Anguttara-Nikaya of the Sutta-Pitaka, Part IV. Sattakanipata, Atthakanipata, Navakanipata Based on the edition by E. Hardy, London : Pali Text Society 1899 (reprinted 1958). Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ANNOTATED VERSION #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS *<...>* = SUPERSCRIPT \<...>\ = REDLINE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a ā 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r į 231 vocalic R č 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ī 239 velar N đ 240 palatal n ¤ 164 palatal N Ĩ 165 retroflex t ņ 241 retroflex T ō 242 retroflex d ķ 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ų 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ũ 253 visarga ū 254 long e š 185 long o ē 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ Aīguttara-Nikāya Vol. IV #<[page 001]># %< 1>% AđGUTTARA-NIKâYA. SATTAKA-NIPâTA. Namo Tassa Bhagavato Arahato Sammāsam- buddhassa. I. 1. Evam me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthi- yaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi:-- Bhikkhavo ti. Bhadante\<*<1>*>/ ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Sattahi\<*<2>*>/ bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacārãnaü appiyo ca hoti amanāpo ca agaru ca\<*<3>*>/ abhāvanãyo ca\<*<3>*>/. Katamehi sattahi? 3. Idha bhikkhave bhikkhu lābhakāmo ca hoti sakkāra- kāmo ca\<*<4>*>/ anava¤¤attikāmo ca\<*<4>*>/ ahiriko ca\<*<5>*>/ anottappã ca pāpiccho\<*<6>*>/ ca micchādiņņhi ca. Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacārãnaü appiyo ca hoti\<*<7>*>/ amanāpo ca agaru ca abhāvanãyo ca. 4. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacārãnaü piyo ca\<*<8>*>/ hoti manāpo ca garu ca bhā- vanãyo\<*<9>*>/ ca. Katamehi sattahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. bhaddante. 2 T. santi hi. 3 omitted by T. 4 M8 adds hoti. 5 M. Ph. M8 add hoti. 6 Ph. mahiccho. 7 omitted by M7. 8 omitted by M8. 9 T. bhava- >/ #<[page 002]># %<2 Aīguttara-Nikāya. I. 5-II. 4>% 5. Idha bhikkhave bhikkhu na lābhakāmo ca hoti na sakkārakāmo ca\<*<1>*>/ na anava¤¤attikāmo ca\<*<1>*>/ hirimā\<*<2>*>/ ca\<*<3>*>/ ottappã\<*<4>*>/ ca appiccho ca sammādiņņhi ca. Imehi kho bhikkhave. sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacārãnaü piyo ca hoti manāpo ca garu ca bhāvanãyo cā ti. II. 1. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacarãnaü appiyo ca hoti amanāpo ca agaru ca abhāvanãyo ca. Katamehi sattahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu lābhakāmo ca hoti\<*<5>*>/ sakkāra- kāmo ca\<*<6>*>/ anava¤¤attikāmo ca\<*<7>*>/ ahiriko ca\<*<6>*>/ anottappã ca issukã ca maccharã ca. Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacārãnaü appiyo ca hoti amanāpo ca agaru ca abhāvanãyo ca\<*<8>*>/. 3. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacārãnaü piyo ca hoti manāpo ca\<*<9>*>/ garu ca bhā- vanãyo ca. Katamehi sattahi? 4. Idha bhikkhave bhikkhu na lābhakāmo ca\<*<10>*>/ hoti na sakkārakāmo ca\<*<10>*>/ na anava¤¤attikāmo ca\<*<10>*>/ hirimā\<*<11>*>/ ca\<*<12>*>/ ottappã\<*<13>*>/ ca anissukã\<*<14>*>/ ca amaccharã ca. Imehi\<*<15>*>/ kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacārãnaü piyo ca hoti manāpo ca garu ca bhāvanãyo cā ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 adds hoti; T. M6. M7 omit ca. 2 S. hirã- 3 M8. T. M6. M7 add hoti. 4 M7 ottāpã. 5 omitted by M7. 6 M. Ph. M8 add hoti. 7 M. M8 add hoti. 8 M. Ph. M8 cā ti. 9 M6 adds hoti. 10 omitted by T. M6. M7; M. Ph. M8 add the second and third time hoti. 11 S. hirãmā; M8 hiriko. 12 all MSS. exc. S. add hoti. 13 T. M7 ottāpi. 14 M8 ana-; T. M7 anu-; M6 anussiki. 15 M8 iti. >/ #<[page 003]># %% III. 1. Satt' imāni\<*<1>*>/ bhikkhave balāni. Katamāni satta? 2. Saddhābalaü, viriyabalaü, hiribalaü\<*<2>*>/, ottappabalaü\<*<3>*>/, satibalaü, samādhibalaü, pa¤¤ābalaü. Imāni kho bhikkhave satta balānã ti. Saddhābalaü viriya¤ ca\<*<4>*>/ hiri\<*<5>*>/ ottappiyaü balaü satibalaü samādhi¤ ca\<*<6>*>/ pa¤¤ā ve sattamaü balaü. Etehi balavā bhikkhu sukhaü jãvati paõķito, yoniso vicine\<*<7>*>/ dhammaü, pa¤¤āyatthaü\<*<8>*>/ vipassati, pajjotass'\<*<9>*>/ eva nibbānaü, vimokho\<*<10>*>/ hoti cetaso ti. IV. 1. Satt' imāni bhikkhave balāni. Katamāni satta? 2. Saddhābalaü, viriyabalaü, hiribalaü\<*<2>*>/, ottappabalaü, satibalaü, samādhibalaü, pa¤¤ābalaü. Katama¤ ca bhikkhave saddhābalaü? 3. Idha bhikkhave ariyasāvako saddho hoti, saddahati Tathāgatassa bodhiü `iti pi so Bhagavā arahaü sammā- sambuddho vijjācaraõasampanno\<*<11>*>/ sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi Satthā devamanussānaü buddho Bhagavā' ti. Idaü vuccati bhikkhave saddhābalaü. Katama¤ ca bhikkhave viriyabalaü? 4. Idha bhikkhave ariyasāvako āraddhaviriyo viharati akusalānaü dhammānaü pahānāya, kusalānaü dhammānaü upasampadāya, thāmavā daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Idaü vuccati bhikkhave viriyabalaü. Katama¤ ca bhikkhave hiribalaü\<*<2>*>/? 5. Idha bhikkhave ariyasāvako hirimā\<*<2>*>/ hoti, hiriyati kāyaduccaritena vacãduccaritena manoduccaritena, hiriyati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8 repeat before satt' imāni the initial phrase of No.1 till ārāme, after which M. has la and Ph. pa. 2 S. hirã- 3 T. otappa- 4 M8. T. M6. M7. S. viriyabalaü. 5 S. hirã. 6 S. samādhibalaü. 7 M8 vicini. 8 M8 -yatti. 9 Ph. S. pajo- 10 M. S. vimokkho. 11 for vijjā- . . . -sārathi M. has la; Ph. M8 pa. >/ #<[page 004]># %<4 Aīguttara-Nikāya. IV. 6-V. 2>% pāpakānaü akusalānaü dhammānaü samāpattiyā. Idaü vuccati bhikkhave hiribalaü\<*<1>*>/. Katama¤ ca bhikkhave ottappabalaü? 6. Idha bhikkhave ariyasāvako ottappã hoti, ottappati\<*<2>*>/ kāyaduccaritena vacãduccaritena manoduccaritena, ottappati pāpakānaü akusalānaü dhammānaü samāpattiyā. Idaü vuccati bhikkhave ottappabalaü. Katama¤ ca bhikkhave satibalaü? 7. Idha bhikkhave ariyasāvako satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato, cirakatam pi cirabhāsitam pi saritā anussaritā. Idaü vuccati bhikkhave satibalaü. Katama¤ ca bhikkhave samādhibalam? 8. Idha bhikkhave ariyasāvako vivicc' eva kāmehi . . . pe\<*<3>*>/ . . . catutthaü\<*<4>*>/ jhānaü\<*<4>*>/ upasampajja viharati. Idaü vuccati bhikkhave samādhibalaü. Katama¤ ca bhikkhave pa¤¤ābalaü? 9. Idha bhikkhave ariyasāvako pa¤¤avā hoti, udayattha- gāminiyā pa¤¤āya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā. Idaü vuccati bhikkhave pa¤¤ābalaü. Imāni kho bhikkhave satta balānã ti. Saddhābalaü viriya¤ ca\<*<5>*>/ hiri ottappiyaü balaü satibalaü\<*<6>*>/ samādhi¤ ca\<*<7>*>/ pa¤¤ā ve sattamaü balaü. Etehi balavā bhikkhu sukhaü jãvati paõķito, yoniso vicine dhammaü, pa¤¤āyatthaü vipassati, pajjotass'\<*<8>*>/ eva nibbānaü, vimokho\<*<9>*>/ hoti cetaso ti. V. 1. Satt' imāni bhikkhave dhanāni. Katamāni satta? 2. Saddhādhanaü, sãladhanaü, hiridhanaü, ottappadha- naü, sutadhanaü, cāgadhanaü, pa¤¤ādhanaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. hirã- 2 omitted by M. Ph.; T. M6 ottapati throughout. 3 M. la; Ph. M8 pa; omitted by M7. 4 T. M6. M7 catutthajjh- 5 M8. T. M6. M7. S. viriyabalaü. 6 T. -bala¤ ca; omitted by M6. 7 S. samādhibalaü. 8 S. pajo- 9 M. M8. S. vimokkho. >/ #<[page 005]># %% Imāni kho bhikkhave satta dhanānã ti\<*<1>*>/. Saddhādhanaü sãladhanaü hiri ottappiyaü dhanaü\<*<2>*>/ sutadhana¤ ca cāgo ca pa¤¤ā ve sattamaü dhanaü. Yassa ete\<*<3>*>/ dhanā atthi itthiyā purisassa vā. adaliddo\<*<4>*>/ ti taü āhu, amoghaü tassa jãvitaü. Tasmā saddha¤ ca sãla¤ ca pasādaü dhammadassanaü anuyu¤jetha medhāvã saraü\<*<5>*>/ buddhānasāsanan ti. VI. 1. Satt' imāni bhikkhave dhanāni. Katamāni satta? 2. Saddhādhanaü, sãladhanaü, hiridhanam, ottappadha- naü, sutadhanaü, cāgadhanaü, pa¤¤ādhanam. Katama¤ ca bhikkhave saddhādhanaü? 3. Idha bhikkhave ariyasāvako saddho hoti, saddahati Tathāgatassa bodhim `iti pi so Bhagavā arahaü sammā- sambuddho . . . pe\<*<6>*>/ . . . buddho Bhagavā' ti. Idaü vuccati bhikkhave saddhādhanaü. Katama¤ ca bhikkhave sãladhanaü? 4. Idha bhikkhave ariyasāvako pāõātipātā pativirato hoti . . . pe\<*<6>*>/ . . . surāmerayamajjapamādaņņhānā pativirato hoti. Idaü vuccati bhikkhave sãladhanaü. Katama¤ ca bhikkhave hiridhanaü? 5. Idha bhikkhave ariyasāvako hirimā hoti, hiriyati kāyaduccaritena vacãduccaritena manoduccaritena, hiriyati pāpakānaü akusalānaü dhammānaü samāpattiyā. Idaü vuccati bhikkhave hiridhanaü. Katama¤ ca bhikkhave ottappadhanaü? 6. Idha bhikkhave ariyasāvako ottappã\<*<7>*>/ hoti, ottappati\<*<8>*>/ kāyaduccaritena vacãduccaritena manoduccaritena, ottappati pāpakānaü akusalānaü dhammānaü samāpattiyā. Idaü vuccati bhikkhave ottappadhanaü. Katama¤ ca bhikkhave sutadhanaü? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8 without ti. 2 omitted by T. 3 S. etā. 4 Ph. M8. S. adaë- 5 M. varaü. 6 M. la; Ph. M8 pa. 7 T. M6 ottāpi. 8 T. M6 ottapati throughout. >/ #<[page 006]># %<6 Aīguttara-Nikāya. VI. 7-VII. 1>% 7. Idha bhikkhave ariyasāvako bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhe kalyāõā pariyosānakalyāõā sātthaü\<*<1>*>/ savya¤janaü\<*<2>*>/ kevalaparipuõ- õaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti, tathāråpāssa\<*<3>*>/ dhammā bahussutā honti dhatā\<*<4>*>/ vacasā paricitā manasā- nupekkhitā diņņhiyā suppaņividdhā. Idaü vuccati bhikkhave sutadhanaü. Katama¤ ca bhikkhave cāgadhanaü? 8. Idha bhikkhave ariyasāvako vigatamalamaccherena cetasā agāraü ajjhāvasati muttacāgo payatapāõi vossagga- rato yācayogo dānasaüvibhāgarato. Idaü vuccati bhikkhave cāgadhanaü. Katama¤ ca bhikkhave pa¤¤ādhanaü? 9. Idha bhikkhave ariyasāvako pa¤¤avā hoti . . . pe\<*<5>*>/ . . . sammādukkhakkhayagāminiyā. Idaü vuccati bhikkhave pa¤¤ādhanaü. Imāni kho bhikkhave satta dhanānã ti. Saddhādhanaü sãladhanaü hiri ottappiyaü dhanaü sutadhana¤ ca cāgo ca pa¤¤ā ve sattamaü dhanaü. Yassa ete\<*<6>*>/ dhanā\<*<7>*>/ atthi itthiyā purisassa vā, adaliddo\<*<8>*>/ ti taü āhu, amoghaü tassa jãvitaü. Tasmā saddha¤ ca sãla¤ ca pasādaü dhammadassanaü anuyu¤jetha medhāvã saraü\<*<9>*>/ buddhānasāsanan ti. VII. 1. Atha kho Uggo rājamahāmatto yena Bhagavā ten' u- pasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü\<*<10>*>/ nisãdi\<*<10>*>/. Ekamantaü nisinno kho Uggo rāja- mahāmatto Bhagavantaü etad avoca `acchariyaü bhante abbhutaü bhante, yāva aķķho 'vāyaü\<*<11>*>/ bhante Migāro Rohaõeyyo yāva mahaddhano yāva mahābhogo' ti. `Kãva\<*<12>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 sātthā; T. satthā. 2 M6 savya¤janā; T. vya¤janā. 3 M. Ph. M6. M7 -råpassa. 4 M. Ph. M8 dhātā. 5 M. la; Ph. M8 pa. 6 S. etā. 7 T. dhanaü. 8 Ph. S. adaë- 9 M. M8 varaü. 10 omitted by T. 11 M8 yāvāyaü; S. cāyaü. 12 M. Ph. kiü va; M8. S. ki¤ca; M6 kiüci. >/ #<[page 007]># %% aķķho pan' Ugga Migāro Rohaõeyyo kãva\<*<1>*>/ mahaddhano kãva\<*<1>*>/ mahābhogo' ti? `Sataü bhante satasahassānaü\<*<2>*>/ hira¤¤assa, ko pana vādo råpiyassā' ti. `Atthi kho etaü\<*<3>*>/ Ugga dhanaü? N' etaü\<*<4>*>/ natthã ti vadāmi\<*<5>*>/, ta¤ ca kho etaü Ugga dhanaü sādhāraõaü agginā udakena rājåhi corehi appiyehi dāyādehi. Satta kho imāni Ugga dhanāni asādhāraõāni agginā udakena rājåhi corehi appiyehi dāyā- dehi. Katamāni satta? Saddhādhanaü, sãladhanaü, hiridhanaü, ottappadhanaü, sutadhanaü, cāgadhanaü, pa¤¤ādhanaü. Imāni kho Ugga satta dhanāni asādhāraõāni agginā udakena rājåhi corehi appiyehi dāyādehã' ti. Saddhādhanam sãladhanaü hiri ottappiyaü dhanaü sutadhana¤ ca cāgo ca pa¤¤ā ve sattamaü dhanaü. Yassa ete\<*<6>*>/ dhanā atthi itthiyā purisassa vā, sa ve\<*<7>*>/ mahaddhano loke ajeyyo devamānuse\<*<8>*>/. Tasmā saddha¤ ca sãla¤ ca pasādaü dhammadassanaü anuyu¤jetha\<*<9>*>/ medhāvã saraü\<*<10>*>/ buddhānasāsanan\<*<11>*>/ ti. VIII. 1. Satt' imāni\<*<12>*>/ bhikkhave sa¤¤ojanāni. Katamāni satta? 2. Anunayasa¤¤ojanaü, paņighasa¤¤ojanaü, diņņhisa¤- ¤ojanaü, vicikicchāsa¤¤ojanaü, mānasa¤¤ojanaü, bhavarā- gasa¤¤ojanaü, avijjāsa¤¤ojanaü. Imāni kho bhikkhave satta sa¤¤ojanānã ti. IX. 1. Sattannaü bhikkhave sa¤¤ojanānaü pahānāya samuc- chedāya brahmacariyaü vussati\<*<13>*>/. Katamesaü sattannaü? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. kiü va; M8. S. ki¤ca. 2 M6 sahassānaü; S. sahassāni; M8 sahassānaü sahassānaü. 3 omitted by T. 4 T. no taü. 5 M. M8 add ti. 6 S. etā. 7 M8 sacce; T. sace. 8 M. -manusse. 9 M. -yu¤jeyya. 10 M. M8 varaü. 11 T. buddhānu- 12 M8 inserts kho. 13 S. vuccati throughout. >/ #<[page 008]># %<8 Aīguttara-Nikāya. IX. 2-X. 2>% 2. Anunayasa¤¤ojanassa pahānāya samucchedāya brahma- cariyaü vussati, paņighasa¤¤ojanassa . . . pe\<*<1>*>/ . . . diņņhisa¤- ¤ojanassa\<*<2>*>/ . . . vicikicchāsa¤¤ojanassa . . . mānasa¤¤oja- nassa . . . bhavarāgasa¤¤ojanassa . . . avijjāsa¤¤ojanassa pahānāya samucchedāya brahmacariyaü vussati. Imesaü kho bhikkhave sattannaü sa¤¤ojanānaü pahānāya samucchedāya brahmacariyaü vussati. Yato\<*<3>*>/ kho\<*<4>*>/ bhik- khave bhikkhuno anunayasa¤¤ojanaü pahãnaü hoti ucchinnamålaü tālāvatthukataü anabhāvakataü āyatiü\<*<5>*>/ anuppādadhammaü, paņighasa¤¤ojanaü . . . pe\<*<6>*>/ . . . diņņhisa¤¤ojanaü . . . vicikicchāsa¤¤ojanaü . . . mānasa¤- ¤ojanaü . . . bhavarāgasa¤¤ojanaü . . . avijjāsa¤¤ojanaü pahãnaü hoti ucchinnamålaü tālāvatthukataü anabhāva- kataü āyatiü anuppādadhammaü: ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu acchejji\<*<7>*>/ taõhaü vivattayi\<*<8>*>/ sa¤¤ojanaü sammā- mānābhisamayā antam akāsi dukkhassā ti. X. 1. Satt' imāni bhikkhave sa¤¤ojanāni. Katamāni satta? 2. Anunayasa¤¤ojanaü, paņighasa¤¤ojanaü, diņņhisa¤- ¤ojanaü, vicikicchāsa¤¤ojanaü, mānasa¤¤ojanaü, issāsa¤- ¤ojanaü, macchariyasa¤¤ojanaü. Imāni kho bhikkhave satta sa¤¤ojanānã ti. Dhanavaggo paņhamo\<*<9>*>/. Tass' uddānaü\<*<10>*>/: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. M8 pa; omitted by T. 2 T. diņņhiyā sa- 3 M. Ph. M8. S. insert ca. 4 omitted by T. M6. 5 M8. T. -ti. 6 M. la; Ph. M8 pa. 7 T. M6. M7 acchecchi; Ph. acchijji; M8 acchi¤ci. 8 T. M7 vā- 9 M8 satta nipātassa dhanaü; M6. M7 satta nipāta; T. satta nipātassa. 10 Ph. M8. T. M6. M7 vaggass' udd- >/ #<[page 009]># %% Dve piyaü dve\<*<1>*>/ balaü dhanaü\<*<2>*>/ (saükhitta¤ c' eva vitthataü)\<*<3>*>/ Ugga sa¤¤ojana¤ c' eva pahāna macchariyenā\<*<4>*>/ ti. XI. 1. Satt' ime bhikkhave anusayā\<*<5>*>/. Katame satta? 2. Kāmarāgānusayo, paņighānusayo, diņņhānusayo, vici- kicchānusayo, mānānusayo, bhavarāgānusayo, avijjānusayo. Ime kho bhikkhave satta anusayā ti. XII. 1. Sattannaü bhikkhave anusayānaü pahānāya samuc- chedāya brahmacariyaü vussati. Katamesaü sattannaü? 2. Kāmarāgānusayassa pahānāya samucchedāya brahma- cariyaü vussati, paņighānusayassa . . . pe\<*<6>*>/ . . . diņņhā- nusayassa . . . vicikicchānusayassa . . . mānānusayassa . . . bhavarāgānusayassa . . . avijjānusayassa pahānāya samuc- chedāya brahmacariyaü vussati. Imesaü kho bhikkhave sattannaü anusayānaü pahānāya samucchedāya brahmacariyaü vussati. Yato kho bhikkhave bhikkhuno kāmarāgānusayo pahãno hoti ucchinnamålo tālāvatthukato anabhāvakato āyatiü anuppādadhammo, paņighānusayo . . . pe\<*<7>*>/ . . . diņņhānusayo . . . vicikicchā- nusayo . . . mānānusayo . . . bhavarāgānusayo . . . avijjā- nusayo pahãno hoti ucchinnamålo tālāvatthukato anabhā- vakato āyatiü anuppādadhammo: ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu acchejji\<*<8>*>/ taõhaü vivattayi\<*<9>*>/ sa¤¤ojanaü sammā- mānābhisamayā antam akāsi dukkhassā ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7. S. piya¤ ca. 2 M. Ph. M8 have for this Pāda: dve pi dhammā (Ph. M8 dhamme) balaü (M8 bale) dhanaü. 3 only in S.; T. M6. M7 have apaü¤ā ve. 4 M. Ph. T. -yena cā; M8 -yena ca (without ti). 5 T. anussā. 6 M. M8 la; Ph. pa. 7 M. la; Ph. M8 pa; omitted by T. M6. M7. 8 M8 acchecci; T. M6. M7 acchecchi; T. inserts before acch-: nirāgānusayo, M6 nirānus-, M7 nirayānusayo. 9 T. M6. M7 vāva- >/ #<[page 010]># %<10 Aīguttara-Nikāya. XIII. 1-XIV. 2>% XIII. 1. Sattahi bhikkhave aīgehi samannāgataü kulaü anu- pagantvā vā nālaü upagantuü upagantvā vā nālaü upa- nisãdituü\<*<1>*>/. Katamehi sattahi? 2. Na manāpena paccuņņhenti\<*<2>*>/, na manāpena abhivādenti, na manāpena āsanaü denti, santam\<*<3>*>/ assa parigåhanti, bahukamhi\<*<4>*>/ thokaü denti, paõãtamhi\<*<5>*>/ låkhaü denti, asakkaccaü denti no sakkaccaü. Imehi kho bhikkhave sattahi aīgehi samannāgataü kulaü anupagantvā vā nālaü upagantuü upagantvā vā nālaü upanisãdituü\<*<1>*>/. 3. Sattahi bhikkhave aīgehi samannāgatam kulaü anu- pagantvā vā alaü upagantuü upagantvā vā alaü upa- nisãdituü\<*<6>*>/. Katamehi sattahi? 4. Manāpena paccuņņhenti\<*<7>*>/, manāpena abhivādenti, manāpena āsanaü denti, santam assa na parigåhanti, bahukamhi\<*<8>*>/ bahukaü denti, paõãtamhi\<*<9>*>/ paõãtaü denti, sakkaccaü denti no asakkaccaü. Imehi kho bhikkhave sattahi aīgehi samannāgataü kulaü anupagantvā vā alaü upagantuü upagantvā vā alaü upanisãditun\<*<10>*>/ ti. XIV. 1. Satt' ime bhikkhave puggalā āhuneyyā pāhuneyyā dakkhiõeyyā a¤jalikaraõãyā anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katame satta? 2. Ubhato bhāgavimutto, pa¤¤āvimutto, kāyasakkhi, diņņhippatto, saddhāvimutto, dhammānusārã, saddhānusārã\<*<11>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. S. nisãdituü. 2 M8 paccupaņņhenti. 3 T. santim; M8 na santam. 4 M. Ph. M8. T. M6. M7 bahukam pi. 5 M. Ph. M8. M6. M7 paõãtam pi. 6 M. Ph. M8. S. nisãdituü; M6 upanisãditun ti, then follows No. XIV. 7 M8 paccuppaņņhenti. 8 M. Ph. M8. T. bahukam pi. 9 M. Ph. M8 -tam pi. 10 M. Ph. M8. T. M7. S. nisãditun ti. 11 M8 puts saddhā- before dhammā- >/ #<[page 011]># %% Ime kho bhikkhave satta puggalā āhuneyyā pāhuneyyā dakkhiõeyyā a¤jalikaraõãyā anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassā ti. XV. 1. Satt' ime bhikkhave udakåpamā puggalā santo saüvijja- mānā lokasmiü. Katame satta? 2. Idha bhikkhave ekacco puggalo sakiü nimuggo nimuggo 'va hoti, idha pana bhikkhave ekacco puggalo ummujjitvā nimujjati, idha pana bhikkhave ekacco puggalo ummujjitvā ņhito hoti, idha pana bhikkhave ekacco puggalo ummujjitvā vipassati viloketi, idha pana bhikkhave ekacco puggalo ummujjitvā patarati, idha pana bhikkhave ekacco puggalo ummujjitvā patigādhappatto hoti, idha pana bhikkhave ekacco puggalo ummujjitvā tiõõo hoti pāragato\<*<1>*>/ thale tiņņhati brāhmaõo. Katha¤ ca bhikkhave puggalo sakiü nimuggo nimuggo 'va\<*<2>*>/ hoti? 3. Idha\<*<3>*>/ bhikkhave ekacco puggalo samannāgato hoti ekantakāëakehi\<*<4>*>/ akusalehi dhammehi. Evaü kho bhikkhave puggalo sakiü nimuggo nimuggo 'va hoti. Katha¤ ca bhikkhave puggalo ummujjitvā nimujjati? 4. Idha bhikkhave ekacco puggalo ummujjati\<*<5>*>/ `sādhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hiri . . . sādhu ottappaü . . . sādhu viriyaü . . . sādhu pa¤¤ā kusalesu dhammeså' ti. Tassa sā saddhā neva tiņņhati no vaķķhati, hāyati yeva\<*<6>*>/. Tassa sā hiri . . . pe\<*<7>*>/ . . . tassa taü ottappaü . . . tassa taü viriyaü . . . tassa sā pa¤¤ā neva tiņņhati no vaķķhati, hāyati yeva\<*<8>*>/. Evaü kho bhikkhave puggalo ummujjitvā nimujjati. Katha¤ ca bhikkhave puggalo ummujjitvā ņhito hoti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8 pāraīg- throughout. 2 omitted by M8. T.; M6 omits also nimuggo. 3 M. M8 insert pana. 4 M8 ekantehi kālikehi. 5 T. M6. M7 ummujjitvā; M8 upajjati. 6 T. M7 hāyatam eva. 7 Ph. M8 pa; omitted by M. S. 8 M. Ph. me va; T. M7 neva; M6 eva. >/ #<[page 012]># %<12 Aīguttara-Nikāya. XV. 5-8>% 5. Idha bhikkhave ekacco puggalo ummujjati\<*<1>*>/ `sādhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hiri . . . sādhu ottappaü . . . sādhu viriyaü . . . sādhu pa¤¤ā kusalesu dhammeså' ti. Tassa sā saddhā neva hāyati no vaķķhati, ņhitā\<*<2>*>/ hoti. Tassa sā hiri . . . pe\<*<3>*>/ . . . tassa taü ottappaü . . . tassa taü viriyaü . . . tassa sā pa¤¤ā neva hāyati no vaķķhati, ņhitā\<*<4>*>/ hoti. Evaü kho bhikkhave puggalo ummujjitvā ņhito hoti. Katha¤ ca bhikkhave puggalo ummujjitvā vipassati viloketi? 6. Idha\<*<5>*>/ bhikkhave ekacco puggalo ummujjati `sādhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hiri . . . sādhu ottappaü . . . sādhu viriyaü . . . sādhu pa¤¤ā kusalesu dhammeså' ti. So tiõõaü\<*<6>*>/ sa¤¤ojanānaü parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano. Evaü kho bhikkhave puggalo ummujjitvā vipassati viloketi. Katha¤ ca bhikkhave puggalo ummujjitvā patarati? 7. Idha bhikkhave ekacco puggalo ummujjati `sādhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hiri . . .\<*<7>*>/ sādhu ottappaü . . . sādhu viriyaü . . . sādhu pa¤¤ā kusalesu dhammeså' ti. So tiõõaü sa¤¤ojanānaü parikkhayā rāgadosamohānaü tanuttā sakadāgāmã hoti saki-d-eva imaü lokaü āgantvā dukkhass' antaü karoti\<*<8>*>/. Evam kho bhikkhave puggalo ummujjitvā patarati. Katha¤ ca bhikkhave puggalo ummujjitvā patigādhappatto hoti? 8. Idha bhikkhave ekacco puggalo ummujjati `sādhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hiri . . .\<*<7>*>/ sādhu ottappaü . . . sādhu viriyaü . . . sādhu pa¤¤ā kusalesu dhammeså' ti\<*<9>*>/. So pa¤cannaü orambhāgiyānaü sa¤¤ojanānaü pari- kkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā. Evaü kho bhikkhave puggalo\<*<10>*>/ ummujjitvā patigādhappatto hoti. Katha¤ ca bhikkhave puggalo ummujjitvā tiõõo hoti pāragato thale tiņņhati brāhmaõo? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 ummujjitvā. 2 M7. S. -to; T. no hoti. 3 Ph. M8 pa; omitted by M. S. 4 S. -to. 5 T. M6. M7 insert pana. 6 T. tiõõo. 7 M. la; Ph. M8 pa. 8 M. Ph. M8 dukkhass' antakaro hoti. 9 omitted by Ph. M8. S. 10 in M8 here a leaf (chã) is missing. >/ #<[page 013]># %% 9. Idha bhikkhave ekacco puggalo ummujjati `sādhu saddhā kusalesu dhammesu, sādhu hiri\<*<1>*>/ . . . sādhu ottappaü . . . sādhu viriyaü . . . sādhu pa¤¤ā kusalesu dhammeså' ti. So āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤ā- vimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. Evaü kho bhikkhave puggalo ummujjitvā tiõõo hoti pāragato thale tiņņhati brāhmaõo. Ime kho bhikkhave satta udakåpamā\<*<2>*>/ puggalā santo saüvijjamānā lokasmin ti. XVI. 1. Satt' ime bhikkhave puggalā āhuneyyā pāhuneyyā dakkhiõeyyā a¤jalikaraõãyā anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katame satta? 2. Idha bhikkhave ekacco puggalo sabbasaīkhāresu anic- cānupassã viharati aniccasa¤¤ã aniccapaņisaüvedã satataü samitaü abbokiõõaü cetasā adhimuccamāno pa¤¤āya pariyogāhamāno. So āsavānaü khayā . . . pe\<*<3>*>/ . . . sacchi- katvā upasampajja viharati. Ayaü\<*<4>*>/ bhikkhave paņhamo puggalo āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. 3. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco puggalo sabba- saīkhāresu aniccānupassã viharati aniccasa¤¤ã aniccapaņi- saüvedã satataü samitaü abbokiõõaü cetasā adhimucca- māno pa¤¤āya pariyogāhamāno. Tassa apubbaü acarimaü āsavapariyādāna¤ ca hoti\<*<5>*>/ jãvitapariyādāna¤ ca. Ayaü\<*<6>*>/ bhikkhave dutiyo puggalo āhuneyyo . . . pe\<*<7>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. 4. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco puggalo sabba- saīkhāresu aniccānupassã viharati aniccasa¤¤ã aniccapaņi- saüvedã satataü samitaü abbokiõõaü cetasā adhimucca- māno pa¤¤āya pariyogāhamāno. So pa¤cannaü orambhā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. saddhā hiriyā; M7 omits sādhu hiri. 2 T. upakåpamā. 3 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 4 M6 inserts vuccati. 5 M6, M7 insert jãvitapariyādāna¤ ca hoti. 6 T. inserts kho; M6 vuccati. 7 M. la; Ph. pa. >/ #<[page 014]># %<14 Aīguttara-Nikāya. XVII. 1-4>% giyānaü sa¤¤ojanānaü parikkhayā antarāparinibbāyã\<*<1>*>/ hoti . . . pe\<*<2>*>/ . . . upahaccaparinibbāyã hoti . . .\<*<3>*>/ asaīkhāra- parinibbāyã hoti . . .\<*<3>*>/ sasaīkhāraparinibbāyã hoti . . .\<*<3>*>/ uddhaüsoto hoti akaniņņhagāmã. Ayaü\<*<4>*>/ bhikkhave sattamo puggalo āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Ime kho bhikkhave satta puggalā āhuneyyā pāhuneyyā\<*<5>*>/ dakkhiõeyyā a¤jalikaraõãya anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassā ti. XVII. 1. Satt' ime bhikkhave puggalā āhuneyyā . . . pe\<*<3>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katame satta? 2. Idha bhikkhave ekacco puggalo sabbasaīkhāresu dukkhānupassã viharati . . . pe\<*<3>*>/ . . . sabbesu dhammesu anattānupassã viharati . . .\<*<3>*>/ nibbāne sukhānupassã viharati sukhasa¤¤ã sukhapaņisaüvedã satataü samitaü abbokiõõaü cetasā adhimuccamāno pa¤¤āya pariyogāhamāno. So āsa- vānaü khayā . . . pe\<*<6>*>/ . . . sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaü bhikkhave paņhamo puggalo āhuneyyo . . . pe\<*<6>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. 3. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco puggalo nibbāne sukhānupassã viharati sukhasa¤¤ã sukhapaņisaüvedã satataü samitaü abbokiõõaü cetasā adhimuccamāno pa¤¤āya pariyogāhamāno. Tassa apubbaü acarimaü āsavapari- yādāna¤ ca hoti jãvitapariyādāna¤ ca. Ayaü bhikkhave dutiyo puggalo āhuneyyo . . . pe\<*<3>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤a- kkhettaü lokassa. 4. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco puggalo nibbāne sukhānupassã viharati sukhasa¤¤ã sukhapaņisaüvedã satataü samitaü abbokiõõaü cetasā adhimuccamāno pa¤¤āya pariyogāhamāno. So pa¤cannaü orambhāgiyānaü sa¤¤o- janānaü parikkhayā antarāparinibbāyã hoti . . . pe\<*<6>*>/ . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. antarāyapari- 2 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 omit pe; T. M7 omit also upa- hoti. 3 M. la; Ph. pa. 4 M6 inserts vuccati. 5 T. M6. M7 pe || anu- 6 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. >/ #<[page 015]># %% upahaccaparinibbāyã\<*<1>*>/ hoti . . . asaīkhāraparinibbāyã hoti . . . sasaīkhāraparinibbāyã hoti . . . uddhaüsoto hoti kaniņņhagāmã. Ayaü bhikkhave sattamo puggalo āhuneyyo . . . pe\<*<2>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Ime kho bhikkhave satta puggalā āhuneyyā . . . pe\<*<3>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassā ti. XVIII. 1. Satt' imāni bhikkhave niddasavatthåni. Katamāni satta? 2. Idha bhikkhave bhikkhu sikkhāsamādāne tibbacchando hoti āyati¤ ca sikkhāsamādāne avigatapemo\<*<4>*>/, dhammani- santiyā tibbacchando hoti āyati¤ ca dhammanisantiyā avigatapemo, icchāvinaye tibbacchando hoti āyati¤ ca icchāvinaye avigatapemo, paņisallāne\<*<5>*>/ tibbacchando hoti āyati¤ ca paņisallāne\<*<5>*>/ avigatapemo, viriyārambhe tibba- cchando hoti āyati¤ ca viriyārambhe avigatapemo, satine- pakke tibbacchando hoti āyati¤ ca satinepakke avigatapemo, diņņhipaņivedhe\<*<6>*>/ tibbacchando hoti āyati¤ ca diņņhipaņi- vedhe\<*<6>*>/ avigatapemo. Imāni kho bhikkhave satta niddasavatthånã ti. Anusayavaggo\<*<7>*>/ dutiyo. Tass' udānaü: Dve anusayā\<*<8>*>/ kusalaü\<*<9>*>/ puggalaü udakåpamaü\<*<10>*>/ Aniccā\<*<11>*>/ dukkhā\<*<12>*>/ anattā ca nibbānaü\<*<13>*>/ niddasavatthånã\<*<14>*>/ ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. 2 M. la; Ph. pa. 3 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 4 M8. S. adhi- throughout. 5 T. M7 -no. 6 T. -pavedhe; M6 once -paņisaüvedhe. 7 Ph. M8 -vaggass' uddānaü; M6. M7 -vaggassa udd-; T. anusavaggassa udd- 8 Ph. M8. M6. M7 -sayaü; T. anusaü. 9 M. M8. S. kulaü. 10 T. M6. M7 -pama¤ ca pa¤camaü; also M. Ph. M8 add pa¤camaü. 11 Ph. M8 anicca; T. M6. M7 aniccaü. 12 T. M6. M7 dukkhaü. 13 omitted by T.; M6. M7 sukhaü. 14 T. niddesavatthu te dasā ti; M6. M7 niddasavatthåhi te dasā ti. >/ #<[page 016]># %<16 Aīguttara-Nikāya. XIX. 1-2>% XIX. 1. Evaü\<*<1>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Vesāliyaü viharati Sārandade\<*<2>*>/ cetiye. Atha kho sambahulā Licchavã yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhaga- vantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinne kho te Licchavã Bhagavā etad avoca `satta vo\<*<3>*>/ Licchavã aparihāniye dhamme desessāmi\<*<4>*>/, taü suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmã' ti. `Evaü bhante' ti kho te Licchavã Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Katame ca\<*<5>*>/ Licchavã satta aparihāniyā dhammā Yāvakãva¤ ca Licchavã Vajjã abhiõhaü sannipātā\<*<6>*>/ bhavis- santi\<*<6>*>/ sannipātabahulā, vuddhi\<*<7>*>/ yeva Licchavã Vajjãnaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca Licchavã Vajjã samaggā sannipatissanti\<*<8>*>/, samaggā vuņņhahissanti, samaggā Vajjã karaõãyāni karissanti, vuddhi yeva Licchavã Vajjãnaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca Licchavã Vajjã appa¤¤attaü na pa¤¤āpessanti\<*<9>*>/, pa¤¤attaü na samucchin- dissanti, yathā pa¤¤atte porāõe Vajjidhamme samādāya vattissanti, vuddhi yeva Licchavã Vajjãnaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca Licchavã Vajjã, ye te Vajjãnaü Vajjimahallakā\<*<10>*>/, te sakkarissanti garukarissanti mānes- santi\<*<11>*>/ påjessanti\<*<12>*>/ tesa¤ ca sotabbaü ma¤¤issanti, vuddhi yeva Licchavã Vajjãnaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca Licchavã Vajjã, yā tā kulitthiyo kulakumāriyo, tā na okkassa\<*<13>*>/ pasayha\<*<14>*>/ vāsessanti\<*<15>*>/, vuddhi yeva Licchavã Vajjãnaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca Licchavã Vajjã\<*<16>*>/, yāni\<*<16>*>/ tāni\<*<16>*>/ Vajjãnaü Vajjicetiyāni abbhantarāni c' eva bāhirāni ca, tāni sakkarissanti garukarissanti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 M. Ph. M8 ânandake. 3 M. satt' ime. 4 M8 desissāmi. 5 omitted by M8. 6 omitted by T. M6. M7. 7 S. vuķķhi; Ph. M8 buddhi. 8 T. M7 -pātissanti. 9 T. M6 pa¤¤a- 10 T. -yā. 11 M. Ph. M8 mānissanti throughout. 12 M. Ph. M8 påjissanti. 13 M8. T. M7 okassa. 14 Ph. passayha. 15 Ph. M8 vāsissanti; T. M6. M7 vāsenti. 17 1 T. M7 mānissanti. 2 omitted by M6. 3 M8 parihānapessanti. 4 M. Ph. M8 bhavissanti. 5 T. vā; omitted by Ph. M8. 6 M6 arahato. 7 S. tha-; M. M8 vattissanti. 8 omitted by S. 9 M. Ph. M8 ucchijji-; T. M6. M7 ucchecchāmi. 10 omitted by M8; M. vināsissāmi. 11 Ph. M8 āpādiss- 12 omitted by T. M7. 13 M8 Māga- 14 M8 sirisā. 15 M. Ph. M8 vandāhi. 16 M. Ph. M8 aha¤ h' ime. >/ #<[page 017]># %% mānessanti\<*<1>*>/ påjessanti tesa¤ ca dinnapubbaü katapubbaü\<*<2>*>/ dhammikaü baliü no parihāpessanti\<*<3>*>/, vuddhi yeva Licchavã Vajjãnaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca Licchavã Vajjãnaü arahantesu dhammikā rakkhāvaraõagutti susaü- vihitā bhavissati\<*<4>*>/ `kinti anāgatā ca\<*<5>*>/ arahanto\<*<6>*>/ vijitaü āgaccheyyuü, āgatā ca arahanto vijite phāsuü vihareyyun' ti, vuddhi yeva Licchavã Vajjãnaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca Licchavã ime satta aparihāniyā dhammā Vajjãsu ņhassanti\<*<7>*>/ imesu ca sattasu aparihāniyesu dhammesu Vajjã sandississanti, vuddhi yeva Licchavã Vajjãnaü pāņi- kaīkhā, no parihānã ti. XX. 1. Evaü\<*<8>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakåņe pabbate. Tena kho pana samayena rājā Māgadho Ajātasattu Vedehiputto Vajjã abhiyātukāmo hoti. So evam āha `ahaü ime Vajjã evaümahiddhike evaü- mahānubhāve ucchejjissāmi\<*<9>*>/ Vajjã\<*<10>*>/ vināsessāmi\<*<10>*>/ Vajjã anayavyasanaü āpādessāmi\<*<11>*>/ Vajjã\<*<8>*>/' ti\<*<12>*>/. Atha kho rājā Māgadho Ajātasattu Vedehiputto Vassakāraü brāhmaõaü Magadhamahāmattaü\<*<13>*>/ āmantesi `ehi tvaü brāhmaõa, yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā mama vacanena Bhagavato pāde sirasā\<*<14>*>/ vanda\<*<15>*>/; appābādhaü appātaīkaü lahuņņhānaü balaü phāsuvihāraü puccha <*>/ vandati, appābādhaü appātaīkaü lahuņņhānaü balaü phāsuvihāraü pucchatã>> ti, eva¤ ca vadehi: Rājā bhante Māgadho Ajātasattu Vedehiputto Vajjã abhiyātukāmo. So evam āha <*>/ Vajjã evaümahiddhike evaümahānu- bhāve ucchejjissāmi\<*<9>*>/ Vajjã vināsessāmi Vajjã anayavyasanaü #<[page 018]># %<18 Aīguttara-Nikāya. XX. 2>% āpādessāmi Vajjã\<*<1>*>/>> ti. Yathā Bhagavā vyākaroti, taü sādhukaü uggahetvā mama āroceyyāsi. Na hi Tathāgatā vitathaü bhaõantã' ti. `Evaü bho' ti kho Vassakāro brāhmaõo Magadhamahā- matto\<*<2>*>/ ra¤¤o Māgadhassa\<*<3>*>/ Ajātasattussa Vedehiputtassa paņissuõitvā\<*<4>*>/ yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārā- õãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Vassakāro brāhmaõo Magadhamahāmatto\<*<2>*>/ Bhaga- vantaü etad avoca `rājā bho Gotama Māgadho\<*<5>*>/ Ajātasattu Vedehiputto bhoto Gotamassa pāde sirasā\<*<6>*>/ vandati, appā- bādhaü appātaīkaü lahuņņhānaü balaü\<*<7>*>/ phāsuvihāraü pucchati eva¤\<*<1>*>/ ca\<*<1>*>/ vadeti\<*<1>*>/: Rājā bho Gotama Māgadho Ajātasattu Vedehiputto Vajjã abhiyātukāmo. So evam āha: ahaü ime\<*<8>*>/ Vajjã evaümahiddhike evaümahānubhāve ucchejjissāmi\<*<9>*>/ Vajjã vināsessāmi Vajjã anayavyasanaü āpādessāmi Vajjã\<*<1>*>/' ti. 2. Tena kho pana samayena āyasmā ânando Bhagavato piņņhito ņhito\<*<10>*>/ hoti Bhagavantaü vãjamāno\<*<11>*>/. Atha kho Bhagavā āyasmantaü ânandaü āmantesi:-- Kinti te ânanda sutaü `Vajjã abhiõhaü sannipātā sannipātabahulā' ti? Sutaü me taü bhante `Vajjã abhiõhaü sannipātā sannipātabahulā' ti. Yāvakãva¤ ca ânanda Vajjã abhiõhaü sannipātā bhavissanti sannipātabahulā, yuddhi yeva ânanda Vajjãnaü pāņikaīkhā, no parihāni\<*<12>*>/. Kinti te ânanda sutaü `Vajjã samaggā\<*<13>*>/ sannipatanti\<*<13>*>/, samaggā vuņņhahanti, samaggā Vajjikaraõãyāni karontã' ti? Sutaü me taü bhante `Vajjã samaggā sannipatanti\<*<14>*>/, samaggā vuņņhahanti, samaggā Vajjikaraõãyāni karontã' ti. Yāvakãva¤ ca ânanda Vajjã samaggā sannipatissanti\<*<14>*>/, samaggā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 M8 Māga- 3 M8 Magadhassa. 4 M. Ph. M8 paņisu-; T. M7 paņissutvā; M6 paņisāsutvā (sic); T. M6. M7 insert uņņhāyāsanā. 5 M8 Magadho. 6 M8 sãrisā. 7 M8 phalaü. 8 M. Ph. M8 h'ime. 9 T. M6. M7 ucchecchāmi. 10 omitted by M8. M6. M7. 11 M. Ph. M8 bijayamāno. 12 M8 pāri- 13 omitted by T.; M7 has sa- -pātanti. 14 T. M7 -pāt- >/ #<[page 019]># %% vuņņhahissanti, samaggā Vajjikaraõãyāni karissanti, vuddhi yeva ânanda Vajjãnaü pāņikaīkhā, no parihāni\<*<1>*>/. Kinti te ânanda sutaü `Vajjã appa¤¤attaü na pa¤¤āpenti, pa¤¤attaü na samucchindanti, yathā pa¤¤atte porāõe Vajjidhamme samādāya vattantã\<*<2>*>/' ti? Sutaü me taü bhante `Vajjã appa¤¤attaü na pa¤¤āpenti, pa¤¤attaü na samucchindanti, yathā pa¤¤atte porāõe Vajjidhamme samā- dāya vattantã' ti. Yāvakãva¤ ca ânanda Vajjã appa¤¤attaü na pa¤¤āpessanti, pa¤¤attaü na samucchindissanti, yathā pa¤¤atte porāõe Vajjidhamme samādāya vattissanti, vuddhi yeva ânanda Vajjãnaü pāņikaīkhā, no parihāni. Kinti te ânanda sutaü `Vajjã, ye te Vajjãnaü Vajjimahallakā, te sakkaronti garukaronti mānenti påjenti tesa¤ ca sotabbaü ma¤¤antã' ti? Sutaü me taü bhante `Vajjã, ye te Vajjãnaü Vajjimahallakā, te sakkaronti garukaronti mānenti påjenti tesa¤ ca sotabbaü ma¤¤antã' ti. Yāvakãva¤ ca ânanda Vajjã, ye te Vajjãnaü Vajjimahallakā, te sakkarissanti garukarissanti mānessanti\<*<3>*>/ påjessanti\<*<4>*>/ tesa¤ ca sotabbaü ma¤¤issanti\<*<5>*>/, vuddhi yeva ânanda Vajjãnaü pāņikaīkhā, no parihāni. Kinti te ânanda sutaü `Vajjã, yā tā kulitthiyo kulakumāriyo, tā na okkassa pasayha\<*<6>*>/ vāsentã' ti? Sutaü me taü bhante `Vajjã, yā tā kulitthiyo kulakumāriyo, tā na okkassa pasayha\<*<6>*>/ vāsentã' ti. Yāvakãva¤ ca ânanda Vajjã, yā tā kulitthiyo kulakumāriyo, tā na okkassa pasayha\<*<6>*>/ vāsessanti\<*<7>*>/, vuddhi yeva ânanda Vajjãnaü pāņikaīkhā, no parihāni. Kinti te ânanda sutam `Vajjã, yāni tāni Vajjãnaü Vajjicetiyāni abbhantarāni c' eva bāhirāni ca, tāni sakkaronti garukaronti mānenti påjenti tesa¤ ca dinnapubbaü kata- pubbaü dhammikaü baliü no parihāpentã' ti? Sutaü me taü bhante `Vajjã, yāni tāni Vajjãnaü Vajjicetiyāni abbhan- tarāni c' eva bāhirāni ca, tāni sakkaronti garukaronti mānenti påjenti tesa¤ ca dinnapubbaü katapubbaü dhammikaü baliü no parihāpentã' ti. Yāvakãva¤ ca ânanda Vajjã, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 pāri- 2 M8 samvattantã. 3 M. Ph. M8 mānissanti. 4 M. Ph. M8 påjissanti. 5 in M8 here four leaves are missing. 6 M. passayha. 7 Ph. vāsissanti. >/ #<[page 020]># %<20 Aīguttara-Nikāya. XX. 3-4>% yāni tāni Vajjãnaü Vajjicetiyāni abbhantarāni c' eva bāhirāni ca, tāni sakkarissanti garukarissanti mānessanti\<*<1>*>/ påjessanti\<*<2>*>/ tesa¤ ca dinnapubbaü katapubbaü dhammikaü baliü no parihāpessanti, vuddhi yeva ânanda Vajjãnaü pāņikaīkhā, no parihāni. Kinti te ânanda sutaü `Vajjãnaü arahantesu dhammikā rakkhāvaraõagutti susaüvihitā: kinti anāgatā ca arahanto vijitaü āgaccheyyuü, āgatā\<*<3>*>/ ca arahanto vijite phāsuü vihareyyun' ti? Sutaü me taü bhante `Vajjãnaü arahantesu dhammikā rakkhāvaraõagutti\<*<4>*>/ susaüvihitā\<*<5>*>/: kinti anāgatā ca arahanto vijitaü āgaccheyyuü, āgatā\<*<6>*>/ ca arahanto vijite phāsuü vihareyyun' ti. Yāvakãva¤ ca ânanda Vajjãnaü arahantesu dhammikā rakkhāvaraõagutti\<*<4>*>/ susaü- vihitā bhavissati\<*<7>*>/: kinti anāgatā ca arahanto vijitaü āgaccheyyuü, āgatā ca arahanto vijite phāsuü vihareyyun ti, vuddhi yeva ânanda Vajjãnaü pāņikaīkhā, no parihānã ti. 3. Atha kho Bhagavā Vassakāraü brāhmaõaü Magadha- mahāmattaü āmantesi:-- Ekam idāhaü brāhmaõa samayaü Vesāliyaü viharāmi Sārandade cetiye, tatrāhaü\<*<8>*>/ Vajjãnaü ime satta aparihāniye dhamme desesiü. Yāvakãva¤ ca brāhmaõa ime satta aparihāniyā dhammā Vajjãsu ņhassanti\<*<9>*>/, imesu ca sattasu aparihāniyesu dhammesu Vajjã sandissanti, vuddhi yeva brāhmaõa Vajjãnaü pāņikaīkhā, no parihānã ti. 4. Evaü\<*<10>*>/ vutte Vassakāro brāhmaõo Magadhamahāmatto Bhagavantaü etad avoca:-- `Ekamekena pi\<*<11>*>/ bho Gotama aparihāniyena dhammena samannāgatānaü Vajjãnaü, vuddhi yeva pāņikaīkhā, no parihāni, ko pana vādo sattahi aparihāniyehi dhammehi? Akaraõãyā\<*<12>*>/ ca\<*<13>*>/ bho Gotama Vajjã ra¤¤ā Māgadhena Ajātasattunā Vedehiputtena, yad idaü yuddhassa, a¤¤atra \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. T. mānissanti. 2 M. påjissanti. 3 T. anāgatā. 4 T. -guttikā. 5 T. -taü; M. adds bhavissanti. 6 T. agatā. 7 M. Ph. bhavissanti. 8 M. Ph. insert brāhmaõa. 9 M. vattissanti. 10 M. Ph. S. omit all from Evaü to avoca. 11 M. pi tena kho bho; Ph. pi kho bho; T. M6. M7 pi ce bho. 12 M6 -õiyāni. 13 Ph. va. >/ #<[page 021]># %% upalāpanā\<*<1>*>/ a¤¤atra mithubhedā. Handa ca\<*<2>*>/ dāni mayaü bho Gotama gacchāma, bahukiccā mayaü bahukaraõãyā' ti. `Yassa dāni tvaü brāhmaõa kālaü ma¤¤asã' ti. Atha kho Vassakāro brāhmaõo Magadhamahāmatto Bhagavato bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā uņņhāyāsanā pakkamã ti. XXI. 1. Evaü\<*<3>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakåņe pabbate. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi:-- Satta vo bhikkhave aparihāniye dhamme desessāmi, taü suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmã ti. Evaü bhante ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Katame ca bhikkhave satta aparihāniyā dhammā? Yāvakãva¤ ca bhikkhave bhikkhå abhiõhaü sannipātā bhavissanti sannipātabahulā, vuddhi yeva bhikkhave bhik- khånaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca bhikkhave bhikkhå samaggā sannipatissanti, samaggā\<*<4>*>/ vuņņhahissanti\<*<4>*>/, samaggā saīghakaraõãyāni karissanti, vuddhi yeva bhikkha- ve bhikkhånaü pāņikaīkhā, na parihāni. Yāvakãva¤ ca bhikkhave bhikkhå appa¤¤attaü na pa¤¤āpessanti\<*<5>*>/, pa¤- ¤attaü na samucchindissanti, yathā pa¤¤attesu sikkhāpadesu samādāya vattissanti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca bhikkhave bhikkhå, ye\<*<4>*>/ te\<*<4>*>/ bhikkhå\<*<4>*>/ therā ratta¤¤å cirapabbajitā saīghapitaro saīghaparināyakā\<*<6>*>/, te sakkarissanti garukarissanti mānes- santi\<*<7>*>/ påjessanti\<*<8>*>/ tesa¤ ca sotabbaü ma¤¤issanti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca bhikkhave bhikkhå uppannāya taõhāya pono- bbhavikāya na\<*<9>*>/ vasaü gacchissanti\<*<10>*>/, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca bhikkhave bhikkhå ara¤¤akesu\<*<11>*>/ senāsanesu sāpekkhā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -nāya; Ph. upatepanā. 2 T. handā. 3 omitted by Ph. S. 4 omitted by T. 5 T. M7 pa¤¤ap-; M. -pissanti. 6 T. M6. M7 -nāyikā. 7 M. Ph. mānissanti. 8 M. påjissanti. 9 M. Ph. S. no. 10 M6 gacchanti. 11 S. ār-; M6. M7 ara¤¤esu. >/ #<[page 022]># %<22 Aīguttara-Nikāya. XXII. 1-XXIII. 1>% bhavissanti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca bhikkhave bhikkhå paccattaü yeva satiü upaņņhapessanti\<*<1>*>/ `kinti anāgatā ca pesalā sabrahmacārã āgaccheyyuü, āgatā ca pesalā sabrahmacārã phāsuü vihareyyun' ti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihāni Yāvakãva¤ ca bhikkhave ime satta aparihāniyā dhammā bhikkhåsu ņhassanti, imesu ca sattasu aparihāniyesu dhammesu bhikkhå sandissanti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihānã ti. XXII. 1. Satta vo bhikkhave\<*<2>*>/ aparihāniye dhamme desessāmi\<*<3>*>/ . . . pe . . . 2. Katame ca bhikkhave satta aparihāniyā dhammā? Yāvakãva¤ ca bhikkhave bhikkhå na kammārāmā\<*<4>*>/ bhavissanti na\<*<5>*>/ kammaratā\<*<5>*>/ na kammārāmataü\<*<6>*>/ anuyuttā, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca bhikkhave bhikkhå na bhassārāmā bhavissanti . . .\<*<7>*>/ na niddārāmā bhavissanti . . . na saīgaõikārāmā bhavissanti . . . na pāpicchā bhavissanti na\<*<8>*>/ pāpikānaü icchānaü vasaü gatā . . . na pāpamittā bhavissanti na pāpasahāyā na pāpasampavaīkā . . . na oramattakena visesādhigamena antarā vosānaü āpajjissanti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca bhikkhave ime satta aparihāniyā dhammā bhikkhåsu ņhassanti, imesu ca sattasu aparihāniyesu dhammesu bhikkhå sandississanti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihānã ti. XXIII. 1. Satta vo bhikkhave aparihāniye dhamme desessāmi\<*<3>*>/ . . . pe . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. upaņņhā- 2 T. inserts bhikkhu. 3 T. M6. M7 add taü suõātha and omit pe; M. Ph. give this phrase till manasikarotha. 4 T. M7 -rāmātā. 5 Ph. has na kammārāmatā; T. M7. S. omit it. 6 T. -tā. 7 S. pe. 8 omitted by T. >/ #<[page 023]># %% 2. Katame ca bhikkhave satta aparihāniyā dhammā? Yāvakãva¤ ca bhikkhave bhikkhå saddhā bhavissanti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca bhikkhave bhikkhå hirimanto\<*<1>*>/ bhavissanti . . .\<*<2>*>/ ottappino bhavissanti . . . bahussutā\<*<3>*>/ bhavissanti\<*<3>*>/ . . . āraddhaviriyā bhavissanti . . . satimanto\<*<4>*>/ bhavissanti . . . pa¤¤avanto bhavissanti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca bhikkhave ime satta aparihāniyā dhammā bhikkhåsu ņhassanti, imesu ca sattasu aparihāniyesu dhammesu bhikkhå sandississanti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihānã ti. XXIV. 1. Satta vo bhikkhave aparihāniye dhamme desessāmi . . . pe\<*<5>*>/ . . . 2. Katame ca bhikkhave satta aparihāniyā dhammā? Yāvakãva¤ ca bhikkhave bhikkhå satisambojjhaīgaü bhāvessanti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca bhikkhave bhikkhå dhamma- vicayasambojjhaīgaü bhāvessanti . . .\<*<2>*>/ viriyasambojjhaīgaü bhāvessanti . . . pãtisambojjhaīgaü\<*<6>*>/ bhāvessanti\<*<6>*>/ . . . passaddhisambojjhaīgaü bhāvessanti . . . samādhisam- bojjhaīgaü bhāvessanti . . . upekhāsambojjhaīgaü\<*<7>*>/ bhā- vessanti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca bhikkhave ime satta aparihāniyā dhammā bhikkhåsu ņhassanti, imesu ca sattasu aparihāniyesu dham- mesu bhikkhå sandississanti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pātikaīkhā, no parihānã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. hirino; T. M6. M7 hirimā. 2 S. pe; M. la; Ph. pa. 3 omitted by T. 4 T. M6. M7 satimā. 5 T. M6. M7 have here pe; as for the rest, as above. 6 omitted by M6. 7 M. Ph. S. upekkhā- >/ #<[page 024]># %<24 Aīguttara-Nikāya. XXV. 1-XXVI. 3>% XXV. 1. Satta vo bhikkhave aparihāniye dhamme desessāmi . . . pe\<*<1>*>/ . . . 2. Katame ca bhikkhave satta aparihāniyā dhammā? Yāvakãva¤ ca bhikkhave bhikkhå aniccasa¤¤aü bhā- vessanti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca bhikkhave bhikkhå anattasa¤¤aü bhāvessanti . . .\<*<2>*>/ asubhasa¤¤aü bhāvessanti . . . ādãna- vasa¤¤aü\<*<3>*>/ bhāvessanti\<*<3>*>/ . . . pahānasa¤¤aü bhāvessanti . . . virāgasa¤¤aü bhāvessanti . . . nirodhasa¤¤aü bhā- vessanti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihāni. Yāvakãva¤ ca bhikkhave ime satta aparihāniyā dhammā bhikkhåsu ņhassanti, imesu ca sattasu aparihāniyesu dhammesu bhikkhå sandississanti, vuddhi yeva bhikkhave bhikkhånaü pāņikaīkhā, no parihānã ti. XXVI. 1. Satt' ime\<*<4>*>/ bhikkhave dhammā sekhassa bhikkhuno parihānāya saüvattanti. Katame satta? 2. Kammārāmatā, bhassārāmatā, niddārāmatā, saīgaõi- kārāmatā, indriyesu aguttadvāratā, bhojane amatta¤¤utā. Santi kho pana saīghe saīghakaranãyāni, tatra sekho\<*<5>*>/ bhikkhu na\<*<6>*>/ iti paņisa¤cikkhati `santi kho pana\<*<7>*>/ saīghe therā ratta¤¤å cirapabbajitā bhāravāhino, te\<*<8>*>/ tena\<*<9>*>/ pa¤¤ā- yissantã' ti, attanā\<*<10>*>/ vo\<*<11>*>/ yogaü āpajjati. Ime kho bhikkhave satta dhammā sekhassa bhikkhuno parihānāya saüvattanti. 3. Satt' ime bhikkhave dhammā sekhassa bhikkhuno aparihānāya saüvattanti. Katame satta? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 as before p. 22 n. 3. 2 S. pe; M. la; Ph. pa. 3 omitted by T. 4 M. Ph. have before satt' ime: Evaü me sutaü. Ekaü sa- Bho- Sāvatthiyaü vi- Jetavane Anā- ā-. Tatra kho Bh- bh- ā- 5 omitted by M6. S. 6 T. naü; omitted by M. Ph. 7 omitted by M. Ph. 8 M. na te; M6 tena. 9 M6 na. 10 M6. M7 attano. 11 M. tesu; Ph. te. >/ #<[page 025]># %% 4. Na kammārāmatā, na bhassārāmatā, na niddārāmatā, na saīgaõikārāmatā, indriyesu guttadvāratā, bhojane matta¤¤utā. Santi kho pana saīghe saīghakaraõãyāni, tatra sekho\<*<1>*>/ bhikkhu iti paņisa¤cikkhati `santi kho pana\<*<2>*>/ saīghe therā ratta¤¤å cirapabbajitā bhāravāhino, te\<*<3>*>/ tena pa¤¤āyissantã' ti\<*<3>*>/, attanā na vo\<*<4>*>/ yogaü āpajjati. Ime kho bhikkhave satta dhammā sekhassa bhikkhuno aparihānāya saüvattantã ti. XXVII. 1. Satt' ime bhikkhave dhammā upāsakassa parihānāya saüvattanti. Katame satta? 2. Bhikkhudassanaü\<*<5>*>/ hāpeti, saddhammasavanaü\<*<6>*>/ pa- majjati, adhisãle na sikkhati, appasādabahulo hoti bhikkhåsu theresu c' eva\<*<7>*>/ navesu ca majjhimesu ca, upārambhacitto dhammaü suõāti randhagavesã, ito bahiddhā dakkhineyyaü gavesati, tattha ca\<*<8>*>/ pubbakāraü karoti. Ime kho bhikkhave satta dhammā upāsakassa parihānāya saüvattanti. 3. Satt' ime bhikkhave dhammā upāsakassa aparihānāya saüvattanti. Katame satta? 4. Bhikkhudassanaü na hāpeti, saddhammasavanaü\<*<9>*>/ na ppamajjati, adhisãle sikkhati, pasādabahulo\<*<10>*>/ hoti bhikkhåsu theresu c' eva navesu ca majjhimesu\<*<11>*>/ ca, anupārambhacitto dhammaü suõāti na randhagavesã, na\<*<12>*>/ ito bahiddhā dakkhiõeyyaü gavesati, idha ca pubbakāraü karoti. Ime kho bhikkhave satta dhammā upāsakassa aparihānāya saüvattantã ti\<*<13>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 omitted by M. Ph. 3 omitted by M6. 4 M. tesu; Ph. te. 5 T. M7 -nāya. 6 S. saddhammassa- throughout. 7 M. Ph. ca. 8 omitted by T. M6. M7. 9 M6 -ne. 10 T. M6 insert ca. 11 omitted by T. M7. 12 M. Ph. insert ca. 13 M. Ph. add Idam avoca Bh-, idaü vatvā ca Sugato athāparaü etad avoca Satthā. >/ #<[page 026]># %<26 Aīguttara-Nikāya. XXVIII-XXX.1-2>% Dassanaü bhāvitattānaü yo hāpeti upāsako savana¤ ca\<*<1>*>/ ariyadhammānaü adhisãle na sikkhati appasādo ca bhikkhåsu bhãyo bhãyo pavaķķhati upārambhakacitto ca saddhammaü sotum icchati ito ca bahiddhā a¤¤aü dakkhiõeyyaü gavesati tatth' eva\<*<2>*>/ ca pubbakāraü yo karoti upāsako: ete kho parihānãye satta dhamme sudesite upāsako sevamāno saddhammā parihāyati. Dassanaü bhāvitattānaü yo na hāpeti upāsako savana¤ ca\<*<3>*>/ ariyadhammānaü adhisãle ca sikkhati pasādo c' assa bhikkhåsu bhãyo bhãyo pavaķķhati anupārambhacitto ca saddhammaü sotum icchati na ito\<*<4>*>/ bahiddhā a¤¤aü dakkhiõeyyaü gavesati idh' eva\<*<5>*>/ ca pubbakāraü yo karoti upāsako: ete kho aparihānãye\<*<6>*>/ satta dhamme sudesite upāsako sevamāno saddhammā na parihāyatã ti. XXVIII-XXX. 1. Satt' imā bhikkhave upāsakassa vipattiyo . . .\<*<7>*>/ satt' imā bhikkhave upāsakassa sampattiyo\<*<8>*>/ . . . satt' ime bhik- khave upāsakassa parābhavā\<*<9>*>/ . . . satt' ime bhikkhave upāsakassa sambhavā. Katame satta? 2. Bhikkhudassanaü na hāpeti\<*<10>*>/, saddhammasavanaü na ppamajjati, adhisãle\<*<11>*>/ sikkati, pasādabahulo hoti bhik- khåsu theresu c' eva\<*<12>*>/ navesu\<*<12>*>/ ca majjhimesu ca, anupāram- bhacitto dhammaü suõāti na randhagavesã, na ito\<*<13>*>/ bahiddhā dakkhiõeyyaü gavesati, idha\<*<5>*>/ ca\<*<5>*>/ pubbakāraü karoti. Ime kho bhikkhave satta upāsakassa sambhavā ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 T. M6. M7 tattha. 3 omitted by M. Ph. 4 M. ca ito; M6. M7 c' ito. 5 T. M6. M7 idha¤ ca. 6 Ph. ariyavinaye. 7 M. inserts la; Ph. pa. 8 Ph. saddhā, and it adds pa; M. la; M. S. sampadā. 9 S. asambhavā; M. adds la; Ph. pa. 10 Ph. pahā- 11 T. inserts na. 12 omitted by T. 13 T. M6. M7 c' ito. >/ #<[page 027]># %% Dassanaü bhāvitattānaü yo hāpeti upāsako savana¤ ca ariyadhammānaü adhisãle na sikkhati\<*<1>*>/ appasādo ca bhikkhåsu bhãyo bhãyo pavaķķhati upārambhakacitto ca saddhammaü sotum icchati ito ca bahiddhā a¤¤aü dakkhiõeyyaü gavesati tatth' eva ca pubbakāraü yo karoti upāsako: ete kho parihānãye satta dhamme sudesite upāsako sevamāno saddhammā parihāyati. Dassanaü bhāvitattānaü yo na hāpeti upāsako savana¤ ca ariyadhammānaü adhisãle ca sikkhati pasādo c' assa bhikkhåsu bhãyo bhãyo pavaķķhati anupārambhacitto ca saddhammaü sotum icchati na ito bahiddhā a¤¤aü dakkhiõeyyaü gavesati idh' eva ca pubbakāraü yo karoti upāsako: ete kho aparihānãye satta dhamme sudesite upāsako sevamāno saddhammā na parihāyatã ti. Vajjãvaggo\<*<2>*>/ tatiyo\<*<3>*>/. Tass'\<*<4>*>/ uddānaü: Sārandado\<*<5>*>/ Vassakāro\<*<6>*>/ bhikkhu kamma¤\<*<7>*>/ ca saddhiyaü\<*<8>*>/ Bodhisa¤¤aü\<*<9>*>/ sekho\<*<10>*>/ ca hāni\<*<11>*>/ vipatti ca\<*<12>*>/ parābhavo ti\<*<13>*>/. XXXI. 1. Atha kho a¤¤atarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaõõā kevalakappaü Jetavanaü obhasetvā yena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 have after sikkhati: pe || na parihāyatã ti. 2 Ph. Vajjãsattakavaggass' udd- 3 omitted by T. 4 T. M6. M7 tassa. 5 T. M7 Sāranādo; M. Ph. ânanda. 6 M. Ph. insert ca. 7 T. M6 kāma¤; M7 ma¤. 8 T. M6. M7 saddhā; M. has tisattakāni bhikkhu kā and Ph. bhikkhu kā satta padānaü instead of bhikkhu and so on. 9 S. bodhiyasa¤¤aü; T. M7 abodhayihasa¤¤ā; M6 abbodhayãhasa¤¤ā. 10 T. M6. M7 sekha; M. dve. 11 T. M6. M7 parihāni l. ca hāni. 12 omitted by T. M6. M7. 13 S. vipattiyasambhavo for vi- ca parā-; T. M7 parābhave (M6 -bhavo) cā; in Ph. this line runs atha bodhiyaü apa¤¤aü sekhaparihāni vipatti parābhavena cā. >/ #<[page 028]># %<28 Aīguttara-Nikāya. XXXI. 2-XXXII. 1>% Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhi- vādetvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhitā kho sā devatā Bhagavantaü etad avoca `satt' ime bhante dhammā bhikkhuno aparihānāya saüvattanti. Katame satta? Satthugāravatā, dhammagāravatā\<*<1>*>/, saīghagāravatā\<*<1>*>/, sikkhā- gāravatā, samādhigāravatā, appamādagāravatā, paņisanthāra- gāravatā\<*<2>*>/. Ime kho bhante satta dhammā bhikkhuno aparihānāya saüvattantã' ti. Idam avoca sā devatā. Samanu¤¤o\<*<3>*>/ Satthā\<*<3>*>/ ahosi\<*<3>*>/. Atha\<*<3>*>/ kho\<*<3>*>/ sā\<*<3>*>/ devatā\<*<3>*>/ `samanu¤¤o me Satthā' ti Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā tatth' ev' antaradhāyi. 2. Atha kho Bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhå āmantesi:-- Imaü\<*<4>*>/ bhikkhave rattiü a¤¤atarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaõõā kevalakappaü Jetavanaü obhā- setvā yenāhaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā maü abhi- vādetvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhitā kho bhik- khave\<*<5>*>/ sā devatā maü etad avoca `satt' ime bhante dhammā bhikkhuno aparihānāya saüvattanti. Katame satta? Satthugāravatā, dhammagāravatā, saīghagāravatā, sikkhā- gāravatā, samādhigāravatā, appamādagāravatā, paņisanthāra- gāravatā. Ime kho bhante satta dhammā bhikkhuno aparihānāya saüvattantã' ti. Idam avoca bhikkhave sā devatā, idaü vatvā maü abhivādetvā padakkhiõaü katvā tatth' ev' antaradhāyã ti. Satthugaru dhammagaru saīghe ca tibbagāravo samādhigaru\<*<6>*>/ ātāpã\<*<6>*>/ sikkhāya\<*<7>*>/ tibbagāravo appamādagaru bhikkhu paņisanthāragāravo abhabbo parihānāya nibbānass' eva santike ti. XXXII. 1. Imaü bhikkhave rattiü a¤¤atarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaõõā kevalakappaü Jetavanaü obhāsetvā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 M. Ph. -sandhārā- throughout. 3 omitted by M6. 4 T. inserts kho. 5 omitted by M. Ph. 6 M. Ph. samādhigāravatāpi ca. 7 M. Ph. sikkhāsu. >/ #<[page 029]># %% yenāhaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā maü abhivādetvā ekamantaü\<*<1>*>/ aņņhāsi\<*<1>*>/. Ekamantaü ņhitā kho bhikkhave sā devatā maü etad avoca `satt' ime bhante dhammā bhikkhuno aparihānāya saüvattanti. Katame satta? Satthugāravatā, dhammagāravatā, saīghagāravatā, sikkhā- gāravatā, samādhigāravatā, hirigāravatā\<*<1>*>/, ottappagāravatā. Ime kho bhante satta dhammā bhikkhuno aparihānāya saüvattantã' ti. Idam avoca bhikkhave sā devatā, idaü vatvā maü abhivādetvā padakkhiõaü katvā tatth' ev' antaradhāyã ti. Satthugaru dhammagaru saīghe ca tibbagāravo samādhigaru\<*<2>*>/ ātāpã\<*<2>*>/ sikkhāya tibbagāravo hiri\<*<3>*>/-ottappasampanno sappatisso sagāravo abhabbo parihānāya nibbānass' eva santike ti. XXXIII. 1. Imaü bhikkhave rattiü a¤¤atarā devatā . . . pe\<*<4>*>/ . . . maü etad avoca `satt' ime bhante dhammā bhikkhuno aparihānāya saüvattanti. Katame satta? Satthugāravatā, dhammagāravatā, saīghagāravatā, sikkhāgāravatā, samādhi- gāravatā, sovacassatā, kalyāõamittatā. Ime kho bhante satta dhammā bhikkhuno aparihānāya saüvattantã' ti. Idam avoca bhikkhave sā devatā, idaü vatvā maü abhi- vādetvā padakkhiõaü katvā tatth' ev' antaradhāyã ti. Satthugaru dhammagaru saīghe ca tibbagāravo samādhigaru\<*<5>*>/ ātāpã\<*<5>*>/ sikkhāya tibbagāravo kalyāõamitto suvaco sappatisso sagāravo abhabbo parihānāya nibbānass' eva santike ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 M. -gāravatāpi ca; Ph. -garu vasati. 3 T. M6. M7 hir' 4 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 give the phrase in full. 5 M. Ph. -gāravatāpi. >/ #<[page 030]># %<30 Aīguttara-Nikāya. XXXIV. 1-4>% XXXIV. 1. Imaü bhikkhave rattiü a¤¤atarā devatā . . . pe\<*<1>*>/ . . . maü etad avoca `satt' ime bhante dhammā bhikkhuno aparihānāya saüvattanti. Katame satta? Satthugāravatā, dhammagāravatā, saīghagāravatā, sikkhāgāravatā, samā- dhigāravatā, sovacassatā, kalyāõamittatā. Ime kho bhante satta dhammā bhikkhuno aparihānāya saüvattantã' ti. Idam avoca bhikkhave sā devatā, idaü vatvā maü abhivādetvā padakkhiõaü katvā tatth' ev' antaradhāyã ti. 2. Evaü vutte āyasmā Sāriputto Bhagavantaü etad avoca:-- 3. Imassa kho ahaü\<*<2>*>/ bhante Bhagavatā saükhittena bhāsitassa evaü vitthārena atthaü ājānāmi\<*<3>*>/. Idha bhante bhikkhu\<*<4>*>/ attanā ca satthugāravo hoti satthugāravatāya ca vaõõavādã, ye c' a¤¤e bhikkhå na satthugāravā te ca satthugāravatāya samādapeti, ye c' a¤¤e bhikkhå satthu- gāravā tesa¤ ca vaõõaü bhaõati bhåtaü tacchaü kālena. Attanā ca dhammagāravo hoti . . . pe\<*<5>*>/ . . . saīghagāravo hoti . . . sikkhāgāravo hoti . . . samādhigāravo\<*<6>*>/ hoti\<*<6>*>/ . . . suvaco hoti . . . kalyāõamitto hoti kalyāõamittatāya ca\<*<6>*>/ vaõõavādã, ye c' a¤¤e bhikkhå na kalyāõamittā te ca kalyāõamittatāya\<*<7>*>/ samādapeti, ye c' a¤¤e bhikkhå kalyā- õamittā tesa¤ ca vaõõaü bhaõati bhåtaü tacchaü kālena. Imassa kho ahaü bhante Bhagavatā\<*<8>*>/ saükhittena bhāsi- tassa evaü vitthārena atthaü ājānāmã\<*<3>*>/ ti. 4. Sādhu sādhu Sāriputta, sādhu kho tvaü Sāriputta imassa mayā\<*<9>*>/ saükhittena bhāsitassa evaü vitthārena atthaü ājānāsi\<*<3>*>/. Idha Sāriputta bhikkhu attanā ca\<*<9>*>/ satthugāravo hoti satthugāravatāya ca\<*<10>*>/ vaõõavādã, ye c' a¤¤e bhikkhå na satthugāravā te ca satthugāravatāya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. in full till abhikantavaõõā, then la (Ph. pa) satt' ime; T. M6. M7 give the whole phrase in full. 2 S. pana. 3 T. M6. M7 ajā- 4 T. bhikkhunā. 5 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. 6 omitted by T. M6. M7. 7 M6 -mittā, then te ca kalyāõamittatā tesa¤ ca vannam (sic) and so on. 8 omitted by M6. 9 omitted by M. 10 omitted by T. M6. >/ #<[page 031]># %% samādapeti, ye c' a¤¤e bhikkhå satthugāravā tesa¤ ca vaõõaü bhaõati bhåtaü tacchaü kālena. Attanā ca dhammagāravo hoti . . . pe\<*<1>*>/ . . . saīghagāravo hoti . . . sikkhāgāravo hoti\<*<2>*>/ . . . samādhigāravo hoti . . . suvaco hoti . . . kalyāõamitto hoti kalyāõamittatāya ca vaõõavādã, ye c' a¤¤e bhikkhå na kalyāõamittā te ca kalyāõamittatāya samādapeti, ye c' a¤¤e bhikkhå kalyāõamittā tesa¤ ca\<*<3>*>/ vaõõaü bhaõati bhåtaü tacchaü kālena. Imassa kho Sāriputta mayā saükhittena bhāsitassa evaü vitthārena attho daņņhabbo ti. XXXV. 1. Sattahi bhikkhave aīgehi samannāgato bhikkhu\<*<4>*>/ mitto sevitabbo. Katamehi sattahi? 2. Duddadaü dadāti, dukkaraü karoti, dukkhamaü khamati, guyham\<*<5>*>/ assa\<*<5>*>/ āvikaroti, guyham\<*<6>*>/ assa\<*<6>*>/ pari- guyhati\<*<7>*>/, āpadāsu\<*<8>*>/ na jahati\<*<9>*>/, khãõena\<*<10>*>/ nātima¤¤ati\<*<10>*>/. Imehi kho bhikkhave sattah' aīgehi samannāgato bhik- khu\<*<11>*>/ mitto sevitabbo ti. Duddadaü dadāti\<*<12>*>/ mitto\<*<13>*>/, dukkara¤ cāpi\<*<14>*>/ kubbati, atho pi' ssa duruttāni khamati dukkhamāni pi, guyha¤ ca tassa\<*<15>*>/ akkhāti, guyhassa\<*<16>*>/ pariguyhati\<*<17>*>/, āpadāsu na jahāti\<*<18>*>/, khãõena\<*<19>*>/ nātima¤¤ati\<*<19>*>/: yasmiü\<*<20>*>/ etāni ņhānāni saüvijjanti' dha\<*<21>*>/ puggale, so mitto mittakāmena bhajitabbo tathāvidho ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. 2 omitted by M7. 3 omitted by T. M6. M7. 4 omitted by T. M6. M7. S. 5 M. guëassa; Ph. guëhassa. 6 M. Ph. guyhassa. 7 S. -gåhati; M6 -guhati. 8 T. -dātu. 9 T. jāhasi. 10 M. Ph. T. M6. M7 khãõenāti- 11 omitted by M6. S. 12 S. dadati. 13 T. M6 mittaü; M7. S. cittaü. 14 T. M6. M7 vā pi. 15 T. M6 guyha¤ c'assa; S. guyham assa ca. 16 M. guhassa. 17 M. Ph. S. -gåhati. 18 M. Ph. T. M6. M7 jahati. 19 M. Ph. M6. M7 khãõenāti- 20 M. Ph. yamhi. 21 M6. S. -vijjantãdha; M. Ph. ca l. 'dha. >/ #<[page 032]># %<32 Aīguttara-Nikāya. XXXVI. 1-XXXVII. 2>% XXXVI. 1. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu mitto sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo api panujja- mānena pi. Katamehi sattahi? 2. Piyo\<*<1>*>/ hoti manāpo ca, garu ca, bhāvanãyo ca, vattā ca, vacanakkhamo ca, gambhãra¤\<*<2>*>/ ca\<*<3>*>/ kathaü kattā hoti, no ca\<*<4>*>/ aņņhāne\<*<4>*>/ niyojeti. Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu mitto sevitabbo bhajitabbo payirupāsitabbo api panujjamānena pã ti. Piyo ca\<*<3>*>/ garu bhāvanãyo vattā ca vacanakkhamo gambhãra¤ ca kathaü kattā no c' aņņhāne\<*<5>*>/ niyojaye\<*<6>*>/: yasmiü\<*<7>*>/ etāni ņhānāni saüvijjanti 'dha\<*<8>*>/ puggale, so mitto mittakāmena atthakāmānukampako\<*<9>*>/ api nāsiyamānena bhajitabbo tathāvidho ti. XXXVII. 1. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu na cirass' eva catasso paņisambhidā sayaü abhi¤¤ā sacchi- katvā upasampajja vihareyya. Katamehi sattahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu `idam\<*<10>*>/ me cetaso lãnattan\<*<11>*>/' ti yathābhåtaü pajānāti, ajjhattaü saükhittaü vā\<*<3>*>/ cittaü `ajjhattaü me saükhittaü cittan' ti yathābhåtaü pajānāti, bahiddhā vikkhittaü vā cittaü `bahiddhā me vikkhittaü cittan' ti yathābhåtaü pajānāti. Tassa viditā vedanā uppajjanti viditā\<*<12>*>/ upaņņhahanti\<*<12>*>/ viditā abbhatthaü\<*<13>*>/ gacchanti, viditā sa¤¤ā uppajjanti viditā upaņņhahanti\<*<14>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6. M7. S. insert ca. 2 T. M7 -ro. 3 omitted by M. Ph. 4 T. M6. M7 c' aņņhāne. 5 Ph. cāņņh-; M7 ca ņhāne. 6 M. -jako; Ph. -jito. 7 M. Ph. yamhi. 8 M6. S. -vijjantãdha; M. Ph. ca l. 'dha. 9 M. Ph. -pito. 10 T. ida¤ ca. 11 T. sãlattan; M7 sãlanattan. 12 omitted by T. 13 T. ahattaü; M7 abbhattaü. 14 T. upatthā-; M. Ph. continue: la (Ph. pa) || viditā vitakkā. >/ #<[page 033]># %% viditā abbhatthaü\<*<1>*>/ gacchanti, viditā vitakkā uppajjanti viditā upaņņhahanti viditā abbhatthaü gacchanti, sappāyā- sappāyesu kho pan' assa dhammesu hãnappaõãtesu\<*<2>*>/ kaõ- hasukkasappaņibhāgesu nimittaü suggahitaü hoti sumanasi- kataü såpadhāritaü\<*<3>*>/ suppaņividdhaü pa¤¤āya. Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu na cirass' eva catasso paņisambhidā sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihareyya\<*<4>*>/. 3. Sattahi bhikkhave\<*<5>*>/ dhammehi samannāgato Sāriputto catasso paņisambhidā sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasam- pajja viharati. Katamehi sattahi? 4. Idha bhikkhave Sāriputto `idam me cetaso lãnattan' ti yathābhåtaü pajānāti, ajjhattaü saükhittaü vā\<*<6>*>/ cittaü\<*<7>*>/ `ajjhattaü me saükhittaü cittan' ti yathābhåtaü pajānāti, bahiddhā vā\<*<6>*>/ vikkhittaü\<*<8>*>/ cittaü `bahiddhā me vikkhittaü cittan' ti yathābhåtaü pajānāti. Tassa viditā vedanā uppajjan- ti viditā upaņņhahanti viditā abbhatthaü gacchanti, viditā sa¤¤ā\<*<9>*>/ uppajjanti viditā upaņņhahanti viditā abbhatthaü gacchanti, viditā vitakkā uppajjanti viditā upaņņhahanti viditā abbhatthaü gacchanti, sappāyāsappāyesu kho pan' assa dhammesu hãnappaõãtesu kaõhasukkasappaņibhāgesu nimittaü\<*<10>*>/ suggahitaü hoti sumanasikataü såpadhāritaü suppaņividdhaü pa¤¤āya. Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato Sāriputto catasso paņisambhidā sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharatã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -ttaü throughout. 2 T. na ppaõitesu; M7 panappanãtesu. 3 M. Ph. T. M6. M7 su- throughout. 4 Ph. S. add ti; M. M8 -yyan ti. 5 omitted by M. 6 omitted by M. Ph. M8. 7 omitted by M8. 8 M. Ph. M8 insert vā; also T. M7 insert here vā, omitting it before cittaü. 9 M. has after sa¤¤ā: la; Ph. M8 pa, then vitakkā upp- 10 M8. S. cittaü. >/ #<[page 034]># %<34 Aīguttara-Nikāya. XXXVIII. 1-XXXIX. 1>% XXXVIII. 1. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu cittaü\<*<1>*>/ vase\<*<2>*>/ vatteti\<*<3>*>/, no ca bhikkhu cittassa vasena vattati. Katamehi sattahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu samādhikusalo hoti, samādhissa samāpattikusalo hoti, samādhissa\<*<4>*>/ ņhitikusalo\<*<4>*>/ hoti\<*<4>*>/, samā- dhissa vuņņhānakusalo hoti, samādhissa kallitakusalo\<*<5>*>/ hoti, samādhissa gocarakusalo hoti, samādhissa abhinihārakusalo hoti. Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu cittaü\<*<6>*>/ vase\<*<2>*>/ vatteti, no ca bhikkhu cittassa vasena vattati\<*<7>*>/. 3. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato Sāriputto cittaü vase\<*<8>*>/ vatteti, no ca Sāriputto cittassa vasena vattati. Katamehi sattahi? 4. Idha bhikkhave Sāriputto samādhikusalo hoti\<*<9>*>/, samā- dhissa samāpattikusalo, samādhissa\<*<4>*>/ ņhitikusalo\<*<4>*>/, samādhissa vuņņhānakusalo, samādhissa kallitakusalo\<*<10>*>/, samādhissa gocarakusalo, samādhissa abhinihārakusalo\<*<11>*>/. Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato Sāriputto cittaü vase\<*<8>*>/ vatteti, no ca\<*<4>*>/ Sāriputto cittassa vasena vattatã ti. XXXIX. 1. Ekaü\<*<12>*>/ samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho āyasmā Sāriputto pubbaõhasamayaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya Sāvatthiyaü\<*<13>*>/ piõķāya pāvisi. Atha kho āyasmato Sāri- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. insert ca. 2 M. Ph. M8 vasaü. 3 M8 pavatteti. 4 omitted by M8. 5 M. Ph. M8 kalyāõa- 6 M. inserts ca. 7 T. vatteti; M. Ph. M8. S. add ti. 8 M. ca vasaü; Ph. M8 vasaü; T. M6. M7 ca vasaü, but only in the first place where it occurs. 9 all MSS., also S., omit hoti. 10 M8 kallatta-; M. Ph. kalyāõa- 11 M. M8 adds ti. 12 M. Ph. M8. S. omit the introductory phrase. 13 S. -tthiü. >/ #<[page 035]># %% puttassa etad ahosi `atippago kho tāva Sāvatthiyaü piõķāya carituü; yan nånāhaü yena a¤¤atitthiyānaü paribbāja- kānaü ārāmo ten' upasaīkameyyan' ti. Atha kho āyasmā Sāriputto yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkami, upasaīkamitvā tehi a¤¤atitthiyehi paribbā- jakehi saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. 2. Tena kho pana samayena tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü sannisinnānaü sannipatitānaü ayam antarā- kathā udapādi `yo hi koci āvuso dvādasa vassāni pari- puõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carati, <*>/ bhikkhå>> ti alaü vacanāyā' ti. Atha kho āyasmā Sāriputto tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü bhāsitaü neva\<*<2>*>/ abhinandi na ppaņikkosi\<*<3>*>/; anabhinanditvā\<*<4>*>/ appaņikkositvā\<*<4>*>/ uņņhāyāsanā pakkāmi `Bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaü ājānissāmã'\<*<5>*>/ ti. 3. Atha kho āyasmā Sāriputto Sāvatthiyaü piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü\<*<6>*>/ nisinno kho āyasmā Sāri- putto Bhagavantaü etad avoca `idhāhaü bhante pubbaõ- hasamayaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya Sāvatthiyaü\<*<7>*>/ piõķāya pāvisiü\<*<8>*>/. Tassa mayhaü bhante etad ahosi: atippago kho tāva Sāvatthiyaü piõķāya carituü; yan nånāhaü yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkameyyan ti. Atha khvāhaü\<*<9>*>/ bhante yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkamiü\<*<10>*>/, upasaīkamitvā tehi a¤¤atitthiyehi paribbājakehi saddhiü sammodiü\<*<11>*>/, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdiü\<*<12>*>/. Tena kho pana bhante samayena tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü sannisinnānaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -sā; M8 niddeso, also in all the other places where this word recurs. 2 M7 ¤eva. 3 T. -sitvā. 4 omitted by T. 5 T. M6. M7 ajā- 6 in M8 here one leaf is missing. 7 S. -tthiü. 8 M. Ph. M6 -si. 9 M6 kho 'haü. 10 M. Ph. T. M6. M7 -mi. 11 M. M6. M7 -di. 12 M. Ph. T. M6. M7 -di. >/ #<[page 036]># %<36 Aīguttara-Nikāya. XXXIX. 4-5>% sannipatitānaü ayam antarākathā udapādi: yo hi koci āvuso dvādasa vassāni paripuõõaü parisuddhaü brahma- cariyaü carati, <> ti alaü vacanāyā ti. Atha khvāhaü bhante tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbāja- kānaü bhāsitaü neva abhinandiü\<*<1>*>/ na ppaņikkosiü\<*<2>*>/; anabhinanditvā appaņikkositvā uņņhāyāsanā pakkāmiü\<*<3>*>/: Bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaü ājānissāmã\<*<4>*>/ ti. Sakkā nu kho bhante imasmiü dhammavinaye kevalaü vassagaõanamattena niddaso bhikkhu\<*<5>*>/ pa¤¤āpetun' ti? `Na kho Sāriputta sakkā imasmiü dhammavinaye kevalaü vassagaõanamattena niddaso bhikkhu\<*<6>*>/ pa¤¤āpetuü\<*<7>*>/. Satta kho imāni Sāriputta niddasavatthåni mayā sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā paveditāni. Katamāni satta? 4. Idha Sāriputta bhikkhu sikkhāsamādāne tibbacchando hoti āyati¤ ca sikkhāsamādāne avigatapemo\<*<8>*>/, dhamma- nisantiyā\<*<9>*>/ tibbacchando hoti āyati¤ ca dhammanisantiyā\<*<9>*>/ avigatapemo, icchāvinaye tibbacchando hoti āyati¤ ca icchāvinaye avigatapemo, paņisallāne\<*<10>*>/ tibbacchando hoti āyati¤ ca paņisallāne\<*<10>*>/ avigatapemo, viriyārambhe tibba- cchando hoti āyati¤ ca viriyārambhe avigatapemo, satine- pakke tibbacchando hoti āyati¤ ca satinepakke avigatapemo, diņņhipaņivedhe\<*<11>*>/ tibbacchando hoti āyati¤ ca diņņhipati- vedhe\<*<11>*>/ avigatapemo. Imāni kho Sāriputta satta\<*<12>*>/ niddasavatthåni mayā sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā paveditāni\<*<6>*>/. 5. Imehi\<*<13>*>/ kho Sāriputta sattahi\<*<14>*>/ niddasavatthåhi\<*<15>*>/ samannāgato bhikkhu dvādasa ce\<*<16>*>/ pi\<*<16>*>/ vassāni paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carati, `niddaso bhikkhå' ti alaü vacanāya, catuvãsati\<*<17>*>/ ce pi vassāni paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carati, `niddaso\<*<18>*>/ bhikkhå' ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M6. M7 -di. 2 M. -si. 3 M. M6 -mi. 4 T. M6. M7 ajā- 5 T. M6. M7 bhikkhå ti. 6 M6 adds ti. 7 Ph. M6 add ti. 8 S. adhi- throughout. 9 T. M7 -nãyantiyā. 10 T. M6. M7 -no. 11 Ph. T. -vede; M6 -pavedhe. 12 omitted by T. M6. 13 T. imāni; M6 ime. 14 T. M7 satta; omitted by M6. 15 M6. M7 -vatthåni. 16 omitted by M. Ph. S. 17 T. M6 -ti¤. 18 T. niddhiso; M7 nibbiso. >/ #<[page 037]># %% alaü vacanāya, chattiüsa\<*<1>*>/ ce pi vassāni paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carati, `niddaso\<*<2>*>/ bhikkhå' ti alaü vacanāya, aņņhacattārisa¤\<*<3>*>/ ce pi vassāni paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carati, `niddaso\<*<4>*>/ bhikkhå' ti alaü vacanāyā ti. XL. 1. Evaü\<*<5>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Kosam- biyaü viharati Ghositārāme. Atha kho āyasmā ânando pubbaõhasamayaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya Kosam- biyaü\<*<6>*>/ piõķāya pāvisi. Atha kho āyasmato ânandassa etad ahosi `atippago kho tāva Kosambiyaü piõķāya carituü; yan nånāhaü yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkameyyan' ti. Atha kho āyasmā ânando yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo\<*<7>*>/ ten' upasaīkami, upasaīkamitvā tehi a¤¤atitthiyehi paribbājakehi saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü\<*<8>*>/ sārāõãyaü\<*<8>*>/ vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. 2. Tena kho pana samayena tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü sannisinnānaü sannipatitānaü\<*<8>*>/ ayam antarākathā udapādi `yo\<*<9>*>/ hi koci āvuso dvādasa vassāni paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carati, <> ti alaü vacanāyā' ti. Atha kho āyasmā ânando tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü bhāsitaü neva abhinandi na ppaņikkosi\<*<10>*>/; anabhinanditvā\<*<11>*>/ appaņikkositvā\<*<11>*>/ uņņhāyāsanā pakkāmi `Bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaü ājānissāmã\<*<12>*>/ ti. 3. Atha kho āyasmā ânando Kosambiyaü piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto yena\<*<8>*>/ Bhagavā\<*<8>*>/ ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -sati. 2 T. M6. M7 nittiüso. 3 Ph. -lãsaü; S. -ëãsa¤. 4 T. M7 niccattāriso; M6 cattariso. 5 omitted by S. 6 M. Ph. S. -biü. 7 M6 adds hoti. 8 omitted by M6. 9 T. ko yo. 10 M7 -kkositvā. 11 omitted by M7. 12 T. M6. M7 ajā- >/ #<[page 038]># %<38 Aīguttara-Nikāya. XL. 4>% Bhagavantaü etad avoca `idhāhaü bhante pubbaõhasama- yaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya Kosambiyaü\<*<1>*>/ piõķāya pāvisiü\<*<2>*>/. Tassa mayhaü bhante etad ahosi: atippago kho tāva Kosambiyaü piõķāya carituü; yan nånāhaü yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaī- kameyyan ti\<*<3>*>/. Atha khvāhaü bhante yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkamiü\<*<4>*>/, upasaīkamitvā tehi a¤¤atitthiyehi paribbājakehi saddhiü sammodiü\<*<5>*>/, sammodanãyaü kathaü\<*<6>*>/ sārāõãyaü\<*<6>*>/ vãtisāretvā ekamantaü nisãdiü\<*<7>*>/. Tena kho pana bhante samayena tesaü a¤¤a- titthiyānaü paribbājakānaü sannisinnānaü sannipatitānaü ayam antarākathā udapādi: yo hi koci āvuso dvādasa vassāni paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carati, <> ti alaü vacanāyā ti. Atha khvāhaü bhante tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü bhāsitaü neva abhinandiü\<*<8>*>/ na ppaņikkosiü\<*<9>*>/; anabhinanditvā appa- ņikkositvā uņņhāyāsanā pakkāmiü\<*<10>*>/: Bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaü ājānissāmã\<*<11>*>/ ti. Sakkā nu kho bhante imasmiü dhammavinaye kevalaü vassagaõanamattena niddaso bhikkhu pa¤¤āpetun' ti? Na kho ânanda sakkā imasmiü dhammavinaye kevalaü vassagaõanamattena niddaso bhikkhu pa¤¤āpetuü\<*<12>*>/. Satta kho imāni ânanda niddasavatthåni mayā sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedi- tāni. Katamāni satta? 4. Idh' ânanda bhikkhu saddho hoti, hirimā\<*<13>*>/ hoti, ottappã\<*<14>*>/ hoti, bahussuto hoti, āraddhavirayo hoti, satimā hoti, pa¤¤avā hoti. Imāni kho ânanda satta niddasavatthåni mayā sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā paveditāni. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. -biü. 2 M. T. -si. 3 M. has after ti: la, Ph. pa; M8 omits it, then all three MSS. have tehi saddhiü and so on. 4 T. M6. M7 -mi. 5 M. M8. T. M6 -di. 6 omitted by T. M8. 7 M. M8. T. M7 -di; M6 -diüsu. 8 M. T. -di; M8 has na abhinandi for neva a- 9 M. M8 -si. 10 M. Ph. M8. T. -mi. 11 T. M6. M7 ajā-; M8 jā- 12 T. M6. M7 add ti. 13 Ph. S. hirãmā. 14 T. ottāpi. >/ #<[page 039]># %% 5. Imehi kho ânanda sattahi niddasavatthåhi samannā- gato bhikkhu dvādasa\<*<1>*>/ ce pi vassāni paripuõõaü pari- suddhaü brahmacariyaü carati, <> ti alaü vacanāya\<*<2>*>/, catuvãsati\<*<3>*>/ ce pi vassāni paripuõõaü pari- suddhaü brahmacariyaü carati, <*>/ bhikkhå>> ti alaü vacanāya\<*<5>*>/, chattiüsa\<*<6>*>/ ce pi vassāni paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carati, <*>/ bhikkhå>> ti alaü vacanāya, aņņhacattārisa¤\<*<8>*>/ ce pi vassāni paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carati, <*>/ bhikkhå>> ti alaü vacanāyā ti. Devatāvaggo\<*<10>*>/ catuttho. Tassa\<*<11>*>/ uddānaü: Appamādo hirimā ca dve suvacā duve sakhā Dve paņisambhidā dve vasā niddasavatthå 'pare dve ti\<*<12>*>/. XLI. 1. Satt' imā bhikkhave vi¤¤āõaņņhitiyo. Katamā satta? 2. Santi bhikkhave sattā nānattakāyā nānattasa¤¤ino, seyyathā pi manussā ekacce ca\<*<13>*>/ devā\<*<14>*>/ ekacce ca\<*<15>*>/ vini- pātikā. Ayaü paņhamā vi¤¤āõaņņhiti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -sa¤. 2 T. M6. M7 -nāyā ti. 3 T. M6 -ti¤. 4 T. M6. M7 nibbiso. 5 M6 -yā ti. 6 T. -sa¤; S. -sati. 7 T. M6. M7 nittiüso. 8 M7 -risa; M8 -lãsā; Ph. -lisa¤; S. -ëãsa¤. 9 T. niccattāriüso; M6. M7 niccattāriso. 10 Ph. -vaggassa uddānaü; M8 ekacco devatāvaggassa udd- 11 S. tass'. 12 M. Ph. M8 give the Uddāna, as follows, viz. appamādaü (Ph. -do; M8 -de) hirottappaü suvaco (M8 sukhā) ca (Ph. 'va) sovacassaü (Ph. ca sotacchaü; M8 -taccaü) vitthataü (Ph. M8 tev' assa vaso [M8 vasso] ca vaso [M8 vasso] bhavitta[ü] taü) dve mittā|| (M8 inserts dve patisambhãdā) dve samādhi (Ph. M8 samānā) ca niddiņņhā (Ph. M8 nidditā) niddasavatthu (M8 niddesavatthuü) apare dve ti; T. M6 have: appamāda (M6. M7 -do) hiri ca (or hirima) sedhena (M6 so ca dhena; M7 sevadena) vittha vittha (M6. M7 vitthā) ce pi || vittā (M6 citta; M7 ce paņicca for ce pi vi-) paņisambhidā ca niddasavatthu apare dve ti. 13 omitted by Ph. M8. 14 M8 devatā. 15 omitted by Ph. >/ #<[page 040]># %<40 Aīguttara-Nikāya. XLI. 3-XLII. 2>% 3. Santi bhikkhave sattā nānattakāyā ekattasa¤¤ino, seyyathā pi devā {Brahmakāyikā}\<*<1>*>/ paņhamābhinibbattā. Ayaü dutiyā vi¤¤āõaņņhiti. 4. Santi bhikkhave sattā ekattakāyā nānattasa¤¤ino, seyyathā pi devā {âbhassarā}. Ayaü tatiyā vi¤¤āõa- ņņhiti. 5. Santi bhikkhave sattā ekattakāyā ekattasa¤¤ino, seyyathā pi devā {Subhakiõhā}\<*<2>*>/. Ayaü catutthā\<*<3>*>/ vi¤¤ā- õaņņhiti. 6. Santi bhikkhave sattā sabbaso råpasa¤¤ānaü sam- atikkamma paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā nānattasa¤¤ānaü amanasikārā `ananto\<*<4>*>/ ākāso' ti ākāsāna¤cāyatanåpagā. Ayaü pa¤camā\<*<5>*>/ vi¤¤āõaņņhiti. 7. Santi bhikkhave sattā sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma `anantaü vi¤¤āõan' ti vi¤¤āõa¤cāyatanåpagā. Ayaü chaņņhā vi¤¤āõaņņhiti. 8. Santi bhikkhave sattā sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āyatanåpagā. Ayaü sattamā\<*<6>*>/ vi¤¤āõaņņhiti. Imā kho bhikkhave satta vi¤¤āõaņņhitiyo ti. XLII. 1. Satt' ime bhikkhave samādhiparikkhārā. Katame satta? 2. Sammādiņņhi, sammāsaīkappo, sammāvācā, sammā- kammanto, sammā-ājãvo, sammāvāyāmo, sammāsati. Yā kho bhikkhave imehi sattah'\<*<7>*>/ aīgehi\<*<8>*>/ cittass' ekaggatā parikkhatā-, ayaü vuccati bhikkhave ariyo sammāsamā- dhi\<*<10>*>/ sa\<*<11>*>/-upaniso iti pi saparikkhāro\<*<12>*>/ iti pã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 -yikadevā. 2 T. M6 -kiõõā. 3 M6 -tthi. 4 M8 ānando. 5 T. M6. M7 -mã. 6 M6 -mi. 7 M. Ph. M8 satta. 8 M8 inserts la. 9 omitted by M8. 10 M. M8 -dhissa; S. omits sammā before samādhi. 11 omitted by M. M8. M6. 12 M. M8 insert ti. >/ #<[page 041]># %% XLIII. 1. Satt' ime bhikkhave aggã. Katame satta? 2. Rāgaggi, dosaggi, mohaggi, āhuneyyaggi\<*<1>*>/, gaha- pataggi, dakkhiõeyyaggi, kaņņhaggi. Ime kho bhikkhave satta aggã ti. XLIV. 1. Ekaü\<*<2>*>/ samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tena kho pana sama- yena Uggatasarãrassa brāhmaõassa mahāya¤¤o\<*<3>*>/ upakkhaņo\<*<4>*>/ hoti: pa¤ca usabhasatāni thåõåpanãtāni\<*<5>*>/ honti ya¤¤atthāya, pa¤ca vacchatarasatāni thåõåpanãtāni honti ya¤¤atthāya, pa¤ca vacchatarisatāni thåõåpanãtāni honti ya¤¤atthāya, pa¤ca ajasatāni thåõåpanãtāni honti ya¤¤atthāya, pa¤ca urabbhasatāni thåõåpanãtāni honti ya¤¤atthāya. Atha kho Uggatasarãro brāhmaõo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi; sammodanã- yaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Uggatasarãro brāhmaõo Bhaga- vantaü etad avoca `sutaü me taü bho Gotama: aggissa ādhānaü\<*<6>*>/ yåpassa ussāpanaü mahapphalaü hoti mahāni- saüsan' ti. `Mayā pi kho etaü brāhmaõa sutaü: aggissa ādhānaü yåpassa ussāpanaü mahapphalaü hoti mahāni- saüsan' ti. Dutiyam pi kho\<*<7>*>/ . . .\<*<8>*>/ tatiyam pi kho Uggata- sarãro brāhmaõo Bhagavantaü etad avoca `sutaü me taü bho Gotama: aggissa ādhānaü yåpassa ussāpanaü mahapphalaü hoti mahānisaüsan' ti. `Mayā pi kho etaü\<*<9>*>/ brāhmaõa sutaü: aggissa ādhānaü yåpassa ussāpanaü mahapphalaü hoti mahānisaüsan' ti. `Tayidaü\<*<10>*>/ bho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8. T. āhuõ- 2 in M. Ph. M8 the introductory phrase is missing. 3 T. ya¤¤o. 4 M8 -kkhaņņho; M6. M7 -kkhamo. 5 T. M6 thuõipanãtāni throughout. 6 M. Ph. M8. T. M6. M7 ādānaü throughout. 7 M. Ph. M8 add Uggatasariro (sic) br- 8 M. la; S. pe. 9 T. M6. M7 evaü. 10 T. na si taü. >/ #<[page 042]># %<42 Aīguttara-Nikāya. XLIV. 2-4>% Gotama sameti\<*<1>*>/ bhoto c' eva Gotamassa amhāka¤\<*<2>*>/ ca, yad idaü sabbena sabban' ti\<*<3>*>/. 2. Evaü vutte\<*<4>*>/ āyasmā ânando Uggatasarãraü brāhma- õaü etad avoca\<*<5>*>/ `na kho brāhmaõa Tathāgatā evaü pucchitabbā: sutaü me taü bho Gotama <> ti. Eva¤ ca\<*<6>*>/ kho\<*<6>*>/ brāhmaõa Tathāgatā pucchitabbā\<*<7>*>/: aha¤ hi bhante aggiü\<*<8>*>/ ādhātukāmo\<*<9>*>/ yåpaü ussāpetukāmo; ovadatu maü bhante Bhagavā, anusāsatu maü bhante Bhagavā, yaü mama assa dãgharattaü hitāya sukhāyā' ti. 3. Atha kho Uggatasarãro brāhmaõo Bhagavantaü etad avoca `aha¤ hi bho Gotama aggiü\<*<8>*>/ ādhātukāmo yåpaü ussāpetukāmo; ovadatu maü bhavaü Gotamo, anusāsatu maü bhavaü Gotamo, yaü mama assa dãgharattaü hitāya sukhāyā' ti. Aggiü brāhmaõa ādhento\<*<10>*>/ yåpaü ussāpento pubb' eva ya¤¤ā\<*<11>*>/ tãõi satthāni ussāpeti\<*<12>*>/ akusalāni dukkhu- drayāni\<*<13>*>/ dukkhavipākāni. Katamāni tãõi? 4. Kāyasatthaü, vacãsatthaü, manosatthaü. Aggiü brāhmaõa ādhento yåpaü ussāpento pubb' eva ya¤¤ā\<*<14>*>/ evaü cittaü uppādeti `ettakā usabhā ha¤¤antu ya¤¤atthāya, ettakā vacchatarā ha¤¤antu ya¤¤atthāya, ettakā vacchatariyo ha¤¤antu ya¤¤atthāya, ettakā ajā ha¤¤antu ya¤¤atthāya, ettakā urabbhā ha¤¤antu ya¤¤atthāyā' ti. So\<*<6>*>/ `pu¤¤aü karomã' ti\<*<15>*>/ apu¤¤aü karoti, `kusalaü karomã' ti akusalaü karoti, `sugatiyā\<*<16>*>/ maggaü pariyesāmã\<*<17>*>/' ti duggatiyā maggaü pariyesati. Aggiü brāhmaõa ādhento yåpaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. sace pi. 2 M8 -kaü sarãra¤. 3 omitted by M. Ph. M8. 4 M6 exhibits a great disorder in the sequel of the sentences, and a part of them is missing. 5 M8 inserts la. 6 omitted by T. M7. 7 M8 -bbā ti. 8 M. Ph. M8 aggissa. 9 M. Ph. M8. T. M6. M7 ādātu- throughout. 10 M. Ph. M8. T. M6. M7 ādento throughout. 11 M8. T. M7 ya¤¤o; S. ya¤¤e. 12 T. M7 -penti. 13 Ph. M8 dukkhindriyāni. 14 M8 ya¤¤o; S. ya¤¤e. 15 M8 inserts puna. 16 M8 sugg-; T. sugata; M7 sugati. 17 M6. M7 pariyo- >/ #<[page 043]># %% ussāpento pubb' eva ya¤¤ā\<*<1>*>/ idaü paņhamaü manosatthaü ussāpeti akusalaü\<*<2>*>/ dukkhudrayaü\<*<3>*>/ dukkhavipākaü. 5. Puna ca paraü brāhmaõa aggiü ādhento yåpaü ussāpento pubb' eva ya¤¤ā evaü vācaü bhāsati `ettakā usabhā ha¤¤antu ya¤¤atthāya, ettakā vacchatarā ha¤¤antu ya¤¤atthāya, ettakā vacchatariyo ha¤¤antu ya¤¤atthāya, ettakā ajā ha¤¤antu ya¤¤atthāya, ettakā urabbhā ha¤¤antu ya¤¤atthāyā' ti. So `pu¤¤aü karomã\<*<2>*>/' ti\<*<4>*>/ apu¤¤aü\<*<2>*>/ karoti, `kusalaü karomã' ti akusalaü karoti, `sugatiyā\<*<5>*>/ maggaü pariyesāmã' ti duggatiyā maggaü pariyesati. Aggiü brāhmaõa ādhento yåpaü ussāpento pubb' eva ya¤¤ā idaü dutiyaü vacãsatthaü ussāpeti akusalaü dukkhudrayaü\<*<3>*>/ dukkhavipākaü. 6. Puna ca paraü brāhmaõa aggiü ādhento yåpaü ussāpento pubb' eva ya¤¤ā sayaü paņhamaü samārabbhati\<*<6>*>/ `usabhā ha¤¤antu ya¤¤atthāya', sayaü paņhamaü samārab- bhati `vacchatarā ha¤¤antu ya¤¤atthāya', sayaü paņhamaü samārabbhati `vacchatariyo ha¤¤antu ya¤¤atthāya', sayaü paņhamaü samārabbhati `ajā ha¤¤antu ya¤¤atthāya', sayaü paņhamaü samābbharati `urabbhā ha¤¤antu ya¤¤atthāyā' ti. So `pu¤¤aü karomã' ti\<*<7>*>/ apu¤¤aü karoti, `kusalaü karomã' ti akusalaü karoti, `sugatiyā\<*<8>*>/ maggaü pariyesāmã' ti duggatiyā maggaü pariyesati. Aggiü brāhmaõa ādhento yåpaü ussāpento pubb' eva ya¤¤ā idaü tatiyaü kāya- satthaü ussāpeti akusalaü dukkhudrayaü\<*<3>*>/ dukkhavipākaü. Aggiü brāhmaõa ādhento yåpaü ussāpento pubb' eva ya¤¤ā imāni tãõi satthāni ussāpeti akusalāni dukkhudrayāni\<*<9>*>/ dukkhavipākāni. 7. Tayo' me brāhmaõa aggã pahātabbā parivajjetabbā, na sevitabbā. Katame tayo? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 ya¤¤o; S. ya¤¤e throughout. 2 omitted by T. 3 M6. M7 dukkhuddayaü; M8 dukkhindriyaü. 4 omitted by T.; M. inserts pana; M8 puna. 5 M8 sugg-; T. M6. M7 sugāti. 6 S. samārabhati; M8 samādadhāti throughout. 7 M. inserts pana; M8 puna. 8 M8 sugg-; M6 sugati. 9 M6 dukkhuddayāni; Ph. M8 dukkhindriyāni. >/ #<[page 044]># %<44 Aīguttara-Nikāya. XLIV. 8-12>% 8. Rāgaggi, dosaggi, mohaggi. Kasmā cāyaü brāhmaõa rāgaggi pahātabbo parivajjetabbo, na sevitabbo? 9. Ratto kho brāhmaõa rāgena abhibhåto pariyādinna- citto kāyena duccaritaü carati, vācāya duccaritaü carati, manasā duccaritaü carati. So kāyena duccaritaü caritvā vācāya duccaritaü\<*<1>*>/ caritvā\<*<1>*>/ manasā duccaritaü caritvā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati\<*<2>*>/. Tasmāyaü\<*<3>*>/ rāgaggi pahātabbo pari- vajjetabbo, na sevitabbo. Kasmā cāyaü brāhmaõa dosaggi\<*<4>*>/ pahātabbo parivajjetabbo, na sevitabbo? 10. Duņņho\<*<5>*>/ kho brāhmaõa dosena abhibhåto pariyādinna- citto kāyena duccaritaü carati, vācāya\<*<6>*>/ duccaritaü\<*<7>*>/ carati\<*<7>*>/, manasā duccaritaü\<*<8>*>/ carati\<*<7>*>/. So kāyena duccaritaü caritvā vācāya duccaritaü\<*<9>*>/ caritvā\<*<9>*>/ manasā duccaritaü caritvā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati. Tasmāyaü\<*<10>*>/ dosaggi pahātabbo pari- vajjetabbo, na sevitabbo. Kasmā cāyaü brāhmaõa mohaggi pahātabbo parivajjetabbo, na sevitabbo? 11. Måëho kho brāhmaõa mohena abhibhåto pariyādinna- citto kāyena duccaritaü carati, vācāya duccaritaü carati, manasā duccaritaü carati. So kāyena duccaritaü caritvā vācāya\<*<11>*>/ duccaritaü caritvā manasā duccaritaü caritvā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati\<*<2>*>/. Tasmāyaü\<*<10>*>/ mohaggi pahātabbo parivajjetabbo, na sevitabbo. Ime kho brāhmaõa tayo aggã pahātabbā parivajjetabbā, na sevitabbā. 12. Tayo kho\<*<12>*>/ 'me\<*<7>*>/ brāhmaõa aggã sakkatvā garukatvā\<*<13>*>/ mānetvā påjetvā sammā sukhaü parihātabbā. Katame tayo? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M8. T. M6. M7. 2 T. M6. M7 uppa- 3 T. tassāyaü; M7 tassa yaü; S. tasmā cāyaü. 4 T. M7 add mohaggi. 5 T. M6. M7 omit this section. 6 M. inserts la. 7 omitted by M. Ph. M8. 8 M. M8 insert la; Ph. pa. 9 omitted by Ph. M8. 10 S. tasmā cāyaü. 11 M6 pe || manasā; M8. M7 likewise omit ducc- car- 12 omitted by S. 13 M. Ph. M8 garuü k- throughout. >/ #<[page 045]># %% 13. âhuneyyaggi\<*<1>*>/, gahapataggi, dakkhiõeyyaggi. Katamo ca brāhmaõa āhuneyyaggi? 14. Idha brāhmaõa yassa\<*<2>*>/ te honti `mātā' ti\<*<3>*>/ vā\<*<3>*>/ `pitā' ti vā: ayaü vuccati brāhmaõa āhuneyyaggi. Taü kissa hetu? Ato\<*<4>*>/ 'yaü\<*<5>*>/ brāhmaõa āhuto sambhåto\<*<6>*>/. Tasmāyaü\<*<7>*>/ āhuneyyaggi sakkatvā garukatvā mānetvā påjetvā sammā sukhaü parihātabbo\<*<8>*>/. Katamo ca brāhmaõa gahapataggi? 15. Idha brāhmaõa\<*<9>*>/ yassa\<*<2>*>/ te honti `puttā' ti vā `dārā' ti vā `dāsā' ti vā\<*<10>*>/ `pessā\<*<11>*>/' ti vā `kammakarā' ti vā\<*<12>*>/: ayaü vuccati brāhmaõa\<*<13>*>/ gahapataggi. Tasmāyaü\<*<14>*>/ gaha- pataggi sakkatvā garukatvā mānetvā påjetvā sammā sukhaü parihātabbo. Katamo ca brāhmaõa dakkhiõeyyaggi? 16. Idha brāhmaõa ye te samaõabrāhmaõā madappa- mādā\<*<15>*>/ paņiviratā khantisoracce niviņņhā ekam attānaü damenti\<*<3>*>/ ekam\<*<3>*>/ attānaü\<*<3>*>/ samenti\<*<3>*>/ ekam\<*<3>*>/ attānaü\<*<3>*>/ pari- nibbāpenti: ayaü vuccati brāhmaõa dakkhiõeyyaggi. Tasmāyaü\<*<14>*>/ dakkhiõeyyaggi\<*<16>*>/ sakkatvā garukatvā mānetvā påjetvā sammā sukhaü parihātabbo. Ime kho brāhmaõa tayo aggã sakkatvā garukatvā mānetvā påjetvā sammā sukhaü\<*<17>*>/ parihātabbā. Ayaü kho\<*<18>*>/ pana brāhmaõa kaņņhaggi kālena kālaü ujjaletabbo, kālena kālaü ajjhupekkhitabbo, kālena kālaü nibbāpetabbo, kālena kālaü nikkhipitabbo ti. 17. Evaü vutte Uggatasarãro brāhmaõo Bhagavantaü etad avoca `abhikkantaü bho Gotama abhikkantaü\<*<19>*>/ bho Gotama, upāsakaü maü bhavaü Gotamo dhāretu ajja-t-agge \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. M8 āhuõ- throughout; T. sometimes. 2 omitted by T. 3 omitted by M8. 4 M. Ph. M8 ito; omitted by M6. 5 M. Ph. M8 pāyaü; S. hāyaü. 6 omitted by M. Ph. M8. 7 M. Ph. M8 tasmā pāyaü; S. tasmā cāyaü. 8 T. M7 -tabbā. 9 T. M6 brāhmaõassa. 10 T. inserts dāso ti vā. 11 M. Ph. M8 pesā. 12 S. omits ka- ti vā. 13 M8 inserts so. 14 S. tasmā cāyaü. 15 M. Ph. M8 parappavādā. 16 T. M7 insert brāhmaõa before dakkh-; M6 omits tasmāyaü da- 17 M8 dukkhaü. 18 M8 so. 19 S. has pe instead of repeating these words. >/ #<[page 046]># %<46 Aīguttara-Nikāya. XLV. 1-XLVI. 4>% pāõupetaü saraõaü gataü. Esāhaü\<*<1>*>/ bho Gotama pa¤ca\<*<2>*>/ usabhasatāni mu¤cāmi jãvitaü\<*<3>*>/ demi\<*<3>*>/, pa¤ca vacchatara- satāni mu¤cāmi jãvitaü demi, pa¤ca vacchatarisatāni mu¤cāmi jãvitaü demi, pa¤ca ajasatāni mu¤cāmi jãvitaü demi, pa¤ca\<*<4>*>/ urabbhasatāni mu¤cāmi jãvitaü demi; hari- tāni c' eva tiõāni khādantu sãtāni ca pāniyāni pivantu, sãto ca nesaü\<*<5>*>/ vāto upavāyatå\<*<6>*>/' ti. XLV. 1. Satt' imā bhikkhave sa¤¤ā bhāvitā bahulãkatā maha- pphalā honti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyosānā. Katamā satta? 2. Asubhasa¤¤ā, maraõasa¤¤ā, āhāre paņikkålasa¤¤ā, sabbaloke anabhiratasa¤¤ā, aniccasa¤¤ā, anicce dukkha- sa¤¤ā, dukkhe anattasa¤¤ā\<*<7>*>/. Imā kho bhikkhave satta sa¤¤ā bhāvitā bahulãkatā mahapphalā honti mahānisaüsā amatogadhā amatapari- yosānā ti. XLVI. 1. Satt' imā bhikkhave sa¤¤ā bhāvitā bahulãkatā maha- pphalā honti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyosānā. Katamā satta? 2. Asubhasa¤¤ā, maraõasa¤¤ā, āhāre paņikkålasa¤¤ā, sabbaloke anabhiratasa¤¤ā, aniccasa¤¤ā, anicce dukkha- sa¤¤ā, dukkhe anattasa¤¤ā\<*<8>*>/. 3. Asubhasa¤¤ā bhikkhave bhāvitā bahulãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyosānā ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? 4. Asubhasa¤¤āparicitena bhikkhave bhikkhuno\<*<9>*>/ cetasā bahulaü viharato methunadhammasamāpattiyā cittaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. esāni. 2 omitted by T. M6. 3 T. jãvatanomi; M7 -õomi throughout. 4 M8 omits this passage. 5 T. M6. M7 tesaü. 6 T. M6. M7 vāyantå. 7 T. M7 add maraõasa¤¤ā. 8 M. adds imā kho bh- satta sa¤¤ā and so on. 9 T. -nā. >/ #<[page 047]># %% paņilãyati paņikuņati\<*<1>*>/ paņivaņņati\<*<2>*>/ na sampasārãyati, upekhā\<*<3>*>/ vā pāņikkålyatā\<*<4>*>/ vā saõņhāti. Seyyathā pi bhikkhave kukkuņapattaü vā nahārudaddulaü\<*<5>*>/ vā aggimhi pakkhittaü paņilãyati paņikuņati\<*<6>*>/ paņivaņņati\<*<7>*>/ na sampasārãyati, evam eva kho bhikkhave bhikkhuno asubhasa¤¤āparicitena cetasā bahulaü viharato methunadhammasamāpattiyā cittaü paņi- lãyati paņikuņati\<*<8>*>/ paņivaņņati\<*<9>*>/ na sampasārãyati, upekhā\<*<3>*>/ vā pāņikkålyatā\<*<10>*>/ vā saõņhāti. Sace bhikkhave bhikkhuno asubhasa¤¤āparicitena cetasā bahulaü viharato methuna- dhammasamāpattiyā cittaü anusandati\<*<11>*>/, appāņikkålyatā vā\<*<12>*>/ saõņhāti, veditabbam etaü bhikkhave bhikkhunā `a- bhāvitā me asubhasa¤¤ā, natthi me pubbenāparaü viseso, appattaü me bhāvanāphalan' ti. Iti ha tattha sampajāno hoti. Sace pana bhikkhave bhikkhuno asubhasa¤¤āparici- tena cetasā bahulaü viharato methunadhammasamāpattiyā cittaü paņilãyati paņikuņati\<*<8>*>/ paņivaņņati\<*<9>*>/ na sampasārãyati, upekhā\<*<3>*>/ vā pāņikkålyatā vā saõņhāti, veditabbam etaü bhikkhave bhikkhunā `bhāvitā me asubhasa¤¤ā, atthi me pubbenāparaü viseso, pattaü me bhāvanāphalan' ti. Iti ha tattha sampajāno hoti. Asubhasa¤¤ā bhikkhave bhāvitā bahu- lãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā amatogadhā amata- pariyosānā ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 5. Maraõasa¤¤ā bhikkhave\<*<13>*>/ bhāvitā bahulãkatā maha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 -kuņeti; S. -kujjati. 2 M. M8. S. -vattati; T. -vabbhati, corrected from -vaņņati, but the reading is not quite clear; M6 -vaccati; M7 -vaddhati. 3 M. Ph. S. upekkhā. 4 T. paņikulyatā; M6 paņikkulatā. 5 M. Ph. S. nhāru-; M8 nhārudalaü. 6 T. -kåņati; S. -kujjati; M8 -kukkati. 7 M. S. -vattati; omitted by M8. 8 T. -kåņati; M8 -kulati and -kuttati; S. -kujjati. 9 M. M8. S. -vattati. 10 T. paņikålyatā. 11 M6 anupasandati; M. Ph. -sandahati; T. M7 have patiliyati (sic) patikåņati pativaņņati na sampasārãyati, upekhā vā paņikkulyatā vā saõņhāti, as below, omitting therefore all from -samāpattiyā to cittaü in the next phrase. 12 omitted by M. Ph. 13 M8 continues : bhikkhuno cetasā bahulaü and so on, as in the next sentence. >/ #<[page 048]># %<48 Aīguttara-Nikāya. XLVI. 6>% pphalā hoti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyosānā ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? 6. Maraõasa¤¤āparicitena bhikkhave bhikkhuno cetasā bahulaü viharato jãvitanikantiyā cittaü paņilãyati paņi- kuņati\<*<1>*>/ paņivaņņati\<*<2>*>/ na sampasārãyati, upekhā\<*<3>*>/ vā pāņi- kkålyatā vā saõņhāti. Seyyathā pi bhikkhave kukkuņapattaü vā nahārudaddulaü\<*<4>*>/ vā aggimhi pakkhittaü paņilãyati paņi- kuņati\<*<5>*>/ paņivaņņati\<*<6>*>/ na sampasārãyati, evam eva kho\<*<7>*>/ bhikkhave bhikkhuno maraõasa¤¤āparicitena cetasā ba- hulaü viharato jãvitanikantiyā cittaü paņilãyati paņikuņati\<*<8>*>/ paņivaņņati\<*<2>*>/ na sampasārãyati, upekhā\<*<3>*>/ vā pāņikkålyatā\<*<9>*>/ vā saõņhāti. Sace bhikkhave bhikkhuno maraõasa¤¤āpari- citena cetasā bahulaü viharato jãvitanikantiyā cittaü anusandati\<*<10>*>/, appāņikkålyatā\<*<11>*>/ vā\<*<12>*>/ saõņhāti, veditabbam etaü bhikkhave bhikkhunā\<*<13>*>/ `abhāvitā\<*<14>*>/ me\<*<14>*>/ maraõasa¤¤ā, natthi me pubbenāparaü viseso, appattaü me bhāvanā- phalan\<*<15>*>/' ti. Iti ha tattha sampajāno hoti. Sace pana bhikkhave bhikkhuno maraõasa¤¤āparicitena cetasā ba- hulaü viharato jãvitanikantiyā\<*<16>*>/ cittaü paņilãyati paņikuņati\<*<8>*>/ paņivaņņati\<*<2>*>/ na sampasārãyati, upekhā\<*<17>*>/ vā pāņikkålyatā\<*<18>*>/ vā saõņhāti, veditabbam etaü bhikkhave bhikkhunā\<*<13>*>/ `bhā- vitā me maraõasa¤¤ā, atthi me pubbenāparaü viseso, pattaü me bhāvanāphalan\<*<15>*>/' ti. Iti ha tattha sampajāno hoti. Maraõasa¤¤ā bhikkhave bhāvitā bahulãkatā maha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -kåņati; M8 -kuņņati; S. -kujjati. 2 M. M8. S. -vattati. 3 M. Ph. S. upekkhā. 4 M. Ph. S. nhāru-; M8 nhārudalaü; M6 nahārudaddaü. 5 T. -kåņati; M8 -kuttati; S. -kujjati. 6 M. S. -vattati; omitted by M8. 7 omitted by M. M8. 8 T. M7 -kåtati; M8 -kuņņati; S. -kujjati. 9 T. paņi-; M7 pāņikullatā; M8 paņikulatā. 10 M. Ph. -sandahati. 11 M. Ph. appaņi-; M6 appaņikkulatā; M8 appaņikulyatā; M7 appaņikålyatā. 12 omitted by M. Ph. 13 M. Ph. M8. M7 -no. 14 omitted by M8. 15 M. Ph. -balan. 16 T. -nikkantiyā. 17 M. Ph. M8. S. upekkhā. 18 T. paņikkullyatā; M6 paņikkulatā; M8 paņikulyatā. >/ #<[page 049]># %% pphalā hoti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyosānā ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 7. âhāre paņikkålasa¤¤ā\<*<1>*>/ bhikkhave bhāvitā bahulãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā amatogadhā amatapari- yosānā ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? 8. âhāre paņikkålasa¤¤āparicitena bhikkhave bhikkhuno cetasā bahulaü viharato rasataõhāya cittaü paņilãyati . . . pe\<*<2>*>/ . . . upekhā\<*<3>*>/ vā pāņikkålyatā\<*<4>*>/ vā saõņhāti. Seyyathā pi bhikkhave kukkuņapattaü vā nahārudaddulaü vā aggimhi pakkhittaü paņilãyati paņikuņati\<*<5>*>/ paņivaņņati\<*<6>*>/ na sampa- sārãyati, evam eva kho bhikkhave bhikkhuno āhāre paņik- kålasa¤¤āparicitena cetasā bahulaü viharato rasataõhāya\<*<7>*>/ cittaü paņilãyati . . . pe\<*<2>*>/ . . . upekhā\<*<3>*>/ vā pāņikkålyatā\<*<8>*>/ vā saõņhāti. Sace bhikkhave bhikkhuno āhāre paņikkåla- sa¤¤āparicitena cetasā bahulaü viharato rasataõhāya cittaü anusandati\<*<9>*>/, appāņikkålyatā\<*<10>*>/ vā\<*<11>*>/ saõņhāti, veditabbam etaü bhikkhave bhikkhunā\<*<12>*>/ `abhāvitā me āhāre paņikkåla- sa¤¤ā, natthi me pubbenāparaü viseso, appattaü me bhāvanāphalan\<*<13>*>/' ti. Iti ha tattha sampajāno hoti. Sace pana bhikkhave bhikkhuno āhāre paņikkålasa¤¤āparicitena cetasā bahulaü viharato rasataõhāya cittaü paņilãyati . . . pe\<*<14>*>/ . . . upekhā\<*<3>*>/ vā pāņikkålyatā\<*<15>*>/ vā saõņhāti, ve- ditabbam etaü bhikkhave bhikkhunā\<*<16>*>/ `bhāvitā me āhāre paņikkålasa¤¤ā, atthi me pubbenāparaü viseso, pattaü me bhāvanāphalan' ti. Iti ha tattha sampajāno hoti. âhāre \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8 paņikula- throughout. 2 M. M8 la; Ph. pa; S. gives it in full. 3 M. Ph. M8. S. upekkhā. 4 M7 pātikålyatā; M8 patikulyatā; M6 paņikkulatā. 5 T. M7 -kåtati; M8 -kuņņati; S. -kujjati. 6 M. M8. S. -vattati. 7 T. taõhāya alone. 8 T. paņi-; M6 paņikulatā; M7 pāņikullatā. 9 M. Ph. -sandahati throughout. 10 M. Ph. appaņi-; M8. T. M7 appaņikulyatā, M6 appaņikulatā. 11 omitted by M. Ph. M8. 12 M. Ph. -no. 13 M. Ph. M8 -balan. 14 M. la; Ph. M8 pa. 15 M8. T. paņikulyatā; M6 paņikkulatā. 16 M. Ph. M8. M7 -no. >/ #<[page 050]># %<50 Aīguttara-Nikāya. XLVI. 9-10>% paņikkålasa¤¤ā bhikkhave bhāvitā bahulãkatā mahapphalā hoti*) mahānisaüsā amatogadhā amatapariyosānā ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 9. Sabbaloke anabhiratasa¤¤ā\<*<1>*>/ bhikkhave bhāvitā bahu- lãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā amatogadhā amata- pariyosānā ti iti kho pan' etaü\<*<2>*>/ vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? 10. Sabbaloke anabhiratasa¤¤āparicitena bhikkhave bhik- khuno cetasā bahulaü viharato lokacittesu cittaü paņi- lãyati\<*<3>*>/ paņikuņati\<*<4>*>/ paņivaņņati\<*<5>*>/ na sampasārãyati, upekhā vā pāņikkålyatā\<*<6>*>/ vā saõņhāti. Seyyathā pi kukkuņapattaü vā nahārudaddulaü vā aggimhi pakkhittaü paņilãyati paņikuņati\<*<4>*>/ paņivaņņati\<*<7>*>/ na sampasārãyati, evam eva kho bhikkhave bhikkhuno sabbaloke anabhiratasa¤¤āparicitena cetasā bahulaü viharato lokacittesu cittaü paņilãyati\<*<8>*>/ paņikuņati\<*<4>*>/ paņivaņņati\<*<9>*>/ na sampasārãyati, upekhā\<*<10>*>/ vā pāņikkålyatā\<*<11>*>/ vā saõņhāti. Sace\<*<12>*>/ bhikkhave bhikkhuno sabbaloke anabhiratasa¤¤āparicitena cetasā bahulaü vi- harato lokacittesu cittaü anusandati, appāņikkålyatā\<*<13>*>/ vā\<*<14>*>/ saõņhāti, veditabbam etaü bhikkhave bhikkhunā\<*<15>*>/ `abhāvitā me sabbaloke anabhiratasa¤¤ā, natthi\<*<16>*>/ me pubbenāparaü viseso, appattaü\<*<17>*>/ me bhāvanāphalan' ti. Iti ha tattha sampajāno hoti. Sace pana bhikkhave \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. -rati- throughout. 2 M. continues: la || paņiliyati, as in the second place where this passage occurs (in 10 of the text). 3 Ph. pa || pāņi- 4 T. M7 -kåņati; S. -kujjati. 5 M6. M7 -vaddhati; S. -vattati. 6 T. paņi-; M6 paņikkulatā; M7 paņikålyatā. 7 M7 -vaddhati; M. S. -vattati. 8 M. anusandahati; Ph. continues : pa || up- 9 M6 -vaddhati; M. S. -vattati; omitted by M7. 10 M. Ph. S. upekkhā. 11 T. M7 henceforth mostly paņi-; M6 paņikkulatā throughout. 12 T. M6. M7 add pana. 13 T. M7 appaņi-; M6 appaņikkulatā. 14 omitted by M. Ph. 15 M. -no. 16 M. atthi. 17 M. pattaü. *) in M8 two leaves are missing. >/ #<[page 051]># %% bhikkhuno sabbaloke anabhiratasa¤¤āparicitena cetasā bahulaü viharato lokacittesu\<*<1>*>/ cittaü paņilãyati\<*<2>*>/ paņikuņati\<*<3>*>/ paņivaņņati\<*<4>*>/ na sampasārãyati, upekhā\<*<5>*>/ vā pāņikkålyatā vā saõņhāti, veditabbam etaü bhikkhave bhikkhunā\<*<6>*>/ `bhāvitā me sabbaloke anabhiratasa¤¤ā, atthi me pubbenāparaü viseso, pattaü me bhāvanāphalan' ti. Iti ha tattha sampajāno hoti. Sabbaloke anabhiratasa¤¤ā bhikkhave bhāvitā bahulãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā ama- togadhā amatapariyosānā ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 11. Aniccasa¤¤ā bhikkhave bhāvitā bahulãkatā mahap- phalā hoti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyosānā ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? 12. Aniccasa¤¤āparicitena bhikkhave bhikkhuno cetasā bahulaü viharato lābhasakkārasiloke cittaü paņilãyati\<*<7>*>/ paņikuņati\<*<3>*>/ paņivaņņati\<*<4>*>/ na sampasārãyati, upekhā\<*<5>*>/ vā pāņikkålyatā vā saõņhāti. Seyyathā pi bhikkhave kukkuņa- pattaü vā nahārudaddulaü vā aggimhi pakkhittaü paņi- lãyati paņikuņati\<*<3>*>/ paņivaņņati\<*<4>*>/ na sampasārãyati, evam eva kho bhikkhave bhikkhuno aniccasa¤¤āparicitena cetasā bahulaü viharato lābhasakkārasiloke cittaü paņilãyati\<*<7>*>/ paņikuņati paņivaņņati\<*<4>*>/ na sampasārãyati, upekhā\<*<5>*>/ vā pāņikkålyatā vā saõņhāti. Sace bhikkhave bhikkhuno aniccasa¤¤āparicitena cetasā bahulaü viharato lābha- sakkārasiloke cittaü anusandati, appāņikkålyatā\<*<8>*>/ vā\<*<9>*>/ saõņhāti, veditabbam etaü bhikkhave bhikkhunā\<*<10>*>/ `abhāvitā me aniccasa¤¤ā, natthi me pubbenāparaü viseso, appattaü me bhāvanāphalan' ti. Iti ha tattha sampajāno hoti. Sace pana bhikkhave bhikkhuno aniccasa¤¤āparicitena cetasā bahulaü viharato lābhasakkārasiloke cittaü paņilãyati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. -citresu; M6. M7 loke cittesu. 2 M. continues: upekkhā and so on; Ph. pa || upekkhā. 3 T. -kåņati; M7 -kåņati and -kuņati; S. -kujjati. 4 M. S. -vattati; M6. M7 -vaddhati. 5 M. Ph. S. upekkhā. 6 M. -no. 7 M. la || upekkhā; Ph. pa || up- 8 M. Ph. T. M7 appaņi-; M6 appaņikkulatā. 9 omitted by M. Ph. 10 M. Ph. -no. >/ #<[page 052]># %<52 Aīguttara-Nikāya. XLVI. 13-14>% paņikuņati\<*<1>*>/ paņivaņņati\<*<2>*>/ na sampasārãyati, upekhā\<*<3>*>/ vā pāņikkålyatā vā saõņhāti, veditabbam etaü bhikkhave bhikkhunā\<*<4>*>/ `bhāvitā me aniccasa¤¤ā, atthi me pubbenā- paraü viseso, pattaü me bhāvanāphalan' ti. Iti ha tattha sampajāno hoti. Aniccasa¤¤ā bhikkhave bhāvitā bahulãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyo- sānā ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 13. Anicce dukkhasa¤¤ā bhikkhave bhāvitā bahulãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyo- sānā ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? 14. Anicce dukkhasa¤¤āparicitena bhikkhave bhikkhuno cetasā bahulaü viharato ālasse\<*<5>*>/ kosajje\<*<6>*>/ vissaņņhiye\<*<7>*>/ pamāde ananuyoge appaccavekkhaõāya tibbā bhayasa¤¤ā paccupaņņhitā hoti, seyyathā pi\<*<8>*>/ ukkhittāsike vadhake\<*<9>*>/. Sace bhikkhave bhikkhuno anicce dukkhasa¤¤āparicitena cetasā bahulaü viharato ālasse\<*<10>*>/ kosajje vissaņņhiye pamāde ananuyoge appaccavekkhaõāya tibbā bhayasa¤¤ā na\<*<11>*>/ paccu- paņņhitā hoti, seyyathā pi ukkhittāsike vadhake, veditabbam etaü bhikkhave bhikkhunā\<*<4>*>/ `abhāvitā me anicce dukkha- sa¤¤ā, natthi me pubbenāparaü viseso, appattaü me bhāvanāphalan' ti. Iti ha tattha sampajāno hoti. Sace pana bhikkhave bhikkhuno anicce dukkhasa¤¤āparicitena cetasā bahulaü viharato ālasse kosajje vissaņņhiye pamāde ananuyoge appaccavekkhaõāya tibbā bhayasa¤¤ā paccu- paņņhitā hoti, seyyathā pi\<*<12>*>/ ukkhittāsike vadhake, vedi- tabbam etaü bhikkhave bhikkhunā\<*<4>*>/ `bhāvitā me anicce dukkhasa¤¤ā, atthi me pubbenāparaü viseso, pattaü me bhāvanāphalan' ti. Iti ha tattha sampajāno hoti. Anicce dukkhasa¤¤ā bhikkhave bhāvitā bahulãkatā mahapphalā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 -kåņati; S. -kujjati. 2 M. S. -vattati; M6. M7 -vaddhati. 3 M. Ph. S. upekkhā. 4 M. Ph. -no. 5 T. M7 ālasso; M. Ph. ālasye throughout. 6 T. kosajjo. 7 M. Ph. visa- throughout. 8 M. inserts bhikkhave. 9 omitted by T. 10 M6 ālasso. 11 omitted by T. M6. M7. 12 M. Ph. insert bhikkhave. >/ #<[page 053]># %% hoti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyosānā' ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 15. Dukkhe anattasa¤¤ā bhikkhave bhāvitā bahulãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyo- sānā ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? 16. Dukkhe anattasa¤¤āparicitena bhikkhave bhikkhuno cetasā bahulaü viharato imasmi¤ ca savi¤¤āõake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaükāramamaükāramānā- pagataü\<*<1>*>/ mānasaü hoti vidhāsamatikkantaü santaü suvi- muttaü. Sace bhikkhave bhikkhuno dukkhe\<*<2>*>/ anattasa¤¤ā- paricitena cetasā bahulaü viharato imasmi¤ ca savi¤¤āõake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu\<*<3>*>/ ahaükāramamaükāra- mānāpagataü\<*<4>*>/ mānasaü na\<*<5>*>/ hoti vidhāsamatikkantaü santaü suvimuttaü, veditabbam etaü bhikkhave bhikkhunā\<*<6>*>/ `abhāvitā me dukkhe anattasa¤¤ā, natthi me pubbenāparaü viseso, appattaü me bhāvanāphalan' ti. Iti ha tattha sampajāno hoti. Sace pana\<*<5>*>/ bhikkhave bhikkhuno dukkhe anattasa¤¤āparicitena cetasā bahulaü viharato imasmi¤ ca savi¤¤āõake kāye bahiddhā ca sabbanimittesu ahaü- kāramamaükāramānāpagataü\<*<7>*>/ mānasaü hoti vidhāsama- tikkantaü santaü suvimuttaü, veditabbam etaü bhikkhave bhikkhunā\<*<8>*>/ `bhāvitā me dukkhe anattasa¤¤ā, atthi me pubbenāparaü viseso, pattaü me bhāvanāphalan' ti. Iti ha tattha sampajāno hoti. Dukkhe anattasa¤¤ā bhikkhave bhāvitā bahulãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā amato- gadhā amatapariyosānā ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. Imā kho bhikkhave satta sa¤¤ā bhāvitā bahulãkatā mahapphalā honti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyo- sānā ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 ahimkāramamiükāramanāpagatā; T. ahiükārāmamiükārāmānāpahatā; M7 -pagata- 2 T. dukkhena. 3 M. Ph. M7 add na here, but omit it before hoti. 4 M6. M7 ahiükāramamiükāramanāpagata-; T. as before n. 1. 5 omitted by M6. 6 M. Ph. -no. 7 T. ahiükāramamiükāramānāpagata-; M6. M7 -manāpagata- 8 Ph. -no. >/ #<[page 054]># %<54 Aīguttara-Nikāya. XLVII. 1-2>% XLVII. 1. Atha kho Jānussoõã\<*<1>*>/ brāhmaõo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü . . . pe\<*<2>*>/ . . . etad avoca `bhavam pi no\<*<3>*>/ Gotamo brahmacārã paņijānātã' ti. `Yaü hi taü brāhmaõa sammā vadamāno vadeyya <*>/ acchiddaü asabalaü akammāsaü paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü caratã>> ti; mam' eva taü brāhmaõa sammā vadamāno vadeyya, ahaü hi brāhmaõa akhaõķaü acchiddaü asabalaü akammāsaü paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carāmã' ti. `Kiü pana bho Gotama brahmacariyassa khaõķam\<*<5>*>/ pi chiddam\<*<6>*>/ pi saba- lam\<*<7>*>/ pi kammāsam\<*<8>*>/ pã' ti? 2. Idha brāhmaõa ekacco samaõo vā brāhmaõo vā sammābrahmacārã paņijānamāno na h' eva kho mātugāmena saddhiü dvayandvayasamāpattiü\<*<9>*>/ samāpajjati, api ca kho mātugāmassa ucchādanaparimaddananahāpanasambāha- naü\<*<10>*>/ sādiyati. So taü\<*<11>*>/ assādeti\<*<12>*>/ taü\<*<13>*>/ nikāmeti tena ca vittiü āpajjati. Idam pi kho brāhmaõa\<*<14>*>/ brahmacari- yassa khaõķam pi chiddam pi sabalam pi kammāsam pi. Ayaü vuccati brāhmaõa aparisuddhaü brahmacariyaü carati saüyutto methunena saüyogena, na parimuccati jātiyā jarāmaraõena\<*<15>*>/ sokehi paridevehi dukkhehi doma- nassehi upāyāsehi, na parimuccati dukkhasmā ti vadāmi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Jāõussoni; Ph. Jāõussoõi throughout; M6. M7 Jānussoni. 2 M. Ph. S. have the phrase in full; M6 omits also etad avoca. 3 Ph. kho; T. M6. M7 insert samaõo. 4 M. akkh- throughout. 5 M. akkhaõķaü; Ph. akhaõķaü. 6 M. Ph. acchiddaü. 7 M. Ph. asa- 8 M. Ph. aka- 9 M. Ph. M7 dvayaü dvaya-; T. dvayanadvaya-; M6 has only samāpattiü. 10 S. separates the single words, viz. ucchādanaü and so on. 11 omitted by T. M6. M7. 12 M. asādeti; T. dassādeti; M6. M7 na dassādeti. 13 T. M6. M7 tan. 14 omitted by T. 15 M. Ph. jarāya mar- >/ #<[page 055]># %% 3. Puna ca paraü brāhmaõa idh' ekacco samaõo vā brāhmaõo vā sammābrahmacārã paņijānamāno na h' eva kho mātugāmena saddhiü dvayandvayasamāpattiü\<*<1>*>/ samā- pajjati, na pi mātugāmassa ucchādanaparimaddananahā- panasambāhanaü sādiyati, api ca kho mātugāmena saddhiü sa¤jagghati saükãëati saükeëāyati\<*<2>*>/ . . . pe\<*<3>*>/ . . . na pi mātugāmena saddhiü sa¤jagghati saükãëati saükeëāyati, api ca kho mātugāmassa cakkhunā cakkhuü upanijjhāyati pekkhati . . .\<*<4>*>/ na pi mātugāmassa cakkhunā cakkhuü upani- jjhāyati pekkhati, api ca kho mātugāmassa saddaü suõāti tirokuķķaü\<*<5>*>/ vā tiropākāraü vā hasantiyā vā bhaõantiyā vā gāyantiyā vā rodantiyā vā . . .\<*<4>*>/ na pi mātugāmassa saddaü suõāti tirokuķķaü vā tiropākāraü vā hasantiyā vā bha- õantiyā vā gāyantiyā vā rodantiyā vā, api ca kho yāni 'ssa tāni pubbe mātugāmena saddhiü hasitalapitakãëitāni\<*<6>*>/ anussarati . . .\<*<4>*>/ na pi yāni' ssa tāni pubbe mātugāmena saddhiü hasitalapitakãëitāni\<*<7>*>/ anussarati, api ca kho passati gaha- patiü vā gahapatiputtaü vā pa¤cahi kāmaguõehi samappi- taü samaīgibhåtaü paricāriyamānaü\<*<8>*>/ . . .\<*<4>*>/ na pi passati gahapatiü vā gahapatiputtaü vā pa¤cahi kāmaguõehi samappitaü samaīgibhåtaü paricāriyamānaü\<*<9>*>/, api ca kho a¤¤ataraü devanikāyaü paõidhāya brahmacariyaü carati `imināhaü sãlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi deva¤¤ataro vā' ti. So taü\<*<10>*>/ assādeti\<*<11>*>/ taü\<*<12>*>/ nikāmeti tena\<*<13>*>/ ca vittiü\<*<14>*>/ āpajjati. Idam pi\<*<15>*>/ kho brāhmaõa brahmacariyassa khaõķam pi chiddam pi sabalam pi kammāsam pi. Ayaü vuccati brāhmaõa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M7 dvayaü dvaya-; T. dvayanadvaya-; M6 yaü ca samā- 2 T. saükiëāyati. 3 M. la; Ph. pa. 4 M. inserts la; Ph. pa. 5 M. Ph. -kuņaü (or kuņņaü) throughout. 6 M. Ph. S. add tāni. 7 S. adds tāni. 8 T. parivā-; M7 parivārayamānaü; M6. S. paricārayamānaü. 9 M6. S. paricāray-; T. M7 parivāraya- 10 omitted by T; M6. M7 have na or ta. 11 M8 asā-; T. M6 dassādeti. 12 T. M6. M7 tan. 13 T. te. 14 M8 patti. 15 omitted by M. >/ #<[page 056]># %<56 Aīguttara-Nikāya. XLVII.>% aparisuddhaü brahmacariyaü carati saüyutto methune- na saüyogena, na parimuccati jātiyā jarāmaraõena\<*<1>*>/ sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccati dukkhasmā ti vadāmi. Yāvakãva¤ cāhaü brāhmaõa imesaü sattannaü methunasaüyogānaü a¤¤atara¤¤ataraü\<*<2>*>/ methu- nasaüyogaü\<*<3>*>/ attani appahãnaü samanupassiü\<*<4>*>/, neva tāvā- haü\<*<5>*>/ brāhmaõa sadevake loke samārake sabrahmake sassamaõabrāhmaõiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraü sammāsambodhiü\<*<6>*>/ abhisambuddho\<*<7>*>/ pacca¤¤āsiü\<*<8>*>/, yato ca kho ahaü\<*<9>*>/ brāhmaõa imesaü sattannaü methuna- saüyogānaü a¤¤atara¤¤ataraü\<*<10>*>/ methunasaüyogaü\<*<11>*>/ attani appahãnaü na\<*<12>*>/ samanupassiü\<*<13>*>/, athāhaü brāhmaõa sadevake loke samārake sabrahmake sassamaõabrāhmaõiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraü sammāsambodhiü abhi- sambuddho\<*<7>*>/ pacca¤¤āsiü\<*<14>*>/. Ĩāõa¤ ca pana me dassanaü udapādi `akuppā me cetovimutti\<*<15>*>/, ayam antimā jāti, natthi dāni punabbhavo' ti. Evaü vutte Jānussoõã brāhmaõo Bhagavantaü etad avoca `abhikkantaü\<*<16>*>/ bho Gotama . . . pe\<*<17>*>/ . . . upā- sakaü\<*<18>*>/ maü bhavaü Gotamo dhāretu ajja-t-agge pāõu- petaü saraõaü gatan' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M6 jarāya ma- 2 S. a¤¤ataraü. 3 M8. T. -gānaü; M7 -gā. 4 Ph. -passi; omitted by M8; M7 na -passi. 5 M8 tāvā. 6 T. inserts abhisambodhiü. 7 M. Ph. M8 add ti. 8 T. -si. 9 M. Ph. M8. M6 'haü; M7 ayaü. 10 M7 na a¤¤a-; M. Ph. M8. S. a¤¤ataraü. 11 M6 -gānaü. 12 omitted by M8. T. M6. M7. 13 M. -passaü; T. M6 -passi; M7 -passãhi. 14 M8. M7 -si. 15 Ph. S. vimutti. 16 M. Ph. M8 repeat these three words. 17 M. la; Ph. M8 pa. 18 T. M6. M7 omit all from upāsakaü to ajja-t-agge. >/ #<[page 057]># %% XLVIII. 1. Saüyogavisaüyogaü\<*<1>*>/ vo bhikkhave dhammapariyāyaü desessāmi\<*<2>*>/, taü suõātha . . . pe\<*<3>*>/ . . . Katamo ca\<*<4>*>/ bhik- khave saüyogavisaüyogo\<*<5>*>/ dhammapariyāyo? 2. Itthi\<*<6>*>/ bhikkhave ajjhattaü itthindriyaü manasikaroti itthikuttaü\<*<7>*>/ itthākappaü itthividhaü itthicchandaü itthi- ssaraü\<*<8>*>/ itthālaükāraü. Sā tattha rajjati tatrābhiramati, sā tattha rattā tatrābhiratā bahiddhā purisindriyaü manasi- karoti purisakuttaü purisākappaü purisavidhaü purisa- cchandaü purisassaraü\<*<8>*>/ purisālaükāraü. Sā tattha rajjati tatrābhiramati\<*<9>*>/, sā tattha rattā tatrābhiratā bahiddhā saüyogaü ākaīkhati; ya¤ c' assā\<*<10>*>/ saüyogapaccayā uppajjati sukhaü somanassaü, ta¤ ca\<*<11>*>/ ākaīkhati. Itthatte bhikkhave abhiratā sattā purisesu saüyogaü gatā. Evaü kho bhik- khave itthi itthattaü nātivattati. 3. Puriso bhikkhave ajjattaü purisindriyaü manasikaroti purisakuttaü purisākappaü purisavidhaü purisacchandaü purisassaraü purisālaükāraü. So tattha rajjati tatrā- bhiramati\<*<12>*>/, so tattha ratto tatrābhirato\<*<13>*>/ bahiddhā itthin- driyaü manasikaroti itthikuttaü itthākappaü\<*<14>*>/ itthi- vidhaü itthicchandaü itthissaraü itthālaükāraü\<*<15>*>/. So tattha rajjati tatrābhiramati\<*<12>*>/, so tattha ratto tatrābhirato\<*<12>*>/ bahiddhā saüyogaü ākaīkhati; ya¤ c' assa saüyogapaccayā uppajjati sukhaü somanassaü, ta¤ ca ākaīkhati Purisatte bhikkhave abhirato\<*<16>*>/ satto\<*<16>*>/ itthãsu saüyogaü gato\<*<16>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. saüyogaü vi- 2 M. Ph. M8. T. desissāmi. 3 M. la; Ph. M8 pa; S. gives it in full. 4 T. M6. M7 insert so. 5 T. -gā. 6 T. M6. M7 itthiü. 7 M8 -guttaü throughout. 8 M. Ph. M8 -saraü throughout. 9 M. Ph. M8. T. M6. M7 tatthā- 10 Ph. M8. M6 c' assa; T. c' assaü. 11 M. Ph. taü (without ca); T. M7 tāva. 12 M. Ph. M8 tatthā- 13 T. M7 tatthā- 14 T. itthi- 15 M8 itthi- 16 M. Ph. M8. M6. S. have -ratā sattā and gatā; T. M7 -ratā sattā, but gato. >/ #<[page 058]># %<58 Aīguttara-Nikāya. XLVIII. 4-5>% Evaü kho bhikkhave puriso purisattaü\<*<1>*>/ nātivattati\<*<2>*>/. Evaü kho bhikkhave saüyogo hoti. Katha¤ ca bhikkhave visaüyogo hoti? 4. Itthi bhikkhave ajjhattaü itthindriyaü\<*<3>*>/ na\<*<4>*>/ manasi- karoti itthikuttaü itthākappaü itthividhaü itthicchandaü itthissaraü itthālaükāraü. Sā tattha na rajjati tatra\<*<5>*>/ nābhiramati, sā tattha arattā tatra anabhiratā bahiddhā purisindriyaü na\<*<6>*>/ manasikaroti purisakuttaü purisākappaü purisavidhaü purisacchandaü purisassaraü purisālaü- kāraü. Sā tattha na rajjati tatra\<*<7>*>/ nābhiramati, sā tattha arattā tatra anabhiratā bahiddhā saüyogaü nākaīkhati; ya¤ c' assā\<*<8>*>/ saüyogapaccayā uppajjati\<*<9>*>/ sukhaü somanassaü, ta¤ ca nākaīkhati. Itthatte kho bhikkhave anabhiratā asattā\<*<10>*>/ purisesu visaüyogaü gatā. Evaü kho bhikkhave itthi itthattaü ativattati. 5. Puriso bhikkhave ajjhattaü purisindriyaü na manasi- karoti purisakuttaü\<*<11>*>/ purisākappaü purisavidhaü purisa- cchandaü purisassaraü purisālaükāraü. So tattha na rajjati tatra nābhiramati, so tattha aratto\<*<12>*>/ tatra anabhirato bahiddhā itthindriyaü na\<*<13>*>/ manasikaroti\<*<14>*>/ itthikuttaü itthā- kappaü itthividhaü itthicchandaü itthissaraü itthālaükā- raü. So tattha na rajjati tatra nābhiramati, so tattha aratto\<*<15>*>/ tatra\<*<16>*>/ anabhirato\<*<16>*>/ bahiddhā saüyogaü nākaī- khati; ya¤ c' assa saüyogapaccayā uppajjati sukhaü somanassaü, ta¤ ca nākaīkhati. Purisatte bhikkhave anabhirato\<*<17>*>/ asatto\<*<10>*>/ itthãsu visaüyogaü gato\<*<17>*>/. Evaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 -satthaü. 2 T. -vattanti. 3 M8 indriyaü. 4 omitted by Ph. M8. 5 M. Ph. M8. T. M6. M7 tattha; M. M8 insert sā before tattha. 6 omitted by Ph. M8. T. 7 T. M6. M7 tattha. 8 M. Ph. c'assa. 9 M. uppajjanti. 10 M. Ph. M8. S. sattā. 11 M8 here -kuttaü; M6 -guttaü; Ph. M8 have after -kuttaü: pa || purisālaīkaraü (M8 so tattha āratto). 12 M. nāratto; M8 āratto. 13 Ph. M8 omit na. 14 M8 amanasi- 15 M8 ār- 16 omitted by M8. 17 M. Ph. M8. S. -tā. >/ #<[page 059]># %% kho bhikkhave puriso purisattaü ativattati. Evaü kho bhikkhave visaüyogo hoti\<*<1>*>/. Ayaü kho bhikkhave saüyogavisaüyogo dhammapari- yāyo ti. XLIX. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Campāyaü viharati Gagga- rāya pokkharaõiyā tãre. Atha kho sambahulā\<*<2>*>/ Campeyyakā upāsakā yenāyasmā Sāriputto ten' upasaīkamiüsu, upa- saīkamitvā āyasmantaü Sāriputtaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho te\<*<3>*>/ Campeyyakā upā- sakā āyasmantaü Sāriputtaü etad avocuü `cirassutā\<*<4>*>/ no bhante\<*<5>*>/ Bhagavato sammukhā dhammikathā, sādhu mayaü bhante labheyyāma Bhagavato sammukhā\<*<6>*>/ dhammikathaü\<*<7>*>/ savanāyā' ti. `Tena h' āvuso\<*<8>*>/ tadahu' posathe āgaccheyyā- tha, app\<*<9>*>/ eva\<*<9>*>/ nāma\<*<9>*>/ labheyyātha\<*<9>*>/ Bhagavato sammukhā\<*<10>*>/ dhammikathaü savanāyā' ti. `Evaü bhante' ti kho te\<*<11>*>/ Campeyyakā upāsakā āyasmato Sāriputtassa paņissutvā\<*<12>*>/ uņņhāyāsanā āyasmantaü Sāriputtaü abhivādetvā padakkhi- õaü katvā pakkamiüsu. Atha\<*<13>*>/ kho te\<*<11>*>/ Campeyyakā upāsakā tadahu 'posathe yenāyasmā Sāriputto ten' upa- saīkamiüsu, upasaīkamitvā āyasmantaü Sāriputtaü abhi- vādetvā ekamantaü aņņhaüsu. Atha kho āyasmā Sāriputto tehi Campeyyakehi upāsakehi saddhiü yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Sāri- putto Bhagavantaü etad avoca:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 omits all from hoti to -visaüyogo. 2 omitted by M6. 3 is missing in all MSS. excepting M8. 4 M. cirassaü sutā; Ph. ciraü sutā. 5 T. M6. M7 insert Sāriputta. 6 T. M6 santike; M7 -kā; omitted by S. 7 T. dhammaü kathaü. 8 M8 hi āv-; M6 tenāvo 9 omitted by M. Ph. M8. 10 T. M6. M7. S. santike. 11 is missing in all MSS. 12 M. M8 paņisutvā; S. paņissuõitvā. 13 M8 tattha. >/ #<[page 060]># %<60 Aīguttara-Nikāya. XLIX. 2-3>% 2. Siyā nu kho bhante idh' ekaccassa tādisaü yeva dānaü dinnaü na\<*<1>*>/ mahapphalaü\<*<2>*>/ na mahānisaüsaü, siyā pana bhante idh' ekaccassa tādisaü yeva dānaü dinnaü mahap- phalaü\<*<3>*>/ mahānisaüsan ti? Siyā Sāriputta idh' ekaccassa tādisaü yeva dānaü dinnaü mahapphalaü\<*<3>*>/ na mahānisaüsaü, siyā pana Sāriputta idh' ekaccassa tādisaü yeva dānaü dinnaü mahapphalaü\<*<3>*>/ mahānisaüsan ti. 3. Ko nu kho bhante hetu ko paccayo, yena-m-\<*<4>*>/ idh' ekaccassa tādisaü yeva dānaü dinnaü\<*<5>*>/ mahapphalaü hoti\<*<6>*>/ na mahānisaüsaü; ko pana\<*<7>*>/ bhante hetu ko paccayo, yena-m\<*<8>*>/-idh' ekaccassa tādisaü yeva dānaü dinnaü mahapphalaü hoti\<*<6>*>/ mahānisaüsan ti? Idha Sāriputta ekacco sāpekho dānaü deti, paņibaddha- citto\<*<9>*>/ dānaü deti, sannidhipekho\<*<10>*>/ dānaü deti, `imaü pecca\<*<11>*>/ paribhu¤jissāmã' ti dānaü deti\<*<12>*>/. So\<*<13>*>/ taü\<*<14>*>/ dānaü\<*<13>*>/ deti\<*<14>*>/ samaõassa vā brāhmaõassa vā annaü pānaü vatthaü yānaü mālāgandhavilepanaü seyyāvasa- thapadãpeyyaü. Taü kiü ma¤¤asi Sāriputta: dadeyya idh' ekacco evaråpaü\<*<15>*>/ dānan ti? Evaü bhante. Tatra Sāriputta yvāyaü sāpekho dānaü deti\<*<16>*>/, paņi- baddhacitto\<*<9>*>/ dānaü deti, sannidhipekho\<*<17>*>/ dānaü deti, `imaü\<*<18>*>/ pecca paribhu¤jissāmã' ti dānaü deti: so taü dānaü datvā kāyassa bhedā parammaraõā Cātummahārāji- kānaü\<*<19>*>/ devānaü sahavyataü\<*<20>*>/ upapajjati\<*<21>*>/. So taü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by all MSS. exc. T. M6. 2 M. Ph. add hoti. 3 M. Ph. M8 add hoti. 4 M. Ph. M8 yena; S. yena pi. 5 Ph. M6 insert na. 6 omitted by S. 7 M. Ph. M8. S. nu kho. 8 Ph. yena; S. yena pi. 9 M. Ph. M8 patibandha-; T. pativaņņa- 10 M6 sannidhiyā pekho; M7 sannidhisāpekho; T. omits this passage. 11 Ph. M8 pacca throughout. 12 omitted by T. 13 omitted by M8. 14 omitted by M8. T. 15 M8 råpaü. 16 M8 omits the next three words. 17 T. M6. M7 sannidhisāpekho. 18 T. evaü. 19 S. -tānaü; M8 cātuma- 20 T. M7 -tāya. 21 T. M6. M7 uppa-; M8 upajj- >/ #<[page 061]># %% kammaü khepetvā taü iddhiü taü yasaü taü adhipatey- yaü\<*<1>*>/ āgāmã\<*<2>*>/ hoti āgantā\<*<3>*>/ itthattaü. 4. Idha pana\<*<4>*>/ Sāriputta ekacco na h' eva kho sāpekho dānaü deti, na paņibaddhacitto dānaü deti, na sannidhi- pekho dānaü deti, na `imaü pecca\<*<5>*>/ paribhu¤jissāmã' ti dānaü deti, api ca kho `sāhu dānan' ti dānaü deti . . . pe\<*<6>*>/ . . . na pi `sāhu dānan' ti dānaü deti, api ca kho `dinnapubbaü\<*<7>*>/ katapubbaü\<*<4>*>/ pitupitāmahehi\<*<8>*>/, na\<*<9>*>/ arahāmi\<*<9>*>/ porāõaü kulavaüsaü\<*<10>*>/ hāpetun' ti dānaü deti . . .\<*<11>*>/ na pi `dinnapubbaü katapubbaü pitupitāmahehi, na arahāmi porāõaü\<*<4>*>/ kulavaüsaü hāpetun' ti dānaü deti, api ca kho `ahaü pacāmi, ime\<*<12>*>/ na pacanti, na arahāmi\<*<13>*>/ pacanto apacantānaü dānaü\<*<14>*>/ adātun\<*<15>*>/' ti dānaü deti . . .\<*<16>*>/ na pi `ahaü pacāmi\<*<17>*>/, ime na pacanti, na\<*<5>*>/ arahāmi pacanto apacantānaü dānaü\<*<14>*>/ adātun\<*<15>*>/' ti dānaü deti, api ca kho `yathā\<*<18>*>/ tesaü pubbakānaü isãnaü tāni mahāya¤¤āni ahesuü, seyyathãdaü Aņņhakassa Vāmakassa\<*<5>*>/ Vāma- devassa Vessāmittassa\<*<19>*>/ Yamataggino\<*<20>*>/ Aīgãrasassa Bhā- radvājassa Vāseņņhassa Kassapassa Bhaguno, evaü me ayaü dānasaüvibhāgo bhavissatã' ti dānaü deti . . .\<*<21>*>/ na pi `yathā tesaü pubbakānaü isãnaü tāni mahāya¤¤āni ahesuü, seyyathãdaü Aņņhakassa Vāmakassa\<*<5>*>/ Vāmadevassa Vessāmittassa Yamataggino Aīgãrasassa Bhāradvājassa Vāseņņhassa Kassapassa Bhaguno, evaü me\<*<5>*>/ ayaü dāna- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 adhippa-; M6. S. ādhi-; M. ādhipaccaü; Ph. adhipaccaü. 2 T. agāmi; M8 anāgāmi; M. Ph. adhogāmã. 3 M8 anāgantvā. 4 omitted by T. 5 omitted by M8. 6 M. M8 la; omitted by Ph. T. M6. M7; Ph. omits also the following words till api ca. 7 T. dinnaü p- 8 M. Ph. M8 pitåhi pitāmahehi always; T. M6. M7 only once. 9 T. M6. M7 nārah- throughout. 10 M8 porāõakula- throughout. 11 M. la; Ph. M8 pa. 12 T. M6. M7 na ime; M8 omits na. 13 M. arahati. 14 omitted by Ph. M8. T. M6. M7. 15 T. M7 ādā-; M8 dātun. 16 M. Ph. M8 pa. 17 M. apacāmi. 18 Ph. M8 twice. 19 M. Ph. Vesā- throughout; M8 Visā- 20 M. Ph. S. Yamad- 21 M. la; Ph. pa. >/ #<[page 062]># %<62 Aīguttara-Nikāya. XLIX.>% saüvibhāgo bhavissatã' ti dānaü deti, api ca kho\<*<1>*>/ `imaü me dānaü dadato cittaü pasãdati, attamanatāsomanassaü\<*<2>*>/ upajāyatã\<*<3>*>/' ti dānaü deti . . .\<*<4>*>/ na pi `imaü me\<*<5>*>/ dānaü dadato cittaü pasãdati, attamanatāsomanassaü upajāyatã\<*<3>*>/' ti dānaü deti, api ca kho cittālaükāraü cittaparikkhā- ratthaü\<*<6>*>/ dānaü deti. So taü dānaü deti samaõassa vā brāhmaõassa vā annaü pānaü vatthaü yānaü mālā- gandhavilepanaü seyyāvasathapadãpeyyaü. Taü kiü ma¤- ¤asi Sāriputta: dadeyya idh' ekacco evaråpaü dānan ti? Evaü bhante. Tatra Sāriputta yvāyaü na h' eva kho sāpekho dānaü deti, na paņibaddhacitto dānaü deti, na\<*<7>*>/ sannidhipekho dānaü deti, na `imaü pecca paribhu¤jissāmã' ti dānaü deti, na pi `sāhu\<*<8>*>/ dānan' ti dānaü deti, na pi dinnapubbaü katapubbaü pitupitāmahehi, na arahāmi porāõaü kula- vaüsaü hāpetun' ti dānaü deti, na pi `ahaü pacāmi, ime na pacanti, na\<*<9>*>/ arahāmi\<*<10>*>/ pacanto\<*<11>*>/ apacantānaü\<*<12>*>/ dānaü\<*<13>*>/ adātun\<*<14>*>/' ti dānaü deti, na pi `yathā tesaü pubbakānaü isãnaü tāni mahāya¤¤āni ahesuü, seyyathãdaü Aņņhakassa Vāmakassa\<*<9>*>/ Vāmadevassa Vessāmittassa Yamataggino\<*<15>*>/ Aīgãrasassa Bhāradvājassa Vāseņņhassa Kassapassa Bha- guno, evaü me ayaü\<*<9>*>/ dānasaüvibhāgo bhavissatã' ti dānaü deti, na pi `imaü me dānaü dadato cittaü pasãdati, atta- manatāsomanassaü upajāyatã\<*<16>*>/' ti dānaü deti, api ca kho cittālaükāraü cittaparikkhāratthaü\<*<17>*>/ dānaü deti: so taü dānaü datvā kāyassa bhedā parammaraõā Brahmakāyi- kānaü devānaü sahavyataü\<*<18>*>/ upapajjati\<*<19>*>/. So taü kam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 T. attamanāso- 3 T. M6 uppādiyatã; M7 upā- 4 M. la; M8 pa. 5 omitted by T. 6 M. M6. S. -parikkhāraü; M8. M7 -kkhārattaü. 7 T. api ca kho na. 8 M8 na sāhu. 9 omitted by M8. 10 M. arahati. 11 T. M6. M7 apa- 12 M8 paca- 13 omitted by Ph. M8. M6. 14 M8 dātun. 15 M. Ph. S. Yamad- 16 T. uppādiyatã; M6. M7 upā- 17 M8 -rattaü; M. Ph. S. -kkhāraü. 18 T. -tānaü. 19 T. M6. M7 uppa- >/ #<[page 063]># %% maü khepetvā taü iddhiü taü yasaü taü adhipateyyaü\<*<1>*>/, anāgāmã hoti anāgantā\<*<2>*>/ itthattaü\<*<3>*>/. Ayaü kho Sāriputta hetu ayaü paccayo, yena-m\<*<4>*>/-idh' ekaccassa tādisaü yeva dānaü dinnaü na\<*<5>*>/ mahapphalaü hoti\<*<6>*>/ na\<*<7>*>/ mahānisaüsaü, ayaü pana Sāriputta hetu ayaü paccayo, yena-m\<*<4>*>/-idh' ekaccassa tādisaü yeva dānaü dinnaü mahapphalaü hoti\<*<6>*>/ mahānisaüsaü. L. 1. Evaü\<*<6>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü\<*<8>*>/ āyasmā ca Sāri- putto āyasmā ca Mahāmoggallāno Dakkhiõāgirismiü\<*<9>*>/ cārikaü caranti mahatā bhikkhusaīghena saddhiü. Tena kho pana samayena Veëukaõņakã\<*<10>*>/ Nandamātā upāsikā rattiyā paccåsasamayaü paccuņņhāya\<*<11>*>/ pārāyanaü sarena bhāsati\<*<12>*>/. Tena kho pana samayena Vessavaõo\<*<13>*>/ mahā- rājā uttarāya\<*<14>*>/ disāya\<*<14>*>/ dakkhiõaü disaü gacchati kenaci- d-eva karaõiyena. Assosi kho Vessavaõo mahārājā Nanda- mātāya upāsikāya pārāyanaü\<*<15>*>/ sarena bhāsantiyā, sutvā kathāpariyosānaü āgamayamāno aņņhāsi. Atha kho Nanda- mātā upāsikā pārāyanaü\<*<16>*>/ sarena bhāsitvā tuõhã ahosi. Atha kho Vessavaõo mahārājā Nandamātāya upāsikāya kathāpariyosānaü viditvā abbhānumodi\<*<17>*>/ `sādhu bhagini sādhu bhaginã' ti. `Ko pan' eso\<*<18>*>/ bhadramukhā' ti. `Ahan te\<*<19>*>/ bhagini bhātā Vessavaõo mahārājā' ti. `Sādhu bhadra- mukha, tena hãyo me ayaü dhammapariyāyo bhaõito, idan te hotu ātitheyyan\<*<20>*>/' ti. `Sādhu bhagini, eta¤ c' eva me\<*<21>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. ādhi-; M. Ph. adhipaccaü. 2 M8 -gantvā. 3 M8 -tthaü. 4 S. yena pi. 5 omitted by M. Ph. M8. S. 6 omitted by S. 7 omitted by M8. 8 M. Ph. S. insert Bhagavā. 9 M8 -õagirismiü; T. M6 -nagiri-; M7 -nā- 10 T. M7 -kandakã; M8 -kaõņāti. 11 T. paccupaņņhāya. 12 M8 bhāsi. 13 Ph. M8. S. -vaõõo throughout. 14 T. M6. M7 uttaradis- 15 M8. T. par- 16 T. -nā. 17 M6 abbhanu-; T. anumodi. 18 T. M6. M7 esa. 19 M. Ph. M8 put te after bha- 20 Ph. aņhiteyyan; M8 ati- throughout. 21 M8 mā. >/ #<[page 064]># %<64 Aīguttara-Nikāya. L. 2>% hotu ātitheyyaü: sve ca\<*<1>*>/ Sāriputta-Moggallānapamukho bhikkhusaīgho akatapātarāso Veëukaõņakaü āgamissati, ta¤ ca bhikkhusaīghaü parivisitvā mamaü\<*<2>*>/ dakkhiõaü ādiseyyāsi\<*<3>*>/, eta¤ ca\<*<4>*>/ me bhavissati ātitheyyan' ti. 2. Atha kho Nandamātā upāsikā tassā\<*<5>*>/ rattiyā accayena sake nivesane paõãtaü khādaniyaü bhojaniyaü paņiyādāpesi. Atha kho Sāriputta-Moggallānapamukho bhikkhusaīgho akatapātarāso yena Veëukaõņako\<*<6>*>/ tad avasari. Atha kho Nandamātā upāsikā a¤¤ataraü\<*<7>*>/ purisaü āmantesi `ehi tvaü ambho purisa, ārāmaü gantvā bhikkhusaīghassa kālaü ārocehi\<*<8>*>/: kālo bhante, ayyāya Nandamātuyā\<*<9>*>/ nive- sane niņņhitaü bhattan' ti. `Evaü ayye\<*<10>*>/' ti kho so\<*<5>*>/ puriso Nandamātāya upāsikāya paņissutvā\<*<11>*>/ ārāmaü gantvā bhikkhusaīghassa kālaü ārocesi: kālo bhante, ayyāya Nandamātuyā\<*<12>*>/ nivesane niņņhitaü bhattan ti. Atha kho Sāriputta-Moggallānapamukho bhikkhusaīgho pubbaõha- samayaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya yena Nandamātāya\<*<13>*>/ upāsikāya nivesanaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā pa¤- ¤atte āsane nisãdi. Atha kho Nandamātā upāsikā Sāri- putta-Moggallānapamukhaü bhikkhusaīghaü paõãtena khādaniyena bhojaniyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho Nandamātā upāsikā āyasmantaü Sāriputtaü bhuttāviü\<*<14>*>/ onãtapattapāõiü\<*<15>*>/ ekamantaü nisãdi. Ekam- antaü nisinnaü kho Nandamātaraü upāsikaü āyasmā Sāriputto etad avoca `ko pana te\<*<16>*>/ Nandamāte bhikkhusaī- ghassa abbhāgamanaü\<*<17>*>/ ārocesã' ti? `Idhāhaü bhante rattiyā paccåsasamayaü paccuņņhāya pārāyanaü\<*<18>*>/ sarena bhāsitvā tuõhã ahosiü\<*<19>*>/. Atha kho\<*<5>*>/ bhante Vessavaõo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8. S. 'va; omitted by M6. 2 M. Ph. M8. S. mama. 3 M8 adhitheyyāsi. 4 M. evaü c' eva; Ph. etaü c' eva; M6. M7. S. eva¤ ca; T. evaü. 5 omitted by T. 6 S. -kaü. 7 T. akākātaraü. 8 T. M6. M7 si. 9 M8. S. -mātāya. 10 Ph. M8 ayyā; M6 ayyo; T. pese; M7 pe or phe. 11 M. Ph. M8 paņisutvā; S. paņissuõitvā. 12 S. -mātāya. 13 T. M6. M7 mātuyā. 14 M8. T. -vi. 15 M8 -õi. 16 T. pan' ete. 17 M8 abbho- 18 T. M6 par- 19 M. Ph. M8 -si. >/ #<[page 065]># %% mahārājā mama\<*<1>*>/ kathāpariyosānaü viditvā abbhānumodi\<*<2>*>/ <*>/ sādhu bhaginã>> ti. <*>/>> ti? <*>/ bhagini bhātā Vessavaõo mahā- rājā>> ti. <*>/ ayaü dhammapariyāyo bhaõito, idan te hotu ātitheyyan>> ti. <*>/ ca\<*<8>*>/ Sāriputta-Moggallānappamukho bhikkhusaīgho akatapāta- rāso Veëukaõņakaü āgamissati, ta¤ ca bhikkhusaīghaü parivisitvā mamaü\<*<9>*>/ dakkhiõaü ādiseyyāsi, eta¤ ca\<*<10>*>/ me bhavissati ātitheyyan>> ti. `Yad idaü bhante dāne pu¤¤aü\<*<11>*>/ hitaü\<*<12>*>/ Vessavaõassa mahārājassa sukhāya hotå' ti. 3. `Acchariyaü Nandamāte abbhutaü Nandamāte, yatra hi nāma Vessavaõena mahārājena evaümahiddhikena\<*<13>*>/ evaümahesakkhena devaputtena sammukhā sallapissasã' ti. `Na kho me bhante\<*<13>*>/ es' eva\<*<14>*>/ acchariyo abbhuto dhammo, atthi me a¤¤o pi acchariyo abbhuto dhammo: idha me bhante Nando\<*<15>*>/ nāma ekaputtako\<*<16>*>/ piyo manāpo, taü rājāno kismi¤ci-d-eva\<*<17>*>/ kāraõe\<*<18>*>/ okkassa\<*<19>*>/ pasayha jãvitā voropesuü, tasmiü kho panāhaü bhante dārake gahite vā\<*<20>*>/ gayhamāne vā vadhe\<*<21>*>/ vā vajjhamāne vā hate vā ha¤¤amāne vā nābhijānāmi\<*<22>*>/ cittassa a¤¤athattan' ti. 4. `Acchariyaü Nandamāte abbhutaü Nandamāte, yatra hi nāma cittuppādaü\<*<23>*>/ pi parisodhessasã' ti. `Na kho me \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 maü. 2 T. M6 abbha- 3 omitted by Ph. M8; M6 sādhu bhaginã ti (all). 4 T. M6. M7 -mukho. 5 M. Ph. M8 put te after bha-; M8 puts it also before bha- 6 M8 maü. 7 T. suve. 8 M. Ph. S. 'va; omitted by M8. 9 M. Ph. M8. T. M7. S. mama; omitted by M6. 10 S. eva¤ ca; M. Ph. M8 eta¤ c' eva. 11 M. Ph. M8 add vā pu¤¤aü; S. adds pu¤¤aü. 12 T. M7 hita; M6 hãtaü; M. Ph. ahi vā; M8 ahi; S. ahitaü. 13 omitted by T. 14 Ph. eso. 15 M6. M7 Nandako. 16 M6. M7 eko p- 17 M. kismiü ca-d-eva; M8 kismi-d-eva; T. kismici. 18 M8. M6 karaõe; T. M7 pakaraõe. 19 M. M8 okassa. 20 omitted by M8. 21 T. M6 baddhe; M7 vaddhe; Ph. M8 omit vadhe vā. 22 M8 na jānāmi. 23 S. -ppādamattam. >/ #<[page 066]># %<66 Aīguttara-Nikāya. L. 5-7>% bhante es' eva acchariyo abbhuto dhammo, atthi me a¤¤o pi acchariyo abbhuto dhammo: idha me bhante sāmiko kālakato\<*<1>*>/ a¤¤ataraü yakkhayoniü\<*<2>*>/ upapanno\<*<3>*>/, so me ten\<*<4>*>/' eva\<*<4>*>/ purimena attabhāvena uddassesi\<*<5>*>/. Na kho panāhaü bhante abhijānāmi tato nidānaü cittassa a¤¤athattan' ti. 5. `Acchariyaü Nandamāte abbhutaü Nandamāte, yatra hi nāma cittuppādaü\<*<6>*>/ pi parisodhessasã\<*<7>*>/' ti. `Na kho me\<*<8>*>/ bhante es' eva acchariyo abbhuto dhammo, atthi me a¤¤o pi\<*<4>*>/ acchariyo abbhuto dhammo: yato' haü bhante sāmikassa daharass' eva daharā ānãtā\<*<9>*>/, nābhijānāmi sāmikaü\<*<10>*>/ ma- nasā pi aticarittā\<*<11>*>/, kuto pana kāyenā' ti? 6. `Acchariyaü Nandamāte abbhutaü Nandamāte, yatra hi nāma cittuppādamattam pi parisodhessasã' ti. `Na kho me bhante es' eva acchariyo abbhuto dhammo, atthi me a¤¤o pi acchariyo abbhuto dhammo: yadāhaü\<*<12>*>/ bhante upāsikā paņidesitā\<*<13>*>/, nābhijānāmi ki¤ci sikkhāpadaü sa¤- cicca vãtikkamitā\<*<14>*>/' ti. 7. `Acchariyaü Nandamāte abbhutaü Nandamāte' ti\<*<15>*>/. `Na kho me bhante es' eva acchariyo abbhuto dhammo, atthi me a¤¤o pi acchariyo abbhuto dhammo: idhāhaü bhante yāva-d-eva ākaīkhāmi, vivicc' eva kāmehi\<*<16>*>/ vivicca\<*<16>*>/ akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãti- sukhaü paņhamaü\<*<17>*>/ jhānaü\<*<17>*>/ upasampajja viharāmi; vi- takkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü\<*<18>*>/ pãtisukhaü dutiyaü\<*<19>*>/ jhānaü upasampajja viharāmi; pãtiyā ca virāgā upekhakā\<*<20>*>/ ca\<*<4>*>/ viharāmi, satā\<*<21>*>/ ca sampajānā\<*<22>*>/ sukha¤ ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 insert assa. 2 Ph. M8 -yoniyaü. 3 T. M6. M7 upp- 4 omitted by M. M8. 5 T. M7 -ti; M6 uddaseti. 6 S. -ppādamattam. 7 M. T. -tã. 8 T. inserts pana; M6 inserts it before me. 9 M8. T. anãtā. 10 omitted by S. 11 M. Ph. M8 aticārittaü; S. aticarituü; M6 aticaritvā. 12 M8 yatāhaü. 13 T. M6. M7 pāņi- 14 M. Ph. M8 -taü (without ti). 15 omitted by T. M7. 16 omitted by T. 17 T. M6. M7 paņhamajjh- 18 M8 vivekajaü. 19 T. M6. M7 dutiyajjh- 20 M. Ph. T. M6. M7 upekkhako; S. upekkhikā. 21 M. Ph. M8. T. M6 sato. 22 M. Ph. M8. M7 -no; T. -naü. >/ #<[page 067]># %% kāyena paņisaüvedemi, yan taü ariyā ācikkhanti `upekhako satimā sukhavihārã' ti tatiyaü\<*<1>*>/ jhānaü\<*<1>*>/ upasampajja vi- harāmi; sukhassa ca pahānā dukkhassa\<*<2>*>/ ca\<*<2>*>/ pahānā\<*<2>*>/ pubb' eva somanassadomanassānaü atthaīgamā adukkhamasukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü\<*<3>*>/ jhānaü\<*<3>*>/ upasampajja viharāmã' ti. 8. `Acchariyaü Nandamāte abbhutaü Nandamāte' ti. `Na kho me bhante es' eva acchariyo abbhuto dhammo, atthi me a¤¤o pi acchariyo abbhuto dhammo: yānãmāni bhante Bhagavatā\<*<4>*>/ desitāni {pa¤corambhāgiyāni}\<*<5>*>/ saüyo- janāni, nāhaü tesaü ki¤ci attani appahãnaü samanupas- sāmã' ti. `Acchariyaü Nandamāte abbhutaü Nandamāte' ti. Atha kho āyasmā Sāriputto Nandamātaraü upāsikaü dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaüsetvā uņņhāyāsanā pakkāmã ti. Mahāya¤¤avaggo\<*<6>*>/ pa¤camo. Tass' uddānaü: ōhiti\<*<7>*>/-parikkhāraü\<*<8>*>/ dve aggi\<*<9>*>/ sa¤¤ā\<*<10>*>/ aparā\<*<11>*>/ duve\<*<12>*>/ Methunā\<*<13>*>/ saüyogo\<*<14>*>/ dānaü\<*<15>*>/ Nandamātena\<*<16>*>/ te\<*<17>*>/ dasā\<*<18>*>/ ti. LI. *) 1. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 tatiyajjh- 2 omitted by T. 3 T. M6. M7 catutthajjh- 4 M. M8 -to. 5 T. M6. M7 pa¤ca or- 6 Ph. -vaggass' uddānaü; M8. M6. M7 -vaggassa udd-; T. Mahāya¤¤assa vaggass' udd- 7 Ph. vitti; M8. S. citta; T. M6. M7 vini; M. adds ca. 8 T. M6 -ra; M7 parikkha. 9 M8 akkhi. 10 T. M6. M7 sa¤¤o; M. adds ca. 11 M. dve parā. 12 M8. T. M6 dve. 13 Ph. M8. M6. S. add ca; T. M7 'va. 14 Ph. M8 add ca. 15 T. M6. M7 datta; omitted by Ph. M8. 16 M8 Nandamātā ca. 17 omitted by M. Ph. M8. 18 M6 dasamã; M. M8 terasā; S. adds Paõõāsako samatto. *) S. gives as title Paõõāsakāsaīgahitā vaggā. >/ #<[page 068]># %<68 Aīguttara-Nikāya. LI. 2>% ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu Bhagavantaü etad avoca: `Ko nu kho bhante hetu ko paccayo, yena sutavato ariyasāvakassa vicikicchā n' uppajjati avyākatavatthåså' ti? 2. `Diņņhinirodhā kho bhikkhu sutavato ariyasāvakassa vicikicchā n' uppajjati avyākatavatthåsu. <> ti kho bhikkhu diņņhigatam etaü; <> ti kho bhikkhu diņņhigatam etaü; <> ti kho bhikkhu diņņhigatam etaü; <> ti kho bhikkhu diņņhigatam etaü. Assutavā bhikkhu puthujjano diņņhiü na ppajānāti, diņņhisamudayaü na ppajānāti, diņņhinirodhaü\<*<1>*>/ na\<*<1>*>/ ppajānāti\<*<1>*>/, diņņhinirodha- gāminiü paņipadaü\<*<2>*>/ na ppajānāti. Tassa sā diņņhi pa- vaķķhati. So na parimuccati jātiyā jarāya\<*<3>*>/ maraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccati dukkhasmā ti vadāmi. Sutavā ca kho bhikkhu ariyasāvako diņņhiü pajānāti, diņņhisamudayaü pajānāti, diņņhinirodhaü pajānāti, diņņhinirodhagāminiü paņipadaü pajānāti. Tassa\<*<4>*>/ sā diņņhi nirujjhati. So parimuccati jātiyā jarāya\<*<5>*>/ maraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimuccati dukkhasmā ti vadāmi. Evaü jānaü\<*<6>*>/ kho bhikkhu sutavā ariyasāvako evaü passaü <> ti pi na\<*<7>*>/ vyākaroti; <> ti pi na vyākaroti; <> ti pi na vyākaroti; <> ti pi na vyākaroti. Evaü jānaü\<*<6>*>/ kho bhikkhu sutavā ariyasāvako evaü passaü evaü avyākaraõadhammo\<*<8>*>/ hoti avyākata- vatthåsu. Evaü jānaü kho bhikkhu sutavā ariyasāvako evaü\<*<9>*>/ passaü\<*<9>*>/ na cchambhati na kampati\<*<10>*>/ na vedhati na santāsaü āpajjati avyākatavatthåsu. <> ti kho bhikkhu taõhāgatam etaü\<*<11>*>/ sa¤¤ā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M6. 2 T. -dā. 3 M8. T. jarā- 4 T. M6. M7 tassā for tassa sā. 5 T. jarā- 6 M8 jānā; T. jāna. 7 omitted by M8. 8 M8 byāk- 9 T. evassaü. 10 T. M6. M7 insert na calati. 11 M. M8 add la. >/ #<[page 069]># %% gatam\<*<1>*>/ etaü\<*<2>*>/ ma¤¤itam\<*<3>*>/ etaü\<*<4>*>/ papa¤citam etaü\<*<5>*>/ upādā- nagatam etaü\<*<2>*>/ vippaņisāro eso; <> ti kho bhikkhu\<*<6>*>/ vippaņisāro eso; <> ti kho bhikkhu vippaņisāro eso; <> ti kho bhikkhu vippaņisāro eso. Assutavā bhikkhu puthujjano vippaņisāraü na ppajānāti, vippaņisārasamudayaü na ppa- jānāti, vippaņisāranirodhaü na ppajānāti, vippaņisāranirodha- gāminiü\<*<7>*>/ paņipadaü na ppajānāti. Tassa so vippaņisāro pavaķķhati. So na parimuccati jātiyā jarāya\<*<8>*>/ maraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccati dukkhasmā ti vadāmi. Sutavā ca\<*<9>*>/ kho bhikkhu ariyasāvako vippaņisāraü pajānāti, vippaņisārasamudayaü pajānāti, vippaņisāranirodhaü pajānāti, vippaņisāranirodha- gāminiü paņipadaü pajānāti. Tassa so vippaņisāro niruj- jhati\<*<10>*>/. So parimuccati jātiyā\<*<11>*>/ jarāya\<*<8>*>/ maraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimuccati dukkhasmā ti vadāmi. Evaü jānaü kho bhikkhu sutavā ariyasāvako evaü passaü <> ti pi na vyākaroti\<*<12>*>/; <> ti pi na vyākaroti; <> ti pi na vyākaroti; <> ti pi na vyākaroti. Evaü jānaü kho bhikkhu sutavā ariyasāvako evaü passaü evaü avyākaraõa- dhammo hoti avyākatavatthåsu. Evaü jānaü kho bhikkhu sutavā ariyasāvako evaü passaü na cchambhati na kam- pati\<*<13>*>/ na vedhati na santāsaü āpajjati avyākatavatthåsu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 su¤¤ā- 2 M. adds la; Ph. M8 add pa. 3 Ph. mānagatam; T. sa¤¤itam; M7 sa¤¤ãgatam. 4 M. adds la; M8 pa; Ph. pa || ma¤¤itam etaü papa- 5 M. adds la. 6 T. M6. M7 insert pe. 7 M. Ph. M8. T. M6. M7 -ni throughout. 8 T. M7 jarā- 9 omitted by T. 10 M8 continues: ariyasāvako evaü and so on; S. pe || Evaü . . . na cchambhati and so on. 11 M. la; Ph. pa || dukkhasmā ti vadāmi. 12 M. la; Ph. pa || neva hoti and so on. 13 M6 inserts na calati. >/ #<[page 070]># %<70 Aīguttara-Nikāya. LII. 1-2>% Ayaü kho bhikkhu hetu ayaü paccayo, yena sutavato ariyasāvakassa vicikicchā n' uppajjati avyākatavatthåså' ti. LII. 1. Satta\<*<1>*>/ bhikkhave purisagatiyo desissāmi\<*<2>*>/ anupādā\<*<3>*>/ ca parinibbānaü, taü suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmã ti. `Evaü bhante' ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca. Katamā ca bhikkhave satta purisagatiyo? 2. Idha bhikkhave bhikkhu evaü paņipanno hoti `no c' assa\<*<4>*>/, no ca me siyā, na bhavissati, na me bhavissati, yad atthi yaü bhåtaü, taü pajahāmã' ti; upekhaü paņi- labhati. So bhave na rajjati, sambhave na rajjati\<*<5>*>/, atth- uttariü\<*<6>*>/ padaü santaü sammappa¤¤āya passati; ta¤ ca khvassa\<*<7>*>/ padaü na sabbena sabbaü sacchikataü hoti, tassa na\<*<8>*>/ sabbena sabbaü mānānusayo pahãno hoti, na sabbena sabbaü bhavarāgānusayo pahãno hoti, na\<*<9>*>/ sabbena sabbaü avijjānusayo pahãno hoti. So pa¤cannaü orambhā- giyānaü saüyojanānaü parikkhayā antarāparinibbāyã hoti. Seyyathā pi bhikkhave divasasantatte\<*<10>*>/ ayokapāle\<*<11>*>/ {ha¤¤a- māne} papaņikā nibbattitvā\<*<12>*>/ nibbāyeyya, evam eva kho bhikkhave bhikkhu evaü paņipanno hoti `no c' assa\<*<4>*>/, no ca me siyā, na bhavissati, na\<*<9>*>/ me\<*<9>*>/ bhavissati\<*<9>*>/, yad atthi yaü bhåtaü, taü pajahāmã' ti; upekhaü paņilabhati. So bhave na rajjati, sambhave\<*<13>*>/ na rajjati\<*<5>*>/, atthuttariü\<*<6>*>/ padaü san- taü sammappa¤¤āya passati; ta¤ ca khvassa\<*<14>*>/ padaü na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. M6. S. add ca; M. Ph. add also vo, M8 kho. 2 M6. S. desess-; M. M8 -mã ti. 3 Ph. -dāya; M8 omits all from anu- to bhāsissāmã ti. 4 T. M6. M7 c' assaü. 5 M8. S. sajjati; Ph. sārajjati; M6 omits sambh- na r- at the first place. 6 T. M6 ath' uttariü; M. Ph. ath' uttari. 7 M6. M7 khvāssa. 8 omitted by T. 9 omitted by M6. 10 M7 -ttena; M6 -sasantato; M. Ph. M8 divasaü san- 11 M8 ayoguhale. 12 Ph. M8 -ttetvā. 13 M8 omits sambh- na rajjati. 14 T. M6. M7 khvāssa. >/ #<[page 071]># %% sabbena sabbaü sacchikataü hoti, tassa na sabbena sabbaü mānānusayo pahãno hoti, na sabbena sabbaü bhavarāgā- nusayo pahãno hoti, na sabbena sabbaü avijjānusayo pahãno hoti. So pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā antarāparinibbāyã hoti. 3. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü paņipanno hoti `no c' assa\<*<1>*>/, no ca me siyā, na bhavissati, na\<*<2>*>/ me\<*<2>*>/ bhavissati\<*<2>*>/, yad atthi yaü bhåtaü, taü pajahāmã' ti; upekhaü paņi- labhati. So bhave na rajjati, sambhave\<*<3>*>/ na rajjati\<*<4>*>/, atthuttariü\<*<5>*>/ padaü santaü sammappa¤¤āya\<*<6>*>/ passati, ta¤ ca khvassa\<*<7>*>/ padaü\<*<8>*>/ na sabbena sabbaü sacchikataü hoti, tassa na sabbena sabbaü mānānusayo pahãno hoti, na sabbena sabbaü bhavarāgānusayo pahãno hoti, na sabbena sabbaü avijjānusayo pahãno hoti. So pa¤cannaü orambhā- giyānaü saüyojanānaü parikkhayā antarāparinibbāyã hoti. Seyyathā pi bhikkhave divasasantatte\<*<9>*>/ ayokapāle\<*<10>*>/ ha¤¤a- māne papaņikā\<*<11>*>/ nibbattitvā uppatitvā nibbāyeyya, evam eva kho bhikkhave\<*<12>*>/ bhikkhu evaü paņipanno hoti\<*<13>*>/ `no c' assa\<*<14>*>/, no ca me siyā' . . . pe\<*<15>*>/ . . . So pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā antarāpari- nibbāyã hoti. 4. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü paņipanno hoti\<*<13>*>/ `no c' assa\<*<14>*>/, no ca me siyā' . . . pe\<*<15>*>/ . . . So pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā antarāpari- nibbāyã hoti. Seyyathā pi bhikkhave divasasantatte\<*<9>*>/ ayokapāle\<*<10>*>/ ha¤¤amāne papaņikā\<*<16>*>/ nibbattitvā\<*<17>*>/ uppatitvā\<*<2>*>/ anupahaccatalaü\<*<18>*>/ nibbāyeyya\<*<19>*>/, evam eva kho bhikkhave bhikkhu evaü paņipanno hoti\<*<13>*>/ `no c' assa\<*<14>*>/, no ca me siyā' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. c'assan; M7 c'assaü. 2 omitted by T. 3 T. omits sambh- na ra- 4 Ph. sārajjati; S. sajjati. 5 S. -ri; M. Ph. ath' uttari; M6 tattu- 6 T. sampa¤¤āya. 7 T. M6. M7 khvāssa throughout. 8 M8 inserts santaü. 9 M. Ph. M8 divasaü san- 10 M8 ayogule. 11 S. pappa- throughout; M8 suppaņikā. 12 omitted by Ph. M8. 13 S. pe || So. 14 T. M6 c'assaü; M7 c'assaü and c'assa. 15 M. M8 la; Ph. pa. 16 M. pavattikā. 17 Ph. M8 -ttetvā. 18 M8 -talā. 19 T. -peyya; M. parinibbāyeyya. >/ #<[page 072]># %<72 Aīguttara-Nikāya. LII. 5-6>% . . . pe\<*<1>*>/ . . . So pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā\<*<2>*>/ antarāparinibbāyã hoti. 5. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü paņipanno hoti\<*<3>*>/ `no c' assa\<*<4>*>/, no ca me siyā' . . . pe\<*<5>*>/ . . . So pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā\<*<6>*>/ upahaccapari- nibbāyã hoti. Seyyathā pi bhikkhave divasasantatte\<*<7>*>/ ayo- kapāle ha¤¤amāne papaņikā nibbattitvā uppatitvā upa- haccatalaü nibbāyeyya, evam eva kho bhikkhave bhikkhu evaü paņipanno hoti\<*<3>*>/ `no c' assa\<*<4>*>/, no ca me siyā' . . . pe\<*<5>*>/ . . . So pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā upahaccaparinibbāyã hoti. 6. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü paņipanno hoti\<*<3>*>/ `no c' assa\<*<4>*>/, no ca me siyā' . . . pe\<*<5>*>/ . . . So pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā asaīkhārapari- nibbāyã hoti. Seyyathā pi bhikkhave divasasantatte\<*<8>*>/ ayo- kapāle\<*<9>*>/ ha¤¤amāne papaņikā\<*<10>*>/ nibbattitvā uppatitvā paritte tiõapu¤je vā kaņņhapu¤je vā nipateyya\<*<11>*>/, sā tattha aggim\<*<12>*>/ pi\<*<12>*>/ janeyya dhåmam pi janeyya, aggim pi\<*<13>*>/ janetvā dhåmam pi janetvā tam eva parittaü tiõapu¤jaü vā kaņņhapu¤jaü vā pariyādiyitvā anāhārā nibbāyeyya, evam eva kho bhik- khave bhikkhu evaü paņipanno hoti\<*<3>*>/ `no c' assa\<*<4>*>/, no ca me siyā' . . . pe\<*<1>*>/ . . . So pa¤cannaü orambhāgiyānaü saü- yojanānaü parikkhayā asaīkhāraparinibbāyã hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. M8 pa. 2 T. M6. M7. M8 continue after parikkhayā: upahacca parinibbāyi hoti. Seyyathā pi . . . papaņikā (M8 paņikā) nibbattitvā uppatitvā (om. M8) upahaccatalā (sic) nibbāyeyya (M8 parinibbāyeyya), evam eva . . . siyā | pe | (M8 pa). So . . . parikkhayā (M8 -yāya) upahacca (M8 asaīkhāraparinibbāyi as in 6.) parinibbāyi hoti. 3 S. pe || So pa¤cannaü. 4 T. M6 c'assaü; M7 c'assa and c'assaü. 5 M. la; Ph. pa. 6 Ph. T. M6. M7 continue: asaükhāraparinibbāyi hoti. Seyyathā pi and so on. 7 M. divasaü san- 8 M. Ph. M8 divasaü san- throughout. 9 M8 -gule. 10 M8 paņipaņikā. 11 T. pateyya. 12 T. M7 aggimhi. 13 omitted by T. M7. >/ #<[page 073]># %% 7. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü paņipanno hoti\<*<1>*>/ `no c' assa\<*<2>*>/, no ca me siyā' . . . pe\<*<3>*>/ . . . So pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā sasaīkhārapari- nibbāyã hoti. Seyyathā pi bhikkhave divasasantatte\<*<4>*>/ ayo- kapāle\<*<5>*>/ ha¤¤amāne papaņikā\<*<6>*>/ nibbattitvā uppatitvā vipule tiõapu¤je vā kaņņhapu¤je vā nipateyya, sā tattha aggim pi janeyya dhåmam pi janeyya, aggim pi\<*<7>*>/ janetvā dhåmam pi janetvā tam eva vipulaü tiõapu¤jaü vā kaņņhapu¤jam\<*<8>*>/ vā\<*<8>*>/ pariyādiyitvā anāhārā nibbāyeyya\<*<9>*>/, evam eva kho bhikkhave bhikkhu evaü paņipanno hoti\<*<1>*>/ `no c' assa\<*<2>*>/, no ca me siyā' . . . pe\<*<3>*>/ . . . So pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā sasaīkhāraparinibbāyã hoti. 8. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü paņipanno hoti\<*<1>*>/ `no c' assa\<*<10>*>/, no ca me siyā, na bhavissati, na me bhavissati, yad atthi yaü bhåtaü, tam pajahāmã' ti upekhaü paņi- labhati. So bhave na rajjati, sambhave\<*<11>*>/ na\<*<11>*>/ rajjati\<*<11>*>/, atthuttariü\<*<12>*>/ padaü santaü sammappa¤¤āya\<*<13>*>/ passati; ta¤ ca khvassa padaü na sabbena sabbaü sacchikataü hoti, tassa na sabbena sabbaü mānānusayo pahãno hoti, na sabbena sabbaü bhavarāgānusayo pahãno hoti, na sabbena sabbaü avijjānusayo pahãno hoti. So pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā uddhaüsoto hoti akaniņņhagāmã. Seyyathā pi bhikkhave divasasantatte ayokapāle\<*<14>*>/ ha¤¤amāne, papaņikā nibbattitvā uppatitvā mahante\<*<15>*>/ tiõapu¤je\<*<16>*>/ vā kaņņhapu¤je\<*<16>*>/ vā nipateyya\<*<17>*>/, sā tattha aggim pi janeyya dhåmam\<*<18>*>/ pi janeyya, aggim pi janetvā dhåmam pi janetvā tam\<*<19>*>/ eva\<*<19>*>/ mahantaü\<*<19>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. pe || So pa¤cannaü. 2 T. M6 c'assaü; M7 c'assa and c'assaü. 3 M. la; Ph. M8 pa. 4 M. Ph. M8 divasaü san- throughout. 5 M8 -gule. 6 M8 papati. 7 M7 aggimhi; T. aggiü. 8 omitted by T. 9 M7 parini- 10 M6. M7 c'assaü. 11 omitted by T.; Ph. sāra-; S. sajjati. 12 S. -ri; M6 ath' uttariü; M. Ph. ath' uttari. 13 T. sampa¤¤āya. 14 M8 -gapāle. 15 M. Ph. M8. -taü. 16 Ph. M8 -jaü. 17 Ph. M8 nippa- 18 M6 omits dhåmam . . . janetvā before dh- 19 omitted by M. Ph. M8. S. >/ #<[page 074]># %<74 Aīguttara-Nikāya. LII. 9-LIII. 1>% tiõapu¤jaü vā kaņņhapu¤jaü vā pariyādiyitvā gaccham\<*<1>*>/ pi daheyya dāyam\<*<2>*>/ pi\<*<2>*>/ daheyya\<*<2>*>/, gaccham\<*<1>*>/ pi dahitvā\<*<3>*>/ dāyam pi dahitvā haritan taü vā patthan\<*<4>*>/ taü vā selan taü vā udakan taü vā ramaõãyaü vā bhåmibhāgaü āgamma anāhārā\<*<5>*>/ nibbāyeyya, evam eva kho bhikkhave bhikkhu evaü paņipanno hoti\<*<6>*>/ `no c' assa\<*<7>*>/ no ca me siyā' . . . pe\<*<8>*>/ . . . So pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā uddhaüsoto hoti akaniņņhagāmã. Imā kho\<*<9>*>/ bhikkhave satta purisagatiyo. Katama¤\<*<10>*>/ ca bhikkhave anupādā parinibbānaü? 9. Idha bhikkhave bhikkhu evaü paņipanno hoti `no c' assa\<*<7>*>/, no ca me siyā, na bhavissati, na me bhavissati, yad atthi yaü bhåtaü, taü pajahāmã' ti, upekhaü paņi- labhati. So bhave na rajjati sambhave na rajjati\<*<11>*>/, atthut- tariü\<*<12>*>/ padaü santaü sammappa¤¤āya\<*<13>*>/ passati; ta¤ ca khvassa padaü\<*<14>*>/ sabbena sabbaü sacchikataü hoti, tassa sabbena sabbaü mānānusayo pahãno hoti, sabbena\<*<15>*>/ sabbaü bhavarāgānusayo pahãno hoti, sabbena sabbaü avijjānusayo pahãno hoti. So āsavānaü khayā . . . pe\<*<8>*>/ . . . sacchikatvā upasampajja viharati. Idaü vuccati bhikkhave\<*<16>*>/ anupādā parinibbānaü. Imā kho bhikkhave satta purisagatiyo anupādā ca parinibbānan ti. LIII. 1. Evaü\<*<9>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakåņe pabbate. Atha kho dve devatā abhi- kkantāya rattiyā abhikkantavaõõā kevalakappaü Gijjha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6. M7 kaccham; T. ga- and ka- 2 omitted by M8. 3 M. Ph. M8 -hetvā throughout. 4 M. Ph. pathan; M6 pattan; M8. S. omit patthan taü vā. 5 T. ān- 6 S. pe || So pa¤cannaü. 7 T. M6. M7 c'assaü. 8 M. M8 la; Ph. pa. 9 omitted by S. 10 S. katha¤. 11 Ph. sāra-; S. sajjati. 12 Ph. T. M6. M7 ath' utt- 13 M8 sabbam a¤¤āya. 14 M8 paraü. 15 M8 na sabbena; T. omits this phrase. 16 M8 continues: Atha kho dve, as in the next sutta. >/ #<[page 075]># %% kåņaü\<*<1>*>/ obhāsetvā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü aņņhaüsu. Ekamantaü ņhitā kho ekā devatā Bhagavantaü etad avoca `etā bhante bhikkhuniyo vimuttā' ti. Aparā devatā Bhagavantaü etad avoca `etā bhante bhikkhuniyo\<*<2>*>/ anupādisesā suvimuttā' ti. Idam avocuü\<*<3>*>/ tā\<*<4>*>/ devatā. Samanu¤¤o Satthā ahosi. Atha kho tā devatā `sa- manu¤¤o Satthā' ti Bhagavantaü abhivādetvā padakkhi- õaü katvā tatth' ev' antaradhāyiüsu. Atha kho Bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhå āmantesi `imaü bhikkhave rattiü dve devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaõõā kevalakappaü Gijjhakåņaü obhāsetvā yenāhaü ten' upa- saīkamiüsu, upasaīkamitvā maü abhivādetvā ekamantaü aņņhaüsu. Ekamantaü ņhitā kho bhikkhave ekā devatā maü etad avoca <> ti. Aparā devatā maü etad avoca <*>/ anupādisesā suvimuttā>> ti. Idam avocuü\<*<3>*>/ bhikkhave tā devatā, idaü vatvā maü abhivādetvā padakkhiõaü katvā tatth' ev' antaradhāyiüså' ti. 2. Tena kho pana samayena āyasmā Mahāmoggallāno\<*<5>*>/ Bhagavato avidåre nisinno hoti. Atha kho āyasmato Ma- hāmoggallānassa etad ahosi `katamesānaü kho devānaü evaü ¤āõaü hoti: sa-upādisese\<*<6>*>/ vā sa-upādiseso\<*<7>*>/ ti anu- pādisese\<*<7>*>/ vā anupādiseso' ti. Tena kho pana samayena Tisso nāma bhikkhu adhunā kālakato a¤¤ataraü Brahma- lokaü upapanno\<*<8>*>/ hoti. Tatrāpi\<*<9>*>/ naü evaü jānanti `Tisso Brahmā mahiddhiko mahāõubhāvo' ti. Atha kho āyasmā Mahāmoggallāno, seyyathā pi nāma balavā puriso sammi¤- jitaü\<*<10>*>/ vā bāhaü pasāreyya, pasāritaü vā bāhaü sammi¤- jeyya\<*<11>*>/, evam eva Gijjhakåņe pabbate antarahito tasmiü Brahmaloke pāturahosi. Addasā kho Tisso Brahmā āyas- mantaü Mahāmoggallānaü dårato 'va āgacchantaü, disvā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 -kuņapappataü (sic). 2 omitted by T. M6. M7. S. 3 T. M6. M7 avocuüsu. 4 omitted by M8. 5 Ph. M8 Moggalāno. 6 M6. M7 -sā; T. savupādiseso. 7 T. M6 -so; M7 -sā. 8 T. M6. M7 uppa- 9 Ph. M7 tatra pi. 10 M. Ph. sami-; M8 samu- 11 M. Ph. M8 sami- throughout. >/ #<[page 076]># %<76 Aīguttara-Nikāya. LIII. 3>% āyasmantaü Mahāmoggallānaü etad avoca `ehi kho mārisa Moggallāna, svāgataü\<*<1>*>/ mārisa Moggallāna, cirassaü\<*<2>*>/ kho mārisa Moggallāna imaü pariyāyamam akāsi, yad\<*<3>*>/ idaü idhāgamanāya, nisãda mārisa Moggallāna, idam āsanaü pa¤¤attan' ti. Nisãdi kho āyasmā Mahāmoggallāno pa¤- ¤atte āsane. Tisso pi kho Brahmā āyasmantaü Mahā- moggallānaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Tissaü Brahmānaü āyasmā Mahāmoggallāno etad avoca `katamesānaü kho Tissa devānaü evaü ¤āõaü hoti: sa-upādisese\<*<4>*>/ vā sa-upādiseso\<*<5>*>/ ti anupādisese\<*<6>*>/ vā anupādiseso' ti. `Brahmakāyikānaü kho mārisa Moggallāna devānaü evaü ¤āõaü hoti: sa-upādisese\<*<6>*>/ vā sa-upādiseso ti anupādisese\<*<6>*>/ vā anupādiseso' ti. `Sabbesaü yeva\<*<7>*>/ kho Tissa Brahmakāyikānaü devānaü evaü ¤āõaü hoti: sa- upādisese\<*<6>*>/ vā sa-upādiseso ti anupādisese\<*<6>*>/ vā anupādi- seso' ti? 3. Na kho mārisa Moggallāna sabbesaü Brahmakāyikā- naü devānaü evaü ¤āõaü hoti: sa-upādisese vā sa-upādi- seso ti anupādisese\<*<6>*>/ vā anupādiseso ti. Ye kho\<*<8>*>/ te mārisa Moggallāna Brahmakāyikā devā brahmena\<*<9>*>/ āyunā santuņņhā, brahmena\<*<10>*>/ vaõõena brahmena\<*<11>*>/ sukhena brahmena\<*<11>*>/ yasena brahmena ādhipateyyena\<*<12>*>/ santuņņhā tassa\<*<13>*>/ ca uttariü\<*<14>*>/ nissaraõaü yathābhåtaü na ppajānanti, tesaü\<*<15>*>/ na evaü ¤āõaü hoti: sa-upādisese\<*<6>*>/ vā sa-upādiseso ti anupādisese\<*<6>*>/ vā anupādiseso ti; ye ca\<*<16>*>/ kho te mārisa Moggallāna Brahmakāyikā devā brahmena āyunā asantuņņhā, brahmena vaõõena brahmena sukhena brahmena yasena brahmena ādhipateyyena asantuņņhā tassa\<*<17>*>/ ca\<*<18>*>/ uttariü\<*<14>*>/ nissaraõaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 sā- 2 M8 omits all from ci- to -lāna. 3 omitted by M8. 4 T. savupādiseso. 5 T. savupā- 6 T. -so. 7 T. M6. M7 insert nu. 8 T. M6. M7 put te before kho. 9 M6 brahmanā. 10 M6 brahmanena. 11 M6 brāhmana. 12 M. Ph. M8. M6 adhi- throughout. 13 M. Ph. M8 te instead of tassa ca. 14 M. Ph. M8 -ri; M6 -riü and -ri. 15 M8 tesu. 16 M. Ph. ye pana; M8 yena. 17 M. Ph. M8 te. 18 omitted by T. M6. M7. >/ #<[page 077]># %% yathābhåtaü pajānanti\<*<1>*>/, tesaü\<*<2>*>/ evaü ¤āõaü hoti: sa- upādisese\<*<3>*>/ vā sa-upādiseso ti anupādisese\<*<3>*>/ vā anupādi- seso ti. 4. Idha mārisa Moggallāna bhikkhu ubhato bhāgavimutto hoti, tam enaü te devā evaü jānanti: ayaü kho āyasmā ubhato bhāgavimutto, yāv' assa kāyo ņhassati, tāva naü dakkhinti\<*<4>*>/ devamanussā, kāyassa bhedā na\<*<5>*>/ naü\<*<5>*>/ dakkhinti devamanussā ti. Evam pi\<*<5>*>/ kho mārisa Moggallāna tesaü devānaü\<*<6>*>/ ¤āõaü hoti: anupādisese\<*<3>*>/ vā anupādiseso ti\<*<7>*>/. 5. Idha pana mārisa Moggallāna bhikkhu pa¤¤āvimutto hoti, tam enaü te devā evaü jānanti: ayaü kho āyasmā pa¤¤āvimutto, yāv' assa kāyo ņhassati, tāva naü dakkhinti devamanussā, kāyassa bhedā\<*<8>*>/ na\<*<9>*>/ naü dakkhinti devama- nussā ti. Evam pi kho mārisa Moggallāna tesaü devānaü ¤āõaü hoti: anupādisese\<*<3>*>/ vā anupādiseso ti\<*<7>*>/. 6. Idha pana\<*<10>*>/ mārisa Moggallāna bhikkhu kāyasakkhi hoti, tam enaü te devā evaü jānanti\<*<11>*>/: ayaü kho āyasmā kāyasakkhi, app eva nāma ayam āyasmā anulomikāni senā- sanāni paņisevamāno kalyāõamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno, yass' atthāya kulaputtā samma-d-eva agārasmā anagāriyaü pabbajanti, tad anuttaraü brahma- cariyapariyosānaü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihareyyā ti. Evam pi kho mārisa Moggallāna tesaü devānaü ¤āõaü hoti: sa-upādi- sese vā sa-upādiseso ti\<*<12>*>/. 7. Idha pana\<*<10>*>/ mārisa Moggallāna bhikkhu diņņhippatto hoti . . . pe\<*<13>*>/ . . . saddhāvimutto hoti . . .\<*<14>*>/ dhammānusārã hoti, tam enaü te devā evaü jānanti: ayaü kho āyasmā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 na paj-; M. Ph. M8 jānanti; T. pajānāti. 2 M8 tesu; omitted by T. 3 T. -so. 4 M. Ph. S. dakkhanti; M8 rakkhanti throughout. 5 omitted by M6. 6 T. M6. M7 insert evaü. 7 M. Ph. M8 have sa-upā- vā sa-upā- ti anupā- vā anup- ti. 8 T. M6. M7 insert parammaraõā. 9 M8. M6 naü na. 10 omitted by M8. 11 M6 jānāti. 12 M. Ph. M8 add anupā- vā anupā- ti. 13 M. la; Ph. M8 pa; omitted by T. M6. M7. 14 M. la; Ph. M8 pa; M8 adds saddhānusārã | pa | >/ #<[page 078]># %<78 Aīguttara-Nikāya. LIII. 8-9>% dhammānusārã, app eva nāma ayam āyasmā anulomikāni senāsanāni paņisevamāno kalyāõamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno, yass' atthāya kulaputtā samma-d-eva agārasmā anagāriyaü pabbajanti, tad anuttaraü brahma- cariyapariyosānaü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihareyyā ti. Evam pi kho mārisa Moggallāna tesaü devānaü\<*<1>*>/ ¤āõaü hoti: sa-upādisese vā sa-upādiseso ti. 8. Atha kho āyasmā Mahāmoggallāno Tissassa Brahmuno bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā, seyyathā pi nāma balavā puriso sammi¤jitaü vā bāhaü pasāreyya, pasāritaü vā bāhaü sammi¤jeyya, evam eva Brahmaloke antarahito Gijjhakåņe pabbate pāturahosi. Atha kho āyasmā Mahā- moggallāno yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Mahāmoggallāno, yāvatako\<*<2>*>/ ahosi Tissena Brahmunā saddhiü kathāsallāpo, taü sabbaü Bhagavato ārocesi. `Na hi pana te Moggallāna Tisso Brahmā sattamaü animittavihāriü\<*<3>*>/ puggalaü desesã' ti. `Etassa Bhagavā kālo, etassa Sugata kālo, yaü Bhagavā sattamaü animittavihāriü puggalaü deseyya, Bhagavato sutvā bhikkhå dhāressantã\<*<4>*>/' ti. `Tena hi Moggallāna suõāhi\<*<5>*>/ sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmã' ti. `Evaü bhante' ti kho āyasmā Mahāmoggallāno Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad avoca:-- 9. Idha Moggallāna bhikkhu sabbanimittānaü amana- sikārā animittaü cetosamādhiü upasampajja viharati, tam enaü te devā evaü jānanti: ayaü kho āyasmā sabbani- mittānaü amanasikārā animittaü cetosamādhiü upasam- pajja viharati, app eva nāma ayam āyasmā anulomikāni senāsanāni paņisevamāno kalyāõamitte\<*<6>*>/ bhajamāno\<*<6>*>/ indri- yāni samannānayamāno, yass' atthāya kulaputtā samma- d-eva agārasmā anagāriyaü pabbajanti, tad anuttaraü brahmacariyapariyosānaü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 insert evaü. 2 M8. S. yāvattako. 3 M8 animittaü vi- throughout. 4 Ph. M8 dhāri- 5 M. suõohi. 6 omitted by M6. >/ #<[page 079]># %% sacchikatvā upasampajja vihareyyā ti. Evaü kho Moggallāna tesaü devānaü\<*<1>*>/ ¤āõaü hoti: sa-upādisese vā\<*<2>*>/ sa-upādi- seso ti. LIV. 1. Evaü\<*<3>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Vesāliyaü viharati Mahāvane Kåņāgārasālāyaü. Atha kho Sãho senāpati yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Sãho senāpati Bhagavantaü etad avoca `sakkā nu kho bhante sandiņņhikaü dānaphalaü pa¤¤āpetun' ti? 2. Tena hi Sãha taü yev' ettha\<*<4>*>/ paņipucchissāmi, yathā te khameyya, tathā naü vyākareyyāsi\<*<5>*>/. Taü kiü ma¤¤asi Sãha? Idh' assa\<*<6>*>/ dve purisā, eko puriso assaddho mac- charã kadariyo paribhāsako, eko puriso saddho dānapati anuppadānarato\<*<7>*>/. Taü kiü ma¤¤asi Sãha? Kaü\<*<8>*>/ nu kho arahanto paņhamaü anukampantā anukampeyyuü\<*<9>*>/: yo\<*<10>*>/ vā\<*<11>*>/ so puriso assaddho maccharã kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato ti? `Yo so bhante puriso assaddho maccharã kadariyo paribhāsako, kin taü\<*<12>*>/ arahanto paņhamaü anukampantā\<*<13>*>/ anukampis- santi? Yo ca\<*<14>*>/ kho so bhante puriso saddho dānapati anuppadānarato, taü yeva arahanto paņhamaü anukam- pantā anukampeyyuü' . 3. Taü kiü ma¤¤asi Sãha? Kaü\<*<15>*>/ nu kho arahanto paņhamaü upasaīkamantā\<*<13>*>/ upasaīkameyyuü: yo vā so puriso assaddho maccharã kadariyo paribhāsako, yo vā so \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 insert evaü. 2 omitted by T. M6; M7 has only sa-upādiseso ti. 3 omitted by T. M6. M7. S. 4 M7 attha; M8 atra. 5 T. M7 -yyā. 6 M. Ph. M8 idha. 7 M8 anuppā- throughout, M7 very often. 8 M. Ph. M8. T. M7 kiü. 9 M7 -peyyaü; T. -peyya; Ph. -pissanti. 10 T. so. 11 Ph. kho so bhante bhante saddho anuppo ta¤ ¤eva and so on. 12 M. kinti. 13 M8 -to. 14 omitted by M. M8. T. M6. M7. 15 M. Ph. kiü; M7 kathaü. >/ #<[page 080]># %<80 Aīguttara-Nikāya. LIV. 4-7>% puriso saddho dānapati anuppadānarato ti? `Yo so bhante puriso assadho maccharã kadariyo paribhāsako, kin taü\<*<1>*>/ arahanto paņhamaü upasaīkamantā\<*<2>*>/ upasaīkamissanti? Yo ca kho\<*<3>*>/ so bhante puriso saddho dānapati anuppa- dānarato, taü yeva arahanto paņhamaü upasaīkamantā\<*<2>*>/ upasaīkameyyuü' . 4. Taü kiü ma¤¤asi Sãha? Kassa nu kho arahanto paņhamaü paņigaõhantā\<*<2>*>/ paņigaõheyyuü: yo vā so puriso assaddho maccharã kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato ti? `Yo so bhante puriso assaddho maccharã kadariyo paribhāsako, kin\<*<1>*>/ tassa ara- hanto paņhamaü paņigaõhantā\<*<2>*>/ paņigaõhissanti? Yo ca kho so bhante puriso saddho dānapati anuppadānarato, tass' eva\<*<4>*>/ arahanto paņhamaü paņigaõhantā paņigaõheyyuü' . 5. Taü kiü ma¤¤asi Sãha? Kassa nu kho arahanto paņhamaü dhammaü desentā\<*<5>*>/ deseyyuü: yo vā so puriso assaddho maccharã kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato ti? `Yo so bhante puriso assaddho maccharã kadariyo paribhāsako, kin\<*<6>*>/ tassa ara- hanto paņhamaü dhammaü desentā\<*<7>*>/ desissanti\<*<8>*>/? Yo ca kho so bhante puriso saddho dānapati anuppadānarato, tass' eva arahanto paņhamaü dhammaü desentā\<*<7>*>/ deseyyuü' . 6. Taü kiü ma¤¤asi Sãha? Kassa nu kho kalyāõo kitti- saddo abbhuggaccheyya: yo vā so puriso assaddho maccharã kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato ti? `Yo so bhante puriso assaddho maccharã kadariyo paribhāsako, kin tassa kalyāõo kittisaddo abbhug- gacchissati\<*<9>*>/? Yo ca kho so bhante puriso saddho dāna- pati anuppadānarato, tass' eva kalyāõo kittisaddo abbhug- gaccheyya' . 7. Taü kiü ma¤¤asi Sãha? Ko nu kho ya¤ ¤ad eva parisaü upasaīkameyya, yadi khattiyaparisaü yadi brāh- maõaparisaü yadi gahapatiparisaü yadi samaõaparisaü, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. kinti. 2 M8 -to. 3 omitted by T. M6. M7. 4 S. ta¤ ¤eva. 5 Ph. M8. T. M7. S. -to. 6 M. kinti. 7 M8. T. M6. M7 -to. 8 S. dese- 9 M6 abbhuggacchati. >/ #<[page 081]># %% visārado upasaīkameyya amaīkubhåto: yo vā so puriso assaddho maccharã kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato ti? `Yo so bhante puriso assaddho maccharã kadariyo paribhāsako, kiü so ya¤ ¤ad eva parisaü upasaīkamissati, yadi khattiyaparisaü yadi brāhmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü yadi samaõapari- saü, visārado\<*<1>*>/ upasaīkamissati amaīkubhåto? Yo ca kho so bhante puriso saddho dānapati anuppadānarato, so ya¤ ¤ad eva parisaü upasaīkameyya, yadi khattiyaparisaü yadi brāhmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü yadi samaõa- parisaü, visārado upasaīkameyya amaīkubhåto' . 8. Taü kiü ma¤¤asi Sãha? Ko nu kho kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjeyya\<*<2>*>/: yo vā\<*<3>*>/ so puriso assaddho maccharã kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato ti? `Yo so bhante puriso assaddho maccharã kadariyo paribhāsako, kiü so kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjissati\<*<2>*>/? Yo ca kho so bhante puriso saddho dāna- pati anuppadānarato, so kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjeyya\<*<4>*>/' . 9. `Yānãmāni bhante Bhagavatā cha\<*<5>*>/ sandiņņhikāni dāna- phalāni\<*<6>*>/ akkhātāni, nāhaü ettha Bhagavato saddhāya\<*<7>*>/ gacchāmi, ahaü p' etāni\<*<8>*>/ jānāmi. Ahaü bhante dāyako dānapati, maü arahanto paņhamaü anukampantā anu- kampanti. Ahaü bhante dāyako dānapati, maü arahanto paņhamaü upasaīkamantā upasaīkamanti. Ahaü bhante dāyako dānapati, mayhaü arahanto paņhamaü paņigaõ- hantā\<*<9>*>/ paņigaõhanti. Ahaü bhante dāyako dānapati, mayhaü arahanto paņhamaü dhammaü\<*<10>*>/ desentā\<*<11>*>/ desenti. Ahaü bhante dāyako dānapati, mayhaü kalyāõo kittisaddo abbhuggato: Sãho senāpati dāyako kārako saīghupaņņhāko\<*<12>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 avi- 2 T. M6. M7 uppajjissati. 3 T. ca; M6. M7 ca kho. 4 T. M6. M7 uppa- 5 omitted by M. Ph. 6 M8 balāni. 7 M8 saddāpaņņhiya (sic). 8 S. pi etāni; Ph. M8 p'etaü (M8 me taü) jānāmi aham pi etāni jānāmi. 9 M8 -to. 10 omitted by Ph. 11 M8. T. M7 -to. 12 M. Ph. -ņņhako; M8 -ppaņņhako. >/ #<[page 082]># %<82 Aīguttara-Nikāya. LV. 1-2>% ti. Ahaü bhante dāyako dānapati ya¤ ¤ad eva parisaü upasaīkamāmi, yadi khattiyaparisaü\<*<1>*>/ yadi brāhmaõapari- saü yadi gahapatiparisaü yadi samaõaparisaü, visārado upasaīkamāmi amaīkubhåto. Yānãmāni bhante Bhagavatā cha\<*<2>*>/ sandiņņhikāni dānaphalāni akkhātāni, nāhaü ettha Bhagavato saddhāya\<*<3>*>/ gacchāmi, ahaü p' etāni\<*<4>*>/ jānāmi. Ya¤ ca kho maü bhante\<*<5>*>/ Bhagavā evam āha: dāyako Sãho\<*<6>*>/ dānapati kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü sag- gaü lokaü upapajjatã\<*<7>*>/ ti, etāhaü na\<*<8>*>/ jānāmi, ettha ca panāhaü\<*<9>*>/ Bhagavato saddhāya\<*<10>*>/ gacchāmã' ti. Evam\<*<11>*>/ etaü Sãha, evam etaü Sãha, dāyako Sãha\<*<12>*>/ dāna- pati kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjatã\<*<7>*>/ ti. LV. 1. Cattārãmāni bhikkhave Tathāgatassa arakkheyyāni\<*<13>*>/, tãhi\<*<13>*>/ ca\<*<13>*>/ anupavajjo\<*<14>*>/. Katamāni cattāri Tathāgatassa arakkheyyāni? 2. Parisuddhakāyasamācāro bhikkhave Tathāgato. Natthi Tathāgatassa kāyaduccaritaü, yaü Tathāgato rakkheyya `mā me idaü paro a¤¤āsã' ti. -- Parisuddhavacãsamācāro bhikkhave Tathāgato. Natthi Tathāgatassa vacãduccaritaü, yaü Tathāgato rakkheyya `mā me idaü paro a¤¤āsã' ti. -- Parisuddhamanosamācāro\<*<15>*>/ bhikkhave Tathāgato. Natthi Tathāgatassa manoduccaritaü, yaü Tathāgato rakkheyya `mā me idaü paro a¤¤āsã' ti. -- Parisuddhājãvo\<*<16>*>/ bhikkhave Tathāgato. Natthi Tathāgatassa micchā-ājãvo\<*<17>*>/, yaü Tathā- gato rakkheyya `mā me idaü paro a¤¤āsã' ti. Imāni cattāri Tathāgatassa arakkheyyāni. Katamehi tãhi\<*<18>*>/ anupavajjo? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. M8 pa || yadi samaõa- 2 omitted by M. Ph. 3 M8 satthāya. 4 S. pi etāni. 5 omitted by S. 6 M6. M7 Sãha. 7 T. M6. M7 uppa- 8 omitted by M8. 9 M8 nāhaü. 10 M8 satthā. 11 M8 etam etaü Sãha dāy- Sã-; T. M6. M7 have this phrase only once. 12 omitted by T. M6. 13 T. -yyānã ti ca. 14 T. -vajjā. 15 Ph. T. -māno- 16 M8 corr. into -suddhasammājãvo. 17 Ph. micchāj- 18 omitted by T. >/ #<[page 083]># %% 3. Svākkhātadhammo\<*<1>*>/ bhikkhave Tathāgato. Tatra vata maü samaõo vā brāhmaõo vā devo vā Māro vā Brahmā vā koci\<*<2>*>/ vā lokasmiü sahadhammena paņicodessati `iti pi\<*<3>*>/ te\<*<4>*>/ na svākkhātadhammo\<*<5>*>/' ti. Nimittam etaü bhikkhave na\<*<6>*>/ samanupassāmi\<*<7>*>/, etaü p' ahaü\<*<8>*>/ bhikkhave nimittaü asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajja- ppatto\<*<9>*>/ viharāmi. Supa¤¤attā kho pana me\<*<10>*>/ bhikkhave sāvakānaü nibbānagāminã paņipadā, yathā\<*<11>*>/ paņipannā mama sāvakā āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchi- katvā upasampajja viharanti\<*<12>*>/. -- Tatra vata maü samaõo vā brāhmaõo vā devo vā Māro vā Brahmā vā koci vā lokasmiü sahadhammena paņicodessati\<*<13>*>/ `iti pi te\<*<14>*>/ na supa¤¤attā sāvakānaü nibbānagāminã paņipadā, yathā\<*<15>*>/ paņipannā tava\<*<16>*>/ sāvakā\<*<16>*>/ āsavānaü khayā . . . pe\<*<17>*>/ . . . sacchikatvā upasampajja viharantã' ti. Nimittam etaü bhikkhave na\<*<18>*>/ samanupassāmi. Etaü p' ahaü\<*<8>*>/ bhikkhave nimittaü asamanupassanto\<*<19>*>/ khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi. Anekasatā kho pana me bhik- khave sāvakaparisā āsavānaü khayā . . . pe\<*<17>*>/ . . . sacchi- katvā upasampajja viharanti\<*<20>*>/. -- Tatra vata maü samaõo vā brāhmaõo vā devo vā Māro vā Brahmā vā koci vā lokasmiü sahadhammena paņicodessati `iti pi te na aneka- satā\<*<21>*>/ sāvakaparisā āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü ditth' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchi- katvā upasampajja viharantã\<*<20>*>/' ti. Nimittam etaü bhik- khave na\<*<22>*>/ samanupassāmi, etaü p' ahaü\<*<8>*>/ bhikkhave \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -to dh- throughout; M8 svākhyāto dh- 2 T. kena. 3 M8 inserts so. 4 M. Ph. M8. S. tvaü. 5 M8 svākhvāto dh- 6 omitted by M8. 7 T. samānu- 8 M. Ph. M8 etam ahaü. 9 M8 vessā-; T. vesārappatto. 10 omitted by M. Ph. M8. 11 T. M6 yatthā. 12 T. M6. M7 viharati. 13 M. Ph. M8. T. M6. M7 -dissati, here and in the next place. 14 M8 me. 15 M6 tathā; T. M7 only ya. 16 T. Tathāgatasā-; M6 mama. 17 M. la; Ph. M8 pa; T. M6. M7 give it in full. 18 omitted by T. 19 M8 anupassanto. 20 M6 vihareyyan ti. 21 T. -taü. 22 omitted by M8. M7. >/ #<[page 084]># %<84 Aīguttara-Nikāya. LVI. 1-2>% nimittaü asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi. Imehi tãhi anupavajjo. Imāni kho bhikkhave cattāri Tathāgatassa arakkheyyāni, imehi ca tãhi anupavajjo ti. LVI. 1. Evaü\<*<1>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Kimbi- lāyaü\<*<2>*>/ viharati Veëuvane. Atha kho āyasmā Kimbilo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavan- taü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Kimbilo Bhagavantaü etad avoca `ko nu kho bhante hetu ko paccayo, yena Tathāgate parinibbute saddhammo na ciraņņhitiko hotã' ti? `Idha Kimbila Tathā- gate parinibbute bhikkhå\<*<3>*>/ bhikkhuniyo upāsakā upasikāyo Satthari agāravā viharanti appatissā\<*<4>*>/, dhamme agāravā viharanti appatissā, saīghe agāravā viharanti appatissā, sikkhāya agāravā viharanti appatissā, samādhismiü agāravā viharanti appatissā, appamāde agāravā viharanti appatissā, paņisanthāre\<*<5>*>/ agāravā viharanti appatissā. Ayaü kho Kimbila hetu ayaü paccayo, yena Tathāgate parinibbute saddhammo na ciraņņhitiko hotã' ti. 2. `Ko pana bhante hetu ko paccayo, yena Tathāgate parinibbute saddhammo ciraņņhitiko hotã' ti? `Idha Kimbila Tathāgate parinibbute bhikkhå bhikkhuniyo upāsakā upā- sikāyo Satthari sagāravā viharanti sappatissā\<*<6>*>/, dhamme sagāravā viharanti sappatissā, saīghe sagāravā viharanti sappatissā, sikkhāya sagāravā viharanti sappatissā, samā- dhismiü sagāravā viharanti sappatissā, appamāde sagāravā viharanti sappatissā, paņisanthāre sagāravā viharanti sappa- tissā. Ayaü kho Kimbila hetu ayaü paccayo, yena Tathāgate parinibbute saddhammo ciraņņhitiko hotã' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 M. Ph. S. Kimi-; M8 Kimhi- throughout. 3 omitted by T.; M6 idha bhikkhu. 4 Ph. appaņi- throughout; T. M6. M7 pe || paņisanthāre. 5 M. Ph. M8 -sandhāre. 6 Ph. sappaņi- throughout. >/ #<[page 085]># %% LVII. 1. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu na cirass' eva āsavānaü khayā . . . pe\<*<1>*>/ . . . sacchikatvā upasampajja vihareyya. Katamehi sattahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti, sãlavā hoti, bahussuto hoti, paņisallãno hoti, āraddhaviriyo hoti, satimā hoti, pa¤¤avā hoti. Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu na cirass' eva āsavānaü khayā . . . pe\<*<2>*>/ . . . sacchikatvā upasampajja vihareyyā ti. LVIII. 1. Evaü\<*<3>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Bhaggesu viharati Suüsumāragire\<*<4>*>/ Bhesakaëāvane Migadāye. Tena kho pana samayena āyasmā Mahāmoggallāno Magadhesu Kallavāëamuttagāme\<*<5>*>/ pacalāyamāno\<*<6>*>/ nisinno hoti. Addasā kho Bhagavā dibbena cakkhunā visuddhena atikkanta- mānusakena āyasmantaü Mahāmoggallānaü Magadhesu Kallavāëamuttagāme\<*<7>*>/ pacalāyamānaü\<*<6>*>/ nisinnaü, disvā, seyyathā pi nāma balavā puriso sammi¤jitaü vā bāhaü pasāreyya, pasāritaü vā bāhaü sammi¤jeyya, evam eva Bhaggesu Suüsumāragire Bhesakaëāvane Migadāye antara- hito Magadhesu Kallavāëamuttagāme\<*<7>*>/ āyasmato Mahā- moggallānassa pamukhe\<*<8>*>/ pāturahosi. Nisãdi Bhagavā pa¤- ¤atte āsane. Nisajja kho Bhagavā āyasmantaü Mahā- moggallānaü etad avoca `pacalāyasi\<*<9>*>/ no tvaü Moggallāna, pacalāyasi\<*<10>*>/ no tvaü Moggallānā' ti? `Evaü bhante' . 2. Tasmā ti ha tvaü\<*<11>*>/ Moggallāna, yathā sa¤¤issa\<*<12>*>/ te viharato taü middhaü okkamati, taü sa¤¤aü manasākāsi\<*<13>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. M8 pa; T. M6 give it in full. 2 M. M8 la; Ph. pa; T. M6 in full. 3 omitted by T. M6. S. 4 M. Ph. Susu-; M8 Saüsu- 5 M8 Kaõõavāëasutta- 6 T. palāy-; S. capalāy- 7 M. Ph. M8 -putta- 8 M. saümukhe; Ph. M8 samukhe. 9 T. pacālay-; S. capalāy- 10 S. capalāy- 11 omitted by M. Ph. M8. S. 12 M7 sa¤¤ãhi; T. santi hi. 13 T. M6 manasi 'kāsi; S. manasi kareyyāsi; M. has mā before manasi 'kāsi and bah- >/ #<[page 086]># %<86 Aīguttara-Nikāya. LVIII. 3-7>% taü sa¤¤aü bahulam akāsi\<*<1>*>/: ņhānaü kho pan' etaü\<*<2>*>/ vijjati, yan te evaü viharato taü middhaü pahãyetha. 3. No ce te evaü viharato\<*<3>*>/ taü\<*<4>*>/ middhaü pahãyetha, tato tvaü Moggallāna yathāsutaü yathāpariyattaü dham- maü\<*<5>*>/ cetasā anuvitakkeyyāsi anuvicāreyyāsi manasānu- pekkheyyāsi: ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yan te evaü viharato taü middhaü pahãyetha. 4. No ce te evaü viharato taü middhaü pahãyetha, tato tvaü Moggallāna yathāsutaü yathāpariyattaü dhammaü vitthārena sajjhāyaü kareyyāsi: ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yan te evaü viharato taü\<*<6>*>/ middhaü\<*<6>*>/ pahãyetha\<*<6>*>/. 5. No ce te evaü viharato taü middhaü pahãyetha, tato tvaü Moggallāna ubho kaõõasotāni āvijeyyāsi\<*<7>*>/ pāõinā\<*<8>*>/ gattāni anumajjeyyāsi: ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yan te evaü viharato taü middhaü pahãyetha. 6. No ce te evaü viharato taü middhaü pahãyetha, tato tvaü Moggallāna uņņhāyāsanā udakena akkhãni anumajjitvā\<*<9>*>/ disā anuvilokeyyāsi nakkhattāni tārakaråpāni ullokeyyāsi: ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yan te evaü viharato taü middhaü pahãyetha. 7. No ce te evaü viharato tam middhaü pahãyetha, tato tvaü Moggallāna\<*<10>*>/ ālokasa¤¤aü manasikareyyāsi {divāsa¤- ¤aü} adhiņņheyyāsi\<*<11>*>/; yathā divā tathā rattiü, yathā rattiü tathā divā. Iti vivaņena\<*<12>*>/ cetasā apariyonaddhena sappa- bhāsaü cittaü bhāveyyāsi: ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yan te evaü viharato taü middhaü pahãyetha. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. kareyyāsi. 2 M. Ph. insert Moggalāna. 3 T. viharanto. 4 omitted by T. 5 T. continues: vitthāreõa sajjhāyaü . . . pahãyetha, then tato tvaü M- ubho kaõõasotāni. 6 omitted by M6. 7 M7 āvijj-; M6 āvi¤j-; M. M8 āvicc-; Ph. āvi¤ch- 8 M6 -no; M7 -õi. 9 T. M6. M7 apanijitvā; M. Ph. pani¤jitvā. 10 M6 continues: pacchāpuresa¤¤ã and so on, omitting the rest. 11 S. adhiņņhayessāsi. 12 S. vivaņņena; M. M8 middhavigatena. >/ #<[page 087]># %% 8. No ce te evaü viharato taü middhaü pahãyetha, tato tvaü Moggallāna pacchāpuresa¤¤ã\<*<1>*>/ caīkamaü\<*<2>*>/ adhiņ- ņheyyāsi\<*<3>*>/ antogatehi\<*<4>*>/ indriyehi abahigatena\<*<5>*>/ mānasena: ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yan te evaü viharato taü middhaü pahãyetha. 9. No ce te evaü viharato taü middhaü pahãyetha, tato tvaü Moggallāna dakkhiõena passena sãhaseyyaü kappeyyāsi pādena\<*<6>*>/ pādaü accādhāya sato sampajāno uņņhānasa¤¤aü manasikaritvā\<*<7>*>/, paņibuddhena\<*<8>*>/ ca\<*<8>*>/ te Moggallāna khippaü yeva paccuņņhātabbaü\<*<9>*>/ `na seyyasukhaü na\<*<10>*>/ passasukhaü\<*<11>*>/ na\<*<12>*>/ middhasukhaü anuyutto viharissāmã' ti. Evaü hi te Moggallāna sikkhitabbaü. 10. Tasmā ti ha Moggallāna evaü sikkhitabbaü `na\<*<13>*>/ uccāsoõķaü paggahetvā kulāni upasaīkamissāmã' ti. Evaü hi te Moggallāna sikkhitabbaü. Sace Moggallāna bhikkhu uccāsoõķaü paggahetvā kulāni upasaīkamati, santi hi Moggallāna kulesu kiccakaraõãyāni, yena\<*<14>*>/ manussā āgataü bhikkhuü na {manasikaronti,} {tatra}\<*<15>*>/ bhikkhussa evaü hoti `ko su nāma dāni maü imasmiü kule paribhindi, virattaråpādānãme mayi manussā' {ti\<*<16>*>/,} {iti 'ssa} alābhena maīkubhāvo\<*<17>*>/, maīkubhåtassa uddhaccaü, uddhatassa asaüvaro, asaüvutassa ārā cittaü samādhimhā. Tasmā ti ha\<*<18>*>/ Moggallāna evaü sikkhitabbaü `na viggāhikakathaü kathessāmã' ti. Evaü hi te Moggallāna sikkhitabbaü. Viggāhikāya Moggallāna kathāya sati kathābāhullaü pāņi- kaīkhaü\<*<19>*>/, kathābāhulle sati uddhaccaü, uddhatassa {asaüvaro,} asaüvutassa ārā cittaü samādhimhā. Nāhaü Moggallāna sabbe h' eva saüsaggaü\<*<20>*>/ vaõõayāmi, na\<*<21>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8 pacchimena passena. 2 M. Ph. M8 sãhaseyyaü; T. M7 taü kamaü. 3 M. Ph. S. adhiņņhaheyyāsi. 4 M. Ph. M8 -gadhehi. 5 M. bahi- 6 Ph. T. M6. M7 pāde. 7 M. -karetvā. 8 S. -buddhen' eva; T. paņipavubbena ca. 9 M6 -paņņhātabbaü. 10 omitted by M. M8. T. M6. M7. 11 omitted by M. M8 ; T. phassa- 12 omitted by T. M6. M7. 13 omitted by M8. 14 M. Ph. M8 yehi. 15 M8 ta¤ ca. 16 M8 pi. 17 M8 mākula- 18 T. inserts vā. 19 T. M6. M7 -khā. 20 M. Ph. M8 samaggaü throughout. 21 M. omits this phrase. >/ #<[page 088]># %<88 Aīguttara-Nikāya. LVIII. 11>% panāhaü Moggallāna sabbe h' eva saüsaggaü na\<*<1>*>/ vaõõa- yāmi, sagahaņņhapabbajitehi\<*<2>*>/ kho ahaü Moggallāna saü- saggaü na vaõõayāmi\<*<3>*>/, yāni ca kho tāni senāsanāni appasaddāni appanigghosāni\<*<4>*>/ vijanavātāni manussarāha- seyyakāni\<*<5>*>/ paņisallānasāruppāni, tathāråpehi senāsanehi saüsaggaü vaõõayāmã' ti. 11. Evaü vutte āyasmā Mahāmoggallāno Bhagavantaü etad avoca `kittāvatā nu kho bhante bhikkhu saükhittena taõhāsaükhayavimutto hoti accantaniņņho accantayoga- kkhemã accantabrahmacārã accantapariyosāno seņņho deva- manussānan' ti? `Idha Moggallāna bhikkhuno sutaü hoti: sabbe\<*<6>*>/ dhammā nālaü abhinivesāyā ti, eva¤ c' etaü Moggallāna bhikkhuno sutaü hoti: sabbe dhammā nālaü abhinivesāyā ti. So\<*<7>*>/ sabbaü dhammaü abhijānāti, sabbaü dhammaü abhi¤¤āya sabbaü dhammaü parijānāti\<*<8>*>/, sab- baü dhammaü pari¤¤āya yaü ki¤ci vedanaü vediyati sukhaü vā\<*<9>*>/ dukkhaü vā adukkhamasukhaü vā. So tāsu vedanāsu aniccānupassã viharati, virāgānupassã viharati, nirodhānupassã viharati, paņinissaggānupassã viharati. So tāsu vedanāsu aniccānupassã viharanto virāgānupassã vi- haranto nirodhānupassã viharanto paņinissaggānupassã viharanto\<*<7>*>/ na ca\<*<9>*>/ ki¤ci loke upādiyati, anupādiyaü na paritassati, aparitassaü paccattaü yeva parinibbāyati; <> ti pajānāti. Ettāvatā kho Moggallāna bhikkhu saükhittena taõhāsaükhayavimutto hoti accantani- ņņho accantayogakkhemã accantabrahmacārã accantapari- yosāno seņņho devamanussānan' ti. [Mā\<*<10>*>/ bhikkhave pu¤¤ānaü bhāyittha, sukhass' etaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. M8. 2 T. sagahaņņhe pa-; M6 saīgahaņņha-; M. saīgahatthaü pa-; Ph. saügahaņņhā pa-; M8 saügahatthānasso pa- 3 Ph. M8 repeat after -yāmi: saīgahaņņhā (M8 saīgahiņņhāsā) pa- kho ahaü M- (M8 -sso) samaggaü vaõõayāmi. 4 M. M8 -nighosāni; M6 -niggosāni. 5 T. -tāni. 6 M6 sabbe 'va. 7 omitted by M7. 8 M6 paņi- 9 omitted by M6. 10 T. M7 insert ca. >/ #<[page 089]># %% bhikkhave adhivacanaü, yad idaü pu¤¤ānan\<*<1>*>/ ti. Abhi- jānāmi kho panāhaü bhikkhave dãgharattaü katānaü pu¤¤ānaü dãgharattaü iņņhaü\<*<2>*>/ kantaü manāpaü vipākaü paccanubhåtaü. Satta vassāni mettacittaü\<*<3>*>/ bhāvesiü\<*<4>*>/, satta vassāni mettacittaü\<*<3>*>/ bhāvetvā satta saüvaņņavivaņņa- kappe na yimaü lokaü punāgamāsiü\<*<5>*>/, saüvaņņamāne\<*<6>*>/ sudāhaü\<*<6>*>/ bhikkhave loke âbhassarupago\<*<7>*>/ homi\<*<8>*>/, vivaņņa- māne loke su¤¤aü Brahmavimānaü upapajjāmi\<*<9>*>/. Tatra sudaü bhikkhave Brahmā homi Mahābrahmā abhibhå\<*<10>*>/ anabhibhåto\<*<11>*>/ a¤¤adatthudaso\<*<12>*>/ Vasavattã. Chattiüsa- kkhattuü kho panāhaü bhikkhave Sakko ahosiü\<*<13>*>/ devānam indo. Anekasattakkhattuü\<*<14>*>/ rājā ahosiü\<*<15>*>/ Cakkavattã dhammiko dhammarājā cāturanto\<*<16>*>/ vijitāvã janapadatthā- variyappatto sattaratanasamannāgato. Tassa mayhaü bhikkhave imāni satta ratanāni ahesuü, seyyathãdaü cakka- ratanaü hatthiratanaü assaratanaü maõiratanaü itthi- ratanaü gahapatiratanaü, parināyakaratanam eva satta- maü. Paro sahassaü kho pana me bhikkhave puttā ahesuü sårā vãraīgaråpā parasenappamaddanā\<*<17>*>/. So imaü paņhaviü\<*<18>*>/ sāgarapariyantaü adaõķena asatthena dham- mena abhivijiya ajjhāvasan ti. Passa pu¤¤ānaü vipākaü kusalānaü sukhesinaü\<*<19>*>/: mettacittaü\<*<3>*>/ vibhāvetvā\<*<20>*>/ satta vassāni bhikkhave\<*<21>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8 pu¤¤āni (without ti); M6 puü¤an. 2 M8 iddhaü. 3 T. M7 mettaü c- 4 Ph. M7 -si. 5 Ph. M8 -si. 6 Ph. M8 -mānasmiü ahaü; T. M6. M7 -mānassudāhaü; M. -mānussudāhaü. 7 Ph. M6 -råpago; M8 Abhassarako. 8 M8 hoti. 9 T. M7 uppa- 10 T. abhibhuyya; M. M8 abhibhåto; M6 -bhåtā. 11 omitted by M. M8; M6 -bhåtā. 12 T. a¤¤avatthu- 13 M. M8. M6. M7 -si. 14 M. Ph. M6. S. anekasata- 15 M. -si. 16 M. Ph. M8 T. catur- 17 M. Ph. -maddanasamatthā; M8 -samattā. 18 M8 -vã pi. 19 M. Ph. -ne; M8 -no. 20 T. bhāvetvā. 21 Ph. T. M6. M7 -vo. >/ #<[page 090]># %<90 Aīguttara-Nikāya. LVIII.>% satta\<*<1>*>/ saüvaņņavivaņņakappe na yimaü lokaü punāgamaü\<*<2>*>/, saüvaņņamāne\<*<3>*>/ lokamhi\<*<4>*>/ homi âbhassaråpago\<*<5>*>/, vivaņņamāne\<*<6>*>/ lokamhi\<*<7>*>/ su¤¤aü\<*<8>*>/ Brahmupago\<*<9>*>/ ahuü\<*<10>*>/, sattakkhattuü Mahābrahmā Vasavatti\<*<11>*>/ tadā ahuü\<*<12>*>/, chattiüsakkhattuü devindo devarajjam akārayiü, cakkavattã ahuü\<*<13>*>/ rājā Jambusaõķassa\<*<14>*>/ issaro. Muddhābhisitto\<*<15>*>/ khattiyo manussādhipatã ahuü\<*<10>*>/ adaõķena asatthena vijeyya\<*<16>*>/ paņhaviü imaü asāhasena\<*<17>*>/ dhammena\<*<18>*>/ samena {m-anusāsiyaü}\<*<19>*>/, dhammena rajjaü kāretvā asmiü*) paņhavimaõķale mahaddhane mahābhoge aķķhe\<*<20>*>/ ajāyisaü\<*<21>*>/ kule sabbakāmehi sampanne\<*<22>*>/ ratanehi ca sattahi. Buddhā saīgāhakā loke, tehi\<*<23>*>/ etaü\<*<23>*>/ sudesitaü, esa\<*<24>*>/ hetu mahantassa, pathabyo\<*<25>*>/ yena\<*<26>*>/ vuccati. Pahutavittupakaraõo rājā homi\<*<27>*>/ patāpavā, iddhimā yasavā homi\<*<27>*>/ Jambusaõķassa\<*<28>*>/ issaro. Ko sutvā na ppasãdeyya api kaõhābhijātiyo? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 M. -mi; Ph. -miü. 3 Ph. viva-; T. -māno. 4 M. lokasmiü; T. lokam pi. 5 T. -rupago. 6 T. -māno. 7 Ph. M8 lokasmiü. 8 M. Ph. S. su¤¤a- 9 S. -åpago. 10 M. Ph. M8. M6 ahu. 11 M7. S. -ttã. 12 M. Ph. M8. T. ahu. 13 M. Ph. M8 ahu; T. ahaü; M7 ayaü. 14 M. Ph. M8 Jambumaõķassa; M7 Jambuõķassa. 15 T. M6. M7 muddhāva- 16 Ph. -yyaü; M8 -yyuü. 17 T. inserts vā. 18 M. kammena. 19 M6 siya; M7 manussāsiya; Ph. -siyaü; M8 -sisaü; M6 -si 'haü; S. -si taü. 20 T. aķķhena. 21 T. ā- 22 T. M6 -panno. 23 M. Ph. M6. M7 teh'etaü; M. adds pi; T. tena h'etaü. 24 M. Ph. eso. 25 S. puth-; M6 pathabbo; M7 patabbyo. 26 M. Ph. add pi. 27 M. Ph. hoti. 28 M. Ph. -maõķassa. *) in M8 one leaf is missing. >/ #<[page 091]># %% Tasmā hi\<*<1>*>/ atthakāmena\<*<2>*>/ mahattam\<*<3>*>/ abhikaīkhatā saddhammo garukātabbo saraü buddhānasāsanan ti\<*<4>*>/.] LIX. 1. Ekaü\<*<5>*>/ samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jeta- vane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho Bhagavā pubbaõ- hasamayaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya yena Anāthapiõķi- kassa gahapatissa nivesanaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā pa¤¤atte āsane nisãdi. Tena kho pana samayena Anātha- piõķikassa gahapatissa nivesane manussā uccāsaddā mahā- saddā honti. Atha kho Anāthapiõķiko gahapati yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Anāthapiõķikaü gahapatiü Bhagavā etad avoca `kin nu kho\<*<6>*>/ te\<*<7>*>/ gahapati nivesane manussā uccāsaddā mahāsaddā kevaņņā\<*<8>*>/ ma¤¤e macchavilope\<*<9>*>/' ti? `Ayaü bhante Sujātā gharasuõhā aķķhā aķķhakulā\<*<10>*>/ ānãtā, sā neva\<*<11>*>/ sassuü\<*<12>*>/ ādiyati na sasuraü\<*<13>*>/ ādiyati na sāmikaü ādiyati, Bhaga- vantam pi\<*<14>*>/ na sakkaroti na garukaroti na māneti na påjeti' ti. 2. Atha kho Bhagavā Sujātaü gharasuõhaü āmantesi `ehi Sujāte\<*<15>*>/' ti. `Evaü bhante' ti kho\<*<16>*>/ Sujātā gharasuõhā Bhagavato paņissutvā\<*<17>*>/ yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Sujātaü gharasuõhaü Bhagavā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. 2 T. M6. M7 atta- 3 M. Ph. mahantaü. 4 M. Ph. put after ti: mettasuttaü; in M. here too the usual numeral is missing. 5 This phrase is missing in M. Ph. 6 omitted by M6. M7. S. 7 omitted by M. Ph. 8 S. -ņņo; T. -ņņhā; M7 -ddhā. 9 T. M6. M7 macche vi-; S. -vilopetã. 10 M. Ph. S. kulā. 11 Ph. na. 12 T. asassuü. 13 M. Ph. S. sassu-; M7 suüsuraü. 14 T. M6. M7 na pi. 15 T. -ta. 16 omitted by S. 17 M. Ph. M6 paņisutvā; S. paņissuõitvā. >/ #<[page 092]># %<92 Aīguttara-Nikāya. LIX.>% etad avoca `satta kho imā Sujāte purisassa bhariyā. Katamā satta? Vadhakasamā\<*<1>*>/, corãsamā\<*<2>*>/, ayyasamā, mātusamā\<*<3>*>/, bhaginãsamā, sakhãsamā, dāsãsamā\<*<4>*>/. Imā kho Sujāte satta purisassa bhariyā\<*<5>*>/. Tāsaü\<*<6>*>/ tvan nu\<*<7>*>/ katamā' ti? `Na\<*<8>*>/ kho ahaü bhante imassa Bhagavatā saükhittena bhāsitassa evaü\<*<9>*>/ vitthārena atthaü ājānāmi\<*<10>*>/. Sādhu me bhante Bhagavā tathā dhammaü desetu, yathāhaü\<*<11>*>/ imassa Bhagavatā saükhittena bhāsitassa vitthārena atthaü ājā- neyyan\<*<12>*>/' ti. `Tena hi Sujāte suõāhi sādhukaü manasi- karohi, bhāsissāmã' ti. `Evaü bhante' ti kho Sujātā gharasuõhā Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad avoca:-- Paduņņhacittā ahitānukampinã a¤¤esu rattā atima¤¤ate patiü dhanena kãtassa vadhāya ussukā, yā evaråpā purisassa bhariyā `vadhakā\<*<13>*>/ ca bhariyā' ti ca\<*<14>*>/ sā pavuccati\<*<15>*>/. Yaü itthiyā vindati sāmiko dhanaü sippaü vaõijja¤ ca kasim adhiņņhahaü\<*<16>*>/ appam pi tasmā\<*<17>*>/ apahātum\<*<18>*>/ icchati, yā evaråpā purisassa bhariyā `corã\<*<19>*>/ ca\<*<20>*>/ bhariyā' ti ca sā pavuccati. Akammakāmā alasā mahagghasā pharusā\<*<4>*>/ ca caõķi\<*<21>*>/ duruttavādinã\<*<22>*>/ uņņhāyakānaü\<*<23>*>/ abhibhuyya vattati, yā evaråpā purisassa bhariyā `ayyā ca bhariyā\<*<24>*>/' ti ca sā pavuccati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. vadhasamā. 2 S. cora- 3 M. Ph. mātā- 4 omitted by T. 5 M. Ph. M6. M7 bhariyāyo. 6 T. so (for yo in bhariyāyo?) tāsaü. 7 omitted by M. Ph. S. 8 S. nāhaü for na kho ahaü. 9 omitted by S. 10 T. M6. M7 aj- 11 T. M6 yathā ahaü. 12 M. jān-; T. M6. M7 aj- 13 M. vadhā. 14 omitted by Ph. 15 T. ca vuccati. 16 S. -hi. 17 M. Ph. tassa. 18 M6 -hāsuü; Ph. pahātuü. 19 S. corā. 20 Ph. puts ca after bhariyā. 21 T. vaddha; T. M6. M7. S. add ca. 22 T. durunuttavādimati. 23 T. M6. M7 uņņhāyi- 24 Ph. inserts ca. >/ #<[page 093]># %% Yā sabbadā hoti hitānukampinã mātā\<*<1>*>/ va puttaü\<*<2>*>/ anurakkhate patiü tato dhanaü sambhatam assa rakkhati, yā evaråpā purisassa bhariyā `mātā ca bhariyā' ti ca sā pavuccati. Yathā pi jeņņhā bhaginã kaniņņhakā\<*<3>*>/ sagāravā hoti sakamhi\<*<4>*>/ sāmike hirãmanā\<*<5>*>/ bhattuvasānuvattinã\<*<6>*>/, yā evaråpā purisassa bhariyā `bhaginã ca bhariyā' ti ca sā pavuccati. Yā cãdha disvāna patiü pamodati sakhã sakhāraü va cirassam\<*<7>*>/ āgataü koleyyakā sãlavatã patibbatā, yā evaråpā purisassa bhariyā `sakhã ca bhariyā' ti ca sā pavuccati. Akkuddhasantā\<*<8>*>/ vadhadaõķatajjitā aduņņhacittā\<*<9>*>/ patino titikkhati {akkodhanā} bhattuvasānuvattinã, yā evaråpā purisassa bhariyā `dāsã ca bhariyā' ti ca sā pavuccati. Yā cãdha bhariyā `vadhakā\<*<10>*>/' ti vuccati `corã\<*<11>*>/ ca ayyā' ti ca sā\<*<12>*>/ pavuccati dussãlaråpā pharusā anādarā kāyassa bhedā nirayaü vajanti tā. Yā cãdha `mātā bhaginã sakhã' ti\<*<13>*>/ ca `dāsã ca\<*<14>*>/ bhariyā' ti ca sā\<*<12>*>/ pavuccati sãle ņhitattā cirarattasaüvutā kāyassa bhedā sugatiü vajanti tā ti. Imā kho Sujāte satta purisassa bhariyā. Tāsam tvaü katamā ti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. vātānu. 2 T. puttā. 3 T. M6. M7. S. kaniņņhā. 4 T. satam pi. 5 all MSS. exc. S. have hiri- 6 T. M6 M7 bhutta- 7 T. M6. M7 cirassa. 8 T. M7 akkuņņha-; M. Ph. akuddhatasanti. 9 S. aruddha- 10 Ph. vadhā. 11 M. Ph. corā. 12 T. yā. 13 omitted by T. M6. M7. S. 14 omitted by Ph. >/ #<[page 094]># %<94 Aīguttara-Nikāya. LX. 1-4>% Ajja-t-agge maü bhante Bhagavā dāsãsamaü sāmikassa bhariyaü dhāretå ti. LX. 1. Satt' ime bhikkhave dhammā sapattakantā sapatta- karaõā\<*<1>*>/ kodhanaü āgacchanti\<*<2>*>/ itthiü vā purisaü vā. Katame satta? 2. Idha bhikkhave sapatto sapattassa evaü icchati `aho vatāyaü dubbaõõo assā' ti. Taü kissa hetu? Na bhik- khave sapatto sapattassa vaõõavatāya\<*<3>*>/ nandati. Kodhano 'yaü\<*<4>*>/ bhikkhave purisapuggalo kodhābhibhåto kodhapareto\<*<5>*>/, ki¤ cāpi so\<*<6>*>/ hoti sunahāto\<*<7>*>/ suvilitto kappitakesamassu odātavatthavasano\<*<8>*>/, atha kho so dubbaõõo ca hoti kodhā- bhibhåto. Ayaü bhikkhave paņhamo dhammo sapattakanto sapattakaraõo\<*<1>*>/ kodhanaü āgacchati itthiü vā purisaü vā. 3. Puna ca paraü bhikkhave sapatto sapattassa evaü icchati `aho vatāyaü dukkhaü sayeyyā' ti. Taü kissa hetu? Na bhikkhave sapatto sapattassa sukhaseyyāya nandati. Kodhano 'yaü bhikkhave purisapuggalo kodhā- bhibhåto kodhapareto, ki¤ cāpi so pallaīke seti gona- katthate paņikatthate\<*<9>*>/ paņalikatthate\<*<10>*>/ kadalimigapavara- paccattharaõe\<*<11>*>/ sa-uttaracchade\<*<12>*>/ ubhato-lohitakåpadhāne, atha kho so dukkhaü\<*<13>*>/ yeva seti\<*<14>*>/ kodhābhibhåto. Ayaü bhikkhave dutiyo dhammo sapattakanto sapattakaraõo\<*<1>*>/ kodhanaü āgacchati itthiü vā purisaü vā. 4. Puna ca paraü bhikkhave sapatto sapattassa evaü icchati `aho vatāyaü na pacurattho\<*<15>*>/ assā' ti. Taü kissa hetu? Na bhikkhave sapatto sapattassa pacuratthatāya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. -kār- 2 M8 āgacchati. 3 Ph. S. vaõõatāya; T. -vātāya. 4 M. Ph. M8 -nāyaü throughout. 5 Ph. M8 kodhā- 6 T. yo. 7 M. Ph. S. sunh-; M8. M7 suõh- 8 M7 S. -vāsano; M8 odātavasano. 9 omitted by M. M8. 10 M6 pāņali-; M8 paņilakaņņhate; T. paņili-; omitted by Ph. 11 S. kādali-; M8. M6 -migavara-; T. kādalimiharapavara- 12 S. -ccharade; M8 utta¤cate; M6 -cchede. 13 T. dukkhā. 14 omitted by M6. 15 T. pacurate. >/ #<[page 095]># %% nandati. Kodhano 'yaü\<*<1>*>/ bhikkhave purisapuggalo kodhā- bhibhåto kodhapareto anatthaü pi gahetvā `attho me gahito' ti ma¤¤ati, atthaü pi gahetvā `anattho me gahito\<*<2>*>/' ti ma¤¤ati. Tass' ime dhammā a¤¤am a¤¤avipaccanãkā gahitā dãgharattaü ahitāya dukkhāya saüvattanti kodhā- bhibhåtassa. Ayaü bhikkhave tatiyo dhammo sapattakanto sapattakaraõo\<*<3>*>/ kodhanaü āgacchati itthiü vā purisaü vā. 5. Puna ca paraü bhikkhave sapatto sapattassa evaü icchati `aho vatāyaü na bhogavā assā' ti. Taü kissa hetu? Na bhikkhave sapatto sapattassa bhogavatāya nandati. Kodhanassa bhikkhave purisapuggalassa kodhābhibhåtassa kodhaparetassa, ye pi 'ssa\<*<4>*>/ te honti bhogā uņņhānaviriyā- dhigatā bāhābalaparicitā sedāvakkhittā dhammikā dhamma- laddhā, te pi rājāno\<*<5>*>/ rājakosaü pavesenti kodhābhibhåtassa. Ayaü bhikkhave catuttho dhammo sapattakanto sapatta- karaõo\<*<3>*>/ kodhanaü āgacchati itthiü vā purisaü vā. 6. Puna ca paraü bhikkhave sapatto sapattassa evaü icchati `aho vatāyaü na yasavā assā' ti. Taü kissa hetu? Na bhikkhave sapatto sapattassa yasavatāya\<*<6>*>/ nandati. Kodhano 'yaü\<*<7>*>/ bhikkhave purisapuggalo kodhābhibhåto kodhapareto, yo pi 'ssa so\<*<8>*>/ hoti yaso appamādādhigato, tamhā pi dhaüsati kodhābhibhåto. Ayam bhikkhave pa¤- camo dhammo sapattakanto sapattakaraõo\<*<3>*>/ kodhanaü āgacchati itthiü vā purisaü vā. 7. Puna ca paraü bhikkhave sapatto sapattassa evaü icchati `aho vatāyaü na mittavā assā' ti. Taü kissa hetu? Na bhikkhave sapatto sapattassa mittavatāya nandati. Kodhanaü\<*<9>*>/ bhikkhave purisapuggalaü\<*<10>*>/ kodhābhibhåtaü\<*<11>*>/ kodhaparetaü\<*<11>*>/, ye pi 'ssa te honti mittāmaccā ¤ātisālohitā, te pi ārakā\<*<12>*>/ parivajjenti kodhābhibhåtaü. Ayaü bhik- khave chaņņho\<*<13>*>/ dhammo sapattakanto sapattakaraõo\<*<3>*>/ kodhanaü āgacchati itthiü vā purisaü vā. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 also M6. M7 -nāyaü; T. -naü yaü. 2 M8 continues: vipaccanikā gahitā, as further on. 3 Ph. S. -kār- 4 omitted by T. M6. M7. 5 T. inserts ca. 6 T. -tā; Ph. M8 yasatāya. 7 also T. M6. M7 -nāyaü. 8 omitted by S. 9 S. -no 'yaü. 10 S. -lo. 11 S. -taü. 12 M. Ph. S. add taü. 13 M. M8 chaņņhamo. >/ #<[page 096]># %<96 Aīguttara-Nikāya. LX. 8>% 8. Puna ca paraü bhikkhave sapatto sapattassa evaü icchati `aho vatāyaü\<*<1>*>/ kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjeyyā\<*<2>*>/' ti. Taü kissa hetu? Na bhikkhave sapatto sapattassa sugatigamanena nandati. Kodhano 'yaü\<*<3>*>/ bhikkhave purisapuggalo kodhā- bhibhåto kodhapareto kāyena duccaritaü carati vācāya\<*<4>*>/ duccaritaü carati manasā duccaritaü carati. So kāyena duccaritaü caritvā . . . pe\<*<5>*>/ . . . kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati\<*<6>*>/ kodhā- bhibhåto. Ayaü bhikkhave sattamo dhammo sapattakanto sapattakaraõo\<*<7>*>/ kodhanaü āgacchati itthiü vā purisaü vā. Ime kho bhikkhave satta dhammā sapattakantā sapatta- karaõā\<*<7>*>/ kodhanam āgacchanti\<*<8>*>/ itthiü vā purisaü vā ti. Kodhano dubbaõõo hoti atho\<*<9>*>/ dukkhaü pi seti so, atho\<*<10>*>/ atthaü gahetvāna\<*<11>*>/ anatthaü\<*<12>*>/ adhipajjati\<*<13>*>/, tato kāyena vācāya vadhaü\<*<14>*>/ katvāna kodhano kodhābhibhåto puriso dhanajāniü\<*<15>*>/ nigacchati, kodhasammadasammatto\<*<16>*>/ āyasakyaü\<*<17>*>/ nigacchati, ¤ātimittā\<*<18>*>/ suhajjā ca\<*<19>*>/ parivajjenti kodhanaü. Anatthajanano kodho, kodho\<*<12>*>/ cittappakopano\<*<20>*>/, bhayam antarato jātaü\<*<21>*>/, taü jano\<*<22>*>/ nāvabujjhati. Kuddho atthaü na jānāti\<*<23>*>/, kuddho dhammaü na passati, andhatamaü\<*<24>*>/ tadā hoti, yaü kodho sahate naraü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. vatāhaü. 2 M8 upajj-; T. M6. M7 uppajj- 3 also T. M6. M7 -nāyaü. 4 M. la; M8 pa || manasā; Ph. omits pa. 5 M. la; M8 pa; Ph. S. give it in full. 6 T. M6. M7 upp- 7 Ph. S. -kār- 8 T. M6. M7 -cchati. 9 M. M8 aho; T. M6 atha kho. 10 M. Ph. M8 attho. 11 T. -naü. 12 omitted by T. 13 S. paņi-; also M9 (Com.). 14 T. vaõaü; M6. M7 vanaü; Ph. M8 vaõõaü. 15 M8 kodhanajā; T. more -jātiü than -jāniü; M6 -dhāniü. 16 S. -sammāda- 17 S. -sakkhaü. 18 T. M6. M7 -mitta. 19 T. M7 taü; M6 naü. 20 M6 -ppakodhano. 21 S. jātiü. 22 M8 inserts ca. 23 omitted by M7. 24 T. M6 andhaü t-; M7 andhan t- >/ #<[page 097]># %% Yaü kuddho uparodheti\<*<1>*>/ sukaraü viya\<*<2>*>/ dukkaraü\<*<3>*>/, pacchā so vigate kodhe aggidaķķho\<*<4>*>/ va tappati. Dummaīkuyaü\<*<5>*>/ padasseti\<*<6>*>/ dhåmaggimi\<*<7>*>/ va pāvako\<*<8>*>/, yato patāyati\<*<9>*>/ kodho yena kujjhanti\<*<10>*>/ mānavā\<*<11>*>/. Nāssa\<*<12>*>/ hiri\<*<13>*>/ na ottappaü\<*<14>*>/ na {vācā\<*<15>*>/,\<*<16>*>/} hoti gāravo kodhena abhibhåtassa na dãpaü\<*<17>*>/ hoti ki¤canaü\<*<18>*>/. Tapanãyāni kammāni yāni dhammehi ārakā, tāni ārocayissāmi, taü suõātha yathākathaü: kuddho hi pitaraü hanti, kuddho\<*<19>*>/ hanti samātaraü, kuddho hi brāhmaõaü hanti, hanti kuddho puthujjanaü; yāya\<*<20>*>/ mātu bhato poso imaü lokaü avekkhati, tam pi pāõadadiü\<*<21>*>/ santiü\<*<22>*>/ hanti kuddho puthujjano. Attupamā\<*<23>*>/ hi te sattā, attā hi paramaü piyo, hanti kuddho puthuttānaü\<*<24>*>/ nānāråpesu mucchito\<*<25>*>/. Asinā hanti attānaü, visaü\<*<26>*>/ khādanti mucchitā, rajjuyā baddhā\<*<27>*>/ mãyanti\<*<28>*>/ pabbatām api kandare\<*<29>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 -roceti. 2 Ph. S. viyaü. 3 M7 dukkhara. 4 M8 -daķķhaü. 5 M. dummakudhaü; M8 has for this line: dassoti (sic) dhummapiü (sic) pāpato (sic). 6 M8. T. M6. M7. S. paņhamaü dasso; Ph. dasseti alone. 7 M. Ph. dhumaü dhumi. 8 Ph. pāpako; T. adds va. 9 S. -tã. 10 M8 kujjha; T. kucchanti; M6 kujjanti. 11 S. māõavā. 12 M. Ph. M8 na assa. 13 M7. S. hirã; Ph. hãri; T. M6. M7 add hoti. 14 M. M8 -ppa¤ ca. 15 M. M8 va. 16 M. Ph. co; M8 ko; T. M6. M7 have after ottappam only na gāravo; S. so; M9 (Com.) cā. 17 M8 risaü; M6 padãpaü l. na dãpaü. 18 M8. S. ki¤cinaü. 19 S. puts kuddho after hanti. 20 M. T. M6. M7 yāyaü; M8 kāya. 21 T. M7 -dã. 22 omitted by T. M7, but T. repeats hanti; M8 has taü pi bālā na disanti. 23 S. atthåpa-; M. Ph. attahitā samā sattā; M8 attahittā s- s- 24 M8. T. puthujjattānaü. 25 T. M6. M7 mi- 26 T. visā. 27 M. Ph. M8. T. bajjha; M6 bajja; M7 baccha. 28 S. miyyanti; M. Ph. M8. T. miyanti. 29 M8 kantare. >/ #<[page 098]># %<98 Aīguttara-Nikāya. LX.>% Bhånahaccāni\<*<1>*>/ kammāni attamāraõiyāni\<*<2>*>/ ca karontā\<*<3>*>/ nāvabujjhanti\<*<4>*>/, kodhajāto parābhavo. Itāyaü kodharåpena\<*<5>*>/ maccupāso\<*<6>*>/ guhāsayo, taü\<*<7>*>/ damena\<*<7>*>/ samucchinde\<*<8>*>/ pa¤¤āviriyena diņņhiyā, ekam\<*<9>*>/ ekaü\<*<9>*>/ akusalaü samucchindetha\<*<10>*>/ paõķito\<*<11>*>/. Tath' eva dhamme sikkhetha\<*<12>*>/, mā no dummaīkuyaü ahu: Vãtakodhā anāyāsā\<*<13>*>/ vãtalobhā\<*<14>*>/ anissukā\<*<15>*>/ dantā kodhaü pahatvāna\<*<16>*>/ parinibbiüsu\<*<17>*>/ anāsavā\<*<18>*>/ ti. Avyākatavaggo\<*<19>*>/ chaņņho\<*<20>*>/. Tass' uddānaü: Avyākato\<*<21>*>/ purisagati Tissa\<*<22>*>/ Sãha\<*<22>*>/ rakkhitapa¤camaü\<*<23>*>/. Kimbila\<*<24>*>/ satta\<*<25>*>/ pacalā\<*<26>*>/ sattabhariyā\<*<27>*>/ kodhanā\<*<28>*>/ ti\<*<29>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 only M. Ph. M8 have bhåna- (= skr. bhråõahatyā), whereas T. M6. M7. S. have bhåta- 2 M. Ph. M8 attāmara- 3 M. Ph. -to; M8 -ti. 4 M. Ph. -bujjhati; T. n'avalu- or na va bu-; M8 -pucchati. 5 T. -råpehi na. 6 M8 -veso. 7 M8. M6 tan da-; T. M7 tanamena; M. taü dhamena; Ph. taü dhammena. 8 M7 -cchinda; T. -cchinnā; M6 -cchinnaü. 9 M6. M7 ekam etaü; M8 etam etaü; M. yathā me taü. 10 T. -cchinnotha; M. -danti; Ph. M8 -dati. 11 M. M8 -tā. 12 T. M7 -ta. 13 T. ānā- 14 T. -mohaü; M6. M7 -mohā. 15 M. Ph. M8. T. anusso 16 M. Ph. M8 pahantāna. 17 M7. S. parinibbassath'; T. parinibbassa; M6 parinibbānassath'. 18 T. v' anāsavā. 19 T. M6. M7 -vaggassa uddānaü; Ph. -vaggass' udd-; M8 -katassa vaggassa udd- 20 S. paņhamo. 21 T. -vo. 22 T. M7 Tissãha; M6 Tisãha; M8 Tisa Siha. 23 M. Ph. arakkhiyaü; M8 tatiyaü pathamaü. 24 S. has for this Pāda: tatra vata maü Kimmilo; M. Ph. Kimilaü; M8 Kimhilattha; T. Kimbilā. 25 T. M6. M7 metta; omitted by M8. 26 omitted by M8. T. M6. M7. 27 S. -bhariyāya; M. Ph. mettā bha-; M8 bhariyo; T. M6. M7 bhariyāya. 28 M. Ph. kodhekā dasā; M8 kodhekārasā. 29 omitted by S. >/ #<[page 099]># %% LXI. 1. Hirottappe bhikkhave asati hirottappavipannassa hatu- paniso hoti indriyasaüvaro, indriyasaüvare asati indriya- saüvaravipannassa hatupanisaü hoti sãlaü, sãle asati sãlavipannassa hatupaniso hoti sammāsamādhi\<*<1>*>/, sammā- samādhimhi\<*<2>*>/ asati sammāsamādhivipannassa hatupanisaü hoti yathābhåta¤āõadassanaü, yathābhåta¤āõadassane asati yathābhåta¤āõadassanavipannassa hatupaniso hoti nibbidā- virāgo, nibbidāvirāge asati nibbidāvirāgavipannassa hatu- panisaü hoti vimutti¤āõadassanaü. Seyyathā pi bhikkhave rukkho sākhāpalāsavipanno, tassa papaņikā\<*<3>*>/ pi\<*<4>*>/ na\<*<5>*>/ pāri- påriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi na pāripåriü gacchati, evam eva kho bhikkhave hirottappe asati hirot- tappavipannassa hatupaniso hoti . . . pe\<*<6>*>/ . . . vimutti¤āõa- dassanaü. 2. Hirottappe bhikkhave sati hirottappasampannassa upa- nisasampanno\<*<7>*>/ hoti indriyasaüvaro, indriyasaüvare sati indriyasaüvarasampannassa upanisasampannaü hoti sãlaü, sãle sati sãlasampannassa upanisasampanno hoti sammā- samādhi, sammāsamādhimhi\<*<2>*>/ sati sammāsamādhisampan- nassa upanisasampannaü hoti yathābhåta¤āõadassanaü, yathābhåta¤āõadassane sati yathābhåta¤āõadassanasampan- nassa upanisasampanno hoti nibbidāvirāgo, nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaü hoti vimutti¤āõadassanaü. Seyyathā pi bhikkhave rukkho sākhā- palāsasampanno, tassa papaņikā\<*<8>*>/ pi pāripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi pāripåriü gacchati, evam eva kho bhikkhave hirottappe sati hirottappasampannassa upa- nisasampanno hoti . . . pe\<*<9>*>/ . . . vimutti¤āõadassanan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 samādhi alone throughout. 2 M. M8. S. -dhismiü. 3 S. pappa- 4 omitted by M8. T. M7. 5 S. puts na before gacchati. 6 S. indriyasaüvaro | pe; M. Ph. M8 give it in full. 7 Ph. upanisā- throughout. 8 M8 papattiko. 9 M. M8 la; Ph. pa; S. indriyasaüvaro | pe; T. M6. M7 indriyasaüvaro, indriyasaüvare sati indriyasaüvarasampannassa upanisasampannaü hoti vimutti¤āõadassanan ti. >/ #<[page 100]># %<100 Aīguttara-Nikāya. LXII. 1-3>% LXII. 1. Evaü\<*<1>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Vesāliyaü viharati Ambapālivane. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āman- tesi:-- Bhikkhavo ti. Bhadante\<*<2>*>/ ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Aniccā bhikkhave saīkhārā, adhuvā bhikkhave saī- khārā, anassāsikā bhikkhave saīkhārā, yāva¤ c' idaü bhik- khave alam eva sabbasaīkhāresu nibbindituü alaü\<*<3>*>/ virajjituü\<*<3>*>/ alaü vimuccituü. Sineru bhikkhave pabbata- rājā caturāsãtiyojanasahassāni āyāmena\<*<4>*>/ caturāsãtiyojana- sahassāni\<*<4>*>/ vitthārena caturāsãtiyojanasahassāni mahāsa- mudde ajjhogāëho caturāsãtiyojanasahassāni mahāsamuddā\<*<5>*>/ accuggato. Hoti\<*<6>*>/ kho\<*<6>*>/ so bhikkhave samayo, yaü\<*<7>*>/ bahåni\<*<6>*>/ vassāni\<*<6>*>/ bahåni vassasatāni bahåni\<*<6>*>/ vassasahassāni\<*<6>*>/ bahåni vassasatasahassāni devo na vassati, deve kho pana bhik- khave avassante ye keci 'me bãjagāmabhåtagāma\<*<8>*>/- osadhitiõavanappatayo\<*<9>*>/, te ussussanti\<*<10>*>/ vissussanti\<*<11>*>/ na bhavanti. Evaü aniccā\<*<12>*>/ bhikkhave saīkhārā, evaü adhuvā bhikkhave saīkhārā\<*<13>*>/, evaü anassāsikā bhikkhave saīkhārā, yāva¤ c' idaü bhikkhave alam eva sabbasaīkhāresu nibbin- dituü alaü virajjituü alaü vimuccituü. Hoti kho\<*<14>*>/ so bhikkhave samayo, yaü kadāci karahaci dãghassa addhuno accayena dutiyo suriyo pātubhavati. 3. Dutiyassa bhikkhave suriyassa pātubhāvā yā kāci\<*<15>*>/ kunnadiyo kussubbhā\<*<16>*>/, tā ussussanti vissussanti\<*<17>*>/ na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. S. 2 M. Ph. M8 bhaddante. 3 omitted by M6. 4 omitted by M. Ph. M8. 5 M8. T. M7 -do. 6 omitted by M8; M7 omits kho. 7 M. Ph. continue: kadāci karahaci dãghassa addhuno accayena bahåni. 8 M6. M7 -bhåtagāmā; M. Ph. M8. T. -gāmābhåtagāmā. 9 M6 -vanassapatayo; T. -vanassatayo; S. osatha- 10 M. T. ussusanti. 11 T. vissusanti; omitted by M8. 12 T. inserts na. 13 M. la; Ph. pa || vimuccituü. 14 omitted by T. M6. M7. 15 T. M6. M7 tā. 16 M. kusumbhā; Ph. sumbhā; M8 kumā; S. kussobbhā, and it adds sabbā. 17 T. visuss- >/ #<[page 101]># %% bhavanti. Evaü aniccā bhikkhave saīkhārā . . . pe\<*<1>*>/ . . . alaü vimuccituü. Hoti kho\<*<2>*>/ so bhikkhave samayo, yaü kadāci karahaci dãghassa addhuno accayena tatiyo suriyo pātubhavati. 4. Tatiyassa bhikkhave suriyassa pātubhāvā yā kāci\<*<3>*>/ mahānadiyo, seyyathãdaü Gaīgā Yamunā Aciravatã Sarabhå Mahã\<*<4>*>/, tā\<*<5>*>/ ussussanti\<*<6>*>/ vissussanti\<*<7>*>/ na bhavanti. Evaü aniccā bhikkhave saīkhārā . . .\<*<8>*>/ alaü vimuccituü. Hoti kho\<*<2>*>/ so bhikkhave samayo, yaü kadāci karahaci dãghassa addhuno accayena catuttho suriyo pātubhavati. 5. Catutthassa bhikkhave suriyassa pātubhāvā\<*<9>*>/ ye te mahāsarā, yato imā mahānadiyo sambhavanti\<*<10>*>/, seyyathã- daü\<*<11>*>/ Anotattā Sãhapapātā Rathakārā Kaõõamuõķā Kuõālā Chaddantā Mandākini, tā\<*<12>*>/ ussussanti\<*<13>*>/ vissussanti\<*<14>*>/ na bhavanti. Evaü aniccā bhikkhave saīkhārā . . .\<*<8>*>/ alaü vimuccituü. Hoti kho\<*<15>*>/ so bhikkhave samayo, yaü kadāci karahaci dãghassa addhuno accayena pa¤camo suriyo pātubhavati. 6. Pa¤camassa bhikkhave suriyassa pātubhāvā yojana- satikāni pi mahāsamudde udakāni ogacchanti, dviyojana- satikāni pi mahāsamudde\<*<16>*>/ udakāni\<*<16>*>/ ogacchanti\<*<16>*>/, tiyoja- nasatikāni pi mahāsamudde\<*<17>*>/ udakāni\<*<17>*>/ ogacchanti\<*<17>*>/ . . . pe\<*<18>*>/ . . . sattayojanasatikāni pi mahāsamudde udakāni ogacchanti; sattatālam\<*<19>*>/ pi mahāsamudde udakaü saõņhāti, chatālam pi pa¤catālam pi catutālam pi titālam pi dvitālam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. M8 pa; omitted by S.; T. M6. M7 give it in full. 2 omitted by T. M6. M7. 3 S. tā. 4 M. M8 Mahiyo; S. adds sabbā. 5 omitted by M8; T. taü. 6 M8 sissanti. 7 M8 sussanti. 8 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 give it in full. 9 T. -vāya. 10 M. Ph. M8 pavattanti. 11 T. M6. M7. S. have the names of the rivers, viz. Gaīgā and so on, instead of those of the lakes. 12 M. yā tā; M8 oddly bhāva; S. sabbe te. 13 M8 susanti. 14 omitted by M8. 15 omitted by M8. T. M6. M7. 16 omitted by S. 17 omitted by M. Ph. M8. S. 18 M. Ph. M8. S. continue: catu- pi pa¤ca- pi cha- pi. 19 M8 -kālam throughout. >/ #<[page 102]># %<102 Aīguttara-Nikāya. LXII. 7>% pi tālamattam pi mahāsamudde udakaü saõņhāti; satta- porisam\<*<1>*>/ pi mahāsamudde udakaü saõņhāti, chaporisam pi pa¤caporisam pi catuporisam pi tiporisam pi dviporisam pi porisamattam\<*<2>*>/ pi aķķhaporisam\<*<3>*>/ pi\<*<3>*>/ kaņimattam\<*<3>*>/ pi\<*<3>*>/ jānukamattam\<*<4>*>/ pi gopphakamattam pi mahāsamudde udakaü saõņhāti. Seyyathā pi bhikkhave saradasamaye thulla- phusitake\<*<5>*>/ deve vassante tattha tattha gopadesu\<*<6>*>/ udakāni ņhitāni honti, evam eva kho bhikkhave tattha tattha gopadamattāni\<*<7>*>/ mahāsamudde udakāni ņhitāni honti. Pa¤camassa bhikkhave suriyassa pātubhāvā aīgulipabba- mattam\<*<8>*>/ pi mahāsamudde udakaü na hoti. Evaü aniccā bhikkhave saīkhārā . . .\<*<9>*>/ alaü vimuccituü. Hoti kho\<*<10>*>/ so bhikkhave samayo, yaü kadāci karahaci dãghassa ad- dhuno accayena chaņņho suriyo pātubhavati. 7. Chaņņhassa bhikkhave suriyassa pātubhāvā aya¤ ca mahāpaņhavã Sineru ca\<*<11>*>/ pabbatarājā dhåpāyanti\<*<12>*>/ sandhå- pāyanti\<*<13>*>/ sampadhåpāyanti\<*<14>*>/. Seyyathā pi bhikkhave kum- bhakārapāko ālimpito\<*<15>*>/ paņhamaü\<*<16>*>/ dhåpeti\<*<17>*>/ sandhåpeti\<*<18>*>/ sampadhåpeti\<*<19>*>/, evam eva kho bhikkhave chaņņhassa suri- yassa pātubhāvā aya¤ ca mahāpaņhavã Sineru ca pabba- tarājā dhåpāyanti\<*<20>*>/ sandhåpāyanti\<*<13>*>/ sampadhåpāyanti\<*<14>*>/. Evaü aniccā bhikkhave saīkhārā . . .\<*<21>*>/ alaü vimuccituü. Hoti kho\<*<10>*>/ so bhikkhave samayo, yaü kadāci karahaci dãghassa addhuno accayena sattamo suriyo pātubhavati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 -porisamattam. 2 Ph. T. M6. M7 porisam. 3 omitted by M8. 4 M. Ph. M8 jaõõuka-; S. jannukā- 5 M8 phulla- 6 M. Ph. M8 goppakapadesesu. 7 M. Ph. M8 goppaka- 8 T. M6. M7 -pabbatena mattaü. 9 M. M8 la; Ph. pa; T. M6. M7 give it in full. 10 omitted by M8. T. M6. M7. 11 omitted by T. M6. M7. 12 M. dhåmā-; Ph. M8 dhumā- 13 M. Ph. M8 saüdhumā- 14 M. Ph. M8 -dhumā- 15 M. M8 ālepito; Ph. ālopito. 16 omitted by S.; T. M7 paņhamaü twice. 17 M. dhåmeti; Ph. dhumeti; M8 dhummeti. 18 M. Ph. M8 saüdhumeti. 19 M. Ph. M. dhumeti. 20 M. Ph. M8 dhumā- 21 M. la; Ph. M8 pa; T. M6. M7 give it in full. >/ #<[page 103]># %% 8. Sattamassa bhikkhave suriyassa pātubhāvā aya¤ ca mahāpaņhavã\<*<1>*>/ Sineru ca\<*<2>*>/ pabbatarājā ādippanti\<*<3>*>/ pajjalanti ekajālā\<*<4>*>/ bhavanti; imissā ca bhikkhave mahāpaņhaviyā Sinerussa ca pabbatarājassa jhāyamānānaü dayhamānānaü\<*<5>*>/ acci\<*<6>*>/ vātena khittā yāva Brahmalokā pi gacchati\<*<7>*>/, Sinerussa ca\<*<8>*>/ bhikkhave pabbatarājassa jhāyamānassa dayhamānassa\<*<2>*>/ vinassamānassa\<*<9>*>/ mahatā tejokhandhena abhibhåtassa yo- janasatikāni pi kåņāni palujjanti, dviyojanasatikāni pi . . .\<*<10>*>/ tiyojanasatikāni pi . . .\<*<10>*>/ catuyojanasatikāni pi . . .\<*<10>*>/ pa¤ca- yojanasatikāni pi kåņāni palujjanti; imissā ca bhikkhave mahāpaņhaviyā Sinerussa ca pabbatarājassa jhāyamānānaü dayhamānānaü\<*<11>*>/ n' eva chārikā pa¤¤āyati na masi\<*<12>*>/. Seyyathā pi bhikkhave sappissa vā telassa vā jhāyamānassa\<*<13>*>/ dayhamānassa n' eva chārikā pa¤¤āyati na masi\<*<14>*>/, evam eva kho bhikkhave imissā ca mahāpaņhaviyā Sinerussa ca\<*<2>*>/ pabbatarājassa jhāyamānānaü dayhamānānaü\<*<11>*>/ n' eva chārikā pa¤¤āyati na masi\<*<15>*>/. Evaü aniccā bhikkhave saīkhārā, evaü adhuvā bhikkhave saīkhārā, evaü anassā- sikā bhikkhave saīkhārā, yāva¤ c' idaü bhikkhave alam eva sabbasaīkhāresu nibbindituü alaü virajjituü alaü vimuccituü. Tatra bhikkhave ko mantā ko saddhātā\<*<16>*>/ `aya¤ ca paņhavã Sineru ca\<*<17>*>/ pabbatarājā dayhissanti vinassissanti\<*<18>*>/ na bhavissantã' ti\<*<19>*>/ a¤¤atra diņņhapadehi? 9. Bhåtapubbaü bhikkhave Sunetto nāma satthā ahosi titthakaro kāmesu vãtarāgo. Sunettassa kho pana bhik- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 insert ca. 2 omitted by M8. 3 M. Ph. ādittanti; M8 ādisanti. 4 M6 -jāli; M7 -jalã; T. -pāli. 5 M8 deyha-; T. dhaya- for ķayh- 6 M. M8 acchi; T. M6. M7 aggi. 7 T. M6. M7 gacchanti. 8 omitted by Ph. S. 9 T. vinayasamā- 10 T. M6. M7 kåņāni pal- 11 M8 deyh- 12 M. Ph. maüsi throughout; M8 maü. 13 M8 -nassa vā n' eva ch- 14 M8 is here broken off; M7 manasi. 15 M8 maüsi; M6 omits na masi; M7 manasi. 16 M. Ph. sandhātā; M8 saddhāratā. 17 omitted by T. M7. 18 M8 vinassanti. 19 omitted by M. Ph. M8. >/ #<[page 104]># %<104 Aīguttara-Nikāya. LXII. 10>% khave satthuno anekāni sāvakasatāni ahesuü. Sunetto\<*<1>*>/ satthā sāvakānaü Brahmalokasahavyatāya dhammaü de- sesi\<*<2>*>/. Ye kho pana bhikkhave Sunettassa satthuno Brah- malokasahavyatāya\<*<3>*>/ dhammaü desentassa sabbena sabbaü sāsanaü ājāniüsu\<*<4>*>/, te kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü Brahmalokaü upapajjiüsu\<*<5>*>/. Ye na\<*<6>*>/ sabbena sabbaü sā- sanaü ājāniüsu\<*<7>*>/, te kāyassa bhedā parammaraõā app ekacce Paranimmitavasavattãnaü devānaü sahavyataü upapajjiüsu\<*<5>*>/, app ekacce Nimmānaratãnaü devānaü sahav- yataü upapajjiüsu\<*<5>*>/, app ekacce Tusitānaü\<*<8>*>/ devānaü sahavyataü upapajjiüsu\<*<5>*>/, app ekacce Yāmānaü devānaü sahavyataü upapajjiüsu\<*<5>*>/, app ekacce Tāvatiüsānaü devā- naü sahavyataü upapajjiüsu\<*<5>*>/, app ekacce Cātummahārā- jikānaü\<*<9>*>/ devānaü sahavyataü upapajjiüsu\<*<5>*>/, app ekacce khattiyamahāsālānaü sahavyataü upapajjiüsu\<*<5>*>/, app ekacce brāhmaõamahāsālānaü sahavyataü upapajjiüsu\<*<5>*>/, app ekacce gahapatimahāsālānaü sahavyataü upapajjiüsu\<*<5>*>/. 10. Atha kho bhikkhave Sunettassa satthuno etad ahosi `na kho pan'\<*<10>*>/ etaü\<*<10>*>/ naņiråpaü, yo 'haü\<*<11>*>/ sāvakānaü samasamagatiyo\<*<12>*>/ assaü abhisamparāyaü\<*<13>*>/, yan nånāhaü uttariü\<*<14>*>/ mettaü\<*<15>*>/ bhāveyyan' ti. Atha kho bhikkhave Sunetto satthā satta vassāni mettacittaü\<*<16>*>/ bhāvesi, satta\<*<17>*>/ vassāni mettacittaü\<*<16>*>/ bhāvetvā satta saüvaņņavivaņņakappe na yimaü lokaü punar\<*<18>*>/ āgamāsi\<*<18>*>/, saüvaņņamāne\<*<19>*>/ sudaü\<*<19>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8 insert bhikkhave. 2 T. M6. M7. S. -ti. 3 T. M6. M7 -lokassa sah- 4 M. T. M6 ajā- 5 T. M6. M7 uppa- 6 omitted by M. Ph. M8. 7 Ph. na jā-; M8. T. M6 ajā- 8 M. Ph. M8 Tussi- 9 M. Ph. cātumahā-; M8 catumahā- 10 M. Ph. M8. S. me taü. 11 M. Ph. so 'haü; M8 so taü. 12 M8 samatikkamāya. 13 M8 -parāya. 14 M. Ph. M8. S. uttari. 15 all MSS. except S. have maggaü. 16 T. M7 mettaü ci- 17 M. Ph. M8 continue: saüvaņņavivaņņakappe na yimaü and so on. 18 M. Ph. S. punāgamāsi (M. -siü). 19 M8 -māsu; T. M6. M7 -mānassudaü. >/ #<[page 105]># %% bhikkhave loke âbhassarupago\<*<1>*>/ hoti\<*<2>*>/, vivaņņamāne loke su¤¤aü Brahmavimānaü upapajjati\<*<3>*>/. Tatra sudaü bhik- khave Brahmā hoti Mahābrahmā abhibhå anabhibhåto a¤¤adatthudaso vasavattã, chattiüsakkhattuü\<*<4>*>/ kho pana bhikkhave Sakko ahosi devānam indo, anekasatakkhattuü\<*<5>*>/ rājā ahosi Cakkavattã dhammiko dhammarājā\<*<6>*>/ cāturanto\<*<7>*>/ vijitāvã janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Paro sahassaü kho pan' assa puttā ahesuü sårā vãraīga- råpā parasenappamaddanā. So imaü paņhaviü sāgara- pariyantaü adaõķena asatthena dhammena abhivijiya\<*<8>*>/ ajjhāvasi\<*<9>*>/. So hi nāma bhikkhave Sunetto satthā evaü- dãghāyuko samāno evaüciraņņhiko aparimutto ahosi jātiyā jarāya\<*<10>*>/ maraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, aparimutto dukkhasmā ti vadāmi. Taü kissa hetu? Catunnaü dhammānaü ananubodhā appaņivedhā. Katamesaü catunnaü? 11. Ariyassa bhikkhave\<*<11>*>/ sãlassa ananubodhā appaņivedhā, ariyassa\<*<12>*>/ samādhissa ananubodhā\<*<13>*>/ appaņivedhā\<*<13>*>/, ariyāya pa¤¤āya ananubodhā appaņivedhā, ariyāya vimuttiyā ana- nubodhā appaņivedhā. Tayidaü\<*<14>*>/ bhikkhave ariyaü sãlaü anubuddhaü paņividdhaü, ariyo samādhi anubuddho\<*<15>*>/ paņividdho, ariyā pa¤¤ā anubuddhā\<*<16>*>/ paņividdhā, ariyā vimutti anubuddhā\<*<16>*>/ patividdhā. Ucchinnā bhavataõhā, khãõā bhavanetti, natthi dāni punabbhavo ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. -råpago; M7 abhassarå-; M8 abhasirå-; T. -rupigo. 2 M8 hotã ti. 3 T. M6. M7 uppa- 4 M. M8 sattakkhattuü. 5 M8. M7 -satta-; T. M6 anekasakkh- 6 T. adds ahosi; M7 adds vā āsi. 7 M8 catur- 8 M8 -jaya. 9 M. -siü. 10 M8. M6. M7 jarā. 11 omitted by T. S. 12 M8 omits this sentence. 13 omitted by T. M6. M7. 14 M8 na yidaü. 15 M. Ph. M8 -bodho. 16 M. Ph. M8 -bodhā. >/ #<[page 106]># %<106 Aīguttara-Nikāya. LXIII. 1-3>% Idam avoca Bhagavā, idaü vatvā\<*<1>*>/ Sugato athāparaü etad avoca Satthā: Sãlaü samādhi pa¤¤ā ca vimutti ca anuttarā, anubuddhā ime dhammā Gotamena\<*<2>*>/ yasassinā\<*<3>*>/. Iti buddho abhi¤¤āya dhammam akkhāsi bhikkhunaü\<*<4>*>/ dukkhass' antakaro Satthā cakkhumā parinibbuto ti. LXIII. 1. Yato kho bhikkhave ra¤¤o paccantimaü nagaraü sattahi nagaraparikkhārehi suparikkhittaü\<*<5>*>/ hoti catunna¤ ca āhārānaü nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã: idaü vuccati bhikkhave ra¤¤o paccantimaü nagaraü akaraõãyaü bāhirehi paccatthikehi paccāmittehi. Kata- mehi sattahi nagaraparikkhārehi suparikkhittaü\<*<6>*>/ hoti? 2. Idha bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare esikā hoti gambhãranemā sunikhātā acalā asampavedhi\<*<7>*>/. Iminā paņhamena nagaraparikkhārena suparikkhittaü\<*<8>*>/ hoti ra¤¤o paccantimaü nagaraü abbhantarānaü guttiyā\<*<9>*>/ bāhirānaü\<*<9>*>/ paņighātāya. 3. Puna ca paraü bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare parikhā\<*<10>*>/ hoti gambhãrā c' eva vitthatā ca. Iminā duti- yena nagaraparikkhārena suparikkhittaü\<*<11>*>/ hoti ra¤¤o paccantimaü nagaraü abbhantarānaü guttiyā bāhirānaü paņighātāya. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8 add ca; S. vatvāna. 2 M8 -massa. 3 M8 -no. 4 M. bhikkhånaü. 5 T. M6 surakkhitaü; M7 suparikkhataü; S. suparikkhataü throughout. 6 T. suparikkhitaü; M6 surakkhitaü; M. suparikkhataü. 7 T. asampadhi. 8 M6 suparikkhataü. 9 omitted by M8. 10 M. Ph. M8. S. parikkhā; T. parikkhākhatā; M6 -kkhatā; M7 parikhākhatā. 11 T. -parikkhitaü; M6 M7 -parikhataü. >/ #<[page 107]># %% 4. Puna ca paraü bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare\<*<1>*>/ anupariyāyapatho\<*<2>*>/ hoti ucco c' eva vitthato ca. Iminā tatiyena nagaraparikkhārena suparikkhittaü\<*<3>*>/ hoti ra¤¤o paccantimaü nagaraü abbhantarānaü guttiyā bāhirānaü paņighātāya. 5. Puna ca paraü bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare bahuü\<*<4>*>/ āvudhaü sanniciņaü hoti salāka¤\<*<5>*>/ c' eva jevanãya¤\<*<6>*>/ ca. Iminā catutthena nagaraparikkhārena suparikkhittaü\<*<3>*>/ hoti ra¤¤o paccantimaü nagaraü abbhantarānaü guttiyā bāhirānaü paņighātāya. 6. Puna ca paraü bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare bahu\<*<7>*>/ balakāyo paņivasati, seyyathãdaü hatthārohā assārohā rathikā dhanuggahā celakā\<*<8>*>/ calakā piõķadāyikā\<*<9>*>/ uggā rājaputtā pakkhandino\<*<10>*>/ mahānāgā sårā\<*<11>*>/ cammayodhino dāsakaputtā\<*<12>*>/. Iminā pa¤camena nagaraparikkhārena suparikkhittaü\<*<3>*>/ hoti ra¤¤o paccantimaü nagaraü abbhan- tarānaü guttiyā bāhirānaü paņighātāya. 7. Puna ca paraü bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare dovāriko hoti paõķito vyatto medhāvã a¤¤ātānaü nivāretā ¤ātānaü pavesetā. Iminā chaņņhena nagaraparikkhārena suparikkhittaü\<*<13>*>/ hoti ra¤¤o paccantimaü nagaraü abbhan- tarānaü guttiyā bāhirānaü paņighātāya. 8. Puna ca paraü bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare pākāro hoti ucco c' eva vitthato ca vāsanalepanasampanno ca\<*<14>*>/. Iminā sattamena nagaraparikkhārena suparikkhittaü\<*<3>*>/ hoti ra¤¤o paccantimaü nagaraü abbhantarānaü guttiyā bāhirānaü paņighātāya. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 continues: bahuü āvudhaü, as further on. 2 T. -yāyatho; Ph. -yāyapato; M8 -parikkhayāyapayo. 3 T. -kkhitaü; M6 -kkhataü and -kkhitaü. 4 M. Ph. M8 bahu. 5 T. -kā; M6 -kaniyaü. 6 M. S. -nika¤; Ph. vedhanikaü; M8 jeganikaü; T. pevanãya¤. 7 T. bahula. 8 Ph. cevakā; T. velakā. 9 Ph. M8. S. -dāyakā. 10 M8 -tino. 11 S. adds papphālikā. 12 M. Ph. dāsika- 13 T. M7 -kkhataü; M6 -kkhitaü. 14 omitted by T. M6. M7. >/ #<[page 108]># %<108 Aīguttara-Nikāya. LXIII. 9-12>% Imehi sattahi nagaraparikkhārehi suparikkhittaü\<*<1>*>/ hoti. Katamesaü catunnaü āhārānaü nikāmalābhã hoti akiccha- lābhã akasiralābhã\<*<2>*>/? 9. Idha bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare bahuü\<*<3>*>/ tiõakaņņhodakaü\<*<4>*>/ sannicitaü hoti abbhantarānaü ratiyā\<*<5>*>/ aparitassāya phāsuvihārāya bāhirānaü paņighātāya. 10. Puna ca paraü bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare bahuü\<*<3>*>/ sāliyavakaü sannicitaü hoti abbhantarānaü ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya bāhirānaü paņighātāya. 11. Puna ca paraü bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare bahuü\<*<6>*>/ tilamuggamāsāparaõõaü\<*<7>*>/ sannicitaü hoti abbhan- tarānaü ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya bāhirānaü paņighātāya. 12. Puna ca paraü bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare bahuü\<*<8>*>/ bhesajjaü sannicitaü hoti, seyyathãdaü sappi navanãtaü telaü madhu phāõitaü loõaü, abbhantarānaü ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya bāhirānaü paņighātāya. Imesaü\<*<9>*>/ catunnaü āhārānaü nikāmalābhã hoti akiccha- lābhã\<*<2>*>/ akasiralābhã. Yato kho bhikkhave ra¤¤o paccantimaü nagaraü\<*<10>*>/ imehi\<*<11>*>/ sattahi nagaraparikkhārehi suparikkhittaü\<*<12>*>/ hoti imesa¤\<*<11>*>/ ca\<*<13>*>/ catunnaü\<*<14>*>/ āhārānaü nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã: idaü vuccati\<*<15>*>/ bhikkhave ra¤¤o paccantimaü nagaraü akaraõãyaü bāhirehi paccatthikehi paccāmittehi. Evam eva kho bhikkhave yato ariyasāvako sattahi saddhammehi\<*<16>*>/ samannāgato hoti catunna¤ ca\<*<17>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -kkhataü; M6 M7 -kkhitaü. 2 M8 adds hoti. 3 M. Ph. M8 bahu. 4 T. tina (sic) kaņņho hoti dakaü. 5 T. rathiyā. 6 M. M8. T. M7 bahu; Ph. bahå. 7 M8 -mogga-; T. M7 tilamāsamuggāparaõõaü; M6 -muggāpannaü. 8 M. M8 bahu. 9 M. Ph. M8 insert kho bhikkhave. 10 M. Ph. M8 continue: akaranãyaü bāhirehi, as further on. 11 omitted by S. 12 T. M6. M7 -kkhataü. 13 omitted by T. M6. M7. S. 14 S. -na¤ ca. 15 T. uccati. 16 M6. M7 dhammehi; T. yato kho hi. 17 omitted by T. >/ #<[page 109]># %% jhānānaü abhicetasikānaü\<*<1>*>/ diņņhadhammasukhavihārānaü nikāmalābhã hoti\<*<2>*>/ akicchalābhã akasiralābhã: ayaü vuccati bhikkhave ariyasāvako akaraõãyo Mārassa akaraõãyo\<*<3>*>/ pāpi- mato. Katamehi sattahi saddhammehi samannāgato hoti\<*<3>*>/? 13. Seyyathā pi bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare esikā hoti gambhãranemā\<*<4>*>/ sunikhātā acalā asampavedhi abbhantarānaü guttiyā bāhirānaü paņighātāya, evam eva kho bhikkhave ariyasāvako saddho hoti, saddhati Tathāga- tassa bodhiü `iti pi so Bhagavā\<*<5>*>/ arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadam- masārathi Satthā devamanussānaü buddho Bhagavā' ti. Saddhāsiko\<*<6>*>/ bhikkhave ariyasāvako akusalaü pajahati, kusalaü bhāveti; sāvajjaü pajahati, anavajjaü bhāveti; suddhaü attānaü pariharati. Iminā paņhamena saddham- mena samannāgato hoti. 14. Seyyathā pi bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare parikhā hoti gambhãrā c' eva vitthatā ca abbhantarānaü guttiyā bāhirānaü paņighātāya, evam eva kho bhikkhave ariyasāvako hirimā hoti, hiriyati\<*<7>*>/ kāyaduccaritena vacã- duccaritena manoduccaritena, hiriyati pāpakānaü akusa- lānaü dhammānaü samāpattiyā. Hiriparikho\<*<8>*>/ bhikkhave ariyasāvako akusalaü pajahati, kusalaü bhāveti; sāvajjaü pajahati, anavajjaü bhāveti; suddhaü attānaü pariharati. Iminā dutiyena saddhammena samannāgato hoti\<*<9>*>/. 15. Seyyathā pi bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare anupariyāyapatho hoti ucco c' eva vitthato ca abbhanta- rānaü guttiyā bāhirānaü paņighātāya, evam eva kho bhikkhave ariyasāvako ottappã hoti, ottappati kāyaduccari- tena vacãduccaritena manoduccaritena, ottappati pāpakānaü akusalānaü dhammānaü samāpattiyā. Ottappapariyāya- patho\<*<10>*>/ bhikkhave ariyasāvako akusalaü pajahati, kusalaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. ābhi- 2 omitted by M. Ph. M8. 3 omitted by M6. 4 T. -nevā; M. Ph. M8 -nemi. 5 M. la; Ph. pa; M8 gha; S. pe, then buddho. 6 M. Ph. M8 saddho ca kho; T. saddho; M6. M7 saddhehi kho. 7 omitted by T. 8 M. Ph. M8 hirimā kho. 9 omitted by M8. 10 M8 -sato; M. Ph. ottappã kho. >/ #<[page 110]># %<110 Aīguttara-Nikāya. LXIII. 16-18>% bhāveti; sāvajjaü pajahati, anavajjaü bhāveti; suddhaü attānaü pariharati. Iminā tatiyena saddhammena saman- nāgato hoti. 16. Seyyathā pi bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare bahuü\<*<1>*>/ āvudhaü sannicitaü hoti salāka¤ c' eva jevanãya¤\<*<2>*>/ ca abbhantarānaü guttiyā bāhirānaü paņighātāya, evam eva kho bhikkhave ariyasāvako bahussuto hoti\<*<3>*>/ sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhe kalyāõā pariyosānakalyāõā sātthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti, tathāråpāssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānu- pekkhitā diņņhiyā suppaņividdhā. Sutāvudho\<*<4>*>/ bhikkhave ariyasāvako akusalaü pajahati, kusalaü bhāveti; sāvajjaü pajahati, anavajjaü bhāveti; suddhaü attānaü pariharati. Iminā catutthena saddhammena samannāgato hoti. 17. Seyyathā pi bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare bahu balakāyo paņivasati, seyyathãdaü hatthārohā assārohā\<*<5>*>/ rathikā dhanuggahā celakā calakā piõķadāyikā\<*<6>*>/ uggā rāja- puttā pakkhandino\<*<7>*>/ mahānāgā sårā\<*<8>*>/ cammayodhino dāsa- kaputtā\<*<9>*>/ abbhantarānaü guttiyā bāhirānaü paņighātāya, evam eva kho bhikkhave ariyasāvako āraddhaviriyo viharati akusalānaü dhammānaü pahānāya, kusalānaü dhammānaü upasampadāya, thāmavā daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Viriyabalakāyo\<*<10>*>/ bhikkhave ariyasā- vako akusalaü pajahati, kusalaü bhāveti; sāvajjaü pajahati, anavajjaü bhāveti; suddhaü attānaü pariharati. Iminā pa¤camena saddhammena samannāgato hoti. 18. Seyyathā pi bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare dovāriko hoti paõķito vyatto medhāvã a¤¤ātānaü nivāretā ¤ātānaü pavesetā\<*<11>*>/ abbhantarānaü guttiyā bāhirānaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8 bahu. 2 M. M8. S. jevanika¤; Ph. vedanika¤. 3 M. la; Ph. M8 pa; S. pe, then diņņhiyā. 4 all MSS. exc. S. have sutavā; M. Ph. M8 add kho. 5 omitted by T. 6 S. -dāyakā. 7 M8 -tino. 8 S. adds papphālikā. 9 Ph. dāsika- 10 T. M6. M7 viriyabalo. 11 T. sahavesetā. >/ #<[page 111]># %% paņighātāya, evam eva kho bhikkhave ariyasāvako satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatam pi cirabhāsitam pi saritā anussaritā\<*<1>*>/. Satidovāriko\<*<2>*>/ bhik- khave ariyasāvako akusalaü pajahati, kusalaü bhāveti; sāvajjaü pajahati, anavajjaü bhāveti; suddhaü attānaü pariharati. Iminā chaņņhena saddhammena samannāgato hoti. 19. Seyyathā pi bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare pākāro\<*<3>*>/ hoti ucco c' eva vitthato ca vāsanalepanasampanno\<*<4>*>/ ca abbhantarānaü guttiyā bāhirānaü paņighātāya, evam eva kho bhikkhave ariyasāvako pa¤¤avā hoti, udayattha- gāminiyā pa¤¤āya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā. Pa¤¤āvāsanalepanasampan- no\<*<5>*>/ bhikkhave ariyasāvako akusalaü pajahati, kusalaü bhāveti; sāvajjaü pajahati, anavajjaü bhāveti; suddhaü attānaü pariharati. Iminā sattamena saddhammena samannāgato hoti. Imehi sattahi saddhammehi samannāgato hoti. Kata- mesaü catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü\<*<6>*>/ diņņhadhamma- sukhavihārānaü nikāmalābhã hoti akicchalābhã\<*<7>*>/ akasira- lābhã? 20. Seyyathā pi bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare bahuü\<*<8>*>/ tiõakaņņhodakaü sannicitaü hoti abbhantarānaü ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya bāhirānaü paņighātāya, evam eva kho bhikkhave ariyasāvako vivicc' eva kāmehi\<*<9>*>/ vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü\<*<10>*>/ jhānaü\<*<10>*>/ upasampajja viharati attano ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya okkamanāya nibbānassa. 21. Seyyathā pi bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8 anusa- 2 M6 dovāriko. 3 T. pānākāro. 4 M8 vāpana- 5 M8 pa¤¤āyavapanalepana- 6 S. ābhi- 7 M8. T. add hoti. 8 M. Ph. M8. T. M7 bahu. 9 M. la; Ph. M8 pa; S. pe, then paņhamaü jh- 10 T. M6. M7 -majjh-, and so also in the other cases. >/ #<[page 112]># %<112 Aīguttara-Nikāya. LXIII. 22-23>% bahuü\<*<1>*>/ sāliyavakaü sannicitaü hoti abbhantarānaü ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya\<*<2>*>/ bāhirānaü paņighātāya, evam eva kho bhikkhave ariyasāvako vitakkavicārānaü våpasamā\<*<3>*>/ ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upa- sampajja viharati attano ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya okkamanāya nibbānassa. 22. Seyyathā pi bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare bahuü\<*<4>*>/ tilamuggamāsāparaõõaü\<*<5>*>/ sannicitaü hoti abbhanta- rānaü ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya bāhirānaü paņi- ghātāya, evam eva kho bhikkhave ariyasāvako pãtiyā ca virāgā\<*<3>*>/ upekhako ca viharati sato sampajāno sukha¤ ca kāyena paņisaüvedeti yan taü ariyā ācikkhanti upekhako satimā sukhavihārã ti tatiyaü jhānaü upasampajja viharati attano ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya okkamanāya nibbānassa. 23. Seyyathā pi bhikkhave ra¤¤o paccantime nagare bahuü\<*<6>*>/ bhesajjaü sannicitaü hoti, seyyathãdaü sappi navanãtaü telaü madhu phāõitaü\<*<7>*>/ loõaü, abbhantarānaü ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya\<*<8>*>/ bāhirānaü\<*<9>*>/ paņighātāya, evam eva kho bhikkhave ariyasāvako sukhassa ca pahānā\<*<10>*>/ dukkhassa ca pahānā pubb' eva somanassadomanassānaü atthaīgamā adukkhamasukhaü upekhāsatipārisuddhiü\<*<11>*>/ catutthaü jhānaü upasampajja viharati attano ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya okkamanāya nibbānassa. Imesaü catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü\<*<12>*>/ diņņha- dhammasukhavihārānaü nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã\<*<13>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8 bahu; M7 bahuü. 2 omitted by M8. 3 M. la; Ph. M8 pa; S. pe, then dutiyaü (tatiyaü) jh- 4 M. Ph. M8. M7 bahu. 5 M8 -mogga-; T. M6 tilamāsamuggā- 6 M. Ph. T. bahu; M8 bahå. 7 T. M6. M7 write always pphā- 8 T. -rānaü. 9 omitted by T. 10 S. pe, then catutthaü. 11 M. Ph. -suddhaü. 12 S. ābhi- 13 M. Ph. M8 continue: Ayaü vuccati and so on. >/ #<[page 113]># %% Yato kho bhikkhave ariyasāvako imehi sattahi saddham- mehi\<*<1>*>/ samannāgato hoti imesa¤ ca\<*<2>*>/ catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikāma- lābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã: ayaü vuccati bhik- khave ariyasāvako akaraõãyo Mārassa akaraõãyo pāpimato ti. LXIV. 1. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti . . . pe\<*<3>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katamehi sattahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu dhamma¤¤å ca hoti attha¤¤å ca\<*<2>*>/ atta¤¤å\<*<4>*>/ ca\<*<4>*>/ matta¤¤å ca kāla¤¤å ca parisa¤¤å ca puggalaparopara¤¤å\<*<5>*>/ ca. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu dhamma¤¤å hoti? 3. Idha bhikkhave bhikkhu dhammaü jānāti\<*<6>*>/: suttaü geyyaü veyyākaraõaü gāthaü udānaü itivuttakaü jātakaü abbhutadhammaü vedallaü. No ce bhikkhave bhikkhu dhammaü jāneyya: suttaü geyyaü\<*<7>*>/ . . .\<*<8>*>/abbhutadhammaü\<*<9>*>/ vedallaü, na yidha dhamma¤¤å ti vucceyya; yasmā ca kho bhikkhave bhikkhu dhammaü jānāti: suttaü geyyaü\<*<7>*>/ . . .\<*<8>*>/ abbhutadhammaü\<*<7>*>/ vedallaü, tasmā\<*<10>*>/ dhamma¤¤å ti\<*<11>*>/ vuccati. Iti dhamma¤¤å. Attha¤¤å ca kathaü hoti? 4. Idha bhikkhave bhikkhu tassa tass' eva bhāsitassa atthaü jānāti `ayaü imassa bhāsitassa attho, ayaü imassa bhāsitassa attho' ti. No ce bhikkhave bhikkhu tassa tass' eva bhāsitassa atthaü jāneyya `ayaü imassa bhāsitassa attho, ayaü imassa bhāsitassa attho' ti, na yidha attha¤¤å ti vucceyya; yasmā ca kho bhikkhave bhikkhu tassa tass' eva bhāsitassa atthaü jānāti `ayaü imassa bhāsitassa attho, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. dhammehi. 2 omitted by T. 3 M. la; Ph. pa; omitted by M8. 4 omitted by T. M6. 5 Ph. -pariya¤¤u; M8 -pariya¤; T. M6. M7 -vara¤¤u. 6 T. M6 add taü. 7 omitted by S. 8 M. la; Ph. M8 pa; T. M6. M7 give it in full. 9 omitted by M8. S. 10 T. M6. M7 insert bhikkhu. 11 T. ca; omitted by M7. >/ #<[page 114]># %<114 Aīguttara-Nikāya. LXIV. 5-8>% ayaü imassa bhāsitassa attho' ti, tasmā attha¤¤å ti vuccati. Iti dhamma¤¤å, attha¤¤å. Atta¤¤å\<*<1>*>/ ca kathaü hoti? 5. Idha bhikkhave bhikkhu attānaü jānāti `ettako 'mhi saddhāya sãlena sutena cāgena pa¤¤āya paņibhānenā\<*<2>*>/' ti. No ce bhikkhave bhikkhu attānaü jāneyya `ettako' mhi saddhāya sãlena sutena cāgena pa¤¤āya paņibhānenā' ti, na yidha atta¤¤å ti vucceyya; yasmā ca kho bhikkhave bhikkhu attānaü jānāti `ettako' mhi saddhāya sãlena sutena cāgena pa¤¤āya paņibhānenā' ti, tasmā atta¤¤å ti vuccati. Iti dhamma¤¤å, attha¤¤å\<*<3>*>/, atta¤¤å\<*<4>*>/. Matta¤¤å ca kathaü hoti? 6. Idha bhikkhave bhikkhu mattaü jānāti cãvarapiõķa- pātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaü paņigga- haõāya. No ce bhikkhave bhikkhu mattaü jāneyya cãvara- piõķapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaü pa- ņiggahaõāya, na yidha matta¤¤å ti vucceyya; yasmā ca kho bhikkhave bhikkhu mattaü jānāti cãvarapiõķapātasenāsana- gilānapaccayabhesajjaparikkhārānaü paņiggahaõāya, tasmā matta¤¤å ti vuccati. Iti dhamma¤¤å, attha¤¤å\<*<3>*>/, atta¤¤å\<*<1>*>/, matta¤¤å. Kāla¤¤å ca kathaü hoti? 7. Idha bhikkhave bhikkhu kālaü jānāti `ayaü kālo uddesassa, ayaü kālo paripucchāya, ayaü kālo yogassa. ayaü kālo paņisallānāyā\<*<5>*>/' ti. No ce bhikkhave bhikkhu kālaü jāneyya `ayaü kālo uddesassa, ayaü kālo pari- pucchāya, ayaü kālo yogassa, ayaü kālo paņisallānāyā' ti, na yidha kāla¤¤å ti vucceyya; yasmā ca kho bhikkhave bhikkhu kālaü jānāti `ayaü kālo uddesassa, ayaü kālo paripucchāya, ayaü kālo yogassa, ayaü kālo paņisallānāyā' ti, tasmā kāla¤¤å ti vuccati. Iti dhamma¤¤å, attha¤¤å, atta¤¤å, matta¤¤å, kāla¤¤å. Parisa¤¤å ca kathaü hoti? 8. Idha bhikkhave bhikkhu parisaü jānāti `ayaü khattiya- parisā, ayaü brāhmaõaparisā, ayaü gahapatiparisā, ayaü samaõaparisā; tattha evaü upasaīkamitabbaü, evaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M6. M7. 2 S. paņibhāõenā throughout. 3 omitted by T. 4 M7 atth-; omitted by M6. 5 M. -sallānassā throughout; T. continues: tasmā kālaü¤å ti. Iti and so on. >/ #<[page 115]># %% ņhātabbaü\<*<1>*>/, evaü nisãditabbaü, evaü bhāsitabbaü, evaü tuõhãbhavitabban' ti. No ce bhikkhave bhikkhu parisaü jāneyya `ayaü khattiyaparisā\<*<2>*>/, ayaü brāhmaõaparisā, ayaü gahapatiparisā, ayaü samaõaparisā; tattha evaü upa- saīkamitabbaü, evaü ņhātabbaü, evaü nisãditabbaü, evaü bhāsitabbaü, evaü tuõhãbhavitabban' ti, na yidha parisa¤¤å ti vucceyya; yasmā ca kho bhikkhave bhikkhu parisaü jānāti `ayaü khattiyaparisā\<*<3>*>/, ayaü brāhmaõaparisā, ayaü gahapatiparisā, ayaü samaõaparisā; tattha evaü upa- saīkamitabbaü, evaü ņhātabbaü, evaü nisãditabbaü, evaü bhāsitabbaü, evaü tuõhãbhavitabban' ti, tasmā parisa¤¤å ti vuccati. Iti dhamma¤¤å, attha¤¤å, atta¤¤å, matta¤¤å, kāla¤¤å, parisa¤¤å. Puggalaparopara¤¤å\<*<4>*>/ ca kathaü hoti? 9. Idha bhikkhave bhikkhuno dvayena\<*<5>*>/ puggalā viditā honti: dve puggalā, eko ariyānaü dassanakāmo\<*<6>*>/, eko ariyānaü na\<*<7>*>/ dassanakāmo\<*<8>*>/. Yvāyaü puggalo ariyānaü na dassanakāmo, evaü so ten' aīgena\<*<9>*>/ gārayho. Yvāyaü puggalo ariyānaü dassanakāmo, evaü so ten' aīgena\<*<10>*>/ pāsaüso. Dve puggalā ariyānaü dassanakāmā: eko\<*<11>*>/ saddhammaü sotukāmo, eko saddhammaü na sotukāmo\<*<12>*>/. Yvāyaü puggalo saddhammaü na sotukāmo, evaü so ten' aīgena gārayho. Yvāyaü puggalo saddhammaü sotukāmo, evaü so ten' aīgena pāsaüso. Dve\<*<13>*>/ puggalā saddhammaü sotukāmā: eko ohitasoto dhammaü suõāti, eko anohitasoto dhammaü suõāti. Yvāyaü\<*<14>*>/ puggalo anohitasoto dhammaü suõāti, evaü so ten' aīgena gārayho. Yvāyaü\<*<15>*>/ puggalo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. S. add evaü kattabbaü. 2 M. la; Ph. M8 pa || evaü tuõhi-; S. has some dots, then evaü tuõhã- 3 S. has some dots, then evaü tuõhã- 4 Ph. -parisa¤¤å; M8 -pariya¤¤å; T. M6. M7 -vara¤¤u. 5 T. yena. 6 T. M7 adassana-; M8 dassanānaü kāmo; M6 adds hoti. 7 omitted by M8. T. M6. M7. 8 M8 dassanānaü kāmo. 9 T. tena; S. tena tena. 10 S. tena tena throughout. 11 M7 omits eko sa- sotu- 12 T. M7 continue: evaü so ten' aīgena. 13 omitted by T. 14 T. M7 yo 'yaü; M6 also yo 'yaü with one exception. 15 T. so 'yaü. >/ #<[page 116]># %<116 Aīguttara-Nikāya. LXIV.>% ohitasoto dhammaü suõāti, evaü so ten' aīgena pāsaüso. Dve puggalā ohitasotā dhammaü suõanti\<*<1>*>/: eko sutvā dhammaü dhāreti, eko sutvā dhammaü na dhāreti. Yvāyaü\<*<2>*>/ puggalo sutvā dhammaü na\<*<3>*>/ dhāreti, evaü so ten' aīgena gārayho. Yvāyaü\<*<2>*>/ puggalo sutvā dhammaü dhāreti, evaü so ten' aīgena pāsaüso. Dve puggalā sutvā dhammaü dhārenti: eko dhatānaü\<*<4>*>/ dhammānaü atthaü\<*<5>*>/ upaparikkhati, eko dhatānaü dhammānaü atthaü na\<*<6>*>/ upaparikkhati. Yvāyaü\<*<7>*>/ puggalo dhatānaü dhammānaü atthaü na upaparikkhati, evaü so ten' aīgena gārayho. Yvāyaü\<*<2>*>/ puggalo dhatānaü dhammānaü atthaü upaparik- khati, evaü so ten' aīgena pāsaüso. Dve puggalā dhatānaü dhammānaü atthaü upaparikkhanti: eko attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhammapaņipanno, eko\<*<8>*>/ na\<*<9>*>/ attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya\<*<10>*>/ dhammānudhamma- paņipanno. Yvāyaü\<*<2>*>/ puggalo na\<*<9>*>/ attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya\<*<10>*>/ dhammānudhammapaņipanno, evaü so ten' aīgena gārayho. Yvāyaü\<*<2>*>/ puggalo attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhammapaņipanno, evaü so ten' aīgena pāsaüso. Dve puggalā attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhammapaņipannā: eko attahitāya paņipanno no parahitāya, eko attahitāya ca paņipanno parahitāya ca\<*<11>*>/ Yvāyaü\<*<2>*>/ puggalo attahitāya paņipanno, no\<*<12>*>/ parahitāya, evaü so ten' aīgena gārayho. Yvāyaü puggalo attahitāya ca paņipanno parahitāya ca, evaü so ten' aīgena pāsaüso. Evaü kho\<*<6>*>/ bhikkhave bhikkhuno\<*<13>*>/ dvayena puggalā viditā honti. Evaü kho\<*<14>*>/ bhikkhave bhikkhu puggalaparopara¤¤å\<*<15>*>/ hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. -tā. 2 T. M7 yo 'yaü; M6 also yo 'yaü with one exception. 3 M. Ph. put na before dhammaü. 4 M. Ph. M8 dhā- throughout. 5 T. M6. M7 insert na. 6 omitted by T. M6. M7. 7 T. so 'yaü. 8 T. omits all from eko to -paņipanno. 9 omitted by M. Ph. M6. 10 M. Ph. insert na. 11 omitted by M8. 12 omitted by M6. 13 Ph. S. -nā. 14 omitted by M. 15 Ph. M8 -pariya¤¤u; T. M6. M7 -vara¤¤å. >/ #<[page 117]># %% Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti\<*<1>*>/ . . . pe\<*<2>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤a- kkhettaü lokassā ti. LXV. 1. Yasmiü bhikkhave samaye devānaü Tāvatiüsānaü\<*<3>*>/ pāricchattako koviëāro\<*<4>*>/ paõķupalāso hoti, attamanā bhik- khave devā Tāvatiüsā tasmiü samaye honti `paõķupalāso dāni pāricchattako koviëāro, na cirass' eva dāni sattapalāso\<*<5>*>/ bhavissatã\<*<6>*>/' ti. Yasmiü bhikkhave samaye devānaü Tāvatiüsānaü pāricchattako koviëāro sattapalāso\<*<7>*>/ hoti, attamanā bhikkhave devā Tāvatiüsā tasmiü samaye honti `sattapalāso\<*<8>*>/ dāni pāricchattako koviëāro, na cirass' eva dāni jālakajāto\<*<9>*>/ bhavissatã\<*<6>*>/' ti. Yasmiü bhikkhave samaye devānaü Tāvatiüsānaü pāricchattako koviëāro jālakajāto hoti, attamanā bhikkhave devā Tāvatiüsā tasmiü samaye honti `jālakajāto\<*<10>*>/ dāni pāricchattako koviëāro, na cirass' eva dāni khārakajāto\<*<11>*>/ bhavissatã' ti. Yasmiü bhikkhave samaye devānaü Tāvatiüsānaü pāricchattako koviëāro khārakajāto hoti, attamanā bhikkhave devā Tāvatiüsā tasmiü samaye honti `khārakajāto dāni paricchattako koviëāro, na cirass' eva dāni kuķumalakajāto bhavissatã' ti. Yasmiü bhikkhave samaye devānaü Tāvatiüsānaü pāricchattako koviëāro kuķumalakajāto\<*<12>*>/ hoti, attamanā bhikkhave devā Tāvatiüsā tasmiü samaye honti `kuķumala- kajāto\<*<12>*>/ dāni\<*<13>*>/ pāricchattako koviëāro, na cirass' eva dāni \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8 add pāhuneyyo. 2 M. la; Ph. M8 pa; omitted by T. M7. 3 omitted by M8. 4 S. M6 kovilāro throughout; T. once; M7 sometimes. 5 M. panna-; Ph. chinna-; T. sanni- always; M6 sanni- or satti- twice; M7 satti- once; M8 jālakakajātā (sic). 6 M. Ph. S. bhavissantã. 7 M8 jālākajāto. 8 M8 jātako- 9 M8 chadaka-; T. jālakatā- 10 M8 chadaka- 11 T. kāraka-; M8 kuëumalaka- as further on, and in like manner it always anticipates the following sentence. 12 M8 kudumalaka- 13 omitted by M. Ph. >/ #<[page 118]># %<118 Aīguttara-Nikāya. LXV. 2>% kokāsakajāto\<*<1>*>/ bhavissatã' ti. Yasmiü bhikkhave samaye devānaü Tāvatiüsānaü pāricchattako koviëāro kokāsa- kajāto\<*<2>*>/ hoti, attamanā bhikkhave devā Tāvatiüsā tasmiü samaye honti `kokāsakajāto dāni pāricchattako koviëāro, na cirass' eva dāni sabbaphāliphullo\<*<3>*>/ bhavissatã' ti. Yas- miü bhikkhave samaye devānaü Tāvatiüsānaü pāri- cchattako kovilāro sabbaphāliphullo\<*<3>*>/ hoti, attamanā bhik- khave devā Tāvatiüsā pāricchattakassa koviëārassa måle dibbe cattāro māse pa¤cahi kāmaguõehi samappitā samaī- gibhåtā\<*<4>*>/ paricārenti\<*<5>*>/. Sabbaphāliphullassa kho pana bhik- khave pāricchattakassa koviëārassa samantā pa¤¤āsayoja- nāni ābhāya phuņaü\<*<6>*>/ hoti. Anuvātaü\<*<7>*>/ yojanasataü gandho gacchati. Ayam ānubhāvo pāricchattakassa koviëārassa. 2. Evam eva kho bhikkhave yasmiü samaye ariyasāvako agārasmā anagāriyaü pabbajjāya ceteti, paõķupalāso bhik- khave ariyasāvako tasmiü samaye hoti devānaü Tāvatiü- sānaü pāricchattako koviëāro. Yasmiü bhikkhave samaye ariyasāvako\<*<8>*>/ kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchā- detvā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti, sattapalāso\<*<9>*>/ bhikkhave ariyasāvako tasmiü samaye hoti devānaü Tāvatiüsānaü pāricchattako koviëāro. Yasmiü bhikkhave samaye ariyasāvako vivicc' eva kāmehi . . . pe\<*<10>*>/ . . . paņhamaü\<*<11>*>/ jhānaü\<*<11>*>/ upasampajja viharati, jālakajāto bhikkhave ariyasāvako tasmiü samaye hoti devānaü\<*<12>*>/ Tāvatiüsānaü pāricchattako koviëāro. Yasmiü bhikkhave samaye ariyasāvako vitakkavicārānaü våpasamā . . . pe\<*<10>*>/ . . . dutiyaü jhānaü upasampajja viharati, khārakajāto bhikkhave ariyasāvako tasmiü samaye hoti\<*<13>*>/ devānaü\<*<12>*>/ Tāvatiüsānaü pāricchattako koviëāro. Yasmiü bhikkhave \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 kosajāto throughout; T. kosika-; M. Ph. kosaka- throughout. 2 T. kokosaka- 3 M8 -bāli- 4 M. Ph. M8 samaīgã- 5 T. M6. M7 -vārenti. 6 M8 puttaü. 7 M8 -gataü. 8 with ariyasāva[ko] M8 breaks off; on the next leaf (ņi) begins the Aņņhakanipāta. 9 T. satti- 10 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 11 T. M6. M7 -majjhā-, and likewise in the other cases. 12 M. Ph. insert 'va. 13 T. honti. >/ #<[page 119]># %% samaye ariyasāvako pãtiyā ca virāgā . . . pe\<*<1>*>/ . . . tatiyaü jhānaü upasampajja viharati, kuķumalakajāto bhikkhave ariyasāvako tasmiü samaye hoti devānaü\<*<2>*>/ Tāvatiüsānaü pāricchattako koviëāro. Yasmiü bhikkhave samaye ariya- sāvako sukhassa ca pahānā\<*<3>*>/ . . . pe\<*<4>*>/ . . . catutthaü jhā- naü upasampajja viharati, kokāsakajāto bhikkhave ariya- sāvako tasmiü samaye hoti devānaü\<*<2>*>/ Tāvatiüsānaü pāricchattako koviëāro. Yasmiü bhikkhave samaye ariya- sāvako āsavānaü khayā . . . pe\<*<5>*>/ . . . sacchikatvā upa- sampajja viharati, sabbaphāliphullo bhikkhave ariyasāvako tasmiü samaye hoti devānaü\<*<2>*>/ Tāvatiüsānaü pāricchattako koviëāro. Tasmiü bhikkhave samaye Bhummā devā saddam anussāventi\<*<6>*>/ `eso itthannāmo āyasmā itthannāmassa āyas- mato saddhivihārã\<*<7>*>/ amukamhā gāmā vā nigamā vā agā- rasmā\<*<8>*>/ anagāriyaü pabbajito āsavānaü khayā . . . pe\<*<5>*>/ . . . sacchikatvā upasampajja viharatã' ti. Bhummānaü devānaü saddaü sutvā Cātummahārājikā\<*<9>*>/ devā . . .\<*<10>*>/ Tāvatiüsā devā . . . Yāmā devā . . . Tusitā devā . . . Nimmānaratã devā . . . Paranimmitavasavattã devā . . . Brahmakāyikā devā saddam anussāventi\<*<11>*>/ `eso itthannāmo āyasmā itthannāmassa āyasmato saddhivihārã\<*<7>*>/ amukamhā\<*<12>*>/ gāmā vā nigamā vā agārasmā anagāriyaü pabbajito āsavānaü khayā\<*<13>*>/ anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü ditth' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharatã' ti. Iti ha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 2 M. Ph. insert 'va. 3 M. Ph. add dukkhassa ca pahānā. 4 M. la; Ph. pa. 5 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 give it in full. 6 Ph. anussāvesuü throughout; T. M6. M7 anussāvesun ti. 7 S. -vihāriko. 8 T. āgā- 9 M. Ph. Cātumahā- 10 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 repeat saddam anu- and so on till diņņh' eva dhamme, then they have pe || sacchikatvā upa- viharatã ti. Cātumahārājikānaü devānaü saddaü sutvā Tāvatiüsā devā . . . Yāmā devā and so on. M6 has after viharatã ti: Ita ha tena Cātummahā- 11 M7 anussāvesun ti. 12 M. Ph. asukamhā. 13 T. M6. M7. S. pe || sacchikatvā. >/ #<[page 120]># %<120 Aīguttara-Nikāya. LXVI. 1>% tena khaõena\<*<1>*>/ tena muhuttena yāva\<*<2>*>/ Brahmalokā saddo abbhuggacchati. Ayam ānubhāvo khãõāsavassa bhik- khuno ti. LXVI. 1. Atha kho āyasmato Sāriputtassa rahogatassa paņi- sallãnassa evaü cetaso parivitakko udapādi `kin nu kho bhikkhu sakkatvā garukatvā\<*<3>*>/ upanissāya viharanto akusalaü pajaheyya kusalaü bhāveyyā' ti? Atha kho āyasmato Sāriputtassa etad ahosi `Satthāraü kho bhikkhu sakkatvā garukatvā upanissāya viharanto akusalaü pajaheyya kusa- laü bhāveyya, dhammaü kho bhikkhu\<*<4>*>/ . . .\<*<5>*>/ saīghaü kho bhikkhu\<*<4>*>/ . . .\<*<5>*>/ sikkhaü kho bhikkhu\<*<4>*>/ . . .\<*<5>*>/ samādhiü kho bhikkhu\<*<4>*>/ . . .\<*<5>*>/ appamādaü kho bhikkhu\<*<4>*>/ . . .\<*<5>*>/ paņisanthāraü\<*<6>*>/ kho bhikkhu sakkatvā garukatvā upanissāya viharanto akusalaü pajaheyya kusalaü bhāveyyā' ti. Atha kho āyasmato Sāriputtassa etad ahosi `ime kho me\<*<7>*>/ dhammā parisuddhā pariyodātā; yan nånāhaü ime dhamme gantvā\<*<8>*>/ Bhagavato āroceyyaü\<*<9>*>/, evaü me\<*<10>*>/ ime dhammā parisuddhā c' eva bhavissanti parisuddhasaükhātatarā ca. Seyyathā pi nāma puriso suvaõõanikkhaü adhigaccheyya parisuddhaü pariyodātaü, tassa evam assa <*>/ dasseyyaü, evaü me ayaü suvaõõa- nikkho kammāragato\<*<12>*>/ parisuddho c' eva bhavissati pari- suddhasaükhātataro\<*<13>*>/ cā\<*<14>*>/>> ti: evam eva me\<*<15>*>/ ime dhammā parisuddhā pariyodātā; yan nånāhaü ime dhamme gantvā Bhagavato āroceyyaü, evaü me\<*<10>*>/ ime dhammā parisuddhā c' eva bhavissanti parisuddhasaükhātatarā cā' ti. Atha kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. inserts tena layena. 2 omitted by Ph. 3 omitted by T. 4 omitted by S. 5 M. la; Ph. pa. 6 M. Ph. -sandhāraü. 7 omitted by M. Ph. M6. 8 M. Ph. gahetvā throughout. 9 T. -yya. 10 omitted by M. Ph. 11 T. ka¤camārānaü. 12 M. rasa-; S. sakammā- throughout. 13 T. -titaro. 14 M. Ph. ca (without ti). 15 M. Ph. kho; S. evaü me; T. M6. M7 omit me. >/ #<[page 121]># %% āyasmā Sāriputto sāyaõhasamayaü paņisallānā vuņņhito yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavan- taü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Sāriputto Bhagavantaü etad avoca:-- 2. Idha mayhaü bhante rahogatassa paņisallãnassa evaü cetaso parivitakko udapādi `kin nu kho bhikkhu sakkatvā garukatvā upanissāya viharanto akusalaü pajaheyya kusa- laü bhāveyyā' ti? Tassa\<*<1>*>/ mayhaü bhante etad ahosi `Satthāraü kho bhikkhu\<*<2>*>/ sakkatvā garukatvā upanissāya viharanto akusalaü pajaheyya kusalaü bhāveyya, dhammaü kho bhikkhu\<*<3>*>/ . . .\<*<4>*>/ saīghaü\<*<5>*>/ kho bhikkhu\<*<3>*>/ . . . sikkhaü kho bhikkhu\<*<3>*>/ . . . samādhiü kho bhikkhu\<*<3>*>/ . . . appamādaü kho bhikkhu\<*<3>*>/ . . . paņisanthāraü kho bhikkhu sakkatvā\<*<6>*>/ garukatvā upanissāya viharanto akusalaü pajaheyya kusa- laü bhāveyyā' ti. Tassa\<*<1>*>/ mayhaü bhante etad ahosi `ime kho me\<*<7>*>/ dhammā parisuddhā pariyodātā; yan nånāhaü ime dhamme gantvā Bhagavato āroceyyaü, evaü me\<*<8>*>/ ime dhammā parisuddhā c' eva bhavissanti parisuddhasaükhāta- tarā ca. Seyyathā pi nāma puriso suvaõõanikkhaü adhi- gaccheyya parisuddhaü pariyodātaü, tassa evam assa <*>/ dasseyyaü, evaü me ayaü suvaõõanikkho kammāragato parisuddho c' eva bhavissati parisuddhasaükhātataro cā\<*<10>*>/>> ti: evam eva\<*<11>*>/ me\<*<12>*>/ ime dhammā parisuddhā pariyodātā; yan nånāhaü ime dhamme gantvā Bhagavato āroceyyaü, evaü me\<*<13>*>/ ime dhammā parisuddhā c' eva bhavissanti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. atha kho tassa. 2 Ph. then has pe || dhammaü . . . saüghaü . . . sikkha (sic) . . . samādhiü . . . apamādaü . . . paņisandhāraü. 3 omitted by S. 4 M. la. 5 M. omits saüghaü kho till paņi- 6 M. then has la || kusalaü bh- 7 omitted by M. Ph. T. 8 omitted by M. Ph. M6; M6 omits also evaü. 9 T. -rādanaü. 10 M. Ph. T. M6. M7 ca (without ti). 11 M. Ph. S. add evaü. 12 omitted by M. Ph. T. M6; M7 has kho. 13 omitted by M. Ph. M6. >/ #<[page 122]># %<122 Aīguttara-Nikāya. LXVI. 3>% parisuddhasaükhātatarā cā' ti. `Sādhu sādhu Sāriputta, Satthāraü kho Sāriputta bhikkhu sakkatvā garukatvā upanissāya viharanto akusalaü pajaheyya kusalaü bhā- veyya, dhammaü kho Sāriputta\<*<1>*>/ bhikkhu\<*<2>*>/ . . . saīghaü kho Sāriputta\<*<3>*>/ bhikkhu\<*<3>*>/ . . .\<*<4>*>/ sikkhaü kho Sāriputta\<*<3>*>/ bhikkhu\<*<3>*>/ . . . samādhiü kho Sāriputta\<*<3>*>/ bhikkhu\<*<3>*>/ . . . appamādaü kho Sāriputta\<*<3>*>/ bhikkhu\<*<3>*>/ . . . paņisanthāraü\<*<5>*>/ kho Sāriputta bhikkhu sakkatvā garukatvā upanissāya viharanto akusalaü pajaheyya kusalaü bhāveyyā' ti. Evaü vutte āyasmā Sāriputto Bhagavantaü etad avoca:-- 3. Imassa kho ahaü bhante Bhagavatā\<*<6>*>/ saükhittena bhāsitassa evaü vitthārena atthaü ājānāmi\<*<7>*>/. So vata bhante bhikkhu Satthari agāravo dhamme sagāravo bha- vissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati; yo so bhante bhikkhu Satthari agāravo, dhamme pi so agāravo\<*<8>*>/. So vata bhante bhikkhu Satthari agāravo dhamme agāravo saīghe sagā- ravo bhavissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati; yo so bhante bhikkhu Satthari agāravo dhamme agāravo, saīghe pi so agāravo\<*<8>*>/. So vata bhante bhikkhu Satthari agāravo dhamme agāravo saīghe agāravo sikkhāya sagāravo bhavissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati; yo so bhante bhikkhu Satthari agāravo dhamme agāravo saīghe agāravo, sikkhāya pi so agāravo. So vata bhante bhikkhu Satthari agāravo dhamme agāravo saīghe agāravo sikkhāya agāravo samā- dhismiü sagāravo bhavissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati; yo so bhante bhikkhu Satthari agāravo dhamme agāravo saīghe agāravo sikkhāya agāravo, samādhismim pi so agāravo. So vata bhante bhikkhu Satthari agāravo dhamme agāravo saīghe agāravo sikkhāya agāravo samā- dhismiü agāravo appamāde sagāravo bhavissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati; yo so bhante bhikkhu Satthari agāravo dhamme agāravo saīghe agāravo sikkhāya agāravo samā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 M. Ph. continue: sakkatvā and so on till bhaveyya, then saüghaü kho. 3 omitted by M. Ph. S. 4 M. la ; Ph. pa. 5 M. Ph. -sandhāraü. 6 M. -to. 7 T. M6. M7 ajā- 8 T. M6. M7 insert pe. >/ #<[page 123]># %% dhismiü agāravo, appamāde pi so agāravo. So vata bhante bhikkhu Satthari agāravo dhamme agāravo saīghe agāravo sikkhāya agāravo samādhismiü agāravo appamāde agāravo paņisanthāre\<*<1>*>/ sagāravo bhavissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati; yo so bhante bhikkhu Satthari agāravo\<*<2>*>/ dhamme\<*<3>*>/ agāravo saīghe agāravo sikkhāya agāravo samādhismiü agāravo appamāde agāravo, paņisanthāre\<*<4>*>/ pi so agāravo. So vata bhante bhikkhu Satthari sagāravo dhamme agā- ravo\<*<5>*>/ bhavissatã ti n' etaü\<*<6>*>/ ņhānaü vijjati; yo so bhante bhikkhu Satthari sagāravo dhamme pi so sagāravo. So vata bhante bhikkhu Satthari sagāravo\<*<7>*>/ dhamme sagāravo saīghe agāravo\<*<8>*>/ bhavissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati; yo so bhante bhikkhu Satthari sagāravo\<*<9>*>/ dhamme sagāravo\<*<10>*>/, saīghe\<*<11>*>/ pi so sagāravo. So vata bhante bhikkhu Satthari sagāravo dhamme\<*<12>*>/ sagāravo saīghe sagāravo sikkhāya agāravo bhavissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati; yo so bhante bhikkhu Satthari sagāravo dhamme\<*<13>*>/ sagāravo saīghe sagāravo, sikkhāya pi so sagāravo. So vata bhante bhikkhu Satthari sagāravo\<*<14>*>/ dhamme sagāravo saīghe sagāravo sikkhāya sagāravo samādhismiü agāravo bhavissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati; yo so bhante bhikkhu Satthari sagāravo dhamme sagāravo saīghe sagāravo sikkhāya sagāravo, samādhismim pi so sagāravo\<*<15>*>/. So vata bhante \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -sandhāre. 2 M. la || appamāde. 3 Ph. continues: saüghe sikkhāya samā- appa- agāravo. 4 M. Ph. -sandhāre throughout. 5 Ph. sagā- 6 Ph. ņhānam etaü vi- |pa| so vata. 7 M. la || appamāde sa- paņi- agā- bh- 8 Ph. sa- sikkhāya sa- samā- sa- appa- sa- paņi- pi so sa- bhavissatã ti ņhānam etaü vi-; yo so. 9 M. continues: la | appamāde sa- paņi- pi so sa-. So vata ; Ph. pa | paņi- pi so sa-. Imassa kho. 10 omitted by T. m6. M7. 11 T. M6. M7 continue: sa- sikkhāya agā- bh- 12 M. continues: pi sa- bhavissatã ti ņhānam etaü vijjati; yo so. 13 M. continues: pi so sa- |la| so vata. 14 M. continues: la || appa- sa- paņi- pi sa- bhavissatã ti ņhānam etaü vi-; yo. 15 M. adds appa- sa- paņi- pi so sa- ti. Imassa kho ahaü. >/ #<[page 124]># %<124 Aīguttara-Nikāya. LXVI. 4>% bhikkhu Satthari sagāravo dhamme sagāravo saīghe sagā- ravo sikkhāya sagāravo samādhismiü sagāravo appamāde agāravo bhavissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati; yo so bhante bhikkhu Satthari sagāravo dhamme sagāravo saīghe sagā- ravo sikkhāya sagāravo samādhismiü sagāravo, appamāde pi so sagāravo. So vata bhante bhikkhu Satthari sagāravo dhamme sagāravo saīghe sagāravo sikkhāya sagāravo samādhismiü sagāravo appamāde sagāravo paņisanthāre agāravo bhavissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati; yo so bhante bhikkhu Satthari sagāravo dhamme sagāravo saīghe sagā- ravo samādhismiü sagāravo appamāde sagāravo, paņi- santhāre pi so sagāravo. Imassa kho ahaü bhante Bhagavatā saükhittena bhāsitassa evaü vitthārena atthaü ājānāmã\<*<1>*>/ ti. 4. Sādhu sādhu Sāriputta, sādhu\<*<2>*>/ kho\<*<2>*>/ tvaü\<*<2>*>/ Sāriputta\<*<2>*>/ imassa mayā saükhittena bhāsitassa evaü vitthārena atthaü ājānāsi\<*<3>*>/. So vata Sāriputta bhikkhu Satthari agāravo dhamme sagāravo bhavissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati\<*<4>*>/; yo so Sāriputta bhikkhu Satthari agāravo, dhamme pi\<*<5>*>/ so\<*<5>*>/ agāravo\<*<6>*>/ . . .\<*<7>*>/ So vata Sāriputta bhikkhu Satthari agāravo . . . dhamme agāravo . . . saīghe\<*<7>*>/ agāravo\<*<7>*>/ . . . sikkhāya agāravo . . . samādhismiü agāravo . . . appamāde\<*<8>*>/ agāravo paņisanthāre sagāravo bhavissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati; yo so Sāriputta bhikkhu Satthari agāravo dhamme agāravo saīghe agāravo sikkhāya agāravo samādhismiü agāravo appamāde agāravo, paņisanthāre pi so agāravo. So vata Sāriputta bhikkhu Satthari sagāravo dhamme agāravo bhavissatã ti n' etaü ņhānaü vijjati\<*<9>*>/; yo so Sāri- putta bhikkhu Satthari sagāravo, dhamme pi so sagā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6 ajā-; M7 jā- 2 omitted by Ph. 3 M6. M7 ajā- 4 M. Ph. continue: la (pa), then yo so. 5 omitted by M. Ph. 6 M. Ph. add saüghe agā- sikkhāya agā- samā- agā- appa- pi so agā- 7 T. M6. M7 pe. 8 T. M6. M7 continue: pi so agā-. So vata till paņi- sa- bh- and so on. 9 M. continues: la |yo; Ph. pa |so vata. >/ #<[page 125]># %% ravo\<*<1>*>/ . . .\<*<2>*>/ So vata Sāriputta bhikkhu Satthari sagāravo . . . dhamme sagāravo\<*<3>*>/ . . . saīghe sagāravo\<*<4>*>/ . . . sikkhāya sagāravo . . . samādhismiü sagāravo . . . appamāde sagā- ravo paņisanthāre agāravo\<*<5>*>/ bhavissatã ti n' etaü\<*<6>*>/ ņhānaü vijjati; yo so Sāriputta bhikkhu Satthari sagāravo\<*<7>*>/ dhamme\<*<8>*>/ sagāravo\<*<9>*>/ saīghe sagāravo sikkhāya sagāravo samādhismiü sagāravo appamāde sagāravo, paņisanthāre pi so sagāravo. Imassa kho Sāriputta mayā saükhittena bhāsitassa evaü vitthārena attho daņņhabbo ti. LXVII. 1. Bhāvanaü ananuyuttassa bhikkhave bhikkhuno viha- rato ki¤cāpi evaü icchā uppajjeyya `aho vata me anupā- dāya āsavehi cittaü vimucceyyā' ti, atha khvāssa\<*<10>*>/ neva anupādāya āsavehi cittaü vimuccati. Taü kissa hetu? `Abhāvitattā ti 'ssa vacanãyaü. Kissa abhāvitattā? Ca- tunnaü satipaņņhānānaü catunnaü sammappadhānānaü\<*<11>*>/ catunnaü iddhipādānaü pa¤cannaü indriyānaü pa¤cannaü balānaü sattannaü bojjhaīgānaü ariyassa aņņhaīgikassa maggassa. Seyyathā pi bhikkhave kukkuņiya aõķāni\<*<12>*>/ aņņha vā dasa vā\<*<13>*>/ dvādasa vā, tān' assu kukkuņiyā na sammā- adhisayitāni na\<*<14>*>/ sammāpariseditāni\<*<14>*>/ na sammāparibhā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. adds saüghe sa- sikkhāya sa- samā- sa- appa- sa- paņi- agā- bhavissatã ti n'etaü ņhānaü vijjati; yo so Sā- bh- Satthari sa- |la | paņi- pi so sa-. So vata. 2 S. pe. 3 Ph. adds bhavissatã ti ņh- etaü vi-; yo so. 4 T. M6. M7 agāravo (M6. M7 sa-) bhavissatã ti n'etaü ņhānaü vijjati | pe | saüghe pi so sa-. So vata and so on till paņi- agā bh- ti n'etaü ņh- vi; yo so. 5 Ph. sa- 6 Ph. ņh- etaü vi- 7 Ph. continues: pa || paņi-; T. M6. M7 pe || paņi- 8 M. inserts pi so. 9 M. continues: la || So vata Sā- bh- Satthari sa- |la| appa- sa- paņi- pi so sa- bh- ti ņh- etaü vi-; yo so Sā- bh- Satthari sa- |la| appa- sa- paņi- pi so sa- ti. Imassa and so on. 10 M. Ph. S. khvassa throughout. 11 M. -ppaņņhānānam. 12 M7 omits all from aõķāni to kukkuņiyā. 13 T. inserts nu. 14 omitted by M7. >/ #<[page 126]># %<126 Aīguttara-Nikāya. LXVII. 2>% vitāni, ki¤cāpi tassā kukkuņiyā evaü icchā uppajjheyya `aho vata me kukkuņapotakā pādanakhasikhāya vā mukha- tuõķakena vā aõķakosaü padāletvā sotthinā abhinibbij- jeyyun\<*<1>*>/' ti; atha kho abhabbā 'va\<*<2>*>/ te kukkuņapotakā pādanakhasikhāya vā mukhatuõķakena vā aõķakosaü pāda- letvā sotthinā abhinibbijjituü. Taü kissa hetu? Tathā h' amåni\<*<3>*>/ bhikkhave kukkuņiyā aõķāni na sammā-adhisa- yitāni na sammāpariseditāni\<*<4>*>/ na sammāparibhāvitāni. Evam eva kho bhikkhave bhāvanaü ananuyuttassa bhikkhuno viharato ki¤cāpi evaü icchā uppajjeyya `aho vata me anupādāya āsavehi cittaü vimucceyyā' ti, atha khvāssa neva anupādāya āsavehi cittaü vimuccati. Taü kissa hetu? Abhāvitattā ti 'ssa vacanãyaü. Kissa abhāvitattā? Catunnaü satipaņņhānānaü . . . pe\<*<5>*>/ . . . ariyassa aņņhaīgi- kassa maggassa. 2. Bhāvanaü anuyuttassa bhikkhave bhikkhuno viharato ki¤cāpi na evaü icchā uppajjeyya `aho vata me anupādāya āsavehi cittaü vimucceyyā' ti, atha khvāssa anupādāya āsavehi cittaü vimuccati. Taü kissa hetu? Bhāvitattā ti 'ssa vacanãyaü. Kissa bhāvitattā? Catunnaü sati- paņņhānānaü . . . pe\<*<5>*>/ . . . ariyassa aņņhaīgikassa maggassa. Seyyathā pi bhikkhave kukkuņiyā aõķāni aņņha vā dasa vā dvādasa vā, tān' assu kukkuņiyā sammā-adhisayitāni sammāpariseditāni sammāparibhāvitāni, ki¤cāpi tassā\<*<6>*>/ kukkuņiyā na evaü icchā uppajjeyya `aho vata me kukkuņa- potakā pādanakhasikhāya vā mukhatuõķakena vā aõķa- kosaü padāletvā sotthinā abhinibbijjeyyun' ti; atha kho bhabbā 'va te kukkuņapotakā pādanakhasikhāya vā mukha- tuõķakena vā aõķakosaü padāletvā sotthinā abhinibbijjituü. Taü kissa hetu? Tathā h' amåni\<*<7>*>/ bhikkhave kukkuņiyā aõķāni sammā-adhisayitāni sammāpariseditāni sammāpari- bhāvitāni. Evam eva kho bhikkhave bhāvanaü anuyuttassa bhikkhuno viharato ki¤cāpi na evaü icchā uppajjeyya `aho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. T. M7 -nibbhijj- always. 2 Ph. vata. 3 M. Ph. tathā hi alone; T. tathāmuni (sic). 4 M7 -cchedatāni. 5 M. Ph. S. give the phrase in full. 6 M. Ph. tassa bhikkhave. 7 M. Ph. tathā hi alone. >/ #<[page 127]># %% vata me anupādāya āsavehi cittaü vimucceyyā' ti, atha khvāssa anupādāya āsavehi cittaü vimuccati. Taü kissa hetu? Bhāvitattā ti 'ssa vacanãyaü. Kissa bhāvitattā? Catunnaü satipaņņhānānaü . . . pe\<*<1>*>/ . . . ariyassa aņņhaīgi- kassa maggassa. 3. Seyyathā pi bhikkhave palagaõķassa\<*<2>*>/ vā palagaõķante- vāsikassa\<*<3>*>/ vā dissante\<*<4>*>/ 'va\<*<5>*>/ vāsijaņe\<*<6>*>/ aīgulipadāni\<*<7>*>/ dissanti aīguņņhapadaü\<*<8>*>/, no ca khvāssa evaü ¤āõaü hoti `ettakaü\<*<9>*>/ me ajja\<*<10>*>/ vāsijaņassa khãõaü, ettakaü\<*<11>*>/ hiyyo, ettakaü\<*<11>*>/ pare' ti, atha khvāssa khãõe khãõante\<*<12>*>/ 'va\<*<12>*>/ ¤āõaü hoti: evam eva kho bhikkhave bhāvanaü anuyuttassa bhikkhuno viharato ki¤cāpi na evaü ¤āõaü hoti `ettakaü\<*<9>*>/ me ajja āsavānaü khãõaü, ettakaü\<*<11>*>/ hiyyo, ettakaü\<*<11>*>/ pare' ti, atha khvāssa khãõe khãõante\<*<13>*>/ 'va\<*<13>*>/ ¤āõaü hoti. Seyyathā pi bhikkhave sāmuddikāya nāvāya vettabandhanabaddhāya\<*<14>*>/ chammāsāni\<*<15>*>/ udake pariyādāya\<*<16>*>/ hemantikena thale\<*<17>*>/ ukkhittāya vātātapaparetāni bandhanāni, tāni\<*<18>*>/ pāvussa- kena\<*<19>*>/ meghena abhippavuņņhāni\<*<20>*>/ appakasiren' eva paņi- ppassambhanti\<*<21>*>/ påtikāni bhavanti: evam eva kho bhik- khave bhāvanaü anuyuttassa bhikkhuno viharato appa- kasiren' eva sa¤¤ojanāni paņippassambhanti påtikāni\<*<22>*>/ bhavantã\<*<22>*>/ ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 M. bala-; Ph. phalabhaõķassa; S. balabhaõķassa. 3 M. M6 phala-; Ph. phalabhaõķantevāsissa; S. balabhaõķantevāsissa. 4 T. disante; M. Ph. khiyante. 5 T. ca. 6 M. Ph. sijaņe; T. vāsijame. 7 T. M7 -pādāni; M. aīgula-; Ph. aīgulapādāni. 8 M7 -pādaü; M. Ph. aīgula- 9 Ph. T. M6. M7. S. insert vā. 10 S. inserts tassa. 11 S. inserts vā. 12 S. -nantveva. 13 T. omit 'va; M7 has evaü; S. -nantveva. 14 M. Ph. vettabandhāya. 15 M. Ph. chamāsāni. 16 M. pariyāya. 17 M. Ph. -laü. 18 omitted by T. M6. M7. 19 T. M6. M7 pa- 20 T. M6. M7 -vaņņhāni. 21 M. Ph. parihāyanti. 22 omitted by S. >/ #<[page 128]># %<128 Aīguttara-Nikāya. LXVIII. 1>% LXVIII. 1. Evaü\<*<1>*>/ me\<*<1>*>/ sutaü\<*<1>*>/. Ekaü samayaü Bhagavā Kosa- lesu cārikaü carati mahatā bhikkhusaīghena saddhiü. Addasā kho Bhagavā addhānamaggapaņipanno a¤¤atara- smiü padese mahantaü aggikkhandhaü ādittaü sampajja- litaü sajotibhåtaü\<*<2>*>/, disvā\<*<3>*>/ maggā okkamma a¤¤atarasmiü rukkhamåle pa¤¤atte āsane nisãdi. Nisajja kho Bhagavā bhikkhå āmantesi `passatha no tumhe bhikkhave amuü mahantaü aggikkhandhaü ādittaü sampajjalitaü sajoti- bhåtan' ti? `Evaü bhante' . Taü kiü ma¤¤atha bhikkhave, katamaü nu kho varaü: yaü amuü mahantaü aggikkhandhaü ādittaü sampajja- litaü sajotibhåtaü āliīgitvā\<*<4>*>/ upanisãdeyya vā upanipajjeyya vā, yaü vā\<*<5>*>/ khattiyaka¤¤aü vā brāhmaõaka¤¤aü vā gaha- patika¤¤aü vā mudutalunahatthapādaü\<*<6>*>/ āliīgitvā upanisã- deyya vā upanipajjeyya vā ti? `Etad eva bhante varaü: yaü khattiyaka¤¤aü vā brāhmaõaka¤¤aü vā gahapati- ka¤¤aü vā mudutalunahatthapādaü āliīgitvā upanisãdeyya vā upanipajjeyya vā. Dukkhaü h' etaü bhante, yaü amuü mahantaü aggikkhandhaü ādittaü sampajjalitaü sajoti- bhåtaü āliīgitvā upanisãdeyya vā upanipajjeyya vā' ti. ârocayāmi vo bhikkhave, paņivedayāmi vo bhikkhave, yathā etad eva tassa varaü dussãlassa pāpadhammassa asucisaīkassarasamācārassa\<*<7>*>/ paņicchannakammantassa assa- maõassa samaõapaņi¤¤assa abrahmacārissa\<*<8>*>/ brahmacāri- paņi¤¤assa\<*<8>*>/ antoputissa\<*<9>*>/ avassutassa kasambujātassa, yaü amuü mahantaü aggikkhandhaü ādittaü sampajjalitaü sajotibhåtaü āliīgitvā upanisãdeyya vā upanipajjeyya vā. Taü kissa hetu? Tato nidānaü hi\<*<10>*>/ so bhikkhave mara- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 S. sa¤jo- throughout. 3 M. Ph. disvāna Bhagavā. 4 M. Ph. āliīgetvā throughout. 5 omitted by M. T. M6. M7. 6 T. M6. M7 -pādiü throughout. 7 M. Ph. asucino saīk- 8 T. -cārãpaņisaü¤assa. 9 M. -putikassa; T. -patissa. 10 omitted by T. M6. M7; M6 omits also so. >/ #<[page 129]># %% õaü vā nigaccheyya maraõamattaü vā dukkhaü, na tveva tappaccayā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjeyya\<*<1>*>/. Ya¤ ca kho so bhik- khave dussãlo pāpadhammo asucisaīkassarasamācāro . . . pe\<*<2>*>/ . . . kasambujāto khattiyaka¤¤aü vā brāhmaõaka¤¤aü vā gahapatika¤¤aü vā mudutalunahatthapādaü āliīgitvā upanisãdati vā upanipajjati vā, taü hi 'ssa\<*<3>*>/ bhikkhave hoti dãgharattaü ahitāya dukkhāya, kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati\<*<1>*>/. 2. Taü kiü ma¤¤atha bhikkhave, katamaü nu kho varaü: yaü balavā puriso daëhāya vālarajjuyā ubho jaīghe\<*<4>*>/ veņhetvā\<*<5>*>/ ghaüseyya\<*<6>*>/, sā chaviü chindeyya, chaviü chetvā cammaü chindeyya, cammaü chetvā maüsaü chindeyya, maüsaü chetvā nahāruü chindeyya, nahāruü chetvā aņņhiü chindeyya, aņņhiü chetvā aņņhimi¤jaü āhacca tiņņheyya, yaü vā\<*<7>*>/ khattiyamahāsālānaü vā brāhmaõamahāsālānaü vā gahapatimahāsālānaü vā abhivādanaü sādiyeyyā\<*<8>*>/ ti? `Etad eva bhante varaü: yaü\<*<9>*>/ khattiyamahāsālānaü vā brāhmaõamahāsālānaü vā gahapatimahāsālānaü vā abhi- vādanaü sādiyeyya\<*<10>*>/. Dukkhaü h' etaü bhante, yaü balavā puriso daëhāya vālarajjuyā . . . pe\<*<11>*>/ . . . aņņhimi¤jaü āhacca tiņņheyyā' ti. ârocayāmi vo bhikkhave, paņivedayāmi vo bhikkhave, yathā etad eva tassa varaü dussãlassa\<*<12>*>/ . . . pe\<*<13>*>/ . . . kasambujātassa, yaü\<*<14>*>/ balavā puriso daëhāya vālarajjuyā ubho jaīghe\<*<4>*>/ veņhetvā\<*<5>*>/ . . . pe\<*<11>*>/ . . . aņņhimi¤jaü āhacca tiņņheyya\<*<15>*>/. Taü kissa hetu? Tato nidānaü hi so bhik- khave maraõaü vā nigaccheyya maraõamattaü vā duk- khaü, na tveva tappaccayā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjeyya\<*<1>*>/. Ya¤ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 uppa- 2 M. la; Ph. pa; S. gives it in full. 3 S. hi tassa; T. kissa. 4 S. jaüghā. 5 M. Ph. vedhetvā. 6 T. ghāseyyā. 7 omitted by M. Ph. T. M6. M7. 8 M. sādiseyyā. 9 omitted by T. M7. 10 T. sādiseyya. 11 M. la; Ph. pa; S. has it in full till chindeyya, then pe || aņņhi- 12 omitted by T. M6. M7. 13 M. la; Ph. pa. 14 omitted by M6. 15 M6 -yyā ti. >/ #<[page 130]># %<130 Aīguttara-Nikāya. LXVIII. 3-4>% ca kho so bhikkhave dussãlo . . . pe\<*<1>*>/ . . . kasambujāto khattiyamahāsālānaü vā brāhmaõamahāsālānaü vā gaha- patimahāsālānaü vā abhivādanaü sādiyati\<*<2>*>/, taü hi 'ssa\<*<3>*>/ bhikkhave hoti dãgharattaü ahitāya dukkhāya, kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati\<*<4>*>/. 3. Taü kiü ma¤¤atha bhikkhave, katamaü nu kho varaü: yaü balavā puriso tiõhāya sattiyā teladhotāya paccorasmiü pahareyya\<*<5>*>/, yaü vā\<*<6>*>/ khattiyamahāsālānaü vā brāhmaõamahāsālānaü vā gahapatimahāsālānaü vā a¤jalikammaü sādiyeyyā ti? `Etad eva bhante varaü: yaü khattiyamahāsālānaü vā brāhmaõamahāsālānaü vā gahapatimahāsālānaü vā a¤jalikammaü sādiyeyya. Duk- khaü h' etaü bhante, yaü balavā puriso tiõhāya sattiyā teladhotāya paccorasmiü pahareyyā' ti. ârocayāmi vo bhikkhave, paņivedayāmi vo bhikkhave, yathā etad eva\<*<7>*>/ tassa\<*<7>*>/ varaü dussãlassa . . . pe\<*<1>*>/ . . . kasambujātassa, yaü balavā puriso tiõhāya sattiyā tela- dhotāya paccorasmiü pahareyya. Taü kissa hetu? Tato nidānaü hi\<*<8>*>/ so\<*<8>*>/ bhikkhave maraõaü vā nigaccheyya maraõamattaü vā dukkhaü, na tveva tappaccayā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjeyya\<*<9>*>/. Ya¤ ca kho so bhikkhave dussãlo pāpa- dhammo\<*<10>*>/ . . . pe\<*<6>*>/ . . . kasambujāto khattiyamahāsālānaü vā brāhmaõamahāsālānaü\<*<8>*>/ vā\<*<8>*>/ gahapatimahāsālānaü vā a¤jalikammaü sādiyati, taü hi' ssa\<*<11>*>/ bhikkhave hoti dãgha- rattaü ahitāya dukkhāya, kāyassa bheda parammaraõa apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati\<*<9>*>/. 4. Taü kiü ma¤¤atha bhikkhave, katamaü nu kho varaü: yaü balavā puriso tattena ayopaņņena ādittena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 T. sādiseyyā ti. 3 S. hi tassa; M6 kissa. 4 T. M7 uppa-; M6 uppajjeyyā ti. 5 M6 pahareyyā ti, then ārocayāmi vo bh- paņi- vo bh-, but then yaü khattiya- as before. 6 omitted by T. M6. M7. 7 M6 ev' assa nearly always. 8 omitted by M6. 9 T. M6. M7 uppa- 10 omitted by S. 11 S. tassa. >/ #<[page 131]># %% sampajjalitena sajotibhåtena kāyaü sampaliveņheyya\<*<1>*>/, yaü vā\<*<2>*>/ khattiyamahāsālānaü vā brāhmaõamahāsālānaü vā gahapatimahāsālānaü vā saddhādeyyaü cãvaraü pari- bhu¤jeyyā ti? `Etad eva bhante varaü: yaü khattiya- mahāsālānaü vā . . . pe\<*<3>*>/ . . . saddhādeyyaü cãvaraü paribhu¤jeyya. Dukkhaü h' etaü bhante, yaü balavā puriso tattena ayopaņņena ādittena\<*<4>*>/ sampajjalitena sajotibhåtena kāyaü sampaliveņņheyyā\<*<5>*>/' ti. ârocayāmi vo bhikkhave, paņivedayāmi vo bhikkhave, yathā etad eva tassa varaü dussãlassa . . . pe\<*<6>*>/ . . . kasambujātassa, yaü\<*<7>*>/ balavā puriso tattena ayopaņņena ādittena sampajjalitena sajotibhåtena kāyaü sampalive- ņheyya\<*<5>*>/. Taü kissa hetu? Tato nidānaü hi so bhikkhave maraõaü vā nigaccheyya maraõamattaü vā dukkhaü, na tveva tappaccayā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjeyya\<*<8>*>/. Ya¤ ca kho so bhikkhave dussãlo\<*<9>*>/ . . . pe\<*<6>*>/ . . . kasambujāto khattiya- mahāsālānaü vā brāhmaõamahāsālānaü vā gahapati- mahāsālānaü vā saddhādeyyaü cãvaraü paribhu¤jati, taü hi 'ssa\<*<10>*>/ bhikkhave hoti dãgharattam ahitāya dukkhāya, kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati\<*<11>*>/. 5. Taü kiü ma¤¤atha bhikkhave, katamaü nu kho varaü: yaü balavā puriso tattena ayosaīkunā ādittena\<*<12>*>/ sampajjalitena\<*<12>*>/ sajotibhåtena\<*<12>*>/ mukhaü vivaritvā tattaü lohagulaü\<*<13>*>/ ādittaü sampajjalitaü sajotibhåtaü mukhe pakkhipeyya, taü tassa oņņham pi daheyya mukham pi daheyya jivham pi daheyya kaõņham pi daheyya udaram\<*<14>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 samphali-; M. Ph. -vedheyya. 2 omitted by M. T. M6. M7. 3 M. la; Ph. pa; S. gives it in full. 4 T. M6. M7 pe || kāyaü. 5 M7 samphali-; M. Ph. -vedh- 6 M. la; Ph. pa. 7 omitted by T. M6. 8 T. M6. M7 uppa- 9 omitted by T. M6. M7. 10 S. tassa; M6 saddhādeyyaü in lion of tam hi 'ssa. 11 T. M7 uppa-; M6 uppajjeyyā ti. 12 omitted by M. Ph. 13 M. -guëhaü; Ph. -guëaü. 14 M. Ph. S. uram. >/ #<[page 132]># %<132 Aīguttara-Nikāya. LXVIII. 6>% pi daheyya antam pi antaguõam pi ādāya adhobhāgā\<*<1>*>/ nikkhameyya, yaü vā\<*<2>*>/ khattiyamahāsālānaü vā brāhmaõa- mahāsālānaü vā gahapatimahāsālānaü vā saddhādeyyaü\<*<3>*>/ piõķapātaü paribhu¤jeyyā ti? `Etad eva bhante varaü: yaü\<*<1>*>/ khattiyamahāsālānaü vā brāhmaõamahāsālānaü vā gahapatimahāsālānaü vā saddhādeyyaü\<*<4>*>/ piõķapātaü pari- bhu¤jeyya. Dukkhaü h' etaü bhante, yaü balavā puriso tattena ayosaīkunā ādittena\<*<5>*>/ sampajjalitena\<*<5>*>/ sajotibhåtena\<*<5>*>/ mukhaü vivaritvā tattaü lohagulaü\<*<6>*>/ ādittaü sampajjalitaü sajotibhåtaü mukhe pakkhipeyya, taü\<*<7>*>/ tassa oņņham pi daheyya mukham\<*<8>*>/ pi\<*<8>*>/ daheyya\<*<8>*>/ jivham pi daheyya . . . pe\<*<9>*>/ . . . adhobhāgā\<*<10>*>/ nikkhameyyā' ti. ârocayāmi vo bhikkhave, paņivedayāmi vo bhikkhave, yathā etad eva tassa varaü dussãlassa . . . pe\<*<11>*>/ . . . kasam- bujātassa, yaü balavā puriso tattena ayosaīkunā ādittena\<*<5>*>/ sampajjalitena\<*<5>*>/ sajotibhåtena\<*<5>*>/ mukhaü vivaritvā tattaü lohagulaü\<*<12>*>/ ādittaü sampajjalitaü sajotibhåtaü mukhe pakkhipeyya, taü tassa oņņham pi daheyya . . . pe\<*<9>*>/ . . . adhobhāgā\<*<10>*>/ nikkhameyya. Taü kissa hetu? Tato nidā- naü hi so bhikkhave maraõaü vā nigaccheyya maraõa- mattaü vā dukkhaü, na tveva tappaccayā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upa- pajjeyya\<*<13>*>/. Ya¤ ca kho so bhikkhave dussãlo pāpadhammo\<*<8>*>/ . . . pe\<*<11>*>/ . . . kasambujāto khattiyamahāsālānaü vā brāhma- õamahāsālānaü vā gahapatimahāsālānaü vā saddhādeyyaü piõķapātaü paribhu¤jati, taü hi 'ssa\<*<14>*>/ bhikkhave hoti dãgharattaü ahitāya dukkhāya, kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati\<*<15>*>/. 6. Taü kiü ma¤¤atha bhikkhave, katamaü nu kho varaü: yaü balavā puriso sãse vā gahetvā khandhe vā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -bhāgaü. 2 omitted by M. 3 T. -deyyāni. 4 T. -deyyāni; M7 -deyyā. 5 omitted by M. Ph. T. M6. M7. 6 M. -guëhaü ; Ph. -guëaü. 7 T. M6. M7 yan. 8 omitted by T. M6. M7. 9 M. Ph. S. give it in full. 10 M. Ph. M7 -bhāgaü. 11 M. la; Ph. pa. 12 M. Ph. -guëaü. 13 T. M6. M7 uppa- 14 S. tassa. 15 T. M7 uppa-; M6 uppajjeyyā ti. >/ #<[page 133]># %% gahetvā tattaü ayoma¤caü vā ayopãņhaü vā ādittaü\<*<1>*>/ sampajjalitaü\<*<1>*>/ sajotibhåtaü\<*<1>*>/ abhinisãdāpeyya vā abhini- pajjāpeyya vā, yaü vā\<*<2>*>/ khattiyamahāsālānaü vā brāhmaõa- mahāsālānaü vā gahapatimahāsālānaü vā saddhādeyyaü ma¤capãņhaü\<*<3>*>/ paribhu¤jeyyā ti? `Etad eva bhante varaü: yaü khattiyamahāsālānaü vā brāhmaõamahāsālānaü vā gahapatimahāsālānaü vā saddhādeyyaü ma¤capãthaü pari- bhu¤jeyya. Dukkhaü h' etaü bhante, yaü balavā puriso sãse vā gahetvā khandhe vā gahetvā . . . pe\<*<4>*>/ . . . abhini- pajjāpeyya vā' ti. ârocayāmi vo bhikkhave\<*<5>*>/ . . . pe\<*<6>*>/ . . . kasambujātassa, yaü\<*<7>*>/ balavā puriso sãse vā gahetvā . . . pe\<*<4>*>/ . . . abhini- pajjāpeyya vā. Taü kissa hetu? Tato nidānaü hi so bhikkhave maraõaü vā nigaccheyya maraõamattaü vā dukkhaü, na tveva tappaccayā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjeyya\<*<8>*>/. Ya¤ ca kho so bhikkhave dussãlo pāpadhammo\<*<9>*>/ . . . pe\<*<6>*>/ . . . kasambujāto khattiyamahāsālānaü vā brāhmaõamahāsālā- naü vā gahapatimahāsālānaü vā saddhādeyyaü ma¤ca- pãņhaü paribhu¤jati, taü hi 'ssa\<*<10>*>/ bhikkhave hoti dãgha- rattaü ahitāya dukkhāya, kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati\<*<8>*>/. 7. Taü kiü ma¤¤atha bhikkhave, katamaü nu kho varaü: yaü balavā puriso uddhapādaü\<*<11>*>/ adhosiraü ga- hetvā tattāya lohakumbhiyā pakkhipeyya ādittāya sampaj- jalitāya sajotibhåtāya, so tattha phenuddehakaü\<*<12>*>/ pacca- māno sakim pi uddhaü gaccheyya sakim pi adho gaccheyya sakim pi tiriyaü gaccheyya, yaü vā\<*<13>*>/ khattiyamahāsālānaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. 2 omitted by M. T.; M6 omits yaü vā. 3 T. ma¤cā-; M. Ph. ma¤caü vā piņņhaü (sic) vā. 4 M. Ph. S. give it in full. 5 M. Ph. S. have paņi- till dussãlassa. 6 M. la; Ph. pa. 7 omitted by T. M6. M7. 8 T. M6. M7 uppa- 9 omitted by S. 10 S. tassa. 11 M. Ph. S. uddhaüpādaü. 12 M. Ph. pheõu- throughout. 13 omitted by M. M6; M7 omits yaü, but it has vā. >/ #<[page 134]># %<134 Aīguttara-Nikāya. LXVIII. 8>% vā brāhmaõamahāsālānaü vā gahapatimahāsālānaü vā saddhādeyyaü vihāraü paribhu¤jeyyā ti? `Etad eva bhante varaü: yaü khattiyamahāsālānaü vā brāhmaõamahāsālā- naü vā gahapatimahāsālānaü vā saddhādeyyaü vihāraü paribhu¤jeyya. Dukkhaü h' etaü bhante, yaü balavā puriso uddhapādaü\<*<1>*>/ adhosiraü gahetvā tattāya lohakumbhiyā pakkhipeyya ādittāya sampajjalitāya sajotibhåtāya, so tattha phenuddehakaü paccamāno sakim\<*<2>*>/ pi\<*<2>*>/ uddhaü\<*<2>*>/ gaccheyya\<*<2>*>/ sakiü pi adho gaccheyya sakim pi tiriyaü gaccheyyā' ti. ârocayāmi vo bhikkhave, paņivedayāmi\<*<3>*>/ vo bhikkhave, yathā etad eva tassa varaü dussãlassa pāpadhammassa\<*<4>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . kasambujātassa, yam\<*<2>*>/ balavā puriso uddha- pādaü\<*<1>*>/ adhosiraü gahetvā . . . pe\<*<6>*>/ . . . sakim pi tiriyaü gaccheyya. Taü kissa hetu? Tato nidānaü hi so bhik- khave maraõaü vā nigaccheyya maraõamattaü vā dukkhaü, na tveva tappaccayā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjeyya\<*<7>*>/. Ya¤ ca kho so bhikkhave dussãlo pāpadhammo\<*<4>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . kasam- bujāto khattiyamahāsālānaü vā brāhmaõamahāsālānaü vā gahapatimahāsālānaü vā saddhādeyyaü vihāraü pari- bhu¤jati, taü hi 'ssa\<*<8>*>/ bhikkhave hoti dãgharattaü ahitāya dukkhāya, kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati\<*<7>*>/. Tasmā ti ha bhikkhave evaü sikkhitabbaü:-- Yesa¤ ca mayaü paribhu¤jāma cãvarapiõķapātasenāsana- gilānapaccayabhesajjaparikhārānaü\<*<9>*>/, tesan\<*<10>*>/ te\<*<11>*>/ kārā\<*<12>*>/ mahapphalā bhavissanti mahānisaüsā, amhāka¤ c' evāyaü pabbajjā ava¤jhā bhavissati saphalā sa-udrayā\<*<13>*>/ ti. Evaü hi vo\<*<14>*>/ bhikkhave sikkhitabbaü. 8. Attatthaü\<*<15>*>/ vā bhikkhave sampassamānena alam eva appamādena sampādetuü, paratthaü vā bhikkhave sam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. uddhaüpādaü. 2 omitted by T. 3 T. M6. M7 pe || yathā. 4 omitted by S. 5 M. la; Ph. pa. 6 M. la; Ph. pa; S. gives it in full. 7 T. M6. M7 uppa- 8 S. tassa. 9 T. M7 -khāraü. 10 T. nesan; M6 sante. 11 M. Ph. vo; omitted by M6. 12 T. kāra. 13 Ph. uddayā. 14 M. Ph. kho. 15 M6 atthattaü; Ph. atthaü. >/ #<[page 135]># %% passamānena alam eva appamādena sampādetuü, ubha- yatthaü vā bhikkhave sampassamānena alam eva appa- mādena sampādetun ti. Idam avoca Bhagavā\<*<1>*>/. Imasmi¤ ca pana veyyākaraõasmiü bha¤¤amāne saņņhimattānaü bhikkhånaü uõhaü lohitaü mukhato ugga¤chi\<*<2>*>/, saņņhi- mattā bhikkhå sikkhaü paccakkhāya hãnāyāvattiüsu\<*<3>*>/ `dukkaraü Bhagavā sudukkaraü Bhagavā' ti, saņņhimattā- naü bhikkhånaü anupādāya āsavehi cittāni vimucciüså ti. LXIX. 1. Bhåtapubbaü bhikkhave Sunetto nāma satthā ahosi titthakaro kāmesu vãtarāgo. Sunettassa kho pana bhik- khave satthuno anekāni\<*<4>*>/ sāvakasatāni ahesuü\<*<5>*>/. Sunetto satthā sāvakānaü Brahmalokasahavyatāya dhammaü deseti. Ye kho pana\<*<6>*>/ bhikkhave Sunettassa satthuno Brahmalo- kasavyatāya dhammaü desentassa cittāni na\<*<7>*>/ pasādesuü\<*<7>*>/, te kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjiüsu\<*<8>*>/. Ye kho pana bhikkhave Sunettassa satthuno Brahmalokasahavyatāya dhammaü desentassa cittāni pasādesuü\<*<9>*>/, te kāyassa bhedā parammaraõā suga- tiü saggaü lokaü upapajjiüsu\<*<8>*>/. 2. Bhåtapubbaü bhikkhave Mågapakkho nāma satthā ahosi . . .\<*<10>*>/ Aranemi nāma satthā ahosi . . .\<*<11>*>/ Kuddālo\<*<12>*>/ nāma satthā ahosi . . .\<*<11>*>/Hatthipālo nāma satthā ahosi . . .\<*<11>*>/ Jotipālo nāma satthā ahosi . . .\<*<11>*>/ Arako nāma satthā ahosi titthakaro kāmesu vãtarāgo. Arakassa kho pana bhikkhave satthuno anekāni sāvakasatāni ahesuü. Arako nāma\<*<13>*>/ satthā sāvakānaü Brahmalokasahavyatāya dhammaü deseti\<*<14>*>/. Ye kho pana\<*<6>*>/ bhikkhave Arakassa satthuno Brah- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. adds la. 2 T. ugga¤ji; M. Ph. uggacchi. 3 T. M7 hãnāya va- 4 T. inserts pi. 5 M6 ahosi, so also in the next place. 6 omitted by S. 7 T. M6. M7 padosesuü. 8 T. M6. M7 uppa- 9 T. M7 pā- 10 M. la; Ph. pa; S. pe. 11 M. la; Ph. pa. 12 Ph. Kuddālako; M. Kudālako. 13 omitted by M. Ph. 14 M. Ph. -si. >/ #<[page 136]># %<136 Aīguttara-Nikāya. LXIX. 3-LXX. 2>% malokasahavyatāya dhammaü desentassa cittāni na\<*<1>*>/ pasā- desuü\<*<1>*>/, te kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjiüsu\<*<2>*>/. Ye kho pana bhikkhave Arakassa satthuno Brahmalokasahavyatāya dhammaü de- sentassa cittāni pasādesuü, te kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjiüsu\<*<2>*>/. 3. Taü kim ma¤¤atha bhikkhave, yo ime satta satthāre titthakare kāmesu vãtarāge anekasataparivāre sasāvaka- saīghe\<*<3>*>/ duņņhacitto akkoseyya paribhāseyya, bahuü so apu¤¤aü pasaveyyā ti? `Evaü bhante' . Yo kho\<*<4>*>/ bhikkhave ime satta satthāre titthakare kāmesu vãtarāge anekasataparivāre sasāvakasaīghe\<*<3>*>/ duņņhacitto\<*<5>*>/ akkoseyya paribhāseyya, bahuü\<*<6>*>/ so apu¤¤aü pasaveyya, yo ekaü diņņhisampannaü puggalaü duņņhacitto\<*<7>*>/ akkosati paribhāsati, ayaü tato bahutaraü apu¤¤aü pasavati. Taü kissa hetu? Nāhaü bhikkhave ito bahiddhā evaråpiü khantiü vadāmi yathā' maü sabrahmacārãsu. Tasmā ti ha bhikkhave evaü sikkhitabbaü:-- Na\<*<8>*>/ no\<*<8>*>/ sabrahmacārãsu cittāni paduņņhāni bhavissantã ti. Evaü hi vo\<*<9>*>/ bhikkhave sikkhitabban ti. LXX. 1. Bhåtapubbaü bhikkhave Arako\<*<10>*>/ nāma satthā ahosi titthakaro kāmesu vãtarāgo. Arakassa kho pana bhikkhave satthuno anekāni sāvakasatāni ahesuü. Arako satthā sā- vakānaü evaü dhammaü desesi\<*<11>*>/:-- 2. Appakaü brāhmaõa jãvitaü manussānaü parittaü lahukaü\<*<12>*>/ bahudukkhaü bahåpāyāsaü. Mantāya bodhab- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6 padesesuü; M7 padosesuü. 2 T. M6. M7 uppa- 3 T. M6. M7 sāvaka- 4 omitted by M. Ph. S. 5 T. M6 paduņņha- 6 T. M6. M7 omit bahuü so a- pa- 7 T. paduņņha- 8 Ph. na no amhe; S. na tveva amhaü; T. tato (sic) āca (sic); M6 nānā or nā tā; M7 nando āma. 9 T. kho; M7 yo. 10 T. -to. 11 S. -ti. 12 T. M6. M7 lahusaü throughout. >/ #<[page 137]># %% baü\<*<1>*>/, kattabbaü kusalaü, caritabbaü brahmacariyaü, natthi jātassa amaraõaü. Seyyathā pi brāhmaõa tiõagge ussāvabindu suriye uggacchante khippaü yeva paņivigac- chati na ciraņņhitikaü hoti, evam eva kho brāhmaõa ussāvabindåpamaü jãvitaü manussānaü parittaü lahukaü bahudukkhaü bahåpāyāsaü. Mantāya bodhabbaü, kattab- baü kusalaü, caritabbaü brahmacariyaü, natthi jātassa amaraõaü. Seyyathā pi brāhmaõa thullaphusitake\<*<2>*>/ deve vassante udake\<*<3>*>/ udakabubbulaü khippaü yeva paņivigac- chati\<*<4>*>/ na ciraņņhitikaü hoti, evam eva kho brāhmaõa udakabubbulåpamaü jãvitaü manussānaü parittaü lahu- kaü bahudukkhaü bahåpāyāsaü. Mantāya bodhabbaü, kattabbaü kusalaü, caritabbaü brahmacariyaü, natthi jātassa amaraõaü. Seyyathā pi brāhmaõa udake daõķarāji khippaü yeva paņivigacchati\<*<4>*>/ na ciraņņhitikā hoti, evam eva kho brāhmaõa udake daõķarājåpamaü jãvitaü manussā- naü parittaü\<*<5>*>/ lahukaü\<*<5>*>/ . . .\<*<6>*>/ natthi jātassa amaraõaü. Seyyathā pi brāhmaõa nadi pabbateyyā dåraīgamā sãgha- sotā\<*<7>*>/ hārahārinã, natthi so khaõo vā layo vā muhutto vā, yaü\<*<8>*>/ sā\<*<8>*>/ āramati\<*<9>*>/, atha kho sā gacchat' eva\<*<10>*>/ vattat' eva\<*<11>*>/ sandat'\<*<12>*>/ eva\<*<11>*>/, evam eva kho brāhmaõa nadipabba- teyyåpamaü jãvitaü manussānaü parittaü\<*<13>*>/ lahukaü\<*<13>*>/ . . . pe\<*<14>*>/ . . . natthi jātassa amaraõaü. Seyyathā\<*<15>*>/ pi brāhmaõa balavā puriso jivhagge kheëapiõķaü sa¤¤åhitvā appakasiren' eva vameyya, evam eva kho brāhmaõa kheëapiõķåpamaü jãvitaü manussānaü parittaü lahukaü\<*<13>*>/ . . .\<*<16>*>/ natthi jā- tassa amaraõaü. Seyyathā pi brāhmaõa divasasantatte \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. boddhaü; S. phoņņabbaü throughout. 2 T. phulla- 3 omitted by S. 4 T. paņigacchati; M7 patiga- corr. to paņivi- by another hand. 5 omitted by M6; T. M7 omit only lahukaü. 6 M. la; Ph. pa. 7 M. Ph. siīgha- 8 M. yāya; Ph. sā yaü; M7 yaü. 9 M. āvattati; Ph. āvaņņati; S. dharati. 10 S. -te ca; T. M6 only -te. 11 S. -te ca. 12 T. sanāt'. 13 omitted by T. M6. M7. 14 M. la; Ph. pa; omitted by S. 15 in Ph. this simile is missing. 16 M. la. >/ #<[page 138]># %<138 Aīguttara-Nikāya. LXX. 3>% ayokaņāhe maüsapesã\<*<1>*>/ pakkhittā\<*<2>*>/ khippaü yeva paņi- vigacchati\<*<3>*>/ na ciraņņhitikā hoti, evam eva kho brāhmaõa maüsapesåpamaü manussānaü jãvitaü parittaü lahukaü\<*<4>*>/ . . .\<*<5>*>/ natthi jātassa amaraõaü. Seyyathā pi brāhmaõa gāvã vajjhā\<*<6>*>/ āghātanaü niyyamānā ya¤ ¤ad eva pādaü\<*<7>*>/ uddharati santike 'va\<*<8>*>/ hoti\<*<8>*>/ vadhassa\<*<9>*>/ santike 'va\<*<10>*>/ mara- õassa, evam eva kho brāhmaõa govajjhåpamaü\<*<11>*>/ jãvitaü manussānaü parittaü lahukaü bahudukkhaü bahåpāyāsaü. Mantāya bodhabbaü, kattabbaü kusalaü, caritabbaü brahmacariyaü, natthi jātassa amaraõan ti. 3. Tena kho pana bhikkhave samayena manussānaü saņņhivassasahassāni āyuppamāõaü ahosi. Pa¤cavassasatikā kumārikā alaüpateyyā ahosi. Tena kho pana bhikkhave samayena manussānaü chaë eva ābādhā ahesum: sãtaü uõhaü jighacchā\<*<12>*>/ pipāsā uccāro passāvo. So hi nāma bhikkhave\<*<13>*>/ Arako satthā evaü dãghāyukesu manussesu evaü ciraņņhitikesu evaü appābādhesu sāvakānaü evaü dhammaü desessati\<*<14>*>/ `appakaü brāhmaõa jãvitaü manussā- naü parittaü lahukaü bahudukkhaü bahåpāyāsaü. Man- tāya bodhabbaü, kattabbaü kusalaü, caritabbaü brahma- cariyaü, natthi jātassa amaraõan' ti. Etarahi kho\<*<15>*>/ taü\<*<8>*>/ bhikkhave sammā vadamāno vadeyya `appakaü jãvitaü manussānaü parittaü lahukaü bahudukkhaü bahåpāyāsaü. Mantāya bodhabbaü, kattabbaü kusalaü, caritabbaü brahmacariyaü, natthi jātassa amaraõan' ti. Etarahi kho\<*<15>*>/ bhikkhave yo ciraü jãvati, so vassasataü appaü vā bhiyyo\<*<16>*>/. Vassasataü kho pana bhikkhave jãvanto tãõi yeva utusatāni jãvati: utusataü hemantānaü, utusataü gimhānaü, utusa- taü vassānaü. Tãõi kho pana bhikkhave utusatāni jãvanto dvādasa\<*<17>*>/ yeva māsasatāni jãvati: cattāri māsasatāni \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -pesiyā. 2 M. Ph. -ttāya. 3 T. M7 paņivijjhati. 4 omitted by T. M6. M7. 5 M. la; Ph. pa. 6 T. vajjhaü. 7 T. padaü. 8 omitted by S. 9 M. Ph. vaddhassa. 10 omitted by T. S. 11 S. gāvã- 12 T. M6. M7 dãgh- 13 T. bhikkhu. 14 M. Ph. deseti; T. M6. M7 desessanti. 15 omitted by M. Ph. S. 16 M. S. add vā. 17 M. Ph. T. M6. M7 -saü. >/ #<[page 139]># %% hemantānaü, cattāri māsasatāni gimhānaü, cattāri māsa- satāni vassānaü. Dvādasa\<*<1>*>/ kho pana bhikkhave māsa- satāni jãvanto catuvãsatiü\<*<2>*>/ yeva addhamāsasatāni jãvati: aņņhaddhamāsasatāni hemantānaü, aņņhaddhamāsasatāni gimhānaü, aņņhaddhamāsasatāni vassānaü. Catuvãsatiü\<*<3>*>/ kho pana bhikkhave addhamāsasatāni\<*<4>*>/ jãvanto chattiüsaü\<*<5>*>/ yeva rattisahassāni jãvati: dvādasa rattisahassāni hemantā- naü, dvādasa rattisahassāni gimhānaü, dvādasa ratti- sahassāni vassānaü. Chattiüsaü kho pana bhikkhave rattisahassāni jãvanto dvesattati¤\<*<6>*>/ ¤eva\<*<6>*>/ bhattasahassāni bhu¤jati: catuvãsatiü\<*<2>*>/ bhattasahassāni hemantānaü, catu- vãsatiü\<*<2>*>/ bhattasahassāni gimhānaü, catuvãsatiü\<*<7>*>/ bhatta- sahassāni vassānaü saddhiü\<*<8>*>/ mātutha¤¤āya\<*<8>*>/ saddhiü bhattantarāyena\<*<9>*>/. Tatr\<*<10>*>/' ime bhattantarāyā\<*<9>*>/: kupito pi bhattaü na bhu¤jati, dukkhito pi bhattaü na bhu¤jati, vyādhito\<*<11>*>/ pi bhattaü na bhu¤jati, uposathiko\<*<12>*>/ pi bhattaü na bhu¤jati, alābhakena\<*<13>*>/ pi bhattaü na bhu¤jati. Iti kho bhikkhave mayā vassasatāyukassa manussassa āyu pi saükhāto, āyuppamāõam pi saükhātaü\<*<14>*>/,utå pi saükhātā, saüvaccharā\<*<15>*>/ pi saükhātā, māsā pi saükhātā, addhamāsā\<*<16>*>/ pi saükhātā, rattã pi saükhātā, rattindivā\<*<17>*>/ pi saükhātā, bhattā pi saükhātā, bhattantarāyā pi saükhātā. 4. Yaü bhikkhave satthārā karaõãyaü sāvakānaü hite- sinā anukampakena anukampaü upādāya, kataü vo taü mayā. Etāni bhikkhave rukkhamålāni etāni su¤¤āgārāni. Jhāyatha bhikkhave, mā pamādattha, mā pacchā vippa- ņisārino ahuvattha Ayaü vo amhākaü anusāsanã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M6. M7 -saü. 2 M. Ph. -ti. 3 M. Ph. T. M6. M7 -ti. 4 S. aņņhaķķha- 5 Ph. M6 -sa. 6 Ph. -ti c'eva; M6 -sattatiüsaü ¤eva. 7 M. -ti. 8 omitted by T. 9 T. M7 -tarāya; M6 -tarayā, then kupito and so on. 10 T. M7 tatth'. 11 T. M6. M7 byāsatto. 12 M6 upāsako. 13 M6 ālā- 14 T. -tā. 15 T. M6. M7 utusaüv- 16 T. M6. M7 māsaddhāmāsā (T. -māsaü). 17 M. S. divā. >/ #<[page 140]># %<140 Aīguttara-Nikāya. LXXI. 1-LXXII. 2>% Mahāvaggo\<*<1>*>/ sattamo\<*<2>*>/. Tass' uddānaü: Hiri suriyaü\<*<3>*>/ nāgaraü\<*<4>*>/ upamā dhamma¤¤å\<*<5>*>/ pārichattakaü\<*<5>*>/ Sakkatvā\<*<6>*>/ bhāvanaü\<*<7>*>/ aggi Sunetta-Arakena\<*<8>*>/ cā\<*<8>*>/ ti. LXXI. 1. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu vinayadharo hoti. Katamehi sattahi? 2. âpattiü jānāti, anāpattiü\<*<9>*>/ jānāti\<*<9>*>/, lahukaü āpattiü jānāti, garukaü āpattiü jānāti, sãlavā hoti pātimokkha- saüvarasaüvuto viharati ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvã samādāya sikkhati sikkhāpadesu, ca- tunnaü jhānānaü abhicetasikānaü\<*<10>*>/ diņņhadhammasukha- vihārānaü nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã, āsavānaü\<*<9>*>/ khaya\<*<9>*>/ anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu vinayadharo hotã ti. LXXII. 1. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu vinayadharo hoti. Katamehi sattahi? 2. âpattiü jānāti, anāpattiü jānāti, lahukaü āpattiü jānāti, garukaü āpattiü jānāti, ubhayāni kho pan' assa pātimokkhāni vitthārena svāgatāni honti suvibhattāni suppa- vattãni suvinicchitāni suttaso anuvya¤janaso, catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü\<*<10>*>/ diņņhadhammasukhavihārānaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. -vaggass' uddānaü; T. M6. M7 -vaggassa udd- 2 S. dutiyo. 3 S. purisaü. 4 Ph. nāma; omitted by M. 5 omitted by M. Ph. 6 M. M6. M7 sakkataü; T. sakkattaü; S. sakkaccaü. 7 T. M6. M7 bha-; Ph. vacanaü. 8 Ph. -kenānusānã; S. -kenānusāsanã; T. M6. M7 te dasā ti (T. te dasā yā ti) for cā ti. 9 omitted by M6. 10 S. ābhi- >/ #<[page 141]># %% nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã, āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü\<*<1>*>/ diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu vinayadharo hotã ti. LXXIII. 1. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu vinayadharo hoti. Katamehi sattahi? 2. âpattiü jānāti, anāpattiü jānāti, lahukaü āpattiü jānāti, garukaü āpattiü jānāti, vinaye kho pana ņhito hoti asaühiro, catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü\<*<2>*>/ diņņha- dhammasukhavihārānaü nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã, āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchi- katvā upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu vinayadharo hotã ti. LXXIV. 1. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu vinayadharo hoti. Katamehi sattahi? 2. âpattiü jānāti, anāpattiü jānāti, lahukaü āpattiü jānāti, garukaü āpattiü jānāti, anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekam pi jātiü dve pi jātiyo . . . pe\<*<3>*>/ . . . iti sākāraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivā- saü anussarati, dibbena cakkhunā visuddhena atikkanta- mānusakena\<*<4>*>/ . . .\<*<5>*>/ yathākammåpage satte pajānāti, āsa- vānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü ditth' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasam- pajja viharati. Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu vinayadharo hotã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M6. 2 S. ābhi- 3 M. la; Ph. pa; M6 is here somewhat in disorder. 4 M. Ph. -mānussakena, and so wherever this word occurs. 5 S. pe. >/ #<[page 142]># %<142 Aīguttara-Nikāya. LXXV. 1-LXXVII. 2>% LXXV. 1. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu\<*<1>*>/ vinayadharo sobhati. Katamehi sattahi\<*<2>*>/? 2. âpattiü jānāti, anāpattiü jānāti, lahukaü āpattiü jānāti, garukaü āpattiü jānāti, sãlavā hoti . . .\<*<3>*>/ samādāya sikkhati sikkhāpadesu, catunnaü jhānānaü . . . pe\<*<4>*>/ . . . akasiralābhã, āsavānaü\<*<5>*>/ khayā . . . pe\<*<6>*>/ . . . sacchikatvā upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato bhikkhu\<*<1>*>/ vinayadharo sobhatã ti. LXXVI. 1. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato vinayadharo sobhati. Katamehi sattahi? 2. âpattiü jānāti, anāpattiü jānāti, lahukaü āpattiü jānāti, garukaü āpattiü jānāti, ubhayāni kho pan' assa pātimokkhāni vitthārena svāgatāni honti suvibhattāni suppa- vattãni suvinicchitāni suttaso anuvya¤janaso, catunnaü jhā- nānaü . . . pe\<*<7>*>/ . . . akasiralābhã, āsavānaü khayā . . . pe\<*<7>*>/ . . . sacchikatvā upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato vinayadharo sobhatã ti. LXXVII. 1. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato vinayadharo sobhati. Katamehi sattahi? 2. âpattiü jānāti, anāpattiü jānāti, lakukaü āpattiü jānāti, garukaü āpattiü jānāti, vinaye kho pana ņhito hoti asaühiro, catunnaü jhānānaü . . . pe\<*<7>*>/ . . . akasiralābhã, āsavānaü khayā . . . pe\<*<7>*>/ . . . sacchikatvā upasampajja viharati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. 2 T. M6. M7 pe || lahukaü. 3 M. la; S. pe. 4 M. Ph. give it in full; M. omits diņņhadhamma- 5 M. Ph. -na¤ ca. 6 M. la; Ph. pa. 7 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. >/ #<[page 143]># %% Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato vinayadharo sobhatã ti. LXXVIII. 1. Sattahi bhikkhave dhammehi samannāgato vinayadharo sobhati. Katamehi sattahi? 2. âpattiü jānāti, anāpattiü jānāti, lahukaü āpattiü jānāti, garukaü āpattiü jānāti, anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekam pi jātiü dve pi jātiyo . . . pe\<*<1>*>/ . . . iti sākāraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivā- saü anussarati, dibbena cakkhunā visuddhena atikkanta- mānusakena . . . pe\<*<2>*>/ . . . yathākammåpage satte pajānāti, āsavānaü khayā . . . pe\<*<3>*>/ . . . sacchikatvā upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave sattahi dhammehi samannāgato vinayadharo sobhatã ti. LXXIX. 1. Atha kho āyasmā Upāli yena Bhagavā ten' upasaī- kami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Upāli Bhagavan- taü etad avoca `sādhu me bhante Bhagavā saükhittena dhammaü desetu, yam ahaü Bhagavato dhammaü sutvā eko våpakaņņho appamatto ātāpã pahitatto vihareyyan' ti. 2. Ye\<*<4>*>/ kho tvaü Upāli dhamme jāneyyāsi: ime dhammā na ekantanibbidhāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhi¤- ¤āya sambodhāya nibbānāya saüvattantã ti, ekaüsen\<*<5>*>/' Upāli dhāreyyāsi\<*<6>*>/: n' eso dhammo, n' eso vinayo, n' etaü Satthu sāsanan ti. Ye ca kho tvaü Upāli dhamme jā- neyyāsi: ime dhammā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhi¤¤āya sambodhāya nibbānāya saüvattantã ti, ekaüsen\<*<5>*>/' Upāli dhāreyyāsi\<*<6>*>/: eso\<*<7>*>/ dhammo, eso vinayo, etaü Satthu sāsanan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 M. la; Ph. pa; then āsavānaü; omitted by T. M6. M7. 3 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 4 T. M7 yo. 5 S. -sena. 6 T. -ti. 7 Ph. repeats here n' eso dh- till dhāreyyāsi. >/ #<[page 144]># %<144 Aīguttara-Nikāya. LXXX. 1-2>% LXXX. 1. Satt' ime bhikkhave adhikaraõasamathā\<*<1>*>/ dhammā\<*<1>*>/ uppannuppannānaü adhikaraõānaü samathāya våpasamā- ya\<*<2>*>/. Katame satta? 2. Sammukhāvinayo dātabbo, sativinayo dātabbo, amåë- havinayo dātabbo, paņi¤¤ātakaraõaü\<*<3>*>/ dātabbaü\<*<4>*>/, yebhuy- yasikā dātabbā\<*<5>*>/, tassapāpiyyasikā dātabbā\<*<5>*>/, tiõavatthārako dātabbo\<*<5>*>/. Ime kho bhikkhave satta adhikaraõasamathā dhammā uppannuppannānaü adhikaraõānaü samathāya våpasamā- yā ti. Vinayavaggo\<*<6>*>/ aņņhamo\<*<7>*>/. Tass' uddānaü\<*<8>*>/: Caturo vinayadharā caturo vinayadharasobhaõā honti Sāsanaü aņņhamavagge dasa pāëi adhikaraõasamathenā\<*<9>*>/ ti. 1. Sattannaü bhikkhave dhammānaü bhinnattā bhikkhu hoti. Katamesaü sattannaü? 2. Sakkāyadiņņhi bhinnā hoti, vicikicchā bhinnā hoti, sãlabbataparāmāso bhinno hoti, rāgo bhinno hoti, doso bhinno hoti, moho bhinno hoti, māno bhinno hoti. Imesaü kho bhikkhave sattannaü dhammānaü bhinnattā bhikkhu hotã ti. 1. Sattannaü bhikkhave dhammānaü samitattā sa- maõo hoti . . .\<*<10>*>/ bāhitattā brāhmaõo hoti . . .\<*<10>*>/ nissuttattā\<*<11>*>/ sotthiko\<*<12>*>/ hoti . . . ninahātattā\<*<13>*>/ nahātako hoti . . .\<*<10>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 adhikaranadhammā samathā. 2 T. upa- 3 T. M6. M7 paņi¤¤āya kāretabbā (M7 karetabbaü) for paņi- dā- 4 omitted by S. 5 omitted by T. M6. S. 6 T. M6. M7 vaggo niņņhito; Ph. vagganiņhitaü. 7 S. tatiyo. 8 this and the uddāna itself is to be found only in M. 9 M. adhiraõa- 10 M. la; Ph. pa. 11 M. Ph. niyu- 12 M. Ph. sotthiyo. 13 M. Ph. M7 ninhātattā; T. taõhātattā; S. nahātattā. >/ #<[page 145]># %< [Vaggasaīgahitā Suttantā.] 145>% viditattā vedagå hoti . . .\<*<1>*>/ arãhatattā\<*<2>*>/ ariyo\<*<3>*>/ hoti . . .\<*<1>*>/ ārakattā\<*<4>*>/ arahā hoti. Katamesaü sattannaü? 2. Sakkāyadiņņhi ārakā\<*<5>*>/ hoti, vicikicchā ārakā\<*<5>*>/ hoti, sãlabbataparāmāso ārako hoti, rāgo\<*<6>*>/ ārako hoti, doso ārako hoti, moho ārako hoti, māno ārako hoti. Imesaü kho bhikkhave sattannaü dhammānaü ārakattā arahā hotã ti. 1. Satt' ime bhikkhave asaddhammā. Katame satta? 2. Assaddho hoti, ahiriko hoti, anottappã hoti, appassuto hoti, kusãto hoti, muņņhassati hoti, duppa¤¤o hoti. Ime kho bhikkhave satta asaddhammā ti\<*<7>*>/. 1. Satt' ime bhikkhave saddhammā. Katame satta? 2. Saddho hoti, hirimā hoti, ottappã hoti, bahussuto hoti, āraddhaviriyo hoti, satimā hoti, pa¤¤avā hoti. Ime kho bhikkhave satta saddhammā ti\<*<8>*>/. 1. Satt' ime bhikkhave puggalā āhuneyyā\<*<9>*>/ pāhuneyyā dakkhiõeyyā a¤jalikaraõãyā anuttaraü pu¤¤akkhettaü lo- kassa. Katame satta? 2. Idha bhikkhave ekacco puggalo cakkhusmiü aniccā- nupassã viharati aniccasa¤¤ã aniccapaņisaüvedã satataü samitaü abbokiõõaü cetasā adhimuccamāno pa¤¤āya pariyogāhamāno. So āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 Ph. ariyittā; T. M6. M7 ārakattā; S. omits this phrase. 3 M6 ārako; T. omits hoti. 4 M7 ārattā. 5 M6 ar- throughout. 6 T. taõhā. 7 omitted by S. 8 M. adds Samaõavaggo navamo; Ph. adds vaggo; then M. has tass' uddānaü; M. Ph. give the following uddāna: Bhinnā samaõabrāhmaõā ca sotthiya-vedagāriyo (M. nhātako veda-) Arahā saddhammā saddhammi (M. -mmino) desitā te Tathāgatā ti. 9 M. la; Ph. pa || dakkh- >/ #<[page 146]># %<146 Aīguttara-Nikāya.>% katvā upasampajja viharati. Ayaü kho\<*<1>*>/ bhikkhave paņhamo puggalo āhuneyyo\<*<2>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. 3. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco puggalo cak- khusmiü aniccānupassã viharati aniccasa¤¤ã aniccapaņi- saüvedã satataü samitaü abbokiõõaü cetasā adhimucca- māno pa¤¤āya pariyogāhamāno. Tassa apubbaü acarimaü āsavapariyādāna¤ ca hoti jãvitapariyādāna¤ ca\<*<3>*>/. Ayaü bhikkhave dutiyo puggalo āhuneyyo . . .\<*<4>*>/ anuttaraü pu¤- ¤akkhettaü lokassa. 4. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco puggalo cakkhusmiü aniccānupassã viharati aniccasa¤¤ã aniccapaņi- saüvedã satataü samitaü abbokiõõaü cetasā adhimucca- māno pa¤¤āya pariyogāhamāno. So pa¤cannaü oram- bhāgiyānaü sa¤¤ojanānaü parikkhayā antarāparinibbāyã hoti . . .\<*<4>*>/ upahaccaparinibbāyã hoti . . .\<*<4>*>/ asaīkhārapari- nibbāyã hoti . . .\<*<4>*>/ sasaīkhāraparinibbāyã hoti . . . uddhaü- soto hoti akaniņņhagāmã. Ayaü bhikkhave sattamo puggalo āhuneyyo\<*<5>*>/ . . .\<*<4>*>/ anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Ime kho bhikkhave satta puggalā āhuneyyā pāhuneyyā dakkhiõeyyā a¤jalikaraõãyā anuttaraü pu¤¤akkhettaü lo- kassā ti. 1. Satt' ime bhikkhave puggalā āhuneyyā\<*<6>*>/ . . .\<*<4>*>/ anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katame satta? 2. Idha bhikkhave ekacco puggalo cakkhusmiü dukkhānu- passã viharati . . .\<*<4>*>/ cakkhusmiü anattānupassã viharati . . .\<*<3>*>/ cakkhusmiü\<*<7>*>/ khayānupassã viharati . . .\<*<4>*>/ cakkhusmiü vayā- nupassã viharati . . .\<*<4>*>/ cakkhusmiü virāgānupassã viharati . . .\<*<4>*>/ cakkhusmiü nirodhānupassã\<*<8>*>/ viharati\<*<8>*>/ . . .\<*<9>*>/ cakkhu- smiü\<*<8>*>/ paņinissaggānupassã viharati . . .\<*<4>*>/ sotasmiü . . .\<*<9>*>/ ghānasmiü . . . jivhāya . . . kāyasmiü . . . manasmiü . . . råpesu . . . saddesu . . . gandhesu . . . rasesu . . . phoņ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 M. Ph. add pāhuneyyo, then M. la; Ph. pa; S. gives it in full. 3 T. M7 add hoti. 4 M. la; Ph. pa. 5 T. M6. M7 add pāh- 6 M. Ph. add pāh- 7 T. M6. M7 omit this phrase. 8 omitted by Ph. 9 M. la. >/ #<[page 147]># %< [Vaggasaīgahitā Suttantā.] 147>% ņhabbesu . . .\<*<1>*>/dhammesu . . . cakkhuvi¤¤āõe . . .\<*<1>*>/ sota- vi¤¤āõe . . . ghānavi¤¤āõe . . . jivhāvi¤¤āõe . . . kāya- vi¤¤āõe . . .\<*<1>*>/ manovi¤¤āõe . . .\<*<2>*>/ cakkhusamphasse . . .\<*<1>*>/ sotasamphasse . . .\<*<1>*>/ ghānasamphasse . . . jivhāsamphasse . . . kāyasamphasse . . .\<*<1>*>/ manosamphasse . . .\<*<2>*>/ cakkhu- samphassajāya\<*<3>*>/ vedanāya . . . sotasamphassajāya vedanāya . . . ghānasamphassajāya vedanāya . . .jivhāsamphassajāya vedanāya . . . kāyasamphassajāya vedanāya . . . mano- samphassajāya\<*<4>*>/ vedanāya\<*<4>*>/ . . . råpasa¤¤āya . . . sadda- sa¤¤āya . . . gandhasa¤¤āya . . . rasasa¤¤āya phoņņhabba- sa¤¤āya . . . dhammasa¤¤āya . . . råpasa¤cetanāya . . . saddasa¤cetanāya . . . gandhasa¤cetanāya rasasa¤cetanāya . . . phoņņhabbasa¤cetanāya . . . dhammasa¤cetanāya . . . råpataõhāya . . . saddataõhāya . . . gandhataõhāya . . . rasataõhāya . . . phoņņhabbataõhāya . . . dhammataõhāya . . . råpavitakke . . . saddavitakke . . . gandhavitakke . . . rasavitakke . . . phoņņhabbavitakke . . . dhammavitakke . . . råpavicāre . . . saddavicāre . . . gandhavicāre . . . rasavicāre . . . phoņņhabbavicāre . . . dhammavicāre . . .\<*<5>*>/ råpakkhandhe . . . vedanākkhandhe . . . sa¤¤ākkhandhe . . . saīkhārakkhandhe . . . vi¤¤āõakkhandhe aniccānupassã viharati . . . dukkhānupassã viharati . . . anattānupassã viharati . . . khayānupassã viharati . . . vayānupassã viharati . . . virāgānupassã viharati . . . nirodhānupassã viharati . . . paņinissaggānupassã viharati\<*<6>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 M. la. 3 Ph. -jā throughout. 4 omitted by Ph. 5 M. Ph. insert pa¤cakkhandhe. 6 M. adds the following uddāna: Cha dvārārammaõesv' ettha vi¤¤āõesu ca phassesu vedanāsu ca dvārassa suttā honti visuü aņņha sa¤¤ā sa¤cetanā taõhā vitakkesu vicāre ca gocarassa visuü aņņha pa¤cakkhande ca pacceke soëasesv' attamålesu aniccadukkha-anattā khayā vayā virāgā ca nirodhā paņinissaggā kamaü aņņhānupassã ti sambhinditesu sabbesu honti pa¤casatāni ca aņņhavãsati suttāni āhuneyye ca vaggite āhuneyyavaggo dasamo. >/ #<[page 148]># %<148 Aīguttara-Nikāya.>% 1. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya satta dhammā bhāve- tabbā. Katame satta? 2. Satisambojjhaīgo . . . pe\<*<1>*>/ . . . upekhāsambojjhaīgo . . .\<*<2>*>/ Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya ime satta dhammā bhāve- tabbā ti\<*<3>*>/. 1. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya satta dhammā bhāve- tabbā. Katame satta? 2. Aniccasa¤¤ā, anattasa¤¤ā, asubhasa¤¤ā, ādãnavasa¤¤ā, pahānasa¤¤ā, virāgasa¤¤ā, nirodhasa¤¤ā. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya ime satta dhammā bhāve- tabbā ti\<*<4>*>/. 1. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya satta dhammā bhāve- tabbā. Katame satta? 2. Asubhasa¤¤ā, maraõasa¤¤ā, āhāre paņikkålasa¤¤ā, sabbaloke anabhiratasa¤¤ā, aniccasa¤¤ā, anicce dukkha- sa¤¤ā, dukkhe anattasa¤¤ā. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya ime satta dhammā bhāve- tabbā ti\<*<5>*>/. 1. Rāgassa bhikkhave pari¤¤āya\<*<6>*>/ . . . pe\<*<1>*>/ . . . parikkha- yāya . . . pahānāya . . . khayāya . . . vayāya . . . virāgāya . . . nirodhāya . . .\<*<7>*>/ cāgāya . . .\<*<1>*>/ paņinissaggāya ime satta dhammā bhāvetabbā. 2. Dosassa . . . mohassa . . . kodhassa . . . upanāhassa . . . makkhassa . . . paëāsassa . . . issāya\<*<8>*>/ . . . macchari- yassa . . . māyāya . . . sātheyyassa . . . thambhassa . . . sārambhassa . . . mānassa . . . atimānassa . . . madassa . . . pamādassa . . . abhi¤¤āya . . . pari¤¤āya . . . pari- kkhayāya . . . pahānāya . . . khayāya . . . vayāya . . . vi- rāgāya . . . nirodhāya . . . cāgāya . . . paņinissaggāya ime satta dhammā bhāvetabbā ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 T. M6. M7 pe. 3 omitted by all MSS. exc. S. 4 omitted by Ph. 5 omitted by all MSS. exc. S.; M. leaves space. 6 T. M6. M7 abhi¤¤āya. 7 T. M7 insert bhāvanāya. 8 T. imassā; M6. M7 issā. >/ #<[page 149]># %< [Vaggasaīgahitā Suttantā.] 149>% Idam\<*<1>*>/ avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhaga- vato bhāsitaü abhinandun ti\<*<2>*>/. Sattakanipāto\<*<3>*>/ samatto\<*<4>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 these two phrases are missing in S. 2 Ph. adds: Saīkavarena (sic) niyato chaņhamā saükhittena ca. Then: rāgānupassã viharati paņinissaggānupassã viharatã ti. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya, as above. Katame satta? Satisaübojjhaīgo dhammavicayasaübojjhaīgo viriyasaübojjhaīgo pithi- (sic) passaddhi- samādhi- upekkhā-. Rāgassa bh- abhi¤¤āya ime satta dh- bh- ti. Rāgassa bh- abhi- satta dh- bh-. Katame satta? Aniccasa¤¤ā, anatta- and so on, as above, till the end. 3 M. Ph. sattanipātaü; T. M6. M7 sattako. 4 M. Ph. samattaü; S. niņņhito; M7 adds siddhir astu, sivam astu, jayatu. >/ #<[page 150]># %< 150>% AōōHAKA-NIPâTA. Namo\<*<1>*>/ Tassa Bhagavato Arahato Sammāsam- buddhassa. I \<*<2>*>/. 1. Evam me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthi- yaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi:-- Bhikkhavo ti. Bha- dante\<*<3>*>/ ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Mettāya bhikkhave cetovimuttiyā āsevitāya bhāvitāya bahulãkatāya yānikatāya vatthukatāya anuņņhitāya paricitāya susamāraddhāya aņņhānisaüsā pāņikaīkhā. Katame aņņha? 3. Sukhaü supati, sukhaü paņibujjhati, na pāpakaü supinaü passati, manussānaü piyo hoti, amanussānaü piyo hoti, devatā rakkhanti, nāssa\<*<4>*>/ aggi vā visaü vā satthaü vā kamati, uttariü\<*<5>*>/ appaņivijjhanto brahmalokåpago hoti. Mettāya bhikkhave cetovimuttiyā āsevitāya bhāvitāya bahulãkatāya yānikatāya vatthukatāya anuņņhitāya parici- tāya susamāraddhāya ime aņņhānisaüsā pāņikaīkhā ti. Yo ca mettaü bhāvayati appamāõaü\<*<6>*>/ paņissato tanå\<*<7>*>/ sa¤¤ojanā\<*<8>*>/ honti\<*<9>*>/ passato upadhikkhayaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. omits this udāna. 2 S. has Paõõāsako; the other MSS. have no title at all. 3 Ph. bhaddante. 4 M8 n'assa. 5 Ph. M8 -ri. 6 M8 appamādaü. 7 M8 anu. 8 M8. M6 -no. 9 M8 hoti. >/ #<[page 151]># %% Ekam pi ce pāõam aduņņhacitto mettāyati, kusalã\<*<1>*>/ tena hoti, sabbe 'va\<*<2>*>/ pāõe manasānukampi\<*<3>*>/ {pahåtam ariyo}\<*<4>*>/ paka- roti\<*<5>*>/ pu¤¤aü. Ye sattasaõķaü paņhaviü vijetva\<*<6>*>/ rājãsayo\<*<7>*>/ yajamānā- {nupariyagā}\<*<8>*>/ assamedhaü purisamedhaü sammāpāsaü\<*<9>*>/ vājapeyyaü\<*<10>*>/ niraggaëaü, mettassa cittassa subhāvitassa kalam pi te nānubhavanti soëasiü candappabhā tāragaõā va sabbe. Yo na hanti na ghāteti na jināti\<*<11>*>/ na jāpaye\<*<12>*>/ mettaüso\<*<13>*>/ sabbabhåtānaü\<*<14>*>/, veraü tassa na kenacã ti. II. 1. Aņņh' ime bhikkhave hetå aņņha\<*<15>*>/ paccayā\<*<15>*>/ ādi- brahmacariyikāya\<*<16>*>/ pa¤¤āya appaņiladdhāya paņilābhāya paņiladdhāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāri- påriyā saüvattanti. Katame aņņha? 2. Idha bhikkhave bhikkhu Satthāraü upanissāya vi- harati a¤¤ataraü vā garuņņhāniyaü\<*<17>*>/ sabrahmacāriü\<*<18>*>/, yatth' assa tibbaü hirottappaü paccupaņņhitaü hoti pema¤ ca gāravo. ca. Ayaü bhikkhave paņhamo hetu paņhamo paccayo ādibrahmacariyikāya pa¤¤āya appaņiladdhāya paņilābhāya paņiladdhāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāva- nāya pāripåriyā saüvattati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. S. -laü. 2 Ph. T. M6. M7 ca; M8 pi. 3 Ph. M8. M7 -paü. 4 Ph. M8 bahuta- 5 M. S. ca karoti; Ph. only karoti. 6 S. jinitvā. 7 S. rājissayo; M8 is spoiled here; T. has rāgijisayo. 8 S. -cariyagā. 9 M8 samā- 10 M. Ph. vācā-; T. M6. M7 vāca-; M8 vācariyabayaü (sic). 11 M6 jā-; T. M7 pānāti. 12 T. jānāpaye. 13 S. mettaso. 14 S. -tāni; M6 sambhåtānaü. 15 omitted by M8. 16 T. M7 -cārikāya and -cāriyikāya, also -cariyikāya. 17 M8 -nikaü throughout; T. -nikā; M7 garuņņhākaü; M6 sabrahmacārikaü. 18 M8 -cāri throughout. >/ #<[page 152]># %<152 Aīguttara-Nikāya. II. 3-6>% 3. So taü Satthāraü upanissāya viharanto\<*<1>*>/ a¤¤ataraü vā garuņņhāniyaü\<*<2>*>/ sabrahmacāriü, yatth' assa tibbaü hirottappaü paccupaņņhitaü hoti pema¤ ca gāravo ca, te\<*<3>*>/ kālena kālaü upasaīkamitvā paripucchati paripa¤hati: Idaü bhante kathaü? Imassa ko\<*<4>*>/ attho\<*<4>*>/ ti? Tassa te āyasmanto avivaņa¤ c' eva\<*<5>*>/ vivaranti\<*<6>*>/, anuttānãkata¤\<*<7>*>/ ca uttānãkaronti\<*<8>*>/, anekavihitesu ca kaīkhāņņhāniyesu dhammesu kaīkhaü paņivinodenti. Ayaü bhikkhave dutiyo hetu dutiyo paccayo ādibrahmacariyikāya pa¤¤āya appaņilad- dhāya paņilābhāya paņiladdhāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripåriyā saüvattati. 4. So taü dhammaü sutvā dvayena våpakāsena sampā- deti: kāyavåpakāsena ca cittavåpakāsena ca. Ayaü bhik- khave tatiyo hetu tatiyo paccayo ādibrahmacariyikāya pa¤¤āya appaņiladdhāya paņilābhāya paņiladdhāya bhiyyo- bhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripåriyā saüvattati. 5. Sãlavā hoti pātimokkhasaüvarasaüvuto viharati ācā- ragocarasampanno, anumattesu vajjesu bhayadassāvã samā- dāya sikkhati sikkhāpadesu. Ayaü bhikkhave catuttho hetu catuttho paccayo ādibrahmacariyikāya pa¤¤āya appa- ņiladdhāya paņilābhāya paņiladdhāya bhiyyobhāvāya vepul- lāya bhāvanāya pāripåriyā saüvattati. 6. Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhe kalyāõā pariyosānakalyāõā sātthaü\<*<9>*>/ savya¤janaü\<*<10>*>/ kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahma- cariyaü abhivadanti, tathāråpāssa\<*<11>*>/ dhammā bahussutā honti dhatā\<*<12>*>/ vacasā paricitā manasānupekkhitā diņņhiyā suppaņividdhā. Ayaü bhikkhave pa¤camo hetu pa¤camo paccayo ādibrahmacariyikāya pa¤¤āya appaņiladdhāya pati- lābhāya paņiladdhāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripåriyā saüvattati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. viharati. 2 T. M6. M7 -nikaü throughout. 3 S. so. 4 T. M6. M7 kvattho. 5 M8 avivarass' eva. 6 S. vivaņanti. 7 T. -ka¤. 8 M. uttāniü ka- 9 T. M7 sātthā; Ph. M8 satthaü throughout. 10 T. M7 -nā throughout. 11 M8 -råpāya; T. M7 -råpassa throughout. 12 M. Ph. M8 dhātā throughout. >/ #<[page 153]># %% 7. âraddhaviriyo viharati akusalānaü dhammānaü pa- hānāya kusalānaü dhammānaü upasampadāya thāmavā daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Ayaü bhikkhave chaņņho hetu chaņņho paccayo ādibrahmacari- yikāya pa¤¤āya appaņiladdhāya paņilābhāya paņiladdhāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripåriyā saüvattati. 8. Saīghagato\<*<1>*>/ kho pana {anaõākathiko}\<*<2>*>/ hoti atiracchā- nakathiko, sāmaü vā dhammaü bhāsati, paraü vā ajjhe- sati, ariyaü vā tuõhãbhāvaü nātima¤¤ati. Ayaü bhikkhave sattamo hetu sattamo paccayo ādibrahmacariyikāya pa¤- ¤āya appaņiladdhāya paņilābhāya paņiladdhāya bhiyyobhā- vāya vepullāya bhāvanāya pāripåriyā saüvattati. 9. Pa¤casu kho pana upādānakkhandhesu udayabbayā- nupassã viharati `iti råpaü, iti råpassa samudayo, iti råpassa atthaīgamo; iti\<*<3>*>/ vedanā\<*<3>*>/, iti\<*<4>*>/ vedanāya samudayo, iti vedanāya atthaīgamo; iti sa¤¤ā . . .\<*<5>*>/ iti saīkhārā . . . iti vi¤¤āõaü, iti vi¤¤āõassa samudayo, iti vi¤¤āõassa atthaīgamo' ti. Ayaü bhikkhave aņņhamo\<*<6>*>/ hetu aņņhamo\<*<6>*>/ paccayo ādibrahmacariyikāya pa¤¤āya appaņiladdhāya paņi- lābhāya paņiladdhāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripåriyā saüvattati. 10. Tam enaü sabrahmacārã evaü sambhāventi: ayaü\<*<7>*>/ kho\<*<7>*>/ āyasmā Satthāraü upanissāya viharati a¤¤ataraü vā garuņņhāniyaü sabrahmacāriü, yatth' assa tibbaü hirot- tappaü paccupaņņhitaü hoti\<*<8>*>/ pema¤ ca gāravo ca; addhā ayam āyasmā jānaü jānāti passaü passatã ti. Ayaü pi dhammo piyattāya\<*<9>*>/ garuttāya\<*<10>*>/ bhāvanāya sāma¤¤āya ekãbhāvāya saüvattati. 11. Taü kho panāyam āyasmā Satthāraü upanissāya viharanto\<*<11>*>/ a¤¤ataraü vā garuņņhāniyaü sabrahmacāriü, yatth' assa tibbaü hirottappaü paccupaņņhitaü hoti\<*<8>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 omits this passage. 2 T. M6. M7 ānanda- 3 omitted by T. M6. 4 S. omits all from iti to -gamo. 5 M. M8 la; Ph. pa. 6 M8 sattamo. 7 omitted by S. 8 omitted by T. M6. M7. 9 S. piyatāya throughout; T. piyatthāya. 10 S. garutāya. 11 M. Ph. M8. S. viharati. >/ #<[page 154]># %<154 Aīguttara-Nikāya. II. 12-15>% pema¤ ca gāravo ca, te\<*<1>*>/ kālena kālaü upasaīkamitvā paripucchati paripa¤hati: Idaü bhante kathaü? Imassa ko\<*<2>*>/ attho\<*<2>*>/ ti? Tassa te āyasmanto avivaņa¤\<*<3>*>/ c' eva\<*<4>*>/ vivaranti\<*<5>*>/, anuttānãkata¤ ca uttānãkaronti, anekavihitesu ca kaīkhāņņhāniyesu dhammesu kaīkhaü paņivinodenti; addhā ayam āyasmā jānaü jānāti passaü passatã\<*<6>*>/ ti. Ayaü pi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāma¤¤āya ekã- bhāvāya saüvattati. 12. Taü\<*<7>*>/ kho panāyam āyasmā dhammaü sutvā dvayena\<*<8>*>/ våpakāsena sampādeti: kāyavåpakāsena ca cittavåpakāsena ca; addhā ayam\<*<7>*>/ āyasmā jānaü jānāti passaü passatã ti. Ayaü pi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāma¤- ¤āya ekãbhāvāya saüvattati. 13. Sãlavā kho panāyam āyasmā pātimokkhasaüvarasaü- vuto viharati ācāragocarasampanno, anumattesu vajjesu bhayadassāvã samādāya sikkhati sikkhāpadesu; addhā ayam āyasmā jānaü jānāti passaü passatã ti. Ayaü pi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāma¤¤āya ekãbhāvāya saü- vattati. 14. Bahussuto kho panāyam āyasmā sutadharo sutasanni- cayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhe kalyāõā pariyosāna- kalyāõā sātthaü\<*<9>*>/ savya¤janam\<*<10>*>/ kevalaparipuõõaü pari- suddhaü brahmacariyaü abhivadanti, tathāråpāssa\<*<11>*>/ dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasānu- pekkhitā diņņhiyā suppaņividdhā; addhā ayam āyasmā jānaü jānāti passaü passatã ti. Ayaü pi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāma¤¤āya ekãbhāvāya saüvattati. 15. âraddhaviriyo kho panāyam āyasmā viharati aku- salānaü dhammānaü pahānāya kusalānaü dhammānaü upasampadāya thāmavā daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu; addhā ayam āyasmā jānaü jānāti passaü passatã ti. Ayaü pi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāma¤¤āya ekãbhāvāya saüvattati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. so. 2 T. M6. M7 kvattho. 3 M8 avivara¤. 4 M8 ca. 5 S. vivaņanti. 6 M8 passati without ti. 7 omitted by M8. 8 M8 ubhayena. 9 M6 here sātthā. 10 M6 -nā. 11 M6 here -råpassa. >/ #<[page 155]># %% 16. Saīghagato kho panāyam āyasmā anānākathiko\<*<1>*>/ atiracchānakathiko, sāmaü\<*<2>*>/ vā dhammaü bhāsati, paraü vā ajjhesati\<*<3>*>/, ariyaü vā tuõhãbhāvaü nātima¤¤ati; addhā ayam āyasmā jānaü jānāti passaü passatã ti. Ayaü pi dhammo piyattāya garuttāya bhāvanāya sāma¤¤āya ekã- bhāvāya saüvattati. 17. Pa¤casu\<*<4>*>/ kho panāyam āyasmā upādānakkhandhesu udayabbayānupassã viharati `iti råpaü, iti råpassa samu- dayo, iti råpassa atthaīgamo; iti vedanā . . .\<*<5>*>/ iti sa¤¤ā . . . iti saīkhārā . . . iti vi¤¤āõaü, iti vi¤¤āõassa sam- udayo, iti vi¤¤āõassa atthaīgamo' ti; addhā ayam āyasmā jānaü jānāti passaü passatã ti. Ayaü pi dhammo pi- yattāya garuttāya bhāvanāya sāma¤¤āya ekãbhāvāya saü- vattati. Ime kho bhikkhave aņņha hetå aņņha paccayā ādibrahma- cariyikāya pa¤¤āya appaņiladdhāya paņilābhāya paņilad- dhāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripåriyā saüvattantã ti. III. 1. Aņņhahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacārãnaü appiyo ca hoti amanāpo ca\<*<6>*>/ agaru ca abhāvanãyo ca. Katamehi aņņhahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu appiyapasaüsã ca hoti piya- garahã ca\<*<6>*>/ lābhakāmo ca\<*<6>*>/ sakkārakāmo ca ahiriko\<*<7>*>/ ca anottappã ca pāpiccho ca micchādiņņhi ca. Imehi kho bhikkhave aņņhahi dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacārãnaü appiyo ca hoti amanāpo ca agaru\<*<6>*>/ ca\<*<6>*>/ abhāvanãyo ca. 3. Aņņhahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacārãnaü piyo ca hoti manāpo ca garu ca bhā- vanãyo ca. Katamehi aņņhahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. anākathito; M7 anākatiko; M6 ānanda- 2 T. M7 sāma¤¤aü. 3 M6 ajjosati. 4 M6 omits this passage. 5 M. la; Ph. M8 pa. 6 omitted by T. 7 M8 ahirimā; S. ahiriyo. >/ #<[page 156]># %<156 Aīguttara-Nikāya. III. 4-V. 1>% 4. Idha bhikkhave bhikkhu na appiyapasaüsã ca hoti na piyagarahã ca na lābhakāmo ca\<*<1>*>/ na sakkārakāmo ca\<*<1>*>/ hirimā ca hoti\<*<2>*>/ ottappã ca appiccho ca sammādiņņhi ca. Imehi kho bhikkhave aņņhahi dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacārãnaü piyo ca hoti manāpo ca garu ca bhāvanãyo cā ti. IV. 1. Aņņhahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacārãnaü appiyo ca hoti amanāpo ca agaru ca abhāvanãyo ca. Katamehi aņņhahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu lābhakāmo ca hoti sakkāra- kāmo ca anava¤¤attikāmo\<*<3>*>/ ca\<*<3>*>/ akāla¤¤å ca amatta¤¤å ca asuci ca\<*<3>*>/ bahubhāõã ca akkosakaparibhāsako ca sa- brahmacārãnaü. Imehi kho\<*<1>*>/ bhikkhave\<*<4>*>/ aņņhahi dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacārãnaü appiyo\<*<5>*>/ ca hoti amanāpo\<*<6>*>/ ca agaru\<*<7>*>/ ca abhāvanãyo\<*<8>*>/ ca\<*<9>*>/. 3. Aņņhahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacārãnaü piyo ca hoti manāpo ca garu ca bhā- vanãyo ca. Katamehi aņņhahi? 4. Idha bhikkhave bhikkhu na lābhakāmo ca hoti na sakkārakāmo ca na anava¤¤attikāmo ca kāla¤¤å ca mat- ta¤¤å ca suci ca na bahubhāõã ca\<*<1>*>/ na\<*<10>*>/ akkosakapari- bhāsako\<*<10>*>/ ca sabrahmacārãnaü. Imehi kho bhikkhave aņņhahi dhammehi samannāgato bhikkhu sabrahmacārãnaü piyo ca hoti manāpo ca garu ca bhāvanãyo cā ti. V. 1. Aņņh' ime bhikkhave lokadhammā lokaü anupari- vattanti, loko ca aņņha lokadhamme anuparivattati. Katame aņņha? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 omitted by S. 3 omitted by T. 4 Ph. adds pa. 5 Ph. piyo. 6 Ph. ma- 7 Ph. garu. 8 Ph. bhā- 9 Ph. continues: anava¤¤attikāmo and so on, as in 4. 10 M. Ph. M8. S. anakko- >/ #<[page 157]># %% 2. Lābho ca alābho ca yaso\<*<1>*>/ ca\<*<2>*>/ ayaso ca\<*<2>*>/ nindā ca pasaüsā ca sukha¤ ca dukkha¤ ca. Ime kho bhikkhave aņņha lokadhammā lokaü anupari- vattanti, loko ca ime\<*<2>*>/ aņņha\<*<3>*>/ lokadhamme anuparivattatã ti. Lābho alābho ca\<*<4>*>/ yaso\<*<5>*>/ ayaso\<*<5>*>/ ca nindā pasaüsā ca sukha¤ ca\<*<6>*>/ dukkhaü\<*<7>*>/: ete aniccā manujesu dhammā asassatā vipariõāmadhammā, ete ca ¤atvā\<*<8>*>/ satimā sumedho avekkhati\<*<9>*>/ vipariõāma- dhamme. Iņņhassa dhammā na\<*<8>*>/ mathenti cittaü aniņņhato no\<*<10>*>/ paņighātam eti, tassānurodhā atha vā virodhā vidhåpitā\<*<11>*>/ atthagatā\<*<12>*>/ na santi, pada¤ ca ¤atvā virajaü asokaü sammappajānāti bhavassa pāragå ti. VI. 1. Aņņh' ime bhikkhave lokadhammā lokaü anupari- vattanti, loko ca aņņha lokadhamme anuparivattati. Katame aņņha? 2. Lābho ca alābho ca yaso\<*<1>*>/ ca ayaso ca nindā ca pasaüsā ca sukha¤ ca dukkha¤ ca. Ime kho bhikkhave aņņha lokadhammā lokaü anupari- vattanti, loko ca ime aņņha lokadhamme anuparivattati. 3. Assutavato bhikkhave puthujjanassa uppajjati lābho pi alābho pi yaso\<*<1>*>/ pi ayaso pi nindā pi pasaüsā pi sukhaü pi dukkhaü pi. Sutavato pi\<*<13>*>/ bhikkhave ariyasāvakassa uppajjati lābho pi alābho pi yaso\<*<1>*>/ pi ayaso pi nindā pi pasaüsā pi sukhaü pi dukkhaü pi. Tatra bhikkhave ko \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 put ayaso before yaso. 2 omitted by T. M7. 3 T. aņņha 'me; M7 aņņha ime. 4 erased in Ph.; omitted by M6. M7. 5 M. S. yasāyaso; T. M6. M7 put ayaso before yaso. 6 omitted by M. M6. S. 7 M. M8. S. add ca. 8 omitted by M6. 9 Ph. ape- 10 M6 me. 11 Ph. M8 vidhåsitā. 12 M. Ph. atthaīg- 13 T. M7 insert kho. >/ #<[page 158]># %<158 Aīguttara-Nikāya. VI. 4-5>% viseso, ko adhippāyoso\<*<1>*>/, kin nānākaraõaü sutavato ariya- sāvakassa assutavatā puthujjanenā ti? `Bhagavaümålakā\<*<2>*>/ no bhante dhammā Bhagavaünettikā\<*<3>*>/ Bhagavaüpaņisaraõā\<*<2>*>/; sādhu vata bhante Bhagavantaü yeva paņibhātu etassa bhāsitassa attho, Bhagavato sutvā bhikkhå dhāressantã' ti. Tena hi bhikkhave suõātha sādhukaü manasikarotha, bhā- sissāmã ti. `Evaü bhante' ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 4. Assutavato bhikkhave puthujjanassa uppajjati lābho. So na iti paņisa¤cikkhati `uppanno kho me ayaü lābho, so ca kho anicco dukkho vipariõāmadhammo' ti yathā- bhåtaü na ppajānāti . . . uppajjati alābho . . .\<*<4>*>/ uppajjati yaso . . . uppajjati ayaso . . . uppajjati nindā . . . uppajjati pasaüsā . . . uppajjati sukhaü . . . uppajjati dukkhaü. So na iti paņisa¤cikkhati `uppannaü kho me idaü dukkhaü, ta¤ ca kho aniccaü dukkhaü vipariõāmadhamman' ti ya- thābhåtaü na\<*<5>*>/ ppajānāti. Tassa lābho pi cittaü pariyā- dāya tiņņhati, alābho pi cittaü pariyādāya tiņņhati, yaso pi cittaü pariyādāya tiņņhati, ayaso pi cittaü pariyādāya tiņņhati, nindā pi cittaü pariyādāya tiņņhati, pasaüsā pi cittaü pariyādāya tiņņhati, sukhaü pi cittaü pariyādāya tiņņhati, dukkhaü pi cittaü pariyādāya tiņņhati. So uppan- naü lābhaü anurujjhati, alābhe paņivirujjhati, uppannaü yasaü anurujjhati, ayase paņivirujjhati, uppannaü pasaü- saü anurujjhati, nindāya paņivirujjhati, uppannaü sukhaü anurujjhati, dukkhe paņivirujjhati. So evaü anurodha- virodhasamāpanno na parimuccati jātiyā jarāya\<*<6>*>/ maraõena\<*<6>*>/ sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na pari- muccati dukkhasmā ti vadāmi. 5. Sutavato ca kho bhikkhave ariyasāvakassa uppajjati lābho. So iti paņisa¤cikkhati `uppanno kho me ayaü lābho, so ca kho anicco dukkho vipariõāmadhammo' ti yathābhå- taü pajānāti\<*<7>*>/ . . .uppajjati alābho . . .\<*<8>*>/ uppajjati yaso . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 -yāso; M. Ph. M8. S. -yaso. 2 Ph. M6 bhavaü- 3 M6 bhavaü-; Ph. bhavaüjanettikā. 4 M. Ph. la. 5 omitted by M8. 6 T. jarāmara- 7 M6 jānāti. 8 M. la; Ph. pa. >/ #<[page 159]># %% uppajjati ayaso . . . uppajjati nindā\<*<1>*>/ . . . uppajjati pasaüsā . . . uppajjati sukhaü . . . uppajjati dukkhaü. So iti paņi- sa¤cikkhati `uppannaü kho me idaü dukkhaü, ta¤ ca kho aniccaü dukkhaü vipariõāmadhamman' ti yathābhåtaü pajānāti\<*<2>*>/. Tassa lābho pi cittaü na\<*<3>*>/ pariyādāya tiņņhati, alābho pi cittaü na pariyādāya tiņņhati, yaso pi cittaü na pariyādāya tiņņhati, ayaso pi cittaü na pariyādāya tiņņhati, nindā pi cittaü na pariyādāya tiņņhati, pasaüsā pi cittaü na pariyādāya tiņņhati, sukhaü pi cittaü na pariyādāya tiņņhati, dukkhaü pi cittaü na pariyādāya tiņņhati. So\<*<4>*>/ uppannaü lābhaü nānurujjhati, alābhe na ppaņivirujjhati, uppannaü\<*<5>*>/ yasaü nānurujjhati, ayase na ppaņivirujjhati, uppannaü pasaüsaü nānurujjhati, nindāya na ppaņiviruj- jhati, uppannaü sukhaü nānurujjhati, dukkhe na ppaņi- virujjhati. So evaü anurodhavirodhavippahãno\<*<6>*>/ parimuccati jātiyā jarāya\<*<7>*>/ maraõena\<*<7>*>/ sokehi paridevehi dukkhehi doma- nassehi upāyāsehi\<*<3>*>/, parimuccati dukkhasmā ti vadāmi. Ayaü kho bhikkhave viseso, ayaü adhippāyoso\<*<8>*>/, idaü nānākaraõaü sutavato ariyasāvakassa assutavatā puthuj- janenā ti. Lābho alābho ca\<*<9>*>/ yaso\<*<10>*>/ ayaso\<*<10>*>/ ca nindā pasaüsā ca sukha¤ ca\<*<11>*>/ dukkhaü\<*<12>*>/: ete aniccā manujesu dhammā asassatā vipariõāma- dhammā, ete ca ¤atvā satimā sumedho avekkhati vipariõāma- dhamme. Iņņhassa\<*<13>*>/ dhammā na mathenti\<*<14>*>/ cittaü aniņņhato no paņighātam eti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6 put upp- pasaüsā before upp- nindā. 2 M8 jānāti. 3 omitted by T. 4 S. inserts ca. 5 M8 inserts pi. 6 M. Ph. -hinno. 7 T. M6. M7 jarāmara- 8 T. M7 -yāso; M. S. -yaso; M6 adhippāyo. 9 omitted by Ph. T. M6. M7. 10 M. S. yasāyaso; T. M6. M7 ayaso yaso. 11 omitted by M. M8. S. 12 M. M8. S. add ca. 13 M8 ithassa; Ph. aņņhassa. 14 Ph. pasenti. >/ #<[page 160]># %<160 Aīguttara-Nikāya. VII. 1-4>% tassānurodhā atha vā virodhā vidhåpitā\<*<1>*>/ atthagatā\<*<2>*>/ na santi, pada¤ ca ¤atvā virajaü asokaü sammappajānāti bhavassa pāragå ti. VII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Gijjha- kåņe pabbate acirapakkante Devadatte. Tatra kho\<*<3>*>/ Bha- gavā Devadattaü ārabbha bhikkhå āmantesi:-- 2. Sādhu bhikkhave bhikkhu kālena kālaü attavipattiü paccavekkhitā hoti, sādhu bhikkhave bhikkhu kālena kālaü paravipattiü paccavekkhitā hoti, sādhu bhikkhave bhikkhu kālena kālaü attasampattiü paccavekkhitā hoti, sādhu bhikkhave bhikkhu kālena kālaü parasampattiü pacca- vekkhitā hoti. Aņņhahi bhikkhave asaddhammehi abhi- bhåto pariyādinnacitto\<*<4>*>/ Devadatto āpāyiko nerayiko kap- paņņho atekiccho. Katamehi aņņhahi? 3. Lābhena bhikkhave abhibhåto pariyādinnacitto\<*<5>*>/ De- vadatto āpāyiko nerayiko kappaņņho atekiccho . . . alābhena bhikkhave . . .\<*<6>*>/ yasena bhikkhave . . . ayasena bhikkhave . . . sakkārena bhikkhave . . . asakkārena\<*<7>*>/ bhikkhave\<*<7>*>/ . . . pāpicchatāya bhikkhave . . . pāpamittatāya bhikkhave abhibhåto pariyādinnacitto\<*<8>*>/ Devadatto āpāyiko nerayiko kappaņņho atekiccho. Imehi kho bhikkhave aņņhahi asaddhammehi abhibhåto pariyādinnacitto\<*<9>*>/ Devadatto āpāyiko nerayiko kappaņņho atekiccho. 4. Sādhu bhikkhave bhikkhu uppannaü lābhaü abhi- bhuyya\<*<10>*>/ vihareyya, uppannam alābhaü . . .\<*<6>*>/ uppannaü yasaü . . . uppannaü\<*<11>*>/ ayasaü\<*<11>*>/ . . . uppannaü sakkāraü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. M8 vidhåsitā. 2 M. Ph. M7 atthaīg-; M8 atthaüg-; M6 attha. 3 omitted by M. 4 T. -diõõa- 5 Ph. M8. T. M7 -diõõa- 6 M. la; Ph. pa. 7 omitted by M8. T. M7. 8 Ph. M8. T. -diõõa- 9 M8. T. M7 -diõõa- 10 M. M7. S. twice. 11 omitted by M8. >/ #<[page 161]># %% . . . uppannaü asakkāraü . . . uppannaü pāpicchataü . . . uppannaü pāpamittataü abhibhuyya\<*<1>*>/ vihareyya. Katha¤\<*<2>*>/ ca bhikkhave bhikkhu atthavasaü paņicca uppannaü lābhaü abhibhuyya\<*<3>*>/ vihareyya . . . pe\<*<4>*>/ . . .? Yaü hi' ssa bhikkhave uppannaü lābhaü anabhibhuyya\<*<5>*>/ viharato uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā, uppannaü lābhaü abhibhuyya\<*<5>*>/ vi- harato evaüsa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Yaü hi' ssa\<*<6>*>/ bhikkhave uppannaü alābhaü . . .\<*<7>*>/ uppannaü ya- saü . . . uppannaü ayasaü . . . uppannaü sakkāraü . . . uppannaü asakkāraü . . . uppannaü pāpicchataü . . . uppannaü pāpamittataü anabhibhuyya\<*<5>*>/ viharato uppajjey- yuü āsavā vighātapariëāhā, uppannaü pāpamittataü abhi- bhuyya\<*<5>*>/ viharato evaüsa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Idaü kho bhikkhave bhikkhu atthavasaü paņicca uppannaü lābhaü abhibhuyya\<*<8>*>/ vihareyya\<*<8>*>/, uppannaü alābhaü . . .\<*<9>*>/ uppannaü yasaü . . . uppannaü ayasaü . . . uppannaü sakkāraü . . . uppannaü asakkāraü . . . uppannaü pā- picchataü . . . uppannaü pāpamittataü abhibhuyya\<*<10>*>/ vihareyya. Tasmā ti ha bhikkhave evaü sikkhitab- baü:-- 5. Uppannaü lābhaü abhibhuyya\<*<11>*>/ viharissāma\<*<12>*>/, up- pannaü alābhaü . . .\<*<13>*>/ uppannaü yasaü . . . uppannaü ayasaü . . . uppannaü sakkāraü . . . uppannaü asak- kāraü . . . uppannaü pāpicchataü . . . uppannaü pāpa- mittataü abhibhuyya\<*<10>*>/ viharissāmā\<*<14>*>/ ti. Evaü hi vo bhik- khave sikkhitabban ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M7. S. twice. 2 M8. S. ki¤. 3 M. T. M6. M7. S. twice. 4 M. Ph. M8 give it in full; M. has la, Ph. M8 have pa after alābhaü. 5 M. twice. 6 T. hi. 7 M. Ph. M8 pa. 8 M. S. twice; M. omits vihareyya. 9 M. la; Ph. M8 pa. 10 M. T. M7. S. twice. 11 M. M8. S. twice; M6 omits abhi- 12 M8 vihāreyyāma; omitted by M6. 13 M. M8 pa. 14 M8 vihāreyyāma. >/ #<[page 162]># %<162 Aīguttara-Nikāya. VIII. 1-4>% VIII. 1. Ekaü samayaü āyasmā Uttaro Mahisavatthusmiü viharati Saükheyyake pabbate Dhavajālikāyaü\<*<1>*>/. Tatra kho āyasmā Uttaro bhikkhå āmantesi . . . pe\<*<2>*>/ . . . \<*<2>*>/. Sādhāvuso bhikkhu kālena kālaü attavipattiü pacca- vekkhitā hoti, sādhāvuso bhikkhu kālena kālaü paravipattiü paccavekkhitā hoti, sādhāvuso bhikkhu kālena kālaü atta- sampattiü paccavekkhitā hoti, sādhāvuso bhikkhu kālena kālaü parasampattiü paccavekkhitā hotã ti. 3. Tena kho pana samayena Vessavaõo\<*<3>*>/ mahārājā utta- rāya\<*<4>*>/ disāya\<*<4>*>/ dakkhiõaü\<*<5>*>/ disaü gacchati kenaci-d-eva karaõãyena. Assosi kho Vessavaõo mahārājā āyasmato Uttarassa Mahisavatthusmiü Saükheyyake pabbate Dha- vajālikāyaü bhikkhunaü evaü dhammaü desentassa: sā- dhāvuso bhikkhu kālena kālaü attavipattiü paccavekkhitā hoti, sādhāvuso bhikkhu kālena kālaü paravipattiü\<*<6>*>/ pacca- vekkhitā hoti; sādhāvuso bhikkhu kālena kālaü attasam- pattiü paccavekkhitā hoti, sādhāvuso bhikkhu kālena kālaü parasampattiü paccavekkhitā hotã ti. 4. Atha kho Vessavaõo mahārājā seyyathā pi nāma balavā puriso sammi¤jitaü\<*<7>*>/ vā bāhaü pasāreyya pasāritaü vā bāhaü sammi¤jeyya\<*<8>*>/, evam eva Mahisavatthusmiü Saükheyyake pabbate Dhavajālikāyaü antarahito devesu Tāvatiüsesu pāturahosi. Atha kho Vessavaõo mahārājā yena Sakko devānam indo ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Sakkaü devānam indaü etad avoca `yagghe\<*<9>*>/ mārisa\<*<9>*>/ jāneyyāsi eso āyasmā Uttaro Mahisavatthusmiü Saü- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. Dhvājā-; M. Ph. S. Vaņņa- always; M8 Dhajoli- always; M6 Dhvajā- always; M7 Dhuvalikāyaü, else Dhuvajā- 2 omitted by M. Ph. M8. S. 3 Ph. M8 -vaõõo throughout; T. -vano; M6. M7 -vano throughout. 4 S. uttara-; T. M6. M7 uttarassaü disāyaü. 5 M. M8. S. dakkhiõa- 6 T. continues: attasampattiü pacca- hotã ti; M6. M7: attasampattiü para- pacca- hotã ti. 7 M. Ph. M8 sami- 8 M. Ph. sami- 9 M8 pucchamāsiya (sic). >/ #<[page 163]># %% kheyyake pabbate Dhavajālikāyaü\<*<1>*>/ bhikkhånaü evaü dhammaü deseti\<*<2>*>/: sādhāvuso bhikkhu kālena kālaü atta- vipattiü paccavekkhitā\<*<3>*>/ hoti, sādhāvuso bhikkhu kālena kālaü paravippattiü . . .\<*<4>*>/ attasampattiü\<*<5>*>/ . . . parasam- pattiü paccavekkhitā hotã' ti. 5. Atha kho Sakko devānam indo seyyathā pi nāma balavā puriso sammi¤jitaü vā bāhaü pasāreyya pasāritaü vā bāhaü sammi¤jeyya, evam eva devesu Tāvatiüsesu antarahito Mahisavatthusmiü Saükheyyake pabbate Dha- vajālikāyaü\<*<6>*>/ āyasmato Uttarassa sammukhe\<*<7>*>/ pāturahosi. Atha kho Sakko devānam indo yenāyasmā Uttaro ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmantaü Uttaraü abhivā- detvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhito kho Sakko devānam indo āyasmantaü Uttaraü etad avoca `saccaü kira bhante āyasmā Uttaro bhikkhånaü evaü dhammaü desesi: sādhāvuso bhikkhu kālena kālaü attavipattiü pacca- vekkhitā\<*<3>*>/ hoti, sādhāvuso bhikkhu kālena kālaü paravip- pattiü . . .\<*<8>*>/ attasampattiü . . . parasampattiü paccavek- khitā hotã' ti? `Evaü devānam indā' ti. `Kiü pan' idaü\<*<9>*>/ bhante āyasmato Uttarassa sakaü paņibhānaü\<*<10>*>/ udāhu tassa Bhagavato vacanaü arahato sammāsambuddhassā' ti? 6. `Tena hi devānam inda upaman te karissāmi, upa- māya\<*<11>*>/ pi\<*<12>*>/ idh' ekacce vi¤¤å purisā bhāsitassa atthaü ājānanti\<*<13>*>/. Seyyathā pi devānam inda gāmassa vā niga- massa vā avidåre mahādha¤¤arāsi\<*<14>*>/, tato mahājanakāyo dha¤¤aü\<*<15>*>/ āhareyya kācehi\<*<16>*>/ pi piņakehi\<*<17>*>/ pi ucchaīgehi\<*<18>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. Dhvajā- 2 T. desesi. 3 S. has : pe || parasampattiü pacca- hotã ti. 4 M. Ph. M8 pa. 5 omitted by T. 6 T. M6 Dhva- 7 Ph. samukhe; M8 mukhe; T. pamukho; M6. M7 pamukhe. 8 M. la; Ph. M8 pa. 9 S. pana. 10 S. -bhāõaü; M. Ph. M8 insert upādāya. 11 M. Ph. S. upamāyam. 12 omitted by M. Ph. M8. S. 13 M8. T. M6 ajā-; M7 jānanti. 14 M8 -tha¤¤a- 15 M8 tha¤¤aü. 16 S. kāyehi; M. Ph. M8 kājehi. 17 S. sãsakehi. 18 Ph. uccaīgehi; M8 ujjaīgehi; S. ucchaīkehi. >/ #<[page 164]># %<164 Aīguttara-Nikāya. VIII. 7>% pi a¤jalãhi\<*<1>*>/ pi. Yo nu kho devānam inda taü\<*<2>*>/ mahā- janakāyaü upasaīkamitvā evaü puccheyya: kuto imaü dha¤¤aü\<*<3>*>/ āharathā\<*<4>*>/ ti? Kathaü vyākaramāno nu kho devānam inda so\<*<5>*>/ mahājanakāyo sammā vyākaramāno\<*<6>*>/ vyākareyyā' ti? `Amumhā mahādha¤¤arāsimhā\<*<7>*>/ āharāmā ti kho bhante so mahājanakāyo sammā vyākaramāno\<*<6>*>/ vyā- kareyyā' ti. `Evam eva kho devānam inda yaü\<*<8>*>/ ki¤ci subhāsitaü, sabban taü tassa Bhagavato vacanaü arahato sammāsambuddhassa, tato upādāy' upādāya maya¤\<*<9>*>/ c' a¤¤e\<*<10>*>/ ca bhaõāmā' ti. 7. Acchariyaü bhante abbhutaü bhante, yāva\<*<11>*>/ subhā- sitam\<*<12>*>/ idaü\<*<12>*>/ āyasmatā Uttarena: yaü ki¤ci subhāsitaü, sabban taü tassa\<*<13>*>/ Bhagavato vacanaü arahato sammā- sambuddhassa, tato upādāy' upādāya\<*<14>*>/ mayaü c' a¤¤e\<*<10>*>/ ca bhaõāmā ti\<*<15>*>/. Ekam\<*<16>*>/ idaü bhante Uttara\<*<17>*>/ samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakåņe\<*<18>*>/ pabbate acira- pakkante Devadatte. Tatra kho\<*<19>*>/ Bhagavā Devadattaü ārabbha bhikkhå āmantesi: Sādhu bhikkhave bhikkhu kālena kālaü attavipattiü paccavekkhitā hoti, sādhu bhik- khave bhikkhu kālena kālaü paravipattiü . . .\<*<20>*>/ attasam- pattiü . . . parasampattiü\<*<9>*>/ paccavekkhitā hoti. Aņņhahi bhikkhave asaddhammehi abhibhåto pariyādinnacitto\<*<21>*>/ Devadatto āpāyiko nerayiko kappaņņho atekiccho. Kata- mehi aņņhahi? Lābhena bhikkhave abhibhåto . . . pe\<*<22>*>/ . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 aīgulihi. 2 omitted by S. 3 M8 tha¤¤aü. 4 T. āhara. 5 T. yo. 6 omitted by T. 7 M. dha¤¤a-; M8 here corr. to-dha¤¤a-, and it continues: yade da¤¤assa (sic) daõāmā ti (sic). Acchariyaü and so on. 8 T. M7 ayaü. 9 omitted by M6. 10 T. ma¤¤e; S. dha¤¤aü. 11 T. yāvā. 12 M. Ph. M8. S. -ta¤ c'idaü; T. M6 add bhante. 13 omitted by M. 14 Ph. T. upādāya alone. 15 M8 has miyadadaseva anāmā ti (sic) for mayaü . . . bhaõāmā ti. 16 S. evaü. 17 S. inserts ekaü. 18 M8 Kiccha- 19 omitted by M. M8. 20 M. Ph. la. 21 Ph. M8. T. -diõõa- 22 M. Ph. M8. S. give it in full, as in VII, 3. >/ #<[page 165]># %% pāpamittatāya bhikkhave abhibhåto pariyādinnacitto\<*<1>*>/ De- vadatto āpāyiko nerayiko kappaņņho atekiccho. Imehi kho bhikkhave aņņhahi asaddhammehi abhibhåto pariyādinna citto\<*<2>*>/ Devadatto āpāyiko nerayiko kappaņņho atekiccho. Sādhu bhikkhave bhikkhu uppannaü lābhaü abhibhuyya\<*<3>*>/ vihareyya, uppannaü alābhaü . . .\<*<4>*>/ uppannaü yasaü . . . uppannaü ayasaü . . . uppannaü sakkāraü . . . uppannaü asakkāraü . . . uppannaü pāpicchataü . . . uppannaü pāpamittataü abhibhuyya\<*<5>*>/ vihareyya. 8. Katha¤\<*<6>*>/ ca\<*<6>*>/ bhikkhave bhikkhu atthavasaü paņicca uppannaü lābhaü abhibhuyya\<*<7>*>/ vihareyya, uppannaü alā- bhaü . . .\<*<8>*>/uppannaü yasaü . . . uppannaü ayasaü . . . uppannaü sakkāraü . . . uppannaü asakkāraü . . . up- pannaü pāpicchataü . . . uppannaü pāpamittataü abhi- bhuyya\<*<9>*>/ vihareyya? Yaü hi 'ssa bhikkhave uppannaü lābhaü anabhibhuyya\<*<10>*>/ viharato uppajjeyyuü āsavā vighāta- pariëāhā, uppannaü lābhaü abhibhuyya\<*<11>*>/ viharato evaüsa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Yaü hi' ssa bhikkhave uppannaü alābhaü . . .\<*<4>*>/ uppannaü yasaü . . . uppannaü ayasaü . . . uppannaü sakkāraü . . . uppannaü asakkā- raü . . . uppannaü pāpicchataü . . . uppannaü pāpamit- tataü anabhibhuyya\<*<10>*>/ viharato uppajjeyyuü āsavā vighāta- pariëāhā uppannaü pāpamittataü abhibhuyya\<*<11>*>/ viharato evaüsa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Idaü kho\<*<12>*>/ bhikkhave bhikkhu atthavasaü paņicca uppannaü lābhaü abhibhuyya\<*<13>*>/ vihareyya\<*<14>*>/, uppannaü alābhaü . . .\<*<4>*>/ uppan- naü yasaü . . . uppannaü ayasaü . . . uppannaü sakkā- raü . . . uppannaü asakkāraü . . . uppannaü pāpicchataü . . . uppannaü pāpamittataü abhibhuyya\<*<13>*>/ vihareyya. Tasmā ti ha bhikkhave evaü sikkhitabbaü:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. T. -diõõa- 2 Ph. M8. T. -diõõa- 3 M. M8. T. S. twice; M6 omits abhi- 4 M. la; Ph. M8 pa. 5 M. M8. T. M6. S. twice. 6 S. ki¤ci. 7 M. M8. T. S. twice. 8 M. la. 9 M. T. M6. S. twice. 10 M. twice; M8 has abhibhuyya twice. 11 M. twice. 12 Ph. inserts pana. 13 M. M8. T. M6. M7. S. twice. 14 S. -yyaü; M. -yyāma. >/ #<[page 166]># %<166 Aīguttara-Nikāya. VIII. 9-IX. 2>% 9. Uppannaü lābhaü abhibhuyya\<*<1>*>/ viharissāma, uppannaü alābhaü . . .\<*<2>*>/ uppannaü yasaü . . . uppannaü ayasaü . . . uppannaü sakkāraü . . . uppannaü asakkāraü . . . up- pannaü pāpicchataü . . . uppannaü pāpamittataü abhi- bhuyya\<*<1>*>/ viharissāmā ti. Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabban ti. 10. Yāvatā\<*<3>*>/ bhante Uttara manussesu catasso parisā: bhikkhå bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo, nāyaü dhamma- pariyāyo kismi¤ci\<*<4>*>/ patiņņhito\<*<5>*>/. Uggaõhātu bhante āyas- mā Uttaro imaü dhammapariyāyaü, pariyāpuõātu bhante āyasmā Uttaro imaü dhammapariyāyaü, dhāretu\<*<6>*>/ bhante āyasmā Uttaro imaü dhammapariyāyaü. Atthasaühito\<*<7>*>/ ayaü bhante dhammapariyāyo ādibrahmacariyiko\<*<8>*>/ ti. IX. 1. `Kulaputto' ti bhikkhave Nandaü sammā vadamāno vadeyya, `balavā\<*<9>*>/' ti bhikkhave Nandaü sammā vadamāno vadeyya, `pāsādiko' ti bhikkhave Nandaü sammā\<*<10>*>/ vada- māno\<*<10>*>/ vadeyya, `tibbarāgo\<*<11>*>/' ti bhikkhave Nandaü sammā vadamāno vadeyya. Kim\<*<12>*>/ a¤¤atra\<*<13>*>/ bhikkhave Nando indriyesu guttadvāro bhojane\<*<14>*>/ matta¤¤å jāgariyaü anuyutto satisampaja¤¤ena samannāgato, yena\<*<15>*>/ Nando sakkoti paripuõõaü parisud- dhaü brahmacariyaü carituü\<*<16>*>/? 2. Tatr' idaü\<*<17>*>/ bhikkhave Nandassa indriyesu guttadvā- ratāya\<*<18>*>/ hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 all MSS. double it. 2 M. la; Ph. M8 pa. 3 M. Ph. M8. S. ettāvatā. 4 M8 kimhi ci. 5 M. Ph. M8 upaņņhito. 6 M6 omits this phrase. 7 Ph. S. -sa¤hito; M. M8 -sa¤¤ito; M6. M7 atthahiso. 8 M8 ākatibrahma-; S. -yako; T. -yāyiko. 9 M8 bhagavā. 10 omitted by M8. 11 M8 tippabhako. 12 T. taü kiü; omitted by M8. 13 T. ma¤¤atha; M8 ma¤¤ayya; M7 a¤¤ata; Ph. a¤¤atara; S. a¤¤atha. 14 T. M6. M7 -nesu. 15 S. yehi. 16 S. -tun ti. 17 T. tatra idaü; Ph. adds kho. 18 T. -kāya; M8 -tā ca. >/ #<[page 167]># %% Sace bhikkhave Nandassa puratthimā disā āloketabbā hoti, sabba¤\<*<1>*>/ cetaso\<*<2>*>/ samannāharitvā Nando puratthimaü disaü āloketi `evaü me\<*<1>*>/ puratthimaü\<*<3>*>/ disaü\<*<4>*>/ ālokayato nābhijjhā domanassā pāpakā\<*<5>*>/ akusalā dhammā anvāssa- vissantã\<*<6>*>/' ti\<*<7>*>/. Iti ha tattha\<*<8>*>/ sampajāno hoti. Sace bhik- khave Nandassa pacchimā disā āloketabbā hoti . . .\<*<9>*>/ uttarā disā\<*<10>*>/ āloketabbā\<*<10>*>/ hoti . . . dakkhiõā disā\<*<10>*>/ ālo- ketabbā\<*<10>*>/ hoti . . . uddhaü ulloketabbaü\<*<11>*>/ hoti\<*<12>*>/ . . . adho oloketabbaü\<*<13>*>/ hoti . . . anudisā anuviloketabbā\<*<14>*>/ hoti, sabba¤ cetaso\<*<15>*>/ samannāharitvā Nando anudisaü\<*<16>*>/ anu- viloketi `evaü me anudisaü anuvilokayato nābhijjhā do- manassā pāpakā akusalā dhammā anvāssavissantã\<*<6>*>/' ti\<*<17>*>/. Iti ha tattha\<*<8>*>/ sampajāno hoti. Idaü kho bhikkhave Nandassa indriyesu guttadvāratāya hoti. 3. Tatr' idaü bhikkhave Nandassa bhojane matta¤¤u- tāya hoti\<*<18>*>/. Idha bhikkhave Nando paņisaīkhā yoniso āhāraü\<*<19>*>/ āhāreti\<*<20>*>/ neva davāya na madāya\<*<21>*>/ na maõķanāya na vibhåsanāya yāva-d-eva imassa kāyassa ņhitiyā yāpanāya vihiüsåparatiyā brahmacariyānuggahāya `iti purāõa¤ ca vedanaü paņihaīkhāmi nava¤ ca vedanaü na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro cā' ti. Idaü kho bhikkhave Nandassa bhojane matta¤¤utāya hoti. 4. Tatr' idaü bhikkhave Nandassa jāgariyānuyogasmiü\<*<22>*>/ hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M8. 2 Ph. -sā; omitted by M8. 3 M6. M7 -mā. 4 M6. M7 disā. 5 omitted by M. 6 M7 anvāssanti and anvāssavissanti; Ph. anvā pavãsanti; M8. T. anvāssa bhavissanti. 7 omitted by M. Ph. 8 S. tatra. 9 M. la; Ph. M8 pa. 10 M8 disāloke- 11 Ph. S. -bbā. 12 omitted by T. M6. M7. 13 M. Ph. M8 -bbo; S. -bbā. 14 T. M6. M7 -bbaü. 15 M. Ph. -sā. 16 T. -disā. 17 omitted by Ph. 18 M8 adds ti. 19 M. āhāre. 20 M8 ahāreti. 21 Ph. maddāya. 22 T. jāgariyāyogasmiü; M6 jāgariyogasmiü. >/ #<[page 168]># %<168 Aīguttara-Nikāya. IX. 5-X. 1>% Idha bhikkhave Nando divasaü caīkamena nisajjāya āvaraõiyehi dhammehi cittaü parisodheti, rattiyā paņhamaü yāmaü\<*<1>*>/ caīkamena nisajjāya āvaraõiyehi dhammehi cittaü parisodheti, rattiyā majjhimaü yāmaü\<*<2>*>/ dakkhiõena passena\<*<3>*>/ sãhaseyyaü kappeti\<*<4>*>/ pāde\<*<5>*>/ pādaü accādhāya\<*<6>*>/ sato sam- pajāno uņņhānasa¤¤aü manasikaritvā, rattiyā\<*<7>*>/ pacchimaü yāmaü paccuņņhāya caīkamena nisajjāya āvaraõiyehi dham- mehi cittaü parisodheti. Idaü kho bhikkhave Nandassa jāgariyānuyogasmiü hoti. 5. Tatr' idaü bhikkhave Nandassa satisampaja¤¤asmiü hoti. Idha bhikkhave Nandassa viditā vedanā\<*<1>*>/ uppajjanti, vi- ditā upaņņhahanti\<*<8>*>/, viditā abbhatthaü gacchanti; viditā sa¤¤ā . . .\<*<9>*>/ viditā vitakkā\<*<10>*>/ uppajjanti, viditā upaņņhahanti, viditā abbhatthaü gacchanti. Idaü kho bhikkhave Nandassa satisampaja¤¤asmiü hoti\<*<11>*>/. Kim a¤¤atra\<*<12>*>/ bhikkhave Nando indriyesu guttadvāro bhojane matta¤¤å jāgariyam anuyutto satisampaja¤¤ena samannāgato, yena\<*<13>*>/ Nando sakkoti paripuõõaü parisud- dhaü brahmacariyaü caritun ti? X. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Campāyaü\<*<1>*>/ viharati Gag- garāya\<*<14>*>/ pokkharaõiyā\<*<14>*>/ tãre. Tena kho pana samayena bhikkhå bhikkhuü āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhåhi āpattiyā codiyamāno a¤¤en' a¤¤aü\<*<15>*>/ paņicarati\<*<16>*>/, bahiddhā kathaü apanāmeti\<*<17>*>/, kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pātukaroti. Atha kho Bhagavā bhikkhå āmantesi:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 omitted by M8. 3 T. pasenti. 4 T. kappenti. 5 Ph. M8. S. pādena. 6 Ph. M7 accādāya. 7 T. rattiü. 8 Ph. upaņņhā-; M6 upasaügahaüti. 9 M. la; Ph. M8 pa; S. gives it in full. 10 M. continues: la | abbhatthaü and so on. 11 S. hotã ti. 12 Ph. a¤¤atara; S. a¤¤attha. 13 S. yehi. 14 M7 Gaggarāpokkharaõiyā; T. Gaggara- 15 M6. S. a¤¤enā-; T. a¤¤ena a- 16 M7 pari-; M8 paņivadati. 17 T. amanāceti. >/ #<[page 169]># %% 2. Dhamath\<*<1>*>/' etaü bhikkhave puggalaü, niddhamath' etaü bhikkhave puggalaü. Apaneyyo\<*<2>*>/ so\<*<3>*>/ bhikkhave puggalo. Kiü vo\<*<4>*>/ paraputtā\<*<5>*>/ viheņheti\<*<6>*>/? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa tādisaü yeva hoti abhikkantaü pa- ņikkantaü ālokitaü vilokitaü\<*<7>*>/ sammi¤jitaü\<*<8>*>/ pasāritaü saīghāņipattacãvaradhāraõaü, seyyathā pi a¤¤esaü bhadda- kānaü bhikkhånaü, yāv' assa bhikkhå\<*<9>*>/ āpattiü na passanti; yato ca khvāssa\<*<10>*>/ bhikkhå āpattiü passanti, tam enaü evaü jānanti `samaõadåsã\<*<11>*>/' vāyaü\<*<12>*>/ samaõapalāpo\<*<13>*>/ sama- õakāraõķavo\<*<14>*>/' ti. Tam enaü iti viditvā bahiddhā nāsenti\<*<15>*>/. Taü kissa hetu? Mā a¤¤e bhaddake bhikkhå dåsesã\<*<16>*>/ ti. 3. Seyyathā pi bhikkhave sampanne\<*<17>*>/ yavakaraõe\<*<18>*>/ ya- vadåsã\<*<19>*>/ jāyetha yavapalāpo\<*<13>*>/ yavakāraõķavo\<*<20>*>/, tassa tādi- saü yeva målaü hoti, seyyathā pi a¤¤esaü bhaddakānaü yavānaü. Tādisaü yeva nālaü\<*<21>*>/ hoti, seyyathā pi a¤¤esaü bhaddakānaü yavānaü, tādisaü yeva pattaü\<*<22>*>/ hoti, seyyathā pi a¤¤esaü bhaddakānaü yavānaü, yāv' assa sãsaü na\<*<23>*>/ nibbattati; yato ca khvāssa sãsaü nibbattati, tam enaü evaü jānanti `yavadåsã\<*<24>*>/ 'vāyaü\<*<25>*>/ yavapalāpo\<*<13>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. damath'; S. niddhamath'; M8 omits dh- etaü bh- pugg-; M6 dametth' esaü. 2 M. -yye; T. -yyā; M8 apaneso. 3 omitted by M8. S. 4 M. so; Ph. te; M8 kiro for kiü vo; omitted by S. 5 M. S. -putto. 6 T. M6. M7 viheņheyyan ti; M. visodheti; Ph. visodhenti; M8 visetheti. 7 omitted by M8. 8 M. Ph. M8 sami- 9 T. bhikkhånaü. 10 M. Ph. M8. S. khvassa throughout. 11 M. M8 -råpi; T. -ducci. 12 M. Ph. M6 cāyaü. 13 M. Ph. -palāso. 14 M. Ph. M8. M7. S. -kar- ; M6 -karaõķako; T. -kāravo. 15 T. nāmesenti. 16 M6 -ādusã; Ph. dådhasasi. 17 T. -panno; M6 -pannena. 18 M7 -kā-; T. -karaõo. 19 T. -dåsiü; M. -råpi; M8 patharåpe. 20 M. Ph. M8. M6. S. -kar- 21 M. Ph. nāëaü; M8 nāņaü. 22 S. palāsaü. 23 omitted by M. Ph. M8. M7 ; T. has santibbattati (or san ni-) instead of sãsaü na nibb- 24 M. M8 -råpi. 25 M. Ph. T. M6 cāyaü. >/ #<[page 170]># %<170 Aīguttara-Nikāya. X. 4>% yavakāraõķavo\<*<1>*>/' ti. Tam enaü iti viditvā samålaü uppā- ņetvā\<*<2>*>/ bahiddhā yavakaraõassa chaķķenti\<*<3>*>/. Taü kissa hetu? Mā\<*<4>*>/ a¤¤e\<*<4>*>/ bhaddake yave dåsesã\<*<5>*>/ ti. Evaü eva kho bhikkhave idh' ekaccassa puggalassa tādisaü yeva hoti abhikkantaü paņikkantaü ālokitaü vilokitaü sam- mi¤jitaü\<*<6>*>/ pasāritaü saīghāņipattacãvaradhāraõaü, seyyathā pi a¤¤esaü bhaddakānaü bhikkhånaü, yāv' assa bhikkhå āpattiü na passanti; yato ca khvāssa bhikkhå āpattiü passanti, tam enaü evaü jānanti `samaõadåsã\<*<7>*>/ 'vāyaü\<*<8>*>/ samaõapalāpo\<*<9>*>/ samaõakāraõķavo\<*<10>*>/' ti. Tam enaü iti vi- ditvā bahiddhā nāsenti. Taü kissa hetu? Mā\<*<4>*>/ a¤¤e\<*<4>*>/ bhaddake bhikkhå dåsesã\<*<11>*>/ ti. 4. Seyyathā pi bhikkhave mahato dha¤¤arāsissa vuvahya- mānassa\<*<12>*>/ tattha yāni\<*<13>*>/ tāni\<*<14>*>/ dha¤¤āni daëhāni sāravantāni, tāni\<*<15>*>/ ekamantaü pu¤jo\<*<16>*>/ hoti\<*<17>*>/; yāni pana tāni dha¤¤āni dubbalāni palāpāni\<*<18>*>/, tāni vāto ekamantaü apavahati\<*<19>*>/. Tam enaü sāmikā sammajjaniü\<*<20>*>/ gahetvā bhiyyosomattāya apasammajjanti. Taü kissa hetu? Mā\<*<4>*>/ a¤¤e\<*<4>*>/ bhaddake\<*<21>*>/ dha¤¤e dåsesã ti. Evam eva kho bhikkhave idh' ekaccassa puggalassa tādisaü yeva hoti abhikkantaü paņikkantaü ālokitaü vilokitaü sammi¤jitaü\<*<22>*>/ pasāritaü saīghāņipatta- cãvaradhāraõaü, seyyathā pi\<*<23>*>/ a¤¤esaü bhaddakānaü bhikkhånaü, yāv' assa bhikkhå āpattiü na passanti; yato ca khvāssa bhikkhå āpattiü passanti, tam enaü evaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. S. -kar- 2 M. -tetvā; Ph. M8 -detvā. 3 M. Ph. chaņņenti; M8 dhānenti. 4 T. M7 ma¤¤e. 5 Ph. -tã. 6 M. Ph. sami- 7 M. M8 -råpi. 8 M. Ph. T. M6 cāyaü. 9 M. Ph. -lāso. 10 M. Ph. S. -kar- 11 T. dåsasã; Ph. dusetã. 12 M7 vuvha-; M6 byāha-; M. S. phusaya-; Ph. phuyya-; M8 pu¤¤a- 13 T. ņhāni; Ph. adds pana. 14 omitted by T. M6. M7; M6 omits also dha¤¤āni. 15 omitted by T. M6. M7. 16 S. pu¤jaü; M. Ph. pu¤jāni; M8 pu¤¤āni. 17 M. Ph. M8 honti. 18 M. Ph. palāsāni; omitted by M8. 19 M8 -hanti. 20 M8 sama- 21 T. bhadrake; M6. M7 have bhadrake always. 22 M. Ph. M8 sami- 23 M6 adds nāma. >/ #<[page 171]># %% jānanti `samaõadåsã\<*<1>*>/ 'vāyaü\<*<2>*>/ samaõapalāpo\<*<3>*>/ samaõa- kāraõķavo\<*<4>*>/' ti. Tam enaü iti viditvā bahiddhā nāsenti. Taü kissa hetu? Mā\<*<5>*>/ a¤¤e\<*<5>*>/ bhaddake\<*<6>*>/ bhikkhå dåsesã ti. 5. Seyyathā pi bhikkhave puriso udapānapanāliyā\<*<7>*>/ at- thiko\<*<7>*>/ tiõhaü kuņhāriü\<*<8>*>/ ādāya vanaü paviseyya, so taü\<*<9>*>/ tad\<*<10>*>/ eva rukkhaü kuņhāripāsena\<*<11>*>/ ākoņeti\<*<12>*>/. Tattha yāni\<*<13>*>/ tāni rukkhāni daëhāni sāravantāni, tāni\<*<14>*>/ kuņhāripāsena\<*<8>*>/ ākoņitāni kakkhaëaü\<*<15>*>/ paņinadanti; yāni pana tāni rukkhāni antopåtãni avassutāni kasambujātāni, tāni\<*<14>*>/ kuņhāripāsena\<*<8>*>/ ākoņitāni daddaraü paņinadanti. Tam\<*<16>*>/ enaü\<*<16>*>/ måle\<*<17>*>/ chindati\<*<16>*>/, måle\<*<18>*>/ chinditvā\<*<19>*>/ agge chindati, agge chinditvā\<*<20>*>/ anto suvisodhitaü\<*<21>*>/ visodheti, anto suvisodhitaü visodhetvā udapānapanāliü\<*<22>*>/ yojeti. Evam eva kho bhikkhave idh' ekaccassa puggalassa tādisaü yeva hoti abhikkantaü pa- ņikkantaü ālokitaü vilokitaü sammi¤jitaü\<*<23>*>/ pasāritaü saīghāņipattacãvaradhāraõaü, seyyathā pi a¤¤esaü bhadda- kānaü bhikkhånaü, yāv' assa bhikkhå āpattiü na passanti; yato ca khvāssa bhikkhå āpattiü passanti, tam enaü evaü jānanti `samaõadåsã\<*<1>*>/ 'vāyaü\<*<24>*>/ samaõapalāpo\<*<3>*>/ samaõa- kāraõķavo\<*<4>*>/' ti. Tam enaü iti viditvā bahiddhā nāsenti. Taü kissa hetu? Mā\<*<5>*>/ a¤¤e\<*<5>*>/ bhaddake bhikkhå dåsesã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8 -råpi. 2 M. Ph. T. M6 cāyaü. 3 M. Ph. -lāso. 4 M. Ph. S. -kar- 5 T. M7 ma¤¤e. 6 T. M6. M7 bhadrake. 7 Ph. -panāëihatthiko; M8 -pānāëiyatthiko; M. S. udapānanāëiyatthiko; M6 pānaliyā atthāyati. 8 M. Ph. S. kudhāriü; M8 kudhāraü. 9 S. tan; M. yaü. 10 M. yad. 11 M. Ph. M8. S. kudhāri- 12 M. -ņeyya. 13 Ph. adds pana. 14 omitted by T. 15 T. kakhalaü; M8 katthalaü. 16 omitted by M8. 17 T. M6. M7 målaü; omitted by M8. 18 M6. M7 målaü; T. omits this phrase. 19 M. Ph. -detvā; M6. M7 chetvā. 20 M8 -detvā; T. M6. M7 chetvā. 21 T. susodhitaü; M8 suvisoņņhitaü. 22 M. S. udapānanāëiü; M8 udapānapānāëiü; T. M6 -panāliyaü; M7 -pānāliyaü. 23 M. Ph. M8 sami- 24 M. T. M6 cāyaü; Ph. vā cāyaü. >/ #<[page 172]># %<172 Aīguttara-Nikāya. XI. 1>% Saüvāsāyaü\<*<1>*>/ vijānātha\<*<2>*>/ pāpiccho\<*<3>*>/ kodhano iti makkhã thambhã palāsã ca issukã maccharã saņho saõhavāco\<*<4>*>/ janavati samaõo\<*<5>*>/ viya bhāsati raho karoti karaõaü\<*<6>*>/ pāpadiņņhi anādaro saüsappã\<*<7>*>/ ca musāvādã taü\<*<8>*>/ viditvā yathā kathaü? Sabbe samaggā hutvāna abhinibbajjayātha\<*<9>*>/ naü kāraõķavaü\<*<10>*>/ niddhamatha\<*<11>*>/ kasambuü\<*<12>*>/ apakassatha\<*<13>*>/. Tato palāpe\<*<14>*>/ vāhetha assamaõe\<*<15>*>/ samaõamānino\<*<16>*>/ niddhamitvāna\<*<17>*>/ pāpicche\<*<18>*>/ pāpa-ācāragocare\<*<19>*>/ {suddhā suddhehi} saüvāsaü kappayavho patissatā\<*<20>*>/, tato samaggā nipakā dukkhass' antaü karissathā ti. Mettāvaggo\<*<21>*>/ paņhamo. Tatr' uddānaü\<*<22>*>/: Mettaü\<*<23>*>/ pa¤¤ā\<*<24>*>/ ca dve\<*<25>*>/ piyā\<*<26>*>/ dve ca lokavipattiyo Devadatto ca Uttaro Nando kārandavena\<*<27>*>/ cā ti. XI\<*<28>*>/. 1. Evam me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Vera¤jā- yaü viharati Naëerupucimandamåle\<*<29>*>/. Atha kho Vera¤jo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -sāya. 2 S. -netha. 3 S. pāpiccha- 4 Ph. -vācā; T. M6. M7 santavāto. 5 Ph. -õā. 6 T. M6 kaņanaü; M7 kanaü or kataü. 7 Ph. saükampi. 8 T. naü. 9 M. -yetha; Ph. -jjeyyātha; M8 -jjāsa; M6 -yā ca; T. abhinibbi- 10 M. Ph. kar-; M8 -vi. 11 S. -mavā. 12 T. M7 -bu¤. 13 S. -vā; M7 cāpakassathā; T. cāpassatha; M6 cāpakassa ca. 14 M6 -po; M. Ph. -lāse. 15 M. Ph. M8 asa-; M7 -no. 16 M8 samaõo samaõamānino; M7 samanānino. 17 S. -mitvā. 18 S. -cchaü. 19 T. M6. M7 pāpā-; S. pāpalācā- 20 S. paņi- 21 M. Metta-; T. M6. M7 Vaggo. 22 in T. M6 there is no uddāna at all. 23 S. metta- 24 M8 pa¤¤āya. 25 S. inserts ca. 26 Ph. M8 piyo; S. piye; S. adds dve cāppiye. 27 Ph. kar- 28 S. has as title Aņņhakanipāte paõõāsakassa dutiyavaggo. 29 T. M7 -mande; S. -påcimaõķarukkhamåle. >/ #<[page 173]># %% brāhmaõo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārā- õãyaü\<*<1>*>/ vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Vera¤jo brāhmaõo Bhagavantaü etad avoca `sutaü me\<*<2>*>/ taü\<*<3>*>/ bho\<*<4>*>/ Gotama: na\<*<5>*>/ samaõo Gotamo brāhmaõe jiõõe vuddhe\<*<6>*>/ mahallake addhagate vayo-anuppatte abhi- vādeti vā paccuņņheti vā āsanena vā nimantetã ti\<*<7>*>/. Tayi- daü\<*<8>*>/ bho Gotama tath' eva, na hi bhavaü Gotamo brāh- maõe jiõõe vuddhe\<*<9>*>/ mahallake addhagate vayo-anuppatte abhivādeti vā paccuņņheti vā āsanena vā nimanteti. Tayi- daü bho Gotama na sampannam evā' ti. `Nāhan taü brāhmaõa passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaõabrāhmaõiyā pajāya sadevamanussāya, yam ahaü abhivādeyyaü vā paccuņņheyyaü vā āsanena vā niman- teyyaü. Yaü hi brāhmaõa Tathāgato abhivādeyya vā paccuņņheyya vā āsanena vā nimanteyya, muddhā pi tassa vipateyyā' ti. 2. `Arasaråpo bhavaü Gotamo' ti. `Atthi khv esa\<*<10>*>/ brāhmaõa\<*<11>*>/ pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vada- māno vadeyya: arasaråpo samaõo Gotamo ti. Ye te brāhmaõa\<*<12>*>/ råparasā saddarasā gandharasā rasarasā phoņņhabbarasā, te Tathāgatassa pahãnā\<*<13>*>/ ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā\<*<14>*>/ āyatiü anuppādadhammā. Ayaü kho brāhmaõa pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: arasaråpo samaõo Gotamo ti; no ca kho\<*<15>*>/ yaü tvaü sandhāya vadesã' ti\<*<16>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. M8. M7 sāra- 2 M8. S. etaü instead of me taü. 3 omitted by Ph. 4 T. so. 5 S. puts na after Gotamo; T. M6. M7 omit it. 6 Ph. S. vuķķhe. 7 T. M6 omit ti. 8 S. yad idaü. 9 M8 buddhe; Ph. S. vuķķhe. 10 Ph. M8 khvassa; M6 khvāssa; T. kho. 11 M8 -õassa. 12 M8 continues with pariyāyo at the beginning of the next . 13 M. pahinnā. 14 M. Ph. S. anabhāvaü k- throughout. 15 omitted by T. 16 M. Ph. T. M7 omit ti. >/ #<[page 174]># %<174 Aīguttara-Nikāya. XI. 3-6>% 3. `Nibbhogo bhavaü Gotamo' ti. `Atthi khv esa\<*<1>*>/ brāh- maõa pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: nibbhogo samaõo Gotamo ti. Ye te brāhmaõa råpabhogā saddabhogā gandhabhogā rasabhogā phoņņhab- babhogā, te Tathāgatassa pahãnā\<*<2>*>/ ucchinnamålā tālā- vatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā. Ayaü kho brāhmaõa pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: nibbhogo samaõo Gotamo ti; no ca kho yaü tvaü\<*<3>*>/ sandhāya vadesã' ti\<*<4>*>/. 4. `Akiriyavādo bhavaü Gotamo' ti. `Atthi khv esa\<*<5>*>/ brāhmaõa pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vada- māno vadeyya: akiriyavādo samaõo Gotamo ti. Ahaü hi\<*<6>*>/ brāhmaõa akiriyaü vadāmi kāyaduccaritassa vacãduccari- tassa manoduccaritassa, anekavihitānaü pāpakānaü akusa- lānaü dhammānaü akiriyaü vadāmi. Ayaü kho brāhmaõa pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: akiriyavādo samaõo Gotamo ti; no ca kho yaü tvaü sandhāya vadesã' ti\<*<4>*>/. 5. `Ucchedavādo bhavaü Gotamo' ti. `Atthi khv esa\<*<5>*>/ brāhmaõa pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vada- māno vadeyya: ucchedavādo samaõo Gotamo ti. Ahaü hi brāhmaõa ucchedaü vadāmi rāgassa dosassa mohassa, anekavihitānaü pāpakānaü akusalānaü dhammānaü ucche- daü vadāmi. Ayaü kho brāhmaõa pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: ucchedavādo samaõo Gotamo ti; no ca kho yaü tvaü sandhāya vadesã' ti\<*<4>*>/. 6. `Jegucchã bhavaü Gotamo' ti. `Atthi khv esa\<*<5>*>/ brāh- maõa pariyāyo, yena maü\<*<7>*>/ pariyāyena\<*<7>*>/ sammā vadamāno vadeyya: jegucchã samaõo Gotamo ti. Ahaü hi brāhmaõa jigucchāmi\<*<8>*>/ kāyaduccaritena vacãduccaritena\<*<7>*>/ manoduccari- tena\<*<7>*>/, jigucchāmi\<*<9>*>/ anekavihitānaü\<*<10>*>/ papakānaü akusalānaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 kho sa; M6 khvassa. 2 M. pahinnā throughout. 3 T. M7 taü. 4 all MSS. exc. S. omit ti. 5 M8 khvassa; T. M7 kho sa; M6 khvāssa. 6 M. M8 insert kho. 7 omitted by T. 8 T. parigucchāmi; S. jegucchaü vadāmi. 9 omitted by S. 10 omitted by M. M8. T. M6. M7. >/ #<[page 175]># %% dhammānaü samāpattiyā\<*<1>*>/. Ayaü kho brāhmaõa pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: jegucchã samaõo Gotamo ti; no ca kho yaü tvaü sandhāya vadesã' ti\<*<2>*>/. 7. `Venayiko bhavaü Gotamo' ti. `Atthi\<*<3>*>/ khv esa\<*<4>*>/ brāh- maõa pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: venayiko samaõo Gotamo ti. Ahaü hi brāhmaõa vinayāya\<*<5>*>/ dhammaü desemi rāgassa dosassa mohassa, anekavihitānaü pāpakānaü akusalānaü dhammānaü vina- yāya dhammaü desemi. Ayaü kho brāhmaõa pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya\<*<6>*>/: vena- yiko samaõo Gotamo ti; no ca kho yaü tvaü sandhāya vadesã' ti\<*<2>*>/. 8. `Tapassã bhavaü Gotamo' ti. `Atthi khv esa\<*<7>*>/ brāh- maõa pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: tapassã samaõo Gotamo ti. Tapanãyāhaü brāh- maõa pāpake akusale dhamme vadāmi, kāyaduccaritaü vacãduccaritaü manoduccaritaü. yassa kho brāhmaõa tapanãyā pāpakā akusalā dhammā pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā, tam ahaü tapassã ti vadāmi. Tathāgatassa kho brāhmaõa tapanãyā pāpakā akusalā dhammā pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā. Ayaü kho brāhmaõa pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: tapassã samaõo Gotamo ti; no ca kho yaü tvaü sandhāya vadesã' ti\<*<2>*>/. 9. `Apagabbho bhavaü Gotamo' ti. `Atthi\<*<3>*>/ khv esa\<*<8>*>/ brāhmaõa pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vada- māno vadeyya: apagabbho samaõo Gotamo ti. Yassa kho brāhmaõa āyatiü gabbhaseyyā\<*<9>*>/ punabbhavābhinibbatti\<*<10>*>/ pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. adds jegucchaü vadāmi. 2 all MSS. exc. S. omit ti. 3 M8 atha. 4 M7 kho sa; M8 khvassa; M6 khvāssa; T. me sa. 5 S. venayiko. 6 M8 continues: tapassi samaõo and so on. 7 T. M7 kho sa; M6 khvāssa. 8 T. M7 kho sa; M8 khvassa; M6 khvāssa. 9 T. -seyyaü; M6 adds na. 10 M8 -ttiyā. >/ #<[page 176]># %<176 Aīguttara-Nikāya. XI. 10-11>% anuppādadhammā, tam ahaü apagabbho ti vadāmi. Tathā- gatassa kho brāhmaõa āyatiü gabbhaseyyā punabbhavā- bhinibbatti pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhā- vakatā āyatiü anuppādadhammā. Ayaü kho brāhmaõa pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: apagabbho samaõo Gotamo ti; no ca kho yaü tvaü sandhāya vadesi. Seyyathā pi brāhmaõa kukkuņiyā aõķāni aņņha vā dasa vā dvādasa vā, tān' assu kukkuņiyā sammā adhisayitāni sammā pariseditāni\<*<1>*>/ sammā paribhāvitāni; yo nu kho tesaü kukkuņapotakānaü\<*<2>*>/ paņhamataraü pādana- khasikhāya vā mukhatuõķakena vā aõķakosaü padāletvā\<*<3>*>/ sotthinā\<*<4>*>/ abhinibbijjheyya, kinti svāssa\<*<5>*>/ vacanãyo\<*<6>*>/ jeņņho vā kaniņņho vā' ti? `Jeņņho ti 'ssa bho Gotama vacanãyo\<*<7>*>/, so hi nesaü bho\<*<8>*>/ Gotama\<*<8>*>/ jeņņho hotã' ti. 10. `Evam eva kho ahaü brāhmaõa avijjāgatāya pajāya aõķabhåtāya pariyonaddhāya avijjaõķakosaü padāletvā eko 'va\<*<9>*>/ loke anuttaraü sammāsambodhiü abhisambuddho. Ahaü hi\<*<10>*>/ brāhmaõa jeņņho\<*<8>*>/ seņņho lokassa. âraddhaü kho pana me brāhmaõa viriyaü ahosi asallãnaü, upaņņhitā sati apamuņņhā\<*<11>*>/, passaddho kāyo asāraddho, samāhitaü\<*<12>*>/ cittaü ekaggaü. 11. `So kho ahaü brāhmaõa vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisu- khaü paņhamaü\<*<13>*>/ jhānaü\<*<13>*>/ upasampajja vihāsiü\<*<14>*>/; vitakka- vicārānaü våpasamā\<*<15>*>/ ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü\<*<8>*>/ pãtisukhaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. pariseritāni; M8 omits sammā parise- 2 M. Ph. M8. S. -cchāpakānaü. 3 M8 patā- 4 M8 sotthi. 5 M. Ph. svassa; M8 samā. 6 T. M6. M7 add here ti, and omit the following words; M8 adds also here ti, and continues: seņņho bh- Gotama vacanãyo and so on. 7 T. M7 add hotã ti, and continue with Evaü eva. 8 omitted by M8. 9 M8 ca. 10 Ph. svāhaü. 11 S. appa-; T. apammu-; M. asamuņņhā; M8 asaümuņņhā; M6 asammuņņhā. 12 M8 inserts santaü. 13 T. M6. M7. S. paņhamajjh- 14 Ph. M8 -si; M. T. M6. M7 viharāmi throughout. 15 T. -māya. >/ #<[page 177]># %% dutiyaü\<*<1>*>/ jhānaü\<*<1>*>/ upasampajja vihāsiü; pãtiyā ca virāgā upekkhako ca vihāsiü sato ca sampajāno\<*<2>*>/, sukha¤ ca kāyena paņisaüvedesiü\<*<3>*>/, yan taü ariyā ācikkhanti: upe- kkhako satimā sukhavihārã ti, tatiyaü\<*<1>*>/ jhānaü\<*<1>*>/ upasam- pajja vihāsiü; sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubb' eva somanassadomanassānaü atthaīgamā\<*<4>*>/ adukkham- asukhaü upekkhāsatipārisuddhiü catutthaü\<*<5>*>/ jhānaü\<*<5>*>/ upa- sampajja vihāsiü. 12. `So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite āne¤jappatte\<*<6>*>/ pubbenivāsānussati¤āõāya cittaü abhininnā- mesiü\<*<7>*>/. So\<*<8>*>/ anekavihitaü pubbenivāsaü anussarāmi, seyyathãdaü ekam pi jātiü dve pi jātiyo\<*<9>*>/ tisso pi jātiyo catasso pi jātiyo pa¤ca pi jātiyo dasa pi jātiyo vãsam pi jātiyo tiüsam pi jātiyo cattāëãsam pi jātiyo pa¤¤āsam pi jātiyo, jātisatam pi jātisahassam pi jātisatasahassam\<*<10>*>/ pi\<*<10>*>/, aneke pi saüvaņņakappe aneke pi vivaņņakappe aneke pi saüvaņņavivaņņakappe <*>/ amutra udapādiü, tatrāpāsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaüsukha- dukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto idhå- papanno>> ti. Iti sākāraü sa-uddesaü anekavihitaü pub- benivāsaü anussarāmi. Ayaü kho me brāhmaõa rattiyā paņhame yāme paņhamā vijjā adhigatā, avijjā vihatā\<*<11>*>/ vijjā uppannā, tamo vihato\<*<12>*>/ āloko uppanno yathātaü appa- mattassa ātāpino pahitattassa viharato. Ayaü kho me brāhmaõa paņhamā abhinibbidhā\<*<13>*>/ ahosi kukkuņacchāpa- kass' eva\<*<14>*>/ aõķakosamhā. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7. S. -yajjh- 2 Ph. adds ca. 3 Ph. -si; M. M8. T. M6. M7 -demi. 4 T. M6. M7 atthag- 5 T. M6. M7. S. -tthajjh- 6 Ph. āna¤japa-; T. M6. M7 anejja-; M8 āna¤ca- 7 M. Ph. M8 -si. 8 M6. M7 so 'haü. 9 T. M6. M7 pe || Iti. 10 omitted by M8. 11 M8. M6. M7 vigatā. 12 M6. M7 vigato. 13 Ph. M8. T. M6. M7 -dā; M. -nibbhidā. 14 in M8 three leaves are missing. >/ #<[page 178]># %<178 Aīguttara-Nikāya. XI. 13-14>% 13. `So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite āne¤jappatte\<*<1>*>/ sattānaü cutåpapāta¤āõāya cittaü abhinin- nāmesiü\<*<2>*>/. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkanta- mānusakena\<*<3>*>/ satte passāmi cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage \<*<4>*>/ satte pajānāmi\<*<5>*>/ <> ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajja- māne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathā- kammåpage satte pajānāmi. Ayaü kho me brāhmaõa rattiyā majjhime yāme dutiyā vijjā adhigatā, avijjā vihatā\<*<6>*>/ vijjā uppannā, tamo vihato\<*<7>*>/ āloko uppanno yathātaü a- ppamattassa ātapino pahitattassa viharato. Ayaü kho me brāhmaõa dutiyā abhinibbidhā\<*<8>*>/ ahosi kukkuņacchāpakass' eva aõķakosamhā. 14. `So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite āne¤jappatte\<*<1>*>/ āsavānaü khaya¤āõāya\<*<9>*>/ cittaü abhininnā- mesiü\<*<10>*>/. So <> ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü, <> ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü, <*>/ dukkhanirodho>> ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü, <> ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü; <> ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. āna¤ja-; T. M6. M7 ānejja- 2 Ph. M7 -si. 3 M. Ph. -mānussakena throughout. 4 T. -pahe. 5 T. M6. M7 pe || Ayaü kho me. 6 T. M6 vigatā; M7 omits avijjā vi- 7 T. M6 vigato. 8 Ph. T. M6. M7 -dā; M. -nibbhidā. 9 T. khayā- 10 Ph. -si. 11 T. omits this phrase. >/ #<[page 179]># %% <*>/ āsavasamudayo>> ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü, <> ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü, <> ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü. Tassa me evaü jānato evaü passato kāmāsavā pi cittaü vimuccittha, bhavāsavā pi cittaü vimuccittha, avijjāsavā pi cittaü vimuccittha, vimuttasmiü vimuttam\<*<2>*>/ iti\<*<2>*>/ ¤āõaü ahosi. <*>/ jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü kara- õãyaü, nāparaü itthattāyā>> ti abbha¤¤āsiü. Ayaü kho me brāhmaõa rattiyā pacchime yāme tatiyā vijjā adhigatā, avijjā vihatā\<*<4>*>/ vijjā uppannā, tamo vihato\<*<5>*>/ āloko uppanno yathātaü appamattassa ātāpino pahitattassa viharato. Ayaü kho me brāhmaõa tatiyā abhinibbidhā\<*<6>*>/ ahosi kukkuņacchā- pakass' eva aõķakosamhā' ti. 15. Evaü vutte\<*<7>*>/ Vera¤jo brāhmaõo Bhagavantaü etad avoca: Jeņņho bhavaü Gotamo, seņņho bhavaü Gotamo\<*<8>*>/. Abhikkantaü bho Gotama abhikkantaü\<*<9>*>/ bho Gotama, seyyathā pi bho Gotama nikkujjitaü vā ukkujjeyya, paņi- cchannaü vā vivareyya, måëhassa vā maggaü ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaü dhāreyya `cakkhumanto råpāni dakkhantã' ti: evam eva\<*<10>*>/ bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaü bhavantaü Gotamaü saraõaü gacchāmi dhamma¤ ca bhikkhusaīgha¤ ca, upāsakaü maü bhavaü Gotamo dhāretu ajja-t-agge pāõupetaü saraõaü gatan ti. XII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Vesāliyaü viharati Mahāvane Kåņāgārasālāyaü. Tena kho pana samayena sambahulā abhi¤¤ātā abhi¤¤ātā Licchavã santhāgāre\<*<11>*>/ sannisinnā sannipatitā anekapariyāyena buddhassa vaõõaü bhāsanti\<*<12>*>/, dhammassa vaõõaü bhāsanti\<*<12>*>/, saīghassa vaõõaü bhā- santi\<*<12>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 omits this phrase. 2 M. Ph. vimuttamhã ti. 3 Ph. adds me. 4 T. M6. M7 vigatā. 5 T. M6 vigato. 6 Ph. T. M6. M7 -dā; M. -nibbhidā. 7 T. vutto. 8 M. Ph. add ti. 9 T. M6. M7 pe || upāsakaü. 10 Ph. inserts bh- Gotama. 11 M. Ph. sandhā- throughout. 12 T. bhāsati. >/ #<[page 180]># %<180 Aīguttara-Nikāya. XII. 2-4>% 2. Tena kho pana samayena Sãho senāpati Nigaõņha- sāvako\<*<1>*>/ tassaü parisāyaü nisinno hoti. Atha kho Sãhassa senāpatissa etad ahosi `nissaüsayaü\<*<2>*>/ kho so Bhagavā arahaü sammāsambuddho bhavissati, tathā h' ime samba- hulā abhi¤¤ātā\<*<3>*>/ abhi¤¤ātā\<*<3>*>/ Licchavã santhāgāre sannisinnā sannipatitā anekapariyāyena buddhassa vaõõaü bhāsanti, dhammassa vaõõaü bhāsanti, saīghassa vaõõaü bhāsanti; yan nånāhaü taü Bhagavantaü dassanāya upasaīkamey- yaü\<*<4>*>/ arahantaü sammāsambuddhan' ti. 3. Atha kho Sãho senāpati yena Nigaõņho\<*<5>*>/ Nāņaputto\<*<6>*>/ ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Nigaõņhaü\<*<7>*>/ Nāņaputtaü\<*<6>*>/ etad avoca `icchām' ahaü bhante samaõaü Gotamaü dassanāya upasaīkamitun' ti. `Kiü pana tvaü Sãha kiri- yavādo samāno akiriyavādaü samaõaü Gotamaü dassanāya upasaīkamissasi? Samaõo hi Sãha Gotamo akiriyavādo akiriyāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã' ti. Atha kho Sãhassa senāpatissa yo ahosi gamiyābhisaīkhāro\<*<8>*>/ Bhagavantaü dassanāya, so paņippassambhi. 4. Dutiyam pi kho sambahulā abhi¤¤ātā\<*<9>*>/ abhi¤¤ātā\<*<9>*>/ Licchavã santhāgāre sannisinnā sannipatitā anekapariyāyena buddhassa vaõõaü\<*<10>*>/ bhāsanti, dhammassa vaõõaü bhāsanti, saīghassa vaõõaü bhāsanti. Dutiyaü pi kho Sãhassa senā- patissa etad ahosi `nissaüsayaü kho so Bhagavā arahaü sammāsambuddho bhavissati, tathā h' ime sambahulā abhi¤- ¤ātā\<*<11>*>/ abhi¤¤ātā\<*<11>*>/ Licchavã santhāgāre sannisinnā sanni- patitā anekapariyāyena buddhassa vaõõaü\<*<12>*>/ bhāsanti, dhammassa vaõõaü\<*<13>*>/ bhāsanti, saīghassa vaõõaü bhāsanti; yan nånāhaü taü Bhagavantaü dassanāya upasaīkameyyaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 Nigantha-; Ph. Nigandha- 2 M. Ph. nisa- always. 3 T. M7 once. 4 T. M7 -yya. 5 M6 Nigantho; Ph. Nigandho. 6 T. Nāta-; M6 Nātha-; M7 Nātha- and Nāta- throughout. 7 T. M6 -ganthaü; Ph. -gandhaü. 8 M6. M7 gamikābhi-; T. gamikāmibhisaü- 9 M7 once. 10 M. la, Ph. pa || dhammassa saüghassa v- bh- 11 T. once. 12 Ph. pa || dhammassa saüghassa v- bh- 13 M. saüghassa v- bh- >/ #<[page 181]># %% arahantaü sammāsambuddhan' ti. Atha kho Sãho senāpati yena Nigaõņho\<*<1>*>/ Nāņaputto ten' upasaīkami, upasaīka- mitvā Nigaõņhaü\<*<2>*>/ Nāņaputtaü etad avoca `icchām' ahaü bhante samaõaü Gotamaü dassanāya upasaīkamitun' ti. `Kiü pana tvaü Sãha kiriyavādo samāno akiriyavādaü samaõaü Gotamaü dassanāya upasaīkamissasi? Samaõo hi Sãha Gotamo akiriyavādo akiriyāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã' ti. Dutiyam pi kho Sãhassa senā- patissa yo ahosi gamiyābhisaīkhāro\<*<3>*>/ Bhagavantaü dassa- nāya, so paņippassambhi. 5. Tatiyam pi kho sambahulā abhi¤¤ātā\<*<4>*>/ abhi¤¤ātā\<*<4>*>/ Licchavã santhāgāre sannisinnā sannipatitā anekapariyāyena buddhassa vaõõaü\<*<5>*>/ bhāsanti, dhammassa vaõõaü bhāsanti, saīghassa vaõõaü bhāsanti. Tatiyam pi kho Sãhassa senāpatissa etad ahosi `nissaüsayaü kho so Bhagavā arahaü sammāsambuddho bhavissati, tathā h' ime samba- hulā abhi¤¤ātā\<*<4>*>/ abhi¤¤ātā\<*<4>*>/ Licchavã santhāgāre sannisinnā sannipatitā anekapariyāyena buddhassa vaõõaü bhāsanti, dhammassa vaõõaü bhāsanti, saīghassa vaõõaü bhāsanti; kiü hi 'me\<*<6>*>/ karissanti Nigaõņhā\<*<7>*>/ apalokitā vā anapalokitā vā; yan nånāhaü anapaloketvā 'va Nigaõņhe\<*<8>*>/ taü Bhaga- vantaü dassanāya upasaīkameyyaü arahantaü sammā- sambuddhan' ti. Atha kho Sãho senāpati pa¤camattehi rathasatehi divādivassa Vesāliyā niyyāsi Bhagavantaü dassanāya. Yāvatikā yānassa bhåmi yānena gantvā yanā paccorohitvā pattiko 'va ārāmaü pāvisi. Atha kho Sãho senāpati yena Bhagavā ten' upasaīkami; upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Sãho senāpati Bhagavantaü etad avoca `sutaü me\<*<9>*>/ taü\<*<9>*>/ bhante: akiriyavādo samaõo Gotamo akiriyāya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6 -gantho; Ph. -gandho. 2 Ph. -ndhaü; T. M6 -nthaü. 3 T. M6. M7 gamikābhi-; T. M6 add taü. 4 T. once. 5 M. la, Ph. pa || dhammassa saüghassa v- bh- 6 M. Ph. kinti 'me. 7 Ph. -ndhā; M6 -nthā. 8 M. S. -õņhaü; Ph. -ndhaü; M6 -nthe, then it continues: yena Bhagavā and so on. 9 S. etaü. >/ #<[page 182]># %<182 Aīguttara-Nikāya. XII. 6-7>% dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. Ye te bhante evam āhaüsu: akiriyavādo samaõo Gotamo akiriyāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti, kacci\<*<1>*>/ te bhante Bhagavato vuttavādino na ca\<*<2>*>/ Bhagavantaü abhå- tena abbhācikkhanti dhammassa cānudhammaü\<*<3>*>/ vyākaronti na ca koci sahadhammiko vādānupāto\<*<4>*>/ gārayhaü ņhānaü āgacchati. Anabbhakkhātukāmā\<*<5>*>/ hi mayaü bhante Bhaga- vantan' ti. 6. Atthi Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: akiriyavādo samaõo Gotamo akiriyāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. Atthi Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: kiriyavādo samaõo Gotamo kiriyāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. Atthi Sãha pariyāyo, yena maü pari- yāyena sammā vadamāno vadeyya: ucchedavādo samaõo Gotamo ucchedāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. Atthi Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: jegucchã samaõo Gotamo jegucchitāya\<*<6>*>/ dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. Atthi Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: venayiko samano Gotamo vinayāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. Atthi Sãha pariyāyo, yena maü pari- yāyena sammā vadamāno vadeyya: tapassã samaõo Gotamo tapassitāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. Atthi Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā va- damāno vadeyya apagabbho\<*<7>*>/ samaõo Gotamo apagabbha- tāya\<*<7>*>/ dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. Atthi Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: assattho\<*<8>*>/ samaõo Gotamo assāsāya\<*<9>*>/ dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. 7. Katamo ca Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: akiriyavādo samaõo Gotamo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. ki¤ ca. 2 omitted by M. 3 T. vā anu-; M. anu-; M6 dhammassānu- 4 M. Ph. -vādo. 5 M. nabbha- 6 M. S. ji- 7 S. appa- 8 M. assāsako; Ph. asāsattho. 9 M. Ph. asā- >/ #<[page 183]># %% akiriyāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti? Ahaü hi Sãha akiriyaü vadāmi kāyaduccaritassa vacãduccaritassa manoduccaritassa, anekavihitānaü pāpakānaü akusalānaü dhammānaü akiriyaü vadāmi. Ayaü kho Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: akiriya- vādo samaõo Gotamo akiriyāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. Katamo ca Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: kiriyavādo samaõo Gotamo kiriyāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti? Ahaü hi Sãha kiriyaü vadāmi kāyasucaritassa vacãsucaritassa manosucari- tassa, anekavihitānaü kusalānaü dhammānaü kiriyaü va- dāmi. Ayaü kho Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: kiriyavādo samaõo Gotamo kiriyāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. Katamo ca Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: ucchedavādo samaõo Gotamo ucchedāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti? Ahaü hi Sãha ucchedaü vadāmi rāgassa dosassa mohassa, anekavihitānaü pāpakānaü akusalānaü dhammānaü ucchedaü vadāmi. Ayaü kho Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: ucchedavādo samaõo Gotamo ucchedāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. Katamo ca Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: jegucchã samaõo Gotamo jegucchitāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti? Ahaü hi Sãha jigucchāmi\<*<1>*>/ kāyaduccaritena vacãduccaritena manoduccari- tena, jigucchāmi\<*<1>*>/ anekavihitānaü pāpakānaü akusalānaü dhammānaü samāpattiyā. Ayaü kho Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: jegucchã sama- õo Gotamo jegucchitāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. Katamo ca Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: venayiko samaõo Gotamo vinayāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti? Ahaü hi Sãha vinayāya dhammaü desemi rāgassa dosassa mohassa, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. je-; M7 je- and jã- >/ #<[page 184]># %<184 Aīguttara-Nikāya. XII.>% anekavihitānaü pāpakānaü akusalānaü dhammānaü vina- yāya dhammaü desemi. Ayaü kho Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: venayiko sa- maõo Gotamo vinayāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. Katamo ca Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: tapassã samaõo Gotamo tapassitāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti? Tapanãyāhaü Sãha pāpake akusale dhamme vadāmi: kāyaduccaritaü vacãduccaritaü manoduccaritaü. Yassa kho Sãha tapanãyā pāpakā akusalā dhammā pahãnā\<*<1>*>/ ucchinnamålā tālāvatthu- katā anabhāvakatā\<*<2>*>/ āyatiü anuppādadhammā, tam ahaü tapassã ti vadāmi. Tathāgatassa kho Sãha tapanãyā pāpakā akusalā dhammā pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā. Ayaü kho Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: tapassã samaõo Gotamo tapassitāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. Katamo ca Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: apagabbho\<*<3>*>/ samaõo Gotamo apa- gabbhatāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti? Yassa kho Sãha āyatiü gabbhaseyyā punabbhavābhinibbatti pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā\<*<4>*>/, tam ahaü apagabbho ti vadāmi. Tathāgatassa kho Sãha āyatiü gabbhaseyyā punabbhavā- bhinibbatti pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāva- katā āyatiü anuppādadhammā. Ayaü kho Sãha pariyāyo yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: apa- gabbho samaõo Gotamo apagabbhatāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. Katamo ca Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: assattho\<*<5>*>/ samaõo Gotamo assāsāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti? Ahaü hi Sãha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. pahinnā throughout. 2 M. Ph. -bhāvaü k- throughout. 3 S. appa- always. 4 M6. M7 continue: ayaü kho and so on. 5 M. assāsako; Ph. assaseņņho. >/ #<[page 185]># %% assattho\<*<1>*>/ paramena assāsena\<*<2>*>/ assāsāya\<*<3>*>/ dhammaü desemi, tena ca sāvake vinemi. Ayaü kho Sãha pariyāyo, yena maü pariyāyena sammā vadamāno vadeyya: assattho\<*<1>*>/ samaõo Gotamo assāsāya dhammaü deseti, tena ca sāvake vinetã ti. 8. Evaü vutte Sãho senāpati Bhagavantaü etad avoca `abhikkantaü bhante abhikkantaü\<*<4>*>/ bhante . . . pe\<*<5>*>/ . . . upāsakaü maü bhante Bhagavā dhāretu ajja-t-agge pāõu- petaü saraõaü gatan' ti. `Anuviccakāraü kho Sãha karohi, anuviccakāro\<*<6>*>/ tumhādisānaü ¤ātamanussānaü\<*<7>*>/ sādhu hotã' ti. `Iminā p' ahaü\<*<8>*>/ bhante Bhagavato bhiyyosomattāya attamano abhiraddho, yaü maü Bhagavā evam āha: anuviccakāraü kho Sãha karohi, anuviccakāro tumhādisānaü ¤ātamanussānaü sādhu hotã ti. Maü hi bhante a¤¤atitthiyā sāvakaü labhitvā kevalakappaü Vesāliü\<*<9>*>/ paņākaü\<*<10>*>/ pari- hareyyuü: Sãho amhākaü senāpati sāvakattaü upagato ti. Atha ca pana maü Bhagavā evam āha: anuviccakāraü kho Sãha karohi, anuviccakāro tumhādisānaü ¤ātamanussā- naü sādhu hotã ti. Esāhaü bhante dutiyam\<*<11>*>/ pi Bhaga- vantaü saraõaü gacchāmi dhamma¤ ca bhikkhusaīgha¤ ca, upāsakaü maü bhante Bhagavā dhāretu ajja-t-agge pāõupetaü saraõaü gatan' ti. `Dãgharattaü kho te Sãha Nigaõņhanaü\<*<12>*>/ opānabhåtaü kulaü, yena nesaü\<*<13>*>/ upaga- tānaü piõķakaü\<*<14>*>/ dātabbaü ma¤¤eyyāsã' ti. `Iminā p' ahaü\<*<15>*>/ bhante Bhagavato bhiyyosomattāya attamano abhiraddho, yaü maü Bhagavā evam āha: dãgharattaü kho te\<*<16>*>/ Sãha Nigaõņhānaü\<*<12>*>/ opānabhåtaü kulaü, yena nesaü\<*<13>*>/ upagatānaü piõķakaü\<*<14>*>/ dātabbaü\<*<17>*>/ ma¤¤eyyāsã ti. Sutam me\<*<18>*>/ taü\<*<18>*>/ bhante: samaõo Gotamo evam āha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. assāsako; Ph. assāssaņņho. 2 Ph. assa- 3 M6. M7 add ca. 4 Ph. pa || upāsakaü. 5 M. la. 6 M7 avicca- 7 omitted by T. 8 S. pāhaü; M. Ph. esāhaü for iminā p- 9 Ph. -lã; T. -liyaü. 10 T. M7 pāņikaü. 11 S. dutiyakaü. 12 Ph. -ndhānaü; M6 -nthānaü. 13 T. M6 tesaü. 14 S. piõķapātaü. 15 S. pāhaü. 16 omitted by S. 17 here M8 sets in again. 18 S. etaü. >/ #<[page 186]># %<186 Aīguttara-Nikāya. XII. 9-10>% <*>/ dātabbaü, na\<*<2>*>/ a¤¤esaü dānaü dātabbaü; mayham eva sāvakānaü dānaü\<*<3>*>/ dātabbaü, na\<*<2>*>/ a¤¤esaü sāvakānaü dānaü\<*<4>*>/ dātabbaü; mayham eva dinnaü mahapphalaü, na a¤¤esaü dinnaü mahapphalaü; mayham eva sāvakānaü dinnaü mahapphalaü, na a¤¤esaü sāvakānaü dinnaü mahapphalan>> ti. Atha ca pana maü\<*<5>*>/ Bhagavā Nigaõņhesu\<*<6>*>/ pi dāne\<*<7>*>/ samādapeti, api ca bhante mayam ettha kālaü jānissāma. Esāhaü bhante tatiyam\<*<8>*>/ pi Bhagavantaü saraõaü gacchāmi dhamma¤ ca bhikkhu- saīgha¤ ca, upāsakaü maü bhante Bhagavā dhāretu ajja-t-agge pāõupetaü saraõaü gatan' ti. 9. Atha kho Bhagavā Sãhassa senāpatissa anupubbika- thaü\<*<9>*>/ kathesi, seyyathãdaü dānakathaü sãlakathaü sagga- kathaü kāmānaü ādãnavaü okāraü saükilesaü nekkham- me\<*<10>*>/ ānisaüsaü pakāsesi. Yadā Bhagavā a¤¤āsi\<*<11>*>/ Sãhaü senāpatiü kallacittaü muducittaü\<*<1>*>/ vinivaraõacittaü\<*<12>*>/ udaggacittaü pasannacittaü, atha yā\<*<13>*>/ buddhānaü sāmuk- kaüsikā dhammadesanā, taü pakāsesi\<*<14>*>/: dukkhaü sam- udayaü nirodhaü maggaü. Seyyathā pi nāma suddhaü\<*<15>*>/ vatthaü\<*<15>*>/ apagatakālakaü\<*<16>*>/ samma\<*<17>*>/-d-eva rajanaü\<*<18>*>/ paņiggaõheyya\<*<19>*>/, evam eva Sãhassa\<*<20>*>/ senāpatissa tasmiü yeva āsane virajaü vãtamalaü dhammacakkhuü udapādi `yaü ki¤ci samudayadhammaü, sabban taü nirodhadham- man' ti. 10. Atha kho Sãho senāpati diņņhadhammo pattadhammo\<*<21>*>/ viditadhammo pariyogāëhadhammo tiõõavicikiccho vigata- kathaükatho vesārajjappatto aparapaccayo Satthu sāsane Bhagavantaü etad avoca `adhivāsetu me\<*<22>*>/ bhante\<*<23>*>/ Bhagavā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M8. 2 M. Ph. M8 omit this phrase. 3 omitted by M. M8 T. M7. 4 omitted by T. M6. M7. 5 omitted by M. Ph. M8. 6 Ph. -ndhesu; M6 -nthesu. 7 M. Ph. M8 dānaü. 8 S. tatiyakam. 9 Ph. M8 -pubba- 10 M. Ph. M8 nikkhame. 11 T. a¤¤esi. 12 M. Ph. M7 vinã-; M8 niva- 13 M8 ca sā. 14 M. -ti; M8 pakārosi. 15 S. suddha- 16 M. S. -ëakaü. 17 T. sammā. 18 T. M7 ra¤j- 19 T. M6. M7 patiga- 20 T. Sãha- 21 T. pattha- 22 omitted by Ph. M8. 23 omitted by M. >/ #<[page 187]># %% svātanāya\<*<1>*>/ bhattaü saddhiü bhikkhusaīghenā' ti. Adhi- vāsesi Bhagavā tuõhãbhāvena. Atha kho Sãho senāpati Bhagavato adhivāsanaü viditvā uņņhāyāsanā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā pakkāmi. Atha kho Sãho senāpati a¤¤ataraü purisaü āmantesi `gaccha tvaü\<*<2>*>/ ambho purisa pavattamaüsaü jānāhã' ti. Atha kho Sãho senāpati tassā rattiyā accayena sake nivesane paõãtaü khādaniyaü bhojaniyaü paņiyādāpetvā\<*<3>*>/ Bhagavato kālaü ārocāpesi\<*<4>*>/ `kālo bhante, Sãhassa\<*<5>*>/ senāpatissa\<*<5>*>/ nivesane\<*<6>*>/ niņņhitaü bhattan' ti. 11. Atha kho Bhagavā pubbaõhasamayaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya yena Sãhassa\<*<7>*>/ senāpatissa nivesanaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā pa¤¤atte āsane nisãdi saddhiü bhikkhusaīghena. Tena kho pana samayena sam- bahulā Nigaõņhā\<*<8>*>/ Vesāliyaü rathiyāya\<*<9>*>/ rathiyaü\<*<10>*>/ siīghā- ņakena\<*<11>*>/ siīghāņakaü bāhā paggayha kandanti `ajja Sãheno senāpatinā thullaü\<*<12>*>/ pasuü vadhitvā samaõassa Gotamassa bhattaü\<*<13>*>/ kataü, taü\<*<14>*>/ samaõo Gotamo jānaü uddissa kataü\<*<15>*>/ maüsaü\<*<15>*>/ paribhu¤jati paņicca kamman' ti. Atha kho a¤¤ataro puriso yena Sãho senāpati ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Sãhassa senāpatissa upakaõõake ārocesi `yagghe\<*<16>*>/ bhante jāneyyāsi ete sambahulā Nigaõņhā\<*<8>*>/ Vesā- liyaü rathiyāya rathiyaü siīghāņakena siīghāņakaü bāhā\<*<17>*>/ paggayhakandanti: ajja Sãhena senāpatinā thullaü\<*<12>*>/ pasuü vadhitvā samaõassa Gotamassa bhattaü\<*<13>*>/ kataü, taü\<*<18>*>/ samaõo Gotamo jānaü\<*<19>*>/ uddissa kataü\<*<15>*>/ maüsaü\<*<15>*>/ pari- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. suvā- 2 M8 taü. 3 M. S. -yādetvā; M7 paņidāyāyetvā. 4 M. Ph. M8 ārocesi. 5 omitted by M. Ph. 6 omitted by M. Ph. M8. 7 M8 Sãha- 8 Ph. -ndhā; M6 -nthā. 9 M6. M7 rathiyā; M8 rathikāya. 10 omitted by M8. 11 omitted by T. 12 S. thålaü; M. thula; T. M6. M7 thulla- 13 M. missakabhattaü. 14 omitted by M8. T. S. 15 M8 kata-; M6. M7 kaņa-; Ph. kataü ma- and kata-; T. kammaü. 16 M8. T. yaggha. 17 T. bāhaü; M7 bāha. 18 omitted by S. 19 T. M7 dānaü. >/ #<[page 188]># %<188 Aīguttara-Nikāya. XII. 12-XIII. 2>% bhu¤jati paņicca kamman' ti\<*<1>*>/. `Alaü\<*<2>*>/ ayyo\<*<3>*>/, dãgharattaü hi te āyasmanto avaõõakāmā buddhassa avaõõakāmā dhammassa avaõõakāmā saīghassa, na ca pana te\<*<4>*>/ āyas- manto jãranti\<*<5>*>/ taü\<*<6>*>/ Bhagavantaü asatā\<*<7>*>/ tucchā musā abhåtena abbhācikkhantā\<*<8>*>/, na ca mayaü jãvitahetu pi sa¤cicca pāõaü jãvitā voropeyyāmā\<*<9>*>/' ti. 12. Atha kho Sãho senāpati buddhapamukhaü bhikkhu- saīghaü paõãtena khādaniyena bhojaniyena\<*<10>*>/ sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho Sãho senāpati Bhaga- vantaü\<*<11>*>/ bhuttāviü onãtapattapāõiü ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Sãhaü senāpatiü Bhagavā dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaüsetvā uņņhāyāsanā pakkāmã ti. XIII. 1. Aņņhahi bhikkhave aīgehi samannāgato ra¤¤o bhaddo\<*<12>*>/ assājāniyo rājāraho\<*<13>*>/ hoti rājabhoggo\<*<14>*>/, ra¤¤o aīgan tveva\<*<15>*>/ saükhaü\<*<16>*>/ gacchati. Katamehi aņņhahi? 2. Idha bhikkhave ra¤¤o bhaddo assājāniyo ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca, yassaü disāyaü a¤¤e pi bhaddā assājāniyā jāyanti, tassaü disāyaü jāto hoti; yaü kho pan' assa bhojanaü denti allaü vā sukkaü\<*<17>*>/ vā, taü sakkaccaü yeva\<*<10>*>/ paribhu¤jati avikiranto\<*<18>*>/; jegucchã hoti uccāraü vā passāvaü vā abhinisãdituü vā abhinipajjituü vā; so rato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 continues: taü Bhagavantaü tucchā and so on. 2 T. ayaü. 3 S. ayyā. 4 M. Ph. M8. S. pan' ete. 5 M. jiridanti; Ph. jinanti. 6 omitted by S. 7 Ph. asathā; omitted by M8. 8 Ph. M8. M6. S. -nti; M. -cikkhituü. 9 T. oro-; M8 -yyā. 10 omitted by M8. 11 S. taü Bh- 12 Ph. M8 bhaddo and bhadro; S. bhadro (bhadrā) throughout. 13 S. rāja- throughout; M7 rāja- and rājā- 14 M7 rājā-; Ph. rājābhogo. 15 M. Ph. T. M6. M7 t'eva always. 16 M. Ph. M8 saīkhyaü; S. saükhyaü throughout. 17 M. Ph. M8 sukkhaü 18 M8 atitekaronto. >/ #<[page 189]># %% hoti sukhasaüvāso\<*<1>*>/ na\<*<2>*>/ a¤¤e asse ubbejetā\<*<3>*>/; yāni kho pan' assa honti\<*<4>*>/ sāņheyyāni kåņeyyāni\<*<5>*>/ jimheyyāni vaī- keyyāni, tāni yathābhåtaü\<*<6>*>/ sārathissa āvikattā hoti, tesam assa sārathi abhinimmadanāya\<*<7>*>/ vāyamati; vāhã kho pana hoti, `kāmaü\<*<8>*>/ ma¤¤e\<*<8>*>/ assā vahantu vā mā vā, aham ettha\<*<9>*>/ va- hissāmã' ti cittaü uppādeti; gacchanto kho pana ujumaggen' eva gacchati; thāmavā hoti yāva\<*<10>*>/ jãvitamaraõapariyādānā\<*<11>*>/ thāmaü\<*<12>*>/ upadaüsetā\<*<13>*>/. Imehi kho bhikkhave aņņhah'\<*<14>*>/ aīgehi samannāgato ra¤¤o bhaddo assājāniyo rājāraho hoti rājabhoggo\<*<15>*>/, ra¤¤o aīgan tveva saükhaü\<*<16>*>/ gacchati. 3. Evam eva kho bhikkhave aņņhahi dhammehi\<*<17>*>/ samannā- gato bhikkhu āhuneyyo hoti . . . pe\<*<18>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katamehi aņņhahi? 4. Idha bhikkhave bhikkhu sãlavā hoti pātimokkhasaü- varasaüvuto viharati ācāragocarasampanno, anumattesu vajjesu bhayadassāvã samādāya sikkhati sikkhāpadesu; yaü kho pan' assa bhojanaü denti\<*<19>*>/ låkhaü vā paõãtaü vā, taü\<*<20>*>/ sakkaccaü yeva paribhu¤jati aviha¤¤amāno; jegucchã hoti, jigucchati\<*<21>*>/ kāyaduccaritena vacãduccaritena mano- duccaritena, jigucchati\<*<22>*>/ pāpakānaü akusalānaü dhammā- naü samāpattiyā; so rato hoti sukhasaüvāso\<*<23>*>/ na a¤¤e bhikkhå ubbejetā\<*<24>*>/; yāni kho pan' assa honti\<*<25>*>/ sāņheyyāni \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -se. 2 M. S. insert ca. 3 T. -tāya; M8 uppajjetā. 4 all MSS. have tāni; Ph. adds honti. 5 T. kuth- 6 M8 -bhataü. 7 T. M7 -dānāya; M8 is spoiled here. 8 M. Ph. M8. S. kāma¤¤e; T. M6. M7 kamma¤¤e. 9 M8 attha. 10 M8 yāvatā. 11 T. -naü; M6 jãvitaüpariyodānā. 12 Ph. -mā; M8 adds vā. 13 M8 -ti; M6 -nti; S. -dhaüsetā; Ph. upahitaüsetā. 14 M. Ph. M8 aņņhahi. 15 M7 rājā-; Ph. rājābhogo. 16 M. here saīkhaü. 17 Ph. aīgehi. 18 M. la; Ph. M8 pa. 19 S. deti. 20 omitted by M8. T. M6. 21 T. je-; omitted by M. Ph. S.; M8 has jekucchinā (sic). 22 M. Ph. jigucchi hoti. 23 T. dukkhasaüvāse. 24 M8 upajetvā. 25 M8 hoti; Ph. T. M6. M7. S. tāni; Ph. adds honti. >/ #<[page 190]># %<190 Aīguttara-Nikāya. XIV. 1-2>% kåņeyyāni\<*<1>*>/ jimheyyāni vaīkeyyāni, tāni yathābhåtaü āvi- kattā\<*<2>*>/ hoti Satthari vā vi¤¤åsu vā sabrahmacārãsu, tesam assa Satthā vā vi¤¤å vā sabrahmacārã abhinimmadanāya vāyamati; sikkhitā kho pana hoti\<*<3>*>/, `kāmaü\<*<4>*>/ ma¤¤e\<*<4>*>/ bhikkhå sikkhantu\<*<5>*>/ vā mā vā, aham ettha sikkhissāmã' ti cittaü uppādeti; gacchanto kho pana ujumaggen' eva gacchati, tatrāyaü ujumaggo, seyyathãdaü sammādiņņhi . . . pe\<*<6>*>/ . . . sammāsamādhi; āraddhaviriyo viharati `kāmaü taco ca nahāru ca aņņhi\<*<7>*>/ ca\<*<7>*>/ avasissatu, sarãre upasussatu maüsa- lohitaü, yan taü purisathāmena purisaviriyena purisa- parakkamena pattabbaü\<*<8>*>/, na\<*<9>*>/ taü\<*<9>*>/ apāpuõitvā\<*<10>*>/ viriyassa saõņhānaü bhavissatã' ti. Imehi kho bhikkhave aņņhahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti . . . pe . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassā ti. XIV. 1. Aņņha ca\<*<11>*>/ bhikkhave assakhaëuīke\<*<12>*>/ desessāmi\<*<13>*>/ aņņha ca\<*<7>*>/ assadose aņņha ca\<*<11>*>/ purisakhaëuīke aņņha ca\<*<7>*>/ purisadose, taü suõātha sādhukaü\<*<14>*>/ manasikarotha, bhā- sissāmã ti. `Evaü bhante' ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Katame ca bhikkhave aņņha assakhaëuīkā aņņha ca assadosā? Idha bhikkhave ekacco assakhaëuīko pehã\<*<15>*>/ ti vutto viddho samāno codito sārathinā pacchato paņisakkati\<*<16>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. kuņņh- 2 Ph. M8 -katā. 3 M8 continues: seyyathidaü and so on. 4 M. Ph. M8. S. kāma¤¤e. 5 T. bhikkhāntu. 6 M. la; Ph. M8 pa. 7 omitted by M8. 8 M8 sabbaü. 9 M. Ph. n'etaü; M8 etaü; T. M6. M7 omit na. 10 M8 pā- 11 omitted by S. 12 in M. Ph. M8. S. always written with g in the last syllable. 13 T. M6. M7 desi-; S. puts dese- after -dose. 14 S. pe || Katame. 15 M8 sehi throughout; M6 pesehã, pehã and, mostly, upehã. 16 M. Ph. paņikkamati. >/ #<[page 191]># %% piņņhito rathaü paņivatteti\<*<1>*>/. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco assakhaëuīko hoti. Ayaü bhikkhave paņhamo as- sadoso. 3. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco assakhaëuīko pehã ti vutto viddho samāno codito sārathinā pacchā laīghi\<*<2>*>/ pati kubbaraü hanti\<*<3>*>/ tidaõķaü\<*<4>*>/ bha¤jati\<*<5>*>/. Eva- råpo pi bhikkhave idh' ekacco assakhaëuīko hoti. Ayaü bhikkhave dutiyo assadoso. 4. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco assakhaëuīko pehã ti vutto viddho samāno codito sārathinā rathãsāya\<*<6>*>/ satthiü\<*<7>*>/ ussajjitvā rathãsaü yeva ajjhomaddati. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco assakhaëuīko hoti. Ayaü bhik- khave tatiyo assadoso. 5. Puna\<*<8>*>/ ca paraü bhikkhave idh' ekacco assakhaëuīko pehã ti vutto viddho samāno codito sārathinā ummaggaü gaõhāti\<*<9>*>/, ubbaņumaü rathaü karoti. Evaråpo pi bhik- khave idh' ekacco assakhaëuīko hoti. Ayaü bhikkhave catuttho assadoso. 6. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco assakhaëuīko pehã ti vutto viddho samāno codito sārathinā laīgheti purimaü kāyaü, paggaõhāti purime pāde. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco assakhaëuīko hoti. Ayaü bhikkhave pa¤camo assadoso. 7. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco assakhaëuīko pehã ti vutto viddho samāno codito sārathinā anādiyitvā\<*<10>*>/ sārathiü\<*<11>*>/ anādiyitvā\<*<11>*>/ patodaü\<*<12>*>/ dantehi\<*<13>*>/ mukhādhānaü\<*<14>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. pavatteti; T. M6. M7 pativaddheti. 2 M. laüghati; T. M6. M7 laükhi. 3 M. Ph. hanati; M8 harati; S. paharati. 4 M8 daõķaü. 5 M8 bha¤¤ati. 6 Ph. sapatti; M8 rathipāsa; M6 yāya. 7 M. sattiü; M8 piņņhipāsa. 8 Ph. M7 omit this sentence. 9 M. T. gaõhati. 10 S. -dayitvā; M7 -dhiyitvā every time. 11 omitted by S. 12 S. paņodayaņņhim; M. patodalaņņhiü; Ph. -laņņhihi. 13 omitted by M. Ph. 14 Ph. M8. M7 -dānaü; M. -ņņhānaü. >/ #<[page 192]># %<192 Aīguttara-Nikāya. XIV. 8-11>% viddhaüsitvā\<*<1>*>/ yenakāmaü\<*<2>*>/ pakkamati. Evaråpo pi bhik- khave idh' ekacco assakhaëuīko hoti. Ayaü bhikkhave chaņņho assadoso. 8. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco assakhaëuīko pehã ti vutto viddho samāno codito sārathinā neva abhik- kamati no paņikkamati\<*<3>*>/, tatth' eva {khãlaņņhāyi ņhito} hoti. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco assakhaëuīko hoti. Ayaü bhikkhave sattamo assadoso. 9. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco assakhaëuīko pehã ti vutto viddho samāno codito sārathinā purime ca\<*<4>*>/ pāde saüharitvā\<*<5>*>/ pacchime\<*<6>*>/ ca pāde saüharitvā\<*<7>*>/ tatth' eva cattāro pāde abhinisãdati. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco assakhaëuīko hoti. Ayaü bhikkhave aņņhamo as- sadoso. Ime kho bhikkhave aņņha assakhaëuīkā aņņha ca assadosā. 10. Katame ca bhikkhave attha purisakhaëuīkā aņņha ca purisadosā? Idha bhikkhave bhikkhå\<*<8>*>/ bhikkhuü āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhåhi āpattiyā codiyamāno `na sarāmi\<*<9>*>/ na sarāmã' ti asatiyā\<*<10>*>/ 'va nibbeņheti\<*<11>*>/. Seyyathā pi so\<*<12>*>/ bhikkhave assakhaëuīko pehã ti vutto viddho samāno codito sārathinā pacchato paņisakkati\<*<13>*>/, piņņhito rathaü paņi- vatteti\<*<14>*>/, tathåpamāhaü bhikkhave imaü puggalaü vadāmi. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco purisakhaëuīko hoti. Ayaü bhikkhave paņhamo purisadoso. 11. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå bhikkhuü āpat- tiyā codenti. So bhikkhu bhikkhåhi āpattiyā codiyamāno \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. vidha-; Ph. vidhaüsetvā; M8. M6 vidaüsitvā; M7 vidiüsitvā. 2 M8 -kammaü. 3 omitted by T. 4 S. 'va. 5 M. Ph. saīkharitvā. 6 M7 omits pa- ca pāde saüh- 7 M. Ph. M8 saīkha- 8 S. always puts bhikkhå after bhikkhuü. 9 Ph. passāmi; M. omits na sar- 10 T. M6 assa-; S. āpattiyā; M8. M7 are corrupt here. 11 T. M7 nibbeņņheti; M. Ph. M8 nibbedheti. 12 omitted by M. T. 13 M6 pari-; Ph. -sakkamati; M. -kkamati. 14 Ph. S. pavatteti; M8 pari-; T. M6 pativaddheti; M7 -vedheti. >/ #<[page 193]># %% codakaü yeva paņippharati\<*<1>*>/ `kiü nu kho tuyhaü\<*<2>*>/ bālassa avyattassa bhaõitena, tvaü pi nāma bhaõitabbaü ma¤¤asã' ti? Seyyathā pi so bhikkhave assakhaëuīko pehã ti vutto viddho samāno codito sārathinā pacchā laīghi\<*<3>*>/ pati\<*<4>*>/ kubbaraü hanti\<*<5>*>/ tidaõķaü bha¤jati\<*<6>*>/, tathåpamāhaü bhik- khave imaü puggalaü vadāmi. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco purisakhaëuīko hoti. Ayaü bhikkhave dutiyo purisadoso. 12. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå bhikkhuü āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhåhi āpattiyā codiyamāno co- dakass' eva paccāropeti `tvaü pi kho 'si itthannāmaü āpattiü āpanno, tvaü tāva paņhamaü paņikarohã' ti. Seyyathā pi so bhikkhave assakhaëuīko pehã ti vutto viddho samāno codito sārathinā rathãsāya\<*<7>*>/ satthiü\<*<8>*>/ ussajjitvā rathãsaü\<*<9>*>/ yeva ajjhomaddati, tathåpamāhaü bhikkhave imaü puggalaü vadāmi. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco purisakhaëuīko hoti. Ayaü bhikkhave tatiyo purisadoso. 13. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå bhikkhuü āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhåhi āpattiyā codiyamāno a¤¤e- n' a¤¤aü\<*<10>*>/ paņicarati, bahiddhā kathaü apanāmeti, kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pātukaroti. Seyyathā pi so bhikkhave assakhaëuīko pehã ti vutto viddho samāno codito sārathinā ummaggaü gaõhāti\<*<11>*>/, ubbaņumaü rathaü karoti, tathåpamāhaü bhikkhave imaü puggalaü vadāmi. Eva- råpo pi bhikkhave idh' ekacco purisakhaëuīko hoti. Ayaü bhikkhave catuttho purisadoso. 14. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå bhikkhuü āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhåhi āpattiyā codiyamāno saī- ghamajjhe bāhāvikkhepaü\<*<12>*>/ bhaõati\<*<13>*>/. Seyyathā pi so \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. paņiharati; M8 vigarahati. 2 Ph. tumhaü. 3 T. M6. M7 laükhi; Ph. saīghi; M. laīghati; M8 laügheti. 4 omitted by M8. 5 M. Ph. M8 hanati; S. paharati. 6 M8 bha¤¤ati. 7 Ph. rathiyāya; T. rathitāyāya; M8 rathipāsa. 8 M. sattiü; Ph. sapatti; M8 piņņhi. 9 M8 viriyaü. 10 S. a¤¤enā- 11 M. gaõhati. 12 M. Ph. bāhu-; S. bāhāvikkhepakaü; M8 mahāvikhepakaü. 13 M. Ph. karoti; M8 gaõhāti; T. hanti; M6 haranāti. >/ #<[page 194]># %<194 Aīguttara-Nikāya. XIV. 15-17>% bhikkhave assakhaëuīko pehã ti vutto viddho samāno codito sārathinā laīgheti\<*<1>*>/ purimaü kāyaü, paggaõhāti purime pāde, tathåpamāhaü bhikkhave imaü puggalaü vadāmi. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco purisakhaëuīko hoti. Ayaü bhikkhave pa¤camo purisadoso. 15. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå bhikkhuü āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhåhi āpattiyā codiyamāno anā- diyitvā saīghaü anādiyitvā codakaü sāpattiko va\<*<2>*>/ yena- kāmaü pakkamati. Seyyathā pi so bhikkhave assakhaëuīko\<*<3>*>/ pehã ti vutto viddho samāno codito sārathinā anādiyitvā sārathiü\<*<4>*>/ anādiyitvā\<*<4>*>/ patodaü\<*<5>*>/ dantehi\<*<6>*>/ mukhādhānaü\<*<7>*>/ viddhaüsitvā\<*<8>*>/ yenakāmaü pakkamati, tathåpamāhaü bhik- khave imaü puggalaü vadāmi. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco purisakhaëuīko hoti. Ayaü bhikkhave chaņņho purisadoso. 16. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå bhikkhuü āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhåhi āpattiyā codiyamāno\<*<9>*>/ `nevāhaü\<*<10>*>/ āpanno 'mhi\<*<11>*>/, na panāhaü āpanno 'mhã' ti. So tuõhãbhāvena saīghaü viheseti\<*<12>*>/. Seyyathā pi so bhik- khave assakhaëuīko pehã ti vutto viddho samāno codito sārathinā neva\<*<13>*>/ abhikkamati no paņikkamati\<*<14>*>/, tatth' eva khãlaņņhāyiņhito hoti, tathåpamāhaü bhikkhave imaü pug- galaü vadāmi. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco purisa- khaëuīko hoti\<*<15>*>/. Ayaü bhikkhave sattamo purisadoso. 17. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå bhikkhuü āpattiyā codenti. So bhikkhu bhikkhåhi āpattiyā codiyamāno evam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. laīghati. 2 M8 ca. 3 M6 continues: hoti. Ayaü bh- chaņņho purisadoso and so on. 4 omitted by M7. S. 5 S. paņodayaņņhiü; M. patodalaņņhiü; Ph. -laņņhihi; M8 paņodaü laņņhihi. 6 omitted by M. Ph. M8. 7 Ph. M7 -dānaü; M. -ņhānaü. 8 M. vidha-; Ph. vidhaüsetvā; M8. T. M7 vidaüsitvā. 9 M6 codiyamāhaü l. co- nevāhaü. 10 T. nev' ahaü. 11 T. M6. M7 continue: ti tuõhibhāvena and so on. 12 M6. S. viheņheti; M7 -hesenti. 13 M8 nevābh- 14 T. adds no. 15 M. inserts: ayaü bh- idh' ekacco purisa- hoti. >/ #<[page 195]># %% āha: `kiü nu\<*<1>*>/ kho tumhe āyasmanto atibāëhaü\<*<2>*>/ mayi\<*<3>*>/ vyāvaņā\<*<4>*>/ yāva\<*<1>*>/ idānāhaü sikkhaü paccakkhāya hãnāyā- vattissāmã\<*<5>*>/' ti? So sikkhaü\<*<6>*>/ paccakkhāya\<*<6>*>/ hãnāyāvattitvā\<*<5>*>/ evam āha: `idāni kho tumhe āyasmanto attamanā hothā' ti. Seyyathā pi so bhikkhave assakhaëuīko pehã ti vutto viddho samāno codito sārathinā purime ca\<*<7>*>/ pāde saüharitvā pacchime ca\<*<8>*>/ pāde saüharitvā\<*<9>*>/ tatth' eva cattāro pāde abhinisãdati, tathåpamāhaü bhikkhave imaü puggalaü vadāmi. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco purisakhaëuīko hoti. Ayaü bhikkhave aņņhamo purisadoso. Ime kho bhikkhave aņņha\<*<10>*>/ purisakhaëuīkā aņņha ca\<*<11>*>/ purisadosā ti. XV. 1. Aņņh' imāni bhikkhave malāni. Katamāni aņņha? 2. Asajjhāyamalā bhikkhave mantā, anuņņhānamalā bhik- khave gharā, malaü bhikkhave vaõõassa kosajjaü, pamādo bhikkhave rakkhato malaü, malaü bhikkhave itthiyā duc- caritaü, maccheraü bhikkhave dadato malaü, malā bhik- khave pāpakā akusalā dhammā asmiü loke paramhi ca, tato ca\<*<12>*>/ bhikkhave malā\<*<13>*>/ malataraü, avijjā\<*<14>*>/ paramaü\<*<15>*>/ malaü\<*<16>*>/. Imāni kho bhikkhave aņņha malānã ti. Asajjhāyamalā mantā anuņņhānamalā gharā malaü vaõõassa kosajjaü pamādo rakkhato malaü malitthiyā duccaritaü maccheraü dadato malaü malā ve pāpakā dhammā asmiü loke paramhi ca tato malā\<*<17>*>/ malataraü avijjā paramaü malan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. 2 M. M8 -hā. 3 M. Ph. insert ca. 4 S. -ņo; M. Ph. -to. 5 T. M6 hãnāya- 6 T. sikkhāsaya (all). 7 S. 'va. 8 omitted by M. S.; T. omits pa- ca pāde saüh- 9 M. Ph. M8 saīkh- 10 Ph. inserts ca. 11 omitted by M6. 12 omitted by M. Ph. M8. M6. M7. 13 M6 malaü. 14 Ph. M8 avijjāya. 15 omitted by M8. 16 T. malan ti, and it omits all the rest of this sutta. 17 M7 malaü. >/ #<[page 196]># %<196 Aīguttara-Nikāya. XVI. 1-XVII. 2>% XVI. 1. Aņņhahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu dåteyyaü gantum arahati. Katamehi aņņhahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu sotā ca hoti sāvetā ca uggahetā ca dhāretā ca vi¤¤ātā\<*<1>*>/ ca\<*<1>*>/ vi¤¤āpetā\<*<1>*>/ ca\<*<1>*>/ kusalo ca sahitāsahitassa no ca kalahakārako. Imehi kho bhikkhave aņņhahi dhammehi samannāgato bhikkhu dåteyyaü gantum arahati. 3. Aņņhahi bhikkhave dhammehi samannāgato Sāriputto dåteyyaü gantum arahati. Katamehi aņņhahi? 4. Idha bhikkhave Sāriputto sotā ca hoti\<*<2>*>/ sāvetā ca uggahetā ca dhāretā ca vi¤¤ātā ca vi¤¤āpetā ca kusalo ca sahitāsahitassa no ca kalahakārako. Imehi kho bhikkhave aņņhahi dhammehi samannāgato Sāriputto dåteyyaü gantum arahatã ti. Yo ve\<*<3>*>/ na byādhati\<*<4>*>/ patvā\<*<5>*>/ parisaü uggahavādinaü\<*<6>*>/ na ca hāpeti vacanaü na ca\<*<7>*>/ cchādeti\<*<8>*>/ sāsanaü asandiņņha¤\<*<9>*>/ ca\<*<9>*>/ bhaõati pucchito na\<*<10>*>/ ca kuppati\<*<11>*>/: sa\<*<12>*>/ ve\<*<12>*>/ tādisako bhikkhu dåteyyaü gantum arahatã ti. XVII. 1. Aņņhahi bhikkhave ākārehi itthi purisaü bandhati. Katamehi aņņhahi? 2. Råpena\<*<13>*>/ bhikkhave itthi purisaü bandhati, hasitena bhikkhave itthi purisaü bandhati, bhaõitena bhikkhave itthi purisaü bandhati, gãtena\<*<14>*>/ bhikkhave itthi purisaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 omits vi¤¤ātā ca and Ph. vi¤¤ā- ca. 2 omitted by M. Ph. M8. T. M6. M7. 3 omitted by T. M7. 4 T. bbyādhapatiü; M7 byādhatiü. 5 Ph. M8. S. vatvā. 6 M. -dãnaü; Ph. uggatādi-; T. uggavādinaü. 7 M8 'va. 8 S. hāpeti. 9 S. -diņņhaü te. 10 T. M6 put na after ca; M7 has only na. 11 M6 pucchati. 12 M8. M6 sace. 13 M. ruõõena. 14 M. Ph. M8 ākappena, omitting the other phrases. >/ #<[page 197]># %% bandhati, roõõena bhikkhave itthi purisaü bandhati, ākappena bhikkhave itthi purisaü bandhati, vanabhaīgena bhikkhave itthi purisaü bandhati\<*<1>*>/, phassena bhikkhave itthi purisaü bandhati. Imehi kho bhikkhave aņņhah'\<*<2>*>/ ākārehi itthi purisaü bandhati. Tehi bhikkhave sattā subaddhā\<*<3>*>/ yeva pāsena\<*<4>*>/ baddhā ti\<*<5>*>/. XVIII. 1. Aņņhahi bhikkhave ākārehi puriso itthiü bandhati. Katamehi aņņhahi? 2. Råpena\<*<6>*>/ bhikkhave puriso itthiü bandhati, hasitena bhikkhave puriso itthiü bandhati, bhaõitena bhikkhave puriso itthiü bandhati, gãtena\<*<7>*>/ bhikkhave puriso itthiü bandhati, roõõena bhikkhave puriso itthiü bandhati, ākappena bhikkhave puriso itthiü bandhati, vanabhaīgena bhikkhave puriso itthiü bandhati\<*<1>*>/, phassena bhikkhave puriso itthiü badhati. Imehi kho bhikkhave aņņhah'\<*<2>*>/ ākārehi puriso itthiü bandhati. Tehi bhikkhave sattā subaddhā\<*<3>*>/ yeva pāsena\<*<4>*>/ baddhā ti\<*<8>*>/. XIX. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Vera¤jāyaü viharati Naëeru- pucimaõķamåle\<*<9>*>/. Atha kho Pahārādo\<*<10>*>/ asurindo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhitaü kho Pahārādaü\<*<10>*>/ asurindaü Bhagavā etad avoca `api\<*<11>*>/ pana \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8 insert gandhena bh- itthi pu- b-, rasena bh- i- pu- b- 2 T. M6. M7 -hi. 3 M. Ph. M8. S. -bandhā. 4 all MSS. exc. S. have phassena; T. M6. M7 have ye instead of yeva. 5 M. M8. S. bandhā ti; Ph. bandhati. 6 M. ruõõena. 7 M. Ph. M8 ākappena, omitting the other phrases. 8 M. S. bandhā ti; Ph. bandhati; M8 bandhātã ti. 9 S. -påcimaõķe; T. Nalerupecimandamåle. 10 M8 Mahābhaddo. 11 M. Ph. M8 kim. >/ #<[page 198]># %<198 Aīguttara-Nikāya. XIX. 2-5>% Pahārāda\<*<1>*>/ asurā mahāsamudde abhiramantã' ti? Abhi- ramanti\<*<2>*>/ bhante asurā mahāsamudde ti. `Kati pana Pahārāda\<*<1>*>/ mahāsamudde acchariyā abbhutā dhammā, ye disvā\<*<3>*>/ disvā\<*<3>*>/ asurā mahāsamudde abhiramantã' ti? Aņņha\<*<4>*>/ bhante mahāsamudde acchariyā abbhutā dhammā, ye disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti. Katame aņņha\<*<5>*>/? 2. Mahāsamuddo bhante anupubbaninno anupubbapoõo anupubbapabbhāro na āyataken' eva papāto. Yam pi bhante mahāsamuddo anupubbaninno anupubbapoõo anu- pubbapabbhāro na āyataken' eva papāto: ayaü bhante mahāsamudde paņhamo acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti. 3. Puna ca paraü bhante mahāsamuddo ņhitadhammo velaü nātivattati. Yam pi bhante mahāsamuddo ņhita- dhammo velaü nātivattati: ayaü\<*<6>*>/ bhante mahāsamudde dutiyo acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti. 4. Puna ca paraü bhante mahāsamuddo na matena kuõapena saüvasati\<*<7>*>/; yaü hoti mahāsamudde mataü kuõapaü, taü khippaü eva\<*<8>*>/ tãraü vāheti thalaü\<*<9>*>/ ussā- deti\<*<10>*>/. Yam\<*<11>*>/ pi bhante mahāsamuddo na matena kuõa- pena saüvasati\<*<7>*>/; yaü hoti mahāsamudde mataü kuõapaü, taü khippam eva\<*<8>*>/ tãraü vāheti thalaü\<*<9>*>/ ussādeti: ayaü\<*<6>*>/ bhante mahāsamudde tatiyo acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti. 5. Puna ca paraü bhante yā kāci mahānadiyo, seyya- thãdaü Gaīgā Yamunā Aciravatã Sarabhå Mahã, tā mahā- samuddaü patvā\<*<12>*>/ jahanti purimāni nāmagottāni, mahā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 Mahābhaddo. 2 Ph. adds kho; M6 has only abhiramantã ti, then Aņņha ca bhante. 3 T. M7 once. 4 T. M6. M7 add ca. 5 T. M7 omit aņņha, but have ayaü mahā- 6 M. Ph. add pi. 7 S. -vattati throughout. 8 T. M6. M7 yeva. 9 M. -le. 10 M. ussāreti throughout. 11 M8 has ayaü bhante and so on. 12 M. Ph. M8 pattā. >/ #<[page 199]># %% samuddo tveva\<*<1>*>/ saükhaü\<*<2>*>/ gacchanti. Yam\<*<3>*>/ pi bhante yā kāci mahānadiyo, seyyathãdaü Gaīgā Yamunā Aciravatã Sarabhå Mahã, tā mahāsamuddaü patvā\<*<4>*>/ jahanti purimāni nāmagottāni, mahāsamuddo tveva saükhaü\<*<2>*>/ gacchanti: ayaü bhante mahāsamudde catuttho acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti. 6. Puna ca paraü bhante yā kāci\<*<5>*>/ loke savantiyo mahā- samuddaü appenti, yā kāci\<*<6>*>/ antalikkhā\<*<7>*>/ dhārā papatanti, na tena\<*<8>*>/ mahāsamuddassa ånattaü\<*<9>*>/ vā pårattaü\<*<10>*>/ vā\<*<11>*>/ pa¤¤āyati. Yam pi bhante yā kāci\<*<12>*>/ loke savantiyo mahā- samuddaü appenti, yā kāci\<*<13>*>/ antalikkhā\<*<7>*>/ dhārā papatanti, na tena\<*<8>*>/ mahāsamuddassa ånattaü\<*<9>*>/ vā pårattaü\<*<10>*>/ vā pa¤¤āyati: ayaü\<*<14>*>/ bhante mahāsamudde pa¤camo accha- riyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti. 7. Puna ca paraü bhante mahāsamuddo ekaraso loõaraso. Yam pi bhante mahāsamuddo ekaraso loõaraso: ayaü\<*<15>*>/ bhante mahāsamudde chaņņho acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti. 8. Puna ca paraü bhante mahāsamuddo bahuratano\<*<16>*>/ anekaratano, tatr' imāni ratanāni, seyyathãdaü muttā maõi veëuriyo\<*<17>*>/ saīkho silā\<*<18>*>/ pavāëaü\<*<19>*>/ rajataü jātaråpaü lohi- taīko\<*<20>*>/ masāragallaü\<*<21>*>/. Yam pi bhante mahāsamuddo bahuratano\<*<16>*>/ anekaratano\<*<22>*>/, tatr' imāni ratanāni, seyya- thãdaü muttā maõi veëuriyo\<*<17>*>/ saīkho silā\<*<18>*>/ pavāëaü\<*<19>*>/ rajataü jātaråpaü lohitaīko\<*<20>*>/ masāragallaü: ayaü\<*<14>*>/ bhante \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. t'eva throughout; M8 yeva. 2 M. Ph. M8. S. -khyaü. 3 M8 has ayaü bhante and so on. 4 M. Ph. M8 pattā. 5 T. ca; M6. M7 'va. 6 T. M6. M7 'va; S. ca. 7 Ph. M8 -likkhe. 8 T. M6 add ca. 9 Ph. M8 una-; S. unna- 10 T. punna-; M6 puttaü; M7 pånattaü. 11 T . inserts na. 12 T. M6 ca; M7 'va ca. 13 T. M6 'va; M7. S. ca. 14 M. Ph. M8 add pi. 15 M. Ph. add pi. 16 M. Ph. M8 bahuta- 17 S. veķ- 18 Ph. M8. M7 sã-; M6 lãlā. 19 T. M6. M7 -laü. 20 M. S. -go. 21 M8 -kallaü. 22 M8 continues: ayam pi bhante. >/ #<[page 200]># %<200 Aīguttara-Nikāya. XIX. 9-11>% mahāsamudde sattamo acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti. 9. Puna ca paraü bhante mahāsamuddo mahataü bhå- tānaü āvāso, tatr' ime\<*<1>*>/ bhåtā\<*<1>*>/ timitimiīgalā\<*<2>*>/ timiramiī- galā\<*<3>*>/ asurā nāgā gandhabbā; santi\<*<4>*>/ mahāsamudde yojana- satikā pi attabhāvā dviyojanasatikā pi attabhāvā tiyojana- satikā pi attabhāvā catuyojanasatikā pi attabhāvā pa¤ca- yojanasatikā pi attabhāvā. Yam pi bhante mahāsamuddo mahataü bhåtānaü\<*<5>*>/ āvāso, tatr' ime bhåtā\<*<6>*>/ timitimiīgalā\<*<7>*>/ timiramiīgalā\<*<8>*>/ asurā nāgā gandhabbā; santi\<*<9>*>/ mahāsamudde yojanasatikā pi attabhāvā dviyojanasatikā pi\<*<10>*>/ attabhāvā tiyojanasatikā\<*<11>*>/ pi attabhāvā\<*<12>*>/ catuyojanasatikā pi atta- bhāvā\<*<12>*>/ pa¤cayojanasatikā pi attabhāvā: ayaü\<*<13>*>/ bhante mahāsamudde aņņhamo acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti. Ime kho bhante mahāsamudde aņņha acchariyā abbhutā dhammā, ye disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti\<*<14>*>/; api pana bhante bhikkhå imasmiü dhammavinaye abhi- ramantã\<*<15>*>/ ti\<*<15>*>/? `Abhiramanti Pahārāda\<*<16>*>/ bhikkhå imasmiü dhammavinaye' ti. Kati pana bhante imasmiü dhamma- vinaye acchariyā abbhutā dhammā, ye disvā disvā bhikkhå imasmiü dhammavinaye abhiramantã ti\<*<10>*>/? 10. `Aņņha Pahārāda\<*<16>*>/ imasmiü dhammavinaye acchariyā abbhutā dhammā, ye disvā disvā bhikkhå imasmiü dhamma- vinaye abhiramanti. Katame aņņha? 11. Seyyathā pi Pahārādā\<*<17>*>/ mahāsamuddo anupubbaninno anupubbapoõo anupubbapabbhāro na āyataken'\<*<18>*>/ eva pa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. imāni bhåtāni; M6 ime bhåtāni. 2 M. Ph. timitipiīgalo; M8 timiratipiīgalā; M7 timitimiīgilā both times; T. timitiīgalā; M6 timiīgalāni. 3 M. Ph. -piīgalo; M8. M6 -lā; T. M7 timitimiīgalā both times. 4 Ph. M8 vasanti. 5 M8 mahā- 6 Ph. mahā- 7 M6 -lāni. 8 M6 timiīgalā. 9 M. Ph. M8 vasanti. 10 M. la; Ph. pa; S. pe || ti-; Ph. dviyojana | pa | ti- 11 M. Ph. M8 tiyojanacatuyojanapa¤cayojanasatikā pi. 12 omitted by S. 13 M. Ph. M8 add pi. 14 M. -tã ti. 15 omitted by T. 16 Ph. Mahā-; M8 Mahānāma. 17 omitted by M8. 18 M8 āyaten' throughout; T. āyatan' >/ #<[page 201]># %% pāto, evam eva kho Pahārāda\<*<1>*>/ imasmiü dhammavinaye anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaņipadā na āya- taken' eva a¤¤āpaņivedho\<*<2>*>/. Yam pi Pahārāda\<*<3>*>/ imasmiü dhammavinaye anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubba- paņipadā na āyataken' eva a¤¤āpaņivedho\<*<2>*>/: ayaü\<*<4>*>/ Pahā- rāda\<*<3>*>/ imasmiü dhammavinaye paņhamo acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā bhikkhå imasmiü dhammavinaye abhiramanti. 12. Seyyathā pi Pahārāda\<*<3>*>/ mahāsamuddo ņhitadhammo\<*<5>*>/ velaü nātivattati, evam eva kho Pahārāda\<*<3>*>/ yaü mayā sāvakānaü sikkhāpadaü pa¤¤attaü, taü\<*<6>*>/ mama\<*<6>*>/ sāvakā\<*<7>*>/ jãvitahetu\<*<8>*>/ pi nātikkamanti. Yam\<*<9>*>/ pi Pahārāda mayā\<*<10>*>/ sāvakānaü sikkhāpadaü pa¤¤attaü, taü mama sāvakā\<*<11>*>/ jãvitahetu pi nātikkamanti: ayaü\<*<12>*>/ Pahārāda imasmiü dhammavinaye dutiyo acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā bhikkhå imasmiü dhammavinaye abhiramanti. 13. Seyyathā pi Pahārāda\<*<13>*>/ mahāsamuddo na matena kuõapena saüvasati; yaü hoti mahāsamudde mataü kuõa- paü, taü khippam eva\<*<14>*>/ tãraü vāheti\<*<15>*>/ thalaü ussādeti: evam eva kho Pahārāda\<*<13>*>/ yo so puggalo dussãlo pāpa- dhammo asucisaükassarasamācāro paņicchannakammanto assamaõo samaõapaņi¤¤o abrahmacārã brahmacārãpaņi¤¤o antopåti avassuto kasambujāto\<*<16>*>/, na tena saīgho saüvasati, khippam eva naü sannipatitvā ukkhipati; ki¤cāpi so hoti majjhe bhikkhusaīghassa nisinno\<*<17>*>/, atha kho so ārakā 'va saīghamhā saīgho ca tena. Yam pi Pahārāda\<*<18>*>/ yo so puggalo dussãlo pāpadhammo asucisaükassarasamācāro paņicchannakammanto assamaõo samaõapaņi¤¤o abrahma- cārã brahmacārãpaņi¤¤o antopåti avassuto kasambujāto\<*<16>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 Mahānāma. 2 T. -dhā. 3 M8 Mahānāda. 4 M. Ph. M8 add pi. 5 T. dhammo. 6 omitted by M8. 7 omitted by T. 8 T. -hetuü. 9 M8 ayam Mahārāda and so on. 10 T. yaü mama; M6. M7 yaü mayā. 11 Ph. T. -kānaü. 12 M. Ph. add pi. 13 M8 Mahā- 14 M6. M7 yeva. 15 T. jaheti; M7 gaheti. 16 Ph. M8. S. kasambuka- 17 M. Ph. M8 sanni- 18 M8 Mahābhatta. >/ #<[page 202]># %<202 Aīguttara-Nikāya. XIX. 14-15>% na tena saīgho saüvasati, khippaü eva\<*<1>*>/ naü sannipatitvā ukkhipati; ki¤cāpi so hoti majjhe bhikkhusaīghassa nisinno\<*<2>*>/, atha kho so ārakā 'va saīghamhā saīgho ca tena: ayaü\<*<3>*>/ Pahārāda\<*<4>*>/ imasmiü dhammavinaye tatiyo acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā bhikkhå imasmiü dhammavinaye abhiramanti. 14. Seyyathā pi Pahārāda\<*<5>*>/ yā kāci mahānadiyo, seyya- thãdaü Gaīgā Yamunā Aciravatã Sarabhå Mahã, tā mahā- samuddaü patvā\<*<6>*>/ jahanti purimāni nāmagottāni, mahā- samuddo tveva saükhaü\<*<7>*>/ gacchanti: evam eva kho Pahā- rāda\<*<5>*>/ cattāro 'me vaõõā: khattiyā brāhmaõā vessā suddā, te Tathāgatappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajitvā jahanti purimāni nāmagottāni, samaõā\<*<8>*>/ Sakya- puttiyā\<*<9>*>/ tveva saükhaü\<*<10>*>/ gacchanti. Yam pi Pahārāda\<*<5>*>/ cattāro 'me vaõõā: khattiyā brāhmaõā vessā suddā, te Tathāgatappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajitvā\<*<11>*>/ jahanti purimāni nāmagottāni, samaõā\<*<12>*>/ Sakya- puttiyā\<*<9>*>/ tveva\<*<13>*>/ saükhaü\<*<10>*>/ gacchanti: ayam\<*<14>*>/ Pahārāda\<*<5>*>/ imasmiü dhammavinaye catuttho acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā bhikkhå imasmiü dhammavinaye abhiramanti. 15. Seyyathā pi Pahārāda\<*<5>*>/ yā kāci\<*<15>*>/ loke savantiyo mahāsamuddaü appeni, yā kāci\<*<16>*>/ antalikkhā\<*<17>*>/ dhārā papatanti, na tena mahāsamuddassa ånattaü\<*<18>*>/ vā pårattaü\<*<19>*>/ vā pa¤¤āyati: evam eva kho Pahārāda\<*<20>*>/ bahå ce pi bhikkhå anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyanti, na tena nibbānadhātuyā ånattaü\<*<18>*>/ vā pårattaü\<*<19>*>/ vā pa¤¤āyati. Yam pi Pahārāda\<*<5>*>/ bahå ce pi bhikkhå anupādisesāya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. yeva. 2 M. Ph. M8 sanni- 3 M. Ph. add pi. 4 M8 Mahānarāda. 5 M8 Mahā- 6 M. Ph. M8 pattā. 7 M. M8. S. -khyaü. 8 M. M8. S. -õo; M6 samana. 9 M. M8. S. -yo. 10 Ph. M8. S. -khyaü. 11 Ph. -jetvā. 12 M. M8. S. -õo. 13 Ph. t'eva. 14 M. Ph. M8. S. add pi. 15 T. M6 ca; M7 'va. 16 T. 'va; M6. M7. S. ca. 17 Ph. M8 -likkhe. 18 M8 una-; S. unna-; M7 una- and åna- 19 T. punna-; M6. M7 puna- 20 M8 Mahārāja. >/ #<[page 203]># %% nibbānadhātuyā parinibbāyanti, na tena nibbānadhātuyā ånattaü\<*<1>*>/ vā pårattaü\<*<2>*>/ vā pa¤¤āyati: ayaü\<*<3>*>/ Pahārāda imasmiü dhammavinaye pa¤camo acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā bhikkhå imasmiü dhammavinaye abhiramanti. 16. Seyyathā pi Pahārāda\<*<4>*>/ mahāsamuddo ekaraso loõa- raso, evam eva kho Pahārāda\<*<4>*>/ ayaü dhammavinayo ekaraso vimuttiraso. Yam pi Pahārāda\<*<4>*>/ ayaü dhammavinayo eka- raso vimuttiraso: ayaü Pahārāda\<*<4>*>/ imasmiü dhammavinaye chaņņho acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā bhikkhå imasmiü dhammavinaye abhiramanti. 17. Seyyathā pi Pahārāda\<*<4>*>/ mahāsamuddo bahuratano\<*<5>*>/ anekaratano, tatr' imāni ratanāni, seyyathãdaü muttā maõi veëuriyo\<*<6>*>/ saīkho silā\<*<7>*>/ pavāëaü\<*<8>*>/ rajataü jātaråpaü lohi- taīko\<*<9>*>/ masāragallaü: evam eva kho Pahārāda\<*<4>*>/ ayaü dhammavinayo bahuratano\<*<10>*>/ anekaratano, tatr' imāni ratanāni, seyyathãdaü cattāro satipaņņhānā, cattāro sam- mappadhānā\<*<11>*>/, cattāro iddhipādā, pa¤c' indriyāni, pa¤ca balāni, satta bojjhaīgā, ariyo aņņhaīgiko maggo. Yam pi Pahārāda\<*<4>*>/ ayaü dhammavinayo bahuratano\<*<12>*>/ anekaratano, tatr' imāni ratanāni, seyyathãdaü cattāro satipaņņhānā, cattāro sammappadhānā\<*<11>*>/, cattāro iddhipādā, pa¤c' indri- yāni, pa¤ca balāni, satta bojjhaīgā, ariyo aņņhaīgiko maggo: ayaü\<*<3>*>/ Pahārāda\<*<4>*>/ imasmiü dhammavinaye sattamo acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā bhikkhå imasmiü dham- mavinaye abhiramanti. 18. Seyyathā pi Pahārāda\<*<4>*>/ mahāsamuddo mahataü\<*<13>*>/ bhåtānaü āvāso, tatr' ime bhåtā\<*<14>*>/: timitimiīgalā\<*<15>*>/ timi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 una-; S. unna-; M7 una- and åna- 2 T. punna-; M6. M7 puna- 3 M. Ph. M8 add pi. 4 M8 Mahā- 5 M. Ph. M8 bahuta- always. 6 S. veķo 7 Ph. M8. M6 sã-; M7 sãlo. 8 M6. M7 -laü. 9 M. M8. S. -go. 10 M. Ph. bahuta- 11 Ph. M8 -ņņhānā. 12 M. Ph. M8 bahuta- 13 T. mahantaü. 14 T. bhåtāni. 15 M7 -gilā; M. Ph. timitipiīgalo; M8 timiratipiīgalo; M6 timiīgalā. >/ #<[page 204]># %<204 Aīguttara-Nikāya. XX. 1>% ramiīgalā\<*<1>*>/ asurā nāgā gandhabbā; santi\<*<2>*>/ mahāsamudde yojanasatikā pi attabhāvā dviyojanasatikā pi attabhāvā tiyojanasatikā pi attabhāvā catuyojanasatikā pi attabhāvā pa¤cayojanasatikā pi attabhāvā: evam eva kho Pahārāda\<*<3>*>/ ayaü dhammavinayo mahataü bhåtānaü āvāso, tatr' ime bhåtā: sotāpanno sotāpattiphalasacchikiriyāya paņipanno, sakadāgāmã\<*<4>*>/ sakadāgāmiphalasacchikiriyāya paņipanno, anāgāmã anāgāmiphalasacchikiriyāya paņipanno, arahā arahattāya paņipanno. Yam pi Pahārāda\<*<3>*>/ ayaü dhamma- vinayo mahataü bhåtānaü āvāso, tatr' ime bhåtā: sotā- panno sotāpattiphalasacchikiriyāya paņipanno, sakadāgāmã sakadāgāmiphalasacchikiriyāya paņipanno, anāgāmã anāgā- miphalasacchikiriyāya paņipanno, arahā arahattāya paņi- panno: ayaü\<*<5>*>/ Pahārāda\<*<3>*>/ imasmiü dhammavinaye aņņhamo acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā bhikkhå imas- miü dhammavinaye abhiramanti. Ime kho Pahārāda\<*<3>*>/ imasmiü dhammavinaye aņņha accha- riyā abbhutā dhammā, ye disvā disvā bhikkhå imasmiü dhammavinaye abhiramantã' ti. XX. 1. Evam\<*<6>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthi- yaü viharati Pubbārāme\<*<7>*>/ Migāramātu pāsāde. Tena kho pana samayena Bhagavā tadahuposathe bhikkhusaīghapari- vuto nisinno hoti. Atha kho āyasmā ânando abhikkantāya rattiyā nikkhante paņhame yāme uņņhāyāsanā ekaüsaü uttarāsaīgaü karitvā yena Bhagavā ten' a¤jaliü' panāmetvā Bhagavantaü etad avoca `abhikkantā bhante ratti, nikkhanto paņhamo yāmo, ciranisinno bhikkhusaīgho, uddisatu\<*<8>*>/ bhante Bhagavā bhikkhånaü pātimokkhan' ti. Evaü vutte Bhagavā tuõhã ahosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8 -piīgalo; T. M6 timitimiīgalā; M7 timiīgilā. 2 M. Ph. M8 vasanti. 3 M8 Mahā- 4 T. puts this phrase behind the next one. 5 M. Ph. M8 add pi. 6 M. Ph. M8. S. omit this introductory phrase. 7 Ph. Pupph- 8 T. uddissatu; Ph. udissatu; M8 udisitu. >/ #<[page 205]># %% 2. Dutiyam pi kho āyasmā ânando abhikkantāya rattiyā nikkhante majjhime yāme uņņhāyāsanā ekaüsaü uttarā- saīgaü karitvā yena Bhagavā ten' a¤jaliü paõāmetvā Bhagavantaü etad avoca `abhikkantā bhante ratti, nikkhanto majjhimo yāmo, ciranisinno bhikkhusaīgho, uddisatu\<*<1>*>/ bhante Bhagavā bhikkhånaü pātimokkhan' ti. Dutiyam pi kho Bhagavā tuõhã ahosi. 3. Tatiyam pi kho āyasmā ânando abhikkantāya rattiyā nikkhante pacchime yāme uddhaste\<*<2>*>/ aruõe nandimukhiyā\<*<3>*>/ rattiyā uņņhāyāsanā ekaüsaü uttarāsaīgaü karitvā yena Bhagavā ten' a¤jaliü paõāmetvā Bhagavantaü etad avoca `abhikkantā bhante ratti, nikkhanto pacchimo yāmo, ud- dhastaü\<*<4>*>/ aruõaü\<*<5>*>/ nandimukhã\<*<3>*>/ ratti, ciranisinno bhikkhu- saīgho, uddissatu\<*<1>*>/ bhante Bhagavā bhikkhånaü pātimok- khan' ti. `Aparisuddhā ânanda parisā' ti. 4. Atha kho āyasmato Mahāmoggallānassa etad ahosi `kiü\<*<6>*>/ nu kho Bhagavā puggalaü sandhāya evam āha: aparisuddhā ânanda parisā' ti? Atha kho āyasmā Mahā- moggallāno sabbāvantaü bhikkhusaīghaü cetasā ceto pa- ricca manasākāsi. Addasā kho āyasmā Mahāmoggallāno taü puggalaü dussãlaü pāpadhammaü asucisaükassarasam- ācāraü paņicchannakammantaü assamaõaü samaõapaņi¤- ¤aü abrahmacāriü brahmacārãpaņi¤¤aü antopåtiü avassu- taü kasambujātaü\<*<7>*>/ majjhe bhikkhusaīghassa\<*<8>*>/ nisinnaü; disvā\<*<9>*>/ uņņhāyāsanā yena so puggalo ten' upasaīkami, upa- saīkamitvā taü puggalaü etad avoca `uņņheh' āvuso, diņņho 'si Bhagavatā, natthi te\<*<10>*>/ bhikkhåhi saddhiü saüvāso' ti. Evaü vutte so puggalo tuõhã ahosi. Dutiyam pi kho āyasmā Mahāmoggallāno taü puggalaü etad avoca `uņņheh' āvuso, diņņho 'si Bhagavatā, natthi te\<*<10>*>/ bhikkhåhi saddhiü saüvāso' ti. Dutiyam pi kho so puggalo tuõhã ahosi. Tatiyam pi kho āyasmā Mahāmoggallāno taü puggalaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. uddissatu; M8 udissatu; T. uddassatu. 2 Ph. M8 uddhate. 3 T. nandã- 4 Ph. uddhataü; M8 uddhato; M6 uddhassa. 5 M8 -õo. 6 M7 kathan. 7 Ph. S. kasambuka- 8 T. M6. M7 -saüghe. 9 M. Ph. disvāna. 10 M8 kho. >/ #<[page 206]># %<206 Aīguttara-Nikāya. XX. 5-7>% etad avoca `uņņheh' āvuso, diņņho 'si Bhagavatā, natthi te\<*<1>*>/ bhikkhåhi saddhiü saüvāso' ti. Tatiyam pi kho so puggalo tuõhã ahosi. 5. Atha\<*<2>*>/ kho\<*<2>*>/ āyasmā Mahāmoggallāno taü puggalaü bāhāyaü\<*<3>*>/ gahetvā bahidvārakoņņhakā\<*<4>*>/ nikkhāmetvā såci- ghaņikaü datvā yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaī- kamitvā Bhagavantaü etad avoca `nikkhāmito so\<*<5>*>/ bhante puggalo mayā, parisuddhā parisā, uddisatu\<*<6>*>/ bhante Bhagavā bhikkhånaü pātimokkhan' ti. `Acchariyaü Moggallāna abbhutaü Moggallāna, yāva\<*<7>*>/ bāhāgahaõā pi\<*<5>*>/ nāma\<*<5>*>/ so moghapuriso āgamissatã' ti. Atha kho Bhagavā bhikkhå āmantesi:-- 6. Tumhe 'va dāni\<*<8>*>/ bhikkhave uposathaü kareyyātha, pātimokkhaü uddiseyyātha\<*<9>*>/. Na dānāhaü bhikkhave ajja-t-agge\<*<10>*>/ pātimokkhaü uddisissāmi\<*<11>*>/. Aņņhānam etaü bhikkhave anavakāso, yaü Tathāgato aparisuddhāya pari- sāya pātimokkhaü uddiseyya. 7. Aņņh' ime bhikkhave mahāsamudde acchariyā abbhutā dhammā, ye disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti. Katame aņņha? Mahāsamuddo bhikkhave anupubbaninno anupubbapoõo anupubbapabbhāro, na āyataken' eva papāto\<*<12>*>/. Yam\<*<13>*>/ pi\<*<14>*>/ bhikkhave mahāsamuddo\<*<15>*>/ anupubbaninno anupubbapoõo anupubbapabbhāro na āyataken' eva papāto: ayaü\<*<16>*>/ bhik- khave mahāsamudde paņhamo acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti\<*<17>*>/ . . . pe\<*<18>*>/ . . . Puna ca paraü bhikkhave mahāsamuddo maha- taü bhåtānaü āvāso, tatr' ime bhåtā\<*<19>*>/ timitimiīgalā\<*<20>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 kho. 2 omitted by M8. 3 M7 bāhaü. 4 T. M6 -kaü. 5 omitted by M. 6 Ph. T. uddissatu; M8 udissatu. 7 M8. S. yāvatā. 8 M8 tāmhi; M6 dāmi. 9 M. uddisse- 10 M. inserts uposathaü karissāmi. 11 M. Ph. uddissi- 12 M. S. -te. 13 M. M8 ayaü. 14 omitted by T. M6. 15 M8 continues: paņhamo acchariyo. 16 M. Ph. add pi. 17 M. Ph. M8 add yathā purimena, tathā vitthāro. 18 M. la; Ph. M8 pa. 19 Ph. mahā- 20 Ph. -lo; M. -piīgalo; M8 timiratipiīgavo. >/ #<[page 207]># %% timiramiīgalā\<*<1>*>/ asurā nāgā gandhabbā, santi\<*<2>*>/ mahāsamudde yojanasatikā pi attabhāvā . . . pe\<*<3>*>/ . . . pa¤cayojanasatikā pi attabhāvā. Yam pi bhikkhave mahāsamuddo mahataü bhåtānaü āvāso, tatr' ime bhåtā\<*<4>*>/: timitimiīgalā\<*<5>*>/ timira- miīgalā\<*<1>*>/ asurā nāgā gandhabbā; santi\<*<2>*>/ mahāsamudde yojanasatikā pi attabhāvā . . . pe\<*<3>*>/ . . . pa¤cayojanasatikā pi attabhāvā: ayaü\<*<6>*>/ bhikkhave mahāsamudde aņņhamo acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā asurā mahā- samudde abhiramanti. Ime kho bhikkhave mahāsamudde aņņha acchariyā abbhutā dhammā, ye disvā disvā asurā mahāsamudde abhiramanti. 8. Evaü\<*<7>*>/ eva\<*<7>*>/ kho\<*<7>*>/ bhikkhave\<*<8>*>/ imasmiü dhammavinaye aņņha\<*<9>*>/ acchariyā abbhutā dhammā, ye disvā disvā bhikkhå imasmiü dhammavinaye abhiramanti. Katame aņņha? Seyyathā pi bhikkhave mahāsamuddo anupubbaninno\<*<10>*>/ anupubbapoõo anupubbapabbhāro na āyataken' eva papāto, evam eva kho bhikkhave imasmiü dhammavinaye anupub- basikkhā anupubbakiriyā anupubbapaņipadā na āyataken' eva a¤¤āpaņivedho. Yam pi bhikkhave imasmiü dhamma- vinaye anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaņipadā na āyataken' eva a¤¤āpaņivedho: ayaü\<*<6>*>/ bhikkhave imasmiü dhammavinaye paņhamo acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā bhikkhå imasmiü dhammavinaye abhiramanti . . . pe\<*<3>*>/ . . . Seyyathā pi bhikkhave mahāsamuddo maha- taü bhåtānaü āvāso, tatr' ime bhåtā: timitimiīgalā\<*<11>*>/ timiramiīgalā\<*<12>*>/ asurā nāgā gandhabbā; santi\<*<2>*>/ mahāsam- udde yojanasatikā pi attabhāvā . . . pe\<*<3>*>/ . . . pa¤cayojana- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8 -piīgalo; T. timitimiīgalā; M7 -gilā; M6 omits ti- at the first place, and at the second it has timiīgalā. 2 M. Ph. M8 vasanti. 3 M. M8 la; Ph. pa. 4 Ph. mahā- 5 M. Ph. -piīgalo; M8 timiratipiīgalo; M7 timãtimiīgilā. 6 M. Ph. M8 add pi. 7 S. aņņh' ime. 8 M. Ph. M8 insert aņņha. 9 omitted by M. Ph. M8. S. 10 omitted by T. M6. 11 T. M7 -gilā; M. Ph. -piīgalo; M8 timiratipiīgalā. 12 M8 -piīgalā; M. Ph. -piīgalo; T. M7 timitimiīgilā (M6 -galā). >/ #<[page 208]># %<208 Aīguttara-Nikāya. XXI. 1-2>% satikā pi attabhāvā: evam eva kho bhikkhave ayaü\<*<1>*>/ dhammavinayo mahataü bhåtānaü āvāso, tatr' ime bhåtā\<*<2>*>/: sotāpanno sotāpattiphalasacchikiriyāya paņipanno . . . pe\<*<3>*>/ . . . arahā arahattāya paņipanno. Yam\<*<4>*>/ pi bhikkhave ayaü dhammavinayo mahataü bhåtānaü āvāso, tatr' ime bhåtā\<*<2>*>/: sotāpanno sotāpattiphalasacchikiriyāya paņipanno . . . pe\<*<5>*>/ . . . arahā arahattāya paņipanno: ayaü bhikkhave imasmiü dhammavinaye aņņhamo acchariyo abbhuto dhammo, yaü disvā disvā bhikkhå imasmiü dhammavinaye abhiramanti. Ime kho bhikkhave imasmiü\<*<6>*>/ dhammavinaye\<*<6>*>/ aņņha\<*<7>*>/ acchariyā abbhutā dhammā, ye disvā disvā bhikkhå imas- miü dhammavinaye abhiramantã ti. Mahāvaggo\<*<8>*>/ dutiyo\<*<7>*>/. Tatr'\<*<9>*>/ uddānaü: Vera¤ja-Sãho āja¤¤aü\<*<10>*>/ khaëuīkena\<*<11>*>/ malāni ca Dåteyyaü\<*<12>*>/ dve ca bandhanti\<*<13>*>/ Pahārāda\<*<14>*>/ uposatho ti. XXI. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Vesāliyaü viharati Mahā- vane Kåņāgārasālāyaü. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi:-- Bhikkhavo\<*<15>*>/ ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Aņņhahi bhikkhave acchariyehi abbhutehi\<*<16>*>/ dhammehi samannāgataü Uggaü gahapatiü Vesālikaü dhārethā ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. adds pi. 2 Ph. mahā- 3 M. M8 la; Ph. pa. 4 M8 ayaü bh- i- dh- aņņhamo. 5 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. 6 omitted by M8. S. 7 omitted by M8. 8 Ph. vaggo; omitted by M8. 9 S. tass'; M8. T. M6. M7 omit these two words; T. M6. M7 omit also the uddāna itself. 10 S. āja¤¤ā. 11 M. Ph. S. -gena; M8 paņigona. 12 M8 duta; S. dåtā. 13 M. bandhanā; S. bandhananti. 14 M. -do; M8 Mahārādhata. 15 S. pe (M. Ph. M8 without pe) || Aņņhahi. 16 M. Ph. M8. S. -ta- throughout. >/ #<[page 209]># %% Idam avoca Bhagavā, idaü vatvā\<*<1>*>/ Sugato uņņhāyāsanā vihāraü pāvisi. 3. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu pubbaõhasamayaü nivā- setvā pattacãvaram ādāya yena Uggassa gahapatino Vesā- likassa nivesanaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā pa¤¤atte āsane nisãdi. Atha kho Uggo gahapati Vesāliko yena so bhikkhu ten' upasaīkami, upasaīkamitvā taü bhikkhuü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Uggaü gahapatiü Vesālikaü so bhikkhu etad avoca:-- 4. Aņņhahi kho tvaü\<*<2>*>/ gahapati acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato Bhagavatā vyākato. Katame te gahapati aņņha acchariyā abbhutā dhammā, yehi tvaü samannāgato Bhagavatā vyākato ti? `Na kho ahaü\<*<3>*>/ bhante jānāmi, katamehi ahaü\<*<4>*>/ aņņhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato Bhagavatā vyākato, api ca bhante ye me aņņha acchariyā abbhutā dhammā saüvijjanti, te\<*<5>*>/ suõāhi\<*<6>*>/ sādhukaü manasikarohi\<*<7>*>/, bhāsissāmã' ti. `Evaü gahapatã' ti kho so bhikkhu Uggassa gahapatino Vesālikassa paccassosi\<*<8>*>/. Uggo gahapati Vesā- liko\<*<9>*>/ etad avoca:-- 5. Yadāhaü bhante Bhagavantaü paņhamaü dårato 'va addasaü, saha dassanen' eva me bhante Bhagavato\<*<10>*>/ cittaü pasãdi. Ayaü kho\<*<11>*>/ me bhante paņhamo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati. So\<*<12>*>/ kho ahaü bhante pasannacitto Bhagavantaü payirupāsiü\<*<13>*>/. Tassa me Bhagavā anupubbi- kathaü kathesi, seyyathãdaü dānakathaü sãlakathaü sagga- kathaü, kāmānaü ādãnavaü okāraü\<*<14>*>/ saükilesaü nek- khamme\<*<15>*>/ ānisaüsaü pakāsesi. 6. Yadā maü Bhagavā a¤¤āsi kallacittaü muducittaü vinãvaraõacittaü udaggacittam pasannacittaü, atha yā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. S. -na. 2 M8 puts tvaü after gaha- 3 Ph. M8 put ahaü after bhante. 4 omitted by Ph. M8. 5 M. Ph. taü. 6 M. Ph. M8 suõohi. 7 T. -karotha. 8 T. M7 -ti. 9 M8 inserts taü bhikkhuü. 10 T. Bhagavati. 11 omitted by T. 12 Ph. M8 yo. 13 M. Ph. M8 -si. 14 T. M6. M7 vokāraü. 15 M. nekkhame; Ph. nikkhame; M8 nekkhamaü. >/ #<[page 210]># %<210 Aīguttara-Nikāya. XXI. 7>% buddhānaü sāmukkaüsikā dhammadesanā, taü pakāsesi: dukkhaü samudayaü nirodhaü maggaü. Seyyathā pi nāma suddhaü vatthaü apagatakālakaü samma-d-eva rajanaü paņiggaõheyya, evam eva kho me\<*<1>*>/ tasmiü yeva āsane virajaü vãtamalaü\<*<2>*>/ dhammacakkhuü udapādi `yaü ki¤ci samudayadhammaü, sabban taü nirodhadhamman' ti. So kho ahaü bhante diņņhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāëhadhammo tiõõavicikiccho vigata- kathaükatho vesārajjappatto aparappaccayo Satthu sāsane tatth' eva buddha¤ ca dhamma¤ ca saīgha¤ ca saraõaü agamāsiü\<*<3>*>/ brahmacariyapa¤camāni ca sikkhāpadāni samā- diyiü\<*<4>*>/. Ayaü kho me bhante dutiyo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati. 7. Tassa mayhaü bhante catasso komāriyo pajāpatiyo ahesuü. Atha khvāhaü\<*<5>*>/ bhante yena tā pajāpatiyo ten' upasaīkamiü, upasaīkamitvā tā pajāpatiyo etad avocaü\<*<6>*>/ `mayā kho bhaginiyo brahmacariyapa¤camāni sikkhāpadāni samādinnāni; yā icchati, idh' eva\<*<7>*>/ bhoge ca\<*<8>*>/ bhu¤jatu pu¤¤āni ca karotu sakāni vā ¤ātikulāni\<*<9>*>/ gacchatu, hoti vā pana purisādhippāyo, kassa\<*<10>*>/ vo dammã' ti\<*<11>*>/? Evaü vutte sā bhante jeņņhā pajāpati maü etad avoca `itthannā- massa maü\<*<1>*>/ ayya\<*<12>*>/ purisassa dehã' ti. Atha khvāhaü\<*<13>*>/ bhante taü purisaü pakkosāpetvā vāmena hatthena pajā- patiü gahetvā dakkhiõena hatthena bhiīgāraü gahetvā tassa purisassa oõojesiü\<*<14>*>/. Komāriü\<*<15>*>/ kho panāhaü bhante dāraü pariccajanto nābhijānāmi cittassa a¤¤athat- taü\<*<16>*>/. Ayaü kho me bhante tatiyo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M8. 2 M8 vigata- 3 M. M8. M6. M7 -si. 4 M. Ph. M8 -yi. 5 M. Ph. kho pāhaü. 6 M8. M7 -ca. 7 M. Ph. S. sā im' eva; M8 sā ime ca. 8 omitted by M. Ph. S. 9 T. -kulāgavā. 10 Ph. M8 tassa. 11 T. M6. M7 continue: komāraü (sic) kho panāhaü and so on. 12 S. ayyaputta. 13 M. Ph. S. kho ahaü; M8 kho so. 14 M. Ph. -si; M8 -jemi. 15 M. M8 -ri; Ph. -riyaü. 16 T. a¤¤attaü. >/ #<[page 211]># %% 8. Saüvijjanti\<*<1>*>/ kho pana me bhante kule bhogā, te ca kho appaņivibhattā sãlavantehi kalyāõadhammehi. Ayaü kho me bhante catuttho acchariyo abbhuto dhammo saü- vijjati. 9. Yaü kho panāhaü bhante bhikkhuü payirupāsāmi, sakkaccaü yeva payirupāsāmi no asakkaccaü. Ayaü kho me bhante pa¤camo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati. 10. So ce\<*<2>*>/ me bhante\<*<3>*>/ āyasmā dhammaü deseti\<*<4>*>/, sak- kaccaü yeva suõāmi\<*<5>*>/ no asakkaccaü; no ce\<*<2>*>/ me\<*<6>*>/ āyasmā dhammaü deseti\<*<7>*>/, aham assa dhammaü desemi. Ayaü kho me bhante chaņņho acchariyo abbhuto dhammo saü- vijjati. 11. Anacchariyaü\<*<8>*>/ kho pana maü\<*<9>*>/ bhante devatā upa- saīkamitvā ārocenti `svākkhāto\<*<10>*>/ gahapati Bhagavatā dhammo' ti. Evaü vutte ahaü bhante tā\<*<11>*>/ devatā evaü vadāmi `vadeyyātha vā\<*<12>*>/ evaü\<*<11>*>/ kho tumhe devatā\<*<13>*>/ no vā\<*<14>*>/ vadeyyātha, atha kho svākkhāto\<*<10>*>/ Bhagavatā dhammo' ti. Na kho panāhaü bhante abhijānāmi tatonidānaü\<*<15>*>/ cittassa unnatiü\<*<16>*>/ `maü vā devatā upasaīkamanti, ahaü vā devatāhi saddhiü\<*<11>*>/ sallapāmã' ti. Ayaü kho me bhante sattamo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati. 12. Yān' imāni\<*<17>*>/ bhante Bhagavatā desitāni pa¤c' orambhā- giyāni saüyojanāni, nāhaü tesaü\<*<18>*>/ ki¤ci attani\<*<19>*>/ appahãnaü samanupassāmi\<*<20>*>/. Ayaü kho me bhante aņņhamo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 -te. 2 T. M6 ca, but yo instead of so; M7 yo yo ce, but afterwards no ca. 3 M. puts bh- before me; omitted by Ph. M8. M7. S. 4 M. M8. S. -si. 5 M. Ph. M8 -õomi. 6 T. M6. M7 kho me; M. Ph. me so. 7 M. Ph. M8. S. -si. 8 M. Ph. M8. S. acch- 9 M8 me. 10 Ph. M8 svākhāto; M. svākhyāto. 11 omitted by T. M6. M7. 12 omitted by M8. 13 Ph. M8. S. -te. 14 T. M6 ca. 15 M8 -na¤ ca. 16 Ph. M8 -ti; S. -nti. 17 Ph. M8 yāni tāni. 18 M8 nesaü. 19 omitted by M6. 20 M. T. M6. M7 -mã ti. >/ #<[page 212]># %<212 Aīguttara-Nikāya. XXI. 13-XXII. 3>% Ime kho bhante aņņha acchariyā abbhutā dhammā saü- vijjanti. Na ca kho ahaü jānāmi, katamehi pāhaü\<*<1>*>/ aņņhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato Bhagavatā vyākato ti. 13. Atha kho so bhikkhu Uggassa gahapatino Vesālikassa nivesane piõķapātaü gahetvā uņņhāyāsanā pakkāmi. Atha kho so bhikkhu pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu, yāvatako ahosi Uggena gahapatinā Vesālikena saddhiü kathāsallāpo, taü sabbaü Bhagavato ārocesi. 14. Sādhu sādhu bhikkhu, yathā taü Uggo gahapati Vesāliko sammā vyākaramāno vyākareyya, imeh' eva kho bhikkhu aņņhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannā- gato Uggo gahapati\<*<2>*>/ Vesāliko mayā vyākato; imehi ca pana bhikkhu aņņhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgataü Uggaü gahapatiü Vesālikaü dhārethā ti. XXII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Vajjãsu viharati Hatthigāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi . . . pe\<*<3>*>/ . . . \<*<2>*>/. Aņņhahi bhikkhave acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgataü Uggaü gahapatiü Hatthigāmakaü dhārethā ti. Idam avoca Bhagavā, idaü vatvā\<*<4>*>/ Sugato uņņhāyāsanā\<*<5>*>/ vihāraü pāvisi. 3. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu pubbaõhasamayaü nivā- setvā pattacãvaram ādāya yena Uggassa gahapatino Hatthi- gāmakassa nivesanaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā pa¤¤atte āsane nisãdi. Atha kho Uggo gahapati Hatthi- gāmako yena so bhikkhu ten' upasaīkami, upasaīkamitvā taü bhikkhuü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Uggaü gahapatiü Hatthigāmakaü so bhikkhu etad avoca:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 p'ahaü; S. cāhaü. 2 M. adds so 3 omitted by M. Ph. M8. S. 4 M8 vatvā ca; M. Ph. S. -na. 5 M8 uņņhāya. >/ #<[page 213]># %% 4. Aņņhahi kho tvaü gahapati acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato Bhagavatā vyākato. Katame te\<*<1>*>/ gahapati aņņha\<*<1>*>/ acchariyā abbhutā dhammā, yehi tvaü samannāgato Bhagavatā vyākato ti? `Na kho ahaü\<*<2>*>/ bhante jānāmi, katamehi ahaü\<*<3>*>/ aņņhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato Bhagavatā vyākato, api ca bhante ye me aņņha acchariyā abbhutā dhammā saüvijjanti, te\<*<4>*>/ suõāhi\<*<4>*>/ sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmã' ti. `Evaü gahapatã' ti kho so bhikkhu Uggassa gahapatino Hatthigāmakassa paccassosi. Uggo gahapati Hatthigāmako etad avoca:-- 5. Yadāhaü bhante Nāgavane paricaranto\<*<5>*>/ Bhagavantaü paņhamaü dårato 'va addasaü, saha\<*<6>*>/ dassanen' eva me bhante Bhagavato cittaü pasãdi surāmado ca pahãyi. Ayaü kho me bhante paņhamo acchariyo abbhuto dhammo saü- vijjati. So kho\<*<1>*>/ ahaü bhante pasannacitto Bhagavantaü payirupāsiü\<*<7>*>/. Tassa me Bhagavā anupubbikathaü kathesi, seyyathãdaü dānakathaü sãlakathaü saggakathaü, kāmānaü ādãnavaü okāraü\<*<8>*>/ saükilesaü nekkhamme\<*<9>*>/ ānisaüsaü pakāsesi. 6. Yadā maü Bhagavā a¤¤āsi kallacittaü muducittaü vinãvaraõacittaü\<*<10>*>/ udaggacittaü pasannacittaü, atha yā buddhānaü sāmukkaüsikā dhammadesanā, taü pakāsesi: dukkhaü samudayaü nirodhaü maggaü. Seyyathā pi nāma suddhaü vatthaü apagatakālakaü samma-d-eva rajanaü paņiggaõheyya, evam eva kho\<*<11>*>/ me\<*<12>*>/ tasmiü yeva āsane virajaü vãtamalaü dhammacakkhuü udapādi `yaü ki¤ci samudayadhammaü, sabban taü nirodhamman' ti. So kho ahaü bhante diņņhadhammo pattadhammo vidita- dhammo pariyogāëhadhammo tiõõavicikiccho vigatakathaü- katho vesārajjappatto aparappaccayo Satthu sāsane tatth' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M8. 2 Ph. M8 panāhaü. 3 T. M6. M7 p'ahaü; omitted by M. Ph. M8. S. 4 M. Ph. M8 taü suõohi. 5 T. M6. M7 paricā- 6 omitted by T. 7 Ph. M8. M7 -si; M. -pāsāmi. 8 T. M6. M7 vo- 9 M. M8 nekkhame; Ph. nikkhamme. 10 M8 niva- 11 omitted by Ph. T. M6. M7. 12 omitted by M8. T. M6. M7. >/ #<[page 214]># %<214 Aīguttara-Nikāya. XXII. 7-8>% eva buddha¤ ca dhamma¤ ca saīgha¤ ca saraõaü aga- māsiü\<*<1>*>/ brahmacariyapa¤camāni ca\<*<2>*>/ sikkhāpadāni samā- diyiü\<*<3>*>/. Ayaü kho me bhante dutiyo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati. 7. Tassa mayhaü bhante catasso komāriyo pajāpatiyo ahesuü. Atha khvāhaü\<*<4>*>/ bhante yena tā pajāpatiyo ten' upasaīkamiü, upasaīkamitvā tā\<*<5>*>/ pajāpatiyo etad avocaü\<*<6>*>/ `mayā kho bhaginiyo brahmacariyapa¤camāni\<*<7>*>/ sikkhāpadāni samādinnāni; yā icchati, idh' eva\<*<8>*>/ bhoge ca\<*<9>*>/ bhu¤jatu pu¤¤āni ca karotu sakāni vā ¤ātikulāni gacchatu, hoti\<*<10>*>/ vā pana purisādhippāyo, kassa vo\<*<11>*>/ dammã' ti? Evaü vutte sā\<*<12>*>/ bhante jeņņhā pajāpati maü etad avoca `itthan- nāmassa maü ayya\<*<13>*>/ purisassa dehã' ti. Atha khvāhaü\<*<14>*>/ bhante taü purisaü\<*<15>*>/ pakkosāpetvā vāmena\<*<16>*>/ hatthena\<*<16>*>/ pajāpatiü gahetvā dakkhiõena hatthena bhiīgāraü\<*<17>*>/ ga- hetvā tassa purisassa oõojesiü\<*<18>*>/. Komāriü\<*<19>*>/ kho panāhaü bhante dāraü pariccajanto nābhijānāmi cittassa a¤¤a- thattaü. Ayaü kho me bhante tatiyo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati. 8. Saüvijjanti\<*<20>*>/ kho pana me bhante kule bhogā, te ca\<*<21>*>/ kho appaņivibhattā sãlavantehi kalyāõadhammehi. Ayaü kho me\<*<5>*>/ bhante catuttho acchariyo abbhuto dhammo saü- vijjati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. M7 -si. 2 omitted by Ph. M8; M. puts ca after sikkhā- 3 Ph. M8 -yi. 4 T. M6 khvāssa; M7 has here a lacuna. 5 omitted by M8. 6 Ph. M8. M6. M7 -ca. 7 T. adds ca. 8 M. Ph. M8. S. sā im'eva. 9 omitted by M. Ph. M8. M6. S. 10 M6. M7 hotu. 11 Ph. te. 12 omitted by M. T. M6. M7. 13 M6. M7. S. ayyaputta; T. ayyaputtassa. 14 M. S. kho ahaü; Ph. kho 'haü; M8 kho. 15 omitted by Ph. M8. 16 M. Ph. M8 vāmaha- 17 T. M6. M7 bhiükāraü. 18 M. Ph. -si; M8 -jemi; M6 nejesiü. 19 M8 -ri; Ph. -riyaü; T. M6. M7 -raü. 20 T. M6. M7 -te. 21 M. 'va. >/ #<[page 215]># %% 9. Yaü kho panāhaü bhante bhikkhuü payirupāsāmi, sakkaccaü yeva payirupāsāmi no asakkaccaü. So ce\<*<1>*>/ me bhante āyasmā dhammaü deseti\<*<2>*>/, sakkaccaü yeva suõāmi\<*<3>*>/ no asakkaccaü; no ce\<*<4>*>/ me āyasmā\<*<5>*>/ dhammaü deseti\<*<2>*>/, aham assa dhammaü desemi. Ayaü kho me bhante pa¤camo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati. 10. Anacchariyaü\<*<6>*>/ kho pana\<*<7>*>/ me bhante saīghe nimantite devatā upasaīkamitvā ārocenti `asuko gahapati bhikkhu ubhato bhāgavimutto, asuko pa¤¤āvimutto, asuko kāyasakkhã, asuko diņņhippatto, asuko saddhāvimutto, asuko\<*<8>*>/ dhammānusārã\<*<8>*>/, asuko saddhānusārã, asuko sãlavā\<*<7>*>/ kalyāõa- dhammo, asuko dussãlo pāpadhammo' ti\<*<9>*>/. Saīghaü\<*<10>*>/ kho panāhaü bhante parivisanto\<*<11>*>/ nābhijānāmi evaü\<*<12>*>/ cittaü uppādento `imassa vā thokaü demi imassa vā bahukan' ti. Atha khvāhaü bhante samacitto 'va demi. Ayaü kho me bhante chaņņho acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati. 11. Anacchariyaü\<*<13>*>/ kho pana maü\<*<14>*>/ bhante devatā upasaīkamitvā ārocenti `svākkhāto bhante\<*<15>*>/ gahapati Bha- gavatā dhammo' ti. Evaü vutte ahaü bhante tā devatā evaü vadāmi\<*<16>*>/ `vadeyyātha vā evaü\<*<17>*>/ kho tumhe devatā\<*<18>*>/ no vā\<*<19>*>/ vadeyyātha, atha kho svākkhāto Bhagavatā dham- mo' ti. Na kho panāhaü bhante abhijānāmi tatonidānaü cittassa unnatiü\<*<20>*>/ `maü vā\<*<21>*>/ devatā upasaīkamanti, ahaü vā devatāhi saddhiü sallapāmã' ti. Ayaü kho me bhante sattamo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 ca; Ph. adds kho; all MSS. omit bhante. 2 M8. S. -si. 3 M. Ph. M8 -õomi. 4 T. M6. M7 ca. 5 M. Ph. M8 so āy- 6 M. M6. S. acch- 7 omitted by M8. 8 T. M6. M7 put these words after as- saddh- 9 omitted by T. M6. M7. 10 T. yaü. 11 T. M7 pavi-; M6 paņivi- 12 Ph. puts evaü. after cittaü. 13 T. M7 na accho 14 T. M6 me. 15 omitted by M. Ph. M8. M6. M7. S. 16 M. Ph. M8 vademi. 17 omitted by M8. T. M6. M7; M8 omits also vā. 18 Ph. M8. S. -te. 19 omitted by T. 20 Ph. M8. T. -ti; S. -nti; M6. M7 unnāti. 21 M. tā; Ph. vā tā; T. M6. M7 omit vā. >/ #<[page 216]># %<216 Aīguttara-Nikāya. XXII. 12-XXIII. 1>% 12. Sace kho panāhaü bhante Bhagavato\<*<1>*>/ paņhamataraü kālaü kareyyaü, anacchariyaü\<*<2>*>/ kho pan' etaü, yaü maü Bhagavā evaü vyākareyya `natthi taü saüyojanaü\<*<3>*>/, yena\<*<3>*>/ saüyojanena saüyutto Uggo gahapati Hatthigāmako puna imaü lokaü āgaccheyyā' ti. Ayaü kho me bhante aņņhamo acchariyo abbhuto dhammo saüvijjati. Ime kho bhante aņņha acchariyā abbhutā dhammā saü- vijjanti. Na ca kho ahaü jānāmi, katamehi pāhaü\<*<4>*>/ aņņhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato Bhagavatā vyākato ti. 13. Atha kho so bhikkhu Uggassa gahapatino Hatthi- gāmakassa nivesane piõķapātaü gahetvā uņņhāyāsanā pak- kāmi. Atha kho so bhikkhu pacchābhattaü piõķapāta- paņikkanto yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu, yāvatako ahosi Uggena gaha- patinā Hatthigāmakena saddhiü kathāsallāpo, taü sabbaü Bhagavato ārocesi. 14. Sādhu sādhu bhikkhu, yathā taü Uggo gahapati Hatthigāmako sammā vyākaramāno vyākareyya, imeh' eva\<*<5>*>/ kho bhikkhu aņņhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi sa- mannāgato Uggo gahapati Hatthigāmako mayā vyākato; imehi ca pana bhikkhu aņņhahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgataü Uggaü gahapatiü Hatthigā- makaü dhārethā ti. XXIII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā âëaviyaü\<*<6>*>/ viharati Aggā- ëave\<*<7>*>/ cetiye\<*<7>*>/. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi . . . pe\<*<8>*>/ . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. -tā. 2 T. acch- 3 omitted by M. Ph.; M8 saüyojanānaü. 4 T. M6. M7 p'ahaü; Ph. M8. S. cāhaü. 5 M. imehi so ca; M8 im'eva. 6 T. M6. M7 âl- 7 T. Aggāëace-; M6. M7 Aggālave ce- 8 omitted by M. Ph. M8. S. >/ #<[page 217]># %% 2. Sattahi bhikkhave acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgataü Hatthakaü âëavakaü dhāretha. Kata- mehi\<*<1>*>/ sattahi\<*<1>*>/? 3. Saddho bhikkhave Hatthako âëavako, sãlavā bhikkhave Hatthako âëavako, hirimā\<*<2>*>/ bhikkhave Hatthako âëavako, ottāpã\<*<3>*>/ bhikkhave Hatthako âëavako, bahussuto bhikkhave Hatthako âëavako, cāgavā bhikkhave Hatthako âëavako, pa¤¤avā bhikkhave Hatthako âëavako. Imehi kho bhikkhave sattahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgataü Hatthakaü âëavakaü dhārethā ti. Idam avoca Bhagavā, idaü vatvā\<*<4>*>/ Sugato uņņhāyāsanā vihāraü pāvisi. 4. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu pubbaõhasamayaü nivā- setvā pattacãvaram ādāya yena Hatthakassa âëavakassa nivesanaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā pa¤¤atte āsane nisãdi. Atha kho Hatthako âëavako yena so bhikkhu ten' upasaīkami, upasaīkamitvā taü bhikkhuü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Hatthakaü âëavakaü so bhikkhu etad avoca `sattahi kho tvaü āvuso acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato Bhagavatā vyākato. Katamehi\<*<1>*>/ sattahi\<*<1>*>/? Saddho bhikkhave Hatthako âëavako\<*<5>*>/, sãlavā . . .\<*<6>*>/ hirimā . . . ottāpã . . .\<*<7>*>/ bahussuto . . . cāgavā . . . pa¤¤avā bhikkhave Hatthako âëavako. Imehi kho tvaü āvuso sattahi acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato Bhagavatā vyākato' ti. `Kacci 'ttha\<*<8>*>/ bhante na koci gihã ahosi odātavasano' ti? `Na kho 'ttha\<*<9>*>/ āvuso koci gihã ahosi odātavasano' ti\<*<10>*>/. `Sādhu bhante, yad ettha na koci gihã ahosi odātavasano' ti. 5. Atha kho so bhikkhu Hatthakassa âëavakassa nivesane piõķapātaü gahetvā uņņhāyāsanā pakkāmi. Atha kho so bhikkhu pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto yena Bhagavā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. 2 M8 pa || -tto bahu- cā- pa- bh- 3 M. Ph. M8. S. ottappã throughout. 4 M. Ph. S. vatvāna; M8 vatvā ca. 5 T. M6 pe || sã- 6 Ph. pa. 7 M8 pa. 8 Ph. ki¤ c'ettha; M8 ki¤ci 'ttha. 9 M. Ph. M8. S. h'ettha. 10 M6 pi. >/ #<[page 218]># %<218 Aīguttara-Nikāya. XXIII. 6-XXIV. 1>% ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `idhāhaü bhante pubbaõhasama- yaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya yena Hatthakassa âëava- kassa nivesanaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā pa¤¤atte āsane nisãdi. Atha kho bhante Hatthako âëavako yenāhaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā maü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho ahaü bhante Hatthakaü âëavakaü etad avocaü: sattahi kho tvaü āvuso acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgato Bha- gavatā vyākato. Katamehi\<*<1>*>/ sattahi\<*<1>*>/? Saddho bhikkhave Hatthako âëavako\<*<2>*>/, sãlavā\<*<3>*>/ . . .\<*<4>*>/ hirimā . . . ottāpã . . . bahussuto . . . cāgavā . . . pa¤¤avā bhikkhave Hatthako âëavako. Imehi kho tvaü āvuso sattahi acchariyehi abbhu- tehi dhammehi samannāgato Bhagavatā vyākato ti. Evaü vutte bhante Hatthako âëavako maü etad avoca: kacci 'ttha\<*<5>*>/ bhante na koci gihã ahosi odātavasano ti\<*<6>*>/? Na kho 'ttha\<*<7>*>/ āvuso koci gihã ahosi odātavasano ti. Sādhu\<*<8>*>/ bhante, yad ettha na koci gihã ahosi odātavasano' ti. 6. Sādhu sādhu bhikkhu\<*<9>*>/, appiccho so bhikkhu\<*<10>*>/ kula- putto sante yeva attani kusale dhamme na icchati parehi ¤āyamāne\<*<11>*>/. Tena hi tvaü bhikkhu iminā aņņhamena\<*<12>*>/ acchariyena abbhutena dhammena samannāgataü Hattha- kaü âëavakaü dhārehi, yad idam\<*<13>*>/ appicchatāyā ti. XXIV. 1. Ekaü samayaü Bhagavā âëaviyaü viharati Aggāëave cetiye. Atha kho Hatthako âëavako pa¤camattehi upā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. 2 T. M6. M7 continue: pe || sãla-; T. omits âë- 3 M6. M7 add bhikkhave Hatth- âë-; T. adds only bh- Hattho 4 M. la; Ph. M8 pa. 5 Ph. ki¤ci 'ttha; M8 kidha¤ c'attha. 6 T. M7 pi. 7 M. Ph. M8. S. h'ettha. 8 M8 omits this phrase. 9 S. bhikkhave. 10 omitted by S. 11 M. pa¤¤āpayamāne; M8 pa¤¤ayamāne. 12 omitted by M. Ph. M8. S. 13 M8 inserts pa; S. pe. >/ #<[page 219]># %% sakasatehi parivuto\<*<1>*>/ yena Bhagavā ten' upasaīkami, upa- saīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Hatthakaü âëavakaü Bhagavā etad avoca:-- 2. Mahatã kho tyāyaü\<*<2>*>/ Hatthaka parisā, kathaü pana tvaü Hatthaka imaü mahatiü parisaü saügaõhāsã ti? Yān' imāni bhante Bhagavatā desitāni cattāri saügaha- vatthåni, tehāhaü\<*<3>*>/ imaü mahatiü parisaü saügaõhāmi. Ahaü bhante yaü jānāmi `ayaü dānena saügahetabbo' ti, taü dānena saügaõhāmi; yaü jānāmi `ayaü peyyavajjena\<*<4>*>/ saügahetabbo' ti, taü peyyavajjena\<*<5>*>/ saügaõhāmi; yaü jānāmi `ayaü atthacariyāya saügahetabbo' ti, taü attha- cariyāya saügaõhāmi; yaü jānāmi `ayaü samānattatāya saügahetabbo\<*<6>*>/' ti\<*<6>*>/, taü\<*<6>*>/ samānattatāya\<*<6>*>/ saügaõhāmi. Saüvijjante\<*<7>*>/ kho pana me bhante kule bhogā, daliddassa\<*<8>*>/ kho no tathā sotabbaü\<*<9>*>/ ma¤¤antã\<*<10>*>/ ti. 3. Sādhu sādhu Hatthaka, yoni\<*<11>*>/ kho tyāhaü\<*<12>*>/ Hatthaka mahatiü parisaü saügahetuü. Ye\<*<13>*>/ hi keci\<*<14>*>/ Hatthaka atãtamaddhānaü mahatiü parisaü saügahesuü, sabbe te imeh' eva catåhi saügahavatthåhi mahatiü parisaü saü- gahesuü; ye pi hi keci\<*<15>*>/ Hatthaka anāgatamaddhānaü mahatiü parisaü saügaõhissanti, sabbe te imeh' eva ca- tåhi saügahavatthåhi mahatiü parisaü saügaõhissanti; ye pi hi keci\<*<15>*>/ Hatthaka etarahi mahatiü parisaü saü- gaõhanti, sabbe te imeh' eva catåhi saügahavatthåhi mahatiü parisaü saügaõhantã ti. 4. Atha kho Hatthako âëavako Bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaüsito uņņhāyāsanā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 -vutto. 2 M. Ph. tāyaü; M8 'va tāyaü. 3 T. M6. M7 tenāhaü. 4 S. -vācena throughout; M8 veyyāvaccena. 5 M8 veyyāraccena. 6 omitted by M8. 7 M. -ti. 8 M8. S. daë- 9 Ph. saīgahetabbaü. 10 Ph. M8. M6. M7 ma¤¤atã. 11 Ph. M8. T. yāni. 12 M. M7. S. tyāyaü; T. tyāya. 13 S. ye pi. 14 T. kehici. 15 omitted by M6. >/ #<[page 220]># %<220 Aīguttara-Nikāya. XXIV. 5-XXV. 3>% pakkāmi. Atha kho Bhagavā acirapakkante Hatthake âëavake bhikkhå āmantesi:-- 5. Aņņhahi bhikkhave acchariyehi abbhutehi dhammehi samannāgataü Hatthakaü âëavakaü dhāretha. Katamehi\<*<1>*>/ aņņhahi\<*<1>*>/? 6. Saddho bhikkhave Hatthako âëavako, sãlavā bhik- khave\<*<2>*>/ Hatthako\<*<3>*>/ âëavako\<*<3>*>/, hirimā bhikkhave\<*<2>*>/ Hatthako\<*<3>*>/ âëavako\<*<3>*>/, ottāpã bhikkhave\<*<2>*>/ Hatthako\<*<3>*>/ âëavako\<*<3>*>/, bahussuto bhikkhave\<*<2>*>/ Hatthako\<*<3>*>/ âëavako\<*<3>*>/, cāgavā bhikkhave\<*<2>*>/ Hattha- ko\<*<3>*>/ âëavako\<*<3>*>/, pa¤¤avā bhikkhave Hatthako âëavako, appiccho bhikkhave Hatthako âëavako. Imehi kho bhikkhave aņņhahi acchariyehi abbhutehi dham- mehi samannāgataü Hatthakaü âëavakaü dhārethā ti. XXV. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sakkesu viharati Kapila- vatthusmiü Nigrodhārāme. Atha kho Mahānāmo Sakko yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavan- taü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Mahānāmo Sakko Bhagavantaü etad avoca `kittāvatā nu kho bhante upāsako hotã' ti? Yato\<*<4>*>/ kho Mahānāma buddhaü saraõaü gato hoti, dhammaü saraõaü gato hoti, saīghaü saraõaü gato hoti: ettāvatā\<*<5>*>/ kho Mahānāma upāsako hotã ti. 2. `Kittāvatā\<*<5>*>/ pana bhante upāsako sãlavā hotã' ti? Yato\<*<5>*>/ kho Mahānāma upāsako pāõātipātā paņivirato hoti, adinnādānā paņivirato hoti, kāmesu micchācārā paņi- virato hoti, musāvādā paņivirato hoti, surāmerayamajjapa- mādaņņhānā paņivirato hoti: ettāvatā kho Mahānāma upā- sako sãlavā hotã ti. 3. `Kittāvatā\<*<5>*>/ pana bhante upāsako attahitāya paņipanno hoti no parahitāyā' ti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. 2 omitted by S. 3 M. la; Ph. M8 pa || hi-; omitted by S. 4 T. adds ca; M8 omits all from Yato to Yato. 5 T. adds ca. >/ #<[page 221]># %% Yato\<*<1>*>/ kho Mahānāmo upāsako attanā\<*<2>*>/ saddhāsampanno hoti no paraü saddhāsampadāya samādapeti, attanā\<*<2>*>/ sãla- sampanno hoti no paraü sãlasampadāya samādapeti, attanā\<*<2>*>/ cāgasampanno hoti no paraü cāgasampadāya samādapeti, attanā\<*<2>*>/ bhikkhånaü dassanakāmo\<*<3>*>/ hoti no paraü bhik- khånaü\<*<4>*>/ dassane samādapeti, attanā\<*<2>*>/ saddhammaü sotu- kāmo hoti no paraü saddhammasavane\<*<5>*>/ samādapeti, attanā\<*<2>*>/ sutānaü dhammānaü dhārakajātiko\<*<6>*>/ hoti no paraü dham- madhāraõāya\<*<7>*>/ samādapeti, attanā\<*<2>*>/ dhatānaü\<*<8>*>/ dhammānaü atthåpaparikkhã\<*<9>*>/ hoti no paraü atthåpaparikkhāya samā- dapeti, attanā\<*<2>*>/ attham a¤¤āya dhammam\<*<10>*>/ a¤¤āya\<*<10>*>/ dham- mānudhammapaņipanno hoti no paraü\<*<11>*>/ dhammānudhamma- paņipattiyā samādapeti: ettāvatā kho Mahānāma upāsako attahitāya paņipanno hoti no parahitāyā ti. 4. `Kittāvatā pana bhante upāsako attahitāya ca paņi- panno hoti parahitāya cā' ti? Yato\<*<1>*>/ kho Mahānāma upāsako attanā ca saddhāsam- panno hoti para¤ ca saddhāsampadāya\<*<12>*>/ samādapeti, attanā ca sãlasampanno hoti para¤ ca sãlasampadāya samādapeti, attanā ca cāgasampanno hoti para¤ ca cāgasampadāya samādapeti, attanā ca bhikkhånaü dassanakāmo hoti\<*<13>*>/ para¤ ca bhikkhånaü dassane samādapeti, attanā ca sad- dhammaü sotukāmo hoti para¤ ca saddhammasavane samā- dapeti, attanā ca sutānaü dhammānaü dhārakajātiko\<*<6>*>/ hoti para¤ ca dhammadhāraõāya\<*<14>*>/ samādapeti, attanā ca dha- tānaü\<*<15>*>/ dhammānaü atthåpaparikkhã\<*<16>*>/ hoti para¤ ca atthåpaparikkhāya samādapeti, attanā ca attham a¤¤āya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. adds ca. 2 M. Ph. M8 add 'va; S. ca. 3 T. dassanāya kāmo. 4 T. bhikkhå. 5 S. saddhammassa- throughout. 6 M. Ph. M8 dhāraõa- always. 7 M8 -õe. 8 M. Ph. M8. S. sutānaü. 9 Ph. -kkhito; M8 -kkhaü; M6 -kkhato. 10 omitted by Ph. 11 Ph. inserts attham a¤¤āya dhammam a- 12 Ph. saddhāya sampadāya. 13 Ph. inserts para¤ ca bhikkhånaü dassanakāmo hoti. 14 Ph. M8 -õe. 15 M8 dhātānaü; M. Ph. S. sutānaü. 16 Ph. M6 -kkhitā; M8 -kkhaü. >/ #<[page 222]># %<222 Aīguttara-Nikāya. XXVI. 1-4>% dhammam a¤¤āya dhammānudhammapaņipanno hoti para¤ ca\<*<1>*>/ dhammānudhammapaņipattiyā samādapeti: ettāvatā kho Mahānāma upāsako attahitāya ca\<*<2>*>/ paņipanno hoti parahitāya cā ti. XXVI. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Jãvakam- bavane. Atha kho Jãvako Komārabhacco yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Jãvako Komā- rabhacco Bhagavantaü etad avoca `kittāvatā nu\<*<3>*>/ kho\<*<4>*>/ bhante upāsako hotã' ti? Yato\<*<5>*>/ kho Jãvaka buddhaü saraõaü gato hoti, dham- maü saraõaü gato hoti, saīghaü saraõaü gato hoti: ettāvatā kho Jãvaka upāsako hotã ti. 2. `Kittāvatā\<*<6>*>/ pana bhante upāsako sãlavā hotã ti' ? Yato\<*<5>*>/ kho Jãvaka upāsako pāõātipātā paņivirato hoti . . . pe\<*<7>*>/ . . . surāmerayamajjapamādaņņhānā paņivirato hoti: ettāvatā kho Jãvaka upāsako sãlavā hotã ti. 3. `Kittāvatā\<*<8>*>/ pana bhante upāsako attahitāya paņipanno hoti no parahitāyā' ti? Yato\<*<5>*>/ kho Jãvaka upāsako attanā\<*<9>*>/ saddhāsampanno hoti no paraü saddhāsampadāya samādapeti . . . pe\<*<7>*>/ . . . attanā\<*<10>*>/ attham a¤¤āya dhammam\<*<11>*>/ a¤¤āya\<*<11>*>/ dhammānu- dhammapaņipanno hoti no paraü\<*<12>*>/ dhammānudhammapaņi- pattiyā samādapeti: ettāvatā kho Jãvaka upāsako attahitāya paņipanno hoti no parahitāyā ti. 4. `Kittāvatā pana bhante upāsako attahitāya ca\<*<13>*>/ paņi- panno hoti parahitāya cā' ti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. inserts attham a¤¤āya dhammam a- 2 omitted by Ph. M8. T. M6. M7. 3 Ph. ca; omitted by M8. 4 Ph. M8 add pana. 5 T. adds ca. 6 Ph. M8. T. add kho. 7 M. la; Ph. M8 pa. 8 Ph. M8 add kho. 9 M8. S. add ca; M. Ph. 'va; T. omits attanā. 10 M8. S. add ca; M. Ph. 'va. 11 omitted by Ph. 12 Ph. inserts attham a¤¤āya dh- a- 13 omitted by M8. T. M6. M7. >/ #<[page 223]># %% Yato\<*<1>*>/ kho Jãvaka upāsako attanā ca saddhāsampanno hoti para¤ ca saddhāsampadāya samādapeti, attanā ca sãlasampanno hoti para¤ ca sãlasampadāya samādapeti, attanā ca cāgasampanno hoti para¤ ca cāgasampadāya samādapeti, attanā ca bhikkhånaü dassanakāmo hoti para¤ ca bhikkhånaü dassane samādapeti, attanā ca saddhammaü sotukāmo hoti para¤ ca saddhammasavane samādapeti, attanā ca sutānaü dhammānaü dhārakajātiko hoti para¤ ca dhammadhāraõāya samādapeti, attanā ca dhatānaü\<*<2>*>/ dhammānaü atthåpaparikkhã\<*<3>*>/ hoti para¤ ca\<*<4>*>/ atthåpa- parikkhāya samādapeti, attanā ca attham a¤¤āya dham- mam a¤¤āya dhammānudhammapaņipanno hoti para¤ ca\<*<5>*>/ dhammānudhammapaņipattiyā samādapeti: ettāvatā kho Jãvaka upāsako attahitāya ca\<*<6>*>/ paņipanno hoti parahitāya cā ti. XXVII. 1. Aņņh' imāni bhikkhave balāni. Katamāni aņņha? 2. Roõõabalā\<*<7>*>/ bhikkhave dārakā, kodhabalā\<*<8>*>/ mātugāmā\<*<9>*>/, āvudhabalā corā, issariyabalā rājāno, ujjhattibalā\<*<10>*>/ bālā\<*<10>*>/, nijjhattibalā\<*<11>*>/ paõķitā, paņisaīkhānabalā bahussutā, khanti- balā samaõabrāhmaõā. Imāni kho bhikkhave aņņha balānã ti. XXVIII. 1. Atha kho āyasmā Sāriputto yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho āyasmantaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. adds ca. 2 M8 dhā-; M. Ph. S. sutānaü. 3 M. Ph. M6 -kkhitā; M8 -kkhaü. 4 Ph. inserts sutānaü dhammānaü. 5 Ph. inserts attham a¤¤āya dh- a- 6 omitted by M6. 7 M. ruõõa-; Ph. roda-; M8 rodana- 8 T. -balo -gāmo; M7 -balā -gāmo. 9 M. Ph. M8. S. -gāmā. 10 M8 ajhabālā; T. ujjh- balā; M6 ujjati- 11 M8 nicchattibālā. >/ #<[page 224]># %<224 Aīguttara-Nikāya. XXVIII. 2-6>% Sāriputtaü Bhagavā etad avoca `kati\<*<1>*>/ nu kho Sāriputta khãõāsavassa bhikkhuno balāni, yehi balehi\<*<2>*>/ samannāgato khãõāsavo bhikkhu āsavānaü khayaü paņijānāti: khãõā me āsavā' ti? 2. Aņņha bhante khãõāsavassa bhikkhuno balāni, yehi balehi samannāgato khãõāsavo bhikkhu āsavānaü khayaü paņijānāti: khãõā me\<*<3>*>/ āsavā ti. Katamāni aņņha? 3. Idha bhante khãõāsavassa bhikkhuno aniccato sabbe saīkhārā yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhā honti. Yam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno aniccato sabbe saīkhārā yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhā honti, idam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno balaü hoti, yaü balaü āgamma khãõāsavo bhikkhu āsavānaü khayaü paņi- jānāti: khãõā me āsavā ti. 4. Puna ca paraü bhante khãõāsavassa bhikkhuno aīgā- rakāsåpamā kāmā yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhā honti. Yam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno aīgārakā- såpamā kāmā yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhā honti, idam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno balaü hoti, yaü balaü āgamma khãõāsavo bhikkhu āsavānaü khayaü paņi- jānāti: khãõā me āsavā ti. 5. Puna ca paraü bhante khãõāsavassa bhikkhuno vive- kaninnaü cittaü hoti vivekapoõaü vivekapabbhāraü vive- kaņņhaü nekkhammābhirataü\<*<4>*>/ vyantibhåtaü sabbaso āsa- vaņņhāniyehi dhammehi. Yam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno vivekaninnaü cittaü hoti vivekapoõaü vive- kapabbhāraü vivekaņņhaü nekkhammābhirataü\<*<5>*>/ vyanti- bhåtaü sabbaso āsavaņņhāniyehi dhammehi, idam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno balaü hoti, yaü balaü āgamma khãõāsavo bhikkhu āsavānaü khayaü paņijānāti: khãõā me āsavā ti. 6. Puna ca paraü bhante khãõāsavassa bhikkhuno cattāro satipaņņhānā bhāvitā honti subhāvitā. Yam pi bhante \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. M8 ki¤ci. 2 omitted by M. 3 Ph. inserts 'va. 4 M8 nekkhama-abhi-; Ph. nikkhamā- throughout. 5 M8 nekkhamabhi- >/ #<[page 225]># %% khãõāsavassa bhikkhuno\<*<1>*>/ cattāro satipaņņhānā bhāvitā honti subhāvitā, idam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno balaü hoti, yaü balaü āgamma khãõāsavo bhikkhu āsavānaü khayaü paņijānāti: khãõā me āsavā ti. 7. Puna ca paraü bhante khãõāsavassa bhikkhuno cattāro iddhipādā bhāvitā honti subhāvitā . . . pe\<*<2>*>/ . . . pa¤c' indriyāni\<*<3>*>/ bhāvitāni\<*<4>*>/ honti\<*<4>*>/ subhāvitāni\<*<4>*>/ . . . satta bojjhaīgā bhāvitā honti subhāvitā . . .\<*<5>*>/ ariyo aņņhaīgiko maggo bhāvito hoti subhāvito. Yam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno ariyo aņņhaīgiko maggo bhāvito hoti subhāvito, idam pi bhante khãõāsavassa bhikkhuno balaü hoti, yaü balaü āgamma khãõāsavo bhikkhu āsavānaü khayaü paņijānāti: khãõā me āsavā ti. Imāni kho bhante aņņha khãõāsavassa bhikkhuno balāni, yehi balehi\<*<6>*>/ samannāgato khãõāsavo bhikkhu āsavānaü khayaü paņijānāti: khãõā me āsavā ti. XXIX. 1. Khaõakicco\<*<7>*>/ loko, khaõakicco loko ti bhikkhave assu- tavā puthujjano bhāsati, no\<*<8>*>/ ca kho so jānāti khaõaü vā akkhaõaü vā. Aņņh' ime bhikkhave akkhaõā asamayā brahmacariyavāsāya. Katame aņņha? 2. Idha bhikkhave Tathāgato ca loke uppanno hoti arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasampanno sugato loka- vidå anuttaro purisadammasārathi Satthā devamanussānaü buddho Bhagavā\<*<9>*>/, dhammo ca desiyati opasamiko\<*<10>*>/ pari- nibbāyiko\<*<11>*>/ sambodhagāmã sugatappavedito, aya¤ ca\<*<4>*>/ puggalo nirayaü upapanno\<*<12>*>/ hoti. Ayaü bhikkhave paņhamo akkhaõo asamayo brahmacariyavāsāya. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. continues: balaü hoti and so on. 2 M. la; Ph. M8 pa; T. M6. M7 have Puna ca paraü bh- khãõā- bhikkhuno. 3 T. M6. M7 add pa¤ca balāni. 4 omitted by T. M6. M7. 5 Ph. Puna ca p- bh- khãõā- bhikkhuno. 6 omitted by M. 7 M8 has kacco loko ti. 8 omitted by M8. 9 Ph. M8. M6 add ti. 10 S. upa- 11 M. Ph. S. -niko. 12 T. M6. M7 uppa-; M8 upa- >/ #<[page 226]># %<226 Aīguttara-Nikāya. XXIX. 3-4>% 3. Puna ca paraü bhikkhave Tathāgato ca loke\<*<1>*>/ uppanno hoti . . . pe\<*<2>*>/ . . . Satthā devamanussānaü buddho Bhagavā\<*<3>*>/, dhammo ca desiyati opasamiko\<*<4>*>/ parinibbāyiko\<*<5>*>/ sambodha- gāmã\<*<6>*>/ sugatappavedito, aya¤ ca puggalo tiracchānayoniü\<*<7>*>/ upapanno\<*<8>*>/ hoti . . . pe\<*<9>*>/ . . . aya¤ ca puggalo pittivisayaü upapanno\<*<10>*>/ hoti . . . pe\<*<9>*>/ . . . aya¤ ca puggalo a¤¤ataraü\<*<11>*>/ dãghāyukaü devanikāyaü upapanno\<*<10>*>/ hoti . . . pe\<*<9>*>/ . . . aya¤ ca puggalo paccantimesu janapadesu paccājāto\<*<12>*>/ hoti\<*<13>*>/ avi¤¤ātāresu milakkhesu\<*<14>*>/, yattha natthi gati bhik- khånaü bhikkhunãnaü upāsakānaü upāsikānaü . . . pe\<*<15>*>/ . . . aya¤ ca puggalo majjhimesu janapadesu paccājāto\<*<16>*>/ hoti, so ca hoti micchādiņņhiko viparãtadassano `natthi dinnaü, natthi yiņņhaü, natthi hutaü, natthi sukaņadukka- ņānaü kammānaü\<*<17>*>/ phalaü vipāko, natthi ayaü loko, natthi paro\<*<18>*>/ loko\<*<18>*>/, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaõabrāhmaõā sammaggatā sammāpaņipannā\<*<19>*>/, ye ima¤ ca lokaü para¤ ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedentã' ti . . . pe\<*<15>*>/ . . . aya¤ ca puggalo majjhimesu janapadesu paccājāto\<*<16>*>/ hoti, so\<*<17>*>/ ca\<*<17>*>/ hoti\<*<17>*>/ duppa¤¤o jaëo eëamågo na paņibalo\<*<20>*>/ subhāsitadubbhāsitassa attham a¤¤ātuü. Ayaü bhikkhave sattamo\<*<21>*>/ akkhaõo\<*<21>*>/ asamayo brahmacariyavāsāya. 4. Puna ca paraü bhikkhave Tathāgato ca\<*<22>*>/ loke anuppanno hoti arahaü sammāsambuddho . . . pe\<*<23>*>/ . . . Satthā devamanussānaü buddho Bhagavā, dhammo ca na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. adds ca. 2 M. la; Ph. M8 pa; T. M6. M7 give the phrase in full. 3 Ph. M8 add ti. 4 S. upa- 5 M. Ph. S. -niko. 6 T. -gāmiko. 7 Ph. -yoniyaü. 8 M8. T. M6. M7 uppa- 9 M. la; Ph. M8 pa; omitted by T. M6. M7. 10 T. M6. M7 uppa- 11 M8 -taro; T. M6. M7 -tarasmiü. 12 Ph. M8 pacchā- 13 S. adds so ca hoti. 14 M. Ph. M8. S. -kkhåsu. 15 M. la; Ph. M8 pa; omitted by T. 16 M8 pacchā-; T. pacchāto. 17 omitted by T. M6. 18 M. M8. T. paral- 19 M. M8 samā- 20 T. pari-; M. apaņi- l. na paņi- 21 omitted by T. 22 omitted by M6. 23 M. Ph. M8 pa. >/ #<[page 227]># %% desiyati opasamiko\<*<1>*>/ parinibbāyiko\<*<2>*>/ sambodhagāmã suga- tappavedito, aya¤ ca puggalo majjhimesu janapadesu paccājāto\<*<3>*>/ hoti, so ca hoti pa¤¤avā ajaëo\<*<4>*>/ aneëamågo paņibalo subhāsitadubbhāsitassa attham a¤¤ātuü. Ayaü bhikkhave aņņhamo akkhaõo asamayo brahmacariyavāsāya. Ime kho bhikkhave aņņha akkhaõā asamayā brahmaca- riyavāsāya. 5. Eko 'va\<*<5>*>/ bhikkhave khaõo ca samayo ca brahmaca- riyavāsāya. Katamo eko? 6. Idha bhikkhave Tathāgato ca\<*<6>*>/ loke uppanno hoti arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi Satthā devamanussā- naü buddho Bhagavā, dhammo ca desiyati opasamiko\<*<1>*>/ parinibbāyiko\<*<2>*>/ sambodhagāmã sugatappavedito, aya¤ ca puggalo majjhimesu janapadesu paccājāto\<*<7>*>/ hoti, so ca hoti pa¤¤avā ajaëo\<*<8>*>/ aneëamågo paņibalo subhāsitadubbhāsitassa attham a¤¤ātum. Ayaü bhikkhave eko 'va\<*<9>*>/ khaõo ca samayo ca brahmacariyavāsāyā ti. Manussalābhaü\<*<10>*>/ laddhāna saddhamme suppavedite\<*<11>*>/ ye khaõaü\<*<12>*>/ nādhigacchanti atināmenti\<*<13>*>/ te khaõaü. Bahåhi akkhaõā vuttā puggalass' antarāyikā\<*<14>*>/. Kadāci\<*<15>*>/ karahaci loke uppajjanti Tathāgatā, tayidaü\<*<16>*>/ sammukhãbhåtaü\<*<17>*>/ yaü lokasmiü sudullabhaü manussapaņilābho ca saddhammassa ca desanā, alaü vāyamituü tattha atthakāmena jantunā. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. upa- 2 M. Ph. S. -niko. 3 Ph. M8. T. pacchā- 4 M. puts aj- after aneëa- 5 Ph. M8. S. ca; M. Ph. M8. S. add kho. 6 omitted by Ph. M8. S. 7 M8 pacchā-; T. pacchāto. 8 M. aneëo. 9 omitted by M8. M6. M7. S. 10 Ph. S. -lokaü; M8 manussasalābhaü. 11 M8 -to. 12 T. M6. M7 phalaü; M8 jānāmi gacchanti instead of kh- nādhi- 13 M8 -nāmesanti. 14 M. muggassa antarāyitā. 15 T. kadā ca. 16 M. Ph. tass' idaü; M8 tasidaü. 17 M8 samukhā- >/ #<[page 228]># %<228 Aīguttara-Nikāya. XXX. 1>% Kathaü vija¤¤ā\<*<1>*>/ saddhammaü\<*<2>*>/ khaõo\<*<3>*>/ ve\<*<4>*>/ mā upaccagā\<*<5>*>/? Khaõātãtā hi socanti nirayamhi samappitā. Idha-m-eva\<*<6>*>/ naü\<*<7>*>/ virādheti\<*<8>*>/ saddhammassa niyāmataü\<*<9>*>/, vāõijo\<*<10>*>/ va atãtattho cirattaü\<*<11>*>/ anutapessati\<*<12>*>/. Avijjānivuto\<*<13>*>/ poso\<*<14>*>/ saddhammaü aparādhiko\<*<15>*>/ jātimaraõasaüsāraü ciraü paccanubhossati\<*<16>*>/. Ye ca laddhā manussattaü saddhamme suppavedite akaüsu Satthu vacanaü karissanti karonti vā, khaõaü paccavidhuü\<*<17>*>/ loke brahmacariyaü anuttaraü. Ye maggaü paņipajjiüsu Tathāgatappaveditaü\<*<18>*>/ ye saüvarā cakkhumatā desitādiccabandhunā, tesu\<*<19>*>/ gutto sadā sato viharetha\<*<20>*>/ anavassuto. Sabbe\<*<21>*>/ anusaye chetvā Māradheyyasarānuge\<*<22>*>/ te\<*<23>*>/ ve\<*<23>*>/ pāragatā\<*<23>*>/ loke ye pattā āsavakkhayan ti. XXX. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Bhaggesu viharati Suüsu- māragire\<*<24>*>/ Bhesakaëāvane Migadāye. Tena kho pana samayena āyasmā Anuruddho Cetãsu viharati Pācãnavaü- sadāye\<*<25>*>/. Atha kho āyasmato Anuruddhassa rahogatassa patisallãnassa evaü cetaso parivitakko udapādi `appicchassā- yaü dhammo, nāyaü dhammo mahicchassa; santuņņhassāyaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 vija¤¤aü. 2 T. dhammaü. 3 T. khane. 4 S. vo. 5 M. Ph. M8. S. -jjhagā. 6 T. idh' eva; M. Ph. M8. S. idha ce. 7 S. na. 8 M. M8. M6 viro- 9 M6 -tiü; S. -mitaü. 10 M8 -jā; M. Ph. -õijjo. 11 M. cãrantaü; Ph. ciraü; M8 sidantaraü (sic); S. cirattanu- 12 M. Ph. S. -tapissati; M8 aggati (sic). 13 S. -nibbuto. 14 Ph. bālo. 15 M8 -dhi. 16 S. paccā- 17 T. -vidhuü; M. -vibhaü; Ph. -bhimaü; M8 paccatimaü. 18 T. -te. 19 M. Ph. M8 tesaü; M6 tesutto l. tesu gutto. 20 M. Ph. M8 vihare; T. viharato; M7 viharathe. 21 M6 sake. 22 M. Ph. M8 -parānuge. 23 M8 tad eva pādagatā. 24 M. Ph. M8 Susu- throughout. 25 T. -vaüsamigadāye throughout; M6 once; M7 twice. >/ #<[page 229]># %% dhammo, nāyaü dhammo asantuņņhassa; pavivittassāyaü\<*<1>*>/ dhammo, nāyaü dhammo saīgaõikārāmassa; āraddhaviri- yassāyaü dhammo, nāyaü dhammo kusãtassa; upaņņhitasa- tissāyaü dhammo, nāyaü dhammo muņņhassatissa; samāhi- tassāyaü dhammo, nāyaü dhammo asamāhitassa; pa¤¤avato ayaü dhammo, nāyaü dhammo duppa¤¤assā' ti. 2. Atha kho Bhagavā āyasmato Anuruddhassa cetasā ceto parivitakkam a¤¤āya seyyathā pi nāma balavā puriso sammi¤jitaü\<*<2>*>/ vā bāhaü pasāreyya pasāritaü vā bāhaü sammi¤jeyya\<*<3>*>/, evam eva Bhaggesu Suüsumāragire Bhesa- kaëāvane Migadāye antarahito Cetãsu Pācãnavaüsadāye āyasmato Anuruddhassa sammukhe\<*<4>*>/ pāturahosi: Nisãdi Bhagavā pa¤¤atte āsane. âyasmā pi kho Anuruddho Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho āyasmantaü Anuruddhaü Bhagavā etad avoca:-- 3. Sādhu sādhu Anuruddha, sādhu kho tvaü Anuruddha satta mahāpurisavitakke\<*<5>*>/ vitakkesi: appicchassāyaü dhammo, nāyaü dhammo mahicchassa; santuņņhassāyaü dhammo, nāyaü dhammo asantuņņhassa; pavivittassāyaü\<*<6>*>/ dhammo, nāyaü dhammo saīgaõikārāmassa; āraddhaviriyassāyaü dhammo, nāyaü dhammo kusãtassa; upaņņhitasatissāyaü dhammo, nāyaü dhammo muņņhassatissa; samāhitassāyaü dhammo, nāyaü dhammo asamāhitassa; pa¤¤avato ayaü dhammo, nāyaü dhammo duppa¤¤assā ti. Tena hi tvaü Anuruddha imam pi\<*<7>*>/ aņņhamaü mahāpurisavitakkaü vi- takkehi\<*<8>*>/: nippapa¤cārāmassāyaü dhammo nippapa¤cara- tino, nāyaü dhammo papa¤cārāmassa papa¤caratino ti. 4. Yato kho tvaü Anuruddha ime aņņha mahāpurisa- vitakke vitakkessasi\<*<9>*>/, tato tvaü Anuruddha, yāva-d-eva ākaīkhissasi, vivicc' eva\<*<10>*>/ kāmehi vivicca akusalehi dham- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 vivi- 2 M. Ph. sami- 3 M. Ph. M8 sami- 4 M8 samu-; T. M6. M7 pamukhe. 5 M. Ph. M8. S. yan taü (M8 yaü tvaü) mahāpurisavitakkaü. 6 M8 vivi- 7 omitted by S. 8 M. Ph. M8. S. -si. 9 M8. T. M6. M7 -kkissasi. 10 M6 omits all till savitakkaü. >/ #<[page 230]># %<230 Aīguttara-Nikāya. XXX. 5-8>% mehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņha- maü\<*<1>*>/ jhānaü\<*<1>*>/ upasampajja viharissasi. 5. Yato kho tvaü Anuruddha ime aņņha mahāpurisa- vitakke vitakkessasi\<*<2>*>/, tato\<*<3>*>/ tvaü Anuruddha, yāva-d-eva ākaīkhissasi, vitakkavicārānaü våpasamā\<*<4>*>/ ajjhattaü sam- pasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samā- dhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja viharissasi. 6. Yato kho tvaü Anuruddha ime aņņha mahāpurisa- vitakke vitakkessasi\<*<2>*>/, tato tvaü Anuruddha, yāva-d-eva ākaīkhissasi, pãtiyā ca virāgā\<*<5>*>/ upekhako\<*<6>*>/ ca viharissasi sato ca\<*<7>*>/ sampajāno, sukha¤ ca kāyena paņisaüvedissasi\<*<8>*>/, yan taü ariyā ācikkhanti `upekhako satimā sukhavihārã' ti, tatiyaü jhānaü upasampajja viharissasi. 7. Yato\<*<9>*>/ kho tvaü Anuruddha ime aņņha mahāpurisa- vitakke vitakkessasi, tato tvaü Anuruddha, yāva-d-eva ākaīkhissasi, sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubb' eva somanassadomanassānaü\<*<10>*>/ aņņhaīgamā adukkham- asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upa- sampajja viharissasi. 8. Yato kho tvaü Anuruddha ime ca\<*<11>*>/ aņņha mahā- purisavitakke vitakkessasi imesa¤ ca\<*<12>*>/ catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü\<*<13>*>/ diņņhadhammasukhavihārānaü nikāma- lābhã bhavissasi akicchalābhã akasiralābhã, tato tuyhaü Anuruddha seyyathā pi nāma gahapatissa vā gahapati- puttassa vā nānārattānaü dussānaü dussakaraõķako\<*<14>*>/ påro\<*<15>*>/, evam eva te paüsukålacãvaraü\<*<16>*>/ khāyissati san- tuņņhassa viharato ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya okka- manāya nibbānassa. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8. T. M6. M7. S. paņhamajjh- and likewise in every similar case. 2 M8 -kkissasi. 3 T. M6. M7 add kho. 4 T. -māya. 5 M8. T. add ca. 6 M. Ph. M8. S. upekkh- throughout. 7 omitted by M8. 8 S. -dessasi. 9 M8 adds ca. 10 M6 somanassānaü. 11 omitted by M8. T. 12 omitted by T. M6. M7. 13 S. ābhi- always. 14 T. -karaõķa- 15 T. M6. M7 add assa. 16 T. M6. M7 -cãvarānaü. >/ #<[page 231]># %% 9. Yato kho tvaü Anuruddha ime ca aņņha mahāpurisa- vitakke vitakkessasi imesa¤ ca\<*<1>*>/ catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikāma- lābhã bhavissasi\<*<2>*>/ akicchalābhã akasiralābhã, tato tuyhaü Anuruddha seyyathā pi nāma gahapatissa vā gahapati- puttassa vā sālãnaü\<*<3>*>/ odano\<*<4>*>/ vicitakāëako anekasåpo ane- kavya¤jano, evam eva te piõķiyālopabhojanaü\<*<5>*>/ khāyissati santuņņhassa viharato ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya okkamanāya nibbānassa. 10. Yato kho tvaü Anuruddha ime ca\<*<1>*>/ aņņha mahā- purisavitakke vitakkessasi imesa¤ ca\<*<1>*>/ catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikāma- lābhã bhavissasi akicchalābhã akasiralābhã, tato tuyhaü Anuruddha seyyathā pi nāma gahapatissa vā gahapati- puttassa vā kåņāgāraü ullittāvalittaü\<*<6>*>/ nivātaü phusitag- gaëaü\<*<7>*>/ pihitavātapānaü, evam eva te\<*<8>*>/ rukkhamålasenāsa- naü\<*<9>*>/ khāyissati santuņņhassa viharato ratiyā aparitassāya phāsuvihārāya okkamanāya nibbānassa. 11. Yato kho tvaü Anuruddha ime ca\<*<10>*>/ aņņha mahā- purisavitakke vitakkessasi imesa¤ ca\<*<1>*>/ catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikāma- lābhã bhavissasi akicchalābhã akasiralābhã, tato tuyhaü Anuruddha seyyathā pi nāma gahapatissa vā gahapati- puttassa vā pallaīko gonakatthato\<*<11>*>/ paņikatthato\<*<12>*>/ paņa- likatthato\<*<13>*>/ kadalimigapavarapaccattharaõo\<*<14>*>/ sa-uttaraccha- do ubhato lohitakåpadhāno, evam eva te tiõasantharakasa- yanāsanaü\<*<15>*>/ khāyissati santuņņhassa viharato ratiyā apari- tassāya phāsuvihārāya okkamanāya nibbānassa. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. 2 M8 bhavissatã ti. 3 T. sãlaü; M7 silaü. 4 T. vedano. 5 T. piõķāya-; M7 bhojanānaü. 6 M. Ph. uli- 7 T. phussataggalā; M7 phassitaggalā. 8 omitted by Ph. 9 T. M7 rukkhamåle se- 10 omitted by T. M6. 11 Ph. M8. T. M7 -ko. 12 Ph. -ko; omitted by M8. T. 13 M8 paņilikkatthiko; omitted by T. 14 M8 -migapaccattharaõo. 15 M. -santāraka-; Ph. M8 -santārako (M8 saõņharako) sayato (M8 -no) senāsanaü; T. M7 -santharako sayanānaü; M6 -sarako sayanānaü. >/ #<[page 232]># %<232 Aīguttara-Nikāya. XXX. 12-15>% 12. ūYato kho tvaü Anuruddha ime ca aņņha mahā- purisavitakke vitakkessasi imesa¤ ca\<*<1>*>/ catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikāma- lābhã bhavissasi akicchalābhã akasiralābhã, tato tuyhaü Anuruddha seyyathā pi nāma gahapatissa vā gahapati- puttassa vā nānābhesajjāni, seyyathãdaü\<*<1>*>/ sappi navanãtaü telaü madhu phānitaü\<*<2>*>/, evam eva te påtimuttabhesajjaü\<*<3>*>/ khāyissati santuņņhassa viharato ratiyā aparitassāya phāsu- vihārāya okkamanāya\<*<4>*>/ nibbānassa. 13. Tena hi tvaü Anuruddha āyatikam pi vassāvāsaü idh' eva Cetãsu Pācãnavaüsadāye vihareyyāsã ti. Evaü bhante ti kho āyasmā Anuruddho Bhagavato paccassosi. Atha kho Bhagavā āyasmantaü Anuruddhaü iminā ovā- dena ovaditvā seyyathā pi nāma balavā puriso sammi¤jitaü\<*<5>*>/ vā bāhaü pasāreyya pasāritaü vā bāhaü sammi¤jeyya\<*<6>*>/, evam eva Cetãsu Pācãnavaüsadāye antarahito Bhaggesu Suüsumāragire Bhesakaëāvane Migadāye pāturahosi. Nisãdi Bhagavā pa¤¤atte āsane. Nisajja kho Bhagavā bhikkhå āmantesi:-- 14. Aņņha\<*<7>*>/ vo\<*<7>*>/ bhikkhave mahāpurisavitakke desessāmi\<*<8>*>/, taü suõātha sādhukaü\<*<9>*>/ manasikarotha, bhāsissāmã ti. Evam bhante ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- Katame ca bhikkhave aņņha mahāpurisavitakkā? 15. Appicchassāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo mahicchassa; santuņņhassāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo asantuņņhassa; pavivittassāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo saīgaõikārāmassa; āraddhaviriyassāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo kusãtassa; upaņņhita- satissāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo muņņhas- satissa; samāhitassāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dham- mo asamāhitassa; pa¤¤avato ayaü\<*<10>*>/ bhikkhave dhammo, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. 2 Ph. M6. M7 ppānitaü. 3 T. M6. M7 -jjānaü. 4 M. opakk- 5 M. M8 sami-; Ph. sami- corr. from sammi- 6 M. Ph. M8 sami- 7 M6 aņņh' ime. 8 T. M6. M7. S. desi- 9 M. la; Ph. M8 pa; S. pe || Katame. 10 Ph. 'yaü. >/ #<[page 233]># %% nāyaü dhammo duppa¤¤assa; nippapa¤cārāmassāyaü bhik- khave dhammo nippapa¤caratino, nāyaü dhammo papa¤- cārāmassa papa¤caratino. 16. Appicchassāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo mahicchassā ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? 17. Idha bhikkhave bhikkhu appiccho samāno `appiccho ti maü jāneyyun' ti na icchati, santuņņho samāno `santuņņho ti maü jāneyyun' ti na icchati, pavivitto samāno `pavivitto ti maü jāneyyun' ti na icchati, āraddhaviriyo samāno `ārad- dhaviriyo ti maü jāneyyun' ti na icchati, upaņņhitasati samāno `upaņņhitasatã ti maü jāneyyun ti na icchati, samā- hito samāno `samāhito ti maü jāneyyun' ti na icchati, pa¤¤avā samāno `pa¤¤avā ti maü jāneyyun' ti na icchati, nippapa¤cārāmo samāno `nippapa¤cārāmo ti maü jāneyyun' ti na icchati. Appicchassāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo mahicchassā ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 18. Santuņņhassāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo asantuņņhassā ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? 19. Idha bhikkhave bhikkhu santuņņho hoti itarãtaracã- varapiõķapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena. Santuņņhassāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo asantuņņhassā ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 20. Pavivittassāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo saīgaõikārāmassā ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? 21. Idha bhikkhave bhikkhuno pavivittassa viharato bhavanti upasaīkamitāro\<*<1>*>/ bhikkhå bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo rājāno rājamahāmattā titthiyā titthiyasāvakā. Tatra bhikkhu vivekaninnena\<*<2>*>/ cittena vivekapoõena viveka- pabbhārena vivekaņņhena nekkhammābhiratena\<*<3>*>/ a¤¤adatthu uyyojanikapaņisaüyuttaü\<*<4>*>/ yeva kathaü kattā hoti. Pavi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. -tā; Ph. -tvā. 2 T. M6. M7 add 'va. 3 Ph. ni-; M8 nikkhamā- 4 T. -pavisaü- >/ #<[page 234]># %<234 Aīguttara-Nikāya. XXX. 22-29>% vittassāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo saīgaõi- kārāmassā ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 22. âraddhaviriyassāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo kusãtassā ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? 23. Idha bhikkhave bhikkhu āraddhaviriyo viharati aku- salānaü dhammānaü pahānāya kusalānaü dhammānaü upasampadāya thāmavā daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. âraddhaviriyassāyaü bhikkhave dham- mo, nāyaü dhammo kusãtassā ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 24. Upaņņhitasatissāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo muņņhassatissā ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? 25. Idha bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato cirakatam pi cirabhāsitam pi saritā anussaritā\<*<1>*>/. Upaņņhitasatissāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo muņņhassatissā ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 26. Samāhitassāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo asamāhitassā ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü pa- ņicca vuttaü? 27. Idha bhikkhave bhikkhu vivicc' eva kāmehi . . . pe\<*<2>*>/ . . . catutthaü\<*<3>*>/ jhānaü\<*<3>*>/ upasampajja viharati. Samāhi- tassāyaü bhikkhave dhammo, nāyaü dhammo asamāhitassā ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 28. Pa¤¤avato ayaü\<*<4>*>/ bhikkhave dhammo, nāyaü dham- mo duppa¤¤assā ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paticca vuttaü? 29. Idha bhikkhave bhikkhu pa¤¤avā hoti udayatthagā- miniyā pa¤¤āya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammā- dukkhakkhayagāminiyā. Pa¤¤avato ayaü\<*<4>*>/ bhikkhave dham- mo, nāyaü dhammo duppa¤¤assā ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M8. 2 M. M8 la; Ph. pa. 3 T. M6. M7. S. -tthajjhā- 4 Ph. 'yaü. >/ #<[page 235]># %% 30. Nippapa¤cārāmassāyaü bhikkhave dhammo nippa- pa¤caratino, nāyaü dhammo papa¤cārāmassa papa¤cara- tino ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? 31. Idha bhikkhave bhikkhuno\<*<1>*>/ papa¤canirodhe cittaü pakkhandati pasãdati santiņņhati vimuccati. Nippapa¤cārā- massāyaü bhikkhave dhammo nippapa¤caratino, nāyaü dhammo papa¤cārāmassa papa¤caratino ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttan ti. 32. Atha kho āyasmā Anuruddho āyatikam pi vassāvāsaü tatth' eva Cetãsu Pācãnavaüsadāye vihāsi. Atha kho āyas- mā Anuruddho eko våpakaņņho appamatto ātāpã pahitatto viharanto na cirass' eva yass' atthāya kulaputtā samma- d-eva agārasmā anagāriyaü pabbajanti, tad anuttaraü brahmacariyapariyosānaü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihāsi `khãõā jāti, vusitaü brahma- cariyaü, kataü karaõãyaü, nāparaü itthattāyā' ti abbha¤- ¤āsi, a¤¤ataro ca panāyasmā Anuruddho arahataü ahosi. Atha kho āyasmā Anuruddho arahattappatto tāyaü velā- yaü imā gāthāyo abhāsi: Mama saīkappam a¤¤āya Satthā loke anuttaro manomayena kāyena iddhiyā {upasaīkami,} yathā\<*<2>*>/ me ahu\<*<3>*>/ saīkappo tato uttari desayi nippapa¤carato buddho nippapa¤caü adesayi. Tassāhaü\<*<4>*>/ dhammam a¤¤āya vihāsiü\<*<5>*>/ sāsane rato tisso vijjā anuppattā, kataü buddhassa\<*<6>*>/ sāsanan ti. Gahapativaggo tatiyo. Tatr'\<*<7>*>/ uddānaü\<*<8>*>/: Dve Uggā dve ca Hatthakā Mahānāmena Jãvako Dve balā akkhaõā vuttā Anuruddhena te dasā ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. M8 bhikkhu. 2 T. M6. M7 yadā. 3 Ph. M8. T. M6 āhu. 4 T. tassānaü. 5 Ph. M8. M7 -si. 6 T. buddhāna. 7 S. tass' 8 S. adds bhavati; T. M6. M7 omit all from Tatr' to dasā ti. >/ #<[page 236]># %<236 Aīguttara-Nikāya. XXXI. 1-XXXIII. 2>% XXXI\<*<1>*>/. 1. Aņņh' imāni bhikkhave dānāni. Katamāni aņņha? 2. âsajja dānaü deti, bhayā dānaü deti, `adāsi me' ti dānaü deti, `dassati me' ti dānaü deti, `sāhu\<*<2>*>/ dānan' ti dānaü deti, `ahaü pacāmi, ime na pacanti, na\<*<3>*>/ arahāmi\<*<3>*>/ pacanto apacantānaü\<*<4>*>/ adātun\<*<5>*>/' ti dānaü deti, `imaü me\<*<6>*>/ dānaü dadato kalyāõo kittisaddo abbhuggacchatã' ti dānaü deti, cittālaīkāracittaparikkhāratthaü dānaü deti. Imāni kho bhikkhave aņņha dānānã ti\<*<7>*>/. XXXII. Saddhā hiriyaü kusala¤ ca dānaü Dhammā ete sappurisānuyātā\<*<8>*>/ Etaü hi maggaü diviyaü\<*<9>*>/ vadanti Etena hi gacchati devalokan ti. XXXIII. 1. Aņņh' imāni bhikkhave dānavatthåni. Katamāni aņņha? 2. Chandā dānaü deti, dosā dānaü deti, mohā dānaü deti, bhayā dānaü deti, `dinnapubbaü katapubbaü pitu- pitāmahehi\<*<10>*>/, na arahāmi\<*<11>*>/ porāõaü\<*<12>*>/ kulavaüsaü hāpetun' ti dānaü deti, `imāhaü dānaü datvā kāyassa bhedā pa- rammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjissāmã\<*<13>*>/' ti dānaü deti, `imaü me dānaü dadato cittaü pasãdati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. has as title Aņņhakanipāte paõõāsakassa catutthavaggo. 2 T. sāhå ti dā- d- 3 M. Ph. M8. S. nāra- throughout; M7 arah- 4 T. -taü; S. adds dānaü. 5 S. na dā- 6 T. ime; omitted by M8. 7 T. M6 repeat the whole sutta, where T. rightly has apacantānaü, M6 arahāmi . . . dātun for na ara- . . . adātun. 8 M. S. -yatā. 9 M8 viriyaü. 10 T. M6. M7 pituhi pitā- 11 M8 nāhomi l. na a-; S. -hāsiü. 12 M. -õānaü. 13 T. M6. M7 uppa- >/ #<[page 237]># %% attamanatā\<*<1>*>/ somanassaü upajāyatã' ti dānaü deti, cittā- laīkāracittaparikkhāratthaü dānaü deti. Imāni kho bhikkhave aņņha dānavatthånã ti. XXXIV. 1. Aņņhaīgasamannāgate bhikkhave khette bãjaü vuttaü na mahapphalaü hoti na mahassādaü na phātiseyyaü\<*<2>*>/. Kathaü aņņhaīgasamannāgate\<*<3>*>/? 2. Idha bhikkhave khettaü unnāmininnāmi ca hoti, pā- sāõasakkharilla¤\<*<4>*>/ ca hoti, åsara¤\<*<5>*>/ ca hoti, na ca gambhã- rasitaü hoti, na āyasampannaü hoti, na apāyasampannaü hoti, na mātikāsampannaü\<*<6>*>/ hoti, na mariyādasampannaü hoti. Evaü aņņhaīgasamannāgate bhikkhave khette bãjaü vuttaü na mahapphalaü hoti na mahassādaü na phāti- seyyaü\<*<7>*>/. Evam eva kho bhikkhave aņņhaīgasamannāgatesu samaõabrāhmaõesu dānaü\<*<8>*>/ dinnaü na mahapphalaü hoti na mahānisaüsaü na mahājutikaü na mahāvipphāraü. Kathaü aņņhaīgasamannāgatesu\<*<9>*>/? 3. Idha bhikkhave samaõabrāhmaõā micchādiņņhikā honti micchāsaīkappā micchāvācā micchākammantā micchā-ājãvā micchāvāyāmā micchāsatino micchāsamādhino. Evaü aņņhaīgasamannāgatesu bhikkhave samaõabrāhmaõesu dā- naü\<*<8>*>/ dinnaü na mahapphalaü hoti na mahānisaüsaü na mahājutikaü na mahāvipphāraü. 4. Aņņhaīgasamannāgate\<*<10>*>/ bhikkhave khette bãjaü vuttaü mahapphalaü hoti mahassādaü\<*<11>*>/ phātiseyyaü\<*<7>*>/. Kathaü aņņhaīgasamannāgate\<*<12>*>/? 5. Idha bhikkhave khettaü anunnāmininnāmi ca hoti, apāsāõasakkharilla¤\<*<4>*>/ ca hoti, anåsara¤\<*<13>*>/ ca hoti, gambhã- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. -taü; Ph. M8 -nassaü; M6 -na. 2 M. M8. S. -yyan ti; T. M6 -yyā ti; M7 -yya ti. 3 T. -to; S. -taü. 4 M. -rika¤. 5 M. us-; Ph. usakhāra¤. 6 T. mātisamp- 7 M. M8. S. -yyan ti; T. M6 -yyā ti; M7 -yyathi. 8 T. taü. 9 Ph. S. -tā; M8 -to. 10 M. Ph. S. add ca. 11 T. mahāsādaü. 12 S. -taü. 13 Ph. anussada¤; M8 anupada¤. >/ #<[page 238]># %<238 Aīguttara-Nikāya. XXXIV. 6>% rasitaü hoti, āyasampannaü hoti, apāyasampannaü hoti, mātikāsampannaü hoti, mariyādasampannaü hoti. Evaü aņņhaīgasamannāgate bhikkhave khette bãjaü vuttaü mahapphalaü hoti mahassādaü phātiseyyaü\<*<1>*>/. Evaü eva kho bhikkhave aņņhaīgasamannāgatesu samaõabrāhmaõesu dānaü dinnaü mahapphalaü hoti mahānisaüsaü mahā- jutikaü mahāvipphāraü. Kathaü aņņhaīgasamannāgatesu\<*<2>*>/? 6. Idha bhikkhave samaõabrāhmaõā sammādiņņhikā honti sammāsaīkappā sammāvācā sammākammantā sammā-ājãvā sammāvāyāmā sammāsatino sammāsamādhino. Evaü aņņhaīgasamannāgatesu bhikkhave samaõabrāhmaõesu dā- naü dinnaü mahapphalaü hoti mahānisaüsaü mahājuti- kaü mahāvipphāran ti. Yathā pi khette sampanne pavuttā bãjasampadā deve sampādayantamhi\<*<3>*>/ hoti dha¤¤assa\<*<4>*>/ sampadā. Anãti sampadā hoti viråëhi bhavati sampadā vepullaü\<*<5>*>/ sampadā hoti phalaü\<*<6>*>/ ve hoti sampadā. Evaü sampannasãlesu dinnā\<*<7>*>/ bhojanasampadā sampadānaü upaneti sampannaü hi 'ssa taü kataü. Tasmā sampadam ākaīkhã\<*<8>*>/ sampannattho\<*<9>*>/ 'dha\<*<9>*>/ puggalo sampannapa¤¤e\<*<10>*>/ sevetha\<*<11>*>/, evaü ijjhanti sampadā. Vijjācaraõasampanno laddhā\<*<12>*>/ cittassa sampadaü\<*<13>*>/ karoti kammasampadaü labhati c'\<*<14>*>/ atthasampadaü\<*<15>*>/. Lokaü ¤atvā yathābhåtaü pappuyya\<*<16>*>/ diņņhisampadaü maggasampadam āgamma yāti sampannamānaso. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. -yyan ti; T. M6 -yyā ti; M7 -yyati. 2 M. Ph. M8. S. -tā. 3 S. samā-; M. sa¤jāyantamhi; Ph. sammāvasantamhi; M8 has devantappādayantamhi instead of deve samp- 4 M8 a¤¤assa; S. dha¤¤āya. 5 M. -lla; Ph. -llā. 6 T. -lā. 7 Ph. dinnaü; M8 dinna. 8 Ph. -kha; M8 -khaü. 9 T. M6. M7 -atthu 'dha; S. -atthadha; M. Ph. -vatthu 'dha. 10 M. Ph. M8 -pa¤¤ā; M7 -pa¤¤a. 11 M8 -taü. 12 M8 satthā. 13 M. Ph. M8. S. -dā. 14 T. ve; M6. M7 ce. 15 M. Ph. M8 vatthu- 16 M. Ph. sampuyya; M8 sampayya. >/ #<[page 239]># %% Odhunitvā malaü sabbaü patvā nibbānasampadaü muccati\<*<1>*>/ sabbadukkhehi, sā hoti sabbasampadā ti. XXXV. 1. Aņņh' imā\<*<2>*>/ bhikkhave dānåpapattiyo. Katamā\<*<3>*>/ aņņha? 2. Idha bhikkhave ekacco dānaü deti samaõassa vā brāhmaõassa vā annaü pānaü vatthaü\<*<4>*>/ yānaü mālā- gandhavilepanaü seyyāvasathapadãpeyyaü\<*<5>*>/. So yaü deti taü paccāsiüsati\<*<6>*>/. So passati khattiyamahāsāle vā brāhmaõamahāsāle vā gahapatimahāsāle\<*<7>*>/ vā\<*<7>*>/ pa¤cahi kāmaguõehi samappite samaīgibhåte paricārayamāne. Tassa evaü hoti `aho vatāhaü\<*<8>*>/ kāyassa bhedā paramma- raõā khattiyamahāsālānaü vā brāhmaõamahāsālānaü vā gahapatimahāsālānaü vā sahavyataü upapajjeyyan\<*<9>*>/' ti. So taü cittaü dahati\<*<10>*>/ taü cittaü adhiņņhāti taü cittaü bhāveti. Tassa taü cittaü hãne 'dhimuttaü\<*<11>*>/ uttariü\<*<12>*>/ abhāvitaü\<*<13>*>/ kāyassa bhedā parammaraõā khattiyamahāsā- lānaü vā brāhmaõamahāsālānaü vā gahapatimahāsālānaü vā sahavyataü upapajjati\<*<9>*>/. Ta¤ ca kho sãlavato vadāmi, no dussãlassa. Ijjhati bhikkhave sãlavato cetopaõidhi visuddhattā\<*<14>*>/. 3. Idha pana bhikkhave ekacco dānaü deti samaõassa vā brāhmaõassa vā annaü pānaü vatthaü yānaü mālā- gandhavilepanaü seyyāvasathapadãpeyyaü. So yaü deti taü paccāsiüsati. Tassa sutaü hoti `Cātummahārājikā\<*<15>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. mu¤cati. 2 Ph. T. M6. M7 imāni; M8 imānā. 3 Ph. M8. T. M6. M7 katamāni. 4 Ph. puts vatthaü after yā- 5 S. -vasathaü pa- always. 6 M. Ph. -sãsati; M8 -sissati and -sãsati throughout. 7 omitted by T. 8 T. M7 vatāyaü. 9 T. M6. M7 uppa- 10 S. pada- 11 M. T. M6. M7 vi-; M8 hinādhi- 12 M. Ph. M8 -ri throughout; M6 -ri and -riü. 13 M. inserts tatr' upapattiyā saüvattati. 14 T. M7 visuddhatā; Ph. M8. S. suddhattā. 15 M. Ph. Cātuma- throughout; M8 Catuma- >/ #<[page 240]># %<240 Aīguttara-Nikāya. XXXV. 4-5>% devā dãghāyukā vaõõavanto\<*<1>*>/ sukhabahulā' ti. Tassa evaü hoti `aho vatāhaü kāyassa bhedā parammaraõā Cātumma- hārājikānaü\<*<2>*>/ devānaü sahavyataü upapajjeyyan\<*<3>*>/' ti. So taü cittaü dahati\<*<4>*>/ taü cittaü adhiņņhāti taü cittaü bhāveti. Tassa taü cittaü hãne 'dhimuttaü\<*<5>*>/ uttariü abhāvitaü\<*<6>*>/ kāyassa bhedā parammaraõā Cātummahārāji- kānaü devānaü sahavyataü upapajjati\<*<3>*>/. Ta¤ ca kho sãlavato vadāmi, no dussãlassa. Ijjhati bhikkhave sãlavato cetopaõidhi visuddhattā\<*<7>*>/. 4. Idha pana bhikkhave ekacco dānaü deti samaõassa vā brāhmaõassa vā annaü pānaü vatthaü yānaü mālā- gandhavilepanaü seyyāvasathapadãpeyyaü. So yaü\<*<8>*>/ deti taü paccāsiüsati. Tassa sutaü hoti `Tāvatiüsā devā . . . pe\<*<9>*>/ . . . Yāmā devā . . . Tusitā\<*<10>*>/ devā . . . Nimmānaratã devā . . . Paranimmitavasavattã\<*<11>*>/ devā dãghāyukā vaõõa- vanto\<*<12>*>/ sukhabahulā' ti. Tassa evaü hoti `aho vatāhaü kāyassa bhedā parammaraõā Paranimmitavasavattãnaü\<*<13>*>/ devānaü sahavyataü upapajjeyyan\<*<3>*>/' ti. So taü cittaü dahati\<*<4>*>/ taü cittaü adhiņņhāti taü cittaü bhāveti. Tassa taü cittaü hãne' dhimuttaü\<*<14>*>/ uttariü abhāvitaü\<*<15>*>/ kāyassa bhedā parammaraõā Paranimmitavasavattãnaü devānaü sahavyataü upapajjati\<*<3>*>/. Ta¤ ca kho sãlavato vadāmi, no dussãlassa. Ijjhati bhikkhave sãlavato cetopaõidhi visud- dhattā\<*<16>*>/. 5. Idha pana bhikkhave ekacco dānaü deti samaõassa vā brāhmaõassa vā annaü pānaü vatthaü yānaü mālā- gandhavilepanaü seyyāvasathapadãpeyyaü. So yaü deti taü paccāsiüsati. Tassa sutaü hoti `Brahmakāyikā devā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. T. -tā. 2 M8 henceforth cātuma- 3 T. M6. M7 uppa- 4 S. pada- 5 M. T. M6. M7 vi- 6 T. bhā-; M. inserts tatr' upapattiyā saüvattati. 7 M8. S. suddh- 8 M8 inserts (by a later hand) tassa. 9 M. la; Ph. M8 pa; omitted by T. M6. 10 M. Tuss- 11 Ph. -tassavatti; M8 -vassavati. 12 M8 -tā. 13 M8 -vassa- 14 M. T. M6. M7 vi-; M8 hinādhi9 15 M8 bhā-; M. inserts tatr' upapattiyā saüvattati. 16 S. suddh- >/ #<[page 241]># %% dãghāyukā vaõõavanto sukhabahulā' ti. Tassa evaü hoti `aho vatāhaü kāyassa bhedā parammaraõā Brahmakāyi- kānaü devānaü sahavyataü upapajjeyyan\<*<1>*>/' ti. So taü cittaü dahati\<*<2>*>/ taü cittaü adhiņņhāti taü cittaü bhāveti. Tassa taü cittaü hãne 'dhimuttaü\<*<3>*>/ uttariü abhāvitaü\<*<4>*>/ kāyassa bhedā parammaraõā Brahmakāyikānaü devānaü sahavyataü upapajjati\<*<1>*>/. Ta¤ ca kho sãlavato vadāmi, no dussãlassa, vãtarāgassa, no sarāgassa\<*<5>*>/. Ijjhati bhikkhave sãlavato cetopaõidhi vãtarāgattā. Imā\<*<6>*>/ kho bhikkhave aņņha dānåpapattiyo\<*<7>*>/ ti. XXXVI. 1. Tãõ' imāni bhikkhave pu¤¤akiriyavatthåni\<*<8>*>/. Katamāni tãõi? 2. Dānamayaü pu¤¤akiriyavatthuü\<*<9>*>/, sãlamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü, bhāvanāmayaü pu¤¤akiriyavatthuü. 3. Idha bhikkhave ekaccassa dānamayaü pu¤¤akiriya- vatthuü parittaü kataü hoti, sãlamayaü pu¤¤akiriya- vatthuü parittaü kataü hoti, bhāvanāmayaü pu¤¤akiriya- vatthuü nābhisambhoti. So kāyassa bhedā parammaraõā manussasobhaggaü\<*<10>*>/ upapajjati\<*<11>*>/. 4. Idha pana bhikkhave ekaccassa dānamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü mattaso kataü hoti, sãlamayaü pu¤¤akiriya- vatthuü mattaso kataü hoti, bhāvanāmayaü pu¤¤akiriya- vatthuü nābhisambhoti. So\<*<12>*>/ kāyassa bhedā parammaraõā manussasobhaggaü\<*<13>*>/ upapajjati. 5. Idha pana bhikkhave ekaccassa dānamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü adhimattaü kataü hoti, sãlamayaü pu¤¤a- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 uppa- 2 S. pada- 3 M. T. M6. M7 vi- 4 M. inserts tatr' upa- saüvo 5 Ph. savirā-; M6 omits no sa- 6 Ph. T. M7 imāni. 7 T. M6. M7 danuppa- 8 M. -kriya-; S. -kiriyā- throughout. 9 M. Ph. M8 vatthuü mostly; S. -vatthu nearly always. 10 M. Ph. M8. S. -bhagyaü 11 T. M6. M7 uppa- throughout. 12 omitted by T. 13 M. Ph. M8. S. -bhagyaü ; T. M6. M7 -dobhaggaü. >/ #<[page 242]># %<242 Aīguttara-Nikāya. XXXVI. 6-8>% kiriyavatthuü adhimattaü kataü hoti, bhāvanāmayaü pu¤¤akiriyavatthuü nābhisambhoti. So kāyassa bhedā parammaraõā Cātummahārājikānaü devānaü sahavyataü upapajjati. Tatra\<*<1>*>/ bhikkhave cattāro mahārājāno\<*<2>*>/ dāna- mayaü pu¤¤akiriyavatthuü atirekaü karitvā sãlamayaü pu¤¤akiriyavatthuü atirekaü karitvā Cātummahārājike deve dasahi ņhānehi adhigaõhanti: dibbena āyunā, dibbena vaõõena, dibbena sukhena, dibbena yasena, dibbena ādhi- pateyyena\<*<3>*>/, dibbehi råpehi, dibbehi saddehi, dibbehi gandhehi, dibbehi rasehi, dibbehi phoņņhabbehi. 6. Idha pana bhikkhave ekaccassa dānamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü adhimattaü kataü hoti, sãlamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü\<*<4>*>/ adhimattaü kataü hoti, bhāvanāmayaü pu¤¤akiriyavatthuü nābhisambhoti. So kāyassa bhedā parammaraõā Tāvatiüsānaü devānaü sahavyataü upa- pajjati. Tatra\<*<1>*>/ bhikkhave Sakko devānam indo dānama- yaü pu¤¤akiriyavatthuü atirekaü karitvā sãlamayaü pu¤¤akiriyavatthuü atirekaü karitvā Tāvatiüse deve da- sahi ņhānehi adhigaõhāti: dibbena āyunā . . . pe\<*<5>*>/ . . . dibbehi phoņņhabbehi. 7. Idha pana bhikkhave ekaccassa dānamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü adhimattaü kataü hoti, sãlamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü adhimattaü kataü hoti, bhāvanāmayaü pu¤¤akiriyavatthuü nābhisambhoti. So kāyassa bhedā parammaraõā Yāmānaü devānaü sahavyataü upapajjati. Tatra bhikkhave Suyāmo\<*<6>*>/ devaputto dānamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü atirekaü karitvā sãlamayaü pu¤¤akiriya- vatthuü atirekaü karitvā Yāme deve dasahi ņhānehi adhi- gaõhāti: dibbena āyunā . . . pe\<*<5>*>/ . . . dibbehi phoņņhabbehi. 8. Idha pana bhikkhave ekaccassa dānamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü adhimattaü kataü hoti, sãlamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü adhimattaü kataü hoti, bhāvanāmayaü pu¤¤akiriyavatthuü nābhisambhoti. So kāyassa bhedā parammaraõā Tusitānaü\<*<7>*>/ devānaü sahavyataü upapajjati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. adds ca. 2 T. M6. M7 -rājā. 3 M. Ph. M8. M6 adhi- 4 T. omits the next five words. 5 M. la; Ph. pa. 6 T. -mā. 7 M8 Tussi-; Ph. Tussidānaü. >/ #<[page 243]># %% Tatra bhikkhave Santusito\<*<1>*>/ devaputto dānamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü atirekaü karitvā sãlamayaü pu¤¤akiriya- vatthuü atirekaü karitvā Tusite\<*<2>*>/ deve dasahi ņhānehi adhi- gaõhāti: dibbena āyunā . . . pe\<*<3>*>/ . . . dibbehi phoņņhabbehi\<*<4>*>/. 9. Idha pana bhikkhave ekaccassa dānamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü adhimattaü\<*<5>*>/ kataü hoti, sãlamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü adhimattaü\<*<5>*>/ kataü hoti, bhāvanāmayaü pu¤¤akiriyavatthuü nābhisambhoti. So kāyassa bhedā parammaraõā Nimmānaratãnaü devānaü sahavyataü upa- pajjati. Tatra bhikkhave Sunimmito\<*<6>*>/ devaputto dānamayaü pu¤¤akiriyavatthuü atirekaü karitvā sãlamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü atirekaü karitvā Nimmānaratã deva dasahi ņhānehi adhigaõhāti: dibbena āyunā . . . pe\<*<7>*>/ . . . dibbehi phoņņhabbehi. 10. Idha pana bhikkhave ekaccassa dānamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü adhimattaü kataü hoti, sãlamayaü pu¤¤a- kiriyavatthuü adhimattaü kataü hoti\<*<4>*>/, bhāvanāmayaü pu¤¤akiriyavatthuü nābhisambhoti. So kāyassa bhedā parammaraõā Paranimmitanvasavattãnaü Devānaü sahavya- taü upapajjati. Tatra bhikkhave Vasavattã\<*<8>*>/ devaputto dānamayaü pu¤¤akiriyavatthuü atirekaü karitvā sãlama- yaü pu¤¤akiriyavatthuü atirekaü karitvā Paranimmita- vasavattã deve dasahi ņhānehi adhigaõhāti: dibbena āyunā, dibbena vaõõena, dibbena sukhena, dibbena yasena, dibbena ādhipateyyena\<*<9>*>/, dibbehi råpehi, dibbehi saddehi, dibbehi gandhehi, dibbehi rasehi, dibbehi phoņņhabbehi. Imāni kho bhikkhave tãõi pu¤¤akiriyavatthånã ti. XXXVII. 1. Aņņh' imāni bhikkhave sappurisadānāni. Katamāni aņņha? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Santussãto; Ph. M8 -tussito; T. Tusito. 2 M. Tussãte; Ph. Tussite; M8 Dussite. 3 M. Ph. M8 pa. 4 omitted by T. 5 Ph. M8. S. atirekaü. 6 M6 Sunimito; M8 Nimm- 7 M. la; Ph. M8 pa. 8 S. Paranimmitava- 9 M. Ph. M8. M7 adhi- >/ #<[page 244]># %<244 Aīguttara-Nikāya. XXXVII. 2-XXXVIII. 2>% 2. Suciü\<*<1>*>/ deti, paõãtaü deti, kālena deti, kappiyaü deti, viceyya\<*<2>*>/ deti, abhiõhaü deti, dadaü\<*<3>*>/ cittaü pasādeti\<*<4>*>/, datvā attamano hoti. Imāni kho bhikkhave aņņha sappurisadānānã ti. Suciü paõãtaü kālena kappiyaü pānabhojanaü\<*<5>*>/ abhiõhaü dadāti dānāni\<*<6>*>/ sukhette\<*<7>*>/ brahmacārisu\<*<8>*>/ na\<*<9>*>/ ca\<*<9>*>/ vippaņisāri 'ssa\<*<10>*>/ cajitvā āmisaü bahuü. Evaü dinnāni dānāni vaõõayanti vipassino, evaü yajitvā medhāvi saddho muttena cetasā avyāpajjhaü sukhaü lokaü paõķito upapajjatã ti. XXXVIII. 1. Sappuriso bhikkhave kule jāyamāno bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya hoti: mātāpitunnaü\<*<11>*>/ atthāya hi- tāya sukhāya hoti, puttadārassa atthāya hitāya sukhāya hoti, dāsakammakaraporisassa atthāya hitāya sukhāya hoti, mittāmaccānaü atthāya hitāya sukhāya hoti, pubbapetānaü atthāya hitāya sukhāya hoti, ra¤¤o atthāya hitāya sukhā- ya hoti, devatānaü atthāya hitāya sukhāya hoti, samaõa- brāhmaõānaü atthāya hitāya sukhāya hoti. 2. Seyyathā pi bhikkhave mahāmegho sabbasassāni sam- pādento bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya\<*<12>*>/ hoti, evam eva kho bhikkhave sappuriso kule jāyamāno bahuno janassa atthāya hitāya sukhāya hoti: mātāpitunnaü atthāya hitāya sukhāya hoti, puttadārassa atthāya hitāya sukhāya hoti, dāsakammakaraporisassa atthāya hitāya sukhāya hoti, mittāmaccānaü atthāya hitāya sukhāya hoti, pubbapetānaü atthāya hitāya sukhāya hoti, ra¤¤o atthāya hitāya sukhā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 suci. 2 M. Ph. M8 -yyaü; M6 viyya. 3 omitted by M. M8. 4 Ph. passaüdeti. 5 M8 pāõa-; T. panãta- 6 M. dānaü. 7 M. Ph. M8. S. -ttesu. 8 Ph. M6 -rãsu. 9 M. Ph. M8. S. neva. 10 S. -yaü. 11 M. Ph. M8. S. -tånaü always. 12 M8 pa; S. pe. >/ #<[page 245]># %% ya hoti, devatānaü atthāya hitāya sukhāya hoti, samaõa- brāhmaõānaü atthāya hitāya sukhāya hotã ti. Bahunnaü\<*<1>*>/ vata atthāya sappa¤¤o gharam āvasaü mātaraü pitaraü pubbe rattindivam atandito påjeti saha dhammena pubbe katam anussaraü anāgāre pabbajite apace\<*<2>*>/ brahmacārayo\<*<3>*>/ niviņņhasaddho påjeti ¤atvā dhamme ca pesalo\<*<4>*>/ ra¤¤o hito devahito ¤ātãnaü sakhinaü\<*<5>*>/ hito sabbesaü sa\<*<6>*>/ hito hoti saddhamme suppatiņņhito vineyya maccheramalaü sa lokaü bhajate\<*<7>*>/ sivan ti. XXXIX. 1. Aņņh' ime bhikkhave pu¤¤ābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā sovaggikā sukhavipākā saggasaüvattanikā iņņhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saüvattanti. Katame aņņha? 2. Idha bhikkhave ariyasāvako buddhaü saraõaü gato hoti. Ayaü bhikkhave paņhamo pu¤¤ābhisando kusalā- bhisando sukhassāhāro sovaggiko sukhavipāko saggasaü- vattaniko iņņhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saü- vattati. 3. Puna ca paraü bhikkhave ariyasāvako dhammaü saraõaü gato hoti. Ayaü\<*<8>*>/ bhikkhave dutiyo pu¤¤ābhi- sando . . . pe\<*<9>*>/ . . . saüvattati. 4. Puna ca paraü bhikkhave ariyasāvako saīghaü sara- õaü gato hoti. Ayaü bhikkhave tatiyo pu¤¤ābhisando kusalābhisando sukhassāhāro sovaggiko sukhavipāko sagga- saüvattaniko iņņhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saüvattati\<*<10>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. S. bahånaü. 2 M7 apacce; M8 aphave; S. apāpe. 3 M. -riye; M8 -riyo; Ph. S. -rino. 4 Ph. -le; M8 vesale for ca pe-; T. M7 dhammi 'dha pe-; M6 dhammi pe- instead of dhamme ca pe- 5 T. samitaü. 6 T. M6. M7 so. 7 Ph. -ti. 8 T. M6. M7 pe || saüghaü. 9 M. la; Ph. M8 pa. 10 Ph. -tã ti. >/ #<[page 246]># %<246 Aīguttara-Nikāya. XXXIX. 5-7>% 5. Pa¤c' imāni bhikkhave dānāni mahādānāni agga¤¤āni ratta¤¤āni vaüsa¤¤āni porāõāni asaükiõõāni asaükiõõa- pubbāni na\<*<1>*>/ saükãyanti\<*<2>*>/ na saükãyissanti\<*<3>*>/ appaņikuņņhāni samaõehi brāhmaõehi vi¤¤åhi. Katamāni pa¤ca? 6. Idha bhikkhave ariyasāvako pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņivirato hoti. Pāõātipātā paņivirato bhik- khave ariyasāvako aparimāõānaü sattānaü abhayaü deti averaü deti avyāpajjhaü deti; aparimāõānaü sattānaü\<*<1>*>/ abhayaü datvā averaü\<*<1>*>/ datvā\<*<1>*>/ avyāpajjhaü datvā apari- māõassa abhayassa averassa avyāpajjhassa bhāgã hoti. Idaü bhikkhave paņhamaü dānaü mahādānaü agga¤¤aü ratta¤¤aü vaüsa¤¤aü porāõaü asaükiõõaü asaükiõõa- pubbaü na saükãyati\<*<4>*>/ na saükãyissati\<*<3>*>/ appaņikuņņhaü samaõehi brāhmaõehi vi¤¤åhi. Ayaü bhikkhave catuttho pu¤¤ābhisando kusalābhisando sukhassāhāro sovaggiko\<*<5>*>/ sukhavipāko saggasaüvattaniko iņņhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saüvattati. 7. Puna ca paraü\<*<5>*>/ bhikkhave ariyasāvako adinnādānaü pahāya adinnādānā paņivirato hoti . . . pe\<*<6>*>/ . . . kāmesu micchācāraü pahāya kāmesu micchācārā paņivirato hoti . . . pe\<*<7>*>/ . . . musāvādaü pahāya musāvādā paņivirato hoti . . . pe\<*<7>*>/ . . . surāmerayamajjapamādaņņhānaü pahāya surā- merayamajjapamādaņņhānā paņivirato hoti. Surāmeraya- majjapamādaņņhānā paņivirato bhikkhave ariyasāvako apari- māõānaü sattānaü abhayaü deti averaü deti avyāpajjhaü deti; aparimāõānaü sattānaü abhayaü datvā averaü datvā avyāpajjhaü datvā aparimāõassa abhayassa averassa avyāpajjhassa bhāgã hoti. Idaü bhikkhave pa¤camaü dānaü\<*<8>*>/ mahādānaü agga¤¤aü ratta¤¤aü\<*<1>*>/ vaüsa¤¤aü\<*<1>*>/ porāõaü asaükiõõaü asaükiõõapubbaü na saükãyati\<*<4>*>/ na\<*<1>*>/ saükãyissati\<*<1>*>/ appaņikuņņhaü samaõehi brāhmaõehi vi¤¤åhi. Ayaü bhikkhave aņņhamo pu¤¤ābhisando kusalā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M8. 2 Ph. M8 -kissanti. 3 M. M8 asaük- for na saü- 4 Ph. M8 -kissati. 5 omitted by T. 6 M. M8 la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 7 M. la; Ph. M8 pa; omitted by T. M6. M7. 8 omitted by M6. >/ #<[page 247]># %% bhisando sukhassāhāro sovaggiko sukhavipāko saggasaü- vattaniko iņņhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saü- vattati. Ime\<*<1>*>/ kho bhikkhave aņņha pu¤¤ābhisandā kusalābhisandā sukhassāhārā sovaggikā sukhavipākā saggasavattanikā iņņhāya kantāya manāpāya hitāya sukhāya saüvattantã ti. XL. 1. Pāõātipāto bhikkhave āsevito bhāvito bahulãkato nirayasaüvattaniko\<*<2>*>/ tiracchānayonisaüvattaniko pittivisaya- saüvattaniko\<*<3>*>/. Yo\<*<4>*>/ sabbalahuso\<*<5>*>/ pāõātipātassa vipāko manussabhåtassa appāyukasaüvattaniko hoti. 2. Adinnādānaü bhikkhave āsevitaü bhāvitaü bahulã- kataü nirayasaüvattanikaü tiracchānayonisaüvattanikaü\<*<6>*>/ pittivisayasaüvattanikaü\<*<7>*>/. Yo\<*<4>*>/ sabbalahuso adinnādānassa vipāko manussabhåtassa bhogavyasanasaüvattaniko hoti. 3. Kāmesu micchācāro bhikkhave āsevito bhāvito bahu- lãkato nirayasaüvattaniko tiracchānayonisaüvattaniko pitti- visayasaüvattaniko. Yo\<*<4>*>/ sabbalahuso kāmesu micchā- cārassa vipāko manussabhåtassa sapattaverasaüvattaniko\<*<8>*>/ hoti. 4. Musāvādo bhikkhave āsevito bhāvito bahulãkato niraya- saüvattaniko tiracchānayonisaüvattaniko pittivisayasaü- vattaniko. Yo\<*<4>*>/ sabbalahuso musāvādassa vipāko manussa- bhåtassa abhåtabbhakkhānasaüvattaniko\<*<9>*>/ hoti. 5. Pisuõā bhikkhave vācā āsevitā bhāvitā bahulãkatā nirayasaüvattanikā tiracchānayonisaüvattanikā pittivisaya- saüvattanikā. Yo sabbalahuso pisuõāya\<*<10>*>/ vācāya vipāko manussabhåtassa mittehi bhedanasaüvattaniko\<*<11>*>/ hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8 imā. 2 M6 adds hoti. 3 M. petti- throughout; omitted by T.; M6 adds hoti. 4 T. so. 5 T. -sahu ; M6 has yā sambahulā, the next time yo sambahula, then sabbahula. 6 omitted by M6. 7 T. adds hoti. 8 Ph. M8 saüp- 9 T. abbhåtakkhāna- 10 T. -nā. 11 Ph. T. bhedasaü- >/ #<[page 248]># %<248 Aīguttara-Nikāya. XL. 6-XLI. 2>% 6. Pharusā bhikkhave vācā āsevitā bhāvitā bahulãkatā nirayasaüvattanikā tiracchānayonisaüvattanikā pittivisaya- saüvattanikā. Yo\<*<1>*>/ sabbalahuso pharusāya\<*<2>*>/ vācāya vipāko manussabhåtassa\<*<3>*>/ amanāpasaddasaüvattaniko hoti. 7. Samphappalāpo bhikkhave āsevito bhāvito bahulãkato nirayasaüvattaniko tiracchānayonisaüvattaniko\<*<4>*>/ pittivisaya- saüvattaniko. Yo sabbalahuso samphappalāpassa vipāko manussabhåtassa anādeyyavācāsaüvattaniko hoti. 8. Surāmerayapānaü bhikkhave āsevitaü bhāvitaü bahu- lãkataü nirayasaüvattanikaü tiracchānayonisaüvattanikaü pittivisayasaüvattanikaü. Yo sabbalahuso surāmeraya- pānassa vipāko manussabhåtassa ummattakasaüvattaniko hotã ti. Dānavaggo catuttho. Tatr'\<*<5>*>/ uddānaü: Dve dānāni vatthu¤ ca khettaü dānåpapatti kiriyaü Dve sappurisā sabbalahuso abhisando ca vattatã ti. XLI\<*<6>*>/. 1. Evam me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthi- yaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi:-- Bhikkhavo ti. Bha- dante\<*<7>*>/ ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Aņņhaīgasamannāgato bhikkhave uposatho upavuttho\<*<8>*>/ mahapphalo hoti mahānisaüso mahājutiko mahāvipphāro. Kathaü upavuttho ca bhikkhave aņņhaīgasamannāgato uposatho mahapphalo hoti mahānisaüso mahājutiko mahā- vipphāro? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. so. 2 T. M7 -sā. 3 T. inserts vipāko. 4 M6 adds hoti. 5 T. M6. M7 omit the Uddāna. 6 S. has as title Aņņhakanipāte paõõāsakassa pa¤camavaggo. 7 M. Ph. M8 bhadd- 8 M. -vuņņho; Ph. -vutto throughout; M8 -vutto and -vuttho. >/ #<[page 249]># %% 3. Idha bhikkhave ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati `yāva- jãvaü arahanto pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņiviratā nihitadaõķā nihitasatthā lajjã dayāpannā sabbapāõabhåta- hitānukampã\<*<1>*>/ viharanti, ahaü p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņivirato nihitadaõķo nihitasattho lajjã dayāpanno sabbapāõabhåta- hitānukampã\<*<1>*>/ viharāmi, iminā pi aīgena\<*<2>*>/ arahataü anu- karomi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā paņhamena aīgena samannāgato hoti\<*<3>*>/. 4. `Yāvajãvaü arahanto adinnādānaü pahāya adinnādānā paņiviratā\<*<4>*>/ dinnādāyã dinnapāņikaīkhã\<*<5>*>/ athenena sucibhå- tena attanā viharanti, ahaü p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü adinnādānaü pahāya adinnādānā paņivirato dinnādāyã dinnapāņikaīkhã\<*<6>*>/ athenena sucibhåtena attanā viharāmi, iminā pi aīgena\<*<2>*>/ arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā dutiyena aīgena samannāgato hoti\<*<3>*>/. 5. `Yāvajãvaü arahanto abrahmacariyaü pahāya brahma- cārã\<*<7>*>/ ārācārã\<*<8>*>/ viratā methunā gāmadhammā, ahaü p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü abrahmacariyaü pahāya brahmacārã ārācārã\<*<9>*>/ virato methunā gāmadhammā, iminā pi aīgena\<*<10>*>/ arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā tatiyena aīgena samannā- gato hoti\<*<3>*>/. 6. `Yāvajãvaü arahanto musāvādaü pahāya musāvādā paņiviratā saccavādã\<*<11>*>/ saccasandhā\<*<12>*>/ ņhetā\<*<13>*>/ paccayikā\<*<14>*>/ avisaüvādakā lokassa, ahaü p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü musāvādaü\<*<15>*>/ pahāya\<*<15>*>/ musāvādā paņivirato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. S. -pino. 2 M. M8. S. p'aīg-; T. M7 aīg- 3 S. adds pe. 4 M. M8 add honti. 5 T. M6. M7 -khā. 6 T. M6. M7 -kho; M8 -khaü. 7 M. Ph. M8. S. -rino. 8 S. -rino; M. Ph. anācā-; omitted by M8. 9 T. -ra; M. Ph. anācārã; M8 anācārā. 10 M. S. p'aīg-; M8 pi ariyānaü anācāraü anu- 11 M. Ph. M8. M7. S. -dino. 12 M8 -saõņhā. 13 in M. Ph. M8 always written with initial th. 14 M8 sacca- 15 omitted by T. >/ #<[page 250]># %<250 Aīguttara-Nikāya. XLI. 7-10>% saccavādã saccasandho\<*<1>*>/ ņheto\<*<2>*>/ paccayiko\<*<3>*>/ avisaüvādako\<*<4>*>/ lokassa, iminā pi aīgena\<*<5>*>/ arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā catutthena aīgena samannāgato hoti\<*<6>*>/. 7. `Yāvajãvaü arahanto surāmerayamajjapamādaņņhānaü pahāya surāmerayamajjapamādaņņhānā paņiviratā\<*<7>*>/, ahaü p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü surāmerayamajja- pamādaņņhānaü pahāya surāmerayamajjapamādaņņhānā paņivirato, iminā pi aīgena\<*<8>*>/ arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā pa¤camena aīgena samannāgato hoti\<*<6>*>/. 8. `Yāvajãvaü arahanto ekabhattikā rattåparatā viratā vikālabhojanā, ahaü p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca diva- saü ekabhattiko rattåparato virato vikālabhojanā\<*<9>*>/, iminā pi aīgena\<*<8>*>/ arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā chaņņhena aīgena samannāgato hoti\<*<6>*>/. 9. `Yāvajãvaü arahanto\<*<10>*>/ naccagãtavāditavisåkadassana- mālāgandhavilepanadhāraõamaõķanavibhåsanaņņhānā paņi- viratā, ahaü p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü nacca- gãtavāditavisåkadassanamālāgandhavilepanadhāraõamaõķa- navibhåsanaņņhānā paņivirato, iminā pi aīgena\<*<11>*>/ arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā sattamena aīgena samannāgato hoti\<*<6>*>/. 10. `Yāvajãvaü arahanto uccāsayanamahāsayanaü\<*<12>*>/ pa- hāya\<*<12>*>/ uccāsayanamahāsayanā paņiviratā nãcaseyyaü kap- penti ma¤cake vā tiõasanthārake\<*<13>*>/ vā, ahaü p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü uccāsayanamahāsayanaü pa- hāya uccāsayanamahāsayanā paņivirato nãcaseyyaü kappemi ma¤cake vā tiõasanthārake\<*<14>*>/ vā, iminā pi aīgena\<*<8>*>/ arahataü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. -sando; M8 -sattho. 2 M8 tena. 3 M8 sacca- 4 T. -vāda; M8 -vātako. 5 M. S. p'aīg-; M8 T. M7 aīg- 6 S. adds pe. 7 M. M8 add honti. 8 M. S. p'aīg- 9 Ph. -no. 10 M. Ph. M8 insert naccagã (Ph. -gãta) || la (Ph. M8 pa) || vibhåsanaņņhānaü pahāya. 11 M. S. p'aīg-; M8 aīg- 12 omitted by M. 13 S. -tharake; M8 -saõņharake; M7 -santarake. 14 M. Ph. M7. S. -tharake; M8 -saõņha- >/ #<[page 251]># %% anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā aņņhamena aīgena samannāgato hoti. Evaü upavuttho kho bhikkhave aņņhaīgasamannāgato uposatho mahapphalo hoti mahānisaüso mahājutiko mahā- vipphāro ti. XLII. 1. Aņņhaīgasamannāgato bhikkhave uposatho upavuttho mahapphalo hoti mahānisaüso mahājutiko mahāvipphāro. Kathaü upavuttho ca\<*<1>*>/ bhikkhave aņņhaīgasamannāgato uposatho mahapphalo hoti mahānisaüso mahājutiko mahā- vipphāro? 2. Idha bhikkhave ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati `yāva- jãvaü arahanto pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņiviratā nihitadaõķā nihitasatthā lajjã dayāpannā sabbapāõabhåta- hitānukampã\<*<2>*>/ viharanti, ahaü p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņivirato nihitadaõķo nihitasattho lajjã dayāpanno sabbapāõabhåta- hitānukampã viharāmi, iminā pi aīgena\<*<3>*>/ arahataü anuka- romi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā paņhamena aīgena samannāgato hoti . . . pe\<*<4>*>/ . . . 3. `Yāvajãvaü arahanto uccāsayanamahāsayanaü pahāya uccāsayanamahāsayanā paņiviratā nãcaseyyaü kappenti ma¤cake vā tiõasanthārake\<*<5>*>/ vā, ahaü p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü uccāsayanamahāsayanaü pahāya uccāsayanamahāsayanā paņivirato nãcaseyyaü kappemi ma¤cake\<*<6>*>/ vā\<*<1>*>/ tiõasanthārake\<*<7>*>/ vā, iminā pi aīgena\<*<8>*>/ ara- hataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā\<*<9>*>/ aņņhamena aīgena samannāgato hoti. Evaü upavuttho kho bhikkhave aņņhaīgasamannāgato uposatho mahapphalo hoti mahānisaüso mahājutiko mahā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 M. Ph. M8. S. -pino. 3 M. S. p'aīg-; M8 aīg- 4 M. Ph. pa; M8. S. paņhamena yathā vitthāro. 5 Ph. M7. S. -tharake; M8 -saõņha- 6 M6 omits ma- vā. 7 M7. S. -tharake; M8 -saõņha- 8 M. S. p'aīg- 9 T. M6. M7 add pi. >/ #<[page 252]># %<252 Aīguttara-Nikāya. XLII. 4-6>% vipphāro. Kãva\<*<1>*>/ mahapphalo hoti kãva mahānisaüso kãva mahājutiko kãva mahāvipphāro? 4. Seyyathā pi bhikkhave yo\<*<2>*>/ imesaü soëasannaü mahā- janapadānaü pahåtasattaratanānaü\<*<3>*>/ issarādhipaccaü raj- jaü kāreyya, seyyathãdaü Aīgānaü Magadhānaü Kāsã- naü Kosalānaü Vajjãnaü Mallānaü Cetãnaü\<*<4>*>/ Vaüsānaü Kurånaü Pa¤cālānaü Macchānaü\<*<5>*>/ Sårasenānaü Assa- kānaü Avantãnaü Gandhārānaü Kambojānaü, aņņhaīga- samannāgatassa uposathassa etaü\<*<6>*>/ kalaü nāgghati\<*<7>*>/ soëasiü. Taü kissa hetu? Kapaõaü bhikkhave mānusakaü\<*<8>*>/ rajjaü dibbasukhaü\<*<9>*>/ upanidhāya. 5. Yāni bhikkhave mānusakāni\<*<10>*>/ pa¤¤āsa\<*<11>*>/ vassāni, Cā- tummahārājikānaü\<*<12>*>/ devānaü eso eko rattindivo, tāya rattiyā tiüsa rattiyo māso, tena māsena dvādasa māsiyo\<*<13>*>/ saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbāni pa¤ca vassasatāni Cātummahārājikānaü devānaü āyuppamāõaü. ōhānaü kho pan' etaü bhikkhave vijjati, yaü idh' ekacco itthi vā puriso vā aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upavasitvā kāyassa bhedā parammaraõā Cātummahārājikānaü devā- naü sahavyataü upapajjeyya\<*<14>*>/. Idaü kho pana\<*<15>*>/ me\<*<15>*>/ taü\<*<15>*>/ bhikkhave sandhāya bhāsitaü: kapaõaü mānusakaü\<*<16>*>/ rajjaü dibbasukhaü upanidhāya. 6. Yaü bhikkhave mānusakaü\<*<17>*>/ vassasataü\<*<18>*>/, Tāvatiü- sānaü devānaü eso eko rattindivo, tāya rattiyā tiüsa rattiyo māso, tena māsena dvādasa māsiyo\<*<19>*>/ saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbaü vassasahassaü Tāvatiüsānaü devā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. kiü va, and so throughout. 2 T. so. 3 M. Ph. M8 bahuta- 4 Ph. Cetiyānaü. 5 M. Majjā-; Ph. Majjhā- 6 omitted by M. 7 M6. M7 -gghanti; M. Ph. M8 naggho 8 M. M8 -nussakaü. 9 M6. M7. S. dibbaü so throughout. 10 M. Ph. M8 -nussa- 11 S. -saü; M8 -assa. 12 M. Ph. M8 Cātuma- throughout. 13 T. -sayo; M6 -so yo; M7 -māso. 14 T. M6. M7 uppa- throughout. 15 all MSS. exc S. have pan' etaü. 16 Ph. manussa- 17 M. Ph. M8 mānussakāni. 18 M. Ph. -satāni. 19 M7 -māsayo. >/ #<[page 253]># %% naü āyuppamāõaü. ōhānaü kho pan' etaü bhikkhave vijjati, yaü idh' ekacco itthi vā puriso vā aņņhaīgasamannā- gataü uposathaü upavasitvā kāyassa bhedā parammaraõā Tāvatiüsānaü devānaü sahavyataü upapajjeyya. Idaü kho pana\<*<1>*>/ me\<*<1>*>/ taü\<*<1>*>/ bhikkhave sandhāya bhāsitaü: kapa- õaü mānusakaü\<*<2>*>/ rajjaü dibbasukhaü upanidhāya. 7. Yāni bhikkhave mānusakāni dve vassasatāni, Yāmānaü devānaü eso eko rattindivo, tāya rattiyā tiüsa rattiyo māso, tena māsena dvādasa māsiyo saüvaccharo, tena saüvaccha- rena dibbāni dve vassasahassāni Yāmānaü devānaü āyuppamāõaü. ōhānaü kho pan' etaü bhikkhave vijjati, yaü idh' ekacco itthi vā puriso vā aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upavasitvā kāyassa bhedā parammaraõā Yāmā- naü\<*<3>*>/ devānaü sahavyataü upapajjeyya. Idaü kho pana\<*<4>*>/ me\<*<4>*>/ taü\<*<4>*>/ bhikkhave sandhāya bhāsitaü: kapaõaü mānu- sakaü rajjaü dibbasukhaü upanidhāya. 8. Yāni bhikkhave mānusakāni cattāri vassasatāni, Tusi- tānaü\<*<5>*>/ devānaü eso eko rattindivo, tāya rattiyā tiüsa rattiyo māso, tena māsena dvādasa māsiyo saüvaccharo, tena saü- vaccharena dibbāni cattāri vassasahassāni Tusitānaü devā- naü āyuppamāõaü. ōhānaü kho pan' etaü bhikkhave vijjati, yaü idh' ekacco itthi vā puriso vā aņņhaīgasamannā- gataü uposathaü upavasitvā kāyassa bhedā parammaraõā Tusitānaü devānaü sahavyataü upapajjeyya. Idaü kho pana\<*<1>*>/ me\<*<1>*>/ taü\<*<1>*>/ bhikkhave sandhāya bhāsitaü: kapaõaü mānusakaü rajjaü dibbasukhaü upanidhāya. 9. Yāni bhikkhave mānusakāni\<*<6>*>/ aņņha vassasatāni, Nim- mānaratãnaü devānaü eso eko rattindivo, tāya rattiyā tiüsa rattiyo māso, tena māsena dvādasa māsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbāni aņņha vassasahassāni Nimmāna- ratãnaü devānaü āyuppamāõaü. ōhānaü kho pan' etaü bhikkhave vijjati, yaü idh' ekacco itthi vā puriso vā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. M7 pan' etaü. 2 M. Ph. -nussa- throughout; M8 manussa- 3 M8 Tussitānaü, and it continues, as in the next number. 4 M. Ph. T. M6. M7 pan' etaü. 5 M. Tussi- throughout. 6 M8 -nussa- >/ #<[page 254]># %<254 Aīguttara-Nikāya. XLII. 10>% aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upavasitvā kāyassa bhedā parammaraõā Nimmānaratãnaü devānaü sahavyataü upa- pajjeyya. Idaü kho pana\<*<1>*>/ me\<*<1>*>/ taü\<*<1>*>/ bhikkhave sandhāya bhāsitaü: kapaõaü mānusakaü\<*<2>*>/ rajjaü dibbasukhaü upanidhāya. 10. Yāni bhikkhave mānusakāni\<*<3>*>/ soëasa vassasatāni, Para- nimmitavasavattãnaü devānaü eso eko rattindivo, tāya rattiyā tiüsa rattiyo māso, tena māsena dvādasa māsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbāni soëasa vassa- sahassāni Paranimmitavasavattãnaü devānaü āyuppamāõaü. ōhānaü kho pan' etaü bhikkhave vijjati, yaü idh' ekacco itthi vā puriso vā aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upa- vasitvā kāyassa bhedā parammaraõā Paranimmitavasa- vattãnaü devānaü sahavyataü upapajjeyya. Idaü kho pana\<*<4>*>/ me\<*<4>*>/ taü\<*<4>*>/ bhikkhave sandhāya bhāsitaü: kapaõaü mānusakaü rajjaü dibbasukhaü upanidhāyā ti. Pāõaü na ha¤¤e\<*<5>*>/ na cādinnam\<*<6>*>/ ādiye musā na bhāse na\<*<7>*>/ ca majjapo siyā abrahmacariyā virameyya methunā rattiü na bhu¤jeyya vikālabhojanaü\<*<8>*>/ mālaü na dhāraye\<*<9>*>/ na ca gandham ācare\<*<10>*>/ ma¤ce chamāyaü vasayetha santhate: etaü hi aņņhaīgikam āh' uposathaü buddhena dukkhantagunā pakāsitaü. Cando ca\<*<11>*>/ suriyo\<*<12>*>/ ca\<*<13>*>/ ubho sudassanā obhāsayaü\<*<14>*>/ anupariyanti\<*<15>*>/ yāvatā tamonudā te pana antalikkhagā\<*<16>*>/ nabhe pabhāsanti disā virocanā, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. T. M6. M7 pan' etaü. 2 M8 manussa- 2 M8 mānussa- 4 M. Ph. M8. M7 pan' etaü. 5 M. Ph. hane; M8 hanne; M6 hāne. 6 M8. T. M6 ca dinnam. 7 omitted by T. 8 T. -nā. 9 Ph. M7 dhāre. 10 M. ādhare; Ph. ādhāre. 11 T. pi; omitted by M. 12 S. såro. 13 omitted by M8. M6. 14 M. -sayānu-; M6 -yanti; S. -yantā. 15 S. anuyanti. 16 M8 -likkhe. >/ #<[page 255]># %% etasmiü\<*<1>*>/ yaü vijjati\<*<2>*>/ antare\<*<2>*>/ dhanaü muttā maõi\<*<3>*>/ veëuriya¤ ca bhaddakaü siīgã suvaõõaü atha vā pi ka¤canaü\<*<4>*>/ yaü jātaråpaü haņakan\<*<5>*>/ ti vuccati, aņņhaīgupetassa uposathassa kalam pi te nānubhavanti soëasiü candappabhā tāragaõā va\<*<6>*>/ sabbe. Tasmā hi nārã ca naro ca sãlavā aņņhaīgupetaü upavass' uposathaü pu¤¤āni katvāna sukhudrayāni\<*<7>*>/ aninditā saggam upenti ņhānan ti. XLIII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Pubbā- rāme Migāramātupāsāde. Atha kho Visākhā Migāramātā yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavan- taü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Visākhaü Migāramātaraü Bhagavā etad avoca:-- 2. Aņņhaīgasamannāgato Visākhe uposatho upavuttho mahapphalo hoti\<*<8>*>/ mahānisaüso mahājutiko mahāvipphāro. Kathaü upavuttho ca\<*<9>*>/ Visākhe aņņhaīgasamannāgato upo- satho mahapphalo hoti mahānisaüso mahājutiko mahā- vipphāro? 3. Idha Visākhe ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati `yāvajã- vaü arahanto pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņiviratā nihitadaõķā nihitasatthā lajjã dayāpannā sabbapāõabhåta- hitānukampã\<*<10>*>/ viharanti, ahaü p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņivirato nihitadaõķo nihitasattho lajjã dayāpanno sabbapāõabhåta- hitānukampã viharāmi, iminā pi aīgena\<*<11>*>/ arahataü anu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. etamhi. 2 M. Ph. M8 -ti-m-ant- 3 M6. M7 maniü. 4 S. kā- 5 M8 sāta- 6 all MSS. exc. S. ca. 7 T. M6. M7 -ddayāni; M8 sukhindriyāni. 8 M6 continues: pe || anindita seņņham upenti ņhānan ti, as in No. XLIV. 9 omitted by M. Ph. M8. 10 M. Ph. M8. S. -pino. 11 M. M8. S. p'aīg- >/ #<[page 256]># %<256 Aīguttara-Nikāya. XLIII. 4-5>% karomi, uposatho ca\<*<1>*>/ me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā paņhamena aīgena samannāgato hoti . . . pe\<*<2>*>/ . . . `Yāva- jãvaü arahanto uccāsayanamahāsayanaü pahāya uccāsaya- namahāsayanā paņiviratā nãcaseyyaü kappenti ma¤cake vā tiõasanthārake vā, ahaü p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü uccāsayanamahāsayanaü pahāya uccāsayanamahā- sayanā paņivirato nãcaseyyaü kappemi ma¤cake vā tiõa- santhārake vā, iminā pi aīgena\<*<3>*>/ arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā\<*<4>*>/ aņņhamena aīgena samannāgato hoti\<*<5>*>/. Evaü upavuttho kho Visākhe aņņhaīgasamannāgato upo- satho mahapphalo hoti mahānisaüso mahājutiko mahā- vipphāro. Kãva\<*<6>*>/ mahapphalo hoti kãva mahānisaüso kãva mahājutiko kãva mahāvipphāro? 4. Seyyathā pi Visākhe yo imesaü soëasannaü mahā- janapadānaü pahåtasattaratanānaü\<*<7>*>/ issarādhipaccaü raj- jaü kāreyya, seyyathãdaü Aīgānaü Magadhānaü Kāsãnaü Kosalānaü Vajjãnaü Mallānaü Cetãnaü\<*<8>*>/ Vaüsānaü Ku- rånaü Pa¤cālānaü Macchānaü Sårasenānaü Assakānaü Avantãnaü Gandhārānaü Kambojānaü, aņņhaīgasamannā- gatassa uposathassa etaü\<*<9>*>/ kalaü nāgghati\<*<10>*>/ soëasiü. Taü kissa hetu? Kapaõaü Visākhe mānusakaü rajjaü dibba- sukhaü upanidhāya. 5. Yāni Visākhe mānusakāni pa¤¤āsa\<*<11>*>/ vassāni, Cātum- mahārājikānaü devānaü eso eko rattindivo, tāya rattiyā tiüsa rattiyo māso, tena māsena dvādasa māsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbāni pa¤ca vassasatāni Cātummahā- rājikānaü devānaü āyuppamāõaü. ōhānaü kho pan' etaü Visākhe\<*<1>*>/ vijjati, yaü idh' ekacco itthi vā puriso vā aņņhaī- gasamannāgataü uposathaü upavasitvā kāyassa bhedā parammaraõā Cātummahārājikānaü devānaü sahavyataü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 M. la; Ph. pa; omitted by M8. 3 M. S. p'aīg- 4 T. M7 add pi; M7 omits aņņh- 5 omitted by M. M8. 6 M. M8 kiü va; Ph. kãva at the first place, else kiü va. 7 M. Ph. M8 bahuta- 8 M8 Cetiyānaü. 9 Ph. M8 ekaü. 10 T. M7 -gghanti; M. Ph. M8 nagghanti. 11 S. -saü. >/ #<[page 257]># %% upapajjeyya. idaü kho pana\<*<1>*>/ me\<*<1>*>/ taü\<*<1>*>/ Visākhe sandhāya bhāsitaü: kapaõaü mānusakaü rajjaü dibbasukhaü upa- nidhāya. 6. Yaü Visākhe mānusakaü vassasataü, Tāvatiüsānaü devānaü eso eko rattindivo, tāya rattiyā tiüsa rattiyo māso, tena māsena dvādasa māsiyo saüvaccharo, tena saüvaccha- rena dibbaü vassasahassaü Tāvatiüsānaü devānaü āyuppa- māõaü. ōhānaü kho pan' etaü Visākhe vijjati, yaü idh' ekacco itthi vā puriso vā aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upavasitvā kāyassa bhedā parammaraõā Tāvatiüsānaü devānaü sahavyataü upapajjeyya. Idaü kho pana\<*<1>*>/ me\<*<1>*>/ taü\<*<1>*>/ Visākhe sandhāya bhāsitaü: kapaõaü mānusakaü rajjaü dibbasukhaü upanidhāya. 7. Yāni Visākhe mānusakāni dve vassasatāni . . . pe\<*<2>*>/ . . . cattāri vassasatāni . . . pe\<*<3>*>/ . . . aņņha vassasatāni . . . pe\<*<3>*>/ . . . soëasa vassasatāni Paranimmitavasavattãnaü devā- naü eso eko rattindivo, tāya rattiyā tiüsa rattiyo māso, tena māsena dvādasa māsiyo saüvaccharo, tena saüvaccha- rena dibbāni soëasa vassasahassāni Paranimmitavasavattã- naü devānaü āyuppamāõaü. ōhānaü kho pan' etaü Visākhe vijjati, yaü idh' ekacco itthi vā puriso vā aņņhaī- gasamannāgataü uposathaü upavasitvā kāyassa bhedā parammaraõā Paranimmitavasavattãnaü devānaü sahavya- taü upapajjeyya. Idaü kho pana\<*<4>*>/ me\<*<4>*>/ taü\<*<4>*>/ Visākhe sandhāya bhāsitaü: kapaõaü mānusakaü rajjaü dibba- sukhaü upanidhāyā ti. Pāõaü na ha¤¤e\<*<5>*>/ na cādinnam\<*<6>*>/ ādiye musā na bhāse na ca majjapo siyā abrahmacariyā virameyya methunā rattiü na bhu¤jeyya vikālabhojanaü mālaü na dhāraye\<*<7>*>/ na ca gandham ācare\<*<8>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. M8. T. M7 pan' etaü. 2 M. M8 la; Ph. pa. 3 M. la; Ph. pa; omitted by T. M7. 4 M. Ph. M8. T. M7 pan' etaü. 5 M. Ph. hane; M8 hanne. 6 T. ca di-; S. -dinnā- 7 Ph. T. dhāre; M. S. dhāreyya. 8 M. Ph. M8 ādhare. >/ #<[page 258]># %<258 Aīguttara-Nikāya. XLIV. 1-2>% ma¤ce chamāyaü vasayetha santhate\<*<1>*>/: etaü hi aņņhaīgikam āh' uposathaü buddhena dukkhantagunā pakāsitaü. Cando ca\<*<2>*>/ suriyo\<*<3>*>/ ca ubho sudassanā obhāsayaü\<*<4>*>/ anupariyanti\<*<5>*>/ yāvatā tamonudā te pana antalikkhagā\<*<6>*>/ nabhe pabhāsanti\<*<7>*>/ disā virocanā, etasmiü\<*<8>*>/ yaü vijjati antare dhanaü muttā maõi veëuriya¤ ca bhaddakaü siīgã suvaõõaü atha vā pi ka¤canaü\<*<9>*>/ yaü jātaråpaü haņakan\<*<10>*>/ ti vuccati, aņņhaīgupetassa uposathassa kalam pi te nānubhanti soëasiü candappabhā tāragaõā va\<*<11>*>/ sabbe. Tasmā hi nārã ca naro ca sãlavā aņņhaīgupetaü upavass' uposathaü pu¤¤āni katvāna sukhudrayāni\<*<12>*>/ aninditā saggam upenti ņhānan ti. XLIV. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Vesāliyaü viharati Mahā- vane Kåņāgārasālāyaü. Atha kho Vāseņņho upāsako yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Vāseņņhaü upāsakaü Bhagavā etad avoca:-- Aņņhaīgasamannāgato Vāseņņha uposatho upavuttho ma- happhalo hoti . . . pe\<*<13>*>/ . . . aninditā saggam\<*<14>*>/ upenti ņhānan ti. 2. Evaü vutte Vāseņņho upāsako Bhagavantaü etad avoca:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 santhare. 2 omitted by M. 3 S. såro. 4 M. -sayānu-; S. -sayantā. 5 T. -vicaranti; S. anuyanti. 6 M8 -likkhe. 7 T. -senti. 8 S. etamhi. 9 S. kā- 10 Ph. M8 sāta- 11 only Ph. S. va, the other MSS. have ca. 12 T. -ddayāni; Ph. M8 sukhindriyāni. 13 M. la; Ph. pa. 14 T. M6. M7 seņņham. >/ #<[page 259]># %% Piyā me bhante ¤ātisālohitā aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upavaseyyuü, piyānam pi me assa ¤ātisālohitā- naü dãgharattaü hitāya sukhāya. Sabbe ce pi bhante khattiyā aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upavaseyyuü, sabbesam pi' ssa\<*<1>*>/ khattiyānaü dãgharattaü hitāya sukhāya. Sabbe ce pi bhante brāhmaõā . . . pe\<*<2>*>/ . . . vessā . . . suddā aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upavaseyyuü, sabbesam pi' ssa suddānaü dãgharattaü hitāya sukhāyā ti. 3. Evam\<*<3>*>/ etaü Vāseņņha. Sabbe\<*<4>*>/ ce\<*<4>*>/ pi Vāseņņha khattiyā aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upavaseyyuü, sabbesam pi' ssa khattiyānaü dãgharattaü hitāya sukhāya. Sabbe ce pi Vāseņņha brāhmaõā . . . pe\<*<5>*>/ . . . vessā . . . suddā aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upavaseyyuü, sabbesam pi' ssa suddānaü dãgharattaü hitāya sukhāya. Sadevako ce\<*<6>*>/ pi\<*<6>*>/ Vāseņņha loko samārako sabrahmako sassamaõabrāhmaõiyā\<*<7>*>/ pajāya\<*<7>*>/ sadevamanussāya\<*<7>*>/ aņņhaī- gasamannāgataü uposathaü upavaseyyuü, sadevakassa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaõabrāhmaõiyā pajāya sadevamanussāya dãgharattaü hitāya sukhāya. Ime ce pi Vāseņņha mahāsālā aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upavaseyyuü, imesam pi' ssa mahāsālānaü dãgharattaü hi- tāya sukhāya, sace ceteyyuü\<*<8>*>/, ko pana vādo manussa- bhåtassā ti. XLV. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jeta- vane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho Bojjhā\<*<9>*>/ upāsikā yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavan- taü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Bojjhaü upāsikaü Bhagavā etad avoca:-- 2. Aņņhaīgasamannāgato Bojjhe uposatho upavuttho mahapphalo hoti mahānisaüso mahājutiko mahāvipphāro. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8 c'assa; Ph. c'assa without pi throughout. 2 M. M8 la; Ph. pa; omitted by T. 3 M. repeats this phrase. 4 T. sabbesam. 5 M. Ph. pa; M8 la. 6 omitted by Ph. M8. 7 S. -õã pajā -nussā. 8 M6 cettayyuü. 9 M8 Bocch- throughout; M6 Bojjaīg- and Bojj- >/ #<[page 260]># %<260 Aīguttara-Nikāya. XLV. 3-4>% Kathaü upavuttho ca\<*<1>*>/ Bojjhe aņņhaīgasamannāgato upo- satho mahapphalo hoti mahānisaüso mahājutiko mahā- vipphāro? 3. Idha Bojjhe ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati `yāvajãvaü arahanto pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņiviratā nihita- daõķā nihitasatthā lajjã dayāpannā sabbapāõabhåtahitānu- kampã\<*<2>*>/ viharanti, ahaü p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņivirato nihita- daõķo nihitasattho lajjã dayāpanno sabbapāõabhåtahitānu- kampã\<*<2>*>/ viharāmi, iminā pi aīgena\<*<3>*>/ arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā paņhamena aīgena samannāgato hoti . . . pe\<*<4>*>/ . . . `yāvajãvaü arahanto uccāsayanamahāsayanaü pahāya uccāsayanamahāsayanā paņiviratā nãcaseyyaü kappenti ma¤cake vā tiõasanthārake\<*<5>*>/ vā, ahaü p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü uccā- sayanamahāsayanaü pahāya uccāsayanamahāsayānā paņi- virato nãcaseyyaü kappemi ma¤cake vā tiõasanthārake vā, iminā pi aīgena\<*<6>*>/ arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā\<*<7>*>/ aņņhamena aīgena samannā- gato hoti. Evaü upavuttho kho Bojjhe aņņhaīgasamannāgato upo- satho mahapphalo hoti mahānisaüso mahājutiko mahā- vipphāro. Kãva\<*<8>*>/ mahapphalo hoti kãva mahānisaüso kãva mahāvipphāro? 4. Seyyathā pi Bojjhe yo imesaü soëasannaü mahājana- padānaü pahåtasattaratanānaü\<*<9>*>/ issarādhipaccaü rajjaü kāreyya\<*<10>*>/, seyyathãdaü Aīgānaü Magadhānaü Kāsãnaü Kosalānaü Vajjãnaü Mallānaü Cetãnaü\<*<11>*>/ Vaüsānaü Kurånaü Pa¤cālānaü Macchānaü Sårasenānaü Assakā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. M8; M. inserts kho. 2 M. Ph. S. -pino. 3 M. Ph. M8. S. p'aīg- 4 M. Ph. pa; omitted by M8. 5 M7. S. -tharake; M8 -saõņharake always. 6 M. S. p'aīg- 7 T. adds pi. 8 M. Ph. M8 kiü va throughout. 9 M. Ph. M8 bahuta- 10 Ph. M8. T. kar- 11 Ph. Cetiyānaü. >/ #<[page 261]># %% naü Avantãnaü Gandhārānaü Kambojānaü, aņņhaīga- samannāgatassa uposathassa etaü\<*<1>*>/ kalaü nāgghati\<*<2>*>/ soëasiü. Taü kissa hetu? Kapaõaü Bojjhe mānusakaü rajjaü dibbasukhaü upanidhāya. 5. Yāni Bojjhe mānusakāni pa¤¤āsa vassāni, Cātumma- hārājikānaü devānaü eso eko rattindivo, tāya rattiyā tiü- sa rattiyo māso, tena māsena dvādasa māsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbāni pa¤ca vassasatāni Cātumma- hārājikānaü devānaü āyuppamānaü. ōhānaü kho pan' etaü Bojjhe vijjati, yaü idh' ekacco itthi vā puriso vā aņņhaīgasamannāgataü uposathaü upavasitvā kāyassa bhe- dā parammaraõā Cātummahārājikānaü devānaü sahavya- taü upapajjeyya. Idaü kho pana\<*<3>*>/ me\<*<3>*>/ taü\<*<3>*>/ Bojjhe sandhāya bhāsitaü: kapaõaü mānusakaü rajjaü dibba- sukhaü upanidhāya. 6. Yaü Bojjhe mānusakaü vassasataü . . . pe\<*<4>*>/ . . . yāni Bojjhe mānusakāni dve vassasatāni . . . pe\<*<5>*>/ . . . cattāri vassasatāni . . . pe\<*<6>*>/ . . . aņņha vassasatāni . . . pe\<*<6>*>/ . . . soëasa vassasatāni, Paranimmitavasavattãnaü devā- naü eso eko rattindivo, tāya rattiyā tiüsa rattiyo māso, tena māsena dvādasa māsiyo saüvaccharo, tena saüvaccha- rena dibbāni soëasa vassasahassāni Paranimmitavasavattã- naü devānaü āyuppamāõaü. ōhānaü kho pan' etaü Bojjhe vijjati, yaü idh' ekacco itthi vā puriso vā aņņhaīga- samannāgataü uposathaü upavasitvā kāyassa bhedā param- maraõā Paranimmitavasavattãnaü devānaü sahavyataü upapajjeyya. idaü kho pana\<*<3>*>/ me\<*<3>*>/ taü\<*<3>*>/ Bojjhe sandhāya bhāsitaü: kapaõaü mānusakaü rajjaü dibbasukhaü upa- nidhāyā ti. pāõaü na ha¤¤e\<*<7>*>/ na cādinnam\<*<8>*>/ ādiye musā na bhāse na ca majjapo siyā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. ekaü; omitted by M. 2 T. M6. M7 -gghanti; M. naggh-; Ph. M8 nagghanti. 3 M. Ph. M8. T. M6. M7 pan' etaü. 4 M. la; Ph. M8 pa. 5 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 6 M. la; Ph. M8 la; omitted by T. M6. M7. 7 M. Ph. M7 hane; M8 haõe; M6 hāne. 8 T. M6 ca di- >/ #<[page 262]># %<262 Aīguttara-Nikāya. XLVI. 1>% abrahmacariyā virameyya methunā rattiü na bhu¤jeyya vikālabhojanaü mālaü na dhāraye\<*<1>*>/ na ca gandham ācare\<*<2>*>/ ma¤ce chamāyaü vasayetha santhate: etaü hi aņņhaīgikam āh' uposathaü buddhena dukkhantagunā pakāsitaü. Cando ca\<*<3>*>/ suriyo\<*<4>*>/ ca ubho sudassanā obhāsayaü\<*<5>*>/ anupariyanti\<*<6>*>/ yāvatā tamonudā te pana antalikkhagā\<*<7>*>/ nabhe pabhāsanti disā virocanā, etasmiü\<*<8>*>/ yaü vijjati antare dhanaü muttā maõi\<*<9>*>/ veëuriya¤ ca bhaddakaü siīgã suvaõõaü atha vā pi ka¤canaü\<*<10>*>/ yaü jātaråpaü haņakan\<*<11>*>/ ti vuccati, aņņhaīgupetassa uposathassa kalam pi te nānubhavanti soëasiü candappabhā tāragaõā va\<*<12>*>/ sabbe. Tasmā hi nārã ca naro ca sãlavā aņņhaīgupetaü upavass' uposathaü pu¤¤āni katvāna sukhudrayāni\<*<13>*>/ aninditā saggam upenti ņhānan ti. XLVI. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Kosambiyaü viharati Ghosi- tārāme. Tena kho pana samayena āyasmā Anuruddho divāvihāraü gato hoti paņisallãno. Atha kho sambahulā manāpakāyikā devatā yenāyasmā Anuruddho ten' upasaī- kamiüsu, upasaīkamitvā āyasmantaü Anuruddhaü abhivā- detvā ekamantaü aņņhaüsu. Ekamantaü ņhitā kho tā devatā āyasmantaü Anuruddhaü etad avocuü `mayaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. dhāreyya; Ph. dhāre. 2 M. ādhare; M8 āhare. 3 omitted by M. 4 S. såro. 5 M. -sayānu-; S. -sayantā. 6 S. anuyanti. 7 M8 -likkhe. 8 M8 ekasmiü; S. etamhi. 9 M7 maniü. 10 S. kā- 11 Ph. M8 sātakan. 12 M8. T. M6. M7 ca. 13 T. -ddayāni; Ph. M8 sukhindriyāni. >/ #<[page 263]># %% bhante Anuruddha manāpakāyikā nāma devatā\<*<1>*>/ tãsu ņhā- nesu issariyaü kārema vasaü vattema: mayaü bhante Anuruddha yādisakaü vaõõaü ākaīkhāma, tādisakaü vaõõaü ņhānaso paņibhāma; yādisakaü saraü\<*<2>*>/ ādaī- khāma, tādisakaü saraü\<*<2>*>/ ņhānaso paņilabhāma; yādisakaü sukhaü ākaīkhāma, tādisakaü sukhaü ņhānaso paņilabhāma; mayaü bhante Anuruddha manāpakāyikā nāma devatā imesu tãsu ņhānesu issariyaü kārema vasaü vattenā' ti. 2. Atha kho āyasmato Anuruddhassa etad ahosi `aho vat' imā devatā sabbā 'va\<*<3>*>/ nãlā assu nãlavaõõā nãlavatthā nãlālaükārā' ti. Atha kho tā devatā āyasmato Anurud- dhassa\<*<4>*>/ cittam a¤¤āya sabbā 'va\<*<5>*>/ nãlā ahesuü nãlavaõõā\<*<6>*>/ nãlavatthā nãlālaükārā\<*<7>*>/. Atha kho āyasmato Anurud- dhassa etad ahosi `aho vat' imā\<*<8>*>/ devatā sabbā 'va\<*<3>*>/ pãtā assu\<*<9>*>/ . . . pe\<*<10>*>/ . . . sabbā 'va\<*<3>*>/ lohitakā\<*<11>*>/ assu\<*<9>*>/ . . . sabbā 'va\<*<3>*>/ odātā\<*<12>*>/ assu\<*<9>*>/ odātavaõõā odātavatthā odātālaükārā' ti. Atha kho tā devatā āyasmato Anuruddhassa cittam a¤¤āya sabbā 'va\<*<13>*>/ odātā ahesuü odātavaõõā odātavatthā odātālaükārā\<*<14>*>/. Atha kho tā devatā ekā 'va\<*<15>*>/ gāyi, ekā 'va\<*<16>*>/ nacci, ekā 'va\<*<17>*>/ accharikaü\<*<18>*>/ vādesi. Seyyathā pi nāma pa¤caīgikassa turiyassa suvinãtassa suppaņippatāëi- tassa\<*<10>*>/ kusalehi susamannāhatassa\<*<20>*>/ saddo hoti vaggu ca rajaniyo ca kamaniyo\<*<21>*>/ ca pemaniyo\<*<22>*>/ ca\<*<6>*>/ madaniyo\<*<23>*>/ ca\<*<23>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M8 insert imesu. 2 S. saddaü. 3 Ph. ca. 4 M8 continues: etad ahosi, as below. 5 Ph. ca; omitted by M. 6 omitted by T. 7 Ph. adds ti. 8 M8 inserts tā. 9 T. ahesuü; M6. M7 once assu, else ahesuü. 10 M. la; Ph. M8 pa; omitted by T. 11 Ph. lohitā. 12 T. odātakā. 13 Ph. ca; omitted by M. M8. 14 M. Ph. M8. T. M6 add ti. 15 M. ca; T. M6. M7 pagāyi l. 'va g- 16 M. ca; M6. M7 panacci; T. panasi l. 'va nacci. 17 M. ca; omitted by T. M6. 18 M8 -iyaü; M. Ph. accharaü. 19 M6 -tālissa; T. -likassa; M. M8 suppatāëikassa. 20 M8. M6. M7 -gatassa; T. -nnāgassa. 21 T. madanãyo. 22 omitted by T. M6. M7. 23 omitted by T.; S. ramaõiyo ca. >/ #<[page 264]># %<264 Aīguttara-Nikāya. XLVI. 3>% evam eva tāsaü devatānaü alaükārānaü\<*<1>*>/ saddo hoti vaggu ca rajaniyo ca kamaniyo\<*<2>*>/ ca\<*<2>*>/ pemaniyo\<*<3>*>/ ca madaniyo\<*<4>*>/ ca. Atha kho āyasmā Anuruddho indriyāni\<*<5>*>/ okkhipi. Atha kho tā devatā `na khv\<*<6>*>/ ayyo\<*<6>*>/ Anuruddho sādiyatã' ti tatth' ev' antaradhāyiüsu. 3. Atha kho āyasmā Anuruddho sāyaõhasamayaü paņi- sallāõā vuņņhito yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaī- kamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Anuruddho Bhagavantaü etad avoca: Idhāhaü bhante divāvihāraü gato homi\<*<7>*>/ paņi- sallãno. Atha kho bhante sambahulā manāpakāyikā devatā yenāhaü ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā maü abhivā- detvā ekamantaü aņņhaüsu. Ekamantaü ņhitā kho bhante tā devatā maü etad avocuü `mayaü bhante Anuruddha manāpakāyikā nāma devatā tãsu ņhānesu issariyaü kārema vasaü vattema: mayaü bhante Anuruddha yādisakaü vaõõaü ākaīkhāma, tādisakaü vaõõaü ņhānaso paņi- labhāma; yādisakaü saraü\<*<8>*>/ ākaīkhāma, tādisakaü saraü ņhānaso paņilabhāma; yādisakaü sukhaü ākaīkhāma, tādi- sakaü sukhaü ņhānaso paņilabhāma; mayaü bhante Anuruddha manāpakāyikā nāma devatā imesu tãsu ņhānesu issariyaü kārema vasaü vattemā' ti. Tassa mayhaü bhante etad ahosi `aho vat' imā devatā sabbā 'va\<*<9>*>/ nãlā\<*<10>*>/ assu nãlavaõõā nãlavatthā nãlālaükārā' ti. Atha kho bhante tā devatā mama cittam a¤¤āya sabbā 'va\<*<9>*>/ nãlā ahesuü nãlavaõõā nãlavatthā nãlālaükārā. Tassa mayhaü bhante etad ahosi `aho vat' imā devatā sabbā 'va\<*<9>*>/ pãtā assu\<*<11>*>/ . . . pe\<*<12>*>/ . . . sabbā\<*<13>*>/ 'va\<*<9>*>/ lohitakā assu\<*<14>*>/ . . . pe\<*<15>*>/ . . . sabbā 'va\<*<9>*>/ odātā\<*<16>*>/ assu\<*<11>*>/ odātavaõõā odātavatthā odātā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 -kāra- 2 omitted by Ph. 3 omitted by T. M6. M7. 4 S. ramaõiyo. 5 Ph. issariyāni. 6 M8 khe 'yyo; T. kho 'yyo ayyo; M6. M7 kho ayyo. 7 T. M7 hoti. 8 M. S. saddaü. 9 Ph. ca. 10 M8 pãtā assa, as below. 11 T. M6. M7 ahesuü. 12 M. la; Ph. M8 pa; omitted by T. M6. M7. 13 T. omits this phrase. 14 M6. M7 ahesuü. 15 M. la; Ph. pa; omitted by M8. M6. M7. 16 M8. M7 omit odātā assu. >/ #<[page 265]># %% laükārā' ti. Atha kho bhante tā devatā mama cittam a¤¤āya sabbā 'va odātā ahesuü odātavaõõā odātavatthā odātālaükārā\<*<1>*>/. Atha kho bhante tā devatā ekā 'va\<*<2>*>/ gāyi\<*<2>*>/, ekā 'va\<*<3>*>/ nacci\<*<3>*>/, ekā 'va\<*<4>*>/ accharikaü\<*<5>*>/ vādesi. Seyyathā pi nāma pa¤caīgikassa turiyassa suvinãtassa suppaņippatā- ëitassa\<*<6>*>/ kusalehi susamannāhatassa\<*<7>*>/ saddo hoti vaggu ca rajaniyo ca kamaniyo ca pemaniyo\<*<8>*>/ ca\<*<8>*>/ madaniyo\<*<9>*>/ ca, evam eva tāsaü devatānaü alaükārānaü saddo hoti vaggu ca rajaniyo ca kamaniyo ca pemaniyo\<*<10>*>/ ca\<*<10>*>/ madaniyo\<*<11>*>/ ca\<*<11>*>/. Atha khv āhaü\<*<12>*>/ bhante indriyāni okkhipiü. Atha kho bhante tā devatā `na khv\<*<13>*>/ ayyo Anuruddho sādiyatã' ti tatth' ev' antaradhāyiüsu. Katihi nu kho bhante dham- mehi samannāgato mātugāmo kāyassa bhedā parammaraõā manāpakāyikānaü devānaü sahavyataü upapajjatã\<*<14>*>/ ti? 4. Aņņhahi kho Anuruddha dhammehi samannāgato mā- tugāmo kāyassa bhedā parammaraõā manāpakāyikānaü devānaü sahavyataü upapajjati\<*<14>*>/. Katamehi aņņhahi? 5. idha\<*<15>*>/ Anuruddha mātugāmo\<*<16>*>/ yassa\<*<16>*>/ mātāpitaro bhattuno denti atthakāmā hitesino anukampakā anukampaü upādāya, tassa hoti pubbuņņhāyinã\<*<17>*>/ pacchānipātinã kiükā- rapaņissāvinã manāpacārinã piyavādinã. Ye te\<*<18>*>/ bhattu garuno honti `mātā' ti vā `pitā' ti vā `samaõabrāhmaõā' ti vā, te sakkaroti garukaroti māneti påjeti abbhāgate ca āsanodakena paņipåjeti. Ye te bhattu abbhantarā kam- mantā `uõõā' ti vā `kappāsā' ti vā, tattha dakkhā hoti analasā tatrupāyāya vãmaüsāya samannāgatā alaü kātuü alaü saüvidhātuü. Yo\<*<19>*>/ so\<*<19>*>/ bhattu abbantaro\<*<20>*>/ anto- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8. T. M6 add ti. 2 M. ca; T. M6. M7 pagāyi. 3 M. ca; T. M6. M7 panacci. 4 M. ca; omitted by T. 5 M8 -iyaü; M6 -riyakaü; M. Ph. accharaü. 6 M. suppatāëitassa; M8 -kassa. 7 M8. M6. M7 -gatassa. 8 omitted by M8. T. M6. M7. 9 S. ramaõiyo. 10 omitted by T. M6. M7. 11 omitted by M8. 12 M8. S. kho 'haü. 13 T. M6. M7 kho; M8 khe'yyo l. kho ayyo. 14 T. M6. M7 uppa- 15 T. M6 idhānu- 16 T. -gāmassa. 17 Ph. pubba-; T. pubbā- 18 omitted by S. 19 S. ye te. 20 S. -rā. >/ #<[page 266]># %<266 Aīguttara-Nikāya. XLVI.>% jano\<*<1>*>/ `dāsā' ti vā `pessā'\<*<2>*>/ ti vā `kammakarā' ti vā, tesaü kata¤ ca katato\<*<3>*>/ jānāti akata¤ ca akatato\<*<4>*>/ jānāti gilāna- kāna¤\<*<5>*>/ ca balābalaü jānāti, khādaniyaü bhojaniya¤ c' assa paccaüsena\<*<6>*>/ saüvibhajati. Yaü\<*<7>*>/ bhattā āharati dhanaü vā dha¤¤aü vā rajataü vā jātaråpaü vā, taü ārakkhena guttiyā sampādeti, tattha ca hoti adhuttã athenã asoõķã avināsikā. Upāsikā kho pana hoti buddhaü saraõaü gatā dhammaü saraõaü gatā saīghaü saraõaü gatā. Sãlavatã kho pana hoti pāõātipātā paņiviratā adinnādānā paņiviratā kāmesu micchācārā paņiviratā musāvādā paņiviratā surā- merayamajjapamādaņņhānā paņiviratā. Cāgavatã kho pana hoti vigatamalamaccherena cetasā agāraü ajjhāvasati muttacāgā\<*<8>*>/ payatapāõã vossaggaratā yācayogā dānasaü- vibhāgaratā. Imehi kho\<*<9>*>/ Anuruddha aņņhahi dhammehi samannāgato mātugāmo kāyassa bhedā parammaraõā manāpakāyikānaü devānaü sahavyataü upapajjatã\<*<10>*>/ ti. Yo naü bharati sabbadā niccaü ātāpi\<*<11>*>/ ussuko taü sabbakāmaharaü\<*<12>*>/ posaü bhattāraü nātima¤¤ati. Na cāpi sotthi bhattāraü issāvādena rosaye\<*<13>*>/ bhattu¤ ca garuno sabbe paņipåjeti paõķitā. Uņņhāhikā\<*<14>*>/ analasā saīgahitaparijjanā\<*<15>*>/ bhattu manāpaü carati sambhataü anurakkhati. Yā evaü vattati nārã bhattu chandavasānugā\<*<16>*>/ manāpā\<*<17>*>/ nāma\<*<17>*>/ te\<*<17>*>/ devā yattha sā upapajjatã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -nā. 2 M. Ph. M8 pesā. 3 T. kato. 4 T. akato. 5 T. gilānākata¤. 6 M. Ph. paccattaüsena; M8. S. paccayena. 7 T. M6. M7 add vā. 8 M. Ph. M8. S. -gã. 9 T. adds pana. 10 T. M6. M7 uppa- 11 M8 sadā pi. 12 M. -kāmadaü. 13 M8 ropaye. 14 M. Ph. M8 -yikā. 15 M6 -parivajjanā; M. Ph. M8 -parijanā throughout. 16 T. M6. M7 cchanda- 17 M. manāpakāyikā; M8 manāpayi. >/ #<[page 267]># %% XLVII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Pubbā- rāme Migāramātupāsāde. Atha kho Visākhā Migāramātā . . . pe\<*<1>*>/ . . . Ekamantaü nisinnaü kho Visākhā Migāra- mātaraü Bhagavā etad avoca:-- 2. Aņņhahi kho\<*<2>*>/ Visākhe dhammehi samannāgato mātu- gāmo kāyassa bhedā parammaraõā manāpakāyikānaü de- vānaü sahavyataü upapajjati\<*<3>*>/. Katamehi aņņhahi? 3. Idha Visākhe mātugāmo yassa mātāpitaro bhattuno denti atthakāmā hitesino\<*<4>*>/ anukampakā\<*<4>*>/ anukampaü upā- dāya, tassa hoti pubbuņņhāyinã pacchānipātinã kiükāra- paņissāvinã\<*<5>*>/ manāpacārinã piyavādinã . . . pe\<*<6>*>/ . . . Cāgavatã kho pana hoti vigatamalamaccherena cetasā agāraü ajjhā- vasati muttacāgā\<*<7>*>/ payatapāõã vossaggaratā yācayogā dānasaüvibhāgaratā. Imehi kho Visākhe aņņhahi dhammehi samannāgato mātu- gāmo kāyassa bhedā parammaraõā manāpakāyikānaü de- vānaü sahavyataü upapajjatã\<*<3>*>/ ti. Yo naü bharati sabbadā niccaü ātāpi ussuko taü sabbakāmaharaü\<*<8>*>/ posaü bhattāraü nātima¤¤ati. Na cāpi sotthi bhattāraü issāvādena rosaye\<*<9>*>/ bhattu¤ ca garuno sabbe paņipåjeti paõķitā. Uņņhāhikā\<*<10>*>/ analasā saīgahitaparijjanā bhattu manāpaü carati sambhataü anurakkhati. Yā evaü vattati nārã bhattu chandavasānugā\<*<11>*>/ manāpā\<*<12>*>/ nāma te devā yattha sā upapajjatã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8 la; Ph. pa; S. adds ekamantaü nisãdi. 2 omitted by T. 3 T. M6. M7 uppa- 4 omitted by M. Ph. M8. T. 5 omitted by M. M8. 6 M. M8 la; Ph. pa. 7 Ph. S. -gã. 8 M. -kāmadaü. 9 M8 ropaye. 10 M. M6 -yikā. 11 T. M6. M7 cchanda- 12 M. manāpakāyikā devā. >/ #<[page 268]># %<268 Aīguttara-Nikāya. XLVIII. 1-3>% XLVIII. 1. Ekaü\<*<1>*>/ samayaü Bhagavā Bhaggesu viharati Suü- sumāragire\<*<2>*>/ Bhesakaëāvane Migadāye. Atha kho Nakula- mātā gahapatānã yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaī- kamitvā . . . pe\<*<3>*>/ . . . Ekamantaü nisinnaü kho Nakula- mātaraü gahapatāniü Bhagavā etad avoca:-- 2. Aņņhahi kho Nakulamāte dhammehi samannāgato mātugāmo kāyassa bhedā parammaranā manāpakāyikānaü devānaü sahavyataü upapajjati\<*<4>*>/. Katamehi aņņhahi? 3. Idha Nakulamāte mātugāmo yassa mātāpitaro bhattu- no denti atthakāmā hitesino anukampakā\<*<5>*>/ anukampaü upādāya, tassa hoti pubbuņņhāyinã pacchānipātinã kiükāra- paņissāvinã manāpacārinã piyavādinã\<*<6>*>/. Ye te bhattu garuno honti `mātā' ti vā `pitā' ti vā `samaõabrāhmaõā' ti vā, te sakkaroti garukaroti māneti påjeti abbhāgate ca āsano- dakena paņipåjeti. Ye te bhattu abbhantarā kammantā `uõõā' ti vā `kappāsā' ti vā, tattha dakkhā hoti analasā tatrupāyāya vãmaüsāya samannāgatā alaü kātuü alaü saüvidhātuü. Yo so bhattu abbhantaro antojano `dāsā' ti vā `pessā' ti vā `kammakarā' ti vā, tesaü kata¤ ca katato jānāti akata¤ ca akatato jānāti gilānakāna¤ ca balābalaü jānāti, khādaniyaü bhojaniya¤ c' assa paccaü- sena\<*<7>*>/ saüvibhajati. Yaü bhattā āharati dhanaü vā dha¤- ¤aü vā rajataü vā jātaråpaü vā, taü ārakkhena guttiyā sampādeti, tattha ca hoti adhuttã athenã asoõķã avināsikā. Upāsikā kho pana hoti buddhaü saraõaü gatā dhammaü saraõaü gatā. Sãlavatã kho pana hoti pāõātipātā paņi- viratā . . . pe\<*<8>*>/ . . . surāmerayamajjapamādaņņhānā paņi- viratā\<*<9>*>/. Cāgavatã kho pana hoti vigatamalamaccherena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. puts Evaü me sutaü before Ekaü. 2 M. Ph. Susu-; M8 Saüsu- 3 M. la; Ph. M8 pa; S. adds nisãdi; T. M6. M7 give it in full. 4 T. M6. M7 uppa- 5 omitted by M8. 6 S. pe || Cāgavatã. 7 M. Ph. paccattaüsena. 8 M. la; Ph. M8 pa. 9 M. adds la; Ph. M8 add pa. >/ #<[page 269]># %% cetasā agāraü ajjhāvasati muttacāgā\<*<1>*>/ payatapāõã vossagga- ratā yācayogā dānasaüvibhāgaratā. Imehi kho Nakulamāte aņņhahi dhammehi samannāgato mātugāmo kāyassa bhedā parammaraõā manāpakāyikānaü devānaü sahavyataü upapajjatã\<*<2>*>/ ti. Yo naü bharati sabbadā niccaü ātāpi ussuko taü sabbakāmaharaü\<*<3>*>/ posaü bhattāraü nātima¤¤ati. Na cāpi sotthi bhattāraü issāvādena rosaye bhattu¤ ca garuno sabbe paņipåjeti paõķitā. Uņņhāhikā\<*<4>*>/ analasā saīgahitaparijjanā bhattu manāpaü carati sambhataü anurakkhati. Yā evaü vattati nārã bhattu chandavasānugā\<*<5>*>/ manāpā nāma te devā yattha sā upapajjatã\<*<6>*>/ ti. XLIX. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Pubbā- rāme Migāramātupāsāde. Atha kho Visākhā Migāramātā yena Bhagavā ten' upasaīkami\<*<7>*>/, upasaīkamitvā . . . pe\<*<8>*>/ . . . Ekamantaü nisinnaü kho Visākhaü Migāramātaraü Bhagavā etad avoca:-- 2. Catåhi kho Visākhe dhammehi samannāgato mātu- gāmo idhalokavijayāya paņipanno hoti, {ayaüsa}\<*<9>*>/ loko āraddho hoti. Katamehi catåhi? 3. Idha Visākhe mātugāmo susaüvihitakammanto hoti saīgahitaparijjano, bhattu manāpaü carati, sambhataü anurakkhati. Katha¤ ca Visākhe mātugāmo susaüvihita- kammanto hoti? 4. Idha Visākhe mātugāmo ye te bhattu abbhantarā kammantā `uõõā' ti vā `kappāsā' ti vā, tattha dakkhā hoti analasā tatrupāyāya vãmaüsāya samannāgatā alaü kātuü alaü saüvidhātuü. Evaü kho Visākhe mātugāmo susaü- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. S. -gã. 2 T. M6. M7 uppa- 3 M. -kāmadaü. 4 M. Ph. -yikā. 5 T. M6. M7 cchanda- 6 M7 uppa- 7 M. la; Ph. M8 pa || Ekamantaü. 8 S. adds nisãdi. 9 T. M6. M7 sā; omitted by M. Ph. M8. >/ #<[page 270]># %<270 Aīguttara-Nikāya. XLIX. 5-10>% vihitakammanto hoti. Katha¤ ca Visākhe mātugāmo saī- gahitaparijjano hoti? 5. Idha Visākhe mātugāmo yo\<*<1>*>/ so\<*<1>*>/ bhattu abbhantaro\<*<2>*>/ antojano\<*<3>*>/ `dāsā' ti vā `pessā' ti vā `kammakarā' ti vā, tesaü kata¤ ca katato jānāti akata¤ ca akatato jānāti gilāna- kāna¤ ca balābalaü jānāti, khādaniyaü bhojaniya¤ c' assa paccaüsena\<*<4>*>/ saüvibhajati. Evaü kho Visākhe mātugāmo saīgahitaparijjano hoti. Katha¤ ca Visākhe mātugāmo bhattu manāpaü carati? 6. Idha Visākhe mātugāmo yaü bhattu\<*<5>*>/ amanāpasaü- khātaü, taü jãvitahetu pi na\<*<6>*>/ ajjhācarati\<*<6>*>/. Evaü kho Visākhe mātugāmo bhattu manāpaü carati. Katha¤ ca Visākhe mātugāmo sambhataü anurakkhati? 7. Idha Visākhe mātugāmo yaü bhattā āharati dhanaü vā dha¤¤aü vā rajataü vā jātaråpaü vā, taü ārakkhena guttiyā sampādeti, tattha ca hoti adhuttã athenã asoõķã avināsikā. Evaü kho Visākhe mātugāmo sambhataü anu- rakkhati. Imehi kho Visākhe catåhi dhammehi samannāgato mātu- gāmo idhalokavijayāya paņipanno hoti, {ayaüsa}\<*<7>*>/ loko āraddho hoti. 8. Catåhi kho Visākhe dhammehi samannāgato mātu- gāmo dhalokavijayāya paņipanno hoti, parassa\<*<8>*>/ loko āraddho hoti. Katamehi catåhi? 9. Idha Visākhe mātugāmo saddhāsampanno hoti, sãla- sampanno hoti, cāgasampanno hoti, pa¤¤āsampanno hoti. Katha¤ ca Visākhe mātugāmo saddhāsampanno hoti? 10. Idha Visākhe mātugāmo saddho hoti, saddahati Tathāgatassa bodhiü `iti pi so Bhagavā arahaü sammā- sambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi Satthā devamanussānaü buddho Bha- gavā' ti. Evaü kho Visākhe mātugāmo saddhāsampanno hoti. Katha¤ ca Visākhe mātugāmo sãlasampanno hoti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. ye te. 2 S. -rā. 3 S. -nā. 4 M. Ph. paccattaüsena; M7 saccaüsena; M8. S. paccayena. 5 T. M6. M7 bhattuno. 6 T. M6. M7 anajjhā- 7 T. M6. M7 sā; omitted by M. Ph. M8. 8 T. M6. M7 parassā; M. M8 paraloko. >/ #<[page 271]># %% 11. Idha Visākhe mātugāmo pāõātipātā paņivirato hoti . . . pe\<*<1>*>/ . . . surāmerayamajjapamādaņņhānā paņivirato hoti. Evaü kho Visākhe mātugāmo sãlasampanno hoti. Katha¤ ca Visākhe mātugāmo cāgasampanno hoti? 12. Idha Visakhe mātugāmo vigatamalamaccherena cetasā agāraü ajjhāvasati muttacāgā\<*<2>*>/ payatapāõã vossaggaratā yācayogā dānasaüvibhāgaratā. Evaü kho\<*<3>*>/ Visākhe mātu- gāmo cāgasampanno hoti. Katha¤ ca Visākhe mātugāmo pa¤¤āsampanno hoti? 13. Idha Visākhe mātugāmo pa¤¤avā hoti\<*<4>*>/ udayattha- gāminiyā\<*<5>*>/ pa¤¤āya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā. Evaü kho Visākhe mātu- gāmo pa¤¤āsampanno hoti. Imehi kho Visākhe catåhi dhammehi samannāgato mātu- gāmo paralokavijayāya paņipanno hoti, parassa\<*<6>*>/ loko\<*<6>*>/ āraddho hotã ti. Susaüvihitakammantā\<*<7>*>/ saīgahitaparijjanā bhattu manāpaü carati sambhataü anurakkhati. Saddhāsãlena sampannā vada¤¤å vãtamaccharā niccaü maggaü visodheti sotthānaü samparāyikaü. Icc' ete aņņha dhammā ca\<*<8>*>/ yassā vijjanti nāriyā tam pi sãlavatiü āhu dhammaņņhaü saccavādiniü. Soëasākārasampannā aņņhaīgasusamāgatā tādisã sãlavatã upāsikā upapajjati\<*<9>*>/ devalokaü manāpan ti. L. 1. Catåhi\<*<10>*>/ bhikkhave dhammehi samannāgato mātugāmo idhalokavijayāya paņipanno hoti, {ayaüsa}\<*<11>*>/ loko āraddho hoti. Katamehi catåhi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. pa; M8 la. 2 M. Ph. S. -gã. 3 M6. M7 pe || Katha¤; T. puts pe after Visākhe. 4 M. la || Evaü. 5 T. ubh- 6 M. paraloko; M6 parassā loko. 7 S. has the masculine throughout. 8 omitted by T. M6. M7. 9 M8. M6. M7 uppa- 10 T. inserts kho. 11 T. M6. M7 sā; omitted by M. Ph. M8. >/ #<[page 272]># %<272 Aīguttara-Nikāya. L. 2-9>% 2. Idha bhikkhave mātugāmo susaüvihitakammanto hoti, saīgahitaparijjano, bhattu manāpaü carati, sambhataü anurakkhati. Katha¤ ca bhikkhave mātugāmo susaü- vihitakammanto hoti? 3. Idha bhikkhave mātugāmo ye te bhattu abbhantarā kammantā . . . pe\<*<1>*>/ . . . Evaü kho bhikkhave mātugāmo susaüvihitakammanto hoti. Katha¤ ca bhikkhave mātu- gāmo saīgahitaparijjano hoti? 4. Idha bhikkhave mātugāmo yo\<*<2>*>/ so\<*<2>*>/ bhattu abbhantaro\<*<3>*>/ antojano\<*<4>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . Evaü kho bhikkhave mātugāmo saīgahitaparijjano hoti. Katha¤ ca bhikkhave mātugāmo bhattu manāpaü carati? 5. Idha bhikkhave mātugāmo yaü bhattu amanāpasaü- khātaü\<*<6>*>/, taü jãvitahetu pi na ajjhācarati. Evaü kho bhikkhave mātugāmo bhattu manāpaü carati. Katha¤ ca bhikkhave mātugāmo sambhataü anurakkhati? 6. Idha bhikkhave mātugāmo yaü bhattā āharati . . . pe\<*<7>*>/ . . . Evaü kho bhikkhave mātugāmo sambhataü anurakkhati. Imehi kho bhikkhave catåhi dhammehi samannāgato mātugāmo idhalokavijayāya paņipanno hoti, ayaü sa\<*<8>*>/ loko āraddho hoti. 7. Catåhi bhikkhave dhammehi samannāgato mātugāmo paralokavijayāya paņipanno hoti, parassa\<*<9>*>/ loko\<*<9>*>/ āraddho hoti. Katamehi catåhi? 8. Idha bhikkhave mātugāmo saddhāsampanno hoti, sãla- sampanno hoti, cāgasampanno hoti, pa¤¤āsampanno hoti. Katha¤ ca bhikkhave mātugāmo saddhāsampanno hoti? 9. Idha bhikkhave mātugāmo saddho hoti . . . pe\<*<10>*>/ . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8 la; Ph. pa. 2 S. ye te. 3 S. -rā. 4 S. -nā. 5 M. la; Ph. pa; omitted by M8. 6 T. manā- 7 M. la; Ph. pa; omitted by M8. M6. M7. 8 M6. M7 sā; omitted by M. Ph. M8. T. 9 M. paraloko; T. M6 parassā loko. 10 Ph. gives it in full; T. has saddahati sammāsambodhiü (sic), iti pi so Bh- arahaü . . . pe . . . lokassā ti (sic); M6. M7 omit pe. >/ #<[page 273]># %% Evaü kho bhikkhave mātugāmo saddhāsampanno hoti. Katha¤ ca bhikkhave mātugāmo sãlasampanno hoti? 10. Idha bhikkhave mātugāmo pāõātipātā pāņivirato hoti . . . pe\<*<1>*>/ . . . surāmerayamajjapamādaņņhānā paņivirato hoti. Evaü kho bhikkhave mātugāmo sãlasampanno hoti. Katha¤ ca bhikkhave mātugāmo cāgasampanno hoti? 11. Idha bhikkhave mātugāmo vigatamalamaccherena cetasā agāraü ajjhāvasati . . . pe\<*<2>*>/ . . . Evaü kho bhik- khave mātugāmo cāgasampanno hoti. Katha¤ ca bhik- khave mātugāmo pa¤¤āsampanno hoti? 12. Idha bhikkhave mātugāmo pa¤¤avā hoti . . . pe\<*<3>*>/ . . . Evaü kho bhikkhave mātugāmo pa¤¤āsampanno hoti. Imehi kho bhikkhave catåhi dhammehi samannāgato mātugāmo paralokavijayāya paņipanno hoti, parassa\<*<4>*>/ loko\<*<4>*>/ āraddho hotã ti. Susaüvihitakammantā\<*<5>*>/ saīgahitaparijjanā bhattu manāpaü carati sambhataü anurakkhati. Saddhāsãlena sampannā vada¤¤å vãtamaccharā niccaü maggaü visodheti sotthānaü samparāyikaü. Icc' ete aņņha dhammā ca\<*<6>*>/ yassā vijjanti nāriyā tam pi sãlavatiü āhu dhammaņņhaü saccavādiniü. Soëasākārasampannā aņņhaīgasusamāgatā tādisã sãlavatã upāsikā upapajjati\<*<7>*>/ devalokaü manāpan ti. Uposathavaggo pa¤camo. Tatr' uddānaü\<*<8>*>/: Saükhitte vitthate Visākhe Vāseņņho Bojjhāya\<*<9>*>/ pa¤camaü\<*<10>*>/ Anuruddhaü\<*<11>*>/ puna\<*<12>*>/ Visākhe Nakulā idhalokikā\<*<13>*>/ dve ti. Paõõāsakaü samattaü\<*<14>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8 la; Ph. pa; omitted by M6. M7. 2 M. la; Ph. pa; omitted by M8. 3 M. la; Ph. pa; omitted by M8. T. M6. M7. 4 M. paraloko; T. M6. M7 parassā loko. 5 S. has the masculine throughout. 6 omitted by T. M6. M7. 7 T. M7 uppa- 8 T. M6. M7 omit the uddāna entirely. 9 M8 Bombhoya. 10 Ph. -mã. 11 M. M8 -ddha. 12 S. pana. 13 M8 idhatikā. 14 M. pathamaü; M8 sattamaü; omitted by T. M6. M7. >/ #<[page 274]># %<274 Aīguttara-Nikāya. LI. 1-4>% LI\<*<1>*>/. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Sakkesu viharati Kapila- vatthusmiü Nigrodhārāme. Atha kho Mahāpajāpatã Go- tamã yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bha- gavantaü abhivādetvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhitā kho Mahāpajāpatã Gotamã Bhagavantaü etad avoca `sādhu bhante labheyya mātugāmo Tathāgatappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü\<*<2>*>/ pabbajjan' ti. `Alaü Gotamã, mā te rucci mātugāmassa Tathāgatappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajjā' ti. 2. Dutiyam pi kho Mahāpajāpatã Gotamã Bhagavantaü etad avoca `sādhu bhante labheyya mātugāmo Tathāga- tappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajjan' ti. `Alaü Gotamã, mā te rucci mātugāmassa Tathāga- tappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pab- bajjā' ti. 3. Tatiyam pi kho Mahāpajāpatã Gotamã Bhagavantaü etad avoca `sādhu bhante labheyya mātugāmo Tathāga- tappevedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajjan' ti. `Alaü Gotamã, mā te rucci mātugāmassa Tathāga- tappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajjā' ti. Atha kho Mahāpajāpatã Gotamã `na Bhagavā anujānāti mātugāmassa Tathāgatappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajjan' ti dukkhã dummanā assumukhã rudamānā\<*<3>*>/ Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā pakkāmi. 4. Atha kho Bhagavā Kapilavatthusmiü yathābhirantaü viharitvā yena Vesālã tena cārikaü pakkāmi, anupubbena cārikaü caramāno yena Vesālã tad avasari. Tatra sudaü Bhagavā Vesāliyaü viharati Mahāvane\<*<4>*>/ Kåņāgārasālāyaü. Atha kho Mahāpajāpatã Gotamã kese chedāpetvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā sambahulāhi Sākiyānãhi\<*<5>*>/ saddhiü yena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. has as title Aņņhakanipāte paõõāsakāsaīgahito paņhamavaggo. 2 M. Ph. anā- throughout. 3 M. Ph. M8 rod- 4 omitted by M8. 5 S. Sākiyāhi. >/ #<[page 275]># %% Vesālã tena pakkāmi, anupubbena yena Vesālã Mahāvanaü Kåņāgārasālā ten' upasaīkami. Atha kho Mahāpajāpatã Gotamã sunehi\<*<1>*>/ pādehi rajokiõõena gattena dukkhã dum- manā assumukhã rudamānā bahi dvārakoņņhake aņņhāsi. Addasā kho āyasmā ânando Mahāpajāpatiü Gotamiü sunehi pādehi rajokiõõena gattena dukkhiü dummanaü assumukhiü rudamānaü bahi dvārakoņņhake ņhitaü, disvā\<*<2>*>/ Mahāpajāpatiü Gotamiü etad avoca `kin nu tvaü Gotamã sunehi pādehi rajokiõõena gattena dukkhã dummanā assu- mukhã rudamānā bahi dvārakoņņhake ņhitā' ti? `Tathā hi pana bhante ânanda Bhagavā na\<*<3>*>/ anujānāti mātugāmassa Tathāgatappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajjan' ti. `Tena hi Gotamã idh' eva tāva hohi, yāvā- haü Bhagavantaü\<*<4>*>/ yācāmi mātugāmassa Thatāgatappa- vedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajjan' ti. 5. Atha kho āyasmā ânando yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā eka- mantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando Bhagavantaü etad avoca `esā bhante Mahāpajāpatã Gotamã sunehi pādehi rajokiõõena gattena dukkhã dummanā assu- mukhã rudamānā bahi dvārakoņņhake ņhitā <*>/ Bhagavā anujānāti mātugāmassa Tathāgatappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajjan>> ti. Sādhu bhante la- bheyya mātugāmo Tathāgatappavedite dhammavinaye agā- rasmā anagāriyaü pabbajjan' ti. `Alaü ânanda, mā te rucci mātugāmassa Tathāgatappavedite dhammavinaye agā- rasmā anagāriyaü pabbajjā' ti. Dutiyam pi kho . . . pe\<*<6>*>/ . . . tatiyam pi kho āyasmā ânando Bhagavantaü etad avoca `sādhu bhante labheyya mātugāmo Tathāgatappa- vedite dhammavinaye agārasmā anagariyaü pabbajjan' ti. `Alaü ânanda, mā te rucci mātugāmassa Tathāgatappa- vedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajjā' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 punehi throughout. 2 M. Ph. M8. S. disvāna. 3 M. Ph. S. put na before Bhagavā; M8 omits it. 4 M8 bhavantaü corrected from Bhagavantaü. 5 omitted by M6. 6 M. M8 la; Ph. pa; omitted by T. M6. >/ #<[page 276]># %<276 Aīguttara-Nikāya. LI. 6->% 6. Atha kho āyasmato ânandassa etad ahosi `na Bhagavā anujānāti mātugāmassa Tathāgatappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajjaü\<*<1>*>/, yan nånāhaü a¤¤ena pi\<*<2>*>/ pariyāyena Bhagavantaü yāceyyaü mātugāmassa Tathā- gatappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pab- bajjan' ti. Atha kho āyasmā ânando Bhagavantaü etad avoca `bhabbo nu kho bhante mātugāmo Tathāgatappave- dite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajitvā sotā- pattiphalaü vā sakadāgāmiphalaü vā anāgāmiphalaü vā arahattaphalaü vā sacchikātun' ti? `Bhabbo ânanda mā- tugāmo Tathāgatappavedite dhammavinaye agārasmā ana- gāriyaü pabbajitvā sotāpattiphalam pi sakadāgāmiphalam pi anāgāmiphalam pi arahattaphalam pi sacchikātun' ti. `Sace bhante bhabbo mātugāmo Tathāgatappavedite dham- mavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajitvā sotāpattiphalaü pi . . . pe\<*<3>*>/ . . . arahattaphalam pi sacchikātuü, bahupa- kārā\<*<4>*>/ bhante Mahāpajāpatã Gotamã Bhagavato mātucchā āpādikā posikā\<*<5>*>/ Bhagavantaü janettiyā kālakatāya tha¤¤aü pāyesi, sādhu bhante labheyya mātugāmo Tathāgatappave- dite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajjan' ti. 7. `Sace ânanda Mahāpajāpatã Gotamã aņņha garudham- me paņigaõhāti, sā 'v' assā\<*<6>*>/ hotu upasampadā. Vassasa- tåpasampannāya bhikkhuniyā tadahåpasampannassa bhik- khuno abhivādanaü paccuņņhānaü a¤jalikammaü sāmãci- kammaü\<*<7>*>/ kattabbaü, ayam pi dhammo sakkatvā garukatvā mānetvā påjetvā yāvajãvaü anatikkamanãyo. Na\<*<2>*>/ bhik- khuniyā\<*<8>*>/ abhikkhuke\<*<9>*>/ āvāse vassaü upagantabbaü, ayam pi dhammo sakkatvā garukatvā mānetvā påjetvā yāvajãvaü anatikkamanãyo. Anvaķķhamāsaü bhikkhuniyā bhikkhu- saīghato\<*<10>*>/ uposathapucchaka¤\<*<11>*>/ ca\<*<11>*>/ ovādåpasaīkamana¤\<*<12>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -jjan ti. 2 omitted by T. 3 M. M8 la; Ph. pa; T. sakadāgāmiphalam pi || pe. 4 M. M6. M7. S. bahukārā. 5 S. -tā. 6 T. M6. M7 assa. 7 omitted by M8. 8 T. bhikkhuniyo abhikkhuniyā. 9 M8 na abhi- 10 M. Ph. add dve dhammā paccāsãtabbā (Ph. -sisitabbā). 11 M8 -pucchakiccaü. 12 T. ovādāpa-; M6 ovādānupa- >/ #<[page 277]># %% ca pariyesitabbaü\<*<1>*>/, ayam pi dhammo sakkatvā garukatvā mānetvā påjetvā yāvajãvaü anatikkamanãyo. Vassaü vut- thāya\<*<2>*>/ bhikkhuniyā\<*<3>*>/ ubhatosaīghe tãhi ņhānehi\<*<4>*>/ pavāre- tabbaü\<*<5>*>/ diņņhena\<*<6>*>/ sutena parisaīkāya, ayam pi dhammo sakkatvā garukatvā mānetvā påjetvā yāvajãvaü anatikka- manãyo. Garudhammaü ajjhāpannāya bhikkhuniyā ubhato- saīghe pakkhamānattaü caritabbaü, ayam pi dhammo sakkatvā garukatvā mānetvā påjetvā yāvajãvaü anatikka- manãyo. Dve vassāni chasu dhammesu sikkhitasikkhāya sikkhamānāya ubhatosaīghe upasampadā pariyesitabbā, ayam pi dhammo sakkatvā garukatvā mānetvā påjetvā yāvajãvaü anatikkamanãyo. Na\<*<7>*>/ kenaci pariyāyena bhik- khuniyā bhikkhu akkositabbo\<*<8>*>/ paribhāsitabbo\<*<8>*>/, ayam pi dhammo sakkatvā garukatvā mānetvā påjetvā yāvajãvaü anatikkamanãyo. Ajja-t-agge ânanda\<*<9>*>/ ovaņo\<*<10>*>/ bhikkhunã- naü bhikkhåsu vacanapatho, anovaņo\<*<11>*>/ bhikkhånaü bhik- khunãsu vacanapatho, ayam pi dhammo sakkatvā garukatvā mānetvā påjetvā yāvajãvaü anatikkamanãyo. Sace ânanda Mahāpajāpatã Gotamã ime aņņha garudhamme paņigaõhāti, sā 'v' assā\<*<12>*>/ hotu upasampadā' ti. 8. Atha kho āyasmā ânando Bhagavato santike ime aņņha garudhamme uggahetvā yena Mahāpajāpatã Gotamã ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Mahāpajāpatiü Gotamiü etad avoca `sace kho tvaü Gotamã\<*<13>*>/ aņņha garudhamme paņigaõheyyāsi, sā 'va\<*<7>*>/ te\<*<14>*>/ bhavissati upasampadā. Vassa- satåpasampannāya bhikkhuniyā tadahåpasampannassa bhik- khuno abhivādanaü paccuņņhānaü a¤jalikammaü sāmãci- kammaü\<*<4>*>/ kattabbaü, ayam pi dhammo sakkatvā garukatvā mānetvā påjetvā yāvajãvaü anatikkamanãyo . . . pe\<*<15>*>/ . . . ajja-t-agge ovaņo\<*<16>*>/ bhikkhunãnaü bhikkhåsu vacanapatho, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. 2 T. utthāya. 3 T. -niyo. 4 omitted by M8. 5 M. Ph. M8 -bbo. 6 T. inserts vā. 7 omitted by T. 8 T. M6. M7 -setabbo; M6 omits pari- 9 omitted by S. 10 M8 ovādo; T. ovāmo. 11 M8 ovādo. 12 T. M6. M7 assa. 13 T. M6. M7 insert ime. 14 M6 assa te. 15 M. M8 la; Ph. pa. 16 T. -vāņo; M8 -vādo. >/ #<[page 278]># %<278 Aīguttara-Nikāya. LI. 9>% anovaņo\<*<1>*>/ bhikkhånaü bhikkhunãsu vacanapatho, ayam pi dhammo sakkatvā garukatvā mānetvā påjetvā yāvajãvaü anatikkamanãyo. Sace kho tvaü Gotamã ime aņņha garu- dhamme paņigaõheyyāsi, sā 'va te bhavissati upasampadā' ti. `Seyyathā pi bhante ânanda itthi vā puriso vā daharo\<*<2>*>/ yuvā maõķanakajātiyo\<*<3>*>/ sãsaü nahāto\<*<4>*>/ uppalamālaü vā vassikamālaü\<*<5>*>/ vā\<*<5>*>/ adhimuttakamālaü\<*<6>*>/ vā labhitvā\<*<7>*>/ ubhohi hatthehi paņiggahetvā\<*<8>*>/ uttamaīge sirasmiü patiņņhāpeyya\<*<9>*>/, evam eva kho ahaü bhante ime aņņha garudhamme paņi- gaõhāmi yāvajãvaü anatikkamanãye' ti. 9. Atha kho āyasmā ânando yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā eka- mantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando Bhagavantaü etad avoca `paņiggahitā bhante Mahāpajā- patiyā Gotamiyā aņņha garudhammā yāvajãvaü anatikkama- nãyā' ti. `Sace ânanda nālabhissa\<*<10>*>/ mātugāmo Tathāga- tappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbaj- jaü, ciraņņhitikaü ânanda brahmacariyaü\<*<11>*>/ abhavissa, vassasahassam eva\<*<12>*>/ saddhammo tiņņheyya. Yato\<*<13>*>/ ca kho ânanda mātugāmo Tathāgatappavedite dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajito, na dāni\<*<14>*>/ ânanda brahma- cariyaü ciraņņhitikaü bhavissati, pa¤c' eva dāni ânanda vassasatāni saddhammo ņhassati. Seyyathā pi ânanda yāni kānici kulāni bahukitthikāni\<*<15>*>/ appapurisakāni\<*<16>*>/, tāni su- ppadhaüsiyāni honti corehi kumbhatthenakehi\<*<17>*>/, evam eva kho ânanda yasmiü dhammavinaye labhati mātugāmo agārasmā anagāriyaü pabbajjaü, na taü brahmacariyaü ciraņņhitikaü hoti. Seyyathā pi ânanda sampanne sālikhette \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 -vādo. 2 T. M6 insert vā. 3 M. Ph. S. -ko; M8 adds pi. 4 M. Ph. M8 nhā-; S. sãsanhā- 5 omitted by M8. M6. 6 Ph. avi-; T. M6. M7 ati- 7 M8 labhetvā. 8 M6 -hitvā. 9 T. patiņņheyya. 10 M6 na labhissa; T. M7 labhissa. 11 M8 abrahma- 12 omitted by T. M6. M7. 13 T. M6. M7 yathā. 14 M8 taü. 15 M. Ph. M8 bahutthi-; S. bahu-itthi- 16 T. asappuri- 17 T. kumbhatthakehi; M. Ph. kumbhathe-; M7 kumbhate- >/ #<[page 279]># %% setaņņhikā nāma rogajāti\<*<1>*>/ nipatati\<*<2>*>/, evaü taü sālikhettaü na ciraņņhitikaü hoti, evam eva kho ânanda yasmiü dham- mavinaye labhati mātugāmo agārasmā anagāriyaü pab- bajjaü, na taü brahmacariyaü ciraņņhitikaü hoti. Seyyathā pi ânanda sampanne ucchukhette ma¤jiņņhikā\<*<3>*>/ nāma roga- jāti\<*<1>*>/ nipatati\<*<2>*>/, evaü taü ucchukhettaü na ciraņņhitikaü hoti, evam eva kho ânanda yasmiü dhammavinaye labhati mātugāmo agārasmā anagāriyaü pabbajjaü, na taü brahma- cariyaü ciraņņhitikaü hoti. Seyyathā pi ânanda puriso mahato taëākassa paņigacc'\<*<4>*>/ eva āliü\<*<5>*>/ bandheyya yāva-d- eva udakassa anatikkamanāya, evam eva kho ânanda mayā paņigacc'\<*<4>*>/ eva bhikkhunãnaü aņņha garudhammā pa¤¤attā yāvajãvaü anatikkamanãyā' ti. LII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Vesāliyaü viharati Mahā- vane Kåņāgārasālāyaü. Atha kho āyasmā ânando yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando Bhagavantaü etad avoca `katãhi nu kho bhante dhammehi samannāgato bhikkhu bhikkhuno' vādako sammannitabbo' ti? Aņņhahi kho ânanda dhammehi samannāgato bhikkhu bhikkhuno' vādako sammannibabbo. Katamehi aņņhahi? 2. Idh' ânanda bhikkhu sãlavā hoti . . . pe\<*<6>*>/ . . . samā- dāya sikkhati sikkhāpadesu, bahussuto hoti . . . pe\<*<6>*>/ . . . diņņhiyā suppaņividdhā, ubhayāni kho pan'\<*<7>*>/ assa\<*<7>*>/ pāti- mokkhāni vitthārena svāgatāni honti suvibhattāni suppa- vattãni\<*<8>*>/ suvinicchitāni suttaso\<*<9>*>/ anuvya¤janaso\<*<10>*>/, kalyāõa- vāco hoti kalyāõavākkaraõo poriya vācāya samannāgato vissaņņhāya\<*<11>*>/ anelagaëāya atthassa vi¤¤āpaniyā, paņibalo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -tã; M6 -tã and ti. 2 T. -tanti. 3 M. ma¤ja-; S. ma¤je- 4 M. Ph. M8. S. -kacc' 5 M. Ph. M8 āëiü; S. pāëiü. 6 M. M8 la; Ph. pa. 7 T. M6. M7 pana. 8 S. suppavattitāni; omitted by M8. 9 T. M6. M7 -to. 10 T. -vyanatoso. 11 M. Ph. M8 visa- >/ #<[page 280]># %<280 Aīguttara-Nikāya. LIII. 1-3>% hoti bhikkhunãsaīghaü\<*<1>*>/ dhammiyā kathāya sandassetuü samādapetuü samuttejetuü sampahaüsetuü, yebhuyyena bhikkhunãnaü piyo hoti manāpo, na kho pan' etaü\<*<2>*>/ Bha- gavantaü uddissa pabbajitāya kāsāyavatthanivasanāya\<*<3>*>/ garudhammaü ajjhāpannapubbo hoti, vãsativasso vā hoti atirekavãsativasso vā. Imehi kho ânanda aņņhahi dhammehi samannāgato bhik- khu bhikkhuno' vādako sammannitabbo ti. LIII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Vesāliyaü viharati Mahā- vane Kåņāgārasālāyaü. Atha kho Mahāpajāpatã Gotamã yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhaga- vantaü abhivādetvā ekamantaü atthāsi. Ekamantaü ņhitā kho Mahāpajāpatã Gotamã Bhagavantaü etad avoca `sādhu me\<*<4>*>/ bhante Bhagavā saükhittena dhammaü desetu, yam\<*<5>*>/ ahaü\<*<5>*>/ Bhagavato dhammaü sutvā ekā\<*<6>*>/ våpakaņņhā appa- mattā ātāpinã pahitattā vihareyyan' ti. 2. Ye kho tvaü Gotamã dhamme jāneyyāsi `ime dhammā sarāgāya saüvattanti no virāgāya, saüyogāya saüvattanti no visaüyogāya, ācayāya saüvattanti no apacayāya, ma- hicchatāya saüvattanti no appicchatāya, asantuņņhiyā saü- vattanti no santuņņhiyā, saīgaõikāya saüvattanti no pavi- vekāya, kosajjāya saüvattanti no viriyārambhāya, dubbha- ratāya saüvattanti no subharatāyā' ti. Ekaüsena Gotamã dhāreyyāsi `n' eso dhammo, n' eso vinayo, n' etaü Satthu sāsanan' ti. 3. Ye ca kho tvaü Gotamã dhamme jāneyyāsi `ime dhammā virāgāya saüvattanti no sarāgāya, visaüyogāya saüvattanti no saüyogāya, apacayāya saüvattanti no āca- yāya, appicchatāya saüvattanti no mahicchatāya, santuņņhi- yā saüvattanti no asantuņņhiyā, pavivekāya saüvattanti no \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. S. -ghassa. 2 M8 pana taü. 3 M6. M7 -vatthavasanāya; T. kāsāvasanāya. 4 omitted by M8. T. M6. 5 T: M7 mayhaü. 6 omitted by M. M8. >/ #<[page 281]># %% saīgaõikāya, viriyārambhāya saüvattanti no kosajjāya, subharatāya saüvattanti no dubbharatāyā' ti. Ekaüsena Gotamã dhāreyyāsi `eso dhammo, eso vinayo, etaü Satthu sāsanan' ti. LIV. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Koëiyesu viharati Kakka- rapattaü\<*<1>*>/ nāma Koëiyānaü nigamo. Atha\<*<2>*>/ kho Dãgha- jānu Koëiyaputto yena Bhagavā ten' upasaīkami, upa- saīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Dãghajānu Koëiyaputto Bhaga- vantaü etad avoca `mayaü bhante gihã kāmabhogã\<*<3>*>/ putta- sambādhasayanaü\<*<4>*>/ ajjhāvasāma kāsikacandanaü paccanu- bhoma mālāgandhavilepanaü dhārayāma jātaråparajataü sādiyāma, tesaü no bhante Bhagavā amhākaü tathā dham- maü desetu, ye amhākaü assa dhammā\<*<5>*>/ diņņhadhamma- hitāya diņņhadhammasukhāya samparāyahitāya\<*<6>*>/ samparāya- sukhāyā' ti. 2. Cattāro 'me Byagghapajja dhammā kulaputtassa diņņhadhammahitāya saüvattanti diņņhadhammasukhāya. Katame cattāro? 3. Uņņhānasampadā ārakkhasampadā kalyāõamittatā samajãvitā\<*<7>*>/. Katamā ca Byagghapajja uņņhānasampadā\<*<8>*>/? 4. Idha\<*<8>*>/ Byagghapajja\<*<8>*>/ kulaputto yena kammaņņhānena jãvikaü\<*<9>*>/ kappeti yadi kasiyā yadi vaõijjāya\<*<10>*>/ yadi gorak- khena yadi issatthena yadi rājaporisena\<*<11>*>/ yadi sippa¤¤a- tarena, tattha dakkho hoti analaso tatrupāyāya vãmaüsāya samannāgato alaü kātuü alaü saüvidhātuü\<*<12>*>/. Ayaü vuccati Byagghapajja uņņhānasampadā. Katamā ca Byag- ghapajja ārakkhasampadā\<*<13>*>/? 5. Idha\<*<13>*>/ Byagghapajja\<*<13>*>/ kulaputtassa bhogā honti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -pattiü; M. -sattaü; M8 -mattaü; T. -pattarana; M7 -pattatta. 2 T. M6. M7 tatra. 3 M. Ph. -gino. 4 T. puttadārasamb- 5 omitted by M. Ph. M8. 6 omitted by T. M6. M7. 7 M8 samma- 8 omitted by M6. 9 M. Ph. M8 -taü. 10 T. -nijje. 11 T. M6. M7 -purisena. 12 M. M8 -tun ti. 13 omitted by T. >/ #<[page 282]># %<282 Aīguttara-Nikāya. LIV. 6-7>% uņņhānaviriyādhigatā bāhābalaparicitā\<*<1>*>/ sedāvakkhittā\<*<2>*>/ dhammikā dhammaladdhā, te ārakkhena guttiyā sampā- deti `kinti me ime bhoge neva rājāno hareyyuü, na corā hareyyuü, na aggi ķaheyya, na udakaü vaheyya\<*<3>*>/, na appiyā dāyādā hareyyun' ti? Ayaü vuccati Byagghapajja ārakkhasampadā. Katamā ca Byagghapajja kalyāõa- mittatā? 6. Idha Byagghapajja kulaputto yasmiü\<*<4>*>/ gāme vā nigame vā paņivasati, tattha\<*<5>*>/ ye te honti gahapati vā gahapatiputtā vā daharā vā vuddhasãlino vuddhā\<*<6>*>/ vā\<*<6>*>/ vuddhasãlino\<*<6>*>/ sad- dhāsampannā sãlasampannā cāgasampannā pa¤¤āsampannā, tehi saddhiü\<*<7>*>/ santiņņhati sallapati sākacchaü samāpajjati; yathāråpānaü saddhāsampannānaü saddhāsampadaü anu- sikkhati, yathāråpānaü sãlasampannānaü sãlasampadaü anusikkhati, yathāråpānaü cāgasampannānaü cāgasampa- daü anusikkhati, yathāråpānaü pa¤¤āsampannānaü pa¤¤ā- sampadaü anusikkhati. Ayaü vuccati Byagghapajja kalyā- õamittatā. Katamā ca Byagghapajja samajãvitā\<*<8>*>/? 7. Idha Byagghapajja kulaputto āya¤ ca bhogānaü viditvā vaya¤ ca bhogānaü viditvā samaü\<*<9>*>/ jãvikaü\<*<10>*>/ kap- peti na\<*<11>*>/ accogāëhaü\<*<12>*>/ na\<*<12>*>/ atihãnaü\<*<12>*>/ `evaü me āyo vayaü pariyādāya ņhassati, na ca me vayo āyaü pariyādāya thas- satã' ti. Seyyathā pi Byagghapajja tulādhāro vā tulādhā- rantevāsã vā tulaü\<*<13>*>/ paggahetvā\<*<14>*>/ jānāti `ettakena vā ona- taü\<*<15>*>/ ettakena vā unnatan'\<*<16>*>/ ti, evam eva kho Byaggha- pajja kulaputto āya¤ ca bhogānaü viditvā vaya¤\<*<6>*>/ ca\<*<6>*>/ bhogānaü\<*<6>*>/ viditvā\<*<6>*>/ samaü\<*<17>*>/ jãvikaü\<*<10>*>/ kappeti na\<*<11>*>/ acco- gāëhaü\<*<11>*>/ na\<*<12>*>/ atihãnaü\<*<12>*>/ `evaü me āyo vayaü pariyādāya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. bāha- 2 M8 -kkhikā. 3 M6 vāheyya; M. S. hareyya; T. vāhareyyuü; M7 vāhareyya; Ph. vadhahayya; M8 paheyyaü. 4 M. Ph. M8 insert ca. 5 S. tatra. 6 omitted by M8. 7 Ph. inserts saüvasati. 8 M8 samma-; T. M6 sammā- 9 T. M6. M7 sammā- 10 M. Ph. M8 -taü. 11 M. n' acco-; S. nācco- 12 M. S. nāti- 13 Ph. tule. 14 Ph. M8 -tvāna. 15 M. Ph. M8 oõa- 16 M. Ph. M8. T. uõõa- 17 T. sammā- >/ #<[page 283]># %% ņhassati\<*<1>*>/, na ca me vayo āyaü pariyādāya ņhassatã' ti. Sacāyaü Byagghapajja kulaputto appāyo samāno uëāraü jãvikaü\<*<2>*>/ kappeti, tassa bhavanti vattāro `udumbarakhādikaü\<*<3>*>/ 'vāyaü\<*<4>*>/ kulaputto bhoge khādatã' ti. Sace panāyaü Byag- ghapajja kulaputto mahāyo\<*<5>*>/ samāno kasiraü jãvikaü\<*<2>*>/ kappeti, tassa bhavanti vattāro `ajaddhumārikaü\<*<6>*>/ 'vāyaü\<*<7>*>/ kulaputto marissatã' ti. Yato ca khvāyaü\<*<8>*>/ Byagghapajja kulaputto āya¤ ca bhogānaü viditvā vaya¤ ca bhogānaü viditvā samaü\<*<9>*>/ jãvikaü\<*<2>*>/ kappeti na\<*<10>*>/ accogāëhaü\<*<10>*>/ na\<*<11>*>/ atihãnaü\<*<11>*>/ `evaü me āyo vayaü pariyādāya ņhassati, na ca me vayo āyaü pariyādāya ņhassatã' ti. Ayaü vuccati Byagghapajja samajãvitā\<*<12>*>/. 8. Evaü samuppannānaü Byagghapajja bhogānaü cattāri apāyamukhāni honti: itthidhutto hoti\<*<13>*>/, surādhutto, akkha- dhutto, pāpamitto pāpasahāyo pāpasampavaīko. Seyyathā pi Byagghapajja mahato taëākassa cattāri c' eva āyamukhāni cattāri ca apāyamukhāni, tassa puriso yāni c' eva āyamukhāni tāni pidaheyya, yāni ca apāyamukhāni tāni vivareyya, devo ca na sammā dhāraü anuppaveccheyya\<*<14>*>/; evaü hi tassa Byagghapajja mahato taëākassa parihāni\<*<15>*>/ yeva pāņikaīkhā no vuddhi: evam eva kho Byagghapajja evaü samuppannā- naü bhogānaü cattāri apāyamukhāni honti: itthidhutto hoti\<*<16>*>/, surādhutto, akkhadhutto, pāpamitto pāpasahāyo pāpasampavaīko. 9. Evaü samuppannānaü Byagghapajja bhogānaü cattāri āyamukhāni honti: na-itthidhutto hoti\<*<17>*>/, na-surādhutto, na- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 -tã ti, and it omits the rest. 2 M. Ph. M8 -taü. 3 M6 -khāyikaü; M. -khādi; Ph. S. -khādaka¤. 4 Ph. S. cāyaü; M8 ayaü; M6 vā. 5 Ph. mahāvayo. 6 M. ajeņņhamāraõaü; Ph. ajeņņhā-; M8 anamāharikaü; S. addhamāraka¤; M6 addhajumarikaü. 7 S. cāyaü; M7 vā. 8 M. M8. S. ca kho 'yaü; Ph. ca kho; T. M6. M7 omit ca. 9 T. S. sama-; M7 samayaü. 10 M. n' acco-; S. nācco- 11 M. S. nāti- 12 T. sammājãvikaü; M7 sammājãvitā. 13 omitted by M. Ph. M8. S.; T. M7 put hoti also after surā- 14 Ph. M8 -vaccheyya. 15 T. M6. M7 hāni. 16 omitted by M. M8. S. 17 omitted by all MSS. >/ #<[page 284]># %<284 Aīguttara-Nikāya. LIV. 10-14>% akkhadhutto, kalyāõamitto kalyāõasahāyo kalyāõasampa- vaīko. Seyyathā pi Byagghapajja mahato taëākassa cattāri c' eva āyamukhāni cattāri ca\<*<1>*>/ apāyamukhāni, tassa puriso yāni c' eva āyamukhāni tāni vivareyya, yāni ca apāya- mukhāni tāni pidaheyya, devo ca sammā dhāraü anuppa- veccheyya\<*<2>*>/; evaü hi tassa Byagghapajja\<*<3>*>/ mahato taëā- kassa vuddhi yeva pāņikaīkhā no parihāni: evam eva kho Byagghapajja evaü samuppannānaü bhogānaü cattāri āyamukhāni honti: na-itthidhutto hoti\<*<4>*>/, na-surādhutto, na- akkhadhutto, kalyāõamitto kalyāõasahāyo kalyāõasampa- vaīko. Ime kho Byagghapajja\<*<3>*>/ cattāro dhammā kulaputtassa diņņhadhammahitāya saüvattanti diņņhadhammasukhāya. 10. Cattāro 'me\<*<5>*>/ Byagghapajja dhammā kulaputtassa samparāyahitāya saüvattanti samparāyasukhāya\<*<6>*>/. Katame cattāro? 11. Saddhāsampadā sãlasampadā cāgasampadā pa¤¤ā- sampadā. Katamā ca Byagghapajja saddhāsampadā? 12. Idha Byagghapajja kulaputto saddho hoti, saddahati Tathāgatassa bodhiü `iti pi so Bhagavā . . . pe\<*<7>*>/ . . . Satthā devamanussānaü buddho Bhagavā' ti. Ayaü vuccati Byagghapajja saddhāsampadā. Katamā ca Byagghapajja sãlasampadā? 13. Idha Byagghapajja\<*<3>*>/ kulaputto pāõātipātā paņivirato hoti . . . pe\<*<7>*>/ . . . surāmerayamajjapamādaņņhānā paņivirato hoti. Ayaü vuccati Byagghapajja\<*<3>*>/ sãlasampadā. Katamā ca Byagghapajja cāgasampadā? 14. Idha Byagghapajja kulaputto vigatamalamaccherena cetasā agāraü ajjhāvasati muttacāgo payatapāõi vossagga- rato yācayogo dānasaüvibhāgarato. Ayaü vuccati Byaggha- pajja cāgasampadā. Katamā ca\<*<8>*>/ Byagghapajja pa¤¤ā- sampadā? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. 2 Ph. M8. T. vaccheyya. 3 M6 Vyaggha- 4 omitted by M. S. 5 omitted by T. 6 T. adds saüvattanti. 7 M. M8 la; Ph. pa. 8 omitted by M. T. S. >/ #<[page 285]># %% 15. Idha Byagghapajja\<*<1>*>/ kulaputto pa¤¤avā hoti, uda- yatthagāminiyā\<*<2>*>/ pa¤¤āya samannāgato ariyāya nibbedhikā- ya sammādukkhakkhayagāminiyā. Ayaü vuccati Byaggha- pajja\<*<1>*>/ pa¤¤āsampadā. Ime kho Byagghapajja\<*<1>*>/ cattāro dhammā kulaputtassa samparāyahitāya saüvattanti samparāyasukhāyā ti. Uņņhātā kammadheyyesu\<*<3>*>/ appamatto vidhānavā samaü\<*<4>*>/ kappeti jãvikaü\<*<5>*>/ sambhataü anurakkhati, saddho sãlena sampanno vada¤¤å\<*<6>*>/ vãtamaccharo\<*<6>*>/ niccaü maggaü visodheti sotthānaü samparāyikaü. Icc' ete aņņha dhammā ca\<*<7>*>/ saddhassa gharam esino akkhātā saccanāmena ubhayattha sukhāvahā, diņņhadhammahitatthāya samparāyasukhāya ca: evam etaü gahaņņhānaü cāgo pu¤¤aü pavaķķhatã\<*<8>*>/ ti. LV. 1. Atha kho Ujjayo\<*<9>*>/ brāhmaõo yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Ujjayo brāhmaõo Bhaga- vantaü etad avoca `mayam assu\<*<10>*>/ bho Gotama pavāsaü gantukāmā, tesan no bhavaü Gotamo amhākaü tathā\<*<11>*>/ dhammaü desetu, ye amhākaü assu\<*<12>*>/ dhammā diņņha- dhammahitāya diņņhadhammasukhāya samparāyahitāya sam- parāyasukhāyā' ti. 2. Cattāro 'me\<*<13>*>/ brāhmaõa dhammā kulaputtassa diņņha- dhammahitāya saüvattanti diņņhadhammasukhāya. Katame cattāro? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 Vyaggha- 2 T. ubha- 3 T. M7 -deyyesu. 4 T. M7 sammā. 5 M. Ph. M8. M6. S. -taü. 6 M8 vi¤¤å vigata- 7 omitted by T. M6. M7. 8 M8 pavattatã. 9 Ph. M8 Ucc-; T. M7 Uppajj- throughout. 10 M8 assa; omitted by M. S. 11 Ph. tāva. 12 T. assa. 13 omitted by M8. >/ #<[page 286]># %<286 Aīguttara-Nikāya. LV. 3-7>% 3. Uņņhānasampadā ārakkhasampadā kalyāõamittatā samajãvitā\<*<1>*>/. Katamā ca brāhmaõa uņņhānasampadā? 4. Idha brāhmaõa kulaputto yena kammaņņhānena jãvi- kaü\<*<2>*>/ kappeti yadi kasiyā yadi vaõijjāya yadi gorakkhena yadi issatthena yadi rājaporisena yadi sippa¤¤atarena, tattha dakkho hoti analaso tatrupāyāya vãmaüsāya samannā- gato alaü kātuü alaü saüvidhātuü\<*<3>*>/. Ayaü vuccati brāhmaõa uņņhānasampadā. Katamā ca brāhmaõa ārak- khasampadā? 5. Idha brāhmaõa kulaputtassa bhogā honti uņņhāna- viriyādhigatā bāhābalaparicitā\<*<4>*>/ sedāvakkhittā dhammikā dhammaladdhā, te ārakkhena guttiyā sampādeti `kinti me\<*<5>*>/ ime bhoge neva rājāno hareyyuü, na corā hareyyuü, na aggi ķaheyya, na udakaü vaheyya\<*<6>*>/, na appiyā dāyādā hareyyun' ti. Ayaü vuccati brāhmaõa ārakkhasampadā. Katamā ca brāhmaõa kalyāõamittatā? 6. Idha brāhmaõa kulaputto yasmiü gāme vā nigame vā paņivasati, tattha\<*<7>*>/ ye te honti gahapati vā gahapatiputtā vā daharā vā vuddhasãlino\<*<8>*>/ vuddhā\<*<9>*>/ vā\<*<9>*>/ vuddhasãlino\<*<5>*>/ saddhāsampannā sãlasampannā\<*<5>*>/ cāgasampannā pa¤¤āsam- pannā, tehi saddhiü santiņņhati sallapati sākacchaü samā- pajjati; yathāråpānaü saddhāsampannānaü saddhāsam- padaü anusikkhati, yathāråpānaü sãlasampannānaü sãla- sampadaü anusikkhati\<*<10>*>/, yathāråpānaü cāgasampannānaü cāgasampadaü anusikkhati\<*<10>*>/, yathāråpānaü pa¤¤āsam- pannānaü pa¤¤āsampadaü anusikkhati. Ayaü vuccati brāhmaõa kalyāõamittatā. Katamā ca brāhmaõa sama- jãvitā\<*<11>*>/? 7. Idha brāhmaõa kulaputto āya¤ ca bhogānaü viditvā vaya¤ ca bhogānaü viditvā samaü\<*<12>*>/ jãvikaü\<*<2>*>/ kappeti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 samma-; T. M7 sammā- 2 M. Ph. M8 -taü. 3 M. Ph. M8 -tun ti. 4 T. bāha-; M6 bahā- 5 omitted by T. 6 T. vāhareyya; M7 vāķaheyya. 7 M. Ph. M8. S. tatra. 8 omitted by M8. 9 omitted by M8. T. 10 T. M6. M7 pe. 11 T. M6. M7 sammā- 12 M8 samma-; S. sama-; T. M6. M7 sammā- >/ #<[page 287]># %% na\<*<1>*>/ accogāëhaü\<*<1>*>/ na\<*<2>*>/ atihãnaü\<*<2>*>/ `evaü me\<*<3>*>/ āyo vayaü pari- yādāya ņhassati, na ca me vayo āyaü pariyādāya ņhassatã' ti. Seyyathā pi brāhmaõa tulādhāro vā tulādhārantevāsã vā tulaü\<*<4>*>/ paggahetvā jānāti `ettakena vā onataü\<*<5>*>/ etta- kena vā unnatan'\<*<6>*>/ ti, evam eva kho brāhmaõa kulaputto āya¤ ca bhogānaü viditvā vaya¤ ca bhogānaü viditvā samaü\<*<7>*>/ jãvikaü\<*<8>*>/ kappeti na accogāëhaü na\<*<2>*>/ atihãnaü\<*<2>*>/ `evaü me āyo vayaü pariyādāya ņhassati, na ca me vayo āyaü pariyādāya ņhassatã' ti. Sacāyaü brāhmaõa kulaputto appāyo samāno uëāraü jãvikaü\<*<8>*>/ kappeti, tassa bhavanti vattāro `udumbarakhādikaü\<*<9>*>/ 'vāyaü\<*<10>*>/ kulaputto bhoge khādatã' ti. Sace panāyaü brāhmaõa kulaputto mahāyo samāno kasiraü jãvikaü\<*<8>*>/ kappeti, tassa bhavanti vattāro `ajaddhumārikaü\<*<11>*>/ 'vāyaü\<*<12>*>/ kulaputto marissatã' to. Yato ca khvāyaü\<*<13>*>/ brāhmaõa kulaputto āya¤ ca bhogānaü vi- ditvā vaya¤ ca bhogānaü viditvā\<*<14>*>/ samaü\<*<15>*>/ jãvikaü\<*<8>*>/ kappeti na accogāëhaü na atihãnaü `evaü me āyo vayaü pariyādāya ņhassati, na ca me vayo āyaü pariyādāya ņhassatã' ti. Ayaü vuccati brāhmaõa samajãvitā\<*<16>*>/. 8. Evaü samuppannānaü brāhmaõa bhogānaü cattāri apāyamukhāni honti: itthidhutto hoti\<*<17>*>/, surādhutto, akkha- dhutto, pāpamitto pāpasahāyo pāpasampavaīko. Seyyathā pi brāhmaõa mahato taëākassa cattāri c' eva āyamukhāni cattāri ca apāyamukhāni, tassa puriso yāni c' eva āyamukhāni tāni pidaheyya, yāni ca apāyamukhāni tāni vivareyya, devo ca na sammā dhāraü anuppaveccheyya\<*<18>*>/; evaü hi tassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. n'acco-; S. nācco- throughout. 2 M. S. nāti- 3 omitted by M8. 4 Ph. M8 tule. 5 M. Ph. oõa- 6 M. Ph. M8 uõõa- 7 M8. S. sama-; T. M6. M7 sammā- 8 M. Ph. M8 -taü. 9 M. -khādi; Ph. S. -khādaka¤; M8 -khārita¤; T. M7 -khādanaü. 10 M8. S. cāyaü. 11 M. ajeņņhamaraõaü; Ph. ajeņņhamarika¤; M8 aņņhamāsāritaü; S. addhamāraka¤. 12 Ph. S. cāyaü. 13 M. M8. S. kho 'yaü; T. khvāhaü. 14 T. M7 insert taü vā. 15 T. M6. M7 sammā. 16 T. sammājãvitaü; M6. M7 -jãvitā. 17 omitted by M. Ph. S. 18 M. Ph. M8 -vaccheyya. >/ #<[page 288]># %<288 Aīguttara-Nikāya LV. 9-13>% brāhmaõa mahato taëākassa parihāni\<*<1>*>/ yeva pāņikaīkhā no vuddhi: evam eva kho brāhmaõa evaü samuppannānaü bhogānaü cattāri apāyamukhāni honti: itthidhutto hoti\<*<2>*>/, surādhutto, akkhadhutto, pāpamitto pāpasahāyo pāpasam- pavaīko. 9. Evaü samuppannānaü brāhmaõa bhogānaü cattāri āyamukhāni honti: na-itthidhutto hoti\<*<2>*>/, na-surādhutto, na- akkhadhutto, kalyāõamitto kalyāõasahāyo kalyāõasampa- vaīko. Seyyathā pi brāhmaõa mahato taëākassa cattāri c' eva āyamukhāni cattāri ca apāyamukhāni, tassa puriso yāni c' eva āyamukhāni tāni vivareyya, yāni ca apāya- mukhāni tāni pidaheyya, devo ca sammā dhāraü anuppa- veccheyya\<*<3>*>/; evaü hi tassa brāhmaõa mahato taëākassa vuddhi yeva pāņikaīkhā no parihāni: evam eva kho brāh- maõa evaü samuppannānaü bhogānaü cattāri āyamukhāni honti: na-itthidhutto hoti\<*<2>*>/ . . . pe\<*<4>*>/ . . . kalyāõasampa- vaīko. Ime kho brāhmaõa cattāro dhammā kulaputtassa diņņha- dhammahitāya saüvattanti diņņhadhammasukhāya. 10. Cattāro 'me brāhmaõa dhammā kulaputtassa sam- parāyahitāya saüvattanti samparāyasukhāya. Katame cattāro? 11. Saddhāsampadā sãlasampadā cāgasampadā pa¤¤ā- sampadā. Katamā ca brāhmaõa saddhāsampadā? 12. Idha brāhmaõa kulaputto saddho hoti, saddahati Tathāgatassa bodhiü `iti pi so Bhagavā . . . pe\<*<5>*>/ . . . Satthā devamanussānaü buddho Bhagavā' ti. Ayaü vuccati brāhmaõa saddhāsampadā. Katamā ca brāhmaõa sãlasampadā? 13. Idha brāhmaõa kulaputto pāõātipātā paņivirato hoti . . . pe\<*<5>*>/ . . . surāmerayamajjapamādaņņhānā paņivirato hoti. Ayaü vuccati brāhmaõa sãlasampadā. Katamā ca brāh- maõa cāgasampadā? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8. T. M6. M7 hāni. 2 omitted by M. S. 3 M. Ph. M8 -vaccheyya. 4 M. M8 la; Ph. pa; T. M6. M7 give it in full. 5 M. la; Ph. M8 pa. >/ #<[page 289]># %% 14. Idha brāhmaõa kulaputto vigatamalamaccherena cetasā agāraü ajjhāvasati . . . pe\<*<1>*>/ . . . yācayogo dāna- saüvibhāgarato. Ayaü vuccati brāhmaõa cāgasampadā. Katamā ca brāhmaõa pa¤¤āsampadā? 15. Idha brāhmaõa kulaputto pa¤¤avā hoti . . . pe\<*<2>*>/ . . . sammādukkhakkhayagāminiyā. Ayaü vuccati brāhmaõa pa¤¤āsampadā. Ime kho brāhmaõa cattāro dhammā kulaputtassa sam- parāyahitāya saüvattanti samparāyasukhāyā ti. Uņņhātā\<*<3>*>/ kammadheyyesu appamatto vidhānavā samaü kappeti jãvikaü\<*<4>*>/ sambhataü anurakkhati, saddho sãlena sampanno vada¤¤å vãtamaccharo niccaü maggaü visodheti sotthānaü samparāyikaü. Icc' ete aņņha dhammā ca\<*<5>*>/ saddhassa gharam esino akkhātā saccanāmena ubhayattha sukhāvahā, diņņhadhammahitatthāya samparāyasukhāya ca: evam etaü gahaņņhānaü cāgo pu¤¤aü pavaķķhatã ti. LVI. 1. `Bhayan' ti bhikkhave kāmānam etaü adhivacanaü, `dukkhan' ti bhikkhave kāmānam etaü adhivacanaü, `rogo' ti bhikkhave kāmānam etaü adhivacanaü, `gaõķo' ti bhik- khave kāmānam etaü adhivacanaü, `sallan' ti bhikkhave kāmānam etaü adhivacanaü, `saīgo' ti bhikkhave kāmānam etaü adhivacanaü, `paīko' ti bhikkhave kāmānam etaü adhi- vacanaü, `gabbho' ti bhikkhave kāmānam etaü adhivacanaü. 2. Kasmā ca bhikkhave `bhayan' ti kāmānam etaü adhi- vacanaü? Yasmā\<*<5>*>/ ca\<*<5>*>/ kāmarāgarattāyaü\<*<6>*>/ bhikkhave chandarāga- vinibaddho\<*<7>*>/ diņņhadhammikā pi bhayā na parimuccati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. S. give it in full. 2 M. la; Ph. pa; omitted by M8. 3 M8. T. uņņhāna. 4 M. Ph. M8. M7. S. -taü. 5 omitted by T. M6. M7. 6 T. M6. M7 -rāgandhāyaü. 7 M. Ph. -bandho; M8 -dhammo; T. -vinividdho; M7 -vinivaddho. >/ #<[page 290]># %<290 Aīguttara-Nikāya. LVI. 3-LVII. 2>% samparāyikā pi bhayā na parimuccati, tasmā `bhayan' ti kāmānam etaü adhivacanaü. 3. Kasmā ca bhikkhave `dukkhan' ti . . .\<*<1>*>/ `rogo' ti . . . `gaõķo' ti . . . `sallan' ti . . . `saīgo' ti . . . `paīko' ti . . . `gabbho' ti kāmānam etaü adhivacanaü? Yasmā\<*<2>*>/ ca\<*<2>*>/ kāmarāgarattāyaü\<*<3>*>/ bhikkhave chandarāga- vinibaddho\<*<4>*>/ diņņhadhammikā pi gabbhā na parimuccati, samparāyikā pi gabbhā na parimuccati, tasmā `gabbho' ti kāmānam etaü adhivacanan ti. Bhayaü dukkha¤ ca rogo\<*<5>*>/ ca gaõķo\<*<2>*>/ salla¤\<*<2>*>/ ca\<*<2>*>/ saīgo ca\<*<2>*>/ paīko\<*<6>*>/ gabbho\<*<7>*>/ ca\<*<7>*>/ ubhayaü\<*<8>*>/. Ete kāmā pavuccanti\<*<9>*>/ yattha satto puthujjano otiõõo sātaråpena puna gabbhāya gacchati yato ca bhikkhu ātāpi sampaja¤¤aü\<*<10>*>/ na\<*<11>*>/ ri¤cati\<*<12>*>/. So imaü palipathaü duggaü atikkamma tathāvidho pajaü jātijaråpetaü\<*<13>*>/ phandamānaü avekkhatã ti. LVII. 1. Aņņhahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anut- taraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katamehi aņņhahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu sãlavā hoti . . . pe\<*<14>*>/ . . . samādāya sikkhati sikkhāpadesu, bahussuto hoti . . . pe\<*<15>*>/ . . . diņņhiyā suppaņividdhā, kalyāõamitto hoti kalyāõasa- hāyo\<*<16>*>/ kalyāõasampavaīko, sammādiņņhiko hoti sammā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. pa; S. pe. 2 omitted by T. M6. M7. 3 T. -rāgaratāya; M6. M7 -ratāyaü. 4 M. Ph. M8 -bandho; M7 -vinivaddho. 5 T. roga¤. 6 omitted by M8; M6. M7 add ca. 7 omitted by M8. T. M6. 8 T. M6 c'åbhayaü. 9 M. ca vuccanti; M8 ca vuccati. 10 M. Ph. M8. S. -ja¤ ¤eva. 11 omitted by M. Ph. S. 12 M. Ph. M8 riccati; S. ra¤jati. 13 T. tãtijaråp- 14 M. Ph. pa; omitted by M8; T. continues: diņņhiyā and so on. 15 M. Ph. pa; omitted by M8. 16 Ph. pa; omitted by M8. >/ #<[page 291]># %% dassanena samannāgato, catunnaü jhānānaü abhicetasi- kānaü\<*<1>*>/ diņņhadhammasukhavihārānaü nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã, anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekam pi jātiü dve pi jātiyo . . . pe\<*<2>*>/ . . . iti sākāraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbeni- vāsaü anussarati, dibbena cakkhunā visuddhena atikkanta- mānusakena . . . pe\<*<2>*>/ . . . yathākammåpage satte pajānāti, āsavānaü khayā . . . pe\<*<3>*>/ . . . sacchikatvā upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave aņņhahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti\<*<4>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤a- kkhettaü lokassā ti. LVIII. 1. Aņņhahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti\<*<6>*>/ . . . pe\<*<2>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katamehi aņņhahi? 2. Idha bhikkhave sãlavā hoti . . . pe\<*<7>*>/ . . . samādāya sikkhati sikkhāpadesu, bahussuto hoti . . . pe\<*<7>*>/ . . . diņņhi- yā suppaņividdhā, āraddhaviriyo viharati thāmavā daëha- parakkamo\<*<8>*>/ anikkhittadhuro kusalesu dhammesu, ara¤¤ako\<*<9>*>/ hoti pantasenāsano\<*<10>*>/, aratiratisaho hoti uppannaü aratiü abhibhuyya abhibhuyya\<*<11>*>/ viharati, bhayabheravasaho hoti uppannaü bhayabheravaü abhibhuyya abhibhuyya\<*<11>*>/ viha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. ābhi- 2 M. M8 la; Ph. pa; T. M6. M7 give it in full. 3 M. M8 la; Ph. pa; T. M6. M7 add anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü, then pe || sacchi- 4 omitted by T. M6. M7. 5 M. Ph. pa; M8 la; T. M6. M7 in full. 6 omitted by T. 7 M. la; Ph. pa; omitted by M8. 8 M6 after -kkamo continues: [aku] salā pi dhammā ti. Tam ena (for enaü) aparena samayena as in the Chakka - Nipāta, No. LXII. 3; cp. part III, p. 404 n. l6. Then after åaparaãnāgato M6 has bhikkhu alaü attano and so on, as below No. LXII. 1. 9 S. ār-; M. M8 ara¤¤iko; Ph. āra¤¤iko. 10 T. pantha- 11 omitted by Ph. S. >/ #<[page 292]># %<292 Aīguttara-Nikāya. LIX. 1-LX. 1>% rati, catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü\<*<1>*>/ diņņhadhamma- sukhavihārānaü nikāmalābhã hoti\<*<2>*>/ akicchalābhã akasira- lābhã, āsavānaü\<*<3>*>/ khayā . . . pe\<*<4>*>/ . . . sacchikatvā upa- sampajja viharati. Imehi kho bhikkhave aņņhahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti\<*<5>*>/ . . . pe\<*<6>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤a- kkhettaü lokassā ti. LIX. 1. Aņņh' ime\<*<7>*>/ bhikkhave puggalā āhuneyyā pāhuneyyā dakkhiõeyyā\<*<8>*>/ a¤jalikaraõãyā\<*<8>*>/ anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katame aņņha? 2. Sotāpanno sotāpattiphalasacchikiriyāya paņipanno, sakadāgāmã sakadāgāmiphalasacchikiriyāya paņipanno, anā- gāmã anāgāmiphalasacchikiriyāya paņipanno, arahā ara- hattāya paņipanno. Ime kho bhikkhave aņņha puggalā āhuneyyā . . . pe\<*<9>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassā ti. Cattāro ca paņipannā cattāro ca phale\<*<10>*>/ ņhitā: esa saīgho ujubhåto\<*<11>*>/ pa¤¤āsãlasamāhito. Yajamānānaü manussānaü pu¤¤apekhānapāõinaü\<*<12>*>/ karotaü\<*<13>*>/ opadhikaü pu¤¤aü saīghe dinnaü ma- happhalan ti. LX. 1. Aņņh' ime bhikkhave puggalā āhuneyyā . . . pe\<*<14>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katame aņņha? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. ābhi- 2 omitted by M. Ph. M8. 3 M. Ph. M8 -na¤ ca. 4 M. M8 la; Ph. pa. 5 omitted by M. M8. T. 6 M. M8 la; Ph. pa; T. pāh- | pe; M6. M7 pāh- hoti | pe. 7 T. has aņņhahi bh- dhammehi samannāgato puggalo. 8 T. M6. M7 pe; M7 omits also pā- 9 M. Ph. pa; M8 la; T. M6. M7 give it in full. 10 M8 bale. 11 T. inserts ca. 12 M. Ph. M8. S. -pekkhāna- 13 M. Ph. M8. S. -ti; omitted by T. 14 M. Ph. pa; omitted by M8. >/ #<[page 293]># %% 2. Sotāpanno sotāpattiphalasacchikiriyāya paņipanno\<*<1>*>/, sakadāgāmã sakadāgāmiphalasacchikiriyāya paņipanno\<*<2>*>/, anāgāmã anāgāmiphalasacchikiriyāya paņipanno, arahā arahattāya paņipanno. Ime kho bhikkhave aņņha puggalā āhuneyyā . . . pe\<*<3>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassā ti. Cattāro ca paņipannā cattāro ca phale ņhitā: esa saīgho samukkaņņho\<*<4>*>/ sattānaü aņņha puggalā. Yajamānānaü manussānaü pu¤¤apekhānapāõinaü karotaü\<*<5>*>/ opadhikaü pu¤¤aü ettha\<*<6>*>/ dinnaü ma- happhalan ti. Sa-ādhānavaggo\<*<7>*>/ chaņņho\<*<8>*>/. Tatr' uddānam\<*<9>*>/: Gotamã ovādaü saükhittaü Dãghajānu¤ ca Ujjayo\<*<10>*>/ Bhayā dve āhuneyyā ca\<*<11>*>/ dve ca aņņhapuggalā ti. LXI\<*<12>*>/. 1. Aņņh' ime bhikkhave puggalā santo saüvijjamānā lokasmiü. Katame aņņha? 2. Idha bhikkhave bhikkhuno pavivittassa viharato nirā- yattavuttino icchā uppajjati lābhāya. So uņņhahati ghaņa- ti\<*<13>*>/ vāyamati lābhāya. Tassa\<*<14>*>/ uņņhahato ghaņato vāyamato lābhāya\<*<14>*>/ lābho n' uppajjati. So tena alābhena socati kila- mati paridevati urattāëiü\<*<15>*>/ kandati sammohaü āpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu iccho viharati lābhāya, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. has then pa | arahā. 2 M6 adds hoti. 3 M. Ph. pa; M8 la. 4 T. sa-ukk- 5 M. Ph. M8. S. -ti. 6 T. saüghe. 7 M7 sa-adhānaka-; M6 sa-ādāhanaka-; S. sandhāna-; M. Gotamã-; Ph. M8 vaggo. 8 M. Ph. M8. S. paņhamo. 9 T. M6. M7 omit the Uddāna. 10 Ph. Uccayo. 11 omitted by Ph. S. 12 S. has as title Aņņhakanipāte Paõõāsakāsaīgahito dutiyavaggo. 13 Ph. ghaņayati 14 omitted by M6. 15 S. -ëã always. >/ #<[page 294]># %<294 Aīguttara-Nikāya. LXI. 3-6>% uņņhahati ghaņati vāyamati lābhāya\<*<1>*>/, na ca lābhã socicca\<*<2>*>/ paridevicca\<*<2>*>/ cuto ca saddhammā. 3. Idha pana bhikkhave bhikkhuno pavivittassa viharato nirāyattavuttino icchā uppajjati lābhāya. So uņņhahati ghaņati vāyamati lābhāya. Tassa uņņhahato ghaņato vāya- mato lābhāya lābho uppajjati. So tena lābhena majjati\<*<3>*>/ pamajjati madāpamādam\<*<4>*>/ āpajjati. Ayaü vuccati bhik- khave bhikkhu iccho viharati lābhāya, uņņhahati ghaņati vāyamati lābhāya, lābhã ca madã\<*<5>*>/ ca\<*<5>*>/ pamādã\<*<3>*>/ ca\<*<3>*>/ cuto ca saddhammā. 4. Idha pana bhikkhave bhikkhuno pavivittassa viharato nirāyattavuttino icchā uppajjati lābhāya. So na uņņhahati na\<*<3>*>/ ghaņati na vāyamati lābhāya. Tassa anuņņhahato agha- ņato avāyamato lābhāya lābho n' uppajjati. So tena alā- bhena socati kilamati paridevati urattāëiü kandati sam- mohaü āpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu iccho viharati lābhāya, na uņņhahati na ghaņati na vāyamati lābhāya, na ca lābhã\<*<6>*>/ socicca\<*<2>*>/ paridevicca\<*<2>*>/ cuto ca sad- dhammā. 5. Idha pana bhikkhave bhikkhuno pavivittassa viharato nirāyattavuttino icchā\<*<7>*>/ uppajjati lābhāya, so na uņņhahati na ghaņāti na vāyamati lābhāya. Tassa anuņņhahato agha- ņato avāyamato lābhāya lābho uppajjati. So tena lābhena majjati pamajjati madāpamādam āpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu iccho viharati lābhāya, na uņņhahati na ghaņati na vāyamati lābhāya, lābhã ca madã ca pamādã ca cuto ca saddhammā. 6. Idha pana bhikkhave bhikkhuno pavivittassa viharato nirāyattavuttino icchā uppajjati lābhāya. So uņņhahati ghaņati vāyamati lābhāya. Tassa uņņhahato ghaņato vāya- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. M8 continue: lābho n'uppajjati. So tena alābhena soci ca paridevi ca and so on. 2 M. Ph. M8. S. have ca with along i in the preceding word, and so in every similar case. 3 omitted by M6. 4 M. Ph. M8. S. pamādaü throughout. 5 omitted by M7. 6 Ph. M8 -bho. 7 omitted by Ph. >/ #<[page 295]># %% mato lābhāya lābho\<*<1>*>/ n' uppajjati. So tena alābhena na socati na kilamati na paridevati na urattāëiü kandati na sammohaü āpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu iccho viharati lābhāya, uņņhahati ghaņati vāyamati lābhāya, na\<*<2>*>/ ca\<*<3>*>/ lābhã na\<*<4>*>/ ca\<*<4>*>/ socã\<*<4>*>/ na ca paridevã accuto ca saddhammā. 7. Idha pana bhikkhave bhikkhuno pavivittassa viharato nirāyattavuttino icchā uppajjati lābhāya. So uņņhahati ghaņati vāyamati lābhāya. Tassa uņņhahato ghaņato vāya- mato lābhāya lābho uppajjati. So tena lābhena na majjati na ppamajjati na madam\<*<5>*>/ āpajjati. Ayaü vuccati bhik- khave bhikkhu iccho viharati lābhāya, uņņhahati ghaņati vāyamati lābhāya, lābhicca\<*<6>*>/ na ca madã\<*<7>*>/ na\<*<6>*>/ ca pamādã\<*<8>*>/ accuto ca saddhammā. 8. Idha pana bhikkhave bhikkhuno pavivittassa viharato nirāyattavuttino icchā uppajjati lābhāya. So na uņņhahati na ghaņati na vāyamati lābhāya. Tassa anuņņhahato agha- ņato avāyamato lābhāya lābho n' uppajjati. So tena alā- bhena na socati na kilamati na paridevati na urattāëiü kandati na sammohaü āpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu iccho viharati lābhāya, na uņņhahati na ghaņati na vāyamati lābhāya, na ca lābhã na\<*<9>*>/ ca\<*<9>*>/ socã\<*<9>*>/ na ca paridevã accuto ca saddhammā. 9. Idha pana bhikkhave bhikkhuno pavivittassa viharato nirāyattavuttino icchā uppajjati lābhāya. So na uņņhahati na ghaņati na vāyamati lābhāya. Tassa anuņņhahato agha- ņato avāyamato lābhāya lābho uppajjati. So tena lābhena na majjati na ppamajjati na madam\<*<10>*>/ āpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu iccho viharati lābhāya, na uņņhahati na ghaņati na vāyamati lābhāya, lābhicca\<*<6>*>/ na ca madã\<*<8>*>/ na ca pamādã\<*<8>*>/ accuto ca saddhammā. Ime kho bhikkhave aņņha puggalā santo saüvijjamānā lokasmin ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 so. 2 omitted by T. M7. 3 omitted by T. M6. M7. 4 omitted by M8. 5 M. Ph. M8. S. pamādam. 6 omitted by T. 7 M6. M7 add ca. 8 T. M6. M7 add ca. 9 omitted by Ph. 10 M. Ph. S. pamādam. >/ #<[page 296]># %<296 Aīguttara-Nikāya. LXII. 1-6>% LXII. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu alaü attano alaü paresaü. Katamehi chahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu khippanisanti ca hoti kusa- lesu dhammesu, sutāna¤ ca dhammānaü dhārakajātiko\<*<1>*>/ hoti, dhatāna¤\<*<2>*>/ ca dhammānaü atthupaparikkhã\<*<3>*>/ hoti, attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhammapaņi- panno ca\<*<4>*>/ hoti, kalyāõavāco ca\<*<5>*>/ hoti kalyāõavākkaraõo poriyā vācāya samannāgato vissaņņhāya anelagaëāya atthassa vi¤¤āpaniyā, sandassako ca hoti samādapako samuttejako sampahaüsako sabrahmacārãnaü. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannāgato bhikkhu alaü attano alaü paresaü. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi sammannāgato bhikkhu alaü attano alaü paresaü. Katamehi pa¤cahi? 4. Idha bhikkhave bhikkhu na h' eva kho khippanisanti ca hoti kusalesu dhammesu, sutāna¤ ca dhammānaü dhā- rakajātiko hoti, dhatāna¤ ca dhammānaü atthupaparikkhã\<*<6>*>/ hoti, attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhamma- paņipanno ca\<*<4>*>/ hoti, kalyāõavāco\<*<7>*>/ ca\<*<4>*>/ hoti . . . pe\<*<8>*>/ . . . atthassa vi¤¤āpaniyā, sandassako\<*<9>*>/ ca hoti samādapako\<*<10>*>/ samuttejako sampahaüsako sabrahmacārãnaü Imehi kho bhikkhave pa¤cahi\<*<11>*>/ dhammehi samannāgato bhikkhu alaü attano alaü\<*<12>*>/ paresaü. 5. Catåhi\<*<13>*>/ bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu alaü attano no\<*<14>*>/ paresaü. Katamehi catåhi? 6. Idha bhikkhave bhikkhu khippanisanti ca hoti kusa- lesu dhammesu, sutāna¤ ca dhammānaü dhārakajātiko \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. dhāraõa- throughout. 2 M. Ph. M8 dhā- throughout. 3 M. -kkhitā always; T. M7 add ca. 4 omitted by Ph. M8. T. M6. M7. 5 omitted by Ph. M8. 6 M8 -kkhato. 7 T. no ca kaly- 8 M. M8 la; Ph. pa; T. M6. M7 give it in full. 9 T. no ca sand- 10 T. adds hoti. 11 T. catuhi. 12 T. no with alaü beneath the line; M6. M7 ca alaü. 13 T. omits this . 14 M8 no alaü; omitted by M6. >/ #<[page 297]># %% hoti, dhātāna¤ ca dhammānaü atthupaparikkhã hoti, attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhammapaņipanno ca\<*<1>*>/ hoti, no\<*<2>*>/ ca\<*<2>*>/ kalyāõavāco hoti kalyāõavākkaraõo poriyā vācāya samannāgato vissaņņhāya anelagaëāya atthassa vi¤¤ā- paniyā, no ca sandassako hoti samādapako samuttejako sampahaüsako sabrahmacārãnaü. Imehi kho bhikkhave catåhi dhammehi samannāgato bhikkhu alaü attano no\<*<3>*>/ paresaü. 7. Catåhi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu alaü paresaü no\<*<4>*>/ attano. Katamehi catåhi? 8. Idha bhikkhave bhikkhu khippanisanti ca hoti\<*<5>*>/ kusa- lesu dhammesu, sutāna¤ ca dhammānaü dhārakajātiko hoti, no ca\<*<2>*>/ dhatānaü dhammānaü atthupaparikkhã hoti, no\<*<6>*>/ ca attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudham- mapaņipanno hoti, kalyāõavāco\<*<7>*>/ ca hoti kalyāõavākkaraõo . . . pe\<*<8>*>/ . . . atthassa vi¤¤āpaniyā, sandassako ca hoti . . . pe\<*<9>*>/ . . . sabrahmacārãnaü. Imehi kho bhikkhave catåhi dhammehi samannāgato bhikkhu alaü paresaü no\<*<10>*>/ attano. 9. Tãhi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu alaü attano no\<*<11>*>/ paresaü. Katamehi tãhi? 10. Idha bhikkhave bhikkhu na\<*<12>*>/ h' eva kho khippani- santi ca hoti kusalesu dhammesu, sutāna¤ ca dhammānaü dhārakajātiko hoti\<*<13>*>/, dhatāna¤ ca dhammānaü atthupa- parikkhã hoti\<*<13>*>/, attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dham- mānudhammapaņipanno ca\<*<14>*>/ hoti, no ca kalyāõavāco hoti kalyāõavākkaraõo poriyā vācāya samannāgato vissaņņhāya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. M8. M6. M7. 2 omitted by M8. 3 M. nālaü; omitted by M6; M6 omits also the first words of the following till Katamehi. 4 M. nālaü; M8 no alaü; Ph. omits no. 5 Ph. continues: kalyāõavokkaraõo (sic) | pa | atthassa. 6 M8 na. 7 T. no ca (but beneath the line) kaly- 8 M. la; omitted by M8; T. M6. M7 give it in full. 9 M. Ph. M8 la; T. M6. M7 in full. 10 M. nālaü; M8 no alaü. 11 M. nālaü; M8. T. M6 omit no. 12 T. adds ca. 13 T. M6. M7 insert no ca. 14 omitted by all MSS exc. S. >/ #<[page 298]># %<298 Aīguttara-Nikāya. LXII. 11-16>% anelagaëāya atthassa vi¤¤āpaniyā, no ca sandassako hoti samādapako samuttejako sampahaüsako sabrahmacārãnaü. Imehi kho bhikkhave tãhi dhammehi samannāgato bhik- khu alaü attano no\<*<1>*>/ paresaü. 11. Tãhi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu alaü paresaü no attano. Katamehi tãhi? 12. Idha bhikkhave bhikkhu na h' eva kho khippanisanti ca\<*<2>*>/ hoti kusalesu dhammesu, sutāna¤ ca dhammānaü dhārakajātiko hoti, no ca dhatānaü dhammānaü atthupa- parikkhã hoti, no ca attham a¤¤āya dhammaü a¤¤āya dhammānudhammapaņipanno hoti, kalyāõavāco ca\<*<3>*>/ hoti . . . pe\<*<4>*>/ . . . atthassa vi¤¤āpaniyā, sandassako ca hoti samādapako samuttejako sampahaüsako sabrahmacārãnaü. Imehi kho bhikkhave tãhi dhammehi samannāgato bhik- khu alaü paresaü no\<*<1>*>/ attano. 13. Dvãhi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu alaü attano no\<*<1>*>/ paresaü. Katamehi dvãhi? 14. Idha bhikkhave bhikkhu na h' eva kho khippanisanti ca\<*<5>*>/ hoti kusalesu dhammesu, no ca sutānaü dhammānaü dhārakajātiko hoti, dhatāna¤ ca dhammānaü atthupa- parikkhã hoti, attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammā- nudhammapaņipanno ca\<*<5>*>/ hoti, no\<*<6>*>/ ca\<*<6>*>/ kalyāõavāco hoti . . . pe\<*<4>*>/ . . . atthassa vi¤¤āpaniyā, no\<*<7>*>/ ca\<*<7>*>/ sandassako hoti . . . pe\<*<8>*>/ . . . sabrahmacārãnaü. Imehi kho bhikkhave dvãhi dhammehi samannāgato bhik- khu alaü attano no\<*<1>*>/ paresaü. 15. Dvãhi bhikkhave dhammehi samannāgato bhikkhu alaü paresaü no\<*<1>*>/ attano. Katamehi dvãhi? 16. Idha bhikkhave bhikkhu na h' eva kho khippanisanti ca\<*<9>*>/ hoti kusalesu dhammesu, no ca sutānaü dhammānaü dhārakajātiko hoti, no ca dhatānaü dhammānaü atthupa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. nālaü. 2 omitted by M8. T. M6. 3 omitted by Ph. M8. T. M6. M7. 4 M. la; Ph. pa; omitted by M8; T. M6. M7 in full. 5 omitted by all MSS. exc. S. 6 omitted by M6. 7 omitted by T. M7. 8 M. pa; omitted by Ph. M8; T. M6. M7 in full. 9 omitted by all MSS. exc. M. S. >/ #<[page 299]># %% parikkhã hoti, no ca attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhammapaņipanno hoti, kalyāõavāco ca hoti kalyāõavākkaraõo poriyā vācāya samannāgato vissaņņhāya anelagaëāya atthassa vi¤¤āpaniyā, sandassako ca hoti samā- dapako\<*<1>*>/ samuttejako sampahaüsako sabrahmacarãnaü. Imehi kho bhikkhave dvãhi dhammehi samannāgato bhik- khu alaü paresaü no attano ti. LXIII. 1. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yena Bhagavā ten' upa- saīkami\<*<2>*>/ . . . pe\<*<3>*>/ . . . Ekamantaü nisinno kho so bhik- khu Bhagavantaü etad avoca `sādhu me bhante Bhagavā saükhittena dhammaü desetu, yam ahaü Bhagavato dham- maü sutvā eko våpakaņņho appamatto ātāpã pahitatto vihareyyan' ti. Evam eva pan' idh' ekacce moghapurisā mama¤\<*<4>*>/ ¤eva\<*<4>*>/ ajjhesanti, dhamme ca bhāsite mama¤ ¤eva anubandhitabbaü ma¤¤antã ti. `Desetu me\<*<5>*>/ bhante Bhagavā saükhittena dhammaü, desetu Sugato saükhittena dhammaü, app eva nāmāhaü\<*<6>*>/ Bhagavato bhāsitassa atthaü ājāneyyaü\<*<7>*>/, app eva nāmāhaü\<*<8>*>/ Bhagavato bhāsitassa dā- yado\<*<9>*>/ assan' ti. 2. Tasmā ti ha te bhikkhu evaü sikkhitabbaü:-- Ajjhattaü\<*<10>*>/ me\<*<10>*>/ cittaü ņhitaü bhavissati susaõņhitaü, na c'\<*<11>*>/ uppannā pāpakā akusalā dhammā cittaü pariyādā- ya ņhassantã ti. Evaü hi te bhikkhu sikkhitabbaü. 3. Yato kho te bhikkhu ajjhattaü cittaü ņhitaü\<*<5>*>/ hoti susaõņhitaü, na c'\<*<12>*>/ uppannā pāpakā akusalā dhammā cittaü pariyādāya tiņņhanti, tato te bhikkhu evaü sikkhi- tabbaü:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 adds ca hoti. 2 Ph. adds upasaīkamitvā. 3 M. M8 la; Ph. pa; T. M6. M7 in full. 4 Ph. S. ma¤¤e 'va; T. M6 mam eva; M7 maü c'eva. 5 omitted by M8. 6 Ph. T. M6 nām' ahaü. 7 T. M6. M7 ajā- 8 M6 nām' ahaü. 9 M. S. -ko. 10 Ph. T. -ttam eva. 11 omitted by T. M6. M7. 12 omitted by M7. >/ #<[page 300]># %<300 Aīguttara-Nikāya. LXIII. 4-6>% Mettā me cetovimutti bhāvitā bhavissati bahulãkatā yānãkatā\<*<1>*>/ vatthukatā anuņņhitā paricitā susamāraddhā ti. Evaü hi te bhikkhu sikkhitabbaü. 4. Yato kho te bhikkhu ayaü samādhi evaü bhāvito hoti bahulãkato\<*<2>*>/, tato tvaü bhikkhu imaü samādhiü sa- vitakkam pi savicāraü bhāveyyāsi, avitakkam pi vicāra- mattaü\<*<3>*>/ bhāveyyāsi, avitakkam pi\<*<4>*>/ avicāraü\<*<5>*>/ bhāveyyāsi, sappãtikam\<*<1>*>/ pi\<*<1>*>/ bhāveyyāsi\<*<5>*>/, nippãtikam pi bhāveyyāsi, sātasahagatam pi bhāveyyāsi, upekhāsahagatam\<*<6>*>/ pi bhā- veyyāsi. Yato kho te\<*<7>*>/ bhikkhu ayaü samādhi evaü bhā- vito hoti subhāvito, tato te\<*<8>*>/ bhikkhu evaü sikkhitabbaü:-- Karuõā me cetovimutti . . .\<*<9>*>/muditā me cetovimutti . . .\<*<10>*>/ upekhā me cetovimutti bhāvitā bhavissati bahulãkatā yānã- katā vatthukatā anuņņhitā paricitā susamāraddhā ti. Evaü hi t e bhikkhu sikkhitabbaü. 5. Yato kho te bhikkhu ayaü samādhi evaü bhāvito hoti\<*<11>*>/ bahulãkato, tato tvaü bhikkhu imaü samādhiü savitakkam pi savicāraü\<*<12>*>/ bhāveyyāsi, avitakkam pi vicāra- mattaü\<*<12>*>/ bhāveyyāsi, avitakkam pi avicāraü\<*<12>*>/ bhāveyyāsi, sappãtikam pi bhāveyyāsi, nippãtikam pi bhāveyyāsi, sāta- sahagatam pi bhāveyyāsi, upekhāsahagatam pi bhāveyyāsi. Yato kho te bhikkhu ayaü samādhi evaü bhāvito hoti subhāvito, tato\<*<1>*>/ te\<*<1>*>/ bhikkhu evaü sikkhitabbaü:-- Kāye kāyānupassã viharissāmi\<*<13>*>/, ātāpã sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassan ti. Evaü hi te bhikkhu sikkhitabbaü. 6. Yato kho te bhikkhu ayaü samādhi evaü bhāvito hoti bahulãkato, tato tvaü bhikkhu imaü samādhiü savi- takkam pi savicāraü\<*<5>*>/ bhāveyyāsi, avitakkam pi vicāra- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M8. 2 T. adds hoti subhāvito. 3 T. avi-; M. adds pi; M6 omits the whole sentence. 4 omitted by M. 5 M. M8. M6 add pi. 6 M. Ph. M8. S. upekkhā- always. 7 T. tvaü; omitted by M. 8 omitted by M. T. M7. 9 Ph. pa; S. pe. 10 S. pe. 11 M8 continues: upekkhāsahagatam pi, as below. 12 M. adds pi. 13 T. M6. M7 viharāmi. >/ #<[page 301]># %% mattaü\<*<1>*>/ bhāveyyāsi, avitakkam pi avicāraü\<*<2>*>/ bhāveyyāsi, sappãtikam pi bhāveyyāsi, nippãtikam\<*<3>*>/ pi\<*<3>*>/ bhāveyyāsi\<*<3>*>/, sātasahagatam pi bhāveyyāsi, upekhāsahagatam pi bhā- veyyāsi. Yato kho te bhikkhu ayaü samādhi evaü bhā- vito hoti subhāvito, tato te bhikkhu evaü sikkhitabbaü:-- Vedanāsu\<*<4>*>/ . . .\<*<5>*>/ citte . . .\<*<6>*>/ dhammesu dhammānupassã viharissāmi, ātāpã sampajāno satimā vineyya loke abhijjhā- domanassan ti. Evaü hi te bhikkhu sikkhitabbaü. 7. Yato kho te bhikkhu ayaü samādhi evaü bhāvito hoti bahulãkato, tato tvaü bhikkhu imaü samādhiü savi- takkam pi savicāraü\<*<7>*>/ bhāveyyāsi, avitakkam\<*<8>*>/ pi vicāra- mattaü\<*<9>*>/ bhāveyyāsi, avitakkam pi avicāraü\<*<7>*>/ bhāveyyāsi, sappãtikam pi bhāveyyāsi, nippãtikam pi bhāveyyāsi, sāta- sahagatam pi bhāveyyāsi, upekhāsahagatam pi bhāveyyāsi. Yato kho te\<*<10>*>/ bhikkhu ayaü samādhi evaü bhāvito hoti subhāvito, tato tvaü\<*<11>*>/ bhikkhu yena yen' eva gacchasi\<*<12>*>/, phāsu yeva gacchasi\<*<12>*>/, yattha yattha ņhassasi, phāsu yeva ņhassasi, yattha yattha nisãdissasi, phāsu\<*<10>*>/ yeva\<*<10>*>/ nisãdis- sasi\<*<10>*>/, yattha yattha seyyaü kappessasi\<*<13>*>/, phāsu yeva seyyaü kappessasã\<*<14>*>/ ti. 8. Atha kho so\<*<15>*>/ bhikkhu Bhagavatā iminā ovādena ovadito\<*<16>*>/ uņņhāyāsanā Bhagavantaü abhivādetvā padak- khiõaü katvā pakkāmi. Atha kho so bhikkhu eko våpa- kaņņho appamatto ātāpã pahitatto viharanto na cirass' eva yass' atthāya kulaputtā samma-d-eva agārasmā anagāriyaü\<*<17>*>/ pabbajanti, tad anuttaraü brahmacariyapariyosānaü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihāsi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 avi-; M. M8 add pi. 2 M. adds pi. 3 omitted by M6. 4 omitted by M6; T. adds vedanānupassã. 5 Ph. pa; S. pe. 6 S. pe. 7 M. Ph. M8 add pi. 8 M8 avicāram. 9 M8 avi-; M. Ph. M8 add pi. 10 omitted by M8. 11 M8 te. 12 T. gacchāsi; M. S. tagghasi; Ph. pagghasi; M8 gayhasi. 13 T. M6. M7 kappeyyāsi; M. Ph. M8. S. kappissasi. 14 M. Ph. M8. S. kappi- 15 omitted by S. 16 M8. M7 ovā-; T. ovaditvā. 17 M. anā- >/ #<[page 302]># %<302 Aīguttara-Nikāya. LXIV. 1-3>% `khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nā- paraü itthattāyā' ti abbha¤¤āsi\<*<1>*>/, a¤¤ataro ca\<*<2>*>/ pana\<*<2>*>/ so bhikkhu arahataü ahosã ti. LXIV. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Gayāyaü\<*<3>*>/ viharati Gāyāsãse. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi\<*<4>*>/:-- Bhikkhavo ti\<*<5>*>/. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Pubbāhaü bhikkhave sambodhā\<*<6>*>/ anabhisambuddho bodhisatto 'va\<*<7>*>/ samāno obhāsaü hi\<*<8>*>/ kho sa¤jānāmi, no ca råpāni passāmi. Tassa mayhaü bhikkhave etad ahosi `sace kho ahaü obhāsa¤ c' eva sa¤jāneyyaü råpāni ca\<*<9>*>/ passeyyaü, evam me idaü ¤āõadassanaü parisuddhataraü assā' ti. So kho ahaü bhikkhave aparena samayena appa- matto ātāpã pahitatto viharanto obhāsa¤ c' eva sa¤jānāmi råpāni ca\<*<10>*>/ passāmi, no ca kho tāhi\<*<11>*>/ devatāhi\<*<11>*>/ saddhiü santiņņhāmi\<*<12>*>/ sallapāmi sākacchaü samāpajjāmi. 3. Tassa mayhaü bhikkhave etad ahosi `sace kho ahaü obhāsa¤ c' eva sa¤jāneyyaü råpāni ca passeyyaü tāhi ca devatāhi saddhiü santiņņheyyaü sallapeyyaü sākacchaü samāpajjeyyaü, evam me\<*<13>*>/ idaü ¤āõadassanaü parisud- dhataraü assā' ti. So kho ahaü bhikkhave aparena sama- yena appamatto ātāpã pahitatto viharanto obhāsa¤ c' eva sa¤jānāmi råpāni ca passāmi tāhi ca\<*<9>*>/ devatāhi saddhiü santiņņhāmi sallapāmi sākacchaü samāpajjāmi, no ca kho tā devatā jānāmi `imā devatā amukamhā vā amukamhā vā devanikāyā' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8 abhi- 2 omitted by M. Ph. M8. 3 Ph. M8. S. Sāvatthiyaü. 4 M. Ph. M8 continue: Pubbāhaü. 5 S. pe || Bhagavā. 6 T. -dhāya. 7 M8 ca. 8 S. pi; M. Ph. -sa¤ ¤eva; M8 -sa¤¤i. 9 omitted by T. 10 omitted by M8. T. 11 T. M7 add ca. 12 M. sandi- throughout. 13 T. eva. >/ #<[page 303]># %% 4. Tassa mayhaü bhikkhave etad ahosi `sace kho ahaü obhāsa¤ c' eva sa¤jāneyyaü råpāni ca passeyyaü tāhi ca\<*<1>*>/ devatāhi saddhiü santiņņheyyaü sallapeyyaü sākacchaü samāpajjeyyaü tā ca\<*<2>*>/ devatā jāneyyaü <> ti, evam me idaü ¤āõadassanaü parisuddhataraü assā' ti. So kho ahaü bhikkhave aparena samayena appamatto ātāpã pahitatto viharanto obhāsa¤ c' eva sa¤jānāmi råpāni ca passāmi tāhi ca\<*<3>*>/ devatāhi saddhiü santiņņhāmi sallapāmi sākacchaü samāpajjāmi tā ca devatā jānāmi `imā devatā\<*<4>*>/ amukamhā vā amukamhā vā devanikāyā' ti, no ca kho tā devatā jānāmi `imā devatā imassa kammassa vipākena ito cutā tattha\<*<5>*>/ upapannā\<*<5>*>/' ti tā ca\<*<2>*>/ devatā jānāmi `imā devatā imassa kammassa vipākena ito cutā tattha upapannā' ti, no\<*<6>*>/ ca kho tā devatā jānāmi `imā devatā\<*<7>*>/ evamāhārā evaü- sukhadukkhapaņisaüvediniyo\<*<8>*>/' ti tā ca\<*<9>*>/ devatā jānāmi `imā devatā\<*<10>*>/ evamāhārā evaüsukhadukkhapaņisaüvediniyo' ti, no ca kho tā devatā jānāmi `imā devatā evaüdãghāyukā evaüciraņņhitikā' ti tā ca\<*<3>*>/ devatā jānāmi `imā devatā evaü- dãghāyukā evaüciraņņhitikā' ti, no ca kho tā devatā jānāmi `yadi vā\<*<11>*>/ me imāhi devatāhi saddhiü sannivutthapubbaü\<*<12>*>/ yadi vā na sannivutthapubban' ti. 5. Tassa mayhaü bhikkhave etad ahosi `sace kho ahaü obhāsa¤ c' eva sa¤jāneyyaü råpāni ca passeyyaü tāhi ca\<*<13>*>/ devatāhi saddhiü santiņņheyyaü sallapeyyaü sākacchaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 T. 'va; omitted by M6. M7. 3 omitted by M8 T. M6. 4 M8 continues: imassa kammassa, as below at the second place where it occurs. 5 Ph. tatth' throughout; T. M6. M7 uppa- always. 6 M8 omits no ca . . .jā- 7 M. Ph. add imassa kammassa vipākena. 8 M8 continues: no ca kho and so on. 9 omitted by T. M6. M7. 10 M. adds imassa kammassa vipākena; M6 continues: jānāmi imā devatā evaüdãghā- and so on. 11 M8 ca. 12 M. Ph. -vuņņha- throughout; M8 adds vā. 13 omitted by Ph. M8. T. M6. M7. >/ #<[page 304]># %<304 Aīguttara-Nikāya. LXIV. 6>% samāpajjeyyaü, tā ca\<*<1>*>/ devatā jāneyyaü <> ti tā ca\<*<2>*>/ devatā jāneyyaü <> ti tā ca\<*<2>*>/ devatā jāneyyaü <> ti tā ca\<*<3>*>/ devatā jāneyyaü <> ti tā ca\<*<4>*>/ devatā jāneyyaü <> ti, evam me idaü ¤āõadassanaü parisuddhataraü assā' ti. So kho ahaü bhikkhave aparena samayena appa- matto ātāpã pahitatto viharanto obhāsa¤ c' eva sa¤jānāmi råpāni ca passāmi tāhi ca\<*<5>*>/ devatāhi saddhiü santiņņhāmi sallapāmi sākacchaü samāpajjāmi tā ca\<*<6>*>/ devatā jānāmi `imā devatā amukamhā vā amukamhā vā devanikāyā' ti tā ca devatā jānāmi `imā devatā imassa kammassa vipākena ito cutā tattha upapannā' ti tā ca\<*<7>*>/ devatā jānāmi `imā devatā evamāhārā evaüsukhadukkhapaņisaüvediniyo' ti tā\<*<8>*>/ ca\<*<9>*>/ devatā jānāmi `imā devatā evaüdãghāyukā evaücira- ņņhitikā' ti tā ca devatā jānāmi `yadi vā me tāhi devatāhi saddhiü sannivutthapubbaü yadi vā na sannivutthapub- ban' ti. 6. Yāva\<*<10>*>/ kãva¤\<*<10>*>/ ca\<*<11>*>/ me\<*<11>*>/ bhikkhave evaü aņņhapari- vaņņhaü\<*<12>*>/ adhideva¤āõadassanaü na suvisuddhaü ahosi, neva tāvāhaü bhikkhave sadevake loke samārake sabrah- make sassamaõabrāhmaõiyā pajāya sadevamanussāya anut- taraü sammāsambodhiü abhisambuddho\<*<13>*>/ pacca¤¤āsiü\<*<14>*>/. Yato ca kho me bhikkhave evaü aņņhaparivaņņaü\<*<12>*>/ adhi- deva¤āõadassanaü suvisuddhaü ahosi, athāhaü bhikkhave \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. M8. M7; T. M6 'va. 2 omitted by Ph. M8. M6; M7 (only the first time). 3 omitted by Ph. 4 omitted by Ph. M6. M7; T. 'va. 5 omitted by T. 6 T. 'va; omitted by M6. 7 omitted by M8. M7. 8 M8 omits this sentence. 9 T. 'va; omitted by M6. M7. 10 M8 yāva¤. 11 M. M8 c'ime; M6 omits me. 12 M. M8 -vattaü; Ph. -vuttaü, then -vattaü; T. M7 -vaddhaü; M6 -vaņņaü, then -vaddhaü. 13 M. Ph. M8 add ti. 14 Ph. M8 -si. >/ #<[page 305]># %% sadevake loke samārake sabrahmake sassamaõabrāhmaõiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraü sammāsambodhiü abhi- sambuddho\<*<1>*>/ pacca¤¤āsiü\<*<2>*>/. Ĩāõa¤ ca pana me dassanaü udapādi `akuppā me cetovimutti\<*<3>*>/, ayam antimā jāti, natthi dāni punabbhavo' ti. LXV. 1. Aņņh' imāni bhikkhave abhibhāyatanāni. Katamāni aņņha? 2. Ajjhattaü råpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati parittāni suvaõõadubbaõõāni `tāni abhibhuyya jānāmi passāmã' ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü paņhamaü abhibhāya- tanaü. 3. Ajjhattaü råpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati appamāõāni suvaõõadubbaõõāni `tāni abhibhuyya jānāmi passāmã' ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü dutiyaü\<*<4>*>/ abhibhāya- tanaü. 4. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati parittāni suvaõõadubbaõõāni `tāni abhibhuyya jānāmi passāmã' ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü tatiyaü abhibhāyata- naü. 5. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati appamāõāni suvaõõadubbaõõāni `tāni abhibhuyya jānāmi passāmã' ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü catutthaü abhibhāya- tanaü. 6. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati nãlāni nãlavaõõāni nãlanidassanāni nãlanibhāsāni `tāni abhi- bhuyya jānāmi passāmã' ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü pa¤- camaü abhibhāyatanaü. 7. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati pãtāni pãtavaõõāni pãtanidassanāni pãtanibhāsāni `tāni abhibhuyya jānāmi passāmã' ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü chaņņhaü abhibhāyatanaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8 add ti. 2 Ph. M8 -si. 3 Ph. T. M7 vimutti. 4 M6 adds ajjattaü (sic). >/ #<[page 306]># %<306 Aīguttara-Nikāya. LXV. 8-LXVI. 9>% 8. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati lohitakāni lohitakavaõõāni lohitakanidassanāni lohitakani- bhāsāni `tāni abhibhuyya jānāmi passāmã' ti evaüsa¤¤ã hoti. idaü sattamaü abhibhāyatanaü. 9. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhā råpāni passati odātāni odātavaõõāni odātanidassanāni odātanibhāsāni `tāni abhibhuyya jānāmi passāmã' ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü aņņhamaü abhibhāyatanaü. Imāni kho bhikkhave aņņha abhibhāyatanānã ti. LXVI. 1. Aņņh' ime bhikkhave vimokhā\<*<1>*>/. Katame aņņha? 2. Råpã råpāni passati, ayaü paņhamo vimokho. 3. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko\<*<2>*>/ bahiddhā råpāni passati, ayaü dutiyo vimokho. 4. Subhan t' eva adhimutto hoti, ayaü tatiyo vimokho. 5. Sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā paņighasa¤¤ā- naü atthaīgamā nānattasa¤¤ānaü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja viharati, ayaü catuttho vimokho. 6. Sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma `anantaü vi¤¤āõan' ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü upasampajja viharati, ayaü pa¤camo vimokho. 7. Sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati, ayaü chaņņho vimokho. 8. Sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü samatikkamma nevasa¤- ¤ānāsa¤¤āyatanaü upasampajja viharati, ayaü sattamo vimokho. 9. Sabbaso nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasampajja viharati, ayaü aņņha- mo vimokho. Ime kho bhikkhave aņņha vimokhā ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. S. -kkhā throughout. 2 omitted by T. M6. M7. >/ #<[page 307]># %% LXVII. 1. Aņņh' ime bhikkhave anariyavohārā. Katame aņņha? 2. Adiņņhe diņņhavāditā, asute sutavāditā, amute muta- vāditā, avi¤¤āte vi¤¤ātavāditā, diņņhe\<*<1>*>/ adiņņhavāditā, sute asutavāditā, mute amutavāditā, vi¤¤āte avi¤¤ātavāditā. Ime kho bhikkhave aņņha anariyavohārā ti. LXVIII. 1. Aņņh' ime bhikkhave ariyavohārā. Katame aņņha? 2. Adiņņhe adiņņhavāditā, asute asutavāditā, amute amuta- vāditā, avi¤¤āte avi¤¤ātavāditā\<*<2>*>/, diņņhe diņņhavāditā, sute sutavāditā, mute mutavāditā, vi¤¤āte vi¤¤ātavāditā. Ime kho bhikkhave aņņha ariyavohārā ti. LXIX. 1. Aņņh' imā bhikkhave parisā. Katamā aņņha? 2. Khattiyaparisā, brāhmaõaparisā, gahapatiparisā, sa- maõaparisā, Cātummahārājikaparisā\<*<3>*>/, Tāvatiüsaparisā, Māraparisā, Brahmaparisā. 3. Abhijānāmi kho panāhaü bhikkhave anekasataü khattiyaparisaü upasaīkamitvā\<*<4>*>/. Tatra pi mayā sanni- sinnapubba¤ c' eva sallapitapubba¤ ca sākacchā ca samā- pannapubbā, tattha yādisako tesaü vaõõo hoti, tādisako\<*<5>*>/ mayhaü\<*<5>*>/ vaõõo\<*<5>*>/ hoti\<*<5>*>/, yādisako tesaü saro hoti, tādisako mayhaü saro hoti, dhammiyā ca\<*<6>*>/ kathāya sandassemi samādapemi samuttejemi sampahaüsemi, bhāsamāna¤ ca maü na\<*<6>*>/ jānanti `ko nu kho ayaü bhāsati devo vā ma- nusso vā' ti? Dhammiyā\<*<7>*>/ ca\<*<8>*>/ kathāya sandassetvā samā- dapetvā samuttejetvā sampahaüsetvā antaradhāyāmi, an- tarahita¤ ca maü na jānanti `ko nu kho ayaü antarahito devo vā manusso vā' ti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 adds ca. 2 T. continues: Ime. 3 M. M8 cātuma- and catuma-; Ph. cātuma- both times. 4 Ph. -mitā. 5 omitted by T. 6 omitted by M8. M7. 7 M8 omits all from Dhammiyā to ti. 8 omitted by Ph. >/ #<[page 308]># %<308 Aīguttara-Nikāya. LXIX. 4-LXX. 3>% 4. Abhijānāmi kho panāhaü bhikkhave anekasataü brāhmaõaparisaü . . .\<*<1>*>/ gahapatiparisaü . . . samaõapari- saü . . . Cātummahārājikaparisaü . . . Tāvatiüsaparisaü . . . Māraparisaü\<*<2>*>/ . . . Brahmaparisaü upasaīkamitvā\<*<3>*>/. Tatra pi\<*<4>*>/ mayā sannisinnapubba¤ c' eva sallapitapubba¤ ca sā- kacchā ca samāpannapubbā, tattha yādisako tesaü vaõõo hoti, tādisako mayhaü vaõõo hoti, yādisako tesaü saro hoti, tādisako mayhaü saro hoti, dhammiyā ca\<*<5>*>/ kathāya sandassemi samādapemi samuttejemi sampahaüsemi, bhā- samāna¤ ca maü na\<*<6>*>/ jānanti `ko nu kho ayaü bhāsati devo vā manusso vā' ti? Dhammiyā ca\<*<7>*>/ kathāya san- dassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaüsetvā antara- dhāyāmi, antarahita¤ ca maü na jānanti `ko nu kho ayaü antarahito devo vā manusso vā' ti? Imā kho bhikkhave aņņha parisā ti. LXX. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Vesāliyaü viharati Mahāvane Kåņāgārasālāyaü. Atha kho Bhagavā pubbaõhasamayaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya Vesāliü\<*<8>*>/ piõķāya pāvisi. Vesāliyaü\<*<9>*>/ piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķapātapaņi- kkanto āyasmantaü ânandaü āmantesi:-- 2. Gaõhāhi ânanda nisãdanaü, yena Cāpālacetiyaü\<*<10>*>/ ten' upasaīkamissāma divāvihārāyā ti. `Evaü bhante' ti kho āyasmā ânando Bhagavato paņissutvā\<*<11>*>/ nisãdanaü ādāya Bhagavantaü piņņhito piņņhito anubandhi. 3. Atha kho Bhagavā yena Cāpālacetiyaü ten' upasaī- kami, upasaīkamitvā pa¤¤atte āsane nisãdi. Nisajja kho Bhagavā āyasmantaü ânandaü āmantesi:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; S. pe. 2 omitted by M8. M7. 3 M. Ph. M8 -mitā. 4 omitted by T. 5 omitted by M. T. M6. M7. 6 omitted by M7. 7 omitted by all MSS. exc. S. 8 M. M8 -liyaü; Ph. -lã; T. -liyā. 9 T. -liyā; M6 -liü. 10 S. Pāvāla- throughout. 11 M. M8 paņisu-; Ph. paņisuõitvā; S. paņissuõitvā always. >/ #<[page 309]># %% 4. Ramaõãyā ânanda Vesālã, ramaõãyaü Udenacetiyaü, ramaõãyaü Gotamakacetiyaü, ramaõãyaü Bahuputtakace- tiyaü, ramanãyaü Sattambacetiyaü\<*<1>*>/, ramanãyaü Sāran- dadacetiyaü\<*<2>*>/, ramaõãyaü Cāpālacetiyaü. Yassa kassaci ânanda cattāro iddhipādā bhāvitā bahulãkatā yānãkatā vatthukatā anuņņhitā paricitā susamāraddhā, ākaīkhamāno so ânanda kappaü vā tiņņheyya kappāvasesaü vā. Tathā- gatassa kho ânanda cattāro iddhipādā bhāvitā bahulãkatā yānãkatā vatthukatā anuņņhitā paricitā susamāraddhā, ākaīkhamāno ânanda Tathāgato kappaü vā tiņņheyya kappāvasesaü vā ti. Evam pi kho āyasmā ânando Bha- gavatā oëārike nimitte kayiramāne\<*<3>*>/ oëārike obhāse kayira- māne nāsakkhi paņivijjhituü, na\<*<4>*>/ Bhagavantaü yāci `tiņņhatu bhante Bhagavā kappaü, tiņņhatu bhante Sugato kappaü bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānan' ti, yathā taü Mārena pariyuņņhitacitto. 5. Dutiyam pi kho Bhagavā . . . Tatiyam pi kho Bha- gavā āyasmantaü ânandaü āmantesi:-- 6. Ramaõãyā ânanda Vesālã, ramaõãyaü Udenacetiyaü, ramaõãyaü Gotamakacetiyaü, ramaõãyaü Bahuputtakace- tiyaü, ramaõãyaü Sattambacetiyaü\<*<5>*>/, ramaõãyaü Sāran- dadacetiyaü, ramaõãyaü Cāpālacetiyaü. Yassa kassaci ânanda cattāro iddhipādā bhāvitā bahulãkatā yānãkatā vatthukatā anuņņhitā paricitā susamāraddhā\<*<6>*>/ ākaīkhamāno so ânanda kappaü vā tiņņheyya kappāvasesaü vā. Tathā- gatassa kho ânanda cattāro iddhipādā bhāvitā bahulãkatā\<*<7>*>/ yānãkatā vatthukatā anuņņhitā paricitā susamāraddhā, ākaīkhamāno ânanda Tathāgato kappaü vā tiņņheyya kappāvasesaü vā ti. Evam pi kho āyasmā ânando Bha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Sattampa-; T. M7 Sattabba-; M8 Pattabba- 2 T. Sārandaü ce-; M. Ph. M8 Sānandara-; M7 Sāranādaü ce- throughout. 3 Ph. S. kariya- throughout. 4 omitted by M8. 5 M. Ph. Sattampa-; M8 Pattabba-; T. M7 Sattabba-; M6 Sattama- 6 M8. S. continue: ākaīkh- (S. pe | ākaīkh-) ân- Tathāgato. 7 M. pa || ākaīkhamāno. >/ #<[page 310]># %<310 Aīguttara-Nikāya. LXX. 7-8>% gavatā oëārike nimitte kayiramāne oëārike obhāse kayira- māne nāsakkhi paņivijjhituü, na\<*<1>*>/ Bhagavantaü yāci `tiņņhatu bhante\<*<2>*>/ Sugato kappaü bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānan' ti, yathā taü Mārena pariyuņņhitacitto. 7. Atha kho Bhagavā āyasmantaü ânandaü āmantesi `gaccha tvaü ânanda, yassa dāni kālaü ma¤¤asã' ti. `Evaü bhante' ti kho āyasmā ânando Bhagavato paņissutvā uņņhā- yāsanā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā Bha- gavato avidåre a¤¤atarasmiü rukkhamåle nisãdi. 8. Atha kho Māro pāpimā acirapakkante āyasmante ânande Bhagavantaü etad avoca `parinibbātu dāni bhante Bhagavā parinibbātu Sugato, parinibbānakālo dāni bhante Bhagavato, bhāsitā kho pan' esā bhante Bhagavatā vācā ((na tāvāhaü pāpima parinibbāyissāmi, yāva me bhikkhå na sāvakā bhavissanti viyattā vinãtā visāradā pattayoga- kkhemā bahussutā dhammadharā dhammānudhammapaņi- pannā sāmãcipaņipannā anudhammacārino sakaü ācariya- kaü uggahetvā ācikkhissanti desissanti\<*<3>*>/ pa¤¤āpessanti paņņhapessanti\<*<4>*>/ vivarissanti vibhajissanti uttānãkarissanti\<*<5>*>/, uppannaü parappavādaü sahadhammena suniggahãtaü niggahetvā\<*<6>*>/ sappāņihāriyaü dhammaü desissantã)) ti. Eta- rahi bhante bhikkhå Bhagavato sāvakā viyattā vinãtā visāradā pattayogakkhemā bahussutā dhammadharā dham- mānudhammapaņipannā sāmãcipaņipannā anudhammacārino sakaü ācariyakaü uggahetvā ācikkhanti desenti pa¤¤ā- penti paņņhapenti vivaranti vibhajanti uttānãkaronti, up- pannaü parappavādaü sahadhammena suniggahãtaü nigga- hetvā\<*<6>*>/ sappāņihāriyaü dhammaü desenti. Parinibbātu dāni bhante Bhagavā parinibbātu Sugato, parinibbānakālo dāni bhante Bhagavato, bhāsitā kho pan' esā bhante Bhagavatā vācā ((na tāvāhaü pāpima parinibbāyissāmi, yāva me bhik- khuniyo na sāvikā bhavissanti . . .\<*<7>*>/ yāva\<*<8>*>/ me upāsakā na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M8; Ph. adds ca. 2 omitted by all MSS. exc. S. 3 M. Ph. M8 dese- 4 Ph. -pissanti. 5 M. uttāniü kar- throughout. 6 Ph. -hitvā. 7 M. M8 la; Ph. pa; S. pe. 8 M6 omits this phrase. >/ #<[page 311]># %% sāvakā bhavissanti . . .\<*<1>*>/ yāva me upāsikā na sāvikā bha- vissanti viyattā vinãtā visāradā pattayogakkhemā bahussutā dhammadharā dhammānudhammapaņipannā sāmãcipaņipannā anudhammacāriniyo sakaü ācariyakaü uggahetvā ācik- khissanti desissanti\<*<2>*>/ pa¤¤āpessanti\<*<3>*>/ paņņhapessanti\<*<4>*>/ viva- rissanti vibhajissanti uttānãkarissanti, uppannaü parappa- vādaü sahadhammena suniggahãtaü niggahetvā\<*<5>*>/ sappāņi- hāriyaü dhammaü desissantã)) ti. Etarahi bhante upāsikā Bhagavato sāvikā viyattā vinãtā visāradā pattayogakkhemā bahussutā dhammadharā dhammānudhammapaņipannā sāmã- cipaņipannā anudhammacāriniyo sakaü ācariyakaü ugga- hetvā ācikkhanti desenti pa¤¤āpenti paņņhapenti vivaranti vibhajanti uttānãkaronti, uppannaü parappavādaü saha- dhammena suniggahãtaü niggahetvā\<*<5>*>/ sappāņihāriyaü dham- maü desenti. Parinibbātu dāni bhante Bhagavā parinib- bātu Sugato, parinibbānakālo dāni bhante Bhagavato, bhāsitā kho pan' esā bhante Bhagavatā vācā ((na tāvāhaü pāpima parinibbāyissāmi, yāva me idaü brahmacariyaü na iddha¤ c' eva bhavissati phãta¤ ca vitthārikaü bāhu- ja¤¤aü puthubhåtaü yāva devamanussehi suppakāsitan)) ti. Etarahi bhante Bhagavato brahmacariyaü iddha¤ c' eva phãta¤ ca vitthārikaü bāhuja¤¤aü puthubhåtaü yāva de- vamanussehi suppakāsitaü. Parinibbātu dāni bhante Bha- gavā parinibbātu Sugato, parinibbānakālo dāni bhante Bhagavato' ti. `Appossukko tvaü pāpima hohi, na ciraü Tathāgatassa parinibbānaü bhavissati, ito tiõõaü māsā- naü accayena Tathāgato parinibbāyissatã' ti. 9. Atha kho Bhagavā Cāpālacetiye sato sampajāno āyu- saīkhāraü ossaji\<*<6>*>/. Ossaņņhe\<*<7>*>/ Bhagavatā āyusaīkhāre mahābhåmicālo ahosi bhiüsanako salomahaüso\<*<8>*>/, devadun- dubhiyo\<*<9>*>/ ca phaliüsu. Atha kho Bhagavā etam atthaü viditvā tāyaü velāyaü imaü udānaü\<*<10>*>/ udānesi\<*<10>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; S. pe. 2 M. dese- 3 M8 -pissanti. 4 M. M8 -pissanti. 5 Ph. -hitvā. 6 S. ossajji; M. Ph. ussajji; M8 usajji. 7 M8. M7 osa-; S. ossajjite; M. Ph. M8 add ca. 8 T. M6 loma- 9 M. Ph. M8 -dudru- throughout. 10 M8 udd- >/ #<[page 312]># %<312 Aīguttara-Nikāya. LXX. 10-14>% Tulam atula¤ ca sambhavaü bhavasaīkhāram avassaji\<*<1>*>/ muni ajjhattarato samāhito abhindi kavacam iv' attasambha- van\<*<2>*>/ ti. 10. Atha kho āyasmato ânandassa etad ahosi `mahā vatāyaü bhåmicālo\<*<3>*>/, sumahā vatāyaü bhåmicālo bhiüsa- nako salomahaüso, devadundubhiyo ca phaliüsu; ko nu kho hetu ko paccayo mahato bhåmicālassa pātubhāvāyā' ti? Atha kho āyasmā ânando yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando Bhagavantaü etad avoca `mahā vatāyaü bhante bhåmicālo, sumahā\<*<4>*>/ vatāyaü\<*<4>*>/ bhante\<*<4>*>/ bhåmicālo\<*<4>*>/ bhiüsanako salo- mahaüso, devadundubhiyo ca phaliüsu; ko nu kho bhante hetu ko paccayo mahato bhåmicālassa pātubhāvāyā' ti? 11. Aņņh' ime ânanda hetå aņņha paccayā mahato bhå- micālassa pātubhāvāya. Katame aņņha? 12. Yaü\<*<5>*>/ ânanda mahāpaņhavã udake patiņņhitā, uda- kaü vāte patiņņhitaü, vāto ākāsaņņho hoti: so ânanda samayo, yaü mahāvātā vāyanti, mahāvātā vāyantā udakaü kampenti, udakaü kampitaü paņhaviü kampeti. Ayaü ânanda paņhamo hetu paņhamo paccayo mahato bhå- micālassa pātubhāvāya. 13. Puna ca paraü ânanda samaõo vā brāhmaõo vā iddhimā cetovasippatto, devatā\<*<6>*>/ mahiddhikā mahānubhāvā; tassa parittā paņhavãsa¤¤ā\<*<7>*>/ bhāvitā hoti appamāõā āpo- sa¤¤ā: so imaü paņhaviü kampeti\<*<8>*>/ saükampeti\<*<9>*>/ sampa- kampeti\<*<10>*>/. Ayaü ânanda dutiyo hetu dutiyo paccayo mahato bhåmicālassa pātubhāvāya. 14. Puna ca paraü ânanda yadā bodhisatto Tusitākāya cavitvā sato sampajāno mātukucchiü okkamati, tadāyaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. -jji. 2 M8 iva etta- 3 T. M6. M7 add ahosi bhiüsanako salomahaüso. 4 omitted by M6. 5 T. M6. M7 ayaü. 6 T. adds vā. 7 M8 -pa¤¤ā. 8 M8 -pati. 9 T. M7 -pati; omitted by Ph. M8. 10 T. M7 -pati; omitted by M8. M6. >/ #<[page 313]># %% paņhavã kampati saükampati sampakampati\<*<1>*>/. Ayaü ânanda tatiyo hetu tatiyo paccayo mahato bhåmicālassa pātubhāvāya. 15. Puna ca paraü ânanda yadā bodhisatto sato sam- pajāno mātukucchismā nikkhamati, tadāyaü paņhavã kam- pati saükampati\<*<2>*>/ sampakampati\<*<3>*>/. Ayaü ânanda catuttho hetu catuttho paccayo mahato bhåmicālassa pātubhāvāya. 16. Puna ca paraü ânanda yadā Tathāgato anuttaraü sammāsambodhiü abhisambujjhati, tadāyaü paņhavã kam- pati saükampati\<*<2>*>/ sampakampati. Ayaü ânanda pa¤camo hetu pa¤camo paccayo mahato bhåmicālassa pātubhāvāya. 17. Puna ca paraü ânanda yadā Tathāgato anuttaraü dhammacakkaü pavatteti, tadāyaü paņhavã kampati saü- kampati\<*<2>*>/ sampakampati\<*<4>*>/. Ayaü ânanda chaņņho hetu chaņņho paccayo mahato bhåmicālassa pātubhāvāya. 18. Puna ca paraü ânanda yadā Tathāgato sato sam- pajāno āyusaīkhāraü ossajati\<*<5>*>/, tadāyaü paņhavã kampati saükampati\<*<2>*>/ sampakampati\<*<4>*>/. Ayaü ânanda sattamo hetu sattamo paccayo mahato bhåmicālassa pātubhāvāya. 19. Puna ca paraü ânanda yadā Tathāgato anupādise- sāya nibbānadhātuyā parinibbāyati, tadāyaü paņhavã kam- pati saükampati\<*<2>*>/ sampakampati\<*<4>*>/. Ayaü ânanda aņņhamo hetu aņņhamo paccayo mahato bhåmicālassa pātubhāvāya. Ime kho ânanda aņņha hetå aņņha paccayā mahato bhåmicālassa pātubhāvāyā ti. Bhåmicālavaggo\<*<6>*>/ sattamo\<*<7>*>/. Tatr' uddānaü\<*<8>*>/: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. M8; M7 saükampati; T. M6. M7 add sampavedheti. 2 Ph. pakampati. 3 M7 saükampati and henceforth always. 4 omitted by M8. 5 M. S. ossajjati; Ph. M8 osajjati; T. M7 ossaji. 6 S. Cāla-; T. M6. M7 Vaggo. 7 M. Ph. M8. S. dutiyo. 8 omitted by T. M6. M7. S.; T. M6. M7 omit also the uddāna itself. >/ #<[page 314]># %<314 Aīguttara-Nikāya. LXXI. 1-3>% Icchā ala¤ ca saükhittaü Gayā\<*<1>*>/ abhibhånā\<*<2>*>/ te\<*<3>*>/ saha Vimokho dve ca vohārā parisā\<*<4>*>/ bhåmicālenā\<*<5>*>/ ti. LXXI\<*<6>*>/. 1. Saddho ca\<*<7>*>/ bhikkhave bhikkhu hoti, no ca\<*<8>*>/ sãlavā. Evaü so ten' aīgena aparipåro hoti. Tena taü aīgaü paripåretabbaü `kintāhaü saddho ca assaü sãlavā cā' ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sãlavā ca, evaü so ten' aīgena paripåro hoti. 2. Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti sãlavā ca\<*<9>*>/, no ca bahussuto. Evaü so ten' aīgena aparipåro hoti. Tena taü aīgaü paripåretabbaü `kintāhaü saddho ca assaü sãlavā ca bahussuto cā' ti. Yato ca kho bhikkhave bhik- khu saddho ca hoti sãlavā ca bahussuto ca, evaü so ten' aīgena paripåro hoti. 3. Saddho ca\<*<10>*>/ bhikkhave bhikkhu hoti sãlavā ca\<*<11>*>/ ba- hussuto ca\<*<11>*>/, no ca dhammakathiko . . . pe\<*<12>*>/ . . . dhamma- kathiko ca, no ca parisāvacaro . . .\<*<13>*>/ parisāvacaro ca, no ca visārado\<*<14>*>/ parisāya\<*<15>*>/ dhammaü deseti . . .\<*<13>*>/ visārado\<*<16>*>/ ca parisāya\<*<15>*>/ dhammaü deseti, no ca catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü\<*<17>*>/ diņņhadhammasukhavihārānaü nikāma- lābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã . . .\<*<13>*>/ catunnaü jhānā- naü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikā- malābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã, no ca āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. Evaü so ten' aīgena aparipåro hoti. Tena taü aīgaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. bhayā; M8 bhayaü. 2 so M. Ph. M8; S. -bhåtā. 3 Ph. tena; omitted by M. 4 Ph. inserts Cāpāli. 5 S. -lena cā. 6 S. has as title Aņņhakanipāte paõõāsakāsaīgahito tatiyavaggo. 7 omitted by M8. S. 8 S. omits ca here and at all similar places. 9 omitted by T. 10 omitted by M8. 11 omitted by M8. T. 12 M. M8 la; Ph. pa. 13 S. pe. 14 M8 inserts la | dh- deseti, no catunnaü add so on. 15 M8 -sāyaü. 16 T. M6 omit vi- ca pari- dh- de- 17 S. ābhi- throughout. >/ #<[page 315]># %% paripåretabbaü `kintāhaü saddho ca assaü sãlavā ca1 bahussuto ca dhammakathiko\<*<2>*>/ ca\<*<2>*>/ parisāvacaro\<*<2>*>/ ca\<*<2>*>/ visā- rado ca parisāya\<*<3>*>/ dhammaü deseyyaü\<*<4>*>/, catunnaü jhānā- naü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikā- malābhã assaü akicchalābhã akasiralābhã, āsavānaü\<*<5>*>/ khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihareyyan' ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca\<*<6>*>/ hoti sãlavā ca\<*<6>*>/ bahussuto ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visā- rado ca\<*<7>*>/ parisāya dhammaü deseti, catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikāma- lābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã, āsavānaü\<*<5>*>/ khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. Evaü so ten' aīgena paripåro hoti. Imehi kho bhikkhave aņņhahi dhammehi samannāgato bhikkhu samantapāsādiko ca hoti sabbākāraparipåro cā ti. LXXII\<*<8>*>/. 1. Saddho ca\<*<9>*>/ bhikkhave bhikkhu hoti, no ca sãlavā. Evaü so ten' aīgena aparipåro hoti. Tena taü aīgaü paripåretabbaü `kintāhaü saddho ca\<*<2>*>/ assaü sãlavā cā' ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sãlavā ca, evaü so ten' aīgena paripåro hoti. 2. Saddho ca\<*<2>*>/ bhikkhave bhikkhu hoti sãlavā ca, no ca bahussuto . . . pe\<*<10>*>/ . . . bahussuto ca, no ca dhamma- kathiko . . .\<*<11>*>/ dhammakathiko ca, no ca parisāvacaro . . .\<*<11>*>/ parisāvacaro ca, no ca visārado parisāya dhammaü deseti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M7. 2 omitted by M8. 3 M8 -sāyaü. 4 T. -yya. 5 M. Ph. M8 -na¤ ca. 6 omitted by T. 7 T. continues: upasampajja viharati and so on. 8 in M. , which for every single sutta has a number, here begins a new one, but not so in S. 9 omitted by S. 10 M. M8 la; Ph. pa. 11 M. M8 la; Ph. pa; S. pe; T. M6 do not repeat -kathiko ca and (also M7) parisā- ca. >/ #<[page 316]># %<316 Aīguttara-Nikāya. LXXIII. 1>% . . .\<*<1>*>/ visārado ca parisāya dhammaü deseti, no\<*<2>*>/ ca\<*<2>*>/ ye\<*<3>*>/ te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā\<*<4>*>/, te kāyena phusitvā\<*<5>*>/ viharati; ye\<*<6>*>/ te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā, te kāyena phusitvā\<*<7>*>/ viharati, no āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. Evaü so ten' aīgena aparipåro hoti. Tena taü aīgaü paripåre- tabbaü `kintāhaü saddho ca\<*<8>*>/ assaü\<*<9>*>/ sãlavā ca bahussuto\<*<10>*>/ ca dhammakathiko ca parisāvacaro ca visārado ca pari- sāya\<*<11>*>/ dhammaü deseyyaü; ye\<*<3>*>/ te santā vimokhā ati- kkamma råpe āruppā, te kāyena phusitvā\<*<12>*>/ vihareyyaü, āsavānaü\<*<13>*>/ khayā . . . pe\<*<14>*>/ . . . sacchikatvā upasampajja vihareyyan' ti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sãlavā ca bahussuto ca dhammakathiko ca parisā- vacaro ca visārado ca parisāya\<*<15>*>/ dhammaü deseti; ye\<*<3>*>/ te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā, te kāyena phusitvā\<*<12>*>/ viharati, āsavānaü\<*<13>*>/ khayā . . . pe\<*<16>*>/ . . . sacchikatvā upa- sampajja viharati. Evaü so ten' aīgena paripåro hoti. Imehi kho bhikkhave aņņhahi dhammehi samannāgato bhikkhu samantapāsādiko ca\<*<17>*>/ hoti sabbākāraparipåro cā ti. LXXIII. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Nāņike\<*<18>*>/ viharati Gi¤jakā- vasathe\<*<19>*>/. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8 la; Ph. pa; S. pe. 2 omitted by S. 3 S. adds ca. 4 S. aråpā always. 5 M8 phuss-; T. M6. M7 passitvā. 6 M. la; Ph. pa || no ca; M8. M7. S. only no ca. 7 T. passitvā; M6 phass- 8 omitted by M8. 9 Ph. assa. 10 in M8 here three leaves are missing. 11 T. M7 -yaü. 12 T. M7 passitvā; M6 pha- 13 M. Ph. -na¤ ca. 14 M. Ph. S. in full. 15 Ph. M6. M7 -yaü. 16 M. la; Ph. pa. 17 omitted by T. 18 M. Ph. Nātike; M6. S. Nād-; T. M7 Nāvike (misspelt for Nāņike?). 19 Ph. Bhi¤ja- >/ #<[page 317]># %% Bhikkhavo ti. Bhadante\<*<1>*>/ ti te bhikkhå Bhagavato pac- cassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Maraõasati bhikkhave bhāvitā bahulãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyosānā. Bhāvetha no tumhe bhikkhave maraõasatin ti. 3. Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `ahaü kho bhante bhāvemi maraõasatin' ti. `Yathā- kathaü pana tvaü bhikkhu bhāvesi maraõasatin' ti? `Idha mayhaü bhante evaü hoti <*>/ vata me kataü assā>> ti: evaü kho ahaü bhante bhāvemi ma- raõasatin' ti. 4. A¤¤ataro pi kho bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `aham pi kho bhante bhāvemi maraõasatin' ti. `Yathā- kathaü pana tvaü bhikkhu bhāvesi maraõasatin' ti? `Idha mayhaü bhante evaü hoti <> ti: evaü kho ahaü bhante bhāvemi maraõa- satin' ti. 5. A¤¤ataro pi kho bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `aham pi kho bhante bhāvemi maraõasatin' ti. `Yathā- kathaü pana tvaü bhikkhu bhāvesi maraõasatin' ti? `Idha mayhaü bhante evaü hoti ((aho vatāhaü upaķķhadivasaü jãveyyaü, Bhagavato sāsanaü manasikareyyaü, bahuü vata me kataü assā)) ti: evaü kho ahaü bhante bhāvemi maraõasatin' ti. 6. A¤¤ataro pi kho bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `aham pi kho bhante bhāvemi maraõasatin' ti. Yathā- kathaü pana tvaü bhikkhu bhāvesi maraõasatin' ti? `Idha mayhaü bhante evaü hoti ((aho vatāhaü tadantaraü jã- veyyaü yadantaraü ekaü piõķapātaü bhu¤jāmi, Bhaga- vato sāsanaü manasikareyyaü, bahuü vata me kataü assā)) ti: evaü kho ahaü bhante bhāvemi maraõasatin' ti. 7. A¤¤ataro pi kho bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `ahaü pi kho bhante bhāvemi maraõasatin' ti. `Yathā- kathaü pana tvaü bhikkhu bhāvesi maraõasatin' ti? `Idha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. bhadd- 2 M. Ph. S. bahu throughout. >/ #<[page 318]># %<318 Aīguttara-Nikāya. LXXIII. 8-11>% mayhaü bhante evaü hoti <> ti: evaü kho ahaü bhante bhāvemi maraõasatin' ti. 8. A¤¤ataro pi kho bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `aham pi kho bhante bhāvemi maraõasatin' ti. `Yathā- kathaü pana tvaü bhikkhu bhāvesi maraõasatin' ti? `Idha mayhaü bhante evaü hoti <*>/ ajjhoharāmi, Bhagavato sāsanaü manasikareyyaü, bahuü vata me kataü assā>> ti: evaü kho ahaü bhante bhāvemi maraõasatin' ti. 9. A¤¤ataro pi kho bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `aham pi kho bhante bhāvemi maraõasatin' ti. `Yathā- kathaü pana tvaü bhikkhu bhāvesi maraõasatin' ti? `Idha mayhaü bhante evaü hoti <*>/ vata me kataü assā>> ti: evaükho ahaü bhante bhāvemi maraõa- satin' ti. 10. A¤¤ataro pi kho bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `aham pi kho bhante bhāvemi maraõasatin' ti. `Yathā- kathaü pana tvaü bhikkhu bhāvesi maraõasatin' ti? `Idha mayhaü bhante evaü hoti <*>/ passasitvā vā assasāmi\<*<3>*>/, Bhagavato sāsanaü manasikareyyaü, bahuü\<*<4>*>/ vata me kataü assā>> ti: evaü kho ahaü bhante bhāvemi maraõasatin' ti. 11. Evaü vutte Bhagavā te bhikkhå etad avoca:-- Yvāyaü\<*<5>*>/ bhikkhave bhikkhu evaü maraõasatiü bhāveti `aho vatāhaü rattindivaü jãveyyaü, Bhagavato sāsanaü manasikareyyaü, bahuü vata me kataü assā' ti. Yo pā- yaü\<*<6>*>/ bhikkhave bhikkhu evaü maraõasatiü bhāveti `aho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. saīkharitvā throughout. 2 T. M6. M7 pe || evaü. 3 T. passi- and assi- 4 T. M6. M7 pe || maraõasatin ti. 5 T. ya¤ cāyaü; M6 yo 'yaü. 6 S. cāyaü throughout. >/ #<[page 319]># %% vatāhaü divasaü jãveyyaü, Bhagavato sāsanaü manasi- kareyyaü, bahuü vata me kataü assā' ti. Yo pāyaü bhikkhave bhikkhu evaü maraõasatiü bhāveti `aho vatā- haü upaķķhadivasaü jãveyyaü, Bhagavato sāsanaü manasi- kareyyaü, bahuü vata me kataü assā' ti. Yo pāyaü bhikkhave bhikkhu evaü maraõasatiü bhāveti `aho vatā- haü tadantaraü jãveyyaü yadantaraü ekaü piõķapātaü bhu¤jāmi, Bhagavato sāsanaü manasikareyyaü, bahuü vata me kataü assā' ti. Yo pāyaü bhikkhave bhikkhu evaü maraõasatiü bhāveti `aho vatāhaü tadantaraü jã- veyyaü yadantaraü upaķķhapiõķapātaü bhu¤jāmi, Bha- gavato sāsanaü manasikareyyaü, bahuü vata me kataü assā' ti. Yo pāyaü bhikkhave bhikkhu evaü maraõasatiü bhāveti `aho vatāhaü tadantaraü jãveyyaü yadantaraü cattāro pa¤ca ālope saükhāditvā ajjhoharāmi, Bhaga- yato sāsanaü manasikareyyaü, bahuü vata me kataü assā' ti. Ime vuccanti bhikkhave bhikkhå pamattā viharanti, dandhaü maraõasatiü bhāventi āsavānaü khayāya. Yo ca\<*<1>*>/ khvāyaü\<*<2>*>/ bhikkhave bhikkhu evaü maraõasatiü bhāveti `aho vatāhaü tadantaraü jãveyyaü yadantaraü ekaü ālopaü saükhāditvā ajjhoharāmi, Bhagavato sāsa- naü manasikareyyaü, bahuü vata me kataü assā' ti. Yo pāyaü bhikkhave bhikkhu evaü maraõasatiü bhāveti `aho vatāhaü tadantaraü jãveyyaü yadantaraü assasitvā vā passasāmi passasitvā vā assasāmi, Bhagavato sāsanaü manasikareyyaü, bahuü vata me kataü assā' ti. Ime vuccanti bhikkhave bhikkhå appamattā viharanti, tikkhaü\<*<1>*>/ maraõasatiü bhāventi āsavānaü khayāya. Tasmā ti ha bhikkhave evaü sikkhitabbaü:-- Appamattā viharissāma, tikkhaü\<*<3>*>/ maraõasatiü bhā- vessāma\<*<4>*>/ āsavānaü khayāyā ti. Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabban ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 M. kho' yaü; S. cāyaü. 3 omitted by Ph. S. 4 M. bhāvayissāma; Ph. T. M7 bhāveyyāma. >/ #<[page 320]># %<320 Aīguttara-Nikāya. LXXIV. 1-2>% LXXIV. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Nāņike\<*<1>*>/ viharati Gi¤jakā- vasathe\<*<2>*>/. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi . . . pe\<*<3>*>/ . . . Maraõasati bhikkhave bhāvitā bahulãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyosānā. Kathaü bhāvitā ca bhikkhave maraõasati kathaü bahulãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā amatogadhā amatapari- yosānā? 2. Idha bhikkhave bhikkhu divase nikkhante rattiyā paņihitāya\<*<4>*>/ iti paņisa¤cikkhati `bahukā kho me paccayā maraõassa: ahi vā maü ķaüseyya\<*<5>*>/, vicchikā vā maü ķaüseyya\<*<6>*>/, satapadã vā maü ķaüseyya\<*<6>*>/, tena me assa kālakiriyā, so mama assa antarāyo; upakkhalitvā\<*<7>*>/ vā papa- teyyaü, bhattaü vā me bhuttaü byāpajjeyya, pittaü vā me kuppeyya, semhaü vā me kuppeyya, satthakā vā me vātā kuppeyyaü, manussā vā maü upakkameyyuü, ama- nussā vā maü upakkameyyuü, tena me assa kālakiriyā, so mama assa antarāyo' ti. Tena bhikkhave bhikkhunā iti paņisa¤cikkhitabbaü `atthi nu kho me pāpakā akusalā dhammā appahãnā\<*<8>*>/, ye me assu rattiü kālaü karontassa antarāyāyā' ti. Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaü jānāti `atthi me pāpakā akusalā dhammā appahãnā, ye me assu rattiü kālaü karontassa antarāyāyā' ti, tena bhikkhave bhikkhunā tesaü yeva pāpakānaü akusalānaü dhammānaü pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoëhã ca appaņivānã ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. Seyyathā pi bhikkhave ādittacelo vā āditta- sãso vā tass' eva celassa vā sãsassa vā nibbāpanāya adhi- mattaü chanda¤ ca vāyāma¤ ca ussāha¤ ca ussoëhi¤ ca appaņivāni¤ ca sati¤ ca sampaja¤¤a¤ ca kareyya, evam eva kho bhikkhave tena bhikkhunā tesaü yeva pāpakānaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. Nāt-; T. M6. M7. S. Nād- 2 Ph. Bhi¤ja- 3 M. la; Ph. pa. 4 Ph. sannihitāya; T. pahãtāya. 5 Ph. ķasseyya; M6. M7 ķaseyya throughout; T. ķaheyya. 6 T. ķaseyya. 7 T. -kkhilitvā. 8 M. -hinnā throughout. >/ #<[page 321]># %% akusalānaü dhammānaü pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoëhã ca appaņivānã ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaü jānāti `natthi me pāpakā akusalā dhammā appahãnā, ye me assu rattiü kālaü karontassa antarāyāyā' ti, tena bhikkhave bhikkhunā ten' eva pãti- pāmojjena vihātabbaü ahorattānusikkhinā kusalesu dham- mesu. 3. Idha pana bhikkhave bhikkhu rattiyā nikkhantāya divase paņihite\<*<1>*>/ iti paņisa¤cikkhati `bahukā kho me paccayā maraõassa: ahi vā maü ķaüseyya\<*<2>*>/, vicchikā vā maü ķaüseyya\<*<2>*>/, satapadã vā maü daüseyya\<*<2>*>/, tena me assa kālakiriyā, so mama assa antarāyo; upakkhalitvā vā papa- teyyaü, bhattaü vā me bhuttaü byāpajjeyya, pittaü vā me kuppeyya, semhaü vā me kuppeyya, satthakā vā me vātā kuppeyyuü, manussā vā maü upakkameyyuü, ama- nussā vā maü upakkameyyuü, tena me assa kālakiriyā, so mama assa antarāyo' ti. Tena bhikkhave bhikkhunā iti paņisa¤cikkhitabbaü `atthi nu kho me pāpakā akusalā dhammā appahãnā, ye me assu\<*<3>*>/ divā kālaü karontassa antarāyāyā' ti. Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaü jānāti `atthi me pāpakā akusalā dhammā appahãnā, ye me assu\<*<4>*>/ divā kālaü karontassa antarāyāyā' ti, tena bhikkhave bhikkhunā tesaü yeva pāpakānaü akusalānaü dhammānaü pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoëhã ca appaņivānã ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. Seyyathā pi bhikkhave ādittacelo vā ādittasãso vā tass' eva celassa vā sãsassa vā nibbāpanāya adhimattaü chanda¤ ca vāyāma¤ ca ussāha¤ ca ussoëhi¤ ca appaņi- vāni¤ ca sati¤ ca sampaja¤¤a¤ ca kareyya, evam eva kho bhikkhave tena bhikkhunā tesaü yeva pāpakānaü akusa- lānaü dhammānaü pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca ussoëhã ca appaņivānã ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavek- khamāno evaü jānāti `natthi me pāpakā akusalā dhammā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. sannihite. 2 T. ķaseyya. 3 T. M6. M7 assa. 4 T. assa. >/ #<[page 322]># %<322 Aīguttara-Nikāya. LXXV. 1-LXXVI. 3>% appahãnā, ye me assu divā kālaü karontassa antarāyāyā' ti, tena bhikkhave bhikkhunā ten' eva pãtipāmojjena vihā- tabbaü ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. Evaü bhāvitā kho bhikkhave maraõasati evaü bahulã- katā mahapphalā hoti mahānisaüsā amatogadhā amata- pariyosānā ti. LXXV. 1. Aņņh' imā bhikkhave sampadā. Katamā aņņha? 2. Uņņhānasampadā, ārakkhasampadā, kalyāõamittatā, samajãvitā\<*<1>*>/, saddhāsampadā, sãlasampadā, cāgasampadā, pa¤¤āsampadā. Imā kho bhikkhave aņņha sampadā ti. Uņņhātā\<*<2>*>/ kammadheyyesu appamatto vidhānavā samaü kappeti jãvitaü sambhataü anurakkhati, saddho sãlena sampanno vada¤¤å vãtamaccharo\<*<3>*>/ niccaü maggaü visodheti sotthānaü samparāyikaü. Icc' ete aņņha dhammā ca\<*<4>*>/ saddhassa\<*<5>*>/ gharam esino akkhātā saccanāmena\<*<6>*>/ ubhayattha sukhāvahā, diņņhadhammahitatthāya\<*<7>*>/ samparāyasukhāya ca: evam etaü gahaņņhānaü cāgo pu¤¤aü pavaķķhatã ti. LXXVI. 1. Aņņh' imā bhikkhave sampadā. Katamā aņņha? 2. Uņņhānasampadā, ārakkhasampadā, kalyāõamittatā, samajãvitā\<*<8>*>/, saddhāsampadā, sãlasampadā, cāgasampadā, pa¤¤āsampadā. Katamā ca bhikkhave uņņhānasampadā? 3. Idha bhikkhave kulaputto yena kammuņņhānenaķ jãvi- kaü\<*<9>*>/ kappeti yadi kasiyā yadi vaõijjāya\<*<10>*>/ yadi gorakkhena yadi issatthena yadi rājaporisena yadi sippa¤¤atarena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 sammā- 2 T. uņņhāna; M6 -nā. 3 M6 -macchero. 4 omitted by T. M6. M7. 5 T. saddhamma; M7 saddhammassa. 6 T. -vādena. 7 T. -sukhatthāya. 8 Ph. samma-; M7 sammā- 9 M. Ph. -taü throughout. 10 M. Ph. vā- (Ph. -õijāya). >/ #<[page 323]># %% tattha dakkho hoti analaso tatrupāyāya vãmaüsāya samannā- gato alaü kātuü alaü saüvidhātuü\<*<1>*>/. Ayaü vuccati bhik- khave uņņhānasampadā. Katamā ca bhikkhave ārakkha- sampadā? 4. Idha bhikkhave kulaputtassa bhogā honti uņņhāna- viriyādhigatā bāhābalaparicitā sedāvakkhittā dhammikā dhammaladdhā, te\<*<2>*>/ ārakkhena guttiyā sampādeti `kint' ime\<*<3>*>/ bhoge neva rājāno hareyyuü, na corā hareyyuü, na aggi ķaheyya\<*<4>*>/, na udakaü vaheyya\<*<5>*>/, na appiyā dāyādā hareyyun' ti. Ayaü vuccati bhikkhave ārakkhasampadā. Katamā ca bhikkhave kalyāõamittatā? 5. Idha bhikkhave kulaputto yasmiü gāme vā nigame\<*<6>*>/ vā\<*<6>*>/ paņivasati, tattha\<*<7>*>/ ye te honti gahapatã vā gahapati- puttā\<*<8>*>/ vā daharā vā vuddhasãlino vuddhā\<*<9>*>/ vā\<*<9>*>/ vuddhasãlino\<*<9>*>/ saddhāsampannā sãlasampannā\<*<6>*>/ cāgasampannā pa¤¤āsam- pannā, tehi saddhiü santiņņhati\<*<10>*>/ sallapati sākacchaü samā- pajjati; yathāråpānaü saddhāsampannānaü saddhāsam- padaü\<*<11>*>/ anusikkhati, yathāråpānaü sãlasampannānaü sãla- sampadaü anusikkhati, yathāråpānaü cāgasampannānaü cāgasampadaü anusikkhati, yathāråpānaü pa¤¤āsampannā- naü pa¤¤āsampadaü anusikkhati. Ayaü vuccati bhikkhave kalyāõamittatā. Katamā ca bhikkhave samajãvitā? 6. Idha bhikkhave kulaputto āya¤\<*<12>*>/ ca bhogānaü viditvā vaya¤\<*<6>*>/ ca\<*<6>*>/ bhogānaü\<*<6>*>/ viditvā\<*<6>*>/ samaü\<*<13>*>/ jãvikaü kappeti na\<*<14>*>/ accogāëhaü\<*<14>*>/ na\<*<15>*>/ atihãnaü\<*<15>*>/ `evaü me āyo\<*<16>*>/ vayaü\<*<16>*>/ pariyādāya ņhassati, na ca me vayo āyaü pariyādāya ņhassa- tã' ti. Seyyathā pi bhikkhave tulādhāro vā tulādhārantevāsã vā tulaü paggahetvā jānāti `ettakena\<*<17>*>/ vā\<*<17>*>/ onataü\<*<18>*>/ etta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -tun ti. 2 T. M6. M7 so tena. 3 S. kinti me ime. 4 Ph. dadeyya; T. M7 ķaheyyuü. 5 T. vaheyyuü. 6 omitted by T. 7 S. tatra. 8 T. M6. M7 -putto. 9 omitted by Ph. T. 10 Ph. sandh- 11 T. sampadaü. 12 T. M6 ay- throughout. 13 T. M6. M7 sammā throughout. 14 M. n' acco-; S. nācco- throughout. 15 M. S. nāti- throughout. 16 T. vayo ayaü. 17 T. ettan' eva; M6. M7 ettaken' eva. 18 M. Ph. oõ- >/ #<[page 324]># %<324 Aīguttara-Nikāya. LXXVI. 7-9>% kena\<*<1>*>/ vā\<*<1>*>/ unnatan\<*<2>*>/' ti, evam eva kho bhikkhave kulaputto āya¤ ca bhogānaü viditvā vaya¤\<*<3>*>/ ca\<*<3>*>/ bhogānaü\<*<3>*>/ viditvā\<*<3>*>/ samaü jãvikaü kappeti na accogāëhaü na atihãnaü `evaü me āyo vayaü pariyādāya ņhassati, na\<*<4>*>/ ca me vayo āyaü pariyādāya ņhassatã' ti. Sacāyaü bhikkhave kulaputto appāyo samāno uëāraü jãvikaü kappeti, tassa bhavanti vattāro `udumbarakhādikaü\<*<5>*>/' vāyaü\<*<6>*>/ kulaputto bhoge khā- datã' ti. Sace panāyaü bhikkhave kulaputto mahāyo sa- māno kasiraü jãvikaü kappeti, tassa bhavanti vattāro `ajaddhumārikaü\<*<7>*>/ 'vāyaü\<*<6>*>/ kulaputto marissatã' ti. Yato ca\<*<8>*>/ khvāyaü\<*<9>*>/ bhikkhave kulaputto āya¤ ca bhogānaü vi- ditvā vaya¤ ca bhogānaü viditvā samaü jãvikaü kappeti na accogāëhaü na atihãnaü `evaü me āyo vayaü pariyā- dāya ņhassati, na ca me vayo\<*<10>*>/ āyaü pariyādāya ņhassatã' ti. Ayaü vuccati bhikkhave samajãvitā. Katamā ca bhik- khave saddhāsampadā? 7. Idha bhikkhave kulaputto saddho hoti, saddahati Tathāgatassa bodhiü `iti pi so Bhagavā . . . pe\<*<11>*>/ . . . Satthā devamanussānaü buddho Bhagavā' ti. Ayaü vuc- cati bhikkhave saddhāsampadā. Katamā ca bhikkhave sãlasampadā? 8. Idha bhikkhave kulaputto pāõātipātā\<*<12>*>/ paņivirato hoti . . . pe\<*<13>*>/ . . . surāmerayamajjapamādaņņhānā paņivirato hoti. Ayaü vuccati bhikkhave sãlasampadā. Katamā ca bhikkhave cāgasampadā? 9. Idha bhikkhave kulaputto vigatamalamaccherena ce- tasā agāraü ajjhāvasati . . . pe\<*<14>*>/ . . . yācayogo dānasaü- vibhāgarato. Ayaü vuccati bhikkhave cāgasampadā. Katamā ca bhikkhave pa¤¤āsampadā? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 -ken' eva. 2 M. Ph. T. M7 uõõ-; M6 åna- 3 omitted by T. 4 T. omits this phrase. 5 M. -khādi; Ph. S. -khādaka¤. 6 Ph. S. cāyaü. 7 T. ajadhå-; M7 ajuddhu-; Ph. ajeņņhamārika¤; M. ajeņņhamaraõaü; S. addhamaraka¤. 8 omitted by M. T. M6. M7. 9 M. S. kho 'yaü. 10 T. ayo. 11 M. la; Ph. pa. 12 here M8 sets in again. 13 M. M8 la; Ph. pa. 14 Ph. pa; omitted by M. M8. M6. M7; T. in full. Cf. p. 284. >/ #<[page 325]># %% 10. Idha bhikkhave kulaputto pa¤¤avā hoti . . . pe\<*<1>*>/ . . . sammādukkhakkhayagāminiyā. Ayaü vuccati bhikkhave pa¤¤āsampadā. Imā kho bhikkhave aņņha sampadā ti. Uņņhātā\<*<2>*>/ kammadheyyesu appamatto vidhānavā samaü\<*<3>*>/ kappeti jãvitaü sambhataü anurakkhati, saddho sãlena sampanno vada¤¤å vãtamaccharo niccaü maggaü visodheti sotthānaü samparāyikaü. Icc' ete aņņha dhammā ca\<*<4>*>/ saddhassa gharam esino akkhātā saccanāmena\<*<5>*>/ ubhayattha sukhāvahā, diņņhadhammahitatthāya samparāyasukhāya ca\<*<6>*>/: evam etaü gahaņņhānaü cāgo pu¤¤aü pavaķķhatã ti. LXXVII. 1. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhå āmantesi:-- âvuso bhikkhavo\<*<7>*>/ ti. âvuso ti kho te bhikkhå āyas- mato Sāriputtassa paccassosuü. âyasmā Sāriputto etad avoca:-- 2. Aņņh' ime āvuso puggalā santo saüvijjamānā lokasmiü. Katame aņņha? 3. Idh' āvuso bhikkhuno pavivittassa viharato nirāyatta- vuttino icchā uppajjati lābhāya. So uņņhahati ghaņati vā- yamati lābhāya. Tassa uņņhahato ghaņato vāyamato lābhāya lābho n' uppajjati. So tena alābhena socati kilamati pari- devati urattāëiü\<*<8>*>/ kandati sammohaü\<*<9>*>/ āpajjati. Ayaü vuccat' āvuso\<*<10>*>/ bhikkhu iccho viharati lābhāya\<*<11>*>/, uņņhahati\<*<12>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8 la; Ph. pa. 2 T. uņņhāta (or -na); M6. M7 -nā. 3 T. sammā. 4 omitted by T. M6. M7. 5 T. -vādena. 6 omitted by M7. 7 M. Ph. S. -ve. 8 S. -ëã; Ph. M8 -li always. 9 M8 samo- throughout. 10 T. M7 vuccati ā-; so also M6 here and at the next place. 11 M8 continues: lābhi soci and so on. 12 T. M6. M7 so uņņh- >/ #<[page 326]># %<326 Aīguttara-Nikāya. LXXVII. 4-7>% ghaņati vāyamati lābhāya, na ca lābhã socicca\<*<1>*>/ paridevi- cca\<*<1>*>/ cuto\<*<2>*>/ ca\<*<2>*>/ saddhammā. 4. Idha panāvuso bhikkhuno pavivittassa viharato nirā- yattavuttino icchā uppajjati lābhāya. So uņņhahati ghaņati vāyamati lābhāya. Tassa uņņhahato ghaņato vāyamato lā- bhāya lābho uppajjati. So tena lābhena majjati pamajjati\<*<2>*>/ madāpamādam\<*<3>*>/ āpajjati\<*<2>*>/. Ayaü vuccat' āvuso bhikkhu iccho viharati lābhāya, uņņhahati\<*<4>*>/ ghaņati vāyati lābhāya, lābhi- cca\<*<1>*>/ madicca\<*<1>*>/ pamādicca\<*<1>*>/ cuto ca saddhammā. 5. Idha panāvuso bhikkhuno pavivittassa viharato nirā- yattavuttino icchā uppajjati lābhāya. So na uņņhahati na vāyamati lābhāya. Tassa anuņņhahato aghaņato avāyamato lābhāya lābho n' uppajjati. So tena alābhena\<*<5>*>/ socati kila- mati paridevati urattāëiü kandati sammohaü āpajjati. Ayaü vuccat' āvuso\<*<6>*>/ bhikkhu iccho viharati lābhāya, na\<*<7>*>/ uņņhahati na ghaņati na vāyamati lābhāya, na ca lābhã socicca\<*<1>*>/ paridevicca\<*<1>*>/ cuto ca saddhammā. 6. Idha panāvuso bhikkhuno pavivittassa viharato nirā- yattavuttino icchā uppajjati lābhāya. So na uņņhahati na ghaņati na vāyamati lābhāya. Tassa anuņņhahato aghaņato avāyamato lābhāya lābho uppajjati. So tena lābhena majjati pamajjati madāpamādam\<*<8>*>/ āpajjati. Ayaü vuccat' āvuso bhikkhu iccho viharati lābhāya, na uņņhahati na ghaņati na vāyamati lābhāya, lābhicca\<*<9>*>/ madicca\<*<9>*>/ pamādi- cca\<*<9>*>/ cuto ca saddhammā. 7. Idha panāvuso bhikkhuno pavivittassa viharato nirā- yattavuttino icchā uppajjati lābhāya. So uņņhahati ghaņati vāyamati lābhāya. Tassa uņņhahato ghaņato vāyamato lā- bhāya lābho n' uppajjati. So tena alābhena na socati na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. ca with long i before; M8. S. the same with short i. 2 omitted by M8. 3 M. Ph. S. pamādam; omitted by M8. 4 T. M6. M7 so uņņh- 5 T. lābhena. 6 T. M7 vuccati so. 7 Ph. M8. T. M7 so na; M6 so alone. 8 M. Ph. M8. S. pamādam. 9 M. Ph. M8. S. have ca with long i at the end of the preceding word. >/ #<[page 327]># %% kilamati na paridevati na urattāëiü kandati na sammohaü āpajjati. Ayaü vuccat' āvuso bhikkhu iccho viharati lā- bhāya, uņņhahati\<*<1>*>/ ghaņati vāyamati lābhāya, na ca lābhã na ca\<*<2>*>/ socã na ca paridevã accuto ca saddhammā. 8. Idha panāvuso bhikkhuno pavivittassa viharato nirā- yattavuttino icchā uppajjati lābhāya. So uņņhahati ghaņati vāyamati lābhāya. Tassa uņņhahato ghaņato vāyamato lā- bhāya lābho uppajjati\<*<3>*>/. So tena lābhena na majjati na\<*<4>*>/ ppamajjati\<*<4>*>/ na madam\<*<5>*>/ āpajjati. Ayaü vuccat' āvuso bhik- khu iccho viharati lābhāya, uņņhahati\<*<6>*>/ ghaņati vāyamati lābhāya, lābhicca\<*<7>*>/ na\<*<8>*>/ ca\<*<8>*>/ madã\<*<2>*>/ na ca\<*<8>*>/ pamādã\<*<9>*>/ accuto ca saddhammā. 9. Idha panāvuso bhikkhuno pavivittassa viharato nirā- yattavuttino icchā uppajjati lābhāya. So na\<*<10>*>/ uņņhahati na ghaņati na vāyamati lābhāya. Tassa anuņņhahato agha- ņato avāyamato lābhāya lābho n' uppajjati\<*<11>*>/. So tena alā- bhena\<*<12>*>/ na socati na kilamati na paridevati na urattāëiü kandati na sammohaü āpajjati. Ayaü vuccat' āvuso bhik- khu iccho viharati lābhāya, na\<*<13>*>/ uņņhahati na ghaņati na vāyamati lābhāya, na ca lābhã na ca socã na ca paridevã accuto ca saddhammā. 10. Idha panāvuso bhikkhuno pavivittassa viharato nirā- yattavuttino icchā uppajjati lābhāya. So na uņņhahati na ghaņati na vāyamati lābhāya. Tassa anuņņhahato aghaņato avāyamato lābhāya lābho uppajjati\<*<14>*>/. So tena lābhena\<*<15>*>/ na majjati na ppamajjati na\<*<16>*>/ madam\<*<16>*>/ āpajjati\<*<16>*>/. Ayaü vuccat' āvuso bhikkhu iccho viharati lābhāya, na uņņhahati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. so uņņh- 2 omitted by T. M6. M7. 3 T. M7 n' upp- 4 omitted by M8. 5 M. Ph. M8. T. S. pamādam. 6 T. M6. M7 so uņņh- 7 M. Ph. M8. S. have ca with long i at the end of the preceding word. 8 omitted by M8. T. M6. 9 T. M6. M7 -dicca. 10 omitted by M6. 11 M. T. na upp- 12 T. lābhena; M7 omits na before socati. 13 Ph. M8 so na; M7 omits na. 14 T. M6. M7 n' upp- 15 T. M6. M7 alā- 16 omitted by T. M6. M7; M. Ph. M8. S. pamādam. >/ #<[page 328]># %<328 Aīguttara-Nikāya. LXXVIII. 1-4>% na ghaņati na vāyamati lābhāya, lābhicca\<*<1>*>/ na\<*<2>*>/ ca\<*<2>*>/ madã\<*<2>*>/ na ca pamādã\<*<3>*>/ accuto ca\<*<2>*>/ saddhammā. Ime kho āvuso aņņha puggalā santo saüvijjamānā lo- kasmin ti. LXXVIII. 1. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhå āmantesi . . . pe\<*<4>*>/ . . . Chah'\<*<5>*>/ āvuso dhammehi samannāgato bhikkhu alaü attano alaü paresaü. Katamehi chahi? 2. Idhāvuso bhikkhu khippanisanti ca hoti kusalesu dhammesu, sutāna¤ ca dhammānaü dhārakajātiko\<*<6>*>/ hoti, dhatāna¤\<*<7>*>/ ca\<*<2>*>/ dhammānaü\<*<2>*>/ atthupaparikkhã\<*<8>*>/ hoti, attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhammapaņipanno ca\<*<9>*>/ hoti\<*<9>*>/, kalyāõavāco ca hoti kalyāõavākkaraõo\<*<10>*>/ poriyā vā- cāya samannāgato vissaņņhāya\<*<11>*>/ anelagaëāya atthassa vi¤¤ā- paniyā, sandassako ca hoti samādapako samuttejako sam- pahaüsako sabrahmacārãnaü. Imehi kho āvuso chahi dhammehi samannāgato bhikkhu alaü attano alaü paresaü. 3. pa¤cah' āvuso dhammehi samannāgato bhikkhu alaü attano alaü paresaü. Katamehi pa¤cahi? 4. Idhāvuso bhikkhu na h' eva kho khippanisanti ca\<*<12>*>/ hoti kusalesu dhammesu, sutāna¤ ca dhammānaü dhāra- kajātiko hoti, dhatāna¤ ca\<*<2>*>/ dhammānaü atthupaparikkhã hoti, attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhamma- paņipanno ca\<*<13>*>/ hoti, kalyāõavāco ca\<*<14>*>/ hoti . . . pe\<*<15>*>/ . . . sandassako ca hoti . . . pe\<*<4>*>/ . . . sabrahmacārãnaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M8. S. lābhã ca. 2 omitted by T. 3 T. M6. M7 -dicca; M6. M7 also madicca. 4 M. M8 la; Ph. pa. 5 T. M6. M7 chahi. 6 M. dhāraõa- throughout; T. M6. M7 -yo. 7 M. Ph. M8 dhā- throughout. 8 M. -kkhitā always. 9 omitted by T. M6. M7; M. Ph. M8. S. pamādam. 10 M. M8 -vakkaraõo; Ph. -vokkaraõo. 11 M. Ph. visa- 12 omitted by all MSS. exc. S. 13 omitted by Ph. M8. T. M7. 14 omitted by M6. 15 M. M8 la; Ph. pa; Ph. adds atthassa vi¤¤āpaniyā; M6 pe || sabrahma- >/ #<[page 329]># %% Imehi kho āvuso pa¤cahi dhammehi samannāgato bhik- khu alaü attano alaü paresaü. 5. Catåh' āvuso dhammehi samannāgato bhikkhu alaü attano no\<*<1>*>/ paresaü. Katamehi catåhi? 6. Idhāvuso bhikkhu khippanisanti ca hoti kusalesu dhammesu, sutāna¤ ca dhammānaü dhārakajātiko hoti, dhatāna¤ ca dhammānaü atthupaparikkhã hoti, attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhammapaņipanno ca\<*<2>*>/ hoti, no ca kalyāõavāco\<*<3>*>/ hoti . . . pe\<*<4>*>/ . . . no ca san- dassako\<*<5>*>/ hoti . . . pe\<*<6>*>/ . . . sabrahmacārãnaü. Imehi kho āvuso catåhi dhammehi samannāgato bhik- khu alaü attano no\<*<7>*>/ paresaü. 7. Catåh' āvuso dhammehi samannāgato bhikkhu alaü paresaü no\<*<8>*>/ attano. Katamehi catåhi? 8. Idhāvuso bhikkhu khippanisanti ca hoti kusalesu dhammesu, sutāna¤\<*<9>*>/ ca\<*<10>*>/ dhammānaü dhārakajātiko hoti, no ca dhatānaü dhammānaü atthupaparikkhã hoti, no ca attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhammapaņi- panno hoti, kalyāõavāco\<*<11>*>/ ca\<*<10>*>/ hoti\<*<12>*>/ . . . pe\<*<6>*>/ . . . san- dassako ca\<*<10>*>/ hoti\<*<13>*>/ . . .\<*<14>*>/ sabrahmacārãnaü. Imehi kho āvuso catåhi dhammehi samannāgato bhikkhu alaü paresaü no\<*<15>*>/ attano. 9. Tãh'\<*<16>*>/ āvuso dhammehi samannāgato bhikkhu alaü attano no\<*<17>*>/ paresaü. Katamehi tãhi? 10. Idhāvuso bhikkhu na h' eva kho\<*<13>*>/ khippanisanti ca\<*<18>*>/ hoti kusalesu dhammesu, sutāna¤ ca dhammānaü dhāra- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8 no alaü; M. T. alaü. 2 omitted by M8. T. M6. M7. 3 T. adds ca. 4 M. M8 la; Ph. pa; Ph. adds atthassa vi¤¤āpaniyā. 5 M8 adds ca. 6 M. M8 la; Ph. pa. 7 Ph. M8 no alaü; M. alaü. 8 Ph. M8 no alaü; M. nālaü. 9 T. M6. M7 no ca su- 10 omitted by T. M6. M7. 11 T. no ca kaly- 12 omitted by Ph. 13 omitted by M. 14 Ph. pa; S. pe. 15 Ph. no alaü; M. nālaü; M8 alaü; T. omits attano. 16 M8. T. tãhi. 17 Ph. M8 no alaü; M. nālaü; T. omits no. 18 omitted by M. Ph. M8. M6. >/ #<[page 330]># %<330 Aīguttara-Nikāya. LXXVIII. 11-14>% kajātiko\<*<1>*>/ hoti, dhatāna¤ ca dhammānaü atthupaparikkhã hoti, attham\<*<2>*>/ a¤¤āya dhammam\<*<3>*>/ a¤¤āya\<*<3>*>/ dhammānudham- mapaņipanno ca\<*<4>*>/ hoti, no ca kalyāõavāco hoti . . . pe\<*<5>*>/ . . . no ca sandassako hoti . . .\<*<6>*>/ sabrahmacārãnaü. Imehi kho āvuso tãhi dhammehi samannāgato bhikkhu alaü attano no\<*<7>*>/ paresaü. 11. Tãh' āvuso dhammehi samannāgato bhikkhu alaü paresaü no\<*<7>*>/ attano. Katamehi tãhi? 12. Idhāvuso bhikkhu na h' eva kho khippanisanti ca\<*<8>*>/ hoti kusalesu dhammesu, sutāna¤ ca dhammānaü dhāra- kajātiko hoti, no ca dhatānaü dhammānaü atthupaparikkhã hoti, no ca attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānu- dhammapaņipanno hoti, kalyāõavāco\<*<9>*>/ ca\<*<4>*>/ hoti . . . pe\<*<10>*>/ . . . sandassako\<*<11>*>/ ca\<*<12>*>/ hoti . . . pe\<*<13>*>/ . . . sabrahmacārãnaü. Imehi kho āvuso tãhi dhammehi samannāgato bhikkhu alaü paresaü no\<*<7>*>/ attano. 13. Dvãh' āvuso dhammehi samannāgato bhikkhu alaü attano no\<*<7>*>/ paresaü. Katamehi dvãhi? 14. Idhāvuso bhikkhu na h' eva kho khippanisanti ca\<*<8>*>/ hoti kusalesu dhammesu, sutāna¤\<*<14>*>/ ca\<*<15>*>/ dhammānaü dhārakajātiko hoti, dhatāna¤ ca dhammānaü atthupa- parikkhã hoti, attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammā- nudhammapaņipanno ca\<*<4>*>/ hoti, no ca kalyāõavāco hoti . . . pe\<*<5>*>/ . . . no ca sandassako hoti . . . pe\<*<5>*>/ . . . sabrahma- cārãnaü. Imehi kho āvuso dvãhi dhammehi samannāgato bhikkhu alaü attano no\<*<16>*>/ paresaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. henceforth dhāraõa- 2 Ph. M8 no ca a- 3 omitted by Ph. 4 omitted by Ph. M8. T. M6. M7. 5 M. M8 la; Ph. pa. 6 M. M8 la; P. pa; S. pe. 7 Ph. M8 no alaü; M. nālaü. 8 omitted by all MSS. exc. S. 9 Ph. no ca kaly-; M8 ca k- 10 M. M8 la; Ph. pa, then atthassa vi¤¤āpaniyā. 11 M. no ca sand-; M8 ca sa- 12 omitted by Ph. M8. 13 omitted by M. Ph. M8. 14 M. Ph. T. M6. M7 no ca su- 15 omitted by T. M6. M7. 16 Ph. M8 no alaü; M. nālaü; T. alaü. >/ #<[page 331]># %% 15. Dvãh' āvuso dhammehi samannāgato bhikkhu alaü paresaü no\<*<1>*>/ attano. Katamehi dvãhi? 16. Idhāvuso bhikkhu na h' eva kho khippanisanti ca\<*<2>*>/ hoti kusalesu dhammesu, no ca sutānaü dhammānaü dhārakajātiko hoti, no\<*<3>*>/ ca dhatānaü dhammānaü atthu- paparikkhã hoti, no ca attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhammapaņipanno hoti, kalyāõavāco ca\<*<4>*>/ hoti kalyāõavākkaraõo\<*<5>*>/ poriyā vācāya samannāgato vissaņņhāya\<*<6>*>/ anelagaëāya atthassa vi¤¤āpaniyā, sandassako ca hoti samā- dapako samuttejako sampahaüsako sabrahmacārãnaü. Imehi kho āvuso dvãhi dhammehi samannāgato bhikkhu alaü paresaü no\<*<7>*>/ attano ti. LXXIX. 1. Aņņh' ime bhikkhave dhammā sekhassa\<*<8>*>/ bhikkhuno parihānāya saüvattanti. Katame aņņha? 2. Kammārāmatā, bhassārāmatā, niddārāmatā, saīgaõi- kārāmatā, indriyesu aguttadvāratā, bhojane amatta¤¤utā, saüsaggārāmatā, papa¤cārāmatā. Ime kho bhikkhave aņņha dhammā sekhassa bhikkhuno parihānāya saüvattanti. 3. Aņņh' ime bhikkhave dhammā sekhassa bhikkhuno aparihānāya saüvattanti. Katame aņņha? 4. Na kammārāmatā, na bhassārāmatā, na niddārāmatā, na saīgaõikārāmatā, indriyesu guttadvāratā, bhojane mat- ta¤¤utā, asaüsaggārāmatā, nippapa¤cārāmatā. Ime kho bhikkhave aņņha dhammā sekhassa bhikkhuno aparihānāya saüvattantã ti\<*<9>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. M8 no alaü; M. nālaü. 2 omitted by all MSS. exc. S. 3 T. M6. M7 pe || no ca attham a¤¤āya. 4 omitted by M. Ph. T. 5 M. M8 -vakk-; Ph. -vokk- 6 Ph. visa- 7 Ph. M8 no alaü; M. alaü. 8 S. sekkh- throughout. 9 omitted by M. Ph. M8. >/ #<[page 332]># %<332 Aīguttara-Nikāya. LXXX. 1-6>% LXXX. 1. Aņņh' imāni bhikkhave kusãtavatthåni. Katamāni aņņha? 2. Idha bhikkhave\<*<1>*>/ bhikkhunā kammaü kattabbaü\<*<2>*>/ hoti. Tassa evaü hoti `kammaü kho\<*<3>*>/ me kattabbaü bhavissati, kammaü kho pana me karontassa kāyo kilamissati, handā- haü nipajjāmã\<*<4>*>/' ti. So nipajjati na viriyaü ārabhati appat- tassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaü bhikkhave paņhamaü kusãtavatthuü\<*<5>*>/. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhunā kammaü kataü hoti. Tassa evaü hoti `ahaü kho kammaü akāsiü\<*<6>*>/, kam- maü kho pana me karontassa kāyo kilanto, handāhaü nipajjāmã' ti. So nipajjati na viriyaü ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchi- kiriyāya. Idaü bhikkhave dutiyaü kusãtavatthuü. 4. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhunā maggo gantabbo\<*<7>*>/ hoti. Tassa evaü hoti `maggo kho me gantabbo\<*<7>*>/ bha- vissati, maggaü kho pana me gacchantassa kāyo kila- missati, handāhaü nipajjāmã' ti. So nipajjati na viriyaü ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaü bhikkhave tatiyaü kusãtavatthuü. 5. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhunā maggo gato hoti. Tassa evaü hoti `ahaü kho maggaü agamāsiü\<*<8>*>/, maggaü kho pana me gacchantassa\<*<9>*>/ kāyo kilanto, hand- āhaü nipajjāmã' ti. So nipajjati na viriyaü ārabhati appat- tassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaü bhikkhave catutthaü kusãtavatthuü. 6. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu gāmaü vā ni- gamaü vā piõķāya caranto na labhati låkhassa vā paõã- tassa vā bhojanassa yāvadatthaü pāripåriü\<*<10>*>/. Tassa evaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. M8. 2 T. katabbaü. 3 Ph. M8 insert pana. 4 M. Ph. M8 nippa- throughout. 5 M. Ph. S. -vatthu throughout. 6 Ph. M8. M7 -si. 7 Ph. gandhabbo. 8 Ph. M8 -si. 9 Ph. M8. S. gacchato; T. continues: handāhaü. 10 T. pari- always. >/ #<[page 333]># %% hoti `ahaü kho gāmaü vā nigamaü vā piõķāya caranto nālatthaü\<*<1>*>/ låkhassa vā paõãtassa vā bhojanassa yāva- datthaü pāripåriü, tassa me kāyo kilanto akamma¤¤o, handāhaü nipajjāmã' ti. So nipajjati\<*<2>*>/ . . . pe\<*<3>*>/ . . . Idaü bhikkhave pa¤camaü kusãtavatthuü. 7. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu gāmaü vā ni- gamaü vā piõķāya caranto labhati\<*<4>*>/ låkhassa vā paõãtassa vā bhojanassa yāvadatthaü pāripåriü. Tassa evaü hoti `ahaü kho gāmaü vā nigamaü vā piõķāya caranto alatthaü\<*<5>*>/ låkhassa vā paõãtassa vā bhojanassa yāvadatthaü pāri- påriü. Tassa me kāyo garuko akamma¤¤o māsācitaü\<*<6>*>/ ma¤¤e, handāhaü nipajjāmã' ti. So\<*<7>*>/ nipajjati\<*<7>*>/ . . . pe\<*<8>*>/ . . . Idaü bhikkhave chaņņhaü kusãtavatthuü. 8. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno\<*<9>*>/ uppanno hoti appamattako ābādho. Tassa evaü hoti `uppanno kho me ayaü appamattako ābādho, atthi kappo nipajjituü, hand- āhaü nipajjāmã' ti. So nipajjati\<*<10>*>/ . . . pe\<*<11>*>/ . . . Idaü bhikkhave sattamaü kusãtavatthuü. 9. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu gilānā vuņņhito hoti aciravuņņhito gela¤¤ā. Tassa\<*<12>*>/ evaü hoti `ahaü kho gilānā vuņņhito aciravuņņhito gela¤¤ā, tassa me kāyo dub- balo akamma¤¤o, handāhaü nipajjāmã' ti. So nipajjati na viriyaü ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhi- gamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaü bhikkhave aņņhamaü kusãtavatthuü. Imāni kho bhikkhave aņņha kusãtavatthånã ti\<*<13>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 n' alatthaü. 2 M. Ph. M8. S. add na viriyaü ār- 3 M. M8 la; Ph. pa. 4 omitted by M8. 5 omitted by T. 6 T. -cikam; M6 -ņikaü; M7 -vikam; Ph. mānasacitaü; omitted by M8. 7 M. S. add viriyaü ār-; T. omits so nipp- 8 M. Ph. pa; omitted by M8. 9 M6 adds ābādho. 10 M. S. add na vi- ār- 11 M. la; Ph. pa; omitted by M8. 12 S. omits all from Tassa to tassa. 13 M. omits ti, then, without giving a new number, it reads: Atth' imāni; S. gives a new number (LXXX), but it reads: Idha and so on. >/ #<[page 334]># %<334 Aīguttara-Nikāya. LXXX. 10-14>% 10. Aņņh' imāni bhikkhave ārabbhavatthåni. Katamāni aņņha? 11. Idha bhikkhave bhikkhunā kammaü kattabbaü hoti. Tassa evaü hoti `kammaü kho me kattabbaü bhavissati, kammaü kho pana\<*<1>*>/ me\<*<2>*>/ karontena na sukaraü buddhānaü sāsanaü manasikātuü, handāhaü paņigacc'\<*<3>*>/ eva viriyaü ārabhāmi appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāyā' ti. So viriyaü ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchika- tassa sacchikiriyāya. Idaü bhikkhave paņhamaü\<*<4>*>/ ārab- bhavatthuü. 12. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhunā kammaü kataü hoti. Tassa\<*<5>*>/ evaü\<*<5>*>/ hoti\<*<5>*>/ `ahaü kho kammaü akāsiü\<*<6>*>/, kammaü kho panāhaü karonto\<*<7>*>/ nāsakkhiü\<*<8>*>/ buddhānaü\<*<9>*>/ sāsanaü manasikātuü, handāhaü viriyaü ārabhāmi appat- tassa pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāyā' ti. So viriyaü ārabhati appattassa\<*<10>*>/ pattiyā anadhigatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaü bhikkhave dutiyaü ārabbhavatthuü. 13. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhunā maggo gan- tabbo\<*<11>*>/ hoti. Tassa evaü hoti `maggo kho me gantabbo\<*<11>*>/ bhavissati, maggaü kho pana me\<*<12>*>/ gacchantena na sukaraü buddhānaü sāsanaü manasikātuü, handāhaü paņigacc' eva\<*<13>*>/ viriyaü ārabhāmi . . .\<*<14>*>/ Idaü bhikkhave tatiyaü ārabbhavatthuü. 14. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhunā maggo gato hoti. Tassa evaü hoti `ahaü kho maggaü agamāsiü\<*<15>*>/, maggaü kho panāhaü gacchanto nāsakkhiü\<*<16>*>/ buddhānaü sāsanaü manasikātuü, handāhaü viriyaü ārabhāmi . . . pe\<*<14>*>/ . . . Idaü bhikkhave catutthaü ārabbhavatthuü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. 2 M. Ph. M8 mayā. 3 M. Ph. M8. S. paņik- always. 4 T. aņņhamaü. 5 omitted by M8. 6 Ph. M8 -si. 7 M8 -tena. 8 M. Ph. M7 -kkhi; M8 na sakkā. 9 T. -na. 10 M. M8 la; Ph. pa; S. pe || Idaü. 11 Ph. gandh- 12 omitted by M. M8. 13 omitted by M. Ph. M8. S. 14 M. M8 la; Ph. pa. 15 M. M8 -si. 16 M. M8 -kkhi. >/ #<[page 335]># %% 15. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu gāmaü vā ni- gamaü vā piõķāya caranto na labhati låkhassa vā paõã- tassa vā bhojanassa yāvadatthaü pāripåriü. Tassa evaü hoti `ahaü kho gāmaü vā nigamaü vā piõķāya caranto nālatthaü\<*<1>*>/ låkhassa vā paõãtassa vā bhojanassa yāvadat- thaü pāripåriü. Tassa me kāyo lahuko kamma¤¤o, hand- āhaü viriyaü ārabhāmi . . . pe\<*<2>*>/ . . . Idaü bhikkhave pa¤camaü ārabbhavatthuü. 16. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu gāmaü vā ni- gamaü vā piõķāya caranto labhati låkhassa vā paõãtassa vā bhojanassa yāvadatthaü pāripåriü. Tassa evaü hoti `ahaü kho gāmaü vā nigamaü vā piõķāya caranto alat- thaü låkhassa vā paõãtassa vā bhojanassa yāvadatthaü pāripåriü, tassa me kāyo balavā kamma¤¤o, handāhaü viriyaü ārabhāmi . . . pe\<*<2>*>/ . . . Idaü bhikkhave chaņņhaü ārabbhavatthuü. 17. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno uppanno hoti appamattako ābādho. Tassa evaü hoti `uppanno kho me ayaü appamattako ābādho, ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yaü\<*<3>*>/ me ābādho pavaķķheyya, handāhaü paņigacc' eva viriyaü ārabhāmi . . . pe\<*<2>*>/ . . . Idaü bhikkhave sattamaü ārabbhavatthuü. 18. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu gilānā vuņņhito hoti aciravuņņhito gela¤¤ā. Tassa evaü hoti `ahaü kho gilānā vuņņhito aciravuņņhito gela¤¤ā, ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yaü me ābādho paccudāvatteyya, handāhaü paņigacc' eva viriyaü ārabhāmi appattassa pattiyā anadhi- gatassa adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāyā' ti. So viriyaü ārabhati appattassa pattiyā anadhigatassa adhi- gamāya asacchikatassa sacchikiriyāya. Idaü bhikkhave aņņhamaü ārabbhavatthuü. Imāni kho bhikkhave aņņha ārabbhavatthånã ti. Yamakavaggo aņņhamo\<*<4>*>/. Tatr' uddānaü\<*<5>*>/: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. T. n'al- 2 M. M8 la; Ph. pa. 3 omitted by M8. 4 M. Ph. S. tatiyo; M8 sata(?); M. Ph. M8 add samatto. 5 T. omit this word and the Udd- itself. >/ #<[page 336]># %<336 Aīguttara-Nikāya. LXXXI. 1-2>% Dve\<*<1>*>/ saddhā\<*<1>*>/ dve maraõasati\<*<2>*>/ dve\<*<3>*>/ sampadā\<*<3>*>/ athāpare\<*<4>*>/ Icchā alaü\<*<5>*>/ parihānaü kusãtaü\<*<6>*>/ ārabbhavatthunã ti. LXXXI\<*<7>*>/. 1. Satisampaja¤¤e bhikkhave asati satisampaja¤¤avi- pannassa\<*<8>*>/ hatupanisaü\<*<9>*>/ hoti hirottappaü, hirottappe asati hirottappavipannassa hatupaniso hoti indriyasaüvaro, indri- yasaüvare asati indriyasaüvaravipannassa hatupanisaü hoti sãlaü, sãle asati sãlavipannassa hatupaniso hoti sammā- samādhi, sammāsamādhimhi asati sammāsamādhivipannassa hatupanisaü hoti yathābhåta¤āõadassanaü, yathābhåta¤ā- õadassane asati yathābhåta¤āõadassanavipannassa hatu- paniso hoti nibbidāvirāgo, nibbidāvirāge asati nibbidā- virāgavipannassa hatupanisaü hoti vimutti¤āõadassanaü. Seyyathā pi bhikkhave rukkho sākhāpalāsavipanno, tassa papaņikā\<*<10>*>/ pi\<*<11>*>/ na pāripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi na pāripåriü gacchati, evam eva kho bhikkhave satisampaja¤¤e asati satisampaja¤¤avipannassa hatupanisaü hoti hirottappaü, hirottappe asati hirottappavipannassa hatupanisaü hoti . . . pe\<*<12>*>/ . . . vimutti¤āõadassanaü. 2. Satisampaja¤¤e bhikkhave sati satisampaja¤¤asam- pannassa upanisasampannaü\<*<13>*>/ hoti hirottappaü, hirottappe sati hirottappasampannassa upanisasampanno hoti indriya- saüvaro, indriyasaüvare sati indriyasaüvarasampannassa upanisasampannaü hoti sãlaü, sãle sati sãlasampannassa upanisasampanno hoti sammāsamādhi, sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa upanisasampannaü hoti yathābhåta¤āõadassanaü, yathābhåta¤āõadassane sati ya- thābhåta¤āõadassanasampannassa upanisasampanno hoti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 Ph. M8. S. paņipadā. 3 omitted by Ph. M8. S. 4 Ph. M8. S. apare. 5 Ph. M8. S. lacchā. 6 Ph. inserts aņņha. 7 S. has as title Aņņhakanipāte paõõāsakāsaīgahito catutthavaggo. 8 M. Ph. M8 -vipp- throughout. 9 S. hatå- throughout; M. T. hatå sometimes. 10 S. pappa- 11 omitted by T. 12 M. M8 la; Ph. pa. 13 Ph. upanisā- and upanissa-; M8 upanissa- always. >/ #<[page 337]># %% nibbidāvirāgo, nibbidāvirāge sati nibbidāvirāgasampannassa upanisasampannaü hoti vimutti¤āõadassanaü. Seyyathā pi bhikkhave rukkho sākhāpalāsasampanno, tassa papaņikā pi pāripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sāro pi pāripåriü gacchati, evam eva kho bhikkhave satisampaja¤¤e satisam- paja¤¤asampannassa upanisasampannaü hoti hirottappaü, hirottappe sati hirottappasampannassa upanisasampannaü hoti . . . pe\<*<1>*>/ . . . vimutti¤āõadassanan ti. LXXXII. 1. Atha kho āyasmā Puõõiyo yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā . . . pe\<*<2>*>/ . . . Ekamantaü nisinno kho āyasmā Puõõiyo Bhagavantaü etad avoca `ko nu kho bhante hetu ko paccayo, yena app ekadā Tathāgataü dhammadesanā paņibhāti, app ekadā na paņibhātã' ti? 2. Saddho ca\<*<3>*>/ Puõõiya bhikkhu hoti, no ca\<*<4>*>/ upasaī- kamitā\<*<5>*>/, neva\<*<6>*>/ tāva\<*<7>*>/ Tathāgataü dhammadesanā paņibhāti. Yato ca kho Puõõiya bhikkhu saddho ca hoti upasaī- kamitā ca\<*<8>*>/, evaü\<*<9>*>/ Tathāgataü dhammadesanā paņibhāti\<*<10>*>/. Saddho ca Puõõiya bhikkhu hoti upasaīkamitā ca, no ca\<*<3>*>/ payirupāsitā . . . pe\<*<1>*>/ . . . Payirupāsitā ca, no ca\<*<3>*>/ pari- pucchitā . . . Paripucchitā ca, no ca\<*<3>*>/ ohitasoto\<*<11>*>/ dhammaü suõāti . . . Ohitasoto\<*<12>*>/ ca\<*<12>*>/ dhammaü\<*<12>*>/ suõāti\<*<12>*>/, no ca\<*<3>*>/ sutvā dhammaü\<*<3>*>/ dhāreti . . . Sutvā\<*<13>*>/ ca\<*<13>*>/ dhammaü\<*<13>*>/ dhāreti\<*<13>*>/, no ca\<*<3>*>/ dhatānaü\<*<14>*>/ dhammānaü atthaü upapa- rikkhati . . . Dhatāna¤ ca dhammānaü atthaü\<*<13>*>/ upapa- rikkhati, no ca\<*<3>*>/ attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammā- nudhammapaņipanno hoti, neva\<*<15>*>/ tāva\<*<13>*>/ Tathāgataü dham- madesanā paņibhāti. Yato ca kho Puõõiya bhikkhu saddho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8 la; Ph. pa. 2 M. Ph. M8. S. in full. 3 omitted by S. 4 M. c' åpa-; S. omits ca. 5 M8 -tvā throughout. 6 T. no ca pana; M6 ne; M7 no ca. 7 omitted by M. Ph. M8. 8 omitted by M8. 9 M8 etaü. 10 T. M6. M7 -tã ti. 11 Ph. adds ca. 12 omitted by Ph. T. M7. 13 omitted by T. 14 S. adds ca. 15 M7 no ca. >/ #<[page 338]># %<338 Aīguttara-Nikāya. LXXXIII. 1-3>% ca hoti\<*<1>*>/ upasaīkamitā ca payirupāsitā ca paripucchitā ca ohitasoto ca dhammaü suõāti sutvā ca\<*<2>*>/ dhammaü dhā- reti dhatāna¤ ca dhammānaü atthaü upaparikkhati attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhammapaņi- panno ca\<*<3>*>/ hoti, evaü Tathāgataü dhammadesanā paņibhāti. Imehi kho Puõõiya\<*<4>*>/ dhammehi samannāgato\<*<5>*>/ ekanta- paņibhānaü\<*<6>*>/ Tathāgataü\<*<7>*>/ dhammadesanā hotã ti\<*<8>*>/. LXXXIII. 1. Sace bhikkhave a¤¤atitthiyā paribbājakā evaü puc- cheyyuü `kiümålakā āvuso sabbe\<*<9>*>/ dhammā, kiüsambhavā sabbe dhammā, kiüsamudayā sabbe dhammā, kiüsam- osaraõā sabbe dhammā, kiü-pamukhā\<*<10>*>/ sabbe dhammā, kiü-ādhipateyyā\<*<11>*>/ sabbe dhammā, kiü-uttarā sabbe dham- mā, kiüsārā sabbe dhammā' ti: evaü puņņhā tumhe bhik- khave tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü kinti vyā- kareyyāthā ti? 2. Bhagavaümålakā no bhante dhammā Bhagavaünettikā Bhagavaüpaņisaraõā, sādhu bhante Bhagavantaü yeva paņibhātu etassa bhāsitassa attho, Bhagavato sutvā bhik- khå dhāressantã ti. Tena hi bhikkhave\<*<12>*>/ suõātha sādhu- kaü manasikarotha, bhāsissāmã ti. Evaü bhante ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 3. Sace bhikkhave a¤¤atitthiyā paribbājakā evaü puc- cheyyuü `kiümålakā āvuso sabbe dhammā, kiüsambhavā sabbe dhammā, kiüsamudayā sabbe dhammā, kiüsam- osaraõā sabbe dhammā, kiü-pamukhā sabbe dhammā, kiü- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 omitted by M6. 3 omitted by Ph. M8. T. M6. M7. 4 M. Ph. M6. M7 insert aņņhahi; T. aņņha. 5 Ph. M8 -taü; M. -ta. 6 M. Ph. S. -bhāõaü. 7 M6 -tā, but -desanaü; T. only taü. 8 omitted by M. M6. 9 T. adds 'va, and so throughout in this . 10 M8 kiüsa- throughout. 11 M. Ph. M8. M7 adhi- throughout. 12 M. Ph. add desissāmi, taü; M8 only taü. >/ #<[page 339]># %% ādhipateyyā sabbe dhammā, kiü-uttarā sabbe dhammā, kiüsārā sabbe dhammā' ti: evaü puņņhā tumhe bhikkhave tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü evaü vyākareyyā- tha `chandamålakā āvuso sabbe dhammā, manasikārasam- bhavā sabbe dhammā, phassasamudayā\<*<1>*>/ sabbe dhammā, vedanāsamosaraõā sabbe dhammā, samādhipamukhā sabbe dhammā, satādhipateyyā sabbe dhammā, pa¤¤uttarā sabbe dhammā, vimuttisārā sabbe dhammā' ti: evaü puņņhā tumhe bhikkhave tesaü\<*<2>*>/ a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü evaü vyākareyyāthā ti. LXXXIV. 1. Aņņhahi\<*<3>*>/ bhikkhave aīgehi samannāgato mahācoro khippaü pariyāpajjati na ciraņņhitiko hoti. Katamehi aņņhahi? 2. Appaharantassa paharati, anavasesaü ādiyati\<*<4>*>/, itthiü hanati\<*<5>*>/, kumāriü dåseti\<*<6>*>/, pabbajitaü vilumpati, rājakosaü\<*<7>*>/ vilumpati\<*<7>*>/, accāsanne kammaü karoti, na ca nidhānaku- salo hoti. Imehi kho bhikkhave aņņhah'\<*<8>*>/ aīgehi samannāgato ma- hācoro khippaü pariyāpajjati na ciraņņhitiko hoti. 3. Aņņhahi bhikkhave aīgehi samannāgato mahācoro na khippaü pariyāpajjati ciraņņhitiko hoti. Katamehi aņņhahi? 4. Na appaharantassa paharati, na anavasesaü ādiyati, na itthiü hanati\<*<9>*>/, na kumāriü dåseti, na pabbajitaü vi- lumpati, na rājakosaü vilumpati, na accāsanne kammaü karoti, nidhānakusalo\<*<10>*>/ hoti. Imehi kho bhikkhave aņņhah'\<*<11>*>/ aīgehi samannāgato ma- hācoro na khippaü pariyāpajjati ciraņņhitiko hotã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. phassā- 2 T. inserts yeva. 3 T. M7 aņņh' ime. 4 T. ādã- 5 T. M6. M7 hanti; S. harati throughout. 6 M8 duss- 7 omitted by M6. 8 M8. M7 aņņhahi; Ph. T. M7 aņņha. 9 Ph. ghanati. 10 M. T. M6. M7 add ca. 11 T. aņņhahi; M7 aņņha. >/ #<[page 340]># %<340 Aīguttara-Nikāya. LXXXV. 1-LXXXVI. 2>% LXXXV. 1. `Samaõo' ti bhikkhave Tathāgatass' etaü adhivacanaü arahato sammāsambuddhassa, `brāhmaõo' ti bhikkhave Tathāgatass' etaü adhivacanaü arahato sammāsambud- dhassa, `vedagå' ti bhikkhave Tathāgatass' etaü adhivaca- naü arahato\<*<1>*>/ sammāsambuddhassa\<*<1>*>/, `bhisakko' ti bhikkhave Tathāgatass' etaü adhivacanaü arahato sammāsambud- dhassa, `nimmalo' ti bhikkhave Tathāgatass' etaü adhivaca- naü arahato sammāsambuddhassa, `vimalo' ti bhikkhave Tathāgatass' etaü adhivacanaü arahato sammāsambud- dhassa, `¤āõã' ti bhikkhave Tathāgatass' etaü adhivacanaü arahato sammāsambuddhassa, `vimutto' ti bhikkhave Tathā- gatass' etaü adhivacanaü arahato sammāsambuddhassā ti. Yaü\<*<2>*>/ samaõena pattabbaü\<*<3>*>/ brāhmaõena vusãmatā yaü vedagunā pattabbaü\<*<4>*>/ bhisakkena anuttaraü yaü nimmalena pattabbaü\<*<5>*>/ vimalena sucimatā\<*<6>*>/ yaü ¤āõinā\<*<7>*>/ pattabbaü\<*<8>*>/ vimuttena anuttaraü, so' haü vijitasaügāmo mutto mocemi bandhanā nāgo 'mhi paramaü\<*<9>*>/ danto\<*<9>*>/ asekho parinibbuto ti. LXXXVI. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Kosalesu\<*<10>*>/ cārikaü cara- māno mahatā bhikkhusaīghena saddhiü yena Icchānaī- galaü\<*<11>*>/ nāma Kosalānaü brāhmaõagāmo tad avasari. Tatra sudaü Bhagavā Icchānaīgale viharati Icchānaīgala- vanasaõķe. 2. Assosuü kho Icchānaīgalakā brāhmaõagahapatikā `samaõo khalu bho Gotamo Sakyaputto Sakyakulā pabba- jito Icchānaīgalaü anuppatto Icchānaīgale viharati Icchā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 pe. 2 M6 omits these gāthās. 3 M8. S. ka- 4 M8 makattabbaü. 5 M8 ka- 6 S. vusãmatā. 7 S. inserts ca. 8 M. mapa-; M8 maka- 9 M. parama d-; M8 parato d-; Ph. S. paramaddanto. 10 M8. S. Kosambãsu. 11 T. M6. M7 -ka- throughout. >/ #<[page 341]># %% naīgalavanasaõķe. Taü kho pana bhavantaü\<*<1>*>/ Gotamaü evaü kalyāõo kittisaddo abbhuggato `iti pi so Bhagavā arahaü sammāsambuddho . . . pe\<*<2>*>/ . . . sādhu kho pana tathāråpānaü arahataü dassanaü hotã' ti. Atha kho Icchānaīgalakā brāhmaõagahapatikā\<*<3>*>/ tassā rattiyā acca- yena pahåtaü\<*<4>*>/ khādaniyaü bhojaniyaü\<*<5>*>/ ādāya yena Icchānaīgalavanasaõķo ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā bahi dvārakoņņhake aņņhaüsu uccāsaddā mahāsaddā. 3. Tena kho pana samayena āyasmā Nāgito\<*<6>*>/ Bhagavato upaņņhāko hoti. Atha kho Bhagavā āyasmantaü Nāgitaü āmantesi:-- Ke pana te Nāgita uccāsaddā mahāsaddā, kevaņņā ma¤¤e macche\<*<7>*>/ vilope'\<*<8>*>/ ti? `Ete bhante Icchānaī- galakā brāhmaõagahapatikā pahåtaü khādaniyaü bhoja- niyaü ādāya bahi dvārakoņņhake ņhitā Bhagavantaü\<*<9>*>/ yeva\<*<9>*>/ uddissa bhikkhusaīgha¤ cā' ti. Māhaü\<*<10>*>/ Nāgita yasena samāgamaü\<*<11>*>/ mā ca mayā yaso; yo\<*<12>*>/ kho\<*<13>*>/ Nāgita na yimassa nekkhammasukhassa\<*<14>*>/ pavivekasukhassa upasama- sukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhã assa\<*<15>*>/ akiccha- lābhã akasiralābhã, yassāhaü\<*<16>*>/ nekkhammasukhassa pavi- vekasukhassa\<*<17>*>/ upasamasukhassa sambodhasukhassa nikā- malābhã assaü\<*<18>*>/ akicchalābhã akasiralābhã, so taü mãëha- sukhaü middhasukhaü\<*<5>*>/ lābhasakkārasilokasukhaü sādiyey- yā ti. `Adhivāsetu dāni bhante Bhagavā adhivāsetu Sugato, adhivāsanakālo dāni bhante Bhagavato, yena yen' eva\<*<19>*>/ dāni bhante Bhagavā gamissati, tanninnā' va\<*<20>*>/ bhavissanti brāhmaõagahapatikā negamā c' eva jānapadā\<*<21>*>/ ca. Seyyathā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. M8. T. M6. M7 bhagavantaü. 2 M. M8 la; Ph. pa. 3 Ph. samaõa- 4 M. Ph. M8 bahutaü always. 5 omitted by M8. 6 M8 mostly Nābh- 7 M. Ph. M8. S. macchaü. 8 S. vilopentã. 9 S. -ta¤ c'eva. 10 S. mā tvaü ; omitted by M6. 11 S. -ma. 12 T. ye; Ph. M8 insert so. 13 T. M6. M7 add pana. 14 Ph. M8 nekkhama- or nikkhama- 15 M. assaü. 16 T. yasasāya (sic); M6 yassāyaü; M7 yassāya; M8 omits all from yassā- to akasiralābhã. 17 omitted by T. 18 Ph. M6 assa; omitted by T. M7. 19 S. yena pi. 20 M. Ph. M6. S. ca. 21 Ph. M8. T. ja- >/ #<[page 342]># %<342 Aīguttara-Nikāya. LXXXVI.>% pi bhante thullaphusitake deve vassante yathāninnaü uda- kāni pavattanti\<*<1>*>/, evam eva kho bhante yena yen' eva\<*<2>*>/ dāni Bhagavā gamissati, tanninnā 'va\<*<3>*>/ bhavissanti brāhmaõa- gahapatikā negamā c' eva jānapadā\<*<4>*>/ ca. Taü kissa hetu? Tathā hi bhante Bhagavato sãlapa¤¤āõan' ti. Māhaü\<*<5>*>/ Nāgita yasena samāgamaü\<*<6>*>/ mā ca mayā yaso; yo\<*<7>*>/ kho Nāgita na\<*<8>*>/ yimassa\<*<8>*>/ nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhã assa\<*<9>*>/ akicchalābhã akasiralābhã, yassāhaü\<*<10>*>/ nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa ni- kāmalābhã assaü\<*<11>*>/ akicchalābhã akasiralābhã, so taü mãëha- sukhaü middhasukhaü lābhasakkārasilokasukhaü sādiyey- ya\<*<12>*>/. Devatā pi kho Nāgita ekaccā na yimassa\<*<13>*>/ nekkham- masukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodha- sukhassa nikāmalābhiniyo assu\<*<14>*>/ akicchalābhiniyo akasira- lābhiniyo, yassāhaü\<*<15>*>/ nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhã assaü\<*<16>*>/ akicchalābhã akasiralābhã. Tumhākam pi\<*<17>*>/ kho\<*<18>*>/ Nāgita saügamma samāgamma saīgaõikavihāraü anuyuttānaü viharataü evaü hoti: na ha\<*<19>*>/ nåna\<*<20>*>/ 'me\<*<20>*>/ āyasmanto imassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasu- khassa sambodhasukhassa nikāmalābhino assu\<*<14>*>/ akiccha- lābhino akasiralābhino, yassāhaü\<*<15>*>/ nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikā- malābhã assaü\<*<16>*>/ akicchalābhã akasiralābhã; tathā hi\<*<21>*>/ 'me \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. saüv- 2 S. yena pi. 3 S. ca. 4 Ph. M8. T. ja- 5 M6 nāhaü, then Māgita (!); S. mā tvaü. 6 S. -ma. 7 Ph. inserts so. 8 omitted by T. M6. M7. 9 M. assaü. 10 T. M6. M7 yassāyaü; M8 omits all from yassā- to akasiralābhã. 11 Ph. assa; omitted by T. M6. M7. 12 M8 -yyaü. 13 T. imassa. 14 omitted by M8. T. M6. M7. 15 T. M6. M7 yassāyaü. 16 Ph. assa; omitted by M8. T. M6. M7. 17 omitted by T. M6. 18 T. M7 add me. 19 M. Ph. hi. 20 Ph. nån' ime. 21 M. S. add pana; Ph. kho. >/ #<[page 343]># %% āyasmanto saügamma samāgamma saīgaõikavihāraü anu- yuttā viharanti. 4. Idhāhaü Nāgita bhikkhå\<*<1>*>/ passāmi a¤¤ama¤¤aü {aīgulipatodakehi}\<*<2>*>/ sa¤jagghante saükãëante. Tassa mayhaü Nāgita evaü hoti: na ha\<*<3>*>/ nåna\<*<4>*>/ 'me\<*<4>*>/ āyasmanto imassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhino assu\<*<5>*>/ akicchalābhino akasiralābhino, yassāhaü\<*<6>*>/ nekkhammasukhassa paviveka- sukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhã assaü\<*<7>*>/ akicchalābhã akasiralābhã; tathā hi\<*<8>*>/ 'me āyasmanto a¤¤ama¤¤aü\<*<9>*>/ aīgulipatodakehi\<*<10>*>/ sa¤jagghanti saükãëanti. 5. Idhāhaü\<*<11>*>/ Nāgita bhikkhå\<*<12>*>/ passāmi yāvadatthaü udarāvadehakaü bhu¤jitvā seyyasukhaü phassasukhaü middhasukhaü anuyutte viharante. Tassa mayhaü Nāgita evaü hoti: na ha\<*<13>*>/ nåna\<*<4>*>/ 'me\<*<4>*>/ āyasmanto imassa nekkham- masukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodha- sukhassa nikāmalābhino assu\<*<5>*>/ akicchalābhino akasiralā- bhino, yassāhaü nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikāmalābhã assaü\<*<7>*>/ akicchalābhã akasiralābhã; tathā hi\<*<14>*>/ 'me āyasmanto yava- datthaü udarāvadehakaü bhu¤jitvā seyyasukhaü phassa- sukhaü middhasukhaü anuyuttā viharanti. 6. Idhāhaü Nāgita bhikkhuü\<*<15>*>/ passāmi gāmantavihāriü\<*<16>*>/ samāhitaü nisinnaü. Tassa mayhaü Nāgita evaü hoti `idāni imaü\<*<17>*>/ āyasmantaü ārāmiko vā saccessati\<*<18>*>/ sama- õuddeso vā, taü\<*<19>*>/ tamhā samādhimhā cāvissatã\<*<20>*>/' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 bhikkhuü. 2 S. -kena; T. -kaühi. 3 M. Ph. hi. 4 Ph. nån' ime. 5 omitted by M8. T. M6. M7. 6 T. M7 yassāyaü. 7 Ph. assa; omitted by M8. T. M6. M7. 8 M. S. add pana; T. omits tathā hi 'me; M6. M7 omit 'me. 9 omitted by T. M6. 10 S. -kena. 11 M6. S. idha panāhaü; T. M7 idha mayhaü. 12 T. bhikkhuü. 13 M. Ph. hi; omitted by M8. 14 M. S. add pana. 15 M8 bhikkhå. 16 Ph. M8 -ri; T. -raü S. -re. 17 T. M6. M7 idān' imaü; M8 idaü. 18 M. S. upaņņhahissati; Ph. M8 paņhayati. 19 T. M6. M7 so; omitted by Ph. 20 Ph. M8 bhav-; S. gam- >/ #<[page 344]># %<344 Aīguttara-Nikāya. LXXXVI. 7-LXXXVII. 1>% Tenāhaü Nāgita tassa bhikkhuno na\<*<1>*>/ attamano homi gāmantavihārena. 7. Idha panāhaü Nāgita bhikkhuü passāmi āra¤¤akaü\<*<2>*>/ ara¤¤e pacalāyamānaü\<*<3>*>/ nisinnaü. Tassa mayhaü Nāgita evaü hoti `idāni ayam\<*<4>*>/ āyasmā imaü niddākilamathaü paņivinodetvā ara¤¤asa¤¤aü\<*<5>*>/ yeva manasikarissati ekattan\<*<6>*>/' ti. Tenāhaü Nāgita tassa bhikkhuno attamano homi ara¤¤avihārena. 8. Idha panāhaü Nāgita bhikkhuü passāmi āra¤¤akaü\<*<7>*>/ ara¤¤e asamāhitaü nisinnaü. Tassa mayhaü Nāgita evaü hoti `idāni ayam āyasmā asamāhitaü vā cittaü samāda- hissati\<*<8>*>/ samāhitaü\<*<8>*>/ vā\<*<8>*>/ cittaü\<*<8>*>/ anurakkhissatã' ti. Tenā- haü Nāgita tassa bhikkhuno attamano homi ara¤¤a- vihārena\<*<9>*>/. 9. Idha panāhaü Nāgita bhikkhuü passāmi āra¤¤akaü\<*<10>*>/ ara¤¤e\<*<11>*>/ samāhitaü nisinnaü. Tassa mayhaü Nāgita evaü hoti `idāni ayam āyasmā avimuttaü vā cittaü vimuccissati vimuttaü vā cittaü anurakkhissatã' ti. Tenāhaü Nāgita tassa bhikkhuno attamano\<*<12>*>/ homi ara¤¤avihārena. Yasmā- haü\<*<13>*>/ Nāgita samaye addhānamaggapaņipanno na ki¤ci passāmi purato vā pacchato\<*<12>*>/ vā\<*<12>*>/, phāsu\<*<12>*>/ me\<*<14>*>/ Nāgita tasmiü samaye hoti antamaso uccārapassāvakammāyā\<*<15>*>/ ti. LX XXVII. 1. Aņņhahi bhikkhave aīgehi samannāgatassa upāsa- kassa ākaīkhamāno saīgho pattaü nikkujjeyya. Kata- mehi aņņhahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. M8. 2 M. Ph. ar-; omitted by M8. S. 3 S. capalāy- 4 omitted by T. M7. 5 Ph. M8. S. -sa¤¤ā; M7 ār- 6 S. ettakan. 7 M. Ph. ar-; T. ara¤¤aü; omitted by M8. S. 8 omitted by M8; M6 has samādahessati, samādahitaü anurakkhatã. 9 T. ār- 10 M. Ph. M8. M7. S. ar- 11 T. ār-; omitted by M8. S. 12 omitted by M8; M6. M7 phāsum. 13 M8 yasmāyaü; T. yasmā; Ph. yasmiü 'haü. 14 T. adds 'va. 15 M. Ph. M8. S. -kammassā. >/ #<[page 345]># %% 2. Bhikkhånaü alābhāya parisakkati, bhikkhånaü anat- thāya parisakkati, bhikkhånaü anāvāsāya\<*<1>*>/ parisakkati, bhikkhånaü\<*<2>*>/ akkosati paribhāsati, bhikkhå bhikkhåhi vibhedeti\<*<3>*>/, buddhassa avaõõaü bhāsati, dhammassa avaõ- õaü bhāsati, saīghassa avaõõaü bhāsati. Imehi kho bhikkhave aņņhah'\<*<4>*>/ aīgehi samannāgatassa upāsakassa ākaīkhamāno saīgho pattaü nikkujjeyya. 3. Aņņhahi bhikkhave aīgehi samannāgatassa upāsakassa ākaīkhamāno saīgho pattaü ukkujjeyya. Katamehi aņņhahi? 4. Na bhikkhånaü alābhāya parisakkati, na bhikkhånaü anatthāya parisakkati, na bhikkhånaü anāvāsāya\<*<5>*>/ pari- sakkati, na bhikkhånaü\<*<2>*>/ akkosati paribhāsati, na bhikkhå\<*<6>*>/ bhikkhåhi vibhedeti\<*<3>*>/, buddhassa vaõõaü bhāsati, dham- massa vaõõaü bhāsati, saīghassa vaõõaü bhāsati. Imehi kho bhikkhave aņņh' aīgehi samannāgatassa upā- sakassa ākaīkhamāno saīgho pattaü ukkujjeyyā ti. LXXXVIII. 1. Aņņhahi bhikkhave dhammehi samannāgatassa bhik- khuno ākaīkhamānā upāsakā appasādaü\<*<7>*>/ pavedeyyuü. Katamehi aņņhahi? 2. Gihãnaü\<*<8>*>/ alābhāya\<*<8>*>/ parisakkati\<*<8>*>/, gihãnaü anatthāya parisakkati, gihãnaü\<*<9>*>/ akkosati paribhāsati, gihã\<*<10>*>/ gihãhi vibhedeti\<*<11>*>/, buddhassa avaõõaü bhāsati, dhammassa avaõ- õaü bhāsati, saīghassa avaõõaü bhāsati, agocare\<*<12>*>/ ca\<*<13>*>/ naü passanti. Imehi kho bhikkhave aņņhahi dhammehi samannāgatassa bhikkhuno ākaīkhamānā upāsakā appasādaü pavedeyyuü\<*<14>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8 avāsāya; T. M6 āv- 2 M. M8. S. bhikkhå; Ph. bhikkhuü. 3 Ph. T. M7 bhe- 4 M. Ph. M8 aņņhahi. 5 M. M7 avā-; T. M6. M7 āv- 6 Ph. bhikkhuü. 7 T. ajja- 8 omitted by T. 9 M8. S. gihã; M. Ph. gihiü. 10 M. Ph. gihiü. 11 M7 bhed- 12 S. tato. 13 S. adds devā. 14 T. -yyun ti. >/ #<[page 346]># %<346 Aīguttara-Nikāya. LXXXVIII. 3-LXXXIX. 4>% 3. Aņņhahi bhikkhave dhammehi samannāgatassa bhik- khuno ākaīkhamānā upāsakā pasādaü pavedeyyuü. Kata- mehi aņņhahi? 4. Na gihãnaü alābhāya parisakkati, na gihãnaü anat- thāya parisakkati\<*<1>*>/, na gihãnaü\<*<2>*>/ akkosati paribhāsati, na gihã gihãhi vibhedeti\<*<3>*>/, buddhassa vaõõaü bhāsati, dham- massa vaõõaü bhāsati, saīghassa vaõõaü bhāsati, gocare\<*<4>*>/ ca\<*<5>*>/ naü passanti. Imehi kho bhikkhave aņņhahi dhammehi samannāgatassa bhikkhuno ākaīkhamānā upāsakā pasādaü pavedeyyun ti\<*<6>*>/. LXXXIX. 1. Aņņhahi bhikkhave dhammehi samannāgatassa bhik- khuno ākaīkhamāno saīgho paņisāraõãyakammaü kareyya. Katamehi aņņhahi? 2. Gihãnaü alābhāya parisakkati, gihãnaü anatthāya parisakkati, gihãnaü\<*<7>*>/ akkosati paribhāsati, gihã\<*<8>*>/ gihãhi vibhedeti\<*<9>*>/, buddhassa avaõõaü bhāsati, dhammassa avaõ- õaü bhāsati, saīghassa avaõõaü bhāsati, dhammika¤ ca gihipaņissavaü\<*<10>*>/ na\<*<6>*>/ saccāpeti\<*<11>*>/. Imehi kho bhikkhave aņņhahi dhammehi samannāgatassa bhikkhuno ākaīkhamāno saīgho paņisāraõãyakammaü ka- reyya. 3. Aņņhahi bhikkhave dhammehi samannāgatassa bhik- khuno ākaīkhamāno saīgho paņisāraõãyakammaü paņi- ppassambheyya. Katamehi aņņhahi? 4. Na gihãnaü alābhāya parisakkati, na gihãnaü anat- thāya parisakkati\<*<12>*>/, na gihãnaü\<*<2>*>/ akkosati paribhāsati, na gihã\<*<8>*>/ gihãhi vibhedeti\<*<13>*>/, buddhassa vaõõaü bhāsati, dham- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8 insert na gihãnaü avāsāya parisakkati. 2 M. gihiü; S. gihã. 3 M8. T. M7 bhedeti; Ph. codeti. 4 S. tato. 5 S. adds devā. 6 omitted by M8. 7 M. S. gihã. 8 M. Ph. gihiü. 9 Ph. T. M7 bhe- 10 M8 -patisāraõaü. 11 M8 paccuppeti. 12 M8 inserts na gihinaü avāsāya parisakkati. 13 T. M7 bhe-. >/ #<[page 347]># %% massa vaõõaü bhāsati, saīghassa vaõõaü bhāsati, dham- mika¤ ca gihipaņissavaü saccāpeti\<*<1>*>/. Imehi kho bhikkhave aņņhahi dhammehi samannāgatassa bhikkhuno ākaīkhamāno saīgho paņisāraõãyakammaü paņip- passambheyyā ti. XC. 1. Tassapāpiyyasikākammakatena bhikkhave bhikkhunā aņņhasu dhammesu sammā vattitabbaü: na upasampāde- tabbaü\<*<2>*>/, na nissayo dātabbo, na\<*<3>*>/ sāmaõero\<*<3>*>/ upaņņhāpe- tabbo\<*<3>*>/, na bhikkhuno vādakasammuti\<*<4>*>/ sāditabbā\<*<5>*>/, samma- tena pi bhikkhuniyo na ovaditabbā, na kāci\<*<6>*>/ saīghasam- muti\<*<4>*>/ sāditabbā\<*<7>*>/, na kismi¤ci paccekaņņhāne ņhapetabbo\<*<8>*>/, na ca tena målena vuņņhāpetabbaü. Tassapāpiyyasikākammakatena bhikkhave bhikkhunā ime- su aņņhasu dhammesu sammā vattitabban ti\<*<9>*>/. Sativaggo\<*<10>*>/ navamo\<*<11>*>/ samatto. Tatr' uddānaü: Sati Puõõiya-målena cora-samaõena\<*<12>*>/ pa¤camaü Yaso patta\<*<13>*>/-pasādena paņisāraõãya¤ ca vattatã ti. Bojjhā\<*<14>*>/ Sirimā\<*<15>*>/ Padumā Sudhanā\<*<16>*>/ Manujā\<*<17>*>/ Uttarā Muttā Khemā Somā\<*<18>*>/ Råpã\<*<19>*>/ Cundã\<*<20>*>/ Bimbã\<*<21>*>/ Sumanā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. paccā-; M7 pesiti. 2 M. Ph. M8 -bbo. 3 omitted by T. 4 S. -sammati. 5 T. M6. M7 dātabbā. 6 T. M6. M7 ki¤ci. 7 M8 haritabbā. 8 Ph. M8 vuņņhāpetabbo; S. niyametabbā. 9 T. M6. M7 continue: Bojjhā (T. M6 bojjhaīgā) Sirimā and so on. 10 M8 Vaggo. 11 M. Ph. M8 catuttho; omitted by S. 12 M8 samaõera; S. samena. 13 S. pattā- 14 T. M6 bojjhaīgā. 15 M8 Sirāmā. 16 M. Ph. Sutanā; S. Sudhammā; M8 Sasuvanā. 17 M8. S. Maõ-; T. Mānujjā; M6. M7 Manujjā. 18 omitted by M. Ph. M8. S. 19 M. Ph. M8. S. Rucã. 20 M8 -dā; M7 Cuddi. 21 M. Ph. Pimbi; M8 Bimpi; T. M6 Vimbã. >/ #<[page 348]># %<348 Aīguttara-Nikāya.>% Mallikā\<*<1>*>/ Tissā\<*<2>*>/ Tissāya\<*<3>*>/ mātā\<*<3>*>/ Soõā\<*<4>*>/ Soõāya\<*<5>*>/ mātā\<*<5>*>/ Kāõā\<*<4>*>/ Kāõāya\<*<6>*>/ mātā\<*<6>*>/ Uttarā\<*<7>*>/ Nandamātā\<*<2>*>/ Visākhā Migā- ramātā Khujjuttarā upāsikā Sāmavatã\<*<8>*>/ upāsikā Suppavāsā Koëiyadhãtā Suppiyā upāsikā Nakulamātā gahapatānã ti. 1. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya aņņha dhammā bhāve- tabbā. Katame aņņha? 2. Sammādiņņhi sammāsaīkappo sammāvācā sammā- kammanto sammā-ājãvo sammāvāyāmo sammāsati sammā- samādhi. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya ime aņņha dhammā bhā- vetabbā ti\<*<9>*>/. 1. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya aņņha dhammā bhāve- tabbā. Katame aņņha? 2. Ajjhattaü råpasa¤¤ã\<*<10>*>/ bahiddhā råpāni passati pa- rittāni suvaõõadubbaõõāni. Tāni abhibhuyya jānāmi passā- mã ti evaüsa¤¤ã hoti. 3. Ajjhattaü råpasa¤¤ã bahiddhā råpāni passati appa- māõāni suvaõõadubbaõõāni. Tāni abhibhuyya jānāmi passāmã ti evaüsa¤¤ã hoti. 4. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã\<*<11>*>/ bahiddhā råpāni passati parit- tāni suvaõõadubbaõõāni. Tāni abhibhuyya jānāmi passāmã ti evaüsa¤¤ã hoti. 5. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã\<*<11>*>/ bahiddhā råpāni passati appa- māõāni suvaõõadubbaõõāni. Tāni abhibhuyya jānāmi passāmã ti evaüsa¤¤ã hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M8. M6. M7 Mallã; T. Vallã. 2 omitted by M8. S. 3 M8 Bhissiyamātā; M. Ph. S. Tissamātā. 4 omitted by M. Ph. M8. S. 5 S. Soõamātā. 6 M. Ph. S. Kāõamātā; M8 Kalāmātā. 7 T. M6. M7 Uttare (T. M7 then na tā mātā for Nanda-); M8 Uttarāmātā; S. Uttaramātā. 8 M. Ph. M8. S. Sāmā- 9 omitted by M6. M7. S. 10 T. M6. M7 arå- 11 T. råpa- >/ #<[page 349]># %< Sati-Vagga. 349>% 6. Ajjhattaü aråpasa¤¤ã bahiddhā råpāni passati nãlāni nãlavaõõāni\<*<1>*>/ . . . pe\<*<2>*>/ . . . pãtāni pãtavaõõāni\<*<3>*>/ . . . pe\<*<4>*>/ . . . lohitakāni lohitakavaõõāni\<*<5>*>/ . . . pe\<*<4>*>/ . . . odātāni odāta- vaõõāni odātanidassanāni odātanibhāsāni. Tāni abhibhuyya jānāmi passāmã ti evaüsa¤¤ã hoti. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya ime aņņha dhammā bhā- vetabbā ti\<*<6>*>/. 1. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya aņņha dhammā bhāve- tabbā. Katame aņņha? 2. Råpã\<*<7>*>/ råpāni passati, ajjhattaü aråpasa¤¤ã bahiddhā råpāni passati, subhan t' eva adhimutto hoti, sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā nānattasa¤¤ānaü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsāna¤- cāyatanaü upasampajja viharati, sabbaso ākāsāna¤cāyata- naü samatikkamma `anantaü vi¤¤āõan' ti vi¤¤āõa¤cāyata- naü upasampajja viharati, sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āyatanaü upasam- pajja viharati, sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upasampajja viharati, sabbaso nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitani- rodhaü upasampajja viharati. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya ime aņņha dhammā bhā- vetabbā. 3. Rāgassa bhikkhave pari¤¤āya . . . parikkhayāya . . . pahānāya . . . khayāya . . . vayāya . . . virāgāya . . . nirodhāya . . . cāgāya . . . paņinissaggāya ime aņņha dhammā bhāvetabbā ti\<*<8>*>/. 1. Dosassa . . . mohassa . . . kodhassa . . . upanāhassa . . . makkhassa . . . palāsassa\<*<9>*>/ . . . issāya\<*<10>*>/ . . . maccha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. add nãlanidassanāni nãlanibhāsāni. 2 Ph. pa; omitted by M. M8. 3 S. adds -nidassanāni -nibhāsāni. 4 M. M8 la; Ph. pa. 5 T. adds -nidassanāni; S. also -nibhāsāni. 6 omitted by all MSS. exc. Ph. 7 T. M6. M7 aråpã. 8 omitted by M. M8. T. M6. M7. 9 M. Ph. paë- 10 omitted by M8. >/ #<[page 350]># %<350 Aīguttara-Nikāya.>% riyassa . . . māyāya . . . sāņheyyassa\<*<1>*>/ . . . thambhassa . . . sārambhassa . . . mānassa\<*<2>*>/ . . . atimānassa . . . madassa . . . pamādassa\<*<2>*>/ abhi¤¤āya . . . pari¤¤āya . . . parikkha- yāya . . . pahānāya . . . khayāya . . . vayāya . . . virā- gāya . . . nirodhāya . . . cāgāya . . . paņinissaggāya ime aņņha dhammā bhāvetabbā ti. Aņņhakanipātaü\<*<3>*>/ samattaü\<*<4>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. M8 sāth-; M. sādh- 2 omitted by M8. 3 Ph. M8. M6. M7 aņņhani- 4 M. niņņhitaü; Ph. adds: Akkharā ekam eka¤ca buddharåpaü samaü siyā. Tasmā hi paõķito poso likkheyya piņakattayaü. Iminā likkhitapu¤¤ena bhavābhave saüsaranto ucce kule su-ukkaņņhasandhiü labhitvāna jātakālato paņņhāya pariyattisāsane ekapadakkharaü disvā sabbaü nisesaü jānitvā dhāreyyuü. Nibbānapaccayo hotu. Then follows the year in Burmese. --M8 adds: Idaü me pu¤¤aü āsavakkhayāvahaü hotu, then some words in Burmese, after which nibbānapaccayo hotu, then again some words in Burmese. >/ #<[page 351]># %< 351>% NAVAKA-NIPâTA. Namo\<*<1>*>/ Tassa Bhagavato Arahato Sammāsam- buddhassa. I \<*<2>*>/. 1. Evam me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthi- yaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi\<*<3>*>/:-- Bhikkhavo ti. Bha- dante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Sace bhikkhave a¤¤atitthiyā paribbājakā evaü puc- cheyyuü: sambodhapakkhikānaü\<*<4>*>/ āvuso dhammānam kā upanisā bhāvanāyā ti? Evaü puņņhā tumhe bhikkhave tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü kinti vyākareyyāthā ti? `Bhagavaümålakā\<*<5>*>/ no bhante dhammā Bhagavaünettikā\<*<6>*>/ Bhagavaüpaņisaraõā, sādhu vata bhante Bhagavantaü ¤eva paņibhātu etassa bhāsitassa attho, Bhagavato sutvā bhik- khå dhāressantã' ti. Tena hi bhikkhave suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmã ti. `Evam bhante' ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 3. Sace bhikkhave a¤¤atitthiyā paribbājakā evaü puc- cheyyuü: sambodhapakkhikānaü āvuso dhammānaü kā upanisā bhāvanāyā ti? Evaü puņņhā tumhe bhikkhave tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü evaü vyākarey- yāthā: idhāvuso bhikkhu kalyāõamitto hoti kalyāõasahāyo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. omits the Udāna. 2 S. has as title Paõõāsako. 3 M. Ph. continue: Sace. 4 M. Ph. sambodhi- throughout. 5 S. -målā. 6 M. la; Ph. pa; S. pe || Bhagavato. >/ #<[page 352]># %<352 Aīguttara-Nikāya. I. 4-8>% kalyāõasampavaīko. Sambodhapakkhikānaü āvuso dham- mānaü ayaü paņhamā upanisā bhāvanāya. 4. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sãlavā hoti, pāti- mokkhasaüvarasaüvuto viharati ācāragocarasampanno, a- numattesu\<*<1>*>/ vajjesu bhayadassāvã samādāya sikkhati sikkhā- padesu. Sambodhapakkhikānaü āvuso dhammānaü ayaü dutiyā upanisā bhāvanāya. 5. Puna ca paraü āvuso bhikkhu yāyaü kathā abhi- sallekhikā cetovivaraõasappāyā, seyyathãdaü appicchakathā santuņņhikathā pavivekakathā asaüsaggakathā viriyāram- bhakathā sãlakathā samādhikathā pa¤¤ākathā vimuttikathā vimutti¤āõadassanakathā, evaråpiyā\<*<2>*>/ kathāya\<*<3>*>/ nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã. Sambodhapakkhikānaü āvuso dhammānaü ayaü tatiyā upanisā bhāvanāya. 6. Puna ca paraü āvuso bhikkhu āraddhaviriyo viharati akusalānaü dhammānaü pahānāya, kusalānaü dhammānaü upasampadāya, thāmavā daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Sambodhapakkhikānaü āvuso dham- mānaü ayaü catutthā upanisā bhāvanāya. 7. Puna ca paraü āvuso bhikkhu pa¤¤avā hoti\<*<3>*>/, uda- yatthagāminiyā pa¤¤āya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā. Sambodhapakkhikānaü ā- vuso dhammānaü ayaü pa¤camã upanisā bhāvanāya. 8. Kalyāõamittass' etaü bhikkhave bhikkhuno pāņikaī- khaü\<*<4>*>/ kalyāõasahāyassa kalyāõasampavaīkassa: sãlavā bha- vissati, pātimokkhasaüvarasaüvuto viharissati ācāragocara- sampanno, anumattesu vajjesu bhayadassāvã samādāya sikkhissati sikkhāpadesu. Kalyāõamittass' etaü bhikkhave bhikkhuno pāņikaīkhaü kalyāõasahāyassa kalyāõasampa- vaīkassa: yāyaü\<*<5>*>/ kathā abhisallekhikā cetovivaraõasappāyā, seyyathãdaü appicchakathā . . . pe\<*<6>*>/ . . . evaråpiyā kathāya nikāmalābhã bhavissati akicchalābhã akasiralābhã. Kalyā- õamittass' etaü bhikkhave bhikkhuno pāņikaīkhaü\<*<7>*>/ kalyā- õasahāyassa kalyāõasampavaīkassa: āraddhaviriyo viha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. aõu- throughout. 2 T. -råpāya. 3 omitted by T. 4 T. M6. M7 -khā. 5 T. yāvāyaü. 6 M. Ph. S. in full. 7 T. M6 -khā. >/ #<[page 353]># %% rissati akusalānaü dhammānaü pahānāya, kusalānaü dhammānaü upasampadāya, thāmavā daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Kalyāõamittass' etaü bhikkhave bhikkhuno pāņikaīkhaü kalyāõasahāyassa kalyā- õasampavaīkassa: pa¤¤avā bhavissati, udayatthagāminiyā pa¤¤āya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkha- kkhayagāminiyā. Tena ca pana bhikkhave bhikkhunā imesu pa¤casu dhammesu patiņņhāya cattāro dhammā uttariü\<*<1>*>/ bhāvetabbā: asubhā bhāvetabbā rāgassa pahā- nāya, mettā bhāvetabbā vyāpādassa pahānāya, ānāpānasati\<*<2>*>/ bhāvetabbā vitakkåpacchedāya, aniccasa¤¤ā bhāvetabbā asmimānasamugghātāya. Aniccasa¤¤ino bhikkhave bhik- khuno anattasa¤¤ā saõņhāti, anattasa¤¤ã\<*<3>*>/ asmimānasam- ugghātaü\<*<4>*>/ pāpuõāti diņņh' eva dhamme nibbānan ti. II. 1. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā\<*<5>*>/ ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu Bha- gavantaü etad avoca `nissayasampanno\<*<6>*>/ nissayasampanno ti bhante vuccati; kittāvatā nu kho bhante bhikkhu nissaya- sampanno hotã' ti? 2. Saddha¤ ce bhikkhu nissāya akusalaü pajahati kusalaü bhāveti, pahãnam ev' assa\<*<7>*>/ taü akusalaü hoti. Hiri¤ ce bhikkhu nissāya . . . pe\<*<8>*>/ . . . Ottappa¤ ce bhikkhu nissāya . . .\<*<9>*>/ Viriya¤ ce bhikkhu nissāya\<*<10>*>/ . . .\<*<11>*>/ Pa¤¤a¤\<*<12>*>/ ce bhikkhu nissāya\<*<10>*>/ akusalaü paja- hati kusalaü bhāveti, pahãnam ev' assa taü akusalaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M7 -ri. 2 M. S. -ssati; Ph. M7 āõā- 3 Ph. -sa¤¤ā; omitted by M6. 4 T. -tā. 5 M. la; Ph. pa; S. pe || Ekam- 6 T. nissāya- always; M6 once; M7 twice. 7 T. M6. M7 evāssa; M6. M7 also in the next place where it occurs. 8 M. Ph. pa; omitted by S. 9 M. pa; S. omits the dots. 10 Ph. upani- 11 M6 gives it in full; M. has pa. 12 M6 omits this phrase. >/ #<[page 354]># %<354 Aīguttara-Nikāya. II. 3-III. 2>% hoti. Taü hi 'ssa bhikkhuno\<*<1>*>/ akusalaü pahãnaü hoti\<*<2>*>/ suppahãnaü\<*<2>*>/, yaüsa\<*<3>*>/ ariyāya\<*<4>*>/ pa¤¤āya\<*<5>*>/ disvā\<*<6>*>/ pahãnaü. Tena ca pana bhikkhu\<*<7>*>/ bhikkhunā imesu pa¤casu dham- mesu patiņņhāya cattāro dhammā\<*<8>*>/ upanissāya vihātabbā\<*<9>*>/. Katame cattāro? 3. Idha bhikkhu\<*<7>*>/ bhikkhu saükhāy' ekaü\<*<2>*>/ paņisevati\<*<2>*>/, saükhāy' ekaü adhivāseti, saükhāy' ekaü parivajjeti\<*<10>*>/, saü- khāy' ekaü vinodeti. Evaü kho bhikkhu\<*<7>*>/ bhikkhu nissaya- sampanno hotã ti. III. 1. Ekaü samayaü Bhagavā Cālikāyaü viharati Cālikā- pabbate\<*<11>*>/. Tena kho pana samayena āyasmā Meghiyo Bhagavato upaņņhāko hoti. Atha\<*<2>*>/ kho\<*<2>*>/ āyasmā Meghiyo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhaga- vantaü abhivādetvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhito kho\<*<12>*>/ āyasmā Meghiyo Bhagavantaü etad avoca `icchām' ahaü bhante Jantugāmaü\<*<13>*>/ piõķāya pavisitun' ti. `Yassa dāni tvaü Meghiya kālaü ma¤¤asã' ti. 2. Atha kho āyasmā Meghiyo pubbaõhasamayaü nivā- setvā pattacãvaram ādāya Jantugāmaü piõķāya pāvisi, Jantugāme piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķapāta- paņikkanto yena Kimikālāya\<*<14>*>/ nadiyā tãraü ten' upasaī- kami. Addasā\<*<15>*>/ kho āyasmā Meghiyo Kimikālāya nadiyā tãre jaīghāvihāraü\<*<16>*>/ anucaīkamamāno\<*<17>*>/ anuvicaramāno\<*<18>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 bhikkhu. 2 omitted by M6. 3 M6 yaüsā; M. yaü; Ph. ya¤ ca; S. yassa; M9 (Com.) = yaü assa. 4 Ph. pariyāyaü; S. viriyāya. 5 T. pa¤¤ā; omitted by Ph. 6 T. M6 twice. 7 all MSS. exc. M. read bhikkhave. 8 omitted by M. Ph. S. 9 S. viharitabbā; T. hãhātabbā. 10 T. -vajjati. 11 T. -kāya-; Ph. Cāliya-; S. -ka- 12 M. inserts so. 13 M. Ph. Jattu- throughout. 14 M. Ph. S. -ëāya throughout; M7 -lāya and -ëāya; M6 Kiücikālā. 15 M. upasaīkamitvā addasā. 16 M. Ph. S. jaīgha- always. 17 T. anucakamāno. 18 Ph. adds addasā. >/ #<[page 355]># %% ambavanaü pāsādikaü ramaõãyaü. Disvān' assa etad ahosi `pāsādikaü vat' idaü ambavanaü ramaõãyaü, alaü vat' idaü kulaputtassa padhānatthikassa\<*<1>*>/ padhānāya\<*<2>*>/, sace maü Bhagavā anujāneyya, āgaccheyyāhaü imaü ambava- naü padhānāyā'\<*<3>*>/ ti. 3. Atha kho āyasmā Meghiyo yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Meghiyo Bhagavantaü etad avoca `idhāhaü bhante pubbaõhasama- yaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya Jantugāmaü piõķāya pāvi- siü\<*<4>*>/, Jantugāme piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķa- pātapaņikkanto yena Kimikālāya nadiyā tãraü ten' upa- saīkamiü\<*<5>*>/, addasaü\<*<6>*>/ kho ahaü\<*<7>*>/ bhante Kimikālāya na- diyā tãre jaīghāvihāraü anucaīkamamāno anuvicaramāno ambavanaü pāsādikaü ramaõãyaü; disvāna me etad ahosi <*>/ imaü ambavanaü padhānāyā>> ti; sace\<*<9>*>/ maü Bhagavā anujāneyya, gaccheyyā- haü taü ambavanaü padhānāyā' ti\<*<10>*>/. `âgamehi tāva Meghiya, ekak' amhā\<*<11>*>/ tāva\<*<12>*>/ yāva a¤¤o pi koci bhikkhu dissatå' ti. 4. Dutiyam pi kho āyasmā Meghiyo Bhagavantaü etad avoca `Bhagavato bhante natthi ki¤ci uttariü\<*<13>*>/ karaõãyaü, natthi katassa paņicayo, mayhaü kho pana bhante atthi uttariü\<*<13>*>/ karaõãyaü, atthi katassa paņicayo; sace maü Bhagavā anujāneyya, gaccheyyāhaü taü ambavanaü pa- dhānāyā' ti. `âgamehi tāva Meghiya, ekak' amhā\<*<11>*>/ tāva\<*<12>*>/ yāva a¤¤o pi koci bhikkhu dissatå' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. padhānakassa. 2 M6 pajānāya. 3 T. padhānesānāyā; M7 -nesānāyā. 4 M. S. -si. 5 M. S. -miü. 6 T. M6. M7 -sā. 7 omitted by T. 8 M. Ph. gacch- 9 M. Ph. omit all from sace to avoca. 10 S. inserts Evaü vutte Bhagavā āyasmantaü Meghiyaü etad avoca. 11 M. S. -hi. 12 M. vata. 13 M. Ph. S. -ri throughout; M7 -riü and -ri. >/ #<[page 356]># %<356 Aīguttara-Nikāya. III. 5-7>% 5. Tatiyam pi kho āyasmā Meghiyo Bhagavantaü etad avoca `Bhagavato bhante natthi ki¤ci uttariü karaõãyaü, natthi katassa paņicayo, mayhaü kho pana bhante atthi uttariü karaõãyaü, atthi katassa paņicayo; sace maü Bhagavā anujāneyya, gaccheyyāhaü taü ambavanaü pa- dhānāyā' ti. `Padhānan ti kho Meghiya vadamānaü kinti vadeyyāma? Yassa dāni tvaü Meghiya kālaü ma¤¤asã' ti. 6. Atha kho āyasmā Meghiyo uņņhāyāsanā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā yena taü ambavanaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā taü\<*<1>*>/ ambavanaü ajjhogāhetvā\<*<2>*>/ a¤¤atarasmiü rukkhamåle divāvihāraü nisãdi. Atha kho āyasmato Meghiyassa tasmiü ambavane viharantassa yebhuyyena tayo pāpakā akusalā\<*<3>*>/ vitakkā\<*<3>*>/ samudācaranti, seyyathãdaü kāmavitakko vyāpādavitakko vihiüsāvitakko. Atha kho āyasmato Meghiyassa etad ahosi `acchariyaü vata bho abbhutaü vata bho, saddhāya 'va\<*<4>*>/ ta¤ c' amhi\<*<5>*>/ agārasmā anagāriyaü pabbajito\<*<6>*>/, atha ca pan' imehi\<*<7>*>/ tãhi pāpakehi akusalehi vitakkehi anvāsatto\<*<8>*>/: kāmavitakkena\<*<9>*>/ vyāpādavitakkena\<*<9>*>/ vihiüsāvitakkenā' ti. 7. Atha kho āyasmā Meghiyo yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Meghiyo Bhagavantaü etad avoca: idha mayhaü bhante tasmiü ambavane viharantassa yebhuyyena tayo pāpakā akusalā\<*<10>*>/ vitakkā samudācaranti, seyyathãdaü kāmavitakko vyāpāda- vitakko vihiüsāvitakko; tassa mayhaü bhante etad ahosi `acchariyaü vata bho abbhutaü vata bho, saddhāya 'va\<*<11>*>/ ta¤ c' amhi\<*<12>*>/ agārasmā anagāriyaü pabbajito\<*<6>*>/, atha ca\<*<13>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. 2 T. M6 -gahetvā. 3 M. Ph. T. -la- 4 M. Ph. ca; omitted by S. 5 M. Ph. S. tamhā. 6 M. Ph. S. -tā. 7 T. pana me. 8 T. -sante; M. S. -sattā; Ph. anvāhatā. 9 T. -vitakke. 10 T. M6. M7 put akusalā before pāpakā. 11 M. Ph. ca; T. M6. M7 vata bh-; omitted by S. 12 T. vamhi (sic); M6. M7 c'ampi (sic). 13 Ph. va. >/ #<[page 357]># %% pan' imehi tãhi pāpakehi akusalehi\<*<1>*>/ vitakkehi\<*<1>*>/ anvāsatto\<*<2>*>/: kāmavitakkena vyāpādavitakkena vihiüsāvitakkenā' ti. Aparipakkāya Meghiya cetovimuttiyā pa¤ca dhammā paripakkāya\<*<3>*>/ saüvattanti. Katame pa¤ca? 8. Idha Meghiya bhikkhu kalyāõamitto hoti kalyāõa- sahāyo kalyāõasampavaīko. Aparipakkāya Meghiya ceto- vimuttiyā ayaü paņhamo dhammo paripakkāya saüvattati. 9. Puna ca paraü Meghiya bhikkhu sãlavā hoti\<*<4>*>/, pāti- mokkhasaüvarasaüvuto viharati ācāragocarasampanno, anu- mattesu vajjesu bhayadassāvã samādāya sikkhati sikkhā- padesu. Aparipakkāya Meghiya cetovimuttiyā ayaü dutiyo dhammo paripakkāya saüvattati. 10. Puna ca paraü Meghiya bhikkhu yāyaü kathā abhi- sallekhikā cetovivaraõasappāyā, seyyathãdaü appicchakathā\<*<5>*>/ santuņņhikathā pavivekakathā asaüsaggakathā viriyāram- bhakathā sãlakathā samādhikathā pa¤¤ākathā vimuttikathā vimutti¤āõadassanakathā, evaråpiyā kathāya nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã. Aparipakkāya Meghiya cetovimuttiyā ayaü tatiyo dhammo paripakkāya saüvattati. 11. Puna ca paraü Meghiya bhikkhu āraddhaviriyo vi- harati akusalānaü dhammānaü pahānāya\<*<6>*>/, kusalānaü\<*<6>*>/ dhammānaü\<*<6>*>/ upasampadāya, thāmavā daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Aparipakkāya Me- ghiya cetovimuttiyā ayaü catuttho dhammo paripakkāya saüvattati. 12. Puna ca paraü Meghiya bhikkhu pa¤¤avā hoti, uda- yatthagāminiyā pa¤¤āya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā. Aparipakkāya Meghiya ce- tovimuttiyā ayaü pa¤camo dhammo paripakkāya saü- vattati. 13. Kalyāõamittass' etaü Meghiya bhikkhuno pāņikaī- khaü\<*<7>*>/ kalyāõasahāyassa kalyāõasampavaīkassa: sãlavā bha- vissati, pātimokkhasaüvarasaüvuto\<*<8>*>/ viharissati ācāragocara- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -la- 2 T. M7 -satta; M. S. -sattā; Ph. -hatā. 3 T. pakkāya. 4 T. M6. M7 continue: samādāya. 5 T. M6. M7 continue: evaråpiyā. 6 omitted by T. 7 T. M6. M7 -khā. 8 M. la; Ph. pa; S. pe || samādāya. >/ #<[page 358]># %<358 Aīguttara-Nikāya. IV. 1-2>% sampanno, anumattesu vajjesu bhayadassāvã samādāya sik- khissati sikkhāpadesu. Kalyāõamittass' etaü Meghiya bhikkhuno pātikaīkhaü\<*<1>*>/ kalyāõasahāyassa {kalyāõasampa- vaīkassa}: yāyaü kathā abhisallekhikā cetovivaraõasappāyā, seyyathãdaü appicchakathā . . . pe\<*<2>*>/ . . . vimutti¤āõadassana- kathā\<*<3>*>/, evaråpiyā kathāya nikāmalābhã bhavissati akiccha- lābhã akasiralābhã. Kalyāõamittass' etaü Meghiya bhik- khuno pāņikaīkhaü\<*<1>*>/ kalyāõasahāyassa kalyāõasampavaī- kassa: āraddhaviriyo viharissati . . . pe\<*<2>*>/ . . . anikkhittadhuro\<*<3>*>/ kusalesu dhammesu. Kalyāõamittass' etaü Meghiya bhik- khuno pāņikaīkhaü\<*<1>*>/ kalyāõasahāyassa kalyāõasampavaī- kassa: pa¤¤avā bhavissati . . . pe\<*<4>*>/ . . . sammādukkhakkhaya- gāminiyā. Tena ca pana Meghiya bhikkhunā imesu pa¤casu dhammesu patiņņhāya cattāro dhammā uttariü\<*<5>*>/ bhāvetabbā: asubhā bhāvetabbā rāgassa pahānāya, mettā bhāvetabbā vyāpādassa pahānāya, ānāpānasati\<*<6>*>/ bhāvetabbā vitakkå- pacchedāya, aniccasa¤¤ā bhāvetabbā asmimānasamugghā- tāya. Aniccasa¤¤ino Meghiya anattasa¤¤ā saõņhāti, anatta- sa¤¤ã asmimānasamugghātaü pāpuõāti diņņh' eva dhamme nibbānan ti. IV. 1. Ekaü\<*<7>*>/ samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jeta- vane Anāthapiõķikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā Nandako\<*<8>*>/ upaņņhānasālāyaü bhikkhå dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaüseti. 2. Atha kho Bhagavā sāyaõhasamayaü paņisallānā vuņ- ņhito yen' upaņņhānasālā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā bahi dvārakoņņhake aņņhāsi kathāpariyosānaü āgamayamāno. Atha kho Bhagavā kathāpariyosānaü viditvā ukkāsitvā\<*<9>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 -khā. 2 M. la ; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 3 omitted by T. M6. M7. 4 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 give it in full (T. ubhaya-). 5 omitted by M. Ph. 6 M. S. -ssati; Ph. āõā- 7 T. M6. M7 omit the first phrase. 8 T. M7 ânando. 9 M. Ph. S. -setvā. >/ #<[page 359]># %% aggaëaü ākoņesi. Vivariüsu kho te bhikkhå Bhagavato dvāraü. Atha kho Bhagavā upaņņhānasālaü pavisitvā pa¤¤atte\<*<1>*>/ āsane\<*<1>*>/ nisãdi. Nisajja kho Bhagavā āyasmantaü Nandakaü\<*<2>*>/ etad\<*<3>*>/ avoca\<*<3>*>/ `dãgho kho tyāyaü Nandaka\<*<4>*>/ dhammapariyāyo bhikkhånaü paņibhāsi, api me piņņhi āgi- lāyati bahi dvārakoņņhake ņhitassa kathāpariyosānaü āga- mayamānassā' ti. 3. Evaü vutte āyasmā Nandako\<*<5>*>/ sārajjamānaråpo\<*<6>*>/ Bha- gavantaü etad avoca `na kho\<*<7>*>/ mayaü\<*<8>*>/ bhante jānāma <> ti, sace hi mayaü bhante jāneyyāma <> ti, ettakaü\<*<9>*>/ pi\<*<10>*>/ no na ppaņibhāseyyā' ti. Atha kho Bhagavā āyasmantaü Nandakaü\<*<11>*>/ sārajjamānaråpaü\<*<12>*>/ viditvā āya- smantaü Nandakaü\<*<11>*>/ etad avoca `sādhu sādhu Nandaka\<*<13>*>/, etaü\<*<14>*>/ kho Nandaka\<*<15>*>/ tumhākaü paņiråpaü kulaputtānaü saddhāya\<*<16>*>/ agārasmā anagāriyaü\<*<17>*>/ pabbajitānaü, yaü tumhe dhammiyā kathāya sannisãdeyyātha; sannipatitānaü vo nandaka dvayaü\<*<18>*>/ karaõãyaü: dhammã\<*<19>*>/ vā\<*<20>*>/ kathā\<*<21>*>/ ariyo vā\<*<22>*>/ tuõhãbhāvo\<*<23>*>/. Saddho ca\<*<24>*>/ Nandaka bhikkhu hoti no ca\<*<24>*>/ sãlavā; evaü so ten' aīgena aparipåro\<*<25>*>/ hoti, tena taü aīgaü paripåretabbaü </ #<[page 360]># %<360 Aīguttara-Nikāya. IV. 4>% assaü sãlavā cā>> ti? Yato ca kho Nandaka bhikkhu saddho ca hoti sãlavā ca; evaü so ten' aīgena paripåro hoti. Saddho ca Nandaka bhikkhu hoti sãlavā ca, no ca lābhã ajjhattaü cetosamathassa\<*<1>*>/; evaü so ten' aīgena aparipåro\<*<2>*>/ hoti, tena taü aīgaü paripåretabbaü <*>/>> ti? Yato ca kho Nandaka bhikkhu saddho ca hoti sãlavā ca lābhã ca ajjhattaü cetosamathassa; evaü so ten' aīgena paripåro hoti. Saddho ca Nandaka bhikkhu hoti sãlavā ca lābhã ca ajjhattaü cetosamathassa, na lābhã adhipa¤¤ā- dhammavipassanāya; evaü so ten' aīgena aparipåro hoti. Seyyathā pi Nandaka pāõako\<*<4>*>/ catuppādako, tassa assa\<*<5>*>/ eko pādo omako lāmako; evaü so ten' aīgena aparipåro assa: evam eva kho Nandaka bhikkhu\<*<6>*>/ saddho\<*<6>*>/ ca hoti sãlavā ca lābhã ca\<*<7>*>/ ajjhattaü cetosamathassa, na lābhã adhipa¤¤ādhammavipassanāya; evaü so ten' aīgena apari- påro hoti, tena taü aīgaü paripåretabbaü <*>/ adhipa¤¤ādhammavipassanāyā>> ti? Yato ca kho Nandaka bhikkhu saddho ca hoti sãlavā ca\<*<7>*>/ lābhã\<*<9>*>/ ca\<*<9>*>/ ajjhattaü cetosamathassa lābhã ca\<*<7>*>/ adhipa¤¤ādhamma- vipassanāya; evaü so ten' aīgena paripåro hotã' ti. Idam avoca Bhagavā, idaü vatvāna\<*<10>*>/ Sugato uņņhāyā- sanā\<*<11>*>/ vihāraü pāvisi. 4. Atha kho āyasmā Nandako acirapakkantassa Bhaga- vato bhikkhå āmantesi: idān' āvuso\<*<12>*>/ Bhagavā catåhi pa- dehi kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 samathassa; M. Ph. S. -samādhissa throughout. 2 Ph. -ri. 3 M7 -samathassa, then na lābhã adhipa¤¤ādhammavipassanāya and so on. 4 Ph. S. dvipādako. 5 Ph. S. tassa; M. puts assa before tassa. 6 T. M6. M7 saddho ca bhikkhu. 7 omitted by T. M6. M7. 8 omitted by Ph. T. M6. M7. 9 T. M7 lābhicca. 10 M7 vatvā. 11 M. upaņņhāyāsanā. 12 M. Ph. idāni āv- >/ #<[page 361]># %% setvā uņņhāyāsanā vihāraü paviņņho `saddho ca\<*<1>*>/ Nandaka bhikkhu hoti . . .\<*<2>*>/evaü so ten' aīgena paripåro hotã' ti. Pa¤c' ime āvuso ānisaüsā kālena\<*<3>*>/ dhammasavane kā- lena\<*<3>*>/ dhammasākacchāya\<*<4>*>/. Katame pa¤ca? 5. Idhāvuso bhikkhu bhikkhånaü dhammaü deseti ādi- kalyāõaü majjhe kalyāõaü pariyosānakalyāõaü sātthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacari- yaü pakāseti. Yathā\<*<5>*>/ yathāvuso\<*<6>*>/ bhikkhu\<*<7>*>/ bhikkhånaü dhammaü deseti ādikalyāõaü . . . pe\<*<8>*>/ . . . parisuddhaü brahmacariyaü pakāseti, tathā tathāssa\<*<9>*>/ Satthā\<*<10>*>/ 'va\<*<11>*>/ piyo ca\<*<12>*>/ hoti manāpo ca garu ca\<*<13>*>/ bhāvanãyo ca\<*<14>*>/. Ayaü āvuso paņhamo ānisaüso kālena dhammasavane kalena dhammasākacchāya. 6. Puna ca paraü āvuso bhikkhu bhikkhånaü dhammaü deseti ādikalyāõaü . . . pe\<*<8>*>/ . . . brahmacariyaü pakāseti. Yathā yathāvuso\<*<15>*>/ bhikkhu bhikkhånaü dhammaü deseti ādikalyāõaü . . . pe\<*<16>*>/ . . . brahmacariyaü pakāseti, tathā tathā\<*<17>*>/ so\<*<17>*>/ tasmiü dhamme atthapaņisaüvedã ca hoti dhammapaņisaüvedã ca. Ayaü āvuso dutiyo ānisaüso kālena dhammasavane kālena dhammasākacchāya. 7. Puna ca paraü āvuso bhikkhu bhikkhånaü dhammaü deseti ādikalyāõaü majjhe kalyāõaü pariyosānakalyāõaü sātthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brah- macariyaü pakāseti. Yathā yathāvuso\<*<15>*>/ bhikkhu bhikkhå- naü dhammaü deseti ādikalyāõaü . . . pe\<*<18>*>/ . . . brah- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. T. S. 2 M. Ph. S. repeat the whole discourse, excepting one single passage, instead of which they have la, pa, or pe respectively. 3 T. kāle; M7 omits kā- dh- 4 T. -sākacchā. 5 omitted by Ph. 6 M. Ph. T. yathā ā- 7 T. so; omitted by M6. 8 M. Ph. S. in full. 9 M. tathā so; Ph. tathā so tassa; S. tathā tassa tassa. 10 M. Ph. S. Satthu. 11 M6 ca; omitted by M. Ph. S. 12 omitted by M. Ph. T. S. 13 omitted by T. M7. 14 omitted by M. Ph. S. 15 M. Ph. yathā ā- 16 M. la; Ph. pa. 17 T. M6 tathāvuso. 18 M. la; Ph. pa; T. gives the sentence in full. >/ #<[page 362]># %<362 Aīguttara-Nikāya. IV. 8-9>% macariyaü pakāseti, tathā tathā\<*<1>*>/ so\<*<1>*>/ tasmiü dhamme gambhãraü atthapadaü pa¤¤āya paņivijjha\<*<2>*>/ passati. Ayaü āvuso tatiyo ānisaüso kālena dhammasavane kālena dham- masākacchāya. 8. Puna ca paraü āvuso bhikkhu bhikkhånaü dhammaü deseti ādikalyāõaü . . . pe\<*<3>*>/ . . . brahmacariyaü pakāseti. Yathā yathāvuso\<*<4>*>/ bhikkhu bhikkhånaü dhammaü deseti ādikalyāõaü . . . pe\<*<5>*>/ . . . brahmacariyaü pakāseti, tathā tathā naü\<*<6>*>/ sabrahmacārã\<*<7>*>/ uttariü\<*<8>*>/ sambhāventi `addhā ayam āyasmā patto\<*<9>*>/ vā pajjati\<*<10>*>/ vā' ti. Ayaü āvuso ca- tuttho ānisaüso kālena dhammasavane kālena dhamma- sākacchāya. 9. Puna ca paraü āvuso bhikkhu bhikkhånaü dhammaü deseti ādikalyānaü majjhe kalyāõaü pariyosānakalyāõaü sātthaü savya¤jaõaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brah- macariyaü pakāseti. Yathā yathāvuso\<*<4>*>/ bhikkhu bhikkhå- naü dhammaü deseti ādikalyāõaü majjhe\<*<11>*>/ kalyāõaü pariyosānakalyāõaü sātthaü savya¤janaü kevalaparipuõ- õaü parisuddhaü brahmacariyaü pakāseti, tattha tattha\<*<12>*>/ ye te\<*<13>*>/ bhikkhå sekhā\<*<14>*>/ appattamānasā\<*<15>*>/ anuttaraü yo- gakkhemaü patthayamānā viharanti, te\<*<16>*>/ taü\<*<16>*>/ dhammaü sutvā viriyaü ārabhanti appattassa\<*<17>*>/ pattiyā anadhigatassa\<*<18>*>/ adhigamāya asacchikatassa sacchikiriyāya; ye pana tattha bhikkhå arahanto khãõāsavā vusitavanto katakaraõãyā\<*<19>*>/ ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhãõabhavasaüyojanā sammada¤¤āvimuttā, te taü dhammaü sutvā diņņhadham- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 tathāvuso. 2 M. abhi-; T. M6. M7 ati- 3 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 in full. 4 M. Ph. yathā ā- 5 M. Ph. pa; T. in full. 6 T. na¤ ca . 7 T. brahmacāriü; M6 brahmacāri; M7 'va brahmacārã. 8 M. Ph. -ri. 9 S. maggo. 10 M6 paccati; T. M7 pabbati; M. S. gacchati. 11 M6. M7 pe || parisuddhaü and so on. 12 omitted by M. Ph. M6. M7. S. 13 M. kho. 14 S. sekkhā. 15 T. M7 appamattamānasā. 16 Ph. tesaü; T. naü l. taü; M6. M7. ne l. te. 17 T. M7 appamattassa. 18 T. M6. M7 -gamassa. 19 T. kataükaraõãyaü; M7 -yā. >/ #<[page 363]># %% masukhavihāraü yeva anuyuttā viharanti. Ayaü āvuso pa¤camo ānisaüso kālena dhammasavane kālena dhamma- sākacchāya. Ime kho āvuso pa¤ca ānisaüsā kālena dhammasavane kālena dhammasākacchāyā ti. V. 1. Cattār' imāni bhikkhave balāni. Katamāni cattāri? 2. Pa¤¤ābalaü viriyabalaü anavajjabalaü saīgahabalaü. Katama¤ ca bhikkhave pa¤¤ābalaü? 3. Ye dhammā akusalā\<*<1>*>/ akusalasaükhātā\<*<2>*>/, ye dhammā kusalā\<*<1>*>/ kusalasaükhātā\<*<3>*>/, ye dhammā sāvajjā sāvajjasaü- khātā, ye dhammā anavajjā anavajjasaükhātā, ye dhammā Kaõhā kaõhasaükhātā, ye dhammā sukkā sukkasaükhātā, ye\<*<4>*>/ dhammā asevitabbā asevitabbasaükhātā, ye\<*<4>*>/ dhammā sevitabbā sevitabbasaükhātā, ye dhammā nālamariyā nālam- ariyasaükhātā, ye dhammā alamariyā alamariyasaükhātā: tyāssa\<*<5>*>/ dhammā\<*<6>*>/ pa¤¤āya\<*<6>*>/ vodiņņhā\<*<7>*>/ honti\<*<8>*>/ vocaritā honti\<*<9>*>/. Idaü vuccati bhikkhave pa¤¤ābalaü\<*<10>*>/. Katama¤ ca bhik- khave viriyabalaü? 4. Ye dhammā akusalā akusalasaükhātā, ye dhammā sāvajjā sāvajjasaükhātā\<*<11>*>/, ye dhammā kaõhā kaõhasaü- khātā, ye dhammā asevitabbā asevitabbasaükhātā, ye dhammā nālamariyā nālamariyasaükhātā: tesaü\<*<12>*>/ dhammā- naü pahānāya chandaü janeti vāyamati viriyaü ārabhati cittaü paggaõhāti padahati. Ye dhammā kusalā kusala- saükhātā, ye dhammā anavajjā anavajjasaükhātā, ye dham- mā sukkā sukkasaükhātā, ye dhammā sevitabbā sevitabba- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. kusalā at the first place and akusalā at the second; omitted by T. 2 M. Ph. S. kusala- 3 M. Ph. S. akusala- 4 M. transposes the two sentences. 5 T. tyassa; S. tyassu; Ph. tassa. 6 T. dhammam a¤¤āya. 7 T. diņņho. 8 T. hoti. 9 omitted by M. Ph. S. 10 T. balaü. 11 T. inserts ye dh- anavajjā -saükhātā. 12 T. tesaü corrected to yesaü. >/ #<[page 364]># %<364 Aīguttara-Nikāya. V. 5-8>% saükhātā, ye dhammā alamariyā alamariyasaükhātā: tesaü dhammānaü paņilābhāya chandaü janeti vāyamati viriyaü ārabhati cittaü paggaõhāti padahati. Idaü vuccati bhik- khave viriyabalaü. Katama¤ ca bhikkhave anavajjabalaü? 5. Idha bhikkhave ariyasāvako anavajjena kāyakammena samannāgato hoti, anavajjena vacãkammena samannāgato hoti, anavajjena manokammena samannāgato hoti. Idaü vuccati bhikkhave anavajjabalaü. Katama¤ ca bhikkhave saīgahabalaü? 6. Cattār' imāni\<*<1>*>/ bhikkhave\<*<1>*>/ saīgahavatthåni: dānaü peyyavajjaü\<*<2>*>/ atthacariyā\<*<3>*>/ samānattatā\<*<4>*>/. Etad\<*<5>*>/ aggaü\<*<5>*>/ bhikkhave dānānaü, yad idaü dhammadānaü. Etad aggaü bhikkhave peyyavajjānaü\<*<2>*>/, yad idaü atthikassa ohitasotassa punappunaü dhammaü deseti. Etad aggaü bhikkhave atthacariyānaü, yad idaü assaddhaü saddhāsampadāya samādapeti niveseti patiņņhāpeti\<*<6>*>/, dussãlaü\<*<7>*>/ sãlasampadāya samādapeti\<*<8>*>/ niveseti patiņņhāpeti\<*<6>*>/, maccariü\<*<9>*>/ cāgasam- padāya samādapeti\<*<8>*>/ niveset patiņņhāpeti\<*<6>*>/, duppa¤¤aü pa¤¤āsampadāya samādapeti niveseti patiņņhāpeti\<*<6>*>/. Etad aggaü bhikkhave samānattatānaü, yad idaü sotāpanno\<*<10>*>/ sotāpannassa samānatto sakadāgāmã\<*<11>*>/ sakadāgāmissa samā- natto anāgāmã\<*<11>*>/ anāgāmissa samānatto arahaü\<*<12>*>/ arahato samānatto. Idaü vuccati bhikkhave saīgahabalaü. Imāni kho bhikkhave cattāri balānã ti\<*<13>*>/. 7. Imehi kho bhikkhave catåhi balehi samannāgato ariyasāvako pa¤ca bhayāni samatikkanto hoti\<*<14>*>/. Kata- māni pa¤ca? 8. âjãvikabhayaü\<*<15>*>/ asilokabhayaü parisasārajjabhayaü\<*<16>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. 2 Ph. veyyā- and veyya- 3 T. -yaü. 4 T. -nattā. 5 T. etaggaü throughout. 6 T. patiņņha-; M6. M7 patiņņha- and patiņņhā- 7 T. -lyaü. 8 M. Ph. S. omit samā- ni- pati- 9 T. M6. M7 -rã. 10 S. -pannena. 11 S. -minā. 12 M. Ph. -hā; S. arahatā. 13 omitted by M. Ph. S. 14 omitted by M7. 15 Ph. T. ājãvaka-; S. ājãvita- throughout. 16 S. parisaü sā-; T. parisārajja- >/ #<[page 365]># %% maraõabhayaü duggatibhayaü. Sa\<*<1>*>/ kho so\<*<2>*>/ bhikkhave ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati:-- 9. Nāhaü\<*<3>*>/ ājãvikabhayassa bhāyāmi. Kissāhaü ājãvi- kabhayassa bhāyissāmi? Atthi me cattāri balāni: pa¤¤ā- balaü viriyabalaü anavajjabalaü saīgahabalaü. Duppa¤¤o kho ājãvikabhayassa bhāyeyya, kusãto\<*<4>*>/ ājãvikabhayassa bhā- yeyya, sāvajjakāyakammanta\<*<5>*>/-vacãkammanta\<*<5>*>/ - manokamman- to\<*<6>*>/ ājãvikabhayassa bhāyeyya, asaīgahako ājãvikabhayassa bhāyeyya. Nāhaü asilokabhayassa bhāyāmi . . . pe\<*<7>*>/ . . . Nāhaü parisasārajjabhayassa\<*<8>*>/ bhāyāmi . . . Nāhaü mara- õabhayassa bhāyāmi . . . Nāhaü duggatibhayassa bhāyāmi. Kissāhaü duggatibhayassa bhāyissāmi? Atthi me cattāri balāni: pa¤¤ābalaü viriyabalaü anavajjabalaü saīgaha- balaü. Duppa¤¤o kho duggatibhayassa bhāyeyya, kusãto duggatibhayassa bhāyeyya, sāvajjakāyakammanta\<*<5>*>/-vacã- kammanta\<*<5>*>/-manokammanto\<*<6>*>/ duggatibhayassa bhāyeyya, asaīgahako duggatibhayassa bhāyeyya. Imehi kho bhikkhave catåhi balehi samannāgato ariya- sāvako imāni pa¤ca bhayāni samatikkanto hotã ti. VI. 1. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhå āmantesi:-- âvuso\<*<9>*>/ bhikkhavo ti. âvuso ti kho te bhikkhå āyasma- to Sāriputtassa paccassosuü. âyasmā Sāriputto etad avoca:-- 2. Puggalo pi āvuso duvidhena veditabbo: sevitabbo pi asevitabbo pi; cãvaram pi āvuso duvidhena veditabbaü: sevitabbam pi asevitabbam pi; piõķapāto pi āvuso duvi- dhena veditabbo: sevitabbo pi asevitabbo pi; senāsanam pi āvuso duvidhena veditabbaü: sevitabbam pi asevitabbam pi; gāmanigamo pi āvuso duvidhena veditabbo: sevitabbo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. so; Ph. se. 2 omitted by S. 3 omitted by T. 4 T. omits this phrase. 5 T. M6. M7 -kammanto. 6 S. -ta. 7 M. la; Ph. pa; omitted by T. 8 S. parisaü sā- 9 M. la; Ph. pa; S. pe || āyasmā Sāriputto. >/ #<[page 366]># %<366 Aīguttara-Nikāya. VI. 3>% pi asevitabbo pi; janapadapadeso pi āvuso duvidhena vedi- tabbo: sevitabbo pi asevitabbo pi\<*<1>*>/. 3. Puggalo pi āvuso duvidhena veditabbo: sevitabbo pi asevitabbo pã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Tattha yaü\<*<2>*>/ ja¤¤ā puggalaü `imaü kho me puggalaü sevato akusalā dhammā abhivaķķhanti, kusalā dhammā parihāyanti; ye ca\<*<3>*>/ kho\<*<4>*>/ me pabbajitena jãvitaparikkhārā\<*<5>*>/ samudānetabbā cãvarapiõķapātasenāsanagilānapaccayabhe- sajjaparikkhārā, te ca kasirena\<*<6>*>/ samudāgacchanti\<*<7>*>/; yassa c' amhi atthāya agārasmā anagāriyaü\<*<8>*>/ pabbajito, so ca\<*<9>*>/ me sāma¤¤attho na bhāvanāpāripåriü gacchatã\<*<10>*>/ 'ti, tenā- vuso puggalena so puggalo\<*<11>*>/ rattibhāgaü vā divasabhāgaü vā\<*<12>*>/ anāpucchā\<*<13>*>/ pakkamitabbaü\<*<14>*>/ nānubandhitabbo\<*<15>*>/ Tattha yaü\<*<2>*>/ ja¤¤ā puggalaü `imaü kho me puggalaü sevato akusalā dhammā abhivaķķhanti\<*<16>*>/, kusalā dhammā parihāyanti\<*<17>*>/; ye\<*<18>*>/ ca\<*<18>*>/ kho me pabbajitena jãvitapari- kkhārā\<*<5>*>/ samudānetabbā cãvarapiõķapātasenāsanagilānapac- cayabhesajjaparikkhārā, te\<*<19>*>/ ca\<*<19>*>/ appakasirena samudā- gacchanti; yassa c' amhi atthāya agārasmā anagāriyaü pabbajito, so ca me sāma¤¤attho na\<*<20>*>/ bhāvanāpāripåriü gacchatã\<*<10>*>/' ti, tenāvuso puggalena so puggalo saükhā pi āpucchā\<*<21>*>/ pakkamitabbaü\<*<22>*>/ nānubandhitabbo\<*<20>*>/. Tattha yaü ja¤¤ā puggalaü `imaü kho me puggalaü sevato aku- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. pã ti, then iti kho pan' etaü and so on. 2 omitted by T. 3 T. 'va; Ph. pi. 4 omitted by Ph. T. M6. M7. 5 T. -ra. 6 Ph. appakasirena; M6 omits ca before ka- 7 S. samudāharanti throughout. 8 M. anā- throughout. 9 omitted by M. 10 T. M6. M7 -ntã. 11 S. adds saükhā pi. 12 M. adds saīkhā pi. 13 S. adds vā. 14 T. M6. M7 -tabbo. 15 T. M7 na anu- 16 S. parihāyanti. 17 S. abhivaķķhanti. 18 M6 sa; M7 sace l. ye ca; T. omits also me after kho. 19 T. na; M7 omits ca. 20 omitted by S. 21 M. anāpu-; omitted by S., but it has yāvajãvaü anubandhitabbo na. 22 S. -tabbo. >/ #<[page 367]># %% salā dhammā parihāyanti\<*<1>*>/, kusalā dhammā abhivaķķhanti; ye ca kho me pabbajitena jãvitaparikkhārā samudānetabbā cãvarapiõķapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārā, te ca\<*<2>*>/ appakasirena\<*<2>*>/ samudāgacchanti; yassa c' amhi atthāya agārasmā anagāriyaü pabbajito, so ca me sāma¤- ¤attho bhāvanāpāripåriü gacchatã\<*<3>*>/ 'ti, tenāvuso puggalena so puggalo saükhā\<*<4>*>/ pi\<*<5>*>/ anubandhitabbo na\<*<6>*>/ pakkami- tabbaü\<*<7>*>/. Tattha yaü\<*<8>*>/ ja¤¤ā puggalaü `imaü kho me\<*<9>*>/ puggalaü sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaķķhanti; ye ca\<*<10>*>/ kho\<*<11>*>/ me pabbajitena jãvitaparikkhārā samudānetabbā cãvarapiõķapātasenāsana- gilānapaccayabhesajjaparikkhārā, te ca\<*<12>*>/ appakasirena sam- udāgacchanti; yassa c' amhi atthāya agārasmā anagāri- yaü pabbajito, so ca me sāma¤¤attho bhāvanāpāripåriü gacchatã' ti, tenāvuso puggalena\<*<9>*>/ so\<*<9>*>/ puggalo yāvajãvaü anubandhitabbo na pakkamitabbaü\<*<13>*>/ api\<*<14>*>/ panujjamānena\<*<14>*>/. Puggalo pi āvuso duvidhena veditabbo: sevitabbo pi asevitabbo pã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 4. Cãvaram pi\<*<15>*>/ āvuso duvidhena veditabbaü: sevitabbam pi asevitabbam pã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Tattha yaü ja¤¤ā cãvaraü `idaü kho\<*<8>*>/ me cãvaraü se- vato akusalā dhammā abhivaķķhanti, kusalā dhammā pari- hāyantã' ti, evaråpaü cãvaraü na sevitabbaü. Tattha yaü ja¤¤ā cãvaraü `idaü kho me cãvaraü sevato\<*<16>*>/ akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaķķhantã' ti, evaråpaü cãvaraü sevitabbaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 abhivaķķhanti; M6 parih- at the second place; T. M7 omit ku- dh- pari- 2 T. M6 kasirena; M7 na ka- 3 M6 -ntã. 4 M. -khaü pi; S. yāvajãvaü. 5 omitted by Ph. 6 S. no. 7 S. -tabbo. 8 omitted by T. 9 omitted by T. M6. M7. 10 Ph. pi. 11 omitted by M. Ph. M6. M7. S. 12 T. M6. M7 add me. 13 M7 paņikk-; S. -tabbaü. 14 T. M7 appanu-; S. api manu-; T. M6. M7 add pi. 15 T. M7 insert kho. 16 T. M7 paņisevato. >/ #<[page 368]># %<368 Aīguttara-Nikāya. VI. 5-7>% Cãvaram pi āvuso duvidhena veditabbaü: sevitabbam pi asevitabbam pã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 5. Piõķapāto pi āvuso duvidhena veditabbo: sevitabbo pi asevitabbo pã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Tattha yaü ja¤¤ā piõķapātaü `imaü\<*<1>*>/ kho me piõķa- pātaü sevato akusalā dhammā abhivaķķhanti, kusalā dhammā parihāyantã' ti, evaråpo piõķapāto na sevitabbo. Tattha yaü ja¤¤ā piõķapātaü `imaü\<*<1>*>/ kho me piõķapātaü sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhi- vaķķhantã' ti, evaråpo piõķapāto sevitabbo. Piõķapāto pi āvuso duvidhena veditabbo: sevitabbo pi asevitabbo pã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 6. Senāsanam pi āvuso duvidhena veditabbaü: sevi- tabbam pi asevitabbam pã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Tattha yaü ja¤¤ā senāsanaü `idaü kho me senāsanaü sevato akusalā dhammā abhivaķķhanti, kusalā dhammā parihāyantã 'ti, evaråpaü senāsanaü na sevitabbaü. Tattha yaü ja¤¤ā senāsanaü `idaü kho me senāsanaü sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaķķhantã' ti, evaråpaü senāsanaü sevitabbaü. Senāsanam pi āvuso duvidhena veditabbaü: sevitabbam pi asevitabbam pã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü pa- ņicca vuttaü. 7. Gāmanigamo pi āvuso duvidhena veditabbo: sevi- tabbo pi asevitabbo pã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Tattha yaü ja¤¤ā gāmanigamaü `imaü\<*<1>*>/ kho me gāma- nigamaü sevato akusalā dhammā abhivaķķhanti, kusalā dhammā parihāyantã' ti, evaråpo gāmanigamo\<*<2>*>/ na sevitabbo. Tattha yaü ja¤¤ā gāmanigamaü `imaü\<*<1>*>/ kho me gāma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. idaü. 2 M6 continues: sevitabbo, as in the next phrase. >/ #<[page 369]># %% nigamaü sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaķķhantã' ti, evaråpo gāmanigamo sevitabbo. Gāmanigamo pi āvuso duvidhena veditabbo: sevitabbo pi asevitabbo pã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 8. Janapadapadeso pi āvuso duvidhena veditabbo: sevi- tabbo pi asevitabbo pã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Tattha\<*<1>*>/ yaü ja¤¤ā janapadapadesaü `imaü kho me jana- padapadesaü sevato akusalā dhammā abhivaķķhanti, kusalā dhammā parihāyantã' ti, evaråpo janapadapadeso na sevi- tabbo. Tattha yaü ja¤¤ā janapadapadesaü `imaü kho me janapadapadesaü sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaķķhantã' ti, evaråpo janapadapadeso sevitabbo. Janapadapadeso pi āvuso duvidhena veditabbo: sevitabbo pi asevitabbo pã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttan ti. VII. 1. Evam\<*<2>*>/ me\<*<2>*>/ sutaü\<*<2>*>/. Ekaü samayaü Bhagavā Rāja- gahe viharati Gijjhakåņe pabbate. Atha kho Sutavā\<*<3>*>/ paribbājako yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārā- õãyaü vãtisāretvā ekamantaü\<*<4>*>/ nisãdi\<*<4>*>/. Ekamantaü nisinno kho\<*<5>*>/ Sutavā\<*<6>*>/ paribbājako Bhagavantaü etad avoca:-- 2. Ekam idaü\<*<7>*>/ bhante samayaü Bhagavā\<*<5>*>/ idh' eva Rāja- gahe viharati\<*<8>*>/ Giribbaje. Tatra\<*<9>*>/ me bhante Bhagavato sammukhā sutaü sammukhā paņiggahãtaü\<*<10>*>/ `yo so Sutavā\<*<11>*>/ bhikkhu arahaü\<*<12>*>/ khãõāsavo vusitavā katakaraõãyo ohita- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 in T. this phrase is missing. 2 omitted by M. Ph. S. 3 T. -va nāma; M7 Sutvā. 4 omitted by T. 5 omitted by Ph. 6 T. adds nāma; M7 Sutvā. 7 M. Ph. S. idāhaü. 8 Ph. S. viharāmi. 9 S. adds kho. 10 M. Ph. S. -hitaü always. 11 S. -va; T. Sutvā. 12 T. -hataü. >/ #<[page 370]># %<370 Aīguttara-Nikāya. VII. 3>% bhāro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano sam- mada¤¤āvimutto\<*<1>*>/, abhabbo so pa¤ca ņhānāni\<*<2>*>/ ajjhāca- rituü: abhabbo khãõāsavo bhikkhu sa¤cicca pāõaü jãvitā voropetuü, abhabbo khãõāsavo bhikkhu adinnaü theyyasaü- khātaü ādātuü\<*<3>*>/, abhabbo khãõāsavo bhikkhu methunaü dhammaü paņisevituü, abhabbo khãõāsavo bhikkhu sampa- jānamusā\<*<4>*>/ bhāsituü, abhabbo khãõāsavo bhikkhu sannidhi- kārake\<*<5>*>/ kāme paribhu¤jituü seyyathā pi pubbe agāriya- bhåto\<*<6>*>/' ti\<*<7>*>/. Kacci me taü bhante Bhagavato sussutaü suggahãtaü\<*<8>*>/ sumanasikataü såpadhāritan\<*<9>*>/ ti? 3. Taggha te\<*<10>*>/ taü\<*<11>*>/ Sutavā\<*<12>*>/ sussutaü suggahãtaü\<*<8>*>/ sumanasikataü såpadhāritaü\<*<9>*>/. Pubbe cāhaü Sutavā\<*<13>*>/ eta- rahi ca evaü vadāmi: yo so bhikkhu arahaü khãõāsavo vusitavā katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadattho pari- kkhãõabhavasaüyojano sammada¤¤āvimutto, abhabbo so\<*<14>*>/ nava ņhānāni\<*<15>*>/ ajjhācarituü: abhabbo khãõāsavo bhikkhu sa¤cicca pāõaü jãvitā voropetuü, abhabbo khãõāsavo bhik- khu adinnaü theyyasaükhātaü ādātuü\<*<3>*>/, abhabbo khãõā- savo bhikkhu methunaü dhammaü paņisevituü, abhabbo khãõāsavo bhikkhu\<*<14>*>/ sampajānamusā bhāsituü, abhabbo khãõāsavo bhikkhu sannidhikārake\<*<16>*>/ kāme paribhu¤jituü seyyathā pi pubbe agāriyabhåto, abhabbo khãõāsavo bhik- khu chandāgatiü\<*<17>*>/ gantuü\<*<18>*>/, abhabbo khãõāsavo bhikkhu dosāgatiü\<*<19>*>/ gantuü\<*<18>*>/, abhabbo khãõāsavo bhikkhu mohā- gatiü\<*<20>*>/ gantuü\<*<18>*>/, abhabbo khãõāsavo bhikkhu bhayā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. sammā- always. 2 M. Ph. S. ņņhānāni. 3 T. M6 ad- 4 T. -naü mu- 5 M6 -ko; S. -kaü. 6 T. M6. M7 agārika- 7 omitted by M. Ph. S. 8 M. Ph. suga-; M. Ph. M6. S. -hitaü. 9 M. M6. S. su- 10 M6 tvaü; Ph. adds Sutavā. 11 M. S. etaü; Ph. evaü me sutaü; omitted by M6. 12 T. M6 -va; M7 Sutvā; omitted by Ph. S. 13 T. M6. M7. S. -va. 14 omitted by T. 15 Ph. T. M7. S. ņņhānāni. 16 M7 -ko; S. -kaü. 17 T. M6. M7 buddhaü. 18 T. M6. M7 paccāvikkhituü. 19 T. M6. M7 dhammaü. 20 T. M6. M7 saüghaü. >/ #<[page 371]># %% gatiü\<*<1>*>/ gantuü\<*<2>*>/. Pubbe cāhaü Sutavā\<*<3>*>/ etarahi ca evaü vadāmi: yo so bhikkhu arahaü khãõāsavo vusitavā kata- karaõãyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhãõabhava- saüyojano sammada¤¤āvimutto, abhabbo so imāni nava ņhānāni\<*<4>*>/ ajjhācaritun ti. VIII. 1. Evaü\<*<5>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Rāja- gahe viharati Gijjhakåņe pabbate. Atha kho Sajjho pari- bbājako yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārā- õãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho\<*<6>*>/ Sajjho paribbājako Bhagavantaü etad avoca:-- 2. Ekam idaü\<*<7>*>/ bhante samayaü Bhagavā\<*<6>*>/ idh' eva Rājagahe viharati\<*<8>*>/ Giribbaje. Tatra me bhante Bhaga- vato sammukhā sutaü sammukhā paņiggahãtaü `yo so Sajjha bhikkhu arahaü khãõāsavo vusitavā\<*<9>*>/ katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano sammada¤¤āvimutto, abhabbo so\<*<10>*>/ pa¤ca ņhānāni\<*<11>*>/ ajjhā- carituü: abhabbo khãõāsavo bhikkhu sa¤cicca pāõaü jãvitā voropetuü, abhabbo khãõāsavo bhikkhu adinnaü\<*<12>*>/ theyya- saükhātaü ādātuü, abhabbo khãõāsavo bhikkhu methunaü dhammaü paņisevituü, abhabbo khãõāsavo bhikkhu\<*<10>*>/ sam- pajānamusā bhāsituü, abhabbo khãõāsavo bhikkhu sanni- dhikārake\<*<13>*>/ kāme paribhu¤jituü seyyathā pi pubbe agāri- yabhåto' ti\<*<14>*>/. Kacci me taü\<*<15>*>/ bhante Bhagavato sussutaü suggahãtaü sumanasikataü såpadhāritan ti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 sikkhaü. 2 T. paccāvekkhituü; M6. M7 -vikkhituü. 3 T. M6. S. -va. 4 Ph. S. ņņhānāni. 5 M. Ph. S. omit this introductory phrase. 6 omitted by Ph. 7 M. Ph. S. idāhaü. 8 M. S. viharāmi. 9 M6. M7 pe || samma- 10 omitted by T. 11 M7. S. ņņhānāni. 12 M6. M7 pe || sannidhikārake. 13 S. -kaü. 14 omitted by M. S. 15 Ph. sutaü. >/ #<[page 372]># %<372 Aīguttara-Nikāya. VIII. 3-IX. 2>% 3. Taggha te\<*<1>*>/ taü\<*<2>*>/ Sajjha\<*<3>*>/ sussutaü suggahãtaü\<*<3>*>/ suma- nasikataü såpadhāritaü. Pubbe cāhaü Sajjha etarahi ca evaü vadāmi: yo so bhikkhu arahaü khãõāsavo vusitavā katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhãõa- bhavasaüyojano sammada¤¤āvimutto, abhabbo so nava ņhānāni\<*<4>*>/ ajjhācarituü: abhabbo khãõāsavo bhikkhu sa¤cicca pāõaü jãvitā voropetuü . . . pe\<*<5>*>/ . . . abhabbo khãõāsavo bhik- khu sannidhikārake\<*<6>*>/ kāme paribhu¤jituü seyyathā pi pubbe agāriyabhåto, abhabbo khãõāsavo bhikkhu buddhaü\<*<7>*>/ pacca- kkhātuü\<*<8>*>/, abhabbo khãõāsavo bhikkhu dhammaü\<*<9>*>/ pacca- kkhātuü\<*<8>*>/, abhabbo khãõāsavo bhikkhu saīghaü\<*<10>*>/ pacca- kkhātuü\<*<8>*>/, abhabbo khãõāsavo bhikkhu sikkhaü\<*<11>*>/ pacca- kkhātuü\<*<8>*>/. Pubbe cāhaü Sajjha etarahi ca\<*<12>*>/ evaü vadāmi: yo so bhikkhu arahaü khãõāsavo vusitavā\<*<13>*>/ katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano sammada¤¤āvimutto, abhabbo so imāni nava ņņhānāni\<*<14>*>/ ajjhācaritun ti\<*<15>*>/. IX. 1. Nava yime bhikkhave puggalā santo saüvijjamānā lokasmiü. Katame nava? 2. Arahā, arahattāya paņipanno, anāgāmã, anāgāmiphala- sacchikiriyāya paņipanno, sakadāgāmã, sakadāgāmiphala- sacchikiriyāya paņipanno, sotāpanno, sotāpattiphalasacchi- kiriyāya paņipanno, puthujjano. Ime\<*<16>*>/ kho bhikkhave nava puggalā santo saüvijjamānā lokasmin ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. adds Sajjha. 2 Ph. evaü me sutaü. 3 omitted by Ph. 4 M. Ph. M7. S. ņņhānāni. 5 M. la; Ph. pa; omitted by M6. M7; T. in full. 6 S. -kaü. 7 T. M6. M7 chandāgatiü. 8 Ph. paccākkhituü; T. M6. M7 gantuü. 9 T. M6. M7 dosāgatiü. 10 T. M6. M7 mohāgatiü. 11 T. M6. M7 bhayā- 12 omitted by T. 13 M6. M7 pe || samma- 14 M. Ph. T. S. ņņhānāni. 15 omitted by M. 16 T. imāni. >/ #<[page 373]># %% X. 1. Nava yime bhikkhave puggalā āhuneyyā pāhuneyyā dakkhiõeyyā a¤jalikaraõãyā anuttaraü pu¤¤akkhettaü lo- kassa. Katame nava? 2. Arahā\<*<1>*>/, arahattāya paņipanno, anāgāmã, anāgāmiphala- sacchikiriyāya paņipanno, sakadāgāmã, sakadāgāmiphala- sacchikiriyāya paņipanno, sotāpanno, sotāpattiphalasacchi- kiriyāya paņipanno\<*<2>*>/, gotrabhå. Ime kho bhikkhave nava puggalā āhuneyyā . . . pe . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassā ti. Sambodhavaggo\<*<3>*>/ paņhamo. Tatr' uddānaü\<*<4>*>/: Sambodhi nissayo c' eva Meghiyaü\<*<5>*>/ Nandakaü\<*<6>*>/ balaü Sevanā Sutavā Sajjho puggalo āhuneyyo cā ti. XI\<*<7>*>/. 1. Evam\<*<8>*>/ me\<*<8>*>/ sutaü\<*<8>*>/. Ekaü samayaü Bhagavā Sā- vatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho āyasmā Sāriputto yena Bhagavā ten' upasaī- kami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Sāriputto Bhaga- vantaü etad avoca `vuttho\<*<9>*>/ me bhante Sāvatthiyaü vassā- vāso, icchām' ahaü bhante janapadacārikaü pakkamitun' ti. `Yassa dāni tvaü Sāriputta kālaü ma¤¤asã' ti. Atha kho\<*<10>*>/ āyasmā Sāriputto uņņhāyāsanā Bhagavantaü abhivā- detvā padakkhiõaü katvā pakkāmi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 -haü. 2 M6 adds hoti. 3 M. -dhi-; T. M6. M7 -dhapakkhiyavaggo; Ph. vaggo. 4 S. adds bhavati; missing in T. M6. M7, together with the uddāna. 5 M. Ph. -ya. 6 Ph. -dikaü. 7 S. has as title Navakanipāte paõõāsakassa dutiyavaggo. 8 omitted by M. Ph. S.; M6. M7 have Sāvatthinidānaü. Atha kho. 9 S. vuņņho; Ph. vutto. 10 M. S. insert so. >/ #<[page 374]># %<374 Aīguttara-Nikāya. XI. 2-4>% 2. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu acirapakkante āyasmante Sāriputte Bhagavantaü etad avoca `āyasmā maü bhante Sāriputto āsajja\<*<1>*>/ appaņinissajja cārikaü pakkanto' ti. Atha kho Bhagavā a¤¤ataraü bhikkhuü āmantesi `ehi tvaü bhikkhu, mama vacanena Sāriputtaü āmantehi\<*<2>*>/: Satthā taü āvuso Sāriputta āmantetã\<*<3>*>/' ti. `Evaü bhante' ti kho so bhikkhu Bhagavato paņissutvā\<*<4>*>/ yenāyasmā Sāriputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmantaü Sāriputtaü etad avoca `Satthā taü āvuso Sāriputta āmantetã' ti. `Evam āvuso' ti kho āyasmā Sāriputto tassa bhikkhuno paccassosi. Tena kho pana samayena āyasmā ca Mahāmoggallāno āyasmā ca ânando avāpuraõaü\<*<5>*>/ ādāya vihārena\<*<6>*>/ vihāraü\<*<6>*>/ anvāhiõķanti\<*<7>*>/ `abhikkhamathāyasmanto\<*<8>*>/ abhikkhamathā- yasmanto, idān' āyasmā Sāriputto Bhagavato sammukhā sãhanādaü nadissatã' ti. 3. Atha kho āyasmā Sāriputto yena Bhagavā ten' upa- saīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho āyasmantaü Sāriputtaü Bhagavā etad avoca `idha te Sāriputta a¤¤a- taro sabrahmacārã khãyadhammaü āpanno: āyasmā maü bhante Sāriputto āsajja appaņinissajja cārikaü pakkanto' ti. 4. Yassa nåna bhante kāye kāyagatā sati anupaņņhitā assa, so idha a¤¤ataraü sabrahmacāriü āsajja appaņini- ssajja cārikaü pakkameyya. Seyyathā pi bhante paņhaviyaü sucim pi nikkhipanti asucim pi nikkhipanti gåthagatam\<*<9>*>/ pi nikkhipanti mutta- gatam\<*<10>*>/ pi nikkhipanti kheëagatam pi nikkhipanti\<*<11>*>/ pubba- gatam pi nikkhipanti lohitagatam pi nikkhipanti, na ca tena paņhavã aņņhiyati\<*<12>*>/ vā harāyati vā jigucchati vā: evam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. āpajja throughout. 2 Ph. -si. 3 Ph. -si; M6 -si (without ti); T. -hã. 4 M. Ph. paņisu- 5 M6 āvā; M. S. apā; Ph. āpā- 6 M. Ph. T. vihāre; S. vihāraü 7 T. anavāh-; M. Ph. S. āhi- 8 T. M6. M7 only once. 9 T. M6. M7 gåtham. 10 T. M6. M7 muttam. 11 T. M6. M7 insert muttagatam pi ni- 12 T. aņņã- throughout; M7 aņņiyati and aņņãyati. >/ #<[page 375]># %% eva kho ahaü bhante paņhavãsamena cetasā viharāmi vi- pulena mahaggatena appamāõena averena avyāpajjhena. Yassa nåna bhante kāye kāyagatā sati anupaņņhitā assa, so idha\<*<1>*>/ a¤¤ataraü sabrahmacāriü āsajja appaņinissajja cārikaü pakkameyya. Seyyathā pi bhante āpasmiü\<*<2>*>/ sucim pi dhovanti asucim pi dhovanti gåthagatam\<*<3>*>/ pi dhovanti\<*<4>*>/ muttagatam pi dho- vanti\<*<4>*>/ kheëagatam\<*<5>*>/ pi\<*<5>*>/ dhovanti\<*<4>*>/ pubbagatam pi dhovanti\<*<4>*>/ lohitagatam pi dhovanti, na ca tena āpo aņņiyati vā harā- yati vā jigucchati vā: evam eva kho ahaü bhante āpo- samena cetasā vihārāmi vipulena mahaggatena appamāõena averena avyāpajjhena. Yassa nåna bhante kāye kāyagatā sati anupaņņhitā assa, so idha a¤¤ataraü sabrahmacāriü āsajja appaņinissajja cārikaü pakkameyya. Seyyathā pi bhante tejo sucim pi ķahati\<*<6>*>/ asucim pi ķahati gåthagatam\<*<7>*>/ pi . . . muttagatam pi . . .\<*<8>*>/ kheëagatam pi . . . pubbagatam pi . . . lohitagatam\<*<9>*>/ pi\<*<9>*>/ ķahati, na ca tena tejo aņņiyati vā harāyati vā jigucchati vā: evam eva kho ahaü bhante tejosamena cetasā viharāmi vipulena mahaggatena appamāõena averena avyāpajjhena. Yassa nåna bhante kāye kāyagatā sati anupaņņhitā assa, so idha a¤¤ataraü sabrahmacāriü āsajja appaņinissajja cārikaü pakkameyya. Seyyathā pi bhante vāyo sucim pi upavāyati asucim pi upavāyati gåthagatam pi upavāyati\<*<10>*>/ muttagatam pi upa- vāyati\<*<10>*>/ kheëagatam pi upavāyati\<*<10>*>/ pubbagatam pi upa- vāyati\<*<10>*>/ lohitagatam pi upavāyati, na ca tena vāyo aņņiyati vā harāyati vā jigucchati vā: evam eva kho ahaü bhante vāyosamena cetasā viharāmi vipulena mahaggatena appa- māõena averena avyāpajjhena. Yassa nåna bhante kāye kāyagatā sati anupaņņhitā assa, so idha a¤¤ataraü sabrah- macāriü āsajja appaņinissajja cārikaü pakkameyya. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. idhaü. 2 Ph. āpo. 3 T. M6. M7 gåtham. 4 omitted by M. Ph. S. 5 omitted by M7. 6 M. Ph. da-; T. M6. M7 ķayhati throughout. 7 T. M7 gåtham. 8 M6. M7 ķayhati. 9 omitted by M6. 10 omitted by M. Ph. M6. M7. S. >/ #<[page 376]># %<376 Aīguttara-Nikāya. XI.>% Seyyathā pi bhante rajoharaõaü sucim pi pu¤chati\<*<1>*>/ asucim pi pu¤chati gåthagatam pi pu¤chati\<*<2>*>/ muttagatam pi pu¤chati\<*<3>*>/ kheëagatam pi pu¤chati\<*<4>*>/ pubbagatam\<*<5>*>/ pi\<*<5>*>/ pu¤chati\<*<6>*>/ lohitagatam pi pu¤chati, na ca tena rajohara- õaü aņņiyati vā harāyati vā jigucchati vā: evam eva kho ahaü bhante rajoharaõasamena cetasā viharāmi vipulena mahaggatena appamāõena\<*<7>*>/ averena avyāpajjhena. Yassa nåna bhante kāye\<*<5>*>/ kāyagatā sati anupaņņhitā assa, so idha a¤¤ataraü sabrahmacāriü āsajja appaņinissajja cārikaü pakkameyya. Seyyathā pi bhante caõķālakumārako\<*<8>*>/ vā caõķālakumāri- kā\<*<9>*>/ vā kaëopihattho\<*<10>*>/ nantikavāsã\<*<11>*>/ gāmaü vā nigamaü vā pavisanto nãcacittaü yeva upaņņhapetvā pavisati: evam eva kho ahaü bhante caõķālakumārakasamena\<*<12>*>/ cetasā viharāmi vipulena mahaggatena appamāõena\<*<7>*>/ averena avyāpajjhena. Yassa nåna bhante kāye kāyagatā sati anupaņņhitā assa, so idha a¤¤ataraü sabrahmacāriü āsajja appaņinissajja cārikaü pakkameyya. Seyyathā pi bhante usabho chinnavisāõo sorato\<*<13>*>/ sudanto suvinãto\<*<14>*>/ rathiyāya\<*<15>*>/ rathiyaü siīghāņakena siīghāņakaü anvāhiõķanto na ki¤ci hiüsati pādena vā visāõena vā: evam eva kho ahaü bhante usabhachinnavisāõasamena cetasā viharāmi vipulena mahaggatena\<*<7>*>/ appamāõena ave- rena avyāpajjhena. Yassa nåna bhante kāye kāyagatā sati anupaņņhitā assa, so idha a¤¤ataraü sabrahmacāriü āsajja appaņinissajja cārikaü pakkameyya. Seyyathā pi bhante itthi vā puriso vā daharo vā\<*<16>*>/ yuvā vā\<*<3>*>/ maõķanakajātiko\<*<17>*>/ sãsaü\<*<3>*>/ nahāto\<*<18>*>/ ahikuõapena vā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 pu¤jati; S. mu¤cati throughout. 2 omitted by M. Ph. T. S. 3 omitted by M. Ph. S. 4 omitted by M. Ph. M6. S. 5 omitted by T. 6 omitted by M. Ph. T. M6. S. 7 M6. M7 pe || āsajja. 8 T. -kumāro. 9 T. -kumārã. 10 Ph. kaëovi- 11 M6 nantaka-; T. M6. M7 -vāsini. 12 M. caõķālakumārakacaõķālikumārika- 13 M. S. surato. 14 S. -sikkhito. 15 T. M6. M7 rathiyā. 16 omitted by M. Ph. 17 T. maõķana- 18 omitted by S. >/ #<[page 377]># %% kukkurakuõapena vā manussakuõapena\<*<1>*>/ vā\<*<1>*>/ kaõņhe āsat- tena\<*<2>*>/ aņņiyeyya harāyeyya jiguccheyya: evam eva kho ahaü bhante iminā påtikāyena aņņiyāmi harāyāmi jigucchāmi. Yassa nåna bhante kāye kāyagatā sati anupaņņhitā assa, so idha a¤¤ataraü sabrahmacāriü āsajja appaņinissajja cārikaü pakkameyya. Seyyathā pi bhante puriso medakathālikaü parihareyya chiddaü\<*<3>*>/ vichiddaü\<*<3>*>/ uggharantaü paggharantaü: evam eva kho ahaü bhante imaü kāyaü pariharāmi chiddaü\<*<3>*>/ vichiddaü\<*<3>*>/ uggharantaü paggharantaü. Yassa nåna bhante kāye kāyagatā sati anupaņņhitā assa, so idha a¤¤ataraü sabrahmacāriü āsajja appaņinissajja cārikaü pakkameyyā ti. 5. Atha kho\<*<1>*>/ so bhikkhu uņņhāyāsanā ekaüsaü uttarā- saīgaü karitvā Bhagavato pādesu\<*<4>*>/ sirasā nipatitvā Bha- gavantaü etad avoca `accayo maü bhante accagamā\<*<5>*>/ yathābālaü\<*<6>*>/ yathāmåëhaü yathā-akusalaü, yo 'haü\<*<7>*>/ āya- samantaü Sāriputtaü asatā tucchā musā abhåtena abbhā- cikkhiü\<*<8>*>/; tassa me bhante Bhagavā accayaü accayato paņiggaõhātu\<*<9>*>/ āyatiü saüvarāyā' ti. `Taggha tvaü\<*<10>*>/ bhik- khu accayo accagamā\<*<11>*>/ yathābālaü yathāmåëhaü yathā- akusalaü, yo tvaü Sāriputtaü\<*<12>*>/ asatā tucchā musā abhå- tena abbhācikkhi; yato ca kho tvaü bhikkhu accayaü accayato\<*<13>*>/ disvā yathādhammaü paņikarosi, tan te\<*<14>*>/ mayaü paņiggaõhāma, vuķķhi h' esā\<*<15>*>/ bhikkhu ariyassa vinaye yo accayaü accayato disvā yathādhammaü paņikaroti āya- tiü\<*<16>*>/ saüvaraü āpajjatã' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 T. āsatth-; S. ālaggena. 3 M. Ph. S. chiddāvacchiddaü; so also M9 (Com.). 4 T. M6 pāde. 5 M. accā-; T. M6 accaya-; M7 accayaüg- 6 T. -balaü. 7 M. Ph. S. ahaü. 8 M. Ph. abbhācikkhāmi abbhācikkhiü (Ph. -cikkhan). 9 M. Ph. -hatu. 10 M. S. taü. 11 M. accā- 12 T. -putto; M6 -putta. 13 T. accato. 14 S. taü; M. bhante instead of tan te. 15 T. M6. M7 esā. 16 T. M7 insert paņikaroti. >/ #<[page 378]># %<378 Aīguttara-Nikāya. XI. 6-XII. 3>% 6. Atha kho Bhagavā āyasmantaü Sāriputtaü āmantesi `khama Sāriputta imassa moghapurisassa, purāssa\<*<1>*>/ tatth' eva\<*<2>*>/ sattadhā muddhā phalissatã\<*<3>*>/' ti. `Khamām' ahaü bhante tassa āyasmato, sace maü\<*<4>*>/ so āyasmā evam āha: khamatu ca\<*<5>*>/ me so āyasmā' ti. XII. 1. Ekaü\<*<6>*>/ samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jeta- vane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho āyasmā Sāriputto pubbaõhasamayaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya Sāvatthiü\<*<7>*>/ piõķāya pāvisi. Atha kho āyasmato Sāriputtassa etad ahosi `atippago kho tāva Sāvatthiyaü piõķāya carituü, yan nånāhaü yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkameyyan' ti. Atha kho āyasmā Sāriputto yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkami, upasaīkamitvā tehi a¤¤atitthiyehi paribbājakehi saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. 2. Tena kho pana samayena tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü sannisinnānaü sannipatitānaü ayam anta- rākathā udapādi `yo hi koci āvuso sa-upādiseso kālaü karoti, sabbo so aparimutto nirayā aparimutto tiracchā- nayoniyā aparimutto pittivisayā\<*<8>*>/ aparimutto apāyaduggati- vinipātā' ti. 3. Atha kho āyasmā Sāriputto tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü bhāsitaü neva abhinandi na ppaņikkosi, anabhinanditvā appaņikkositvā uņņhāyāsanā pakkāmi `Bha- gavato santike etassa bhāsitassa atthaü ājānissāmã\<*<9>*>/' ti. Atha kho āyasmā Sāriputto Sāvatthiyaü piõķāya caritvā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 parāssa; M. purā tassa; Ph. nāsanāya; S. punāyaü; omitted by M6. 2 T. etena 'va; M6. M7 etth' eva. 3 T. M6. M7 phalatã. 4 M7. S. mamaü; M6 omits sace maü so āy- 5 omitted by M6. 6 in T. M6. M7 the introductory phrase is missing. 7 T. M6. M7 -tthiyaü. 8 M. petti-; T. omits apari- pitti- 9 T. M6. M7 ajā- >/ #<[page 379]># %% pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Sāri- putto Bhagavantaü etad avoca: Idhāhaü bhante pubbaõha- samayaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya Sāvatthiü\<*<1>*>/ piõķāya pāvisiü\<*<2>*>/; tassa mayhaü bhante etad ahosi `atippago kho tāva Sāvatthiyaü piõķāya carituü, yan nånāhaü yena a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkamey- yan\<*<3>*>/' ti; atha khvāhaü\<*<4>*>/ bhante yena a¤¤atitthiyānaü pa- ribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkamiü\<*<5>*>/, upasaīkamitvā tehi a¤¤atitthiyehi paribbājakehi saddhiü sammodiü\<*<6>*>/, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdiü\<*<7>*>/; tena kho pana bhante\<*<8>*>/ samayena tesaü a¤¤a- titthiyānaü paribbājakānaü sannisinnānaü sannipatitānaü ayam antarākathā udapādi `yo hi koci āvuso sa-upādiseso kālaü karoti, sabbo so aparimutto\<*<9>*>/ nirayā\<*<8>*>/ aparimutto tiracchānayoniyā aparimutto pittivisayā\<*<10>*>/ aparimutto apā- yaduggativinipātā\<*<11>*>/' ti; atha khvāhaü\<*<4>*>/ bhante tesaü a¤¤a- titthiyānaü paribbājakānaü bhāsitaü neva abhinandiü na ppaņikkosiü; anabhinanditvā appaņikkositvā uņņhāyāsanā pakkāmiü\<*<12>*>/ `Bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaü ājānissāmã\<*<13>*>/' ti. 4. Keci\<*<14>*>/ Sāriputta a¤¤atitthiyā paribbājakā bālā avyattā, keci\<*<15>*>/ sa-upādisesaü\<*<16>*>/ vā sa-upādiseso\<*<17>*>/ ti jānissanti, anu- pādisesaü vā anupādiseso\<*<17>*>/ ti jānissanti. Nava yime\<*<18>*>/ Sāriputta puggalā sa-upādisesā kālaü kurumānā parimuttā nirayā parimuttā tiracchānayoniyā parimuttā pittivisayā\<*<19>*>/ parimuttā apāyaduggativinipātā. Katame nava? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 -tthiyaü. 2 M. M7 -si. 3 T. -miü. 4 M. Ph. kho ahaü; S. kho 'haü. 5 M. Ph. T. M7 -mi. 6 M. Ph. T. M6. M7 -di. 7 M. Ph. M7 -di. 8 omitted by M. Ph. M6. S. 9 omitted by M7. 10 M. T. petti- 11 T. duggati- 12 M. Ph. -mi. 13 T. ajā- 14 T. M6. M7 te ca. 15 T. M7 ke ca. 16 T. savupā- 17 S. -sā. 18 T. ime. 19 M. petti- >/ #<[page 380]># %<380 Aīguttara-Nikāya. XII. 5-8>% 5. Idha Sāriputta ekacco puggalo sãlesu paripårakārã\<*<1>*>/ hoti samādhismiü paripårakārã\<*<2>*>/, pa¤¤āyā na\<*<3>*>/ paripåra- kārã\<*<3>*>/. So pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā antarāparinibbāyã hoti. Ayaü Sāriputta paņha- mo puggalo sa-upādiseso kālaü kurumāno parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pittivisayā\<*<4>*>/ parimutto apāyaduggativinipātā. 6. Puna ca paraü Sāriputta idh' ekacco puggalo sãlesu paripårakārã hoti samādhismiü paripårakārã, pa¤¤āya na paripårakārã. So pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanā- naü parikkhayā upahaccaparinibbāyã hoti . . .\<*<5>*>/ asaīkhāra- parinibbāyã hoti . . .\<*<6>*>/ sasaīkhāraparinibbāyã hoti . . .\<*<6>*>/ uddhaüsoto hoti akaniņņhagāmã. Ayaü Sāriputta pa¤camo puggalo sa-upādiseso kālaü kurumāno parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pittivisayā\<*<4>*>/ parimutto apāyaduggativinipātā\<*<7>*>/. 7. Puna ca paraü Sāriputta idh' ekacco puggalo sãlesu paripårakārã hoti, samādhismiü na paripårakārã pa¤¤āya\<*<8>*>/ na\<*<8>*>/ paripårakārã\<*<8>*>/. So tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā rāgadosamohānaü tanuttā sakadāgāmã hoti, sakid\<*<9>*>/ eva\<*<9>*>/ imaü lokaü āgantvā dukkhass' antaü karoti. Ayaü Sāri- putta chaņņho puggalo sa-upādiseso kālaü kurumāno pari- mutto nirayā . . . pe\<*<10>*>/ . . . parimutto apāyaduggativinipātā. 8. Puna ca paraü Sāriputta idh' ekacco puggalo sãlesu paripårakārã hoti, samādhismiü na paripårakārã\<*<11>*>/ pa¤¤āya na paripårakārã\<*<11>*>/. So tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā ekabãjã hoti, ekaü yeva mānusakaü\<*<12>*>/ bhavaü nibbattetvā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. paripårã- throughout. 2 T. M6. M7 add hoti. 3 M. Ph. S. mattasokārã always. 4 M. petti- 5 M. la; Ph. ayaü Sā- dutiyo puggalo | pa | parimutto apāyaduggativinipātā. Puna ca p- idh' ekacco puggalo | pa | asaīkh- hoti. 6 M. la; Ph. pa. 7 Ph. adds ti. 8 M6 na paripårakārã; omitted by T. M7. 9 M. sakimdeva. 10 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 in full. 11 M6 adds hoti. 12 T. -sikaü. >/ #<[page 381]># %% dukkhass' antaü karoti. Ayaü\<*<1>*>/ Sāriputta sattamo puggalo sa-upādiseso kālaü kurumāno parimutto nirayā . . . pe\<*<2>*>/ . . . parimutto apāyaduggativinipātā. 9. Puna ca paraü Sāriputta idh' ekacco puggalo sãlesu paripårakārã hoti samādhismiü mattasokārã pa¤¤āya matta- sokārã. So tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā kolaükolo hoti, dve vā tãõi vā kulāni sandhāvitvā saüsaritvā dukkhass' antaü karoti. Ayaü\<*<3>*>/ Sāriputta aņņhamo puggalo sa-upā- diseso kālaü kurumāno parimutto nirayā . . . pe\<*<2>*>/ . . . parimutto apāyaduggativinipātā. 10. Puna ca paraü Sāriputta idh' ekacco puggalo sãlesu paripårakārã hoti samādhismiü mattasokārã pa¤¤āya matta- sokārã. So tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā sattakkhattu- paramo\<*<4>*>/ hoti; sattakkhattuparamaü\<*<5>*>/ deve ca manusse\<*<6>*>/ ca sandhāvitvā saüsaritvā dukkhass' antaü karoti. Ayaü Sāriputta navamo puggalo sa-upādiseso kālaü kurumāno parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā parimutto pittivisayā\<*<7>*>/ parimutto apāyaduggativinipātā. Keci\<*<8>*>/ Sāriputta a¤¤atitthiyā paribbājakā bālā avyattā, keci\<*<9>*>/ sa-upādisesaü vā sa-upādiseso\<*<10>*>/ ti jānissanti, anu- pādisesaü vā anupādiseso\<*<10>*>/ ti jānissanti. Ime kho Sāriputta nava puggalā sa-upādisesā\<*<11>*>/ kālaü kurumānā parimuttā nirayā parimuttā tiracchānayoniyā parimuttā pittivisayā\<*<7>*>/ parimuttā apāyaduggativinipātā. Na tāvāyaü\<*<12>*>/ Sāriputta dhammapariyāyo paņibhāsi bhikkhånaü bhikkhunãnaü upāsakānaü upāsikānaü. Taü kissa hetu? Mā yimaü\<*<13>*>/ dhammapariyāyaü sutvā pamādaü āhariüsu\<*<14>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 pe || So tiõõaü and so on. 2 M. la; Ph. pa. 3 T. M6. M7 So tiõõaü, omitting the rest. 4 M7. S. sattakkhattuüp- 5 T. M7. S. -ttuüpara- 6 M6. M7 mānuse. 7 M. petti- 8 M. Ph. te ca; T. M7 ye ca; M6 yaü ca. 9 Ph. T. M6 te ca; M7 ke ca. 10 S. -sā. 11 T. savupādisesaü vā. 12 T. 'va khvāyaü; M7 khvāyaü; M6 tāhaü. 13 T. M6. M7 imaü. 14 M. Ph. S. add ti; Ph. has ārabhiüsu. >/ #<[page 382]># %<382 Aīguttara-Nikāya. XIII. 1>% api ca mayā Sāriputta\<*<1>*>/ dhammapariyāyo\<*<2>*>/ pa¤hādhippā- yena bhāsito ti. XIII. 1. Atha kho āyasmā Mahākoņņhito\<*<3>*>/ yenāyasmā Sāriputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmatā\<*<4>*>/ Sāriputtena saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sāraõãyaü vãti- sāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Mahākoņņhito āyasmantaü Sāriputtaü etad avoca: kin nu kho āvuso Sāriputta `yaü kammaü\<*<5>*>/ diņņhadhammavedani- yaü, taü me kammaü samparāyavedaniyaü hotå' ti etassa atthāya Bhagavati brahmacariyaü vussatã ti? No h' idaü āvuso. -- Kiü panāvuso\<*<6>*>/ Sāriputta `yaü kammaü sam- parāyavedaniyaü, taü me kammaü diņņhadhammavedani- yaü hotå' ti etassa atthāya Bhagavati brahmacariyaü vussatã ti? No h' idaü āvuso. -- Kin nu kho āvuso Sāri- putta `yaü kammaü sukhavedaniyaü, taü me kammaü dukkhavedaniyaü hotå' ti etassa atthāya Bhagavati brah- macariyaü vussatã ti? No h' idaü āvuso. -- Kiü pan- āvuso\<*<7>*>/ Sāriputta `yaü kammaü dukkhavedaniyaü, taü me kammaü sukhavedaniyaü hotå' ti etassa atthāya Bhaga- vati brahmacariyaü vussatã ti? No h' idaü āvuso. -- Kin nu kho āvuso Sāriputta `yaü\<*<8>*>/ kammaü paripakkavedani- yaü, taü me kammaü aparipakkavedaniyaü hotå' ti etassa atthāya Bhagavati brahmacariyaü vussatã ti? No h' idaü āvuso. -- Kiü panāvuso Sāriputta `yaü kammaü apari- pakkavedaniyaü, taü me kammaü paripakkavedaniyaü hotå' ti etassa atthāya Bhagavati brahmacariyaü vussatã ti? No h' idaü āvuso. -- Kin nu kho āvuso Sāriputta `yaü kammaü bahuvedaniyaü\<*<9>*>/, taü me kammaü appa- vedaniyaü\<*<9>*>/ hotå' ti etassa atthāya Bhagavati brahmacari- yaü vussatã ti? No h' idaü āvuso. -- Kiü panāvuso\<*<6>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 S. yo. 3 M. Ph. -ko throughout. 4 T. -mantena. 5 S. dhammaü. 6 T. M6. M7 pana āv- 7 T. M7 pana āv- 8 T. M6. M7 yam me. 9 T. paripakkavedanãyaü. >/ #<[page 383]># %% Sāriputta `yaü kammaü appavedaniyaü, taü me kammaü bahuvedaniyaü hotå' ti etassa\<*<1>*>/ atthāya Bhagavati brah- macariyaü vussatã ti? No h' idaü āvuso. -- Kin nu kho āvuso Sāriputta `yaü kammaü vedaniyaü, taü me kam- maü avedaniyaü\<*<2>*>/ hotå' ti etassa atthāya Bhagavati brah- macariyaü vussatã ti? No h' idaü āvuso. -- Kiü\<*<3>*>/ pan- āvuso Sāriputta `yaü kammaü avedaniyaü, taü me kam- maü vedaniyaü hotå' ti etassa atthāya Bhagavati brah- macariyaü vussatã ti? No h' idaü āvuso. 2. Kin nu kho āvuso Sāriputta `yaü kammaü diņņha- dhammavedaniyaü, taü me kammaü samparāyavedaniyaü hotå' ti etassa atthāya Bhagavati brahmacariyaü vussatã ti: iti puņņho samāno `no h' idaü āvuso' ti vadesi. Kiü\<*<4>*>/ panāvuso\<*<4>*>/ Sāriputta `yaü kammaü samparāyavedaniyaü, taü me kammaü diņņhadhammavedaniyaü hotå' ti etassa atthāya Bhagavati brahmacariyaü vussatã ti: iti puņņho samāno `no h' idaü āvuso' ti vadesi. Kin nu kho āvuso Sāriputta `yaü kammaü sukhavedaniyaü, taü me kammaü dukkhavedaniyaü hotå' ti etassa\<*<5>*>/ atthāya Bhagavati brah- macariyaü vussatã ti: iti puņņho samāno `no h' idaü āvuso' ti vadesi. Kiü panāvuso Sāriputta `yaü kammaü dukkha- vedaniyaü, taü me kammaü sukhavedaniyaü hotå' ti etassa\<*<6>*>/ atthāya Bhagavati brahmacariyaü vussatã ti: iti puņņho samāno `no h' idaü āvuso' ti vadesi. Kin nu kho āvuso Sāriputta `yaü kammaü paripakkavedaniyaü\<*<7>*>/, taü me kammaü aparipakkavedaniyaü\<*<7>*>/ hotå' ti etassa\<*<8>*>/ atthāya Bhagavati brahmacariyaü vussatã ti: iti puņņho samāno `no h' idaü āvuso' ti vadesi. Kiü panāvuso Sāriputta `yaü kammaü aparipakkavedaniyaü, taü me kammaü paripakkavedaniyaü hotå' ti etassa\<*<8>*>/ atthāya Bhagavati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 pe || Kin nu. 2 T. appavedanãyaü. 3 T. pe || Kin nu kho, as in 2; M6. M7 have pe and so on after the next phrase. 4 T. kin nu kho; M7 kin nu kho āvuso; M6 omits this phrase. 5 T. M6. M7 pe || yaü kammaü dukkha- 6 T. pe || yaü kammaü paripakka-; also M6. M7, but without pe. 7 M7 parikappa- and aparikappa- 8 T. M6. M7 yaü kammaü of the next phrase. >/ #<[page 384]># %<384 Aīguttara-Nikāya. XIII. 3>% brahmacariyaü vussatã ti: iti puņņho samāno `no h' idaü āvuso' ti vadesi. Kin nu kho āvuso Sāriputta `yaü kam- maü bahuvedaniyaü, taü me kammaü appavedaniyaü hotå' ti etassa\<*<1>*>/ atthāya Bhagavati brahmacariyaü vussatã ti: iti puņņho samāno `no h' idaü āvuso' ti vadesi. Kiü panāvuso Sāriputta `yaü kammaü appavedaniyaü, taü me kammaü bahuvedaniyaü hotå' ti etassa\<*<1>*>/ atthāya Bhaga- vati brahmacariyaü vussatã ti: iti puņņho samāno `no h' idaü āvuso' ti vadesi. Kin nu kho āvuso Sāriputta `yaü kammaü vedaniyaü, taü me kammaü avedaniyaü hotå' ti etassa\<*<2>*>/ atthāya Bhagavati brahmacariyaü vussatã ti: iti puņņho samāno `no h' idaü āvuso' ti vadesi. Kiü\<*<3>*>/ panāvuso Sāriputta `yaü kammaü avedaniyaü, taü me kammaü vedaniyaü hotå' ti etassa atthāya Bhagavati brahmacariyaü vussatã ti: iti puņņho samāno `no h' idaü āvuso' ti vadesi. Atha kim atthaü carah' āvuso\<*<4>*>/ Bhaga- vati brahmacariyaü vussatã ti? 3. Yaü khvassa\<*<5>*>/ āvuso a¤¤ātaü adiņņhaü appattaü asacchikataü anabhisametaü, tassa ¤āõāya dassanāya pattiyā sacchikiriyāya\<*<6>*>/ abhisamayāya\<*<7>*>/ Bhagavati brahma- cariyaü vussatã ti\<*<8>*>/. Kim\<*<9>*>/ pan' assa āvuso a¤¤ātaü adiņ- ņhaü appattaü asacchikataü anabhisametaü, yassa ¤āõā- ya dassanāya pattiyā sacchikiriyāya abhisamayāya\<*<10>*>/ Bhaga- vati brahmacariyaü vussatã ti? `Idaü dukkhan' ti khvassa\<*<11>*>/ āvuso a¤¤ātaü\<*<12>*>/ adiņņhaü appattaü asacchikataü anabhi- sametaü, tassa ¤āõāya dassanāya pattiyā sacchikiriyāya abhisamayāya\<*<7>*>/ Bhagavati brahmacariyaü vussatã ti\<*<13>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 yaü kammaü of the next phrase. 2 T. M6 yaü kammaü avedaniyaü. 3 M7 omits this phrase. 4 M. Ph. caritāvuso; S. caratāvuso. 5 S. kho 'ssa; M. Ph. kho; M7 kavassa in the place of yaü khvassa. 6 T. asacchi- 7 T. M6. M7 -samāya. 8 omitted by M. Ph. S. 9 in M. Ph. S. this question is wanting. 10 M6 -samāya; T. M7 anabhisamāya. 11 M6 khvāssa; S. kho 'ssa; M. kho yaü; Ph. kho. 12 S. omits all from a¤¤ātaü to vussatã ti. 13 omitted by Ph. >/ #<[page 385]># %% `Ayaü dukkhasamudayo' ti khvassa\<*<1>*>/ āvuso . . . pe\<*<2>*>/ . . . `Ayaü dukkhanirodho' ti khvassa\<*<1>*>/ āvuso . . .\<*<3>*>/ `Ayaü dukkhanirodhagāminã paņipadā' ti khvassa\<*<1>*>/ āvuso a¤¤ātaü adiņņhaü appattaü asacchikataü anabhisametaü, tassa ¤āõāya dassanāya pattiyā sacchikiriyāya abhisamayāya\<*<4>*>/ Bhagavati brahmacariyaü vussatã ti\<*<5>*>/. Idaü\<*<6>*>/ khvassa\<*<1>*>/ āvuso a¤¤ātaü adiņņhaü appattaü asacchikataü anabhisametaü, tassa ¤āõāya dassanāya pattiyā sacchikiriyāya abhisamayāya\<*<4>*>/ Bhagavati brahma- cariyaü vussatã ti. XIV. 1. Atha kho āyasmā Samiddhi yenāyasamā Dāriputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmantaü Sāriputtaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho āyasmantaü Samiddhiü āyasmā Sāriputto etad avoca `kimārammaõā Samiddhi purisassa saīkappavitakkā uppaj- jantã' ti? `Nāmaråpārammaõā bhante' ti. `Te\<*<7>*>/ pana\<*<7>*>/ Samiddhi kva\<*<8>*>/ nānattaü gacchantã' ti? `Dhātåsu\<*<9>*>/ bhante ti. `Te\<*<7>*>/ pana\<*<7>*>/ Samiddhi kiüsamudayā' ti? `Phassasa- mudayā bhante' ti. `Te pana Samiddhi kiüsamosaraõā' ti? `Vedanāsamosaraõā bhante' ti. `Te pana Samiddhi kiüpamukhā' ti? `Samādhipamukhā bhante' ti. `Te pana Samiddhi kiü-adhipateyyā\<*<10>*>/' ti? `Satādhipateyyā bhante' ti. `Te pana Samiddhi kiü-uttarā' ti? `Pa¤¤uttarā bhante' ti. `Te pana Samiddhi kiüsārā' ti? `Vimuttisārā bhante' ti. `Te\<*<11>*>/ pana\<*<11>*>/ Samiddhi kiü-ogadhā' ti? `Amatogadhā bhante' ti. 2. `Kimārammaõā Samiddhi purisassa saīkappavitakkā uppajjantã' ti iti puņņho samāno `nāmaråpārammaõā bhante' ti vadesi, `te pana Samiddhi kva\<*<12>*>/ nānattaü gacchantã' ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 khvāssa; S. kho 'ssa; M. Ph. kho yaü. 2 M. la; Ph. pa; omitted by S. 3 M. la. 4 T. M6. M7 abhisamāya. 5 omitted by S. 6 M. Ph. iti. 7 T. tena. 8 T. M6. M7 kaü. 9 M6 dhātu. 10 T. S. ādhi- 11 M6 tena. 12 T. M7 tvaü; M6 taü. >/ #<[page 386]># %<386 Aīguttara-Nikāya. XV.1-2>% iti puņņho samāno `dhātåsu bhante' ti vadesi, `te pana Samiddhi kiüsamudayā' ti iti puņņho samāno `phassa- samudayā bhante' ti vadesi, `te pana Samiddhi kiüsamosa- raõā' ti iti puņņho samāno `vedanāsamosaraõā bhante' ti vadesi, `te pana Samiddhi kiüpamukhā' ti iti puņņho sa- māno `samādhipamukhā bhante' ti vadesi, `te pana Samiddhi kiü-adhipateyyā\<*<1>*>/' ti iti puņņho samāno `satādhipateyyā bhante' ti vadesi, `te pana Samiddhi kiü-uttarā' ti iti puņņho samāno `pa¤¤uttarā bhante' ti vadesi, `te pana Samiddhi kiüsārā' ti iti puņņho samāno `vimuttisārā bhante' ti vadesi, `te pana Samiddhi kiü-ogadhā' ti iti puņņho samāno `amatogadhā bhante' ti vadesi. Sādhu sādhu Samiddhi, sādhu kho tvaü Samiddhi pa¤haü\<*<2>*>/ puņņho vissajjesi\<*<3>*>/, tena ca\<*<4>*>/ mā ma¤¤ã\<*<5>*>/ ti. XV. 1. Seyyathā pi bhikkhave gaõķo anekavassagaõiko, tass' assu\<*<6>*>/ nava vaõamukhāni nava abhedanamukhāni, tato yaü ki¤ci pagghareyya, asuci\<*<7>*>/ yeva\<*<7>*>/ pagghareyya, duggandhaü yeva pagghareyya, jegucchiyaü\<*<8>*>/ yeva pagghareyya, yaü ki¤ci pasaveyya, asuci yeva pasaveyya, duggandhaü yeva pasaveyya, jegucchiyaü yeva pasaveyya. 2. Gaõķo\<*<9>*>/ ti kho bhikkhave imass' etaü\<*<10>*>/ cātummahā- bhåtikassa\<*<11>*>/ kāyassa adhivacanaü mātāpettikasambhavassa\<*<12>*>/ odanakummāsupacayassa\<*<13>*>/ aniccucchādanaparimaddana- bhedanaviddhaüsanadhammassa\<*<14>*>/, tassa\<*<15>*>/ nava vaõamukhāni nava abhedanamukhāni, tato yaü ki¤ci paggharati, asuci yeva paggharati, duggandhaü yeva paggharati, jegucchiyaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. ādhi- 2 M. Ph. puņņho. 3 M. Ph. visa- 4 S. vā. 5 M. Ph. ma¤¤asã. 6 Ph. tassa; M. adds gaõķassa. 7 T. M6. M7 asuci¤ ¤eva always. 8 M. Ph. jegucchi throughout. 9 Ph. M7 gandho. 10 T. M6. M7 eva. 11 M. Ph. cātumahā- 12 Ph. mātāpitti- 13 Ph. -kumāsu- 14 Ph. -maddabhedana-; T. anicchucchādanaparimaddhana- 15 M. tass' assu gaõķassa; omitted by Ph. >/ #<[page 387]># %% yeva paggharati, yaüki¤ci pasavati\<*<1>*>/, asuci yeva pasavati, duggandhaü yeva pasavati, jegucchiyaü yeva pasavati. Tasmā ti ha bhikkhave imasmiü kāye nibbindathā ti. XVI. 1. Nava yimā bhikkhave sa¤¤ā bhāvitā bahulãkatā mahapphalā honti mahānisaüsā amatogadhā amatapariyo- sānā. Katamā nava? 2. Asubhasa¤¤ā, maraõasa¤¤ā, āhāre paņikkålasa¤¤ā, sabbaloke anabhiratasa¤¤ā\<*<2>*>/, aniccasa¤¤ā, anicce dukkha- sa¤¤ā, dukkhe anattasa¤¤ā, pahānasa¤¤ā, virāgasa¤¤ā. Imā kho bhikkhave nava sa¤¤ā bhāvitā bahulãkatā mahapphalā honti mahānisaüsā amatogadhā amatapari- yosānā ti. XVII. 1. Navahi bhikkhave aīgehi samannāgataü kulaü anu- pagantvā vā nālaü upagantuü, upagantvā vā nālaü nisã- dituü. Katamehi navahi? 2. Na manāpena paccuņņhenti, na manāpena abhivādenti, na manāpena āsanaü denti, santam assa parigåhanti\<*<3>*>/, bahukam pi thokaü denti, paõãtam pi låkhaü denti, asakkaccaü denti no sakkaccaü, na\<*<4>*>/ upanisãdanti dham- masavanāya, bhāsitassa\<*<5>*>/ na rasãyanti\<*<6>*>/. Imehi kho bhikkhave navah' aīgehi samannāgataü ku- laü anupagantvā vā nālaü upagantuü, upagantvā vā nā- laü nisãdituü\<*<7>*>/. 3. Navahi bhikkhave aīgehi samannāgataü kulaü anu- pagantvā vā alaü upagantuü, upagantvā vā alaü nisãdi- tuü. Katamehi navahi? 4. Manāpena paccuņņhenti, manāpena abhivādenti, manā- pena āsanaü denti, santam assa na parigåhanti\<*<3>*>/, bahukam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. passati. 2 M. Ph. anabhirati- 3 T. M6. M7 paņi- and pari-; S. pariguyhanti. 4 omitted by T. 5 M. Ph. S. bhāsitam assa. 6 S. ramissanti; M. Ph. sussusanti. 7 T. -ditun ti. >/ #<[page 388]># %<388 Aīguttara-Nikāya. XVIII. 1-3>% pi bahukaü\<*<1>*>/ denti, paõãtam pi paõãtaü denti, sakkaccaü denti no asakkaccaü, upanisãdanti dhammasavanāya, bhā- sitassa\<*<2>*>/ rasãyanti\<*<3>*>/. Imehi kho bhikkhave navah' aīgehi samannāgataü ku- laü anupagantvā vā alaü upagantuü, upagantvā vā alaü nisãditun ti. XVIII. 1. Navah'\<*<4>*>/ aīgehi samannāgato bhikkhave uposatho upa- vuttho\<*<5>*>/ mahapphalo hoti mahānisaüso mahājutiko mahā- vipphāro. Kathaü upavuttho ca\<*<6>*>/ bhikkhave navah' aīgehi samannāgato uposatho mahapphalo hoti mahānisaüso mahājutiko mahāvipphāro? 2. Idha bhikkhave ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati `yāva- jãvaü arahanto pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņiviratā nihitadaõķā nihitasatthā lajjã dayāpannā sabbapāõabhåta- hitānukampã\<*<7>*>/ viharanti, aham p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņivirato nihi- tadaõķo nihitasattho lajjã dayāpanno sabbapāõabhåtahi- tānukampã viharāmi, iminā p' aīgena\<*<8>*>/ arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā paņhamena aīgena\<*<9>*>/ samannāgato hoti. 3. . . . \<*<10>*>/ `yāvajãvaü arahanto adinnādānaü pahāya adinnādānā paņiviratā dinnādāyã dinnapāņikhaīkhã athe- nena sucibhåtena attanā viharanti, aham p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü adinnādānaü pahāya adinnādānā paņivirato dinnādāyã dinnapāņikhaīkhã athenena sucibhåtena attanā viharāmi, iminā p' aīgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā dutiyena aīgena samannāgato hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. T. bahuü. 2 M. Ph. S. bhāsitam assa. 3 S. ramissanti; M. Ph. sussusanti. 4 M. navahi bhikkhave aīgehi. 5 M. -vuņņho throughout; Ph. twice. 6 omitted by T. 7 M. Ph. S. -pino. 8 T. pi aīgena; M6 pan' aügena. 9 Ph. p'aīgena; S. c'aīgena. 10 M. la; Ph. pa; S. pe; M. Ph. S. leave out 3--8 incl. >/ #<[page 389]># %% 4. . . . `yāvajãvaü arahanto abrahmacariyaü pahāya brahmacārã ārācāraviratā methunā gāmadhammā, aham p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü abrahmacariyaü pahāya brahmacārã ārācāravirato methunā gāmadhammā, iminā p' aīgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā tatiyena aīgena samannā- gato hoti. 5. . . . `yāvajãvaü arahanto musāvādaü pahāya musā- vādā paņiviratā saccavādã saccasandhā thetā paccayikā avisaüvādakā lokassa, aham p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü musāvādaü pahāya musāvādā paņivirato sacca- vādã saccasandho theto paccayiko avisaüvādako lokassa, iminā p' aīgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā catutthena aīgena samannā- gato hoti. 6. . . . `yāvajãvaü arahanto surāmerayamajjapamādaņņhā- naü pahāya surāmerayamajjapamādaņņhānā paņiviratā, aham p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü surāmera- yamajjapamādaņņhānaü pahāya surāmeravamajjapamāda- ņņhānā paņivirato, iminā p' aīgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā pa¤camena aīgena samannāgato hoti. 7. . . . `yāvajãvaü arahanto ekabhattikā rattåparatā\<*<1>*>/ vikālabhojanā, aham p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca di- vasaü ekabhattiko rattåparato\<*<2>*>/ vikālabhojano, iminā p' aīgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā chaņņhena aīgena samannāgato hoti. 8. . . . `yāvajãvaü arahanto naccagãtavāditavisåkadassana- mālāgandhavilepanadhāraõamaõķanavibhåsanaņņhānā paņi- viratā, aham p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü naccagãtavāditavisåkadassanamālāgandhavilepanadhāraõa- maõķanavibhåsanaņņhānā paņivirato, iminā p' aīgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā sattamena aīgena samannāgato hoti. 9. . . . `yāvajãvaü arahanto uccāsayanamahāsayanaü pahāya uccāsayanamahāsayanā paņiviratā nãcaseyyaü kap- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6. M7 add viratā. 2 M6. M7 add virato. >/ #<[page 390]># %<390 Aīguttara-Nikāya. XVIII. 10-XIX.1>% penti ma¤cake vā tiõasanthārake\<*<1>*>/ vā, aham p' ajja ima¤ ca rattiü ima¤ ca divasaü uccāsayanamahāsayanaü pa- hāya uccāsayanamahāsayanā paņivirato nãcaseyyaü kappemi ma¤cake vā tiõasanthārake vā, iminā p' aīgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatã' ti. Iminā aņņhamena aīgena\<*<2>*>/ samannāgato hoti. 10. Idha\<*<3>*>/ bhikkhave\<*<3>*>/ ariyasāvako\<*<3>*>/ mettāsahagatena ce- tasā ekaü disaü pharitvā viharati, tathā dutiyaü . . . tathā tatiyaü . . . tathā catutthaü\<*<4>*>/ . . . iti uddham adho tiriyaü sabbadhi sabbatthatāya\<*<5>*>/ sabbāvantaü lokaü mettā- sahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena ave- rena avyāpajjhena pharitvā viharati, iminā\<*<6>*>/ navamena aīgena\<*<2>*>/ samannāgato hoti\<*<7>*>/. Eva¤ ca\<*<8>*>/ upavuttho kho bhikkhave navaīgasamannāgato uposatho mahapphalo hoti mahānisaüso mahājutiko mahā- vipphāro ti. XIX. 1. Ima¤ ca\<*<8>*>/ bhikkhave rattiü sambahulā devatā\<*<9>*>/ abhi- kkantāya rattiyā abhikkantavaõõā kevalakappaü Jetavanaü obhāsetvā yenāhaü ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā maü abhivādetvā ekamantaü aņņhaüsu. Ekamantaü ņhitā kho bhikkhave tā devatā\<*<10>*>/ maü etad avocuü `upasaīka- miüsu no bhante pubbe manussabhåtānaü pabbajitā agā- rāni, tā\<*<11>*>/ mayaü bhante paccuņņhimha\<*<12>*>/, no ca kho abhi- vādimha, tā\<*<11>*>/ mayaü bhante aparipuõõakammantā vippa- ņisāriniyo pacchānutāpiniyo\<*<13>*>/ hãnaü kāyaü upapannā\<*<14>*>/' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7. S. -santharake; M. Ph. -santārake throughout. 2 Ph. p'aīgena; S. c'aīgena. 3 only in Ph. 4 T. M6. M7 -iü. 5 M. Ph. M6. S. sabbattatāya. 6 S. iti iminā. 7 T. hotã ti. 8 omitted by T. M6. M7. 9 T. M6. M7 continue: maü upasaükamitvā etad avocuü. 10 omitted by S. 11 S. te. 12 Ph. T. M7 -hā, and so often (also M6) at every similar verbal ending; T. M6. M7 paccupa- throughout. 13 M. paccā- throughout. 14 T. M6. M7 uppa- throughout. >/ #<[page 391]># %% 2. Aparā pi maü bhikkhave sambahulā devatā upasaī- kamitvā etad avocuü `upasaīkamiüsu no bhante pubbe manussabhåtānaü pabbajitā\<*<1>*>/ agārāni, tā mayaü bhante paccuņņhimha\<*<2>*>/ abhivādimha\<*<2>*>/, no ca kho\<*<3>*>/ āsanaü adamha\<*<4>*>/, tā\<*<5>*>/ mayaü bhante aparipuõõakammantā vippaņisāriniyo pacchānutāpiniyo hãnaü kāyaü upapannā' ti. 3. Aparā pi maü bhikkhave sambahulā devatā upasaī- kamitvā etad avocuü `upasaīkamiüsu no bhante pubbe manussabhåtānaü pabbajitā agārāni, tā\<*<6>*>/ mayaü bhante paccuņņhimha ca abhivādimha\<*<7>*>/ ca āsana¤ ca\<*<8>*>/ adamha\<*<9>*>/, no ca kho yathāsattiü\<*<10>*>/ yathābalaü\<*<11>*>/ saüvibhajimha . . . pe\<*<12>*>/ . . . yathāsattiü\<*<8>*>/ yathābalaü\<*<8>*>/ saüvibhajimha\<*<8>*>/, no ca kho upanisãdimha dhammasavanāya . . .\<*<13>*>/ upanisãdimha\<*<14>*>/ dhammasavanāya, no ca kho ohitasotā dhammaü suõimha\<*<15>*>/ . . .\<*<13>*>/ ohitasotā dhammaü suõimha, no ca kho sutvā dham- maü dārayimha . . .\<*<13>*>/ sutvā\<*<16>*>/ ca\<*<16>*>/ dhammaü\<*<16>*>/ dhārayimha\<*<16>*>/, no ca kho dhatānaü dhammānaü atthaü upaparikkhimha . . .\<*<13>*>/ dhatāna¤\<*<17>*>/ ca\<*<17>*>/ dhammānaü\<*<17>*>/ atthaü\<*<17>*>/ upapari- kkhimha\<*<17>*>/, no ca kho attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dhammānudhammapaņipajjimha, tā\<*<18>*>/ mayaü bhante apari- puõõakammantā vippaņisāriniyo pacchānutāpiniyo\<*<19>*>/ hãnaü kāyaü upapannā' ti. 4. Aparā pi maü bhikkhave sambahulā devatā upasaī- kamitvā etad avocuü `upasaīkamiüsu no bhante pubbe manussabhåtānaü pabbajitā\<*<20>*>/ agārāni, tā\<*<6>*>/ mayaü bhante paccuņņhimha\<*<21>*>/ abhivādimha\<*<22>*>/ āsanaü\<*<22>*>/ adamha\<*<23>*>/, yathā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -tānaü. 2 M. Ph. S. add ca. 3 M. tesaü. 4 S. adimha. 5 Ph. S. te; T. M6. M7 pe || āsanaü adamhā of 3. 6 M. Ph. S. te. 7 omitted by Ph. 8 omitted by T. M6. M7. 9 Ph. adimhā; S. adimha. 10 M. Ph. S. -satti. 11 Ph. yathā ca balaü. 12 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. 13 M. la. 14 M. Ph. add ca. 15 T. sunamhā. 16 omitted by T. 17 omitted by T. M6. 18 S. te. 19 Ph. paccā- 20 Ph. -tānaü. 21 T. M6 here paccuņņh- and S. paccupa-; S. adds ca. 22 S. adds ca. 23 M. S. adimha. >/ #<[page 392]># %<392 Aīguttara-Nikāya. XX.1-2>% sattiü\<*<1>*>/ yathābalaü saüvibhajimha upanisãdimha\<*<2>*>/ dhamma- savanāya, ohitasotā ca dhammaü suõimha, sutvā\<*<3>*>/ ca\<*<4>*>/ dhammaü dhārayimha, dhatāna¤\<*<5>*>/ ca dhammānaü atthaü upaparikkhimha, attham a¤¤āya dhammam a¤¤āya dham- mānudhammapaņipajjimha, tā\<*<6>*>/ mayaü bhante paripuõõa- kammantā avippaņisāriniyo apacchānutāpiniyo paõãtaü kā- yaü upapannā' ti. Etāni bhikkhave rukkhamålāni etāni su¤¤āgārāni, jhā- yatha bhikkhave mā pamādatha\<*<7>*>/, mā pacchā vippaņisārino ahuvattha, seyyathā pi tā purimikā devatā ti. XX. 1. Ekaü\<*<8>*>/ samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jeta- vane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho Anāthapiõķiko gahapati yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Anāthapiõķikaü gahapatiü Bhagavā etad avoca: api nu te gahapati kule dānaü diyyatã ti? Diyyati me bhante kule\<*<9>*>/ dānaü\<*<9>*>/, ta¤ ca kho\<*<9>*>/ låkhaü kaõājakaü\<*<10>*>/ bilaīgadutiyan ti. 2. Låkha¤ ce\<*<11>*>/ pi gahapati dānaü deti paõãtaü vā, ta¤ ca asakkaccaü deti, acittikatvā\<*<12>*>/ deti, asahatthā deti, apaviddhaü\<*<13>*>/ deti, anāgamanadiņņhiko deti; yattha yattha tassa tassa\<*<14>*>/ dānassa vipāko nibbattati, na uëārāya bhatta- bhogāya cittaü namati, na uëārāya vatthabhogāya cittaü namati, na uëārāya yānabhogāya cittaü namati, na uëāresu pa¤casu kāmaguõesu bhogāya cittaü namati; ye pi 'ssa te \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. -satti. 2 S. adds ca. 3 Ph. sutvāna. 4 omitted by M6. M7. S. 5 omitted by T. M6. M7. 6 S. te. 7 T. M6. M7 -dattha. 8 in T. M6. M7 the first phrase is wanting. 9 omitted by T. M7. 10 S. kā-; T. kāna¤jakaü; M7 khanajakaü. 11 M. Ph. cā; S. vā. 12 M. Ph. acittiü k-; S. apacittiü k- 13 S. apaviņņhaü. 14 omitted by Ph. T. M6. M7. >/ #<[page 393]># %% honti puttā ti vā dārā ti vā dāsā ti vā pessā\<*<1>*>/ ti vā kam- makarā ti vā, te pi na sussusanti na sotaü odahanti na a¤¤ācittaü upaņņhapenti\<*<2>*>/. Taü kissa hetu? Evaü h' etaü\<*<3>*>/ gahapati hoti asakkaccakatānaü\<*<4>*>/ kammānaü vipāko. 3. Låkha¤ ce\<*<5>*>/ pi gahapati dānaü deti paõãtaü vā, ta¤ ca sakkaccaü deti, cittikatvā\<*<6>*>/ deti. sahatthā deti, ana- paviddhaü\<*<7>*>/ deti, āgamanadiņņhiko deti; yattha yattha tassa tassa\<*<8>*>/ dānassa vipāko nibbattati, uëārāya bhattabhogāya cittaü namati, ulārāya vatthabhogāya cittaü namati, uëā- rāya yānabhogāya cittaü namati, uëāresu pa¤casu kāma- guõesu bhogāya cittaü namati; ye pi 'ssa te honti puttā ti vā dārā ti vā dāsā ti vā pessā ti vā kammakarā ti vā, te pi sussusanti sotaü odahanti a¤¤ācittaü upaņņhapenti\<*<9>*>/. Taü kissa hetu? Evaü h' etaü\<*<3>*>/ gahapati hoti sakkacca- katānaü\<*<10>*>/ kammānaü vipāko. 4. Bhåtapubbaü gahapati Velāmo nāma brāhmaõo ahosi. So evaråpaü dānaü adāsi mahādānaü: caturāsãti suvaõõa- pātisahassāni adāsi råpiyapårāni, caturāsãti råpiyapātisa- hassāni adāsi suvaõõapårāni, caturāsãti kaüsapātisahassāni adāsi hira¤¤apårāni, caturāsãti hatthisahassāni adāsi so- vaõõālaükārāni sovaõõadhajāni hemajālasa¤channāni\<*<11>*>/, ca- turāsãti rathasahassāni adāsi sãhacammaparivārāni vyaggha- cammaparivārāni dipicammaparivārāni paõķukambalapari- vārāni\<*<12>*>/ sovaõõālaükārāni sovaõõadhajāni hemajālasa¤- channāni, caturāsãti dhenusahassāni adāsi dukålasantha- nāni\<*<13>*>/ kaüsåpadhāraõāni\<*<14>*>/, caturāsãti ka¤¤āsahassāni adāsi āmuttamaõikuõķalāyo\<*<15>*>/, caturāsãti pallaīkasahassāni adāsi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M . Ph. pesā throughout. 2 M. upadahanti. 3 M. Ph. S. eva¤ c'etaü. 4 M. Ph. asakkaccaü k- 5 S. vā. 6 M. cittiü k-; S. pacittiü k- 7 Ph. S. -viņņhaü. 8 omitted by Ph. T. M6. M7. 9 S. -hanti; M. upadahanti. 10 M. sakkaccaü k- 11 M. Ph. S. -paņicchannāni always; Ph. adds catur- assa- adāsi sovaõõālaīkārāni sovaõõa- hema- 12 T. adds sovaõõaparivārāni. 13 Ph. -santhānāni; S. -saõņhanāni; M. -sandhanāni; T. -sandassani (sic); M6 -samda (sic); M7 is spoiled. 14 T. kāså-; Ph. adds catur- usabha- adāsi sovaõõālaīkārāni sovaõõa- hema- 15 Ph. -liyo. >/ #<[page 394]># %<394 Aīguttara-Nikāya. XX.5>% gonakatthatāni paņikatthatāni\<*<1>*>/ paņalikatthatāni kadalimi- gapavarapaccattharaõāni\<*<2>*>/ sa-uttaracchadāni\<*<3>*>/ ubhato lohi- takåpadhānāni, caturāsãti vatthakoņisahassāni adāsi khoma- sukhumānaü koseyyasukhumānaü\<*<4>*>/ kambalasukhumānaü\<*<4>*>/ kappāsikasukhumānaü; ko pana vādo annassa pānassa khajjassa\<*<1>*>/ bhojjassa\<*<5>*>/ leyyassa\<*<6>*>/ peyyassa\<*<7>*>/ najjo ma¤¤e vissandati\<*<8>*>/. 5. Siyā kho pana te gahapati evam assa `a¤¤o nåna\<*<9>*>/ tena samayena Velāmo brāhmaõo ahosi, so taü dānaü adāsi mahādānan' ti. Na kho pan' etaü\<*<10>*>/ gahapati evaü daņņhabbaü. Ahaü tena samayena Velāmo brāhmaõo ahosiü\<*<11>*>/, ahaü taü dānaü adāsiü\<*<12>*>/ mahādānaü. Ta- smiü kho pana gahapati dāne na koci dakkhiõeyyo ahosi, na taü koci dakkhiõaü visodheti. Yaü gahapati Velāmo brāhmaõo dānaü adāsi mahādānaü, yo c' ekaü\<*<13>*>/ diņņhisam- pannaü bhojeyya, idaü tato mahapphalataraü. Ya¤\<*<14>*>/ ca gahapati Velāmo brāhmaõo dānaü adāsi mahādānaü, yo ca sataü diņņhisampannānaü bhojeyya yo c'\<*<15>*>/ ekaü sakad- āgāmiü bhojeyya, idaü\<*<16>*>/ tato mahapphalataraü. Ya¤\<*<14>*>/ ca gahapati Velāmo brāhmaõo dānaü adāsi mahādānaü, yo ca sataü sakadāgāmãnaü bhojeyya yo c'\<*<17>*>/ ekaü anā- gāmiü bhojeyya . . . yo ca sataü anāgāmãnaü bhojeyya yo c'\<*<17>*>/ ekaü arahantaü bhojeyya . . . yo\<*<18>*>/ ca sataü ara- hantānaü bhojeyya yo c'\<*<17>*>/ ekaü paccekabuddhaü bho- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. M6. 2 T. -migapacca- 3 T. M6. M7 -danāni. 4 M. Ph. S. omit kambala-; T. omits koseyya- 5 M. bhojassa; Ph. S. bhojanassa. 6 S. lepanassa. 7 S. seyyassa. 8 M. Ph. S. visa-; Ph. -datã ti; M6. S. -danti; T. M7 vissananti. 9 S. na. 10 T. repeats na kho pan' etaü. 11 Ph. T. M7 -si. 12 Ph. M7 -si. 13 M. Ph. ca ekaü; T. M6. M7 ekaü. 14 M. Ph. S. omit ya¤ ca . . . -dānaü; mere repetitions, which are only to be found in M6. M7, will not be mentioned expressly in the Notes to this Sutta. 15 M. Ph. T. ca; omitted by M6. M7. 16 S. has pe instead of idaü tato mahapph- 17 omitted by T. M6. 18 M6. M7 omit yo . . . bhojeyya. >/ #<[page 395]># %% jeyya . . . yo ca sataü paccekabuddhānaü bhojeyya yo ca\<*<1>*>/ Tathāgataü arahantaü sammāsambuddhaü bhojeyya . . . yo ca\<*<2>*>/ buddhapamukhaü bhikkhusaīghaü\<*<3>*>/ bhojeyya yo ca\<*<1>*>/ cātuddisaü\<*<4>*>/ saīghaü uddissa vihāraü kārāpeyya . . . yo ca pasannacitto buddha¤ ca dhamma¤ ca saīgha¤ ca saraõaü gaccheyya yo ca\<*<5>*>/ pasannacitto sikkhāpadāni samādiyeyya\<*<6>*>/: pāõātipātā veramaõiü\<*<7>*>/ adinnādānā vera- maõiü kāmesu micchācārā veramaõiü musāvādā vera- maõiü surāmerayamajjapamādaņņhānā veramaõiü . . . yo\<*<8>*>/ ca pasannacitto sikkhāpadāni samādiyeyya: pāõātipātā veramaõiü . . . pe\<*<9>*>/ . . . surāmerayamajjapamādaņņhānā veramaõiü yo ca\<*<5>*>/ antamaso gaddåhanamattam\<*<10>*>/ pi metta- cittaü bhāveyya, idaü tato mahapphalataraü\<*<11>*>/. Ya¤ ca gahapati Velāmo brāhmaõo dānaü adāsi mahādānaü, yo c' ekaü diņņhisampannaü bhojeyya . . . yo ca sataü diņņhi- sampannānaü bhojeyya yo c' ekaü sakadāgāmiü bhojey- ya . . . yo ca sataü sakadāgāmãnaü bhojeyya yo c' ekaü anāgāmiü bhojeyya . . . yo ca sataü anāgāmãnaü bho- jeyya yo c'\<*<12>*>/ ekaü arahantaü bhojeyya . . . yo ca sataü arahantānaü bhojeyya yo c' ekaü paccekabuddhaü bho- jeyya . . . yo ca sataü paccekabuddhānaü bhojeyya yo ca Tathāgaņaü arahantaü sammāsambuddhaü bho- jeyya . . . yo ca buddhapamukhaü bhikkhusaīghaü\<*<3>*>/ bhojeyya yo ca cātuddisaü\<*<13>*>/ saīghaü uddissa vihāraü kārāpeyya . . . yo ca\<*<14>*>/ pasannacitto buddha¤ ca dhamma¤ ca saīgha¤ ca saraõaü gaccheyya yo ca pasannacitto sikkhāpadāni samādiyeyya: pāõātipātā veramaõiü . . . pe\<*<15>*>/ . . . surāmerayamajjapamādaņņhānā veramaõiü . . . yo ca antamaso gaddåhanamattam\<*<10>*>/ pi mettacittaü bhā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M6. M7. 2 omitted by T. M6. 3 T. M6. M7 saüghaü. 4 T. catu- 5 omitted by T. M6. M7. 6 Ph. samādapeyya. 7 M. Ph. -õi; S. -õã throughout. 8 M. Ph. do not repeat this sentence. 9 T. gives it in full. 10 M. Ph. gandho- 11 Ph. adds yo ca antarāsaīghāņamattaü (sic) pi aniccasa¤¤aü bhāveyya, idaü tato mahapphalataraü. 12 T. ca. 13 T. M6. M7 catu- 14 omitted by M6. 15 M. la; Ph. pa. >/ #<[page 396]># %<396 Aīguttara-Nikāya. XXI. 1-5>% veyya yo ca\<*<1>*>/ accharāsaüghātamattam pi aniccasa¤¤aü bhāveyya, idaü tato mahapphalataran ti. Sãhanādavaggo\<*<2>*>/ dutiyo. Tatr' uddānaü\<*<3>*>/: Vuttho\<*<4>*>/ sa-upādiseso ca Koņņhitena\<*<5>*>/ Samiddhinā Gaõķasa¤¤ā kule mettā\<*<6>*>/ devatā Velāmena cā ti. XXI\<*<7>*>/. 1. Tãhi bhikkhave ņhānehi Uttarakurukā manussā deve ca Tāvatiüse adhigaõhanti Jambudãpake ca manusse. Katamehi tãhi? 2. Amamā\<*<8>*>/ apariggahā niyatāyukā\<*<9>*>/ visesabhuno\<*<10>*>/ Imehi kho bhikkhave tãhi ņhānehi Uttarakurukā manussā deve ca\<*<11>*>/ Tāvatiüse adhigaõhanti Jambudãpake ca\<*<11>*>/ ma- nusse. 3. Tãhi bhikkhave ņhānehi devā Tāvatiüsā Uttarakuruke ca\<*<11>*>/ manusse adhigaõhanti Jambudãpake ca manusse. Katamehi tãhi? 4. Dibbena āyunā dibbena vaõõena dibbena sukhena. Imehi kho bhikkhave tãhi ņhānehi devā Tāvatiüsā Uttara- kuruke ca manusse adhigaõhanti Jambudãpake ca manusse. 5. Tãhi bhikkhave ņhānehi Jambudãpake manussā Utta- rakuruke ca\<*<11>*>/ manusse adhigaõhanti deve ca Tāvatiüse. Katamehi tãhi? Surā satimanto idhabrahmacariyavāso. Imehi kho bhikkhave tãhi ņhānehi Jambudãpakā manussā Uttarakuruke ca manusse adhigaõhanti deve ca Tāvatiü- se ti\<*<12>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M6. 2 Ph. Vaggo. 3 T. M6. M7 omit the uddāna. 4 Ph. vuņņho; M. vutto. 5 M. Ph. -kena. 6 Ph. mattā; S. sattā. 7 S. has as title Navakanipāte paõõāsakassa tatiyavaggo. 8 T. āmamā; M6 amamahā. 9 T. niyathā- 10 M7 -bhåno; T. -bhåto; M. Ph. -guõā. 11 omitted by T. 12 omitted by Ph. T. >/ #<[page 397]># %% XXII. 1. Tayo ca bhikkhave assakhaëuīke\<*<1>*>/ desessāmi tayo ca purisakhaëuīke\<*<1>*>/ tayo ca assasadasse\<*<2>*>/ tayo ca purisasadasse\<*<2>*>/ tayo ca bhadde\<*<3>*>/ assājānãye tayo ca bhadde purisājānãye. Taü suõātha sādhukaü\<*<4>*>/ manasikarotha, bhāsissāmã ti. Evam bhante ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 2. Katame ca bhikkhave tayo\<*<5>*>/ assakhaëuīkā? Idha bhikkhave ekacco assakhaëuīko javasampanno\<*<5>*>/ hoti na vaõõasampanno\<*<6>*>/ na ārohapariõāhasampanno. Idha pana\<*<7>*>/ bhikkhave ekacco assakhaëuīko javasampanno\<*<8>*>/ hoti vaõõasampanno\<*<9>*>/ na ārohapariõāhasampanno. Idha pana\<*<7>*>/ bhikkhave ekacco assakhaëuīko\<*<10>*>/ javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca\<*<11>*>/ ārohapariõāhasampanno ca. Ime kho bhikkhave tayo\<*<12>*>/ assakhaëuīkā. 3. Katame ca bhikkhave tayo purisakhaëuīkā? Idha bhikkhave ekacco purisakhaëuīko javasampanno\<*<8>*>/ hoti na vaõõasampanno na ārohapariõāhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco purisakhaëuīko javasampanno\<*<13>*>/ hoti vaõõasampanno\<*<14>*>/ na ārohapariõāhasampanno. Idha pana bhikkhave ekacco purisakhaëuīko javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca ārohapariõāhasampanno ca. 4. Katha¤ ca bhikkhave purisakhaëuīko javasampanno\<*<15>*>/ hoti na vaõõasampanno na ārohapariõāhasampanno? Idha bhikkhave bhikkhu `idaü dukkhan' ti yathābhåtaü pajānāti, `ayaü dukkhasamudayo' ti yathābhåtaü pajānāti, `ayaü dukkhanirodho' ti yathābhåtaü pajānāti, `ayaü dukkhanirodhagāminã paņipadā' ti yathābhåtaü pajānāti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 always written with -īg in M. Ph. S.; in T. M7 sometimes with -īkh. 2 M. Ph. -parasse. 3 T. M6. M7 bhadre. 4 M. Ph. S. continue: Katame. 5 T. M6. M7 insert ca. 6 M6 adds hoti. 7 omitted by M. Ph. 8 T. adds ca. 9 M. inserts ca. 10 M6 purisa-, as below, omitting all the rest. 11 T. M7 add hoti. 12 M7 adds ca. 13 M. T. M6. M7 add ca. 14 M. Ph. add ca. 15 T. M6 add ca. >/ #<[page 398]># %<398 Aīguttara-Nikāya. XXII. 5-6>% Idam assa javasmiü vadāmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye pa¤haü puņņho saüsādeti\<*<1>*>/, no vissajjeti\<*<2>*>/. Idam assa na vaõõasmiü vadāmi. Na\<*<3>*>/ kho pana lābhã hoti cãvarapiõķapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārā- naü. Idam assa na ārohapariõāhasmiü vadāmi. Evaü kho bhikkhave purisakhaëuīko javasampanno hoti na vaõõa- sampanno na ārohapariõāhasampanno. 5. Katha¤ ca bhikkhave purisakhaëuīko javasampanno\<*<4>*>/ hoti vaõõasampanno\<*<5>*>/ na ārohapariõāhasampanno? Idha bhikkhave bhikkhu `idaü dukkhan' ti yathābhåtaü pajānāti . . . pe\<*<6>*>/ . . . `ayaü dukkhanirodhagāminã paņi- padā' ti yathābhåtaü pajānāti. Idam assa javasmiü va- dāmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye pa¤haü puņņho vissajjeti\<*<7>*>/, no saüsādeti\<*<8>*>/. Idam assa vaõõasmiü vadāmi. Na kho pana lābhã hoti cãvarapiõķapātasenāsanagilāna- paccayabhesajjaparikkhārānaü. Idam assa na ārohapari- õāhasmiü vadāmi. Evaü kho bhikkhave purisakhaëuīko javasampanno\<*<4>*>/ hoti vaõõasampanno\<*<5>*>/ na ārohapariõāha- sampanno. 6. Katha¤ ca bhikkhave purisakhaëuīko javasampanno ca\<*<9>*>/ hoti vaõõasampanno ca ārohapariõāhasampanno ca? Idha bhikkhave bhikkhu `idaü dukkhan' ti yathābhåtaü pajānāti . . . pe\<*<10>*>/ . . . `ayaü dukkhanirodhagāminã paņi- padā' ti yathābhåtaü pajānāti. Idam assa javasmiü va- dāmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye pa¤haü puņņho vissajjeti\<*<11>*>/, no saüsādeti\<*<12>*>/. Idam assa vaõõasmiü vadāmi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. saüsāreti. 2 T. -si; M. Ph. visa-; Ph. S. put no sampādeti after vissajeti. 3 T. M7 lābhã kho pana hoti; M6 na lābhã kho p- h- 4 M. Ph. add ca. 5 M. Ph. S. add ca. 6 M. Ph. la; T. M6 in full; M7 adds only `ayaü dukkhanirodho' ti yathā- pa- 7 T. -si; M. visa-; Ph. na visa- 8 M. saüsāreti; S. sampādeti; Ph. omits no saüs- 9 omitted by Ph. 10 M. la; Ph. pa; T. in full. 11 T. -si; M. Ph. visa- 12 M. -sāreti; Ph. S. sampādeti. >/ #<[page 399]># %% Lābhã kho pana hoti cãvarapiõķapātasenāsanagilānapacca- yabhesajjaparikkhārānaü. Idam assa ārohapariõāhasmiü vadāmi. Evaü kho bhikkhave purisakhaëuīko javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca ārohapariõāhasampanno ca. Ime kho bhikkhave tayo purisakhaëuīkā. 7. Katame ca bhikkhave tayo assasadassā\<*<1>*>/? Idha bhikkhave ekacco assasadasso . . . pe\<*<2>*>/ . . . java- sampanno ca\<*<3>*>/ hoti vaõõasampanno ca ārohapariõāhasam- panno ca\<*<4>*>/. Ime kho bhikkhave tayo assa sadassā. 8. Katame ca bhikkhave tayo purisasadassā? Idha bhikkhave ekacco purisasadasso . . . pe\<*<5>*>/ . . . java- sampanno ca hoti vaõõasampanno ca ārohapariõāhasam- panno ca. 9. Katha¤ ca bhikkhave purisasadasso\<*<6>*>/ javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca ārohapariõāhasampanno ca? Idha bhikkhave bhikkhu pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinib- bāyã anāvattidhammo tasmā lokā. Idam assa javasmiü vadāmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye pa¤haü puņņho vissajjeti\<*<7>*>/, no saüsādeti\<*<8>*>/. Idam assa vaõõasmiü vadāmi. Lābhã kho pana hoti cãvarapiõķapātasenāsanagilānapacca- yabhesajjaparikkhārānaü. Idam assa ārohapariõāhasmiü vadāmi. Evaü kho bhikkhave purisasadasso javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca ārohapariõāhasampanno ca. Ime kho bhikkhave tayo purisasadassā. 10. Katame ca bhikkhave tayo bhaddā\<*<9>*>/ assājānãyā? Idha bhikkhave ekacco bhaddo assājānãyo . . . pe\<*<10>*>/ . . . javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca ārohapariõāha- sampanno ca. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -parassā throughout. 2 M. Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 3 omitted by Ph. 4 T. adds hoti. 5 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 6 M. inserts la. 7 T. -si; M. Ph. visa- 8 M. -sāreti; Ph. S. sampādeti. 9 T. M6. M7 bhadrā and bhadro throughout. 10 M. Ph. la; omitted by T. M6. M7. >/ #<[page 400]># %<400 Aīguttara-Nikāya. XXII. 11-XXIII. 2>% Ime kho bhikkhave tayo bhaddā assājānãyā. 11. Katame ca bhikkhave tayo bhaddā purisājānãyā? Idha bhikkhave ekacco bhaddo purisājānãyo . . . pe\<*<1>*>/ . . . javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca ārohapari- õāhasampanno ca. 12. Katha¤ ca bhikkhave bhaddo purisājānãyo . . . pe\<*<1>*>/ . . . javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca ārohapari- õāhasampanno ca? Idha bhikkhave bhikkhu\<*<2>*>/ āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņh' eva dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. Idam assa javasmiü vadāmi. Abhidhamme kho pana abhivinaye pa¤haü puņņho vissajjeti\<*<3>*>/, no saüsādeti\<*<4>*>/. Idam assa vaõõasmiü vadāmi. Lābhã kho pana hoti cãvarapiõķapāta- senāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaü. Idaü assa ārohapariõāhasmiü vadāmi. Evaü kho bhikkhave bhaddo purisājānãyo javasampanno ca hoti vaõõasampanno ca ārohapariõāhasampanno ca. Ime kho bhikkhave tayo bhaddā purisājānãyā ti. XXIII. 1. Nava bhikkhave taõhāmålake dhamme desessāmi\<*<5>*>/. Taü suõātha . . . pe\<*<6>*>/ . . . Katame ca\<*<7>*>/ bhikkhave nava taõhāmålakā dhammā? 2. Taõhaü paņicca pariyesanā, pariyesanaü paņicca lābho, lābhaü paņicca vinicchayo, vinicchayaü paņicca chandarāgo, chandarāgaü paņicca ajjhosānaü\<*<8>*>/, ajjhosānaü paņicca pariggaho, pariggahaü paņicca macchariyaü\<*<9>*>/, macchariyaü paņicca\<*<10>*>/ ārakkhādhikaraõaü\<*<11>*>/, daõķādāna- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 2 S. bhaddo purisā- 3 M. Ph. visa- 4 M. -sāreti; Ph. S. sampādeti. 5 T. desi- 6 Ph. pa; omitted by M. ; T. M6. M7 give it in full. 7 omitted by M. S. 8 Ph. -no; T. ajjho. 9 T. -yo. 10 M. adds ārakkho; M6 ārakkhā. 11 T. M6. M7 insert kho pana. >/ #<[page 401]># %% satthādānakalahaviggahavivādā\<*<1>*>/ tuvaütuvaüpesu¤¤amusā- vādā\<*<2>*>/ aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Ime kho bhikkhave nava taõhāmålakā dhammā ti. XXIV. 1. Nava yime bhikkhave sattāvāsā. Katame nava? 2. Santi bhikkhave sattā nānattakāyā nānattasa¤¤ino, seyyathā pi manussā ekacce ca devā\<*<3>*>/ ekacce\<*<3>*>/ ca\<*<3>*>/ vini- pātikā: ayaü paņhamo sattāvāso. 3. Santi bhikkhave sattā nānattakāyā ekattasa¤¤ino, seyyathā pi devā\<*<4>*>/ Brahmakāyikā paņhamābhinibbattā: ayaü dutiyo sattāvāso. 4. Santi bhikkhave sattā ekattakāyā nānattasa¤¤ino, seyyathā pi devā\<*<4>*>/ âbhassarā: ayaü tatiyo sattāvāso. 5. Santi bhikkhave sattā ekattakāyā ekattasa¤¤ino, seyyathā pi devā Subhakiõhā\<*<5>*>/: ayaü catuttho sattāvāso. 6. Santi bhikkhave sattā asa¤¤ino appaņisaüvedino, seyyathā pi devā Asa¤¤asattā\<*<6>*>/: ayaü pa¤camo sattāvāso. 7. Santi bhikkhave sattā sabbaso råpasa¤¤ānaü sama- tikkamā paņighasa¤¤ānaü\<*<7>*>/ atthaīgamā nānattasa¤¤ānaü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsāna¤cāyatanåpagā: ayaü chaņņho sattāvāso. 8. Santi bhikkhave sattā sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma `anantaü vi¤¤āõan' ti vi¤¤āõa¤cāyatanå- pagā: ayaü sattamo sattāvāso. 9. Santi bhikkhave sattā sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āyatanåpagā: ayaü aņņhamo sattāvāso. 10. Santi bhikkhave sattā sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanåpagā: ayaü nava- mo sattāvāso. Ime kho bhikkhave nava sattāvāsā ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. -dānaü satthādānaü ka- 2 T. tuvaütuvape- 3 omitted by M. Ph. 4 omitted by T. 5 T. -kiõõakā; M6 -kinnā; M7 -kinhakā. 6 S. asa¤¤i- 7 T. paņisa¤¤ānaü. >/ #<[page 402]># %<402 Aīguttara-Nikāya. XXV. 1-XXVI. 1>% XXV. 1. Yato\<*<1>*>/ kho bhikkhave bhikkhuno pa¤¤āya cittaü su- paricitaü hoti, tass' etaü bhikkhave bhikkhuno kallaü vacanāya `khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü kara- õãyaü, nāparaü itthattāyā ti pajānāmã' ti\<*<2>*>/. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhuno pa¤¤āya cittaü suparicitaü hoti? 2. `Vãtarāgaü me cittan' ti pa¤¤āya cittaü suparicitaü hoti, `vãtadosaü me cittan' ti pa¤¤āya cittaü suparicitaü hoti, `vãtamohaü me cittan' ti pa¤¤āya cittaü suparicitaü hoti, `asarāgadhammaü me cittan' ti pa¤¤āya cittaü supa- ricitaü hoti, `asadosadhammaü\<*<3>*>/ me cittan' ti pa¤¤āya cittaü suparicitaü hoti, `asamohadhammaü me cittan' ti pa¤¤āya cittaü suparicitaü hoti, `anāvattidhammaü me cittaü kāmabhavāyā' ti pa¤¤āya cittaü suparicitaü hoti, `anāvattidhammaü me cittaü råpabhavāyā' ti pa¤¤āya cittaü suparicitaü hoti, `anāvattidhammaü me cittaü aråpabhavāyā' ti pa¤¤āya cittaü suparicitaü hoti. Yato kho bhikkhave bhikkhuno pa¤¤āya cittaü supari- citaü hoti, tass' etaü bhikkhave bhikkhuno kallaü vaca- nāya `khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nāparaü itthattāyā ti pajānāmã\<*<4>*>/' ti. XXVI. 1. Evam\<*<5>*>/ me\<*<5>*>/ sutaü\<*<5>*>/. Ekaü samayaü āyasmā ca Sāri- putto āyasmā ca Candikāputto Rājagahe viharanti Veëu- vane Kalandakanivāpe. Tatra kho āyasmā Candikāputto bhikkhå āmantesi\<*<6>*>/: Devadatto āvuso bhikkhånaü evaü dhammaü deseti `yato\<*<7>*>/ kho āvuso bhikkhuno cetasā cittaü\<*<8>*>/ suparicitaü\<*<8>*>/ hoti, tass' etaü bhikkhuno kallaü veyyāka- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. corr. to yatho. 2 S. -tã ti; M. -ti; Ph. omits pajānāmã ti. 3 T. omits this phrase. 4 Ph. S. -tã ti. 5 omitted by M. Ph. S. 6 T. M6. M7 insert after āmantesi the usual formula of greeting. 7 Ph. T. M6. M7 insert ca. 8 M. only citaü, and so repeatedly. >/ #<[page 403]># %% raõāya: khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõã- yaü, nāparaü itthattāyā ti pajānāmã\<*<1>*>/' ti. 2. Evaü\<*<2>*>/ vutte\<*<2>*>/ āyasmā Sāriputto āyasmantaü Candi- kāputtaü etad avoca: na kho āvuso Candikāputta Deva- datto bhikkhånaü evaü dhammaü deseti `yato\<*<3>*>/ kho āvuso bhikkhuno cetasā cittaü suparicitaü hoti, tass' etaü bhik- khuno kallaü veyyākaraõāya: khãõā jāti, vusitaü brahma- cariyaü, kataü karaõãyaü, nāparaü itthattāyā ti pajā- nāmã' ti, eva¤ ca\<*<4>*>/ kho āvuso Candikāputta Devadatto bhikkhånaü dhammaü deseti `yato\<*<3>*>/ kho āvuso bhikkhuno cetasā cittaü suparicitaü hoti, tass' etaü bhikkhuno kallaü veyyākaraõāya: khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nāparaü itthattāyā ti pajānāmã' ti. 3. Dutiyam pi kho . . . pe\<*<5>*>/ . . . tatiyam pi kho āyasmā Candikāputto bhikkhå āmantesi: Devadatto āvuso bhik- khånaü evaü dhammaü deseti `yato\<*<3>*>/ kho āvuso bhikkhuno cetasā cittaü suparicitaü hoti, tass' etaü bhikkhuno veyyā- karaõāya: khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü kara- õãyaü, nāparaü itthattāyā ti pajānāmã' ti. Tatiyam pi kho āyasmā Sāriputto āyasmantaü Candikāputtaü etad avoca: na kho āvuso Candikāputta Devadatto bhikkhånaü evaü dhammaü deseti `yato kho āvuso bhikkhuno cetasā cittaü suparicitaü hoti, tass' etaü bhikkhuno kallaü veyyā- karaõāya: khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü kara- õãyaü, nāparaü itthattāyā ti pajānātã' ti, eva¤\<*<6>*>/ ca kho āvuso Candikāputta Devadatto bhikkhånaü dhammaü deseti `yato kho āvuso bhikkhuno cetasā cittaü suparicitaü hoti, tass' etaü bhikkhuno kallaü veyyākaraõāya: khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nāparaü itthattāyā ti pajānāmã' ti. 4. Katha¤ ca āvuso bhikkhuno cetasā cittaü supari- citaü hoti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -tã throughout. 2 T. M7 atha kho; omitted by M6. 3 T. inserts ca. 4 omitted by T. M6. M7. 5 M. Ph. S. in full. 6 T. M6. M7 omit all from eva¤ ca to pajānāmã ti. >/ #<[page 404]># %<404 Aīguttara-Nikāya. XXVI. 5>% `Vãtarāgaü me cittan' ti cetasā cittaü suparicitaü hoti, `vãtadosaü me cittan' ti cetasā cittaü suparicitaü hoti, `vãtamohaü me cittan' ti cetasā cittaü suparicitaü hoti, `asarāgadhammaü me cittan' ti cetasā cittaü suparicitaü hoti, `asadosadhammaü\<*<1>*>/ me cittan' ti cetasā cittaü supari- citaü hoti, `asamohadhammaü me cittan' ti cetasā cittaü suparicitaü hoti, `anāvattidhammaü me cittaü kāmabha- vāyā' ti cetasā cittaü suparicitaü hoti, `anāvattidhammaü me cittaü råpabhavāyā' ti cetasā cittaü suparicitaü hoti, `anāvattidhammaü me cittaü aråpabhavāyā' ti cetasā cittaü suparicitaü hoti. 5. Evaü sammāvimuttacittassa\<*<2>*>/ kho\<*<3>*>/ āvuso bhikkhuno bhusā\<*<4>*>/ ce pi cakkhuvi¤¤eyyā råpā cakkhussa āpāthaü\<*<5>*>/ āgacchanti\<*<6>*>/, nev' assa cittaü pariyādiyanti\<*<7>*>/, amissãkatam ev' assa cittaü hoti ņhitaü ānejjappattaü\<*<8>*>/, vayaü c' assā- nupassati; bhusā\<*<9>*>/ ce pi sotavi¤¤eyyā saddā . . .\<*<10>*>/ ghāna- vi¤¤eyyā gandhā . . . jivhāvi¤¤eyyā rasā . . . kāyavi¤¤eyyā phoņņhabbā . . . manovi¤¤eyyā dhammā manassa āpāthaü āgacchanti, nev' assa cittaü pariyādiyanti, amissãkatam ev' assa cittaü hoti ņhitaü ānejjappattaü\<*<11>*>/, vayaü c' assānu- passati. Sevyathā pi āvuso silāyåpo soëasakukkuko\<*<12>*>/, tassa assu\<*<13>*>/ aņņha kukkå\<*<14>*>/ heņņhā nemassa\<*<15>*>/ aņņha kukkå\<*<16>*>/ upari nemassa; atha puratthimāya ce pi disāya āgaccheyya bhusā\<*<17>*>/ vātavuņņhi, neva naü\<*<18>*>/ kampeyya\<*<19>*>/ na samkam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 write asandosa- 2 T. S. -vimutti- 3 omitted by T. 4 Ph. bhåsā always. 5 T. apātaü. 6 T. M7 gacch-; M6 so throughout. 7 T. na p- 8 M. Ph. S. āne¤ja- 9 T. M7 bhåsā. 10 M. la; Ph. pa; S. pe. 11 Ph. āna¤ca-; M. S. āne¤ja- 12 T. M6. M7 -kakkhuko; Ph. S. -kukku. 13 T. assa; M7 tasså; omitted by M. S. 14 M. Ph. kukku always; T. M6. M7 kakkhu. 15 M. nemaügamā; S. nemaīgamā; Ph. nepaīkamā. 16 T. kakkhuko; M6. M7 kakkhu. 17 T. M6. M8 omit all from bhusā to atha pacch- 18 omitted by S. 19 M. Ph. sakaīkapeyya; S. saükampeyya. >/ #<[page 405]># %% peyya\<*<1>*>/ na sampavedheyya; atha pacchimāya . . .\<*<2>*>/ atha uttarāya . . .\<*<3>*>/ atha dakkhiõāya ce pi disāya āgaccheyya bhusā\<*<4>*>/ vātavuņņhi, neva naü\<*<5>*>/ kampeyya\<*<6>*>/ na samkam- peyya\<*<1>*>/ na sampavedheyya. Taü kissa hetu? Gambhãrattā āvuso nemassa sunikhātattā silāyåpassa. Evam eva\<*<7>*>/ kho\<*<7>*>/ āvuso\<*<7>*>/ evaü sammāvimuttacittassa\<*<8>*>/ bhikkhuno bhusā\<*<9>*>/ ce pi cakkhuvi¤¤eyyā råpā cakkhussa āpāthaü āgacchanti, nev' assa cittaü pariyādiyanti, amissãkatam ev' assa cittaü hoti ņhitaü ānejjappattaü\<*<10>*>/, vayaü c' assānupassati; bhusā\<*<11>*>/ ce pi sotavi¤¤eyyā saddā . . .\<*<12>*>/ ghānavi¤¤eyyā gandhā . . . jivhāvi¤¤eyyā rasā . . . kāyavi¤¤eyyā phoņņhabbā . . . mano- vi¤¤eyyā dhammā manassa āpāthaü āgacchanti\<*<13>*>/, nev' assa cittaü pariyādiyanti, amissãkatam ev' assa cittaü hoti ņhitaü ānejjappattaü\<*<10>*>/, vayaü c' assānupassatã ti. XXVII. 1. Atha kho Anāthapiõķiko gahapati yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Anātha- piõķikaü gahapatiü Bhagavā etad avoca:-- 2. Yato kho gahapati ariyasāvakassa pa¤ca bhayāni verāni våpasantāni hoti, catåhi ca\<*<14>*>/ sotāpattiyaīgehi samannāgato hoti, so ākaīkhamāno attanā 'va attānaü vyākareyya: khãõanirayo 'mhi khãõatiracchānayoni\<*<15>*>/ khãõa- pittivisayo\<*<16>*>/ khãõāpāyaduggativinipāto, sotāpanno 'ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano\<*<17>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. sampakamp-; M. Ph. omit na sam- 2 T. M6. M7 ce pi disāya āgaccheyya. 3 T. M6. M7 ce pi disāya. 4 M7 bhåsā. 5 omitted by S. 6 M. samkappeyya; Ph. saīk-; S. saükampeyya. 7 omitted by M. Ph. 8 S. -vimutti- 9 M. bhåsā. 10 Ph. āna¤ca-; M. S. āne¤ja- 11 T. M7 bhåsā. 12 S. pe. 13 T. M6 gacchanti. 14 omitted by T.; M7 vatthu. 15 M6 adds 'mhi; M7 S. -yoniyo. 16 M. -petti- 17 M. Ph. add ti. >/ #<[page 406]># %<406 Aīguttara-Nikāya. XXVIL. 3-4>% 3. Katamāni pa¤ca bhayāni verāni våpasantāni honti? Yaü gahapati pāõātipātã pāõātipātapaccayā diņņha- dhammikam pi bhayaü veraü pasavati, samparāyikam pi bhayaü veraü pasavati, cetasikam pi dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti; pāõātipātā paņivirato neva diņņhadhammi- kam pi\<*<1>*>/ bhayaü veraü pasavati, na\<*<2>*>/ samparāyikam pi\<*<1>*>/ bhayaü veraü pasavati, na cetasikam pi\<*<1>*>/ dukkhaü doma- nassaü paņisaüvedeti. Pāõātipātā paņiviratassa evaü taü bhayaü veraü våpasantaü hoti. Yaü gahapati adinnādāyã . . . pe\<*<3>*>/ . . . kāmesu micchā- cārã . . . musāvādã . . . surāmerayamajjapamādaņņhāyã surāmerayamajjapamādaņņhānapaccayā diņņhadhammikam pi bhayaü veraü pasavati, samparāyikam pi\<*<4>*>/ bhayaü veraü pasavati, cetasikam pi dukkhaü domanassaü paņisaüve- deti\<*<5>*>/; surāmerayamajjapamādaņņhānā paņivirato neva diņņha- dhammikam pi\<*<1>*>/ bhayaü veraü pasavati, na samparāyikam pi\<*<1>*>/ bhayaü veraü pasavati, na cetasikam pi\<*<1>*>/ dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti. Surāmerayamajjapamādaņņhānā paņiviratassa evaü taü bhayaü veraü våpasantaü hoti. Imāni pa¤ca bhayāni verāni våpasantāni honti. 4. Katamehi catåhi sotāpattiyaīgehi samannāgato hoti? Idha\<*<6>*>/ gahapati ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti `iti pi so Bhagavā arahaü sammāsam- buddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi Satthā devamanussānaü buddho Bha- gavā' ti; dhamme aveccappasādena samannāgato hoti `svākkhāto\<*<7>*>/ Bhagavatā dhammo sandiņņhiko akāliko ehi- passiko opanayiko\<*<8>*>/ paccattaü veditabbo vi¤¤åhã' ti; saīghe aveccappasādena samannāgato hoti `supaņipanno Bhagavato sāvakasaīgho, ujupaņipanno\<*<9>*>/ Bhagavato\<*<9>*>/ sāvakasaīgho\<*<9>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by all MSS. exc. S., but in the next Sutta M. Ph. do not omit pi. 2 T. omits this passage. 3 M. la; Ph. pa. 4 T. continues: dukkham dom- paņi- 5 T. M6. M7 pe || surāmerayamajjapamādaņņhānā paņiviratassa. 6 T. adds pana. 7 M. Ph. svākhyāto. 8 M. Ph. -neyyiko. 9 omitted by T. >/ #<[page 407]># %% ¤āyapaņipanno Bhagavato sāvakasaīgho, sāmãcipaņipanno Bhagavato sāvakasaīgho, yad idaü cattāri purisayugāni aņņha purisapuggalā, esa Bhagavato sāvakasaīgho āhu- neyyo\<*<1>*>/ pāhuneyyo\<*<1>*>/ dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassā' ti; ariyakantehi sãlehi samannāgato hoti\<*<2>*>/ akhaõķehi acchiddehi asabalehi akammāsehi bhujis- sehi vi¤¤uppasatthehi aparāmaņņhehi samādhisaüvattanikehi. Imehi catåhi sotāpattiyaīgehi samannāgato hoti. 5. Yato\<*<3>*>/ kho gahapati ariyasāvakassa imāni pa¤ca bha- yāni verāni våpasantāni honti, imehi ca\<*<4>*>/ catåhi sotāpatti- yaīgehi samannāgato hoti, so ākaīkhamāno attanā 'va attānaü vyākareyya: khãõanirayo 'mhi khãõatiracchānayoni\<*<5>*>/ khãõapittivisayo\<*<6>*>/ khãõāpāyaduggativinipāto, sotāpanno 'ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti. XXVIII. 1. Yato kho bhikkhave ariyasāvakassa pa¤ca bhayāni verāni våpasantāni honti, catåhi ca\<*<4>*>/ sotāpattiyaīgehi samannāgato hoti, so ākaīkhamāno attanā 'va attānaü vyākareyya: khãõanirayo 'mhi khãõatiracchānayoni\<*<7>*>/ khãõa- pittivisayo\<*<6>*>/ khãõāpāyaduggativinipāto, sotāpanno 'ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano. 2. Katamāni pa¤ca bhayāni verāni våpasantāni honti? . . . pe\<*<8>*>/ . . . Imāni pa¤ca bhayāni verāni våpasantāni honti. 3. Katamehi catåhi sotāpattiyaīgehi samannāgato hoti? . . .9 Imehi catåhi sotāpattiyaīgehi samannāgato hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. āhuõo pāhuõo 2 omitted by T. 3 Ph. adds ca. 4 omitted by Ph. T. M6. M7. 5 T. M6. M7. S. -yoniyo. 6 M. -petti- 7 T. M6. S. -yoniyo. 8 M. Ph. S. repeat the sentences as we read them in No. XXVII. Instead of gahapati, of course, we have bhikkhave, and also we have an abbreviating mark after pāõātipātā paņivirato, where immediately follows evaü taü bhayaü and so on. 9 also here M. Ph. S. repeat the different sentences with some abbreviations. >/ #<[page 408]># %<408 Aīguttara-Nikāya. XXVIII. 4-XXX. 2>% 4. Yato kho bhikkhave ariyasāvakassa imāni pa¤ca bha- yāni verāni\<*<1>*>/ våpasantāni honti, imehi ca\<*<1>*>/ catåhi sotāpatti- yaīgehi samannāgato hoti, so ākaīkhamāno attanā 'va attānaü vyākareyya: khãõanirayo 'mhi khãõatiracchānayoni\<*<2>*>/ khãõapittivisayo\<*<3>*>/ khãõāpāyaduggativinipāto, sotāpanno 'ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti. XXIX. 1. Nava yimāni\<*<4>*>/ bhikkhave āghātavatthåni. Katamāni nava? 2. `Anatthaü me acarã' ti āghātaü bandhati, `anatthaü me caratã' ti āghātaü bandhati, `anatthaü me carissatã' ti āghātaü bandhati\<*<5>*>/, `piyassa me manāpassa anatthaü acari\<*<6>*>/ . . .\<*<7>*>/ anatthaü carati\<*<8>*>/ . . .\<*<7>*>/ anatthaü carissatã' ti āghātaü bandhati\<*<5>*>/, `appiyassa me amanāpassa atthaü acari\<*<6>*>/ . . .\<*<9>*>/ atthaü carati\<*<8>*>/ . . .\<*<9>*>/ atthaü carissatã' ti āghātaü bandhati. Imāni kho bhikkhave nava āghātavatthånã ti. XXX. 1. Nava yime\<*<10>*>/ bhikkhave āghātapaņivinayā. Katame nava? 2. `Anatthaü me acari\<*<11>*>/, taü kut' ettha labbhā' ti āghātaü paņivineti, `anatthaü me carati\<*<12>*>/, taü kut' ettha labbhā' ti āghātaü paņivineti, `anatthaü me carissati\<*<13>*>/, taü kut' ettha labbhā' ti āghātaü paņivineti, `piyassa me manāpassa anatthaü acari\<*<14>*>/ . . .\<*<7>*>/anatthaü carati\<*<15>*>/ . . .\<*<7>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. 2 T. M6. S. -yoniyo. 3 M. -petti- 4 T. imā. 5 T. -tã ti. 6 S. -rã ti āgh- b- 7 S. inserts here piyassa me manāpassa. 8 S. -tã ti āgh- b- 9 S. inserts appiyassa me amanāpassa. 10 T. yimā. 11 S. -ri ti. 12 S. -tã ti. 13 T. S. -tã ti; T. omits taü. 14 S. -rã ti taü kut' ettha l- ti āgh- paņi- 15 S. -tã ti taü k- l- ti āgh- paņi- >/ #<[page 409]># %% anatthaü carissati\<*<1>*>/, taü kut' ettha labbhā' ti āghātaü paņivineti, `appiyassa me amanāpassa atthaü cari\<*<2>*>/ . . .\<*<3>*>/ atthaü carati\<*<4>*>/ . . .\<*<3>*>/atthaü carissati\<*<5>*>/, taü kut' ettha labbhā' ti āghātaü paņivineti. Ime kho bhikkhave nava āghātapaņivinayā ti. XXXI. 1. Nava yime bhikkhave anupubbanirodhā. Katame nava? 2. Paņhamaü\<*<6>*>/ jhānaü\<*<6>*>/ samāpannassa kāmasa¤¤ā\<*<7>*>/ niruddhā hoti\<*<8>*>/, dutiyaü jhānaü samāpannassa vitakka- vicārā niruddhā honti, tatiyaü jhānaü samāpannassa pãti niruddhā hoti\<*<9>*>/, catutthaü jhānaü samāpannassa assāsa- passāsā niruddhā honti, ākāsāna¤cāyatanaü samāpannassa råpasa¤¤ā niruddhā hoti\<*<10>*>/, vi¤¤āõa¤cāyatanaü samāpan- nassa ākāsāna¤cāyatanasa¤¤ā niruddhā hoti\<*<9>*>/, āki¤ca¤¤ā- yatanaü samāpannassa vi¤¤āõa¤cāyatanasa¤¤ā niruddhā hoti\<*<11>*>/, nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samāpannassa āki¤ca¤¤ā- yatanasa¤¤ā niruddhā hoti\<*<9>*>/, sa¤¤āvedayitanirodhaü samā- pannassa sa¤¤ā ca vedanā ca niruddhā honti\<*<12>*>/. Ime kho bhikkhave nava anupubbanirodhā ti. Sattāvāsavaggo\<*<13>*>/ tatiyo. Tatr' uddānaü\<*<14>*>/: ōhānakhaëuīko\<*<15>*>/ taõhā ca\<*<16>*>/ satta\<*<17>*>/-sa¤¤ā\<*<18>*>/ silāyåpo Dve verā dve āghātāni anupubbanirodhena cā ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. S. -tã ti. 2 S. -rã ti taü kut' ettha l- ti āgh- paņi- 3 S. inserts appiyassa me amanāpassa. 4 S. -tã ti taü k- l- ti āgh- paņi- 5 S. -tã ti. 6 T. M6. M7. S. -jjh-, and so in every similar case; M6 sometimes also as it is given in the text. 7 S. āmisa- 8 Ph. M6 honti; omitted by T. 9 T. honti. 10 T. M7 honti. 11 T. M6 honti. 12 M7 hoti. 13 Ph. Vaggo; T. Sattamo vaggo. 14 Ph. S. add bhavati; T. M6. M7 omit the uddāna. 15 M. -go; Ph. -ga. 16 omitted by M. S. 17 S. vavattha. 18 M. pa¤¤ā. >/ #<[page 410]># %<410 Aīguttara-Nikāya. XXXII. 1-XXXIII. 2>% XXXII\<*<1>*>/. 1. Nava yime bhikkhave anupubbavihārā. Katame nava? 2. Idha\<*<2>*>/ bhikkhave bhikkhu vicicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãti- sukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati, vitakka- vicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso eko- dibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja viharati, pãtiyā\<*<3>*>/ ca virāgā . . . tatiyaü jhānaü upasampajja viharati, sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubb' eva somanassadoma- nassānaü atthaīgamā adukkhamasukhaü upekhāsatipārisud- dhiü catutthaü jhānaü upasampajja viharati . . . pe . . . sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā paņighasa¤¤ānaü at- thaīgamā nānattasa¤¤ānaü amanasikārā `ananto\<*<4>*>/ ākāso' ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja viharati, sabbaso ākāsā- na¤cāyatanaü samatikkamma `anantaü vi¤¤āõan' ti vi¤¤ā- õa¤cāyatanaü upasampajja viharati, sabbaso vi¤¤āõa¤cāya- tanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati, sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü samati- kkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upasampajja viharati, sabbaso nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤ā- vedayitanirodhaü upasampajja viharati. Ime kho bhikkhave nava anupubbavihārā ti. XXXIII. 1. Nava yimā bhikkhave anupubbavihārasamāpattiyo desessāmi\<*<5>*>/, taü suõātha . . . pe\<*<6>*>/ . . . Katamā ca bhik- khave nava anupubbavihārasamāpattiyo? 2. Yattha kāmā nirujjhanti, ye ca kāme nirodhetvā niro- dhetvā viharanti, addhā te āyasmanto nicchātā nibbutā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. has as title Navakanipāte paõõāsakassa catutthavaggo. 2 M. Ph. S. have only paņhamaü jh- du- jh- ta- jh- ca- jh- ākāsāna¤cā- vi¤¤āõa¤cā- āki¤co neva- sa¤¤āvedayitanirodho. 3 T. omits this phrase. 4 T. M7 omit all from ananto to natthi ki¤cã ti. 5 T. desi- 6 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. >/ #<[page 411]># %% tiõõā pāragatā\<*<1>*>/ tadaīgenā\<*<2>*>/ ti vadāmi. Kattha kāmā nirujjhanti, ke\<*<3>*>/ ca\<*<3>*>/ kāme nirodhetvā nirodhetvā viha- ranti? Aham etaü na jānāmi, aham etaü na passāmã ti iti yo evaü vadeyya, so evam assa vacanãyo `idhāvuso bhikkhu vivicc' eva kāmehi . . . pe\<*<4>*>/ . . . paņhamaü jhānaü upasampajja viharati; ettha kāmā nirujjhanti, te ca kāme nirodhetvā nirodhetvā viharantã' ti. Addhā bhikkhave asaņho\<*<5>*>/ amāyāvã sādhå ti bhāsitaü abhinandeyya anumo- deyya, sādhå ti bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā namas- samāno pa¤jaliko payirupāseyya. 3. Yattha vitakkavicārā nirujjhanti, ye ca\<*<6>*>/ vitakkavicāre nirodhetvā nirodhetvā viharanti, addhā te āyasmanto nicchātā nibbutā tiõõā pāragatā tadaīgenā\<*<2>*>/ ti vadāmi. Kattha\<*<7>*>/ vitakkavicārā nirujjhanti, ke ca vitakkavicāre nirodhetvā nirodhetvā viharanti? Aham etaü na jānāmi, aham etaü na passāmã ti iti yo evaü vadeyya, so evam assa vacanãyo `idhāvuso bhikkhu vitakkavicārānaü våpa- samā . . . pe\<*<8>*>/ . . . dutiyaü jhānaü upasampajja viharati; ettha vitakkavicārā nirujjhanti, te ca vitakkavicāre niro- dhetvā nirodhetvā viharantã' ti. Addhā bhikkhave asaņho\<*<7>*>/ amāyāvã sādhå ti bhāsitaü abhinandeyya anumodeyya, sādhå ti bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā namassamāno pa¤jaliko payirupāseyya. 4. Yattha\<*<7>*>/ pãti nirujjhati\<*<9>*>/, ye ca pãtiü nirodhetvā niro- dhetvā viharanti, addhā te āyasmanto nicchātā nibbutā tiõõā pāragatā tadaīgenā ti vadāmi. Kattha pãti niruj- jhati\<*<10>*>/, ke ca pãtiü nirodhetvā nirodhetvā viharanti? Aham etaü na jānāmi, aham\<*<7>*>/ etaü\<*<7>*>/ na passāmã ti iti yo evaü vadeyya, so evam assa vacanãyo `idhāvuso bhikkhu pãtiyā ca virāgā . . . pe\<*<8>*>/ . . . tatiyaü jhānaü upasampajja viharati; ettha pãti nirujjhati, te ca pãtiü nirodhetvā niro- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. pāraīgo always. 2 T. taīgena. 3 T. te 'va; M7 te ca; M6 only te. 4 omitted by M6. M7; M. Ph. S. in full. 5 M. Ph. asatho; T. M7 asaņņho throughout. 6 T. 'va; M6 omits ye ca. 7 omitted by T. 8 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 9 M7 -jjhanti. 10 T. -jjhanti. >/ #<[page 412]># %<412 Aīguttara-Nikāya. XXXIII5-6>% dhetvā viharantã' ti. Addhā bhikkhave asaņho amāyāvã sādhå ti bhāsitaü abhinandeyya anumodeyya, sādhå ti bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā namassamāno pa¤jaliko payirupāseyya. 5. Yattha upekhāsukhaü\<*<1>*>/ nirujjhati, ye ca upekhāsukhaü nirodhetvā nirodhetvā viharanti, addhā te āyasmanto nic- chātā nibbutā tiõõā pāragatā tadaīgenā ti vadāmi. Kattha upekhāsukhaü nirujjhati\<*<2>*>/, ke ca\<*<3>*>/ upekhāsukhaü niro- dhetvā nirodhetvā viharanti? Aham etaü na jānāmi, aham etaü na passāmã ti iti yo evaü vadeyya, so evam assa vacanãyo `idhāvuso\<*<3>*>/ bhikkhu\<*<3>*>/ sukhassa ca pahānā\<*<4>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . catutthaü jhānaü upasampajja viharati; ettha upekhāsukhaü nirujjhati, te ca upekhāsukhaü nirodhetvā nirodhetvā viharantã' ti. Addhā bhikkhave asaņho amāyāvã sādhå ti bhāsitaü abhinandeyya anumodeyya, sādhå ti bhā- sitaü abhinanditvā anumoditvā namassamāno pa¤jaliko payirupāseyya. 6. Yattha råpasa¤¤ā nirujjhanti\<*<6>*>/, ye ca råpasa¤¤ā\<*<7>*>/ niro- dhetvā nirodhetvā viharanti, addhā te āyasmanto nicchātā nibbutā tiõõā pāragatā tadaīgenā ti vadāmi. Kattha råpa- sa¤¤ā nirujjhanti\<*<8>*>/, ke ca råpasa¤¤ā\<*<7>*>/ nirodhetvā niro- dhetvā viharanti? Aham etaü na jānāmi, aham etaü na passāmã ti iti yo evaü vadeyya, so evam assa vacanãyo `idhāvuso bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā\<*<9>*>/ nānattasa¤¤ānaü amanasi- kārā <> ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja viharati; ettha råpasa¤¤ā nirujjhanti\<*<8>*>/, te ca råpasa¤¤ā\<*<10>*>/ nirodhetvā nirodhetvā viharantã' ti. Addhā bhikkhave asaņho amāyāvã sādhå ti bhāsitaü abhinandeyya anumo- deyya, sādhå ti bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā na- massamāno pa¤jaliko payirupāseyya. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. upekkha- throughout. 2 T. -jjhanti. 3 omitted by T. 4 T. M6. M7 add dukkhassa ca pahānā. 5 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 6 T. M6. M7 -jjhati. 7 Ph. -sa¤¤aü. 8 M. T. M6. M7 -jjhati. 9 T. M6. M7 atthag- 10 M. Ph. -sa¤¤aü. >/ #<[page 413]># %% 7. Yattha ākāsāna¤cāyatanasa¤¤ā nirujjhati, ye ca ākā- sāna¤cāyatanasa¤¤aü nirodhetvā nirodhetvā viharanti, addhā te āyasmanto nicchātā nibbutā tiõõā pāragatā tad- aīgenā ti vadāmi. Kattha ākāsāna¤cāyatanasa¤¤ā niruj- jhati, ke ca ākāsāna¤cāyatanasa¤¤aü nirodhetvā niro- dhetvā viharanti? Aham etaü na jānāmi, aham etaü na passāmã ti iti yo evaü vadeyya, so evam assa vacanãyo `idhāvuso bhikkhu sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samati- kkamma <> ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü upa- sampajja viharati; ettha ākāsāna¤cāyatanasa¤¤ā nirujjhati, te ca ākāsāna¤cāyatanasa¤¤aü\<*<1>*>/ nirodhetvā nirodhetvā vi- harantã 'ti. Addhā\<*<2>*>/ bhikkhave asaņho amāyāvã sādhå ti bhāsitaü abhinandeyya anumodeyya, sādhå ti bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā namassamāno pa¤jaliko payiru- pāseyya. 8. Yattha vi¤¤āõa¤cāyatanasa¤¤ā nirujjhati, ye ca vi¤¤ā- õa¤cāyatanasa¤¤aü nirodhetvā nirodhetvā viharanti, addhā te āyasmanto nicchātā nibbutā tiõõā pāragatā tadaīgenā ti vadāmi. Kattha\<*<3>*>/ vi¤¤āõa¤cāyatanasa¤¤ā nirujjhati, ke ca vi¤¤āõa¤cāyatanasa¤¤aü nirodhetvā nirodhetvā vi- haranti? Aham etaü na jānāmi, aham etaü na passāmã ti iti yo evaü vadeyya, so evam assa vacanãyo `idhāvuso bhikkhu sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü\<*<4>*>/ samatikkamma <> ti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati; ettha vi¤¤āõa¤cāyatanasa¤¤ā nirujjhati, te ca vi¤¤āõa¤cāyatana- sa¤¤aü nirodhetvā nirodhetvā viharantã' ti. Addhā bhik- khave asaņho amāyāvã . . . pe\<*<5>*>/ . . . namassamāno pa¤jaliko payirupāseyya. 9. Yattha āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ā nirujjhati, ye ca āki¤- ca¤¤āyatanasa¤¤aü nirodhetvā nirodhetvā viharanti, addhā te āyasmanto nicchātā nibbutā tiõõā pāragatā tadaīgenā ti vadāmi. Kattha āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ā nirujjhati, ke ca āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤aü nirodhetvā nirodhetvā viharanti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -sa¤¤ā. 2 T. M6. M7 have here addhā te āyasmanto, as in 8. 3 T. tattha, then vi¤¤āna¤cāyatanasaü¤aü nirodhetvā; M7 kattha -saü¤ā nirodhetvā. 4 T. continues: upasampajja vi- 5 M. Ph. S. in full. >/ #<[page 414]># %<414 Aīguttara-Nikāya. XXXIII. 10-XXXIV. 2>% Aham etaü na jānāmi, aham etaü na passāmã ti iti yo. evaü vadeyya, so evam assa vacanãyo `idhāvuso bhikkhu sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānā- sa¤¤āyatanaü upasampajja viharati; ettha āki¤ca¤¤āya- tanasa¤¤ā nirujjhati, te ca āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤aü niro- dhetvā nirodhetvā viharantã' ti. Addhā bhikkhave asaņho amāyāvã . . . pe\<*<1>*>/ . . . namassamāno pa¤jaliko payirupāseyya. 10. Yattha nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanasa¤¤ā nirujjhati, ye ca nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanasa¤¤aü nirodhetvā nirodhetvā viharanti, addhā te āyasmanto nicchātā nibbutā tiõõā pā- ragatā tadaīgenā ti vadāmi. Kattha nevasa¤¤ānāsa¤¤ā- yatanasa¤¤ā nirujjhati, ke ca nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatana- sa¤¤aü nirodhetvā nirodhetvā viharanti? Aham etaü na jānāmi, aham etaü na passāmã ti iti yo evaü vadeyya, so evam assa vacanãyo `idhāvuso bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ā- nāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasampajja viharati; ettha nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanasa¤¤ā nirujjhati, te ca nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanasa¤¤aü nirodhetvā nirodhetvā viharantã' ti. Addhā bhikkhave asaņho amāyāvã sādhå ti bhāsitaü\<*<2>*>/ abhinandeyya anumodeyya, sādhå ti bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā namassamāno pa¤jaliko payirupāseyya. Imā\<*<3>*>/ kho bhikkhave nava anupubbavihārasamāpattiyo ti XXXIV. 1. Evam\<*<4>*>/ me\<*<4>*>/ sutaü\<*<4>*>/. Ekaü samayaü āyasmā Sāri- putto Rājagahe viharati Veëuvane Kalandakanivāpe. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhå āmantesi\<*<5>*>/ `sukham idaü āvuso nibbānaü, sukham idaü āvuso nibbānan' ti. 2. Evaü vutte āyasmā Udāyi āyasmantaü Sāriputtaü etad avoca:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. in full. 2 T. continues: abhinanditvā and so on. 3 T. M7 ime. 4 omitted by M. Ph. S. 5 T. M6. M7 insert here the usual formula of greeting. >/ #<[page 415]># %% Kiü pan' ettha āvuso Sāriputta sukhaü, yad ettha natthi vedayitan ti? 3. Etad eva khv\<*<1>*>/ ettha\<*<1>*>/ āvuso\<*<1>*>/ sukhaü, yad ettha natthi vedayitaü. Pa¤c' ime āvuso kāmaguõā. Katame pa¤ca? Cakkhuvi¤¤eyyā råpā iņņhā kantā manāpā piyaråpā\<*<2>*>/ kāmåpasaühitā rajanãyā\<*<3>*>/, sotavi¤¤eyyā saddā . . . pe\<*<4>*>/ . . . ghānavi¤¤eyyā gandhā . . . jivhāvi¤¤eyyā rasā . . . kāya- vi¤¤eyyā phoņņhabbā iņņhā\<*<5>*>/ kantā manāpā piyaråpā\<*<2>*>/ kāmå- pasaühitā rajanãyā. Ime kho āvuso pa¤ca kāmaguõā. Yaü\<*<6>*>/ kho āvuso ime pa¤ca kāmaguõe paņicca uppajjati sukhaü somanassaü, idaü vuccat' āvuso kāmasukhaü. 4. Idhāvuso bhikkhu vivicc' eva kāmehi\<*<7>*>/ . . . pe\<*<4>*>/ . . . paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Tassa ce āvuso bhikkhuno iminā vihārena viharato kāmasahagatā sa¤¤ā- manasikārā samudācaranti, svāssa\<*<8>*>/ hoti ābādho. Seyyathā pi āvuso sukhino dukkhaü uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya, evam ev' assa te kāmasahagatā sa¤¤āmanasikārā samudā- caranti, svāssa hoti ābādho. Yo kho panāvuso ābādho, dukkham etaü\<*<9>*>/ vuttaü Bhagavatā. Iminā pi kho etaü\<*<10>*>/ āvuso pariyāyena veditabbaü yathāsukhaü nibbānaü\<*<11>*>/. 5. Puna ca paraü āvuso bhikkhu vitakkavicārānaü våpa- samā . . . pe\<*<12>*>/ . . . dutiyaü jhānaü upasampajja viharati. Tassa ce āvuso bhikkhuno iminā vihārena viharato vitakka- sahagatā\<*<13>*>/ sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa hoti ābādho. Seyyathā pi āvuso sukhino dukhaü uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya, evam ev' assa\<*<14>*>/ te vitakkasahagatā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. khv etthāvuso; T. M6 khv atthā- ; M7 khuvattha. 2 Ph. adds sātaråpā. 3 M. Ph. S. -niyā throughout. 4 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 5 T. pe || rajanãyā. 6 T. yato. 7 T. adds vivicca akusalehi. 8 M. svassa throughout. 9 Ph. idaü. 10 M6. M7 taü; omitted by T. 11 T. M6. M7 -nan ti always. 12 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. 13 Ph. -samāgatā. 14 T. etassa, and so throughout; M6 etassa and ev' assa; M7 assa, etassa, and ev' assa. >/ #<[page 416]># %<416 Aīguttara-Nikāya. XXXIV. 6-8>% sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa hoti ābādho. Yo kho panāvuso ābādho, dukkham etaü vuttaü Bhagavatā. Iminā pi kho etaü āvuso pariyāyena veditabbaü yathā- sukhaü nibbānaü. 6. Puna ca paraü āvuso bhikkhu pãtiyā ca virāgā . . . pe\<*<1>*>/ . . . tatiyaü jhānaü upasampajja viharati. Tassa ce āvuso bhikkhuno iminā vihārena viharato pãtisahagatā sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa hoti ābādho. Seyyathā pi āvuso sukhino dukkhaü uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya, evam ev' assa te\<*<2>*>/ pãtisahagatā sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa hoti ābādho. Yo kho panāvuso ābādho, dukkham etaü vuttaü Bhagavatā. Iminā pi kho etaü\<*<3>*>/ āvuso pariyāyena veditabbaü yathāsukhaü nibbānaü. 7. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sukhassa ca pahānā\<*<4>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . catutthaü jhānaü upasampajja viharati. Tassa ce āvuso bhikkhuno iminā vihārena viharato upekhāsaha- gatā\<*<6>*>/ sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa hoti ābādho. Seyyathā pi āvuso sukhino dukkhaü uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya, evam ev' assa te upekhāsahagatā\<*<7>*>/ sa¤¤āmana- sikārā samudācaranti, svāssa\<*<8>*>/ hoti ābādho. Yo kho pan- āvuso ābādho, dukkham etaü vuttaü Bhagavatā. Iminā pi kho etaü āvuso pariyāyena veditabbaü yathāsukhaü nibbānaü. 8. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā\<*<9>*>/ nānattasa¤¤ā- naü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja viharati. Tassa ce āvuso bhikkhuno iminā vihārena viharato råpasahagatā sa¤¤āmanasikārā samudā- caranti, svāssa hoti ābādho. Seyyathā pi āvuso sukhino dukkhaü uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya, evam ev' assa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 omitted by T. M6. M7. 3 Ph. evaü; M7 panaü (sic); omitted by M6. 4 T. M6 add dukkhassa ca pahānā. 5 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. 6 Ph. upekkhāsukha-; T. M6. M7 upekhāsukha- 7 Ph. upekkhāsukha- 8 Ph. svassa, so also henceforth throughout. 9 T. M6. M7 atthag- >/ #<[page 417]># %% te råpasahagatā sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa hoti ābādho. Yo kho panāvuso ābādho, dukkham etaü vuttaü Bhagavatā. Iminā pi kho etaü āvuso pariyāyena veditabbaü yathāsukhaü nibbānaü. 9. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso ākāsāna¤cā- yatanaü samatikkamma `anantaü vi¤¤āõan' ti vi¤¤āõa¤cā- yatanaü upasampajja viharati. Tassa ce āvuso bhikkhuno iminā vihārena viharato ākāsāna¤cāyatanasahagatā sa¤¤ā- manasikārā samudācaranti, svāssa hoti ābādho. Seyyathā pi āvuso sukhino dukkhaü uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya, evam ev' assa te ākāsāna¤cāyatanasahagatā sa¤¤āmanasi- kārā samudācaranti, svāssa hoti ābādho. Yo kho panā- vuso ābādho, dukkham etaü vuttaü Bhagavatā. Iminā pi kho etaü āvuso pariyāyena veditabbaü yathāsukhaü nibbānaü. 10. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso vi¤¤āõa¤cā- yatanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati. Tassa ce āvuso bhikkhuno iminā vihārena viharato vi¤¤āõa¤cāyatanasahagatā sa¤¤āmanasi- kārā samudācaranti, svāssa hoti ābādho. Seyyathā\<*<1>*>/ pi āvuso sukhino dukkhaü uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya, evam ev' assa te vi¤¤āõa¤cāyatanasahagatā sa¤¤āmanasi- kārā samudācaranti, svāssa hoti ābādho. Yo kho panāvuso ābādho, dukkham etaü vuttaü Bhagavatā. Iminā pi kho etaü āvuso pariyāyena veditabbaü yathāsukhaü nibbānaü. 11. Puna\<*<2>*>/ ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso āki¤ca¤¤ā- yatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upa- sampajja viharati. Tassa ce āvuso bhikkhuno iminā vi- hārena viharato āki¤ca¤¤āyatanasahagatā sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa hoti ābādho. Seyyathā pi āvuso sukhino dukkhaü uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya, evam ev' assa te āki¤ca¤¤āyatanasahagatā sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa hoti ābādho. Yo kho panāvuso ābādho, dukkham etaü vuttaü Bhagavatā. Iminā pi kho etaü āvuso pariyāyena veditabbaü yathāsukhaü nibbānaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6. M7 continue: Yo kho. 2 in T. this section is missing. >/ #<[page 418]># %<418 Aīguttara-Nikāya. XXXIV. 1-XXXV. 1>% 12. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ā- nāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasampajja viharati, pa¤¤āya\<*<1>*>/ c' assa\<*<2>*>/ disvā\<*<3>*>/ āsavā pari- kkhãõā honti. Iminā pi kho etaü āvuso pariyāyena vedi- tabbaü yathāsukhaü nibbānan ti. XXXV. 1. Seyyathā pi bhikkhave gāvã pabbateyyā bālā avyattā akhetta¤¤å akusalā visame pabbate carituü, tassā\<*<4>*>/ evam assa `yan nånāhaü agatapubba¤\<*<5>*>/ c' eva disaü gaccheyyaü, akhāditapubbāni ca tiõāni khādeyyaü, apãtapubbāni ca pānãyāni piveyyan\<*<6>*>/' ti; sā purimaü pādaü na suppatiņņhi- taü patiņņhāpetvā pacchimaü pādaü uddhareyya, sā na\<*<7>*>/ c' eva agatapubbaü\<*<8>*>/ disaü gaccheyya, na ca akhādita- pubbāni\<*<9>*>/ tiõāni\<*<10>*>/ khādeyya, na ca apãtapubbāni\<*<11>*>/ pānã- yāni piveyya; yasmiü c' assā\<*<12>*>/ pāde\<*<13>*>/ ņhitāya\<*<14>*>/ evam assa `yan nånāhaü agatapubba¤ c' eva disaü gaccheyyaü, akhā- ditapubbāni ca tiõāni khādeyyaü, apãtapubbāni ca pānã- yāni piveyyan' ti, ta¤ ca padesaü na sotthinā paccā- gaccheyya\<*<15>*>/. Taü kissa hetu? Tattha hi sā bhikkhave gāvã pabbateyyā bālā avyattā akhetta¤¤å akusalā visame pabbate carituü. Evam eva kho bhikkhave idh' ekacco bhikkhu bālo avyatto akhetta¤¤å akusalo vivicc' eva kā- mehi . . .\<*<16>*>/ paņhamaü jhānaü upasampajja viharituü\<*<17>*>/; so taü nimittaü na\<*<18>*>/ āsevati\<*<18>*>/ na bhāveti na bahulãkaroti na\<*<19>*>/ svādhiņņhitaü adhiņņhāti, tassa evaü hoti `yan nånāhaü vitakkavicārānaü våpasamā . . . pe\<*<16>*>/ . . . dutiyaü jhānaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. sa¤¤āya. 2 T. M6. M7 c'assaü; S. p'assa. 3 T. M6. M7 twice. 4 T. tassa. 5 T. āga- 6 T. pivedeyyan. 7 M6 naü. 8 T. M7 āga- 9 T. -pubbā; S. adds ca. 10 T. tiõā ca; M6. M7 tiõāni ca. 11 T. M6. M7. S. add ca. 12 S. p'assā; T. tassa. 13 M. Ph. padese; S. dese. 14 Ph. caritāya. 15 T. M6 pacchā- 16 M. Ph. S. in full. 17 M. Ph. T. M6. M7 viharati. 18 T. M6. M7 sevati. 19 omitted by T. >/ #<[page 419]># %% upasampajja vihareyyan' ti; so na\<*<1>*>/ sakkoti vitakkavicārā- naü våpasamā . . .\<*<2>*>/ dutiyaü jhānaü upasampajja vihari- tuü; tassa evaü hoti `yan nånāhaü vivicc' eva kāmehi . . . pe\<*<3>*>/ . . . paņhamaü jhānaü upasampajja vihareyyan' ti; so na sakkoti vivicc' eva kāmehi . . .\<*<2>*>/ paņhamaü jhā- naü upasampajja viharituü. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu ubhato bhaņņho ubhato parihãno, seyyathā pi sā gāvã pabbateyyā bālā avyattā akhetta¤¤å akusalā visame pabbate carituü. 2. Seyyathā pi bhikkhave gāvã pabbateyyā paõķitā vyattā khetta¤¤å kusalā visame pabbate carituü, tassā evam assa `yan nånāhaü agatapubba¤ c' eva disaü gaccheyyaü, akhā- ditapubbāni ca tiõāni khādeyyaü, apãtapubbāni ca pānã- yāni piveyyan' ti; sā purimaü pādaü suppatiņņhitaü pati- ņņhāpetvā pacchimaü pādaü uddhareyya, sā agatapubba¤\<*<4>*>/ c' eva disaü gaccheyya, akhāditapubbāni ca tiõāni khā- deyya, apãtapubbāni ca pānãyāni piveyya; yasmiü c' assā\<*<5>*>/ pāde\<*<6>*>/ ņhitāya evam assa `yan nånāhaü agatapubba¤\<*<7>*>/ c' eva disaü gaccheyyaü, akhāditapubbāni ca tiõāni khādeyyaü, apãtapubbāni ca pānãyāni piveyyan' ti, ta¤ ca padesaü sotthinā paccāgaccheyya\<*<8>*>/. Taü kissa hetu? Tathā hi sā bhikkhave gāvã pabbateyyā paõķitā vyattā khetta¤¤å kusalā visame pabbate carituü. Evam eva kho bhikkhave idh' ekacco bhikkhu paõķito vyatto khetta¤¤å kusalo vivicc' eva kāmehi . . .\<*<3>*>/ paņhamaü jhānaü upasampajja viharituü\<*<9>*>/; so taü nimittaü āsevati bhāveti bahulãkaroti svādhiņņhitaü adhiņņhāti, tassa evaü hoti `yan nånāhaü vitakkavicārānaü våpasamā . . .\<*<3>*>/ dutiyaü jhānaü upasampajja vihareyyan' ti; so dutiyaü jhānaü anabhihiüsamāno\<*<10>*>/ vitakkavicārā- naü våpasamā . . .\<*<11>*>/ dutiyaü jhānaü upasampajja viharati; so taü nimittaü āsevati bhāveti bahulãkaroti svādhiņņhitaü adhiņņhāti, tassa evaü hoti `yan nånāhaü pãtiyā ca virāgā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 taü; M6 taü na. 2 M. la; Ph. pa; S. pe. 3 M. Ph. S. in full. 4 T. āga- 5 M6 c'assa; S. p'assā. 6 M. Ph. padese; S. dese. 7 M6 āga- 8 T. M6 pacchā- ; M7 gaccheyya. 9 M. Ph. T. M7 viharati. 10 Ph. S. -hisamāno throughout. 11 Ph. pa; S. pe. >/ #<[page 420]># %<420 Aīguttara-Nikāya. XXXV.>% . . .\<*<1>*>/ tatiyaü jhānaü upasampajja vihareyyan' ti; so tati- yaü jhānaü anabhihiüsamāno pãtiyā ca virāgā . . .\<*<2>*>/ tati- yaü jhānaü upasampajja viharati; so taü nimittaü āse- vati bhāveti bahulãkaroti svādhiņņhitaü adhiņņhāti, tassa evaü hoti `yan nånāhaü sukhassa ca pahānā . . .\<*<1>*>/ catut- thaü jhānaü upasampajja vihareyyan' ti; so catutthaü jhānaü anabhihiüsamāno sukhassa ca pahānā . . . pe\<*<3>*>/ . . . catutthaü jhānaü upasampajja viharati; so taü nimittaü āsevati bhāveti bahulãkaroti svādhiņņhitaü adhiņņhāti, tasa evaü hoti `yan nånāhaü sabbaso råpasa¤¤ānaü sama- tikkamā patighasa¤¤ānaü atthaīgamā\<*<4>*>/ nānattasa¤¤ānaü amanasikārā <> ti ākāsāna¤cāyatanaü upa- sampajja vihareyyan' ti; so ākāsāna¤cāyatanaü anabhihiü- samāno sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā . . . pe\<*<5>*>/ . . . ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja viharati; so taü nimittaü āsevati bhāveti bahulãkaroti svādhiņņhitaü adhiņņhāti, tassa evaü hoti `yan nånāhaü sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma <> ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü upasampajja vihareyyan' ti; so vi¤¤āõa¤cāyatanaü anabhi- hiüsamāno sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma `anantaü vi¤¤āõan' ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü upasampajja vi- harati; so taü nimittaü āsevati bhāveti bahulãkaroti svā- dhiņņhitaü adhiņņhāti, tassa evaü hoti `yan nånāhaü sabba- so vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma <> ti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja vihareyyan' ti; so āki¤- ca¤¤āyatanaü anabhihiüsamāno sabbaso vi¤¤āõa¤cāya- tanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati; so taü nimittaü āsevati bhāveti bahulãkaroti svādhiņņhitaü adhiņņhāti, tassa evaü hoti `yan nånāhaü sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü samatikkamma neva- sa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upasampajja vihareyyan' ti; so neva- sa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü anabhihiüsamāno sabbaso āki¤ca¤¤ā- yatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upa- sampajja viharati; so taü nimittaü āsevati bhāveti bahulã- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. in full. 2 Ph. pa; S. pe. 3 M. la; Ph. pa. 4 T. M6. M7 atthag- 5 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 in full. >/ #<[page 421]># %% karoti svādhiņņhitaü adhiņņhāti, tassa evaü hoti `yan nånā- haü sabbaso nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasampajja vihareyyan' ti; so sa¤¤āvedayitanirodhaü anabhihiüsamāno sabbaso neva- sa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitaniro- dhaü upasampajja viharati\<*<1>*>/. 3. Yato\<*<2>*>/ kho bhikkhave bhikkhu taü\<*<3>*>/ tad eva samā- pattiü samāpajjati pi vuņņhāti pi, tassa mudu cittaü hoti kamma¤¤aü, mudunā\<*<4>*>/ cittena\<*<4>*>/ kamma¤¤ena\<*<5>*>/ appamāõo samādhi hoti subhāvito, so\<*<6>*>/ appamāõena samādhinā subhā- vitena yassa\<*<7>*>/ yassa\<*<7>*>/ abhi¤¤ā sacchikaraõãyassa dhammassa cittaü abhininnāmeti\<*<8>*>/ abhi¤¤ā sacchikiriyāya, tatra tatr' eva sakkhibhabbataü pāpuõāti sati sati āyatane. So sace ākaīkhati `anekavihitaü iddhividhaü paccanubhaveyyaü: eko pi hutvā bahudhā assaü\<*<9>*>/ . . . pe\<*<10>*>/ . . . yāva Brah- malokā pi kāyena 'va saüvatteyyan' ti, tatra tatr' eva sakkhibhabbataü pāpuõāti sati sati āyatane. So\<*<11>*>/ sace ākaīkhati `dibbāya sotadhātuyā . . . pe\<*<12>*>/ . . . sati sati āyatane. So sace ākaīkhati `parasattānaü parapuggalānaü cetasā ceto paricca pajāneyyaü: sarāgaü vā cittaü sarāgaü cittan ti pajāneyyaü . . . pe\<*<13>*>/ . . . vimuttaü vā cittaü vi- muttaü\<*<14>*>/ cittan\<*<14>*>/ ti\<*<14>*>/ pajāneyyaü\<*<14>*>/, avimuttaü\<*<15>*>/ vā cittaü avimuttaü cittan ti pajāneyyan' ti. tatra tatr' eva sakkhi- bhabbataü pāpuõāti sati sati āyatane. So sace ākaīkhati `anekavihitaü pubbenivāsaü anussareyyaü, seyyathãdaü ekam pi jātiü dve pi jātiyo . . . pe\<*<10>*>/ . . . iti sākāraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussareyyan' ti, tatra tatr' eva sakkhibhabbataü pāpuõāti sati sati āyatane. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. -tã ti. 2 Ph. inserts ca. 3 T. M7 naü. 4 T. mudu- 5 M. adds cittena. 6 omitted by T. M6. M7. 7 S. yaü yass' eva. 8 T. abhiõandameti. 9 M. Ph. S. add bahudhā pi hutvā eko assaü. 10 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 11 T. M6. M7 omit this sentence. 12 M. Ph. pa. 13 M. Ph. S. give it in full, employing the usual abbreviations. 14 omitted by M. Ph. S. 15 T. M6. M7 omit avi- . . . cittan ti. >/ #<[page 422]># %<422 Aīguttara-Nikāya. XXXVI. 1-2>% So sace āhaīkhati `dibbena cakkhunā visuddhena atikkanta- mānusakena\<*<1>*>/ . . . pe\<*<2>*>/ . . . yathākammåpage satte pajā- neyyan' ti, tatra tatr' eva sakkhibhabbataü pāpuõati sati sati āyatane. So sace ākaīkhati `āsavānaü khayā . . . pe\<*<3>*>/ . . . sacchikatvā upasampajja vihareyyan' ti, tatra tatr' eva sakkhibhabbataü pāpuõāti sati sati āyatane ti. XXXVI. 1. Paņhamam p' ahaü\<*<4>*>/ bhikkhave jhānaü nissāya āsavā- naü khayaü vadāmi, dutiyam p' ahaü bhikkhave jhānaü nissāya āsavānaü khayaü vadāmi, tatiyam p' ahaü bhik- khave jhānaü nissāya āsavānaü khayaü vadāmi, catutthaü p' ahaü bhikkhave jhānaü nissāya āsavānaü khayaü va- dāmi, ākāsāna¤cāyatanam p' ahaü bhikkhave nissāya āsa- vānaü khayaü vadāmi, vi¤¤āõa¤cāyatanaü\<*<5>*>/ p' ahaü bhik- khave nissāya āsavānaü khayaü vadāmi, āki¤ca¤¤āyatanaü p' ahaü bhikkhave nissāya āsavānaü khayaü vadāmi\<*<6>*>/ . . . pe\<*<3>*>/ . . . nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanam\<*<5>*>/ p' ahaü bhikkhave nissāya āsavānaü khayaü vadāmi. 2. Paņhamam p' ahaü bhikkhave jhānaü nissāya āsavā- naü khayaü vadāmã ti iti kho pan' etaü vuttaü\<*<7>*>/, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü\<*<7>*>/? Idha bhikkhave bhikkhu vivicc' eva kāmehi . . . pe\<*<8>*>/ . . . paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. So yad\<*<9>*>/ eva tattha hoti råpagataü vedanāgataü sa¤¤āgataü saīkhā- ragataü vi¤¤āõagataü, te dhamme aniccato dukkhato ro- gato gaõķato sallato aghato\<*<10>*>/ ābādhato parato palokato\<*<11>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. -nussakena. 2 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 in full. 3 Ph. pa; M. T. M6. M7 in full 4 M. Ph. S. pāhaü throughout. 5 Ph. pa; S. pe || nevasa¤¤ā- . . . kh- vadāmi. 6 M. also adds nevasa¤¤ā- . . . vadāmi sa¤¤āvedayitanirodhaü . . . vadāmi; Ph. has vadāmi ti, then iti kho, as in 2. 7 T. uttaü. 8 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 9 T. tad. 10 T. āgh- 11 Ph. paralokato. >/ #<[page 423]># %% su¤¤ato anattato samanupassati. So tehi dhammehi cittaü paņivāpeti\<*<1>*>/, so tehi dhammehi cittaü paņivāpetvā amatāya dhātuyā cittaü upasaüharati `etaü santaü etaü paõãtaü, yad idaü sabbasaīkhārasamatho sabbåpadhipaņinissaggo taõhakkhayo virāgo nirodho nibbānan' ti. So tattha ņhito āsavānaü khayaü\<*<2>*>/ pāpuõāti, no ce āsavānaü khayaü\<*<2>*>/ pāpuõāti, ten' eva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā. Seyyathā pi bhikkhave issāso vā issāsantevāsã vā tiõapurisake\<*<3>*>/ vā mattikāpu¤je\<*<4>*>/ vā yoggaü\<*<5>*>/ karitvā so aparena samayena dåre\<*<6>*>/ pāti\<*<7>*>/ ca hoti akkhaõavedhi\<*<8>*>/ ca mahato ca kāyassa padāletā\<*<9>*>/: evam eva kho bhikkhave bhikkhu vivicc' eva kāmehi . . . pe\<*<10>*>/ . . . paņhamaü jhānaü upasampajja viharati; so yad eva tattha hoti råpagataü vedanāgataü\<*<11>*>/ sa¤¤āgataü\<*<11>*>/ saīkhāragataü vi¤¤āõagataü, te dhamme aniccato dukkhato rogato gaõķato sallato aghato\<*<12>*>/ ābādhato parato palokato\<*<13>*>/ su¤¤ato anattato samanupassati; so tehi dhammehi cittaü paņivāpeti, so tehi dhammehi cittaü paņivāpetvā amatāya dhātuyā cittaü upasaüharati `etaü santaü etaü paõãtaü, yad idaü sabba- saīkhārasamatho sabbåpadhipaņinissaggo taõhakkhayo vi- rāgo nirodho nibbānan' ti; so tattha\<*<14>*>/ ņhito āsavānaü khayaü\<*<2>*>/ pāpuõāti, no ce āsavānaü khayaü\<*<2>*>/ pāpuõāti, ten' eva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. paņipādeti; Ph. paõidhāpeti; S. patiņņhāpeti, and so throughout. 2 T. khayā. 3 M. Ph. S. -purisaråpake. 4 T. mattitā-; M7 mattike vā pu¤je. 5 Ph. yogaü. 6 T. dåreõa. 7 T. -tã; M6 nipāti. 8 T. akkhane vedhi; M6 akkhanāvedhã. 9 M. Ph. S. -litā always. 10 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 11 omitted by T. M6. M7. 12 T. āgh- 13 Ph. paralokato corr. to palokato. 14 T. M6. M7 tatra. >/ #<[page 424]># %<424 Aīguttara-Nikāya. XXXVI. 3>% Paņhamam p' ahaü bhikkhave jhānaü nissāya āsavānaü khayaü\<*<1>*>/ vadāmã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 3. Dutiyam p' ahaü bhikkhave jhānaü nissāya . . . pe\<*<2>*>/ . . . tatiyam p' ahaü bhikkhave jhānaü nissāya . . . pe\<*<3>*>/ . . . catuttham p' ahaü bhikkhave jhānaü nissāya\<*<4>*>/ āsa- vānaü khayaü\<*<1>*>/ vādāmã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Idha bhikkhave bhikkhu sukhassa\<*<5>*>/ ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubb' eva somanassadomanassānaü atthaīgamā adukkhamasukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhā- naü upasampajja viharati. So yad eva tattha hoti råpa- gataü vedanāgataü sa¤¤āgataü saīkhāragataü vi¤¤āõa- gataü, te dhamme aniccato dukkhato rogato gaõķato sallato aghato ābādhato parato palokato su¤¤ato anattato samanupassati. So tehi dhammehi cittaü paņivāpeti\<*<6>*>/, so tehi dhammehi cittaü paņivāpetvā\<*<6>*>/ amatāya dhātuyā cittaü upasaüharati `etaü santaü etaü paõãtaü, yad idam sabba- saīkhārasamatho sabbåpadhipaņinissaggo taõhakkhayo vi- rāgo nirodho nibbānan' ti. So tattha ņhito āsavānaü khayaü pāpuõāti, no ce āsavānaü khayaü pāpuõāti, ten' eva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pa¤cannaü oram- bhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā. Seyyathā pi bhikkhave issāso vā issāsantevāsã vā tiõapurisake vā matti- kāpu¤je vā yoggaü karitvā, so aparena samayena dåre pāti ca hoti akkhaõavedhi ca mahato ca kāyassa padā- letā\<*<6>*>/: evam eva kho bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahā- nā . . . pe\<*<7>*>/ . . . catutthaü jhānaü upasampajja viharati; so yad eva tattha hoti råpagataü vedanāgataü\<*<8>*>/ . . . pe\<*<7>*>/ . . . anāvattidhammo tasmā lokā. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. khayā. 2 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 in full. 3 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 4 T. M6. M7 insert ākāsāna¤cāyatanaü p' ahaü bhikkhave jhānaü. 5 T. M6. M7 continue: sabbaso råpasaü¤ānaü. as in 4. 6 readings of the Sinh. MSS. 7 M. la; Ph. pa. 8 Ph. adds sa¤¤ā- saīkhāra- vi¤¤āõa- >/ #<[page 425]># %% Catuttham p' ahaü bhikkhave jhānaü nissāya āsavānaü khayaü vadāmã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 4. âkāsāna¤cāyatanam p' ahaü bhikkhave jhānaü nissāya āsāvānaü khayaü vadāmã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? Idha bhikkhave bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ānaü sama- tikkamā\<*<1>*>/ paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā\<*<2>*>/ nānattasa¤¤ānaü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsāna¤cāyatanaü upa- sampajja viharati. So yad eva tattha hoti vedanāgataü sa¤¤āgataü saīkhāragataü . . .\<*<3>*>/ So . . .\<*<3>*>/ pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā. Seyyathā pi bhikkhave issāso vā issāsantevāsã vā tiõapurisake vā mattikāpu¤je\<*<4>*>/ vā yoggaü karitvā so aparena samayena dåre pāti\<*<5>*>/ ca hoti akkhaõavedhi ca mahato ca kāyassa padāletā: evam eva kho bhikkhave bhikkhu sabbaso råpa- sa¤¤ānaü samatikkamā\<*<1>*>/ paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā nā- nattasa¤¤ānaü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsāna¤cā- yatanaü upasampajja viharati; so yad eva tattha hoti vedanāgataü sa¤¤āgataü\<*<6>*>/ . . . pe\<*<7>*>/ . . . anāvattidhammo tasmā lokā. âkāsāna¤cāyatanam p' ahaü bhikkhave nissāya āsavānaü khayaü vadāmã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. 5. Vi¤¤āõa¤cāyatanam p' aham bhikkhave nissāya\<*<8>*>/ . . . pe\<*<7>*>/ . . . āki¤ca¤¤āyatanam p' ahaü bhikkhave nissāya āsavānaü khayaü vadāmã ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤ c' etaü paņicca vuttaü? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 -kkamma. 2 T. M6. M7 atthago throughout. 3 M. Ph. S. in full. 4 T. M6 mattika- 5 M7 -tã. 6 T. M6. M7 add saükhāra-, then they have So pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüy- pari- opa- hoti tattha parini- anāvatti- and so on. 7 M. la; Ph. pa. 8 T. M6. M7 add āsav- kh- vadāmã ti. >/ #<[page 426]># %<426 Aīguttara-Nikāya. XXXVII. 1-2>% Idha bhikkhave bhikkhu sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āyatanaü upasam- pajja viharati. So yad eva tattha hoti vedanāgataü sa¤¤ā- gataü . . . pe\<*<1>*>/ . . . So . . .\<*<2>*>/ pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü tasmā lokā . . .\<*<1>*>/ âki¤ca¤¤āyatanam p' ahaü bhikkhave nissāya āsavānaü khayaü vadāmã ti iti yan taü vuttaü, idam etaü paņicca vuttaü. Iti kho bhikkhave yāvatā sa¤¤āsamāpatti, tāvatā a¤¤ā- paņivedho\<*<3>*>/. Yāni ca kho imāni bhikkhave\<*<4>*>/ āyatanāni: nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanasamāpatti ca sa¤¤āvedayitanirodho ca, jhāyã h' ete\<*<5>*>/ bhikkhave bhikkhåhi samāpattikusalehi samāpattivuņņhānakusalehi\<*<6>*>/ samāpajjitvā vuņņhahitvā\<*<7>*>/ sam- akkhātabbānã\<*<8>*>/ ti vadāmã ti. XXXVII. 1. Evam\<*<9>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü āyasmā ânando Kosambiyaü viharati Ghositārāme. Tatra kho āyasmā ânando bhikkhå āmantesi:-- âvuso bhikkhavo\<*<10>*>/ ti. âvuso ti kho te bhikkhå āyasmato ânandassa paccasso- suü. âyasmā ânando etad avoca:-- 2. Acchariyaü āvuso abbhutaü āvuso, yāva¤ c' idaü tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sambādhe\<*<11>*>/ okāsādhigamo anubuddho sattānaü visuddhiyā sokaparidevānaü\<*<12>*>/ samatikkamāya\<*<13>*>/ dukkhadomanassānaü atthaīgamāya\<*<14>*>/ ¤āyassa adhigamāya nibbānassa sacchi- kiriyāya, tad eva nāma cakkhuü bhavissati, te råpā\<*<15>*>/ ta¤\<*<15>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. in full. 2 T. M6. M7 add āsav- kh- vadāmã ti. 3 S. sa¤¤ā- 4 M. S. add nissāya dve; Ph. dve niss- 5 Ph. tehi; S. so te. 6 omitted by T. M6. 7 T. uņņha- 8 M. Ph. S. samma-d-akkhā- 9 M. Ph. S. omit this phrase. 10 M. S. -ve; omitted by Ph. 11 T. -de; omitted by S. 12 T. M6. M7 -ddavānaü. 13 M6. M7 -kkammāya; T. -kkammayāya. 14 T. M6. M7 atthag- 15 T. M6. M7 råpānaü. >/ #<[page 427]># %% cāyatanaü\<*<1>*>/ no\<*<2>*>/ paņisaüvedissati\<*<3>*>/; tad eva nāma sotaü bhavissati, te saddā\<*<4>*>/ ta¤\<*<4>*>/ cāyatanaü no paņisaüvedissati; tad eva nāma ghānaü bhavissati, te gandhā\<*<5>*>/ ta¤\<*<5>*>/ cāya- tanaü no paņisaüvedissati; sā ca\<*<6>*>/ nāma jivhā bhavissati, te rasā\<*<7>*>/ ta¤\<*<7>*>/ cāyatanaü no paņisaüvedissati; so ca\<*<8>*>/ nāma kāyo bhavissati, te phoņņhabbā\<*<9>*>/ ta¤\<*<9>*>/ cāyatanaü no paņi- saüvedissatã ti. 3. Evaü vutte āyasmā Udāyi\<*<10>*>/ āyasamantaü ânandaü etad avoca `sa¤¤ã\<*<11>*>/-m-eva nu kho āvuso ânanda tad āya- tanaü no paņisaüvedeti, udāhu asa¤¤ã\<*<12>*>/' ti? `Sa¤¤ã\<*<11>*>/-m- eva kho āvuso tad āyatanaü no paņisaüvedeti, no asa¤¤ã' ti. `Kiüsa¤¤ã panāvuso tad āyatanaü no\<*<2>*>/ paņisaüvedetã' ti? 4. Idhāvuso bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikka- mā\<*<13>*>/ paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā\<*<14>*>/ nānattasa¤¤ānaü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsāna¤cāyatanaü upa- sampajja viharati. Evaüsa¤¤ã pi kho āvuso tad āyatanaü no paņisaüvedeti. 5. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso ākāsāna¤- cāyatanaü samatikkamma `anantaü vi¤¤āõan' ti vi¤¤āõa¤- cāyatanaü upasampajja viharati. Evaüsa¤¤ã pi kho āvuso tad āyatanaü no paņisaüvedeti. 6. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso vi¤¤āõa¤- cāyatanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āya- tanaü upasampajja viharati. Evaüsa¤¤ã pi kho āvuso tad āyatanaü no paņisaüvedeti. 7. Ekam idāhaü āvuso samayaü Sākete viharāmi A¤ja- navane Migadāye. Atha kho āvuso Jaņilāgāhiyā\<*<15>*>/ bhik- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -tanato. 2 omitted by T. 3 M. Ph. -diyati throughout. 4 T. M7 saddāna¤; M6 has saddāyatanaü. 5 T. M6. M7 gandhāna¤. 6 M. 'va. 7 T. rasaü; M6. M7 rasānaü. 8 M. 'va; T. M6 se va l. so ca; M7 se va ca. 9 T. M7 -bbānaü; M6 -bbāyatanaü. 10 M. Ph. M7 -yã. 11 T. M7 saükã. 12 T. M7 asaüki. 13 T. M6. M7 -kkamma. 14 T. M6. M7 atthag- 15 M. Jaņilavāsikā; Ph. Jaņilabhātikā; S. Jaņilabhāgikā throughout. >/ #<[page 428]># %<428 Aīguttara-Nikāya. XXXVIII. 1-2>% khunã yenāhaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā maü abhi- vādetvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhitā kho āvuso Jaņilāgāhiyā\<*<1>*>/ bhikkhunã maü etad avoca `yāyaü\<*<2>*>/ bhante ânanda samādhi na cābhinato\<*<3>*>/ na cāpanato\<*<4>*>/ na sasaī- khāraniggayhavāritavato\<*<5>*>/ vimuttattā ņhito ņhitattā santu- sito\<*<6>*>/ santusitattā\<*<6>*>/ no paritassati, ayaü bhante ânanda samādhi kimphalo\<*<7>*>/ vutto Bhagavatā' ti? Evaü vutte ahaü\<*<8>*>/ āvuso Jaņilāgāhiyaü bhikkhuniü etad avocaü\<*<9>*>/ 'yāyaü\<*<10>*>/ bhagini samādhi na cābhinato na cāpanato na sasaīkhāra- niggayhavāritavato\<*<11>*>/ vimuttattā ņhito ņhitattā santusito\<*<6>*>/ santusitattā\<*<6>*>/ no paritassati, ayaü bhagini samādhi a¤¤ā- phalo\<*<12>*>/ vutto Bhagavatā' ti. Evaüsa¤¤ã pi kho āvuso tad āyatanaü no paņisaü- vedetã ti. XXXVIII. 1. Atha kho dve lokāyatikā brāhmaõā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodiüsu, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho te {brāh- maõā} Bhagavantaü etad avocuü:-- 2. Påraõo bho\<*<13>*>/ Gotama Kassapo sabba¤¤å sabbadassāvã aparisesa¤āõadassanaü paņijānāti `carato ca me tiņņhato ca\<*<14>*>/ suttassa ca jāgarassa ca satataü samitaü ¤āõadassa- naü paccupaņņhitan' ti. So evam āha `ahaü anantena ¤āõena antavantaü\<*<15>*>/ lokaü jānaü passaü viharāmã' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 -kā. 2 T. svāyaü; M7 savāyaü; M6 yaü cāhaü. 3 T. M7 vābhiõato; Ph. cātinato. 4 T. vāpanato. 5 T. -vārinavato; M. -vārivāvato; Ph. vādivāvato. 6 M. Ph. saütussi- 7 T. M6. M7 kiü 'va ph- 8 Ph. svāhaü; M. so 'haü; S. tāhaü; Ph. adds kho. 9 Ph. T. M6. M7 -ca. 10 T. M6 yavāyaü; M7 yumāyaü (sic). 11 M. -vārivāvato; Ph. -vādivāvato; M6 saükhāravāritavato. 12 Ph. a¤¤a-; S. a¤¤o ph- 13 omitted by T. M6 ; M6 omits also Go- 14 M. Ph. S. add me. 15 M. Ph. S. anantaü. >/ #<[page 429]># %% Ayam pi\<*<1>*>/ bho Gotama Nigaõņho\<*<2>*>/ Nāņaputto\<*<3>*>/ sabba¤¤å sabbadassāvã aparisesa¤¤āõadassanaü paņijānāti `carato ca me tiņņhato ca\<*<4>*>/ suttassa ca\<*<5>*>/ jāgarassa ca\<*<5>*>/ satataü\<*<6>*>/ sami- taü ¤āõadassanaü paccupaņņhitan' ti. So evam āha `ahaü antavantena\<*<7>*>/ ¤āõena antavantaü\<*<8>*>/ lokaü jānaü passaü viharāmã' ti. Imesaü bho Gotama ubhinnaü ¤āõavādānaü ubhinnaü a¤¤ama¤¤aü vipaccanãkavādānaü\<*<9>*>/ ko saccaü āha\<*<10>*>/ ko musā ti? 3. Alaü brāhmaõā, tiņņhat' etaü: imesaü ubhinnaü ¤āõavādānaü ubhinnaü a¤¤ama¤¤aü vipaccanãkavādānaü ko saccaü āha\<*<10>*>/ ko musā ti\<*<10>*>/. Dhammaü vo brāhmaõā desissāmi, taü suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsi- ssāmã ti. `Evaü bho' ti kho te brāhmaõā Bhagavato pac- cassosuü. Bhagavā etad avoca:-- 4. Seyyathā pi brāhmaõā cattāro purisā catuddisā ņhitā paramāya\<*<11>*>/ gatiyā\<*<11>*>/ ca\<*<12>*>/ javena ca\<*<13>*>/ samannāgatā para- mena ca padavãtihārena, te\<*<10>*>/ evaråpena javena samannāgatā assu; seyyathā pi nāma daëhadhammo dhanuggaho sikkhito katahattho katupāsano lahukena asanena appakasirena tiri- yaü tālacchātiü\<*<14>*>/ atipāteyya, evaråpena ca padavãtihārena; seyyathā pi nāma puratthimā samuddā pacchimo samuddo, atha puratthimāya\<*<15>*>/ disāya ņhito puriso evaü vadeyya `ahaü gamanena lokassa antaü pāpuõissāmã' ti, so a¤¤atr' eva asitapãtakhāyitasāyitā\<*<16>*>/ a¤¤atra\<*<17>*>/ uccārapassāvakammā a¤¤atra\<*<17>*>/ niddākilamathapaņivinodanā vassasatāyuko vassa- satajãvã vassasataü gantvā appatvā 'va lokassa antaü antarā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. add hi. 2 M6 -ntho; Ph. -ndho. 3 M. T. Nāta-; M6. M7 Nātha- 4 M. Ph. S. add me. 5 M. adds me. 6 T. sanataü. 7 M. Ph. S. anantena. 8 M. Ph. S. anantaü. 9 T. -nãvādānaü. 10 omitted by S. 11 M7 paramā g-; Ph. purimāya g-; S. purisag-; M. only paramena. 12 omitted by M. Ph.; T. na. 13 omitted by Ph. S. 14 M. -diü; Ph. -cchāyaü. 15 Ph. purimāya. 16 S. asitakhāyita- 17 T. M7 a¤¤atr' eva. >/ #<[page 430]># %<430 Aīguttara-Nikāya. XXXVIII. 5-7>% kālaü kareyya\<*<1>*>/, atha pacchimāya disāya . . . pe\<*<2>*>/ . . . atha\<*<3>*>/ uttarāya\<*<3>*>/ disāya\<*<3>*>/ . . .\<*<4>*>/atha dakkhiõāya disāya ņhito puriso evaü vadeyya `ahaü gamanena lokassa antaü pā- puõissāmã' ti, so a¤¤atr' eva asitapãtakhāyitasāyitā\<*<5>*>/ a¤¤atra uccārapassāvakammā a¤¤atra niddākilamathapaņivinodanā vassasatāyuko vassasatajãvã vassasataü gantvā appatvā 'va lokassa antaü antarā kālaü kareyya. Taü kissa hetu? Nāhaü brāhmaõā evaråpāya sandhāvanikāya lokassa antaü ¤ātayyaü\<*<6>*>/ daņņhayyaü\<*<7>*>/ pattayyan\<*<8>*>/ ti vadāmi. Na cāhaü brāhmaõā appatvā' va lokassa antaü dukkhass' antakiriyaü vadāmi\<*<9>*>/. 5. Pa¤c' ime brāhmaõā kāmaguõā ariyassa vinaye loko ti vuccati\<*<10>*>/. Katame pa¤ca? 6. Cakkhuvi¤¤eyyā\<*<11>*>/ råpā\<*<11>*>/ iņņhā kantā manāpā piyaråpā kāmåpasa¤hitā rajaniyā, sotavi¤¤eyyā saddā . . . pe\<*<12>*>/ . . . ghānavi¤¤eyyā gandhā . . . jivhāvi¤¤eyyā rasā . . . kāya- vi¤¤eyyā phoņņhabbā iņņhā kantā manāpā piyaråpā kāmå- pasa¤hitā rajaniyā. Ime kho brāhmaõā pa¤ca kāmaguõā ariyassa vinaye loko ti vuccati\<*<10>*>/. 7. Idha brāhmaõā bhikkhu vivicc' eva kāmehi . . .\<*<13>*>/ paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati brāhmaõā bhikkhu lokassa antaü āgamma\<*<14>*>/ lokassa ante viharati. Tam a¤¤e evam āhaüsu `ayam pi lokapariyā- panno, ayam pi anissaņo lokamhā' ti. Aham pi\<*<15>*>/ brāh- maõā evaü vadāmi `ayam pi lokapariyāpanno, ayam pi anissato lokamhā' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 continues: taü kissa hetu, as below. 2 M. la; Ph. pa; T. M7 ņhito puriso evaü vadeyya. 3 omitted by S. 4 T. M7 ņhito pu- evaü va- 5 S. asitakhāyita- 6 M. Ph. S. ¤āteyyaü; M7 ¤āõayyaü. 7 M. Ph. S. diņņheyyaü. 8 M. Ph. M7. S. patteyyan. 9 T. M6. M7 -mã ti. 10 M. Ph. vuccanti. 11 T. -vi¤¤eyyarå-, and so at the other places. 12 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 13 M. Ph. S. in full. 14 Ph. S. agamā. 15 M. Ph. S. add hi. >/ #<[page 431]># %% 8. Puna ca paraü brāhmaõā bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā . . . pe\<*<1>*>/ . . . dutiyaü jhānaü upasampajja\<*<2>*>/ vi- harati\<*<2>*>/ . . . tatiyaü jhānaü . . . catutthaü jhānaü upasam- pajja viharati. Ayaü\<*<3>*>/ vuccati brāhmaõā bhikkhu lokassa antam āgamma\<*<4>*>/ lokassa ante viharati. Tam a¤¤e evam āhaüsu `ayam pi lokapariyāpanno, ayam pi anissaņo lo- kamhā' ti. Aham pi\<*<5>*>/ brāhmaõā evaü vadāmi `ayam pi lokapariyāpanno, ayam pi anissaņo lokamhā' ti. 9. Puna ca paraü brāhmaõā bhikkhu sabbaso råpa- sa¤¤ānaü samatikkamā\<*<6>*>/ paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā\<*<7>*>/ nānattasa¤¤ānaü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsā- na¤cāyatanaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati brāh- maõā bhikkhu lokassa antam āgamma\<*<4>*>/ lokassa ante vi- harati. Tam a¤¤e evam āhaüsu `ayam pi lokapariyāpanno, ayam pi anissaņo lokamhā' ti. Aham pi\<*<5>*>/ brāhmaõā evaü vadāmi `ayam pi lokapariyāpanno, ayam pi anissaņo lo- kamhā' ti. 10. Puna ca paraü brāhmaõā bhikkhu sabbaso ākāsā- na¤cāyatanaü samatikkamma `anantaü vi¤¤āõan' ti vi¤¤ā- õa¤cāyatanaü upasampajja viharati . . . pe\<*<1>*>/ . . . sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤- ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati . . . sabbaso āki¤ca¤- ¤āyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upa- sampajja viharati. Ayaü vuccati brāhmaõā bhikkhu lo- kassa antam āgamma\<*<4>*>/ lokassa ante viharati. Tam a¤¤e evam āhaüsu `ayam pi lokapariyāpanno, ayam pi anissaņo lokamhā' ti. Aham pi\<*<5>*>/ brāhmaõā evaü vadāmi `ayam pi lokapariyāpanno, ayam pi anissaņo lokamhā' ti. 11. Puna ca paraü brāhmaõā bhikkhu sabbaso neva- sa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitaniro- dhaü upasampajja viharati, pa¤¤āya c' assa\<*<8>*>/ disvā āsavā parikkhãõā honti. Ayaü vuccati brāhmaõā bhikkhu lo- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 2 omitted by M. Ph. S. 3 T. M6 continue: sabbaso råpā-, as in 9. 4 Ph. S. agamā. 5 M. Ph. S. add hi. 6 M. -kkammā; Ph. T. M6. M7 -kkamma. 7 T. M6. M7 atthag- 8 S. p'assa. >/ #<[page 432]># %<432 Aīguttara-Nikāya. XXXIX. 1-3>% kassa antam āgamma\<*<1>*>/ lokassa ante viharati tiõõo loke visattikan ti. XXXIX. 1. Bhåtapubbaü bhikkhave devāsurasaīgāmo\<*<2>*>/ samu- pabbåëho\<*<3>*>/ ahosi. Tasmiü kho pana bhikkhave\<*<4>*>/ saīgāme asurā jiniüsu, devā parājiyiüsu\<*<5>*>/. Parājitā ca\<*<6>*>/ bhikkhave devā apayiüsveva\<*<7>*>/, uttarenābhimukhā\<*<8>*>/ abhiyiüsu\<*<9>*>/ asurā. Atha kho bhikkhave devānaü etad ahosi `abhiyant'\<*<10>*>/ eva kho asurā, yan nåna mayaü dutiyam\<*<11>*>/ pi asurehi saī- gāmeyyāmā' ti. 2. Dutiyam pi kho bhikkhave devā asurehi saīgāmesuü. Dutiyam pi kho bhikkhave asurā 'va\<*<12>*>/ jiniüsu, devā parā- jiyiüsu. Parājitā ca\<*<13>*>/ bhikkhave devā bhãtā\<*<14>*>/ apayiüsveva\<*<15>*>/, uttarenābhimukhā\<*<8>*>/ abhiyiüsu asurā. Atha kho bhikkhave devānaü etad ahosi `abhiyant' eva kho asurā, yan nåna mayaü tatiyam\<*<16>*>/ pi asurehi saīgāmeyyāmā' ti. 3. Tatiyam pi kho bhikkhave devā asurehi saīgāmesuü. Tatiyam pi kho bhikkhave asurā 'va\<*<12>*>/ jiniüsu, devā parā- jiyiüsu. Parājitā ca bhikkhave devā\<*<17>*>/ bhãtā devapuraü\<*<18>*>/ yeva pavisiüsu. Devapuragatāna¤ ca pana\<*<19>*>/ bhikkhave devānaü etad ahosi `bhãruttānagatena\<*<20>*>/ kho dāni mayaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. agamā. 2 S. has -saügā- throughout; T. M6. M7 very seldom. 3 T. samå-; M. S. -byåëho; Ph. samuppabyåëho. 4 omitted by T. M7. 5 M. Ph. -jayiüsu; T. M6. M7 -jiniüsu throughout. 6 omitted by Ph. 7 S. apassiüsveva; M7 apāyaüsveva; M. apayiüsu eva; T. apasaüsveva; M6 apayaüsena. 8 T. M6. M7 uttareõa mukhā; S. uttarābhi- 9 T. M6. M7 abhiyaüsu; S. abhibhayiüsu throughout. 10 S. abhibhayant' always. 11 M. dutiyakam. 12 omitted by S. 13 Ph. 'va. 14 omitted by M. Ph. S.; T. M7 omit devā. 15 T. M6. M7 apayaüsveva; M. apayiüsu yeva; Ph. āpayiüsu yeva; S. apassiüsveva. 16 M. tatiyakam. 17 omitted by T. M6. M7. 18 S. -pure. 19 M. puna. 20 S. bhãruttāõa- throughout. >/ #<[page 433]># %% etarahi attanā viharāma akaraõãyā asurehã' ti. Asurānam pi bhikkhave etad ahosi `bhãruttānagatena kho dāni devā etarahi attanā viharanti akaraõãyā\<*<1>*>/ amhehã\<*<2>*>/' ti. 4. Bhåtapubbaü bhikkhave devāsurasaīgāmo samupa- bbåëho\<*<3>*>/ ahosi. Tasmiü kho pana\<*<4>*>/ bhikkhave saīgāme devā jiniüsu, asurā parājiyiüsu\<*<5>*>/. Parājitā ca bhikkhave asurā apayiüsveva\<*<6>*>/, dakkhiõenābhimukhā\<*<7>*>/ abhiyiüsu devā. Atha kho bhikkhave asurānaü etad ahosi `abhiyant' eva kho devā, yan nåna mayaü dutiyam\<*<8>*>/ pi devehi saīgā- meyyāmā' ti. 5. Dutiyam pi kho bhikkhave asurā devehi saīgāmesuü. Dutiyam pi kho bhikkhave devā 'va\<*<9>*>/ jiniüsu, asurā parā- jiyiüsu. Parājitā ca\<*<10>*>/ bhikkhave asurā apayiüsveva\<*<11>*>/, dakkhiõenābhimukhā\<*<7>*>/ abhiyiüsu devā. Atha kho bhikkhave asurānaü etad ahosi `abhiyant' eva kho devā, yan nåna mayaü tatiyam\<*<12>*>/ pi devehi saīgāmeyyāmā' ti. 6. Tatiyam\<*<12>*>/ pi kho bhikkhave asurā devehi saīgāme- suü. Tatiyam pi kho bhikkhave devā jiniüsu, asurā parā- jiyiüsu. Parājitā ca\<*<10>*>/ bhikkhave asurā bhãtā asurapuraü\<*<13>*>/ yeva pavisiüsu, asurapuragatāna¤ ca pana\<*<14>*>/ bhikkhave asurānaü etad ahosi `bhãruttānagatena kho dāni\<*<15>*>/ mayaü etarahi attanā viharāma akaraõãyā devehã' ti. Devānam pi bhikkhave etad ahosi `bhãruttānagatena kho dāni asurā etarahi attanā viharanti akaraõãyā amhehã' ti. 7. Evam eva kho bhikkhave yasmiü samaye bhikkhu vivicc' eva kāmehi . . . pe\<*<16>*>/ . . . paņhamaü jhānaü upa- sampajja viharati, tasmiü bhikkhave samaye bhikkhussa evaü hoti `bhãruttānagatena kho dānāhaü\<*<17>*>/ etarahi attanā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. kar- 2 T. ammehã. 3 T. samå-; M. Ph. S. samupabyåëho; M7 samopabbuëho. 4 M. Ph. S. ca. 5 T. -diniüsu. 6 T. M6 apayaüsveva; M. apayiüsu yeva; S. apassiüsveva; M7 'payaüsveva. 7 T. M6. M7. S. dakkhiõena mukhā. 8 M. dutiyakam. 9 omitted by M. Ph. M6ú. 10 Ph. 'va. 11 T. here ayaüsveva. 12 M. tatiyakam. 13 S. -pure. 14 M. puna. 15 T. M6. M7 pan' idāni. 16 M. Ph. S. in full. 17 T. dānaü. >/ #<[page 434]># %<434 Aīguttara-Nikāya. XXXIX. 8-10>% viharāmi akaraõãyo Mārassā' ti, Mārassāpi bhikkhave pāpimato evaü hoti `bhãruttānagatena kho dāni bhikkhu etarahi attanā viharati akaraõãyo mayhan' ti. 8. Yasmiü bhikkhave samaye bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā . . . pe\<*<1>*>/ . . . dutiyaü jhānaü . . . tatiyaü jhā- naü . . . catutthaü jhānaü upasampajja viharati, tasmiü bhikkhave samaye bhikkhussa evaü hoti `bhãruttānagatena kho dānāhaü etarahi attanā viharāmi akaraõãyo Mārassā' ti, Mārassāpi bhikkhave pāpimato evaü hoti `bhãruttāna- gatena kho dāni bhikkhu etarahi attanā viharati akaraõãyo mayhan' ti. 9. Yasmiü bhikkhave samaye bhikkhu sabbaso råpa- sa¤¤ānaü samatikkamā\<*<2>*>/ paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā\<*<3>*>/ nānattasa¤¤ānaü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsāna¤- cāyatanaü upasampajja viharati: ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu antam akāsi Māraü\<*<4>*>/ apadaü\<*<5>*>/ vadhitvā\<*<6>*>/ Māra- cakkhuü adassanaü gato pāpimato\<*<7>*>/. 10. Yasmiü bhikkhave samaye bhikkhu sabbaso ākāsā- na¤cāyatanaü samatikkamma `anantaü vi¤¤āõan' ti vi¤¤ā- õa¤cāyatanaü upasampajja viharati . . .\<*<8>*>/ sabbaso vi¤¤ā- õa¤cāyatanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤ā- yatanaü upasampajja viharati . . .\<*<8>*>/ sabbaso āki¤ca¤¤āya- tanaü samatikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upasam- pajja viharati . . .\<*<8>*>/ sabbaso nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasampajja viharati, pa¤¤āya c' assa\<*<9>*>/ disvā āsavā parikkhãõā honti: ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu antam akāsi Māraü apadaü\<*<10>*>/ vadhi- tvā\<*<11>*>/ Māracakkhuü adassanaü gato pāpimato tiõõo loke visattikan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 2 T. M6. M7 -kkamma. 3 T. M6. M7 atthag- 4 M6 pāraü. 5 Ph. aparaü. 6 S. bandhitvā. 7 M. Ph. add tiõõo loke visattikan ti. 8 S. pe. 9 S. p'assa. 10 M. amadaü; Ph. aparaü. 11 T. vayitvā; S. bandhitvā. >/ #<[page 435]># %% XL. 1. Yasmiü bhikkhave samaye āra¤¤akassa\<*<1>*>/ nāgassa gocarapasutassa hatthã pi hatthiniyo pi hatthikalabhā\<*<2>*>/ pi hatthicchāpā pi purato purato gantvā tiõaggāõi chindanti, tena bhikkhave āra¤¤ako nāgo aņņãyati harāyati jigucchati; yasmiü bhikkhave samaye āra¤¤akassa nāgassa gocarapa- sutassa hatthã pi hatthiniyo pi hatthikalabhā\<*<3>*>/ pi\<*<3>*>/ hatthi- cchāpā\<*<3>*>/ pi\<*<3>*>/ obhaggobhaggaü sākhābhaīgaü\<*<4>*>/ khādanti, tena bhikkhave āra¤¤ako nāgo aņņãyati harāyati jigucchati; yasmiü bhikkhave samaye āra¤¤akassa nāgassa ogāhaü otiõõassa hatthã pi hatthiniyo pi hatthikalabhā pi hatthi- cchāpā pi purato purato gantvā soõķāya udakaü āloëenti\<*<5>*>/, tena bhikkhave āra¤¤ako nāgo aņņãyati harāyati jigucchati; yasmiü bhikkhave samaye āra¤¤akassa nāgassa ogāhaü\<*<6>*>/ otiõõassa\<*<7>*>/ hatthiniyo kāyaü upanighaüsantiyo\<*<8>*>/ gacchanti, tena bhikkhave āra¤¤ako nāgo aņņãyati harāyati jigucchati. 2. Tasmiü bhikkhave samaye āra¤¤akassa nāgassa evaü hoti `ahaü kho etarahi ākiõõo\<*<9>*>/ viharāmi hatthãhi hatthi- nãhi hatthikalabhehi\<*<10>*>/ hatthicchāpehi\<*<11>*>/, chinnaggāni c' eva tiõāni khādāmi, obhaggobhagga¤ ca me sākhābhaīgaü\<*<12>*>/ khādanti\<*<13>*>/, āvilāni\<*<14>*>/ ca pānãyāni pivāmi, ogāha¤\<*<15>*>/ ca me otiõõassa\<*<16>*>/ hatthiniyo kāyaü upanighaüsantiyo\<*<8>*>/ gacchanti; yan nånāhaü eko gaõasmā våpakaņņho vihareyyan' ti. So aparena samayena eko gaõasmā våpakaņņho viharati, acchin- naggāni c' eva\<*<17>*>/ tiõāni khādati, obhaggobhagga¤ c' assa\<*<18>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. ar- throughout. 2 M. Ph. -kaë-; S. -kuë- throughout; M7 -kal- and -kaë- 3 omitted by T. 4 T. twice; M7 -bhaggaü. 5 T. M6. M7 ālol-; M. Ph. loë- 6 M. Ph. -hā. 7 M. uti-; Ph. utti- 8 M. S. upaghaüs-; Ph. ugghaüs- 9 T. āciõõo. 10 T. M6 kalabhehi. 11 T. hacchāpehi. 12 T. -bhaggā; M7 -bhaggaü. 13 M. Ph. S. -ditaü. 14 T. anāvi- 15 M. S. -hā pi; Ph. -hassa pi. 16 M. uti-; Ph. S. utti- 17 M. ca. 18 M. Ph. S. ca. >/ #<[page 436]># %<436 Aīguttara-Nikāya. XL. 3>% sākhābhaīgaü\<*<1>*>/ na\<*<2>*>/ khādanti\<*<3>*>/, anāvilāni ca\<*<4>*>/ pānãyāni pivati, ogāha¤\<*<5>*>/ c' assa\<*<6>*>/ otiõõassa\<*<7>*>/ na\<*<8>*>/ hatthiniyo kāyaü upanighaüsantiyo\<*<9>*>/ gacchanti. Tasmiü bhikkhave samaye āra¤¤akassa nāgassa evaü hoti `ahaü kho pubbe ākiõõo\<*<10>*>/ vihāsiü\<*<11>*>/ hatthãhi hatthinãhi hatthikalabhehi hatthicchāpehi, chinnaggāni c' eva tiõāni khādiü\<*<12>*>/, obhaggobhagga¤ ca me sākhābhaīgaü\<*<13>*>/ khādiüsu\<*<14>*>/, āvilāni ca pānãyāni apāyiü\<*<15>*>/, ogāha¤\<*<16>*>/ ca me otiõõassa\<*<17>*>/ hatthiniyo kāyaü upanighaü- santiyo\<*<18>*>/ agamaüsu; so 'haü\<*<19>*>/ etarahi eko gaõasmā vå- pakaņņho viharāmi, acchinnaggāni c' eva tiõāni khādāmi, obhaggobhagga¤ ca me sākhābhaīgaü na\<*<20>*>/ khādanti\<*<14>*>/, anāvilāni ca pānãyāni pivāmi, ogāha¤\<*<5>*>/ ca me\<*<21>*>/ otiõõassa\<*<22>*>/ na hatthiniyo kāyaü upanighaüsantiyo\<*<23>*>/ gacchantã' ti. So soõķāya sākhābhaīgaü\<*<13>*>/ bha¤jitvā sākhābhaīgena kāyaü parimadditvā\<*<24>*>/ attamano kaõķuü\<*<25>*>/ saühanti\<*<26>*>/. 3. Evam eva kho bhikkhave yasmiü samaye bhikkhu ākiõõo\<*<10>*>/ viharati bhikkhåhi bhikkhunãhi upāsakehi upā- sikāhi ra¤¤ā rājamahāmattehi titthiyehi titthiyasāvakehi, tasmiü bhikkhave samaye bhikkhussa evaü hoti `ahaü kho etarahi ākiõõo viharāmi bhikkhåhi bhikkhunãhi upā- sakehi upāsikāhi ra¤¤ā rājamahāmattehi titthiyehi titthi- yasāvakehi, yan nånāhaü eko gaõasmā våpakaņņho viha- reyyan' ti. So vivittaü senāsanaü bhajati ara¤¤aü\<*<27>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. -bhaīgāni; M7 -bhaggaü. 2 M. Ph. S. put na before obhagg- 3 M. Ph. S. khādati. 4 T. yā. 5 M. Ph. S. -hā pi. 6 Ph. ca. 7 M. uti-; Ph. S. utti- 8 S. puts na before upa- 9 M. Ph. S. upagh- 10 Ph. ākiõõaü. 11 Ph. -si. 12 M. Ph. -di; T. M6. M7 -dāmi. 13 T. -bhaggaü. 14 M. Ph. S. -ditaü. 15 Ph. -yi; S. -siü. 16 M. Ph. S. -hā. 17 M. uti-; Ph. utti-; T. M6. M7 tiõõaggassa. 18 M. S. upagh-; Ph. uggh- 19 T. M6. M7. S. so 'mhi. 20 omitted by S. 21 omitted by Ph. 22 M. uti-; Ph. S. utti-; M7 tiõõassa. 23 S. upagh- 24 M. Ph. S. -majjitvā. 25 T. M6. M7 -ķu; M. Ph. soõķaü. 26 M. Ph. -harati. 27 T. āra¤¤a-. >/ #<[page 437]># %% rukkhamålaü\<*<1>*>/ pabbataü kandaraü\<*<2>*>/ giriguhaü susānaü vanapatthaü\<*<3>*>/ abbhokāsaü palālapu¤jaü, so ara¤¤agato\<*<4>*>/ vā rukkhamålagato vā su¤¤āgāragato vā nisãdati pallaīkaü ābhujitvā\<*<5>*>/ ujuü kāyaü paõidhāya parimukhaü satiü upa- ņņhapetvā\<*<6>*>/; so abhijjhaü loke pahāya vigatābhijjhena ce- tasā viharati, abhijjhāya cittaü parisodheti; vyāpādapado- saü\<*<7>*>/ pahāya avyāpannacitto viharati, sabbapāõabhåtahi- tānukampã vyāpādapadosā cittaü parisodheti; thãnamiddhaü pahāya vigatathãnamiddho viharati, ālokasa¤¤ã sato sampa- jāno thãnamiddhā cittaü parisodheti; uddhaccakukkuccaü pahāya anuddhato viharati, ajjhattaü våpasantacitto ud- dhaccakukkuccā cittaü parisodheti; vicikicchaü pahāya tiõõavicikiccho viharati, akathaükathã kusalesu dhammesu vicikicchāya cittaü parisodheti. So ime pa¤ca nãvaraõe pahāya cetaso\<*<8>*>/ upakkilese pa¤¤āya dubbalãkaraõe vivicc' eva kāmehi . . . pe\<*<9>*>/ . . . paņhamaü jhānaü upasampajja viharati, so attamano kaõķuü\<*<10>*>/ saühanti\<*<11>*>/; vitakkavicā- rānaü våpasamā . . . pe\<*<12>*>/ . . . dutiyaü jhānaü . . . tati- yaü jhānaü . . . catutthaü jhānaü upasampajja viharati, so attamano kaõķuü saühanti; sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā\<*<13>*>/ paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā\<*<14>*>/ nānatta- sa¤¤ānaü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsāna¤cāyata- naü upasampajja viharati, so attamano kaõķuü saühanti; sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma `anantaü vi¤- ¤āõan' ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü upasampajja viharati . . .\<*<15>*>/ sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati . . . sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyata- naü upasampajja viharati . . .\<*<16>*>/ sabbaso nevasa¤¤ānāsa¤¤ā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. āra¤¤a- 2 S. kaõķ-; T. kandh- 3 M. Ph. -pattaü. 4 T. ār- 5 Ph. ābhu¤j- 6 Ph. upaņņhā- 7 T. vya- throughout. 8 S. -sā 9 M. Ph. S. in full. 10 T. M6 -ķu; M. Ph. -ķaü throughout. 11 Ph. S. -hanati; M. -harati throughout. 12 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 13 T. M6. M7 -kkamma. 14 T. M6. M7 atthag- 15 S. pe. 16 T. M6. M7 so att- ka- saüh- >/ #<[page 438]># %<438 Aīguttara-Nikāya. XLI. 1-2>% yatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasam- pajja viharati, pa¤¤āya c' assa\<*<1>*>/ disvā āsavā parikkhãõā honti, so attamano kaõķuü saühantã ti. XLI. 1. Evam\<*<2>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Mallesu\<*<3>*>/ viharati Uruvelokappaü nāma Mallānaü\<*<4>*>/ nigamo. Atha kho Bhagavā pubbaõhasamayaü nivāsetvā pattacãvaram ādāya Uruvelakappaü\<*<5>*>/ piõķāya pāvisi. Uruvelakappe piõ- ķāya caritvā pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto āyasman- taü ânandaü āmantesi `idh' eva tāva tvaü ânanda hohi, yāvāhaü\<*<6>*>/ Mahāvanaü ajjhogāhāmi divāvihārāyā' ti. `Evaü bhante' ti kho āyasmā ânando Bhagavato paccassosi. Atha kho Bhagavā Mahāvanaü ajjhogāhetvā a¤¤atarasmiü rukkhamåle divāvihāraü nisãdi. 2. Atha kho Tapusso\<*<7>*>/ gahapati yenāyasmā ânando ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmantaü ânandaü abhivā- detvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Tapusso gahapati āyasmantaü ânandaü etad avoca `mayaü bhante ânanda gihã kāmabhogã\<*<8>*>/ kāmārāmā\<*<9>*>/ kāmaratā kāmasam- muditā\<*<10>*>/, tesaü no bhante amhākaü gihãnaü kāmabhogã- naü kāmārāmānaü kāmaratānaü kāmasammuditānaü pa- pāto viya khāyati yad idaü nekkhammaü\<*<11>*>/; sutam me\<*<12>*>/ taü\<*<12>*>/ bhante: imasmiü dhammavinaye daharānaü daha- rānaü\<*<13>*>/ bhikkhånaü nekkhamme\<*<14>*>/ cittaü pakkhandati pasãdati santiņņhati vimuccati <> ti passato; tayidaü bhante imasmiü dhammavinaye bhikkhånaü ba- hunā janena visabhāgo\<*<15>*>/ yad idaü nekkhamman\<*<16>*>/' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. p'assa 2 M. Ph. S. omit this phrase. 3 S. Mallakesu; T. M6. M7 Malatesu. 4 T. M6. M7 Malatānaü. 5 T. Vuru- 6 T. vāhaü. 7 M. Ph. Taph- throughout. 8 M. Ph. S. -gino throughout. 9 M6 -rāgā. 10 M. Ph. S. samu- always. 11 Ph. nikkhamaü always. 12 Ph. S. etaü. 13 omitted by T. 14 Ph. nikkhame always. 15 T. vinayabh- 16 Ph. here nekkhaman. >/ #<[page 439]># %% `Atthi kho etaü gahapati kathāpābhataü\<*<1>*>/, Bhagavantaü dassanāya āyāma gahapati, yena Bhagavā ten' upasaīka- missāma, upasaīkamitvā Bhagavato etam atthaü ārocessā- ma\<*<2>*>/; yathā no Bhagavā vyākarissati\<*<3>*>/, tathā tam\<*<4>*>/ dhā- ressāmā\<*<4>*>/' ti. `Evaü bhante' ti kho Tapusso gahapati āyasmato ânandassa paccassosi. 3. Atha kho āyasmā ânando Tapussena gahapatinā saddhiü yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü . . . pe\<*<5>*>/ . . . Bhagavantaü etad avoca `ayaü bhante Tapusso gahapati evam āha: mayaü bhante ânanda gihã kāmabhogã kāmārāmā kāmaratā kāmasammuditā\<*<6>*>/, tesaü no bhante amhākaü gihãnaü kāmabhogãnaü kāmā- rāmānaü kāmaratānaü kāmasammuditānaü\<*<6>*>/ papāto\<*<7>*>/ viya khāyati yad idaü nekkhammaü; sutam me\<*<8>*>/ taü\<*<8>*>/ bhante: imasmiü dhammavinaye daharānaü daharānaü\<*<9>*>/ bhikkhå- naü nekkhamme cittaü pakkhandati\<*<10>*>/ pasãdati santiņņhati vimuccati <> ti passato; tayidaü bhante ima- smiü dhammavinaye bhikkhånaü bahunā janena visabhāgo yad idaü nekkhamman' ti. 4. Evam etaü ânanda evam\<*<11>*>/ etaü ânanda, mayham pi kho ânanda pubb' eva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattass' eva sato etad ahosi: sādhu nekkhammaü sādhu pavineko ti. Tassa mayhaü ânanda nekkhamme cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: ko nu kho hetu ko paccayo yena me nekkhamme cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vi- muccati `etaü santan' ti passato? Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: kāmesu kho\<*<12>*>/ me\<*<12>*>/ ādãnavo adiņņho, so ca me abahulãkato, nekkhamme\<*<13>*>/ ānisaüso anadhigato, so ca me\<*<14>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -pabhātaü. 2 M. Ph. āroci- 3 M. Ph. byākāsi. 4 M. Ph. S. karissāmā. 5 M. Ph. S. in full. 6 T. M6 here samu- 7 T. pāpāto; Ph. pāpako. 8 Ph. S. etaü. 9 omitted by T. 10 T. M6. M7 upa- 11 M. Ph. T. M7 do not repeat evaü etaü â- 12 omitted by M. Ph. 13 M. S. add ca. 13 T. M7 add ânanda. >/ #<[page 440]># %<440 Aīguttara-Nikāya. XLI. 5>% anāsevito\<*<1>*>/; tasmā me\<*<2>*>/ nekkhamme cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: sace kho ahaü kāmesu ādãnavaü disvā taü\<*<3>*>/ bahulãkareyyaü\<*<4>*>/, nekkhamme ānisaüsaü adhigamma\<*<5>*>/ tam āseveyyaü; ņhā- naü kho pan' etaü vijjati, yaü me nekkhamme cittaü pakkhandeyya pasãdeyya santiņņheyya vimucceyya `etaü santan' ti passato. So kho ahaü ânanda aparena sama- yena kāmesu ādãnavaü disvā taü\<*<6>*>/ bahulam\<*<6>*>/ akāsiü\<*<7>*>/, nekkhamme\<*<8>*>/ ānisaüsaü adhigamma tam āseviü\<*<9>*>/. Tassa mayhaü ânanda nekkhamme cittaü pakkhandati pasãdati santiņņhati vimuccati `etam santan' ti passato. So kho ahaü ânanda aparena\<*<10>*>/ samayena\<*<10>*>/ vivicc' eva kāmehi . . .\<*<11>*>/ paņhamaü jhānaü upasampajja viharāmi. Tassa mayhaü ânanda iminā vihārena viharato kāmasahagatā sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa\<*<12>*>/ me hoti ābādho. Seyyathā pi ânanda sukhino dukkhaü uppajjeyya yāva-d- eva ābādhāya, evam ev' assa\<*<13>*>/ me kāmasahagatā sa¤¤ā- manasikārā samudācaranti, svāssa me hoti ābādho. 5. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: yan nånāhaü vitakkavicārānaü våpasamā . . . pe\<*<14>*>/ . . . dutiyaü jhānaü upasampajja vihareyyan ti. Tassa mayhaü ânanda avi- takke cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: ko nu kho hetu ko paccayo yena me avitakke cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato? Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: vitakkesu\<*<15>*>/ kho me ādãnavo adiņņho, so ca me abahulãkato, avitakke\<*<16>*>/ ānisaüso anadhigato, so \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. sevi; M7 ssevivita (sic). 2 omitted by T. M6. M7. 3 T. na. 4 M. Ph. bahulaü- k- 5 T. M6. M7 anadhi- 6 T. M6 tabbah-; Ph. -liü. 7 M. Ph. -si. 8 Ph. adds me. 9 M7 -vi; T. -vitaü. 10 omitted by M. Ph. S. 11 M. Ph. S. give it in full. 12 M. svassa throughout; Ph. svassa and svāssa. 13 Ph. only assa; T. M6 etassa; M7 eva tassa. 14 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 15 S. vitakke. 16 M. S. add ca. >/ #<[page 441]># %% ca me anāsevito; tasmā me avitakke cittaü na pakkhan- dati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: sace kho ahaü vitakkesu\<*<1>*>/ ādãnavaü disvā taü\<*<2>*>/ bahulãkareyyaü\<*<2>*>/, avitakke ānisaüsaü adhigamma tam āseveyyaü; ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yaü me\<*<3>*>/ avitakke cittaü pakkhan- deyya pasãdeyya santiņņheyya vimucceyya `etaü santan' ti. passato. So kho ahaü ânanda aparena samayena vitak- kesu\<*<4>*>/ ādãnavaü disvā taü\<*<5>*>/ bahulam\<*<5>*>/ akāsiü\<*<6>*>/, avitakke ānisaüsaü adhigamma\<*<7>*>/ tam āseviü\<*<8>*>/. Tassa mayhaü ânanda avitakke cittaü pakkhandati\<*<9>*>/ pasãdati santiņņhati vimuccati `etaü santan' ti passato. So kho ahaü ânanda aparena\<*<10>*>/ samayena\<*<10>*>/ vitakkavicārānaü våpasamā . . . pe\<*<11>*>/ . . . dutiyaü jhānaü upasampajja viharāmi. Tassa mayhaü ânanda iminā vihārena viharato vitakkasahagatā sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa me hoti ābādho. Seyyathā pi ânanda sukhino dukkhaü uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya, evam ev' assa\<*<12>*>/ me\<*<13>*>/ vitakkasahagatā sa¤¤ā- manasikārā samudācaranti, svāssa me hoti ābādho. 6. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: yan nånāhaü pãtiyā ca virāgā . . .\<*<14>*>/ tatiyaü jhānaü upasampajja vi- hareyyan ti. Tassa mayhaü ânanda nippãtike cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi `ko nu kho hetu ko paccayo yena me nippãtike cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato? Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: pãtiyā kho me ādãnavo adiņņho, so ca me abahulãkato, nip- pãtike\<*<15>*>/ ānisaüso anadhigato, so ca me anāsevito; tasmā me nippãtike cittaü na pakkhandati na ppasãdati na san- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -takke; T. adds k- me; M7 kho me. 2 M. tabbahulam k-; Ph. taü bahulaü k- 3 T. adds taü. 4 M6. S. -kke. 5 M. Ph. tabbah- 6 Ph. T. -si. 7 T. M7 anadhi- 8 T. M7 -vi. 9 T. na pa- 10 omitted by M. Ph. S. 11 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 12 T. M6. M7 only assa. 13 omitted by T. M6. M7. 14 M. Ph. S. in full. 15 M. S. add ca. >/ #<[page 442]># %<442 Aīguttara-Nikāya. XLI. 7>% tiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato. Tassa may- haü ânanda etad ahosi: sace kho ahaü pãtiyā ādãnavaü disvā taü\<*<1>*>/ bahulãkareyyaü\<*<1>*>/, nippãtike ānisaüsaü adhi- gamma tam āseveyyaü\<*<2>*>/; ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yaü me nippãtike cittaü pakkhandeyya pasãdeyya san- tiņņheyya vimucceyya `etaü santan' ti passato. So kho ahaü ânanda aparena samayena pãtiyā ādãnavaü disvā taü\<*<3>*>/ bahulam\<*<3>*>/ akāsiü\<*<4>*>/, nippãtike\<*<5>*>/ ānisaüsaü adhigamma tam āseviü\<*<6>*>/. Tassa mayhaü ânanda nippãtike cittaü pakkhandati pasãdati santiņņhati vimuccati `etaü santan' ti passato. So kho ahaü ânanda aparena\<*<7>*>/ samayena\<*<7>*>/ pãtiyā ca virāgā . . . pe\<*<8>*>/ . . . tatiyaü jhānaü upasampajja vi- harāmi. Tassa mayhaü ânanda iminā vihārena viharato pãtisahagatā sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa me hoti ābādho. Seyyathā pi ânanda sukhino dukkhaü uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya, evam ev' assa\<*<9>*>/ me pãti- sahagatā sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa me hoti ābādho. 7. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: yan nånāhaü sukhassa ca pahānā . . .\<*<10>*>/ catutthaü jhānaü upasampajja vihareyyan ti. Tassa mayhaü ânanda adukkhamasukhe cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: ko nu kho hetu ko paccayo yena me adukkham- asukhe cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato? Tassa mayhaü ânanda etad ahosi `upekhāsukhe kho me ādãnavo adiņņho, so ca me abahulãkato, adukkhamasukhe\<*<11>*>/ ānisaüso anadhi- gato, so ca me anāsevito; tasmā\<*<12>*>/ me adukkhamasukhe cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vi- muccati `etaü santan' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: sace kho ahaü upekhāsukhe ādãnavaü disvā \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. tabbahulaü k-; T. -yyan ti. 2 T. M7 -yya. 3 M. Ph. tabbah- 4 T. -si. 5 T. M6. M7 -tiyā. 6 T. -vi. 7 omitted by M. Ph. S. 8 M. la; ph. pa; omitted by T. M6. M7. 9 M6 only assa. 10 M. Ph. S. in full. 11 M. Ph. S. add ca. 12 T. M6. M7 tassa. >/ #<[page 443]># %% taü\<*<1>*>/ bahulãkareyyaü\<*<1>*>/, adukkhamasukhe ānisaüsaü adhi- gamma tam āseveyyaü; ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yaü me adukkhamasukhe cittaü pakkhandeyya pasãdeyya san- tiņņheyya vimucceyya `etaü santan' ti passato. So kho ahaü ânanda aparena samayena upekhāsukhe ādãnavaü disvā taü\<*<2>*>/ bahulam\<*<2>*>/ akāsiü, adukkhamasukhe ānisaüsaü adhi- gamma tam āseviü\<*<3>*>/. Tassa mayhaü ânanda adukkham- asukhe cittaü pakkhandati pasãdati santiņņhati vimuccati `etaü santan' ti passato. So kho ahaü ânanda aparena samayena sukhassa ca pahānā\<*<4>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . catutthaü jhānaü upasampajja viharāmi. Tassa mayham ânanda iminā vihārena viharato upekhāsahagatā\<*<6>*>/ sa¤¤āmana- sikārā samudācaranti, svāssa me hoti ābādho. Seyyathā pi ânanda sukhino dukkhaü uppajjeyya yāva-d-eva ābā- dhāya, evam ev' assa me upekhāsahagatā\<*<7>*>/ sa¤¤āmana- sikārā samudācaranti, svāssa me hoti ābādho. 8. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: yan nånāhaü sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā\<*<8>*>/ paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā\<*<9>*>/ nānattasa¤¤ānaü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja vihareyyan ti. Tassa mayhaü ânanda ākāsāna¤cāyatane cittaü na\<*<10>*>/ pakkhan- dati na\<*<10>*>/ ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü san- tan' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: ko nu kho hetu ko paccayo yena me ākāsāna¤cāyatane cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato? Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: råpesu\<*<11>*>/ kho me ādãnavo adiņņho, so ca me abahu- lãkato, ākāsāna¤cāyatane\<*<12>*>/ ānisaüso anadhigato, so ca me anāsevito; tasmā\<*<13>*>/ me ākāsāna¤cāyatane cittaü na pakkhan- dati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. tabbah-; M. tabbahulaü k- 2 M. Ph. tabbah-; T. bahulãm. 3 Ph. M7 -vi. 4 omitted by M. Ph. 5 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 6 T. M6. M7 upekhāsukhasah- 7 Ph. T. M6 upekkhāsukhasah- 8 T. M6 -kkamma throughout; M7 -kkamma and -kkamā. 9 T. M6. M7 atthag- throughout. 10 omitted by T. M7. 11 M7 råpe. 12 M. Ph. S. add ca. 13 T. tassa. >/ #<[page 444]># %<444 Aīguttara-Nikāya. XLI. 9>% ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: sace kho ahaü råpesu ādãnavaü disvā taü\<*<1>*>/ bahulãkareyyaü\<*<1>*>/, ākāsā- na¤cāyatane ānisaüsaü adhigamma\<*<2>*>/ tam āseveyyaü\<*<3>*>/; ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yaü me ākāsāna¤cāyatane cittaü pakkhandeyya pasãdeyya santiņņheyya vimucceyya `etaü santan' ti passato. So kho ahaü ânanda aparena samayena råpesu ādãnavaü disvā taü\<*<1>*>/ bahulam\<*<1>*>/ akāsiü\<*<4>*>/, ākāsāna¤cāyatane ānisaüsaü adhigamma\<*<5>*>/ tam āseviü\<*<6>*>/. Tassa mayhaü ânanda ākāsana¤cāyatane cittaü pakkhan- dati pasãdati santiņņhati vimuccati `etaü santan' ti passato. So kho ahaü ânanda aparena\<*<7>*>/ samayena\<*<7>*>/ sabbaso råpa- sa¤¤ānaü samatikkamā paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā nā- nattasa¤¤ānaü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsāna¤cā- yatanaü upasampajja viharāmi. Tassa mayhaü ânanda iminā vihārena viharato råpasahagatā sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa me hoti ābādho. Seyyathā pi ânanda sukhino dukkhaü uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya, evam ev' assa me råpasahagatā sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa me hoti ābādho. 9. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: yan nånāhaü sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma `anantaü vi¤¤ā- õan' ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü upasampajja vihareyyan ti. Tassa mayhaü ânanda vi¤¤āõa¤cāyatane cittaü na pa- kkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: ko nu kho hetu ko paccayo yena me vi¤¤āõa¤cāyatane cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vi- muccati `etaü santan' ti passato? Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: ākāsāna¤cāyatane kho me ādãnavo adiņņho, so ca me abahulãkato, vi¤¤āõa¤cāyatane\<*<8>*>/ ānisaüso anadhigato, so ca me anāsevito; tasmā me vi¤¤āõa¤cāyatane cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: sace kho ahaü ākāsāna¤cāyatane ādãnavaü disvā taü\<*<1>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. tabbah- 2 T. M7 āgamma. 3 T. -yya. 4 T. M7 -si. 5 M6 āgamma. 6 T. M7 -vi. 7 omitted by M. Ph. S. 8 S. adds ca. >/ #<[page 445]># %% bahulãkareyyaü\<*<1>*>/, vi¤¤āõa¤cāyatane ānisaüsaü adhigamma tam āseveyyaü; ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yaü me vi¤¤āõa¤cāyatane cittaü pakkhandeyya pasãdeyya san- tiņņheyya vimucceyya `etaü santan' ti passato. So kho ahaü ânanda aparena samayena ākāsāna¤cāyatane ādã- navaü disvā taü\<*<1>*>/ bahulam\<*<1>*>/ akāsiü\<*<2>*>/, vi¤¤āõa¤cāyatane ānisaüsaü adhigamma tam āseviü\<*<3>*>/. Tassa mayhaü ânanda vi¤¤āõa¤cāyatane cittaü pakkhandati pasãdati santiņņhati vimuccati `etaü santan ti passato. So kho ahaü ânanda aparena\<*<4>*>/ samayena\<*<4>*>/ sabbaso ākāsāna¤cā- yatanaü samatikkamma `anantaü vi¤¤āõan' ti vi¤¤āõa¤cā- yatanaü upasampajja viharāmi. Tassa mayhaü ânanda iminā vihārena viharato ākāsāna¤cāyatanasahagatā sa¤¤ā- manasikārā samudācaranti, svāssa me hoti ābādho. Sey- yathā pi ânanda sukhino dukkhaü uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya, evam ev' assa me ākāsāna¤cāyatanasahagatā sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa me hoti ābādho. 10. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: yan nånāhaü sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja vihareyyan ti. Tassa mayhaü ânanda āki¤ca¤¤āyatane cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santa' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: ko no kho hetu ko paccayo yena me āki¤ca¤¤āyatane cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato? Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: vi¤¤āõa¤cāyatane kho me ādinavo adiņņho, so ca me aba- hulãkato, āki¤ca¤¤āyatane\<*<5>*>/ ānisaüso anadhigato, so ca me anāsevito; tasmā me āki¤ca¤¤āyatane cittaü na pakkhan- dati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: sace kho ahaü vi¤¤āõa¤cāyatane ādãnavaü disvā taü\<*<6>*>/ bahulãkarey- yaü\<*<6>*>/, āki¤ca¤¤āyatane ānisaüsaü adhigamma tam āsevey- yaü\<*<7>*>/; ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yaü me āki¤ca¤¤ā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. tabbah- 2 Ph. -si. 3 Ph. T. M7 -vi. 4 omitted by M. Ph. S. 5 S. adds ca. 6 M. tabbah-; Ph. tabbahulaü kar- 7 T. -yya. >/ #<[page 446]># %<446 Aīguttara-Nikāya. XLI. 11>% yatane cittaü pakkhandeyya pasãdeyya santiņņheyya vi- mucceyya `etaü santan' ti passato. So kho ahaü ânanda aparena samayena vi¤¤āõa¤cāyatane ādãnavaü disvā taü\<*<1>*>/ bahulam\<*<1>*>/ akāsiü\<*<2>*>/, āki¤ca¤¤āyatane ānisaüsaü adhigamma tam āseviü. Tassa mayhaü ânanda āki¤ca¤¤āyatane cittaü pakkhandati pasãdati santiņņhati vimuccati `etaü santan' ti passato. So kho ahaü ânanda aparena\<*<3>*>/ sama- yena\<*<3>*>/ sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharāmi. Tassa mayhaü ânanda iminā vihārena viharato vi¤¤āõa¤cāyatana- sahagatā sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa me hoti ābādho. Seyyathā pi ânanda sukhino dukkhaü uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya, evam ev' assa me vi¤¤āõa¤cāyatana- sahagatā sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa me hoti ābādho. 11. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: yan nånāhaü sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānā- sa¤¤āyatanaü upasampajja vihareyyan ti. Tassa mayhaü ânanda nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: ko nu kho hetu ko paccayo yena me nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato? Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: āki¤ca¤¤āyatane kho me ādãnavo adiņņho, so ca me abahulãkato, nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane\<*<4>*>/ ānisaüso anadhigato, so ca me anāsevito; tasmā me nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vi- muccati `etaü santan' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: sace kho ahaü āki¤ca¤¤āyatane ādãnavaü disvā taü\<*<1>*>/ bahulãkareyyaü\<*<1>*>/, nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane ānisaüsaü adhigamma tam āseveyyaü\<*<5>*>/; ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yaü me nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane cittaü pakkhandeyya pasãdeyya santiņņheyya vimucceyya `etaü santan' ti passato. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. tabbah- 2 Ph. -si. 3 omitted by M. Ph. S. 4 S. adds ca. 5 T. M7 -yya. >/ #<[page 447]># %% So kho ahaü ânanda aparena samayena āki¤ca¤¤āyatane ādãnavaü disvā taü\<*<1>*>/ bahulam\<*<1>*>/ akāsiü\<*<2>*>/, nevasa¤¤ānāsa¤¤ā- yatane ānisaüsaü adhigamma tam āseviü\<*<3>*>/. Tassa mayhaü ânanda nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane cittaü pakkhandati pasã- dati santiņņhati vimuccati `etaü santan' ti passato. So kho ahaü ânanda aparena\<*<4>*>/ samayena\<*<4>*>/ sabbaso āki¤ca¤¤āya- tanaü samatikkamma nevasa¤¤āõāsa¤¤āyatanaü upasam- pajja viharāmi. Tassa mayhaü ânanda iminā vihārena viharato āki¤ca¤¤āyatanasahagatā sa¤¤āmanasikārā sam- udācaranti, svāssa me hoti ābādho. Seyyathā pi ânanda sukhino dukkhaü uppajjeyya yāva-d-eva ābādhāya, evam ev' assa me āki¤ca¤¤āyatanasahagatā sa¤¤āmanasikārā samudācaranti, svāssa me hoti ābādho. 12. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: yan nånāhaü sabbaso\<*<4>*>/ nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤ā- vedayitanirodhaü upasamapajja vihareyyan ti. Tassa may- haü ânanda sa¤¤āvedayitanirodhe cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: ko nu kho hetu ko paccayo yena me sa¤¤āvedayitanirodhe cittaü na pakkhandati na passãdati na santiņņhati na vimuccati `etaü santan' ti passato? Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane kho me ādãnavo adiņņho, so ca me abahulãkato, sa¤¤āvedayitanirodhe\<*<5>*>/ ānisaüso anadhi- gato, so ca me anāsevito; tasmā me sa¤¤āvedayitanirodhe cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiņņhati na vi- muccati `etaü santan' ti passato. Tassa mayhaü ânanda etad ahosi: sace kho ahaü nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatane ādã- navaü disvā taü\<*<6>*>/ bahulãkareyyaü\<*<6>*>/, sa¤¤āvedayitanirodhe ānisaüsaü adhigamma tam āseveyyaü; ņhānaü kho pan' etaü vijjati, yaü me sa¤¤āvedayitanirodhe cittaü pakkhan- deyya pasãdeyya santiņņheyya vimucceyya `etaü santan' ti passato. So kho ahaü ânanda aparena samayena neva- sa¤¤ānāsa¤¤āyatane ādãnavaü disvā taü\<*<1>*>/ bahulam\<*<1>*>/ akā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. tabbah- 2 Ph. T. M7 -si 3 Ph. T. -vi; M7 -vitaü. 4 omitted by M. Ph. S. 5 S. adds ca. 6 M. tabbah-; Ph. tabbahulak- >/ #<[page 448]># %<448 Aīguttara-Nikāya. XLI. 13>% siü\<*<1>*>/, sa¤¤āvedayitanirodhe ānisaüsaü adhigamma tam āseviü\<*<2>*>/. Tassa mayhaü ânanda sa¤¤āvedayitanirodhe cittaü pakkhandati pasãdati santiņņhati vimuccati `etaü santan' ti passati. So kho ahaü ânanda aparena\<*<3>*>/ sama- yena\<*<3>*>/ sabbaso nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasampajja viharāmi, pa¤¤āya ca me disvā āsavā parikkhayaü agamaüsu. 13. Yāvakãva¤ cāhaü ânanda imā nava anupubbavihāra- samāpattiyo na\<*<4>*>/ evaü anulomapaņilomaü samāpajjim\<*<5>*>/ pi\<*<6>*>/ vuņņhahiü\<*<7>*>/ pi\<*<8>*>/, neva tāvāhaü ânanda sadevake loke samā- rake sabrahmake sassamaõabrāhmaõiyā pajāya sadeva- manussāya anuttaraü sammāsambodhiü abhisambuddho\<*<9>*>/ pacca¤¤āsiü. Yato\<*<10>*>/ ca kho ahaü ânanda imā nava anupubbavihārasamāpattiyo evaü anulomapaņilomaü samā- pajjim\<*<11>*>/ pi\<*<12>*>/ vuņņhahim\<*<7>*>/ pi\<*<12>*>/, athāhaü ânanda sadevake loke samārake sabrahmake sassamaõabrāhmaõiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraü sammāsambodhiü abhisam- buddho pacca¤¤āsiü. Ĩāõa¤ ca pana me dassanaü uda- pādi `akuppā me cetovimutti\<*<13>*>/, ayam antimā jāti, natthi dāni punabbhavo' ti. Mahāvaggo\<*<14>*>/ catuttho. Tatr' uddānaü\<*<15>*>/: Dve ca\<*<16>*>/ vihārā\<*<17>*>/ nibbānaü gāvã\<*<18>*>/ jhānena pa¤camaü ânando brāhmaõā\<*<19>*>/ devā\<*<20>*>/ nāgena\<*<21>*>/ Tapussena\<*<22>*>/ cā ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. -si. 2 Ph. -vi. 3 omitted by M. Ph. S. 4 M. Ph. put na (Ph. neva) before samā- 5 Ph. -jji; T. -jjam; M. -jjāmi. 6 M. na. 7 Ph. -hi; M. -hāmi. 8 T. hi; omitted by M. 9 M. Ph. add ti. 10 T. M6. M7 omit this whole phrase. 11 Ph. -jji; M. -jjāmi 12 omitted by M. 13 Ph. T. vimutti. 14 M. Ph. Vaggo. 15 S. adds bhavati; in T. M6. M7 the udd- is missing. 16 omitted by S. 17 Ph. S. -re; S. adds ca. 18 Ph. S. bhāvã. 19 S. -õo. 20 M. Ph. devo. 21 Ph. nāgo. 22 M. Ph. Taph- >/ #<[page 449]># %% XLII\<*<1>*>/. 1. Evaü\<*<2>*>/ me\<*<2>*>/ sutaü\<*<2>*>/. Ekaü samayaü āyasmā ânando Kosambiyaü viharati Ghositārāme. Atha kho āyasmā Udāyi\<*<3>*>/ yenāyasmā ânando ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmatā ânandena saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü\<*<4>*>/ vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekam- antaü nisinno kho āyasmā Udāyi āyasmantaü ânandaü etad avoca `vuttam idaü āvuso Pa¤cālacaõķena devaputtena: Sambādhe\<*<5>*>/ gataü\<*<6>*>/ okāsaü avidā\<*<7>*>/ bhårimedhaso\<*<8>*>/ yo\<*<9>*>/ jhānam abujjhi\<*<10>*>/ buddho pātilãnanisabho munã ti. Katamo nu\<*<2>*>/ kho\<*<2>*>/ āvuso sambādho, katamo sambādhe okāsādhigamo vutto Bhagavatā' ti? 2. Pa¤c' ime āvuso kāmaguõā sambādho, vutto\<*<11>*>/ Bhaga- vatā. Katame pa¤ca? Cakkhuvi¤¤eyyā råpā iņņhā kantā manāpā piyāråpā kāmåpasaühitā rajanãyā, sotavi¤¤eyyā saddā . . .\<*<12>*>/ ghāna- vi¤¤eyyā gandhā . . . jivhāvi¤¤eyyā rasā . . . kāyavi¤¤eyyā phoņņhabbā iņņhā kantā manāpā piyaråpā kāmåpasaühitā rajanãyā. Ime kho āvuso pa¤ca kāmaguõā sambādho vutto\<*<11>*>/ Bhagavatā. 3. Idhāvuso bhikkhu vivicc' ev kāmehi . . . pe\<*<13>*>/ . . . paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Ettāvatā pi kho āvuso sambādhe okāsādhigamo vutto Bhagavatā pariyā- yena. Tattha\<*<14>*>/ p' atthi\<*<15>*>/ sambādho, ki¤ ca tattha sam- bādho? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. has as title Navakanipāte paõõāsakassa pa¤camavaggo. 2 omitted by M. Ph. S. 3 M. -yã throughout; Ph. -yi and -yã. 4 M. Ph. sāra- 5 T. -de. 6 Ph. kataü; T. va taü; M6. M7 vata me. 7 M. avidvā; Ph. avuttā; m6 avidhā. 8 T. -cetaso. 9 omitted by T. M6. 10 S. anubujjhi; Ph. abuddha; T. M6 budhā; M7 buddhā. 11 T. utto. 12 M. la; S. pe. 13 M. la; Ph. pa. 14 M. tatrā; Ph. S. tatra throughout. 15 M. Ph. T. patti throughout. >/ #<[page 450]># %<450 Aīguttara-Nikāya. XLII. 4-8>% Yad\<*<1>*>/ eva\<*<1>*>/ tattha vitakkavicārā aniruddhā\<*<2>*>/ honti, ayam ettha sambādho. 4. Puna ca paraü āvuso bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā . . . pe\<*<3>*>/ . . . dutiyaü jhānaü upasampajja vi- harati. Ettāvatā pi kho āvuso sambādhe okāsādhigamo vutto Bhagavatā pariyāyena. Tattha p' atthi sambādho, ki¤\<*<4>*>/ ca\<*<4>*>/ tattha sambādho? Yad eva tattha pãti aniruddhā hoti, ayam ettha sambādho 5. Puna ca paraü āvuso bhikkhu pãtiyā ca virāgā . . . pe\<*<5>*>/ . . . tatiyaü jhānaü upasampajja viharati. Ettāvatā pi kho āvuso sambādhe okāsādhigamo vutto Bhagavatā pariyāyena. Tattha p' atthi sambādho, ki¤\<*<4>*>/ ca\<*<4>*>/ tattha sambādho? Yad eva tattha upekhāsukhaü aniruddhaü hoti, ayam ettha sambādho. 6. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sukhassa ca pahānā . . . pe\<*<6>*>/ . . . catutthaü jhānaü upasampajja viharati. Ettāvatā pi kho āvuso sambādhe okāsādhigamo vutto Bhagavatā pariyāyena. Tattha p' atthi sambādho, ki¤\<*<4>*>/ ca\<*<4>*>/ tattha sambādho? Yad eva tattha råpasa¤¤ā aniruddhā hoti, ayam ettha sambādho. 7. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā\<*<7>*>/ paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā\<*<8>*>/ nānattasa¤¤ā- naü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsāna¤cāyatanaü upa- sampajja viharati. Ettāvatā pi kho āvuso sambādhe okā- sādhigamo vutto Bhagavatā pariyāyena. Tattha p' atthi sambādho, ki¤ ca tattha sambādho? Yad eva tattha ākāsāna¤cāyatanasa¤¤ā aniruddhā hoti, ayam ettha sambādho. 8. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso ākāsāna¤cā- yatanaü samatikkamma `anataü vi¤¤āõan' ti vi¤¤āõa¤cā- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. deva. 2 T. anuruddhā. 3 M. la; Ph. pe (sic); omitted by T. M6. M7. 4 T. ki¤ci. 5 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 6 M. la; Ph. pa. 7 Ph. -kkammā; T. M6. M7 -kkamma. 8 T. M6. M7 atthag- >/ #<[page 451]># %% yatanaü upasampajja viharati. Ettāvatā pi kho āvuso sambādhe okāsādhigamo vutto Bhagavatā pariyāyena. Tattha p' atthi sambādho, ki¤ ca tattha sambādho? Yad eva tattha vi¤¤āõa¤cāyatanasa¤¤ā aniruddhā hoti, ayam ettha sambādho. 9. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso vi¤¤āõa¤cā- yatanaü samatikkamma `natthi ki¤cã' ti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati. Ettāvatā pi kho āvuso sambādhe okāsādhigamo vutto Bhagavatā pariyāyena. Tattha p' atthi sambādho, ki¤ ca tattha sambādho? Yad eva tattha āki¤ca¤¤āyatanasa¤¤ā aniruddhā hoti, ayam ettha sambādho. 10. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso āki¤ca¤¤ā- yatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upa- sampajja viharati. Ettāvatā pi kho āvuso sambādhe okā- sādhigamo vutto Bhagavatā pariyāyena. Tattha p' atthi sambādho, ki¤ ca tattha sambādho? Yad eva tattha nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanasa¤¤ā aniruddhā hoti, ayam ettha sambādho. 11. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ā- nāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasampajja viharati, pa¤¤āya c' assa\<*<1>*>/ disvā āsavā pari- kkhãõā honti. Ettāvatā pi kho āvuso sambādhe okāsādhi- gamo vutto\<*<2>*>/ Bhagavatā nippariyāyenā ti. XLIII. 1. `Kāyasakkhã kāyasakkhã' ti āvuso vuccati\<*<3>*>/. Kittāvatā nu kho āvuso kāyasakkhã vutto Bhagavatā ti\<*<4>*>/? 2. Idhāvuso bhikkhu vivicc' eva kāmehi . . . pe\<*<5>*>/ . . . paņhamaü jhānaü upasampajja viharati, yathā yathā ca\<*<6>*>/ tad āyatanaü tathā\<*<6>*>/ tathā\<*<6>*>/ naü\<*<6>*>/ kāyena phassitvā\<*<7>*>/ vi- harati. Ettāvatā pi kho āvuso kāyasakkhã vutto Bhagavatā pariyāyena. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. p'assa. 2 T. utto. 3 T. uccati. 4 omitted by S. 5 M. la; Ph. pa. 6 omitted by T.; M6. M7 omit only ca. 7 T. passitvā; M. Ph. S. phusitvā. >/ #<[page 452]># %<452 Aīguttara-Nikāya. XLIII. 3-XLIV. 2>% 3. Puna ca paraü āvuso bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā . . . pe\<*<1>*>/ . . . dutiyaü jhānaü . . .\<*<2>*>/ tatiyaü jhānaü . . .\<*<2>*>/ catutthaü jhānaü upasampajja viharati, yathā yathā ca tad āyatanaü tathā tathā naü kāyena phassitvā\<*<3>*>/ vi- harati. Ettāvatā pi kho āvuso kāyasakkhã vutto\<*<4>*>/ Bhaga- vatā pariyāyena. 4. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā\<*<5>*>/ paņighasa¤¤ānaü atthaīgamā\<*<6>*>/ nānattha- sa¤¤ānaü amanasikārā `ananto ākāso' ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja viharati, yathā\<*<7>*>/ yathā ca tad āyatanaü tathā tathā naü kāyena phassitvā viharati. Ettāvatā pi kho āvuso kāyasakkhã vutto Bhagavatā pariyāyena . . . pe\<*<8>*>/ . . . 5. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ā- nāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasampajja viharati, pa¤¤āya c' assa\<*<9>*>/ disvā āsavā pari- kkhãõā honti, yathā yathā ca tad āyatanaü tathā tathā naü kāyena phassitvā\<*<3>*>/ viharati. Ettāvatā pi kho āvuso kāyasakkhã vutto Bhagavatā nippariyāyenā ti. XLIV. 1. `Pa¤¤āvimutto pa¤¤āvimutto' ti āvuso vuccati. Kittā- vatā nu kho āvuso pa¤¤āvimutto vutto Bhagavatā ti? 2. Idhāvuso bhikkhu vivicc' eva kāmehi . . . pe\<*<10>*>/ . . . paņhamaü jhānaü upasampajja viharati, pa¤¤āya ca\<*<11>*>/ naü\<*<11>*>/ pajānāti. Ettāvatā pi kho āvuso pa¤¤āvimutto vutto Bhagavatā pariyāyena . . . pe\<*<12>*>/ . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; omitted by T. 2 T. M6. M7 pe. 3 M. Ph. S. phusitvā. 4 T. utto. 5 T. M6. M7 -kkamma. 6 T. M6. M7 atthag- 7 T. M6. M7 have pe || sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü and so on till viharati, then sabbaso vi¤¤āna¤cāyatanaü till viharati, then sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü till viharti, yathā and so on till pariyāyena, then as in 5. 8 M. Ph. pa. 9 S. p'assa. 10 M. la; Ph. pa. 11 S. pana. 12 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 give it in conformity with the preceding Sutta, but they too omit råpasa¤¤ānaü, ākāsāna¤cāyatanaü, and vi¤¤āõa¤cāyatanaü. >/ #<[page 453]># %% 3. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ānā- sa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upa- sampajja viharati, pa¤¤āya c' assa\<*<1>*>/ disvā āsavā parikkhãõā honti, pa¤¤āya ca\<*<2>*>/ naü\<*<2>*>/ pajānāti. Ettāvatā pi kho āvuso pa¤¤āvimutto vutto Bhagavatā nippariyāyenā ti. XLV. 1. `Ubhatobhāgavimutto ubhatobhāgavimutto' ti āvuso vuccati\<*<3>*>/. Kittāvatā nu kho āvuso ubhatobhāgavimutto vutto Bhagavatā ti? 2. Idhāvuso bhikkhu vivicc' eva kāmehi . . . pe\<*<4>*>/ . . . paņhamaü jhānaü upasampajja viharati, yathā yathā ca tad āyatanaü tathā tathā naü kāyena phassitvā\<*<5>*>/ viharati, pa¤¤āya ca\<*<6>*>/ naü\<*<6>*>/ pajānāti. Ettāvatā pi kho āvuso ubhato- bhāgavimutto vutto Bhagavatā pariyāyena . . . pe\<*<7>*>/ . . . 3. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ānā- sa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upa- sampajja viharati, pa¤¤āya c' assa\<*<1>*>/ disvā āsavā parikkhãõā honti, yathā yathā ca tad āyatanaü tathā tathā naü kāyena phassitvā\<*<5>*>/ viharati, pa¤¤āya ca\<*<6>*>/ naü\<*<6>*>/ pajānāti. Ettāvatā pi kho āvuso ubhatobhāgavimutto vutto Bhaga- vatā nippariyāyenā ti. XLVI. `Sandiņņhiko dhammo sandiņņhiko dhammo' ti āvuso vuccati . . .\<*<8>*>/ XLVII. `Sandiņņhikaü nibbānaü sandiņņhikaü nibbānan' ti āvuso vuccati . . .\<*<8>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. p'assa. 2 T. M7 ca na; S. pana. 3 T. uccati. 4 M. la; Ph. pa. 5 M. Ph. S. phusitvā. 6 S. pana. 7 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 as on p. 452 n. l3. 8 M. Ph. s. give it in conformity with LI, but read sandiņņhiko dhammo, and sandiņņhikaü nibbānaü instead of diņņhadhammanibbānaü. >/ #<[page 454]># %<454 Aīguttara-Nikāya. XLVIII-LI. 3>% XLVIII. `Nibbānaü nibbānan' ti āvuso vuccati . . .\<*<1>*>/ XLIX. `Parinibbānaü parinibbānan' ti āvuso\<*<2>*>/ vuccati\<*<2>*>/ . . .\<*<1>*>/ L. `Tadaīganibbānaü tadaīganibbānan' ti āvuso vuccati . . .\<*<3>*>/ LI. 1. `Diņņhadhammanibbānaü diņņhadhammanibbānan' ti āvuso vuccati. Kittāvatā nu kho āvuso diņņhadhamma- nibbānaü vuttaü Bhagavatā ti? 2. Idhāvuso bhikkhu vivicc' eva kāmehi . . . pe\<*<4>*>/ . . . paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Ettāvatā pi kho āvuso diņņhadhammanibbānaü vuttaü Bhagavatā pariyā- yena . . . pe\<*<5>*>/ . . . 3. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ānā- sa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upa- sampajja viharati, pa¤¤āya c' assa\<*<6>*>/ disvā āsavā parikkhãõā honti. Ettāvatā pi kho āvuso diņņhadhammanibbānaü vuttaü Bhagavatā nippariyāyenā ti. Pa¤cālavaggo\<*<7>*>/ pa¤camo. Tatr' uddānaü\<*<8>*>/: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; S. pe. 2 omitted by M. Ph. S. 3 M. la; S. pe. 4 M. la; Ph. pa. 5 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 6 M7 tassa; S. p'assa 7 M. Ph. Vaggo. 8 S. adds bhavati; in T. M6. M7 the udd- is missing. >/ #<[page 455]># %% Pa¤cālo\<*<1>*>/ kāyasakkhi\<*<2>*>/ ca\<*<2>*>/ ubho\<*<3>*>/ sandiņņhikā\<*<4>*>/ dve\<*<5>*>/ Nibbānaü parinibbānaü tadaīgadiņņhadhammikena cā ti. Navakanipāte\<*<6>*>/ paņhamaü\<*<7>*>/ paõõāsakaü samattaü. LII\<*<8>*>/. `Khemaü kheman' ti āvuso vuccati . . .\<*<9>*>/ LIII. `Khemappatto khemappatto' ti āvuso vuccati . . .\<*<10>*>/ LIV. `Amatam amatan' ti āvuso vuccati . . . LV. `Amatappatto amatappatto' ti āvuso vuccati . . . LVI.\<*<11>*>/ `Abhayaü abhayan' ti āvuso vuccati . . . LVII. `Abhayappatto abhayappatto' ti āvuso vuccati . . . LVIII. `Passaddhi passaddhã' ti āvuso vuccati . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. sambādho. 2 M. kāyasakkhi pa¤¤ā; Ph. kāma so pa¤ca; S. kāmahesa¤ ca. 3 M. ubhatobhago. 4 Ph. -ko. 5 Ph. duve. 6 M. Ph. navani-; T. m6. M7 omit these words at all. 7 omitted by S. 8 S. has as title Navakanipāte paõõāsakāsaīgahito pāņhamavaggo. 9 M. Ph. S. give it as before, read khemaü instead of diņņhadhammanibbānaü. 10 S. pe. 11 missing in Ph. S. >/ #<[page 456]># %<456 Aīguttara-Nikāya. LIX-LXII. 4>% LIX. `Anupubbapassaddhi anupubbapassaddhã' ti āvuso vuc- cati . . . LX. `Nirodho nirodho' ti āvuso vuccati . . . LXI. 1. `Anupubbanirodho anupubbanirodho' ti āvuso vuccati. Kittāvatā nu kho āvuso anupubbanirodho vutto Bhaga- vatā ti? 2. Idhāvuso bhikkhu vivicc' eva kāmehi . . . pe\<*<1>*>/ . . . paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Ettāvatā pi kho āvuso anupubbanirodho vutto Bhagavatā pāriyāyena . . . pe\<*<2>*>/ . . . 3. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ānā- sa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upa- sampajja viharati, pa¤¤āya c' assa\<*<3>*>/ disvā āsavā parikkhãõā honti. Ettāvatā pi kho āvuso anupubbanirodho vutto Bhagavatā nippariyāyenā ti. LXII. 1. Nava bhikkhave dhamme appahāya abhabbo arahattaü sacchikātuü. Katame nava? 2. Rāgaü dosaü mohaü kodhaü upanāhaü makkhaü palāsaü\<*<4>*>/ issaü\<*<5>*>/ macchariyaü. Ime kho bhikkhave nava dhamme appahāya abhabbo arahattaü sacchikātuü. 3. Nava bhikkhave dhamme pahāya bhabbo arahattaü sacchikātuü. Katame nava? 4. Rāgaü dosaü mohaü kodhaü upanāhaü makkhaü palāsaü\<*<4>*>/ issaü macchariyaü. Khemavaggo\<*<6>*>/ chaņņho\<*<7>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 as on p. 452 n. l3. 3 S. p'assa. 4 M. paë- 5 M6. M7 issā; T. icchā. 6 M. Ph. Vaggo. 7 M. Ph. S. paņhamo. >/ #<[page 457]># %% Tatr' uddānaü\<*<1>*>/: Khemo ca amataü c' eva abhayaü\<*<2>*>/ passaddhiyena ca Nirodho anupubbo c' eva dhammaü pahāya bhabbena cā ti. LXIII\<*<3>*>/. 1. Pa¤c' imāni bhikkhave sikkhādubbalyāni\<*<4>*>/. Katamāni pa¤ca? 2. Pāõātipāto, adinnādānaü, kāmesu micchācāro, musā- vādo, surāmerayamajjapamādaņņhānaü. Imāni kho bhikkhave pa¤ca sikkhādubbalyāni\<*<5>*>/. 3. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü sikkhādubbalyā- naü\<*<5>*>/ pahānāya cattāro satipaņņhānā bhāvetabbā. Katame cattāro? 4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassã viharati, ātāpi sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaü; vedanāsu vedanānupassã\<*<6>*>/ viharati\<*<6>*>/ . . . pe\<*<7>*>/ . . . citte cittā- nupassã\<*<6>*>/ viharati\<*<6>*>/ . . . dhammesu dhammānupassã viharati, ātāpã sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaü. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü sikhādubbalyānaü\<*<8>*>/ pahānāya ime cattāro satipaņņhānā bhāvetabbā ti. LXIV. 1. Pa¤c' imāni\<*<9>*>/ bhikkhave nãvaraõāni\<*<10>*>/. Katamāni\<*<11>*>/ pa¤ca? 2. Kāmacchandanãvaraõaü, vyāpādanãvaraõaü, thãna- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 in T. M6. M7 the udd- is missing. 2 S. abhaya. 3 S. has as title Navakanipāte paõõāsakāsaīgahito dutiyavaggo. 4 T. M7 -bballāni; M6 -bbalāni. 5 M6 -bbalāni; M7 -bballāni. 6 omitted by M. Ph. S. 7 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 8 M6 -bbalāni. 9 T. M6. M7 ime. 10 T. M7 -õā; M6 -nā. 11 T. M6. M7 katame. >/ #<[page 458]># %<458 Aīguttara-Nikāya. LXIV. 3-LXVI. 2>% middhanãvaraõaü, uddhaccakukkuccanãvaraõaü, vicikicchā- nãvaraõaü. Imāni\<*<1>*>/ kho bhikkhave pa¤ca nãvaraõāni\<*<2>*>/. 3. Imesaü\<*<3>*>/ kho bhikkhave pa¤cannaü nãvaraõānaü pahānāya cattāro satipaņņhānā bhāvetabbā. Katame cattāro? 4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassã viharati, ātāpã sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaü; vedanāsu . . . pe\<*<4>*>/ . . . citte . . . dhammesu dhammānupassã viharati, ātāpã sampajāno satimā vineyya loke abhijjhā- domanassaü. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü nãvaraõānaü pahā- nāya ime cattāro satipaņņhānā bhāvetabbā ti. LXV. 1. Pa¤c' ime bhikkhave kāmaguõā. Katame pa¤ca? 2. Cakkhuvi¤¤eyyā råpā iņņhā kantā manāpā piyaråpā kāmåpasaühitā rajanãyā\<*<5>*>/, sotavi¤¤eyyā saddā . . . pe\<*<6>*>/ . . . ghānavi¤¤eyyā gandhā . . . jivhāvi¤¤eyyā rasā . . . kāya- vi¤¤eyyā phoņņhabbā iņņhā kantā manāpā piyaråpā kāmå- pasaühitā rajanãyā. Ime kho bhikkhave pa¤ca kāmaguõā. 3. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü kāmaguõānaü pahānāya . . .\<*<7>*>/ ime cattāro satipaņņhānā bhāvetabbā ti. LXVI. 1. Pa¤c' ime bhikkhave upādānakkhandhā. Katame pa¤ca? 2. Råpåpādānakkhandho, vedanåpādānakkhandho\<*<8>*>/, sa¤- ¤åpādānakkhandho, saīkhāråpādānakkhandho, vi¤¤āõå- pādānakkhandho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 ime. 2 T. -õaü; M6 -nā; M7 -õā 3 in T. M6. M7 here immediately follows the concluding phrase. 4 M. la; Ph. pa. 5 T. -neyyā. 6 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 7 M. la. 8 T. vedanānupā- >/ #<[page 459]># %% Ime kho bhikkhave pa¤c' upādānakkhandhā. 3. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü upādānakkhan- dhānaü pahānāya . . .\<*<1>*>/ ime cattāro satipaņņhānā bhāve- tabbā ti. LXVII. 1. Pa¤c' imāni bhikkhave orambhāgiyāni saüyojanāni. Katamāni pa¤ca? 2. Sakkāyadiņņhi, vicikicchā, sãlabbataparāmāso, kāma- cchando, byāpādo. Imāni kho bhikkhave pa¤c'\<*<2>*>/ orambhāgiyāni saüyo- janāni. 3. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü pahānāya . . .\<*<3>*>/ ime cattāro satipaņņhānā bhāvetabbā ti. LXVIII. 1. Pa¤c' imā bhikkhave gatiyo. Katamā pa¤ca? 2. Nirayo, tiracchānayoni, pittivisayo\<*<4>*>/, manussā, devā. Imā\<*<5>*>/ kho bhikkhave pa¤ca gatiyo. 3. Imāsaü kho bhikkhave pa¤cannaü gatãnaü pahānāya . . .\<*<3>*>/ ime cattāro satipaņņhānā bhāvetabbā ti. LXIX. 1. Pa¤c' imāni bhikkhave macchariyāni. Katamāni pa¤ca? 2. âvāsamacchariyaü, kulamacchariyaü, lābhamacchari- yaü, vaõõamacchariyaü, dhammamacchariyaü. Imāni kho bhikkhave pa¤ca macchariyāni. 3. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü macchariyānaü pahānāya . . .\<*<3>*>/ cattāro satipaņņhānā bhāvetabbā ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 M. Ph. S. pa¤ca. 3 M. la. 4 M. Ph. petti- 5 T. ime. >/ #<[page 460]># %<460 Aīguttara-Nikāya. LXX. 1-LXXI. 4>% LXX. 1. Pa¤c' imāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saüyojanāni. Katamāni pa¤ca. 2. Råparāgo, aråparāgo, māno, uddhaccaü, avijjā. Imāni kho bhikkhave pa¤c' uddhambhāgiyāni saüyo- janāni. 3. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü uddhambhāgiyā- naü saüyojanānaü pahānāya . . .\<*<1>*>/ ime cattāro satipaņņhā- nā bhāvetabbā ti. LXXI. 1. Pa¤c' ime bhikkhave cetokhilā. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu Satthari kaīkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasãdati. Yo so bhikkhave bhikkhu Satthari kaīkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasã- dati, tassa cittaü na\<*<2>*>/ namati ātappāya anuyogāya sātacchā- ya padhānāya. Yassa\<*<3>*>/ cittaü na\<*<2>*>/ namati ātappāya anu- yogāya sātacchāya padhānāya, ayaü paņhamo cetokhilo. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dhamme kaīkhati . . . pe\<*<4>*>/ . . . saīghe kaīkhati . . .\<*<5>*>/ sikkhāya kaīkhati . . .\<*<5>*>/ sabrahmacārãsu kupito hoti anattamano āhatacitto\<*<6>*>/ khila- jāto\<*<7>*>/. Yo so bhikkhave bhikkhu sabrahmacārãsu kupito hoti anattamano āhatacitto\<*<6>*>/ khilajāto, tassa cittaü na namati ātappāya anuyogāya sātacchāya padhānāya. Yassa\<*<8>*>/ cittaü na\<*<2>*>/ namati ātappāya anuyogāya sātacchāya padhā- nāya, ayaü pa¤camo cetokhilo. Ime\<*<9>*>/ kho bhikkhave pa¤ca cetokhilā. 4. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü cetokhilānaü pa- hānāya . . .\<*<4>*>/ ime cattāro satipaņņhānā bhāvetabbā ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la. 2 omitted by T. 3 from yassa to padhānāya missing in S. 4 M. la; Ph. pa. 5 T. M6. M7 pe. 6 Ph. āhaņa- 7 T. -jāti. 8 from yassa to padh- missing in M6. 9 M. Ph. S. omit this phrase. >/ #<[page 461]># %% LXXII. 1. Pa¤c' ime bhikkhave cetaso vinibandhā. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu kāmesu avãtarāgo hoti avã- tacchando\<*<1>*>/ avãtapemo avãtapipāso avãtapariëāho avãtataõho. Yo so bhikkhave bhikkhu kāmesu avãtarāgo hoti avãta- cchando avãtapemo avãtapipāso avãtapariëāho avãtataõho, tassa cittaü na namati ātappāya anuyogāya sātacchāya padhānāya. Yassa cittaü na namati ātappāya anuyogāya sātacchāya padhānāya, ayaü paņhamo cetaso vinibandho. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu kāye avãtarāgo hoti . . . råpe avãtarāgo hoti . . . yāvadatthaü udarā- vadehakaü bhu¤jitvā seyyasukhaü passasukhaü\<*<2>*>/ middha- sukhaü anuyutto viharati . . . a¤¤ataraü devanikāyaü paõidhāya brahmacariyaü carati `imināhaü sãlena vā va- tena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi deva¤¤ataro vā' ti. Yo so bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü devanikāyaü paõidhāya brahmacariyaü carati `imināhaü sãlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi deva¤¤ataro vā' ti, tassa cittaü na namati ātappāya anuyogāya sātacchāya padhānāya. Yassa\<*<3>*>/ cittaü na namati ātappāya anuyogāya sātacchāya padhānāya, ayaü pa¤camo cetaso vinibandho. Ime kho bhikkhave pa¤ca cetaso vinibandhā. 4. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü cetaso vinibandhā- naü pahānāya . . .\<*<4>*>/ ime cattāro satipaņņhānā bhāvetabbā ti. Satipaņņhānavaggo\<*<5>*>/ sattamo\<*<5>*>/. Tatr' uddānaü\<*<6>*>/: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. avigata- throughout in this phrase, afterwards avãtarāgo, avãtacchando, but avigatapemo and so on; M6 has avãtarāgo, but avigatacchando and so on; M7 avigata- always, exc. 3 where it has avitarāgo. 2 M6 phassa- 3 from yassa to padh- missing in S. 4 M. Ph. S. give it as in LXIII. 3. 5 M. Ph. S. Vaggo dutiyo. 6 S. adds bhavati; in T. M6. M7 the udd- is missing. >/ #<[page 462]># %<462 Aīguttara-Nikāya. LXXIII-LXXXI. 1-4>% Sikkhā nãvaraõā kāmā khandhā ca\<*<1>*>/ orambhāgiyā Gati maccheraü\<*<2>*>/ c' eva\<*<3>*>/ uddhambhāgiyā\<*<4>*>/ aņņhamaü Cetokhila-vinibandhā\<*<5>*>/ ti. LXXIII-LXXXI\<*<6>*>/. 1. Pa¤c' imāni bhikkhave sikkhādubbalyāni. Katamāni pa¤ca? 2. Pāõātipāto . . . pe\<*<7>*>/ . . . surāmerayamajjapamā- daņņhānaü. Imāni kho bhikkhave pa¤ca sikkhādubbalyāni. 3. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü sikkhādubbalyānaü pahānāya cattāro sammappadhānā\<*<8>*>/ bhāvetabbā. Katame cattāro? 4. Idha bhikkhave bhikkhu anuppannānaü pāpakānaü akusalānaü dhammānaü anuppādāya chandaü janeti vā- yamati viriyaü ārabhati cittaü paggaõhāti padahati, up- pannānaü pāpakānaü akusalānaü dhammānaü pahānāya chandaü janeti vāyamati viriyaü ārabhati cittaü paggaõ- hāti padahati, anuppannānaü kusalānaü dhammānaü uppādāya chandaü janeti vāyamati viriyaü ārabhati cittaü paggaõhāti padahati, uppannānaü kusalānaü dhammānaü ņhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripåriyā chandaü janeti vāyamati viriyaü ārabhati cittaü paggaõhāti padahati. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü sikkhādubbalyānaü pahānāya ime cattāro sammappadhānā bhāvetabbā. (Yāva\<*<9>*>/ vaggā\<*<9>*>/ sammappadhānavasena vitthārenti\<*<10>*>/.) \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 S. macchariyaü; Ph. only ya¤. 3 omitted by M. 4 S. -yānaü. 5 M. S. -dho; M. adds kuttakaü pi vā; Ph. dukaü pi cā. 6 S. has as title Navakanipāte paõõāsakāsaīgahito tatiyavaggo; in T. M6. M7 only the words ime cattāro sammappadhānā bhāvetabbā are to be found. 7 M. la; Ph. pa. 8 Ph. sammappaņņhāna- throughout. 9 Ph. yāvaggā; S. yāvatā. 10 M. viņņhāretabbā. >/ #<[page 463]># %% LXXXII. 1. Pa¤c' ime bhikkhave cetaso vinibandhā. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu kāmesu avãtarāgo hoti . . . pe\<*<1>*>/ . . . Ime kho bhikkhave pa¤ca cetaso vinibandhā. 3. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü cetaso vinibandhā- naü pahānāya cattāro sammappadhānā bhāvetabbā. Ka- tame cattāro? 4. Idha bhikkhave bhikkhu anuppannānaü pāpakānaü akusalānaü dhammānaü anuppādāya chandaü janeti vā- yamati viriyaü ārabhati cittaü paggaõhāti padahati, uppannānaü pāpakānaü akusalānaü dhammānaü pahānā- ya . . .\<*<2>*>/ anuppannānaü kusalānaü dhammānaü uppādāya . . . uppannānaü kusalānaü dhammānaü ņhitiyā asammo- sāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripåriyā chan- daü janeti vāyamati viriyaü ārabhati cittaü paggaõhāti padahati. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü cetaso vinibandhānaü pahānāya ime cattāro sammappadhānā bhāvetabbā ti. Sammappadhānavaggo\<*<3>*>/ aņņhamo\<*<3>*>/. LXXXIII-XCI\<*<4>*>/. 1. Pa¤c' imāni bhikkhave sikkhādubbalyāni. Katamāni pa¤ca? 2. Pāõātipāto . . . pe\<*<1>*>/ . . . surāmerayamajjapamā- daņņhānaü. Imāni kho bhikkhave pa¤ca sikkhādubbalyāni. 3. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü sikkhādubbalyānaü pahānāya cattāro iddhipādā bhāvetabbā. Katame cattāro? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 S. pe. 3 M. Ph. S. Vaggo dutiyo. 4 S. has as title Navakanipāte paõõāsakāsaīgahito catutthavaggo; for T. M6. M7 see p. 462 n. 6, only read ime cattāro iddhipādā bhāvetabbā. >/ #<[page 464]># %<464 Aīguttara-Nikāya. XCI. 4-XCII. 4>% 4. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaī- khārasamannāgataü iddhipādaü bhāveti, viriyasamādhi- . . .\<*<1>*>/cittasamādhi- . . .\<*<1>*>/vãmaüsāsamādhipadhānasaīkhāra- samannāgataü iddhipādaü bhāveti. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü sikkhādubbalyānaü pahānāya ime cattāro iddhipādā bhāvetabbā ti. (Sesaü\<*<2>*>/ iddhipādavasena vitthāretabbaü\<*<3>*>/.) XCII. 1. Pa¤c' ime bhikkhave cetaso vinibandhā. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu kāmesu avãtarāgo hoti . . . pe\<*<4>*>/ . . . Ime kho bhikkhave pa¤ca cetaso vinibandhā. 3. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü cetaso vinibandhā- naü pahānāya ime cattāro iddhipādā bhāvetabbā. Katame cattāro? 4. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaī- khārasamannāgataü iddhipādaü bhāveti, viriyasamādhi- . . . cittasamādhi- . . . vãmaüsāsamādhipadhānasaīkhāra- samannāgataü iddhipādaü bhāveti. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü cetaso vinibandhā- naü pahānāya ime cattāro iddhipādā bhāvetabbā ti. Iddhipādavaggo\<*<5>*>/ navamo\<*<5>*>/. Cattāro satipaņņhānā padhānā\<*<6>*>/ caturo pade\<*<7>*>/ Cattāro iddhipādā\<*<8>*>/ pi\<*<8>*>/ purimehi ca\<*<9>*>/ yojaye ti\<*<10>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. in full. 2 Ph. avasesaü; S. dvipadasesā. 3 S. -tabbā. 4 M. la; Ph. pa. 5 M. Ph. S. Vaggo catuttho. 6 Ph. paņhāna. 7 M. pure. 8 Ph. -dāni; M. omits pi. 9 omitted by Ph. S. 10 in T. M6. M7 this udd- is missing. >/ #<[page 465]># %% XCIII\<*<1>*>/. 1. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya nava dhammā bhāve- tabbā. Katame nava? 2. Asubhasa¤¤ā, maraõasa¤¤ā, āhāre paņikålasa¤¤ā\<*<2>*>/, sabbaloke anabhiratasa¤¤ā\<*<3>*>/, aniccasa¤¤ā, anicce dukkha- sa¤¤ā, dukkhe anattasa¤¤ā, pahānasa¤¤ā, virāgasa¤¤ā. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya ime nava dhammā bhā- vetabbā ti\<*<4>*>/. XCIV. 1. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya nava dhammā bhāve- tabbā. Katame nava? Paņhamaü jhānaü, dutiyaü jhānaü, tatiyaü jhānaü, catutthaü jhānaü, ākāsāna¤cāyatanaü, vi¤¤āõa¤cāyata- naü, āki¤ca¤¤āyatanaü, nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü, sa¤¤ā- vedayitanirodho. Rāgassa bhikkhave abhi¤¤āya ime nava dhammā bhā- vetabbā ti\<*<4>*>/. XCV-C. 1. Rāgassa bhikkhave pari¤¤āya . . .\<*<5>*>/ parikkhāya . . .\<*<5>*>/ pahānāya . . .\<*<5>*>/khayāya . . .\<*<5>*>/vayāya . . .\<*<5>*>/virāgāya . . .\<*<5>*>/ nirodhāya . . .\<*<5>*>/ cāgāya . . .\<*<5>*>/paņinissaggāya ime nava dhammā bhāvetabbā. 2. Dosassa . . . mohassa kodhassa upanāhassa makkhassa palāsassa issāya\<*<6>*>/ macchariyassa māyāya sāņheyyassa\<*<7>*>/ tham- bhassa sārambhassa mānassa atimānassa madassa pamā- dassa abhi¤¤āya . . . pari¤¤āya . . . parikkhayāya . . . pahānāya . . . khayāya . . . vayāya . . . virāgāya . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. has as title Navakanipāte paõõāsakāsaīgahito pa¤camavaggo. 2 Ph. T. M6. M7 -kkula- 3 M. Ph. -rati- 4 T. M6. M7 omit ti. 5 M. pa. 6 Ph. issassa. 7 M. Ph. sādh- >/ #<[page 466]># %<466 Aīguttara-Nikāya. C.>% nirodhāya . . . cāgāya . . . paņinissaggāya ime nava dhammā bhāvetabbā ti. Idam\<*<1>*>/ avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhaga- vato bhāsitaü abhinandun ti. Navakanipātaü\<*<2>*>/ samattaü\<*<2>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. omit this phrase. 2 Ph. Navanipātaü sa- and adds a few words in Burmese; M. Nava Aīguttaranipātaü niņņhitaü; T. M6. M7 Navakaü niņņhitaü; T. M6 add Siddhir astu.>/