Anguttara-Nikaya of the Sutta-Pitaka, Part III. Pancakanipata, Chakkanipata Based on the edition by E. Hardy, London : Pali Text Society 1897 (reprinted 1976). Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ANNOTATED VERSION #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS *<...>* = SUPERSCRIPT \<...>\ = REDLINE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ Aïguttara-Nikàya Vol. III #<[page 001]># %< 1>% AðGUTTARA-NIKâYA. PA¥CAKA-NIPâTA. Namo Tassa Bhagavato Arahato Sammàsam- buddhassa. PATHAMA-PAööâSAKO. I. 1. Evam me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthi- yaü viharati Jetavane Anàthapiõóikassa àràme. Tatra kho Bhagavà bhikkhå àmantesi:-- Bhikkhavo ti. Bhadante\<*<1>*>/ ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavà etad avoca:-- 2. Pa¤c' imàni bhikkhave sekhabalàni. Katamàni pa¤ca? Saddhàbalaü, hiribalaü\<*<2>*>/, ottappabalaü, viriyabalaü, pa¤¤àbalaü. Imàni kho bhikkhave pa¤ca sekhabalàni. Tasmà ti ha bhikkhave evaü sikkhitabbaü:-- 3. Saddhàbalena samannàgatà bhavissàma sekhabalena, hiribalena samannàgatà bhavissàma sekhabalena, ottappa- balena samannàgatà bhavissàma sekhabalena, viriyabalena samannàgatà bhavissàma sekhabalena, pa¤¤àbalena sam- annàgatà bhavissàma sekhabalenà ti. Evaü hi vo\<*<3>*>/ bhikkhave sikkhitabban ti\<*<4>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. bhaddante. 2 S. hirã- throughout. 3 M6 kho. 4 Ph. M. add: Idam avoca Bhagavà. Attamanà te bhikkhu (sic) Bhagavato bhàsitaü abhinandun (Ph.- dan) ti. >/ #<[page 002]># %<2 Aïguttara-Nikàya. II. 1-7>% II. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave sekhabalàni. Katamàni pa¤ca? Saddhàbalaü, hiribalaü, ottappabalaü, viriyabalam, pa¤¤àbalaü. Katama¤ ca bhikkhave saddhàbalaü? 2. Idha bhikkhave ariyasàvako saddho hoti, saddahati Tathàgatassa bodhiü `iti pi so Bhagavà arahaü sammà- sambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathi Satthà devamanussànaü buddho Bha- gavà' ti. Idaü vuccati bhikkhave saddhàbalaü. Katama¤ ca bhikkhave hiribalaü? 3. Idha bhikkhave ariyasàvako hirimà hoti, hiriyati\<*<1>*>/ kà- yaduccaritena vacãduccaritena manoduccaritena, hiriyati pàpakànaü akusalànaü dhammànaü samàpattiyà. Idaü vuccati bhikkhave hiribalaü. Katama¤ ca bhikkhave ot- tappabalaü? 4. Idha bhikkhave ariyasàvako ottàpã\<*<2>*>/ hoti, ottappati kà- yaduccaritena vacãduccaritena manoduccaritena, ottappati pàpakànaü akusalànaü dhammànaü samàpattiyà. Idaü vuccati bhikkhave ottappabalaü. Katama¤ ca bhikkhave viriyabalaü? 5. Idha bhikkhave ariyasàvako\<*<3>*>/ àraddhaviriyo viharati akusalànaü dhammànaü pahànàya, kusalànaü dhammànaü upasampadàya, thàmavà daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Idaü vuccati bhikkhave viriyabalaü. Katama¤ ca bhikkhave pa¤¤àbalaü? 6. Idha bhikkhave ariyasàvako pa¤¤avà hoti, udayattha- gàminiyà pa¤¤àya\<*<4>*>/ samannàgato ariyàya nibbedhikàya sammàdukkhakkhayagàminiyà. Idaü vuccati bhikkhave pa¤¤àbalaü. Imàni kho bhikkhave pa¤ca sekhabalàni. Tasmà ti ha bhikkhave evaü sikkhitabbaü:-- 7. Saddhàbalena samannàgatà bhavissàma sekhabalena, hiribalena samannàgatà bhavissàma sekhabalena\<*<5>*>/, ottappa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. hirãyati throughout; also M9 (Com.). 2 M. S. ottappã; Ph. -ppi throughout. 3 omitted by M6. 4 omitted by Ph. 5 omitted by M. Ph. S., also the next two times. >/ #<[page 003]># %% balena samannàgatà bhavissàma sekhabalena, viriyabalena samannàgatà bhavissàma sekhabalena, pa¤¤àbalena sam- annàgatà bhavissàma sekhabalenà ti. Evaü hi vo\<*<1>*>/ bhikkhave sikkhitabban ti. III. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi\<*<2>*>/ samannàgato bhikkhu diññh'eva\<*<3>*>/ dhamme dukkhaü viharati savighàtaü sa-upà- yàsaü sapariëàhaü, kàyassa\<*<4>*>/ bhedà parammaraõà duggati pàñikaïkhà. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu assaddho hoti, ahiriko hoti, anottàpã hoti, kusãto\<*<5>*>/ hoti, duppa¤¤o hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu diññh'eva dhamme dukkham viharati savighàtaü sa-upàyàsaü sapariëàhaü, kàyassa\<*<6>*>/ bhedà parammaraõà duggati pàñikaïkhà. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu diññh'eva dhamme sukhaü viharati avighàtaü anupàyà- saü apariëàhaü, kàyassa\<*<7>*>/ bhedà parammaraõà sugati pàñi- kaïkhà. Katamehi pa¤cahi? 4. Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti, hirimà\<*<8>*>/ hoti, ottàpã hoti, àraddhaviriyo hoti, pa¤¤avà hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu diññh'eva dhamme\<*<2>*>/ sukhaü viharati avighàtaü anupàyàsaü apariëàham, kàyassa bhedà parammaraõà su- gati pàñikaïkhà ti. IV. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu assaddho hoti, ahiriko hoti, anottàpã hoti, kusãto hoti, duppa¤¤o hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. kho; T. omits vo. 2 omitted by M6. 3 T. M6. M7 diññhe c'eva mostly. 4 M7 adds ca. 5 M. Ph. M6 kusito throughout. 6 T. M6 add ca; M7 'va. 7 M6. M7 add ca. 8 S. hirãmà throughout. >/ #<[page 004]># %<4 Aïguttara-Nikàya. IV. 3-V. 4>% 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 4. Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti, hirimà hoti, ottàpã hoti, àraddhaviriyo hoti, pa¤¤avà hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü sagge ti. V. 1. Yo hi koci bhikkhave bhikkhu và bhikkhunã và sik- khaü paccakkhàya hãnàyàvattati\<*<1>*>/, tassa ditth'eva dhamme pa¤ca sahadhammikà\<*<2>*>/ vàdànuvàdà\<*<3>*>/ gàrayhà ñhànà\<*<4>*>/ àgac- chanti. Katame pa¤ca? 2. Saddhà pi nàma te nàhosi kusalesu dhammesu, hirã\<*<5>*>/ pi nàma te nàhosi kusalesu dhammesu, ottappaü pi nàma te nàhosi kusalesu dhammesu, viriyaü pi nàma te nàhosi kusalesu dhammesu\<*<6>*>/, pa¤¤à pi nàma te nàhosi kusalesu dhammesu. Yo hi koci bhikkhave bhikkhu và bhikkhunã và sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati, tassa diññh'eva dhamme ime pa¤- ca sahadhammikà vàdànuvàdà\<*<3>*>/ gàrayhà ñhànà\<*<4>*>/ àgacchanti. 3. Yo hi koci bhikkhave bhikkhu và bhikkhunã và sahà- pi dukkhena sahàpi domanassena assumukho pi\<*<7>*>/ rudamàno paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carati, tassa diññh' eva dhamme pa¤ca sahadhammikà pàsaüsà ñhànà\<*<8>*>/ àgac- chanti. Katame pa¤ca? 4. Saddhà pi nàma te ahosi kusalesu dhammesu, hirã pi nàma te ahosi kusalesu dhammesu, ottappaü pi nàma te ahosi kusalesu dhammesu, viriyaü pi nàma te ahosi kusalesu dhammesu, pa¤¤à pi nàma te ahosi kusalesu dhammesu. Yo hi koci bhikkhave bhikkhu và bhikkhunã và sahàpi dukkhena sahàpi domanassena assumukho pi rudamàno paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carati, tassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. T. M6 hãnàya vattati throughout. 2 M6 sadhammikà. 3 M6. M7. S. -pàtà. 4 M6. M7 gàrayhaññhànaü; S. -yhaü ñhànaü. 5 all MSS. have hiri. 6 T. omits this phrase. 7 omitted by M. 8 S. pàsaüsaü ñhànaü. >/ #<[page 005]># %% diññh'eva dhamme ime pa¤ca sahadhammikà pàsaüsà ñhànà\<*<1>*>/ àgacchantã ti. VI. 1. Na tàva bhikkhave akusalassa samàpatti hoti, yàva saddhà paccupaññhità hoti kusalesu dhammesu; yato ca kho bhikkhave saddhà antarahità hoti, assaddhiyaü\<*<2>*>/ pariyuññhà- ya\<*<3>*>/ tiññhati, atha akusalassa samàpatti hoti. Na tàva bhik- khave akusalassa samàpatti hoti, yàva hiri paccupaññhità hoti kusalesu dhammesu; yato ca kho bhikkhave hiri an- tarahità hoti, ahirikaü pariyuññhàya tiññhati, atha akusalassa samàpatti hoti. Na tàva bhikkhave akusalassa samàpatti hoti, yàva ottappaü paccupaññhitaü hoti kusalesu dhamme- su; yato ca kho bhikkhave ottappaü antarahitaü hoti, an- ottappaü pariyuññhàya tiññhati, atha akusalassa samàpatti hoti. Na tàva bhikkhave akusalassa samàpatti hoti, yàva viriyaü paccupaññhitaü hoti kusalesu dhammesu; yato ca kho bhikkhave viriyaü antarahitaü hoti, kosajjaü pari- yuññhàya tiññhati, atha akusalassa samàpatti hoti. Na tàva bhikkhave akusalassa samàpatti hoti, yàva pa¤¤à paccu- paññhità hoti kusalesu dhammesu; yato ca kho bhikkhave pa¤¤à antarahità hoti, duppa¤¤à pariyuññhàya tiññhati, atha akusalassa samàpatti hotã ti. VII. 1. Yebhuyyena bhikkhave sattà kàmesu palàëità\<*<4>*>/. Asita- vyàbhaïgiü\<*<5>*>/ bhikkhave kulaputto ohàya agàrasmà\<*<6>*>/ an- agàriyaü pabbajito hoti, `saddho pabbajito kulaputto' ti alaü vacanàya. Taü kissa hetu? 2. Labbhà\<*<7>*>/ bhikkhave yobbanena\<*<8>*>/ kàmà\<*<9>*>/, te\<*<9>*>/ ca kho yàdisà và tàdisà và. Ye ca bhikkhave hãnà kàmà ye ca majjhimà kàmà, ye ca paõãtà kàmà, sabbe kàmà\<*<10>*>/ tveva saükhaü gacchanti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -saü ñhànaü; M6 omits ñhànà, but repeats saha- after -saüsà; Ph. pàsaüsiyà. 2 Ph. asaddhà. 3 S. -yuddhàya throughout. 4 M. Ph. S. laëità. 5 Ph. -bhaïgi c'eva. 6 M7 agàramhà. 7 S. adds hi. 8 M6 yobbane. 9 omitted by M6. 10 M. Ph. T. twice; M6 has ye before kàmà. >/ #<[page 006]># %<6 Aïguttara-Nikàya. VII. 3-VIII. 2>% 3. Seyyathà pi bhikkhave daharo kumàro mando uttàna- seyyako dhàtiyà pamàdam anvàya kaññhaü và kathalaü và mukhe àhareyya\<*<1>*>/, tam enaü dhàtã sãghaü sãghaü manasi- kareyya, sãghaü sãghaü manasikaritvà\<*<2>*>/ sãghaü sãghaü àhareyya, no ce sakkuõeyya sãghaü sãghaü àharituü\<*<3>*>/, vàmena hatthena sãsaü\<*<4>*>/ pariggahetvà\<*<5>*>/ dakkhiõena hatthena vaïkaïgulaü karitvà salohitaü pi àhareyya. Taü kissa hetu? Atth' esà bhikkhave kumàrassa vihesà, n' esà\<*<6>*>/ natthã ti vadàmi. Karaõãya¤ ca kho evaü\<*<7>*>/ bhikkhave dhàtiyà attha- kàmàya hitesiniyà anukampikàya anukampaü upàdàya. Yato ca kho bhikkhave so kumàro vuddho hoti alaü pa¤¤o, anapekkhà dàni\<*<8>*>/ bhikkhave dhàtã tasmiü kumàre\<*<9>*>/ hoti `attagutto dàni kumàro nàlaü pamàdàyà' ti. Evam eva kho bhikkhave yàva kãva¤ ca bhikkhuno saddhà- ya akataü hoti kusalesu dhammesu, hiriyà akataü hoti kusalesu dhammesu, ottappena akataü hoti kusalesu dham- mesu, viriyena akataü hoti kusalesu dhammesu, pa¤¤àya akataü hoti kusalesu dhammesu, anurakkhitabbo tàva me so bhikkhave bhikkhu hoti. Yato ca kho bhikkhave bhikkhuno\<*<10>*>/ saddhàya kataü hoti kusalesu dhammesu, hiriyà kataü hoti kusalesu dhammesu, ottappena kataü hoti kusalesu dhammesu, viriyena kataü hoti kusalesu dhammesu, pa¤¤àya kataü hoti kusalesu dhammesu, anapekkho dànàhaü\<*<11>*>/ bhikkhave tasmiü bhik- khusmiü\<*<12>*>/ homi `attagutto dàni\<*<13>*>/ bhikkhu nàlaü pamàdà- yà' ti. VIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu cavati na ppatiññhàti saddhamme. Katamehi pa¤cahi? 2. Assaddho bhikkhave bhikkhu cavati na ppatiññhàti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6. M7 àhàr- 2 Ph. -karetvà. 3 M6. M7 àgantuü; T. àhattuü. 4 T. M6. M7 sãghaü. 5 M. Ph. -hitvà; M6 pariggantvà. 6 omitted by M6. 7 M6. M7 etaü. 8 S. pana. 9 S. kumàrasmiü. 10 M. Ph. S. bhikkhu. 11 S. panàhaü. 12 omitted by S. 13 T. S. add bhikkhave. >/ #<[page 007]># %% saddhamme, ahiriko bhikkhave bhikkhu cavati na ppatiññhà- ti saddhamme, anottàpã bhikkhave bhikkhu cavati na ppatiññhàti saddhamme, kusãto bhikkhave bhikkhu cavati na ppatiññhàti saddhamme, duppa¤¤o bhikkhave bhikkhu cavati na ppatiññhàti saddhamme. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu cavati na ppatiññhàti saddhamme. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu na cavati patiññhàti saddhamme. Katamehi pa¤cahi? 4. Saddho bhikkhave bhikkhu na cavati patiññhàti sad- dhamme, hirimà bhikkhave bhikkhu na cavati patiññhàti saddhamme, ottàpã bhikkhave bhikkhu na cavati patiññhàti saddhamme, àraddhaviriyo bhikkhave bhikkhu na cavati patiññhàti saddhamme, pa¤¤avà bhikkhave bhikkhu na cavati patiññhàti saddhamme. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu na cavati patiññhàti saddhamme ti. IX. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu agàravo appatisso\<*<1>*>/ cavati na ppatiññhàti saddhamme. Ka- tamehi\<*<2>*>/ pa¤cahi? 2. Assaddho bhikkhave bhikkhu agàravo appatisso cavati na ppatiññhàti saddhamme, ahiriko bhikkhave bhikkhu agàravo\<*<3>*>/ appatisso cavati na ppatiññhàti saddhamme, an- ottàpã bhikkhave bhikkhu agàravo\<*<3>*>/ appatisso cavati na ppatiññhàti saddhamme, kusãto bhikkhave bhikkhu agàravo\<*<3>*>/ appatisso cavati na ppatiññhàti saddhamme, duppa¤¤o bhikkhave bhikkhu agàravo appatisso cavati na ppatiññhà- ti saddhamme. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu agàravo appatisso cavati na ppatiññhàti saddham- me. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. appañisso, also sappañisso throughout; the Commentary seems to presuppose the reading nàssagàravo nàssapatisso. 2 M7 omits all from katamehi to ahiriko. 3 T. M6. M7 have pe instead of agàravo . . . saddhamme. >/ #<[page 008]># %<8 Aïguttara-Nikàya. IX. 3-X. 4>% 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu sagàravo sappatisso na cavati patiññhàti saddhamme. Ka- tamehi pa¤cahi? 4. Saddho bhikkhave bhikkhu sagàravo sappatisso na cavati patiññhàti saddhamme, hirimà bhikkhave bhikkhu sagàravo\<*<1>*>/ sappatisso na cavati patiññhàti saddhamme, ottàpã bhikkhave bhikkhu sagàravo\<*<1>*>/ sappatisso na cavati patiññhàti saddhamme, àraddhaviriyo bhikkhave bhikkhu sagàravo sappatisso na cavati patiññhàti saddhamme, pa¤- ¤avà bhikkhave bhikkhu sagàravo sappatisso na cavati patiññhàti saddhamme. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu sagàravo sappatisso na cavati patiññhàti saddham- me ti. X. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu agàravo appatisso abhabbo imasmiü dhammavinaye vud- dhiü viråëhiü vepullaü àpajjituü. Katamehi pa¤cahi? 2. Assaddho bhikkhave bhikkhu agàravo appatisso abhab- bo imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü àpajjituü, ahiriko bhikkhave bhikkhu . . . pe . . .\<*<2>*>/ anottàpã bhikkhave bhikkhu . . . pe . . . kusãto bhikkhave bhikkhu . . . pe . . . duppa¤¤o bhikkhave bhikkhu agàravo appatisso abhabbo imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepul- laü àpajjituü. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu agàravo appatisso abhabbo imasmiü dhamma- vinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü àpajjituü. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu sagàravo sappatisso bhabbo imasmiü dhammavinaye vud- dhiü viråëhiü vepullaü àpajjituü. Katamehi pa¤cahi? 4. Saddho bhikkhave bhikkhu sagàravo sappatisso bhab- bo imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü àpajjituü, hirimà bhikkhave bhikkhu . . . pe\<*<3>*>/ . . . ottàpã \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 have pe instead of sag- . . . saddhamme. 2 M. Ph. have here and further on the full sentence. 3 M. Ph. la, and also further on. >/ #<[page 009]># %% bhikkhave bhikkhu . . . pe . . . àraddhaviriyo bhikkhave bhikkhu . . . pe . . . pa¤¤avà bhikkhave bhikkhu sagàravo sappatisso bhabbo imasmiü dhammavinaye vuddhiü virå- ëhiü vepullaü àpajjituü. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu sagàravo sappatisso bhabbo imasmiü dhamma- vinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü àpajjitun ti. Sekhabalavaggo\<*<1>*>/ pañhamo\<*<1>*>/. Tass' uddànaü\<*<2>*>/: Saükhittaü vitthataü\<*<3>*>/ dukkhaü bhataü sikkhàya\<*<4>*>/ pa¤camaü Samàpatti ca kàmesu cavanà\<*<5>*>/ dve\<*<6>*>/ agàravà ti. XI. 1. Pubbàhaü bhikkhave ananussutesu dhammesu abhi¤- ¤àvosànapàramippatto pañijànàmi\<*<7>*>/:-- Pa¤c' imàni bhikkhave Tathàgatassa Tathàgatabalàni yehi balehi samannàgato Tathàgato\<*<8>*>/ àsabhaõñhànaü pañi- jànàti parisàsu sãhanàdaü nadati brahmacakkaü pavatteti\<*<9>*>/. Katamàni pa¤ca? 2. Saddhàbalaü, hiribalaü, ottappabalaü, viriyabalaü. pa¤¤àbalaü. Imàni kho bhikkhave pa¤ca Tathàgatassa Tathàgata- balàni yehi balehi samannàgato Tathàgato àsabhaõñhànaü pañijànàti parisàsu sãhanàdaü nadati brahmacakkaü pa- vattetã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. omit these words, but M. has pañhamo sekhabalavaggo and Ph. pañhamo vaggo niñhito ti after the Uddàna. 2 M. tatr' udd-; Ph. tatr' uddànakathà. 3 T. M6. M7 vitthàra. 4 M. bhatàya pa¤c-; Ph. gavàrukkhàya p- 5 T. M6. M7 vacanaü. 6 T. M6. M7 c'eva, and then naññho (T. M7 naññhe) ca agaravà (M6 -van) ti; Ph. cavanattho agàravo ti. 7 M9 (Com.) pañivijànàmi. 8 omitted by Ph. 9 Ph. pavattati. >/ #<[page 010]># %<10 Aïguttara-Nikàya. XII. 1-XIV. 3>% XII. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave sekhabalàni. Katamàni pa¤ca? 2. Saddhàbalaü, hiribalaü, ottappabalaü, viriyabalaü, pa¤¤àbalaü. Imàni kho bhikkhave pa¤ca sekhabalàni\<*<1>*>/. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü sekhabalànaü etaü aggaü etaü saügàhikaü etaü saüghàtaniyaü yad idaü pa¤¤àbalaü. 3. Seyyathà pi bhikkhave kåñàgàrassa\<*<2>*>/ etaü aggaü etaü saügàhikaü etaü saüghàtaniyaü yad idaü kåñaü, evam eva kho bhikkhave imesaü pa¤cannaü sekhabalànaü etaü aggaü etaü saügàhikaü etaü saüghàtaniyaü yad idaü pa¤- ¤àbalaü. Tasmà ti ha bhikkhave evaü sikkhitabbaü:-- 4. Saddhàbalena samannàgatà bhavissàma sekhabalena, hiribalena\<*<4>*>/ . . . ottappabalena . . . viriyabalena . . . pa¤¤à- balena samannàgatà bhavissàma sekhabalenà ti. Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabban ti. XIII. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave balàni\<*<5>*>/. Katamàni pa¤ca? 2. Saddhàbalaü, viriyabalaü, satibalaü, samàdhibalaü, pa¤¤àbalaü. Imàni kho bhikkhave pa¤ca balànã ti. XIV. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave balàni. Katamàni pa¤ca? 2. Saddhàbalaü, viriyabalaü, satibalaü, samàdhibalaü, pa¤¤àbalaü. Katama¤ ca bhikkhave saddhàbalaü? 3. Idha bhikkhave ariyasàvako saddho hoti, saddahati Tathàgatassa bodhiü `iti pi so Bhagavà arahaü\<*<6>*>/ sammà- sambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathi Satthà devamanussànaü buddho Bha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 Tathàgatabalàni yehi balehi samannàgato Tathàgato asekhabalàni. 2 Ph. -àgàrass' eva etaü. 3 omitted by Ph. 4 omitted by M6. 5 M9 (Com.) sekhabalàni. 6 T. M6. M7 pe, then Satthà and so on. >/ #<[page 011]># %% gavà' ti. Idaü vuccati bhikkhave saddhàbalaü. Katama¤ ca bhikkhave viriyabalaü? 4. Idha bhikkhave ariyasàvako àraddhaviriyo viharati\<*<1>*>/ akusalànaü dhammànaü pahànàya, kusalànaü dhammà- naü upasampadàya, thàmavà daëhaparakkamo anikkhit- tadhuro kusalesu dhammesu. Idaü vuccati bhikkhave viriyabalaü. Katama¤ ca bhikkhave satibalaü? 5. Idha bhikkhave ariyasàvako satimà hoti, paramena satinepakkena samannàgato cirakataü pi cirabhàsitaü\<*<2>*>/ pi sarità anussarità. Idaü vuccati bhikkhave satibalaü. Ka- tama¤ ca bhikkhave samàdhibalaü? 6. Idha bhikkhave ariyasàvako vivicc'eva kàmehi vivic- ca\<*<3>*>/ akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati, vitak- kavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharati, pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati sato ca sampajàno sukhaü ca kà- yena\<*<4>*>/ pañisaüvedeti yaü taü ariyà àcikkhanti upekkhako satimà sukhavihàrã ti tatiyaü jhànaü upasampajja vihara- ti, sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbe 'va somanassadomanassànaü atthaïgamà adukkhamasukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharati. Idaü vuccati bhikkhave samàdhibalaü. Katama¤ ca bhikkhave pa¤¤àbalaü? 7. Idha bhikkhave ariyasàvako pa¤¤avà hoti, udayattha- gàminiyà pa¤¤àya samannàgato ariyàya nibbedhikàya sam- màdukkhakkhayagàminiyà. Idaü vuccati bhikkhave pa¤- ¤àbalaü. Imàni kho bhikkhave pa¤ca balànã ti. XV. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave balàni. Katamàni pa¤ca? 2. Saddhàbalaü, viriyabalaü, satibalaü, samàdhibalaü, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. hoti. 2 Ph. cirakàlabh- 3 T. M6. M7 pe, then catutthajjh- 4 Ph. kàlena. >/ #<[page 012]># %<12 Aïguttara-Nikàya. XV. 3-XVII. 2>% pa¤¤àbalaü. Kattha ca\<*<1>*>/ bhikkhave saddhàbalaü daññhab- baü? 3. Catåsu sotàpattiyaïgesu. Ettha saddhàbalaü daññhab- bam. Kattha ca bhikkhave viriyabalaü daññhabbaü? 4. Catåsu sammappadhànesu. Ettha viriyabalaü daññhab- baü. Kattha ca bhikkhave satibalaü daññhabbaü? 5. Catåsu satipaññhànesu. Ettha satibalaü daññhabbaü. Kattha ca bhikkhave samàdhibalaü daññhabbaü? 6. Catåsu jhànesu. Ettha samàdhibalaü daññhabbaü. Kattha ca bhikkhave pa¤¤àbalaü daññhabbaü? 7. Catåsu ariyasaccesu. Ettha pa¤¤àbalaü daññhabbaü. Imàni kho bhikkhave pa¤ca balànã ti. XVI. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave balàni. Katamàni pa¤ca? 2. Saddhàbalaü, viriyabalaü, satibalaü, samàdhibalaü, pa¤¤àbalaü. Imàni kho bhikkhave pa¤ca balàni. Imesaü kho bhik- khave pa¤cannaü balànaü etaü aggaü etaü saügàhikaü etaü saüghàtaniyaü yad idaü pa¤¤àbalaü. 3. Seyyathà pi bhikkhave kåñàgàrassa etaü aggaü etaü saügàhikaü etaü saüghàtaniyaü yad idaü kåñaü, evam eva kho bhikkhave imesaü pa¤cannaü balànaü etaü aggaü etaü saügàhikaü etaü saüghàtaniyaü yad idaü pa¤¤àbalan ti. XVII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu attahitàya pañipanno hoti no parahitàya. Katamehi pa¤- cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu attanà sãlasampanno hoti, no paraü sãlasampadàya samàdapeti, attanà samàdhisampanno hoti\<*<2>*>/, no\<*<2>*>/ paraü samàdhisampadàya samàdapeti, attanà pa¤¤àsampanno hoti, no paraü pa¤¤àsampadàya samàda- peti, attanà vimuttisampanno hoti, no paraü vimuttisam- padàya samàdapeti, attanà vimutti¤àõadassanasampanno hoti, no paraü vimutti¤àõadassanasampadàya samàdapeti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 katthaci throughout. 2 omitted by Ph. >/ #<[page 013]># %% Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu attahitàya pañipanno hoti no parahitàyà ti. XVIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu parahitàya pañipanno hoti no attahitàya. Katamehi pa¤- cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu attanà\<*<1>*>/ na\<*<1>*>/ sãlasampanno hoti, paraü sãlasampadàya samàdapeti, attanà na samàdhi- sampanno hoti, paraü samàdhisampadàya samàdapeti, attanà na pa¤¤àsampanno hoti, paraü pa¤¤àsampadàya samàdapeti, attanà na vimuttisampanno hoti, paraü vimut- tisampadàya samàdapeti, attanà na vimutti¤àõadassana- sampanno hoti, paraü vimutti¤àõadassanasampadàya sam- àdapeti\<*<2>*>/. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu parahitàya pañipanno hoti no attahitàyà ti. XIX. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu neva\<*<3>*>/ attahitàya pañipanno hoti no parahitàya. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu attanà na sãlasampanno hoti, no paraü sãlasampadàya samàdapeti, attanà na samàdhi- sampanno hoti, no paraü samàdhisampadàya samàdapeti, attanà\<*<4>*>/ na pa¤¤àsampanno hoti, no paraü pa¤¤àsampadà- ya samàdapeti, attanà na\<*<5>*>/ vimuttisampanno hoti, no paraü vimuttisampadàya samàdapeti, attanà na\<*<5>*>/ vimutti¤àõa- dassanasampanno hoti, no paraü vimutti¤àõadassanasam- padàya samàdapeti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 transpose these two words. 2 M6 adds attanà na paü¤àya sampanno hoti, paraü paü¤àya samàdapeti, attanà na vimuttisampanno hoti, paraü vimuttisampadàya samàdapeti, attanà na vimuttiyà; T has paraü vimutti¤ànadassanasampanno (sic) hoti, paraü vimutti¤ànadassanasampadàya and so on. 3 T. M6. M7 nev'. 4 T. omits this phrase entirely. 5 omitted by M6. >/ #<[page 014]># %<14 Aïguttara-Nikàya. XX. 1-XXI. 1>% Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu neva\<*<1>*>/ attahitàya pañipanno hoti no parahità- yà ti. XX. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu attahitàya ca pañipanno hoti parahitàya ca. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu attanà ca sãlasampanno hoti para¤ ca sãlasampadàya samàdapeti, attanà ca samàdhi- sampanno hoti para¤ ca samàdhisampadàya samàdapeti, attanà ca pa¤¤àsampanno hoti para¤ ca pa¤¤àsampadàya samàdapeti, attanà ca vimuttisampanno hoti para¤ ca vimuttisampadàya samàdapeti, attanà ca vimutti¤àõadassa- nasampanno hoti para¤ ca vimutti¤àõadassanasampadàya samàdapeti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu attahitàya ca\<*<2>*>/ pañipanno hoti parahitàya cà ti. Balavaggo dutiyo\<*<3>*>/. Uddànaü\<*<4>*>/: Ananussutakåña¤\<*<5>*>/ ca saükhittaü\<*<6>*>/ vitthatena\<*<7>*>/ ca Daññhabba¤ ca puna\<*<8>*>/ kåñaü cattàro ca\<*<9>*>/ hitena\<*<10>*>/ cà ti. XXI. 1. So vata bhikkhave bhikkhu agàravo appatisso\<*<11>*>/ asa- bhàgavuttiko sabrahmacàrãsu abhisamàcàrikaü\<*<12>*>/ dhammaü paripåressatã\<*<13>*>/ ti n'etaü ñhànaü vijjati\<*<14>*>/, abhisamàcàrikaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. no; T. M6. M7 nev'. 2 omitted by M6. M7. 3 M. dutiyo balavaggo; Ph. dutiyo vaggo. 4 M. Ph. udànagàthà; S. tass' uddànaü. 5 Ph. ananussuta¤ ca kuta¤ ca. 6 M6 -khittena; M7 -khitte. 7 M. vitthàrena; Ph. vitthàne. 8 T. M7 pura; omitted by M6; Ph. suno. 9 S. pi; omitted by T. M6. M7. 10 T. M6. M7 ahitena, and then vaggo ti; Ph. tena cà ti. 11 M. appañisso and sappañisso throughout. 12 M. S. àbhi- throughout. 13 M. Ph. -pårissati and -påritvà throughout. 14 T. continues So vata and so on. >/ #<[page 015]># %% dhammaü aparipåretvà sekhaü dhammaü paripåressatã ti n'etaü ñhànaü vijjati, sekhaü dhammaü aparipåretvà sãlàni paripåressatã ti n'etaü ñhànaü vijjati, sãlàni aparipåretvà sammàdiññhiü paripåressatã ti n'etaü ñhànaü vijjati, sammà- diññhiü aparipåretvà sammàsamàdhiü paripåressatã ti n'etaü ñhànaü vijjati\<*<1>*>/. 2. So vata bhikkhave bhikkhu sagàravo sappatisso sa- bhàgavuttiko sabrahmacàrãsu abhisamàcàrikaü dhammaü paripåressatã ti ñhànam etaü vijjati, abhisamàcàrikaü dhammaü paripåretvà sekhaü\<*<2>*>/ dhammaü paripåressatã ti ñhànam etaü vijjati, sekhaü dhammaü paripåretvà sãlàni paripåressatã ti ñhànam etaü vijjati, sãlàni paripåretvà sammàdiññhiü paripåressatã ti ñhànam etaü vijjati\<*<3>*>/, sammà- diññhiü paripåretvà sammàsamàdhiü paripåressatã ti ñhànam etaü vijjatã ti. XXII. 1. So vata bhikkhave bhikkhu agàravo appatisso asa- bhàgavuttiko sabrahmacàrãsu abhisamàcàrikaü dhammaü\<*<4>*>/ paripåressatã ti n'etaü ñhànaü vijjati, abhisamàcàrikaü\<*<5>*>/ dhammaü aparipåretvà sekhaü dhammaü paripåressatã ti n'etaü ñhànaü vijjati, sekhaü dhammaü aparipåretvà sãla- kkhandhaü paripåressatã ti n'etaü ñhànaü vijjati, sãla- kkhandhaü aparipåretvà samàdhikkhandhaü paripåressatã ti n'etaü ñhànaü vijjati, samàdhikkhandhaü aparipåretvà\<*<6>*>/ pa¤¤àkkhandhaü paripåressatã ti n'etaü ñhànaü vijjati\<*<1>*>/. 2. So vata bhikkhave bhikkhu sagàravo sappatisso sa- bhàgavuttiko sabrahmacàrãsu abhisamàcàrikaü dhammaü paripåressatã ti ñhànam etaü vijjati, abhisamàcàrikaü dhammaü paripåretvà sekhaü dhammaü paripåressatã ti ñhànam etaü vijjati, sekhaü dhammaü paripåretvà sãla- kkhandhaü paripåressatã ti ñhànam etaü vijjati, sãlakkhan- dhaü paripåretvà samàdhikkhandhaü paripåressatã ti ñhà- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. vijjatã ti. 2 M. inserts gacchati. 3 T. continues So vata and so on. 4 M6 inserts paripuretvà (sic) sekhaü dhammaü. 5 M6 omits all from abhi- to vijjati. 6 M6 omits all from samàdhi- to vijjati. >/ #<[page 016]># %<16 Aïguttara-Nikàya. XXIII. 1-5>% nam etaü vijjati\<*<1>*>/, samàdhikkhandhaü paripåretvà pa¤¤à- kkhandhaü paripåressatã ti ñhànam etaü vijjatã ti. XXIII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave jàtaråpassa\<*<2>*>/ upakkilesà yehi upakkilesehi upakkiliññhaü jàtaråpaü na c'eva mudu\<*<3>*>/ hoti na ca kammaniyaü na ca pabhassaraü pabhaïgu ca na ca sammà-upeti kammàya. Katame pa¤ca? 2. Ayo, lohaü, tipu, sãsaü, sajjhaü. Ime kho bhikkhave pa¤ca\<*<4>*>/ jàtaråpassa upakkilesà yehi upakkilesehi upakkiliññhaü jàtaråpaü na c'eva mudu\<*<4>*>/ hoti na ca kammaniyaü na ca pabhassaraü pabhaïgu ca\<*<4>*>/ na ca sammà-upeti kammàya 3. Yato ca kho bhikkhave jàtaråpaü imehi pa¤cahi upakkilesehi vimuttaü\<*<5>*>/ hoti, taü hoti jàtaråpaü mudu ca kammaniyaü ca pabhassaraü ca na ca pabhaïgu sammà- upeti kammàya. Yassa kassaci\<*<6>*>/ pilandhanavikatiyà àkaï- khati, yadi muddikàya\<*<7>*>/ yadi kuõóalàya yadi gãveyyakena\<*<8>*>/ yadi suvaõõamàlàya, ta¤ c'assa atthaü anubhoti. Evam eva kho bhikkhave pa¤c'ime cittassa upakkilesà yehi upa- kkilesehi upakkiliññhaü cittaü na c'eva mudu\<*<9>*>/ hoti na ca kammaniyaü na ca pabhassaraü pabhaïgu ca na ca\<*<10>*>/ sammàsamàdhiyati àsavànaü khayàya. Katame pa¤ca? 4. Kàmacchando, vyàpàdo, thãnamiddhaü, uddhaccakuk- kuccaü, vicikicchà. Ime kho bhikkhave pa¤ca cittassa upakkilesà yehi upa- kkilesehi upakkiliññhaü cittaü na c'eva mudu\<*<9>*>/ hoti na ca kammaniyaü na ca pabhassaraü pabhaïgu ca\<*<10>*>/ na ca sammàsamàdhiyati àsavànaü khayàya. 5. Yato ca kho bhikkhave cittaü imehi pa¤cahi upa- kkilesehi vimuttaü hoti, taü hoti cittaü mudu\<*<9>*>/ ca kam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 vijjatã ti, and omits the rest. 2 M6 råpassa. 3 M6. M7 muduü throughout. 4 omitted by M6. 5 T. M6. M7 vippamuttaü throughout. 6 M6. M7 yassà yassà ci; T. yassà yassà ca. 7 T. M7 paõóitàya; M6 paüóikàya. 8 M6. M7 gãveyyake; T. gãveyyakàya. 9 Ph. also muduü. 10 omitted by Ph. >/ #<[page 017]># %% maniyaü ca pabhassaraü ca\<*<1>*>/ na ca\<*<2>*>/ pabhaïgu\<*<3>*>/ sammà- samàdhiyati àsavànaü khayàya. Yassa yassa\<*<4>*>/ ca abhi¤¤àsac- chikaraõãyassa\<*<5>*>/ dhammassa\<*<1>*>/ cittaü abhininnàmeti\<*<6>*>/ abhi- ¤¤àsacchikiriyàya\<*<7>*>/, tatra tatr'eva sakkhibhabbataü pàpu- õàti sati sati\<*<8>*>/ àyatane. 6. So sace àkaïkhati `anekavihitaü iddhividhaü pacca- nubhaveyyaü\<*<9>*>/: eko pi hutvà bahudhà assaü\<*<10>*>/, bahudhà\<*<11>*>/ pi hutvà eko assaü, àvibhàvaü tirobhàvaü tirokuóóaü tiropàkàraü tiropabbataü asajjamàno gaccheyyaü\<*<12>*>/ sey- yathà pi àkàse, pañhaviyà pi ummujjanimujjaü kareyyaü seyyathà pi udake, udake pi abhijjamàne\<*<13>*>/ gaccheyyaü sey- yathà pi pañhaviyà\<*<14>*>/, àkàse pi pallaïkena kameyyaü\<*<15>*>/ seyyathà pi pakkhã sakuõo, ime pi candimasuriye evaümahid- dhike evaümahànubhàve pàõinà paràmaseyyaü parimaj- jeyyaü, yàva Brahmalokà pi kàyena 'va saüvatteyyan\<*<16>*>/' ti, tatra tatr'eva sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati\<*<8>*>/ àyatane. 7. So sace àkaïkhati `dibbàya sotadhàtuyà visuddhàya atikkantamànusikàya ubho sadde suõeyyaü dibbe ca mànuse\<*<17>*>/ ca ye dåre\<*<18>*>/ santike cà' ti, tatra tatr'eva sak- khibhabbataü pàpuõàti sati sati\<*<8>*>/ àyatane. 8. So sace àkaïkhati `parasattànaü parapuggalànaü cetasà ceto paricca pajàneyyaü: saràgaü và cittaü sarà- gaü cittan ti pajàneyyaü\<*<19>*>/, vãtaràgaü và\<*<1>*>/ cittaü vãtaràgaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 omitted by M. Ph. 3 Ph. adds ca. 4 omitted by M6. Ph.; M6 omits also ca. 5 Ph. c'abhi¤¤àkaraõiyassa. 6 Ph. abhinàmeti; T. abhinnàmeti. 7 M. -karaõiyàya; Ph. -karaõiyassa dhammassa cittaü abhinàmeti abhi¤¤àsacchikaraõiyà. 8 omitted by M6. 9 Ph. paccanupab-; M. M6 paccanubhaveyya; M7 -yyà throughout. 10 T. M6. M7 have after assaü: pe, then yavà br-; M. assa throughout. 11 Ph. bahu. 12 also Ph. -yya 13 M. -no; Ph. -nena. 14 M. Ph. -viyaü. 15 Ph. kareyya. 16 M6 và saü- 17 M. Ph. manusse throughout. 18 M. Ph. add ye. 19 T. M6. M7 have pe after pajo, and then vimuttaü and so on. >/ #<[page 018]># %<18 Aïguttara-Nikàya. XXIII. 9>% cittan ti pajàneyyaü, sadosaü và\<*<1>*>/ cittaü sadosaü cittan ti pajàneyyaü, vãtadosaü và cittaü vãtadosaü cittan ti pajàneyyaü, samohaü\<*<2>*>/ và cittaü samohaü cittan ti pa- jàneyyaü, vãtamohaü và cittaü vãtamohaü cittan ti pa- jàneyyaü, saükhittaü và cittaü saükhittaü cittan ti pa- jàneyyaü, vikkhittaü và cittaü vikkhittaü cittan ti pa- jàneyyaü, mahaggataü và cittaü mahaggataü cittan ti pajàneyyaü, amahaggataü và cittaü amahaggataü cittan ti pajàneyyaü, sa-uttaraü và cittaü sa-uttaraü cittan ti pajàneyyaü, anuttaraü và cittaü anuttaraü cittan ti pa- jàneyyaü, samàhitaü và cittaü samàhitaü cittan ti pajà- neyyaü, asamàhitaü và cittaü asamàhitaü cittan ti pajà- neyyaü, vimuttaü và\<*<3>*>/ cittaü vimuttaü\<*<4>*>/ cittan ti pajàneyyaü, avimuttaü và cittaü avimuttaü cittan ti pajàneyyan' ti\<*<1>*>/, tatra tatr'eva sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati àya- tane. 9. So sace àkaïkhati `anekavihitaü pubbenivàsaü anu- ssareyyaü, seyyathãdaü ekaü pi jàtiü dve pi jàtiyo\<*<5>*>/ tisso pi jàtiyo catusso pi jàtiyo pa¤ca pi jàtiyo dasa pi jàtiyo vãsaü pi jàtiyo tiüsaü\<*<6>*>/ pi jàtiyo cattàëãsaü\<*<7>*>/ pi jàtiyo pa¤¤àsaü pi jàtiyo jàtisataü pi\<*<8>*>/ jàtisahassaü pi\<*<9>*>/ jàti- satasahassaü pi\<*<10>*>/ aneke pi saüvaññakappe aneke pi vivañ- ñakappe aneke pi saüvaññavivaññakappe amutràsiü\<*<11>*>/ evaü- nàmo evaügotto evaüvaõõo evamàhàro evaüsukhadukkha- pañisaüvedã\<*<12>*>/ evamàyupariyanto, so tato cuto amutra udapàdiü\<*<13>*>/, tatràpàsiü\<*<11>*>/ evaünàmo evaügotto evaüvaõõo evamàhàro evaüsukhadukkhapañisaüvedã, evamàyupariyan- to, so tato cuto idhupapanno ti, iti sàkàraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivàsaü anussareyyan' ti, tatra tatr' eva sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 Ph. sammohaü. 3 omitted by M6. 4 M6 omits all from vimuttaü to tatra, but it has pajànàti instead of pajàneyyan ti; T. M7 have after cittan ti: pajàneyyan ti tatra. 5 T. M6 M7 have after jàtiyo: pe, then iti and so on. 6 Ph. tãsaü. 7 M. -rãsaü; Ph. -risaü. 8 Ph. sataü pi jàtiyo. 9 Ph. sahassaü pi jàtiyo. 10 Ph. satasahassaü pi jàtiyo . 11 M. Ph. -si. 12 Ph. -dukkhaüpañi- 13 M. Ph. -di. >/ #<[page 019]># %% 10. So sace àkaïkhati `dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena\<*<1>*>/ satte passeyyaü cavamàne upapajja- màne hãne paõãte suvaõõe\<*<2>*>/ dubbaõõe\<*<2>*>/ sugate duggate ya- thàkammupage satte pajàneyyaü: ime vata bhonto sattà kàyaduccaritena samannàgatà vacãduccaritena samannàgatà manoduccaritena samannàgatà ariyànaü upavàdakà mic- chàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü\<*<3>*>/ vinipàtaü nirayaü upa- pannà, ime và pana bhonto sattà kàyasucaritena samannà- gatà vacãsucaritena samannàgatà manosucaritena samannà- gatà ariyànaü anupavàdakà sammàdiññhikà sammàdiññhi- kammasamàdànà, te kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü\<*<3>*>/ saggaü lokaü upapannà ti, iti dibbena cakkhunà visud- dhena atikkantamànusakena satte passeyyaü cavamàne upapajjamàne hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathàkammupage satte pajàneyyan' ti, tatra tatr'eva sak- khibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane. 11. So sace àkaïkhati `àsavànaü khayà anàsavaü ceto- vimuttiü pa¤¤àvimuttiü\<*<2>*>/ diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihareyyan' ti, tatra tatr'eva sak- khibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane ti. XXIV. 1. Dussãlassa bhikkhave sãlavipannassa\<*<4>*>/ hatupaniso hoti sammàsamàdhi, sammàsamàdhimhi asati sammàsamàdhivi- pannassa hatupanisaü hoti yathàbhåta¤àõadassanaü, ya- thàbhåta¤àõadassane asati yathàbhåta¤àõadassanavipan- nassa hatupaniso hoti nibbidàviràgo, nibbidàviràge asati nibbidàviràgavipannassa hatupanisaü hoti vimutti¤àõadas- sanaü. 2. Seyyathà pi bhikkhave rukkho sàkhàpalàsavipanno, tassa papañikà\<*<5>*>/ pi na pàripåriü\<*<6>*>/ gacchati, taco\<*<7>*>/ pi na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 have after -kena: pe, then yathàkammupage and so on. 2 omitted by Ph. 3 Ph. -ti. 4 M. -vippa- throughout; Ph. only once. 5 S. pappa- 6 M6 pari- 7 T. M6. M7 have taco pi pheggu pi sàro pi na p- g- >/ #<[page 020]># %<20 Aïguttara-Nikàya. XXIV. 3-XXV. 1>% pàripåriü gacchati, pheggu pi na pàripåriü gacchati, sàro pi na pàripåriü gacchati, evam eva kho bhikkhave dussã- lassa sãlavipannassa hatupaniso hoti\<*<1>*>/ sammàsamàdhi, sam- màsamàdhimhi asati sammàsamàdhivipannassa hatupanisaü hoti yathàbhåta¤àõadassanaü, yathàbhåta¤àõadassane asati yathàbhåta¤àõadassanavipannassa hatupaniso hoti nibbi- dàvirago, nibbidàviràge asati nibbidàviràgavipannassa hatu- panisaü hoti vimutti¤àõadassanaü. 3. Sãlavato bhikkhave sãlasampannassa upanisasampanno\<*<2>*>/ hoti sammàsamàdhi\<*<3>*>/, sammàsamàdhimhi sati sammàsamà- dhisampannassa upanisasampannaü hoti yathàbhåta¤àõa- dassanaü, yathàbhåta¤àõadassane sati yathàbhåta¤àõa- dassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidàviràgo, nibbidàviràge sati nibbidàviràgasampannassa upanisasam- pannaü hoti vimutti¤àõadassanaü. 4. Seyyathà pi bhikkhave rukkho\<*<3>*>/ sàkhàpalàsasampanno, tassa\<*<4>*>/ papañikà\<*<5>*>/ pi pàripåriü gacchati, taco\<*<6>*>/ pi pàripåriü gacchati, pheggu pi pàripåriü gacchati, sàro pi pàripåriü gacchati, evam eva kho bhikkhave sãlavato sãlasampannassa upanisasampanno hoti\<*<1>*>/ sammàsamàdhi, sammàsamàdhimhi sati sammàsamàdhisampannassa upanisasampannaü\<*<7>*>/ hoti yathàbhåta¤àõadassanaü, yathàbhåta¤àõadassane sati ya- thàbhåta¤àõadassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidàviràgo, nibbidàviràge sati nibbidàviràgasampannassa upanisasampannaü hoti vimutti¤àõadassanan ti. XXV. 1. Pa¤cahi bhikkhave aïgehi anuggahità\<*<8>*>/ sammàdiññhi\<*<9>*>/ cetovimuttiphalà ca\<*<3>*>/ hoti\<*<3>*>/ cetovimuttiphalànisaüsà ca, pa¤¤àvimuttiphalà\<*<10>*>/ ca hoti pa¤¤àvimuttiphalànisaüsà ca. Katamehi pa¤cahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 have after hoti: pe, then vimutti- and so on. 2 T. M6. M7. S. upanissayasamp- throughout. 3 omitted by M6. 4 M. Ph. add ca. 5 S. pappa- 6 T. M6. M7 have taco pi pheggu pi sàro pi p- g- 7 Ph. here upanissasamp- 8 only M9 (Com.) has -ggahãtà, but not in every place where this word recurs. 9 M6 inserts cetovimutti hoti. 10 T. omits all from pa¤¤à- to Katamehi. >/ #<[page 021]># %% 2. Idha bhikkhave sammàdiññhi sãlànuggahità ca hoti sutànuggahità\<*<1>*>/ ca hoti sàkacchànuggahità\<*<2>*>/ ca hoti sa- mathànuggahità ca hoti\<*<3>*>/ vipassanànuggahità ca hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi aïgehi anuggahità sam- màdiññhi cetovimuttiphalà ca hoti cetovimuttiphalànisaüsà\<*<4>*>/ ca pa¤¤àvimuttiphalà ca hoti pa¤¤àvimuttiphalànisaüsà cà ti. XXVI. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave vimuttàyatanàni, yattha\<*<5>*>/ bhik- khuno appamattassa àtàpino pahitattassa viharato avi- muttaü và cittaü vimuccati, aparikkhãõà và àsavà pari- kkhayaü gacchanti, ananuppattaü\<*<6>*>/ và anuttaraü yoga- kkhemaü anupàpuõàti. Katamàni pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhuno Satthà dhammaü deseti a¤¤ataro và garuññhàniyo\<*<7>*>/ sabrahmacàrã. Yathà\<*<8>*>/ yathà\<*<9>*>/ bhikkhave tassa\<*<10>*>/ bhikkhuno Satthà dhammaü deseti a¤¤ataro và garuññhàniyo sabrahmacàrã, tathà tathà so tasmiü dhamme atthapañisaüvedã ca hoti dhammapañi- saüvedã ca. Tassa atthapañisaüvedino dhammapañisaüvedino pàmujjaü jàyati, pamuditassa pãti jàyati, pãtimanassa kàyo passambhati, passaddhakàyo\<*<11>*>/ sukhaü vedeti\<*<12>*>/, sukhino cittaü samàdhiyati: idaü\<*<13>*>/ bhikkhave pañhamaü vimuttà- yatanaü, yattha\<*<5>*>/ bhikkhuno appamattassa\<*<14>*>/ àtàpino pahitat- tassa viharato avimuttaü và cittaü vimuccati, aparikkhãõà và àsavà parikkhayaü gacchanti, ananuppattaü và anut- taraü yogakkhemaü anupàpuõàti. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno na h'eva kho Satthà dhammaü deseti a¤¤ataro và garuññhàniyo sabrah- macàrã, api ca kho yathàsutaü yathàpariyattaü dhammaü vitthàrena\<*<3>*>/ paresaü deseti. Yathà yathà bhikkhave bhikkhu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. suttà- 2 M6 satànu- 3 omitted by M6. M7. 4 M6 phalàn- 5 Ph. inserts bhikkhave. 6 M6 anuppattaü. 7 T. M6. M7 -niko throughout. 8 Ph. has Tathàgatassa so tasmiü dhamme and so on. 9 T. adds và. 10 omitted by T. M6. M7. 11 Ph. passaddhana- 12 T. M6. M7 vediyati throughout. 13 M6 imaü. 14 omitted by M6. >/ #<[page 022]># %<22 Aïguttara-Nikàya. XXVI. 4-5>% yathàsutaü yathàpariyattaü dhammaü vitthàrena paresaü deseti, tathà tathà so tasmiü\<*<1>*>/ dhamme atthapañisaüvedã ca hoti\<*<2>*>/ dhammapañisaüvedã ca. Tassa atthapañisaüvedino dhammapañisaüvedino pàmujjaü jàyati, pamuditassa pãti jàyati, pãtimanassa kàyo passambhati, passaddhakàyo sukhaü vedeti, sukhino cittaü samàdhiyati: idaü bhikkhave duti- yaü vimuttàyatanaü, yattha\<*<3>*>/ bhikkhuno appamattassa\<*<4>*>/ àtàpino pahitattassa viharato avimuttaü và cittaü vimuc- cati, aparikkhãõà và àsavà parikkhayaü gacchanti, ananu- ppattaü và anuttaraü yogakkhemaü anupàpuõàti. 4. Puna ca paraü bhikkhave\<*<5>*>/ bhikkhuno na h'eva kho Satthà dhammaü deseti a¤¤ataro và garuññhàniyo sabrah- macàrã, na pi\<*<6>*>/ yathàsutaü yathàpariyattaü dhammaü vitthàrena paresaü deseti, api ca kho yathàsutaü yathà- pariyattaü dhammaü vitthàrena sajjhàyaü\<*<7>*>/ karoti. Yathà yathà bhikkhave bhikkhu yathàsutaü yathàpariyattaü dhammaü vitthàrena sajjhàyaü\<*<8>*>/ karoti, tathà tathà so tasmiü dhamme atthapañisaüvedã ca hoti dhammapañi- saüvedã ca. Tassa atthapañisaüvedino dhammapañisaüvedi- no pàmujjaü jàyati, pamuditassa pãti jàyati, pãtimanassa kàyo passambhati, passaddhakàyo sukhaü vedeti, sukhino cittaü samàdhiyati: idaü bhikkhave tatiyaü vimuttàyata- naü, yattha bhikkhuno appamattassa àtàpino . . . pe\<*<9>*>/ . . . yogakkhemaü anupàpuõàti. 5. Puna ca paraü bhikkhave\<*<2>*>/ bhikkhuno na h'eva kho Satthà dhammaü deseti a¤¤ataro và garuññhàniyo sabrah- macàrã, na pi yathàsutaü yathàpariyattaü dhammaü vi- tthàrena paresaü deseti, na pi yathàsutaü\<*<10>*>/ yathàpariyat- taü dhammaü vitthàrena sajjhàyaü karoti, api ca kho yathàsutaü yathàpariyattaü dhammaü cetasà anuvittaketi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. tasmi. 2 omitted by Ph. 3 M. Ph. add bhikkhave. 4 S. has after -ttassa: pe, then yogakkhemaü and so on. 5 omitted by T. 6 M. Ph. nàpi throughout. 7 M6 sajjàyaü throughout. 8 Ph. inserts na. 9 M. Ph. la; T. M6. M7 give the full sentence; M6, however, repeats after aparikkhãõà và one preceding line, viz. -no pàmujjaü jàyati and so on. 10 M. Ph. -bhåtaü. >/ #<[page 023]># %% anuvicarati\<*<1>*>/ manasànupekkhati. Yathà yathà bhikkhave bhikkhu yathàsutaü yathàpariyattaü dhammaü cetasà anuvitakketi anuvicarati manasànupekkhati, tathà tathà\<*<2>*>/ so tasmiü dhamme atthapañisaüvedã ca hoti dhamma- pañisaüvedã ca. Tassa atthapañisaüvedino dhammapañisaü- vedino pàmujjaü jàyati, pamuditassa pãti jàyati, pãtima- nassa kàyo passambhati, passaddhakàyo sukhaü vedeti, sukhino cittaü samàdhiyati: idaü bhikkhave catutthaü vimuttàyatanaü, yattha\<*<3>*>/ bhikkhuno appamattassa\<*<4>*>/ àtàpino pahitattassa viharato avimuttaü và cittaü vimuccati, apari- kkhãõà và àsavà parikkhayaü gacchanti, ananupattaü và anuttaraü yogakkhemaü anupàpuõàti. 6. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno\<*<5>*>/ na h'eva kho Satthà dhammaü deseti a¤¤ataro và garuññhàniyo sabrah- macàrã, na pi yathàsutaü yathàpariyattaü dhammaü vi- tthàrena paresaü deseti, na pi yathàsutaü yathàpariyattaü dhammaü vitthàrena sajjhàyaü karoti, na pi yathàsutaü yathàpariyattaü dhammaü cetasà anuvitakketi anuvicarati manasànupekkhati\<*<6>*>/, api ca khvassa\<*<7>*>/ a¤¤ataraü samàdhini- mittaü suggahitaü\<*<8>*>/ hoti sumanasikataü såpadhàritaü\<*<9>*>/ suppañividdhaü pa¤¤àya. Yathà yathà bhikkhave bhikkhuno\<*<10>*>/ a¤¤ataraü samàdhinimittaü suggahitaü hoti sumanasika- taü såpadhàritaü suppañividdhaü pa¤¤àya, tathà tathà so tasmiü dhamme atthapañisaüvedã ca hoti dhammapañi- saüvedã ca. Tassa atthapañisaüvedino dhammapañisaüvedi- no pàmujjaü jàyati, pamuditassa pãti jàyati, pãtimanassa kàyo passambhati, passaddhakàyo sukhaü vedeti, sukhino cittaü\<*<11>*>/ samàdhiyati: idaü bhikkhave pa¤camaü vimuttà- yatanaü, yattha\<*<12>*>/ bhikkhuno appamattassa\<*<4>*>/ àtàpino pahi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -vicàreti throughout. 2 Ph. yathà yathà. 3 Ph. adds bhikkhave. 4 S. has after -ttassa: pe, then yogakkhemaü and so on. 5 M6 bhikkhu. 6 Ph. anupekkhati. 7 M6. M7 khvàssa; T. kho vàssa. 8 M7 duggahitaü. 9 M. Ph. supadh- throughout. 10 M6. M7 insert here the whole phrase beginning with yathàsutam and ending with bhikkhuno. 11 T. oddly adds: såpadhàritaü suppañividdhaü pa¤¤àya tathà tathà cittaü. 12 M. Ph. add bhikkhave. >/ #<[page 024]># %<24 Aïguttara-Nikàya. XXVII. 1-2>% tattassa viharato avimuttaü và cittaü\<*<1>*>/ vimuccati, apari- kkhãõà và àsavà parikkhayaü gacchanti, ananuppattaü và anuttaraü yogakkhemaü anupàpuõàti. Imàni kho bhikkhave pa¤ca vimuttàyatanàni, yattha bhikkhuno appamattassa àtàpino pahitattassa viharato avi- muttaü và cittaü\<*<1>*>/ vimuccati, aparikkhãõà và àsavà pari- kkhayaü gacchanti, ananuppattaü và anuttaraü yoga- kkhemaü anupàpuõàtã ti. XXVII. 1. Samàdhiü bhikkhave bhàvetha\<*<2>*>/ appamàõaü nipakà\<*<3>*>/ patissatà. Samàdhiü bhikkhave bhàvayataü appamàõaü nipakànaü patissatànaü pa¤ca ¤àõàni paccattaü yeva\<*<4>*>/ uppajjanti. Katamàni pa¤ca? 2. `Ayaü samàdhi paccuppannasukho c'eva àyati¤ ca sukhavipàko' ti paccattaü yeva ¤àõaü uppajjati, `ayaü samàdhi ariyo niràmiso 'ti paccattaü yeva ¤àõaü uppajjati, `ayaü samàdhi akàpurisasevito\<*<5>*>/' ti paccattaü yeva ¤àõaü uppajjati, `ayaü\<*<6>*>/ samàdhi santo\<*<7>*>/ paõãto pañippassaddhiladdho ekodibhàvàdhigato na ca sasaïkhàraniggayhavàritàvaño\<*<8>*>/' ti paccattaü yeva ¤àõaü uppajjati, `so\<*<9>*>/ kho panàhaü imaü samàdhiü\<*<10>*>/ sato\<*<10>*>/ 'va\<*<10>*>/ samàpajjàmi sato 'va\<*<11>*>/ vuñ- ñhahàmã' ti paccattaü yeva ¤àõaü uppajjati. Samàdhiü bhikkhave bhàvetha appamàõaü nipakà\<*<12>*>/ patissatà. Samàdhiü bhikkhave bhàvayataü appamàõaü nipakànaü patissatànaü imàni pa¤ca ¤àõàni paccattaü yeva uppajjantã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 Ph. bhàvetaü. 3 M nippakà; Ph. nipakkà throughout; M6 nipakaü. 4 M. Ph. S. -tta¤ ¤eva throughout. 5 M. Ph. mahàpurisa- 6 T. omits this whole phrase. 7 omitted by S. 8 M. -vàrivàvaño; Ph. -saïkàre niggayhavàrivàvato (sic); M6 niggahavàritavato; M7 -tàvato (sic); T. S. -vàritappatto. 9 M. sato. 10 omitted by M. Ph. 11 omitted by all MSS (also S.) except M6. M7. 12 T. nipakaü. >/ #<[page 025]># %% XXVIII. 1. Ariyassa bhikkhave pa¤caïgikassa sammàsamàdhissa bhàvanaü desessàmi, taü suõàtha\<*<1>*>/ sàdhukaü manasikaro- tha, bhàsissàmã ti. Evaü bhante ti kho te bhikkhå Bha- gavato paccassosum. Bhagavà etad avoca:-- Katamà ca bhikkhave ariyassa pa¤caïgikassa sammàsamàdhissa bhà- vanà? 2. Idha bhikkhave bhikkhu vivicc'eva kàmehi . . . pe\<*<2>*>/ . . . pa- ñhamaü jhànaü upasampajja viharati. So\<*<3>*>/ imam eva kàyaü vivekajena pãtisukhena abhisandeti parisandeti pari- påreti\<*<4>*>/ parippharati, nàssa ki¤ci sabbàvato kàyassa vive- kajena pãtisukhena apphuñaü hoti. 3. Seyyathà pi bhikkhave dakkho\<*<4>*>/ nahàpako\<*<5>*>/ và nahà- pakantevàsã và kaüsathàle nahàniyacuõõàni àkiritvà udake- na paripphosakaü paripphosakaü sanneyya, sà 'ssa\<*<6>*>/ na- hàniyapiõói snehànugatà\<*<7>*>/ snehaparetà santarabàhirà\<*<8>*>/ phuñà snehena na\<*<9>*>/ ca paggharati, evam eva kho bhikkhave bhikkhu imam eva kàyaü vivekajena pãtisukhena abhisan- deti parisandeti paripåreti parippharati, nàssa ki¤ci sabbà- vato kàyassa vivekajena pãtisukhena apphuñaü hoti: ari- yassa bhikkhave pa¤caïgikassa sammàsamàdhissa ayaü pañhamà bhàvanà. 4. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu vitakkavicàrànaü våpasamà . . . pe\<*<2>*>/ . . . dutiyaü jhànaü upasampajja vihara- ti. So imam eva kàyaü samàdhijena pãtisukhena abhisan- deti parisandeti paripåreti parippharati, nàssa ki¤ci sabbà- vato kàyassa samàdhijena pãtisukhena apphuñaü hoti. 5. Seyyathà pi bhikkhave udakarahado\<*<10>*>/ ubbhidodako\<*<11>*>/, tassa nev'assa puratthimàya disàya udakassa àyamukhaü na pacchimàya disàya udakassa àyamukhaü\<*<12>*>/ na uttaràya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. omit the following words till Katamà; S. has pe. 2 M. pa; Ph. T. M6. M7 omit it (M6 adds vivicca akusalehi dhammehi). 3 omitted by T. 4 omitted by M6. 5 M. Ph. S. nhà- throughout. 6 M. Ph. sà nhàn-; T. sàyya nàhànãyya; S. sàyaü nhà- 7 M. Ph. S. sineha- throughout. 8 M. Ph. S. samantara- 9 omitted by T. M6. 10 M. Ph. add gambhãro. 11 S. ubhitod- 12 M6. M7 invert these two words. >/ #<[page 026]># %<26 Aïguttara-Nikàya. XXVIII. 6-8>% disàya udakassa àyamukhaü na\<*<1>*>/ dakkhiõàya disàya uda- kassa àyamukhaü, devo ca na\<*<2>*>/ kàlena kàlaü sammàdhà- raü anuppaveccheyya\<*<3>*>/, atha kho tamhà\<*<4>*>/ ca udakarahadà sãtà vàridhàrà\<*<5>*>/ ubbhijjitvà\<*<6>*>/ tam eva udakarahadaü sãtena vàrinà abhisandeyya parisandeyya\<*<7>*>/ paripåreyya parippharey- ya, nàssa ki¤ci sabbàvato udakarahadassa sãtena vàrinà apphuñaü assa, evam eva kho bhikkhave bhikkhu imam eva kàyaü samàdhijena pãtisukhena abhisandeti parisan- deti paripåreti parippharati, nàssa ki¤ci sabbàvato kà- yassa samàdhijena pãtisukhena\<*<8>*>/ apphuñaü hoti: ariyassa bhikkhave pa¤caïgikassa sammàsamàdhissa ayaü dutiyà bhàvanà. 6. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu pãtiyà ca viràgà . . . pe\<*<9>*>/ . . . tatiyaü jhànaü upasampajja viharati. So imam eva kàyaü nippãtikena sukhena abhisandeti parisandeti paripåreti parippharati, nàssa ki¤ci sabbàvato kàyassa nip- pãtikena sukhena apphuñaü hoti. 7. Seyyathà pi bhikkhave uppaliniyaü\<*<10>*>/ và paduminiyaü và puõóarãkiniyaü và app ekaccàni uppalàni và padumàni và puõóarãkàni và udake jàtàni udake saüvaóóhàni uda- kànuggatàni antonimuggaposãni, tàni yàva c' aggà\<*<11>*>/ yàva ca målà sãtena vàrinà abhisannàni parisannàni\<*<12>*>/ paripåràni paripphuñàni, nàssa ki¤ci sabbàvataü uppalànaü và pa- dumànaü\<*<12>*>/ và\<*<12>*>/ puõóarãkànaü và sãtena vàrinà\<*<12>*>/ apphu- ñaü assa\<*<13>*>/, evam eva kho bhikkhave bhikkhu imam eva kàyaü nippãtikena sukhena abhisandeti parisandeti pari- påreti parippharati, nàssa ki¤ci sabbàvato kàyassa nippã- tikena sukhena apphuñaü hoti: ariyassa bhikkhave pa¤- caïgikassa sammàsamàdhissa ayaü tatiyà bhàvanà\<*<14>*>/. 8. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M7. 2 omitted by T. M6. S. 3 M9 (Com.). S. nànupp-; M. anuppavaccheyya. 4 Ph. sabbà. 5 M6 dhàrà: T. sãtaü vàridhàraü. 6 Ph. uppajjitvà. 7 omitted by T. Ph. 8 M6 nipajatikena sukhena. 9 omitted by all MSS except S. 10 M7 -niyà. 11 M6. M7 ca aggà. 12 omitted by T. 13 M6 mà assa. 14 M7 adds ca. >/ #<[page 027]># %% hànà\<*<1>*>/ . . . pe\<*<2>*>/ . . . catutthaü jhànaü upasampajja vihara- ti. So imam eva kàyaü parisuddhena cetasà pariyodà- tena pharitvà nisinno hoti, nàssa ki¤ci sabbàvato kàyassa parisuddhena cetasà pariyodàtena apphuñaü hoti. 9. Seyyathà pi\<*<3>*>/ bhikkhave puriso odàtena vatthena sa- sãsaü pàrupitvà\<*<4>*>/ nisinno assa, nàssa ki¤ci sabbàvato kà- yassa odàtena vatthena apphuñaü assa, evam eva kho bhikkhave bhikkhu imam eva kàyaü parisuddhena cetasà pariyodàtena pharitvà nisinno hoti, nàssa ki¤ci sabbàvato kàyassa parisuddhena cetasà pariyodàtena apphuñaü hoti: ariyassa bhikkhave pa¤caïgikassa sammàsamàdhissa ayaü catutthà bhàvanà. 10. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno paccavekkha- nànimittaü suggahitaü\<*<5>*>/ hoti sumanasikataü såpadhàri- taü\<*<6>*>/ suppañividdhaü pa¤¤àya\<*<7>*>/. 11. Seyyathà pi bhikkhave a¤¤o 'va\<*<8>*>/ a¤¤aü paccavekkheyya, ñhito và nisinnaü paccavekkheyya, nisinno và nipannaü paccavekkheyya, evam eva kho bhikkhave bhikkhuno pa- ccavekkhanànimittaü suggahitaü hoti sumanasikataü så- padhàritaü suppañividdhaü pa¤¤àya: ariyassa bhikkhave pa¤caïgikassa sammàsamàdhissa ayaü pa¤camà\<*<9>*>/ bhàvanà. Evaü bhàvite kho\<*<10>*>/ bhikkhave bhikkhu\<*<11>*>/ ariye pa¤caïgike sammàsamàdhimhi evaü bahulãkate yassa yassa abhi¤¤àsac- chikaraõãyassa dhammassa cittaü abhininnàmeti abhi¤¤à- sacchikiriyàya, tatra tatr'eva\<*<12>*>/ sakkhibhabbataü pàpuõà- ti sati sati àyatane. 12. Seyyathà pi bhikkhave udakamaõiko àdhàre ñhapito påro udakassa samatittiko kàkapeyyo\<*<11>*>/, tam enaü balavà puriso yato yato àvajjeyya\<*<13>*>/, àgaccheyya udakan ti? `Evaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. add dukkhassa ca pahànà. 2 M. Ph. la; omitted by T. M6. M7. 3 T. shows here some disorder in the sequence of the words. 4 M. Ph. pàruüpitvà. 5 M. Ph. sugah- throughout. 6 M. Ph. supa- throughout. 7 T. pa¤¤àya ti, then ariyassa bhikkhave and so on. 8 M6. M7. S. và. 9 T. M6. M7. pa¤canå. 10 omitted by T. 11 omitted by T. M6. M7. 12 M6 yatra yatr' eva. 13 S. àvaññeyya. >/ #<[page 028]># %<28 Aïguttara-Nikàya. XXVIII. 13-15>% bhante'. Evam\<*<1>*>/ eva kho bhikkhave bhikkhu\<*<2>*>/ evaü bhàvite ariye pa¤caïgike sammàsamàdhimhi evaü bahulã- kate yassa yassa abhi¤¤àsacchikaraõãyassa dhammassa cittaü abhininnàmeti abhi¤¤àsacchikiriyàya, tatra tatr' eva\<*<3>*>/ sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane\<*<4>*>/. 13. Seyyathà pi bhikkhave same bhåmibhàge pokkharaõã caturassà\<*<5>*>/ àlibaddhà pårà udakassa samatittikà kàkapeyyà, tam enaü balavà puriso yato yato àliü mu¤ceyya, àgac- cheyya udakan ti? `Evaü bhante.' Evam eva kho bhik- khave\<*<2>*>/ bhikkhu evaü bhàvite ariye pa¤caïgike sammà- samàdhimhi evaü bahulãkate yassa yassa\<*<6>*>/ abhi¤¤àsacchi- karaõãyassa\<*<7>*>/ dhammassa\<*<8>*>/ cittaü abhininnàmeti abhi¤¤àsac- chikiriyàya\<*<9>*>/, tatra tatr'eva sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane. 14. Seyyathà pi bhikkhave subhåmiyaü càtummahàpathe àja¤¤aratho\<*<10>*>/ yutto assa ñhito odhastapatodo\<*<11>*>/, tam enaü dakkho yoggàcariyo\<*<12>*>/ assadammasàrathi abhiråhitvà vàmena hatthena rasmiyo gahetvà dakkhiõena hatthena patodaü gahetvà yen' icchakaü\<*<13>*>/ yad icchakaü sàreyya\<*<14>*>/ pi paccàsàreyya\<*<15>*>/ pi, evam eva kho bhikkhave bhikkhu evaü bhàvite ariye pa¤caïgike\<*<16>*>/ sammàsamàdhimhi evaü\<*<17>*>/ bahulãkate yassa yassa abhi¤¤àsacchikaraõãyassa dham- massa cittaü abhininnàmeti abhi¤¤àsacchikiriyàya\<*<9>*>/, tatra tatr'eva sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane. 15. So sace àkaïkhati `anekavihitaü iddhividhaü pa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. evam evan taü abhinnàmeti and so on. 2 omitted by M6. M7. 3 M6 yatra yatr' eva. 4 T. has after ayatane: kho bhikkhave evaü bhàvite ariye . . . àyatane. 5 M. caturaüsà; Ph. caturasso; T. catasso; M6. M7 caturasso. 6 omitted by M6. 7 M6 abhiü¤àya sacchi- 8 M. Ph. have after dhammassa: la, and then sati sati and so on. 9 M6. M7 -kiriyà. 10 M7 jaü¤aratho. 11 M. odhastha-; Ph. odhatta-; T. S. osata-; M6 odhassapato. 12 M6 Ph. yogàcariyo. 13 Ph. yad icchakaü. 14 M. hareyya; Ph. bhareyya; M9 (Com.) = ujukaü purato peseyya. 15 M. paccàhar-; Ph. paccàbhar-; M9 (Com.) = pañinivatteyya. 16 omitted by T. 17 M7 evam evaü. >/ #<[page 029]># %% ccanubhaveyyaü\<*<1>*>/: eko pi hutvà bahudhà assaü\<*<2>*>/ . . . pe\<*<3>*>/ . . . yàva Brahmalokà pi kàyena 'va saüvatteyyan'\<*<4>*>/ ti, tatra tatr' eva sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane. 16. So sace àkaïkhati `dibbàya sotadhàtuyà visuddhàya . . . pe\<*<5>*>/ . . . ye dåre santike cà' ti, tatra tatr'eva sakkhi- bhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane. 17. So sace àkaïkhati `parasattànaü parapuggalànaü cetasà ceto paricca pajàneyyaü: saràgaü và cittaü sarà- gaü cittan ti pajàneyyaü . . . pe\<*<5>*>/ . . . avimuttaü và cittaü avimuttaü cittan ti pajàneyyan\<*<4>*>/ 'ti, tatra tatr'eva sak- khibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane. 18. So sace àkaïkhati `anekavihitaü pubbenivàsaü anu- ssareyya, seyyathãdaü ekaü pi jàtiü dve pi jàtiyo . . . pe\<*<6>*>/ . . . iti sàkàraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivàsaü anussareyyan'\<*<4>*>/ ti, tatra tatr'eva sakkhibhabbataü pà- puõàti sati sati àyatane. 19. So sace àkaïkhati `dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena . . . pe\<*<7>*>/ . . . yathàkammupage satte pajàneyyan' ti, tatra tatr'eva sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane. 20. So sace àkaïkhati `àsavànaü khayà anàsavaü\<*<8>*>/ ceto- vimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihareyyan' ti, tatra tatr'eva sakkhibhabbataü pàpuõàti sati sati àyatane ti. XXIX. 1. Pa¤c'ime bhikkhave caïkame ànisaüsà. Katame pa¤ca? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. T. M6. M7 -bhaveyya; T. M6. M7 have after -bhaveyya: pe, and then àsavànaü and so on. 2 M. Ph. assa. 3 M. pa; omitted by Ph. 4 M. -yyà. 5 M. Ph. put the phrase in full, as above p. 17 sq., but, in the second place, in an abbreviating manner, viz. sadosaü và cittaü vitadosaü(sic) và cittaü samohaü và cittaü . . . samàhitaü và cittaü asamàhitaü và cittaü vimuttaü và cittam avimuttam và cittaü ti pajà- (Ph. has asamàhitam và cittaü sam- và c- av- và c- vim- và cittan ti.) 6 M. Ph. la. 7 omitted by M. Ph. 8 T. M6. M7 omit the next words till sacchikatvà. >/ #<[page 030]># %<30 Aïguttara-Nikàya. XXIX. 2-XXX. 1>% 2. Addhànakkhamo hoti, padhànakkhamo hoti, appà- bàdho hoti, asitapãtakhàyitasàyitasammàpariõàmaü\<*<1>*>/ gac- chati, caïkamàdhigato\<*<2>*>/ samàdhi ciraññhitiko hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca caïkame ànisaüsà ti. XXX. 1. Ekaü\<*<3>*>/ samayaü Bhagavà Kosalesu càrikaü caramàno mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena Icchànaïgalaü\<*<4>*>/ nàma Kosalànaü bràhmaõagàmo tad avasari. Tatra sudaü Bhagavà Icchànaïgale viharati Icchànaïgalavana- saõóe. Assosuü kho Icchànaïgalakà\<*<5>*>/ bràhmaõagahapati- kà `samaõo khalu\<*<6>*>/ bho Gotamo Sakyaputto Sakyakulà pabbajito Icchànaïgalaü anuppatto Icchànaïgale viharati Icchànaïgalavanasaõóe. Taü kho pana bhavantaü\<*<7>*>/ Go- tamaü evaü kalyàõo kittisaddo abbhuggato: iti pi so Bhagavà arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathi Satthà de- vamanussànaü buddho Bhagavà\<*<8>*>/. So\<*<9>*>/ imaü lokaü sade- vakaü samàrakaü\<*<10>*>/ sabrahmakaü sassamaõabràhmaõiü\<*<11>*>/ pajaü\<*<12>*>/ sadevamanussaü\<*<13>*>/ sayaü abhi¤¤à sacchikatvà pavedeti. So dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhe\<*<14>*>/ kal- yàõaü\<*<14>*>/ pariyosànakalyàõaü\<*<14>*>/ sàtthaü savya¤janaü ke- valaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàseti. Sàdhu kho pana tathàråpànaü arahataü dassanaü hotã' ti. Atha kho Icchànaïgalakà bràhmaõagahapatikà tassà rattiyà accayena pahåtaü\<*<15>*>/ khàdaniyaü bhojaniyaü àdàya yena Icchànaïgalavanasaõóo ten' upasaïkamiüsu, upasaï- kamitvà bahidvàrakoññhake aññhaüsu uccàsaddà mahà- saddà. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. asitaü pãtaü khàyitaü sàyitaü s-; M6. M7 -khàyitasàyitaü s-; T. -khàyitasammà- 2 M6 evaü samàdhigato. 3 M. Ph. put before Ekaü: Evaü me sutaü. 4 T. M6. M7 Icchànaük- throughout. 5 M6. M7 -likà. 6 T. M6. M7 khaëu. 7 M6. M7. Ph. Bhagavantaü. 8 M. T. add ti. 9 omitted by Ph. 10 Ph. màrakaü. 11 Ph. sassabrahmaõabrahmaõiü. 12 T. -õiyà pajàya. 13 T. -manussàya. 14 omitted by M6. 15 M. Ph. bahutaü throughout. >/ #<[page 031]># %% 2. Tena kho pana samayena àyasmà Nàgito Bhagavato upaññhàko hoti. Atha kho Bhagavà àyasmantaü Nàgitaü àmantesi `ke pana te Nàgita uccàsaddà mahàsaddà, ke- vaññà\<*<1>*>/ ma¤¤e macche vilopentã' ti? `Ete bhante Icchà- naïgalakà bràhmaõagahapatikà pahåtaü khàdaniyam bho- janiyam àdàya bahidvàrakoññhake ñhità Bhagavantaü yeva\<*<2>*>/ uddissa bhikkhusaïgha¤ cà' ti. `Màhaü Nàgita yasena samàgamaü mà\<*<3>*>/ ca\<*<3>*>/ mayà yaso. Yo kho Nàgita na-y- imassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasu- khassa sambodhasukhassa nikàmalàbhã assa akicchalàbhã akasiralàbhã, yassàhaü nekkhammasukhassa pavivekasu- khassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikàmalàbhã akicchalàbhã akasiralàbhã, so taü\<*<4>*>/ mãëhasukhaü middha- sukhaü làbhasakkàrasilokasukhaü sàdiyeyyà' ti. `Adhivà- setu dàni bhante Bhagavà, adhivàsetu sugato, adhivàsa- nakàlo dàni bhante Bhagavato, yena yen'eva dàni bhante Bhagavà gamissati, tanninnà 'va\<*<5>*>/ bhavissanti\<*<6>*>/ bràhmaõa- gahapatikà negamà\<*<7>*>/ c'eva jànapadà\<*<8>*>/ ca. Seyyathà pi bhante thullaphusitake\<*<9>*>/ deve vassante yathàninnaü udakàni pa- vattanti, evam eva kho bhante yena yen'eva\<*<10>*>/ dàni Bha- gavà gamissati, tanninnà 'va\<*<5>*>/ bhavissanti\<*<6>*>/ bràhmaõagaha- patikà negamà c'eva jànapadà ca. Taü kissa hetu? Tathà hi bhante Bhagavato sãlapa¤¤àõan' ti. `Màhaü Nàgita yasena samàgamaü mà\<*<11>*>/ ca mayà\<*<12>*>/ yaso. Yo kho Nà- gita na-y-imassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upa- samasukhassa sambodhasukhassa nikàmalàbhã assa akic- chalàbhã akasiralàbhã, yassàhaü nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa ni- kàmalàbhã akicchalàbhã, akasiralàbhã, so taü\<*<13>*>/ mãëhasu- khaü middhasukhaü làbhasakkàrasilokasukhaü sàdiyeyya. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6. M7 kevaddhà; T. kevaddà; S. kevañà. 2 S. c'eva. 3 omitted by T.; M7 has và instead of mà ca. 4 M. Ph. T. 'haü; omitted by S. 5 M6. M7 ca. 6 M. gamissanti. 7 T. negamattà. 8 Ph. janapadà throughout. 9 M. Ph. phulla- 10 T. yena ca. 11 omitted by T. Ph.; T. omits also ca. 12 omitted by M6. M7. 13 M. Ph. 'haü; omitted by S. >/ #<[page 032]># %<32 Aïguttara-Nikàya. XXXI.1-2>% Asitapãtakhàyitasàyitassa kho Nàgita uccàrapassàvo, eso tassa nissando. Piyànaü kho Nàgita vipariõàma¤¤athà- bhàvà uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà, eso tassa nissando. Asubhanimittànuyogaü anuyuttassa kho Nàgita subhanimitte\<*<1>*>/ pàñikkålyatà\<*<2>*>/ saõñhàti, eso tassa nissando. Chasu\<*<3>*>/ kho Nàgita phassàyatanesu aniccànu- passino viharato phasse pàñikkålyatà\<*<2>*>/ saõñhàti, eso tassa nissando. Pa¤casu kho Nàgita upàdànakkhandhesu udayabbayànu- passino viharato upàdàne pàñikkålyatà\<*<2>*>/ saõñhàti, eso tassa nissando ti. Pa¤caïgikavaggo\<*<4>*>/ tatiyo\<*<4>*>/. Uddànaü\<*<5>*>/: Dve 'gàravåpakkilesà\<*<6>*>/ dussãlànuggahena ca\<*<7>*>/ Vimutti samàdhaïgikà caïkamo Nàgitena cà ti\<*<8>*>/. XXXI. 1. Ekaü\<*<9>*>/ samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati Jeta- vane Anàthapiõóikassa àràme. Atha kho Sumanà ràja- kumàrã pa¤cahi rathasatehi pa¤cahi\<*<10>*>/ ràjakumàrisatehi\<*<11>*>/ parivutà yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekaman- taü nisinnà kho Sumanà ràjakumàrã Bhagavantaü etad avoca:-- 2. Idh' assu bhante Bhagavato dve sàvakà samasaddhà samasãlà samapa¤¤à eko dàyako eko adàyako, te kàyassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. asubha- 2 T. M6. M7 pañi- 3 T. M6. M7 chassu. 4 omitted by M. Ph. 5 M. S. tass' udd-; Ph. uddànagàthà. 6 M. Ph. dve agàravà jàtaråpà upakkilesà; T. M6. M7 'gàrava¤ ca kilesà. 7 T. M6. M7 dussãlànuggahapa¤camaü. 8 this line is much corrupted in all MSS; M. Ph. then add: Pa¤caïgo tatiy-. 9 This passage is not to be found but in M7. 10 S. adds ca; M6 omits pa¤cahi, and has kumàrasatehi. 11 M7 kumàrã- >/ #<[page 033]># %% bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjey- yuü\<*<1>*>/, devabhåtànaü pana nesaü bhante siyà viseso siyà nànàkaraõan ti? Siyà Sumane ti Bhagavà avoca:-- 3. Yo so Sumane dàyako so amuü adàyakaü devabhå- to samàno pa¤cahi ñhànehi adhigaõhàti: dibbena àyunà, dibbena vaõõena, dibbena sukhena, dibbena yasena, dib- bena adhipateyyena. Yo so Sumane dàyako so amuü adàyakaü devabhåto samàno imehi pa¤cahi ñhànehi adhi- gaõhàti\<*<2>*>/. 4. Sace pana te\<*<3>*>/ bhante tato cutà itthattaü àgacchanti, manussabhåtànaü pana nesaü bhante siyà viseso siyà nànàkaraõan ti? Siyà Sumane ti Bhagavà avoca:-- 5. Yo so Sumane dàyako so amuü adàyakaü manussa- bhåto samàno pa¤cahi ñhànehi adhigaõhàti: mànusakena àyunà, mànusakena vaõõena, mànusakena sukhena, mànu- sakena yasena, mànusakena adhipateyyena. Yo so Sumane dàyako so amuü adàyakaü manussabhåto samàno imehi pa¤cahi ñhànehi adhigaõhàti\<*<2>*>/. 6. Sace pana te\<*<3>*>/ bhante ubho agàrasmà anagàriyaü pabbajanti, pabbajitànaü pana nesaü bhante siyà viseso siyà nànàkaraõan ti? Siyà Sumane ti Bhagavà avoca:-- 7. Yo so Sumane dàyako so amuü adàyakaü pabbajito samàno pa¤cahi ñhànehi adhigaõhàti: yàcito 'va bahulaü cãvaraü paribhu¤jati appaü ayàcito, yàcito 'va bahulaü piõóapàtaü paribhu¤jati appaü ayàcito, yàcito 'va bahu- laü senàsanaü paribhu¤jati appaü ayàcito, yàcito 'va bahulaü gilànapaccayabhesajjaparikkhàraü paribhu¤jati appaü ayàcito. Yehi kho pana sabrahmacàrãhi saddhiü viharati, tyassa\<*<4>*>/ manàpen'eva bahulaü kàyakammena sam- udàcaranti appaü amanàpena, manàpen'eva\<*<5>*>/ bahulaü vacãkammena samudàcaranti appaü amanàpena, manàpen' eva\<*<5>*>/ bahulaü manokammena samudàcaranti appaü ama- nàpena, manàpaü yeva\<*<6>*>/ upahàraü upaharanti\<*<7>*>/ appaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 uppajjeyyuü generally. 2 S. -hàtã ti. 3 omitted by M6. 4 Ph. T. M6 tyàssa. 5 S. manàpena. 6 M. Ph. S. -pa¤ ¤eva, and so throughout in every similar case. 7 Ph. -hàranti. >/ #<[page 034]># %<34 Aïguttara-Nikàya. XXXI.8-10>% amanàpaü. Yo so Sumane dàyako so amuü adàyakaü pabbajito samàno imehi pa¤cahi ñhànehi adhigaõhàti. 8. Sace pana te bhante ubho arahattaü pàpuõanti, arahattappattànaü pana nesaü bhante siyà viseso siyà nànàkaraõan ti? 9. Ettha kho pan' esàhaü\<*<1>*>/ Sumane na ki¤ci nànàkara- õaü vadàmi yad idaü vimuttiyà vimuttin\<*<2>*>/ ti. 10. Acchariyaü bhante abbhutaü bhante yàva¤ c' idaü bhante alam eva dànàni dàtuü, alaü pu¤¤àni kàtuü, yatra hi nàma devabhåtassa pi\<*<3>*>/ upakàràni pu¤¤àni, manussabhå- tassa pi upakàràni pu¤¤àni, pabbajitassa pi upakàràni pu¤¤ànã ti. Evam etaü Sumane, evam\<*<4>*>/ etaü\<*<4>*>/ Sumane\<*<4>*>/, alaü hi Sumane dànàni dàtuü, alaü pu¤¤àni kàtuü, devabhåtassa pi upakàràni pu¤¤àni, manussabhåtassa pi upakàràni pu¤- ¤àni, pabbajitassa pi upakàràni pu¤¤ànã ti. Idam avoca Bhagavà, idaü vatvà\<*<5>*>/ Sugato, athàparaü etad avoca Satthà: Yathà pi cando vimalo gacchaü àkàsadhàtuyà sabbe tàragaõe\<*<6>*>/ loke àbhàya atirocati tath'eva sãlasampanno saddho purisapuggalo sabbe maccharino loke càgena atirocati. Yathà pi megho thanayaü vijjumàlã satakkaku thalaü ninna¤ ca påreti abhivassaü vasundharaü evaü dassanasampanno sammàsambuddhasàvako macchariü\<*<7>*>/ adhigaõhàti pa¤ca ñhànehi paõóito: àyunà yasasà c'eva\<*<8>*>/ vaõõena ca sukhena ca sa ve\<*<9>*>/ bhogaparibbåëho\<*<10>*>/ pecca sagge ca modatã\<*<11>*>/ ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. panàhaü. 2 Ph. M7. S. vimuttan. 3 T. -bhåtassàpi throughout. 4 omitted by M. Ph. T. M7. 5 M. Ph. S. vatvàna. 6 Ph. tàrigaõà. 7 T. M6. M7 -raü. 8 M. ayunà ca yasenà ca; Ph. ayunà ca yasà c'eva. 9 Ph. sace; T. maõóave. 10 M. S. -byåëho; M6 paribulho. 11 M. Ph. S. pamodatã. >/ #<[page 035]># %% XXXII. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Ràjagahe viharati Veëuvane Kalandakanivàpe. Atha kho Cundã ràjakumàrã pa¤cahi rathasatehi pa¤cahi\<*<1>*>/ kumàrisatehi parivutà yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnà kho Cundã ràja- kumàrã Bhagavantaü etad avoca:-- 2. Amhàkaü bhante bhàtà Cundo nàma ràjakumàro, so evam àha: `yad eva so hoti itthi và puriso và buddhaü saraõaü gato dhammaü saraõaü gato saïghaü saraõaü gato, pàõàtipàtà pañivirato, adinnàdànà pañivirato, kàmesu micchàcàrà pañivirato, musàvàdà pañivirato, suràmerayamaj- japamàdaññhànà pañivirato, so kàyassa bhedà paramma- raõà sugatiü yeva upapajjati no duggatin' ti, sàhaü bhante Bhagavantaü pucchàmi: `kathaüråpe nu\<*<2>*>/ kho bhante Sat- thari pasanno kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü yeva upapajjati no duggatiü, kathaüråpe dhamme pasanno\<*<3>*>/ kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü yeva upapajjati no duggatiü, kathaüråpe saïghe pasanno kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü yeva upapajjati no duggatiü, ka- thaüråpesu sãlesu paripårakàrã kàyassa bhedà param- maraõà sugatiü yeva upapajjati no duggatin' ti? 3. Yàvatà Cundi sattà apadà\<*<4>*>/ và dvipadà và catuppadà và bahuppadà và, råpino và aråpino và, sa¤¤ino và asa¤- ¤ino và nevasa¤¤inàsa¤¤ino và, Tathàgato tesaü aggam ak- khàyati arahaü sammàsambuddho. Ye kho Cundi buddhe pasannà, agge te pasannà, agge kho pana\<*<5>*>/ pasannànaü aggo vipàko hoti. Yàvatà Cundi dhammà saükhatà và asaükhatà và, viràgo tesaü\<*<6>*>/ aggam akkhàyati, yad idaü madanimmadano pipàsavinayo àlayasamugghàto vaññupac- chedo\<*<7>*>/ taõhakkhayo viràgo nirodho nibbànaü. Ye kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. add ca. 2 omitted by M. Ph. 3 T. M6. M7 leave out here and in the next phrases kàyassa bh- p- s- yeva up- 4 M. Ph. apàdà, dvipàdà and so on. 5 omitted by T. 6 all MSS exc. S. insert dhammànaü. 7 T. vabbup-; M6 vaddhu-; M7 vadhup- >/ #<[page 036]># %<36 Aïguttara-Nikàya. XXXIII.1-2>% Cundi viràge dhamme pasannà, agge te pasannà, agge kho pana\<*<1>*>/ pasannànaü aggo vipàko hoti. Yàvatà Cundi saï- ghà và gaõà và, Tathàgatasàvakasaïgho tesaü aggam ak- khàyati, yad idaü cattàri purisayugàni aññha purisapug- galà, esa Bhagavato sàvakasaïgho àhuneyyo pàhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akhettaü lo- kassa. Ye kho Cundi saïghe pasannà, agge te pasannà, agge kho pana\<*<1>*>/ pasannànaü aggo vipàko hoti. Yàvatà Cundi sãlàni\<*<2>*>/, ariyakantàni\<*<3>*>/ tesaü aggam akkhàyati, yad i- daü akhaõóàni acchiddàni asabalàni akammàsàni bhujis- sàni vi¤¤uppasatthàni aparàmaññhàni samàdhisaüvattani- kàni. Ye kho Cundi ariyakantesu sãlesu paripårakàrino, agge\<*<4>*>/ te paripårakàrino, agge kho pana\<*<5>*>/ paripårakàrãnaü aggo vipàko hotã ti. Aggato ve pasannànaü aggaü dhammaü vijànataü agge buddhe pasannànaü dakkhiõeyye anuttare agge dhamme pasannànaü viràgåpasame sukhe agge saïghe pasannànaü pu¤¤akkhette anuttare. Aggasmiü dànaü dadataü aggaü pu¤¤aü pavaóóhati aggaü àyu\<*<6>*>/ ca vaõõo ca yaso kitti sukhaü balaü aggassa dàtà medhàvã aggadhammasamàhito devabhåto manusso và aggappatto pamodatã ti. XXXIII. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Bhaddiye\<*<7>*>/ viharati Jàti- yàvane\<*<8>*>/. Atha kho Uggaho Meõóakanattà\<*<9>*>/ yena Bha- gavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhi- vàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Uggaho Meõóakanattà\<*<9>*>/ Bhagavantaü etad avoca:-- 2. Adhivàsesu me bhante Bhagavà svàtanàya attacatuttho\<*<10>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 S. sãlànaü. 3 M. Ph. insert sãlàni. 4 M. Ph. aggesu. 5 omitted by T. Ph. 6 T. M6. M7 àyu¤. 7 Ph. Bhaddike; M. Baddike. 8 Ph. Jatiyàvane; M7 Jotiyà- 9 Ph. -netto. 10 T. attanà catuttho. >/ #<[page 037]># %% bhattan ti. Adhivàsesi Bhagavà tuõhãbhàvena. Atha kho Uggaho Meõóakanattà\<*<1>*>/ Bhagavato adhivàsanaü viditvà uññhàyàsanà Bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi. Atha kho Bhagavà tassà rattiyà accayena pub- baõhasamayaü nivàsetvà pattacãvaram àdàya yena Ug- gahassa Meõóakanattuno\<*<2>*>/ nivesanaü ten' upasaïkami, upa- saïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Atha kho Uggaho Meõóakanattà Bhagavantaü paõãtena khàdaniyena bho- janiyena sahatthà santappesi sampavàresi. Atha kho Uggaho Meõóakanattà Bhagavantaü bhuttàviü onãtapatta- pàõiü ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Uggaho Meõóakanattà\<*<1>*>/ Bhagavantaü etad avoca `imà me bhante kumàriyo patikulàni gamissanti, ovadatu tàsaü bhante Bhagavà, anusàsatu tàsaü bhante Bhagavà, yaü tàsaü assa dãgharattaü hitàya sukhàyà' ti. Atha kho Bhagavà tà kumàriyo etad avoca:-- 3. Tasmà ti ha kumàriyo evaü sikkhitabbaü: `yassa\<*<3>*>/ màtàpitaro bhattuno dassanti atthakàmà hitesino anukam- pakà anukampaü upàdàya, tassa bhavissàma pubbuññhà- yiniyo pacchànipàtiniyo kiükàrapañissàviniyo manàpacàrini- yo piyavàdiniyo' ti. Evaü hi\<*<4>*>/ vo kumàriyo sikkhitabbaü. Tasmà ti ha kumàriyo evaü sikkhitabbaü: `ye te bhattu garuno bhavissanti\<*<5>*>/ màtà ti và pità\<*<6>*>/ ti\<*<6>*>/ và\<*<6>*>/ samaõabràh- maõà ti và, te sakkarissàma garukarissàma mànissàma\<*<7>*>/ påjissàma\<*<7>*>/ abbhàgate ca àsanodakena pañipåjissàmà\<*<8>*>/' ti. Evaü hi vo kumàriyo sikkhitabbaü. Tasmà ti ha kumàri- yo evaü sikkhitabbaü: `ye te bhattu abbhantarà\<*<9>*>/ kam- mantà\<*<10>*>/ uõõà ti và kappàsà ti và, tattha dakkhà bhavis- sàma analasà, tatrupàyàya vãmaüsàya samannàgatà alaü kàtuü alaü saüvidhàtun' ti. Evaü hi vo kumàriyo sik- khitabbaü. Tasmà ti ha kumàriyo evaü sikkhitabbaü: `yo so\<*<11>*>/ bhattu abbhantaro\<*<10>*>/ antojano dàsà ti và pessà ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. -natto. 2 M. Ph. -nattassa. 3 Ph. S. insert kho, M. has vo. 4 M. Ph. eva¤ hi throughout. 5 T. dassanti. 6 omitted by Ph. 7 S. -essàma. 8 S. -essàmà; T. M6. M7 påjessàma. 9 M. Ph. -tara. 10 omitted by T. 11 T. ye te. >/ #<[page 038]># %<38 Aïguttara-Nikàya. XXXIV.1>% và kammakarà ti và, tesaü kata¤ ca katato jànissàma akata¤ ca akatato jànissàma gilànakàna¤ ca balàbalaü jànissàma khàdaniyaü bhojaniya¤ ca paccaüsena\<*<1>*>/ vibha- jissàmà' ti. Evaü hi vo kumàriyo sikkhitabbaü. Tasmà ti ha kumàriyo evaü sikkhitabbaü: `yaü bhattà àharissati\<*<2>*>/ dhanaü và dha¤¤aü và rajataü và jàtaråpaü và, taü\<*<3>*>/ à- rakkhena guttiyà sampàdessàma tattha ca\<*<4>*>/ bhavissàma a- dhuttã athenã asoõóã avinàsikàyo'\<*<5>*>/ ti. Evaü hi vo ku- màriyo sikkhitabbaü. Imehi kho kumàriyo pa¤cahi dhammehi samannàgato màtugàmo kàyassa bhedà parammaraõà manàpakàyikànaü devànaü sahavyataü upapajjatã ti. Yo naü bharati\<*<6>*>/ sabbadà niccaü àtàpi ussuko sabbakàmarahaü\<*<7>*>/ posaü bhattàraü\<*<8>*>/ nàtima¤¤ati na càpi\<*<9>*>/ sotthi bhattàraü\<*<8>*>/ issàvàdena\<*<10>*>/ rosaye\<*<11>*>/ bhattu\<*<12>*>/ ca garuno sabbe\<*<13>*>/ pañipåjeti paõóità.\<*<14>*>/ Uññhàhikà\<*<15>*>/ analasà saügahãtaparijjanà\<*<16>*>/ bhattu\<*<17>*>/ manàpaü\<*<18>*>/ carati sambhataü anurakkhati\<*<19>*>/ yà evaü\<*<20>*>/ vattati nàrã bhattu chandavasànugà\<*<21>*>/ manàpà nàma te\<*<22>*>/ devà yattha sà upapajjatã\<*<23>*>/ ti. XXXIV. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Vesàliyaü viharati Mahà- vane Kåñàgàrasàlàyaü. Atha kho Sãho senàpati yena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. c'assa paccayaüsena; T. c'assa paccayena; M. Ph. c'assa paccayasenàsanaü paccattaüsena saüvibh- 2 M. Ph. -rissanti. 3 omitted by M. Ph. M6. 4 T. tassa instead of tattha ca; M7 omits ca, but has tattha. 5 S. -kà. 6 M6 harati. 7 T. S. -kàmaharaü; -kàmabharaü; M. Ph. T. M6 have taü before sabba- 8 Ph. attànaü. 9 M6 và pi. 10 Ph. issàvàrena; S. issàcàrena. 11 Ph. vàsaye. 12 T. bhattu¤; M6. M7 bhatta¤. 13 M. Ph. sabbaü. 14 M6 adds ti; Ph. paõóito. 15 M. Ph. S. uññhàyikà. 16 M. Ph. -parijanà; M6 sahaïgitaparivajjanà. 17 Ph. tattha. 18 M6 bhattuü ca nàmaü. 19 M6 -rakkhitaü. 20 T. evaü yà. 21 T. M6. M7 cchanda- 22 omitted by T. 23 M6 has here quite correctly upap- >/ #<[page 039]># %% Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Sãho senàpati Bhagavantaü etad avoca:-- 2. Sakkà nu kho bhante\<*<1>*>/ sandiññhikaü dànaphalaü pa¤¤àpetun ti? Sakkà Sãhà ti Bhagavà avoca:-- Dàyako Sãha dànapati bahuno janassa piyo hoti manàpo, yaü\<*<2>*>/ pi Sãha dàyako\<*<3>*>/ dànapati bahuno janassa piyo hoti manàpo, idaü pi sandiññhikaü dànaphalaü. Puna ca paraü Sãha dàyakaü dànapatiü santo sappurisà bhajanti, yaü pi Sãha dàyakaü dànapatiü santo sappurisà bhajanti, idaü pi sandiññhikaü dànaphalaü. Puna ca paraü Sãha dàyakassa dànapatino\<*<4>*>/ kalyàõo kittisaddo abbhuggacchati, yaü pi Sãha dàyakassa dànapatino kalyàõo kittisaddo abbhuggacchati, idaü pi sandiññhikaü dànaphalaü. Puna ca paraü Sãha dàyako dànapati ya¤ ¤ad eva parisaü upa- saïkamati yadi khattiyaparisaü yadi bràhmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü yadi samaõaparisaü, visàrado upa- saïkamati amaïkubhåto, yaü pi Sãha dàyako dànapati ya¤ ¤ad eva parisaü upasaïkamati yadi khattiyaparisaü yadi bràhmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü yadi samaõa- parisaü, visàrado upasaïkamati amaïkubhåto, idaü pi san- diññhikaü dànaphalaü. Puna ca paraü Sãha dàyako dàna- pati kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati, yaü pi Sãha dàyako dànapati kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati, idaü pi\<*<5>*>/ samparàyikaü dànaphalan ti. 3. Evaü vutte Sãho senàpati Bhagavantaü etad avoca:-- Yànãmàni\<*<6>*>/ bhante Bhagavatà cattàri sandiññhikàni dàna- phalàni akkhàtàni, nàhaü\<*<7>*>/ ettha Bhagavato saddhàya gac- chàmi, ahaü petàni\<*<8>*>/ jànàmi. Ahaü bhante dàyako dàna- pati bahuno janassa piyo manàpo. Ahaü bhante dàyako dànapati, maü santo sappurisà bhajanti. Ahaü bhante dàyako dànapati, mayhaü kalyàõo kittisaddo abbhuggato `Sãho senàpati dàyako kàrako saïghupaññhàko' ti. Ahaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. adds Bhagavà. 2 T. omits all from yaü to manàpo. 3 omitted by M6. M7. 4 T. gahapatino. 5 Ph. Sãha; omitted by M6. M7. 6 M6. M7 yàni. 7 S. na 'haü. 8 M7 cetàni. >/ #<[page 040]># %<40 Aïguttara-Nikàya. XXXIV.>% bhante dàyako dànapati, ya¤ ¤ad eva parisaü upasaïkamàmi yadi khattiyaparisaü yadi bràhmaõaparisaü yadi gaha- patiparisaü yadi samaõaparisaü, visàrado upasaïkamàmi amaïkubhåto. Yànãmàni bhante Bhagavatà cattàri san- diññhikàni dànaphalàni akkhàtàni, nàhaü ettha Bhagavato saddhàya gacchàmi, ahaü\<*<1>*>/ petàni jànàmi. Ya¤ ca kho maü bhante Bhagavà evam àha: `dàyako Sãha dànapati kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upa- pajjatã' ti, etàhaü na jànàmi, ettha ca\<*<2>*>/ panàhaü Bha- gavato saddhàya gacchàmã' ti. `Evam etaü Sãha\<*<3>*>/, evam etaü Sãha\<*<4>*>/, dàyako Sãha\<*<5>*>/ dànapati kàyassa bhedà param- maraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjatã' ti. Dadaü piyo hoti, bhajanti naü\<*<6>*>/ bahå, kitti¤\<*<7>*>/ ca pap- poti yaso ca\<*<8>*>/ vaóóhati, amaïkubhåto parisaü\<*<9>*>/ vigàhati visàrado, hoti naro amac- chari. Tasmà hi dànani dadanti paõóità, vineyya maccherama- laü sukhesino te dãgharattaü tidive patiññhità devànaü sahavyagatà\<*<10>*>/ ramanti te katàvakàsà katakusalà ito cutà sayaüpabhà anuvica- ranti Nandanaü\<*<11>*>/. Te\<*<9>*>/ tattha nandanti ramanti modare\<*<12>*>/ samappità kàma- guõehi pa¤cahi katvàna vàkyaü asitassa\<*<13>*>/ tàdino ramanti\<*<14>*>/ sagge\<*<15>*>/ suga- tassa sàvakà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. adds pi. 2 omitted by T. 3 M7 adds dàyako. 4 M. Ph. T. have this phrase only once. 5 omitted by M. Ph. M7. 6 M. na; omitted by Ph. 7 Ph. bahukitti. 8 M. yasaü pavaóóhati; Ph. yasaü samvaóóhati; S. yas' assa vaóóhati. 9 omitted by M6. 10 M. Ph. M6. M7 sahabyatà; T. sahavyataü gatà. 11 M6. M7. S. -ne. 12 M. pamodare; Ph. modaye. 13 = atissitassa, Tathàgatassa, M 10 (Com.). 14 M. S. kamanti. 15 S. sabbe; M. sumanà; Ph. sampannà. >/ #<[page 041]># %% XXXV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave dàne ànisaüsà. Katame pa¤ca? 2. Bahuno janassa piyo hoti manàpo, santo sappurisà bhajanti, kalyàõo kittisaddo abbhuggacchati, gihidhammà anapeto\<*<1>*>/ hoti, kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü sag- gaü lokaü upapajjati. Ime kho bhikkhave pa¤ca dàne ànisaüsà ti. Dadamàno piyo hoti sataü dhammaü anukkamaü santo naü\<*<2>*>/ sadà\<*<3>*>/ bhajanti\<*<4>*>/ sa¤¤atà brahmacàrayo. Te tassa dhammaü desenti sabbadukkhàpanådanaü yaü\<*<5>*>/ so dhammaü idha¤¤àya parinibbàti\<*<6>*>/ anàsavo ti\<*<7>*>/. XXXVI. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave kàladànàni. Katamàni pa¤ca? 2. âgantukassa dànaü deti, gamikassa dànaü deti, gilànassa dànaü deti\<*<8>*>/, dubbhikkhe dànaü deti, yàni tàni navasassàni navaphalàni\<*<9>*>/, tàni pañhamaü sãlavantesu pa- tiññhàpeti. Imàni kho bhikkhave pa¤ca kàladànànã ti. Kàle dadanti sappa¤¤à vada¤¤å vãtamaccharà\<*<10>*>/ kàle\<*<11>*>/ dinnaü ariyesu\<*<12>*>/ ujubhåtesu tàdisu vippasannamanà\<*<13>*>/ tassa vipulà hoti dakkhiõà. Ye tattha anumodanti veyyàvaccaü karonti và na tesaü\<*<14>*>/ dakkhiõà ånà, te pi pu¤¤assa bhàgino. Tasmà dade appañivàõacitto\<*<15>*>/ yattha dinnaü mahap- phalaü pu¤¤àni paralokasmiü patiññhà honti pàõinan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. anapagato; M. Ph. gihidhammamanupagato. 2 omitted by T. 3 omitted by T. M6. M7. 4 T. M6. M7 add sappurisà. 5 M6 ya. 6 S. parinibhàtan- 7 T. -savà. 8 S. omits this phrase. 9 T. -phalà. 10 M. Ph. -maccherà. 11 T. M6. M7. S. kàlena. 12 omitted by T. 13 M6 avippa- 14 T. M6. M7. S. tena 15 all MSS have -vàna- >/ #<[page 042]># %<42 Aïguttara-Nikàya. XXXVII.1-XXXVIII.3>% XXXVII. 1. Bhojanaü bhikkhave dadamàno dàyako pañiggàha- kànaü pa¤ca ñhànàni deti. Katamàni pa¤ca? 2. âyuü deti, vaõõaü deti, sukhaü deti, balaü deti, pañibhànaü deti. âyuü kho pana datvà àyussa bhàgã hoti dibbassa và mànusassa và, vaõõaü datvà\<*<1>*>/ vaõõassa bhàgã hoti dibbassa và mànusassa và, sukhaü datvà su- khassa bhàgã hoti dibbassa và mànusassa và, balaü datvà balassa bhàgã hoti dibbassa và mànusassa và, pañibhànaü datvà pañibhànassa bhàgã hoti dibbassa và mànusassa và. Bhojanaü bhikkhave dadamàno dàyako pañiggàhakànaü imàni pa¤ca ñhànàni detã ti. âyudo balado dhãro vaõõado pañibhànado sukhassa dàtà medhàvã sukhaü so adhigacchati. âyuü datvà balaü vaõõaü sukha¤ ca pañibhànado dãghàyu yasavà hoti yattha yatthupapajjatã\<*<2>*>/ ti. XXXVIII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave saddhe\<*<3>*>/ kulaputte ànisaüsà. Katame pa¤ca? 2. Ye te bhikkhave loke santo sappurisà, te saddhaü yeva pañhamaü anukampantà anukampanti, no tathà assad- dhaü, saddhaü yeva pañhamaü upasaïkamantà upasaï- kamanti, no tathà assaddhaü, saddhass'eva\<*<4>*>/ pañhamaü pañiggaõhantà pañiggaõhanti, no tathà assaddhassa\<*<5>*>/, sad- dhass'eva\<*<4>*>/ pañhamaü dhammaü desentà\<*<6>*>/ desenti, no tathà assaddhassa\<*<5>*>/. Saddho kàyassa bhedà parammaraõà su- gatiü saggaü lokaü upapajjati. Ime kho bhikkhave pa¤ca saddhe\<*<7>*>/ kulaputte\<*<8>*>/ ànisaüsà. 3. Seyyathà pi bhikkhave subhåmiyaü\<*<9>*>/ càtummahàpathe\<*<10>*>/ mahànigrodho samantà pakkhãnaü pañisaraõaü hoti, evam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 shorten the sentence by adding here immediately sukhaü datvà balaü datvà and so on. 2 T. yatthå-; M7 yatthupagacchatã. 3 Ph. sadde. 4 M. saddha¤ ¤eva. 5 M. asaddhaü. 6 Ph. desento. 7 Ph. sadde. 8 Ph. -putto. 9 Ph. subhumi. 10 M. Ph. catumahàpathe. >/ #<[page 043]># %% eva kho bhikkhave saddho kulaputto bahuno janassa pa- ñisaraõaü hoti bhikkhånaü bhikkhunãnaü upàsakànaü upàsikànan ti. Sàkhàpattaphalupeto\<*<1>*>/ khandhimà\<*<2>*>/ va mahàdumo\<*<3>*>/ målavà phalasampanno patiññhà hoti pakkhinaü. Manorame\<*<4>*>/ àyatane sevanti naü vihaïgamà chàyaü chàyatthikà yanti phalatthaü\<*<5>*>/ phalabhojino. Tath'eva sãlasampannaü saddhaü purisapuggalaü nivàtavuttiü atthaddhaü sorataü\<*<6>*>/ sakhilaü muduü vãtaràgà vãtadosà vãtamonà anàsavà pu¤¤akkhettàni\<*<7>*>/ lokasmiü sevanti tàdisaü naraü. Te tassa dhammaü desenti sabbadukkhàpanådanaü yaü so dhammaü idha¤¤àya parinibbàti anàsavo ti. XXXIX. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave ñhànàni sampassantà màtàpi- taro puttaü icchanti kule jàyamànaü. Katamàni pa¤ca? 2. Bhato và no bharissati, kiccaü và no karissati, kula- vaüso ciraü ñhassati, dàyajjaü pañipajjissati\<*<8>*>/, atha và pana petànaü kàlakatànaü dakkhiõaü anuppadassatã\<*<9>*>/ ti. Imàni kho bhikkhave pa¤ca ñhànàni sampassantà màtà- pitaro puttaü icchanti kule jàyamànan ti. Pa¤caññhànàni sampassaü puttaü icchanti paõóità `bhato và no bharissati kiccaü và no karissati kulavaüso ciraü tiññhe\<*<10>*>/ dàyajjaü pañipajjati atha và pana petànaü dakkhiõaü anuppadassati'\<*<9>*>/: ñhànàn' etàni sampassaü puttaü icchanti paõóità. Tasmà santo sappurisà kata¤¤å katavedino bharanti màtàpitaro pubbe katam anussaraü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. -bahupeto; M7 phalaüpeto. 2 Ph. khandha-; M6 khandhitvà ca. 3 M6 mahàëuko. 4 M. Ph. -ramme. 5 Ph. S. phalatthà; M phalattà. 6 S. surataü. 7 T. -kkhettan ti. 8 T. M6. M7. S. pañipajjati. 9 M6 anuppàd-; M. Ph. T. anupad- 10 T. ñhassati; M6 ciraññhitaññhe. >/ #<[page 044]># %<44 Aïguttara-Nikàya. XL.1-3>% karonti nesaü kiccàni yathà taü pubbakàrinaü. Ovàdakàrã bhataposã kulavaüsaü ahàpayaü saddho sãlena sampanno putto hoti pasaüsiyo ti. XL. 1. Himavantaü bhikkhave pabbataràjaü nissàya mahà- sàlà pa¤cahi vaóóhãhi vaóóhanti. Katamàhi pa¤cahi? 2. Sàkhàpattapalàsena vaóóhanti, tacena vaóóhanti, pa- pañikàya vaóóanti, pheggunà vaóóhanti, sàrena vaóóhanti. Himavantaü bhikkhave pabbataràjaü nissàya mahàsàlà imàhi pa¤cahi vaóóhãhi vaóóhanti. Evam eva kho bhik- khave saddhaü kulapatiü\<*<1>*>/ nissàya antojano pa¤cahi vaó- óhãhi vaóóhati\<*<2>*>/. Katamàhi pa¤cahi? 3. Saddhàya vaóóhati, sãlena vaóóhati, sutena vaóóhati, càgena vaóóhati, pa¤¤àya vaóóhati\<*<2>*>/. Saddhaü bhikkhave kulapatiü nissàya antojano imàhi pa¤cahi vaóóhãhi vaóóhatã ti. Yathà hi\<*<3>*>/ pabbato selo ara¤¤asmiü brahàvane taü rukkhà upanissàya vaóóhante te vanappatã\<*<4>*>/, tath'eva sãlasampannaü saddhaü kulapatim idha\<*<5>*>/ upanissàya vaóóhanti puttadàrà ca bandhavà amaccà ¤àtisaïghà ca ye c'assa anujãvino, tyàssa\<*<6>*>/ sãlavato sãlaü càgaü sucaritàni ca passamànànukubbanti ye bhavanti vicakkhaõà; idha dhammaõ caritvàna maggaü\<*<7>*>/ sugatigàminaü nandino devalokasmiü modanti kàmakàmino ti. Sumanavaggo\<*<8>*>/ catuttho\<*<8>*>/. Udànaü\<*<9>*>/: Sumanà Cundi Uggaho Sãho dànànisaüsayo\<*<10>*>/ Kàlabhojanasaddhà ca\<*<11>*>/ ñhànaputtena\<*<12>*>/ te dasà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -puttaü throughout. 2 T. M6. M7 vaóóhanti. 3 T. M6. M7 ca. 4 T. M7 vanaspati; M6 vanassa pati. 5 M. Ph. idha-m. 6 M. S. tyassa. 7 M. Th. S. saggaü. 8 omitted by Ph. 9 M. Ph. tatr' udd-; S. tass' udd- 10 T. M6. M7 Sihanàdena pa¤camaü. 11 T. M6. M7 kulabhojana- (M6 -bhojanena) saddhàya. 12 T. M6. M7 puttasàlehi; Ph. puggalena ca. >/ #<[page 045]># %% XLI. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati Jeta- vane Anàthapiõóikassa àràme\<*<1>*>/. Atha kho Anàthapiõóiko gahapati yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekaman- taü nisinnaü kho Anàthapiõóikaü gahapatiü Bhagavà etad avoca:-- 2. Pa¤c'ime gahapati bhogànaü àdiyà. Katame pa¤ca? Idha gahapati ariyasàvako uññhànaviriyàdhigatehi bho- gehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dhammikehi dham- maladdhehi attànaü sukheti pãõeti sammà sukhaü parihara- ti, màtàpitaro\<*<2>*>/ sukheti pãõeti sammà sukhaü pariharati, puttadàràdàsakammakaraporise sukheti pãõeti sammà su- khaü pariharati. Ayaü pañhamo bhogànaü àdiyo. 3. Puna ca paraü gahapati ariyasàvako uññhànaviriyàdhi- gatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dham- mikehi dhammaladdhehi mittàmacce sukheti pãõeti sammà sukhaü pariharati. Ayaü dutiyo bhogànaü àdiyo. 4. Puna ca paraü gahapati ariyasàvako uññhànaviri- yàdhigatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi yà tà\<*<3>*>/ honti àpadà aggito và udakato và ràjato và corato và appiyato và dàyàdato, tathàråpàsu àpadàsu bhogehi pariyodhàya vattati sotthiü attànaü karoti. Ayaü tatiyo bhogànaü àdiyo. 5. Puna ca paraü gahapati ariyasàvako uññhànaviri- yàdhigatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi pa¤ca balã\<*<4>*>/ kattà hoti: ¤àti- balim\<*<5>*>/ atithibalim\<*<6>*>/ pubbapetabaliü ràjabaliü devabaliü\<*<7>*>/. Ayaü catuttho bhogànaü àdiyo. 6. Puna ca paraü gahapati ariyasàvako uññhànaviriyàdhi- gatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dham- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. omit this phrase. 2 T. M6. M7 shorten this sentence by omitting sukheti p- sammà s- pari- after màtà-; M6 is extremly spoiled in this sutta. 3 Ph. yathà. 4 Ph. bale. 5 Ph. -balaü throughout. 6 omitted by Ph. 7 T. M7 devatà-; omitted by M6. >/ #<[page 046]># %<46 Aïguttara-Nikàya. XLI. 7-XLII. 2>% mikehi dhammaladdhehi ye te samaõabràhmaõà mada- ppamàdà\<*<1>*>/ pañiviratà khantisoracce niviññhà ekam attànaü damenti ekam attànaü samenti ekam attànaü parinibbàpenti, tathàråpesu samaõabràhmaõesu uddhaggikaü\<*<2>*>/ dakkhiõaü patiññhàpeti sovaggikaü sukhavipàkaü saggasaüvattanikaü. Ayaü pa¤camo bhogànaü àdiyo. Ime kho gahapati pa¤ca bhogànaü àdiyà. 7. Tassa ce gahapati ariyasàvakassa ime pa¤ca bhogànaü àdiye àdiyato bhogà parikkhayaü gacchanti, tassa evaü hoti `ye vata\<*<3>*>/ bhogànaü àdiyà, te càhaü àdiyàmi bhogà ca me parikkhayaü gacchanti' ti: iti 'ssa hoti avippañisàro. Tassa ce gahapati ariyasàvakassa ime pa¤ca bhogànaü àdiye àdiyato bhogà abhivaóóhanti, tassa evaü hoti 'ye vata bhogànaü àdiyà, te càhaü àdiyàmi bhogà ca me abhivaóóhantã' ti: iti 'ssa hoti ubhayen'eva avippañisàro ti. Bhuttà bhogà bhatà bhaccà\<*<4>*>/ vitiõõà àpadàsu me uddhaggà dakkhiõà dinnà atho pa¤ca balã\<*<5>*>/ katà upaññhità sãlavanto sa¤¤atà brahmacàriyo yad atthaü bhogaü iccheyya paõóito gharam àvasaü so me attho anuppatto kataü ananutàpiyaü: etaü\<*<6>*>/ anussaraü macco ariyadhamme ñhito naro idh'eva\<*<7>*>/ naü pasaüsanti pecca sagge ca modatã\<*<8>*>/ ti. XLII. 1. Sappuriso bhikkhave kule jàyamàno bahuno janassa atthàya hitàya sukhàya hoti, màtàpitunnaü\<*<9>*>/ atthàya hitàya sukhàya hoti, puttadàrassa atthàya hitàya sukhàya hoti, dàsakammakaraporisassa atthàya hitàya sukhàya hoti, mit- tàmaccànaü atthàya hitàya sukhàya hoti, samaõabràh- maõànaü atthàya hitàya sukhàya hoti. 2. Seyyathà pi bhikkhave mahàmegho sabbasassàni sam- pàdento bahuno janassa atthàya hitàya sukhàya hoti, evam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. maruppavàdà. 2 M. udaggikaü; Ph. uggikaü. 3 M6. M7 'va. 4 M. Ph. taccà. 5 Ph. balà. 6 M. Ph. evaü. 7 T. M6. M7 idham eva. 8 M. Ph. M7. S. pamodatã. 9 M. Ph. S. -pitånaü. >/ #<[page 047]># %% eva kho bhikkhave sappuriso kule jàyamàno bahuno ja- nassa atthàya hitàya sukhàya hoti, màtàpitunnaü\<*<1>*>/ atthàya hitàya sukhàya hoti, puttadàrassa atthàya hitàya sukhàya hoti, dàsakammakaraporisassa atthàya hitàya sukhàya hoti, mittàmaccànaü atthàya hitàya sukhàya hoti, samaõabràh- maõànaü atthàya hitàya sukhàya hotã ti. Hito bahunnaü pañipajja bhoge, taü devatà rakkhati dhammaguttaü\<*<2>*>/ bahussutaü sãlavatåpapannaü\<*<3>*>/ dhamme ñhitaü na vijahàti kitti. Dhammaññhaü sãlasampannaü saccavàdiü hirimanaü nekkhaü jambonadass'eva ko taü ninditum arahati\<*<4>*>/? devà pi naü {pasaüsanti}, Brahmunà pi pasaüsito ti\<*<5>*>/. XLIII. 1. Atha kho Anàthapiõóiko gahapati yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Anàthapiõ- óikaü gahapatiü Bhagavà etad avoca:-- 2. Pa¤c'ime gahapati dhammà iññhà kantà manàpà dullabhà lokasmiü. Katame pa¤ca? âyu gahapati iññho kanto manàpo dullabho lokasmiü, vaõõo iññho kanto manàpo dullabho lokasmiü, sukhaü iññhaü kantaü manàpaü dullabhaü lokasmiü, yaso iññho kanto manàpo dullabho lokasmiü, saggà iññhà kantà ma- nàpa dullabhà lokasmiü. Ime kho gahapati pa¤ca dhammà iññhà kantà manàpà dullabhà lokasmiü. Imesaü kho gahapati pa¤cannaü dhammànaü iññhànaü kantànaü manàpànaü dullabhànaü lokasmiü na àyàcanahetu\<*<6>*>/ và na\<*<7>*>/ patthanàhetu\<*<6>*>/ và pañi- làbhaü vadàmi. 3. Imesa¤ ce\<*<7>*>/ gahapati pa¤cannaü dhammànaü iññhà- naü kantànaü manàpànaü dullabhànaü lokasmiü àyàca- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. -pitånaü. 2 Ph. -vuttaü. 3 M6 -vatuppannaü. 4 M7 aharati; T. arati. 5 T. has instead of this line devatthàya hitàya sukhàya hoti tã; M6 pasaüsito pã ti. 6 M. Ph. M6. S. -nahetu. 7 omitted by M. Ph. >/ #<[page 048]># %<48 Aïguttara-Nikàya. XLIII. 4-7>% nahetu và patthanàhetu\<*<1>*>/ và pañilàbho abhavissa, ko idha kena\<*<2>*>/ hàyetha? Na kho gahapati arahati ariyasàvako àyukàmo àyuü àyàcituü và abhinandituü và àyussa và pi hetum\<*<3>*>/. âyukàmena gahapati ariyasàvakena àyusaü- vattanikà pañipadà pañipajjitabbà, àyusaüvattanikà hi 'ssa pañipadà pañipannà àyupañilàbhàya saüvattati. So làbhã hoti àyussa dibbassa và mànusassa và. 4. Na kho gahapati arahati ariyasàvako vaõõakàmo vaõõaü àyàcituü và abhinandituü và vaõõassa và pi hetuü. Vaõõakàmena gahapati ariyasàvakena vaõõasaüvattanikà pañipadà pañipajjitabbà, vaõõasaüvattanikà hi 'ssa pañipadà pañipannà vaõõapañilàbhàya saüvattati. So làbhã hoti vaõõassa dibbassa và mànusassa và. 5. Na kho gahapati arahati ariyasàvako sukhakàmo sukhaü àyàcituü và abhinandituü và sukhassa và pi hetuü. Sukhakàmena gahapati ariyasàvakena sukhasaüvattanikà pañipadà pañipajjitabbà, sukhasaüvattanikà hi 'ssa pañipadà pañipannà sukhapañilàbhàya saüvattati. So làbhã hoti sukhassa dibbassa và mànusassa và. 6. Na kho gahapati arahati ariyasàvako yasakàmo yasaü àyàcituü và abhinandituü và yasassa và pi hetuü. Yasa- kàmena gahapati ariyasàvakena yasasaüvattanikà pañipadà pañipajjitabbà, yasasaüvattanikà hi 'ssa pañipadà pañipannà yasapañilàbhàya saüvattati. So làbhã hoti yasassa dibbassa và mànusassa và. 7. Na kho gahapati arahati ariyasàvako saggakàmo saggaü àyàcituü và abhinandituü và saggànaü và pi hetuü. Saggakàmena gahapati ariyasàvakena saggasaü- vattanikà pañipadà pañipajjitabbà, saggasaüvattanikà hi 'ssa pañipadà pañipannà saggapañilàbhàya saüvattati. So làbhã hoti saggànan ti. âyuü vaõõaü yasaü kittiü saggaü uccàkulãnataü ratiyo patthayànena uëàrà aparàparà appamàdaü pasaüsanti pu¤¤akiriyàsu paõóità. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M6. S. -nahetu. 2 T. idh' ekena. 3 S. hetu throughout. >/ #<[page 049]># %% Appamatto ubho atthe adhigaõhàti paõóito diññhe\<*<1>*>/ dhamme ca\<*<2>*>/ yo attho yo\<*<3>*>/ c' attho samparàyiko, atthàbhisamayà dhãro paõóito ti pavuccatã ti. XLIV. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Vesàliyaü viharati Mahà- vane Kåñàgàrasàlàyaü. Atha kho Bhagavà pubbaõha- samayaü nivàsetvà pattacãvaram àdàya yena Uggassa ga- hapatino Vesàlikassa nivesanaü ten' upasaïkami, upasaï- kamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Atha kho Uggo gahapati Vesàliko yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Uggo gahapati Vesàliko Bhagavantaü etad avoca:-- 2. Sammukhà me taü bhante Bhagavato sutaü, sam- mukhà pañiggahãtaü `manàpadàyã labhate manàpan' ti. Manàpaü me bhante sàlapupphakaü\<*<4>*>/ khàdaniyaü, taü me Bhagavà pañiggaõhàtu anukampaü upàdàyà ti. Pa- ñiggahesi Bhagavà anukampaü upàdàya. Sammukhà me taü bhante Bhagavato sutaü, sam- mukhà pañiggahãtaü `manàpadàyã labhate manàpan' ti. Manàpaü me bhante sampannakolakaü såkaramaüsaü\<*<5>*>/, taü me Bhagavà pañiggaõhàtu anukampaü upàdàyà ti. Pañiggahesi Bhagavà anukampaü upàdàya. Sammukhà me taü bhante Bhagavato sutaü, sammukhà pañiggahãtaü `manàpadàyi labhate manàpan' ti. Manàpaü me bhante nibbaddhatelakaü\<*<6>*>/ nàliyàsàkaü, taü me Bha- gavà pañiggaõhàtu anukampaü upàdàyà ti. Pañiggahesi Bhagavà anukampaü upàdàya. Sammukhà\<*<7>*>/ me taü bhante Bhagavato sutaü, sammukhà pañiggahãtaü `manàpadàyã labhate manàpan' ti. Manàpo me bhante sàlãnaü odano vigatakàëako\<*<8>*>/ anekasåpo aneka- vya¤jano, taü me Bhagavà pañiggaõhàtu anukampaü upàdàyà ti. Pañiggahesi Bhagavà anukampaü upàdàya. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 diññh'eva. 2 omitted by M6. 3 M6 so. 4 M. Ph. sàli-; M6 sàluppakaü. 5 S. sampannavarasåkara- 6 M. Ph. S. nibbatta- 7 M6. M7 omit this sentence. 8 T. vijitakàlako. >/ #<[page 050]># %<50 Aïguttara-Nikàya. XLIV.>% Sammukhà me taü bhante Bhagavato sutaü, sammukhà pañiggahãtaü `manàpadàyã labhate manàpan' ti. Manà- pàni me bhante kàsikàni vatthàni, tàni me Bhagavà pa- ñiggaõhàtu anukampaü upàdàyà ti. Pañiggahesi Bhagavà anukampaü upàdàya. Sammukhà me taü bhante Bhagavato sutaü, sammukhà pañiggahãtaü `manàpadàyã labhate manàpan' ti. Manàpo me bhante pallaïko gonakatthato\<*<1>*>/ pañikatthato\<*<2>*>/ pañali- katthato kadalimigapavarapaccattharaõo sa-uttaracchado ubhato lohitakåpadhàno. Api ca bhante mayam p'etaü\<*<3>*>/ jànàma `n'etaü Bhagavato kappatã' ti, idaü me bhante candanaphalakaü agghati adhikasatasahassaü, taü me Bhagavà pañiggaõhàtu anukampaü upàdàyà ti. Pañigga- hesi Bhagavà anukampaü upàdàya. Atha kho Bhagavà Uggaü gahapatiü Vesàlikaü iminà anumodanãyena anumodi\<*<4>*>/. Manàpadàyã labhate manàpaü yo ujubhåtesu dadàti chandasà acchàdanaü sayanam ath' annapànaü\<*<5>*>/ nànappakàràni ca paccayàni, catta¤ ca mutta¤ ca anuggahãtaü khettåpame arahante viditvà so duccajaü\<*<6>*>/ sappuriso cajitvà manàpadàyã labhate manàpan ti. Atha kho Bhagavà Uggaü gahapatiü Vesàlikaü iminà anumodanãyena anumoditvà uññhàyàsanà pakkàmi. Atha kho Uggo gahapati Vesàliko aparena samayena kàlam akàsi, kàlakato ca Uggo gahapati Vesàliko a¤¤ataraü manomayaü kàyaü upapajji\<*<7>*>/. Tena kho pana samayena Bhagavà Sàvatthiyaü viharati Jetavane Anàthapiõóikassa àràme. Atha kho Uggo deva- putto abhikkantàya rattiyà abhikkantavaõõo\<*<8>*>/ kevalakap- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. goõaka- 2 omitted by M. 3 S. etaü. 4 S. anumodati. 5 M. sayanam annapànaü; Ph. sayana-annapànaü. 6 M7 dubbajaü. 7 T. uppajji; M6. M7 uppajjati. 8 M. Ph. T. M6 -vaõõà. >/ #<[page 051]># %% paü Jetavanaü obhàsetvà yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü añ- ñhàsi. Ekamantaü ñhitaü kho Uggaü devaputtaü Bha- gavà etad avoca:-- Kacci te Ugga yathàdhippàyo ti? Taggha me Bhagavà yathàdhippàyo ti. Atha kho Bhagavà Uggaü devaputtaü gàthàhi ajjhabhàsi: Manàpadàyã labhate manàpaü, aggassa dàtà labhate pun' aggaü, varassa\<*<1>*>/ dàtà varalàbhã\<*<2>*>/ hoti, seññhaü dado seññham upeti ñhànaü. Aggadàyã\<*<3>*>/ varadàyã seññhadàyã ca yo naro dãghàyu yasavà hoti yattha yatthupapajjatã\<*<4>*>/ ti. XLV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave pu¤¤àbhisandà kusalàbhisandà sukhassàhàrà sovaggikà sukhavipàkà saggasaüvattanikà iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 2. Yassa bhikkhave bhikkhu cãvaraü paribhu¤jamàno appamàõaü cetosamàdhiü upasampajja viharati, appamàõo tassa pu¤¤àbhisando kusalàbhisando sukhassàhàro sovaggiko sukhavipàko saggasaüvattaniko iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattati. Yassa bhikkhave bhikkhu piõóapàtaü paribhu¤jamàno\<*<5>*>/ . . . Yassa bhikkhave bhikkhu vihàraü paribhu¤jamàno . . . Yassa bhikkhave bhikkhu ma¤capãñhaü\<*<6>*>/ paribhu¤ja- màno . . . Yassa bhikkhave bhikkhu gilànapaccayabhesajja- parikkhàraü paribhu¤jamano appamàõaü cetosamàdhiü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. parassa. 2 M. Ph. S. add ca. 3 all MSS. exc. S. have Yo agga- 4 T. yathåppajjatã. 5 M. has la after pari-, and so throughout; T. has after pari-: appamànaü ceto-, and then pe | vihàraü pari- ma¤ca- pari- gilàna- and so on; M6. M7 have after pari- only vihàram pari- and so on, as before. 6 Ph. piñhaü ma¤caü; M. piññhaü pa¤caü; M7 pa¤capãñhaü. >/ #<[page 052]># %<52 Aïguttara-Nikàya. XLV. 3>% upasampajja viharati, appamàõo tassa pu¤¤àbhisando ku- salàbhisando sukhassàhàro sovaggiko sukhavipàko sagga- saüvattaniko iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattati. Ime kho bhikkhave pa¤ca pu¤¤àbhisandà kusalàbhi- sandà sukhassàhàrà sovaggikà sukhavipàkà saggasaüvat- tanikà iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saü- vattanti. 3. Imehi\<*<1>*>/ ca pana bhikkhave pa¤cahi pu¤¤àbhisandehi kusalàbhisandehi samannàgatassa ariyasàvakassa na suka- raü pu¤¤assa pamàõaü gahetuü `ettako pu¤¤àbhisando kusalàbhisando sukhassàhàro sovaggiko sukhavipàko sag- gasaüvattaniko iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattatã' ti, atha kho asaükheyyo appameyyo mahàpu¤- ¤akkhandho tveva saükhaü gacchati. Seyyathà pi bhikkhave mahàsamudde\<*<2>*>/ na\<*<2>*>/ sukaraü uda- kassa\<*<3>*>/ pamàõaü gahetuü `ettakàni\<*<4>*>/ udakàëhànã'\<*<5>*>/ ti và `ettakàni udakàëhasatàni\<*<6>*>/' ti và `ettakàni udakàëhasahas- sàni\<*<7>*>/' ti và `ettakàni udakàëhasatasahassànã\<*<8>*>/' ti và, atha kho asaükheyyo appameyyo mahà-udakakkhandho tveva saükhaü gacchati, evam eva kho bhikkhave imehi pa¤cahi pu¤¤àbhisandehi kusalàbhisandehi samannàgatassa ariya- sàvakassa na sukaraü pu¤¤assa pamàõaü gahetuü `ettako pu¤¤àbhisando kusalàbhisando sukhassàhàro sovaggiko sukhavipàko saggasaüvattaniko iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattatã' ti, atha kho asaükheyyo appa- meyyo mahàpu¤¤akkhandho tveva saükhaü gacchatã ti. Mahodadhiü aparimitaü mahàsaraü bahubheravaü ra- tanagaõànam àlayaü najjo yathà macchagaõasaïghasevità\<*<9>*>/ puthå savanti upa- yanti sàgaraü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. imehi pa¤cahi bho pu¤¤àbhi- 2 omitted by T. 3 M6 udakapu¤¤assa. 4 M6 yattakàni. 5 S. udakàëhakàni, and so always udakàëhaka-, M. Ph. udakàëhasatànã. 6 M. Ph. -sahassànã. 7 M. Ph. -satasahassànã. 8 omitted by M. Ph. 9 In T. this word runs naraganas-; in M7 õaragaõàs- (M6 naragasaüvità). >/ #<[page 053]># %% evaü naraü annadapànavatthadaü seyyànisajjatthara- õassa\<*<1>*>/ dàyakaü pu¤¤assa dhàrà upayanti paõóitaü najjo yathà vàrivahà va sàgaran ti. XLVI. 1. Pa¤c' imà bhikkhave sampadà. Katamà pa¤ca? Saddhàsampadà sãlasampadà\<*<2>*>/ sutasampadà càgasampadà pa¤¤àsampadà. Imà kho bhikkhave pa¤ca sampadà ti. XLVII. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave dhanàni. Katamàni pa¤ca? Saddhàdhanaü sãladhanaü sutadhanaü càgadhanaü pa¤¤àdhanaü. Katama¤ ca bhikkhave saddhàdhanaü? 2. Idha bhikkhave ariyasàvako saddho hoti, saddahati Tathàgatassa bodhiü `iti pi so Bhagavà . . . pe\<*<3>*>/ . . . Satthà devamanussànaü buddho Bhagavà' ti. Idaü vuccati bhik- khave saddhàdhanaü. Katama¤ ca bhikkhave sãladhanaü? 3. Idha bhikkhave ariyasàvako pàõàtipàtà pañivirato hoti, . . . pe\<*<4>*>/ . . . suràmerayamajjapamàdaññhànà pañi- virato hoti. Idaü vuccati bhikkhave sãladhanaü. Katama¤ ca bhikkhave sutadhanaü? 4. Idha bhikkhave ariyasàvako bahussuto hoti, . . . pe\<*<5>*>/ . . . diññhiyà suppañividdho. Idaü vuccati bhikkhave sutadha- naü. Katama¤ ca bhikkhave càgadhanaü? 5. Idha bhikkhave ariyasàvako vigatamalamaccherena cetasà agàraü ajjhàvasati muttacàgo payatapàõã vossagga- rato yàcayogo dànasaüvibhàgarato. Idaü vuccati bhik- khave càgadhanaü. Katama¤ ca bhikkhave pa¤¤àdha- naü? 6. Idha bhikkhave ariyasàvako pa¤¤avà hoti udayattha- gàminiyà na¤¤àya samannàgato ariyàya nibbedhikàya sam- màdukkhakkhayagàminiyà. Idaü vuccati bhikkhave pa¤¤à- dhanaü. Imàni kho bhikkhave pa¤ca dhanànã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -nipaccattar- 2 omitted by Ph. 3 M. Ph. la. 4 M. Ph. pa. 5 omitted by M. Ph. >/ #<[page 054]># %<54 Aïguttara-Nikàya. XLVIII. 1-4>% Yassa saddhà Tathàgate acalà suppatiññhità sãla¤ ca yassa kalyàõaü ariyakantaü pasaüsitaü saïghe pasàdo yass' atthi ujubhåta¤ ca dassanaü: adaliddo ti\<*<1>*>/ taü àhu, amoghaü tassa jãvitaü. Tasmà saddha¤ ca sãla¤ ca pasàdaü\<*<2>*>/ dhammadassanaü anuyu¤jetha medhàvã saraü buddhànasàsanan ti. XLVIII. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave alabbhanãyàni\<*<3>*>/ ñhànàni sa- maõena và bràhmaõena và devena và Màrena và Brahmunà và kenaci và lokasmiü. Katamàni pa¤ca? 2. Jaràdhammaü mà jãrã ti alabbhanãyaü ñhànaü sa- maõena và bràhmaõena và devena và Màrena và Brah- munà và kenaci và lokasmiü, vyàdhidhammaü mà vyà- dhãyã ti\<*<4>*>/ . . . maraõadhammaü mà mãyã ti . . . khayadham- maü mà khãyã ti . . . nassanadhammaü mà nassã ti alabbhanãyaü ñhànaü samaõena và bràhmaõena và devena và Màrena và Brahmunà và kenaci và lokasmiü. 3. Assutavato bhikkhave puthujjanassa jaràdhammaü jãrati, so jaràdhamme jiõõe na iti pañisa¤cikkhati `na kho mayh' ev' ekassa jaràdhammaü jãrati, atha kho yàvatà sat- tànaü àgati gati cuti upapatti\<*<5>*>/, sabbesaü sattànaü jarà- dhammaü jãrati, aha¤ c'eva kho pana jaràdhamme jiõõe soceyyaü kilameyyaü parideveyyaü urattàëã\<*<6>*>/ kandeyyaü sammohaü àpajjeyyaü, bhattam\<*<7>*>/ pi me\<*<8>*>/ na cchàdeyya\<*<9>*>/, kàye pi dubbaõõiyaü okkameyya, kammantà pi na ppavat- teyyuü, amittà pi attamanà assu, mittà pi dummanà asså' ti. So jaràdhamme jiõõe socati kilamati paridevati urat- tàëã kandati sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave assutavà puthujjano. Viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpeti. 4. Puna ca paraü bhikkhave assutavato puthujjanassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 ca. 2 M6 padànaü. 3 Ph. alambh- throughout. 4 T. M6. M7 add pe. 5 T. M6. M7 uppatti. 6 M. T. M6. M7 -iü throughout. 7 T. M6. M7 bhuttaü. 8 omitted by T.; M6. M7 maü throughout. 9 T. cchedeyya; M10 (Com.) na cchàdeyyà ti na rucceyya. >/ #<[page 055]># %% vyàdhidhammaü vyàdhãyati . . . maraõadhammaü mãyati . . . khayadhammaü khãyati . . . nassanadhammaü nassati, so nassanadhamme naññhe na iti pañisa¤cikkhati `na kho mayh' ev' ekassa nassanadhammaü nassati, atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti\<*<1>*>/, sabbesaü sattànaü nassanadhammaü nassati, aha¤ c'eva kho pana nassana- dhamme naññhe soceyyaü kilameyyaü parideveyyaü urat- tàëã kandeyyaü sammohaü àpajjeyyaü, bhattam pi me\<*<2>*>/ na cchàdeyya\<*<3>*>/, kàye pi\<*<4>*>/ dubbaõõiyaü okkameyya, kam- mantà pi na ppavatteyyuü, amittà pi attamanà assu, mittà pi dummanà asså' ti. So nassanadhamme naññhe socati kila- mati paridevati urattàëã kandati sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave assutavà puthujjano. Viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpeti. 5. Sutavato ca kho bhikkhave ariyasàvakassa jaràdham- maü jãrati, so jaràdhamme jiõõe iti pañisa¤cikkhati `na kho mayh' ev' ekassa jaràdhammaü jãrati, atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti\<*<1>*>/, sabbesaü sattànaü jaràdhammaü jãrati, aha¤ c'eva kho pana jaràdhamme jiõõe soceyyaü kilameyyaü parideveyyaü urattàëã kandey- yaü sammohaü àpajjeyyaü, bhattam pi me\<*<2>*>/ na cchàdey- ya, kàye pi dubbaõõiyaü okkameyya, kammantà pi na ppavatteyyuü, amittà pi attamanà assu, mittà pi dummanà asså' ti. So jaràdhamme jiõõe na socati na kilamati na paridevati na urattàëã kandati na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave sutavà ariyasàvako. Abbuhi\<*<5>*>/ savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attà- naü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti. 6. Puna ca paraü bhikkhave sutavato ariyasàvakassa vyàdhidhammaü vyàdhãyati . . . maraõadhammaü mãyati . . . khayadhammaü khãyati . . . nassanadhammaü nassa- ti, so nassanadhamme naññhe iti pañisa¤cikkhati `na kho may' ev' ekassa nassanadhammaü nassati, atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbesaü sattànaü nas- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 uppatti. 2 T. M6. M7 maü. 3 T. na ccheyya. 4 T. kàye na. 5 T. M6. M7 abbahi; M 10 (Com.) abbahã ti nãhari. >/ #<[page 056]># %<56 Aïguttara-Nikàya. XLVIII.>% sanadhammaü nassati, aha¤ c'eva kho pana nassanadham- me naññhe soceyyaü kilameyyaü parideveyyaü urattàëã kandeyyaü sammohaü àpajjeyyaü, bhattam pi me\<*<1>*>/ na cchàdeyya, kàye pi dubbaõõiyaü okkameyya, kammantà pi na ppavatteyyuü, amittà pi attamanà assu, mittà pi dum- manà asså' ti. So nassanadhamme naññhe na socati na kilamati na paridevati na urattàëã kandati na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati bhikkhave sutavà ariyasàvako. Abbuhi\<*<2>*>/ savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attà- naü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti. Imàni kho bhikkhave pa¤ca alabbhanãyàni ñhànàni sa- maõena và bràhmaõena và devena và Màrena và Brahmunà và kenaci và lokasmin ti. Na socanàya na paridevanàya attho idha\<*<3>*>/ labbhà\<*<4>*>/ api\<*<5>*>/ appako pi, socantam enaü dukkhitaü\<*<6>*>/ viditvà paccatthikà atta- manà bhavanti, yato ca kho paõóito àpadàsu na vedhati\<*<7>*>/ atthavinic- chaya¤¤å, paccatthikà 'ssa\<*<8>*>/ dukkhità bhavanti disvà mukhaü\<*<9>*>/ avi- kàraü puràõaü. Japena\<*<10>*>/ mantena subhàsitena anuppadànena paveõi- yà và yathà yathà yattha labhetha atthaü, tathà tathà tattha parakkameyya, sac'eva jàneyya\<*<11>*>/ `alabbhaneyyo\<*<12>*>/ mayà và\<*<13>*>/ a¤¤ena và esa attho', asocamàno adhivàsayeyya `kammaü daëhaü kinti ka- romi dànã' ti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 maü. 2 T. M6. M7 abbahi. 3 M6. M7 'va; T. is here corrupt. 4 T. Ph. S. labbhati. 5 M6 pi; Ph. aya. 6 T. sukhitaü. 7 Ph. vedati. 8 M. Ph. paccattikassa. 9 Ph. sukhaü. 10 M. Ph. S. jappena. 11 M. Ph. S. pajàn- 12 T. -nãyo. 13 T. M6. M7 ca. >/ #<[page 057]># %% XLIX. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati Jeta- vane Anàthapiõóikassa àràme. Atha kho ràjà Pasenadi\<*<1>*>/- Kosala yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bha- gavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Tena kho pana samayena Mallikà devã kàlakatà hoti. Atha kho a¤¤ataro puriso yena ràjà Pasenadi-Kosalo ten' upasaïkami, upa- saïkamitvà ra¤¤o Pasenadi-Kosalassa upakaõõake àrocesi `Mallikà deva devã kàlakatà' ti. Evaü vutte ràjà Pasenadi- Kosalo dukkhã dummano pattakkhandho adhomukho paj- jhàyanto appañibhàno\<*<2>*>/ nisãdi. Atha kho Bhagavà ràjànaü Pasenadi-Kosalaü dukkhiü dummanaü pattakkhandhaü adhomukhaü pajjhàyantaü appañibhànaü\<*<3>*>/ viditvà ràjà- naü Pasenadi-Kosalaü etad avoca:-- 2. Pa¤c' imàni mahàràja alabbhanãyàni ñhànàni\<*<4>*>/ sama- õena và bràhmaõena và devena và Màrena và Brahmunà và kenaci và lokasmiü. Katamàni pa¤ca? Jaràdhammaü mà jirã ti alabbhanãyaü ñhànam, . . . pe\<*<5>*>/ . . . Na socanàya na\<*<6>*>/ paridevanàya . . . pe\<*<5>*>/ . . . `kammaü daëhaü kinti karomi dànã' ti? L. 1. Ekaü samayaü àyasmà Nàrado Pàñaliputte viharati Kukkuñàràme\<*<7>*>/. Tena kho pana samayena Muõóassa ra¤¤o Bhaddà devã kàlakatà hoti piyà manàpà. So Bhaddàya deviyà\<*<8>*>/ piyàpàyena\<*<9>*>/ neva nhàyati na vilimpati na bhat- taü bhu¤jati na kammantaü payojeti rattindivaü\<*<10>*>/ Bhad- dàya deviyà sarãre ajjhomucchito\<*<11>*>/. Atha kho Muõóo ràjà Piyakaü kosàrakkhaü\<*<12>*>/ àmantesi `tena hi samma Pi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. Passenadã throughout. 2 S. -bhàõo, also below -bhàõiü. 3 Ph. -bhàni. 4 T. M6. M7 have after ñhànàni: pe, and then kammaü daëhaü and so on. 5 M. Ph. la. 6 omitted by Ph. 7 T. Kukåñ- 8 M. Ph. devãyà throughout; T. Bhaddàdevãyà. 9 M. Ph. S. kàlakatàya (M. Ph. kàlaïk-) piyàya manàpàya. 10 M7 -divà. 11 S. -mu¤cito throughout. 12 S. sokàro throughout. >/ #<[page 058]># %<58 Aïguttara-Nikàya. L.>% yaka Bhaddàya deviyà\<*<1>*>/ sarãraü àyasàya\<*<2>*>/ teladoõiyà pak- khipitvà a¤¤issà àyasàya\<*<2>*>/ doõiyà pañikujjatha\<*<3>*>/, yathà ma- yaü Bhaddàya deviyà sarãraü cirataraü passeyyàmà' ti. `Evaü devà' ti kho Piyako kosàrakkho Muõóassa ra¤¤o pañissutvà\<*<4>*>/ Bhaddàya deviyà sarãraü àyasàya\<*<2>*>/ teladoõiyà pakkhipitvà a¤¤issà àyasàya doõiyà pañikujji. Atha kho Piyakassa kosàrakkhassa etad ahosi `imassa kho Muõóassa ra¤¤o Bhaddà devã kàlakatà piyà manàpà. So Bhaddàya deviyà piyàpàyena\<*<5>*>/ neva nhàyati na vilimpati na bhattaü bhu¤jati na kammantaü payojeti rattindivaü Bhaddàya deviyà sarãre\<*<6>*>/ ajjhomucchito. Kin\<*<7>*>/ nu kho Muõóo ràjà samaõaü và bràhmaõaü và payirupàseyya, yassa dham- maü sutvà sokasallaü pajaheyyà' ti? Atha kho Piya- kassa kosàrakkhassa etad ahosi `ayaü kho àyasmà Nàrado Pàñaliputte viharati Kukkuñàràme. Taü kho pan' àyas- mantaü Nàradaü evaü kalyàõo kittisaddo abbhuggato <*>/ medhàvã bahussuto cittakathã kalyàõa- pañibhàno\<*<9>*>/ vuddho\<*<10>*>/ c'eva arahà ca.>> Yan nåna Muõóo ràjà àyasmantaü Nàradaü payirupàseyya, app'eva nàma Muõóo ràjà àyasmato Nàradassa dhammaü sutvà soka- sallaü pajaheyyà' ti. Atha kho Piyako kosàrakkho yena Muõóo ràjà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Muõóaü ràjànaü etad avoca:-- `Ayaü kho deva àyasmà Nàrado Pàñaliputte viharati Kukkuñàràme. Taü kho pan' àyasmantaü Nàradaü evaü kalyàõo kittisaddo abbhuggato <*>/ medhàvã bahussuto cittakathã kalyàõapañibhàno\<*<9>*>/ vuddho\<*<10>*>/ c'eva arahà ca.>> Yadi\<*<11>*>/ pana devo àyasmantaü Nàradaü pa- yirupàseyya, app'eva nàma devo àyasmato Nàradassa dham- maü sutvà sokasallaü pajaheyyà' ti. `Tena hi samma Piya- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. M7 Bhaddàdevãyà. 2 M. T. M6. M7. S. ayasàya. 3 T. -kåjjetha; Ph. -ku¤jatha. 4 M. patisunitvà; Ph. -sunetvà. 5 M. Ph. S. kàlakatàya (M. Ph. kàlakaïk-) piyàya manàpàya throughout. 6 M. Ph. sarãraü. 7 M7. S. kaü. 8 M. Ph. viyatto. 9 Ph. S. -bhàõo. 10 M. Ph. buddho; S. vuóóho. 11 T. M6. M7 yaü àyasmantaü. >/ #<[page 059]># %% ka àyasmantaü Nàradaü pañivedehi\<*<1>*>/. Kathaü hi nàma màdiso samaõaü và bràhmaõaü và vijite vasantaü pubbe appañisaüvidito\<*<2>*>/ upasaïkamitabbaü ma¤¤eyyà' ti? `Evaü devà' ti kho Piyako kosàrakkho Muõóassa ra¤¤o pañis- sutvà\<*<3>*>/ yen' àyasmà Nàrado ten' upasaïkami, upasaïkamitvà àyasmantaü Nàradaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Eka- mantaü nisinno kho Piyako kosàrakkho àyasmantaü Nà- radaü etad avoca:-- `Imassa bhante Muõóassa ra¤¤o Bhaddà devã kàlakatà piyà manàpà. So Bhaddàya deviyà piyàpàyena neva nhà- yati na vilimpati na bhattaü bhu¤jati na kammantaü payojeti rattindivaü Bhaddàya deviyà sarãre ajjhomucchi- to\<*<4>*>/. Sàdhu bhante àyasmà Nàrado Muõóassa ra¤¤o tathà dhammaü desetu, yathà Muõóo ràjà àyasmato Nàradassa dhammaü sutvà sokasallaü pajaheyyà' ti. `Yassa dàni Piyaka Muõóo ràjà kàlaü ma¤¤atã' ti. Atha kho Piyako kosàrakkho uññhàyàsanà àyasmantaü Nàradaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà yena Muõóo ràjà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Muõóaü ràjànaü etad avoca:-- `Katàvakàso kho deva àyasmatà Nàradena. Yassa dàni devo kàlaü ma¤¤atã' ti. `Tena hi samma Piyaka bhaddàni bhaddàni\<*<5>*>/ yànàni yojàpehã' ti. `Evaü devà' ti kho Piyako kosàrakkho Muõóassa ra¤¤o pañissutvà bhaddàni bhaddàni\<*<5>*>/ yànàni yojàpetvà Muõóaü ràjànaü etad avoca: `yuttàni kho te deva bhaddàni bhaddàni\<*<5>*>/ yànàni. Yassa dàni devo kàlaü ma¤¤atã' ti. 2. Atha kho Muõóo ràjà bhaddaü\<*<6>*>/ yànaü abhiråhitvà bhaddehi bhaddehi\<*<7>*>/ yànehi yena Kukkuñàràmo tena pà- yàsi mahaccaràjànubhàvena àyasmantaü Nàradaü dassa- nàya. Yàvatikà yànassa bhåmi yànena gantvà yànà pac- corohitvà pattiko 'va àràmaü pàvisi. Atha kho Muõóo ràjà yen' àyasmà\<*<8>*>/ Nàrado ten' upasaïkami, upasaïkamitvà àyasmantaü Nàradaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Eka- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. pañinivedehi. 2 S. -taü. 3 M. Ph. pañisutvà. 4 here also T. -mu¤cito. 5 T. bhaddàni only once. 6 S. bhadràni bhadràni yànàni; M6. M7 bhadrayànaü. 7 M. Ph. M6. M7. S. bhadrehi bhadrehi. 8 M. Ph. S. yena ày- >/ #<[page 060]># %<60 Aïguttara-Nikàya. L.3-5>% mantaü nisinnaü kho\<*<1>*>/ Muõóaü ràjànaü àyasmà Nàrado etad avoca:-- Pa¤c' imàni mahàràja alabbhanãyàni ñhànàni samaõe- na và bràhmaõena và devena và Màrena và Bràhmunà và kenaci và lokasmiü. Katamàni pa¤ca? 3. Jaràdhammaü mà jãrã ti alabbhanãyaü ñhànaü sama- õena và bràhmaõena và devena và Màrena và Brahmunà và kenaci và lokasmiü, vyàdhidhammaü mà vyàdhãyã ti . . . maraõadhammaü mà mãyã ti . . . khayadhammaü mà khãyã ti . . . nassanadhammaü mà nassã ti alabbhanã- yaü ñhànaü samaõena và bràhmaõena và devena và Mà- rena và Brahmunà và kenaci và lokasmiü. 4. Assutavato mahàràja puthujjanassa jaràdhammaü jãrati, so jaràdhamme jiõõe na iti pañisa¤cikkhati `na kho mayh' ev' ekassa jaràdhammaü jãrati, atha kho yàvatà sat- tànaü àgati gati cuti upapatti, sabbesaü sattànaü jarà- dhammaü jãrati, aha¤ c'eva kho pana jaràdhamme jiõõe soceyyaü kilameyyaü parideveyyaü urattàëã kandeyyaü sammohaü àpajjeyyaü, bhattam pi me na cchàdeyya, kàye pi dubbaõõiyaü okkameyya, kammantà pi na ppavattey- yuü, amittà pi attamanà assu, mittà pi dummanà asså' ti. So jaràdhamme jiõõe socati kilamati paridevati urattàëã kandati sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja assutavà puthujjano. Viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpeti. 5. Puna ca paraü mahàràja assutavato puthujjanassa vyàdhidhammaü vyàdhãyati . . . maraõadhammaü mãyati . . . khayadhammaü khãyati . . . nassanadhammaü nassati, so nassanadhamme naññhe na iti pañisa¤cikkhati `na kho mayh' ev' ekassa nassanadhammaü nassati, atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbesaü sattànaü nassanadhammaü nassati, aha¤ c'eva kho pana nassana- dhamme naññhe soceyyaü kilameyyaü parideveyyaü urat- tàëã kandeyyaü sammohaü àpajjeyyaü, bhattam pi me na cchàdeyya, kàye pi dubbaõõiyaü okkameyya, kammantà pi na ppavatteyyuü, amittà pi attamanà assu, mittà pi dum- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. >/ #<[page 061]># %% manà asså' ti. So nassanadhamme naññhe socati kilamati paridevati urattàëã kandati sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja assutavà puthujjano. Viddho savisena sokasallena attànaü yeva paritàpeti. 6. Sutavato ca kho mahàràja ariyasàvakassa jaràdham- maü jãrati, so jaràdhamme jiõõe iti pañisa¤cikkhati `na kho mayh' ev' ekassa jaràdhammaü jãrati, atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbesaü sattànaü jaràdhammaü jãrati, aha¤ c'eva kho pana jaràdhamme jiõõe soceyyaü kilameyyaü parideveyyaü urattàëã kan- deyyaü sammohaü àpajjeyyaü, bhattam pi me na cchà- deyya, kàye pi dubbaõõiyaü okkameyya, kammantà pi na ppavatteyyuü, amittà pi attamanà assu, mittà pi dum- manà asså' ti. So jaràdhamme jiõõe na socati na kilamati na paridevati na urattàëã kandati na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja sutavà ariyasàvako. Abbuhi savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano attà- naü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti. 7. Puna ca paraü mahàràja sutavato ariyasàvakassa vyàdhidhammaü vyàdhãyati . . . maraõadhammaü mãya- ti . . . khayadhammaü khãyati . . . nassanadhammaü nas- sati, so nassanadhamme naññhe iti pañisa¤cikkhati `na kho mayh' ev' ekassa nassanadhammaü nassati, atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbesaü sattànaü nas- sanadhammaü nassati, aha¤ c'eva kho pana nassanadhamme naññhe soceyyaü kilameyyaü parideveyyaü urattàëã kan- deyyaü sammohaü àpajjeyyaü, bhattam pi me na cchà- deyya, kàye pi dubbaõõiyaü okkameyya, kammantà pi na ppavatteyyuü, amittà pi attamanà assu, mittà pi dumma- nà asså' ti. So nassanadhamme naññhe na socati na kila- mati na paridevati na urattàëã kandati na sammohaü àpajjati. Ayaü vuccati mahàràja sutavà ariyasàvako. Abbuhi savisaü sokasallaü yena viddho assutavà puthujjano at- tànaü yeva paritàpeti. Asoko visallo ariyasàvako attànaü yeva parinibbàpeti. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 062]># %<62 Aïguttara-Nikàya. L. 8>% Imàni kho mahàràja pa¤ca alabbhanãyàni ñhànàni sa- maõena và bràhmaõena và devena và Màrena và Brahmunà và kenaci và lokasmin ti. Na socanàya na paridevanàya attho idha\<*<1>*>/ labbhà api\<*<2>*>/ appako pi, socantam enaü dukkhitaü viditvà paccatthikà attamanà bhavanti, yato ca kho paõóito àpadàsu na vedhati atthaviniccha- ya¤¤å, paccatthikà 'ssa\<*<3>*>/ dukkhità bhavanti disvà mukhaü avi- kàraü puràõaü. Japena\<*<4>*>/ mantena subhàsitena anuppadànena paveõiyà và yathà yathà yattha labhatha atthaü, tathà tathà tattha parakkameyya, sac'eva jàneyya\<*<5>*>/ `alabbhaneyyo\<*<6>*>/ mayà và\<*<7>*>/ a¤¤ena và esa attho', asocamàno adhivàsayeyya `kammaü daëhaü kinti karomi dànã' ti? 8. Evaü vutte Muõóo ràjà àyasmantaü Nàradaü etad avoca `ko nu kho\<*<8>*>/ ayaü bhante dhammapariyàyo' ti? `Sokasallaharaõo\<*<9>*>/ nàma ayaü mahàràja dhammapariyàyo' ti. `Taggha bhante sokasallaharaõo\<*<9>*>/, taggha bhante so- kasallaharaõo\<*<10>*>/, imaü\<*<11>*>/ hi me bhante dhammapariyàyaü sutvà sokasallaü pahãnan' ti. Atha kho Muõóo ràjà Pi- yakaü kosàrakkhaü àmantesi `tena hi samma Piyaka Bhad- dàya deviyà sarãraü jhàpetha thåpa¤ c' assà karotha. Ajja-t-agge dàni mayaü nhàyissàma c'eva vilimpissàma bhattaü bhu¤jissàma kammante ca payojessàmà' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. atthe 'va; M6. M7 attho 'va; S. atha kho idha labbhati. 2 omitted by M6. 3 omitted by T. 4 M. Ph. S. jappena. 5 M. S. pajàn- 6 T. nãyyo. 7 T. M6 ca. 8 M. Ph. S. nàma. 9 T. -haraõaü. 10 M. Ph. M6 omit the repetition of this phrase; T. has taggha bhante dhammapariyàyaü sutvà and so on. 11 M6 idaü. >/ #<[page 063]># %% Muõóaràjavaggo\<*<1>*>/ pa¤camo. Uddànaü\<*<2>*>/: âdiyo sappuriso\<*<3>*>/ ca\<*<4>*>/ iññhà\<*<5>*>/ manàpadàyã\<*<6>*>/ 'bhisandaü Sampadà\<*<7>*>/ ca\<*<4>*>/ dhanaü ñhànaü\<*<4>*>/ Kosalo Nàradena\<*<8>*>/ cà ti\<*<9>*>/. DUTIYA-PAööâSAKO. LI. 1. Evaü me sutaü\<*<10>*>/. Ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthi- yaü viharati Jetavane Anàthapiõóikassa àràme. Tatra kho Bhagavà bhikkhå àmantesi:-- Bhikkhavo ti. Bha- dante\<*<11>*>/ ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavà etad avoca:-- 2. Pa¤c'ime bhikkhave àvaraõà nãvaraõà cetaso ajjhà- råhà pa¤¤àya dubbalãkaraõà. Katame pa¤ca? 3. Kàmacchando bhikkhave àvaraõo nãvaraõo cetaso ajjhàråho pa¤¤àya dubbalãkaraõo, vyàpàdo bhikkhave àva- raõo nãvaraõo cetaso ajjhàråho pa¤¤àya dubbalãkaraõo, thãnamiddhaü bhikkhave àvaraõaü nãvaraõaü cetaso aj- jhàråhaü pa¤¤àya dubbalãkaraõaü, uddhaccakukkuccaü bhikkhave àvaraõaü nãvaraõaü cetaso ajjhàråhaü pa¤¤à- ya dubbalãkaraõaü, vicikicchà bhikkhave àvaraõà nãvaraõà cetaso ajjhàråhà pa¤¤àya dubbalãkaraõà. Ime kho bhikkhave pa¤ca àvaraõà nãvaraõà cetaso aj- jhàråhà pa¤¤àya dubbalãkaraõà. 4. So vata bhikkhave bhikkhu ime pa¤ca àvaraõe nãva- raõe cetaso ajjhàråhe pa¤¤àya dubbalãkaraõe appahàya abalàya pa¤¤àya dubbalàya attatthaü và ¤assati parat- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. add niññhito. 2 S. tass' uddànaü. 3 T. M7 -sa; M6 -sà. 4 omitted by T. M6. M7. 5 T. M6. M7 idha. 6 T. M7 manàpaü abhisaddapa¤camaü; M6 is corrupt. 7 T. M6. M7 -daü. 8 T. Kosalaganaratanena; M7 bhikkhave Kosalagananena; M6 bhikkhave Kosalanagaraü te. 9 S. adds Pathamo paõõàsako niññhito; M. Ph. T. M6. M7 put these words (T. M6. M7 omit niññhito) before Uddànaü. 10 omitted by T. M6. M7. S. 11 M. Ph. bhaddante. >/ #<[page 064]># %<64 Aïguttara-Nikàya. LI. 5>% thaü và ¤assati ubhayatthaü và ¤assati uttariü\<*<1>*>/ và ma- nussadhammà alamariya¤àõadassanavisesaü sacchikarissa- tã ti n'etaü ñhànaü vijjati. Seyyathà pi bhikkhave nadã pabbateyyà dåraïgamà sãgha- sotà hàrahàrinã\<*<2>*>/, tassà puriso ubhato naïgalamukhàni vivareyya, evaü hi so bhikkhave majjhe nadiyà soto vi- kkhitto\<*<3>*>/ visaño\<*<4>*>/ vyàdinno\<*<5>*>/ na c'eva\<*<6>*>/ dåraïgamo assa na sãghasoto na hàrahàrã: evam eva kho bhikkhave so vata bhikkhu ime pa¤ca àvaraõe nãvaraõe\<*<7>*>/ cetaso ajjhàråhe pa¤¤àya dubbalãkaraõe appahàya\<*<8>*>/ abalàya pa¤¤àya dubba- làya attatthaü và ¤assati paratthaü và ¤assati ubhayat- thaü và ¤assati uttariü và manussadhammà alamariya- ¤àõadassanavisesaü sacchikarissatã ti netaü ñhànaü vijjati. 5. So vata bhikkhave bhikkhu ime pa¤ca àvaraõe nãva- ràõe cetaso ajjhàråhe pa¤¤àya dubbalãkaraõe pahàya bala- vatiyà pa¤¤àya attatthaü và ¤assati paratthaü và ¤assati ubhayatthaü và ¤assati uttariü và manussadhammà alam- ariya¤àõadassanavisesaü sacchikarissatã ti ñhànam etaü vijjati. Seyyathà pi bhikkhave nadã pabbateyyà dåraïgamà sãgha- sotà hàrahàrinã, tassà puriso ubhato naïgalamukhàni pi- daheyya, evaü hi so bhikkhave majjhe nadiyà soto avi- kkhitto avisaño avyàdinno\<*<9>*>/ dåraïgamo c'eva assa sãghasoto ca hàrahàrã ca: evam eva kho bhikkhave so vata bhikkhu ime pa¤ca àvaraõe nãvaraõe cetaso ajjhàråhe pa¤¤àya dub- balãkaraõe pahàya balavatiyà pa¤¤àya atthatthaü và ¤assati paratthaü và ¤assati ubhayatthaü và ¤assati uttariü và ma- nussadhammà alamariya¤àõadassanavisesaü sacchikarissa- tã ti ñhànam etaü vijjatã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. uttari throughout. 2 Ph. -tàrini. 3 Ph. vitthato. 4 M. visado; Ph. visaddo; M7 visate và. 5 T. vicchinno; M6 jinno; M7 jiõõo; Ph. vyàtiõõo; M. vyàdiõõo. 6 S. n'eva; T. na ce. 7 omitted by Ph. 8 Ph. appatàya; S. appadàya. 9 T. M6 avyàjinno; M7 -jiõõo. >/ #<[page 065]># %% LII. 1. Akusalaràsã ti bhikkhave vadamàno pa¤ca nãvaraõe sammà vadamàno vadeyya. Kevalo h' ayaü\<*<1>*>/ bhikkhave akusalaràsi yad idaü pa¤ca nãvaraõà. Katame pa¤ca? 2. Kàmacchandanãvaraõaü, vyàpàdanãvaraõaü, thãna- middhanãvaraõaü, uddhaccakukkuccanãvaraõaü, vicikicchà- nãvaraõaü. Akusalaràsã ti bhikkhave vadamàno ime pa¤ca nãvaraõe sammà vadamàno vadeyya. Kevalo h' ayaü bhikkhave aku- salaràsi yad idaü ime pa¤ca nãvaraõà ti. LIII. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave padhàniyaïgàni. Katamàni pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti, saddahati Ta- thàgatassa bodhiü `iti pi so Bhagavà arahaü sammàsam- buddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathi Satthà devamanussànaü buddho Bha- gavà' ti, appàbàdho hoti appàtaïko samavepàkiniyà gaha- õiyà samannàgato nàtisãtàya\<*<2>*>/ nàccuõhàya\<*<3>*>/ majjhimàya padhànakkhamàya\<*<4>*>/, asañho\<*<5>*>/ hoti amàyàvã\<*<6>*>/ yathàbhå- taü attànaü àvikattà Satthari và vi¤¤åsu và sabrah- macàrãsu, àraddhaviriyo viharati akusalànaü dhammà- naü pahànàya, kusalànaü dhammànaü upasampadàya thàmavà daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dham- mesu, pa¤¤avà hoti udayatthagàminiyà pa¤¤àya samannà- gato ariyàya nibbedhikàya sammàdukkhakkhayagàmi- niyà. Imàni kho bhikkhave pa¤ca padhàniyaïgànã ti. LIV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave asamayà padhànàya. Katame pa¤ca? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. sàyaü; S. càyaü throughout. 2 M. Ph. nàbhi- 3 Ph. n'acc- throughout. 4 T. -kkhàya. 5 T. asaññho; M6 asañà; M. asatho; Ph. asato; M7 aññho. 6 Ph. samàyàvi. >/ #<[page 066]># %<66 Aïguttara-Nikàya. LIV. 2-10>% 2. Idha bhikkhave bhikkhu jiõõo hoti jaràya abhibhåto. Ayaü bhikkhave pañhamo asamayo padhànàya. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu vyàdhito hoti vyàdhiyàbhibhåto\<*<1>*>/. Ayaü bhikkhave dutiyo asamayo pa- dhànàya. 4. Puna ca paraü bhikkhave dubbhikkhaü hoti dussas- saü dullabhapiõóaü, na sukaraü u¤chena\<*<2>*>/ paggahena yà- petuü. Ayaü bhikkhave tatiyo asamayo padhànàya. 5. Puna ca paraü bhikkhave bhayaü hoti añavãsaükhepo\<*<3>*>/, cakkasamàråëhà\<*<4>*>/ jànapadà pariyàyanti. Ayaü bhikkhave catuttho asamayo padhànàya. 6. Puna ca paraü bhikkhave saïgho bhinno hoti, saïghe kho pana\<*<5>*>/ bhikkhave bhinne a¤¤ama¤¤aü akkosà ca honti, a¤¤ama¤¤aü paribhàsà ca honti, a¤¤ama¤¤aü parikkhe- pà ca honti, a¤¤ama¤¤aü pariccajanà\<*<6>*>/ ca honti, tattha appasannà c'eva na ppasãdanti pasannàna¤ ca ekaccànaü a¤¤athattaü\<*<7>*>/ hoti. Ayaü bhikkhave pa¤camo asamayo padhànàya. Ime kho bhikkhave pa¤ca asamayà padhànàya. 7. Pa¤c'ime bhikkhave samayo padhànàya. Katame pa¤ca? 8. Idha bhikkhave bhikkhu daharo hoti yuvà susu kà- ëakeso bhadrena yobbanena samannàgato pañhamena va- yasà. Ayaü bhikkhave pañhamo samayo padhànàya. 9. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu appàbàdho hoti appàtaïko samavepàkiniyà gahaõiyà samannàgato nàtisãtà- ya nàccuõhàya majjhimàya padhànakkhamàya. Ayaü bhik- khave dutiyo samayo padhànàya. 10. Puna ca paraü bhikkhave subhikkhaü hoti susas- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. byàdhinàbhi-; Ph. byàdhibhåto; M6 vyàdhihi bhåto; M7 vyàdhiõo (sic) hoti vyàdhàbhibhåto. 2 Ph. ucchena throughout. 3 M. S. aññavisaïkopo; Ph. M7 añavisaïkopo; M6 añavisaükho. 4 M. S. caggasamàråëhà; Ph. cakkasamàråëhà; M6 cakkhasamàråëhà; T. cakkasamàråëhàya. 5 S. puna. 6 M. S. pariccajà; Ph. paricchanno. 7 M. Ph. M7 -tatthaü. >/ #<[page 067]># %% saü sulabhapiõóaü, sukaraü u¤chena paggahena yàpetuü. Ayaü bhikkhave tatiyo samayo padhànàya. 11. Puna ca paraü bhikkhave manussà samaggà sammo- damànà avivadamànà\<*<1>*>/ khãrodakãbhåtà a¤¤ama¤¤aü piya- cakkhåhi sampassantà viharanti. Ayaü bhikkhave catut- tho samayo padhànàya. 12. Puna ca paraü bhikkhave saïgho samaggo sammo- damàno avivadamàno ekuddeso phàsu\<*<1>*>/ viharati, saïghe kho\<*<2>*>/ pana bhikkhave samagge na c'eva a¤¤ama¤¤aü ak- kosà honti na ca a¤¤ama¤¤aü paribhàsà honti na ca a¤- ¤ama¤¤aü parikkhepà honti na ca a¤¤ama¤¤aü paricca- janà\<*<3>*>/ honti, tattha appasannà c'eva pasãdanti pasannàna¤ ca bhãyobhàvo\<*<4>*>/ hoti. Ayaü bhikkhave pa¤camo samayo padhànàya. Ime kho bhikkhave pa¤ca samayà padhànàyà ti. LV. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati Jeta- vane Anàthapiõóikassa àràme. Tena\<*<5>*>/ kho pana samayena Sàvatthiyaü ubho màtàputtà vassàvàsaü upagamiüsu\<*<6>*>/, bhikkhu ca bhikkhunã ca. Te a¤¤ama¤¤assa abhiõhaü dassanakàmà ahesuü, màtà pi puttassa abhiõhaü dassana- kàmà ahosi, putto pi màtaraü abhiõhaü dassanakàmo ahosi. Tesaü abhiõhaü dassanà saüsaggo ahosi, saüsagge sati vissàso ahosi, vissàse sati otàro ahosi. Te otiõõacittà sikkhaü apaccakkhàya dubbalyaü anàvikatvà methunaü dhammaü pañiseviüsu. 2. Atha kho sambahulà bhikkhå yena Bhagavà ten' upa- saïkamiüsu, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnà kho te bhik- khå Bhagavantaü etad avocuü:-- Idha bhante Sàvatthiyaü ubho màtàputtà vassàvàsaü upagamiüsu\<*<7>*>/, bhikkhu ca bhikkhunã ca. Te a¤¤ama¤¤assa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M7. 2 omitted by T. M6. M7. 3 M. S. -ccajà; M7 -ccanà. 4 M. Ph. T. bhiyyobhàvàya; M6 bhãyobhàvà. 5 Ph. atha. 6 M. Ph. T. upasaïkamiüsu. 7 M. Ph. -saïkamiüsu. >/ #<[page 068]># %<68 Aïguttara-Nikàya. LV. 3>% abhiõhaü dassanakàmà ahesuü, màtà pi puttassa abhiõ- haü dassanakàmà ahosi, putto pi màtaraü abhiõhaü das- sanakàmo ahosi. Tesaü abhiõhaü dassanà saüsaggo ahosi, saüsagge sati vissàso ahosi, vissàse sati otàro ahosi. Te otiõõacittà sikkhaü apaccakkhàya dubbalyaü anàvikatvà methunaü dhammaü pañiseviüså ti. 3. Kin nu so bhikkhave moghapuriso ma¤¤ati `na màtà putte sàrajjati, putto và pana màtarã' ti? Nàhaü bhik- khave a¤¤aü ekaråpaü pi samanupassàmi evaü rajanãyaü evaü kamanãyaü evaü madanãyaü evaü bandhanãyaü evaü mucchanãyaü evaü antaràyakaraü anuttarassa yo- gakkhemassa adhigamàya, yathayidaü bhikkhave itthirå- paü. Itthiråpe bhikkhave sattà rattà giddhà gadhità\<*<1>*>/ mucchità ajjhopannà, te dãgharattaü socanti itthiråpa- vasànugà. Nàhaü bhikkhave a¤¤aü ekasaddaü pi\<*<2>*>/ . . . ekagan- dhaü pi\<*<3>*>/ . . . ekarasaü pi\<*<3>*>/ . . . ekaphoññhabbaü pi sa- manupassàmi evaü rajanãyaü evaü kamanãyaü evaü ma- danãyaü evaü bandhanãyaü evaü mucchanãyaü evaü antaràyakaraü anuttarassa yogakkhemassa adhigamàya, yathayidaü bhikkhave itthiphoññhabbo\<*<4>*>/. Itthiphoññhabbe bhikkhave sattà rattà giddhà gadhità\<*<5>*>/ mucchità ajjhopan- nà, te dãgharattaü socanti itthiphoññhabbavasànugà. Itthi bhikkhave gacchantã pi purisassa citaü pariyàdàya tiññha- ti, ñhità pi nisinnà pi sayànà pi\<*<6>*>/ hasantã pi bhaõantã\<*<7>*>/ pi gàyantã\<*<8>*>/ pi\<*<8>*>/ rodantã pi ugghàtità pi matà\<*<9>*>/ pi\<*<9>*>/ purisassa cittaü pariyàdàya tiññhati. Yaü hi\<*<10>*>/ taü bhikkhave sam- mà vadamàno vadeyya `samantapàso Màrassà' ti màtu- gàmaü yeva sammà vadamàno vadeyya `samantapàso Mà- rassà' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 gathità; T. M7 put this word before giddhà. 2 M6. M7 add pe; T. adds samanupassàmi, and then pe. 3 T. M6. M7 add pe. 4 M. Ph. -phoññhabbaü. 5 T. gathità. 6 S. adds nipannà pi. 7 M7 bhàsantã. 8 omitted by T. M7; Ph. has bhàsanti, M6 bhàyanti instead of gàyantã. 9 omitted by T. 10 T. M6. M7 yam pi. >/ #<[page 069]># %% Sallape asihatthena\<*<1>*>/ pisàcena\<*<2>*>/ pi sallape àsãvisam pi àsãde\<*<3>*>/ yena daññho na jãvati, na tveva eko ekàya màtugàmena sallape. Muññhassatiü tà bandhanti pekkhitena mhitena\<*<4>*>/ ca atho pi dunnivatthena ma¤junà bhaõitena ca n' eso jano svàsisaddo\<*<5>*>/ api ugghàtito mato. Pa¤ca kàmaguõà ete itthiråpasmiü dissare råpà saddà rasà gandhà phoññhabbà ca manoramà. Tesaü kàmoghavåëhànaü\<*<6>*>/ kàme aparijànataü kàlaü gatiü\<*<7>*>/ bhavàbhavaü saüsàrasmiü purakkhatà. Ye ca kàme pari¤¤àya caranti akutobhayà te ve pàragatà loke ye pattà\<*<8>*>/ àsavakkhayan ti. LVI. 1. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yena sako upajjhàyo ten' upasaïkami, upasaïkamitvà sakaü upajjhàyaü etad avoca:-- Etarahi me\<*<9>*>/ bhante madhurakajàto c'eva kàyo, disà ca me na pakkhàyanti, dhammà ca maü\<*<10>*>/ na ppañibhanti, thãnamiddha¤ ca me cittaü pariyàdàya tiññhati, anabhira- to ca brahmacariyaü caràmi, atthi ca me dhammesu vi- cikicchà ti. 2. Atha kho so bhikkhu taü saddhivihàrikaü bhik- khuü àdàya yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaï- kamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Eka- mantaü nisinno kho so bhikkhu Bhagavantaü etad avoca: Ayaü bhante bhikkhu evam àha `etarahi me bhante madhurakajàto c'eva kàyo, disà ca me na pakkhàyanti, dhammà ca maü\<*<11>*>/ na ppañibhanti, thãnamiddha¤ ca me cittaü pariyàdàya tiññhati, anabhirato ca brahmacariyaü caràmi, atthi ca me dhammesu vicikicchà' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6. asihatthe, and then it continues by the posterior part of CXXXIX. 2 M. Ph. pisacenà. 3 S. àsadde; M. màside; Ph. màsire. 4 T. M7 mihitena; M. sitena. 5 S. svàsaddo; M7 savàsido. 6 T. kàmogha-unhànaü. 7 M7 hati; M. M 10 (Com.) gati. 8 T. sattà. 9 omitted by T. 10 M. T. me. 11 M. me. >/ #<[page 070]># %<70 Aïguttara-Nikàya. LVI. 3-6>% 3. Evaü h'etaü\<*<1>*>/ bhikkhu\<*<2>*>/ hoti. Indriyesu aguttadvàrassa bhojane amatta¤¤uno jàgariyaü ananuyuttassa avipassa- kassa kusalànaü dhammànaü pubbarattàpararattaü bodhi- pakkhikànaü dhammànaü bhàvanànuyogaü ananuyuttassa viharato, yaü madhurakajàto c'eva kàyo hoti, disà c'assa na pakkhàyanti, dhammà ca taü\<*<3>*>/ na ppañibhanti, thãna- middha¤ c'assa cittaü pariyàdàya tiññhati, anabhirato ca brahmacariyaü carati, hoti c'assa dhammesu vicikicchà. Tasmà ti ha te bhikkhu evaü sikkhitabbaü:-- Indriyesu guttadvàro bhàvissàmi, bhojane matta¤¤å jàgariyaü anuyutto vipassako kusalànaü dhammànaü pub- barattàpararattaü bodhipakkhikànaü dhammànaü bhà- vanànuyogaü anuyutto viharissàmã ti. Evaü hi te bhikkhu sikkhitabban ti. 4. Atha kho so bhikkhu Bhagavato iminà ovàdena ova- dito uññhàyàsanà Bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi. Atha kho so bhikkhu eko våpakaññho appamatto àtàpã pahitatto viharanto na cirass'eva yassat- thàya kulaputtà samma-d-eva agàrasmà anagàriyaü pab- bajanti tad anuttaraü brahmacariyapariyosànaü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihàsi `khãõà jàti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nà- paraü itthattàyà' ti abbha¤¤àsi, a¤¤ataro ca pana so bhik- khu arahataü\<*<4>*>/ ahosi. Atha kho so bhikkhu arahattappatto yena sako upajjhà- yo ten' upasaïkami, upasaïkamitvà sakaü upajjhàyaü etad avoca:-- 5. Etarahi me bhante na c'eva madhurakajàto kàyo, disà ca me pakkhàyanti, dhammà ca maü pañibhanti, thã- namiddha¤ ca me cittaü na pariyàdàya tiññhati, abhirato ca brahmacariyaü caràmi, natthi ca me dhammesu vici- kicchà ti. 6. Atha kho so bhikkhu taü saddhivihàrikaü bhikkhuü àdàya yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. c'etaü; M7 hi taü. 2 omitted by M7. 3 M. T. M7 c'assa. 4 T. leaves out a whole line from [ara] hataü to [abhi] rato (has hato) ca brahmacariyaü. >/ #<[page 071]># %% Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu Bhagavantaü etad avoca: Ayaü bhante bhikkhu evam\<*<1>*>/ àha `etarahi me bhante na c'eva\<*<2>*>/ madhurakajàto kàyo, disà ca me pakkhàyanti, dhammà ca maü\<*<3>*>/ pañibhanti, thãnamiddha¤ ca me cittaü pariyàdàya tiññhati, abhirato ca brahmacariyaü caràmi, natthi ca me dhammesu vicikicchà' ti. 7. Evaü h'etaü\<*<4>*>/ bhikkhu hoti. Indriyesu guttadvàrassa bhojane matta¤¤uno jàgariyaü anuyuttassa vipassakassa kusalànaü dhammànaü pubbarattàpararattaü bodhipak- khikànaü dhammànaü bhàvanànuyogaü anuyuttassa viha- rato, yaü na c'eva madhurakajàto kàyo hoti, disà c'assa pakkhàyanti, dhammà ca\<*<5>*>/ taü\<*<5>*>/ pañibhanti, thãnamiddha¤ c'assa cittaü na pariyàdàya tiññhati, abhirato ca brahma- cariyaü carati, na c'assa hoti dhammesu vicikicchà. Tas- mà ti ha vo bhikkhave evaü sikkhitabbaü:-- Indriyesu guttadvàrà bhavissàma, bhojane matta¤¤uno jàgariyaü anuyuttà vipassakà kusalànaü dhammànaü pub- barattàpararattaü bodhipakkhikànaü dhammànaü bhà- vanànuyogaü anuyuttà viharissàmà ti. Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabban ti. LVII. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave ñhànàni abhiõhaü paccavek- khitabbàni itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbaji- tena và. Katamàni pa¤ca? 2. Jaràdhammo 'mhi jaraü anatãto ti abhiõhaü pacca- vekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pab- bajitena và. Vyàdhidhammo 'mhi vyàdhiü anatãto ti abhiõ- haü paccavekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và. Maraõadhammo 'mhi maraõaü anatãto ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthiyà và purisena và ga- haññhena và pabbajitena và. Sabbehi me piyehi manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü it- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. omits this and the following words till na c'eva. 2 T. M7 na tveva. 3 M. me. 4 M. c'etaü; T. hi taü. 5 M. M7 pi c'assa; T. hi c'assa. >/ #<[page 072]># %<72 Aïguttara-Nikàya. LVII. 3-5>% thiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và. Kam- massako 'mhi kammadàyàdo kammayoni kammabandhu kammapañisaraõo, yaü kammaü karissàmi kalyàõaü và pàpakaü và, tassa dàyàdo bhavissàmã ti abhiõhaü pacca- vekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pab- bajitena và. Katha¤ ca\<*<1>*>/ bhikkhave atthavasaü pañicca jaràdhammo 'mhi jaraü anatãto ti abhiõhaü paccavekkhi- tabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbaji- tena và? 3. Atthi bhikkhave sattànaü yobbane yobbanamado, yena madena mattà\<*<2>*>/ kàyena duccaritaü caranti, vàcàya duccaritaü caranti, manasà duccaritaü caranti. Tassa taü ñhànaü\<*<3>*>/ abhiõhaü paccavekkhato, yo yobbane yobbana- mado, so sabbaso và pahãyati, tanu và pana hoti. Idaü kho bhikkhave atthavasaü pañicca jaràdhammo 'mhi jaraü anatãto ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthi- yà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và. Katha¤ ca bhikkhave atthavasaü pañicca vyàdhidhammo 'mhi vyà- dhiü anatãto ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và? 4. Atthi bhikkhave sattànaü àrogye àrogyamado, yena madena mattà kàyena duccaritaü caranti, vàcàya duccari- taü caranti, manasà duccaritaü caranti. Tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato, yo àrogye àrogyamado, so sab- baso và pahãyati, tanu và pana hoti. Idaü kho bhikkhave atthavasaü pañicca vyàdhidhammo 'mhi vyàdhiü anatãto ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü it- thiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và. Ka- tha¤ ca bhikkhave atthavasaü pañicca maraõadhammo 'mhi maraõaü anatãto ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü it- thiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và? 5. Atthi bhikkhave sattànaü\<*<4>*>/ jãvite jãvitamado, yena madena mattà kàyena duccaritaü caranti, vàcàya ducca- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. ki¤ ca throughout. 2 Ph. S. sattà throughout. 3 Ph. S. taõñhànaü (Ph. once saõñhànaü) throughout. 4 Ph. attànaü. >/ #<[page 073]># %% ritaü caranti, manasà duccaritaü caranti. Tassa taü ñhà- naü abhiõhaü paccavekkhato, yo jãvite jãvitamado, so sab- baso và pahãyati, tanu và pana hoti. Idaü kho bhikkhave atthavasaü pañicca maraõadhammo 'mhi maraõaü anatãto ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và. Ka- tha¤ ca bhikkhave atthavasaü pañicca sabbehi me piyehi manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo ti abhiõhaü paccavekkhi- tabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbaji- tena và? 6. Atthi bhikkhave sattànaü piyesu\<*<1>*>/ chandaràgo\<*<2>*>/, yena ràgena rattà\<*<3>*>/ kàyena duccaritaü caranti, vàcàya duccari- taü caranti, manasà duccaritaü caranti. Tassa taü ñhà- naü abhiõhaü paccavekkhato, yo piyesu\<*<1>*>/ chandaràgo, so sabbaso và pahãyati, tanu và pana hoti. Idaü kho bhikkhave atthavasaü pañicca sabbehi me piyehi manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo ti abhiõhaü pacca- vekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pab- bajitena và. Katha¤ ca bhikkhave atthavasaü pañicca kammassako 'mhi kammadàyàdo kammayoni kammabandhu kammapañisaraõo, yaü kammaü karissàmi kalyàõaü và pàpakaü và, tassa dàyàdo bhavissàmã ti abhiõhaü pacca- vekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pab- bajitena và? 7. Atthi bhikkhave sattànaü kàyaduccaritaü vacãduc- caritaü manoduccaritaü. Tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato sabbaso và duccaritaü\<*<4>*>/ pahãyati, tanu và pana hoti. Idaü kho bhikkhave atthavasaü pañicca kammassako 'mhi kammadàyàdo kammayoni kammabandhu kammapa- ñisaraõo, yaü kammaü karissàmi kalyàõaü và pàpakaü và, tassa dàyàdo bhavissàmã ti abhiõhaü paccavekkhitab- baü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và. 8. Sace\<*<5>*>/ so bhikkhave ariyasàvako iti pañisa¤cikkhati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. adds manàpesu yo. 2 Ph. nandiràgo. 3 Ph. S. sattà. 4 T. taü instead of duccaritaü. 5 T. yaü kho; M7. S. sa kho. >/ #<[page 074]># %<74 Aïguttara-Nikàya. LVII.>% `na kho aha¤ c' ev' eko\<*<1>*>/ jaràdhammo\<*<2>*>/ jaraü anatãto, atha kho yàvatà sattanaü àgati gati cuti upapatti\<*<3>*>/, sabbe sattà jaràdhammà jaraü anatãtà' ti, tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato maggo sa¤jàyati. So taü maggaü àsevati bhàveti bahulãkaroti. Tassa taü maggaü àsevato bhàva- yato bahulãkaroto saüyojanàni\<*<4>*>/ pahãyanti, anusayà\<*<5>*>/ vyanti- honti. `Na kho aha¤ c' ev' eko vyàdhidhammo vyàdhiü anatãto, atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbe sattà vyàdhidhammà vyàdhiü anatãtà' ti tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato maggo sa¤jàyati. So taü maggaü àsevati bhàveti bahulãkaroti. Tassa taü maggaü àsevato bhàvayato bahulãkaroto saüyojanàni pahãyanti, anu- sayà vyantihonti. `Na kho aha¤ c' ev' eko maraõadhammo ma- raõaü anatãto, atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbe sattà maraõadhammà maraõaü anatãta' ti, tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato maggo sa¤jà- yati. So taü maggaü àsevati bhàveti bahulãkaroti. Tassa taü maggaü àsevato bhàvayato bahulãkaroto saüyojanàni pahãyanti, anusayà vyantihonti. `Na kho mayh' ev' ekassa sabbehi piyehi manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo, atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbesaü sat- tànaü piyehi manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo' ti, tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato maggo sa¤jàyati. So taü maggaü àsevati bhàveti bahulãkaroti. Tassa taü maggaü àsevato bhàvayato bahulãkaroto saüyojanàni pahãyanti, anu- sayà vyantihonti. `Na kho aha¤ c' ev' eko kammassako 'mhi kammadàyàdo kammayoni kammabandhu kammapañisara- õo, yaü kammaü karissàmi kalyàõaü và pàpakaü và, tassa dàyàdo bhavissàmi, atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbe sattà kammassakà kammadàyàdà kammayonã kammabandhå kammapañisaraõà, yaü kammaü karissanti kalyàõaü và pàpakaü và, tassa dàyàdà bhavis- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 S. aha¤ ¤ev'eko; T. a¤¤e v'eko throughout. 2 M. -dhammo 'mhi throughout. 3 T. M7 uppatti throughout. 4 T. M7 -janà; M. adds sabbaso throughout. 5 Ph. bahu anu- >/ #<[page 075]># %% santã' ti, tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato maggo sa¤jàyati. So taü maggaü àsevati bhàveti bahulãkaroti. Tassa taü maggaü àsevato bhàvayato bahulãkaroto saü- yojanàni pahãyanti, anusayà vyantihontã ti. Vyàdhidhammà jaràdhammà atho\<*<1>*>/ maraõadhammino yathà dhammà tathà sattà\<*<2>*>/, jigucchanti puthujjanà. Ahaü c'etaü jiguccheyyaü evaüdhammesu pàõisu tam etaü\<*<3>*>/ pañiråpassa mama evaüvihàrino. So 'haü evaü viharanto ¤atvà dhammaü niråpadhiü àrogye ca\<*<4>*>/ yobbanasmiü jãvitasmi¤ ca yo\<*<5>*>/ mado\<*<6>*>/ sabbe made abhibhosmi\<*<7>*>/ nekkhammaü daññhu khemato. Tassa me\<*<8>*>/ ahu ussàho\<*<9>*>/ nibbànaü abhipassato, nàhaü bhabbo etarahi kàmàni pañisevituü anivatti\<*<10>*>/ bhavissàmi brahmacariyaparàyano\<*<11>*>/ ti. LVIII. 1. Ekaü\<*<12>*>/ samayaü Bhagavà Vesàliyaü viharati Mahà- vane Kåñàgàrasàlàyaü. Atha kho Bhagavà pubbaõha- samayaü nivàsetvà pattacãvaram àdàya Vesàliü\<*<13>*>/ piõóàya pàvisi. Vesàliyaü piõóàya caritvà pacchàbhattaü piõóa- pàtapañikkanto Mahàvanaü ajjhogàhetvà a¤¤atarasmiü rukkhamåle divàvihàraü nisãdi. Tena kho pana samayena sambahulà Licchavikumàrakà sajjàni dhanukàni\<*<14>*>/ àdàya kukkurasaïghaparivutà Mahàvane anucaïkamamànà anu- vicaramànà addasaüsu Bhagavantaü a¤¤atarasmiü ruk- khamåle nisinnaü, disvà sajjàni dhanukàni nikkhipitvà kukkurasaïghaü ekamantaü uyyojetvà\<*<15>*>/ yena Bhagavà ten' upasaïkamiüsu, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivà- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. atha; S. adds kho. 2 S. santà; M7 satthà. 3 M. S. na me taü; M7 na n'etaü. 4 omitted by M. T. M7. S. 5 T. M7 ye. 6 T. M7 madà. 7 Ph. abhibhavasmi. 8 M7 ce. 9 M7 anuhussà hoti for ahu ussàho. 10 M7 anibbatti. 11 S. brahmacera- 12 T. has before ekaü: Evaü me sutaü. 13 T. M7 Vesàliyaü. 14 M. S. dhanåni throughout. 15 S. upayojetvà. >/ #<[page 076]># %<76 Aïguttara-Nikàya. LVIII. 2>% detvà tuõhãbhåtà tuõhãbhåtà pa¤jalikà Bhagavantaü pa- yirupàsanti. Tena kho pana samayena Mahànàmo Licchavi Mahàvane jaïghavihàraü anucaïkamamàno anuvicaramàno addasa te Licchavikumàrake tuõhãbhåte tuõhãbhåte pa¤- jalike Bhagavantaü payirupàsante, disvà yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Mahànàmo Licchavi udànaü udànesi:-- Bhavissanti Vajjã bhavissanti Vajjã ti. Kiü pana tvaü Mahànàma evaü vadesi `bhavissanti Vajjã bhavissanti Vajjã' ti? Ime bhante Licchavikumàrakà caõóà pharusà apajahà\<*<1>*>/, yàni pi tàni kulesu pahiõakàni\<*<2>*>/ pahãyanti ucchå\<*<3>*>/ ti và badarà ti và påvà ti và modakà ti và sakkhalakà\<*<4>*>/ ti và, tàni\<*<5>*>/ vilumpitvà vilumpitvà khàdanti, kulitthãnaü pi kula- kumàrãnaü pi pacchàliyaü\<*<6>*>/ khipanti, te dàn'ime tuõhã- bhåtà tuõhãbhåtà pa¤jalikà Bhagavantaü payirupàsantã ti\<*<7>*>/. Yassa kassaci Mahànàma kulaputtassa pa¤ca dhammà saüvijjanti, yadi và ra¤¤o khattiyassa muddhàbhisittassa\<*<8>*>/ yadi và raññhikassa pettanikassa yadi và senàya\<*<9>*>/ senàpati- kassa\<*<10>*>/ yadi và gàmagàmikassa\<*<11>*>/ yadi và pågagàmaõi- kassa\<*<12>*>/, ye và pana kulesu paccekàdhipaccaü kàrenti\<*<13>*>/, vuddhi\<*<14>*>/ yeva pàñikaïkhà, no parihàni. Katame pa¤ca? 2. Idha Mahànàma kulaputto uññhànaviriyàdhigatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi\<*<15>*>/ dhammikehi dhammaladdhehi màtàpitaro sakkaroti garukaroti màneti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. apànubhà; S. apàñubhà; Ph. apànutà; M 10 (Com.) apajahà ti avaóóhinissità mànatthaddhà. 2 S. pahãõa-; M. Ph. pahina-; T. pahenakàni; M7 pahãna- 3 T. ujjå. 4 M. Ph. S. saükulikà; M7 sakkhalikà. 5 T. M7 add pi. 6 M7 pacchàlikaü. 7 M7 namassanti Vajjã ti. 8 M7 muddhàvasittassa; M. Ph. muddhàvabhisittassa. 9 omitted by M. M7. 10 M7 senàpatissa. 11 T. gàmigàmikassa; M. gàmagàmaõikassa; M7 gàmikassa. 12 T. M7 puggàmanikassa; M. Ph. pugagà- throughout. 13 T. karonti. 14 M. Ph. buddhi; S. vuóóhi throughout. 15 Ph. sedàmakkhitehi throughout. >/ #<[page 077]># %% påjeti. Tam enaü màtàpitaro sakkatà garukatà mànità påjità kalyàõena manasà anukampanti `ciraü jãva dãgham àyuü pàlehã' ti. Màtàpitànukampitassa Mahànàma kula- puttassa vuddhi yeva pàñikaïkhà, no parihàni. 3. Puna ca paraü Mahànàma kulaputto uññhànaviriyàdhi- gatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dhammi- kehi dhammaladdhehi puttadàradàsakammakaraporise sak- karoti garukaroti màneti påjeti. Tam enaü puttadàradàsa- kammakaraporisà sakkatà garukatà mànità påjità kalyà- õena manasà anukampanti `ciraü jãva dãgham àyuü pàlehã' ti. Puttadàradàsakammakaraporisànukampitassa Mahànàma kulaputtassa vuddhi yeva pàñikaïkhà, no parihàni. 4. Puna ca paraü Mahànàma kulaputto uññhànaviriyàdhi- gatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dhammi- kehi dhammaladdhehi khettakammantasàmantasaüvohàre\<*<1>*>/ sakkaroti garukaroti màneti påjeti. Tam enaü khettakam- mantasàmantasaüvohàrà sakkatà garukatà mànità påjità kalyàõena manasà anukampanti `ciraü jãva dãgham àyuü pàlehã' ti. Khettakammantasàmantasaüvohàrànukampitassa Mahànàma kulaputtassa vuddhi yeva pàñikaïkhà, no pari- hàni. 5. Puna ca paraü Mahànàma kulaputto uññhànaviriyàdhi- gatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dham- mikehi dhammaladdhehi yà tà\<*<2>*>/ balipañiggàhikà devatà taü\<*<3>*>/ sakkaroti garukaroti màneti påjeti. Tam enaü balipañiggà- hikà devatà sakkatà garukatà mànità påjità kalyàõena manasà anukampanti `ciraü jãva dãgham àyuü pàlehã' ti. Devatànukampitassa Mahànàma kulaputtassa vuddhi yeva pàñikaïkhà, no parihàni. 6. Puna ca paraü Mahànàma kulaputto uññhànaviriyàdhi- gatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dhammi- kehi dhammaladdhehi samaõabràhmaõe sakkaroti garu- karoti màneti påjeti. Tam enaü samaõabràhmaõà sakkatà garukatà mànità påjità kalyàõena manasà anukampanti `ciraü jãva dãgham àyuü pàlehã' ti. Samaõabràhmaõànu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. -sabyohàre; Ph. -sabbohàre throughout. 2 M. Ph. M7 yàvatà. 3 omitted by M. Ph. >/ #<[page 078]># %<78 Aïguttara-Nikàya. LIX. 1-LX. 2>% kampitassa Mahànàma kulaputtassa vuddhi yeva pàñikaï- khà, no parihàni. Yassa kassaci\<*<1>*>/ Mahànàma kulaputtassa ime pa¤ca dham- mà saüvijjanti, yadi và ra¤¤o khattiyassa muddhàbhisit- tassa yadi và raññhikassa pettanikassa yadi và senàya\<*<2>*>/ senàpatikassa yadi và gàmagàmikassa\<*<3>*>/ yadi và pågagà- maõikassa, ye và pana kulesu paccekàdhipaccaü kàrenti, vuddhi yeva pàñikaïkhà, no parihànã ti. Màtàpitukiccakaro\<*<4>*>/ puttadàrahito sadà antojanassa atthàya ye c'assa anujãvino ubhinnaü yeva\<*<5>*>/ atthàya vada¤¤å hoti sãlavà ¤àtãnaü pubbapetànaü diññhe dhamme ca jãvitaü samaõànaü bràhmaõànaü devatàna¤ ca paõóito vittisa¤janano hoti dhammena gharam àvasaü. So karitvàna kalyàõaü pujjo\<*<6>*>/ hoti pasaüsiyo, idh'eva naü pasaüsanti, pecca\<*<7>*>/ sagge pamodatã ti. LIX. 1. Pa¤cahi\<*<8>*>/ bhikkhave dhammehi samannàgato dullabho vuóóhapabbajito. Katamehi pa¤cahi? 2. Dullabho bhikkhave vuóóhapabbajito nipuõo, dullabho àkappasampanno, dullabho bahussuto, dullabho dhamma- kathiko, dullabho vinayadharo\<*<9>*>/. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato dullabho vuóóhapabbajito ti. LX. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato dullabho vuóóhapabbajito\<*<10>*>/. Katamehi pa¤cahi? 2. Dullabho bhikkhave vuóóhapabbajito suvaco, dullabho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. kassa. 2 omitted by M. M7. 3 M. gàmagàmaõikassa; M7 gàmasamikassa. 4 M. Ph. màtu- 5 M. Ph. ubhinna¤ c'eva. 6 M. Ph. påjo; S. pujjo. 7 M. Ph. pacca. 8 T. omits LIX. 9 M. dhammavinaya- 10 T. M7 buóóha- throughout. >/ #<[page 079]># %% suggahãtaggàhã, dullabho padakkhiõaggàhã, dullabho dham- makathiko, dullabho vinayadharo. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato dullabho vuóóhapabbajito ti. Nãvaraõavaggo\<*<1>*>/ chaññho\<*<2>*>/ Uddànaü\<*<3>*>/: âvaraõaü ràsi aïgàni samayaü ca\<*<4>*>/ màtuputtikà Upajjhàññhànà\<*<5>*>/ kumàrà\<*<6>*>/ Licchavã apare duve\<*<7>*>/ ti. LXI. 1. Pa¤c' imà bhikkhave sa¤¤à bhàvità bahulãkatà mahap- phalà honti mahànisaüsà amatogadhà amatapariyosànà. Katamà pa¤ca? 2. Asubhasa¤¤à\<*<8>*>/ maraõasa¤¤à àdãnavasa¤¤à\<*<9>*>/ àhàre pañikkålasa¤¤à sabbaloke anabhiratasa¤¤à\<*<10>*>/. Imà kho bhikkhave pa¤ca sa¤¤à bhàvità bahulãkatà mahapphalà honti mahànisaüsà amatogadhà amatapariyo- sànà ti. LXII. 1. Pa¤c' imà\<*<11>*>/ bhikkhave sa¤¤à bhàvità bahulãkatà ma- happhalà honti mahànisaüsà amatogadhà amatapariyosànà. Katamà pa¤ca? 2. Aniccasa¤¤à anattasa¤¤à maraõasa¤¤à àhàre pañik- kålasa¤¤à sabbaloke\<*<12>*>/ anabhiratasa¤¤à. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. add niññhito; Ph. -vaggaü ni- 2 Ph. chaññham; M. S. pañhamo. 3 S. tass' uddànaü. 4 omitted by S.; T. samàdhi cà ti(? màti) puttiyo; M7 samàyàdhimàti-puttiyà. 5 S. -na; Ph. upajjhàyanà. 6 M. Ph. add ca. 7 M. Ph. aparà dve; T. M7 have for this line: upajjhàpekhanaü c'eva kàrom 'eva (M7 kumàro dve va) mahallikà (M7 mallakàro) ti. 8 S. aniccasa¤¤à, and adds anattasa¤¤à. 9 omitted by S. 10 M. anabhirati- 11 T. imàni. 12 T. -lokenabhi- >/ #<[page 080]># %<80 Aïguttara-Nikàya. LXIII. 1-LXIV. 2>% Imà kho bhikkhave pa¤ca sa¤¤à bhàvità bahulãkatà mahapphalà honti mahànisaüsà amatogadhà amatapariyo- sànà ti. LXIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave vaóóhãhi vaóóhamàno ariyasàvako ariyàya vaóóhiyà vaóóhati sàràdàyã ca\<*<1>*>/ hoti varàdàyã ca\<*<2>*>/ kàyassa. Katamàhi pa¤cahi? 2. Saddhàya vaóóhati, sãlena vaóóhati, sutena vaóóhati, càgena vaóóhati, pa¤¤àya vaóóhati. Imàhi kho bhikkhave pa¤cahi vaóóhãhi vaóóhamàno ariyasàvako ariyàya vaóóhiyà vaóóhati sàràdàyã ca hoti varàdàyã ca\<*<3>*>/ kàyassà ti. Saddhàya sãlena ca yo pavaóóhati\<*<4>*>/ pa¤¤àya càgena su- tena cåbhayaü so tàdiso sappuriso\<*<5>*>/ vicakkhaõo àdãyati sàram\<*<6>*>/ idh'eva attano ti. LXIV. 1. Pa¤cahi bhikkhave vaóóhãhi vaóóhamànà ariyasàvikà ariyàya vaóóhiyà vaóóhati sàràdàyinã ca hoti varàdàyinã ca kàyassa. Katamàhi pa¤cahi? 2. Saddhàya vaóóhati, sãlena vaóóhati, sutena vaóóhati, càgena vaóóhati, pa¤¤àya vaóóhati. Imàhi kho bhikkhave pa¤cahi vaóóhãhi vaóóhamànà ariyasàvikà ariyàya vaóóhiyà vaóóhati sàràdàyinã ca hoti varàdàyinã ca kàyassà ti. Saddhàya sãlena ca yà pavaóóhati\<*<4>*>/ pa¤¤àya càgena su- tena cåbhayaü sà tàdisã sãlavatã upàsikà àdãyati sàram idh'eva atta- no ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M7. 2 omitted by Ph. T. M7. 3 omitted by T. M7. 4 Ph. vaóóhati; T. M7 'dha vaóóati. 5 M7 sãlavato. 6 M7 taü sàraü. >/ #<[page 081]># %% LXV. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu alaüsàkaccho sabrahmacàrãnaü. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu attanà ca sãlasampanno hoti sãlasampadàkathàya\<*<1>*>/ ca àgataü pa¤haü vyàkattà hoti, attanà ca samàdhisampanno hoti samàdhisampadàkathàya ca àgataü pa¤haü vyàkattà hoti, attanà ca pa¤¤àsam- panno hoti pa¤¤àsampadàkathàya ca àgataü pa¤haü vyà- kattà hoti, attanà ca vimuttisampanno hoti vimuttisampa- làkathàya ca àgataü pa¤haü vyàkattà hoti, attanà ca vimutti¤àõadassanasampanno hoti, vimutti¤àõadassanasam- padàkathàya ca àgataü pa¤haü vyàkattà hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu alaüsàkaccho sabrahmacàrãnan ti. LXVI. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu alaüsàjivo sabrahmacàrãnaü. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu attanà ca sãlasampanno hoti sãlasampadàkathàya ca kataü pa¤haü vyàkattà hoti, attanà ca samàdhisampanno hoti samàdhisampadàkathàya ca ka- taü pa¤haü vyàkattà hoti, attanà ca pa¤¤àsampanno hoti pa¤¤àsampadàkathàya ca kataü pa¤haü vyàkattà hoti, attanà ca vimuttisampanno hoti vimuttisampadàkathàya ca kataü pa¤haü vyàkattà hoti, attanà ca vimutti¤àõadas- sanasampanno hoti vimutti¤àõadassanasampadàkathàya ca kataü pa¤haü vyàkattà hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu alaüsàjivo sabrahmacàrãnan ti. LXVII. 1. Yo hi koci bhikkhave bhikkhu và bhikkhunã và pa¤- ca\<*<2>*>/ dhamme bhàveti, pa¤ca\<*<3>*>/ dhamme bahulãkaroti, tassa dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü: diññh' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -sampadàya kathàya throughout. 2 Ph. ime pa¤ca. 3 M. Ph. ime pa¤ca. >/ #<[page 082]># %<82 Aïguttara-Nikàya. LXVII. 2-LXVIII. 2>% eva dhamme a¤¤à sati và upàdisese\<*<1>*>/ anàgàmità. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamàdhipadhànasaïkhà- rasamannàgataü iddhipàdaü bhàveti, viriyasamàdhi-citta- samàdhi-vãmaüsàsamàdhi-padhànasaïkhàrasamannàgataü iddhipàdaü bhàveti, ussoëhiü yeva pa¤camiü\<*<2>*>/. Yo hi koci bhikkhave bhikkhu và bhikkhunã và ime pa¤- ca dhamme bhàveti, ime pa¤ca dhamme bahulãkaroti, tassa dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü: diññh' eva dhamme a¤¤à sati và upàdisese anàgàmità ti. LXVIII. 1. Pubbàhaü\<*<3>*>/ bhikkhave sambodhà anabhisambuddho bodhisatto 'va samàno pa¤ca dhamme bhàvesiü pa¤ca dhamme bahuli-m\<*<4>*>/-akàsiü. Katame pa¤ca? 2. Chandasamàdhipadhànasaïkhàrasamannàgataü iddhi- pàdaü bhàvesiü, viriyasamàdhi-cittasamàdhi-vãmaüsà- samàdhi-padhànasaïkhàrasamannàgataü iddhipàdaü bhà- vesiü, ussoëhiü yeva\<*<5>*>/ pa¤camiü\<*<6>*>/. So kho ahaü bhik- khave imesaü ussoëhipa¤camànaü dhammànaü bhàvitattà bahulãkatattà yassa yassàbhi¤¤àsacchikaraõãyassa\<*<7>*>/ dham- massa cittaü\<*<8>*>/ abhininnàmesiü abhi¤¤àsacchikiriyàya, ta- tra tatr'eva sakkhibhabbataü pàpuõiü\<*<9>*>/ sati sati àyatane. So sace àkaïkhiü: anekavihitaü iddhividhaü paccanubha- veyyaü . . . pe\<*<10>*>/ . . . yàva Brahmalokà pi\<*<11>*>/ kàyena 'va\<*<12>*>/ saüvatteyyan ti, tatra tatr'eva sakkhibhabbataü pàpuõiü sati sati àyatane. So sace àkaïkhiü: . . . pe\<*<13>*>/ . . . àsa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. adds sati. 2 S. ussoëhi¤ ¤eva pa¤camiü throughout; M. Ph. T. M7 ussoëhi yeva pa¤camã (or pa¤cami). 3 M. Ph. S. pubb'evàhaü. 4 M. Ph. T. bahulaü. 5 omitted by T. 6 only M7. S. have pa¤camiü. 7 T. abhi¤¤à-; M7 yassa abhi¤¤àya sacchi- 8 T. dhammacittaü; Ph. omits dhammassa; M7 dhammassa cittassa. 9 M. Ph. pàpuõissati throughout. 10 M. Ph. pa. 11 omitted by M. Ph. 12 omitted by T. Ph. 13 omitted by M. Ph.; S. puts pe after àyatane. >/ #<[page 083]># %% vànaü khayà\<*<1>*>/ anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diñ- ñh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihareyyan ti, tatra tatr'eva sakkhibhabbataü pàpuõiü sati sati àyatane ti. LXIX. 1. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà bhàvità bahulãkatà ekantanibbidàya viràgàya nirodhàya upasamàya abhi¤¤àya sambodhàya nibbànàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu asubhànupassã kàye viharati, àhàre pañikkålasa¤¤ã, sabbaloke anabhiratasa¤¤ã, sabba- saïkhàresu aniccànupassã, maraõasa¤¤à kho pan'assa aj- jhattaü supaññhità\<*<2>*>/ hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà bhàvità bahulãkatà ekantanibbidàya viràgàya nirodhàya upasamàya abhi¤¤àya sambodhàya nibbànàya saüvattantã ti. LXX. 1. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà bhàvità bahulãkatà àsavànaü khayàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu asubhànupassã kàye viharati, àhàre pañikkålasa¤¤ã, sabbaloke anabhiratasa¤¤ã, sabba- saïkhàresu aniccànupassã, maraõasa¤¤à kho pan'assa aj- jhattaü supaññhità\<*<3>*>/ hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà bhàvità bahulãkatà àsavànaü khayàya saüvattantã ti. Sa¤¤àvaggo sattamo\<*<4>*>/. Uddànaü\<*<5>*>/: Dve ca\<*<6>*>/ sa¤¤à dve\<*<7>*>/ vaóóhã ca\<*<6>*>/ sàkacchena ca sàjivaü\<*<8>*>/ Iddhipàdà ca dve vuttà nibbidà càsavakkhayà ti\<*<9>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. has pe after khayà, then sacchikatvà and so on; M7 omits pe. 2 S. såpa- throughout; M7 supatiññhità. 3 M7 supaññhitaü. 4 M. S. dutiyo; M. inserts niññhito before dutiyo; Ph. has sa¤¤àvaggaü niñhitaü sattamaü. 5 T. M7. S. tass' udd- 6 omitted by T. M7. 7 T. M7. saü¤à ve. 8 T. M7 sàkacchà ca sàjãvatà. 9 in T. M7 this line runs: dve ussolhi dve nibbidà àsavànaü khayena cà ti. >/ #<[page 084]># %<84 Aïguttara-Nikàya. LXXI. 1-5>% LXXI. 1. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà bhàvità bahulãkatà cetovimuttiphalà ca honti cetovimuttiphalànisaüsà ca, pa¤- ¤àvimuttiphalà ca honti pa¤¤àvimuttiphalànisaüsà ca. Ka- tame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu asubhànupassã kàye\<*<1>*>/ viharati, àhàre pañikkålasa¤¤i, sabbaloke anabhiratasa¤¤ã\<*<2>*>/, sabba- saïkhàresu aniccànupassã, maraõasa¤¤à kho pan'assa aj- jhattaü supaññhità\<*<3>*>/ hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà bhàvità bahulãkatà cetovimuttiphalà ca honti cetovimuttiphalànisaüsà ca, pa¤- ¤àvimuttiphalà ca honti pa¤¤àvimuttiphalànisaüsà ca. 3. Yato kho bhikkhave bhikkhu cetovimutto ca hoti pa¤¤àvimutto ca\<*<4>*>/, ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu ukkhit- tapaligho\<*<5>*>/ iti pi, saükiõõaparikho\<*<6>*>/ iti pi, abbuëhesiko iti pi, niraggalo\<*<7>*>/ iti pi, ariyo pannaddhajo pannabhàro visaüyutto iti pi. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu ukkhit- tapaligho\<*<8>*>/ hoti? 4. Idha bhikkhave bhikkhuno avijjà pahãnà hoti ucchin- namålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàda- dhammà: evaü kho bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho\<*<8>*>/ hoti. Katha¤ ca bhikkhave\<*<9>*>/ bhikkhu saükiõõaparikho\<*<10>*>/ hoti? 5. Idha bhikkhave bhikkhuno ponobbhaviko jàtisaüsàro pahãno hoti\<*<11>*>/ ucchinnamålo tàlàvatthukato anabhàvakato àyatiü anuppàdadhammo: evaü kho bhikkhave bhikkhu saükiõõaparikho\<*<10>*>/ hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu abbuëhesiko hoti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 M. Ph. anabhirati- 3 M7 supatiññhità. 4 M. Ph. M7 add hoti. 5 T. -phaliko; M7 -phaligho; M 10 (Com.) -paliko. 6 M. S. -parikkho throughout; M7 -palikho. 7 S. niraggaëo; M. Ph. niragaëho throughout. 8 T. -paliko; M7 okkhittaphaligho, but in the next phrase -paligho. 9 T. continues after bhikkhave: bhikkhuno tanhà pahãnà hoti and so on. 10 M7 -paligho. 11 M7 has pe after hoti, then evaü kho. >/ #<[page 085]># %% 6. Idha bhikkhave bhikkhuno taõhà pahãnà hoti ucchin- namålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàda- dhammà: evaü kho bhikkhave bhikkhu abbuëhesiko hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu niraggalo hoti? 7. Idha bhikkhave bhikkhuno pa¤c' orambhàgiyàni saüyo- janàni pahãnàni honti ucchinnamålàni tàlàvatthukatàni anabhàvakatàni àyatiü anuppàdadhammàni: evaü kho bhikkhave bhikkhu niraggalo hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu ariyo pannaddhajo pannabhàro visaüyutto hoti? 8. Idha bhikkhave bhikkhuno asmimàno pahãno hoti uc- chinnamålo tàlàvatthukato anabhàvakato àyatiü anuppàda- dhammo: evaü kho bhikkhave bhikkhu ariyo pannaddhajo pannabhàro visaüyutto hotã ti. LXXII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà bhàvità bahulãkatà cetovimuttiphalà ca honti cetovimuttiphalànisaüsà ca, pa¤- ¤àvimuttiphalà ca honti pa¤¤àvimuttiphalànisaüsà ca. Ka- tame pa¤ca? 2. Aniccasa¤¤à, anicce dukkhasa¤¤à, dukkhe anattasa¤- ¤à, pahànasa¤¤à, viràgasa¤¤à\<*<1>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà bhàvità bahulãkatà cetovimuttiphalà ca honti cetovimuttiphalànisaüsà ca, pa¤- ¤àvimuttiphalà ca honti pa¤¤àvimuttiphalànisaüsà ca. 3. Yato kho bhikkhave bhikkhu cetovimutto ca hoti pa¤¤àvimutto ca, ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu ukkhit- tapaligho\<*<2>*>/ iti pi, saükiõõaparikho\<*<3>*>/ iti pi, abbuëhesiko iti pi, niraggalo iti pi, ariyo pannaddhajo pannabhàro visaü- yutto iti pi. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho\<*<2>*>/ hoti? 4. Idha bhikkhave bhikkhuno avijjà pahãnà hoti ucchin- namålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàda- dhammà: evaü kho bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho\<*<2>*>/ hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu saükiõõaparikho\<*<4>*>/ hoti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. nirodha- 2 T. -palikho. 3 T. -palikho; M7 -paligho. 4 T. -phalikho; M7 -palikho. >/ #<[page 086]># %<86 Aïguttara-Nikàya. LXXII. 5-LXXIII. 2>% 5. Idha bhikkhave bhikkhuno ponobbhaviko jàtisaüsàro pahãno hoti ucchinnamålo tàlàvatthukato anabhàvakato àyatiü anuppàdadhammo: evaü kho bhikkhave bhikkhu saükiõõaparikho\<*<1>*>/ hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu abbuëhesiko hoti? 6. Idha bhikkhave bhikkhuno taõhà pahãnà hoti ucchin- namålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàda- dhammà: evaü kho bhikkhave bhikkhu abbuëhesiko hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu niraggalo hoti? 7. Idha bhikkhave bhikkhuno pa¤c' orambhàgiyàni\<*<2>*>/ saüyo- janàni pahãnàni honti ucchinnamålàni tàlàvatthukatàni ana- bhàvakatàni àyatiü anuppàdadhammàni: evaü kho bhik- khave bhikkhu niraggalo hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu ariyo pannaddhajo pannabhàro visaüyutto hoti? 8. Idha bhikkhave bhikkhuno asmimàno pahãno hoti ucchinnamålo tàlàvatthukato anabhàvakato àyatiü anup- pàdadhammo: evaü kho bhikkhave bhikkhu ariyo pannad- dhajo pannabhàro visaüyutto hotã ti. LXXIII. 1. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yena Bhagavà ten' upa- saïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà eka- mantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu Bha- gavantaü etad avoca:-- Dhammavihàrã dhammaviharã ti bhante vuccati. Kittàvatà nu kho bhante bhikkhu\<*<3>*>/ dham- mavihàrã hotã ti? 2. Idha bhikkhu\<*<4>*>/ bhikkhu dhammaü pariyàpuõàti: sut- taü geyyaü veyyàkaraõaü gàthaü udànaü itivuttakaü jàtakaü abbhutadhammaü vedallaü. So tàya dhamma- pariyattiyà divasaü atinàmeti, ri¤cati pañisallànam, nànu- yu¤jati ajjhattaü cetosamathaü. Ayaü vuccati bhikkhu\<*<4>*>/ bhikkhu pariyattibahulo, no dhammavihàrã. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 -palikho. 2 M7 pa¤càrambhà- 3 omitted by S. 4 M. Ph. T. have bhikkhave; S. omits it always; M7 omits it only here, whereas it has bhikkhu in every other place. >/ #<[page 087]># %% 3. Puna\<*<1>*>/ ca paraü bhikkhu bhikkhu yathàsutaü yathà- pariyattaü dhammaü vitthàrena paresaü deseti. So tàya dhammapa¤¤attiyà\<*<2>*>/ divasaü atinàmeti, ri¤cati pañisallà- naü, nànuyu¤jati ajjhattaü cetosamathaü. Ayaü vuccati bhikkhu bhikkhu pa¤¤attibahulo\<*<3>*>/, no dhammavihàrã. 4. Puna ca paraü bhikkhu bhikkhu yathàsutaü yathàpari- yattaü dhammaü vitthàrena\<*<4>*>/ sajjhàyaü karoti. So tena saj- jhàyena divasaü atinàmeti, ri¤cati pañisallànaü, nànuyu¤jati ajjhattaü cetosamathaü. Ayaü vuccati bhikkhu bhikkhu sajjhàyabahulo, no dhammavihàrã. 5. Puna ca paraü bhikkhu bhikkhu yathàsutaü yathà- pariyattaü dhammaü cetasà anuvitakketi anuvicàreti mana- sànupekkhati. So tehi dhammavitakkehi divasaü atinàme- ti, ri¤cati pañisallànaü, nànuyu¤jati ajjhattaü cetosama- thaü. Ayaü vuccati bhikkhu bhikkhu vitakkabahulo, no dhammavihàrã. 6. Idha bhikkhu\<*<5>*>/ bhikkhu dhammaü pariyàpuõàti: sut- taü geyyaü veyyàkaraõaü gàthaü udànaü itivuttakaü jàtakaü abbhutadhammaü vedallaü. So tàya dhamma- pariyattiyà na divasaü atinàmeti, na ri¤cati pañisallànaü, anuyu¤jati ajjhattaü cetosamathaü. Evaü kho bhikkhu\<*<5>*>/ bhikkhu dhammavihàrã hoti. 7. Iti kho bhikkhu\<*<6>*>/ bhikkhu\<*<7>*>/ desito mayà pariyattibahulo, desito pa¤¤attibahulo, desito sajjhàyabahulo, desito vitakka- bahulo, desito dhammavihàrã. Yaü\<*<8>*>/ bhikkhu Satthàrà kara- õãyaü sàvakànaü hitesinà anukampakena anukampaü upà- dàya, kataü vo\<*<9>*>/ taü mayà. Etàni bhikkhu rukkhamålàni, etàni su¤¤àgàràni. Jhàyatha\<*<10>*>/ bhikkhu mà pamàdattha\<*<11>*>/, mà pacchà vippañisàrino ahuvattha. Ayaü vo\<*<9>*>/ amhàkaü anusàsanã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. omits this sentence. 2 M7 -saü¤attiyà. 3 M7 saü¤atti- 4 M7 continues: kho (khà) ussàdanaü yeva sutvà saüsãdati of the next number. 5 T. bhikkhu; M. Ph. bhikkhave. 6 M. Ph. bhikkhave. 7 omitted by M. Ph. 8 T. adds vo. 9 M. Ph.?te. 10 M. jhàyetha. 11 Ph. pamàdatha. >/ #<[page 088]># %<88 Aïguttara-Nikàya. LXXIV. 1-7>% LXXIV. 1. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yena Bhagavà ten' upa- saïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà eka- mantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu Bha- gavantaü etad avoca:-- Dhammavihàrã dhammavihàrã ti bhante vuccati. Kittàvatà nu kho bhante bhikkhu\<*<1>*>/ dham- mavihàrã hotã ti? 2. Idha bhikkhu\<*<2>*>/ bhikkhu dhammaü pariyàpuõàti: suttaü geyyaü\<*<3>*>/ veyyàkaraõaü gàthaü udànaü itivuttakaü jàta- kaü abbhutadhammaü vedallaü, uttari¤ c'assa pa¤¤àya\<*<4>*>/ atthaü na ppajànàti. Ayaü vuccati bhikkhu\<*<1>*>/ bhikkhu pariyattibahulo, no dhammavihàrã. 3. Puna\<*<5>*>/ ca paraü bhikkhu\<*<1>*>/ bhikkhu yathàsutaü yathà- pariyattaü dhammaü vitthàrena\<*<6>*>/ paresaü deseti, uttari¤ c'assa pa¤¤àya atthaü na ppajànàti. Ayaü\<*<7>*>/ vuccati bhikkhu\<*<1>*>/ bhikkhu pa¤¤attibahulo, no dhammavihàrã. 4. Puna ca paraü bhikkhu\<*<1>*>/ bhikkhu yathàsutaü yathà- pariyattaü dhammaü vitthàrena sajjhàyaü karoti, uttari¤ c'assa pa¤¤àya atthaü na ppajànàti. Ayaü vuccati bhik- khu\<*<1>*>/ bhikkhu sajjhàyabahulo, no dhammavihàri. 5. Puna ca paraü bhikkhu\<*<1>*>/ bhikkhu yathàsutaü yatha- pariyattaü dhammaü cetasà anuvitakketi anuvicàreti ma- nasànupekkhati, uttari¤ c'assa pa¤¤àya\<*<8>*>/ atthaü na ppa- jànàti. Ayaü vuccati bhikkhu\<*<1>*>/ bhikkhu vitakkabahulo, no dhammavihàrã. 6. Idha bhikkhu\<*<1>*>/ bhikkhu dhammaü pariyàpuõàti: sut- tam geyyaü\<*<3>*>/ veyyàkaraõaü gàthaü udànaü itivuttakaü jàtakaü abbhutadhammaü vedallaü, uttari¤ c'assa pa¤- ¤àya atthaü pajànàti\<*<9>*>/. Evaü\<*<10>*>/ kho bhikkhu\<*<1>*>/ bhikkhu dhammavihàrã hoti. 7. Iti kho bhikkhu bhikkhu desito\<*<11>*>/ mayà pariyattibahulo, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. S. 2 M. Ph. bhikkhave; omitted by S. 3 S. omits all from geyyaü to vedallaü. 4 T. a¤¤àya. 5 S. has pe instead of the phrases beginning with Puna ca paraü. 6 T. dhammavihàrena. 7 omitted by T. 8 T. pa¤¤à. 9 T. jànàti. 10 T. etaü. 11 S. has pe, and it omits all from desito to Ayaü vo and so on. >/ #<[page 089]># %% desito pa¤¤attibahulo, desito sajjhàyabahulo, desito vitakka- bahulo, desito dhammavihàrã. Yaü\<*<1>*>/ bhikkhu Satthàrà kara- õãyaü sàvakànaü hitesinà anukampakena anukampaü upà- dàya, kataü vo\<*<2>*>/ taü mayà. Etàni bhikkhu rukkhamålàni, etàni su¤¤àgàràni. Jhàyatha bhikkhu mà pamàdattha, mà pacchà vippañisàrino ahuvattha\<*<3>*>/. Ayaü vo\<*<2>*>/ amhàkaü anusàsanã ti. LXXV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave yodhàjãvà santo saüvijjamànà lokasmiü. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave ekacco yodhàjãvo rajaggaü yeva dis- và saüsãdati visãdati na santhambhati na sakkoti saügà- maü otarituü. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco yodhà- jãvo hoti. Ayaü bhikkhave pañhamo yodhàjãvo santo saü- vijjamàno lokasmiü. 3. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo sa- hati rajaggaü\<*<4>*>/, api ca kho dhajaggaü yeva disvà saü- sãdati visãdati na santhambhati na sakkoti saügàmaü otarituü. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo hoti. Ayaü bhikkhave dutiyo yodhàjãvo santo saüvijja- màno lokasmiü. 4. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo sa- hati rajaggaü sahati dhajaggaü, api ca kho ussàdanaü\<*<5>*>/ yeva sutvà saüsãdati visãdati na santhambhati na sakkoti saügàmaü otarituü. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo hoti. Ayaü bhikkhave tatiyo yodhàjãvo santo saüvijjamàno lokasmiü. 5. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo sa- hati rajaggaü sahati dhajaggaü sahati ussàdanaü\<*<5>*>/, api ca kho sampahàre ha¤¤ati vyàpajjati. Evaråpo pi bhik- khave idh' ekacco yodhàjãvo hoti. Ayaü bhikkhave ca- tuttho yodhàjãvo santo saüvijjamàno lokasmiü. 6. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo sa- hati rajaggaü sahati dhajaggaü sahati ussàdanaü\<*<5>*>/ sa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. adds kho. 2 M. Ph.?te. 3 T. anu- 4 T. adds here sahati dhajaggaü; it shows, besides, some confusion in this passage and also in the next one. 5 M. Ph. S. ussàraõaü. >/ #<[page 090]># %<90 Aïguttara-Nikàya. LXXV. 7-9>% hati sampahàraü. So taü saügàmaü abhivijinitvà vijita- saügàmo tam eva saügàmasãsaü ajjhàvasati. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo hoti. Ayaü bhikkhave pa¤camo yodhàjãvo santo saüvijamàno lokasmiü. Ime kho bhikkhave pa¤ca yodhàjãvà santo saüvijjamànà lokasmiü. 7. Evam eva kho bhikkhave pa¤c'ime yodhàjãvåpamà puggalà santo saüvijjamànà bhikkhåsu. Katame pa¤ca? 8. Idha bhikkhave bhikkhu rajaggaü yeva disvà saü- sãdati visãdati na santhambhati na sakkoti brahmacari- yaü santànetuü\<*<1>*>/, sikkhàdubbalyaü àvikatvà sikkhaü pac- cakkhàya hãnàyàvattati\<*<2>*>/. Kim\<*<3>*>/ assa rajaggasmiü? Idha bhikkhave bhikkhu suõàti `amukasmiü nàma gàme và ni- game và itthi và kumàrã và abhiråpà dassanãyà pàsàdikà paramàya vaõõapokkharatàya samannàgatà' ti. So taü sutvà saüsãdati visãdati na santhambhati na sakkoti brah- macariyaü santànetuü, sikkhàdubbalyaü àvikatvà sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati. Idam assa rajaggasmiü. Seyyathà pi so bhikkhave yodhàjãvo rajaggaü yeva dis- và saüsãdati visãdati na santhambhati na sakkoti saügà- maü otarituü, tathåpamàhaü bhikkhave imaü puggalaü vadàmi. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco puggalo hoti. Ayaü bhikkhave pañhamo yodhàjãvåpamo puggalo santo saüvijjamàno bhikkhåsu. 9. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sahati rajaggaü, api ca kho dhajaggaü yeva disvà saüsãdati visãdati na santhambhati na sakkoti brahmacariyaü santànetuü, sik- khàdubbalyaü àvikatvà sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvat- tati. Kim assa dhajaggasmiü? Idha bhikkhave bhikkhu na h'eva kho suõàti `amukasmiü nàma gàme và nigame và itthi và kumàrã và abhiråpà dassanãyà pàsàdikà para- màya vaõõapokkharatàya samannàgatà' ti, api ca kho sa- maü\<*<4>*>/ passati itthiü và kumàriü và abhiråpaü dassanãyaü pàsàdikaü paramàya vaõõapokkharatàya samannàgataü. So taü disvà saüsãdati visãdati na santhambhati na sak- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. sandhàretuü throughout. 2 T. hinàya vattati. 3 T. omits all from kim assa to idam assa. 4 Ph. T. sàmaü. >/ #<[page 091]># %% koti brahmacariyaü santànetuü, sikkhàdubbalyaü àvika- tvà sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati. Idam assa dha- jaggasmiü. Seyyathà pi so bhikkhave yodhàjãvo sahati rajaggaü, api ca kho dhajaggaü yeva disvà saüsãdati visãdati na santhambhati na sakkoti saügàmaü otarituü, tathåpamà- haü bhikkhave imaü puggalaü vadàmi. Evaråpo pi bhik- khave idh' ekacco puggalo hoti. Ayaü bhikkhave dutiyo yodhàjãvåpamo puggalo santo saüvijjamàno bhikkhåsu. 10. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sahati rajaggaü sahati dhajaggaü, api ca kho\<*<1>*>/ ussàdanaü\<*<2>*>/ yeva sutvà saüsãdati visãdati na santhambhati na sakkoti brahmacari- yaü santànetuü, sikkhàdubbalyaü àvikatvà sikkhaü pac- cakkhàya hãnàyàvattati. Kim assa ussàdanàya\<*<3>*>/? Idha bhikkhave bhikkhuü ara¤¤agataü\<*<4>*>/ và rukkhamålagataü\<*<4>*>/ và su¤¤àgàragataü\<*<4>*>/ và màtugàmo upasaïkamitvà åhasati\<*<5>*>/ ullapati ujjhaggeti\<*<6>*>/ uppaõóeti\<*<7>*>/. So màtugàmena åhasi- yamàno\<*<8>*>/ ullapiyamàno ujjhaggiyamàno\<*<9>*>/ uppaõóiyamàno\<*<7>*>/ saüsãdati visãdati na santhambhati na sakkoti brahma- cariyaü santànetuü, sikkhàdubbalyaü àvikatvà sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati. Idam assa ussàdanàya\<*<3>*>/. Seyyathà pi so bhikkhave yodhàjãvo sahati rajaggaü sahati dhajaggaü, api ca kho ussàdanaü\<*<2>*>/ yeva sutvà saü- sãdati visãdati na santhambhati na sakkoti saügàmaü otarituü, tathåpamàhaü bhikkhave imaü puggalaü vadà- mi. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco puggalo hoti. Ayaü bhikkhave tatiyo yodhàjãvåpamo puggalo santo saüvijja- màno bhikkhåsu. 11. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sahati rajaggaü sahati dhajaggaü sahati ussàdanaü\<*<2>*>/, api ca kho sampa- hàre ha¤¤ati vyàpajjati. Kim assa sampahàrasmiü? Idha bhikkhave bhikkhuü ara¤¤agataü và rukkhamålagataü\<*<10>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 here M7 sets in again. 2 M. Ph. S. ussàraõa¤ ¤eva. 3 M. Ph. S. ussàraõ- 4 Ph -gatànaü. 5 M. Ph. uhasati; S. ohasati. 6 M. ujjhaggati; M7 ujjaggeti; S. ujjagghati. 7 S. uppho 8 M. uhaso; S. ohaso; Ph. has- 9 S. ujjagghi- 10 omitted by Ph. >/ #<[page 092]># %<92 Aïguttara-Nikàya. LXXV. 12>% và\<*<1>*>/ su¤¤àgàragataü và màtugàmo upasaïkamitvà abhini- sãdati abhinipajjati\<*<2>*>/ ajjhottharati. So màtugàmena abhini- sãdiyamàno abhinipajjiyamàno\<*<3>*>/ ajjhotthariyamàno sikkhaü appaccakkhàya dubbalyaü anàvikatvà methunaü dham- maü pañisevati. Idam assa sampahàrasmiü. Seyyathà pi so\<*<1>*>/ bhikkhave yodhàjãvo sahati rajaggaü sahati dhajaggaü sahati ussàdanaü\<*<4>*>/ api ca kho sampa- hàre ha¤¤ati vyàpajjati, tathåpamàhaü bhikkhave imaü puggalaü vadàmi. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco pug- galo hoti. Ayaü bhikkhave catuttho yodhàjãvåpamo puggalo santo saüvijjamàno bhikkhåsu. 12. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sahati rajaggaü sahati dhajaggaü sahati ussàdanaü\<*<4>*>/ sahati sampahàraü. So taü saügàmaü abhivijinitvà vijitasaügàmo tam eva saügàmasãsaü ajjhàvasati. Kim assa saügàmavijayasmiü? Idha bhikkhave bhikkhuü ara¤¤agataü và rukkhamåla- gataü và su¤¤àgàragataü và màtugàmo upasaïkamitvà abhinisãdati abhinipajjati\<*<3>*>/ ajjhottharati. So màtugàmena abhinisãdiyamàno abhinipajjiyamàno\<*<3>*>/ ajjhotthariyamàno vi- niveñhetvà\<*<5>*>/ vinimocetvà yenakàmaü pakkamati. So vivit- taü senàsanaü bhajati ara¤¤aü rukkhamålaü pabbataü kandaraü girigåhaü susànaü vanapatthaü\<*<6>*>/ abbhokàsaü palàlapu¤jaü. So ara¤¤agato và rukkhamålagato và su¤- ¤àgàragato và nisãdati pallaïkaü àbhujitvà\<*<7>*>/ ujuü kàyaü paõidhàya parimukhaü satiü upaññhapetvà. So abhijjhaü loke pahàya vigatàbhijjhena cetasà viharati, abhijjhàya cittaü parisodheti, vyàpàdapadosaü pahàya avyàpannacit- to viharati sabbapàõabhåtahitànukampã vyàpàdapadosà cit- taü parisodheti, thãnamiddhaü pahàya vigatathãnamiddho viharati àlokasa¤¤ã sato sampajàno thãnamiddhà cittaü parisodheti, uddhaccakukkuccaü pahàya anuddhato viha- rati ajjhattaü våpasantacitto uddhaccakukkuccà cittaü parisodheti, vicikicchaü pahàya tiõõavicikiccho viharati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 Ph. abhinipp- 3 M. Ph. abhinipp- 4 M. Ph. S. ussàraõaü. 5 M. vinivedhetvà; Ph. vinivedetvà. 6 Ph. vanapaõñhaü. 7 Ph. àbhu¤jitvà. >/ #<[page 093]># %% akathaükathã kusalesu dhammesu vicikicchàya cittaü pari- sodheti. So ime pa¤ca nãvaraõe pahàya cetaso upakkilese pa¤¤àya dubbalãkaraõe vivicc'eva kàmehi . . . pe\<*<1>*>/ . . . ca- tutthaü jhànaü upasampajja viharati. So\<*<2>*>/ evaü samàhite citte\<*<1>*>/ parisuddhe pariyodàte anaïgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye thite ànejjappatte\<*<3>*>/ àsavànaü kha- ya¤àõàya cittaü abhininnàmeti. So `idaü dukkhan' ti yathàbhåtaü pajànàti, `ayaü dukkhasamudayo' ti yathà- bhåtaü pajànàti, `ayaü dukkhanirodho' ti yathàbhåtaü pajànàti, `ayaü dukkhanirodhagàminã pañipadà' ti yathà- bhåtaü pajànàti, `ime àsavà' ti yathàbhåtaü pajànàti, `ayaü àsavasamudayo' ti yathàbhåtaü pajànàti, `ayaü àsa- vanirodho' ti yathàbhåtaü pajànàti, `ayaü àsavanirodha- gàminã pañipadà' ti yathàbhåtaü pajànàti. Tassa evaü jànato evaü passato kàmàsavà pi cittaü vimuccati, bha- vàsavà pi cittaü vimuccati, avijjàsavà\<*<4>*>/ pi\<*<4>*>/ cittaü\<*<4>*>/ vimuc- cati\<*<4>*>/, vimuttasmiü vimuttam iti\<*<5>*>/ ¤àõaü hoti, `khãõà jàti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nàparaü itthat- tàyà' ti pajànàti. Idam assa saügàmavijayasmim. Seyyathà pi so bhikkhave yodhàjãvo sahati rajaggaü sahati dhajaggaü sahati ussàdanaü\<*<6>*>/ sahati sampahàraü. So taü saügàmaü abhivijinitvà vijitasaügàmo tam eva saügàmasisaü ajjhàvasati, tathåpamàhaü bhikkhave imaü puggalaü vadàmi. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco pug- galo hoti. Ayaü bhikkhave pa¤camo yodhàjãvåpamo pug- galo santo saüvijjamàno bhikkhåsu. Ime kho bhikkhave pa¤ca yodhàjãvåpamà puggalà santo saüvijjamànà bhikkhåså ti. LXXVI. 1. Pa¤c'ime bhikkhave yodhàjãvà santo saüvijjamànà lokasmiü. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave ekacco yodhàjãvo asicammaü gahetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. la. 2 omitted by Ph. 3 Ph. àna¤ja-; M. S. àne¤ja-; T. M7 have after -ppatte: pe || àsavànaü. 4 omitted by M7. 5 M. Ph. vimuttamhã ti. 6 M. Ph. S. ussàraõaü. >/ #<[page 094]># %<94 Aïguttara-Nikàya. LXXVI. 3-6>% dhanukalàpaü sannayhitvà viyåëhaü saügàmaü otarati. So tasmiü saügàme ussahati\<*<1>*>/ vàyamati, tam enaü ussa- hantaü vàyamantaü pare hananti pariyàpàdenti. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo hoti. Ayaü bhikkhave pañhamo yodhàjãvo santo saüvijjamàno lokasmiü. 3. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo asi- cammaü gahetvà dhanukalàpaü sannayhitvà viyåëhaü saü- gàmaü otarati. So tasmiü saügàme ussahati vàyamati, tam enaü ussahantaü vàyamantaü pare upalikkhanti\<*<2>*>/, tam enaü apanenti, apanetvà ¤àtakànaü nenti\<*<3>*>/. So ¤àtakehi nãyamàno appatvà 'va\<*<4>*>/ ¤àtake antaràmagge kàlaü karoti. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo hoti. Ayaü bhikkhave dutiyo yodhàjãvo santo saüvijjamàno lokasmiü. 4. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo asi- cammaü gahetvà dhanukalàpaü sannayhitvà viyåëhaü saü- gàmaü otarati. So tasmiü saügàme ussahati vàyamati, tam enaü ussahantaü vàyamantaü pare upalikkhanti, tam enaü apanenti, apanetvà ¤àtakànaü nenti\<*<3>*>/, tam enaü ¤à- takà upaññhahanti paricaranti. So ¤àtakehi upaññhahiya- màno paricariyamàno ten'eva àbàdhena\<*<5>*>/ kàlaü karoti. Eva- råpo pi bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo hoti. Ayaü bhik- khave tatiyo yodhàjãvo santo saüvijjamàno lokasmiü. 5. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo asi- cammaü gahetvà dhanukalàpaü sannayhitvà viyåëhaü saü- gàmaü otarati. So tasmiü saügàme ussahati vàyamati, tam enaü ussahantaü vàyamantaü pare upalikkhanti, tam enaü apanenti, apanetvà ¤àtakànaü nenti\<*<3>*>/, tam enaü nà- takà upaññhahanti paricaranti. So ¤àtakehi upaññhahiya- màno paricariyamàno vuññhàti\<*<6>*>/ tamhà àbàdhà. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo hoti. Ayaü bhikkhave catuttho yodhàjãvo santo saüvijjamàno lokasmiü. 6. Puna ca paraü bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo asi- cammaü gahetvà dhanukalàpaü sannayhitvà viyåëhaü saü- gàmaü otarati. So taü saügàmaü abhivijinitvà vijita- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. ussàh- nearly throughout. 2 M 10 (Com.) = vijjhanti. 3 Ph. denti. 4 omitted by S. 5 T. M7 ten' evàbàdhena. 6 M7 uññhàti. >/ #<[page 095]># %% saügàmo tam eva saügàmasãsaü ajjhàvasati. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco yodhàjãvo hoti. Ayaü bhikkhave pa¤camo yodhàjãvo santo saüvijjamàno lokasmiü. Ime kho bhikkhave pa¤ca yodhàjãvà santo saüvijjamànà lokasmim. 7. Evam eva kho bhikkhave pa¤c'ime yodhàjãvåpamà puggalà santo saüvijjamànà bhikkhåsu. Katame pa¤ca? 8. Idha bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü gàmaü và\<*<1>*>/ ni- gamaü và upanissàya viharati. So pubbaõhasamayaü nivàsetvà pattacãvaram àdàya tam eva gàmaü và nigamaü và piõóàya pavisati arakkhiten'eva kàyena arakkhitàya\<*<1>*>/ vàcàya\<*<1>*>/ arakkhitena cittena anupaññhitàya satiyà asaü- vutehi\<*<2>*>/ indriyehi. So tattha passati màtugàmaü dunni- vatthaü và duppàrutaü và, tassa màtugàmaü disvà dun- nivatthaü và duppàrutaü và ràgo cittaü anuddhaüseti. So ràgànuddhaüsena cittena sikkhaü appaccakkhàya dub- balyaü anàvikatvà methunaü dhammaü pañisevati. Seyyathà pi so\<*<3>*>/ bhikkhave yodhàjãvo asicammaü gahe- tvà dhanukalàpaü sannayhitvà viyåëhaü saügàmaü otarati, so tasmiü saügàme ussahati vàyamati, tam enaü ussahan- taü vàyamantaü pare hananti pariyàpàdenti, tathåpamà- haü bhikkhave imaü puggalaü vadàmi. Evaråpo pi bhik- khave idh' ekacco puggalo hoti. Ayaü bhikkhave pañhamo yodhàjãvåpamo puggalo santo saüvijjamàno bhikkhåsu. 9. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü gàmaü và nigamaü và upanissàya viharati. So pubbaõhasama- yaü nivàsetvà pattacãvaram àdàya tam eva gàmaü và ni- gamaü\<*<4>*>/ và\<*<4>*>/ piõóàya pavisati arakkhiten'eva kàyena arak- khitàya vàcàya arakkhitena cittena anupaññhitàya satiyà asaüvutehi indriyehi. So tattha passati màtugàmaü dun- nivatthaü và duppàrutaü và, tassa màtugàmaü disvà dunnivatthaü và duppàrutaü và ràgo cittaü anuddhaüseti. So ràgànuddhaüsena cittena parióayhat'eva kàyena pari- óayhati cetasà. Tassa\<*<5>*>/ evaü hoti: yan nånàhaü àràmaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M7. 2 M. Ph. asaüvusitehi. 3 omitted by T. M7. 4 omitted by T. 5 Ph. etassa. >/ #<[page 096]># %<96 Aïguttara-Nikàya. LXXVI. 10>% gantvà bhikkhånaü àroceyyaü `ràgapariyuññhito 'mhi\<*<1>*>/ àvuso ràgapareto\<*<2>*>/, na sakkomi brahmacariyaü santàne- tuü\<*<3>*>/, sikkhàdubbalyaü àvikatvà\<*<4>*>/ sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattissàmã' ti. So àràmaü gacchanto appatvà 'va àràmaü antaràmagge sikkhàdubbalyaü àvikatvà\<*<4>*>/ sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati\<*<5>*>/. Seyyathà pi so bhikkhave yodhàjãvo asicammaü gahetva dhanukalàpaü sannayhitvà viyåëhaü saügàmaü otarati, so tasmiü saügàme ussahati vàyamati, tam enaü ussa- hantaü vàyamantaü pare upalikkhanti, tam enaü apa- nenti, apanetvà ¤àtakànaü nenti\<*<6>*>/. So ¤àtakehi nãyamàno appatvà 'va ¤àtake antaràmagge kàlaü karoti, tathåpa- màhaü bhikkhave imaü puggalaü vadàmi. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco puggalo hoti. Ayaü bhikkhave duti- yo yodhàjãvåpamo puggalo santo saüvijjamàno bhikkhåsu. 10. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü gà- maü và nigamaü và upanissàya viharati. So pubbaõha- samayaü nivàsetvà pattacãvaram àdàya tam eva gàmaü và nigamaü và piõóàya pavisati arakkhiten'eva kàyena arakkhità yavàcàya arakkhitena cittena anupaññhitàya sati- yà asaüvutehi indriyehi. So tattha passati màtugàmaü dunnivatthaü và duppàrutaü và, tassa\<*<7>*>/ màtugàmaü disvà dunnivatthaü và duppàrutaü và ràgo cittaü anuddhaü- seti. So ràgànuddhaüsena cittena parióayhat'eva kàyena parióayhati cetasà. Tassa evaü hoti: yan nånàhaü àrà- maü gantvà bhikkhånaü àroceyyaü `ràgapariyuññhito 'mhi àvuso ràgapareto\<*<8>*>/, na sakkomi brahmacariyaü santànetuü, sikkhàdubbalyaü àvikatvà\<*<4>*>/ sikkhaü paccakkhàya hãnàyà- vattissàmã' ti. So àràmaü gantvà bhikkhånaü àroceti `ràgapariyuññhito 'mhi àvuso ràgapareto, na sakkomi brah- macariyaü santànetuü, sikkhàdubbalyaü àvikatvà sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattissàmã' ti. Tam enaü sabrahma- càrã\<*<9>*>/ ovadanti anusàsanti:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7. S. ràgàyito 'mhi; Ph. ràgàparito 'mhi throughout. 2 T. ràgàpareto. 3 M. Ph. sandhàretuü throughout. 4 M7 anàvikatvà. 5 M7 -vatti. 6 Ph. denti. 7 T. adds taü. 8 T. ràgàpareto. 9 T. brahmacàri. >/ #<[page 097]># %% Appassàdà àvuso kàmà vuttà Bhagavatà, bahudukkhà bahåpàyàsà, àdãnavo ettha bhãyo. Aññhisaïkhalåpamà\<*<1>*>/ kàmà vuttà Bhagavatà, bahudukkhà bahåpàyàsà, àdãnavo ettha bhãyo. Maüsapesåpamà kàmà vuttà Bhagavatà, ba- hudukkhà bahåpàyàsà, àdãnavo ettha bhãyo. Tiõukkåpamà\<*<2>*>/ kàmà vuttà Bhagavatà, bahudukkhà bahåpàyàsà, àdãnavo ettha bhãyo. Aïgàrakàsåpamà kàmà vuttà Bhagavatà, bahudukkhà bahåpàyàsà, adãnavo ettha bhãyo. Supinakå- pamà kàmà vuttà Bhagavatà, bahudukkhà bahåpàyàsà, àdãnavo ettha bhãyo. Yàcitakåpamà kàmà vuttà Bhaga- vatà, bahudukkhà bahåpàyàsà, àdãnavo ettha bhãyo. Ruk- khaphalåpamà\<*<3>*>/ kàmà vuttà Bhagavatà, bahudukkhà bahå- pàyàsà, àdãnavo ettha bhãyo. Asisånåpamà\<*<4>*>/ kàmà vuttà Bhagavatà, bahudukkhà bahåpàyàsà, àdãnavo ettha bhãyo. Sattisålåpamà\<*<4>*>/ kàmà vuttà Bhagavatà, bahudukkhà bahå- pàyàsà, àdãnavo ettha bhãyo. Sappasiråpamà kàmà vuttà Bhagavatà, bahudukkhà bahåpàyàsà, àdãnavo ettha bhãyo. Abhiramatu\<*<5>*>/ àyasmà brahmacariye, mà àyasmà\<*<6>*>/ sikkhà- dubbalyaü àvikatvà sikkhaü paccakkhàya\<*<7>*>/ hãnàyàvattã\<*<8>*>/ ti. So sabrahmacàrãhi evaü ovadiyamàno\<*<9>*>/ evaü anusàsiyamà- no evam àha `ki¤cà pi àvuso appassàdà kàmà vuttà Bha- gavatà, bahudukkhà bahåpàyàsà, àdãnavo ettha bhãyo, atha kho nevàhaü sakkomi brahmacariyaü santànetum, sikkhà- dubbalyaü àvikatvà sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattis- sàmã' ti. So sikkhàdubbalyaü àvikatvà sikkhaü paccak- khàya hãnàyàvattati\<*<10>*>/. Seyyathà pi so bhikkhave yodhàjãvo asicammaü gahetvà dhanukalàpaü sannayhitvà viyåëhaü saügàmaü otarati, so tasmiü saügàme ussahati vàyamati, tam enaü ussahan- taü vàyamantaü pare upalikkhanti, tam enaü apanenti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. aññhikaïkalå-; M7 -kaïkhaëå- 2 T. M7 tinakkåp- 3 Ph. phalå- 4 M. Ph. have after -åpamà: pe bhiyyo. 5 T. abhiramà (sic) brahmacariyaü; M7 abhiramàyasmà; M. abhiramat'àyasmà. 6 M. màyasmà. 7 T. M7 apaccakkhàya. 8 T. Ph. -vattatã. 9 M7 vadiyamàno. 10 M7 -vatti. >/ #<[page 098]># %<98 Aïguttara-Nikàya. LXXVI. 11>% apanetvà ¤àtakànaü\<*<1>*>/ nenti\<*<2>*>/, tam enaü ¤àtakà upaññha- hanti paricaranti. So ¤àtakehi upaññhahiyamàno paricari- yamàno ten'eva àbàdhena\<*<3>*>/ kàlaü karoti, tathåpamàhaü bhikkhave imaü puggalaü vadàmi. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco puggalo hoti. Ayaü bhikkhave tatiyo yodhàjã- våpamo puggalo santo saüvijjamàno bhikkhåsu. 11. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü gà- maü và nigamaü và upanissàya viharati. So pubbaõha- samayaü nivàsetvà pattacãvaram àdàya tam eva gàmaü và nigamaü\<*<4>*>/ và\<*<4>*>/ piõóàya pavisati arakkhiten'eva kàyena arakkhitàya vàcàya arakkhitena cittena anupaññhitàya sa- tiyà asaüvutehi indriyehi. So tattha passati màtugàmaü dunnivatthaü và duppàrutaü và, tassa\<*<5>*>/ màtugàmaü disvà dunnivatthaü và duppàrutaü và ràgo cittaü anuddhaü- seti. So ràgànuddhaüsena cittena parióayhat'eva kàyena parióayhati cetasà. Tassa evaü hoti: yan nånàhaü àràmaü gantvà bhikkhånaü àroceyyaü `ràgapariyuññhito' mhi àvuso ràgapareto, na sakkomi brahmacariyaü santànetuü, sik- khàdubbalyaü àvikatvà sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvat- tissàmã' ti. So àràmaü gantvà bhikkhånaü àroceti `rà- gapariyuññhito 'mhi àvuso ràgapareto, na sakkomi brah- macariyaü santànetuü, sikkhàdubbalyaü àvikatvà sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattissàmã' ti. Tam enaü sabrahma- càrã ovadanti anusàsanti:-- Appassàdà àvuso kàmà vuttà Bhagavatà, bahàdukkhà bahåpàyàsà, àdãnavo ettha bhãyo. Aññhisaïkhalåpamà\<*<6>*>/ kàmà vuttà Bhagavatà, bahudukkhà bahåpàyàsà, àdãnavo ettha bhãyo. Maüsapesåpamà kàmà vuttà Bhagavatà\<*<7>*>/ . . . Tiõukkåpamà kàmà vuttà Bhagavatà . . . Aïgàrakàsåpamà kàmà vuttà Bhagavatà . . . Supinakåpamà kàmà vuttà Bha- gavatà . . . Yàcitakåpamà kàmà vuttà Bhagavatà . . . Ruk- khaphalåpamà kàmà vuttà Bhagavatà . . . Asisånåpamà\<*<8>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. ¤atãnaü. 2 Ph. denti. 3 T. M7 ten' evàbàdhena. 4 omitted by T. 5 T. adds taü. 6 M. Ph. S. aññhikaïkalå-; M7 -kaïkhalå- 7 M. Ph. insert here la; T. gives the full sentence. 8 T. M7 omit this sentence. >/ #<[page 099]># %% kàmà vuttà Bhagavatà . . . Sattisålåpamà kàmà vuttà Bha- gavatà . . . Sappasiråpamà kàmà vuttà Bhagavatà, bahu- dukkhà bahåpàyàsà, àdãnavo ettha bhãyo. Abhiramatu àyasmà\<*<1>*>/ brahmacariye\<*<2>*>/, mà àyasmà\<*<3>*>/ sikkhàdubbalyaü àvikatvà\<*<4>*>/ sikkhaü\<*<4>*>/ paccakkhàya hãnàyàvattã\<*<5>*>/ ti. So sabrahmacàrãhi evaü ovadiyamàno evaü anusàsiya- màno evam àha `ussahissàmi àvuso, vàyamissàmi\<*<6>*>/ àvuso, abhiramissàmi àvuso, na dànàhaü àvuso sikkhàdubbalyaü àvikatvà sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattissàmã' ti. Seyyathà pi so bhikkhave yodhàjãvo asicammaü gahetvà dhanukalàpaü sannayhitvà viyåëhaü saügàmaü otarati, so tasmiü saügàme ussahati vàyamati, tam enaü ussahantaü vàyamantaü pare upalikkhanti, tam enaü apanenti, apa- netvà ¤àtakànaü nenti, tam enaü ¤àtakà upaññhahanti paricaranti. So ¤àtakehi upaññhahiyamàno paricariyamàno vuññhàti\<*<7>*>/ tamhà àbàdhà, tathåpamàhaü bhikkhave imaü puggalaü vadàmi. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco pug- galo hoti. Ayaü bhikkhave catuttho yodhàjãvåpamo pug- galo santo saüvijjamàno bhikkhåsu. 12. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü gà- maü và nigamaü\<*<8>*>/ và\<*<8>*>/ upanissàya viharati. So pubbaõ- hasamayaü nivàsetvà pattacãvaram àdàya tam eva gàmaü và nigamaü và piõóàya pavisati rakkhiten'\<*<9>*>/ eva kàyena rakkhitàya\<*<10>*>/ vàcàya rakkhitena\<*<10>*>/ cittena upaññhitàya sati- yà saüvutehi indriyehi. So\<*<4>*>/ cakkhunà råpaü disvà na nimittaggàhã hoti nànuvya¤janaggàhã, yatvàdhikaraõam enaü\<*<11>*>/ cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà domanassà\<*<12>*>/ pàpakà\<*<8>*>/ akusalà dhammà anvàssaveyyuü\<*<13>*>/, tassa saüvaràya pañipajjati, rakkhati\<*<8>*>/ cakkhundriyaü\<*<14>*>/, cakkhundriye saüvaraü àpajjati. Sotena saddaü sutvà . . . ghànena gandhaü ghàyitvà . . . jivhàya rasaü sàyitvà\<*<15>*>/ . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. abhiramat'àyasmà. 2 T. brahmacariyaü. 3 M. M7 màyasmà. 4 omitted by M7. 5 M. Ph. -vattatã. 6 T. M7. S. dhàrayissàmi. 7 T. M7 uññhahati. 8 omitted by T. 9 M. Ph. àrakkh- 10 M. àrakkh-; Ph. arakkh- 11 Ph. eva. 12 T. ajjhà dom- 13 M. Ph. anvass- 14 omitted by Ph. 15 T. ghàyitvà. >/ #<[page 100]># %<100 Aïguttara-Nikàya. LXXVII. 1>% kàyena phoññhabbaü phusitvà\<*<1>*>/ . . üanasà dhammaü vi¤- ¤àya na nimittaggàhã hoti nànuvya¤janaggàhã, yatvàdhi- karaõam enaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhij- jhà domanassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjati, rakkhati manindriyaü, manindriye saüvaraü àpajjati. So pacchàbhattaü piõóapàtapañikkanto vivittaü senàsanaü bhajati, ara¤¤aü rukkhamålaü pabba- taü kandaraü girigåhaü susànaü vanapatthaü\<*<2>*>/ abbho- kàsaü palàlapu¤jaü. So ara¤¤agato và rukkhamålagato và su¤¤àgàragato và nisãdati pallaïkaü àbhujitvà ujuü kà- yaü paõidhàya parimukhaü satiü upaññhapetvà, so a- bhijjhaü loke pahàya . . . pe\<*<3>*>/ . . . so\<*<3>*>/ ime pa¤ca nãva- raõe pahàya cetaso upakkilese pa¤¤àya dubbalãkaraõe\<*<4>*>/ vivicc'eva kàmehi . . . pe\<*<5>*>/ . . . catutthaü jhànaü upasam- pajja viharati. So evaü samàhite citte\<*<6>*>/ parisuddhe pari- yodàte anaïgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ñhite ànejjappatte\<*<7>*>/ àsavànaü khaya¤àõàya cittaü abhi- ninnàmeti. So `idaü dukkhan' ti yathàbhåtaü pajànàti . . . pe\<*<8>*>/ . . . nàparaü itthattàyà' ti pajànàti. Seyyathà pi so bhikkhave yodhàjãvo asicammaü gahetvà dhanukalàpaü sannayhitvà viyåëham saügàmaü otarati, so taü saügàmaü abhivijinitvà vijitasaügàmo tam eva saügàmasãsaü ajjhàvasati, tathåpamàhaü bhikkhave imaü puggalaü vadàmi. Evaråpo pi bhikkhave idh' ekacco pug- galo hoti. Ayaü bhikkhave pa¤camo yodhàjãvåpamo pug- galo santo saüvijjamàno bhikkhåsu. Ime kho bhikkhave pa¤ca yodhàjãvåpamà puggalà santo saüvijjamànà bhikkhåså ti. LXXVII. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave anàgatabhayàni sampassamà- nena alam eva àra¤¤akena bhikkhunà appamattena àtàpinà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. phussitvà. 2 Ph. -paõñhaü. 3 omitted by M. Ph. 4 T. -karano. 5 M. pa; omitted by Ph. 6 omitted by Ph. 7 S. àne¤ja-; M. Ph. àna¤ja- 8 M. Ph. la. >/ #<[page 101]># %% pahitattena viharituü appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya. Katamàni pa¤ca? 2. Idha bhikkhave àra¤¤ako bhikkhu iti pañisa¤cikkhati `ahaü kho etarahi ekako ara¤¤e viharàmi, ekakaü kho pana maü\<*<1>*>/ ara¤¤e viharantaü ahi và maü óaseyya\<*<2>*>/, vic- chiko và maü óaseyya\<*<2>*>/, satapadã và maü óaseyya\<*<2>*>/, tena me assa kàlakiriyà, so mam'assa\<*<3>*>/ antaràyo. Handàhaü viriyaü àrabhàmi appattassa pattiyà anadhigatassa adhi- gamàya, asacchikatassa sacchikiriyàyà' ti. Idaü bhikkhave pañhamaü anàgatabhayaü sampassa- mànena alam eva àra¤¤akena bhikkhunà appamattena àtà- pinà pahitattena viharituü appattassa pattiyà anadhiga- tassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya. 3. Puna ca paraü bhikkhave àra¤¤ako bhikkhu iti pañi- sa¤cikkhati `ahaü kho etarahi ekako ara¤¤e viharàmi, ekako kho panàhaü ara¤¤e viharanto upakkhalitvà\<*<4>*>/ và papateyyaü\<*<5>*>/, bhattaü và me bhuttaü\<*<6>*>/ vyàpajjeyya, pittaü và me kuppeyya, semhaü và me kuppeyya, satthakà\<*<7>*>/ và\<*<8>*>/ me\<*<8>*>/ vàtà kuppeyyuü, tena me assa kàlakiriyà, so mam' assa antaràyo. Handàhaü viriyaü àrabhàmi appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamàya asacchikatassa sacchi- kiriyàyà' ti. Idaü bhikkhave dutiyaü anàgatabhayaü sampassamà- nena alam eva àra¤¤akena bhikkhunà appamattena àtàpi- nà pahitattena viharituü appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya. 4. Puna ca paraü bhikkhave àra¤¤ako bhikkhu iti pañi- sa¤cikkhati `ahaü kho etarahi ekako ara¤¤e viharàmi, ekako kho panàhaü ara¤¤e viharanto vàëehi samàgacchey- yaü sãhena và vyagghena và dãpinà và acchena và tarac- chena\<*<9>*>/ và, te maü jãvità voropeyyuü, tena me assa kàla- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 M. S. óaüseyya; T. óaheyya. 3 T. M7 mama assa. 4 M. Ph. S. upakkhaletvà. 5 M7 pàpat- 6 omitted by M. Ph. 7 M. Ph. satthakavàto pi me kuppeyya (Ph. kuppeyyaü). 8 omitted by M7. 9 T. kacchena. >/ #<[page 102]># %<102 Aïguttara-Nikàya. LXXVII. 5-6>% kiriyà, so mam'assa antaràyo. Handàhaü viriyaü àrabhàmi appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamàya asacchika- tassa sacchikiriyàyà' ti. Idaü bhikkhave tatiyaü anàgatabhayaü sampassamà- nena alam eva àra¤¤akena bhikkhunà appamattena àtàpi- nà pahitattena viharituü appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya. 5. Puna ca paraü bhikkhave àra¤¤ako bhikkhu iti pañi- sa¤cikkhati `ahaü kho etarahi ekako ara¤¤e\<*<1>*>/ viharàmi, ekako kho panàhaü ara¤¤e viharanto màõavehi\<*<2>*>/ samà- gaccheyyaü katakammehi và akatakammehi\<*<3>*>/ và, te maü jãvità voropeyyuü, tena me assa kàlakiriyà, so mam'assa antaràyo. Handàhaü viriyaü àrabhàmi appattassa patti- yà anadhigatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyà- yà' ti. Idaü bhikkhave catutthaü anàgatabhayaü sampassa- mànena alam eva àra¤¤akena bhikkhunà appamattena àtà- pinà pahitattena viharituü appattassa pattiyà anadhiga- tassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya. 6. Puna ca paraü bhikkhave àra¤¤ako bhikkhu iti pañi- sa¤cikkhati `ahaü kho etarahi ekako ara¤¤e viharàmi, santi kho panàra¤¤e vàëà amanussà, te maü jãvità voro- peyyuü, tena me assa kàlakiriyà, so mam'assa antaràyo. Handàhaü viriyaü àrabhàmi appattassa pattiyà anadhiga- tassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàyà' ti. Idaü bhikkhave pa¤camaü anàgatabhayaü sampassa- mànena alam eva àra¤¤akena bhikkhunà appamattena àtà- pinà pahitattena viharituü appattassa pattiyà anadhiga- tassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya. Imàni kho bhikkhave pa¤ca anàgatabhayàni sampassa- mànena alam eva àra¤¤akena bhikkhunà appamattena àtàpinà pahitattena viharituü appattassa pattiyà anadhi- gatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàyà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 àra¤¤ako. 2 T. M7 mànavehi. 3 M7 attakammehi; Ph. omits akata- và; T. has katammehi và akatammehi và. >/ #<[page 103]># %% LXXVIII. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave anàgatabhayàni sampassamà- nena alam eva bhikkhunà appamattena àtàpinà pahitattena viharituü appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya. Katamàni pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu iti pañisa¤cikkhati `ahaü kho etarahi daharo yuvà susu kàëakeso bhadrena yobbanena samannàgato pañhamena vayasà, hoti kho pana so samayo, yaü\<*<1>*>/ imaü kàyaü jarà phusati\<*<2>*>/, jiõõena kho pana jaràya abhibhåtena na sukaraü buddhànaü sàsanaü manasikà- tuü, na sukaràni ara¤¤avanapatthàni\<*<3>*>/ pantàni\<*<4>*>/ senàsanàni pañisevituü, purà maü so dhammo àgacchati aniññho akan- to amanàpo. Handàhaü pañikacc'eva\<*<5>*>/ viriyaü àrabhàmi appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamàya asacchika- tassa sacchikiriyàya, yenàhaü dhammena samannàgato jiõõako pi phàsu viharissàmã' ti. Idaü bhikkhave pañhamaü anàgatabhayaü sampassa- mànena alam eva bhikkhunà appamattena àtàpinà pahi- tattena viharituü appattassa pattiyà anadhigatassa adhi- gamàya asacchikatassa sacchikiriyàya. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu iti pañisa¤cikkha- ti `ahaü kho etarahi appàbàdho appàtaïko samavepàkini- yà gahaõiyà samannàgato nàtisãtàya nàccuõhàya\<*<6>*>/ majjhimàya padhànakkhamàya, hoti kho pana so samayo, yaü imaü kà- yaü vyàdhi phusati, vyàdhitena kho pana vyàdhàbhibhåtena\<*<7>*>/ na sukaraü buddhànaü sàsanaü manasikàtuü, na suka- ràni ara¤¤avanapatthàni\<*<8>*>/ pantàni senàsanàni pañisevituü, purà maü so dhammo àgacchati aniññho akanto amanàpo. Handàhaü pañikacc'eva\<*<9>*>/ viriyaü àrabhàmi appattassa pat- tiyà anadhigatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiri- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T.; M7 yaü yaü. 2 Ph. phussati throughout. 3 Ph. -paõñhàni; M. -pattàni. 4 Ph. santàni. 5 T. M7 pañigacc' eva. 6 Ph. na accuõh-; T. nàti-unhàya. 7 S. byàdhinà abhibhåtena. 8 Ph. -pattàni. 9 T. pañiganacc' eva (sic); M7 pañigacc' eva. >/ #<[page 104]># %<104 Aïguttara-Nikàya. LXXVIII. 4-5>% yàya, yenàhaü dhammena samannàgato vyàdhito pi phàsu viharissàmã' ti. Idaü bhikkhave dutiyaü anàgatabhayaü sampassamà- nena alam eva bhikkhunà appamattena àtàpinà pahitattena viharituü appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya. 4. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu iti pañisa¤cikkha- ti `etarahi kho subhikkhaü\<*<1>*>/ susassaü sulabhapiõóaü, su- karaü u¤chena paggahena yàpetuü, hoti kho pana so sa- mayo, yaü dubbhikkhaü hoti dussassaü\<*<2>*>/ dullabhapiõóaü\<*<3>*>/, na sukaraü u¤chena paggahena yàpetuü, dubbhikkhe kho pana manussà yena subhikkhaü tena saïkamanti\<*<4>*>/, tattha saïgaõikavihàro hoti àkiõõavihàro, saïgaõikavihàre kho pana sati àkiõõavihàre na sukaraü buddhànaü sàsanaü manasikàtuü, na sukaràni ara¤¤avanapatthàni\<*<5>*>/ pantàni senàsanàni pañisevituü, purà maü so dhammo àgacchati aniññho akanto amanàpo. Handàhaü pañikacc'eva\<*<6>*>/ viri- yaü àrabhàmi appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamà- ya asacchikatassa sacchikiriyàya, yenàhaü dhammena sa- mannàgato dubbhikkhe pi phàsu viharissàmã' ti. Idaü bhikkhave tatiyaü anàgatabhayaü sampassamàne- na alam eva bhikkhunà appamattena àtàpinà pahitattena viharituü appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya. 5. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu iti pañisa¤cikkhati `etarahi kho manussà samaggà sammodamànà\<*<7>*>/ avivadamà- nà khãrodakãbhåtà a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi sampassantà viharanti, hoti kho pana so samayo, yaü bhayaü hoti a- ñavisaükhepo\<*<8>*>/, cakkasamàråëhà\<*<9>*>/ jànapadà\<*<10>*>/ pariyàyanti, bhaye kho pana sati manussà yena khemaü tena saïka- manti\<*<11>*>/, tattha saïgaõikavihàro hoti àkiõõavihàro, saïga- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 M. Ph. dusassaü. 3 M. dulabha- 4 Ph. ten' upasaïk- 5 Ph. -paõñhàni; M. -pattàni. 6 T. M7 pañigacc' eva. 7 Ph. samod- throughout. 8 S. aññavãsaükopo; M. aññhavisaükopo; Ph. aññivisakopo; M7 añavisaïkopo. 9 T. -rålho; M. -sammàråëhà. 10 M. Ph. janapadà. 11 M. Ph. pasaïk- >/ #<[page 105]># %% õikavihàre kho pana sati àkiõõavihàre na sukaraü bud- dhànaü sàsanaü manasikàtuü, na sukaràni ara¤¤avana- patthàni\<*<1>*>/ pantàni senàsanàni pañisevituü, purà maü so dhammo àgacchati aniññho akanto amanàpo. Handàhaü pa- ñikacc'eva\<*<2>*>/ viriyaü àrabhàmi\<*<3>*>/ appattassa pattiyà anadhi- gatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya, yenà- haü dhammena samannàgato bhaye pi phàsu viharissà- mã' ti. Idaü bhikkhave catutthaü anàgatabhayaü sampassa- mànena alam eva bhikkhunà appamattena àtàpinà pahitat- tena viharituü\<*<3>*>/ appattassa pattiyà anadhigatassa adhiga- màya asacchikatassa sacchikiriyàya. 6. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu iti pañisa¤cikkhati `etarahi kho saïgho samaggo sammodamàno avivadamàno ekuddeso phàsu viharati, hoti kho pana so samayo, yaü saïgho bhijjati\<*<4>*>/, saïghe kho pana bhinne na sukaraü bud- dhànaü sàsanaü manasikàtuü, na sukaràni ara¤¤avana- patthàni pantàni senàsanàni pañisevituü, purà maü so dhammo àgacchati aniññho akanto amanàpo. Handàhaü pañikacc'eva\<*<2>*>/ viriyaü àrabhàmi appattassa pattiyà anadhi- gatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya, yenà- haü dhammena samannàgato bhinne pi\<*<5>*>/ saïghe\<*<6>*>/ phàsu viharissàmã' ti. Idaü bhikkhave pa¤camaü anàgatabhayaü sampassamà- nena alam eva bhikkhunà appamattena àtàpinà pahitattena viharituü appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya. Imàni kho bhikkhave pa¤ca anàgatabhayàni sampassa- mànena alam eva bhikkhunà appamattena àtàpinà pahi- tattena viharituü appattassa pattiyà anadhigatassa adhi- gamàya asacchikatassa sacchikiriyàyà ti. LXXIX. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave anàgatabhayàni etarahi asamup- pannàni àyatiü samuppajjissanti, tàni vo\<*<7>*>/ pañibujjhitab- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. -paõñhàni; M. -pattàni. 2 T. M7 pañigacc' eva. 3 T. M7 continue: pe sacchikiriyàya. 4 T. vijjati. 5 omitted by Ph. 6 M. Ph. bhikkhusaïghe. 7 M. Ph. T. kho. >/ #<[page 106]># %<106 Aïguttara-Nikàya. LXXIX. 2-3>% bàni, pañibujjhitvà ca tesaü pahànàya vàyamitabbaü. Ka- tamàni pa¤ca? 2. Bhavissanti bhikkhave bhikkhå anàgatamaddhànaü abhàvitakàyà abhàvitasãlà abhàvitacittà abhàvitapa¤¤à, te abhàvitakàyà samànà abhàvitasãlà abhàvitacittà abhàvita- pa¤¤à a¤¤e upasampàdessanti, te pi\<*<1>*>/ na sakkhissanti vine- tuü adhisãle adhicitte adhipa¤¤àya, te pi bhavissanti abhàvitakàyà abhàvitasãlà abhàvitacittà abhàvitapa¤¤à, te abhàvitakàyà samànà abhàvitasãlà abhàvitacittà abhàvita- pa¤¤à\<*<2>*>/ a¤¤e upasampàdessanti, te pi na\<*<3>*>/ sakkhissanti vi- netuü adhisãle adhicitte adhipa¤¤àya, te pi bhavissanti\<*<4>*>/ abhàvitakàyà abhàvitasãlà abhàvitacittà\<*<1>*>/ abhàvitapa¤¤à\<*<4>*>/. Iti kho bhikkhave dhammasandosà vinayasandoso, vinaya- sandosà dhammasandoso. Idaü bhikkhave pañhamaü anàgatabhayaü etarahi asam- uppannaü àyatiü samuppajjissati, taü vo\<*<6>*>/ pañibujjhitab- baü, pañibujjhitvà ca tassa pahànàya vàyamitabbaü. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhavissanti bhikkhå anà- gatamaddhànaü abhàvitakàyà abhàvitasãlà abhàvitacittà abhàvitapa¤¤à, te abhàvitakàyà samànà abhàvitasãlà abhà- vitacittà abhàvitapa¤¤à a¤¤esaü nissayaü dassanti\<*<7>*>/, te pi\<*<1>*>/ na sakkhissanti vinetuü adhisãle adhicitte adhipa¤¤àya, te pi bhavissanti abhàvitakàyà abhàvitasãlà abhàvitacittà a- bhàvitapa¤¤à, te abhàvitakàyà samànà abhàvitasãlà abhà- vitacittà abhàvitapa¤¤à a¤¤esaü nissayaü dassanti\<*<8>*>/, te pi na sakkhissanti vinetuü adhisãle adhicitte adhipa¤¤àya, te\<*<9>*>/ pi bhavissanti abhàvitakàyà abhàvitasãlà abhàvitacittà abhàvitapa¤¤à. Iti kho bhikkhave dhammasandosà vinaya- sandoso, vinayasandosà dhammasandoso. Idaü bhikkhave dutiyaü anàgatabhayaü etarahi asam- uppannaü àyatiü samuppajjissati, taü vo pañibujjhitab- baü, pañibujjhitvà ca tassa pahànàya vàyamitabbaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M7. 2 Ph. inserts samànà. 3 M. Ph. te na pi. 4 omitted by Ph. 5 T. continues: te abhàvitakàyà samànà . . . abhàvitacittà abhàvitapa¤¤à. Iti and so on. 6 T. kho. 7 T. M7 denti. 8 M7 denti. 9 T. omits all from te to -doso, M7 only from te to -pa¤¤à. >/ #<[page 107]># %% 4. Puna ca paraü bhikkhave bhavissanti bhikkhå anà- gatamaddhànaü abhàvitakàyà abhàvitasãlà abhàvitacittà abhàvitapa¤¤à, te abhàvitakàyà samànà abhàvitasãlà abhà- vitacittà abhàvitapa¤¤à abhidhammakathaü vedallakathaü kathentà kaõhaü dhammaü okkamamànà na bujjhissanti\<*<1>*>/. Iti\<*<2>*>/ kho bhikkhave dhammasandosà vinayasandoso, vina- yasandosà dhammasandoso. Idaü bhikkhave tatiyaü anàgatabhayaü etarahi asamup- pannaü àyatiü samuppajjissati, taü vo pañibujjhitabbaü, pañibujjhitvà ca tassa pahànàya vàyamitabbaü. 5. Puna ca paraü bhikkhave bhavissanti bhikkhå anà- gatamaddhànaü abhàvitakàyà abhàvitasãlà abhàvitacittà abhàvitapa¤¤à, te abhàvitakàyà samànà abhàvitasãlà abhà- vitacittà abhàvitapa¤¤à, ye te suttantà Tathàgatabhàsità\<*<3>*>/ gambhãrà gambhãratthà\<*<4>*>/ lokuttarà su¤¤atàpañisaüyuttà, tesu bha¤¤amànesu na sussusissanti\<*<5>*>/, na sotaü odahissan- ti, na a¤¤àcittaü upaññhapessanti\<*<6>*>/, na ca te dhamme ug- gahetabbaü pariyàpuõitabbaü ma¤¤issanti, ye pana te suttantà kavikatà\<*<7>*>/ kàveyyà cittakkharà cittavya¤janà bà- hirakà sàvakabhàsità\<*<8>*>/, tesu bha¤¤amànesu sussusissanti\<*<5>*>/, sotaü odahissanti, a¤¤àcittaü upaññhapessanti\<*<9>*>/, te ca dham- me uggahetabbaü pariyàpuõitabbaü ma¤¤issanti. Iti kho bhikkhave dhammasandosà vinayasandoso, vinayasandosà dhammasandoso. Idaü bhikkhave catutthaü anàgatabhayaü etarahi asam- uppannaü àyatiü samuppajjissati, taü vo pañibujjhitab- baü, pañibujjhitvà ca tassa pahànàya vàyamitabbaü. 6. Puna ca paraü bhikkhave bhavissanti bhikkhå anà- gatamaddhànaü abhàvitakàyà abhàvitasãlà abhàvitacittà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. pañibujjhanti; M7 pañibujjhissanti. 2 T. M7 add pi. 3 M. Ph. Tathàgatassa bh- 4 M. Ph. gambãrattà. 5 Ph. sussissanti; S. sussåsanti; T. sussuyinti, but corrected to sussuyissanti; M7 has sussuyissanti and sussussanti. 6 Ph. S. upaññhàp-; M7 upaññhahissanti. 7 M. kavità; Ph. kathità. 8 T. sàvakàbh- 9 S. upaññhàp-; Ph. upaññhàpissanti; M7 upaññhapetthàssanti. >/ #<[page 108]># %<108 Aïguttara-Nikàya. LXXX. 1-2>% abhàvitapa¤¤à, te abhàvitakàyà samànà abhàvitasãlà abhà- vitacittà abhàvitapa¤¤à, therà bhikkhå bàhulikà\<*<1>*>/ bhavis- santi sàthalikà okkamane pubbaïgamà paviveke nikkhitta- dhurà, na viriyaü àrabhissanti appattassa pattiyà anadhi- gatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya, tesaü pacchimà janatà diññhànugatiü àpajjissati\<*<2>*>/, sà pi bhavissati\<*<3>*>/ bàhulikà sàthalikà\<*<4>*>/ okkamane pubbaïgamà paviveke nik- khittadhurà, na viriyaü àrabhissati\<*<5>*>/ appattassa pattiyà anadhigatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya. Iti kho bhikkhave dhammasandosà vinayasandoso, vinaya- sandosà dhammasandoso. Idaü bhikkhave pa¤camaü anàgatabhayaü etarahi a- samuppannaü àyatiü samuppajjissati, taü vo pañibujjhi- tabbaü, pañibujjhitvà ca tassa pahànàya vàyamitabbaü. Imàni kho bhikkhave pa¤ca anàgatabhayàni etarahi asamuppannàni àyatiü samuppajjissanti, tàni vo\<*<6>*>/ pañibujjhi- tabbàni, pañibujjhitvà ca tesaü pahànàya vàyamitabban ti. LXXX. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave anàgatabhayàni etarahi asam- uppannàni àyatiü samuppajjisanti, tàni vo pañibujjhitab- bàni, pañibujjhitvà ca tesaü pahànàya vàyamitabbaü. Ka- tamàni pa¤ca? 2. Bhavissanti bhikkhave bhikkhå anàgatamaddhànaü cãvare kalyàõakàmà, te cãvare kalyàõakàmà samànà ri¤cis- santi paüsukålikattaü ri¤cissanti ara¤¤avanapatthàni\<*<7>*>/ pan- tàni senàsanàni gàmanigamaràjadhàniü\<*<8>*>/ osaritvà vàsaü kappessanti\<*<9>*>/, cãvarahetu ca anekavihitaü anesanaü appa- ñiråpaü àpajjissanti. Idaü bhikkhave pañhamaü anàgatabhayaü etarahi asam- uppannaü àyatiü samuppajjissati, taü vo pañibujjhitab- baü, pañibujjhitvà ca tassa pahànàya vàyamitabbaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. puts bàhu- after bhav- 2 T. àpajjissanti. 3 T. bhavissanti. 4 omitted by T. 5 M. Ph. M7 àrabhissanti. 6 omitted by M7. 7 T. M7 ara¤¤e vana- 8 M. -ràjañhànãsu; Ph. S. -dhànãsu (Ph. once -ñhànisu) throughout. 9 M. Ph. S. kappissanti throughout. >/ #<[page 109]># %% 3. Puna ca paraü bhikkhave bhavissanti bhikkhå anà- gatamaddhànaü piõóapàte kalyàõakàmà, te\<*<1>*>/ piõóapàte kalyàõakàmà samànà ri¤cissanti piõóapàtikattaü ri¤cis- santi ara¤¤avanapatthàni\<*<2>*>/ pantàni senàsanàni gàmaniga- maràjadhàniü osaritvà vàsaü kappessanti jivhaggena ra- saggàni pariyesamànà, piõóapàtahetu ca anekavihitaü anesanaü appañiråpaü àpajjissanti. Idaü bhikkhave dutiyaü anàgatabhayaü etarahi asam- uppannaü àyatiü samuppajjissati, taü vo pañibujjhitab- baü, pañibujjhitvà ca tassa pahànàya vàyamitabbaü. 4. Puna ca paraü bhikkhave bhavissanti bhikkhå anà- gatamaddhànaü senàsane kalyàõakàmà, te senàsane kal- yàõakàmà samànà ri¤cissanti rukkhamålikattaü\<*<3>*>/ ri¤cissanti ara¤¤avanapatthàni\<*<2>*>/ pantàni senàsanàni gàmanigamarà- jadhàniü osaritvà vàsaü kappessanti, senàsanahetu ca anekavihitaü anesanaü appañiråpaü àpajjissanti. Idaü bhikkhave tatiyaü anàgatabhayaü etarahi asamup- pannaü àyatiü samuppajjissati, taü vo pañibujjhitabbaü, pañibujjhitvà ca tassa pahànàya vàyamitabbaü. 5. Puna ca paraü bhikkhave bhavissanti bhikkhå anà- gatamaddhànaü bhikkhunãsikkhamànàsamaõuddesehi saü- saññhà viharissanti, bhikkhunãsikkhamànàsamaõuddesehi\<*<4>*>/ saüsagge kho pana bhikkhave sati etaü pàñikaïkhaü: anabhiratà và brahmacariyaü carissanti, a¤¤ataraü và saükiliññhaü\<*<5>*>/ àpattiü àpajjissanti, sikkhaü và paccakkhà- ya hinàyàvattissanti. Idaü bhikkhave catutthaü anàgatabhayaü etarahi asam- uppannaü àyatiü samuppajjissati, taü vo pañibujjhitab- baü, pañibujjhitvà ca tassa pahànàya vàyamitabbaü. 6. Puna ca paraü bhikkhave bhavissanti bhikkhå anà- gatamaddhànaü àràmikasamaõuddesehi saüsaññhà viharis- santi, àràmikasamaõuddesehi\<*<4>*>/ saüsagge kho pana bhik- khave sati etaü\<*<5>*>/ pàñikaïkhaü: anekavihitaü sannidhikara- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M7. 2 T. M7 ara¤ne vana- 3 S. àra¤¤akattaü; Ph. rukkhamåla- 4 T. M. -samanuddesasamsagge. 5 M7 saükiliññhe. >/ #<[page 110]># %<110 Aïguttara-Nikàya. LXXXI. 1-3>% kaparibhogaü\<*<1>*>/ anuyuttà viharissanti, oëàrikaü pi nimittaü karissanti pañhaviyà pi\<*<2>*>/ haritagge\<*<3>*>/ pi\<*<4>*>/. Idaü bhikkhave pa¤camaü anàgatabhayaü etarahi asam- uppannaü àyatiü samuppajjissati, taü vo pañibujjhitab- baü, pañibujjhitvà ca tassa pahànàya vàyamitabbaü. Imàni kho bhikkhave pa¤ca anàgatabhayàni etarahi a- samuppannàni àyatiü samuppajjissanti, tàni vo pañibujjhi- tabbàni, pañibujjhitvà ca tesaü pahànàya vàyamitabban ti. Yodhàjãvavaggo\<*<5>*>/ aññhamo\<*<6>*>/ Uddànaü\<*<7>*>/: Dve\<*<8>*>/ cetovimuttiphalà\<*<9>*>/ dve\<*<8>*>/ ca\<*<10>*>/ dhammavihàrino\<*<11>*>/ Yodhàjãvà ca dve vuttà cattàro ca anàgatà ti\<*<12>*>/. LXXXI. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü appiyo ca hoti amanàpo ca agaru ca abhàvanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? 2. Rajanãye\<*<13>*>/ rajjati, dusanãye dussati, mohanãye muyha- ti, kopanãye\<*<14>*>/ kuppati, madanãye majjati. Imehi kho bhik- khave pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu sa- brahmacàrãnaü appiyo ca hoti amanàpo ca agaru ca abhàvanãyo ca. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 sannidhikàrapari- 2 omitted by Ph. 3 T. haritthagge. 4 M. Ph. ti instead of pi; M7 hi. 5 M. adds niññhito; Ph. has -vaggaü niññhitaü. 6 M. S. tatiyo; Ph. aññhamaü. 7 S. tass' uddànaü. 8 S. duve. 9 S. -muttã ca; Ph. -muttiphalà ca; T. M7 -vimutti. 10 omitted by T. 11 T. M7 -vihàri. 12 Ph. yodhà- ca dve vuttà ara¤¤e bhikkhu bhàvituü kalyàõacivarena cà ti; T. M7 yo và (apparently for yodhàjãvà) apare dve ara¤¤e bhikkhu abhirataü (M7 -tiü) cãvarena te dasà ti. 13 M. Ph. rajjaniye. 14 S. kupanãye; M. Ph. kuppaniye. >/ #<[page 111]># %% 4. Rajanãye\<*<1>*>/ na rajjati, dusanãye na dussati, mohanãye na muyhati, kopanãye\<*<2>*>/ na kuppati, madanãye na majjati. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo cà ti. LXXXII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato thero bhik- khu sabrahmacàrãnaü appiyo ca hoti amanàpo ca agaru ca abhàvanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? 2. Avãtaràgo hoti, avãtadoso hoti, avãtamoho hoti mak- khã ca palàsã\<*<3>*>/ ca. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü appiyo ca hoti amanàpo ca agaru ca abhàvanãyo ca. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato thero bhik- khu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? 4. Vãtaràgo hoti, vãtadoso hoti,vãtamoho hoti amakkhã ca apalàsã\<*<4>*>/ ca. Imehi kho\<*<5>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo cà ti. LXXXIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato thero bhik- khu sabrahmacàrãnaü appiyo ca hoti amanàpo ca agaru ca abhàvanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? 2. Kuhako ca hoti lapako ca nemittako\<*<6>*>/ ca nippesiko ca làbhena ca\<*<7>*>/ làbhaü nijigiüsità\<*<8>*>/. Imehi kho\<*<5>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü appiyo ca hoti amanàpo ca agaru ca abhàvanãyo ca. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. rajjaniye. 2 S. kupanãye; M. Ph. kuppaniye. 3 S. paëàsã. 4 S. apaë- 5 S. has after kho: pe. 6 M. Ph. nimittako; S. nimittiko. 7 omitted by T. M7. S. 8 S. adds ca; M7 has nijigiüsitàro throughout. >/ #<[page 112]># %<112 Aïguttara-Nikàya. LXXXIII. 3-LXXXV. 2>% 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato thero bhik- khu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? 4. Na ca kuhako hoti na ca lapako na ca nemittako\<*<1>*>/ na ca nippesiko na ca làbhena làbhaü nijigiüsità. Imehi kho\<*<2>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo cà ti. LXXXIV. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü appiyo ca hoti amanàpo ca a- garu ca abhàvanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? 2. Assaddho hoti, ahiriko hoti, anottàpi\<*<3>*>/ hoti, kusãto hoti, duppa¤¤o hoti. Imehi kho\<*<2>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü appiyo ca hoti amanàpo ca agaru ca abhàvanãyo cà ti. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato thero bhik- khu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? 4. Saddho hoti, hirimà hoti, ottàpi\<*<4>*>/ hoti, àraddhaviriyo hoti, pa¤¤avà hoti. Imehi kho\<*<2>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo cà ti. LXXXV. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato thero bhik- khu sabrahmacàrãnaü appiyo ca hoti amanàpo ca agaru ca abhàvanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? 2. Akkhamo hoti råpànaü, akkhamo saddànaü, akkhamo gandhànaü, akkhamo rasànaü, akkhamo phoññhabbànaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 nemittiko; M. Ph. nimittako; S. nimittiko. 2 S. has after kho: pe. 3 M. S. anottappã. 4 M. S. ottappã. >/ #<[page 113]># %% Imehi kho\<*<1>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü appiyo ca hoti amanàpo ca agaru ca abhàvanãyo cà ti. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? 4. Khamo hoti råpànaü, khamo saddànaü, khamo gan- dhànaü, khamo rasànaü, khamo phoññhabbànaü. Imehi kho\<*<1>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo cà ti. LXXXVI. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? 2. Atthapañisambhidàpatto\<*<2>*>/ hoti, dhammapañisambhi- dàpatto hoti, niruttipañisambhidàpatto hoti, pañibhànapañi- sambhidàpatto\<*<3>*>/ hoti, yàni tàni sabrahmacàrãnaü uccàvacàni kiükaraõãyàni tattha dakkho hoti analaso tatrupàyàya vã- maüsàya samannàgato alaü kàtuü alaü saüvidhàtuü. Imehi kho\<*<1>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo cà ti. LXXXVII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato thero bhik- khu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? 2. Sãlavà hoti, pàtimokkhasaüvarasaüvuto viharati àcà- ragocarasampanno\<*<4>*>/, anumattesu vajjesu bhayadassàvã, sa- màdàya sikkhati sikkhàpadesu; bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammà àdikalyàõà majjhe kalyàõà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. has after kho: pe. 2 M. Ph. -sambhãdàpatto; T. M7 -sambhidappatto; S. -sambhidàppatto throughout. 3 S. pañibhàõa- 4 M7 àcàrasampanno. >/ #<[page 114]># %<114 Aïguttara-Nikàya. LXXXVIII. 1-2>% pariyosànakalyàõà sàtthaü savya¤janaü\<*<1>*>/ kevalaparipuõ- õaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti, tathàrå- pàssa\<*<2>*>/ dhammà bahussutà honti dhatà\<*<3>*>/ vacasà paricità manasànupekkhità diññhiyà suppañividdhà; kalyàõavàco hoti kalyàõavàkkaraõo, poriyà vàcàya samannàgato vissaññhàya\<*<4>*>/ anelagaëàya\<*<5>*>/ atthassa vi¤¤àpaniyà\<*<6>*>/; catunnaü jhànànaü àbhicetasikànaü diññhadhammasukhavihàrànaü nikàmalà- bhã hoti, akicchalàbhã hoti\<*<7>*>/ akasiralàbhã; àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo cà ti. LXXXVIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato thero bhik- khu bahujana-ahitàya\<*<8>*>/ pañipanno hoti bahujana-asukhàya\<*<9>*>/ bahuno\<*<10>*>/ janassa anatthàya ahitàya dukkhàya devamanus- sànaü. Katamehi pa¤cahi? 2. Thero hoti ratta¤¤å cirapabbajito; ¤àto hoti yasassã\<*<11>*>/ sagahaññhapabbajitànam\<*<12>*>/ bahujanaparivàro; làbhã hoti cãva- rapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü; bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo\<*<13>*>/, ye te dham- mà àdikalyàõà majjhe kalyàõà pariyosànakalyàõà sàt- thaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brah- macariyaü abhivadanti, tathàråpàssa\<*<2>*>/ dhammà bahussutà honti dhatà\<*<3>*>/ vacasà paricità manasànupekkhità diññhiyà suppañividdhà\<*<14>*>/; micchàdiññhiko\<*<15>*>/ hoti viparãtadassano. So bahujanaü saddhammà vuññhàpetvà asaddhamme patiññhà- peti: thero bhikkhu ratta¤¤å cirapabbajito iti pi'ssa\<*<16>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 sàtthà savya¤janà. 2 M. Ph. -passa. 3 M. Ph. dhàtà. 4 M. Ph. visa- 5 T. M7 anelagalàya. 6 M7 adds 'va. 7 omitted by T. S. 8 M7 S. bahujanàhi- 9 M7 S. bahujanàsu-; M. Ph. bahuno janassa asukhàya. 10 T. bahujano. 11 Ph. yassassi. 12 T. gahaññha- 13 S. has pe instead of the following phrase. 14 M. Ph. appañiv- 15 T. -diññhi. 16 T. M7 ti pi ssa; Ph. iti pi. >/ #<[page 115]># %% diññhànugatiü àpajjanti; ¤àto thero bhikkhu yasassã saga- haññhapabbajitànaü\<*<1>*>/ bahujanaparivàro iti\<*<2>*>/ pi'ssa diññhànu- gatiü àpajjanti; làbhã thero bhikkhu cãvarapiõóapàtasenà- sanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü iti\<*<3>*>/ pi'ssa diñ- ñhànugatiü àpajjanti; bahussuto thero bhikkhu sutadharo sutasannicayo iti\<*<3>*>/ pi'ssa diññhànugatiü àpajjanti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu bahujana-ahitàya pañipanno hoti bahujana- asukhàya bahuno janassa anatthàya ahitàya dukkhàya de- vamanussànaü. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato thero bhikkhu bahujanahitàya pañipanno hoti bahujanasukhàya bahuno janassa atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Katamehi pa¤cahi? 4. Thero hoti ratta¤¤å cirapabbajito; ¤àto hoti yasassã sa- gahaññhapabbajitànaü\<*<1>*>/ bahujanaparivàro; làbhã hoti cãvara- piõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü; ba- hussuto hoti sutadharo sutasannicayo\<*<4>*>/, ye te dhammà àdikalyàõà majjhe\<*<5>*>/ kalyànà\<*<5>*>/ pariyosànakalyàõà sàtthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacari- yaü abhivadanti, tathàråpàssa dhammà bahussutà honti dhatà vacasà paricità manasànupekkhità diññhiyà suppañi- viddhà\<*<6>*>/; sammàdiññhiko hoti aviparãtadassano. So bahu- janaü asaddhammà vuññhàpetvà saddhamme patiññhàpeti: thero bhikkhu ratta¤¤å cirapabbajito iti\<*<3>*>/ pi'ssa diññhànu- gatiü àpajjanti; ¤àto thero bhikkhu yasassã sagahaññhapa- bbajitànaü\<*<1>*>/ bahujanaparivàro iti\<*<3>*>/ pi'ssa diññhànugatiü àpajjanti; làbhã thero bhikkhu\<*<7>*>/ cãvarapiõóapàtasenàsana- gilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü iti pi'ssa diññhànuga- tiü àpajjanti; bahussuto thero bhikkhu sutadharo sutasan- nicayo iti\<*<3>*>/ pi'ssa diññhànugatiü àpajjanti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu bahujanahitàya pañipanno hoti bahujanasu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 gaha- 2 omitted by T.; M7 ti. 3 T. M7 ti. 4 S. has pe after -sannicayo. 5 omitted by Ph. 6 T. duppa- 7 T. M7 continue pe || bahussuto and so on. >/ #<[page 116]># %<116 Aïguttara-Nikàya. XXXIX. 1-XC. 4>% khàya bahuno janassa atthàya hitàya sukhàya devamanus- sànan ti. LXXXIX. 1. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà sekhassa bhikkhuno parihànàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 2. Kammàràmatà, bhassàràmatà, niddàràmatà, saïgaõikà- ràmatà, yathàvimuttaü cittaü\<*<1>*>/ na paccavekkhati\<*<2>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà sekhassa bhikkhuno parihànàya\<*<3>*>/ saüvattanti. 3. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà sekhassa bhikkhuno aparihànàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 4. Na kammàràmatà, na bhassàràmatà, na niddàràmatà, na saïgaõikàràmatà, yathàvimuttaü cittaü paccavekkhati. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà sekhassa bhikkhuno aparihànàya saüvattantã ti\<*<4>*>/. XC. 1. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà sekhassa bhikkhuno parihànàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave sekho bhikkhu bahukicco hoti bahu- karaõãyo\<*<5>*>/ vyatto\<*<6>*>/ kiükaraõãyesu, ri¤cati pañisallànaü, nà- nuyu¤jati ajjhattaü cetosamathaü. Ayaü bhikkhave pa- ñhamo dhammo sekhassa bhikkhuno parihànàya saüvattati. 3. Puna ca paraü bhikkhave sekho bhikkhu appamatta- kena kammena divasaü atinàmeti\<*<7>*>/, ri¤cati pañisallànaü, nànuyu¤jati ajjhattaü cetosamathaü. Ayaü bhikkhave dutiyo dhammo sekhassa bhikkhuno parihànàya saüvattati. 4. Puna ca paraü bhikkhave sekho bhikkhu saüsaññho viharati sagahaññhapabbajitehi\<*<8>*>/ ananulomikena gihisaü- saggena, ri¤cati pañisallànaü, nànuyu¤jati ajjhattaü ceto- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 T. paccaveti. 3 M7 adds bahujanahitàya panno (sic) hoti bahujanasukhàya bahuno janassa atthàya hitàya sukhàya devamanussaü vattanti (sic). 4 ti is omitted by T. M7. 5 T. bahukaranãyesu ri¤cati. 6 S. abyatto. 7 Ph. abhi- 8 T. M7 gahaññha- >/ #<[page 117]># %% samathaü. Ayaü bhikkhave tatiyo dhammo sekhassa bhikkhuno parihànàya saüvattati. 5. Puna ca paraü bhikkhave sekho bhikkhu atikàlena gàmaü pavisati atidivà pañikkamati. ri¤cati pañisallànaü, nànuyu¤jati ajjhattaü cetosamathaü. Ayaü bhikkhave catuttho dhammo sekhassa bhikkhuno parihànàya saü- vattati. 6. Puna ca paraü bhikkhave sekho bhikkhu, yàyaü kathà abhisallekhikà\<*<1>*>/ cetovivaraõasappàyà\<*<2>*>/, seyyathãdaü appic- chakathà santuññhikathà pavivekakathà asaüsaggakathà viriyàrambhakathà sãlakathà samàdhikathà pa¤¤àkathà vi- muttikathà vimutti¤àõadassanakathà, evaråpiyà kathàya na nikàmalàbhã\<*<3>*>/ hoti kicchalàbhã\<*<4>*>/ kasiralàbhã\<*<5>*>/, ri¤cati pañisallànaü, nànuyu¤jati ajjhattaü cetosamathaü. Ayaü bhikkhave pa¤camo dhammo sekhassa bhikkhuno pari- hànàya saüvattati. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà sekhassa bhikkhuno parihànàya saüvattanti. 7. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà sekhassa bhikkhuno aparihànàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 8. Idha bhikkhave sekho bhikkhu na bahukicco hoti na bahukaraõãyo vyatto\<*<6>*>/ kiükaraõãyesu, na ri¤cati pañisallà- naü, anuyu¤jati ajjhattaü cetosamathaü. Ayaü bhikkhave pañhamo dhammo sekhassa bhikkhuno aparihànàya saü- vattati. 9. Puna ca paraü bhikkhave sekho bhikkhu na appa- mattakena kammena divasaü atinàmeti, na ri¤cati pañisal- lànaü, anuyu¤jati ajjhattaü cetosamathaü. Ayaü bhik- khave dutiyo dhammo sekhassa bhikkhuno aparihànàya saüvattati. 10. Puna ca paraü bhikkhave sekho bhikkhu asaüsaññho viharati sagahaññhapabbajitehi\<*<7>*>/ ananulomikena\<*<8>*>/ gihisaü- saggena, na ri¤cati pañisallànaü, anuyu¤jati ajjhattaü ceto- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. àbhisallekhità. 2 T. -vivaranà- 3 M7 nikàma- 4 T. M7 akiccha-; M. Ph. na akiccha- 5 T. M7 akasira-; M. Ph. na akasira- 6 M. Ph. M7 viyatto. 7 T. gahaññha- 8 T. anulomena; M. Ph. anulomikehi gãhisaüsaggehi. >/ #<[page 118]># %<118 Aïguttara-Nikàya. XC. 11-XCI. 2>% samathaü. Ayaü bhikkhave tatiyo dhammo sekhassa bhik- khuno aparihànàya saüvattati. 11. Puna ca paraü bhikkhave sekho bhikkhu nàtikàlena\<*<1>*>/ gàmaü pavisati nàtidivà pañikkamati, na ri¤cati pañisallà- naü, anuyu¤jati ajjhattaü cetosamathaü. Ayaü bhikkhave catuttho dhammo sekhassa bhikkhuno aparihànàya saü- vattati. 12. Puna ca paraü bhikkhave sekho bhikkhu, yàyaü kathà abhisallekhikà cetovivaraõasappàyà\<*<2>*>/, seyyathãdaü appicchakathà santuññhikathà pavivekakathà asaüsagga- kathà viriyàrambhakathà sãlakathà samàdhikathà pa¤¤à- kathà vimuttikathà vimutti¤àõadassanakathà, evaråpiyà kathàya nikàmalàbhã hoti akicchalàbhã akasiralàbhã, na ri¤cati pañisallànaü, anuyu¤jati ajjhattaü cetosamathaü. Ayaü bhikkhave pa¤camo dhammo sekhassa bhikkhuno aparihànàya saüvattati. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà sekhassa bhikkhuno aparihànàya saüvattantã ti. Theravaggo\<*<3>*>/ navamo\<*<4>*>/. Uddànaü\<*<5>*>/: Rajanãyo\<*<6>*>/ vãtaràgo\<*<7>*>/ kuhako\<*<8>*>/ saddha-akkhamo\<*<9>*>/ Pañisambhidà\<*<10>*>/ ca sãlena thero sekhàpare\<*<11>*>/ duve\<*<12>*>/ ti. XCI. 1. Pa¤c' imà bhikkhave sampadà. Katamà pa¤ca? 2. Saddhàsampadà sãlasampadà sutasampadà càgasam- padà pa¤¤àsampadà. Imà kho bhikkhave pa¤ca sampadà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. na atikàlena; M. Ph. na akàlena. 2 T. -vivaranà- 3 M. Ph. insert niññhito. 4 M. S. catuttho. 5 S. tass' uddànaü. 6 S. -yaü. 7 T. M7 viràgo. 8 T. àha. 9 M. Ph. asaddha-akkh-; T. àsavà avaü pa¤cahi tàya; M7 àsavà akhama pa¤cahi tà. 10 T. has pàtimokkhena thero sekhena te dasà ti; M7 pàtimokkho na thera sekhena te dasà ti. 11 M. Ph. sekhà ca apare. 12 M. Ph. dve. >/ #<[page 119]># %% XCII. 1. Pa¤c' imà bhikkhave sampadà. Katamà pa¤ca? 2. Sãlasampadà samàdhisampadà pa¤¤àsampadà vimutti- sampadà vimutti¤àõadassanasampadà. Imà kho bhikkhave pa¤ca sampadà ti. XCIII. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave a¤¤àvyàkaraõàni\<*<1>*>/. Katamàni pa¤ca? 2. Mandattà momåhattà a¤¤aü vyàkaroti, pàpiccho icchàpakato a¤¤aü vyàkaroti, ummàdà cittakkhepà\<*<2>*>/ a¤¤aü vyàkaroti, adhimànena a¤¤aü vyàkaroti, samma-d-eva a¤¤aü vyàkaroti. Imàni kho bhikkhave pa¤ca a¤¤àvyàkaraõànã ti\<*<1>*>/. XCIV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave phàsuvihàrà. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu vivicc'eva kàmehi\<*<3>*>/ vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãti- sukhaü pañhamaü jhànaü\<*<4>*>/ upasampajja viharati, vitakka- vicàrànaü våpasamà . . . pe\<*<5>*>/ . . . dutiyaü jhànaü\<*<6>*>/ . . . tati- yaü jhànaü\<*<7>*>/ . . . catutthaü jhànaü\<*<8>*>/ upasampajja viharati, àsavànaü\<*<9>*>/ khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasam- pajja viharati. Ime kho bhikkhave pa¤ca phàsuvihàrà ti. XCV. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu na cirass'eva akuppaü pañivijjhati. Katamehi pa¤cahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 a¤¤a- 2 T. M7 cittavikkhepà. 3 S. has pe || pathamaü jhànaü and so on. 4 T. M7 pañhamajjhànaü. 5 M. Ph. la. 6 T. M7 dutiyajjhànaü; S. continues after jhànaü: upasampajja viharati, pãtiyà ca viràgà . . . pe . . . tatiyaü jhànaü upasampajja viharati, sukhassa ca pahànà . . . pe . . . 7 omitted by M. T.; M7 tatiyajjh- 8 T. M7 catutthajjhànaü. 9 M. Ph. S. àsavàna¤ ca. >/ #<[page 120]># %<120 Aïguttara-Nikàya. XCV. 2-XCII. 2>% 2. Idha bhikkhave bhikkhu atthapañisambhidàpatto\<*<1>*>/ hoti, dhammapañisambhidàpatto hoti, niruttipañisambhi- dàpatto hoti, pañibhànapañisambhidàpatto\<*<2>*>/ hoti, yathà- vimuttaü cittaü paccavekkhati. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu na cirass'eva akuppaü pañivijjhatã ti\<*<3>*>/. XCVI. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu ànàpànasatiü\<*<4>*>/ àsevanto na cirass'eva akuppaü pañivijjhati\<*<5>*>/. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu appaññho hoti appakicco subharo susantoso jãvitaparikkhàresu, appàhàro hoti ano- darikattaü anuyutto, appamiddho hoti jàgariyaü anuyutto\<*<6>*>/, bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammà àdikalyàõà majjhe kalyàõà pariyosànakalyàõà sàtthaü\<*<7>*>/ savya¤janaü\<*<8>*>/ kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacari- yaü abhivadanti, tathàråpàssa\<*<9>*>/ dhammà bahussutà honti dhatà\<*<10>*>/ vacasà paricità manasànupekkhità\<*<11>*>/ diññhiyà suppa- ñividdhà, yathàvimuttaü cittaü paccavekkhati. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu ànàpànasatiü àsevanto na cirass'eva akuppaü pañi- vijjhatã ti. XCVII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu ànàpànasatiü bhàvento\<*<12>*>/ na cirass'eva akuppaü pañi- vijjhati\<*<13>*>/. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu appaññho hoti appakicco subharo susantoso jãvitaparikkhàresu, appàhàro hoti ano- darikattaü anuyutto, appamiddho hoti jàgariyaü anuyutto, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -pañisambhãdàpatto; T. M7. S. -ppatto throughout. 2 S. pañibhàõa- 3 T. M7 pañibujjhatã. 4 S. ànàpànassatiü throughout. 5 T. M7 pañibujjhati. 6 Ph. continues after anuyutto: yàyaü kathà and so on as in XCVII. 7 M7 sàtthà. 8 M7 -nà. 9 M. -råpassa. 10 M. dhàtà. 11 M. manasà anu- 12 M. àsevanto. 13 T. pañibujati. >/ #<[page 121]># %% appamiddho hoti jàgariyaü anuyutto, yàyaü kathà abhi- sallekhikà cetovivaraõasappàyà, seyyathãdaü appicchakathà . . . pe\<*<1>*>/ . . . evaråpiyà kathàya nikàmalàbhã hoti akiccha- làbhã akasiralàbhã\<*<2>*>/, yathàvimuttaü cittaü paccavekkhati. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu ànàpànasatiü bhàvento\<*<3>*>/ na cirass 'eva akuppaü pañivijjhatã ti. XCVIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu ànàpànasatiü bahulãkaronto na cirass 'eva akuppaü pañi- vijjhati. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu appaññho hoti, appakicco subharo susantoso jãvitaparikkhàresu, appàhàro hoti anoda- rikattaü anuyutto, appamiddho hoti jàgariyaü anuyutto, àra¤¤ako hoti pantasenàsano\<*<4>*>/, yathàvimuttaü cittaü pacca- vekkhati. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu ànàpànasatiü bahulãkaronto na cirass 'eva akup- paü pañivijjhatã ti. XCIX. 1. Sãho bhikkhave migaràjà sàyaõhasamayaü àsayà nik- khamati, àsayà nikkhamitvà vijambhati, vijambhitvà samantà catuddisà\<*<5>*>/ anuviloketi, samantà catuddisà\<*<5>*>/ anuviloketvà tikkhattuü sãhanàdaü nadati, tikkhattuü sãhanàdaü na- ditvà gocaràya pakkamati. So hatthissa ce pi pahàraü deti, sakkaccaü yeva pahàraü deti no asakkaccaü, mahã- sassa ce pi pahàraü deti, sakkaccaü yeva pahàraü deti no asakkaccaü, gavassa\<*<6>*>/ ce pi pahàraü deti, sakkaccaü yeva pahàraü deti no asakkaccaü, dãpissa ce pi pahàraü deti, sakkaccaü yeva pahàraü deti no asakkaccaü, khudda- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. gives this sentence in full; M. has pa, then vimutti¤àõa- and so on; Ph. has after appicchakathà: hoti, then evaråpiyà. 2 M. Ph. add hoti. 3 M. Ph. àsevanto. 4 M7 pattha-; T. pantasenàsane rato. 5 M. Ph. catudisà. 6 M7 gavayassa. >/ #<[page 122]># %<122 Aïguttara-Nikàya. XCIX. 2-C. 1>% kànaü ce pi pàõànaü\<*<1>*>/ pahàraü deti antamaso sasaviëàrà- naü\<*<2>*>/ pi\<*<3>*>/, sakkaccaü yeva pahàraü deti no asakkaccaü. Taü kissa hetu? Mà me yoggapatho nassà ti. 2. Sãho ti kho bhikkhave Tathàgatass'etaü adhivacanaü arahato sammàsambuddhassa. Yaü kho bhikkhave Tathà- gato parisàya dhammaü deseti, idam assa hoti sãhanàdas- miü, bhikkhånaü ce pi bhikkhave Tathàgato dhammaü deseti, sakkaccaü yeva Tathàgato dhammaü deseti no asak- kaccaü, bhikkhunãnaü ce pi bhikkhave Tathàgato dhammaü deseti, sakkaccaü yeva Tathàgato dhammaü deseti no asak- kaccam, upàsakànaü ce pi bhikkhave Tathàgato dham- maü deseti, sakkaccaü yeva Tathàgato dhammaü deseti no asakkaccaü, upàsikànaü ce pi bhikkhave Tathàgato dhammaü deseti, sakkaccaü yeva Tathàgato dhammaü deseti no asakkaccaü, puthujjanànaü ce pi bhikkhave Tathàgato dhammaü deseti antamaso annabhàranesàdànaü pi\<*<3>*>/, sakkaccaü yeva Tathàgato dhammaü deseti no asak- kaccaü. Taü kissa hetu? Dhammagaru bhikkhave Ta- thàgato dhammagàravo ti. C. 1. Ekaü\<*<4>*>/ samayaü Bhagavà Kosambiyaü viharati Gho- sitàràme. Tena kho pana samayena Kakudho\<*<5>*>/ nàma Koliyaputto àyasmato Mahàmoggallànassa upaññhàko adhu- nà kàlakato a¤¤ataraü manomayaü kàyaü upapanno\<*<6>*>/, tassa evaråpo attabhàvapañilàbho\<*<7>*>/ hoti, seyyathà pi nàma dve và tãõi và Màgadhikàni\<*<8>*>/ gàmakkhettàni. So tena attabhàvapañilàbhena n'eva attànaü\<*<9>*>/ no paraü vyàbàdheti. Atha kho Kakudho\<*<5>*>/ devaputto yen'àyasmà Mahàmoggal- làno ten'upasaïkami, upasaïkamitvà àyasmantaü Mahà- moggallànaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. 2 T. M7 -khilàrànaü. 3 omitted by Ph. T. M7. 4 M. Ph. have Evaü me sutaü before Ekaü. 5 Ph. Kakuddho. 6 M7 uppanno. 7 T. attalàbhapañi-; M7 attalàbhàvapañi- 8 T. Màgadha- 9 S. adds byàbàdheti. >/ #<[page 123]># %% ñhito kho Kakudho\<*<1>*>/ devaputto àyasmantaü Mahàmoggal- lànaü etad avoca `Devadattassa bhante evaråpaü icchà- gataü\<*<2>*>/ uppajji <> ti saha cittuppàdà ca bhante Devadatto tassà iddhiyà pari- hãno' ti. Idam avoca Kakudho\<*<1>*>/ devaputto, idaü vatvà àyasmantaü Mahàmoggallànaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatth' ev'antaradhàyi. Atha kho àyasmà Mahàmog- gallàno yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà Mahàmoggallàno Bhagavantaü etad avoca `Kakudho nàma bhante Koliyaputto maü\<*<3>*>/ upaññhàko adhunà kàlakato a¤¤ataraü manomayaü kàyaü upapanno\<*<4>*>/, tassa evaråpo attabhàvapañilàbho, seyyathà pi nàma dve và tãõi và Màgadhikàni gàmakkhettàni. So tena attabhà- vapañilàbhena n'eva attànaü\<*<5>*>/ no paraü vyàbàdheti. Atha kho bhante Kakudho devaputto yenàhaü ten' upasaïkami, upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekam- antaü ñhito kho bhante Kakudho devaputto maü etad avoca "Devadattassa bhante evaråpaü icchàgataü uppajji <> ti saha cittuppàdà ca bhante Devadatto tassà iddhiyà parihãno" ti. Idam avoca bhante Kakudho devaputto, idaü vatvà maü abhi- vàdetvà padakkhiõaü katvà tatth' ev'antaradhàyã' ti. `Kiü pana te\<*<6>*>/ Moggallàna Kakudho devaputto cetasà\<*<7>*>/ ceto paricca vidito <> ti'? `Cetasà ceto pa- ricca\<*<8>*>/ vidito\<*<9>*>/ me bhante Kakudho devaputto <> ti'. Rakkhass'etaü Moggallàna vàcaü, rakkhass'etaü Moggallàna vàcaü\<*<10>*>/. Idàni so moghapuriso attanà'va attànaü pàtukarissati. Pa¤c'ime Moggallàna satthàro santo saüvijjamànà lokasmiü. Katame pa¤ca? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. Kakuddho. 2 T. evaråpà icchà; M7 àgacchàgataü. 3 S. mamaü. 4 T. M7 uppanno; Ph. adds hoti. 5 S. adds byàbàdheti. 6 Ph. vo. 7 Ph. cetaso. 8 omitted by M7. 9 M7 pañividito. 10 Ph. T. S. do not repeat this phrase. >/ #<[page 124]># %<124 Aïguttara-Nikàya. C. 2-4>% 2. Idha Moggallàna ekacco satthà aparisuddhasãlo sa- màno `parisuddhasãlo 'mhã' ti pañijànàti `parisuddhaü me sãlaü pariyodàtaü asaükiliññhan' ti. Tam enaü sàvakà evaü jànanti `ayaü kho bhavaü satthà aparisuddhasãlo samàno <> ti pañijànàti <> ti, mayaü c'eva kho pana gihãnaü àroceyyàma: nàssassa\<*<1>*>/ manàpaü. Yaü kho pan' assa amanàpaü, kathaü nu\<*<2>*>/ mayaü tena samudàcareyyà- ma? Sammannati\<*<3>*>/ kho pana cãvarapiõóapàtasenàsanagi- lànapaccayabhesajjaparikkhàrena. Yaü tumo\<*<4>*>/ karissati, tumo 'va tena pa¤¤àyissatã' ti. Evaråpaü kho Moggallà- na satthàraü sàvakà sãlato rakkhanti, evaråpo ca pana satthà sàvakehi sãlato rakkhaü paccàsiüsati\<*<5>*>/. 3. Puna ca paraü Moggallàna idh'ekacco satthà apari- suddhàjãvo\<*<6>*>/ samàno `parisuddhàjãvo'mhã' ti pañijànàti `pari- suddho me àjãvo pariyodàto asaükiliññho' ti. Tam enaü sàvakà evaü jànanti `ayaü kho bhavaü satthà aparisud- dhàjãvo\<*<6>*>/ samàno <> ti pañijànàti <> ti, mayaü c'eva kho pana gihãnaü àroceyyàma: nàssassa manàpaü. Yaü kho pan'assa amanàpaü, kathaü nu\<*<7>*>/ mayaü tena sa- mudàcareyyàma? Sammannati kho pana cãvarapiõóapàta- senàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrena. Yaü tumo karissati, tumo 'va tena pa¤¤àyissatã' ti. Evaråpaü kho Moggallàna satthàraü sàvakà àjãvato rakkhanti, evaråpo ca pana satthà sàvakehi àjãvato rakkhaü paccàsiüsati. 4. Puna ca paraü Moggallàna idh'ekacco satthà apari- suddhadhammadesano\<*<8>*>/ samàno `parisuddhadhammadesano\<*<8>*>/ 'mhã' ti pañijànàti `parisuddhà me dhammadesanà pariyodàtà asaükiliññhà' ti. Tam enaü sàvakà evaü jànanti `ayaü kho bhavaü satthà aparisuddhadhammadesano samàno \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 nàsassa; Ph. nàpi 'ssa throughout; M. nassassa in most places. 2 omitted by M7; T. has taü instead of nu. 3 M. Ph. samannati; M7 sammannatti; T. sammanatti throughout. 4 M. Ph. tumho throughout. 5 M. Ph. paccàsãs- throughout. 6 Ph. aparisuddha-àjãvo. 7 T. M7 taü. 8 T. -desako. >/ #<[page 125]># %% <> ti pañijànàti <> ti, mayaü c'eva kho pana gihãnaü àroceyyàma: nàssassa manàpaü. Yaü kho pan'assa\<*<1>*>/ amanàpaü, kathaü nu\<*<2>*>/ mayaü tena sam- udàcareyyàma? Sammannati kho pana cãvarapiõóapàtase- nàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrena. Yaü tumo\<*<3>*>/ ka- rissati, tumo\<*<3>*>/ 'va tena pa¤¤àyissatã' ti. Evaråpaü kho Moggallàna satthàraü sàvakà dhammadesanato rakkhanti, evaråpo ca pana satthà sàvakehi dhammadesanato rakkhaü paccàsiüsati. 5. Puna ca paraü Moggallàna idh'ekacco satthà apari- suddhaveyyàkaraõo samàno `parisuddhaveyyàkaraõo 'mhã' ti pañijànàti `parisuddhaü me veyyàkaraõaü pariyodàtaü asaükiliññhan' ti. Tam enaü sàvakà evaü jànanti `ayaü kho bhavaü satthà aparisuddhaveyyàkaraõo samàno <> ti pañijànàti <> ti, mayaü c'eva kho pana gihãnaü àroceyyàma: nàssassa manàpaü. Yaü kho pan'assa amanàpaü, kathaü nu\<*<2>*>/ mayaü tena samudà- careyyàma? Sammannati\<*<4>*>/ kho pana cãvarapiõóapàtasenà- sanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrena. Yaü tumo\<*<3>*>/ karis- sati, tumo\<*<3>*>/ 'va tena pa¤¤àyissatã' ti. Evaråpam kho Moggallàna satthàraü sàvakà veyyàkaraõato rakkhanti, evaråpo ca pana satthà sàvakehi veyyàkaraõato rakkhaü paccàsiüsati. 6. Puna ca paraü Moggallàna idh'ekacco satthà apari- suddha¤àõadassano samàno `parisuddha¤àõadassano 'mhã' ti pañijànàti `parisuddhaü me ¤àõadassanaü pariyodàtaü asaükiliññhan' ti. Tam enaü sàvakà evaü jànanti `ayaü kho bhavaü satthà aparisuddha¤àõadassano samàno <> ti pañijànàti <> ti, mayaü c'eva kho pana gihãnaü àroceyyàma: nàssassa manàpaü. Yaü kho pan'assa amanàpaü, kathaü nu\<*<2>*>/ mayaü tena samudà- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. pan' assà. 2 T. M7 taü. 3 T. tåmo. 4 Ph. has here sammannati. >/ #<[page 126]># %<126 Aïguttara-Nikàya. C. 7>% careyyàma? Sammannati kho pana cãvarapiõóapàtasenà- sanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrena. Yaü tumo karis- sati, tumo 'va tena pa¤¤àyissatã' ti. Evaråpaü kho Mog- gallàna satthàraü sàvakà ¤àõadassanato rakkhanti, eva- råpo ca pana satthà sàvakehi ¤àõadassanato rakkhaü paccàsiüsati. Ime kho Moggallàna pa¤ca satthàro santo saüvijjamànà lokasmiü. 7. `Ahaü kho\<*<1>*>/ pana\<*<2>*>/ Moggallàna parisuddhasãlo samàno <> ti pañijànàmi <> ti. Na ca maü sàvakà sãlato rakkhanti, na càhaü\<*<3>*>/ sàvakehi sãlato rakkhaü paccàsiü- sàmi. Parisuddhàjãvo samàno <> ti pañijànàmi <> ti. Na ca maü sàvakà àjãvato rakkhanti, na càhaü sàva- kehi àjãvato rakkhaü paccàsiüsàmi. Parisuddhadhamma- desano samàno <>ti pañijà- nàmi <> ti. Na ca maü sàvakà dhammadesanato rakkhanti, na càhaü sàvakehi dhammadesanato rakkhaü paccàsiü- sàmi. Parisuddhaveyyàkaraõo samàno <> ti pañijànàmi <> ti. Na ca maü sàvakà veyyà- karaõato rakkhanti, na càhaü sàvakehi veyyàkaraõato rakkhaü paccàsiüsàmi. Parisuddha¤àõadassano samàno <> ti pañijànàmi <> ti. Na ca maü sàvakà ¤àõadassanato rakkhanti, na càhaü sàvakehi ¤àõadassanato rakkhaü paccàsiüsàmã' ti. Kakudhavaggo dasamo\<*<4>*>/. Uddànaü\<*<5>*>/: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 omitted by M. Ph. S. 3 T. nàhaü. 4 M. inserts niññhito after -vaggo; Ph. niñhitaü after -vaggaü; M. S. have pa¤camo in lieu of dasamo; Ph. has dasamaü; M. Ph. T. M7 add Dutiyo paõõàsako. 5 S. tass' uddànaü. >/ #<[page 127]># %% Dve sampadà vyàkaraõaü\<*<1>*>/ phàsukuppena pa¤camaü\<*<2>*>/ Sutaü katha¤ ca\<*<3>*>/ ara¤¤aü\<*<4>*>/ sãha-Kakudhena\<*<5>*>/ te dasà\<*<6>*>/ ti\<*<7>*>/. TATIYA-PAööâSAKO. CI. 1. Pa¤c'ime bhikkhave sekhavesàrajjakaraõadhammà\<*<8>*>/. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti, sãlavà hoti, bahussuto hoti, àraddhaviriyo hoti, pa¤¤avà hoti. Yaü\<*<9>*>/ bhikkhave assaddhassa sàrajjaü hoti, saddhassa taü sàraj- jaü na hoti. Tasmàyaü dhammo sekhavesàrajjakaraõo. Yaü bhikkhave dussãlassa\<*<10>*>/ sàrajjaü hoti, sãlavato taü sà- rajjaü na hoti. Tasmàyaü dhammo sekhavesàrajjakaraõo. Yaü bhikkhave appassutassa sàrajjaü hoti, bahussutassa taü sàrajjaü na hoti. Tasmàyaü dhammo sekhavesàrajja- karaõo. Yaü bhikkhave kusãtassa sàrajjaü hoti, àraddha- viriyassa\<*<11>*>/ taü sàrajjaü na hoti. Tasmàyaü dhammo sekhavesàrajjakaraõo. Yaü\<*<12>*>/ bhikkhave duppa¤¤assa sà- rajjaü hoti, pa¤¤avato taü sàrajjaü na hoti. Tasmàyaü dhammo sekhavesàrajjakaraõo. Ime kho bhikkhave pa¤ca sekhavesàrajjakaraõadham- mà\<*<8>*>/ ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 veyyàkaraõaü. 2 M. phasuü akuppapa¤camaü; Ph. T. M7 phàsu (T. chasu; M7 casu) akuppena pa¤c- 3 T. M7 sukataü taü. 4 M. c'ara¤¤aü; T. M7 ara¤¤e; Ph. a¤¤àsi (probably corrupted from [ar]a¤¤a[ü] Si[ha]). 5 M. Sãho Kakudha; Ph. Kakudhena; T. Sihavuññhena; M7 -vuddhena. 6 M. Ph. terasà. 7 S. adds Dutiyo paõõàsako samatto. 8 M. Ph. S. -karaõà dhammà. 9 S. adds kho. 10 M. Ph. dusãl- 11 M7 akusitassa. 12 M7 shows here some disoder in the sequel of the sentences. >/ #<[page 128]># %<128 Aïguttara-Nikàya. CII. 1-CIII. 5>% CII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu ussaïkitaparisaïkito hoti `pàpabhikkhå' ti api\<*<1>*>/ kuppa- dhammo\<*<2>*>/ pi\<*<3>*>/. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu vesiyagocaro và hoti vidha- vàgocaro\<*<4>*>/ và hoti thullakumàrãgocaro\<*<5>*>/ và hoti paõóakago- caro và hoti bhikkhunãgocaro\<*<6>*>/ và hoti\<*<7>*>/. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu ussaïkitaparisaïkito\<*<8>*>/ hoti `pàpabhikkhå' ti api\<*<1>*>/ kuppadhammo\<*<2>*>/ pã\<*<3>*>/ ti. CIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave aïgehi samannàgato mahàcoro sandhim pi chindati nillopam pi harati ekàgàrikam pi karoti paripanthe\<*<9>*>/ pi tiññhati. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave mahàcoro visamanissito ca hoti gaha- nanissito ca\<*<10>*>/ balavanissito ca\<*<10>*>/ bhogacàgã ca\<*<10>*>/ ekacàrã ca\<*<10>*>/. Katha¤ ca bhikkhave mahàcoro visamanissito hoti? 3. Idha bhikkhave mahàcoro nadãviduggaü và nissito hoti pabbatavisamaü và. Evaü kho bhikkhave mahàcoro visamanissito hoti. Katha¤ ca bhikkhave mahàcoro gaha- nanissito\<*<11>*>/ hoti? 4. Idha bhikkhave mahàcoro tiõagahanaü\<*<12>*>/ và nissito hoti rukkhagahanaü và rodhaü\<*<13>*>/ và mahàvanasaõóaü\<*<14>*>/ và\<*<15>*>/. Evaü kho bhikkhave mahàcoro gahananissito\<*<16>*>/ hoti. Katha¤ ca bhikkhave mahàcoro balavanissito\<*<17>*>/ hoti? 5. Idha bhikkhave mahàcoro ràjànaü và ràjamahàmat- tànaü\<*<18>*>/ và nissito hoti. Tassa evaü hoti `sace maü koci \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. pi. 2 T. M. Ph. S. akuppa- 3 omitted by S. 4 T. M7 Ph. vidhava- 5 M. Th. M7 -kumàri- 6 Ph. T. M7 bhikkhuni- 7 omitted by M7. 8 M7 adds ca. 9 Ph. paripañhe; M7 parihatthe. 10 T. adds hoti. 11 Ph. gahaõa- 12 Ph. M7 -gahaõaü. 13 Ph. godhaü; T. M7 gedhaü. 14 T. M7 panavana-; Ph. vanavana- 15 omitted by Ph. M7. 16 Ph. M7 gahaõa-; M7 adds ca. 17 M7 adds ca. 18 T. M7 -mattaü. >/ #<[page 129]># %% ki¤ci vakkhati, ime\<*<1>*>/ ràjàno và ràjamahàmattà và pariyo- dhàya atthaü bhaõissantã'\<*<2>*>/ ti. Sace naü koci ki¤ci àha, tyàssa\<*<3>*>/ ràjàno và ràjamahàmattà và pariyodhàya atthaü bhaõanti. Evaü kho bhikkhave mahàcoro balavanissito hoti. Katha¤ ca bhikkhave mahàcoro bhogacàgã hoti? 6. Idha bhikkhave mahàcoro aóóho hoti mahaddhano mahàbhogo. Tassa evaü hoti `sace maü koci ki¤ci vak- khati, ito bhogena pañisantharissàmã'\<*<4>*>/ ti. Sace naü koci ki¤ci àha, tato bhogena pañisantharati\<*<4>*>/. Evaü kho bhik- khave mahàcoro bhogacàgã hoti. Katha¤ ca bhikkhave mahàcoro ekacàrã hoti? 7. Idha bhikkhave mahàcoro ekako niggahanàni\<*<5>*>/ kattà hoti. Taü kissa hetu? `Mà me guyhamantà bahiddhà sambhedaü agamaüså' ti. Evaü kho bhikkhave mahàcoro ekacàrã hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi aïgehi\<*<6>*>/ samannàgato mahà- coro sandhim pi chindati nillopam pi harati ekàgàrikam pi karoti paripanthe\<*<7>*>/ pi tiññhati. 8. Evam eva kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi saman- nàgato pàpabhikkhu khataü upahataü attànaü pariharati sàvajjo ca hoti sànuvajjo vi¤¤ånaü bahu¤ ca apu¤¤aü pasavati. Katamehi pa¤cahi? 9. Idha bhikkhave pàpabhikkhu visamanissito ca hoti gahananissito\<*<8>*>/ ca balavanissito ca bhogacàgi ca\<*<9>*>/ ekacàri ca\<*<10>*>/. Katha¤ ca bhikkhave pàpabhikkhu visamanissito hoti? 10. Idha bhikkhave pàpabhikkhu visamena kàyakammena samannàgato hoti, visamena {vacãkammena} samannàgato hoti, visamena manokammena sammanàgato hoti. Evaü kho bhikkhave pàpabhikkhu visamanissito hoti. Katha¤ ca bhikkhave pàpabhikkhu gahananissito\<*<11>*>/ hoti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 adds kho. 2 Ph. gaõhissantã. 3 M7. S. tyassa. 4 M. Ph. pañisandh- 5 M. 'va gahanàni; Ph. has ekako 'va paccantimesu janapadesu nivàsaü kappeti, so tattha kulàni caritvà gaõhati. Evaü and so on. 6 M. Ph. S. pa¤ca h'aïgehi. 7 M. -pante; M7 -hatthe; Ph. pajetha. 8 Ph. gahaõa- 9 M7 adds hoti. 10 T. M7 add hoti. 11 M. Ph. M7 gahaõa- >/ #<[page 130]># %<130 Aïguttara-Nikàya. CIII. 11-CIV. 2>% 11. Idha bhikkhave pàpabhikkhu micchàdiññhiko hoti antagàhikàya\<*<1>*>/ diññhiyà samannàgato\<*<2>*>/. Evaü kho bhik- khave pàpabhikkhu gahananissito\<*<3>*>/ hoti. Katha¤ ca bhik- khave pàpabhikkhu balavanissito hoti? 12. Idha bhikkhave pàpabhikkhu ràjànaü và ràjama- hàmattànaü và nissito hoti. Tassa evaü hoti `sace maü koci ki¤ci vakkhati, ime ràjàno và ràjamahàmattà và pariyodhàya atthaü bhaõissantã' ti. Sace naü koci ki¤ci àha, tyàssa\<*<4>*>/ ràjàno và ràjamahàmattà và pariyodhàya atthaü bhaõanti. Evaü kho bhikkhave pàpabhikkhu ba- lavanissito hoti. Katha¤ ca bhikkhave pàpabhikkhu bhoga- càgã hoti? 13. Idha bhikkhave pàpabhikkhu làbhã hoti cãvarapiõóa- pàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü. Tassa evaü hoti `sace maü koci ki¤ci vakkhati, ito làbhena pañi- santharissàmã\<*<5>*>/' ti. Sace naü koci ki¤ci àha, tato làbhena pañisantharati\<*<5>*>/. Evaü kho bhikkhave pàpabhikkhu bhoga- càgã hoti. Katha¤ ca bhikkhave pàpabhikkhu ekacàrã hoti? 14. Idha bhikkhave pàpabhikkhu ekako paccantimesu janapadesu nivàsaü kappeti. So tattha kulàni upasaï- kamanto làbhaü labhati. Evaü kho bhikkhave pàpa- bhikkhu ekacàrã hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato pàpabhikkhu khataü upahataü attànaü pariharati sàvajjo ca hoti sànuvajjo vi¤¤ånaü bahu¤ ca apu¤¤aü pasavatã ti. CIV. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu samaõesu samaõasukhumàlo hoti. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu yàcito 'va bahulaü cãvaraü paribhu¤jati appaü ayàcito, yàcito 'va bahulaü piõóapàtaü paribhu¤jati appaü ayàcito, yàcito 'va bahulaü senàsanaü paribhu¤jati appaü ayàcito, yàcito 'va bahulaü gilànapac- cayabhesajjaparikkhàraü paribhu¤jati appaü ayàcito. Yehi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. antagàyikàya; T. S. antaggàhikàya; M7 antaggàhikà. 2 M7 adds hoti. 3 M. Ph. gahaõa- 4 M. Ph. M7. S. tyassa. 5 M. Ph. pañisandh- >/ #<[page 131]># %% kho pana sabrahmacàrãhi\<*<1>*>/ saddhiü viharati, tyàssa\<*<2>*>/ ma- nàpen'eva bahulaü kàyakammena samudàcaranti appaü amanàpena, manàpen'eva bahulaü vacãkammena samudà- caranti appaü amanàpena, manàpen'eva bahulaü mano- kammena samudàcaranti appaü amanàpena, manàpaü yeva upahàraü upaharanti appaü amanàpaü. Yàni kho pana tàni\<*<3>*>/ vedayitàni pittasamuññhànàni và semhasamuññhànàni và vàtasamuññhànàni và sannipàtikàni và utupariõàmajàni và visamaparihàrajàni và opakkamikàni\<*<4>*>/ và kammavipàka- jàni và, tàni'ssa na bahu-d-eva uppajjanti, appàbàdho hoti; catunnaü jhànànaü abhicetasikànaü\<*<5>*>/ diññhadhammasukha- vihàrànaü nikàmalàbhã hoti akicchalàbhã akasiralàbhã; àsavànaü\<*<6>*>/ khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu samaõesu samaõasukhumàlo hoti. 3. Yaü hi taü bhikkhave sammà vadamàno vadeyya `samaõesu samaõasukhumàlo' ti, mam eva taü bhikkhave sammà vadamàno vadeyya `samaõesu samaõasukhumàlo' ti. Ahaü\<*<7>*>/ bhikkhave yàcito 'va bahulaü cãvaraü paribhu¤- jàmi appaü ayàcito, yàcito 'va bahulaü piõóapàtaü pari- bhu¤jàmi appaü ayàcito, yàcito 'va bahulaü senàsanaü paribhu¤jàmi appaü ayàcito, yàcito 'va bahulaü gilàna- paccayabhesajjaparikkhàraü paribhu¤jàmi appaü ayàcito. Yehi kho pana bhikkhåhi saddhiü viharàmi, te maü manà- pen'eva bahulaü kàyakammena samudàcaranti appaü ama- nàpena, manàpen'eva bahulaü vacãkammena samudàcaranti appaü amanàpena, manàpen'eva bahulaü manokammena samudàcaranti appaü amanàpena, manàpaü yeva upahàraü upaharanti appaü amanàpaü. Yàni kho pana tàni\<*<3>*>/ veda- yitàni pittasamuññhànàni và semhasamuññhànàni và vàta- samuññhànàni và sannipàtikàni và utupariõàmajàni và vi- samaparihàrajàni và opakkamikàni\<*<4>*>/ và kammavipàkajàni \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 brahma- 2 Ph. M7. S. tyassa. 3 M. Ph. pan' etàni. 4 Ph. okkam- 5 M7. S. àbhi- 6 M. Ph. àsavàna¤ ca. 7 M. S. add hi. >/ #<[page 132]># %<132 Aïguttara-Nikàya. CV. 1-CVI. 1>% và, tàni me na bahu-d-eva uppajjanti, appàbàdho'ham asmi; catunnaü jhànànaü abhicetasikànaü\<*<1>*>/ diññhadhammasukha- vihàrànaü nikàmalàbhã akicchalàbhã akasiralàbhã; àsavà- naü khayà . . . pe\<*<2>*>/ . . . sacchikatvà upasampajja viharàmi. Yaü hi taü bhikkhave sammà vadamàno vadeyya samaõesu samaõasukhumàlo' ti, mam eva taü bhik- khave sammà vadamàno vadeyya `samaõesu samaõasu- khumàlo' ti. CV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave phàsuvihàrà. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhuno mettaü kàyakammaü paccu- paññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvi c'eva raho ca, mettaü va- cãkammaü\<*<3>*>/ . . . mettaü\<*<4>*>/ manokammaü\<*<4>*>/ paccupaññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvi c'eva raho ca. Yàni tàni sãlàni akhaõ- óàni acchiddàni asabalàni akammàsàni bhujissàni\<*<5>*>/ vi¤¤up- pasatthàni\<*<6>*>/ aparàmaññhàni samàdhisaüvattanikàni, tathà- råpehi sãlehi sãlasàma¤¤agato viharati sabrahmacàrãhi àvi c'eva raho ca. Yàyaü diññhi ariyà\<*<7>*>/ nãyànikà\<*<7>*>/ nãyàti\<*<8>*>/ takka- rassa sammàdukkhakkhayàya, tathàråpàya diññhiyà diññhi- sàma¤¤agato\<*<9>*>/ viharati sabrahmacàrãhi àvi c'eva raho ca. Ime kho bhikkhave pa¤ca phàsuvihàrà ti. CVI. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Kosambiyaü viharati Gho- sitàràme. Atha kho àyasmà ânando yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ânando Bhagavantaü etad avoca `kittàvatà nu kho bhante bhikkhu- saïgho viharanto phàsu vihareyyà' ti? `Yato kho ânanda \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. T. S. àbhi- 2 M. Ph. la. 3 S. gives the sentence in full. 4 omitted by T. 5 M7 bhu¤jassàni; M. T. bhåjissàni. 6 S. vi¤¤upa-; M. vi¤¤åpasathàni; Ph. vi¤¤upasañhàni. 7 omitted by Ph.; M7 has niyyànikàni. 8 Th. niyàti. 9 M7 diññhisàmaü aü¤agato. >/ #<[page 133]># %% bhikkhu attanà ca\<*<1>*>/ sãlasampanno hoti no\<*<2>*>/ paraü adhi- sãle sampavattà hoti\<*<3>*>/. Ettàvatà pi kho ânanda bhikkhu- saïgho viharanto phàsu vihareyyà 'ti. `Siyà\<*<4>*>/ pana bhante a¤¤o pi pariyàyo, yathà bhikkhusaïgho viharanto phàsu vihareyyà' ti? `Siyà\<*<4>*>/ ânandà' ti Bhagavà\<*<5>*>/ avoca\<*<5>*>/. `Yato kho ânanda bhikkhu attanà ca sãlasampanno hoti no\<*<4>*>/ paraü adhisãle sampavattà hoti\<*<3>*>/, attànupekkhã ca hoti no parànupekkhã. Ettàvatà pi kho ânanda bhikkhusaïgho viha- ranto phàsu vihareyyà' ti. `Siyà\<*<4>*>/ pana bhante a¤¤o pi pariyàyo, yathà bhikkhusaïgho viharanto phàsu vihareyyà' ti? `Siyà\<*<4>*>/ ânandà' ti Bhagavà\<*<5>*>/ avoca\<*<5>*>/. `Yato\<*<4>*>/ kho ânanda bhikkhu attanà ca sãlasampanno hoti no\<*<6>*>/ paraü adhisãle sampavattà hoti\<*<1>*>/, attànupekkhã ca hoti no parà- nupekkhã\<*<7>*>/, appa¤¤àto ca hoti tena ca\<*<1>*>/ appa¤¤àtikena no paritassati\<*<8>*>/. Ettàvatà pi kho ânanda bhikkhusaïgho viha- ranto phàsu vihareyyà' ti. `Siyà\<*<4>*>/ pana bhante a¤¤o pi pariyàyo, yathà bhikkhusaïgho viharanto phàsu viha- reyyà' ti? `Siyà\<*<4>*>/ ânandà' ti Bhagavà\<*<5>*>/ avoca\<*<5>*>/. `Yato kho ânanda bhikkhu attanà ca sãlasampanno hoti no\<*<6>*>/ paraü adhisãle sampavattà hoti\<*<1>*>/, attànupekkhã ca hoti no parànu- pekkhã\<*<9>*>/, appa¤¤àto ca hoti tena ca\<*<1>*>/ appa¤¤àtikena no paritassati; catunnaü\<*<10>*>/ jhànànaü abhicetasikànaü\<*<11>*>/ diññha- dhammasukhavihàrànaü nikàmalàbhã hoti akicchalàbhã aka- siralàbhã\<*<5>*>/. Ettàvatà kho ânanda bhikkhusaïgho viharanto phàsu vihareyyà' ti. `Siyà\<*<4>*>/ pana bhante a¤¤o pi pariyàyo, yathà bhikkhusaïgho viharanto phàsu vihareyyà' ti? `Siyà ânandà' ti Bhagavà avoca. `Yato kho ânanda bhikkhu attanà ca sãlasampanno hoti no\<*<12>*>/ paraü adhisãle sampa- vattà hoti\<*<1>*>/, attànupekkhã ca hoti no\<*<9>*>/ parànupekkhã\<*<13>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 M. M7 no ca. 3 omitted by Ph. S. 4 T. adds ca. 5 omitted by T. M7. 6 M. T. no ca. 7 Ph. adds hoti. 8 Ph. shows some disorder by omitting all from ettàvattà to the next paritassati, but, since the same phrases are repeated after the last vihareyya (for which Ph. has vihareyyà ti), nothing, infact, is missing. 9 M. adds ca. 10 M7. S. add ca. 11 M. T. S. àbhi- 12 M. Ph. T. M7 no ca. 13 Ph. adds ca. >/ #<[page 134]># %<134 Aïguttara-Nikàya. CVII. 1-CVIII. 2>% appa¤¤àto ca hoti tena ca\<*<1>*>/ appa¤¤àtikena no paritassati; catunnaü\<*<2>*>/ jhànànaü abhicetasikànaü\<*<3>*>/ diññhadhamma- sukhavihàrànaü nikàmalàbhã hoti akicchalàbhã akasira- làbhã; àsavànaü\<*<4>*>/ khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤à- vimuttiü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati. Ettàvatà kho ânanda bhikkhusaïgho viharanto phàsu vihareyya. Imamhà càhaü ânanda phàsuvihàrà a¤¤o phàsuvihàro uttaritaro và paõãtataro và natthã ti vadàmã ti. CVII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti pàhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anut- taraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu {sãlasampanno} hoti, samàdhi- sampanno hoti, pa¤¤àsampanno hoti, vimuttisampanno hoti, vimutti¤àõadassanasampanno hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti pàhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikara- õãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà ti. CVIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti . . . pe\<*<5>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu asekhena sãlakkhandhena samannàgato hoti, asekhena samàdhikkhandhena samannà- gato hoti, asekhena pa¤¤àkkhandhena samannàgato hoti, asekhena vimuttikkhandhena samannàgato hoti, asekhena vimutti¤àõadassanakkhandhena samannàgato hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti . . . pe\<*<6>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhet- taü lokassà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M7. S. 2 M7. S. catunna¤ ca. 3 T. S. àbhi- 4 Ph. M7. S. add ca. 5 M. Ph. have pàhun- dakkh-, then la. 6 M. Ph. la. >/ #<[page 135]># %% CIX. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu càtuddiso hoti. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu sãlavà hoti, pàtimokkhasaü- varasaüvuto viharati àcàragocarasampanno, anumattesu vajjesu bhayadassàvã, samàdàya sikkhati sikkhàpadesu; bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammà àdikalyàõà majjhe kalyàõà pariyosànakalyàõà sàtthaü\<*<1>*>/ savya¤janaü\<*<2>*>/ kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacari- yaü abhivadanti, tathàråpàssa dhammà bahussutà honti\<*<3>*>/ dhatà\<*<4>*>/ vacasà paricità manasànupekkhità diññhiyà suppañi- viddhà; santuññho hoti itarãtaracivarapiõóapàtasenàsana- gilànapaccayabhesajjaparikkhàrena\<*<5>*>/; catunnaü\<*<6>*>/ jhànànaü abhicetasikànaü\<*<7>*>/ diññhadhammasukhavihàrànaü nikàma- làbhã hoti akicchalàbhã akasiralàbhã; àsavànaü\<*<8>*>/ khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu càtuddiso hotã ti. CX. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu alaü ara¤¤avanapatthàni pantàni\<*<9>*>/ senàsanàni pañisevituü. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu sãlavà hoti . . . pe\<*<10>*>/ . . . samà- dàya sikkhati sikkhàpadesu; bahussuto hoti . . . pe\<*<10>*>/ . . . diññhiyà suppañividdhà; àraddhaviriyo viharati . . . pe\<*<11>*>/ . . . thàmavà daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dham- mesu; catunnaü jhànànaü abhicetasikànaü\<*<7>*>/ diññha- dhammasukhavihàrànaü nikàmalàbhã hoti akicchalàbhã akasiralàbhã, àsavànaü\<*<12>*>/ khayà anàsavaü cetovimuttiü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 sàtthà. 2 M7 -nà. 3 Ph. -råpesu dhammesu bahussuto hoti. 4 M. Ph. dhàtà. 5 S. itarãtarena cãvara- 6 M. Ph. catunna¤ ca. 7 T. S. àbhi- 8 M. M7 àsavàna¤ ca. 9 M7 patthàni; T. M7 have ara¤¤e vana- 10 M. Ph. la. 11 omitted by M. Ph. 12 M. Ph. M7 àsavàna¤ ca. >/ #<[page 136]># %<136 Aïguttara-Nikàya. CXI. 1-3>% pa¤¤àvimuttiü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchi- katvà upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu alaü ara¤¤avanapatthàni\<*<1>*>/ pantàni senàsanàni pañi- sevitun ti. Phàsuvihàravaggo\<*<2>*>/ ekàdasamo\<*<3>*>/. Uddànaü\<*<4>*>/: Sàrajjaü\<*<5>*>/ saïkito\<*<6>*>/ coro sukhumàlaphàsupa¤camaü ânandasãlasekhiyà\<*<7>*>/ càtuddiso\<*<8>*>/ ara¤¤ena cà ti\<*<9>*>/. CXI. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato kulupako\<*<10>*>/ bhikkhu kulesu appiyo ca hoti amanàpo ca agaru ca abhà- vanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? 2. Asanthavavissàsã\<*<11>*>/ ca hoti anissaravikappã ca vyattå- pasevã\<*<12>*>/ ca upakaõõakajappã\<*<13>*>/ ca atiyàcanako ca. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato kulupako bhikkhu kulesu appiyo ca hoti amanàpo ca agaru ca abhàvanãyo ca. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato kulupako\<*<10>*>/ bhikkhu kulesu piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? Na asanthavavissàsã\<*<14>*>/ ca\<*<15>*>/ hoti na anissaravikappã\<*<16>*>/ ca\<*<15>*>/ na vyattåpasevã\<*<12>*>/ ca\<*<15>*>/ na upakaõõakajappã\<*<17>*>/ ca\<*<15>*>/ na atiyàcanako ca. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. -paõñhàni; T. M7 ara¤¤e vanapatthàni. 2 M. adds niññhito; Ph. -vaggaü niñhitaü. 3 M. S. pañhamo. 4 S. tass' uddànaü. 5 M7 visàrado; T. vihàrado. 6 M7 saükhitta. 7 M7 ânandasãlena atha kho pi ye (T. so ) kho. 8 Ph. M7 catu-; T. M7 add c'eva. 9 T. M7 ara¤¤abhattità (or -bhantinà) ti. 10 M7 kuëupago. 11 T. M7. M10 (Com.) asanthutavissàsã; M. Ph. asandhavavi- 12 T. M7 viyatthu-; S. byatthu-; M. visaññhu-; Ph. visatthu-; M10 (Com.) viyattå- 13 Ph. -dhammã. 14 T. M7 nàsanthutavissàsã. 15 omitted by T. M7. 16 T. nànissara-; Ph. na anissaravikampi. 17 Ph. -jampi. >/ #<[page 137]># %% Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato kulupako\<*<1>*>/ bhikkhu kulesu piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo cà ti. CXII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato pacchà- samaõo na àdàtabbo. Katamehi pa¤cahi? 2. Atidåre và gacchati accàsanne và, pattapariyàpannaü na gaõhàti, àpattisàmantà bhaõamànaü na nivàreti, bhaõa- mànassa antarantarà kathaü opàteti, duppa¤¤o hoti jaëo eëamågo\<*<2>*>/. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato pacchàsamaõo na àdàtabbo. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato pacchà- samaõo àdàtabbo. Katamehi pa¤cahi? 4. Nàtidåre gacchati nàccàsanne, pattapariyàpannaü gaõhàti, àpattisàmantà bhaõamànaü nivàreti, bhaõamà- nassa na\<*<3>*>/ antarantarà kathaü opàteti, pa¤¤avà hoti ajaëo aneëamågo. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato pacchàsamaõo àdàtabbo ti. CXIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu abhabbo sammàsamàdhiü upasampajja viharituü. Kata- mehi pa¤cahi? 2. Idha\<*<4>*>/ bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti råpànaü, akkhamo saddànaü, akkhamo gandhànaü, akkhamo rasà- naü, akkhamo phoññhabbànaü. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu abhabbo sammàsamàdhiü upasampajja viharituü. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu bhabbo sammàsamàdhiü upasampajja viharituü. Kata- mehi pa¤cahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 kuëupago. 2 M. Ph. -muggo. 3 T. M7 put na before opàteti. 4 T. omits this whole phrase. >/ #<[page 138]># %<138 Aïguttara-Nikàya. CXIII. 4-CXIV. 6>% 4. Idha bhikkhave bhikkhu khamo hoti råpànaü, khamo saddànaü, khamo gandhànaü, khamo rasànaü, khamo phoññhabbànaü. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu bhabbo sammàsamàdhiü upasampajja viharitun ti. CXIV. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Magadhesu viharati Andha- kavinde. Atha kho àyasmà ânando yena Bhagavà ten' upa- saïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü ânandaü Bhagavà etad avoca:-- Ye te ânanda bhikkhå navà acirapabbajità adhunàgatà imaü dhammavinayaü, te vo ânanda bhikkhå pa¤casu dhammesu samàdapetabbà nivesetabbà patiññhàpetabbà. Katamesu pa¤casu? 2. Etha tumhe àvuso sãlavà hotha, pàtimokkhasaüvara- saüvutà viharatha àcàragocarasampannà, anumattesu vajje- su bhayadassàvino, samàdàya sikkhatha sikkhàpadeså ti. Iti pàtimokkhasaüvare samàdapetabbà nivesetabbà patiñ- ñhàpetabbà. 3. Etha tumhe àvuso indriyesu guttadvàrà viharatha àrakkhasatino nipakkasatino\<*<1>*>/ sàrakkhitamànasà satàrak- khena cetasà samannàgatà ti. Iti indriyasaüvare samàda- petabbà nivesetabbà patiññhàpetabbà. 4. Etha tumhe àvuso appabhassà hotha bhassapariyanta- kàrino\<*<2>*>/ ti. Iti bhassapariyante samàdapetabbà nivesetabbà patiññhàpetabbà. 5. Etha tumhe àvuso àra¤¤akà hotha ara¤¤avanapatthà- ni\<*<3>*>/ pantàni\<*<4>*>/ senàsanàni pañisevathà ti. Iti kàyavåpakaññhe\<*<5>*>/ samàdapetabbà nivesetabbà patiññhàpetabbà. 6. Etha tumhe àvuso sammàdiññhikà hotha sammàdassa- nena samannàgatà ti. Iti sammàdassane samàdapetabbà nivesetabbà patiññhàpetabbà. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7. Ph. nipaka- 2 M. M7 bhasse pari-; Ph. bhass'eva pari- 3 Ph. -paõñhàni; T. M7 -patthàni or -panthàni. 4 M7 patthàni (or panthàni). 5 M. Ph. S. -kàse. >/ #<[page 139]># %% Ye te ânanda bhikkhå navà acirapabbajità adhunàgatà imaü dhammavinayaü, te vo ânanda bhikkhå imesu pa¤- casu dhammesu samàdapetabbà nivesetabbà patiññhàpe- tabbà ti. CXV. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgatà bhikkhu- nã yathàbhataü nikkhittà evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. âvàsamaccharinã hoti, kulamaccharinã hoti, làbhamac- charinã hoti, vaõõamaccharinã hoti, dhammamaccharinã hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü niraye. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 4. Na àvàsamaccharinã hoti, na kulamaccharinã hoti, na làbhamaccharinã hoti, na vaõõamaccharinã hoti, na dham- mamaccharinã hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü sagge ti. CXVI. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. Ananuvicca apariyogàhetvà avaõõàrahassa vaõõaü bhàsati, ananuvicca apariyogàhetvà vaõõàrahassa avaõõaü bhàsati, ananuvicca apariyogàhetvà appasàdanãye ñhàne pasàdaü upadaüseti, ananuvicca apariyogàhetvà pasàda- nãye ñhàne appasàdaü upadaüseti, saddhàdeyyaü vini- pàteti. Imehi kho\<*<1>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü niraye. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 4. Anuvicca\<*<2>*>/ pariyogàhetvà avaõõàrahassa avaõõaü bhà- sati, anuvicca pariyogàhetvà vaõõàrahassa vaõõaü bhàsati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. has after kho: pe. 2 T. transposes the first two sentences. >/ #<[page 140]># %<140 Aïguttara-Nikàya. CXVII. 1-CXVIII. 2>% anuvicca pariyogàhetvà appasàdanãye ñhàne appasàdaü upa- daüseti, anuvicca pariyogàhetvà pasàdanãye ñhàne pasàdaü upadaüseti, saddhàdeyyaü na vinipàteti. Imehi kho\<*<1>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü sagge ti. CXVII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgatà bhikkhuni yathàbhataü nikkhittà evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. Ananuvicca apariyogàhetvà avaõõàrahassa vaõõaü bhàsati, ananuvicca apariyogàhetvà vaõõàrahassa avaõõaü bhàsati, issukinã\<*<2>*>/ ca hoti, maccharinã ca, saddhàdeyyaü\<*<3>*>/ vinipàteti. Imehi kho\<*<1>*>/ pa¤cahi dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü niraye. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 4. Anuvicca pariyogàhetvà avaõõàrahassa avaõõaü bhà- sati, anuvicca pariyogàhetvà vaõõàrahassa vaõõaü bhàsati, anissukinã\<*<4>*>/ ca hoti, amaccharinã ca, saddhàdeyyaü na vini- pàteti. Imehi kho\<*<1>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü sagge ti. CXVIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkittà evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. Ananuvicca apariyogàhetvà avaõõàrahassa vaõõaü bhàsati, ananuvicca apariyogàhetvà vaõõàrahassa avaõõaü bhàsati, micchàdiññhikà ca hoti, micchàsaïkappà ca\<*<5>*>/, sad- dhàdeyyaü vinipàteti. Imehi kho\<*<1>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü niraye. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. has after kho: pe. 2 Ph. ussu- 3 S. saddhàdeyya¤ ca throughout. 4 T. anussukanã; M7 anussukãni; Ph. ananussukini. 5 omitted by T. M7. >/ #<[page 141]># %% 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 4. Anuvicca pariyogàhetvà avaõõàrahassa avaõõaü bhà- sati, anuvicca pariyogàhetvà vaõõàrahassa vaõõaü bhàsati, sammàdiññhikà ca hoti, sammàsaïkappà ca\<*<1>*>/, saddhàdeyyaü na vinipàteti. Imehi kho\<*<2>*>/ bhikkhave\<*<3>*>/ pa¤cahi dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü sagge ti. CXIX. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. Ananuvicca apariyogàhetvà avaõõàrahassa vaõõaü bhàsati, ananuvicca apariyogàhetvà vaõõàrahassa avaõõaü bhàsati, micchàvàcà ca\<*<4>*>/ hoti, micchàkammantà ca\<*<5>*>/, saddhà- deyyaü vinipàteti. Imehi kho\<*<2>*>/ bhikkhave\<*<6>*>/ pa¤cahi dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü niraye. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 4. Anuvicca pariyogàhetvà avaõõàrahassa avaõõaü bhà- sati, anuvicca pariyogàhetvà vaõõàrahassa vaõõaü bhàsati, sammàvàcà ca\<*<5>*>/ hoti, sammàkammantà ca\<*<5>*>/, saddhàdeyyaü na vinipàteti. Imehi kho\<*<2>*>/ bhikkhave\<*<3>*>/ pa¤cahi dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü sagge ti. CXX. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. Ananuvicca apariyogàhetvà avaõõàrahassa vaõõaü bhàsati, ananuvicca apariyogàhetvà vaõõàrahassa avaõõaü bhàsati, micchàvàyàmà ca hoti, micchàsatinã\<*<7>*>/ ca\<*<5>*>/, saddhà- deyyaü vinipàteti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M7. 2 S. has pe after kho. 3 T. M7 have pe, then evaü sagge ti. 4 omitted by T. 5 omitted by T. M7. 6 T. M7 have pe, then evam niraye. 7 S. -sati. >/ #<[page 142]># %<142 Aïguttara-Nikàya. CXX. 3-CXXI. 2>% Imehi kho\<*<1>*>/ bhikkhave\<*<2>*>/ pa¤cahi dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü niraye. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgata bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 4. Anuvicca pariyogàhetvà avaõõàrahassa avaõõaü bhà- sati, anuvicca pariyogàhetvà vaõõàrahassa vaõõaü bhàsati, sammàvàyàmà ca hoti, sammàsatinã\<*<3>*>/ ca\<*<4>*>/, saddhàdeyyaü na vinipàteti. Imehi kho\<*<1>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgatà bhikkhunã yathàbhataü nikkhittà evaü sagge ti. Andhakavindavaggo\<*<5>*>/ dvàdasamo\<*<6>*>/. Uddànaü\<*<7>*>/: Kulupako\<*<8>*>/ pacchàsamaõo samàdhi Andhakavindaü\<*<9>*>/ Maccharã vaõõanà issà\<*<10>*>/ diññhi vàcàya\<*<11>*>/ vàyamà ti. CXXI. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Vesàliyaü viharati Mahà- vane Kåñàgàrasàlàyaü. Atha kho Bhagavà sàyaõhasa- mayaü pañisallànà vuññhito yena gilànasàlà ten' upasaï- kami. Addasà kho Bhagavà a¤¤ataraü bhikkhuü dubba- laü gilànakaü, disvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho Bhagavà bhikkhå àmantesi:-- Yaü ki¤ci bhikkhave dubbalaü\<*<12>*>/ gilànakaü pa¤ca dhammà na vijahanti, tass'etaü pàñikaïkhaü: na cirass' eva àsavànaü khayà\<*<13>*>/ anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimut- tiü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasam- pajja viharissati. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu asubhànupassã kàye viharati, àhàre pañikkålasa¤¤ã\<*<14>*>/, sabbaloke anabhiratasa¤¤ã, sabba- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. has pe after kho. 2 T. M7 have pe, then evaü niraye. 3 S. -sati. 4 omitted by T. M7. 5 T. M7 ânandavaggo; M. Ph. add niññhito (Ph. -vaggaü niññhitaü). 6 M. S. dutiyo. 7 S. tass'uddànaü. 8 M7 -pago. 9 T. M7 -deno ca. 10 T. M7 àvàsavannini (M7 -vannã ti) vicchà (M7 issà). 11 T. vàca ca (M7 vàca). 12 M. bhikkuü dubb- 13 T. M7 pe, then sacchi- 14 M. pañikula-; Ph. pañikåla- >/ #<[page 143]># %% saïkhàresu aniccànupassã, maraõasa¤¤à kho pan'assa aj- jhattaü supaññhità hoti. Yaü ki¤ci bhikkhave dubbalaü\<*<1>*>/ gilànakaü\<*<2>*>/ ime pa¤ca dhammà na vijahanti, tass'etaü pàñikaïkhaü: na cirass' eva àsavànaü khayà . . . pe\<*<3>*>/ . . . sacchikatvà upasampajja viharissatã ti. CXXII. 1. Yo hi koci bhikkhave bhikkhu và bhikkhunã và pa¤ca dhamme bhàveti pa¤ca dhamme bahulãkaroti, tassa dvin- naü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü: diññh'eva dhamme a¤¤à sati và upàdisese anàgàmità. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhuno ajjhattaü yeva sati supañ- ñhità hoti dhammànaü udayatthagàminiyà pa¤¤àya\<*<4>*>/, asu- bhànupassã kàye viharati, àhàre pañikkålasa¤¤ã\<*<5>*>/, sabbaloke anabhiratasa¤¤ã, sabbasaïkhàresu aniccànupassã. Yo hi koci bhikkhave bhikkhu và bhikkhunã và ime pa¤ca dhamme bhàveti, ime pa¤ca dhamme bahulãkaroti, tassa dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü: diññh'eva dhamme a¤¤à sati và upàdisese anàgàmità ti. CXXIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato gilàno dupaññhàko\<*<6>*>/ hoti. Katamehi pa¤cahi? 2. Asappàyakàrã hoti; sappàye mattaü na jànàti; bhe- sajjaü na pañisevità\<*<7>*>/ hoti; atthakàmassa gilànupaññhàkassa na yathàbhåtaü àbàdhaü àvikattà hoti: abhikkamantaü và abhikkamatã ti, pañikkamantaü và pañikkamatã ti, ñhitaü\<*<8>*>/ và\<*<8>*>/ ñhito ti; uppannànaü sàrãrikànaü vedanànaü\<*<9>*>/ dukkhà- naü tibbànaü\<*<10>*>/ kharànaü kañukànaü asàtànaü amanà- pànaü pàõaharànaü anadhivàsakajàtiko hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. bhikkhuü dubb- 2 T. gilànaü. 3 M. Ph. la. 4 T. M7 udayatthagama¤ànaya; Ph. udayatthagàmini pa¤¤àya. 5 M. pañikula-; Ph. pañikåla- 6 M. Ph. -pañhako throughout; M7 dupaññhako; T. dupaññhaho. 7 T. M7 -sedhità. 8 omitted by M7. 9 M7 devatànaü. 10 T. M7 tippànaü. >/ #<[page 144]># %<144 Aïguttara-Nikàya. CXXIII. 3-CXXIV. 4>% Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato gilàno dupaññhàko\<*<1>*>/ hoti. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato gilàno supaññhàko\<*<1>*>/ hoti. Katamehi pa¤cahi? 4. Sappàyakàrã hoti; sappàye mattaü jànàti; bhesajjaü pañisevità hoti; atthakàmassa gilànupaññhàkassa yathàbhå- taü àbàdhaü àvikattà hoti: abhikkamantaü và abhikka- matã ti, pañikkamantaü và pañikkamatã ti, ñhitaü và ñhito ti; uppannànaü sàrãrikànaü vedanànaü dukkhànaü tibbà- naü\<*<2>*>/ kharànaü kañukànaü asàtànaü amanàpànaü pàõa- harànaü adhivàsakajàtiko hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato gilàno supaññhàko\<*<1>*>/ hotã ti. CXXIV. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato gilànu- paññhàko nàlaü gilànaü uppaññhàtuü. Katamehi pa¤cahi? 2. Na pañibalo hoti bhesajjaü saüvidhàtuü; sappàyà- sappàyaü na jànàti, asappàyaü upanàmeti, sappàyaü apa- nàmeti; àmisantaro gilànaü upaññhàti\<*<3>*>/ no mettacitto; je- gucchã hoti uccàraü và passàvaü và vantaü\<*<4>*>/ và kheëaü và nãharituü; na pañibalo hoti gilànaü kàlena kàlaü dhammiyà kathàya sandassetuü samàdapetuü samutte- jetuü sampahaüsetuü. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato\<*<5>*>/ gilànupaññhàko nàlaü gilànaü upaññhàtuü. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato gilànu- paññhàko alaü gilànaü upaññhàtuü. Katamehi pa¤cahi? 4. Pañibalo hoti bhesajjaü saüvidhàtuü; sappàyàsap- pàyaü jànàti, asappàyaü apanàmeti, sappàyaü upanàmeti; mettacitto gilànaü upaññhàti\<*<3>*>/ no àmisantaro; ajegucchã hoti uccàraü và passàvaü và vantaü và kheëaü và nãha- rituü; pañibalo hoti gilànaü kàlena kàlaü dhammiyà ka- thàya sandassetuü samàdapetuü samuttejetuü sampahaü- setuü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 -paññhako; T. -patthaho. 2 T. M7 tippànaü. 3 T. M7 upaññhahati. 4 Ph. gandhaü. 5 adds hoti. >/ #<[page 145]># %% Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato gi- lànupaññhàko alaü gilànaü upaññhàtun ti. CXXV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà anàyussà. Katame pa¤ca? 2. Asappàyakàrã hoti, sappàye mattaü na jànàti, apari- õatabhojã ca hoti akàlacàrã ca\<*<1>*>/ abrahmacàrã ca. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà anàyussà. 3. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà àyussà. Katame pa¤ca? 4. Sappàyakàrã hoti, sappàye mattaü jànàti, pariõata- bhojã ca hoti kàlacàrã ca\<*<1>*>/ brahmacàrã ca. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà àyussà ti. CXXVI. 1. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà anàyussà. Katame pa¤ca? 2. Asappàyakàrã hoti, sappàye mattaü na jànàti, apari- õatabhojã ca hoti dussãlo ca pàpamitto ca. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà anàyussà. 3. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà àyussà. Katame pa¤ca? 4. Sappàyakàrã hoti, sappàye mattaü jànàti, pariõata- bhojã ca hoti sãlavà ca kalyàõamitto ca. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà àyussà ti. CXXVII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu nàlaü saïghamhàvapakàsituü. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu asantuññho hoti itarãtarena cãvarena, asantuññho hoti itarãtarena piõóapàtena, asantuñ- ñho hoti itarãtarena senàsanena, asantuññho hoti itarãtarena gilànapaccayabhesajjaparikkhàrena, kàmasaïkappabahulo ca viharati. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu nàlaü saïghamhàvapakàsituü. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu alaü saïghamhàvapakàsituü. Katamehi pa¤cahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. add hoti. >/ #<[page 146]># %<146 Aïguttara-Nikàya. CXXVII. 4-CXXIX. 2>% 4. Idha bhikkhave bhikkhu santuññho hoti itarãtarena cãvarena, santuññho hoti itarãtarena piõóapàtena, santuññho hoti itarãtarena senàsanena, santuññho hoti itarãtarena gilà- napaccayabhesajjaparikkhàrena, nekkhammasaïkappabahu- lo\<*<1>*>/ ca viharati. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu alaü saïghamhàvapakàsitun ti. CXXVIII. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave samaõadukkhàni\<*<2>*>/. Katamàni pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu asantuññho hoti itarãtarena cãvarena, asantuññho hoti itarãtarena piõóapàtena, asantuñ- ñho hoti itarãtarena senàsanena, asantuññho hoti itarãtarena gilànapaccayabhesajjaparikkhàrena, anabhirato ca brahma- cariyaü carati. Imàni kho bhikkhave pa¤ca samaõadukkhàni\<*<2>*>/. 3. Pa¤c' imàni bhikkhave samaõasukhàni. Katamàni pa¤ca? 4. Idha bhikkhave bhikkhu santuññho hoti itarãtarena cãvarena, santuññho hoti itarãtarena piõóapàtena, santuññho hoti itarãtarena senàsanena, santuññho hoti itarãtarena gi- lànapaccayabhesajjaparikkhàrena, abhirato ca brahmacari- yaü carati. Imàni kho bhikkhave pa¤ca samaõasukhànã ti. CXXIX. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àpàyikà nerayikà parikuppà a- tekicchà. Katame pa¤ca? 2. Màtà\<*<3>*>/ jãvità voropità hoti, pità\<*<4>*>/ jãvità voropito hoti, arahaü\<*<5>*>/ jãvità voropito hoti, Tathàgatassa duññhena cittena lohitaü uppàditaü hoti, saïgho bhinno hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca àpàyikà nerayikà parikuppà atekicchà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. na kàmasaïkappa- 2 T. samanà- 3 M. màtaraü. 4 M. pitaraü. 5 S. arahà; M. Ph. arahantaü. >/ #<[page 147]># %% CXXX. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave vyasanàni. Katamàni pa¤ca? 2. ¥àtivyasanaü bhogavyasanaü rogavyasanaü sãlavyasa- naü diññhivyasanaü. Na bhikkhave sattà ¤àtivyasanahetu và bhogavyasanahetu và rogavyasanahetu và kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upa- pajjanti\<*<1>*>/. Sãlavyasanahetu và bhikkhave sattà diññhivya- sanahetu và kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü dugga- tiü vinipàtaü nirayaü upapajjanti\<*<1>*>/. Imàni kho bhikkhave pa¤ca vyasanàni. 3. Pa¤c' imà bhikkhave sampadà. Katamà pa¤ca? 4. ¥àtisampadà bhogasampadà àrogyasampadà\<*<2>*>/ sãlasam- padà diññhisampadà. Na bhikkhave sattà ¤àtisampadàhetu và bhogasampadàhetu và àrogyasampadàhetu\<*<2>*>/ và kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjanti\<*<1>*>/. Sãlasampadàhetu và bhikkhave sattà diññhisampadàhetu và kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upa- pajjanti\<*<1>*>/. Imà kho bhikkhave pa¤ca sampadà ti. Gilànavaggo\<*<3>*>/ terasamo\<*<4>*>/. Uddànaü\<*<5>*>/: Gilàno satipaññhànaü\<*<6>*>/ dve paññhànà\<*<7>*>/ duvàyusà\<*<8>*>/ Avappakàsadukkhàni\<*<9>*>/ parikuppo ca sampadà\<*<10>*>/ ti. CXXXI. 1. Pa¤cahi bhikkhave aïgehi samannàgato ràjà cakka- vattã dhammen'eva cakkaü pavatteti\<*<11>*>/, taü hoñi cakkaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 uppajjanti. 2 T. àrogga- 3 M. Ph. add niññhito. 4 M. S. tatiyo. 5 S. tass' uddànaü. 6 M. Ph. -pañhàno; T. -paññhànà. 7 M7 uññhànaü; T. upaññhànà. 8 M. dupañhupañhànà dve ca; Ph. dupapañha-upapathànaü dve ca. 9 M. anàyussàvapàkasamaõasukhà; Ph. anàyussàbyasanamaraõàsukhà; M7 anàyussàvapakàsanadukkha; T. anànussavapakàsanaü samanadukkha. 10 M. Ph. T. M7 parikuppabyasanena (T. M7 -vyasanena) cà. 11 T. vatteti. >/ #<[page 148]># %<148 Aïguttara-Nikàya. CXXXI. 2-CXXXII. 2>% appañivattiyaü kenaci manussabhåtena paccatthikena pàõi- nà. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave ràjà cakkavattã attha¤¤å ca hoti dhamma¤¤å ca matta¤¤å ca kàla¤¤å ca parisa¤¤å ca. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi aïgehi samannàgato ràjà cakkavattã dhammen'eva cakkaü pavatteti\<*<1>*>/, taü hoti cak- kaü appañivattiyaü kenaci manussabhåtena paccatthikena pàõinà. 3. Evam eva kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannà- gato Tathàgato arahaü sammàsambuddho\<*<2>*>/ dhammen'eva anuttaraü dhammacakkaü pavatteti, taü hoti cakkaü appañivattiyaü samaõena và bràhmaõena và devena và Màrena và Brahmunà và kenaci và lokasmiü. Katamehi pa¤cahi? 4. Idha bhikkhave Tathàgato arahaü sammàsambuddho attha¤¤å dhamma¤¤å matta¤¤å kàla¤¤å parisa¤¤å. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato Tathàgato arahaü sammàsambuddho dhammen'eva anut- taraü dhammacakkaü pavatteti, taü hoti cakkaü\<*<3>*>/ appa- ñivattiyaü samaõena và bràhmaõena và devena và Màrena và Brahmunà và kenaci và lokasmin ti. CXXXII. 1. Pa¤cahi bhikkhave aïgehi samannàgato ra¤¤o cakka- vattissa\<*<4>*>/ jeññho putto pitarà pavattitaü cakkaü dhammen' eva anupavatteti, taü hoti cakkaü appañivattiyaü kenaci manussabhåtena paccatthikena pàõinà. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave ra¤¤o cakkavattissa jeññho putto at- tha¤¤å ca hoti dhamma¤¤å ca matta¤¤å ca kàla¤¤å ca parisa¤¤å ca. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi aïgehi samannàgato ra¤¤o cakkavattissa jeññho putto pitarà pavattitaü cakkaü dham- men'eva anupavatteti, taü hoti cakkaü appañivattiyaü kenaci manussabhåtena paccatthikena pàõinà. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. vatteti. 2 M7 omits all from -buddho to attha¤¤å in the next phrase. 3 M. dhammacakkaü. 4 M7 cakkavattijeññho. >/ #<[page 149]># %% 3. Evam eva kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi saman- nàgato Sàriputto Tathàgatena anuttaraü dhammacakkaü pavattitaü samma-d-eva anupavatteti, taü hoti cakkaü appañivattiyaü samaõena và bràhmaõena và devena và Màrena và Brahmunà và kenaci và lokasmiü. Katamehi pa¤cahi? 4. Idha bhikkhave Sàriputto attha¤¤å dhamma¤¤å mat- ta¤¤å kàla¤¤å parisa¤¤å. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato Sàriputto Tathàgatena anuttaraü dhammacakkaü pavat- titaü samma-d-eva anupavatteti, taü hoti cakkaü appañi- vattiyaü samaõena và bràhmaõena và devena và Màrena và Brahmunà và kenaci và lokasmin ti. CXXXIII. 1. Yo pi kho\<*<1>*>/ bhikkhave ràjà cakkavattã dhammiko dhammaràjà, so pi na aràjakaü cakkaü pavattetã ti. Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `ko pana bhante ra¤¤o cakkavattissa dhammikassa dham- mara¤¤o ràjà' ti? `Dhammo bhikkhå' ti Bhagavà avoca. 2. Idha bhikkhu ràjà cakkavattã dhammiko dhammaràjà dhammaü yeva nissàya dhammaü sakkaronto dhammaü garukaronto dhammaü apacàyamàno dhammaddhajo dham- maketu dhammàdhipateyyo dhammikaü rakkhàvaraõagut- tiü saüvidahati antojanasmiü\<*<2>*>/. 3. Puna ca paraü bhikkhu ràjà cakkavattã dhammiko dhammaràjà\<*<3>*>/ dhammaü yeva nissàya dhammaü sakka- ronto dhammaü garukaronto dhammaü apacàyamàno dhammaddhajo dhammaketu dhammàdhipateyyo dhammi- kaü rakkhàvaraõaguttiü\<*<4>*>/ saüvidahati khattiyesu anuyan- tesu\<*<5>*>/ balakàyasmiü bràhmaõagahapatikesu negamajàna- padesu\<*<6>*>/ samaõabràhmaõesu migapakkhãsu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. so. 2 M7 continues: dhammikaü rakkhàvaranaguttiü saüvidahati khattiyesu anuyutto guttiü saüvidahati antojanasmiü, then Puna. 3 S. pe || dhammàdhipateyyo. 4 T. M7 continue: saüvidahitvà antojanasmiü dhammikaü rakkhàvaranaguttiü saüvidahati khattiyesu and so on. 5 T. M7 -yuttesu. 6 T. nigamajanap-; M. Ph. negamajana- >/ #<[page 150]># %<150 Aïguttara-Nikàya. CXXXIII. 4>% Sa kho so bhikkhu ràjà cakkavattã dhammiko dhamma- ràjà\<*<1>*>/ dhammaü yeva nissàya dhammaü sakkaronto dham- maü garukaronto dhammaü apacàyamàno dhammaddhajo dhammaketu dhammàdhipateyyo dhammikaü rakkhàvara- õaguttiü saüvidahitvà\<*<2>*>/ antojanasmiü, dhammikaü rak- khàvaraõaguttiü saüvidahitvà\<*<2>*>/ khattiyesu anuyantesu\<*<3>*>/ balakàyasmiü bràhmaõagahapatikesu negamajànapadesu\<*<4>*>/ samaõabràhmaõesu migapakkhãsu dhammen'eva cakkaü pavatteti, taü hoti cakkaü appañivattiyaü kenaci manus- sabhåtena paccatthikena pàõinà. Evam eva kho bhikkhu Tathàgato arahaü sammàsambuddho dhammiko dhamma- ràjà dhammaü yeva nissàya dhammaü\<*<5>*>/ sakkaronto\<*<5>*>/ dham- maü garukaronto dhammaü apacàyamàno dhammaddhajo dhammaketu dhammàdhipateyyo dhammikaü rakkhàvara- õaguttiü saüvidahati bhikkhåsu `evaråpaü kàyakammaü sevitabbaü, evaråpaü kàyakammaü na sevitabbaü, eva- råpaü vacãkammaü sevitabbaü, evaråpaü vacãkammaü na sevitabbaü, evaråpaü manokammaü sevitabbaü, eva- råpaü manokammaü na sevitabbaü, evaråpo àjãvo sevi- tabbo, evaråpo àjãvo na sevitabbo, evaråpo gàmanigamo sevitabbo, evaråpo gàmanigamo na sevitabbo' ti. 4. Puna ca paraü bhikkhu Tathàgato arahaü sammà- sambuddho dhammiko dhammaràjà dhammaü\<*<1>*>/ yeva nis- sàya dhammaü sakkaronto dhammaü garukaronto dham- maü apacàyamàno dhammaddhajo dhammaketu dhammà- dhipateyyo dhammikaü rakkhàvaraõaguttiü saüvidahati bhikkhåsu\<*<6>*>/ bhikkhunãsu upàsakesu upàsikàsu `evaråpaü kàyakammaü sevitabbaü, evaråpaü kàyakammaü na sevi- tabbaü, evaråpaü\<*<7>*>/ vacãkammaü sevitabbaü, evaråpaü vacãkammaü na sevitabbaü, evaråpaü manokammaü sevi- tabbaü, evaråpaü manokammaü na sevitabbaü, evaråpo àjãvo sevitabbo, evaråpo àjãvo na sevitabbo, evaråpo gàma- nigamo sevitabbo, evaråpo gàmanigamo na sevitabbo' ti. Sa kho so bhikkhu Tathàgato arahaü sammàsambuddho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. pe || dhammàdhi- 2 M. Ph. -hetvà. 3 T. M7 -yuttesu. 4 T. nigamajanap-; M. Ph. negamajana- 5 omitted by Ph. 6 omitted by M. Ph. S. 7 S. pe || evaråpo gàmanigamo sevi- >/ #<[page 151]># %% dhammiko dhammaràjà dhammaü\<*<1>*>/ yeva nissàya dhammaü sakkaronto dhammaü garukaronto dhammaü apacàyamàno dhammaddhajo dhammaketu dhammàdhipateyyo dhammi- kaü rakkhàvaraõaguttiü saüvidahitvà bhikkhåsu, dhammi- kaü rakkhàvaraõaguttiü saüvidahitvà\<*<2>*>/ bhikkhunãsu, dham- mikaü\<*<3>*>/ rakkhàvaraõaguttiü saüvidahitvà upàsakesu, dham- mikaü\<*<3>*>/ rakkhàvaraõaguttiü saüvidahitvà upàsikàsu dham- men'eva anuttaraü dhammacakkaü pavatteti\<*<4>*>/, taü hoti\<*<5>*>/ cakkaü appañivattiyaü samaõena và bràhmaõena và devena và Màrena và Brahmunà và kenaci và lokasmin ti. CXXXIV. 1. Pa¤cahi bhikkhave aïgehi samannàgato ràjà khattiyo muddhàvasitto\<*<6>*>/ yassaü yassaü disàyaü viharati, sakasmiü yeva vijite viharati. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave ràjà khattiyo muddhàvasitto ubhato sujàto hoti màtito ca pitito ca saüsuddhagahaõiko yàva sattamà pitàmahayugà, akkhitto anupakuññho jàtivàdena; aóóho hoti mahaddhano mahàbhogo paripuõõakosakoññhà- gàro; balavà kho pana hoti caturaïginiyà senàya samannà- gato assavàya ovàdapañikaràya\<*<7>*>/; parinàyako\<*<8>*>/ kho pan'assa hoti paõóito vyatto medhàvã pañibalo atãtànàgatapaccup- panne atthe cintetuü; tass'ime cattàro dhammà yasaü paripàcenti. So iminà yasapa¤camena\<*<9>*>/ dhammena saman- nàgato yassaü yassaü disàyaü viharati, sakasmiü yeva vijite viharati. Taü kissa hetu? Evaü h'etaü bhikkhave hoti vijitàvãnaü. Evam eva kho bhikkhave pa¤cahi dham- mehi samannàgato bhikkhu yassaü yassaü disàyaü viha- rati, vimuttacitto\<*<10>*>/ viharati. Katamehi pa¤cahi? 3. Idha bhikkhave bhikkhu sãlavà hoti, pàtimokkhasaü- varasaüvuto\<*<11>*>/ viharati àcàragocarasampanno, anumattesu vajjesu bhayadassàvã, samàdàya sikkhati sikkhàpadesu, ràjà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. pe || dhammàdhi-. 2 M. Ph. -hetvà. 3 S. has here dots. 4 Ph. pavattitaü hoti. 5 omitted by Ph. 6 S. -àbhisitto throughout. 7 S. -kàràya. 8 M. pariõàyako; Ph. pañikàyako. 9 M. yasena pa¤camena; Ph. yasena pa¤cimena; T. M7 pa¤camena. 10 M7. Ph. vimutti-; M. Ph. add ca; S. 'va. 11 S. pe || sikkhati. >/ #<[page 152]># %<152 Aïguttara-Nikàya. CXXXV. 1-2>% 'va khattiyo muddhàvasitto\<*<1>*>/ jàtisampanno; bahussuto hoti sutadharo\<*<2>*>/ sutasannicayo, ye te dhammà àdikalyàõà majjhe kalyàõà pariyosànakalyàõà sàtthaü savya¤janaü kevalapari- puõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti, tathàrå- pàssa dhammà bahussutà honti dhatà vacasà paricità ma- nasànupekkhità diññhiyà suppañividdhà, ràjà 'va khattiyo muddhàvasitto aóóho mahaddhano mahàbhogo paripuõõa- kosakoññhàgàro; àraddhaviriyo viharati akusalànaü dham- mànaü pahànàya kusalànaü dhammànaü upasampadàya, thàmavà daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dham- mesu, ràjà 'va khattiyo muddhàvasitto balasampanno; pa¤¤avà hoti, udayatthagàminiyà pa¤¤àya samannàgato ariyàya nibbedhikàya sammàdukkhakkhayagàminiyà, ràjà 'va khattiyo muddhàvasitto parinàyakasampanno; tass'ime cattàro dhammà vimuttiü paripàcenti. So iminà vimutti- pa¤camena dhammena samannàgato yassaü yassaü disà- yaü viharati, vimuttacitto\<*<4>*>/ viharati. Taü kissa hetu? Evaü h'etaü bhikkhave hoti vimuttacittànan ti. CXXXV. 1. Pa¤cahi bhikkhave aïgehi samannàgato ra¤¤o khatti- yassa muddhàvasittassa\<*<5>*>/ jeññho putto rajjaü pattheti. Ka- tamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave ra¤¤o khattiyassa muddhàvasittassa jeññho putto ubhato sujàto hoti màtito ca pitito ca saü- suddhagahaõiko yàva sattamà pitàmahayugà, akkhitto anu- pakuññho jàtivàdena; abhiråpo hoti dassanãyo pàsàdiko, paramàya vaõõapokkharatàya samannàgato; màtàpitånaü piyo hoti manàpo; negamajànapadassa\<*<6>*>/ piyo hoti manàpo; yàni tàni ra¤¤aü khattiyànaü muddhàvasittànaü sippa- ññhànàni\<*<7>*>/ hatthismiü và assasmiü và rathasmiü và dhanu- smiü và tharusmiü\<*<8>*>/ và\<*<8>*>/ tattha sikkhito hoti anavayo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. muddhàvabhisitto; Ph. muddhàbhisitto. 2 S. pe || diññhiyà. 3 M. Ph. M7. sàtthà savya¤janà. 4 M7. Ph. vimutti-; M. Ph. add ca; S. 'va. 5 T. muddhàbhi- 6 M. Ph. negamajana-; T. nigamajana- 7 S. sippu- throughout; M. Ph. sippu- and sippa- 8 omitted by M. Ph. S. >/ #<[page 153]># %% Tassa evaü hoti `ahaü kho 'mhi ubhato sujàto màtito ca pitito ca saüsuddhagahaõiko yàva sattamà pitàmahayugà, akkhitto anupakuññho jàtivàdena, kasmàhaü rajjaü na pattheyyaü; ahaü kho 'mhi abhiråpo dassanãyo pàsàdiko, paramàya vaõõapokkharatàya samannàgato, kasmàhaü raj- jaü na pattheyyaü; ahaü kho 'mhi màtàpitånaü piyo manàpo, kasmàhaü rajjaü na pattheyyaü; ahaü kho 'mhi negamajànapadassa\<*<1>*>/ piyo manàpo, kasmàhaü rajjaü na pattheyyaü; ahaü kho 'mhi yàni tàni ra¤¤aü khattiyànaü muddhàvasittànaü sippaññhànàni hatthismiü và assasmiü và rathasmiü và dhanusmiü và tharusmiü\<*<2>*>/ và\<*<2>*>/ tattha sikkhito anavayo, kasmàhaü rajjaü na pattheyyan' ti? Imehi kho bhikkhave pa¤cahi aïgehi samannàgato ra¤¤o khattiyassa muddhàvasittassa jeññho putto rajjaü pattheti. Evam eva kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu àsavànaü khayaü pattheti. Katamehi pa¤cahi? 3. Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti, saddahati Tathà- gatassa bodhiü `iti pi so Bhagavà arahaü\<*<3>*>/ sammàsam- buddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathi Satthà devamanussànaü buddho Bha- gavà' ti; appàbàdho hoti appàtaïko, samavepàkiniyà gaha- õiyà samannàgato nàtisãtàya nàccuõhàya\<*<4>*>/ majjhimàya pa- dhànakkhamàya\<*<5>*>/; asañho\<*<6>*>/ hoti amàyàvã, yathàbhåtaü attà- naü àvikattà Satthari và vi¤¤åsu và sabrahmacàrãsu; àraddhaviriyo viharati akusalànaü dhammànaü pahànàya kusalànaü dhammànaü upasampadàya, thàmavà daëha- parakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu; pa¤¤avà hoti, udayatthagàminiyà pa¤¤àya samannàgato ariyàya nib- bedhikàya sammàdukkhakkhayagàminiyà. Tassa evaü hoti `ahaü kho 'mhi saddho saddahàmi Tathàgatassa bodhiü: iti pi so Bhagavà arahaü\<*<3>*>/ sammàsambuddho . . . pe\<*<7>*>/ . . . Satthà devamanussànaü buddho Bhagavà ti, kasmàhaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. negamajana-; T. nigamajana- 2 omitted by M. Ph. S. 3 S. pe || buddho. 4 Ph. na àcc- throughout. 5 omitted by Ph. 6 M. Ph. asato; S. asaco throughout; M7 asaññho. 7 M. Ph. give this sentence in full as above. >/ #<[page 154]># %<154 Aïguttara-Nikàya. CXXXVI. 1-2>% àsavànaü khayaü na pattheyyaü; ahaü kho 'mhi appàbàdho appàtaïko, samavepàkiniyà gahaõiyà samannàgato nàtisãtàya nàccuõhàya majjhimàya padhànakkhamàya\<*<1>*>/, kasmàhaü àsavànaü khayaü na pattheyyaü; ahaü kho 'mhi asañho\<*<2>*>/ amàyàvã, yathàbhåtaü attànaü àvikattà Satthari và vi¤- ¤åsu và sabrahmacàrãsu, kasmàhaü àsavànaü khayaü na pattheyyaü; ahaü kho 'mhi àraddhaviriyo viharàmi aku- salànaü dhammànaü pahànàya kusalànaü\<*<3>*>/ dhammànaü upasampadàya, thàmavà daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu, kasmàhaü àsavànaü khayaü na pattheyyaü; ahaü kho 'mhi pa¤¤avà, udayatthagàminiyà\<*<4>*>/ pa¤¤àya samannàgato ariyàya nibbedhikàya sammàduk- khakkhayagàminiyà, kasmàhaü àsavànaü khayaü na pat- theyyan' ti? Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu àsavànaü khayaü patthetã ti. CXXXVI. 1. Pa¤cahi bhikkhave aïgehi samannàgato ra¤¤o khatti- yassa muddhàvasittassa jeññho putto uparajjaü\<*<5>*>/ pattheti. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave ra¤¤o khattiyassa muddhàvasittassa jeññho putto ubhato sujàto hoti màtito ca pitito ca saü- suddhagahaõiko yàva sattamà pitàmahayugà, akkhitto anu- pakuññho jàtivàdena; abhiråpo hoti dassanãyo pàsàdiko, paramàya vaõõapokkharatàya samannàgato; màtàpitånaü piyo hoti manàpo; balakàyassa piyo hoti manàpo; paõóito hoti vyatto medhàvã pañibalo atãtànàgatapaccuppanne atthe cintetuü. Tassa evaü hoti `ahaü kho 'mhi ubhato sujàto màtito ca pitito ca saüsuddhagahaõiko yàva sattamà pi- tàmahayugà, akkhitto anupakuññho jàtivàdena, kasmàhaü uparajjaü na pattheyyaü; ahaü kho 'mhi abhiråpo dassa- nãyo pàsàdiko, paramàya vaõõapokkharatàya samannàgato, kasmàhaü uparajjaü na pattheyyaü; ahaü kho 'mhi màtà- pitånaü piyo manàpo, kasmàhaü uparajjaü na pattheyyaü; \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 T. M7 asaññho. 3 S. pe || dani- 4 S. pe || sammà- 5 T. M7 opa- throughout. >/ #<[page 155]># %% ahaü kho 'mhi balakàyassa piyo manàpo, kasmàhaü upa- rajjaü na pattheyyaü; ahaü\<*<1>*>/ kho 'mhi paõóito vyatto medhàvã pañibalo atãtànàgatapaccuppanne atthe cintetum, kasmàhaü uparajjaü na pattheyyan' ti? Imehi kho bhikkhave pa¤cahi aïgehi samannàgato ra¤¤o khattiyassa muddhàvasittassa jeññho putto uparajjaü pat- theti. Evam eva kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi sam- annàgato bhikkhu àsavànaü khayaü pattheti. Katamehi pa¤cahi? 3. Idha bhikkhave bhikkhu sãlavà hoti . . . pe\<*<2>*>/ . . . samàdàya\<*<3>*>/ sikkhati sikkhàpadesu; bahussuto hoti . . . pe\<*<4>*>/ . . . diññhiyà suppañividdhà; catåsu satipaññhànesu supatiññhita- citto\<*<5>*>/ hoti; àraddhaviriyo viharati akusalànaü dhammà- naü pahànàya kusalànaü\<*<6>*>/ dhammànaü upasampadàya, thàmavà daëhaparakkamo anikkhittadhuro\<*<7>*>/ kusalesu dham- mesu; pa¤¤avà hoti, udayatthagàminiyà pa¤¤àya samannà- gato ariyàya nibbedhikàya sammàdukkhakkhayagàminiyà. Tassa evaü hoti `ahaü kho 'mhi sãlavà, pàtimokkhasaü- varasaüvuto\<*<6>*>/ viharàmi àcàragocarasampanno, anumattesu vajjesu bhayadassàvã, samàdàya sikkhàmi sikkhàpadesu, kasmàhaü àsavànaü khayaü na pattheyyaü; ahaü kho 'mhi bahussuto sutadharo sutasannicayo, ye\<*<6>*>/ te dhammà àdikalyàõà majjhe kalyàõà pariyosànakalyàõà sàtthaü savy- a¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti, tathàråpà me\<*<8>*>/ dhammà bahussutà honti dhatà vacasà paricità manasànupekkhità . . . pe . . . diññhiyà sup- pañividdhà, kasmàhaü àsavànaü khayaü na pattheyyaü; ahaü kho 'mhi catåsu satipaññhànesu supaññhitacitto, kas- màhaü àsavànaü khayaü na pattheyyaü; ahaü kho 'mhi àraddhaviriyo viharàmi akusalànaü dhammànaü pahànàya kusalànaü\<*<6>*>/ dhammànaü upasampadàya, thàmavà daëhapa- rakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu, kasmàhaü àsavànaü khayaü na pattheyyaü; ahaü kho 'mhi pa¤¤avà, udayatthagàminiyà\<*<9>*>/ pa¤¤àya samannàgato ariyàya nibbe- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. omits this sentence. 2 M. Ph. la. 3 omitted by S. 4 M. la; omitted by Ph. M7. 5 M. S. supaññhita- 6 S. pe || ani-. 7 T. nikkhitta- 8 T. M7 tathàråpàssa. 9 S. pe || sammà- >/ #<[page 156]># %<156 Aïguttara-Nikàya. CXXXVII. 1-CXXXVIII. 2>% dhikàya sammàdukkhakkhayagàminiyà, kasmàhaü àsavà- naü khayaü na pattheyyan' ti? Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu àsavànaü khayaü patthetã ti. CXXXVII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave appaü rattiyà supanti bahuü jagganti. Katame pa¤ca? 2. Itthi bhikkhave purisàdhippàyà appaü rattiyà supati bahuü jaggati, puriso bhikkhave itthàdhippàyo appaü rattiyà supati bahuü jaggati, coro\<*<1>*>/ bhikkhave àdànàdhip- pàyo appaü rattiyà supati bahuü jaggati, ràjayutto\<*<2>*>/ bhik- khave ràjakaraõãyesu yutto appaü rattiyà supati bahuü jaggati, bhikkhu bhikkhave visaüyogàdhippàyo appaü rat- tiyà supati bahuü jaggati. Ime kho bhikkhave pa¤ca appaü rattiyà supanti bahuü jaggantã ti. CXXXVIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave aïgehi samannàgato ra¤¤o nàgo bhattàdako ca\<*<3>*>/ hoti okàsapharaõo ca\<*<3>*>/ laõóasàdhano\<*<4>*>/ ca salàkagàhã ca, ra¤¤o nàgo tveva\<*<5>*>/ saükhaü\<*<6>*>/ gacchati. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo akkhamo hoti råpànaü, akkhamo saddànaü, akkhamo gandhànaü, akkhamo rasà- naü, akkhamo phoññhabbànaü. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi aïgehi samannàgato ra¤¤o nàgo bhattàdako ca hoti okàsapharaõo ca laõóasàdhano ca salàkagàhã ca, ra¤¤o nàgo tveva\<*<5>*>/ saükhaü gacchati. Evam eva kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu bhattàdako ca hoti okàsapharaõo ca pãñhamad- dano\<*<7>*>/ ca salàkagàhã ca, bhikkhu tveva\<*<5>*>/ saükhaü gac- chati. Katamehi pa¤cahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. omits this phrase. 2 Ph. ràjày-; S. ràjà. 3 omitted by T. 4 S. laõóu-; T. laõóasàtano or -sàtaõo; M7 -sàñako; M. Ph. leõóasàraõo throughout. 5 T. t'eva. 6 M. Ph. saïkhaü throughout. 7 M. ma¤capitha-; Ph. pa¤capitha- throughout. >/ #<[page 157]># %% 3. Idha bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti råpànaü, ak- khamo saddànaü, akkhamo gandhànaü, akkhamo rasànaü, akkhamo phoññhabbànaü. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu bhattàdako ca hoti okàsapharaõo ca pãñhamaddano ca salàkagàhã ca, bhikkhu tveva\<*<1>*>/ saükhaü gacchatã ti. CXXXIX. 1. Pa¤cahi bhikkhave aïgehi samannàgato ra¤¤o nàgo na ràjàraho hoti na\<*<2>*>/ ràjabhoggo\<*<3>*>/, na\<*<4>*>/ ra¤¤o aïgan tveva\<*<5>*>/ saükhaü gacchati. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo akkhamo hoti råpànaü, akkhamo saddànaü, akkhamo gandhànaü, akkhamo rasà- naü, akkhamo phoññhabbànaü. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nàgo akkhamo hoti råpànaü? 3. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo saügàmagato\<*<6>*>/ hatthi- kàyaü và\<*<7>*>/ disvà assakàyaü và disvà rathakàyaü\<*<8>*>/ và\<*<8>*>/ disvà\<*<8>*>/ pattikàyaü và disvà saüsãdati visãdati\<*<8>*>/ na santham- bhati, na sakkoti saügàmaü otarituü. Evaü kho bhik- khave ra¤¤o nàgo akkhamo hoti råpànaü. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nàgo akkhamo hoti saddànaü? 4. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo saügàmagato hatthisad- daü và sutvà assasaddaü và sutvà rathasaddaü và sutvà pattisaddaü và sutvà bheripaõavasaïkhatiõavaninnàdasad- daü\<*<9>*>/ và sutvà saüsãdati visãdati na\<*<2>*>/ santhambhati, na sakkoti saügàmaü otarituü. Evaü kho bhikkhave ra¤¤o nàgo akkhamo hoti saddànaü. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nàgo akkhamo hoti gandhànaü? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. t'eva. 2 omitted by Ph. 3 M. Ph. -bhogo throughout. 4 omitted by M. Ph. 5 T. M7 t eva throughout; M. aïgaü tveva; Ph. aïgavohàraü gacchati. 6 T. M7 saïgàma- and saügàma- promiscuously. 7 omitted by M7, also every times where it recurs in the similar expressions. 8 omitted by T. 9 T. bherimaõàvasaükhatinava-; Ph. -tiõavasaddaü; M7 bheripavanasaïkaütiõavaõinnàda- >/ #<[page 158]># %<158 Aïguttara-Nikàya. CXXXIX. 5-9>% 5. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo saügàmagato, ye te ra¤¤o nàgà abhijàtà saügàmàvacarà, tesaü muttakarã- sassa\<*<1>*>/ gandhaü ghàyitvà saüsãdati visãdati na santham- bati, na sakkoti saügàmaü otarituü. Evaü kho bhik- khave ra¤¤o nàgo akkhamo hoti gandhànaü. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nàgo akkhamo hoti rasànaü? 6. Idha bhikkhave ra¤¤o nago saügàmagato ekissà và tiõodakadattiyà vimànito\<*<2>*>/ dvãhi và tãhi và catåhi và pa¤- cahi và tiõodakadattãhi vimànito\<*<3>*>/ saüsãdati visãdati\<*<4>*>/ na santhambhati, na sakkoti saügàmaü otarituü. Evaü\<*<5>*>/ kho bhikkhave ra¤¤o nàgo akkhamo hoti rasànaü. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nàgo akkhamo hoti phoññhabbànaü? 7. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo saügàmagato ekena và saravegena\<*<6>*>/ viddho dvãhi và tãhi và catåhi và pa¤cahi và saravegehi\<*<7>*>/ viddho saüsãdati visãdati na santhambhati, na sakkoti saügàmaü otarituü. Evaü kho bhikkhave ra¤¤o nàgo akkhamo hoti phoññhabbànaü. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi aïgehi samannàgato ra¤¤o nàgo na ràjàraho hoti na\<*<8>*>/ ràjabhoggo, na\<*<9>*>/ ra¤¤o aïgan tveva\<*<8>*>/ saükhaü gacchati. Evaü eva kho bhikkhave pa¤- cahi dhammehi\<*<10>*>/ samannàgato bhikkhu na àhuneyyo hoti na\<*<9>*>/ pàhuneyyo na\<*<9>*>/ dakkhiõeyyo na\<*<11>*>/ a¤jalikaraõãyo na\<*<11>*>/ anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katamehi pa¤cahi? 8. Idha bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti råpànaü, ak- khamo saddànaü, akkhamo gandhànaü, akkhamo rasànaü, akkhamo phoññhabbànaü. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti råpànaü? 9. Idha bhikkhave bhikkhu cakkhunà råpaü disvà\<*<12>*>/ rajanãye råpe sàrajjati, na sakkoti cittaü samàdahituü. Evaü kho bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti råpànaü. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti saddànaü? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -karãsaü; Ph. -karissassa. 2 S. vihanãto throughout. 3 Ph. vijjamànito. 4 omitted by T. 5 M. Ph. evam eva. 6 T. M7 -vedhena. 7 T. -veddhehi; M7 -vedhehi. 8 omitted by Ph. 9 omitted by M. Ph. 10 M. Ph. aïgehi. 11 omitted by M. Ph. T. 12 With [dis] và rajanãye and so on M6 sets in again. >/ #<[page 159]># %% 10. Idha bhikkhave bhikkhu sotena saddaü sutvà raja- nãye sadde sàrajjati, na sakkoti cittaü samàdahituü. Evaü kho bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti saddànaü. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti gandhànaü? 11. Idha bhikkhave bhikkhu ghànena gandhaü ghàyitvà rajanãye gandhe sàrajjati, na sakkoti cittaü samàdahituü. Evaü kho bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti gandhànaü. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti rasànam? 12. Idha bhikkhave bhikkhu jivhàya rasaü sàyitvà raja- nãye rase sàrajjati, na sakkoti cittaü samàdahituü. Evaü kho bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti rasànaü. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti phoññhabbànaü? 13. Idha bhikkhave bhikkhu kàyena phoññhabbaü phu- sitvà rajanãye phoññhabbe sàrajjati, na sakkoti cittaü sa- màdahituü. Evaü kho bhikkhave bhikkhu akkhamo hoti phoññhabbànaü. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu na àhuneyyo hoti na\<*<1>*>/ pàhuneyyo na\<*<1>*>/ dakkhiõeyyo\<*<2>*>/ na\<*<1>*>/ a¤jalikaraõãyo na\<*<1>*>/ anuttaraü pu¤¤akkhettaü lo- kassà ti\<*<3>*>/. 14. Pa¤cahi bhikkhave aïgehi samannàgato ra¤¤o nàgo ràjàraho hoti ràjabhoggo\<*<4>*>/, ra¤¤o aïgan tveva saükhaü gacchati. Katamehi pa¤cahi? 15. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo khamo hoti råpànaü\<*<5>*>/, khamo saddànaü, khamo gandhànaü, khamo rasànaü, khamo phoññhabbànaü. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nàgo khamo hoti råpànaü? 16. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo saügàmagato hatthi- kàyaü và\<*<6>*>/ disvà\<*<7>*>/ assakàyaü và disvà rathakàyaü và dis- và pattikàyaü và disvà na saüsãdati na visãdati santham- bhati, sakkoti saügàmaü otarituü. Evaü kho bhikkhave ra¤¤o nàgo khamo hoti råpànaü. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nàgo khamo hoti saddànaü? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. 2 T. M6. M7 have pe after pàh-, then na (M6. M7 omit na) anuttaraü. 3 S. omits ti. 4 T. ràjà-; M. Ph. ràjàbhogo. 5 M6 pe, then khamo hoti phoññhabbànaü. 6 omitted by T. 7 T. M6. M7 pe, then Evaü. >/ #<[page 160]># %<160 Aïguttara-Nikàya. CXXXIX. 17-21>% 17. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo saügàmagato hatthisad- daü và sutvà assasaddaü và sutvà rathasaddaü\<*<1>*>/ và\<*<1>*>/ sutvà pattisaddaü và sutvà bheripaõavasaïkhatiõavanin- nàdasaddaü\<*<2>*>/ và sutvà na saüsãdati na visãdati santham- bhati, sakkoti saügàmaü otarituü. Evaü kho bhikkhave ra¤¤o nàgo khamo hoti saddànaü\<*<3>*>/. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nàgo khamo hoti gandhànaü? 18. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo saügàmagato, ye te ra¤¤o nàgà abhijàtà saügàmàvacarà, tesaü muttakarãsassa\<*<4>*>/ gandhaü ghàyitvà na saüsãdati na visãdati santhambhati, sakkoti saügàmaü otarituü. Evaü kho bhikkhave ra¤¤o nàgo khamo hoti gandhànaü. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nàgo khamo hoti rasànaü? 19. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo saügàmagato ekissà và tiõodakadattiyà vimànito dvãhi và tãhi và catåhi và pa¤- cahi và tiõodakadattãhi vimànito na saüsãdati na visãdati santhambhati, sakkoti saügàmaü otarituü. Evaü kho bhikkhave ra¤¤o nàgo khamo hoti rasànaü. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nàgo khamo hoti phoññhabbànaü? 20. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo saügàmagato ekena và saravegena\<*<5>*>/ viddho dvãhi và tãhi và catåhi và pa¤cahi và saravegehi\<*<6>*>/ viddho na saüsãdati na visãdati santhambhati, sakkoti saügàmaü otarituü. Evaü kho bhikkhave ra¤¤o nàgo khamo hoti phoññhabbànaü. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi aïgehi samannàgato ra¤¤o nàgo ràjàraho hoti ràjabhoggo, ra¤¤o aïgan tveva saü- khaü gacchati. Evam eva kho bhikkhave pa¤cahi dham- mehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti pàhuneyyo dak- khiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa\<*<7>*>/. Katamehi pa¤cahi? 21. Idha bhikkhave bhikkhu khamo hoti råpànaü, khamo saddànaü, khamo gandhànaü, khamo rasànaü, khamo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 M. bherimaõava- 3 T. gandhànaü, and, by omitting the rest, it continues: Katha¤ ca bh- r- n- kh- hoti rasànaü? 4 Ph. -karissassa. 5 T. M6. M7 -vedhena. 6 T. M6. M7 vedhehi. 7 M7 oddly adds pe. >/ #<[page 161]># %% phoññhabbànaü. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu khamo hoti råpànaü? 22. Idha bhikkhave bhikkhu cakkhunà råpaü disvà raja- nãye råpe na sàrajjati, sakkoti cittaü samàdahituü. Evaü kho bhikkhave bhikkhu khamo hoti råpànaü. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu khamo hoti saddànaü? 23. Idha bhikkhave bhikkhu sotena saddaü sutvà rajanãye sadde na sàrajjati, sakkoti cittaü samàdahituü. Evaü kho bhikkhave bhikkhu khamo hoti saddànaü. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu khamo hoti gandhànaü? 24. Idha bhikkhave bhikkhu ghànena gandhaü ghàyitvà rajanãye gandhe na sàrajjati, sakkoti cittaü samàdahituü. Evaü kho bhikkhave bhikkhu khamo hoti gandhànaü. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu khamo hoti rasànaü? 25. Idha bhikkhave bhikkhu jivhàya rasaü sàyitvà raja- nãye rase na sàrajjati, sakkoti cittaü samàdahituü. Evaü kho bhikkhave bhikkhu khamo hoti rasànaü. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu khamo hoti phoññhabbànaü? 26. Idha bhikkhave bhikkhu kàyena phoññhabbaü phu- sitvà rajanãye phoññhabbe na sàrajjati, sakkoti cittaü sam- àdahituü. Evaü kho bhikkhave bhikkhu khamo hoti {phoññhabbànaü}. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti pàhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikara- õãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà ti. CXL. 1. Pa¤cahi bhikkhave aïgehi samannàgato ra¤¤o nàgo ràjàraho hoti ràjabhoggo, ra¤¤o aïgan tveva\<*<1>*>/ saükhaü gacchati. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo sotà ca hoti hantà ca rakkhità ca khantà ca gantà ca. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nàgo sotà\<*<2>*>/ hoti? 3. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo yam enaü hatthidamma- sàrathi kàraõaü\<*<3>*>/ kàreti\<*<4>*>/ yadi và katapubbaü\<*<5>*>/ yadi và \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M6 too have t'eva throughout. 2 M. Ph. add ca. 3 Ph. kar- 4 T. M7 karoti; Ph. kàleti. 5 M. Ph. add taü. >/ #<[page 162]># %<162 Aïguttara-Nikàya. CXL. 4-8>% akatapubbaü taü\<*<1>*>/ aññhikatvà manasikatvà sabbaü cetasà\<*<2>*>/ samannàharitvà ohitasoto suõàti. Evaü kho bhikkhave ra¤¤o nàgo sotà hoti. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nàgo hantà hoti? 4. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo saügàmagato hatthim pi hanti\<*<3>*>/ hatthàråham pi hanti\<*<3>*>/, assam pi hanti\<*<3>*>/ assàråham pi hanti\<*<3>*>/, ratham pi hanti\<*<3>*>/ rathàråham\<*<4>*>/ pi hanti\<*<3>*>/, patti- kam pi hanti\<*<3>*>/. Evaü kho bhikkhave ra¤¤o nàgo hantà hoti. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nàgo rakkhità hoti? 5. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo saügàmagato rakkhati purimaü kàyaü, rakkhati\<*<1>*>/ pacchimaü\<*<1>*>/ kàyaü\<*<1>*>/, rakkhati purime pàde, rakkhati pacchime pàde, rakkhati sãsaü, rakkhati kaõõe, rakkhati dante, rakkhati soõóaü, rakkhati vàladhiü, rakkhati hatthàråhaü\<*<5>*>/. Evaü kho bhikkhave ra¤¤o nàgo rakkhità hoti. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nàgo khantà hoti? 6. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo saügàmagato\<*<1>*>/ khamo hoti sattippahàrànaü\<*<6>*>/ asippahàrànaü\<*<7>*>/ usuppahàrànaü\<*<8>*>/ pharasuppahàrànaü bheripaõavasaïkhatiõavaninnàdasad- dànaü. Evaü kho bhikkhave ra¤¤o nàgo khantà hoti. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nàgo gantà hoti? 7. Idha bhikkhave ra¤¤o nàgo yam enaü hatthidamma- sàrathi disaü peseti\<*<9>*>/ yadi và gatapubbaü yadi và agata- pubbaü taü khippaü yeva\<*<10>*>/ gantà hoti. Evaü kho bhik- khave ra¤¤o nàgo gantà hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi aïgehi samannàgato ra¤¤o nàgo ràjàraho hoti ràjabhoggo, ra¤¤o aïgan tveva saü- khaü gacchati. Evam eva kho bhikkhave pa¤cahi dham- mehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti pàhuneyyo dak- khiõeyyo\<*<11>*>/ a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lo- kassa\<*<12>*>/. Katamehi pa¤cahi? 8. Idha bhikkhave bhikkhu sotà ca hoti hantà ca rak- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 Ph. T. M6. M7 cetaso. 3 M. Ph. S. hanati. 4 M. rathànukam; Ph. rathanikam (sic); S. rathikam; T. rathãsam; M7 rathim. 5 M6 dahanaråhaü. 6 Ph. sattisaüppa- 7 omitted by S.; Ph. asisaüppa- 8 Ph. ussu- 9 Ph. pesesi. 10 M. Ph. eva. 11 T. M6. M7 pe, then anu- 12 Ph. lokassà ti. >/ #<[page 163]># %% khità ca khantà ca gantà ca. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu sotà hoti? 9. Idha bhikkhave bhikkhu Tathàgatappavedite dhamma- vinaye desiyamàne aññhikatvà manasikatvà sabbaü cetasà\<*<1>*>/ samannàharitvà ohitasoto dhammaü suõàti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu sotà hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhik- khu hantà hoti? 10. Idha bhikkhave bhikkhu uppannaü kàmavitakkaü nàdhivàseti pajahati vinodeti\<*<2>*>/ vyantikaroti\<*<3>*>/ anabhàvaü gameti, uppannaü vyàpàdavitakkaü\<*<4>*>/ . . . uppannaü vihiü- sàvitakkaü . . . uppannuppanne pàpake akusale dhamme nàdhivàseti pajahati vinodeti\<*<2>*>/ vyantikaroti anabhàvaü ga- meti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu hantà hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu rakkhità hoti? 11. Idha bhikkhave bhikkhu cakkhunà råpaü disvà na nimittaggàhã hoti nànuvya¤janaggàhã, yatvàdhikaraõam enaü cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà do- manassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjati, rakkhati cakkhundriyaü, cakkhun- driye saüvaraü àpajjati; sotena saddaü sutvà . . . ghànena gandhaü ghàyitvà . . . jivhàya rasaü sàyitvà . . . kàyena phoññhabbaü phusitvà . . . manasà dhammaü vi¤¤àya na nimittaggàhã hoti nànuvya¤janaggàhã, yatvàdhikaraõam enaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhà do- manassà pàpakà akusalà dhammà anvàssaveyyuü, tassa saüvaràya pañipajjati, rakkhati manindriyaü, manindriye saüvaraü àpajjati. Evaü kho bhikkhave bhikkhu rakkhità hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu khantà hoti? 12. Idha bhikkhave bhikkhu khamo hoti sãtassa uõhassa jighacchàya pipàsàya óaüsamakasavàtàtapasiriüsapasam- phassànaü duruttànaü duràgatànaü vacanapathànaü, up- pannànaü sàrãrikànaü vedanànaü dukkhànaü tibbànaü\<*<5>*>/ kharànaü kañukànaü asàtànaü amanàpànaü pàõaharànaü adhivàsakajàtiko hoti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu khantà hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu gantà hoti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. T. M6. M7 cetaso. 2 M. Ph. S. add hanati. 3 S. byantã- throughout. 4 M. Ph. la. 5 T. adds vedanànaü dukkhànaü. >/ #<[page 164]># %<164 Aïguttara-Nikàya. CXL. 13-CXLI. 3>% 13. Idha bhikkhave bhikkhu yà sà disà agatapubbà iminà dãghena addhunà, yad idaü sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbà- naü, taü khippaü yeva gantà hoti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu gantà hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo\<*<1>*>/ hoti\<*<2>*>/ pàhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jali- karaõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà ti. Ràjavaggo\<*<3>*>/ cuddasamo\<*<4>*>/. Uddànaü\<*<5>*>/: Cakkànuvattanà\<*<6>*>/ ràjà yassaü disaü dve ca\<*<7>*>/ patthanà\<*<8>*>/ Appaü\<*<9>*>/ supati\<*<10>*>/ bhattàdà\<*<11>*>/ akkhamo\<*<12>*>/ ca sotarà\<*<13>*>/ cà ti. CXLI. 1. Pa¤c'ime bhikkhave puggalà santo saüvijjamànà lo- kasmiü. Katame pa¤ca? 2. Datvà avajànàti, saüvàsena avajànàti, àdiyamukho\<*<14>*>/ hoti\<*<15>*>/, lolo hoti, mando momåho hoti. Katha¤ ca bhik- khave puggalo datvà avajànàti? 3. Idha bhikkhave puggalo puggalassa deti cãvarapiõóa- pàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàraü. Tassa evaü hoti `ahaü demi, ayaü pañiggaõhàtã' ti. Tam enaü datvà avajànàti. Evaü kho bhikkhave puggalo datvà avajànàti. Katha¤ ca bhikkhave puggalo saüvàsena avajànàti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. pa, then anu- 2 T. M6. M7 pe, then anu- 3 M. adds niññhito; Ph. -vaggaü niññhitaü. 4 M. S. catuttho. 5 S. tass' uddànaü. 6 in T. M6. M7 this line runs: vatànupatanaràjjati (M6 -rajji ti; M7 -ràjji ti) c'eva pacana. 7 M. c'eva. 8 Ph. vavattanà. 9 T. M6. M7 apà. 10 M. Ph. suppati; T. M6. M7 supana. 11 T. panadaü; M6 pànadaü. 12 T. M6. M7 akkhamaü. 13 M. sotena; Ph. sotane 'va; T. soceyiyàna; M6 soceyyàna; M7 soceyyena; S. sotavena; all MSS. omit ca before so- 14 S. àdeyya-; M. Ph. àdheyya-; M7 àdiyya- throughout. 15 M. Ph. S. loëo throughout. >/ #<[page 165]># %% 4. Idha bhikkhave puggalo puggalena saddhiü saüvasati dve và tãõi và vassàni. Tam enaü saüvàsena avajànàti. Evaü kho bhikkhave puggalo saüvàsena avajànàti. Ka- tha¤ ca bhikkhave puggalo àdiyamukho\<*<1>*>/ hoti? 5. Idha bhikkhave ekacco puggalo parassa vaõõe và avaõõe và bhàsiyamàne taü khippaü yeva adhimuccità\<*<2>*>/ hoti. Evaü kho bhikkhave puggalo àdiyamukho\<*<1>*>/ hoti. Ka- tha¤ ca bhikkhave puggalo lolo hoti? 6. Idha bhikkhave ekacco puggalo ittarasaddho\<*<3>*>/ hoti ittarabhattã ittarapemo ittarappasàdo. Evaü kho bhikkhave puggalo lolo hoti. Katha¤ ca bhikkhave puggalo mando momåho hoti? 7. Idha bhikkhave ekacco puggalo kusalàkusale dhamme na jànàti, sàvajjànavajje dhamme na jànàti, hãnappaõãte dhamme\<*<4>*>/ na jànàti, kaõhasukkasappañibhàge dhamme na jànàti. Evaü kho bhikkhave puggalo mando momåho hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca puggalà santo saüvijjamànà\<*<5>*>/ lokasmin ti. CXLII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave puggalà santo saüvijjamànà lo- kasmiü. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave ekacco puggalo àrabhati ca vippañi- sàrã ca hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathà- bhåtaü na ppajànàti, yatth'assa te uppannà pàpakà aku- salà dhammà aparisesà nirujjhanti; idha pana bhikkhave ekacco puggalo àrabhati na vippañisàrã hoti, ta¤ ca ceto- vimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathàbhåtaü na ppajànàti. yatth' assa te uppannà pàpakà akusalà dhammà aparisesà niruj- jhanti; idha pana bhikkhave ekacco puggalo na àrabhati\<*<6>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 àdiyya- 2 S. -muccito; Ph. M6 -mucchità. 3 M6 -santi. 4 omitted by M6. 5 T. repeats after -mànà all from ekacco puggalo kusalàkusale and so on to lokasmin ti. 6 T. M6. M7 nàrabhati. >/ #<[page 166]># %<166 Aïguttara-Nikàya. CXLII. 3>% vippañisàrã hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü\<*<1>*>/ yathà- bhåtaü na ppajànàti, yatth'assa te uppannà pàpakà aku- salà dhammà aparisesà nirujjhanti; idha pana bhikkhave ekacco puggalo na àrabhati\<*<2>*>/ na vippañisàrã hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathàbhåtaü na ppajànàti, yatth'assa te uppannà pàpakà akusalà dhammà aparisesà nirujjhanti; idha pana bhikkhave ekacco puggalo na àra- bhati\<*<2>*>/ na vippañisàri hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤àvi- muttiü yathàbhåtaü pajànàti, yatth'assa te uppannà pà- pakà akusalà dhammà aparisesà nirujjhanti. 3. Tatra bhikkhave yvàyaü puggalo àrabhati ca vippa- ñisàrã ca hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathà- bhåtaü na ppajànàti, yatth'assa te uppannà pàpakà aku- salà dhammà aparisesà nirujjhanti. So evam assa vaca- nãyo: `àyasmato kho àrabbhajà\<*<3>*>/ àsavà saüvijjanti, vippa- ñisàrajà àsavà pavaóóhanti\<*<4>*>/, sàdhu vatàyasmà àrabbhaje àsave pahàya vippañisàraje àsave\<*<5>*>/ pañivinodetvà\<*<6>*>/ cittaü pa¤¤a¤ ca bhàvetuü\<*<7>*>/, evam àyasmà amunà pa¤camena\<*<8>*>/ puggalena samasamo bhavissatã' ti. Tatra bhikkhave yvàyaü puggalo àrabhati na vippañi- sàrã hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathàbhåtaü na ppajànàti, yatth'assa te uppannà pàpakà akusalà dhammà aparisesà nirujjhanti. So evam assa vacanãyo: `àyasmato kho àrabbhajà àsavà saüvijjanti, vippañisàrajà àsavà na ppavaóóhanti\<*<9>*>/, sàdhu vatàyasmà àrabbhaje àsave pahàya cittaü pa¤¤a¤ ca bhàvetuü\<*<7>*>/, evam àyasmà amunà pa¤camena puggalena samasamo bhavissatã' ti. Tatra bhikkhave yvàyaü puggalo na àrabhati\<*<2>*>/ vippañi- sàrã hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathàbhåtaü na ppajànàti, yatth'assa te uppannà pàpakà akusalà dhammà aparisesà nirujjhanti. So evam assa vacanãyo: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M7. 2 T. M6. M7 nàrabhati. 3 M. S. àrabh-; Ph. M6 àrambha- throughout (M7 àrabbha- and àrambha-). 4 M. saüvaóóhanti throughout; also Ph., but not always; M7 vaóóhanti. 5 T. adds pahàya. 6 T. vicinodetvà; M7 vinodetvà. 7 M. T. M6. M7 bhàvetu. 8 omitted by T. 9 T. M7 vaóóhanti. >/ #<[page 167]># %% `àyasmato kho àrabbhajà\<*<1>*>/ àsavà na saüvijjanti, vippañi- sàrajà àsavà pavaóóhanti, sàdhu vatàyasmà vippañisàraje àsave pañivinodetvà\<*<2>*>/ cittaü pa¤¤a¤ ca bhàvetuü\<*<3>*>/, evam àyasmà amunà pa¤camena puggalena samasamo bhavis- satã' ti. Tatra bhikkhave yvàyaü puggalo na àrabhati\<*<4>*>/ na vip- pañisàrã hoti, ta¤ ca cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü yathà- bhåtaü na ppajànàti, yatth'assa te uppannà pàpakà aku- salà dhammà aparisesà nirujjhanti. So evam assa vaca- nãyo `àyasmato kho àrabbhajà àsavà na saüvijjanti\<*<5>*>/, vip- pañisàrajà àsavà na ppavaóóhanti, sàdhu vatàyasmà cittaü pa¤¤a¤ ca bhàvetuü\<*<3>*>/, evam àyasmà amunà pa¤camena puggalena samasamo bhavissatã' ti. Iti kho bhikkhave ime\<*<1>*>/ cattàro puggalà amunà pa¤ca- mena puggalena evaü ovadiyamànà evaü anusàsiyamànà anupubbena àsavànaü khayaü pàpuõantã ti. CXLIII. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Vesàliyaü viharati Mahà- vane Kåñàgàrasàlàyaü. Atha kho Bhagavà pubbaõhasa- mayaü nivàsetvà pattacãvaram àdàya Vesàliü\<*<6>*>/ piõóàya pàvisi. Tena kho pana samayena pa¤camattànaü Liccha- visatànaü Sàrandade\<*<7>*>/ cetiye sannisinnànaü sannipatità- naü ayam antaràkathà\<*<8>*>/ udapàdi:-- 2. Pa¤cannaü ratanànaü pàtubhàvo dullabho lokasmiü. Katamesaü pa¤cannaü? Hatthiratanassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü, assarata- nassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü, maõiratanassa pàtu- bhàvo dullabho lokasmiü, itthiratanassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü, gahapatiratanassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü. Imesaü pa¤cannaü ratanànaü pàtubhàvo dullabho lo- kasmin ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 M6 vinodetvà; M. Ph. pañivinoditvà. 3 M. T. M6. M7 bhàvetu. 4 T. M6. M7 nàrabhati. 5 T. vijjanti. 6 M. T. M7 Vesàliyaü. 7 M. -dane; Ph. -dare. 8 M. Ph. insert vippakatà. >/ #<[page 168]># %<168 Aïguttara-Nikàya. CXLIII. 3-4>% 3. Atha kho te Licchavã magge purisaü ñhapesuü\<*<1>*>/ `yathà\<*<2>*>/ tvaü ambho purisa passeyyàsi Bhagavantaü àgac- chantaü\<*<3>*>/, atha amhàkaü àroceyyàsã' ti. Addasà kho so puriso Bhagavantaü dårato 'va àgacchantaü, disvà\<*<4>*>/ yena te Licchavã ten'\<*<5>*>/ upasaïkami, upasaïkamitvà te Licchavã etad avoca `ayaü so bhante\<*<6>*>/ Bhagavà àgacchati arahaü sammàsambuddho, yassa dàni kàlaü ma¤¤athà' ti. Atha kho te Licchavã yena Bhagavà ten' upasaïkamiüsu, upa- saïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhaü- su. Ekamantaü ñhità kho te Licchavã Bhagavantaü etad avocuü `sàdhu bhante Bhagavà yena Sàrandadaü\<*<7>*>/ ceti- yaü ten' upasaïkamatu anukampaü upàdàyà' ti. Adhi- vàsesi Bhagavà tuõhãbhàvena. Atha kho Bhagavà yena Sàrandadaü\<*<8>*>/ cetiyaü ten' upasaïkami, upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho Bhagavà te Licchavã etad avoca `kàya nu 'ttha Licchavã etarahi kathàya san- nisinnà, kà ca pana vo antaràkathà vippakatà\<*<9>*>/' ti? `Idha bhante amhàkaü sannisinnànaü sannipatitànaü ayam an- taràkathà udapàdi <*>/? Hatthirata- nassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü, assaratanassa pàtu- bhàvo\<*<6>*>/ dullabho\<*<6>*>/ lokasmiü\<*<6>*>/, maõiratanassa pàtubhàvo\<*<6>*>/ dullabho\<*<6>*>/ lokasmiü\<*<6>*>/, itthiratanassa pàtubhàvo\<*<6>*>/ dullabho\<*<6>*>/ lokasmiü\<*<6>*>/, gahapatiratanassa pàtubhàvo dullabho lokas- miü. Imesaü pa¤cannaü ratanànaü pàtubhàvo dullabho lokasmin>> ti. 4. Kàmàdhimuttànaü vata bho\<*<11>*>/ Licchavãnaü\<*<12>*>/ kàmaü yeva àrabbha antaràkathà udapàdi. Pa¤cannaü Licchavã ratanànaü pàtubhàvo dullabho lokasmiü. Katamesaü pa¤cannaü? Tathàgatassa arahato sammàsambuddhassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü, Tathàgatappaveditassa dhammavina- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. pesesuü. 2 M. Ph. S. yadà. 3 omitted by M. Ph. 4 M. Ph. S. disvàna. 5 M7 omits ten'. . . Licchavã. 6 omitted by S. 7 M. Sàrandanacetiyaü; Ph. -daraü. 8 M. -danaü; Ph. ârandanaü. 9 T. M6. M7 -kathà. 10 T. adds pàtubhàvo. 11 S. vo. 12 S. Licchavã. >/ #<[page 169]># %% yassa desetà\<*<1>*>/ puggalo dullabho lokasmiü, Tathàgatappa- veditassa dhammavinayassa desitassa\<*<2>*>/ vi¤¤àtà puggalo dul- labho lokasmiü; Tathàgatappaveditassa dhammavinayassa desitassa vi¤¤àtassa\<*<3>*>/ dhammànudhammapañipanno puggalo dullabho lokasmiü, kata¤¤å katavedã\<*<4>*>/ puggalo dullabho lokasmiü. Imesaü kho Licchavã pa¤cannaü ratanànaü pàtubhàvo dullabho lokasmin ti. CXLIV. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Sàkete viharati Tikaõóaki- vane\<*<5>*>/. Tatra kho Bhagavà bhikkhå àmantesi:-- Bhik- khavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavà etad avoca:-- 2. Sàdhu bhikkhave bhikkhu kàlena kàlaü appañikkåle pañikkålasa¤¤ã vihareyya, sàdhu bhikkhave bhikkhu kàlena kàlaü pañikkåle appañikkålasa¤¤ã vihareyya, sàdhu bhik- khave bhikkhu kàlena kàlaü appañikkåle ca pañikkåle ca pañikkålasa¤¤ã vihareyya, sàdhu bhikkhave bhikkhu kàlena kàlaü pañikkåle ca appañikkåle ca appañikkålasa¤¤ã viha- reyya, sàdhu bhikkhave bhikkhu kàlena kàlaü appañikkå- la¤ ca pañikkåla¤ ca\<*<6>*>/ tadubhayaü abhinivajjetvà upekkhako\<*<7>*>/ vihareyya sato sampajàno. Katha¤ ca\<*<8>*>/ bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca appañikkåle pañikkålasa¤¤ã vihareyya? 3. Mà me rajanãyesu dhammesu ràgo udapàdã ti: idaü kho bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca appañikkåle pañikkålasa¤¤ã vihareyya. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca pañikkåle appañikkålasa¤¤ã vihareyya? 4. Mà me dosanãyesu dhammesu doso udapàdã ti: idaü kho bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca pañikkåle appa- ñikkålasa¤¤ã\<*<9>*>/ vihareyya. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. desità; M6 desito; M7 desentà. 2 omitted by S. 3 M. Ph. T. S. vi¤¤àtà. 4 M. Ph. M6. S. kata¤¤ukata- 5 T. Kaõóakãte 'va; M6. M7 Kaüóakãvane. 6 M. Ph. transpose appañi- ca and pañi- ca. 7 T. M6 upekhako; M7 upekhato. 8 S. ki¤ ca throughout. 9 M6 pañikkåle ca appañikkåle ca appañikkålasa¤¤ã, as in 6., and it continues also with 6. >/ #<[page 170]># %<170 Aïguttara-Nikàya. CXLIV.5-CXLV.2>% atthavasaü pañicca appañikkåle\<*<1>*>/ ca pañikkåle ca pañikkå- lasa¤¤ã vihareyya? 5. Mà me rajanãyesu dhammesu ràgo udapàdi, mà me dosanãyesu dhammesu doso udapàdã ti: idaü kho bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca appañikkåle ca pañikkåle ca pañikkålasa¤¤ã vihareyya. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca pañikkåle ca appañikkåle ca appañik- kålasa¤¤ã vihareyya? 6. Mà me dosanãyesu dhammesu doso udapàdi, mà me rajanãyesu dhammesu ràgo udapàdã ti: idaü kho bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca pañikkåle ca appañikkåle ca appañikkålasa¤¤ã vihareyya. Katha¤ ca bhikkhave\<*<3>*>/ bhikkhu atthavasaü pañicca appañikkåla¤\<*<2>*>/ ca pañikkåla¤ ca tadu- bhayaü abhinivajjetvà upekkhako\<*<3>*>/ vihareyya sato sam- pajàno\<*<4>*>/? 7. Mà me kvacini\<*<5>*>/ katthaci ki¤cana\<*<6>*>/ rajanãyesu dham- mesu ràgo udapàdi, mà me kvacini\<*<5>*>/ katthaci ki¤cana\<*<6>*>/ dosanãyesu dhammesu doso udapàdi, mà me kvacini\<*<5>*>/ kat- thaci ki¤cana\<*<6>*>/ mohanãyesu dhammesu moho udapàdã ti: idaü kho bhikkhave bhikkhu atthavasaü pañicca appañik- kåla¤ ca\<*<7>*>/ pañikkåla¤ ca tadubhayaü abhinivajjetvà upek- khako\<*<3>*>/ vihareyya sato sampajàno ti. CXLV. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato yathà- bhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. Pàõàtipàtã hoti, adinnàdàyã hoti, kàmesu micchàcàrã hoti, musàvàdã hoti, suràmerayamajjapamàdaññhàyã hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. transposes appañi- ca and pañi- ca. 2 M. Ph. transpose appati- ca and pañi- ca. 3 T. M6. M7 upekhako. 4 all the rest is missing in Ph.; also M6 is spoiled here. 5 M. kvacani; M6 kvacãni and kvacani; M7 kvacini and then katthacini. 6 M. Ph. ki¤canaü; S. ki¤cina. 7 M. transposes appañi- ca and pañi- ca. >/ #<[page 171]># %% 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato yathà- bhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 4. Pàõàtipàtà pañivirato hoti, adinnàdànà pañivirato hoti, kàmesu micchàcàrà pañivirato hoti, musàvàdà pañivirato hoti, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañivirato hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato yathàbhataü nikkhitto evaü sagge ti. CXLVI. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu mitto na sevitabbo. Katamehi pa¤cahi? 2. Kammantaü kàreti, adhikaraõaü àdiyati, pàmokkhesu bhikkhåsu pañiviruddho hoti, dãghacàrikaü anavatthacàri- kaü\<*<1>*>/ anuyutto viharati, na pañibalo hoti kàlena kàlaü dhammiyà kathàya sandassetuü samàdapetuü samutteje- tuü sampahaüsetuü. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu mitto na sevitabbo. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu mitto sevitabbo. Katamehi pa¤cahi? 4. Na kammantaü kàreti, na adhikaraõaü àdiyati, na pàmokkhesu bhikkhåsu pañiviruddho hoti, na dãghacàrikaü anavatthacàrikaü\<*<2>*>/ anuyutto viharati, pañibalo hoti kàlena kàlaü dhammiyà kathàya sandassetuü samàdapetuü sam- uttejetuü sampahaüsetuü. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu mitto sevitabbo ti. CXLVII. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave asappurisadànàni. Katamàni pa¤ca? 2. Asakkaccaü deti, acittikatvà\<*<3>*>/ deti, asahatthà deti, apaviddhaü\<*<4>*>/ deti, anàgamanadiññhiko deti. Imàni kho bhikkhave pa¤ca asappurisadànàni. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 anvattha-; S. avatthàna- 2 M7 anvattha-; S. avatthàna-; M6 àdãghacàrikam(all). 3 S. acitiü katvà; M. acittiü k- 4 S. -viññhaü. >/ #<[page 172]># %<172 Aïguttara-Nikàya. CXLVII. 3-CXLVIII. 2>% 3. Pa¤c' imàni bhikkhave sappurisadànàni. Katamàni pa¤ca? 4. Sakkaccaü deti, cittikatvà\<*<1>*>/ deti, sahatthà deti, ana- paviddhaü\<*<2>*>/ deti, àgamanadiññhiko deti. Imàni kho bhikkhave pa¤ca sappurisadànànã ti. CXLVIII. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave sappurisadànàni. Katamàni pa¤ca? 2. Saddhàya dànaü deti, sakkaccaü dànaü deti, kàlena dànaü deti, anuggahitacitto\<*<3>*>/ dànaü deti, attàna¤ ca pa- ra¤ ca anupahacca dànaü deti. Saddhàya kho pana bhikkhave dànaü datvà, yattha yattha tassa dànassa vipàko nibbattati, aóóho ca\<*<4>*>/ hoti mahaddhano\<*<5>*>/ mahàbhogo\<*<5>*>/, abhiråpo ca hoti dassanãyo\<*<5>*>/ pàsàdiko, paramàya vaõõapokkharatàya samannàgato. Sakkaccaü kho pana bhikkhave dànaü datvà, yattha yattha tassa dànassa vipàko nibbattati, aóóho ca hoti mahaddhano mahàbhogo, ye pi 'ssa te honti puttà ti và dàrà ti và dàsà ti và pessà\<*<6>*>/ ti và kammakarà ti và, te pi sussåsanti\<*<7>*>/ sotaü odahanti a¤¤àcittaü upaññhapenti\<*<8>*>/. Kàlena kho pana bhikkhave dànaü datvà, yattha yattha tassa dànassa vipàko nibbattati, aóóho ca hoti mahaddhano mahàbhogo\<*<9>*>/, kàlàgatà c'assa atthà pacurà\<*<10>*>/ honti. Anuggahitacitto\<*<11>*>/ kho pana\<*<12>*>/ bhikkhave dànaü datvà, yattha yattha tassa\<*<13>*>/ dànassa vipàko nibbattati, aóóho ca hoti mahaddhano mahàbhogo\<*<14>*>/. uëàresu ca pa¤casu\<*<15>*>/ kàmaguõesu bhogàya cittaü namati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. cittiü k-; S. citiü k- 2 S. -viññhaü. 3 M6 anaggahãta-; M7 anaggahita- 4 omitted by T. M7. 5 Ph. adds ca; M7 omits mahaddhano. 6 M. Ph. pesà. 7 S. susussanti; M. Ph. T. sussanti. 8 T. M7 upaññhà- 9 T. continues: uëàresu c'assa pa¤casu kàmaguõesu and so on. 10 M6 atthàya pacurà; S. paripårà. 11 M6 anaggàhitacittena; M7 anaggahitacittena. 12 M6 pan' assa. 13 M6 yatth' assa. 14 M6 continues: tassa kutoci bhogànam and so on; M7: na tassa kutoci. 15 M. Ph. pa¤ca. >/ #<[page 173]># %% Attàna¤ ca para¤ ca anupahacca kho pana bhikkhave dànaü datvà, yattha yattha tassa dànassa vipàko nibbat- tati, aóóho ca hoti mahaddhano mahàbhogo, na c'assa\<*<1>*>/ kutoci bhogànaü upaghàto àgacchati: aggito và udakato và ràjato và corato và appiyato và dàyàdato\<*<2>*>/ và. Imàni kho bhikkhave pa¤ca sappurisadànànã ti. CXLIX. 1. Pa¤c'ime bhikkhave\<*<3>*>/ dhammà samayavimuttassa bhik- khuno parihànàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 2. Kammàràmatà, bhassàràmatà, niddàràmatà, saïgaõi- kàràmatà, yathàvimuttaü cittaü na paccavekkhati. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà samayavimuttassa bhikkhuno parihànàya saüvattanti. 3. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà samayavimuttassa bhik- khuno aparihànàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 4. Na kammàràmatà, na bhassàràmatà, na niddàràmatà, na saïgaõikàràmatà, yathàvimuttaü cittaü paccavekkhati. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà samayavimuttassa bhikkhuno aparihànàya saüvattantã ti. CL. 1. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà samayavimuttassa bhik- khuno parihànàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 2. Kammàràmatà, bhassàràmatà, niddàràmatà, indriyesu aguttadvàratà, bhojane amatta¤¤utà. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà samayavimuttassa bhikkhuno parihànàya saüvattanti. 3. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà samayavimuttassa bhik- khuno aparihànàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 4. Na kammàràmatà, na bhassàràmatà, na niddàràmatà, indriyesu\<*<4>*>/ guttadvàratà, bhojane\<*<5>*>/ matta¤¤utà. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. tassa. 2 M. S. appiyadàyàdato; Ph. -dàyato. 3 T. pa¤c'imàni bh- sappurisadànàni. 4 M. na indriyesu. 5 M. Ph. na bhojane; M6 has bhojanesu (also before), the text, however, is here much corrupted in M6. >/ #<[page 174]># %<174 Aïguttara-Nikàya. CLI. 1-3>% Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà samayavimuttassa bhikkhuno aparihànàya saüvattantã ti. Tikaõóakivaggo\<*<1>*>/ pannarasamo\<*<2>*>/. Uddànaü\<*<3>*>/: Datvà\<*<4>*>/ avajànàti àrabhati\<*<5>*>/ ca\<*<6>*>/ Sàrandada-Tikaõóaki\<*<7>*>/ nirayena ca Mitto\<*<8>*>/ asappurisa-sappurisena\<*<9>*>/ samayavimuttaü\<*<10>*>/ apare\<*<11>*>/ dve ti\<*<12>*>/. CATUTTHA-PAööâSAKO. CLI. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato suõanto pi saddhammaü abhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dhammesu sammattaü. Katamehi pa¤cahi? 2. Kathaü paribhoti, kathikaü\<*<13>*>/ paribhoti, attànaü pa- ribhoti, vikkhittacitto dhammaü suõàti, anekaggacitto ayo- niso ca\<*<14>*>/ manasikaroti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato suõanto pi saddhammaü abhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dhammesu sammattaü. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato suõanto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 Tikaõña-; M6 Tikaüña-; M. Ph. Tikaõóaka-; M. adds niññhito; Ph. -vaggaü niññhitaü. 2 M. S. pa¤camo. 3 T. S. tass'udd-; M6. M7 tassa udd- 4 in T. M6. M7 this line runs: datvà araüvattaü (or -varattaü; M6. M7 avaratanaü ) Tikaõña ayena (M6 ayana) ca. 5 Ph. àsàratà. 6 omitted by Ph. 7 Ph. Sànandara ca Tikkaõóà. 8 Ph. mittà; T. M7 metta dve; M6 mettaü ca. 9 T. M6. M7 sappurisa dve 'va honti. 10 S. -ttiü; T. M7 -muttena; M6 -muttina. 11 omitted by T. M6. 12 T. M6. M7 cà ti; M6. M7. S. add Tatiyo paõõàsako (S. samatto); M. Ph. put these words before Uddànaü; Ph. has Tatiyapannàsakaü. 13 M. Ph. kathitaü sometimes. 14 omitted by S. >/ #<[page 175]># %% saddhammaü bhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dham- mesu sammattaü. Katamehi pa¤cahi? 4. Na kathaü paribhoti, na kathikaü paribhoti, na at- tànaü paribhoti, avikkhittacitto dhammaü suõàti, ekagga- citto yoniso ca\<*<1>*>/ manasikaroti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato suõanto saddhammaü bhabbo niyàmaü okkamituü kusa- lesu dhammesu sammattan ti. CLII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato suõanto pi saddhammaü abhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dhammesu sammattaü. Katamehi pa¤cahi? 2. Kathaü paribhoti, kathikaü paribhoti, attànaü pari- bhoti, duppa¤¤o hoti jaëo eëamågo, ana¤¤àte a¤¤àtamànã hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato suõanto pi saddhammaü abhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dhammesu sammattaü. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato suõanto saddhammaü bhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dham- mesu sammattaü. Katamehi pa¤cahi? 4. Na kathaü paribhoti, na kathikaü paribhoti, na at- tànaü paribhoti, pa¤¤avà hoti\<*<2>*>/ ajaëo aneëamågo, na ana¤- ¤àte a¤¤àtamànã hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato suõanto saddhammaü bhabbo niyàmaü okkamituü kusa- lesu dhammesu sammattan ti. CLIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato suõanto pi saddhammaü abhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dhammesu sammattaü. Katamehi pa¤cahi? 2. Makkhã dhammaü suõàti makkhapariyuññhito, upà- rambhacitto\<*<3>*>/ dhammaü suõàti randhagavesã, dhamma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 omitted by M7. 3 S. sa-upà- >/ #<[page 176]># %<176 Aïguttara-Nikàya. CLIII. 3-CLIV. 4>% desake àhatacitto hoti khilajàto, duppa¤¤o hoti jaëo eëa- mågo, ana¤¤àte a¤¤àtamànã hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato suõanto pi saddhammaü abhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dhammesu sammattaü. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato suõanto saddhammaü bhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dham- mesu sammattaü. Katamehi pa¤cahi? 4. Amakkhã dhammaü suõàti na makkhapariyuññhito, anupàrambhacitto dhammaü suõàti na randhagavesã, dham- madesake anàhatacitto hoti akhilajàto, pa¤¤avà hoti ajaëo aneëamågo, na ana¤¤àte a¤¤àtamànã hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato suõanto saddhammaü bhabbo niyàmaü okkamituü kusa- lesu dhammesu sammattan ti. CLIV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà saddhammassa sammo- sàya antaradhànàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhå na sakkaccaü\<*<1>*>/ dhammaü suõanti, na sakkaccaü dhammaü pariyàpuõanti, na sak- kaccaü dhammaü dhàrenti, na sakkaccaü dhatànaü\<*<2>*>/ dhammànaü atthaü upaparikkhanti, na sakkaccaü attham a¤¤àya dhammam a¤¤àya dhammànudhammaü pañipaj- janti\<*<3>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà saddhammassa sam- mosàya antaradhànàya saüvattanti. 3. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà saddhammassa ñhitiyà asammosàya anantaradhànàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 4. Idha bhikkhave bhikkhå sakkaccaü dhammaü su- õanti, sakkaccaü dhammaü pariyàpuõanti, sakkaccaü dhammaü dhàrenti, sakkaccaü dhatànaü\<*<2>*>/ dhammànaü\<*<4>*>/ atthaü upaparikkhanti, sakkaccaü attham a¤¤àya dhammam a¤¤àya dhammànudhammaü pañipajjanti\<*<3>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. sataü. 2 M. Ph. dhàtànaü. 3 M6. M7 put the verbs in the singular. 4 omitted by M6. >/ #<[page 177]># %% Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà saddhammassa ñhi- tiyà asammosàya anantaradhànàya saüvattantã ti. CLV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà saddhammassa sammo- sàya antaradhànàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhå dhammaü na pariyàpuõanti suttaü geyyaü veyyàkaraõaü gàthaü udànaü itivuttakaü jàtakaü abbhutadhammaü vedallaü. Ayaü bhikkhave pañhamo\<*<1>*>/ dhammo\<*<1>*>/ saddhammassa sammosàya antaradhà- nàya saüvattati\<*<2>*>/. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå yathàsutaü yathà- pariyattaü dhammaü na vitthàrena paresaü desenti. Ayaü bhikkhave dutiyo dhammo saddhammassa sammosàya an- taradhànàya saüvattati. 4. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå yathàsutaü yathà- pariyattaü dhammaü na vitthàrena paresaü\<*<3>*>/ vàcenti. Ayaü bhikkhave tatiyo dhammo saddhammassa sammo- sàya antaradhànàya saüvattati. 5. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå yathàsutaü yathà- pariyattaü dhammaü na vitthàrena sajjhàyaü karonti\<*<4>*>/. Ayaü bhikkhave catuttho dhammo saddhammassa sam- mosàya antaradhànàya saüvattati. 6. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå yathàsutaü yathà- pariyattaü dhammaü na cetasà anuvitakkenti anuvicà- renti manasànupekkhanti. Ayaü bhikkhave pa¤camo dhammo saddhammassa sammosàya antaradhànàya saü- vattati. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà saddhammassa sam- mosàya antaradhànàya saüvattanti. 7. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà saddhammassa ñhitiyà asammosàya anantaradhànàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 8. Idha bhikkhave bhikkhå dhammaü pariyàpuõanti suttaü geyyaü veyyàkaraõaü gàthaü udànaü itivuttakaü jàtakaü abbhutadhammaü vedallaü. Ayaü bhikkhave \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 Ph. -vattanti. 3 M. Ph. S. paraü. 4 Ph. karoti. >/ #<[page 178]># %<178 Aïguttara-Nikàya. CLV. 9-CLVI. 3>% pañhamo\<*<1>*>/ dhammo\<*<1>*>/ saddhammassa ñhitiyà\<*<1>*>/ asammosàya anantaradhànàya saüvattati. 9. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå yathàsutaü yathà- pariyattaü dhammaü vitthàrena paresaü desenti. Ayaü bhikkhave dutiyo dhammo saddhammassa ñhitiyà asammo- sàya anantaradhànàya saüvattati. 10. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå yathàsutaü yathà- pariyattaü dhammaü vitthàrena paresaü\<*<2>*>/ vàcenti. Ayaü bhikkhave tatiyo dhammo saddhammassa ñhitiyà asammo- sàya anantaradhànàya saüvattati. 11. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå yathàsutaü ya- thàpariyattaü dhammaü vitthàrena sajjhàyaü karonti. Ayaü bhikkhave catuttho dhammo saddhammassa ñhitiyà asammosàya anantaradhànàya saüvattati. 12. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå yathàsutaü yathà- pariyattaü dhammaü cetasà anuvitakkenti anuvicàrenti manasànupekkhanti. Ayaü bhikkhave pa¤camo dhammo saddhammassa ñhitiyà asammosàya anantaradhànàya saü- vattati. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà saddhammassa ñhi- tiyà asammosàya anantaradhànàya saüvattantã ti. CLVI. 1. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà saddhammassa sammo- sàya antaradhànàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhå duggahitaü\<*<3>*>/ suttantaü pa- riyàpuõanti dunnikkhittehi padavya¤janehi, dunnikkhittassa bhikkhave padavya¤janassa attho pi dunnayo hoti. Ayaü bhikkhave pañhamo dhammo saddhammassa sammosàya antaradhànàya saüvattati. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå dubbacà honti dovacassakaraõehi dhammehi samannàgatà akkhamà appa- dakkhiõaggàhino anusàsaniü. Ayaü bhikkhave dutiyo dhammo saddhammassa sammosàya antaradhànàya saü- vattati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 M. Ph. paraü. 3 T. M7 -hãtaü. >/ #<[page 179]># %% 4. Puna ca paraü bhikkhave ye te bhikkhå bahussutà àgatàgamà dhammadharà vinayadharà màtikàdharà, te na sakkaccaü suttantaü paraü vàcenti, tesaü accayena chinnamålako suttanto hoti appañisaraõo. Ayaü bhikkhave tatiyo dhammo saddhammassa sammosàya antaradhànàya saüvattati. 5. Puna ca paraü bhikkhave therà bhikkhå bàhulikà\<*<1>*>/ honti sàthalikà okkamane pubbaïgamà paviveke nikkhitta- dhurà na viriyaü àrabhanti appattassa pattiyà anadhiga- tassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya, tesaü pacchimà janatà diññhànugatiü àpajjati\<*<2>*>/, sà pi hoti bàhu- likà sàthalikà okkamane pubbaïgamà paviveke nikkhitta- dhurà na viriyaü àrabhati\<*<3>*>/ appattassa pattiyà anadhiga- tassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya. Ayaü bhikkhave catuttho dhammo saddhammassa sammosàya an- taradhànàya saüvattati. 6. Puna ca paraü bhikkhave saïgho bhinno hoti, saïghe kho pana bhikkhave\<*<4>*>/ bhinne a¤¤ama¤¤aü akkosà ca honti\<*<5>*>/, a¤¤ama¤¤aü paribhàsà ca honti\<*<5>*>/ a¤¤ama¤¤aü parikkhepà ca honti\<*<5>*>/ a¤¤ama¤¤aü pariccajanà\<*<6>*>/ ca honti\<*<5>*>/. Tattha appasannà c'eva na ppasãdanti pasannàna¤ ca ekaccànaü a¤¤athattaü hoti. Ayaü bhikkhave pa¤camo dhammo saddhammassa sammosàya antaradhànàya saü- vattati. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà saddhammassa sam- mosàya antaradhànàya saüvattanti\<*<7>*>/. 7. Pa¤c'ime bhikkhave dhammà saddhammassa ñhitiyà asammosàya anantaradhànàya saüvattanti. Katame pa¤ca? 8. Idha bhikkhave bhikkhå suggahitaü\<*<8>*>/ suttantaü pa- riyàpuõanti sunikkhittehi padavya¤janehi, sunikkhittassa bhikkhave padavya¤janassa attho pi sunayo\<*<9>*>/ hoti. Ayaü bhikkhave pañhamo dhammo saddhammassa ñhitiyà asam- mosàya anantaradhànàya saüvattati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. bàhullikà throughout; Ph. M6. M7 bahulikà and bàhulikà. 2 M. Ph. àpajjanti. 3 M. Ph. àrabhanti. 4 omitted by M. 5 S. hoti. 6 S. pariccajà. 7 T. -tã ti. 8 T. M7 -hãtaü. 9 T. M6. M7 sunnayo; Ph. suniyo. >/ #<[page 180]># %<180 Aïguttara-Nikàya. CLVI. 9-12>% 9. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhå subbacà\<*<1>*>/ honti sovacassakaraõehi\<*<2>*>/ dhammehi samannàgatà khamà padak- khiõaggàhino anusàsaniü. Ayaü bhikkhave dutiyo dhammo saddhammassa ñhitiyà asammosàya anantaradhànàya saü- vattati. 10. Puna\<*<3>*>/ ca paraü bhikkhave ye te bhikkhå bahussutà àgatàgamà dhammadharà vinayadharà màtikàdharà, te sakkaccaü paraü vàcenti, tesaü accayena na chinnamå- lako suttanto hoti sappañisaraõo. Ayaü bhikkhave tatiyo dhammo saddhammassa ñhitiyà asammosàya anantaradhà- nàya saüvattati. 11. Puna ca paraü bhikkhave therà\<*<4>*>/ bhikkhå na bàhu- likà honti na sàthalikà okkamane nikkhittadhurà paviveke pubbaïgamà viriyaü àrabhanti appattassa pattiyà anadhi- gatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya, tesaü pacchimà janatà diññhànugatiü àpajjati\<*<5>*>/, sà pi hoti na bàhulikà na sàthalikà okkamane nikkhittadhurà paviveke pubbaïgamà viriyaü àrabhati appattassa pattiyà anadhi- gatassa adhigamàya asacchikatassa sacchikiriyàya. Ayaü bhikkhave catuttho dhammo saddhammassa ñhitiyà asam- mosàya anantaradhànàya saüvattati. 12. Puna ca paraü bhikkhave saïgho samaggo sam- modamàno avivadamàno ekuddeso phàsu viharati, saïghe kho pana bhikkhave samagge na c'eva a¤¤ama¤¤aü ak- kosà\<*<6>*>/ honti na ca\<*<7>*>/ a¤¤ama¤¤aü paribhàsà honti na ca a¤¤ama¤¤aü parikkhepà honti na ca a¤¤ama¤¤aü pari- ccajanà\<*<8>*>/ honti\<*<9>*>/. Tattha appasannà c'eva pasãdanti pasan- nàna¤ ca bhãyobhàvo hoti. Ayaü bhikkhave pa¤camo dhammo saddhammassa ñhitiyà asammosàya anantaradhà- nàya saüvattati. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhammà saddhammassa ñhi- tiyà asammosàya anantaradhànàya saüvattantã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. subacà; M7 suvacà. 2 T. -õãyehi. 3 T. omits this sentence. 4 omitted by M7. 5 M. Ph. àpajjanti. 6 Ph. anakk- 7 M7 ta¤ ca. 8 S. pariccajà. 9 S. hoti. >/ #<[page 181]># %% CLVII. 1. Pa¤cannaü bhikkhave puggalànaü kathà dukkathà puggalaü\<*<1>*>/ puggalaü\<*<2>*>/ upanidhàya. Katamesaü pa¤cannaü? 2. Assaddhassa bhikkhave saddhàkathà dukkathà, dussã- lassa sãlakathà dukkathà, appassutassa bàhusaccakathà dukkathà, macchariyassa\<*<3>*>/ càgakathà dukkathà, duppa¤- ¤assa pa¤¤àkathà dukkathà. Kasmà ca bhikkhave assad- dhassa saddhàkathà dukkathà? 3. Assaddho bhikkhave saddhàkathàya kacchamànàya abhisajjati kuppati vyàpajjati patitthãyati\<*<4>*>/ kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pàtukaroti. Taü kissa hetu? Taü hi so bhikkhave saddhàsampadaü attani na\<*<2>*>/ samanupassati na ca labhati tato nidànaü pãtipàmujjaü\<*<5>*>/. Tasmà assad- dhassa saddhàkathà dukkathà. Kasmà ca bhikkhave dus- sãlassa sãlakathà dukkathà? 4. Dussãlo bhikkhave sãlakathàya kacchamànàya abhi- sajjati kuppati vyàpajjati patitthãyati kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pàtukaroti. Taü kissa hetu? Taü hi so bhikkhave sãlasampadaü attani na samanupassati na ca labhati tato nidànaü pãtipàmujjaü\<*<6>*>/. Tasmà dussãlassa sã- lakathà dukkathà. Kasmà ca bhikkhave appassutassa bàhusaccakathà dukkathà? 5. Appassuto bhikkhave bàhusaccakathàya kacchamànàya abhisajjati kuppati vyàpajjati patitthãyati kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pàtukaroti. Taü kissa hetu? Taü hi so bhikkhave sutasampadaü attani na samanupassati na ca labhati tato nidànaü pãtipàmujjaü. Tasmà appassu- tassa bàhusaccakathà dukkathà. Kasmà ca bhikkhave macchariyassa càgakathà dukkathà? 6. Maccharã bhikkhave càgakathàya kacchamànàya abhi- sajjati kuppati vyàpajjati patitthãyati kopa¤ ca dosa¤ ca ap- paccaya¤ ca pàtukaroti. Taü kissa hetu? Taü hi so bhik- khave càgasampadaü attani na samanupassati na ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. puggale. 2 omitted by M6. 3 S. maccharissa throughout. 4 M. patiññhiyati throughout; Ph. patiñhiyati and patiñhiyyati. 5 T. -pàmojjaü. 6 M6 -pàmojjaü. >/ #<[page 182]># %<182 Aïguttara-Nikàya. CLVII. 7-12>% labhati tato nidànaü pãtipàmujjaü\<*<1>*>/. Tasmà macchariyassa càgakathà dukkathà. Kasmà ca bhikkhave duppa¤¤assa pa¤¤àkathà dukkathà? 7. Duppa¤¤o bhikkhave pa¤¤àkathàya kacchamànàya abhisajjati kuppati vyàpajjati patitthãyati kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pàtukaroti. Taü kissa hetu? Taü hi so bhikkhave pa¤¤àsampadaü attani na samanupassati na ca labhati tato nidànaü pãtipàmujjaü\<*<2>*>/. Tasmà duppa¤¤assa pa¤¤àkathà dukkathà. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü puggalànaü kathà dukkathà puggalaü\<*<3>*>/ puggalaü\<*<4>*>/ upanidhàya. 8. Pa¤cannaü bhikkhave puggalànaü kathà sukathà\<*<5>*>/ puggalaü\<*<3>*>/ puggalaü upanidhàya. Katamesaü pa¤cannaü? 9. Saddhassa bhikkhave saddhàkathà sukathà, sãlavato sãlakathà sukathà, bahussutassa bàhusaccakathà sukathà, càgavato càgakathà sukathà, pa¤¤avato pa¤¤àkathà su- kathà. Kasmà ca bhikkhave saddhassa saddhàkathà su- kathà? 10. Saddho bhikkhave saddhàkathàya kacchamànàya nà- bhisajjati na kuppati na vyàpajjati na patitthãyati na ko- pa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pàtukaroti. Taü kissa hetu? Taü hi so bhikkhave saddhàsampadaü attani sam- anupassati labhati ca\<*<4>*>/ tato nidànaü pãtipàmujjaü\<*<6>*>/. Tasmà saddhassa saddhàkathà sukathà. Kasmà ca bhik- khave sãlavato sãlakathà sukathà? 11. Sãlavà bhikkhave sãlakathàya kacchamànàya nàbhi- sajjati na kuppati na vyàpajjati na patitthãyati na kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pàtukaroti. Taü kissa hetu? Taü hi so bhikkhave sãlasampadaü attani samanupassati labhati ca tato nidànaü pãtipàmujjaü\<*<7>*>/. Tasmà sãlavato sãlakathà sukathà. Kasmà ca bhikkhave bahussutassa bàhusaccakathà sukathà? 12. Bahussuto bhikkhave bàhusaccakathàya kacchamà- nàya nàbhisajjati na kuppati na vyàpajjati na patitthã- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6. M7 -pàmojjaü. 2 T. M6. M7 -pàmojjaü. 3 M. Ph. S. puggale. 4 omitted by M6. 5 M6 omits all from puggalaü to Kasmà. 6 T. M6 -pàmojjaü. 7 T. -pàmojjaü. >/ #<[page 183]># %% yati na kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pàtukaroti. Taü kissa hetu? Taü hi so bhikkhave sutasampadaü attani samanupassati labhati ca tato nidànaü pãtipàmuj- jaü\<*<1>*>/. Tasmà bahussutassa bàhusaccakathà sukathà. Kas- mà ca bhikkhave càgavato càgakathà sukathà? 13. Càgavà bhikkhave càgakathàya kacchamànàya nà- bhisajjati na kuppati na vyàpajjati na patitthãyati na ko- pa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pàtukaroti. Taü kissa hetu? Taü hi so bhikkhave càgasampadaü attani sama- nupassati labhati ca tato nidànaü pãtipàmujjaü\<*<1>*>/. Tasmà càgavato càgakathà sukathà. Kasmà ca bhikkhave pa¤- ¤avato pa¤¤àkathà sukathà? 14. Pa¤¤avà bhikkhave pa¤¤àkathàya kacchamànàya nàbhisajjati na kuppati na vyàpajjati na patitthãyati na kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pàtukaroti. Taü kissa hetu? Taü hi so bhikkhave pa¤¤àsampadaü attani sama- nupassati labhati ca tato nidànaü pãtipàmujjaü. Tasmà pa¤¤avato pa¤¤àkathà\<*<2>*>/ sukathà. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü puggalànaü kathà sukathà puggalaü\<*<3>*>/ puggalaü\<*<4>*>/ upanidhàyà ti. CLVIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu sàrajjaü okkanto\<*<5>*>/ hoti. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu assaddho hoti, dussãlo hoti, appassuto hoti, kusãto hoti, duppa¤¤o hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu sàrajjaü okkanto\<*<6>*>/ hoti. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu visàrado hoti. Katamehi pa¤cahi? 4. Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti, sãlavà hoti, ba- hussuto hoti, àraddhaviriyo hoti, pa¤¤avà hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6 -pàmojjaü. 2 M6. M7 have -kathàya and repeat kacchamànàya and so on till pa¤¤àkathà. 3 M. Ph. S. puggale. 4 M6 puggalà. 5 M. okkamanto throughout; Ph. ukkamanto. 6 Ph. M6 okkamanto. >/ #<[page 184]># %<184 Aïguttara-Nikàya. CLIX. 1-CLX. 1>% Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu visàrado hotã ti. CLIX. 1. Ekaü\<*<1>*>/ samayaü Bhagavà Kosambiyaü viharati Gho- sitàràme. Tena kho pana samayena àyasmà Udàyi maha- tiyà gihiparisàya parivuto dhammaü desento nisinno hoti. Addasà kho àyasmà ânando àyasmantaü Udàyiü maha- tiyà gihiparisàya parivutaü dhammaü desentaü nisinnaü, disvà\<*<2>*>/ yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bha- gavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ânando Bhagavantaü etad avoca `àyasmà bhante Udàyi mahatiyà gihiparisàya parivuto\<*<3>*>/ dhammaü desetã\<*<4>*>/' ti. Na kho ânanda sukaraü paresaü dhammaü desetuü. Paresaü ânanda dhammaü desentena pa¤ca dhamme aj- jhattaü upaññhàpetvà\<*<5>*>/ paresaü dhammo desetabbo. Ka- tame pa¤ca? 2. Anupubbikathaü kathessàmã\<*<6>*>/ ti paresaü dhammo desetabbo, pariyàyadassàvã\<*<7>*>/ kathaü\<*<7>*>/ kathessàmã\<*<6>*>/ ti pare- saü dhammo desetabbo, anuddayataü\<*<8>*>/ pañicca kathaü kathessàmã\<*<6>*>/ ti paresaü dhammo desetabbo, na àmisantaro\<*<9>*>/ kathaü kathessàmã\<*<6>*>/ ti paresaü dhammo desetabbo, attà- na¤ ca para¤ ca anupahacca kathaü kathessàmã\<*<6>*>/ ti pare- saü dhammo desetabbo. Na kho ânanda sukaraü paresaü dhammaü desetuü. Paresaü ânanda dhammaü desentena ime pa¤ca dhamme ajjhattaü upaññhàpetvà\<*<5>*>/ paresaü dhammo desetabbo ti. CLX. 1. Pa¤c'ime bhikkhave uppannà duppañivinodayà. Ka- tame pa¤ca? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. put Evaü me sutaü before Ekaü. 2 S. disvàna. 3 Ph. parivutto. 4 S. desento nisinno. 5 T. M6. M7 upaññha- 6 M. Ph. kathissàmã. 7 Ph. pariyàyakathaü; M6 pariyàdassàmi kathaü. 8 S. anuda-; M6 anuddayo; M7 anuddaseyà. 9 Ph. àmiss- >/ #<[page 185]># %% 2. Uppanno ràgo duppañivinodayo, uppanno doso duppa- ñivinodayo, uppanno moho duppañivinodayo, uppannaü pa- ñibhànaü duppañivinodayaü, uppannaü gamikacittaü dup- pañivinodayaü. Ime kho bhikkhave pa¤ca\<*<1>*>/ uppannà duppañivinodayà ti. Saddhammavaggo\<*<2>*>/ soëasamo\<*<3>*>/. Tass' uddànaü\<*<4>*>/: Tayo saddhammaniyàmà\<*<5>*>/ tayo\<*<6>*>/ saddhammasammosà\<*<7>*>/ Dukkathà\<*<8>*>/ sàrajjaü c'eva\<*<9>*>/ Udàyi dubbinodayà\<*<10>*>/ ti. CLXI. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àghàtapañivinayà, yattha bhik- khuno uppanno àghàto sabbaso pañivinetabbo. Katame pa¤ca? 2. Yasmiü bhikkhave puggale àghàto jàyetha, mettà tasmiü puggale bhàvetabbà. Evaü tasmiü puggale àghàto pañivinetabbo. 3. Yasmiü bhikkhave puggale àghàto jàyetha, karuõà tasmiü\<*<11>*>/ puggale bhàvetabbà. Evaü tasmiü puggale àghàto pañivinetabbo. 4. Yasmiü bhikkhave\<*<12>*>/ puggale àghàto jàyetha, upekkhà tasmiü puggale bhàvetabbà. Evaü tasmiü puggale àghàto pañivinetabbo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 M. adds niññhito; Ph. -vaggaü niññhitaü; T. M6. M7 dhammavaggo. 3 M. S. pañhamo. 4 M. Ph. udd- 5 Ph. -yàmaü; M. sammattaniyàmaü; M6. M7 pa¤ca dhammaü niyamaccayo (M7 nimaddhayo); M6 pi dhammanisaman. 6 omitted by M6. M7. 7 M. Ph. -siyaü; M6. M7 saddhammahàyanà; T. saddhammahàtàya. 8 M. Ph. dukathà; M6 kathà; T. M7 kathaü. 9 S. c'eva sà-; M. sàrajjanaü c'eva; M6 saradana¤ c'eva; T. sàradàna¤ c'eva; M7 sàradana¤ c'eva. 10 M. Ph. duppañivinodayenà; T. M6 duppañivinodayena vaggo; M7 suppañivinodaye ti vaggo. 11 M. Ph. yasmiü. 12 omitted by M. Ph. >/ #<[page 186]># %<186 Aïguttara-Nikàya. CLXI. 5-CLXII. 6>% 5. Yasmiü bhikkhave puggale àghàto jàyetha, asati amanasikàro\<*<1>*>/ tasmiü puggale àpajjitabbo. Evaü tasmiü puggale àghàto pañivinetabbo\<*<2>*>/. 6. Yasmiü bhikkhave puggale àghàto jàyetha, kammas- sakatà\<*<3>*>/ tasmiü puggale adhiññhàtabbà `kammassako ayam àyasmà kammadàyàdo kammayoni kammabandhu kamma- pañisaraõo, yaü kammaü karissati kalyàõaü và pàpakaü và tassa dàyàdo bhavissatã' ti. Evaü tasmiü puggale àghàto pañivinetabbo. Ime kho bhikkhave pa¤ca àghàtapañivinayà, yattha bhik- khuno uppanno àghàto sabbaso pañivinetabbo ti. CLXII. 1. Tatra kho àyasmà Sàriputto bhikkhå àmantesi:-- âvuso bhikkhavo ti. âvuso ti kho te bhikkhå àyasmato Sàriputtassa paccassosuü. âyasmà Sàriputto etad avoca:-- 2. Pa¤c'ime àvuso àghàtapañivinayà, yattha bhikkhuno uppanno\<*<4>*>/ àghàto sabbaso pañivinetabbo. Katame pa¤ca? 3. Idhàvuso\<*<5>*>/ ekacco puggalo aparisuddhakàyasamàcàro hoti parisuddhavacãsamàcàro\<*<4>*>/, evaråpe pi àvuso puggale àghàto pañivinetabbo. 4. Idha panàvuso ekacco puggalo aparisuddhavacãsamà- càro hoti parisuddhakàyasamàcàro\<*<4>*>/, evaråpe pi àvuso pug- gale àghàto pañivinetabbo. 5. Idha panàvuso ekacco puggalo aparisuddhakàyasamà- càro\<*<6>*>/ hoti aparisuddhavacãsamàcàro\<*<7>*>/ labhati ca kàlena kàlaü cetaso vivaraü cetaso pasàdaü, evaråpe pi àvuso puggale àghàto pañivinetabbo. 6. Idha panàvuso ekacco puggalo aparisuddhakàyasam- àcàro\<*<8>*>/ hoti\<*<4>*>/ aparisuddhavacãsamàcaro\<*<9>*>/ na ca labhati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. M. S. manasikàro. 2 M7 repeats this sentence word for word, but, instead of manasikàro, it then has amanasikàro. 3 S. -kathà. 4 omitted by Ph. 5 M. Ph. idha panàvuso. 6 T. M6. M7 add ca. 7 T. adds ca. 8 M7 adds parisuddhavacisamàro (sic). 9 T. adds hoti. >/ #<[page 187]># %% kàlena kàlaü cetaso vivaraü cetaso pasàdaü, evaråpe pi àvuso puggale àghàto pañivinetabbo. 7. Idha panàvuso ekacco puggalo parisuddhakàyasamà- càro hoti\<*<1>*>/ parisuddhavacãsamàcàro labhati ca kàlena kàlaü cetaso vivaraü cetaso pasàdaü, evaråpe pi àvuso puggale àghàto pañivinetabbo. 8. Tatràvuso yvàyaü puggalo aparisuddhakàyasamàcàro parisuddhavacãsamàcàro. Kathaü tasmiü puggale àghàto pañivinetabbo? 9. Seyyathà pi àvuso bhikkhu paüsukåliko rathiyàya nantakaü disvà vàmena pàdena niggahetvà\<*<2>*>/ dakkhiõena pàdena vitthàretvà\<*<3>*>/, yo tattha sàro, taü paripàcetvà\<*<4>*>/ àdàya pakkameyya, evam eva\<*<5>*>/ kho àvuso\<*<6>*>/ yvàyaü\<*<7>*>/ puggalo apa- risuddhakàyasamàcàro parisuddhavacãsamàcàro, yàssa\<*<8>*>/ apa- risuddhakàyasamàcàratà, na sàssa\<*<9>*>/ tasmiü samaye mana- sikàtabbà, yà ca\<*<10>*>/ khvàssa\<*<11>*>/ parisuddhavacãsamàcàratà, sàssa\<*<12>*>/ tasmiü samaye manasikàtabbà. Evaü tasmiü puggale àghàto pañivinetabbo. 10. Tatràvuso yvàyaü puggalo aparisuddhavacãsamàcàro parisuddhakàyasamàcàro. Kathaü tasmiü puggale àghàto pañivinetabbo? 11. Seyyathà pi àvuso pokkharaõã sevàlapaõakapariyo- naddhà\<*<13>*>/, atha puriso àgaccheyya ghammàbhitatto gham- mapareto kilanto tasito pipàsito, so taü pokkharaõiü ogà- hetvà\<*<14>*>/ ubhohi hatthehi iti c'iti ca\<*<15>*>/ sevàlapaõakaü\<*<13>*>/ apa- viyåhitvà\<*<16>*>/ a¤jalinà\<*<5>*>/ pivitvà\<*<5>*>/ pakkameyya, evam eva kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. 2 Ph. nigah-; M. niggaõhitvà; T. M6. M7 taü niggahetvà. 3 M. Ph. S. pattharitvà; T. pavitthàretvà. 4 M. Ph. S. paripàtevà; M6. M7 pañipàcetvà; T. pañipàtetvà. 5 omitted by Ph. 6 M. khvàvuso; Ph. khvà àv- 7 M7 yuvàyaü; T. sacàyaü. 8 Ph. T. M6 yassa. 9 M. Ph. T. M6. M7 sà. 10 Ph. yvàyaü; M. yàyaü; M6 yassà for ya ca khvàssa. 11 M. Ph. S. khvassa; T. kvàssa. 12 M7 sassa; Ph. svàssa. 13 Ph. T. M6. M7 -panaka- 14 M. ogihitvà; Ph. oggahitvà; M7 ogahetvà; M6 gahetvà 15 S. omits iti c'iti ca. 16 Ph. -viyahitvà; T. M6. M7 apabbåhitvà. >/ #<[page 188]># %<188 Aïguttara-Nikàya. CLXII. 12-13>% àvuso yvàyaü puggalo aparisuddhavacãsamàcàro parisud- dhakàyasamàcàro, yàssa\<*<1>*>/ aparisuddhavacãsamàcàratà, na sàssa\<*<2>*>/ tasmiü samaye manasikàtabbà, yà ca\<*<3>*>/ khvàssa\<*<4>*>/ parisuddhakàyasamàcàratà, sàssa\<*<5>*>/ tasmiü\<*<6>*>/ samaye mana- sikàtabbà. Evaü tasmiü puggale àghàto pañivinetabbo. 12. Tatràvuso yvàyaü puggalo aparisuddhakàyasamàcàro aparisuddhavacãsamàcàro labhati ca kàlena kàlaü cetaso vivaraü cetaso pasàdaü. Kathaü tasmiü puggale àghàto pañivinetabbo? 13. Seyyathà pi àvuso parittaü gopade\<*<7>*>/ udakaü, atha puriso àgaccheyya ghammàbhitatto ghammapareto kilanto tasito pipàsito, tassa evam assa `idaü kho parittaü go- pade\<*<8>*>/ udakaü, sacàhaü\<*<9>*>/ a¤jalinà và pivissàmi bhàjanena và, khobhessàmi\<*<10>*>/ taü lolessàmi\<*<11>*>/ pi taü apeyyam pi taü karissàmi, yan nånàhaü catukuõóiko\<*<12>*>/ nipatitvà go- pãtakaü pivitvà pakkameyyan' ti, so catukuõóiko\<*<12>*>/ ni- patitvà gopãtakaü pivitvà pakkameyya, evam eva kho àvuso yvàyaü puggalo aparisuddhakàyasamàcàro apari- suddhavacãsamàcàro labhati ca kàlena kàlaü cetaso vi- varaü cetaso pasàdaü, yàssa aparisuddhakàyasamàcàratà, na sàssa\<*<13>*>/ tasmiü samaye manasikàtabbà, yà pi 'ssa apa- risuddhavacãsamàcàratà, sà pi 'ssa tasmiü samaye na\<*<14>*>/ manasikàtabbà, ya¤ ca kho so labhati kàlena kàlaü cetaso \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. T. M6. M7 yassa. 2 M. Ph. T. M6. M7 sà. 3 Ph. yvàyaü; M. yàyaü; M6 yassà for ya ca khvàssa. 4 M. Ph. S. khvassa; T. kvàssa. 5 Ph. svàssa. 6 M6 continues: aghàto pañivinetabbo. Seyyathà pi àvuso parittaü samaye manasikàtabbà. Seyyathà pi àvuso parittaü gopade and so on. 7 S. gopadake. 8 Ph. gopare; S. gopadake. 9 T. sacàyaü. 10 M. Ph. S. khobhissàmi; M6 sobhessàmi; M7 mobhessàmi; S. adds pi. 11 M. Ph. ëolissàmi; S. loëissàmi; M6 màlessàmi; M7 molessàmi; S. adds pi. 12 M6. M7 catukkuõóiko; T. catåkoõóiko; S. catukuõñhiko M. Ph. -khaõñhiko. 13 M. T. M6. M7 sà; Ph. nassa for na sàssa. 14 S. puts na before sà pi 'ssa. >/ #<[page 189]># %% vivaraü cetaso pasàdaü\<*<1>*>/, tad ev'assa tasmiü samaye manasikàtabbaü. Evaü tasmiü puggale àghàto pañi- vinetabbo. 14. Tatràvuso yvàyaü puggalo aparisuddhakàyasamàcàro aparisuddhavacãsamàcàro na ca\<*<2>*>/ labhati kàlena kàlaü ce- taso vivaraü cetaso pasàdaü. Kathaü tasmiü puggale àghàto pañivinetabbo? 15. Seyyathà pi àvuso puriso àbàdhiko dukkhito bàëha- gilàno addhànamaggapañipanno, tassa purato pi 'ssa dåre gàmo pacchato pi 'ssa dåre gàmo, so na labheyya sappà- yàni bhojanàni\<*<3>*>/ na\<*<3>*>/ labheyya\<*<3>*>/ sappàyàni\<*<3>*>/ bhesajjàni na labheyya pañiråpaü upaññhàkaü na labheyya gàmantanà- yakaü\<*<4>*>/, tam enaü a¤¤ataro puriso passeyya addhàna- maggapañipanno, so tasmiü purise kàru¤¤aü yeva upaññhà- peyya anudayaü\<*<5>*>/ yeva upaññhàpeyya anukampaü yeva upaññhàpeyya `aho vatàyaü puriso labheyya sappàyàni bhojanàni labheyya sappàyàni bhesajjàni labheyya pañirå- paü upaññhàkaü labheyya gàmantanàyakaü\<*<3>*>/. Taü kissa hetu? Màyaü\<*<6>*>/ puriso idh'eva anayavyasanaü àpajjatã\<*<7>*>/' ti. Evam eva kho àvuso yvàyaü puggalo aparisuddha- kàyasamàcàro aparisuddhavacãsamàcàro na ca labhati kà- lena kàlaü cetaso vivaraü cetaso pasàdaü, evaråpe\<*<8>*>/ àvuso puggale kàru¤¤aü yeva upaññhàpetabbaü anudayà yeva upaññhàpetabbà anukampà yeva upaññhàpetabbà `aho vata ayam àyasmà kàyaduccaritaü pahàya kàyasucaritaü bhà- veyya, vacãduccaritaü pahàya vacãsucaritaü bhàveyya, manoduccaritaü pahàya manosucaritaü bhàveyya. Taü kissa hetu? Màyam\<*<9>*>/ àyasmà\<*<10>*>/ kàyassa bhedà paramma- raõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjatã\<*<11>*>/' ti. Evaü tasmiü puggale àghàto pañivinetabbo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 continues: Kathaü tasmiü puggale àghàto pañivinetabbo, then Tatràvuso and so on. 2 omitted by S. 3 omitted by M7. 4 Ph. -senàsanaü. 5 M. Ph. have anuddayaü throughout. 6 M. Ph. ayaü. 7 S. àpajjã; M. Ph. àpajjeyya (without ti). 8 S. adds pi. 9 M. ayaü; M6. M7 mayaü. 10 T. màyasmà for màyam ày- 11 S. upapajjã; T. M6. M7 uppajjatã. >/ #<[page 190]># %<190 Aïguttara-Nikàya. CLXII. 16-CLXIII. 1>% 16. Tatràvuso yvàyaü puggalo parisuddhakàyasamàcàro parisuddhavacãsamàcàro labhati\<*<1>*>/ ca kàlena kàlaü cetaso vivaraü cetaso pasàdaü. Kathaü tasmiü puggale àghàto pañivinetabbo? 17. Seyyathà pi àvuso pokkharaõã acchodakà\<*<2>*>/ sàtodakà sãtodakà\<*<3>*>/ setodakà\<*<4>*>/ supatiññhà ramaõãyà\<*<5>*>/ nànàrukkhehi sa¤channà, atha puriso àgaccheyya ghammàbhitatto gham- mapareto kilanto tasito pipàsito, so taü pokkharaõiü ogà- hetvà nahàtvà\<*<6>*>/ ca\<*<7>*>/ pivitvà ca paccuttaritvà\<*<8>*>/ tatth'eva rukkhachàyàya nisãdeyya và nipajjeyya và, evam eva kho àvuso yvàyaü puggalo parisuddhakàyasamàcàro parisud- dhavacãsamàcàro\<*<9>*>/ labhati ca kàlena kàlaü cetaso vivaraü cetaso pasàdaü, yà pi'ssa\<*<10>*>/ parisuddhakàyasamàcàratà, sà pi 'ssa\<*<11>*>/ tasmiü samaye manasikàtabbà, yà pi 'ssa pa- risuddhavacãsamàcàratà, sà pi 'ssa tasmiü samaye mana- sikàtabbà, yam pi so\<*<12>*>/ labhati kàlena kàlaü cetaso viva- raü cetaso pasàdaü, tam pi 'ssa tasmiü samaye manasi- kàtabbaü. Evaü tasmiü puggale àghàto pañivinetabbo. Samantapàsàdikaü àvuso puggalaü àgamma cittaü pa- sãdati. Ime kho àvuso pa¤ca àghàtapañivinayà, yattha bhik- khuno uppanno àghàto sabbaso pañivinetabbo ti. CLXIII. 1. Tatra kho àyasmà Sàriputto bhikkhå àmantesi\<*<13>*>/:-- âvuso bhikkhavo ti. âvuso ti kho te bhikkhå àyasmato Sàriputassa paccassosuü. âyasmà Sàriputto etad avoca:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. upalabhati. 2 T. M6. M7 -dikà, also at the other words. 3 omitted by Ph. 4 T. M6. M7 setakà. 5 M. Ph. S. rammaõiyà. 6 S. nhàtvà; M. Ph. nhatvà; M7 nahatvà. 7 omitted by M6. 8 T. paccutteritvà. 9 T. M6. M7 pe instead of -vacãsamàcàro. 10 M. M6 yassa; Ph. yvàyaü; T. M7 yàssa. 11 T. M6. M7 sàssa. 12 M6 has after so: la-sa-vinetabbo ti, and then it begins with CLXIII. 13 S. has pe after àmantesi, then Pa¤ca-; T. M6. M7 omit pe, but they continue: Pa¤c- >/ #<[page 191]># %% 2. Pa¤cah'àvuso dhammehi samannàgato bhikkhu alaü- sàkaccho sabrahmacàrãnaü. Katamehi pa¤cahi? 3. Idhàvuso bhikkhu attanà ca sãlasampanno hoti sãla- sampadàkathàya ca àgataü pa¤haü vyàkattà hoti, attanà ca samàdhisampanno hoti samàdhisampadàkathàya ca àga- taü pa¤haü vyàkattà hoti, attanà ca pa¤¤àsampanno hoti pa¤¤àsampadàkathàya ca àgataü pa¤haü vyàkattà hoti, attanà ca vimuttisampanno hoti vimuttisampadàkathàya ca àgataü pa¤haü vyàkattà hoti, attanà ca vimutti¤àõadas- sanasampanno hoti vimutti¤àõadassanasampadàkathàya ca àgataü pa¤haü vyàkattà hoti. Imehi kho àvuso pa¤cahi dhammehi samannàgato bhik- khu alaüsàkaccho sabrahmacàrãnan ti. CLXIV. 1. Tatra kho àyasmà Sàriputto bhikkhå àmantesi . . . pe\<*<1>*>/ . . . 2. Pa¤cah'àvuso dhammehi samannàgato bhikkhu alaü- sàjãvo sabrahmacàrãnaü. Katamehi pa¤cahi? 3. Idhàvuso bhikkhu attanà ca sãlasampanno hoti sãla- sampadàkathàya ca kataü\<*<2>*>/ pa¤haü vyàkattà hoti, attanà ca samàdhisampanno hoti samàdhisampadàkathàya ca ka- taü pa¤haü vyàkattà hoti, attanà ca pa¤¤àsampanno hoti pa¤¤àsampadàkathàya ca kataü pa¤haü vyàkattà hoti, attanà ca vimuttisampanno hoti vimuttisampadàkathàya ca kataü pa¤haü vyàkattà hoti, attanà ca vimutti¤àõa- dassanasampanno hoti vimutti¤àõadassanasampadàkathàya ca kataü pa¤haü vyàkattà hoti. Imehi kho àvuso pa¤cahi dhammehi samannàgato bhik- khu alaüsàjãvo sabrahmacàrãnan ti. CLXV. 1. Tatra kho àyasmà Sàriputto bhikkhå àmantesi . . . pe\<*<1>*>/ . . . 2. Yo hi koci àvuso paraü pa¤haü pucchati, sabbo so pa¤cahi ñhànehi etesaü và a¤¤atarena. Katamehi pa¤cahi? 3. Mandattà momåhattà\<*<3>*>/ paraü pa¤haü pucchati, pà- piccho\<*<4>*>/ icchàpakato paraü pa¤haü pucchati, paribhavaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa; omitted by Ph. T. M6. M7. 2 M. Ph. àgataü throughout. 3 M. mohamåhattà. 4 omitted by Ph. >/ #<[page 192]># %<192 Aïguttara-Nikàya. CLXVI. 1-2>% paraü pa¤haü pucchati, a¤¤àtukàmo\<*<1>*>/ paraü pa¤haü pucchati, atha và pakuppanto\<*<2>*>/ paraü pa¤haü pucchati `sace me pa¤haü puññho samma-d-eva vyàkarissati, icc'etaü\<*<3>*>/ kusalaü, no ce\<*<4>*>/ me pa¤haü puññho samma-d-eva vyàka- rissati, aham assa samma-d-eva vyàkarissàmã' ti. Yo\<*<5>*>/ hi koci àvuso paraü pa¤haü pucchati, sabbo so imehi pa¤cahi ñhànehi etesaü và a¤¤atarena. Ahaü kho panàvuso evaücitto paraü\<*<6>*>/ pa¤haü pucchàmi `sace me pa¤haü\<*<7>*>/ puññho samma-d-eva vyàkarissati, icc'etaü kusa- laü, no ce me pa¤haü puññho samma-d-eva vyàkarissati, aham assa samma-d-eva vyàkarissàmã ti. CLXVI. 1. Tatra kho àyasmà Sàriputto bhikkhå àmantesi . . . pe\<*<8>*>/ . . . 2. Idhàvuso bhikkhu sãlasampanno samàdhisampanno pa¤- ¤àsampanno sa¤¤àvedayitanirodhaü samàpajjeyya\<*<9>*>/ pi vuñ- ñhaheyya pi, atth'etaü ñhànaü, no ce diññh'eva dhamme a¤¤aü àràdheyya, atikkamm'eva kabaliïkàràhàrabhak- khànaü\<*<10>*>/ devànaü sahavyataü a¤¤ataraü manomayaü kàyaü upapanno\<*<11>*>/ sa¤¤àvedayitanirodhaü samàpajjeyya pi vuññhaheyya pi, atth'etaü ñhànan ti. Evaü vutte àyasmà Udàyi àyasmantaü Sàriputtaü etad avoca `aññhà- naü kho etaü àvuso Sàriputta anavakàso, yaü so bhik- khu atikkamm'eva kabaliïkàràhàrabhakkhànaü devànaü sahavyataü a¤¤ataraü manomayaü kàyaü upapanno sa¤- ¤àvedayitanirodhaü samàpajjeyya pi vuññhaheyya pi, natth' etaü ñhànan' ti. Dutiyam pi kho . . .\<*<12>*>/ tatiyam pi kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. ¤àtukàmo; Ph. ¤àtu- corrected to a¤¤àtu- 2 T. pana kuppanto; M. Ph. S. pan' evaücitto. 3 T. icc'ete. 4 S. ca. 5 T. omits all from here to CLXVI. 6 M. Ph. yaü. 7 Ph. pa¤ho. 8 M. pa; omitted by T. M6. M7. 9 Ph. sammà-; M. Ph. M6 -yyà wherever it is followed by pi. 10 This word is variously spelled in our MSS.; M. has kabaëikàrà-; Ph. kabaliïkàrà- (only once kabalikàrà-); T. M6. M7 have kabaliükàrà-; S. has kabaëiükàrà-; one has to consider kabalãkàrà- or kabaliïkàrà- as the right forms, the nasal representing, as it does e. g. in niraïkatvà, the long vowel. 11 T. M6. M7 uppanno throughout. 12 S. pe. >/ #<[page 193]># %% àyasmà Sàriputto bhikkhå àmantesi `idhàvuso bhikkhu sã- lasampanno samàdhisampanno pa¤¤àsampanno sa¤¤àveda- yitanirodhaü samàpajjeyya pi vuññhaheyya pi, atth'etaü ñhànaü, no ce diññh'eva dhamme a¤¤aü àràdheyya, atik- kamm'eva kabaliïkàràhàrabhakkhànaü devànaü saha- vyataü a¤¤ataraü manomayaü kàyaü upapanno sa¤¤à- vedayitanirodhaü samàpajjeyya pi vuññhaheyya pi, atth' etaü ñhànan' ti. Tatiyaü pi kho àyasmà Udàyi àyasman- taü Sàriputtaü etad avoca `aññhànaü kho etaü àvuso Sàriputta anavakàso, yaü so bhikkhu atikkamm'eva kaba- liïkàràhàrabhakkhànaü devànaü sahavyataü a¤¤ataraü manomayaü kàyaü upapanno sa¤¤àvedayitanirodhaü samà- pajjeyya pi vuññhaheyya pi, natth'etaü ñhànan' ti. 3. Atha kho àyasmato Sàriputtassa etad ahosi `yàva ta- tiyam\<*<1>*>/ pi kho me àyasmà Udàyi pañikkosati, na ca me koci bhikkhu anumodati\<*<2>*>/, yan nånàhaü yena Bhagavà ten' upasaïkameyyan 'ti. Atha kho àyasmà Sàriputto yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhi- vàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà Sàriputto bhikkhå àmantesi `idhàvuso bhikkhu sãlasampanno samàdhisampanno pa¤¤àsampanno sa¤¤àvedayitanirodhaü samàpajjeyya pi vuññhaheyya pi, atth'etaü ñhànaü, no ce diññh'eva dhamme a¤¤aü àràdheyya, atikkamm'eva ka- baliïkàràhàrabhakkhànaü devànaü sahavyataü a¤¤ataraü manomayaü kàyaü upapanno sa¤¤àvedayitanirodhaü sam- àpajjeyya pi vuññhaheyya pi, atth'etaü ñhànan' ti. Evaü vutte àyasmà Udàyi àyasmantaü Sàriputtaü etad avoca `aññhànaü kho etaü àvuso Sàriputta anavakàso, yaü so bhikkhu atikkamm'eva kabaliïkàràhàrabhakkhànaü devà- naü sahavyataü a¤¤ataraü manomayaü kàyaü upapanno sa¤¤àvedayitanirodhaü samàpajjeyya pi vuññhaheyya pi\<*<3>*>/, natth'etaü ñhànan' ti. Dutiyam pi kho. . . . tatiyam pi kho àyasmà Sàriputto bhikkhå àmantesi `idhàvuso bhikkhu sãlasampanno samàdhisampanno pa¤¤àsampanno sa¤¤àve- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. tatiyakam. 2 Ph. anumodi; M7 anumodayati. 3 T. continues: atth' etaü ñhànan ti. Tatiyam pi kho àyasmà Udàyi and so on. >/ #<[page 194]># %<194 Aïguttara-Nikàya. CLXVI. 4-5>% dayitanirodhaü samàpajjeyya pi vuññhaheyya pi, atth'etaü ñhànaü, no ce diññh'eva dhamme a¤¤aü àràdheyya, atik- kamm'eva kabaliïkàràhàrabhakkhànaü devànaü sahavya- taü a¤¤ataraü manomayaü kàyaü upapanno sa¤¤àveda- yitanirodhaü samàpajjeyya pi vuññhaheyya pi, atth'etaü ñhànan' ti. Tatiyam pi kho àyasmà Udàyi àyasmantaü Sàriputtaü etad avoca `aññhànaü kho etaü àvuso Sàri- putta anavakàso, yaü so bhikkhu atikkamm'eva kabaliï- kàràhàrabhakkhànaü devànaü sahavyataü a¤¤ataraü ma- nomayaü kàyaü upapanno sa¤¤àvedayitanirodhaü samà- pajjeyya pi vuññhaheyya pi, natth'etaü ñhànan' ti. 4. Atha kho àyasmato Sàriputtassa etad ahosi `Bhaga- vato pi kho me sammukhà àyasmà Udàyi yàva tatiyaü\<*<1>*>/ pañikkosati, na ca me koci bhikkhu anumodati, yan nånà- haü tuõhã assan' ti. Atha kho àyasmà Sàriputto tuõhã ahosi. Atha kho Bhagavà àyasmantaü Udàyiü àmantesi `kaü pana tvaü\<*<2>*>/ Udàyi manomayaü kàyaü paccesã' ti? `Ye te bhante devà aråpino sa¤¤àmayà' ti. `Kiü nu kho tuyhaü Udàyi bàlassa\<*<3>*>/ avyattassa bhaõitena tvam pi nàma bhaõitabbaü ma¤¤asã' ti? 5. Atha kho Bhagavà àyasmantaü ânandaü àmantesi `atthi nàma ânanda theraü bhikkhuü vihesiyamànaü aj- jhupekkhissatha\<*<4>*>/, na hi nàma ânanda kàru¤¤aü pi bha- vissati theramhi\<*<5>*>/ bhikkhumhi vihesiyamànamhã' ti. Atha kho Bhagavà bhikkhå àmantesi `idha bhikkhave bhikkhu sãlasampanno samàdhisampanno pa¤¤àsampanno sa¤¤àve- dayitanirodhaü samàpajjeyya pi vuññhaheyya pi, atth'etaü ñhànaü, no ce diññh'eva dhamme a¤¤aü àràdheyya, atik- kamm'eva kabaliïkàràhàrabhakkhànaü devànaü sahavya- taü a¤¤ataraü manomayaü kàyaü upapanno sa¤¤àvedayi- tanirodhaü samàpajjeyya pi vuññhaheyya pi, atth'etaü ñhànan' ti. Idam avoca Bhagavà, idaü vatvà\<*<6>*>/ Sugato uññhàyàsanà vihàraü pàvisi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M6. M7. S. tatiyakaü. 2 T. taü. 3 Ph. balassa. 4 M. Ph. ajjhå-; T. -upekkhassatha. 5 S. byattamhi; M. Ph. byattayamhi. 6 M. Ph. S. vatvàna. >/ #<[page 195]># %% 6. Atha kho àyasmà ânando acirapakkantassa Bhaga- vato yenàyasmà Upavàno\<*<1>*>/ ten' upasaïkami, upasaïkamitvà àyasmantaü Upavànaü etad avoca `idhàvuso Upavàna a¤¤e theraü bhikkhuü\<*<2>*>/ vihesenti, mayan te na pucchàma. Anacchariyaü\<*<3>*>/ kho pan'etaü àvuso Upavàna, yaü\<*<4>*>/ Bha- gavà sàyaõhasamayaü pañisallànà vuññhito etad eva àrabbha udàhareyya, yathà àyasmantaü yev'ettha Upavànaü pañi- bhàseyya. Idàn'eva\<*<5>*>/ amhàkaü sàrajjaü okkantan' ti. 7. Atha kho Bhagavà sàyaõhasamayaü pañisallànà vuñ- ñhito yen'\<*<6>*>/ upaññhànasàlà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho Bhagavà àyasmantaü Upavànaü etad avoca `katãhi nu kho Upavàna dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo cà' ti? Pa¤cahi bhante dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? 8. Idha bhante thero bhikkhu sãlavà hoti . . . pe\<*<7>*>/ . . . samàdàya\<*<8>*>/ sikkhati sikkhàpadesu, bahussuto hoti . . . pe\<*<9>*>/ . . . diññhiyà suppañividdho, kalyàõavàco\<*<10>*>/ hoti kalyàõavàkka- raõo\<*<11>*>/ poriyà vàcàya samannàgato vissaññhàya anelagalàya\<*<12>*>/ atthassa vi¤¤àpaniyà, catunnaü jhànànaü àbhicetasikà- naü\<*<13>*>/ diññhadhammasukhavihàrànaü nikàmalàbhã hoti akicchalàbhã akasiralàbhã, àsavànaü\<*<14>*>/ khayà . . . pe\<*<15>*>/ . . . sacchikatvà upasampajja viharati. Imehi kho bhante pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo cà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 Upavàõo nearly throughout. 2 M. Ph. S. there bhikkhå; M6 aü¤atheraü bhikkhuü vihesaüti (sic); M7 aü¤attheraü bhikkhu (sic) vihesenti. 3 M7 acchariyaü. 4 omitted by T. 5 T. M7 idàn'amhàkaü; M6 idamhàkaü. 6 M. Ph. S. yena. 7 M. pa; omitted by Ph. T.; M6. M 7 have pàtimokkhasaüvarasamàdàya. 8 omitted by S. 9 M. la; omitted by Ph. 10 T. -vàcã; omitted by M7. 11 M. Ph. T. -vakkaraõo. 12 S. -gaëàya. 13 Ph. M6 abhi- 14 M. Ph. àsavàna¤ ca. 15 M. pa; omitted by Ph. >/ #<[page 196]># %<196 Aïguttara-Nikàya. CLXVI. 9-CLXVII. 4>% 9. Sàdhu sàdhu Upavàna. Imehi kho Upavàna\<*<1>*>/ pa¤cahi dhammehi samannàgato thero bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo ca. Ime ce\<*<2>*>/ Upavàna pa¤ca dhammà therassa bhikkhuno na saü- vijjeyyuü, kena\<*<2>*>/ naü\<*<3>*>/ sabrahmacàrã sakkareyyuü\<*<4>*>/ garu- kareyyuü màneyyuü påjeyyuü khaõóiccena pàliccena\<*<5>*>/ va- littacatàya? Yasmà ca\<*<6>*>/ kho Upavàna ime pa¤ca dhammà therassa bhikkhuno saüvijjanti, tasmà\<*<2>*>/ taü\<*<7>*>/ sabrahmacàrã sakkaronti garukaronti mànenti påjentã ti. CLXVII. 1. Tatra kho àyasmà Sàriputto bhikkhå àmantesi `coda- kena àvuso bhikkhunà paraü codetukàmena pa¤ca\<*<8>*>/ dhamme ajjhattaü upaññhapetvà\<*<9>*>/ paro codetabbo. Katame pa¤ca? 2. Kàlena vakkhàmi no akàlena, bhåtena vakkhàmi no abhåtena, saõhena\<*<10>*>/ vakkhàmi no pharusena, atthasaühi- tena\<*<11>*>/ vakkhàmi no anatthasaühitena, mettacittena\<*<12>*>/ vak- khàmi no dosantarena\<*<13>*>/. Codakena àvuso bhikkhunà paraü codetukàmena ime pa¤ca dhamme ajjhattaü upaññhapetvà paro codetabbo. 3. Idhàhaü àvuso ekaccaü puggalaü passàmi akàlena codiyamànaü no kàlena kupitaü\<*<14>*>/, abhåtena codiyamànaü no bhåtena kupitaü, pharusena codiyamànaü no saõhena kupitaü, anatthasaühitena codiyamànaü no atthasaühitena kupitaü, dosantarena codiyamànaü no mettacittena ku- pitaü. 4. Adhammacuditassa àvuso bhikkhuno pa¤cah'àkàrehi avippañisàro upadahàtabbo\<*<15>*>/ `akàlenàyasmà cudito no kà- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Hence also in Ph. this words is spelt Upavàõa. 2 omitted by M. Ph. 3 M. Ph. taü. 4 M. Ph. have na sakk-, also at the other verbs. 5 T. M6 phà- 6 omitted by M6. 7 M7 naü. 8 M. Ph. ime pa¤ca. 9 S. upaññhà- throughout. 10 M6 snehena and saühena (sic). 11 S. -sa¤hitena throughout; M. Ph. too have with one exception -sa¤h- 12 S. -citto. 13 S. -taro. 14 M. Ph. kuppitaü throughout. 15 S. upadahi-; M6 upadaha- and upadahà- >/ #<[page 197]># %% lena, alan te avippañisàràya, abhåtenàyasmà cudito no bhåtena, alan te avippañisàràya, pharusenàyasmà cudito no saõhena, alan te avippañisàràya, anatthasaühitenàyasmà cudito no atthasaühitena, alan te avippañisàràya, dosan- tarenàyasmà cudito no mettacittena, alan te avippañisà- ràyà' ti. Adhammacuditassa àvuso bhikkhuno imehi pa¤cah'àkà- rehi avippañisàro upadahàtabbo. 5. Adhammacodakassa àvuso bhikkhuno pa¤cah'àkàrehi vippañisàro upadahàtabbo `akàlena te àvuso cudito\<*<1>*>/ no kàlena, alan te vippañisàràya, abhåtena te àvuso cudito no bhåtena, alan te vippañisàràya, pharusena te àvuso cu- dito\<*<1>*>/ no saõhena, alan te vippañisàràya, anatthasaühitena te àvuso cudito\<*<1>*>/ no atthasaühitena, alan te vippañisàràya, dosantarena te àvuso cudito\<*<1>*>/ no mettacittena, alan te vip- pañisàràyà' ti. Adhammacodakassa àvuso bhikkhuno imehi pa¤cah'àkà- rehi vippañisàro upadahàtabbo. Taü kissa hetu? Yathà na a¤¤o\<*<2>*>/ pi bhikkhu abhåtena codetabbaü ma¤¤eyyà ti\<*<3>*>/. 6. Idha panàhaü àvuso ekaccaü puggalaü passàmi kà- lena codiyamànaü no akàlena kupitaü, bhåtena codiya- mànaü no abhåtena kupitaü, saõhena codiyamànaü no pharusena kupitaü, atthasaühitena codiyamànaü no anat- thasaühitena kupitaü, mettacittena codiyamànaü no do- santarena kupitaü. 7. Dhammacuditassa\<*<4>*>/ àvuso bhikkhuno pa¤cah'àkàrehi vippañisàro upadahàtabbo `kàlenàyasmà cudito no akàlena, alan te vippañisàràya, bhåtenàyasmà cudito no abhåtena, alan te vippañisàràya, saõhenàyasmà cudito no pharusena, alan te vippañisàràya, atthasaühitenàyasmà cudito no anat- thasaühitena, alan te vippañisàràya, mettacittenàyasmà cudito no dosantarena, alan te vippañisàràyà' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. codito; M6. M7 cudito and codito. 2 S. nतo; T. a¤¤e bhikkhå and omits pi; M6. M7 naü aü¤ehi bhikku, and they continue: (akàlena M6. àkà-) codiyamàno kàlena kupitaü, bhåtena and so on. 3 T. ma¤¤eyyuü 4 M. -coditassa; Ph. dhammena coditassa. >/ #<[page 198]># %<198 Aïguttara-Nikàya. CLXVII. 8-11>% Dhammacuditassa àvuso bhikkhuno imehi pa¤cah'àkàrehi vippañisàro upadahàtabbo. 8. Dhammacodakassa àvuso bhikkhuno pa¤cah'àkàrehi avippañisàro upadahàtabbo `kàlena te àvuso cudito\<*<1>*>/ no akàlena, alan te avippañisàràya\<*<2>*>/, bhåtena te àvuso cudito\<*<3>*>/ no abhåtena, alan te avippañisàràya, saõhena te àvuso cu- dito\<*<3>*>/ no pharusena, alan te avippañisàràya, atthasaühitena te àvuso cudito\<*<3>*>/ no anatthasaühitena, alan te avippañi- sàràya, mettacittena te àvuso cudito\<*<3>*>/ no dosantarena, alan te avippañisàràyà' ti. Dhammacodakassa àvuso bhikkhuno imehi pa¤cah'àkàrehi avippañisàro upadahàtabbo. Taü kissa hetu? Yathà a¤¤o\<*<4>*>/ pi bhikkhu\<*<5>*>/ bhåtena codetabbaü\<*<6>*>/ ma¤¤eyyà\<*<7>*>/ ti. 9. Cuditena àvuso puggalena dvãsu dhammesu patiññhà- tabbaü: sacce ca akuppe ca. Maü ce pi\<*<8>*>/ àvuso pare codeyyuü: kàlena và akàlena và, bhåtena và abhåtena và, saõhena và pharusena và, atthasaühitena\<*<9>*>/ và anatthasaü- hitena và, mettacittena\<*<10>*>/ và dosantarena\<*<11>*>/ và, ahaü pi dvãsu yeva dhammesu patiññhaheyyaü: sacce ca akuppe ca\<*<12>*>/. Sace jàneyyaü\<*<13>*>/ `atth' eso mayi dhammo' ti, `atthã' ti naü vadeyyaü\<*<13>*>/ `saüvijjat' eso\<*<14>*>/ mayi dhammo' ti. Sace jàneyyaü\<*<13>*>/ `natth' eso mayi dhammo' ti, `natthã' ti naü vadeyyaü\<*<13>*>/ `n'eso dhammo mayi saüvijjatã' ti\<*<15>*>/. 10. Evaü pi kho te\<*<16>*>/ Sàriputta vuccamànà atha\<*<17>*>/ ca pan'idh'ekacce moghapurisà na padakkhiõaü gaõhantã ti? 11. Ye\<*<18>*>/ te bhante puggalà assaddhà jãvikatthà na sad- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. T. M6. M7 codito. 2 in T. the following words till mettacittena are missing. 3 M. Ph. codito; M6. M7 codito and cudito. 4 T. M6. M7 a¤¤e. 5 T. M6. M7 bhikkhå. 6 M. Ph. S. codi- 7 T. ma¤¤eyyun; M6 maü¤iüså; M7 maü¤eyyan. 8 M. Ph. S. pa¤cahi. 9 M. Ph. have here -saüh- 10 S. -città. 11 S. -tarà. 12 M6 saccena akuppena. 13 T. M7 -yyuü. 14 M. Ph. S. -vijjate eso. 15 in S. we find a note, as follows: ito paraü sabbesu dissamànapotthakesu ãdisam eva pa¤¤àyati, taü vicàretabbayuttukaü hoti. 16 omitted by M. Ph. 17 T. api. 18 M. Ph. add pana. >/ #<[page 199]># %% dhà agàrasmà anagàriyaü pabbajità sañhà màyàvino keñu- bhino uddhatà unnalà\<*<1>*>/ capalà mukharà vikiõõavàcà in- driyesu aguttadvàrà bhojane amatta¤¤uno jàgariyaü ana- nuyuttà sàma¤¤e anapekkhavanto sikkhàya na tibbagàravà bàhulikà\<*<2>*>/ sàthalikà okkamane pubbaïgamà paviveke nik- khittadhurà kusãtà hãnaviriyà muññhassatino asampajànà asamàhità vibbhantacittà duppa¤¤à eëamågà, te mayà evaü vuccamànà na padakkhiõaü gaõhanti\<*<3>*>/. Ye pana te bhante kulaputtà saddhà agàrasmà anagàriyaü pabbajità asañhà amàyàvino akeñubhino anuddhatà anunnalà acapalà amu- kharà avikiõõavàcà indriyesu guttadvàrà\<*<4>*>/ bhojane matta¤- ¤uno jàgariyaü anuyuttà sàma¤¤e apekkhavanto sikkhàya tibbagàravà na bàhulikà na sàthalikà okkamane nikkhitta- dhurà paviveke pubbaïgamà àraddhaviriyà pahitattà upañ- ñhitassatino\<*<5>*>/ sampajànà samàhità ekaggacittà pa¤¤avanto aneëamågà, te mayà evaü vuccamànà padakkhiõaü gaõ- hantã ti. 12. Ye te Sàriputta puggalà assaddhà jãvikatthà na saddhà agàrasmà anagàriyaü pabbajità sañhà màyàvino keñubino uddhatà unnalà capalà mukharà vikiõõavàcà in- driyesu aguttadvàrà bhojane amatta¤¤uno jàgariyaü ana- nuyuttà sàma¤¤e anapekkhavanto sikkhàya na tibbagàravà bàhulikà sàthalikà okkamane pubbaïgamà paviveke nik- khittadhurà kusãtà hãnaviriyà muññhassatino asampajànà asamàhità vibbhantacittà duppa¤¤à eëamågà, tiññhantu\<*<6>*>/ te\<*<7>*>/. Ye\<*<8>*>/ pana te Sàriputta kulaputtà saddhà agàrasmà ana- gàriyaü pabbajità asañhà amàyàvino akeñubhino anuddhatà anunnalà acapalà amukharà avikiõõavàcà indriyesu gutta- dvàrà bhojane matta¤¤uno jàgariyam anuyuttà sàma¤¤e apekkhavanto sikkhàya tibbagàravà na bàhulikà na sàtha- likà okkamane nikkhittadhurà paviveke pubbaïgamà àrad- dhaviriyà pahitattà upaññhitassatino\<*<9>*>/ sampajànà samàhità ekaggacittà pa¤¤avanto aneëamågà, te\<*<10>*>/ tvaü Sàriputta \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. -naëà throughout. 2 S. bàhullikà throughout. 3 Ph. T. M7 -tã ti. 4 T. -dvàratà. 5 M. -tasatino. 6 T. M6. M7 tiññhante. 7 omitted by M6. S. 8 M6 ye te pan' ete. 9 all MSS. except S. have -tasatino; M7 -tasati. 10 M6 no. >/ #<[page 200]># %<200 Aïguttara-Nikàya. CLXVIII. 1-5>% vadeyyàsi. Ovada Sàriputta sabrahmacàrã, anusàsa Sàri- putta sabrahmacàrã `asaddhammà vuññhàpetvà saddhamme patiññhàpessàmi\<*<1>*>/ sabrahmacàrã' ti. Evaü hi\<*<2>*>/ te Sàriputta sikkhitabban ti. CLXVIII. 1. Tatra kho àyasmà Sàriputto bhikkhå àmantesi . . .\<*<3>*>/ 2. Dussãlassa àvuso sãlavipannassa\<*<4>*>/ hatupaniso\<*<5>*>/ hoti sammàsamàdhi, sammàsamàdhimhi asati sammàsamàdhivi- pannassa hatupanisaü hoti yathàbhåta¤àõadassanaü, yathà- bhåta¤àõadassane asati yathàbhåta¤àõadassanavipannassa hatupaniso hoti nibbidàviràgo, nibbidàviràge asati nibbi- dàviràgavipannassa hatupanisaü hoti vimutti¤àõadassanaü. 3. Seyyathà pi àvuso rukkho sàkhàpalàsavipanno, tassa papañikà\<*<6>*>/ pi na pàripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sàro pi na pàripåriü gacchati, evam eva kho àvuso dussã- lassa sãlavipannassa hatupaniso hoti sammàsamàdhi, sam- màsamàdhimhi asati sammàsamàdhivipannassa hatupanisaü hoti yathàbhåta¤àõadassanaü, yathàbhåta¤àõadassane asati yathàbhåta¤àõadassanavipannassa hatupaniso hoti nibbi- dàviràgo, nibbidàviràge asati nibbidàviràgavipannassa hatu- panisaü hoti vimutti¤àõadassanaü. 4. Sãlavato àvuso sãlasampannassa upanisasampanno\<*<7>*>/ hoti sammàsamàdhi, sammàsamàdhimhi sati sammàsamà- dhisampannassa upanisasampannaü hoti\<*<8>*>/ yathàbhåta¤àõa- dassanaü, yathàbhåta¤àõadassane sati yathàbhåta¤àõa- dassanasampannassa upanisasampanno hoti nibbidàviràgo, nibbidàviràge sati nibbidàviràgasampannassa upanisasam- pannaü hoti vimutti¤àõadassanaü. 5. Seyyathà pi àvuso rukkho sàkhàpalàsasampanno, tassa papañikà pi pàripåriü gacchati, taco pi pheggu pi sàro \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -pessasi. 2 omitted by M. Ph. 3 S. pe. 4 M. Ph. -vipp- throughout. 5 M. hatå-; Ph. hetu- throughout. 6 M. Ph. papatikà throughout. 7 T. M6. M7 upanissaya- throughout. 8 T. M6. M7 have after hoti: pe, then vimutti¤àõadassanasampannaü. >/ #<[page 201]># %% pi pàripåriü gacchati, evam eva kho àvuso sãlavato sãla- sampannassa upanisasampanno hoti sammàsamàdhi, sammà- samàdhimhi sati sammàsamàdhisampannassa upanisasam- pannaü hoti yathàbhåta¤àõadassanaü, yathàbhåta¤àõa- dassane sati yathàbhåta¤àõadassanasampannassa upanisa- sampanno hoti nibbidàviràgo, nibbidàviràge sati nibbidà- viràgasampannassa upanisasampannaü hoti vimutti¤àõa- dassanan ti. CLXIX. 1. Atha kho àyasmà ânando yenàyasmà Sàriputto ten' upasaïkami, upasaïkamitvà àyasmatà Sàriputtena saddhiü sammodi. Sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ânando àyasmantaü Sàriputtaü etad avoca:-- 2. Kittàvatà nu\<*<1>*>/ kho\<*<1>*>/ àvuso Sàriputta bhikkhu khippa- nisanti ca hoti kusalesu dhammesu suggahitagàhã\<*<2>*>/ ca ba- hu¤ ca gaõhàti gahita¤ c'assa na pamussatã\<*<3>*>/ ti? `âyasmà kho\<*<4>*>/ ânando bahussuto, pañibhàtu àyasmantaü yeva ânan- dan' ti. Tena h' àvuso Sàriputta suõàhi sàdhukaü manasi- karohi, bhàsissàmã ti. `Evam àvuso' ti kho àyasmà Sàri- putto àyasmato ânandassa paccassosi. âyasmà ânando etad avoca:-- 3. Idhàvuso Sàriputta bhikkhu atthakusalo ca\<*<5>*>/ hoti dhammakusalo ca\<*<5>*>/ vya¤janakusalo ca niruttikusalo ca pub- bàparakusalo ca. Ettàvatà kho àvuso Sàriputta bhikkhu khippanisanti ca hoti kusalesu dhammesu suggahitagàhã\<*<2>*>/ ca bahu¤ ca gaõhàti gahita¤ c'assa na pamussatã\<*<3>*>/ ti. Acchariyaü àvuso abbhutaü àvuso, yàva subhàsita¤ c' idaü àyasmatà ânandena, imehi ca mayaü pa¤cahi dhammehi samannàgataü àyasmantaü ânandaü dhàrema `àyasmà ânando atthakusalo dhammakusalo vya¤janakusalo niruttikusalo pubbàparakusalo' ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. 2 T. M7 suggahãta-; S. suggahitaggàhã. 3 T. M6 pammussatã; M7 paccummussatã and pammussati. 4 omitted by M. Ph. 5 omitted by M6. M7. >/ #<[page 202]># %<202 Aïguttara-Nikàya. CLXX. 1-3>% CLXX. 1. Ekaü samayaü àyasmà ânando Kosambiyaü viha- rati Ghositàràme. Atha kho àyasmà Bhaddaji yenàyasmà ânando ten' upasaïkami, upasaïkamitvà àyasmatà ânan- dena saddhiü sammodi. Sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü Bhaddajiü àyasmà ânando etad avoca:-- Kin\<*<1>*>/ nu kho àvuso Bhaddaji dassanànaü aggaü, kiü savanànaü aggaü, kiü sukhànaü aggaü, kiü sa¤¤ànaü aggaü, kiü bhavànaü aggan ti? `Atth' àvuso Brahmà abhi- bhå anabhibhåto a¤¤adatthudaso vasavattã. Yo taü Brah- mànaü passati, idaü dassanànaü aggaü. Atth' àvuso àbhassarà nàma deva sukhena abhisannà parisannà, te ka- dàci karahaci udànaü udànenti: aho sukhaü aho sukhan ti. Yo taü saddaü suõàti, idaü savanànaü aggaü. At- th' àvuso subhakiõõakà\<*<2>*>/ nàma devà, te santaü yeva tusità sukhaü pañisaüvedenti\<*<3>*>/, idaü sukhànaü aggaü. Atth'à- vuso àki¤ca¤¤àyatanåpagà devà, idaü sa¤¤ànaü aggaü. Atth' àvuso nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanåpagà devà, idaü bha- vànaü aggan' ti. 3. Sameti kho idaü àyasmato Bhaddajissa, yad idaü bahujanenà\<*<4>*>/ ti? `âyasmà kho ânando bahussuto, pañi- bhàtu àyasmantaü yeva ânandan' ti. Tena h' àvuso Bhad- daji suõàhi sàdhukaü manasikarohi, bhàsissàmã ti. `Evam àvuso' ti kho àyasmà Bhaddaji àyasmato ânandassa pac- cassosi. âyasmà ânando etad avoca:-- Yathà passato kho àvuso anantarà àsavànaü khayo hoti, idaü dassanànaü\<*<5>*>/ aggaü. Yathà suõato anantarà àsa- vànaü khayo hoti, idaü savanànaü aggaü. Yathà sukhi- tassa anantarà àsavànaü khayo hoti, idaü sukhànaü aggaü. Yathà sa¤¤issa anantarà àsavànaü khayo hoti, idaü sa¤- ¤ànaü aggaü. Yathà bhåtassa anantarà àsavànaü khayo hoti, idaü bhavànaü aggan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 kin ti instead of kin nu. 2 M. S. -kiõhà; Ph. -kiõõà. 3 T. pañivedenti. 4 Ph. S. bahunà janenà. 5 in T. all from dassanànaü to sa¤¤ànaü is missing. >/ #<[page 203]># %% âghàtavaggo\<*<1>*>/ sattarasamo\<*<2>*>/. Tass'uddànaü\<*<3>*>/: Dve àghàtavinayà\<*<4>*>/ sàkacchà\<*<5>*>/ sàjãvato\<*<6>*>/ pa¤haü\<*<7>*>/ Pucchà\<*<8>*>/ nirodho\<*<9>*>/ codanà\<*<10>*>/ sãlaü\<*<11>*>/ nisanti\<*<12>*>/ Bhaddajã\<*<13>*>/ ti. CLXXI. 1. Ekaü\<*<14>*>/ samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati Je- tavane Anàthapiõóikassa àràme. Tatra kho Bhagavà bhik- khå àmantesi:-- Bhikkhavo ti. Bhadante\<*<15>*>/ ti te bhik- khå Bhagavato paccassosuü. Bhagavà etad avoca:-- 2. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato upàsako sàrajjaü okkanto hoti. Katamehi pa¤cahi? Pàõàtipàtã hoti, adinnàdàyã hoti, kàmesu micchàcàrã hoti, musàvàdã hoti, suràmerayamajjapamàdaññhàyã hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato upàsako sàrajjaü okkanto hoti. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato upàsako visàrado hoti. Katamehi pa¤cahi? Pàõàtipàtà pañivirato hoti, adinnàdànà pañivirato hoti, kàmesu micchàcàrà pañivirato hoti, musàvàdà pañivirato hoti, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañivirato hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato upàsako visàrado hotã ti. CLXXII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato upàsako avisàrado agàraü ajjhàvasati. Katamehi pa¤cahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. adds niññhito; Ph. -vaggaü niñhitaü. 2 M. S. dutiyo; Ph. aññharasamaü. 3 M. Ph. uddànaü. 4 M6 -pañinaya; M7 -pañivinayà. 5 T. M6. M7 add ca. 6 T. sàjãvà ca; M6 sajãvabhàva; M7 sacchimhaü ca. 7 T. M6. M7 pa¤¤à. 8 T. M6. M7 pucchana; Ph. pacca. 9 M. Ph. add ca. 10 T. M7 codana; M6 moda; Ph. codini. 11 M. Ph. T. M6. M7 sãla. 12 T. M6. M7 khippana; M. Ph. T. M6. M7 add atha. 13 M. Ph. -jinena cà ti; T. M6. M7 maddana ye vaggo ti. 14 M. Ph. introduce this vagga by Evaü me sutaü. 15 M. Ph. bhaddante. >/ #<[page 204]># %<204 Aïguttara-Nikàya. CLXXII. 2-CLXXIV. 2>% Pàõàtipàtã hoti . . . pe\<*<1>*>/ . . . suràmerayamajjapamàda- ññhàyã hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato upàsako avisàrado agàraü ajjhàvasati. 2. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato upàsako visàrado agàraü ajjhàvasati. Katamehi pa¤cahi? Pàõàtipàtà pañivirato hoti . . . pe\<*<2>*>/ . . . suràmerayamajja- pamàdaññhànà pañivirato hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato upàsako visàrado agàraü ajjhàvasatã ti. CLXXIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato upàsako yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? Pàõàtipàtã hoti . . . pe\<*<3>*>/ . . . suràmerayamajjapamàda- ññhàyã hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato upàsako yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. 2. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato upàsako yathàbhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? Pàõàtipàtà pañivirato hoti . . . pe\<*<4>*>/ . . . suràmerayamajja- pamàdaññhànà pañivirato hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato upàsako yathàbhataü nikkhitto evaü sagge ti. CLXXIV. 1. Atha kho Anàthapiõóiko gahapati yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Anàthapiõói- kaü gahapatiü Bhagavà etad avoca:-- 2. Pa¤ca gahapati bhayàni veràni appahàya dussãlo iti vuccati niraya¤ ca upapajjati\<*<5>*>/. Katamàni pa¤ca? Pàõàtipàtaü adinnàdànaü kàmesu micchàcàraü musà- vàdaü suràmerayamajjapamàdaññhànaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. la; T. M6. M7 give the sentence in full. 2 M. Ph. pa. 3 M. Ph. la. 4 M. la; Ph. pa. 5 T. M6. M7 uppajjati throughout. >/ #<[page 205]># %% Imàni kho gahapati pa¤ca bhayàni veràni appahàya dussãlo iti vuccati niraya¤ ca upapajjati. 3. Pa¤ca\<*<1>*>/ gahapati bhayàni veràni pahàya sãlavà iti vuccati sugati¤ ca upapajjati. Katamàni pa¤ca? Pàõàtipàtaü adinnàdànaü kàmesu micchàcàraü musà- vàdaü suràmerayamajjapamàdaññhànaü. Imàni kho gahapati pa¤ca bhayàni veràni pahàya sãlavà iti vuccati sugati¤ ca upapajjati. 4. Yaü gahapati\<*<2>*>/ pàõàtipàtapaccayà diññhadhammikam pi bhayaü veraü pasavati, samparàyikam pi bhayaü veraü pasavati, cetasikam pi dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti; pàõàtipàtà pañivirato neva diññhadhammikaü bhayaü veraü pasavati na samparàyikaü bhayaü veraü pasavati na cetasikaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti; pàõàtipàtà pañiviratassa evaü taü bhayaü veraü våpasantaü hoti. 5. Yaü gahapati adinnàdàyã . . . yaü gahapati kàmesu micchàcàrã . . . yam gahapati musàvàdã . . . yaü gaha- pati suràmerayamajjapamàdaññhàyã suràmerayamajjapamà- daññhànapaccayà diññhadhammikam pi bhayaü veraü pa- savati, samparàyikam pi bhayaü veraü pasavati, cetasikam pi dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti; suràmerayamajja- pamàdaññhànà pañivirato neva diññhadhammikaü bhayaü veraü pasavati na samparàyikaü bhayaü veraü pasavati na cetasikaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti; surà- merayamajjapamàdaññhànà pañiviratassa evaü taü bhayaü veraü våpasantaü hotã ti. Yo pàõam atimàteti\<*<3>*>/ musàvàda¤ ca bhàsati loke adinnaü àdiyati paradàra¤ ca gacchati suràmerayapàna¤ ca yo naro anuyu¤jati appahàya pa¤ca veràni dussãlo iti vuccati kàyassa bhedà duppa¤¤o nirayaü so upapajjati\<*<4>*>/. Yo pàõaü nàtimàteti\<*<3>*>/ musàvàdaü na bhàsati loke adinnaü nàdiyati paradàraü na gacchati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. omits this phrase. 2 S. inserts pàõàtipàti after gahapati. 3 M. Ph. S. -pàteti. 4 S. so 'papajjati; T. M6. M7 have here so upap- >/ #<[page 206]># %<206 Aïguttara-Nikàya. CLXXV. 1-CLXXCI. 2>% suràmerayapàna¤ ca yo naro nànuyu¤jati pahàya pa¤ca veràni sãlavà iti vuccati kàyassa bhedà sappa¤¤o sugatiü so upapajjatã\<*<1>*>/ ti. CLXXV. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato upàsako upàsakacaõóàlo ca hoti upàsakamala¤ ca upàsakapati- kiññho\<*<2>*>/ ca. Katamehi pa¤cahi? Assaddho hoti, dussãlo hoti, kotuhalamaïgaliko hoti, maï- galaü pacceti no kammaü, ito ca bahiddhà dakkhiõeyyaü gavesati tattha ca pubbakàraü karoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato upàsako upàsakacaõóàlo ca hoti upàsakamala¤ ca upàsa- kapatikiññho\<*<2>*>/ ca. 2. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato upàsako upàsakaratana¤ ca hoti upàsakapaduma¤ ca upàsakapuõ- óarãko\<*<3>*>/ ca. Katamehi pa¤cahi? Saddho hoti, sãlavà hoti, akotuhalamaïgaliko hoti, kam- maü pacceti no maïgalaü, na ito bahiddhà dakkhiõeyyaü gavesati idha ca pubbakàraü karoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato upàsako upàsakaratana¤ ca hoti upàsakapaduma¤ ca upà- sakapuõóarãko\<*<3>*>/ cà ti. CLXXVI. 1. Atha kho Anàthapiõóiko gahapati pa¤camattehi upà- sakasatehi parivuto yena Bhagavà ten' upasaïkami, upa- saïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Anàthapiõóikaü gahapatiü Bha- gavà etad avoca:-- 2. Tumhe kho gahapati bhikkhusaïghaü paccupaññhità cã- varapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrena. Na kho gahapati tàvataken'eva tuññhi karaõãyà `ma- yaü bhikkhusaïghaü paccupaññhità cãvarapiõóapàtasenà- sanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrenà' ti. Tasmà ti ha gahapati evaü sikkhitabbaü:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. so 'papajjati; T. M6. M7 have here too so upap- 2 M. Ph. -kuññho. 3 S. -rãka¤. >/ #<[page 207]># %% 3. Kinti mayaü kàlena kàlaü pavivekaü pãtiü upa- sampajja vihàreyyàmà ti. Evaü hi vo gahapati sikkhitabban ti. 4. Evaü vutte àyasmà Sàriputto Bhagavantaü etad avoca:-- Acchariyaü bhante abbhutaü bhante, yàva subhàsita¤ c' idaü bhante Bhagavatà `tumhe kho gahapati bhikkhu- saïghaü paccupaññhità cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapac- cayabhesajjaparikkhàrena. Na kho gahapati tàvataken'eva tuññhi karaõãyà <> ti. Tasmà ti ha gahapati evaü sikkhitabbaü <> ti. Evaü hi vo gahapati sikkhitabban' ti\<*<1>*>/. Yas- miü bhante samaye ariyasàvako pavivekaü pãtiü upasam- pajja viharati, pa¤c'assa ñhànàni tasmiü samaye na honti: yam pi 'ssa kàmåpasaühitaü dukkhaü domanassaü, tam pi 'ssa tasmiü samaye na hoti\<*<2>*>/; yam pi 'ssa kàmåpasaü- hitaü sukhaü somanassaü, tam pi 'ssa tasmiü samaye na hoti; yam pi 'ssa akusalåpasaühitaü dukkhaü domanas- saü, tam pi 'ssa tasmiü samaye na hoti; yam pi 'ssa akusalåpasaühitaü sukhaü somanassaü\<*<3>*>/, tam pi 'ssa tas- miü samaye na hoti; yam pi 'ssa kusalåpasaühitaü duk- khaü domanassaü\<*<4>*>/, tam pi 'ssa tasmiü samaye na hoti\<*<5>*>/. Yasmiü bhante samaye ariyasàvako pavivekaü pãtiü upa- sampajja viharati, imàni 'ssa\<*<6>*>/ pa¤ca ñhànàni tasmiü sa- maye na hontã ti. Sàdhu sàdhu Sàriputta. Yasmiü\<*<7>*>/ Sàriputta\<*<7>*>/ samaye \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 repeats the whole passage from Evaü vutte to sikkhitabban ti. 2 T. continues: yasmiü samaye bhante ariyasàvako and so on. 3 M. dukkhaü domanassaü. 4 M. akusa- sukhaü somanassaü; also M7 has akusa-, but dukkhaü do- 5 M. has after hoti: yam pi 'ssa kusalå- dukkhaü dom- and so on. 6 S. imàni pa¤c' assa. 7 omitted by T.; M6. M7 yasmiü samaye Sàriputta. >/ #<[page 208]># %<208 Aïguttara-Nikàya. CLXXVII. 1-CLXXVIII. 1>% ariyasàvako pavivekaü pãtiü upasampajja viharati\<*<1>*>/, pa¤c' assa ñhànàni tasmiü samaye na honti: yam pi 'ssa kàmå- pasaühitaü dukkhaü domanassaü, tam pi 'ssa tasmiü samaye na hoti; yam pi 'ssa kàmåpasaühitaü sukhaü so- manassaü, tam pi 'ssa tasmiü samaye na hoti; yam pi 'ssa akusalåpasaühitaü dukkhaü domanassaü, tam pi 'ssa tasmiü samaye na hoti; yam pi 'ssa akusalåpasaühitaü sukhaü somanassaü, tam pi 'ssa tasmiü samaye na hoti; yam pi 'ssa kusalåpasaühitaü dukkhaü domanassaü, tam pi 'ssa tasmiü samaye na hoti. Yasmiü Sàriputta samaye ariyasàvako pavivekaü pãtiü upasampajja viharati, imàni 'ssa pa¤ca\<*<2>*>/ ñhànàni tasmiü samaye na hontã ti. CLXXVII. 1. Pa¤c' imà bhikkhave vaõijjà\<*<3>*>/ upàsakena akaraõãyà. Katamà pa¤ca? Satthavaõijjà, sattavaõijjà, maüsavaõijjà, majjavaõijjà, vi- savaõijjà. Imà kho bhikkhave pa¤ca vaõijjà upàsakena akaraõiyà ti. CLXXVIII. 1. Taü\<*<4>*>/ kiü ma¤¤atha bhikkhave, api nu tumhehi diññhaü và sutaü và `ayaü puriso pàõàtipàtaü pahàya pàõàtipàtà pañivirato hoti, tam enaü ràjàno gahetvà pà- õàtipàtàveramaõãhetu hananti và bandhanti và pabbàjenti và yathàpaccayaü và karontã' ti? `No h'etaü bhante' . Sàdhu bhikkhave, mayà pi kho etaü bhikkhave neva diñ- ñhaü na sutaü `ayaü puriso pàõàtipàtaü pahàya pàõàti- pàtà pañivirato hoti, tam enaü ràjàno gahetvà pàõàtipàtà- veramaõãhetu hananti và bandhanti và pabbàjenti và yathàpaccayaü\<*<5>*>/ và karontã' ti. Api ca khvàssa\<*<6>*>/ tam eva\<*<7>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 have pe after viharati, then imàni' ssa pa¤ca ñhànàni tasmiü samaye na hontã ti. 2 S. imàni pa¤c 'assa. 3 M. Ph. vàõijjà throughout. 4 T. M6. M7 put before Taü: âràme. Tatra kho Bhagavà etad avoca. 5 T. yathàppaccayaü. 6 M. Ph. S. khvassa. 7 S. tad eva; T. M6. M7 tath' eva. >/ #<[page 209]># %% pàpakammaü pavedenti\<*<1>*>/ `ayaü puriso itthiü và purisaü và jãvità voropesã\<*<2>*>/' ti. Tam enaü ràjàno gahetvà pàõàti- pàtahetu hananti và bandhanti và pabbàjenti và yathà- paccayaü\<*<3>*>/ và karonti. Api nu tumhehi evaråpaü diññhaü và sutaü và ti? `Diññha¤ ca no bhante suta¤ ca såyis- sati cà' ti. 2. Taü kiü ma¤¤atha bhikkhave, api nu tumhehi diññhaü và sutaü và `ayaü puriso adinnàdànaü pahàya adinnàdànà pañivirato hoti, tam enaü ràjàno gahetvà adin- nàdànàveramaõãhetu hananti và bandhanti và pabbàjenti và yathàpaccayaü và karontã' ti? `No h'etaü bhante' . Sàdhu bhikkhave, mayà\<*<4>*>/ pi kho etaü bhikkhave neva diñ- ñhaü na sutaü `ayaü puriso adinnàdànaü pahàya adin- nàdànà pañivirato hoti, tam enaü ràjàno gahetvà adinnà- dànàveramaõãhetu hananti và bandhanti và pabbàjenti và yathàpaccayaü và karontã' ti. Api ca khvàssa\<*<5>*>/ tam eva\<*<6>*>/ pàpakammaü pavedenti `ayaü puriso gàmà và ara¤¤à và adinnaü theyyasaükhàtaü àdiyã' ti\<*<7>*>/. Tam enaü ràjàno gahetvà adinnàdànahetu hananti và bandhanti và pabbà- jenti và yathàpaccayaü và karonti. Api nu tumhehi eva- råpaü diññhaü và sutaü và ti? `Diññha¤ ca no bhante suta¤ ca såyissati cà' ti. 3. Taü kiü ma¤¤atha bhikkhave, api nu tumhehi diññhaü và sutaü và `ayaü puriso kàmesu\<*<8>*>/ micchàcàraü pahàya kàmesu micchàcàrà pañivirato hoti, tam enaü rà- jàno gahetvà kàmesu micchàcàràveramaõãhetu hananti và bandhanti và pabbàjenti và yathàpaccayaü và karontã' ti? `No h'etaü bhante' . Sàdhu bhikkhave, mayà\<*<4>*>/ pi kho etaü bhikkhave neva diññhaü na sutaü `ayaü puriso kàmesu micchàcàraü pahàya kàmesu micchàcàrà pañivirato hoti, tam enaü ràjàno gahetvà kàmesu micchàcàràveramaõãhetu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -deti throughout; M6 pavedayanti. 2 S. -petã; M6 -peseti (without ti). 3 T. yathappaccayaü. 4 T. M6. M7 have pe, then karonti. 5 M. Ph. S. khvassa; M7 khvassu. 6 S. tad eva; T. M6. M7 tath' eva. 7 S. àdiyatã ti; M6 àyiyati (sic). 8 omitted by T. >/ #<[page 210]># %<210 Aïguttara-Nikàya. CLXXVIII. 4-5>% hananti và bandhanti và pabbàjenti và yathàpaccayaü và karontã' ti. Api ca khvàssa\<*<1>*>/ tam eva\<*<2>*>/ pàpakammaü pa- vedenti `ayaü puriso paritthãsu parakumàrãsu càrittaü àpajjã' ti\<*<3>*>/. Tam enaü ràjàno gahetvà kàmesu micchàcàra- hetu hananti và bandhanti và pabbàjenti và yathàpacca- yaü và karonti. Api nu tumhehi evaråpaü diññhaü và sutaü và ti? `Diññha¤ ca no bhante suta¤ ca såyissati cà' ti. 4. Taü kiü ma¤¤atha bhikkhave, api nu tumhehi diññhaü và sutaü và `ayaü puriso musàvàdaü pahàya musàvàdà pañivirato hoti, tam enaü ràjàno gahetvà musà- vàdàveramaõãhetu hananti và bandhanti và pabbàjenti và yathàpaccayaü và karontã' ti? `No h'etaü bhante' . Sàdhu bhikkhave, mayà\<*<4>*>/ pi kho etaü bhikkhave neva diññhaü na sutaü `ayaü puriso musàvàdaü pahàya musàvàdà pañivi- rato hoti, tam enaü ràjàno gahetvà musàvàdàveramaõã- hetu hananti và bandhanti và pabbàjenti và yathàpacca- yaü và karontã' ti. Api ca khvàssa\<*<5>*>/ tam eva\<*<2>*>/ pàpakam- maü pavedenti `ayaü puriso gahapatissa và gahapatiput- tassa và musàvàdena atthaü bha¤jã' ti\<*<6>*>/. Tam enaü ràjàno gahetvà musàvàdahetu hananti và bandhanti và pabbàjenti và yathàpaccayaü và karonti. Api nu tumhehi evaråpaü diññhaü và sutaü và ti? `Diññha¤ ca no bhante suta¤ ca såyissati cà' ti. 5. Taü kiü ma¤¤atha bhikkhave, api nu tumhehi diññhaü và sutaü và `ayaü puriso suràmerayamajjapamàda- ññhànaü pahàya suràmerayamajjapamàdaññhànà pañivirato hoti, tam enaü ràjàno gahetvà suràmerayamajjapamà- daññhànàveramaõãhetu hananti và bandhanti và pa- bbàjenti và yathàpaccayaü và karontã' ti? `No h'etaü bhante' . Sàdhu bhikkhave, mayà pi kho etaü bhik- khave neva diññhaü na sutaü `ayaü puriso suràmera- yamajjapamàdaññhànaü pahàya suràmerayamajjapamàda- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. khvassa. 2 S. tad eva; T. M6. M7 tath' eva. 3 M6. S. àpajjatã ti; Ph. M7 àpajjati. 4 T. M6. M7 have pe, then karonti. 5 M. Ph. M7. S. khvassa. 6 Ph. M6. S. bha¤jati. >/ #<[page 211]># %% ññhànà pañivirato hoti, tam enaü ràjàno gahetvà suràme- rayamajjapamàdaññhànàveramaõãhetu hananti và bandhanti và pabbàjenti và yathàpaccayaü và karontã' ti. Api ca khvàssa\<*<1>*>/ tam eva\<*<2>*>/ pàpakammaü pavedenti\<*<3>*>/ `ayaü puriso suràmerayamajjapamàdaññhànaü anuyutto itthiü và puri- saü và jãvità voropesi\<*<4>*>/, ayaü puriso suràmerayamajjapa- màdaññhànaü anuyutto gàmà và ara¤¤à và adinnaü they- yasaükhàtaü àdiyi\<*<5>*>/, ayaü puriso suràmerayamajjapamà- daññhànaü anuyutto paritthãsu parakumàrãsu càrittaü àpajji\<*<6>*>/, ayaü puriso suràmerayamajjapamàdaññhànaü anu- yutto gahapatissa và\<*<7>*>/ gahapatiputtassa\<*<7>*>/ và\<*<7>*>/ musàvàdena atthaü bha¤jã' ti\<*<8>*>/. Tam enaü ràjàno gahetvà suràmeraya- majjapamàdaññhànahetu hananti và bandhanti và pabbà- jenti và yathàpaccayaü và karonti. Api nu tumhehi eva- råpaü diññhaü và sutaü và ti? `Diññha¤ ca no bhante suta¤ ca såyissati cà' ti. CLXXIX. 1. Atha kho Anàthapiõóiko gahapati pa¤camattehi upà- sakasatehi parivuto\<*<9>*>/ yena Bhagavà ten' upasaïkami, upa- saïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Atha kho Bhagavà àyasmantaü Sàriputtaü àmantesi:-- 2. Yaü ka¤ci\<*<10>*>/ Sàriputta jàneyyàtha gihiü odàtavasa- naü pa¤casu\<*<11>*>/ sikkhàpadesu saüvutakammantaü catun- na¤ ca àbhicetasikànaü\<*<12>*>/ diññhadhammasukhavihàrànaü ni- kàmalàbhiü akicchalàbhiü akasiralàbhiü, so àkaïkhamàno attanà 'va\<*<13>*>/ attànaü\<*<13>*>/ vyàkareyya `khãõanirayo 'mhi\<*<14>*>/ khã- õatiracchànayoniyo\<*<15>*>/ khãõapittivisayo\<*<16>*>/ khãõàpàyaduggati- vinipàto, sotàpanno'ham asmi avinipàtadhammo niyato sam- bodhiparàyano' ti. Katamesu pa¤casu sikkhàpadesu saü- vutakammanto hoti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. khvàssa. 2 S. tad eva; T. M6. M7 tath' ava. 3 M6 pavedayanti. 4 T. M6. M7. S. -peti. 5 M. Ph. S. àdiyati. 6 Ph. S. àpajjati; T. àpajji ti. 7 omitted by T. 8 Ph. M6. S. bha¤jati. 9 Ph. -vutto. 10 all MSS. exc. S. ki¤ci. 11 M. Ph. pa¤ca. 12 M6 abhi- 13 omitted by M6. 14 T. -yamhi. 15 M. S. -yoni. 16 M. M6. M7 -petti-; Ph. -petta- >/ #<[page 212]># %<212 Aïguttara-Nikàya. CLXXIX. 3-6>% 3. Idha Sàriputta ariyasàvako pàõàtipàtà pañivirato hoti, adinnàdànà pañivirato hoti, kàmesu micchàcàrà pañivirato hoti, musàvàdà pañivirato hoti, suràmerayamajjapamàda- ññhànà pañivirato hoti. Imesu pa¤casu sikkhàpadesu saüvutakammanto hoti. Katamesaü catunnaü àbhicetasikànaü\<*<1>*>/ diññhadhammasu- khavihàrànaü nikàmalàbhã hoti akicchalàbhã akasiralàbhã? 4. Idha Sàriputta ariyasàvako buddhe aveccappasàdena samannàgato hoti `iti pi so Bhagavà\<*<2>*>/ arahaü sammàsam- buddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathi Satthà devamanussànaü buddho Bha- gavà' ti. Ayam assa pañhamo àbhicetasiko\<*<3>*>/ diññhadham- masukhavihàro adhigato hoti avisuddhassa cittassa visud- dhiyà apariyodàtassa cittassa pariyodapanàya. 5. Puna ca paraü Sàriputta ariyasàvako dhamme avec- cappasàdena samannàgato hoti `svàkkhàto\<*<4>*>/ Bhagavatà dhammo sandiññhiko akàliko ehipassiko opanayiko\<*<5>*>/ paccat- taü veditabbo vi¤¤åhã' ti. Ayam assa dutiyo àbhiceta- siko\<*<1>*>/ diññhadhammasukhavihàro adhigato hoti avisuddhassa cittassa\<*<6>*>/ visuddhiyà apariyodàtassa cittassa pariyodapa- nàya. 6. Puna ca paraü Sàriputta ariyasàvako saïghe avec- cappasàdena samannàgato hoti `supañipanno\<*<7>*>/ Bhagavato sàvakasaïgho\<*<8>*>/, ujupañipanno\<*<9>*>/ Bhagavato sàvakasaïgho, ¤àyapañipanno\<*<10>*>/ Bhagavato sàvakasaïgho, sàmãcipañi- panno\<*<10>*>/ Bhagavato sàvakasaïgho, yad idaü cattàri pu- risayugàni\<*<11>*>/ aññha purisapuggalà, esa Bhagavato sà- vakasaïgho àhuneyyo pàhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikara- õãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà' ti. Ayam assa tatiyo àbhicetasiko\<*<12>*>/ diññhadhammasukhavihàro adhigato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 abhi- 2 T. M7 have pe, then Satthà and so on. 3 M6. M7 abhi- 4 M. Ph. svàkhyàto. 5 M. -neyyiko; T. -neko. 6 Ph. avisuddhacittassa. 7 M. Ph. suppañippanno. 8 T. M6. M7 continue: pe, then anuttaraü pu¤¤akkhettam lokassà ti. 9 Ph. -ppanno. 10 M. Ph. -ppañippanno. 11 M. Ph. -yuggàni. 12 Ph. M6 abhi-; T. M6. M7 have after àbhi-: pe, then pariyodapanàya. >/ #<[page 213]># %% hoti avisuddhassa cittassa visuddhiyà apariyodàtassa cit- tassa pariyodapanàya. 7. Puna ca paraü Sàriputta ariyasàvako ariyakantehi sãlehi samannàgato hoti\<*<1>*>/ akhaõóehi\<*<2>*>/ acchiddehi asabalehi akammàsehi bhujissehi vi¤¤åpasatthehi aparàmaññhehi\<*<3>*>/ sa- màdhisaüvattanikehi. Ayam assa catuttho àbhicetasiko\<*<4>*>/ diññhadhammasukhavihàro adhigato hoti avisuddhassa cit- tassa\<*<5>*>/ visuddhiyà apariyodàtassa cittassa pariyodapanàya. Imesaü catunnaü àbhicetasikànaü\<*<6>*>/ diññhadhammasukha- vihàrànaü nikàmalàbhã hoti akicchalàbhã akasiralàbhã. 8. Yaü ka¤ci\<*<7>*>/ Sàriputta jàneyyàtha gihiü odàtavasanaü imesu pa¤casu sikkhàpadesu saüvutakammantaü imesa¤ ca\<*<8>*>/ catunnaü àbhicetasikànaü\<*<4>*>/ diññhadhammasukkhavihà- rànaü nikàmalàbhiü akicchalàbhiü akasiralàbhiü, so àkaï- khamàno attanà 'va attànaü vyàkareyya `khãõanirayo 'mhi khãõatiracchànayoniyo\<*<9>*>/ khãõapittivisayo\<*<10>*>/ khãõàpàyadugga- tivinipàto, sotàpanno 'ham asmi avinipàtadhammo niyato sambodhiparàyano ti. Nirayesu bhayaü disvà pàpàni parivajjaye ariyadhammaü samàdàya paõóito parivajjaye. Na hiüse pàõabhåtàni vijjamàne parakkame musà ca na bhaõe jànaü adinnaü na paràmase sehi dàrehi santuññho paradàra¤ ca àrame\<*<11>*>/ merayaü vàruõiü jantu na pive cittamohaniü. Anussareyya sambuddhaü dhamma¤ cànuvitakkaye\<*<12>*>/ avyàpajjhaü hitaü cittaü devalokàya bhàvaye. Upaññhite deyyadhamme pu¤¤atthassa jigiüsato santesu pañhamaü dinnà\<*<13>*>/ vipulà hoti dakkhiõà. Santo have pavakkhàmi, Sàriputta suõohi me: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 insert pe. 2 M. Ph. akkh-; T. M6. M7 have after akhaõóehi: pe, then samàdhi- 3 omitted by S. 4 M6 abhi- 5 Ph. avisuddhacittassa. 6 M6. M7 abhi- 7 all MSS. exc. S. ki¤ci. 8 omitted by T. M6. 9 M. S. -yoni; T. M7 have after -yoniyo: pe, then niyato sambodhiparàyano ti; M6 omits all from -yoniyo to Nirayesu. 10 M. -petti- 11 S. nà- 12 Ph. T. M6. M7 ca anu- 13 T. dinnaü. >/ #<[page 214]># %<214 Aïguttara-Nikàya. CLXXX. 1>% `Iti kaõhàsu setàsu rohiõãsu harãsu\<*<1>*>/ và kammàsàsu saråpàsu gosu\<*<2>*>/ pàràpatàsu\<*<3>*>/ và yàsu kàsu ca\<*<4>*>/ etàsu danto jàyati puïgavo dhorayho\<*<5>*>/ balasampanno kalyàõajavanikkamo tam eva bhàre yu¤janti nàssa\<*<6>*>/ vaõõaü parikkhare, evam eva manussesu yasmiü kasmi¤ ca\<*<7>*>/ jàtiye khattiye bràhmaõe vesse\<*<8>*>/ sudde caõóàlapukkuse yàsu kàsu ca\<*<7>*>/ etàsu danto jàyati subbato dhammaññho sãlasampanno saccavàdã hirãmano pahãnajàtimaraõo brahmacariyassa kevalã pannabhàro visaüyutto katakicco anàsavo pàragå sabbadhammànaü anupàdàya nibbuto tasmi¤ ca viraje khette vipulà hoti dakkhiõà. Bàlà ca\<*<9>*>/ avijànantà dummedhà\<*<10>*>/ assutàvino bahiddhà denti\<*<11>*>/ dànàni, na hi sante upàsare. Ye ca sante upàsanti sappa¤¤e dhãrasammate saddhà ca\<*<12>*>/ nesaü Sugate målajàtà patiññhità, devaloka¤ ca te yanti kule và idha jàyare anupubbena nibbànaü adhigacchanti paõóità' ti. CLXXX. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Kosalesu càrikaü\<*<13>*>/ carati\<*<13>*>/ mahatà bhikkhusaïghena saddhiü. Addasà kho Bhagavà addhànamaggapañipanno a¤¤atarasmiü padese mahantaü sàlavanaü, disvà\<*<14>*>/ maggà okkamma\<*<15>*>/ yena taü sàlavanaü ten' upasaïkami, upasaïkamitvà taü sàlavanaü ajjhogà- hetvà a¤¤atarasmiü padese sitaü pàtvàkàsi. Atha kho àyasmato ânandassa etad ahosi `ko nu kho hetu ko pa- ccayo Bhagavato sitassa pàtukammàya? Na akàraõena\<*<16>*>/ Tathàgatà sitaü pàtukarontã' ti. Atha kho àyasmà ânando \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. càrãsu. 2 Ph. kesu; M6 gesu. 3 M. S. pàrevatàsu; Ph. harevetàsu; M6 pàràmatàsu; M7 paràvatàsu. 4 M. S. kàsuci. 5 S. dhoreyho; M. Ph. dhàreyho. 6 M. Ph. n'assa. 7 S. kàsuci. 8 M. Ph. vese. 9 M7 'va. 10 M. Ph. dumedhà. 11 M. Ph. M6. M7 dadanti. 12 M6. M7 'va. 13 T. M6. M7 viharati. 14 M. S. disvàna. 15 M. Ph. ukkamma. 16 T. M6. M7 àkà- >/ #<[page 215]># %% Bhagavantaü etad avoca:-- Ko nu kho bhante hetu ko paccayo Bhagavato sitassa pàtukammàya? Na akàraõena Tathàgatà sitaü pàtukarontã ti. 2. Bhåtapubbaü ânanda imasmiü padese nagaraü ahosi iddha¤ c'eva phãta¤ ca bahujanaü àkiõõamanussaü. Taü kho pan' ânanda nagaraü Kassapo bhagavà arahaü sam- màsambuddho upanissàya vihàsi\<*<1>*>/. Kassapassa kho pan' ânanda bhagavato arahato sammàsambuddhassa Gavesã\<*<2>*>/ nàma upàsako ahosi sãlesu aparipårakàrã. Gavesinà kho ânanda upàsakena pa¤camattàni upàsakasatàni pañidesi- tàni\<*<3>*>/ samàdapitàni\<*<4>*>/ ahesuü sãlesu aparipårakàrino. Atha kho ânanda Gavesissa upàsakassa etad ahosi `ahaü kho imesaü pa¤cannaü upàsakasatànaü bahåpakàro\<*<5>*>/ pubbaï- gamo samàdapetà aha¤ c' amhi sãlesu aparipårakàrã imàni ca\<*<6>*>/ pa¤ca upàsakasatàni sãlesu aparipårakàrino. Icc'etaü samasamaü, natthi ki¤ci atirekaü. Handàhaü atirekàyà' ti. Atha kho ânanda Gavesã upàsako yena tàni pa¤ca upàsakasatàni ten' upasaïkami, upasaïkamitvà tàni pa¤ca upàsakasatàni etad avoca:-- Ajjatagge maü\<*<7>*>/ àyasmanto sãlesu paripårakàriü\<*<8>*>/ dhàrethà ti. Atha kho ânanda tesaü pa¤cannaü upàsakasatànaü etad ahosi `ayyo kho Gavesã amhàkaü bahåpakàro pubbaïgamo samàdapetà\<*<9>*>/, ayyo hi nàma Gavesã sãlesu paripårakàrã bhavissati, kimaï- ga pana\<*<10>*>/ mayan' ti. Atha kho ânanda tàni pa¤ca upà- sakasatàni yena Gavesã upàsako ten' upasaïkamiüsu, upa- saïkamitvà Gavesiü upàsakaü etad avocuü:-- Ajjatagge ayyo Gavesã imàni\<*<11>*>/ pa¤ca upàsakasatàni sãlesu paripåra- kàrino dhàretå ti. Atha kho ânanda Gavesissa upàsa- kassa etad ahosi `ahaü kho imesaü pa¤cannaü upàsaka- satànaü bahåpakàro pubbaïgamo samàdapetà aha¤ c' amhi sãlesu paripårakàrã imàm ca\<*<12>*>/ pa¤ca upàsakasatàni sãlesu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. viharati. 2 S. Bhavesi throughout. 3 M6 -vedayitàni; M7 pavivedayitàni. 4 omitted by Ph. M7. 5 M7 bahukàro throughout. 6 S. pi; omitted by M. Ph. M6. M7. 7 omitted by Ph. 8 M. T. -kàrã; Ph. M6 -kàri. 9 T. same- 10 T. kiü pana na; M. Ph. S. kimaïgaü pana. 11 M. S. add pi. 12 M. S. pi; omitted by Ph. M6. M7. >/ #<[page 216]># %<216 Aïguttara-Nikàya. CLXXX.>% paripårakàrino. Icc'etaü samasamaü, natthi ki¤ci atirekaü. Handàhaü atirekàyà' ti. Atha kho ânanda Gavesã upà- sako yena tàni pa¤ca upàsakasatàni ten' upasaïkami, upasaïkamitvà tàni\<*<1>*>/ pa¤ca upàsakasatàni etad avoca:-- Ajjatagge maü àyasmanto brahmacàriü dhàretha àràcà- riü\<*<2>*>/ virataü\<*<3>*>/ methunà gàmadhammà ti. Atha kho ânanda tesaü pa¤cannaü upàsakasatànaü etad ahosi `ayyo kho Gavesã amhàkaü bahåpakàro pubbaïgamo samàdapetà, ayyo hi\<*<4>*>/ nàma Gavesã brahmacàrã bhavissati àràcàrã virato methunà gàmadhammà, {kimaïga}\<*<5>*>/ pana mayan' ti. Atha kho ânanda tàni pa¤ca upàsakasatàni yena Gavesã upà- sako ten' upasaïkamiüsu, upasaïkamitvà Gavesiü upàsa- kaü etad avocuü:-- Ajjatagge ayyo Gavesã imàni pi pa¤ca upàsakasatàni brahmacàrino\<*<6>*>/ dhàretu àràcàrino virate\<*<7>*>/ methunà gàmadhammà ti. Atha kho ânanda Ga- vesissa upàsakassa etad ahosi `ahaü kho imesaü pa¤can- naü upàsakasatànaü bahåpakàro pubbaïgamo samàdapetà aha¤ c' amhi sãlesu paripårakàrã, imàni pi\<*<8>*>/ pa¤ca upàsaka- satàni sãlesu paripårakàrino, aha¤ c' amhi brahmacàrã àrà- càrã virato methunà gàmadhammà, imàni pi pa¤ca upàsa- kasatàni brahmacàrino àràcàrino viratà methunà gàma- dhammà. Icc'etaü samasamaü, natthi ki¤ci atirekaü. Handàhaü atirekàyà' ti. Atha kho ânanda Gavesã upà- sako yena tàni pa¤ca upàsakasatàni ten' upasaïkami, upasaïkamitvà tàni pa¤ca upàsakasatàni etad avoca:-- Ajjatagge maü àyasmanto ekabhattikaü dhàretha rattå- parataü virataü vikàlabhojanà ti. Atha kho ânanda tesaü pa¤cannaü upàsakasatànaü etad ahosi `ayyo kho Gavesã amhàkaü bahåpakàro pubbaïgamo samàdapetà, ayyo hi nàma Gavesã ekabhattiko bhavissati rattåparato virato vikàlabhojanà, kimaïga\<*<5>*>/ pana\<*<9>*>/ mayan' ti. Atha kho ânanda tàni pa¤ca upàsakasatàni yena Gavesã upàsako ten' upasaïkamiüsu, upasaïkamitvà Gavesiü upàsakaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 M. Ph. anà- throughout. 3 T. viratiü. 4 M. Ph. pi. 5 M. Ph. S. kimaïgaü. 6 M7 sabrahmacàri. 7 all MSS. exc. S. have -tà. 8 omitted by M6. M7. 9 T. M6. M7 add na. >/ #<[page 217]># %% etad avocuü:-- Ajjatagge ayyo Gavesã imàni pi pa¤ca upàsakasatàni ekabhattike dhàretu rattåparate virate vikà- labhojanà ti. Atha kho ânanda Gavesissa upàsakassa etad ahosi `ahaü kho imesaü pa¤cannaü upàsakasatànaü bahåpakàro\<*<1>*>/ pubbaïgamo samàdapetà aha¤ c' amhi sãlesu paripårakàrã, imàni pi pa¤ca upàsakasatàni sãlesu pari- pårakàrino, aha¤ c' amhi brahmacàrã àràcàrã virato me- thunà gàmadhammà, imàni pi pa¤ca upàsakasatàni brah- macàrino àràcàrino viratà methunà gàmadhammà, aha¤ c' amhi ekabhattiko rattåparato virato vikàlabhojanà, imàni pi pa¤ca upàsakasatàni ekabhattikà rattåparatà viratà vikàlabhojanà. Icc'etaü samasamaü, natthi ki¤ci atirekaü. Handàhaü atirekàyà' ti. Atha kho ânanda Gavesã upà- sako yena Kassapo bhagavà arahaü sammàsambuddho ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Kassapaü bhagavantaü ara- hantaü\<*<2>*>/ sammàsambuddhaü etad avoca:-- Labheyyàhaü bhante bhagavato santike pabbajjaü, labheyyaü upasam- padan ti. Alattha kho ânanda Gavesã upàsako Kassa- passa bhagavato arahato sammàsambuddhassa santike pabbajjaü, alattha upasampadaü. Aciråpasampanno kho pan' ânanda Gavesã bhikkhu eko våpakaññho appamatto àtàpã pahitatto viharanto na cirass'eva yass' atthàya kula- puttà samma-d-eva\<*<3>*>/ agàrasmà anagàriyaü pabbajanti, tad anuttaraü brahmacariyapariyosànaü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihàsi, `khãõà jàti vusitaü brahmacariyaü kataü karaõãyaü nàparaü itthattàyà' ti abbha¤¤àsi\<*<4>*>/, a¤¤ataro ca\<*<5>*>/ pan' ânanda Ga- vesã bhikkhu arahataü ahosi. Atha kho ânanda tesaü pa¤cannaü upàsakasatànaü etad ahosi `ayyo kho Gavesã amhàkaü bahåpakàro pubbaïgamo samàdapetà. ayyo hi nàma Gavesã kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchà- detvà agàrasmà anagàriyaü pabbajissati, kimaïga\<*<6>*>/ pana\<*<7>*>/ mayan' ti. Atha kho ânanda tàni pa¤ca upàsakasatàni yena Kassapo bhagavà arahaü sammàsambuddho ten' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 bahukàre. 2 M. Ph. arahaü. 3 M7 sammà-d-eva. 4 M. Ph. abhi- 5 M. Ph. 'va. 6 M. Ph. S. kimaïgaü. 7 T. M6. M7 add na. >/ #<[page 218]># %<218 Aïguttara-Nikàya. CLXXX. 3-4>% upasaïkamiüsu, upasaïkamitvà Kassapaü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddhaü etad avocuü:-- Labhey- yàma mayaü bhante bhagavato santike pabbajjam, labhey- yàma upasampadan ti. Alabhiüsu\<*<1>*>/ kho ânanda tàni pa¤ca upàsakasatàni Kassapassa bhagavato arahato sam- màsambuddhassa santike pabbajjaü, alabhiüsu upasam- padaü. Atha kho ânanda Gavesissa bhikkhuno etad ahosi `ahaü kho imassa anuttarassa\<*<2>*>/ vimuttisukhassa ni- kàmalàbhã akicchalàbhã akasiralàbhã, aho vat'imàni pi pa¤ca bhikkhusatàni imassa anuttarassa vimuttisukhassa nikàmalàbhino assu\<*<3>*>/ akicchalàbhino akasiralàbhino' ti. Atha kho ânanda tàni pa¤ca bhikkhusatàni\<*<4>*>/ våpakaññhà appamattà àtàpino pahitattà viharantà na cirass'eva yass atthàya kulaputtà samma-d-eva agàrasmà anagàriyaü pa- bbajanti, tad anuttaraü brahmacariyapariyosànaü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihariüsu, `khãõà jàti vusitaü brahmacariyaü kataü karaõãyaü nà- paraü itthattàyà' ti abbha¤¤iüsu\<*<5>*>/. 3. Iti kho ânanda tàni pa¤ca bhikkhusatàni Gavesipa- mukhàni uttaruttariü paõãtapaõãtaü vàyamamànà\<*<6>*>/ anutta- raü vimuttiü sacchàkaüsu\<*<7>*>/. Tasmà ti ha ânanda evaü sikkhitabbaü:-- 4. Uttaruttariü paõãtapaõãtaü vàyamamànà anuttaraü vimuttiü sacchikarissàmà ti\<*<8>*>/. Evaü hi vo ânanda sikkhitabban ti. Upàsakavaggo\<*<9>*>/ aññhàrasamo\<*<10>*>/. Uddànaü\<*<11>*>/: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 labhiüsu. 2 M. Ph. anuttaravimutti- 3 M. Ph. assuü; M6. M7 hontu; omitted by T. 4 S. inserts ekakà. 5 M. Ph. abhi-; T. M6. M7 abbhतaüsu. 6 T. vàyamànà. 7 S. sacchàkiüsu. 8 T. M6. M7 sacchikatvà upasampajja viharissàmà ti. 9 omitted by T. M6. M7; M. adds niññhito; Ph. -vaggaü niñhitaü. 10 T. M6. M7 add vaggo; M. S. have tatiyo; Ph. añhasamaü (sic). 11 M6. S. tass' udd- >/ #<[page 219]># %% Sàrajjaü\<*<1>*>/ visàrado\<*<2>*>/ nirayaü veraü\<*<3>*>/ caõóàlapa¤camaü Pãti vaõijjà ràjàno\<*<4>*>/ gihã c'eva\<*<5>*>/ Gavesinà\<*<6>*>/ ti. CLXXXI. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àra¤¤akà\<*<7>*>/. Katame pa¤ca? 2. Mandattà momåhattà àra¤¤ako hoti, pàpiccho icchà- pakato àra¤¤ako hoti, ummàdà cittakkhepà àra¤¤ako hoti, `vaõõitaü buddhehi buddhasàvakehã' ti àra¤¤ako hoti, appicchataü yeva nissàya santuññhiü yeva nissàya salle- khaü yeva nissàya pavivekaü yeva nissàya idam aññhitaü\<*<8>*>/ yeva nissàya àra¤¤ako hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca àra¤¤akà. 3. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü àra¤¤akànaü yvà- yaü àra¤¤ako appicchatam yeva nissàya santuññhiü yeva nissàya sallekhaü yeva nissàya pavivekaü yeva nissàya idam aññhitaü\<*<9>*>/ yeva nissàya àra¤¤ako hoti, ayaü imesaü pa¤cannaü àra¤¤akànaü\<*<10>*>/ aggo ca seññho ca mokkho\<*<11>*>/ ca uttamo ca pavaro ca. Seyyathà pi bhikkhave gavà khãraü, khãramhà dadhi\<*<12>*>/, dadhimhà navanãtaü, navanãtamhà sappi, sappimhà sappi- maõóo\<*<13>*>/ tattha aggam akkhàyati, evam eva kho bhikkhave imesaü pa¤cannaü àra¤¤akànaü yvàyaü àra¤¤ako appic- chataü yeva nissàya santuññhiü yeva nissàya sallekhaü yeva nissàya pavivekaü yeva nissàya idam aññhitaü\<*<14>*>/ yeva nissàya àra¤¤ako hoti, ayaü imesaü pa¤cannaü àra¤¤a- kànaü aggo ca seññho ca mokkho ca uttamo ca pavaro cà ti. CLXXXII-CLXXXIX. 1. Pa¤c'ime bhikkhave paüsukålikà . . .\<*<15>*>/ 2. Pa¤c'ime bhikkhave rukkhamålikà . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -jja; T. M6. M7 saràjà. 2 T. M7 agàra; M6 agarà. 3 M. vera; Ph. veda. 4 T. pà vàõijana; M6. M7 vànijjano. 5 Ph. ce. 6 S. Bhavesinà. 7 Ph. ar- throughout. 8 M. S. idam atth- throughout; Ph. imatt- 9 Ph. añh- 10 T. has after àr-: yvàyaü, then it repeats the whole phrase. 11 Ph. pàmokkho. 12 Ph. dadhiü. 13 S. repeats sappi- 14 Ph. atthika¤ ¤eva. 15 M. Ph. have Katame pa¤ca? Mandattà momåhattà paüsukåliko (rukkhamåliko and so on) || la || idam atthitaü yeva (also idam añhita¤ ¤eva) nissàya paüsukuliko (rukkhamåliko and so on) hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca paüsukålikà (rukkhamålikà and so on) ti. from the fourth sentence, however, M. Ph. abbreviate in the same manner as above in conformity to the Sinhalese MSS. After the last sentence they add la. M. distinguishes every single sentence by an ordinal (dutiyaü and so on). _ M6. M7. Ph. erroneously insert between 1 and 2 pa¤c'ime bhikkhave piõóapàtikà (Ph. in detail); T. substitutes piõóapàtikà for rukkhamålikà. S. has pe instead of the dots. >/ #<[page 220]># %<220 Aïguttara-Nikàya. CLXXXIV. -CXC. 3>% 3. Pa¤c'ime bhikkhave sosànikà. . . . 4. Pa¤c'ime bhikkhave abbhokàsikà. . . . 5. Pa¤c'ime bhikkhave nesajjikà. . . . 6. Pa¤c'ime bhikkhave yathàsanthatikà\<*<1>*>/. . . . 7. Pa¤c'ime bhikkhave ekàsanikà\<*<2>*>/. . . . 8. Pa¤c'ime bhikkhave khalupacchàbhattikà. . . . CXC. 1. Pa¤c'ime bhikkhave pattapiõóikà. Katame pa¤ca? 2. Mandattà momåhattà pattapiõóiko hoti, pàpiccho icchàpakato pattapiõóiko hoti, ummàdà cittakkhepà patta- piõóiko hoti, `vaõõitaü buddhehi buddhasàvakehã' ti pat- tapiõóiko hoti, appicchataü yeva nissàya santuññhiü yeva nissàya sallekhaü yeva nissàya pavivekaü\<*<3>*>/ yeva\<*<3>*>/ nissàya\<*<3>*>/ idam aññhitaü\<*<4>*>/ yeva nissàya pattapiõóiko hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca pattapiõóikà\<*<5>*>/. 3. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü pattapiõóikànaü yvàyaü pattapiõóiko appicchataü yeva nissàya santuññhiü yeva nissàya sallekhaü yeva nissàya pavivekam yeva nis- sàya idam aññhitaü\<*<4>*>/ yeva nissàya pattapiõóiko hoti, ayaü imesaü pa¤cannaü pattapiõóikànaü aggo ca seññho ca mokkho ca uttamo ca pavaro ca. Seyyathà pi bhikkhave gavà khãraü, khãramhà dadhi\<*<6>*>/, dadhimhà navanãtaü, navanãtamhà sappi, sappimhà sappi- maõóo\<*<7>*>/ tattha aggam akkhàyati, evam eva kho bhikkhave imesaü pa¤cannaü pattapiõóikànaü yvàyaü pattapiõóiko \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. M6. M7 -santatikà. 2 S. eka- 3 omitted by Ph. 4 M. S. atth-; Ph. añh- 5 M. Ph. add honti. 6 Ph. dadhiü. 7 S. repeats sappi- >/ #<[page 221]># %% appicchataü yeva nissàya santuññhiü yeva nissàya salle- khaü yeva nissàya pavivekaü yeva nissàya idam aññhitaü\<*<1>*>/ yeva nissàya pattapiõóiko hoti, ayaü imesaü pa¤cannaü pattapiõóikànaü aggo ca seññho ca mokkho ca uttamo ca pavaro cà ti. Ara¤¤avaggo\<*<2>*>/ ekånavãsatimo\<*<3>*>/. Uddànaü\<*<4>*>/: Ara¤¤aü\<*<5>*>/ paüsu\<*<6>*>/ rukkhasusànena\<*<7>*>/ abbhokàsakaü\<*<8>*>/ Nesajjaü\<*<9>*>/ santhataü\<*<10>*>/ ekàsanikà\<*<11>*>/ khalupacchà piõ- óikena cà ti\<*<12>*>/. CXCI. 1. Pa¤c'ime bhikkhave poràõà bràhmaõadhammà etarahi sunakhesu sandissanti no bràhmaõesu. Katame pa¤ca? 2. Pubbe sudaü\<*<13>*>/ bhikkhave bràhmaõà bràhmaõiü yeva\<*<14>*>/ gacchanti no abràhmaõiü. Etarahi bhikkhave bràhmaõà bràhmaõim pi gacchanti abràhmaõim pi gacchanti. Eta- rahi bhikkhave sunakhà sunakhiü yeva gacchanti no asu- nakhiü. Ayaü bhikkhave pañhamo poràõo bràhmaõa- dhammo etarahi sunakhesu sandissati\<*<15>*>/ no bràhmaõesu. 3. Pubbe sudaü bhikkhave bràhmaõà bràhmaõiü utu- niü yeva gacchanti no anutuniü. Etarahi bhikkhave bràh- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. atth-; Ph. añh- 2 M. adds niññhito; Ph. -vaggaü niññhitaü. 3 M. S. catuttho; Ph. -visatimaü. 4 S. tass' udd- 5 T. M7 ara¤¤e; M6 àraü¤e. 6 M. Ph. S. cãvaraü; T. adds piõóa (Ph. piõói); M6. M7 piõóa¤ ca. 7 M. Ph. S. -susànaü; T. adds pa¤cakà; M6. M7 pa¤catà. 8 M. Ph. -kàsaü; T. -kàse ca; M6. M7 kàso 'va. 9 M. Ph. -jja; T. nesàdaü, 10 M. sandhataü; Ph. sañhataü; S. santakaü; T. M6 santhatikà; M7 santatikà. 11 S. ekaü; T. saneti ca; M6. M7 sanena ca. 12 T. M6. M7 bhattikàpiõóà (M6 -piõói; M7 -piõóim) idhà (or iccà; M7 adds jà or chà) ekuttaràdasà (M6 -disà). 13 M. Ph. pubbassudaü throughout. 14 omitted by S. 15 T. -dissanti. >/ #<[page 222]># %<222 Aïguttara-Nikàya. CXCI. 4-6>% maõà bràhmaõiü utunim pi gacchanti anutunim pi gac- chanti. Etarahi bhikkhave sunakhà sunakhiü utuniü yeva gacchanti no anutuniü. Ayaü bhikkhave dutiyo poràõo bràhmaõadhammo etarahi sunakhesu sandissati\<*<1>*>/ no bràh- maõesu. 4. Pubbe sudaü bhikkhave bràhmaõà bràhmaõiü neva kiõanti\<*<2>*>/ no vikkiõanti\<*<2>*>/ sampiyen'eva saüvàsaü saüsag- gatthàya\<*<3>*>/ sampavattenti. Etarahi bhikkhave bràhmaõà bràhmaõiü kiõanti\<*<2>*>/ pi vikkiõanti\<*<2>*>/ pi sampiyena pi\<*<4>*>/ saü- vàsaü saüsaggatthàya\<*<3>*>/ sampavattenti. Etarahi bhikkhave sunakhà sunakhiü neva kiõanti\<*<2>*>/ no vikkiõanti\<*<2>*>/ sampiyen' eva saüvàsaü saüsaggatthàya sampavattenti. Ayaü bhik- khave tatiyo poràõo bràhmaõadhammo etarahi sunakhesu sandissati no bràhmaõesu. 5. Pubbe sudaü bhikkhave bràhmaõà na\<*<5>*>/ sannidhiü ka- ronti dhanassa pi dha¤¤assa pi rajatassa pi jàtaråpassa pi. Etarahi bhikkhave bràhmaõà sannidhiü karonti dha- nassa pi dha¤¤assa pi rajatassa pi jàtaråpassa pi. Etarahi bhikkhave sunakhà na\<*<6>*>/ sannidhiü karonti dhanassa pi dha¤¤assa pi rajatassa pi jàtaråpassa pi. Ayaü bhikkhave catuttho poràõo bràhmaõadhammo etarahi sunakhesu san- dissati\<*<7>*>/ no bràhmaõesu. 6. Pubbe sudaü bhikkhave bràhmaõà sàyaü sàyamàsàya pàto\<*<8>*>/ pàtaràsàya bhikkhaü pariyesanti. Etarahi bhikkhave bràhmaõà\<*<9>*>/ yàvadatthaü udaràvadehakaü bhu¤jitvà avase- saü àdàya pakkamanti. Etarahi bhikkhave sunakhà sàyaü sàyamàsàya pàto pàtaràsàya bhikkhaü pariyesanti. Ayaü bhikkhave pa¤camo poràõo bràhmaõadhammo etarahi su- nakhesu sandissati\<*<7>*>/ no bràhmaõesu. Ime kho bhikkhave pa¤ca poràõà bràhmaõadhammà etarahi sunakhesu sandissanti no bràhmaõeså ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -dissanti. 2 S. kãõanti and vikkãõanti. 3 M. S. sambandhàya; Ph. saügandhàya. 4 Ph. sampiyena; M. S. -yen' eva. 5 S. puts na before karonti. 6 omitted by T. M6. 7 M7 -dissanti. 8 omitted by M6. 9 M7 oddly inserts sannidhiü. >/ #<[page 223]># %% CXCII. 1. Atha\<*<1>*>/ kho Doõo\<*<2>*>/ bràhmaõo yena Bhagavà ten' upa- saïkami, upasaïkamitvà Bhagavatà saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Doõo\<*<2>*>/ bràhmaõo Bhaga- vantaü etad avoca:-- 2. Sutaü me taü bho Gotama `na samaõo Gotamo bràhmaõe jiõõe vuddhe\<*<3>*>/ mahallake addhagate vayo-anup- patte abhivàdeti và paccuññheti và àsanena và nimantetã' ti. Tayidaü bho Gotama tath'eva, na hi bhavaü Gotamo bràhmaõe jiõõe vuddhe\<*<3>*>/ mahallake addhagate vayo-anup- patte abhivàdeti và paccuññheti và àsanena và nimanteti. Tayidaü bho Gotama na sampannam evà ti. `Tvaü pi no\<*<4>*>/ Doõa bràhmaõo pañijànàsã' ti? Yaü hi taü bho Gotama sammà vadamàno vadeyya `bràhmaõo\<*<5>*>/ ubhato sujàto màtito ca pitito ca saüsuddhagahaõiko\<*<6>*>/ yàva sattamà pitàmahayugà akkhitto anupakkuññho\<*<7>*>/ jàti- vàdena ajjhàyako\<*<8>*>/ mantadharo tiõõaü vedànaü\<*<9>*>/ pàragå sanighaõóukeñubhànaü\<*<10>*>/ sàkkharappabhedànaü\<*<11>*>/ itihàsa- pa¤camànaü padako veyyàkaraõo lokàyatamahàpurisalak- khaõesu anavayo' ti, mam'eva taü bho Gotama sammà\<*<12>*>/ vadamàno vadeyya. Ahaü hi bho Gotama bràhmaõo ubhato sujàto màtito ca pitito ca\<*<13>*>/ saüsuddhagahaõiko\<*<6>*>/ yàva sattamà pitàmahayugà akkhitto anupakkuññho\<*<7>*>/ jàti- vàdena ajjhàyako\<*<8>*>/ mantadharo\<*<14>*>/ tiõõaü vedànaü\<*<15>*>/ pàragå sanighaõóukeñubhànaü\<*<10>*>/ sàkkharappabhedànaü\<*<11>*>/ itihàsa- pa¤camànaü padako veyyàkaraõo lokàyatamahàpurisalak- khaõesu anavayo ti. `Ye kho te Doõa bràhmaõànaü pub- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 put before Atha: Sàvatthi (M6 Sàvatthiyaü) àràme. 2 M. Ph. Doõabrahm- 3 M. Ph. buddhe; S. vuóóhe. 4 T. ne; Ph. kho. 5 omitted by T. 6 Ph. -gaõiko. 7 M. Ph. S. -upakuññho. 8 S. -yiko. 9 M. Ph. bhedànaü. 10 S. sanigaõóu- 11 M. Ph. sakkhara-; M7 sa-akkh- 12 Ph. samà. 13 T. M6. M7 have after ca: pe, then akkhitto. 14 T. M6. M7 continue: pe, then mahàpurisa- 15 Ph. bedànaü; M. bhedànaü. >/ #<[page 224]># %<224 Aïguttara-Nikàya. CXCII. 3>% bakà\<*<1>*>/ isayo\<*<2>*>/ mantànaü kattàro mantànaü pavattàro yesa¤ c' idaü\<*<3>*>/ etarahi bràhmaõà poràõaü\<*<4>*>/ mantapadaü gãtaü pavuttaü samihitaü tad anugàyanti tad anubhàsanti bhàsitam anubhàsanti\<*<5>*>/ vàcitam anuvàcenti\<*<6>*>/, seyyathãdaü Aññhako\<*<7>*>/ Vàmako Vàmadevo\<*<8>*>/ Vessàmitto\<*<9>*>/ Yamadaggi\<*<10>*>/ Aïgãraso Bhàradvàjo Vàseññho Kassapo Bhagu\<*<11>*>/, tyassu 'me\<*<12>*>/ pa¤ca bràhmaõe\<*<13>*>/ pa¤¤àpenti: brahmasamaü deva- samaü mariyàdaü sambhinnamariyàdaü bràhmaõacaõóà- laü yeva pa¤camaü. Tesaü tvaü Doõa katamo' ti? Na kho mayaü bho Gotama ime\<*<14>*>/ pa¤ca bràhmaõe jànàma, atha kho mayaü bràhmaõà tveva jànàma. Sàdhu me bha- vaü Gotamo tathà dhammaü desetu, yathà ahaü ime pa¤ca bràhmaõe jàneyyan ti. `Tena hi bràhmaõa\<*<15>*>/ suõàhi\<*<16>*>/ sàdhukaü manasikarohi, bhàsissàmã' ti. Evaü bho ti kho Doõo bràhmaõo Bhagavato paccassosi. Bhagavà etad avoca:-- 3. Katha¤ ca Doõa bràhmaõo brahmasamo hoti? Idha Doõa bràhmaõo ubhato sujàto hoti màtito ca pi- tito ca\<*<17>*>/ saüsuddhagahaõiko\<*<18>*>/ yàva sattamà pitàmahayugà akkhitto anupakkuññho\<*<19>*>/ jàtivàdena. So aññhacattàlãsavas- sàni\<*<20>*>/ komàrabrahmacariyaü\<*<21>*>/ carati mante\<*<22>*>/ adhãyamàno, aññhacattàëãsavassàni\<*<23>*>/ komàrabrahmacariyaü\<*<21>*>/ caritvà mante adhãyitvà àcariyassa àcariyadhanaü pariyesati dham- men'eva no adhammena. Tattha ca\<*<24>*>/ Doõa ko dhammo? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. pubbakànaü. 2 S. isiyo. 3 M. Ph. S. yesam idaü. 4 T. poràõà. 5 M. inserts here sajjhàyitam anusajjhàyanti. 6 M. Ph. T. -vàcanti. 7 T. Aññako. 8 Ph. Yama- 9 M. Vesà- 10 T. M6. M7 Yamataggã. 11 T. Bhagå; M7 Bhagavatà ca. 12 M. Ph. tyàssu ime; M6 tyàssu 'me; omitted (also pa¤ca) by M7. 13 M. Ph. -õà; M6 -no. 14 omitted by M. Ph. 15 S. Doõa. 16 M. Ph. suõohi. 17 T. M6. M7 have after ca: pe, then jàtivàdena. 18 Ph. -gaõiko. 19 M. Ph. S. -upakuññho. 20 T. M6. M7 -rãsaü vassànaü. 21 M. Ph. S. komàraü brahma- 22 M. Ph. mantaü. 23 T. M6. M7 -rãsaü v- 24 omitted by T. M6. M7. >/ #<[page 225]># %% Neva kasiyà na vaõijjàya\<*<1>*>/ na gorakkhena na issatthena na ràjaporisena na sippa¤¤atarena, kevalaü bhikkhàcari- yàya kapàlaü anatima¤¤amàno. So àcariyassa àcariyadha- naü nãyàdetvà\<*<2>*>/ kesamassuü ohàretvà\<*<3>*>/ kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbajati. So evaü pabbajito samàno mettàsahagatena cetasà ekaü disaü pharitvà viharati, tathà dutiyaü tathà tatiyaü tathà ca- tutthaü. Iti uddham adho tiriyaü sabbadhi sabbatta- tàya\<*<4>*>/ sabbàvantaü lokaü mettàsahagatena\<*<5>*>/ cetasà vipu- lena mahaggatena appamàõena averena avyàpajjhena pha- ritvà viharati. Karuõà-\<*<6>*>/ . . .\<*<7>*>/ mudità-\<*<6>*>/ . . . upekkhàsaha- gatena\<*<8>*>/ cetasà ekaü disaü pharitvà viharati, tathà dutiyaü tathà tatiyaü tathà catutthaü. Iti uddham adho tiriyaü sabbadhi sabbattatàya\<*<9>*>/ sabbàvantaü lokaü upekkhàsaha- gatena\<*<8>*>/ cetasà vipulena mahaggatena appamàõena\<*<10>*>/ ave- rena avyàpajjhena pharitvà viharati. So ime cattàro brah- mavihàre bhàvetvà kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü brahmalokaü upapajjati\<*<11>*>/. Evaü kho Doõa bràhmaõo brahmasamo hoti. 4. Katha¤ ca Doõa bràhmaõo devasamo hoti? Idha Doõa bràhmaõo ubhato sujàto hoti màtito ca pi- tito ca\<*<12>*>/ saüsuddhagahaõiko yàva sattamà pitàmahayugà akkhitto anupakkuññho\<*<13>*>/ jàtivàdena. So aññhacattàëãsavas- sàni komàrabrahmacariyaü\<*<14>*>/ carati mante adhãyamàno, añ- ñhacattàëãsavassàni komàrabrahmacariyaü\<*<14>*>/ caritvà mante\<*<15>*>/ adhãyitvà àcariyassa àcariyadhanaü pariyesati dhammen' eva no adhammena. Tattha ca Doõa ko dhammo? Neva kasiyà na vaõijjàya\<*<16>*>/ na gorakkhena na\<*<17>*>/ issatthena na ràjaporisena na sippa¤¤atarena, kevalaü bhikkhàcariyàya\<*<18>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. vàõ- 2 T. nãyyà-; M. S. niyyà-; Ph. niyàtetvà. 3 M. Ph. -ritvà. 4 M. Ph. sabbatthatàya. 5 T. upekhàsaha- 6 S. adds sahagatena cetasà. 7 M. Ph. la. 8 T. M6. M7 upekhà- 9 M. Ph. sabbatth- 10 T. -màdena. 11 T. M6. M7 uppa- 12 T. M6. M7 have after ca: pe, then akkhitto. 13 M. Ph. S. -upakuññho. 14 M. Ph. S. komàraü br- 15 M. Ph. mantaü. 16 Ph. vijjàya. 17 omitted by Ph. 18 Ph. bhikkhàya. >/ #<[page 226]># %<226 Aïguttara-Nikàya. CXCII. 4>% kapàlaü anatima¤¤amàno. So àcariyassa àcariyadhanaü nã- yàdetvà\<*<1>*>/ dàraü pariyesati dhammen'eva no adhammena. Tattha ca\<*<2>*>/ Doõa ko dhammo? Neva kayena\<*<3>*>/ na vikkayena, bràhmaõiü yeva udakåpassaññhaü\<*<4>*>/. So bràhmaõiü yeva gacchati, na khattiyiü na vessiü\<*<5>*>/ na suddiü na caõóàliü na nesàdiü na veõiü na rathakàriü na pukkusiü gacchati, na gabbhiniü gacchati, na pàyamànaü gacchati, na anu- tuniü gacchati. Kasmà ca Doõa bràhmaõo na gab- bhiniü gacchati? Sace\<*<6>*>/ Doõa\<*<6>*>/ bràhmaõo\<*<6>*>/ gabbhiniü\<*<6>*>/ gacchati\<*<7>*>/, atimãëhajo nàma so hoti màõavako\<*<8>*>/ và\<*<2>*>/ mà- õavikà\<*<9>*>/ và, tasmà Doõa bràhmaõo na gabbhiniü gacchati. Kasmà ca Doõa bràhmaõo na pàyamànaü gacchati? Sace Doõa bràhmaõo pàyamànaü gacchati, asucipañipãto\<*<10>*>/ nàma so hoti màõavako\<*<11>*>/ và màõavikà\<*<12>*>/ và, tasmà Doõa bràhmaõo na pàyamànaü gacchati. Kas- mà\<*<13>*>/ ca Doõa bràhmaõo na\<*<2>*>/ anutuniü gacchati? Sace Doõa bràhmaõo anutuniü gacchati, tassa\<*<14>*>/ sà hoti bràh- maõã neva\<*<15>*>/ kàmatthà na davatthà na ratatthà\<*<16>*>/, pajatthà\<*<17>*>/ 'va bràhmaõassa bràhmaõã hoti. So methunaü\<*<18>*>/ uppàdetvà kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà\<*<19>*>/ agà- rasmà anagàriyaü pabbajati. So evaü pabbajito samàno vivicc'eva kàmehi . . . pe\<*<20>*>/ . . . catutthaü jhànaü upasam- pajja viharati. So ime cattàro jhàne bhàvetvà kàyassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. nãyyà-; M. Ph. S. niyyà- 2 omitted by T. 3 T. kàyena. 4 T. -åpasa-; M6. M7. S. -upasa- 5 T. vessayiü. 6 omitted by Ph. 7 omitted by Ph. T. 8 T. M6. M7 màna-; Ph. màna- corr. from màõa- 9 M. Ph. -ki; T. M6. M7 mànavikà. 10 M. -pañipitito; Ph. -pañipiëito; M6 asuciü pãtito. 11 T. M6. M7 màna- 12 M. Ph. -ki; M6. M7 mànavikà; omitted by T. (also và). 13 M. Ph. S. omit all from kasmà to gacchati. 14 omitted by T. M6. M7. 15 T. yeva. 16 T. tahatthà; M6 ràgahatthà; M7 ràgatthà. 17 Ph. na pa- 18 T. M6. M7 mithunaü. 19 M. Ph. -detvàna. 20 M. Ph. pa; T. M6. M7 have pañhamajjhànaü upasampajja viharati, vitakkavicàrànaü våpasamà dutiyajjhànaü || tatiyajjhànaü || catutthajjhànaü upa- >/ #<[page 227]># %% bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati\<*<1>*>/. Evaü kho Doõa bràhmaõo devasamo hoti. 5. Katha¤ ca Doõa bràhmaõo mariyàdo hoti? Idha Doõa bràhmaõo ubhato sujàto hoti màtito ca pitito ca saüsuddhagahaõiko\<*<2>*>/ yàva sattamà pitàmahayugà akkhitto anupakkuññho\<*<3>*>/ jàtivàdena. So aññhacattàëãsavas- sàni\<*<4>*>/ komàrabrahmacariyaü\<*<5>*>/ carati\<*<6>*>/ mante adhãyamàno, aññhacattàëãsavassani\<*<4>*>/ komàrabrahmacariyaü\<*<5>*>/ caritvà mante adhãyitvà àcariyassa àcariyadhanaü pariyesati dhammen'eva no adhammena. Tattha ca\<*<7>*>/ Doõa ko dhammo? Neva kasiyà na vaõijjàya\<*<8>*>/ na gorakkhena na issatthena na ràjaporisena na sippa¤¤atarena, kevalaü bhikkhàcariyàya kapàlaü anati- ma¤¤amàno. So àcariyassa àcariyadhanaü nãyàdetvà\<*<9>*>/ dàraü pariyesati dhammen'eva no adhammena. Tattha ca Doõa ko dhammo? Neva kayena na vikkayena, bràhmaõiü yeva udakåpassaññhaü\<*<10>*>/. So bràhmaõiü yeva gacchati, na khat- tiyiü na vessiü na suddiü na caõóàliü na nesàdiü na veõiü na rathakàriü na pukkusiü gacchati, na gabbhiniü gacchati, na pàyamànaü gacchati, na anutuniü gacchati. Kasmà ca Doõa bràhmaõo na gabbhiniü gacchati? Sace Doõa bràhmaõo gabbhiniü gacchati . . . pe\<*<11>*>/ . . . pajat- thà'va\<*<12>*>/ bràhmaõassa bràhmaõã hoti. So methunaü\<*<13>*>/ up- pàdetvà tam eva puttassàdaü nikàmayamàno kuñumbiü ajjhàvasati, na agàrasmà anagàriyaü pabbajati. Yàva porà- õànaü bràhmaõànaü mariyàdà\<*<14>*>/, tattha tiññhati taü na vãtikkamati. Yàva poràõànaü bràhmaõànaü mariyàdà\<*<14>*>/, tattha\<*<15>*>/ bràhmaõo ñhito taü na vãtikkamatã ti kho\<*<16>*>/ Doõa, tasmà bràhmaõo\<*<17>*>/ mariyàdo ti vuccati. Evaü kho Doõa bràhmaõo mariyàdo hoti. 6. Katha¤ ca Doõa bràhmaõo sambhinnamariyàdo hoti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 uppa- 2 Ph. -gaõiko. 3 M. Ph. S. -upaku- 4 T. -rãsa-; M. -risa- 5 M. Ph. S. komàraü br- 6 T. caritvà. 7 omitted by T. 8 Ph. vàõ- 9 M. S. niyyà-; Ph. nipà- 10 T. -kåpasa-; S. -kupasa- 11 M. Ph. S. have the full sentences as above. 12 Ph. na p- 13 T. M6. M7 mithunaü. 14 M. Ph. S. -do. 15 T. M6 tatra. 16 M. evaü kho; Ph. atha kho. 17 T. M6. M7 -õànaü; M7 adds taü. >/ #<[page 228]># %<228 Aïguttara-Nikàya. CXCII. 7>% Idha Doõa bràhmaõo ubhato sujàto hoti . . . pe\<*<1>*>/ . . . anupakkuññho\<*<2>*>/ jàtivàdena. So aññhacattàëãsavassàni\<*<3>*>/ ko- màrabrahmacariyaü\<*<4>*>/ carati mante adhãyamàno, aññhacat- tàëãsavassàni\<*<3>*>/ komàrabrahmacariyaü\<*<4>*>/ caritvà mante adhã- yitvà àcariyassa àcariyadhanaü pariyesati dhammen'eva no adhammena. Tattha ca\<*<5>*>/ Doõa ko dhammo? Neva kasiyà na vaõijjàya\<*<6>*>/ na gorakkhena na issatthena\<*<7>*>/ na rà- japorisena na sippa¤¤atarena, kevalaü bhikkhàcariyàya kapàlaü anatima¤¤amàno. So àcariyassa àcariyadhanaü nãyàdetvà\<*<8>*>/ dàraü pariyesati dhammena pi adhammena\<*<9>*>/ pi\<*<9>*>/ kayena pi vikkayena pi bràhmaõim\<*<10>*>/ pi\<*<10>*>/ udakåpas- saññhaü\<*<11>*>/. So bràhmaõim pi gacchati, khattiyim pi gac- chati, vessim pi gacchati, suddim pi gacchati, caõóàlim pi gacchati, nesàdim\<*<12>*>/ pi gacchati, veõim pi gacchati, rathakàrim pi gacchati, pukkusim pi gacchati, gabbhinim pi gacchati, pàyamànam pi gacchati, utunim pi gacchati, anutunim pi gacchati. Tassa\<*<13>*>/ sà hoti bràhmaõã kàmatthà pi davatthà pi ratatthà\<*<14>*>/ pi, pajatthà pi bràhmaõassa bràhmaõã hoti. Yàva poràõànaü bràhmaõànaü mariyàdà\<*<15>*>/, tattha na tiññhati taü vãtikkamati. Yàva poràõànaü bràh- maõànaü mariyàdà\<*<15>*>/, tattha bràhmaõo na ñhito\<*<16>*>/ taü vãtik- kamatã ti kho\<*<17>*>/ Doõa, tasmà bràhmaõo sambhinnamariyàdo ti vuccati. Evaü kho Doõa bràhmaõo sambhinnamariyàdo hoti. 7. Katha¤ ca Doõa bràhmaõo bràhmaõacaõóàlo hoti? Idha Doõa bràhmaõo ubhato sujàto hoti màtito ca pi- tito ca saüsuddhagahaõiko\<*<18>*>/ yàva sattamà pitàmahayugà akkhitto anupakkuññho\<*<2>*>/ jàtivàdena. So aññhacattàëãsavas- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. do not abbreviate. 2 M. Ph. S. -upaku- 3 T. -rãsa-; M. Ph. -risa-; M6. M7 -lisa- and -risa- 4 M. Ph. S. komàraü br- 5 omitted by M. Ph. 6 Ph. vàõ- 7 Ph. issaratthena. 8 T. nãyyà-; M. Ph. M7. S. niyyà- 9 omitted by Ph. T. 10 omitted by S. 11 T. udakåpasa-; S. udakupasa- 12 T. nesàdikam. 13 T. M6. M7 tassà; T. M7 omit sà. 14 T. ràgatthà; M6 omits this and the three next words. 15 M. Ph. S. -do. 16 T. M6. M7 tiññhati; M7 omits na before ti- 17 M. Ph. evaü kho. 18 Ph. -gaõiko. >/ #<[page 229]># %% sàni\<*<1>*>/ komàrabrahmacariyaü\<*<2>*>/ carati mante adhãyamàno, aññhacattàëãsavassàni\<*<1>*>/ komàrabrahmacariyaü\<*<2>*>/ caritvà mante adhãyitvà àcariyassa àcariyadhanaü pariyesati dhammena pi adhammena pi kasiyà pi vaõijjàya pi gorakkhena pi issatthena pi ràjaporisena pi sippa¤¤atarena pi kevalaü pi bhikkhàcariyàya kapàlaü anatima¤¤amàno. So àcari- yassa àcariyadhanaü nãyàdetvà\<*<3>*>/ dàraü pariyesati dham- mena pi adhammena pi kayena pi vikkayena pi udakåpas- saññhaü\<*<4>*>/. So bràhmaõim pi gacchati, khattiyim pi gac- chati, vessim pi gacchati, suddim pi gacchati, caõóàlim pi gacchati, nesàdim pi gacchati, veõim pi gacchati, ratha- kàrim pi gacchati, pukkusim pi gacchati, gabbhinim pi gacchati, pàyamànam pi gacchati, utunim pi gacchati, anutunim pi gacchati. Tassa sà hoti bràhmaõã kàmatthà pi davatthà pi ratatthà\<*<5>*>/ pi\<*<5>*>/, pajatthà\<*<6>*>/ pi\<*<6>*>/ bràhmaõassa bràhmaõã hoti. So sabbakammehi jãvitaü kappeti. Tam enaü bràhmaõà evam àhaüsu `kasmà bhavaü bràhmaõo pañijànamàno sabbakammehi jãvitaü kappetã' ti? So evam àha `seyyathà pi bho aggi\<*<7>*>/ sucim pi dahati asucim pi da- hati, na ca tena aggi\<*<7>*>/ upalippati\<*<8>*>/, evam eva kho bho sabbakammehi ce pi bràhmaõo jãvitaü kappeti, na ca tena bràhmaõo upalippatã\<*<9>*>/' ti. Sabbakammehi jãvitaü kappetã ti kho Doõa, tasmà bràhmaõo bràhmaõacaõóàlo ti vuccati. Evaü kho Doõa bràhmaõo bràhmaõacaõóàlo hoti. 8. Ye kho te Doõa bràhmaõànaü pubbakà\<*<10>*>/ isayo\<*<11>*>/ man- tànaü kattàro mantànaü pavattàro yesa¤ c' idaü etarahi bràhmaõà poràõaü mantapadaü gãtaü pavuttaü samihi- taü tad anugàyanti tad anubhàsanti bhàsitam anubhàsanti vàcitam anuvàcenti, seyyathãdaü Aññhako Vàmako Vàma- devo Vessàmitto Yamadaggi\<*<12>*>/ Aïgãraso\<*<13>*>/ Bhàradvàjo Và- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -rãsa-; M. Ph. M6. M7 -risa- 2 M. Ph. S. komàraü br- 3 T. M7 nãyyà-; M. Ph. S. niyyà- 4 T. udakåpasa-; S. udakupasa- 5 omitted by T.; M6 ràga-; M7 gàra- 6 omitted by M6. M7. 7 T. aggã. 8 M. upalimpati; Ph. ulippati. 9 M. Ph. M6 upalimpati; M. Ph. S. omit ti. 10 M. Ph. -kànaü. 11 S. isiyo . 12 Ph. T. M6. M7 Yamat- 13 in T. there is a gap which ends but in CXCIII (-tena cetasà viharati and so on). >/ #<[page 230]># %<230 Aïguttara-Nikàya. CXCIII. 1-3>% seññho Kassapo Bhagu, tyassu 'me\<*<1>*>/ pa¤ca bràhmaõe pa¤- ¤àpenti: brahmasamaü devasamaü mariyàdaü sambhinna- mariyàdaü bràhmaõacaõóàlaü yeva pa¤camam. Tesaü tvaü Doõa katamo ti? `Evaü sante mayaü\<*<2>*>/ bho Gotama bràhmaõacaõóàlam pi\<*<3>*>/ na pårema. Abhikkantaü bho Gotama . . . pe\<*<4>*>/ . . . upàsakaü maü bhavaü Gotamo dhàretu ajja-t-agge pàõupetaü saraõaü gatan' ti. CXCIII. 1. Atha kho Saïgàravo\<*<5>*>/ bràhmaõo yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavatà saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Saïgàravo bràhmaõo Bhagavantaü etad avoca:-- 2. Ko nu kho bho Gotama hetu ko paccayo, yen' ekadà\<*<6>*>/ dãgharattaü sajjhàyakatà pi mantà na ppañibhanti, pageva asajjhàyakatà\<*<7>*>/? Ko pana bho Gotama hetu ko paccayo, yen' ekadà\<*<8>*>/ dãgharattaü asajjhàyakatà pi mantà pañi- bhanti, pageva sajjhàyakatà ti? 3. Yasmiü bràhmaõa samaye\<*<9>*>/ kàmaràgapariyuññhitena cetasà viharati kàmaràgaparetena, uppannassa ca kàmarà- gassa nissaraõaü yathàbhåtaü na\<*<9>*>/ ppajànàti, attattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü na ppajjànàti na passati, parattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü na ppajjànàti na passati, ubhayattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü na ppajjànàti na passati, dãgharattaü sajjhàyakatà pi mantà na ppañibhanti, pageva asajjhàyakatà. Seyyathà pi bràhmaõa udapatto saüsaññho làkhàya\<*<10>*>/ và haliddiyà và nãliyà\<*<11>*>/ và ma¤jiññhàya\<*<12>*>/ và, tattha cakkhumà puriso sa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. ime. 2 omitted by S. 3 M6 ca. 4 M. Ph. pa; M6. M7 omit also the following words till ajja- 5 S. Saïg-; Ph. Sag- throughout. 6 M. Ph. yena kadàci; M7 yena kadà; the second time, it is corrected to yen- eka- 7 Ph. adds ti and omits the next question. 8 M. yena kadàci. 9 omitted by M6. 10 M6 làyavà. 11 Ph. liniyà; M6 omits nã- và. 12 M7 ma¤jiññhiyà; M. Ph. ma¤jaññhàya; M6 maüjeññhiyà. >/ #<[page 231]># %% kaü mukhanimittaü paccavekkhamàno yathà bhåtaü na ppajàneyya na passeyya, evam eva kho bràhmaõa\<*<1>*>/ yas- miü samaye kàmaràgapariyuññhitena cetasà viharati kàma- ràgaparetena, uppannassa ca kàmaràgassa nissaraõaü\<*<2>*>/ yathàbhåtaü na ppajànàti, attattham pi . . . pe\<*<3>*>/ . . . parattham pi . . . pe\<*<4>*>/ . . . ubhayattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü na ppajànàti na passati, dãgharattaü sajjhà- yakatà pi mantà na ppañibhanti, pageva asajjhàyakatà. 4. Puna ca paraü bràhmaõa yasmiü samaye vyàpàda- pariyuññhitena\<*<5>*>/ cetasà viharati vyàpàdaparetena, uppan- nassa ca vyàpàdassa\<*<6>*>/ nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajà- nàti, attattham\<*<7>*>/ pi\<*<7>*>/ . . . pe\<*<8>*>/ . . . parattham\<*<7>*>/ pi\<*<7>*>/ . . . pe\<*<9>*>/ . . . ubhayattham\<*<10>*>/ pi tasmiü samaye yathàbhåtaü na ppajà- nàti na passati, dãgharattaü sajjhàyakatà pi mantà na ppañibhanti, pageva asajjhàyakatà. Seyyathà\<*<11>*>/ pi\<*<11>*>/ bràh- maõa udapatto agginà santatto ukkaññhito\<*<12>*>/ ussadakajàto\<*<13>*>/, tattha cakkhumà puriso sakaü mukhanimittaü paccavek- khamàno yathàbhåtaü na ppajàneyya na\<*<11>*>/ passeyya\<*<11>*>/, evam eva kho bràhmaõa yasmiü samaye vyàpàdapariyuñ- ñhitena cetasà viharati vyàpàdaparetena, uppannassa ca\<*<14>*>/ vyàpàdassa nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajànàti, attat- thaü\<*<7>*>/ pi\<*<7>*>/ . . . pe\<*<8>*>/ . . . parattham\<*<7>*>/ pi\<*<7>*>/ . . . pe\<*<9>*>/ . . . ubha- yattham\<*<10>*>/ pi tasmiü samaye yathàbhåtaü na ppajànàti na passati, dãgharattaü sajjhàyakatà pi mantà na ppañi- bhanti, pageva asajjhàyakatà. 5. Puna ca paraü bràhmaõa yasmiü samaye thãnamid- dhapariyuññhitena cetasà viharati thãnamiddhaparetena, uppannassa ca\<*<11>*>/ thãnamiddhassa nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajànàti, attattham\<*<7>*>/ pi\<*<7>*>/ . . . pe\<*<8>*>/ . . . parattham\<*<7>*>/ pi\<*<7>*>/ . . . pe\<*<9>*>/ . . . ubhayattham\<*<10>*>/ pi tasmiü samaye yathàbhå- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 -õo. 2 M6 -ràganissa- 3 M. Ph. S. tasmiü s- y- na pp- na p- 4 M. Ph. la; omitted by M6. M7; in S. without any abbreviation. 5 with [-pariyuññhi] tena T. sets in again. 6 M7 uppannavyà- 7 omitted by S. 8 M. Ph. have the full phrase; T. M6. M7 omit pe. 9 M. Ph. la; omitted by T. M6. M7. S. 10 S. omits ubh- and so on till dãgha- 11 omitted by Ph. 12 M. Ph. M7. S. ukku- 13 M. Ph. ussuraka- 14 omitted by T. >/ #<[page 232]># %<232 Aïguttara-Nikàya. CXCIII. 6>% taü na ppajànàti na passati, dãgharattaü sajjhàyakatà pi mantà na ppañibhanti, pageva asajjhàyakatà. Seyyathà pi bràhmaõa udapatto sevàlapaõakapariyonaddho, tattha cak- khumà puriso sakaü mukhanimittaü paccavekkhamàno yathàbhåtaü na ppajàneyya na\<*<1>*>/ passeyya, evam eva kho bràhmaõa yasmiü samaye thãnamiddhapariyuññhitena ce- tasà viharati thãnamiddhaparetena, uppannassa ca\<*<1>*>/ thãna- middhassa nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajànàti\<*<2>*>/, attat- tham\<*<3>*>/ pi\<*<3>*>/ . . . pe\<*<4>*>/ . . . parattham\<*<3>*>/ pi\<*<3>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . ubha- yattham\<*<6>*>/ pi tasmiü samaye yathàbhåtaü na ppajànàti na passati, dãgharattaü sajjhàyakatà pi mantà na ppañibhanti, pageva asajjhàyakatà. 6. Puna ca paraü bràhmaõa yasmiü samaye uddhacca- kukkuccapariyuññhitena cetasà viharati uddhaccakukkucca- paretena, uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajànàti\<*<7>*>/, attattham\<*<3>*>/ pi\<*<3>*>/ . . . pe\<*<4>*>/ . . . parattham\<*<3>*>/ pi\<*<3>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . ubhayattham\<*<6>*>/ pi tasmiü sa- maye yathàbhåtaü na ppajànàti na passati, dãgharattaü sajjhàyakatà pi mantà na ppañibhanti, pageva asajjhàya- katà. Seyyathà pi bràhmaõa udapatto vàterito calito bhanto åmijàto\<*<8>*>/, tattha cakkhumà puriso sakaü mukhani- mittaü paccavekkhamàno yathàbhåtaü na ppajàneyya\<*<9>*>/ na passeyya, evam eva kho bràhmaõa yasmiü samaye uddhac- cakukkuccapariyuññhitena cetasà viharati uddhaccakukkuc- caparetena, uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajànàti, attattham\<*<10>*>/ pi\<*<10>*>/ . . . pe\<*<4>*>/ . . . parattham\<*<10>*>/ pi\<*<10>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . ubhayattham\<*<11>*>/ pi tasmiü samaye yathàbhåtaü na ppajànàti\<*<12>*>/ na passati, dãgharat- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 M. Ph. M7 add na passati. 3 omitted by S. 4 M. Ph. have the full phrase; T. M6; M7 omit pe. 5 M. Ph. la; omitted by T. M6. M7. S. 6 S. omits ubh- and so on till dãgha- 7 M7 adds na passati. 8 M. Ph. ummi- 9 T. M6 jàneyya. 10 omitted by S.; M7 puts na passati before attattham pi, and so it does henceforth twice. 11 T. M6 jànàti. 12 omitted by T. M6. M7. >/ #<[page 233]># %% taü sajjhàyakatà pi mantà na ppañibhanti, pageva asajjhà- yakatà. 7. Puna ca paraü bràhmaõa yasmiü samaye vicikicchà- pariyuññhitena cetasà viharati vicikicchàparetena, uppan- nàya ca\<*<1>*>/ vicikicchàya nissaraõaü yathàbhåtaü na ppa- jànàti, attattam\<*<2>*>/ pi\<*<2>*>/ . . . pe\<*<3>*>/ . . . parattham\<*<4>*>/ pi\<*<4>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . ubhayattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü na ppajànàti\<*<6>*>/ na passati, dãgharattaü sajjhàyakatà pi mantà na ppañibhanti, pageva asajjhàyakatà. Seyyathà pi bràhmaõa udapatto àvilo luëito kalalãbhåto\<*<7>*>/ andhakàre nikkhitto, tattha cakkhumà puriso sakaü mukhanimittaü paccavekkhamàno yathàbhåtaü na ppajàneyya\<*<8>*>/ na pas- seyya, evam eva kho bràhmaõa yasmiü samaye vicikicchà- pariyuññhitena cetasà viharati vicikicchàparetena, uppan- nàya ca\<*<1>*>/ vicikicchàya nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajà- nàti, attattham\<*<2>*>/ pi\<*<2>*>/ . . . pe\<*<9>*>/ . . . parattham\<*<4>*>/ pi\<*<4>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . ubhayattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü na ppajànàti\<*<6>*>/ na passati, dãgharattaü sajjhàyakatà pi mantà na ppañi- bhanti, pageva asajjhàyakatà. 8. Yasmi¤ ca kho\<*<10>*>/ bràhmaõa samaye na kàmaràgapa- riyuññhitena cetasà viharati na kàmaràgaparetena, uppan- nassa ca kàmaràgassa nissaraõaü yathàbhåtaü pajànàti\<*<11>*>/, attattham\<*<12>*>/ pi tasmiü samaye yathàbhåtaü pajànàti\<*<11>*>/ pas- sati, parattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü pajànàti passati, ubhayattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü pa- jànàti\<*<11>*>/ passati, dãgharattaü asajjhàyakatà pi mantà pañi- bhanti, pageva sajjhàyakatà. Seyyathà pi bràhmaõa uda- patto asaüsaññho làkhàya và haliddiyà và nãliyà\<*<13>*>/ và\<*<13>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. 2 omitted by S.; T. M6 continue after pi: tasmiü samaye yathàbhåtaü na jànàti na passati. 3 M. Ph. have the full phrase; T. M6. M7 omit pe. 4 omitted by S. 5 M. Ph. la; omitted by T. M6. M7. S. 6 T. M6. jànàti. 7 Ph. kalala- 8 Ph. T. M6. M7 jàneyya. 9 M. has the full phrase, whereas in Ph. the second and the third part of it are dropped. 10 M6. M7 add pana. 11 M6 jànàti. 12 in Ph. attatthaü and so on is left out. 13 omitted by M7. >/ #<[page 234]># %<234 Aïguttara-Nikàya. CXCIII. 9-10>% ma¤jiññhàya\<*<1>*>/ và, tattha cakkhumà puriso sakaü mukhani- mittaü paccavekkhamàno yathàbhåtaü pajàneyya\<*<2>*>/ pas- seyya, evam eva kho bràhmaõa yasmiü samaye na\<*<3>*>/ kàma- ràgapariyuññhitena cetasà viharati\<*<4>*>/ na kàmaràgaparetena, uppannassa ca kàmaràgassa nissaraõaü yathàbhåtaü pa- jànàti, attattham pi\<*<5>*>/ . . . parattham\<*<5>*>/ . . . ubhayattham pi tas- miü samaye yathàbhåtaü pajànàti passati, dãgharattaü asajjhàyakatà pi mantà pañibhanti, pageva sajjhàyakatà. 9. Puna ca paraü bràhmaõa yasmiü samaye na vyàpà- dapariyuññhitena cetasà viharati\<*<6>*>/ na vyàpàdaparetena, up- pannassa ca vyàpàdassa nissaraõaü yathàbhåtaü pajànàti\<*<7>*>/, attattham pi . . . parattham pi . . . ubhayattham pi tas- miü samaye yathàbhåtaü pajànàti passati, dãgharattaü asajjhàyakatà pi mantà pañibhanti, pageva sajjhàyakatà. Seyyathà pi bràhmaõa udapatto agginà asantatto anuk- kaññhito\<*<8>*>/ anussadakajàto\<*<9>*>/, tattha cakkhumà puriso sakaü mukhanimittaü paccavekkhamàno yathàbhåtaü pajàõeyya\<*<10>*>/ passeyya, evam eva kho bràhmaõa yasmiü samaye na vyà- pàdapariyuññhitena cetasà viharati\<*<4>*>/ na vyàpàdaparetena, uppannassa ca vyàpàdassa nissaraõaü yathàbhåtaü pajà- nàti\<*<7>*>/, attattham pi . . . parattham pi . . . ubhayattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü pajànàti passati, dãgharattaü asajjhàyakatà pi mantà pañibhanti, pageva sajjhàyakatà. 10. Puna ca paraü bràhmaõa yasmiü samaye na thãna- middhapariyuññhitena cetasà viharati\<*<11>*>/ na thãnamiddha- paretena, uppannassa ca thãnamiddhassa nissaraõaü yathà- bhåtaü pajànàti\<*<7>*>/, attattham pi . . . parattham pi . . . ubhayattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü pajànàti pas- sati, dãgharattaü asajjhàyakatà pi mantà pañibhanti, pa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. ma¤jaññhiyà; Ph. M6 ma¤jeññhiyà; T. ma¤jeññhàya; M7 jeññhàya. 2 T. M6 jàneyya. 3 omitted by Ph. 4 M. Ph. have after viharati: la, then Puna ca paraü. 5 S. gives the sentence in full. 6 M. Ph. la, then Seyyathà pi. 7 S. pe, then dãgharattaü. 8 T. M6. S. anukku-; M. anukkudhito; Ph. anukuppito; M7 anukkuto. 9 T. anussadajàtiko; M. anussukajàto; Ph. anadasakàjàto. 10 Ph. T. jàneyya. 11 M. la; Ph. omits la; both MSS. have then Seyyathà pi. >/ #<[page 235]># %% geva sajjhàyakatà. Seyyathà pi bràhmaõa udapatto na sevàlapaõakapariyonaddho, tattha cakkhumà puriso sakaü mukhanimittaü paccavekkhamàno yathàbhåtaü pajàneyya\<*<1>*>/ passeyya, evam eva kho bràhmaõa yasmiü samaye na thãnamiddhapariyuññhitena\<*<2>*>/ cetasà viharati\<*<3>*>/ na thãnamid- dhaparetena, uppannassa ca thãnamiddhassa nissaraõaü yathàbhåtaü pajànàti\<*<4>*>/, attattham pi . . . parattham pi . . . ubhayattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü pajànàti passati, dãgharattaü asajjhàyakatà pi mantà pañibhanti, pageva sajjhàyakatà. 11. Puna ca paraü bràhmaõa yasmiü samaye na ud- dhaccakukkuccapariyuññhitena cetasà viharati\<*<5>*>/ na uddhac- cakukkuccaparetena, uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraõaü yathàbhåtaü pajànàti\<*<4>*>/, attattham pi . . . pa- rattham pi . . . ubhayattham pi tasmiü samaye yathà- bhåtaü pajànàti passati, dãgharattaü asajjhàyakatà pi mantà pañibhanti, pageva sajjhàyakatà. Seyyathà pi bràhmaõa udapatto na vàterito na calito na bhanto na åmijàto\<*<6>*>/, tattha cakkhumà puriso sakaü mukhanimittaü paccavek- khamàno yathàbhåtaü pajàneyya passeyya, evam eva kho bràhmaõa yasmiü samaye na uddhaccakukkuccapariyuññhi- tena cetasà viharati\<*<7>*>/ na uddhaccakukkuccaparetena, uppan- nassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraõaü yathàbhåtaü pajànàti\<*<8>*>/, attattham pi . . . parattham pi . . . ubhayattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü pajànàti passati, dãgha- rattaü asajjhàyakatà pi mantà pañibhanti, pageva sajjhà- yakatà. 12. Puna ca paraü bràhmaõa yasmiü samaye na vici- kicchàpariyuññhitena cetasà viharati na vicikicchàparetena, uppannàya ca\<*<9>*>/ vicikicchàya nissaraõaü yathàbhåtaü pa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. jàneyya. 2 Ph. has uddhaccapariyuññhitena, overleaping this whole sentence. 3 M. pa, then Puna ca paraü. 4 S. pe, then dãgharattaü. 5 M. la, then Seyyathà pi. 6 M. ummi- 7 M. Ph. pa, then Puna ca paraü. 8 T. adds passati; S. pe, then dãgharattaü. 9 omitted by Ph. T. >/ #<[page 236]># %<236 Aïguttara-Nikàya. CXCIII. 13-CXCIV. 1>% jànàti\<*<1>*>/, attattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü pajànàti passati, parattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü pajà- nàti passati, ubhayattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü pajànàti passati, dãgharattaü asajjhàyakatà pi mantà pañi- bhanti, pageva sajjhàyakatà. Seyyathà pi bràhmaõa uda- patto accho vippasanno anàvilo àloke nikkhitto, tattha cakkhumà puriso sakaü mukhanimittaü paccavekkhamàno yathàbhåtaü pajàneyya\<*<2>*>/ passeyya, evam eva kho bràh- maõa yasmiü samaye na vicikicchàpariyuññhitena cetasà viharati na vicikicchàparetena, uppannàya ca vicikicchàya nissaraõaü yathàbhåtaü pajànàti\<*<3>*>/ attattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü pajànàti passati, parattham pi tas- miü samaye yathàbhåtaü pajànàti passati, ubhayattham pi tasmiü samaye yathàbhåtaü pajànàti passati, dãgharat- taü asajjhàyakatà pi mantà pañibhanti, pageva sajjhàya- katà. Ayaü kho bràhmaõa hetu ayaü paccayo, yen' ekadà\<*<4>*>/ dãgharattaü sajjhàyakatà pi mantà na ppañibhanti, pageva asajjhàyakatà. Ayaü pana bràhmaõa hetu ayaü paccayo, yen' ekadà\<*<4>*>/ dãgharattaü asajjhàyakatà pi mantà pañi- bhanti, pageva sajjhàyakatà ti\<*<5>*>/. 13. Abhikkantaü bho Gotama . . . pe\<*<6>*>/ . . . upàsakaü maü bhavaü Gotamo dhàretu ajja-t-agge pàõupetaü saraõaü gatan ti. CXCIV. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Vesàliyaü viharati Mahà- vane Kåñàgàrasàlàyaü. Tena kho pana samayena Kàraõa- pàlã\<*<7>*>/ bràhmaõo Licchavãnaü kammantaü kàreti\<*<8>*>/. Addasà kho Kàraõapàlã bràhmaõo Piïgiyàniü\<*<9>*>/ bràhmaõaü dårato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. add passati; S. pe, then dãgharattaü. 2 Ph. M7 jàneyya. 3 M. adds passati; S. pe, then dãgharattaü; T. M6. M7 have after parattham pi: pe, then ubhayattham pi and so on; Ph. has paratthaü pi ubhayatthaü pi and so on. 4 M. Ph. yena kadàci; M6 yena kadà. 5 M. S. pi. 6 M. Ph. la. 7 M. Kara- throughout. 8 M7 karoti. 9 Ph. Siïgi- throughout. >/ #<[page 237]># %% 'va àgacchantaü, disvà\<*<1>*>/ Piïgiyàniü bràhmaõaü etad avoca: `Handa kuto nu bhavaü Piïgiyànã àgacchati divàdivassà' ti? `Ito 'haü\<*<2>*>/ bho àgacchàmi samaõassa Gotamassa san- tikà' ti\<*<3>*>/. `Taü\<*<4>*>/ kiü ma¤¤ati\<*<5>*>/ bhavaü Piïgiyànã sama- õassa Gotamassa pa¤¤àveyyattiyaü, paõóito ma¤¤e' ti? `Ko càhaü bho, ko ca samaõassa Gotamassa pa¤¤àvey- yattiyaü jànissàmi\<*<6>*>/? So pi nån'assa tàdiso 'va, yo sa- maõassa Gotamassa pa¤¤àveyyattiyaü jàneyyà\<*<6>*>/' ti. `Uëà- ràya khalu bhavaü Piïgiyànã samaõaü Gotamaü pasaü- sàya pasaüsatã' ti. `Ko càhaü\<*<7>*>/ bho, ko ca samaõaü Go- tamaü pasaüsissàmi? Pasatthapasattho\<*<8>*>/ 'va\<*<9>*>/ so bhavaü Gotamo seññho devamanussànan' ti. `Kiü pana bhavaü Piïgiyànã atthavasaü\<*<10>*>/ sampassamàno samaõe Gotame\<*<11>*>/ evaü abhippasanno' ti? `Seyyathà pi bho puriso aggara- saparititto na a¤¤esaü hãnànaü rasànaü piheti, evam eva kho bho yato yato\<*<12>*>/ tassa bhoto\<*<13>*>/ Gotamassa dhammaü suõàti\<*<14>*>/ yadi suttaso yadi geyyaso yadi veyyàkaraõaso yadi abbhutadhammaso, tato tato\<*<4>*>/ na a¤¤esaü puthusa- maõabràhmaõappavàdànaü piheti. Seyyathà pi bho pu- riso jighacchàdubbalyapareto\<*<15>*>/ madhupiõóikaü adhigac- cheyya, so yato yato sàyetha, labhat'eva\<*<16>*>/ sàdu rasaü asecanakaü\<*<17>*>/, evam eva kho bho yato yato tassa bhoto\<*<18>*>/ Gotamassa dhammaü suõàti\<*<14>*>/ yadi suttaso yadi geyyaso yadi veyyàkaraõaso yadi abbhutadhammaso, tato tato la- bhat'eva\<*<16>*>/ attamanataü\<*<19>*>/ labhati\<*<20>*>/ cetaso pasàdaü. Sey- yathà pi bho puriso candanaghañikaü adhigaccheyya hari- candanassa và lohitacandanassa\<*<21>*>/ và\<*<21>*>/, so yato yato ghà- yetha\<*<22>*>/ yadi målato yadi majjhato yadi aggato, adhigac- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. disvàna. 2 S. idhàhaü. 3 T. santikaü (without ti). 4 omitted by T. 5 T. M6. M7 ma¤¤asi. 6 T. saüjà- 7 Ph. ca ahaü. 8 M. Ph. S. pasaññhapasaññho. 9 M. Ph. M6. S. ca. 10 Ph. atthaü. 11 Ph. T. M6. M7 samaõo Gotamo. 12 omitted by Ph. S. 13 T. bho. 14 M. Ph. suõoti. 15 T. dighacchà-; M7 righacchà-; Ph. jighacchàdubbala- 16 T. labhet' eva. 17 Ph. asecakaü. 18 M7 bho. 19 Ph. -nàtaü. 20 T. labheti; M6. M7 labhate. 21 omitted by M6. 22 T. ghàyati. >/ #<[page 238]># %<238 Aïguttara-Nikàya. CXCIV. 2>% chat'eva surabhigandhaü asecanakaü\<*<1>*>/, evam eva kho bho yato yato tassa bhoto Gotamassa dhammaü suõàti yadi suttaso yadi geyyaso yadi veyyàkaraõaso yadi abbhuta- dhammaso, tato tato adhigacchati pàmujjaü adhigacchati somanassaü. Seyyathà pi bho puriso àbàdhiko dukkhito bàëhagilàno, tassa kusalo bhisakko ñhànaso àbàdhaü nãha- reyya, evam eva kho bho yato yato tassa bhoto Gota- massa dhammaü suõàti yadi suttaso yadi geyyaso yadi veyyàkaraõaso yadi abbhutadhammaso, tato tato sokapari- devadukkhadomanassupàyàsà abbhatthaü\<*<2>*>/ gacchanti. Sey- yathà pi bho pokkharaõã acchodakà\<*<3>*>/ sàtodakà\<*<3>*>/ sãtodakà\<*<3>*>/ setodakà\<*<4>*>/ supatiññhà ramaõãyà\<*<5>*>/, atha puriso àgaccheyya ghammàbhitatto ghammapareto kilanto tasito pipàsito, so taü pokkharaõiü ogàhetvà nhàtvà\<*<6>*>/ ca pivitvà ca sabba- darathakilamathapariëàhaü pañippassambheyya, evam eva kho bho yato yato tassa bhoto Gotamassa dhammaü su- õàti yadi suttaso yadi geyyaso yadi veyyàkaraõaso yadi abbhutadhammaso, tato tato sabbadarathakilamathapari- ëàhà pañippassambhantã' ti. 2. Evaü vutte Karaõapàlã bràhmaõo uññhàyàsanà ekaü- saü uttaràsaïgaü karitvà dakkhiõajànumaõóalaü pañha- viyaü\<*<7>*>/ nihantvà yena Bhagavà ten' a¤jaliü paõàmetvà tikkhattuü udànaü udànesi: Namo tassa Bhagavato arahato sammàsambuddhassa. Namo tassa Bhagavato arahato sammàsambuddhassa. Namo tassa Bhagavato arahato sammàsambuddhassa\<*<8>*>/. `Abhikkantaü bho Piïgiyàni, abhikkantaü bho Piïgiyàni. Seyyathà pi bho Piïgiyàni nikkujjitaü và ukkujjeyya, pa- ñicchannaü\<*<9>*>/ và vivareyya, måëhassa và maggaü àcikkheyya, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. asojanakaü. 2 omitted by M6. 3 T. M6. M7 -dikà. 4 T. setakà; omitted by Ph.; M6 -dikà, but it omits sãto-; M7 omits sãto- and seto- 5 omitted by T. M6. M7. 6 omitted by T. M6. 7 T. M6 puthuviyaü. 8 all MSS. exc. S. repeat this formula only twice; M. , however, inserts pa, and at the end it has -buddhassà ti; M6. M7 have after the second tassa: pe || sambuddhassa. 9 T. M6 omit all from pañi- to evam eva. >/ #<[page 239]># %% andhakàre và telappajjotaü dhàreyya <> ti, evam eva bhotà Piïgiyaninà anekapariyàyena dhammo pakàsito. Esàhaü\<*<1>*>/ bho\<*<2>*>/ Piïgiyàni taü bhavan- taü\<*<3>*>/ Gotamaü saraõaü gacchàmi dhamma¤ ca bhikkhu- saïgha¤ ca, upàsakaü maü bhavaü Piïgiyànã dhàretu ajja-t-agge pàõupetaü saraõaü gatan' ti. CXCV. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Vesàliyaü viharati Mahà- vane Kåñàgàrasàlàyaü. Tena kho pana samayena pa¤ca- mattàni Licchavisatàni Bhagavantaü payirupàsanti. App ekacce Licchavi nãlà honti nãlavaõõà nãlavatthà nãlàlaü- kàrà, app ekacce Licchavã pãtà honti pãtavaõõà pãtavatthà pãtàlaükàrà, app ekacce Licchavã lohitakà honti lohitaka- vaõõà lohitakavatthà lohitakàlaükàrà, app ekacce Licchavã odàtà honti odàtavaõõà odàtavatthà odàtàlaükàrà. Tyassu\<*<4>*>/ 'daü Bhagavà atirocati vaõõena c'eva yasasà ca. Atha kho Piïgiyànã\<*<5>*>/ bràhmaõo uññhàyàsanà ekaüsaü uttaràsaï- gaü karitvà yena Bhagavà ten' a¤jaliü paõàmetvà Bhaga- vantaü etad avoca: `Pañibhàti maü Bhagavà, pañibhàti maü Sugatà' ti. `Pañibhàtu taü\<*<6>*>/ Piïgiyànã' ti Bhagavà avoca. Atha kho Piïgiyànã bràhmaõo Bhagavato sam- mukhà sàruppàya\<*<7>*>/ gàthàya abhitthavi: Padumaü\<*<8>*>/ yathà kokanadaü\<*<9>*>/ sugandhaü pàto siyà phullam avãtagandhaü\<*<10>*>/ Aïgãrasaü passa virocamànaü tapantam àdiccam iv' antalikkhe ti. Atha kho te Licchavã pa¤cahi uttaràsaïgasatehi Piï- giyàniü bràhmaõaü acchàdesuü. Atha kho Piïgiyànã bràhmaõo tehi pa¤cahi uttaràsaïgasatehi Bhagavantaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 sàhaü. 2 omitted by T. M6. M7. 3 Ph. T. M6 Bhagavantaü. 4 T. M6. M7 tyàssu. 5 Ph. Siïgi- throughout. 6 omitted by M. Ph. 7 M. Ph. T. M6. M7 saråpàya; S. sàråpàya. 8 S. padmaü, which form suits better the metre than padumaü. 9 M. Ph. S. -nudaü. 10 M7 avãcita- >/ #<[page 240]># %<240 Aïguttara-Nikàya. CXCV. 2-CXCVI. 3>% acchàdesi. Atha kho Bhagavà te\<*<1>*>/ Licchavã etad a- voca:-- 2. Pa¤cannaü Licchavã ratanànaü pàtubhàvo dullabho lokasmiü. Katamesaü pa¤cannaü. 3. Tathàgatassa arahato sammàsambuddhassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü. Tathàgatappaveditassa dhammavina- yassa desetà\<*<2>*>/ puggalo dullabho lokasmiü. Tathàgatappa- veditassa dhammavinayassa\<*<3>*>/ desitassa vi¤¤àtà puggalo dullabho lokasmiü. Tathàgatappaveditassa dhammavina- yassa desitassa\<*<4>*>/ vi¤¤àtà\<*<5>*>/ dhammànudhammapañipanno pug- galo dullabho lokasmiü. Kata¤¤ukatavedã puggalo dulla- bho lokasmiü. Imesaü kho Licchavã pa¤cannaü ratanànaü pàtubhàvo dullabho lokasmin ti. CXCVI. 1. Tathàgatassa bhikkhave arahato sammàsambuddhassa pubb'eva sambodhà anabhisambuddhassa bodhisattass'eva sato pa¤ca mahàsupinà pàturahesuü. Katame pa¤ca? 2. Tathàgatassa bhikkhave arahato sammàsambuddhassa pubb'eva sambodhà anabhisambuddhassa bodhisattass'eva sato ayaü mahàpañhavã\<*<6>*>/ mahàsayanaü\<*<6>*>/ ahosi, Himavà pabbataràjà bimbohanaü ahosi, puratthime samudde vàmo hattho ohito ahosi, pacchime samudde dakkhiõo hattho ohito ahosi, dakkhiõe\<*<7>*>/ samudde\<*<7>*>/ ubho pàdà ohità ahesuü. Tathàgatassa bhikkhave arahato sammàsambud- dhassa pubb'eva sambodhà anabhisambuddhassa bodhi- sattass'eva sato ayaü pañhamo mahàsupino pàturahosi. 3. Puna ca paraü bhikkhave Tathàgatassa arahato sammàsambuddhassa pubb'eva sambodhà anabhisambud- dhassa bodhisattass'eva sato tiriyà nàma tiõajàti nàbhiyà uggantvà\<*<8>*>/ nabhaü àhacca\<*<9>*>/ ñhità\<*<9>*>/ ahosi. Tathàgatassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 T. S. desità; M7 desentà. 3 Ph. -vinayadesi- 4 omitted by T. 5 T. adds và. 6 M6 oddly has mahàpassanaü. 7 M6. M7 dakkhiõesu samuddesu. 8 M6 uggahetvà. 9 M6 àgacchasità (sic). >/ #<[page 241]># %% bhikkhave arahato sammàsambuddhassa pubb'eva sam- bodhà anabhisambuddhassa bodhisattass'eva sato ayaü dutiyo mahàsupino pàturahosi. 4. Puna ca paraü bhikkhave Tathàgatassa arahato sammàsambuddhassa pubb'eva sambodhà anabhisambud- dhassa bodhisattass'eva sato setà\<*<1>*>/ kimã kaõhasãsà pàdehi ussakkitvà\<*<2>*>/ yàva\<*<1>*>/ jànumaõóalà pañicchàdesum. Tathàga- tassa bhikkhave arahato sammàsambuddhassa pubb'eva sambodhà anabhisambuddhassa bodhisattass'eva sato ayaü tatiyo mahàsupino pàturahosi. 5. Puna ca paraü bhikkhave Tathàgatassa arahato sam- màsambuddhassa pubb'eva sambodhà anabhisambuddhassa bodhisattass'eva sato cattàro sakuõà nànàvaõõà catåhi disàhi\<*<3>*>/ àgantvà pàdamåle\<*<4>*>/ nipatitvà\<*<4>*>/ sabbasetà sampaj- jiüsu. Tathàgatassa bhikkhave arahato sammàsambud- dhassa pubb'eva sambodhà anabhisambuddhassa bodhi- sattass'eva sato ayaü catuttho mahàsupino pàturahosi. 6. Puna ca paraü bhikkhave Tathàgato arahaü sammà- sambuddho pubb'eva sambodhà anabhisambuddho bodhi- satto 'va samàno mahato mãëhapabbatassa uparåpari caï- kamati alippamàno\<*<5>*>/ mãëhena. Tathàgatassa bhikkhave arahato sammàsambuddhassa pubb'eva sambodhà anabhi- sambuddhassa bodhisattass'eva sato ayaü pa¤camo mahà- supino pàturahosi. 7. Yam pi bhikkhave Tathàgatassa arahato sammàsam- buddhassa pubb'eva sambodhà anabhisambuddhassa bo- dhisattass'eva sato ayaü mahàpañhavã mahàsayanaü ahosi, Himavà pabbataràjà bimbohanaü ahosi, puratthime sa- mudde vàmo hattho ohito ahosi, pacchime samudde dak- khiõo hattho ohito ahosi, dakkhiõe samudde ubho padà ohità ahesuü, Tathàgatena bhikkhave arahatà sammàsam- buddhena anuttarà sammàsambodhi abhisambuddhà\<*<4>*>/. Tassa\<*<4>*>/ abhisambodhàya\<*<6>*>/ ayaü pañhamo mahàsupino pà- turahosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M6. M7. 2 M. inserts agganakhato. 3 M6. M7 catuddisàhi. 4 omitted by Ph. 5 Ph. alimp-; M6 àlimpimàno. 6 T. M7 -sambuddhàya. >/ #<[page 242]># %<242 Aïguttara-Nikàya. CXCVI. 8-11>% 8. Yam pi bhikkhave Tathàgatassa arahato sammàsam- buddhassa pubb'eva sambodhà anabhisambuddhassa bo- dhisattass'eva sato tiriyà nàma tiõajàti nàbhiyà uggantvà nabhaü àhacca ñhità ahosi, Tathàgatena bhikkhave ara- hatà sammàsambuddhena ariyo aññhaïgiko maggo abhisam- bujjhitvà yàva devamanussehi suppakàsito. Tassa abhisam- bodhàya\<*<1>*>/ ayaü dutiyo mahàsupino pàturahosi. 9. Yam pi bhikkhave Tathàgatassa arahato sammàsam- buddhassa pubb'eva sambodhà anabhisambuddhassa bo- dhisattass'eva sato setà kimã kaõhasãsà pàdehi ussakkitvà yàva jànumaõóalà pañicchàdesuü, bahå bhikkhave gihã odàtavasanà Tathàgataü pàõupetaü\<*<2>*>/ saraõaü gatà. Tassa abhisambodhàya ayaü tatiyo mahàsupino pàturahosi. 10. Yam pi bhikkhave Tathàgatassa arahato sammàsam- buddhassa pubb'eva sambodhà anabhisambuddhassa bo- dhisattass'eva sato cattàro sakuõà nànàvaõõà catåhi disàhi àgantvà pàdamåle nipatitvà sabbasetà sampajjiüsu, cattàro 'me bhikkhave vaõõà khattiyà bràhmaõà vessà suddà, te Tathàgatappavedite dhammavinaye agàrasmà anagàriyaü pabbajitvà anuttaraü vimuttiü sacchikaronti. Tassa abhisambodhàya ayaü catuttho mahàsupino pàtur- ahosi. 11. Yam pi bhikkhave Tathàgato arahaü sammàsam- buddho pubb'eva sambodhà anabhisambuddho bodhisatto 'va samàno mahato mãëhapabbatassa uparåpari caïkamati alippamàno\<*<3>*>/ mãëhena, làbhã bhikkhave Tathàgato cãvarapiõ- óapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü, tat- tha\<*<4>*>/ ca\<*<5>*>/ Tathàgato agadhito\<*<6>*>/ amucchito anajjhopanno\<*<7>*>/ àdãnavadassàvã nissaraõapa¤¤o paribhu¤jati. Tassa abhi- sambodhàya ayaü pa¤camo mahasupino pàturahosi. Tathàgatassa bhikkhave arahato sammàsambuddhassa pubb'eva sambodhà anabhisambuddhassa bodhisattass' eva sato ime pa¤ca mahàsupinà pàturahesun ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 -sambuddhàya. 2 M. Ph. -petà. 3 M. Ph. T. M6. M7 alimp- 4 M. Ph. taü; T. tatthà. 5 omitted by M. Ph. 6 T. M6. M7 agathito; M. Ph. adhigato. 7 M. anajjhà- >/ #<[page 243]># %% CXCVII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave vassassa antaràyà, yaü nemittà\<*<1>*>/ na jànanti, yattha nemittànaü cakkhu\<*<2>*>/ na kkhamati\<*<3>*>/. Katame pa¤ca? 2. Upari bhikkhave àkàse tejodhàtu pakuppati, tena up- pannà meghà pañivigacchanti\<*<4>*>/. Ayaü bhikkhave pañhamo vassassa antaràyo, yaü nemittà na jànanti, yattha nemit- tànaü cakkhu na kkhamati. 3. Puna ca paraü bhikkhave upari àkàse vàyodhàtu pa- kuppati, tena uppannà meghà pañivigacchanti\<*<4>*>/. Ayaü bhikkhave dutiyo vassassa antaràyo, yaü nemittà na jà- nanti, yattha nemittànaü cakkhu na kkhamati. 4. Puna ca paraü bhikkhave Ràhu asurindo\<*<5>*>/ pàõinà udakaü pañicchitvà\<*<6>*>/ mahàsamudde chaóóeti. Ayaü bhik- khave tatiyo vassassa antaràyo, yaü nemittà na jànanti, yattha nemittànaü cakkhu na kkhamati. 5. Puna ca paraü bhikkhave vassavalàhakà devà\<*<7>*>/ pa- mattà honti. Ayaü bhikkhave catuttho vassassa antaràyo, yaü nemittà na jànanti, yattha nemittànaü cakkhu na kkhamati. 6. Puna ca paraü bhikkhave manussà adhammikà honti. Ayaü bhikkhave pa¤camo vassassa antaràyo, yaü nemittà na jànanti, yattha nemittànaü cakkhu na kkhamati. Ime kho bhikkhave pa¤ca vassassa antaràyà, yaü ne- mittà na jànanti, yattha nemittànaü cakkhu na kkhamatã ti. CXCVIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave aïgehi samannàgatà vàcà subhà- sità hoti no\<*<8>*>/ dubbhàsità, anavajjà ca ananuvajjà ca\<*<9>*>/ vi¤- ¤ånaü. Katamehi pa¤cahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. nemittakà; also M6. M7 have, each once, nemittakà; Ph. twice nimittà. 2 S. cakkhuü throughout; M6. M7 cakkhuü and cakkhu. 3 M. Ph. M6. M7 kamati; S. kkamati throughout. 4 T. pañigacch- 5 M. Ph. asår- 6 M. saüpañi- 7 S. devaputtà. 8 T. na; M6. M7 na and no. 9 omitted by S. >/ #<[page 244]># %<244 Aïguttara-Nikàya. CXCVIII. 2-CXCIX. 6>% 2. Kàlena ca bhàsità hoti, saccà ca bhàsità hoti, saõhà ca bhàsità hoti, atthasaühità ca bhàsità hoti, mettacittena ca bhàsità hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi aïgehi\<*<1>*>/ samannàgatà vàcà subhàsità hoti no\<*<2>*>/ dubbhàsità, anavajjà ca ananuvajjà ca\<*<3>*>/ vi¤¤ånan ti. CXCIX. 1. Yasmiü\<*<4>*>/ bhikkhave samaye\<*<5>*>/ sãlavanto pabbajità ku- laü upasaïkamanti, tattha manussà pa¤cahi ñhànehi ba- huü pu¤¤aü pasavanti. Katamehi pa¤cahi? 2. Yasmiü bhikkhave samaye sãlavante pabbajite kulaü upasaïkamante manussà\<*<6>*>/ disvà cittàni pasàdenti\<*<7>*>/, sagga- saüvattanikaü bhikkhave taü kulaü tasmiü samaye pañi- padaü\<*<3>*>/ pañipannaü hoti. 3. Yasmiü bhikkhave samaye sãlavante pabbajite kulaü upasaïkamante manussà paccuññhenti abhivàdenti àsanaü denti, uccàkulãnasaüvattanikaü\<*<8>*>/ bhikkhave taü kulaü tasmiü samaye pañipadaü pañipannaü hoti. 4. Yasmiü bhikkhave samaye sãlavante pabbajite kulaü upasaïkamante manussà maccheramalaü pañivinodenti\<*<9>*>/, mahesakkhasaüvattanikaü bhikkhave taü kulaü tasmiü samaye pañipadaü pañipannaü hoti. 5. Yasmiü bhikkhave samaye sãlavante pabbajite kulaü upasaïkamante manussà yathàsattiü\<*<10>*>/ yathàbalaü saü- vibhajanti, mahàbhogasaüvattanikaü bhikkhave taü kulaü tasmiü samaye pañipadaü pañipannaü hoti. 6. Yasmiü\<*<11>*>/ bhikkhave samaye sãlavante pabbajite kulaü upasaïkamante manussà paripucchanti paripa¤hanti dham- maü suõanti mahàpa¤¤àsaüvattanikaü bhikkhave taü kulaü tasmiü samaye pañipadaü pañipannaü hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. pa¤cah'aïg- 2 T. na. 3 omitted by S. 4 M. Ph. S. yaü; T. M6. M7 yasmi¤ ca. 5 omitted by M. Ph. S. 6 S. manussànaü. 7 M. Ph. S. pasãdanti. 8 M. Ph. S. uccàkulika- 9 M. Ph. S. -vinenti. 10 M. Ph. M6. S. -satti. 11 T. omits this sentence; M7 gives it twice. >/ #<[page 245]># %% Yasmiü\<*<1>*>/ bhikkhave samaye\<*<2>*>/ sãlavanto pabbajità kulaü upasaïkamanti, tattha manussà imehi pa¤cahi ñhànehi ba- huü pu¤¤aü pasavantã ti. CC. 1. Pa¤c' imà bhikkhave nissaraõãyà\<*<3>*>/ dhàtuyo. Katamà pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhuno kàmaü\<*<4>*>/ manasikaroto kàmesu cittaü na pakkhandati na ppasãdati na san- tiññhati na vimuccati, nekkhammaü kho pan'assa mana- sikaroto nekkhamme cittaü pakkhandati pasãdati san- tiññhati vimuccati. Tassa taü cittaü sukataü\<*<5>*>/ subhà- vitaü suvuññhitaü suvimuttaü suvisaüyuttaü\<*<6>*>/ kàmehi, ye ca kàmapaccayà uppajjanti àsavà vighàtapariëàhà, mutto so tehi, na so taü vedanaü vediyati. Idam akkhàtaü kàmànaü nissaraõaü. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno vyàpàdaü ma- nasikaroto vyàpàde cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiññhati na vimuccati, avyàpàdaü kho pan'assa mana- sikaroto avyàpàde cittaü pakkhandati pasãdati santiññhati vimuccati. Tassa taü cittaü sukataü subhàvitaü suvuñ- ñhitaü suvimuttaü suvisaüyuttaü vyàpàdena, ye ca vyà- pàdapaccayà uppajjanti àsavà vighàtapariëàhà, mutto so tehi, na so taü vedanaü vediyati. Idam akkhàtaü vyà- pàdassa nissaraõaü. 4. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno vihesaü mana- sikaroto vihesàya cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiññhati na vimuccati, avihesaü kho pan'assa manasi- karoto avihesàya cittaü pakkhandati pasãdati santiññhati vimuccati. Tassa taü cittaü sukataü subhàvitaü suvuñ- ñhitaü suvimuttaü suvisaüyuttaü vihesàya, ye ca vihesà- paccayà uppajjanti àsavà vighàtapariëàhà, mutto so tehi, na so taü vedanaü vediyati. Idam akkhàtaü vihesàya nissaraõaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. yaü. 2 omitted by M. Ph. 3 M. Ph. S. nissà- 4 S. kàme. 5 S. sugataü throughout. 6 Ph. suvi¤¤uttaü; T. M6. M7 visaüyuttaü throughout. >/ #<[page 246]># %<246 Aïguttara-Nikàya. CC. 5-6>% 5. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno råpaü\<*<1>*>/ manasi- karoto råpe\<*<2>*>/ cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiñ- ñhati na vimuccati, aråpaü kho pan'assa manasikaroto aråpe cittaü pakkhandati pasãdati santiññhati vimuccati. Tassa taü cittaü sukataü subhàvitaü suvuññhitaü suvi- muttaü suvisaüyuttaü råpehi, ye ca råpapaccayà uppaj- janti àsavà vighàtapariëàhà, mutto so tehi, na so taü ve- danaü vediyati. Idam akkhàtaü råpànaü nissaraõaü. 6. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno sakkàyaü ma- nasikaroto sakkàye cittaü na pakkhandati na ppasãdati na santiññhati na vimuccati, sakkàyanirodhaü kho pan'assa manasikaroto sakkàyanirodhe cittaü pakkhandati pasãdati santiññhati vimuccati. Tassa taü cittaü sukataü subhà- vitaü suvuññhitaü suvimuttaü suvisaüyuttaü sakkàyena, ye ca sakkàyapaccayà uppajjanti àsavà vighàtapariëàhà, mutto so tehi, na so taü vedanaü vediyati. Idam akkhà- taü sakkàyassa nissaraõaü. Tassa kàmanandi\<*<3>*>/ pi nànuseti, vyàpàdanandi\<*<3>*>/ pi nànu- seti, vihesànandi\<*<4>*>/ pi\<*<4>*>/ nànuseti\<*<4>*>/, råpanandi\<*<3>*>/ pi nànuseti, sakkàyanandi\<*<3>*>/ pi nànuseti, so\<*<5>*>/ kàmanandiyà pi ananusayà vyàpàdanandiyà pi ananusayà vihesànandiyà pi ananusayà råpanandiyà pi ananusayà sakkàyanandiyà pi ananusayà ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu\<*<6>*>/ niranusayo\<*<7>*>/, acchejji\<*<8>*>/ taõhaü, vivaññayi\<*<9>*>/ saüyojanaü, sammàmànàbhisamayà an- tam akàsi dukkhassa. Imà kho bhikkhave pa¤ca nissaraõãyà\<*<10>*>/ dhàtuyo ti. Bràhmaõavaggo\<*<11>*>/ vãsatimo\<*<12>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. råpe. 2 S. råpesu. 3 T. -nandã. 4 omitted by T. 5 omitted by M6. 6 M. Ph. bhikkhuno. 7 M7 nirànusayo; M. Ph. ananusayo; S. niràlayo. 8 T. M6 acchecchi; the reading of M7 is wholly corrupt. 9 T. M6. M7 vivattayi; Ph. vivañayi. 10 T. nissaraõà. 11 T. M6. M7 Mahàvaggo; all the rest is missing in T. M6. M7; M. Ph. add niññhito. 12 Ph. vãsatimaü, although it has -vaggo; omitted by M. ; S. has pancamo; M. Ph. S. insert before Uddànaü: Catuttho paõõàsako (S. adds niññhito). >/ #<[page 247]># %% Uddànaü\<*<1>*>/: Soõo Doõo Saïgàravo Kàraõapàlã\<*<2>*>/ ca Piïgiyànã Supinà\<*<3>*>/ ca vassà vàcà\<*<4>*>/ kulaü nissaraõiyena cà ti. PA¥CAMA-PAööâSAKO. CCI. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Kimbilàyaü\<*<5>*>/ viharati Veëu- vane. Atha kho àyasmà Kimbilo\<*<6>*>/ yena Bhagavà ten' upa- saïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà Kimbilo Bhagavantaü etad avoca:-- 2. Ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena Tathàgate parinibbute saddhammo na ciraññhitiko hotã ti? Idha Kimbila Tathàgate parinibbute bhikkhå bhikkhu- niyo upàsakà upàsikàyo Satthari agàravà viharanti appa- tissà, dhamme agàravà viharanti appatissà, saïghe agàravà viharanti appatissà, sikkhàya agàravà viharanti appatissà, a¤¤ama¤¤aü agàravà viharanti appatissà. Ayaü kho Kim- bila hetu ayaü paccayo yena Tathàgate parinibbute sad- dhammo na ciraññhitiko hotã ti. 3. Ko pana\<*<7>*>/ bhante hetu ko paccayo yena Tathàgate parinibbute saddhammo ciraññhitiko hotã ti? Idha Kimbila Tathàgate parinibbute bhikkhå bhikkhu- niyo upàsakà upàsikàyo Satthari sagàravà viharanti sappa- tissà, dhamme sagàravà viharanti sappatissà, saïghe sagà- ravà viharanti sappatissà, sikkhàya sagàravà viharanti sappatissà, a¤¤ama¤¤aü sagàravà viharanti sappatissà. Ayaü kho Kimbila hetu ayaü paccayo yena Tathàgate parinibbute saddhammo ciraññhitiko hotã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. tass' udd- 2 Ph. -pàkàli. 3 Ph. supinnà. 4 Ph. và. 5 M. S. Kimil-; Ph. Kimmil- 6 M. Kimi-; Ph. Kimmi- throughout. 7 T. M6. M7 nu kho. >/ #<[page 248]># %<248 Aïguttara-Nikàya. CCII. 1-CCV. 2>% CCII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà dhammasavane\<*<1>*>/. Ka- tame pa¤ca? 2. Assutaü\<*<2>*>/ suõàti, sutaü pariyodapeti, kaïkhaü viha- nati\<*<3>*>/, diññhiü ujuü karoti, cittam assa pasãdati. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà dhammasavane\<*<1>*>/ ti. CCIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave aïgehi samannàgato ra¤¤o bhaddo\<*<4>*>/ assàjàniyo\<*<5>*>/ ràjàraho hoti ràjabhoggo\<*<6>*>/, ra¤¤o aïgan tveva\<*<7>*>/ saükhaü gacchati. Katamehi pa¤cahi? 2. Ajjavena\<*<8>*>/, javena\<*<9>*>/, maddavena\<*<10>*>/, khantiyà, soraccena. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi aïgehi samannàgato ra¤¤o bhaddo\<*<11>*>/ assàjàniyo ràjàraho hoti ràjabhoggo, ra¤¤o aï- gan tveva saükhaü gacchati. 3. Evam eva kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi saman- nàgato bhikkhu àhuneyyo hoti pàhuneyyo dakkhiõeyyo a¤- jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katamehi pa¤cahi? 4. Ajjavena\<*<8>*>/, javena\<*<9>*>/, maddavena, khantiyà, soraccena. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti pàhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikara- õãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà ti. CCIV. 1. Pa¤c' imàni bhikkhave balàni. Katamàni pa¤ca? 2. Saddhàbalaü, hiribalaü, ottappabalaü, viriyabalaü, pa¤¤àbalaü. Imàni kho bhikkhave pa¤ca balànã ti. CCV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave cetokhilà. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu Satthari kaïkhati vicikicchati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. -ssavane. 2 M. Ph. asutaü. 3 T. M6. M7 vitarati. 4 M. Ph. S. bhadro throughout. 5 Ph. M6 assa- throughout. 6 M. Ph. -bhogo throughout. 7 Ph. T. M6. M7 t' eva throughout. 8 M. S. àjjo 9 T. puts javena after maddayena. 10 M6 majjavena. 11 T. bhadro. >/ #<[page 249]># %% nàdhimuccati na sampasãdati\<*<1>*>/. Yo so bhikkhave bhikkhu\<*<2>*>/ Satthari kaïkhati vicikicchati nàdhimuccati na sampasãdati, tassa cittaü na namati àtappàya anuyogàya sàtaccàya\<*<3>*>/ padhànàya. Yassa\<*<4>*>/ cittaü na\<*<2>*>/ namati àtappàya anuyo- gàya sàtaccàya padhànàya, ayaü pañhamo cetokhilo. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dhamme kaïkha- ti\<*<5>*>/ . . .\<*<6>*>/ saïghe kaïkhati\<*<5>*>/ . . .\<*<6>*>/ sikkhàya kaïkhati\<*<5>*>/ . . .\<*<6>*>/ sabrahmacàrãsu kupito hoti anattamano àhatacitto khila- jàto. Yo so bhikkhave bhikkhu sabrahmacàrãsu kupito hoti anattamano àhatacitto khilajàto, tassa cittaü na namati àtappàya anuyogàya sàtaccàya padhànàya. Yassa cittaü na namati àtappàya anuyogàya sàtaccàya padhànàya, ayaü pa¤camo cetokhilo. Ime kho bhikkhave pa¤ca cetokhilà ti. CCVI. 1. Pa¤c'ime bhikkhave cetaso vinibandhà. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave bhikkhu kàmesu\<*<7>*>/ avãtaràgo\<*<8>*>/ hoti avi- gatacchando avigatapemo avigatapipàso avigatapariëàho avigatataõho. Yo so bhikkhave bhikkhu\<*<9>*>/ kàmesu\<*<7>*>/ avãta- ràgo\<*<10>*>/ hoti avigatacchando avigatapemo avigatapipàso avi- gatapariëàho avigatataõho, tassa cittaü na manati àtappàya anuyogàya sàtaccàya padhànàya. Yassa cittaü na namati àtappàya anuyogàya sàtaccàya padhànàya, ayaü pañhamo cetaso vinibandho. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu kàye avãtaràgo hoti . . .\<*<11>*>/ råpe avãtaràgo hoti . . . yàvadatthaü udaràva- dehakaü bhu¤jitvà seyyasukhaü passasukhaü\<*<12>*>/ middhasu- khaü\<*<13>*>/ anuyutto viharati . . . a¤¤ataraü devanikàyaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. ppasãdati. 2 omitted by Ph. 3 Ph. once sàtacchàya, elsewhere sàkacchàya. 4 Ph. yaü. 5 omitted by S. 6 M. has la instead of the dots. 7 S. kàme. 8 M. avigataràgo throughout. 9 M6 continues: kàyo avitaràgo hoti råpe avitaràgo hoti yàvadatthaü udakàvadehakaü (sic) bhu¤jitvà and so on. 10 Ph. avigata- 11 M. Ph. pa. 12 T. M6 phassa- 13 M. Ph. insert niddàsukhaü. >/ #<[page 250]># %<250 Aïguttara-Nikàya. CCVII. 1-CCVIII. 4>% paõidhàya brahmacariyaü carati `iminàhaü sãlena và va- tena và tapena và brahmacariyena và devo và bhavissàmi deva¤¤ataro và' ti. Yo so bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü devanikàyaü paõidhàya brahmacariyaü carati `iminàhaü sãlena và vatena và tapena và brahmacariyena và devo và bhavissàmi deva¤¤ataro và' ti, tassa cittaü na namati àtappàya anuyogàya sàtaccàya padhànàya. Yassa cittaü na namati àtappàya anuyogàya sàtaccàya padhànàya, ayaü pa¤camo cetaso vinibandho. Ime kho bhikkhave pa¤ca cetaso vinibandhà ti. CCVII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà yàguyà. Katame pa¤ca? 2. Khudaü\<*<1>*>/ pañihanati, pipàsaü pañivineti\<*<2>*>/, vàtaü anu- lometi, vatthiü sodheti, àmàvasesaü pàceti. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà yàguyà ti. CCVIII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà dantakaññhassa akhàdane. Katame pa¤ca? 2. Acakkhussaü, mukhaü duggandhaü hoti, rasahara- õiyo na visujjhanti, pittaü semhaü bhattaü pariyonad- dhanti\<*<3>*>/, bhattaü\<*<4>*>/ assa na cchàdeti. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà dantakaññhassa akhà- dane. 3. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà dantakaññhassa khàdane. Katame pa¤ca? 4. Cakkhussaü, mukhaü na duggandhaü hoti, rasaha- raõiyo visujjhanti, pittaü semhaü bhattaü na pariyonad- dhanti\<*<3>*>/, bhattaü assa chàdeti. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà dantakaññhassa khà- dane ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M7. S. khuddaü. 2 Ph. T. pañineti. 3 M. Ph. S. -naddhati. 4 M6 sattaü; M7 gattaü. >/ #<[page 251]># %% CCIX. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà àyatakena\<*<1>*>/ gãtassarena dhammaü bhaõantassa. Katame pa¤ca? 2. Attanà\<*<2>*>/ pi tasmiü sare sàrajjati, pare pi tasmiü sare sàrajjanti, gahapatikà pi ujjhàyanti `yath'eva\<*<3>*>/ mayaü gà- yàma, evam ev'ime\<*<4>*>/ samaõà Sakyaputtiyà gàyantã' ti, sarakuttim pi nikàmayamànassa samàdhissa bhaïgo hoti, pacchimà janatà diññhànugatiü àpajjati\<*<5>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà àyatakena gãtassarena dhammaü bhaõantassà ti. CCX. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà muññhassatissa asampa- jànassa niddaü okkamayato\<*<6>*>/. Katame pa¤ca? 2. Dukkhaü supati, dukkhaü pañibujjhati, pàpakaü su- pinaü passati, devatà na rakkhanti, asuci muccati. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà muññhassatissa asam- pajànassa niddaü okkamayato. 3. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà upaññhitasatissa\<*<7>*>/ sam- pajànassa niddaü okkamayato. Katame pa¤ca? 4. Sukhaü supati, sukhaü pañibujjhati, na pàpakaü su- pinaü passati, devatà rakkhanti, asuci na muccati. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà upaññhitasatissa\<*<7>*>/ sampajànassa niddaü okkamayato ti. Kimbilavaggo\<*<8>*>/ ekavãsatimo\<*<9>*>/. Uddànaü\<*<10>*>/: Kimbilo\<*<11>*>/ dhammasavanaü\<*<12>*>/ àjànã ca balaü khilaü Vinibandhaü yàgu kaññhaü gãtaü muññhassatinà\<*<13>*>/ cà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. àyatanena. 2 T. tattà; S. attà. 3 M6. M7 yathà. 4 M. Ph. eva kho; M6 ime. 5 T. M6. M7 àpajjanti. 6 S. okkamato throughout. 7 Ph. S. upaññhitassa- 8 T. M6. M7 add nothing else; M. Kimila- niññhito; Ph. Kimmilavaggaü niññhitaü. 9 M. S. pañhamo; Ph. -timaü. 10 S. tass' udd- 11 M. Kimilo; Ph. Kimmilo. 12 S. -ssavanaü. 13 S. -ssatã pi. >/ #<[page 252]># %<252 Aïguttara-Nikàya. CCXI. 1-CCXIII. 3>% CCXI. 1. Yo so bhikkhave bhikkhu akkosakaparibhàsako ariyå- pavàdã brahmacàrãnaü, tassa pa¤ca àdãnavà pàñikaïkhà. Katame pa¤ca? 2. Pàràjiko và hoti chinnaparipantho\<*<1>*>/, a¤¤ataraü và saükiliññhaü àpattiü àpajjati, bàëhaü và rogàtaïkaü phu- sati, sammåëho kàlaü karoti, kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati\<*<2>*>/. Yo so bhikkhave bhikkhu akkosakaparibhàsako ariyå- pavàdã sabrahmacàrãnaü, tassa ime pa¤ca àdãnavà pàñi- kaïkhà ti. CCXII. 1. Yo so bhikkhave bhikkhu bhaõóanakàrako kalaha- kàrako vivàdakàrako bhassakàrako saïghe adhikaraõakà- rako, tassa\<*<3>*>/ pa¤ca àdãnavà pàñikaïkhà. Katame pa¤ca? 2. Anadhigataü nàdhigacchati, adhigataü parihàyati, pàpako kittisaddo abbhuggacchati, sammåëho kàlaü karoti, kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati\<*<2>*>/. Yo so bhikkhave bhikkhu bhaõóanakàrako kalahakàrako vivàdakàrako bhassakàrako saïghe adhikaraõakàrako, tassa ime pa¤ca àdãnavà pàñikaïkhà ti. CCXIII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà dussãlassa sãlavipattiyà. Katame pa¤ca? 2. Idha bhikkhave dussãlo sãlavipanno pamàdàdhikara- õaü\<*<4>*>/ mahatiü bhogajàniü nigacchati. Ayaü bhikkhave pañhamo àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà. 3. Puna ca paraü bhikkhave dussãlassa sãlavipannassa pàpako kittisaddo abbhuggacchati. Ayaü bhikkhave du- tiyo àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. -paribandho; Ph. -paripaõñho; T. jinhaparipantho; M6. M7 jinna- 2 T. M6. M7 uppa- 3 M7 puts after tassa: ime pa¤ca àdãnavà pàñikaïkhà ti. and the rest is left out. 4 omitted by T. >/ #<[page 253]># %% 4. Puna ca paraü bhikkhave dussãlo sãlavipanno ya¤ ¤ad eva parisaü upasaïkamati yadi khattiyaparisaü yadi bràhmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü yadi samaõapari- saü, avisàrado upasaïkamati maïkubhåto. Ayaü bhik- khave tatiyo àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà. 5. Puna ca paraü bhikkhave dussãlo sãlavipanno sam- måëho kàlaü karoti. Ayaü bhikkhave catuttho àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà. 6. Puna ca paraü bhikkhave dussãlo sãlavipanno kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati\<*<1>*>/. Ayaü bhikkhave pa¤camo àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà dussãlassa sãlavipat- tiyà\<*<2>*>/. 7. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà sãlavato sãlasampadàya. Katame pa¤ca? 8. Idha bhikkhave sãlavà sãlasampanno appamàdàdhika- raõaü mahantaü bhogakkhandhaü adhigacchati\<*<3>*>/. Ayaü bhikkhave pañhamo ànisaüso sãlavato sãlasampadàya. 9. Puna ca paraü bhikkhave sãlavato sãlasampannassa kalyàõo kittisaddo abbhuggacchati. Ayaü bhikkhave du- tiyo ànisaüso sãlavato sãlasampadàya. 10. Puna ca paraü bhikkhave sãlavà sãlasampanno ya¤ ¤ad eva parisaü upasaïkamati yadi khattiyaparisaü yadi bràhmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü yadi samaõapari- saü, visàrado upasaïkamati amaïkubhåto. Ayaü bhik- khave tatiyo ànisaüso sãlavato sãlasampadàya. 11. Puna ca paraü bhikkhave sãlavà sãlasampanno asam- måëho kàlaü karoti. Ayaü bhikkhave catuttho ànisaüso sãlavato sãlasampadàya. 12. Puna ca paraü bhikkhave sãlavà sãlasampanno kà- yassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapaj- jati\<*<1>*>/. Ayaü bhikkhave pa¤camo ànisaüso sãlavato sãla- sampadàya. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 upp- 2 all MSS. except S. add ti. 3 M7 gacchati. >/ #<[page 254]># %<254 Aïguttara-Nikàya. CCXIV. 1-CCXV. 4>% Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà sãlavato sãlasampa- dàyà ti. CCXIV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà bahubhàõismiü puggale. Katame pa¤ca? 2. Musà bhaõati, pisunaü\<*<1>*>/ bhaõati, pharusaü bhaõati, samphappalàpaü bhaõati\<*<2>*>/, kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati\<*<3>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà bahubhàõismiü pug- gale\<*<4>*>/. 3. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà mantabhàõismiü pug- gale. Katame pa¤ca? 4. Na musà bhaõati, na pisunaü\<*<5>*>/ bhaõati, na pharusaü bhaõati, na samphappalàpaü bhaõati\<*<6>*>/, kàyassa bhedà pa- rammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati\<*<3>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà mantabhàõismiü puggale ti. CCXV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà akkhantiyà\<*<7>*>/. Katame pa¤ca? 2. Bahuno janassa appiyo hoti amanàpo, verabahulo ca hoti, vajjabahulo ca, sammåëho kàlaü karoti, kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upa- pajjati\<*<3>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà akkhantiyà\<*<8>*>/. 3. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà khantiyà. Katame pa¤ca? 4. Bahuno janassa piyo hoti manàpo, na verabahulo hoti, na vajjabahulo, asammåëho kàlaü karoti, kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati\<*<3>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà khantiyà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. pisuõaü. 2 T. samphappalapati; M6 sampaüpalapati; M7 sampaüphalàpati. 3 T. M6. M7 upp- 4 T. M6. M7 add ti. 5 M. Ph. M7. S. pisuõaü. 6 T. samphappalapati; M6. M7 sampaüpalapati. 7 M. Ph. akhan- throughout. 8 Ph. adds ti. >/ #<[page 255]># %% CCXVI. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà akkhantiyà. Katame pa¤ca? 2. Bahuno janassa appiyo hoti amanàpo\<*<1>*>/, luddho\<*<2>*>/ ca hoti, vippañisàrã ca, sammåëho kàlaü karoti, kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upa- pajjati\<*<3>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà akkhantiyà. 3. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà khantiyà. Katame pa¤ca? 4. Bahuno janassa piyo hoti manàpo, aluddho\<*<4>*>/ ca hoti, avippañisàrã ca, asammåëho kàlaü karoti, kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati\<*<3>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà khantiyà ti. CCXVII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà apàsàdike. Katame pa¤ca? 2. Attà pi attànaü upavadati, anuvicca vi¤¤å garahanti, pàpako kittisaddo abbhuggacchati, sammåëho kàlaü karoti, kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati\<*<3>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà apàsàdike\<*<5>*>/. 3. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà pàsàdike. Katame pa¤ca? 4. Attà pi attànaü na upavadati\<*<6>*>/, anuvicca vi¤¤å pasaü- santi, kalyàõo kittisaddo abbhuggacchati, asammåëho kà- laü karoti, kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati\<*<3>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà pàsàdike ti. CCXVIII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà apàsàdike. Katame pa¤ca? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 Ph. kuddho. 3 T. M6. M7 upp- 4 Ph. akuddho. 5 T. M6. M7 add ti. 6 T. upaddavati; M7 upàvàdati. >/ #<[page 256]># %<256 Aïguttara-Nikàya. CCXVIII. 2-CCXX. 2>% 2. Appasannà na ppasãdanti, pasannàna¤ ca\<*<1>*>/ ekaccànaü a¤¤athattaü hoti, Satthu sàsanaü akataü\<*<2>*>/ hoti, pacchimà janatà diññhànugatiü àpajjati\<*<3>*>/, cittam assa na ppasãdati. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà apàsàdike\<*<4>*>/. 3. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà pàsàdike. Katame pa¤ca? 4. Appasannà pasãdanti, pasannàna¤ ca\<*<1>*>/ bhãyobhàvo hoti, Satthu sàsanaü kataü hoti, pacchimà janatà diññhànugatiü àpajjati\<*<5>*>/, cittam assa pasãdati. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà pàsàdike ti. CCIX. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà aggismiü. Katame pa¤ca? 2. Acakkhusso, dubbaõõakaraõo, dubbalakaraõo\<*<6>*>/, saï- gaõikàpavaóóhano\<*<7>*>/, tiracchànakathàpavattaniko\<*<8>*>/ hoti\<*<9>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà aggismin ti. CCXX. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà Madhuràyaü\<*<10>*>/. Katame pa¤ca? 2. Visamà, bahurajà\<*<11>*>/, caõóà\<*<12>*>/ sunakhà, vàëà\<*<13>*>/ yakkhà, dullabhapiõóà. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà Madhuràyan\<*<14>*>/ ti. Akkosakavaggo\<*<15>*>/ dvàvãsatimo\<*<16>*>/. Uddànaü\<*<17>*>/: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. pasannànaü. 2 M. Ph. S. na kataü. 3 Ph. àgacchanti. 4 T. M6 add ti. 5 Ph. àpajjanti. 6 omitted by T. 7 M. -kàràmabandhano; Ph. -kàbandhano; T. M7 -pavaddhano; M6 -pavaddhanã. 8 M. -pavattini; Ph. -pavuttàni; T. M6. M7 -pavaddhanã. 9 omitted by S. 10 M. Ph. -ràya. 11 T. -ràjà; M. bàhurajà. 12 M. S. caõóa- 13 T.vàlà; M7ú. vàla-; M6 và ya- 14 M. Ph. -ràyà. 15 Ph. -vaggaü; M. adds niññhito; Ph. niñhitaü; T. M6 vaggo dutiyo, and nothing else. 16 S. dutiyo. 17 S. tass' udd- >/ #<[page 257]># %% Akkosabhaõóanasãlaü bahubhàõã dve akhantiyo\<*<1>*>/ Apàsàdikà\<*<2>*>/ dve vuttà aggismiü\<*<3>*>/ Madhurenà cà ti. CCXXI. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà dãghacàrikaü anavattha- càrikaü anuyuttassa viharato. Katame pa¤ca? 2. Assutaü\<*<4>*>/ na suõàti, sutaü na pariyodapeti, suten' ekaccena avisàrado\<*<5>*>/ hoti, gàëhaü\<*<6>*>/ rogàtaïkaü phusati, na ca mittavà hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà dãghacàrikaü ana- vatthacàrikaü anuyuttassa viharato. 3. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà samavatthacàre. Ka- tame pa¤ca? 4. Assutaü suõàti, sutaü pariyodapeti, suten' ekaccena visàrado hoti, na gàëhaü rogàtaïkaü phusati, mittavà ca hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà samavatthacàre ti. CCXXII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà dãghacàrikaü anavattha- càrikaü anuyuttassa viharato. Katame pa¤ca? 2. Anadhigataü nàdhigacchati, adhigatà\<*<7>*>/ parihàyati, adhigaten' ekaccena avisàrado hoti, gàëhaü rogàtaïkaü phusati, na ca mittavà hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà dãghacàrikaü ana- vatthacàrikaü anuyuttassa viharato. 3. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà samavatthacàre. Ka- tame pa¤ca? 4. Anadhigataü adhigacchati, adhigatà\<*<8>*>/ na parihàyati, adhigaten' ekaccena visàrado hoti, na gàëhaü rogàtaïkaü phusati, mittavà ca hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà samavatthacàre ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -tiyà. 2 M. Ph. appasà- 3 M. Ph. aggi. 4 M. Ph. asutaü throughout. 5 M. Ph. na vi-; T. omits na. 6 S. bàëhaü throughout. 7 T. S. -gataü; T. M6. M7 add và. 8 T. S. -gataü. >/ #<[page 258]># %<258 Aïguttara-Nikàya. CCXXIII. 1-CCXXV. 1>% CCXXIII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà atinivàse\<*<1>*>/. Katame pa¤ca? 2. Bahubhaõóo hoti bahubhaõóasannicayo, bahubhesajjo hoti bahubhesajjasannicayo, bahukicco hoti bahukaraõãyo avyatto\<*<2>*>/ kiükaraõãyesu, saüsaññho viharati sagahaññhapa- bbajitehi\<*<3>*>/ anulomikena gihisaüsaggena, tamhà ca àvàsà pakkamanto sàpekkho pakkamati. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà atinivàse. 3. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà samavatthavàse\<*<4>*>/. Ka- tame pa¤ca? 4. Na bahubhaõóo hoti na bahubhaõóasannicayo, na ba- hubhesajjo hoti na bahubhesajjasannicayo, na bahukicco hoti na bahukaraõãyo vyatto kiükaraõãyesu, asaüsaññho viharati\<*<5>*>/ sagahaññhapabbajitehi ananulomikena gihisaü- saggena, tamhà ca àvàsà pakkamanto anapekkho pa- kkamati. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà samavatthavàse\<*<4>*>/ ti. CCXXIV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà atinivàse\<*<6>*>/. Katame pa¤ca? 2. âvàsamaccharã hoti, kulamaccharã\<*<7>*>/ hoti\<*<7>*>/, làbhamac- charã hoti, vaõõamaccharã hoti, dhammamaccharã hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà atinivàse\<*<6>*>/. 3. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà samavatthanivàse. Ka- tame pa¤ca? 4. Na àvàsamaccharã hoti, na kulamaccharã hoti, na làbhamaccharã hoti, na vaõõamaccharã hoti, na dhamma- maccharã hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà samavatthanivàse ti. CCXXV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà kulupake. Katame pa¤ca? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. abhi- throughout. 2 M. Ph. byatto; T. M6. M7 vyatto. 3 M. S. gahaññha-; M7 saüga- throughout. 4 S. -nivàse. 5 M6 hoti. 6 M. Ph. S. abhi- 7 omitted by T. >/ #<[page 259]># %% 2. Anàmantacàre\<*<1>*>/ àpajjati, rahonisajjàya àpajjati, pañic- channe àsane àpajjati, màtugàmassa uttariü\<*<2>*>/ chappa¤ca\<*<3>*>/ vàcàhi dhammaü desento àpajjati, kàmasaïkappabahulo viharati. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà kulupake ti. CCXXVI. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà kulupakassa bhikkhuno ativelaü kulesu saüsaññhassa viharato. Katame pa¤ca? 2. Màtugàmassa abhiõhadassanaü, dassane sati saü- saggo, saüsagge sati vissàso, vissàse sati otàro, otiõõacit- tass'etaü pàñikaïkhaü\<*<4>*>/: anabhirato và brahmacariyaü carissati\<*<5>*>/ a¤¤ataraü và saükiliññhaü àpattiü àpajjissati sikkhaü và paccakkhàya hãnàyàvattissati. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà kulupakassa bhik- khuno ativelaü kulesu saüsaññhassa viharato ti. CCXXVII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà bhogesu. Katame pa¤ca? 2. Aggisàdhàraõà bhogà, udakasàdhàraõà bhogà, ràja- sàdhàraõà bhogà, corasàdhàraõà bhogà, appiyehi dàyàdehi sàdhàraõà bhogà. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà bhogesu. 3. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà bhogesu. Katame pa¤ca? 4. Bhoge nissàya attànaü sukheti pãõeti sammà sukhaü pariharati, màtàpitaro sukheti pãõeti sammà sukhaü pari- harati, puttadàradàsakammakaraporise sukheti pãõeti sam- mà sukhaü pariharati, mittàmacce sukheti pãõeti sammà sukhaü pariharati, samaõabràhmaõesu\<*<6>*>/ uddhaggikaü dak- khiõaü patiññhàpeti\<*<7>*>/ sovaggikaü sukhavipàkaü saggasaü- vattanikaü. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà bhogeså ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. insert na. 2 M. Ph. S. -ri. 3 M. Ph. chapa¤ca. 4 Ph. -khà. 5 Ph. cariyati; S. omits caro a¤¤a- và. 6 M. Ph. -õe. 7 M. -pesi; M6. M7 -ññhapeti. >/ #<[page 260]># %<260 Aïguttara-Nikàya. CCXXVIII. 1-CCXXX. 2>% CCXXVIII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà ussårabhatte kule. Ka- tame pa¤ca? 2. Ye te atithã pàhunà, te na kàlena pañipåjenti. Yà tà balipañiggàhikà devatà, tà na kàlena pañipåjenti. Ye te samaõabràhmaõà ekabhattikà rattåparatà viratà vikàla- bhojanà, te na kàlena pañipåjenti. Dàsakammakaraporisà\<*<1>*>/ vimukhà kammaü karonti. Tàvatakam yeva\<*<2>*>/ asamayena bhuttaü anojavantaü hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà ussårabhatte kule. 3. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà samayabhatte kule. Katame pa¤ca? 4. Ye te atithã pàhunà, te kàlena pañipujenti. Yà tà balipañiggàhikà devatà, tà kàlena pañipåjenti. Ye te sa- maõabràhmaõà ekabhattikà rattåparatà viratà vikàlabho- janà, te kàlena pañipåjenti. Dàsakammakaraporisà\<*<1>*>/ avi- mukhà kammaü karonti. Tàvatakaü yeva\<*<2>*>/ samayena bhuttaü ojavantaü hoti. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà samayabhatte kule ti. CCXXIX. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà kaõhasappe. Katame pa¤ca? 2. Asuci, duggandho, sabhãru, sappañibhayo, mittadubbhã\<*<3>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà kaõhasappe. 3. Evam eva kho bhikkhave pa¤c'ime àdãnavà màtugàme. Katame pa¤ca? 4. Asuci, duggandho, sabhãru, sappañibhayo, mittadubbhã\<*<3>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà màtugàme ti. CCXXX. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà kaõhasappe. Katame pa¤ca? 2. Kodhano, upanàhã, ghoraviso, dujjivho\<*<4>*>/, mittadubbhã\<*<3>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. puts yà tà before dàsa-. 2 Ph. tàvatà ta¤ ¤eva. 3 T. M6. M7 -dubhã. 4 M. T. M7. S. dujivho, and so always. >/ #<[page 261]># %% Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà kaõhasappe. 3. Evam eva kho bhikkhave pa¤c'ime àdãnavà màtugàme Katame pa¤ca? 4. Kodhano, upanàhã, ghoraviso, dujjivho, mittadubbhã. 5. Tatr' idaü bhikkhave màtugàmassa ghoravisatà: ye- bhuyyena bhikkhave màtugàmo tibbaràgo. Tatr' idaü bhik- khave màtugàmassa dujjivhatà: yebhuyyena bhikkhave mà- tugàmo pisunavàco\<*<1>*>/. Tatr' idaü bhikkhave màtugàmassa mittadubbhità: yebhuyyena bhikkhave màtugàmo aticàrinã. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà màtugàme ti. Dãghacàrikavaggo\<*<2>*>/ tevãsatimo\<*<3>*>/. Uddànaü\<*<4>*>/: Dãghacàrikà dve\<*<5>*>/ vuttà\<*<6>*>/ atinivàsamacchare\<*<7>*>/ Dve\<*<8>*>/ ca\<*<9>*>/ kulupakà\<*<10>*>/ bhogo\<*<11>*>/ bhattaü sappàpare duve\<*<12>*>/ ti. CCXXXI. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu abhàvanãyo hoti. Katamehi pa¤cahi? 2. Na àkappasampanno hoti na vattasampanno, na\<*<13>*>/ bahussuto hoti na sutadharo, na\<*<14>*>/ pañisallekhità\<*<15>*>/ hoti na pañisallànàràmo\<*<16>*>/, na kalyàõavàco hoti na kalyàõavàkka- raõo, duppa¤¤o hoti jaëo eëamågo. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu abhàvanãyo hoti. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu bhàvanãyo hoti. Katamehi pa¤cahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. T. M7. S. pisuõa- 2 T. M6. M7 vaggo tatiyo, and nothing else; M. adds niññhito; Ph. -vaggaü niñhitaü. 3 S. tatiyo. 4 S. tass' udd- 5 S. dve dãgha-; M. Ph. -càrikaü. 6 Ph. vuttaü. 7 S. abhinivàsamaccharaü; M. atinivàsaü maccheraü. 8 S. duve. 9 omitted by S. 10 Ph. -kaü. 11 M. Ph. bhogà. 12 M. usurabhattaü kaõhasappàpare dve; Ph. usurabhattakula¤ ca kaõhasappà apare dve. 13 omitted by T. M6. 14 omitted by T. 15 M. -khatà; Ph. -khato; T. M6. M7 sallikhità. 16 T. -sallàõàràmo; S. adds na kalyàõàràmo. >/ #<[page 262]># %<262 Aïguttara-Nikàya. CCXXXI. 4-CCXXXIII. 1>% 4. âkappasampanno hoti vattasampanno\<*<1>*>/, bahussuto hoti sutadharo, pañisallekhità\<*<2>*>/ hoti pañisallànàràmo\<*<3>*>/, kalyàõa- vàco hoti kalyàõavàkkaraõo, pa¤¤avà hoti ajaëo aneëamågo. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu bhàvanãyo hotã ti. CCXXXII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo ca. Katamehi pa¤cahi? 2. Sãlavà hoti, pàtimokkhasaüvarasaüvuto viharati àcà- ragocarasampanno, anumattesu vajjesu bhayadassàvã, samà- dàya sikkhati sikkhàpadesu. Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammà àdikalyàõà majjhe kalyàõà pariyosànakalyàõà sàtthaü\<*<4>*>/ savya¤janaü\<*<5>*>/ kevalaparipuõ- õaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti, tathàrå- pàssa dhammà bahussutà honti dhatà\<*<6>*>/ vacasà paricità manasànupekkhità diññhiyà suppañividdhà. Kalyàõavàco hoti kalyàõavàkkaraõo, poriyà vàcàya samannàgato vissañ- ñhàya anelagaëàya atthassa vi¤¤àpaniyà. Catunnaü jhànà- naü\<*<7>*>/ àbhicetasikànaü\<*<8>*>/ diññhadhammasukhavihàrànaü ni- kàmalàbhã hoti akicchalàbhã akasiralàbhã. âsavànaü\<*<9>*>/ khayà\<*<10>*>/ anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu sabrahmacàrãnaü piyo ca hoti manàpo ca garu ca bhàvanãyo cà ti. CCXXXIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu àvàsaü sobheti. Katamehi pa¤cahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. T. M6. M7 add hoti, but only M7 has hoti after na vattasampanno in the correspondent preceding phrase. 2 M. Ph. -khatà; T. M6. M7 -sallikhità. 3 T. -sallàõ-; S. adds kalyàõàràmo. 4 M6. M7 sàtthà. 5 M6. M7 -nà. 6 M. Ph. dhàtà. 7 omitted by T. 8 Ph. M6 abhi- 9 T. -vàna¤ ca. 10 M6 khayaü ca. >/ #<[page 263]># %% 2. Sãlavà hoti . . .\<*<1>*>/ samàdàya\<*<2>*>/ sikkhati sikkhàpadesu. Bahussuto hoti . . .\<*<1>*>/ diññhiyà suppañividdhà. Kalyàõavàco hoti kalyàõavàkkaraõo, poriyà vàcàya samannàgato vissañ- ñhàya anelagaëàya\<*<3>*>/ atthassa vi¤¤àpaniyà. Pañibalo hoti upasaïkamante\<*<4>*>/ dhammiyà kathàya sandassetuü samàda- petuü samuttejetuü sampahaüsetuü. Catunnaü jhànànaü àbhicetasikànaü\<*<5>*>/ diññhadhammasukhavihàrànaü nikàma- làbhã hoti akicchalàbhã akasiralàbhã. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu àvàsaü sobhetã ti. CCXXXIV. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu àvàsassa bahåpakàro hoti. Katamehi pa¤cahi? 2. Sãlavà hoti . . . pe\<*<6>*>/ . . . samàdàya sikkhati sikkhà- padesu. Bahussuto hoti . . . pe\<*<7>*>/ . . . diññhiyà suppañi- viddhà. Khaõóaphullaü pañisaïkharoti. Mahà kho pana bhikkhusaïgho abhikkanto\<*<8>*>/ nànàverajjakà\<*<9>*>/ bhikkhå gihã- naü upasaïkamitvà àroceti `mahà kho àvuso bhikkhusaï- gho abhikkanto nànàverajjakà bhikkhå, karotha pu¤¤àni, samayo pu¤¤àni kàtun' ti. Catunnaü jhànànaü àbhiceta- sikànaü diññhadhammasukhavihàrànaü nikàmalàbhã hoti akicchalàbhã akasiralàbhã. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu àvàsassa bahåpakàro hotã ti. CCXXXV. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu gihãnaü\<*<10>*>/ anukampati. Katamehi pa¤cahi? 2. Adhisãle\<*<11>*>/ samàdapeti. Dhammadassane niveseti. Gilàõake upasaïkamitvà satiü uppàdeti `arahaggataü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. pa; S. pe. 2 omitted by S. 3 T. aneëagalàya. 4 S. -mantaü. 5 Ph. T. M6 abhi- 6 M. pa; omitted by Ph. 7 M. pa; omitted by Ph. M6. M7. 8 T. M6. M7 -te; M6 has also saüghe. 9 Ph. T. M7 -ke. 10 M6. M7 gihi; S. gihim. 11 S. -sãlesu. >/ #<[page 264]># %<264 Aïguttara-Nikàya. CCXXXVI. 1-4>% àyasmanto satiü upaññhàpethà\<*<1>*>/' ti. Mahà kho pana bhik- khusaïgho\<*<2>*>/ abhikkanto\<*<3>*>/ nànàverajjakà\<*<4>*>/ bhikkhå gihãnaü upasaïkamitvà àroceti `mahà kho àvuso bhikkhusaïgho\<*<5>*>/ abhikkanto nànàverajjakà bhikkhå, karotha pu¤¤àni, sa- mayo pu¤¤àni kàtun' ti. Yaü kho pan'assa bhojanaü denti låkhaü và paõãtaü và, taü\<*<6>*>/ attanà paribhu¤jati, saddhàdeyyaü\<*<7>*>/ na vinipàteti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu gihãnaü\<*<8>*>/ anukampatã ti. CCXXXVI. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. Ananuvicca apariyogàhetvà avaõõàrahassa vaõõaü bhàsati, ananuvicca\<*<9>*>/ apariyogàhetvà vaõõàrahassa avaõõaü bhàsati, ananuvicca apariyogàhetvà appasàdanãye ñhàne pasàdaü upadaüseti, ananuvicca apariyogàhetvà pasàda- nãye ñhàne appasàdaü upadaüseti, saddhàdeyyaü vini- pàteti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 4. Anuvicca pariyogàhetvà avaõõàrahassa avaõõaü bhà- sati, anuvicca pariyogàhetvà vaõõàrahassa vaõõaü bhàsati, anuvicca pariyogàhetvà appasàdanãye ñhàne appasàdaü upadaüseti, anuvicca pariyogàhetvà pasàdanãye ñhàne pa- sàdaü upadaüseti, saddhàdeyyaü na vinipàteti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü sagge ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 upaññha- 2 T. M6. M7 saüghe. 3 Ph. T. M6. M7 -te. 4 Ph. T. M6. M7 -ke. 5 M7 -saüghena. 6 omitted by M. Ph. T. 7 Ph. saddhàya deyyaü. 8 S. gihiü. 9 M7 omits this sentence. >/ #<[page 265]># %% CCXXXVII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. Ananuvicca apariyogàhetvà avaõõàrahassa vaõõaü bhàsati, ananuvicca apariyogàhetvà vaõõàrahassa avaõõaü bhàsati, àvàsamaccharã hoti àvàsapaligedhã\<*<1>*>/, kulamaccharã hoti kulapaligedhã\<*<1>*>/, saddhàdeyyaü vinipàteti. Imehi kho\<*<2>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 4. Anuvicca pariyogàhetvà avaõõàrahassa avaõõaü bhà- sati, anuvicca pariyogàhetvà vaõõàrahassa vaõõaü bhàsati, na àvàsamaccharã hoti na àvàsapaligedhã\<*<1>*>/, na kulamac- charã hoti na kulapaligedhã, saddhàdeyyaü na vinipàteti. Imehi kho\<*<2>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü sagge ti. CCXXXVIII. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. Ananuvicca apariyogàhetvà avaõõàrahassa vaõõaü bhàsati, ananuvicca apariyogàhetvà vaõõàrahassa avaõõaü bhàsati, àvàsamaccharã hoti, kulamaccharã\<*<3>*>/ hoti\<*<3>*>/, làbha- maccharã hoti. Imehi kho\<*<2>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 4. Anuvicca pariyogàhetvà avaõõàrahassa avaõõaü bhà- sati, anuvicca pariyogàhetvà vaõõàrahassa vaõõaü bhà- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -bodhi. 2 S. has only pe. 3 omitted by M7. >/ #<[page 266]># %<266 Aïguttara-Nikàya. CCXXXIX. 1-CCXL. 4>% sati, na àvàsamaccharã hoti, na kulamaccharã hoti, na\<*<1>*>/ làbhamaccharã\<*<1>*>/ hoti. Imehi kho\<*<2>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü sagge ti. CCXXXIX. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. âvàsamaccharã hoti, kulamaccharã\<*<3>*>/ hoti\<*<3>*>/, làbhamac- charã hoti, vaõõamaccharã\<*<4>*>/ hoti, saddhàdeyyaü vinipàteti. Imehi kho\<*<2>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 4. Na àvàsamaccharã hoti, na kulamaccharã hoti, na là- bhamaccharã hoti, na vaõõamaccharã\<*<4>*>/ hoti, saddhàdeyyaü na vinipàteti. Imehi kho\<*<2>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü sagge ti. CCXL. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. âvàsamaccharã hoti, kulamaccharã hoti, làbhamac- charã hoti, vaõõamaccharã hoti, dhammamaccharã hoti. Imehi kho\<*<2>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 4. Na àvàsamaccharã hoti, na kulamaccharã hoti, na là- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M7. 2 S. has only pe. 3 omitted by T. 4 M. Ph. dhamma- >/ #<[page 267]># %% bhamaccharã hoti, na vaõõamaccharã hoti, na dhamma- maccharã hoti. Imehi kho\<*<1>*>/ bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àvàsiko bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü sagge ti. âvàsikavaggo\<*<2>*>/ catuvãsatimo\<*<3>*>/. Uddànaü\<*<4>*>/: âvàsiko piyo\<*<5>*>/ ca\<*<6>*>/ sobhanà\<*<7>*>/ bahåpakàro\<*<8>*>/ anukampako ca Yathàbhataü\<*<9>*>/ avaõõaü\<*<10>*>/ ca\<*<6>*>/ catukkamacchariyena\<*<11>*>/ cà ti. CCXLI. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà duccarite\<*<12>*>/. Katame pa¤ca? 2. Attà\<*<13>*>/ pi\<*<13>*>/ attànaü upavadati, anuvicca vi¤¤å garahanti, pàpako kittisaddo abbhuggacchati, sammåëho kàlaü karoti, kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati\<*<14>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà duccarite\<*<12>*>/. 3. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà sucarite. Katame pa¤ca? 4. Attà pi attànaü na upavadati, anuvicca vi¤¤å pasaü- santi, kalyàõo kittisaddo abbhuggacchati, asammåëho kà- laü karoti, kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati\<*<14>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà sucarite ti. CCXLII-CCXLIV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà kàyaduccarite . . .\<*<15>*>/ kà- yasucarite . . .\<*<15>*>/ vacãduccarite . . .\<*<15>*>/ vacãsucarite . . .\<*<15>*>/ manoduccarite . . .\<*<16>*>/ manosucarite. Katame pa¤ca? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. has only pe. 2 T. M6. M7 vaggo catuttho, and they omit all the rest; Ph. -vaggaü; M. Ph. add niññhito (Ph. -taü). 3 S. catuttho. 4 S. tass' udd- 5 S. appiya. 6 omitted by S. 7 S. adds ca. 8 Ph. bahukàro. 9 S. -bhata¤ càpi. 10 S. avaõõagedhà. 11 M. Ph. catuko ma-; S. catukkamaccherapa¤cakena. 12 M7 -tena. 13 omitted by M7. 14 T. M6. M7 upp- 15 M. Ph. pa; S. pe; it gives also the introductory phrase to each of the three sections, and to the last in full; M7 omits -duccarite after vacã- and mano- 16 Ph. la. >/ #<[page 268]># %<268 Aïguttara-Nikàya. CCXLIV. 2-CCXLIX. 3>% 2. Attà pi attànaü na upavadati, anuvicca vi¤¤å pasaü- santi, kalyàõo kittisaddo abbhuggacchati, asammåëho kàlaü karoti, kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati\<*<1>*>/. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà manosucarite ti. CCXLV. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà duccarite. Katame pa¤ca? 2. Attà pi attànaü upavadati, anuvicca vi¤¤å garahanti, pàpako kittisaddo abbhuggacchati, saddhammà vuññhàti, asaddhamme patiññhàti. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà duccarite. 3. Pa¤c'ime bhikkhave ànisaüsà sucarite. Katame pa¤ca? 4. Attà pi attànaü na upavadati, anuvicca vi¤¤å pasaü- santi, kalyàõo kittisaddo abbhuggacchati, asaddhammà vuññhàti, saddhamme patiññhàti. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà sucarite ti. CCXLVI-CCXLVIII. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà kàyaduccarite . . .\<*<2>*>/ kà- yasucarite . . .\<*<2>*>/ vacãduccarite . . .\<*<2>*>/ vacãsucarite . . .\<*<2>*>/ mano- duccarite . . .\<*<2>*>/ manosucarite. Katame pa¤ca? 2. Attà pi attànaü na upavadati, anuvicca vi¤¤å pasaü- santi, kalyàõo kittisaddo abbhuggacchati, asaddhammà vuññhàti, saddhamme patiññhàti. Ime kho bhikkhave pa¤ca ànisaüsà manosucarite ti. CCXLIX. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà sãvathikàya. Katame pa¤ca? 2. Asuci, duggandhà, sappañibhayà, vàëànaü\<*<3>*>/ amanus- sànaü àvàso\<*<4>*>/, bahuno janassa àrodanà. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà sãvathikàya. 3. Evam eva kho bhikkhave pa¤c'ime àdãnavà sãvathi- kåpame puggale. Katame pa¤ca? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 upp- 2 M. Ph. la; S. pe; for the rest cp. n. 15 p. 267. 3 T. M6. M7. S. vàl- throughout. 4 T. àvàsà. >/ #<[page 269]># %% 4. Idha bhikkhave ekacco puggalo asucinà kàyakammena samannàgato hoti, asucinà vacãkammena samannàgato hoti, asucinà manokammena samannàgato hoti: idam assa asu- citàya vadàmi. Seyyathà pi sà bhikkhave sãvathikà asuci, tathåpamàhaü bhikkhave imaü puggalaü vadàmi. 5. Tassa asucinà kàyakammena samannàgatassa asucinà vacãkammena samannàgatassa asucinà manokammena sam- annàgatassa pàpako kittisaddo abbhuggacchati: idam assa duggandhatàya vadàmi. Seyyathà pi sà bhikkhave sãva- thikà duggandhà, tathåpamàhaü bhikkhave imaü pugga- laü vadàmi. 6. Tam enaü asucinà kàyakammena samannàgataü asu- cinà vacãkammena samannàgataü asucinà manokammena samannàgataü pesalà sabrahmacàrã\<*<1>*>/ àrakà parivajjenti\<*<2>*>/: idam assa sappañibhayasmiü vadàmi. Seyyathà pi sà bhik- khave sãvathikà sappañibhayà, tathåpamàhaü bhikkhave imaü puggalaü vadàmi. 7. So asucinà kàyakammena samannàgato asucinà vacã- kammena samannàgato asucinà manokammena samannà- gato sabhàgehi puggalehi saddhiü saüvasati: idam assa vàëàvasathasmiü\<*<3>*>/ vadàmi. Seyyathà pi sà bhikkhave sã- vathikà vàëànaü amanussànaü àvàso\<*<4>*>/, tathåpamàhaü bhik- khave imaü puggalaü vadàmi. 8. Tam enaü asucinà kàyakammena samannàgataü\<*<5>*>/ asu- cinà vacãkammena samannàgataü asucinà manokammena samannàgataü pesalà sabrahmacàrã\<*<1>*>/ disvà khãyadhammaü\<*<6>*>/ àpajjanti `aho vata no dukkhaü, ye\<*<7>*>/ mayaü evaråpehi puggalehi saddhiü saüvasàmà' ti: idam assa àrodanàya vadàmi. Seyyathà pi sà bhikkhave sãvathikà bahuno ja- nassa àrodanà, tathåpamàhaü bhikkhave imaü puggalaü vadàmi. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà sãvathikåpame pug- gale ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. brahma- 2 M. Ph. -vajjanti. 3 M. -sasmiü; T. -thasmiü; Ph. vàëà ca bhayasmã (sic). 4 T. M6 -sà. 5 M. Ph. la. 6 M6. M7 khãyana- 7 M6 yeva. >/ #<[page 270]># %<270 Aïguttara-Nikàya. CCL. 1-4>% CCL. 1. Pa¤c'ime bhikkhave àdãnavà puggalappasàde. Ka- tame pa¤ca? 2. Yasmiü bhikkhave puggale puggalo abhippasanno hoti, so tathàråpaü\<*<1>*>/ àpattiü àpanno hoti, yathàråpàya àpattiyà saïgho ukkhipati. Tassa evaü hoti `yo kho myà- yaü puggalo piyo manàpo, so saïghena ukkhitto' ti, bhik- khåsu appasàdabahulo hoti, bhikkhåsu appasàdabahulo samàno a¤¤e bhikkhå na bhajati, a¤¤e bhikkhå abhajanto saddhammaü na suõàti, saddhammaü asuõanto saddham- mà parihàyati. Ayaü bhikkhave pañhamo àdãnavo pugga- lappasàde. 3. Puna ca paraü bhikkhave yasmiü puggale puggalo abhippasanno hoti, so tathàråpaü\<*<2>*>/ àpattiü àpanno hoti, yathàråpàya àpattiyà saïgho ante nisãdàpeti. Tassa evaü hoti `yo kho myàyaü puggalo piyo manàpo, so saïghena ante nisãdàpito' ti, bhikkhåsu appasàdabahulo hoti, bhik- khåsu appasàdabahulo samàno a¤¤e bhikkhå na bhajati, a¤¤e bhikkhå abhajanto\<*<3>*>/ saddhammaü na suõàti, sad- dhammaü asuõanto saddhammà parihàyati. Ayaü bhik- khave dutiyo àdãnavo puggalappasàde. 4. Puna ca paraü bhikkhave yasmiü puggale puggalo abhippasanno hoti, so disàpakkanto hoti . . . pe\<*<4>*>/ . . . so vibbhanto hoti . . . pe\<*<5>*>/ . . . so kàlakato hoti. Tassa evaü hoti `yo kho myàyaü puggalo piyo manàpo, so kàlakato' ti, a¤¤e bhikkhå na bhajati, a¤¤e bhikkhå abhajanto sad- dhammaü na suõàti, saddhammaü asuõanto saddhammà parihàyati. Ayaü bhikkhave pa¤camo àdãnavo puggala- ppasàde. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà puggalappasàde ti. Duccaritavaggo\<*<6>*>/ pa¤cavãsatimo\<*<7>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 -råpiü. 2 T. -råpiü. 3 T. M6. M7 na bhajanto. 4 M. Ph. la. 5 M. Ph. la; omitted by T. M6. M7. 6 T. M6. M7 pa¤camo vaggo (T. vaggo p-), then pa¤camo paõõàsako (T. omits pa¤c-), and this is all that they have; M. Ph. add niññhito (Ph. -taü) after -vaggo (Ph. vaggaü). 7 M. vãsatimo; S. pa¤camo; omitted by Ph.; M. Ph. add Pa¤camo paõõàsako. >/ #<[page 271]># %< [Upasampadà-Vagga.] 271>% Uddànaü\<*<1>*>/: Duccaritaü kàyaduccaritaü vacãduccaritaü manoduc- caritaü. Catåhi pare dve sãvathikà puggalappasàdena cà ti\<*<2>*>/. [CHAòòHA-PAööâSAKO\<*<3>*>/.] 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgatena bhik- khunà upasampàdetabbaü. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu asekhena sãlakkhandhena sa- mannàgato hoti, asekhena samàdhikkhandhena samannà- gato hoti, asekhena pa¤¤àkkhandhena\<*<4>*>/ samannàgato hoti, asekhena vimuttikkhandhena samannàgato hoti, asekhena vimutti¤àõadassanakkhandhena samannàgato hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgatena bhikkhunà upasampàdetabban ti. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgatena bhik- khunà nissayo dàtabbo\<*<5>*>/ . . . pe . . . sàmaõero upaññhàpe- tabbo. Katamehi pa¤cahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu asekhena sãlakkhandhena sam- annàgato\<*<6>*>/ hoti\<*<7>*>/, asekhena samàdhikkhandhena . . . asekhena pa¤¤àkkhandhena\<*<8>*>/ . . . asekhena vimuttikkhandena . . . ase- khena vimutti¤àõadassanakkhandhena samannàgato\<*<9>*>/ hoti\<*<9>*>/. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgatena bhikkhunà sàmaõero upaññhàpetabbo ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. tass' udd- 2 S. adds Pa¤camo paõõàsako niññhito. 3 S. has as title Vaggàsaïgahità suttantà. The usual ordinal numbers having been left out by M. in the subsequent Suttas, no numbers are given henceforth. 4 M. T. pa¤¤a-; M6 paü¤a- 5 M. Ph. S. differ from T. M6. M7 in their mode of abbreviation, but not even S. is quite consonant with M. Ph. To avoid mistakes, 1 follow the Sinhalese MSS. exclusively up to the end of this Nipàta. 6 omitted by M7. 7 omitted by M6. M7. 8 M6 paü¤a- 9 omitted by T. M6. M7. >/ #<[page 272]># %<272 Aïguttara-Nikàya.>% 1. Pa¤c' imàni bhikkhave macchariyàni. Katamàni pa¤ca? 2. âvàsamacchariyaü, kulamacchariyaü, làbhamacchari- yaü\<*<1>*>/, vaõõamacchariyaü, dhammamacchariyaü. Imàni kho bhikkhave pa¤ca macchariyàni. Imesaü kho\<*<1>*>/ bhikkhave pa¤cannaü macchariyànaü etaü patikiññhaü\<*<2>*>/, yad idaü dhammamacchariyan ti. 1. Pa¤cannaü bhikkhave macchariyànaü pahànàya samucchedàya brahmacariyaü vussati. Katamesaü pa¤- cannaü? 2. âvàsamacchariyassa pahànàya samucchedàya brahma- cariyaü vussati. Kulamacchariyassa . . . làbhamacchari- yassa . . . vaõõamacchariyassa . . . dhammamacchariyassa pahànàya samucchedàya brahmacariyaü vussati. Imesaü kho bhikkhave pa¤cannaü macchariyànaü pa- hànàya samucchedàya brahmacariyaü vussatã ti. 1. Pa¤c'ime\<*<3>*>/ bhikkhave dhamme appahàya\<*<4>*>/ abhabbo pañhamaü jhànaü upasampajja viharituü. Katame pa¤ca? 2. âvàsamacchariyaü, kulamacchariyaü, làbhamacchari- yaü, vaõõamacchariyaü, dhammamacchariyaü. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhamme appahàya\<*<4>*>/ abhabbo pañhamaü jhànaü upasampajja viharituü. 3. Pa¤c'ime\<*<3>*>/ bhikkhave dhamme pahàya\<*<4>*>/ bhabbo pañha- maü jhànaü upasampajja viharituü. Katame pa¤ca? 4. âvàsamacchariyaü, kulamacchariyaü, làbhamacchari- yaü, vaõõamacchariyaü, dhammamacchariyaü. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhamme pahàya\<*<4>*>/ bhabbo pa- ñhamaü jhànaü upasampajja viharitun ti. 1. Pa¤c'ime\<*<3>*>/ bhikkhave dhamme appahàya abhabbo du- tiyaü jhànaü . . . tatiyaü jhànaü . . . catutthaü jhà- naü . . . sotàpattiphalaü . . . sakadàgàmiphalaü . . . anàgàmiphalaü . . . arahattaphalam\<*<5>*>/ sacchikàtuü. Ka- tame pa¤ca? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 M. S. pañikkiññhaü. 3 S. pa¤ ca 4 Ph. -hànàya. 5 M. Ph. S. arahattaü. >/ #<[page 273]># %< [Upasampadà-Vagga.] 273>% 2. âvàsamacchariyaü, kulamacchariyaü, làbhamacchari- yaü, vaõõamacchariyaü, dhammamacchariyaü. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhamme appahàya abhabbo arahattaphalaü\<*<1>*>/ sacchikàtuü. 3. Pa¤c'ime\<*<2>*>/ bhikkhave dhamme pahàya bhabbo duti- yaü jhànaü . . . tatiyaü jhànaü . . . pe . . . arahatta- phalaü\<*<3>*>/ sacchikàtun ti. 1. Pa¤c'ime\<*<4>*>/ bhikkhave dhamme appahàya abhabbo pa- ñhamaü jhànaü upasampajja viharituü. Katame pa¤ca? 2. âvàsamacchariyaü, kulamacchariyaü, làbhamacchari- yaü, vaõõamacchariyaü, akata¤¤utaü akataveditaü. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhamme appahàya abhabbo pañhamaü jhànaü upasampajja viharituü. 3. Pa¤c'ime\<*<4>*>/ bhikkhave dhamme pahàya bhabbo pañha- maü jhànaü upasampajja viharituü. Katame pa¤ca? 4. âvàsamacchariyaü, kulamacchariyaü, làbhamacchari- yaü, vaõõamacchariyaü, akata¤¤utaü akataveditaü. Ime kho bhikkhave pa¤ca dhamme pahàya bhabbo pa- ñhamaü jhànaü upasampajja viharitun ti. 1. Pa¤c'ime\<*<4>*>/ bhikkhave dhamme\<*<5>*>/ appahàya abhabbo dutiyaü jhànaü . . . pe . . . tatiyaü jhànaü . . . pe . . . catutthaü jhànaü . . . pe . . . sotàpattiphalaü . . . pe . . . sakadàgàmiphalaü . . . pe . . . anàgàmiphalaü . . . pe\<*<6>*>/ . . . arahattaü sacchikàtuü. Katame pa¤ca? \<*<2>*>/. âvàsamacchariyaü, kulamacchariyaü, làbhamacchari- yaü, vaõõamacchariyaü, akata¤¤utaü akataveditaü . . . Ime kho bhikkhave pa¤ca dhamme pahàya bhabbo ara- hattaü sacchikàtun ti\<*<7>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. M6. M7. S. arahattaü. 2 S. pa¤ca; M6. M7 omit this sentence entirely. 3 M. Ph. S. arahattaü. 4 S. pa¤ca. 5 omitted by Ph. 6 omitted by T. M7. 7 T. M6. M7 add Chaññho vaggo. >/ #<[page 274]># %<274 Aïguttara-Nikàya.>% 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhattudde- sako na sammannitabbo. Katamehi pa¤cahi? 2. Chandàgatiü gacchati, dosàgatiü gacchati, mohàga- tiü gacchati, bhayàgatiü gacchati, uddiññhànuddiññhaü\<*<1>*>/ na jànàti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhattuddesako na sammannitabbo. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhattudde- sako sammannitabbo. Katamehi pa¤cahi? 4. Na chandàgatiü gacchati, na dosàgatiü gacchati, na mohàgatiü gacchati, na bhayàgatiü gacchati, uddiññhànud- diññhaü\<*<1>*>/ jànàti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhattuddesako sammannitabbo ti. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhattudde- sako sammato na pesetabbo . . . pe . . . sammato pese- tabbo . . . bàlo veditabbo . . . pe . . . paõóito veditabbo . . . pe . . . khataü upahataü attànaü pariharati . . . pe . . . akkhataü anupahataü attànaü pariharati . . . pe . . . yathàbhataü nikkhitto evaü niraye . . . pe . . . yathà- bhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? \<*<2>*>/. Na chandàgatiü gacchati, na dosàgatiü gacchati, na mohàgatiü gacchati, na bhayàgatiü gacchati, uddiññhà- nuddiññhaü jànàti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhattuddesako yathabhataü nikkhitto evaü sagge ti. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato senàsana- pa¤¤àpako na sammannitabbo . . .\<*<2>*>/ senàsanapa¤¤àpako sammannitabbo . . . pa¤¤attàpa¤¤attaü na jànàti . . . pa¤¤attàpa¤¤attaü jànàti . . . Bhaõóàgàriko na samman- nitabbo . . . bhaõóàgàriko sammannitabbo . . . guttàgut- taü na jànàti . . . guttàguttaü jànàti . . . Cãvarapañig- gàhako na sammanitabbo . . . cãvarapañiggàhako sam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. T. M6. M7 -ànudiññhaü. 2 S. inserts senàsanagàhàpako. >/ #<[page 275]># %< [Upasampadà-Vagga.] 275>% mannitabbo . . . gahitàgahitaü na jànàti . . . gahitàga- hitaü jànàti . . . pe . . . Cãvarabhàjako na sammanni- tabbo . . . cãvarabhàjako sammannitabbo . . . pe . . . Yàgubhàjako na sammannitabbo . . . yàgubhàjako sam- mannitabbo . . . pe . . . Phalabhàjako na sammannitabbo . . . phalabhàjako sammannitabbo . . . pe . . . Khajja- kabhàjako na sammannitabbo . . . khajjakabhàjako sam- mannitabbo . . . bhàjitàbhàjitaü na jànàti . . . bhàjità- bhàjitaü jànàti . . . Appamattakavissajjako na sammanni- tabbo . . . appamattakavissajjako sammannitabbo . . . vis- sajjitàvissajjitaü\<*<1>*>/ na jànàti . . . vissajjitàvissajjitam jànàti . . . pe\<*<2>*>/ . . . Sàñiyagàhàpako na sammannitabbo . . . sà- ñiyagàhàpako sammannitabbo . . . Pattaggàhàpako na sam- mannitabbo . . .\<*<3>*>/ pattaggàhàpako sammannitabbo . . . gahitàgahitaü na jànàti . . . gahitàgahitaü jànàti . . . âràmikapesako na sammannitabbo . . . àràmikapesako sammannitabbo . . . Sàmaõerapesako na sammannitabbo . . . sàmaõerapesako sammannitabbo . . . pe . . . sam- mato na pesetabbo . . . sammato pesetabbo . . . bàlo ve- ditabbo . . . paõóito veditabbo . . . khataü upahataü attànaü pariharati . . . akkhataü anupahataü attànaü pariharati . . . yathàbhataü nikkhitto evaü niraye . . . pesitàpesitaü na jànàti . . . yathàbhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 2. Na chandàgatiü gacchati, na dosàgatiü gacchati, na mohàgatiü gacchati, na bhayàgatiü gacchati, pesitàpesi- taü jànàti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato sàmaõerapesako yathàbhataü nikkhitto evaü sagge ti\<*<4>*>/. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. Pàõàtipàtã hoti, adinnàdàyã hoti, abrahmacàrã hoti, musàvàdã hoti, suràmerayamajjapamàdaññhàyã hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. vissajjàviss- 2 omitted by T. 3 T. pe. 4 M6. M7 pe. >/ #<[page 276]># %<276 Aïguttara-Nikàya.>% Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 4. Pàõàtipàtà pañivirato hoti, adinnàdànà pañivirato hoti, abrahmacariyà pañivirato hoti, musàvàdà pañivirato hoti, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañivirato hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato bhikkhu yathàbhataü nikkhitto evaü sagge ti. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgatà bhik- khunã . . . sikkhamànà . . . sàmaõerà\<*<1>*>/ . . . upàsikà\<*<2>*>/ yathà- bhataü nikkhittà evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. Pàõàtipàtinã hoti adinnàdàyinã hoti, kàmesu micchà- càrinã hoti, musàvàdinã hoti, suràmerayamajjapamàdaññhà- yinã hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgatà upàsikà yathàbhataü nikkhittà evaü niraye. 3. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgatà upàsikà yathàbhataü nikkhittà evaü sagge. Katamehi pa¤cahi? 4. Pàõàtipàtà pañiviratà hoti, adinnàdànà pañiviratà hoti, kàmesu micchàcàrà pañiviratà hoti, musàvàdà pañiviratà hoti, suràmerayamajjapamàdaññhànà pañiviratà hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgatà upàsikà yathàbhataü nikkhittà evaü sagge ti. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato àjãvako yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. Pàõàtipàtã hoti, adinnàdàyã hoti, abrahmacàrã hoti, musàvàdã hoti, suràmerayamajjapamàdaññhàyã hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato àjãvako yathàbhataü nikkhitto evaü niraye ti. 1. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato nigaõñho . . . muõóasàvako . . . jañilako . . . paribbàjako . . . mà- gaõóiko\<*<3>*>/ . . . tedaõóiko\<*<4>*>/ . . . aviruddhako\<*<5>*>/ . . . gotamako \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. sàmaõero sàmaõerã. 2 M. T. M6. M7 upàsako upàsikà. 3 T. M6. M7 -yo. 4 M. Ph. hedaõóiko. 5 M. Ph. S. àruddhako. >/ #<[page 277]># %< [Upasampadà-Vagga.] 277>% . . . devadhammiko yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. Katamehi pa¤cahi? 2. Pàõàtipàtã hoti, adinnàdàyã hoti, abrahmacàrã hoti, musàvàdã hoti, suràmerayamajjapamàdaññhàyã hoti. Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato devadhammiko yathàbhataü nikkhitto evaü niraye ti\<*<1>*>/. 1. Ràgassa bhikkhave abhi¤¤àya pa¤ca dhammà bhà- vetabbà. Katame pa¤ca? 2. Asubhasa¤¤à, maraõasa¤¤à, àdãnavasa¤¤à, àhàre pa- ñikkålasa¤¤à, sabbaloke anabhiratasa¤¤à. Ràgassa bhikkhave abhi¤¤àya ime pa¤ca dhammà bhà- vetabbà ti. 1. Ràgassa\<*<2>*>/ bhikkhave abhi¤¤àya pa¤ca dhammà bhà- vetabbà. Katame pa¤ca? 2. Aniccasa¤¤à, anattasa¤¤à, maraõasa¤¤à, àhàre pañikkå- lasa¤¤à, sabbaloke anabhiratasa¤¤à. Ràgassa bhikkhave abhi¤¤àya ime pa¤ca dhammà bhà- vetabbà ti. 1. Ràgassa bhikkhave abhi¤¤àya pa¤ca dhammà bhàve- tabbà. Katame pa¤ca? 2. Aniccasa¤¤à, anicce dukkhasa¤¤à, dukkhe anattasa¤¤à, pahànasa¤¤à, viràgasa¤¤à. Ràgassa bhikkhave abhi¤¤àya ime pa¤ca dhammà bhà- vetabbà ti. 1. Ràgassa bhikkhave abhi¤¤àya pa¤ca dhammà bhà- vetabbà. Katame pa¤ca? 2. Saddhindriyaü, viriyindriyaü, satindriyaü, samàdhin- driyaü, pa¤¤indriyaü. Ràgassa bhikkhave abhi¤¤àya ime pa¤ca dhammà bhàve- tabbà. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6. M7 add Vaggo aññhamo; T. adds Vaggo. 2 S. omits this Sutta. >/ #<[page 278]># %<278 Aïguttara-Nikàya.>% 1. Ràgassa bhikkhave abhi¤¤àya pa¤ca dhammà bhàve- tabbà. Katame pa¤ca? 2. Saddhàbalaü, viriyabalaü, satibalaü, samàdhibalaü, pa¤¤àbalaü. Ràgassa bhikkhave abhi¤¤àya ime pa¤ca dhammà bhà- vetabbà. 1. Ràgassa bhikkhave pari¤¤àya parikkhayàya pahànàya khayàya vayàya viràgàya nirodhàya càgàya pañinissaggàya ime\<*<1>*>/ pa¤ca dhammà bhàvetabbà . . . Dosassa . . . mo- hassa . . . kodhassa . . . upanàhassa . . . makkhassa . . . paëàsassa . . . issàya . . . macchariyassa . . . màyàya . . . sàtheyyassa . . . thambhassa . . . sàrambhassa . . . mà- nassa . . . atimànassa . . . madassa\<*<2>*>/ . . . pamàdassa abhi¤- ¤àya pari¤¤àya parikkhayàya pahànàya khayàya vayàya viràgàya nirodhàya càgàya pañinissaggàya ime pa¤ca dhammà bhàvetabbà ti. Upasampadàvaggo niññhito chavãsatimo. Chatto Paõõàsako\<*<3>*>/. Uddànaü\<*<4>*>/: Abhi¤¤àya pari¤¤àya parikkhayàya pahànàya khayàya vayena ca Viràganirodhà càga¤ ca pañinissaggo ime dasà ti. Tatr' idaü vaggass' uddànaü\<*<4>*>/: Sekhabalaü Bala¤ c'eva Pa¤caïgika¤ ca Sumanaü Muõóa-Nãvaraõa-Sa¤¤a¤ ca Yodhàjãva¤ ca aññhamaü Theraü Kakudha-Phàsu¤ ca Andhakavinda-dvàdasaü Gilàna-Ràja-Tikaõóaü Saddhammàghàtupàsakaü Ara¤¤a-Bràhmaõa¤ c'eva Kimbilakkosakaü tathà Dãghacàràvàsika¤ ca Duccaritåpasampadan ti. Pa¤cakanipàto\<*<5>*>/ niññhito\<*<6>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. S. 2 T. màdassa. 3 only in M. Ph., but both MSS. have upasampada-; Ph. chattaü -sakaü. 4 only in M. Ph. 5 Ph. Pa¤canipàto; T. Aïguttaraparamaü; M6. M7 Aïguttarapa¤cakaü. 6 omitted by T. M6. M7. >/ #<[page 279]># %< 279>% CHAKKA-NIPâTA. Namo Tassa Bhagavato Arahato Sammàsam- buddhassa. PAòHAMA-PAööâSAKO. I. 1. Evam me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthi- yaü viharati Jetavane Anàthapiõóikassa àràme. Tatra kho Bhagavà bhikkhå àmantesi:-- Bhikkhavo ti. Bha- dante\<*<1>*>/ ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavà etad avoca:-- 2. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti pàhuneyyo\<*<2>*>/ dakkhiõeyyo\<*<2>*>/ a¤jalikaraõãyo\<*<2>*>/ anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katamehi chahi? 3. Idha bhikkhave bhikkhu cakkhunà råpaü disvà neva sumano hoti na dummano, upekkhako\<*<3>*>/ viharati sato sam- pajàno. Sotena saddaü sutvà . . . ghànena gandhaü ghà- yitvà . . . jivhàya rasaü sàyitvà . . . kàyena phoññhabbaü phusitvà . . . manasà dhammaü vi¤¤àya\<*<4>*>/ neva sumano hoti na dummano, upekkhako\<*<3>*>/ viharati sato sampajàno. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti pàhuneyyo\<*<5>*>/ dakkhiõeyyo a¤jalika- raõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà ti. Idam\<*<6>*>/ avoca Bhagavà. Attamanà te bhikkhå Bhagavato bhàsitaü abhinandun ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. bhaddante. 2 T. M7 add hoti. 3 T. M6. M7 upekh- 4 T. vi¤¤à. 5 T. adds hoti. 6 M. Ph. M8 omit this phrase. >/ #<[page 280]># %<280 Aïguttara-Nikàya. II. 1-4>% II. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti . . . pe\<*<1>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katamehi chahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu anekavihitaü iddhividhaü paccanubhoti, eko pi hutvà bahudhà hoti, bahudhà\<*<2>*>/ pi hutvà eko hoti, àvibhàvaü tirobhàvaü tirokuóóaü tiropà- kàraü tiropabbataü asajjamàno gacchati seyyathà pi àkàse, pañhaviyà pi ummujjanimujjaü karoti seyyathà pi udake, udake pi abhijjamàne\<*<3>*>/ gacchati seyyathà pi pañha- viyaü\<*<4>*>/, àkàse pi pallaïkena kamati seyyathà pi pakkhã sakuõo, ime pi candimasuriye evaümahiddhike evaümahà- nubhàve pàõinà paràmasati parimajjati, yàva Brahmalokà pi kàyena 'va saüvatteti. 3. Dibbàya sotadhàtuyà visuddhàya atikkantamànusikàya ubho sadde suõàti\<*<5>*>/ dibbe ca mànuse ca ye dåre san- tike ca\<*<6>*>/. 4. Parasattànaü parapuggallànaü cetasà ceto paricca pajànàti: saràgaü và cittaü saràgaü cittan ti pajànàti, vãtaràgaü và cittaü . . . sadosaü và cittaü . . . vãtado- saü và cittaü . . . samohaü và cittaü . . . vãtamohaü và cittam . . . saükhittaü và cittaü . . . vikkhittaü và cit- taü . . . mahaggataü và cittaü . . . amahaggataü và cittaü . . . sa-uttaraü\<*<7>*>/ và cittaü . . . anuttaraü và cit- taü . . . samàhitaü và cittaü . . . asamàhitaü và cittaü . . . vimuttaü và cittaü . . . avimuttaü và cittaü avimut- taü cittan ti pajànàti. 5. Anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati, seyyathãdaü ekam pi jàtiü dve pi jàtiyo\<*<8>*>/ tisso pi jàtiyo catasso pi jà- tiyo pa¤ca pi jàtiyo dasa\<*<9>*>/ pi\<*<9>*>/ jàtiyo\<*<9>*>/ vãsatim\<*<10>*>/ pi jàtiyo tiüsatim\<*<11>*>/ pi jàtiyo cattàëãsam pi jàtiyo pa¤¤àsam pi jà- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. M8 la; Ph. pa. 2 M. M8 bahu; Ph. bahå. 3 M. Ph. M8. T. M6 -màno. 4 T. -viyà. 5 S. suõoti. 6 omitted by T. 7 M7 savuttaraü. 8 M. la; Ph. M8 pa, then Iti and so on. 9 omitted by M7. 10 S. vãsam. 11 M6. M7. S. tiüsam. >/ #<[page 281]># %% tiyo jàtisatam pi jàtisahassam pi jàtisatasahassam\<*<1>*>/ pi\<*<1>*>/ aneke pi saüvaññakappe aneke\<*<1>*>/ pi\<*<1>*>/ vivaññakappe\<*<1>*>/ aneke\<*<2>*>/ pi\<*<2>*>/ saüvaññavivaññakappe\<*<2>*>/ amutràsiü evaünàmo evaügotto evaüvaõõo evamàhàro evaüsukhadukkhappañisaüvedã evam- àyupariyanto\<*<3>*>/, so tato cuto idhåpapanno\<*<4>*>/ ti. Iti sàkàraü sa-uddesam anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati. 6. Dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena satte passati cavamàne upapajjamàne\<*<5>*>/ hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate, yathàkammåpage satte pajànàti `ime vata bhonto sattà kàyaduccaritena samannàgatà va- cãduccaritena samannàgatà manoduccaritena samannàgatà ariyànaü upavàdakà micchàdiññhikà micchàdiññhikamma- samàdànà, te kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü dug- gatiü vinipàtaü nirayaü upapannà\<*<5>*>/, ime và\<*<6>*>/ pana bhonto sattà kàyasucaritena samannàgatà vacãsucaritena saman- nàgatà manosucaritena samannàgatà ariyànaü anupavà- dakà sammàdiññhikà sammàdiññhikammasamàdànà, te kà- yassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upa- pannà\<*<5>*>/' ti. Iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkan- tamànusakena satte passati cavamàne upapajjamàne\<*<5>*>/ hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate, yathàkammå- page satte pajànàti. âsavànaü khayà anàsavaü ceto- vimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti . . . pe\<*<7>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤a- kkhettaü lokassà ti. III. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti . . . pe\<*<8>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lo- kassa. Katamehi chahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M6. 2 omitted by T. 3 S. inserts so tato cuto amutra udapàdiü, tatra p' àsiü evaünàmo evaügotto evaüv- evamàh- evaüsukha- evamàyu- 4 T. M7 -ppanno. 5 T. M6. M7 uppa- 6 M7 ca. 7 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 give it in full. 8 M. Ph. pa. >/ #<[page 282]># %<282 Aïguttara-Nikàya. III. 2-V. 2>% 2. Saddhindriyena viriyindriyena satindriyena samàdhin- driyena pa¤¤indriyena àsavànaü\<*<1>*>/ khayà anàsavaü cetovi- muttiü pa¤¤àvimuttiü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti\<*<2>*>/ pàhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalika- raõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà ti. IV. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti . . . pe\<*<3>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lo- kassa. Katamehi chahi? 2. Saddhàbalena viriyabalena satibalena samàdhibalena pa¤¤àbalena àsavànaü\<*<4>*>/ khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchi- katvà upasampajja viharati. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti . . . pe\<*<5>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤a- kkhettaü lokassà ti. V. 1. Chahi bhikkhave aïgehi samannàgato ra¤¤o bhadro assàjàniyo\<*<6>*>/ ràjàraho hoti ràjabhoggo\<*<7>*>/, ra¤¤o aïgan tveva\<*<8>*>/ saükhaü gacchati. Katamehi chahi? 2. Idha bhikkhave ra¤¤o bhadro assàjàniyo khamo hoti råpànaü, khamo saddànaü, khamo gandhànaü, khamo rasànaü, khamo phoññhabbànaü, vaõõasampanno ca hoti. Imehi kho bhikkhave chahi aïgehi samannàgato ra¤¤o bhadro assàjàniyo ràjàraho hoti ràjabhoggo, ra¤¤o aïgan tveva saükhaü gacchati. Evam eva kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti . . . pe\<*<9>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katamehi chahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. add ca. 2 T. M6. M7 pe, then anuttaraü and so on. 3 M. la; Ph. pa; omitted by M6. M7. 4 S. adds ca. 5 M. Ph. pa. 6 T. M7 -nãyyo throughout. 7 M. Ph. -bhogo throughout. 8 all MSS. except S. have t' eva throughout. 9 M. la; omitted by Ph. M6. M7. >/ #<[page 283]># %% 3. Idha bhikkhave bhikkhu khamo hoti råpànaü, khamo saddànaü, khamo gandhànaü, khamo rasànaü, khamo phoññhabbànaü, khamo dhammànaü. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti . . . pe\<*<1>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤a- kkhettaü lokassà ti. VI. 1. Chahi bhikkhave aïgehi\<*<2>*>/ samannàgato ra¤¤o bhadro assàjàniyo\<*<3>*>/ ràjàraho hoti ràjabhoggo, ra¤¤o aïgan tveva saükhaü gacchati. Katamehi chahi? 2. Idha bhikkhave ra¤¤o bhadro assàjàniyo khamo hoti råpànaü, khamo saddànaü, khamo gandhànaü, khamo rasànaü, khamo phoññhabbànaü, balasampanno ca hoti. Imehi kho bhikkhave chahi aïgehi samannàgato ra¤¤o bhadro assàjàniyo\<*<3>*>/ ràjàraho hoti ràjabhoggo, ra¤¤o aï- gan tveva saükhaü gacchati. Evam eva kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti . . . pe\<*<4>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katamehi chahi? 3. Idha bhikkhave bhikkhu khamo hoti råpànaü, khamo saddànaü\<*<5>*>/, khamo gandhànaü, khamo rasànaü, khamo phoññhabbànaü, khamo dhammànaü. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti . . . pe\<*<4>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤a- kkhettam lokassà ti. VII. 1. Chahi bhikkhave aïgehi\<*<6>*>/ samannàgato ra¤¤o bhadro assàjàniyo\<*<7>*>/ ràjàraho hoti ràjabhoggo, ra¤¤o aïgan tveva saükhaü gacchati. Katamehi chahi? 2. Idha bhikkhave ra¤¤o bhadro assàjàniyo\<*<7>*>/ khamo hoti råpànaü, khamo saddànaü, khamo gandhànaü, khamo rasànaü, khamo phoññhabbànaü, javasampanno ca hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; omitted by Ph. T. M6. M7. 2 S. dhammehi. 3 T. -nãyo. 4 M. la; omitted by Ph. T. M6. 5 M. la; Ph. pa, then khamo dhammànaü. 6 M. la; Ph. pa. 7 M7 -nãyo. >/ #<[page 284]># %<284 Aïguttara-Nikàya. VII. 3-X. 1>% Imehi kho bhikkhave chahi aïgehi samannàgato ra¤¤o bhadro assàjàniyo ràjàraho hoti ràjabhoggo, ra¤¤o aïgan tveva saükhaü gacchati. Evam eva kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti . . . pe\<*<1>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katamehi chahi? 3. Idha bhikkhave bhikkhu khamo hoti råpànaü . . . pe\<*<2>*>/ . . . khamo dhammànaü. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti . . . pe\<*<1>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤a- kkhettaü lokassa. VIII. 1. Cha yimàni\<*<3>*>/ bhikkhave anuttariyàni. Katamàni cha? 2. Dassanànuttariyaü, savanànuttariyaü, làbhànuttari- yaü, sikkhànuttariyaü, pàricariyànuttariyaü\<*<4>*>/, anussatà- nuttariyaü\<*<5>*>/. Imàni kho bhikkhave cha anuttariyànã\<*<6>*>/ ti. IX. 1. Cha yimàni\<*<3>*>/ bhikkhave anussatiññhànàni\<*<7>*>/. Kata- màni cha? 2. Buddhànussati, dhammànussati, saïghànussati, sãlà- nussati, càgànussati, devatànussati. Imàni kho bhikkhave cha anussatiññhànànã\<*<7>*>/ ti. X. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Sakkesu viharati Kapilavat- thusmiü Nigrodhàràme. Atha kho Mahànàmo Sakko yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Mahànàmo Sakko Bhagavantaü etad avoca: Yo so bhante ariyasàvako àgataphalo vi¤¤àtasàsano, so katamena vihà- rena bahulaü viharatã ti? Yo so Mahànàma ariyasàvako \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; omitted by Ph. T. M6. 2 M. la; Ph. pa. 3 T. M6. M7 imàni. 4 T. pari-; M7 pàriyacariyà- 5 M. Ph. anusa- 6 T. ch' anutta- 7 T. M7 -tiñhà- >/ #<[page 285]># %% àgataphalo vi¤¤àtasàsano, so iminà vihàrena bahulaü vi- harati\<*<1>*>/:-- 2. Idha Mahànàma ariyasàvako Tathàgataü anussarati `iti pi so Bhagavà arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõa- sampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathi Satthà devamanussànaü buddho Bhagavà' ti. Yasmiü Mahànàma samaye ariyasàvako Tathàgataü anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na dosapariyuññhitaü cittaü hoti, na mohapariyuññhitaü cittaü hoti, ujugatam ev'assa tasmiü samaye cittaü hoti Tathàgataü àrabbha. Ujugatacitto kho pana Mahànàma ariyasàvako labhati atthavedaü, labhati\<*<2>*>/ dhammavedaü\<*<2>*>/, labhati dhammåpasaühitaü pàmujjaü\<*<3>*>/, pamuditassa pãti jàyati, pãtimanassa kàyo passambhati, passaddhakàyo su- khaü vediyati\<*<4>*>/, sukhino cittaü samàdhiyati. Ayaü vuccati Mahànàma ariyasàvako: visamagatàya pa- jàya sampanno\<*<5>*>/ viharati, savyàpajjhàya pajàya avyàpajjho vi- harati, dhammasotaü\<*<6>*>/ samàpanno\<*<6>*>/ buddhànussatiü bhàveti. 3. Puna ca paraü Mahànàma ariyasàvako dhammaü anussarati `svàkkhàto Bhagavatà dhammo sandiññhiko akà- liko ehipassiko opanayiko\<*<7>*>/ paccattaü veditabbo vi¤¤åhã' ti. Yasmiü Mahànàma samaye ariyasàvako dhammaü anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na dosapariyuññhitaü cittaü hoti, na moha- pariyuññhitaü cittaü hoti, ujugatam ev'assa tasmiü sa- maye cittaü hoti dhammaü àrabbha. Ujugatacitto kho pana Mahànàma ariyasàvako labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, labhati dhammåpasaühitaü pàmujjaü\<*<3>*>/, pamuditassa pãti jàyati, pãtimanassa kàyo passambhati, pa- ssaddhakàyo sukhaü vediyati\<*<4>*>/, sukhino cittaü samàdhiyati. Ayaü vuccati Mahànàma ariyasàvako: visamagatàya pa- jàya sampanno viharati, savyàpajjhàya pajàya avyàpajjho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. -tã ti. 2 omitted by T. 3 T. M6. M7 pàmojjaü. 4 Ph. S. vedayati. 5 M. Ph. S. samappatto throughout; M7 sampatto sometimes. 6 M. -sotasamà- throughout. 7 Ph. opaneyyiko; omitted by M6. >/ #<[page 286]># %<286 Aïguttara-Nikàya. X. 4-5>% viharati, dhammasotaü samàpanno dhammànussatiü bhà- veti. 4. Puna ca paraü Mahànàma ariyasàvako saïghaü anu- ssarati `supañipanno Bhagavato sàvakasaïgho, ujupañipanno Bhagavato sàvakasaïgho, ¤àyapañipanno Bhagavato sàva- kasaïgho, samãcipañipanno Bhagavato sàvakasaïgho, yad idaü cattàri purisayugàni aññha purisapuggalà, esa Bha- gavato sàvakasaïgho àhuneyyo pàhuneyyo dakkhiõeyyo a¤- jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà' ti. Yas- miü Mahànàma samaye ariyasàvako saïghaü anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na dosapariyuññhitaü cittaü hoti, na mohapariyuññhitaü cittaü hoti, ujugatam ev'assa tasmiü samaye cittaü hoti saïghaü àrabbha. Ujugatacitto kho pana Mahànàma ari- yasàvako labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, la- bhati dhammåpasaühitaü pàmujjaü\<*<1>*>/, pamuditassa pãti jàyati, pãtimanassa kàyo passambhati, passaddhakàyo su- khaü vediyati\<*<2>*>/, sukhino cittaü samàdhiyati. Ayaü vuccati Mahànàma ariyasàvako: visamagatàya pa- jàya sampanno viharati, savyàpajjhàya pajàya avyàpajjho viharati, dhammasotaü samàpanno saïghànussatiü bhàveti. 5. Puna ca paraü Mahànàma ariyasàvako attano sãlàni anussarati akhaõóàni acchiddàni asabalàni akammàsàni bhujissàni\<*<3>*>/ vi¤¤åpasaññhàni aparàmaññhàni samàdhisaü- vattanikàni. Yasmiü Mahànàma samaye ariyasàvako at- tano sãlaü\<*<4>*>/ anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapa- riyuññhitaü cittaü hoti, na dosapariyuññhitaü cittaü hoti, na mohapariyuññhitaü cittaü hoti, ujugatam ev'assa tas- miü samaye cittaü hoti sãlaü àrabbha. Ujugatacitto kho pana Mahànàma ariyasàvako labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, labhati dhammåpasaühitaü pàmujjaü\<*<5>*>/, pamuditassa pãti jàyati, pãtimanassa kàyo passambhati, passaddhakàyo sukhaü vediyati, sukhino cittaü samà- dhiyati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. pàmojjaü. 2 S. vedayati throughout. 3 M. Ph. T. bhåj-; M6. M7 bhu¤j- 4 S. sãlàni. 5 T. M6 pàmojjaü. >/ #<[page 287]># %% Ayaü vuccati Mahànàma ariyasàvako: visamagatàya pa- jàya sampanno viharati, savyàpajjhàya pajàya avyàpajjho viharati, dhammasotaü samàpanno sãlànussatiü bhàveti. 6. Puna ca paraü Mahànàma ariyasàvako attano càgaü anussarati `làbhà vata me suladdhaü vata me, yo 'haü maccheramalapariyuññhitàya pajàya vigatamalamaccherena cetasà agàraü ajjhàvasàmi muttacàgo payatapàõi vossag- garato yàcayogo dànasaüvibhàgarato' ti. Yasmiü Mahà- nàma samaye ariyasàvako càgaü anussarati, nev'assa tas- miü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na dosapari- yuññhitaü cittaü hoti, na mohapariyuññhitaü cittaü hoti, ujugatam ev'assa tasmiü samaye cittaü hoti càgaü àrabbha. Ujugatacitto kho pana Mahànàma ariyasàvako labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, labhati dham- måpasaühitaü pàmujjaü, pamuditassa pãti jàyati, pãtima- nassa kàyo passambhati, passaddhakàyo sukhaü vediyati, sukhino cittaü samàdhiyati. Ayaü vuccati Mahànàma ariyasàvako: visamagatàya pa- jàya sampanno viharati, savyàpajjhàya pajàya avyàpajjho viharati, dhammasotaü samàpanno càgànussatiü bhàveti. 7. Puna ca paraü Mahànàma ariyasàvako devatànussa- tiü bhàveti `santi devà Catummahàràjikà, santi devà Tà- vatiüsà, santi devà Yàmà, santi devà Tusità, santi devà Nimmànaratino, santi devà Paranimmitavasavattino, santi devà Brahmakàyikà, santi devà Taduttari\<*<1>*>/; yathàråpàya saddhàya samannàgatà tà\<*<2>*>/ devatà ito cutà tattha\<*<3>*>/ upa- pannà\<*<4>*>/, mayham pi tathàråpà saddhà saüvijjati; yathà- råpena sãlena samannàgatà tà devatà ito cutà tattha upa- pannà\<*<4>*>/, mayham pi tathàråpaü sãlaü saüvijjati; yathà- råpena sutena samannàgatà tà devatà tato cutà tattha upapannà\<*<4>*>/, mayham pi tathàråpaü sutaü saüvijjati; yathà- råpena càgena samannàgatà tà devatà ito cutà tattha upapannà\<*<4>*>/, mayham pi tathàråpo càgo saüvijjati; yathà- råpàya pa¤¤àya samannàgatà tà devatà ito cutà tattha upapannà\<*<4>*>/, mayham pi tathàråpà pa¤¤à saüvijjatã' ti. Yas- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 Tatåttari. 2 M7 tàva throughout. 3 S. tatthåpa- throughout. 4 T. M6 M7 upp- >/ #<[page 288]># %<288 Aïguttara-Nikàya. XI. 1-4>% miü Mahànàma samaye ariyasàvako attano ca tàsa¤ ca devatànaü saddha¤ ca sãla¤ ca suta¤ ca càga¤ ca pa¤¤a¤ ca anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na dosapariyuññhitaü cittaü hoti, na moha- pariyuññhitaü cittaü hoti, ujugatam ev'assa tasmiü sa- maye cittaü hoti devatà\<*<1>*>/ àrabbha. Ujugatacitto kho pana Mahànàma ariyasàvako labhati atthavedaü, labhati dham- mavedam, labhati dhammåpasaühitaü pàmujjaü, pamudi- tassa pãti jàyati, pãtimanassa kàyo passambhati, passaddha- kàyo sukhaü vediyati, sukhino cittaü samàdhiyati. Ayaü vuccati Mahànàma ariyasàvako: visamagatàya pa- jàya sampanno viharati, savyàpajjhàya pajàya avyàpajjho viharati, dhammasotaü samàpanno devatànussatiü bhàveti. Yo so Mahànàma ariyasàvako àgataphalo vi¤¤àtasàsano, so iminà vihàrena bahulaü viharatã ti. âhuneyyavaggo\<*<2>*>/ pañhamo\<*<2>*>/. Tass' uddànaü\<*<3>*>/: Dve àhuneyyà indriya-balàni tayo\<*<4>*>/ àjàniyà Anuttariya\<*<5>*>/-anussatà\<*<6>*>/ Mahànàmena te dasà ti. XI. 1. Cha yime\<*<7>*>/ bhikkhave dhammà sàràõãyà. Katame cha? 2. Idha bhikkhave bhikkhuno mettaü kàyakammaü paccupaññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvi c'eva raho ca: ayaü pi dhammo sàràõãyo. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno mettaü vacã- kammaü paccupaññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvi c'eva raho ca: ayam pi dhammo sàràõãyo. 4. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno mettaü mano- kammaü paccupaññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvi c'eva raho ca: ayam pi dhammo sàràõãyo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. tà devatà. 2 omitted by Ph. 3 T. M6. M7 tatr' udd-; Ph. âhuõeyyavaggassa uddànaü; omitted by S. 4 M. Ph. tisso. 5 M. Ph. -yà. 6 M6 anussati; Ph. m-anussatà. 7 T. M6. M7 ime. >/ #<[page 289]># %% 5. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu\<*<1>*>/, ye te làbhà dhammikà dhammaladdhà antamaso pattapariyàpannamat- tam pi, tathàråpehi làbhehi appañivibhattabhogã hoti, sãla- vantehi sabrahmacàrãhi sàdhàraõabhogã: ayam pi dhammo sàràõãyo. 6. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu, yàni tàni sãlàni akhaõóàni acchiddàni asabalàni akammàsàni bhujissàni\<*<2>*>/ vi¤¤åpasaññhàni aparàmaññhàni samàdhisaüvattanikàni, ta- thàråpehi sãlehi sãlasàma¤¤agato\<*<3>*>/ viharati sabrahmacàrãhi\<*<4>*>/ àvi c'eva raho ca: ayam pi dhammo sàràõãyo. 7. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu, yàyaü diññhi ariyà nãyànikà nãyàti takkarassa sammàdukkhakkhayàya, tathàråpàya diññhiyà diññhisàma¤¤agato\<*<3>*>/ viharati sabrah- macàrãhi àvi c'eva raho ca: ayam pi dhammo sàràõãyo. Ime kho bhikkhave cha dhammà sàràõãyà ti. XII. 1. Cha yime\<*<5>*>/ bhikkhave dhammà sàràõãyà piyakaraõà garukaraõà saïgahàya avivàdàya sàmaggiyà ekãbhàvàya saüvattanti. Katame cha? 2. Idha bhikkhave bhikkhuno mettaü kàyakammaü paccupaññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvi c'eva raho ca. Ayam pi dhammo sàràõãyo piyakaraõo garukaraõo saïga- hàya avivàdàya sàmaggiyà ekãbhàvàya saüvattati. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno mettaü vacã- kammaü paccupaññhitaü hoti . . .pe\<*<6>*>/ . . . mettaü mano- kammaü paccupaññhitaü hoti sabrahmacàrãsu àvi c'eva raho ca. Ayam pi dhammo sàràõãyo piyakaraõo garu- karaõo saïgahàya avivàdàya sàmaggiyà ekãbhàvàya saü- vattati. 4. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu\<*<7>*>/, ye te làbhà dhammikà dhammaladdhà antamaso pattapariyàpannamat- tam pi, tathàråpehi làbhehi appañivibhattabhogã hoti sãla- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 bhikkhuno. 2 M. Ph. T. bhåj-; M6 bhu¤j- 3 S. -sàma¤¤atto. 4 T. brahma- 5 T. M6 ime. 6 M. la; omitted by Ph. 7 M. Ph. T. M6. M7 bhikkhuno. >/ #<[page 290]># %<290 Aïguttara-Nikàya. XII. 5-XIII. 2>% vantehi sabrahmacàrãhi sàdhàraõabhogã. Ayam pi dhammo sàràõãyo piyakaraõo garukaraõo saïgahàya avivàdàya sà- maggiyà ekãbhàvàya saüvattati. 5. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu\<*<1>*>/, yàni tàni sãlàni akhaõóàni acchiddàni asabalàni akammàsàni bhujissàni\<*<2>*>/ vi¤¤åpasaññhàni\<*<3>*>/ aparàmaññhàni samàdhisaüvattanikàni, tathàråpehi sãlehi sãlasàma¤¤agato viharati sabrahmacàrãhi àvi c'eva raho ca. Ayam pi dhammo sàràõãyo piyakaraõo garukaraõo saïgahàya avivàdàya sàmaggiyà ekãbhàvàya saüvattati. 6. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu, yàyaü diññhi\<*<4>*>/ ariyà nãyànikà\<*<5>*>/ nãyàti\<*<5>*>/ takkarassa sammàdukkhakkhayàya, tathàråpàya diññhiyà diññhisàma¤¤agato viharati sabrahma- càrãhi àvi c'eva raho ca. Ayam pi dhammo sàràõãyo pi- yakaraõo garukaraõo saïgahàya avivàdàya sàmaggiyà ekã- bhàvàya saüvattati. Ime kho bhikkhave cha dhammà sàràõãyà piyakaraõà garukaraõà saïgahàya avivàdàya sàmaggiyà ekãbhàvàya saüvattantã ti. XIII. 1. Cha yimà\<*<6>*>/ bhikkhave nissàraõãyà dhàtuyo. Katamà cha? 2. Idha bhikkhave bhikkhu evaü vadeyya `mettà hi kho me cetovimutti bhàvità bahulãkatà\<*<7>*>/ yànikatà\<*<8>*>/ vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà, atha ca pana me vyà- pàdo cittaü pariyàdàya tiññhatã' ti. So <> ti 'ssa vacanãyo: `màyasmà\<*<9>*>/ evaü avaca, mà Bhagavantaü abbhà- cikkhi, na hi sàdhu Bhagavato abbhakkhànaü, na hi Bha- gavà evaü vadeyya, aññhànam etaü àvuso anavakàso, yaü mettàya cetovimuttiyà bhàvitàya bahulãkatàya yànikatàya\<*<10>*>/ vatthukatàya anuññhitàya paricitàya susamàraddhàya, atha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 bhikkhuno. 2 M. T. bhåj-; M6 bhu¤j-; M7 bhujj- 3 M6. M7 vi¤¤upp-; S. vi¤¤up- 4 M6. M7 bhikkhu. 5 M6 niyànãyànikà; M7 niyànitàniyyà. 6 T. imà; M6 h'imà. 7 M. Ph. bahuli- throughout. 8 S. yanã- throughout. 9 S. mà ày- throughout. 10 omitted by T. >/ #<[page 291]># %% ca pan'assa vyàpàdo cittaü pariyàdàya ñhassatã' ti n'etaü ñhànaü vijjati. Nissaraõaü h'etaü àvuso vyàpàdassa, yad idaü mettà cetovimutti. 3. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü vadeyya `karuõà hi kho me cetovimutti bhàvità bahulãkatà yànikatà vatthu- katà anuññhità paricità susamàraddhà, atha ca pana me vihesà cittaü pariyàdàya tiññhatã' ti. So <> ti 'ssa vacanãyo: `màyasmà evaü avaca, mà Bhagavantaü abbhàcikkhi, na hi sàdhu Bhagavato abbhakkhànaü, na hi Bhagavà evaü vadeyya, aññhànam etaü àvuso anava- kàso, yaü karuõàya cetovimuttiyà bhàvitàya bahulãkatàya yànikatàya vatthukatàya anuññhitàya paricitàya susamàrad- dhàya, atha ca pan'assa vihesà cittaü pariyàdàya ñhas- satã' ti n'etaü ñhànaü vijjati. Nissaraõam\<*<1>*>/ h'etaü àvuso vihesàya, yad idaü karuõà cetovimutti. 4. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü vadeyya `mudità hi kho me cetovimutti bhàvità bahulãkatà yànikatà vatthu- katà anuññhità paricità susamàraddhà, atha ca pana me arati cittaü pariyàdàya tiññhatã' ti. So <> ti 'ssa vacanãyo: `màyasmà evaü avaca, mà Bhagavantaü abbhà- cikkhi, na hi sàdhu Bhagavato abbhakkhànaü, na hi Bha- gavà evaü vadeyya, atthànam etaü àvuso anavakàso, yaü muditàya cetovimuttiyà bhàvitàya bahulãkatàya yànikatàya vatthukatàya anuññhitàya paricitàya susamàraddhàya, atha ca pan'assa arati cittaü pariyàdàya ñhassatã' ti n'etaü ñhànaü vijjati. Nissaraõaü h'etaü àvuso aratiyà, yad idaü mudità cetovimutti. 5. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü vaddeyya `upek- khà\<*<2>*>/ hi kho me cetovimutti bhàvità bahulãkatà yànikatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà, atha ca pana me ràgo cittaü pariyàdàya tiññhatã' ti. So <> ti 'ssa vacanãyo: `màyasmà evaü avaca, mà Bhagavantaü ab- bhàcikkhi, na hi sàdhu Bhagavato abbhakkhànaü, na hi Bhagavà evaü vadeyya, aññhànam etaü àvuso anavakàso, yaü upekkhàya cetovimuttiyà bhàvitàya bahulãkatàya yàni- katàya vatthukatàya anuññhitàya paricitàya susamàrad- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. vimuttinissa- 2 T. M6. M7 upekhà throughout. >/ #<[page 292]># %<292 Aïguttara-Nikàya. XIII. 6-XIV. 1>% dhàya, atha ca pan'assa ràgo cittaü pariyàdàya ñhassatã' ti n'etaü ñhànaü vijjati. Nissaraõaü h'etaü àvuso ràgassa, yad idaü upekkhà cetovimutti. 6. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü vadeyya `animittà hi kho me cetovimutti bhàvità bahulãkatà yànikatà vatthu- katà anuññhità paricità susamàraddhà, atha ca pana me\<*<1>*>/ nimittànusàri vi¤¤àõaü\<*<2>*>/ hotã' ti. So <> ti 'ssa vacanãyo: `màyasmà evaü avaca, mà Bhagavantaü abbhà- cikkhi, na hi sàdhu Bhagavato abbhakkhànaü, na hi Bha- gavà evaü vadeyya, aññhànam etaü àvuso anavakàso, yaü animittàya cetovimuttiyà bhàvitàya bahulãkatàya yànikatàya vatthukatàya anuññhitàya paricitàya susamàraddhàya, atha ca pan'assa nimittànusàri vi¤¤àõaü\<*<3>*>/ bhavissatã' ti n'etaü ñhànaü vijjati. Nissaraõaü h'etaü àvuso sabbanimittà- naü, yad idaü animittà cetovimutti. 7. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü vadeyya `asmã ti kho me\<*<4>*>/ vigataü\<*<5>*>/, ayam aham asmã ti ca\<*<6>*>/ na samanu- passàmi, atha ca pana me vicikicchàkathaükathàsallaü cittaü pariyàdàya tiññhatã\<*<7>*>/' ti. So <> ti 'ssa va- canãyo: `màyasmà evaü avaca, mà Bhagavantaü abbhà- cikkhi, na hi sàdhu Bhagavato abbhakkhànaü, na hi Bha- gavà evaü vadeyya, aññhànam etaü àvuso anavakàso, yaü asmã ti vigate\<*<8>*>/, ayam aham asmã ti ca na samanupas- sato\<*<9>*>/, atha ca pan'assa vicikicchàkathaükathàsallaü cit- taü pariyàdàya ñhassatã' ti n'etaü ñhànaü vijjati. Nissa- raõaü h'etaü àvuso vicikicchàkathaükathàsallassa, yad idaü asmã ti mànasamugghàto. Imà kho bhikkhave cha nissàraõãyà dhàtuyo ti. XIV. 1. Tatra kho àyasmà Sàriputto bhikkhå àmantesi:-- âvuso bhikkhavo\<*<10>*>/ ti. âvuso ti kho te bhikkhå àyas- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. 2 M. ¤¤àõaü; Ph. ¤àõaü. 3 M. Ph. ¤àõaü. 4 omitted by T. 5 S. vigate; T. viharataü. 6 omitted by T. M6. M7. 7 T. ñhassatã ti, then n'etaü ñhànaü and so on. 8 M. Ph. T. vigataü; M7 vigato. 9 M6. M7. S. asama- 10 M. Ph. bhikkhave. >/ #<[page 293]># %% mato Sàriputtassa paccassosuü. âyasmà Sàriputto etad avoca:-- 2. Tathà tathà àvuso bhikkhu\<*<1>*>/ vihàraü kappeti, yathà yathà 'ssa\<*<2>*>/ vihàraü kappayato na bhaddakaü maraõaü hoti, na bhaddikà\<*<3>*>/ kàlakiriyà. Katha¤\<*<4>*>/ càvuso bhikkhu tathà tathà vihàraü kappeti, yathà yathà 'ssa vihàraü kappayato na bhaddakaü maraõaü hoti, na bhaddikà kàlakiriyà? 3. Idhàvuso bhikkhu kammàràmo hoti kammarato kam- màràmataü anuyutto, bhassàràmo hoti bhassarato bhassà- ràmataü anuyutto, niddàràmo hoti niddàrato niddàràma- taü anuyutto, saïgaõikàràmo hoti saïgaõikàrato saïgaõi- kàràmataü anuyutto, saüsaggàràmo hoti saüsaggarato saü- saggàràmataü anuyutto, papa¤càràmo hoti papa¤carato papa¤càràmataü anuyutto. Evaü kho àvuso bhikkhu tathà tathà vihàraü kappeti, yathà yathà 'ssa\<*<2>*>/ vihàraü kappa- yato na bhaddakaü maraõaü hoti, na bhaddikà kàla- kiriyà. Ayaü vuccat' àvuso\<*<5>*>/ bhikkhu sakkàyàbhirato, na pahàsi\<*<6>*>/ sakkàyaü sammà dukkhassa antakiriyàya. 4. Tathà tathà àvuso\<*<7>*>/ bhikkhu vihàraü kappeti, yathà yathà 'ssa\<*<8>*>/ vihàraü kappayato bhaddakaü maraõaü hoti, bhaddikà kàlakiriyà. Katha¤ càvuso bhikkhu\<*<1>*>/ tathà tathà\<*<9>*>/ vihàraü kappeti, yathà yathà 'ssa\<*<2>*>/ vihàraü kappayato bhaddakaü maraõaü hoti, bhaddikà kàlakiriyà? 5. Idhàvuso bhikkhu na\<*<9>*>/ kammàràmo hoti na kamma- rato na kammàràmataü anuyutto, na bhassàràmo hoti na bhassarato na bhassàràmataü anuyutto, na niddàràmo hoti na niddàrato na niddàràmataü anuyutto, na saïgaõikà- ràmo hoti na saïgaõikàrato na saïgaõikàràmataü anuyutto, na saüsaggàràmo hoti na saüsaggarato na saüsaggàrà- mataü anuyutto, na papa¤càràmo hoti na papa¤carato na papa¤càràmataü anuyutto. Evaü kho àvuso bhikkhu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. bhikkhå. 2 Ph. yathà. 3 M. bhaddakà throughout; M7 bhaddakà only twice. 4 T. omits this phrase; M6 has after kàlakà (sic): niddàràmataü anuyutto and so on. 5 T. vuccati àvo 6 M. pajahasi; Ph. pajahàti throughout. 7 T. M6 tathàvuso. 8 Ph. yathàyaü. 9 omitted by M6. >/ #<[page 294]># %<294 Aïguttara-Nikàya. XV. 1-4>% tathà tathà vihàraü kappeti, yathà yathà 'ssa\<*<1>*>/ vihàraü kappayato bhaddakaü maraõaü hoti, bhaddikà kàlakiriyà. Ayaü vuccat' àvuso bhikkhu nibbànàbhirato, pahàsi sak- kàyaü sammà dukkhassa antakiriyàyà ti. Yo papa¤caü\<*<2>*>/ anuyutto papa¤càbhirato mago\<*<3>*>/ viràdhayi\<*<4>*>/ so nibbànaü yogakkhemaü anuttaraü yo ca\<*<5>*>/ papa¤caü hitvàna\<*<6>*>/ nippapa¤capade\<*<7>*>/ rato àràdhayi\<*<4>*>/ so nibbànaü yogakkhemaü anuttaran ti\<*<5>*>/. XV. 1. Tatra kho àyasmà Sàriputto bhikkhå àmantesi:-- Tathà tathàvuso\<*<8>*>/ bhikkhu vihàraü kappeti, yathà yathà 'ssa\<*<1>*>/ vihàraü kappayato kàlakiriyà anutappà hoti. Katha¤\<*<9>*>/ càvuso\<*<10>*>/ bhikkhu tathà tathà vihàraü kappeti, yathà yathà 'ssa\<*<1>*>/ vihàraü kappayato kàlakiriyà anutappà hoti? 2. Idhàvuso bhikkhu kammàràmo hoti kammarato kam- màràmataü anuyutto, bhassàràmo hoti . . . niddàràmo hoti . . . saïgaõikàràmo hoti . . . saüsaggàràmo hoti . . . papa¤càràmo hoti papa¤carato papa¤càràmataü anuyutto. Evaü kho àvuso bhikkhu tathà tathà vihàraü kappeti, yathà yathà 'ssa\<*<11>*>/ vihàraü kappayato kàlakiriyà anutappà hoti. Ayaü vuccat' àvuso bhikkhu sakkàyàbhirato, na pahàsi\<*<12>*>/ sakkàyaü sammà dukkhassa antakiriyàya. 3. Tathà tathà àvuso bhikkhu vihàraü kappeti, yathà yathà 'ssa vihàraü kappayato kàlakiriyà ananutappà hoti. Katha¤\<*<13>*>/ càvuso\<*<10>*>/ bhikkhu tathà tathà vihàraü kappeti, yathà yathà 'ssa vihàraü kappayato\<*<14>*>/ kàlakiriyà ananu- tappà hoti? 4. Idhàvuso\<*<15>*>/ bhikkhu na kammàràmo hoti na kammà- rato na kammaràmataü anuyutto, na bhassàràmo hoti . . .\<*<16>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. yathàyaü. 2 Ph. papa¤cà; T. M7 papa¤ca. 3 T. maho; M7 mayo. 4 T. -yã. 5 omitted by Ph. 6 Ph. pahitvàna. 7 T. nipapa¤appade. 8 T. M6. M7 tathà àvuso. 9 M. Ph. kathaü; T. M7 eva¤. 10 M. Ph. àv- 11 Ph. yathà. 12 M. pajahasi. 13 M. Ph. kathaü. 14 M7 has after kappeti: yato (a mere blunder). 15 M7 idh' ânanda. 16 S. pe. >/ #<[page 295]># %% na niddàràmo hoti . . . na saïgaõikàràmo hoti\<*<1>*>/ . . . na saü- saggàràmo hoti . . .\<*<2>*>/ na papa¤càràmo hoti na papa¤carato na papa¤càràmataü anuyutto. Evaü kho àvuso bhikkhu tathà tathà vihàraü kappeti, yathà yathà 'ssa vihàraü kappa- yato kàlakiriyà ananutappà\<*<3>*>/ hoti. Ayaü vuccat' àvuso bhikkhu nibbànàbhirato\<*<4>*>/, pahàsi\<*<5>*>/ sakkàyaü sammà duk- khassa antakiriyàyà ti. Yo papa¤caü\<*<6>*>/ anuyutto papa¤càbhirato mago\<*<7>*>/ viràdhayi so nibbànaü yogakkhemaü anuttaraü yo ca papa¤caü hitvàna nippapa¤capade\<*<8>*>/ rato\<*<9>*>/ àràdhayi so nibbànaü yogakkhemaü anuttaran ti. XVI. 1. Ekam samayaü Bhagavà Bhaggesu\<*<10>*>/ viharati Suü- sumàragire\<*<11>*>/ Bhesakaëàvane\<*<12>*>/ Migadàye. Tena kho pana samayena Nakulapità gahapati àbàdhiko\<*<13>*>/ hoti dukkhito bàëhagilàno. Atha kho Nakulamàtà gahapatànã Nakula- pitaraü gahapatiü etad avoca:-- 2. Mà kho tvaü gahapati sàpekho\<*<14>*>/ kàlam akàsi. Duk- khà gahapati sàpekhassa kàlakiriyà, garahità ca Bhaga- vatà\<*<15>*>/ sàpekhassa kàlakiriyà. Siyà kho pana te gahapati evam assa `Nakulamàtà\<*<16>*>/ gahapatànã mam' accayena na\<*<4>*>/ sakkoti\<*<17>*>/ dàrake posetuü gharàvàsaü santharitun'\<*<18>*>/ ti. Na kho pan'etaü gahapati evaü daññhabbaü. Kusalà 'haü gahapati kappàsaü kantituü\<*<19>*>/ veõiü olikhituü\<*<20>*>/, sakkom'\<*<21>*>/ ahaü gahapati tav' accayena dàrake posetuü gha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. adds na saïgaõikàràmataü anuyutto. 2 S. pe. 3 M. Ph. anànu- 4 omitted by M. Ph. 5 M. pajahasi; Ph. pajahàsi. 6 Ph. M7 papa¤ca. 7 T. maho. 8 M. nipapa- 9 Ph. nipapa¤caü pareto. 10 T. Saggesu. 11 M. Ph. S. -gãre; Ph. Saüsu- 12 T. M6 -kalà-; M7 -kàlà- 13 T. àbàdhi. 14 S. sàpekkh- throughout; M6 sàpekkh- once. 15 T. gahapati. 16 M. Ph. na Nakula- 17 T. sakkati; M6. M7 sakkhati; S. sakkhissati. 18 M. S. saõñh-; Ph. sandhar-; M7 sant- throughout. 19 T. saïkantituü; M. Ph. kàtuü; omitted by M6. 20 T. olicituü; M. Ph. olekhituü; M6 likhituü; M7 oliükhivatuü. 21 M. Ph. sakkàm'. >/ #<[page 296]># %<296 Aïguttara-Nikàya. XVI.>% ràvàsaü santharituü. Tasmà ti ha tvaü gahapati mà sàpekho kàlam akàsi. Dukkhà gahapati sàpekhassa kàla- kiriyà, garahità ca Bhagavatà sàpekhassa kàlakiriyà. Siyà kho pana te gahapati evam assa `Nakulamàtà gaha- patànã mam' accayena a¤¤aü gharaü\<*<1>*>/ gamissatã' ti. Na kho pan'etaü gahapati evaü daññhabbaü. Tva¤ c'eva kho gahapati jànàsi, aha¤ ca, yathà\<*<2>*>/ no\<*<3>*>/ soëasavassàni gahaññhakaü\<*<4>*>/ brahmacariyaü samàciõõaü\<*<5>*>/. Tasmà ti ha tvaü gahapati mà sàpekho kàlam akàsi. Dukkhà gaha- pati sàpekhassa kàlakiriyà, garahità ca Bhagavatà sàpe- khassa kàlakiriyà. Siyà kho pana te\<*<6>*>/ gahapati evam assa `Nakulamàtà gahapatànã mam' accayena na dassanakàmà bhavissati Bha- gavato, na dassanakàmà bhikkhusaïghassà' ti. Na kho pan'etaü gahapati evaü daññhabbaü. Ahaü hi gaha- pati tav' accayena\<*<7>*>/ dassanakàmatarà\<*<8>*>/ c'eva\<*<9>*>/ bhavissàmi\<*<10>*>/ Bhagavato dassanakàmatarà ca bhikkhusaïghassa. Tasmà ti ha tvaü gahapati mà sàpekho kàlam akàsi. Dukkhà gahapati sàpekhassa kàlakiriyà, garahità ca Bhagavatà sàpekhassa kàlakiriyà. Siyà kho pana te gahapati evam assa `Nakulamàtà\<*<11>*>/ ga- hapatànã mam' accayena\<*<12>*>/ na\<*<13>*>/ sãlesu paripårakàrinã' ti. Na kho pan'etaü gahapati evaü daññhabbaü. Yàvatà kho gahapati tassa Bhagavato sàvikà gihã\<*<6>*>/ odàtavasanà sãlesu paripårakàriniyo, ahan tàsaü a¤¤atarà. Yassa kho pan'assa kaïkhà và vimati và, ayaü so Bhagavà arahaü sammàsambuddho Bhaggesu viharati Suüsumàragire Bhe- sakaëàvane Migadàye, taü Bhagavantaü upasaïkamitvà pucchatu. Tasmà ti ha tvaü gahapati mà sàpekho kàlam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. bhattàraü; M. Ph. dàraü; M7 vãraü. 2 M. Ph. yaü; T. M6. M7 yadà. 3 T. M6. M7 te; omitted by S. 4 S. gahaññhabrahm-; M6 gahaññhaü br- 5 T. M6. M7 samàdinnaü. 6 omitted by Ph. 7 omitted by S. 8 T. na dassana- 9 S. ca. 10 M. Ph. gamissàmi. 11 M. S. na Nakula- 12 omitted by T. 13 omitted by M. S. >/ #<[page 297]># %% akàsi. Dukkhà gahapati sàpekhassa kàlakiriyà, garahità ca Bhagavatà sàpekhassa kàlakiriyà. Siyà kho pana te gahapati evam assa `Nakulamàtà ga- hapatànã na\<*<1>*>/ làbhinã ajjhattaü cetosamathassà' ti. Na kho pan'etaü gahapati evaü daññhabbaü. Yàvatà kho gahapati tassa Bhagavato sàvikà gihã odàtavasanà làbhi- niyo ajjhattaü cetosamathassa, ahan tàsaü a¤¤atarà. Yassa kho pan'assa kaïkhà và vimati và, ayaü so Bha- gavà arahaü sammàsambuddho Bhaggesu viharati Suü- sumàragire Bhesakaëàvane Migadàye, taü Bhagavantaü upasaïkamitvà pucchatu. Tasmà ti ha tvaü gahapati mà sàpekho kàlam akàsi. Dukkhà gahapati sàpekhassa kàla- kiriyà, garahità\<*<2>*>/ ca\<*<2>*>/ Bhagavatà\<*<2>*>/ sàpekhassa\<*<2>*>/ kàlakiriyà\<*<2>*>/. Siyà kho pana te gahapati evam assa `Nakulamàtà ga- hapatànã na\<*<3>*>/ imasmiü dhammavinaye ogàdhappattà pañi- gàdhappattà\<*<4>*>/ assàsappattà\<*<5>*>/ tiõõavicikicchà vigatakathaü- kathà vesàrajjappattà aparappaccayà Satthu sàsane viha- ratã' ti. Na kho pan'etaü gahapati evaü\<*<6>*>/ daññhabbaü. Yàvatà kho gahapati tassa Bhagavato sàvikà gihã odàta- vasanà imasmiü dhammavinaye ogàdhappattà pañigàdha- ppattà\<*<7>*>/ assàsappattà\<*<8>*>/ tiõõavicikicchà vigatakathaükathà vesàrajjappattà aparappaccayà Satthu sàsane viharantiyo, ahan tàsaü a¤¤atarà. Yassa kho pan'assa kaïkhà và vimati và, ayaü so Bhagavà arahaü sammàsambuddho Bhaggesu viharati Suüsumàragire Bhesakaëàvane Miga- dàye, taü Bhagavantaü upasaïkamitvà pucchatu. Tasmà ti ha tvaü gahapati mà sàpekho kàlam akàsi. Dukkhà gahapati sàpekhassa kàlakiriyà\<*<9>*>/, garahità ca Bhagavatà sàpekhassa kàlakiriyà ti. 3. Atha kho Nakulapituno\<*<2>*>/ gahapatissa\<*<2>*>/ Nakulamà- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. put na before Nakula- 2 omitted by T. 3 M. Ph. M7 put na before Nakula-; T. M6 omit na. 4 Ph. T. M6. M7. S. pati- 5 Ph. asaüpassàsappattà. 6 T. omits all from evaü to tassa Bhag- 7 Ph. pàti-; T. M6. M7 S. pati- 8 omitted by Ph. 9 T. adds ti and omits the other words, whereas M6 gives them thrice. >/ #<[page 298]># %<298 Aïguttara-Nikàya. XVI. 4-XVII. 1>% tarà\<*<1>*>/ gahapatàniyà iminà ovàdena ovadiyamànassa so àbàdho ñhànaso pañippassambhi, vuññhahi ca Nakulapità gahapati tamhà àbàdhà. Tathà pahãno ca pana Nakula- pituno gahapatissa so àbàdho ahosi. Atha kho Nakula- pità gahapati gilànà vuññhito\<*<2>*>/ aciravuññhito\<*<3>*>/ gela¤¤à daõ- óam\<*<4>*>/ olubbha\<*<4>*>/ yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaï- kamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Nakulapitaraü gahapatiü Bha- gavà etad avoca:-- 4. Làbhà te gahapati suladdhan te gahapati, yassa te Nakulamàtà\<*<5>*>/ gahapatànã anukampikà atthakàmà ovàdikà anusàsikà; yàvatà kho gahapati mama sàvikà gihã odàta- vasanà sãlesu paripårakàriniyo, Nakulamàtà gahapatànã tàsaü a¤¤atarà; yàvatà kho gahapati mama sàvikà gihã odàtavasanà labhiniyo ajjhattaü cetosamathassa, Nakula- màtà gahapatànã tàsaü a¤¤atarà\<*<6>*>/; yàvatà kho gahapati mama sàvikà gihã odàtavasanà imasmiü dhammavinaye ogàdhappattà pañigàdhappattà\<*<7>*>/ assàsappattà tiõõavici- kicchà vigatakathaükathà vesàrajjappattà aparappaccayà Satthu sàsane viharantiyo, Nakulamàtà gahapatànã tàsaü a¤¤atarà. Làbhà te gahapati suladdhan te gahapati, yassa te Nakulamàtà gahapatànã anukampikà atthakàmà ovàdikà anusàsikà ti. XVII. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati Jeta- vane Anàthapiõóikassa àràme. Atha kho Bhagavà sàyaõ- hasamayaü\<*<8>*>/ pañisallànà\<*<9>*>/ vuññhito yen' upaññhànasàlà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. âyasmà pi kho Sàriputto sàyaõhasamayaü pañisallànà vuññhito yen' upaññhànasàlà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhaga- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. T. M6 -màtà; M7. S. -màtàya. 2 S. adds 'va. 3 omitted by T. 4 M6 daõóabbà; M7 daõóakholubbha. 5 M7 tena màta instead of te Nakula- 6 Ph. has a¤¤a || pattà aparappacayà Satthu and so on. 7 T. M6. M7. S. pati- 8 M. -ye. 9 T. M6. M7 pati- throughout. >/ #<[page 299]># %% vantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. âyasmà pi kho Mahàmoggallàno, àyasmà pi kho Mahàkassapo\<*<1>*>/, àyasmà pi kho Mahàkaccàno, àyasmà pi kho Mahàkoññhito\<*<2>*>/, àyasmà pi kho Mahàcundo, àyasmà pi kho Mahàkappino, àyasmà pi kho Anuruddho, àyasmà pi kho Revato, àyasmà pi kho ânando sàyaõhasamayaü pañisallànà vuññhito yen' upaññhà- nasàlà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhi- vàdetvà ekamantaü nisãdi\<*<3>*>/. Atha kho Bhagavà bahu-d- eva\<*<4>*>/ rattiü nisajjàya vãtinàmetvà uññhàyàsanà vihàraü pà- visi. Te pi kho\<*<5>*>/ àyasmanto acirapakkantassa Bhagavato uññhàyàsanà\<*<6>*>/ yathàvihàraü agamaüsu\<*<7>*>/. Ye pana tattha bhikkhå navà\<*<8>*>/ acirapabbajità adhunàgatà imaü dhamma- vinayaü, te yàva suriyass' uggamanà kàkacchamànà su- piüsu. Addasà\<*<9>*>/ kho Bhagavà dibbena cakkhunà visud- dhena atikkantamànusakena te bhikkhå yàva suriyass' ug- gamanà kàkacchamàne supante, disvà yen' upaññhànasàlà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho Bhagavà te\<*<5>*>/ bhikkhå àmantesi:-- 2. Kahan nu kho bhikkhave Sàriputto, kahaü\<*<10>*>/ Mahà- moggallàno\<*<10>*>/, kahaü\<*<10>*>/ Mahàkassapo\<*<10>*>/, kahaü Mahàkac- càno, kahaü Mahàkoññhito\<*<2>*>/, kahaü Mahàcundo, kahaü Mahàkappino, kahaü Anuruddho, kahaü Revato, kahaü ânando, kahan nu\<*<11>*>/ kho te bhikkhave therà sàvakà gatà ti\<*<12>*>/? `Te pi kho bhante àyasmanto acirapakkantassa Bha- gavato uññhàyàsanà\<*<13>*>/ yathàvihàraü agamaüså\<*<14>*>/' ti. Tena\<*<15>*>/ no\<*<16>*>/ tumhe bhikkhave therà, bhikkhå navà\<*<17>*>/ yàva suri- yass' uggamanà kàkacchamànà supatha. Taü kim ma¤¤atha bhikkhave, api nu tumhehi diññhaü và sutaü và: ràjà\<*<18>*>/ khattiyo\<*<19>*>/ muddhàvasitto\<*<20>*>/ yàvadatthaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. Kassapo; T. Mahàkaccàyano. 2 M. Ph. S. -ko. 3 M. Ph. T. -diüsu. 4 Ph. bahu-d-evà. 5 T. adds therà. 6 T. vuññh- 7 S. àgamiüsu. 8 omitted by T. M6. 9 Ph. adassà. 10 omitted by Ph.; T. has Kassapo; M. Ph. T. S. have Moggallàno. 11 omitted by Ph. 12 M6 pi. 13 M. Ph. vuññh- 14 Ph. S. àgamiüsu. 15 M. kena; Ph. te. 16 Ph. nu; omitted by M7. 17 Ph. adds ti; M. has nàgatà ti; T. M6. M7 nayidhàni. 18 Ph. M7 ràja. 19 T. rakkhanãniyo. 20 M. Ph. mudhàbhi- >/ #<[page 300]># %<300 Aïguttara-Nikàya. XVII.>% seyyasukhaü passasukhaü\<*<1>*>/ middhasukhaü anuyutto viha- ranto yàvajãvaü rajjaü kàrento\<*<2>*>/ janapadassa và piyo ma- nàpo ti? `No h'etaü bhante.' Sàdhu bhikkhave, mayà pi kho etaü bhikkhave neva diññhaü na sutaü: ràjà khat- tiyo muddhàvasitto yàvadatthaü seyyasukhaü passasukhaü middhasukhaü anuyutto viharanto yàvajãvaü rajjaü kà- rento\<*<3>*>/ janapadassa và piyo manàpo ti. Taü kim ma¤¤atha bhikkhave, api nu tumhehi diññhaü và sutaü và: raññhiko pettaniko\<*<4>*>/ senàya\<*<4>*>/ senàpatiko gàma- gàmiko\<*<5>*>/ pågagàmaõiko\<*<6>*>/ yàvadaññhaü seyyasukhaü passa- sukhaü middhasukhaü anuyutto viharanto yàvajãvaü på- gagàmaõikattaü\<*<7>*>/ kàrento pågassa\<*<8>*>/ và piyo manàpo\<*<9>*>/ ti? `No h'etaü bhante.' Sàdhu bhikkhave, mayà pi kho etaü bhikkhave neva diññhaü na sutaü: pågagàmaõiko yàva- dattham seyyasukhaü passasukhaü middhasukhaü anu- yutto viharanto yàvajãvaü pågagàmaõikattaü\<*<7>*>/ kàrento pågassa và piyo manàpo' ti. Taü kim ma¤¤atha bhikkhave, api nu tumhehi diññhaü và sutaü và: samaõo và bràhmaõo và yàvadatthaü seyya- sukhaü passasukhaü middhasukhaü anuyutto indriyesu aguttadvàro\<*<10>*>/ bhojane amatta¤¤å jàgariyaü ananuyutto avipassako kusalànaü dhammànaü pubbarattàpararattaü\<*<11>*>/ bodhapakkhikànaü\<*<12>*>/ dhammànaü bhàvanànuyogaü\<*<13>*>/ ana- nuyutto\<*<14>*>/ àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤à- vimuttiü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharanto ti? `No h'etaü bhante' . Sàdhu bhikkhave, mayà pi kho etaü bhikkhave neva diññhaü na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. T. M6. M7 phassa- throughout. 2 M. Ph. karonto throughout. 3 T. has here also karonto. 4 M. Ph. pettakiko; M. Ph. T. omit senàya. 5 M. Ph. M6. S. -gàmaõiko. 6 T. M7 puggàmaniko; M6 pugaü gàmaniko. 7 T. puggàmaõikattaü; M7 puggàmànikattaü and puggàma-; M6 pugagàmanikattà, but -kattaü in the second place where the same word occurs. 8 T. puggàmassa. 9 T. adds pi. 10 S. -dvàre. 11 T. -parattaü; M6 pubbattàparattaü; M7 pubbarattàyapararataü. 12 M. Ph. S. bodhi- (S. -yànam) throughout. 13 Ph. bhàvanà anu- 14 Ph. T. M6 anuyutto. >/ #<[page 301]># %% sutaü: samaõo\<*<1>*>/ và bràhmaõo\<*<1>*>/ và yàvadatthaü seyya- sukhaü passasukhaü\<*<2>*>/ middhasukhaü anuyutto indriyesu aguttadvàro\<*<3>*>/ bhojane amatta¤¤å jàgariyaü ananuyutto\<*<4>*>/ avipassako kusalànaü dhammànaü pubbarattàpararattaü\<*<5>*>/ bodhapakkhikànaü dhammànaü bhàvanànuyogaü\<*<6>*>/ ananu- yutto àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimut- tiü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasam- pajja viharanto ti. Tasmà ti ha bhikkhave evaü sikkhi- tabbaü:-- 3. Indriyesu guttadvàrà bhavissàma bhojane matta¤¤uno\<*<7>*>/ jàgariyaü anuyuttà\<*<8>*>/ vipassakà\<*<9>*>/ kusalànaü dhammànaü pubbarattàpararattaü\<*<10>*>/ bodhapakkhikànaü dhammànaü bhàvanànuyogam anuyuttà viharissàmà ti. Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabban ti. XVIII. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Kosalesu càrikaü carati\<*<11>*>/ mahatà bhikkhusaïghena saddhiü. Addasà\<*<12>*>/ kho Bha- gavà\<*<13>*>/ addhànamaggapañipanno a¤¤atarasmiü padese mac- chikaü\<*<14>*>/ macchabandhaü\<*<15>*>/ macche vadhitvà vadhitvà\<*<16>*>/ vikkiõamàõaü, disvà maggà ukkamma\<*<17>*>/ a¤¤atarasmiü ruk- khamåle pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho Bhagavà bhikkhå àmantesi:-- 2. Passatha no tumhe bhikkhave amuü\<*<18>*>/ macchikaü macchabandhaü\<*<19>*>/ macche vadhitvà vadhitvà\<*<20>*>/ vikkiõamà- nan ti? `Evaü bhante.' Taü kim ma¤¤atha bhikkhave, api nu tumhehi diññhaü và sutaü và: macchiko macchabandho macche vadhitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -õena; M7 omits bràhmaõo và. 2 omitted by M7. 3 S. -dvàre. 4 Ph. na anu-; T. M6 anu- 5 T. -parattaü; M6 pubbàrattoparattaü (sic). 6 M6 bhàvanànuyuttà. 7 T. M6 matta¤¤u. 8 T. M6. M7 -yutto. 9 T. -ko. 10 T. M6 -parattaü. 11 M6 caramàno. 12 M. -sa. 13 M6 continues: samasacchikaü (sic) macchabandhanaü and so on. 14 omitted by Ph. 15 M6 -bandhanaü; T. macchikabandhanaü. 16 omitted by T. S. 17 M6. S. okk- 18 S. asuü. 19 T. -bandhanaü. 20 omitted by Ph. T. S. >/ #<[page 302]># %<302 Aïguttara-Nikàya. XVIII.>% vadhitvà\<*<1>*>/ vikkiõamàno tena kammena tena àjãvena hatthi- yàyã và assayàyã và rathayàyã và yànayàyã và bhogabhogã và mahantaü và bhogakkhandhaü ajjhàvasanto ti? `No h'etaü bhante.' Sàdhu bhikkhave, mayà\<*<2>*>/ pi\<*<2>*>/ kho\<*<2>*>/ etaü\<*<2>*>/ bhikkhave\<*<2>*>/ neva diññhaü na sutaü: macchiko macchabandho macche vadhitvà vadhitvà vikkiõamàno tena kammena tena àjãvena hatthiyàyã và assayàyã va rathayàyã và yànayàyã và bhogabhogã và mahantaü và bhogakkhandhaü ajjhàva- santo ti. Taü kissa hetu? Te\<*<3>*>/ hi so bhikkhave macche vajjhe vadhày' upanãte\<*<4>*>/ pàpakena manasànupekkhati, tas- mà so neva hatthiyàyã hoti na assayàyã na rathayàyã na yànayàyã na bhogabhogã, na mahantaü bhogakkhandhaü ajjhàvasati. Taü kim ma¤¤atha bhikkhave, api nu tumhehi diññhaü và sutaü và: goghàtako gàvo\<*<5>*>/ vadhitvà vadhitvà vikkiõamàno tena kammena tena àjãvena hatthiyàyã và assayàyã và ratha- yàyã và yànayàyã và bhogabhogã và mahantaü và bhoga- kkhandhaü ajjhàvasanto ti? `No h'etaü bhante\<*<6>*>/.' Sàdhu bhikkhave, mayà pi kho etaü bhikkhave neva diññhaü na sutaü: goghàtako gàvo\<*<5>*>/ vadhitvà vadhitvà vikkiõamàno tena kammena tena àjãvena hatthiyàyã và assayàyã và rathayàyã và yànayàyã và bhogabhogã và mahantaü và bhogakkhandhaü ajjhàvasanto ti. Taü kissa hetu? Te\<*<7>*>/ hi so bhikkhave gàvo vajjhe vadhày' upanãte\<*<8>*>/ pàpakena manasànupekkhati, tasmà so neva hatthiyàyã hoti\<*<9>*>/ na\<*<10>*>/ assayàyã\<*<11>*>/ na\<*<10>*>/ rathayàyã\<*<11>*>/ na\<*<10>*>/ yànayàyã\<*<11>*>/ na\<*<10>*>/ bhoga- bhogã\<*<12>*>/, na mahantaü bhogakkhandhaü ajjhàvasati. Tam kim ma¤¤atha bhikkhave, api nu tumhehi diññhaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. S. 2 omitted by T. 3 M6 na. 4 M. Ph. vadhàya nite (sic); S. vadhàyànãte; T. vadhàyunãte; M7 vadhàyupannãte pannite (sic). 5 T. gàve. 6 T. bhikkhave. 7 T. tà; M6 na; M7 tathà. 8 M. Ph. vadhàya nite; S. vadhàyànãte; T. vadhàyunnikà; M7 -yunnità (or -yuttità). 9 M. Ph. have và instead of hoti. 10 omitted by Ph. 11 M. Ph. add và. 12 M. adds và. >/ #<[page 303]># %% và sutaü và: orabbhiko\<*<1>*>/ . . . pe\<*<2>*>/ . . . såkariko\<*<3>*>/ . . .\<*<4>*>/ sà- kuõiko . . .\<*<4>*>/ màgaviko mige\<*<5>*>/ vadhitvà vadhitvà vikkiõa- màno tena kammena tena àjãvena hatthiyàyã và assayàyã và rathayàyã và yànayàyã và bhogabhogã và mahantaü và bhogakkhandhaü ajjhàvasanto ti? `No h'etaü bhante.' Sàdhu bhikkhave, mayà pi kho etaü\<*<6>*>/ bhikkhave neva diññhaü na sutaü: màgaviko mige\<*<5>*>/ vadhitvà vadhitvà vi- kkiõamàno tena kammena tena àjãvena hatthiyàyã và assa- yàyã và rathayàyã và yànayàyã và bhogabhogã và mahan- taü và bhogakkhandhaü ajjhàvasanto ti. Taü kissa hetu? Te hi so bhikkhave mige\<*<5>*>/ vajjhe vadhày' upanãte\<*<7>*>/ pàpa- kena manasànupekkhati, tasmà so neva hatthiyàyã\<*<8>*>/ hoti\<*<9>*>/ na assayàyã na rathayàyã na yànayàyã na bhogabhogã, na\<*<10>*>/ mahantaü bhogakkhandhaü ajjhàvasati. Te hi\<*<11>*>/ so bhik- khave tiracchànagate pàõe vajjhe vadhày' upanãte\<*<7>*>/ pàpa- kena manasànupekkhamàno\<*<12>*>/ neva hatthiyàyã bhavissati\<*<13>*>/ na assayàyã\<*<14>*>/ na rathayàyã na yànayàyã na bhogabhogã, na mahantaü bhogakkhandhaü ajjhàvasissati\<*<15>*>/. Ko pana vàdo yaü manussabhåtaü vajjhaü vadhày' upanãtaü\<*<7>*>/ pà- pakena manasànupekkhati, taü hi 'ssa\<*<16>*>/ bhikkhave hoti dãgharattaü ahitàya dukkhàya, kàyassa bhedà paramma- raõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjatã ti. XIX. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Nàdike\<*<17>*>/ viharati Gi¤jakà- vasathe\<*<18>*>/. Tatra kho Bhagavà bhikkhå àmantesi:-- Bhik- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 orambhàgiko. 2 M. pa; omitted by Ph. T. 3 S. soka-; omitted by M6. 4 M. pa. 5 T. M6. M7 mage. 6 Ph. puts etaü after bhikkh- 7 M. Ph. vadhàya ni-; S. vadhàyànã-; T. M7 vadhàyunnã-; also M6 has vadhàyunni- in the two last places where this word occurs. 8 Ph. na hatthi- 9 Ph. và hoti. 10 omitted by Ph. 11 T. M6 insert nàma; M7 nama. 12 M. Ph. S. -pekkhati, then tasma so. 13 M. Ph. S. hoti. 14 T. adds bhavissati. 15 M. Ph. S. -vasati. 16 S. tassa. 17 M. Ph. Nàtike; M7 Nàdãke. 18 T. M7 Gijjha- >/ #<[page 304]># %<304 Aïguttara-Nikàya. XIX. 2-6>% khavo ti. Bhadante\<*<1>*>/ ti te bhikkhå Bhagavato paccasso- suü. Bhagavà etad avoca:-- 2. Maraõasati\<*<2>*>/ bhikkhave bhàvità bahulãkatà mahap- phalà hoti mahànisaüsà amatogadhà amatapariyosànà. Bhàvetha no tumhe bhikkhave maraõasatin ti. 3. Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `ahaü\<*<3>*>/ kho bhante bhàvemi maraõasatin' ti. Ya- thà kathaü pana tvaü bhikkhu bhàvesi maraõasatin ti? `Idha mayhaü bhante evaü hoti <*>/ vata me kataü assà>> ti, evaü kho ahaü bhante bhàvemi maraõa- satin' ti. 4. A¤¤ataro\<*<5>*>/ pi kho bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `aham pi kho bhante bhàvemi maraõasatin' ti. Yathà kathaü pana tvaü bhikkhu bhàvesi maraõasatin ti? `Idha mayhaü bhante evaü hoti <> ti, evaü kho ahaü bhante bhàvemi maraõa- satin' ti. 5. A¤¤ataro pi kho bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `aham pi kho bhante bhàvemi maraõasatin' ti. Yathà kathaü pana tvaü bhikkhu bhàvesi maraõasatin ti? `Idha mayhaü bhante evaü hoti <> ti, evaü kho ahaü bhante bhàvemi maraõasatin' ti. 6. A¤¤ataro pi kho bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `aham pi kho bhante bhàvemi maraõasatin' ti. Yathà kathaü pana tvaü bhikkhu bhàvesi maraõasatin ti? `Idha mayhaü bhante evaü hoti <*>/ àlope saükhàditvà\<*<7>*>/ ajjhoharàmi, Bhagavato sàsanaü manasikareyyaü, bahu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. bhaddante. 2 S. -ssati throughout. 3 M. Ph. S. add pi. 4 M. bahuü throughout; T. bahuü and bahu. 5 in T. M7 this passage is missing. 6 omitted by S. 7 M. Ph. saïkharitvà; M7 sataükhàditvà. >/ #<[page 305]># %% vata me kataü assà>> ti, evaü kho ahaü bhante bhàvemi maraõasatin' ti. 7. A¤¤ataro pi kho bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `aham pi kho bhante bhàvemi maraõasatin' ti. Yathà kathaü pana tvaü bhikkhu bhàvesi maraõasatin ti? `Idha mayhaü bhante evaü hoti <*>/ ajjhoha- ràmi, Bhagavato sàsanaü manasikareyyaü, bahu vata me kataü assà>> ti, evaü kho ahaü bhante bhàvemi maraõa- satin' ti. 8. A¤¤ataro pi kho bhikkhu Bhagavantaü etad avoca `aham pi kho bhante bhàvemi maraõasatin' ti. Yathà kathaü pana tvaü bhikkhu bhàvesi maraõasatin ti? `Idha mayhaü bhante evaü hoti <> ti, evaü kho ahaü bhante bhàvemi ma- raõasatin' ti. 9. Evaü vutte Bhagavà te\<*<2>*>/ bhikkhå etad avoca:-- Yvàyaü\<*<3>*>/ bhikkhave bhikkhu evaü maraõasatiü bhàveti `aho vatàhaü rattindivaü jãveyyaü, Bhagavato sàsanaü manasikareyyaü, bahu vata me kataü assà' ti, yo càyaü\<*<4>*>/ bhikkhave bhikkhu\<*<5>*>/ evaü maraõasatiü bhàveti `aho vatà- haü divasaü jãveyyaü, Bhagavato sàsanaü manasikarey- yaü, bahu vata me kataü assà' ti, yo càyaü\<*<4>*>/ bhikkhave bhikkhu evaü maraõasatiü bhàveti `aho vatàhaü tadanta- raü jãveyyaü yadantaraü ekaü piõóapàtaü bhu¤jàmi, Bhagavato sàsanaü manasikareyyaü, bahu vata me kataü assà' ti, yo càyaü\<*<4>*>/ bhikkhave bhikkhu evaü maraõasatiü bhàveti `aho vatàhaü tadantaraü jãveyyaü yadantaraü cattàro pa¤ca àlope saükhàditvà\<*<6>*>/ ajjhoharàmi, Bhagavato sàsanaü manasikareyyaü, bahu vata me kataü assà' ti; \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. saüharitvà; M. saïkharitvà. 2 omitted by M. Ph. S. 3 S. yo càyaü; M7 yàvàyaü. 4 M. Ph. M7 pàyaü. 5 omitted by T. 6 M. Ph. saïkharitvà. >/ #<[page 306]># %<306 Aïguttara-Nikàya. XIX. 10-XX. 3>% ime vuccanti bhikkhave bhikkhå: pamattà\<*<1>*>/ viharanti, dan- dhaü\<*<2>*>/ maraõasatiü bhàventi àsavànaü khayàya. Yo ca khvàyaü\<*<3>*>/ bhikkhave bhikkhu evaü maraõasatiü bhàveti `aho vatàhaü tadantaraü jãveyyaü yadantaraü ekaü àlopaü saükhàditvà\<*<4>*>/ ajjhoharàmi, Bhagavato sàsa- naü manasikareyyaü, bahu vata me kataü assà' ti, yo càyaü\<*<5>*>/ bhikkhave bhikkhu evaü maraõasatiü bhàveti `aho vatàhaü tadantaraü jãveyyaü yadantaraü assasitvà và passasàmi passasitvà và assasàmi, Bhagavato sàsanaü manasikareyyaü, bahu vata me kataü assà' ti; ime vuc- canti bhikkhave bhikkhå: appamattà viharanti, tikkhaü maraõasatiü bhàventi àsavànaü khayàya. Tasmà ti ha bhikkhave evaü sikkhitabbaü:-- 10. Appamattà viharissàma\<*<6>*>/, tikkhaü maraõasatiü bhà- vessàma\<*<7>*>/ àsavànaü khayàyà ti. Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabban ti. XX. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Nàdike\<*<8>*>/ viharati Gi¤jakà- vasathe. Tatra kho Bhagavà bhikkhå àmantesi:-- 2. Maraõasati bhikkhave bhàvità bahulãkatà mahapphalà hoti mahànisaüsà amatogadhà amatapariyosànà. Kathaü bhàvità ca bhikkhave maraõasati, kathaü bahulãkatà ma- happhalà hoti mahànisaüsà amatogadhà amatapariyosànà? 3. Idha bhikkhave bhikkhu divase nikkhante rattiyà pañihitàya\<*<9>*>/ iti pañisa¤cikkhati `bahukà kho me paccayà maraõassa: ahi và maü óaüseyya, vicchiko và maü óaü- seyya, satapadã và maü óaüseyya, tena me assa kàlaki- riyà, so mam'assa antaràyo; upakkhalitvà và papateyyaü\<*<10>*>/, bhattaü và\<*<11>*>/ me bhuttaü vyàpajjeyya, pittaü và me\<*<12>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. appamattà. 2 T. dandhà; Ph. dantaü; M7 andhaü; M6 andhà. 3 M6 yo ca kho 'haü; S. yo càyaü; M. Ph. yo pàyaü. 4 M. saïkharetvà; Ph. saïkharitvà. 5 M. Ph. M7 pàyaü. 6 T. M6 -mi. 7 Ph. bhàvissàma. 8 M. Ph. Nàtike. 9 M. Ph. pañigatàya. 10 M7 pàpa- throughout. 11 T. M6. M7 add pi. 12 omitted by T. >/ #<[page 307]># %% kuppeyya\<*<1>*>/, semhaü và me\<*<2>*>/ kuppeyya\<*<1>*>/, satthakà\<*<3>*>/ và me vàtà kuppeyyuü\<*<4>*>/, tena me assa kàlakiriyà, so mam'\<*<5>*>/ assa antaràyo' ti. Tena bhikkhave bhikkhunà iti pañisa¤cik- khitabbaü `atthi nu kho me pàpakà akusalà dhammà ap- pahãnà, ye me assu\<*<6>*>/ rattiü kàlaü\<*<7>*>/ karontassa antaràyàyà' ti. Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamàno evaü jànàti `atthi me pàpakà akusalà dhammà appahãnà, ye me assu\<*<6>*>/ rattiü kàlaü karontassa antaràyàyà' ti, tena bhikkhave bhikkhunà tesaü yeva pàpakànaü akusalànaü dhammànaü pahànàya adhimatto\<*<8>*>/ chando ca vàyàmo ca ussàho ca ussoëhã ca appañivànã ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. Sey- yathà pi bhikkhave àdittacelo và àdittasãso và tass'eva\<*<9>*>/ celassa và sãsassa và nibbàpanàya adhimattaü chanda¤ ca vàyàma¤ ca ussàha¤ ca ussoëhi¤ ca appañivàni¤ ca sati¤\<*<2>*>/ ca\<*<2>*>/ sampaja¤¤a¤ ca kareyya, evam eva kho bhikkhave tena bhikkhunà tesaü yeva pàpakànaü akusalànaü dhammà- naü pahànàya adhimatto chando ca vàyàmo ca ussàho ca ussoëhã ca appañivànã ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõã- yaü. Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamàno evaü jànàti `natthi me pàpakà akusalà dhammà appahãnà, ye\<*<2>*>/ me assu\<*<10>*>/ rattiü kàlaü karontassa antaràyàyà' ti, tena bhikkhave bhikkhunà ten'eva pãtipàmujjena\<*<11>*>/ vihà- tabbaü ahorattànusikkhinà kusalesu dhammesu. 4. Idha pana bhikkhave bhikkhu rattiyà nikkhantàya divase pañihite\<*<12>*>/ iti pañisa¤cikkhati `bahukà kho me pac- cayà maraõassa: ahi và maü óaüseyya, vicchiko và maü óaüseyya, satapadã và maü óaüseyya, tena me assa kà- lakiriyà, so mam'assa antaràyo; upakkhalitvà và papa- teyyaü, bhattaü và me bhuttaü vyàpajjeyya, pittaü và me kuppeyya, semhaü\<*<13>*>/ và\<*<13>*>/ me\<*<13>*>/ kuppeyya\<*<13>*>/, satthakà và me kuppeyyuü, tena me assa kàlakiriyà, so mam'assa antaràyo' ti. Tena bhikkhave bhikkhunà iti pañisa¤cik- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. kujjeyya. 2 omitted by T. 3 Ph. satta- throughout. 4 T. -yya. 5 T. M6. M7 mama. 6 Ph. ye na me àyu. 7 Ph. rattikàlaü throughout. 8 Ph. -mutto. 9 Ph. so 'va. 10 Ph. ye me 'va àyu. 11 M7. S. -mojjena. 12 M. -gate; Ph. is spoiled here. 13 omitted by Ph. >/ #<[page 308]># %<308 Aïguttara-Nikàya. XX.>% khitabbaü\<*<1>*>/ `atthi nu kho me pàpakà akusalà dhammà appahãnà, ye me assu\<*<2>*>/ divà\<*<3>*>/ kàlaü karontassa antaràyàyà' ti. Sace\<*<4>*>/ bhikkhave bhikkhu paccavekkhamàno evaü jà- nàti `atthi me\<*<5>*>/ pàpakà akusalà dhammà appahãnà, ye me assu\<*<6>*>/ divà\<*<3>*>/ kàlaü karontassa antaràyàyà' ti, tena bhik- khave bhikkhunà tesaü\<*<7>*>/ yeva pàpakànaü akusalànaü dhammànaü pahànàya adhimatto chando ca vàyàmo ca ussàho ca ussoëhã ca appañivànã ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü\<*<8>*>/. Seyyathà pi bhikkhave àdittacelo và àdit- tasãso và tass'eva celassa và sãsassa và nibbàpanàya adhi- mattaü chanda¤ ca vàyàma¤ ca ussàha¤ ca ussoëhi¤ ca appañivàni¤ ca sati¤ ca sampaja¤¤a¤ ca kareyya\<*<9>*>/, evam eva kho bhikkhave tena bhikkhunà tesaü yeva pàpakànaü akusalànaü dhammànaü pahànàya adhimatto chando ca vàyàmo ca ussàho ca ussoëhã ca appañivànã ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca karaõãyaü. Sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamàno evaü jànàti `natthi me pàpakà akusalà dhammà appahãnà, ye me assu\<*<6>*>/ divà kàlaü karontassa antaràyàyà' ti, tena bhikkhave bhikkhunà ten'eva pãtipà- mujjena\<*<10>*>/ vihàtabbaü ahorattànusikkhinà kusalesu dham- mesu. Evaü bhàvità\<*<11>*>/ kho bhikkhave maraõasati, evaü bahulãkatà mahapphalà hoti mahànisaüsà amatogadhà amatapariyosànà ti. Sàràõãyavaggo\<*<12>*>/ dutiyo. Tass' uddànaü: Dve sàrànãyà\<*<13>*>/ mettaü\<*<14>*>/ bhaddakaü\<*<15>*>/ ananutappiyaü\<*<16>*>/ Nakula\<*<17>*>/ maccha\<*<18>*>/ dve ca\<*<19>*>/ honti maraõasatinà\<*<20>*>/ cà\<*<21>*>/ ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -cikkhati. 2 Ph. yo me àyu. 3 M. rattiü; Ph. ratti- 4 M. S. add pana. 5 omitted by Ph. 6 Ph. àyu. 7 S. tesu. 8 Ph. has kareyya, as in the next phrase, and it continues: evam eva and so on. 9 T. -yyuü. 10 M6. S. -mojjena. 11 S. adds ca. 12 S. Sàràõiyàdivaggo; Ph. T. M6. M7 Sàraõãyavaggass' uddànaü. 13 Ph. T. M6. M7 -ya; M. adds nissàranãyam. 14 Ph. me taü; M. ekaü. 15 M6. M7 -ka; Ph. n' ekaü. 16 M. Ph. S. anu- 17 M. adds suppa; S. kusalà. 18 M6 kusamajjaü; M7 makulamaccha; S. macchaü. 19 M6 e' eva for dve ca. 20 M. -satã; Ph. -satinatã. 21 S. dasà; omitted by M. Ph. >/ #<[page 309]># %% XXI. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Sakkesu viharati Sàmagà- make pokkharaõiyàyaü\<*<1>*>/. Atha kho a¤¤atarà devatà abhik- kantàya rattiyà abhikkantavaõõà kevalakappaü pokkhara- õiyaü obhàsetvà yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaï- kamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhità kho sà devatà Bhagavantaü etad avoca `tayo 'me bhante dhammà bhikkhuno parihànàya saüvat- tanti. Katame tayo? Kammàràmatà, bhassàràmatà, nid- dàràmatà. Ime kho bhante tayo dhammà bhikkhuno pari- hànàya saüvattantã' ti. Idam avoca sà devatà. Sama- nu¤¤o Satthà ahosi. Atha kho sà devatà `samanu¤¤o me Satthà' ti Bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatth' ev' antaradhàyi. 2. Atha kho Bhagavà tassà rattiyà accayena bhikkhå àmantesi:-- Imaü bhikkhave rattiü a¤¤atarà devatà abhikkantàya rattiyà abhikkantavaõõà kevalakappaü pokkharaõiyaü obhàsetvà yenàhaü ten' upasaïkami, upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhità kho bhikkhave sà devatà maü etad avoca `tayo 'me bhante dhammà bhikkhuno parihànàya saüvattanti. Katame tayo? Kammàràmatà, bhassàràmatà,niddàràmatà. Ime kho bhante tayo dhammà bhikkhuno parihànàya saüvattantã' ti. Idam avoca bhikkhave sà\<*<2>*>/ devatà, idaü vatvà maü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatth' ev' antaradhàyi. Tesaü vo\<*<3>*>/ bhikkhave alàbhà tesaü dulladdhaü, ye vo\<*<2>*>/ devatà pi jànanti kusalehi dhammehi parihànàya saüvatta- màne\<*<4>*>/. Apare pi\<*<5>*>/ bhikkhave tayo parihàniye dhamme desessàmi\<*<6>*>/, taü suõàtha, sàdhukaü manasikarotha, bhà- sissàmã ti. `Evaü bhante' ti kho\<*<7>*>/ te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavà etad avoca:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. -nãyà. 2 omitted by M. 3 M. Ph. kho. 4 M. Ph. S. parihàyamàne. 5 T. adds kho; M7 adds hi after apare. 6 Ph. dassi- 7 omitted by Ph. >/ #<[page 310]># %<310 Aïguttara-Nikàya. XXI. 3-XXIII. 1>% 3. Katame ca bhikkhave tayo parihàniyà dhammà? Saïgaõikàràmatà, dovacassatà, pàpamittatà. Ime kho bhikkhave tayo parihàniyà dhammà. 4. Ye hi\<*<1>*>/ keci bhikkhave atãtam addhànaü parihàyiüsu kusalehi dhammehi, sabbe te ime heva chahi dhammehi\<*<2>*>/ parihàyiüsu kusalehi dhammehi. Ye hi\<*<1>*>/ keci bhikkhave anàgatam addhànaü parihàyissanti kusalehi dhammehi, sabbe te ime heva\<*<3>*>/ chahi dhammehi parihàyissanti kusa- lehi dhammehi. Ye hi pi\<*<4>*>/ keci bhikkhave etarahi pari- hàyanti kusalehi dhammehi, sabbe te ime heva chahi dhammehi parihàyanti kusalehi dhammehã ti. XXII. 1. Cha\<*<5>*>/ yime\<*<6>*>/ bhikkhave\<*<7>*>/ aparihàniye dhamme deses- sàmi, taü suõàtha . . .\<*<8>*>/ 2. Katame ca bhikkhave cha aparihàniyà dhammà? Na kammàràmatà, na bhassàràmatà, na niddàràmatà, na saïgaõikàràmatà, sovacassatà, kalyàõamittatà. Ime kho bhikkhave cha aparihàniyà dhammà. 3. Ye\<*<1>*>/ hi keci bhikkhave atãtam addhànaü na parihà- yiüsu kusalehi dhammehi, sabbe te ime heva chahi dham- mehi na parihàyiüsu kusalehi dhammehi. Ye hi\<*<1>*>/ keci bhikkhave anàgatam addhànaü na parihàyissanti kusalehi dhammehi, sabbe te ime heva chahi dhammehi na parihà- yissanti kusalehi dhammehi. Ye pi\<*<4>*>/ hi\<*<9>*>/ keci bhikkhave etarahi na parihàyanti kusalehi dhammehi, sabbe te ime heva chahi dhammehi na parihàyanti kusalehi dhammehã ti. XXIII. 1. Bhayan ti bhikkhave kàmànam etaü adhivacanaü\<*<10>*>/, dukkhan ti bhikkhave kàmànam etaü adhivacanaü, rogo ti bhikkhave kàmànam etaü adhivacanaü, gaõóo ti bhik- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. add pi. 2 T. abhidhammehi instead of chahi dh- 3 M6 imehi. 4 omitted by M6. S. 5 M. T. M7 chahi. 6 omitted by M. T. M6. M7. 7 M. inserts dhammehi. 8 S. pe. 9 omitted by T. 10 T. continues: kàmaràgarattàyaü and so on. >/ #<[page 311]># %% khave kàmànam etaü adhivacanaü, saïgo ti bhikkhave kàmànam etaü adhivacanaü, païko ti bhikkhave kàmà- nam etaü adhivacanaü. 2. Kasmà ca bhikkhave bhayan ti kàmànam etaü adhi- vacanaü? Kàmaràgarattàyaü bhikkhave chandaràgavinibbaddho\<*<1>*>/ diññhadhammikà pi bhayà na parimuccati, samparàyikà pi bhayà na parimuccati. Tasmà bhayan ti kàmànam etaü adhivacanaü. 3. Kasmà ca bhikkhave dukkhan ti . . . rogo ti . . . gaõóo\<*<2>*>/ ti\<*<2>*>/ . . . saïgo ti . . . païko ti kàmànam etaü adhivacanaü? Kàmaràgarattàyaü bhikkhave chandaràgavinibaddho\<*<3>*>/ diññhadhammikà pi païkà na parimuccati, samparàyikà\<*<2>*>/ pi\<*<2>*>/ païkà\<*<2>*>/ na\<*<2>*>/ parimuccati\<*<2>*>/. Tasmà païko ti kàmànam etaü adhivacanan ti. Bhayaü dukkhaü\<*<4>*>/ rogo gaõóaü\<*<5>*>/ saïgo païko ca ubhayaü\<*<6>*>/: ete kàmà pavuccanti, yattha satto puthujjano. Upàdàne bhayaü disvà jàtimaraõasambhave anupàdà vimuccanti jàtimaraõasaükhaye. Te khemappattà\<*<7>*>/ sukhino diññhadhammàbhinibbutà sabbaverabhayàtãtà\<*<8>*>/ sabbadukkhaü upaccagun ti. XXIV. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu Himavantaü pabbataràjaü padàleyya, ko pana vàdo cha- vàya avijjàya. Katamehi chahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu samàdhissa samàpattikusalo hoti, samàdhissa\<*<9>*>/ ñhitikusalo\<*<10>*>/ hoti, samàdhissa vuññhàna- kusalo\<*<11>*>/ hoti, samàdhissa kallitàkusalo\<*<12>*>/ hoti, samàdhissa gocarakusalo hoti, samàdhissa abhinãhàrakusalo\<*<13>*>/ hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. -bandho. 2 omitted by T. 3 M. Ph. -bandho. 4 T. M6. M7. S. add ca. 5 T. M6. M7. S. have ca instead of gaõóaü. 6 T. M6 ca c'åbho; M7 ca åbh- 7 T. kho pamattà; M7 ten'eva pattà. 8 M6. S. sabbe vera- 9 M7 omits this phrase. 10 Ph. dhãti- 11 T. M6 uññh- 12 Ph. kallavà-; S. kallatà- 13 M. Ph. S. abhini- >/ #<[page 312]># %<312 Aïguttara-Nikàya XXV.1-4>% Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu Himavantaü pabbataràjaü padàleyya, ko pana vàdo chavàya avijjàyà ti. XXV. 1. Cha yimani\<*<1>*>/ bhikkhave anussatiññhànàni\<*<2>*>/. Kata- màni cha? 2. Idha bhikkhave ariyasàvako Tathàgataü anussarati `iti pi so Bhagavà . . . pe . . . Sattà devamanussànaü buddho Bhagavà' ti. Yasmiü bhikkhave samayena ariyasà- vako Thathàgataü anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na dosapariyuññhitaü cittaü hoti, na mohapuriyuññhitaü cittaü hoti, ujagatam ev'assa tasmiü samaye cittaü hoti, nikkhantaü muttaü vuññhitaü gedhamhà, gedho ti kho bhikkhave pa¤cann' etam kàma- guõànaü adhivacanaü. Idam pi kho bhikkhave àramma- õaü karitvà\<*<4>*>/ evam idh' ekacce sattà visujjhanti. 3. Puna ca paraü bhikkhave ariyasàvako dhammaü anussarati `svàkkhàto\<*<5>*>/ Bhagavatà\<*<6>*>/ dhammo . . . pe\<*<3>*>/ . . . paccattaü veditabbo vi¤¤åhã' ti. Yasmiü bhikkhave sa- maye ariyasàvako dhammaü anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na\<*<7>*>/ dosapariyuññhi- taü\<*<7>*>/ cittaü\<*<7>*>/ hoti\<*<7>*>/, na\<*<7>*>/ mohapuriyuññhitaü cittaü hoti, ujugatam ev'assa tasmiü samaye cittaü hoti\<*<8>*>/, nikkhantaü muttaü vuññhitaü gedhamhà, gedho ti kho bhikkhave pa¤- cann' etam kàmaguõànaü adhivacanaü. Idam pi kho bhik- khave àrammaõaü karitvà evam idh' ekacce sattà visuj- jhanti. 4. Puna ca paraü bhikkhave ariyasàvako saïghaü anus- sarati supañipanno\<*<9>*>/ Bhagavato sàvakasaïgho . . . pe\<*<10>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà' ti. Yasmiü bhikkhave \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 imàni. 2 T. anussarati- 3 M. pa; omitted by Ph. 4 Ph. katvà 5 T. svàkkhyàto; M. Ph. svàkhyàto. 6 S. bhikkhave. 7 missing in T.; M7 has dosamohapari- 8 ommited by M. Ph. 9 M. Ph. suppa- 10 M. pa; omitted by Ph. T. M6. M7. >/ #<[page 313]># %% samaye ariyasàvako saïghaü anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na dosapariyuññhi- taü cittaü hoti, na mohapariyuññhitaü cittaü hoti, uju- gatam ev'assa tasmiü samaye cittaü hoti, nikkhantaü muttaü vuññhitaü gedhamhà, gedho ti kho bhikkhave pa¤- cann'etaü kàmaguõànaü adhivacanaü. Idam pi kho bhikkhave àrammaõaü karitvà evam idh' ekacce sattà vi- sujjhanti. 5. Puna ca paraü bhikkhave ariyasàvako attano sãlàni anussarati akhaõóàni\<*<1>*>/ . . . pe\<*<2>*>/ . . . samàdhisaüvattani- kàni\<*<3>*>/. Yasmiü bhikkhave samaye ariyasàvako sãlaü anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na dosapariyuññhitaü cittaü hoti, na moha- pariyuññhitaü cittaü hoti, ujugatam ev'assa tasmiü samaye cittaü hoti, nikkhantaü muttaü vuññhitaü gedhamhà, gedho ti kho bhikkhave pa¤cann'etaü kàmaguõànaü adhi- vacanaü. Idam pi kho bhikkhave àrammaõaü karitvà evam idh' ekacce sattà visujjhanti. 6. Puna ca paraü bhikkhave ariyasàvako attano càgaü anussarati `làbhà vata me suladdhaü vata me\<*<4>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . yàcayogo dànasaüvibhàgarato' ti\<*<6>*>/. Yasmiü bhikkhave samaye ariyasàvako càgaü anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na dosapariyuññhi- taü cittaü hoti, na\<*<7>*>/ mohapariyuññhitaü\<*<7>*>/ cittaü\<*<7>*>/ hoti\<*<7>*>/, ujugatam ev'assa tasmiü samaye cittaü hoti, nikkhantaü muttaü vuññhitaü gedhamhà, gedho ti kho bhikkhave pa¤- cann'etaü kàmaguõànaü adhivacanaü. Idam pi kho bhikkhave àrammaõaü karitvà evam idh' ekacce sattà visuj- jhanti. 7. Puna ca paraü bhikkhave ariyasàvako devatà anus- sarati `santi devà Càtummahàràjikà\<*<8>*>/, santi devà Tàvatiüsà, santi devà Yàmà, santi devà Tusità, santi devà Nimmà- naratino, santi devà Paranimmitavasavattino, santi devà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. akkh- 2 Ph. pa. 3 M. -saüvattakàni. 4 S. adds yo 'haü. 5 M. Ph. la; omitted by T. M6. M7. 6 M. Ph. continue: evam idh'ekacce and so on. 7 omitted by M6. 8 M. Càtumahà-; Ph. Catumahà- >/ #<[page 314]># %<314 Aïguttara-Nikàya. XXVI. 1-3>% Brahmakàyikà, santi devà Tatuttari\<*<1>*>/; yathàråpàya sad- dhàya samannàgatà tà\<*<2>*>/ devatà ito cutà tattha upapannà\<*<3>*>/, mayham pi tathàråpà saddhà saüvijjati; yathàråpena sã- lena sutena càgena pa¤¤àya samannàgatà tà\<*<4>*>/ devatà ito cutà tattha upapannà\<*<3>*>/, mayham pi tathàråpà pa¤¤à saü- vijjatã' ti. Yasmiü bhikkhave samaye ariyasàvako attano ca tàsa¤ ca devatànaü saddha¤ ca sãla¤ ca suta¤ ca cà- ga¤ ca pa¤¤a¤ ca anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na dosapariyuññhitaü cittaü hoti, na mohapariyuññhitaü cittaü hoti, ujugatam ev'assa tasmiü samaye cittaü hoti, nikkhantaü muttaü vuññhitaü gedhamhà, gedho ti kho bhikkhave pa¤cann'etaü kàma- guõànaü adhivacanaü. Idam pi kho bhikkhave àramma- õaü karitvà evam idh' ekacce sattà visujjhanti. Imàni kho bhikkhave\<*<5>*>/ cha anussatiññhànànã ti. XXVI. 1. Tatra kho àyasmà Mahàkaccàno bhikkhå àmantesi:-- âvuso bhikkhavo\<*<6>*>/ ti. âvuso ti kho te bhikkhå àyasmato Mahàkaccànassa paccassosuü. âyasmà Mahàkaccàno etad avoca:-- 2. Acchariyaü àvuso abbhutaü àvuso, yàva¤ c' idaü\<*<7>*>/ tena Bhagavatà jànatà passatà arahatà sammàsambud- dhena sambàdhe okàsàdhigamo anubuddho sattànaü visud- dhiyà sokaparidevànaü\<*<8>*>/ samatikkamàya dukkhadomanas- sànaü atthaïgamàya\<*<9>*>/ ¤àyassa\<*<10>*>/ adhigamàya nibbànassa sacchikiriyàya, yad idaü\<*<11>*>/ cha anussatiññhànàni. Kata- màni cha? 3. Idhàvuso ariyasàvako Tathàgataü anussarati `iti pi so Bhagavà . . . pe\<*<12>*>/ . . . Satthà devamanussànaü buddho Bhagavà' ti. Yasmiü àvuso samaye ariyasàvako Tathà- gataü anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapariyuññhi- taü cittaü hoti, na dosapariyuññhitaü cittaü hoti, na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 -riü; S. tad- 2 omitted by T. 3 T. M6. M7 upp- 4 omitted by Ph. 5 omitted by S. 6 M. Ph. S. -ve. 7 T. yàvam idaü. 8 T. M6. M7 paridda- 9 T. M6. M7 atthaga- 10 M. ¤ànassa. 11 Ph. inserts imàni. 12 M. Ph. pa. >/ #<[page 315]># %% mohapariyuññhitaü cittaü hoti, ujugatam ev'assa tasmiü samaye cittaü hoti, nikkhantaü\<*<1>*>/ muttaü vuññhitaü ge- dhamhà, gedho ti kho àvuso pa¤cann'etaü kàmaguõànaü adhivacanaü. Sa\<*<2>*>/ kho so àvuso ariyasàvako sabbaso àkà- sasamena cetasà viharati vipulena mahaggatena appamà- õena averena avyàpajjhena. Idam pi kho àvuso àramma- õaü karitvà evam idh' ekacce sattà visuddhidhammà bha- vanti. 4. Puna ca paraü àvuso ariyasàvako dhammaü anussa- rati `svàkkhàto\<*<3>*>/ Bhagavatà dhammo . . . pe\<*<4>*>/ . . . paccat- taü veditabbo vi¤¤åhã' ti. Yasmiü àvuso samaye ariya- sàvako dhammaü anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na dosapariyuññhitaü cittaü hoti, na mohapariyuññhitaü cittaü hoti, ujugatam ev'assa tasmiü samaye cittaü hoti, nikkhantaü\<*<5>*>/ muttaü vuññhi- taü gedhamhà, gedho ti kho àvuso pa¤cann'etaü kàma- guõànaü adhivacanaü. Sa\<*<6>*>/ kho so àvuso ariyasàvako sabbaso àkàsasamena cetasà viharati vipulena mahagga- tena appamàõena averena avyàpajjhena. Idam pi kho àvuso àrammaõaü karitvà evam idh' ekacce sattà visuddhi- dhammà bhavanti. 5. Puna ca paraü àvuso ariyasàvako saïghaü anussa- rati `supañipanno\<*<7>*>/ Bhagavato sàvakasaïgho . . . pe\<*<8>*>/ . . . anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà' ti. Yasmiü samaye ariyasàvako saïghaü anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na dosapariyuññhitaü cittaü hoti, na mohapariyuññhitaü cittaü hoti, ujugatam ev'assa tasmiü samaye cittaü hoti, nikkhantaü\<*<9>*>/ muttaü vuññhi- taü gedhamhà, gedho ti kho àvuso pa¤cann'etaü kàma- guõànaü adhivacanaü. Sa kho so àvuso ariyasàvako sab- baso àkàsasamena cetasà viharati vipulena mahaggatena appamàõena averena avyàpajjhena. Idam pi kho àvuso \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. õikkhittaü (sic). 2 T. sace; M6 saü, and khà for kho. 3 T. svàkkhyàto; M. Ph. svàkhyàto. 4 M. Ph. pa. 5 T. nikkhittaü. 6 M7 sama. 7 M. Ph. suppa- 8 M. Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 9 T. nekkh- >/ #<[page 316]># %<316 Aïguttara-Nikàya. XXVI. 6-8>% àrammaõaü karitvà evam idh' ekacce sattà visuddhidhammà bhavanti. 6. Puna ca paraü àvuso ariyasàvako attano sãlàni anus- sarati akhaõóàni\<*<1>*>/ . . . pe\<*<2>*>/ . . . samàdhisaüvattanikàni. Yasmiü àvuso samaye ariyasàvako sãlaü anussarati, nev' assa tasmiü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na dosapariyuññhitaü cittaü hoti, na mohapariyuññhitaü cit- taü hoti, ujugatam ev'assa tasmiü samaye cittaü hoti, nikkhantaü\<*<3>*>/ muttaü vuññhitaü gedhamhà, gedho ti kho àvuso pa¤cann'etaü kàmaguõànaü adhivacanaü. Sa kho so àvuso ariyasàvako sabbaso àkàsasamena cetasà viharati vipulena mahaggatena appamàõena averena avyàpajjhena. Idam pi kho àvuso àrammaõaü karitvà evam idh' ekacce sattà visuddhidhammà bhavanti. 7. Puna ca paraü àvuso ariyasàvako attano càgaü anussarati `làbhà vata me suladdhaü vata me\<*<4>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . yàcayogo dànasaüvibhàgarato' ti. Yasmiü àvuso samaye ariyasàvako càgaü anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na\<*<6>*>/ dosapariyuññhitaü cit- taü hoti, na\<*<6>*>/ mohapariyuññhitaü cittaü hoti, ujugatam ev'assa tasmiü samaye cittaü hoti, nikkhantaü muttaü vuññhitaü gedhamhà, gedho ti kho àvuso pa¤cann'etaü kàmaguõànaü adhivacanaü. Sa kho so àvuso ariyasàvako sabbaso àkàsasamena cetasà viharati vipulena mahaggatena appamàõena averena avyàpajjhena. Idam pi kho àvuso àrammaõaü karitvà evam idh' ekacce sattà visuddhidhammà bhavanti. 8. Puna ca paraü àvuso ariyasàvako devatà anussarati `santi devà Càtummahàràjika\<*<7>*>/, santi devà . . . pe\<*<8>*>/ . . . Ta- tuttari\<*<9>*>/; yathàråpàya saddhàya samannàgatà tà devatà ito cutà tattha upapannà\<*<10>*>/, mayham pi tathàråpà saddhà saü- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. akkh- 2 M. pa; omitted by Ph. 3 T. nikkhittaü. 4 S. adds yad idaü. 5 M. Ph. la; omitted by T. M6. M7. 6 M7 omits this phrase. 7 M. Càtumahà-; Ph. Catumahà- 8 S. puts pe before santi devà; M. Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 9 T. M6. M7 -riü; S. tad- 10 T. M6. M7 upp- >/ #<[page 317]># %% vijjati; yathàråpena sãlena . . . pe . . . sutena càgena pa¤¤àya samannàgatà tà devatà ito cutà tattha upapannà\<*<1>*>/, mayham pi tathàråpà pa¤¤à saüvijjati' ti. Yasmiü àvuso samaye ariyasàvako attano ca tàsa¤ ca devatànaü sad- dha¤ ca sãla¤ ca suta¤ ca càga¤ ca pa¤¤a¤ ca anussarati, nev'assa tasmiü samaye ràgapariyuññhitaü cittaü hoti, na dosapariyuññhitaü cittaü hoti, na mohapariyuññhitaü cittaü hoti, ujugatam ev'assa tasmiü samaye cittaü hoti, nikkhantaü muttaü vuññhitaü gedhamhà, gedho ti kho àvuso pa¤cann'etaü kàmaguõànaü adhivacanaü. Sa kho so àvuso ariyasàvako sabbaso àkàsasamena cetasà viharati vipulena mahaggatena appamàõena averena avyàpajjhena. Idam pi kho àvuso àrammaõaü karitvà evam idh' ekacce sattà visuddhidhammà bhavanti. Acchariyaü àvuso abbhutaü àvuso, yàva¤ c' idaü tena Bhagavatà jànatà passatà arahatà sammàsambuddhena sambàdhe okàsàdhigamo anubuddho sattànaü visuddhiyà sokaparidevànaü\<*<2>*>/ samatikkamàya dukkhadomanassànaü atthaïgamàya\<*<3>*>/ ¤àyassa adhigamàya nibbànassa sacchi- kiriyàya, yad idaü imàni cha anussatiññhànànã ti. XXVII. 1. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yena Bhagavà ten' upa- saïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà eka- mantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu Bha- gavantaü etad avoca `kati nu kho bhante samayà mano- bhàvanãyassa bhikkhuno dassanàya upasaïkamitun' ti? 2. Cha yime bhikkhu samayà manobhàvanãyassa bhik- khuno dassanàya upasaïkamituü. Katame cha? 3. Idha bhikkhu yasmiü samaye bhikkhu kàmaràga- pariyuññhitena cetasà viharati kàmaràgaparetena, uppan- nassa ca kàmaràgassa nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajà- nàti, tasmiü samaye manobhàvanãyo bhikkhu upasaïka- mitvà evam assa vacanãyo `ahaü kho àvuso kàmaràgapari- yuññhitena cetasà viharàmi kàmaràgaparetena, uppannassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 upp- 2 T. M6. M7 paridda- 3 T. M6. M7 atthaga- >/ #<[page 318]># %<318 Aïguttara-Nikàya. XXVII. 4-6>% ca kàmaràgassa nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajànàmi, sàdhu vata me àyasmà kàmaràgassa pahànàya dhammaü desetå' ti, tassa\<*<1>*>/ manobhàvanãyo bhikkhu kàmaràgassa pa- hànàya dhammaü deseti. Ayaü bhikkhu pañhamo samayo manobhàvanãyassa bhikkhuno dassanàya upasaïkamituü. 4. Puna ca paraü bhikkhu yasmiü samaye bhikkhu vyàpàdapariyuññhitena cetasà viharati vyàpàdaparetena, uppannassa ca vyàpàdassa nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajànàti, tasmiü samaye manobhàvanãyo bhikkhu upasaï- kamitvà evam assa vacanãyo `ahaü kho àvuso vyàpàda- pariyuññhitena cetasà viharàmi vyàpàdaparetena, uppan- nassa ca vyàpàdassa nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajà- nàmi, sàdhu vata me àyasmà vyàpàdassa pahànàya dham- maü desetå' ti, tassa manobhàvanãyo bhikkhu vyàpàdassa pahànàya dhammaü deseti. Ayaü bhikkhu dutiyo samayo manobhàvanãyassa bhikkhuno dassanàya upasaïkamituü. 5. Puna ca paraü bhikkhu yasmiü samaye bhikkhu thã- namiddhapariyuññhitena cetasà viharati thãnamiddhapare- tena, uppannassa ca thãnamiddhassa nissaraõaü yathà- bhåtaü na ppajànàti, tasmiü samaye manobhàvanãyo bhikkhu upasaïkamitvà evam assa vacanãyo `ahaü kho àvuso thãnamiddhapariyuññhitena cetasà viharàmi thãnamid- dhaparetena, uppannassa ca thãnamiddhassa nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajànàmi, sàdhu vata me àyasmà thãna- middhassa pahànàya dhammaü desetå' ti, tassa\<*<1>*>/ manobhà- vanãyo bhikkhu thãnamiddhassa pahànàya dhammaü deseti. Ayaü bhikkhu tatiyo samayo manobhàvanãyassa bhikkhuno dassanàya upasaïkamituü. 6. Puna ca paraü bhikkhu yasmiü samaye bhikkhu ud- dhaccakukkuccapariyuññhitena cetasà viharati uddhacca- kukkuccaparetena, uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajànàti, tasmiü samaye manobhàvanãyo bhikkhu upasaïkamitvà evam assa vaca- nãyo `ahaü kho àvuso uddhaccakukkuccapariyuññhitena ce- tasà viharàmi uddhaccakukkuccaparetena, uppannassa ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. add ca. >/ #<[page 319]># %% uddhaccakukkuccassa nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajà- nàmi, sàdhu vata me àyasmà uddhaccakukkuccassa pahà- nàya dhammaü desetå' ti, tassa manobhàvanãyo bhikkhu uddhaccakukkuccassa pahànàya dhammaü deseti. Ayaü bhikkhu catuttho samayo manobhàvanãyassa bhikkhuno dassanàya upasaïkamituü. 7. Puna ca paraü bhikkhu yasmiü samaye bhikkhu vicikicchàpariyuññhitena cetasà viharati vicikicchàparetena, uppannàya ca vicikicchàya nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajànàti, tasmiü samaye manobhàvanãyo bhikkhu upasaï- kamitvà evam assa vacanãyo `ahaü kho àvuso vicikicchà- pariyuññhitena cetasà viharàmi vicikicchàparetena, uppan- nàya ca vicikicchàya nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajà- nàmi, sàdhu vata me àyasmà vicikicchàya pahànàya dham- maü desetå' ti, tassa manobhàvanãyo bhikkhu vicikicchàya pahànàya dhammaü deseti. Ayaü bhikkhu pa¤camo sa- mayo manobhàvanãyassa bhikkhuno dassanàya upasaï- kamituü. 8. Puna ca paraü bhikkhu yasmiü samaye bhikkhu yaü nimittaü àgamma yaü nimittaü manasikaroto anantarà àsavànaü khayo hoti, taü nimittaü na jànàti\<*<1>*>/ na passati, tasmiü samaye manobhàvanãyo bhikkhu upasaïkamitvà evam assa vacanãyo `ahaü kho àvuso yaü nimittaü àgamma yaü nimittaü manasikaroto anantarà àsavànaü khayo hoti, taü nimittaü na jànàmi\<*<2>*>/ na passàmi, sàdhu vata me àyasmà àsavànaü khayàya dhammaü desetå' ti, tassa ma- nobhàvanãyo bhikkhu àsavànaü khayàya dhammaü deseti. Ayaü bhikkhu chaññho samayo manobhàvanãyassa bhik- khuno dassanàya upasaïkamituü. Ime kho bhikkhu cha samayà manobhàvanãyassa bhik- khuno dassanàya\<*<3>*>/ upasaïkamitun ti\<*<4>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. ppajànàti. 2 M. Ph. ppajànàmi. 3 Ph. breaks off after dassanàya, and it continues with appañipassaddho hoti in XXVIII. 4 M. adds Idam avoca | pa | abhinandun ti. >/ #<[page 320]># %<320 Aïguttara-Nikàya. XXVIII. 1-4>% XXVIII. 1. Ekaü samayaü sambahulà therà bhikkhå Bàràõasi- yaü viharanti Isipatane Migadàye. Atha kho tesaü the- rànaü bhikkhånaü pacchàbhattaü piõóapàtapañikkantà- naü maõóalamàle\<*<1>*>/ sannisinnànaü sannipatitànaü ayam antaràkathà udapàdi `ko no kho àvuso samayo manobhà- vanãyassa bhikkhuno dassanàya upasaïkamitun' ti? 2. Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu there bhikkhå etad avoca `yasmiü àvuso samaye manobhàvanãyo bhikkhu pac- chàbhattaü piõóapàtapañikkanto pàde pakkhàletvà nisinno hoti pallaïkaü àbhujitvà\<*<2>*>/ ujuü kàyaü paõidhàya parimu- khaü satiü upaññhapetvà, so samayo manobhàvanãyassa bhikkhuno dassanàya upasaïkamitun' ti. 3. Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu taü bhikkhuü etad avoca `na kho\<*<3>*>/ àvuso so\<*<4>*>/ samayo manobhàvanãyassa bhik- khuno dassanàya upasaïkamituü. Yasmiü àvuso samaye manobhàvanãyo bhikkhu pacchàbhattaü piõóapàtapañik- kanto pàde pakkhàletvà nisinno hoti pallaïkaü àbhujitvà ujuü kàyaü paõidhàya parimukhaü satiü upaññhapetvà, càrittakilamatho pi 'ssa, tasmiü samaye appañippassaddho hoti, bhattakilamatho\<*<5>*>/ pi 'ssa, tasmiü samaye appañippas- saddho hoti. Tasmà so asamayo manobhàvanãyassa bhik- khuno dassanàya upasaïkamituü. Yasmiü\<*<6>*>/ àvuso sa- maye\<*<7>*>/ manobhàvanãyo bhikkhu\<*<8>*>/ sàyaõhasamayaü\<*<9>*>/ pañi- sallànà vuññhito vihàrapacchàyàyaü nisinno hoti pallaïkaü àbhujitvà\<*<10>*>/ ujuü kàyaü\<*<11>*>/ paõidhàya parimukhaü satiü upaññhapetvà, so samayo manobhàvanãyassa bhikkhuno das- sanàya upasaïkamitun' ti. 4. Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu taü bhikkhuü etad avoca `na kho àvuso so\<*<12>*>/ samayo manobhàvanãyassa bhik- khuno dassanàya upasaïkamituü. Yasmiü àvuso samaye \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. -màëe. 2 M. àbhåj- throughout. 3 T. adds me. 4 omitted by T. M6. M7. S. 5 M. attha- 6 Ph. yasmà; T. tasmiü. 7 Ph. -yo. 8 omitted by Ph. 9 M. Ph. -ye. 10 Ph. àbhu¤j- throughout. 11 Ph. ujukàyaü. 12 omitted by Ph. M6. >/ #<[page 321]># %% manobhàvanãyo bhikkhu sàyaõhasamayaü pañisallànà vuñ- ñhito vihàrapacchàyàyaü nisinno hoti pallaïkaü àbhujitvà\<*<1>*>/ ujuü kàyaü paõidhàya parimukhaü satiü upaññhapetvà, yad ev'assa\<*<2>*>/ divà samàdhinimittaü manasikataü hoti, tad ev'assa tasmiü samaye samudàcarati. Tasmà so asa- mayo manobhàvanãyassa bhikkhuno dassanàya upasaïkami- tuü. Yasmiü\<*<3>*>/ àvuso samaye manobhàvanãyo bhikkhu rattiyà paccåsasamayaü paccuññhàya nisinno hoti pallaï- kaü àbhujitvà ujuü kàyaü paõidhàya parimukhaü satiü upaññhapetvà, so samayo manobhàvanãyassa bhikkhuno das- sanàya upasaïkamitun' ti. 5. Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu taü bhikkhuü etad avoca `na kho àvuso so\<*<4>*>/ samayo manobhàvanãyassa bhik- khuno dassanàya upasaïkamituü. Yasmiü àvuso samaye manobhàvanãyo bhikkhu rattiyà paccåsasamayaü paccuñ- ñhàya nisinno hoti pallaïkaü àbhujitvà ujuü kàyaü paõi- dhàya parimukhaü satiü upaññhapetvà, ojaññhàyi 'ssa\<*<5>*>/ tas- miü samaye kàyo hoti, phàsu 'ssa\<*<6>*>/ hoti buddhànaü sàsa- naü manasikàtuü. Tasmà so asamayo\<*<7>*>/ manobhàvanãyassa bhikkhuno dassanàya upasaïkamitun' ti. 6. Evaü vutte àyasmà Mahàkaccàno there\<*<8>*>/ bhikkhå etad avoca:-- Sammukhà me taü àvuso Bhagavato sutaü sammukhà pañiggahãtaü: cha yime\<*<9>*>/ bhikkhu samayà mano- bhàvanãyassa bhikkhuno dassanàya upasaïkamituü. Ka- tame cha? 7. Idha bhikkhu yasmiü samaye bhikkhu kàmaràgapari- yuññhitena cetasà viharati kàmaràgaparetena, uppannassa ca kàmaràgassa nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajànàti, tasmiü samaye manobhàvanãyo bhikkhu upasaïkamitvà evam assa vacanãyo `ahaü kho àvuso kàmaràgapariyuññhi- tena cetasà viharàmi kàmaràgaparetena, uppannassa ca kàmaràgassa nissaraõaü yathàbhåtaü na ppajànàmi, sàdhu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. àbhu¤j- 2 T. yaü devassa. 3 T. goes on by taking up the parallel passage of the next number. 4 omitted by M. Ph. 5 T. -yassa. 6 S. phàsukassa. 7 S. samayo. 8 T. M7 thero. 9 M7 ime. >/ #<[page 322]># %<322 Aïguttara-Nikàya. XXVIII.8-XXIX. 1>% vata me àyasmà kàmaràgassa pahànàya dhammaü desetå' ti, tassa manobhàvanãyo bhikkhu kàmaràgassa pahànàya dhammaü deseti. Ayaü bhikkhu pañhamo samayo mano- bhàvanãyassa bhikkhuno dassanàya upasaïkamituü. 8. Puna ca paraü bhikkhu yasmiü samaye bhikkhu vyàpàdapariyuññhitena cetasà viharati . . . pe\<*<1>*>/ . . . thãna- middhapariyuññhitena cetasà viharati . . . uddhaccakuk- kuccapariyuññhitena cetasà viharati . . . vicikicchàpari- yuññhitena cetasà viharati . . .\<*<2>*>/ yaü\<*<3>*>/ nimittaü\<*<3>*>/ àgamma\<*<3>*>/ yaü nimittaü manasikaroto anantarà àsavànaü khayo hoti, taü\<*<3>*>/ nimittaü na jànàti na passati, tasmiü samaye manobhàvanãyo bhikkhu upasaïkamitvà evam assa vaca- nãyo `ahaü kho àvuso yaü nimittaü àgamma yaü nimit- taü manasikaroto anantarà àsavànaü khayo hoti, taü nimittaü na jànàmi na passàmi, sàdhu vata me àyasmà àsavànaü khayàya dhammaü desetå' ti, tassa manobhà- vanãyo bhikkhu àsavànaü khayàya dhammaü deseti. Ayaü bhikkhu chaññho samayo manobhàvanãyassa bhikkhuno das- sanàya upasaïkamituü. Sammukhà me taü àvuso Bhagavato sutaü, sammukhà pañiggahãtaü: ime kho bhikkhu cha samayà manobhàvanã- yassa bhikkhuno dassanàya upasaïkamitun ti. XXIX. 1. Atha kho Bhagavà àyasmantaü Udàyiü àmantesi `kati nu kho Udàyi anussatiññhànànã' ti? Evaü vutte àyasmà Udàyi tuõhã ahosi. Dutiyam pi kho Bhagavà àyasmantaü Udàyiü àmantesi `kati nu kho Udàyi anussa- tiññhànànã' ti? Dutiyam\<*<4>*>/ pi àyasmà Udàyi tuõhã ahosi. Tatiyam pi kho Bhagavà àyasmantaü Udàyiü àmantesi `kati nu kho Udàyi anussatiññhànànã' ti? Tatiyam pi kho àyasmà Udàyi tuõhã ahosi. Atha kho àyasmà ânando àyasmantaü Udàyiü etad avoca `Satthà taü àvuso Udàyi àmantetã\<*<5>*>/' ti. `Suõàm' ahaü\<*<6>*>/ àvuso ânanda Bhagavato. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. 2 S. pe. 3 omitted by M7. 4 S. has evaü vutte instead of dutiyam pi. 5 M. Ph. S. -sã. 6 M. Ph. suõom' ahaü. >/ #<[page 323]># %% Idha bhante bhikkhu anekavihitaü pubbenivàsaü anussa- rati, seyyathãdaü ekam pi jàtiü dve pi jàtiyo . . . pe\<*<1>*>/ . . . iti sàkàraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivàsaü anus- sarati. Idaü\<*<2>*>/ bhante anussatiññhànan' ti. Atha kho Bha- gavà àyasmantaü ânandaü àmantesi `a¤¤àsiü\<*<3>*>/ kho\<*<3>*>/ ahaü\<*<3>*>/ ânanda <*>/ Udàyi moghapuriso adhicittam anuyutto viharatã>> ti. Kati nu kho ânanda anussatiññhà- nànànã' ti? Pa¤ca bhante anussatiññhànàni. -- Katamàni pa¤ca? 2. Idha bhante bhikkhu vivicc'eva kàmehi . . . pe\<*<5>*>/ . . . tatiyaü\<*<6>*>/ jhànaü\<*<6>*>/ upasampajja viharati. Idaü bhante anus- satiññhànaü evaü bhàvitaü evaü bahulãkataü diññhadham- masukhavihàràya saüvattati. 3. Puna ca paraü bhante bhikkhu àlokasa¤¤aü manasi- karoti, divàsa¤¤aü adhiññhàti: yathà divà tathà rattiü, yathà rattiü tathà divà. Iti vivañena cetasà apariyonad- dhena sappabhàsaü\<*<7>*>/ cittaü bhàveti. Idaü bhante anus- satiññhànaü evaü bhàvitaü evaü bahulãkataü ¤àõadassa- napañilàbhàya saüvattati. 4. Puna ca paraü bhante bhikkhu imam eva kàyaü uddhaü pàdatalà adhokesamatthakà tacapariyantaü påraü nànappakàrassa\<*<8>*>/ asucino paccavekkhati `atthi imasmiü kàye kesà lomà nakhà dantà taco maüsaü nahàrå\<*<9>*>/ aññhã aññhi- mi¤jaü\<*<10>*>/ vakkaü hadayaü yakanaü kilomakaü pihakaü papphàsaü antaü antaguõaü udariyaü karãsaü pittaü semhaü pubbo lohitaü sedo medo assu vasà khelo\<*<11>*>/ siï- ghàõikà lasikà muttan' ti. Idaü bhante anussatiññhànaü evaü bhàvitaü evaü bahulãkataü kàmaràgassa\<*<12>*>/ pahànàya\<*<12>*>/ saüvattati. 5. Puna ca paraü bhante bhikkhu seyyathà pi passeyya sarãraü sãvathikàya\<*<13>*>/ chaóóitaü ekàhamataü và dvãhamataü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. pa. 2 T. M6 idha. 3 omitted by M. Ph. 4 T. M6 navàyaü. 5 M. la; Ph. pa. 6 T. M7 tatiyajjh-; M6 tatiyajjànaü. 7 M. Ph. sapa-; S. sampa- 8 T. M7. S. puran nàna- 9 M. Ph. nhàru. 10 M. Ph. -mi¤caü; S. -mijjhaü; M7 aññhãmijjaü. 11 M. Ph. kheëo. 12 M. Ph. -ràgapa- 13 M. Ph. -ñhikàya. >/ #<[page 324]># %<324 Aïguttara-Nikàya. XXIX.>% và tãhamataü và uddhumàtakaü vinãlakaü vipubbakajà- taü, so imam eva kàyaü evaü\<*<1>*>/ upasaüharati `ayam pi kho kàyo evaüdhammo evaübhàvã evaü-anatãto' ti; sey- yathà\<*<2>*>/ pi\<*<2>*>/ và\<*<3>*>/ pana passeyya sarãraü sãvathikàya chaóói- taü kàkehi và khajjamànaü kulalehi\<*<4>*>/ và\<*<4>*>/ khajjamànaü\<*<4>*>/ gijjhehi và khajjamànaü suvànehi\<*<5>*>/ và khajjamànaü sigà- lehi\<*<6>*>/ và khajjamànaü vividhehi và pàõakajàtehi khajja- mànaü, so imam eva kàyaü evaü upasaüharati `ayam pi kho kàyo evaüdhammo evaübhàvã evaü\<*<1>*>/-anatãto' ti; sey- yathà pi\<*<7>*>/ và pana passeyya sarãraü sãvathikàya chaóói- taü aññhikasaïkhalikaü samaüsalohitaü nahàrusamban- dhaü\<*<8>*>/, aññhikasaïkhalikaü nimmaüsalohitamakkhitaü\<*<9>*>/ nahàrusambandhaü\<*<8>*>/, aññhikasaïkhalikaü\<*<10>*>/ apagatamaü- salohitaü nahàrusambandhaü\<*<8>*>/, aññhikàni apagatasamban- dhàni disà vidisà vikkhittàni a¤¤ena\<*<4>*>/ hatthaññhikaü\<*<4>*>/ a¤- ¤ena pàdaññhikaü a¤¤ena jaïghaññhikaü a¤¤ena åruññhi- kaü\<*<11>*>/ a¤¤ena kañiññhikaü\<*<12>*>/ a¤¤ena piññhikaõñakaü\<*<13>*>/ a¤- ¤ena sãsakañàhaü, so\<*<14>*>/ imam eva kàyaü evaü upasaü- harati `ayam pi kho kàyo evaüdhammo evaübhàvã evaü\<*<15>*>/- anatãto' ti; seyyathà pi\<*<16>*>/ và pana passeyya sarãraü sãva- thikàya chaóóitaü aññhikàni setàni saïkhavaõõåpanibhàni\<*<17>*>/, aññhikàni pu¤jakatàni\<*<18>*>/, aññhikàni\<*<16>*>/ terovassikàni\<*<19>*>/ påtãni\<*<20>*>/ cuõõakajàtàni\<*<21>*>/, so imam eva kàyaü evaü upasaüharati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 etaü. 2 T. M7 yathà pi; M. Ph. S. omit pi. 3 Ph. ca; omitted by M6. 4 omitted by T. 5 M. Ph. sunakhehi; S. suvàõehi; T. M6 supànehi; omitted by M7 together with the next two words. 6 M. Ph. S. siïgàlehi. 7 omitted by Ph. S. 8 M. Ph. nhà- 9 M. Ph. nimaüsa-; T. nimmaüsalohitaü. 10 T. aññhisaïkha- 11 T. M6. M7 åra- 12 M. Ph. insert a¤¤ena pàsukaññikaü. 13 M. Ph. S. -kaõñakaññhikaü; M. Ph. besides insert a¤¤ena khandhaññhikaü a¤¤ena gãvaññhikaü a- hanukaññhikaü a- dantaññhikaü (M. ant-). 14 M. Ph. omit all from so imaü to aññhikàni; M6 omits only so. 15 T. etaü vaü; M6 taü; M7 etaü. 16 omitted by S. 17 M. Ph. -vaõõapañibhàgàni. 18 M. Ph. M7. S. -kitàni; M6 pu¤janikàni. 19 Ph. tiro-; T. M6 thero- 20 M. Ph. putini; T. pubhatãni. 21 M. cuõõika- >/ #<[page 325]># %% `ayam pi kho kàyo evaüdhammo evaübhàvã evaü\<*<1>*>/-ana- tãto' ti. Idaü bhante anussatiññhànaü evaü bhàvitaü evaü bahulãkataü asmimànasamugghàtàya saüvattati. 6. Puna ca paraü bhante bhikkhu sukhassa ca pahànà\<*<2>*>/ . . . pe\<*<3>*>/ . . . catutthaü\<*<4>*>/ jhànaü\<*<4>*>/ upasampajja viharati. Idaü\<*<5>*>/ bhante anussatiññhànaü evaü bhàvitaü evaü bahu- lãkataü anekadhàtupañivedhàya saüvattati. Imàni kho bhante pa¤ca anussatiññhànànã ti. 7. Sàdhu sàdhu ânanda, tena hi tvaü ânanda idam pi chaññhaü anussatiññhànaü dhàrehi\<*<6>*>/: idh' ânanda bhikkhu sato 'va\<*<7>*>/ abhikkamati, sato 'va\<*<8>*>/ pañikkamati, sato 'va\<*<8>*>/ tiññhati, sato 'va\<*<8>*>/ nisãdati, sato 'va\<*<8>*>/ seyyaü kappeti, sato 'va kammaü\<*<9>*>/ adhiññhàti. Idaü ânanda anussatiññhànaü evaü bhàvitaü evaü bahulãkataü satisampaja¤¤àya\<*<10>*>/ saü- vattatã ti. XXX. 1. Cha yimàni\<*<11>*>/ bhikkhave anuttariyàni. Katamàni cha? 2. Dassanànuttariyaü, savanànuttariyaü, làbhànuttari- yaü, sikkhànuttariyaü, pàricariyànuttariyaü, anussatànut- tariyaü. Katama¤ ca bhikkhave dassanànuttariyaü? 3. Idha bhikkhave ekacco hatthiratanam pi dassanàya gacchati, assaratanam pi dassanàya gacchati, maõiratanam pi dassanàya gacchati, uccàvacaü\<*<12>*>/ và pana\<*<8>*>/ dassanàya gacchati, samaõaü và bràhmaõaü và micchàdiññhikaü micchàpañipannaü dassanàya gacchati. Atth'etaü bhik- khave dassanaü? N'etaü natthã ti vadàmi, ta¤ ca kho etaü bhikkhave dassanaü hãnaü gammaü pothujjanikaü anari- yaü anatthasaühitaü na nibbidàya na viràgàya na niro- dhàya na upasamàya na abhi¤¤àya na sambodhàya na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 etaü. 2 T. M7 pahànàya. 3 M. la; Ph. pa. 4 T. M7 catutthajjh-; M6 -jjànaü. 5 T. M6. M7 ida¤ ca. 6 S. -ti. 7 T. ca; M6 atto ca. 8 omitted by T. M6. M7. 9 T. M6 have caükamaü instead of 'va kammaü; M7 is spoiled here. 10 T. -paja¤¤aü; M6 -jaü¤à. 11 T. M6. M7 imàni; M6 omits cha. 12 T. ussavacàni; M6. M7 uccàvacàni. >/ #<[page 326]># %<326 Aïguttara-Nikàya. XXX. 4-5>% nibbànàya saüvattati. Yo ca kho bhikkhave Tathàgataü và Tathàgatasàvakaü và dassanàya gacchati niviññhasaddho niviññhapemo ekantagato\<*<1>*>/ abhippasanno: etad ànuttariyaü bhikkhave dassanànaü sattànaü visuddhiyà sokaparidevà- naü\<*<2>*>/ samatikkamàya dukkhadomanassànaü atthaïgamàya\<*<3>*>/ ¤àyassa adhigamàya nibbànassa sacchikiriyàya, yad idaü Tathàgataü và Tathàgatasàvakaü và dassanàya gacchati niviññhasaddho niviññhapemo ekantagato\<*<1>*>/ abhippasanno. Idaü vuccati bhikkhave dassanànuttariyaü. Iti dassanà- nuttariyaü. Savanànuttariya¤ ca kathaü hoti? 4. Idha bhikkhave ekacco bherisaddam\<*<4>*>/ pi savanàya gacchati, vãnàsaddam\<*<4>*>/ pi\<*<5>*>/ savanàya gacchati, gãtasaddam\<*<4>*>/ pi savanàya gacchati, uccàvacaü\<*<6>*>/ và pana savanàya gac- chati, samaõassa và bràhmaõassa và micchàdiññhikassa micchàpañipannassa dhammasavanàya gacchati. Atth'etaü bhikkhave savanaü? N'etaü natthã ti vadàmi, ta¤ ca kho etaü bhikkhave savanaü hãnaü gammaü pothujjanikaü\<*<7>*>/ anariyaü anatthasaühitaü na nibbidàya na viràgàya na nirodhàya na upasamàya na abhi¤¤àya na sambodhàya na nibbànàya saüvattati. Yo ca kho\<*<5>*>/ bhikkhave Tathàga- tassa và Tathàgatasàvakassa và dhammasavanàya gacchati niviññhasaddho niviññhapemo ekantagato\<*<1>*>/ abhippasanno: etad ànuttariyaü bhikkhave savanànaü sattànaü visud- dhiyà sokaparidevànaü samatikkamàya dukkhadomanassà- naü atthaïgamàya ¤àyassa adhigamàya nibbànassa sacchi- kiriyàya, yad idaü Tathàgatassa và Tathàgatasàvakassa và dhammasavanàya gacchati niviññhasaddho niviññhapemo ekantagato\<*<1>*>/ abhippasanno. Idaü vuccati bhikkhave sava- nànuttariyaü. Iti dassanànuttariyaü\<*<8>*>/ {savanànuttariyaü}. Làbhànuttariya¤ ca kathaü hoti? 5. Idha bhikkhave ekacco puttalàbham pi labhati, dàra- làbham pi labhati, dhanalàbham pi labhati, uccàvacaü và \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 ekanti- 2 T. M6. M7 -pariddavànaü throughout. 3 T. M6. M7 atthaga- throughout. 4 M. Ph. -saddassa. 5 omitted by Ph. 6 M6 uccàvacàni, and it omits và. 7 Ph. puthu- 8 omitted by T. >/ #<[page 327]># %% pana làbhaü\<*<1>*>/ labhati, samaõe và bràhmaõe và micchà- diññhike micchàpañipanne saddhaü pañilabhati\<*<2>*>/. Atth' eso bhikkhave làbho? N'eso natthã ti vadàmi, so ca kho eso bhikkhave làbho hãno gammo pothujjaniko\<*<3>*>/ anariyo anat- thasaühito na nibbidàya\<*<4>*>/ na viràgàya na nirodhàya na upasamàya na abhi¤¤àya na sambodhàya na nibbànàya saüvattati. Yo ca kho bhikkhave Tathàgate và Tathà- gatasàvake và saddhaü pañilabhati\<*<5>*>/ niviññhasaddho niviñ- ñhapemo ekantagato\<*<6>*>/ abhippasanno: etad ànuttariyaü bhik- khave làbhànaü sattànaü visuddhiyà sokaparidevànaü samatikkamàya dukkhadomanassànaü atthaïgamàya ¤à- yassa adhigamàya nibbànassa sacchikiriyàya, yad idaü Tathàgate và Tathàgatasàvake và saddhaü pañilabhati niviññhasaddho niviññhapemo ekantagato\<*<6>*>/ abhippasanno. Idaü vuccati bhikkhave làbhànuttariyaü. Iti dassanànut- tatiyaü savanànuttariyaü làbhànuttariyaü. Sikkhànutta- riya¤ ca kathaü hoti? 6. Idha bhikkhave ekacco hatthismim pi sikkhati, assas- mim pi sikkhati, rathasmim pi sikkhati, dhanusmiü\<*<7>*>/ pi\<*<7>*>/ sikkhati\<*<7>*>/, tharusmim\<*<8>*>/ pi sikkhati, uccàvacaü và pana sik- khati, samaõassa và\<*<9>*>/ bràhmaõassa và micchàdiññhikassa micchàpañipannassa\<*<10>*>/ sikkhati. Atth' esà bhikkhave sik- khà? N' esà natthã ti vadàmi, sà ca kho esà bhikkhave sikkhà hãnà gammà pothujjanikà anariyà anatthasaühità na nibbidàya na viràgàya na nirodhàya na upasamàya na abhi¤¤àya na sambodhàya na nibbànàya saüvattati. Yo ca kho bhikkhave Tathàgatappavedite dhammavinaye adhi- sãlam pi sikkhati adhicittam pi sikkhati adhipa¤¤am pi sikkhati niviññhasaddho niviññhapemo ekantagato\<*<6>*>/ abhippa- sanno: etad ànuttariyaü bhikkhave sikkhànaü sattànaü visuddhiyà sokaparidevànaü samatikkamàya dukkhadoma- nassànaü atthaïgamàya ¤àyassa adhigamàya nibbànassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. 2 T. M7 labhati. 3 Ph. puthu- 4 T. M6. M7 pe | na nibbànàya and so on. 5 T. labhati. 6 T. M6 ekanti- 7 omitted by M. Ph. 8 M. Ph. dha- 9 T. M6. M7 add pana. 10 M. Ph. -pañipattiü. >/ #<[page 328]># %<328 Aïguttara-Nikàya. XXX. 7-8>% sacchikiriyàya, yad idaü Tathàgatappavedite dhamma- vinaye adhisãlam pi sikkhati adhicittam pi sikkhati adhi- pa¤¤am pi sikkhati niviññhasaddho niviññhapemo ekanta- gato\<*<1>*>/ abhippasanno. Idaü vuccati bhikkhave sikkhànut- tariyaü. Iti dassanànuttariyaü savanànuttariyaü làbhà- nuttariyaü sikkhànuttariyaü. Pàricariyànuttariya¤ ca kathaü hoti? 7. Idha bhikkhave ekacco khattiyam pi paricarati, bràh- maõam pi paricarati, gahapatim\<*<2>*>/ pi paricarati, uccàvacaü và pana paricarati, samaõaü và\<*<3>*>/ bràhmaõaü và micchà- diññhikaü micchàpañipannaü paricarati. Atth' esà bhik- khave pàricariyà? N' esà natthã ti vadàmi, sà ca kho esà bhikkhave pàricariyà hãnà gammà pothujjanikà anariyà anatthasaühità, na nibbidàya . . . pe\<*<4>*>/ . . . na nibbànàya saüvattati. Yo ca kho bhikkhave Tathàgataü và Tathà- gatasàvakaü và paricarati niviññhasaddho niviññhapemo ekantagato\<*<1>*>/ abhippasanno: etad ànuttariyaü bhikkhave pàricariyànaü sattànaü\<*<3>*>/ visuddhiyà sokaparidevànaü sam- atikkamàya dukkhadomanassànaü atthaïgamàya ¤àyassa adhigamàya nibbànassa sacchikiriyàya, yad idaü Tathà- gataü và Tathàgatasàvakaü và paricarati niviññhasaddho niviññhapemo ekantagato\<*<1>*>/ abhippasanno. Idaü vuccati bhikkhave pàricariyànuttariyaü. Iti dassanànuttariyaü savanànuttariyaü làbhànuttariyaü sikkhànuttariyaü pàri- cariyànuttariyaü. Anussatànuttariya¤ ca kathaü hoti? 8. Idha bhikkhave ekacco puttalàbham pi anussarati, dàralàbham pi anussarati, dhanalàbham pi anussarati, uccàvacaü và pana làbhaü\<*<5>*>/ anussarati, samaõaü và\<*<6>*>/ bràhmaõaü và micchàdiññhikaü micchàpañipannaü anus- sarati. Atth' esà bhikkhave anussati? N' esà natthã ti va- dàmi, sà ca kho esà bhikkhave anussati hãnà gammà po- thujjanikà anariyà anatthasaühità na nibbidàya na viràgàya na\<*<7>*>/ nirodhàya\<*<7>*>/ na upasamàya na abhi¤¤àya na sambodhàya na nibbanàya saüvattati, yo ca kho bhikkhave Tathàgataü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. ekanti- 2 Ph. gahapatikaü. 3 omitted by T. 4 M. la; Ph. pa. 5 omitted by T. M6. M7. 6 T. M6. M7 add pana. 7 omitted by Ph. >/ #<[page 329]># %% và Tathàgatasàvakaü và anussarati niviññhasaddho niviñ- ñhapemo ekantagato\<*<1>*>/ abhippasanno: etad ànuttariyaü bhik- khave anussatãnaü sattànaü visuddhiyà sokaparidevànaü samatikkamàya dukkhadomanassànaü atthaïgamàya ¤à- yassa adhigamàya nibbànassa sacchikiriyàya, yad idaü Tathàgataü và Tathàgatasàvakaü và anussarati niviññha- saddho niviññhapemo ekantagato\<*<2>*>/ abhippasanno. Idaü vuccati bhikkhave anussatànuttariyaü. Imàni kho bhikkhave cha anuttariyànã ti. Ye\<*<3>*>/ dassanavaraü\<*<3>*>/ laddhà savana¤\<*<4>*>/ ca anuttaraü\<*<5>*>/, làbhànuttariyaü laddhà, sikkhànuttariye\<*<6>*>/ ratà\<*<7>*>/, upaññhità pàricariye\<*<8>*>/, bhàvayanti anussatiü\<*<9>*>/ vivekapañisaüyuttaü khemaü amatagàminiü\<*<10>*>/, appamàde\<*<11>*>/ pamudità\<*<12>*>/ nipakà sãlasaüvutà: te ve kàlena paccenti\<*<13>*>/, yattha dukkhaü nirujjhatã ti. Anuttariyavaggo\<*<14>*>/ tatiyo. Tass' uddànaü\<*<15>*>/: Sàmako\<*<16>*>/ aparihàniyo\<*<17>*>/ bhayaü\<*<18>*>/ Himavànussati\<*<19>*>/ Kaccàno dve ca\<*<20>*>/ samayà\<*<21>*>/ Udàyi anuttariyenà ti\<*<22>*>/. XXXI. 1. Cha yime\<*<23>*>/ bhikkhave dhammà sekhassa\<*<24>*>/ bhikkhuno parihànàya saüvattanti. Katame cha? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -ekanti- 2 T. M6. M7 ekanti- 3 M. Ph. S. dassanànuttariyaü. 4 T. sàvaka¤. 5 S anuttariyaü. 6 M. -yaü; T. -yaratà. 7 M. tathà. 8 M. Ph. T. -yà. 9 Ph. T. -ti. 10 M. Ph. -naü; M7 -nã. 11 Ph. -dena; M7 -dapa- 12 T. M6. M7 pamodità; Ph. samudità. 13 M. Ph. S. paccanti. 14 M. Sàmakavaggo; omitted by Ph.; T. M6. M7 tatiyavaggo. 15 Ph. uddànaü; omitted by T. M6. M7. 16 Ph. M7 samako. 17 T. M7 -hanãyo, and add so. 18 Ph. ayaü. 19 Ph. hivadhaü vuccati; T. hisa vuccati; M6. M7 hisama vuccati; S. himavaü sujjhati. 20 omitted by T. M6. M7. 21 T. M6. M7 -ye. 22 M. M6 -yena càti; -yavaggo ti; T. M7 yena (without ti). 23 T. M6. M7 ime. 24 M. Ph. S. sekkhassa. >/ #<[page 330]># %<330 Aïguttara-Nikàya. XXXI. 2-XXXII. 2>% 2. Kammàràmatà, bhassàràmatà, niddàràmatà, saïgaõi- kàràmatà, indriyesu aguttadvàratà, bhojane amatta¤¤utà. Ime kho bhikkhave cha dhammà sekhassa\<*<1>*>/ bhikkhuno parihànàya saüvattanti. 3. Cha yime\<*<2>*>/ bhikkhave dhammà sekhassa\<*<1>*>/ bhikkhuno aparihànàya saüvattanti. Katame cha? 4. Na kammàràmatà, na bhassàràmatà, na niddàràmatà, na saïgaõikàràmatà, indriyesu guttadvàratà, bhojane mat- ta¤¤utà. Ime kho bhikkhave cha dhammà sekhassa\<*<1>*>/ bhikkhuno aparihànàya saüvattantã ti. XXXII. 1. Atha kho a¤¤atarà devatà abhikkantàya rattiyà abhik- kantavaõõà kevalakappaü Jetavanaü obhàsetvà yena Bha- gavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhi- vàdetvà ekamantaü aññhàsi\<*<3>*>/. Ekamantaü ñhità kho sà devatà Bhagavantaü etad avoca `cha yime\<*<2>*>/ bhante dham- mà bhikkhuno aparihànàya saüvattanti. Katame cha? Satthugàravatà, dhammagàravatà, saïghagàravatà, sikkhà- gàravatà, appamàdagàravatà, pañisanthàragàravatà\<*<4>*>/. Ime kho bhante cha dhammà bhikkhuno aparihànàya saüvat- tantã' ti. Idam avoca sà devatà. Samanu¤¤o Satthà ahosi. Atha kho sà devatà `samanu¤¤o me Satthà' ti Bhagavan- taü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatth' ev' antaradhàyi. 2. Atha kho Bhagavà tassà rattiyà accayena bhikkhå àmantesi `imaü bhikkhave rattiü a¤¤atarà devatà abhik- kantàya rattiyà abhikkantavaõõà kevalakappaü Jetavanaü obhàsetvà yenàhaü ten' upasaïkami, upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhità kho bhikkhave sà devatà maü etad avoca <*>/ yime\<*<2>*>/ bhante dhammà bhikkhuno\<*<6>*>/ aparihànàya saüvattanti. Katame cha? Satthugàravatà, dhammagàravatà, saïghagàravatà, sikkhàgàravatà, appamàdagàravatà, pañisanthàragàravatà. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. sekkhassa. 2 T. M6. M7 ime. 3 Ph. nisãdi. 4 M. Ph. pañisandh- throughout. 5 omitted by T. 6 T. M6. M7 sekhassa bhikkhuno. >/ #<[page 331]># %% Ime kho bhante cha dhammà bhikkhuno\<*<1>*>/ aparihànàya saüvattantã>> ti. Idam avoca bhikkhave sà devatà, idaü vatvà maü abhivàdetvà padakkhinaü katvà tatth' ev' an- taradhàyã' ti. Satthugaru dhammagaru saïghe ca tibbagàravo appamàdagaru\<*<2>*>/ bhikkhu pañisanthàragàravo abhabbo parihànàya nibbànass'eva santike ti. XXXIII. 1. Imaü bhikkhave rattiü a¤¤atarà devatà abhikkan- tàya rattiyà abhikkantavaõõà kevalakappaü Jetavanaü obhàsetvà yenàhaü ten' upasaïkami, upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhità kho bhikkhave sà devatà maü etad avoca `cha yime\<*<3>*>/ bhante dhammà bhikkhuno aparihànàya saüvattanti. Katame cha? Satthugàravatà, dhammagàravatà, saïghagàravatà, sikkhà- gàravatà, hirigàravatà, ottappagàravatà. Ime kho bhante cha dhammà bhikkhuno aparihànàya saüvattantã' ti. Idam avoca bhikkhave sà devatà, idaü vatvà maü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatth' ev' antaradhàyã ti. Satthugaru dhammagaru saïghe ca tibbagàravo hiri-ottappasampanno\<*<4>*>/ sappatisso\<*<5>*>/ sagàravo abhabbo\<*<6>*>/ parihànàya nibbànass'eva santike ti. XXXIV. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati Jeta- vane Anàthapiõóikassa àràme. Atha kho àyasmato Ma- hàmoggallànassa rahogatassa pañisallãnassa evaü cetaso parivitakko udapàdi\<*<7>*>/ `katamesànaü devànaü evaü ¤àõaü hoti: sotàpannà'mha\<*<8>*>/ avinipàtadhammà niyatà sambodhi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 sekhassa bhikkhuno. 2 M. S. appàmada; T. M7 -dagàravo; omitted by M6. 3 T. M6. M7 ime. 4 M7 hirott- 5 M. sapa-; Ph. appa-; T. sappaütikkho; M6 sappanikkho (or -tikkho); M7 sappatikkho. 6 M7 bhavo. 7 Ph. upàdi. 8 T. M6. M7 -pann' amhà; M. Ph. -pannà nàma throughout. >/ #<[page 332]># %<332 Aïguttara-Nikàya. XXXIV. 2>% pàràyanà' ti? Tena kho pana samayena Tisso nàma bhikkhu adhunà kàlakato a¤¤ataraü Brahmalokaü upapanno\<*<1>*>/ hoti. Tatra\<*<2>*>/ pi naü evaü jànanti `Tisso Brahmà mahiddhiko mahànubhàvo' ti. 2. Atha kho àyasmà Mahàmoggallàno, seyyathà pi nàma balavà puriso sammi¤jitaü\<*<3>*>/ và bàhaü pasàreyya, pasàri- taü và bàhaü sammi¤jeyya, evam eva Jetavane antara- hito tasmiü Brahmaloke pàturahosi. Addasà kho Tisso Brahmà àyasmantaü Mahàmoggallànaü dårato 'va àgac- chantaü, disvà\<*<4>*>/ àyasmantaü Mahàmoggallànaü etad avoca `ehi kho màrisa Moggallàna, svàgataü\<*<5>*>/ màrisa Moggallàna, cirassaü kho màrisa Moggallàna imaü pariyàyam akàsi, yad idaü idhàgamanàya, nisãda màrisa Moggallàna, idam àsanaü pa¤¤attan' ti. Nisãdi kho àyasmà Mahàmoggallàno pa¤¤atte àsane. Tisso pi Brahmà àyasmantaü Mahàmog- gallànaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü ni- sinnaü kho Tissaü Brahmànaü àyasmà Mahàmoggallàno etad avoca `katamesànaü kho Tissa devànaü evaü ¤àõaü hoti: sotàpannà'mha avinipàtadhammà niyatà sambodhi- paràyanà' ti? `Càtummahàràjikànaü\<*<6>*>/ kho marisa Moggal- làna devànaü evaü ¤àõaü hoti: sotàpannà'mha avinipàta- dhammà niyatà sambodhiparàyanà' ti. `Sabbesa¤ ¤eva\<*<7>*>/ nu\<*<8>*>/ kho Tissa Càtummahàràjikànaü devànaü evaü ¤àõaü hoti: sotàpannà'mha avinipàtadhammà niyatà sambodhipa- ràyanà' ti? `Na kho màrisa Moggallàna sabbesaü Càtum- mahàràjikànaü devànaü evaü ¤àõaü hoti: sotàpannà 'mha avinipàtadhammà niyatà sambodhiparàyanà ti. Ye kho\<*<9>*>/ te màrisa Moggallàna Càtummahàràjikà devà buddhe aveccappasàdena asamannàgatà\<*<10>*>/ dhamme aveccappasà- dena asamannàgatà saïghe\<*<11>*>/ aveccappasàdena\<*<11>*>/ asamannà- gatà\<*<11>*>/ ariyakantehi sãlehi asamannàgatà, tesaü na\<*<12>*>/ evaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 uppanno; Ph. upanno. 2 Ph. tatrà. 3 M. Ph. M7 sami- throughout; T. sammijitaü. 4 M. Ph. S. disvàna. 5 T. M6 sàgataü; M7 gataü. 6 M. Càtuma-; Ph. Catuma- throughout. 7 Ph. c' eva. 8 omitted by Ph. 9 T. M6. M7 put kho after te. 10 Ph. sam- throughout. 11 omitted by T. 12 M. na tesaü devànaü; Ph. te pi na. >/ #<[page 333]># %% ¤àõaü hoti: sotàpannà'mha avinipàtadhammà niyatà sam- bodhiparàyanà ti. Ye ca\<*<1>*>/ kho te\<*<2>*>/ màrisa Moggallàna Càtummahàràjikà devà buddhe aveccappasàdena samannà- gatà dhamme\<*<3>*>/ aveccappasàdena\<*<3>*>/ samannàgatà\<*<3>*>/ saïghe aveccappasàdena samannàgatà ariyakantehi sãlehi samannà- gatà, tesaü evaü ¤àõaü hoti: sotàpannà'mha avinipàta- dhammà niyatà sambodhiparàyanà' ti. `Càtummahàràji- kàna¤\<*<4>*>/ ¤eva nu\<*<5>*>/ kho Tissa devànaü evaü ¤àõaü hoti: sotàpannà 'mha avinipàtadhammà niyatà sambodhiparàyanà ti, udàhu Tàvatiüsànam pi devànaü . . .\<*<6>*>/ Yàmànam pi devànaü . . . Tusitànam pi devànaü . . . Nimmànaratã- nam pi devànaü . . . Paranimmitavasavattãnam pi devànaü evaü ¤àõaü hoti: sotàpannà'mha avinipàtadhammà niyatà sambodhiparàyanà' ti? `Paranimmitavasavattãnam pi\<*<2>*>/ kho màrisa Moggallàna devànaü evaü ¤àõaü hoti: sotàpannà 'mha avinipàtadhammà niyatà sambodhiparàyanà' ti. Sab- besa¤ ¤eva nu kho Tissa Paranimmitavasavattãnaü devà- naü evaü ¤àõaü hoti: sotàpannà'mha avinipàtadhammà niyatà sambodhiparàyanà' ti? `Na kho màrisa Moggallàna sabbesaü\<*<7>*>/ Paranimmitavasavattãnaü devànaü evaü ¤àõaü hoti: sotàpannà'mha avinipàtadhammà niyatà sambodhipa- ràyanà ti. Ye kho te màrisa Moggallàna Paranimmita- vasavattã\<*<8>*>/ devà buddhe aveccappasàdena asamannàgatà dhamme aveccappasàdena asamannàgatà saïghe avecca- ppasàdena asamannàgatà ariyakantehi sãlehi asamannàgatà, tesaü na\<*<9>*>/ devànaü evaü ¤àõaü hoti: sotàpannà'mha avinipàtadhammà niyatà sambodhiparàyanà ti. Ye ca kho te màrisa Moggallàna Paranimmitavasavattã\<*<8>*>/ devà buddhe aveccappasàdena samannàgatà dhamme aveccappasàdena samannàgatà saïghe aveccappasàdena samannàgatà ariya- kantehi sãlehi samannàgatà, tesaü evaü ¤àõaü hoti: sotà- pannà'mha avinipàtadhammà niyatà sambodhiparàyanà' ti. 3. Atha kho àyasmà Mahàmoggallàno Tissassa Brah- muno bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà, seyyathà pi nàma \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 omitted by M. 3 omitted by M7. 4 M. Ph. -kànaü (without ¤eva). 5 omitted by M. Ph. 6 S. pe. 7 M. Ph. S. sabbesa¤ ¤eva. 8 S. -vattino. 9 M. Ph. S. put na before tesaü. >/ #<[page 334]># %<334 Aïguttara-Nikàya. XXXV. 1-XXXVI.2>% balavà puriso sammi¤jitaü và bàhaü pasàreyya, pasàritaü và bàhaü sammi¤jeyya, evam eva Brahmaloke antarahito Jetavane pàturahosã ti. XXXV. 1. Cha yime\<*<1>*>/ bhikkhave dhammà vijjàbhàgiyà. Ka- tame cha? 2. Aniccasa¤¤à, anicce dukkhasa¤¤à, dukkhe anatta- sa¤¤à\<*<2>*>/, pahànasa¤¤à, viràgasa¤¤à, nirodhasa¤¤à. Ime kho bhikkhave cha dhammà vijjàbhàgiyà ti. XXXVI. 1. Cha yimàni\<*<3>*>/ bhikkhave vivàdamålàni. Katamàni cha? 2. Idha bhikkhave bhikkhu kodhano hoti upanàhã. Yo so\<*<4>*>/ bhikkhave bhikkhu kodhano hoti upanàhã, so Satthari pi agàravo viharati appatisso\<*<5>*>/, dhamme pi agàravo viha- rati appatisso, saïghe pi agàravo viharati appatisso, sik- khàya pi na paripårakàrã hoti. Yo so bhikkhave bhikkhu Satthari\<*<6>*>/ agàravo viharati appatisso, dhamme agàravo vi- harati appatisso, saïghe agàravo viharati appatisso, sik- khàya\<*<6>*>/ na paripårakàrã\<*<7>*>/, so saïghe vivàdaü janeti, so\<*<8>*>/ hoti vivàdo bahujanàhitàya\<*<9>*>/ bahujanàsukhàya\<*<10>*>/ bahuno\<*<11>*>/ janassa anatthàya\<*<12>*>/ ahitàya dukkhàya devamanussànaü. Evaråpa¤ ce tumhe bhikkhave vivàdamålaü ajjhattaü và bahiddhà và samanupasseyyàtha, tatra tumhe bhikkhave tass'eva pàpakassa vivàdamålassa pahànàya vàyameyyàtha. Evaråpa¤ ce tumhe bhikkhave vivàdamålaü ajjhattaü và bahiddhà và na samanupasseyyàtha\<*<13>*>/, tatra tumhe bhik- khave tass'eva pàpakassa vivàdamålassa àyatiü anavassa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 ime. 2 S. antagasa¤¤à. 3 T. M6. M7 imàni. 4 M. Ph. kho. 5 Ph. appañisso throughout. 6 Ph. adds pi. 7 M. apari- instead of na pari-; Ph. na apari- 8 M6. M7. S. yo. 9 M. Ph. na bahujana-; M6. M7 bahujana- 10 M. na bahujana-; Ph. bahujanassa sukhàya (without na); M6. M7 bahujana- 11 M. Ph. na ba-; M7 bahujanassa; M6 bahujano janassa. 12 M. Ph. atthàya. 13 M6 -passati. >/ #<[page 335]># %% vàya\<*<1>*>/ pañipajjeyyàtha. Evam etassa pàpakassa vivàdamå- lassa pahànaü hoti. Evam etassa pàpakassa vivàdamå- lassa àyatiü anavassavo\<*<2>*>/ hoti. 3. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu makkhã hoti paëà- sã . . .\<*<3>*>/ issukã hoti maccharã . . . sañho\<*<4>*>/ hoti màyàvã . . . pàpiccho hoti micchàdiññhi . . . sandiññhiparàmàsã\<*<5>*>/ hoti àdhànagàhã\<*<6>*>/ duppañinissaggã. Yo so bhikkhave bhikkhu sandiññhiparàmàsã hoti àdhànagàhã duppañinissaggã, so Satthari pi agàravo viharati appatisso, dhamme pi agàra- vo viharati appatisso, saïghe pi agàravo viharati appatisso, sikkhàya pi na paripårakàrã hoti. Yo so bhikkhave bhik- khu Satthari\<*<7>*>/ agàravo viharati appatisso, dhamme\<*<8>*>/ . . . pe\<*<9>*>/ . . . saïghe agàravo viharati appatisso, sikkhàya na paripårakàrã, so saïghe vivàdaü janeti, so\<*<10>*>/ hoti vivàdo bahujanàhitàya\<*<11>*>/ bahujanàsukhàya\<*<12>*>/ bahuno\<*<13>*>/ janassa anat- thàya\<*<14>*>/ ahitàya dukkhàya devamanussànaü. Evaråpa¤ ce tumhe bhikkhave vivàdamålaü ajjhattaü và bahiddhà và samanupasseyyàtha, tatra tumhe bhikkhave tass'eva pàpakassa vivàdamålassa\<*<15>*>/ pahànàya vàyameyyàtha. Eva- råpa¤ ce tumhe bhikkhave vivàdamålaü ajjhattaü và ba- hiddhà và na samanupasseyyàtha, tatra tumhe bhikkhave tass'eva pàpakassa vivàdamålassa àyatiü anavassavàya\<*<1>*>/ pañipajjeyyàtha. Evam etassa pàpakassa vivàdamålassa pahànaü hoti. Evam etassa pàpakassa vivàdamålassa àya- tiü anavassavo\<*<16>*>/ hoti. Imàni kho bhikkhave cha vivàdamålànã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. anvàssavàya. 2 M. anassavo; S. anvàssavo. 3 S. pe. 4 M6 sàñho; M. S. satho; Ph. sato. 5 T. sàparàmàsã. 6 Ph. S. àdàna- throughout; M9 (Com.) àdhànagàhã ti daëhagàhã. 7 Ph. adds pi. 8 S. pe || sikkhàya. 9 omitted by M. Ph. M7. 10 Ph. M7. S. yo. 11 M. Ph. na bahujana-; M7 bahujana-; M6 bahujanàhitàya. 12 M. na bahujana-; Ph. only sukhàya; M6. M7 bahujana- 13 M. na ba-; Ph. na bahujano; M6. M7 bahujano. 14 M. M6. M7 atthàya. 15 T. continues: àyatiü anavassavo hoti. Imàni kho bhikkhave bhikkhu vivàdamålaü ajjhattaü và and so on. 16 S. anvàssa- >/ #<[page 336]># %<336 Aïguttara-Nikàya. XXXVII. 1-3>% XXXVII. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati Jeta- vane Anàthapiõóikassa\<*<1>*>/ àràme\<*<1>*>/. Tena kho pana sama- yena Veëukaõóakã\<*<2>*>/ Nandamàtà upàsikà Sàriputta-Moggal- lànapamukhe bhikkhusaïghe chaëaïgasamannàgataü dak- khiõaü patiññhàpeti. Addasà kho Bhagavà dibbena cak- khunà visuddhena atikkantamànusakena Veëukaõóakiü Nandamàtaraü upàsikaü Sàriputta-Moggallànapamukhe bhikkhusaïghe chaëaïgasamannàgataü dakkhiõaü patiññhà- pentiü, disvà\<*<3>*>/ bhikkhå àmantesi:-- Esà bhikkhave Veëu- kaõóakã Nandamàtà upàsikà Sàriputta-Moggallànapamukhe bhikkhusaïghe chaëaïgasamannàgataü dakkhiõaü patiññhà- peti. Katha¤ ca bhikkhave chaëaïgasamannàgatà dak- khiõà hoti? 2. Idha bhikkhave dàyakassa tãõ' aïgàni honti, pañiggàha- kànaü tãõ' aïgàni. Katamàni dàyakassa tãõ' aïgàni? Idha bhikkhave dàyako pubb'eva dànà sumano hoti, dadaü cittaü pasàdeti, datvà attamano hoti. Imàni dàyakassa tãõ' aïgàni. Katamàni pañiggàhakànaü tãõ' aïgàni? Idha bhikkhave pañiggàhakà vãtaràgà và honti ràgavinayàya và pañipannà, vãtadosà và honti dosavinayàya và pañipannà, vãtamohà\<*<4>*>/ và honti mohavinayàya và pañipannà. Imàni pañiggàhakànaü tãõ' aïgàni. Iti dàyakassa tãõ' aïgàni, pa- ñiggàhakànaü tãõ' aïgàni. Evaü kho bhikkhave chaëaïga- samannàgatà dakkhiõà hoti. 3. Evaü chaëaïgasamannàgatàya bhikkhave dakkhiõàya na sukaraü pu¤¤assa pamàõaü gahetuü\<*<5>*>/ `ettako pu¤¤à- bhisando kusalàbhisando\<*<6>*>/ sukhassàhàro sovaggiko sukhavi- pàko saggasaüvattaniko iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattatã' ti. Atha kho asaükheyyo appameyyo, mahàpu¤¤akkhandho tveva\<*<7>*>/ saükhaü gacchati. Seyyathà pi bhikkhave mahàsamudde na sukaraü udakassa pamà- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. 2 M6 -kaüñaki throughout. 3 S. disvàna. 4 M6 omits this phrase. 5 M. Ph. kàtuü. 6 M6 kusalàbhihàro, and it omits sukhass- 7 Ph. T. M7 t'eva throughout. >/ #<[page 337]># %% õaü gahetuü `ettakàni\<*<1>*>/ udakàëhakànã' ti và\<*<2>*>/ `ettakàni\<*<3>*>/ udakàëhakasatànã' ti và `ettakàni\<*<4>*>/ udakàëhakasahassànã' ti và `ettakàni\<*<1>*>/ udakàëhakasatasahassànã' ti và. Atha kho asaükheyyo appameyyo, mahà-udakakkhandho tveva saü- khaü gacchati. Evam eva kho bhikkhave evaü chaëaï- gasamannàgatàya dakkhiõàya na sukaraü pu¤¤assa pamà- õaü gahetuü `ettako pu¤¤àbhisando kusalàbhisando\<*<5>*>/ su- khassàhàro sovaggiko sukhavipàko saggasaüvattaniko iññhàya kantàya manàpàya hitàya sukhàya saüvattatã' ti. Atha kho asaükheyyo appameyyo, mahàpu¤¤akkhandho tveva saükhaü gacchatã ti. Pubb'eva dànà sumano, dadaü cittaü pasàdaye\<*<6>*>/, datvà attamano hoti: esà\<*<7>*>/ ya¤¤assa\<*<8>*>/ sampadà. Vãtaràgà\<*<9>*>/ vãtadosà vãtamohà anàsavà\<*<10>*>/: khettaü ya¤¤assa sampannaü sa¤¤atà brahmacàrayo\<*<11>*>/. Sayaü àcamayitvàna\<*<12>*>/ datvà sakehi pàõibhi attano parato c' eso\<*<13>*>/ ya¤¤o hoti mahapphalo. Evaü yajitvà medhàvã saddho muttena cetasà avyàpajjhaü sukhaü lokaü\<*<14>*>/ paõóito upapajjatã ti. XXXVIII. 1. Atha kho a¤¤ataro bràhmaõo yena Bhagavà\<*<1>*>/ ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavatà saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü\<*<15>*>/ vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bràhmaõo Bhagavan- taü etad avoca:-- 2. Ahaü hi bho Gotama evaüvàdã evaüdiññhi: Natthi attakàro, natthi parakàro ti. `Màhaü bràhmaõa evaüvà- diü\<*<16>*>/ evaüdiññhiü\<*<16>*>/ addasaü và assosiü và, kathaü hi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. omit this phrase. 2 T. M6. M7 put pe after và. 3 T. M6. M7 omit this phrase. 4 M6. M7 omit this phrase. 5 omitted by T. 6 T. M6 -dayaü. 7 Ph. età. 8 M. Ph. S. a¤¤assa. 9 M. Ph. S. have the singular. 10 omitted by Ph. 11 Ph. -cariyà; M. S. -càrino. 12 Ph. àcaritvàna; M7 àcariyitvàna; S. àcarayitvàna; M6 ayàcayitvàna. 13 Ph. v'eso. 14 Ph. loke. 15 M. Ph. sàra- 16 all MSS. except M. M7 have -di; only M. M6. M7 have -ññhiü. >/ #<[page 338]># %<338 Aïguttara-Nikàya. XXXIX. 1-2>% nàma sayaü\<*<1>*>/ abhikkamanto\<*<1>*>/ sayaü pañikkamanto evaü vakkhati: Natthi attakàro, natthi parakàro ti? Taü kiü ma¤¤asi bràhmaõa, atthi àrabbhadhàtå' ti? Evaü bho. `ârabbhadhàtuyà sati àrabbhavanto sattà pa¤¤àyantã' ti? Evaü bho. `Yaü kho bràhmaõa àrabbhadhàtuyà sati àrabbhavanto sattà pa¤¤àyanti\<*<2>*>/, ayaü sattànaü attakàro, ayaü parakàro\<*<3>*>/. Taü kiü ma¤¤asi bràhmaõa, atthi nik- kamadhàtu\<*<4>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . atthi parakkamadhàtu . . . atthi thàmadhàtu . . .atthi ñhitidhàtu\<*<6>*>/ . . . atthi upakkama- dhàtå' ti? Evaü bho. `Upakkamadhàtuyà\<*<7>*>/ sati upakka- mavanto sattà pa¤¤àyantã' ti\<*<8>*>/? Evaü bho. `Yaü kho bràhmaõa upakkamadhàtuyà\<*<8>*>/ sati\<*<8>*>/ upakkamavanto sattà pa¤¤àyanti, ayaü sattànaü attakàro, ayaü parakàro\<*<9>*>/. Màhaü bràhmaõa evaüvàdiü evaüditthiü addasaü và assosiü và, kathaü hi nàma sayaü abhikkamanto sayaü pañikkamanto evaü vakkhati: Natthi attakàro, natthi para- kàro' ti? Abhikkantaü bho Gotama . . .pe\<*<10>*>/ . . . ajja- t-agge pàõupetaü saraõaü gatan ti. XXXIX. 1. Tãõ 'imàni\<*<11>*>/ bhikkhave nidànàni kammànaü sam- udayàya. Katamàni tãõi? 2. Lobho nidànaü kammànaü samudayàya, doso nidà- naü kammànaü samudayàya, moho nidànaü kammànaü samudayàya. Na bhikkhave lobhà alobho samudeti, atha kho bhikkhave lobhà lobho 'va samudeti. Na bhikkhave dosà adoso samudeti, atha kho bhikkhave dosà doso 'va samudeti. Na bhikkhave mohà amoho samudeti, atha kho bhikkhave mohà moho 'va samudeti. Na bhikkhave lobha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 T. M6. M7 -tã ti. 3 T. M6. M7. S. add ti. 4 T. nikkamma-; S. adds ti. 5 omitted by M. Ph. 6 S. dhiti- 7 in S. this question as well as Evaü bho are missing. 8 omitted by Ph. 9 M7. S. add ti; M. Ph. insert after parakàro: taü kiü ma¤¤asi bràhmaõa, màhaü (Ph. omits mà-) evaü- and so on; M7 repeats all from Taü kiü ma¤¤asi br-, atthi nikkama- to parakàro. 10 M. la; Ph. pa. 11 M. Ph. add kho. >/ #<[page 339]># %% jena kammena dosajena kammena mohajena kammena devà pa¤¤àyanti, manussà pa¤¤àyanti, yà\<*<1>*>/ và pan' a¤¤à pi kàci sugatiyo\<*<2>*>/, atha kho bhikkhave lobhajena kammena dosajena kammena mohajena kammena nirayo pa¤¤àyati, tiracchànayoni pa¤¤àyati, pettivisayo\<*<3>*>/ pa¤¤àyati, yà\<*<1>*>/ và pan' a¤¤à pi kàci duggatiyo\<*<2>*>/. Imàni\<*<4>*>/ kho bhikkhave tãõi nidànàni kammànaü sam- udayàya. 3. Tãõ'imàni bhikkhave nidànàni kammànaü samudayàya. Katamàni tãõi? 4. Alobho nidànaü kammànaü samudayàya, adoso nidà- naü kammànaü samudayàya, amoho nidànaü kammànaü samudayàya. Na bhikkhave alobhà lobho samudeti, atha kho bhikkhave alobhà alobho 'va samudeti. Na bhikkhave adosà doso samudeti, atha kho bhikkhave adosà adoso 'va samudeti. Na bhikkhave amohà moho samudeti, atha kho bhikkhave amohà amoho 'va samudeti. Na bhikkhave alo- bhajena kammena adosajena kammena amohajena kam- mena nirayo pa¤¤àyati, tiracchànayoni pa¤¤àyati, pettivi- sayo\<*<5>*>/ pa¤¤àyati, yà\<*<1>*>/ và pan' a¤¤à pi kàci duggatiyo\<*<2>*>/, atha kho bhikkhave alobhajena kammena adosajena kam- mena amohajena kammena devà pa¤¤àyanti, manussà pa¤- ¤àyanti, yà\<*<1>*>/ và pan' a¤¤à pi kàci sugatiyo\<*<2>*>/. Imàni kho bhikkhave tãõi nidànàni kammànaü sam- udayàyà ti. XL. 1. Evam me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavà Kimbi- làyaü\<*<6>*>/ viharati Veëuvane. Atha kho àyasmà Kimbilo\<*<7>*>/ yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavan- taü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà Kimbilo Bhagavantaü etad avoca:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. ye. 2 S. -ti. 3 M. Ph. M7. S. pitti- 4 M7 continues after duggatiyo: atha kho bh- alobhajena kammena and so on, leaving out the intermediate locations. 5 all MSS. have pitti- 6 M. Kimi-; S. Kimmi-; Ph. Kimilànaü. 7 M. Ph. Kimilo; S. Kimmilo throughout. >/ #<[page 340]># %<340 Aïguttara-Nikàya. XL.2-XLI. 2>% 2. Ko nu kho bhante hetu, ko paccayo yena Tathàgate parinibbute saddhammo na ciraññhitiko hotã ti? 3. Idha Kimbila Tathàgate parinibbute bhikkhå bhik- khuniyo upàsakà upàsikàyo Satthari agàravà viharanti appatissà, dhamme\<*<1>*>/ agàravà viharanti appatissà\<*<2>*>/, saïghe agàravà viharanti appatissà, sikkhàya agàravà viharanti appatissà, appamàde agàravà viharanti appatissà, pañisan- thàre\<*<3>*>/ agàravà viharanti appatissà. Ayaü kho Kimbila hetu, ayaü paccayo yena Tathàgate parinibbute sad- dhammo na ciraññhitiko hotã ti. 4. Ko pana bhante hetu, ko panayo yena Tathàgate parinibbute saddhammo ciraññhitiko hotã ti? 5. Idha Kimbila Tathàgate parinibbute bhikkhå bhik- khuniyo upàsakà upàsikàyo Satthari sagàravà viharanti sappatissà, dhamme sagàravà viharanti sappatissà, saïghe sagàravà viharanti sappatissà, sikkhàya sagàravà viharanti sappatissà, appamàde sagàravà viharanti sappatissà pañi- santhàre\<*<3>*>/ sagàravà viharanti sappatissà. Ayaü kho Kim- bila hetu, ayaü paccayo yena Tathàgate parinibbute sad- dhammo ciraññhitiko hotã ti. XLI. 1. Evam me sutaü. Ekaü samayaü àyasmà\<*<4>*>/ Sàriputto Ràjagahe viharati Gijjhakåñe pabbate. Atha kho àyasmà Sàriputto pubbaõhasamayaü nivàsetvà pattacãvaram àdàya sambahulehi bhikkhåhi saddhiü Gijjhakåñà pabbatà oro- hanto\<*<5>*>/ addasa\<*<6>*>/ a¤¤atarasmiü padese mahantaü dàrukkhan- dhaü, disvà bhikkhå àmantesi:-- Passatha no tumhe\<*<7>*>/ àvuso amuü mahantaü dàrukkhandhan ti? Evam àvuso ti. 2. âkaïkhamàno àvuso bhikkhu iddhimà cetovasippatto amuü dàrukkhandhaü pañhavã tveva adhimucceyya. Taü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. dhamme saïghe agàravà; M7 omits dh- agà- vih- appa- 2 Ph. appañ- and sappañ- throughout. 3 M. Ph. -sandhàre. 4 S. has Bhagavà instead of ày- Sà- 5 omitted by T. 6 omitted by S.; Ph. adassa. 7 M. Ph. S. put tumhe after àvuso. >/ #<[page 341]># %% kissa hetu? Atthi\<*<1>*>/ àvuso amusmiü\<*<2>*>/ dàrukkhandhe pañha- vidhàtu, yaü nissàya\<*<3>*>/ bhikkhu iddhimà cetovasippatto amuü dàrukkhandhaü pañhavã tveva adhimucceyya. 3. âkaïkhamàno àvuso bhikkhu iddhimà cetovasippatto amuü dàrukkhandhaü àpo tveva adhimucceyya . . .pe\<*<4>*>/ . . . tejo tveva adhimucceyya . . . vàyo tveva adhimucceyya . . . subhan tveva adhimucceyya . . .asubhan tveva adhimuc- ceyya. Taü kissa hetu? Atthi\<*<1>*>/ àvuso amusmiü\<*<5>*>/ dàru- kkhandhe asubhadhàtu, yaü nissàya bhikkhu iddhimà ceto- vasippatto amuü dàrukkhandhaü asubhan tveva adhi- mucceyyà ti. XLII. 1. Evam me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavà Kosalesu càrikaü caramàno mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena Icchànaïgalaü\<*<6>*>/ nàma Kosalànaü bràhmaõagàmo tad ava- sari. Tatra sudaü Bhagavà Icchànaïgale viharati Icchà- naïgalavanasaõóe. Assosuü kho Icchànaïgalakà bràh- maõagahapatikà `samaõo khalu bho Gotamo Sakyaputto Sakyakulà pabbajito Icchànaïgalaü anuppatto Icchànaï- gale viharati Icchànaïgalavanasaõóe. Taü kho pana bha- vantaü\<*<7>*>/ Gotamaü evaü kalyàõo kittisaddo abbhuggato: iti pi so Bhagavà arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõa- sampanno . . .pe\<*<8>*>/ . . . buddho Bhagavà ti. So imaü lokaü sadevakaü samàrakaü . . .pe\<*<9>*>/ . . . arahataü das- sanaü hotã' ti. Atha kho Icchànaïgalakà bràhmaõagaha- patikà tassà rattiyà accayena pahåtaü\<*<10>*>/ khàdaniyaü bho- janiyaü àdàya yena Icchànaïgalavanasaõóo ten' upasaïka- miüsu, upasaïkamitvà bahidvàrakoññhake aññhaüsu uccà- saddà mahàsaddà. 2. Tena kho pana samayena àyasmà Nàgito Bhagavato upaññhàko hoti. Atha kho Bhagavà àyasmantaü Nàgitaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 atth' àv- 2 M. Ph. amumhi. 3 omitted by M6. 4 omitted by M. Ph. 5 Ph. amukasmiü. 6 T. M6. M7 Icchànaük- throughout. 7 T. M6. M7 Bhagavantaü. 8 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 give this sentence in full. 9 M. la; Ph. pa. 10 M. Ph. bahutaü throughout. >/ #<[page 342]># %<342 Aïguttara-Nikàya. XLII. 3>% àmantesi `ke\<*<1>*>/ pana te Nàgita uccàsaddà mahàsaddà, ke- vaññà\<*<2>*>/ ma¤¤e macche vilopentã' ti\<*<3>*>/? `Ete bhante Icchànaï- galakà bràhmaõagahapatikà pahåtaü khàdaniyaü bhojani- yaü àdàya bahidvàrakoññhake ñhità Bhagavantaü yeva\<*<4>*>/ uddissa bhikkhusaïgha¤ cà' ti. `Màhaü\<*<5>*>/ Nàgita yasena samàgamaü mà ca mayà yaso. Yo kho\<*<6>*>/ Nàgita na-y- imassa nekkhammasukhassa\<*<7>*>/ pavivekasukhassa upasama- sukhassa sambodhasukhassa nikàmalàbhã assa\<*<8>*>/ akiccha- làbhã akasiralàbhã, yassàhaü\<*<9>*>/ nekkhammasukhassa\<*<10>*>/ pavi- vekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikàma- làbhã assaü akicchalàbhã akasiralàbhã, so taü mãëhasukhaü middhasukhaü\<*<8>*>/ làbhasakkàrasilokasukhaü sàdiyeyyà\<*<11>*>/' ti `Adhivàsetu dàni bhante Bhagavà, adhivàsetu sugato, adhi- vàsanakàlo dàni bhante Bhagavato\<*<12>*>/. Yena yen'eva dàni bhante Bhagavà gamissati, tanninnà 'va bhavissanti bràh- maõagahapatikà negamà c'eva jànapadà\<*<13>*>/ ca. Seyyathà pi bhante thullaphusitake deve vassante yathàninnaü uda- kàni pavattanti, evam eva kho bhante yena yen'eva dàni Bhagavà gamissati, tanninnà 'va bhavissanti bràhmaõa- gahapatikà negamà c'eva jànapadà\<*<13>*>/ ca. Taü kissa hetu? Tathà hi bhante Bhagavato sãlapa¤¤àõan' ti\<*<14>*>/. `Màhaü\<*<5>*>/ Nàgita yasena samàgamaü mà ca mayà yaso. Yo kho Nàgita na-y-imassa nekkhammasukhassa\<*<15>*>/ pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa nikàmalàbhã assa\<*<16>*>/ akicchalàbhã akasiralàbhã, yassàhaü\<*<9>*>/ nekkhammasukhassa\<*<15>*>/ pavivekasukhassa upasamasukhassa sambodhasukhassa ni- kàmalàbhã\<*<17>*>/ akicchalàbhã akasiralàbhã, so taü mãëhasukhaü middhasukhaü làbhasakkàrasilokasukhaü sàdiyeyyà\<*<18>*>/' ti. 3. Idhàhaü Nàgita bhikkhuü passàmi gàmantavihàraü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. kena for ke pana. 2 T. kevaddhà; M6 puts ma¤¤e after macche. 3 M. Ph. T. M6. M7 -peti (without ti). 4 S. c' eva. 5 T. khàhaü. 6 T. so khà. 7 M. nekkhama- throughout. 8 omitted by Ph. 9 Ph. yàhaü. 10 Ph. nikkhama- 11 Ph. sàdeyya. 12 M. Ph. S. repeat the last phrase. 13 Ph. jana-; M6 jàna- and jana- 14 T. -paü¤àyanti. 15 Ph. nekkhama- 16 omitted by M. Ph. T. 17 S. inserts assaü. 18 M. Ph. S. -yya (without ti). >/ #<[page 343]># %% samàhitaü nisinnaü, tassa mayhaü Nàgita evaü hoti `idàn' imaü àyasmantaü àràmiko và\<*<1>*>/ ghaññessati\<*<2>*>/ samaõuddeso và\<*<3>*>/ taü\<*<4>*>/ tamhà\<*<4>*>/ samàdhimhà\<*<5>*>/ càvessatã\<*<6>*>/' ti. Tenàhaü Nàgita tassa bhikkhuno na attamano\<*<7>*>/ homi gàmanta- vihàrena. 4. Idha panàhaü Nàgita bhikkhuü passàmi ara¤¤a- kaü\<*<8>*>/ ara¤¤e\<*<9>*>/ pacalàyamànaü\<*<10>*>/ nisinnaü\<*<11>*>/, tassa mayhaü Nàgita evaü hoti `idàni ayam àyasmà imaü niddàkila- mathaü pañivinodetvà ara¤¤asa¤¤aü yeva manasikarissati ekattan\<*<12>*>/' ti. Tenàhaü Nàgita tassa bhikkhuno attamano homi ara¤¤avihàrena. 5. Idha panàhaü Nàgita bhikkhuü passàmi ara¤¤akaü ara¤¤e asamàhitaü nisinnaü, tassa mayhaü Nàgita\<*<13>*>/ evaü hoti `idàni ayam àyasmà asamàhitaü và cittaü samàda- hissati\<*<14>*>/, samàhitaü\<*<15>*>/ và cittaü anurakkhissatã\<*<16>*>/' ti. Tenà- haü Nàgita tassa bhikkhuno attamano homi ara¤¤a- vihàrena. 6. Idha\<*<17>*>/ panàhaü Nàgita bhikkhuü passàmi ara¤¤a- kaü ara¤¤e samàhitaü nisinnaü, tassa mayhaü Nàgita evaü hoti `idàni ayam àyasmà avimuttaü và cittaü vimo- cessati, vimuttaü và cittaü anurakkhissatã' ti. Tenàhaü Nàgita tassa bhikkhuno attamano homi ara¤¤avihàrena. 7. Idha\<*<18>*>/ panàhaü\<*<18>*>/ Nàgita bhikkhuü passàmi gàman- tavihàraü làbhiü cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccaya- bhesajjaparikkhàrànaü, so taü làbhasakkàrasilokaü nikà- mayamàno ri¤cati\<*<19>*>/ pañisallànaü, ri¤cati ara¤¤avanapat- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. taü kiü; T. M6 'va. 2 T. M6. M7 ghaddhessati; omitted by M. ; Ph. inserts here samàdhimhà càvessati; S. ghañessati. 3 M. Ph. add sahadhammiko và; T. M6 add so (T. se). 4 omitted by Ph. S.; M. has only tamhà. 5 omitted by Ph. 6 S. taü bhàvessatã; Ph. bhavessatã. 7 M. anattamano. 8 S. ara¤¤ikaü throughout. 9 T. M6 insert và; M7 'va. 10 T. pacca- 11 omitted by T. 12 S. ekaggan. 13 T. inserts na. 14 T. M6 -hessati; Ph. -yissati. 15 T. na samà- 16 T. -rakkhessatã. 17 in T. this sentence is missing. 18 T. idhàhaü. 19 Ph. riccati throughout. >/ #<[page 344]># %<344 Aïguttara-Nikàya. XLII.8-XLIII. 1>% thàni\<*<1>*>/ pantàni senàsanàni, gàmanigamaràjadhàniü\<*<2>*>/ osa- ritvà\<*<3>*>/ vàsaü kappeti. Tenàhaü Nàgita tassa bhikkhuno na attamano\<*<4>*>/ homi gàmantavihàrena. 8. Idha panàhaü Nàgita bhikkhuü passàmi ara¤¤akaü làbhiü cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjapari- kkhàrànaü, so taü làbhasakkàrasilokaü pañipaõàmetvà\<*<5>*>/ na ri¤cati pañisallànaü, na ri¤cati ara¤¤avanapatthàni\<*<1>*>/ pantàni\<*<6>*>/ senàsanàni. Tenàhaü Nàgita tassa bhikkhuno attamano homi ara¤¤avihàrena. Yasmàhaü\<*<7>*>/ Nàgita samaye addhànamaggapañipanno na ki¤ci\<*<8>*>/ passàmi purato và pacchato và, phàsu me Nàgita tasmiü samaye hoti, antamaso uccàrapassàvakammàyà ti. Devatàvaggo\<*<9>*>/ catuttho. Tass' uddànaü\<*<10>*>/: Sekhà\<*<11>*>/ dve aparihàni\<*<12>*>/ Moggallànavijjàbhàgiyà Vivàdadànattakàrã\<*<13>*>/ nidànaü\<*<14>*>/ Kimbila\<*<15>*>/ dàrukkhandhena Nàgito ti. XLIII. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati Jeta- vane Anàthapiõóikassa àràme. Atha kho Bhagavà pub- baõhasamayaü nivàsetvà pattacãvaram àdàya Sàvatthiyaü piõóàya pàvisi. Sàvatthiyaü piõóàya caritvà pacchàbhat- taü piõóapàtapañikkanto àyasmantaü ânandaü àman- tesi:-- âyàm' ânanda yena pubbàràmo Migàramàtu pà- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 ara¤¤e vana- 2 M. Ph. -ññhàniü. 3 M. Ph. ota- 4 M. anattamano. 5 Ph. pañiõà-; T. pañipannàpetvà. 6 T. panthàni. 7 Ph. yasmiü 'haü; S. yasmiü panàhaü. 8 Ph. S. ka¤ci. 9 M. Deva-; T. M6. M7 catuttho vaggo; S. Sekkhaparihàniya- 10 Ph. devànaü vaggassa udd-; T. M6. M7 devatàvaggassa udd- 11 M. Ph. S. sekkhà. 12 T. M6. M7 hàniyà. 13 M. -dàna attakàro; Ph. vidhàram anuvàkàdã; T. M6. M7 vivàdamànasikàri. 14 Ph. T. M6. M7 nidàna. 15 M. Ph. Kimila; S. Kimmila; M6 Kimbilà; T. bila; M7 bilà. >/ #<[page 345]># %% sàdo ten' upasaïkamissàma\<*<1>*>/ divàvihàràyà ti. Evaü bhante ti kho àyasmà ânando Bhagavato paccassosi. Atha kho Bhagavà àyasmatà ânandena saddhiü yena pubbàràmo Migàramàtu pàsàdo ten' upasaïkami. Atha kho Bhagavà sàyaõhasamayaü pañisallànà vuññhito àyasmantaü ânan- daü àmantesi:-- âyàm' ânanda yena pubbakoññhako ten' upasaïkamissàma\<*<1>*>/ gattàni parisi¤citun ti. Evaü bhante ti kho àyasmà ânando Bhagavato paccassosi. Atha kho Bhagavà àyasmatà ânandena saddhiü yena pubbakoññhako ten' upasaïkami gattàni parisi¤cituü. Pubbakoññhake gat- tàni parisi¤citvà paccuttaritvà ekacãvaro aññhàsi gattàni pubbàpayamàno\<*<2>*>/. 2. Tena kho pana samayena ra¤¤o Pasenadi\<*<3>*>/-Kosalassa Seto nàma nàgo mahàturiyatàëitavàditena pubbakoññhakà paccuttarati. Api 'ssu taü jano disvà evam àha `abhi- råpo vata\<*<4>*>/ bho\<*<4>*>/ ra¤¤o nàgo, dassanãyo vata bho ra¤¤o nàgo, pàsàdiko vata bho ra¤¤o nàgo, kàyupapanno\<*<5>*>/ vata bho ra¤¤o nàgo, nàgo\<*<6>*>/ vata bho nàgo' ti. Evaü vutte àyasmà Udàyi Bhagavantaü etad avoca `hatthim eva nu kho bhante mahantaü\<*<7>*>/ brahantaü\<*<8>*>/ kàyupapannaü\<*<5>*>/ jano disvà evam àha: nàgo vata bho nàgo ti udàhu a¤¤am pi ka¤ci mahantaü\<*<9>*>/ brahantaü\<*<10>*>/ kàyupapannaü\<*<5>*>/ jano disvà evam àha: nàgo vata bho nàgo' ti? `Hatthim pi kho Udàyi mahantaü\<*<7>*>/ brahantaü\<*<11>*>/ kàyupapannaü\<*<5>*>/ jano disvà evam àha: nàgo vata bho\<*<12>*>/ nàgo\<*<12>*>/ ti\<*<12>*>/. Assam pi kho Udàyi\<*<13>*>/ . . . pe\<*<14>*>/ . . . goõam pi kho Udàyi\<*<15>*>/ . . . pe\<*<16>*>/ . . . uragam\<*<17>*>/ pi kho Udàyi\<*<15>*>/ . . . pe\<*<16>*>/ . . . rukkham pi kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -mi. 2 Ph. sukkhà-; S. pubbasadisàni kurumàno. 3 T. M7. S. -dissa. 4 T. M6. M7 vatàyaü. 5 T. M7 kàyuppanno. 6 M. Ph. S. omit this phrase. 7 M. mahattaü. 8 M. brahmattaü; omitted by Ph. 9 M. Ph. mahattaü. 10 M. brahmattaü; Ph. has after mahattaü: gonaü pi bho Udàyi and so on. 11 M. brahmattaü. 12 omitted by T. 13 M. S. add mah- brah- 14 M. pa; omitted by S. 15 M. Ph. S. add mah- brah- 16 M. pa; omitted by Ph. T. M6. S. 17 M. Ph. nàgam; T. M7 omit this phrase; M7 omits also manussam pi kho U- >/ #<[page 346]># %<346 Aïguttara-Nikàya. XLIII.>% Udàyi\<*<1>*>/ . . . pe\<*<2>*>/ . . . manussam pi kho Udàyi mahantaü brahantaü kàyupapannaü\<*<3>*>/ jano disvà evam àha: nàgo vata bho nàgo ti. Api c' Udàyi yo sadevake loke samàrake sabrahmake sassamaõabràhmaõiyà\<*<4>*>/ pajàya sadevamanussà- ya àguü na karoti kàyena vàcàya manasà, tam ahaü nàgo ti bråmã' ti. `Acchariyaü bhante abbhutaü bhante, yàva subhàsita¤ c' idaü bhante Bhagavatà <*>/ pajàya sadevamanussàya àguü na karoti kàyena vàcàya manasà, tam ahaü nàgo ti bråmã>> ti. Ida¤ ca panàhaü bhante Bhagavatà\<*<6>*>/ subhàsitaü imàhi gàthàhi anumodàmi: Manussabhåtaü sambuddhaü attadantaü samàhitaü iriyamànaü brahmapathe\<*<7>*>/ cittassåpasame rataü, yaü manussà namassanti sabbadhammànapàraguü, devà pi naü\<*<8>*>/ namassanti: iti me arahato sutaü. Sabbasa¤¤ojanàtãtaü vanà nibbànam àgataü kàmehi nekkhammarataü\<*<9>*>/ muttaü selà va ka¤canaü sabbe accarucã nàgo Himavà\<*<10>*>/ '¤¤e\<*<10>*>/ siluccaye sabbesaü nàganàmànaü\<*<11>*>/ saccanàmo\<*<12>*>/ anuttaro. Nàgaü vo\<*<13>*>/ kittayissàmi, na hi àguü karoti so: soraccaü avihiüsà ca pàdà nàgassa te duve, tapo ca brahmacariyaü\<*<14>*>/ caraõà nàgassa tyàpare, saddhàhattho mahànàgo upekkhàsetadantavà\<*<15>*>/, sati gãvà, siro pa¤¤à, vimaüsà dhammacintanà, dhammakucchi\<*<16>*>/ samàtapo\<*<17>*>/, viveko tassa vàladhi. So jhàyã assàsarato ajjhattaü\<*<18>*>/ susamàhito\<*<18>*>/, gacchaü samàhito nàgo, ñhito nàgo samàhito, sayaü\<*<19>*>/ samàhito nàgo, nisinno pi samàhito, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. add mah- brah- 2 M. pa; omitted by Ph. T. M6. S. 3 T. M7 kàyupp- 4 Ph. sasamaõiyà. 5 Ph. sasamaõa- 6 Ph. T. M6 -to. 7 Ph. inserts amatapathe. 8 M. M7. S. taü. 9 M. Ph. nekkhama-; M7 nekkhamme rataü. 10 T. M6 Himavà ma¤¤e. 11 M6 kàyamànànaü. 12 M6. M7 sabba- 13 M. Ph. te. 14 T. M7 -ya¤ ca. 15 Ph. M6. M7 upekhà- 16 T. -kucchiü. 17 T. samàdàya ma po; M6. M7 samàcàpo. 18 M. Ph. S. ajjhattupasamàhito (S. ajjhattå-). 19 M. Ph. S. seyyaü; M6 samayaü. >/ #<[page 347]># %% sabbattha saüvuto nàgo, esà nàgassa sampadà. Bhu¤jati anavajjàni, sàvajjàni na bhu¤jati, ghàsam\<*<1>*>/ acchàdanaü laddhà, sannidhiü parivajjayaü\<*<2>*>/, sa¤¤ojanaü anuü thålaü sabbaü chetvàna bandhanaü, yena yen'eva gacchati, anapekkho\<*<3>*>/ 'va gacchati. Yathà pi udake jàtaü puõóarãkaü pavaóóhati\<*<4>*>/, na upalippati\<*<5>*>/ toyena sucigandhaü manoramaü, tath'eva loke sujàto\<*<6>*>/ buddho loke virajjati\<*<7>*>/, na upalippati\<*<5>*>/ lokena toyena padumaü yathà. Mahàgini\<*<8>*>/ pajjalito anàhàråpasammati saïkhàresåpasantesu\<*<9>*>/ nibbuto ti pavuccati. Atth' assàyaü vi¤¤àpanã\<*<10>*>/ upamà vi¤¤åhi desità, vi¤¤issanti\<*<11>*>/ mahànàgà nàgaü nàgena desitaü. Vãtaràgo vãtadoso vãtamoho anàsavo, sarãraü vijahaü nàgo parinibbàti\<*<12>*>/ 'nàsavo\<*<13>*>/ ti. XLIV. 1. Atha kho àyasmà ânando pubbaõhasamayaü nivà- setvà pattacãvaram àdàya yena Migasàlàya\<*<14>*>/ upàsikàya nivesanaü ten' upasaïkami, upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Atha kho Migasàlà upàsikà yenàyasmà ânando ten' upasaïkami, upasaïkamitvà àyasmantaü ânandaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnà kho Migasàlà upàsikà àyasmantaü ânandaü etad avoca:-- 2. Kathaü kathaü nàmàyaü bhante ânanda Bhagavatà dhammo desito a¤¤eyyo\<*<15>*>/, yatra hi nàma brahmacàrã ca abrahmacàrã ca ubho samasamagatikà\<*<16>*>/ bhavissanti abhi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. ghàsa; M7 ghàyaü; T. sàsaü; M6 sàyaü. 2 S. -ye. 3 T. M6. M7 anapekho. 4 S. ca vaóóhati. 5 S. upalimp-; M. Ph. n' upalimp- 6 M6. M7 jàto. 7 T. viharajjati; M. Ph. S. viharati. 8 S. mahàgg-; M6 mahàgani. 9 M. Ph. aïgàresu ca (Ph. va) santesu. 10 M6. M7 -paniü; M. Ph. -pini; T. vi¤¤åpaõiü. 11 M6. M7 vi¤¤assanti; T. vissanti; S. vi¤¤àyanti. 12 Ph. T. M6. M7. S. parinibbissati. 13 M. T. M6. S. anàsavo. 14 M. Migasàõ- throughout; M7 -sàlikàya. 15 T. ¤eyyo. 16 Ph. samàsamagatiyà throughout. >/ #<[page 348]># %<348 Aïguttara-Nikàya. XLIV. 3>% samparàyaü\<*<1>*>/? Pità me bhante Puràõo brahmacàrã ahosi àràcàrã\<*<2>*>/ virato methunà gàmadhammà, so kàlakato Bhaga- vatà vyàkato `sakadàgàmã satto\<*<3>*>/ Tusitaü kàyaü upapanno'\<*<4>*>/ ti; petteyyo\<*<5>*>/ piyo\<*<6>*>/ me\<*<7>*>/ bhante Isidatto abrahmacàrã ahosi sadàrasantuññho, so pi kàlakato Bhagavatà vyàkato `saka- dàgàmã satto Tusitaü kàyaü upapanno' ti. Kathaü ka- thaü nàmàyaü bhante ânanda Bhagavatà dhammo desito a¤¤eyyo, yatra hi nàma brahmacàrã ca abrahmacàrã ca ubho samasamagatikà bhavissanti abhisamparàyan ti? `Evaü kho pan'etaü bhagini Bhagavatà vyàkatan' ti. 3. Atha kho àyasmà ânando Migasàlàya upàsikàya ni- vesane piõóapàtaü gahetvà uññhàyàsanà pakkàmi. Atha kho àyasmà ânando paccàbhattaü piõóapàtapañikkanto yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavan- taü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ânando Bhagavantaü etad avoca: Idhàhaü bhante pubbaõhasamayaü nivàsetvà pattacãvaram àdàya yena Migasàlàya\<*<8>*>/ upàsikàya nivesanaü ten' upasaïkami\<*<9>*>/, upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi\<*<10>*>/. Atha kho bhante Migasàlà\<*<8>*>/ upàsikà yenàhaü ten' upasaïkami, upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnà kho bhante Migasàlà\<*<8>*>/ upàsikà maü etad avoca `kathaü kathaü nàmàyaü bhante ânanda Bhagavatà dhammo desito a¤¤eyyo, yatra hi nàma brahmacàrã ca abrahmacàrã ca ubho samasamagatikà\<*<11>*>/ bhavissanti abhisamparàyaü? Pità me bhante Puràõo brahmacàrã ahosi àràcàrã\<*<12>*>/ virato methunà gàmadhammà, so kàlakato Bhagavatà vyàkato <> ti; petteyyo\<*<5>*>/ piyo\<*<13>*>/ me bhante Isidatto abrahmacàrã ahosi sadàrasan- tuññho, so pi kàlakato Bhagavatà vyàkato </ #<[page 349]># %% satto Tusitaü kàyaü upapanno>> ti. Kathaü kathaü nà- màyaü bhante ânanda Bhagavatà dhammo desito a¤¤eyyo, yatra hi nàma brahmacàrã ca abrahmacàrã ca ubho sama- samagatikà\<*<1>*>/ bhavissanti abhisamparàyan' ti? Evaü vutte ahaü bhante Migasàlaü\<*<2>*>/ upàsikaü etad avocaü `evaü kho pan'etaü bhagini Bhagavatà vyàkatan' ti. Kà c' ânanda\<*<3>*>/ Migasàlà upàsikà bàlà avyattà ambakà\<*<4>*>/ ambakasa¤¤à\<*<4>*>/ ke ca purisapuggalaparopariya¤àõe\<*<5>*>/! Cha yime ânanda puggalà santo saüvijjamànà lokasmiü. Ka- tame cha? 4. Idh' ânanda ekacco puggalo sorato hoti sukhasaü- vàso, abhinandanti sabrahmacàrã ekattavàsena. Tassa sa- vanena pi akataü hoti, bàhusaccena pi akataü hoti, diñ- ñhiyà pi appañividdhaü hoti, sàmàyikam\<*<6>*>/ pi vimuttiü na labhati. So\<*<7>*>/ kàyassa bhedà parammaraõà hànàya pareti\<*<8>*>/ no\<*<8>*>/ visesàya, hànagàmã yeva\<*<9>*>/ hoti no visesagàmã\<*<10>*>/. 5. Idha pan' ânanda ekacco puggalo sorato hoti sukha- saüvàso, abhinandanti sabrahmacàrã ekattavàsena. Tassa savanena pi kataü hoti, bàhusaccena pi kataü hoti, diñ- ñhiyà pi pañividdhaü hoti, sàmàyikam\<*<6>*>/ pi vimuttiü labhati. So kàyassa bhedà parammaraõà visesàya pareti no hànàya, visesagàmã\<*<10>*>/ yeva\<*<9>*>/ hoti no hànagàmã. Tatr' ânanda pa- màõikà pamiõanti\<*<11>*>/ `imassa pi te 'va\<*<12>*>/ dhammà aparassa pi te 'va\<*<12>*>/ dhammà, kasmà tesaü eko hãno eko paõãto' ti? Taü hi tesaü ânanda hoti dãgharattaü ahitàya dukkhàya. Tatr' ânanda yvàyaü puggalo sorato\<*<13>*>/ hoti sukhasaüvàso, abhinandanti sabrahmacàrã ekattavàsena. Tassa savanena pi kataü hoti, bàhusaccena pi kataü hoti, diññhiyà pi pañividdhaü\<*<14>*>/ hoti, sàmàyikam pi vimuttiü labhati. Ayaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 -yà. 2 T. M6. M7 -sàliü. 3 T. has Kànanda. 4 M. Ph. amma-; M. Ph. S. -sa¤¤à. 5 M7 -puggalàparopariye ¤àõe; T. -puggalàvàropariye ¤àõe; M. puggalapariye ¤àne. 6 T. M7 samàyikam. 7 T. neso. 8 omitted by T. 9 M. deva; Ph. neva; T. M6. M7 reva; T. is extremely spoiled here. 10 vihesàya- 11 Ph. minanti. 12 M. Ph. ca. 13 T. M6. M7 sur- 14 T. M6. M7 suppañi- in lieu of pi pati- >/ #<[page 350]># %<350 Aïguttara-Nikàya. XLIV. 6-9>% ânanda puggalo amunà purimena puggalena abhikkanta- taro ca paõãtataro ca. Taü kissa hetu? Imaü\<*<1>*>/ ânanda puggalaü dhammasoto nibbahati. Tadanantaraü\<*<2>*>/ ko jàneyya a¤¤atra Tàthàgatena? Tasmà ti h' ânanda mà puggalesu pamàõikà ahuvattha, mà puggalesu\<*<3>*>/ pamàõaü gaõhittha. Kha¤¤ati\<*<4>*>/ h' ânanda puggalesu pamàõaü gaõ- hanto. Ahaü và ânanda puggalesu pamàõaü gaõheyyaü, yo và pan'assa màdiso. 6. Idha pan' ânanda ekaccassa puggalassa kodhamàno adhigato\<*<5>*>/ hoti, samayena samaya¤ c'assa lobhadhammà uppajjanti, tassa\<*<6>*>/ savanena pi akataü hoti, bàhusaccena pi akataü hoti, diññhiyà pi appañividdhaü hoti, sàmàyikam pi vimuttiü na labhati. So kàyassa bhedà parammaraõà hànàya pareti no visesàya, hànagàmã yeva\<*<7>*>/ hoti no vise- sagàmã. 7. Idha\<*<8>*>/ pan' ânanda ekaccassa puggalassa kodhamàno adhigato hoti, samayena samaya¤ c'assa lobhadhammà up- pajjanti. Tassa savanena pi kataü hoti . . . pe\<*<9>*>/ . . . 8. Idha pan' ânanda ekaccassa puggalassa kodhamàno adhigato hoti, samayena samaya¤ c'assa vacãsaïkhàrà up- pajjanti. Tassa savanena pi akataü hoti, bàhusaccena pi akataü hoti, diññhiyà pi appañividdhaü hoti, sàmàyikam\<*<10>*>/ pi vimuttiü na labhati. So kàyassa bhedà parammaraõà hànàya pareti no visesàya, hànàgàmã yeva\<*<11>*>/ hoti no vise- sagàmã. 9. Idha pan' ânanda ekaccassa puggalassa kodhamàno adhigato hoti, samayena samaya¤ c'assa vacãsaïkhàrà up- pajjanti. Tassa savanena pi kataü hoti, bàhusaccena pi kataü hoti, diññhiyà pi pañividdhaü hoti, sàmàyikam\<*<12>*>/ pi vimuttiü labhati. So kàyassa bhedà parammaraõà vise- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. ima¤ c'; S. ima¤ h'. 2 M. Ph. T. tadant-; M7 dadant- 3 S. inserts ca. 4 M9 (Com. ) = guõakhaõanaü pàpuõàti; T. M6 maü¤ati. 5 M. Ph. avigato throughout. 6 T. M6. M7 pe|| samayena samaya¤ c' assa vacã-, as in 8. 7 M. deva; Ph. neva. 8 in Ph. 7. and 8. are missing. 9 M. la. 10 T. M7 sam- 11 M. deva; T. M6. M7 neva. 12 M7 sam- >/ #<[page 351]># %% sàya pareti no hànàya, visesagàmã yeva\<*<1>*>/ hoti no hànagàmã. Tatr' ânanda pamàõikà pamiõanti `imassa pi te 'va\<*<2>*>/ dhammà aparassa\<*<3>*>/ pi te 'va\<*<2>*>/ dhammà, kasmà tesaü eko hãno eko paõãto' ti? Taü\<*<4>*>/ hi\<*<4>*>/ tesaü ânanda hoti dãgha- rattaü ahitàya dukkhàya. Tatr' ânanda yassa puggalassa kodhamàno adhigato hoti, samayena samaya¤ c'assa vacã- saïkhàrà uppajjanti. Tassa savanena pi kataü hoti, bàhu- saccena pi kataü hoti, diññhiyà pi pañividdhaü hoti, sàmà- yikam\<*<5>*>/ pi vimuttiü labhati. Ayaü ânanda puggalo amu- nà purimena puggalena abhikantataro ca paõãtataro ca. Taü kissa hetu? Imaü h' ânanda\<*<6>*>/ puggalaü dhammasoto nibbahati. Tadanantaraü\<*<7>*>/ ko jàneyya a¤¤atra Tathàgatena? Tasmà ti h' ânanda mà puggalesu pamàõikà ahuvattha\<*<8>*>/, mà puggalesu pamàõaü gaõhittha. Kha¤¤ati\<*<9>*>/ h' ânanda\<*<10>*>/ puggalesu pamàõaü gaõhanto. Ahaü và ânanda pugga- lesu pamàõaü gaõheyyaü, yo và pan'assa màdiso. Kà c' ânanda Migasàlà upàsikà bàlà avyattà ambakà\<*<11>*>/ ambakapa¤¤à\<*<11>*>/ ke ca purisapuggalaparopariya¤àõe\<*<12>*>/! Ime kho ânanda cha puggalà santo saüvijjamànà lokasmiü. Yathàråpena ânanda sãlena Puràõo samannàgato ahosi\<*<13>*>/, tathàråpena sãlena Isidatto samannàgato abhavissa. Nà- y-idha Puràõo Isidattassa gatim\<*<14>*>/ pi a¤¤assa\<*<15>*>/. Yathàrå- pàya ca ânanda pa¤¤àya Isidatto samannàgato ahosi, tathàråpàya pa¤¤àya Puràõo samannàgato abhavissa. Na- y-idha Isidatto Puràõassa gatim\<*<14>*>/ pi a¤¤assa. Iti kho ânanda ime puggalà ubho ekaïgahãnà ti. XLV. 1. Dàliddiyaü\<*<16>*>/ bhikkhave dukkhaü lokasmiü kàma- bhogino ti? `Evaü bhante.' Yam pi bhikkhave daliddo\<*<17>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. deva; Ph. neva; T. M6. M7 reva. 2 M. Ph. ca. 3 Ph. parassa. 4 omitted by T. M6. 5 T. M7 sam- 6 M. Ph. c' ân- 7 M. Ph. T. M6. M7 tadant- 8 T. ahu. 9 M6 maü¤ati. 10 T. M6 insert puggalo. 11 M. Ph. amma-; M. Ph. S. -sa¤¤à. 12 M. purisapuggalà-; T. M7 -puggalapare pariye ¤àõe; M6 -paropariye ¤àõe. 13 T. M6. M7 hoti. 14 M. Ph. gati. 15 T. a¤¤atarassa. 16 Ph. M6. M7. S. da- 17 T. dà- >/ #<[page 352]># %<352 Aïguttara-Nikàya. XLV. 2>% assako anàëiko\<*<1>*>/ iõaü àdiyati, iõàdànam\<*<2>*>/ pi bhikkhave dukkhaü lokasmiü kàmabhogino ti? `Evaü bhante.' Yam pi bhikkhave daliddo\<*<3>*>/ assako anàëiko iõaü àdiyitvà vaó- óhiü pañisuõàti, vaóóhi pi bhikkhave dukkhà lokasmiü kàmabhogino ti? `Evaü bhante.' Yam pi bhikkhave da- liddo assako anàëiko vaóóhiü pañisuõitvà kàlàbhataü\<*<4>*>/ vaóóhiü na deti, codenti pi naü, codanà pi bhikkhave dukkhà lokasmiü kàmabhogino ti? `Evaü bhante.' Yaü pi bhikkhave daliddo assako anàëiko codiyamàno na deti, anucaranti pi naü, anucariyà pi bhikkhave dukkhà lokas- miü kàmabhogino ti? `Evaü bhante.' Yam pi bhikkhave daliddo assako anàëiko anucariyamàno na deti, bandhanti pi naü, bandhanam pi bhikkhave dukkhaü lokasmiü kà- mabhogino ti? `Evaü bhante.' Iti kho bhikkhave dàlid- diyam\<*<5>*>/ pi dukkhaü lokasmiü kàmabhogino, iõàdànaü\<*<6>*>/ pi dukkhaü lokasmiü kàmabhogino, vaóóhi pi dukkhà lokas- miü kàmabhogino, codanà pi dukkhà lokasmiü kàmabho- gino, anucariyà pi dukkhà lokasmiü kàmabhogino, bandha- nam pi dukkhaü lokasmiü kàmabhogino. Evam eva kho bhikkhave yassa kassaci saddhà natthi kusalesu dhammesu, hiri natthi kusalesu dhammesu, ottap- paü natthi kusalesu dhammesu, viriyaü natthi kusalesu dhammesu, pa¤¤à natthi kusalesu dhammesu. Ayaü vuc- cati bhikkhave ariyassa vinaye daliddo assako anàëiko\<*<7>*>/. 2. Sa kho so bhikkhave daliddo assako anàëiko\<*<7>*>/ sad- dhàya asati kusalesu dhammesu, hiriyà asati kusalesu dham- mesu, ottappe asati kusalesu dhammesu, viriye asati kusa- lesu dhammesu, pa¤¤àya asati kusalesu dhammesu kàyena duccaritaü carati, vàcàya duccaritaü carati, manasà duc- caritaü carati. Idam assa iõàdànasmiü\<*<8>*>/ vadàmi. So tassa kàyaduccaritassa pañicchàdanahetu pàpikaü icchaü paõi- dahati\<*<9>*>/, `mà maü ja¤¤å\<*<10>*>/' ti icchati, `mà maü ja¤¤å' ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6 anàlhiko; (T. anàëhiko twice); M7 anàëho; S. anaddhiko throughout. 2 T. M6 iõadànaü. 3 T. dà- 4 M. Ph. kàlagataü; T. kàlabhataü. 5 Ph. M6. M7. S. da- 6 T. iõa- 7 T. M6. M7 -yo. 8 M6 ina-; S. -namhi. 9 M. Ph. padahati. 10 T. M6. M7 ja¤¤à throughout. >/ #<[page 353]># %% saïkappeti\<*<1>*>/, `mà maü ja¤¤å' ti vàcaü bhàsati, `mà maü ja¤¤å' ti kàyena parakkamati\<*<2>*>/. So tassa vacãduccaritassa pañicchàdanahetu . . . pe . . . So tassa manoduccaritassa pañicchàdanahetu pàpikaü icchaü paõidahati, `mà maü ja¤¤å' ti icchati, `mà maü ja¤¤å' ti saïkappeti, `mà maü ja¤¤å' ti vàcaü bhàsati, `mà maü ja¤¤å' ti kàyena parak- kamati. Idam assa vaóóhiyà vadàmi. Tam enaü pesalà sabrahmacàrã evam àhaüsu: Aya¤ ca\<*<3>*>/ so àyasmà evaü- kàrã evaüsamàcàro\<*<4>*>/ ti. Idam assa codanàya vadàmi. Tam enaü ara¤¤agataü và rukkhamålagataü và su¤¤àgàraga- taü và vippañisàrasahagatà pàpakà akusalavitakkà samud- àcaranti\<*<5>*>/. Idam assa anucariyàya vadàmi. 3. Sa kho so bhikkhave daliddo assako anàëiko\<*<6>*>/ kàyena duccaritaü caritvà vàcàya duccaritaü caritvà manasà duc- caritaü caritvà kàyassa bhedà parammaraõà nirayaban- dhane\<*<7>*>/ và bajjhati tiracchànayonibandhane\<*<7>*>/ và. Nàhaü bhikkhave a¤¤aü ekabandhanaü\<*<8>*>/ pi\<*<9>*>/ samanupassàmi evaüdàruõaü evaükañukaü\<*<10>*>/ evaü-antaràyakaraü anutta- rassa yogakkhemassa adhigamàya, yathayidaü\<*<11>*>/ bhikkhave nirayabandhanaü và tiracchànayonibandhanaü và ti. Dàliddiyaü\<*<12>*>/ dukkhaü loke iõàdàna¤\<*<13>*>/ ca vuccati, daliddo iõam àdàya bhu¤jamàno\<*<14>*>/ viha¤¤ati, tato anucaranti naü, bandhanam pi nigacchati, etaü hi bandhanaü dukkhaü kàmalàbhàbhijappinaü\<*<15>*>/. Tath'eva\<*<16>*>/ ariyavinaye\<*<17>*>/ saddhà yassa na vijjati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -kappati. 2 M. Ph. continue: Idam assa vaóóhiyà ti (sic) vadàmi and so on. 3 T. M6. M7 và. 4 M7 -sama-; T. -samàsacàro; M. Ph. -samàno. 5 M. anucaranti. 6 T. M6. M7 -yo. 7 M6 -nena; T. -no. 8 M. S. ekaü b- 9 omitted by M. S. 10 M. Ph. S. -dukkhaü. 11 T. M7 yathà- 12 Ph. T. M6. M7. S. da- 13 T. M6 ina-; Ph. iõamàra¤. 14 T. kujjamàno; M7 tujjamàno; M6 tuccha- 15 T. -làbhà pi jappinaü. 16 Ph. tato 'va; M. inserts ca after tath' eva. 17 T. M6. M7 ariye vi- >/ #<[page 354]># %<354 Aïguttara-Nikàya. XLV.>% ahiriko anottàpi\<*<1>*>/ pàpakammavinicchayo\<*<2>*>/ kàyaduccaritaü katvà vacãduccaritàni ca manoduccaritaü katvà `mà maü ja¤¤å\<*<3>*>/' ti icchati. So saüsappati\<*<4>*>/ kàyena vàcàya uda cetasà pàpakammaü pavaóóhento tattha tattha punappunaü, so pàpakammo dummedho jànaü dukkañam attano daliddo iõam àdàya bhu¤jamàno\<*<5>*>/ viha¤¤ati. Tato anucaranti naü saïkappà mànasà dukkhà gàme và yadi vàra¤¤e yassa vippañisàrajà, so pàpakammo dummedho jànaü dukkañam attano yonim a¤¤ataraü gantvà niraye và pi bajjhati, etaü hi bandhanaü dukkhaü\<*<6>*>/ yamhà dhãro pamuccati\<*<7>*>/. Dhammaladdhehi bhogehi dadaü cittaü pasàdayaü ubhayattha kañaggàho\<*<8>*>/ saddhassa gharam esino diññhadhammahitatthàya\<*<9>*>/ samparàyasukhàya ca: evam etaü gahaññhànaü càgo pu¤¤aü pavaóóhati. Tath'eva ariyavinaye\<*<10>*>/ saddhà yassa patiññhità hirimano ca ottàpi\<*<11>*>/ pa¤¤avà sãlasaüvuto, eso kho ariyavinaye\<*<10>*>/ `sukhajãvã' ti\<*<12>*>/ vuccati niràmisaü sukhaü laddhà upekhaü adhitiññhati. Pa¤ca nãvaraõe hitvà niccaü àraddhaviriyo jhànàni upasampajja ekodi nipako sato: evaü\<*<13>*>/ ¤atvà yathàbhåtaü sabbasa¤¤ojanakkhaye\<*<14>*>/ sabbaso anupàdàya sammà cittaü vimuccati. Tassa\<*<15>*>/ sammàvimuttassa ¤àõaü ce\<*<16>*>/ hoti tàdino `akuppà me vimuttã' ti bhavasa¤¤ojanakkhaye: etaü kho paramaü ¤àõaü, etaü sukham anuttaraü, asokaü virajaü khemaü, etaü àõaõyam\<*<17>*>/ uttaman ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. -ttappi; S. -ttappã. 2 M. S. -vinibbayo (S. -kammaü vi-); T. -vinicchaye; M7 pàpakam pi vinicchayo. 3 T. M6. M7 jaü¤à. 4 M. Ph. saükappati. 5 M7 tujja-; M6 tuccha-; T. vujja- 6 omitted by Ph. 7 Ph. M6. M7 pavucc- 8 Ph. -ggaho; M7 kavaggàho. 9 T. diññhadhamme hi- 10 T. M6. M7 ariye vi- 11 M. S. -ttappã; Ph. M7 -ttappi. 12 S. sukhaü j-; Ph. sukhaü jãvitaü. 13 M. S. etaü. 14 T. M6 -yaü. 15 omitted by T. 16 omitted by Ph. M7; M6 kho; T. khe. 17 Ph. anaõam; M. aõaõam; M8 anattam; M6 àna¤aü. >/ #<[page 355]># %% XLVI. 1. Evaü\<*<1>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü àyasmà Mahà- cundo Cetãsu viharati Sahajàtiyaü\<*<2>*>/. Tatra kho àyasmà Mahàcundo bhikkhå àmantesi:-- âvuso bhikkhavo\<*<3>*>/ ti. âvuso ti kho te bhikkhå àyasmato Mahàcundassa paccas- sosuü. âyasmà Mahàcundo etad avoca:-- 2. Idha àvuso dhammayogà bhikkhå jhàyã bhikkhå apa- sàdenti\<*<4>*>/ `ime pana <*>/ 'mhà jhàyino 'mhà\<*<6>*>/>> ti jhà- yanti\<*<7>*>/ pajjhàyanti\<*<8>*>/, kiü h'ime\<*<9>*>/ jhàyanti, kint'ime\<*<10>*>/ jhàyanti, kathaü h'ime\<*<11>*>/ jhàyantã' ti? Tattha dhammayogà ca bhikkhå na ppasãdanti, jhàyã ca bhikkhå na ppasãdanti, na ca bahujanahitàya pañipannà honti bahujanasukhàya bahuno\<*<12>*>/ janassa\<*<12>*>/ atthàya hitàya sukhàya\<*<13>*>/ devamanus- sànaü. 3. Idha panàvuso jhàyã bhikkhå dhammayoge bhikkhå apasàdenti\<*<14>*>/ `ime pana <> ti uddhatà unnaëà capalà mukharà vikiõõavàcà\<*<15>*>/ muññha- ssatã\<*<16>*>/ asampajànà asamàhità vibbhantacittà pàkañindriyà, kiü h'ime\<*<17>*>/ dhammayogà, kint'ime\<*<18>*>/ dhammayogà\<*<18>*>/, kathaü h'ime\<*<11>*>/ dhammayogà' ti? Tattha jhàyã ca bhikkhå na ppasãdanti, dhammayogà ca bhikkhå na ppasãdanti, na ca bahujanahitàya pañipannà honti bahujanasukhàya bahuno\<*<12>*>/ janassa\<*<12>*>/ atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. 4. Idha panàvuso dhammayogà bhikkhå dhammayogà- naü yeva\<*<19>*>/ bhikkhånaü vaõõaü bhàsanti, no jhàyãnaü bhikkhånaü vaõõaü bhàsanti. Tattha dhammayogà ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 M. Ph. Sayaüjàtiyaü; M8 Assàsa¤càtiyaü; S. Sa¤j- 3 M. Ph. M8 -ve. 4 T. àvàsàdenti; M7 assàdenti. 5 T. jhàyi. 6 T. jhàyinà 'mho (sic). 7 T. M6 ujjh-; M7 upajjh- 8 M. adds nijjhàyanti avajjhàyanti; T. adds ajjhàyanti; M6 ajjho-; M7 apajjhà- 9 M. Ph. kim ime. 10 T. kiü h'ime; M6 omits these three words. 11 M. Ph. M8 katham ime. 12 Ph. M8 bahujanassa; M6. M7 bahujano janassa. 13 omitted by M6. 14 Ph. T. M6. M7 appa- 15 T. viciõõa- 16 S. -tino. 17 M. Ph. kim ime; M6 tãhi me dh-, then katham. 18 omitted by M7. 19 Ph. c' eva. >/ #<[page 356]># %<356 Aïguttara-Nikàya. XLVI. 5-XLVII. 1>% bhikkhå na ppasãdanti, jhàyã ca bhikkhå na ppasãdanti, na ca bahujanahitàya pañipannà honti bahujanasukhàya bahuno\<*<1>*>/ janassa\<*<1>*>/ atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. 5. Idha panàvuso jhàyã bhikkhå jhàyãnaü yeva bhikkhå- naü vaõõaü bhàsanti, no dhammayogànaü bhikkhånaü\<*<2>*>/ vaõõaü bhàsanti. Tattha jhàyã ca bhikkhå na ppasãdanti, dhammayogà ca bhikkhå na ppasãdanti, na ca bahujanahi- tàya pañipannà honti bahujanasukhàya bahuno\<*<1>*>/ janassa\<*<1>*>/ at- thàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Tasmà ti hàvuso evaü sikkhitabbaü:-- 6. Dhammayogà samànà jhàyãnaü bhikkhånaü vaõõaü bhàsissàmà ti. Evaü hi vo àvuso sikkhitabbaü. Taü kissa hetu? Acchariyà h' ete\<*<3>*>/ àvuso puggalà dullabhà lokasmiü, ye ama- taü dhàtuü kàyena phusitvà\<*<4>*>/ viharanti. Tasmà ti hàvuso evaü sikkhitabbaü:-- 7. Jhàyã samànà dhammayogànaü bhikkhånaü vaõõaü bhàsissàmà ti. Evaü hi vo {àvuso} sikkhitabbaü. Taü kissa hetu? Acchariyà h' ete àvuso puggalà dullabhà lokasmiü, ye gam- bhãraü atthapadaü pa¤¤àya ativijjha passantã ti. XLVII. 1. Atha kho Moliyasãvako\<*<5>*>/ paribbàjako yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavatà saddhiü sam- modi, sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü\<*<6>*>/ vãtisàretvà ekam- antaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Moliyasãvako paribbàjako Bhagavantaü etad avoca `sandiññhiko dhammo sandiññhiko dhammo ti bhante vuccati. Kittàvatà nu\<*<7>*>/ kho bhante sandiññhiko dhammo hoti\<*<8>*>/ akàliko ehipassiko opa- nayiko\<*<9>*>/ paccattaü veditabbo vi¤¤åhã' ti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. M8. M6. M7 bahujano janassa. 2 omitted by Ph. 3 M8 hi te. 4 M8 phuss-; M6. M7 phassitva; T. passitvà. 5 M. Moëisivako; Ph. Molasãvako, but at the other place Moli-; M8 -sàvako and Màlisivako; S. Moliyasi- 6 M. Ph. M8 sàra- 7 omitted by M. Ph. M8. 8 omitted by T. 9 M. -neyiko; Ph. -neyyiko. >/ #<[page 357]># %% 2. Tena hi Sãvaka ta¤ ¤ev' ettha\<*<1>*>/ pañipucchissàmi. Yathà te khameyya, tathà naü vyàkareyyàsi. Taü kiü ma¤¤asi Sãvaka, santaü và ajjhattaü lobhaü `atthi me ajjhattaü lobho' ti pajànàsi, asantaü và ajjhattaü lobhaü `natthi me ajjhattaü lobho' ti pajànàsã ti? `Evaü bhante.' Yaü kho tvaü Sãvaka santaü và ajjhattaü lobhaü `atthi me ajjhattaü lobho' ti pajànàsi, asantaü và ajjhattaü lo- bhaü `natthi me ajjhattaü lobho' ti pajànàsi: evaü\<*<2>*>/ kho Sãvaka sandiññhiko\<*<3>*>/ dhammo\<*<4>*>/ hoti . . .\<*<5>*>/ Taü kiü ma¤- ¤asi Sãvaka, santaü và ajjhattaü dosaü . . . pe\<*<6>*>/ . . . san- taü\<*<7>*>/ và ajjhattaü mohaü\<*<8>*>/, santaü và ajjhattaü lobha- dhammaü, santaü và ajjhattaü dosadhammaü, santaü và ajjhattaü mohadhammaü `atthi me ajjhattaü mohadham- mo' ti pajànàsi, asantaü và ajjhattaü mohadhammaü `natthi me ajjhattaü mohadhammo' ti pajànàsã ti? `Evaü bhante.' Yaü kho tvaü Sãvaka santaü và ajjhattaü mo- hadhammaü `atthi me ajjhattaü mohadhammo' ti pajànàsi, asantaü và ajjhattaü mohadhammaü `natthi me ajjhattaü mohadhammo' ti pajànàsi: evaü\<*<9>*>/ kho Sãvaka sandiññhiko dhammo hoti akàliko ehipassiko opanayiko\<*<10>*>/ paccattaü veditabbo vi¤¤åhã ti. `Abhikkantaü\<*<11>*>/ . . . pe\<*<12>*>/ . . . upàsakaü maü bhante Bhagavà dhàretu ajja-t-agge pàõupetaü saraõaü gatan' ti. XLVIII. 1. Atha kho a¤¤ataro bràhmaõo yena Bhagavà ten' upa- saïkami, upasaïkamitvà Bhagavatà saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sàràõiyaü\<*<13>*>/ vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bràhmaõo Bhagavan- taü etad avoca 'sandiññhiko dhammo sandiññhiko dhammo ti bho Gotama vuccati. Kittàvatà nu kho bho Gotama \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. tan ev' ettha. 2 M. Ph. M8. S. add pi. 3 T. sandiññhidhammo. 4 omitted by Ph. M8. M6. 5 S. pe. 6 M. Ph. omit pe; M. inserts asantaü và ajjhattaü dosaü. 7 Ph. asantaü. 8 M. Ph. insert asantaü và a- mohaü. 9 M. S. add pi. 10 M. -neyiko; Ph. -neyyiko. 11 M. Ph. S. add bhante; M. Ph. repeat a- bh- 12 omitted by M. Ph. 13 M. Ph. sàra- >/ #<[page 358]># %<358 Aïguttara-Nikàya. XLVIII. 2-XLIX. 1>% sandiññhiko dhammo hoti akàliko ehipassiko opanayiko\<*<1>*>/ paccattaü veditabbo vi¤¤åhã' ti? 2. Tena hi bràhmaõa ta¤ ¤ev' ettha pañipucchissàmi. Yathà te khameyya, tathà naü vyàkareyyàsi. Taü kiü ma¤¤asi bràhmaõa, santaü và\<*<2>*>/ ajjhattaü ràgaü `atthi me ajjhattaü ràgo' ti pajànàsi, asantaü và ajjhattaü ràgaü `natthi me ajjhattaü ràgo' ti pajànàsã ti? `Evaü bho.' Yaü kho tvaü bràhmaõa santaü và ajjhattaü ràgaü `atthi me ajjhattaü ràgo' ti pajànàsi, asantaü và\<*<2>*>/ ajjhat- taü ràgaü `natthi me ajjhattaü ràgo' ti pajànàsi: evaü\<*<3>*>/ kho bràhmaõa sandiññhiko dhammo hoti\<*<4>*>/ . . . Taü kiü ma¤¤asi bràhmaõa, santaü và ajjhattaü dosaü, santaü và ajjhattaü mohaü, santaü và ajjhattaü kàyasandosaü, santaü và ajjhattaü vacãsandosaü\<*<5>*>/, santaü và ajjhattaü manosandosaü `atthi me ajjhattaü manosandoso' ti pajà- nàsi, asantaü và ajjhattaü manosandosaü `natthi me ajjhattaü manosandoso' ti pajànàsã ti? `Evaü bho'. Yaü kho tvaü bràhmaõa santaü và ajjhattaü manosandosaü `atthi me ajjhattaü manosandoso' ti pajànàsi, asantaü và ajjhattaü manosandosaü `natthi me ajjhattaü manosan- doso' ti pajànàsi\<*<6>*>/: evaü\<*<7>*>/ kho bràhmaõa sandiññhiko dham- mo hoti akàliko ehipassiko opanayiko\<*<1>*>/ paccattaü veditabbo vi¤¤åhã ti. `Abhikkantaü bho Gotama, abhikkantaü\<*<8>*>/ bho Gotama . . .\<*<5>*>/ upàsakaü\<*<9>*>/ maü\<*<9>*>/ bhavaü\<*<9>*>/ Gotamo\<*<9>*>/ dhàretu ajja- t-agge pàõupetaü saraõaü gatan' ti. XLIX. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Sàvatthiyaü viharati Jeta- vane Anàthapiõóikassa àràme. Tena kho pana\<*<10>*>/ samayena àyasmà ca Khemo àyasmà ca Sumano Sàvatthiyaü viha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. -neyiko; Ph. -neyyiko. 2 omitted by T. 3 M. Ph. M6. M7. S. add pi; T. hi, but beneath the line. 4 M. Ph. ti; S. adds pe. 5 S. inserts pe. 6 T. -sã ti, then Yaü kho tvaü br- santaü và a- manosandosaü `atthi me and so on. 7 S. adds pi. 8 M6 pe|| upà- 9 omitted by M7. 10 omitted by Ph. >/ #<[page 359]># %% ranti Andhavanasmiü. Atha kho àyasmà ca Khemo àyasmà ca Sumano yena Bhagavà ten' upasaïkamiüsu\<*<1>*>/, upasaï- kamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinno\<*<2>*>/ kho àyasmà Khemo Bhagavantaü etad avoca: `yo so bhante bhikkhu arahaü khãõàsavo vu- sitavà katakaraõãyo ohitabhàro anuppattasadattho parik- khãõabhavasa¤¤ojano samma-d-a¤¤à vimutto, tassa na\<*<3>*>/ evaü hoti <> ti và <> ti và <> ti và' ti. Idam avoca àyasmà Khemo. Samanu¤¤o Satthà ahosi. Atha kho àyasmà Khemo `sam- anu¤¤o me Satthà' ti uññhàyàsanà\<*<4>*>/ Bhagavantaü abhi- vàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi. Atha kho àyasmà Sumano acirapakkante àyasmante Kheme Bhagavantaü etad avoca `yo so bhante bhikkhu arahaü khãõàsavo vusi- tavà katakaraõãyo ohitabhàro anuppattasadattho parikkhã- õabhavasa¤¤ojano samma-d-a¤¤à vimutto, tassa na evaü hoti <> ti và <> ti và <> ti và' ti. Idam avoca àyasmà Sumano. Samanu¤¤o Satthà ahosi. Atha kho àyasmà Sumano `sam- anu¤¤o me Satthà' ti uññhàyàsanà Bhagavantaü abhi- vàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi. 2. Atha kho Bhagavà acirapakkante\<*<5>*>/ àyasmante ca\<*<6>*>/ Kheme àyasmante\<*<7>*>/ ca\<*<7>*>/ Sumane bhikkhå àmantesi:-- Evaü kho bhikkhave kulaputtà a¤¤aü vyàkaronti. Attho ca vutto attà ca anupanãto. Atha ca pana\<*<8>*>/ idh' ekacce moghapurisà hasamànakà\<*<9>*>/ ma¤¤e\<*<10>*>/ a¤¤aü vyàkaronti, te pacchà vighàtaü àpajjantã ti. Na ussesu na\<*<11>*>/ omesu\<*<12>*>/ samatte\<*<13>*>/ nopanãyare\<*<14>*>/ Khãõà sa¤jàti\<*<15>*>/ vusitaü\<*<16>*>/ brahmacariyaü\<*<17>*>/ caranti Sa¤¤ojanavippamuttà\<*<18>*>/ ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. -mi. 2 T. -nnà. 3 T. taü. 4 T. upaññhà- 5 M. S. -tesu; T. adds ca. 6 omitted by M. M6. 7 omitted by M. Ph. M7; Ph. puts ca after Su- 8 M6. M7 add me. 9 M. Ph. -kaü. 10 M6 maü¤e 'va. 11 omitted by M6. 12 M6 -ghesu (? osesu); S. osesu. 13 Ph. -tto; M. S. -tthe. 14 T. M6. M7 na upa- 15 M6. M7 khãõa-; M. Ph. jàti; T. sajàti. 16 T. vusita- 17 Ph. -cariyan ti (omits car-). 18 T. -mutto. >/ #<[page 360]># %<360 Aïguttara-Nikàya. L. 1-4>% L. 1. Indriyasaüvare bhikkhave asati indriyasaüvaravipan- nassa\<*<1>*>/ hatupanisaü\<*<2>*>/ hoti sãlaü, sãle asati sãlavipannassa hatupaniso hoti sammàsamàdhi, sammàsamàdhimhi asati sammàsamàdhivipannassa hatupanisaü hoti yathàbhåta¤à- õadassanaü, yathàbhåta¤àõadassane asati yathàbhåta¤àõa- dassanavipannassa hatupaniso hoti nibbidàviràgo, nibbidà- viràge asati nibbidàviràgavipannassa hatupanisaü hoti vimutti¤àõadassanaü. 2. Seyyathà pi bhikkhave rukkho sàkhàpalàsavipanno, tassa papañikà\<*<3>*>/ pi na pàripåriü\<*<4>*>/ gacchati, taco pi na pàripåriü gacchati, pheggu pi na pàripåriü gacchati, sàro pi na pàripåriü gacchati, evam eva kho bhikkhave indriya- saüvare asati indriyasaüvaravipannassa hatupanisaü hoti\<*<5>*>/ . . . pe\<*<6>*>/ . . . vimutti¤àõadassanaü. 3. Indriyasaüvare bhikkhave sati indriyasaüvarasampan- nassa upanisasampannaü\<*<7>*>/ hoti sãlaü, sãle sati sãlasampan- nassa upanisasampanno\<*<8>*>/ hoti sammàsamàdhi, sammàsamà- dhimhi sati sammàsamàdhisampannassa upanisasampannaü hoti yathàbhåta¤àõadassanaü, yathàbhåta¤àõadassane sati yathàbhåta¤àõadassanasampannassa upanisasampanno\<*<8>*>/ hoti nibbidàviràgo, nibbidàviràge sati nibbidàviràgasampannassa upanisasampannaü\<*<8>*>/ hoti vimutti¤àõadassanaü. 4. Seyyathà pi bhikkhave rukkho {sàkhàpalàsasampanno}, tassa papañikà\<*<9>*>/ pi pàripåriü gacchati, taco pi pàripåriü gacchati, pheggu pi pàripåriü gacchati, sàro pi pàripåriü gacchati, evam eva kho bhikkhave indriyasaüvare sati indriyasaüvarasampannassa\<*<10>*>/ upanisasampannaü\<*<8>*>/ hoti\<*<11>*>/ . . . pe\<*<12>*>/ . . . vimutti¤àõadassanan\<*<13>*>/ ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -vipp- throughout; M7 mostly; T. only once. 2 Ph. hatå- nearly always. 3 M6. M7 pañikà; S. papp- throughout. 4 M. Ph. pari- throughout; T. only once. 5 M. Ph. S. add sãlaü. 6 M. la; Ph. pa. 7 M6. S. upanissaya- 8 Ph. upamissa- 9 Ph. papp- 10 S. inserts pe. 11 M. adds sãlaü. 12 M. Ph. pa; omitted by T. M6. M7. S. 13 M. Ph. ¤àõa- >/ #<[page 361]># %% LI. 1. Atha kho àyasmà ânando yenàyasmà Sàriputto ten' upasaïkami, upasaïkamitvà àyasmatà Sàriputtena saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü\<*<1>*>/ vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ânando àyasmantaü Sàriputtaü etad avoca:-- 2. Kittàvatà nu kho àvuso Sàriputta bhikkhu assuta¤\<*<2>*>/ c'eva dhammaü suõàti, sutà c'assa dhammà na sammosaü gacchanti, ye c'assa dhammà pubbe cetasà\<*<3>*>/ samphuññha- pubbà, te ca samudàcaranti, avi¤¤àta¤ ca vijànàtã ti? `âyasmà kho ânando bahussuto\<*<4>*>/, pañibhàtu àyasmantaü yeva ânandan' ti. Tena h' àvuso Sàriputta\<*<5>*>/ suõàhi, sàdhu- kaü manasikarohi, bhàsissàmã ti. `Evaü àvuso' ti kho àyasmà Sàriputto àyasmato ânandassa paccassosi. âyasmà ânando etad avoca:-- 3. Idhàvuso Sàriputta bhikkhu dhammaü pariyàpuõàti suttaü geyyaü veyyàkaraõaü gàthaü udànaü itivuttakaü jàtakaü abbhutadhammaü vedallaü; yathàsutaü\<*<6>*>/ yathà- pariyattaü dhammaü vitthàrena paresaü deseti; yathà- sutaü yathàpariyattaü dhammaü vitthàrena paresaü và- ceti; yathàsutaü yathàpariyattaü dhammaü vitthàrena sajjhàyaü karoti; yathàsutaü yathàpariyattaü dhammaü cetasà anuvitakketi anuvicàreti\<*<7>*>/ manasànupekkhati; yas- miü àvàse therà bhikkhå viharanti bahussutà\<*<8>*>/ àgatàgamà dhammadharà vinayadharà màtikàdharà, tasmiü àvàse vassaü upeti\<*<9>*>/, te kàlena kàlaü upasaïkamitvà paripuc- chati\<*<9>*>/ paripa¤hati\<*<9>*>/ `idaü\<*<10>*>/ bhante kathaü, imassa kvattho' ti? Tassa te\<*<11>*>/ àyasmanto\<*<12>*>/ avivaña¤ c'eva vivaranti, anut- tànãkata¤ ca uttànãkaronti\<*<13>*>/, anekavihitesu ca kaïkhàññhà- niyesu dhammesu kaïkhaü pañivinodenti. Ettàvatà\<*<14>*>/ kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. sàra- 2 M. Ph. asu- 3 T. M6. M7 cetaso. 4 M. Ph. bahusuto. 5 S. inserts dhammaü. 6 M. Ph. insert so before yathà- 7 T. M6. M7 -vicarati. 8 Ph. bahusutà. 9 Ph. has the plural. 10 T. M6 idha. 11 M. Ph. te tassa. 12 M. Ph. -mato; omitted by S. 13 M. uttàniïkar- 14 S. adds nu. >/ #<[page 362]># %<362 Aïguttara-Nikàya. LI. 4-LII. 1>% àvuso Sàriputta bhikkhu assuta¤\<*<1>*>/ c'eva dhammaü suõàti, sutà c'assa dhammà na sammosaü gacchanti, ye c'assa dhammà pubbe\<*<2>*>/ cetasà\<*<3>*>/ samphuññhapubbà, te ca samudà- caranti, avi¤¤àta¤ ca vijànàtã ti. 4. Acchariyaü àvuso abbhutaü àvuso, yàva subhàsita¤\<*<4>*>/ c' idaü\<*<4>*>/ àyasmatà ânandena. Imehi ca mayaü\<*<5>*>/ chahi dhammehi samannàgataü\<*<6>*>/ àyasmantaü ânandaü dhàrema\<*<7>*>/. 5. âyasmà\<*<8>*>/ hi\<*<9>*>/ ânando\<*<10>*>/ dhammaü pariyàpuõàti sut- taü geyyaü veyyàkaraõaü gàthaü udànaü itivuttakaü jàtakaü abbhutadhammaü vedallaü; àyasmà ânando ya- thàsutaü yathàpariyattaü dhammaü vitthàrena paresaü deseti; àyasmà ânando yathàsutaü pathàpariyattaü dham- maü vitthàrena paresaü vàceti; àyasmà ânando yathà- sutaü yathàpariyattaü dhammaü vitthàrena sajjhàyaü karoti; àyasmà ânando yathàsutaü yathàpariyattaü dham- maü cetasà anuvitakketi anuvicàreti\<*<11>*>/ manasànupekkhati; àyasmà ânando yasmiü àvàse therà bhikkhå viharanti bahussutà àgatàgamà dhammadharà vinayadharà màtikà- dharà, tasmiü àvàse vassaü upeti, te àyasmà ânando kà- lena kàlaü upasaïkamitvà paripucchati paripa¤hati `idaü bhante kathaü, imassa kvattho' ti? Te àyasmato ânan- dassa avivaña¤ c'eva {vivaranti}, anuttànãkata¤ ca uttànã- karonti, anekavihitesu ca kaïkhàññhàniyesu dhammesu kaï- khaü pañivinodentã ti. LII. 1. Atha kho Jàõussoõi\<*<12>*>/ bràhmaõo yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavatà saddhiü sammodi, sammodanãyaü\<*<13>*>/ kathaü sàràõãyaü\<*<14>*>/ vãtisàretvà ekaman- taü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Jàõussoõi\<*<12>*>/ bràh- maõo Bhagavantaü etad avoca:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. asu- 2 omitted by T. 3 T. M6. M7 cetaso. 4 T. -tam idaü. 5 omitted by Ph. 6 M. -to ti; Ph. -tà ti. 7 M. Ph. vadema. 8 M. Ph. so ày- 9 omitted by M. Ph. T. 10 T. continues: yathàsutaü . . . sajjhàyaü karoti. 11 T. M6. M7 -carati. 12 M. Ph. Jàõuso-; T. M6. M7 Jànussoni. 13 T. M6. M7 pe|| vãti- 14 M. Ph. sàra- >/ #<[page 363]># %% 2. Khattiyà bho Gotama kim adhippàyà kiü upavicàrà kiü adhiññhànà kiü abhinivesà\<*<1>*>/ kiü pariyosànà ti? `Khat- tiyà kho bràhmaõa bhogàdhippàyà pa¤¤åpavicàrà balà- dhiññhànà\<*<2>*>/ pañhavãbhinivesà\<*<3>*>/ issariyapariyosànà' ti. Bràhmaõà pana bho Gotama kim adhippàyà kiü upa- vicàrà kiü adhiññhànà kiü abhinivesà kiü pariyosànà ti? `Bràhmaõà kho bràhmaõa bhogàdhippàyà pa¤¤åpavicàrà mantàdhiññhànà ya¤¤àbhinivesà brahmalokapariyosànà' ti. Gahapatikà pana bho Gotama kim adhippàyà kiü upa- vicàrà kiü adhiññhànà kiü abhinivesà kiü pariyosànà ti? `Gahapatikà kho bràhmaõa bhogàdhippàyà pa¤¤åpavicàrà sippàdhiññhànà kammantàbhinivesà niññhitakammantapari- yosànà' ti. Itthã pana bho Gotama kim adhippàyà kiü upavicàrà kiü adhiññhànà kiü abhinivesà kiü pariyosànà ti? `Itthã kho bràhmaõa purisàdhippàyà alaïkàråpavicàrà puttàdhiñ- ñhànà asapatibhinivesà\<*<4>*>/ issariyapariyosànà' ti. Corà pana bho Gotama kim adhippàyà kiü upavicàrà kiü adhiññhànà kiü abhinivesà kiü pariyosànà ti? `Corà kho bràhmaõa àdànàdhippàyà gahaõåpavicàrà\<*<5>*>/ satthàdhiñ- ñhànà andhakàràbhinivesà adassanapariyosànà' ti. Samaõà pana bho Gotama kim adhippàyà kiü upavi- càrà kiü adhiññhànà kiü abhinivesà kiü pariyosànà ti? `Samaõà kho bràhmaõa khantisoraccàdhippàyà pa¤¤åpavi- càrà sãlàdhiññhànà àki¤ca¤¤àbhinivesà\<*<6>*>/ nibbànapariyo- sànà' ti. 3. Acchariyaü bho Gotama abbhutaü\<*<7>*>/ bho\<*<7>*>/ Gotama\<*<7>*>/, khattiyànam pi bhavaü Gotamo jànàti adhippàya¤ ca upavicàra¤ ca adhiññhàna¤ ca abhinivesa¤ ca pariyosàna¤ ca, bràhmaõànam pi bhavaü Gotamo jànàti . . . pe\<*<8>*>/ . . . gahapatikànam\<*<9>*>/ pi bhavaü Gotamo jànàti . . . itthãnam pi bhavaü Gotamo jànàti . . . corànam pi bhavaü Gotamo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 vinivesà throughout. 2 Ph. phal- 3 M. -vibhi-; S. -vã abhi-; T. M6 pañhavinivesà; M7 pañhavivivesà. 4 all MSS. except S. have asapatti- 5 M. T. M6. M7 gahan- 6 M. S. aki¤canà-; Ph. aki¤cà- 7 omitted by Ph. 8 omitted by M. Ph. 9 M. Ph. gahapatãnaü. >/ #<[page 364]># %<364 Aïguttara-Nikàya. LIII. 1-3>% jànàti . . . samaõànam pi bhavaü Gotamo jànàti adhippà- ya¤ ca upavicàra¤ ca adhiññhàna¤ ca abhinivesa¤ ca pa- riyosàna¤ ca. Abhikkantaü bho Gotama . . . pe\<*<1>*>/ . . . upàsakaü maü bhavaü Gotamo dhàretu ajja-t-agge pàõu- petaü saraõaü gatan ti. LIII. 1. Atha kho a¤¤ataro bràhmaõo yena Bhagavà ten' upa- saïkami, upasaïkamitvà Bhagavatà saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü\<*<2>*>/ vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bràhmaõo Bhagavan- taü etad avoca:-- 2. Atthi nu kho bho Gotama eko dhammo bhàvito bahu- lãkato, yo ubho atthe samadhiggayha tiññhati: diññhadham- mika¤ c'eva atthaü yo ca attho samparàyiko ti? `Atthi kho\<*<3>*>/ bràhmaõa eko dhammo bhàvito bahulãkato, yo ubho atthe samadhiggayha tiññhati: diññhadhammika¤ c'eva atthaü yo ca attho samparàyiko' ti. Katamo pana bho Gotama eko dhammo bhàvito bahulãkato, yo ubho atthe samadhi- ggayha tiññhati: diññhadhammika¤ c'eva atthaü yo ca attho samparàyiko ti? 3. `Appamàdo kho bràhmaõa eko dhammo bhàvito bahu- lãkato\<*<4>*>/ ubho atthe samadhiggayha tiññhati: diññhadhammi- ka¤ c'eva atthaü yo ca attho samparàyiko. Seyyathà pi bràhmaõa yàni kànici jaïgamànaü\<*<5>*>/ pàõànaü\<*<6>*>/ padajàtàni\<*<6>*>/, sabbàni\<*<3>*>/ tàni\<*<3>*>/ hatthipade samodhànaü gacchanti, hatthi- padaü tesaü aggam akkhàyati\<*<7>*>/, evam eva kho bràhmaõa appamàdo eko dhammo bhàvito bahulãkato\<*<4>*>/ ubho atthe samadhiggayha tiññhati: diññhadhammika¤ c'eva atthaü yo ca attho samparàyiko. Seyyathà pi bràhmaõa kåñàgàrassa yà kàci gopànasiyo, sabbà tà kåñaïgamà kåñaninnà kåña- samosaraõà, kåñaü tàsaü aggam akkhàyati, evam eva kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; omitted by Ph. 2 M. sàra-; omitted by Ph. 3 omitted by M. Ph. 4 S. inserts yo. 5 M. Ph. S. jaïgalànaü. 6 M6 padànaü jatàni. 7 M. Ph. S. add yad idaü mahantaññhena (S. -tattena). >/ #<[page 365]># %% bràhmaõa . . . pe\<*<1>*>/ . . . Seyyathà pi bràhmaõa babbaja- làyako\<*<2>*>/ babbajaü\<*<3>*>/ làyitvà agge gahetvà odhunàti nidhu- nàti\<*<4>*>/ nicchedeti\<*<5>*>/, evam eva kho bràhmaõa\<*<6>*>/ . . . pe\<*<7>*>/ . . . Seyyathà pi bràhmaõa ambapiõóiyà\<*<8>*>/ vaõñacchinnàya\<*<9>*>/ yàni kànici ambàni vaõñåpanibandhanàni\<*<10>*>/, sabbàni\<*<11>*>/ tàni tadan- vayàni bhavanti, evam eva kho bràhmaõa . . . pe\<*<12>*>/ . . . Seyyathà pi bràhmaõa ye keci khuddaràjàno\<*<13>*>/, sabbe te ra¤¤o cakkavattissa anuyuttà\<*<14>*>/ bhavanti, ràjà tesaü cak- kavatti aggam akkhàyati, evam eva kho bràhmaõa . . . pe\<*<12>*>/ . . . Seyyathà pi bràhmaõa yà kàci tàrakaråpànaü pabhà, sabbà tà candassa\<*<15>*>/ pabhàya kalaü\<*<16>*>/ nàgghanti\<*<17>*>/ soëasiü, candappabhà\<*<18>*>/ tàsaü aggam akkhàyati, evam eva kho bràhmaõa appamàdo eko dhammo bhàvito bahulãkato\<*<19>*>/ ubho atthe samadhiggayha tiññhati: diññhadhammika¤ c'eva atthaü yo ca attho samparàyiko\<*<20>*>/. Ayaü kho bràhmaõa eko dhammo bhàvito bahulãkato\<*<19>*>/ ubho atthe samadhi- ggayha tiññhati: diññhadhammika¤ c'eva atthaü yo ca attho samparàyiko' ti. Abhikkantaü bho Gotama, abhikkantaü\<*<21>*>/ bho Gotama . . . pe\<*<22>*>/ . . . upàsakaü maü bhavaü Gotamo dhàretu ajja-t-agge pàõupetaü saraõaü gatan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. pha; omitted by Ph. 2 T. -jaü l-; M7 jà l-; M. Ph. S. pabb- throughout. 3 M6 -jà. 4 omitted by Ph. T. 5 M. nicchàreti; Ph. -cchoreti; M7 -cchoveti; S. nicchàdeti (v. l. nippoñeti); M6 nipphoñeti; T. niccoñeti; M9 (Com.) nicchedetã ti bàhàya và rukkhe và paharati. 6 T. M6 add appamàdo eko dhammo. 7 M. la; omitted by Ph. T. M6. M7. 8 Ph. -piõóassa. 9 omitted by M. Ph. 10 S. vaõño-; M. Ph. vaõñaparibhandhàni(sic). 11 omitted by M. Ph. T. M7. 12 M. la; omitted by Ph. 13 S. khuddaka-; T. M6. M7 khuóó- 14 Ph. -yantà. 15 T. M6 candimàya; M7 candimà. 16 S. kallaü. 17 Ph. n' aggh- 18 T. M7 candi- 19 S. inserts yo. 20 Ph. -ko ti. 21 T. does not repeat this location. 22 omitted by M. Ph. M7. >/ #<[page 366]># %<366 Aïguttara-Nikàya. LIV. 1-2>% LIV. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Ràjagahe viharati Gijjha- kåñe pabbate. Tena kho pana samayena àyasmà Dham- miko jàtibhåmiyaü àvàsiko hoti sabbaso jàtibhåmiyaü sattasu àvàsesu. Tatra sudaü àyasmà Dhammiko àgantuke bhikkhå akkosati paribhàsati vihiüsati vitudati\<*<1>*>/ roseti vàcàya, te ca àgantukà bhikkhå àyasmatà Dhammikena akkosiyamànà paribhàsiyamànà vihesiyamànà vitudiyamànà\<*<2>*>/ rosiyamànà vàcàya pakkamanti, na saõñhanti\<*<3>*>/, ri¤canti àvàsaü. Atha kho jàtibhåmikànaü upàsakànaü etad ahosi `mayaü kho bhikkhusaïghaü paccupaññhità\<*<4>*>/ cãvarapiõóa- pàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrena, atha kho pana àgantukà bhikkhå pakkamanti na saõñhanti, ri¤canti àvàsaü; ko nu kho hetu, ko paccayo yena àgantukà bhik- khå pakkamanti na saõñhanti, ri¤canti àvàsan' ti? Atha kho jàtibhåmikànaü upàsakànaü etad ahosi `ayaü kho àyasmà Dhammiko àgantuke bhikkhå akkosati paribhàsati vihiü- sati vitudati\<*<5>*>/ roseti vàcàya, te ca àgantukà bhikkhå àyas- matà Dhammikena akkosiyamànà paribhàsiyamànà vihe- siyamànà vitudiyamànà\<*<2>*>/ rosiyamànà vàcàya pakkamanti na saõñhanti, ri¤canti àvàsaü; yan nåna mayaü àyasmantaü Dhammikaü pabbàjeyyàmà' ti. Atha kho jàtibhåmikà upàsakà yena àyasmà Dhammiko ten' upasaïkamiüsu, upasaïkamitvà àyasmantaü Dhammikaü etad avocuü `pak- kamatu bhante àyasmà Dhammiko imamhà àvàsà, alan te idha vàsenà' ti. 2. Atha kho àyasmà Dhammiko tamhà àvàsà a¤¤aü\<*<6>*>/ àvàsaü\<*<6>*>/ agamàsi. Tatra\<*<7>*>/ pi sudaü àyasmà Dhammiko àgantuke bhikkhå akkosati paribhàsati vihiüsati vitudati\<*<8>*>/ roseti vàcàya, te ca àgantukà bhikkhå àyasmatà Dhammi- kena akkosiyamànà paribhàsiyamànà vihesiyamànà vitudi- yamànà rosiyamànà vàcàya pakkamanti na saõñhanti, ri¤- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. vitådo throughout. 2 T. also vitåd- 3 T. M6. M7 saõñhahanti throughout. 4 T. paràpa- 5 T. vitådeti. 6 M. Ph. a¤¤àvàsaü. 7 Ph. a¤¤atra. 8 T. vitudeti. >/ #<[page 367]># %% canti àvàsaü. Atha kho jàtibhåmikànaü upàsakànaü etad ahosi `mayaü kho bhikkhusaïghaü paccupaññhità cãvara- piõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrena, atha ca pana àgantukà bhikkhå pakkamanti na saõñhanti, ri¤- canti àvàsaü; ko nu kho hetu, ko paccayo yena àgantukà bhikkhå pakkamanti na saõñhanti, ri¤canti àvàsan' ti? Atha kho jàtibhåmikànaü upàsakànaü etad ahosi `ayaü kho àyasmà Dhammiko àgantuke bhikkhå akkosati pari- bhàsati vihiüsati vitudati roseti vàcàya, te ca àgantukà bhikkhå àyasmatà Dhammikena akkosiyamànà paribhàsi- yamànà vihesiyamànà vitudiyamànà rosiyamànà vàcàya pakkamanti na saõñhanti, ri¤canti àvàsaü; yan nåna ma- yaü àyasmantaü Dhammikaü pabbàjeyyàmà' ti. Atha kho jàtibhåmikà upàsakà yena àyasmà Dhammiko ten' upasaïkamiüsu, upasaïkamitvà àyasmantaü Dhammikaü etad avocuü `pakkamatu bhante àyasmà Dhammiko imamhà pi àvàsà, alan te idha vàsenà' ti. 3. Atha kho àyasmà Dhammiko tamhà pi àvàsà a¤¤aü àvàsaü agamàsi. Tatra pi sudaü àyasmà Dhammiko àgantuke bhikkhå akkosati paribhàsati\<*<1>*>/ vihiüsati\<*<2>*>/ vitudati roseti vàcàya, te ca àgantukà bhikkhå àyasmatà Dhammi- kena akkosiyamànà\<*<3>*>/ paribhàsiyamànà vihesiyamànà vitudi- yamànà rosiyamànà vàcàya pakkamanti na saõñhanti, ri¤- canti àvàsaü. Atha kho jàtibhåmikànaü upàsakànaü etad ahosi `mayaü kho bhikkhusaïghaü paccupaññhità cãvara- piõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrena\<*<4>*>/, atha ca pana àgantukà bhikkhå pakkamanti na saõñhanti, ri¤- canti àvàsaü; ko nu kho hetu, ko paccayo yena àgantukà bhikkhå pakkamanti na saõñhanti, ri¤canti àvàsan' ti? Atha kho jàtibhåmikànaü upàsakànaü etad ahosi `ayaü\<*<5>*>/ kho àyasmà Dhammiko àgantuke bhikkhå akkosati . . . pe . . . roseti vàcàya, te ca àgantukà bhikkhå àyasmatà Dhammikena akkosiyamànà paribhàsiyamànà vihesiyamànà vitudiyamànà rosiyamànà vàcàya pakkamanti na saõñhanti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 pe|| roseti. 2 M. Ph. vihesati. 3 T. M6. M7 have after akko-: rosiya- and so on. 4 Ph. -rehi. 5 M. la; Ph. pa; S. pe ||yan nåna. >/ #<[page 368]># %<368 Aïguttara-Nikàya. LIV. 4-5>% ri¤canti àvàsaü; yan nåna mayaü àyasmantaü Dhammi- kaü pabbàjeyyàma sabbaso jàtibhåmiyaü sattahi àvàsehã' ti. Atha kho jàtibhåmikà upàsakà yena àyasmà Dham- miko ten' upasaïkamiüsu, upasaïkamitvà àyasmantaü Dhammikaü etad avocuü `pakkamatu bhante àyasmà Dhammiko sabbaso jàtibhåmiyaü sattahi àvàsehã' ti. 4. Atha kho àyasmato Dhammikassa etad ahosi `pabbà- jito kho 'mhi jàtibhåmikehi upàsakehi sabbaso jàtibhåmi- yaü sattahi àvàsehi, kahan nu kho dàni gacchàmã' ti? Atha kho àyasmato Dhammikassa etad ahosi `yan nånà- haü yena Bhagavà ten' upasaïkammeyyan' ti. Atha kho àyasmà Dhammiko pattacãvaram àdàya yena Ràjagahaü tena pakkàmi, anupubbena yena Ràjagahaü Gijjhakåño\<*<1>*>/ pabbato\<*<2>*>/, yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü Dhammikaü Bhagavà etad avoca `handa kuto nu tvaü bràhmaõa Dhammika àgac- chasã' ti? `Pabbàjito ahaü bhante jàtibhåmikehi upàsa- kehi sabbaso jàtibhåmiyaü sattahi àvàsehã' ti. Alaü bràhmaõa Dhammika, kin te iminà? Yan taü tato tato pabbàjenti, so tvaü tato tato pabbàjito mam eva santike àgacchasi. 5. Bhåtapubbaü bràhmaõa Dhammika sàmuddikà và- õijà tãradassiü sakuõaü gahetvà nàvàya samuddaü ajjho- gàhanti\<*<3>*>/. Te\<*<4>*>/ atãradakkhiõiyà\<*<5>*>/ nàvàya tãradassiü saku- õaü mu¤canti. So gacchat'eva\<*<6>*>/ puratthimaü disaü, gacchati pacchimaü disaü, gacchati uttaraü disaü, gac- chati dakkhiõaü disaü, gacchati uddhaü, gacchati anu- disaü. Sace so samantà tãraü passati, tathà gatako\<*<7>*>/ 'va\<*<8>*>/ hoti. Sace pana so samantà tãraü na passati, tam eva nàvaü paccàgacchati. Evam eva kho bràhmaõa Dham- mika, yan taü tato tato pabbàjenti, so tvaü tato tato pabbàjito mam'eva santike\<*<9>*>/ àgacchasi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 -ñe. 2 M6 -te. 3 T. -gàyanti. 4 M. Ph. add hi. 5 M. Ph. -dassiyà; S. -dassaniyà (v. l. -dakkhiniyà). 6 M. Ph. gacchati. 7 M. Ph. gato . 8 omitted by Ph. 9 T. M7 -kaü. >/ #<[page 369]># %% 6. Bhåtapubbaü bràhmaõa Dhammika ra¤¤o Koravyassa Suppatiññho\<*<1>*>/ nàma nigrodharàjà ahosi pa¤casàkho sãta- cchàyo manoramo\<*<2>*>/. Suppatiññhassa kho pana bràhmaõa Dhammika nigrodharàjassa dvàdasa yojanàni abhiniveso ahosi, pa¤ca yojanàni målasantànakànaü\<*<3>*>/. Suppatiññhassa kho pana bràhmaõa Dhammika nigrodharàjassa tàva\<*<4>*>/ mahantàni phalàni ahesuü. Seyyathà pi nàma àëhakathà- likà\<*<5>*>/, evam assa sàdåni phalàni ahesuü, seyyathà pi nàma khuddaü madhuü\<*<6>*>/ anãlakaü\<*<7>*>/. Suppatiññhassa kho pana bràhmaõa Dhammika nigrodharàjassa ekaü khandhaü ràjà paribhu¤jati saddhiü itthàgàrena, ekaü khandhaü bala- kàyo paribhu¤jati, ekaü khandhaü negamajànapadà\<*<8>*>/ pari- bhu¤janti, ekaü khandhaü samaõabràhmaõà paribhu¤janti, ekaü khandhaü migapakkhiyo\<*<9>*>/ paribhu¤janti. Suppatiñ- ñhassa kho pana bràhmaõa Dhammika nigrodharàjassa na koci phalàni rakkhati\<*<10>*>/. Na ca sudam\<*<11>*>/ a¤¤ama¤¤as- sa\<*<12>*>/ phalàni hiüsanti. Atha kho bràhmaõa Dhammika a¤¤ataro puriso Suppatiññhassa nigrodharàjassa yàvadat- thaü phalàni bhakkhitvà\<*<13>*>/ sàkhaü bha¤jitvà\<*<14>*>/ pakkàmi. Atha kho bràhmaõa Dhammika Suppatiññhe\<*<15>*>/ nigrodharàje\<*<16>*>/ adhivatthàya devatàya etad ahosi `acchariyaü vata bho abbhutaü vata bho, yàva\<*<17>*>/ pàpo\<*<18>*>/ manusso yatra hi nàma Suppatiññhassa nigrodharàjassa yàvadatthaü phalàni bhak- khitvà sàkhaü bha¤jitvà\<*<14>*>/ pakkamissati, yan nåna Sup- patiññho nigrodharàjà àyatiü phalaü na dadeyyà' ti. Atha kho bràhmaõa Dhammika Suppatiññho nigrodharàjà àyatiü phalaü nàdàsi\<*<19>*>/. Atha kho bràhmaõa Dhammika \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Supa- throughout. 2 Ph. -rammo. 3 T. M6. M7 målaka-; Ph. -kàni. 4 omitted by S.; but mentioned as v. l. 5 M. Ph. aëha- 6 M. S. khudda- (M. -dhu). 7 M. Ph. S. aneëakaü; M9 (Com. ) anãlan ti niddosaü. 8 M. Ph. T. -janapadà. 9 M6 -kkhino; S. -kkhiniyo; M. migà; Ph. migamà. 10 T. pakkhati. 11 M. Ph. puna. 12 Ph. a¤¤assa. 13 M6 pakkhitvà. 14 Ph. bhijjitvà. 15 M. Ph. -tiññhassa. 16 M. Ph. -ràjassa. 17 M. Ph. yàvatà. 18 M. Ph. S. pàpa- 19 Ph. S. na ad- >/ #<[page 370]># %<370 Aïguttara-Nikàya. LIV.>% ràjà Koravyo yena Sakko devànam indo ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Sakkaü devànam indaü etad avoca `yagghe màrisa jàneyyàsi, Suppatiññho nigrodharàjà phalaü na detã' ti? Atha kho bràhmaõa Dhammika Sakko devànam indo tathàråpaü iddhàbhisaïkhàraü abhisaïkhàsi\<*<1>*>/, yathà bhusà\<*<2>*>/ vàtavuññhi\<*<3>*>/ àgantvà Suppatiññhaü nigrodharàjaü pàtesi\<*<4>*>/ ummålam akàsi\<*<5>*>/. Atha kho bràhmaõa Dhammika Suppatiññhe nigrodharàje adhivatthà devatà dukkhã dum- manà assumukhã rudamànà ekamantaü aññhàsi. Atha kho bràhmaõa Dhammika Sakko devànam indo yena Suppa- tiññhe nigrodharàje adhivatthà devatà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Suppatiññhe nigrodharàje adhivatthaü de- vataü etad avoca `kin nu tvaü devate dukkhã dummanà assumukhã rudamànà\<*<6>*>/ ekamantaü ñhità' ti? `Tathà hi pana me màrisa bhusà vàtavuññhi àgantvà bhavanaü pà- tesi\<*<7>*>/ ummålam akàsã' ti. `Api nu tvaü devate rukkha- dhamme ñhitàya\<*<8>*>/ bhusà vàtavuññhi àgantvà bhavanaü pà- tesi\<*<7>*>/ ummålam akàsã' ti? `Kathaü pana màrisa rukkho\<*<9>*>/ rukkhadhamme ñhito hotã' ti? `Idh'eva\<*<10>*>/ devate rukkhassa målaü målatthikà haranti, tacaü tacatthikà haranti, pat- taü pattatthikà haranti, pupphaü pupphatthikà haranti, phalaü phalatthika haranti, na ca tena\<*<11>*>/ devatàya\<*<12>*>/ anattamanatà và anabhinandi\<*<13>*>/ và karaõãyà: evaü kho devate rukkho rukkhadhamme ñhito hotã' ti. `Aññhitày' eva kho me màrisa rukkhadhamme\<*<14>*>/ bhusà vàtavuñ- ñhi àgantvà bhavanaü pàtesi\<*<7>*>/ ummålam akàsã' ti. `Sace kho tvaü devate rukkhadhamme\<*<14>*>/ tiññheyyàsi, siyà pi\<*<15>*>/ te bhavanaü yathàpure' ti. Thassàm'\<*<16>*>/ ahaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. -khàresi; M6 iddhiyàbh- abhi- 2 M. Ph. S. bhåsà throughout. 3 T. vàta-uññhi; M6 vàtàvu- 4 M. Ph. S. pavattesi (S. v. l. pàtesi). 5 T. -la¤ c' ak- 6 Ph. continues: età Supp- nigrodha- adhi- devatà etad ahosi. Tathà and so on. 7 T. papàtesi; M7 pàpatehi and -tesi; M. Ph. S. pavattesi. 8 S. -tà. 9 omitted by Ph. 10 M. Ph. S. idha. 11 Ph. te. 12 T. -tà. 13 T. M6 -raddhi (also v. l. in S.); M7 -ratã. 14 T. -dhammo. 15 omitted by M. Ph. S. 16 S. tiññheyyàm'; M6 is spoiled. >/ #<[page 371]># %% màrisa rukkhadhamme, hotu me bhavanaü yathàpure' ti. `Atha kho bràhmaõa Dhammika Sakko devànam indo tathàråpaü iddhàbhisaïkhàraü abhisaïkhàsi\<*<1>*>/, yathà bhusà vàtavuññhi àgantvà Suppatiññham nigrodharàjaü us- sàpesi, sacchavãni\<*<2>*>/ målàni ahesuü. Evam eva kho bràh- maõa Dhammika api nu taü\<*<3>*>/ samaõadhamme\<*<4>*>/ ñhitaü jàtibhåmikà upàsakà pabbàjeyyuü\<*<5>*>/ sabbaso jàtibhåmiyaü sattahi àvàsehã' ti? `Kathaü pana\<*<6>*>/ bhante samaõo sama- õadhamme\<*<7>*>/ ñhito hotã' ti? `Idha bràhmaõa Dhammika samaõo akkosantaü na paccakkosati, rosantaü na pañiro- sati, bhaõóantaü na pañibhaõóati: evaü kho bràhmaõa Dhammika samaõo samaõadhamme ñhito hotã' ti. `Aññhi- taü\<*<8>*>/ yeva kho maü bhante samaõadhamme jàtibhåmikà upàsakà pabbàjesuü sabbaso jàtibhåmiyaü sattahi àvà- sehã' ti. 7. Bhåtapubbaü bràhmaõa Dhammika Sunetto nàma satthà ahosi titthakaro kàmesu vãtaràgo. Sunettassa kho pana bràhmaõa Dhammika satthuno anekàni sàvakasatàni ahesuü. Sunetto satthà sàvakànaü brahmalokasahavya- tàya dhammaü desesi. Ye kho pana bràhmaõa Dham- mika Sunettassa satthuno brahmalokasahavyatàya dham- maü desentassa cittàni\<*<9>*>/ na pasàdesuü\<*<10>*>/, te kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upa- pajjiüsu\<*<11>*>/. Ye kho pana bràhmaõa Dhammika Sunettassa satthuno brahmalokasahavyatàya dhammaü desentassa cittàni pasàdesuü, te kàyassa bhedà parammaraõà suga- tiü saggaü lokaü upapajjiüsu\<*<11>*>/. Bhåtapubbaü bràh- maõa Dhammika Mugapakkho\<*<12>*>/ nàma satthà ahosi . . . pe\<*<13>*>/ . . . Aranemi\<*<14>*>/ nàma satthà ahosi . . . Kuddàlako\<*<15>*>/ nàma satthà ahosi . . . Hatthipàlo nàma satthà ahosi . . .\<*<16>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. -khàri; Ph. khari. 2 T. sacca-; M. sa¤cha-; Ph. pa¤cavidhàni. 3 Ph. tvaü. 4 T. asa- 5 all MSS. exc. M. have -jesuü. 6 M. nu kho. 7 T. -dhammo. 8 Ph. -tà. 9 T. cittaü. 10 T. M6 padosesuü; M7 padesesuü. 11 T. M6. M7 uppa- 12 T. Mugha-; M7. S. Måga- 13 omitted by M. Ph. 14 T. Araõ- 15 Ph. Kudà-; M. Kuñà- 16 S. pe. >/ #<[page 372]># %<372 Aïguttara-Nikàya. LIV. 8-9>% Jotipàlo nàma satthà ahosi titthakaro kàmesu vãtaràgo. Jotipàlassa kho pana bràhmaõa Dhammika satthuno ane- kàni sàvakasatàni ahesuü. Jotipàlo satthà sàvakànaü brahmalokasahavyatàya dhammaü desesi. Ye kho pana bràhmaõa Dhammika Jotipàlassa satthuno brahmaloka- sahavyatàya dhammaü desentassa cittàni na\<*<1>*>/ pasàdesuü\<*<1>*>/, te kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjiüsu\<*<2>*>/. Ye kho pana bràhmaõa Dhammika Jotipàlassa satthuno brahmalokasahavyatàya dhammaü desentassa cittàni pasàdesuü, te kàyassa bhedà paramma- raõà sugatiü saggaü lokaü upapajjiüsu\<*<2>*>/. Taü kiü ma¤- ¤asi bràhmaõa Dhammika, yo ime cha satthàre\<*<3>*>/ tittha- kare kàmesu vãtaràge anekasataparivàre sasàvakasaïghe\<*<4>*>/ paduññhacitto akkoseyya paribhàseyya, bahuü so apu¤¤aü pasaveyyà\<*<5>*>/ ti? `Evaü bhante'. 8. Yo kho\<*<6>*>/ bràhmaõa Dhammika ime cha satthàre\<*<3>*>/ titthakare kàmesu vãtaràge anekasataparivàre sasàvaka- saïghe\<*<4>*>/ paduññhacitto\<*<7>*>/ akkoseyya paribhàseyya, bahuü\<*<8>*>/ so apu¤¤aü pasaveyya. Yo ekaü diññhisampannaü pug- galaü paduññhacitto\<*<7>*>/ akkosati paribhàsati, ayaü tato bahu- taraü apu¤¤aü pasavati\<*<9>*>/. Taü kissa hetu? Nàhaü bràh- maõa Dhammika ito bahiddhà evaråpiü\<*<10>*>/ khantiü\<*<11>*>/ va- dàmi yathà 'maü sabrahmacàrãsu. Tasmà ti ha bràhmaõa Dhammika evaü sikkhitabbaü:-- 9. Na no\<*<12>*>/ sabrahmacàrãsu cittàni paduññhàni bhavis- santã ti. Evaü hi\<*<13>*>/ te bràhmaõa Dhammika sikkhitabban ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6 padosesuü; M7 padesesuü. 2 T. M6. M7 uppa- 3 S. -ro. 4 M. Ph. sàvaka- 5 Ph. pasà- 6 omitted by T. 7 M6. M7 duññha- 8 all MSS. except S. omit this conclusion; M6 omits also Yo of the following clause. 9 Ph. pasàti. 10 S. -paü. 11 S. -taü. 12 T. M7 ¤o; M. Ph. insert after no: sama; S. àma; M7 àvi. 13 M. kho; omitted by Ph. >/ #<[page 373]># %% Sunetto Mugapakkho\<*<1>*>/ ca Aranemi\<*<2>*>/ ca bràhmaõo Kuddàlako\<*<3>*>/ ahu satthà Hatthipàlo ca màõavo\<*<4>*>/ Jotipàlo ca Govindo ahu sattapurohito\<*<5>*>/. Ahiüsakà\<*<6>*>/ atãtaüse cha satthàro yasassino niràmagandhà karuõe\<*<7>*>/ vimuttà\<*<8>*>/ kàmasa¤¤ojanàtigà\<*<9>*>/ kàmaràgaü viràjetvà brahmalokåpagà ahu\<*<10>*>/. Ahesuü sàvakà tesaü anekàni satàni pi niràmagandhà karuõe\<*<11>*>/ vimuttà\<*<8>*>/ kàmasa¤¤ojanàtigà\<*<9>*>/ kàmaràgaü viràjetvà brahmalokåpagà ahu\<*<12>*>/. Ye te isã\<*<13>*>/ bàhirake vãtaràge samàhite paduññhamanasaïkappo yo naro paribhàsati, bahu¤ ca so pasavati apu¤¤aü tàdiso naro. Yo c' ekaü diññhisampannaü bhikkhuü\<*<14>*>/ buddhassa\<*<14>*>/ sàvakaü\<*<14>*>/ paduññhamanasaïkappo\<*<15>*>/ yo naro paribhàsati, ayaü\<*<16>*>/ tato\<*<17>*>/ bahutaraü apu¤¤aü pasave naro. Na\<*<18>*>/ sàdhuråpaü àsãde diññhiññhànappahàyinaü\<*<19>*>/ sattamo puggalo eso ariyasaïghassa vuccati. Avãtaràgo kàmesu yassa pa¤c' indriyà mudå\<*<20>*>/: saddhà sati viriya¤ ca\<*<21>*>/ samatho ca vipassanà\<*<22>*>/, tàdisaü bhikkhuü àsajja pubb'eva upaha¤¤ati, attànaü upahantvàna\<*<23>*>/ pacchà a¤¤aü vihiüsati. Yo ca rakkhati attànaü, rakkhito\<*<24>*>/ tassa\<*<25>*>/ bàhiro; tasmà rakkheyya attànaü\<*<26>*>/, akkhato\<*<27>*>/ paõóito sadà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. Mugha-; S. Måga-; M7 Måpakkho. 2 T. M7 Araõ- 3 M. Kuñà-; Ph. Kudà- 4 T. M6 mànavo. 5 T. sattha- 6 T. M6 ahiüsete; M7 -sate; S. abhisekà. 7 T. -õa; M6. M7 -no. 8 M. Ph. dhimuttà. 9 Ph. -tãtà; S. -tità. 10 T. ahå; Ph. pahu. 11 M7 -õo; T. -no; M6 -nà. 12 T. ahuü. 13 M. M6 isi; Ph. idha; M7 iti. 14 T. buddhassàva-; M6 omits bhikkhuü. 15 T. taü pa- 16 Ph. inserts kho. 17 Ph. adds ca vipassanà. 18 omitted by T. M6. 19 T. M6. M7 diññhiyà na pahàyinaü (M7 -sinaü). 20 M. Ph. T. M6. M7 -du. 21 M. Ph. S. put ca before vir- 22 T. -naü. 23 T. M6 -hantvà; S. -hatvàna; M7 -hattà; T. M6 add so; M7 yo. 24 Ph. akkhato. 25 Ph. v' assa. 26 M. attà. 27 M. Ph. akuddho. >/ #<[page 374]># %<374 Aïguttara-Nikàya. LV.1>% Dhammikavaggo pa¤camo\<*<1>*>/. Tass' uddànaü: Nàgamigasàlà\<*<2>*>/ iõaü Cunda\<*<3>*>/ dve 'va\<*<4>*>/ sandiññhikaü\<*<5>*>/ Khema indriya\<*<6>*>/ ânanda\<*<7>*>/ khattiya\<*<6>*>/ appamàdena\<*<8>*>/ Dham- miko ti\<*<9>*>/. DUTIYA-PAööâSAKO. LV. 1. Evam\<*<10>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavà Ràjagahe viharati Gijjhakåñe pabbate. Tena kho pana samayena àyasmà Soõo Ràjagahe viharati Sãtavanasmiü. Atha kho àyasmato Soõassa rahogatassa pañisallãnassa evaü cetaso parivitakko udapàdi `ye kho keci Bhagavato sàvakà àrad- dhaviriyà viharanti, ahaü tesaü a¤¤ataro, atha ca pana me na\<*<11>*>/ anupàdàya àsavehi cittaü vimuccati, saüvijjanti\<*<12>*>/ kho pana me kule bhogà, sakkà bhogà\<*<13>*>/ ca bhu¤jituü pu¤¤àni ca kàtuü; yan nånàhaü sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattitvà\<*<14>*>/ bhoge ca bhu¤jeyyaü pu¤¤àni ca karey- yan' ti. Atha kho Bhagavà àyasmato Soõassa cetasà ce- toparivitakkam a¤¤àya, seyyathà pi nàma balavà puriso sammi¤jitaü\<*<15>*>/ và bàhaü pasàreyya pasàritaü và bàhaü sammi¤jeyya, evam eva kho Gijjhakåñe pabbate antara- hito Sãtavane àyasmato Soõassa sammukhe\<*<16>*>/ pàturahosi. Nisãdi Bhagavà pa¤¤atte àsane, àyasmà pi kho Soõo Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü Soõaü Bhagavà etad avoca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 Vaggo p-; Ph. Pañhamapaõõasavaggass' uddànaü; T. M6. M7 add pañhamo paõõàsako. 2 M. -sàõà; T. M6. M7 -sàlàya. 3 S. Cundaü; Ph. Canda. 4 only in S. 5 M. -kà; T. M6. M7 yadicchakaü. 6 M. Ph. S. -yà. 7 T. -daü. 8 Ph. -de. 9 M. S. add Pañhamapaõõàsako (S. -ko niññhito). 10 not in S. 11 T. M6. M7 put na before às- 12 Ph. -vijjant' eva; T. M7 -vijjanto. 13 Ph. M6. M7. S. -ge. 14 T. hãnàya va- 15 M. Ph. sami- throughout. 16 T. M6. M7 pamukhe. >/ #<[page 375]># %% `nanu te Soõa rahogatassa pañisallãnassa evaü cetaso pari- vitakko udapàdi: ye kho keci Bhagavato sàvakà àraddha- viriyà viharanti, ahaü tesaü\<*<1>*>/ a¤¤ataro, atha ca pana me na anupàdàya àsavehi cittaü vimuccati, saüvijjanti\<*<2>*>/ kho pana me kule bhogà, sakkà bhogà\<*<3>*>/ ca bhu¤jituü pu¤¤àni ca kàtuü; yan nånàhaü sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvat- titvà\<*<4>*>/ bhoge ca bhu¤jeyyaü pu¤¤àni ca kareyyan' ti? `Evaü bhante.' `Taü kiü ma¤¤asi Soõa, kusalo tvaü pubbe àgàrikabhåto\<*<5>*>/ vãõàya tantissare' ti? `Evaü bhante.' `Taü kiü ma¤¤asi Soõa, yadà\<*<6>*>/ te vãõàya tantiyo accàyatà honti, api nu te vãõà tasmiü samaye saravatã\<*<7>*>/ và hoti kamma¤¤à\<*<8>*>/ và' ti? `No h'etaü bhante.' `Taü kiü ma¤- ¤asi Sona, yadà te vãõàya tantiyo atisithilà honti, api nu te vãõà tasmiü samaye saravatã\<*<9>*>/ và hoti kamma¤¤à\<*<8>*>/ và' ti? `No h'etaü bhante.' `Yadà pana te Soõa vãõàya tantiyo na accàyatà honti na\<*<10>*>/ atisithilà\<*<10>*>/ same\<*<11>*>/ guõe pa- tiññhità, api nu te vãõà tasmiü samaye saravatã\<*<12>*>/ và hoti kamma¤¤à\<*<13>*>/ và' ti? `Evaü bhante.' `Evam eva kho Soõa accàraddhaviriyaü\<*<14>*>/ uddhaccàya saüvattati, atilãnaviri- yaü\<*<15>*>/ kosajjàya saüvattati. Tasmà ti ha tvaü Soõa viriyasamataü\<*<16>*>/ adhiññhaha\<*<17>*>/ indriyàna¤ ca samataü pañi- vijjha\<*<18>*>/ tattha ca nimittaü gaõhàhã' ti. `Evaü bhante' ti kho àyasmà Soõo Bhagavato paccassosi. Atha kho Bha- gavà àyasmantaü Soõaü iminà ovàdena ovaditvà, seyyathà pi nàma balavà puriso sammi¤jitaü và bàhaü pasàreyya pasàritaü và bàhaü sammi¤jeyya, evam eva kho Sãtavane antarahito Gijjhakåñe pabbate pàturahosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. etesaü. 2 T. M6. M7 -te. 3 Ph. T. M6. M7. S. -ge. 4 Ph. -vattetvà; T. M6 hinàya va- 5 Ph. M6 àgàriya- 6 M. Ph. S. add ca. 7 M. Ph. T. M7 -ti. 8 Ph. -¤¤aü; M6 -ü¤a. 9 M. Ph. T. M6. M7 -ti. 10 Ph. nàti- 11 T. M6. M7 sama- 12 M. Ph. M6. M7 -ti. 13 T. M6 -ü¤aü. 14 T. M6. S. accàraddhaü vi- 15 T. S. atilinaü vi- 16 M. Ph. -samathaü. 17 Ph. adhiñha; S. adhiññhàhi. 18 T. -vijja; M. -viddha. >/ #<[page 376]># %<376 Aïguttara-Nikàya. LV. 2-4>% 2. Atha kho àyasmà Soõo aparena samayena viriyasa- mataü\<*<1>*>/ adhiññhahi\<*<2>*>/ indriyàna¤\<*<3>*>/ ca samataü pañivijjhi tattha ca nimittaü aggahesi. Atha kho àyasmà Soõo eko våpakaññho appamatto àtàpã pahitatto viharanto na cirass' eva yass' atthàya kulaputtà samma-d-eva agàrasmà ana- gàriyaü pabbajanti, tad anuttaraü brahmacariyapariyo- sànaü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upa- sampajja vihàsi, `khãõà jàti vusitaü brahmacariyaü kataü karaõãyaü nàparaü itthattàyà' ti abbha¤¤àsi. A¤¤ataro ca panàyasmà\<*<4>*>/ Soõo arahataü ahosi. Atha kho àyasmato Soõassa arahattappattassa\<*<5>*>/ etad ahosi `yan nånàhaü yena Bhagavà ten' upasaïkameyyaü, upasaïkamitvà Bhagavato santike a¤¤aü vyàkareyyan' ti. Atha kho àyasmà Soõo yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavan- taü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà Soõo Bhagavantaü etad avoca: 3. Yo so bhante bhikkhu arahaü\<*<6>*>/ khãõàsavo vusitavà katakaraõãyo ohitabhàro anuppattasadattho parikkhãõabha- vasa¤¤ojano\<*<7>*>/ sammada¤¤à vimutto, so cha ññhànàni adhi- mutto hoti: nekkhammàdhimutto\<*<8>*>/ hoti, pavivekàdhimutto hoti, avyàpajjhàdhimutto hoti, taõhakkhayàdhimutto hoti, upàdànakkhayàdhimutto\<*<9>*>/ hoti, asammohàdhimutto hoti. 4. Siyà kho pana bhante idh' ekaccassa àyasmato evam assa `kevalaü saddhàmattakaü nåna ayam\<*<10>*>/ àyasmà nis- sàya nekkhammàdhimutto' ti\<*<11>*>/. Na kho pan'etaü\<*<12>*>/ bhante evaü daññhabbaü. Khãõàsavo bhante bhikkhu vusitavà katakaraõãyo\<*<13>*>/ karaõãyaü\<*<14>*>/ attano asamanupassanto ka- tassa và paticayaü\<*<15>*>/ khayà ràgassa vãtaràgattà nekkham- màdhimutto\<*<16>*>/ hoti, khayà dosassa vãtadosattà nekkhammà- dhimutto\<*<16>*>/ hoti, khayà mohassa vãtamohattà nekkhammà- dhimutto\<*<16>*>/ hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. continues: pañivijjhi and so on. 2 S. adhiññhàsi; M7 -ññhàhi. 3 M. Ph. indriyasamataü. 4 M. S. pana ày- 5 M. Ph. -ttaü pattassa. 6 M. -hà. 7 T. parikkhãnàbhava-; M6 parikkhãnasaüyojano. 8 M. Ph. nekkhamà- throughout. 9 T. upàdànàkkhayà- 10 omitted by T. 11 T. M6. M7 hoti. 12 Ph. taü. 13 omitted by M. Ph. 14 M. Ph. katakar- 15 M. Ph. pañi- 16 Ph. ni- >/ #<[page 377]># %% 5. Siyà kho pana bhante idh' ekaccassa àyasmato evam assa `làbhasakkàrasilokaü nåna ayam àyasmà nikàmaya- màno\<*<1>*>/ pavivekàdhimutto' ti\<*<2>*>/. Na kho pan'etaü bhante evaü daññhabbaü. Khãõàsavo bhante bhikkhu vusitavà katakaraõãyo\<*<3>*>/ karaõãyaü\<*<4>*>/ attano asamanupassanto katassa và paticayaü\<*<5>*>/ khayà ràgassa vãtaràgattà pavivekàdhimutto hoti, khayà dosassa vãtadosattà pavivekàdhimutto hoti, khayà mohassa vãtamohattà pavivekàdhimutto hoti. 6-9. Siyà kho pana bhante idh' ekaccassa àyasmato evam assa `sãlabbataparàmàsaü nåna ayam àyasmà sàrato paccàgacchanto avyàpajjhàdhimutto' ti\<*<2>*>/. Na kho pan'etaü bhante evaü daññhabbaü. Khãõàsavo bhante bhikkhu vusitavà katakaraõãyo\<*<3>*>/ karaõãyaü\<*<4>*>/ attano asamanupas- santo katassa và paticayaü\<*<5>*>/ khayà ràgassa vãtaràgattà avyàpajjhàdhimutto hoti, khayà dosassa vãtadosattà\<*<6>*>/ avyà- pajjhàdhimutto hoti, khayà mohassa vãtamohattà avyàpaj- jhàdhimutto hoti . . .\<*<7>*>/ khayà ràgassa vãtaràgattà taõha- kkhayàdhimutto hoti, khayà dosassa vãtadosattà taõha- kkhayàdhimutto hoti, khayà mohassa vãtamohattà taõha- kkhayàdhimutto hoti . . . khayà ràgassa vãtaràgattà upàdà- nakkhayàdhimutto hoti, khayà dosassa vãtadosattà upàdà- nakkhayàdhimutto hoti, khayà mohassa vãtamohattà upàdànakkhayàdhimutto hoti . . . khayà ràgassa vãtaràgattà asammohàdhimutto hoti, khayà dosassa vãtadosattà asam- mohàdhimutto hoti, khayà mohassa vãtamohattà asammo- hàdhimutto hoti. 10. Evaü sammàvimuttacittassa bhante bhikkhuno bhu- sà\<*<8>*>/ ce pi cakkhuvi¤¤eyyà\<*<9>*>/ råpà cakkhussa àpàthaü\<*<10>*>/ àgacchanti, nev'assa cittaü pariyàdiyanti, amissãkatam\<*<11>*>/ ev'assa cittaü hoti, ñhitaü ànejjappattaü\<*<12>*>/, vaya¤ c' assànu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. nikkà- 2 T. M6. M7 hoti. 3 omitted by M. Ph. 4 M. Ph. katakar- 5 M. Ph. pañi- 6 T. continues after -sattà: upàdànakkhayàdhimutto hoti, khayà mohassa and so on. 7 S. pe. 8 M. Ph. S. bhåsà throughout. 9 M7 -vi¤¤eyya- throughout. 10 Ph. àbàdhaü. 11 S. amissa- throughout; M7 amissã-; T. amissi- and amissã-; M6 amisi- and amissa-; M. Ph. amissi- throughout. 12 M. S. àne¤ja-; Ph. ane¤j- throughout. >/ #<[page 378]># %<378 Aïguttara-Nikàya. LV. 11>% passati. Bhusà ce pi sotavi¤¤eyyà saddà . . . pe\<*<1>*>/ . . . ghànavi¤¤eyyà gandhà . . . jivhàvi¤¤eyyà rasà . . . kàya- vi¤¤eyyà phoññhabbà . . . manovi¤¤eyyà dhammà manassa àpàthaü àgacchanti, nev'assa cittaü pariyàdiyanti, amis- sãkatam ev'assa cittaü hoti, ñhitaü ànejjappattaü, vaya¤ c' assànupassati. 11. Seyyathà pi bhante selo pabbato acchiddo asusiro\<*<2>*>/ ekaghano\<*<3>*>/, atha puratthimàya ce pi disàya àgaccheyya bhusà vàtavuññhi, neva naü\<*<1>*>/ saükampeyya\<*<4>*>/ na sampakam- peyya\<*<5>*>/ na sampavedheyya, atha pacchimàya ce pi disàya àgaccheyya bhusà vàtavuññhi . . . pe\<*<6>*>/ . . . atha uttaràya ce pi disàya àgaccheyya bhusà\<*<7>*>/ vàtavuññhi\<*<7>*>/ . . . atha dak- khiõàya ce pi disàya àgaccheyya bhusà vàtavuññhi, neva\<*<8>*>/ naü\<*<1>*>/ saükampeyya\<*<9>*>/ na sampakampeyya\<*<10>*>/ na sampave- dheyya: evam eva kho bhante evaü sammàvimuttacittassa bhikkhuno bhusà ce pi cakkhuvi¤¤eyyà råpà cakkhussa àpàthaü àgacchanti\<*<11>*>/, nev'assa cittaü pariyàdiyanti, amissãkatam ev'assa cittaü hoti, ñhitaü ànejjappattaü, vaya¤ c' assànupassati, bhusà ce pi sotavi¤¤eyyà saddà . . . pe\<*<1>*>/ . . . ghànavi¤¤eyyà gandhà . . . jivhàvi¤¤eyyà rasà . . . kàyavi¤¤eyyà phoññhabbà . . . manovi¤¤eyyà dhammà ma- nassa\<*<12>*>/ àpàthaü. àgacchanti\<*<13>*>/, nev'assa cittaü pariyàdi- yanti, amissãkatam ev'assa cittaü hoti, ñhitaü ànejjap- pattaü, vaya¤ c' assànupassatã ti. Nekkhammam\<*<14>*>/ adhimuttassa paviveka¤ ca cetaso avyàpajjhàdhimuttassa upàdànakkhayassa ca taõhakkhayàdhimuttassa asammoha¤ ca cetaso disvà àyatanuppàdaü sammà cittaü\<*<15>*>/ vimuccati. Tassa sammàvimuttassa santacittassa bhikkhuno katassa paticayo natthi karaõãyaü na vijjati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph. 2 T. asuriso. 3 M. Ph. ekaggh- 4 Ph. saïgameyya. 5 T. samkampeyya; Ph. upasaïkameyya. 6 M. S. àne¤ja-; Ph. ane¤j- throughout. 7 omitted by T. M6. M7. 8 T. nev' assa. 9 Ph. saïkameyya. 10 Ph. upasaïkameyya. 11 T. gacchanti. 12 M. manaso; Ph. -sà. 13 M6 gacchanti. 14 Ph. ni- 15 T. M7 vimuttaü. >/ #<[page 379]># %% Selo yathà ekaghano vàtena na samãrati, evaü råpà rasà\<*<1>*>/ saddà gandhà phassà ca kevalà iññhà dhammà aniññhà ca na ppavedhenti tàdino, ñhitaü cittaü vippamuttaü\<*<2>*>/, vaya¤ c' assànupassatã ti. LVI. 1. Tena kho pana samayena àyasmà Phagguno\<*<3>*>/ àbà- dhiko\<*<4>*>/ hoti dukkhito bàëhagilàno. Atha kho àyasmà ânando yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ânando Bhagavantaü etad avoca `àyasmà bhante Phagguno àbàdhiko dukkhito bàëhagilàno, sàdhu bhante Bhagavà yen' àyasmà Phagguno ten' upa- saïkamatu anukampaü upàdàyà' ti. Adhivàsesi Bhagavà tuõhãbhàvena. Atha kho Bhagavà sàyaõhasamayaü\<*<5>*>/ pañi- sallànà vuññhito yen' àyasmà\<*<6>*>/ Phagguno ten' upasaïkami. Addasà kho àyasmà Phagguno Bhagavantaü dårato 'va àgacchantaü, disvà\<*<7>*>/ ma¤cake sama¤co\<*<8>*>/ pi\<*<8>*>/. Atha kho Bhagavà àyasmantaü Phaggunaü etad avoca `alaü Phag- guna, mà tvaü ma¤cake sama¤co\<*<8>*>/ pi\<*<8>*>/. Sant'imàni àsa- nàni pure\<*<9>*>/ pa¤¤attàni, tatthàhaü nisãdissàmã' ti. Nisãdi Bhagavà pa¤¤atte àsane. Nisajja kho Bhagavà àyasman- taü Phaggunaü etad avoca `kacci te Phagguna khamanã- yaü, kacci yàpanãyaü, kacci dukkhà\<*<10>*>/ vedanà pañikkamanti no abhikkamanti, pañikkamosànaü pa¤¤àyati no abhikkamo' ti? `Na me bhante khamanãyaü, na yàpanãyaü, bàëhà me dukkhà vedanà abhikkamanti no pañikkamanti, abhikkamo- sànaü pa¤¤àyati no pañikkamo\<*<11>*>/. Seyyathà pi bhante balavà puriso tiõhena sikharena muddhànaü\<*<12>*>/ abhimat- theyya\<*<13>*>/, evam eva kho me\<*<14>*>/ bhante adhimattà vàtà mud- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. puts rasà after gandhà. 2 M. Ph. add ca. 3 M. Phe-; S. Phagguõo throughout; T. Phagguno and Phagguõo; M7 Phagguõo nearly always. 4 M6. paõóito. 5 M. -ye. 6 M. yena ày- 7 T. M6. S. disvàna; M7 -nà. 8 M. Ph. samadhosi. 9 M. Ph. S. parehi. 10 Ph. dukkha- 11 all MSS. exc. S. add ti. 12 M. Ph. S. muddhani. 13 S. -maññheyya; T. M6 -matteyya. 14 omitted by M. Ph. S. >/ #<[page 380]># %<380 Aïguttara-Nikàya. LVI. 2>% dhànaü\<*<1>*>/ hananti\<*<2>*>/; na me bhante khamanãyaü, na yàpanã- yaü, bàëhà me dukkhà vedanà abhikkamanti no pañikka- manti, abhikkamosànaü pa¤¤àyati no pañikkamo\<*<3>*>/. Seyya- thà pi bhante balavà puriso daëhena varattakkhaõóena\<*<4>*>/ sãse\<*<5>*>/ sãsaveñhanaü\<*<6>*>/ dadeyya, evam eva kho me\<*<7>*>/ bhante\<*<5>*>/ adhimattà sãse sãsavedanà; na me bhante khamanãyaü, na yàpanãyaü, bàëhà me dukkhà vedanà abhikkamanti no pañikkamanti, abhikkamosànaü pa¤¤àyati no pañikkamo\<*<3>*>/. Seyyathà pi bhante dakkho goghàtako và goghàtakante- vàsã và tiõhena\<*<8>*>/ govikantanena\<*<9>*>/ kucchiü\<*<10>*>/ parikanteyya, evam eva kho me\<*<5>*>/ bhante adhimattà vàtà kucchiü\<*<10>*>/ pari- kantanti\<*<11>*>/; na me bhante khamanãyaü, na\<*<12>*>/ yàpanãyaü\<*<12>*>/, bàëhà me dukkhà vedanà abhikkamanti no pañikkamanti, abhikkamosànaü pa¤¤àyati no pañikkamo\<*<3>*>/. Seyyathà pi bhante dve balavanto\<*<13>*>/ purisà dubbalataraü purisaü nànàbàhàsu gahetvà aïgàrakàsuyà santàpeyyuü\<*<14>*>/ parità- peyyuü\<*<15>*>/, evam eva kho bhante adhimatto\<*<16>*>/ kàyasmiü\<*<17>*>/ óàho; na me bhante khamanãyaü, na yàpanãyaü, bàëhà me dukkhà vedanà abhikkhamanti no pañikkamanti, abhikka- mosànaü pa¤¤àyati no pañikkamo' ti. Atha kho Bhagavà àyasmantaü Phaggunaü dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà uññhàyàsanà pakkàmi. 2. Atha kho àyasmà Phagguno acirapakkantassa Bhaga- vato kàlam akàsi. Tamhi c'assa samaye maraõakàle in- driyàni vippasãdiüsu. Atha kho àyasmà ânando yena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. muddhani. 2 M. uhan-; S. oh-; Ph. upànanti. 3 all MSS. exc. S. add ti. 4 S. -kkhandhena; Ph. varatikkhaõena. 5 omitted by M. Ph. M6. 6 M. -vedhanaü; Ph. -cchedaü; M7 -vesanaü. 7 omitted by M7. S. 8 Ph. tikkhanena. 9 M. (also perhaps M7) -kattanena; Ph. -kkatanena; M6 gopacikantanena. 10 M6 kucchiyaü. 11 T. parikk-; M. -kantenti; Ph. -kanteti. 12 omitted by Ph. 13 T. -te. 14 M. sukkhapeyya; Ph. pakkhãpeyya. 15 S. sampari-; omitted by M. Ph. 16 S. -ttà. 17 M. Ph. kàyamhi. >/ #<[page 381]># %% Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ânando Bhagavantaü etad avoca `àyasmà bhante Phagguno acirapakkantassa Bhagavato kàlam akàsi; tamhi c'assa samaye maraõakàle indriyàni vippasãdiüså' ti. Kiü h' ânanda\<*<1>*>/ Phaggunassa bhikkhuno indriyàni na\<*<2>*>/ vippasãdissanti? Phaggunassa ânanda bhikkhuno pa¤cahi orambhàgiyehi saüyojanehi cittaü avimuttaü\<*<3>*>/ ahosi. Tassa taü dhammadesanaü sutvà pa¤cahi orambhàgiyehi saüyo- janehi cittaü vimuttaü\<*<4>*>/. Cha yime ânanda ànisaüsà kàlena dhammasavane kàlena atthupaparikkhàya\<*<5>*>/. Ka- tame cha? 3. Idh' ânanda bhikkhuno pa¤cahi orambhàgiyehi saüyo- janehi cittaü avimuttaü\<*<6>*>/ hoti. So tamhi samaye mara- õakàle labhati Tathàgataü\<*<7>*>/ dassanàya. Tassa\<*<2>*>/ Tathà- gato dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhe kalyàõaü pariyo- sànakalyàõaü sàtthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakàseti\<*<8>*>/. Tassa taü dham- madesanaü sutvà pa¤cahi orambhàgiyehi saüyojanehi cit- taü vimuccati. Ayaü ânanda pañhamo ànisaüso kàlena dhammasavane. 4. Puna ca paraü ânanda bhikkhuno pa¤cahi oram- bhàgiyehi saüyojanehi cittaü avimuttaü\<*<9>*>/ hoti. So tamhi samaye maraõakàle na h'eva\<*<10>*>/ kho labhati Tathàgataü dassanàya, api ca kho Tathàgatasàvakaü labhati dassa- nàya. Tassa\<*<2>*>/ Tathàgatasàvako dhammaü deseti àdikal- yàõaü majjhe kalyàõaü pariyosànakalyàõaü sàtthaü savya¤janaü kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacari- yaü pakàseti. Tassa taü\<*<11>*>/ dhammadesanaü sutvà pa¤- cahi orambhàgiyehi saüyojanehi cittaü vimuccati. Ayaü ânanda dutiyo ànisaüso kàlena dhammasavane. 5. Puna ca paraü ânanda bhikkhuno pa¤cahi oram- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. ânanda alone; Ph. kiü ân- 2 omitted by M. Ph. 3 T. M6. M7 adhi- 4 M. Ph. add hoti. 5 M7 atthupa- 6 Ph. T. M6 adhi- 7 M. -tassa. 8 S. -sesi. 9 Ph. T. adhi- 10 M. na ca; Ph. na so ca. 11 omitted by M6. >/ #<[page 382]># %<382 Aïguttara-Nikàya. LVI. 6-8>% bhàgiyehi saüyojanehi cittaü avimuttaü hoti. So tamhi sa- maye maraõakàle na h'eva\<*<1>*>/ kho labhati Tathàgataü dassa- nàya, na\<*<2>*>/ pi Tathàgatasàvakaü labhati dassanàya, api ca kho yathàsutaü yathàpariyattaü dhammaü cetasà anuvitak- keti anuvicàreti\<*<3>*>/ manasànupekkhati\<*<4>*>/. Tassa yathàsutaü ya- thàpariyattaü dhammaü cetasà anuvitakkayato anuvicàra- yato manasànupekkhato pa¤cahi orambhàgiyehi saüyojanehi cittaü vimuccati. Ayaü ânanda tatiyo ànisaüso kàlena atthupaparikkhàya\<*<5>*>/. 6. Idh' ânanda bhikkhuno pa¤cahi orambhàgiyehi saüyo- janehi cittaü vimuttaü hoti, anuttare ca kho upadhisaü- khaye cittaü avimuttaü\<*<6>*>/ hoti. So tamhi samaye maraõa- kàle labhati Tathàgataü dassanàya. Tassa\<*<7>*>/ Tathàgato dhammaü deseti\<*<8>*>/ àdikalyàõaü majjhe kalyàõaü . . . pe\<*<9>*>/ . . . brahmacariyaü pakàseti. Tassa taü dhammadesanaü sutvà anuttare upadhisaükhaye cittaü vimuccati. Ayaü ânanda catuttho ànisaüso kàlena dhammasavane. 7. Puna ca paraü ânanda bhikkhuno pa¤cahi oram- bhàgiyehi saüyojanehi cittaü vimuttaü hoti, anuttare ca\<*<10>*>/ kho\<*<10>*>/ upadhisaükhaye cittaü avimuttaü\<*<11>*>/ hoti\<*<12>*>/. So tamhi samaye maraõakàle na h'eva\<*<13>*>/ kho labhati Tathàgataü dassanàya, api ca kho Tathàgatasàvakaü labhati dassa- nàya. Tassa Tathàgatasàvako dhammaü deseti àdikalyà- õaü . . . pe\<*<14>*>/ . . . parisuddhaü brahmacariyaü pakàseti. Tassa taü dhammadesanaü sutvà anuttare upadhisaükhaye cittaü vimuccati. Ayaü ânanda pa¤camo ànisaüso kà- lena dhammasavane. 8. Puna ca paraü ânanda bhikkhuno pa¤cahi oram- bhàgiyehi saüyojanehi cittaü vimuttaü\<*<15>*>/ hoti, anut- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. na ca; Ph. te ca. 2 Ph. omits na, but it has pi na after -sàvakaü. 3 Ph. -càrati (sic). 4 M. Ph. manasà anu- 5 T. atthåpapa-; M7 atthupari- 6 omitted by Ph.; T. adhi- 7 omitted by M. Ph. 8 T. -si; T. M6. M7 then have pe || àdikalyàõaü and so on. 9 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 10 omitted by T. M7; M6. omits only ca. 11 T. M6. adhi- 12 omitted by T. M6. M7. 13 M. na ca; Ph. na so ca. 14 M. la; Ph. pa. 15 omitted by Ph. >/ #<[page 383]># %% tare ca kho upadhisaükhaye cittaü avimuttaü hoti. So tamhi samaye maraõakàle na h'eva\<*<1>*>/ kho labhati Tathà- gataü dassanàya, na\<*<2>*>/ pi Tathàgatasàvakaü labhati das- sanàya, api ca kho yathàsutaü yathàpariyattaü dham- maü cetasà\<*<3>*>/ anuvitakketi anuvicàreti\<*<4>*>/ manasànupekkhati. Tassa yathàsutaü yathàpariyattaü dhammaü cetasà\<*<5>*>/ anu- vitakkayato anuvicàrayato manasànupekkhato anuttare upadhisaükhaye cittaü vimuccati. Ayaü ânanda chaññho ànisaüso kàlena atthupaparikkhàya\<*<6>*>/. Ime kho ânanda cha ànisaüsà kàlena dhammasavane kàlena atthupaparikkhàyà\<*<7>*>/ ti. LVII. 1. Ekaü samayaü Bhagavà Ràjagahe viharati Gijjha- kåñe pabbate. Atha kho àyasmà ânando yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ânando Bhagavantaü etad avoca:-- 2. Påraõena bhante Kassapena chaëàbhijàtiyo pa¤¤attà: kaõhàbhijàti\<*<8>*>/ pa¤¤attà, nãlàbhijàti pa¤¤attà, lohitàbhijàti pa¤¤attà, haliddàbhijàti pa¤¤attà, sukkàbhijàti pa¤¤attà, paramasukkàbhijàti pa¤¤attà. Tatr' idaü bhante Påraõena Kassapena kaõhàbhijàti pa¤¤attà: orabbhikà såkarikà\<*<9>*>/ sàkuõikà màgavikà\<*<10>*>/ luddà macchaghàtakà corà\<*<11>*>/ coraghà- takà bandhanàgàrikà ye và pan' a¤¤e\<*<12>*>/ pi keci kurårakam- mantà. Tatr' idaü bhante Påraõena Kassapena nãlàbhi- jàti pa¤¤attà: bhikkhå\<*<11>*>/ kaõóakavuttikà\<*<13>*>/ ye và pan' a¤¤e\<*<12>*>/ pi keci\<*<14>*>/ kammavàdà kiriyavàdà\<*<15>*>/. Tatr' idaü bhante På- raõena Kassapena lohitàbhijàti pa¤¤attà: nigaõñhà ekasà- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. na ca; Ph. na so ca. 2 M. nà; Ph. omits na, but it has pi na after -sàvakaü. 3 T. M6. M7 have after cetasà: pe, then anuvitakkayato and so on. 4 Ph. -carati. 5 M. cetasànu- 6 M. T. atthå-; Ph. M7 atthupari- 7 T. atthå- 8 Ph. taõhà-; M7 nàbhi- 9 S. so- 10 T. -gà. 11 omitted by M. Ph. 12 M. Ph. a¤¤à. 13 M6 kaõña-; Ph. S. kaõhàdhimuttikà. 14 omitted by T. M6. M7. 15 Ph. kriya- >/ #<[page 384]># %<384 Aïguttara-Nikàya. LVII. 3-4>% ñakà\<*<1>*>/. Tatr' idaü bhante Påraõena Kassapena haliddà- bhijàti pa¤¤attà: gihã odàtavasanà acelakasàvakà. Tatr' idaü bhante Påraõena Kassapena sukkàbhijàti\<*<2>*>/ pa¤¤attà: àjãvakà àjãvakiniyo\<*<3>*>/. Tatr' idaü bhante Påraõena Kassa- pena paramasukkàbhijàti pa¤¤attà: Nando Vaccho, Kiso\<*<4>*>/ Saïkicco\<*<5>*>/, Makkhali\<*<6>*>/ Gosàlo. Påraõena bhante Kassa- pena imà\<*<7>*>/ chaëàbhijàtiyo pa¤¤attà ti. 3. Kiü\<*<8>*>/ pan' ânanda\<*<9>*>/ Påraõassa Kassapassa sabbo loko etad abbhanujànàti imà chaëàbhijàtiyo pa¤¤àpetun ti? `No h'etaü bhante.' Seyyañhà pi ânanda puriso daliddo assako\<*<10>*>/ anàëiko\<*<11>*>/, tassa akàmakassa\<*<12>*>/ bilaü olaggeyyuü\<*<13>*>/ `idaü te ambho purisa maüsa¤ ca\<*<7>*>/ khàditabbaü måla¤ ca anuppadàtab- ban' ti, evam eva kho ânanda Påraõena Kassapena appa- ñi¤¤àya etesaü samaõabràhmaõànaü imà chaëàbhijàtiyo pa¤¤attà yathà taü bàlena avyattena akhetta¤¤unà aku- salena. Ahaü kho pan' ânanda chaëàbhijàtiyo pa¤¤à- pemi, taü suõàhi sàdhukaü manasikarohi, bhàsissàmã ti. `Evaü bhante' ti kho àyasmà ânando Bhagavato paccas- sosi. Bhagavà etad avoca:-- Katamà\<*<14>*>/ c'ânanda chaëà- bhijàtiyo? 4. Idh' ânanda ekacco kaõhàbhijàtiyo samàno kaõhaü dhammaü abhijàyati, idha\<*<15>*>/ pan' ânanda ekacco kaõhà- bhijàtiyo samàno sukkaü dhammaü abhijàyati, idha\<*<15>*>/ pan' ânanda ekacco kaõhàbhijàtiyo\<*<16>*>/ samàno akaõhaü asuk- kaü nibbànaü abhijàyati\<*<17>*>/, idha\<*<15>*>/ pan' ânanda ekacco \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -sàvakà. 2 T. suttà- 3 T. àjãviniyo; M6. M7 omit àjãvakà. 4 M. Ph. Kiccho; S. Kacco. 5 M. Ph. T. M6. M7 Saükiccho; Ph. adds Kicco. 6 S. Makkali. 7 omitted by M. Ph. 8 omitted by T. 9 T. M6 pana ân- 10 M. Ph. asako. 11 T. M7 anàëhiyo; M6 anàëhi; S. anaddhiyo. 12 T. M6. M7 akàmassa. 13 T. M7 olokeyyuü; S. olabheyyuü; M6 okeyyuü. 14 M. Ph. katam' ân- 15 M. Ph. idh' ân- 16 T. sukkà- 17 T. has kathaü c' An-, leaving out the rest. >/ #<[page 385]># %% sukkàbhijàtiyo samàno kaõhaü dhammaü abhijàyati, idha pan' ânanda ekacco sukkàbhijàtiyo samàno sukkaü dham- maü abhijàyati, idha pan' ânanda ekacco sukkàbhijàtiyo samàno akaõhaü asukkaü nibbànaü abhijàyati. Katha¤ c'ânanda kaõhàbhijàtiyo samàno kaõhaü dhammaü abhi- jàyati? 5. Idh\<*<1>*>/' ânanda ekacco nãce kule paccàjàto hoti caõ- óàlakule và nesàdakule và veõakule và rathakàrakule và pukkusakule và dalidde appannapànabhojane kasiravuttike\<*<2>*>/, yattha kasirena ghàsacchàdo labbhati, so ca hoti dub- baõõo duddasiko okoñimako bahvàbàdho\<*<3>*>/ kàõo và kuõi và kha¤jo và pakkhahato\<*<4>*>/ và, na\<*<5>*>/ làbhã annassa pànassa vatthassa yànassa màlàgandhavilepanassa seyyàvasathapa- dãpeyyassa. So kàyena duccaritaü carati, vàcàya ducca- ritaü carati, manasà duccaritaü carati. So kàyena duc- caritaü caritvà, vàcàya duccaritaü caritvà, manasà duc- caritaü caritvà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati\<*<6>*>/. Evaü kho ânanda kaõhàbhijàtiyo\<*<7>*>/ samàno kaõhaü dhammaü abhi- jàyati. Katha¤ c'ânanda kaõhàbhijàtiyo\<*<7>*>/ samàno sukkaü dhammaü abhijàyati? 6. Idh' ânanda ekacco nãce kule paccàjàto hoti caõóà- lakule và . . . pe\<*<8>*>/ . . . seyyàvasathapadãpeyyassa. So kà- yena sucaritaü carati, vàcàya sucaritaü carati, manasà sucaritaü carati. So kàyena sucaritaü caritvà, vàcàya su- caritaü caritvà, manasà sucaritaü caritvà kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati\<*<6>*>/. Evaü kho ânanda kaõhàbhijàtiyo\<*<7>*>/ samàno sukkaü dhammaü abhijàyati. Katha¤ c'ânanda kaõhàbhijàtiyo\<*<8>*>/ samàno akaõhaü asukkaü nibbànaü abhijàyati? 7. Idh' ânanda ekacco nãce kule paccàjàto hoti caõóà- lakule và . . . pe\<*<9>*>/ . . . so ca\<*<10>*>/ hoti dubbaõõo duddasiko \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. idha pan' ân- 2 S. kasirattike. 3 Ph. bàhvà-; M. bahà- 4 M7 -haõo; M. Ph. -pàdo. 5 omitted by M7. 6 T. M6. M7 uppa- 7 Ph. -ko. 8 Ph. T. -ko. 9 M. la; Ph. pa; M7 omits pe the second time, also so ca. 10 omitted by M. Ph. >/ #<[page 386]># %<386 Aïguttara-Nikàya. LVII. 8-9>% okoñimako. So kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü\<*<1>*>/ pabbajati. So evaü pabbajito samàno pa¤ca nãvaraõe pahàya cetaso upakki- lese pa¤¤àya dubbalãkaraõe catåsu\<*<2>*>/ satipaññhànesu supañ- ñhitacitto\<*<3>*>/ satta bojjhaïge yathàbhåtaü bhàvetvà akaõhaü asukkaü nibbànaü abhijàyati. Evaü kho ânanda kaõhà- bhijàtiyo\<*<4>*>/ samàno akaõhaü asukkaü nibbànaü abhijàyati. Katha¤ c'ânanda sukkàbhijàtiyo samàno kaõhaü dham- maü abhijàyati? 8. Idh' ânanda ekacco ucce kule paccàjàto hoti khat- tiyamahàsàlakule và bràhmaõamahàsàlakule và gahapati- mahàsàlakule và aóóhe\<*<5>*>/ mahaddhane mahàbhoge pahåta- jàtaråparajate\<*<6>*>/ pahåtavittåpakaraõe\<*<7>*>/ pahåtadhanadha¤¤e\<*<7>*>/. So ca hoti abhiråpo dassanãyo pàsàdiko paramàya vaõõa- pokkharatàya samannàgato, làbhã annassa pànassa vat- thassa\<*<8>*>/ yànassa màlàgandhavilepanassa seyyàvasathapadã- peyyassa. So kàyena duccaritaü carati, vàcàya duccaritaü carati, manasà duccaritaü carati. So kàyena duccaritaü caritvà, vàcàya duccaritaü caritvà, manasà duccaritaü caritvà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati\<*<9>*>/. Evaü kho ânanda sukkà- bhijàtiyo samàno kaõhaü dhammaü abhijàyati. Katha¤ c'ânanda sukkàbhijàtiyo samàno sukkaü dhammaü abhi- jàyati? 9. Idh' ânanda ekacco ucce kule paccàjàto hoti khat- tiyamahàsàlakule và . . . pe\<*<10>*>/ . . . seyyàvasathapadãpeyyassa. So kàyena sucaritaü carati, vàcàya sucaritaü carati, ma- nasà sucaritaü carati. So kàyena sucaritaü caritvà, và- càya sucaritaü caritvà, manasà sucaritaü caritvà kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati\<*<9>*>/. Evaü kho ânanda sukkàbhijàtiyo samàno sukkaü dham- maü abhijàyati. Katha¤ c'ânanda sukkàbhijàtiyo samàno akaõhaü asukkaü nibbànaü abhijàyati? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. anà- 2 T. catu. 3 S. så-; Ph. patiññh-; T. supaviññhita- 4 Ph. -ko. 5 M. S. addhe. 6 Ph. bahujàta- 7 Ph. bahuta- 8 Ph. vatthussa. 9 T. M6. M7 uppa- 10 M. la; Ph. pa. >/ #<[page 387]># %% 10. Idh'\<*<1>*>/ ânanda ekacco\<*<2>*>/ ucce kule paccàjàto hoti khattiyamahàsàlakule và bràhmaõamahàsàlakule và gaha- patimahàsàlakule và aóóhe\<*<3>*>/ mahaddhane mahàbhoge pahå- tajàtaråparajate\<*<4>*>/ pahåtavittåpakaraõe\<*<5>*>/ pahåtadhanadha¤- ¤e\<*<5>*>/. So ca hoti abhiråpo dassanãyo pàsàdiko paramàya vaõõapokkharatàya samannàgato, làbhã annassa pànassa vatthassa yànassa màlàgandhavilepanassa seyyàvasathapa- dãpeyyassa. So kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü\<*<6>*>/ pabbajati. So evaü pabbajito samàno pa¤ca nãvaraõe pahàya cetaso upakki- lese pa¤¤àya dubbalãkaraõe catåsu satipaññhànesu supañ- ñhitacitto\<*<7>*>/ satta bojjhaïge yathàbhåtaü bhàvetvà akaõhaü asukkaü nibbànaü abhijàyati. Evaü kho ânanda sukkà- bhijàtiyo samàno akaõhaü asukkaü nibbànaü abhijàyati. Imà kho ânanda chaëàbhijàtiyo ti. LVIII. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti\<*<8>*>/ pàhuneyyo\<*<9>*>/ dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa. Katamehi chahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhuno ye àsavà saüvarà pahà- tabbà, te saüvarena pahãnà honti, ye àsavà pañisevanà pahàtabbà, te pañisevanàya\<*<10>*>/ pahãnà honti, ye àsavà adhi- vàsanà pahàtabbà, te adhivàsanàya pahãnà honti, ye àsavà parivajjanà pahàtabbà, te parivajjanàya pahãnà honti, ye àsavà vinodanà pahàtabbà, te vinodanàya pahãnà honti, ye àsavà bhàvanà pahàtabbà, te bhàvanàya pahãnà honti. Katame ca\<*<11>*>/ bhikkhave àsavà saüvarà pahàtabbà, ye saü- varena pahãnà honti? 3. Idha bhikkhave bhikkhu pañisaïkhà yoniso cakkhun- driyasaüvarasaüvuto viharati. Yaü hi 'ssa bhikkhave cakkhundriyasaüvara-asaüvutassa viharato uppajjeyyuü\<*<12>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. idha pan'. 2 T. M6. M7 add puggalo. 3 M. S. addhe. 4 Ph. bahujàta- 5 Ph. bahuta- 6 M. anà- 7 S. så-; Ph. suppatiññha-; M8 suppatiññhita- 8 omitted by M. 9 Ph. T. M6 add hoti; M7 omits pàh- 10 M7 has bhàvanàya, the other locations being omitted. 11 omitted by M. Ph. 12 Ph. upapajj- >/ #<[page 388]># %<388 Aïguttara-Nikàya. LVIII. 4>% àsavà vighàtapariëàhà, cakkhundriyasaüvarasaüvutassa viharato evaüsa\<*<1>*>/ te àsavà vighàtapariëàhà na honti. Pañi- saïkhà yoniso sotindriya- . . . ghànindriya- . . . jivhin- driya- . . . kàyindriya- . . . manindriyasaüvarasaüvuto viharati. Yaü hi 'ssa bhikkhave manindriyasaüvara-asaü- vutassa viharato uppajjeyyuü àsavà vighàtapariëàhà, ma- nindriyasaüvarasaüvutassa viharato evaüsa te àsavà vi- ghàtapariëàhà na honti. Yaü\<*<2>*>/ hi 'ssa bhikkhave saüvara- asaüvutassa viharato uppajjeyyuü àsavà vighàtapariëàhà, saüvarasaüvutassa viharato evaüsa te àsavà vighàtapari- ëàhà na honti. Ime vuccanti bhikkhave àsavà saüvarà pahàtabbà, ye\<*<3>*>/ saüvarena pahãnà honti. Katame ca bhikkhave àsavà pañisevanà pahàtabbà, ye pañisevanàya pahãnà honti? 4. Idha bhikkhave bhikkhu pañisaïkhà yoniso cãvaraü pañisevati yàva-d-eva sãtassa pañighàtàya uõhassa pañighà- tàya óaüsamakasavàtàtapasiriüsapasamphassànaü\<*<4>*>/ pañi- ghàtàya yàva-d-eva hirikopãnapañicchàdanatthaü\<*<5>*>/. Pañi- saïkhà yoniso piõóapàtaü pañisevati\<*<6>*>/ neva davàya na madàya na maõóanàya na vibhåsanàya yàva-d-eva imassa kàyassa ñhitiyà yàpanàya vihiüsåparatiyà brahmacariyà- nuggahàya `iti puràõa¤ ca vedanaü pañihaïkhàmi nava¤ ca vedanaü na uppàdessàmi yàtrà\<*<7>*>/ ca me bhavissati ana- vajjatà ca phàsuvihàro cà 'ti. Pañisaïkhà yoniso senàsanaü pañisevati yàva-d-eva sãtassa pañighàtàya uõhassa pañighà- tàya óaüsamakasavàtàtapasiriüsapasamphassànaü\<*<4>*>/ pañi- ghàtàya yàva-d-eva utuparissayavinodanaü\<*<8>*>/ pañisallànàrà- matthaü\<*<9>*>/. Pañisaïkhà yoniso gilànapaccayabhesajjapari- kkhàraü pañisevati yàva-d-eva uppannànaü veyyàbàdhi- kànaü\<*<10>*>/ vedanànaü pañighàtàya avyàpajjhaparamatàya\<*<11>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M9 (Com.) = evaü assa. 2 M. Ph. omit this phrase. 3 T. ye 'va; M6. M7 ye ca; M8 yena. 4 M. -sarisabba-; Ph. -sarisapa- 5 M. adds ti. 6 Ph. -sevàmi throughout; M6 -sevàmi only once. 7 M. Ph. yatrà. 8 Ph. utuparisa-; M. Ph. -dana. 9 Ph. -sallàõà-; M. adds ti. 10 Ph. -byà- 11 T. abbhyà-; M. Ph. M6 add ti. >/ #<[page 389]># %% Yaü hi 'ssa bhikkhave appañisevato uppajjeyyuü àsavà vighàtapariëàhà, pañisevato\<*<1>*>/ evaüsa te àsavà vighàtapari- ëàhà na honti. Ime vuccanti bhikkhave àsavà pañisevanà pahàtabbà, ye pañisevanàya pahãnà honti. Katame ca bhikkhave àsavà adhivàsanà pahàtabbà, ye adhivàsanàya pahãnà honti? 5. Idha bhikkhave bhikkhu pañisaïkhà yoniso khamo hoti sãtassa uõhassa jighacchàya pipàsàya óaüsamakasa- vàtàtapasiriüsapasamphassànaü\<*<2>*>/ duruttànaü duràgatànaü vacanapathànaü, uppannànaü sàrãrikànaü vedanànaü duk- khànaü tibbànaü kharànaü kañukànaü asàtànaü amanà- pànaü pàõaharànaü adhivàsakajàtiko\<*<3>*>/ hoti. Yaü hi 'ssa bhikkhave anadhivàsayato uppajjeyyuü àsavà vighàtapari- ëàhà, adhivàsayato\<*<4>*>/ evaüsa te àsavà vighàtapariëàhà na honti. Ime vuccanti bhikkhave àsavà adhivàsanà pahàtabbà, ye adhivàsanàya pahãnà honti. Katame ca bhikkhave àsavà parivajjanà pahàtabbà, ye parivajjanàya pahãnà honti? 6. Idha bhikkhave bhikkhu pañisaïkhà yoniso caõóaü\<*<5>*>/ hatthiü parivajjeti, caõóaü\<*<6>*>/ assaü parivajjeti, caõóaü\<*<6>*>/ goõaü parivajjeti, caõóaü\<*<6>*>/ kukkuraü parivajjeti, ahiü khàõuü\<*<7>*>/ kaõñakaññhànaü\<*<8>*>/ sobbhaü papàtaü\<*<9>*>/ candanikaü\<*<10>*>/ oligallaü\<*<11>*>/, yathàråpe anàsane nisinnaü yathàråpe agocare carantaü yathàråpe pàpake mitte bhajantaü vi¤¤å sabrah- macàrã\<*<12>*>/ pàpakesu ñhànesu okappeyyuü\<*<13>*>/, so ta¤ c'eva\<*<14>*>/ anàsanaü ta¤ ca agocaraü te ca pàpake mitte pañisaïkhà yoniso parivajjeti. Yaü hi 'ssa bhikkhave aparivajjayato uppajjeyyuü àsavà vighàtapariëàhà, parivajjayato\<*<15>*>/ evaü- sa\<*<16>*>/ te àsavà vighàtapariëàhà na honti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. taü pañi- 2 M. -sarisabba-; Ph. -sarisapa- 3 M. -yo; T. -jàti. 4 M. Ph. taü adhi- 5 M7. S. caõóa- 6 S. caõóa-; M7 omits caõóaü go- pari. 7 T. M6. M7 khànuü; M8 ahi nu khànaü. 8 M. Ph. khaõóa-; M8 -thànaü; T. khaõñhakadhànaü; M6 kaüñakadhànaü; M7 kaõñakadhànaü. 9 T papàtàna¤; S. pahàtaü. 10 T. candanànika. 11 M. Ph. S. oë- 12 Ph. -riyaü. 13 M8 okka-; T. ottapp- 14 M. Ph. ta¤ ca. 15 M. Ph. taü vajj-; M8 vajj- 16 M8 ev' assa. >/ #<[page 390]># %<390 Aïguttara-Nikàya. LVIII. 7-8>% Ime vuccanti bhikkhave àsavà parivajjanà pahàtabbà, ye parivajjanàya pahãnà honti. Katame ca bhikkhave àsavà vinodanà pahàtabbà, ye vinodanàya pahãnà honti? 7. Idha bhikkhave bhikkhu pañisaïkhà yoniso uppannaü kàmavitakkaü nàdhivàseti pajahati vinodeti vyantikaroti\<*<1>*>/ anabhàvaü gameti, pañisaïkhà yoniso uppannaü vyàpà- davitakkaü . . . pe\<*<2>*>/ . . . uppannaü vihiüsàvitakkaü . . . pe\<*<3>*>/ . . . uppannuppanne pàpake akusale dhamme nàdhi- vàseti pajahati vinodeti vyantikaroti\<*<4>*>/ anabhàvaü gameti. Yaü hi 'ssa bhikkhave avinodayato uppajjeyyuü àsavà vighàtapariëàhà, vinodayato\<*<5>*>/ evaüsa te àsavà vighàtapari- ëàhà na honti. Ime vuccanti bhikkhave àsavà vinodanà pahàtabbà, ye vinodanàya pahãnà honti. Katame ca bhikkhave àsavà bhàvanà pahàtabbà, ye bhàvanàya pahãnà honti? 8. Idha bhikkhave bhikkhu pañisaïkhà yoniso satisam- bojjhaïgaü bhàveti vivekanissitaü viràganissitaü nirodha- nissitaü vossaggapariõàmiü, pañisaïkhà yoniso dhamma- vicayasambojjhaïgaü bhàveti\<*<6>*>/, viriyasambojjhaïgaü bhà- veti, pãtisambojjhaïgaü bhàveti, passaddhisambojjhaïghaü bhàveti, samàdhisambojjhaïgaü\<*<7>*>/ bhàveti\<*<7>*>/, upekkhàsam- bojjhaïgaü\<*<8>*>/ bhàveti\<*<8>*>/ vivekanissitaü viràganissitaü niro- dhanissitaü vossaggapariõàmiü\<*<9>*>/. Yaü hi 'ssa bhikkhave abhàvayato uppajjeyyuü àsavà vighàtapariëàhà, bhàvayato\<*<10>*>/ evaüsa te àsavà vighàtapariëàhà na honti. Ime vuccanti bhikkhave àsavà bhàvanà pahàtabbà, ye bhàvanàya pahãnà honti. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu àhuneyyo hoti pàhuneyyo\<*<11>*>/ dakkhiõeyyo a¤jalika- raõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. byantã-; M. Ph. byantiü- 2 omitted by M. Ph. 3 omitted by M. Ph. M7. S. 4 S. byantã; M. byantiü- 5 M. taü vino- 6 S. inserts pe. 7 omitted by M7. 8 omitted by T.; M6. M7 have upekhà- 9 omitted by M6; M7 ossa- 10 M. taü bhàv-; M6 omits all from bhàv- to pari- 11 T. adds hoti. >/ #<[page 391]># %% LIX. 1. Evam\<*<1>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavà Nàdike\<*<2>*>/ viharati Gi¤jakàvasathe. Atha kho dàrukammiko gaha- pati yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhaga- vantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü ni- sinnaü kho dàrukammikaü gahapatiü Bhagavà etad avoca:-- 2. Api nu te gahapati kule dànaü dãyatã ti? `Dãyati me bhante kule dànaü ta¤ ca kho, ye te bhikkhå àra¤- ¤akà\<*<3>*>/ piõóapàtikà paüsukulikà arahanto\<*<4>*>/ và arahattamag- gaü\<*<5>*>/ và samàpannà, tathàråpesu bhante bhikkhåsu dànaü dãyatã' ti. 3. Dujjànaü kho etaü gahapati tayà gihinà kàmabho- ginà puttasambàdhasayanaü ajjhàvasantena Kàsikacanda- naü\<*<6>*>/ paccanubhontena màlàgandhavilepanaü dhàrayantena jàtaråparajataü sàdiyantena\<*<7>*>/ `ime và arahanto ime và ara- hattamaggaü\<*<5>*>/ samàpannà\<*<8>*>/' ti. âra¤¤ako\<*<9>*>/ ce pi gaha- pati bhikkhu hoti uddhato unnaëo\<*<10>*>/ capalo mukharo vikiõ- õavàco muññhassati\<*<11>*>/ asampajàno asamàhito vibbhantacitto pàkañindriyo, evaü so ten' aïgena gàrayho. âra¤¤ako\<*<12>*>/ ce pi gahapati bhikkhu hoti anuddhato anunnaëo\<*<13>*>/ acapalo amukharo avikiõõavàco upaññhitasati sampajàno samàhito ekaggacitto saüvutindriyo, evaü so ten' aïgena pàsaüso. Gàmantavihàrã ce pi gahapati bhikkhu hoti uddhato . . . pe\<*<14>*>/ . . . evaü so ten' aïgena gàrayho. Gàmantavihàrã ce pi gahapati bhikkhu hoti anuddhato . . . pe\<*<15>*>/ . . . evaü so ten' aïgena pàsaüso. Piõóapàtiko ce pi gahapati bhik- khu hoti uddhato . . . pe\<*<15>*>/ . . . evaü so ten' aïgena gàra- yho. Piõóapàtiko ce pi gahapati bhikkhu hoti anuddhato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by S. 2 M. Ph. Nàtike. 3 M. Ph. M7 ar- 4 S. -tà. 5 T. M6. M7 arahamaggaü. 6 T. Kàsikaü can- 7 Ph. disàyantena. 8 Ph. samp- 9 M. Ph. T. M7 ar- 10 Ph. M6 -lo; T. M7 uõõalo. 11 Ph. -sati. 12 M. Ph. M6. M7 ar- 13 M. Ph. T. M6 -lo. 14 M. Ph. pa. 15 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. >/ #<[page 392]># %<392 Aïguttara-Nikàya. LX. 1>% . . . pe\<*<1>*>/ . . . evaü so ten' aïgena pàsaüso. Nemantaniko\<*<2>*>/ ce pi gahapati bhikkhu hoti uddhato . . . pe\<*<1>*>/ . . . evaü so ten' aïgena gàrayho. Nemantaniko\<*<2>*>/ ce pi gahapati bhikkhu hoti anuddhato . . . pe\<*<1>*>/ . . . evaü so ten' aïgena pàsaüso. Paüsukuliko ce pi gahapati bhikkhu hoti uddhato . . . pe\<*<1>*>/ . . . evaü so ten' aïgena gàrayho. Paüsukuliko ce pi gahapati bhikkhu hoti anuddhato . . . pe\<*<3>*>/ . . . evaü so ten' aïgena pàsaüso. Gahapaticãvara- dharo ce pi gahapati bhikkhu hoti uddhato unnaëo\<*<4>*>/ ca- palo mukharo vikiõõavàco muññhassati asampajàno asamà- hito vibbhantacitto pàkañindriyo, evaü so ten' aïgena gàra- yho. Gahapaticãvaradharo ce pi gahapati bhikkhu hoti anuddhato anunnaëo\<*<5>*>/ acapalo amukharo avikiõõavàco upañ- ñhitasati sampajàno samàhito ekaggacitto saüvutindriyo, evaü so ten' aïgena pàsaüso. Iïgha tvaü gahapati saïghe dànaü\<*<6>*>/ dehi. Saïghe te dànaü dadato cittaü pasãdis- sati, so tvaü pasannacitto kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjissatã\<*<7>*>/ ti `Esàhaü bhante ajja-t-agge saïghe dànaü\<*<8>*>/ dassàmã' ti. LX. Evam\<*<9>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavà Bàràõa- siyaü viharati Isipatane Migadàye. Tena kho pana sama- yena sambahulà therà bhikkhå pacchàbhattaü piõóapàta- pañikkantà maõóalamàëe sannisinnà sannipatità abhidham- makathaü kathenti. Tatra sudaü àyasmà Citto Hatthi- sàriputto therànaü bhikkhånaü abhidhammakathaü ka- thentànaü antarantarà kathaü opàteti. Atha kho àyas- mà Mahàkoññhito\<*<10>*>/ àyasmantaü Cittaü Hatthisàriputtaü etad avoca `mà\<*<11>*>/ àyasmà Citto Hatthisàriputto therànaü bhikkhånaü abhidhammakathaü kathentànaü antarantarà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 2 M. Ph. ni- 3 M. la; Ph. pa. 4 M6. M7 -lo; T. uõõalo. 5 Ph. T. M6. M7 -lo. 6 M. Ph. T. dànàni; M6 dànàhi; M7 dànaü ti (or ni). 7 T. M6. M7 uppa- 8 M6. M7. S. dànàni. 9 omitted by S. 10 M. Ph. S. -ko throughout; T. continues: apasàdesi. Paõóito ày-, as further on. 11 omitted by M. Ph. S.; M7 khày- >/ #<[page 393]># %% kathaü opàtesi\<*<1>*>/, kathàpariyosànaü\<*<2>*>/ àyasmà Citto\<*<3>*>/ àga- metå' ti. Evaü vutte àyasmato Cittassa Hatthisàriputtassa sahà- yakà bhikkhå àyasmantaü Mahàkoññhitaü etad avocuü `mà\<*<4>*>/ àyasmà Koññhito\<*<5>*>/ àyasmantaü Cittaü Hatthisàri- puttaü apasàdesi\<*<6>*>/. Paõóito àyasmà Citto Hatthisàriputto pahoti c' àyasmà\<*<7>*>/ Citto Hatthisàriputto therànaü bhikkhå- naü abhidhammakathaü kathetun' ti. Dujjànaü\<*<8>*>/ kho etaü\<*<9>*>/ àvuso parassa cetopariyàyaü ajànantehi. 2. Idhàvuso ekacco puggalo tàva-d-eva soratasorato hoti nivàtanivàto hoti upasantupasanto hoti, yàva Satthà- raü upanissàya viharati a¤¤ataraü và garuññhàniyaü sa- brahmacàriü. Yato ca kho so vapakassat'eva Satthàrà, vapakassati garuññhàniyehi sabrahmacàrãhi, so saüsaññho viharati bhikkhåhi bhikkhunãhi upàsakehi upàsikàhi\<*<10>*>/ ra¤¤à ràjamahàmattehi titthiyehi\<*<11>*>/ titthiyasàvakehi\<*<12>*>/, tassa saü- saññhassa vissaññhassa pàkañassa bhassam anuyuttassa vi- harato ràgo cittaü anuddhaüseti, so ràgànuddhaüsena\<*<13>*>/ cittena sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati\<*<14>*>/. Seyyathà pi àvuso goõo kiññhàdo dàmena\<*<15>*>/ và baddho vaje\<*<16>*>/ và oruddho, yo nu kho àvuso evaü vadeyya <> ti, sammà nu kho so\<*<17>*>/ àvuso vadamàno vadeyyà ti\<*<18>*>/? `No h' idaü àvuso, ñhànaü h'etaü\<*<19>*>/ àvuso vijjati, yaü so\<*<20>*>/ goõo kiññhàdo dàmaü\<*<21>*>/ và chetvà vajaü và bhinditvà\<*<22>*>/ puna-d-eva kiñ- ñhaü otareyyà' ti. Evam eva kho àvuso idh' ekacco pug- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. -ti. 2 M. Ph. S. yàva kathà- 3 S. adds Hatthi- 4 omitted by M. Ph. M7. S. 5 M. Ph. S. Mahàkoññhiko pi. 6 S. -ti; M. pasàretu; Ph. pasàreti. 7 Ph. S. ày- 8 T. has after dujjànaü: etad avoca màyasmà Citto and so on, as before; M6 dujjanaü. 9 Ph. T. M6 evaü. 10 T. M6 upàsakàhi. 11 T. -yàhi. 12 T. -kàhi. 13 S. -sitena; T. M6. M7 anuddhasetana- throughout. 14 T. M6. M7 hãnàya vattati. 15 M. Ph. àràme. 16 T. -jo. 17 omitted by M6. 18 M6 vadeyyàsã ti. 19 M. Ph. c' etaü. 20 omitted by T. 21 M. Ph. àràmaü. 22 M. Ph. S. add atha. >/ #<[page 394]># %<394 Aïguttara-Nikàya. LX. 3>% galo tàva-d-eva soratasorato hoti nivàtanivàto hoti upasan- tupasanto hoti, yàva Satthàraü upanissàya viharati a¤¤a- taraü và garuññhàniyaü sabrahmacàriü. Yato ca kho so vapakassat'eva Satthàrà, vapakassati garuññhàniyehi sabrah- macàrãhi, so saüsaññho viharati bhikkhåhi bhikkhunãhi upàsakehi upàsikàhi\<*<1>*>/ ra¤¤à\<*<2>*>/ ràjamahàmattehi titthiyehi titthiyasàvakehi, tassa saüsaññhassa vissaññhassa pàkañassa bhassam anuyuttassa viharato ràgo cittaü anuddhaüseti, so ràgànuddhaüsena cittena sikkhaü paccakkhàya hãnàyà- vattati\<*<3>*>/. 3. Idha panàvuso ekacco puggalo vivicc'eva kàmehi . . . pe\<*<4>*>/ . . . pañhamaü\<*<5>*>/ jhànaü\<*<5>*>/ upasampajja viharati, so `làbhã 'mhi pañhamassa jhànassà' ti saüsaññho viharati bhikkhå- hi\<*<6>*>/ . . . pe\<*<7>*>/ . . . sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati\<*<3>*>/. Seyyathà pi àvuso càtummahàpathe\<*<8>*>/ thullaphusitako devo\<*<9>*>/ vassanto\<*<10>*>/ rajaü antaradhàpeyya cikkhallaü\<*<11>*>/ pàtuka- reyya, yo\<*<12>*>/ nu kho àvuso evaü vadeyya <*>/ dàni\<*<14>*>/ amus- miü\<*<15>*>/ càtummahàpathe\<*<8>*>/ puna-d-eva rajo pàtubhavissatã>> ti, sammà nu kho so àvuso vadamàno vadeyyà ti? `No h' idaü àvuso, ñhànaü h'etaü àvuso vijjati, yaü amusmiü\<*<16>*>/ càtum- mahàpathe\<*<8>*>/ manussà và atikkameyyuü. gopaså và atikka- meyyuü vàtàtapo và snehagataü\<*<17>*>/ pariyàdiyeyya\<*<18>*>/, atha puna-d-eva rajo pàtubhaveyyà' ti. Evam eva kho àvuso idh' ekacco puggalo vivicc'eva kàmehi . . . pe\<*<4>*>/ . . . pañha- maü\<*<5>*>/ jhànaü\<*<5>*>/ upasampajja viharati, so `làbhã 'mhi pañha- massa jhànassà' ti saüsaññho viharati bhikkhåhi\<*<6>*>/ . . . pe\<*<7>*>/ . . . sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati\<*<3>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T . M6 upàsakàhi. 2 M6 raü¤àhi; M6 raü¤o. 3 T. M6 hãnàya vattati; M7 -ya vattati and -yàvattati. 4 omitted by M. Ph. 5 T. M6. M7 pañhamajjh- 6 omitted by all MSS. exc. S. 7 M. la; Ph. pa. 8 M. Ph. càtumahà- 9 T. -phusitadeva; M. Ph. M6. M7 -take deve. 10 M. Ph. -te; T. vessante. 11 T. cikkallaü. 12 Ph. so. 13 omitted by Ph. 14 T. M7 dànà-; M6 dàn'. 15 M. Ph. amukasmiü; Ph. adds pi. 16 Ph. amukasmiü. 17 T. senahagataü; Ph. vàtàtapena pahataü. 18 Ph. padiyàdiyeyyuü. >/ #<[page 395]># %% 4. Idha panàvuso ekacco puggalo vitakkavicàrànaü våpasamà . . . pe\<*<1>*>/ . . . dutiyaü\<*<2>*>/ jhànaü\<*<2>*>/ upasampajja vi- harati, so `làbhã 'mhi dutiyassa jhànassà' ti saüsaññho vi- harati bhikkhåhi\<*<3>*>/ . . . pe\<*<4>*>/ . . . sikkhaü paccakkhàya hã- nàyàvattati\<*<5>*>/. Seyyathà pi àvuso gàmassa và nigamassa và avidåre mahantaü taëàkaü\<*<6>*>/, tattha thullaphusitako\<*<7>*>/ devo\<*<8>*>/ vuññho\<*<9>*>/ sippisambukam pi sakkharakañhalam\<*<10>*>/ pi antaradhàpeyya, yo nu kho àvuso evaü vadeyya <*>/ amusmiü\<*<12>*>/ taëàke\<*<6>*>/ puna-d-eva sippisambukà và sakkhara- kañhalà\<*<10>*>/ và pàtubhavissantã>> ti, sammà nu kho so àvuso vadamàno vadeyyà ti? `No h' idaü àvuso, ñhànaü h'etaü àvuso vijjati, yaü amusmiü taëàke\<*<6>*>/ manussà và piveyyuü\<*<13>*>/ gopaså\<*<14>*>/ và piveyyuü\<*<13>*>/ vàtàtapo\<*<15>*>/ và snehagataü pari- yàdiyeyya\<*<16>*>/, atha puna-d-eva sippisambukà pi sakkhara- kañhalà\<*<10>*>/ pi pàtubhaveyyun\<*<17>*>/' ti. Evam eva kho àvuso idh' ekacco puggalo vitakkavicàrànaü våpasamà . . . pe\<*<1>*>/ . . . dutiyaü\<*<2>*>/ jhànaü\<*<2>*>/ upasampajja viharati, so `làbhã 'mhi dutiyassa jhànassà' ti saüsaññho viharati bhikkhåhi\<*<18>*>/ . . . pe\<*<19>*>/ . . . sikkhaü\<*<20>*>/ paccakkhàya hãnàyàvattati\<*<21>*>/. 5. Idha panàvuso ekacco puggalo pãtiyà ca viràgà . . . pe\<*<19>*>/ . . . tatiyaü\<*<3>*>/ jhànaü\<*<3>*>/ upasampajja viharati, so `làbhã 'mhi tatiyassa jhànassà' ti saüsaññho viharati bhikkhåhi . . . pe\<*<21>*>/ . . . sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati\<*<21>*>/. Sey- yathà pi àvuso purisaü paõãtabhojanaü\<*<22>*>/ bhuttàviü abhi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by all MSS. exc. S. M8. 2 T. M6. M7 dutiyajjh- 3 omitted by T. M6. M7. 4 M. la; Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 5 T. M6 hãnàya vattati; M7 -ya vattati and -yàvattati. 6 T. M6. M7 tal- 7 Ph. M8 phulla-; T. M6. M7 -ke. 8 T. M6. M7 deve. 9 M6. M7 vassante; T. vassakena. 10 M. Ph. S. -kath- 11 M. T. dànà-; M6. M7 dàn'; Ph. omits dàni. 12 Ph. amumhi. 13 T. pipheyyuü. 14 Ph. omits go- và pi- 15 M6 vàtàtapeyyuü twice; Ph. -pa susàkaü và. 16 Ph. pañiyàdiyeyyuü. 17 M7 -yyan. 18 omitted by M6. 19 M. la; Ph. pa. 20 omitted by Ph. 21 T. M6 hãnàya vattati. 22 T. panãtaü bho- >/ #<[page 396]># %<396 Aïguttara-Nikàya. LX. 6>% dosikaü\<*<1>*>/ bhojanaü na\<*<2>*>/ cchàdeyya, yo nu kho àvuso evaü vadeyya <*>/ amuü\<*<4>*>/ purisaü puna-d-eva bhojanaü chàdessatã>>\<*<5>*>/ ti, sammà nu kho so àvuso vadamàno vadeyyà ti? `No h' idaü àvuso, ñhànaü\<*<6>*>/ h'etaü àvuso\<*<2>*>/ vijjati, amuü h' àvuso\<*<7>*>/ purisaü paõãtabhojanaü bhuttàviü yàv' assa sà\<*<8>*>/ ojà\<*<9>*>/ kàye ñhassati, tàva na\<*<10>*>/ a¤¤aü bhojanaü\<*<11>*>/ chàdessati\<*<12>*>/, yato ca khvassa\<*<13>*>/ sà ojà antaradhàyissati, atha puna-d-eva taü bhojanaü chàdeyyà' ti. Evam eva kho àvuso idh' ekacco puggalo pãtiyà ca\<*<2>*>/ viràgà . . . pe\<*<14>*>/ . . . tatiyaü\<*<15>*>/ jhànaü\<*<15>*>/ upasampajja viharati, so `làbhã 'mhi tatiyassa jhànassà' ti saüsaññho viharati bhikkhåhi . . . pe\<*<16>*>/ . . . sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati\<*<17>*>/. 6. Idha panàvuso ekacco puggalo sukhassa ca pahànà dukkhassa\<*<18>*>/ ca\<*<18>*>/ pahànà\<*<18>*>/ . . . pe\<*<19>*>/ . . . catutthaü\<*<20>*>/ jhà- naü\<*<20>*>/ upasampajja viharati, so `làbhã 'mhi catutthassa jhànassà' ti saüsaññho viharati bhikkhåhi . . . pe\<*<16>*>/ . . . sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati\<*<17>*>/. Seyyathà pi àvuso pabbatasaükhepe udakarahado nivàto\<*<21>*>/ vigata-åmiko\<*<22>*>/, yo nu kho àvuso evaü vadeyya <*>/ amusmiü udaka- rahade\<*<24>*>/ puna-d-eva åmi\<*<25>*>/ pàtubhavissatã>> ti, sammà nu kho so àvuso vadamàno vadeyyà ti? `No h' idaü àvuso, thànaü h'etaü àvuso vijjati, yà\<*<26>*>/ puratthimàya disàya àgaccheyya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. àbhi-; T. M6. M7 -dosiyaü. 2 omitted by Ph. 3 T. M6. M7 dàn'. 4 M. inserts h' àvuso. 5 M. chàdissatã; Ph. chàdiyatã. 6 T. M6. M7. S. omit this phrase. 7 M6 àvuso l. h' àv-; M. Ph. omit h' àv- 8 omitted by T.; M6 sa. 9 T. oüja; M6 oja. 10 M. Ph. naü. 11 M. Ph. insert na. 12 M. Ph. chàdissati. 13 M. Ph. bhutassa l. ca khv- 14 omitted by M. Ph. 15 T. M6. M7 tatiyajjh- 16 M. la; Ph. pa. 17 T. M6 hãnàya vattati. 18 omitted by M. T. M6. M7. 19 M. pa; omitted by Ph. 20 T. M6. M7 catutthajjh- 21 M. -te; Ph. idàni l. niv- 22 M6 åmikho; M. bhåmiko corr. to å-; Ph. bhåko. 23 T. dàn'; M6 dàn' asmiü; M7 dàmusmiü (sic). 24 Ph. -de va, then bhåmi; also M. omits puna-d-eva. 25 M. bhumi. 26 M6. S. yaü; omitted by M7. >/ #<[page 397]># %% bhusà\<*<1>*>/ vàtavuññhi, sà\<*<2>*>/ tasmiü udakarahade åmiü\<*<3>*>/ ja- neyya\<*<4>*>/, yà pacchimàya disàya àgaccheyya . . . pe\<*<5>*>/ . . . yà\<*<6>*>/ uttaràya\<*<5>*>/ disàya\<*<5>*>/ àgaccheyya\<*<5>*>/ . . . pe\<*<6>*>/ . . . yà\<*<6>*>/ dak- khiõàya disàya àgaccheyya bhusà\<*<7>*>/ vàtavuññhi, sà tasmiü udakarahade åmiü janeyyà' ti. Evam eva kho àvuso idh' ekacco puggalo sukhassa ca pahànà dukkhassa\<*<8>*>/ ca\<*<8>*>/ pa- hànà\<*<8>*>/ . . . pe\<*<8>*>/ . . . catutthaü\<*<9>*>/ jhànaü\<*<9>*>/ upasampajja viha- rati, so `làbhã 'mhi catutthassa jhànassà' ti saüsaññho vi- harati bhikkhåhi\<*<10>*>/ . . . pe\<*<11>*>/ . . . sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati\<*<12>*>/. 7. Idha panàvuso ekacco puggalo sabbanimittànaü ama- nasikàrà animittaü cetosamàdhiü upasampajja viharati, so `làbhã 'mhi animittassa cetosamàdhissà' ti saüsaññho viharati bhikkhåhi bhikkhunãhi upàsakehi upàsikàhi\<*<13>*>/ ra¤¤à\<*<14>*>/ ràjamahàmattehi titthiyehi titthiyasàvakehi, tassa saüsaññhassa vissaññhassa\<*<15>*>/ pàkañassa bhassam\<*<16>*>/ anuyut- tassa viharato ràgo cittaü anuddhaüseti, so ràgànuddhaü- sena cittena sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati\<*<12>*>/. Seyyathà pi àvuso ràjà và ràjamahàmatto và caturaïginiyà senàya addhànamaggapañipanno a¤¤atarasmiü vanasaõóe ekarat- tiü\<*<17>*>/ vàsaü upagaccheyya, tattha\<*<18>*>/ hatthisaddena assasad- dena rathasaddena pattisaddena bheripaõavasaïkhatiõava- ninnàdasaddena\<*<19>*>/ cãriëikàsaddo\<*<20>*>/ antaradhàpeyya\<*<21>*>/, yo nu kho àvuso evaü vadeyya <*>/ dàni\<*<23>*>/ amusmiü vanasaõóe puna-d-eva cãriëikàsaddo\<*<24>*>/ pàtubhavissatã>> ti, sammà nu kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. bhåsà. 2 M6 yà. 3 T. M6 åmi; M. Ph. bhåmiü. 4 Ph. continues: na dàni and so on till janeyya again. 5 omitted by M. Ph. 6 omitted by M. Ph. S. 7 M. Ph. S. bhåsà. 8 omitted by all MSS. exc. S. 9 T. M6. M7 catutthajjh- 10 T. M6. M7 add bhikkhunãhi. 11 M. la; Ph. pa. 12 T. M6 hãnàya vattati. 13 M6 upàsakàhi. 14 S. ra¤¤o. 15 T. visaüsaññhassa. 16 M6 bhattam. 17 M. Ph. T. M6. M7 -ratti. 18 M. Ph. S. tatra. 19 T. -tinàva-; S. -vãõàninnàda-; M. Ph. -saïkhadindimasaddena. 20 M6 cãrikà-; M. Ph. cãrika- 21 T. M6 -yeyya. 22 Ph. puts na before pàtu- 23 T. M6. M7 dàn'. 24 M. Ph. cãrika- >/ #<[page 398]># %<398 Aïguttara-Nikàya. LX. 8>% so àvuso vadamàno vadeyyà ti? `No h' idaü àvuso, ñhànaü h'etaü àvuso vijjati, yaü so ràjà và ràjamahàmatto và tamhà vanasaõóà pakkameyya, atha puna-d-eva cãriëikà- saddo\<*<1>*>/ pàtubhaveyyà' ti. Evam eva kho àvuso idh' ekacco puggalo sabbanimittànaü amanasikàrà animittaü cetosa- màdhiü upasampajja viharati, so `làbhã 'mhi animittassa cetosamàdhissà' ti saüsaññho viharati bhikkhåhi bhikkhu- nãhi upàsakehi upàsikàhi\<*<2>*>/ ra¤¤à\<*<3>*>/ ràjamahàmattehi titthi- yehi titthiyasàvakehi, tassa saüsaññhassa vissaññhassa\<*<4>*>/ pà- kañassa bhassam\<*<5>*>/ anuyuttassa viharato ràgo cittaü anud- dhaüseti, so ràgànuddhaüsena cittena sikkhaü paccak- khàya hãnàyàvattatã\<*<6>*>/ ti. 8. Atha kho àyasmà Citto Hatthisàriputto\<*<7>*>/ aparena samayena sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattati\<*<6>*>/. Atha kho Cittassa Hatthisàriputtassa sahàyakà bhikkhå yen' àyasmà Mahàkoññhito ten' upasaïkamiüsu, upasaïkamitvà àyasman- taü Mohàkoññhitaü etad avocuü `kiü nu kho àyasmatà Mahàkoññhitena Citto Hatthisàriputto cetasà ceto paricca vidito: imàsa¤ ca imàsa¤ ca vihàrasamàpattãnaü Citto Hatthisàriputto làbhã, atha ca pana sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattissatã\<*<6>*>/ ti, udàhu devatà etam atthaü àroce- suü: Citto bhante Hatthisàriputto imàsa¤ ca imàsa¤ ca vihàrasamàpattãnaü làbhã, atha ca pana sikkhaü pac- cakkhàya hãnàyàvattissatã'\<*<7>*>/ ti? `Cetaso ceto paricca vidito me àvuso Citto Hatthisàriputto: imàsa¤ ca imàsa¤ ca vi- hàrasamàpattãnaü làbhã, atha ca pana sikkhaü paccak- khàya hãnàyàvattissatã\<*<6>*>/ ti, devatà pi me etam atthaü àro- cesuü: Citto bhante Hatthisàriputto imàsa¤ ca imàsa¤ ca vihàrasamàpattãnaü làbhã, atha ca pana sikkhaü paccak- khàya hãnàyàvattissatã\<*<8>*>/' ti. Atha kho Cittassa Hatthisàri- puttassa sahàyakà bhikkhå yena Bhagavà ten' upasaïka- miüsu, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekaman- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M6 cãrikà-; M. Ph. cãrika- 2 M6 upàsakàhi. 3 S. ra¤¤o. 4 T. visaüsaññhassa. 5 Ph. bhayam; M6 bhattam. 6 T. M6 hãnàya vatt- 7 T. continues: làbhi, atha ca pana sikkham p- hãnàya vattissatã ti, devatà pi me etam atthaü àrocesuü. Atha kho and so on. 8 M6 hãnàya vatt- >/ #<[page 399]># %% taü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnà kho te bhikkhå Bha- gavantaü etad avocuü `Citto bhante Hatthisàriputto imà- sa¤ ca imàsa¤ ca vihàrasamàpattãnaü làbhã, atha ca pana sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvatto\<*<1>*>/' ti. `Na bhikkhave Citto ciraü sarissati\<*<2>*>/ nekkhammassà\<*<3>*>/' ti. 9. Atha kho Citto Hatthisàriputto na cirass'eva kesa- massuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbaji\<*<4>*>/. Atha kho àyasmà Citto Hatthisàri- putto eko\<*<5>*>/ våpakaññho appamatto àtàpã pahitatto viharanto na cirass'eva yass' atthàya kulaputtà samma-d-eva agàrasmà anagàriyaü pabbajanti, tad anuttaraü brahmacariyapariyo- sànaü diññh'eva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upa- sampajja vihàsi\<*<6>*>/, `khãõà jàti vusitaü brahmacariyaü kataü karaõãyaü nàparaü itthattàyà' ti abbha¤¤àsi, a¤¤ataro ca panàyasmà Citto Hatthisàriputto arahataü ahosã ti. LXI. 1. Evam\<*<7>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavà Bàràõa- siyaü viharati Isipatane Migadàye. Tena kho pana sa- mayena sambahulànaü therànaü\<*<8>*>/ bhikkhånaü pacchà- bhattaü piõóapàtapañikkantànaü maõóalamàle\<*<9>*>/ sannisin- nànaü sannipatitànaü ayam antaràkathà udapàdi `vuttam idaü àvuso Bhagavatà pàràyane\<*<10>*>/ Metteyyapa¤he: Yo\<*<11>*>/ ubh' ante\<*<12>*>/ viditvàna\<*<13>*>/ majjhe mantà na limpati taü bråmi mahàpuriso ti\<*<7>*>/, so 'dha\<*<14>*>/ sibbanim\<*<15>*>/ accagà ti. Katamo nu kho àvuso eko anto, katamo dutiyo anto, kiü majjhe, kà sibbanã\<*<16>*>/' ti? 2. Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu there bhikkhå etad avoca `phasso kho àvuso eko anto, phassasamudayo dutiyo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6 -ya vatto; M. -vattatã; Ph. -ya vattatã. 2 M. padissati; Ph. M7 karissati; M6 karissatã ti; T. karissati sarissati. 3 M. nekkhamassà; Ph. nikkhamassà. 4 M6 -jati. 5 S. ekako. 6 M. Ph. M6 viharati. 7 omitted by S. 8 omitted by M. Ph. 9 M. S. -màëe. 10 S. par- 11 T. twice. 12 Ph. ubho ante. 13 Ph. viditvà. 14 M. Ph. idha. 15 M. Ph. sibbinim. 16 M. Ph. sibbinã. >/ #<[page 400]># %<400 Aïguttara-Nikàya. LXI. 3-6>% anto, phassanirodho majjhe, taõhà sibbanã\<*<1>*>/; taõhà hi naü sibbati tassa tass'eva bhavassa abhinibbattiyà\<*<2>*>/. Ettàvatà\<*<3>*>/ kho àvuso bhikkhu abhi¤¤eyyaü abhijànàti, pari¤¤eyyaü parijànàti, abhi¤¤eyyaü abhijànanto\<*<4>*>/ pari¤¤eyyaü pari- jànanto\<*<4>*>/ diññh'eva dhamme dukkhass' antakaro\<*<5>*>/ hotã\<*<6>*>/' ti\<*<7>*>/. 3. Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu there bhikkhå etad avoca `atãtaü kho àvuso eko anto, anàgataü dutiyo anto, paccuppannaü majjhe, taõhà sibbanã\<*<8>*>/; taõhà hi naü sib- bati tassa tass'eva bhavassa abhinibbattiyà. Ettàvatà kho àvuso bhikkhu abhi¤¤eyyaü abhijànàti, pari¤¤eyyaü pari- jànàti, abhi¤¤eyyaü abhijànanto\<*<9>*>/ pari¤¤eyyaü parijànanto\<*<9>*>/ diññh'eva dhamme dukkhass' antakaro\<*<10>*>/ hotã' ti\<*<7>*>/. 4. Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu there bhikkhå etad avoca `sukhà àvuso vedanà eko anto, dukkhà vedanà du- tiyo anto, adukkhamasukhà vedanà majjhe, taõhà sibbanã\<*<11>*>/; taõhà hi naü sibbati tassa tass'eva bhavassa abhinibbat- tiyà. Ettàvatà\<*<12>*>/ kho àvuso bhikkhu abhi¤¤eyyaü abhijà- nàti . . . pe\<*<13>*>/ . . . diññh'eva dhamme dukkhass' antakaro hotã' ti. 5. Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu there bhikkhå etad avoca `nàmaü kho àvuso eko anto, råpaü dutiyo anto, vi¤¤àõaü majjhe, taõhà sibbanã\<*<14>*>/; taõhà hi naü sibbati . . . pe\<*<13>*>/ . . . diññh'eva dhamme dukkhass' antakaro hotã' ti\<*<7>*>/. 6. Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu there bhikkhå etad avoca `cha kho\<*<15>*>/ àvuso ajjhattikàni àyatanàni eko anto, cha bàhiràni àyatanàni dutiyo anto, vi¤¤àõaü majjhe, taõhà sibbanã; taõhà hi naü sibbati tassa tass'eva bha- vassa abhinibbattiyà. Ettàvatà kho àvuso bhikkhu abhi¤- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. T. M6 sibbini. 2 T. M7 -tti; M. Ph. -nippattiyà throughout. 3 T. evaü ett- 4 M. Ph. -netvà. 5 T. M6 antaü karotã; M. M7 antakaroti. 6 omitted by M. T. M6. 7 omitted by M. Ph. 8 M. Ph. sibbini. 9 M. -netvà; Ph. -nitvà. 10 T. antaükaro. 11 T. sibbinã; M. Ph. sibbini. 12 T. M6 insert ca. 13 M. Ph. S. give it in full (M. Ph. -jànitvà). 14 M. Ph. sibbini. 15 T. 'me; omitted by M. >/ #<[page 401]># %% ¤eyyaü abhijànàti . . . pe\<*<1>*>/ . . . diññh'eva dhamme duk- khass' antakaro hotã' ti. 7. Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu there bhikkhå etad avoca `sakkàyo kho àvuso eko anto, sakkàyasamudayo du- tiyo anto, sakkàyanirodho majjhe, taõhà sibbanã; taõhà hi naü sibbati tassa tass'eva bhavassa abhinibbattiyà. Ettàvatà kho àvuso bhikkhu abhi¤¤eyyaü abhijànàti, pa- ri¤¤eyyaü parijànàti, abhi¤¤eyyaü abhijànanto\<*<2>*>/ pari¤¤ey- yaü parijànanto\<*<2>*>/ diññh'eva dhamme dukkhass' antakaro hotã' ti. 8. Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu there bhikkhå etad avoca `vyàkataü kho àvuso amhehi sabbeh'eva yathàsakaü pañibhànaü\<*<3>*>/. âyàmàvuso yena Bhagavà ten' upasaïkamis- sàma, upasaïkamitvà Bhagavato etam atthaü àrocessàma. Yathà no Bhagavà vyàkarissati, tathà naü dhàressàmà' ti. `Evam àvuso' ti kho therà\<*<4>*>/ bhikkhå tassa bhikkhuno pac- cassosuü. Atha kho therà bhikkhå yena Bhagavà ten' upasaïkamiüsu, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnà kho therà bhikkhå yàvatako ahosi sabbeh'eva saddhiü kathàsallàpo taü sabbaü Bhagavato àrocesuü. `Kassa nu kho bhante subhàsitan' ti? `Sabbesaü vo\<*<5>*>/ bhikkhave subhàsitaü pari- yàyena, api ca yaü mayà sandhàya bhàsitaü pàràyane\<*<6>*>/ Metteyyapa¤he: Yo ubh' ante\<*<7>*>/ viditvàna\<*<8>*>/ majjhe mantà na limpati\<*<9>*>/ taü bråmi mahàpuriso ti\<*<10>*>/, so 'dha\<*<11>*>/ sibbanim\<*<12>*>/ ac- cagà ti taü suõàtha sàdhukaü manasikarotha, bhàsissàmã' ti. `Evaü bhante' ti kho therà\<*<13>*>/ bhikkhå Bhagavato pacca- sosuü. Bhagavà etad avoca `phasso kho bhikkhave eko \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa; S. gives it in full. 2 M. -nitvà; Ph. -netvà. 3 S. -bhàõaü. 4 M. Ph. te; 5 M. kho. 6 T. M7. S. par-; M6 has only na. 7 Ph. ubho ante. 8 Ph. viditvà. 9 T. M6. M7 lippati. 10 omitted by S. 11 M. Ph. idha. 12 M. Ph. sibbiniü. 13 T. M6. M7 te; omitted by S. >/ #<[page 402]># %<402 Aïguttara-Nikàya. LXII.1-3>% anto, phassasamudayo dutiyo anto, phassanirodho majjhe, taõhà sibbanã\<*<1>*>/; taõhà hi naü sibbati tassa tass'eva bha- vassa abhinibbattiyà. Ettàvatà kho bhikkhave bhikkhu abhi¤¤eyyaü abhijànàti, pari¤¤eyyaü parijànàti, abhi¤- ¤eyyaü abhijànanto\<*<2>*>/ pari¤¤eyyaü parijànanto\<*<2>*>/ diññh'eva dhamme dukkhass' antakaro hotã' ti. LXII. 1. Evam\<*<3>*>/ me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavà Kosa- lesu càrikaü caramàno mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena Daõóakappakaü nàma Kosalànaü nigamo tad ava- sari. Atha kho Bhagavà maggà okkamma\<*<4>*>/ a¤¤atarasmiü rukkhamåle pa¤¤atte àsane nisãdi, te\<*<5>*>/ ca\<*<3>*>/ bhikkhå Daõóa- kappakaü pavisiüsu àvasathaü pariyesituü. Atha kho àyasmà ânando sambahulehi bhikkhåhi saddhiü yena Aciravatã nadã ten' upasaïkami gattàni parisi¤cituü. Aci- ravatiyà\<*<6>*>/ nadiyà\<*<6>*>/ gattàni parisi¤citvà paccuttaritvà ekacã- varo aññhàsi gattàni pubbàpayamàno\<*<7>*>/. 2. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yenàyasmà ânando ten' upasaïkami, upasaïkamitvà àyasmantaü ânandaü etad avoca `kin nu kho àvuso ânanda sabbaü cetaso\<*<8>*>/ saman- nàharitvà nu kho Devadatto Bhagavatà vyàkato <<àpàyiko Devadatto nerayiko kappaññho atekiccho>> ti, udàhu kenaci devapariyàyenà' ti? `Evaü kho pan'etaü àvuso Bhagavatà vyàkatan' ti. 3. Atha kho àyasmà ânando yena Bhagavà ten' upasaï- kami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ânando Bhaga- vantaü etad avoca `idhàhaü\<*<9>*>/ bhante sambahulehi bhik- khåhi saddhiü yena Aciravatã nadã ten' upasaïkamiü gat- tàni parisi¤cituü. Aciravatiyà\<*<10>*>/ nadiyà\<*<10>*>/ gattàni parisi¤- citvà paccuttaritvà ekacãvaro aññhàsi\<*<11>*>/ gattàni pubbàpaya- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. sibbini. 2 M. -nitvà; Ph. -netvà. 3 omitted by S. 4 T. M7 ukkamma. 5 T. M6. M7 dve. 6 M7 -vatinadiyà. 7 Ph. sukkhàpayamàno; S. pubbasadisàni kurumàno. 8 M. Ph. -sà; T. M6 sabbacetaso throughout. 9 T. idh' ahaü. 10 T. -vatinadiyà. 11 T. M7 -siü. >/ #<[page 403]># %% màno\<*<1>*>/. Atha kho bhante a¤¤ataro bhikkhu yenàhaü ten' upasaïkami, upasaïkamitvà maü etad avoca: Kin nu kho àvuso ânanda sabbaü cetaso\<*<2>*>/ samannàharitvà nu kho Devadatto Bhagavatà vyàkato <<àpàyiko Devadatto nera- yiko kappaññho atekiccho>> ti, udàhu kenaci devapariyà- yenà ti? Evaü vutte ahaü bhante taü bhikkhuü etad avoca\<*<3>*>/: Evaü kho pan'etaü àvuso Bhagavatà vyàkatan' ti. `So\<*<4>*>/ và\<*<5>*>/ kho\<*<6>*>/ ânanda bhikkhu navo\<*<7>*>/ bhavissati acira- pabbajito, thero và\<*<7>*>/ pana bàlo avyatto. Kathaü hi nàma yaü mayà ekaüsena vyàkataü tattha dvejjhaü\<*<8>*>/ àpajjis- sati? Nàhaü ânanda a¤¤aü ekapuggalam pi\<*<9>*>/ samanu- passàmi, yo\<*<10>*>/ evaü mayà sabbaü cetaso\<*<2>*>/ samannàharitvà vyàkato, yathayidaü Devadatto. Yàvakãva¤ càhaü ânanda Devadattassa vàlaggakoñinittuddanamattam\<*<11>*>/ pi sukkaü\<*<12>*>/ dhammaü addasaü, neva tàvàhaü\<*<13>*>/ Devadattaü vyàkà- siü\<*<14>*>/ <<àpàyiko Devadatto nerayiko kappaññho atekiccho>> ti. Yato ca kho ahaü ânanda Devadattassa vàlaggako- ñinittuddanamattam pi sukkaü dhammaü na addasaü, athàhaü\<*<15>*>/ Devadattaü vyàkàsiü\<*<14>*>/ <<àpàyiko Devadatto nerayiko kappaññho atekiccho>> ti. Seyyathà pi ânanda gåthakåpo\<*<16>*>/ sàdhikaporiso\<*<17>*>/ påro gåthassa samatittiko, tatra puriso sasãsako nimuggo assa. Tassa koci-d-eva puriso uppajjeyya\<*<18>*>/ atthakàmo hitakàmo yogakkhemakàmo tamhà gåthakåpà uddharitukàmo, so taü gåthakåpaü sa- mantànuparigacchanto\<*<19>*>/ na\<*<20>*>/ passeyya tassa purisassa và- laggakoñinittuddanamattam pi gåthena amakkhitaü, yattha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 pubbàya-; Ph. sukkà-; S. pubbasadisàni kurumàno. 2 M. -sà. 3 M7. S. -cuü. 4 T. M6. M7 yo. 5 S. ca; omitted by M. Ph. M7. 6 T. M6 so; omitted by M7. 7 omitted by M. Ph. 8 Ph. dvajjhaü; T. mejjhà. 9 omitted by M. 10 T. so. 11 M. T. vàë-; M. Ph. -koñinituda- throughout. 12 M. Ph. sukkadhammaü throughout; T. suttaü. 13 M7 tàhaü. 14 Ph. -si. 15 M. tathàhaü; M. S. insert taü. 16 Ph. gådha- always. 17 S. sàdhiko por-; Ph. satapor- 18 S. upagaccheyya. 19 T. M6. M7 samantà anu- 20 M. Ph. neva. >/ #<[page 404]># %<404 Aïguttara-Nikàya. LXII. 3>% taü\<*<1>*>/ gahetvà\<*<2>*>/ uddhareyya\<*<3>*>/: evam eva kho ahaü ânanda yato\<*<4>*>/ Devadattassa vàlaggakoñinittuddanamattam pi suk- kaü dhammaü na addasaü, athàhaü\<*<5>*>/ Devadattaü vyà- kàsiü <<àpàyiko Devadatto nerayiko kappaññho atekiccho>> ti. Sace tumhe ânanda suõeyyàtha Tathàgatassa purisin- driya¤àõàni vibhajantassà\<*<6>*>/' ti? `Etassa Bhagavà kàlo, etassa Sugata kàlo, yaü Bhagavà purisindriya¤àõàni vi- bhajeyya, Bhagavato sutvà bhikkhå dhàressantã' ti. `Te- nah' ânanda suõàhi sàdhukaü manasikarohi, bhàsissàmã' ti. `Evaü bhante' ti kho àyasmà ânando Bhagavato pac- cassosi. Bhagavà etad avoca:-- 3. Idhàhaü ânanda ekaccaü puggalaü evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa vijjamànà kusalà pi dhammà akusalà pi dhammà' ti. Tam enaü aparena samayena evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa kusalà dhammà antarahità, aku- salà dhammà sammukhãbhåtà, atthi ca khvàssa\<*<7>*>/ kusalamå- laü asamucchinnaü\<*<8>*>/, tamhà tassa\<*<9>*>/ kusalà kusalaü pàtu- bhavissati. Evam ayaü\<*<10>*>/ puggalo àyatiü aparihànadham- mo bhavissatã' ti. Seyyathà pi ânanda bãjàni akhaõóàõi apåtãni avàtàtapahatàni\<*<11>*>/ sàradàni\<*<12>*>/ sukhasayitàni\<*<13>*>/ su- khette suparikammakatàya bhåmiyà\<*<14>*>/ nikkhittàni; jàney- yàsi tvaü ânanda `imàni bãjàni vuddhiü\<*<15>*>/ viråëhiü vepul- laü àpajjissantã' ti? `Evaü bhante' . Evam eva kho ahaü ânanda idh' ekaccaü puggalaü evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa vijjamànà kusalà\<*<16>*>/ pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. naü. 2 Ph. gato. 3 Ph. -yyaü. 4 M. yathà. 5 M. tathàhaü; M. S. insert taü. 6 M. -bhajjessàmi; Ph. -bhajissàmi. 7 M. Ph. S. khvassa. 8 Ph. sam- 9 T. M6. M7 tamhàssa. 10 Ph. ahaü. 11 T. -tà; M. Ph. -tapapahatàni; M6 avàtàna. 12 T. S. sàrà-; M6 sàradànàni. 13 Ph. M7 sukhayitàni; T. adds tàni. 14 Ph. bhummiyà. 15 S. vuóóhiü. 16 in M6 after ku (the initial syllable of kusalà) we find on the same leaf (ñhà) some pieces of the Aññhaka-Nipàta, viz. Nos. LVIII (from anikkhittadhuro); LIX; LX; LXI; LXII (only the first four words); then with [apare] na samayena M6 returns to our chapter, but it leaves out all from ku[salà] pi to the words just quoted, as they recur below (7). >/ #<[page 405]># %% dhammà akusalà pi dhammà' ti. Tam enaü aparena sa- mayena evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa\<*<1>*>/ kusalà dhammà antarahità, akusalà dhammà sammukhãbhåtà, atthi ca khvàssa\<*<2>*>/ kusalamålaü asamuc- chinnaü, tamhà tassa\<*<3>*>/ kusalà kusalaü\<*<4>*>/ pàtubhavissati. Evam ayaü puggalo\<*<5>*>/ àyatiü aparihànadhammo bhavissatã' ti. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa purisapuggalo cetasà ceto paricca vidito hoti. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa purisindriya¤àõaü cetasà ceto paricca vidi- taü hoti. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa àyatiü dhammasamuppàdo cetasà ceto paricca vidito hoti. 4. Idha panàhaü ânanda ekaccaü puggalaü evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa vij- jamànà kusalà pi dhammà akusalà pi dhammà' ti. Tam enaü aparena samayena evaü cetasà ceto paricca pajà- nàmi `imassa kho puggalassa akusalà dhammà antarahità, kusalà dhammà sammukhãbhåtà, atthi ca kvàssa\<*<2>*>/ akusala- målaü asamucchinnaü, tamhà tassa\<*<3>*>/ akusalà\<*<4>*>/ akusalaü\<*<6>*>/ pàtubhavissati. Evam ayaü puggalo àyatiü parihàna- dhammo bhavissatã' ti. Seyyathà pi ânanda bãjàni akhaõ- óàni apåtãni avàtàtapahatàni\<*<7>*>/ sàradàni\<*<8>*>/ sukhasayitàni\<*<9>*>/ puthusilàya nikkhittàni; jàneyyàsi tvaü ânanda `na yimàni bãjàni vuddhiü\<*<10>*>/ viråëhiü vepullaü àpajjissantã' ti? `Evaü bhante' . Evam eva kho ahaü ânanda idh' ekaccaü pug- galaü\<*<11>*>/ evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho\<*<12>*>/ puggalassa vijjamànà kusalà pi dhammà akusalà pi dham- mà' ti. Tam enaü aparena samayena evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa akusalà dhammà antarahità, kusalà dhammà sammukhãbhåtà, atthi ca\<*<13>*>/ khvàssa\<*<2>*>/ akusalamålaü asamucchinnaü, tamhà tassa\<*<14>*>/ akusalà akusalaü\<*<6>*>/ pàtubhavissati. Evam ayaü puggalo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. insert vijjamànà. 2 M. Ph. S. khvassa. 3 T. M7 tamhàssa. 4 T. kusalamålà akusalaü. 5 T. -laü. 6 S. kusalà kusalaü. 7 M. Ph. -tapapahatàni. 8 S. sàrà- 9 Ph. sukhayitàni. 10 S. vuóóhiü. 11 Ph. purisapugg- 12 omitted by M. Ph. 13 omitted by T. M7. 14 T. tamhàssa. >/ #<[page 406]># %<406 Aïguttara-Nikàya. LXII. 5>% àyatiü parihànadhammo\<*<1>*>/ bhavissatã' ti\<*<2>*>/. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa purisapuggalo cetasà ceto paricca vidito hoti. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa purisin- driya¤àõaü cetasà ceto paricca viditaü hoti. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa àyatiü dhammasamuppàdo ce- tasà ceto paricca vidito hoti. 5. Idha panàhaü ânanda ekaccaü evaü\<*<3>*>/ cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa vijjamànà kusalà pi dhammà akusalà pi dhammà' ti. Tam enaü aparena sama- yena evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `natthi imassa pug- galassa vàlaggakoñinittuddanamatto\<*<4>*>/ pi sukko dhammo\<*<5>*>/, sa- mannàgato\<*<6>*>/ 'yaü\<*<6>*>/ puggalo ekantakàëakehi akusalehi dham- mehi, kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipà- taü nirayaü upapajjissatã\<*<7>*>/' ti. Seyyathà pi ânanda bãjàni khaõóàni påtãni vàtàtapahatàni\<*<8>*>/ sukhette suparikammaka- tàya bhåmiyà nikkhittàni; jàneyyàsi tvaü ânanda `na yimàni bãjàni vuddhiü\<*<9>*>/ viråëhiü vepullaü àpajjissantã' ti? `Evaü bhante' . Evam eva kho aham\<*<10>*>/ ânanda idh' ekaccaü pugga- laü evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho pugga- lassa vijjamànà kusalà pi dhammà akusalà pi dhammà' ti. Tam enaü aparena samayena evaü cetasà ceto paricca pajà- nàmi `natthi imassa puggalassa vàlaggakoñinittuddanamatto pi sukko dhammo, samannàgato 'yaü\<*<6>*>/ puggalo ekantakàëa- kehi akusalehi dhammehi, kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjissatã\<*<11>*>/' ti. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa purisapuggalo cetasà ceto paricca vidito hoti. Evam pi kho ânanda Tathà- gatassa purisindriya¤àõaü cetasà ceto paricca viditaü hoti. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa àyatiü dhamma- samuppàdo cetasà ceto paricca vidito hotã ti. Evaü vutte àyasmà ânando Bhagavantaü etad avoca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 apari- 2 omitted by M. Ph. 3 omitted by S. 4 M. vàëo; M. Ph. -ttaü. 5 M7 sukkadhammo; T. -dhammà. 6 Ph. S. -tàyaü. 7 T. M7. S. uppa- 8 M. Ph. -tapapa- 9 M7 uddhiü; S. vuóóhiü. 10 omitted by Ph. 11 M7. S. uppa-; T. uppajjatã. >/ #<[page 407]># %% `sakkà nu kho bhante imesaü tiõõaü puggalànaü apare\<*<1>*>/ pi tayo puggalà sappañibhàgà pa¤¤àpetun' ti? `Sakk' ânandà' ti. Bhagavà\<*<2>*>/ avoca:-- 6. Idhàhaü ânanda ekaccaü puggalaü evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa vijjamànà kusalà pi dhammà akusalà pi dhammà' ti. Tam enaü aparena samayena evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa kusalà dhammà antarahità, akusalà dhammà sammukhãbhåtà, atthi ca khvàssa\<*<3>*>/ kusalamålaü asamucchinnaü, tam pi sabbena sabbaü samugghàtaü gacchati. Evam ayaü puggalo àyatiü parihànadhammo bhavissatã' ti. Seyyathà\<*<4>*>/ pi\<*<4>*>/ ânanda aïgàràni\<*<5>*>/ àdittàni sampajjalitàni sajotibhåtàni\<*<6>*>/ puthusilàya nikkhittàni; jà- neyyàsi tvaü ânanda `na yimàni aïgàràni\<*<7>*>/ vuddhiü\<*<8>*>/ viråëhiü vepullaü àpajjissantã\<*<9>*>/' ti. `Evam\<*<10>*>/ bhante\<*<10>*>/'. Seyyathà pi và\<*<4>*>/ pan' ânanda sàyaõhasamayaü\<*<11>*>/ suriye ogacchante; jàneyyàsi tvaü ânanda `àloko antaradhàyis- sati, andhakàro pàtubhavissatã' ti? `Evaü bhante' . Sey- yathà pi và\<*<12>*>/ pan' ânanda abhidose\<*<13>*>/ aóóharattaü bhat- takàlasamaye; jàneyyàsi tvaü ânanda `àloko antarahito andhakàro pàtubhåto' ti? `Evaü bhante' . Evam eva kho ahaü ânanda idh' ekaccaü puggalaü evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa vijjamànà kusalà pi dhammà akusalà\<*<4>*>/ pi\<*<4>*>/ dhammà\<*<4>*>/' ti. Tam enaü aparena samayena evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa kusalà\<*<14>*>/ dhammà antarahità, akusalà dhammà sammukhãbhåtà, atthi ca khvàssa\<*<3>*>/ kusalamålaü asamuc- chinnaü, tam pi\<*<15>*>/ sabbena sabbaü samugghàtaü gacchati. Evam ayaü puggalo àyatiü parihànadhammo bhavissatã' ti. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa purisapuggalo cetasà ceto paricca vidito hoti\<*<10>*>/. Evam pi kho\<*<15>*>/ ânanda \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 has a[pare], then it continues: dhammà antarahità, as below. 2 S. inserts etad. 3 M. Ph. S. khvassa. 4 omitted by M7. 5 Ph. àràgàni. 6 S. sa¤j- 7 Ph. agàràni. 8 S. vuóóhiü. 9 Ph. -ssatã. 10 omitted by T. 11 M. Ph. S. -ye. 12 M7 ca. 13 Ph. -dosaü; S. -dosa; M. M7 -do. 14 M7 akusalà. 15 omitted by Ph. >/ #<[page 408]># %<408 Aïguttara-Nikàya. LXII. 7>% Tathàgatassa purisindriya¤àõaü cetasà ceto paricca vidi- taü hoti. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa àyatiü dhammasamuppàdo cetasà ceto paricca vidito hoti. 7. Idha panàhaü ânanda ekaccaü puggalaü evaü ce- tasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa vijja- mànà kusalà pi dhammà akusalà pi dhammà' ti. Tam enaü aparena samayena evaü cetasà ceto paricca pajà- nàmi `imassa kho puggalassa akusalà dhammà antarahità, kusalà dhammà sammukhãbhåtà, atthi ca khvàssa\<*<1>*>/ akusala- målaü asamucchinnaü, tam pi sabbena sabbaü samugghà- taü gacchati. Evam ayaü puggalo àyatiü aparihàna- dhammo bhavissatã' ti. Seyyathà\<*<2>*>/ pi ânanda aïgàràni àdittàni sampajjalitàni sajotibhåtàni\<*<3>*>/ sukkhe tiõapu¤je và kaññhapu¤je và nikkhittàni; jàneyyàsi tvaü ânanda `imàni aïgàràni vuddhiü\<*<4>*>/ viråëhiü vepullaü àpajjissantã' ti? `Evaü bhante' . Seyyathà pi và pan' ânanda rattiyà\<*<5>*>/ pac- cåsasamayaü\<*<6>*>/ suriye uggacchante; jàneyyàsi tvaü ânanda `andhakàro antaradhàyissati, àloko pàtubhavissatã' ti? `Evaü bhante' . Seyyathà pi và pan' ânanda abhidose\<*<7>*>/ majjhan- tike bhattakàlasamaye; jàneyyàsi tvaü ânanda `andhakàro antarahito, àloko pàtubhåto\<*<8>*>/' ti? `Evaü bhante' . Evam eva kho ahaü ânanda idh' ekaccaü puggalaü evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa vijjamànà kusalà pi dhammà akusalà pi dhammà' ti. Tam enaü aparena samayena evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa akusalà dhammà antarahità, ku- salà dhammà sammukhãbhåtà, atthi ca khvàssa\<*<1>*>/ akusala- målaü asamucchinnaü, tam pi sabbena sabbaü samugghà- taü gacchati. Evam ayaü puggalo àyatiü aparihàna- dhammo bhavissatã' ti. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa purisapuggalo cetasà ceto paricca vidito hoti. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa purisindriya¤àõaü cetasà ceto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. S. khvassa. 2 in M. Ph. this simile is missing. 3 S. sa¤j. 4 S. vuóóhiü. 5 M. Ph. ratti; omitted by M6. 6 M. Ph. S. -ye; M7 -ya. 7 Ph. -dosa; S. -doso; M. T. M6. M7 -do. 8 Ph. -bhåto hotã. >/ #<[page 409]># %% paricca viditaü hoti. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa àyatiü dhammasamuppàdo cetasà ceto paricca vidito hoti. 8. Idha panàhaü ânanda ekaccaü puggalaü evaü ce- tasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa vijja- mànà kusalà pi dhammà akusalà pi dhammà' ti. Tam enaü aparena samayena evaü cetasà ceto paricca pajà- nàmi `natthi imassa puggalassa vàlaggakoñinittuddana- matto\<*<1>*>/ pi akusalo dhammo, samannàgato\<*<2>*>/ 'yaü\<*<2>*>/ puggalo ekantasukkehi anavajjehi dhammehi, diññh'eva dhamme pari- nibbàyissatã' ti. Seyyathà pi ânanda aïgàràni sãtàni nib- butàni sukkhe\<*<3>*>/ tiõapu¤je và kaññhapu¤je và nikkhittàni; jàneyyàsi tvaü ânanda `na yimàni aïgàràni vuddhiü\<*<4>*>/ viråëhiü vepullaü àpajjissantã' ti. `Evaü bhante' . Evaü eva kho ahaü ânanda idh' ekaccaü puggalaü evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `imassa kho puggalassa vijjamànà kusalà pi dhammà akusalà pi dhammà' ti. Tam enaü aparena samayena evaü cetasà ceto paricca pajànàmi `natthi imassa puggalassa vàlaggakoñinittuddanamatto\<*<1>*>/ pi akusalo dhammo, samannàgato\<*<2>*>/ 'yaü\<*<2>*>/ puggalo ekantasuk- kehi anavajjehi dhammehi, diññh'eva dhamme parinibbàyis- satã' ti. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa purisapug- galo cetasà ceto paricca vidito hoti. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa purisindriya¤àõaü cetasà ceto paricca vidi- taü hoti. Evam pi kho ânanda Tathàgatassa àyatiü dhammasamuppàdo cetasà ceto paricca vidito hoti. Tatr' ânanda ye te purimà tayo puggalà, tesaü tiõõaü puggalànaü eko aparihànadhammo, eko\<*<5>*>/ parihànadhammo\<*<5>*>/, eko àpàyiko nerayiko. Tatr' ânanda ye 'me pacchimà tayo puggalà, imesaü tiõõaü puggalànaü eko aparihàna- dhammo\<*<6>*>/, eko parihànadhammo\<*<6>*>/, eko\<*<5>*>/ parinibbànadham- mo\<*<7>*>/ ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. vàë- 2 M. Ph. S. -tàyaü. 3 M. Ph. sukkha- 4 S. vuóóhiü. 5 omitted by Ph. M7. 6 T. transposes these two words; M7 omits eko pari- 7 omitted by Ph. >/ #<[page 410]># %<410 Aïguttara-Nikàya. LXIII. 1-3>% LXIII. 1. Nibbedhikapariyàyaü vo bhikkhave dhammapariyàyaü desessàmi, taü suõàtha sàdhukaü manasikarotha, bhàsis- sàmã ti. `Evaü bhante' ti kho te bhikkhå Bhagavato pac- cassosuü. Bhagavà etad avoca:-- 2. Katamo ca so\<*<1>*>/ bhikkhave nibbedhikapariyàyo dham- mapariyàyo\<*<2>*>/? Kàmà bhikkhave veditabbà, kàmànaü nidànasambhavo veditabbo, kàmànaü vemattatà veditabbà, kàmànaü vipàko veditabbo, kàmanirodho\<*<3>*>/ veditabbo, kàmanirodhagàmini- pañipadà\<*<2>*>/ veditabbà. Vedanà bhikkhave veditabbà, veda- nànaü nidànasambhavo veditabbo, vedanànaü vemattatà veditabbà, vedanànaü vipàko veditabbo, vedanànirodho veditabbo, vedanànirodhagàminipañipadà veditabbà. Sa¤¤à bhikkhave veditabbà, sa¤¤ànaü nidànasambhavo veditabbo, sa¤¤ànaü vemattatà veditabbà, sa¤¤ànaü vipàko veditabbo, sa¤¤ànirodho veditabbo, sa¤¤ànirodhagàminipañipadà vedi- tabbà. âsavà bhikkhave veditabbà, àsavànaü nidànasam- bhavo veditabbo, àsavànaü vemattatà veditabbà, àsavànaü vipàko veditabbo, àsavanirodho veditabbo, àsavanirodha- gàminipañipadà\<*<4>*>/ veditabbà. Kammaü bhikkhave veditab- baü, kammànaü nidànasambhavo veditabbo, kammànaü vemattatà veditabbà, kammànaü vipàko veditabbo, kam- manirodho veditabbo, kammanirodhagàminipañipadà vedi- tabbà. Dukkhaü bhikkhave veditabbaü, dukkhassa nidà- nasambhavo veditabbo, dukkhassa vemattatà veditabbà, dukkhassa vipàko veditabbo, dukkhanirodho\<*<5>*>/ veditabbo, dukkhanirodhagàminipañipadà\<*<6>*>/ veditabbà\<*<7>*>/. 3. Kàmà bhikkhave veditabbà, kàmànaü nidànasambhavo veditabbo, kàmànaü vemattatà veditabbà, kàmànaü vi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 M. adds veditabbo. 3 T. kàmà-; M. Ph. use the genitive for the first member of the compounds with nirodho and -gàminipañipadà. 4 M. has here àsavani- 5 T. M6 have here dukkhassa nir-; M7 dukkha- corr. to dukkhassa nir- 6 T. dukkhassa nir- 7 T. adds ti. >/ #<[page 411]># %% pàko veditabbo, kàmanirodho\<*<1>*>/ veditabbo, kàmanirodhagà- minipañipadà\<*<1>*>/ veditabbà ti\<*<2>*>/: iti\<*<3>*>/ kho pan'etaü vuttaü, ki¤ c'etaü pañicca vuttaü? Pa¤c'ime bhikkhave kàmaguõà: cakkhuvi¤¤eyyà råpà iññhà kantà manàpà piyaråpà kàmåpasaühità rajanãyà; sotavi¤¤eyyà saddà . . .\<*<4>*>/ ghànavi¤¤eyyà gandhà . . . jivhà- vi¤¤eyyà rasà . . . kàyavi¤¤eyyà phoññhabbà iññhà kantà manàpà piyaråpà kàmåpasaühità rajanãyà. Api ca kho\<*<5>*>/ bhikkhave n' ete\<*<6>*>/ kàmà\<*<7>*>/, kàmaguõà nàm' ete\<*<8>*>/ ariyassa vi- naye vuccanti\<*<9>*>/. Saïkapparàgo purisassa kàmo. N' ete\<*<10>*>/ kàmà yàni citràni loke. Saïkapparàgo purisassa kàmo. Tiññhanti citràni tath'eva loke. Ath' ettha dhãrà vinayanti chandan ti. 4. Katamo ca bhikkhave kàmànaü nidànasambhavo\<*<11>*>/? Phasso bhikkhave kàmànaü nidànasambhavo. Katamà ca bhikkhave kàmànaü vemattatà? A¤¤o bhikkhave kàmo råpesu\<*<12>*>/, a¤¤o kàmo saddesu, a¤¤o kàmo gandhesu, a¤¤o kàmo rasesu, a¤¤o kàmo phoñ- ñhabbesu. Ayaü vuccati bhikkhave kàmànaü vemattatà. Katamo ca bhikkhave kàmànaü vipàko? Yaü kho bhikkhave kàmayamàno\<*<13>*>/ tajjaü tajjaü atta- bhàvaü\<*<14>*>/ abhinibbatteti\<*<15>*>/ pu¤¤abhàgiyaü và apu¤¤abhà- giyaü\<*<16>*>/ và\<*<16>*>/. Ayaü vuccati bhikkhave kàmànaü vipàko. Katamo ca bhikkhave kàmanirodho? Phassanirodho\<*<17>*>/ bhikkhave kàmanirodho. {Ayam} eva ariyo aññhaïgiko maggo kàmanirodhagàminipañipadà, sey- yathãdaü sammàdiññhi sammàsaïkappo sammàvàcà sammà- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. kàmà-; M6 kàmànaü nir- 2 omitted by Ph. 3 Ph. iti ti. 4 S. pe. 5 omitted by T. M6. M7. 6 M. Ph. te l. n' ete. 7 omitted by M. Ph. 8 S. nàm' etaü; M. nàma n' ete kàmà. 9 M. Ph. vuccati. 10 M6. M7. S. na te. 11 T. adds veditabbo. 12 T. råpo tatra. 13 Ph. kàmaü vediyamàno. 14 T. -vo. 15 M6 -bbattati; M. Ph. abhinipp- throughout. 16 omitted by M7. 17 all MSS. exc. M7 have -dhà. >/ #<[page 412]># %<412 Aïguttara-Nikàya. LXIII. 5-6>% kammanto sammà-àjãvo sammàvàyàmo sammàsati sammà- samàdhi. Yato ca\<*<1>*>/ kho bhikkhave ariyasàvako evaü kàme pajànàti, evaü kàmànaü nidànasambhavaü pajànàti, evaü kàmànaü vemattataü pajànàti, evaü kàmànaü vipàkaü pajànàti, evaü kàmanirodhaü\<*<2>*>/ pajànàti, evaü kàmaniro- dhagàminipañipadaü\<*<2>*>/ pajànàti, so imaü nibbedhikaü brah- macariyaü pajànàti kàmanirodhaü\<*<2>*>/. Kàmà bhikkhave veditabbà . . . pe\<*<3>*>/ . . . kàmanirodha- gàminipañipadà\<*<2>*>/ veditabbà ti\<*<1>*>/: iti yan taü vuttaü, idam etaü pañicca vuttaü. 5. Vedanà bhikkhave veditabbà . . . pe\<*<3>*>/ . . . vedanàni- rodhagàminipañipadà\<*<4>*>/ veditabbà ti: iti kho pan'etaü vut- taü, ki¤ c'etaü pañicca vuttaü? Tisso imà bhikkhave vedanà: sukhà vedanà, dukkhà vedanà, adukkhamasukhà vedanà. 6. Katamo ca bhikkhave vedanànaü\<*<5>*>/ nidànasambhavo? Phasso bhikkhave vedanànaü nidànasambhavo. Katamà ca bhikkhave vedanànaü vemattatà? Atthi bhikkhave sàmisà sukhà vedanà, atthi niràmisà sukhà vedanà; atthi sàmisà dukkhà vedanà, atthi niràmisà dukkhà vedanà; atthi sàmisà adukkhamasukhà vedanà, atthi niràmisà adukkhamasukhà vedanà. Ayaü vuccati bhikkhave vedanànaü vemattatà. Katamo ca bhikkhave vedanànaü vipàko? Yaü kho bhikkhave vediyamàno\<*<6>*>/ tajjaü tajjaü atta- bhàvaü abhinibbatteti pu¤¤abhàgiyaü và apu¤¤abhàgiyaü và. Ayaü vuccati bhikkhave vedanànaü vipàko. Katamo ca bhikkhave vedanànirodho? Phassanirodho\<*<7>*>/ bhikkhave\<*<8>*>/ vedanànirodho\<*<8>*>/. Ayam eva ariyo aññhaïgiko maggo vedanànirodhagàminipañipadà, sey- yathãdaü sammàdiññhi . . . pe\<*<3>*>/ . . . sammàsamàdhi. Yato ca\<*<9>*>/ kho bhikkhave ariyasàvako evaü vedanà\<*<10>*>/ pajànàti, evaü vedanànaü nidànasambhavam pajànàti, evaü veda- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 so also M. Ph. 3 M. la; Ph. pa. 4 so also Ph. 5 Ph. vedanà- 6 S. veday- 7 M. Ph. M7. S. -dhà. 8 omitted by M6. 9 omitted by M. Ph. T. M6. M7. 10 all MSS. have -naü. >/ #<[page 413]># %% nànaü vemattataü pajànàti, evaü vedanànaü vipàkaü pajànàti, evaü vedanànirodhaü\<*<1>*>/ pajànàti, evaü vedanà- nirodhagàminipañipadaü\<*<1>*>/ pajànàti, so imaü nibbedhikaü brahmacariyaü pajànàti vedanànirodhaü\<*<2>*>/. Vedanà bhikkhave veditabbà . . . pe\<*<3>*>/ . . . vedanàniro- dhagàminipañipadà\<*<1>*>/ veditabbà ti: iti yan taü vuttaü, idam etaü pañicca vuttaü. 7. Sa¤¤à bhikkhave veditabbà . . . pe\<*<3>*>/ . . . sa¤¤àniro- dhagàminipañipadà veditabbà ti: iti kho pan'etaü vuttaü, ki¤\<*<4>*>/ c'etaü pañicca vuttaü? Cha yimà bhikkhave sa¤¤à: råpasa¤¤à, saddasa¤¤à, gan- dhasa¤¤à, rasasa¤¤à, phoññhabbasa¤¤à, dhammasa¤¤à. 8. Katamo ca bhikkhave sa¤¤ànaü nidànasambhavo? Phasso bhikkhave sa¤¤ànaü\<*<5>*>/ nidànasambhavo. Katamà ca bhikkhave sa¤¤ànaü vemattatà? A¤¤à bhikkhave sa¤¤à\<*<6>*>/ råpesu\<*<6>*>/, a¤¤à sa¤¤à saddesu, a¤¤à sa¤¤à gandhesu, a¤¤à sa¤¤à rasesu, a¤¤à sa¤¤à phoññhabbesu, a¤¤à sa¤¤à dhammesu. Ayaü vuccati bhik- khave sa¤¤ànaü vemattatà. Katamo ca bhikkhave sa¤¤ànaü vipàko? Vohàravepakkàhaü\<*<7>*>/ bhikkhave sa¤¤à\<*<8>*>/ vadàmi; yathà yathà naü sa¤jànàti\<*<9>*>/, tathà tathà voharati `evaü sa¤¤ã\<*<10>*>/ ahosin\<*<11>*>/' ti. Ayaü vuccati bhikkhave sa¤¤ànaü vipàko. Katamo ca bhikkhave sa¤¤ànirodho\<*<1>*>/? Phassanirodho\<*<12>*>/ bhikkhave sa¤¤ànirodho. Ayam eva ariyo aññhaïgiko maggo sa¤¤ànirodhagàminipañipadà\<*<1>*>/, seyyathã- daü sammàdiññhi . . . pe\<*<3>*>/ . . . sammàsamàdhi. Yato ca\<*<13>*>/ kho bhikkhave ariyasàvako evaü sa¤¤à\<*<14>*>/ pajànàti, evaü sa¤¤ànaü nidànasambhavaü pajànàti, evaü sa¤¤ànaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so also Ph. 2 so also M. Ph. 3 M. la; Ph. pa. 4 T. M6 have pe instead of this phrase; M7 simply omits it. 5 M6 continues: vemattatà? A¤¤à and so on. 6 M. Ph. invert these words; so also at the following locations. 7 M. Ph. -pakkaü. 8 M. sa¤¤aü; Ph. sa¤¤a. 9 M. Ph. sampaj- 10 T. sa¤¤iü; Ph. sa¤¤à. 11 M. Ph. ahosã. 12 M. T. S. -dhà; M7 omits this phrase. 13 omitted by M. Ph. T. M6. M7. 14 M. Ph. sa¤¤aü; M7 omits this word and the next one. >/ #<[page 414]># %<414 Aïguttara-Nikàya. LXIII. 9-10>% vemattataü pajànàti, evaü sa¤¤ànaü vipàkaü pajànàti, evaü sa¤¤ànirodhaü pajànàti, evaü sa¤¤ànirodhagàmini- pañipadaü pajànàti, so imaü nibbedhikaü brahmacariyaü pajànàti sa¤¤ànirodhaü\<*<1>*>/. Sa¤¤à bhikkhave veditabbà . . . pe\<*<2>*>/ . . . sa¤¤ànirodha- gàminipañipadà veditabbà ti: iti yan taü vuttaü, idam etaü pañicca vuttaü. 9. âsavà bhikkhave veditabbà . . . pe\<*<2>*>/ . . . àsavaniro- dhagàminipañipadà veditabbà ti: iti kho pan'etaü vuttaü, ki¤ c'etaü pañicca vuttaü? Tayo 'me\<*<3>*>/ bhikkhave àsavà: kàmàsavo, bhavàsavo, avij- jàsavo. 10. Katamo ca bhikkhave àsavànaü nidànasambhavo? Avijjà\<*<4>*>/ bhikkhave àsavànaü nidànasambhavo. Katamà ca bhikkhave àsavànaü vemattatà? Atthi bhikkhave àsavà nirayagamaniyà, atthi àsavà ti- racchànayonigamaniyà, atthi àsavà pittivisayagamaniyà\<*<5>*>/, atthi àsavà manussalokagamaniyà, atthi àsavà devalokaga- maniyà. Ayaü vuccati bhikkhave àsavànaü vemattatà. Katamo ca bhikkhave àsavànaü vipàko? Yaü kho bhikkhave avijjàgato tajjaü tajjaü attabhàvaü abhinibbatteti pu¤¤abhàgiyaü và apu¤¤abhàgiyaü và. Ayaü vuccati bhikkhave àsavànaü vipàko. Katamo ca bhikkhave àsavanirodho? Avijjànirodho\<*<6>*>/ bhikkhave àsavanirodho. Ayam eva ariyo aññhaïgiko maggo àsavanirodhagàminipañipadà, seyyathãdaü sammàdiññhi . . . pe\<*<2>*>/ . . . sammàsamàdhi. Yato ca kho\<*<7>*>/ bhikkhave ariyasàvako evaü àsave pajànàti, evaü àsavà- naü nidànasambhavaü pajànàti, evaü àsavànaü vematta- taü pajànàti, evaü àsavànaü vipàkaü pajànàti, evaü àsavanirodhaü pajànàti, evaü àsavanirodhagàminipañi- padaü pajànàti, so imaü nibbedhikaü brahmacariyaü pajànàti àsavanirodhaü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so also M. Ph. 2 M. la; Ph. pa. 3 T. omits 'me. 4 M7 omits this phrase. 5 S. petti- 6 all MSS have -dhà. 7 omitted by T. M6. >/ #<[page 415]># %% âsavà bhikkhave veditabbà . . . pe\<*<1>*>/ . . . àsavanirodha- gàminipañipadà veditabbà ti: iti yan taü vuttaü, idam etaü pañicca vuttaü. 11. Kammaü bhikkhave veditabbaü . . . pe\<*<2>*>/ . . . kam- manirodhagàminipañipadà veditabbà ti: iti kho pan'etaü vuttaü, ki¤ c'etaü pañicca vuttaü? Cetanàhaü bhikkhave kammaü vadàmi; cetayitvà kam- maü karoti kàyena vàcàya manasà. 12. Katamo ca bhikkhave kammànaü nidànasambhavo? Phasso bhikkhave kammànaü nidànasambhavo. Katamo ca bhikkhave kammànaü vemattatà? Atthi bhikkhave kammaü nirayavedaniyaü, atthi kam- maü tiracchànayonivedaniyaü, atthi kammaü pittivisaya- vedaniyaü\<*<3>*>/, atthi kammaü manussalokavedaniyaü, atthi\<*<4>*>/ kammaü devalokavedaniyaü. Ayaü vuccati bhikkhave kammànaü vemattatà. Katamo ca bhikkhave kammànaü vipàko? Tividhàhaü\<*<5>*>/ bhikkhave kammànaü vipàkaü vadàmi: diññh'eva dhamme upapajje\<*<6>*>/ và apare\<*<7>*>/ và pariyàye. Ayaü vuccati bhikkhave kammànaü vipàko. Katamo ca bhikkhave kammanirodho? Phassanirodho\<*<8>*>/ bhikkhave kammanirodho. {Ayam} eva ariyo aññhaïgiko maggo kammanirodhagàminipañipadà, seyyathãdaü sammàdiññhi . . . pe\<*<1>*>/ . . . sammàsamàdhi. Yato ca\<*<9>*>/ kho bhikkhave ariyasàvako evaü kammaü pa- jànàti, evaü kammànaü nidànasambhavaü pajànàti, evaü kammànaü vemattataü pajànàti, evaü kammànaü vipà- kaü pajànàti, evaü kammanirodhaü\<*<10>*>/ pajànàti, evaü kam- manirodhagàminipañipadaü pajànàti, so imaü nibbedhikaü brahmacariyaü pajànàti kammanirodhaü. Kammaü bhikkhave veditabbaü . . . pe\<*<1>*>/ . . . kamma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. la; Ph. pa. 2 M. la; Ph. pa; omitted by M6. 3 S. petti-; M7 omits this phrase. 4 T. omits this phrase. 5 M. Ph. imàhaü. 6 M6 upp-; T. M7 uppajjaü. 7 T. apareõa; M7 -ena. 8 M. Ph. T. M6. S. -dhà. 9 omitted by M. Ph. T. M6. M7. 10 T. kammànaü nir- >/ #<[page 416]># %<416 Aïguttara-Nikàya. LXIII. 13-14>% nirodhagàminipañipadà veditabbà ti: iti yan taü vuttaü, idam etaü pañicca vuttaü. 13. Dukkhaü bhikkhave veditabbaü, dukkhassa {nidàna- sambhavo} veditabbo, dukkhassa vemattatà veditabbà, duk- khassa vipàko veditabbo, dukkhanirodho veditabbo, duk- khanirodhagàminipañipadà veditabbà ti: iti kho pan'etaü vuttaü, ki¤ c'etaü pañicca vuttaü? Jàti pi dukkhà, jarà pi dukkhà, vyàdhi pi dukkhà, ma- raõam pi dukkhaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà\<*<1>*>/ pi dukkhà, yam p' icchaü na labhati tam pi dukkhaü, saü- khittena pa¤cupàdànakkhandhà dukkhà. 14. Katamo ca bhikkhave dukkhassa nidànasambhavo? Taõhà bhikkhave dukkhassa nidànasambhavo. Katamà ca bhikkhave dukkhassa vemattatà? Atthi bhikkhave dukkhaü adhimattaü, atthi parittaü, atthi dandhaviràgi\<*<2>*>/, atthi khippaviràgi\<*<2>*>/. Ayaü vuccati bhikkhave dukkhassa vemattatà. Katamo ca bhikkhave dukkhassa vipàko? Idha bhikkhave ekacco yena dukkhena\<*<3>*>/ abhibhåto pari- yàdinnacitto socati kilamati paridevati urattàëã\<*<4>*>/ kandati sammohaü àpajjati, yena và pana dukkhena abhibhåto\<*<5>*>/ pariyàdinnacitto bahiddhà pariyeññhiü àpajjati `ko\<*<6>*>/ eka- padaü dvipadaü\<*<7>*>/ jànàti\<*<8>*>/ imassa dukkhassa nirodhàyà\<*<9>*>/' ti? Sammohavepakkaü vàhaü bhikkhave dukkhaü vadàmi pariyeññhivepakkaü và. Ayaü vuccati bhikkhave dukkhassa vipàko. Katamo ca bhikkhave dukkhanirodho? Taõhànirodho\<*<10>*>/ bhikkhave dukkhanirodho\<*<11>*>/. Ayam eva ariyo aññhaïgiko maggo dukkhanirodhagàminipañipadà, sey- yathãdaü sammàdiññhi . . . pe\<*<12>*>/ . . . sammàsamàdhi. Yato ca\<*<13>*>/ kho bhikkhave ariyasàvako evaü dukkhaü pajànàti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. T. M7 -ssa upà- 2 Ph. M7 -gã; M6 viparàgi. 3 T. M6 -nàbhi- 4 M. Ph. -ëiü; M6. M7 -liü. 5 Ph. ati- 6 M. Ph. so na. 7 T. dipa-; M7 divapa- 8 M. S. pajà- 9 T. -dhayà. 10 M. Ph. T. M6. M7. S. -dhà. 11 Ph. M6 -dhà. 12 M. la; Ph. pa. 13 omitted by M. Ph. T. M6. M7. >/ #<[page 417]># %% evaü dukkhassa nidànasambhavaü pajànàti, evaü duk- khassa vemattataü pajànàti, evaü dukkhavipàkaü pajànàti, evaü dukkhanirodhaü pajànàti, evaü dukkhanirodhagàmi- nipañipadaü pajànàti, so imaü nibbedhikaü brahmacari- yaü pajànàti dukkhanirodhaü. Dukkhaü bhikkhave veditabbaü, dukkhassa nidànasam- bhavo veditabbo, dukkhassa vemattatà veditabbà, dukkhas- sa vipàko veditabbo, dukkhanirodho\<*<1>*>/ veditabbo, dukkha- nirodhagàminipañipadà veditabbà ti: iti yan taü vuttaü, idam etaü pañicca vuttaü. Ayaü kho so bhikkhave\<*<2>*>/ nibbedhikapariyàyo dhamma- pariyàyo ti. LXIV. 1. Cha yimàni\<*<3>*>/ bhikkhave Tathàgatassa Tathàgataba- làni, yehi balehi samannàgato Tathàgato àsabhaõñhànaü pañijànàti parisàsu sãhanàdaü nadati\<*<4>*>/ brahmacakkaü pa- vatteti. Katamàni cha? 2. Idha bhikkhave Tathàgato ñhàna¤ ca ñhànato aññhà- na¤ ca aññhànato yathàbhåtaü pajànàti, yam pi bhikkhave Tathàgato ñhàna¤ ca ñhànato aññhàna¤ ca aññhànato yathà- bhåtaü pajànàti, idam pi bhikkhave Tathàgatassa Tathà- gatabalaü hoti, yaü balaü àgamma Tathàgato àsabhaõ- ñhànaü pañijànàti parisàsu sãhanàdaü nadati brahmacak- kaü pavatteti. 3. Puna ca paraü bhikkhave Tathàgato atãtànàgatapac- cuppannànaü kammasamàdànànaü\<*<5>*>/ ñhànaso hetuso vipà- kaü yathàbhåtaü pajànàti, yam pi bhikkhave Tathàgato atãtànàgatapaccuppannànaü kammasamàdànànaü ñhànaso hetuso vipàkaü yathàbhåtaü pajànàti, idam pi bhikkhave Tathàgatassa Tathàgatabalaü hoti, yaü balaü àgamma Tathàgato àsabhaõñhànaü pañijànàti parisàsu sãhanàdaü nadati brahmacakkaü pavatteti. 4. Puna ca paraü bhikkhave Tathàgato jhànavimokkha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 dukkhassa nir- 2 omitted by M7. 3 M6 imàni. 4 T. nà- 5 T. M6 -dànaü >/ #<[page 418]># %<418 Aïguttara-Nikàya. LXIV. 5-7>% samàdhisamàpattãnaü\<*<1>*>/ saükilesaü vodànaü vuññhànaü yathàbhåtaü pajànàti, yam pi bhikkhave Tathàgato . . . pe\<*<2>*>/ . . . idam pi bhikkhave Tathàgatassa Tathàgatabalaü hoti, yaü balaü àgamma Tathàgato àsabhaõñhànaü pañi- jànàti parisàsu sãhanàdaü nadati brahmacakkaü pavatteti. 5. Puna ca paraü bhikkhave Tathàgato anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati, seyyathãdaü ekam pi jàtiü\<*<3>*>/ dve pi jàtiyo . . . pe\<*<4>*>/ . . . iti sàkàraü sa-uddesaü anekavihi- taü pubbenivàsaü anussarati, yam\<*<5>*>/ pi bhikkhave Tathà- gato anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati, seyyathãdaü ekam pi jàtiü\<*<6>*>/ dve pi jàtiyo . . . pe . . . iti sàkàram sa- uddesaü anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati, idam pi bhikkhave Tathàgatassa Tathàgatabalaü hoti, yaü balaü àgamma Tathàgato àsabhaõñhànaü pañijànàti parisàsu sãhanàdaü nadati brahmacakkaü pavatteti. 6. Puna ca paraü bhikkhave Tathàgato dibbena cak- khunà visuddhena atikkantamànusakena . . . pe\<*<7>*>/ . . . yathà- kammåpage satte pajànàti, yam pi bhikkhave Tathàgato dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena . . . pe\<*<7>*>/ . . . yathàkammåpage satte pajànàti, idam pi bhik- khave Tathàgatassa Tathàgatabalaü hoti, yaü balaü àgamma Tathàgato àsabhaõñhànaü pañijànàti parisàsu sãhanàdaü nadati brahmacakkaü pavatteti. 7. Puna ca paraü bhikkhave Tathàgato àsavànaü khayà . . . pe\<*<8>*>/ . . . abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati, yam pi bhikkhave Tathàgato àsavànaü khayà . . . pe\<*<9>*>/ . . . sacchikatvà upasampajja viharati, idam pi bhikkhave Ta- thàgatassa Tathàgatabalaü hoti, yaü balaü àgamma Ta- thàgato àsabhaõñhànaü pañijànàti parisàsu sãhanàdaü na- dati brahmacakkaü pavatteti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 vimokha- 2 M. la; Ph. pa; T. M6. M7 give it in full. 3 Ph. jàtiyo. 4 M. la; Ph. pa. 5 Ph. idaü. 6 M. has la after jàtiü; Ph. pa (also here jàtiyo). 7 omitted by M. Ph. 8 M. la; omitted by Ph.; S. gives it in full. 9 M. la; omitted by Ph. T. M6. M7. >/ #<[page 419]># %% Imàni kho bhikkhave cha Tathàgatassa Tathàgatabalàni, yehi balehi samannàgato Tathàgato\<*<1>*>/ àsabhaõñhànaü pañi- jànàti parisàsu sãhanàdaü nadati brahmacakkaü pavatteti. 8. Tatra ce bhikkhave pare Tathàgataü ñhàna¤ ca ñhà- nato aññhàna¤ ca aññhànato yathàbhåtaü ¤àõena\<*<2>*>/ upasaï- kamitvà pa¤haü pucchanti, yathà yathà bhikkhave Tathà- gatassa ñhàna¤ ca ñhànato aññhàna¤ ca aññhànato yathà- bhåtaü ¤àõaü viditaü, tathà tathà\<*<1>*>/ tesaü Tathàgato ñhàna¤ ca ñhànato aññhàna¤ ca aññhànato yathàbhåtaü ¤àõena\<*<3>*>/ pa¤haü puññho vyàkaroti. 9. Tatra ce bhikkhave pare Tathàgataü atãtànàgatapac- cuppannànaü kammasamàdànànaü ñhànaso hetuso vipàkaü yathàbhåtaü ¤àõena upasaïkamitvà pa¤haü pucchanti, yathà yathà bhikkhave Tathàgatassa atãtànàgatapaccup- pannànaü kammasamàdànànaü ñhànaso hetuso vipàkaü yathàbhåtaü\<*<4>*>/ ¤àõaü viditaü, tathà tathà tesaü Tathà- gato atãtànàgatapaccuppannànaü kammasamàdànànaü ñhànaso hetuso vipàkaü yathàbhåtaü ¤àõena pa¤haü puññho vyàkaroti. 10. Tatra ce bhikkhave pare Tathàgataü jhànavimok- khasamàdhisamàpattãnaü\<*<5>*>/ saükilesaü vodànaü vuññhànaü yathàbhåtaü ¤àõena upasaïkamitvà pa¤haü pucchanti, yathà yathà bhikkhave Tathàgatassa jhànavimokkhasamà- dhisamàpattãnaü\<*<5>*>/ saükilesaü vodànaü vuññhànaü yathà- bhåtaü ¤àõaü viditaü, tathà tathà tesaü Tathàgato jhànavimokkhasamàdhisamàpattãnaü\<*<6>*>/ saükilesaü vodànaü vuññhànaü yathàbhåtaü ¤àõena pa¤haü puññho vyàkaroti. 11. Tatra\<*<7>*>/ ce bhikkhave pare Tathàgataü pubbenivà- sànussatiü yathàbhåtaü ¤àõena upasaïkamitvà pa¤haü pucchanti, yathà yathà bhikkhave Tathàgatassa pubbeni- vàsànussatiü yathàbhåtaü ¤àõaü\<*<8>*>/ viditaü, tathà tathà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 M6 no. 3 M6 me. 4 Ph. continues: ¤àõena pa¤haü pu- byà- 5 T. M6. M7 -vimokha- always. 6 T. M6 have pubbenivàsànussati yathà- ¤àõena p- p- vyà- of the following sentence. 7 is missing in T. M6. 8 Ph. has ¤àõena p- p- byà- >/ #<[page 420]># %<420 Aïguttara-Nikàya. LXIV. 12-14>% tesaü Tathàgato pubbenivàsànussatiü yathàbhåtaü ¤àõena pa¤haü puññho vyàkaroti. 12. Tatra ce bhikkhave pare Tathàgataü sattànaü cu- tåpapàtaü\<*<1>*>/ yathàbhåtaü ¤àõena\<*<2>*>/ upasaïkamitvà pa¤haü pucchanti, yathà yathà bhikkhave Tathàgatassa sattànaü cutåpapàtaü\<*<1>*>/ yathàbhåtaü ¤àõaü viditaü, tathà tathà tesaü Tathàgato sattànaü cutåpapàtaü\<*<1>*>/ yathàbhåtaü ¤àõena\<*<2>*>/ pa¤haü puññho vyàkaroti. 13. Tatra ce bhikkhave pare Tathàgataü àsavànaü khayà\<*<3>*>/ . . . yathàbhåtaü ¤àõena\<*<2>*>/ upasaïkamitvà pa¤haü pucchanti, yathà yathà bhikkhave Tathàgatassa àsavànaü khayà\<*<3>*>/ . . . yathàbhåtuü ¤àõaü viditaü, tathà tathà te- saü Tathàgato àsavànaü khayà\<*<4>*>/ . . . yathàbhåtaü ¤àõena\<*<2>*>/ pa¤haü puññho vyàkaroti. 14. Tatra\<*<5>*>/ bhikkhave yam idaü\<*<6>*>/ ñhàna¤ ca ñhànato aññhàna¤ ca aññhànato yathàbhåtaü ¤àõaü, tam pi samà- hitassa vadàmi, no asamàhitassa. Yam p' idaü\<*<7>*>/ atãtànà- gatapaccuppannànaü kammasamàdànànaü ñhànaso hetuso vipàkaü yathàbhåtaü ¤àõaü, tam pi samàhitassa vadàmi, no asamàhitassa. Yam p' idaü\<*<8>*>/ jhànavimokkhasamàdhi- samàpattãnaü saükilesaü vodànaü vuññhànaü yathàbhå- taü ¤àõaü, tam pi samàhitassa vadàmi, no asamàhitassa. Yam p' idaü\<*<8>*>/ pubbenivàsànussatiü yathàbhåtaü ¤àõaü, tam pi samàhitassa vadàmi, no asamàhitassa. Yam p' idaü sattànaü cutåpapàtaü yathàbhåtaü ¤àõaü, tam pi samà- hitassa vadàmi, no asamàhitassa. Yam p' idaü àsavànaü khayà\<*<9>*>/ . . . yathàbhåtaü ¤àõaü, tam pi samàhitassa va- dàmi, no asamàhitassa. Iti\<*<10>*>/ kho bhikkhave samàdhi maggo, asamàdhi kummaggo ti. Mahàvaggo chaññho\<*<11>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 cutåppàtaü. 2 T. M6. M7 ¤àõe. 3 S. khayaü. 4 M6. M7ú. -yaü. 5 M. Ph. T. insert ce. 6 M. Ph. yad idaü; S. yam p' idaü. 7 M. Ph. yad idaü throughout. 8 S. adds bhikkhave. 9 T. M7. S. -yaü. 10 T. insert me; M6 ime. 11 S. pañhamo; Ph. has only Mahàvagass'udànaü. >/ #<[page 421]># %% Tass' uddànaü\<*<1>*>/: Soõo Phagguõo\<*<2>*>/ chaëàbhijàtiyo àsavà dàrukammahatthi- majjhaü\<*<3>*>/ Passa\<*<4>*>/-Citta\<*<5>*>/ pàràyanaü\<*<6>*>/ udakaü\<*<7>*>/ nibbedhika-sãhanà- dena\<*<8>*>/ vaggo\<*<9>*>/ ti\<*<10>*>/. LXV. 1. Cha bhikkhave dhamme appahàya abhabbo anàgàmi- phalaü sacchikàtuü. Katame cha? 2. Assaddhiyaü\<*<11>*>/, ahirikaü, anottappaü, kosajjaü, muñ- ñhasaccaü, duppa¤¤ataü\<*<12>*>/. Ime kho bhikkhave cha dhamme appahàya abhabbo anàgàmiphalaü sacchikàtuü. 3. Cha bhikkhave dhamme pahàya bhabbo anàgàmipha- laü sacchikàtuü. Katame cha? 4. Assaddhiyaü\<*<11>*>/, ahirikaü, anottappaü, kosajjaü, muñ- ñhasaccaü, duppa¤¤ataü\<*<12>*>/. Ime kho bhikkhave cha dhamme pahàya bhabbo anà- gàmiphalaü sacchikàtun ti. LXVI. 1. Cha bhikkhave dhamme appahàya abhabbo arahat- taü sacchikàtuü. Katame cha? 2. Thãnaü, middhaü, uddhaccaü, kukkuccaü, assaddhi- yaü\<*<11>*>/, pamàdaü. Ime kho bhikkhave cha dhamme appahàya abhabbo arahattaü sacchikàtuü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 Mahàvaggassa udd- 2 T. M6. M7 -õaü. 3 Ph. -kàmena na majjhe; T. S. dàrukammena (all); M6. M7 jàru- 4 T. S. pa¤ca passe (T. M7 massa; M6 samassa). 5 M. T. Cittaü; M7 Cittassa. 6 M. has phassanidànaü, Ph. manàyatanaü udakaü for pàr- (T. M6. M7. S. par-) ud- nibb- (T. M6. M7. S. nibbedhi). 7 T. udànaü. 8 M. sãhanàdo; Ph. sakaü naro; T. M6. M7. S. cha (om. M6) imà (T. imàni) balena. 9 omitted by M. 10 Ph. adds chakkamàhalavaggo ti. 11 M. Ph. asa- 12 S. -ttaü. >/ #<[page 422]># %<422 Aïguttara-Nikàya. LXVI. 3-LXVIII. 1>% 3. Cha bhikkhave dhamme pahàya bhabbo arahattaü sacchikàtuü\<*<1>*>/. Katame cha? 4. Thãnaü, middhaü, uddhaccaü, kukkuccaü, assaddhi- yaü\<*<2>*>/, pamàdaü. Ime kho bhikkhave cha dhamme pahàya bhabbo ara- hattaü sacchikàtun ti. LXVII. 1. So vata bhikkhave bhikkhu pàpamitto pàpasahàyo pàpasampavaïko\<*<3>*>/ pàpamitte\<*<4>*>/ sevamàno bhajamàno payi- rupàsamàno tesa¤ ca diññhànugatiü àpajjamàno abhisamà- càrikaü dhammaü paripåressatã\<*<5>*>/ ti n'etaü ñhànaü vijjati. Abhisamàcàrikaü dhammaü aparipåretvà\<*<6>*>/ sekhaü\<*<7>*>/ dham- maü paripåressatã ti n'etaü ñhànaü vijjati. Sekhaü\<*<7>*>/ dhammaü aparipåretvà sãlàni paripåressatã ti n'etaü ñhà- naü vijjati. Sãlàni aparipåretvà kàmaràgaü và råparàgaü và aråparàgaü và pajahissatã ti n'etaü thànaü vijjati. 2. So vata bhikkhave bhikkhu kalyàõamitto kalyàõasahàyo kalyàõasampavaïko\<*<3>*>/ kalyàõamitte\<*<8>*>/ sevamàno bhajamàno payirupàsamàno tesa¤ ca diññhànugatiü àpajjamàno abhi- samàcàrikaü dhammaü paripåressatã ti ñhànam etaü vij- jati. Abhisamàcàrikaü dhammaü paripåretvà sekhaü\<*<7>*>/ dhammaü paripåressatã ti ñhànam etaü vijjati. Sekhaü\<*<7>*>/ dhammaü paripåretvà sãlàni paripåressatã ti ñhànam etaü vijjati. Sãlàni paripåretvà kàmaràgaü và råparàgaü và aråparàgaü và pajahissatã ti ñhànaü etaü vijjatã ti. LXVIII. 1. So vata bhikkhave bhikkhu saügaõikàràmo saügaõi- kàrato\<*<9>*>/ saügaõikàràmataü anuyutto gaõàràmo gaõarato gaõàràmataü anuyutto eko paviveke\<*<10>*>/ abhiramissatã ti n'etaü ñhànaü vijjati. Eko paviveke\<*<10>*>/ anabhiramanto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M7 -tun ti; the rest is missing. 2 M. Ph. asa- 3 S. -vako. 4 M. Ph. pàpake mitte. 5 M. Ph. -pårissati and -påritvà throughout. 6 Ph. -pårissatã ti n'etam ñh- v- 7 S. sekkha- 8 M6 kalyàõaseva- 9 M. M6. M7 -karato. 10 T. -ko. >/ #<[page 423]># %% cittassa nimittaü gahessatã\<*<1>*>/ ti n'etaü ñhànaü vijjati. Cittassa nimittaü agaõhanto sammàdiññhiü paripåressatã ti n'etaü ñhànaü vijjati. Sammàdiññhiü aparipåretvà sam- màsamàdhiü paripåressatã ti n'etaü ñhànaü vijjati. Sam- màsamàdhiü aparipåretvà saüyojanàni pajahissatã\<*<2>*>/ ti n'etaü ñhànaü vijjati. Saüyojanàni appahàya nibbànaü sacchikarissatã ti n'etaü ñhànaü vijjati. 2. So vata bhikkhave bhikkhu na saügaõikàràmo na saügaõikàrato\<*<3>*>/ na saügaõikàràmataü anuyutto na gaõà- ràmo na gaõarato na gaõàràmataü anuyutto eko pavi- veke\<*<4>*>/ abhiramissatã ti ñhànam etaü vijjati. Eko paviveke\<*<4>*>/ abhiramanto cittassa nimittaü gahessatã\<*<5>*>/ ti ñhànam etaü vijjati. Cittassa nimittaü gaõhanto sammàdiññhiü pari- påressatã ti ñhànam etaü vijjati. Sammàdiññhiü paripå- retvà sammàsamàdhiü paripåressatã ti ñhànam etaü vij- jati. Sammàsamàdhiü paripåretvà saüyojanàni pajahis- satã ti ñhànam etaü vijjati. Saüyojanàni pahàya nibbà- naü sacchikarissatã ti ñhànam etaü vijjatã ti. LXIX. 1. Atha kho a¤¤atarà devatà abhikkantàya rattiyà abhi- kkantavaõõà kevalakappaü Jetavanaü obhàsetvà yena Bhagavà ten' upasaïkami, upasaïkamitvà Bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhità kho sà devatà Bhagavantaü etad avoca `cha yime\<*<6>*>/ bhante dhammà bhikkhuno aparihànàya saüvattanti. Katame cha? Satthugàravatà, dhammagàravatà, saïghagàravatà, sikkhàgàravatà, sovacassatà, kalyàõamittatà. Ime kho bhante cha dhammà bhikkhuno aparihànàya saüvattantã' ti. Idam avoca sà devatà. Samanu¤¤o Satthà ahosi. Atha kho sà devatà `samanu¤¤o me Satthà' ti Bhaga- vantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatth' ev' antara- dhàyi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. gahi- 2 Ph. jah- 3 M. T. M6 -karato; Ph. -karamato. 4 T. -ko. 5 T. M6. M7 gaõhissatã. 6 T. M7 h'ime. >/ #<[page 424]># %<424 Aïguttara-Nikàya. LXIX. 2-3>% 2. Atha kho Bhagavà tassà rattiyà accayena bhikkhå àmantesi `imaü bhikkhave rattiü a¤¤atarà devatà abhi- kkantàya rattiyà abhikkantavaõõà kevalakappaü Jetavanaü obhàsetvà yenàhaü ten' upasaïkami, upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhità kho bhikkhave sà devatà maü etad avoca: Cha yime\<*<1>*>/ bhante dhammà bhikkhuno aparihànàya saüvattanti. Katame cha? Satthugàravatà, dhammagàravatà, saïghagàravatà, sikkhàgàravatà, sovacassatà, kalyàõamittatà. Ime kho bhante cha dhammà bhikkhuno aparihànàya saüvattantã ti. Idam avoca bhikkhave sà devatà, idaü vatvà maü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatth' ev' antaradhàyã' ti. 3. Evaü vutte àyasmà Sàriputto Bhagavantaü abhivà- detvà etad avoca:-- Imassa kho ahaü bhante Bhagavatà\<*<2>*>/ saükhittena bhà- sitassa evaü vitthàrena atthaü àjànàmi. Idha bhante bhikkhu attanà\<*<3>*>/ ca\<*<3>*>/ satthugàravo hoti satthugàravatàya ca vaõõavàdã, ye c' a¤¤e bhikkhå na satthugàravà, te ca satthugàravatàya samàdapeti, ye c' a¤¤e bhikkhå satthugà- ravà, tesa¤ ca\<*<4>*>/ vaõõaü bhaõati bhåtaü tacchaü kàlena. Attanà ca\<*<5>*>/ dhammagàravo hoti . . . pe\<*<6>*>/ . . . saïghagàravo hoti . . . sikkhàgàravo hoti . . . suvaco hoti . . .\<*<7>*>/ kalyàõa- mitto hoti kalyàõamittatàya ca vaõõavàdã, ye c' a¤¤e bhik- khå na kalyàõamittà\<*<8>*>/, te ca kalyàõamittatàya samàdapeti, ye c' a¤¤e bhikkhå kalyàõamittà, tesa¤ ca va¤¤aü bhaõati\<*<9>*>/ bhåtaü tacchaü kàlena. Imassa kho ahaü\<*<10>*>/ bhante Bha- gavatà saükhittena bhàsitassa evaü vitthàrena atthaü àjànàmã\<*<11>*>/ ti. `Sàdhu sàdhu Sàriputta, sàdhu kho tvaü Sàriputta imassa mayà saükhittena bhàsitassa evaü vitthàrena atthaü àjà- nàsi\<*<12>*>/. Idha Sàriputta bhikkhu attanà ca satthugàravo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 h'ime. 2 M. M7 -to. 3 omitted by M6. 4 omitted by T. M6. 5 omitted by M. Ph. 6 omitted by all MSS. exc. S.; T. M6. M7 add attanà ca. 7 S. pe. 8 T. akaly- for na kaly- 9 T. M6. M7 bhàsati. 10 Ph. khvàhaü. 11 T. M6 aj-; M7 na jàn-; Ph. jàn- 12 T. M6. M7 aj- >/ #<[page 425]># %% hoti satthugàravatàya ca\<*<1>*>/ vaõõavàdã, ye c' a¤¤e bhikkhå na\<*<2>*>/ satthugàravà, te\<*<3>*>/ ca satthugàravatàya samàdapeti, ye c' a¤¤e bhikkhå satthugàravà, tesa¤ ca vaõõaü bhaõati\<*<4>*>/ bhåtaü tacchaü kàlena. Attanà ca dhammagàravo hoti . . . pe\<*<5>*>/ . . . saïghagàravo hoti . . . sikkhàgàravo hoti . . . suvaco hoti . . .\<*<6>*>/ kalyàõamitto hoti kalyàõamittatàya ca\<*<1>*>/ vaõõavàdã, ye c' a¤¤e bhikkhå na kalyàõamittà\<*<7>*>/, te ca kalyàõamittatàya samàdapeti, ye\<*<8>*>/ c' a¤¤e\<*<8>*>/ bhikkhå kalyàõa- mittà, tesa¤ ca\<*<1>*>/ vaõõaü bhaõati bhåtaü tacchaü kàlena. Imassa kho Sàriputta mayà saükhittena bhàsitassa evaü vitthàrena attho daññhabbo' ti. LXX. 1. So vata bhikkhave bhikkhu na santena samàdhinà na paõãtena na pañippassaddhiladdhena\<*<9>*>/ na ekodibhàvàdhi- gatena anekavihitaü iddhividhaü paccanubhavissati\<*<10>*>/: eko pi hutvà bahudhà bhavissati, bahudhà pi hutvà eko bha- vissati . . . pe\<*<11>*>/ . . . yàva brahmalokà pi kàyena 'va saü- vattissatã ti n'etaü ñhànaü vijjati; dibbàya sotadhàtuyà visuddhàya atikkantamànusikàya\<*<12>*>/ ubho sadde suõissati dibbe ca mànuse\<*<13>*>/ ca ye dåre santike cà ti n'etaü ñhà- naü vijjati; parasattànaü parapuggalànaü cetasà ceto paricca pajànissati: saràgaü và cittaü saràgaü cittan ti pajànissati . . . pe\<*<11>*>/ . . . avimuttaü\<*<14>*>/ và cittaü avimuttaü cittan ti pajànissatã ti n'etaü ñhànaü vijjati\<*<15>*>/; anekavi- hitaü pubbenivàsaü anussarissati, seyyathãdaü ekam pi jàtiü dve pi jàtiyo . . . pe\<*<16>*>/ . . . iti sàkàraü sa-uddesaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 omitted by T. 3 T. Ph. tesa¤. 4 T. M6. M7 bhàsati. 5 omitted by M. Ph. 6 S. pe. 7 Ph. -mittatàya samà- (all). 8 omitted by M6. 9 T. M6. M7 -ppassaddha- throughout. 10 M6 continues: sa cete pañicca (sic) pajànissati, as below. 11 M. Ph. pa. 12 T. -mànusa-; M. -mànussakàya; Ph. -mànussi- 13 M. mànusse; Ph. mànussake. 14 M. Ph. T. M6. M7 vimuttaü and so on. 15 M. Ph. insert pa. 16 M. la; Ph. pa; M6 omits pe, but it has dåre santike cà ti and so on till jàtiyo, then pe. >/ #<[page 426]># %<426 Aïguttara-Nikàya. LXX. 2.-LXXI. 1>% anekavihitaü pubbenivàsaü anussarissatã ti n'etaü ñhànaü vijjati; dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusa- kena\<*<1>*>/ satte passissati . . . pe\<*<2>*>/ . . . yathàkammåpage satte pajànissatã ti n'etaü ñhànaü vijjati; àsavànaü khayà . . . pe\<*<3>*>/ . . . sacchikatvà upasampajja viharissatã ti n'etaü ñhà- naü vijjati. 2. So vata bhikkhave bhikkhu santena samàdhinà paõã- tena pañippassaddhiladdhena ekodibhàvàdhigatena aneka- vihitaü iddhividhaü paccanubhavissati . . . pe\<*<4>*>/ . . . yàva brahmalokà pi kàyena 'va {saüvattissatã} ti ñhànam etaü vijjati; dibbàya sotadhàtuyà visuddhàya atikkantamànusi- kàya\<*<5>*>/ ubho sadde suõissati\<*<6>*>/ dibbe ca mànuse\<*<7>*>/ ca ye dåre santike cà ti ñhànam etaü vijjati; parasattànaü parapug- galànaü cetasà ceto paricca pajànissati: saràgaü và cit- taü saràgaü cittan ti pajànissati . . . pe\<*<8>*>/ . . . avimuttaü\<*<9>*>/ và cittaü avimuttaü cittan ti pajànissatã ti ñhànam etaü vijjati\<*<10>*>/; anekavihitaü pubbenivàsaü anussarissati, seyya- thãdaü ekam pi jàtiü dve pi jàtiyo . . . pe\<*<11>*>/ . . . iti sà- kàraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivàsaü anussaris- satã ti ñhànam etaü vijjati; dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena\<*<1>*>/ satte passissati cavamàne upapaj- jamàne\<*<12>*>/ hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathàkammåpage satte pajànissatã ti ñhànam etaü vijjati; àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü . . . pe\<*<11>*>/ . . . sacchikatvà upasampajja viharissatã ti ñhànam etaü vij- jatã ti. LXXI. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu abhabbo tatra tatr'eva sakkhibhabbataü pàpuõituü sati sati àyatane. Katamehi chahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. mànussa- 2 M. Ph. pa; omitted by T. 3 M. Ph. pa; omitted by T. M6. M7. 4 omitted by M. Ph. 5 M. Ph. -mànussi- 6 T. pariyàpunissati. 7 M. Ph. mànusse. 8 M. pa; omitted by Ph. 9 M. Ph. T. M6. M7 vimuttaü and so on. 10 Ph. inserts pa. 11 M. la; Ph. pa. 12 T. M6. M7 uppa- >/ #<[page 427]># %% 2. Idha bhikkhave bhikkhu `ime hànabhàgiyà dhammà' ti yathàbhåtaü na ppajànàti, `ime ñhitibhàgiyà\<*<1>*>/ dhammà' ti yathàbhåtaü na ppajànàti, `ime visesabhàgiyà dhammà' ti yathàbhåtaü na ppajànàti, `ime nibbedhabhàgiyà dham- mà' ti yathàbhåtaü na ppajànàti asakkaccakàrã ca hoti asappàyakàrã ca. Imehi kho\<*<2>*>/ bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu abhabbo tatra tatr'eva sakkhibhabbataü pàpuõi- tuü sati sati àyatane\<*<3>*>/. 3. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu bhabbo tatra tatr'eva sakkhibhabbataü pàpuõituü sati sati àyatane. Katamehi chahi? 4. Idha bhikkhave bhikkhu `ime hànabhàgiyà dhammà' ti yathàbhåtaü pajànàti, `ime ñhitibhàgiyà\<*<1>*>/ dhammà' ti yathàbhåtaü pajànàti, `ime visesabhàgiyà dhammà' ti yathà- bhåtaü pajànàti, `ime nibbedhabhàgiyà dhammà' ti yathà- bhåtaü pajànàti sakkaccakàrã ca hoti sappàyakàrã ca. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu tatra tatr'eva sakkhibhabbataü pàpuõituü sati sati àyatane ti. LXXII. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu\<*<4>*>/ abhabbo samàdhismiü\<*<5>*>/ balataü pàpuõituü. Katamehi chahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu na samàdhissa samàpattiku- salo hoti, na samàdhissa ñhitikusalo hoti, na samàdhissa\<*<6>*>/ vuññhànakusalo hoti asakkaccakàrã ca hoti asàtaccakàrã ca asappàyakàrã ca. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu abhabbo samàdhismiü\<*<7>*>/ balataü pàpuõituü. 3. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu bhab- bo samàdhismiü\<*<7>*>/ balataü pàpuõituü. Katamehi chahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. vaóóhi- 2 omitted by M. Ph. 3 T. M6. M7 add ti. 4 M7 continues: diññh' eva dhamme dukkhaü viharati and so on, as in LXXV. 5 M. -dhimhi; Ph. samàdhi. 6 M. -dhimhà. 7 M. -dhimhi; Ph. -dhi. >/ #<[page 428]># %<428 Aïguttara-Nikàya. LXXII. 4-LXXIV. 4>% 4. Idha bhikkhave bhikkhu samàdhissa samàpattikusalo hoti, samàdhissa ñhitikusalo hoti, samàdhissa\<*<1>*>/ vuññhànaku- salo hoti sakkaccakàrã ca hoti sàtaccakàrã ca sappàya- kàrã ca. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu bhabbo samàdhismiü balataü pàpuõitun ti. LXXIII. 1. Cha bhikkhave dhamme appahàya abhabbo pañha- maü\<*<2>*>/ jhànaü\<*<2>*>/ upasampajja viharituü. Katame cha? 2. Kàmacchandaü, vyàpàdaü, thãnamiddhaü, uddhacca- kukkuccaü, vicikicchaü, kàmesu kho pan'assa àdãnavo na yathàbhåtaü sammappa¤¤àya sudiññho\<*<3>*>/ hoti. Ime kho bhikkhave cha dhamme appahàya abhabbo pañhamaü\<*<2>*>/ jhànaü\<*<2>*>/ upasampajja viharituü. 3. Cha bhikkhave dhamme pahàya bhabbo pañhamaü\<*<2>*>/ jhànaü\<*<2>*>/ upasampajja viharituü. Katame cha? 4. Kàmacchandaü, vyàpàdaü, thãnamiddhaü, uddhacca- kukkuccaü, vicikicchaü, kàmesu kho pan'assa\<*<4>*>/ àdãnavo yathàbhåtaü sammappa¤¤àya sudiññho hoti. Ime kho bhikkhave cha dhamme pahàya bhabbo pañha- maü\<*<2>*>/ jhànaü\<*<2>*>/ upasampajja viharitun ti. LXXIV. 1. Cha bhikkhave dhamme appahàya abhabbo pañha- maü\<*<2>*>/ jhànaü\<*<2>*>/ upasampajja viharituü. Katame cha? 2. Kàmavitakkaü, vyàpàdavitakkaü, vihiüsàvitakkaü, kàmasa¤¤aü, vyàpàdasa¤¤aü, vihiüsàsa¤¤aü. Ime kho bhikkhave cha dhamme appahàya abhabbo pañhamaü\<*<2>*>/ jhànaü\<*<2>*>/ upasampajja viharituü. 3. Cha bhikkhave dhamme pahàya bhabbo pañhamaü\<*<2>*>/ jhànaü\<*<2>*>/ upasampajja viharituü. Katame cha? 4. Kàmavitakkaü, vyàpàdavitakkaü, vihiüsàvitakkaü, kàmasa¤¤aü, vyàpàdasa¤¤aü, vihiüsàsa¤¤aü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. -dhimhà. 2 T. M6. M7 pañhamajjh- 3 T. sudiññhi. 4 Ph. pana. >/ #<[page 429]># %% Ime kho bhikkhave cha dhamme pahàya bhabbo pañha- maü\<*<1>*>/ jhànaü\<*<1>*>/ upasampajja viharitun ti. Devatàvaggo sattamo\<*<2>*>/. Tass' uddànaü\<*<3>*>/: Anàgàmi arahaü ca\<*<4>*>/ mittà\<*<5>*>/ devatà\<*<6>*>/ so\<*<4>*>/ vata\<*<4>*>/ Sakkhi\<*<7>*>/ balataü\<*<7>*>/ jhànaü ca\<*<4>*>/ apare duve pi\<*<4>*>/ cà\<*<4>*>/ ti. LXXV. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu diññh'eva dhamme dukkhaü viharati savighàtaü sa-upàyà- saü sapariëàhaü, kàyassa bhedà parammaraõà duggati pàñikaïkhà. Katamehi chahi? 2. Kàmavitakkena, vyàpàdavitakkena, vihiüsàvitakkena, kàmasa¤¤àya, vyàpàdasa¤¤àya, vihiüsàsa¤¤àya. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu diññh'eva dhamme dukkhaü viharati savighàtaü sa-upàyàsaü sapariëàhaü, kàyassa bhedà parammaraõà duggati pàñikaïkhà. 3. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu diññh'eva dhamme sukhaü viharati avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü, kàyassa bhedà parammaraõà sugati pàñikaïkhà. 4. Nekkhammavitakkena\<*<8>*>/, avyàpàdavitakkena, avihiüsà- vitakkena, nekkhammasa¤¤àya\<*<9>*>/, avyàpàdasa¤¤àya, avihiü- sàsa¤¤àya. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu diññh'eva dhamme sukhaü viharati avighàtaü anupàyàsaü apariëàhaü, kàyassa bhedà parammaraõà su- gati pàñikaïkhà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 pañhamajjh- 2 T. M6. M7 pañhamo; S. dutiyo; Ph. only -vaggass' uddànaü. 3 T. M6. M7 vaggassa udd- 4 is missing in S. 5 Ph. T. M6. M7 mettà; M. here inserts so vata. 6 M. adds pi ca. 7 M. Ph. M6. S. satisakkhibalaü taü; M7 satisaïkhàbalataü 8 M. nekkhama-; M6 here inserts the passages left out before, beginning with abhabbo samàdhismiü and ending with nekkhammavitakkena. 9 Ph. ni- >/ #<[page 430]># %<430 Aïguttara-Nikàya. LXXVI. 1-LXXVII. 4>% LXXVI. 1. Cha bhikkhave dhamme appahàya abhabbo arahattaü sacchikàtuü. Katame cha? 2. Mànaü, omànaü, atimànaü, adhimànaü\<*<1>*>/, thambhaü\<*<2>*>/, atinipàtaü\<*<3>*>/. Ime kho bhikkhave cha dhamme appahàya abhabbo arahattaü sacchikàtuü. 3. Cha bhikkhave dhamme pahàya bhabbo arahattaü sacchikàtuü. Katame cha? 4. Mànaü, omànaü, atimànaü, adhimànaü\<*<1>*>/, thambhaü\<*<2>*>/, atinipàtaü\<*<4>*>/. Ime kho bhikkhave cha dhamme pahàya bhabbo ara- hattaü sacchikàtun ti. LXXVII. 1. Cha bhikkhave dhamme appahàya abhabbo uttari- manussadhammà\<*<5>*>/ alamariya¤àõadassanavisesaü sacchikà- tuü. Katame cha? 2. Muññhasaccaü, asampaja¤¤aü, indriyesu aguttadvàra- taü, bhojane amatta¤¤utaü, kuhanaü, lapanaü. Ime kho bhikkhave cha dhamme appahàya abhabbo uttarimanussadhammà\<*<5>*>/ alamariya¤àõadassanavisesaü sac- chikàtuü. 3. Cha bhikkhave dhamme pahàya bhabbo uttarimanus- sadhammà\<*<5>*>/ alamariya¤àõadassanavisesaü sacchikàtuü. Katame cha? 4. Muññhasaccaü, asampaja¤¤aü, indriyesu aguttadvà- rataü, bhojane amatta¤¤utaü, kuhanaü, lapanaü. Ime kho bhikkhave cha dhamme pahàya bhabbo uttari- manussadhammà\<*<5>*>/ alamariya¤àõadassanavisesaü sacchikà- tun ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 Ph. inserts atithambbaü. 3 Ph. anipàtaü; T. ativinipàtaü; M7 avinipàtaü. 4 Ph. anipàtaü; T. M6. M7 avinipàtaü. 5 M. Ph. -dhammaü. >/ #<[page 431]># %% LXXVIII. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu diññh'eva dhamme sukhasomanassabahulo viharati, yoni c'assa àraddhà\<*<1>*>/ hoti àsavànaü khayàya\<*<2>*>/. Katamehi chahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu dhammàràmo hoti, bhàvanà- ràmo hoti, pahànàràmo\<*<3>*>/ hoti\<*<3>*>/, pavivekàràmo hoti, avyà- pajjhàràmo hoti, nippapa¤càràmo\<*<4>*>/ hoti. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu diññh'eva dhamme sukhasomanassabahulo viharati, yoni c'assa àraddhà\<*<1>*>/ hoti àsavànaü khayàyà ti. LXXIX. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu abhabbo anadhigataü và kusalaü dhammaü adhigantuü adhigataü và kusalaü dhammaü phàtikàtuü\<*<5>*>/. Kata- mehi chahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu na àyakusalo hoti, na apà- yakusalo hoti, na upàyakusalo hoti, anadhigatànaü kusa- lànaü dhammànaü adhigamàya na\<*<6>*>/ chandaü janeti, adhi- gate kusale dhamme na sàrakkhati\<*<7>*>/, sàtaccakiriyàya\<*<8>*>/ na sampàdeti. Imehi kho\<*<6>*>/ bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu abhabbo anadhigataü và kusalaü dhammaü adhi- gantuü adhigataü và kusalaü dhammaü phàtikàtuü. 3. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu bhabbo anadhigataü và kusalaü dhammaü adhigantuü adhigataü và kusalaü dhammaü phàtikàtuü. Kata- mehi chahi? Idha bhikkhave bhikkhu àyakusalo ca hoti, apàyakusalo ca hoti\<*<9>*>/, upàyakusalo ca\<*<10>*>/ hoti\<*<9>*>/, anadhigatànaü kusalànaü \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. M7. S. àraddho. 2 T. khayà. 3 omitted by Ph. T.; M6 puts pah- h- before bhàv- h- 4 M. nipapa-; Ph. nippa¤- 5 M. phatiük-; T. jàtikàtuü. 6 omitted by M. 7 M. àr- 8 Ph. sàtacakriyàyaü. 9 omitted by T. M6. M7. 10 omitted by M. Ph. >/ #<[page 432]># %<432 Aïguttara-Nikàya. LXXX. 1-LXXXI. 4>% dhammànaü adhigamàya chandaü janeti, adhigate kusale dhamme sàrakkhati\<*<1>*>/, sàtaccakiriyàya\<*<2>*>/ sampàdeti. Imehi kho\<*<3>*>/ bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu bhabbo anadhigataü và kusalaü dhammaü adhi- gantuü adhigataü\<*<4>*>/ và kusalaü dhammaü phàtikàtun ti. LXXX. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu na cirass'eva mahantattaü\<*<5>*>/ vepullattaü\<*<6>*>/ pàpuõàti dhammesu. Katamehi chahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu àlokabahulo ca hoti, yoga- bahulo ca hoti\<*<7>*>/, vedabahulo ca\<*<8>*>/ hoti, asantuññhibahulo\<*<9>*>/ ca, anikkhittadhuro ca kusalesu dhammesu, uttari¤\<*<10>*>/ ca pa- tàreti\<*<11>*>/. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu na cirass'eva mahantattaü\<*<12>*>/ vepullattaü\<*<6>*>/ pàpu- õàti dhammeså ti. LXXXI. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato yathàbha- taü nikkhitto evaü niraye. Katamehi chahi? 2. Pàõàtipàtã\<*<13>*>/ hoti, adinnàdàyã hoti, kàmesu micchà- càrã hoti, musàvàdã hoti, pàpiccho ca, micchàdiññhi ca. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. 3. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato yathàbhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi chahi? 4. Pàõàtipàtà pañivirato hoti, adinnàdànà pañivirato hoti, kàmesu micchàcàrà pañivirato hoti, musàvàdà pañivirato hoti, appiccho\<*<14>*>/ ca, sammàdiññhi ca. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato yathàbhataü nikkhitto evaü sagge ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. àr- 2 Ph. -kriyàya. 3 omitted by Ph. 4 T. ana- 5 M6 mahantaü; S. mahattaü. 6 M6 vepullantaü. 7 omitted by M. Ph. T. M6. 8 omitted by M. Ph. 9 M. sant- 10 M. Ph. T. -ri. 11 M. pakaroti. 12 Ph. M6 mahantaü; S. mahattaü. 13 M. M6. M7. S. -ti; T. Ph. -to. 14 Ph. api- >/ #<[page 433]># %% LXXXII. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato yathàbha- taü nikkhitto evaü niraye. Katamehi chahi? 2. Musàvàdã\<*<1>*>/ hoti, pisuõàvàco\<*<2>*>/ hoti, pharusàvàco\<*<3>*>/ hoti, samphappalàpã\<*<4>*>/ hoti, luddho\<*<5>*>/ ca, pagabbho\<*<6>*>/ ca. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato yathàbhataü nikkhitto evaü niraye. 3. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato yathàbhataü nikkhitto evaü sagge. Katamehi chahi? 4. Musàvàdà\<*<7>*>/ pañivirato hoti, pisuõàvàcàya\<*<8>*>/ pañivirato hoti, pharusàvàcàya\<*<9>*>/ pañivirato hoti, samphappalàpà\<*<10>*>/ pa- ñivirato hoti, aluddho\<*<11>*>/ ca, appagabbho\<*<12>*>/ ca. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato yathàbhataü nikkhitto evaü sagge ti. LXXXIII. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu abhabbo aggaü\<*<13>*>/ dhammaü arahattaü sacchikàtuü. Ka- tamehi chahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu assaddho hoti, ahiriko hoti, anottàpã hoti, kusãto\<*<14>*>/ hoti\<*<14>*>/, duppa¤¤o hoti, kàye ca jãvite ca sàpekho\<*<15>*>/ hoti. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu abhabbo aggaü\<*<16>*>/ dhammaü arahattaü sacchi- kàtuü. 3. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu bhabbo aggaü\<*<16>*>/ dhammaü arahattaü sacchikàtuü. Ka- tamehi chahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. pàõàtipàtã. 2 M. Ph. adinnàdàyã. 3 M. Ph. kàmesu micchàcàrã. 4 M. Ph. musàvàdã. 5 M. luddo. 6 Ph. -gabbo. 7 M. Ph. pàõàtipàtà. 8 S. pisunàya vàcàya; M. Ph. adinnàdànà. 9 S. pharusàya vàcàya; M. Ph. kàmesu micchàcàrà. 10 M. Ph. musàvàdà. 11 M. aluddo. 12 M. apa-; Ph. apagabbo. 13 M. Ph. M7 agga- 14 omitted by S. 15 M. S. sàpekkho. 16 M. Ph. agga- >/ #<[page 434]># %<434 Aïguttara-Nikàya. LXXXIII. 4-LXXXIV. 4>% 4. Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti, hirãmà hoti, ottàpã hoti, àraddhaviriyo hoti, pa¤¤avà hoti, kàye ca jã- vite ca anapekho hoti. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu bhabbo aggaü\<*<1>*>/ dhammaü arahattaü sacchikà- tun ti. LXXXIV. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgatassa bhikkhuno yà ratti và divaso và àgacchati, hàni yeva pàñikaïkhà ku- salesu dhammesu, no vuddhi. Katamehi chahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu mahiccho hoti vighàtavà asantuññho itaritaracãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccaya- bhesajjaparikkhàrena\<*<2>*>/, assaddho hoti, dussãlo hoti, kusãto hoti, muññhassati hoti, duppa¤¤o hoti. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgatassa bhikkhuno yà ratti và divaso và àgacchati, hàni yeva pà- ñikaïkhà kusalesu dhammesu, no vuddhi. 3. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgatassa bhik- khuno yà ratti và divaso và àgacchati, vuddhi yeva pàñi- kaïkhà kusalesu dhammesu, no parihàni. Katamehi chahi? 4. Idha bhikkhave bhikkhu na mahiccho hoti na\<*<3>*>/ vighà- tavà\<*<3>*>/ santuññho itaritaracãvarapiõóapàtasenàsanagilànapac- cayabhesajjaparikkhàrena\<*<2>*>/, saddho hoti, sãlavà hoti, àrad- dhaviriyo hoti, satimà hoti, pa¤¤avà hoti. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgatassa bhikkhuno yà ratti và divaso và àgacchati, vuddhi yeva pàñikaïkhà kusalesu dhammesu, no parihànã ti. Arahattavaggo\<*<4>*>/ aññhamo\<*<5>*>/. Tass' uddànaü\<*<6>*>/: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. agga-. 2 M. Ph. -rànaü. 3 M. Ph. avi- 4 Ph. -vaggass' uddànaü. 5 T. M6. M7 dutiyo; S. tatiyo. 6 M. tassa uddo; T. M6. M7 vaggassa udd- >/ #<[page 435]># %% Dukkhaü arahattaü\<*<1>*>/ uttari¤\<*<1>*>/ ca sukhaü adhigamena ca Mahantattaü\<*<2>*>/ dvayaniraye\<*<3>*>/ aggadhamma¤ ca rattiyo\<*<4>*>/ ti. LXXXV. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu abhabbo anuttaraü sãtibhàvaü sacchikàtuü. Katamehi chahi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu yasmiü samaye cittaü nigga- hetabbaü, tasmiü samaye cittaü na niggaõhàti; yasmiü samaye cittaü paggahetabbaü, tasmiü samaye cittaü na paggaõhàti; yasmiü samaye cittaü sampahaüsitabbaü, tasmiü samaye cittaü na sampahaüsati; yasmiü samaye cittaü ajjhupekkhitabbaü, tasmiü samaye cittam na ajjhu- pekkhati; hãnàdhimuttiko ca hoti; sakkàyàbhirato ca\<*<5>*>/. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu abhabbo anuttaraü sãtibhàvaü sacchikàtuü. 3. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato bhikkhu bhabbo anuttaraü sãtibhàvaü sacchikàtuü. Katamehi chahi? 4. Idha bhikkhave bhikkhu yasmiü samaye cittaü nig- gahetabbaü, tasmiü samaye cittaü niggaõhàti; yasmiü samaye cittaü paggahetabbaü, tasmiü samaye cittaü pag- gaõhàti; yasmiü samaye cittaü sampahaüsitabbaü, tas- miü samaye cittaü sampahaüsati; yasmiü samaye cittaü ajjhupekkhitabbaü, tasmiü samaye cittaü ajjhupekkhati; paõãtàdhimuttiko ca hoti; nibbànàbhirato ca\<*<5>*>/. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato bhikkhu bhabbo anuttaraü sãtibhàvaü sacchikàtun ti. LXXXVI. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato\<*<6>*>/ suõanto pi saddhammaü abhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dham- mesu sammattaü\<*<7>*>/. Katamehi chahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. arahantari; M7 arahaü utto; M. Ph. S.arahattaü uttari. 2 S. mahatta; Ph. pahàta; T. M6 pahane; M7 pahà. 3 T. ve niraya; M6 dve nirayaü; M7 dve niyaü. 4 S. -yà. 5 omitted by T. M6. M7. 6 M. Ph. insert bhikkhu. 7 Ph. samp-; T. samattaü. >/ #<[page 436]># %<436 Aïguttara-Nikàya. LXXXVI. 2-LXXXVII. 3>% 2. Kammàvaraõatàya samannàgato hoti, kilesàvaraõa- tàya\<*<1>*>/ samannàgato hoti, vipàkàvaraõatàya samannàgato hoti, assaddho ca hoti, acchandiko\<*<2>*>/ ca, duppa¤¤o ca\<*<3>*>/. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato\<*<4>*>/ suõanto pi\<*<5>*>/ saddhammaü abhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dhammesu sammattaü. 3. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato\<*<6>*>/ suõanto pi\<*<7>*>/ saddhammaü bhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dhammesu sammattaü. Katamehi chahi? 4. Na kammàvaraõatàya samannàgato hoti, na kilesàva- raõatàya samannàgato hoti, na vipàkàvaraõatàya saman- nàgato hoti, saddho ca hoti, chandiko\<*<8>*>/ ca, pa¤¤avà ca. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato\<*<4>*>/ suõanto pi\<*<9>*>/ saddhammaü bhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dhammesu sammattan ti. LXXXVII. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato suõanto pi saddhammaü abhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dham- mesu sammattaü. Katamehi chahi? 2. Màtà jãvità voropità hoti, pità jãvità voropito\<*<10>*>/ hoti, arahà\<*<11>*>/ jãvità voropito\<*<12>*>/ hoti, Tathàgatassa duññhena cit- tena lohitaü uppàditaü hoti, saïgho bhinno hoti, dup- pa¤¤o hoti jaëo eëamågo. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato pi saddhammaü abhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dham- mesu sammattaü. 3. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato suõanto pi\<*<13>*>/ saddhammaü bhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dham- mesu sammattaü. Katamehi chahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 omits kilesà- s- hoti, but it has vipàkà- s- hoti twice. 2 M. acchindako; Ph. acchandako; T. acchindiko. 3 Ph. adds hoti. 4 M. inserts bhikkhu. 5 omitted by Ph. 6 M. Ph. insert bhikkhu. 7 omitted by Ph. T. M6. M7. 8 M. sacch-; Ph. chandako. 9 omitted by T. M7. 10 T. -tà. 11 M6. M7 -haü; M. -hanto; Ph. -hantaü. 12 T. -tà; Ph. -petà. 13 omitted by M. Ph. T. M6. M7. >/ #<[page 437]># %% 4. Na\<*<1>*>/ màtà jãvità voropità hoti, na pità jãvità voro- pito\<*<2>*>/ hoti, na arahà\<*<3>*>/ jãvità voropito\<*<4>*>/ hoti, na Tathàgatassa duññhena cittena lohitaü uppàditaü hoti, na saïgho bhinno hoti, pa¤¤avà hoti ajaëo aneëamågo. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato suõanto pi\<*<5>*>/ saddhammaü bhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dhammesu sammattan ti. LXXXVIII. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato suõanto pi saddhammaü abhabbo niyàmaü\<*<6>*>/ okkamituü kusalesu dhammesu sammattaü. Katamehi chahi? 2. Tathàgatappavedite\<*<7>*>/ dhammavinaye desiyamàne na sussåsati, na sotaü odahati, na a¤¤àcittaü\<*<8>*>/ upaññhapeti\<*<9>*>/, anatthaü gaõhàti, atthaü ri¤cati, ananulomikàya khantiyà samannàgato hoti. Imehi kho bhikkhave chahi\<*<6>*>/ dhammehi samannàgato suõanto pi saddhammaü abhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dhammesu sammattaü. 3. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato suõanto pi\<*<10>*>/ saddhammaü bhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dham- mesu sammattaü. Katamehi chahi? 4. Tathàgatappavedite dhammavinaye desiyamàne sus- såsati, sotaü odahati, a¤¤àcittaü upaññhapeti\<*<11>*>/, atthaü gaõhàti, anatthaü ri¤cati, anulomikàya khantiyà samannà- gato hoti. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato suõanto\<*<12>*>/ pi saddhammaü bhabbo niyàmaü okkamituü kusalesu dhammesu samattan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. bhikkhave na. 2 T. -tà. 3 M6 -ham; M. Ph. -hanto. 4 Ph. T. M7 -tà. 5 omitted by M. Ph. T. M7. 6 omitted by T. 7 in T. some words, taken from the precedent sutta, are inserted before Tathà- by interlinear writing, viz. màtà jãvità . . . saïgho bhinno hoti. 8 Ph. a¤¤aü cittaü. 9 M. Ph. upaññhà- 10 omitted by M. T. 11 M. upaññhà- 12 omitted by M. Ph. T. M6. M7. >/ #<[page 438]># %<438 Aïguttara-Nikàya. LXXXIX. 1-XCII. 1>% LXXXIX. 1. Cha bhikkhave dhamme appahàya abhabbo diññhi- sampadaü sacchikàtuü. Katame cha\<*<1>*>/? 2. Sakkàyadiññhiü, vicikicchaü, sãlabbataparàmàsaü, apàyagamaniyaü\<*<1>*>/ ràgaü\<*<1>*>/, apàyagamaniyaü dosaü, apàya- gamaniyaü mohaü. Ime kho bhikkhave cha dhamme appahàya abhabbo diññhisampadaü sacchikàtuü. 3. Cha\<*<2>*>/ bhikkhave dhamme pahàya bhabbo diññhisam- padaü sacchikàtuü. Katame cha? 4. Sakkàyadiññhiü, vicikicchaü, sãlabbataparàmàsaü, apàyagamaniyaü ràgaü, apàyagamaniyaü dosaü, apàya- gamaniyaü mohaü. Ime kho bhikkhave cha dhamme pahàya bhabbo diññhi- sampadaü sacchikàtun ti. XC. 1. Cha yime bhikkhave dhammà diññhisampannassa pug- galassa pahãnà. Katame cha? 2. Sakkàyadiññhi, vicikicchà, sãlabbataparàmàso, apàya- gamaniyo ràgo, apàyagamaniyo doso, apàyagamaniyo moho. Ime kho bhikkhave cha dhammà diññhisampannassa puggalassa pahãnà ti. XCI. 1. Cha\<*<3>*>/ bhikkhave dhamme abhabbo diññhisampanno puggalo uppàdetuü. Katame cha? 2. Sakkàyadiññhiü, vicikicchaü, sãlabbataparàmàsaü, apàyagamaniyaü ràgaü, apàyagamaniyaü dosaü, apàya- gamaniyaü mohaü. Ime kho bhikkhave cha dhamme abhabbo diññhisam- panno puggalo uppàdetun ti. XCII. 1. Cha yimàni\<*<4>*>/ bhikkhave abhabbaññhànàni. Kata- màni cha? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 in M. Ph. all from cha to cha yime in XC is missing. 3 Ph. cha yime. 4 T. imàni. >/ #<[page 439]># %% 2. Abhabbo diññhisampanno puggalo Satthari agàravo viharituü appatisso\<*<1>*>/, abhabbo diññhisampanno puggalo dhamme agàravo viharituü appatisso, abhabbo diññhisam- panno puggalo saïghe agàravo viharituü appatisso, abhabbo diññhisampanno puggalo sikkhàya agàravo viharituü appa- tisso, abhabbo diññhisampanno puggalo anàgamaniyaü\<*<2>*>/ vatthuü paccàgantuü, abhabbo diññhisampanno puggalo aññhamaü bhavaü nibbattetuü. Imàni kho bhikkhave abhabbaññhànànã ti. XCIII. 1. Cha yimàni bhikkhave abhabbaññhànàni. Kata- màni cha? 2. Abhabbo diññhisampanno puggalo ka¤ci\<*<3>*>/ saïkhàraü niccato upagantuü, abhabbo diññhisampanno puggalo ka¤- ci\<*<3>*>/ saïkhàraü sukhato upagantuü, abhabbo diññhisam- panno puggalo ka¤ci\<*<3>*>/ dhammaü attato upagantuü, abhabbo diññhisampanno puggalo anantariyakammaü\<*<4>*>/ kàtuü, abha- bbo diññhisampanno puggalo kotåhalamaïgalena\<*<5>*>/ suddhiü paccàgantuü, abhabbo diññhisampanno puggalo ito bahid- dhà dakkhiõeyyaü gavesituü. Imàni kho bhikkhave cha abhabbaññhànànã ti. XCIV. 1. Cha yimàni bhikkhave abhabbaññhànàni. Kata- màni cha? 2. Abhabbo diññhisampanno puggalo màtaraü jãvità vo- ropetuü, abhabbo diññhisampanno puggalo pitaraü jãvità voropetuü, abhabbo diññhisampanno puggalo arahantaü jãvità voropetuü, abhabbo diññhisampanno puggalo Tathà- gatassa duññhena cittena lohitaü uppàdetuü, abhabbo diññhisampanno puggalo saïghaü bhindituü, abhabbo diññhisampanno puggalo a¤¤aü satthàraü uddisituü\<*<6>*>/. Imàni kho bhikkhave cha abhabbaññhànànã ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. appañ- throughout. 2 S. -yavatthuü; T. M6 anàgàmiyaü; M. anàgàminiyaü. 3 M. Ph. ki¤ci. 4 T. anantariyaü; M6 ànantariyaü; M7 anuttariyaü. 5 T. M7 kotuhaëa-; Ph. -le. 6 T. -satuü. >/ #<[page 440]># %<440 Aïguttara-Nikàya. XCV. 1-2>% XCV. 1. Cha yimàni\<*<1>*>/ bhikkhave abhabbaññhànàni. Kata- màni cha\<*<2>*>/? 2. Abhabbo\<*<3>*>/ diññhisampanno puggalo sayaükataü sukha- dukkhaü\<*<4>*>/ paccàgantuü, abhabbo diññhisampanno puggalo paraükataü\<*<5>*>/ sukhadukkhaü paccàgantuü, abhabbo diññhi- sampanno puggalo sayaükata¤ ca paraükata¤\<*<5>*>/ ca sukha- dukkhaü\<*<6>*>/ paccàgantuü, abhabbo diññhisampanno puggalo asayaükàraü\<*<7>*>/ adhiccasamuppannaü sukhadukkhaü paccà- gantuü, abhabbo diññhisampanno puggalo aparaükàraü adhiccasamuppannaü sukhadukkhaü paccàgantuü, abhab- bo diññhisampanno puggalo asayaükàra¤ ca aparaükàra¤ ca adhiccasamuppannaü sukhadukkhaü paccàgantuü. Taü kissa hetu? Tathà\<*<8>*>/ hi 'ssa bhikkhave diññhisampannassa puggalassa\<*<9>*>/ hetu\<*<10>*>/ ca\<*<11>*>/ sudiññho\<*<12>*>/, hetusamuppannà\<*<13>*>/ ca dhammà. Imàni kho bhikkhave cha abhabbaññhànànã ti. Sãtivaggo\<*<14>*>/ navamo\<*<15>*>/. Tass\<*<16>*>/' uddànaü: Sãti\<*<9>*>/ bhabbo\<*<17>*>/ àvaraõatà\<*<18>*>/ sussåsà\<*<19>*>/ pavuccati\<*<20>*>/ Pahàtabbaü pahãnà me uppàdetabbaü\<*<21>*>/ Satthari Ka¤ci saïkhàraü\<*<22>*>/ màtari\<*<22>*>/ sayaükatena\<*<23>*>/ vaggo\<*<24>*>/ ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. imàni. 2 omitted by T. 3 in T. we read in the first place abh- d- p- arahantaü jãvità voropetuü. 4 T. M7 sukhaü d- 5 M7. S. parakataü. 6 M6 sukhaü do 7 all MSS. except S. have after asayaü-: aparaükàraü adhicca- sukha- paccà-, and then Taü kissa hetu and so on. 8 T. tattha. 9 omitted by Ph. 10 T. M6. M7 hetuü. 11 Ph. c'assa. 12 T. diññho. 13 Ph. -samuppàdadhammà. 14 Ph. pitivaggass' uddànaü. 15 T. M6. M7 tatiyo; S. catuttho. 16 M. tassa; T. M6. M7 vaggassa uddo 17 omitted by M. Ph. 18 M. Ph. àvaraõaü; M. adds sammattaü; Ph. mataü. 19 T. M6. M7 -sa; M. sussusati; Ph. supaü. 20 T. M7 vuccati; M6 ti vu-; omitted by M. 21 M. -detuü. 22 M. pa¤c' etàni; Ph. pacche và di. 23 M. -kataü; Ph. -kata. 24 M. vagge. >/ #<[page 441]># %% XCVI. 1. Channaü bhikkhave pàtubhàvo dullabho lokasmim. Katamesaü channaü? 2. Tathàgatassa arahato sammàsambuddhassa pàtubhàvo dullabho lokasmiü, Tathàgatappaveditassa dhammavina- yassa desetà\<*<1>*>/ puggalo dullabho lokasmiü, ariyàyatane pac- càjàti\<*<2>*>/ dullabhà lokasmiü, indriyànaü avekallatà dullabhà lokasmiü, ajaëatà aneëamågatà dullabhà lokasmiü, kusala- dhammacchando\<*<3>*>/ dullabho lokasmiü. Imesam kho bhikkhave channaü pàtubhàvo dullabho lokasmin ti. XCVII. 1. Cha yime bhikkhave ànisaüsà sotàpattiphalasacchi- kiriyàya. Katame cha? 2. Saddhammaniyato\<*<4>*>/ hoti, aparihànadhammo hoti, pari- yantakatassa dukkhaü na\<*<5>*>/ hoti, asàdhàraõena\<*<6>*>/ ¤àõena\<*<6>*>/ samannàgato hoti, hetu c'assa\<*<7>*>/ sudiññho\<*<8>*>/, hetusamuppannà\<*<9>*>/ ca dhammà. Ime kho bhikkhave cha ànisaüsà sotàpattiphalasacchi- kiriyàyà ti. XCVIII. 1. So vata bhikkhave bhikkhu ka¤ci\<*<10>*>/ saïkhàraü nic- cato samanupassanto\<*<11>*>/ anulomikàya khantiyà samannàgato bhavissatã ti n'etaü ñhànaü vijjati. Anulomikàya khantiyà asamannàgato\<*<12>*>/ sammattaniyàmaü okkamissatã\<*<13>*>/ ti n'etaü ñhànaü vijjati. Sammattaniyàmaü anokkamamàno sotà- pattiphalaü và sakadàgàmiphalaü và anàgàmiphalaü\<*<14>*>/ và\<*<14>*>/ arahattaü\<*<15>*>/ và sacchikarissatã ti n'etaü ñhànaü vijjati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. desento; T. M6 desanà; M7 desato. 2 S. -to. 3 M. Ph. kusale dhamme ch- 4 M. M7 saddhamme niy-; T. dhamme niy- 5 omitted by T. M6. M7. 6 Ph. -dhàraõa¤àõena. 7 T. c'assu. 8 M. T. add hoti. 9 Ph. M6. M7 sampannà. 10 M. Ph. ki¤ci 11 T. adds ca. 12 M. Ph. S. sa- 13 T. -mitussati. 14 omitted by M7. 15 M. -ttaphalaü. >/ #<[page 442]># %<442 Aïguttara-Nikàya. XCVIII. 2-CI. 2>% 2. So vata bhikkhave bhikkhu sabbasaïkhàraü\<*<1>*>/ aniccato samanupassanto anulomikàya khantiyà samannàgato bha- vissatã ti ñhànam etaü vijjati. Anulomikàya khantiyà\<*<2>*>/ samannàgato sammattaniyàmaü okkamissatã ti ñhànam etaü vijjati. Sammattaniyàmaü okkamamàno sotàpatti- phalaü và sakadàgàmiphalaü và anàgàmiphalaü và ara- hattaü\<*<3>*>/ và sacchikarissatã ti ñhànam etaü vijjatã ti. XCIX. So vata bhikkhave bhikkhu ka¤ci\<*<4>*>/ saïkhàraü sukhato samanupassanto . . . pe\<*<5>*>/ . . . sabbasaïkhàraü\<*<6>*>/ dukkhato samanupassanto . . . pe\<*<7>*>/ . . . C. . . .8 ka¤ci\<*<9>*>/ dhammaü attato samanupassanto . . . pe\<*<10>*>/ . . . sabbadhammaü\<*<11>*>/ anattato samanupassanto . . . pe\<*<7>*>/ . . . CI. 1. So\<*<12>*>/ vata\<*<12>*>/ bhikkhave\<*<12>*>/ bhikkhu\<*<12>*>/ nibbànaü dukkhato samanupassanto anulomikàya khantiyà samannàgato bha- vissatã ti n'etaü ñhànaü vijjati. Anulomikàya khantiyà asamannàgato\<*<13>*>/ sammattaniyàmaü okkamissatã ti n'etaü\<*<14>*>/ ñhànaü vijjati. Sammattaniyàmaü anokkamamàno sotà- pattiphalaü và sakadàgàmiphalaü và anàgàmiphalaü và arahattaü\<*<3>*>/ và sacchikarissatã ti n'etaü ñhànaü vijjati. 2. So vata bhikkhave bhikkhu nibbànaü sukhato sama- nupassanto anulomikàya khantiyà samannàgato bhavissatã \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. -rà; M6 -saükhàtaü; M. Ph. S. -khàre. 2 T. adds và. 3 M. -ttaphalaü. 4 M. Ph. ki¤ci. 5 M. la; omitted by T.; Ph. gives it in full (it has again sa- instead of asa-), it leaves out, however, the second, or antithetical part of this sutta; besides, No. C. and the first part of No. CI. are wholly missing. 6 S. -re. 7 M. la; omitted by T. M6. M7; M. adds ñhànaü etaü vijjati. 8 S. has so sutta bhikkhave bhikkhu. 9 M. ki¤ci. 10 M. la; omitted by T. M6. M7. 11 M. ki¤ci dhammaü; S. -dhamme; T. omits the rest. 12 omitted by M. T. M6. M7. 13 M. T. sa- 14 T. ñhànam etaü. >/ #<[page 443]># %% ti ñhànam\<*<1>*>/ etaü vijjati. Anulomikàya khantiyà samannà- gato sammattaniyàmaü okkamissatã ti ñhànam etaü vijja- ti. Sammattaniyàmaü okkamamàno sotàpattiphalaü và sakadàgàmiphalaü và anàgàmiphalaü\<*<2>*>/ và\<*<2>*>/ arahattaü\<*<3>*>/ và sacchikarissatã ti ñhànam etaü vijjatã ti. CII. 1. Cha\<*<4>*>/ bhikkhave ànisaüse sampassamànena\<*<5>*>/ alam eva bhikkhunà sabbasaïkhàresu anodhiü karitvà aniccasa¤¤aü upaññhàpetuü\<*<6>*>/. Katame cha? 2. Sabbasaïkhàrà ca me anavaññhitato\<*<7>*>/ khàyissanti\<*<8>*>/, sabbaloke ca me mano nàbhiramissati\<*<9>*>/, sabbalokà ca me mano vuññhahissati\<*<10>*>/, nibbànapoõa¤\<*<11>*>/ ca me mànasaü\<*<12>*>/ bhavissati, saüyojanà ca me pahànaü gacchanti, paramena ca sàma¤¤ena samannàgato bhavissàmã\<*<13>*>/ ti. Ime kho bhikkhave cha ànisaüse sampassamànena alam eva bhikkhunà sabbasaïkhàresu anodhiü karitvà anicca- sa¤¤aü upaññhàpetun\<*<14>*>/ ti. CIII. 1. Cha bhikkhave ànisaüse sampassamànena alam eva bhikkhunà sabbasaïkhàresu anodhiü karitvà dukkhasa¤- ¤aü upaññhàpetuü\<*<6>*>/. Katame cha? 2. Sabbasaïkhàresu ca me nibbànasa¤¤à\<*<15>*>/ paccupaññhità bhavissati\<*<16>*>/ seyyathà pi ukkhittàsike vadhake, sabbalokà ca me mano vuññhahissati, nibbàne ca santadassàvã\<*<17>*>/ bha- vissàmi, anusayà\<*<18>*>/ ca me samugghàtaü\<*<19>*>/ gacchanti, kicca- kàrã ca bhavissàmi, Satthà ca me pariciõõo bhavissati mettàvatàyà\<*<20>*>/ ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M7 n' etaü ñhànaü. 2 omitted by Ph. 3 M. -ttaphalaü. 4 M6. M7 cha yime. 5 M6 kassamànena. 6 M. Ph. S. upaññha- 7 M. -vattito; Ph. -vaóóhato. 8 Ph. bhavissanti. 9 M. Ph. na ramissati. 10 M7 uññha-; T. nàvuññha- 11 M. Ph. -poõo. 12 M6 ma- 13 T. -ssatã. 14 Ph. T. M6. S. upaññha- 15 T. nibbàha-; M7 nibbàya-; M. nibbida- 16 omitted by T. 17 S. santi-; M. santusso; Ph. santassa. 18 T. anussavà. 19 M6 amughàtaü. 20 M6. M7 ettà- >/ #<[page 444]># %<444 Aïguttara-Nikàya. CIV. 1-CV. 4>% Ime kho bhikkhave cha ànisaüse sampassamànena alam eva bhikkhunà sabbasaïkhàresu anodhiü karitvà dukkha- sa¤¤aü upaññhàpetun\<*<1>*>/ ti. CIV. 1. Cha bhikkhave ànisaüse sampassamànena alam eva bhikkhunà sabbadhammesu anodhiü karitvà anattasa¤¤aü upaññhàpetuü\<*<2>*>/. Katame cha? 2. Sabbaloke ca atammayo\<*<3>*>/ bhavissàmi, ahaükàrà\<*<4>*>/ ca me uparujjhissanti, mamaükàrà\<*<5>*>/ ca me uparujjhissanti, asàdhàraõena\<*<6>*>/ ca ¤àõena\<*<7>*>/ samannàgato bhavissàmi, hetu\<*<8>*>/ ca me sudiññho bhavissati, hetusamuppannà ca dhammà. Ime kho bhikkhave cha ànisaüse sampassamànena alam eva bhikkhunà sabbadhammesu anodhiü karitvà anatta- sa¤¤aü upaññhàpetun\<*<9>*>/ ti. CV. 1. Tayo\<*<10>*>/ 'me bhikkhave bhavà pahàtabbà\<*<11>*>/, tãsu sik- khàsu sikkhitabbaü. Katame tayo bhavà pahàtabbà\<*<11>*>/? 2. Kàmabhavo, råpabhavo, aråpabhavo. Ime tayo bhavà pahàtabbà\<*<11>*>/. Katamàsu tãsu sikkhi- tabbam? 3. Adhisãlasikkhàya, adhicittasikkhàya, adhipa¤¤àsik- khàya. Imàsu tãsu sikkhàsu sikkhitabbaü. 4. Yato kho bhikkhave bhikkhuno ime tayo bhavà pa- hãnà honti, imàsu ca\<*<12>*>/ tãsu sikkhàsu sikkhitasikkho hoti: ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu acchejji\<*<13>*>/ taõhaü, vivat- tayi\<*<14>*>/ saüyojanaü, sammà mànàbhisamayà antam akàsi dukkhassà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. S. upaññha- 2 Ph. M6. S. upaññha- 3 Ph. atappayo; M6 possibly anammayo. 4 T. M6. M7 ahiü-; Ph. alaïkàro. 5 T. M6. mamiü-; M7 màmaü- 6 M. Ph. sàdhà- 7 omitted by M6. 8 Ph. hetu¤. 9 M. Ph. S. upaññha- 10 M. Ph. add ca. 11 Ph. hàtabbà. 12 omitted by Ph. T. 13 T. M6. M7 acchecchi; Ph. accecchi. 14 T. M7 vàva-; Ph. vivattatayi. >/ #<[page 445]># %% CVI. 1. Tisso imà bhikkhave taõhà pahàtabbà tayo ca mànà. Katamà tisso taõhà pahàtabbà? 2. Kàmataõhà, bhavataõhà, vibhavataõhà. Imà tisso taõhà pahàtabbà. Katame tayo mànà pahà- tabbà\<*<1>*>/? 3. Màno, omàno, atimàno. Ime tayo mànà pahàtabbà\<*<2>*>/. 4. Yato kho bhikkhave bhikkhuno imà tisso taõhà pa- hãnà honti ime ca tayo mànà: ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu acchejji\<*<3>*>/ taõhaü, vivattayi\<*<4>*>/ saüyojanaü, sammà mànàbhisamayà antam akàsi dukkhassà ti. ânisaüsavaggo\<*<5>*>/ dasamo\<*<6>*>/. Tass'\<*<7>*>/ uddànaü: Pàtubhàvo ànisaüso\<*<8>*>/ aniccaü\<*<9>*>/ dukkham\<*<10>*>/ anattato Nibbànaü\<*<11>*>/ tayo\<*<12>*>/ anodhi\<*<13>*>/ saüvuttà\<*<13>*>/ bhavataõhàya\<*<14>*>/ te\<*<15>*>/ dasà\<*<15>*>/ ti\<*<16>*>/. [PAööâSAKâSAðGAHITO-VAGGO.] CVII. 1. Tayo 'me bhikkhave dhammà. Katame tayo? 2. Ràgo, doso, moho. Ime kho bhikkhave tayo dhammà. Imesaü kho bhik- khave tiõõaü dhammànaü pahànàya tayo dhammà bhàve- tabbà. Katame tayo? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. M6. M7. S. 2 omitted by S. 3 T. M6. M7 -cchi. 4 M6. M7 vàvattayi; T. vàvatti. 5 Ph. -vaggass' uddànaü. 6 T. M6. M7 catuttho; S. pa¤camo. 7 M. tassa; T. M6. M7 vaggassa udd- 8 Ph. -saü. 9 M6 anicca; M. nicca; Ph. sànicca. 10 M. Ph. dukkha. 11 Ph. ni. 12 omitted by M. 13 M. anavatti ukkhittà si atammayo; Ph. anuyuvatti. 14 S. bhavà-; M. -vàtaõhày- 15 M. ekàdasà; M6 te sà. 16 S. adds Dutiyapaõõàsako niññhito. >/ #<[page 446]># %<446 Aïguttara-Nikàya. CVII. 3-CX. 2>% 3. Ràgassa pahànàya asubhà bhàvetabbà, dosassa pahà- nàya mettà bhàvetabbà, mohassa pahànàya pa¤¤à bhàve- tabbà. Imesaü kho bhikkhave tiõõaü dhammànaü pahànàya ime tayo dhammà bhàvetabbà ti. CVIII. 1. Tayo 'me bhikkhave dhammà. Katame tayo? 2. Kàyaduccaritaü, vacãduccaritaü, manoduccaritaü. Ime kho\<*<1>*>/ bhikkhave tayo dhammà. Imesaü kho bhik- khave tiõõaü dhammànaü pahànàya tayo dhammà bhàve- tabbà. Katame tayo? 3. Kàyaduccaritassa pahànàya kàyasucaritaü bhàvetab- baü, vacãduccaritassa pahànàya vacãsucaritaü bhàvetab- baü, manoduccaritassa pahànàya manosucaritaü bhàve- tabbaü. Imesaü kho\<*<1>*>/ bhikkhave tiõõaü dhammànaü pahànàya ime tayo dhammà bhàvetabbà ti. CIX. 1. Tayo 'me bhikkhave dhammà. Katame tayo? 2. Kàmavitakko, vyàpàdavitakko, vihiüsàvitakko. Ime kho\<*<1>*>/ bhikkhave tayo dhammà. Imesaü kho bhik- khave tiõõaü dhammànaü pahànàya tayo dhammà bhàve- tabbà. Katame tayo? 3. Kàmavitakkassa pahànàya nekkhammavitakko\<*<2>*>/ bhàve- tabbo, vyàpàdavitakkassa pahànàya avyàpàdavitakko bhàve- tabbo, vihiüsàvitakkassa pahànàya avihiüsàvitakko bhàve- tabbo. Imesaü kho bhikkhave tiõõaü dhammànaü pahànàya ime\<*<3>*>/ tayo dhammà bhàvetabbà ti\<*<3>*>/. CX. 1. Tayo 'me bhikkhave dhammà. Katame tayo? 2. Kàmasa¤¤à, vyàpàdasa¤¤à, vihiüsàsa¤¤à. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by Ph. 2 M. nekkhama- 3 omitted by T. >/ #<[page 447]># %% Ime kho bhikkhave tayo dhammà. Imesaü kho bhik- khave tiõõaü dhammànaü pahànàya\<*<1>*>/ tayo dhammà bhàve- tabbà. Katame tayo? 3. Kàmasa¤¤àya\<*<2>*>/ pahànàya nekkhammasa¤¤à\<*<3>*>/ bhàve- tabbà, vyàpàdasa¤¤àya\<*<2>*>/ pahànàya avyàpàdasa¤¤à bhàve- tabbà, vihiüsàsa¤¤àya\<*<2>*>/ pahànàya avihiüsàsa¤¤à bhàve- tabbà. Imesaü kho bhikkhave tiõõaü dhammànaü pahànàya ime tayo dhammà bhàvetabbà ti. CXI. 1. Tayo 'me bhikkhave dhammà. Katame tayo? 2. Kàmadhàtu, vyàpàdadhàtu, vihiüsàdhàtu. Ime kho bhikkhave tayo dhammà. Imesaü kho bhik- khave tiõõaü dhammànaü pahànàya tayo\<*<4>*>/ dhammà bhàve- tabbà. Katame tayo? 3. Kàmadhàtuyà pahànàya nekkhammadhàtu\<*<3>*>/ bhàvetabbà, vyàpàdadhàtuyà pahànàya avyàpàdadhàtu bhàvetabbà, vi- hiüsàdhàtuyà pahàõàya avihiüsàdhàtu bhàvetabbà. Imesaü kho bhikkhave tiõõaü dhammànaü pahànàya ime tayo dhammà bhàvetabbà ti. CXII. 1. Tayo 'me bhikkhave dhammà. Katame tayo? 2. Assàdadiññhi, attànudiññhi, micchàdiññhi. Ime kho bhikkhave tayo dhammà. Imesaü kho bhik- khave tiõõaü dhammànaü pahànàya tayo dhammà bhàve- tabbà. Katame tayo? 3. Assàdadiññhiyà pahànàya aniccasa¤¤à bhàvetabbà, attànudiññhiyà pahànàya anattasa¤¤à bhàvetabbà, micchà- diññhiyà pahànàya sammàdiññhi bhàvetabbà. Imesaü kho bhikkhave tiõõaü dhammànaü pahànàya ime tayo dhammà bhàvetabbà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. Ph. insert ime. 2 T. M6. M7 -sa¤¤à- 3 M. nekkhama- 4 M7 tayo 'me. >/ #<[page 448]># %<448 Aïguttara-Nikàya. CXIII. 1-CXV. 2>% CXIII. 1. Tayo 'me bhikkhave dhammà. Katame tayo? 2. Arati, vihiüsà\<*<1>*>/, adhammacariyà. Ime kho bhikkhave tayo dhammà. Imesaü kho bhik- khave tiõõaü dhammànaü pahànàya\<*<2>*>/ tayo dhammà bhàve- tabbà. Katame tayo? 3. Aratiyà pahànàya mudità bhàvetabbà, vihiüsàya\<*<3>*>/ pa- hànàya avihiüsà bhàvetabbà, adhammacariyàya pahànàya dhammacariyà\<*<4>*>/ bhàvetabbà\<*<4>*>/. Imesam kho bhikkhave tiõõaü dhammànaü pahànàya ime tayo dhammà bhàvetabbà ti. CXIV. 1. Tayo 'me bhikkhave dhammà. Katame tayo? 2. Asantuññhità, asampaja¤¤aü\<*<5>*>/, mahicchatà. Ime kho bhikkhave tayo dhammà. Imesaü kho bhik- khave tiõõaü dhammànaü pahànàya\<*<6>*>/ tayo dhammà bhàve- tabbà. Katame tayo? 3. Asantuññhitàya pahànàya santuññhità bhàvetabbà, asam- paja¤¤assa pahànàya sampaja¤¤aü bhàvetabbaü, mahic- chatàya pahànàya appicchatà bhàvetabbà. Imesaü kho bhikkhave tiõõaü dhammànaü pahànàya ime tayo dhammà bhàvetabbà ti. CXV. 1. Tayo 'me\<*<7>*>/ bhikkhave dhammà. Katame tayo? 2. Dovacassatà, pàpamittatà, cetaso vikkhepo\<*<8>*>/. Ime kho bhikkhave tayo dhammà. Imesaü kho bhik- khave tiõõaü dhammànaü pahànàya tayo dhammà bhàve- tabbà. Katame tayo? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. vihesà. 2 T. M6. M7 insert ime. 3 M. vihesàya. 4 omitted by M7. 5 M7 -¤atà. 6 T. inserts ime. 7 omitted by T. 8 T. vicchepo. >/ #<[page 449]># %% 3. Dovacassatàya pahànàya sovacassatà bhàvetabbà, pà- pamittatàya pahànàya kalyàõamittatà bhàvetabbà, cetaso vikkhepassa pahànàya ànàpàõassati\<*<1>*>/ bhàvetabbà. Imesaü kho bhikkhave tiõõaü dhammànaü pahànàya ime tayo dhammà bhàvetabbà ti. CXVI. 1. Tayo 'me bhikkhave dhammà. Katame tayo? 2. Uddhaccaü, asaüvaro, pamàdo. Ime kho bhikkhave tayo dhammà. Imesaü kho bhik- khave tiõõaü dhammànaü pahànàya tayo dhammà bhàve- tabbà. Katame tayo? 3. Uddhaccassa pahànàya samatho\<*<2>*>/ bhàvetabbo, asaü- varassa pahànàya saüvaro bhàvetabbo, pamàdassa pahà- nàya appamàdo bhàvetabbo. Imesaü kho bhikkhave tiõõaü dhammànaü pahànàya ime tayo dhammà bhàvetabbà ti. Tikavaggo\<*<3>*>/ ekàdasamo\<*<4>*>/. Tass\<*<5>*>/' uddànaü: Ràga-duccarita-vitakka\<*<6>*>/-sa¤¤à-dhàtå ti vuccati\<*<7>*>/. Assàda\<*<8>*>/-arati-tuññhi-dovaca-uddhaccena vaggo ti. CXVII. 1. Cha bhikkhave dhamme appahàya abhabbo kàye kàyànupassã viharituü. Katame cha? 2. Kammàràmataü, bhassàràmataü, niddàràmataü, saï- gaõikàràmataü, indriyesu aguttadvàrataü, bhojane amat- ta¤¤utaü. Ime kho bhikkhave cha dhamme appahàya abhabbo kàye kàyànupassã viharituü. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ph. T. M6. M7 -pàõasati. 2 T. samaññho. 3 M. Tikka-; T. M7 Kitti-; M6 Tinna-; Ph. Tikkavaggass' uddànaü. 4 T. M6. M7 pa¤camo; S. pañhamo. 5 M. tassa; T. M6. M7 vaggassa udd- 6 T. katamà. 7 S. pavuccati. 8 T. M6. M7 assaddhi. >/ #<[page 450]># %<450 Aïguttara-Nikàya. CXVII. 3-CXIX. 1>% 3. Cha bhikkhave dhamme bhabbo kàye kàyànupassã viharituü. Katame cha? 4. Kammàràmataü, bhassàràmataü, niddàràmataü, saï- gaõikàràmataü, indriyesu aguttadvàrataü, bhojane amat- ta¤¤utaü. Ime kho bhikkhave cha dhamme pahàya bhabbo kàye kàyànupassã viharitun ti\<*<1>*>/. CXVIII. 1. Cha bhikkhave dhamme appahàya abhabbo ajjhattaü kàye\<*<2>*>/ . . . pe\<*<3>*>/ . . . bahiddhà kàye . . .\<*<4>*>/ ajjhattabahiddhà kàye . . .\<*<4>*>/ vedanàsu\<*<5>*>/ . . .\<*<4>*>/ ajjhattaü\<*<6>*>/ vedanàsu\<*<6>*>/ . . . ba- hiddhà vedanàsu . . .\<*<4>*>/ ajjhattabahiddhà vedanàsu . . .\<*<4>*>/ citte\<*<7>*>/ . . .\<*<4>*>/ ajjhattaü\<*<6>*>/ citte\<*<6>*>/ . . . bahiddhà citte . . .\<*<4>*>/ aj- jhattabahiddhà citte . . .\<*<4>*>/ dhammesu\<*<8>*>/ . . .\<*<4>*>/ ajjhattaü\<*<6>*>/ dhammesu\<*<6>*>/ . . . bahiddhà dhammesu . . .\<*<4>*>/ ajjhattabahiddhà dhammesu dhammànupassã viharituü. Katame cha? 2. Kammàràmataü, bhassàràmataü, niddàràmataü, saï- gaõikàràmataü, indriyesu aguttadvàrataü, bhojane amat- ta¤¤utaü . . . Ime kho bhikkhave cha dhamme pahàya\<*<10>*>/ bhabbo\<*<10>*>/ aj- jhattabahiddhà dhammesu dhammànupassã viharitun ti. CXIX. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato Tapusso gahapati Tathàgate niññhaü gato amataddaso amataü sacchikatvà iriyati. Katamehi chahi? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by M. Ph.; S. does not separate the single suttas, whereas M. indicates them by the correspondent cardinals. 2 omitted by T. M6. M7; S. follows a different mode of abbreviating. 3 M. la; omitted by Ph. 4 M. la. 5 M. ajjhattam ve- 6 omitted by M. 7 M. ajjhattaü citte. 8 M. ajjhattam dh- 9 S. has quite rightly appahàya abh-, for it distinguishes the two tenets; also Ph. has app- abh-, but wrongly, because it combines them. >/ #<[page 451]># %% 2. Buddhe aveccappasàdena, dhamme aveccappasàdena, saïghe aveccappasàdena, ariyena sãlena, ariyena ¤àõena, ariyàya vimuttiyà. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato Tapusso gahapati Tathàgate niññhaü gato amataddaso amataü sacchikatvà iriyatã ti. CXX. 1. Chahi bhikkhave dhammehi samannàgato Bhalliko gahapati . . .\<*<1>*>/ Sudatto gahapati Anàthapiõóiko . . . Citto gahapati Macchikàsaõóiko\<*<2>*>/ . . . Hatthako âëavako\<*<3>*>/ . . . Mahànàmo Sakko . . . Uggo gahapati Vesàliko . . . Ug- gato\<*<4>*>/ gahapati . . . Såro\<*<5>*>/ Ambaññho . . . Jãvako Komàra- bhacco . . . Nakulapità\<*<6>*>/ gahapati . . . Tavakaõõiko\<*<7>*>/ ga- hapati . . . Påraõo gahapati . . . Isidatto gahapati . . . Sandhàno\<*<8>*>/ gahapati . . . Vijayo\<*<9>*>/ gahapati . . . Vajjiya- mahito\<*<10>*>/ gahapati . . . Meõóako\<*<11>*>/ gahapati . . . Vàseññho\<*<12>*>/ upàsako, Ariññho upàsako, Sàraggo\<*<13>*>/ upàsako Tathàgate niññhaü gato amataddaso amataü sacchikatvà iriyati. Katamehi chahi? 2. Buddhe aveccappasàdena, dhamme aveccappasàdena, saïghe aveccappasàdena, ariyena sãlena, ariyena ¤àõena, ariyàya vimuttiyà. Imehi kho bhikkhave chahi dhammehi samannàgato Sà- raggo\<*<14>*>/ upàsako Tathàgate niññhaü gato amataddaso ama- taü sacchikatvà iriyatã ti. CXXI. 1. Ràgassa\<*<15>*>/ bhikkhave abhi¤¤àya cha dhammà bhàve- tabbà. Katame cha? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 T. M6. M7 pe. 2 M. Ph. Saccakapaõóito. 3 M. âëà-; Ph. has Sittarako Aëam eva instead of Ha- âë-; M7 gahapatiko âëavako. 4 M. Uggàto. 5 M. M6. M7 Suro; Ph. Såro Kammañho. 6 T. Nakuli- 7 T. Tavaõõiko; Ph. Tavakiõõoko. 8 M. -tàno; T. -dhàgo. 9 M. Ph. Vicayo. 10 M. Vijayamàhiko; omitted by Ph. 11 M. Ph. Meõóiko. 12 M7 Seññho; Ph. Visiññho. 13 Ph. Sàrakkho; T. M7 Saraho (or Sarabho); S. Sàdatto. 14 T. M7 Saraho; M6 Sarabho; S. Sàdatto. 15 in Ph. this sutta is missing. >/ #<[page 452]># %<452 Aïguttara-Nikàya. CXXI. 2-CXXIV. 2>% 2. Dassanànuttariyaü, savanànuttariyaü, làbhànuttari- yaü, sikkhànuttariyaü, pàricariyànuttariyaü, anussatà- nuttariyaü. Ràgassa bhikkhave abhi¤¤àya ime cha dham- mà bhàvetabbà ti. CXXII. 1. Ràgassa bhikkhave abhi¤¤àya cha dhammà bhàve- tabbà. Katame cha? 2. Buddhànussati, dhammànussati\<*<1>*>/, saïghànussati, sãlà- nussati\<*<2>*>/, càgànussati, devatànussati. Ràgassa bhikkhave abhi¤¤àya ime cha dhammà bhàvetabbà ti. CXXIII. 1. Ràgassa bhikkhave abhi¤¤àya cha dhammà bhàve- tabbà. Katame cha? 2. Aniccasasa¤¤à, anicce dukkhasa¤¤à, dukkhe anatta- sa¤¤à, pahànasa¤¤à\<*<1>*>/, viràgasa¤¤à, nirodhasa¤¤à. Ràgassa bhikkhave abhi¤¤àya ime cha dhammà bhàvetabbà ti. CXXIV. 1. Ràgassa bhikkhave\<*<3>*>/ pari¤¤àya . . . pe\<*<4>*>/ . . . pari- kkhayàya . . .\<*<5>*>/ pahànàya khayàya vayàya viràgàya niro- dhàya càgàya pañinissaggàya cha\<*<6>*>/ dhammà bhàvetabbà . . .\<*<7>*>/ 2. Dosassa . . .\<*<5>*>/ mohassa kodhassa upanàhassa mak- khassa palàsassa\<*<8>*>/ issàya macchariyassa màyàya sàñhey- yassa\<*<9>*>/ thambhassa sàrambhassa mànassa atimànassa ma- dassa pamàdassa abhi¤¤àya . . .\<*<5>*>/ pari¤¤àya parikkhayàya pahànàya\<*<1>*>/ khayàya\<*<1>*>/ vayàya viràgàya nirodhàya càgàya pañinissaggàya . . . pe\<*<4>*>/ . . . ime\<*<10>*>/ cha dhammà bhàvetabbà ti. Idam avoca Bhagavà. Attamanà te bhikkhå Bhagavato bhàsitaü abhinandun ti. Chakkanipàto\<*<11>*>/ samatto\<*<11>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 omitted by T. 2 omitted by M7. 3 T. M6. M7 insert abhiü¤àya. 4 S. pe; omitted by Ph. T. M6. M7. 5 M. la; Ph. omits ime. 6 T. cha ime; M6. S. ime cha. 7 S. pe. 8 S. paë- 9 M. Ph. S. sàth- 10 S. inserts kho bhikkhave. 11 M. omits chakka- sa-; Ph. has -nipàtaü samattaü, then paripuõõaniññhitaü; S. -nipàto niññhito; M6 adds siddhir astu. >/