetabba¤\ * 6*\ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave na uppādetabbo dhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 3*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave na uppādetabbo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave uppādetabbo dhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 3*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave uppādetabbo dhammo ti\ * 2*\. CXCIV\ * 7*\. 1. âsevitabba¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 8*\ na\ * 9*\ āsevitabba¤\ * 9*\ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave na āsevitabbo dhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 2*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave āsevitabbo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave āsevitabbo dhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 10*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave āsevitabbo dhammo ti\ * 2*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. dese- 2 omitted by M. Ph. 3 M. la; Ph. pa. 4 Ph. na uppā- 5 M. Ph. T. M6 dese- 6 Ph. uppā- 7 M. inserts before CXCIV another Sutta, viz. Byāpādetabba¤ ca . . . abyāpādetabba¤ ca. 8 M. Ph. T. M6. M7 dese- 9 M. nāse-; T. M6. M7 na sevi- throughout. 10 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. \ # [page 280]# % 280 Aīguttara-Nikāya. CXCV. 1-CXCVII. 3% CXCV. 1. Bāvetabba¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 1*\ na bhāvetabba¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave na bhāvetabbo dhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 3*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave na bhāvetabbo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave bhāvetabbo dhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 3*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave bhāvetabbo dhammo ti\ * 2*\. CXCVI. 1. Bahulãkātabba¤\ * 4*\ ca vo bhikkhave dhamma¤ ca de- sissāmi\ * 5*\ na bahulãkātabba¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave na bahulãkātabbo dhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 3*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave na bahulãkātabbo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave bahulãkātabbo dhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 3*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave bahulãkātabbo dhammo ti\ * 2*\. CXCVII. 1. Anussaritabba¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissā- mi\ * 5*\ na\ * 6*\ anussaritabba¤\ * 6*\ ca, taü suõātha . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave na anussaritabbo dhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 3*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave na anussaritabbo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave anussaritabbo dhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 3*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave anussaritabbo dhammo ti\ * 2*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. T. M6 dese- 2 omitted by M. Ph. 3 M. la; Ph. pa. 4 T. M6. M7 -katta- throughout. 5 M. Ph. T. M6. M7 dese- 6 M. Ph. T. M6. M7 nānu- throughout. \ # [page 281]# % CXCVIII. 1-CXCIX. 4 Ariyamagga-Puggala-Vagga. 281% CXCVIII. 1. Sacchikātabba¤ ca vo bhikkhave dhammaü desissāmi\ * 1*\ na\ * 2*\ sacchikātabba¤ ca, taü suõātha . . . pe\ * 3*\ . . . 2. Katamo ca bhikkhave na sacchikātabbo dhammo? Pāõātipāto . . . pe\ * 4*\ . . . micchādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave na sacchikātabbo dhammo. 3. Katamo ca bhikkhave sacchikātabbo dhammo? Pāõātipātā veramaõã . . . pe\ * 4*\ . . . sammādiņņhi. Ayaü vuccati bhikkhave sacchikātabbo dhammo ti\ * 3*\. Ariyamaggavaggo\ * 5*\ navamo\ * 6*\. CXCIX. 1. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo na sevitabbo. Katamehi dasahi? 2. Pāõātipātã hoti, adinnādāyã hoti, kāmesu micchācārã hoti, musāvādã hoti, pisunāvāco hoti, pharusāvāco hoti, sam- phappalāpã hoti, abhijjhālu hoti, vyāpannacitto hoti, micchā- diņņhiko hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo na sevitabbo. 3. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo sevitabbo. Katamehi dasahi? 4. Pāõātipātā paņivirato hoti, adinnādānā paņivirato hoti, kāmesu micchācārā paņivirato hoti, musāvādā paņivirato hoti, pisunāya vācāya paņivirato hoti, pharusāya vācāya \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. T. M6 dese- 2 T. asacchi- 3 omitted by M. Ph. 4 M. la; Ph. pa. 5 M6 Ariyavaggo; S. Seņņha-; Ph. T. M7 Vaggo. 6 M. S. catuttho; Ph. tatiyo; T. M6. M7 terasamo; M6 adds ass' uddānaü: ariyo maggo kanho maggo saddhammo sappurisadhammo upādetabbo dhammo āsevitabbo dh- bhāvetabbo dh- bahulãkātabbo dh- anussaritabbo dh- sacchikātabbo dhammo ti. \ # [page 282]# % 282 Aīguttara-Nikāya. CXCIX. 4-6% paņivirato hoti, samphappalāpā paņivirato hoti, anabhijjhālu hoti, avyāpannacitto hoti, sammādiņņhiko hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo sevitabbo\ * 1*\. 5. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato puggalo na bhajitabbo . . .pe\ * 2*\ . . . bhajitabbo\ * 3*\ . . . pe\ * 4*\ . . . na payirupāsitabbo . . . pe\ * 4*\ . . . payirupāsitabbo . . . na pujjo\ * 5*\ hoti\ * 3*\ . . . pujjo\ * 5*\ hoti . . . pe\ * 4*\ . . . na pāsaüso hoti . . . pāsaüso hoti . . . agāravo hoti . . . pe\ * 4*\ . . . sagāravo\ * 6*\ hoti . . . appatikkho\ * 7*\ hoti . . . pe\ * 4*\ . . . sappatikkho\ * 7*\ hoti . . . na\ * 8*\ ārādhako\ * 8*\ hoti . . . ārādhako hoti\ * 3*\ . . . na vi- sujjhati . . . pe\ * 4*\ . . . visujjhati\ * 3*\ . . . mānaü\ * 9*\ nādhibhoti . . . pe\ * 4*\ . . . mānaü\ * 9*\ adhibhoti\ * 3*\ . . . pa¤¤āya na vaķķhati . . . pe\ * 4*\ . . . pa¤¤āya vaķķhati\ * 3*\ . . . bahuü apu¤¤aü pa- savati . . . pe\ * 4*\ . . . bahuü pu¤¤aü pasavati. Katamehi dasahi? 6. Pāõātipātā paņivirato hoti, adinnādānā paņivirato hoti, kāmesu micchācārā paņivirato hoti, musāvādā paņivirato hoti, pisunāya vācāya paņivirato hoti, pharusāya vācāya paņivirato hoti, samphappalāpā paņivirato hoti, anabhijjhālu hoti, avyāpannacitto hoti, sammādiņņhiko hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo bahuü pu¤¤aü pasavatã ti. Puggalavaggo\ * 10*\ dasamo\ * 11*\. Paõõāsako\ * 12*\ catuttho\ * 13*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 add ti; S. has in brackets: Idha dvisatādisuttaü peyyālavasena gaõitabbaü. 2 M. la; Ph. pa; omitted by S. 3 T. M6. M7 add ti. 4 omitted by M. Ph. S. 5 M. påjo. 6 M. Ph. gā- 7 M. Ph. -ņisso. 8 T. M6. M7 nārā- 9 T. M6. M7 māraü. 10 S. Sevitabbāsevtabba-; Ph. T. M6. M7 Vaggo. 11 M. S. pa¤camo; Ph. catuttho; T. M6. M7 cuddasamo: M6 then has tass' uddānaü: sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo pujjo hoti pāsaüso sagāravo sappatikkho ārādhako visujjati (sic) māraü nābhibhoti (sic) paü¤ā vaķķhati bahuü puü¤aü pasavatã ti. 12 M. Sammādiņņhipaõõāsako; S. Cututthap-; omitted by Ph. T. M6. M7. 13 omitted by Ph. T. M6. M7. \ # [page 283]# % CC. 1-2 Karajakāya-Vagga. 283% CC\ * 1*\. 1. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi dasahi? 2. Idha bhikkhave ekacco pāõātipātã hoti luddo\ * 2*\ lohita- pāõã hatapahate\ * 3*\ niviņņho adayāpanno sabbapāõabhåtesu. Adinnādāyã hoti, yan taü parassa paravittåpakaraõaü gāmagataü vā ara¤¤agataü vā, taü\ * 4*\ adinnaü theyyasaü- khātaü ādātā hoti. Kāmesu micchācārã hoti, yā tā mā- turakkhitā piturakkhitā\ * 5*\ bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ¤ātirakkhitā\ * 6*\ dhammarakkhitā\ * 7*\ sassāmikā saparidaõķā antamaso mālāguõaparikkhittā\ * 8*\ pi, tathāråpāsu cārittaü āpajjitā hoti. Musāvādã hoti sabhāgato vā parisagato vā ¤ātimajjhagato pågamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinãto sakkhipuņņho\ * 9*\ `eh' ambho\ * 10*\ purisa, yaü jānāsi, taü vadehã' ti, so ajānaü vā `ahaü\ * 11*\ jānāmã' ti jānaü vā `ahaü\ * 11*\ na jānāmã' ti apassaü vā `ahaü\ * 11*\ passāmã' ti passaü vā `ahaü\ * 11*\ na passāmã' ti iti attahetu vā parahetu vā āmisaki¤cikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti. Pisunāvāco hoti ito sutvā amutra akkhātā imesaü bhedāya amutra vā\ * 12*\ sutvā imesaü akkhātā amåsaü bhedāya, iti samaggānaü vā\ * 4*\ bhettā\ * 13*\ bhinnānaü vā\ * 4*\ anuppadātā vaggārāmo vaggarato vagganandã vaggakaraõiü vācaü bhāsitā hoti. Pharusāvāco hoti, yā sā vācā aõķakā kakkasā parakaņukā parābhisajjanã kodhasāmantā asamādhisaü- vattanikā, tam\ * 4*\ tathāråpiü\ * 14*\ vācaü bhāsitā hoti. Sam- phappalāpã hoti akālavādã abhåtavādã anatthavādã adham- mavādã avinayavādã anidhānavatiü vācaü bhāsitā hoti akālena anapadesaü\ * 15*\ apariyantavatiü anatthasaühitaü. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. has No. CCXI. 2 Ph. S. luddho. 3 M. pahata- 4 omitted by S. 5 M. Ph. insert mātāpitu- 6 M. Ph. insert gotta- 7 omitted by T. M6. M7. 8 M. Ph. -guëa-; S. -kkhitā always. 9 S. sakkhiüpo always. 10 S. ehi bho; T. M6. M7 evam bho throughout. 11 T. M6. M7. S. āha throughout. 12 omitted by M. Ph. 13 M. bhedatā; Ph. bheditā. 14 M. -paü. 15 T. apad- \ # [page 284]# % 284 Aīguttara-Nikāya. CC. 2-4% Abhijjhālu hoti, yan taü parassa paravittåpakaraõaü, taü abhijjhitā hoti `aho vata\ * 1*\ yaü\ * 1*\ parassa, taü mama assā' ti. Vyāpannacitto hoti paduņņhamanasaīkappo `ime sattā ha¤¤antu vā bajjhantu\ * 2*\ vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā vā ahesuü iti\ * 3*\ vā'\ * 3*\ ti. Micchādiņņhiko hoti viparãta- dassano\ * 4*\ `natthi dinnaü natthi yiņņhaü natthi hutaü, natthi sukaņadukkaņānaü kammānaü phalaü vipāko, natthi ayaü loko natthi paro loko, natthi mātā natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaõabrāhmaõā sammaggatā sammāpaņipannā, ye ima¤ ca lokaü para¤ ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedentã' ti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato yathābhataü nikkhitto evaü niraye\ * 5*\. 3. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābha- taü nikkhitto evaü sagge. Katamehi dasahi? 4. Idha bhikkhave ekacco pāõātipātaü pahāya pāõāti- pātā paņivirato hoti nihitadaõķo nihitasattho lajjã dayā- panno sabbapāõabhåtahitānukampã viharati. Adinnādānaü pahāya adinnādānā paņivirato hoti, yan taü parassa para- vittåpakaraõaü gāmagataü vā ara¤¤agataü vā, na\ * 6*\ taü adinnaü theyyasaükhātaü ādātā\ * 7*\ hoti. Kāmesu micchā- cāraü pahāya kāmesu micchācārā paņivirato hoti, yā tā māturakkhitā\ * 8*\ piturakkhitā\ * 9*\ bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ¤ātirakkhitā\ * 10*\ dhammarakkhitā\ * 11*\ sassāmikā saparidaõķā antamaso mālāguõaparikkhittā pi, tathāråpāsu na cārittaü āpajjitā hoti. Musāvādaü pahāya musāvādā paņivirato hoti sabhāgato parisagato vā ¤ātimajjhagato vā påga- majjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinãto sakkhipuņņho `eh' ambho purisa, yaü jānāsi, taü vadehã' ti so ajānaü vā `ahaü na jānāmã' ti jānaü vā `ahaü jānāmã' ti apassaü vā `ahaü na passāmã' ti passaü vā `ahaü passāmã' ti iti attahetu vā parahetu vā āmisaki¤cikkhahetu vā na sampa- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 vatāyaü; M6 vata ayaü. 2 M6. S. va- 3 omitted by S. 4 S. viparitta- 5 T. M6. M7 add ti. 6 T. M6. M7 tan nādinnaü; Ph. S. only adinnaü. 7 Ph. S. na ād- 8 M. continues: pa || antamaso. 9 Ph. inserts mātāpitu- 10 Ph. inserts gotta- 11 omitted by T. M6. M7. \ # [page 285]# % CC. 4-CCI. 2 Karajakāya-Vagga. 285% jānamusā bhāsitā hoti. Pisunavācaü pahāya pisunāya vācāya paņivirato hoti, na ito sutvā amutra akkhātā ime- saü bhedāya amutra vā sutvā na imesaü akkhātā amåsaü bhedāya, iti bhinnānaü vā sandhātā sahitānaü vā anuppa- dātā samaggārāmo samaggarato samagganandã samagga- karaõiü vācaü bhāsitā hoti. Pharusavācaü pahāya pha- rusāya vācāya paņivirato hoti, yā sā vācā nelā kaõõasukhā pemaniyā hadayaīgamā porã bahujanakantā bahujanama- nāpā, tathāråpiü vācaü bhāsitā hoti. Samphappalāpaü pahāya samphappalāpā paņivirato hoti kālavādã bhåtavādã atthavādã dhammavādã vinayavādã nidhānavatiü vācaü bhā- sitā hoti, kālena sāpadesaü pariyantavatiü atthasaühitaü. Anabhijjhālu hoti, yan taü parassa paravittåpakaraõaü, taü anabhijjhitā\ * 1*\ hoti `aho vata\ * 2*\ yaü\ * 2*\ parassa, taü mama assā' ti. Avyāpannacitto hoti appaduņņhamanasaīkappo `ime sattā averā avyāpajjhā anãghā sukhã attānaü pari- harantå' ti. Sammādiņņhiko hoti aviparãtadassano `atthi dinnaü atthi yiņņhaü atthi hutaü, atthi sukaņadukkaņānaü kammānaü phalaü vipāko, atthi ayaü loko atthi paro loko, atthi mātā atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaõabrāhmaõā sammaggatā sammāpaņipannā, ye ima¤ ca lokaü para¤ ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchi- katvā pavedentã' ti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato yathābhataü nikkhitto evaü sagge ti. CCI\ * 3*\. 1. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābha- taü nikkhitto evaü niraye. Katamehi dasahi? 2. Idha bhikkhave ekacco pāõātipātã hoti luddo lohita- pāõã hatapahate niviņņho adayāpanno sabbapāõabhåtesu. Adinnādāyã hoti . . . pe\ * 4*\ . . . kāmesu micchācārã hoti . . . musāvādã\ * 5*\ hoti . . . pisunāvāco hoti . . . pharusāvāco hoti \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 nābhi- 2 T. M6. M7 vatāyaü. 3 is missing in S. 4 omitted by M. Ph. 5 T. -do. \ # [page 286]# % 286 Aīguttara-Nikāya. CCI.2-CCII.1% . . . samphappalāpã hoti . . . abhijjhālu hoti . . . vyāpanna- citto hoti . . . micchādiņņhiko hoti viparãtadassano `natthi dinnaü natthi\ * 1*\ yiņņhaü natthi hutaü, natthi sukaņadukka- ņānaü kammānaü phalaü vipāko, natthi ayaü loko natthi paro loko, natthi mātā natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaõabrāhmaõā sammaggatā sammāpaņipannā, ye ima¤ ca lokaü para¤ ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchi- katvā pavedentã' ti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato yathābhataü nikkhitto evaü niraye. 3. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābha- taü nikkhitto evaü sagge. Katamehi dasahi? 4. Idha bhikkhave ekacco pāõātipātaü pahāya pāõāti- pātā paņivirato hoti nihitadaõķo nihitasattho, lajjã dayā- panno sabbapāõabhåtahitānukampã viharati. Adinnādānaü pahāya adinnādānā paņivirato hoti . . . pe\ * 2*\ . . . kāmesu micchācāraü pahāya kāmesu micchācārā paņivirato hoti . . .\ * 3*\ musāvādaü pahāya musāvādā paņivirato hoti . . . pe\ * 4*\ . . . pharusavācaü pahāya pharusāya vācāya paņivirato hoti . . . samphappalāpaü pahāya samphappalāpā paņivi- rato hoti . . . anabhijjhālu hoti . . . avyāpannacitto hoti . . . sammādiņņhiko hoti aviparãtadassano `atthi dinnaü atthi\ * 5*\ yiņņhiü atthi hutaü, atthi sukaņadukkaņānaü kam- mānaü phalaü vipāko, atthi ayaü loko atthi paro loko, atthi mātā atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaõabrāhmaõā sammaggatā sammāpaņipannā, ye ima¤ ca lokaü para¤ ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedentã' ti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato yathābhataü nikkhitto evaü sagge ti. CCII. 1. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato mātugāmo yathābhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi dasahi? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa || sayaü. 2 Ph. pa; omitted by M. 3 Ph. pa. 4 M. Ph. pisuõaü vācaü p- pisuõāya vācāya paņi- hoti. 5 M. pa || ye ima¤ ca. \ # [page 287]# % CCII.2-CCIII.4 Karajakāya-Vagga. 287% 2. Pāõātipātã hoti . . .\ * 1*\ adinnādāyã\ * 2*\ hoti . . . kāmesu micchācārã hoti . . . musāvādã hoti . . . pisunāvāco hoti . . . pharusāvāco hoti . . . samphappalāpã hoti . . . abhij- jhālu hoti . . . vyāpannacitto hoti . . . micchādiņņhiko hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato mātugāmo yathābhataü nikkhitto evaü niraye. 3. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato mātugāmo yathābhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi dasahi? 4. Pāõātipātā paņivirato hoti . . .\ * 1*\ adinnādānā\ * 3*\ paņivi- rato hoti . . . kāmesu micchācārā paņivirato hoti . . . mu- sāvādā paņivirato hoti . . . pisunāya vācāya paņivirato hoti . . . pharusāya vācāya paņivirato hoti . . . samphappalāpā paņivirato hoti . . . anabhijjhālu hoti . . . avyāpannacitto hoti . . . sammādiņņhiko hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato mātugāmo yathābhataü nikkhitto evaü sagge ti. CCIII. 1. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgatā upāsikā\ * 4*\ yathābhataü nikkhittā evaü niraye. Katamehi dasahi? 2. Pāõātipātinã hoti . . . pe\ * 5*\ . . . micchādiņņhikā\ * 6*\ hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgatā upāsikā\ * 4*\ yathābhataü nikkhittā evaü niraye. 3. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgatā upāsikā\ * 4*\ yathābhataü nikkhittā evaü sagge. Katamehi dasahi? 4. Pāõātipātā paņiviratā hoti . . . pe\ * 5*\ . . . sammādiņņhi- kā hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgatā upāsikā\ * 4*\ yathābhataü nikkhittā evaü sagge ti\ * 7*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa; S. pe. 2 S. micchā-; in T. M7 -cārinã and so on with the feminine ending till vyāpanna- where it has the masculine. 3 S. sammā- 4 Ph. upāsako. 5 M. la; Ph. pa. 6 T. sammā-, omitting all the rest. 7 omitted by M. Ph. \ # [page 288]# % 288 Aīguttara-Nikāya. CCIV.1-CCV.2% CCIV. 1. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgatā upāsikā avisāradā\ * 1*\ agāraü ajjhāvasati. Katamehi dasahi? 2. Pāõātipātinã hoti . . .\ * 2*\ adinnādāyinã hoti . . . kāmesu micchācārinã hoti . . . musāvādinã hoti . . . pisunāvācā hoti . . . pharusāvācā hoti . . . samphappalāpinã hoti . . . abhij- jhālunã hoti . . . vyāpannacittā hoti . . . micchādiņņhikā hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgatā upāsikā avisāradā agāraü ajjhāvasati. 3. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgatā upāsikā visāradā agāraü ajjhāvasati. Katamehi dasahi? 4. Pāõātipātā paņiviratā hoti . . .\ * 3*\ adinnādānā paņiviratā hoti . . . kāmesu micchācārā paņiviratā hoti . . . musāvādā paņiviratā hoti . . . pisunāya vācāya paņiviratā hoti . . . pharusāya vācāya paņiviratā hoti . . . samphappalāpā paņi- viratā hoti . . . anabhijjhālunã hoti . . . avyāpannacittā hoti . . . sammādiņņhikā hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgatā upāsikā visāradā agāraü ajjhāvasatã ti\ * 4*\. CCV. 1. Saüsappaniyapariyāyaü\ * 5*\ vo bhikkhave dhammapari- yāyaü desissāmi\ * 6*\, taü suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmã ti. `Evaü bhante' ti kho te bhikkhå Bhaga- vato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Katamo ca so\ * 7*\ bhikkhave saüsappaniyapariyāyo dhammapariyāyo? Kammassakā bhikkhave sattā kammadāyādā kammayonã kammabandhå kammapaņisaraõā, yaü kammaü karonti kalyāõaü vā pāpakaü vā, tassa dāyādā bhavanti\ * 8*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. puts avi- after agāraü; in M7 1_2 are missing. 2 S. pe || micchā- 3 S. pe || sammā-; in T. M7 -paņivirato always. 4 omitted by M. Ph. T. M6. M7. 5 Ph. saüsappanika-; S. saüsappati- throughout. 6 M. T. M6. M7 dese- 7 omitted by M. Ph. S. 8 T. bhavissanti. \ # [page 289]# % CCV.3-4 Karajakāya-Vagga. 289% 3. Idha bhikkhave ekacco pāõātipātã hoti luddo\ * 1*\ lohita- pāõã hatapahate\ * 2*\ niviņņho adayāpanno sabbapāõabhåtesu. So saüsappati kāyena, saüsappati vācāya, saüsappati manasā. Tassa jimhaü kāyakammaü hoti, jimhaü vacã- kammaü, jimhaü manokammaü, jimhā gati, jimh' upapatti\ * 3*\. Jimhagatikassa\ * 4*\ kho panāhaü bhikkhave jimhupapatti- kassa\ * 5*\ dvinnaü gatãnaü a¤¤ataraü gatiü vadāmi: ye vā ekantadukkhā nirayā yā vā saüsappajātikā\ * 6*\ tiracchānayoni. Katamā ca sā\ * 7*\ bhikkhave saüsappajātikā\ * 6*\ tiracchānayoni? Ahi vicchikā satapadã nakulā\ * 8*\ biëārā\ * 9*\ måsikā ulåkā ye vā pan' a¤¤e pi keci tiracchānayonikā sattā manusse disvā saüsappanti. Iti kho bhikkhave bhåtā\ * 10*\ bhåtassa upa- patti\ * 11*\ hoti. Yaü karoti tena upapajjati, upapannam enaü\ * 12*\ phassā phusanti\ * 13*\, evam ahaü\ * 14*\ bhikkhave kamma- dāyādā sattā ti vadāmi. 4. Idha pana bhikkhave ekacco adinnādāyã hoti . . . pe\ * 15*\ . . . kāmesu micchācārã hoti . . . musāvādã hoti . . . pisunāvāco hoti . . . pharusāvāco hoti . . . samphappalāpã hoti . . . abhijjhālu hoti . . . vyāpannacitto hoti . . . micchādiņņhiko hoti viparãtadassano\ * 16*\ `natthi dinnaü natthi\ * 17*\ yiņņhaü natthi hutaü, natthi sukaņadukkaņānaü kammānaü phalaü vipāko, natthi ayaü loko natthi paro loko, natthi mātā natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaõabrāhmaõā sammaggatā sammāpaņipannā, ye ima¤ ca lokaü para¤ ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedentã' ti. So saüsappati kāyena, saüsappati vācāya, saüsappati manasā. Tassa jimhaü kāyakammaü hoti, jimhaü vacãkammaü, jimhaü manokammaü, jimhā gati, \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. luddho. 2 M. pahata- 3 S. jimhā upa-; T. M6. M7 -h'uppatti. 4 T. -tassa. 5 T. M6 -huppattikassa. 6 T. M6. M7 -jāti. 7 omitted by T. M6. M7. 8 M. naīgula-; Ph. also -la. 9 M. Ph. T. M6. M7 -ra- throughout. 10 T. -ta-; M6 bhåtā twice. 11 T. M6. M7 uppatti and so in every similar case. 12 T. M7 etaü. 13 M. M7 phussanti. 14 T. M6. M7 p'ahaü. 15 M. la; Ph. pa; omitted by S. 16 S. viparitta- 17 M. pa || sayaü. \ # [page 290]# % 290 Aīguttara-Nikāya. CCV.4-6% jimh' upapatti. Jimhagatikassa kho panāhaü bhikkhave jimhupapattikassa dvinnaü gatãnaü a¤¤ataraü gatiü va- dāmi: ye vā ekantadukkhā nirayā yā vā saüsappajātikā\ * 1*\ tiracchānayoni. Katamā ca sā bhikkhave saüsappajātikā\ * 1*\ tiracchānayoni? Ahi vicchikā satapadã nakulā biëārā måsikā ulåkā ye vā pan' a¤¤e pi keci tiracchānayonikā sattā manusse disvā\ * 2*\ saüsappanti. Iti kho bhikkhave bhåtā bhåtassa upapatti hoti. Yaü karoti, tena upapaj- jati, upapannam enaü phassā phusanti\ * 3*\, evam ahaü\ * 4*\ bhikkhave kammadāyādā sattā ti vadāmi\ * 5*\. Kammassakā bhikkhave sattā kammadāyādā kammayonã kammabandhå kammapaņisaraõā, yaü kammaü karonti kalyāõaü vā pāpakaü vā, tassa dāyādā bhavanti. 5. Idha bhikkhave ekacco pāõātipātaü pahāya pāõāti- pātā paņivirato hoti nihitadaõķo nihitasattho, lajjã dayāpanno sabbapāõabhåtahitānukampã viharati. So na saüsappati kāyena, na saüsappati vācāya, na saüsappati manasā. Tassa ujuü kāyakammaü hoti, ujuü vacãkammaü, ujuü manokammaü, uju gati, uj' upapatti\ * 6*\. Ujugatikassa kho panāhaü bhikkhave ujupapattikassa dvinnaü gatãnaü a¤- ¤ataraü gatiü vadāmi: ye vā ekantasukhā saggā\ * 7*\ yāni vā pana tāni uccākulāni khattiyamahāsālakulāni vā brāhmaõa- mahāsālakulāni\ * 8*\ vā\ * 8*\ gahapatimahāsālakulāni vā aķķhāni mahaddhanāni mahābhogāni pahåtajātaråparajatāni\ * 9*\ pahå- tavittåpakaraõāni\ * 9*\ pahåtadhanadha¤¤āni\ * 9*\. Iti kho bhik- khave bhåtā bhåtassa upapatti hoti. Yaü karoti, tena upapajjati, upapannam enaü\ * 10*\ phassā phusanti, evam ahaü\ * 4*\ bhikkhave kammadāyādā sattā ti vadāmi. 6. Idha pana bhikkhave ekacco adinnādānaü pahāya adinnādānā paņivirato hoti . . . pe\ * 11*\ . . . kāmesu micchā- cāraü pahāya kāmesu micchācārā paņivirato hoti . . . \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 -jā. 2 T. M6. M7 twice. 3 M. phussanti always. 4 T. M6. M7 p'ahaü. 5 T. M6. M7 repeat the whole 4. 6 T. M6. M7 uju uppatti; omitted by Ph. 7 M7. S. sattā. 8 in T. after gaha- 9 M. Ph. S. bahuta- 10 T. M6. M7 etaü. 11 M. la; Ph. pa; omitted by S. \ # [page 291]# % CCV.6 Karajakāya-Vagga. 291% musāvādaü pahāya musāvādā paņivirato hoti . . . pisuna- vācaü pahāya pisunāya vācāya paņivirato hoti . . . pharu- savācaü pahāya pharusāya vācāya paņivirato hoti . . . samphappalāpaü pahāya samphappalāpā paņivirato hoti . . . anabhijjhālu hoti . . . avyāpannacitto hoti . . . sam- mādiņņhiko hoti aviparãtadassano\ * 1*\ `atthi dinnaü atthi\ * 2*\ yiņņhaü atthi hutaü, atthi sukaņadukkaņānaü kammānaü phalaü vipāko, atthi ayaü loko atthi paro loko, atthi mātā atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi samaõabrāh- maõā sammaggatā sammāpaņipannā, ye ima¤ ca lokaü para¤ ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedentã' ti. So na saüsappati kāyena, na saüsappati vācāya, na saü- sappati manasā. Tassa ujuü kāyakammaü hoti, ujuü vacãkammaü, ujuü manokammaü, uju gati, uj' upapatti. Ujugatikassa kho panāhaü\ * 3*\ bhikkhave ujupapattikassa dvinnaü gatãnaü a¤¤ataraü gatiü vadāmi: ye vā ekanta- sukhā saggā\ * 4*\ yāni vā pana tāni uccākulāni khattiyamahā- sālakulāni vā brāhmaõamahāsālakulāni vā gahapatimahā- sālakulāni vā aķķhāni mahaddhanāni mahābhogāni pahå- tajātaråparajatāni\ * 5*\ pahåtavittåpakaraõāni\ * 5*\ pahãtadhana- dha¤¤āni\ * 5*\. Iti kho bhikkhave bhåtā bhåtassa upapatti hoti. Yaü karoti, tena upapajjati, upapannam enaü\ * 6*\ phassā phusanti, evam ahaü\ * 7*\ bhikkhave kammadāyādā sattā ti vadāmi. Kammassakā bhikkhave sattā kammadāyādā kammayonã kammabandhå kammapaņisaraõā, yaü kammaü karonti kalyāõaü vā pāpakaü vā, tassa dāyādā bhavanti. Ayaü kho so\ * 8*\ bhikkhave saüsappaniyapariyāyo\ * 9*\ dhammapariyā- yo ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. aviparitta- 2 M. pa || ye ima¤ ca. 3 T. ahaü; M6 'haü; M7 'mhi. 4 S. sattā. 5 M. Ph. S. bahuta- 6 M6. M7 etaü. 7 T. M6. M7 p'ahaü. 8 omitted by S. 9 T. saüsappatikā-; M7 -tika- \ # [page 292]# % 292 Aīguttara-Nikāya. CCVI.1-2% CCVI. 1. Nāhaü bhikkhave sa¤cetanikānaü kammānaü katā- naü upacitānaü appaņisaüviditvā\ * 1*\ vyantibhāvaü vadāmi, ta¤ ca kho diņņh' eva dhamme upapajjaü\ * 2*\ vā apare vā pariyāye\ * 3*\. Na tvevāhaü\ * 4*\ bhikkhave sa¤cetanikānaü kammānaü katānaü upacitānaü appaņisaüviditvā\ * 1*\ duk- khass' antakiriyaü vadāmi. Tatra bhikkhave tividhā\ * 5*\ kāyakammantasandosavyāpatti\ * 6*\ akusalasa¤cetanikā\ * 7*\ duk- khudrayā\ * 8*\ dukkhavipākā hoti, catubbidhā vacãkammanta- sandosavyāpatti akusalasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkha- vipākā hoti, tividhā\ * 5*\ manokammantasandosavyāpatti aku- salasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti. Katha¤ ca bhikkhave tividhā kāyakammantasandosavyāpatti aku- salasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti? 2. Idha bhikkhave ekacco pāõātipātã hoti luddo\ * 9*\ lohita- pāõã hatapahate\ * 10*\ niviņņho adayāpanno sabbapāõābhåtesu. Adinnādāyã hoti, yan taü parassa paravittåpakaraõaü gāma- gataü vā ara¤¤agataü vā, taü\ * 11*\ adinnaü theyyasaükhātaü ādātā\ * 12*\ hoti. Kāmesu micchācārã hoti, yā tā māturakkhitā piturakkhitā\ * 13*\ bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ¤ātirakkhitā\ * 14*\ dhammarakkhitā\ * 15*\ sassāmikā saparidaõķā antamaso mālā- guõaparikkhittā\ * 16*\ pi, tathāråpāsu cārittaü āpajjitā hoti. Evaü kho bhikkhave tividhā kāyakammantasandosavyā- patti akusalasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti. Katha¤ ca bhikkhave catubbidhā vacãkammantasandosavyā- patti akusalasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -veditvā. 2 T. M6. M7 uppajjaü; S. -jje. 3 M. -yena. 4 T. M7 t'evāhaü; M6 tvāhaü. 5 S. -dhaü; Ph. -dha throughout; T. M6. M7 -dhā, -dhaü and -dha. 6 M. Ph. -sadosa- throughout. 7 M. Ph. -kaü throughout. 8 M. Ph. -yaü; M6. M7 -uddayā; T. -indriyā throughout. 9 Ph. S. luddho. 10 M. pahata- 11 is missing in the MSS. 12 T. M6 ad- 13 M. pa || antamaso; Ph. adds mātāpitu- 14 Ph. adds gotta- 15 omitted by T. m6. M7. 16 S. -kkhitā; M. Ph. -guëa- \ # [page 293]# % CCVI.3-4 Karajakāya-Vagga. 293% 3 Idha bhikkhave ekacco musāvādã hoti sabhāgato vā parisagato vā ¤ātimajjhagato vā pågamajjhagato vā rāja- kulamajjhagato vā abhinãto sakkhipuņņho\ * 1*\ `eh' ambho\ * 2*\ purisa, yaü jānāsi, taü vadehã' ti so ajānaü vā `ahaü\ * 3*\ jānāmã' ti jānaü vā `ahaü\ * 3*\ na jānāmã' ti apassaü vā `ahaü\ * 3*\ passāmã' ti passaü vā `ahaü\ * 3*\ na passāmã' ti iti attahetu vā parahetu vā āmisaki¤cikkhahetu vā sampajā- namusā bhāsitā hoti. Pisunāvāco hoti ito sutvā amutra akkhātā imesaü bhedāya, amutra vā sutvā imesaü akkhātā amåsaü bhedāya, iti samaggānaü vā bhettā\ * 4*\ bhinnānaü vā anuppadātā vaggārāmo vaggarato vagganandã vagga- karaõiü vācaü bhāsitā hoti. Pharusāvāco hoti, yā sā vācā aõķakā kakkasā parakaņukā parābhisajjanã kodhasā- mantā asamādhisaüvattanikā, tathāråpiü vācaü bhāsitā hoti. Samphappalāpã hoti akālavādã abhåtavādã anattha- vādã adhammavādã avinayavādã, anidhānavatiü vācaü bhā- sitā hoti akālena anapadesaü apariyantavatiü anatthasaü- hitaü. Evaü kho bhikkhave catubbidhā vacãkammantasandosa- vyāpatti akusalasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti. Katha¤ ca bhikkhave tividhā manokammantasan- dosavyāpatti akusalasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti? 4. Idha bhikkhave ekacco abhijjhālu hoti, yan taü parassa paravittåpakaraõaü, taü abhijjhitā hoti, `aho vata\ * 5*\ yaü\ * 5*\ parassa, taü mama assā' ti. Vyāpannacitto hoti paduņņhamanasaīkappo `ime sattā ha¤¤antu vā baj- jhantu\ * 6*\ vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā vā ahesuü iti\ * 7*\ vā'\ * 7*\ ti. Micchādiņņhiko hoti viparãtadassano\ * 8*\ `natthi dinnaü natthi\ * 9*\ yiņņhaü natthi hutaü, natthi sukaņadukka- ņānaü kammānaü phalaü vipāko, natthi ayaü loko natthi paro loko, natthi mātā natthi pitā, natthi sattā opapātikā, \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. sakkhiüp- 2 S. ehi bho; T. M6. M7 evaü bho. 3 T. M6. M7. S. āha. 4 M. bhedātā; Ph. bheditā. 5 T. M6. M7 vatāyaü. 6 T. M6. S. va-; M7 ma- 7 omitted by S. 8 S. viparitta- 9 M. pa || ye ima¤ ca. \ # [page 294]# % 294 Aīguttara-Nikāya. CCVI.4-7% natthi loke samaõabrāhmaõā sammaggatā sammāpaņipannā, ye ima¤ ca lokaü para¤ ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchi- katvā pavedentã' ti. Evaü kho bhikkhave tividhā manokammantasandosavyā- patti akusalasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti. 5. Tividhakāyakammantasandosavyāpatti-akusalasa¤ceta- nikāhetu\ * 1*\ vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraõa apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjanti, catub- bidhavacãkammantasandosavyāpatti-akusalasa¤cetanikāhetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjanti, tividhamanokam- mantasandosavyāpatti-akusalasa¤cetanikāhetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vini- pātaü nirayaü upapajjanti. 6. Seyyathā pi bhikkhave apaõõako maõi uddhaü khitto yena yen' eva patiņņhāti, suppatiņņhitaü yeva patiņņhāti, evam eva kho bhikkhave tividhakāyakammantasandosavyā- patti-akusalasa¤cetanikāhetu vā sattā kāyassa\ * 2*\ bhedā\ * 2*\ parammaraõā\ * 2*\ apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upa- pajjanti, catubbidhavacãkammantasandosavyāpatti-akusala- sa¤cetanikāhetu vā sattā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjanti, tividha- manokammantasandosavyāpatti-akusalasa¤cetanikāhetu vā sattā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vini- pātaü nirayaü upapajjanti. 7. Nāhaü bhikkhave sa¤cetanikānaü kammānaü katā- naü upacitānaü appaņisaüviditvā\ * 3*\ vyantibhāvaü vadāmi, ta¤ ca kho diņņh' eva dhamme upapajjaü\ * 4*\ vā apare\ * 5*\ vā pariyāye. Na tvevāhaü\ * 6*\ bhikkhave sa¤cetanikānaü kam- mānaü katānaü upacitānaü appaņisaüviditvā\ * 3*\ dukkhass' antakiriyaü vadāmi. Tatra bhikkhave tividhā kāyakam- mantasampatti kusalasa¤cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti, catubbidhā vacãkammantasampatti kusalasa¤cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti, tividhā manokammantasam- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -nikahetu throughout; T. -nikāhetu and -nikahetu. 2 omitted by S. 3 M. Ph. -veditvā. 4 S. -jje. 5 T. apareõa. 6 M7 tvev' ahaü; M6 tvāhaü. \ # [page 295]# % CCVI.7-9 Karajakāya-Vagga. 295% patti kusalasa¤cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti. Katha¤ ca bhikkhave tividhā kāyakammantasampatti ku- salasa¤cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti? 8. Idha bhikkhave ekacco pāõātipātaü pahāya pāõāti- pātā paņivirato hoti nihitadaõķo nihitasattho, lajjã dayā- panno sabbapāõabhåtahitānukampã viharati\ * 1*\. Adinnādā- naü pahāya adinnādānā paņivirato hoti, yan taü parassa paravittåpakaraõaü gāmagataü vā ara¤¤agataü vā, na\ * 2*\ taü\ * 2*\ adinnaü theyyasaükhātaü ādātā\ * 3*\ hoti. Kāmesu micchācāraü pahāya kāmesu micchācārā paņivirato hoti, yā tā māturakkhitā piturakkhitā\ * 4*\ bhāturakkhitā bhagini- rakkhitā ¤ātirakkhitā\ * 5*\ dhammarakkhitā\ * 6*\ sassāmikā sapa- ridaõķā antamaso mālāguõaparikkhittā\ * 7*\ pi, tathāråpāsu na\ * 8*\ cārittaü āpajjitā hoti. Evaü kho bhikkhave tividhā kāyakammantasampatti kusalasa¤cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti. Katha¤ ca bhikkhave catubbidhā vacãkammantasampatti kusala- sa¤cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti? 9. Idha bhikkhave ekacco musāvādaü pahāya musāvādā paņivirato hoti sabhāgato vā parisagato vā ¤ātimajjhagato vā pågamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinãto sakkhipuņņho\ * 9*\ `eh' ambho\ * 10*\ purisa, yaü jānāsi, taü vadehã' ti so ajānaü vā `ahaü\ * 11*\ na jānāmã' ti jānaü vā `ahaü\ * 11*\ jānāmã' ti apassaü vā `ahaü\ * 11*\ na passāmã' ti passaü vā `ahaü\ * 11*\ passāmã' ti iti attahetu vā parahetu vā āmisaki¤- cikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā hoti. Pisuna- vācaü pahāya pisunāya vācāya paņivirato hoti, na ito sutvā amutra akkhātā imesaü bhedāya amutra vā sutvā na imesaü akkhātā amåsaü bhedāya, iti bhinnānaü vā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 insert pe; Ph. pa. 2 omitted by Ph. T. S.; M6. M7 omit only taü. 3 Ph. S. na ād-; T. M6 adā- 4 M. pa || antamaso; Ph. adds mātāpitu- 5 Ph. adds gotta- 6 omitted by T. 7 S. -kkhitā; M. Ph. -guëa- 8 T. puts na before āp-; M7 omits na. 9 S. sakkhiüp-. 10 S. ehi bho; M6. M7 evaü bho. 11 T. M6. M7. S. āha. \ # [page 296]# % 296 Aīguttara-Nikāya. CCVI.9-12% sandhātā sahitānaü vā anuppadātā samaggārāmo samag- garato samagganandã samaggakaraõiü vācaü bhāsitā hoti. Pharusavācaü pahāya pharusāya vācāya paņivirato hoti, yā sā vācā nelā kaõõasukhā pemaniyā hadayaīgamā porã bahujanakantā bahujanamanāpā, tathāråpiü vācaü bhāsitā hoti. Samphappalāpaü pahāya samphappalāpā paņivirato hoti kālavādã bhåtavādã atthavādã dhammavādã vinayavādã, nidhānavatiü vācaü bhāsitā hoti kālena sāpadesaü pari- yantavatiü atthasaühitaü. Evaü kho bhikkhave catubbidhā vacãkammantasampatti kusalasa¤cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti. Katha¤ ca bhikkhave tividhā manokammantasampatti kusalasa¤- cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti? 10. Idha bhikkhave ekacco anabhijjhālu hoti, yan taü parassa paravittåpakaraõaü, taü anabhijjhitā\ * 1*\ hoti `aho vata\ * 2*\ yaü\ * 2*\ parassa, taü mama assā' ti. Avyāpannacitto hoti appaduņņhamanasaīkappo `ime sattā averā avyāpajjhā anãghā sukhã attānaü pariharantå' ti. Sammādiņņhiko hoti aviparãtadassano\ * 3*\ `atthi dinnaü atthi yiņņhaü\ * 4*\ . . . pe\ * 5*\ . . . ye ima¤ ca lokaü para¤ ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedentã' ti. Evaü kho bhikkhave tividhā manokammantasampatti kusalasa¤cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti. 11. Tividhakāyakammantasampattikusalasa¤cetanikāhetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjanti, catubbidhavacãkammantasam- pattikusalasa¤cetanikāhetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjanti, tivi- dhamanokammantasampattikusalasa¤cetanikāhetu vā bhik- khave sattā kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjanti. 12. Seyyathā pi bhikkhave apaõõako maõi uddhaü khitto yena yen' eva patiņņhāti suppatiņņhitaü\ * 6*\ yeva patiņņhāti, evam eva kho bhikkhave tividhakāyakammanta- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M7 -jjhātā; T. na abhi- 2 T. M6. M7 vatāyaü. 3 S. aviparitta- 4 S. adds atthi hutaü. 5 M. la; Ph. pa. 6 T. M7 sampa- \ # [page 297]# % CCVI.12-CCVII.1 Karajakāya-Vagga. 297% sampattikusalasa¤cetanikāhetu vā sattā kāyassa bhedā pa- rammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjanti, catubbidha- vacãkammantasampattikusalasa¤cetanikāhetu vā sattā kā- yassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjanti, tividhamanokammantasampattikusalasa¤cetanikāhetu vā sat- tā kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjanti. 13. Nāhaü\ * 1*\ bhikkhave sa¤cetanikānaü kammānaü ka- tānaü upacitānaü appaņisaüviditvā\ * 2*\ vyantibhāvaü vadāmi, ta¤ ca kho diņņh' eva dhamme\ * 3*\ upapajjaü\ * 4*\ vā apare vā pariyāye. Na\ * 1*\ tvevāhaü bhikkhave sa¤cetanikānaü kam- mānaü katānaü upacitānaü appaņisaüviditvā\ * 2*\ dukkhass' antakiriyaü vadāmã ti\ * 5*\. CCVII 1. Nāhaü bhikkhave sa¤cetanikānaü kammānaü katā- naü upacitānaü appaņisaüviditvā\ * 2*\ vyantibhāvaü vadāmi, ta¤ ca kho diņņh' eva dhamme upapajjaü\ * 4*\ vā apare vā pariyāye. Na tvevāhaü bhikkhave sa¤cetanikānaü kam- mānaü katānaü upacitanaü appaņisaüviditvā\ * 2*\ dukkhass' antakiriyaü vadāmi. Tatra bhikkhave tividhā kāyakam- mantasandosavyāpatti akusalasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti, catubbidhā vacãkammantasandosavyā- patti akusalasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti, tividhā manokammantasandosavyāpatti akusalasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti. Katha¤ ca bhikkhave tividhā kāyakammantasandosavyāpatti akusalasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti? . . . pe\ * 6*\ . . . Evaü kho bhikkhave tividhā kāyakammantasandosavyā- patti akusalasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti. Katha¤ ca bhikkhave catubbidhā vacãkammantasandosa- vyāpatti akusalasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti? . . . pe\ * 7*\ . . . \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. omit this phrase. 2 M. Ph. -veditvā. 3 T. adds 'va. 4 S. -jje. 5 omitted by M6. 6 M. la; Ph. pa. 7 M. Ph. pa; omitted by T. M6. M7. \ # [page 298]# % 298 Aīguttara-Nikāya. CCVII.1-3% Evaü kho bhikkhave catubbidhā vacãkammantasandosa- vyāpatti akusalasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti. Katha¤ ca bhikkhave tividhā manokammantasando- savyāpatti akusalasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti? . . .pe\ * 1*\ . . . Evaü kho bhikkhave tividhā manokammantasandosavyā- patti akusalasa¤cetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti. 2. Tividhakāyakammantasandosavyāpatti-akusalasa¤ceta- nikāhetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjanti, catubbi- dhavacãkammanta-\ * 2*\ . . .pe\ * 3*\ . . . tividhamanokammantasan dosavyāpatti-akusalasa¤cetanikāhetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjanti\ * 4*\. 3. Nāhaü bhikkhave sa¤cetanikānaü kammānaü katā- naü upacitānaü appaņisaüviditvā\ * 5*\ vyantibhāvaü vadāmi, ta¤ ca kho diņņh' eva dhamme upapajjaü\ * 6*\ vā apare vā pariyāye. Na tvevāhaü bhikkhave sa¤cetanikānaü kam- mānaü katānaü upacitānaü appaņisaüviditvā dukkhass' antakiriyaü vadāmi. Tatra bhikkhave tividhā\ * 7*\ kāyakam- mantasampatti kusalasa¤cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti, catubbidhā vacãkammantasampatti kusalasa¤cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti, tividhā manokammantasam- patti kusalasa¤cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti. Katha¤ ca bhikkhave tividhā kāyakammantasampatti ku- salasa¤cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti? . . . pe\ * 8*\ . . . Evaü kho bhikkhave tividhaü kāyakammantasampatti kusalasa¤cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti. Katha¤ ca bhikkhave catubbidhā vacãkammantasampatti kusalasa¤- cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti? . . . pe\ * 8*\ . . . Evaü kho bhikkhave catubbidhā vacãkammantasampatti \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 2 S. in full. 3 M. la; omitted by Ph. 4 Ph. -tã ti; T. adds catubbidha; M6. M7 catubbidhaü || pe. 5 M. Ph. -veditvā. 6 S. -jje. 7 T. M7 hence forth -dha, also -cetanikaü -yaü -kaü. 8 M. la; Ph. pa. \ # [page 299]# % CCVII.3-CCVIII.1 Karajakāya-Vagga. 299% hoti. Katha¤ ca bhikkhave tividhā manokammantasampatti kusalasa¤cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti? . . .pe\ * 1*\ . . . Evaü kho bhikkhave tividhā manokammantasampatti kusalasa¤cetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti. 4. Tividhakāyakammantasampattikusalasa¤cetanikāhetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjanti, catubbidhavacãkammanta-\ * 2*\ . . . pe\ * 3*\ . . . tividhamanokammantasampattikusalasa¤cetanikā- hetu vā bhikkhave sattā kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjanti\ * 4*\ . . .pe\ * 5*\ . . . CCVIII 1. Nāhaü bhikkhave sa¤cetanikānaü kammānaü katā- naü upacitānaü appaņisaüviditvā\ * 6*\ vyantibhāvaü vadāmi, ta¤ ca kho diņņh' eva dhamme upapajjaü\ * 7*\ vā apare\ * 8*\ vā pariyāye. Na tvevāhaü bhikkhave sa¤cetanikānaü kam- mānaü katānaü upacitānaü appaņisaüviditvā\ * 6*\ dukkhass' antakiriyaü vaķāmi. Sa kho so bhikkhave ariyasāvako evaü vigatābhijjho vigatavyāpādo asammåëho sampajāno patissato mettāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā viharati, tathā dutiyaü, tathā tatiyaü, tathā catutthaü. Iti uddhaü adho tiriyaü sabbadhi sabbatthatāya\ * 9*\ sabbā- vantaü lokaü mettāsahagatena cetasā vipulena mahagga- tena appamāõena averena avyāpajjhena pharitvā viharati. So evaü pajānāti `pubbe kho me idaü cittaü parittaü\ * 10*\ ahosi\ * 11*\ abhāvitaü, etarahi pana me idaü cittaü appamā- õaü subhāvitaü, yaü kho pana ki¤ci pamāõakataü kam- maü\ * 12*\, na\ * 12*\ taü\ * 12*\ tatrāvasissati, na taü tatrāvatiņņhatã'\ * 13*\ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 M. Ph. -kammantasampatti; S. in full. 3 M. la; omitted by Ph. 4 T. M6. M7 add catu. 5 Ph. pa; omitted by M. S.; apparently the initial phrase Nāhaü and so on is to be repeated here, as before in CCVI. 6 M. Ph. -veditvā. 7 S. -jje. 8 T. -reõa. 9 T. -kāya; M6. S. sabbattatāya. 10 M6 pariyantaü. 11 T. M7. S. hoti. 12 omitted by T. M7. 13 T. M6. M7 tatrāpa- \ # [page 300]# % 300 Aīguttara-Nikāya. CCVIII.1-3% ti\ * 1*\. Taü kiü ma¤¤atha bhikkhave `dahara-t-agge\ * 2*\ ce so\ * 3*\ ayaü\ * 4*\ kumāro mettācetovimuttiü\ * 5*\ bhāveyya, api nu kho pāpakammaü kareyyā' ti? No h' etaü bhante. `Akarontaü kho pana pāpakammaü api nu kho dukkhaü phuseyyā' ti? No h' etaü bhante, akarontaü hi\ * 6*\ bhante pāpakammaü kuto dukkhaü phusissatã ti\ * 7*\? 2. Bhāvetabbā kho panāyaü\ * 8*\ bhikkhave mettācetovimutti itthiyā vā purisena\ * 6*\ vā\ * 6*\. Itthiyā\ * 6*\ vā\ * 6*\ bhikkhave purisassa vā nāyaü kāyo ādāya gamanãyo, cittantaro ayaü bhikkhave macco. So evaü pajānāti: Yaü kho me idha\ * 9*\ ki¤ci pubbe iminā karajakāyena pāpakammaü kataü, sabban taü idha vedanãyam, na taü anugaü\ * 10*\ bhavissatã ti. Evaü bhāvitā kho bhikkhave mettācetovimutti anāgāmitāya\ * 11*\ saüvattati, idha pa¤¤' assa\ * 12*\ bhikkhuno uttariü\ * 13*\ vimuttiü\ * 14*\ appaņivijjhato ti\ * 15*\. 3. Karuõāsahagatena cetasā . . . muditāsahagatena ce- tasā . . . upekhāsahagatena\ * 16*\ cetasā ekaü disaü pharitvā viharati, tathā dutiyaü, tathā tatiyaü, tathā catutthaü. Iti uddham adho tiriyaü sabbadhi sabbatthatāya\ * 17*\ sabbā- vantaü lokaü upekhāsahagatena cetasā vipulena mahag- gatena appamāõena averena avyāpajjhena pharitvā viharati. So evaü pajānāti `pubbe kho me idaü cittaü parittaü ahosi\ * 18*\ abhāvitaü, etarahi pana me idaü cittaü appamā- õaü subhāvitaü, yaü kho pana ki¤ci pamāõakataü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 M. Ph. dahara-d-agge. 3 T. va taü sa; M6 taü; M7 na; omitted by S. 4 M6. M7 sāyaü; T. yaü. 5 M. Ph. mettaü ceto-; T. continues: itthiyā vā, as below. 6 omitted by M6. 7 omitted by M. Ph.; M. has phusissanti. 8 M6 pan' ayaü. 9 M. Ph. M6. M7. S. idaü. 10 Ph. anutaü; T. anugamma; M6 anupagataü; M7 anuyugamma; S. anubhā- 11 M. -kāya; T. -tā. 12 T. M7 pan' assa; M6 pan'aü¤assa. 13 Ph. -rin; M. T. -ri. 14 T. -ttiyaü. 15 omitted by Ph. T. M6. M7. 16 M. Ph. S. upekkhā- throughout. 17 M. T. S. sabbatta-; M6 sabbatāya. 18 S. hoti. \ # [page 301]# % CCVIII.3-CCIX.1 Karajakāya-Vagga. 301% kammaü, na\ * 1*\ taü tatrāvasissati, na taü tatrāvatiņņhati. Taü kiü ma¤¤atha bhikkhave `dahara-t-agge\ * 2*\ ce so\ * 3*\ ayaü kumāro upekhācetovimuttiü bhāveyya\ * 4*\, api nu kho pāpakammaü kareyyā' ti? No h' etaü bhante. `Akarontaü kho pana pāpakammaü api nu kho dukkhaü phuseyyā' ti? No h' etaü bhante, akarontaü hi bhante pāpakammaü kuto dukkhaü phusissatã\ * 5*\ ti\ * 6*\? 4. Bhāvetabbā kho panāyaü bhikkhave upekhācetovi- mutti itthiyā vā purisena vā. Itthiyā vā bhikkhave puri- sassa vā nāyaü\ * 7*\ kāyo ādāya gamanãyo, cittantaro ayaü bhikkhave macco. So evaü pajānāti: Yaü kho me idha\ * 8*\ ki¤ci pubbe iminā karajakāyena pāpakammaü kataü, sabban taü idha vedanãyaü, na taü anugaü\ * 9*\ bhavissatã ti. Evaü\ * 10*\ bhāvitā kho bhikkhave upekhācetovimutti anā- gāmitāya saüvattati, idha pa¤¤' assa bhikkhuno uttariü\ * 11*\ vi- muttiü appaņivijjhato ti\ * 12*\. CCIX. 1. Atha kho a¤¤ataro brāhmaõo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so brāhmaõo Bhagavan- taü etad avoca `ko nu kho bho Gotama hetu ko paccayo, yena-m-idh' ekacce sattā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjantã' ti? `Adhammacariyāvisamacariyāhetu kho brāhmaõa evam idh' ekacce sattā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü dugga- tiü vinipātaü nirayaü upapajjantã' ti. `Ko pana bho Gotama hetu ko paccayo, yena-m-idh' ekacce sattā kāyassa \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 Ph. -d-agge; M6 -t-agga na. 3 omitted by T. M7. S. 4 T. -yyati. 5 M. -ssanti; M6 phussatã; T. phuseyyasã. 6 omitted by M. Ph. 7 T. M6. M7 ayaü. 8 all MSS. have idaü. 9 Ph. anugataü; S. anubha-; omitted by M6. 10 T. M7 imaü; omitted by M6. 11 M. Ph. -ri. 12 omitted by Ph. T. M7. \ # [page 302]# % 302 Aīguttara-Nikāya. CCIX.1-3% bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjantã' ti? `Dhammacariyāsamacariyāhetu kho brāhmaõa evam idh' ekacce sattā kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjantã' ti. `Na kho ahaü imassa bhoto Gotamassa saükhittena bhāsitassa vitthārena atthaü\ * 1*\ ājānāmi, sādhu me bhavaü Gotamo tathā dhammaü de- setu, yathāhaü imassa bhoto Gotamassa saükhittena bhāsitassa vitthārena atthaü ājāneyyan'\ * 2*\ ti. `Tena hi brāhmaõa suõāhi sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmã' ti. `Evaü bho' ti kho so brāhmaõo Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad avoca:-- 2. Tividhā\ * 3*\ kho brāhmaõa kāyena adhammacariyāvisa- macariyā hoti, catubbidhā vācāya adhammacariyāvisama- cariyā hoti, tividhā manasā adhammacariyāvisamacariyā hoti. Katha¤ ca brāhmaõa tividhā kāyena adhammacari- yāvisamacariyā hoti? . . . pe\ * 4*\ . . . Evaü kho brāhmaõa tividhā kāyena adhammacariyāvi- samacariyā hoti. Katha¤ ca brāhmaõa catubbidhā vācāya adhammacariyāvisamacariyā hoti? . . . pe\ * 5*\ . . . Evaü kho brāhmaõa catubbidhā vācāya adhammacari- yāvisamacariyā hoti. Katha¤ ca brāhmaõa tividhā manasā adhammacariyāvisamacariyā hoti? . . . pe\ * 6*\ . . . Evaü kho brāhmaõa tividhā manasā adhammacariyā- visamacariyā hoti. Evaü adhammacariyāvisamacariyāhetu kho brāhmaõa evam idh' ekacce sattā kāyassa bhedā parammaraõā apā- yaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjanti\ * 7*\. 3. Tividhā kho brāhmaõa kāyena dhammacariyāsamaca- riyā hoti, catubbidhā vācāya dhammacariyāsamacariyā hoti, tividhā manasā dhammacariyāsamacariyā hoti. Katha¤ ca brāhmaõa tividhā kāyena dhammacariyāsamacariyā hoti? . . . pe\ * 8*\ . . . \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M6 inserts avibhattassa vitthārena atthaü. 2 T. M6. M7 aj- 3 T. M6. M7. S. -dhaü always. 4 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 5 M. Ph. pa; omitted by T. M6. 6 M. la; Ph. pa. 7 T. M6 -tã ti. 8 M. la; Ph. pa; omitted by T. \ # [page 303]# % CCIX.3-CCX.2 Karajakāya-Vagga. 303% Evaü kho brāhmaõa tividhā kāyena dhammacariyāsama- cariyā hoti\ * 1*\. Katha¤ ca brāhmaõa catubbidhā vācāya dhammacariyāsamacariyā hoti? . . . pe\ * 2*\ . . . Evaü kho brāhmaõa catubbidhā vācāya dhammacariyā- samacariyā hoti. Katha¤ ca brāhmaõa tividhā manasā dhammacariyāsamacariyā hoti? . . . pe\ * 3*\ . . . Evaü kho brāhmaõa tividhā manasā dhammacariyāsama- cariyā hoti. Evaü dhammacariyāsamacariyāhetu kho brāhmaõa evam idh' ekacce sattā kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjantã ti. Abhikkantaü\ * 4*\ bho\ * 4*\ Gotama\ * 4*\ . . .pe\ * 5*\ . . . upāsakaü maü bhavaü Gotamo dhāretu ajja-t-agge pāõupetaü sa- raõaü gatan ti. Karajakāyavaggo\ * 6*\ paņhamo\ * 7*\. CCX. 1. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābha- taü nikkhitto evaü niraye. Katamehi dasahi? 2. Pāõātipātã hoti, adinnādāyã hoti, kāmesu micchācarã hoti, musāvādã hoti, pisunāvāco hoti, pharusāvāco hoti, samphappalāpã hoti, abhijjhālu hoti, vyāpannacitto hoti, micchādiņņhiko hoti. Imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato yathābhataü nikkhitto evaü niraye. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. continues: pe || Evaü kho br- ti- manasā. 2 M. la; Ph. pa. 3 M. Ph. pa. 4 M. repeats it. 5 M. la; omitted by Ph. 6 S. Paņhama-; M6 Vaggo; omitted by Ph. T. M7. 7 omitted by Ph. T. M6. M7.; M6 adds tass' uddānaü: nirayo sugati ubho mātugāmena upāsikā saüsappaniya su āpana karajakāyena brāhmanā ti; then Paõõāsakaü samattaü. \ # [page 304]# % 304 Aīguttara-Nikāya. CCX.3-CCXI.4% 3. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato yathābha- taü nikkhitto evaü sagge. Katamehi dasahi? 4. Pāõātipātā paņivirato hoti, adinnādānā paņivirato hoti, kāmesu micchācārā paņivirato hoti, musāvādā paņivirato hoti, pisunāya vācāya paņivirato hoti, pharusāya vācāya paņivirato hoti, samphappalāpā paņivirato hoti, anabhijjhālu hoti, avyāpannacitto hoti, sammādiņņhiko hoti. Imehi kho bhikkhave dhammehi samannāgato yathābha- taü nikkhitto evaü sagge ti. CCXI. 1. Vãsatiyā bhikkhave dhammehi samannāgato yathā- bhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi vãsatiyā? 2. Attanā ca pāõātipātã hoti, para¤ ca pāõātipāte sam- ādapeti; attanā ca adinnādāyã hoti, para¤ ca adinnādāne samādapeti; attanā ca kāmesu micchācārã hoti, para¤ ca kāmesu micchācāre samādapeti; attanā ca musāvādã hoti, para¤ ca musāvāde samādapeti; attanā ca pisunāvāco hoti, para¤ ca pisunāya vācāya samādapeti; attanā ca pharu- sāvāco hoti, para¤ ca pharusāya vācāya samādapeti; attanā ca samphappalāpã hoti, para¤ ca samphappalāpe samāda- peti; attanā ca abhijjhālu hoti, para¤ ca abhijjhāya sam- ādapeti; attanā ca vyāpannacitto hoti, para¤ ca vyāpāde samādapeti; attanā ca micchādiņņhiko hoti, para¤ ca micchādiņņhiyā samādapeti. Imehi kho bhikkhave vãsatiyā dhammehi samannāgato yathābhataü nikkhitto evaü niraye. 3. Vãsatiyā bhikkhave dhammehi samannāgato yathā- bhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi vãsatiyā? 4. Attanā ca pāõātipātā paņivirato hoti, para¤ ca pāõā- tipātā veramaõiyā samādapeti; attanā ca adinnādānā paņi- virato hoti, para¤ ca adinnādānā veramaõiyā samādapeti; attanā ca kāmesu micchācārā paņivirato hoti, para¤ ca kāmesu micchācārā veramaõiyā samādapeti; attanā ca musāvādā paņivirato hoti, para¤ ca musāvādā veramaõiyā samādapeti; attanā ca pisunāya vācāya paņivirato hoti, para¤ ca pisunāya vācāya veramaõiyā samādapeti, attanā \ -------------------------------------------------------------------------- \ # [page 305]# % CCXI.4-CCXII.3 Aīguttara-Nikāya. 305% ca pharusāya vācāya paņivirato hoti, para¤ ca pharusāya vācāya veramaõiyā samādapeti; attanā ca samphappalāpā paņivirato hoti, para¤ ca samphappalāpā veramaõiyā sam- ādapeti; attanā ca anabhijjhālu hoti, para¤ ca anabhijjhāya samādapeti; attanā ca avyāpannacitto hoti, para¤ ca avyā- pāde samādapeti; attanā ca sammādiņņhiko hoti, para¤ ca sammādiņņhiyā samādapeti. Imehi kho bhikkhave vãsatiyā dhammehi samannāgato yathābhataü nikkhitto evaü sagge ti. CCXII. 1. Tiüsāya bhikkhave dhammehi samannāgato yathā- bhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi tiüsāya? 2. Attanā ca pāõātipātã hoti, para¤ ca pāõātipāte sam- ādapeti, pāõātipāte ca samanu¤¤o hoti; attanā ca adinnā- dāyã hoti, para¤ ca adinnādāne samādapeti, adinnādāne ca samanu¤¤o hoti; attanā ca kāmesu micchācārã hoti, para¤ ca kāmesu micchācāre samādapeti, kāmesu micchā- cāre ca samanu¤¤o hoti; attanā ca musāvādã hoti, para¤ ca musāvāde samādapeti, musāvāde ca samanu¤¤o hoti; attanā ca pisunāvāco hoti, para¤ ca pisunāya vācāya sam- ādapeti, pisunāya ca vācāya samanu¤¤o hoti; attanā ca pharusāvāco hoti, para¤ ca pharusāya vācāya samādapeti, pharusāya ca vācāya samanu¤¤o hoti; attanā ca samphap- palāpã hoti, para¤ ca samphappalāpe samādapeti, sam- phappalāpe ca samanu¤¤o hoti; attanā ca abhijjhālu hoti, para¤ ca abhijjhāya samādapeti, abhijjhāya ca samanu¤¤o hoti; attanā ca vyāpannacitto hoti, para¤ ca vyāpāde samādapeti, vyāpāde ca samanu¤¤o hoti; attanā ca micchā- diņņhiko hoti, para¤ ca micchādiņņhiyā samādapeti, micchādiņņhiyā ca samanu¤¤o hoti. Imehi kho bhikkhave tiüsāya dhammehi samannāgato yathābhataü nikkhitto evaü niraye\ * 1*\. 3. Tiüsāya bhikkhave dhammehi samannāgato yathā- bhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi tiüsāya? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 add ti. \ # [page 306]# % 306 Aīguttara-Nikāya. CCXII.4-CCXIII.2% 4. Attanā ca pāõātipātā paņivirato hoti, para¤ ca pāõā- tipātā veramaõiyā samādapeti, pāõātipātā veramaõiyā ca samanu¤¤o hoti; attanā ca adinnādānā paņivirato hoti, para¤ ca adinnādānā veramaõiyā samādapeti, adinnādānā veramaõiyā ca samanu¤¤o hoti; attanā ca kāmesu micchā- cārā paņivirato hoti, para¤ ca kāmesu micchācārā vera- maõiyā samādapeti, kāmesu micchācārā veramaõiyā ca samanu¤¤o hoti; attanā ca musāvādā paņivirato hoti, para¤ ca musāvādā veramaõiyā samādapeti, musāvādā veramaõiyā ca samanu¤¤o hoti; attanā ca pisunāya vācāya paņivirato hoti, para¤ ca pisunāya vācāya veramaõiyā samādapeti, pisunāya vācāya veramaõiyā ca samanu¤¤o hoti; attanā ca pharusāya vācāya paņivirato hoti, para¤ ca pharusāya vācāya veramaõiyā samādapeti, pharusāya vācāya veramaõiyā ca samanu¤¤o hoti; attanā ca sam- phappalāpā paņivirato hoti, para¤ ca samphappalāpā vera- maõiyā samādapeti, samphappalāpā veramaõiyā ca sama- nu¤¤o hoti; attanā ca anabhijjhālu hoti, para¤ ca ana- bhijjhāya samādapeti, anabhijjhāya ca samanu¤¤o hoti; attanā ca avyāpannacitto hoti, para¤ ca avyāpāde samāda- peti, avyāpāde ca samanu¤¤o hoti; attanā ca sammādiņņhiko hoti, para¤ ca sammādiņņhiyā samādapeti, sammādiņņhiyā ca samanu¤¤o hoti. Imehi kho bhikkhave tiüsāya dhammehi samannāgato yathābhataü nikkhitto evaü sagge ti. CCXIII. 1. Cattārãsāya\ * 1*\ bhikkhave {dhammehi} samannāgato yathābhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi cattārã- sāya? 2. Attanā ca pāõātipātã hoti, para¤ ca pāõātipāte sam- ādapeti, pāõātipāte ca samanu¤¤o hoti, pāõātipātassa ca vaõõaü bhāsati; attanā ca adinnādāyã hoti, para¤ ca adinnādāne samādapeti, adinnādāne ca samanu¤¤o hoti, adinnādānassa ca vaõõaü bhāsati; attanā ca kāmesu micchācārã hoti, para¤ ca kāmesu micchācāre samādapeti, \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. -ëãsāya throughout. \ # [page 307]# % CCXIII.2-4 Aīguttara-Nikāya. 307% kāmesu micchācāre ca samanu¤¤o hoti, kāmesu micchā- cārassa ca vaõõaü bhāsati; attanā ca musāvādã hoti, para¤ ca musāvāde samādapeti, musāvāde ca samanu¤¤o hoti, musāvādassa ca vaõõaü bhāsati; attanā ca pisunā- vāco hoti, para¤ ca pisunāya vācāya samādapeti, pisunāya ca vācāya samanu¤¤o hoti, pisunāya ca vācāya vaõõaü bhāsati; attanā ca pharusāvāco hoti, para¤ ca pharusāya vācāya samādapeti, pharusāya ca vācāya samanu¤¤o hoti, pharusāya ca vācāya vaõõaü bhāsati; attanā ca sam- phappalāpã hoti, para¤ ca samphappalāpe samādapeti; samphappalāpe ca samanu¤¤o hoti, samphappalāpassa ca vaõõaü bhāsati; attanā ca abhijjhālu hoti, para¤ ca abhijjhāya samādapeti, abhijjhāya ca samanu¤¤o hoti, abhijjhāya ca vaõõaü bhāsati; attanā ca vyāpannacitto hoti, para¤ ca vyāpāde samādapeti, vyāpāde ca samanu¤¤o hoti, vyāpādassa ca vaõõaü bhāsati; attanā ca micchā- diņņhiko\ * 1*\ hoti, para¤ ca micchādiņņhiyā samādapeti, micchādiņņhiyā ca samanu¤¤o hoti, micchādiņņhiyā ca vaõõaü bhāsati. Imehi kho bhikkhave cattāëãsāya dhammehi samannāgato yathābhataü nikkhitto evaü niraye. 3. Cattārãsāya bhikkhave dhammehi samannāgato yathā- bhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi cattārãsāya? 4. Attanā ca pāõātipātā veramaõiyā paņivirato hoti, para¤ ca pāõātipātā veramaõiyā samādapeti, pāõātipātā veramaõiyā ca samanu¤¤o hoti, pāõātipātā veramaõiyā ca vaõõaü bhāsati; attanā ca adinnādānā paņivirato hoti, para¤ ca adinnādānā veramaõiyā samādapeti, adinnādānā veramaõiyā ca samanu¤¤o hoti, adinnādānā veramaõiyā ca vaõõaü bhāsati; attanā ca kāmesu micchācārā paņivi- rato hoti, para¤ ca kāmesu micchācārā\ * 2*\ veramaõiyā sam- ādapeti, kāmesu micchācārā veramaõiyā ca samanu¤¤o hoti, kāmesu micchācārā veramaõiyā ca vaõõaü bhāsati; attanā ca musāvādā paņivirato hoti, para¤ ca musāvādā veramaõiyā samādapeti, musāvādā veramaõiyā ca samanu¤¤o hoti, musāvādā veramaõiyā ca vaõõaü bhāsati; attanā ca \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. -diņņhi. 2 M6 -cāra | pe | kāmesu micchācārā vera- samā- \ # [page 308]# % 308 Aīguttara-Nikāya. CCXIII.4-CCXV% pisunāya vācāya paņivirato hoti, para¤ ca pisunāya vācāya veramaõiyā samādapeti, pisunāya vācāya veramaõiyā ca samanu¤¤o hoti, pisunāya vācāya veramaõiyā ca vaõõaü bhāsati; attanā ca pharusāya vācāya paņivirato hoti, para¤ ca pharusāya vācāya veramaõiyā samādapeti, pharusāya vācāya veramaõiyā ca samanu¤¤o hoti, pharusāya vācāya veramaõiyā ca vaõõaü bhāsati; attanā ca samphappalāpā paņivirato hoti, para¤ ca samphappalāpā veramaõiyā\ * 1*\ samādapeti, samphappalāpā veramaõiyā ca samanu¤¤o hoti, samphappalāpā veramaõiyā ca vaõõaü bhāsati; atta- nā ca anabhijjhālu hoti, para¤ ca anabhijjhāya samādapeti, anabhijjhāya ca samanu¤¤o hoti, anabhijjhāya ca vaõõaü bhāsati; attanā ca avyāpannacitto hoti para¤ ca avyāpāde samādapeti, avyāpāde ca samanu¤¤o hoti, avyāpādassa ca vaõõaü bhāsati; attanā ca sammādiņņhiko hoti, para¤ ca sammādiņņhiyā samādapeti, sammādiņņhiyā ca samanu¤¤o hoti, sammādiņņhiyā ca vaõõaü bhāsati. Imehi kho bhikkhave cattārãsāya dhammehi samannāgato yathābhataü nikkhitto evaü sagge ti. CCXIV. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato khataü upa- hataü\ * 2*\ attānaü pariharati . . .\ * 3*\ akhataü\ * 4*\ anupahataü\ * 5*\ attānaü pariharati . . .\ * 3*\ vãsatiyā bhikkhave . . .\ * 3*\ tiüsāya\ * 6*\ bhikkhave . . .\ * 7*\ cattārãsāya bhikkhave dhammehi samannā- gato khataü upahataü attānaü pariharati . . .\ * 7*\ akha- taü\ * 8*\ anupahataü\ * 8*\ attānam\ * 8*\ pariharati\ * 8*\. CCXV\ * 9*\. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato idh' ekacco kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. add ca. 2 omitted by M7. 3 M. la; Ph. pa. 4 M6. S. akkh-; T. M7 akataü. 5 T. anugataü. 6 S. tiüsatiyā. 7 M. Ph. pa. 8 omitted by M. Ph. T. M7; S. adds . . . pe . . . Imehi kho bh- cattāëãsāya dhammehi sa- akkh- anu- att- pariharatã ti, then Dutiyavaggo dutiyo. 9 no number in S. \ # [page 309]# % CCXV-CCXVII. 2 Aīguttara-Nikāya. 309% nirayaü upapajjati . . . pe\ * 1*\ . . . idh' ekacco\ * 2*\ kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjati . . . vãsatiyā bhikkhave . . .pe\ * 3*\ . . . tiüsāya bhikkhave . . . pe\ * 4*\ . . . cattārãsāya bhikkhave dhammehi samannāgato idh' ekacco kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati . . . idh' ekacco kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjati . . . pe\ * 5*\ . . . CCXVI\ * 6*\. Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato bālo vedi- tabbo . . . pe\ * 7*\ . . . paõķito veditabbo . . . pe\ * 7*\ . . . vãsa- tiyā bhikkhave . . .pe\ * 8*\ . . . tiüsāya bhikkhave . . .pe\ * 9*\ . . . cattārãsāya bhikkhave dhammehi samannāgato bālo veditabbo . . .\ * 10*\ paõķito veditabbo . . .\ * 10*\ Imehi kho bhikkhave cattārãsāya dhammehi samannāgato paõķito veditabbo\ * 11*\ . . . pe\ * 7*\ . . . CCXVII\ * 6*\. 1. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya dasa dhammā bhāve- tabbā. Katame dasa? 2. Asubhasa¤¤ā maraõasa¤¤ā āhāre paņikkålasa¤¤ā\ * 12*\ sabbaloke anabhiratasa¤¤ā\ * 13*\ aniccasa¤¤ā anicce dukkha- sa¤¤ā dukkhe anattasa¤¤ā pahānasa¤¤ā virāgasa¤¤ā niro- dhasa¤¤ā. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya ime dasa dhammā bhā- vetabbā\ * 14*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa; omitted by Ph. M6. M7. S. 2 T. omits idh' ekacco . . . upapajjati. 3 M. la; omitted by Ph. T. S. 4 M. la; Ph. pa. 5 omitted by M. Ph. 6 no number in S. 7 omitted by M. Ph. S. 8 M. pa; omitted by Ph. S. 9 M. pa; omitted by Ph. T. S. 10 M. pa. 11 S. adds after -tabbo: Tatiyavaggo tatiyo, and then in parenthesis Imesu catutthapa¤camesu vaggesu sattagaõanā peyyālavasena veditabbā. 12 M. Ph. paņikula-; M7 paņikåla- 13 M. Ph. -rati- 14 S. adds ti. \ # [page 310]# % 310 Aīguttara-Nikāya. CCXVII.3-CCXIX.2% 3. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya dasa dhammā bhāve- tabbā. Katame dasa? 4. Aniccasa¤¤ā anattasa¤¤ā āhāre paņikkålasa¤¤ā\ * 1*\ sab- baloke anabhiratasa¤¤ā\ * 2*\ aņņhikasa¤¤ā puëuvakasa¤¤ā vinã- lakasa¤¤ā vipubbakasa¤¤ā\ * 3*\ vicchiddakasa¤¤ā uddhåmāta- kasa¤¤ā. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya ime dasa dhammā bhā- vetabbā ti\ * 4*\. CCXVIII\ * 5*\. 1. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya dasa dhammā bhāve- tabbā. Katame dasa\ * 6*\? 2. Sammādiņņhi sammāsaīkappo sammāvācā sammākam- manto sammā-ājãvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi sammā¤āõaü sammāvimutti. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya ime dasa dhammā bhāve- tabbā ti\ * 7*\. CCXIX\ * 5*\. 1. Rāgassa bhikkhave pari¤¤āya parikkhayāya pahānāya khayāya vayāya virāgāya nirodhāya upasamāya\ * 8*\ cāgāya paņinissaggāya ime dasa dhammā bhāvetabbā\ * 9*\ . . .\ * 10*\ 2. Dosassa mohassa kodhassa upanāhassa makkhassa palāsassa\ * 11*\ issāya macchariyassa māyāya sātheyyassa tham- bhassa sārambhassa mānassa atimānassa madassa\ * 12*\ pamā- dassa\ * 12*\ pari¤¤āya\ * 13*\ parikkhayāya pahānāya khayāya vayāya virāgāya nirodhāya upasamāya\ * 14*\ cāgāya paņinissaggāya ime dasa dhammā bhāvetabbā ti. Dasakanipāto\ * 15*\ niņņhito\ * 16*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. paņikula-; M7 paņikkåla- 2 M. Ph. -rati- 3 T. M6. M7 put vipubbaka- after vicchiddaka- 4 omitted by M. Ph. 5 no number in S. 6 T. M6. M7 add dhammā | pe | 7 omitted by M. Ph. M6. 8 omitted by T. M6. M7. 9 T. -bbā ti, omitting all the rest. 10 S. pe. 11 M. Ph. paë- 12 omitted by Ph.; M7 omits only madassa. 13 M6. M7. S. abhi¤¤āya pari- 14 omitted by M. M6. M7. 15 S. has before Dasaka-: Pa¤camapaõõāsako pa¤camo; M. Ph. Dasakaü; T. M6. M7 Dasanipātaü. 16 M. Ph. T. M6. M7 -taü; Ph. adds nibbānapaccayo hotu. \ # [page 311]# % 311% EKâDASAKA-NIPâTA. Namo Tassa Bhagavato Arahato Sammāsam- buddhassa. I. 1. Atha\ * 1*\ kho āyasmā ânando yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando Bhagavantaü etad avoca `kim-atthiyāni bhante kusalāni sãlāni kim-ānisaüsānã' ti? `Avippaņisāratthāni kho ânanda kusalāni sãlāni avippaņisārānisaüsāni' . `Avippaņisāro pana bhante kim-atthiyo kim-ānisaüso' ti? `Avippaņisāro kho ânanda pāmujjattho pāmujjānisaüso' . `Pāmujjaü pana bhante kim-atthiyaü kim-ānisaüsan' ti? `Pāmujjaü kho ânanda pãtatthaü pãtānisaüsaü' . `Pãti pana bhante kim- atthiyā kim-ānisaüsā' ti? `Pãti kho ânanda passaddhatthā passaddhānisaüsā' . `Passaddhi pana bhante kim-atthiyā kim-ānisaüsā' ti? `Passaddhi kho ânanda sukhatthā sukhānisaüsā' . `Sukhaü pana bhante kim-atthiyaü kim- ānisaüsan' ti? `Sukhaü kho ânanda samādhatthaü sa- mādhānisaüsaü' . `Samādhi pana bhante kim-atthiyo kim-ānisaüso' ti? `Samādhi kho ânanda yathābhåta¤āõa- dassanattho yathābhåta¤āõadassanānisaüso' . `Yathābhå- ta¤āõadassanaü pana bhante kim-atthiyaü kim-ānisaüsan' ti? `Yathābhåta¤āõadassanaü kho ânanda nibbidatthaü nibbidānisaüsaü' . `Nibbidā pana bhante kim-atthiyā kim-ānisaüsā' ti? `Nibbidā kho ânanda virāgatthā virā- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. begins: Evam me sutaü. Ekaü samayaü Bh- Sāvatthiyaü viharati Jetavane ânāthapiõķikassa ārāme. \ # [page 312]# % 312 Aīguttara-Nikāya. I.1-II.1% gānisaüsā'. `Virāgo pana bhante kim-atthiyo kim-ānisaüso' ti? `Virāgo kho ânanda vimutti¤āõadassanattho vimutti- ¤āõadassanānisaüso' ti\ * 1*\. 2. Iti kho ânanda kusalāni sãlāni avippaņisāratthāni avippaņisārānisaüsāni, avippaņisāro pāmujjattho pāmujjāni- saüso, pāmujjaü pãtatthaü pãņānisaüsaü, pãti passaddha- tthā passaddhānisaüsā, passaddhi sukhatthā sukhānisaüsā, sukhaü samādatthaü samādhānisaüsaü, samādhi yathā- bhåta¤āõadassanattho yathābhåta¤āõadassanānisaüso, ya- thābhåta¤āõadassanaü nibbidatthaü nibbidānisaüsam. nibbidā virāgatthā virāgānisaüsā, virāgo vimutti¤āõadassa- nattho vimutti¤āõadassanānisaüso. Iti kho ânanda kusa- lāni sãlāni anupubbena aggāya\ * 2*\ parentã\ * 3*\ ti. II. 1. Sãlavato bhikkhave sãlasampannassa na cetanāya ka- raõãyaü `avippaņisāro me uppajjatå' ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü sãlavato sãlasampannassa avippatisāro up- pajjati. Avippaņisarissa bhikkhave na cetanāya karaõãyaü `pāmujjaü me uppajjatå' ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü avippaņisārissa pāmujjaü uppajjati. Pamuditassa bhikkhave na cetanāya karaõãyaü `pãti me uppajjatå' ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü pamuditassa pãti uppajjati. Pãtimanassa bhikkhave na cetanāya karaõãyaü `kāyo me passambhatå' ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü pãtima- nassa kāyo passambhati. Passaddhakāyassa bhikkhave na cetanāya karaõãyaü `sukhaü vediyāmã'\ * 4*\ ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü passaddhakāyo sukhaü vediyati. Su- khino bhikkhave na cetanāya karaõãyaü `cittaü me samādhiyatå' ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü sukhino cittaü samādhiyati\ * 5*\. Samāhitassa bhikkhave na cetanāya karaõãyaü `yathābhåtaü pajānāmi\ * 6*\ passāmã' ti. Dhammatā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 only S. has ti. 2 S. arahattāya. 3 T. M6. M7 paretã; S. paripårentã. 4 M. Ph. vedayissāmã. 4 T. M6. M7 insert pe. 6 M. Ph. jā- \ # [page 313]# % II.1-III.1 Nissaya-Vagga. 313% esā bhikkhave, yaü samāhito yathābhåtaü pajānāti\ * 1*\ pas- sati. Yathābhåtaü bhikkhave jānato\ * 2*\ passato\ * 2*\ na cetanāya karaõãyaü `nibbindāmã'\ * 3*\ ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü\ * 4*\ yathābhåtaü jānaü passaü nibbindati. Nibbindassa\ * 5*\ bhikkhave na cetanāya karaõãyaü `virajjāmã' ti. Dham- matā esā bhikkhave, yaü nibbindo\ * 6*\ virajjati. Virattassa\ * 7*\ bhikkhave na cetanāya karaõãyaü `vimutti¤āõadassanaü sacchikaromã' ti. Dhammatā esā bhikkhave, yaü viratto\ * 8*\ vimutti¤āõadassanaü sacchikaroti. 2. Iti kho bhikkhave virāgo vimutti¤āõadassanattho vi- mutti¤āõadassanānisaüso, nibbidā\ * 9*\ virāgatthā virāgāni- saüsā, yathābhåta¤āõadassanaü nibbidatthaü\ * 10*\ nibbidāni- saüsaü\ * 11*\, samādhi yathābhåta¤āõadassanattho yathābhå- ta¤āõadassanānisaüso, sukhaü samādhatthaü samādhāni- saüsaü, passaddhi sukhatthā sukhānisaüsā, pãti\ * 12*\ passad- dhatthā\ * 12*\ passaddhānisaüsā\ * 12*\, pāmujjaü pãtatthaü pãtāni- saüsaü, avippaņisāro pāmujjattho pāmujjānisaüso, kusalāni sãlāni avippaņisāratthāni avippaņisārānisaüsāni. Iti kho bhikkhave dhammā ca\ * 13*\ dhamme abhisandenti\ * 14*\ dhammā ca\ * 15*\ dhamme paripårenti\ * 16*\ apārā\ * 17*\ pāraīgamanāyā\ * 18*\ ti. III. 1. Dussãlassa bhikkhave sãlavipannassa hatåpaniso hoti avippaņisāro, avippaņisāre asati avippaņisāravipannassa ha- tåpanisaü hoti pāmujjaü, pāmujje asati pāmujjavipannassa hatåpanisā hoti pãti, pãtiyā asati pãtivipannassa hatåpanisā hoti passaddhi, passaddhiyā asati passaddhivipannassa \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. jā- 2 T. -tā. 3 M. Ph. nibbidāmã. 4 omitted by M. Ph. T. M6. 5 M. Ph. nibbidassa; S. nibbinnassa. 6 S. nibbinno. 7 S. viratacittassa. 8 S. virato. 9 T. M6. M7 vimutti. 10 T. M6. M7 nibbindanattaü. 11 T. M7 nibbindā- 12 omitted by M6. 13 omitted by M. Ph. S. 14 Ph. -saüpavedenti; T. -deti; M6 -nandeti. 15 omitted by M. S. 16 M6 -pureti; T. -parenti; M7 -haranti. 17 T. M6. M7 aparā. 18 T. M6. M7 paraīg- \ # [page 314]# % 314 Aīguttara-Nikāya. III.1-4% hatåpanisaü hoti sukhaü, sukhe asati sukhavipannassa hatåpaniso hoti sammāsamādhi, sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipannassa hatåpanisaü hoti yathābhåta¤ā- õadassanaü, yathābhåta¤āõadassane asati yathābhåta¤āõa- dassanavipannassa hatåpanisā hoti nibbidā, nibbidāya asati nibbidāvipannassa hatåpaniso hoti virāgo, virāge asati virāgavipannassa hatåpanisaü hoti vimutti¤āõadassanaü. 2. Seyyathā pi bhikkhave rukkho sākhāpalāsavipanno, tassa papaņikā\ * 1*\ pi na pāripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi na pāripåriü gacchati, evam eva kho bhikkhave dussãlassa sãlavipannassa hatåpaniso hoti avippaņisāro, avippaņisāre asati avippaņisāravipannassa hatåpanisaü hoti . . . pe\ * 2*\ . . . vimutti¤āõadassanaü\ * 3*\. 3. Sãlavato bhikkhave sãlasampannassa upanisasampanno hoti avippaņisāro, avippaņisāre sati avippaņisārasampannassa upanisasampannaü hoti pāmujjaü, pāmujje sati pāmujja- sampannassa upanisasampannā hoti pãti, pãtiyā sati pãti- sampannassa upanisasampannā hoti passaddhi, passaddhiyā sati passaddhisampannassa upanisasampannaü hoti sukhaü, sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sam- māsamādhi, sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisam- pannassa upanisasampannaü hoti yathābhåta¤āõadassanaü, yathābhåta¤āõadassane sati yathābhåta¤āõadassanasam- pannassa upanisasampannā hoti nibbidā, nibbidāya sati nibbidāsampannassa upanisasampanno hoti virāgo, virāge sati virāgasampannassa upanisasampannaü hoti vimutti¤ā- õadassanaü. 4. Seyyathā pi bhikkhave rukkho sākhāpalāsasampanno, tassa papaņikā pi pāripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi pāripåriü gacchati, evam eva kho bhikkhave sãla- vato sãlasampannassa upanisasampanno hoti avippaņisāro, avippaņisāre sati avippaņisārasampannassa upanisasampan- naü hoti . . . pe\ * 2*\ . . . vimutti¤āõadassanan ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. pappa- throughout. 2 M. la; Ph. pa. 3 M. Ph. -nan ti. \ # [page 315]# % IV.1-4 Nissaya-Vagga. 315% IV. 1. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhå āmantesi:-- âvuso bhikkhavo\ * 1*\ ti. âvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa paccassosuü. âyasmā Sāriputto etad avoca:-- 2. Dussãlassa āvuso sãlavipannassa hatåpaniso hoti avip- paņisāro, avippaņisāre asati avippaņisāravipannassa hatå- panisaü hoti pāmujjaü, pāmujje asati pāmujjavipannassa hatåpanisā hoti pãti, pãtiyā asati pãtivipannassa hatåpanisā hoti passaddhi, passaddhiyā asati passaddhivipannassa hatåpanisaü hoti sukhaü, sukhe asati sukhavipannassa hatåpaniso hoti sammāsamādhi, sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipannassa hatåpanisaü hoti yathābhåta¤ā- õadassanaü, yathābhåta¤āõadassane asati yathābhåta¤āõa- dassanavipannassa hatåpanisā hoti nibbidā, nibbidāya asati nibbidāvipanassa hatåpaniso hoti virāgo, virāge asati virā- gavipannassa hatåpanisaü hoti vimutti¤āõadassanaü. 3. Seyyathā pi āvuso rukkho sākhāpalāsavipanno, tassa papaņikā pi na pāripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi na pāripåriü gacchati, evam eva kho āvuso dussãlassa sãlavipannassa hatåpaniso hoti avippaņisāro, avippaņisāre asati avippaņisāravipannassa hatåpanisaü hoti . . . pe\ * 2*\ . . . vimutti¤āõadassanaü\ * 3*\. 4. Sãlavato āvuso sãlasampannassa upanisasampanno hoti avippaņisāro, avippaņisāre sati avippaņisārasampannassa upanisasampannaü hoti pāmujjaü, pāmujje sati pāmujja- sampannassa upanisasampanno hoti pãti, pãtiyā sati pãti- sampannassa upanisasampannā hoti passaddhi, passaddhiyā sati passaddhisampannassa upanisasampannaü hoti sukhaü, sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sam- māsamādhi, sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampan- nassa upanisasampannaü hoti yathābhåta¤āõadassanaü, yathābhåta¤āõadassane sati yathābhåta¤āõadassanasam- pannassa upanisasampannā hoti nibbidā, nibbidāya sati \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. -ve. 2 M. la; Ph. pa. 3 in M6 here follows immediately No. XIX; the other Suttas are missing. \ # [page 316]# % 316 Aīguttara-Nikāya. IV.4-V.4% nibbidāsampannassa upanisasampanno hoti virāgo, virāge sati virāgasampannassa upanisasampannaü hoti vimutti- ¤āõadassanaü. 5. Seyyathā pi āvuso rukkho sākhāpalāsasampanno, tassa papaņikā pi pāripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi pāripåriü gacchati, evam eva kho āvuso sãlavato sãla- sampannassa upanisasampanno hoti avippaņisāro, avippaņi- sāre sati avippaņisārasampannassa upanisasampannaü hoti . . . pe\ * 1*\ . . . vimutti¤āõadassanan ti. V. 1. Tatra kho āyasmā ânando bhikkhå āmantesi . . . pe\ * 2*\ . . . 2. Dussãlassa āvuso sãlavipannassa hatåpaniso hoti avip- paņisāro, avippaņisāre asati avippaņisāravipannassa hatå- panisaü hoti pāmujjaü, pāmujje asati pāmujjavipannassa hatåpanisā hoti pãti, pãtiyā asati pãtivipannassa hatåpanisā hoti passaddhi, passaddhiyā asati passaddhivipannassa hatåpanisaü hoti sukhaü, sukhe asati sukhavipannassa asati hatåpaniso hoti sammāsamādhi, sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipannassa hatåpanisaü hoti yathā- bhåta¤āõadassanaü, yathābhåta¤āõadassane asati yathā- bhåta¤āõadassanavipannassa hatåpanisā hoti nibbidā, nib- bidāya asati nibbidāvipannassa hatåpaniso hoti virāgo, virāge asati virāgavipannassa hatåpanisaü hoti vimutti¤ā- õadassanaü. 3. Seyyathā pi āvuso rukkho sākhāpalāsavipanno, tassa papaņikā pi na pāripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi na pāripåriü gacchati, evam eva kho āvuso dussãlassa sãlavipannassa hatåpaniso hoti avippaņisāro, avippaņisāre asati avippaņisāravipannassa hatåpanisaü hoti . . . pe\ * 1*\ . . . vimutti¤āõadassanaü. 4. Sãlavato āvuso sãlasampannassa upanisasampanno hoti avippaņisāro, avippaņisāre sati avippaņisārasampannassa upanisasampannaü hoti pāmujjaü, pāmujje sati pāmujja- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 omitted by M. Ph. \ # [page 317]# % V.4-VI.2 Nissaya-Vagga. 317% sampannassa upanisasampannā hoti pãti, pãtiyā sati pãti- sampannassa upanisasampannā hoti passaddhi, passaddhiyā sati passaddhisampannassa upanisasampannaü hoti sukhaü, sukhe sati sukhasampannassa upanisasampanno hoti sam- māsamādhi, sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampan- nassa upanisasampannaü hoti yathābhåta¤āõadassanaü, yathābhåta¤āõadassane sati yathābhåta¤āõadassanasam- pannassa upanisasampannā hoti nibbidā, nibbidāya sati nibbidāsampannassa upanisasampanno hoti virāgo, virāge sati virāgasampannassa upanisasampannaü hoti vimutti¤ā- õadassanaü. 5. Seyyathā pi rukkho sākhāpalāsasampanno, tassa pa- paņikā pi pāripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi pāripåriü gacchati, evam eva kho āvuso sãlavato\ * 1*\ sãlasam- pannassa upanisasampanno hoti avippaņisāro, avippaņisāre sati avippaņisārasampannassa upanisasampannaü hoti . . . pe\ * 2*\ . . . vimutti¤āõadassanan ti\ * 3*\. VI\ * 4*\. 1. Yo so bhikkhave bhikkhu akkosakaparibhāsako ari- yåpavādã\ * 5*\ sabrahmacārãnaü, aņņhānam etaü anavakāso, yaü so ekādasannaü vyasanānaü a¤¤ataraü vyasanaü na\ * 6*\ nigaccheyya\ * 7*\. Katamesaü\ * 8*\ ekādasannaü? 2. Anadhigataü nādhigacchati, adhigatā parihāyati, saddhammassa na vodāyati\ * 9*\, saddhammesu vā adhimāniko hoti, anabhirato vā brahmacariyaü carati, a¤¤ataraü\ * 10*\ vā\ * 6*\ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 M. la; Ph. pa. 3 Ph. adds between this Sutta and the following: Tatrāy- ân- bh- ām-. Dussãlassa āv- sãlasampannassa (sic) hatå- hoti avi- | pa | pāripåriü gacchatã ti, evam eva kho āv- sãlavato sãla- upani- hoti avi-, avi- sati avippaņisārasam- pannassa upani- hoti vimutti¤āõadassanan ti. 4 M. oddly gives the same tenet at first with ņhānam etaü avakāso and nigaccheyya, and then with aņņhānam etaü anavakāso and na nigaccheyya. 5 M. -do throughout. 6 omitted by T. M7. 7 T. gaccheyya. 8 T. M7 insert vyasanānaü. 9 all MSS. have -yanti. 10 T. -tarā; M7 -tarati (sic). \ # [page 318]# % 318 Aīguttara-Nikāya. VI.2-VII2% saükiliņņhaü āpattiü\ * 1*\ āpajjati, sikkhaü vā paccakkhāya hãnāyāvattati, gāëhaü vā rogātaīkaü phusati, ummādaü vā pāpuõāti cittakkhepaü\ * 2*\, sammåëho kālaü karoti, kā- yassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati. Yo so bhikkhave bhikkhu akkosakaparibhāsako ariyå- pavādã sabrahmacārãnaü, aņņhānam etaü anavakāso, yaü so imesaü ekādasannaü vyasanānaü a¤¤ataraü vyasanaü na\ * 3*\ nigaccheyyā ti. VII. 1. Atha kho āyasmā ânando yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando Bhagavantaü etad avoca `siyā nu kho bhante bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü pa- ņhavãsa¤¤ã assa, na āpasmiü āposa¤¤ã assa, na tejasmiü tejosa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤- cāyatane ākāsāna¤cāyatanasa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤cāyatane vi¤¤āõa¤cāyatanasa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤- ¤āyatanasa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤- ¤ānāsa¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na idhaloke idhalokasa¤¤ã assa, na paraloke paralokasa¤¤ã assa, yam\ * 4*\ p' idaü\ * 4*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrāpi\ * 5*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti? 2. Siyā ânanda bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa, na āpasmiü āposa¤¤ã assa, na tejasmiü tejosa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤cāyatane ākāsāna¤cāyatana- sa¤¤ã assa, na vi¤¤ā¤a¤cāyatane vi¤¤āõa¤cāyatanasa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na idhaloke idhalokasa¤¤ã assa, na paraloke para- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. -ttiyā. 2 M. adds vā. 3 omitted by T. M7. 4 Ph. S. yam idaü. \ # [page 319]# % VII.2-VIII.1 Nissaya-Vagga. 319% lokasa¤¤ã assa, yam\ * 1*\ p' idaü\ * 1*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤- ¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrāpi\ * 2*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana\ * 3*\ assā' ti. 3. `Yathākathaü pana bhante siyā\ * 4*\ bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa, na āpasmiü āposa¤¤ã assa, na tejasmiü tejosa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤cāyatane ākāsāna¤cāyatanasa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤cāyatane vi¤¤ā- õa¤cāyatanasa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āya- tanasa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤āna- sa¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na idhaloke\ * 5*\ idhalokasa¤¤ã assa, na paraloke paralokasa¤¤ã assa, yam\ * 1*\ p' idaü\ * 1*\ diņņhaü sutaü\ * 6*\ mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrāpi\ * 7*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti? 4. Idh' ânanda bhikkhu evaüsa¤¤ã hoti `etaü santaü, etaü paõãtaü, yad idaü sabbasaīkhārasamatho sabbå- padhipaņinissaggo taõhakkhayo virāgo nirodho nibbānan' ti. Evaü kho ânanda siyā bhikkhuno tathāråpo samādhi- paņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa, na āpasmiü āposa¤¤ã assa, na tejasmiü tejosa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤cāyatane ākāsāna¤- cāyatanasa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤cāyatane vi¤¤āõa¤cāyata- nasa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatana- sa¤¤ã assa, na idhaloke idhalokasa¤¤ã assa, na paraloke paralokasa¤¤ã assa, yam\ * 1*\ p' idaü\ * 1*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrā- pi\ * 7*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā ti. VIII. 1. Atha kho āyasmā ânando Bhagavato bhāsitaü abhi- nanditvā anumoditvā uņņhāyāsanā Bhagavantaü abhivādetvā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. yam idaü. 2 T. M7 tatra pi. 3 M. T. M7 pan'. 4 T. M7 add pana. 5 Ph. continues: pa | na paraloke | pa | yam idaü. 6 Ph. continues: pa | tatra pi. 7 Ph. T. M7 tatra pi. \ # [page 320]# % 320 Aīguttara-Nikāya. VIII.1-5% padakkhiõaü katvā yenāyasmā Sāriputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmatā Sāriputtena saddhiü sammodi; sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando āyasman- taü Sāriputtaü etad avoca `siyā nu kho āvuso Sāriputta bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņha- viyaü paņhavãsa¤¤ã assa . . . pe\ * 1*\ . . . yam\ * 2*\ p' idaü\ * 2*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anu- vicaritaü manasā, tatrāpi\ * 3*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti? 2. Siyā āvuso ânanda bhikkhuno tathāråpo samādhi- paņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa . . . pe\ * 1*\ . . . yam\ * 4*\ p' idaü\ * 4*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü\ * 5*\ pariyesitaü\ * 5*\ anuvicaritaü\ * 5*\ manasā\ * 5*\, tatrāpi\ * 3*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā ti. 3. `Yathākathaü panāvuso Sāriputta siyā bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhā- vãsa¤¤ã assa\ * 6*\ . . . pe\ * 7*\ . . . yam\ * 4*\ p' idaü\ * 4*\ diņņhaü sutaü mutaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrāpi\ * 8*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti? 4. Idhāvuso ânanda bhikkhu evaüsa¤¤ã hoti `etaü san- taü, etaü paõãtaü, yad idaü sabbasaīkhārasamatho sabbåpadhipaņinissaggo taõhakkhayo virāgo nirodho nibbā- nan' ti. Evaü kho āvuso ânanda siyā bhikkhuno tathā- råpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavã- sa¤¤ã assa . . . pe\ * 7*\ . . . yam\ * 2*\ p' idaü\ * 2*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrāpi\ * 8*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā ti. 5. Acchariyaü āvuso, abbhutaü āvuso, yatra hi nāma Satthu ca sāvakassa ca atthena atthaü vya¤janena vya¤- janaü saüsandissati samessati\ * 9*\ na viggahissati\ * 10*\, yad idaü aggapadasmiü. Idānāhaü\ * 11*\ āvuso Bhagavantaü upasaī- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. pa. 2 S. yam idaü. 3 Ph. T. M7 tatra pi. 4 Ph. S. yam idaü. 5 omitted by T. 6 T. M7 assā ti. 7 M. la; Ph. pa; omitted by T. M7. 8 T. M7 tatra pi. 9 M. Ph. samissati. 10 M. Ph. S. vigayhissati. 11 T. idhā- \ # [page 321]# % VIII.5-IX.2 Nissaya-Vagga. 321% kamitvā etam atthaü apucchiü\ * 1*\. Bhagavā pi me etehi padehi etehi vya¤janehi etam atthaü vyākāsi, seyyathā pi āyasmā Sāriputto. Acchariyaü āvuso, abbhutaü āvuso, yatra hi nāma Satthu ca sāvakassa ca atthena atthaü vya¤janena vya¤janaü saüsandissati samessati\ * 2*\ na vigga- hissati\ * 3*\, yad idaü aggapadasmin ti. IX. 1. Atha kho āyasmā ânando yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando Bhagavantaü etad avoca `siyā nu kho bhante bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā\ * 4*\ na cakkhuü manasi- kareyya, na råpaü manasikareyya, na sotaü manasikareyya, na saddaü manasikareyya, na ghānaü manasikareyya, na gandhaü manasikareyya, na jivhaü manasikareyya, na ra- saü manasikareyya, na kāyaü manasikareyya, na phoņ- ņhabbaü manasikareyya, na paņhaviü manasikareyya, na āpaü manasikareyya, na tejaü manasikareyya, na vāyaü manasikareyya, na ākāsāna¤cāyatanaü manasikareyya, na vi¤¤āõa¤cāyatanaü manasikareyya, na āki¤ca¤¤āyatanaü manasikareyya, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü manasika- reyya, na idhalokaü manasikareyya, na paralokaü mana- sikareyya, yam\ * 5*\ p' idaü\ * 5*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tam pi na ma- nasikareyya, manasi ca pana kareyyā' ti? 2. Siyā ânanda bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā na cakkhuü manasikareyya, na råpaü manasikareyya, na sotaü manasikareyya, na saddaü manasikareyya, na ghānaü manasikareyya, na gandhaü manasikareyya, na jivhaü manasikareyya, na rasaü manasikareyya, na kāyaü manasikareyya, na phoņņhabbaü manasikareyya, na paņha- viü manasikareyya, na āpaü manasikareyya, na tejaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. āp- 2 M. Ph. samissati. 3 M. Ph. S. vigayhissati. 4 T. M7 insert ca pana. 5 Ph. S. yam idaü. \ # [page 322]# % 322 Aīguttara-Nikāya. IX.2-X.1% manasikareyya, na vāyaü manasikareyya, na ākāsāna¤cā- yatanaü manasikareyya, na vi¤¤āõa¤cāyatanaü manasi- kareyya, na āki¤ca¤¤āyatanaü manasikareyya, na neva- sa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü manasikareyya, na idhalokaü mana- sikareyya, na paralokaü manasikareyya, yam\ * 1*\ p' idaü\ * 1*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anu- vicaritaü manasā, tam pi na manasikareyya, manasi ca pana kareyyā ti. 3. `Yathākathaü pana bhante siyā bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā na cakkhuü manasikareyya, na råpaü manasikareyya . . . pe\ * 2*\ . . . yam\ * 1*\ p' idaü\ * 1*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tam pi na manasikareyya, manasi ca pana ka- reyyā' ti? 4. Idh' ânanda bhikkhu evaü manasikaroti `etaü san- taü, etaü paõãtaü, yad idaü sabbasaīkhārasamatho sabbåpadhipaņinissaggo taõhakkhayo virāgo nirodho nibbā- nan' ti. Evaü kho ânanda siyā bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā na cakkhuü manasikareyya, na råpaü manasikareyya\ * 3*\, na sotaü manasikareyya, na saddaü manasikareyya, na ghānaü manasikareyya, na gandhaü manasikareyya, na jivhaü manasikareyya, na rasaü manasikareyya, na kāyaü manasikareyya, na phoņ- ņhabbaü manasikareyya, na paņhaviü manasikareyya, na āpaü manasikareyya, na tejaü manasikareyya, na vāyaü manasikareyya, na ākāsāna¤cāyatanaü manasikareyya, na vi¤¤āõa¤cāyatanaü manasikareyya, na āki¤ca¤¤āyatanaü manasikareyya, na idhalokaü manasikareyya, na paralokaü manasikareyya, yam\ * 1*\ p' idaü\ * 1*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ā- taü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tam pi na manasikareyya, manasi ca pana kareyyā ti. X. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Ĩātike\ * 4*\ viharati Gi¤jakā- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. yam idaü. 2 M. la; Ph. pa. 3 M. continues: pa || yam p'idaü. 4 M. Nātike; M7. S. Nādike; T. Nādite. \ # [page 323]# % X.1-3 Nissaya-Vagga. 323% vasathe\ * 1*\. Atha kho āyasmā Sandho\ * 2*\ yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho āyasmantaü Sandhaü Bhagavā etad avoca:-- 2. âjānãyajjhāyitaü\ * 3*\ kho\ * 4*\ Sandha jhāyatha\ * 5*\, mā kha- ëuīkajjhāyitaü\ * 6*\. Katha¤\ * 7*\ ca\ * 7*\ Sandha\ * 7*\ khaëuīkajjhāyitaü\ * 7*\ hoti? 3. Assakhaëuīko hi Sandha doõiyā baddho\ * 8*\ `yavasaü\ * 9*\ yavasan'\ * 10*\ ti jhāyati\ * 11*\. Taü kissa hetu? Na hi Sandha assakaëuīkassa doõiyā baddhassa evaü hoti `kin nu kho maü ajja assadammasārathi kāraõaü\ * 12*\ kāressati\ * 13*\, kim\ * 14*\ assāhaü\ * 14*\ paņikaromã' ti? So doõiyā baddho `yavasaü yavasan'\ * 15*\ ti jhāyati. Evam eva kho Sandha idh' ekacco purisakhaëuīko ara¤¤agato pi rukkhamålagato pi su¤¤ā- gāragato pi kāmarāgapariyuņņhitena cetasā viharati kā- marāgaparetena, uppannassa ca kāmarāgassa nissaraõaü yathābhåtaü na ppajānāti. So kāmarāgaü yeva anta- raü\ * 16*\ karitvā\ * 17*\ jhāyati pajjhāyati nijjhāyati avajjhāyati\ * 18*\. Vyāpādapariyuņņhitena cetasā viharati . . . thãnamiddha- pariyuņņhitena cetasā viharati . . . uddhaccakukkuccapari- yuņņhitena cetasā viharati . . . vicikicchāpariyuņņhitena cetasā viharati vicikicchāparetena, uppannāya ca vici- kicchāya nissaraõaü yathābhåtaü na ppajānāti. So vici- kicchaü yeva antaraü\ * 16*\ karitvā\ * 17*\ jhāyati pajjhāyati \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. I¤jakā-; T. M7 Satikajā. 2 M. Ph. Saddho, and so throughout; M7 often Saddha and Saddho. 3 T. ajānãyya-; M. Ph. S. -nãyajhāyitaü. 4 omitted by M. Ph. 5 S. jhāya; M. Ph. omit jh- and mā. 6 M. Ph. S. khaluīga-, also -jhāyitaü, and so in every similar case. 7 omitted by T. M7. 8 M. Ph. S. bandho always. 9 Ph. S. yavasassaü throughout. 10 S. yavasassan; Ph. va råpan. 11 T. M7 jjhāyati throughout. 12 T. M7 ka- 13 M. Ph. karissati. 14 M. Ph. kammassāhaü; T. M7 kim issāhaü. 15 S. yavasassan; Ph. vasan. 16 S. anantaraü. 17 M. Ph. katvā. 18 T. M7 apa- \ # [page 324]# % 324 Aīguttara-Nikāya. X.3-4% nijjhāyati avajjhāyati\ * 1*\. So paņhavim pi nissāya jhāyati, āpam pi nissāya jhāyati, tejam pi nissāya jhāyati, vāyam pi nissāya jhāyati, ākāsāna¤cāyatanam pi nissāya jhāyati, vi¤¤āõa¤cāyatanam pi nissāya jhāyati, āki¤ca¤¤āyatanam pi nissāya jhāyati, nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanam pi nissāya jhāyati, idhalokam pi nissāya jhāyati, paralokam pi nissāya jhāyati, yam p' idaü\ * 2*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tam pi nissāya jhāyati. Evaü kho Sandha purisakhaëuīkajjhāyitaü hoti. Katha¤ ca Sandha ājānãyajjhāyitaü hoti? 4. Bhadro hi Sandha assājānãyo doõiyā baddho\ * 3*\ na `yavasaü\ * 4*\ yavasan'\ * 5*\ ti\ * 5*\ jhāyati. Taü kissa hetu? Bha- drassa hi Sandha assājānãyassa doõiyā baddhassa evaü hoti `kin nu kho maü ajja assadammasārathi kāraõaü kāressati\ * 6*\, kim assāhaü\ * 7*\ paņikaromã' ti? So doõiyā baddho\ * 3*\ na `yavasaü yavasan'\ * 5*\ ti\ * 5*\ jhāyati. Bhadro hi Sandha assājānãyo yathā iõaü yathā baddhaü\ * 8*\ yathā jāniü yathā kaliü evaü patodassa ajjhoharaõaü\ * 9*\ samanu- passati. Evam eva kho Sandha bhadro purisājānãyo ara¤¤agato pi rukkhamålagato pi su¤¤āgāragato pi na kā- marāgapariyuņņhitena cetasā viharati na kāmarāgaparetena, uppannassa ca kāmarāgassa nissaraõaü yathābhåtaü pa- jānāti. Na vyāpādapariyuņņhitena cetasā viharati . . . na thãnamiddhapariyuņņhitena cetasā viharati . . . na uddhac- cakukkuccapariyuņņhitena cetasā viharati . . . na vicikicchā- pariyuņņhitena cetasā viharati na vicikicchāparetena, up- pannāya ca vicikicchāya nissaraõaü yathābhåtaü pajānāti. So neva paņhaviü nissāya jhāyati, na āpaü nissāya jhā- yati, na tejaü nissāya jhāyati, na vāyaü nissāya jhāyati, na ākāsāna¤cāyatanaü nissāya jhāyati, na vi¤¤āõa¤cāya- tanaü nissāya jhāyati\ * 10*\, na āki¤ca¤¤āyatanaü nissāya jhāyati, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü nissāya jhāyati, na \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 apa- 2 Ph. S. yam idaü. 3 T. here bandho. 4 T. ya¤casaü. 5 T. vasan; omitted by Ph. 6 M. karissati; Ph. kareyyāti. 7 M. Ph. kammassāhaü. 8 M. Ph. S. bandhaü. 9 M. -saraõaü. 10 T. continues: jjhāya (sic) ca pana, omitting all the rest. \ # [page 325]# % X.4-6 Nissaya-Vagga. 325% idhalokaü nissāya jhāyati, na paralokaü nissāya jhāyati, yaü\ * 1*\ p' idaü\ * 2*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tam pi nissāya na\ * 3*\ jhā- yati, jhāyati\ * 4*\ ca pana. Evaü jhāyi¤ ca pana Sandha bhadraü purisājānãyaü sa-indā\ * 5*\ devā sabrahmakā sapajā- patikā ārakā 'va namassanti: Namo te purisāja¤¤a namo te purisuttama yassa tenābhijānāma yam pi nissāya jhāyasã\ * 6*\ ti. 5. Evaü vutte āyasmā Sandho Bhagavantaü etad avoca `kathaü jhāyã\ * 7*\ pana bhante bhadro purisājānãyo jhāyati\ * 8*\? So neva paņhaviü nissāya jhāyati, na āpaü nissāya jhā- yati, na vāyaü nissāya jhāyati,na ākāsāna¤cāyatanaü nissāya jhāyati, na vi¤¤āõa¤cāyatanaü nissāya jhāyati, na āki¤ca¤¤āyatanaü nissāya jhāyati, na nevasa¤¤ānā- sa¤¤āyatanaü nissāya jhāyati, na idhalokaü nissāya jhā- yati, na paralokaü nissāya jhāyati, yam\ * 1*\ p' idaü\ * 2*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tam pi nissāya na\ * 9*\ jhāyati, jhāyati ca pana. Kathaü jhāyi¤\ * 10*\ ca pana bhante bhadraü purisājānãyaü sa-indā\ * 11*\ devā sabrahmakā sapajāpatikā ārakā 'va na- massanti: Namo te purisāja¤¤a namo te purisuttama yassa tenābhijānāma\ * 12*\ yam pi nissāya jhāyasã'\ * 6*\ ti? 6. Idha Sandha bhadrassa purisājānãyassa paņhaviyā\ * 13*\ paņhavãsa¤¤ā vibhåtā hoti, āpasmiü āposa¤¤ā vibhåtā hoti, tejasmiü tejosa¤¤ā vibhåtā hoti, vāyasmiü vāyosa¤¤ā vibhåtā hoti, ākāsāna¤cāyatane ākāsāna¤cāyatanasa¤¤ā vibhåtā hoti, vi¤¤āõa¤cāyatane vi¤¤āõa¤cāyatanasa¤¤ā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. na yam. 2 Ph. S. yam idaü. 3 omitted by M. Ph. M7. 4 omitted by M7. 5 T. M7 sa-inda. 6 Ph. S. -tã. 7 T. jjhāya. 8 T. continues: na vāya (sic) nissāya jhāyati and so on; M7 omits jhāyati and so on. 9 omitted by M. Ph. T. M7. 10 T. jjhāyati. 11 T. sa-inda. 12 T. -mi. 13 M. -yaü. \ # [page 326]# % 326 Aīguttara-Nikāya. X.6-XI.3% vibhåtā hoti, āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ā vibåtā hoti, nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanasa¤- ¤ā vibhåtā hoti, idhaloke idhalokasa¤¤ā vibhåtā hoti, paraloke paralokasa¤¤ā vibhåtā hoti, yam\ * 1*\ p' idaü\ * 1*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrāpi sa¤¤ā vibhåtā hoti. Evaü jhāyã kho Sandha bhadro purisājānãyo neva paņhaviü nissāya jhā- yati\ * 2*\, na āpaü nissāya jhāyati, na tejaü nissāya jhāyati, na vāyaü nissāya jhāyati, na ākāsāna¤cāyatanaü nissāya jhāyati, na vi¤¤āõa¤cāyatanaü nissāya jhāyati, na āki¤- ca¤¤āyatanaü nissāya jhāyati, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyata- naü nissāya jhāyati, na idhalokaü nissāya jhāyati, na paralokaü nissāya jhāyati, yam\ * 3*\ p' idaü\ * 1*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tam pi nissāya na\ * 4*\ jhāyati, jhāyati ca pana. Evaü jhā- yi¤ ca pana Sandha bhadraü purisājānãyaü sa-indā\ * 5*\ devā sabrahmakā sapajāpatikā ārakā 'va namassanti: Namo te purisāja¤¤a namo te purisuttama yassa tenābhijānāma yam pi nissāya jhāyasã\ * 6*\ ti. XI. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Morani- vāpe\ * 7*\ Paribbājakārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi:-- Bhikkhavo ti. Bhadante\ * 8*\ ti te bhikkhå Bha- gavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Tãhi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu ac- cantaniņņho hoti accantayogakkhemã accantabrahmacārã ac- cantapariyosāno seņņho devamanussānaü. Katamehi tãhi? 3. Asekhena\ * 9*\ sãlakkhandhena asekhena samādhikkhan- dhena asekhena pa¤¤ākkhandhena Imehi kho bhikkhave tãhi dhammehi samannāgato bhikkhu \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. yam idaü. 2 M. continues: la || na yaü p'idaü. 3 M. Ph. na yam. 4 omitted by M. Ph. 5 T. M7 sa-inda. 6 Ph. T. M7. S. -tã. 7 Ph. -vāse. 8 M. Ph. bhaddante. 9 S. asekkhena throughout. \ # [page 327]# % XI.3-10 Nissaya-Vagga. 327% accantaniņņho hoti accantayogakkhemã accantabrahmacārã\ * 1*\ accantapariyosāno seņņho devamanussānaü. 4. Aparehi pi bhikkhave tãhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniņņho hoti accantayogakkhemã accanta- brahmacārã accantapariyosāno seņņho devamanussānaü. Katamehi tãhi? 5. Iddhipāņihāriyena ādesanāpāņihāriyena anusāsanipāņi- hāriyena. Imehi kho bhikkhave tãhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniņņho hoti accantayogakkhemã accantabrahmacārã accantapariyosāno seņņho devamanussānaü. 6. Aparehi pi bhikkhave tãhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniņņho hoti accantayogakkhemã accanta- brahmacārã accantapariyosāno seņņho devamanussānaü. Katamehi tãhi? 7. Sammādiņņhiyā sammā¤āõena sammāvimuttiyā. Imehi kho bhikkhave tãhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniņņho hoti accantayogakkhemã accantabrahmacārã accantapariyosāno seņņho devamanussānaü. 8. Dvãhi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniņņho hoti accantayogakkhemã accantabrahmacārã accantapariyosāno seņņho devamanussānaü. Katamehi dvãhi? 9. Vijjāya\ * 2*\ caraõena\ * 3*\. Imehi kho bhikkhave dvãhi dhammehi samannāgato bhikkhu accantaniņņho hoti accantayogakkhemã accanta- brahmacārã accantapariyosāno seņņho devamanussānaü. 10. Brahmunā p' esā bhikkhave Sanaükumārena gāthā bhāsitā: Khattiyo seņņho jane tasmiü ye gottapaņisārino vijjācaraõasampanno so seņņho devamānuse\ * 4*\ ti. Sā kho pan' esā bhikkhave Brahmunā\ * 5*\ Sanaükumārena gāthā sugãtā\ * 6*\ no\ * 7*\ duggãtā\ * 7*\ subhāsitā no\ * 8*\ dubbhāsitā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. continues: yena. Imehi and so on, as in 5. 2 T. M7 add ca. 3 T. M7 add ca; M. adds la. 4 M. T. M7 -manusse. 5 omitted by M. Ph. S. 6 M. Ph. bhāsitā. 7 T. na d-; omitted by M. Ph.; M7 omits no. 8 M. Ph. na. \ # [page 328]# % 328 Aīguttara-Nikāya. XI.10-XII.1% atthasaühitā no anatthasaühitā anumatā mayā, ahaü pi bhikkhave evaü vadāmi: Khattiyo seņņho jane tasmiü ye gottapaņisārino vijjācaraõasampanno so seņņho devamānuse\ * 1*\ ti. Nissayavaggo\ * 2*\ paņhamo. Tatr'\ * 3*\ uddānaü: Kim-atthiyā\ * 4*\ cetanā tayo upanisā\ * 5*\ vyasanena\ * 6*\ ca\ * 7*\ Sa¤¤āmanasikārā\ * 8*\ sekho\ * 9*\ Moranivāpanena\ * 10*\ cā\ * 11*\ ti\ * 12*\. XII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sakkesu viharati Kapila- vatthusmiü Nigrodhārāme. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhå Bhagavato cãvarakammaü karonti `niņņhitacãvaro Bhagavā temāsaccayena cārikaü pakka- missatã' ti. Assosi kho Mahānāmo Sakko: sambahulā kira bhikkhå Bhagavato cãvarakammaü karonti `niņņhitacãvaro Bhagavā temāsaccayena cārikaü pakkamissatã' ti. Atha kho Mahānāmo Sakko yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü ni- sãdi. Ekamantaü nisinno kho Mahānāmo Sakko Bhaga- vantaü etad avoca:-- Sutaü\ * 13*\ me\ * 13*\ taü\ * 13*\ bhante: samba- hulā kira bhikkhå Bhagavato cãvarakammaü karonti `niņņhitacãvaro Bhagavā temāsaccayena cārikaü pakka- missatã' ti. Tesaü no bhante nānāvihārehi viharataü ken' assa\ * 14*\ vihārena vihātabban ti? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. T. M7 -manusse. 2 S. Nissāya-; Ph. T. M7 Vaggo. 3 S. tass'. 4 S. -yo. 5 T. -sa. 6 M. -sana. 7 omitted by M. Ph. 8 S. -ro; M. dve sa¤¤ā-; T. -manasi; M7 -masi. 9 Ph. pekkhā; M. Saddho; M. Ph. T. M7 add ca. 10 M. -vāpan; Ph. -vāsaü. 11 Ph. niņņhā; omitted by M. 12 omitted by T. M7. S. 13 Ph. S. sutam etaü. 14 S. kena. \ # [page 329]# % XII.2-4 Anussati-Vagga. 329% 2. Sādhu sādhu Mahānāma, etaü kho Mahānāma tum- hākaü patiråpaü\ * 1*\ kulaputtānaü, yaü tumhe Tathāgataü upasaīkamitvā puccheyyātha `tesaü\ * 2*\ no\ * 2*\ bhante nānāvi- hārehi\ * 3*\ viharataü ken' assa\ * 4*\ vihārena vihātabban' ti. Saddho kho Mahānāma ārādhako hoti no asaddho, ārad- dhaviriyo ārādhako hoti no kusãto, upaņņhitasati ārādhako hoti no muņņhassati, samāhito ārādhako hoti no asamāhito, pa¤¤avā ārādhako hoti no duppa¤¤o. Imesu kho tvaü Mahānāma pa¤casu dhammesu\ * 5*\ patiņ- ņhāya cha\ * 6*\ dhamme uttariü\ * 7*\ bhāveyyāsi. 3. Idha tvaü Mahānāma Tathāgataü anussareyyāsi `iti pi so Bhagavā arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasam- panno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi Satthā devamanussānaü buddho Bhagavā' ti. Yasmiü Mahānāma samaye ariyasāvako Tathāgataü anussarati, nev' assa tasmiü samaye\ * 8*\ rāgapariyuņņhitaü cittaü hoti, na dosapariyuņņhitaü cittaü hoti, na mohapariyuņņhitaü cittaü hoti, ujugatam ev' assa tasmiü samaye cittaü hoti Tathāgataü ārabbha, ujugatacitto kho pana Mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, labhati dhammåpasaühitaü pāmujjaü, pamuditassa pãti jāyati, pãtimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaü vediyati, sukhino cittaü samādhiyati. Ayaü vuc- cati Mahānāma ariyasāvako visamagatāya pajāya sama- ppatto\ * 9*\ viharati, savyāpajjhāya pajāya avyāpajjho viharati, dhammasotasamāpanno buddhānussatiü bhāveti. 4. Puna ca paraü tvaü Mahānāma dhammaü\ * 10*\ anussa- reyyāsi\ * 11*\ `svākkhāto\ * 11*\ Bhagavatā dhammo sandiņņhiko akāliko ehipassiko opanayiko\ * 13*\ paccattaü veditabbo vi¤- ¤åhã' ti. Yasmiü Mahānāma samaye ariyasāvako dham- maü anussarati, nev' assa tasmiü samaye\ * 8*\ rāgapariyuņņhitaü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. adds kātuü. 2 T. ye santo; M7 ye sante. 3 T. -rena; M7 -re. 4 S. kena. 5 omitted by M. Ph. 6 omitted by T. 7 M. Ph. -ri. 8 T. inserts na. 9 M. Ph. samap-; T. M7 sampanno throughout. 10 M. Ph. saddhammaü. 11 T. -yyatha. 12 M. Ph. svākhyāto. 13 M. -nayyiko; Ph. -neyyiko. \ # [page 330]# % 330 Aīguttara-Nikāya. XII.4-6% cittaü hoti, na dosapariyuņņhitaü cittaü hoti, na moha- pariyuņņhitaü cittaü hoti, ujugatam ev' assa tasmiü samaye cittaü hoti dhammaü ārabbha, ujugatacitto kho pana Mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaü, labhati dham- mavedaü, labhati dhammåpasaühitaü pāmujjaü, pamudi- tassa pãti jāyati, pãtimanassa kāyo passambhati, passaddha- kāyo sukhaü vediyati, sukhino cittaü samādhiyati. Ayaü vuccati Mahānāma ariyasāvako visamagatāya pajāya sama- ppatto viharati, savyāpajjhāya pajāya avyāpajjho viharati, dhammasotasamāpanno dhammānussatiü bhāveti. 5. Puna ca paraü tvaü Mahānāma saīghaü anussa- reyyāsi `supaņipanno Bhagavato sāvakasaīgho, ujupaņipanno Bhagavato sāvakasaīgho, ¤āyapaņipanno Bhagavato sāva- kasaīgho, sāmãcipaņipanno Bhagavato sāvakasaīgho, yad idaü cattāri purisayugāni, aņņha purisapuggalā, esā Bha- gavato sāvakasaīgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassā' ti. Ya- smiü Mahānāma samaye ariyasāvako saīghaü anussarati, nev' assa tasmiü samaye rāgapariyuņņhitaü cittaü hoti, na dosapariyuņņhitaü\ * 1*\ cittaü hoti, na mohapariyuņņhitaü cittaü hoti, ujugatam ev' assa tasmiü samaye cittaü hoti saīghaü ārabbha, ujugatacitto kho pana Mahānāma ari- yasāvako labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, labhati dhammåpasaühitaü pāmujjaü, pamuditassa pãti jāyati, pãtimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaü vediyati, sukhino cittaü samādhiyati. Ayaü vuccati Mahānāma ariyasāvako visamagatāya pajāya samappatto viharati, savyāpajjhāya pajāya avyāpajjho viharati, dhammasotasamāpanno saīghānussatiü bhāveti. 6. Puna ca paraü tvaü Mahānāma attano sãlāni anu- ssareyyāsi `akkhaõķāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni\ * 2*\ vi¤¤åpasaņņhāni\ * 3*\ aparāmaņņhāni samādhisaü- vattanikānã' ti. Yasmiü Mahānāma samaye ariyasāvako sãlaü anussarati, nev' assa tasmiü samaye rāgapariyuņņhi- taü cittaü hoti, na dosapariyuņņhitaü cittaü hoti, na \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 dosa | pe | na moha- 2 M. Ph. bhå-; T. bhu¤j- 3 T. -ppasaņņhāni. \ # [page 331]# % XII.6-8 Anussati-Vagga. 331% mohapariyuņņhitaü cittaü hoti, ujugatam ev' assa tasmiü samaye cittaü hoti sãlaü ārabbha, ujugatacitto kho pana Mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaü, labhati\ * 1*\ dham- mavedaü, labhati dhammåpasaühitaü pāmujjaü, pamudi- tassa pãti jāyati, pãtimanassa kāyo passambhati, passaddha- kāyo sukhaü vediyati, sukhino cittaü samādhiyati. Ayaü vuccati Mahānāma ariyasāvako visamagatāya pajāya sama- ppatto viharati, savyāpajjhāya pajāya avyāpajjho viharati, dhammasotasamāpanno sãlānussatiü bhāveti. 7. Puna ca paraü tvaü Mahānāma attano cāgaü anu- ssareyyāsi `lābhā vata me suladdhaü vata me, yo 'haü maccheramalapariyuņņhitāya pajāya vigatamalamaccherena cetasā agāraü ajjhāvasāmi muttacāgo payatapāõã vossagga- rato\ * 2*\ yācayogo dānasaüvibhāgarato' ti. Yasmiü Mahā- nāma samaye ariyasāvako cāgaü anussarati, nev' assa tasmiü samaye rāgapariyuņņhitaü cittaü hoti\ * 3*\, na dosa- pariyuņņhitaü cittaü hoti, na mohapariyuņņhitaü cittaü hoti, ujugatam ev' assa tasmiü samaye cittaü hoti cāgaü ārabbha, ujugatacitto kho pana Mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, labhati dham- måpasaühitaü pāmujjaü, pamuditassa pãti jāyati, pãtima- nassa\ * 4*\ kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaü vediyati, sukhino cittaü samādhiyati. Ayaü vuccati Mahānāma ariyasāvako visamagatāya pajāya samappatto viharati savyāpajjhāya pajāya avyāpajjho viharati, dhammasota- samāpanno cāgānussatiü bhāveti. 8. Puna ca paraü tvaü Mahānāma devatā\ * 5*\ anussa- reyyāsi `santi devā Cātummahārājikā\ * 6*\, santi devā Tāva- tiüsā, santi devā Yāmā, santi devā Tusitā, santi devā Nimmānaratino, santi\ * 7*\ devā\ * 7*\ Paranimmitavasavattino\ * 7*\, santi devā Brahmakāyikā, santi devā Tatuttari\ * 8*\; yathārå- pāya saddhāya samannāgatā tā devatā ito cutā tattha\ * 9*\ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa || sukhino. 2 M. Ph. vosagga- 3 M. continues: pa || ujugatam ev' assa. 4 M. Ph. piti | pa | pajāya abyāpajjho. 5 M. devatānu- 6 M. Ph. cātumahā- throughout. 7 omitted by S. 8 T. M7 -riü; S. tad- throughout. 9 M. tatthåpa-; Ph. tatth' upa- always. \ # [page 332]# % 332 Aīguttara-Nikāya. XII.8-XIII.1% upapannā\ * 1*\, mayham pi tathāråpā\ * 2*\ saddhā\ * 2*\ saüvijjati; yathāråpena sãlena samannāgatā tā devatā cutā tattha upapannā, mayham pi tathāråpaü sãlaü saüvijjati; yathā- råpena sutena samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā, mayham pi tathāråpaü sutaü saüvijjati; yathā- råpena cāgena samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā, mayham pi tathāråpo cāgo saüvijjati; yathārå- pāya pa¤¤āya samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā, mayham pi tathāråpā pa¤¤ā saüvijjatã' ti. Yasmiü Mahānāma samaye ariyasāvako attano ca\ * 3*\ tāsa¤ ca devatānaü saddha¤ ca sãla¤ ca suta¤ ca cāga¤ ca pa¤¤a¤ ca anussarati, nev' assa tasmiü samaye rāgapari- yuņņhitaü cittaü hoti, na dosapariyuņņhitaü cittaü hoti, na mohapariyuņņhitaü cittaü hoti, ujugatam ev' assa ta- smiü samaye cittaü hoti devatā ārabbha, ujugatacitto kho pana Mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, labhati dhammåpasaühitaü pāmujjaü, pamuditassa pãti jāyati, pãtimanassa kāyo passambhati passaddhakāyo sukhaü vediyati, sukhino cittaü samādhi- yati. Ayaü vuccati Mahānāma ariyasāvako visamagatāya pajāya samappatto\ * 4*\ viharati, savyāpajjhāya pajāya avyā- pajjho viharati, dhammasotasamāpanno devatānussatiü bhāvetã ti. XIII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sakkesu viharati Kapila- vatthusmiü Nigrodhārāme. Tena kho pana samayena Mahānāmo Sakko gilānā vuņņhito hoti aciravuņņhito gela¤¤ā. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhå Bhagavato cãvarakammaü karonti `niņņhitacãvaro Bhagavā temāsacca- yena cārikaü pakkamissatã' ti . . . pe\ * 5*\ . . . Atha kho Mahānāmo Sakko yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaī- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7. S. uppannā throughout. 2 M7 -råpo cāgo as below, omitting the intermediate locations. 3 omitted by M. 4 T. here samappatto. 5 M. Ph. assosi kho Mahā- S- yena Bh-; S. in full. \ # [page 333]# % XIII.1-3 Anussati-Vagga. 333% kamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Mahānāmo Sakko Bhagavantaü etad avoca:-- Sutaü\ * 1*\ me\ * 1*\ taü\ * 1*\ bhante: sambahulā kira bhikkhå Bhagavato cãvarakammaü karonti `niņņhitacãvaro Bhagavā temāsaccayena cārikaü pakkamissatã' ti. Tesaü no bhante nānāvihārehi viharataü ken' assa\ * 2*\ vihārena vi- hātabban' ti? 2. Sādhu sādhu Mahānāma, etaü\ * 3*\ kho Mahānāma tum- hākaü patiråpaü kulaputtānaü, yaü tumhe Tathāgataü upasaīkamitvā puccheyyātha `tesaü no bhante nānāvihā- rehi\ * 4*\ viharataü ken' assa\ * 5*\ vihārena vihātabban' ti. Saddho kho Mahānāma ārādhako hoti no asaddho, āraddhaviriyo ārādhako hoti no kusãto, upaņņhitasati ārādhako hoti no muņņhassati, samāhito ārādhako hoti no asamāhito, pa¤¤avā ārādhako hoti no duppa¤¤o. Imesu kho tvaü Mahānāma pa¤casu dhammesu patiņ- ņhāya cha dhamme uttariü\ * 6*\ bhāveyyāsi. 3. Idha tvaü Mahānāma Tathāgataü anussareyyāsi `iti pi so Bhagavā . . . pe\ * 7*\ . . . Satthā devamanussānaü buddho Bhagavā' ti. Yasmiü Mahānāma samaye ariya- sāvako Tathāgataü anussarati, nev' assa tasmiü samaye rāgapariyuņņhitaü cittaü hoti, na dosapariyuņņhitaü cittaü hoti, na mohapariyuņņhitaü cittaü hoti, ujugatam ev' assa tasmiü samaye cittaü hoti Tathāgataü ārabbha, ujugata- citto kho pana Mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaü, labhati\ * 8*\ dhammavedaü, labhati dhammåpasaühitaü pā- mujjaü, pamuditassa pãti jāyati, pãtimanassa kāyo passam- bhati, passaddhakāyo sukhaü vediyati, sukhino cittaü samādhiyati. Imaü kho tvaü Mahānāma buddhānussatiü gacchanto pi bhāveyyāsi, ņhito pi bhāveyyāsi, nisinno pi bhāveyyāsi, sayāno pi bhāveyyāsi, kammantaü adhiņņha- hanto\ * 9*\ pi bhāveyyāsi, puttasambādhasayanaü ajjhāvasanto pi bhāveyyāsi. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. sutam etaü. 2 Ph. S. kena. 3 T. M7 evam eva. 4 T. -reõa. 5 M. Ph. S. kena. 6 M. Ph. -ri. 7 M. la; Ph. pa. 8 M. pa || sukhino. 9 T. adhiganto. \ # [page 334]# % 334 Aīguttara-Nikāya. XIII.4-XIV.1% 4. Puna ca paraü tvaü Mahānāma dhammaü anussa- reyyāsi . . . pe\ * 1*\ . . . saīghaü anussareyyāsi . . . pe\ * 1*\ . . . attano sãlāni\ * 2*\ anussareyyāsi . . . pe\ * 3*\ . . . attano cāgaü anussareyyāsi . . . pe\ * 1*\ . . . devatā anussareyyāsi\ * 4*\ `santi devā Cātummahārājikā\ * 5*\ . . . santi devā\ * 6*\ Tatuttari; yathā- råpāya saddhāya samannāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā, mayham pi tathāråpā saddhā saüvijjati; yathā- råpena sãlena . . . sutena . . . cāgena . . . pa¤¤āya sam- annāgatā tā devatā ito cutā tattha upapannā, mayham pi tathāråpā pa¤¤ā saüvijjatã' ti. Yasmiü Mahānāma sa- maye ariyasāvako attano ca tāsa¤ ca devatānaü saddha¤ ca sãla¤ ca suta¤ ca cāga¤ ca pa¤¤a¤ ca anussarati, nev' assa tasmiü samaye rāgapariyuņņhitaü cittaü hoti, na dosapariyuņņhitaü cittaü hoti, na mohapariyuņņhitaü cittaü hoti, ujugatam ev' assa tasmiü samaye cittaü hoti devatā ārabbha, ujugatacitto kho pana Mahānāma ariyasāvako labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, labhati dham- måpasaühitaü pāmujjaü, pamuditassa pãti jāyati, pãtima- nassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaü vediyati, sukhino cittaü samādhiyati. Imaü\ * 7*\ kho tvaü Mahānāma devatānussatiü gacchanto pi bhāveyyāsi, ņhito pi bhā- veyyāsi, nisinno pi bhāveyyāsi, sayāno pi bhāveyyāsi, kammantaü adhiņņhahanto pi bhāveyyāsi, puttasambādha- sayanaü ajjhāvasanto pi bhāveyyāsã ti. XIV. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sakkesu viharati Kapila- vatthusmiü Nigrodhārāme. Tena kho pana samayena Bhagavā Sāvatthiyaü vassāvāsaü upagantukāmo hoti\ * 8*\. Assosi kho Nandiyo Sakko `Bhagavā kira Sāvatthiyaü vassāvāsaü upagantukāmo' ti. Atha kho Nandiyassa \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; omitted by S. 2 M. Ph. sãlaü. 3 M. la; Ph. pa; omitted by T. M7. S. 4 M. adds la. 5 T. M7 add ti. 6 M. Ph. add pa. 7 Ph. idaü. 8 M. Ph. ahosi. \ # [page 335]# % XIV.1-4 Anussati-Vagga. 335% Sakkassa etad ahosi `yan nånāhaü pi\ * 1*\ Sāvatthiyaü vassā- vāsaü upagaccheyyaü, tattha kammanta¤ c' eva adiņņha- hissāmi Bhagavanta¤ ca lacchāmi kālena kālaü dassanāyā' ti. Atha kho Bhagavā Sāvatthiyaü vassāvāsaü upaga¤chi\ * 2*\, Nandiyo pi kho Sakko Sāvatthiyaü vassāvāsaü upaga¤- chi\ * 2*\, tattha kammanta¤ c' eva adhiņņhāsi\ * 3*\ Bhagavanta¤ ca labhi\ * 4*\ kālena kālaü dassanāya. 2. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhå Bhaga- vato cãvarakammaü karonti `niņņhitacãvaro Bhagavā temā- saccayena cārikaü pakkamissatã' ti. Assosi kho Nandiyo Sakko: sambahulā kira bhikkhå Bhagavato cãvarakammaü karonti `niņņhitacãvaro Bhagavā temāsaccayena cārikaü pakkamissatã' ti. Atha kho Nandiyo Sakko yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Nandiyo Sakko Bhagavantaü etad avoca:-- Sutaü me\ * 5*\ taü\ * 5*\ bhante: sambahulā kira bhikkhå Bhagavato cãvarakammaü karonti `niņņhitacãvaro Bhagavā temāsaccayena cārikaü pakka- missatã' ti. Tesaü no bhante nānāvihārehi viharitaü ken' assa\ * 6*\ vihārena vihātabban ti? 3. Sādhu\ * 7*\ sādhu Nandiya, etaü kho Nandiya tumhākaü patiråpaü kulapattānaü, yaü tumhe Tathāgataü upasaī- kamitvā puccheyyātha `tesaü no bhante nānāvihārehi viha- ritaü ken' assa\ * 8*\ vihārena vihātabban' ti. Saddho kho Nan- diya ārādhako hoti no asaddho, sãlavā ārādhako hoti no dussãlo, āraddhaviriyo ārādhako hoti no kusãto, upaņņhita- sati ārādhako hoti no muņņhassati, samāhito ārādhako hoti no asamāhito, pa¤¤avā ārādhako hoti no duppa¤¤o. Imesu kho te Nandiya chasu dhammesu patiņņhāya pa¤- casu dhammesu ajjhattaü sati upaņņhapetabbā\ * 9*\. 4. Idha tvaü Nandiya Tathāgataü anussareyyāsi `iti \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. 2 M. Ph. S. -gacchi. 3 M. Ph. -ņņhāti; S. -ņņhāya. 4 T. M7 labhati; M. Ph. S. lacchati. 5 Ph. S. sutam etaü. 6 Ph. S. kena. 7 M7 omits this sentence. 8 M. Ph. S. kena. 9 M. upaņņhā- always; Ph. mostly. \ # [page 336]# % 336 Aīguttara-Nikāya. XIV.4-8% pi so Bhagavā arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasam- panno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi Satthā devamanussānaü buddho Bhagavā' ti. Iti kho te Nandiya Tathāgataü ārabbha ajjhattaü sati upaņņhapetabbā. 5. Puna ca paraü tvaü Nandiya dhammaü anussareyyāsi `svākkhāto\ * 1*\ Bhagavatā dhammo sandiņņhiko akāliko ehi- passiko opanayiko\ * 2*\ paccattaü veditabbo vi¤¤åhã' ti. Iti kho te Nandiya dhammaü ārabbha ajjhattaü sati upaņņha- petabbā. 6. Puna ca paraü Nandiya kalyāõamitte anussareyyāsi `lābhā vata me suladdhaü vata me, yassa\ * 3*\ me\ * 3*\ kalyāõa- mittā anukampakā atthakāmā ovādakā anusāsakā'\ * 4*\ ti. Iti kho te Nandiya kalyāõamitte ārabbha ajjhattaü sati upa- ņņhapetabbā. 7. Puna ca paraü tvaü Nandiya attano cāgaü anussa- reyyāsi `lābhā vata me suladdhaü vata me, yo\ * 5*\ ' haü maccheramalapariyuņņhitāya pajāya vigatamalamaccherena cetasā agāraü ajjhāvasāmi muttacāgo payatapāõã vossagga- rato yācayogo dānasaüvibhāgarato' ti. Iti kho te Nan- diya cāgaü ārabbha ajjhattaü sati upaņņhapetabbā. 8. Puna ca paraü tvaü Nandiya devatā anussareyyāsi `yā tā\ * 6*\ devatā atikkamm' eva kabaëãkārabhakkhānaü\ * 7*\ devānaü sahavyataü a¤¤ataraü manomayaü\ * 8*\ kāyaü\ * 5*\ upapannā, tā karaõãyaü attano na\ * 5*\ samanupassanti ka- tassa\ * 9*\ vā\ * 6*\ paticayaü\ * 10*\; seyyathā pi Nandiya bhikkhu asamayavimutto\ * 11*\ karaõãyaü attano na samanupassati katassa\ * 9*\ vā\ * 6*\ paticayaü, evam eva kho Nandiya yā\ * 5*\ tā devatā atikkamm' eva kabaëãkārabhakkhānaü devānaü sahavyataü a¤¤ataraü manomayaü\ * 12*\ kāyaü upapannā\ * 13*\, tā\ * 13*\ \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. svākhyāto. 2 M. Ph. -neyyiko. 3 T. assa me; M. Ph. S. omit me. 4 S. -sāsitā. 5 omitted by T. M7. 6 omitted by M. Ph. 7 T. M7 -liükāra-; M. Ph. -kārāhārabh- throughout. 8 T. panāmayaü; M7 pāõamayaü. 9 T. katamāssa and kātassa; M7 katamassa both times. 10 S. paņiccayaü throughout. 11 T. M7 asamavi- 12 T. eva hemayaü; M. paõamahetayaü (sic). 13 T. uppannāõaü. \ # [page 337]# % XIV.8-XV.1 Anussati-Vagga. 337% karaõãyaü attano na\ * 1*\ samanupassanti katassa vā pati- cayan' ti. Iti kho te Nandiya devatā ārabbha ajjhattaü sati upaņņhapetabbā. Imehi kho Nandiya ekādasahi dhammehi samannāgato ariyasāvako pajahat' eva pāpake akusale dhamme na upā- diyati. Seyyathā pi Nandiya kumbho nikkujjo 'va\ * 2*\ tam\ * 3*\ eva\ * 3*\ udakaü\ * 2*\ no vantaü paccāvamati\ * 4*\, seyyathā pi vā\ * 5*\ pana\ * 5*\ Nandiya sukkhe\ * 6*\ tiõadāye\ * 7*\ aggi mutto\ * 8*\ ķahaü yeva gacchati, no daķķhaü\ * 9*\ paccudāvattati\ * 10*\, evam eva kho Nandiya imehi ekādasahi dhammehi samannāgato ariya- sāvako pajahat' eva pāpake akusale dhamme na upādiyatã ti. XV. 1. Atha kho āyasmā Subhåti saddhena bhikkhunā sad- dhiü yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bha- gavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho āyasmantaü Subhåtiü Bhagavā etad avoca `ko nāmāyaü\ * 11*\ Subhåti bhikkhå' ti? `Saddho nāmāyaü bhante bhikkhu saddhassa\ * 12*\ upāsakassa putto\ * 13*\ saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito' ti. `Kacci\ * 14*\ panāyaü Subhåti saddho bhikkhu saddhassa\ * 12*\ upāsakassa putto\ * 13*\ saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito sandissati saddhā- padāneså' ti. `Etassa Bhagavā kālo, etassa Sugata kālo, yaü\ * 2*\ Bhagavā saddhassa saddhāpadānāni bhāseyya; idā- nāhaü jānissāmi: yadi vā\ * 15*\ ayaü\ * 15*\ bhikkhu sandissati saddhāpadānesu yadi vā no' ti. `Tena hi Subhåti suõāhi\ * 16*\ sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmã' ti. `Evaü bhante' ti kho āyasmā Subhåti Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad avoca:-- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 omitted by S. 3 M. Ph. mato 'va; omitted by S. 4 S. paccāmasati. 5 omitted by M. Ph. S. 6 omitted by T. M7. S. 7 S. tiõā. 8 Ph. phuņņho. 9 T. daķķha; M7 adds vā. 10 T. vāccudāvatti. 11 S. nāma ayaü; M. T. M7 nāmo ayaü. 12 M. Ph. Sudattassa. 13 M7 vutto. 14 T. kacca; M7 kaccaü; then both pān- 15 M. Ph. kiüdisaü. 16 M. Ph. suõohi. \ # [page 338]# % 338 Aīguttara-Nikāya. XV.2-6% 2. Idha Subhåti bhikkhu sãlavā hoti, pātimokkhasaüvara- saüvuto viharati ācāragocarasampanno, anumattesu\ * 1*\ vajjesu bhayadassāvã samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Yam pi Subhåti bhikkhu sãlavā hoti . . . pe\ * 2*\ . . . samādāya sik- khati sikkhāpadesu: idam\ * 3*\ pi\ * 3*\ Subhåti saddhassa saddhā- padānaü hoti. 3. Puna ca paraü Subhåti bhikkhu bahussuto hoti su- tadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhe kalyāõā pariyosānakalyāõā sātthaü savya¤janaü kevala- paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti, tathāråpassa\ * 4*\ dhammā bahussutā honti dhatā\ * 5*\ vacasā paricitā manasānupekkhitā diņņhiyā suppaņividdhā. Yam pi Subhåti bhikkhu bahussuto hoti . . .pe\ * 6*\ . . . diņņhiyā suppaņividdhā: idam pi Subhåti saddhassa saddhāpadānaü hoti. 4. Puna ca paraü Subhåti bhikkhu kalyāõamitto hoti kalyāõasahāyo kalyāõasampavaīko. Yam pi Subhåti bhikkhu kalyāõamitto hoti kalyāõasahāyo kalyāõasampa- vaīko: idam pi Saddhassa saddhāpadānaü hoti. 5. Puna ca paraü Subhåti bhikkhu suvaco\ * 7*\ hoti sova- cassakaraõehi dhammehi samannāgato khamo padakkhi- õaggāhã anusāsaniü. Yam pi Subhåti\ * 8*\ bhikkhu suvaco\ * 7*\ hoti sovacassakaraõehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiõaggāhã anusāsaniü: idam pi Subhåti saddhassa saddhāpadānaü hoti. 6. Puna ca paraü Subhåti bhikkhu yāni tāni sabrah- macārãnaü uccāvacānaü kiükaraõãyāni, tattha dakkho hoti analaso tatråpāyāya\ * 9*\ vãmaüsāya samannāgato alaü kātuü alaü saüvidhātuü. Yam pi Subhåti bhikkhu yāni tāni sabrahmacārãnaü . . . pe\ * 10*\ . . . alaü kātuü alaü saü- vidhātuü: idam pi Subhåti saddhassa saddhāpadānaü hoti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. aõu- 2 omitted by M. Ph. 3 omitted by T. M7. 4 S. -råpāssa. 5 M. Ph. dhātā. 6 M. pa; omitted by Ph.; T. M7 put pe after bhikkhu, then they only have bahu- hoti. 7 M. Ph. subbaco. 8 T. M7 continue: Saddhassa saddhā- 9 T. -ppādāya; S. -pādāya. 10 Ph. pa; M. T. M7 in full. \ # [page 339]# % XV.7-10 Anussati-Vagga. 339% 7. Puna ca paraü Subhåti bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uëārapāmujjo\ * 1*\. Yam pi Subhåti bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudā- hāro abhidhamme abhivinaye uëārapāmujjo\ * 1*\: idam pi Subhåti saddhassa saddhāpadānaü hoti. 8. Puna ca paraü Subhåti bhikkhu āraddhaviriyo viha- rati akusalānaü dhammānaü pahānāya kusalānaü dham- mānaü upasampadāya thāmavā daëhaparakkamo anikkhit- tadhuro kusalesu dhammesu. Yam pi Subhåti bhikkhu āraddhaviriyo viharati . . . pe\ * 2*\ . . . kusalesu dhammesu: idam pi Subhåti saddhassa saddhāpadānaü hoti. 9. Puna ca paraü Subhåti bhikkhu catunnaü jhānānaü ābhicetasikānaü\ * 3*\ diņņhadhammasukhavihārānaü nikāma- lābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã. Yam pi Subhåti bhikkhu catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü\ * 3*\ diņņha- dhammasukhavihārānaü nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã: idam pi Subhåti saddhassa saddhāpadānaü hoti. 10. Puna ca paraü\ * 4*\ Subhåti bhikkhu anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü `ekam pi jātiü dve pi jātiyo tisso pi jātiyo catasso pi jātiyo pa¤ca pi jātiyo dasa\ * 5*\ pi jātiyo vãsam pi jātiyo tiüsam pi jātiyo cattārã- sam\ * 6*\ pi jātiyo pa¤¤āsam pi jātiyo jātisatam pi jātisahassam pi jātisatasahassam pi aneke pi saüvaņņakappe aneke pi vivaņņakappe aneke pi saüvaņņavivaņņakappe amutrāsiü\ * 7*\ evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaüsukha- dukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiü\ * 8*\, tatrāpāsiü\ * 7*\ evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaüsukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto idhupapanno' ti iti sākāraü sa-uddesaü ane- kavihitaü pubbenivāsaü anussarati. Yam pi Subhåti \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M7 -pāmojjo. 2 Ph. pa; M. T. M7 in full; Ph. omits viharati, S. kusalesu dhammesu. 3 M. S. ābhi- 4 T. M7 continue: [vi]saü vā sattha (sic) vā kamati as in No. XVI, 2; all the rest of our Sutta is wanting. 5 M. Ph. dasaü. 6 S. -ëãsaü. 7 M. -si. 8 M. -di. \ # [page 340]# % 340 Aīguttara-Nikāya. XV.10-13% bhikkhu anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathã- daü ekam pi jātiü dve pi jātiyo . . . pe\ * 1*\ . . . iti sākāraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati: idam pi Subhåti saddhassa saddhāpadānaü hoti. 11. Puna ca paraü Subhåti bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena\ * 2*\ satte passati cavamāne upapajjamāne hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate dug- gate yathākammåpage satte pajānāti `ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacãduccaritena sam- annāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaü upavā- dakā micchādiņņhikā micchādiņņhikammasamādānā, te kā- yassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapannā, ime vā pana bhonto sattā kāyasucari- tena samannāgatā vacãsucaritena samannāgatā manosucari- tena samannāgatā ariyānaü anupavādakā sammādiņņhikā sammādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā paramma- raõā sugatiü saggaü lokaü upapannā' ti iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena\ * 2*\ satte passati cavamāne upapajjamāne hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajānāti. Yam pi Subhåti bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena . . . pe\ * 3*\ . . . yathākammåpage satte pajānāti: idam pi Subhåti saddhassa saddhāpadānaü hoti. 12. Puna ca paraü Subhåti bhikkhu āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. Yam pi Subhåti bhikkhu āsavānaü khayā . . . pe\ * 1*\ . . . sacchikatvā upasampajja viharati: idam pi Subhåti saddhassa saddhā- padānaü hotã ti. 13. Evaü vutte āyasmā Subhåti Bhagavantaü etad avoca:-- `Yan' imāni bhante Bhagavatā saddhassa saddhā- padānāni bhāsitāni, saüvijjanti tāni imassa bhikkhuno, aya¤ ca bhikkhu etesu sandissati. Ayaü bhante bhikkhu sãlavā hoti, pātimokkhasaüvarasaüvuto viharati ācārago- carasampanno, anumattesu\ * 4*\ vajjesu bhayadassāvã samādāya \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 M. Ph. -mānussakena always. 3 M. pa; omitted by Ph. 4 S. aõu- \ # [page 341]# % XV.13-14 Anussati-Vagga. 341% sikkhati sikkhāpadesu. Ayaü bhante bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhe kalyāõā pariyosānakalyāõā sātthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhiva- danti, tathāråpassa\ * 1*\ dhammā bahussutā honti dhatā\ * 2*\ va- casā paricitā manasānupekkhitā diņņhiyā suppaņividdhā. Ayaü bhante bhikkhu kalyāõamitto kalyāõasahāyo kalyā- õasampavaīko. Ayaü bhante bhikkhu suvaco\ * 3*\ hoti sovacassakaraõehi\ * 4*\ dhammehi samannāgato khamo padak- khiõaggāhã anusāsaniü. Ayaü bhante bhikkhu yāni tāni sabrahmacārãnaü uccāvacāni kiükaraõãyāni, tattha dakkho hoti analaso tatrupāyāya vãmaüsāya samannāgato alaü kātuü alaü saüvidhātuü. Ayaü bhante bhikkhu dham- makāmo hoti piyasamudāhāro abhidhamme abhivinaye uëārapāmujjo. Ayaü bhante bhikkhu āraddhaviriyo viha- rati\ * 5*\ thāmavā daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Ayaü bhante bhikkhu catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü\ * 6*\ diņņhadhammasukhavihārānaü nikāma- lābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã. Ayaü bhante bhikkhu anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekam pi jātiü dve pi jātiyo . . .pe\ * 7*\ . . . iti sākāraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati. Ayaü bhante bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusa- kena . . .pe\ * 8*\ . . . yathākammåpage satte pajānāti. Ayaü bhante bhikkhu āsavānaü khayā . . . pe\ * 9*\ . . . sacchikatvā upasampajja viharati. Yān' imāni bhante Bhagavatā saddhassa saddhāpadānāni bhāsitāni, saüvijjanti tāni imassa bhikkhuno, aya¤ ca bhikkhu etesu sandissatã' ti. 14. Sādhu sādhu Subhåti, tena hi tvaü Subhåti iminā saddhena bhikkhunā saddhiü vihareyyāsi\ * 10*\, yadā ca tvaü Subhåti ākaīkheyyāsi Tathāgataü dassanāya iminā ca saddhena bhikkhunā saddhiü upasaīkameyyāsi Tathāga- taü dassanāyā ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 S. -råpāssa. 2 M. Ph. dhātā. 3 M. Ph. subbaco. 4 M. pa || anusāsaniü. 5 Ph. adds pa. 6 M. S. ābhi- 7 M. Ph. pa. 8 M. pa; omitted by Ph. 9 M. la; Ph. pa. 10 M. -yyāhi. \ # [page 342]# % 342 Aīguttara-Nikāya. XVI.1-XVII.2% XVI. 1. Mettāya bhikkhave cetovimuttiyā āsevitāya bhāvitāya bahulãkatāya yānãkatāya vatthukatāya anuņņhitāya parici- tāya susamāraddhāya ekādasānisaüsā pāņikaīkhā. Katame ekādasa? 2. Sukhaü supati, sukhaü paņibujjhati, na pāpakaü supinaü passati, manussānaü piyo hoti, amanussānaü piyo hoti, devatā rakkhanti, nāssa aggi vā visaü vā satthaü vā kamati, tuvaņaü\ * 1*\ cittaü samādhiyati, mukhavaõõo vippasãdati, asammåëho kālaü karoti, uttariü\ * 2*\ appaņivij- jhanto brahmalokåpago hoti. Mettāya bhikkhave cetovimuttiyā āsevitāya bhāvitāya bahulãkatāya yānãkatāya vatthukatāya anuņņhitāya parici- tāya susamāraddhāya ime ekādasānisaüsā pāņikaīkhā ti. XVII. 1. Ekaü samayaü āyasmā ânando Vesāliyaü viharati Beluvagāmake\ * 3*\. Tena kho pana samayena Dasamo gaha- pati Aņņhakanāgaro Pāņaliputtaü anuppatto hoti kenaci-d- eva karaõãyena. Atha kho Dasamo gahapati Aņņhakanā- garo yena Kukkuņārāmo yena a¤¤ataro bhikkhu ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā taü bhikkhuü etad avoca `kahaü\ * 4*\ nu kho bhante āyasmā ânando etarahi viharati, dassana- kāmā hi mayaü bhante āyasmantaü ânandan' ti? `Eso gahapati āyasmā ânando Vesāliyaü viharati Beluvagā- make' ti. 2. Atha kho Dasamo gahapati Aņņhakanāgaro Pāņali- putte taü\ * 5*\ karaõãyaü\ * 6*\ tãretvā yena Vesālibeluvagāmako yenāyasmā ânando ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyas- mantaü ânandaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekam- antaü nisinno kho Dasamo gahapati Aņņhakanāgaro \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. tuvaņņaü. 2 M. Ph. -ri. 3 M. Ph. S. Veëuva- throughout. 4 T. M7 kin. 5 T. yaü. 6 T. adds taü. \ # [page 343]# % XVII.2-3 Anussati-Vagga. 343% āyasmantaü ânandaü etad avoca `atthi nu kho bhante ânanda tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammā- sambuddhena ekadhammo samma-d-akkhāto, yattha bhik- khuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avi- muttaü vā cittaü vimuccati, aparikkhãõā vā āsavā parikkhayaü gacchanti, ananuppattaü vā anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõātã' ti? `Atthi gahapati tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo samma-d-akkhāto, yattha bhikkhuno appa- mattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaü vā cittaü vimuccati, aparikkhãõā vā āsavā parikkhayaü gacchanti, ananuppattaü vā anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõātã' ti. `Katamo ca\ * 1*\ pana bhante ânanda tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo samma-d-akkhāto, yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaü vā cittaü vimuccati, apa- rikkhãõā vā āsavā parikkhayaü gacchanti, ananuppattaü vā anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõātã' ti? 3. Idha gahapati bhikkhu vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãti- sukhaü paņhamaü\ * 2*\ jhānaü\ * 2*\ upasampajja viharati. So iti paņisa¤cikkhati `idaü pi\ * 3*\ kho paņhamaü jhānaü abhisaü- khataü abhisa¤cetayitaü\ * 4*\, yaü kho pana ki¤ci abhisaü- khataü abhisa¤cetayitaü\ * 4*\, tad aniccaü nirodhadhamman' ti pajānāti. So tattha ņhito āsavānaü khayaü pāpuõāti; no ce āsavānaü khayaü pāpuõāti, ten' eva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyo- janānaü parikkhayā opapātiko hoti tattha\ * 5*\ parinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā. Ayaü pi\ * 3*\ kho gahapati tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo samma-d-akkhāto, yattha bhikkhuno appa- mattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaü vā cittaü vimuccati, aparikkhãõā vā āsavā parikkhayaü gacchanti, ananuppattaü vā anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõāti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. S. 2 T. M7 -majjh- and so in every similar case. 3 omitted by S. 4 T. M7 -kaü. 5 T. M7 tatra. \ # [page 344]# % 344 Aīguttara-Nikāya. XVII.4-5% 4. Puna ca paraü gahapati bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhā- naü\ * 1*\ . . . pe\ * 2*\ . . . tatiyaü jhānaü\ * 1*\ . . .\ * 3*\ catutthaü jhā- naü upasampajja viharati. So iti paņisa¤cikkhati `idam pi\ * 4*\ kho catutthaü jhānaü abhisaükhataü abhisa¤cetayi- taü\ * 5*\, yaü kho pana ki¤ci abhisaükhataü\ * 4*\ abhisa¤ceta- yitaü\ * 5*\, tad aniccaü nirodhadhamman' ti pajānāti. So tattha ņhito āsavānaü khayaü pāpuõāti; no ce āsavānaü khayaü pāpuõāti, ten' eva dhammarāgena tāya dhamma- nandiyā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü pa- rikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā. Ayam pi kho gahapati tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo samma-d- akkhāto, yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitat- tassa viharato avimuttaü vā cittaü vimuccati, aparikkhãõā vā āsavā parikkhayaü gacchanti, ananuppattaü vā anutta- raü yogakkhemaü anupāpuõāti. 5. Puna ca paraü gahapati bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā viharati, tathā dutiyaü, tathā tatiyaü, tathā catutthaü\ * 6*\. Iti uddham adho tiriyaü sabbadhi sabbatthatāya\ * 7*\ sabbāvantaü lokaü mettāsaha- gatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena avyāpajjhena pharitvā viharati. So iti paņisa¤cikkhati `ayam pi kho mettācetovimutti abhisaükhatā abhisa¤ceta- yitā\ * 8*\, yaü kho pana ki¤ci abhisaükhataü abhisa¤cetayi- taü\ * 5*\, tad aniccaü nirodhadhamman' ti pajānāti. So tattha ņhito āsavānaü khayaü pāpuõāti; no ce āsavānaü khayaü pāpuõāti, ten' eva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā. Ayam pi kho gahapati tena Bhagavatā jānatā \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 add upasampajja viharati. 2 M. pa; omitted by Ph. S. 3 M. pa. 4 omitted by T. M7. 5 T. -kaü. 6 T. -tthiü. 7 T. sabbattatāya; M7 sabbattāya; S. sabbatattāya. 8 T. M7 -kā. \ # [page 345]# % XVII.5-7 Anussati-Vagga. 345% passatā\ * 1*\ arahatā sammāsambuddhena ekadhammo samma- d-akkhāto, yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahi- tattassa viharato avimuttaü vā cittaü vimuccati, apa- rikkhãõā vā āsavā parikkhayaü gacchanti, ananuppattaü vā anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõāti. 6. Puna ca paraü gahapati bhikkhu karuõāsahagatena cetasā . . . pe\ * 2*\ . . . muditāsahagatena cetasā . . . upekhāsaha- gatena cetasā ekaü disaü pharitvā viharati, tathā duti- yaü, tathā tatiyaü, tathā catutthaü\ * 3*\. Iti uddham adho tiriyaü sabbadhi sabbatthatāya\ * 4*\ sabbāvantaü lokaü upekhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamā- õena averena avyāpajjhena pharitvā viharati. So iti paņi- sa¤cikkhati `ayam pi kho upekhācetovimutti abhisaükhatā abhisa¤cetayitā\ * 5*\, yaü kho pana ki¤ci abhisaükhataü abhisa¤cetayitaü\ * 6*\, tad aniccaü nirodhadhamman' ti pajā- nāti. So tattha ņhito āsavānaü khayaü pāpuõāti; no ce āsavānaü khayaü pāpuõāti, ten' eva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanā- naü parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyã anā- vattidhammo tasmā lokā. Ayam pi kho gahapati tena Bhagavatā jānatā passatā\ * 1*\ arahatā sammāsambuddhena ekadhammo samma-d-akkhāto, yattha bhikkhuno appa- mattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaü vā cittaü vimuccati, aparikkhãõā vā āsavā parikkhayaü gacchanti, ananuppattaü vā anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõāti. 7. Puna ca paraü gahapati bhikkhu sabbaso råpasa¤- ¤ānaü samatikkamā\ * 7*\ paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā\ * 8*\ nā- nattasa¤¤ānaü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsāna¤- cāyatanaü upasampajja viharati. So iti paņisa¤cikkhati `ayam pi kho ākāsāna¤cāyatanasamāpatti abhisaükhatā abhisa¤cetayitā\ * 5*\, yaü kho pana ki¤ci abhisaükhataü abhisa¤cetayitaü tad aniccaü nirodhadhamman' ti pajā- nāti. So tattha ņhito āsavānaü khayaü pāpuõāti; no ce \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa || ananuppattaü. 2 omitted by M. Ph. S. 3 T. -tthiü. 4 T. M7. S. sabbattatāya. 5 T. M7 -kā. 6 T. -kaü. 7 T. -kkamma; M7 -katam. 8 T. M7 atthag- \ # [page 346]# % 346 Aīguttara-Nikāya. XVII.7-9% āsavānaü khayaü pāpuõāti, ten' eva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyã anāvatti- dhammo tasmā lokā. Ayam pi kho gahapati tena Bha- gavatā jānatā passatā\ * 1*\ arahatā sammāsambuddhena eka- dhammo samma-d-akkhāto, yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaü vā cittaü vimuc- cati, aparikkhãõā vā āsavā parikkhayaü gacchanti, ana- nuppattaü vā anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõāti. 8. Puna ca paraü gahapati bhikkhu sabbaso ākāsāna¤- cāyatanaü samatikkamma `anantaü vi¤¤āõan' ti vi¤¤ā- õa¤cāyatanaü upasampajja viharati . . . sabbaso vi¤¤āõa¤- cāyatanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āyata- naü upasampajja viharati. So iti paņisa¤cikkhati `ayam pi kho āki¤ca¤¤āyatanasamāpatti abhisaükhatā abhisa¤- cetayitā, yaü kho pana ki¤ci abhisaükhataü abhisa¤ce- tayitaü, tad aniccaü nirodhadhamman' ti pajānāti. So tattha ņhito āsavānaü khayaü pāpuõāti; no ce āsavānaü khayaü pāpuõāti, ten' eva dhammarāgena tāya dhamma- nandiyā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü pa- rikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā\ * 2*\. Ayam pi\ * 3*\ kho gahapati tena Bhagavatā jānatā passatā\ * 1*\ arahatā sammāsambuddhena ekadhammo samma-d-akkhāto, yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaü vā cittaü vimuccati, aparikkhãõā vā āsavā parikkhayaü gacchanti ananuppat- taü vā anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõātã ti. 9. Evaü vutte Dasamo gahapati Aņņhakanāgaro āyas- mantam ânandaü etad avoca:-- Seyyathā pi bhante ânanda puriso ekaü nidhimukhaü\ * 4*\ gavesanto saki-d-eva ekādasa nidhimukhāni\ * 4*\ adhigaccheyya, evam eva kho ahaü bhante ekaü amatadvāraü gavesanto saki-d-eva ekādasannaü amatadvārānaü alatthaü sevanā- ya\ * 5*\. Seyyathā pi bhante purisassa agāraü ekādasadvāraü \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa || ananuppattaü. 2 M. Ph. add ti. 3 omitted by M. T. M7. 4 T. M7 niya- 5 T. M7. S. savanāya. \ # [page 347]# % XVII.9-XVIII.3 Anussati-Vagga. 347% so tasmiü agāre āditte ekamekena dvārena sakkuõeyya attānaü sotthiü\ * 1*\ kātuü, evam eva kho ahaü bhante imesaü ekādasannaü amatadvārānaü ekamekena amata- dvārena sakkuõissāmi attānaü sotthiü\ * 1*\ kātuü. Ime hi nāma bhante a¤¤atitthiyā ācariyassa ācariyadhanaü\ * 2*\ pa- riyesissanti, kiü panāhaü āyasmato ânandassa påjaü na\ * 3*\ karissāmã ti? 10. Atha kho Dasamo gahapati Aņņhakanāgaro Vesāli- ka¤ ca Pāņaliputtaka¤ ca bhikkhusaīghaü sannipātāpetvā\ * 4*\ paõãtena khādaniyena bhojaniyena sahatthā santappesi sampavāresi ekameka¤ ca bhikkhuü paccekadussayugena acchādesi āyasmanta¤ ca ânandaü ticãvarena\ * 5*\ āyasmato ca ânandassa pa¤casataü vihāraü kārāpesã ti. XVIII. 1. Ekādasahi bhikkhave aīgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaõaü pariharituü phātikātuü\ * 6*\. Katamehi ekādasahi? 2. Idha bhikkhave gopālako na råpa¤¤å\ * 7*\ hoti, na lakkhaõakusalo hoti, na āsāņikaü sāņetā\ * 8*\ hoti, na vaõaü paņicchādetā hoti, na dhåmaü kattā hoti, na titthaü jānāti\ * 9*\, na pãtaü jānāti, na vãthiü jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohã\ * 10*\ hoti, ye te usabhā gopitaro gopari- nāyakā\ * 11*\, te na atirekapåjāya påjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi aīgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaõaü pariharituü phātikātuü. 3. Evam eva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi saman- nāgato bhikkhu abhabbo imasmiü dhammavinaye vuddhiü\ * 12*\ viråëhiü vepullaü āpajjituü. Katamehi ekādasahi? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 sotthi. 2 M. Ph. dhanaü. 3 omitted by Ph. T. S. 4 T. M7 sannipāpetvā. 5 T. M7 cãvarena. 6 T. M7 -kattuü; Ph. phātiīk-; M. phātiük- throughout. 7 T. -¤o; M7 -¤ā. 8 M. Ph. hāretā throughout. 9 T. M7 pajā- 10 T. anavasesā- 11 M. Ph. -õāyakā throughout. 12 M. Ph. bu-; S. vuķķhiü throughout. \ # [page 348]# % 348 Aīguttara-Nikāya. XVIII.4-8% 4. Idha bhikkhave bhikkhu na råpa¤¤å\ * 1*\ hoti, na lakkha- õakusalo hoti, na āsāņikaü sāņetā hoti, na vaõaü paņicchā- detā hoti, na dhåmaü kattā hoti, na titthaü jānāti, na pãtaü jānāti, na vãthiü jānāti, na gocarakusalo hoti, ana- vasesadohã hoti, ye te bhikkhå therā ratta¤¤å cirapabba- jitā saīghapitaro saīghaparināyakā, te na atirekapåjāya påjetā hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu na råpa¤¤å hoti? 5. Idha bhikkhave bhikkhu yaü ki¤ci råpaü\ * 2*\ `cattāri ca mahābhåtāni catunna¤ ca mahābhåtānaü upādāya råpan' ti yathābhåtaü na ppajānāti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na råpa¤¤å hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu na lakkhaõakusalo hoti? 6. Idha bhikkhave bhikkhu `kammalakkhaõo\ * 3*\ bālo\ * 3*\, kammalakkhaõo paõķito' ti yathābhåtaü na ppajānāti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaõakusalo hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu na āsāņikaü sāņetā hoti? 7. Idha bhikkhave bhikkhu uppannaü kāmavitakkaü adhivāseti na ppajahati na vinodeti na vyantãkaroti\ * 4*\ na anabhāvaü gameti, uppannaü vyāpādavitakkaü . . . up- pannaü vihiüsāvitakkaü . . . uppannuppanne pāpake aku- sale dhamme adhivāseti na ppajahati na vinodeti na vyan- tãkaroti na anabhāvaü gameti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na āsāņikaü sāņetā hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu na vaõaü paņicchādetā hoti? 8. Idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā råpaü disvā ni- mittaggāhã hoti anuvya¤janaggāhã, yatvādhikaraõam enaü cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü\ * 5*\, tassa\ * 6*\ saüvarāya na\ * 7*\ ppaņipajjati\ * 7*\, na rakkhati cakkhundriyaü, cakkhundriye na\ * 8*\ saüvaraü āpajjati\ * 9*\, sotena saddaü sutvā . . . ghānena \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. -¤o. 2 T. M7 add sabbaü råpaü. 3 omitted by T. 4 M. Ph. byantiü ko throughout. 5 M. anvassa-; Ph. anvāsa- throughout. 6 T. adds na. 7 T. M7 āpajjati. 8 omitted by M. Ph. M7. 9 M. Ph. nāpajjati. \ # [page 349]# % XVIII.8-12 Anussati-Vagga. 349% gandhaü ghāyitvā . . . jivhāya rasaü sāyitvā . . . kāyena phoņņhabbaü phusitvā . . . manasā dhammaü vi¤¤āya nimittaggāhã hoti anuvya¤janaggāhã yatvādhikaraõam enaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü, tassa saüvarāya na ppaņipajjati, na rakkhati manindriyaü, manindriye na\ * 1*\ saüvaraü āpajjati\ * 2*\. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na vaõaü paņicchādetā hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu na dhåmaü kattā hoti? 9. Idha bhikkhave bhikkhu na\ * 3*\ yathāsutaü yathāpari- yattaü dhammaü vitthārena paresaü desetā\ * 4*\ hoti\ * 4*\. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na\ * 3*\ dhåmaü kattā hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu na titthaü jānāti? 10. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kālena kālaü upasaīkamitvā na\ * 5*\ paripucchati na\ * 5*\ pari- pa¤hati `idaü\ * 6*\ bhante kathaü\ * 7*\, imassa ko attho' ti? Tassa te āyasmanto avivaņa¤ c' eva na vivaranti, anuttānã- kata¤\ * 8*\ ca na uttānãkaronti\ * 9*\, anekavihitesu ca\ * 10*\ kaīkhā- ņhāniyesu\ * 11*\ dhammesu kaīkhaü na ppaņivinodenti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na titthaü jānāti. Ka- tha¤ ca bhikkhave bhikkhu na pãtaü jānāti? 11. Idha bhikkhave bhikkhu Tathāgatappavedite dham- mavinaye desiyamāne na labhati atthavedaü, na labhati dhammavedaü, na labhati dhammåpasaühitaü pāmujjaü. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na pãtaü jānāti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu na vãthiü jānāti? 12. Idha bhikkhave bhikkhu ariyaü aņņhaīgikaü mag- gaü yathābhåtaü na ppajānāti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na vãthiü jānāti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. M7. 2 M. Ph. nāpajjati. 3 omitted by S. 4 T. M7 sato sotā hoti; M. Ph. deseti. 5 omitted by T. M7. 6 T. idha. 7 T. kathā. 8 T. uttāni- 9 M. Ph. uttāniü k- 10 omitted by T. S. 11 Ph. kaīkhaņhā-; S. kaükhaņņhā-; T. kaükhāņhānāniyesu. \ # [page 350]# % 350 Aīguttara-Nikāya. XVIII.13-18% 13. Idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaņņhāne yathā- bhåtaü na ppajānāti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu anavasesadohã hoti? 14. Idha bhikkhave bhikkhu saddhā gahapatikā\ * 1*\ abhi- haņņhuü pavārenti cãvarapiõķapātasenāsanagilānapaccaya- bhesajjaparikkhārena, tatra\ * 2*\ bhikkhu mattaü na jānāti paņiggahaõāya. Evaü kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohã hoti. Ka- tha¤ ca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå therā ratta¤¤å cirapabbajitā saīghapitaro saīghaparināyakā, te na ati- rekapåjāya påjetā hoti? 15. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå therā rat- ta¤¤å cirapabbajitā saīghapitaro saīghaparināyakā, tesu na mettaü kāyakammaü paccupaņņhāpeti āvã\ * 3*\ c' eva raho ca, na mettaü vacãkammaü . . . na mettaü manokammaü paccupaņņhāpeti āvã c' eva raho ca. Evaü kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå therā ratta¤¤å cirapabbajitā saīghapitaro saīghaparināyakā, te na atirekapåjāya påjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo imasmiü dhammavinaye vuddhiü virå- ëhiü vepullaü āpajjituü. 16. Ekādasahi bhikkhave aīgehi samannāgato gopālako bhabbo gogaõaü pariharituü phātikātuü. Katamehi ekādasahi? 17. Idha bhikkhave gopālako råpa¤¤å hoti, lakkhaõa- kusalo hoti, āsāņikaü sāņetā hoti, vaõaü paņicchādetā hoti, dhåmaü kattā hoti, titthaü jānāti, pãtaü jānāti, vãthiü jānāti, gocarakusalo hoti, sāvasesadohã hoti, ye te usabhā gopitaro goparināyakā, te atãrekapåjāya påjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi aīgehi samannāgato gopālako bhabbo gogaõaü pariharituü phātikātuü. 18. Evam eva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu bhabbo imasmiü dhammavinaye vuķķhiü viråëhiü vepullaü āpajjituü. Katamehi ekādasahi? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 gahapati. 2 all MSS. insert bhikkhave 3 M. āvi throughout. \ # [page 351]# % XVIII.19-23 Anussati-Vagga. 351% 19. Idha bhikkhave bhikkhu råpa¤¤å hoti, lakkhaõakusalo hoti, āsāņikaü sāņetā hoti, vaõaü paņicchādetā hoti, dhåmaü kattā hoti, titthaü jānāti, pãtaü jānāti, vãthiü jānāti, gocarakusalo hoti, {sāvasesadohã} hoti, ye te bhikkhå therā ratta¤¤å cirapabbajitā saīghapitaro saīghaparināyakā, te atirekapåjāya påjetā hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu råpa¤¤å hoti? 20. Idha bhikkhave bhikkhu yaü ki¤ci råpaü\ * 1*\ `cattāri ca mahābhåtāni catunna¤ ca mahābhåtānaü upādāya rå- pan' ti yathābhåtaü pajānāti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu råpa¤¤å hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu lakkhaõakusalo hoti? 21. Idha bhikkhave bhikkhu `kammalakkhaõo\ * 2*\ bālo, kammalakkhaõo\ * 3*\ paõķito' ti yathābhåtaü pajānāti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu lakkhaõakusalo hoti. Ka- tha¤ ca bhikkhave bhikkhu āsāņikaü sāņetā hoti? 22. Idha bhikkhave bhikkhu uppannaü kāmavitakkaü nādhivāseti pajahati vinodeti vyantãkaroti anabhāvaü ga- meti, uppannaü vyāpādavitakkaü . . . uppannaü vihiüsā- vitakkaü . . .\ * 4*\ uppannuppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti pajahati vinodeti vyantãkaroti anabhāvaü gameti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu āsāņikaü sāņetā hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu vaõaü paņicchādetā hoti? 23. Idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā råpaü disvā na nimittaggāhã hoti nānuvya¤janaggāhã, yatvādhikaraõaü enaü cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādo- manassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü, tassa saüvarāya paņipajjati, rakkhati cakkhundriyaü, cakkhun- driye saüvaraü āpajjati, sotena saddaü sutvā . . . ghā- nena gandhaü ghāyitvā . . . jivhāya rasaü sāyitvā . . . kāyena phoņņhabbaü phusitvā . . . manasā dhammaü vi¤- ¤āya na nimittaggāhã hoti nānuvya¤janaggāhã yatvādhika- raõam enaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhā- domanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü, tassa \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 add sabbataü råpaü. 2 T. M7 add vā. 3 T. adds vā. 4 T. M7 pe. \ # [page 352]# % 352 Aīguttara-Nikāya. XVIII.23-29% saüvarāya paņipajjati, rakkhati manindriyaü, manindriye saüvaraü āpajjati. Evaü kho bhikkhave bhikkhu vaõaü paņicchādetā hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu dhåmaü kattā hoti? 24. Idha bhikkhave bhikkhu yathāsutaü yathāpariyat- taü\ * 1*\ dhammaü vitthārena paresaü desitā\ * 2*\ hoti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu dhåmaü kattā hoti. Ka- tha¤ ca bhikkhave bhikkhu titthaü jānāti? 25. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā, te kā- lena kālaü upasaīkamitvā paripucchati `idaü bhante kathaü, imassa ko attho' ti? Tassa te āyasmanto avivaņa¤ c' eva vivaranti, anuttānãkata¤ ca uttānãkaronti\ * 3*\, anekavi- hitesu ca\ * 4*\ kaīkhāņhāniyesu dhammesu kaīkhaü\ * 5*\ paņivi- nodenti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu titthaü jānāti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu pãtaü jānāti. 26. Idha bhikkhave bhikkhu Tathāgatappavedite dham- mavinaye desiyamāne labhati atthavedaü, labhati dhamma- vedaü, labhati dhammåpasaühitaü pāmujjaü. Evaü kho bhikkhave bhikkhu pãtaü jānāti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu vãthiü jānāti? 27. Idha bhikkhave bhikkhu ariyaü aņņhaīgikaü maggaü yathābhåtaü pajānāti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu vãthiü pajānāti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu gocarakusalo hoti? 28. Idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaņņhāne yathā- bhåtaü pajānāti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu gocarakusalo hoti. Ka- tha¤ ca bhikkhave bhikkhu sāvasesadohã hoti? 29. Idha bhikkhave bhikkhu saddhā gahapatikā abhi- haņņhuü pavārenti cãvarapiõķapātasenāsanagilānapaccaya- bhesajjaparikkhārena, tatra\ * 6*\ bhikkhu mattaü jānāti paņi- ggahaõāya. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. -yantaü. 2 S. desetā; T. M7 desatā. 3 M. uttāniü k- 4 omitted by S. 5 S. adds vinodenti. 6 M. inserts bhikkhave. \ # [page 353]# % XVIII.29-XIX.1 Anussati-Vagga. 353% Evaü kho bhikkhave bhikkhu sāvessadohã hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå therā ratta¤¤å cira- pabbajitā saīghapitaro saīghaparināyakā, te atirekapåjāya påjetā hoti? 30. Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå therā rat- ta¤¤å cirapabbajitā saīghapitaro saīghaparināyakā, tesu mettaü kāyakammaü paccupaņņhāpeti āvã c' eva raho ca, mettaü vacãkammaü . . .\ * 1*\ mettaü manokammaü paccu- paņņhāpeti āvã c' eva raho ca. Evaü kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå therā ratta¤¤å cirapabbajitā saīghapitaro saīghaparināyakā te atirekapåjāya påjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu bhabbo imasmiü dhammavinaye vuddhiü\ * 2*\ virå- ëhiü vepullaü āpajjitun ti. XIX\ * 3*\. 1. Atha kho sambahulā bhikkhå yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho te bhikkhå Bhagavantaü etad avocuü `siyā nu kho bhante bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņha- vãsa¤¤ã assa, na āpasmiü āposa¤¤ã assa, na tejasmiü tejo- sa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤cā- yatane ākāsāna¤cāyatanasa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤cāyatane vi¤¤āõa¤cāyatanasa¤¤ã assa\ * 4*\, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤- ca¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane neva- sa¤¤ānāsa¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na idhaloke idhalokasa¤¤ã assa, na paraloke paralokasa¤¤ã assa, yam\ * 5*\ p' idaü\ * 5*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anu- vicaritaü manasā, tatrāpi\ * 6*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti? `Siyā bhikkhave bhikkhuno tathāråpo samādhi- paņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa . . . \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 pe. 2 M. here vu- 3 M6 here sets in again. 4 T. M7 continue: yam p'idaü and so on. 5 Ph. S. yam idaü. 6 Ph. T. M6. M7 tatra pi. \ # [page 354]# % 354 Aīguttara-Nikāya. XIX.1-XX.1% pe\ * 1*\ . . . yam\ * 2*\ p' idaü\ * 2*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrāpi\ * 3*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti. `Yathākathaü\ * 4*\ pana bhante siyā bhikkhuno yathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa . . . pe\ * 5*\ . . . yam\ * 2*\ p' idaü\ * 2*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anu- vicaritaü manasā, tatrāpi na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti? 2. Idha bhikkhave bhikkhu evaüsa¤¤ã hoti `etaü san- taü, etaü paõãtaü, yad idaü sabbasaīkhārasamatho sabbåpadhipaņinissaggo taõhakkhayo virāgo nirodho nib- bānan' ti. Evaü kho bhikkhave siyā bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa, na āpasmiü āposa¤¤ã assa, na tejasmiü tejosa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤cāyatane ākāsāna¤cayatanasa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤cāyatane vi¤¤āõa¤- cāyatanasa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āyatana- sa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānāsa¤¤ā- yatanasa¤¤ã assa, na idhaloke idhalokasa¤¤ã assa, na paraloke paralokasa¤¤ã assa, yam\ * 2*\ p' idaü\ * 2*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrāpi\ * 3*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā ti. XX. 1. Tatra\ * 6*\ kho Bhagavā bhikkhå āmantesi:-- Bhikkhavo ti. Bhadante\ * 7*\ ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bha- gavā etad avoca `siyā nu kho bhikkhave bhikkhuno tathā- råpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavã- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. pa. 2 Ph. S. yam idaü. 3 Ph. T. M6. M7 tatra pi. 4 T. M6. M7 omit this question. 5 M. la; omitted by Ph. 6 M6 only has siyā bh- bhikkhuno tathā- samādhi-, then kasaü¤i assa, yam p'idaü diņņhaü sutaü viü¤ātaü pattaü pari- anuvi- manasā, tatrā pi na saü¤o assa, saü¤i ca pana assā ti, omitting also Nos. XXI, XXII. 7 M. Ph. bhaddante. \ # [page 355]# % XX.1-3 Anussati-Vagga. 355% sa¤¤ã assa, na āpasmiü āposa¤¤ã assa, na\ * 1*\ tejasmiü tejosa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsā- na¤cāyatane ākāsāna¤cāyatanasa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤- cāyatane vi¤¤āõa¤cāyatanasa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na idhaloke idhaloka- sa¤¤ã assa, na paraloke paralokasa¤¤ã assa, yam\ * 2*\ p' idaü\ * 2*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anu- vicaritaü manasā, tatrāpi\ * 3*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti? `Bhagavaümålakā no bhante dhammā bhagavaü- nettikā bhagavaüpaņisaraõā, sādhu vata bhante Bhaga- vantaü yeva paņibhātu etassa bhāsitassa attho, Bhagavato sutvā bhikkhå dhāressantã' ti. `Tena hi bhikkhave su- õātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmã' ti. `Evaü bhante' ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bha- gavā etad avoca:-- 2. Siyā bhikkhave bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa . . . pe\ * 4*\ . . . yam\ * 2*\ p' idaü\ * 2*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrāpi\ * 3*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā ti. `Yathākathaü pana bhante siyā bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa . . . pe\ * 5*\ . . . yam\ * 2*\ p' idaü\ * 2*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrāpi\ * 3*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti? 3. Idha bhikkhave bhikkhu evaüsa¤¤ã hoti `etaü santaü, etaü paõãtaü, yad idaü sabbasaīkhārasamatho sabbå- padhipaņinissaggo taõhakkhayo virāgo nirodho nibbānan' ti. Evaü kho bhikkhave siyā bhikkhuno tathāråpo samādhi- paņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa, na\ * 6*\ āpasmiü āposa¤¤ã assa, na tejasmiü tejosa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤cayatane ākāsāna¤- cāyatanasa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤cāyatane vi¤¤āõa¤cāyata- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa || na āki¤ca¤¤āyatane. 2 Ph. S. yam idaü. 3 Ph. T. M7 tatra pi. 4 M. Ph. pa. 5 M. Ph. pa; omitted by T. M7. 6 M. pa || yam p'idaü. \ # [page 356]# % 356 Aīguttara-Nikāya. XX.3-XXI.1% nasa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanā- sa¤¤ã assa, na idhaloke idhalokasa¤¤ã assa, na paraloke paralokasa¤¤ã assa, yam\ * 1*\ p' idaü\ * 1*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrā- pi\ * 2*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā ti. XXI. 1. Atha kho sambahulā bhikkhå yenāyasmā Sāriputto ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā āyasmatā Sāriputtena saddhiü sammodiüsu; sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho te bhikkhå āyasmantaü Sāriputtaü etad avocuü `siyā nu kho āvuso Sāriputta bhikkhuno tathāråpo samādhipaņi- lābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa, na\ * 3*\ āpasmiü āposa¤¤ã assa, na tejasmiü tejosa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤cāyatane ākāsāna¤- cāyatanasa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤cāyatane vi¤¤āõa¤cāyata- nasa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatana- sa¤¤ã assa, na idhaloke idhalokasa¤¤ã assa, na paraloke paralokasa¤¤ã assa, yam\ * 1*\ p' idaü\ * 1*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrā- pi\ * 4*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti? `Siyā āvuso bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņha- viyaü paņhavãsa¤¤ã assa . . . pe\ * 5*\ . . . yam\ * 1*\ p' idaü\ * 1*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anu- vicaritaü manasā, tatrāpi\ * 4*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti. `Yathākathaü panāvuso Sāriputta siyā bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņha- vãsa¤¤ã assa . . . pe\ * 5*\ . . . yam\ * 1*\ p' idaü\ * 1*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrāpi\ * 4*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti? \ -------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. yam idaü. 2 Ph. M7 tatra pi. 3 M. Ph. pa | yam p'idaü (Ph. yam idaü). 4 Ph. T. M7 tatra pi. 5 M. Ph. pa. \ # [page 357]# % XXI.2-XXII.1 Anussati-Vagga. 357% 2. Idha āvuso\ * 1*\ bhikkhu evaüsa¤¤ã hoti `etaü santaü, etaü paõãtaü, yad idaü sabbasaīkhārasamatho sabbå- padhipaņinissaggo taõhakkhayo virāgo nirodho nibbānan' ti. Evaü kho āvuso siyā bhikkhuno tathāråpo samādhi- paņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa, na\ * 2*\ āpasmiü āposa¤¤ã assa, na tejasmiü tejosa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤cāyatane ākāsāna¤- cāyatanasa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤cāyatane vi¤¤āõa¤cāyatana- sa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na idhaloke idhalokasa¤¤ã assa, na paraloke para- lokasa¤¤ã assa, yam\ * 3*\ p' idaü\ * 3*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ā- taü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrāpi\ * 4*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā ti. XXII. 1. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhå āmantesi `siyā nu kho āvuso bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa, na āpasmiü āposa¤¤ã assa, na tejasmiü tejosa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤cāyatane ākāsāna¤cāyatana- sa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤cāyatane vi¤¤āõa¤cāyatanasa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na ne- vasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na idhaloke idhalokasa¤¤ã assa, na paraloke paralokasa¤¤ã assa, yam\ * 3*\ p' idaü\ * 3*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrāpi\ * 4*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti? `Dårato pi kho mayaü āvuso āgaccheyyāma āyasmato Sāriputtassa santike etassa bhāsitassa atthaü a¤¤ātuü, sādhu vatāyasmantaü yeva Sāriputtaü paņibhātu etassa bhāsitassa attho, āyasmato Sāriputtassa sutvā bhikkhå dhāressantã' ti. `Tena h' āvuso\ * 5*\ suõātha sādhukaü manasi- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 continue: yad idaü. 2 M. pa || yaü p'idaü. 3 Ph. S. yam idaü. 4 Ph. T. M7 tatra pi. 5 S. adds taü. \ # [page 358]# % 358 Aīguttara-Nikāya. XXII.1-3% karotha, bhāsissāmã' ti. `Evam āvuso' ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa paccassosuü. âyasmā Sāriputto etad avoca:-- 2. `Siyā āvuso bhikkhuno tathāråpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa . . . pe\ * 1*\ . . . yam\ * 2*\ p' idaü\ * 2*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrāpi\ * 3*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti. `Yathākathaü panāvuso Sāriputta siyā bhikkhuno tathā- råpo samādhipaņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa . . .pe\ * 1*\ . . . yam\ * 2*\ p' idaü\ * 2*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrā- pi\ * 3*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā' ti? 3. Idha āvuso bhikkhu evaüsa¤¤ã hoti `etaü santaü, etaü paõãtaü, yad idaü sabbasaīkhārasamatho sabbå- padhipaņinissaggo taõhakkhayo virāgo nirodho nibbānan' ti. Evam pi kho āvuso siyā bhikkhuno tathāråpo samādhi- paņilābho, yathā neva paņhaviyaü paņhavãsa¤¤ã assa, na āpasmiü āposa¤¤ã assa, na tejasmiü tejosa¤¤ã assa, na vāyasmiü vāyosa¤¤ã assa, na ākāsāna¤cāyatane ākāsāna¤- cāyatanasa¤¤ã assa, na vi¤¤āõa¤cāyatane vi¤¤āõa¤cāyata- nasa¤¤ã assa, na āki¤ca¤¤āyatane āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ã assa, na nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatana- sa¤¤ã assa, na idhaloke idhalokasa¤¤ã assa, na paraloke paralokasa¤¤ã assa, yam\ * 2*\ p' idaü\ * 2*\ diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā, tatrā- pi\ * 3*\ na sa¤¤ã assa, sa¤¤ã ca pana assā ti. Anussativaggo\ * 4*\ dutiyo\ * 5*\. Tatr' uddānaü\ * 6*\: Dve\ * 7*\ Mahānāma\ * 8*\ Nandiyena\ * 9*\ Subhåtinā ca\ * 10*\ mettā Dasamo c' eva\ * 11*\ gopālo\ * 12*\ cattāro ca samādhino ti. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. pa. 2 Ph. S. yam idaü. 3 Ph. T. M7 tatra pi. 4 Ph. T. M6. M7 Vaggo; S. Dutiyavaggo. 5 T. M6. M7 cuddasamo. 6 S. tass' udd-; T. M6 M7 put tatr' udd- before Vaggo. 7 M. adds vuttā. 8 M. -nāmena; Ph. M6. M7. S. add ca. 9 Ph. -ya saddha; M7 -yo taü. 10 omitted by M. Ph. T. M6. M7. 11 omitted by M. T. M6. M7. S. 12 T. M7. S. -lako. \ # [page 359]# % Aīguttara-Nikāya. 359% 1. Ekādasahi bhikkhave aīgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaõaü pariharituü phātikātuü. Katamehi ekādasahi? 2. Idha bhikkhave gopālako na råpa¤¤å\ * 1*\ hoti, na lakkhaõakusalo hoti, na āsāņikaü sāņetā\ * 2*\ hoti, na vaõaü paņicchādetā hoti, na dhåmaü kattā hoti, na titthaü jānāti, na pãtaü jānāti, na vãthiü jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohã hoti, ye te usabhā gopitaro goparinā- yakā, te na atirekapåjāya påjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi aīgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaõaü pariharituü phātikātuü. 3. Evam eva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi sam- annāgato bhikkhu abhabbo cakkhusmiü aniccānupassã viharituü . . . pe\ * 3*\ . . . abhabbo cakkhusmiü dukkhānu- passã viharituü . . . abhabbo cakkhusmiü anattānupassã viharituü . . . abhabbo cakkhusmiü khayānupassã vihari- tum . . . abhabbo cakkhusmiü vayānupassã viharituü . . . abhabbo cakkhusmiü virāgānupassã viharituü . . . abhabbo cakkhusmiü nirodhānupassã viharituü . . . abhabbo cak- khusmiü paņinissaggānupassã viharituü . . . sotasmiü\ * 4*\ . . . ghānasmiü . . . jivhāya . . . kāyasmiü . . . manasmiü . . . råpesu . . . saddesu . . . gandhesu . . . rasesu . . . phoņņhabbesu . . . dhammesu . . . cakkhuvi¤¤āõe . . . sota- vi¤¤āõe . . . ghānavi¤¤āõe . . . jivhāvi¤¤āõe\ * 5*\ . . . kāya- vi¤¤āõe . . . manovi¤¤āõe . . . cakkhusamphasse . . . sota- samphasse . . . ghānasamphasse . . . jivhāsamphasse . . . kāyasamphasse . . . manosamphasse . . . cakkhusamphassa- jāya vedanāya . . . sotasamphassajāya vedanāya . . . ghā- nasamphassajāya vedanāya . . . jivhāsamphassajāya veda- nāya . . . kāyasamphassajāya vedanāya . . . manosam- phassajāya vedanāya . . . råpasa¤¤āya . . . saddasa¤¤āya . . . gandhasa¤¤āya . . . rasasa¤¤āya . . . phoņņhabba- \ -------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 -¤o. 2 T. M7 sāvetā; M6 sāmetā; M. Ph. hāretā. 3 M. Ph. pa. 4 S. abhabbo so- 5 M6 continues: ekādasa dhammā bhāvetabbā ti, then Rāgassa as in the last section. \ # [page 360]# % 360 Aīguttara-Nikāya.% sa¤¤āya . . . dhammasa¤¤āya . . . råpasa¤cetanāya\ * 1*\ . . . saddasa¤cetanāya . . . gandhasa¤cetanāya . . . rasasa¤- cetanāya . . . phoņņhabbasa¤cetanāya . . . dhammasa¤ce- tanāya . . . råpataõhāya . . . saddataõhāya . . . gandha- taõhāya . . . rasataõhāya . . . phoņņhabbataõhāya . . . dham- mataõhāya . . . råpavitakke . . . saddavitakke . . . gandha- vitakke . . . rasavitakke . . . phoņņhabbavitakke . . . dham- mavitakke . . . råpavicāre . . . saddavicāre . . . gandhavicāre . . . rasavicāre . . . phoņņhabbavicāre . . . dhammavicāre aniccānupassã viharituü . . . dukkhānupassã viharituü . . . anattānupassã viharituü . . . khayānupassã viharituü . . . vayānupassã viharituü . . . virāgānupassã viharituü . . . niro- dhānupassã viharituü . . . paņinissaggānupassã viharitun ti\ * 2*\. 4. Ekādasahi\ * 3*\ bhikkhave aīgehi samannāgato gopālako bhabbo gogaõaü pariharituü phātikātuü. Katamehi ekā- dasahi? 5. Idha\ * 3*\ bhikkhave gopālako råpa¤¤å hoti . . . pe . . . 6. Evam\ * 3*\ eva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi sam- annāgato bhikkhu bhabbo cakkhusmiü aniccānupassã viharituü . . . pe . . . paņinissaggānupassã viharitun ti. 1. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya ekādasa dhammā bhā- vetabbā. Katame ekādasa? 2. Paņhamaü\ * 4*\ jhānaü\ * 4*\ dutiyaü jhānaü tatiyaü jhānaü catutthaü jhānaü mettācetovimutti karuõācetovimutti mu- ditācetovimutti upekhācetovimutti\ * 5*\ ākāsāna¤cāyatanaü vi¤¤āõa¤cāyatanaü aki¤ca¤¤āyatanaü\ * 6*\. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya ime ekādasa dhammā bhāvetabbā ti\ * 2*\. 1. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya pari¤¤āya parikkhayāya pahānāya khayāya vayāya virāgāya nirodhāya cāgāya paņi- nissaggāya . . . ime ekādasa dhammā bhāvetabbā ti\ * 7*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 in T. M7 the list of notions enumerated here is not complete. 2 omitted by M. Ph. 3 M. Ph. omit this . 4 T. M7. S. -majjh- and so in every similar case 5 M. Ph. S. upekkhā- 6 Ph. adds nevasa¤¤ā- 7 omitted by M. Ph. S. \ # [page 361]# % Aīguttara-Nikāya. 361% 2. Dosassa\ * 1*\ . . . mohassa . . . kodhassa . . . upanāhassa . . . makkhassa . . . palāsassa\ * 2*\ . . . issāya . . . macchari- yassa . . . māyāya . . . sāņheyyassa . . . thambhassa . . . sārambhassa . . . mānassa . . . atimānassa\ * 3*\ . . . madassa . . . pamādassa abhi¤¤āya pari¤¤āya parikkhayāya pahā- nāya khayāya vayāya virāgāya nirodhāya cāgāya paņi- nissaggāya . . . ime ekādasa dhammā bhāvetabbā ti. Idam\ * 4*\ avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhaga- vato bhāsitaü abhinandun ti. Navasuttasahassāni\ * 5*\ bhiyyo pa¤casatāni ca sattapa¤¤āsasuttantā\ * 6*\ Aīguttarasamāyutā\ * 6*\ ti Ekādasakanipāto\ * 7*\ niņņhito\ * 8*\. \ -------------------------------------------------------------------------- 1 M6 omits this . 2 S. paë- 3 omitted by S. 4 Idam . . . abhinandun ti is wanting in M. Ph. T. M7. 5 not in M. Ph. T. M7. 6 M6 -suttāīguttara- 7 M. M6. M7 ekādasa-; Ph. ekādasakaü; omitted by T. 8 Ph. niņņhitaü; M6. M7 samatto ti; omitted by T.; in M. follow 30 lines in Burmese; Ph. at first has the following verses:__ Jinacakke vijjulakkhe seti bho påramāpito raņņhaniyyāta-āyehi saddhā tisso vanātuso ropitā antepåramhi atthaü pekkhiya cintayaü uyyānuppādamålena påjesi piņakattayaü ten' idaü amarappåre sāsanupphulasobhitte (sic) then 5 lines in Burmese; in T. we read imaü likhitapu¤¤ena mettayyaü upasaükami patiņņhahitvā saraõe supatiņņhāmi sāsane. Siddhir astu. ârogyam astu. Siddhi [astu]; in M6 siddhir astu. Subham astu. Ahaü pa¤¤avanto aggo bhaveyyaü; in M7 two lines in Sinhalese.\