Anguttara-Nikaya of the Sutta-Pitaka, Part II. Catukkanipata Based on the edition by R. Morris, London : Pali Text Society 1888 (reprinted 1976). Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ANNOTATED VERSION #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS *<...>* = SUPERSCRIPT \<...>\ = REDLINE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ AÇguttara-NikÃya Vol. II #<[page 001]># %< 1>% [AÇguttara-NikÃya CATUKKA-NIPùTA] NAMO TASSA BHAGAVATO ARAHATO SAMMùSAMBUDDHASSA. 1.\<*<1>*>/ 1. Evaæ me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà VajjÅsu viharati Bhaï¬agÃme. Tatra kho Bhagavà bhikkhÆ Ãman- tesi:--Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhÆ Bhagavato paccassosuæ. Bhagavà etad avoca : 2. Catunnaæ bhikkhave dhammÃnaæ ananubodhà appa- Âivedhà evam idaæ dÅgham addhÃnaæ sandhÃvitaæ saæsa- ritaæ mama¤ c' eva tumhÃka¤ ca. Katamesaæ catunnaæ? 3. Ariyassa bhikkhave sÅlassa ananubodhà appaÂivedhà evam idaæ dÅgham addhÃnaæ sandhÃvitaæ saæsaritaæ mama¤ c' eva tumhÃka¤ ca. Ariyassa bhikkhave samÃ- dhissa ananubodhà appaÂivedhà . . . pe . . . AriyÃya bhikkhave pa¤¤Ãya ananubodhà appaÂivedhà . . . pe . . . AriyÃya bhikkhave vimuttiyà ananubodhà appaÂivedhà evam idaæ dÅgham addhÃnaæ sandhÃvitaæ saæsaritaæ mama¤ c' eva tumhÃka¤ ca. 4. Tayidaæ bhikkhave ariyaæ sÅlaæ anubuddhaæ paÂi- viddhaæ, ariyo samÃdhi anubuddho paÂividdho, ariyà pa¤¤Ã anubuddhà paÂividdhÃ, ariyà vimutti anubuddhà paÂividdhÃ, ucchinnà bhavataïhà khÅïà bhavanetti, n' atthi dÃni punabbhavo ti. 5. Idam avoca Bhagavà idaæ vatvà Sugato athÃparaæ etad avoca satthÃ' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 This sutta occurs in M. P. S. IV. 2-3. >/ #<[page 002]># %<2 A§GUTTARA-NIKùYA.>% SÅlaæ samÃdhi pa¤¤Ã ca vimutti ca anuttarà Anubuddhà ime dhammà Gotamena yasassinà Iti Buddho abhi¤¤Ãya dhammam akkhÃsi bhikkhÆnaæ Dukkhass' antakaro satthà cakkhumà parinibbuto ti. 2. 1. Catuhi bhikkhave dhammehi asamannÃgato imasmà dhammavinayà papatito ti vuccati. Katamehi catuhi? Ariyena bhikkhave sÅlena asamannÃgato imasmà dham- mavinayà papatito ti vuccati. Ariyena bhikkhave samÃ- dhinà asamannÃgato . . . pe . . . AriyÃya bhikkhave pa¤- ¤Ãya asamannÃgato . . . pe . . . AriyÃya bhikkhave vimuttiyà asamannÃgato imasmà dhammavinayà papatito ti vuccati. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi asamannÃgato imasmà dhammavinayà papatito ti vuccati. 2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato imasmà dhammavinayà apapatito ti vuccati. Katamehi catuhi? Ariyena bhikkhave sÅlena samannÃgato imasmà dham- mavinayà apapatito ti vuccati. Ariyena bhikkhave samÃdhinà samannÃgato . . . pe . . . AriyÃya bhikkhave pa¤¤Ãya samannÃgato . . . pe . . . AriyÃya bhikkhave vimuttiyà samannÃgato imasmà dha- mmavinayà apapatito ti vuccati. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato imasmà dhammavinayà apapatito ti vuccatÅti. Cutà patanti patità giddhà ca punar Ãgatà Kataæ kiccaæ ratam\<*<1>*>/ rammaæ\<*<2>*>/ sukhenÃnvÃgataæ suk- han ti\<*<3>*>/. 3.4 1. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato bÃlo avyatto asappuriso khataæ upahataæ attÃnaæ pariharati sÃvajjo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. Tr. ratÃ. 2 B. K. dhammaæ. 3 See Th. I. 63. 4 Compare III. 9. >/ #<[page 003]># %< BHA×ÖAGùMA-VAGGA. 3>% ca hoti sÃnuvajjo vi¤¤Ænaæ bahu¤ ca apu¤¤aæ pasavati. Katamehi catuhi? Ananuvicca apariyogÃhetvà avaïïÃrahassa vaïïaæ bhÃ- sati, ananuvicca apariyogÃhetvà vaïïÃrahassa avaïïaæ bhÃsati, ananuvicca apariyogÃhetvà appasÃdanÅye ÂhÃne pa- sÃdaæ upadaæseti, ananuvicca apariyogÃhetvà pasÃdanÅye ÂhÃne appasÃdaæ upadaæseti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato avyat- to asappuriso khataæ upahataæ attÃnaæ pariharati sÃvajjo ca hoti sÃnuvajjo ca vi¤¤Ænaæ bahu¤ ca apu¤¤aæ pasavati. 2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato paï¬ito vyatto sappuriso akkhataæ anupahataæ attÃnaæ pariharati anavajjo ca hoti ananuvajjo ca vi¤¤Ænaæ bahu¤ ca pu¤- ¤aæ pasavati. Katamehi catuhi? Anuvicca pariyogÃhetvà avaïïÃrahassa avaïïaæ bhÃ- sati, anuvicca pariyogÃhetvà vaïïÃrahassa vaïïaæ bhÃ- sati, anuvicca pariyogÃhetvà appasÃdanÅye ÂhÃne appasÃdaæ upadaæseti, anuvicca pariyogÃhetvà pasÃdanÅye ÂhÃne pa- sÃdaæ upadaæseti. Imehi kho bhikkhave catuhi dham- mehi samannÃgato paï¬ito vyatto sappuriso akhataæ anu- pahataæ attÃnaæ anavajjo ca hoti ananuvajjo ca vi¤¤Ænaæ bahu¤ ca pu¤¤aæ pasavatÅti. 3. Yo nindiyaæ\<*<1>*>/ pasaæsati Taæ và nindati yo pasaæsiyo VicinÃti mukhena so kaliæ Kalinà tena sukhaæ na vindati Appamatto ayaæ kali Yo akkhesu dhanaparÃjayo SabbassÃpi sahÃpi attanà Ayam eva mahantataro\<*<2>*>/ kali Yo sugatesu manaæ padosaye. Sataæ sahassÃnaæ nirabbudÃnaæ Chattiæsa\<*<3>*>/ ca pa¤ca ca\<*<4>*>/ abbudÃni\<*<5>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 All these verses recur S×. III. 10. 2-4. p. 124; S. vi. 1. 9. p. 149. 2 B. K. mahattataro. 3 B. K., S. Tr. chattiæsati. S. M. chattiæsatiæ pa¤ca ca. 4 Omitted by B. K., B. Ph. 5 B. K. nirabbudÃni. >/ #<[page 004]># %<4 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Yam ariyagarahÅ\<*<1>*>/ nirayaæ upeti VÃcaæ mana¤ ca païidhÃya pÃpakan ti\<*<2>*>/. 4. 1. Catusu bhikkhave micchÃpaÂipajjamÃno bÃlo avyatto asappuriso khataæ upahataæ attÃnaæ pariharati sÃvajjo ca hoti sÃnuvajjo ca vi¤¤Ænaæ bahu¤ ca apu¤¤aæ pasavati. Katamesu catusu? MÃtari bhikkhave micchÃpaÂipajjamÃno bÃlo avyatto asap- puriso khataæ upahataæ attÃnaæ pariharati sÃvajjo ca hoti sÃnuvajjo ca vi¤¤Ænaæ bahu¤ ca apu¤¤aæ pasavati, pitari bhikkhave micchÃpaÂipajjamÃno . . . pe . . . Ta- thÃgate bhikkhave micchÃpaÂipajjamÃno . . . pe . . . Ta- thÃgatasÃvake bhikkhave micchÃpaÂipajjamÃno bÃlo avyatto asappuriso khataæ upahataæ attÃnaæ pariharati sÃvajjo ca hoti sÃnuvajjo ca vi¤¤Ænaæ bahu¤ ca apu¤¤aæ pasa- vati. Imesu kho bhikkhave micchÃpaÂipajjamÃno bÃlo . . . bahu¤ ca apu¤¤aæ pasayati. 2. Catusu bhikkhave sammÃpaÂipajjamÃno paï¬ito vyatto sappuriso akkhataæ anupahataæ attÃnaæ pariharati anavajjo ca hoti ananuvajjo ca vi¤¤Ænaæ bahu¤ ca pu¤¤aæ pasavati. Katamesu catusu? MÃtari bhikkhave sammÃpaÂipajjamÃno paï¬ito vyatto sappuriso akkhataæ anupahataæ attÃnaæ pariharati ana- vajjo ca hoti ananuvajjo ca vi¤¤unaæ bahu¤ ca pu¤¤aæ pasavati, pitari bhikkhave sammÃpaÂipajjamÃno . . . pe . . . TathÃgate bhikkhave sammÃpaÂipajjamÃno . . . pe . . . TathÃgatasÃvake bhikkhave sammÃpaÂipajjamÃno paï- ¬ito vyatto sappuriso akkhataæ anupahataæ attÃnaæ pari- harati anavajjo ca hoti ananuvajjo ca vi¤¤Ænaæ bahu¤ ca pu¤¤aæ pasavati. Imesu kho bhikkhave sammÃpaÂipajja- mÃno paï¬ito . . . bahu¤ ca pu¤¤aæ pasavatÅti. 3. MÃtari pitari cÃpi yo micchà paÂipajjati TathÃgate và Sambuddhe athavà tassa sÃvake \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. Ph. ariyagarahÅ taæ. 2 B. Ph. asappuriso vÃcaæ na vÃya pÃpakan ti. >/ #<[page 005]># %< BHA×ÖAGùMA-VAGGA. 5>% Bahu¤ ca so pasavati apu¤¤aæ tÃdiso naro. TÃya\<*<1>*>/ adhammacÃriyÃya mÃtÃpitÆsu paï¬ità Idh' eva\<*<2>*>/ naæ garahanti peccÃpÃya¤\<*<3>*>/ ca gacchati. MÃtari pitari cÃpi yo sammà paÂipajjati TathÃgate và Sambuddhe athavà tassa sÃvake Bahu¤ ca so pasavati pu¤¤aæ etÃdiso naro. TÃya naæ dhammacÃriyÃya mÃtÃpitÆsu paï¬ità Idh' eva\<*<2>*>/ naæ pasaæsanti pecca sagge\<*<4>*>/ pamodantÅti. 5.\<*<5>*>/ 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? AnusotagÃmÅ puggalo, paÂisotagÃmÅ puggalo, Âhitatto puggalo, tiïïo pÃraÇgato thale tiÂÂhati brÃhmaïo. Katamo ca bhikkhave anusotagÃmÅ puggalo? Idha bhikkhave ekacco puggalo kÃme ca paÂisevati pÃ- pa¤ ca kammaæ karoti. Ayaæ vuccati bhikkhave anuso- tagÃmÅ puggalo. Katamo ca bhikkhave paÂisotagÃmÅ puggalo? Idha bhikkhave ekacco puggalo kÃme ca na paÂisevati pÃpa¤ ca kammaæ na karoti, sahÃpi dukkhena sahÃpi do- manassena assumukho pi rudamÃno paripuïïaæ parisud- dhaæ brahmacariyaæ carati. Ayaæ vuccati bhikkhave paÂisotagÃmÅ puggalo. Katamo ca bhikkhave Âhitatto puggalo? Idha bhikkhave ekacco puggalo pa¤cannaæ orambhÃgi- yÃnaæ sa¤¤ojanÃnaæ parikkhayà opapÃtiko hoti tattha- parinibbÃyÅ anÃvattidhammo tasmà lokÃ. Ayaæ vuccati bhikkhave Âhitatto puggalo. Katamo ca bhikkhave puggalo tiïïo pÃraÇgato thale tiÂÂhati brÃhmaïo? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 All the MSS. of text read TÃya naæ, &c. S. Com. omits naæ which is against the metre. 2 S. M. S. Tr. Idha ceva. 3 B. K. peccÃpÃyaæ. 4 B. Ph. sagge ca, B. K. pacca sagge. 5 Recurs P. P. iv. 27. >/ #<[page 006]># %<6 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Idha bhikkhave ekacco puggalo ÃsavÃnaæ khayà anÃ- savaæ ceto-vimuttiæ pa¤¤Ã-vimuttiæ diÂÂh' eva dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati. Ayaæ vuccati bhikkhave puggalo tiïïo pÃraÇgato thale tiÂÂhati brÃhmaïo. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 2. Ye keci kÃmesu asa¤¤atà janà avÅtarÃgà idha kÃmabhogino Punappunaæ jÃti-jarÆpagÃmÅ te taïhÃdhipannà anusotagÃmino Tasmà hi dhÅro idh' upaÂÂhità sati kÃme ca pÃpe ca asevamÃno SahÃpi dukkhena paheyya kÃme paÂisotagÃmÅti tam Ãhu puggalaæ. 3. Yo ve kilesÃni pahÃya pa¤ca paripuïïasekho apahÃnadhammo\<*<1>*>/ Cetovasippatto\<*<2>*>/ samÃhitindriyo sa ve Âhitatto ti naro pavuccati ParovarÃ\<*<3>*>/ yassa samecca dhammà vidhÆpità atthagatà na santi Sa vedagÆ vusitabrahmacariyo\<*<4>*>/ lokantagÆ pÃragato ti vuccati. 6.\<*<5>*>/ CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Appassuto sutena anuppanno, appassuto sutena uppanno, bahussuto sutena anuppanno\<*<6>*>/, bahussuto sutena uppanno. Katha¤ ca bhikkhave puggalo appassuto hoti sutena anuppanno? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. aparihÃnadhammo; S. D., S. T., S. M. asabhÃnadhammo. 2 So in all the MSS. 3 B. K. paroparÃ. 4 B. K. sace muni vusita-. 5 Recurs P. P. iv. 28. 6 B. K. anupapanno. >/ #<[page 007]># %< BHA×ÖAGùMA-VAGGA. 7>% Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa appakaæ sutaæ hoti suttaæ geyyaæ veyyÃkaraïaæ gÃthà udÃnaæ itivutta- kaæ jÃtakaæ abbhutadhammaæ vedallaæ, so tassa appa- kassa sutassa na attham a¤¤Ãya na dhammam a¤¤Ãya dhammÃnudhammapaÂipanno hoti. Evaæ kho {bhikkhave} puggalo appassuto hoti sutena anuppanno. Katha¤ ca bhikkhave puggalo appassuto hoti sutena uppanno? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa appakaæ sutaæ hoti suttaæ . . . vedallaæ, so tassa appakassa sutassa attham a¤¤Ãya dhammam a¤¤Ãya dhammÃnudhamma- patipanno hoti. Evaæ kho bhikkhave puggalo appassuto hoti sutena uppanno. Katha¤ ca bhikkhave puggalo bahussuto hoti sutena anuppanno? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa bahukaæ sutaæ hoti suttaæ . . . vedallaæ, so tassa bahukassa sutassa na attham a¤¤Ãya na dhammam a¤¤Ãya dhammÃnudhamma- paÂipanno hoti. Evaæ kho bhikkhave puggalo bahussuto hoti sutena anuppanno. Katha¤ ca bhikkhave puggalo bahussuto hoti sutena uppanno? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa bahukaæ sutaæ hoti suttaæ . . . vedallaæ, so tassa bahukassa sutassa attham a¤¤Ãya dhammam a¤¤Ãya dhammÃnudhamma- paÂipanno hoti. Evam kho bhikkhave puggalo bahussuto hoti sutena uppanno. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 2. Appassuto pi ce hoti sÅlesu asamÃhito Ubhayena naæ garahanti sÅlato ca sutena ca. Appassuto pi ce hoti sÅlesu susamÃhito SÅlato naæ pasaæsanti nÃssa\<*<1>*>/ sampajjate sutaæ. Bahussuto pi ce hoti sÅlesu asamÃhito SÅlato naæ garahanti nÃssa\<*<2>*>/ sampajjate sutaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. nassa. 2 B. K., S. Tr. tassa. >/ #<[page 008]># %<8 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Bahussuto pi ce hoti sÅlesu susamÃhito Ubhayena naæ pasaæsanti sÅlato ca sutena ca. Bahussutaæ dhammadharaæ sappa¤¤aæ BuddhasÃva- kaæ Nekkhaæ\<*<1>*>/ jambonadass' eva ko taæ ninditum arahati DevÃpi naæ pasaæsanti BrahmunÃpi pasaæsito ti. 7. CattÃro 'me bhikkhave vyattà vinÅtà visÃradà bahussutà dhammadharà dhammÃnudhamma-paÂipannà saÇghaæ sobhenti. Katame cattÃro? Bhikkhu bhikkhave vyatto vinÅto visÃrado bahussuto dhammadharo dhammÃnudhamma-paÂipanno saÇghaæ sobheti, bhikkhunÅ bhikkhave vyattà vinÅtà visÃradà bahus- sutà dhammÃnudhamma-paÂipannà saÇghaæ sobheti, upÃsako bhikkhave vyatto . . . saÇghaæ sobheti, upÃsikà bhikkhave vyattà . . . saÇghaæ sobheti. Ime kho bhikkhave cattÃro vyattà vinÅtà visÃradà bahussutà dhammadharà dhammÃnudhamma-paÂipannà saÇghaæ sobhenti. Yo hoti vyatto ca visÃrado ca bahussuto dhammadharo ca hoti Dhammassa hotÅ anudhammacÃrÅ sa\<*<2>*>/ tÃdiso vuccati saÇghasobhano\<*<3>*>/ Bhikkhu ca sÅlasampanno bhikkhunÅ ca bahussutà UpÃsako ca yo saddho yà ca saddhà upÃsikà Ete kho saÇghaæ sobhenti ete hi saÇghasobhanà ti. 8. CattÃr' imÃni bhikkhave TathÃgatassa vesÃrajjÃni yehi vesÃrajjehi samannÃgato TathÃgato ÃsabhaïÂhÃnam\<*<4>*>/ pati- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. nikkhaæ. 2 B. K. omits sa. 3 B. K. sobhaïo. 4 See Sum. 31, AnÃgata v. 67 and MN. 12. 71-2. >/ #<[page 009]># %< BHA×ÖAGùMA-VAGGA. 9>% jÃnÃti parisÃsu sÅhanÃdaæ nadati brahmacakkaæ pavatteti. KatamÃni cattÃri? SammÃsambuddhassa te paÂijÃnato ime dhammà ana- bhisambuddhà ti--tatra vata maæ samaïo và brÃhmaïo và devo và MÃro và Brahmà và koci và lokasmiæ sahadham- mena paÂicodessatÅ\<*<1>*>/ ti--nimittam etaæ bhikkhave na sama- nupassÃmi. Etam p' ahaæ\<*<2>*>/ bhikkhave nimittaæ asam- anupassanto khemappatto abhayappatto vesÃrajjappatto viharÃmi; khÅïÃsavassa te paÂijÃnato ime Ãsavà aparikkhÅïà ti--tatra vata maæ samaïo và brÃhmaïo và . . . paÂico- dessatÅti nimittam etaæ bhikkhave na samanupassÃmi. Etam p' ahaæ\<*<2>*>/ bhikkhave nimittaæ samanupassanto khemappatto abhayappatto vesÃrajjappatto viharÃmi; ye kho pana\<*<3>*>/ te antarÃyikà dhammà vuttà te paÂisevato nÃlaæ antarÃyÃyÃti--tatra vata maæ samaïo và brÃhmaïo . . . paÂicodessatÅti nimittam etaæ bhikkhave na samanupas- sÃmi . . . viharÃmi; yassa kho pana te atthÃya dhammo desito so na niyyÃti takkarassa sammà dukkhakkhayÃyÃti-- tatra vata maæ samaïo và {brÃhmaïo} . . . paÂicodessatÅti nimittam etaæ bhikkhave na samanupassÃmi . . . viha- rÃmi. ImÃni kho bhikkhave cattÃri TathÃgatassa vesÃra- jjÃni yehi vesÃrajjehi samannÃgato TathÃgato ÃsabhaïÂhÃ- naæ paÂijÃnÃti parisÃsu sÅhanÃdaæ nadati brahmacakkaæ pavatteti. Ye keci me vÃdapathà puthussità yaæ nissità samaïabrÃhmaïà ca TathÃgatam patvà na te bhavanti visÃradaæ vÃdapathÃti vuttaæ\<*<4>*>/ Yo dhammacakkam abhibhuyya kevalim\<*<5>*>/ pavattayi sabbabhÆtÃnukampÅ Taæ tÃdisaæ devamanussa-seÂÂhaæ sattà namassanti bhavassa pÃragun\<*<6>*>/ ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. paÂicodissati. 2 B. K. Etam ahaæ. 3 B. K. ye ca kho pan' ete. 4 SS. vattaæ. 5 B. K. kevalo. 6 B. K. bhavapÃragun. >/ #<[page 010]># %<10 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 9. CattÃro 'me bhikkhave taïhuppÃdà yattha bhikkhuno taïhà uppajjamÃnà uppajjati. Katame cattÃro? CÅvarahetu và bhikkhave bhikkhuno taïhà uppajjamÃnà uppajjati, piï¬apÃtahetu và . . . senÃsanahetu và . . . itibhavÃbhavahetu và bhikkhave bhikkhuno taïhà uppaj- jamanà uppajjati. Ime kho bhikkhave cattÃro taïhuppÃdà yattha bhikkhuno taïhà uppajjamÃnà uppajjatÅti. TaïhÃdutiyo puriso dÅgham addhÃnaæ saæsaraæ ItthabhÃva¤¤athÃbhÃvaæ saæsÃram nÃtivattati Etam ÃdÅnavaæ ¤atvà taïhaæ dukkhassa sambhavaæ VÅtataïho anÃdÃno sato bhikkhu paribbaje ti. 10. 1. CattÃro 'me bhikkhave yogÃ. Katame cattÃro? KÃma-yogo, bhava-yogo, diÂÂhi-yogo, avijjÃ-yogo. Katamo ca bhikkhave kÃma-yogo? Idha bhikkhave ekacco kÃmÃnaæ samudaya¤ ca atthagama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti, tassa kÃmÃnaæ samudaya¤ ca atthagama¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ appajÃnato yo kÃmesu kÃmarÃgo kÃmanandÅ kÃmasneho kÃmamucchà kÃmapipÃsà kÃmapariÊÃho kÃmajjhosÃnaæ kÃmataïhà sÃnuseti--ayaæ vuccati bhikkhave kÃmayogo. Iti kÃmayogo; bhavayogo ca kathaæ hoti? Idha bhikkhave ekacco bhavÃnaæ samudaya¤ ca . . . nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti, tassa bhavÃnaæ samudaya¤ ca . . . nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ appajÃ- nato yo bhavesu bhavarÃgo bhavanandÅ bhavasneho bhava- mucchà bhavapipÃsà bhavapariÊÃho bhavajjhosÃnaæ bhavataïhà sÃnuseti--ayaæ vuccati bhikkhave bhavayogo. Iti kÃmayogo bhavayogo; diÂÂhiyogo ca kathaæ hoti? Idha bhikkhave ekacco diÂÂhÅnaæ samudaya¤ ca . . . nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti, tassa diÂÂhÅnaæ samudaya¤ ca . . . nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ appajÃnato \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 011]># %< BHA×ÖAGùMA-VAGGA. 11>% yo diÂÂhÅsu diÂÂhirÃgo diÂÂhinandÅ diÂÂhisneho diÂÂhimucchà diÂÂhipipÃsà diÂÂhipariÊÃho diÂÂhi-ajjhosÃnaæ diÂÂhitaïhà sÃnuseti--ayaæ vuccati bhikkhave diÂÂhiyogo. Iti kÃmayogo bhavayogo diÂÂhiyogo; avijjÃyogo ca kathaæ hoti? Idha bhikkhave ekacco channaæ phassÃyatahÃnaæ samu- daya¤ ca . . . nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti, tassa channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ ca . . . nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ appajÃnato yà chasu phassÃyatanesu avijjà a¤¤Ãïaæ sÃnuseti--ayaæ vuccati bhikkhave avijjÃyogo. Iti kÃmayogo bhavayogo diÂÂhiyogo avijjÃyogo. Saæyutto pÃpakehi akusalehi dhammehi saÇkilesehi ponobhavikeki sadarehi dukkhavipÃkehi Ãyatiæ jÃtijarÃ- maraïikehi tasmà ayogakkhemÅ ti vuccati. Ime kho bhik- khave cattÃro yogÃ. 2. CattÃro 'me bhikkhave visaæyogÃ. Katame cattÃro? KÃmayoga-visaæyoga, bhavayoga-visaæyogo, diÂÂhiyoga- visaæyogo, avijjÃyoga-visaæyogo. Katamo ca bhikkhave kÃmayoga-visaæyogo? Idha bhikkhave ekacco kÃmÃnaæ samudaya¤ ca attha- gama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃti, tassa kÃmÃnaæ samudaya¤ ca . . . nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ pajÃnato yo kÃmesu kÃmarÃgo kÃmanandÅ kÃmasneho kÃmamucchà kÃmapipÃsà kÃma- pariÊÃho kÃmajjhosÃnaæ kÃmataïhà sa nÃnuseti\<*<1>*>/--ayaæ vuccati bhikkhave kÃmayoga-visaæyogo. Iti kÃmayogavisaæyogo; bhavayoga-visaæyogo ca kathaæ hoti? Idha bhikkhave ekacco bhavÃnaæ samudaya¤ ca . . . nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, tassa bhavÃnaæ samudaya¤ ca . . . nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ pajÃnato yo bhavesu bhavarÃgo . . . bhavataïhà sa nÃnuseti\<*<1>*>/-- ayaæ vuccati bhikkhave bhavayoga-visaæyogo. Iti kÃmayogÃ-visaæyogo bhavayoga-visaæyogo; diÂÂhiyogo visaæyogo ca kathaæ hoti? Idha bhikkhave ekacco diÂÂhÅnaæ samudaya¤ ca . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. sÃnÃnuseti throughout; S. M. S. Tr. sÃnuseti. >/ #<[page 012]># %<12 A§GUTTARA-NIKùYA.>% nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, tassa diÂÂhÅnaæ samu- daya¤ ca . . . nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ pajÃnato yo diÂÂhÅsu diÂÂhirÃgo . . . diÂÂhi-taïhà sa nÃnuseti\<*<1>*>/--ayaæ vuccati bhikkhave diÂÂhiyoga-visaæyogo. Iti kÃmayoga-visaæyogo, bhavayoga-visaæyogo, diÂÂhi- yoga-visaæyogo; avijjÃyoga-visaæyogo ca kathaæ hoti? Idha bhikkhave ekacco channaæ phassÃyatanÃnaæ sa- mudaya¤ ca . . . nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, tassa channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ ca . . . nis- saraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ pajÃnato yà chasu phassÃyatanesu avijjà a¤¤Ãïaæ sa nÃnuseti\<*<2>*>/--ayaæ vuccati bhikkhave avijjayoga-visaæyogo. Iti kÃmayogo-visaæyogo . . . avijjÃ- yoga-visaæyogo. Visaæyutto pÃpakehi akusalehi dhammehi saÇkilesikehi ponobhavikehi sadÃrehi dukkha-vipÃkehi Ãyatiæ jatijarÃ- maraïikehi tasmà yogakhemÅ ti vuccati. Ime kho bhik- khave cattÃro visaæyogà ti. 2. KÃmayogena saæyuttà bhavayogena cÆbhayaæ DiÂÂhiyogena saæyuttà avijjÃya purakkhatÃ\<*<3>*>/ Sattà gacchanti saæsÃraæ jÃtimaraïagÃmino. Ye ca kÃme pari¤¤Ãya bhavayoga¤ ca sabbaso DiÂÂhiyogaæ samuhacca avijja¤ ca virÃjayaæ Sabbayoga-visaæyuttà te ve yogÃtigÃmino ti\<*<4>*>/. VAGGO5 PAèHAMO. Tatr' uddÃnaæ bhavati: Anubuddhaæ papatitaæ dve khatÃ\<*<6>*>/ anusotaæ\<*<7>*>/ pa¤camaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. D. sÃnuseti. 2 S. M. S. D. S. Tr. sÃnÃnuseti. 3 B. K. purakkhitÃ. 4 B. K. atigÃmunÅti. 5 S. Com. Bhaï¬agÃmavaggo. B. K. TaïhÃyogavaggo. 6 S. D. kataæ. S. M. S. T. khataæ. B. K. khatÃ. 7 S. M. S. D. anusocata. S. T. anusota ca. >/ #<[page 013]># %< CARA-VAGGA. 13>% Appassuto ca sobheti\<*<1>*>/ vesÃrajjaæ taïhÃyogena te dasà ti. 11. 1. Carato ce pibhikkhave bhikkhuno uppajjatikÃmavitakko và vyÃpÃdavitakko và vihiæsÃvitakko vÃ, ta¤ ce\<*<2>*>/ bhikkhu adhivÃseti nappajahati na vinodeti na vyantikaroti na anabhÃvaæ gameti,\<*<3>*>/ cara¤ ce pi\<*<4>*>/ bhikkhave bhikkhu evaæ- bhÆto anÃtÃpÅ anottÃpÅ satataæ samitan kusÅto hÅnaviriyo ti vuccati. èhitassa ce pi bhikkhave bhikkhuno uppajjati kÃmavitakko và . . . vihiæsÃvitakko vÃ, ta¤ ce bhikkhu adhivÃseti . . . na anabhÃvaæ gameti, Âhito ce\<*<5>*>/ pi bhik- khave bhikkhu evaæbhÆto anÃtÃpÅ anottÃpÅ satataæ sami- taæ kusÅto hÅnaviriyo ti vuccati. Nisinnassa ce pi bhik- khave bhikkhuno uppajjati kÃmavitakko và . . . vihiæsÃ- vitakko vÃ, ta¤ ce bhikkhu adhivÃseti . . . na anabhÃvaæ gameti, nisinno ce\<*<5>*>/ pi bhikkhave bhikkhu evaæbhÆto anÃtÃpÅ anottÃpÅ satataæ samitaæ kusÅto hÅnaviriyo ti vuccati. SayÃnassa ce pi bhikkhave bhikkhuno \<*<6>*>/ JÃga- rassa uppajjati kÃmavitakko và . . . vihiæsÃvitakko vÃ, ta¤ ce bhikkhu adhivÃseti . . . na anabhÃvaæ gameti, sayÃno pi bhikkhave bhikkhu\<*<6>*>/ jÃgaro pi evaæbhÆto anÃtÃpÅ . . . hÅnaviriyo ti vuccati. 2. Carato ce pi bhikkhave bhikkhuno uppajjatti kÃmavi- takko và . . . vihiæsÃvitakko vÃ, ta¤ ce bhikkhu nÃdhivÃ- seti pajahati vinodeti vyantikaroti anabhÃvam gameti, cara¤ ce pi\<*<7>*>/ bhikkhave bhikkhu evaæbhÆto ÃtÃpÅ ottÃpÅ satataæ samitaæ Ãraddhaviriyo pahitatto ti vuccati. èhitassa ce pi bhikkhuno . . . Ãraddhaviriyo pahitatto ti vuccati. Nisinnassa ce pi bhikkhave . . . Ãraddhaviriyo pahitatto ti vuccati. SayÃnassa ce pi bhikkhave bhikkhuno\<*<6>*>/ jÃgarassa uppajjati kÃmavitakko và . . . vihiæsÃ-vitakko vÃ, ta¤ ce bhikkhu nÃdhivÃseti pajahati vinodeti vyanti- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. D., S. T. sobhonti. S. M. sobhenti. 2 S. S. ta¤ ca, but afterwards ta¤ ce. 3 B. K. gÃmeti. 4 B. K. caranto pi. S. M. caram pi. 5 B. K. omits ce. 6 No space in MSS. 7 B. K., S. Tr. caram pi. >/ #<[page 014]># %<14 A§GUTTARA-NIKùYA.>% karoti anabhÃvaæ gameti, sayÃno pi bhikkhave bhikkhu jÃgaro pi evaæbhÆto ÃtÃpÅ ottÃpÅ satataæ samitaæ Ãrad- dhaviriyo pahitatto ti vuccati Caraæ và yadi và tiÂÂhaæ nisinno udà và sayaæ Yo vitakkaæ vitakketi pÃpÃkaæ gehanissitaæ KummaggapaÂipanno so mohaneyyesu mucchito Abhabbo tÃdiso bhikkhu phuÂÂhuæ\<*<1>*>/ sambodhim uttamaæ. Yo ca caraæ và tiÂÂhaæ và nisinno udà và sayaæ Vitakkaæ samayitvÃna vitakkÆpasame rato Bhabbo so tÃdiso bhikkhu phuÂÂhuæ sambodhim uttaman ti. 12. Sampanna-sÅlà bhikkhave viharatha sampanna-pÃti- mokkhà pÃtimokkhasaævarasaævutà viharatha ÃcÃrago- carasampannÃ, anumattesu vajjesu bhayadassÃvino, samÃ- dÃya sikkhatha sikkhÃpadesu.\<*<2>*>/ Sampanna-sÅlÃnaæ bhik- khave viharataæ sampanna-pÃtimokkhÃnaæ pÃtimokkha- saævarasaævutÃnaæ viharataæ ÃcÃragocarasampannÃnaæ, anumattesu vajjesu bhayadassÃvinaæ, samÃdÃya sikkhataæ sikkhÃpadesu kim assa uttariæ karaïÅyaæ? Carato ce pi bhikkhave bhikkhuno abhijjhÃ-vyÃpÃdo vigato hoti, thÅna- middhaæ uddhaccakukkuccaæ vicikicchà pahÅnà honti, Ãraddhaæ hoti viriyaæ asallÅnaæ, upaÂÂhità sati asammuÂ- ÂhÃ, passaddho kÃyo asÃraddho, samÃhitaæ cittaæ ekag- gaæ caram pi bhikkhave bhikkhu evaæbhÆto ÃtÃpÅ ottÃpÅ satataæ samitaæ Ãraddhaviriyo pahitatto ti vuccati. èhitassa ce pi bhikkhave bhikkhuno abhijjhÃ-vyÃpÃdo vigato hoti . . . . . . . cittaæ ekaggaæ--Âhito pi bhik- khave bhikkhu evaæbhÆto ÃtÃpÅ ottÃpÅ satataæ samitaæ Ãraddhaviriyo pahitatto ti vuccati. Nisinnassa ce pi bhik- khave bhikkhuno abhijjhÃ-vyÃpÃdo vigato hoti . . . cittaæ ekaggaæ--nisinno pi bhikkhave bhikkhu evaæbhÆto . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. M. suÂÂhu. 2 This sentence occurs in AkaÇkheyya Sutta MN. 6. p.33 >/ #<[page 015]># %< CARA-VAGGA. 15>% Ãraddhaviriyo pahitatto ti vuccati. SayÃnassa ce pi bhik- khave bhikkhuno jÃgarassa abhijjhÃ-vyÃpÃdo vigato hoti . . . cittaæ ekaggaæ--sayano pi bhikkhave bhikkhu jÃgaro evaæbhÆto ÃtÃpÅ ottÃpÅ satataæ samitaæ Ãraddha- viriyo pahitatto ti vuccatÅ ti. Yataæ\<*<1>*>/ care yataæ\<*<1>*>/ tiÂÂhe yatam\<*<1>*>/ acche yatam\<*<1>*>/ saye Yataæ sammi¤jaye bhikkhu\<*<2>*>/ yatam enaæ pasÃraye Uddhaæ tiriyaæ apÃcÅnaæ yÃvatà jagato gati Saævekkhità ca dhammÃnaæ khandhÃnaæ udayavyayaæ\<*<3>*>/ Ceto samathasÃmÅciæ sikkhamÃnaæ sadà sataæ Satataæ pahitatto ti Ãhu bhikkhuæ tathÃvidhan ti. 13. CattÃr' imÃni bhikkhave sammappadhÃnÃni. KatamÃni cattÃri? Idha bhikkhave bhikkhu anuppannÃnaæ akusalÃnaæ pÃpakÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃ- yamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati, uppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃ- nÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati, anuppannÃnaæ kusalÃnaæ dham- mÃnaæ uppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati, uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. ImÃni kho bhik- khave cattÃri sammappadhÃnÃnÅti. SammappadhÃnà MÃradheyyÃdhibhuno\<*<4>*>/ te asità jÃtimaraïabhayassa pÃragÆ Te tusità jetvà MÃraæ savÃhanaæ te anejà sabbaæ\<*<5>*>/ Namucibalaæ upÃtivattà te sukhità ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K., B. Ph. yathÃ. 2 B. K. yathà sami¤jare bhikkhu (? bÃhu). 3 B. K. udayabbayaæ. S. M. udayabandhanaæ. 4 B. K. ÃbhibhutÃ; S. Com. ÃdhibhutÃ. 5 S. D. S. T. saccaæ; B. K. sabbaæ; S. Tr. saddhaæ. >/ #<[page 016]># %<16 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 14. CattÃr' imÃni bhikkhave padhÃnÃni. KatamÃni cattÃri? SaævarappadhÃnaæ, pahÃnappadhÃnaæ, bhÃvanappa- dhÃnaæ, anurakkhanappadhÃnaæ? Katama¤ ca bhikkhave saævarappadhÃnaæ? Idha bhikkhave bhikkhuno cakkhunà rÆpaæ disvà na ni- mittaggÃhÅ hoti nÃnuvya¤janaggÃhÅ hoti yatvÃdhikaraïam enaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdoma- nassà pÃpakà akusalà dhammà anvassaveyyuæ: tassa saævarÃya paÂipajjati rakkhati cakkhundriyaæ cakkhundriye saævaraæ Ãpajjati; sotena saddaæ sutvà . . . pe . . . gha- nena gandhaæ ghÃyitvà . . . pe . . . jivhÃya rasaæ sayitvà . . . pe . . . kÃyena phoÂÂhabbaæ {phusitvÃ} . . . pe . . . manasà dhammaæ vi¤¤Ãya na nimittaggÃhÅ hoti nÃnuvya¤- janaggÃhÅ yatvÃdhikaraïam enaæ manindriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ: tassa saævarÃya paÂipajjati rakkhati ma- nindriyaæ manindriye saævaraæ Ãpajjati. Idaæ vuccati bhikkhave saævarappadhÃnaæ. Katama¤ ca bhikkhave pahÃnappadhÃnaæ? Idha bhikkhave bhikkhu uppannaæ kÃmavitakkaæ nÃ- dhivÃseti pajahati vinodeti vyantikaroti anabhÃvaæ gameti, uppannaæ vyÃpÃdavitakkaæ . . . pe . . ., uppannaæ vihiæsÃvitakkaæ . . . pe . . . uppannuppanne pÃpake akusale dhamme nÃdhivÃseti pajahati vinodeti vyantikaroti anabhÃvaæ gameti. Idaæ vuccati bhikkhave pahÃna- ppadhÃnaæ. Katama¤ ca bhikkhave bhÃvanappadhÃnaæ? Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaÇgaæ bhÃveti vivekanissitaæ virÃganissitaæ nirodhanissitaæ vossagga- pariïÃmiæ dhammavicayasambojjhaÇgaæ bhÃveti . . . pe . . . viriyasambojjhaÇgaæ bhÃveti . . . pe . . . pÅtisam- bojjhaÇgaæ bhÃveti . . . pe . . . passaddhisambojjhaÇ- gaæ bhÃveti . . . pe . . . samÃdhisambojjhaÇgaæ bhÃveti . . . pe . . . upekhÃsambojjhaÇgaæ bhÃveti vivekanissi- taæ virÃganissitaæ nirodhanissitaæ vossaggapariïÃmiæ. Idaæ vuccati bhikkhave bhÃvanappadhÃnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 017]># %< CARAVAGGA. 17>% Katama¤ ca bhikkhave anurakkhanappadhÃnaæ? Idha bhikkhave bhikkhu uppannaæ bhaddakam samÃdhi- nimittaæ anurakkhati aÂÂhikasa¤¤aæ puÊavakasa¤¤aæ\<*<1>*>/ vinÅlakasa¤¤aæ vipubbakasa¤¤aæ vicchiddakasa¤¤aæ ud- dhumÃtakasa¤¤aæ. Idaæ vuccati bhikkhave anurak- khanappadhÃnaæ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri padhÃnÃnÅ ti. Saævaro ca pahÃna¤ ca bhÃvanà anurakkhanà Ete padhÃnà cattÃro desitÃdiccabandhuno Yehi bhikkhu idh' ÃtÃpÅ khayaæ dukkhassa pÃpuïeti 15. Catasso imà bhikkhave aggapa¤¤attiyo. Katamà ca- tasso? Etadaggaæ bhikkhave attabhÃvÅnaæ yadidaæ RÃhu asurindo, etadaggaæ bhikkhave kÃmabhogÅnaæ yadidaæ rÃjà MandhÃtÃ, etadaggaæ bhikkhave ÃdhipateyyÃnaæ yadidaæ MÃro pÃpimÃ, sadevake bhikkhave loke samÃrake sabrahmake sassamaïabrÃhmaïiyà pajÃya sadevamanus- sÃya TathÃgato aggam akkhÃyati arahaæ sammÃsam- buddho. Imà kho bhikkhave catasso aggapa¤¤attiyo ti. RÃh' aggaæ attabhÃvÅnaæ MandhÃtà kÃmabhogÅnaæ MÃro ÃdhipateyyÃnaæ iddhiyà yasasà jalaæ Uddhaæ tiriyaæ apÃcÅnaæ yÃvatà jagato gati Sadevakassa lokassa Buddho aggaæ pavuccatÅti. 16. CattÃr' imÃni bhikkhave sokhummÃni. KatamÃni cattÃri? Idha bhikkhave bhikkhu rÆpasokhummena samannÃgato hoti paramena tena ca rÆpasokhummena a¤¤aæ rÆpa- sokhummaæ uttaritaraæ và païÅtataraæ và na samanu- passati tena ca rÆpasokhummena a¤¤aæ rÆpasokhummaæ uttaritaraæ và païÅtataraæ và na pattheti, vedanÃsokhum- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. paÊuvaka-. >/ #<[page 018]># %<18 A§GUTTARA-NIKùYA.>% mena samannÃgato hoti paramena tena ca vedanÃ- sokhummena a¤¤aæ vedanÃsokhummaæ uttaritaraæ và païÅtataraæ và na samanupassati tena ca vedanÃsokhum- mena a¤¤aæ vedanÃsokhummaæ uttaritaraæ và païÅta- taraæ và na pattheti, sa¤¤Ãsokhummena . . . pe . . . na pattheti, saÇkhÃrasokhummena . . . pe . . . na pattheti. ImÃni kho bhikkhave cattÃri sokhummÃnÅti RÆpasokhummataæ ¤atvà vedanÃna¤ ca sambhavaæ Sa¤¤Ã yato ca\<*<1>*>/ samudeti atthaæ gacchati yattha ca SaÇkhÃre parato ¤atvà dukkhato no ca attato Sace sammaddaso bhikkhu santo santipade rato DhÃreti antimaæ dehaæ jetvà MÃraæ savÃhanan ti 17. CattÃr' imÃni bhikkhave agatigamanÃni. KatamÃni cattÃri? ChandÃgatiæ gacchati, dosÃgatiæ gacchati, mohÃgatiæ gacchati, bhayÃgatiæ gacchati. ImÃni kho bhikkhave cattÃri agatigamanÃnÅti. Chandà dosà bhayà mohà yo dhammam ativattati NihÅyati tassa yaso kÃÊapakkhe va candimÃti 18. CattÃr' imÃni bhikkhave nÃgatigamanÃni. KatamÃni cattÃri? Na chandÃgatiæ gacchati, na dosÃgatiæ gacchati, na mohÃgatiæ gacchati, na bhayÃgatiæ gacchati. ImÃni kho bhikkhave cattÃri nÃgatigamanÃni. Chandà dosà bhayà mohà yo dhammaæ nÃtivattati ùpÆrati tassa yaso sukkapakkhe va candimÃti 19. CattÃr' imÃni bhikkhave agatigamanÃni. KatamÃni cattÃri? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. omits ca. >/ #<[page 019]># %< CARAVAGGA. 19>% ChandÃgatiæ gacchati . . . bhayÃgatiæ gacchati. ImÃni kho bhikkhave cattÃri agatigamanÃnÅti. CattÃr' imani bhikkhave nÃgatigamanÃni. KatamÃni cattÃri? Na chandÃgatiæ gacchati . . . na bhayÃgatiæ gacchati. ImÃni kho bhikkhave cattÃri nÃgatigamaïÃnÅti. Chandà dosà bhayà mohà yo dhammaæ ativattati NihÅyati tassa yaso kÃlapakkhe va candimà Chandà dosà bhayà mohà yo dhammaæ nÃtivattati ùpÆrati tassa yaso sukkapakkhe va candimÃti 20. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato bhattuddesako yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye. Katamehi catuhi? ChandÃgatiæ gacchati . . . bhayÃgatiæ gacchati. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato bhattud- desako yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato bhattuddesako yathÃbhataæ nikkhitto evaæ sagge. Katamehi catuhi? Na chandÃgatiæ gacchati . . . na bhayÃgatiæ gacchati. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato bhattuddesako yathÃbhataæ nikkhitto evaæ sagge ti. Ye keci kÃmesu asa¤¤atà janÃ\<*<1>*>/ Adhammikà honti adhammagÃravà Chandà ca dosà ca bhayà ca gÃmino ParisakkasÃvo\<*<2>*>/ ca pan' esa vuccati Evaæ hi vuttaæ samaïena jÃnatà Tasmà hi te sappurisà pasaæsiyà Dhamme Âhità ye na karonti pÃpakaæ Na chandà dosà na bhayà ca gÃmino ParisÃya maï¬o ca pan' esa vuccati Evaæ hi vuttaæ samaïena jÃnatÃti. Caravaggo [dutiyo.] Tass' uddÃnaæ:-- Caraæ sÅlaæ padhÃnaæ saævaraæ pa¤¤atti pa¤camaæ Sukhumaæ tayo agati bhattuddesena te dasà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. T. asa¤¤ata janÃ. 2 B. K. parisakaÂo. >/ #<[page 020]># %<20 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 21. 1. Ekaæ\<*<1>*>/ samayaæ Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Jeta- vane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Tatra kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi:--Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhik- khÆ Bhagavato paccassosuæ. Bhagavà etad avoca : Ekam idÃhaæ bhikkhave samayaæ UruvelÃyaæ viharÃmi najjà Nera¤jarÃya tÅre AjapÃla-nigrodhe paÂhamÃbhisam- buddho. Tassa mayhaæ bhikkhave rahogatassa paÂisal- lÅnassa evaæ cetaso parivitakko udapÃdi: dukkhaæ kho agÃravo\<*<2>*>/ viharati appatisso, kin nu kho ahaæ samaïaæ và brÃhmaïaæ và sakkatvà garukatvÃ\<*<3>*>/ upanissÃya vihareyyan ti? Tassa mayhaæ bhikkhave etad ahosi: aparipÆrassa kho ahaæ sÅlakkhandhassa pÃripÆriyà a¤¤aæ samaïaæ và brÃhmaïaæ và sakkatvà garukatvÃ\<*<3>*>/ upanissÃya vihareyyaæ na kho panÃhaæ passÃmi sadevake loke samÃrake sabrahmake sassamaïabrÃhmaïiyà pajÃya sadevamanus- sÃya a¤¤aæ samaïaæ và brÃhmaïaæ và attanà sÅlasam- pannataraæ yam ahaæ sakkatvà garukatvà upanissÃya vihareyyaæ, aparipÆrassa kho ahaæ samÃdhikkhandhassa pÃripÆriyà a¤¤aæ samaïaæ và brÃhmaïaæ và sakkatvà garukatvà upanissÃya vihareyyaæ na kho panÃhaæ passÃmi sadevake loke . . . a¤¤aæ samaïaæ và {brÃh- manaæ} và attanà samÃdhisampannataraæ yam ahaæ sak- katvà garukatvà upanissÃya vihareyyaæ, aparipÆrassa kho ahaæ pa¤¤Ãkhandhassa pÃripÆriyà . . . vihareyyaæ\<*<4>*>/ na kho panÃhaæ passÃmi sadevake loke . . . a¤¤aæ sama- ïaæ và {brÃhmaïaæ} và attanà vimuttisampannataraæ yam ahaæ sakkatvà garukatvà upanissÃya vihareyyan ti. Tassa mayhaæ bhikkhave etad ahosi--YannÆnÃhaæ yo pÃyaæ dhammo\<*<5>*>/ mayà abhisambuddho tam eva dhammaæ sakkatvà garukatvà upanissÃya vihareyyan ti? 2. Atha\<*<6>*>/ kho bhikkhave Brahmà Sahampati mama cetasà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. inserts Evaæ me sutaæ before ekaæ. 2 omitted by B. K. 3 B. K. garum katvÃ. 4 S. S. omit aparipÆrassa kho ahaæ vimuttikhandhassa, &c. 5 B. K. yvÃyaæ dhammo. 6 Compare M. 1. 5. 4. >/ #<[page 021]># %< URUVELAVAGGA. 21>% cetoparivitakkaæ ¤Ãya, seyyathÃpi nÃma balavà puriso sammi¤jitaæ\<*<1>*>/ và bÃhaæ pasÃreyya pasÃritaæ và bÃhaæ sammi¤jeyya, evam eva Brahmaloke antarahito mama purato pÃturahosi. Atha kho bhikkhave Brahmà Sahampati ekaæsaæ uttarÃsaÇgaæ karitvà dakkhiïajÃnumaï¬alaæ puthuviyaæ nihantvà yenÃhaæ ten' a¤jaliæ panÃmetvÃ\<*<2>*>/ maæ etad avoca : Evam etaæ Bhagavà evam etaæ sugata ye pi te bhante ahesuæ atÅtam addhÃnaæ arahanto sammÃsambuddhà te pi bhavanto\<*<3>*>/ dhammaæ yeva sakkatvà garukatvà upanissÃya vihariæsu; ye pi te bhante bhavissanti anÃgatam addhÃnaæ arahanto sammÃsambuddhà te pi bhavanto\<*<3>*>/ dhammaæ yeva sakkatvà garukatvà upanissÃya viharanti\<*<4>*>/: Bhagavà pi bhante etarahi arahaæ sammÃsambuddho dhammaæ yeva sakkatvà garukatvà upanissÃya viharatÆti. Idam avoca Brahmà Sahampati, idaæ vatvà athÃparaæ etad avoca : Ye c' abbhatÅtà sambuddhà ye ca buddhà anÃgatà Yo c' etarahi\<*<5>*>/ sambuddho bahunnaæ sokanÃsano Sabbe saddhammagaruno vihaæsu viharanti ca Atho pi viharissanti esà buddhÃna dhammatà Tasmà hi attakÃmena mahantam\<*<6>*>/ abhikkhaÇkhatà Saddhammo garukÃtabbo saraæ buddhÃna sÃsanan ti\<*<7>*>/. Idam avoca bhikkhave Brahmà Sahampati, idaæ vatvà maæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà tatth' eva antara- dhÃyati. Atha khvÃhaæ bhikkhave Brahmuno ca ajjhesa- naæ viditvà attano ca paÂirÆpaæ yo pÃyam dhammo mayà abhisambuddho tam eva dhammaæ sakkatvà garukatvà upanissÃya vihÃsiæ, yato ca\<*<8>*>/ kho bhikkhave saÇgho pi mahattena samannÃgato atha me saÇghe pi tibba-gÃravo ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. sami¤jitaæ. 2 B. K. païÃmetvÃ. 3 B. K. B. bhagavanto. 4 B. K. viharissanti. 5 B. K. Ye cetarahi. 6 B. K. mahattiæ. 7 Saæyutta VI. 1. 2. 8 B. K. omits ca. >/ #<[page 022]># %<22 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 22. 1. Ekaæ idÃhaæ bhikkhave samayaæ UruvelÃyaæ viharÃmi najjà Nera¤jarÃya tÅre AjapÃlanigrodhe paÂhamÃ- bhisambuddho. Atha kho bhikkhave sambahulà brÃhmaïà jiïïà vuddhà mahallakà addhagatà vayo-anuppattà yenÃ- haæ ten' upasaÇkamiæsu, upasaÇkamitvà mayà saddhiæ sammodiæsu sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdiæsu. Ekamantaæ nisinnà kho bhikkhave te brÃhmaïà maæ etad avocuæ: Sutaæ ne bho Gotama--na samaïo Gotamo brÃhmaïe jiïïe vuddhe mahallake addha- gate vayo-anuppatte abhivÃdeti và paccuÂÂheti và Ãsanena và nimantetÅti, tayidaæ bho Gotama tath' eva na hi bhavaæ Gotamo brÃhmaïe jiïïe vu¬¬he mahallake addhagate vayo- anuppatte abhivÃdeti và paccuÂÂheti và Ãsanena và nimanteti, tayidaæ bho Gotamo na sampannam evÃti. 2. Tassa mayhaæ bhikkhave etad ahosi: Na vata 'me\<*<1>*>/ Ãyasmanto jÃnanti theraæ vÃ\<*<2>*>/ therakaraïe và dhamme. Vuddho ce pi bhikkhave hoti asÅtiko và navutiko và vassasatiko và jÃtiyà so ca hoti akÃlavÃdÅ abhÆtavÃdÅ anatthavÃdÅ adhammavÃdÅ avinayavÃdÅ anidhÃnavatiæ vÃ- caæ bhÃsità akÃlena anapadesaæ apariyantavatiæ anatthasa- æhitaæ, atha kho so balo thero teva\<*<3>*>/ {saÇkhaæ} gacchati. Daharo ce pi bhikkhave hoti yuvà susu kÃÊakeso bhaddena yobbanena samannÃgato paÂhamena vayasà so ca hoti kÃlavÃdÅ bhÆtavÃdÅ atthavÃdÅ dhammavÃdÅ vinayavÃdÅ ni- dÃnavatiæ vÃcaæ bhÃsità kÃlena sÃpadesaæ pariyantava- tiæ atthasaæhitaæ, atha kho so paï¬ito thero teva\<*<3>*>/ saÇkhaæ gacchati. 3. CattÃro 'me bhikkhave thera-karaïà dhammÃ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave bhikkhu sÅlavà hoti pÃtimokkhasaævar- asaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu bahussuto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. na yime. 2 B. K. there ca. 3 B. K. tveva. >/ #<[page 023]># %< URUVELAVAGGA. 23>% hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammà ÃdikalyÃïà majjhekalyÃïà pariyosÃna-kalyÃïà sÃtthà savya¤janà kevalaparipuïïaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ abhiva- danti, tathÃrÆp' assa dhammà bahussutà honti dhatÃ\<*<1>*>/ vacasà paricità mÃnasÃnupekkhità diÂÂhiyà suppaÂividdhÃ, catunnaæ jhÃnÃnaæ abhicetasikÃnaæ diÂÂhadhammasu- khavihÃrÃnaæ nikÃmalÃbhÅ hoti akicchalÃbhÅ akasiralÃbhÅ, ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ cetovimuttiæ pa¤¤Ãvimuttiæ diÂÂh' eva dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasam- pajja viharati. Ime hi kho bhikkhave cattÃro therakaraïà dhammÃti. Yo uddhatena cittena sampha¤ ca\<*<2>*>/ bahu bhÃsati AsamÃhita-saÇkappo asaddhammarato mago ùrà so thÃvareyyamhà pÃpadiÂÂhi anÃdaro. Yo ca sÅlena sampanno sutavà paÂibhÃnavà Sa¤¤ato dhÅro dhammesu pa¤¤Ãyattha\<*<3>*>/ vipassati PÃragÆ sabbadhammÃnaæ akhilo paÂibhÃnavÃ. PahÅnajÃtimaraïo brahmacariyassa kevalÅ Tam ahaæ vadÃmi thero ti yassa no santi Ãsavà ùsavÃnaæ khayà bhikkhu thero iti\<*<4>*>/ pavuccatÅti 23. 1. Loko bhikkhave TathÃgatena abhisambuddho lokasmà TathÃgato visaæyutto, lokasamudayobhikkhaveTathÃgatena abhisambuddho lokasamudayo TathÃgatassa pahÅno, lokani- rodho bhikkhave TathÃgatena abhisambuddho lokanirodho TathÃgatassa sacchikato, lokanirodhagÃminÅ paÂipadà bhik- khave TathÃgatena abhisambuddho lokanirodhagÃminÅ paÂipadà TathÃgatassa bhÃvitÃ. 2. Yaæ bhikkhave sadevakassa lokassa. samÃrakassa sabrahmakassa sassamaïabrÃhmaïiyà pajÃya sadevama- nussÃya diÂÂhaæ sutaæ mutaæ vi¤¤Ãtaæ pattaæ pariye- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. sÃtthaæ . . . -janaæ . . . dhÃtÃ. See Cull. IX. 5. 1. 2 B. K. sampha¤ ca bahuæ bhÃsati. See Cull. XII. 1.3; S. S. Sampa¤ca bahu, &c. 3 B. K. pa¤¤Ãyatthaæ. 4 B. K. iti; S. S. ti. >/ #<[page 024]># %<24 A§GUTTARA-NIKùYA.>% sitaæ anuvicaritaæ manasà sabbaæ\<*<1>*>/ taæ TathÃgatena abhisambuddhaæ, tasmà TathÃgato ti vuccati. Ya¤ ca bhikkhave rattiæ TathÃgato abhisambujjhati ya¤ ca rattiæ parinibbÃyati yaæ etasmiæ antare bhÃsati lapati niddisati sabbaæ taæ tatth' eva hoti no a¤¤athÃ, tasmà TathÃgato ti vuccati. 3. YathÃvÃdÅ bhikkhave TathÃgato tathÃkÃrÅ yathÃkÃrÅ tathÃvÃdÅ iti yathÃvÃdÅ tathÃkÃrÅ yathÃkÃrÅ tathÃvÃdÅ, tasmà TathÃgato ti vuccatÅti\<*<2>*>/. Sadevake bhikkhave loke samÃrake sabrahmake sassa- maïabrÃhmaïiyà pajÃya sadevamanussÃya TathÃgato abhibhÆ anabhibhÆto a¤¤adatthudaso vasavattÅ, tasmà TathÃgato ti vuccati. Sabbaæ lokaæ abhi¤¤Ãya sabbaloke yathà tathà Sabbaloka\<*<3>*>/-visaæyutto sabbaloke anÆpayo\<*<4>*>/ Sa ve sabbÃbhibhÆ dhÅro sabbagantha-pamocano PuÂÂhassa\<*<5>*>/ paramà santi nibbÃnaæ akutobhayaæ Esa khÅïÃsavo Buddho anÅgho chinnasaæsayo Sabbakammakkhayaæ patto vimutto upadhisaÇkhaye Esa so Bhagavà Buddho esa sÅho anuttaro Sadevakassa lokassa brahmacakkaæ pavattayÅ Iti devamanussà ca ye Buddhaæ saraïaæ gatà SaÇgamma taæ namassanti mahantaæ vÅtasÃradaæ Danto damayataæ seÂÂho santo samayataæ isi Mutto mocayataæ aggo tiïïo tÃrayataæ varo Iti h' etaæ namassanti mahantaæ vÅtasÃradaæ Sadevakasmiæ lokasmiæ n' atthi te paÂipuggalo ti. 24. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃkete viharati KÃÊakÃrÃme\<*<6>*>/. Tatra kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi. Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhÆ paccassosuæ. Bhagavà etad avoca : \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. S. sammÃ. 2 See SumaÇgala pp. 66, 67. 3 S. T. sabbaloke; B. K. sabbaæ lokam. 4 B. K. anuppayo. 5 P. B. K. phuÂÂhassa. 6 S. M. KÃlakÃrÃme. >/ #<[page 025]># %< URUVELAVAGGA. 25>% Yaæ bhikkhave sadevakassa lokassa . . . sassamaïa- brÃhmaïiyà pajÃya sadevamanussÃya diÂÂhaæ sutaæ mutaæ vi¤¤Ãtaæ pattaæ pariyesitaæ anuvicaritaæ manasà tam ahaæ jÃnÃmi. Yaæ bhikkhave sadevakassa lokassa . . . pajÃya devamanussÃya diÂÂhaæ sutaæ . . . manasà tam ahaæ\<*<1>*>/ abbha¤¤Ãsiæ taæ TathÃgatassa viditaæ tam TathÃgato na upaÂÂhÃsi. Yaæ bhikkhave sadevakassa lokassa . . . pajÃya devamanussÃya diÂÂhaæ sutaæ . . . manasà tam ahaæ jÃnÃmÅ ti vadeyyaæ taæ mama assa musà tam ahaæ jÃnÃmi ca na ca\<*<2>*>/ jÃnÃmÅti vadeyyaæ, taæ p' assa tÃdisam eva, tam ahaæ n' eva jÃnÃmi na na jÃnÃmÅti vadeyyaæ taæ mama assa kali. Iti kho bhik- khave TathÃgato daÂÂhÃ\<*<3>*>/ daÂÂhabbaæ diÂÂhaæ na ma¤¤ati adiÂÂhaæ na ma¤¤ati daÂÂhabbaæ na ma¤¤ati daÂÂhÃraæ na ma¤¤ati, sutvà sotabbaæ sutaæ na ma¤¤ati asutaæ na ma¤¤ati sotabbaæ na ma¤¤ati sotÃraæ na ma¤¤ati, mutvà motabbaæ mutam na ma¤¤ati amutaæ na ma¤¤ati motabbaæ na ma¤¤ati motÃraæ na ma¤¤ati, vi¤¤Ãtvà vi¤¤Ãtabbaæ vi¤¤Ãtaæ na ma¤¤ati avi¤¤Ãtaæ na ma¤- ¤ati vi¤¤Ãtabbaæ na ma¤¤ati vi¤¤ÃtÃraæ na ma¤¤ati. Iti kho bhikkhave TathÃgato diÂÂha-suta-muta-vi¤¤Ãtabbesu dhammesu tÃdi se yeva tÃdi tamhà ca pana tÃdi tamhà a¤¤o\<*<4>*>/ tÃdi uttaritaro và païÅtataro và n' atthÅti vadÃmÅti. Yaæ ki¤ci diÂÂhaæ và sutaæ mutaæ và ajjhositaæ sacca mutaæ paresaæ\<*<5>*>/ Na tesu tÃdÅ saya\<*<6>*>/ saævutesu saccaæ musaæ\<*<7>*>/ và pi paraæ daheyyaæ Eta¤ ca sallaæ paÂigacca\<*<8>*>/ disvà ajjhosità yattha pajà visattà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. T. omits tam ahaæ. 2 B. K. na ca for ca na ca. 3 B. K. diÂÂhÃ. 4 B. K. tÃdi yeva|| tÃdi yev'ekÃ|| tamhà ca pana tÃdimhà a¤¤o; S. S. tÃdi se yeva, &c.; S. M. tÃdi so. 5 B. K. Yaæ kinci diÂÂhaæ sutaæ và mutaæ và ajjhositaæ saccaæ musà paresaæ. 6 B. K. tÃdisayaæ; S. M. tÃdi sayana. 7 B. K. saccaæ musÃ. 8 B. K. paÂikaccaæ. >/ #<[page 026]># %<26 A§GUTTARA-NIKùYA.>% JÃnÃmi passÃmi tath' eva etaæ ajjhositaæ n' atthi TathÃ- gatÃnan ti. 25. 1. Na-y-idaæ bhikkhave brahmacariyaæ vussati janaku- hanatthaæ na janalapanatthaæ na lÃbhasakkÃrasilokÃ- nisaæsatthaæ na itivÃdappamokkhÃnisaæsatthaæ na iti maæ jano jÃnÃtÆti. Atha kho idaæ bhikkhave brahma- cariyaæ vussati saævaratthaæ pahÃnatthaæ virÃgatthaæ nirodhatthan ti. 2. Saævaratthaæ pahÃnatthaæ brahmacariyam anÅtihaæ\<*<1>*>/ AdesayÅ so Bhagavà nibbÃnogadhagÃminaæ Esa maggo mahantehi\<*<2>*>/ anuyÃto mahesihi Ye ca\<*<3>*>/ taæ paÂipajjanti yathà Buddhena desitaæ Dukkhass' antaæ karissanti satthu sÃsanakÃrino ti. 26. 1. Ye te bhikkhave bhikkhÆ kuhà thaddhà lapà siÇgÅ unnaÊà asamÃhità na me te bhikkhave bhikkhÆ mÃmakÃ, apagatà ca te bhikkhave bhikkhÆ imasmà dhammavinayÃ, na ca te imasmiæ dhammavinaye vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ Ãpajjanti. Ye ca kho te bhikkhave bhikkhÆ nikkuhà nillapà dhÅrà atthaddhà susamÃhità te ca\<*<4>*>/ kho me bhikkhave bhikkhÆ mÃmakÃ, anapagatà ca te bhikkhave bhikkhÆ imasmà dhammavinayÃ, te ca imasmiæ dhammavinaye vuddhiæ virÆÊhiæ vepullaæ ÃpajjantÅti. 2. Kuhà thaddhà lapà siÇgÅ unnaÊà asamÃhità Na te dhamme virÆhanti sammÃsambuddhadesite. Nikkuhà nillapà dhÅrà atthaddhà susamÃhità Te ve dhamme virÆhanti sammÃsambuddhadesite ti. 27. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave appÃni ca\<*<4>*>/ sulabhÃni ca\<*<4>*>/ tÃni ca anavajjÃni. KatamÃni cattÃri? PaæsukÆlaæ bhikkhave cÅvarÃnaæ appa¤ ca sulabha¤ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. anitiyaæ. 2 B. K. mahattehi. 3 B. K. ye ca; S. S. omits ca. 4 Omitted by B. K. >/ #<[page 027]># %< URUVELAVAGGA. 27>% ca ta¤ ca anavajjaæ, piï¬iyÃlopo bhikkhave bhojanÃnaæ appa¤ ca sulabha¤ ca ta¤ ca anavajjaæ, rukkhamÆlaæ bhikkhave senÃsanÃnaæ appa¤ ca sulabha¤ ca ta¤ ca anavajjaæ, pÆtimuttaæ bhikkhave bhesajjÃnaæ appa¤ ca sulabha¤ ca ta¤ ca anavajjam. ImÃni kho bhikkhave cattÃri appÃni ca\<*<1>*>/ sulabhÃni ca\<*<1>*>/ tÃni ca anavajjÃni, yato kho bhikkhave bhikkhu appena ca\<*<1>*>/ tuÂÂho hoti sulabhena ca idam imassÃham a¤¤ataraæ sÃma¤¤aÇgan ti vadÃmÅti. 2. Anavajjena tuÂÂhassa appena sulabhena ca SenÃsana¤ ca Ãrabbha cÅvaraæ pÃnabhojanaæ VighÃto hoti cittassa disà na paÂiha¤¤anti Ye c' assa dhammà akkhÃtà sÃma¤¤assÃnulomikà AdhiggahÅtà tuÂÂhassa appamattassa sikkhato ti. 28. 1. CattÃro 'me bhikkhave ariyavaæsà agga¤¤Ã ratta¤¤Ã vaæsa¤¤Ã porÃïà asaÇkiïïà asaÇkiïïapubbà na saÇkÅyanti na saÇkÅyissanti appaÂikuÂÂhà samaïehi brÃhmaïehi vi¤- ¤Æhi. Katame cattÃro? Idha bhikkhave bhikkhu santuÂÂho hoti itarÅtarena cÅvarena itarÅtaracÅvara-santuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ na ca cÅvarahetu anesanaæ appaÂirÆpaæ Ãpajjati, aladdhà ca cÅvaraæ na paritassati laddhà ca cÅvaraæ agathito\<*<2>*>/ amucchito anajjhopanno\<*<3>*>/ ÃdÅnavadassÃvÅ nissaraïapa¤¤o paribhu¤jati\<*<4>*>/ tÃya ca pana itaritaracÅvarasantuÂÂhiyà n' ev' attÃn' ukkaæseti no paraæ vambheti. Yo hi tattha dakkho analaso sampajÃno patissato ayaæ vuccati bhik- khave bhikkhu porÃïe\<*<5>*>/ agga¤¤e ariyavaæse Âhito. Puna ca paraæ bhikkhave bhikkhu santuÂÂho hoti itarÅ- tarena piï¬apÃtena itarÅtarapiï¬apÃtasantuÂÂhiyà ca vaï- ïavÃdÅ na ca piï¬apÃtahetu anesanaæ appaÂirÆpaæ Ãpajjati, aladdhà ca piï¬apÃtaæ na paritassati laddhà ca piï¬a- pÃtaæ agathito amucchito anajjhopanno ÃdÅnavadassÃvÅ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Omitted by B. K. 2 B. K. agadhito. 3 anajjhÃpanno. 4 See M. N. 55, p. 369. 5 S. S. porÃïo, occasionally, further on, porÃïe. >/ #<[page 028]># %<28 A§GUTTARA-NIKùYA.>% nissaraïapa¤¤o paribhu¤jati tÃya ca pana itarÅtarapiï¬apÃ- tasantuÂÂhiyà n' ev' attÃn' ukkaæseti no paraæ vambheti. Yo hi tattha dakkho analaso sampajÃno patissato ayaæ vuccati bhikkhave bhikkhu porÃïe agga¤¤e ariyavaæse Âhito. Puna ca paraæ bhikkhave bhikkhu santuÂÂho hoti itarÅtarena senÃsanena itarÅtarasenÃsanasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ na ca senÃsanahetu anesanaæ appaÂirÆpaæ Ãpajjati, aladdhà ca senÃsanaæ na paritassati laddhà ca senÃsanaæ agathito amucchito anajjhopanno ÃdÅnavadassÃvÅ nissaraïapa¤¤o paribhu¤jati tÃya ca pana itarÅtarasenÃsa- nasantuÂÂhiyà n' ev' attÃn' ukkaæseti no paraæ vambheti. Yo hi tattha dakkho analaso sampajÃno patissato ayaæ vuccati bhikkhu porÃïe agga¤¤e ariyavaæse Âhito. Puna ca paraæ bhikkhave bhikkhu bhÃvanÃrÃmo hoti bhÃ- vanÃrato pahÃnÃrÃmo hoti pahÃnarato tÃya ca pana bhÃva- nÃrÃmatÃya bhÃvanÃratiyà pahÃnÃrÃmatÃya pahÃnaratiyà n' ev' attÃn' ukkaæseti no paraæ vambheti. Yo hi tattha dakkho analaso sampajÃno patissato ayaæ vuccati bhik- khave bhikkhu porÃïe agga¤¤e ariyavaæse Âhito. Ime kho bhikkhave cattÃro ariyavaæsà agga¤¤a ratta¤¤Ã vaæsa¤¤Ã porÃïà asaÇkiïïà asaÇkinnapubbà na saÇkÅ- yanti na saÇkÅyissanti appaÂikuÂÂhà samaïehi brÃhmaïehi vi¤¤Æhi. 2. Imehi ca pana bhikkhave catuhi ariyavaæsehi saman- nÃgato bhikkhu puratthimÃya ce pi disÃya viharati sveva aratiæ sahati na taæ arati sahati, pacchimÃya ce pi disÃya viharati sveva aratiæ sahati na taæ arati sahati, uttarÃya ce pi disÃya . . . dakkhiïÃya ce pi disÃya viharati sveva aratiæ sahati na taæ arati sahati. Taæ kissa hetu? Aratiratisaho ti bhikkhave dhÅro ti. 3. NÃrati sahatÅ dhÅraæ nÃratÅ dhÅraæ sahati\<*<1>*>/ DhÅro ca aratiæ sahati dhÅro hi aratiæsaho\<*<2>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. S., S. Com. nÃrati dhÅra saæhati; S. D. nÃratÅ dhÅraæ hati; B. K. nÃrati dhÅraæ sahati. 2 S. T. dhÅro ti aratim saho; S. Com., S. D. dhÅro hi aratiæ saho; B. K. dhÅro hi aratisaho. >/ #<[page 029]># %< URUVELAVAGGA. 29>% Sammà kammaviyÃkataæ\<*<1>*>/ panuïïaæ\<*<2>*>/ kho nivÃraye Nekkhaæ\<*<3>*>/ jambonadass' eva ko taæ ninditum arahati? Devà pi naæ pasaæsanti {brahmunÃ} pi pasaæsito ti. 29. 1. CattÃr' imÃni {bhikkhave} dhammapadÃni agga¤¤Ãni rat- ta¤¤Ãni vaæsa¤¤Ãni porÃïÃni asaÇkiïïÃni asaÇkiïïapub- bÃni na saÇkÅyanti na saÇkÅyissanti appaÂikuÂÂhÃni sama- ïehi và brÃhmaïehi và vi¤¤Æhi. KatamÃni cattÃri? Anabhijjhà bhikkhave dhammapadaæ agga¤¤aæ ratta¤- ¤aæ vaæsa¤¤aæ porÃïaæ asaÇkiïïaæ asaÇkiïïapubbaæ na saÇkÅyati na saÇkÅyissati appaÂikuÂÂhaæ samaïehÅ và brÃhmaïehi và vi¤¤Æhi, avyÃpÃdo bhikkhave dhammapa- daæ . . . vi¤¤Æhi, sammÃsati bhikkhave . . . dhamma- padaæ vi¤¤Æhi, sammÃsamÃdhi bhikkhave dhammapa- daæ . . . vi¤¤Æhi. ImÃni kho bhikkhave cattÃri dhammapadÃni agga¤¤Ãni ratta¤¤Ãni vaæsa¤¤Ãni porÃïÃni asaÇkiïïÃni asaÇkiïïa- pubbÃni na saÇkÅyanti na saÇkÅyissanti appaÂikuÂÂhÃni samaïehi và brÃhmaïehi và vi¤¤ÆhÅti. 2. AnabhijjhÃlÆ vihareyya avyÃpannena cetasà Sato ekaggacittassa ajjhattaæ susamÃhito ti. 30. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà RÃjagahe viharati GijjhakÆÂe pabbate. Tena kho pana samayena sambahulà abhi¤¤Ãtà abhi¤¤Ãtà paribbÃjakà Sappiniyà tÅre\<*<4>*>/ paribbÃjakÃrÃme paÂivasanti, seyyathÅdaæ AnnabhÃro Varadharo SakuludÃyÅ ca paribbÃjako a¤¤e ca abhi¤¤Ãtà paribbÃjakÃ. Atha kho Bhagavà sÃyaïhasamayaæ paÂisallÃnà vuÂÂhito yena Sappiniyà tÅraæ paribbÃjakÃrÃmo ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Nisajja kho Bha- gavà te paribbÃjake etad avoca : 2. CattÃr' imÃni paribbÃjakà dhammapadÃni agga¤¤Ãni \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. T., S. M. saccakammaviyÃkÅnaæ; S. D. saccakammavihÃvÅnaæ; S. Com., B. K. sabbakammavihÃyinaæ. 2 S. S. panuïïaæ kho; B. K. panuïïako niv-. 3 B. K. nikkhaæ. 4 B. K. Sippiniyà nadiyà tÅre. >/ #<[page 030]># %<30 A§GUTTARA-NIKùYA.>% ratta¤¤Ãni vaæsa¤¤Ãni porÃïÃni asaÇkiïïÃni asaÇkiï- ïapubbÃni na saÇkÅyanti na saÇkÅyissanti appaÂikuÂÂhÃni samaïehi và brÃhmaïehi và vi¤¤Æhi. KatamÃni cattÃri? Anabhijjhà paribbÃjakà dhammapadaæ agga¤¤aæ rat- ta¤¤aæ vaæsa¤¤aæ porÃïaæ asaÇkiïïaæ asaÇkiïïapub- baæ na saÇkÅyati na saÇkÅyissati appaÂikuÂÂhaæ samaïehi và brÃhmaïehi và vi¤¤Æhi, avyÃpÃdo paribbÃjakà dham- mapadaæ . . . vi¤¤Æhi, sammÃsati paribbÃjakà dham- mapadaæ . . . vi¤¤Æhi, sammÃsamÃdhi paribbÃjakà dham- mapadaæ . . . vi¤¤Æhi. ImÃni kho paribbÃjakà cattÃri dhammapadÃni agga¤¤Ãni . . . vi¤¤Æhi. 3. Yo kho paribbÃjakÃ\<*<1>*>/ evaæ vadeyya--aham etaæ anabhi- jjhaæ dhammapadaæ paccakkhÃya abhijjhÃluæ kÃmesu tibba-sÃrÃgaæ samaïaæ và brÃhmaïaæ và pa¤¤ÃpessÃmÅti tam ahaæ tath' eva vadeyyaæ--etu vadatu vyÃharatu pas- sÃmi' ssa ÃnubhÃvan\<*<2>*>/ ti. So vata paribbÃjakà anabhijjhaæ dhammapadaæ paccakkhÃya abhijjhÃluæ kÃmesu tibba- sÃrÃgaæ samaïaæ và brÃhmaïaæ và pa¤¤ÃpessatÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. Yo kho paribbÃjakà evaæ vadeyya--aham etaæ avyÃpadaæ dhammapadaæ paccakkhÃya vyÃpannacit- taæ paduÂÂhamanasaÇkappaæ samaïaæ và brÃhmaïaæ và pa¤¤ÃpessÃmÅti tam ahaæ tath' eva vadeyyaæ--etu vadatu vyÃharatu passÃmi 'ssa ÃnubhÃvan ti. So vata paribbÃjakà avyÃpadaæ dhammapadaæ paccakkhÃya vyÃpannacittaæ pa- duÂÂhamanasaÇkappaæ . . . pa¤¤ÃpessatÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. Yo kho paribbÃjakà evaæ vadeyya--aham etaæ sammÃsatiæ dhammapadaæ paccakkhÃya muÂÂhassatiæ asampÃjÃnaæ samaïaæ và brÃhmaïaæ và pa¤¤ÃpessÃmÅti tam ahaæ tath' eva vadeyyam--etu vadatu vyÃharatu passÃmi 'ssa ÃnubhÃvan ti. So vata paribbÃjakà sammÃ- satiæ dhammapadaæ paccakkhÃya muÂÂhassatiæ asampa- jÃnaæ samaïaæ và brÃhmaïaæ và pa¤¤ÃpessatÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. Yo kho paribbÃjakà evaæ vadeyya--aham etaæ sammÃsamÃdhiæ dhammapadaæ paccakkhÃya asa- mÃhitaæ vibbhantacittaæ samaïaæ và brÃhmaïaæ và pä¤ÃpessÃmÅti tam ahaæ tath' eva vadeyyaæ--etu vadatu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. reads paribbÃjako throughout. 2 B. K. ssÃnubhÃvanti. >/ #<[page 031]># %< URUVELAVAGGA. 31>% vyÃharatu passÃmi 'ssa ÃnubhÃvan ti. So vata paribbÃjakà sammÃsamÃdhiæ dhammapadaæ . . . pa¤¤ÃpessatÅ ti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 4. Yo kho paribbÃjakà imÃni cattÃri dhammapadÃni garahitabbaæ paÂikkositabbaæ ma¤¤eyya tassa\<*<1>*>/ diÂÂh' eva dhamme cattÃro sahadhammikà vÃdÃnupÃtà garayhà ÂhÃnÃ\<*<2>*>/ Ãgacchanti. Katame cattÃro? Anabhijjhaæ ce bhavaæ dhammapadaæ garahati paÂik- kosati ye ca hi\<*<3>*>/ abhijjhÃlÆkÃmesu tibbasÃrÃgà samaïabrÃh- maïà te bhoto pujjÃ\<*<4>*>/ te bhoto pÃsaæsÃ, avyÃpÃda¤ ce bhavaæ dhammapadaæ garahati paÂikkosati ye ca hi\<*<5>*>/ vyÃpannacittà paduÂÂhamanasaÇkappÃ. te bhoto pujjÃ\<*<4>*>/ te bhoto pÃsaæsÃ, sammÃsati¤ ce bhavaæ dhammapadaæ gara- hati paÂikkosati ye ca hi\<*<5>*>/ muÂÂhassatÅ asampajÃnà samaïa- brÃhmaïà te bhoto pujjà te bhoto pÃsaæsÃ, sammÃsamÃdhi¤ ce bhavaæ garahati paÂikkosati ye ca hi asamÃhità vibhanta- città samaïabrÃhmaïà te bhoto pujjà te bhoto pÃsaæsÃ. 5. Yo kho paribbÃjakà imÃni cattÃri dhammapadÃni garahitabbaæ paÂikkositabbaæ ma¤¤eyya tassa diÂÂh' eva dhamme ime\<*<6>*>/ cattÃro sahadhammikà vÃdÃnupÃtà garayhà ÂhÃnÃ\<*<2>*>/ Ãgacchanti. Ye pi te paribbÃjakà ahesuæ ukkalà vassaæ bha¤¤Ã\<*<7>*>/ ahetuvÃdà akiriyavÃdà natthikavÃdà te pi imÃni cattÃri dhammapadÃni na garahitabbaæ na paÂik- kositabbaæ ama¤¤iæsu. Taæ kissa hetu? NindÃbyÃrosana- upÃrambhabhayÃti\<*<8>*>/. 6. AvyÃpanno sadà sato ajjhattaæ susamÃhito AbhijjhÃ-vinaye sikkhaæ appamatto ti vuccatÅti. Uruvelavaggo [tatiyo]. Tass' uddÃnaæ:-- Dve Uruvelà loko kÃÊiko\<*<9>*>/ brahmacariyena {pa¤camaæ} Kuhaæ santuÂÂhi vaæso\<*<10>*>/ dhammapadaæ paribbÃjakena cÃti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. tattha. 2 B. K. garayhaæ ÂhÃnaæ. 3 B. K. omits hi. 4 B. K. pujÃ. 5 B. K. cahi altered to ca. 6 B. K. omits ime. 7 B. K. vassabhi¤¤Ã. 8 B. K. -upavÃdabhayÃti. 9 S. D. loke kÃlako. 10 S. D. vasse; S. Tr. vaso. >/ #<[page 032]># %<32 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 31. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave cakkÃni yehi samannÃgatÃ- naæ devamanussÃnaæ catucakkaæ pavattati, yehi saman- nÃgatà devamanussà na cirass' eva mahantataæ vepullataæ pÃpuïanti bhogesu. KatamÃni cattÃri? PaÂirÆpadesavÃso, sappurisÆpassayo, attasammÃpaïidhi, pubbe ca katapu¤¤atÃ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri cakkÃni yehi samannÃgatÃ- naæ devamanassÃnaæ catucakkaæ pavattati, yehi saman- nÃgatà devamanussà na cirass' eva mahantataæ vepullataæ pÃpuïanti bhogesÆti. 2. PaÂirÆpe vase dese ariya mittakaro siyà Sammà païidhisampanno pubbe pu¤¤akato naro Dha¤¤aæ dhanaæ yaso kitti sukha¤ c' etam adhivatta- tÅti. 32. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave saÇgahavatthÆni. KatamÃni cattÃri? DÃnaæ, peyyavajjaæ,\<*<1>*>/ atthacariyÃ, samÃnattatÃ\<*<2>*>/. ImÃni kho bhikkhave cattÃri saÇgahavatthÆnÅti. 2. DÃna¤ ca peyyavajja¤ ca atthacariyà ca\<*<3>*>/ yà idha SamÃnattatà dhammesu\<*<4>*>/ tattha tattha yathÃrahaæ Ete kho saÇgahà loke rathass' ÃïÅ\<*<5>*>/ va yÃyato Ete ca saÇgahà nÃssu\<*<6>*>/ na mÃtà puttakÃranà Labetha mÃnaæ pÆjam và pità và puttakÃranÃ. Yasmà ca saÇgahÃ\<*<7>*>/ ete samavekkhanti paï¬ità Tasmà mahantaæ\<*<8>*>/ papponti pÃsaæsà ca bhavanti te ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. T. peyyogaæ. 2 B. K. samÃnattaka; S. D. samÃnattanà ca. 3 B. K. omits ca. 4 B. K. S. T. have ca before dhammesu. 5 S. T. rathassÃïi; S. D. ÃnÅ ca. 6 S. S. nÃssu; B. K. nassu. 7 B. K. saÇgahÃ. 8 B. K. mahattaæ. >/ #<[page 033]># %< CAKKAVAGGA. 33>% 33. SÅho bhikkhave migarÃjà sÃyaïhasamayaæ Ãsayà nikkha- mati, Ãsayà nikkhamitvà vijambhati, vijambhitvà samantà catuddisà anuviloketi, samantà catuddisà anuviloketvà tikkhattuæ sÅhanÃdaæ nadati, tikkhattuæ sÅhanÃdam naditvà gocarÃya pakkamati. Ye kho pana bhikkhave tiracchÃnagatà pÃïà sÅhassa migara¤¤o nadato saddaæ suïanti yebhuyyena bhayaæ saævegaæ santÃsaæ Ãpajjanti --bilaæ bilÃsayà pavisanti, dakaæ dakÃsayÃ\<*<1>*>/ pavisanti, vanaæ vanÃsayà pavisanti, ÃkÃsaæ pakkhino bhajanti. Ye pi te bhikkhave ra¤¤o nÃgà gÃmanigamarÃjadhÃnÅsu daÊhehi varattehi bandhanehi baddhÃ\<*<3>*>/ te pi tÃni bandha- nÃni sa¤chinditvÃ\<*<4>*>/ sampadÃletvà bhÅtà muttakarÅsaæ cajamÃnà yena và tena và palÃyanti. Evaæ mahiddhiko kho bhikkhave sÅho migarÃjà tiracchÃnagatÃnaæ pÃïÃnaæ evaæ mahesakkho evaæ mahÃnubhÃvo. 2. Evam eva kho bhikkhave yadà TathÃgato loke uppajjati arahaæ sammÃsambuddho vijjÃcaraïasampanno sugato lokavidÆ anuttaro purisadammasÃrathi satthà devamanus- sÃnaæ Buddho BhagavÃ. So dhammaæ deseti--iti sakkÃyo iti sakkÃyasamudayo iti sakkÃyanirodho iti sakkÃyanirodha- gÃminÅ paÂipadà ti. Ye pi te bhikkhave devà dÅghÃyukà vaïïavanto sukhabhÆtÃ\<*<5>*>/ uccesu vimÃnesu ciraÂÂhitikà te pi TathÃgatassa dhammadesanaæ sutvà yebhuyyena bhayaæ saævegaæ santÃsaæ Ãpajjanti--aniccà vata kira bho mayaæ samÃnà nicc' amhà ti ama¤¤imha, addhuvà kira\<*<6>*>/ bho mayaæ samÃnà dhuv' amhÃti ama¤¤imha, asassatà ca\<*<6>*>/ kira bho mayaæ samÃnà sassatà ti ama¤¤imha.\<*<7>*>/ Mayam pi\<*<8>*>/ kira bho aniccà addhuvà asas- satà sakkÃyapariyÃpannà ti. Evam mahiddhiko kho bhik- khave TathÃgato sadevakassa lokassa evaæ mahesakkho evaæ mahÃnubhÃvo ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. udakaæ udakÃ-. 2 S. Tr., reads pakkhiïo. 3 S. Tr. bandhÃ. 4 B. K. sa¤chidditvÃ. 5 B. K. bahulÃ. 6 B. K. vata. 7 B. K. sassatamhÃti ama¤¤imha. 8 R. K. omits pi. >/ #<[page 034]># %<34 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 3. Yadà Buddho abhi¤¤Ãya dhammacakkaæ pavattayi Sadevakassa lokassa satthà appaÂipuggalo SakkÃya¤ ca nirodha¤ ca sakkÃyassa ca sambhavaæ Ariya¤ c' aÂÂhaÇgikaæ maggaæ dukkhÆpasamagÃminaæ Ye pi dÅghÃyukà devà vaïïavanto yasassino BhÅtà santÃsam ÃpÃduæ sÅhass' ev' itare migà te AvÅtivattà sakkÃyaæ\<*<1>*>/ aniccà va kira bho mayaæ Sutvà arahato vÃkyaæ vippamuttassa tÃdino ti. 34. 1. CattÃro 'me bhikkhave aggappasÃdÃ. Katame cattÃro? YÃvatà bhikkhave sattà apadà và dipadà và catuppadà và bahuppadà và rÆpino và arÆpino và sa¤¤ino và asa¤¤ino và nevasa¤¤inÃsa¤¤ino\<*<2>*>/ và TathÃgato tesaæ aggam akkhÃyati arahaæ sammÃsambuddho. Ye bhikkhave Buddhe pa- sannà agge te pasannà agge kho pana pasannÃnaæ aggo vipÃko hoti. YÃvatà bhikkhave dhammà saÇkhatÃ\<*<3>*>/ ariyo aÂÂhaÇgiko maggo tesaæ aggam akkhÃyati. Ye bhikkhave ariye aÂÂhaÇgike magge pasannà agge te pasannà agge kho pana pasannÃnaæ aggo vipÃko hoti. 2. YÃvatà bhikkhave dhammà saÇkhatà và asaÇkhatà và virÃgo tesaæ dhammÃnaæ aggam akkhÃyati yadidaæ madanimmadano pipÃsavinayo ÃlayasamugghÃto vaÂÂÆ- pacchedo\<*<4>*>/ taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ. Ye bhikkhave dhamme pasannà agge te pasannà agge kho pana pasannÃnaæ aggo vipÃko hoti. YÃvatà bhikkhave saÇghà và gaïà và TathÃgatasÃvaka- saÇgho tesaæ aggam akkhÃyati yadidaæ cattÃri purisayu- gÃni {aÂÂha} purisapuggalÃ, esa Bhagavato sÃvakasaÇgho {Ãhuneyyo} pÃhuneyyo dakkhiïeyyo a¤jalikaraïÅyo anuttaraæ pu¤¤akkhettaæ lokassa. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. D. sakko yaæ. 2 S. S. nevasa¤¤ino nÃsa¤¤ino. 3 B. K. inserts và asaÇkhatà vÃ. 4 S. D., S. T. vaddhÆpacchedo. >/ #<[page 035]># %< CAKKAVAGGA. 35>% Ye bhikkhave saÇghe pasannà agge . . . aggo vipÃko hoti. Ime kho bhikkhave cattÃro aggappasÃdÃti. 3. Aggato ve pasannÃnaæ aggaæ\<*<1>*>/ dhammaæ vijÃnataæ Agge Buddhe\<*<2>*>/ pasannÃnaæ dakkhiïeyye anuttare Agge dhamme pasannÃnaæ virÃgÆpasame sukhe Agge saÇghe pasannÃnaæ pu¤¤akkhette anuttare Aggasmiæ dÃnaæ dadataæ aggaæ pu¤¤aæ pava¬¬hati Aggaæ Ãyu¤ ca vaïïo ca yaso kitti sukhaæ balaæ Aggassa dÃtà medhÃvÅ aggadhammasamÃhito DevabhÆto manusso và aggappatto pamodatÅti. 35. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà RÃjagahe viharati VeÊuvane KalandakanivÃpe.\<*<3>*>/ Atha kho VassakÃro brÃhmaïo Ma- gadhamahÃmatto yena Bhagavà ten' upasaÇkami, upa- saÇkamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Eka- mantaæ nisinno kho VassakÃro brÃhmaïo Bhagavantaæ etad avoca : Catuhi kho mayaæ bho Gotama dhammehi samannÃgataæ mahÃpa¤¤aæ mahÃpurisaæ pa¤¤Ãpema. Katamehi cattuhi? 2. Idha bho Gotama bahussuto hoti, tassa tass' eva sutajÃtassa tass' eva kho pano bhÃsitassa atthaæ jÃnÃti: ayaæ imassa bhÃsitassa attho, ayaæ imassa bhÃsitassa attho ti. Satimà kho pana hoti cirakatam pi cirabhÃsitam pi sarità anussarita yÃni kho pana tÃni gahaÂÂhakÃni kiæ- karaïiyÃni, tattha dakkho hoti analaso, tatr' upÃyavÅ- maæsÃya samannÃgato alaæ kÃtuæ alaæ saævidhÃtuæ. Imehi kho mayaæ bho Gotama catuhi dhammehi saman- nÃgataæ mahÃpa¤¤aæ mahÃpurisaæ pa¤¤Ãpema. Sace me pana bho Gotama anumoditabbaæ anumodatu me bhavaæ Gotamo, sace pana me bhavaæ Gotamo paÂikkosi- tabbaæ paÂikkosatu pana\<*<4>*>/ me bhavaæ Gotamo ti. 3. N' eva kho tyÃhaæ brÃhmaïa anumodÃmi na paÂik- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. S. aggaæ; B. K. agga. 2 S. D. agge subuddhe. 3 B. K. kalanakanivÃpe. 4 B. K. omits pana. >/ #<[page 036]># %<36 A§GUTTARA-NIKùYA.>% kosÃmi. Catuhi kho ahaæ brÃhmaïa dhammehi samannÃ- gataæ mahÃpa¤¤aæ mahÃpurisaæ pa¤¤Ãpemi. Katamehi catuhi? Idha brÃhmaïa bahujanahitÃya paÂipanno hoti bahu- janasukhÃya bahu 'ssa janatà ariye ¤Ãye patiÂÂhÃpità yadi- daæ kalyÃïa-dhammatà kusala-dhammatÃ\<*<1>*>/ so\<*<2>*>/ yaæ vitak- kaæ ÃkaÇkhati vitakketuæ taæ vitakkaæ vitakketi yaæ vitakkaæ nÃkaÇkhati vitakketuæ na taæ vitakkaæ vitakketi, yaæ saÇkappaæ ÃkaÇkhati saÇkappetuæ taæ\<*<3>*>/ saÇkappaæ saÇkappeti yaæ saÇkappaæ nÃkaÇkhati saÇka- ppetuæ na taæ saÇkappaæ saÇkappeti. Iti cetova- sippatto hoti vitakkapathesu, catunnaæ jhÃnÃnaæ abhi- cetasikÃnaæ diÂÂhadhammasukha-vihÃrÃnaæ nikÃmalÃbhÅ hoti akicchalÃbhÅ akasiralÃbhÅ, ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ cetovimuttiæ pa¤¤Ãvimuttiæ diÂÂh' eva dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati. N' eva kho tyÃhaæ brÃhmaïa anumodÃmi na paÂikkosÃmi. Imehi kho ahaæ brÃhmaïa catuhi dhammehi samannÃgataæ mahÃpa¤¤aæ mahÃpurisaæ pa¤¤ÃpemÅti. 4. Acchariyaæ bho Gotama abbhutaæ bho Gotama yÃva subhÃsitaæ c' idaæ\<*<4>*>/ bhotà Gotamena. Imehi ca mayaæ catuhi dhammehi samannÃgataæ bhavantaæ Gotamaæ dhÃrema, bhavaæ hi Gotamo bahujanahitÃya paÂipanno bahujanasukhÃya bahu te janatà ariye ¤Ãye patiÂÂhÃpità yadidaæ kalyÃïadhammatà kusaladhammatÃ,\<*<5>*>/ bhavaæ hi Gotamo yaæ vitakkaæ ÃkaÇkhati vitakketuæ taæ vitakkaæ vitakketi yaæ vitakkaæ nÃkaÇkhati vitakketuæ na taæ vitakkaæ vitakketi, yaæ saÇkappaæ ÃkaÇkhati saÇkappetuæ taæ saÇkappaæ saÇkappeti yaæ saÇkappaæ nÃkaÇkhati saÇkappetuæ na taæ saÇkappaæ saÇkappeti. Bhavaæ hi Gotamo cetovasippatto vitakkapathesu. bhavaæ hi Gotamo catunnaæ jhÃnÃnaæ abhicetasikÃnaæ diÂÂhadhamma- sukhavihÃrÃnaæ nikÃmalÃbbhÅ akicchalÃbhÅ akasiralÃbhÅ, bhavaæ hi Gotamo ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ cetovi- muttiæ pa¤¤Ãvimuttiæ diÂÂh' eva dhamme . . . viharatÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. dhammatÃya. 2 S. D. read yo; S. Tr. has so. 3 S. T. na. 4 B. K. hidaæ. 5 S. Tr., S. T. -dhammatÃya. >/ #<[page 037]># %< CAKKAVAGGA. 37>% 5. Addhà kho tyÃhaæ brÃhmaïa Ãsajja upanÅyavÃcÃ\<*<1>*>/ bhÃ- sità api ca tyÃhaæ vyÃkarissÃmi, ahaæ hi brÃhmaïa bahujanahitÃya paÂipanno bahujanasukhÃya bahu me janatà ariye ¤Ãye patiÂÂhÃpità yadidaæ kalyÃïa-dhammatà kusala- dhammatÃ. Ahaæ hi brÃhmaïa yaæ vitakkaæ ÃkaÇkhÃmi vitakketuæ tam vitakkaæ vitakkemi yaæ vitakkaæ na- kaÇkhÃmi vitakketuæ na taæ vitakkaæ vitakkemi, yaæ saÇkappaæ ÃkaÇkhÃmi saÇkappetuæ taæ saÇkappaæ saÇ- kappemi yaæ saÇkappaæ nÃkaÇkhÃmi saÇkappetuæ na taæ saÇkappaæ saÇkappemi. Ahaæ hi brÃhmaïa cetovasip- pato vitakkapathesu, ahaæ hi brÃhmaïa catunnaæ jhÃn- Ãnaæ abhicetasikÃnaæ diÂÂhadhammasukhavihÃrÃnam . . . akasiralÃbhÅ, aham hi brÃhmaïa ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ cetovimuttiæ pa¤¤Ãvimuttiæ diÂÂh' eva dhamme . . . viharÃmÅti. 6. Yo vedÅ sabbasattÃnaæ maccupÃsà pamocanaæ\<*<2>*>/ Hitaæ devamanussÃnaæ\<*<3>*>/ ¤Ãyam dhammaæ pakÃsayi Yaæ ve\<*<4>*>/ disvà ca sutvà ca pasÅdati bahujjano MaggÃmaggassa kusalaæ katakiccaæ anÃsavaæ Buddho antimÃsarÅro mahÃpa¤¤o mahÃpuriso\<*<5>*>/ ti vuccatÅti. 36. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà antarà ca UkkaÂÂhaæ\<*<6>*>/ antarà ca Setabbyaæ\<*<7>*>/ addhÃnamaggapaÂipanno hoti. Doïo pi sudaæ brÃhmaïo antarà ca UkkaÂÂhaæ antarà ca Setabbyaæ\<*<7>*>/ addhÃnamaggapaÂipanno hoti. AddasÃ\<*<8>*>/ kho Doïo brÃhmaïo Bhagavato padesu cakkÃni sahassÃ- rÃni sanemikÃni sanÃbhikÃni sabbÃkÃraparipÆrÃni disvÃn' assa etad ahosi: Acchariyaæ vata bho abbhutaæ vata bho na vat' imÃni manussabhÆtassa padÃni bhavissantÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. D. vÃkhÃ. 2 S. Tr., pÃsÃya mocanaæ; B. K. pÃsap-. 3 S. D. hÅnato va manussÃnaæ; S. T. hitanova manus-sÃnaæ. 4 B. K., S. T., S. D. yaæ ve; S. Tr. ya¤ce. 5 MSS. mahÃpa¤¤o mahÃpuriso. See Dh. 352. 6 S. T. UkkaÂÂhuæ. 7 B. K., S. Tr. Setavyaæ; S. D. setabbyaæ. 8 B. K. addasa. >/ #<[page 038]># %<38 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 2. Atha kho Bhagavà maggà ukkamma a¤¤atarasmiæ rukkhamÆle nisÅdi pallaÇkaæ Ãbhujitvà ujuæ kÃyaæ païi- dhÃya parimukhaæ satiæ upaÂÂhapetvÃ. Atha kho Doïo brÃhmaïo Bhagavato padÃni anugacchanto addasà Bha- gavantaæ a¤¤atarasmiæ rukkhamÆle nisinnaæ pÃsÃdikaæ pasÃdanÅyaæ santindriyaæ santamÃnasaæ uttamadam- mathasamatham anuppattaæ\<*<1>*>/ dantaæ guttaæ sant- indriyaæ\<*<2>*>/ nÃgaæ disvà yena Bhagavà ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Bhagavantaæ etad avoca : Devo no bhavaæ bhavissatÅti? Na kho ahaæ brÃhmaïa devo bhavissÃmÅti. Gandhabbo no bhavaæ bhavissatÅti. Na kho ahaæ brÃhmaïa gandhabbo bhavissÃmÅti. Yakkho no bhavaæ bhavissatÅti. Na kho ahaæ brÃhmaïa yakkho bhavissÃmÅti. Manusso no bhavaæ bhavissatÅti? Na kho ahaæ brÃhmaïa manusso bhavissÃmÅti. Devo no bhavaæ bhavissatÅti iti puÂÂho samÃno na kho ahaæ brÃhmaïa devo bhavissÃmÅti vadesi, gandhabbo no bhavaæ bhavissatÅti iti puÂÂho samÃno na kho ahaæ gandhabbo bhavissÃmÅti vadesi, yakkho . . . vadesi, ma- nusso no bhavaæ bhavissatÅti iti puÂÂho samÃno na kho ahaæ brÃhmaïa manusso bhavissÃmÅti vadesi, atha kho ko\<*<3>*>/ carahi bhavaæ bhavissatÅti? 3. Yesaæ kho ahaæ brÃhmaïa ÃsavÃnaæ appahÅnattà devo bhaveyyaæ te me Ãsavà pahÅnà ucchinnamÆlà tÃlÃ- vatthukatà anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ, yesaæ kho ahaæ brÃhmaïa ÃsavÃnaæ appahÅnattà gandhabbo bhaveyyaæ yakkho bhaveyyaæ manusso bhaveyyaæ te me Ãsavà pahÅnà . . . anuppÃdadhammÃ. SeyyathÃpi brÃh- maïa uppalaæ và padumaæ và puï¬arÅkaæ và udake jÃtaæ udake saæva¬¬haæ {udakaæ}\<*<4>*>/ accuggamma ÂhÃti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. Tr. reads anuppattaæ taæ. 2 S. S., B. K. santindriyaæ; S. D. satindriyaæ. 3 B. K. omits kho. 4 S. M. udake acc-; S. Tr. udakà acc-; B. K. udakà paccuggamma tiÂÂhati. >/ #<[page 039]># %< CAKKAVAGGA. 39>% anupalittaæ udakena, evam eva kho brÃhmaïa loke jÃto loke saæva¬¬ho lokaæ abhibhuyya viharÃmi anupalitto lokena. Buddho ti maæ brÃhmaïa dhÃrehÅti. 4. Yena devÆpapatty assa gandhabbo và vihaÇgamo, Yakkhattaæ yena gaccheyyaæ manussatta¤ ca abbaje\<*<1>*>/ Te mayhaæ Ãsavà khÅïà viddhastà vinaÊÅkatà Puï¬arÅkaæ yathà vaggu toye na upalippati Na upalippÃmi\<*<2>*>/ lokena, tasmà buddho 'smi brÃh- maïÃti. 37. 1. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato bhikkhu abhabbo parihÃnÃya nibbÃnass' eva santike. Katamehi catuhi? Idha bhikkhave bhikkhu sÅlasampanno hoti indriyesu guttadvÃro hoti bhojane matta¤¤Æ hoti jÃgariyam anuyutto hoti. 2. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu sÅlasampanno hoti? Idha bhikkhave bhikkhu sÅlavà hoti pÃtimokkhasaæ- varasaævuto viharati ÃcÃragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu. Evaæ kho bikkhave bhikkhu sÅlasampanno hoti. 3. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu indriyesu guttadvÃro hoti? Idha bhikkhave bhikkhu cakkhunà rÆpaæ disvà na nimittaggÃhÅ hoti nÃnuvya¤janaggÃhÅ yatvÃdhikaraïaæ enaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃ- domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ tassa saævarÃya paÂipajjati, rakkhati cakkhundriyaæ cakkhun- driye saævaraæ Ãpajjati, sotena saddaæ sutvà . . . pe . . . ghÃnena gandhaæ ghÃvitvà . . . pe . . . jivhÃya rasaæ sÃyitvà . . . pe . . . kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà . . . pe . . . manasà dhammaæ vi¤¤Ãya na nimittaggÃhÅ hoti nÃnuvya¤janaggÃhÅ yatvÃdhikaraïaæ enaæ manindriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassà pÃpakà akusalà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. Tr. aï¬aje; MSS. abbaje. 2 B. K. upalimpati. >/ #<[page 040]># %<40 A§GUTTARA-NIKùYA.>% dhammà anvÃsseyyuæ tassa saævarÃya paÂipajjati, rakkhati manindriyaæ manindriye saævaraæ Ãpajjati. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu indriyesu guttadvÃro hoti. 4. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu bhojane matta¤¤Æ hoti? Idha bhikkhave bhikkhu paÂisaÇkhà yoniso ÃhÃraæ ÃhÃreti, n' eva davÃya na madÃya na maï¬anÃya na vibhÆsanÃya yÃvad eva imassa kÃyassa Âhitiyà yÃpanÃya vihiæsÆparatiyà brahmacariyÃnuggahÃya: iti purÃïa¤ ca vedana¤ paÂihaÇkhÃmi nava¤ ca vedanaæ na uppÃdes- sÃmi, yÃtrà ca me bhavissati anavajjatà ca phÃsu-vihÃro cÃti. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu bhojane matta¤¤Æ hoti. 5 Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu jÃgariyaæ anuyutto hoti? Idha bhikkhave bhikkhu divasaæ caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheti, rattiyà paÂha- maæ yÃmaæ caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheti, rattiyà majjhimaæ yÃmaæ dakkhiïena passena sÅhaseyyaæ kappeti pÃde pÃdaæ accÃdhÃya sato sampajÃno uÂÂhÃnasa¤¤aæ manasikaritvÃ, rattiyà pacchi- maæ yÃmaæ caÇkamena nisajjÃya ÃvaraïÅyehi dhammehi cittaæ parisodheti. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu jÃga- riyaæ anuyutto hoti\<*<2>*>/. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato bhikkhu abhabbo parihÃnÃya nibbÃnass' eva santike ti. 6. SÅle patiÂÂhito bhikkhu indriyesu ca saævuto Bhojanamhi ca matta¤¤Æ jÃgariyaæ anuyu¤jati Evaæ viharamÃno pi\<*<3>*>/ ahorattam atandito BhÃvayaæ kusalaæ dhammaæ yogakkhemassa pat- tiyà AppamÃdarato bhikkhu pamÃde bhayadassÅvÃ\<*<4>*>/ Abhabbo parihÃnÃya nibbÃnass' eva santike ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. yatrà ca me. 2 See M. N. 53, pp. 354-5. 3 S. T., S. Tr., S. D. viharamÃnÃpi; B. K. vihÃri ÃtÃpi. 4 B. K.__dassÃvÅ. >/ #<[page 041]># %< CAKKAVAGGA. 41>% 38. 1. Panuïïapaccekasacco bhikkhave bhikkhu samavaya- saÂhesano passaddhakÃyasaÇkhÃro và patilÅno ti vuccati. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu panuïïapaccekasacco hoti? Idha bhikkhave bhikkhuno yÃni tÃni puthusamaïabrÃh- maïÃnaæ puthupaccekasaccÃni, seyyathÅdaæ sassato loko ti và asassato loko ti và antavà loko ti và anantavà loko ti vÃ; taæ jÅvaæ taæ sarÅraï ti và a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran ti vÃ; hoti TathÃgato param maraïà ti và na hoti TathÃgato paraæ maraïà ti vÃ; hoti ca na hoti ca Tathagato param maraïà ti vÃ, n' eva hoti na na hoti TathÃgato param maraïà ti vÃ. SabbÃni 'ssa tÃni nuïïÃni honti cattÃni\<*<1>*>/ vantÃni muttÃni pahÅnÃni paÂinissaÂÂhÃni. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu panuïïapaccekasacco hoti. 2. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu samavayasaÂhesano hoti? Idha bhikkhave bhikkhuno kÃmesanà pahÅnà hoti bhavesanà pahÅnà hoti brahmacariyesanà paÂippassaddhÃ. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu samavayasaÂhesano hoti. 3. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu passaddhakÃyasaÇkhÃro hoti? Idha bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahÃnà duk- khassa ca pahÃnà pubb' eva somanassadomanassÃnaæ atthagamà adukkhamasukhaæ upekkhÃsatiparisuddhiæ catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu passaddhakÃyasaÇkhÃro hoti. 4. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu patilÅno hoti? Idha bhikkhave bhikkhuno asmimÃno pahÅno hoti ucchinnamÆlo tÃlÃvatthukato anabhÃvakato Ãyatiæ anup- pÃdadhammo. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu patilÅno hoti. Panuïïapaccekasacco bhikkhave bhikkhu samavaya- saÂhesano passaddhakÃyasaÇkhÃro patilÅno ti vuccatÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. SabbÃni cassa tÃni nunnÃni honti panunnÃni cattÃni. >/ #<[page 042]># %<42 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 5. KÃmesanà bhavesanà brahmacariyesanà saha\<*<1>*>/ Iti saccaparÃmÃso diÂÂhiÂÂhÃnà samussayà SabbarÃgavirattassa taïhakkhayavimuttino Esanà paÂinissaÂÂhà diÂÂhiÂÂhÃnà samÆhatà Sa ve santo sato bhikkhu passaddho aparÃjito MÃnÃbhisamayà buddho patilÅno ti vuccatÅti. 39. 1. Atha kho Ujjayo\<*<2>*>/ brÃhmaïo yena Bhagavà ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Bhagavatà saddhiæ sam- modi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekam- antaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho UjjÃyo brÃhmaïo Bhagavantaæ etad avoca : Bhavam pi no Gotamo ya¤¤aæ vaïïetÅti? 2. Na kho ahaæ brÃhmaïa sabbaæ ya¤¤aæ vaïïemi na panÃhaæ brÃhmaïa sabbaæ ya¤¤aæ na vaïïemi. YathÃrÆpe ca kho brÃhmaïa ya¤¤e gÃvo ha¤¤anti ajeÊakà ha¤¤anti kukkuÂasÆkarà ha¤¤anti vividhà pÃïà saÇghÃtaæ Ãpajjanti, evarÆpaæ kho ahaæ brÃhmaïa sÃrambhaæ ya¤¤aæ na vaïïemi. Taæ kissa hetu? EvarÆpaæ hi brÃhmaïa sÃrambhaæ ya¤¤aæ na upasaÇkamanti arahanto và arahamaggaæ\<*<3>*>/ samÃpannà vÃ. YathÃrÆpe ca kho brÃhmaïa ya¤¤e n' eva gÃvo ha¤¤ati na ajeÊakà ha¤¤ati na kukkuÂasÆkarà ha¤¤ati na vividhà pÃïà saÇghÃtaæ Ãpajjanti, evarÆpaæ kho ahaæ brÃhmaïa nirÃrambhaæ ya¤¤aæ vaïïemi yadidaæ niccadÃnaæ anukulaya¤¤aæ. Taæ kissa hetu? EvarÆpaæ hi brÃhmaïa nirÃrambhaæ ya¤¤aæ upasaÇkamanti arahanto và arahattamaggaæ và samÃpannÃti. 3. \<*<4>*>/Assamedhaæ purisamedhaæ sammÃpÃsaæ vÃcapey- yaæ\<*<5>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. Tr., S. D. saha; S. T., S. M. , S. Com. sahÃ. 2 S. D. Ajjayo; S. Tr. UjjÃyo. 3 B. K. arahattamaggaæ. 4 These verses recur Saæyutta III. 1. 9. 5 B. K. vÃjapeyyaæ. >/ #<[page 043]># %< CAKKAVAGGA. 43>% Niraggalaæ mahÃrambhà na te honti mahapphalÃ\<*<1>*>/ AjeÊakà ca gÃvo ca vividhà yattha ha¤¤are Na taæ sammaggatà ya¤¤aæ upayanti mahesino Ye ca ya¤¤Ã nirÃrambhà yajanti anukÆlaæ sadà AjeÊakà ca gÃvo ca vividhà n' ettha ha¤¤are\<*<2>*>/ Ta¤ ca sammaggata ya¤¤aæ upayanti mahesino Etaæ yajetha medhÃvÅ eso ya¤¤o mahapphalo Etaæ hi yajamÃnassa seyyo hoti na pÃpiyo Ya¤¤o ca vipulo hoti pasÅdanti ca devatÃti. 40. 1. Atha kho UdÃyi brÃhmaïo yena Bhagavà ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Bhagavatà . . . pe . . . Ekamantaæ nisinno kho UdÃyi brÃhmaïo Bhagavantaæ etad avoca :-- Bhavam pi no Gotamo ya¤¤aæ vaïïetÅti? 2. Na kho ahaæ brÃhmaïa sabbaæ ya¤¤aæ vaïïemi na panÃhaæ brÃhmaïa sabbaæ ya¤¤aæ na vaïïemi. YathÃrÆpe kho brÃhmaïa ya¤¤e gÃvo ha¤¤anti ajeÊakà ha¤¤anti kukkuÂasÆkarà ha¤¤anti vividhà pÃïà saÇghÃtaæ Ãpajjanti, evarÆpaæ kho ahaæ brÃhmaïa sÃrambhaæ ya¤¤aæ na vaïïemi. Taæ kissa hetu? EvarÆpaæ hi brÃhmaïa sÃrambhaæ ya¤¤aæ na upasaÇkamanti ara- hanto và arahamaggaæ và samÃpannÃ. YathÃrÆpe ca kho brÃhmaïa ya¤¤e n' eva gÃvo ha¤¤anti na ajeÊakà ha¤¤anti na kukkuÂasÆkarà ha¤¤anti na vividhà pÃïà saÇghÃtaæ Ãpajjanti, evarÆpaæ kho ahaæ brÃhmaïa nirÃrambhaæ ya¤¤aæ vaïïemi yadidaæ niccadÃnaæ anukulaya¤¤aæ. Taæ kissa hetu? EvarÆpaæ hi brÃh- mana nirÃrambhaæ ya¤¤aæ upasaÇkamanti arahanto và arahamaggaæ và samapannà ti. 3. AbhisaÇkhataæ nirÃrambhaæ ya¤¤aæ kÃlena kappiyam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. S. Niraggalaæ mahÃya¤¤Ã mahÃrambhà na te honti mahapphalÃ. 2 S. S. yattha na ha¤¤are. >/ #<[page 044]># %<44 A§GUTTARA-NIKùYA.>% TÃdisaæ upasaæyanti\<*<1>*>/ sa¤¤atà brahmacariyà VivattacchadÃ\<*<2>*>/ ye loke vÅtivattakÃlaægatÅ\<*<3>*>/ Ya¤¤am etaæ pasaæsanti buddhà pu¤¤assa kovidà Ya¤¤e và yadi và saddhe bhavyaæ\<*<4>*>/ katvà yathÃrahaæ Pasannacitto yajati\<*<5>*>/ sukhette brahmacÃrisu Suhutaæ suyiÂÂhaæ suppattaæ\<*<6>*>/ dakkhiïeyyesu yaæ kataæ Ya¤¤o ca vipulo hoti pasÅdanti ca devatà Evaæ yajitvà medhÃvÅ saddho muttena cetasà AvyÃpajjhaæ sukhaæ lokaæ paï¬ito upapajjatÅ ti. Cakkavaggo catuttho. Tass' uddÃnaæ:-- Cakko saÇgÃho\<*<7>*>/ sÅho pasÃdo VassakÃrena pa¤ca- maæ Loke\<*<8>*>/ aparihÃniyo patilÅnena Ujjayo UdÃyinà te dasà ti. 41. 1. Catasso imà bhikkhave samÃdhibhÃvanÃ. Katamà catasso? Atthi bhikkhave samÃdhibhÃvanà bhÃvità bahulÅkatà diÂÂhadhammasukhavihÃrÃya saævattati, atthi bhikkhave samÃdhibhÃvanà bhÃvità bahulÅkatà ¤ÃïadassanapaÂilÃ- bhÃya saævattati, atthi bhikkhave samÃdhibhÃvanà bhÃvità bahulÅkatà satisampaja¤¤Ãya saævattati, atthi bhikkhave samÃdhibhÃvanà bhÃvità bahulÅkatà ÃsavÃnaæ khayÃya saævattati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. upasaækanti. 2 S. D., S. T. nivattacchaddÃ; B. K. vivaÂacchadÃ. 3 S. D., S. T. vÅtivattakathaÇkathÅ; S. Tr. vÅtivattakulaægatiæ; B. K. vÅtivattÃkulagatiæ; S. M. vivattacchaddÃ; S. Com. __ kÃlagatÅ. 4 S. D., S. T. bhaveyya; B. K. haccaæ katvÃ. 5 B. K.-città yajanti. 6 B. K. suyiÂÂhaæ sampattaæ. 7 B. K. saÇgaho. 8 S. S. loke; B. K. Doïo. >/ #<[page 045]># %< ROHITASSAVAGGA. 45>% 2. Katamà ca bhikkhave samÃdhibhÃvanà bhÃvità bahu- lÅkatà diÂÂhadhammasukhaviharÃya saævattati? Idha bhikkhave bhikkhu vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayaæ vuccati bhikkhave samÃdhibhÃyanà bhÃvità bahu- lÅkatà diÂÂhadhammasukhaviharÃya saævattati. 3. Katamà ca bhikkhave samÃdhibhÃvanà bhÃvità bahulÅkatà ¤ÃïadassanapaÂilÃbhÃya saævattati? Idha bhikkhave bhikkhu Ãlokasa¤¤aæ manasikaroti divÃ- sa¤¤aæ adhiÂÂhÃti yathà divà tathà rattiæ yathà rattiæ tathà divÃ. Iti vivaÂena cetasà apariyonaddhena sappa- bhÃsaæ cittaæ bhÃveti. Ayaæ vuccati samÃdhibhÃvanà . . . ¤ÃïadassanapaÂilÃ- bhÃya saævattati. 4. Katamà ca bhikkhave samÃdhibhÃvanà . . . satisam- paja¤¤Ãya saævattati? Idha bhikkhave bhikkhuno vidità vedanà uppajjanti vidità upaÂÂhahanti vidità abbhatthaæ gacchanti, vidità sa¤¤Ã . . . pe . . . vidità vitakkà uppajjanti vidità upaÂ- Âhahanti vidità abbhatthaæ gacchanti. Ayaæ vuccati bhikkhave samÃdhibhÃvanà . . . satisam- paja¤¤Ãya saævattati. 5. Katamà ca bhikkhave samÃdhibhÃvanà . . . ÃsavÃ- naæ khayÃya saævattati? Idha bhikkhave bhikkhu pa¤cupÃdÃnakkhandhesu udayavayÃnupassÅ viharati iti rÆpaæ iti rÆpassa samudayo iti rÆpassa atthagamo, iti vedanà iti vedanÃya samudayo iti vedanÃya atthagamo, iti sa¤¤Ã iti sa¤¤Ãya samudayo iti sa¤¤Ãya atthagamo, iti saÇkhÃrà iti saÇkhÃrÃnaæ samu- dayo iti saÇkhÃrÃnaæ atthagamo, iti vi¤¤Ãïaæ iti vi¤¤Ã- ïassa samudayo iti vi¤¤Ãïassa atthagamo. Ayaæ vuccati bhikkhave samÃdhibhÃvanà bhÃvità bahu- lÅkatà ÃsavÃnaæ khayÃya saævattati. Imà kho bhikkhave catasso samÃdhibhÃvanÃ; ida¤ ca pana m' etaæ sandhÃya bhÃsitaæ PÃrÃyane Puïïakapa¤he. 6. SaÇkhÃya lokasmiæ parovarÃni yass' i¤jitaæ n' atthi kuhi¤ci loke \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 046]># %<46 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Sato\<*<1>*>/ vidhÆmo anigho nirÃso atÃri so jÃtijaran ti brÆmÅti\<*<2>*>/. 42. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave pa¤havyÃkaraïÃni. Kata- mÃni cattÃri? Atthi bhikkhave pa¤ho ekaæsavyÃkaraïÅyo, atthi bhik- khave pa¤ho paÂipucchÃ-vyÃkaraïÅyo, atthi bhikkhave pa¤ho ÂhapanÅyo, atthi bhikkhave pa¤ho vibhajjavyÃka- raïÅyo. ImÃni kho bhikkhave cattÃri pa¤havyÃkaraïÃnÅti. 2. Ekaæsa-vacanaæ ekaæ vibhajja-vacanaæ paraæ Tatiyaæ paÂipuccheyya catuttham pana ÂhÃpaye Yo ca tesaæ tattha tattha jÃnÃti anudhammataæ Catu pa¤hassa kusalo Ãhu bhikkhuæ tathÃvidhaæ DurÃsado duppasaho gambhÅro duppadhaæsiyo\<*<3>*>/ Atho atthe anatthe ca ubhayassa hoti kovido Anatthaæ parivajjeti atthaæ gaïhÃti paï¬ito AtthÃbhisamayà dhÆro paï¬ito ti pavuccatÅti. 43. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Kodhagaru na saddhammagaru, makkhagaru na sad- dhammagaru, lÃbhagaru na saddhammagaru, sakkÃragaru na saddhammagaru. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 2. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Saddhammagaru na kodhagaru, saddhammagaru na makkhagaru, saddhammagaru na lÃbhagaru, saddhamma- garu na sakkÃragaru. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. santo. 2 These verses recur AÇguttara III. 32-and Sutta NipÃta V. 4. 6. 3 S. Tr., S. D. duppadhaæsayo. >/ #<[page 047]># %< ROHITASSAVAGGA. 47>% Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 3. KodhamakkhagarÆ bhikkhÆ lÃbhasakkÃragÃravÃ\<*<1>*>/ Na te dhamme virÆhanti sammÃsambuddhadesite Ye ca saddhammagaruno vihaæsu viharanti ca Te ve dhamme virÆhanti sammÃsambuddhadesite ti. 44. 1. CattÃro 'me bhikkhave asaddhammÃ. Katame cat- taro? Kodhagarutà na saddhammagarutÃ, makkhagarutà na saddhammagarutÃ, lÃbhagarutà na saddhammagarutÃ, sak- kÃragarutà na saddhammagarutÃ. Ime kho bhikkhave cattÃro asaddhammÃ. 2. CattÃro 'me bhikkhave saddhammÃ. Katame cattÃro? Saddhammagarutà na kodhagarutà . . . saddhammaga- rutà na sakkÃragarutÃ. Ime kho bhikkhave cattÃro saddhammÃti. 3. Kodhamakkhagaru bhikkhu lÃbhasakkÃragÃravo Sukhette pÆtibÅjaæ va saddhamme na virÆhati Ye ca saddhammagaruno vihaæsu viharanti ca Te ve dhamme virÆhanti sneham anvÃyam\<*<2>*>/ iv' osa- dhÃti. 45. 1. \<*<3>*>/ Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Jeta- vane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Atha kho Rohitasso deva- putto abhikkantÃya rattiyà abhikkantavaïïà kevalakappaæ Jetavanaæ obhÃsetvà yena Bhagavà ten' upasaÇkami, upa- saÇkamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Ekamantaæ Âhito Rohitasso devaputto Bhagavantaæ etad avoca : Yattha nu kho bhante na jÃyati na jiyyati na miyyati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. gÃravo. 2 B. K. snehÃnvayaæ. 3 This recurs in Saæyutta II. 3. 6. >/ #<[page 048]># %<48 A§GUTTARA-NIKùYA.>% na cavati na uppajjati, sakkà nu kho no bhante gama- nena lokassa antaæ ¤atuæ và daÂÂhuæ và pÃpuïituæ và ti? Yattha kho Ãvuso na jÃyati na jiyyati na miyyati na cavati na uppajjati nÃhaæ taæ gamanena lokassa antaæ ¤Ãtayyaæ daÂÂhayyaæ pattayyan\<*<1>*>/ ti vadÃmÅti. 2. Acchariyaæ bhante abbhutaæ bhante yÃva subhÃsitaæ c' idaæ bhante BhagavatÃ--yattha kho Ãvuso na jÃyati . . . na uppajjati nÃhaæ taæ gamanena lokassa antaæ ¤Ãtayyaæ daÂÂhayyaæ pattayyan\<*<1>*>/ ti vadÃmi. BhÆtapubbÃhaæ bhante Rohitasso nÃma isi ahosiæ Bhojaputto iddhimà vehÃsaÇ- gamo. Tassa mayhaæ bhante evarÆpo javo ahosi seyya- thÃpi nÃma daÊhadhammo dhanuggaho sikkhito katahattho katupÃsano lahukena asanena appakasirena tiriyaæ tÃlac- chÃtiæ\<*<1>*>/ atipÃteyya, evarÆpo padavÅtihÃro ahosi seyyathÃpi nÃma puratthimà samuddà pacchimo samuddo. Tassa mayhaæ bhante evarÆpena javena samannÃgatassa evarÆ- pena ca padavÅtihÃrena evarÆpaæ icchÃgataæ uppajji-- ahaæ gamanena lokassa antaæ pÃpuïissÃmÅti. So kho 'haæ bhante a¤¤atr' eva asitapÅtakhÃyitasÃyità a¤¤atr' uccÃra- passÃvakammà a¤¤atra niddÃkilamatha-paÂivinodanà vas- sasatÃyuko vassasatajÅvÅ vassasataæ gantvà appatvà ca lokassa antaæ antarÃ\<*<3>*>/ kÃlakato. Acchariyaæ bhante ab- bhutaæ bhante yÃva subhÃsitaæ c' idaæ bhante Bhagavatà --yattha kho Ãvuso na jÃyati . . . na uppajjati nÃhaæ taæ gamanena lokassa antaæ ¤Ãtayyaæ daÂÂhayyaæ pat- tayyan ti vadÃmÅti. 3. Yattha kho Ãvuso na jÃyati . . . na uppajjati nÃhaæ taæ gamanena lokassa antaæ ¤Ãtayyaæ daÂÂhayyaæ pattayyan ti vadÃmi, na cÃhaæ Ãvuso appatvà va lokassa antaæ dukkhassa antakiriyaæ vadÃmi. Api cÃhaæ Ãvuso imasmiæ yeva byÃmamatte kalebare\<*<4>*>/ sa¤¤imhi\<*<5>*>/ sama- nake loka¤ ca pa¤¤Ãpemi lokasamudaya¤ ca lokanirodha¤ ca lokanirodhagÃminiæ paÂipadan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. ¤Ãteyyaæ . . . daÂÂheyyaæ . . . patteyyan. 2 B. K. tÃlacchÃdiæ. 3 B. K. antarà yeva. 4 B. K. kaÊevare. 5 S. S. sa¤¤imhi; B. K. sasa¤¤imhi. >/ #<[page 049]># %< ROHITASSAVAGGA. 49>% 4. Gamanena na pattabbo lokass' anto kudÃcanaæ Na ca appatvà lokantaæ dukkhà atthi pamocanaæ Tasmà have lokavidÆ sumedho lokantagÆ vusitabrahma- cariyo Lokassa antaæ samitÃvÅ ¤atvà nÃsiæsati lokam imaæ para¤ cÃti. 46. 1. Atha kho Bhagavà tassà rattiyà accayena bhikkhÆ Ãmantesi:--Imaæ bhikkhave rattiæ Rohitasso devaputto abhikkantÃya rattiyà abhikkantavaïïo kevalakappaæ Jeta- vanaæ obhÃsetvà yen' Ãhaæ ten' upasaÇkami, upasaÇka- mitvà maæ abhivÃdetvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Ekamantaæ Âhito kho bhikkhave Rohitasso devaputto maæ etad avoca :--Yattha nu kho na jÃyati . . . na uppajjati, sakkà nu kho so\<*<1>*>/ bhante gamanena lokassa antaæ ¤Ãtuæ và daÂÂhuæ và pÃpuïituæ vÃti? Evaæ vutte ahaæ bhikkhave Rohitassaæ devaputtaæ etad avoca :--Yattha kho Ãvuso na jÃyati . . . na uppajjati nÃhaæ taæ gamanena lokassa antaæ ¤Ãtayyaæ daÂÂhay- yaæ pattayyanti vadÃmÅti. Evaæ vutte bhikkhave Rohitasso devaputto maæ etad avoca :--Acchariyaæ bhante abbhutaæ bhante yÃva subhÃ- sitaæ c' idaæ bhante BhagavatÃ--yattha kho Ãvuso\<*<2>*>/ na jÃyati . . . na uppajati nÃhaæ taæ gamanena . . . pattay- yan ti vadÃmi. BhÆtapubbÃhaæ bhante Rohitasso nÃma isi ahosiæ bhojaputto iddhimà vehÃsaÇgamo. Tassa mayhaæ bhante evarÆpo javo ahosi seyyathÃpi nÃma daÊhadhammo dhanug- gaho sikkhito katahattho katupÃsano lahukena asanena appakasirena tiriyaæ tÃlacchÃtiæ atipÃteyya,\<*<3>*>/ evarÆpo padavÅtihÃro ahosi seyyathÃpi nÃma puratthimà samuddà pacchimo samuddo. Tassa mayhaæ bhante evarÆpena javena samannÃgatassa evarÆpena ca padavÅtihÃrena evarÆ- paæ icchÃgataæ uppajji--ahaæ gamanena lokass' antaæ pÃpuïissÃmÅti. So kho 'haæ bhante a¤¤atr' eva asitapÅta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. T. na. 2 Not in S. Tr. 3 See M. N. 12, p. 82. >/ #<[page 050]># %<50 A§GUTTARA-NIKùYA.>% khÃyitasÃyità a¤¤atr' eva uccÃrapassÃvakammà a¤¤atra niddÃkilamatha-paÂivinodanà vassasatÃyuko vassasatajÅvÅ vassasataæ gantvà appatvà va lokassa antaæ antarà yeva kÃlakato. Acchariyaæ bhante abbhutaæ yÃva subhÃsitaæ c' idaæ bhante BhagavatÃ- yattha kho Ãvuso na jÃyati . . . na uppajjati nÃhaæ taæ gamanena lokassa antaæ ¤Ãtayyaæ daÂÂhayyaæ pattayyan ti vadÃmÅti. Evaæ vutte ahaæ bhikkhave Rohitassaæ devaputtaæ etad avoca :--Yattha kho Ãvuso na jÃyati . . . na uppaj- jati nÃhaæ taæ gamanena lokassa antaæ ¤Ãtayyaæ daÂ- Âhayam pattayyan ti vadÃmÅti, na cÃham Ãvuso appatvà lokassa antaæ dukkhass' antakiriyaæ vadÃmi. Api cÃhaæ Ãvuso imasmiæ\<*<1>*>/ byÃmamatte kalebare sa¤¤imhi\<*<2>*>/ samanake loka¤ ca pa¤¤Ãpemi lokasamudaya¤ ca lokanirodha¤ ca lokanirodhagÃmini¤ ca paÂipadanti. 2. Gamanena na pattabbo lokass' anto kudÃcanaæ Na ca appatvà lokantaæ dukkhà atthi pamocanaæ Tasmà have lokavidÆ sumedho lokantagÆ vusitabrahma- cariyo Lokassa antaæ samitÃvÅ ¤atvà nÃsiæsati lokam imaæ para¤ cÃti. 47. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave suvidÆra-vidÆrÃni. KatamÃni cattÃri? Nabhà ca bhikkhave paÂhavÅ ca idaæ paÂhamaæ suvi- dÆravidÆraæ,\<*<3>*>/ orima¤ ca bhikkhave tÅraæ samuddassa pÃrima¤ ca tÅraæ idaæ dutiyaæ suvidÆravidÆraæ,\<*<3>*>/ yato ca bhikkhave verocano abbhudeti yattha ca attham eti\<*<4>*>/ idaæ tatiyaæ suvidÆravidÆraæ,\<*<3>*>/ sata¤ ca bhikkhave dhammo asata¤ ca dhammo idaæ catutthaæ suvidÆ- ravidÆraæ\<*<3>*>/. ImÃni kho bhikkhave cattÃri suvidÆravidÆrÃnÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. imasmiæ yeva. 2 S. S. sa¤¤imhi; B. K. sasa¤¤imhi. 3 S. S. -vidÆre; B. K. -vidÆraæ. 4 B. K. abbhudeti pabhaÇkaro yattha ca veti. >/ #<[page 051]># %< ROHITASSAVAGGA. 51>% 2. Nabhà ca dÆre paÂhavÅ ca dÆre pÃraæ samuddassa tadÃhu dÆre Yato ca verocano abbhudeti pabhaÇkaro yattha ca attham eti Tato have dÆrataraæ vadanti sata¤ ca dhammaæ asata¤ ca dhammaæ AvyÃyiko hoti sataæ samÃgamo yÃvam pi tiÂÂheyya tath' eva hoti Khippaæ hi veti asataæ samÃgamo tasmà sataæ dhammo asabbhi ÃrakÃti. 48. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Jeta- vane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Tena kho pana samayena Ãyasmà VisÃkho Pa¤cÃliputto\<*<1>*>/ upaÂÂhÃnasÃlÃyaæ bhikkhÆ dhammiyà kathÃya sandasseti samÃdapeti samuttejeti sam- pahaæseti poriyà vÃcÃya vissaÂÂhÃya aneÊagalÃya atthassa vi¤¤Ãpaniyà pariyÃpannÃya anissitÃya. Atha kho Bhagavà sÃyaïhasamayaæ paÂisallÃnà vuÂÂhito yen' upaÂÂhÃnasÃlà ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Nisajja kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi: Ko nu kho bhikkhave upaÂÂhÃnasÃlÃyaæ bhikkhÆ dham- miyà kathÃya sandasseti . . . anissitÃyÃti? ùyasmà bhante VisÃkho Pa¤cÃliputto upaÂÂhÃnasÃlÃyaæ bhikkhÆ dhammiyà kathÃya sandassesi samuttejesi sampa- haæseti poriyà vÃcÃya . . . anissitÃyÃti. Atha kho Bhagavà Ãyasmantaæ VisÃkhaæ Pa¤cÃliputtaæ etad avoca :--SÃdhu sÃdhu VisÃkha sÃdhu kho tvaæ VisÃkha bhikkhÆ dhammiyà kathÃya sandassesi . . . anissitÃyÃti. 2. NÃbhÃsamÃnaæ jÃnanti missaæ bÃlehi paï¬itaæ BhÃsamÃna¤ ca jÃnanti desentaæ amataæ padaæ BhÃsaye jotaye dhammaæ paggaïhe isinaæ dhajaæ SubhÃsitadhajà isayo dhammo hi isinan dhajo ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. Pa¤cÃlaputto. >/ #<[page 052]># %<52 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 49. 1. CattÃro 'me bhikkhave sa¤¤ÃvipallÃsà cittavipallÃsà diÂÂhivipallÃsÃ. Katame cattÃro? Anicce bhikkhave niccan ti sa¤¤ÃvipallÃso cittavipallÃso diÂÂhivipallÃso, adukkhe bhikkhave dukkhan ti sa¤¤Ãvipal- lÃso cittavipallÃso diÂÂhivipallÃso, anattani bhikkhave attà ti sa¤¤ÃvipallÃso . . . diÂÂhivipÃllaso, asubhe bhikkhave sub- han ti sa¤¤ÃvipallÃso cittavipallÃso diÂÂhivipallÃso. Ime kho bhikkhave cattÃro sa¤¤ÃvipallÃsà cittavipallÃsà diÂÂhivipallÃsÃ. 2. CattÃro 'me bhikkhave na sa¤¤ÃvipallÃsà na cittavipal- lÃsÃ, na diÂÂhivipallÃsÃ. Katame cattaro? Anicce bhikkhave aniccan ti na sa¤¤ÃvipallÃso . . ., dukkhe bhikkhave dukkhan ti na sa¤¤ÃvipallÃso . . ., anattani bhikkhave anattà ti na sa¤¤ÃvipallÃso . . ., asubhe bhikkhave asubhan ti na sa¤¤ÃvipallÃso na cittavi- pallÃso na diÂÂhivipallÃso. Ime kho bhikkhave cattÃro na sa¤¤ÃvipallÃsà na cittavi- pallÃsà na diÂÂhivipallÃsÃti. 3. Anicce niccasa¤¤ino dukkhe ca sukhasa¤¤ino Anattani ca attà ti asubhe subhasa¤¤ino MicchÃdiÂÂhigatà sattà khittacittà visa¤¤ino Te yogayuttà MÃrassa ayogakkhemino janà Sattà gacchanti saæsÃraæ jÃtimaraïagÃmino Yadà ca buddhà lokasmiæ uppajjanti pabhaÇkarà Te imaæ dhammaæ pakÃsenti dukkhÆpasamagÃminaæ Tesaæ sutvÃna sappa¤¤Ã\<*<1>*>/ sacittaæ paccalatthu\<*<2>*>/ te Aniccaæ aniccato dakkhuæ dukkham addakkhu dukkhato\<*<3>*>/ Anattani anattà ti asubham asubhat' addasuæ SammÃdiÂÂhisamÃdÃnà sabbadukkham upaccagun ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. sabba¤¤Ã. 2 B. K. paccÃladdhÃ. 3 B. K. Aniccaæ aniccato dakkhi dakkhaæ dukkhato-maddakkhi; S. T. an- an- dukkhaæ dukkhaæ caddakkhu dukkhato; S. M. . . . adakkhuæ dukkhato. >/ #<[page 053]># %< ROHITASSAVAGGA. 53>% 50. 1. CattÃro 'me bhikkhave candimasuriyÃnaæ upakkilesà yehi upakkilesehi upakkiliÂÂhà candimasuriyà na tapanti na bhÃsanti na virocanti. Katame cattÃro? Abbhaæ bhikkhave candimasuriyÃnaæ upakkileso\<*<1>*>/ yena upakkilesena upakkiliÂÂhà candimasuriyà na tapanti na bhÃsanti na virocanti, mahiyà bhikkhave candimasuriyÃnaæ upakkileso\<*<2>*>/ . . . dhÆmarajo\<*<3>*>/ bhikkhave candimasuriyÃ- naæ upakkileso . . . RÃhu bhikkhave asurindo candi- masuriyÃnaæ upakkileso yena upakkilesena upakiliÂÂhà candimasuriyà na tapanti na bhÃsanti na virocanti. Ime kho bhikkhave cattÃro candamasuriyÃnaæ . . . na viro- canti. 2. Evaæ eva kho bhikkhave cattÃro samaïabrÃhmaïÃ- naæ upakkilesà yehi upakkilesehi upakiliÂÂhà eke samaïa- brÃhmaïà na tapanti na bhÃsanti na virocanti. Katame cattÃro? Santi bhikkhave eke samaïabrÃhmaïà suraæ pivanti merayaæ pivanti surÃmerayapÃnà apaÂiviratÃ. Ayaæ bhikkhave paÂhamo samaïabrÃhmaïÃnaæ upakkileso yena upakkilesena upakkiliÂÂhà eke samaïabrÃhmaïà na tapanti na bhÃsanti na virocanti. Santi bhikkhave eke samaïabrÃhmaïà methunaæ dham- maæ paÂisevanti methunasmà dhammà apaÂiviratÃ. Ayaæ bhikkhave dutiyo samaïabrÃhmaïÃnaæ upakkileso . . . na virocanti. Santi bhikkhave eke samaïabrÃhmaïà jÃtarÆparajataæ sÃdiyanti jÃtarÆparajatapaÂiggahaïà apaÂiviratÃ. Ayaæ bhikkhave tatiyo samaïabrÃhmaïÃnaæ upakkileso . . . na virocanti. Santi bhikkhave eke samaïabrÃhmaïà micchÃjÅvena jÅvanti micchÃjÅvà apaÂiviratÃ. Ayaæ bhikkhave catuttho samaïabrÃhmaïÃnaæ upakkileso yena upakkilesena upa- kiliÂÂhà eke samaïabrÃhmaïà na tapanti no bhÃsanti na virocanti. Ime kho bhikkhave cattÃro samaïabrÃhmaïÃnam upak- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. S. upakkilesaæ. 2 S. S. upakkilesÃ. 3 S. S. dhÆmarajÃ. >/ #<[page 054]># %<54 A§GUTTARA-NIKùYA.>% kilesà yehi upakkilesehi upakiliÂÂhà eke samaïabrÃhmaïà na tapanti na bhÃsanti na virocanti. 3. RÃgadosapaÂikkiÂÂhÃ\<*<1>*>/ eke samaïabrÃhmaïÃ\<*<2>*>/ AvijjÃnivutà posà piyarÆpÃbhinandino Suraæ pivanti merayaæ paÂisevanti methunaæ Rajataæ jÃtarÆpa¤ ca sÃdiyanti aviddasÆ\<*<3>*>/ MicchÃjÅvena jÅvanti eke samaïabrÃhmaïà Ete upakkilesà vuttà buddhenÃdiccabandhunà Yehi upakiliÂÂhÃ\<*<4>*>/ eke samaïabrÃhmaïà Na tapanti na bhÃsanti asuddhà sarajà pabhÃ\<*<5>*>/ AndhakÃrena onaddhà taïhÃdÃsà sanettikà Va¬¬henti kaÂasiæ ghoraæ Ãdiyanti punabbhavan ti Rohitassa-vaggo pa¤camo. Tass' uddÃnam:-- SamÃdhipa¤hà dve kodhÃ\<*<6>*>/ Rohitassa apare dve SudÆra\<*<7>*>/ VisÃkho vipallÃso\<*<8>*>/ upakkilesena te dasÃti. PaÂhamo pa¤¤Ãsako. 51. 1. SÃvatthinidÃnaæ\<*<9>*>/. CattÃro 'me bhikkhave pu¤¤Ãbhisandà kusalÃbhisandà sukhassÃhÃrà sovaggikà sukhavipÃkà saggasaævattanikà iÂ- ÂhÃya kantÃya manÃpÃya hitÃya sukhÃya {saævattanti}. Kattame cattÃro? Yassa bhikkhave bhikkhu cÅvaraæ paribhu¤jamÃno ap- pamÃïaæ cetosamÃdhiæ upasampajja viharati appamÃïo tassa pu¤¤Ãbhisando kusalÃbhisando sukhassÃhÃro sovag- giko sukhavipÃko saggasaævattaniko iÂÂhÃya kantÃya manÃ- pÃya hitÃya sukhÃya saævattati, yassa bhikkhave bhikkhu piï¬apÃtaæ paribhu¤jamÃno . . . sukhÃya saævattati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. rÃgamadaparituÂÂhÃ; S. D. -paÂikkiliÂÂhÃ; S. Tr. -parikkhiÂÂhÃ; S. T. -paÂikkiÂÂhÃ; S. M. -pakkiliÂÂho. 2 See Cull. XII. 1. 3. 3 B. K. avindasuæ; S. S. aviddasuæ. 4 B. K. Yehi upakkilesehi. 5 B. K. sarajà magÃ. 6 B. K. kodhagaru. 7 S. D. S. T. suvidÆra-visÃkho; S. Tr. visÃkhÃ. 8 B. K. vippallÃsÃ. 9 Suma¤gala p. 303. >/ #<[page 055]># %< PU¥¥ùBHISANDAVAGGA. 55>% yassa bhikkhave bhikkhu senÃsanaæ paribhu¤jamÃno . . . sukhÃya saævattati, yassa bhikkhave bhikkhu gilÃnapac- cayabhesajjaparikkhÃraæ paribhu¤jamÃno appamÃïaæ ce- tosamÃdhiæ upasampajja viharati appamÃno tassa pu¤¤Ã- bhisando kusalÃbhisando sukhassÃhÃro sovaggiko sukhavi- pÃko saggasaævattaniko iÂÂhÃya kantÃya manÃpÃya hitÃya sukhÃya saævattati. Ime kho bhikkhave cattÃro pu¤¤Ãbhisandà kusalÃ- bhisandà sukhassÃhÃrà sovaggikà sukhavipÃkà saggasaæ- vattanikà iÂÂhÃya kantÃya manÃpÃya hitÃya sukhÃya saæ- vattatÅti. 2. Imehi ca pana bhikkhave catuhi pu¤¤Ãbhisandehi kusalÃbhisandehi samannÃgatassa ariyasÃvakassa na sukaraæ pu¤¤assa pamÃïaæ gahetuæ--ettako pu¤¤Ã- bhisando kusalÃbhisando sukhassÃhÃro sovaggiko sukhavi- pÃko saggasaævattaniko iÂÂhÃya kantÃya manÃpÃya hitÃya sukhÃya saævattati--atha kho asaÇkheyyo appameyyo mahÃpu¤¤akkhandho t' eva\<*<1>*>/ saÇkhaæ gacchati. 3. SeyyathÃpi bhikkhave mahÃsamudde na sukaraæ udakassa pamÃïaæ gahetuæ--ettakÃni udakÃÊhakÃnÅti và ettakÃni udakÃÊhakasatÃnÅti và udakÃÊhakasahassÃnÅti và ettakÃni udakÃÊhakasatasahassÃnÅti vÃ--atha kho asaÇ- kheyyo appameyyo mahÃ-udakakkhandho t' eva saÇkhaæ gacchati. Evam eva kho\<*<2>*>/ bhikkhave imehi catuhi pu¤¤Ã- bhisandehi kusalÃbhisandehi samannÃgatassa ariyasÃva- kassa na sukaraæ pu¤¤assa pamÃïaæ gahetuæ--ettako pu¤¤Ãbhisando kusalÃbhisando sukhassÃhÃro sovaggiko sukhavipÃko saggasaævattaniko iÂÂhÃya kantÃya manÃpÃya hitÃya sukhÃya saævattatÅti--atha kho asaÇkheyyo appa- meyyo pu¤¤akkhandho t' eva saÇkhaæ gacchati. 4. Mahodadhiæ aparimitaæ mahÃsaraæ Bahubheravaæ ratanagaïanamÃlayaæ\<*<3>*>/ Najjo yathà naragaïasaÇghasevitÃ\<*<4>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. tveva. 2 B. K. omits eva. 3 S. D. -ganamÃlayaæ; S. Tr., S. Com. -gaïÃnamÃlayaæ; B. K. varÃnamÃlayaæ; S. M. ratanamÃlayaæ. 4 All the MSS. read -saÇghasevitÃ; S. M. naraghana saÇghasevita. >/ #<[page 056]># %<56 A§GUTTARA-NIKùYA.>% PuthÆ savanti upayanti sÃgaraæ Evaæ naraæ annadapÃnavatthadaæ\<*<1>*>/ SeyyÃnisajjattharaïassa\<*<2>*>/ dÃyakaæ Pu¤¤assa dhÃrà upayanti paï¬itaæ Najjo yathà vÃrivahà va sÃgaran ti. 52. 1. CattÃro 'me bhikkhave pu¤¤Ãbhisandà kusalÃbhisandà . . . sukhÃya saævattanti. Katame cattÃro? Idha bhikkhave ariyasÃvako Buddhe aveccappasÃdena samannÃgato hoti--iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃsam- buddho vijjÃcaraïasampanno sugato lokavidÆ anuttaro purisadammasÃrathi satthà devamanussÃnaæ Buddho BhagavÃti. Ayaæ bhikkhave paÂhamo pu¤¤Ãbhisando kusalÃbhisando . . . sukhÃyà saævattati. Puna ca paraæ bhikkhave ariyasÃvako dhamme aveccap- pasÃdena samannÃgato hoti--svÃkkhÃto Bhagavatà dham- mo sandiÂÂhiko akÃliko ehipassiko opanayiko paccattaæ veditabbo vi¤¤ÆhÅti. Ayaæ bhikkhave dutiyo pu¤¤Ãbhi- sando kusalÃbhisando . . . sukhÃya saævattati. Puna ca paraæ bhikkhave ariyasÃvako saÇghe aveccap- pasÃdena samannÃgato hoti--supaÂipanno Bhagavato sÃvakasaÇgho ujupaÂipanno Bhagavato sÃvakasaÇgho ¤ÃyapaÂipanno Bhagavato sÃvakasaÇgho sÃmÅcipaÂipanno Bhagavato sÃvakasaÇgho, yadidam cattÃri purisayugÃni aÂÂha purisapuggalÃ, esa Bhagavato sÃvakasaÇgho {Ãhuneyyo} {pÃhuneyyo} dakkhiïeyyo a¤jalikaraïÅyo anuttaraæ pu¤¤a- kkhettaæ lokassÃti. Ayaæ bhikkhave tatiyo pu¤¤Ãbhisando kusalÃbhisando . . . sukhÃya saævattati. Puna ca paraæ bhikkhave ariyasÃvako ariyakantehi sÅlehi samannÃgato hoti akhaï¬ehi acchiddehi asabalehi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. annapÃnavatthaæ; S. D. annadapÃnada-. 2 S. Tr. seyyaæ ni[sa]jjattharaïassa; S. D. seyyannisajjattharaïassa; S. T., S. M. seyyaæ niso; B. K. Seyyà nipaccaÂÂharaïassa. 3 M. P. S., pp. 17, 18. >/ #<[page 057]># %< PU¥¥ùBHISANDAVAGGA. 57>% akammÃsehi bhujissehi vi¤¤uppasaÂÂhehi aparÃmaÂÂhehi samÃdhisaævattanikehi. Ayaæ bhikkhave catuttho pu¤¤Ã- bhisando kusalÃbhisando sukhassÃhÃro sovaggiko sukha- vipÃko saggasaævattaniko iÂÂhÃya kantÃya manÃpÃya hitÃya sukhÃya saævattati. Ime ca kho bhikkhave cattÃro pu¤¤Ãbhisandà kusalÃ- bhisandà . . . sukhÃya saævattantÅti. 2. Yassa saddhà TathÃgate acalà supatiÂÂhità SÅla¤ ca yassa kalyÃïaæ ariyakantaæ pasaæsitaæ SaÇghe pasÃdo yass' atthi ujubhÆta¤ ca dassanaæ\<*<1>*>/ Adaliddo ti tam Ãhu amoghaæ tassa jÅvitaæ Tasmà saddha¤ ca sÅla¤ ca pasÃdaæ dhammadassanaæ Anuyu¤jetha medhÃvÅ saraæ buddhÃna sÃsanan ti\<*<2>*>/. 53. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà antarà ca Madhuraæ\<*<3>*>/ antarà ca Vera¤jim\<*<4>*>/ addhÃnamaggapaÂipanno hoti, samba- hulà ca kho gahapatÅ ca gahapatÃniyo ca antarà Vera¤jiæ antarà ca Madhuraæ addhÃnamaggapaÂipannà honti. Atha kho Bhagavà maggà okkamma\<*<5>*>/ a¤¤atarasmiæ rukkhamÆle pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Addasaæsu kho gaha- patÅ ca gahapatÃniyo ca Bhagavantaæ a¤¤atarasmiæ rukkha- mÆle nisinnaæ disvà yena Bhagavà ten' upasaÇkamiæsu, upasaÇkamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdiæsu. Ekamantaæ nisinne kho te gahapatÅ ca gaha- patÃniyo ca Bhagavà etad avoca :-- 2. CattÃro 'me gahapatayo saævÃsÃ. Katame cattÃro? Chavo chavÃya saddhiæ saævasati, chavo deviyà sad- dhiæ saævasati, devo chavÃya saddhiæ saævasati, devo deviyà saddhiæ saævasati. 3. Katha¤ ca gahapatayo chavo chavÃya saddhiæ saæ- vasati? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. dassanaæ; S. S. dassitaæ, or dassinaæ. 2 See Samyutta XI. 2. 4, p. 232. 3 S. S. MadhurÃ. 4 S. S. Vera¤ji; B. K. Vera¤jaæ. 5 S. D., S. T. ukkamma. >/ #<[page 058]># %<58 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Idha gahapatayo sÃmiko hoti pÃïÃtipÃtÅ adinnÃdÃyÅ kÃmesu micchÃcÃrÅ musÃvÃdÅ surÃmerayamajjapamÃdaÂ- ÂhÃyÅ dussÅlo pÃpadhammo maccheramalapariyuÂÂhitena cetasà agÃraæ ajjhÃvasati akkosakaparibhÃsako sama- ïabrÃhmaïÃnaæ, bhariyà pi 'ssa hoti pÃïÃtipÃtinÅ adinnÃ- dÃyinÅ kÃmesu micchÃcÃrinÅ musÃvÃdinÅ surÃmerayamajja- pamÃdaÂÂhÃyinÅ dussÅlà pÃpadhammà maccheramalapariyuÂ- Âhitena cetasà agÃraæ ajjhÃvasati akkosikaparibhÃsikà samaïabrÃhmaïÃnaæ. Evaæ kho gahapatayo chavo chavÃya saddhiæ saævasati. 4. Katha¤ ca gahapatayo chavo deviyà saddhiæ saæva- sati? Idha gahapatayo sÃmiko hoti pÃïÃtipÃtÅ . . . pe . . . akkosakaparibhÃsako samaïabrÃhmaïÃnaæ, bhariyà ca khvassa hoti pÃïÃtipÃtà paÂiviratà adinnÃdÃnà paÂiviratà kÃmesu micchÃcÃrà paÂiviratà musÃvÃdà paÂiviratà surÃ- merayamajjapamÃdaÂÂhÃnà paÂiviratà sÅlavatÅ kalyÃïa- dhammà vigatamalamaccherena cetasà agÃraæ ajjhÃvasati anakkosikaparibhÃsikà samaïabrÃhmaïÃnaæ. Evaæ kho gahapatayo chavo deviyà saddhiæ saævasati. 5. Katha¤ ca gahapatayo devo chavÃya saddhiæ saæ- vasati? Idha gahapatayo sÃmiko hoti pÃïÃtipÃtà paÂivirato adin- nÃdÃnà pativirato kÃmesu micchÃcÃrà pativirato musÃvÃdà paÂivirato surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà paÂivirato sÅlavà kalyÃïadhammo vigatamalamaccherena cetasà agÃraæ ajjhÃvasati anakkosakaparibhÃsako samaïabrÃhmaïÃnaæ. bhariyà ca khvassa hoti pÃnÃtipÃtinÅ . . . pe . . . surÃ- merayamajjapamÃdaÂÂhÃyinÅ dussÅlà pÃpadhammà mac- cheramalapariyuÂÂhitena cetasà agÃraæ ajjhÃvasati ak- kosikaparibhÃsikà samaïabrÃhmaïÃnaæ. Evaæ kho ga- hapatayo devo chavÃya saddhiæ saævasati. 6. Katha¤ ca gahapatayo devo deviyà saddhiæ saævasati? Idha gahapatayo sÃmiko hoti pÃnÃtipÃtà paÂivirato . . . pe . . . anakkosakaparibhÃsako samaïabrÃhmaïÃnaæ, bhariyÃpi 'ssa hoti pÃïÃtipÃtà paÂiviratà . . . anakkosika- paribhÃsikà samaïabrÃhmaïÃnaæ. Evaæ kho gahapatayo devo deviyà saddhiæ saævasati. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 059]># %< PU¥¥ùBHISANDAVAGGA. 59>% Ime kho gahapatayo cattÃro saævÃsà ti. 7. Ubho\<*<1>*>/ ca honti dussÅlà kadariyÃ\<*<2>*>/ paribhÃsakà Te honti jÃnipatayo chavà saævÃsamÃgatà SÃmiko dussÅlo hoti kadariyo paribhÃsako Bhariyà sÅlavatÅ hoti vada¤¤Æ vÅtamaccharà SÃpi devÅ saævasati chavena patinà saha SÃmiko sÅlavà hoti vada¤¤Æ vÅtamaccharo BhariyÃ' ssa\<*<3>*>/ hoti dussÅlà kadariyà paribhÃsikà SÃpi chavà saævasati devena patinà saha Ubho saddhà vada¤¤Æ ca sa¤¤atà dhammajÅvino Te honti jÃnipatayo a¤¤ama¤¤am piyaævadà Atthà sampacurà honti vÃsatthaæ\<*<4>*>/ upajÃyati Amittà dummanà honti ubhinnaæ samasÅlinaæ Idha dhammaæ caritvÃna samasÅlabbatà ubho Nandino devalokasmiæ modanti kÃmakÃmino ti. 54. 1. CattÃro 'me bhikkhave saævÃsÃ. Katame cattÃro? Chavo chavÃya saddhiæ saævasati, chavo deviyà saddhiæ saævasati, devo chavÃya saddhiæ saævasati, devo deviyà saddhiæ saævasati. 2. Katha¤ ca bhikkhave chavo chavÃya saddhiæ saæ- vasaÂi? Idha bhikkhave sÃmiko hoti pÃïÃtipÃtÅ adinnÃdÃyÅ kÃmesu micchÃcÃrÅ musÃvÃdÅ pisuïÃvÃco pharusÃvÃco sam- phappalÃpÅ abhijjhÃlÆ vyÃpannacitto micchÃdiÂÂhiko dussÅlo pÃpadhammo maccheramalapariyuÂÂhena cetasà agÃraæ ajjhÃvasati akkosakaparibhÃsako samaïabrÃhmaïÃnaæ, bhariyà pi 'ssa hoti pÃïatipÃtinÅ adinnÃdÃyinÅ kÃmesu micchÃcarinÅ musÃvÃdinÅ pisuïÃvÃcà pharusÃvÃcà samphap- palÃpinÅ abhijjhÃlunÅ vyÃpannacittà micchÃdiÂÂhikà dussilà pÃpadhammà maccheramalapariyutthena cetasà agÃraæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. S. ubhayo. 2 S. T. kadarÅ. 3 B. K. omits ssa. 4 B. K. phÃsukaæ; S. T. phÃsatthaæ. >/ #<[page 060]># %<60 A§GUTTARA-NIKùYA.>% ajjhÃvasati akkosikaparibhÃsikà samaïabrÃhmaïÃnaæ. Evaæ kho bhikkhave chavo chavÃya saddhiæ saævasati. 3. Katha¤ ca bhikkhave chavo deviyà saddhiæ saæva- sati? Idha bhikkhave sÃmiko hoti pÃïÃtipÃti adinnÃdÃyÅ . . . samaïabrÃhmaïÃnaæ, bhariyà khvassa pÃïÃtipÃtà paÂivi- ratà adinnÃdÃnà paÂiviratà kÃmesu micchÃcÃrà paÂiviratà musÃvÃdà paÂiviratà pisuïÃya vÃcÃya paÂiviratà pharusÃya vÃcÃyà paÂiviratà samphappalÃpà paÂiviratà na abhij- jhÃlunÅ\<*<1>*>/ avyÃpannacittà sammÃdiÂÂhikà sÅlavatÅ kalyÃïa- dhammà vigatÃmalamaccherena cetasà agÃraæ ajjhÃvasati anakkosikaparibhÃsikà samaïabrÃhmaïÃnaæ. Evaæ kho bhikkhave chavo deviyà saddhiæ saævasati. 4. Katha¤ ca bhikkhave devo chavÃya saddhiæ saæva- sati? Idha bhikkhave sÃmiko hoti pÃïatipÃtà paÂivirato . . . sÅlavà kalyÃïadhammo vigatamalamaccherana cetasà agÃ- raæ ajjhÃvasati anakkosakaparibhÃsako samaïabrÃhmaïÃ- nam, bhariyà khvassa hoti pÃïÃtapÃtinÅ . . . micchÃdiÂ- Âhikà dussÅlà pÃpadhammà maccheramalapariyuÂÂhitena cetasà agÃraæ ajjhÃvasati akkosikaparibhÃsikà samaïa- brÃhmaïÃnaæ. Evaæ kho bhikkhave devo chavÃya saddhiæ saævasati. 5. Katha¤ ca bhikkhave devo deviyà saddhiæ saæva- sati? Idha bhikkhave sÃmiko hoti pÃïÃtipÃtà paÂivirato . . . sÅlavà kalyÃïadhammà vigatamalamaccherena cetasà agÃraæ ajjhÃvasati anakkosakaparibhÃsako samaïabrÃhmaïÃnaæ, bhariyà pi 'ssa hoti pÃïÃtipÃtà paÂiviratà . . . sammÃ- diÂÂhikà sÅlavatÅ kalyÃïadhammà vigatamalamaccherena cetasà agÃraæ ajjhÃvasati anakkosikaparibhÃsikà samaïa- brÃhmaïÃnaæ. Evaæ bho bhikkhave devo deviyà saddhiæ saævasati. Ime kho bhikkhave cattÃro saævÃsà ti. 7. Ubho\<*<2>*>/ ca honti dussÅlà kadariyÃ\<*<3>*>/ paribhÃsakà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. abhijjhÃluni. 2 S. S. ubhayo. 3 S. T. kadarÅ. >/ #<[page 061]># %< PU¥¥ùBHISANDAVAGGA. 61>% Te honti jÃnipatayo chavà saævÃsamÃgatà SÃmiko dussÅlo hoti kadariyo paribhÃsako Bhariyà sÅlavatÅ hoti vada¤¤Ã vÅtamaccharà SÃpi devÅ saævasati chavena patinà saha SÃmiko sÅlavà hoti vada¤¤Æ vÅtamaccharo Bhariyà 'ssa\<*<1>*>/ hoti dussÅlà kadariyà paribhÃsikà SÃpi chavà saævasati devena patinà saha Ubho saddhà vada¤¤Æ ca sa¤¤atà dhammajÅvino Te honti jÃnipatayo a¤¤ama¤¤am piyaævadà Atthà sampacurà honti vÃsatthaæ\<*<2>*>/ upajÃyati Amittà dummanà honti ubhinnaæ samasÅlinaæ Idha dhammaæ caritvÃna samasÅlabbatà ubho Nandino devalokasmiæ modanti kÃmakÃmino ti. 55. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà Bhaggesu viharati Suæsu- mÃragire BhesakalÃvane migadÃye. Atha kho Bhagavà pubbaïhasamayaæ {nivÃsetvÃ} pattacÅvaraæ ÃdÃya yena Nakulapituno gahapatissa nivesanaæ ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Atha kho Nakula- pità ca gahapati NakulamÃtà ca gahapatÃnÅ yena Bhagavà ten' upasaÇkamiæsu, upasaÇkamitvà Bhagavantaæ abhi- vÃdetvà ekamantaæ nisÅdiæsu. Ekamantaæ nisinno kho Nakulapità gahapati Bhagavantaæ etad avoca : 2. Yato me bhante NakulamÃtà gahapatÃnÅ daharass' eva daharà ÃnÅtà nÃbhijÃnÃmi NakulamÃtaraæ gahapatÃniæ manasà pi aticaritÃ,\<*<3>*>/ kuto pana kÃyena iccheyyÃma mayaæ bhante diÂÂh' eva dhamme a¤¤ama¤¤aæ passituæ abhisam- parÃya¤ ca a¤¤ama¤¤aæ passitun ti? NakulamÃtà pi kho gahapatÃnÅ Bhagavantaæ etad avoca :--YatvÃhaæ bhante Nakulapituno gahapatissa daha- rass' eva daharà ÃnÅtÃnÃbhijÃnÃmi Nakulapitaraæ gahapatiæ manasà pi aticaritÃ, kuto pana kÃyena iccheyyÃma mayaæ bhante diÂÂh' eva dhamme a¤¤ama¤¤aæ passituæ abhi- samparÃya¤ ca a¤¤ama¤¤aæ passitun ti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. omits ssa. 2 B. K. phÃsukaæ; S. M. phasatthaæ; S. D. vÃsattaæ; S. T. phÃsatthaæ. 3 All the SS. read aticaritvÃ. >/ #<[page 062]># %<62 A§GUTTARA-NIKùYA.>% ùkaÇkheyyuæ ce gahapatayo ubho jÃnipatayo diÂÂh' eva dhamme a¤¤ama¤¤aæ passituæ abhisamparÃya¤ ca a¤¤a- ma¤¤aæ passituæ ubho ca\<*<1>*>/ assu samasaddhà samasÅlà samacÃgà samapa¤¤Ã te diÂÂh' eva\<*<2>*>/ dhamme a¤¤ama¤¤aæ passanti abhisamparÃya¤ ca a¤¤ama¤¤aæ passantÅti. 3. Ubho saddhà vada¤¤Æ ca sa¤¤atà dhammajÅvino Te honti jÃnipatayo a¤¤ama¤¤aæ piyamvadà Atthà sampacurà honti vÃsatthaæ\<*<3>*>/ upajÃyati Amittà dummanà honti ubhinnaæ samasÅlinaæ Idha dhammaæ caritvÃna samasÅlabbatà ubho Nandino devalokasmiæ modanti kÃmakÃmino ti 56. 1. ùkaÇkheyyuæ ce bhikkhave ubho jÃnipatayo diÂÂh' eva dhamme a¤¤ama¤¤aæ passituæ abhisamparÃya¤ ca a¤¤a- ma¤¤aæ passituæ ubho ca assu samasaddhà samasÅlà sama- cÃgà samapa¤¤Ã te diÂÂh' eva dhamme a¤¤ama¤¤aæ pas- santi abhisamparÃya¤ ca a¤¤ama¤¤aæ passantÅti. 2. Ubho saddhà vada¤¤Æ ca sa¤¤atà dhammajÅvino Te honti jÃnipatayo a¤¤ama¤¤aæ piyamvadà Atthà sampacurà honti vÃsatthaæ\<*<3>*>/ upajÃyati Amittà dummanà honti ubhinnaæ samasÅlinaæ Idha dhammaæ caritvÃna samasÅlabbatà ubho Nandino devalokasmiæ modanti kÃmakÃmino ti. 57. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà KoÊiyesu viharati Sajjane- laæ\<*<4>*>/ nÃma KoÊiyÃnaæ nigamo. Atha kho Bhagavà pub- baïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya yena Suppa- vÃsÃya KoÊiyadhÅtÃya\<*<5>*>/ nivesanaæ ten' upasaÇkami, upa- saÇkamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Atha kho SuppavÃsà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K., S. D. va. 2 B. K. samapa¤¤Ã ditthe c'eva. 3 S. T., S. M. pÃsatthaæ and phÃsatthaæ. 4 Pajjanikaæ. 5 B. K. -dhituyÃ. >/ #<[page 063]># %< PU¥¥ùBHISANDAVAGGA. 63>% KoÊiyadhità Bhagavantaæ païÅtena khÃdaniyena bhojani- yena sahatthà santappesi sampavÃresi. Atha kho Sup- pavÃsà KoÊiyadhÅtà Bhagavantaæ bhuttaviæ onÅtapatta- pÃniæ ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho Sup- pavÃsaæ KoÊiyadhÅtaraæ Bhagavà etad avoca :-- 2. Bhojanaæ Suppavase dentÅ ariyasÃvikà paÂiggÃha- kÃnaæ cattÃri ÂhÃnÃni deti. KatamÃni cattÃri? ùyuæ deti vaïïaæ deti sukhaæ deti balaæ deti. ùyuæ kho pana datvà Ãyussa bhÃginÅ hoti dibbassa và mÃnusassa và vaïïaæ datvà vaïïassa bhÃginÅ hoti dibbassa và mÃnusassa vÃ, sukhaæ datvà . . . balaæ datvà balassa bhÃginÅ hoti dibbassa và mÃnusassa vÃ. Bho- janaæ SuppavÃse dentÅ ariyasÃvikà paÂiggÃhakÃnaæ imÃni cattÃri ÂhÃnÃni detÅti. 3. SusaÇkhataæ bhojanaæ yà dadÃti\<*<1>*>/ suciæ païÅtaæ\<*<2>*>/ rasasà upetaæ Sà dakkhiïà ujjugatesu dinnà caraïopapannesu\<*<3>*>/ mahag- gatesu Pu¤¤ena pu¤¤aæ saæsandamÃnà mahapphalà lokavidÆ- na\<*<4>*>/ vaïïità EtÃdisaæ ya¤¤aæ anussarantÃ\<*<5>*>/ ye vedajÃtà vicaranti loke\<*<6>*>/ Vineyya maccheramalaæ samÆlaæ anindità saggaæ upenti ÂhÃnan ti. 58. 1. Atha kho AnÃthapiï¬iko gahapati yena Bhagavà ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho AnÃthapiï- ¬ikaæ gahapatiæ Bhagavà etad avoca :-- 2. Bhojanaæ gahapati dadamÃno ariyasÃvako paÂiggÃha- kÃnaæ cattÃri ÂhÃnÃni deti. KatamÃni cattÃri? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. D. yÃvÃdi; S. T. yÃvadeti; S. Tr., B. K. yà dadÃti. 2 B. K. supaïitaæ. 3 B. K. caraïupapannesu. 4 B. K. lokavidÆnaæ; S. T. lokaviduna¤ ca. 5 B. K. anussaranto. 6 S. T. loko. >/ #<[page 064]># %<64 A§GUTTARA-NIKùYA.>% ùyuæ deti, vaïïaæ deti, sukhaæ deti, balam deti. ùyuæ kho pana datvà Ãyussa bhÃgÅ hoti dibbassa và manu- sassa vÃ, vaïïaæ datvà vaïïassa bhÃgÅ hoti dibbassa và mÃnusassa vÃ, sukhaæ datvà . . . balaæ datvà balassa bhÃgÅ hoti dibbassa và mÃnusassa vÃ. Bhojanaæ gahapati dadamÃno ariyasÃvako paÂiggÃhakÃnaæ imÃni cattÃri ÂhÃnÃni detÅti. 3. Yo sa¤¤atÃnaæ paradattabhojinaæ kÃlena sakkacca\<*<1>*>/ dadÃti bhojanaæ CattÃri ÂhÃnÃni anupavecchati\<*<2>*>/ Ãyu¤ ca vaïïa¤ ca\<*<3>*>/ sukhaæ bala¤ ca, So ÃyudÃyÅ baladÃyÅ\<*<4>*>/ sukhavaïïadado\<*<5>*>/ naro DÅghÃyu yasavà hoti yattha yatth' upapajjatÅti. 59. 1. Bhojanaæ bhikkhave dadamÃno dÃyako paÂiggÃhakÃ- naæ imÃni cattÃri ÂhanÃni deti. KatamÃni cattÃri? ùyuæ deti, vaïïaæ deti, sukhaæ deti, balaæ deti, suk- haæ deti. ùyuæ kho pana datvà Ãyussa bhÃgÅ hoti dibbassa và mÃnusassà vÃ, vaïïaæ datvà . . . sukhaæ datvà . . . balaæ datvà balassa bhÃgÅ hoti dibbassa và mÃnusassa vÃ. Bhojanaæ bhikkhave dadamÃno dÃyako paÂiggÃhakÃnaæ imÃni cattÃri ÂhÃnÃni detÅti. 2. Yo sa¤¤atÃnaæ paradattabhojinaæ kÃlena sakkacca dadÃti bhojanaæ CattÃri ÂhÃnÃni anupavecchati Ãyu¤ ca vaïïa¤ ca sukha¤ ca bala¤ ca So ÃyudÃyÅ baladÃyÅ\<*<4>*>/ sukha-vaïïa\<*<5>*>/ dado naro DÅghÃyu yasavà hoti yattha yatth' upapajjatÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. sakkaccaæ. 2 S. T. annuppavecchati. 3 B. K. vaïïaæ. 4 B. K. vaïïadÃyÅ. 5 S. S. sukhaæ vaïïadado; B. K. sukhabaladado. >/ #<[page 065]># %< PATTAKAMMAVAGGA. 65>% 60. Atha kho AnÃthapiï¬iko gahapati yena Bhagavà ten' upa- saÇkami, upasaÇkamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà eka- mantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho AnÃthapiï- ¬ikaæ gahapatiæ Bhagavà etad avoca :-- Catuhi kho gahapati dhammehi samannÃgato ariyasÃvako gihÅ sÃmÅcipaÂipadaæ paÂipanno hoti yasopaÂilÃbhiniæ saggasaævattanikaæ. Katamehi catuhi? Idha gahapati ariyasÃvako bhikkhusaÇghaæ paccu- paÂÂhito hoti, cÅvarena bhikkhusaÇghaæ paccupaÂÂhito hoti, piï¬apÃtena . . . pe . . . senÃsena . . . pe . . . gilÃna- paccayabhesajjaparikkhÃrena paccupaÂÂhito hoti. Imehi kho gahapati catuhi dhammehi samannÃgato ariyasÃvako gihÅ sÃmÅcipaÂipadaæ paÂipanno hoti yasopaÂi- lÃbhiniæ saggasaævattanikan ti. GihÅ sÃmÅcipaÂipadaæ paÂipajjanti paï¬ità Sammaggate sÅlavante cÅvarena upaÂÂhità Piï¬apÃta-sayanena\<*<1>*>/ gilÃnapaccayena ca Tesaæ divà ca ratto ca sadà pu¤¤aæ pava¬¬hati Sagga¤ ca kamati ÂhÃnaæ\<*<2>*>/ kammaæ katvÃna bhaddakan ti. Pu¤¤Ãbhisandanavaggo chaÂÂho.\<*<3>*>/ Tass' uddÃnaæ:-- Dve pu¤¤Ãbhisandà dve {saævÃsÃ} dve va honti samajÅvino\<*<4>*>/ SuppavÃsà sudatto ca bhojanaæ gihÅ sÃmÅcinÃti\<*<5>*>/. 61. 1. Atha kho AnÃthapiï¬iko gahapati yena Bhagavà ten' upasaÇkami . . . Ekamantaæ nisinnaæ kho {AnÃthapiï- ¬ikaæ} gahapatiæ Bhagavà etad avoca : \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. D. piï¬apÃtassadÃnena. 2 B. K. sagga¤ ca sappatiÂÂhÃnaæ. 3 S. Com. and B. K. -vaggo paÂhamo. 4 B. K. samvÃsà samajÅvino. 5 B. K. sÃmÅcÅti. >/ #<[page 066]># %<66 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 2. CattÃro 'me gahapati dhammà iÂÂhà kantà manÃpà dullabhà lokasmiæ. Katame cattÃro? Bhogà me uppaj- jantu saha dhammenÃti. Ayaæ paÂhamo dhammo iÂÂho kanto manÃpo dullabho lokasmiæ. Bhoge laddhà saha dhammena yaso mam\<*<1>*>/ abbhugacchatu saha ¤ÃtÅhi saha upajjhÃyehÅti. Ayaæ dutiyo dhammo . . . lokasmiæ. Bhoge laddhà saha dhammena yasaæ laddhà saha ¤ÃtÅhi saha upaj- jhÃyehi ciraæ jÅvÃmi dÅgham addhÃyuæ pÃlemÅti. Ayaæ tatiyo . . . lokasmiæ. Bhoge laddhà saha dhammena yasaæ laddhà saha ¤ÃtÅhi saha upajjhÃyehi ciraæ jÅvitvà dÅgham addhÃyuæ pÃletvà kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjÃmÅti. Ayaæ catuttho dhammo iÂÂho kanto manÃpo dullabho lokasmiæ. Ime kho gahapati cattÃro dhammà iÂÂhà kantà manÃpà lokasmiæ. 3. Imesaæ kho gahapati catunnaæ dhammÃnaæ iÂÂhÃ- naæ kantÃnaæ manÃpÃnaæ dullabhÃnaæ lokasmiæ cattÃro dhammà paÂilÃbhÃya {saævattanti}. Katame cattÃro? SaddhÃsampadÃ, sÅlasampadÃ, cÃgasampadÃ, pa¤¤Ãsam- padÃ. 4. Katamà ca gahapati saddhÃsampadÃ? Idha gahapati ariyasÃvako saddho hoti saddahati TathÃgatassa bodhiæ: iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃsambuddho vijjÃcaraïasam- panno sugato anuttaro purisadammasÃrathi satthà deva- manussÃnaæ Buddho Bhagavà ti. Ayaæ vuccati gahapati saddhÃsampadÃ. 5. Katamà ca gahapati sÅlasampadÃ? Idha gahapati ariyasÃvako pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti . . . pe . . . surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà paÂivirato hoti. Ayaæ vuccati gahapati sÅlasampadÃ. 6. Katamà ca gahapati cÃgasampadÃ? Idha gahapati ariyasÃvako vigatamalamaccherena cetasà agÃraæ ajjhÃ- vasati muttacÃgo payatapÃïÅ vossaggarato yÃcayogo dÃnasaævibhÃgarato. Ayaæ vuccati gahapati cÃgasam- padÃ. 7. Katamà ca gahapati pa¤¤ÃsampadÃ? AbhijjhÃ-visa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. me. >/ #<[page 067]># %< PATTAKAMMAVAGGA. 67>% malobhÃbhibhÆtena cetasà gahapati viharanto akiccaæ karoti kiccaæ aparÃdheti akiccaæ karonto kiccaæ aparÃ- dhento yasà ca sukhà ca dhaæsati, vyÃpÃdÃbhibhÆtena cetasà gahapati viharanto . . . dhaæsati, thÅnamiddhÃbhi- bhÆtena cetasà gahapati viharanto . . . dhaæsati, uddhac- cakukkuccÃbhibhÆtena cetasà gahapati viharanto . . . dhaæsati, vicikicchÃbhibhÆtena cetasà gahapati viharanto akiccaæ karoti kiccaæ aparÃdheti akiccaæ karonto kiccaæ aparÃdhento yasà ca sukhà ca dhaæsati. 8. Sa kho so\<*<1>*>/ gahapati ariyasÃvako abhijjhÃvisamalobho cittassa upakkileso ti iti viditvà abhijjhÃvisamalobhaæ cittassa upakkilesaæ pajahati, vyÃpÃdo cittassa upakkileso ti iti viditvà vyÃpÃdaæ cittassa upakkilesaæ pajahati, thÅna- middhaæ . . . pajahati, uddhaccakukkuccaæ . . . pajahati, vicikicchà . . . pajahati. Yato ca kho gahapati ariyasÃ- vako abhijjhÃvisamalobho cittassa upakkileso ti iti viditvà abhijjhÃvisamalobho cittassa upakkileso pahÅno hoti, vyÃpÃdo . . . pahÅno hoti, thÅnamiddhaæ . . . pahÅno hoti, uddhaccakukkuccaæ . . . pahÅno hoti, vicikicchà . . . pahÅno hoti. Ayaæ vuccati gahapati ariyasÃvako mahÃ- pa¤¤o puthupa¤¤o\<*<2>*>/ ÃpÃthadaso pa¤¤Ãsampanno. Ayaæ vuccati pa¤¤ÃsampadÃ. Imesaæ kho gahapati catunnaæ dhammÃnaæ iÂÂhÃnaæ kantÃnaæ manÃpÃnaæ dullabhÃnaæ lokasmiæ ime cattÃro dhamme paÂilÃbhÃya saævattanti. 9. Sa kho so gahapati ariyasÃvako uÂÂhÃnaviriyÃdhi- gatehi bhogehi bÃhÃbalaparicitehi sedÃvakkhittehi dham- mikehi dhammaladdhehi cattÃri kammÃni kattà hoti. KatamÃni cattÃri? 10. Idha gahapati ariyasÃvako uÂÂhÃnaviriyÃdhigatehi bhogehi bÃhÃbalaparicitehi sedÃvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi attÃnaæ sukheti pÅneti sammà sukhaæ pariharati, mÃtÃpitaro sukheti pÅneti sammà sukhaæ pariharati, puttadÃradÃsakammakaraporise sukheti pÅneti sammà sukhaæ pariharati, mittÃmacce sukheti pÅneti sammà sukhaæ pariharati. Idam assa paÂhamaæ ÂhÃnaæ gataæ hoti pattagataæ Ãyatanaso paribhuttaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. Atha kho so. 2 B. K. hÃsapa¤¤o. >/ #<[page 068]># %<68 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 11. Puna ca paraæ gahapati ariyasÃvako uÂÂhÃnaviriyÃ- dhigatehi bhogehi bÃhÃbalaparicitehi sedÃvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi yà tà honti\<*<1>*>/ Ãpadà aggito và udakato và rÃjato và corato và appiyato và dÃyÃdato và tathÃrÆpÃsu ÃpadÃsu bhogehi pariyodhÃya vattanti\<*<2>*>/ sotthim attÃnaæ karoti. Idaæ assa dutiyaæ ÂhÃnaæ gataæ hoti pattagataæ Ãyatanaso paribhuttaæ. 12. Puna ca paraæ gahapati ariyasÃvako uÂÂhÃna . . . dhammaladdhehi pa¤cabaliæ kattà hoti ¤Ãtibaliæ atithi- baliæ pubbapetabaliæ rÃjabaliæ devatÃbaliæ. Idam assa tatiyaæ ÂhÃnaæ gataæ hoti pattagataæ Ãyatanaso paribhuttaæ. 13. Puna ca paraæ gahapati ariyasÃvako uÂÂhÃna . . . dhammaladdhehi ye te samaïabrÃhmaïà madappamÃdà paÂiviratà khantisoracce niviÂÂhà ekam attÃnaæ damenti ekam attÃnaæ samenti ekam attÃnaæ parinibbÃpenti, tathÃrÆpesu samaïabrÃhmaïesu uddhaggikaæ dakkhiïaæ patiÂÂhÃpeti sovaggikaæ sukhavipÃkaæ saggasaævattani- kaæ. Idam assa catutthaæ ÂhÃnaæ gataæ hoti patta- gataæ Ãyatanaso paribhuttaæ. 14. Sa kho so gahapati ariyasÃvako uÂÂhÃnaviriyÃdhi- gatehi bhogehi bÃhÃbalaparicitehi sedÃvakkhitehi dhammi- kehi. dhammaladdhehi imÃni cattÃri pattakammÃni kattà hoti. Yassa kassaci gahapati a¤¤atra imehi catuhi patta- kammehi bhogà parikkhayaæ gacchanti ime vuccanti gahapati bhogà aÂÂhÃnagatà apattagatà anÃyatanaso pari- bhuttÃ. Yassa kassaci gahapati imehi catuhi pattakammehi bhogà parikkhayaæ gacchanti ime vuccanti gahapati bhogà ÂhÃnagatà pattagatà Ãyatanaso paribhuttà ti. {BhuttÃ} bhogà bhatà bhaccà vitiïïÃ\<*<3>*>/ ÃpadÃsu me Uddhaggà dakkhiïà dinnà atho pa¤ca baliækatà UpaÂÂhità sÅlavanto\<*<4>*>/ sa¤¤atà brahmacarayo\<*<5>*>/ Yadatthaæ bhogaæ iccheyya paï¬ito gharam Ãvasaæ\<*<6>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. yathà ca honti. 2 B. K. saævattati. 3 B. K. bhogato bhutà vitiïïÃ. 4 B. K. sÅlavantÃ. 5 B. K. -cariyÃ. 6 See A. N. v. 14. >/ #<[page 069]># %< PATTAKAMMAVAGGA. 69>% So me attho anuppatto kataæ ananutÃpiyaæ Etam anussaraæ macco ariyadhamme Âhito naro Idh' eva\<*<1>*>/ naæ pasaæsanti pecca sagge ca modatÅti. 62. 1. Atha kho AnÃthapiï¬iko gahapati yena Bhagavà ten' upasaÇkami . . . Ekamantaæ nisinnaæ kho AnÃthapiï- ¬ikaæ gahapatiæ Bhagavà etad avoca :-- 2. CattÃr' imÃni gahapati sukhÃni adhigamanÅyÃni gihinà kÃmabhoginà kÃlena kÃlaæ samayena samayaæ upÃdÃya. KatamÃni cattÃri? Atthisukhaæ, bhoga- sukhaæ, anaïa\<*<2>*>/sukhaæ, anavajjasukhaæ. 3. Katama¤ ca gahapati atthisukhaæ? Idha gahapati kulaputtassa bhogà honti uÂÂhÃnaviriyÃ- dhigatà bÃhÃbalaparicità sedÃvakkhittà dhammikà dham- maladdhÃ, so--bhogà me atthi uÂÂhÃnaviriyÃdhigatà . . . dhammaladdhà ti--adhigacchati sukhaæ adhigacchati somanassaæ. Idaæ vuccati gahapati atthisukhaæ. 4. Katama¤ ca gahapati bhogasukhaæ? Idha gahapati kulaputto uÂÂhÃnaviriyÃdhigatehi bhogehi bÃhÃbalaparicitehi sedÃvakkhittehi dhammikehi dhamma- laddhehi bhoge ca bhu¤jati pu¤¤Ãni ca karoti, so--uÂÂhÃna- viriyÃdhigatehi bhogehi . . . dhammaladdhehi bhoge ca bhu¤jÃmi pu¤¤Ãni ca karomÅti--adhigacchati sukhaæ adhigacchati somanassaæ. Idam assa vuccati gahapati bhogasukhaæ. 5. Katama¤ ca gahapati anaïa\<*<2>*>/-sukhaæ? Idha gahapati kulaputto na kassa ki¤ci dhÃreti\<*<3>*>/ appaæ và bahuæ vÃ, so-- na kassa {ki¤ci} dhÃremi\<*<4>*>/ appaæ và bahuæ và ti--adhigac- chati sukhaæ adhigacchati somanassaæ. Idaæ vuccati gahapati anaïasukham. 6. Katama¤ ca gahapati anavajja-sukhaæ? Idha gahapati ariyasÃvako anavajjena kÃyakammena sa- mannÃgato hoti anavajjena vacÅkammena samannÃgato hoti anavajjena manokammena samannÃgato hoti, so-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 MSS. Idha ceva. 2 B. K. anaïya; S. S. aïana. 3 B. K. kassaciki¤ci deti. 4 B. K. kassaci kinci demi. >/ #<[page 070]># %<70 A§GUTTARA-NIKùYA.>% anavajjen' amhi kÃyakammena samannÃgato . . . mano- kammena samannÃgato ti--adhigacchati sukhaæ adhi- gacchati somanassaæ. Idaæ vuccati gahapati anavajja- sukhaæ. ImÃni kho gahapati cattÃri sukhÃni adhigamanÅyÃni gihinà bhoginà kÃlena kÃlaæ samayena samayaæ upÃdÃ- yÃti. 2. Anaïasukhaæ katvÃna\<*<1>*>/ atho atthisukhaæ sare Bhu¤jaæ bhoga sukhaæ macco tatho\<*<2>*>/ pa¤¤Ã vipassati VipassamÃno jÃnÃti ubho bhÃge sumedhaso Anavajjasukhass' etaæ kalaæ nagghati soÊasin ti. 63.\<*<3>*>/ 1. SabrahmakÃni bhikkhave tÃni kulÃni yesaæ puttÃnaæ mÃtÃpitaro ajjhÃgÃre pÆjità honti, sapubbÃcariyakÃni bhik- khave tÃni kulÃni yesaæ . . . pÆjità honti, sapubba- devatÃni bhikkhave tÃni kulÃni yesaæ . . . pÆjità honti, sÃhuneyyakÃni bhikkhave yesaæ puttÃnaæ mÃtÃpitaro ajjhÃgÃre pÆjità honti. 2. Brahmà ti bhikkhave mÃtÃpitunnaæ etaæ adhivacanaæ, pubbÃcariyà ti bhikkhave mÃtÃpitunnaæ etaæ adhivacanaæ, pubbadevatà ti bhikkhave mÃtÃpitunnaæ etaæ adhivaca- naæ, Ãhuneyyà ti bhikkhave mÃtÃpitunnaæ etaæ adhivaca- naæ. Taæ kissa hetu? BahukÃrà bhikkhave mÃtÃpitaro puttÃnaæ ÃpÃdakà posakà imassa lokassa dassetÃro ti. 3. Brahmà ti mÃtÃpitaro pubbÃcariyà ti vuccare ùhuneyyà ca\<*<4>*>/ puttÃnaæ pajÃya anukampakà Tasmà hi te namasseyya sakkareyyÃtha paï¬ito Annena atho pÃnena vatthena sayanena ca UcchÃdanena nhÃpanena pÃdÃnaæ dhovanena ca TÃya naæ paricariyÃya mÃtÃpitusu paï¬ità Idh' eva\<*<5>*>/ naæ pasaæsanti pecca sagge ca modatÅti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. anaïyasukhaæ ¤atvÃna; S. S. aïïasukhaæ katvÃ. 2 S. Tr., B. K. tato. 3 Aïguttara III. 31. 4 S. Tr. cÃti; B. K., S. S. omit ti. 5 MSS. Idham eva. >/ #<[page 071]># %< PATTAKAMMAVAGGA. 71>% 4. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃ- bhataæ nikkhitto evaæ niraye. Katamehi catuhi? PÃïÃ- tipÃtÅ hoti, adinnÃdÃyÅ hoti, kÃmesu micchÃcÃro hoti, musÃ- vÃdÅ hoti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye\<*<1>*>/. 5. PÃïÃtipÃto adinnÃdÃnaæ musÃvÃdo ca vuccati ParadÃra\<*<2>*>/-gamana¤ cÃpi\<*<3>*>/ nappasaæsanti paï¬itÃti. 65. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? RÆpappamÃïo rÆpappasanno, ghosappamÃïo ghosappa- sanno, lÆkhappamÃïo lÆkhappasanno, dhammappamÃïo dhammappasanno. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo {saævijjamÃnÃ} lokasmin ti. 2. Ye ca rÆpena pÃmiæsu ye ca ghosena anvagÆ ChandarÃgavasÆpetà na te jÃnanti taæ janaæ\<*<4>*>/ Ajjhatta¤ ca na jÃnÃti bahiddhà ca na passati SamantÃvaraïo bÃlo sa ve ghosena vuyhati Ajjhatta¤ ca na jÃnÃti bahiddhà ca vipassati Bahiddhà phaladassÃvÅ so pi ghosena vuyhati Ajjhatta¤ ca pajÃnÃti bahiddhà ca vipassati VinÅvaraïadassÃvÅ\<*<5>*>/ na so ghosena vuyhatÅti. 66. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà {lokasmiæ}. Katame cattÃro? SarÃgo, sadoso, samoho, samÃno. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævij- jamÃnà lokasmin ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Recurs below, p. 81. 2 B. K. paradÃre. 3 S. Tr. cÃpi; S. S. cÃti. 4 B. K. nabhijÃnanti te janÃ. 5 All the MSS. insert Evaæ before vinÅv-. >/ #<[page 072]># %<72 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 2. SÃrattà rajanÅyesu piyarÆpÃbhinandino Mohena adhama\<*<1>*>/sattà baddhà va¬¬henti bandhanaæ RÃgaja¤ ca dosaja¤ ca mohaja¤ cÃpi viddasu\<*<2>*>/ Karonti akusalaæ kammaæ savighÃtaæ dukkhud- dayaæ\<*<3>*>/ AvijjÃnivutà posà andhabhÆtà acakkhukà Yathà dhammà tathà santà na tassevan\<*<4>*>/ ti ma¤¤are ti. 67. 1. \<*<5>*>/Ekaæ samayaæ Bhagava SÃvatthiyaæ viharati Jeta- vane anÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Tena kho pana samayena SÃvatthiyaæ a¤¤ataro bhikkhu ahinà daÂÂho kÃlakato hoti. Atha kho sambahulà bhikkhÆ yena Bhagavà ten' upasaÇ- kami, upasaÇkamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekaman- taæ nisÅdiæsu. Ekamantaæ nisinnà kho te bhikkhÆ Bha- gavantaæ etad avocuæ:-- 2. Idha bhante SÃvatthiyaæ a¤¤ataro bhikkhu ahinà daÂÂho kÃlakato ti. Na ha nÆna so bhikkhave bhikkhu cattÃri ahirÃjakulÃni mettena cittena phari, sace hi so bhikkhave bhikkhu cattÃri ahirÃjakulÃni mettena cittena phareyya na hi so bhikkhave bhikkhu ahinà daÂÂho kÃlaæ kareyya. KatamÃni cattÃri ahirÃjakulÃni? VirÆpakkhaæ ahirÃjakulaæ, ErÃpathaæ ahirÃjakulaæ, ChabyÃputtaæ ahirÃjakulaæ, KaïhÃgotamakaæ ahirÃjaku- laæ. Na ha nÆna so bhikkhave bhikkhu imÃni cattÃri ahirÃjakulÃni mettaæ cittena phari, sace hi so . . . kÃlaæ kareyya. AnujÃnÃmi bhikkhave imÃni cattÃri ahirÃjakulÃni mettena cittena pharituæ attaguttiyà attarakkhÃya attapari- ttÃyÃti. 3. VirÆpakkehi me mettaæ mettaæ ErÃpathehi me Chabyaputtehi me mettaæ KaïhÃgotamakehi ca ApÃdakehi me mettaæ mettaæ dipÃdakehi me \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. Tr., S. M. adhamÃ; S. T. adhama; S. D. adha¤ ca; B. K. Ãvutà sattà bandhÃ. 2 B. K. vindasu. 3 B. K. karontÃkusalaæ . . . dukkhudrayaæ. 4 S. Tr. nassevan; S. T. na sevan. 5 See Cullavagga V. 5, 6; JÃt. II. p. 144. >/ #<[page 073]># %< PATTAKAMMAVAGGA. 73>% Catuppadehi me mettaæ mettaæ bahuppadehi me Mà maæ apÃdako hiæsi mà maæ hiæsi dipÃdako Mà maæ catuppado hiæsi mà maæ hiæsi bahuppado Sabbe sattà sabbe pÃïà sabbe bhÆtà ca kevalà Sabbe bhadrÃni passantu mà ka¤ci\<*<1>*>/ pÃpam ÃgamÃti. AppamÃïo buddho appamÃïo dhammo appamÃïo saÇ- gho, pamÃïavantÃni siriæsapÃni ahivicchikà satapadÅ uïïanÃbhi\<*<2>*>/sarabhu mÆsikÃ. Katà me rakkhà katà me parittÃ, paÂikkamantu bhÆtÃni, so 'haæ namo Bhaga- vato namo sattannaæ sammÃsambuddhÃnan ti. 68. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà RÃjagahe viharati Gijjha- kÆÂe pabbate acirapakkante Devadatte. Tatra kho Bhagavà Devadattaæ Ãrabbha bhikkhÆ Ãmantesi:-- AttavadhÃya bhikkhave Devadattassa lÃbhasakkÃrasiloko udapÃdi parÃbhavÃya bhikkhave Devadattassa lÃbhasakkÃ- rasiloko udapÃdi. SeyyathÃpi bhikkhave kadalÅ attava- dhÃya phalaæ deti parÃbhavÃya phalaæ deti, evam eva kho bhikkhave attavadhÃya Devadattassa lÃbhasakkÃrasiloko udapÃdi parÃbhavÃya Devadattassa lÃbhasakkÃrasiloko udapÃdi. SeyyathÃpi bhikkhave veÊu attavadhÃya phalaæ deti parÃbhavÃya phalaæ deti, evam eva kho bhik- khave attavadhayà Devadattassa lÃbhasakkÃrasiloko uda- pÃdi parÃbhavÃya Devadattassa lÃbhasakkÃrasiloko uda- pÃdi. SeyyathÃpi bhikkhave naÊo attavadhÃya phalaæ deti parÃbhavÃya phalaæ deti, evam eva kho bhikkhave atta- vadhÃya . . . udapÃdi. SeyyathÃpi bhikkhave assatarÅ attavadhÃya gabbhaæ gaïhÃti parÃbhavÃya gabbhaæ gaï- hÃti, evam eva kho bhikkhave attavadhÃya Devadattassa lÃbhasakkÃrasiloko udapÃdi parÃbhavÃya Devadattassa lÃbhasakkÃrasiloko udapÃdÅti. 2. Phalaæ ve kadaliæ hanti phalaæ veÊuæ phalaæ naÊaæ SakkÃro kÃpurisaæ hanti gabbho assatariæ yathà ti\<*<3>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. ki¤ci. 2 S. D., S. T., S. Tr. uïïÃnÃbhi. 3 Mil. p. 166; Cull. VII. 2. 5. p. 188; Saæyutta II. 2. 3. p. 154. >/ #<[page 074]># %<74 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 69. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave padhÃnÃni. KatamÃni cattÃri? SaævarappadhÃnaæ, pahÃnappadhÃnaæ, bhÃvanappa- dhÃnaæ, anurakkhanappadhÃnaæ. 2. Katama¤ ca bhikkhave saævarappadhÃnaæ? Idha bhikkhave bhikkhu anuppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. Idaæ vuccati bhikkhave saævarappadhÃnaæ. 3. Katama¤ ca bhikkhave pahÃnappadhÃnaæ? Idha bhikkhave bhikkhu uppannÃnaæ pÃpakÃnaæ aku- salÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya chandaæ janeti . . . pa- dahati. Idaæ vuccati bhikkhave pahÃnappadhÃnaæ. 4. Katama¤ ca bhikkhave bhÃvanappadhÃnaæ? Idha bhikkhave bhikkhu anuppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ uppÃdÃya chandaæ janeti . . . padahati. 5. Katama¤ ca bhikkhave anurakkhanappadhÃnaæ? Idha bhikkhave bhikkhu uppannÃnaæ kusalÃnaæ dham- mÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃ- vanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. Idaæ vuccati bhikkhave anurakkhanappadhÃnaæ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri padhÃnÃnÅti. Saævaro ca pahÃna¤ ca bhÃvanà anurakkhanà Ete padhÃnà cattÃro desitÃdiccabandhunà Yehi bhikkhu idhÃtÃpÅ khayaæ dukkhassa pÃpuïÃti. 70. 1. Yasmiæ bhikkhave samaye rÃjÃno adhammikà honti rÃjaputtÃpi tasmiæ samaye adhammikà honti, rÃjaputtesu adhammikesu brÃhmaïagahapatikÃpi tasmiæ samaye ad- hammikà honti, brÃhmaïagahapatikesu adhammikesu ne- gamajÃnapadÃpi tasmiæ samaye adhammikà honti, nega- majÃnapadesu adhammikesu visamaæ candimasuriyà \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 075]># %< PATTAKAMMAVAGGA. 75>% parivattanti, visamaæ candimasuriyesu parivattantesu visa- maæ nakkhattÃni tÃrakarÆpÃni parivattanti, visamaæ nak- khattesu tÃrakarÆpesu parivattantesu visamaæ rattindivà parivattanti, visamaæ rattindivesu parivattantesu visamaæ mÃsaddhamÃsà parivattanti, visamaæ mÃsaddhamÃsesu parivattantesu visamaæ utusaævaccharà parivattanti, visamaæ utusaævaccharesu parivattantesu visamaæ vÃtà vÃyanti visamaæ apa¤jasÃ, visamaæ vÃtesu vÃyantesu visa- mesu apa¤jasesu devatà parikupità bhavanti, devatÃsu pari- kupitÃsu devo na sammÃdhÃraæ anupavecchati, deve na sam- mÃdhÃraæ anupavecchante visamapÃkÅni\<*<1>*>/ sassÃni bhavanti, visamapÃkÅni bhikkhave sassÃni manussà paribhu¤jantà appÃyukà ca honti dubbaïïà ca dubbalà ca bavhÃbÃdhà ca. 2. Yasmiæ bhikkhave samaye rÃjÃno dhammikà honti rÃjaputtÃpi tasmiæ samaye dhammikà honti, rÃjaputtesu dhammikesu brÃhmaïagahapatikÃpi tasmiæ samaye dham- mikà honti, brÃhmaïagahapatikesu dhammikesu negamajÃ- napadÃpi tasmiæ samaye dhammikà honti, negamajÃnapa- desu dhammikesu samaæ candimasuriyà parivattanti, samaæ candimasuriyesu parivattantesu samaæ nakkhat- tÃni tÃrakarÆpÃni parivattanti, samaæ nakkhattesu tÃra- karÆpesu parivattantesu samaæ rattindivà parivattanti, samaæ rattindivesu parivattentesu samaæ mÃsaddhamÃsà parivattanti, samaæ mÃsaddhamÃsesu parivattantesu samaæ utusaævaccharà parivattanti, samaæ utusaævaccharesu parivattantesu samaæ vÃtà vÃyanti samaæ pa¤jasÃ, samaæ vÃtesu vÃyantesu samesu pa¤jasesu devatà aparikupità bha- vanti, devatÃsu aparikupitÃsu devo sammÃdhÃraæ anupa- vecchati, deve sammÃdhÃraæ anupavecchante samapÃkÅni sassÃni bhavanti, samapÃkÅni bhikkhave sassÃni manussà paribhu¤jantà dÅghÃyukà ca honti vaïïavanto ca balavanto ca appÃbÃdhà cÃti. Gunnaæ ce taramÃnÃnaæ jimhaæ gacchati puÇgavo\<*<2>*>/ Sabbà tà jimhaæ gacchanti nette jimhagate sati Evam eva manussesu yo hoti seÂÂhasammato So ce adhammaæ carati pageva itarà pajà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. visamaæpÃkÃnÅ. 2 See JÃt. III. p. 111. >/ #<[page 076]># %<76 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Sabbaæ raÂÂhaæ\<*<1>*>/ dukhaæ seti rÃjà ce hoti adhammiko. Gunnaæ ce taramÃnÃnaæ ujuæ gacchati puÇgavo Sabbà tà ujuæ gacchanti nette ujugate sati Evam eva manussesu yo hoti seÂÂhasammato So c' eva\<*<2>*>/ dhammaæ carati pageva itarà pajà Sabbaæ raÂÂhaæ sukhaæ seti rÃjà ce hoti dhammiko ti. GÃthÃvusisamattisulikhiti.\<*<3>*>/ Pattakammavaggo sattamo.\<*<4>*>/ Tass' uddÃnaæ:-- Pattakammaæ anaïako\<*<5>*>/ sabrahmacÃrÅ nirayarÆpena pa¤- camaæ SarÃga-ahinda\<*<6>*>/ Devadatto padhÃnaæ adhammikena cÃti. 71. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato bhikkhu apaïïakataæ paÂipadaæ paÂipanno hoti yoni c' assa Ãraddhà hoti ÃsavÃnaæ khayÃya. Katamehi catuhi? Idha bhikkhave bhikkhu sÅlavà hoti bahussuto hoti Ãraddhaviriyo hoti pa¤¤avà hoti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato bhikkhu apaïïakataæ paÂipadaæ paÂipanno hoti yoni c' assa Ãraddhà hoti ÃsavÃnaæ khayÃyÃti. 72. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato bhikkhu apaïïakataæ paÂipadaæ paÂipanno hoti yoni c' assa Ãraddhà hoti ÃsavÃnaæ khayÃya. Katamehi catuhi? Nekkhamma-vitakkena, avyÃpÃda-vitakkena, avihiæsÃ- vitakkena, sammÃdiÂÂhiyÃ. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. T. sabbaraÂÂhaæ. 2 B. K. So sace. 3 B. K. omits this; S. M. GÃthÃvusisamatthisulikhÅti; S. D. __samantisulikhiti. 4 S. Com. adds GÃthakulakaæ samattaæ. 5 B. K. anaïuko; S. D. ananatato; S. T. aïananato; S. Tr. aïaïaïato; S. M. ananato. 6 S. Tr. ahinÃ; B. K. ahirÃjÃ. >/ #<[page 077]># %< APA××AKAVAGGA. 77>% bhikkhu apaïïakataæ paÂipadaæ paÂipanno hoti yoni c' assa Ãraddho hoti ÃsavÃnaæ khayÃyÃti. 73. 1. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato asappuriso veditabbo. Katamehi catuhi? Idha bhikkhave asappuriso yo hoti parassa avaïïo taæ apuÂÂho pi pÃtukaroti. Ko pana vÃdo puÂÂhassa? PuÂÂho kho pana pa¤hÃbhinÅto ahÃpetvà alampetvÃ\<*<1>*>/ paripÆraæ vitthÃrena parassa avaïïaæ bhÃsità hoti. Veditabbam etaæ bhikkhave asappuriso ayaæ bhavan ti. 2. Puna ca paraæ asappuriso yo hoti parassa vaïïo taæ puÂÂho pi na pÃtukaroti. Ko pana vÃdo apuÂÂhassa? PuÂÂho kho pana pa¤hÃbhinÅto hÃpetvà lampetvÃ\<*<2>*>/ aparipÆraæ avitthÃrena parassa vannaæ bhÃsità hoti. Veditabbaæ etaæ bhikkhave asappuriso ayaæ bhavan ti. 3. Puna ca paraæ bhikkhave asappuriso yo hoti attano avaïïo taæ puÂÂho pi na pÃtukaroti. Ko pana vÃdo apuÂÂhassa? PuÂÂho kho pana pa¤hÃbhinÅto hÃpetvà lampetvà apari- pÆraæ avitthÃrena attano avaïïam bhÃsità hoti. Vedit- abbaæ etaæ bhikkhave asappuriso ayaæ bhavan ti. 4. Puna ca paraæ bhikkhave asappuriso yo hoti attano vaïïo taæ apuÂÂho pi pÃtukaroti. Ko pana vÃdo puÂ- Âhassa? PuÂÂho kho pana pa¤hÃbhinÅto ahÃpetvà alampetvà pari- pÆraæ vitthÃrena attano vaïïaæ bhÃsità hoti. Veditabbaæ etaæ bhikkhave asappuriso ayaæ bhavan ti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato asappuriso veditabbo. 5. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato sappuriso veditabbo. Katamehi catuhi? Idha bhikkhave sappuriso yo hoti parassa avaïïo taæ puÂÂho pi na pÃtukaroti. Ko pana vÃdo apuÂÂhassa? PuÂÂho kho pana pa¤hÃbhinÅto hÃpetvà lampetvà apari- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. alambitvÃ; S. Com. explains it by alampitaæ katvÃ! 2 B. K. lambitvÃ. >/ #<[page 078]># %<78 A§GUTTARA-NIKùYA.>% pÆraæ avitthÃrena parassa avaïïaæ bhÃsità hoti. Vedi- tabbaæ etaæ bhikkhave sappuriso ayaæ bhavan ti. 6. Puna ca paraæ bhikkhave sappuriso yo hoti parassa vaïïo taæ apuÂÂho pi pÃtukaroti. Ko pana vÃdo puÂ- Âhassa? PuÂÂho kho pana pa¤hÃbhinÅto {ahÃpetvÃ} alam- petvà paripÆraæ vitthÃrena parassa vaïïaæ bhÃsità hoti. Veditabbam etaæ bhikkhave sappuriso ayaæ bhavan ti. 7. Puna ca paraæ bhikkhave sappuriso yo hoti attano avaïïo taæ apuÂÂho pi pÃtukaroti. Ko pana vÃdo puÂ- Âhassa? PuÂÂho kho pana pa¤hÃbhinÅto ahÃpetvà alam- petvà paripÆraæ vitthÃrena attano avaïïaæ bhÃsità hoti. Veditabbam etaæ bhikkhave sappuriso ayaæ bhavan ti. 8. Puna ca paraæ bhikkhave sappuriso yo hoti attano vaïïaæ taæ puÂÂho pi na pÃtukaroti. Ko pana vÃdo apuÂ- Âhassa? PuÂÂho kho pana pa¤hÃbhinÅto hÃpetvà lampetvà aparipÆraæ avitthÃrena attano vaïïaæ bhÃsità hoti. Veditabbaæ etaæ sappuriso ayaæ bhavan ti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato sappuriso veditabbo [ti]. 74. 1. Seyyathà pi bhikkhave vadhukà ya¤¤ad eva rattiæ và divasaæ và ÃnÅtà hoti tÃvad ev' assà tibbaæ hirottappaæ paccupaÂÂhitaæ hoti sassuyà pi sasure pi sÃmike pi anta- maso dÃsakammakaraporisesu. SÃ\<*<1>*>/ aparena samayena saævÃsam anvÃya vissÃsam anvÃya sassum pi sasuram pi sÃmikam pi evam Ãha--apetha, kim pana tumhe jÃnathÃti. 2. Evam eva kho bhikkhave idh' ekacco bhikkhu ya¤¤ad eva rattiæ và divasaæ và agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti tÃvad ev' assa tibbaæ hirottappaæ paccupaÂÂhitaæ hoti bhikkhusu bhikkhunÅsu upÃsakesu upÃsikesu antamaso ÃrÃmikasamaïuddesesu. So aparena samayena saæ- vÃsam anvÃya vissÃsam anvÃya Ãcariyam pi upajjhÃyam pi evam Ãha--apetha, kim pana tumhe jÃnathÃti. 3. TasmÃtiha bhikkhave evaæ sikkhitabbaæ--adhunÃ- gatavadhukÃsamena\<*<2>*>/ cetasà viharissÃmÅti, evaæ hi vo bhikkhave sikkhitabban ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. omits sÃ. 2 S. T. -vadhuka-. >/ #<[page 079]># %< APA××AKAVAGGA. 79>% 75. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave aggÃni. KatamÃni cattÃri? SÅlaggaæ, samÃdhaggaæ, pa¤¤aggaæ, vimuttaggaæ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri aggÃnÅti. 2. CattÃr' imÃni bhikkhave aggÃni. KatamÃni cattÃri? RÆpaggaæ, vedanaggaæ, sa¤¤aggaæ, bhavaggaæ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri agganÅti. 76. 1. \<*<1>*>/Ekaæ samayaæ Bhagavà KusiïÃrÃyaæ viharati Upavattane MallÃnaæ sÃlavane antarena yamaka-sÃlÃnaæ parinibbÃnasamaye. Tatra kho Bhagavà bhikkhÆ Ãman- tesi:--Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhÆ Bhagavato paccassosuæ. Bhagavà etad avoca :-- 2. Siyà kho pana bhikkhave ekabhikkhussa pi kaÇkhà và vimati và Buddhe và Dhamme và SaÇghe và Magge và PaÂipadÃya vÃ, pucchatha bhikkhave mà pacchà vippaÂisÃ- rino ahuvattha, sammukhÅbhÆto no satthà ahosi nÃsak- khimha Bhagavantaæ sammukhà paÂipucchitun ti. Evaæ vutte te bhikkhÆ tuïhÅ ahesuæ. 3. Dutiyam pi kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi:-- Siyà kho pana bhikkhave ekabhikkhussa pi kaÇkhà và vimati và Buddhe và Dhamme và SaÇghe và Magge và PaÂipadÃya vÃ, pucchatha bhikkhave mà pucchÃvippaÂi- sÃrino ahuvattha, sammukhÅbhuto no satthà ahosi nÃ- sakkhimha Bhagavantaæ sammukhà paÂipacchitun ti. Dutiyam pi kho te bhikkhÆ tuïhÅ ahesuæ. 3. Tatiyam pi kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi:-- Siyà kho pana bhikkhave ekabhikkhussa pi kaÇkhà . . . paÂipucchitun ti. Tatiyam pi kho te bhikkhÆ tuïhÅ ahesum. 4. Atha kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi:-- Siyà kho pana bhikkhave satthu\<*<2>*>/ gÃravena\<*<3>*>/ pi na puc- cheyyÃtha sahÃyako pi bhikkhave sahÃyakassa ÃrocetÆti.\<*<4>*>/ Evaæ vutte te bhikkhÆ tuïhÅ ahesuæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 All this occurs in M. P. S. p. 60. 2 B. K. satthari. 3 M. P. S. gÃravenÃpi. 4 S. Tr. ÃrocetvÃti. >/ #<[page 080]># %<80 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 5. Atha kho ùyasmà ùnando Bhagavantaæ etad avoca :-- Acchariyaæ bhante abbhutaæ bhante evaæ pasanno ahaæ bhante imasmiæ bhikkhusaÇghe. N' atthi imasmiæ bhikkhusaÇghe ekabhikkhussa pi kaÇkhà và vimati và Buddhe và Dhamme và SaÇghe và Magge và PaÂipadÃya và ti. 6. PasÃdÃ\<*<1>*>/ kho tvaæ ùnanda vadesi, ¤Ãïam eva h' ettha ùnanda TathÃgatassa. N' atthi imasmiæ bhikkhusaÇghe ekabhikkhussa pi kaÇkhà và vimati và Buddhe và Dhamme và SaÇghe và Magge và PaÂipadÃya vÃ. Imesaæ ùnanda pa¤cannaæ bhikkhusatÃnaæ yo pacchimako bhikkhu so sotÃpanno avinipÃtadhammo niyato sambodhiparÃyano ti. 77. CattÃr' imÃni bhikkhave acinteyyÃni na cintetabbÃni yÃni cintento ummÃdassa vighÃtassa bhÃgÅ assa. KatamÃni cattÃri? BuddhÃnaæ bhikkhave buddhavisayo acinteyyo na cin- tetabbo yaæ cintento ummÃdassa vighÃtassa bhÃgÅ assa, jhÃyissa bhikkhave jhÃnavisayo acinteyyo na cintetabbo yaæ cintento ummÃdassa vighÃtassa bhÃgÅ assa, kamma- vipÃko bhikkhave acinteyyo na cintetabbo yaæ cintento ummÃdassa vighÃtassa bhÃgÅ assa, lokacintà bhikkhave acinteyyà na cintetabbà yaæ cintento ummÃdassa vighÃ- tassa bhÃgÅ assa. ImÃni kho bhikkhave cattÃri acinteyyÃni na cintetabbÃni yÃnici cintento ummÃdassa vighÃtassa bhÃgÅ assÃti. 78. 1. Catasso imà bhikkhave dakkhiïà visuddhiyo. Katamà catasso? Atthi bhikkhave dakkhiïà dÃyakato visujjhati no paÂig- gÃhakato, atthi bhikkhave dakkhiïà paÂiggÃhakato visujjhati no dÃyakato, atthi bhikkhave dakkhiïà n' eva dÃyakato visujjhati no paÂiggahÃkato, atthi bhikkhave dakkhiïà dÃyakato c' eva visujjhati paÂiggÃhakato ca. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. pasÃdaæ; S. Tr. pasÃdo. >/ #<[page 081]># %< APA××AKAVAGGA. 81>% 2. Katha¤ ca bhikkhave dakkhiïà dÃyakato visujjhati no paÂiggÃhakato? Idha bhikkhave dÃyako hoti sÅlavà kalyÃïadhammo, patiggÃhakà honti dussÅlà pÃpadhammÃ. Evaæ kho bhik- khave dakkhiïà dÃyakato visujjhati no paÂiggÃhakato. 3. Katha¤ ca bhikkhave dakkhiïà paÂiggÃhakato visu- jjhati no dÃyakato? Idha bhikkhave dÃyako hoti dussÅlo pÃpadhammo, paÂig- gÃhakà honti sÅlavanto kalyÃïadhammÃ. Evaæ kho bhik- khave dakkhiïà paÂiggÃhakato visujjhati no dÃyakato. 4. Katha¤ ca bhikkhave dakkhiïà n' eva dÃyakato visu- jjhati no paÂiggÃhakato? Idha bhikkhave dÃyako hoti dussÅlo pÃpadhammo, paÂig- gÃhakà honti dussÅlà pÃpadhammÃ. Evaæ kho bhikkhave dakkhinà n' eva dÃyakato visujjhati no paÂiggÃhakato. 5. Katha¤ ca bhikkhave dakkhiïà dÃyakato c' eva visujjhati paÂiggÃhakato ca? Idha bhikkhave dÃyako hoti sÅlavà kalyÃïadhammo, paÂiggÃhakà pi honti sÅlavanto kalyÃïadhammÃ. Evaæ kho bhikkhave dakkhiïà dÃyakato c' eva visujjhati paÂiggÃ- hakato ca. Imà kho bhikkhave catasso dakkhiïà visuddhiyo ti. 79. 1. Atha kho Ãyasmà SÃriputto . . . pe . . . Ekaman- taæ nisinno kho Ãyasmà SÃriputto Bhagavantaæ etad avoca :--Ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena-m-idh' ekaccassa tÃdisà va vaïijjà payuttà chedagÃminÅ hoti? Ko pana bhante hetu ko paccayo yena-m-idh' ekaccassa tÃdisà va vaïijjà payuttà na yathÃdhippÃyà hoti? Ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena-m-idh' ekaccassa tÃdisà va vaïijjà payuttà yathÃdhippÃyà hoti? Ko pana bhante hetu ko paccayo yena-m-idh' ekaccassa tÃdisà va vanijjà payuttà parÃdhippÃyà hotÅti? 2. Idha SÃriputta ekacco samaïaæ và brÃhmaïaæ và upasaÇkamitvà pavÃreti:--vada\<*<1>*>/ bhante paccayenÃti. So \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. vadatu. >/ #<[page 082]># %<82 A§GUTTARA-NIKùYA.>% yena pavÃreti taæ na deti, so ce tato cuto itthattaæ Ãgacchati so ya¤¤ad eva vaïijjaæ payojeti, sà 'ssa hoti chedagÃminÅ. 3. Idha pana SÃriputta ekacco samaïaæ và brÃhmaïaæ và upasaÇkamitvà pavÃreti:--vada bhante paccayenÃti. So yena pavÃreti taæ na\<*<1>*>/ yathÃdhippÃyaæ deti, so ce tato cuto itthattaæ Ãgacchati so ya¤¤ad eva vaïijjaæ payojeti, sà 'ssa hoti na yathÃdhippÃyÃ. 4. Idha pana SÃriputta ekacco samaïaæ và brÃhmaïaæ và upasaÇkamitvà pavÃreti:--vada bhante paccayenÃti. So yena pavÃreti taæ yathÃdhippÃyaæ deti, so ce tato cuto itthattaæ Ãgacchati so ya¤¤ad eva vaïijjaæ payojeti, sà 'ssa hoti yathÃdhippÃyÃ. 5. Idha pana SÃriputta ekacco samaïaæ và brÃhmaïaæ và upasaÇkamitvà pavÃreti:--vada bhante paccayenÃti. So yena pavÃreti taæ parÃdhippÃyà deti, so ce tato cuto itthattaæ Ãgacchati so ya¤¤ad eva vaïijjaæ payojeti, sà 'ssa hoti parÃdhippÃyÃ. Ayaæ kho SÃriputta hetu ayaæ paccayo yena-m-idh' ekaccassa tÃdisà va vaïijjà payuttà chedagÃminÅ hoti, ayaæ pana SÃriputta hetu ayaæ paccayo . . . payuttà na yathÃ- dhippÃyà hoti, ayaæ kho SÃriputta hetu ayaæ paccayo . . . payuttà yathÃdhippÃyà hoti, ayaæ pana SÃriputta hetu ayaæ paccayo yena-m-idh' ekaccassa tÃdisà va vaïijjà payuttà parÃdhippÃyà hotÅti. 80. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà Kosambiyaæ viharati GhositÃrÃme. Atha kho Ãyasmà ùnando yena Bhagavà ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Ãyasmà ùnando Bhagavantaæ etad avoca :-- Ko nu bhante hetu ko paccayo yena mÃtugÃmo n' eva sabhÃya nisÅdati na kammantaæ payojeti na kammojaæ gacchati? Kodhano ùnanda mÃtugÃmo, issukÅ\<*<2>*>/ ùnanda mÃtugÃmo, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. reads na before deti. 2 B. K. ussukÅ. >/ #<[page 083]># %< APA××AKAVAGGA. 83>% maccharÅ ùnanda mÃtugÃmo, duppa¤¤o ùnanda mÃtugÃmo. Ayaæ kho ùnanda hetu ayaæ paccayo yena mÃtugÃmo n' eva sabhÃya nisÅdati na kammantaæ payojeti na kam- mojaæ gacchatÅti Apaïïaka-vaggo\<*<1>*>/ Tass' uddÃnaæ:-- PadhÃna-diÂÂhi-sappurisa-vadhuka¤ c' eva\<*<2>*>/ honti aggÃni KusiïÃra acintitaæ\<*<3>*>/ dakkhiïÃya vaïijjà kammojena ca vaggo ti\<*<4>*>/ 81.\<*<5>*>/ 1. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbha- taæ nikkhitto evaæ niraye. Katamehi catuhi? PÃïÃtipÃtÅ hoti, adinnÃdÃyÅ hoti, kÃmesu micchÃcÃrÅ hoti, musÃvÃdÅ hoti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye. 2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbha- taæ nikkhitto evaæ sagge. Katamehi catuhi? PÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti, adinnÃdÃnà paÂivirato hoti, kÃmesu micchÃcÃrà paÂivirato hoti, musÃvÃdà paÂivirato hoti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ sagge ti. 82. 1. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbha- taæ nikkhitto evaæ niraye. Katamehi catuhi? MusÃvÃdÅ hoti, pisuïÃvÃco hoti, pharusÃvÃco hoti, sam- phappalÃpÅ hoti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. -vaggo tatiyo. 2 B. K. -vadhukà dve ca. 3 B. K. KusinÃrà ya acinti; S. D. kusinÃrà avidÆrantitaæ. 4 B. K. dakkhiïà ca kammojanti. 5 See AÇguttarà IV. 64. >/ #<[page 084]># %<84 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbha- taæ nikkhitto evaæ sagge. Katamehi catuhi? MusÃvÃdà paÂivirato hoti, pisuïÃya vÃcÃya paÂivirato hoti, pharusÃya vÃcÃya paÂivirato hoti, samphappalÃpà paÂivirato hoti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ sagge ti. 83. 1. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbhat- taæ nikkhitto evaæ niraye. Katamehi catuhi\<*<1>*>/? Ananuvicca apariyogÃhetvà avaïïÃrahassa vaïïaæ bhÃ- sati, ananuvicca apariyogÃhetvà vaïïÃrahassa avaïïaæ bhÃsati, ananuvicca apariyogÃhetvà appasÃdanÅye ÂhÃne pasÃdaæ upadaæseti, ananuvicca apariyogÃhetvà pasÃ- danÅye ÂhÃne appasÃdaæ upadaæseti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye. 2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbha- taæ nikkhitto evaæ sagge. Katamehi catuhi? Anuvicca pariyogÃhetvà avaïïÃrahassa avaïïaæ bhÃ- sati, anuvicca pariyogÃhetvà vaïïÃrahassa vaïïaæ bhÃsati, anuvicca pariyogÃhetvà appasÃdanÅye ÂhÃne appasÃdaæ upadaæseti, anuvicca pariyogÃhetvà pasÃdanÅye ÂhÃne pasÃdaæ upadaæseti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evam sagge ti. 84. 1. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbha- taæ nikkhitto evaæ niraye. Katamehi catuhi? Kodhagaru hoti na saddhammagaru, makkhagaru hoti na saddhammagaru, lÃbhagaru hoti na saddhammagaru, sakkÃragaru hoti na saddhammagaru. Imehi kho bhik- khave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Puggala Pa¤¤atti IV. 15. >/ #<[page 085]># %< MACALAVAGGA. 85>% 2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbha- taæ nikkhitto evaæ sagge. Katamehi catuhi? Saddhammagaru hoti na kodhagaru, saddhammagaru hoti na makkhagaru, saddhammagaru hoti na lÃbhagaru, saddhammagaru hoti na sakkÃragaru. Imehi kho bhik- khave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ evaæ sagge ti. 85.1 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Tamo tamaparÃyano, tamo jotiparÃyano, joti tamaparÃ- yano, joti jotiparÃyano 2. Katha¤ ca bhikkhave puggalo tamo hoti tamaparÃ- yano? Idha bhikkhave ekacco puggalo nÅce kule paccÃjÃto hoti caï¬Ãlakule và nesÃdakule và veïakule và rathakÃrakule và pukkusakule và dalidde appannapÃnabhojane kasira- vuttike yattha kasirena ghÃsacchÃdo labbhati. So ca hoti dubbaïïo duddasiko okoÂimako bavhÃbÃdho kÃïo và kuïi và kha¤jo và pakkhahato vÃ, na lÃbhÅ annassa pÃnassa vatthassa yÃnassa mÃlÃgandhavilepanassa seyyÃvasatha- padÅpeyyassa. So kÃyena duccaritaæ carati . . . manasà duccaritaæ carati, so kÃyena duccaritaæ caritvà . . . manasà duccaritaæ caritvà kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppajjati. Evaæ kho bhikkhave puggalo tamo hoti tamaparÃyano. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo tamo hoti jotiparÃ- yano? Idha bhikkhave ekacco puggalo nÅce kule . . . pe . . . seyyÃvasathapadÅpeyyassa. So kÃyena sucaritaæ carati . . . manasà sucaritaæ carati, so kÃyena sucaritaæ caritvà . . . manasà sucaritaæ caritvà kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjati. Evaæ kho bhikkhave puggalo tamo hoti jotiparÃyano. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo joti hoti tamaparÃ- yano? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See Puggala IV. 19. >/ #<[page 086]># %<86 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Idha bhikkhave ekacco puggalo ucce kule paccÃjÃto hoti khattiyamahÃsÃlakule và brÃhmaïamahÃsÃlakule và gahapatimahÃsÃlakule vÃ, a¬¬he mahaddhane mahÃbhoge pahÆtajÃtarÆparajate pahÆtavittÆpakaraïe pahÆtadhana- dha¤¤e, so ca hoti abhirÆpo dassanÅyo pÃsÃdiko paramÃya vaïïapokkharatÃya samannÃgato, lÃbhÅ annassa . . . seyyÃ- vasathadÅpeyyassa. So kÃyena duccaritaæ carati . . . manasà duccaritaæ carati, so kÃyena duccaritaæ caritvà . . . manasà duccaritaæ caritvà kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppajjati. Evaæ kho bhikkhave puggalo joti hoti tamaparÃyano. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo joti hoti jotiparÃyano? Idha bhikkhave ekacco puggalo ucce kule . . . pe . . . seyyÃvasathapadÅpeyyassa so kÃyena sucaritaæ carati . . . manasà sucaritaæ carati, so kÃyena sucaritaæ caritvà . . . manasà sucaritaæ caritvà kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjati. Evaæ kho bhikkhave joti hoti jotiparÃyano. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 86. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Oïatoïato, oïatuïïato, uï- ïatoïato, uïïatuïïato. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti\<*<1>*>/. 87. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro\<*<2>*>/? Samaïamacalo, samaïapuï¬arÅko, samaïapadumo sama- ïesu samaïasukhumÃlo. 2. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïamacalo hoti? Idha bhikkhave bhikkhu sekho hoti paÂipado anuttaraæ yogakkhemaæ patthayamÃno viharati. SeyyathÃpi bhik- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See Puggala IV. 20. 2 See Puggala, IV. 29. >/ #<[page 087]># %< MACALAVAGGA. 87>% khave ra¤¤o khattiyassa muddhÃvasittassa\<*<1>*>/ jeÂÂho putto abhiseko anabhisitto-m-acalapatto, evam eva kho bhikkhave bhikkhu sekho hoti paÂipado anuttaraæ yogakkhemaæ patthayamÃno viharati. Evaæ kho bhikkhave puggalo samaïamacalo hoti. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïapuï¬arÅko hoti? Idha bhikkhave bhikkhu ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ cetovimuttiæ pa¤¤Ãvimuttiæ diÂÂh' eva dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati, no ca kho aÂÂha vimokhe kÃyena phassitvÃ\<*<2>*>/ viharati. Evaæ kho bhik- khave puggalo samaïapuï¬arÅko hoti. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïapadumo hoti? Idha bhikkhave bhikkhu ÃsavÃnaæ khayà . . . upasam- pajja viharati aÂÂha ca vimokhe kÃyena phassitvà viharati. Evaæ kho bhikkhave puggalo samaïapadumo hoti. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïesu samaïa- sukhumÃlo hoti? Idha bhikkhave bhikkhu yÃcito va bahulaæ cÅvaraæ paribhu¤jati appaæ ayÃcito, yÃcito va bahulaæ piï¬a- pÃtaæ paribhu¤jati appaæ ayÃcito, yÃcito va bahulaæ senÃsanaæ paribhu¤jati appaæ ayÃcito, yÃcito va bahulaæ gilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃraæ paribhu¤jati appaæ a- yÃcito. Yehi kho pana sabrahmacÃrihÅ saddhiæ viharati tyÃssa manÃpen' eva bahulaæ kÃyakammena samudÃ- caranti appaæ amanÃpena, manÃpen' eva bahulaæ vacÅ- kammena samudÃcaranti appaæ amanÃpena, manÃpen' eva bahulaæ manokammena samudÃcaranti appaæ amanÃpena, manÃpaæ yeva upahÃraæ upaharanti appaæ amanÃpaæ. YÃni kho pana tÃni vedayitÃni pittasamuÂÂhÃnÃni và semha- samuÂÂhÃnÃni và vÃtasamuÂÂhÃnÃni và sannipÃtikÃni và utu- pariïÃmajÃni và visamaparihÃrajÃni và opakkamikÃni và kammavipÃkajÃni và tÃn' assa\<*<3>*>/ na bahud eva uppajjanti, appÃbÃdho hoti, catunnaæ jhÃnÃnaæ abhicetasikÃnaæ diÂÂhadhammasukhavihÃrÃnaæ nikÃmalÃbhÅ hoti akiccha- lÃbhÅ akasiralÃbhÅ, ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ cetovimut- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. muddhÃbhisittassa. 2 B. K. phusitvÃ. 3 B. K. và tÃni pan' assa. >/ #<[page 088]># %<88 A§GUTTARA-NIKùYA.>% tiæ pa¤¤Ãvimuttiæ diÂÂh' eva dhamme abhi¤¤Ã sacchi- katvà upasampajja viharati. Evaæ kho bhikkhave puggalo samaïesu samaïasukhumÃlo hoti. 6. Yaæ hi taæ bhikkhave sammà vadamÃno vadeyya samaïesu samaïasukhumÃlo ti, mam eva taæ bhikkhave sammà vadamÃno vaddeya samaïesu samaïasukhumÃlo ti. Ahaæ bhikkhave yÃcito va bahulaæ cÅvaraæ bahulaæ pari- bhu¤jÃmi appaæ ayÃcito, yÃcito va bahulaæ piï¬apÃtaæ paribhu¤jÃmi appaæ ayÃcito, yÃcito va bahulaæ senÃsanaæ paribhu¤jÃmi appaæ ayÃcito, yÃcito va bahulaæ gilÃna- paccayabhesajjaparikkhÃraæ paribhu¤jÃmi appaæ ayÃcito. Yehikhopana bhikkhÆhisaddhiæ viharÃmitemamamanÃpen' eva bahulaæ kÃyakammena samudÃcaranti appaæ amanÃ- pena . . . manÃpen' eva bahulaæ manokammena samudÃ- caranti appaæ amanÃpena, manÃpaæ yeva upahÃraæ upa- haranti appaæ amanÃpaæ. YÃni kho pana tÃni vedayitÃni pittasamuÂÂhÃnÃni và semhasamuÂÂhÃnÃni và vÃtasamuÂÂhÃ- nÃni và sannipÃtakÃni và utupariïÃmajÃni và visamaparihÃ- rajÃni và opakkamikÃni và kammavipÃkajÃni và tÃni me\<*<1>*>/ na bahud eva upajjanti, appÃbÃdho\<*<2>*>/ 'ham asmi, catunnaæ kho panasmi jhÃnÃnaæ abhicetasikÃnÃnaæ diÂÂhadhammasu- khavihÃrÃnaæ nikÃmalÃbhÅ akicchalÃbhÅ akasiralÃbhÅ, ÃsavÃ- nam khayà . . . upasampajja viharÃmi. Yaæ hi taæ bhik- khave sammà vadamÃno vadeyya samaïesu samaïasu- khumÃlo ti, mam eva bhikkhave sammà vadamÃno vadeyya samaïesu samaïasukhumÃlo ti. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 88. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Samaïamacalo, samaïapuï¬arÅko, samaïapadumo, samaïesu samaïasukhumÃlo. 2. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïamacalo hoti? Idha bhikkhave bhikkhu tiïïaæ sa¤¤ojanÃnaæ parik- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. D. tÃni 'ssa me; B. K. omits me. 2 S. D. appabÃdho và ham asmiæ. >/ #<[page 089]># %< MAGALAVAGGA. 89>% khayà sotÃpanno hoti avinipÃtadhammo niyato sambodhi- parÃyano. Evaæ kho bhikkhave puggalo samaïamacalo hoti. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïapuï¬arÅko hoti? Idha bhikkhave bhikkhu tiïïaæ sa¤¤ojanÃnaæ parik- khayà rÃgadosamohÃnaæ tanuttà sakadÃgÃmÅ hoti sakid eva imaæ lokaæ Ãgantvà dukkhass' antaæ karoti. Evam kho bhikkhave puggalo samaïapuï¬arÅko hoti. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïapadumo hoti? Idha bhikkhave bhikkhu pa¤cannaæ orambhÃgiyÃnaæ sa¤¤ojanÃnaæ parikkhayà opapÃtiko hoti tattha-parinib- bÃyÅ anÃvattidhammo tasmà lokÃ. Evaæ kho bhikkhave puggalo samaïapadumo hoti. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïesu samaïa- sukhumÃlo hoti? Idha bhikkhave bhikkhu ÃsavÃnaæ khayà . . . upasam- pajja viharati. Evaæ kho bhikkhave puggalo samaïesu samaïasukhumÃlo hoti. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 89. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Samaïamacalo, samaïapuï¬arÅko, samaïapadumo, sa- maïesu samaïasukhumÃlo. 2. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïamacalo hoti? Idha bhikkhave bhikkhu sammÃ-diÂÂhiko hoti sammÃ- saÇkappo hoti sammÃvÃco hoti sammÃ-kammanto hoti sammÃ-ÃjÅvo hoti sammÃ-vÃyÃmo hoti sammÃ-sati hoti sammÃ-samÃdhi hoti. Evaæ kho bhikkhave puggalo sa- maïamacalo hoti. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïapuï¬arÅko hoti? Idha bhikkhave bhikkhu sammÃ-diÂÂhiko hoti . . . pe . . . sammÃ-samÃdhi hoti sammÃ-¤ÃïÅ hoti sammÃvi- mutti hoti, no ca kho {aÂÂha} vimokhe kÃyena phassitvà \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 090]># %<90 A§GUTTARA-NIKùYA.>% viharati. Evaæ kho bhikkhave puggalo samaïapuï¬ariko hoti. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïapadumo hoti? Idha bhikkhave bhikkhu sammÃ-diÂÂhiko hoti . . . pe . . . sammÃ-vimutti hoti aÂÂha vimokhe kÃyena phassitvà viharati. Evaæ kho bhikkhave puggalo samaïapadumo hoti. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïesu samaïasukhu- mÃlo hoti? Idha bhikkhave bhikkhu yÃcito bahulaæ cÅvaraæ pari- bhu¤jati appaæ ayÃcito . . . pe . . . [87. 6.] Yaæ hi taæ bhikkhave sammà vadamÃno vadeyya samaïesu samaïasukhumÃlo ti mam eva taæ bhikkhave sammà vadamÃno vadeyya samaïesu samaïasukhumÃlo ti. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃna lokasmin ti. 90. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃno lokasmiæ. Katame cattaro? Samaïamacalo . . . pe . . . samaïasukhumÃlo. 2. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïamacalo hoti? Idha bhikkhave sekho hoti appattamÃnaso anuttaraæ yogakkhemaæ patthayamÃno viharati. Evaæ kho bhik- khave puggalo samaïamacalo hoti. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïapuï¬arÅko hoti? Idha bhikkhave bhikkhu pa¤cas' upÃdÃnakkhandhesu udayabbayÃnupassÅ viharati: iti rÆpaæ iti rÆpassa samu- dayo iti rÆpassa atthagamo, iti vedanà . . . iti sa¤¤Ã . . . iti saÇkhÃrà . . . iti vi¤¤Ãïaæ iti vi¤¤Ãïassa samu- dayo iti vi¤¤Ãïassa atthagamo ti, no ca kho aÂÂha vimokhe kÃyena phassitvà viharati. Evaæ kho bhikkhave puggalo samaïapuï¬arÅko hoti. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïapadumo hoti? Idha bhikkhave bhikkhu pa¤cas' upÃdÃnakkhandhesu udayabbayÃnupassÅ viharati, iti rÆpaæ . . . iti vi¤¤Ãïassa \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 091]># %< ASURAVAGGA. 91>% atthagamo ti aÂÂha ca vimokhe kÃyena phassitvà viharati Evaæ kho bhikkhave puggalo samaïapadumo hoti. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo samaïesu samaïa- sukhumÃlo hoti? Idha bhikkhave bhikkhu yÃcito va bahulaæ cÅvaraæ paribhu¤jati appam ayÃcito . . . pe . . . Yaæ hi taæ bhikkhave sammà vadamÃno vadeyya samaïesu samaïa- sukhumÃlo ti mam eva taæ bhikkhave sammà vadamÃno vadeyya samaïesu samaïasukhumÃlo ti. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. Macalavaggo.\<*<1>*>/ Tass' uddÃnaæ:-- PÃïÃtipÃtà ca musÃvaïïakodha-tamoïatà Anno sa¤¤ojana¤ c' eva diÂÂhi-khandhena te dasà ti\<*<2>*>/. 91. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Asuro asuraparivÃro, asuro devaparivÃro, devo asura- parivÃro, devo devaparivÃro. 2. Katha¤ ca bhikkhave puggalo asuro hoti asura- parivÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo dussÅlo hoti pÃpadhammo parisà pi 'ssa hoti dussilà pÃpadhammÃ. Evaæ kho bhikkhave puggalo asuro hoti asuraparivÃro. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo asuro hoti deva- parivÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo dussÅlo hoti pÃpadhammo parisà ca khvassa sÅlavatÅ hoti kalyÃïadhammÃ. Evaæ kho bhikkhave puggalo asuro hoti devaparivÃro. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo devo hoti asura- parivÃro? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. -vaggo catuttho. 2 B. K. PÃnÃtÃpÃtà pisuïavÃcÃ|| avaïïakodhagaru || Tamo oïato putto balaæ|| diÂÂhi khandena te dasÃti. >/ #<[page 092]># %<92 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Idha bhikkhave ekacco puggalo sÅlavà hoti kalyÃïa- dhammo parisà ca khvassa hoti dussÅlà pÃpadhammÃ. Evaæ kho bhikkhave puggalo devo hoti asuraparivÃro. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo devo hoti devapa- rivÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo sÅlavà hoti kalyÃïa- dhammo parisà pi 'ssa hoti sÅlavatÅ kalyÃïadhammÃ. Evaæ kho bhikkhave puggalo devo hoti devaparivÃro. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 92. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo lÃbhÅ hoti ajjhattaæ cetosamathassa na lÃbhÅ adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya, idha pana bhikkhave ekacco puggalo lÃbhÅ adhipa¤¤Ã- dhammavipassanÃya na lÃbhÅ ajjhattaæ cetosamathassa, idha pana bhikkhave ekacco puggalo na c' eva lÃbhÅ hoti ajjhattaæ cetosamathassa na lÃbhÅ adhipa¤¤Ãdhammavi- passanÃya, idha pana bhikkhave ekacco puggalo lÃbhÅ c' eva hoti ajjhattaæ cetosamathassa lÃbhÅ adhipa¤¤Ãdhamma- vipassanÃya. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalo santo saævijjamÃnà lokasmin ti\<*<1>*>/. 93. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo lÃbhÅ hoti ajjhattaæ cetosamathassa, na lÃbhÅ adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya, idha pana bhikkhave ekacco puggalo lÃbhÅ hoti adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya na lÃbhÅ ajjhattaæ cetosamathassa, idha pana bhikkhave ekacco puggalo na c' eva lÃbhÅ hoti ajjhattaæ cetosama- thassa na lÃbhÅ adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya, idha pana bhikkhave ekacco puggalo lÃbhÅ c' eva hoti ajjhattaæ cetosamathassa lÃbhÅ adhipa¤¤Ãdhammavipas- sanÃya. 2. Tatra bhikkhave yÃyaæ puggalo lÃbhÅ ajjhattaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See Puggalo IV. 26. >/ #<[page 093]># %< ASURAVAGGA. 93>% cetosamathassa na lÃbhÅ adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya tena bhikkhave puggalena ajjhattaæ cetosamathe patiÂ- ÂhÃya adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya yogo karaïÅyo, so aparena samayena lÃbhÅ c' eva hoti ajjhattaæ cetosama- thassa lÃbhÅ adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya. 3. Tatra bhikkhave yÃyaæ puggalo lÃbhÅ adhipa¤¤Ã- dhammavipassanÃya na lÃbhÅ ajjhattaæ cetosamathassa tena bhikkhave puggalena adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya patiÂÂhÃya ajjhattaæ cetosamathe yogo karaïÅyo, so apa- rena samayena lÃbhÅ c' eva hoti adhipa¤¤Ãdhammavipas- sanÃya lÃbhÅ ajjhattaæ cetosamathassa. 4. Tatra bhikkhave yÃyaæ puggalo na c' eva lÃbhÅ ajjhat- taæ cetosamathassa na lÃbhÅ adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya tena bhikkhave puggalena tesaæ yeva kusalÃnaæ dham- mÃnaæ paÂilÃbhÃya adhimatto chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhi ca appaÂivÃnÅ ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca kara- ïÅyaæ. SeyyathÃpi bhikkhave Ãdittacelo và ÃdittasÅso vÃ, tass' eva celassa và sÅsassa và nibbÃpanÃya adhimattaæ chanda¤ ca vÃyÃma¤ ca ussÃha¤ ca ussoÊhi¤ ca appaÂivÃni¤ ca sati¤ ca sampaja¤¤a¤ ca kareyya, evam eva kho bhikkhave tena puggalena tesaæ yeva kusalÃnaæ dhammÃnaæ paÂilÃbhÃya adhimatto chando ca . . . sampaja¤¤a¤ ca karaïÅyaæ, so aparena samayena lÃbhÅ c' eva hoti ajjhattaæ cetosama- thassa lÃbhÅ adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya. 5. Tatra bhikkhave yÃyaæ puggalo lÃbhÅ c' eva ajjhat- taæ cetosamathassa lÃbhÅ adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya, tena bhikkhave puggalena tesu yeva kusalesu dhammesu patiÂÂhÃya uttariæ ÃsavÃnaæ khayÃya yogo karaïÅyo. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 94. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo lÃbhÅ hoti ajjhattaæ ceto- samathassa na lÃbhÅ adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya. Idha \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 094]># %<94 A§GUTTARA-NIKùYA.>% pana bhikkhave ekacco puggalo lÃbhÅ hoti adhipa¤¤Ãdham- mavipassanÃya na lÃbhÅ ajjhattaæ cetosamathassa. Idha pana bhikkhave ekacco puggala na c' eva lÃbhÅ hoti ajjhat- taæ cetosamathassa na lÃbhÅ adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya. Idha bhikkhave ekacco puggalo lÃbhÅ c' eva hoti ajjhattaæ cetosamathassa lÃbhÅ adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya. 2. Tatra bhikkhave yvÃyaæ puggalo lÃbhÅ ajjhattaæ . . . [93.2] adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya tena bhikkhave pug- galena yvÃyaæ puggalo lÃbhÅ adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya so upasaÇkamitvà evam assa vacanÅyo--kathan nu kho Ãvuso saÇkhÃrà daÂÂhabbÃ, kathaæ saÇkhÃrà sammasitabbà kathaæ saÇkhÃrà vipassitabbà ti? Tassa so yathÃdiÂÂhaæ yathÃviditaæ vyÃkaroti--evaæ kho Ãvuso saÇkhÃrà daÂÂh- abbÃ, evaæ saÇkhÃrà sammasitabbÃ, evaæ saÇkhÃrà vipas- sitabbà ti, so aparena samayena lÃbhÅ c' eva hoti ajjhattaæ cetosamathassa lÃbhÅ adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya. 3. Tatra bhikkhave yvÃyaæ puggalo lÃbhÅ adhipa¤¤Ã- dhammavipassanÃya na lÃbhÅ ajjhattaæ cetosamathassa tena bhikkhave puggalena yvÃyaæ puggalo lÃbhÅ ajjhattaæ cetosamathassa so upasaÇkamitvà evam assa vacanÅyo-- kathan nu kho Ãvuso cittaæ saïÂhapetabbaæ, kathaæ cittaæ sannisÃdetabbaæ, kathaæ cittaæ ekodikattabbaæ, kathaæ cittaæ samÃdahÃtabban ti. Tassa so yathÃdiÂÂhaæ yathÃviditaæ vyÃkaroti--evaæ kho Ãvuso cittaæ saïÂha- petabbaæ, evaæ cittaæ sannisÃdetabbaæ, evaæ cittaæ ekodikattabbaæ, evaæ cittaæ samÃdahÃtabban ti, so aparena samayena lÃbhÅ c' eva hoti adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya lÃbhÅ ajjhattaæ cetosamathassa. 4. Tatra bhikkhave yvÃyaæ puggalo na c' eva lÃbhÅ ajjhattaæ cetosamathassa na lÃbhÅ adhipa¤¤Ãdhammavi- passanÃya tena bhikkhave puggalena yvÃyaæ puggalo lÃbhÅ c' eva ajjhattaæ cetosamathassa lÃbhÅ adhipa¤¤Ãdham- mavipasanÃya so upasaÇkamitvà evam assa vacanÅyo-- kathan nu kho Ãvuso cittaæ saïÂhapetabbaæ . . . samÃ- dahÃtabbaæ, kathaæ saÇkhÃrà daÂÂhabbà . . . vipassitabbà ti. Tassa so yathÃdiÂÂhaæ yathÃviditaæ yyÃkaroti--evaæ kho Ãvuso cittaæ saïÂhapetabbaæ . . . samÃdahÃtabbaæ, evaæ saÇkhÃrà daÂÂhabbà . . . vipassitabbà ti, so aparena \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 095]># %< ASURAVAGGA. 95>% samayena lÃbhÅ c' eva hoti ajjhattaæ cetosamathassa lÃbhÅ adhipa¤¤ÃdhammavipassanÃya. 5. Tatra bhikkhave yvÃyaæ puggalo lÃbhÅ c' eva hoti ajjhattaæ cetosamathassa lÃbhÅ adhipa¤¤Ãdhammavipas- sanÃya tena bhikkhave puggalena tesu yeva kusalesu dhammesu patiÂÂhÃya uttariæ ÃsavÃnaæ khayÃya yogo karaïÅyo. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 95.\<*<1>*>/ 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà {lokasmiæ}. Katame cattÃro? N' ev' attahitÃya paÂipanno no parahitÃya, parahitÃya paÂipanno no attahitÃya, attahitÃya paÂipanno no para- hitÃya, attahitÃya ca paÂipanno parahitÃya ca. 2. SeyyathÃpi bhikkhave chavÃlÃtaæ ubhato padittaæ\<*<2>*>/ majjhe gÆthagataæ n' eva gÃme kaÂÂhaÂÂhaæ\<*<3>*>/ pharati na ara¤¤e, tathÆpamÃhaæ bhikkhave imaæ puggalaæ vadÃmi yvÃyaæ puggalo n' ev' attahitÃya paÂipanno no parahitÃya. 3. Tatra bhikkhave yvÃyaæ puggalo parahitÃya paÂi- panno no attahitÃya ayaæ imesaæ dvinnaæ puggalÃnaæ abhikkantataro ca païÅtataro ca. Tatra bhikkhave yvÃyaæ puggalo attahitÃya paÂipanno no parahitÃya ayaæ imesaæ tiïïaæ puggalÃnaæ abhikkantataro ca païÅtataro ca. Tatra bhikkhave yvÃyaæ puggalo attahitÃya ca paÂipanno parahitÃya ca ayaæ imesaæ catunnaæ puggalÃnaæ aggo ca seÂÂho ca mokkho ca uttamo ca pavaro ca. 4. SeyyathÃpi bhikkhave gavà khÅraæ, khÅramhà dadhi, dadhimhà navanÅtaæ, navanÅtamhà sappi, sappimhà sap- pimaï¬o tattha aggam akkhÃyati, evam eva kho bhikkhave yvÃyaæ puggalo attahitÃya ca paÂipanno parahitÃya ca ayaæ imesaæ catunnaæ puggalÃnaæ aggo ca seÂÂho ca mokkho ca uttamo ca pavaro ca. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Puggala Pa¤¤atti IV. 23. 2 B. K. Ãdittaæ. 3 B. K. kaÂÂhattaæ. >/ #<[page 096]># %<96 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 96.\<*<1>*>/ 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? AttahitÃya paÂipanno no parahitÃya, parahitÃya paÂi- panno no attahitÃya, n' ev' attahitÃya paÂipanno no para- hitÃya, attahitÃya ca paÂipanno parahitÃya ca. 2. Katha¤ ca bhikkhave puggalo attahitÃya paÂipanno no parahitÃya? Idha bhikkhave ekacco puggalo attanà rÃgavinayÃya paÂipanno hoti no paraæ rÃgavinayÃya samÃdapeti, attanà dosavinayÃya . . . attanà mohavinayÃya paÂipanno hoti no paraæ mohavinayÃya samÃdapeti. Evaæ kho bhikkhave puggalo attahitÃya paÂipanno hoti no para- hitÃya. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo parahitÃya paÂipanno hoti no attahitÃya? Idha bhikkhave ekacco puggalo attanà na rÃgavinayÃya paÂipanno hoti paraæ rÃgavinayÃya samÃdapeti, attanà na dosavinayÃya . . . attanà na mohavinayÃya paÂipanno hoti paraæ mohavinayÃya samÃdapeti. Evaæ kho bhik- khave puggalo parahitÃya paÂipanno hoti no attahitÃya. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo n' ev' attahitÃya paÂi- panno hoti no parahitÃya? Idha bhikkhave ekacco puggalo attanà na rÃgavinayÃya paÂipanno hoti no paraæ rÃgavinayÃya samÃdapeti . . . pe . . . attanà na mohavinayÃya paÂipanno hoti na paraæ mohavinayÃya samÃdapeti. Evaæ kho bhikkhave puggalo n' ev' attahitÃya paÂipanno hoti no parahitÃya. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo attahitÃya ca paÂi- panno hoti parahitÃya ca? Idha bhikkhave ekacco puggalo attanà ca rÃgavinayÃya paÂipanno hoti para¤ ca rÃgavinayÃya samÃdapeti . . . pe . . . attanà ca mohavinayÃya paÂipanno hoti para¤ ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Puggala Pa¤¤atti IV. 23. >/ #<[page 097]># %< ASURAVAGGA. 97>% mohavinayÃya samÃdapeti. Evaæ kho bhikkhave puggalo attahitÃya ca paÂipanno hoti parahitÃya ca. Ime kho {bhikkhave} cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 97. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? AttahitÃya paÂipanno hoti no parahitÃya, parahitÃya paÂipaïïo hoti no attahitÃya, n' ev' attahitÃya paÂipanno hoti no parahitÃya, attahitÃya ca paÂipanno hoti parahitÃya ca. 2. Katha¤ ca bhikkhave puggalo attahitÃya paÂipanno hoti no parahitÃya? Idha bhikkhave ekacco puggalo khippanisantÅ ca hoti kusalesu dhammesu sutÃna¤ ca dhammÃnaæ dhÃraka- jÃtiko\<*<1>*>/ hoti dhatÃna¤ ca dhammÃnaæ atthÆpaparikkhÅ hoti attham a¤¤Ãya dhammam a¤¤Ãya\<*<2>*>/ dhammÃnudhamma- paÂipanno hoti, no ca kalyÃïavÃco hoti kalyÃïavÃkkaraïo poriyà vÃcÃya samannÃgato vissaÂÂhÃya anelagalÃya\<*<3>*>/ atthassa vi¤¤ÃpaniyÃ, n' eva\<*<4>*>/ sandassako hoti samÃdapako samuttejako sampahaæsako sabrahmacÃrÅnaæ. Evaæ kho bhikkhave puggalo attahitÃya paÂipanno hoti no para- hitÃya. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo parahitÃya paÂipanno hoti no attahitÃya? Idha bhikkhave ekacco puggalo na h' eva kho khip- panisantÅ hoti kusalesu dhammesu no ca sutÃnaæ dham- mÃnaæ dhÃrakajÃtiko hoti, no ca dhatÃnaæ dhammÃnaæ atthÆpaparikkhÅ hoti, no ca attham a¤¤Ãya dhammam a¤¤Ãya dhammÃnudhamma-paÂipanno hoti, kalyÃïavÃco ca hoti kalyÃïavÃkkaraïo poriyà vÃcÃya samannÃgato vissaÂÂhÃya anelagalÃya atthassa vi¤¤ÃpaniyÃ, sandassako hoti samÃdapako samuttejako sampahaæsako sabrahma- cÃrÅnaæ. Evam kho bhikkhave puggalo parahitÃya paÂi- panno hoti no attahitÃya. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. dhÃraïajÃtako. 2 B. K. omits dh- a¤¤Ãya. 3 S. Tr. -gaÊÃya. 4 B. K. no ca sandassiko. >/ #<[page 098]># %<98 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo n' ev' attahitÃya paÂi- panno hoti no parahitÃya? Idha bhikkhave ekacco puggalo na h' eva kho khippa- nisantÅ hoti kusalesu dhammesu no ca sutÃnaæ dham- mÃnaæ dhÃrakajÃtiko hoti, no ca dhatÃnaæ dhammÃnaæ atthÆpaparikkhÅ hoti, no ca attham a¤¤Ãya dhammam a¤¤Ãya dhammÃnudhamma-paÂipanno hoti, no ca kalyÃ- ïavÃco hoti kalyÃïavÃkkaraïo poriyà vÃcÃya samannÃgato vissaÂÂhÃya anelagalÃya atthassa vi¤¤ÃpaniyÃ, no ca sandassako hoti samÃdapako samuttejako sampahaæsako sabrahmacÃrÅnaæ. Evaæ kho bhikkhave puggalo n' ev' attahitÃya paÂipanno hoti no parahitÃya. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo attahitÃya ca paÂipanno hoti parahitÃya ca? Idha bhikkhave ekacco puggalo khippanisantÅ hoti kusa- lesu dhammesu sutÃna¤ ca dhammÃnaæ dhÃrakajÃtiko hoti, dhatÃna¤ ca dhammÃnaæ atthÆpaparikkhÅ hoti, attham a¤¤Ãya dhammam a¤¤Ãya dhammÃnudhammapaÂipanno hoti, kalyÃïavÃco ca hoti, kalyÃïavÃkkaraïo poriyà vÃcÃya samannÃgato vissaÂÂhÃya anelagalÃya atthassa vi¤¤Ãpaniyà sandassako ca hoti samÃdapako . . . sabrahmacÃrÅnaæ. Evaæ kho bhikkhave puggalo attahitÃya ca paÂipanno hoti parahitÃya ca. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnaæ lokasmin ti. 98. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? AttahitÃya paÂipanno hoti no parahitÃya, parahitÃya paÂipanno hoti no attahitÃya, attahitÃya ca paÂipanno hoti parahitÃya ca, n' ev' attahitÃya paÂipanno hoti no para- hitÃya. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 99. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamanà lokasmiæ. Katame cattÃro? AttahitÃya paÂipanno hoti \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 099]># %< ASURAVAGGA. 99>% no parahitÃya, parahitÃya paÂipanno hoti no attahitÃya, n' ev' attahitÃya paÂipanno hoti no parahitÃya, attahitÃya ca paÂipanno hoti parahitÃya ca. 2. Katha¤ ca bhikkhave puggalo attahitÃya paÂipanno hoti no parahitÃya? Idha bhikkhave ekacco puggalo attanà pÃïÃtipÃtà paÂi- virato hoti no paraæ pÃïÃtipÃtà veramaïiyà samÃdapeti, attanà adinnÃdÃnà paÂivirato hoti no param adinnÃdÃnà veramaïiyà samÃdapeti, attanà kÃmesu micchÃcÃrà paÂi- virato hoti . . . samÃdapeti, attanà musÃvÃdà paÂivirato hoti . . . samÃdapeti, attanà surÃmerayamajjapamÃ- daÂÂhÃnà paÂivirato hoti . . . samÃdapeti. Evaæ kho bhikkhave puggalo attahitÃya paÂipanno hoti no para- hitÃya. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo parahitÃya paÂipanno hoti no attahitÃya? Idha bhikkhave ekacco puggalo attanà pÃïÃtipÃtà apaÂi- virato hoti paraæ pÃïÃtipÃtà veramaïiyà samÃdapeti, attanà adinnÃdÃnà . . . pe . . . attanà musÃvÃdà . . . pe . . . attanà surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà . . . pe . . . Evaæ kho bhikkhave puggalo parahitÃya paÂipanno hoti no atta- hitÃya. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo n' ev' attahitÃya pati- panno hoti no parahitÃya? Idha bhikkhave ekacco puggalo attanà pÃïÃtipÃtà apaÂi- virato hoti no paraæ pÃïÃtipÃtà veramaïiyà samÃdapeti . . . pe . . . surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïiyà samÃdapeti. Evaæ kho bhikkhave puggalo n' ev' attahitÃya paÂipanno hoti no parahitÃya. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo attahitÃya ca paÂipanno hoti parahitÃya ca? Idha bhikkhave ekacco puggalo attanà ca pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti para¤ ca pÃïÃtipÃtà veramaïiyà samÃdapeti . . . pe . . . surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà veramaïiyà samÃdapeti. Evaæ kho bhikkhave puggalo attahitÃya ca paÂipanno hoti parahitÃya ca. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 100]># %<100 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 100. 1. Atha kho Potaliyo\<*<1>*>/ paribbÃjako yena Bhagavà ten' {upasaÇkami}, upasaÇkamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi . . . pe . . . Ekamantaæ nisinnaæ kho Potaliyaæ parib- bÃjakaæ Bhagavà etad avoca :-- 2. CattÃro 'me Potaliya puggalà . . . lokasmiæ. Katame cattÃro? Idha\<*<2>*>/ Potaliya ekacco puggalo avaïïÃrahassa avaïïaæ bhÃsità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena no ca kho vaïïÃrahassa vaïïaæ bhÃsità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena. Idha pana Potaliya ekacco puggalo vaïïÃrahassa vaïïaæ bhÃsità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena no ca kho avaïïÃra- hassa avaïïaæ bhÃsità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena. Idha pana Potaliya ekacco puggalo n' eva avaïïÃrahassa avaïïaæ bhasità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena no pi vaïïÃ- rahassa vaïïaæ bhÃsità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena. Idha pana Potaliya ekacco puggalo avaïïÃrahassa avaï- ïaæ bhÃsità hoti . . . vaïïÃrahassa vaïïaæ bhÃsità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena. Ime kho Potaliyo cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà {lokasmiæ}. Imesaæ kho Potaliya catunnaæ puggalÃnaæ katamo te puggalo khamati abhikkantataro ca païÅtataro cati? 3. CattÃro 'me bho Gotama puggalà santo saævijjamÃnà {lokasmiæ}. Katame cattÃro? Idha bho Gotamo ekacco puggalo avaïïÃrahassa avaïïaæ bhÃsità hoti . . . no ca kho vaïïÃrahassa vaïïaæ bhÃsità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena. Idha pana bho Gotama ekacco puggalo vaïïÃrahassa vaïïaæ bhÃsità hoti . . . no ca kho avaïïÃrahassa avaïïaæ bhÃsità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena. Idha pana bho Gotama ekacco puggalo n' eva avaïïÃrahassa avaïïaæ bhÃsità hoti . . . no pi vaïïÃrahassa vaïïaæ bhÃsità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena. Idha pana bho Gotamo ekacco puggalo avaïïÃrahassa ca avaïïaæ bhÃsità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena vaïïÃrahassa ca vaïïaæ bhÃsità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena. Ime kho bho Gotama cattÃro puggalà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. Tr. PÃtaliyo. 2 See Puggala Pa¤¤atti IV. 17. >/ #<[page 101]># %< ASURAVAGGA. 101>% santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Imesaæ bho Gotama catunnaæ puggalÃnaæ yvÃyaæ puggalo n' eva avaïïÃra- hassa avaïïaæ bhÃsità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena no pi vaïïÃrahassa vaïïaæ bhÃsità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena ayaæ me puggalo khamati imesaæ catunnaæ puggalÃnaæ abhikkantataro ca païÅtataro ca. Taæ kissa hetu? Abhik- kantÃ\<*<1>*>/ h' esà bho Gotama yadidaæ upekhà ti. 4. CattÃro 'me Potaliya puggalà . . . lokasmiæ. Katame cattaro? . . . pe . . . Ime kho Potaliya cattÃro puggalà . . . lokasmiæ. Imesaæ Potaliya catunnaæ pug- galÃnaæ yvÃyaæ puggalo avaïïÃrahassa ca avaïïaæ bhÃsità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena vaïïÃrahassa ca vaïïaæ bhÃsita hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena ayam imesaæ catunnaæ puggalÃnaæ abhikkantataro ca païÅtataro ca. Taæ kissa hetu? AbhikkantÃ\<*<1>*>/ h' esà Potaliya yadidaæ tattha tattha kÃla¤¤utà ti. 5. CattÃro 'me bho Gotama puggalà . . . lokasmiæ Katame cattÃro? . . . pe . . . Ime bho Gotama cattÃro puggalà . . . lokasmiæ. Imesaæ bho Gotama catunnaæ puggalÃnaæ yvÃyaæ puggalo avaïïÃrahassa ca avaïïaæ . . . pe . . . vaïïÃrahassa ca vaïïaæ bhÃsità hoti bhÆtaæ tacchaæ kÃlena ayam me puggalo khamati imesaæ catunnaæ puggalÃnaæ abhikkantataro ca païÅtataro ca. Taæ kissa hetu? AbhikkantÃ\<*<1>*>/ h' esà bho Gotama yadidaæ tattha tattha kÃla¤¤utà ti. Abhikkantaæ bho Gotama ab- bhutaæ bho Gotama. SeyyathÃpi bho Gotama nikkujjitaæ và ukkujjeyya . . . pe . . . dakkhintÅti, evam eva bhotà Gotamena anekapariyÃyena dhammo pakÃsito. EsÃhaæ Bhagavantaæ Gotamaæ saraïaæ gacchÃmi . . . saraïaæ- gatan ti. Asuravaggo. Tass' uddÃnaæ:-- Asuro tayo samÃdhÅ\<*<2>*>/ chavÃlÃtena pa¤camam Santi\<*<3>*>/ attahità sikkhÃ\<*<4>*>/ Potalikena te dasÃti\<*<5>*>/ Dutiyo pa¤¤Ãsako niÂÂhito. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. AbhikkantarÃ; S. S. abhikkantÃ. 2 S. D. B. K. samÃdhica. 3 B. K. rÃganisanti S. T., S. D. rÃgÃnasanti? read nisanti. 4 B. K. sikkhÃpadaæ. 5 S. S. te cÃti. >/ #<[page 102]># %<102 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 101.\<*<1>*>/ 1. Evaæ me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthi- yaæ viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Tatra kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi:--Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhÆ Bhagavato paccassosuæ. Bhagavà etad avoca : 2. CattÃro 'me bhikkhave valÃhakÃ. Katame cattaro? Gajjità no vassitÃ, vassità no gajjitÃ, n' eva gajjità no vassitÃ, gajjità ca vassità ca. Ime kho bhikkhave cattÃro valÃhakÃ. 3. Evam eva kho bhikkhave cattÃro 'me valÃhakÆpamà puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Gajjità no vassitÃ, vassità no gajjitÃ, n' eva gajjità no vassitÃ, gajjità ca vassità ca. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo gajjità hoti no vassitÃ? Idha bhikkhave ekacco puggalo bhÃsità hoti no kattÃ. Evaæ kho bhikkhave puggalo gajjità hoti no vassitÃ, seyyathÃpi so bhikkhave valÃhako gajjità no vassitÃ, tathÆpamÃhaæ bhikkhave imaæ puggalaæ vadÃmi. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo vassità hoti no gajjitÃ? Idha bhikkhave ekacco puggalo kattà hoti no bhÃsitÃ. Evaæ kho bhikkhave puggalo vassità hoti no gajjitÃ, sey- yathÃpi so bhikkhave valÃhako vassità no gajjitÃ, tathÆpa- mÃhaæ bhikkhave imaæ puggalaæ vadÃmi. 6. Katha¤ ca bhikkhave puggalo n' eva gajjità no vassitÃ? Idha bhikkhave ekacco puggalo n' eva bhÃsità hoti no kattÃ. Evaæ kho bhikkhave puggalo n' eva gajjità hoti no vassitÃ, seyyathÃpi so bhikkhave valÃhako n' eva gajjità no vassitÃ, tathÆpamÃhaæ bhikkhave imaæ puggalaæ vadÃmi. 7. Katha¤ ca bhikkhave puggalo gajjità ca hoti vassità ca? Idha bhikkhave ekacco puggalo bhÃsità ca hoti kattà ca. Evam kho bhikkhave puggalo gajjità ca hoti vassità ca, seyyathÃpi so bhikkhave valÃhako gajjità ca hoti vassità ca, tathÆpamÃhaæ bhikkhave imaæ puggalaæ vadÃmi. Ime kho bhikkhave cattÃro valÃhakÆpamà puggalà santo saæ- vijjamÃnà lokasmin ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Puggalo IV. 8. >/ #<[page 103]># %< VALùHAKAVAGGA. 103>% 102. 1. CattÃro 'me bhikkhave valÃhakÃ. Katame cattÃro? Gajjità no vassità . . . pe . . . gajjità ca vassità ca. Ime kho bhikkhave cattÃro valÃhakÃ. 2. Evam eva kho bhikkhave cattÃro 'me valÃhakÆpamà puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Gajjità no vassità . . . pe . . . gajjità ca vassità ca. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo gajjità hoti no vassitÃ? Idha bhikkhave ekacco puggalo dhammaæ pariyÃpuïÃti suttaæ geyyaæ veyyÃkaraïaæ gÃthaæ udÃnaæ itivuttakaæ jÃtakaæ abbhutadhammaæ vedallaæ. So idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti . . . pe . . . ayaæ dukkha- nirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti. Evaæ kho bhikkhave puggalo gajjità hoti no vassitÃ, sey- yathÃpi so bhikkhave valÃhako gajjità no vassità tathÆpama- haæ bhikkhave imaæ puggalaæ vadÃmi. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo vassità hoti no gajjitÃ? Idha bhikkhave ekacco puggalo dhammaæ na pariya- puïÃti suttaæ . . . pe . . . vedallaæ. So idaæ duk- khan ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti . . . pe . . . ayaæ dukkha- nirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Evaæ kho bhikkhave puggalo vassità hoti no gajjitÃ, seyyathÃpi so bhikkhave . . . vadÃmi. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo n' eva gajjità hoti no vassitÃ? Idha bhikkhave ekacco puggalo dhammaæ na pariyÃ- puïÃti suttaæ . . . vedallaæ. So idaæ dukkhan ti yathÃ- bhutan nappajÃnÃti . . . ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti. Evaæ kho bhikkhave puggalo, n' eva gajjità hoti no vassitÃ, seyyathÃpi so bhikkhave . . . vadÃmi. 6. Katha¤ ca bhikkhave puggalo gajjità ca hoti vassità ca? Idha bhikkhave ekacco puggalo dhammaæ pariyÃpunÃti suttaæ . . . vedallaæ. So idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti . . . ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Evaæ kho bhikkhave puggalo gajjità ca hoti vassità ca, seyyathÃpi so bhikkhave valÃhako gajjità ca hoti vassità ca, tathÆpamÃhaæ bhikkhave imaæ puggalaæ vadÆmi. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 104]># %<104 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Ime kho bhikkhave cattÃro valÃhakÆpamà puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 103.\<*<1>*>/ 1. CattÃro 'me bhikkhave kumbhÃ. Katame cattÃro. Tuccho pihito, pÆro vivaÂo, tuccho vivaÂo, pÆro pihito. Ime kho bhikkhave cattÃro kumbhÃ. 2. Evam eva kho bhikkhave cattÃro 'me kumbhÆpamà puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Tuccho pihito, pÆro vivaÂo, tuccho vivato, pÆro pihito. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo tuccho hoti pihito? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa pÃsÃdikaæ hoti abhikkantaæ paÂikkantaæ Ãlokitaæ vilokitaæ sammi¤jitaæ pasÃritaæ saÇghÃtipattacÅvaradhÃraïaæ. So idaæ duk- khan ti yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti . . . ayaæ dukkha- nirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti. Evaæ kho bhikkhave puggalo tuccho hoti pihito, seyyathÃpi so bhikkhave kumbho tuccho pihito, tathÆpamÃhaæ bhik- khave imaæ puggalaæ vadÃmi. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo pÆro hoti vivaÂo? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa na pÃsÃdikaæ hoti abhikkantam . . . saÇghÃtipattacÅvaradhÃraïaæ. So idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti . . . ayaæ dukkhaniro- dhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Evaæ kho bhikkhave puggalo pÆro hoti vivaÂo, seyyathÃpi so bhik- khave kumbho pÆro vivaÂo, tathÆpamÃhaæ bhikkhave imaæ puggalaæ vadÃmi. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo tuccho hoti vivaÂo? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa na pÃsÃdikaæ hoti abhikkantaæ . . . saÇghÃtipattacÅvaradhÃraïaæ. So idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti . . . ayaæ dukkha- nirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti. Evaæ kho bhikkhave puggalo tuccho hoti vivaÂo, seyyathÃpi so bhikkhave kumbho tuccho vivaÂo, tathÆpamÃhaæ bhikkhave imaæ puggalaæ vadÃmi. 6. Katha¤ ca bhikkhave puggalo pÆro hoti pihito? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa pÃsÃdikaæ hoti abhikkantaæ . . . saÇghÃtipattacÅvaradhÃraïaæ. So idaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See Puggala IV. 11. >/ #<[page 105]># %< VALùHAKAVAGGA. 105>% dukkhan ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti . . . ayaæ dukkhaniro- dhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Evaæ kho bhikkhave puggalo pÆro hoti pihito, seyyathÃpi so bhik- khave bhikkhave kumbho pÆro pihito tathÆpamÃhaæ imaæ puggalaæ vadÃmi. Ime kho bhikkhave cattÃro kumbhÆpamà puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 104.\<*<1>*>/ [CattÃro 'me bhikkhave udakarahadÃ. Katame cattÃro? UttÃno gambhÅrobhÃso, gambhÅro uttÃnobhÃso, uttÃno uttÃnobhÃso, gambhÅro gambhÅrobhÃso. Ime kho bhikkhave cattÃro udakarahadà ti.] 105. 1. CattÃro 'me bhikkhave udakarahadÃ. Katame cattÃro\<*<2>*>/? UttÃno gambhÅrobhÃso, gambhÅro uttÃnobhÃso, uttÃno uttÃnobhÃso, gambhÅro gambhÅrobhÃso. Ime kho bhik- khave cattÃro udakarahadÃ. 2. Evam eva kho bhikkhave cattÃro 'me udakarahadÆ- pamà puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? UttÃno gambhÅrobhÃso . . . gambhÅro gambhÅrobhÃso. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo uttÃno hoti gambhÅro- bhÃso? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa pÃsÃdikaæ hoti abhikkantaæ . . . saÇghÃtipattacÅvaradhÃraïaæ. So idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti . . . ayaæ dukkha- nirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti. Evaæ kho bhikkhave puggalo uttÃno hoti gambhÅrobhÃso, sey- yathÃpi so bhikkhave udakarahado uttÃno gambhÅrobhÃso, tathÆpamÃhaæ bhikkhave imaæ puggalaæ vadÃmi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 This sutta is not in any of the MSS., but the "UddÃna" shows that there ought to be two "udakarahada" suttas, though the MSS. only contain one. In support of the insertion of 104, see AÇguttara IV. 86, p. 86; 98, p 98. 2 Puggala IV. 12. >/ #<[page 106]># %<106 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo gambhÅro hoti uttÃno- bhÃso? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa na pÃsÃdikaæ hoti abhikkantaæ . . . saÇghÃtipattacÅvaradhÃraïaæ. So idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti . . . ayaæ dukkhaniro- dhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Evaæ kho bhikkhave puggalo gambhÅro hoti uttÃnobhÃso, seyyathÃpi so bhikkhave udakarahado gambhÅro uttÃnobhÃso, tathÆ- pamÃhaæ bhikkhave imaæ puggalaæ vadÃmi. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo uttÃno hoti uttÃnobhÃso? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa na pÃsÃdikaæ hoti abhikkantaæ . . . pe . . . idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti . . . pe . . . [103. 5] yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti . . . pe . . . Evaæ kho bhikkhave ut- tÃno hoti uttÃnobhÃso, seyyathÃpi so bhikkhave udakara- hado uttÃno uttÃnobhÃso, tathÆpamÃhaæ imaæ puggalaæ vadÃmi. 6. Katha¤ ca bhikkhave gambhÅro hoti gambhÅrobhÃso? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa pÃsÃdikaæ hoti abhikkantaæ . . . pe . . . So idaæ dukkhan ti yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃti . . . pe . . . [103. 6.] Evaæ kho bhikkhave gambhÅro hoti gambhÅrobhÃso, seyyathÃpi so bhikkhave udakarahado gambhÅro gambhÅrobhÃso, tathÆpamÃhaæ imaæ puggalaæ vadÃmi. Ime cattÃro udakarahadÆpamà puggalà santo saæ- vijjamÃnà lokasmin ti. 106. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave ambÃni. KatamÃni cattÃri\<*<1>*>/? ùmaæ pakkavaïïi, pakkaæ Ãmavaïïi, Ãmaæ Ãmavaïïi, pakkaæ pakkavaïïi. ImÃni kho bhikkhave cattÃri ambÃni. 2. Evam eva kho bhikkhave cattÃro 'me ambÆpamà pug- galà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? ùmo pakkavaïïÅ, pakko ÃmavaïïÅ, Ãmo ÃmavaïïÅ, pakko pakkavaïïÅ. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo Ãmo hoti pakkavaïïÅ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Puggala IV. 10. >/ #<[page 107]># %< VALùHAKAVAGGA. 107>% Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa pÃsÃdikaæ hoti abhikkantaæ . . . pe . . . So idaæ dukkhan ti yathÃ- bhÆtaæ nappajÃnÃti . . . pe . . . Evaæ kho bhikkhave puggalo Ãmo hoti pakkavaïïÅ, seyyathÃpi taæ bhikkhave ambaæ Ãmaæ pakkavaïïi, tathÆpamÃhaæ imaæ puggalaæ vadÃmi. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo pakko hoti ÃmavaïïÅ? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa na pÃsÃdikam hoti abhikkantaæ . . . pe . . . So idaæ dukkhan ti yathÃbhÆ- taæ pajÃnÃti . . . pe . . . Evaæ kho bhikkhave puggalo pakko hoti ÃmavaïïÅ, seyyathÃpi taæ bhikkhave ambaæ pakkaæ Ãmavaïïi, tathÆpamÃhaæ imaæ puggalaæ vadÃmi. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo Ãmo hoti ÃmavaïïÅ? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa na pÃsÃdikaæ hoti abhikkantaæ . . . pe . . . so idaæ dukkhan ti yathÃ- bhÆtaæ nappajÃnÃti . . . pe . . . Evaæ kho bhikkhave pug- galo Ãmo hoti ÃmavaïïÅ, seyyathÃpi taæ bhikkhave ambaæ Ãmaæ Ãmavaïïi, tathÆpamÃhaæ imaæ puggalaæ vadÃmi. 6. Katha¤ ca bhikkhave puggalo pakko hoti pakkavaïïÅ? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa pÃsÃdikaæ hoti abhikkantaæ . . . pe . . . So idaæ dukkhan ti yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃti . . . pe . . . Evaæ kho bhikkhave pug- galo pakko hoti pakkavaïïÅ, seyyathÃpi taæ bhikkhave ambaæ pakkaæ pakkavaïïi, tathÆpamÃhaæ imaæ pugga- laæ vadÃmi. Ime kho bhikkhave cattÃro ambÆpamà puggalà santo {saævijjamÃnÃ} lokasmin ti. 107. 1. Catasso imà bhikkhave mÆsikÃ. Katamà catasso\<*<1>*>/? GÃdhaæ khattà no vasitÃ, vasità no gÃdhaæ khattÃ, n' eva gÃdhaæ khattà no vasitÃ, gÃdhaæ khattà ca vasità ca. Imà kho bhikkhave catasso mÆsikÃ. 2. Evaæ eva kho bhikkhave cattÃro 'me musikÆpamà puggalà santo saævijjamÃnà {lokasmiæ}. Katame cattÃro. GÃdham khattà no vasità . . . pe . . . gÃdhaæ khattà ca vasità ca. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Puggala IV. 9. >/ #<[page 108]># %<108 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Katha¤ ca bhikkhave puggalo gÃdhaæ khattà hoti no vasitÃ? Idha bhikkhave ekacco puggalo dhammaæ pariyÃpuïÃti suttaæ . . . pe . . . vedallaæ. So idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti . . . pe . . . Evaæ kho bhik- khave puggalo gÃdhaæ khattà hoti no vasitÃ, seyyathÃpi sà bhikkhave mÆsikà gÃdhaæ khattà hoti no vasitÃ, tathÆpa- mÃhaæ imam puggalaæ vadÃmi. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo vasità hoti no gÃdhaæ khattÃ? Idha bhikkhave ekacco puggalo dhammaæ na pariyÃ- puïÃti suttaæ . . . pe . . . vedallaæ. So idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti . . . pe . . . Evaæ kho bhikkhave puggalo vasità hoti no gÃdhaæ khattÃ, seyyathÃpi sà bhik- khave mÆsikà vasità hoti no gÃdhaæ khattÃ, {tathÆpamÃhaæ} imaæ puggalaæ vadÃmi. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo n' eva gÃdhaæ khattà hoti no vasitÃ? Idha bhikkhave ekacco puggalo dhammaæ na pariyÃ- puïÃti suttaæ . . . pe . . . vedallaæ. So idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ nappajÃnÃti . . . pe . . . Evam kho bhik- khave puggalo n' eva gÃdhaæ khattà hoti no vasitÃ, sey- yathÃpi sà bhikkhave mÆsikà n' eva gÃdhaæ khattà no vasitÃ, tathÆpamÃhaæ imaæ puggalaæ vadÃmi. 6. Katha¤ ca bhikkhave puggalo gÃdhaæ khattà ca hoti vasità ca? Idha bhikkhave ekacco puggalo dhammaæ pariyÃpuïÃti suttaæ . . . pe . . . vedallaæ. So idaæ dukkhan ti yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃti . . . pe . . . Evaæ kho bhikkhave pug- galo gÃdhaæ khattà ca hoti vasità ca, seyyathÃpi sà bhik- khave mÆsikà gÃdhaæ khattà ca vasità ca, tathÆpamÃhaæ imaæ puggalaæ vadÃmi. Ime kho bhikkhave cattÃro mÆsikÆpamà puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 108. 1. CattÃro 'me bhikkhave balivaddÃ. Katame cattÃro\<*<1>*>/? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Puggala IV. 13. >/ #<[page 109]># %< VALùHAKAVAGGA. 109>% Sakagavacaï¬o\<*<1>*>/ no paragavacaï¬o, paragavacaï¬o no sakagavacaï¬o, sakagavacaï¬o ca paragavacaï¬o ca, n' eva sakagavacaï¬o no paragavacaï¬o. Ime kho bhikkhave cat- tÃro balivaddÃ. 2. Evaæ kho bhikkhave cattÃro 'me balivaddÆpamà pug- galà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Sakagavacaï¬o no paragavacaï¬o . . . n' eva sakagava- caï¬o no paragavacaï¬o? 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo sakagavacaï¬o hoti no paragavacaï¬o? Idha bhikkhave ekacco puggalo sakaparisaæ ubbejetà no paraparisaæ. Evaæ kho bhikkhave puggalo sakagava- caï¬o hoti no paragavacaï¬o, seyyathÃpi so bhikkhave balivaddo sakagavacaï¬o no paragavacaï¬o, tathÆpamÃ- haæ bhikkhave imaæ puggalaæ vadÃmi. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo paragavacaï¬o hoti no sakagavacaï¬o? Idha bhikkhave ekacca puggalo paraparisaæ ubbejetà hoti no sakaparisaæ. Evaæ kho . . . pe . . . vadÃmi. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo sakagavacaï¬o ca hoti paragavacaï¬o ca? Idha bhikkhave ekacco puggalo sakaparisa¤ ca ubbejetà hoti paraparisa¤ ca. Evaæ kho bhikkhave . . . pe . . . vadÃmi. 6. Katha¤ ca bhikkhave puggalo n' eva sakagavacaï¬o hoti na paragavacaï¬o? Idha bhikkhave ekacco puggalo n' eva sakaparisaæ ubbejetà hoti no paraparisaæ. Evaæ kho bhikkhave pug- galo n' eva sakagavacaï¬o hoti no paragavacaï¬o, seyyathÃpi so bhikkhave balivaddo n' eva sakagavacaï¬o hoti no paragavacaï¬o, tathÆpamÃhaæ imaæ puggalaæ vadÃmi. Ime kho bhikkhave cattÃro balivaddÆpamà puggalà santo saævijjamÃna lokasmin ti. 109. 1. CattÃro 'me bhikkhave rukkhÃ. Katame cattÃro\<*<2>*>/? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 MSS. sagavacaï¬o; Puggala sakagavacaï¬o. 2 Puggala IV. 21. >/ #<[page 110]># %<110 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Pheggu phegguparivÃro, pheggu sÃraparivÃro, sÃro pheg- guparivÃro, sÃro sÃraparivÃro. Ime kho bhikkhave cattÃro rukkhÃ. 2. Evam eva kho bhikkhave cattÃro 'me rukkhÆpamà puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Pheggu phegguparivÃro . . . pe . . . sÃro sÃraparivÃro. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo pheggu hoti pheggupari- vÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo dussÅlo hoti pÃpadhammo parisà pi 'ssa hoti dussÅlà pÃpadhammÃ. Evaæ kho bhik- khave puggalo pheggu hoti phegguparivÃro, seyyathÃpi so bhikkhave rukkho pheggu phegguparivÃro, tathÆpamÃhaæ imaæ puggalaæ vadÃmi. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo pheggu hoti sÃraparivÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo dussÅlo hoti pÃpadhammo parisà ca khvassa hoti sÅlavatÅ kalyÃïadhammÃ. Evaæ kho bhikkhave . . . pe . . . vadÃmi. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo sÃro hoti phegguparivÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo sÅlavà hoti kalyÃïadham- mo parisà ca khvassa dussÅlà papÃdhammÃ. Evam kho bhikkhave . . . pe . . . vadÃmi. 6. Katha¤ ca bhikkhave puggalo sÃro hoti sÃraparivÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo sÅlavà hoti kalyÃïadham- mo parisà pi 'ssa hoti sÅlavatÅ kalyÃïadhammÃ. Evaæ kho bhikkhave puggalo sÃro hoti sÃraparivÃro, seyyathÃpi so bhikkhave rukkho sÃro sÃraparivÃro, tathÆpamÃhaæ imaæ puggalaæ vadÃmi. Ime kho cattÃro rukkhÆpamà puggalà santo saævijja- mÃnà lokasmin ti. 110.\<*<1>*>/ 1. CattÃro 'me bhikkhave ÃsÅvisÃ. Katame cattÃro? ùgataviso na\<*<2>*>/ ghoraviso, ghoraviso na\<*<2>*>/ Ãgataviso, Ãgata- viso ca ghoraviso ca, n' evÃgataviso na\<*<2>*>/ ghoraviso. Ime kho bhikkhave cattÃro ÃsÅvisÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Puggala Pa¤¤atti IV. 14. 2 MSS. na; Puggala no. >/ #<[page 111]># %< VALùHAKAVAGGA. 111>% 2. Evam eva kho bhikkhave cattÃro 'me ÃsÅvisÆpamà puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? ùgataviso na ghoraviso . . . pe . . . n' evÃgataviso na ghoraviso. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo Ãgataviso hoti na ghora- viso? Idha bhikkhave ekacco puggalo abhiïhaæ kujjhati, so ca khvassa kodho na dÅgharattaæ anuseti. Evaæ kho bhik- khave puggalo Ãgataviso hoti na ghoraviso, seyyathÃpi so bhikkhave ÃsÅviso Ãgataviso na ghoraviso, tathÆpamÃhaæ imaæ puggalaæ vadÃmi. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo ghoraviso hoti na Ãgataviso? Idha bhikkhave ekacco puggalo na h' eva kho abhiïhaæ kujjhati, so ca khvassa kodho dÅgharattaæ anuseti. Evaæ kho bhikkhave . . . pe . . . vadÃmi. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo Ãgataviso ca hoti gho- raviso ca. Idha bhikkhave ekacco puggalo abhiïhaæ kujjhati, so ca khvassa kodho dÅgharattaæ anuseti. Evaæ kho bhikkhave . . . pe . . . vadÃmi. 6. Katha¤ ca bhikkhave puggalo n' evÃgataviso hoti na ghoraviso? Idha bhikkhave ekacco puggalo na h' eva kho abhiïhaæ kujjhati, so ca khvassa kodho na dÅgharattaæ anuseti. Evaæ kho bhikkhave puggalo n' evÃgataviso hoti na ghora- viso, seyyathÃpi so bhikkhave ÃsÅviso n' evÃgataviso na ghoraviso, tathÆpamÃhaæ imaæ puggalaæ vadÃmi. Ime kho bhikkhave cattÃro ÃsÅvisÆpamà puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. [ValÃhaka] vaggo paÂhamo. [Tass' uddÃnaæ:-- Dve valÃhakakumbhÃ\<*<1>*>/|| udakarahadà dve honti|| AmbÃni mÆsikà balibaddhà rukkhÃ|| ÃsÅvisena te dasÃti]\<*<2>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. valÃhÃkumbha. 2 From B. K. >/ #<[page 112]># %<112 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 111. 1. Atha kho KesÅ assadammasÃrathi yena Bhagavà ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho Kesiæ assa- dammasÃrathiæ Bhavagà etad avoca :-- 2. Tva¤ ca khvÃsi\<*<1>*>/ Kesi sa¤¤ato assadammasÃrathi, katha¤ ca pana tvaæ Kesi assadammaæ vinesÅti\<*<2>*>/? Ahaæ kho bhante assadammaæ saïhena pi\<*<3>*>/ vinemi pharusena pi\<*<3>*>/ vinemi saïhapharusena pi\<*<3>*>/ vinemÅti. Sace te Kesi assadammo saïhena pi vinayaæ na upeti pharusena pi vinayaæ na upeti saïhapharusena pi vinayaæ na upeti kinti naæ karosÅti? Sace me bhante assadammo saïhena vinayaæ na upeti pharusena vinayaæ na upeti saïhapharusena vinayaæ na upeti hanÃmi naæ bhante. Taæ kissa hetu? Mà me Ãcariyakulassa avaïïo ahosÅti. Bhagavà pana bhante anuttaro purisadammasÃrathi, kathaæ pana bhante Bha- gavà purisadammaæ vinetÅti? 3. Ahaæ kho Kesi purisadammaæ saïhena pi vinemi pharusena pi vinemi saïhapharusena pi vinemi. Tatr' idaæ Kesi saïhasmiæ iti kÃyasucaritaæ iti kÃya- sucaritassa vipÃko iti vacÅsucaritaæ iti vacÅsucaritassa vipÃko iti manosucaritaæ iti manosucaritassa vipÃko iti devà iti manussÃ. Tatr' idaæ Kesi pharusmiæ iti kÃyaduccaritaæ iti kÃya- duccaritassa vipÃko . . . pe . . . iti manoduccaritassa vipÃko iti nirayo iti tiracchÃnayoni iti pettivisayo. Tatr' idaæ Kesi saïhapharusmiæ iti kÃyasucaritaæ iti kÃyasucaritassa vipÃko iti kÃyaduccaritaæ iti kÃyaducca- ritassa vipÃko . . . pe . . . iti manosucaritaæ iti mano- sucaritassa vipÃko iti manoduccaritaæ iti manoduccaritassa vipÃko iti devà iti manussà iti nirayo iti tiracchÃnayoni iti pettivisayo ti. Sace te bhante purisadammo saïhena vinayaæ na upeti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. Tvaæ kho si Kesi pa¤¤Ãto. 2 S. T. vinayÅti. 3 S. T. omits pi. >/ #<[page 113]># %< KESIVAGGA. 113>% pharusena vinayaæ na upeti saïhapharusena vinayaæ na upeti kinti naæ Bhagavà karotÅti? Sace me Kesi purisadammo saïhena vinayaæ na upeti . . . saïhapharusena vinayaæ na upeti hanÃmi naæ KesÅti. 4. Na kho no bhante Bhagavato pÃïÃtipÃto kappati, atha ca pana Bhagavà evam Ãha--hanÃmi naæ KesÅti. Saccam Kesi na\<*<1>*>/ TathÃgatassa pÃïÃtipÃto kappati. Api ca so\<*<2>*>/ purisadammo saïhena vinayaæ na upeti . . . pe . . . saïhapharusena vinayaæ na upeti na taæ TathÃgato vattabbaæ anusÃsitabbaæ ma¤¤ati na pi vi¤¤Æ sabrahma- cÃrÅ vattabbaæ anusÃsitabbaæ ma¤¤anti. Vadho h' eso Kesi ariyassa vinaye yaæ na TathÃgato vattabbaæ anusÃ- sitabbaæ ma¤¤ati na pi vi¤¤Æ sabrahmacÃrÅ vattabbaæ anusÃsitabbaæ ma¤¤antÅti. So hi nÆna yo\<*<3>*>/ bhante sugatahato\<*<4>*>/ hoti yaæ na\<*<5>*>/ TathÃ- gato vattabbaæ anusÃsitabbaæ ma¤¤ati na pi vi¤¤Æ . . . ma¤¤anti. Abhikkantaæ bhante abhikkantaæ bhante . . . pe . . . UpÃsakaæ maæ bhante Bhagavà dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaægatan ti. 112.\<*<6>*>/ 1. Catuhi bhikkhave aÇgehi samannÃgato ra¤¤o bhaddo assÃjÃnÅyo rÃjÃraho hoti rÃjabhoggo ra¤¤o aÇgan t' eva saÇk- haæ gacchati. Katamehi catuhi. Ajjavena, javena, khantiyÃ, soraccena. Imehi kho bhikkhave catuhi aÇgehi samannÃgato ra¤¤o bhaddo assÃjÃnÅyo rÃjÃraho hoti rÃjabhoggo ra¤¤o aÇgan t' eva saÇkhaæ gacchati. 2. Evam eva kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃ- gato bhikkhu Ãhuneyyo hoti . . . pe . . . anuttaraæ pu¤¤ak- khettaæ lokassa. Katamehi catuhi? Ajjavena, javena, khantiyÃ, soraccena. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. S., B. K. saccaæ Kesi na; Tr. na ca maæ Kesi. 2 B. K. yo. 3 B. K. omits yo; S. T. so. 4 B. K. suhato. 5 B. K. na taæ. 6 See AÇguttara III. 94. >/ #<[page 114]># %<114 A§GUTTARA-NIKùYA.>% bhikkhu Ãhuneyyo hoti . . . pe . . . anuttÃraæ pu¤¤ak- khettaæ lokassÃti. 113. 1. CattÃro 'me bhikkhave bhaddà assÃjÃnÅyà santo saæ- vijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave ekacco bhaddo assÃjÃnÅyo patodacchÃyaæ disvà saævijjati saævegaæ Ãpajjati. Kathan\<*<1>*>/ nu kho maæ ajja assadammasÃrathi kÃraïaæ kÃressati. Kim\<*<2>*>/ assÃhaæ patikaromÅti? EvarÆpo pi bhikkhave idh' ekacco bhaddo assÃjÃnÅyo hoti, ayaæ bhikkhave paÂhamo bhaddo assÃjÃ- nÅyo santo saævijjamÃno lokasmiæ. 2. Puna ca paraæ bhikkhave idh' ekacco bhaddo assÃ- jÃnÅyo na h' eva kho patodacchÃyaæ disvà saævijjati saæ- vegaæ Ãpajjati api ca kho lomavedhaviddho saævijjati saævegaæ Ãpajjati. Kathan nu kho maæ ajja assadam- masÃrathi kÃraïaæ kÃressati. Kim assÃhaæ patikaromÅti? EvarÆpo pi bhikkhave idh' ekacco bhaddo assÃjÃnÅyo hoti, ayaæ bhikkhave dutiyo bhaddo assÃjÃnÅyo santo saævijja- mÃno lokasmiæ. 3. Puna ca paraæ bhikkhave idh' ekacco bhaddo assÃjÃ- nÅyo na heva kho patodacchÃyaæ disvà saævijjati saævegaæ Ãpajjati na pi lomavedhaviddho\<*<3>*>/ saævijjati saævegaæ Ãpajjati api ca kho maæsavedhaviddho saævijjati saæ- vegaæ Ãpajjati. Kathan nu kho maæ ajja assadamma- sÃrathi kÃraïaæ kÃressati. Kim assÃhaæ patikaromÅti? EvarÆpo bhikkhave idh' ekacco bhaddo assÃjÃnÅyo hoti, ayaæ bhikkhave tatiyo bhaddo assÃjÃnÅyo santo saævijja- mÃno lokasmiæ. 4. Puna ca paraæ bhikkhave idh' ekacco bhaddo assÃ- janÅyo na h' eva kho patodacchÃyaæ disva saævijjati saæ- vegaæ Ãpajjati na pi lomavedhaviddho saævijjati saæ- vegaæ Ãpajjati na pi maæsavedhaviddho saævijjati saæve- gaæ Ãpajjati api ca kho aÂÂhivedhaviddho saævijjati saæ- vegaæ Ãpajjati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. kiæ. 2 B. K. katam. 3 B. K. cammavedhena viddho. >/ #<[page 115]># %< KESIVAGGA. 115>% Kathan nu kho maæ ajja assadammasÃrathi kÃraïaæ kÃressati. Kim assÃhaæ patikaromÅti. EvarÆpo bhikkhave idh' ekacco bhaddo assÃjÃnÅyo hoti, ayaæ bhikkhave catut- tho bhaddo santo saævijjamÃno lokasmiæ. Ime kho bhikkhave cattÃro bhaddà assÃjÃnÅyà santo saæ- vijjamÃnà lokasmiæ. 5. Evam eva kho bhikkhave cattÃro 'me bhaddà purisÃ- jÃniyà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave ekacco bhaddo purisÃjÃnÅyo suïÃti amu- kasmiæ nÃma gÃme và nigame và itthÅ và puriso và dukkhito và kÃlakato và ti, so tena saævijjati saævegaæ Ãpajjati, saæviggo yoniso padahati pahitatto kÃyena c' eva parama- saccaæ\<*<1>*>/ sacchikaroti pa¤¤Ãya ca\<*<2>*>/ ativijjha passati, sey- yathÃpi so bhikkhave bhaddo assÃjÃnÅyo patodacchÃyaæ disvà saævijjati saævegaæ Ãpajjati, tathÆpamÃhaæ bhik- khave imaæ bhaddaæ purisÃjÃnÅyaæ vadÃmi. EvarÆpo pi bhikkhave idh' ekÃcco bhaddo puggalo hoti, ayaæ {bhik- khave} paÂhamo bhaddo {purisÃjÃnÅyo} santo saævijjamÃno lokasmiæ. 6. Puna ca paraæ bhikkhave idh' ekacco bhaddo purisÃ- jÃnÅyo na h' eva kho\<*<3>*>/ suïÃti amukasmiæ nÃma gÃme và nigame và itthÅ và puriso và dukkhito và kÃlakato và ti api ca kho sÃmaæ passati itthiæ và purisaæ và dukkhitaæ và kÃlakataæ vÃ, so tena saævijjati saævegaæ Ãpajjati, saæ- viggo yoniso padahati pahitatto kÃyena c' eva paramasaccaæ sacchikaroti pa¤¤Ãya ca ativijjha passati, seyyathÃpi so bhikkhave bhaddo assÃjÃnÅyo lomavedhaviddho saævijjati saævegaæ Ãpajjati, tathÆpamÃhaæ . . . vadÃmi. EvarÆpo pi bhikkhave idh' ekacco bhaddo purisÃjÃnÅyo hoti, ayaæ bhikkhave dutiyo bhaddo purisÃjÃnÅyo santo saævijjamÃno lokasmiæ. 7. Puna ca paraæ bhikkhave idh' ekacco bhaddo puggalo na h' eva kho suïÃti amukasmiæ nÃma . . . kÃlakato và ti na pi sÃmaæ passati itthiæ và purisaæ và dukkhitaæ và kÃlakataæ và api ca khvassa ¤ÃtÅ và sÃlohito và dukkhito và kÃlakato vÃ, so tena saævijjati saævegaæ Ãpajjati, saæ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. paramatthasaccaæ. 2 S. Tr. ca naæ. 3 B. K. na kho. >/ #<[page 116]># %<116 A§GUTTARA-NIKùYA.>% viggo yoniso padahati pahitatto kÃyena c' eva parama- saccaæ sacchikaroti pa¤¤Ãya ca ativijjha passati, seyyathÃpi so bhikkhave bhaddo assÃjÃnÅyo maæsavedhaviddho saæ- vijjati saævegaæ Ãpajjati, tathÆpamÃhaæ bhikkhave imaæ bhaddaæ purisÃjÃnÅyaæ vadÃmi. EvarÆpo pi bhikkhave idh' ekacco bhaddo purisÃjÃnÅyo hoti, ayaæ bhikkhave tatiyo bhaddo purisÃjÃnÅyo santo saævijjamÃno lokasmiæ. 8. Puna ca paraæ bhikkhave idh' ekacco bhaddo puggalo na h' eva kho suïÃti amukasmiæ nÃma . . . kÃlakato và ti na pi sÃmaæ passati itthiæ và purisaæ và dukkhitaæ và kÃlakataæ và na pi 'ssa ¤ÃtÅ và sÃlohito và dukkhito và kÃlakato và api ca kho sÃmaæ yeva phuÂÂho hoti sÃrÅrikÃhi vedanÃhi dukkhÃhi tippÃhi kharÃhi kaÂukÃhi asÃtÃhi ama- nÃpÃhi pÃïaharÃhi, so tena saævijjati saævegaæ Ãpajjati, saæviggo yoniso . . . ativijjha passati, seyyathÃpi so bhikkhave bhaddo assÃjÃnÅyo aÂÂhivedhaviddho saævijjati saævegaæ Ãpajjati, tathÆpamÃhaæ bhikkhave imaæ bhad- daæ purisÃjÃnÅyaæ vadÃmi. EvarÆpo pi bhikkhave idh' ekacco bhaddo purisÃjÃnÅyo hoti, ayaæ bhikkhave catuttho bhaddo purisÃjÃnÅyo santo saævijjamÃno lokasmiæ. Ime kho bhikkhave cattÃro bhaddà purisÃjÃnÅyà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 114. 1. Catuhi bhikkhave aÇgehi samannÃgato ra¤¤o nÃgo rÃjÃraho hoti rÃjabhoggo ra¤¤o aÇgan t' eva saÇkhaæ gacchati. Katamehi catuhi? Idha bhikkhave ra¤¤o nÃgo sotà ca hoti hantà ca khantà ca gantà ca. 2. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nÃgo sotà hoti? Idha bhikkhave ra¤¤o nÃgo yam enaæ hatthidammasÃ- rathi kÃraïaæ kÃreti yadi và katapubbaæ yadi và akata- pubbaæ taæ aÂÂhikatvà manasikatvà sabbacetaso samannÃ- haritvà ohitasoto suïÃti. Evaæ kho bhikkhave ra¤¤o nÃgo sotà hoti. 3. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nÃgo hantà hoti? Idha bhikkhave ra¤¤o nÃgo saÇgÃmagato hatthim pi hanti hatthÃrÆham pi hanti assam pi hanti assÃrÆham pi \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 117]># %< KESIVAGGA. 117>% hanti ratham pi hanti rathikam\<*<1>*>/ pi hanti pattikam pi hanti. Evaæ kho bhikkhave ra¤¤o nÃgo hantà hoti. 4. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nÃgo khantà hoti? Idha bhikkhave ra¤¤o nÃgo saÇgÃmagato khamo hoti sattippahÃrÃnaæ asippahÃrÃnaæ usuppahÃrÃnaæ\<*<2>*>/ phara- suppahÃrÃnaæ bheripaïavasaÇkhatiïavaninnÃdasaddÃnaæ. Evaæ kho bhikkhave ra¤¤o nÃgo khantà hoti. 5. Katha¤ ca bhikkhave ra¤¤o nÃgo-gantà hoti? Idha bhikkhave ra¤¤o nÃgo yam enaæ hatthidammasÃra- thi disam peseti yadi và gatapubbaæ yadi và agatapubbaæ, khippaæ yeva gantà hoti. Evaæ kho bhikkhave ra¤¤o nÃgo gantà hoti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato ra¤¤o nÃgo . . . aÇgan t' eva saÇkhaæ gacchati. 6. Evam eva kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃ- gato bhikkhu Ãhuneyyo hoti . . . pe . . . anuttaraæ pu¤- ¤akkhettaæ lokassa. Katamehi catuhi? Idha bhikkhave bhikkhu sotà ca hoti hantà ca khantà ca gantà ca. 7. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu sotà hoti? Idha bhikkhave bhikkhu TathÃgatappavedite dhamma- vinaye desiyamÃne aÂÂhikatvà manasikatvà sabbacetaso samannÃharitvà ohitasoto dhammaæ suïÃti. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu sotà hoti. 8. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu hantà hoti? Idha bhikkhave bhikkhu uppannaæ kÃmavitakkaæ nÃdhi- vÃseti pajahati vinodeti vyantikaroti anabhÃvaæ gameti, uppannaæ vyÃpÃdavitakkaæ . . . pe . . . uppannaæ vihiæsÃvitakkaæ\<*<3>*>/ uppannuppanne pÃpake akusale dhamme nÃdhivÃseti pajahati vinodeti vyantikaroti anabhÃvaæ gameti. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu hantà hoti. 9. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu khantà hoti? Idha bhikkhave bhikkhu khamo hoti sÅtassa uïhassa jighacchÃya pipÃsÃya ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapasam- phassÃnaæ duruttÃnaæ durÃgatÃnaæ vacanapathÃnaæ up- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 MSS. ratham pi hanti rathikam, &c. 2 S. T. omits usupp- and reads tharuppahÃrÃnaæ. 3 B. K. inserts pe after vitakkaæ. >/ #<[page 118]># %<118 A§GUTTARA-NIKùYA.>% pannÃnam sÃrÅrikÃnaæ vedanÃnaæ dukkhÃnaæ tippÃ- naæ\<*<1>*>/ kharÃnaæ kaÂukÃnaæ asÃtÃnaæ amanÃpÃnaæ pÃïa- harÃnaæ adhivÃsikajÃtiko hoti. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu khantà hoti. 10. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu gantà hoti. Idha bhikkhave bhikkhu yà sÃ\<*<2>*>/ disà agatapubbà iminà dÅghena addhunà yadidaæ sabbasaÇkhÃrasamatho sabbÆ- padhipaÂinissaggo taïhakkhayo virÃgo nirodho nibbÃnaæ taæ khippaæ yeva gantà hoti. Evaæ kho bhikkhave gantà hoti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato bhikkhu Ãhuneyyo hoti . . . anuttaraæ pu¤¤akkhettaæ lokassÃti. 115. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave ÂhÃnÃni. KatamÃni cattÃri? Atthi bhikkhave ÂhÃnaæ amanÃpaæ kÃtuæ ta¤ ca kayiramÃnaæ anatthÃya saævattati. Atthi bhikkhave ÂhÃnaæ amanÃpaæ kÃtuæ ta¤ ca kayiramÃnaæ atthÃya saævattati. Atthi bhikkhave ÂhÃnaæ manÃpaæ kÃtuæ ta¤ ca kayiramÃnaæ anatthÃya saævattati. Atthi bhikkhave ÂhÃnaæ manÃpaæ kÃtuæ ta¤ ca kayiramÃnaæ atthÃya saævattati. 2. Tatra bhikkhave yam idaæ\<*<3>*>/ ÂhÃnaæ amanÃpaæ kÃtuæ ta¤ ca kayiramÃnaæ anatthÃya saævattati idaæ bhikkhave ÂhÃnaæ ubhayen' eva na kattabbaæ ma¤¤ati, yam p' idaæ ÂhÃnaæ amanÃpaæ kÃtuæ iminà pi taæ na kattabbaæ ma¤¤ati, yam p' idaæ ÂhÃnaæ kayiramÃnaæ anaÂÂhÃya saævattati iminà pi taæ na kattabbaæ ma¤¤ati, idaæ bhikkhave ÂhÃnaæ ubhayena na kattabbaæ ma¤¤ati. 3. Tatra bhikkhave yam idaæ ÂhÃnaæ amanÃpaæ kÃtuæ ta¤ ca kayiramÃnaæ atthÃya saævattati imasmiæ {bhik- khave} ÂhÃne bÃlo ca paï¬ito ca veditabbo purisatthÃme purisaviriye purisaparakkame, na bhikkhave bÃlo iti paÂisa¤- cikkhati--ki¤cÃpi kho idaæ ÂhÃnaæ amanÃpaæ kÃtuæ atha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. tibbÃnaæ. 2 B. K. yà yaæ. 3 B. K. yad idaæ. >/ #<[page 119]># %< KESIVAGGA. 119>% carah' idam ÂhÃnaæ kayiramÃnaæ atthÃya saævattatÅti, so taæ ÂhÃnaæ na karoti, tassa taæ ÂhÃnaæ akayiramanam anatthÃya saævattati. Paï¬ito ca kho bhikkhave iti paÂisa¤cikkhati--ki¤cÃpi kho idaæ ÂhÃnaæ amanÃpaæ kÃtuæ atha carah' idaæ ÂhÃnaæ kayiramÃnaæ atthÃya saævattatÅti, so taæ ÂhÃnaæ karoti, tassa taæ ÂhÃnaæ kayiramÃnaæ atthÃya saævattati. 4. Tatra bhikkhave yam idaæ ÂhÃnaæ manÃpaæ kÃtuæ ta¤ ca kayiramÃnaæ anatthÃya saævattati, imasmim pi bhik- khave ÂhÃne bÃlo ca paï¬ito ca veditabbo purisatthÃme puri- saviriye purisaparakkame, na bhikkhave bÃlo iti paÂisa¤cik- khati--ki¤cÃpi kho idaæ ÂhÃnaæ {manÃpaæ} kÃtuæ atha carah' idaæ ÂhÃnaæ kayiramÃnaæ anatthÃya saævattatÅti, so taæ ÂhÃnaæ karoti, tassa taæ ÂhÃnaæ kayiramÃnaæ anatthÃya saævattati. Paï¬ito ca kho bhikkhave iti paÂisa¤cikkhati--ki¤cÃpi kho idaæ ÂhÃnaæ manÃpaæ kÃtuæ atha carah' idaæ ÂhÃnaæ kayiramÃnaæ anatthÃya saævattatÅti, so taæ ÂhÃnaæ na karoti, tassa taæ ÂhÃnaæ akayiramÃnaæ atthÃya saævattati. 5. Tatra bhikkhave yam idaæ ÂhÃnaæ manÃpaæ kÃtuæ ta¤ ca kayiramÃnaæ atthÃya saævattati idaæ bhikkhave ÂhÃnaæ ubhayen' eva kattabbaæ ma¤¤ati yam p' idaæ ÂhÃnaæ manÃpaæ kÃtuæ iminà pi taæ kattabbaæ ma¤¤ati yam p' idaæ ÂhÃnaæ kayiramÃnaæ atthÃya saævattati iminà pi taæ kattabbaæ ma¤¤ati, idam bhikkhave thÃnam ubhayen' eva kattabbaæ ma¤¤ati. ImÃni kho bhikkhave cattÃri ÂhÃnÃnÅti. 116. 1. Catuhi bhikkhave ÂhÃnehi appamÃdo karaïÅyo. Katamehi catuhi? KÃyaduccaritaæ bhikkhave pajahatha kÃyasucaritaæ bhÃvetha tattha ca mà pamÃdattha. VacÅduccaritaæ bhikkhave pajahatha vacÅsucaritaæ bhÃvetha tattha ca mà pamÃdattha. Manoduccaritaæ bhikkhave pajahatha mano- sucaritaæ bhÃvetha tattha ca mà pamÃdattha. MicchÃ- diÂÂhiæ bhikkhave pajahatha sammÃdiÂÂhiæ bhÃvetha tattha ca mà pamÃdattha. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 120]># %<120 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 2. Yato kho bhikkhave bhikkhuno kÃyaduccaritaæ pahÅnaæ hoti kÃyasucaritaæ bhÃvitam, . . . pe . . . manoduccaritaæ pahÅnaæ hoti manosucaritaæ bhÃvitaæ, micchÃdiÂÂhi pahÅnà hoti sammÃdiÂÂhi bhÃvità so na bhÃyati samparÃyikassa maraïassÃti\<*<1>*>/. 117. 1. Catusu bhikkhave ÂhÃnesu attarÆpena appamÃdo sati cetaso Ãrakkho karaïÅyo. Katamesu catusu. Mà me rajanÅyesa dhammesu cittaæ rajjÅti attarÆpena appamÃdo sati cetaso Ãrakkho karaïÅyo. Mà me dosanÅ- yesu dhammesu cittaæ dussÅti attarÆpena appamÃdo sati cetaso Ãrakkho karaïÅyo. Mà me mohanÅyesu dhammesu cittaæ muyhÅti attarÆpena appamÃdo sati cetaso Ãrakkho karaïÅyo. Mà me madanÅyesu dhammesu cittaæ majjÅti attarÆpena appamÃdo sati cetaso Ãrakkho karaïÅyo. 2. Yato kho bhikkhave bhikkhuno rajanÅyesu dhammesu cittam na rajjati vÅtarÃgattÃ, dosanÅyesu dhammesu cittaæ na dussati vÅtadosattÃ, mohanÅyesu dhammesu cittaæ na muyhati vÅtamohattÃ, madanÅyesu dhammesu cittaæ na majjati vÅtamadattà so na chambhati\<*<2>*>/ na kampati na vedhati na santÃsaæ Ãpajjati na ca pana samaïavacanahetu pi gacchatÅti. 118.3 1. CattÃr' imÃni bhikkhave saddhassa kulaputtassa dassanÅyÃni saævejanÅyÃni ÂhÃnÃni. KatamÃni cattÃri? Idha TathÃgato jÃto ti bhikkhave saddhassa kulaputtassa dassanÅyaæ saævejanÅyaæ ÂhÃnaæ. Idhà TathÃgato anut- taraæ sammÃsambodhiæ abhisambuddho ti bhikkhave saddhassa kulaputtassa dassanÅyaæ saævejanÅyaæ ÂhÃnaæ. Idha TathÃgato anuttaraæ dhammacakkaæ pavattesÅti bhikkhave saddhassa kulaputtassa dassanÅyaæ saæve- janÅyaæ ÂhÃnaæ. Idha TathÃgato anupÃdisesÃya nibbÃna- dhÃtuyà parinibbuto ti bhikkhave saddhassa kulaputtassa dassanÅyaæ saævejanÅyaæ thÃnam. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. antakassÃti. 2 S. Tr. chambheti. 3 M. P. S. p. 51. >/ #<[page 121]># %< BHAYAVAGGA. 121>% ImÃni kho bhikkhave cattÃri saddhassa kulaputtassa dassanÅyÃni saævejanÅyÃni ÂhÃnÃnÅti\<*<1>*>/. 119. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave bhayÃni. KatamÃni cattÃri? JÃtibhayaæ, jarÃbhayaæ, vyÃdhibhayaæ, maraïabha- yaæ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri bhayÃnÅti. 120. CattÃr' imÃni bhayÃni. KatamÃni cattÃri? Aggibhayaæ, udakabhayaæ, rÃjabhayaæ, corabhayaæ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri bhayÃnÃnÅti. [Kesi]2vaggo dutiyo. [Tass' uddÃnam || Kesi javo patodo ca|| nÃgaÂhÃnena pa¤camaæ|| AppamÃdo ca Ãrakkho|| vejanÅya¤ cadve] bhayÃti|| 121. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave bhayÃni. KatamÃni cat- tÃri? AttÃnuvÃdabhayaæ, parÃnuvÃdabhayaæ, daï¬abhayam, duggatibhayaæ. 2. Katama¤ ca bhikkhave attÃnuvÃdabhayaæ? Idha bhikkhave ekacco iti paÂisa¤cikkhati--aha¤ c' evakho pana kÃyena duccaritaæ careyyaæ vÃcÃya duccaritaæ carey- yaæ, manasà duccaritaæ careyyaæ ki¤ ca taæ kammaæ\<*<3>*>/ attà sÅlato na upavadeyyÃti--so attÃnuvÃdabhayassa bhÅto kÃyaduccaritaæ pahÃya kÃyasucaritaæ bhÃveti . . . pe . . . manoduccaritaæ pahÃya manosucaritaæ bhÃveti sud- dhaæ attÃnaæ pariharati. Idaæ vuccati bhikkhave attÃ- nuvÃdabhayaæ. 3. Katama¤ ca bhikkhave parÃnuvÃdabhayaæ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See M. P. S. p. 51. 2 From B. K. 3 B. K. Ki¤ci taæ kammaæ; S. D. ki¤ci kammaæ; S. M. ki¤ ca taæ; S. T. ki¤ ca tam maæ; S. Tr. ki¤ca taæ dhammaæ. In 3 S. S. read ki¤ ca taæ dhammaæ. >/ #<[page 122]># %<122 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Idha bhikkhave ekacco iti paÂisa¤cikkhati--aha¤ c' eva kho pana kÃyena duccaritaæ careyyaæ . . . pe . . . manasà duccaritaæ careyyaæ ki¤ ca taæ kammaæ pare sÅlato na upavadeyyun ti--so parÃnuvÃdabhayassa bhÅto kÃyaduccaritaæ pahÃya kÃyasucaritaæ bhÃveti . . . pe . . . manoduccaritaæ pahÃya manosucaritaæ bhÃveti sud- dhaæ attÃnaæ pariharati. Idaæ vuccati bhikkhave parÃnu- vÃda bhayaæ. 4. Katama¤ ca bhikkhave daï¬abhayaæ? Idha\<*<1>*>/ bhikkhave ekacco passati coraæ ÃgucÃriæ rÃjÃno gahetvà vividhà kammakaraïÃ\<*<2>*>/ kÃrente kasÃhi pi tÃÊente vettehi pi tÃÊente addhadaï¬ehi pi tÃÊente hattham pi chindante pÃdam pi chindante hatthapÃdam pi chindante kaïïam pi chindante nÃsam pi chindante kaïïanÃsam pi chindante bilaÇgathÃlikam pi karonte saÇkhamuï¬ikam pi karonte rÃhumukham pi karonte jotimÃlikam pi karonte hatthapajjotikam pi karonte erakavattikam pi karonte cÅrakavÃsikam pi karonte eïeyyakam pi karonte balisamaæ- sikam pi karonte kahÃpaïakam pi karonte khÃrÃpatac- chikam\<*<3>*>/ pi karonte palighaparivattikam pi karonte palÃ- lapÅthakam pi karonte tattena pi telena osi¤cante\<*<4>*>/ sunakhe- hi pi khÃdÃpente jÅvantam pi sÆle uttÃsente asinà pi sÅsaæ chidante. Tass' evaæ hoti--yathÃrÆpÃnaæ kho pÃpakÃnaæ kammÃnaæ hetu coraæ ÃgucÃriæ rÃjÃno gahetvà vividhà kammakaraïà kÃrenti kasÃhi pi tÃÊenti . . . pe . . . asinà pi sÅsaæ chindanti, aha¤ c' eva kho pana evarÆpaæ pÃpakammaæ kareyyaæ mam pi rÃjÃno {gahetvÃ} eva- rÆpà vividhà kammakaraïà kÃreyyuæ kasÃhi pi tÃÊey- yuæ . . . pe . . . asinà pi sÅsaæ chindeyyun ti--so daï¬abhayassa bhÅto na paresaæ pÃbhataæ\<*<5>*>/ palumpanto\<*<6>*>/ carati.\<*<7>*>/ Idaæ vuccati bhikkhave daï¬abhayam. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See DukanipÃta II. 1. 1; Mil. p. 197. 2 B. K. ekacco iti paÂisa¤cikkhati coraæ, &c.; S. D. -kÃraïÃ; S. T. -kÃraïe; B. K. -karaïÃni. 3 B. K. khÃrÃpaÂicchakaæ. 4 B. K. ussi¤cante. 5 S. S. na paresaæ vÃkataæ. 6 B. K. vilumpanto. 7 B. K. adds kÃyaduccaritaæ pahÃya . . . pe . . . suddaæ attÃnaæ pariharati. >/ #<[page 123]># %< BHAYAVAGGA. 123>% 5. Katama¤ ca bhikkhave duggatibhayaæ? Idha bhikkhave ekacco iti paÂisa¤cikkhati--kÃyaduccari- tassa kho pÃpako vipÃko abhisamparÃyam . . . pe . . . manoduccaritassa kho pÃpako vipÃko abhisamparayam, aha¤ c' eva kho kÃyena duccaritaæ careyyaæ . . . pe . . . manasà duccaritaæ careyyaæ ki¤ ca taæ yÃhaæ na\<*<1>*>/ kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirÃye uppajjeyyan ti--so duggatibhayassa bhÅto kÃyaduc- caritaæ pahÃya kÃyasucaritaæ bhÃveti . . . pe . . . ma- nosucaritaæ bhÃveti suddhaæ attÃnaæ pariharati. Idaæ vuccati bhikkhave duggatibhayaæ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri bhayÃni. 122. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave bhayÃni udakorohantassa pÃÂikaÇkhitabbÃni. KatamÃni cattÃri? ômibhayaæ,\<*<2>*>/ kumbhÅlabhayaæ, ÃvaÂÂabhayaæ\<*<3>*>/ susu- kÃbhayaæ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri bhayÃni udakoro- hantassa pÃÂikaÇkhitabbÃni. 2. Evam eva kho bhikkhave idh' ekacce kulaputte\<*<4>*>/ imas- miæ dhammavinaye agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajite\<*<5>*>/ cat- tÃri bhayÃni pÃÂikaÇkhitabbÃni. KatamÃni cattÃri? ômibhayaæ . . . pe . . . susukÃbhayaæ. 3. Katama¤ ca bhikkhave Æmibhayaæ? Idha bhikkhave ekacco kulaputto saddhÃ\<*<6>*>/ agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti--otiïïo 'mhi jÃtiyà jarÃya mara- ïena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upÃyÃsehi duk- khotiïïo dukkhapareto, appeva nÃma imassa kevalassa duk- khakkhandhassa antakiriyà pa¤¤ÃyethÃti. Tam enaæ tathà pabbajitaæ samÃnaæ sabrahmacÃrÅ\<*<7>*>/ ovadanti anusÃsanti-- evan te abhikkamitabbaæ evan te paÂikkamitabbaæ evan te \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Not in B. K., S. D. 2 B. K. ummibhayaæ; see M. N. 67. 459. 3 S. S. Ãvaddhabhayaæ. 4 S. S. ekacce kulaputto; B. K. ekaccassa kulaputtassa. 5 S. T. pabbajito; B. K. pabbajitassa. 6 S. S. saddho; B. K. saddho. 7 B. K. -cÃrino. >/ #<[page 124]># %<124 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Ãloketabbaæ evan te viloketabbaæ evan te sammi¤jitabbaæ evan te pasÃretabbaæ evan te saÇghÃÂipattacÅvaraæ dhÃre- tabban ti. Tassa evam hoti--mayaæ kho pubbe agÃriya- bhÆtà samÃnà a¤¤e ovadÃma pi anusÃsÃma pi, ime pan' amhÃkam puttamattà ma¤¤e nattamattà ma¤¤e ovaditab- baæ anusÃsitabbaæ ma¤¤antÅti. So kupito anattamano sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattati. Ayaæ vuccati bhik- khave bhikkhu Æmibhayassa bhÅto sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvatto. ômibhayan ti kho bhikkhave kodhÆpÃyÃsass' etaæ adhivacanaæ. Idaæ vuccati bhikkhave Æmibhayaæ. 4. Katama¤ ca bhikkhave kumbhÅlabhayam? Idha bhikkhave ekacco kulaputto saddhÃ\<*<1>*>/ agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti--otiïïo 'mhi jÃtiyà jarÃya . . . pe . . . pa¤¤ÃyethÃti. Tam enaæ tathà pabbajitaæ sa- mÃnaæ sabrahmacÃrÅ ovadanti anusÃsanti--idan te khÃdi- tabbaæ idan te na khÃditabbaæ idan te bhu¤jitabbaæ idan te na bhu¤jitabbaæ idan te sÃyitabbaæ idan te na sÃyitab- baæ idan te pÃtabbaæ idan te na pÃtabbaæ, kappiyan te khÃyitabbaæ\<*<2>*>/ akappiyaæ te\<*<3>*>/ na khÃyitabbaæ kappiyan te bhu¤jitabbaæ akappiyaæ te\<*<3>*>/ na bhu¤jitabbaæ kappiyan te sÃyitabbaæ akappiyaæ te\<*<3>*>/ na sÃyitabbaæ kappiyan te pÃtabbaæ akappiyaæ te\<*<3>*>/ na pÃtabbaæ, kÃle pÃtabbaæ akÃle na pÃtabbaæ, kÃle khÃditabbaæ vikÃle na khÃdi- tabbaæ kÃle te\<*<3>*>/ bhu¤jitabbaæ vikÃle na bhu¤jitabbaæ kÃle te\<*<4>*>/ sÃvitabbaæ vikÃle na sÃyitabbaæ kÃle te\<*<4>*>/ pÃ- tabbaæ vikÃle na pÃtabban ti. Tassa evaæ hoti--mayaæ kho pubbe agÃriyabhÆtà samÃnà yaæ icchÃma tam khÃ- dÃma yaæ na icchÃma na taæ khÃdÃma yaæ icchÃma taæ bhu¤jÃma yaæ na icchÃma na taæ bhu¤jÃma yaæ icchÃma taæ sÃyÃma yaæ na icchÃma na taæ sÃyÃma yaæ icchÃma taæ pipÃma\<*<5>*>/ yaæ na icchÃma na taæ pipÃma, kappiyam pi khÃdÃma akappiyam pi khÃdÃma . . . kappiyam pi pipÃma akappiyam pi pipÃma, kÃle pi khÃdÃma vikÃle pi khadÃma . . . kÃle pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. S. saddhÃ; B. K. saddho. 2 B. K. khÃditabbaæ. 3 S. Tr. omits te. 4 S. T. omits te. 5 B. K. pivÃma. >/ #<[page 125]># %< BHAYAVAGGA. 125>% pipÃma vikÃle pipÃma. Yam pi no saddhà gahapatikà divà vikÃle\<*<1>*>/ païÅtaæ khÃdaniyaæ và bhojaniyam và denti, tatra pi 'me mukhÃvaraïaæ ma¤¤e karontÅti, so sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattati. Ayaæ vuccati bhikkhave bhikkhu kumbhÅlabhayassa bhÅto sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvatto. KumbhÅlabhayan ti kho bhikkhave odarik- attass'\<*<2>*>/ etaæ adhivacanaæ. Idaæ vuccati bhikkhave kum- bhÅlabhayaæ. 5. Katama¤ ca bhikkhave ÃvaÂÂabhayam? \<*<3>*>/ Idha bhikkhave ekacco kulaputto saddhà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti: otiïïo 'mhi . . . pe . . . pa¤¤ÃyethÃti. So evaæ pabbajito samÃno pubbaïha- samayaæ nivÃsetvà pattacÅvaram ÃdÃya gÃmaæ và nigamaæ và piï¬Ãya pavisati arakkhiten' eva kÃyena arakkhitÃya vÃcÃya arakkhittena cittena\<*<4>*>/ anupaÂÂhitÃya satiyà asaæ- vutehi indriyehi. So tattha passati gahapatiæ và gahapa- tiputtaæ và pa¤cahi kÃmaguïehi samappitaæ samaÇgi- bhÆtaæ paricÃrayamÃnaæ.\<*<5>*>/ Tass' evaæ hoti: mayaæ kho pubbe agÃriyabhÆtà samÃnà pa¤cahÅ kÃmaguïehi samap- pità samaÇgibhÆtà paricÃrimha, {saævijjante} kho pana me kule bhogà sakkà bhoge ca bhu¤jituæ pu¤¤Ãni ca kÃtuæ, yan nÆnÃhaæ sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattitvà bhoge ca bhu¤jeyyaæ pu¤¤Ãni ca kareyyan ti. So sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattati. Ayaæ vuccati bhikkhave bhik- khu ÃvaÂÂabhayassa bhÅto sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃ- vatto. ùvaÂÂabhayan ti kho bhikkhave pa¤cann' etaæ kÃmaguïÃnaæ adhivacanaæ. Idaæ vuccati bhikkhave ÃvaÂÂabhayaæ\<*<3>*>/. 6. Katama¤ ca bhikkhave susukÃbhayaæ? Idha bhikkhave ekacco kulaputto saddhà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti: otiïïo 'mhi . . . pa¤¤ÃyethÃti. So evaæ pabbajito samÃno pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaram ÃdÃya gÃmaæ và nigamaæ và piï¬Ãya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. vikÃle pi. 2 B. K. odarikasotaæ. 3 S. S. Ãvaddhabhayaæ. 4 arakkh- citt- omitted in M. N. p. 461. 5 S. Tr. paricÃramÃnaæ. >/ #<[page 126]># %<126 A§GUTTARA-NIKùYA.>% pavisati arakkhiten' eva kÃyena . . . arakkhitena cittena anupaÂÂhitÃya satiyà asaævutehi indriyehi. So tattha passati mÃtugÃmaæ dunnivatthaæ và duppÃrutaæ vÃ, tassa mÃtugÃmaæ disvà dunnivatthaæ và duppÃrutaæ và rÃgo cittaæ anuddhaæseti, so rÃgÃnuddhastena\<*<1>*>/ cittena sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvattati. Ayaæ vuccati bhikkhave bhikkhu susukÃbhayassa bhÅto sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃyÃvatto. SusukÃbhayan ti kho bhikkhave mÃtugÃ- mass' etaæ adhivacanaæ. Idaæ vuccati bhikkhave susu- kÃbhayaæ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri bhayÃni idh' ekacce kula- putte imasmiæ dhammavinaye saddhÃ\<*<2>*>/ agÃrasmà anagÃ- riyaæ pabbajite\<*<3>*>/ pÃtikaÇkhitabbÃnÅti. 123. 1. CattÃro 'me puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati. So tad assÃdeti taæ nikÃmeti tena ca vittiæ Ãpajjati, tattha Âhito tad-adhimutto tabbahulavihÃrÅ aparihÅno kÃlaæ kurumÃno BrahmakÃyikÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppaj- jati. BrahmakÃyikÃnaæ bhikkhave devÃnaæ kappo Ãyup- pamÃïaæ, tattha puthujjano yÃvatÃyukaæ Âhatvà yÃva- takaæ tesaæ devÃnaæ ÃyuppamÃïaæ taæ sabbaæ khepetvà nirayaæ pi gacchati tiracchÃnayonim pi gacchati pitti-\<*<4>*>/ visayam pi gacchati. Bhagavato pana sÃvako tattha yÃvatÃyukaæ Âhatvà yÃvatakaæ tesaæ devÃnaæ Ãyuppa- mÃïaæ taæ sabbaæ khepetvà tasmiæ yeva bhave parinib- bÃyati. Ayaæ kho bhikkhave viseso ayaæ adhippÃyÃso idaæ nÃnÃkaraïaæ sutavato ariyasÃvakassa assutavatà puthujjanena yadidaæ gatiyà uppattiyà sati\<*<5>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. R. -rÃgÃnuddhaæsena. 2 S. S. saddhÃ. 3 S. D., S. T. pabbajito. 4 B. K. | etti. 5 B. K. puthujjanena yadidaæ cutiyà upapattiyà cÃti; S. D. p- yadidaæ satiyà uppattiyà sati; S. T. p- tayidaæ satiyà uppattiyà sati; S. Tr. p- yadidaæ gatiyà up- s-. >/ #<[page 127]># %< BHAYAVAGGA. 127>% 2. Puna ca paraæ bhikkhave idh' ekacco puggalo vitakka- vicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdo\<*<1>*>/ cetaso ekodibhÃ- vaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅtisukhaæ dutiyaj- jhÃnaæ upasampajja viharati. So tad assÃdeti tan nikÃ- meti tena ca vittiæ Ãpajjati, tattha Âhito tad-adhimutto tabbahulavihÃrÅ aparihÅno kÃlaæ kurumÃno ùbhassarÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjati. ùbhassarÃnaæ bhikkhave devÃnaæ dve kappà ÃyuppamÃïaæ, tattha puthujjano yÃvatÃyukaæ Âhatvà yÃvatakaæ tesaæ devÃnaæ Ãyuppa- mÃïaæ taæ sabbaæ khepetvà nirayam pi gacchati tirac- chÃnayonim pi gacchati pittivisayam pi gacchati. Bhaga- vato pana sÃvako tattha yÃvatÃyukaæ Âhatvà yÃvatakaæ tesaæ devÃnaæ ÃyuppamÃïaæ taæ sabbaæ khepetvà tasmiæ yeva bhave parinibbÃyati. Ayaæ kho bhikkhave viseso ayaæ adhippÃyÃso idaæ nÃnÃkaraïaæ sutavato ariyasÃvakassa assutavatà puthujjanena yadidaæ gatiyà uppattiyà sati. 3. Puna ca paraæ bhikkhave idh' ekacco puggalo pÅtiyà ca virÃgà upekhako ca viharati sato\<*<2>*>/ ca sampajÃno sukha¤ ca kÃyena paÂisaævedeti. Yan taæ ariyà Ãcikkhanti upekhako satimà sukhavihÃrÅti tatiyajjhÃnaæ upasam- pajja viharati. So tad assÃdeti tan nikÃmeti tena ca vittiæ Ãpajjati, tattha Âhito tad-adhimutto tabbahu- lavihÃrÅ aparihÅno kÃlaæ kurumÃno SubhakiïhÃnaæ devÃ- naæ sahavyataæ uppajjati. SubhakiïhÃnaæ bhikkhave devÃnaæ cattÃro kappà ÃyuppamÃïaæ, tattha puthujjano . . . pe . . . parinibbÃyati. Ayaæ kho bhikkhave viseso ayaæ adhippÃyÃso idaæ nÃnÃkaraïaæ sutavato ariyasÃva- kassa assutavatà puthujjanena yadidaæ gatiyà uppattiyà sati. 4. Puna ca paraæ bhikkhave idh' ekacco puggalo su- khassa ca pahÃnà dukkhassa ca pahÃnà pubbe va somanas- sadomanassÃnaæ atthagamà adukkhamasukhaæ upekhÃ- sati-parisuddhiæ catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. So tad assÃdeti tan nikÃmeti tena ca vittiæ Ãpajjati, tattha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. sampasÃdanaæ. 2 MSS. upekhako ca . . . sato ca; S. Tr. upekhako . . . sato ca. >/ #<[page 128]># %<128 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Âhito tad-adhimutto tabbahulavihÃrÅ aparihÅno kÃlaæ kurumÃno VehapphalÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjati. VehapphalÃnaæ bhikkhave devÃnaæ pa¤ca kappasatÃni ÃyuppamÃïaæ, tattha puthujjano . . . pe . . . pari- nibbÃyati. Ayaæ bhikkhave viseso ayaæ adhippÃyÃso idaæ nÃnÃkaraïaæ sutavato ariyasÃvakassa assutavatà puthujjanena yadidaæ gatiyà uppattiyà sati. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 124.1 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati. So yad eva tattha hoti rÆpagataæ vedanÃgataæ sa¤¤Ãgataæ saÇk- hÃragataæ vi¤¤Ãïagataæ te dhamme aniccato dukkhato rogato gaï¬ato sallato aghato ÃbÃdhato parato palokato su¤¤ato anattato samanupassati. So kÃyassa bhedà param maraïà SuddhÃvÃsÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjati. Ayaæ bhikkhave uppatti\<*<2>*>/ asÃdhÃraïà puthujjanehi. 2. Puna ca paraæ bhikkhave idh' ekacco puggalo vitak- kavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyajjhÃnaæ . . . pe . . . tatiyajjhÃnaæ . . . pe . . . catutthajjhÃnaæ upa- sampajja viharati. So yad eva tattha hoti rÆpagatam . . . pe . . . te dhamme aniccato . . . anattato samanupassati. So kÃyassa bhedà param maraïà SuddhÃvÃsÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjati. Ayaæ bhikkhave uppatti\<*<2>*>/ asÃ- dhÃraïà puthujjanehi. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 125. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo mettÃsahagatena cetasà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See AÇguttara, 114, p. 267. 2 S. S. uppattiyÃ; B. K. upapatti. >/ #<[page 129]># %< BHAYAVAGGA. 129>% ekaæ disaæ pharitvà viharati, tathà dutiyaæ . . . tathà tatiyaæ . . . tathà catutthiæ, iti uddham adho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ met- tÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà viharati. So tad assÃdeti tan nikÃmeti tena ca vittiæ Ãpajjati, tattha Âhito tad- adhimutto tabbahulavihÃrÅ aparihÅno kÃlaæ kurumÃno BrahmakÃyikÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjati. Brah- makÃyikÃnaæ bhikkhave devÃnaæ kappo ÃyuppamÃïaæ, tattha puthujjano . . . parinibbÃyati. Ayaæ kho bhik- khave viseso ayaæ adhippÃyÃso idaæ nÃnÃkaraïaæ suta- vato ariyasÃvakassa assutavatà puthujjanena yadidaæ gatiyà uppattiyà sati. 2. Puna ca paraæ bhikkhave idh' ekacco puggalo karuïÃ- sahagatena cetasà . . . pe . . . muditÃsahagatena cetasà . . . pe . . . upekhÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ {pha- ritvÃ} viharati, tathà dutiyaæ tathà tatiyaæ tathà catutthiæ iti uddham adho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvan- taæ lokaæ upekhÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà viharati. So tad assÃdeti tan nikÃmeti tena ca vittiæ Ãpajjati, tattha Âhito tad-adhimutto tabbahulavihÃrÅ aparihÅno kÃlaæ kurumÃno ùbhassarÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjati. ùbhassa- rÃnaæ bhikkhave dve kappà ÃyuppamÃïaæ . . . pe . . . SubhakiïhÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjati. Subha- kiïhÃnaæ bhikkhave devÃnaæ cattÃro kappà ÃyuppamÃ- ïaæ . . . pe . . . VehapphalÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjÃti. VehapphalÃnaæ bhikkhave pa¤cakappasatÃni ÃyuppamÃïaæ, tattha puthujjano yÃvatÃyukaæ Âhatvà yÃvatakaæ tesaæ devÃnaæ ÃyuppamÃïaæ taæ sabbaæ khepetvà nirayam pi gacchati tiracchÃnayonim pi gacchati pittivisayam pi gacchati. Bhagavato pana sÃvako tattha yÃvatÃyukaæ thatvà yÃvatakaæ tesaæ devÃnaæ ayuppa- mÃïaæ taæ sabbaæ khepetvà tasmiæ yeva bhave parinib- bÃyati. Ayaæ kho bhikkhave viseso ayaæ adhippÃyÃso idaæ nÃnÃkaraïaæ sutavato ariyasÃvakassa assutavatà puthujjanena yadidaæ gatiyà uppattiyà sati. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 130]># %<130 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 126. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo mettÃsahagatena cetasà . . . pe [125.1] avyÃpajjhena pharitvà viharati. Soyad eva tattha hoti rÆpagataæ . . . [124.1] . . . samanupassati. So kÃyassa bhedà param maraïà SuddhÃvÃsÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjati. Ayaæ kho bhikkhave uppatti asÃdhÃraïà puthujjanehi. 2. Puna ca paraæ bhikkhave idh' ekacco puggalo karuïÃsa- hagatena cetasà . . . pe . . . muditÃ\<*<1>*>/ . . . pe . . . upek- hÃsahagatena cetasà . . . vipulena mahaggatena appa- mÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà viharati . . . pe [124.1] . . . maraïà SuddhÃvÃsÃnaæ devÃnaæ sahavya- taæ uppajjati. Ayaæ bhikkhave uppatti asÃdhÃraïà puthujjanehi. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 127. 1. TathÃgatassa\<*<2>*>/ bhikkhave arahato sammÃsambud- dhassa pÃtubhÃvà cattÃro acchariyà abbhutà dhammà pÃtu- bhavanti. Katame cattÃro? Yadà bhikkhave bodhisatto Tusità kÃyà cavitvà sato sam- pajÃno mÃtukucchiyaæ\<*<3>*>/ okkamati atha sadevake loke samÃ- rake sabrahmake sassamaïabrÃhmaïiyà pajÃya sadeva- manussÃya appamÃïo uÊÃro obhÃso pÃtubhavati atikkamm' eva devÃnaæ devÃnubhÃvanaæ. Yà pi tà lokantarikà aghà asaævutà andhakÃrà andhakÃratimisà yattha p' imesaæ\<*<4>*>/ candimasuriyÃnaæ evaæ mahiddhikÃnaæ evaæ mahÃnu- bhÃvanaæ Ãbhà nÃnubhonti, tattha pi appamÃïo uÊÃro obhÃso pÃtubhavati atikkamm' eva devÃnaæ devÃnubhÃvanaæ. Ye pi tattha sattà uppannà te pi ten' obhÃsena a¤¤ama¤¤aæ sa¤jÃnanti--a¤¤e pi kira bho santi sattà idh' uppannà ti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So in MSS. 2 Compare JÃt. I. 51. 3 S. Tr. kucchim; B. K. -kucchimhi. 4 S. Tr. yatth' imesaæ. >/ #<[page 131]># %< BHAYAVAGGA. 131>% TathÃgatassa bhikkhave arahato sammÃsambuddhassa pÃtu- bhÃvà ayaæ paÂhamo acchariyo abbhuto dhammo pÃtu- bhavati. 2. Puna ca paraæ bhikkhave yadà bodhisatto sato sampajÃno mÃtu kucchismà nikkhamati atha sadevake loke samÃrake sabrahmake sassamaïabrÃhmaïiyà pajÃya sadevamanus- sÃya appamÃïo uÊÃro obhÃso pÃtubhavati atikkamm' eva devÃnaæ devÃnubhÃvanaæ. Yà pi tà lokantarikà . . . tattha pi appamÃïo uÊÃro obhÃso pÃtubhavati atikkamm' eva devÃ- naæ devÃnubhÃvanaæ Ye pi tattha sattà . . . [127.1] . . . idh' uppannÃti. TathÃgatassa bhikkhave arahato sam- mÃsambuddhassa pÃtubhÃvà ayaæ dutiyo acchariyo ab- bhuto dhammo pÃtubhavati. 3. Puna ca paraæ bhikkhave yadà TathÃgato anuttaraæ sammÃsambodhiæ abhisambujjhati atha sadevake loke . . . pe . . . [127.2] . . . idh' uppannÃti. TathÃgatassa bhikkhave arahato sammÃsambuddhassa pÃtubhÃvà ayaæ tatiyo acchariyo abbhuto dhammo pÃtubhavati. 4. Puna ca paraæ bhikkhave yadà TathÃgato anuttaraæ dhammacakkaæ pavatteti atha sadevake loke . . . [127.2] . . . idh' uppannÃti. TathÃgatassa bhikkhave arahato sammÃsambuddhassa pÃtubhÃvà ayaæ catuttho acchariyo abbhuto dhammo pÃtubhavati. TathÃgatassa bhikkhave arahato sammÃsambuddhassa pÃtubhÃvà ime cattÃro acchariyà abbhutà dhammà pÃtubha- vantÅti. 128. 1. TathÃgatassa bhikkhave arahato sammÃsambuddhassa pÃtubhÃvà cattÃro acchariyà abbhutà dhammà pÃtubhavanti. Katame cattÃro? ùlayarÃmà bhikkhave pajà Ãlayaratà ÃlayasamuditÃ,\<*<1>*>/ sà TathÃgatena anÃlaye dhamme desiyamÃne sussÆyati sotaæ odahati a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhÃpeti. TathÃgatassa bhikkhave arahato sammÃsambuddhassa pÃtubhÃvà ayaæ paÂhamo acchariyo abbhuto dhammo pÃtubhavati. 2. MÃnarÃmà bhikkhave pajà mÃnaratà mÃnasamuditÃ,\<*<1>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. Tr. sammuditÃ. >/ #<[page 132]># %<132 A§GUTTARA-NIKùYA.>% sà TathÃgatena mÃnavinaye dhamme desiyamÃne sussÆyati sotaæ odahati a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhÃpeti. TathÃgatassa bhikkhave arahato sammÃsambuddhassa pÃtubhÃvà ayaæ dutiyo acchariyo abbhuto dhammo pÃtubhavati. 3. AnupasamÃrÃmà bhikkhave pajà anupasamaratà anu- pasamasammuditÃ, sà TathÃgatena opasamike\<*<1>*>/ dhamme sussÆyati . . . upaÂÂhÃpeti. TathÃgatassa bhikkhave . . . pÃtubhÃvà ayaæ tatiyo acchariyo abbhuto dhammo pÃtu- bhavati. 4. AvijjÃgatà bhikkhave pajà andhabhÆtà pariyonaddhÃ, sà TathÃgatassa avijjÃvinaye dhamme desiyamÃne sussÆyati sotaæ odahati a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhÃpeti. TathÃgatassa bhikkhave arahato sammÃsambuddhassa pÃtubhÃvà ayaæ catuttho acchariyo abbhuto dhammo pÃtubhavati. TathÃgatassa bhikkhave arahato sammÃsambuddhassa pÃtubhÃvà ime cattÃro abbhutà dhammà pÃtubhÃvantÅti. 129.2 1. CattÃro 'me bhikkhave acchariyà abbhutà dhammà ùnande. Katame cattÃro? Sace bhikkhave bhikkhuparisà ùnandaæ dassanÃya upasaÇkamati dassanena sà attamanà hoti, tattha ce ùnando dhammaæ bhÃsati bhÃsitena pi sà attamanà hoti, atittà va bhikkhave bhikkhuparisà hoti atha ùnanda tuïhÅ bhavati. 2. Sace bhikkhave bhikkhunÅparisà ùnandaæ dassanÃya upasaÇkamati dassanena sà attamanà hoti, tattha ce ùnando dhammaæ bhÃsati . . . tuïhÅ bhavati. 3. Sace bhikkhave upÃsakaparisà . . . tuïhÅ bhavati. 4. Sace bhikkhave upÃsikÃparisà ùnandaæ dassanÃya upa- saÇkamati dassanena sà attamanà hoti, tattha ce ùnando dhammaæ bhÃsati bhÃsitena pi sà attamanà hoti, atittà va bhikkhave upÃsikÃparisà hoti atha ùnando tuïhÅ bhavati. Ime kho bhikkhave cattÃro acchariyà abbhutà dhammà ùnande ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. upasamike. 2 All in M. P. S. V. 38, p. 54. >/ #<[page 133]># %< PUGGALAVAGGA. 133>% 130. 1. CattÃro 'me bhikkhave acchariyà abbhutà dhammà ra¤¤o cakkavattimhi. Katame cattÃro? Sace bhikkhave khattiyaparisà rÃjÃnaæ cakkavattiæ dassanÃya upasaÇkamati dassanena sà attamanà hoti, tattha ce rÃjà cakkavattÅ bhÃsati bhÃsitena pi sà attamanà hoti, atittà va bhikkhave khattiyaparisà hoti atha rÃjà cakkavatti tuïhÅ bhavati. 2. Sace bhikkhave brÃhmaïaparisà . . . tuïhÅ bhavati. 3. Sace bhikkhave gahapatiparisà . . . tuïhÅ bhavati. 4. Sace bhikkhave samaïaparisà . . . tuïhÅ bhavati. Ime kho bhikkhave cattÃro acchariyà abbhutà dhammà ra¤¤o cakkavattimhi. 5. Evam eva kho bhikkhave cattÃro acchariyà abbhutà dhammà ùnande. Katame cattÃro? Sace bhikkhave bhikkhuparisà ùnandaæ dassanÃya upasaÇkamati . . . tuïhÅ bhavati. 6. Sace bhikkhave bhikkhunÅparisà . . . pe . . . 7. Sace bhikkhave upÃsakaparisà . . . pe . . . 8. Sace bhikkhave upÃsikÃparisà . . . tuïhÅ bhavati. Ime kho bhikkhave cattÃro acchariyà abbhutà dhammà ùnande ti. [Bhaya-]\<*<1>*>/vaggo tatiyo. [Tass'\<*<1>*>/ uddÃnaæ|| AttÃnuvÃda ummi ca|| dve ca nÃnà dve ca honti|| Mettà dve ca acchariyÃ|| abbhutadhammà parà dve]\<*<2>*>/ ti|| 131. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave ekaccassa puggalassa orambhÃgiyÃni saæyojanÃni appahÅnÃni honti, uppattipaÂilÃbhikÃni saæ- yojanÃni appahÅnà honti, bhavapaÂilÃbhikÃni saæyojanÃni appahÅnà honti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. S. udÃnaæ. 2 From B. K. >/ #<[page 134]># %<134 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Idha pana bhikkhave ekaccassa puggalassa orambhÃgi- yÃni saæyojanÃni pahÅnÃni honti, uppattipaÂilÃbhikÃni saæyojanÃni appahÅnà honti, bhavapaÂilÃbhikÃni saæyoja- nÃni appahÅnà honti. Idha pana bhikkhave ekaccassa puggalassa orambhÃgi- yÃni saæyojanÃni pahÅnÃni honti, uppattipaÂilÃbhikÃni saæyojanÃni pahÅnÃni honti, bhavapaÂilÃbhikÃni appahÅnÃni honti. Idha pana bhikkhave ekaccassa puggalassa orambhÃgi- yÃni saæyojanÃni pahÅnÃni honti, uppattipaÂilÃbhikÃni saæyojanÃni pahÅnÃni honti, bhavapaÂilÃbhikÃni saæyoja- nÃni pahÅnÃni honti. 2. Katamassa bhikkhave puggalassa oraæbhÃgiyÃni saæyojanÃni appahÅnÃni, uppattipaÂilÃbhikÃni saæyojanÃni appahÅnÃni, bhavapaÂilÃbhikÃni saæyojanÃni appahÅnÃni? SakadÃgÃmissa. Imassa kho bhikkhave puggalassa orambhÃgiyÃni saæyojanÃni appahÅnÃni, uppattipaÂilÃbhi- kÃni saæyojanÃni appahÅnÃni, bhavapaÂilÃbhikÃni saæyo- janÃni appahÅnÃni. 3. {Katamassa} bhikkhave puggalassa orambhÃgiyÃni saæyojanÃni pahÅnÃni, uppattipaÂilÃbhikÃni saæyojanÃni appahÅnÃni, bhavapaÂilÃbhikÃni saæyojanÃni appahÅnÃni. Uddhaæsotassa akaniÂÂhagÃmino. Imassa kho bhik- khave puggalassa orambhÃgiyÃni . . . appahÅnÃni. 4. Katamassa bhikkhave puggalassa orambhÃgiyÃni saæyojanÃni pahÅnÃni, uppattipaÂilÃbhikÃni saæyojanÃni pahÅnÃni, bhavapaÂilÃbhikÃni saæyojanÃni appahÅnÃni? AntarÃparinibbÃyissa. Imassa kho bhikkhave pugga- lassa orambhÃgiyÃni saæyojanÃni . . . appahÅnÃni. 5. Katamassa bhikkhave puggalassa orambhÃgiyÃni saæyojanÃni pahÅnÃni, uppattipaÂilÃbhikÃni saæyojanÃni pahÅnÃni, bhavapaÂilÃbhikÃni saæyojanÃni pahÅnÃni? Arahato. Imassa kho bhikkhave puggalassa orambhÃ- giyÃni saæyojanÃni pahÅnÃni, uppattipaÂilÃbhikÃni saæyo- janÃni pahÅnÃni, bhavapaÂilÃbhikÃni saæyojanÃni pahÅnÃni. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnÃ\<*<1>*>/ lokasmin ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See Puggala Pa¤¤atti II. 40. >/ #<[page 135]># %< PUGGALAVAGGA. 135>% 132.\<*<1>*>/ 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? YuttapaÂibhÃno na muttapaÂibhÃno, muttapaÂibhÃno na yuttapaÂibhÃno, yuttapaÂibhÃno ca muttapaÂibhÃno ca, n' eva yuttapaÂibhÃno na muttapaÂibhÃno. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 133.\<*<2>*>/ CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? UgghaÂita¤¤Æ, vipacita¤¤Æ,\<*<3>*>/ neyyo, padaparamo. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 134.\<*<4>*>/ CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? UÂÂhÃnaphalÆpajÅvÅ na kammaphalÆpajÅvÅ, kammaphalÆ- pajÅvÅ na uÂÂhÃnaphalÆpajÅvÅ, uÂÂhÃnaphalÆpajÅvÅ ca kam- maphalÆpajÅvÅ ca, n' eva uÂÂhÃnaphalÆpajÅvÅ na kammapha- lÆpajÅvÅ. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà . . . lokas- min ti. 135.\<*<5>*>/ 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? SÃvajjo, vajjabahulo, appavajjo, anavajjo. 2. Katha¤ ca bhikkhave puggalo sÃvajjo hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo sÃvajjena kÃyakammena samannÃgato hoti . . . pe . . . sÃvajjo manokammena samannÃgato hoti. Evaæ kho bhikkhave puggalo sÃvajjo hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Puggala IV. 6. 2 Puggala IV. 5. 3 B. K. vipa¤cita¤¤Æ. 4 Puggala IV. 18. 5 Puggala Pa¤¤atti IV. 4. >/ #<[page 136]># %<136 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo vajjabahulo hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo sÃvajjena bahulaæ kÃya- kammena samannÃgato hoti appaæ anavajjena . . . pe . . . sÃvajjena bahulaæ manokammena samannÃgato hoti appaæ anavajjena. Evaæ kho puggalo vajjabahulo hoti. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo appavajjo hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo anavajjena bahulaæ kÃyakammena samannÃgato hoti appaæ sÃvajjena . . . pe . . . anavajjena bahulaæ manokammena samannÃgato hoti appaæ sÃvajjena. Evaæ kho bhikkhave puggalo appavajjo hoti. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo anavajjo hoti? Idha bhikkhave ekacco puggalo anavajjena kÃyakam- mena samannÃgato hoti . . . pe . . . anavajjena mano- kammena samannÃgato hoti. Evaæ kho bhikkhave pug- galo anavajjo hoti. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 136.\<*<1>*>/ 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo sÅlesu na paripÆrakÃrÅ hoti samÃdhismiæ na paripÆrakÃrÅ pa¤¤Ãya na paripÆra- kÃrÅ. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo sÅlesu paripÆra- kÃrÅ hoti samÃdhismiæ na paripÆrakÃrÅ pa¤¤Ãya na pari- pÆrakÃrÅ. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo sÅlesu paripÆrakÃrÅ hoti samÃdhismiæ paripÆrakÃrÅ pa¤¤Ãya na paripÆrakÃrÅ. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo sÅlesu paripÆrakÃrÅ hoti samÃdhismiæ paripÆrakÃrÅ pa¤¤Ãya paripÆrakÃrÅ. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 137. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cf. Puggala IV. 15, p. 37. >/ #<[page 137]># %< PUGGALAVAGGA. 137>% Idha bhikkhave ekacco puggalo na sÅlagarÆ hoti na sÅlÃ- dhipateyyo na samÃdhigarÆ hoti na samÃdhÃdhipateyyo na pa¤¤ÃgarÆ hoti na pa¤¤Ãdhipateyyo. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo sÅlagarÆ hoti sÅlÃdhipateyyo na samÃdhigarÆ hoti na samÃdhÃdhipateyyo na pa¤¤ÃgarÆ hoti na pa¤¤Ã- dhipateyyo. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo sÅlagarÆ hoti sÅlÃdhipateyyo samÃdhigarÆ hoti samÃdhÃdhipateyyo na pa¤¤ÃgarÆ hoti na pa¤¤Ãdhipateyyo. Idha pana bhik- khave ekacco puggalo sÅlagarÆ hoti sÅlÃdhipateyyo samÃdhi- garÆ hoti samÃdhÃdhipateyyo pa¤¤ÃgarÆ hoti pa¤¤Ãdhi- pateyyo. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 138. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? NikaÂÂhakÃyo anikaÂÂhacitto, anikaÂÂhakÃyo nikaÂÂhacitto, anikaÂÂhakÃyo ca anikaÂÂhacitto ca, nikaÂÂhakÃyo ca nikaÂ- Âhacitto ca. 2. Katha¤ ca bhikkhave puggalo nikaÂÂhakÃyo hoti anikaÂÂhacitto? Idha bhikkhave ekacco puggalo ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni\<*<1>*>/ senÃsanÃni paÂisevati, so tattha kÃmavitakkam pi vitakketi vyÃpÃdavitakkam pi vitakketi vihiæsÃvitakkam pi vitakketi. Evaæ kho bhikkhave puggalo nikaÂÂhakÃyo hoti anikaÂÂhacitto. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo anikaÂÂhakÃyo hoti nikaÂÂhacitto? Idha bhikkhave ekacco puggalo na h' eva kho ara¤¤e . . . patisevati, so tattha nekkhammavitakkam pi vitak- keti avyÃpÃdavitakkam . . . avihiæsÃvitakkaæ vitakketi. Evaæ kho bhikkhave puggalo anikaÂÂhakÃyo hoti nikaÂ- Âhacitto. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo anikaÂÂhakÃyo ca hoti anikaÂÂhacitto ca? Idha bhikkhave ekacco puggalo na h' eva kho ara¤¤e \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. pattÃni. >/ #<[page 138]># %<138 A§GUTTARA-NIKùYA.>% . . . paÂisevati, so tattha kÃmavitakkaæ pi vitakketi . . . vihiæsÃvitakkaæ vitakketi. Evaæ kho bhikkhave anikaÂ- ÂhakÃyo ca hoti anikaÂÂhacitto ca. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo nikaÂÂhakÃyo ca hoti nikaÂÂhacitto ca? Idha pana bhikkhave ekacco puggalo ara¤¤e . . . paÂi- sevati, so tattha nekkhammavitakkam pi vitakketi avyÃpÃ- davitakkam pi vitakketi avihiæsÃvitakkam pi vitakketi. Evaæ kho bhikkhave puggalo nikaÂÂhakayo ca hoti nikaÂÂhacitto ca. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 139.\<*<1>*>/ 1. CattÃro 'me bhikkhave dhammakathikÃ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave ekacco dhammakathiko appa¤ ca bhÃ- sati asahita¤ ca, parisà ca na\<*<2>*>/ kusalà hoti sahitÃsahitassa. EvarÆpo bhikkhave dhammakathiko, evarÆpÃyaæ parisÃ- yaæ dhammakathiko t' eva saÇkhaæ gacchati. 2. Idha pana bhikkhave ekacco dhammakathiko appa¤ ca bhÃsati sahita¤ ca, parisà ca\<*<3>*>/ kusalà hoti sahitÃsahi- tassa. EvarÆpo bhikkhave dhammakathiko, evarÆpÃyaæ parisÃyaæ dhammakathiko t' eva saÇkhaæ gacchati. 3. Idha pana bhikkhave ekacco dhammakathiko bahu¤ ca bhÃsati asahita¤ ca, parisà ca na kusalà hoti sahitÃsahi- tassa. EvarÆpo bhikkhave dhammakathiko, evarÆpÃyaæ parisÃyaæ dhammakathiko t' eva saÇkhaæ gacchati. 4. Idha pana bhikkhave ekacco dhammakathiko bahu¤ ca bhÃsati sahita¤ ca, parisà ca kusalà hoti sahitÃsahitassa. EvarÆpo bhikkhave dhammakathiko evarÆpÃyaæ parisÃ- yaæ dhammakathiko t' eva saÇkhaæ gacchati. Ime kho bhikkhave cattÃro dhammakatthikà ti. 140. CattÃro 'me bhikkhave vÃdÅ. Katame cattÃro? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Puggala IV. 7. 2 B. K. ca assa na. 3 B. K. ca assa. >/ #<[page 139]># %< ùBHùVAGGA. 139>% Atthi bhikkhave vÃdÅ atthato pariyÃdÃnaæ gacchati no vya¤janato. Atthi bhikkhave vÃdÅ vya¤janato pariyÃdÃ- naæ gacchati no atthato. Atthi bhikkhave vÃdÅ atthato ca vya¤janato ca pariyÃdÃnaæ gacchati. Atthi bhikkhave vÃdÅ n' ev' atthato no vya¤janato pariyÃdÃnaæ gacchati. Ime kho bhikkhave cattÃro vÃdÅ. AÂÂhÃnaæ etaæ bhikkhave anavakÃso yaæ catuhi paÂi- sambhidÃhi samannÃgato atthato ca vya¤janato ca pari- yÃdÃnaæ gacchatÅti. Puggalavaggo catuttho. [Tass' uddÃnam|| Saæyojanaæ paÂibbhÃno|| ugghaÂita¤¤Æ ÂhÃnaæ|| sÃvajjo dve ca sÅlÃpi|| nikaÂÂha dhammavÃdÅ]\<*<1>*>/ cÃti|| 141. Catasso imà bhikkhave ÃbhÃ. Katamà catasso? CandÃbhÃ, suriyÃbhÃ, aggÃbhÃ, pa¤¤ÃbhÃ. Imà kho bhikkhave catasso ÃbhÃ, etadaggaæ bhikkhave imÃsaæ catunnaæ yadidaæ pa¤¤Ãbhà ti. 142. Catasso imà bhikkhave pabhÃ. Katamà catasso? CandappabhÃ, suriyappabhÃ, aggippabhÃ, pa¤¤ÃpabhÃ. Imà kho bhikkhave catasso pabhÃ, etadaggaæ bhikkhave imÃsaæ catunnaæ yadidaæ pa¤¤Ãpabhà ti. 143. CattÃro 'me bhikkhave ÃlokÃ. Katame cattÃro? CandÃloko, suriyÃloko, aggÃloko, pa¤¤Ãloko. Ime kho bhikkhave cattÃro ÃlokÃ, etadaggaæ bhikkhave imesaæ catunnaæ yadidaæ pa¤¤Ãloko ti. 144. CattÃro 'me bhikkhave obhÃsÃ. Katame cattÃro? CandobhÃso, suriyobhÃso, aggobhÃso, pa¤¤obhÃso. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 From B. K >/ #<[page 140]># %<140 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Ime kho bhikkhave cattÃro obhÃsÃ, etadaggaæ bhikkhave imesaæ catunnaæ yadidaæ pa¤¤obhÃso ti. 145. CattÃro 'me bhikkhave pajjotÃ. Katame cattÃro? Candapajjoto, suriyapajjoto, aggipajjoto, pa¤¤Ãpajjoto. Ime kho bhikkhave cattÃro pajjotÃ, etadaggaæ bhikkhave imesaæ catunnaæ yadidaæ pa¤¤Ãpajjoto ti. 146. CattÃro 'me kÃlÃ. Katame cattÃro? KÃlena dhammasavanaæ,\<*<1>*>/ kÃlena dhammasÃkacchÃ, kÃlena samatho, kÃlena vipassanÃ. Ime kho bhikkhave cattÃro kÃlà ti. 147. 1. CattÃro 'me bhikkhave kÃlà sammà bhÃviyamÃnà sammà anuparivattiyamÃnà anupubbena ÃsavÃnaæ khayaæ pÃpenti. Katame cattÃro? KÃlena dhammasavanaæ, kÃlena dhammasÃkacchÃ, kÃ- lena samatho, kÃlena vipassanÃ. Ime kho bhikkhave cattÃro kÃlà sammà bhÃviyamÃnà sammà anuparivattiyamÃnà anupubbena ÃsavÃnaæ khayaæ pÃpenti. 2. SeyyathÃpi bhikkhave upari pabbate thÆlaphussitake deve vassante taæ udakaæ yathÃninnaæ pavattamÃnam pabbatakandarapadarasÃkhà paripÆreti, pabbatakandara- padarasÃkhà paripÆrà kussubbhe paripÆrenti, kussubbhà paripÆrà mahÃsobbhe paripÆrenti, mahÃsobbhà paripÆrà kunnadiyo paripÆrenti, kunnadiyo paripÆrà mahÃnadiyo paripÆrenti, mahÃnadiyo paripÆrà samuddaæ sÃgaraæ paripÆrenti, evam eva kho bhikkhave ime cattÃro kÃlà sammà bhÃviyamÃnà sammà anuparivattiyamÃnà anupub- bena ÃsavÃnaæ khayaæ pÃpentÅti\<*<2>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. dhammasammasanÃ. 2 See A. N. III. 93. 5. >/ #<[page 141]># %< INDRIYAVAGGA. 141>% 148. CattÃr' imÃni bhikkhave vacÅduccaritÃni. KatamÃni cattÃri? MusÃvÃdo, pisuïÃvÃcÃ, pharusÃvÃcÃ, samphappalÃpo. ImÃni kho bhikkhave cattÃri vacÅduccaritÃnÅti. 149. CattÃr' imÃni vacÅsucaritÃni. KatamÃni cattÃri? SaccavÃcÃ, apisuïÃvÃcÃ, saïhÃvÃcÃ, mantÃbhÃsÃ\<*<1>*>/. ImÃni kho bhikkhave cattÃri vacÅsucaritÃnÅti. 150. CattÃro 'me bhikkhave sÃrÃ.\<*<2>*>/ Katame cattÃro? SÅlasÃro, samÃdhisÃro, pa¤¤ÃsÃro, vimuttisÃro ti. Ime kho bhikkhave cattÃro sÃrÃti. ùbhà vaggo pa¤camo. [Tass' uddÃnaæ|| ùbhÃpabhà ca ÃlokÃ|| obhÃ[sa] pajjota dve kÃlà dve carità ca sÅlÃgÃ\<*<3>*>/|| honti te dasa vagge cÃti.\<*<4>*>/] 151. CattÃr' imÃni bhikkhave indriyÃni. KatamÃni cattÃri? Saddhindriyaæ, viriyindriyaæ, satindriyaæ, samÃdhind- riyaæ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri indriyÃnÅti. 152. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave balÃni. KatamÃni cattÃri? SaddhÃbalaæ, viriyabalaæ, satibalaæ, samÃdhibalaæ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri balÃnÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. D. mantÃbhÃsaæ; S. T. mantabhÃsÃ. 2 B. K. sÃgarÃ. 3 Read sÃrÃ? 4 From B. K. >/ #<[page 142]># %<142 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 153. 2. Cattar' imÃni bhikkhave balÃni. KatamÃni balÃni? Pa¤¤Ãbalaæ, viriyabalaæ, anavajjabalaæ, saÇgÃhaba- laæ\<*<1>*>/. ImÃni kho bhikkhave cattÃri balÃnÅti. 154. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave balÃni. KatamÃni balÃni? Satibalaæ, samÃdhibalaæ, anavajjabalaæ, saÇgÃhabalaæ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri balÃnÅti. 155. 2. CattÃr' imÃni bhikkhave balÃni. KatamÃni cattÃri? PaÂisaÇkhÃnabalaæ, bhÃvanÃbalaæ, anavajjabalaæ saÇgÃhabalaæ. ImÃnÅ kho bhikkhave cattÃri balÃnÅti. 156. CattÃr' imÃni bhikkhave kappassa asaÇkheyyÃni. Kata- mÃni cattÃri? Yadà bhikkhave kappo saævaÂÂati\<*<2>*>/ taæ na\<*<3>*>/ sukaraæ saÇ- khÃtuæ ettakÃni vassÃnÅti và ettakÃni vassasatÃnÅti và etta- kÃni vassasahassÃnÅti va ettakÃni vassasatasahassÃnÅti vÃ. Yadà bhikkhave kappo saævaÂÂo\<*<4>*>/ tiÂÂhati taæ na\<*<3>*>/ suka- raæ . . . vassasatasahassÃnÅti vÃ. Yadà bhikkhave kappo vivaÂÂati taæ no sukaraæ . . . pe . . . vassasatasahassÃnÅti vÃ. Yadà bhikkhave kappo vivaÂÂo\<*<4>*>/ tiÂÂhati taæ na sukaraæ saÇkhÃtuæ ettakÃni vassÃnÅti và ettakÃni vassasatÃnÅti và ettakÃni vassasahassÃnÅti và ettakÃni vassasatasahassÃnÅti vÃ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri kappassa asaÇkheyyÃnÅti. 157. 1. Dve 'me bhikkhave rogÃ. Katame dve. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. sangahabalaæ. 2 S. D., S. Tr. samvÃddhati. 3 S. Tr. omits taæ na. 4 S. T. vivaÂÂe >/ #<[page 143]># %< INDRIYAVAGGA. 143>% KÃyiko ca rogo cetasiko ca rogo. Dissanti bhikkhave sattà kÃyikena rogena ekam pi vas- saæ Ãrogyaæ paÂijÃnamÃnÃ, dve pi vassÃni Ãrogyaæ paÂijÃ- namÃnÃ, tÅïi pi . . . cattÃri pi . . . pa¤ca pi . . . dasa pi . . . vÅsatim pi . . . tiæsam pi . . . cattÃrÅsam pi . . . pa¤- ¤Ãsam pi vassÃni Ãrogyaæ paÂijÃnamÃnÃ, vassasatam pi Ãrogyaæ\<*<1>*>/ paÂijÃnamÃnÃ. Te bhikkhave sattà dullabhÃ\<*<2>*>/ lokasmiæ ye cetasikena rogena muhuttam pi Ãrogyaæ paÂi- jÃnanti a¤¤atra khÅïÃsavehi. 2. CattÃro 'me bhikkhave pabbajitassa rogÃ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave mahiccho hoti vighÃtavà asantuÂÂho itarÅtaracÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃna paccayabhesajjapa- rikkhÃrena. So mahiccho samÃno vighÃtavà asantuÂÂho itarÅtara . . . parikkhÃrena pÃpikaæ icchaæ païidahati anava¤¤apaÂilÃbhÃya lÃbhasakkÃrasilokapaÂilabhÃya. So uÂÂhahati ghaÂati vÃyamati anava¤¤apaÂilÃbhÃya lÃbha- sakkÃrasilokapaÂilÃbhÃya. So saÇkhÃya kulÃni upasaÇka- mati saÇkhÃya nisÅdati saÇkhÃya dhammaæ bhÃsati saÇ- khÃya uccÃrapassÃvaæ sandhÃreti. Ime kho bhikkhave cattÃro pabbajitassa rogÃ. 3. TasmÃtiha bhikkhave evaæ sikkhitabbaæ: na mahic- chÃ\<*<3>*>/ bhavissÃma vighÃtavanto asantuÂÂhà itarÅtara . . . pa- rikkhÃrena, na pÃpikaæ icchaæ païidahissÃmà anava¤¤apa- ÂilÃbhÃya lÃbhasakkÃrasilokapaÂilÃbhÃya, na uÂÂhahissÃma na ghaÂissÃma na vÃyamissÃma anava¤¤apaÂilÃbhÃya lÃbha- sakkÃrasilokapaÂilÃbhÃya, khamà bhavissÃma sÅtassa uï- hassa jighacchÃya pipÃsÃya ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsa- pasamphassÃnaæ duruttÃnaæ durÃgatÃnaæ vacanapathÃ- naæ uppannÃnaæ sÃrÅrikÃnaæ vedanÃnaæ dukkhÃnaæ tip- pÃnaæ kharÃnaæ kaÂukÃnaæ asÃtÃnaæ amanÃpÃnaæ pÃïa- harÃnaæ, adhivÃsikajÃtikà bhavissÃmÃti. Evaæ hi vo bhik- khave sikkhitabban ti. 158. 1. Tatra kho Ãyasmà SÃriputto bhikkhÆ Ãmantesi: ùvuso \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. Ãrogyaæ bhiyyo pi. 2 B. K. sudullabhÃ. 3 B. K. appicchÃ. >/ #<[page 144]># %<144 A§GUTTARA-NIKùYA.>% bhikkhave ti. ùvuso ti kho te bhikkhÆ Ãyasmato SÃri- puttassa paccassosuæ. ùyasmà SÃriputto etad avoca : Yo hi koci Ãvuso bhikkhu và bhikkhunÅ và cattÃro dhamme attani samanupassati niÂÂham ettha gantabbaæ-- parihÃyÃmi kusalehi dhammehi parihÃnam etaæ vuttaæ BhagavatÃ. Katame cattÃro? RÃgavepullataæ, dosavepullataæ, mohavepullataæ, gam- bhÅresu kho pan' assa ÂhÃnaÂÂhÃnesu pa¤¤Ãcakkhuæ na kamati. Yo hi koci Ãvuso bhikkhu và bhikkhunÅ và ime cattÃro dhamme attani samanupassati niÂÂham ettha gantabbaæ --parihÃyÃmi kusalehi dhammehi parihÃnam etaæ vuttaæ BhagavatÃ. 2. Yo hi koci Ãvuso bhikkhu và bhikkhunÅ và cattÃro dhamme attani samanupassati niÂÂham ettha gantabbaæ-- na parihÃyÃmi kusalehi dhammehi aparihÃnam etaæ vuttaæ BhagavatÃ. Katame cattÃro? RÃgatanuttaæ, dosatanuttaæ, mohatanuttaæ, gambhÅ- resu kho pan' assa ÂhÃnaÂÂhÃnesu pa¤¤Ãcakkhuæ kamati. Yo hi koci Ãvuso bhikkhu và bhikkhunÅ và ime cattÃro dhamme attani samanupassati niÂÂham ettha gantabbaæ --na parihÃyÃmi kusalehi dhammehi aparihÃnam etaæ vuttaæ BhagavatÃti. 159. 1. Ekaæ samayaæ Ãyasmà ùnando Kosambiyaæ viharati GhositÃrÃme. Atha kho a¤¤atarà bhikkhunÅ a¤¤ataraæ purisaæ Ãmantesi: Ehi tvaæ ambho purisa yen' ayyo ùnando ten' upasaÇkama, upasaÇkamitvà mama vacanena ayyassa ùnandassa pÃde sirasà vanda: itthannÃmà bhante bhikkhunÅ ÃbÃdhikinÅ dukkhità bÃÊhagilÃnà ayyassa\<*<1>*>/ ùnan- dassa pÃde sirasà vandatÅti. Eva¤ ca vadehi--sÃdhu kira bhante ayyo ùnando yena bhikkhunÅpassayo\<*<2>*>/ yena sà bhikkhunÅ ten' upasaÇkamatu anukampaæ upÃdÃyÃti. Evam ayye ti kho so puriso tassà bhikkhuniyà paÂisutvà yen' Ãyasmà ùnando ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Ãyas- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. bÃÊh- sà ayyassa. 2 B. K. bhikkhunupassayo >/ #<[page 145]># %< INDRIYAVAGGA. 145>% mantaæ ùnandaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Eka- mantaæ nisinno kho so puriso Ãyasmantaæ ùnandaæ etad avoca : ItthannÃmà bhante bhikkhunÅ ÃbÃdhikinÅ dukkhità bÃÊha- gilÃnà ayyassa ùnandassa pÃde sirasà vandati,\<*<1>*>/ eva¤ ca vadeti: sÃdhu kira bhante Ãyasmà ùnando yena bhikkhu- nipassayo yena sà bhikkhunÅ ten' upasaÇkamatu anukam- paæ upÃdÃyÃti. AdhivÃsesi kho Ãyasmà ùnando tuïhÅ- bhÃvena. 2. Atha kho Ãyasmà ùnando nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya yena bhikkhunipassayo ten' upasaÇkami. Addasà kho sà bhikkhunÅ Ãyasmantaæ ùnandaæ dÆrato va Ãgac- chantaæ disvà sà sÅsaæ pÃrupitvà ma¤cake nipajji. Atha kho Ãyasmà ùnando yena sà bhikkhunÅ ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Nisajja kho Ãyasmà ùnando taæ bhikkhuniæ etad avoca : 3. ùhÃrasambhÆto ayaæ bhagini kÃyo ÃhÃraæ nissÃya ÃhÃro pahÃtabbo, taïhÃsambhÆto ayaæ bhagini kÃyo taï- haæ nissÃya taïhà pahÃtabbÃ, mÃnasambhÆto ayaæ bha- gini kÃyo mÃnaæ nissÃya mÃno pahÃtabbo, methunasam- bhÆto ayaæ bhagini kÃyo methuno\<*<2>*>/ ca setughÃto vutto BhagavatÃ. 4. ùhÃrasambhÆto ayaæ bhagini kÃyo ÃhÃraæ nissÃya ÃhÃro pahÃtabbo ti--iti kho pan' etaæ vuttaæ ki¤c' etaæ paticca vuttaæ. Idha bhagini bhikkhu {paÂisaÇkhÃ} yoniso ÃhÃraæ ÃhÃreti n' eva davÃya na madÃya na maï¬anÃya na vibhÆsanÃya, yÃvad eva imassa kÃyassa Âhitiyà yÃpanÃya vihiæsÆparatiyà brahmacariyÃnuggahÃya. Iti purÃïa¤ ca vedanaæ paÂihaÇkhÃmi nava¤ ca vedanaæ na uppÃdessÃmi yÃtrÃ\<*<3>*>/ ca bhavissati anavajjatà ca phÃsuvihÃro cÃti. So aparena samayena ÃhÃraæ nissÃya {Ãharaæ} pajahati. ùhÃrasambhÆto ayaæ bhagini kÃyo ÃhÃraæ nissÃya ÃhÃro pahÃtabbo ti--iti yan taæ vuttaæ idam etaæ paÂicca vuttaæ. 5. TaïhÃsambhÆto ayaæ bhagini kÃyo taïhaæ nissÃya taïhà pahÃtabbà ti--iti kho pan' etaæ vuttaæ ki¤c' etaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS. vandatÅti. 2 SS. methune. 3 B. K. yatrÃ. >/ #<[page 146]># %<146 A§GUTTARA-NIKùYA.>% paÂicca vuttaæ. Idha bhagini bhikkhu suïÃti: itthannÃmo kira bhikkhu ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ cetovimuttiæ pa¤¤Ãvimuttiæ diÂÂh' eva dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchi- katvà upasampajja viharatÅti. Tass' evaæ hoti: kudassu nÃma aham pi ÃsavÃnaæ khayà . . . pe . . . sacchikatvà upasampajja viharissÃmÅti. So aparena samayena taïhaæ nissÃya taïhaæ pajahati. TaïhÃsambhÆto ayaæ bhagini kÃyo taïhaæ nissÃya taïhà pahÃtabbà ti--iti yan taæ vuttaæ idam etaæ paÂicca vuttaæ. 6. MÃnasambhÆto ayaæ bhagini kÃyo mÃnaæ nissÃya mÃno pahÃtabbo ti--iti kho pan' etaæ vuttaæ ki¤c' etaæ paÂicca vuttaæ. Idha bhagini bhikkhu suïÃti: itthannÃmo kira bhikkhu ÃsavÃnaæ khayà . . . pe . . . sacchikatvà upasampajja viharatÅti. Tass' evaæ hoti: so hi nÃma Ãyasmà ÃsavÃnaæ khayà . . . pe . . . sacchikatvà upa- sampajja viharissati, kim aÇga panÃhan ti? So aparena samayena mÃnaæ nissÃya mÃnaæ pajahati. MÃnasambhÆto ayaæ bhagini kÃyo mÃnaæ nissÃya mÃno pahÃtabbo ti--iti yan taæ vuttaæ idam etaæ paÂicca vuttaæ. 7. MethunasambhÆto ayaæ bhagini kÃyo methuno\<*<1>*>/ ca setughÃto vutto Bhagavatà ti. 8. Atha kho sà bhikkhunÅ ma¤cakà vuÂÂhahitvà ekaæsaæ uttarÃsaÇgaæ karitvà Ãyasmato ùnandassa pÃdesu sirasà nipatitvà Ãyasmantaæ ùnandaæ etad avoca : Accayo maæ bhante accagamà yathÃbÃlaæ yathÃmÆÊhaæ yathÃ-akusalaæ sÃhaæ evam\<*<2>*>/ akÃsiæ. Tassà me bhante ayyo ùnando accayaæ accayato paÂigaïhÃtu Ãyatiæ saæ- varÃyÃti. 9. Taggha tvaæ bhagini accayo accagamà yathÃbÃlaæ yathÃmÆÊhaæ yathÃ-akusalaæ yà tvaæ evam akÃsi. Yato ca kho tvaæ bhagini accayaæ accayato disvà yathÃdham- maæ paÂikarosi tan te mayaæ paÂigaïhÃma. Vuddhi h' esà bhagini ariyassa vinaye yo accayaæ accayato disvà yathÃdhammaæ paÂikaroti Ãyatiæ saævaraæ apajjatÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS. methune. 2 B. K. yÃham evaæ. >/ #<[page 147]># %< INDRIYAVAGGA. 147>% 160. 1. Sugato và bhikkhave loke tiÂÂhamÃno sugatavinayo và tad assà bahujanahitÃya bahujanasukhÃya lokÃnukampa- kÃya atthÃya hitÃya sukhÃya devamanussÃnaæ. Katamo ca bhikkhave sugato? Idha bhikkhave TathÃgato loke uppajjati arahaæ sammÃ- sambuddho vijjÃcaraïasampanno sugato lokavidÆ anuttaro purisadammasÃrathi satthà devamanussÃnaæ Buddho BhagavÃ. Ayaæ bhikkhave sugato. 2. Katamo ca bhikkhave sugatavinayo? So dhammaæ deseti ÃdikalyÃïaæ majjhekalyÃïaæ pari- yosÃnakalyÃïaæ sÃtthaæ savya¤janaæ kevalaparipuïïaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ pakÃseti. Ayaæ bhikkhave sugatavinayo. Sugato và bhikkhave loke tiÂÂhamÃno sugatavinayo và tad assa bahujanahitÃya bahujanasukhÃya lokÃnukampa- kÃya atthÃya hitÃya sukhÃya devamanussÃnaæ. 3. CattÃro 'me bhikkhave dhammà saddhammassa sam- mosÃya antaradhÃnÃya saævattanti. Katame cattÃro\<*<1>*>/? Idha bhikkhave bhikkhÆ duggahÅtaæ suttantaæ pariyÃ- puïanti dunnikkhittehi padavya¤janehi. Dunnikkhittassa bhikkhave padavya¤janassa attho pi dunnayo hoti. Ayaæ bhikkhave paÂhamo dhammo sammosÃya antaradhÃnÃya saævattati\<*<2>*>/. 4. Puna ca paraæ bhikkhave bhikkhÆ dubbacà honti dovacassakaraïehi dhammehi samannÃgatà akkhamà ap- padakkhiïaggÃhino anusÃsaniæ. Ayaæ bhikkhave dutiyo dhammo sammosÃya antaradhÃnÃya saævattati. 5. Puna ca paraæ bhikkhave ye te bhikkhÆ bahussutà ÃgatÃgamà dhammadharà vinayadharà mÃtikÃdharà te na sakkaccaæ suttantaæ paraæ vÃcenti, tesaæ accayena chin- namÆlako suttanto hoti appaÂisaraïo. Ayaæ bhikkhave tatiyo dhammo sammosÃya antaradhÃnÃya saævattati. 6. Puna ca paraæ bhikkhave therà bhikkhÆ bÃhulikÃ\<*<3>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 The "UddÃna" does not include sections 3-10. The whole seems to be an interpolated sutta. 2 See AÇguttara II. 2. 10. 3 See M. N. III. p. 14. >/ #<[page 148]># %<148 A§GUTTARA-NIKùYA.>% honti sÃthalikà okkamane pubbaÇgamà paviveke nikkhit- tadhurà na viriyaæ Ãrabhanti appattassa pattiyà aïadhi- gatassa adhigamÃya asacchikatassa sacchikiriyÃya, tesaæ pacchimà janatà diÂÂhÃnugatiæ Ãpajjati, sà pi hoti bÃhulikà sÃthalikà okkamane pubbaÇgamà paviveke nikkhittadhurà na viriyaæ Ãrabhati appattassa pattiyà anadhigatassa adhi- gamÃya asacchikatassa sacchikiriyÃya. Ayaæ bhikkhave catuttho dhammo sammosÃya antaradhÃnÃya saævattati. Ime kho bhikkhave cattÃro dhammà saddhammassa antara- dhÃnÃya saævattantÅti. 7. CattÃro 'me bhikkhave dhammà saddhammassa Âhitiyà asammosÃya anantaradhÃnÃya saævattanti. Ka- tame cattÃro? Idha bhikkhave bhikkhÆ suggahÅtaæ suttantaæ pariyÃ- puïanti sunikkhittehi padavya¤janehi. Sunikkhittassa bhikkhave padavya¤janassa attho pi sunnayo hoti. Ayaæ bhikkhave paÂhamo dhammo saddhammassa Âhitiyà asam- mosÃya anantaradhÃnÃya saævattati. 8. Puna ca paraæ bhikkhave bhikkhÆ subbacà honti sova- cassakaraïehi dhammehi samannÃgatà khamà padakkhiïa- ggÃhino anusÃsaniæ. Ayaæ bhikkhave dutiyo dhammo sad- dhammassa Âhitiya asammosÃya anantaradhÃnÃya saævattati. 9. Puna ca paraæ bhikkhave ye te bhikkhÆ bahussutà ÃgatÃgamà dhammadharà vinayadharà mÃtikÃdharà te sak- kaccaæ suttantaæ paraæ vÃcenti, tesaæ accayena na ca chinnamÆlako suttanto hoti sappaÂisaraïo. Ayaæ bhik- khave tatiyo dhammo saddhammassa Âhitiyà asammosÃya anantaradhÃnÃya saævattati. 10. Puna ca paraæ bhikkhave therà bhikkhÆ na bÃhulikà honti na sÃthalikà okkamaïe pubbaÇgamà paviveke nik- khittadhurà viriyaæ Ãrabhanti appattassa pattiyà anadhi- gatassa adhigamÃya asacchikatassa sacchikiriyÃya, tesaæ pacchimà janatà diÂÂhÃnugatiæ Ãpajjati. Sà pi hoti na bÃhulikà na sÃthalikà okkamane nikkhittadhurà paviveke pubbaÇgamà viriyaæ Ãrabhati appattassa pattiyà anadhiga- tassa adhigamÃya asacchikatassa sacchikiriyÃya. Ayaæ bhikkhave catuttho dhammo saddhammassa Âhitiyà asammo- sÃya anantaradhÃnÃya saævattati. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 149]># %< PAèIPADùVAGGA. 149>% Ime kho bhikkhave cattÃro dhammà saddhammassa Âhitiyà asammosÃya anantaradhÃnÃya saævattantÅti. [Indriya-]\<*<1>*>/vaggo [paÂhamo] \<*<1>*>/ [Tass' uddÃnaæ: IndriyÃni tibalÃnÅ|| pa¤¤Ã satisaÇkhÃtaæ\<*<2>*>/ pa¤camaæ|| Kappo rogo parihÃni|| bhikkhunÅ sugatavinayena te dasÃti ||] \<*<1>*>/ 161. Catasso imà bhikkhave paÂipadÃ. Katamà catasso? Dukkhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã, dukkhà paÂipadà khippÃ- bhi¤¤Ã sukhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã, sukhà paÂipadà khip- pÃbhi¤¤Ã Imà kho bhikkhave catasso paÂipadà ti. 162. 1. Catasso imà bhikkhave paÂipadÃ. Katamà catasso? Dukkhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã, dukkhà paÂipadà khippÃ- bhi¤¤Ã, sukhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã, sukhà paÂipadà khippÃbhi¤¤Ã. 2. Katamà ca bhikkhave dukkhà paÂipadà dandhÃ- bhi¤¤Ã? Idha bhikkhave ekacco pakatiyà pi tibbarÃgajÃtiko hoti abhikkhaïaæ rÃgajaæ dukkhaæ domanassaæ paÂisaævedeti, pakatiyà pi tibbadosajÃtiko hoti abhikkhaïaæ dosajaæ duk- khaæ domanassaæ paÂisaævedeti, pakatiyà pi tibbamoha- jÃtiko hoti abhikkhaïaæ mohajaæ dukkhaæ domanassaæ paÂisaævedeti. Tass' imÃni pa¤cindriyÃni mudÆni pÃtu- bhavanti--saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ--so imesaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ muduttà dandhaæ Ãnantariyaæ\<*<3>*>/ pÃpuïÃti ÃsavÃnaæ khayÃya. Ayaæ vuccati bhikkhave dukkhà paÂi- padà dandhÃbi¤¤Ã. 3. Katamà ca bhikkhave dukkhà paÂipadà khippÃbhi¤¤Ã? Idha bhikkhave ekacco pakatiyà pi tibbarÃgajÃtiko hoti . . . paÂisaævedeti. Tass' imÃni pa¤cindriyÃni adhimat- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 From B. K. 2 read paÂisaÇkhÃnaæ. 3 B. K. anantariyaæ. >/ #<[page 150]># %<150 A§GUTTARA-NIKùYA.>% tÃni pÃtubhavanti--saddhindriyaæ . . . pa¤¤indriyaæ--so imesaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ adhimattattà khippaæ Ãn- antariyaæ pÃpuïÃti ÃsavÃnaæ khayÃya. Ayaæ vuccati bhikkhave dukkhà paÂipadà khippÃbhi¤¤Ã. 4. Katamà ca bhikkhave sukhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã? Idha bhikkhave ekacco pakatiyà pi na tibbarÃgajÃtiko hoti nÃbhikkhaïaæ rÃgajaæ dukkhaæ domanassaæ paÂisaæ- vedeti, pakatiyà na tibbadosajÃtiko hoti . . ., pakatiyà na tibbamohajÃtiko hoti nÃbhikkhaïaæ mohajaæ dukkhaæ domanassaæ paÂisaævedeti. Tass' imÃni pa¤cindriyÃni mudÆni pÃtubhavanti--saddhindriyaæ . . . pa¤¤indriyaæ --so imesaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ muduttà dandhaæ Ãnantariyaæ pÃpuïÃti ÃsavÃnaæ khayÃya. Ayaæ vuccati bhikkhave sukhà paÂipadà dandÃbhi¤¤Ã. 5. Katamà ca bhikkhave sukhà paÂipadà khippÃbhi¤¤Ã? Idha bhikkhave ekacco puggalo pakatiyà pi na tibbarÃga- jÃtiko hoti nÃbhikkhaïaæ rÃgajaæ dukkhaæ domanassaæ paÂisaævedeti, pakatiyà na tibbadosajÃtiko hoti nÃbhikkha- ïaæ dosajaæ dukkhaæ domanassaæ paÂisaævedeti na tibbamohajÃtiko hoti nÃbhikkhaïaæ mohajam dukkham domanassam paÂisaævedeti. Tass' imÃni pa¤cindriyÃni adhimattÃni pÃtubhavanti--saddhindriyaæ viriyindriyaæ satindriyaæ samÃdhindriyaæ pa¤¤indriyaæ--so imesaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ adhimattattà khippaæ Ãnantariyaæ pÃpuïÃti ÃsavÃnaæ khayÃya. Ayaæ vuccati bhikkhave sukhà paÂipadà khippÃbhi¤¤Ã. Imà kho bhikkhave catasso paÂipadà ti. 163. 1. Catasso imà bhikkhave paÂipadÃ. Katamà catasso? Dukkhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã . . . sukhà paÂipadà khippÃbhi¤¤Ã. 2. Katamà ca bhikkhave dukkhà paÂipadà dandhÃ- bhi¤¤Ã? Idha bhikkhave bhikkhu asubhÃnupassÅ kÃye viharati ÃhÃre paÂikkÆlasa¤¤Å sabbaloke anabhiratasa¤¤Å sabba saÇkhÃresu aniccÃnupassÅ maraïasa¤¤Ã kho pan' assa ajjhattaæ sÆpaÂÂhitÃ. So imÃni pa¤ca sekhabalÃni upa- nissÃya viharati--saddhÃbalaæ hiribalam ottappabalaæ \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 151]># %< PAèIPADùVAGGA. 151>% viriyabalaæ pa¤¤Ãbalaæ, tass' imÃni pa¤cindriyÃni mu- dÆni pÃtubhavanti--saddhindriyaæ . . . pa¤¤indriyaæ-- so imesaæ pa¤cannaæ indriyÃnaæ muduttà dandhaæ Ãnantariyaæ pÃpuïÃti ÃsavÃnaæ khayÃya. Ayaæ vuccati bhikkhave dukkhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã. 3. Katamà ca bhikkhave dukkhà paÂipadà khippÃ- bhi¤¤Ã? Idha bhikkhave bhikkhu asubhÃnupassÅ kÃye viharati ÃhÃre paÂikkÆlasa¤¤Å sabbaloke anabhiratasa¤¤Å sabba- saÇkhÃresu aniccÃnupassÅ maraïasa¤¤Ã kho pan' assa ajjhattaæ sÆpaÂÂhità hoti. So imÃni pa¤ca sekhabalÃni upanissÃya viharati--saddhÃbalaæ . . . pa¤¤Ãbalaæ, tass' imÃni pa¤cindriyÃni adhimattÃni pÃtubhavanti--saddhin- driyaæ . . . pa¤¤indriyaæ--so imesaæ pa¤cannaæ in- driyÃnaæ adhimattattà khippaæ Ãnantariyaæ pÃpuïÃti ÃsavÃnaæ khayÃya. Ayaæ vuccati bhikkhave dukkhà paÂipadà khippÃbhi¤¤Ã. 4. Katamà ca bhikkhave sukhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã? Idha bhikkhave bhikkhu vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi . . . pe . . . paÂhamajjhÃnaæ upa- sampajja viharati, vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyajjhÃnaæ upasampajja viharati, pÅtiyà ca virÃgà . . . pe . . . sukha¤ ca kÃyena paÂisaævedeti yan taæ ariyà Ãcikkhanti, upekhako ca satimà sukhavihÃrÅti {tatiyajjhÃnaæ} upasampajja viharati, sukhassa ca pahÃnà dukkhassa ca pahÃnà pubbe va somanassadomanassÃnaæ atthagamà adukkhamasukhaæ upekhÃsatipÃrisuddhiæ catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. So imÃni pa¤ca sekhabalÃni upanissÃya viharati--saddhÃbalaæ . . . pa¤- ¤Ãbalaæ, tass' imÃni pa¤cindriyÃni mudÆni pÃtubhavanti --saddhindriyaæ . . . pa¤¤indriyaæ--so imesaæ pa¤- cannaæ indriyÃnaæ muduttà dandhaæ Ãnantariyaæ pÃ- puïÃti ÃsavÃnaæ khayÃya. Ayaæ vuccati bhikkhave sukhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã. 5. Katamà ca bhikkhave sukhà paÂipadà khippÃbhi¤¤Ã? Idha bhikkhave bhikkhu vivicc' eva kÃmehi . . . paÂha- majjhÃnaæ upasampajja viharati, . . . pe . . . {dutiyaj- jhÃnaæ} upasampajja viharati, . . . pe . . . tatiyajjhÃnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 152]># %<152 A§GUTTARA-NIKùYA.>% upasampajja viharati, . . . pe . . . catutthajjhÃnaæ upa- sampajja viharati. So imÃni pa¤ca sekhabalÃni upanissÃya viharati--saddhÃbalaæ . . . pe . . . pa¤¤Ãbalaæ, tass' imÃni pa¤cindriyÃni adhimattÃni pÃtubhavanti--{saddhin- driyaæ} . . . pa¤¤indriyaæ--so imesaæ pa¤cannaæ in- driyÃnaæ adhimattattà khippaæ Ãnantariyaæ pÃpuïÃti ÃsavÃnaæ khayÃya. Ayaæ vuccati bhikkhave sukhà paÂi- padà khippÃbhi¤¤Ã. Imà kho bhikkhave catasso paÂipadà ti. 164. 1. Catasso imà bhikkhave paÂipadÃ. Katamà catasso? Akkhamà paÂipadÃ, khamà paÂipadÃ, damà paÂipadÃ, samà paÂipadÃ. 2. Katamà ca bhikkhave akkhamà paÂipadÃ? Idha bhikkhave ekacco akkosantaæ paccakkosati rosan- taæ paÂirosati bhaï¬antaæ paÂibhaï¬ati. Ayaæ vuccati bhikkhave akkhamà paÂipadÃ. 3. Katamà ca bhikkhave khamà paÂipadÃ? Idha bhikkhave ekacco akkosantaæ na paccakkosati rosantaæ na paÂirosati bhaï¬antaæ na paÂibhaï¬ati. Ayaæ bhikkhave khamà paÂipadÃ. 4. Katamà ca bhikkhave damà paÂipadÃ? Idha bhikkhave bhikkhu cakkhunÃ\<*<1>*>/ rÆpaæ disvà na nimmitaggÃhÅ hoti nÃnuvya¤janaggÃhÅ yatvÃdhikaraïam enaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃ- domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃsaveyyuæ, tassa saævarÃya paÂipajjati rakkhati cakkhundriyaæ cakkhun- driye saævaraæ Ãpajjati--sotena saddaæ sutvà . . . pe . . . ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà . . . pe . . . jivhÃya rasaæ sÃyitvà . . . pe . . . kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà . . . pe . . . manasà dhammaæ vi¤¤Ãya na nimittaggÃhÅ hoti nÃnuvya¤janaggÃhÅ yatvÃdhikaraïaæ enaæ manin- driyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjÃdomanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃsaveyyuæ, tassa saævarÃya paÂi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See AÇguttara III. 16; Puggala II. 17. >/ #<[page 153]># %< PAèIPADùVAGGA. 153>% pajjati rakkhati manindriyaæ manindriye saævaraæ Ãpaj- jati. Ayaæ vuccati bhikkhave damà paÂipadÃ. 5. Katamà ca bhikkhave samà paÂipadÃ? Idha bhikkhave bhikkhu uppannaæ kÃmavitakkaæ nÃ- dhivÃseti pajahati vinodeti sameti vyantikaroti anabhÃvaæ gameti, uppannaæ vyÃpÃdavitakkaæ . . . uppannaæ vihiæsÃvitakkaæ . . . uppannuppanne pÃpake akusale dhamme nÃdhivÃseti pajahati vinodeti sameti vyantikaroti anabhÃvaæ gameti. Ayaæ vuccati bhikkhave samà paÂipadÃ. Imà kho bhikkhave catasso paÂipadÃ. 165. 1. Catasso imà bhikkhave paÂipadÃ. Katamà catasso? Akkhamà paÂipadà . . . samà paÂipadÃ. 2. Katamà ca bhikkhave akkhamà paÂipadÃ? Idha bhikkhave ekacco akkhamo hoti sÅtassa uïhassa jighacchÃya pipÃsÃya ¬aæsamakasavÃtÃtapasiriæsapa- samphassÃnaæ duruttÃnaæ durÃgatÃnaæ vacanapathÃnaæ uppannÃnaæ sÃrÅrikÃnaæ vedanÃnaæ dukkhÃnaæ tippÃ- naæ kharÃnaæ kaÂukÃnaæ asÃtÃnaæ amanÃpÃnaæ pÃïa- harÃnaæ anadhivÃsikajÃtiko hoti. Ayaæ vuccati bhik- khave akkhamà paÂipadÃ\<*<1>*>/. 3. Katamà ca bhikkhave khamà paÂipadÃ? Idha bhikkhave ekacco khamo hoti sÅtassa uïhassa . . . pe . . . adhivÃsikajÃtiko hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave khamà paÂipadÃ. 4. Katamà ca bhikkhave damà paÂipadÃ? Idha bhikkhave ekacco cakkhunà rÆpaæ disvà na nimit- taggÃhÅ hoti . . . [164. 4] pe . . . Ayaæ vuccati bhik- khave damà paÂipadÃ. 5. Katamà ca bhikkhave samà paÂipadÃ? Idha bhikkhave bhikkhu uppannaæ kÃmavitakkaæ nÃdhivÃseti . . . [164. 5] pe . . . Ayaæ vuccati bhikkhave samà paÂipadÃ. Imà kho bhikkhave catasso paÂipadà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See M. N. II. p. 10. >/ #<[page 154]># %<154 A§GUTTARA-NIKAYA.>% 166. 1. Catasso imà bhikkhave paÂipadÃ. Katamà catasso? Dukkhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã . . . sukhà paÂipadà khippÃbhi¤¤Ã. 2. Tatra bhikkhave yÃyaæ paÂipadà dukkhà dandhÃ- bhi¤¤Ã ayaæ bhikkhave paÂipadà ubhayen' eva hÅnà akkhÃ- yati, yam pÃyaæ paÂipadà dukkhà iminà pÃyaæ hÅnà akkhÃyati, yam pÃyaæ paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã iminà pÃyaæ hÅnà akkhÃyati. Ayaæ bhikkhave paÂipadà ubhayen' eva hÅnà akkhÃyati. 3. Tatra bhikkhave yÃyaæ paÂipadà dukkhà khippÃ- bhi¤¤Ã ayaæ bhikkhave paÂipadà dukkhattà hÅnà akkhÃyati. 4. Tatra bhikkhave yÃyaæ paÂipadà sukhà dandhÃbhi¤- ¤Ã ayaæ bhikkhave paÂipadà dandhattà hÅnà akkhÃyati. 5. Tatra bhikkhave yÃyaæ paÂipadà sukhà khippÃ- bhi¤¤Ã ayaæ bhikkhave paÂipadà ubhayen' eva païÅtà akkhÃyati, yam pÃyaæ paÂipadà sukhà iminà pÃyaæ païÅtà akkhÃyati, yaæ pÃyaæ paÂipadà khippà iminà pÃyaæ païÅtà akkhÃyati. Ayaæ bhikkhave paÂipadà ubhayen' eva païÅtà akkhÃyati. Imà kho bhikkhave catasso paÂipadà ti. 167. 1. Atha kho Ãyasmà SÃriputto yen' Ãyasmà MahÃmoggal- lÃno ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Ãyasmatà MahÃmog- gallÃnena saddhiæ sammodi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅ- yaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Ãyasmà SÃriputto Ãyasmantaæ MahÃmogallÃnaæ etad avoca : Catasso imà Ãvuso MoggallÃna paÂipadÃ. Katamà catasso? Dukkhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã . . . pe . . . Imà kho Ãvuso catasso paÂipadÃ. 2. ImÃsaæ kho Ãvuso catassannaæ\<*<1>*>/ paÂipadÃnaæ kata- man te paÂipadaæ Ãgamma anupÃdÃya Ãsavehi cittaæ vimuttan ti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. catunnaæ; SS. catassannaæ. >/ #<[page 155]># %< PAèIPADùVAGGA. 155>% Catasso imà Ãvuso SÃriputta paÂipadÃ. Katamà ca- tasso? Dukkhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã . . . pe . . . Imà kho Ãvuso catasso paÂipadÃ. ImÃsaæ kho Ãvuso catassannaæ paÂipadÃnaæ yÃyaæ paÂipadà dukkhà khippÃbhi¤¤Ã, imaæ me paÂipadaæ Ãgamma anupÃdÃya Ãsavehi cittaæ vimut- tan ti. 168. 1. Atho kho Ãyasmà MogallÃno yen' Ãyasmà SÃriputto ten' upasaÇkami . . . Ekamantaæ nisinno kho Ãyasmà MahÃmoggallÃno Ãyasmantaæ SÃriputtaæ etad avoca : Catasso imà Ãvuso SÃriputta paÂipadà . . . pe . . . Imà kho Ãvuso catasso paÂipadÃ. 2. ImÃsaæ kho Ãvuso catassannaæ paÂipadÃnaæ kataman te paÂipadaæ Ãgamma anupÃdÃya Ãsavehi cittaæ vimuttan ti? Catasso imà Ãvuso MoggallÃna paÂipadà . . . pe . . . ImÃsaæ kho Ãvuso catassannaæ paÂipadÃnaæ yÃyaæ paÂi- padà sukhà khippÃbhi¤¤Ã, imaæ me paÂipadaæ Ãgamma anupÃdÃya Ãsavehi cittaæ vimuttan ti. 169. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo diÂÂh' eva dhamme sasaÇkhÃraparinibbÃyÅ hoti. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo kÃyassa bhedà sasaÇkhÃraparinibbÃyÅ hoti. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo diÂÂh' eva dhamme asaÇ- khÃraparinibbÃyÅ hoti. Idha pana bhikkhave ekacco pug- galo kÃyassa bhedà asaÇkhÃraparinibbÃyÅ hoti. 2. Katha¤ ca bhikkhave puggalo diÂÂh' eva dhamme sasaÇkhÃraparinibbÃyÅ hoti? Idha bhikkhave bhikkhu asubhÃnupassÅ kÃye viharati, ÃhÃre paÂikkÆlasa¤¤Å sabbaloke anabhiratasa¤¤Å sabba- saÇkhÃresu aniccÃnupassÅ\<*<1>*>/ maraïasa¤¤Ã kho pan' assa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. aniccÃnupassati. >/ #<[page 156]># %<156 A§GUTTARA-NIKùYA.>% ajjhattaæ sÆpaÂÂhità hoti. So imÃni pa¤ca sekhabalÃni upanissÃya viharati--saddhÃbalaæ . . . pa¤¤Ãbalaæ, tass' imÃni pa¤cindriyÃni adhimattÃni pÃtubhavanti--saddhin- driyaæ . . . pa¤¤indriyaæ--so imesaæ pa¤cannaæ in- driyÃnaæ adhimattattà diÂÂh' eva dhamme sasaÇkhÃra- parinibbÃyÅ hoti. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo kÃyassa bhedà sasaÇ- khÃraparinibbÃyÅ hoti? Idha {pana} bhikkhave bhikkhu asubhÃnupassÅ viharati . . . maraïasa¤¤Ã kho pan' assa ajjhattaæ sÆpaÂÂhità hoti. So imÃni pa¤ca sekhabalÃni upanissÃya viharati-- saddhÃbalaæ . . . pa¤¤Ãbalaæ, tass' imÃni pa¤cindriyÃni mudÆni pÃtubhavanti--saddhindriyaæ . . . pa¤¤indriyaæ-- . . . muduttà kÃyassa bhedà sasaÇkhÃra-parinibbÃyi hoti. Evaæ kho bhikkhave puggalo kÃyassa bhedà sasaÇkhÃra- parinibbÃyÅ hoti. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo diÂÂh' eva dhamme asaÇkhÃraparinibbÃyÅ hoti? Idha bhikkhave vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . catut- thajjhÃnaæ upasampajja viharati. So imÃni pa¤ca sekha- balÃni . . . adhimattÃni pÃtubhavanti . . . adhimattattà diÂÂh' eva dhamme asaÇkhÃraparinibbÃyÅ hoti. Evaæ kho bhikkhave ekacco puggalo diÂÂh' eva dhamme sasaÇkhÃra- parinibbÃyi hoti. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo kÃyassa bhedà asaÇ- khÃraparinibbÃyÅ hoti? Idha bhikkhave bhikkhu vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. So imÃni . . . mudÆni pÃtubhavanti . . . muduttà kÃyassa bhedà asaÇkhÃraparinibbÃyÅ hoti. Imà kho bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 170. 1. Ekaæ samayaæ Ãyasmà ùnando Kosambiyaæ viharati GhositÃrÃme. Tatra kho Ãyasmà ùnando bhikkhÆ Ãmantesi: ùvuso bhikkhavo ti. ùvuso ti kho te bhikkhÆ Ãyasmato ùnandassa paccassosuæ. ùyasmà ùnando etad avoca : \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 157]># %< PAèIPADùVAGGA. 157>% Yo hi koci Ãvuso bhikkhu và bhikkhunÅ và mama santike arahattapattiæ vyÃkaroti sabbo so catuhi aÇgehi etesaæ và a¤¤atarena. Katamehi catuhi? 2. Idha Ãvuso bhikkhÆ samathapubbaÇgamaæ vipas- sanaæ bhÃveti, tassa samathapubbaÇgamaæ vipassanaæ bhÃvayato maggo sa¤jÃyati.\<*<1>*>/ So taæ maggaæ Ãsevati bhÃveti bahulÅkaroti. Tassa taæ maggaæ Ãsevato bhÃva- yato bahulÅkaroto sa¤¤ojanÃni pahÅyanti anusayà vyanti- honti. 3. Puna ca paraæ Ãvuso bhikkhu vipassanÃpubbaÇgamaæ samathaæ bhÃveti, tassa vipassanÃpubbaÇgamaæ sama- thaæ bhÃvayato maggo sa¤jÃyati. So taæ maggaæ Ãsevati bhÃveti, bahulÅkaroti. Tassa taæ maggaæ Ãsevato bahulÅ- karoto sa¤¤ojanÃni pahÅyanti anusayà vyantihonti. 4. Puna ca paraæ Ãvuso bhikkhu samathavipassanaæ yuganaddhaæ bhÃveti, tassa samathavipassanaæ yuganad- dhaæ bhÃvayato maggo sa¤jÃyati. So taæ maggaæ Ãsevati . . . bahulÅkaroti. Tassa taæ maggaæ Ãsevato . . . ba- hulÅkaroto sa¤¤ojanÃni pahÅyanti anusayà vyantihonti. 5. Puna ca paraæ Ãvuso bhikkhuno dhammuddhaccavig- gahÅtamanÃ\<*<2>*>/ hoti, so Ãvuso samayo yan taæ cittaæ ajjhattaæ yeva santiÂÂhati sannisÅdati ekodihoti samÃ- dhÅyati, tassa maggo sa¤jÃyati. So taæ maggaæ Ãsevati . . . vyantihonti. Yo hi koci Ãvuso bhikkhu và bhikkhunÅ và mama santike arahattapattiæ vyÃkaroti sabbo so imehi catuhi aÇgehi etesaæ và a¤¤atarenÃti. [PaÂipadÃ]3vaggo [dutiyo.]3 [Tass' uddÃnaæ:-- SaÇkhittaæ vitthataæ asubham|| dve khamà dutiyena ca MoggallÃno SÃriputto|| sasaÇkhÃraæ yuganandhena cÃ]\<*<3>*>/ ti|| \<*<171>*>/. KÃye và bhikkhave sati kÃyasa¤cetanÃhetu uppajjati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. pa¤¤Ãyati. 2 B. K. -viggahitaæ mÃnasaæ. 3 From B. K. >/ #<[page 158]># %<158 A§GUTTARA-NIKùYA.>% ajjhattaæ sukhadukkhaæ, vÃcÃya và bhikkhave sati vacÅ- sa¤cetanÃhetu uppajjati ajjhattaæ sukhadukkhaæ, mane và bhikkhave sati manosa¤cetanÃhetu uppajjati ajjhattaæ sukhadukkhaæ avijjÃpaccayà vÃ\<*<1>*>/. 2. SÃmaæ vÃ\<*<2>*>/ bhikkhave kÃyasaÇkhÃram abhisaÇkha- roti\<*<3>*>/ yaæ paccayà 'ssa taæ uppajjati ajjhattaæ sukhaduk- khaæ, pare và 'ssa taæ bhikkhave kÃyasaÇkhÃraæ abhi- saÇkharonti yaæ paccayà 'ssa taæ uppajjati ajjhattaæ sukhadukkhaæ, sampajÃno và taæ bhikkhave kÃyasaÇkhÃraæ abhisaÇkharoti yaæ paccayà 'ssa taæ uppajjati ajjhattaæ sukhadukkhaæ, asampajÃno và taæ bhikkhave kÃyasaÇ- khÃraæ abhisaÇkharoti yaæ paccayà 'ssa taæ uppajjati ajjhattaæ sukhadukkhaæ. 3. SÃmaæ và taæ bhikkhave vacÅsaÇkhÃraæ abhisaÇ- kharoti yaæ paccayà 'ssa taæ uppajjati ajjhattaæ sukhaduk- khaæ, pare và 'ssa taæ bhikkhave vacÅsaÇkhÃraæ abhisaÇkharonti yaæ paccayà 'ssa taæ uppajjati ajjhattaæ sukhadukkhaæ, sampajÃno và taæ bhikkhave vacÅsaÇ- khÃraæ abhisaÇkharoti yaæ paccayà 'ssa taæ uppajjati ajjhattaæ sukhadukkhaæ, asampajÃno và taæ bhikkhave vacÅsaÇkhÃraæ abhisaÇkharoti yaæ paccayà 'ssa taæ uppajjati ajjhattaæ sukhadukkhaæ. 4. SÃmaæ và taæ bhikkhave manosaÇkhÃraæ yaæ . . . sukhadukkhaæ, pare và 'ssa taæ bhikkhave manosaÇkhÃraæ abhisaÇkharonti yaæ . . . sukhadukkhaæ, sampajÃno và taæ bhikkhave manosaÇkhÃraæ abhisaÇkharoti yaæ . . . sukhadukkhaæ, asampajÃno và taæ bhikkhave manosaÇ- khÃraæ abhisaÇkharoti yaæ paccayà 'ssa taæ uppajjati ajjhattaæ sukhadukkhaæ. 5. Imesu bhikkhave dhammesu avijjà anupatità avijjÃya tveva asesavirÃganirodhà so kÃyo na hoti yaæ paccayà 'ssa taæ uppajjati ajjhattaæ sukhadukkhaæ, sà vÃcà na hoti yaæ paccayà 'ssa taæ uppajjati ajjhattaæ sukhaduk- khaæ, so mano na hoti yaæ paccayà 'ssa taæ uppajjati ajjhattaæ sukhadukkhaæ, khettaæ taæ na hoti, vatthuæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. va. 2 B. K. và tam. 3 S. Tr. abhisaÇkaroti. >/ #<[page 159]># %< SA¥CETANIKAVAGGA. 159>% taæ na hoti . . . pe . . . Ãyatanaæ taæ na hoti, . . . . . . adhikaraïaæ taæ na hoti yaæ paccayà 'ssa taæ uppajjati ajjhattaæ sukhadukkhaæ. 172. 1. CattÃro 'me bhikkhave attabhÃvapaÂilÃbhÃ. Katame cattÃro? Atthi bhikkhave attabhÃvapaÂilÃbho yasmiæ attabhÃva- paÂilÃbhe attasa¤cetanà kamati no parasa¤cetanÃ. Atthi bhikkhave attabhÃvapaÂilÃbho yasmiæ attabhÃvapaÂilÃbhe parasa¤cetanà kamati no attasa¤cetanÃ. Atthi bhikkhave attabhÃvapaÂilÃbho yasmiæ attabhÃvapaÂilÃbhe attasa¤- cetanà ca kamati parasa¤cetanà ca. Atthi bhikkhave atta- bhÃvapaÂilÃbho yasmiæ attabhÃvapaÂilÃbhe n' ev' attasa¤- cetanà kamati no parasa¤cetanÃ. Ime kho bhikkhave cattÃro attabhÃvapaÂilÃbhà ti. 2. Evaæ vutte Ãyasmà SÃriputto Bhagavantaæ etad avoca : Imassa kho ahaæ bhante Bhagavatà saÇkhittena bhÃ- sitassa evaæ vitthÃrena atthaæ ÃjÃnÃmi. Tatra bhante yvÃyaæ attabhÃvapaÂilÃbho yasmiæ attabhÃvapaÂilÃbhe attasa¤cetanà kamati no parasa¤cetanÃ, attasa¤cetanÃhetu tesaæ sattÃnaæ tamhà kÃyà cuti hoti. Tatra bhante yvÃyaæ attabhÃvapaÂilÃbho yasmiæ attabhÃvapaÂilÃbhe parasa¤- cetanà kamati no attasa¤cetanÃ, parasa¤cetanÃhetu tesaæ sattÃnaæ tamhà kÃyà cuti hoti. Tatra bhante yvÃyaæ attabhÃvapaÂilÃbho yasmiæ attabhÃvapaÂilÃbhe attasa¤- cetanà ca kamati parasa¤cetanà ca, attasa¤cetanÃhetu ca parasa¤cetanÃhetu ca tesaæ sattanaæ tamhà kÃyà cuti hoti. Tatra bhante yvÃyaæ attabhÃvapaÂilÃbho yasmiæ attabhÃva- paÂilÃbhe n' ev' attasa¤cetanà kamati no parasa¤cetanà ca. 3. Katame tena devà daÂÂhabbà ti? Nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanÆpagà SÃriputta devà tena daÂ- Âhabbà ti. Ko nu kho bhante hetu ko paccayo yenamidh' ekacce sattà tamhà kÃyà cutà ÃgÃmino honti ÃgantÃro itthattaæ. Ko pana bhante hetu ko paccayo yenam- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 160]># %<160 A§GUTTARA-NIKùYA.>% idh' ekacce sattà tamhà kÃyà cutà anÃgÃmino honti anÃ- gantÃro itthattan ti? 4. Idha SÃriputta ekaccassa puggalassa orambhÃgiyÃni saæyojanÃni appahÅnÃni honti, so diÂÂh' eva dhamme nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ upasampajja viharati. So tad assÃdeti tan nikÃmeti tena ca vittiæ Ãpajjati. Tattha Âhito tad-adhimutto tabbahulavihÃrÅ aparihÅno kÃlaæ kurumÃno nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanÆpagÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjati, so tato cuto ÃgÃmÅ hoti Ãgantà itthattaæ. 5. Idha pana SÃriputta ekaccassa puggalassa orambhÃ- giyÃni saæyojanÃni pahÅnÃni honti, so diÂÂh' eva dhamme nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ upasampajja viharati. So tad assÃdeti tan nikÃmeti . . . aparihÅno kÃlaæ kurumÃno nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanÆpagÃnaæ devÃnaæ sahavyataæ uppajjati, so tato cuto anÃgÃmÅ hoti anÃgantà itthattaæ. Ayaæ kho SÃriputta hetu ayaæ paccayo yenam idh' ekacce sattà . . . anÃgÃmino honti anÃgantÃro itthattan ti. 173. Tatra kho Ãyasmà SÃriputto bhikkhÆ Ãmantesi: Ãvuso bhikkhavo ti. ùvuso ti kho te bhikkhÆ Ãyasmanto SÃri- puttassa paccassosuæ. ùyasmà SÃriputto etad avoca : AddhamÃsÆpasampannena me Ãvuso atthapaÂisambhidà sacchikatà odhiso vya¤janaso. Tam ahaæ anekapariyÃyena ÃcikkhÃmi desemi pakÃsemi pa¤¤Ãpemi paÂÂhapemi {vivarÃmi} vibhajÃmi uttÃnÅkaromi. Yassa kho pan' assa kaÇkhà và vimati và so maæ pa¤hena--ahaæ veyyÃkaraïena sammukhÅbhÆto no satthà yo no dhammÃnaæ sukusalo. AddhamÃsÆpasampannena me Ãvuso dhammapaÂisam- bhidà sacchikatà odhiso . . . uttÃnÅkaromi. Yassa kho pan' assa kaÇkha và vimati và so maæ pa¤hena--ahaæ vey- yÃkaraïena sammukhÅbhÆto no satthà yo no dhammÃnaæ sukusalo. AddhamÃsÆpasampannena me Ãvuso niruttipaÂisam- bhidà [ 1] . . . sukusalo. AddhamÃsÆpasampannena me Ãvuso paÂibhÃnÃpaÂisam- bhidà sacchikatà odhiso vya¤janaso. Tam aham . . . sukusalo ti. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 161]># %< SA¥CETANIKAVAGGA. 161>% 174. 1. Atha kho Ãyasmà MahÃkoÂÂhito yen' Ãyasmà SÃriputto ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Ãyasmatà SÃriputtena saddhiæ sammodi . . . Ekamantaæ nisinno kho Ãyasmà MahÃkoÂÂhito Ãyasmantaæ SÃriputtaæ etad avoca : Channaæ Ãvuso phassÃyatanÃnaæ asesavirÃganirodhà atth' a¤¤aæ ki¤cÅti? Mà h' evaæ\<*<1>*>/ Ãvuso. Channaæ Ãvuso phassÃyatanÃnaæ asesavirÃganirodhà n' atth' a¤¤aæ ki¤cÅti? Mà h' evaæ Ãvuso. Channaæ Ãvuso phassÃyatanÃnaæ asesavirÃganirodhà atthi ca n' atthi c' a¤¤aæ ki¤cÅti? Mà h' evaæ Ãvuso. Channaæ Ãvuso phassÃyatanÃnaæ asesavirÃganirodhà n' ev' atthi no atth' a¤¤aæ ki¤cÅti. Mà h' evaæ Ãvuso: 2. Channaæ Ãvuso phassÃyatanÃnaæ asesavirÃganirodhà atth' a¤¤aæ ki¤cÅti iti puÂÂho samÃno mà h' evaæ Ãvuso ti vadesi. Channaæ Ãvuso phassÃyatanÃnaæ asesavirÃga- nirodhà n' atth' a¤¤aæ ki¤cÅti iti puÂÂho samÃno mà h' evaæ avÆso ti vadesi. Channaæ . . . -nirodhà atthi ca n' atthi c' a¤¤aæ ki¤cÅti iti puÂÂho samÃno mà h' evaæ Ãvuso ti vadesi. Channaæ . . . -nirodhà n' ev' atth' no n' atth' a¤¤aæ ki¤cÅti iti puÂÂho samÃno mà h' evaæ Ãvuso ti vadesi. YathÃkathaæ pan' Ãvuso imassa bhÃsitassa attho daÂÂhabbo ti? 3. Channaæ Ãvuso . . . -nirodhà atth' a¤¤aæ ki¤cÅti iti vadaæ appapa¤caæ papa¤ceti, channaæ Ãvuso . . . -nirodhà n' atth' a¤¤aæ ki¤cÅti iti vadaæ appapa¤caæ pa- pa¤ceti, channaæ . . . -nirodhà atthi ca n' atthi c' a¤¤aæ ki¤cÅti iti vadaæ appapa¤caæ papa¤ceti, channaæ . . . -nirodhà n' ev' atthi no n' atth' a¤¤aæ ki¤cÅti iti vadaæ appapa¤caæ papa¤ceti. YÃvatà Ãvuso channaæ phassÃ- yatanÃnaæ gati tÃvatà papa¤cassa gati, yÃvatà papa¤cassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS. mà he tvaæ; S. D. mà he tvÃ. >/ #<[page 162]># %<162 A§GUTTARA-NIKùYA.>% gati tÃvatà channaæ phassÃyatanÃnaæ gati. Channaæ Ãvuso phassÃyatanÃnaæ asesavirÃganirodhà papa¤canirodho papa¤cavÆpasamo ti. 4. Atha kho Ãyasmà ùnando yen' Ãyasmà MahÃkoÂÂhito ten' upasaÇkami Ãyasmatà MahÃkoÂÂhitena saddhiæ sam- modi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekaman- taæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Ãyasmà ùnando Ãyasmantaæ MahÃkoÂÂhitaæ etad avoca : Channaæ Ãvuso phassÃyatanÃnaæ asesavirÃganirodhà atth' a¤¤aæ ki¤cÅti? Mà h' evaæ Ãvuso. Channaæ Ãvuso phassÃyatanÃnaæ asesavirÃganirodhà n' atth' a¤¤aæ ki¤cÅti? Mà h' evaæ Ãvuso. Channaæ phassÃyatanÃnaæ asesavirÃganirodhà atthi ca n' atthi c' a¤¤aæ ki¤cÅti? Mà h' evaæ Ãvuso. Channaæ Ãvuso phassÃyatanÃnaæ asesavirÃganirodhà n' ev' atthi no n' atth' a¤¤aæ ki¤cÅti? Mà h' evaæ Ãvuso. 5. Channaæ Ãvuso phassÃyatanÃnaæ asesavirÃganirodhà atth' a¤¤aæ ki¤cÅti iti puÂÂho samÃno mà h' evaæ Ãvuso ti vadesi, channaæ . . . -nirodhà n' atth' a¤¤aæ ki¤cÅti iti puÂÂho samÃno mà h' evaæ Ãvuso ti vadesi, channaæ . . . -nirodhà atthi ca n' atthi c' a¤¤aæ ki¤cÅti iti puÂÂho samÃno mà h' evaæ Ãvuso ti, channaæ . . . -nirodhà n' ev' atthi no n' atth' a¤¤aæ ki¤cÅti iti puÂÂho samÃno mà h' evaæ Ãvuso ti vadesi. YathÃkathaæ pan' Ãvuso imassa bhÃsitassa attho daÂÂhabbo ti? Channaæ Ãvuso phassÃyatanÃnaæ asesavirÃganiro- dhà atth' a¤¤am ki¤cÅti iti vadam appapa¤caæ papa¤ceti, channaæ . . . -nirodhà n' atth' a¤¤aæ ki¤cÅti vadaæ appapa¤caæ papa¤ceti, channaæ . . . -nirodhà atthi ca n' atthi c' a¤¤aæ ki¤cÅti iti vadaæ appapa¤caæ papa¤ceti, channaæ . . . -nirodhà n' ev' atthi no n' atth' a¤¤aæ ki¤cÅti iti vadaæ appapa¤caæ papa¤ceti. YÃvatà Ãvuso channaæ phassÃyatanÃnaæ gati tÃvatà papa¤cassa gati, yÃvatà papa¤cassa gati tÃvatà channaæ \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 163]># %< SA¥CETANIKAVAGGA. 163>% phassÃyatanÃnaæ gati. Channaæ Ãvuso phassÃyatanÃnaæ asesavirÃganirodhà papa¤canirodho papa¤cavÆpasamo ti. 175. 1. Atha kho ÃyasmÃ. UpavÃïo\<*<1>*>/ yen' Ãyasmà SÃriputto ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Ãyasmatà SÃriputtena saddhiæ sammodi . . . Ekamantaæ nisinno kho Ãyasmà UpavÃïo Ãyasmantaæ SÃriputtaæ etad avoca : Kinnu kho Ãvuso SÃriputta vijjÃy' antakaro hotÅti? No h' idaæ Ãvuso. Kim pan' Ãvuso SÃriputta caraïen' antakaro hotÅti? No h' idaæ Ãvuso. Kinnu kho Ãvuso SÃriputta vijjÃcaraïen' antakaro hotÅti? No h' idaæ Ãvuso. Kim pan' Ãvuso SÃriputta a¤¤atra-vijjÃcaraïen' antakaro hotÅti? No h' idaæ Ãvuso. 2. Kinnu kho Ãvuso SÃriputta vijjÃy' antakaro hotÅti iti puÂÂho samÃno no h' idaæ Ãvuso ti vadesi, kim pan' Ãvuso SÃriputta caranen' antakaro hotÅti iti puÂÂho samÃno no h' idaæ Ãvuso ti vadesi, kinnu kho Ãvuso SÃriputta vijjÃ- caraïen' antakaro hotÅti iti puÂÂho samÃno no h' idaæ Ãvuso ti vadesi, kim pan' Ãvuso SÃriputta a¤¤atra-vijjÃ- caraïen' antakaro hotÅti iti puÂÂho samÃno no h' idaæ Ãvuso ti vadesi. YathÃkathaæ pan' Ãvuso antakaro hotÅti? 3. VijjÃya\<*<2>*>/ ce Ãvuso antakaro abhavissa savupÃdÃno va\<*<3>*>/ samÃno antakaro abhavissa, caraïena ce Ãvuso antakaro abhavissa savupÃdÃno va samÃno antakaro abhavissa, vijjÃ- caraïena ce . . . savupÃdÃno va samÃno antakaro abha- vissa, a¤¤atra-vijjÃcaraïena ce Ãvuso antakaro abhavissa puthujjano antakaro abhavissa, puthujjano hi\<*<4>*>/ Ãvuso a¤¤atra-vijjÃcaraïena caraïavipanno kho Ãvuso yathÃ- bhÆtaæ na jÃnÃti na passati, caraïasampanno yathÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. UpavÃno. 2 S. T., S. D. vijjÃcaraïo Ãvuso. 3 S. D., S. T. sa upadÃne va. 4 S. D. S., T. ti. >/ #<[page 164]># %<164 A§GUTTARA-NIKùYA.>% bhÆtaæ jÃnÃti passati, yathÃbhÆtaæ jÃnaæ passaæ anta- karo hotÅti. 176.1 1. Saddho bhikkhave bhikkhu evaæ sammà ÃyÃcamÃno ÃyÃceyya: tÃdiso homi yÃdisà SÃriputta-MoggallÃnà ti. Esà bhikkhave tulà etaæ pamÃïaæ mama sÃvakÃnaæ bhikkhÆnaæ yadidaæ SÃriputta-MoggallÃnà ti. 2. Saddhà bhikkhave bhikkhunÅ evaæ sammà ÃyÃca- mÃnà ÃyÃceyya: tÃdisà homi yÃdisà Khemà ca bhikkhunÅ Uppalavaïïà cÃti. Esà bhikkhave tulà etam pamÃïaæ mama sÃvikÃnaæ bhikkhunÅnaæ yadidaæ Khemà ca bhik- khunÅ Uppalavaïïà cÃti. 3. Saddho bhikkhave upÃsako evaæ sammà ÃyÃcamÃno ÃyÃceyya: tÃdiso homi yÃdiso Citto ca gahapati Hatthako ca ùÊavako ti. Esà bhikkhave tulà etaæ pamÃïaæ mama sÃvakÃnaæ upÃsakÃnaæ yadidaæ Citto ca gahapati Hat- thako ca ùÊavako ti. 4. Saddhà bhikkhave upÃsikà evaæ sammà ÃyÃcamÃnà ÃyÃceyya: tÃdisà homi yÃdisà Khujjuttarà ca upÃsikà VeÊu- kaïÂakiyà ca NandamÃtà ti. Esà tulà etaæ pamÃïaæ mama sÃvikÃnaæ upÃsikÃnaæ yadidam Khujjuttarà ca upÃsikà VeÊukaïÂakiyà ca NandamÃtà ti. 177. 1. Atha kho Ãyasmà RÃhulo yena Bhagavà ten' upasaÇ- kami, upasaÇkamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekaman- taæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho Ãyasmantaæ RÃhulaæ Bhagavà etad avoca : Yà ca RÃhula ajjhattikà paÂhavÅdhÃtu yà ca bÃhirà paÂhavÅdhÃtÆ paÂhavÅdhÃtur ev' esÃ. Taæ n' etaæ mama n' eso 'ham asmi na m' eso attÃti evam etaæ yathÃbhÆtaæ sammappa¤¤Ãya daÂÂhabbaæ, evam etaæ yathÃbhÆtaæ sammappa¤¤Ãya disvà paÂhavÅdhÃtuyà nibbindati pa¤¤Ãya cittaæ virÃjeti. 2. Yà ca RÃhula ajjhattikà ÃpodhÃtu yà ca bÃhirà Ãpo- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See AÇguttara II. 12. 2, p. 88. >/ #<[page 165]># %< SA¥CETANIKAVAGGA. 165>% dhÃtu ÃpodhÃtur ev' esÃ. Taæ . . . ÃpodhÃtuyà nibbin- dati pa¤¤Ãya cittaæ virÃjeti. 3. Yà ca RÃhula ajjhattikà tejodhÃtu yà ca bÃhirà tejo- dhÃtu tejodhÃtur ev' esÃ. Taæ . . . tejodhÃtuyà nibbindati pa¤¤Ãya cittaæ virÃjeti. 4. Yà ca RÃhula ajjhattikà vÃyodhÃta yà ca bÃhirà vÃyo- dhÃtu vÃyodhÃtur ev' esÃ. Taæ n' etaæ mama n' eso 'ham asmi na m' eso atta ti evam etaæ yathÃbhÆtaæ sammap- pa¤¤Ãya daÂÂhabbaæ, evam etaæ yathÃbhÆtaæ samap- pa¤¤Ãya disvà vÃyodhÃtuyà nibbindati pa¤¤Ãya cittaæ virÃjeti. 5. Yato kho RÃhula bhikkhu imÃsu catusu dhÃtÆsu n' ev' attÃnaæ\<*<1>*>/ nÃttani yaæ samanupassati, ayaæ vuccati RÃhula bhikkhu acchecchi taïhaæ vivattayi saæyojanaæ sammà mÃnÃbhisamayà antam akÃsi dukkhassÃti\<*<2>*>/. 178. 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattaro? Idha bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraæ santaæ cetovimut- tiæ upasampajja viharati. So sakkÃyanirodhaæ mana- sikaroti, tassa sakkÃyanirodhaæ manasikaroto sakkÃya- nirodhe cittaæ nappakkhandati nappasÅdati na santiÂÂhati na vimuccati, tassa kho etaæ\<*<3>*>/ bhikkhave bhikkhuno na sakkÃyanirodho pÃÂikaÇkho. SeyyathÃpi bhikkhave puriso lasagatena\<*<4>*>/ hatthena sÃkhaæ gaïheyya tassa so hattho sajjeyyÃpi gaïheyyÃpi bajjheyyÃpi, evam eva kho bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraæ santaæ cetovimuttiæ upasampajja viharati. So sakkÃyanirodhaæ manasikaroti, tassa sakkÃya- nirodhaæ manasikaroto sakkÃyanirodhe cittaæ nappak- khandati . . . na vimuccati, tassa kho etaæ bhikkhave bhikkhuno na sakkÃyanirodho pÃtikaÇkho. 2. Idha pana bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraæ santaæ cetovimuttiæ upasampajja viharati. So sakkÃyanirodhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. nevattà nattani yaæ. 2 See M. N. 2 p. 12. 3 B. K. evaæ. 4 B. K. lepagatena. >/ #<[page 166]># %<166 A§GUTTARA-NIKùYA.>% manasikaroti, tassa sakkÃyanirodhaæ manasikaroto sak- kÃyanirodhe cittaæ pakkhandati pasÅdati santiÂÂhati vimuccati, tassa kho etaæ\<*<1>*>/ bhikkhave bhikkhuno sakkÃya- nirodho pÃÂikaÇkho. SeyyathÃpi bhikkhave puriso sud- dhena hatthena sÃkhaæ gaïheyya tassa so hattho n' eva sajjeyya na gaïheyya na bajjheyya, evam eva kho bhik- khave bhikkhu a¤¤ataraæ santaæ cetovimuttiæ upasam- pajja viharati . . . {sakkÃyanirodho} pÃÂikaÇkho. 3. Idha pana bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraæ santaæ cetovimuttiæ upasampajja viharati. So avijjÃpabhedaæ manasikaroti, tassa avijjÃpabhedaæ manasikaroto avijjÃ- pabhede cittaæ nappakkhandati nappasÅdati na santiÂÂhati na vimuccati, tassa kho etaæ\<*<1>*>/ bhikkhave bhikkhuno na avijjÃpabhedo pÃtikaÇkho. SeyyathÃpi bhikkhave jambÃlÅ\<*<2>*>/ anekavassagaïikà tassà puriso yÃni c' eva ÃyamukhÃni tÃni pidaheyya yÃni ca apÃyamukhÃni tÃni vivareyya devo ca na sammÃdhÃraæ anupaveccheyya, evaæ hi tassà bhik- khave jambÃliyà na Ãlippabhedo\<*<3>*>/ pÃÂikaÇkho, evam eva kho bhikkhave bhikkhuno a¤¤ataraæ santaæ cetovimuttiæ upasampajja viharati. So avijjÃpabhedaæ manasikaroti, tassa avijjÃpabhedaæ manasikaroto avijjÃpabhede cittaæ nappakkhandati . . . tassa kho etaæ bhikkhave bhikkhuno na avijjÃpabhedo pÃÂikaÇkho. 4. Idha pana bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraæ santaæ cetovimuttiæ upasampajja viharati. So avijjÃpabhedaæ manasikaroti, tassa avijjÃpabhedaæ manasÅkaroto avij- jÃpabhede cittaæ pakkhandati pasÅdati santiÂÂhati vimuccati, tassa kho etaæ bhikkhave bhikkhuno avijjÃ- pabhedo pÃtikaÇkho. SeyyathÃpi bhikkhave jambÃlÅ anekavassagaïikà tassà puriso yÃni c' eva ÃyamukhÃni tani vivareyya yÃni apÃyamukhÃni tÃni pidaheyya devo ca sammÃdhÃraæ anupaveccheyya, evaæ hi tassà bhikkhave jambÃliyà Ãlippabhedo pÃÂikaÇkho, evam eva kho bhikkhave bhikkhuno a¤¤ataraæ santaæ cetovimuttiæ upasampajja viharati. So avijjÃpabhedaæ manasikaroti, tassa avij- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. evaæ. 2 B. K. jambÃli. 3 B. K., S. Tr. ÃÊippabhedo. >/ #<[page 167]># %< SA¥CETANIKAVAGGA. 167>% jÃpabhedaæ manasikaroto avijjÃpabhede cittaæ pakkhan- dati pasÅdati santiÂÂhati vimuccati, tassa kho etaæ bhik- khave bhikkhuno avijjÃpabhedo pÃÂikaÇkho. Ime kho\<*<1>*>/ bhikkhave cattÃro puggalà santo saævijjamÃnà lokasmin ti. 179. 1. Atha kho Ãyasma ùnando yen' Ãyasmà SÃriputto ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Ãyasmatà SÃriputtena saddhiæ sammodi . . . Ekamantaæ nisinno kho Ãyasmà ùnando Ãyasmantaæ SÃriputtaæ etad avoca : Ko nu kho Ãvuso SÃriputta hetu ko paccayo yenam idh' ekacce sattà diÂÂh' eva dhamme na parinibbÃyantÅti? Idh' Ãvuso ùnanda sattà imà hÃnabhÃgiyà sa¤¤Ã ti yathÃbhÆtaæ nappajÃnanti, imà ÂhitibhÃgiyà sa¤¤Ã ti yathÃ- bhÆtaæ nappajÃnanti, imà visesabhÃgiyà sa¤¤Ã ti yathÃ- bhÆtaæ nappajÃnanti, imà nibbedhabhÃgiyà sa¤¤Ã ti yathÃ- bhÆtaæ nappajÃnanti. Ayaæ kho Ãvuso ùnanda hetu ayaæ paccayo yenam idh' ekacce sattà diÂÂh' eva dhamme na parinibbÃyantÅti. 2. Ko pan' Ãvuso SÃriputta hetu ko paccayo yenam idh' ekacce sattà diÂÂh' eva dhamme parinibbÃyantÅti? Idh' Ãvuso ùnanda sattà imà hÃnabhÃgiyà sa¤¤Ã ti yathÃ- bhÆtaæ pajÃnanti, imà ÂhitibhÃgiyà sa¤¤Ã ti yathÃbhÆtaæ pajÃnanti, imà visesabhÃgiyà sa¤¤Ã ti yathÃbhÆtaæ pajÃnanti, imà nibbedhabhÃgiyà sa¤¤Ã ti yathÃbhÆtaæ pajÃnanti. Ayaæ kho Ãvuso ùnanda hetu ayaæ paccayo yenam idh' ekacce sattà diÂÂh' eva dhamme parinib- bÃyantÅti. 180. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà Bhoganagare viharati ùnanda-cetiye. Tatra kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhÆ Bhagavato paccas- sosuæ. Bhagavà etad avoca : CattÃro 'me bhikkhave mahÃpadese desessÃmi taæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S Tr. Ime hi kho. >/ #<[page 168]># %<168 A§GUTTARA-NIKùYA.>% suïÃtha sÃdhukaæ manasikarotha bhÃsissÃmÅti. Evaæ bhante ti kho te bhikkhÆ Bhagavato paccassosuæ. Bhagavà etad avoca : Katame ca bhikkhave cattÃro mahÃpadesÃ? 2. Idha bhikkhave bhikkhu evaæ vadeyya: sammukhà me taæ Ãvuso Bhagavato sutaæ sammukhà paÂiggahÅtaæ, ayaæ dhammo ayaæ vinayo idaæ satthu-sÃsanaï ti, tassa bhikkhave bhikkhuno bhÃsitaæ n' eva abhinanditabbaæ na paÂikkositabbam, anabhinanditvà appaÂikkositvà tÃni padavya¤janÃni sÃdhukaæ uggahetvà sutte otÃretabbÃni vinaye sandassetabbÃni: tÃni ce sutte otÃriyamÃnÃni vinaye sandassiyamÃnÃni na c' eva sutte otaranti na vinaye sandissanti niÂÂhaæ ettha gantabbaæ--addhà idam na c' eva tassa Bhagavato vacanaæ arahato sammÃsambud- dhassa, imassa ca bhikkhuno duggahÅtan ti iti h' etaæ bhikkhave cha¬¬eyyÃtha. 3. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaæ vadeyya: sam- mukhà me taæ Ãvuso Bhagavato sutaæ . . . satthusÃ- sanan ti, tassa bhikkhave bhikkhuno n' eva abhinanditabbaæ na paÂikkositabbaæ . . . tÃni ce sutte otÃriyamÃnÃnivinaye sandassiyamÃnÃni sutte c' eva otaranti vinaye ca sandissanti niÂÂhaæ ettha gantabbaæ--addhà idaæ tassa Bhagavato vacanaæ arahato sammÃsambuddhassa, imassa bhikkhuno suggahÅtan ti. Imaæ bhikkhave paÂhamaæ mahÃpadesaæ dhÃreyyÃtha. 4. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaæ vadeyya: amukas- miæ nÃma ÃvÃse saÇgho viharati sa-thero sa-pÃmokkho tassa me saÇghassa sammukhà sutaæ sammukhà paÂiggahÅtaæ, ayaæ dhammo ayaæ vinayo idaæ satthusÃsanan ti, tassa bhikkhave bhikkhuno bhÃsitaæ n' eva abhinanditabbaæ na paÂikkositabbaæ, anabhinanditvà appaÂikkositvà tÃni pa- davya¤janÃni sÃdhukaæ uggahetvà sutte otÃretabbÃni vinaye sandassetabbÃni: tani ce sutte otÃriyamÃnÃni vinaye sandassiyamÃnÃni na c' eva sutte otaranti na vinaye sandissanti niÂÂhaæ ettha gantabbaæ--addhà idaæ na c' eva tassa Bhagavato vacanaæ arahato sammÃsam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 M. P. S. IV. 7-11, p. 39. >/ #<[page 169]># %< SA¥CETANIKAVAGGA. 169>% buddhassa, tassa ca saÇghassa duggahÅtan ti iti h' etaæ bhikkhave cha¬¬eyyÃtha. 5. Idha bhikkhave bhikkhu vadeyya: amukasmiæ nÃma ÃvÃse saÇgho viharati sathero sapÃmokkho tassa me saÇ- ghassa sammukhà sutaæ sammukhà paÂiggahÅtaæ, ayaæ dhammo ayaæ vinayo idaæ satthusÃsan ti, tassa bhikkhave bhikkhuno bhÃsitaæ n' eva abhinanditabbaæ na paÂikkosita- bbaæ, anabhinanditvà appaÂikkositvà tÃni padavya¤janÃni sÃdhukaæ uggahetvà sutte otÃretabbÃni vinaye sandasse- tabbÃni: tÃni ce sutte otÃriyamÃnÃni vinaye sandassiya- mÃnÃni sutte c' eva otaranti vinaye ca sandissanti niÂÂham ettha gantabbaæ--addhà idaæ tassa Bhagavato vacanaæ arahato sammÃsambuddhassa, tassa ca saÇghassa sugga- hÅtan ti. Idaæ bhikkhave dutiyaæ mahÃpadesaæ dhÃrey- yÃtha. 6. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaæ vadeyya: amu- kasmiæ nÃma ÃvÃse sambahulà therà bhikkhÆ viharanti bahussutà ÃgatÃgamà dhammadharà vinayadharà mÃtikÃ- dharÃ, tesaæ me therÃnaæ sammukhà sutaæ sammukhà paÂiggahÅtaæ, ayaæ dhammo ayaæ vinayo idaæ satthu- sÃsanan ti, tassa bhikkhave bhikkhuno bhÃsitaæ n' eva abhinanditabbaæ na paÂikkositabbaæ, anabhinanditvà ap- paÂikkositvà tÃni padavya¤janÃni sÃdhukaæ uggahetvà sutte otÃretabbÃni vinaye sandassetabbÃni: tÃni ce sutte otÃriya- mÃnÃni vinaye sandassiyamÃnÃni na c' eva sutte otaranti na vinaye sandissanti niÂÂhaæ ettha gantabbam--addhà idaæ na c' eva tassa Bhagavato vacanaæ . . . tesa¤ ca therÃnaæ duggahÅtan ti iti h' etaæ bhikkhave cha¬¬ey- yÃtha. 7. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaæ vadeyya: amu- kasmiæ nÃma ÃvÃse . . . sandessetabbÃni: tÃni ce sutte otÃriyamÃnÃni vinaye sandassiyamÃnÃni sutte c' eva ota- ranti vinaye ca sandissanti niÂÂhaæ ettha gantabbaæ-- addhà idaæ tassa Bhagavato vacanaæ . . . tesa¤ ca therÃnaæ suggahÅtan ti. Idaæ bhikkhave tatiyaæ mahÃ- padesaæ dhÃreyyÃtha. 8. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaæ vadeyya: amukasmiæ nÃma ÃvÃse eko thero bhikkhu viharati \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 170]># %<170 A§GUTTARA-NIKùYA.>% bahussuto ÃgatÃgamo dhammadharo vinayadharo mÃtikÃ- dharo, tassa me therassa sammukhà sutam sammukhà paÂiggahÅtaæ, ayaæ dhammo ayaæ vinayo idaæ satthu- sÃsanan ti, tassa bhikkhave bhikkhuno bhÃsitaæ n' eva abhinanditabbaæ na paÂikkositabbaæ, anabhinanditvà ap- paÂikkositvà tÃni padavya¤janÃni sÃdhukaæ uggahetvà sutte otÃretabbÃni vinaye sandassetabbÃni: tÃni ce sutte otÃriya- mÃnÃni vinaye sandassiyamÃnÃni na c' eva sutte otaranti na vinaye sandissanti niÂÂham ettha gantabbaæ--addhà idaæ tassa Bhagavato vacanaæ . . . tassa ca therassa duggahÅtan ti, iti h' etaæ bhikkhave cha¬¬eyyÃtha. 9. Idha pana bhikkhave bhikkhu evaæ vadeyya: amu- kasmiæ nÃma ÃvÃse eko thero bhikkhu . . . sandassetabbÃni: tÃni ce sutte otÃriyamÃnÃni vinaye sandassiyamÃnÃni sutte c' eva otaranti vinaye ca sandissanti niÂÂhaæ ettha gantab- baæ--addhà idaæ tassa Bhagavato vacanaæ . . . tassa ca therassa suggahÅtan ti. Idaæ bhikkhave catutthaæ mahÃpadesaæ dhÃreyyÃtha. Ime kho bhikkhave cattÃro mahÃpadesà ti. [Sa¤cetaniya1]vaggo tatiyo. [Tass' uddÃnaæ:-- Cetanà vibhatti KoÂÂhika|| ùnanda-UpavÃna pa¤camaæ|| ùyÃcana RÃhula jambÃli|| nibbÃnaæ mahÃpadesena vaggeti.]\<*<1>*>/ 181.\<*<2>*>/ 1. Catuhi bhikkhave aÇgehi samannÃgato yodhajÅvo rÃjÃraho hoti rÃjabhoggo ra¤¤o aÇgan t' eva saÇkhaæ gacchati. Katamehi catuhi? Idha bhikkhave yodhajÅvo ÂhÃnakusalo ca hoti, dÆre-pÃtÅ ca, akkhaïavedhÅ ca, mahato kÃyassa padÃletÃ. Imehi kho bhikkhave catuhi aÇgehi samannÃgato yodhajÅvo rÃjÃraho hoti rÃjabhoggo ra¤¤o aÇgan t' eva saÇkhaæ gacchati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 From B. K. 2 See AÇguttara III. 131. >/ #<[page 171]># %< YODHAJýVAVAGGA. 171>% 2. Evam eva kho bhikkhave catuhi dammehi samannÃ- gato bhikkhu Ãhuneyyo hoti . . . pe . . . anuttaraæ pu¤¤akkhettaæ lokassa. Katamehi catuhi? Idha bhikkhave bhikkhu ÂhÃnakusalo ca hoti dÆre-pÃtÅ ca akkhaïavedhÅ ca mahato ca kÃyassa padÃletÃ. 3. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu ÂhÃnakusalo hoti? Idha bhikkhave bhikkhu sÅlavà hoti . . . pe . . . samÃ- dÃya sikkhati sikkhÃpadesu. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu ÂhÃnakusalo hoti. 4. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu dÆrepÃtÅ hoti? Idha bhikkhave bhikkhu yaæ ki¤ci rÆpaæ atÅtÃnÃgata- paccuppannaæ ajjhattaæ và bahiddhà và oÊÃrikaæ và sukhumaæ và hÅnaæ và païÅtaæ và yaæ dÆre santike và sabbaæ rÆpaæ n' etaæ mama n' eso 'ham asmi na m' eso attà ti, evam etaæ yathÃbhÆtaæ sammappa¤¤Ãya pas- sati. Yà kÃci vedanà . . . pe . . . yà kÃci sa¤¤Ã . . . pe . . . ye keci saÇkhÃrà . . . pe . . . yaæ ki¤ci vi¤¤Ãïaæ atÅtÃnÃgatapaccuppannaæ ajjhattaæ và bahiddhà va oÊÃri- kaæ và sukhumaæ và hÅnaæ và païÅtaæ và yaæ dÆre santike và sabbaæ vi¤¤Ãïaæ n' etaæ mama m' eso 'ham asmi na m' eso attà ti, evam etaæ yathÃbhÆtaæ sammap- pa¤¤Ãya passati. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu dÆrepÃtÅ hoti\<*<1>*>/. 5. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu akkhaïavedhÅ hoti? Idha bhikkhave bhikkhu idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti . . . pe . . . dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu akkhaïavedhÅ hoti. 6. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu mahato kÃyassa padÃ- letà hoti? Idhà bhikkhave bhikkhu mahantaæ avijjÃkhandhaæ padÃleti. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu mahato kÃyassa padÃletà hoti. Ime kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato bhikkhu Ãhuneyyo hoti . . . pe . . . anuttaraæ pu¤¤ak- khettam lokassÃti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See MahÃvagga I. vi. 42. >/ #<[page 172]># %<172 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 182. 1. Catunnaæ bhikkhave dhammÃnaæ n' atthi koci pÃÂi- bhogo samaïo và brÃhmaïo và devo và MÃro và Brahmà va koci và lokasmiæ. Katamesaæ catunnaæ? JarÃdhammaæ mà jÅrÅti n' atthi koci pÃÂibhogo samaïo . . . lokasmiæ. 2. VyÃdhidhammaæ mà vyÃdhiyÅti n' atthi koci pÃÂib- hogo samaïo . . . {lokasmiæ}. 3. Maraïadhammaæ mà miyyÅti n' atthi koci pÃÂibhogo samaïo . . . lokasmiæ. 4. YÃni kho pana tÃni pÃpakÃni kammÃni saÇkilesikÃni ponobhavikÃni sadarÃni\<*<1>*>/ dukkhavipÃkÃni Ãyatiæ jÃtijarÃ- maraïikÃni tesaæ vipÃko mà nibbattÅti n' atthi koci pÃÂi- bhogo samaïo và brÃhmaïo và devo và MÃro và Brahmà và koci và lokasmiæ. Imesaæ kho bhikkhave catunnaæ dhammÃnaæ n' atthi koci pÃÂibhogo . . . lokasmin ti. 183. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà RÃjagahe viharati VeÊuvane KalandakanivÃpe. Atha kho VassakÃro brÃhmaïo Magadha- mahÃmatto yena Bhagavà ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi . . . pe . . . Ekamantaæ nisinno kho VassakÃro brÃhmaïo MagadhamahÃmatto Bhagavantaæ etad avoca : Ahaæ hi bho Gotama evaæ-vÃdÅ evaæ-diÂÂhÅ: yo koci diÂÂhaæ bhÃsati evaæ me diÂÂhan ti n' atthi tato doso, yo koci sutaæ bhÃsati evaæ me sutan ti n' atthi tato doso, yo koci mutaæ bhÃsati evaæ me mutam ti n' atthi tato doso, yo koci vi¤¤Ãtaæ bhÃsati evaæ me vi¤¤Ãtan ti n' atthi tato doso ti. 2. NÃhaæ brÃhmaïa sabbaæ diÂÂhaæ bhÃsitabban ti vadÃmi, na panÃhaæ brÃhmaïa sabbaæ diÂÂhaæ na bhÃsi- tabban ti vadÃmi. NÃhaæ brÃhmaïa sabbaæ sutaæ bhÃsi- tabban ti vadÃmi, na panÃhaæ brÃhmaïa sabbaæ sutaæ na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. asundarÃni. >/ #<[page 173]># %< YODHAJýVAVAGGA. 173>% bhÃsitabban ti vadÃmi. NÃhaæ brÃhmaïa sabbaæ mutaæ bhÃsitabban ti vadÃmi, na panÃhaæ brÃhmaïa sabbaæ mutaæ na bhÃsitabban ti vadÃmi. NÃhaæ brÃhmaïa sabbaæ vi¤¤Ãtaæ bhÃsitabban ti vadÃmi na panÃhaæ brÃhmaïa sabbaæ vi¤¤Ãtaæ bhÃsitabban ti vadÃmi. 3. Yaæ hi brÃhmaïa diÂÂhaæ bhÃsato akusalà dhammà abhiva¬¬hanti kusalà dhammà parihÃyanti evarÆpaæ diÂÂhaæ na bhÃsitabban ti vadÃmi. Ya¤ ca khvassa brÃh- maïa diÂÂhaæ bhÃsato akusalà dhammà parihÃyanti kusalà dhammà abhiva¬¬hanti evarÆpaæ diÂÂhaæ bhÃsitabban ti vadÃmi. Yaæ hi brÃhmaïa sutaæ bhÃsato . . . vadÃmi. Yaæ hi brÃhmaïa mutaæ bhÃsitaæ . . . vadÃmi. Yaæ hi brÃhmaïa vi¤¤Ãtaæ bhÃsato akusalà dhammà abhiva¬¬hanti kusalà dhammà parihÃyanti evarÆpaæ vi¤¤Ãtaæ na bhÃsita- bban ti vadÃmi, ya¤ ca khvassa brÃhmaïa vi¤¤Ãtaæ bhÃsato akusalà dhammà parihÃyanti kusalà dhammà abhiva¬¬hanti evarÆpaæ vi¤¤Ãtaæ bhÃsitabban ti vadÃmi. Atha kho VassakÃro brÃhmaïo MagadhamahÃmatto Bhagavato bhÃsitaæ abhinanditvà anumoditvà uÂÂhÃy' Ãsanà pakkÃmÅti. 184. 1. Atha kho JÃïussonÅ\<*<1>*>/ brÃhmaïo yena Bhagavà ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi . . . pe . . . Ekamantaæ nisinno kho JÃïussonÅ brÃhmaïo Bhagavantaæ etad avoca : Ahaæ hi bho Gotama evaæ-vÃdÅ evaæ-diÂÂhÅ: n' atthi yo so\<*<2>*>/ maraïadhammo samÃno na bhÃyati na santÃsaæ Ãpajjati maraïassÃti. Atthi brÃhmaïa maraïadhammo samÃno bhÃyati santÃ- saæ Ãpajjati maraïassa. Atthi pana brÃhmaïa maraïa- dhammo samÃno na bhÃyati na santÃsaæ Ãpajjati mara- ïassa. 2. Katamo ca brÃhmaïa maraïadhammo samÃno bhÃyati santÃsaæ Ãpajjati maraïassa? Idha brÃhmaïa ekacco kÃmesu avÅtarÃgo hoti avigata- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. JÃnusoïi. 2 B. K. omits so. >/ #<[page 174]># %<174 A§GUTTARA-NIKùYA.>% chando avigatapemo avigatapipÃso avigatapariÊÃho avigata- taïho, tam enaæ a¤¤ataro gÃÊho rogÃtaÇko phusati\<*<1>*>/. Tass' a¤¤atarena gÃÊhena rogÃtaÇkena phuÂÂhassa evaæ hoti: piyà vata maæ kÃmà jahissanti piye vÃhaæ\<*<2>*>/ kÃme jahissÃmÅti. So socati kilamati paridevati uratthalaæ\<*<3>*>/ kandati sammohaæ Ãpajjati. Ayam pi kho brÃhmaïa maraïadhammo samÃno bhÃyati santÃsaæ Ãpajjati mara- ïassa. 3. Puna ca paraæ brÃhmaïa idh' ekacco kÃye avÅtarÃgo hoti . . . tam enaæ a¤¤ataro gÃÊho rogÃtaÇko phusati. Tass' a¤¤atarena gÃÊhena rogÃtaÇkena phuÂÂhassa evaæ hoti: piyo vata maæ kÃyo jahissati piyaæ vÃhaæ kÃyaæ jahissÃmÅti. So socati . . . sammohaæ Ãpajjati. Ayam pi brÃhmaïa maraïadhammo . . . maraïassa. 4. Puna ca paraæ brÃhmaïa idh' ekacco akatakalyÃïo hoti akatakusalo akatabhÅruttÃïo katapÃpo kataluddo kata- kibbiso, tam enam a¤¤ataro gÃÊho rogÃtaÇko phusati. Tass' a¤¤atarena gÃÊhena rogÃtaÇkena phuÂÂhassa evaæ hoti: akataæ vata me kalyÃïaæ akataæ kusalaæ akataæ bhÅrut- tÃïaæ, kataæ pÃpaæ kataæ luddaæ kataæ kibbisaæ. YÃvatà bho akatakalyÃïÃnaæ akatakusalÃnaæ akatabhÅrut- tÃïÃnaæ katapÃpÃnaæ kataluddÃnaæ katakibbisÃnaæ gati taæ gatiæ pecca gacchÃmÅti. So socati kilamati paridevati uratthalaæ kandati sammohaæ Ãpajjati. Ayam pi kho brÃhmaïa maraïadhammo samÃno bhÃyati santÃsaæ Ãpajjati maraïassa. 5. Puna ca paraæ brÃhmaïa idh' ekacco kaÇkhÅ hoti vicikicchÅ aniÂÂhaÇgato saddhamme, tam enam a¤¤ataro gÃÊho rogÃtaÇko phusati. Tass' a¤¤atarena gÃÊhena rogÃ- taÇkena phuÂÂhassa evaæ hoti: kaÇkhÅ vat' amhi vicikicchÅ aniÂÂhaÇgato saddhamme ti. So socati kilamati paridevati uratthalaæ kandati sammohaæ Ãpajjati. Ayam pi kho brÃhmaïa maraïadhammo samÃno bhÃyati santÃsaæ Ãpajjati maraïassa. Ime kho brÃhmaïa cattÃro maraïa- dhammà samÃnà bhÃyanti santÃsaæ Ãpajjanti maraïassa. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. phussati. 2 B. K. cÃhaæ. 3 B. K., S. Tr. urattÃÊiæ. >/ #<[page 175]># %< YODHAJýVAVAGGA. 175>% 6. KÃtamo ca brÃhmaïa maraïadhammo samÃno na bhÃyati na santÃsaæ Ãpajjati maraïassa? Idha brÃhmaïa ekacco kÃmesu vÅtarÃgo hoti vigatachando vigatapemo . . . tam enaæ a¤¤ataro gÃÊho rogÃtaÇko phusati. Tass' a¤¤atarena gÃÊhena rogÃtaÇkena phuÂÂhassa evaæ hoti: piyà vata maæ kÃmà jahissanti piye vÃhaæ\<*<1>*>/ kÃme jahissÃmÅti. So na socati na kÅlamati na paridevati na uratthalaæ kandati na sammohaæ Ãpajjati. Ayam pi kho brÃhmaïa maraïadhammo samÃno na bhÃyati na san- tÃsaæ Ãpajjati maraïassa. 7. Puna ca paraæ brÃhmaïa idh' ekacco kÃye vÅtarÃgo hoti vigatachando . . . tam enaæ a¤¤ataro gÃÊho rogÃ- taÇko phusati. Tass' a¤¤atarena gÃÊhena rogÃtaÇkena phuÂÂhassa evaæ hoti: piyo vata maæ kÃyo jahissati piyaæ vÃhaæ\<*<1>*>/ kÃyaæ jahissÃmÅti. So na socati na kilamati na paridevati na uratthalaæ kandati na sammohaæ Ãpajjati. Ayam pi kho brÃhmaïa maraïadhammo samÃno na bhÃyati na santÃsaæ Ãpajjati maraïassa. 8. Puna ca paraæ brÃhmaïa idh' ekacco akatapÃpo hoti akataluddo akatakibbiso katakalyÃïo hoti katakusalo kata- bhÅruttÃïo, tam enaæ a¤¤ataro gÃÊho rogÃtaÇko phusati. Tass' a¤¤atarena gÃÊhena rogÃtaÇkena phuÂÂhassa evaæ hoti: akataæ vata me pÃpaæ akataæ luddaæ akataæ kib- bisaæ, kataæ kalyÃïaæ kataæ kusalaæ katam bhÅruttÃïaæ. YÃvatà bho akatapÃpÃïaæ akataluddÃnaæ akatakibbisÃnaæ katakalyÃïÃnaæ katakusalÃnaæ katabhÅruttÃïÃnaæ gati taæ gatim pecca gacchÃmÅti. So na socati na kilamati na paridevati na uratthalaæ kandati na sammohaæ Ãpajjati. Ayam pi kho brÃhmaïa maraïadhammo samÃno na bhÃyati na santÃsaæ Ãpajjanti maraïassati. 9. Puna ca paraæ brÃhmaïa idh' ekacco akaÇkhÅ hoti avecikicchÅ niÂÂhaÇgato\<*<2>*>/ saddhamme, tam enaæ a¤¤ataro gÃÊho rogÃtaÇko phusati. Tass' a¤¤atarena gÃÊhena rogÃ- taÇkena phuÂÂhassa evaæ hoti: akaÇkhÅ vat' amhi aveci- kicchÅ niÂÂhaÇgato saddhamme ti. So na socati na kilamati na paridevati na uratthalaæ kandati na sammohaæ Ãpajjati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. B., S. Tr. cÃhaæ. 2 S. T., S. Tr. aniÂÂhÃgato. >/ #<[page 176]># %<176 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Ayam pi kho brÃhmaïa maraïadhammo samÃno na bhÃyati na santÃsaæ Ãpajjati maraïassa. Ime kho brÃhmaïa cattÃro maraïadhammà samÃnà na bhÃyanti na santÃsaæ Ãpajjati maraïassÃti. Abhikkantaæ bho Gotama . . . UpÃsakaæ maæ bhavaæ Gotamo dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaægatan ti. 185. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà RÃjagahe viharati GijjhakÆÂe pabbate. Tena kho pana samayena sambahulà abhi¤¤Ãtà abhi¤¤Ãtà paribbÃjakà SappiniyÃ\<*<1>*>/ tÅre paribbÃjakÃrÃme paÂivasanti, seyyathÅdaæ AnnabhÃro Varadharo SakuludÃyi ca paribbÃjako a¤¤e ca abhi¤¤Ãtà abhi¤¤Ãtà paribbÃjakÃ. Atha kho Bhagavà sÃyaïhasamayam paÂisallÃnà vuÂÂhito yena Sappiniyà tÅre paribbÃjakÃrÃmo ten' upasaÇkami. Tena kho pana samayena tesaæ a¤¤atitthiyÃnaæ paribbÃ- jakÃnaæ sannisinnÃnaæ sannipatitÃnaæ ayam antarà kathà udapÃdi: iti pi brÃhmaïasaccÃni iti pi brÃhmaïasaccÃnÅti. 2. Atha kho Bhagavà yena te paribbÃjakà ten' upasaÇ- kami, upasaÇkamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Nisajja kho Bhagavà te paribbÃjake etad avoca : KÃyà nu 'ttha paribbÃjakà etarahi kathÃya sannisinnà sannipatità kà ca pana vo antarà kathà vippakatà ti? Idha bho Gotama amhÃkaæ sannisinnÃnaæ sannipati- tÃnaæ ayam antarà kathà upapÃdi: iti pi brÃhmaïasaccÃni iti pi brÃhmaïasaccÃnÅti. 3. CattÃr' imÃni paribbÃjakà brÃhmaïasaccÃni mayà sayaæ abhi¤¤Ãya sacchikatvà paveditÃni. KatamÃni cattÃri? Idha paribbÃjakà brÃhmaïo evam Ãha: sabbe pÃïà avajjhà ti, iti vadaæ brÃhmaïo saccaæ Ãha no musÃ. So tena na samaïo ti ma¤¤ati na brÃhmaïo ti ma¤¤ati na sey- yo 'ham asmÅti ma¤¤ati na sadiso 'ham asmÅti ma¤¤ati na hÅno 'ham asmÅti ma¤¤ati. Api ca yad eva tattha saccaæ tad abhi¤¤Ãya pÃïÃnaæ yeva\<*<2>*>/ anuddayÃya\<*<3>*>/ anukampÃya paÂipanno hoti. 4. Puna ca paraæ paribbÃjakà brÃhmaïo evam Ãha: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. SippiniyÃ. 2 B. K. omits yeva. 3 B. K., S. Tr., S. D. anudayÃya. >/ #<[page 177]># %< YODHAJýVAGGA. 177>% sabbe kÃmà aniccà dukkhà vipariïÃmadhammà ti, iti vadaæ brÃhmaïo saccaæ Ãha no musÃ. So tena na samaïo ti . . . ma¤¤ati. Api ca yad eva tattha saccaæ tad abhi¤¤Ãya kÃmÃnaæ yeva nibbidÃya virÃgÃya nirodhÃya paÂipanno hoti. 5. Puna ca paraæ paribbÃjakà brÃhmaïo evam Ãha: sabbe bhavà aniccà dukkhà vipariïÃmadhammà ti, iti vadaæ brÃhmaïo saccaæ Ãha no musÃ. So tena na samaïo ti . . . ma¤¤ati. Api ca yad eva tattha saccaæ tad abhi¤¤Ãya bha- vÃnaæ yeva nibbidÃya virÃgÃya nirodhÃya paÂipanno hoti. 6. Puna ca paraæ paribbÃjakà brÃhmaïo evam Ãha: nÃ- haæ kvaci kassaci ki¤canaæ tasmiæ na ca mama kvaci katthaci ki¤canaæ n' atthÅti, iti vadaæ brÃhmaïo saccaæ Ãha no musÃ. So tena na samaïo ti ma¤¤ati na brÃh- maïo ti ma¤¤ati na seyyo 'haæ asmÅti ma¤¤ati na sadiso 'ham asmÅti ma¤¤ati na hÅno 'ham asmÅti ma¤¤ati. Api ca yad eva tattha saccaæ tad abhi¤¤Ãya Ãki¤ca¤¤aæ yeva paÂipadaæ paÂipanno hoti: ImÃni kho paribbÃjakà cattÃri brÃhmaïasaccÃni mayà sayaæ abhi¤¤Ãya sacchikatvà paveditÃnÅti. 186. 1. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yena Bhagavà ten' upa- saÇkami, upasaÇkamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà eka- mantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantaæ etad avoca : Kena nu kho bhante loko niyyati, kena loko parikissati,\<*<1>*>/ kassa ca uppannassa vasaæ gacchati\<*<2>*>/? SÃdhu sÃdhu bhikkhu. Bhaddako kho te bhikkhu ummaggo\<*<3>*>/ bhaddakaæ paÂibhÃnaæ kalyÃïÅ paripucchÃ, evaæ hi tvaæ bhikkhu pucchasi: kena nu kho bhante loko niyyati, kena loko parikissati, kassa ca uppannassa vasaæ gacchatÅti? Evaæ bhante. Cittena kho bhikkhu loko niyyati cittena parikissati cit- tassa uppannassa vasaæ gacchatÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. parikassati; S. Tr. paÂikissati. 2 See Saæyutta I. vii. 2, p. 39. 3 S. Tr., B. K. ummaïgo. >/ #<[page 178]># %<178 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 2. SÃdhu bhante ti kho so bhikkhu Bhagavato bhÃsitaæ abhinanditvà anumoditvà Bhagavantaæ uttariæ pa¤haæ apucchi: bahussuto dhammadharo bahussuto dhammadharo ti bhante vuccati, kittÃvatà nu kho bhante bahussuto dham- madharo hotÅti? SÃdhu sÃdhu bhikkhu. Bhaddako kho te bhikkhu uæ- maggo bhaddakaæ paÂibhÃnaæ kalyÃïÅ paripucchÃ, evaæ hi tvaæ bhikkhu pucchasi: bahussuto . . . dhamma- dharo ti bhante vuccati, kittÃvatà nu kho bhante bahussuto {dhammadharo} hotÅti. Evaæ bhante. Bahu kho bhikkhu mayà dhammà desitÃ--suttaæ geyyaæ veyyÃkaraïaæ gÃthà udÃnaæ itivuttakaæ jÃtakaæ abbhu- tadhammaæ vedallaæ. CatuppÃdÃya ce\<*<2>*>/ pi bhikkhu gÃthÃya atthaæ a¤¤Ãya dhammaæ a¤¤Ãya dhammÃnudhamma- paÂipanno hoti bahussuto dhammadharo ti alaæ vacanÃyÃti. 3. SÃdhu bhante ti kho so bhikkhu Bhagavato bhÃsitaæ . . . uttariæ pa¤haæ apucchi: sutavà nibbedhikapa¤¤o sutavà nibbedhikapa¤¤o ti bhante vuccati, kittÃvatà nu kho bhante sutavà nibbedhikapa¤¤o hotÅti? SÃdhu sÃdhu bhikkhu. Bhaddako kho te bhikkhu um- maggo\<*<2>*>/ . . . kalyÃnÅ paripucchÃ, evaæ hi tvaæ bhik- khu pucchasi: sutavà nibbedhikapa¤¤o sutavà nibbedhika- pa¤¤o ti bhante vuccati, kittÃvatà nu kho bhante sutavà nibbedhikapa¤¤o hotÅti? Evaæ bhante. Idha bhikkhu bhikkhuno idaæ dukkhan ti sutaæ hoti pa¤¤Ãya c' assa atthaæ ativijjha passati,\<*<3>*>/ ayaæ dukkhasa- mudayo ti sutaæ hoti pa¤¤Ãya c' assa atthaæ ativijjha passati, ayaæ dukkhanirodho ti . . . passati, ayaæ dukkha- nirodhagÃminÅ paÂipadà ti . . . passati. Evaæ kho bhik- khu sutavà nibbedhikapa¤¤o hotÅti. 4. SÃdhu bhante ti kho so bhikkhu Bhagavato bhÃsitaæ . . . uttariæ pa¤haæ apucchi: paï¬ito mahÃpa¤¤o paï- ¬ito mahÃpa¤¤o ti bhante vuccati, kittÃvatà nu kho bhante paï¬ito mahÃpa¤¤o hotÅti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. omits ce. 2 S. Tr., B. K. ummaÇgo 3 B. K. vipassati. >/ #<[page 179]># %< YODHAJýVAVAGGA. 179>% SÃdhu sÃdhu bhikkhu. Bhaddako kho te bhikkhu um- maggo\<*<1>*>/ bhaddakaæ . . . kalyÃnÅ paripucchÃ, evaæ hi tvaæ bhikkhu pucchasi: paï¬ito mahÃpa¤¤o paï¬ito ma- hÃpa¤¤o ti bhante vuccati, kittÃvatà nu kho bhante paï¬ito mahÃpa¤¤o hotÅti? Evaæ bhante. Idha bhikkhu paï¬ito mahÃpa¤¤o n' ev' attavyÃbÃdhÃya ceteti na paravyÃbÃdhÃya ceteti na ubhayavyÃbÃdhÃya ceteti, attahitaæ parahitaæ ubhayahitaæ sabbalokahitam eva cintamÃno cinteti.\<*<2>*>/ Evaæ kho bhikkhu paï¬ito mahÃ- pa¤¤o hotÅti. 187. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà RÃjagahe viharati VeÊuvane KalandakanivÃpe. Atha kho VassakÃro brÃhmaïo Maga- dhamahÃmatto yena Bhagavà ten' upasaÇkami, upasaÇ- kamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi . . . Ekamantaæ nisinno kho VassakÃro brÃhmaïo MagadhamahÃmatto Bhagavantaæ etad avoca : JÃneyya nu kho bho Gotama asappuriso asappurisaæ-- asappuriso ayaæ bhavan ti? AÂÂhÃnaæ kho etaæ brÃhmaïa anavakÃso yaæ asap- puriso asappurisaæ jÃneyya--asappuriso ayaæ bhavan ti. 2. JÃneyya pana bho Gotama asappuriso sappurisaæ-- sappuriso ayaæ bhavan ti. Etam pi kho brÃhmaïa aÂÂhÃnaæ anavakÃso yaæ asappuriso sappurisaæ jÃneyya--sappuriso ayaæ bha- van ti. 3. JÃneyya nu kho bho Gotama sappuriso sappurisaæ-- sappuriso ayaæ bhavan ti. ThÃnaæ kho etaæ brÃhmaïa vijjati yaæ sappuriso sap- purisaæ jÃneyya--sappuriso ayaæ bhavan ti. 4. JÃneyya pana bho Gotama sappuriso asappurisaæ-- asappuriso ayaæ bhavan ti? Etam pi kho brÃhmaïa ÂhÃnaæ vijjati yaæ sappuriso asappurisaæ jÃneyya--asappuriso ayaæ bhavan ti. 5. Acchariyaæ bho Gotama abbhutaæ bho Gotama yÃva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K., S. Tr. ummaÇgo. 2 B. K. cintesi. >/ #<[page 180]># %<180 A§GUTTARA-NIKùYA.>% subhÃsitaæ c' idaæ bhotÃ\<*<1>*>/ Gotamena: AÂÂhÃnaæ kho etaæ brÃhmaïa anavakÃso yaæ asappuriso asappurisaæ jÃneyya--asappuriso ayaæ bhavan ti. Etam pi kho {brÃhmaïa} aÂÂhÃnaæ anavakÃso yaæ asappuriso sap- purisaæ jÃneyya--sappuriso ayaæ bhavan ti èhÃnaæ kho [pan' ] etaæ brÃhmaïa vijjati yaæ sappuriso sappurisaæ jÃneyya--sappuriso ayaæ bhavan ti. Etam pi kho brÃh- maïa ÂhÃnaæ vijjati yaæ sappuriso asappurisaæ jÃneyya --asappuriso ayaæ bhavan ti. 6. Ekam idaæ bho Gotama samayaæ Todeyyassa brÃh- maïassa parisatÅ parÆpÃrambhaæ vattenti\<*<2>*>/: bÃlo ayaæ rÃjà EÊeyyo yo samaïe\<*<3>*>/ RÃmaputte abhippasanno samaïe ca pana RÃmaputte evarÆpaæ paramanipaccÃ- kÃraæ karoti yadidaæ abhivÃdanaæ paccuÂÂhÃnaæ a¤jali- kammaæ sÃmÅcikamman ti. Ime pi ra¤¤o EÊeyyassa parihÃrakà bÃlÃ, Yamako Moggallo\<*<4>*>/ Uggo NÃvindaki\<*<5>*>/ Gandhabbo Aggivesso, ye samaïe RÃmaputte abhippa- sannà samaïe ca pana RÃmaputte evarÆpaæ paramani- paccÃkÃraæ karonti yadidaæ abhivÃdanaæ paccuÂÂhÃnaæ a¤jalikammaæ sÃmÅcikamman ti. Tyassudaæ\<*<6>*>/ Todeyyo brÃhmaïo iminà nayena neti. Taæ kiæ ma¤¤anti bhonto--paï¬ito rÃjà EÊeyyo karaïÅyÃ- dhikaraïÅyesu vacanÅyÃdhivacanÅyesu alamatthadasata- rehi alamatthadasataro ti? Evaæ bho paï¬ito rÃjà EÊeyyo karaïÅyÃdhikaraïÅyesu vacanÅyÃdhivacanÅyesu alamatthadasatarehi alamatthada- sataro ti. Yasmà kho bho samaïo RÃmaputto ra¤¤o EÊey- yena paï¬itena paï¬itaro karanÅyÃdhikaranÅyesu vacanÅyÃ- dhivacanÅyesu alamatthadasatarena alamatthadasataro tasmà rÃjà EÊeyyo samaïe RÃmaputte abhippasanno samaïe ca pana RÃmaputte ca evarÆpaæ paramanipac- cÃkÃraæ karoti yadidaæ abhivÃdanaæ paccuÂÂhÃnaæ a¤jalikammaæ sÃmÅcikammaæ. Taæ kiæ ma¤¤anti bhonto --paï¬ità ra¤¤o EÊeyyassa parihÃrakÃ, Yamako Moggallo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. bhÃtÃ. 2 SS. parisatiæ . . .; S. Tr., B. K. vattenti vattanti. 3 B. K. Eleyyo samaïe. 4 B. K. puggalo. 5 S. Tr. NÃvinÃkÅ. 6 SS. TyÃssudaæ. >/ #<[page 181]># %< YODHAJýVAVAGGA. 181>% Uggo NÃvindaki Gandhabbo Aggivesso, karaïÅyÃdhikaraïi- yesu vacanÅyÃdhivacanÅyesu alamatthadasatarehi alamat- thadasatarà ti? Evaæ bho paï¬ità ra¤¤o Eleyyassa parihÃrakÃ, Yamako Moggallo Uggo NÃvindaki Gandhabbo Aggivesso, karanÅyÃ- dhikaraïÅyesu vacanÅyÃdhivacanÅyesu alamatthadasaterehi alamatthadasatarÃti. Yasmà kho bho samaïo RÃmaputto ra¤¤o EÊeyyassa parihÃrakehi paï¬itehi paï¬itaro karaïÅ- yÃdhikaraïÅyesu vacanÅyÃdhikaraïÅyesu alamatthadasata- rehi alamatthadasataro tasmà ra¤¤o EÊeyyassa parihÃrakà samaïe RÃmaputte abhippasannà samaïe ca pana RÃma- putte evarÆpaæ paramanipaccÃkÃraæ karonti yadidaæ abhi- vÃdanaæ paccuÂÂhÃnaæ a¤jalikammaæ sÃmÅcikamman ti. 7. Acchariyaæ bho Gotama . . . yÃva subhÃsitaæ c' idaæ bhota Gotamena: AÂÂhÃnaæ kho etaæ brÃhmaïa ana- vakÃso yaæ asappuriso asappurisaæ jÃneyya--asappuriso ayaæ bhavan ti. Etam pi kho brÃhmaïa aÂÂhÃnaæ anava- kÃso yaæ asappuriso sappurisaæ jÃneyya--sappuriso ayam bhavan ti. èhÃnaæ kho pan' etaæ brÃhmaïa vijjati yaæ sappuriso sappurisaæ jÃneyya--sappuriso ayaæ bhavan ti. Etam pi kho brÃhmaïo ÂhÃnaæ vijjati yaæ sappuriso asap- purisaæ jÃneyya--asappuriso ayaæ bhavan ti. Handa ca dÃni mayaæ bho Gotama gacchÃma bahukiccà mayaæ bahukaraïÅyÃti. Yassa dÃni tvaæ brÃhmaïa kÃlaæ ma¤¤asÅti. Atha kho VassakÃro brÃhmaïo Maga- dhamahÃmatto Bhagavato bhÃsitaæ abhinanditvà anu- moditvà utthÃyÃsanà pakkÃmÅti. 188. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà RÃjagahe viharati Gijjha- kÆÂe pabbate. Atha kho Upako Maï¬ikÃputto yena Bhagavà ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Upako Maï¬i- kÃputto Bhagavantaæ etad avoca : Ahaæ hi bhante evaæ-vÃdÅ evaæ-diÂÂhÅ: yo koci parÆpÃ- rambhaæ vatteti parÆpÃrambhaæ vattento sabbaso na uppÃdeti anuppÃdento gÃrayho hoti upavajjo ti. ParÆpÃrambhaæ ce Upaka vattento na uppÃdeti anuppÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 182]># %<182 A§GUTTARA-NIKùYA.>% dento gÃrayho hoti upavajjo.\<*<1>*>/ Tvaæ kho pi Upaka parÆpÃ- rambhaæ vattesi parÆpÃrambhaæ vattento na uppÃdesi anuppÃdento gÃrayho hosi upavajjo ti. 2. SeyyathÃpi bhante ummujjamÃnakaæ yeva mahatà pÃsena bandheyya, evam eva kho ahaæ bhante ummujja- mÃnako yeva Bhagavatà mahatà vÃdapÃsena baddho\<*<2>*>/ ti. Idaæ akusalan ti kho Upaka mayà pa¤¤attaæ tattha aparimÃïà padà aparimÃïà vya¤janà aparimÃïà TathÃga- tassa dhammadesanÃ: iti p' idaæ\<*<3>*>/ akusalaæ, taæ kho pan' idaæ akusalaæ pahÃtabban ti kho Upaka mayà pa¤¤at- taæ tattha aparimÃïà padà aparimÃïà vya¤janà apari- mÃïà TathÃgatassa dhammadesanÃ, iti p' idaæ\<*<3>*>/ akusalaæ pahÃtabban ti. Idaæ kusalan ti kho Upako mayà pa¤¤at- taæ . . . dhammadesanÃ: iti p' idaæ\<*<3>*>/ kusalaæ taæ kho pan' idaæ kusalaæ bhÃvetabban ti kho pan' Upaka mayà pa¤¤attaæ tattha . . . dhammadesanÃ--iti p' idaæ\<*<3>*>/ kusalaæ bhÃvetabban ti. 3. Atha kho Upako Maï¬ikÃputto Bhagavato bhÃsitaæ abhinanditvà anumoditvà uÂÂhÃyÃsanà Bhagavantaæ abhi- vÃdetvà padakkhiïaæ katvà yena RÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehiputto ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà yÃvatako ahosi Bhagavatà saddhiæ kathÃsallÃpo taæ sabbaæ ra¤¤o MÃgadhassa AjÃtasattussa Vedehiputtassa Ãrocesi. Evaæ vutte rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehiputto kupito anattamano Upakaæ Maï¬ikÃputtaæ etad avoca : YÃva dhaæsÅ vÃyaæ loïakÃrakadÃrako\<*<4>*>/ yÃva mukharo\<*<5>*>/ yÃva pagabbho yatra hi nÃma taæ Bhagavantaæ arahataæ sammÃsambuddhaæ ÃsÃdetabbaæ\<*<6>*>/ ma¤¤issati, apehi tvaæ Upaka vinassa mà tvaæ addasan ti. 189. 1. CattÃro 'me bhikkhave sacchikaraïÅyà dhammÃ. Ka- tame cattÃro? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. omits these ten words and reads __ Taæ khosi Up- p- vattento na upapÃdeti anupapÃdento gÃrayho hoti upavajjo ti. For si in SS. we ought perhaps to read pi. 2 B. K. S. D. bandho ti. 3 B. K. taæ. 4 B. K. YÃva dhaæsÅ vatÃyaæ loïakÃrak-. 5 S. Tr. mukhora. 6 B. K., S. T. asÃdetabbaæ. >/ #<[page 183]># %< YODHAJýVAVAGGA. 183>% Atthi bhikkhave dhammà kÃyena sacchikaraïÅyÃ, atthi bhikkhave dhammà satiyà sacchikaraïÅyÃ, atthi bhikkhave dhammà cakkhunà sacchikaraïÅyÃ, atthi bhikkhave dhammà pa¤¤Ãya sacchikaraïÅyÃ. 2. Katame ca bhikkhave dhammà kÃyena sacchikaraïÅyÃ? AÂÂha vimokhà bhikkhave kÃyena sacchikaraïÅyÃ. 3. Katame ca bhikkhave dhammà satiyà sacchikaraïÅyÃ? PubbenivÃso bhikkhave satiyà sacchikaraïÅyo. 4. Katame ca bhikkhave dhammà cakkhunà sacchikara- ïÅyÃ? SattÃnaæ cutuppÃto bhikkhave cakkhunà sacchikaraïÅyo. 5. Katame ca bhikkhave dhammà pa¤¤Ãya sacchikara- nÅyÃ? ùsavÃnaæ khayo bhikkhave pa¤¤Ãya sacchikaraïÅyo. Ime kho bhikkhave cattÃro sacchikaraïÅyà dhammà ti. 190. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Pub- bÃrÃme MigÃramÃtupÃsÃde. Tena kho pana samayena Bhagavà tadahuposathe bhikkhusaÇghaparivuto nisinno hoti. Atha kho Bhagavà tuïhÅbhÆtaæ tuïhÅbhÆtaæ bhik- khusaÇghaæ anuviloketvà bhikkhÆ Ãmantesi: ApalÃpÃ' yaæ bhikkhave parisà nippalÃpÃ\<*<1>*>/ 'yaæ bhikkhave parisà suddhà sÃre patiÂÂhitÃ. TathÃrÆpo ayaæ bhikkhave bhikkhusaÇgho tathÃrÆpà 'yaæ bhikkhave parisà yathÃ- rÆpà parisà dullabhà dassanÃya pi lokasmiæ. TathÃrÆpo ayaæ bhikkhave bhikkhusaÇgho tathÃrÆpà 'yaæ bhikkhave parisà yathÃrÆpà parisà Ãhuneyyo pahuneyyo dakkhiïeyyo a¤jalikaraïÅyo anuttaraæ pu¤¤akkhettaæ lokassa. TathÃ- rÆpo ayaæ bhikkhave bhikkhusaÇgho tathÃrÆpa 'yaæ bhikk- have parisà yathÃrÆpÃya parisÃya appam pi dinnaæ bahuæ hoti bahuæ dinnaæ bahutaraæ. TathÃrÆpo ayaæ bhikkhave bhikkhusaÇgho tathÃrÆpà 'yaæ bhikkhave pa- risà yathÃrÆpaæ parisaæ alaæ yojanagaïanÃni pi dassa- nÃya gantuæ api puÂaæsenÃpi.\<*<2>*>/ TathÃrÆpo ayaæ bhikk- have bhikkhusaÇgho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. apalÃsà . . . nippalÃsÃ. 2 B. K. puÂosenÃpi. See Sum. p. 288. >/ #<[page 184]># %<184 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 2. Santi bhikkhave bhikkhÆ imasmiæ bhikkhusaÇghe de- vappattà viharanti, santi bhikkhave bhikkhÆ imasmim bhik- khusaÇghe brahmappattà viharanti, santi . . . Ãnejjappattà viharanti, santi . . . ariyappattà viharanti. 3. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu devappatto hoti? Idha bhikkhave bhikkhu vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati . . . pe . . . duti- yajjhÃnaæ . . . pe . . . tatiyajjhÃnaæ . . . pe . . . catut- thajjhÃnaæ upasampajja viharati. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu devappatto hoti. 4. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu brahmappatto hoti? Idha bhikkhave bhikkhu mettÃsahagatena cetasà . . . pe . . . {pharitvÃ} viharati, karuïà . . . mudità . . . upekhÃsa- hagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati, tathà duti- yaæ tathà tatiyaæ tathà catutthiæ, iti uddham adho tiri- yaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ, upe- khÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà viharati. Evaæ kho bhik- khave bhikkhu brahmappatto hoti. 5. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu Ãnejjappatto hoti? Idha bhikkhave bhikkhu sabbaso rÆpasa¤¤Ãnaæ sama- tikkamma paÂighasa¤¤Ãnaæ nÃnattasa¤¤Ãnaæ amanasi- kÃrà ananto ÃkÃso ti ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ upasampajja viha- rati, sabbaso ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ samatikkamma anantaæ vi¤¤Ãïan ti vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ upasampajja viharati, sab- baso vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samatikkamma n' atthi ki¤cÅti Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ upasampajja viharati, sabbaso Ãki¤ca¤- ¤Ãyatanaæ samatikkamma nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ upa- sampajja viharati. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu Ãnejjap- patto hoti. 6. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu ariyappatto hoti. Idha bhikkhave bhikkhu idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti . . . pe . . . ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipa- dÃti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu ariyappatto hotÅti. YodhajÅvavaggo1 catuttho. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K. Brahmaïavaggo. >/ #<[page 185]># %< MAHùVAGGA. 185>% [Tass' uddÃnaæ: Yodhà pÃÂibhogasutaæ|| abhayasamaïasaccena pa¤camaæ UmmaÇga-VassakÃro|| Upako sacchikiriyà ca uposatho ti.] 191. 1. SotÃnugatÃnaæ bhikkhave dhammÃnaæ vacasà parici- tÃnaæ manasÃnupekkhitÃnaæ diÂÂhiyà suppaÂividdhÃnaæ cattÃro\<*<1>*>/ Ãnisaæsà pÃtikaÇkhÃ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave bhikkhu dhammaæ pariyÃpuïÃti, suttaæ geyyaæ . . . vedallaæ. Tassa te dhammà sotÃnugatà honti vacasà paricità manasÃnupekkhità diÂÂhiyà suppaÂi- viddhÃ. So muÂÂhassati kÃlaæ kurumÃno a¤¤ataraæ deva- nikÃyaæ uppajjati. Tassa tattha sukhino dhammapadÃni pi lapanti. Dandho bhikkhave satuppÃdo, atha so satto khippaæ yeva visesagÃmÅ hoti. SotÃnugatÃnaæ\<*<2>*>/ bhikkhave dhammÃnaæ vacasà . . . diÂ- Âhiyà suppaÂividdhÃnaæ ayaæ paÂhamo Ãnisaæso paÂi- kaÇkho. 2. Puna ca paraæ bhikkhave bhikkhu dhammaæ pariyÃ- puïÃti, sutaæ . . . vedallaæ. Tassa te dhammà sotÃnugatà honti . . . suppaÂividdhÃ. So muÂÂhassati kÃlaæ kuru- mÃno a¤¤ataraæ devanikÃyaæ uppajjati. Tassa tattha na h' eva kho sukhino dhammapadÃni pi lapanti, api ca kho bhikkhu iddhimà cetovasippatto devaparisÃyaæ dhammaæ deseti. Tassa evaæ hoti: ayaæ và so dhammavinayo yatthÃhaæ pubbe brahmacariyaæ acarin ti.\<*<3>*>/ Dandho bhikkhave satuppÃdo, atha kho so satto khippaæ yeva visesagÃmÅ hoti. SeyyathÃpi bhikkhave puriso kusalo bherisaddassa, so addhÃnamaggapaÂipanno bherisaddaæ suïeyya tassa na h' eva kho assa kaÇkhà và vimati và bherisaddo nu kho na nu kho bherisaddo ti, atha kho bherisaddo t' eva niÂÂhaæ gaccheyya, evam eva kho bhikkhave bhikkhu dhammaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. cattÃro me ÃnisaæsÃ. 2 S. M. , S. Tr. SotÃnudhatÃnaæ. 3 See Sum. p 223. >/ #<[page 186]># %<186 A§GUTTARA-NIKùYA.>% pariyÃpuïÃti suttaæ . . . vedallaæ. Tassa te dhammà . . . pe . . . khippaæ yeva visesagÃmÅ hoti. SotÃnugatÃnaæ bhikkhave . . . diÂÂhiyà suppaÂividdhÃ- naæ ayaæ bhikkhave dutiyo Ãnisaæso pÃÂikaÇkho. 3. Puna ca paraæ bhikkhave bhikkhu dhammaæ pariyÃ- puïÃti . . . [ 2] dhammapadÃni pi lapanti, na pi bhikkhu iddhimà cetovasippatto devaparisÃyaæ dhammaæ deseti, api ca kho devaputto devaparisÃyaæ dhammaæ deseti. Tassa evaæ hoti: ayaæ vÃso dhammavinayo yatthÃhaæ pubbe brahmacariyaæ acarin ti. Dandho bhikkhave satuppÃdo, atha kho so satto khippaæ yeva visesagÃmÅ hoÂi. SeyyathÃpi bhikkhave puriso kusalo saÇkhasaddassa, so addhÃnamaggapaÂipanno saÇkhasaddaæ suïeyya, tassa na\<*<1>*>/ h' eva kho assa kaÇkhà và vimati và saÇkhasaddo nu kho na nu kho saÇkhasaddo ti, atha kho saÇkhasaddo t' eva\<*<2>*>/ niÂÂhaæ gaccheyya, evam eva kho bhikkhave bhikkhu dhammaæ pariyÃpuïÃti suttaæ . . . visesagÃmÅ hoti. SotÃnugatÃnaæ bhikkhave dhammÃnaæ vacasà parici- tÃnaæ manasÃnupekkhitÃnaæ diÂÂhiyà suppaÂividdhÃnaæ ayaæ tatiyo Ãnisaæso pÃÂikaÇkho. 4. Puna ca paraæ bhikkhave bhikkhu dhammam pariyÃpuïÃti suttam . . . pe . . . dhammapadÃni pi lapanti na pi bhikkhu iddhimà cetovasippatto devaparisÃ- yaæ dhammaæ deseti na pi devaputto devaparisÃya dhammaæ deseti, api ca kho opapÃtiko opapÃtikaæ sÃreti: sarasi tvaæ mÃrisa sarasi tvaæ mÃrisa yattha mayaæ pubbe brahmacariyaæ acarimhÃti? So evam Ãha: sarÃmi mÃrisà sarÃmi mÃrisÃti. Dandho bhikkhave satuppÃdo, atha kho so satto khippaæ yeva visesagÃmÅ hoti. SeyyathÃpi bhikkhave dve sahÃyakà sahapaæsukÅÊità te kadÃci karahici a¤¤ama¤¤aæ samÃgaccheyyuæ, tam enaæ sahÃyako sahÃyakaæ evaæ vadeyya: idam pi samma sarasi idam pi me samma sarasÅti? So evaæ vadeyya: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. omits tassa na. 2 B. K. tveva. >/ #<[page 187]># %< MAHùVAGGA. 187>% sarÃmi samma sarÃmi sammÃti, evaæ eva kho bhikkhave bhikkhu . . . pe . . . visesagÃmÅ hoti. SotanugatÃnaæ bhikkhave . . . suppaÂividdhÃnam ayaæ catuttho Ãnisaæso pÃÂikaÇkho. SotÃnugatÃnaæ bhikkhave dhammÃnaæ . . . suppaÂi- viddhÃnaæ ime cattÃro Ãnisaæsà pÃÂikaÇkhà ti. 192. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave ÂhÃnÃni catuhi ÂhÃnehi vedi- tabbÃni. KatamÃni cattÃri\<*<1>*>/? SaævÃsena bhikkhave sÅlaæ veditabbaæ, ta¤ ca kho dÅghena addhunà na itaraæ\<*<2>*>/ manasikarotà no amanasi- kÃrÃ\<*<3>*>/ pa¤¤avatà no duppa¤¤enÃ. SaævohÃrena bhikkhave soceyyaæ veditabbaæ, ta¤ ca kho dÅghena addhunà na itaraæ\<*<2>*>/ manasikarotà no amana- sikÃrÃ\<*<3>*>/ pa¤¤avatà no duppa¤¤ena. ùpadÃsu bhikkhave thÃmo veditabbaæ, so ca kho dÅghena addhunà na itaraæ\<*<2>*>/ . . . duppa¤¤ena. SÃkacchÃya bhikkhave pa¤¤Ã veditabbÃ, sà ca kho dÅghena addhunà na itaraæ\<*<2>*>/ manasikarotà no amanasikÃrÃ\<*<3>*>/ pa¤¤avatà no duppa¤¤ena. 2. SaævÃsena bhikkhave sÅlaæ veditabbaæ, ta¤ ca kho dÅghena addhunà . . . duppa¤¤enÃti--iti pi kho pan' etaæ vuttaæ ki¤c' etaæ paÂicca vuttaæ? Idha bhikkhave puggalo puggalena saddhiæ saævÃsa- mÃno evaæ jÃnÃti: dÅgharattaæ kho ayaæ Ãyasmà khaï¬a- kÃrÅ chiddakÃrÅ sabalakÃrÅ kammÃsakÃrÅ na santatakÃrÅ\<*<4>*>/ na santatavutti\<*<5>*>/ sÅlesu, dussÅlo ayaæ Ãyasmà nÃyaæ Ãyasmà sÅlavà ti. Idha pana bhikkhave puggalo puggalena saddhiæ saæ- vÃsamÃno evaæ jÃnÃti: dÅgharattaæ kho ayaæ Ãyasmà akhaï¬akÃrÅ acchiddakÃrÅ asabalakÃrÅ akammÃsakÃrÅ san- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See Saæyutta III. 2. 1, p. 78. 2 B. K. ittaraæ, and SS. occasionally. 3 B. K. amanasikarotÃ. 4 B. K. satatakÃrÅ. 5 B. K. santatavuttÅ; S. Tr. santavuttÅ. >/ #<[page 188]># %<188 A§GUTTARA-NIKùYA.>% tatakÃrÅ santatavutti sÅlesu, sÅlavà ayaæ {Ãyasmà nÃyaæ ÃyasmÃ} dussÅlo ti. SaævÃsena bhikkhave sÅlaæ veditabbaæ, ta¤ ca kho dÅghena addhunà na itaraæ manasikarotà no amanasikÃrà pa¤¤avatà no duppa¤¤enÃti--iti yaæ taæ vuttaæ idam etaæ paticca vuttaæ. 3. SaævohÃrena bhikkhave soceyyaæ veditabbaæ ta¤ ca kho dÅghena addhunà . . . duppa¤¤enÃti--iti kho pan' etaæ vuttaæ ki¤c' etaæ paÂicca vuttaæ. Idha bhikkhave puggalo puggalena saddhiæ saævohÃra- mÃno evaæ jÃnÃti: a¤¤athà kho ayaæ Ãyasmà ekena eko voharati a¤¤athà dvÅhi a¤¤athà tÅhi a¤¤athà sambahulehi, vokkamati ayaæ Ãyasmà purimavohÃrà pacchimavohÃrÃ, aparisuddhavohÃro ayaæ Ãyasmà nÃyaæ Ãyasmà parisud- dhavohÃro ti. Idha pana bhikkhave puggalo puggalena saddhiæ saæ- vohÃramÃno evaæ jÃnÃti: yath' eva kho ayam Ãyasmà ekena eko voharati tathà dvÅhi tathà tÅhi tathà sambahulehi, nÃyam Ãyasmà vokkamati purimavohÃrà pacchimavohÃrÃ, parisuddhavohÃro ayaæ Ãyasmà nÃyaæ Ãyasmà aparisud- dhavohÃro ti. SaævohÃrena bhikkhave soceyyaæ veditabbaæ, ta¤ ca kho . . . idaæ etaæ paÂicca vuttam. 4. ùpadÃsu bhikkhave thÃmo veditabbo, so ca kho . . . duppa¤¤enÃti--iti kho pan' etaæ vuttaæ ki¤c' etaæ paÂicca vuttaæ. Idha bhikkhave ekacco ¤Ãtivyasanena và phuÂÂho samÃno bhogavyasanena và phuÂÂho samÃno rogavyasanena và phuÂ- Âho samÃno iti paÂisa¤cikkhati: tathÃbhÆto kho ayaæ loka- sannivÃso tathÃbhÆto attabhÃvapaÂilÃbho yathÃbhÆte loka- sannivÃse yathÃbhÆte attabhÃvapaÂilÃbhe aÂÂha loka- dhammà lokaæ anuparivattanti loko c' aÂÂha lokadhamme anuparivattati lÃbho ca alÃbho ca ayaso ca yaso ca nindà ca pasaæsà ca sukha¤ ca dukkha¤ cÃti. So ¤Ãtivyasanena và phuÂÂho samÃno . . . rogavyasanena và phuÂÂho samÃno socati kilamati paridevati urattÃÊiæ kandati sam- mohaæ Ãpajjati. Idha pana bhikkhave ekacco ¤Ãtivyasanena . . . ro- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 189]># %< MAHùVAGGA. 189>% gavyasanena và phuÂÂho samÃno iti paÂisa¤cikkhati: tathÃ- bhÆto kho ayaæ lokasannivÃso . . . dukkha¤ cÃti. So ¤Ãtivyasanena và phuÂÂho samÃno rogavyasanena và phuÂÂho samÃno na socati na kilamati . . . na sammohaæ Ãpajjati. ùpadÃsu bhikkhave thÃmo veditabbo . . . idam etaæ paÂicca vuttaæ. 5. SÃkacchÃya bhikkhave pa¤¤Ã veditabbÃ. Sà ca kho . . . duppa¤¤enÃti--iti kho pan' etaæ vuttaæ ki¤c' etaæ paÂicca vuttaæ? Idha bhikkhave puggalo puggalena saddhiæ sÃkacchÃ- yamÃno evaæ jÃnÃti: yathà kho imassa Ãyasmato ummaggo yathà ca abhinÅhÃro yathà ca pa¤hasamudÃcÃro dup- pa¤¤o ayaæ Ãyasmà nÃyaæ Ãyasmà pa¤¤avÃ. Taæ kissa hetu? Tathà hi ayaæ Ãyasmà na c' eva gambhÅraæ attha- padaæ udÃharati santaæ païÅtaæ atakkÃvacaraæ nipuïaæ paï¬itavedanÅyaæ, ya¤ ca ayaæ Ãyasmà dhammaæ bhÃsati tassa ca na paÂibalo saÇkhittena và vitthÃrena và atthaæ Ãcikkhituæ desetuæ pa¤¤Ãpetuæ paÂÂhapetuæ vivarituæ vibhajituæ uttÃnÅkÃtuæ, duppa¤¤o ayaæ Ãyasmà nÃyaæ Ãyasmà pa¤¤avÃ. SeyyathÃpi bhikkhave cakkhumà puriso udakarahadassa tÅre Âhito passeyya parittaæ macchaæ ummujjamÃnaæ, tass' evam assa: yathà kho imassa macchassa ummaggo yathà ca ÆmighÃto yathà ca vegÃ- yitattaæ paritto ayaæ maccho nÃyaæ maccho mahanto ti, evam eva kho bhikkhave puggalo puggalena saddhiæ sÃkacchÃyamÃno evaæ jÃnÃti . . . pe . . . pa¤¤avà ti. Idha bhikkhave puggalo puggalena saddhiæ sÃkacchÃ- yamano evaæ jÃnÃti: yathà kho imassa Ãyasmato ummaggo yathà ca abhinÅhÃro yathà ca pa¤hasamudÃcÃro pa¤¤avà ayaæ Ãyasmà nÃyam Ãyasmà duppa¤¤Ã. Tam kissa hetu? Tathà hi ayaæ Ãyasmà gambhÅraæ atthapadaæ udÃharati santaæ païÅtaæ atakkÃvacaraæ nipuïaæ paï¬itavedanÅ- yaæ, ya¤ ca ayaæ Ãyasmà dhammaæ bhÃsati tassa ca paÂi- balo saÇkhittena và vitthÃrena và atthaæ Ãcikkhituæ dese- tuæ pa¤¤Ãpetuæ paÂÂhapetuæ vivarituæ vibhajituæ uttÃ- nÅkÃtuæ, pa¤¤avà ayaæ Ãyasmà nÃyaæ Ãyasmà duppa¤¤o. SeyyathÃpi bhikkhave cakkhumà puriso udakarahadassa tÅre Âhito passeyya mahantaæ macchaæ ummujjamÃnaæ, tass' \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 190]># %<190 A§GUTTARA-NIKùYA.>% evaæ assa: yathà kho imassa macchassa ummaggo yathà ca ÆmighÃto yathà ca vegÃyitattaæ mahanto ayaæ maccho nÃyaæ maccho paritto ti, evam eva kho bhikkhave puggalo puggalena saddhiæ sÃkacchÃyamÃno evaæ jÃnÃti: yathà kho imassa Ãyasmato ummaggo yathà ca pa¤hasamudÃcÃro, duppa¤¤o ayaæ Ãyasmà nÃyaæ Ãyasmà pa¤¤avÃ. Taæ kissa hetu? Tathà hi ayaæ Ãyasmà gambhÅra¤ c' eva atthapadaæ udÃharati santaæ païÅtaæ atakkÃvacaraæ nipuïaæ paï¬itavedanÅyaæ ya¤ ca ayaæ Ãyasmà dhammaæ bhÃsati tassa ca paÂibalo saÇkhittena và vitthÃrena và atthaæ Ãcikkhituæ desetuæ pa¤¤Ãpetuæ paÂÂhapetuæ vivarituæ vibhajituæ uttÃnikÃtuæ, pa¤¤avà ayaæ Ãyasmà nÃyaæ Ãyasmà duppa¤¤o ti. SÃkacchÃya bhikkhave pa¤¤Ã veditabbÃ, sà ca kho dÅghena addhunà na itaram manasikarotà no amanasikÃrà pa¤¤a- vatà no duppa¤¤enÃti--iti yaæ taæ vuttaæ idam etaæ paÂicca vuttaæ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri ÂhÃnÃni imehi catuhi ÂhÃne- hi veditabbÃnÅti. 193.\<*<1>*>/ 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà VesÃliyaæ viharati MahÃ- vane KÆÂÃgÃrasÃlÃyaæ. Atha kho Bhaddiyo Licchavi yena Bhagavà ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Bhagavan- taæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Bhaddiyo Licchavi Bhagavantaæ etad avoca : Sutaæ me taæ bhante mÃyÃvi samaïo Gotamo ÃvaÂÂaniæ mÃyaæ\<*<2>*>/ jÃnÃti yÃya a¤¤atitthiyÃnaæ sÃvake ÃvaÂÂe- tÅti.\<*<3>*>/ Ye te bhante evam Ãhaæsu: mÃyÃvÅ samaïo Gotamo ÃvaÂÂaniæ mÃyaæ jÃnÃti yÃya a¤¤atitthiyÃnam sÃvake ÃvaÂÂetÅti--kacci te bhante Bhagavato vuttavÃdino na ca Bhagavantaæ abhÆtena abbhÃcikkhanti dhammassa cÃ- nudhammaæ vyÃkaronti na ca koci sahadhammiko vÃdÃ- nupÃto\<*<4>*>/ gÃrayhaæ ÂhÃnaæ Ãgacchati, anabbhakkhÃtu- kÃmÃ\<*<5>*>/ hi mayaæ bhante Bhagavantan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See AÇguttara III. 65. 3. 2 SS. ÃvaddhanÅ mÃyaæ. 3 S. S. ÃvaddhetÅti. 4 B. K. vÃdÃnuvÃdo. 5 B. K. anabbhÃcikkhitukÃmÃ. >/ #<[page 191]># %< MAHùVAGGA. 191>% 2. Etha tumhe Bhaddiya mà anussavena mà paramparÃya mà itikirÃya mà piÂakasampadÃnena mà takkahetu mà naya- hetu mà ÃkÃraparivitakkena mà diÂÂhinijjhÃnakkhantiyà mà bhavyarÆpatÃya mà samaïo no garÆti. Yadà tumhe Bhaddiya attanà va jÃneyyÃtha--ime dhammà akusalà ime dhammà sÃvajjà ime dhammà vi¤¤ugarahità ime dhammà samattà samÃdinnà ahitÃya dukkhÃya {saævattantÅti}--atha tumhe Bhaddiya pajaheyyÃtha. 3. Taæ kiæ ma¤¤atha Bhaddiya--lobho purisassa ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati hitÃya và ahitÃya vÃti? AhitÃya bhante ti. Luddho panÃyaæ Bhaddiya purisapuggalo lobhena abhi- bhÆto pariyÃdinnacitto pÃïam pi hanti adinnam pi Ãdiyati paradÃram pi gacchati musà pi bhaïati param pi tathat- tÃya\<*<1>*>/ samÃdapeti yaæ sa hoti\<*<2>*>/ dÅgharattaæ ahitÃya duk- khÃya ti. Evam bhante. 4. Taæ kiæ ma¤¤atha Bhaddiya doso purisassa . . . pe . . . moho purisassa . . . pe . . . sÃrambho purisassa ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati hitÃya và ahitÃya vÃti? AhitÃya bhante. SÃraddho panÃyaæ Bhaddiya purisapuggalo sÃrambhena abhibhÆto . . . dukkhÃyÃti. Evaæ bhante. 5. Taæ kiæ ma¤¤atha Bhaddiya--ime dhammà kusalà và akusalà vÃti? Akusalà bhante. SÃvajjà và anavajjà vÃti? SÃvajjà bhante. Vi¤¤ugarahità va vi¤¤uppasatthà vÃti? Vi¤¤ugarahità bhante. Samattà samÃdinnà ahitÃya dukkhÃya saævattanti no và kathaæ và ettha hotÅti? Samattà bhante samÃdinnà ahitÃya dukkhÃya saævat- tanti, evaæ no ettha hotÅti. 6. Iti kho Bhaddiya yaæ taæ avocumha: etha tumhe Bhaddiya mà anussavena mà paramparÃya ma itikirÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. tadatthÃya. 2 B. K. yaæ pahoti. >/ #<[page 192]># %<192 A§GUTTARA-NIKùYA.>% mà piÂakasampadÃnena mà takkahetu mà ÃkÃraparivitak- kena mà diÂÂhinijjhÃnakkhantiyà mà bhavyarÆpatÃya mà samaïo no garÆti. Yadà tumhe Bhaddiya attanà va jÃney- yÃtha--ime dhammà akusalà ime dhammà sÃvajjà ime dhammà vi¤¤ugarahità ime dhammà samattà samÃdinnà ahitÃya dukkhÃya saævattantÅti--atha tumhe Bhaddiya paja- heyyÃthÃti--iti yaæ taæ vuttaæ idam etaæ paÂicca vuttaæ. 7. Etha tumhe Bhaddiya mà anussavena mà paramparÃya . . . pe . . . garÆti. Yadà tumhe Bhaddiya attanà và jÃney- yÃtha--ime dhammà kusalà ime dhamma anavajjà ime dhammà vi¤¤uppasatthà ime dhammà samattà samÃdinnà hitÃya sukhÃya saævattantÅti--atha tumhe Bhaddiya upa- sampajja vihareyyÃtha. 8. Taæ kiæ ma¤¤atha Bhaddiya--alobho purisassa ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati hitÃya và ahitÃya vÃti? HitÃya bhante. Aluddho panÃyaæ Bhaddiya purisapuggalo lobhena ana- bhibhÆto apariyÃdinnacitto n' eva pÃïaæ hanti na adinnaæ Ãdiyati na paradÃraæ gacchati na musà bhaïati param pi tathattÃya na samÃdapeti yaæ sa hoti dÅgharattaæ hitÃya sukhÃyÃti? Evaæ bhante. 9. Taæ kiæ ma¤¤atha Bhaddiya--adoso purisassa . . . pe . . . amoho purisassa [ . . . pe] . . . asÃrambho puri- sassa ajjhattaæ uppajjamÃno uppajjati hitÃya và ahitÃya vati? HitÃya bhante. AsÃraddho panÃyaæ purisapuggalo asÃrambhena anabhi- bhÆto apariyÃdinnacitto n' eva pÃïaæ hanti na adinnaæ Ãdiyati . . . hitÃya sukhÃyÃti. Evaæ bhante. 10. Taæ kiæ ma¤¤atha Bhaddiya--ime dhammà kusalà và akusalà vÃti? Kusalà bhante. SÃvajjà và anavajjà vÃti? Anavajjà bhante. Vi¤¤ugarahità và vi¤¤uppasatthà vÃti. Vi¤¤uppasatthà bhante. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 193]># %< MAHùVAGGA. 193>% Samattà samÃdinnà hitÃya sukhÃya saævattanti no và kathaæ và ettha hotÅti. Samattà bhante samÃdinnà hitÃya sukhÃya saævattanti evaæ no ettha hotÅti. 11. Iti kho Bhaddiya yaæ taæ avocumha: etha tumhe Bhaddiya mà anussavena mà paramparÃya mà itikirÃya mà piÂakasampadÃnena mà takkahetu mà nayahetu ÃkÃraparivi- takkena mà diÂÂhinijjhÃnakkhantiyà mà bhavyarÆpatÃya mà samaïo no garÆti. Yadà tumhe Bhaddiya attanà va jÃney- yÃtha--ime dhammà kusalà ime dhammà anavajjà ime dhammà vi¤¤uppasatthà ime dhammà samattà samÃdinnà hitÃya sukhÃya saævattantÅti--atha tumhe Bhaddiya upa- sampajja vihareyyÃthÃti--iti yaæ taævuttaæ idam etaæ paÂicca vuttam. 12. Ye kho te Bhaddiya loke santo sappurisà te sÃvakaæ evaæ samÃdapenti: Ehi tvaæ ambho purisa lobhaæ vineyya\<*<1>*>/ viharÃhi lobhaæ vineyya\<*<1>*>/ viharanto na lobhajaæ kammaæ karissasi kÃyena vÃcÃya manasÃ, dosaæ vineyya\<*<1>*>/ viharÃhi dosaæ vineyya\<*<1>*>/ viharanto na dosajaæ kammaæ karissasi kÃyena vÃcÃya manasÃ, mohaæ vineyya\<*<1>*>/ viharÃhi mohaæ vineyya\<*<1>*>/ viharanto na mohajaæ kammaæ karissasi kÃyena vÃcÃya manasÃ, sÃrambhaæ vineyya\<*<1>*>/ viharÃhi sÃrambhaæ vineyya\<*<1>*>/ viharanto na sÃrambhajaæ kammaæ karissasi kÃyena vÃcÃya manasÃti. 13. Evaæ vutte Bhaddiyo Licchavi Bhagavantaæ etad avoca : Abhikkantaæ bhante . . . pe . . . UpÃsakaæ maæ bhante Bhagavà dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaægatan ti. Api nu tÃhaæ\<*<2>*>/ Bhaddiya evaæ avacam: ehi me tvaæ Bhaddiya sÃvako hohi, ahaæ satthà bhavissÃmÅti. No h' etaæ bhante. Evaæ-vÃdiæ kho maæ Bhaddiya evam-akkhÃyiæ eke {samaïabrÃhmaïÃ} asatà tucchà musà abhÆtena abbhÃcik- khanti: mÃyÃvÅ samaïo Gotamo ÃvaÂÂaniæ mÃyaæ jÃnÃti yÃya . . . ÃvaÂÂetÅti\<*<3>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS. repeat the word vineyya. 2 B. K. tyÃhaæ. 3 See M. N. p. 383. >/ #<[page 194]># %<194 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Bhaddikà bhante ÃvaÂÂanÅ mÃyà kalyÃïÅ bhante ÃvaÂ- ÂanÅ mÃyÃ. Piyà me bhante ¤Ãtisalohità imÃya ÃvaÂÂanÅyà ÃvaÂÂeyyuæ piyÃnam pi me assa ¤ÃtisalohitÃnaæ dÅgha- rattaæ hitÃya sukhÃya. Sabbe ce pi bhante khattiyà imÃya ÃvaÂÂanÅyà ÃvaÂÂeyyuæ sabbesam p' assa khattiyÃnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya. Sabbe ce pi bhante brÃhmaïà . . . vessà . . . suddà imÃya ÃvaÂÂaniyà ÃvaÂÂeyyuæ sab- besam p' assa suddÃnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃyÃtÅ. Evam etaæ Bhaddiya evam etaæ Bhaddiya. Sabbe ce pi Bhaddiya khattiyà [imÃya ÃvaÂÂaniyÃ] Ãvatteyyuæ akusala- dhammappahÃnÃya kusaladhammÆpasampadÃya sabbe- sam p' assa khattiyÃnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya. Sabbe ce pi Bhaddiya brÃhmaïà vessà suddà . . . ÃvaÂÂeyyuæ akusaladhammappahÃnaya kusaladhammÆpasampadÃya sabbesam p' assa suddÃnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃyÃti. Sadevako ce pi Bhaddiya loko samÃrako sabrahmako sas- samaïabrÃhmaïi pajà sadevamanussà . . . ÃvaÂÂeyyuæ aku- saladhammappahÃnÃya kusaladhammÆpasampadÃya sa- devakassa lokassa samÃrakassa sabrahmakassa sassamaïa- brÃhmaïiyà pajÃya sadevamanussÃya dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya. Ime ce pi Bhaddiya mahÃsÃlà . . . ÃvaÂÂeyyuæ akusala- dhammappahÃnÃya kusaladhammÆpasampadÃya imesaæ p' assa mahÃsÃlÃnaæ dÅgharattaæ hitÃya sukhÃya. Sace ceteyyuæ ko pana vÃdo manussabhÆtassÃti? 194. 1. Ekaæ samayaæ Ãyasmà ùnando Koliyesu\<*<1>*>/ viharati SÃpÆgannÃma\<*<2>*>/ KoliyÃnaæ nigame. Atha kho samba- hulà SÃpÆgiyÃ\<*<3>*>/ Koliyaputtà yen' Ãyasmà ùnando ten' upasaÇkamiæsu, upasaÇkamitvà Ãyasmantaæ ùnandaæ abhi- vÃdetvà . . . pe . . . Ekamantaæ nisinne kho te SÃpÆgiye Koliyaputte Ãyasmà ùnando etad avoca : CattÃr' imÃni Vyagghapajjà pÃrisuddhipadhÃniyaÇgÃni\<*<4>*>/ tena Bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambud- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. KoÊiyesu. 2 B. K. SÃmugiyaæ. 3 B. K. SÃmugiyÃnÃma. 4 S. D., S. T. parisuddhi. >/ #<[page 195]># %< MAHùVAGGA. 195>% dhena sammad akkhÃtÃni sattÃnaæ visuddhiyà sokapari- devÃnaæ samatikkamÃya dukkhadomanassÃnaæ atthaga mÃya ¤Ãyassa adhigamÃya nibbÃnassa sacchikiriyÃya. KatamÃni cattÃri? SÅlapÃrisuddhipadhÃniyaÇgaæ, cittapÃrisuddhipadhÃni- yaÇgaæ, diÂÂhipÃrisuddhipadhÃniyaÇgam, vimuttipÃrisud- dhipadhÃniyaÇgaæ. 2. Katama¤ ca Vyagghapajjà sÅlapÃrisuddhipadhÃniyaÇ- gaæ? Idha Vyagghapajjà bhikkhu sÅlavà hoti samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu. Ayaæ vuccati Vyagghapajjà sÅlapÃrisuddhi, iti evarupaæ sÅlapÃrisuddhiæ aparipÆraæ và paripÆressÃmi paripÆraæ và tattha tattha pa¤¤Ãya anuggahissÃmÅti. Yo tattha chando ca vÃyÃmo ca ussÃho ca ussoÊhi ca appaÂi- vÃnÅ ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca idaæ vuccati Vyaggha- pajjà sÅlapÃrisuddhipadhÃniyaÇgaæ. Katama¤ ca Vyagghapajjà cittapÃrisuddhipadhÃniyaÇ- gaæ? 3. Idha Vyagghapajjà bhikkhu vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayaæ vuc- cati Vyagghapajjà cittapÃrisuddhi, iti evarÆpaæ cittapÃri- suddhiæ aparipÆraæ và . . . pe . . . tattha tattha pa¤¤Ãya anuggahissÃmÅti. Yo tattha chando . . . sam- paja¤¤a¤ ca idaæ vuccati Vyagghapajjà cittapÃrisuddhi- padhÃniyaÇgaæ. 4. Katama¤ ca Vyagghapajjà diÂÂhipÃrisuddhipadhÃni- yaÇgaæ? Idha Vyagghapajjà bhikkhu idaæ dukkhan ti yathÃbhÆ- taæ pajÃnÃti . . . dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadÃti yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃti ayaæ vuccati Vyagghapajjà diÂÂhipÃrisud- dhi, iti evarÆpaæ diÂÂhipÃrisuddhiæ aparipÆraæ và . . . pe . . . tattha tattha pa¤¤Ãya anuggahissÃmÅti. Yo tattha chando . . . sampaja¤¤a¤ ca idaæ vuccati Vyagghapajjà diÂÂhipÃrisuddhipadhÃniyaÇgaæ. 5. Katama¤ ca Vyagghapajjà {vimuttipÃrisuddhipadhÃni- yaÇgaæ}? Sa kho so Vyagghapajjà ariyasÃvako iminà ca sÅlapÃri- suddhipadhÃniyaÇgena samannÃgato iminà ca cittapÃri- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 196]># %<196 A§GUTTARA-NIKùYA.>% suddhipadhÃnÅyaÇgena samannÃgato iminà ca diÂÂhipÃri- suddhipadhÃnÅyaÇgena samannÃgato rajanÅyesu dhammesu cittaæ virÃjeti vimocanÅyesu dhammesu cittaæ vimoceti. So rajanÅyesu dhammesu cittaæ virÃjetvà vimocanÅyesu dhammesu cittaæ vimocetvà sammÃvimuttiæ phusati. Ayaæ vuccati Vyagghapajjà vimuttipÃrisuddhi, iti evarÆpaæ vimuttipÃrisuddhiæ . . . tattha tattha pa¤¤Ãya anugga- hissamÅti. Yo tattha chando . . . sampaja¤¤aæ ca idaæ vuccati Vyagghapajjà vimuttipÃrisuddhipadhÃnÅyaÇgaæ. ImÃni kho Vyagghapajjà cattÃri pÃrisuddhipadhÃniyaÇ- gÃni tena Bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammà sam- buddhena sammad akkhÃtÃni sattÃnaæ visuddhiyà soka- paridevÃnaæ samatikkamÃya dukkhadomanassÃnaæ attha- gamÃya ¤Ãyassa adhigamÃya nibbÃnassa sacchikiriyÃyÃti. 195. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà Sakkesu viharati Kapila- vatthusmiæ NigrodhÃrÃme. Atha kho Vappo Sakko nigaïÂhasÃvako yen' Ãyasmà MahÃmoggallÃno ten' upa- saÇkami, upasaÇkamitvà Ãyasmantaæ MahÃmoggallÃnaæ abhivÃdetvà . . . pe . . . Ekamantaæ nisinnaæ kho Vappaæ Sakkaæ nigaïÂhasÃvakaæ Ãyasmà MahÃmoggal- lÃno etad avoca : Idh' assa\<*<1>*>/ Vappa kÃyena saævuto vÃcÃya saævuto manasà saævuto avijjÃvirÃgà vijjuppÃdà passasi\<*<2>*>/ no tvaæ Vappa taæ ÂhÃnaæ yatonidÃnaæ purisaæ dukkhavedaniyà Ãsavà assaveyyum\<*<3>*>/ abhisamparÃyan ti? PassÃm' ahaæ bhante taæ ÂhÃnaæ idh' assa bhante pubbe pÃpakammaæ kataæ avipakkavipÃkaæ tatonidÃnaæ purisaæ dukkhavedaniyà Ãsavà assaveyyuæ\<*<3>*>/ abhisampa- rÃyan ti. Aya¤ c' eva kho pana Ãyasmato MahÃmoggallÃnassa Vappena Sakkena nigaïÂhasÃvakena saddhiæ kathà vip- pakatà hoti\<*<4>*>/. 2. Atha kho Bhagavà sÃyaïhasamayena paÂisallÃnà vuÂ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 MSS. idhÃssa. 2 S. D. passito. 3 So SS. but B. K. anvÃssaveyyuæ. 4 B. K., S. Tr. saddhiæ antarà kathà hoti vippakatà hoti. >/ #<[page 197]># %< MAHùVAGGA. 197>% Âhito yen' upaÂÂhÃnasÃlà ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Nisajja kho Bhagavà Ãyasmantaæ MahÃmoggallÃnaæ etad avoca : KÃya nu 'ttha MoggallÃna etarahi kathÃya sannisinnÃ, kà ca pana vo antarà kathà vippakatà ti? IdhÃhaæ bhante Vappaæ Sakkaæ nigaïÂhasÃvakaæ etad avoca : idh' assa Vappa kÃyena saævuto . . . manasà saævuto avijjÃvirÃgà vijjuppÃdà passasi\<*<1>*>/ no tvaæ Vappa taæ ÂhÃnaæ yatonidÃnaæ purisaæ dukkhavedaniyà Ãsavà assaveyyuæ abhisamparÃyan ti. Evaæ vutte bhante Vappo Sakko nigaïÂhasÃvako maæ etad avoca : PassÃm' ahaæ bhante taæ ÂhÃnaæ idh' assa bhante pubbe pÃpakam- maæ kataæ avipakkavipÃkaæ tatonidÃnaæ purisaæ duk- khavedaniyà Ãsavà assaveyyuæ abhisamparÃyan ti--ayaæ kho no\<*<2>*>/ bhante Vappena Sakkena nigaïÂhasÃvakena saddhiæ kathÃ\<*<3>*>/ vippakatà atha Bhagavà anuppatto ti. 3. Atha kho Bhagavà Vappaæ Sakkaæ nigaïÂhasÃvakaæ etad avoca : Sace kho\<*<4>*>/ me tvaæ Vappa anu¤¤eyya¤ c' eva anujÃney- yÃsi paÂikkositabba¤ ca paÂikkoseyyÃsi yassa ca me bhÃ- sitassa atthaæ na jÃneyyÃsi, mam eva tattha uttariæ paÂi- puccheyyÃsi--idaæ bhante kathaæ imassa ko attho ti? Siyà no\<*<5>*>/ ettha\<*<6>*>/ kathÃsallÃpo ti. Anu¤¤eyya¤ c' evÃhaæ\<*<7>*>/ bhante Bhagavato anujÃnissÃmi paÂikkositabba¤ ca paÂikkosissÃmi, yassa cÃhaæ\<*<8>*>/ Bhaga- vato bhÃsitassa atthaæ na jÃnissÃmi, Bhagavantaæ yev' ettha uttariæ paÂipucchissÃmi--idam bhante {kathaæ} imas- sa ko attho ti? Hotu no ettha kathÃsallÃpo ti. 4. Taæ kiæ ma¤¤asi Vappa? Ye kÃyasamÃrambha- paccayà uppajjanti Ãsavà vighÃtapariÊÃhà kÃyasamÃrambhà paÂiviratassa evaæ sa te Ãsavà vighÃtapariÊÃhà na honti, so nava¤ ca kammaæ na karoti purÃïaæ kammaæ phussa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. D. phassasi. 2 B. K. Ayaæ kho no; S. Tr. Ayaæ kho me; S. D., S. T. Ayam kho. 3 B. K. antarà kathÃ. 4 B. K. omits kho. 5 S. T. kho. 6 S. D. c' ettha. 7 B. K. c' eva pÃhaæ. 8 B. K. vÃhaæ. >/ #<[page 198]># %<198 A§GUTTARA-NIKùYA.>% phussa vyantikaroti,\<*<1>*>/ sandiÂÂhikà nijjarà akÃlikà ehipassikà opanayikÃ\<*<2>*>/ paccattaæ veditabbà vi¤¤ÆhÅti. Passasi no tvaæ Vappa taæ ÂhÃnaæ yatonidÃnaæ puri- saæ dukkhavedaniyà Ãsavà assaveyyuæ abhisampÃrayan ti? No h' etaæ bhante. 5. Taæ kiæ ma¤¤asi Vappa? Ye vacÅsamÃrambhapÃc- cayà uppajjanti Ãsavà vighÃtapariÊÃhà vacÅsamÃrambhà paÂiviratassa evaæ sa te Ãsavà vighÃtapariÊÃhà na honti, so nava¤ ca kammaæ . . . phussa phussa vyantikaroti san- diÂÂhikà . . . vi¤¤ÆhÅti. Passasi no tvaæ Vappa taæ ÂhÃnaæ yatonidÃnaæ purisaæ dukkhavedaniyà Ãsavà assaveyyuæ abhisamparÃyan ti? No h' etaæ bhante. 6. Taæ kiæ ma¤¤asi Vappa? Ye manosamÃrambha- paccayà . . . pe . . . manosamÃrambhà paÂiviratassa evaæ sa te Ãsavà vighÃtapariÊÃhà na honti, so nava¤ ca kammaæ . . . abhisamparÃyan ti. No h' etaæ bhante. 7. Taæ kiæ ma¤¤asi Vappa? Ye avijjÃpaccayà uppaj- janti Ãsavà vighÃtapariÊÃhà avijjÃvirÃgà vijjuppÃdà evaæ sa te Ãsavà vighÃtapariÊÃhà na honti, so nava¤ ca kammaæ . . . abhisamparÃyan ti? No h' etaæ bhante. 8. Evaæ sammÃvimutticittassa kho Vappa bhikkhuno cha satatavihÃrÃ\<*<3>*>/ adhigatà honti. So cakkhunà rÆpaæ disvà n' eva sumano hoti na dummano, upekhako viharati sato sampajÃno, sotena saddaæ sutvà . . . pe . . . kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà manasà dhammaæ vi¤¤Ãya n' eva sumano hoti na dummano, upekhako viharati sato sampajÃno. So kÃyapariyantikaæ vedanaæ vediyamÃno kÃyapariyanti- kaæ vedanaæ vediyÃmÅti pajÃnÃti, jÅvitapariyantikaæ veda- naæ vediyamÃno jÅvitapariyantikaæ vedanaæ vediyÃmÅti pa- jÃnÃti, kÃyassa bhedà uddhaæ jÅvitapariyÃdÃnà idh' eva sabba vedayitÃni\<*<4>*>/ anabhinanditÃni\<*<5>*>/ sÅtibhavissantÅti pajÃnÃti. 9. SeyyathÃpi Vappa thÆïaæ paÂicca chÃyà pa¤¤Ãyati, atha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See Sum. p. 125. 2 B. B. opaneyyikÃ. 3 S. D. santavihÃrÃ. 4 S. T. vedayitabbÃni. 5 S. D. abhinanditÃni. >/ #<[page 199]># %< MAHùVAGGA. 199>% puriso\<*<1>*>/ Ãgaccheyya kudÃlapiÂakaæ ÃdÃya, so taæ thÆïaæ mÆle\<*<2>*>/ chindeyya, mÆle chetvà palikhaïeyya, palikhaïetvà mÆlÃni uddhareyya antamaso usÅranÃlimattÃni pi. So taæ thÆïaæ khaï¬Ãkhaï¬ikaæ\<*<3>*>/ chindeyya, khaï¬Ãkhaï¬ikaæ\<*<3>*>/ chetvà phÃleyya, phÃletvà sakalikaæ sakalikaæ kareyya, sakalikaæ sakalikaæ karitvà vÃtÃtape visoseyya, vÃtÃtape visosetvà agginà ¬aheyya, agginà ¬ahitvÃ\<*<4>*>/ masiæ kareyya, masiæ katvà mahÃvÃte và opuneyya\<*<5>*>/ nadiyà và sÅgha- sotÃya pavÃheyya. Evaæ hi 'ssa Vappa yà thÆïaæ pa- Âicca chÃyà sà ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ. Evaæ eva kho Vappa evaæ sammÃvimutticittassa bhikkhuno cha satatavihÃrà adhi- gatà honti. So cakkhunà rÆpaæ disvà . . . sampajÃno, sotena saddaæ sutvà . . . kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà manasà dhammaæ vi¤¤Ãya n' eva sumano hoti na dum- mano, upekhako viharati sato sampajÃno. So kÃyapari- yantikaæ . . . pe . . . sÅtibhavissantÅti pajÃnÃti. 10. Evaæ vutte Vappo Sakko nigaïÂhasÃvako Bhaga- vantaæ etad avoca : SeyyathÃpi bhante puriso udayatthiko\<*<6>*>/ assa païÅyaæ\<*<7>*>/ poseyya so udaya¤ c' eva na labheyya\<*<8>*>/ uttari¤ ca kila- mathassa vighÃtassa bhÃgÅ assa. Evam eva kho ahaæ bhante udayatthiko bÃle\<*<9>*>/ niganthe payirupÃsiæ, svÃ- haæ udaya¤ c' eva nÃdhigacchiæ uttari¤ ca kilamathassa vighÃtassa bhÃgÅ ahosiæ. EsÃhaæ bhante ajjatagge yo me bÃlesu nigaïÂhesu sampasÃdo taæ mahÃvÃte và opunÃmi\<*<10>*>/ nadiyà và sÅghasotÃya pavÃhemi. Abhikkantaæ bhante . . . pe . . . UpÃsakaæ maæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. pa¤¤Ãyetha puriso gaccheyya. 2 B. K. mÆlaæ. See AÇguttara III. 69. 11. 3 S. D. kaï¬Ãkaï¬iæ. 4 B. K. dahetvÃ. 5 B. K. ophuneyya; S. D. -thuneyya. 6 S. D. udÃyatthika . . . udÃya¤; S. T. udÃyattiko . . . udÃya¤; S. Tr. udrayatthiko . . . udraya¤. 7 B. K. païiyaæ; S. T. pÃïiyaæ; S. Tr. païiyÃ. 8 B. K. nÃdhigaccheyya. 9 B. K. bÃlaæ; S. S. bÃle. 10 B. K. odhunÃmi. >/ #<[page 200]># %<200 A§GUTTARA-NIKùYA.>% bhante Bhagavà dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gatan ti. 196. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà VesÃliyaæ viharati MahÃ- vane KÆÂÃgÃrasÃlÃyaæ. Atha kho SaÊho\<*<1>*>/ ca Licchavi Abhayo ca Licchavi yena Bhagavà ten' upasaÇkamiæsu, upasaÇkamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ ni- sÅdiæsu. Ekamantaæ nisinno kho SÃÊho Licchavi Bhaga- vantaæ etad avoca : santi bhante eke samaïabrÃhmaïà dvayena oghassa nittharaïaæ pa¤¤Ãpenti sÅlavisuddhi- hetu ca tapojigucchÃhetu ca. Idha bhante Bhagavà kim ÃhÃti? 2. SÅlavisuddhiæ kho ahaæ SÃÊha a¤¤ataraæ sÃma¤- ¤aÇgan ti vadÃmi. Ye te SÃÊha samaïabrÃhmaïà tapoji- gucchÃhetuvÃdà tapojigucchÃsÃrà tapojigucchÃ-allÅnà viha- ranti abhabbà te oghassa nittharaïÃya. Ye pi te SÃÊha samaïabrÃhmaïà aparisuddhakÃyasamÃcÃrà aparisuddha- vacÅsamÃcÃrà aparisuddhamanosamÃcÃrà aparisuddhÃjÅvà abhabbà te ¤ÃïadassanÃya anuttarÃya sambodhÃya. 3. SeyyathÃpi SÃÊha puriso nadiæ taritukÃmo, tiïhaæ kuÂhariæ ÃdÃya vanaæ paviseyya. So tattha passeyya mahatiæ sÃlalaÂÂhiæ\<*<2>*>/ ujuæ navaæ\<*<3>*>/ akukkuccakajÃtaæ, tam enaæ mÆle chindeyya, mÆle chetvà agge\<*<4>*>/ chindeyya, agge chetvà sÃkhÃpalÃsaæ suvisodhitaæ visodheyya, sÃkhÃpalÃsaæ suvisodhitaæ visodhetvà kuthÃrÅhi taccheyya, kuthÃrÅhi tacchetvà vÃsÅhi taccheyya, vÃsÅhi tacchetvà lekhaïiyà likheyya,\<*<5>*>/ lekhaïiyà likhitvà pÃsÃïaguÊena\<*<6>*>/ dhopeyya, pÃsÃïaguÊena dhopetvà nadiæ patÃreyya. Taæ kiæ ma¤¤asi SÃÊha, bhabbo nu kho so puriso nadiæ tari- tun ti? No h' etaæ bhante. 4. Taæ kissa hetu? Asu hi\<*<7>*>/ bhante sÃlalaÂÂhÅ bahiddhà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. SÃÊo. 2 SS. SÃlaladdhiæ. 3 B. K. ujuæ navaæ; S. D. ujuvanaæ; S. Tr. ujunavam. 4 B. K. aggaæ. 5 B. K. lekheyya . . . lekhitvÃ. 6 S. T. -gulena. See M. N. p. 233. 7 B. K. amuæ hi; S. D. ayÆhi. >/ #<[page 201]># %< MAHùVAGGA. 201>% suparikammakatÃ, anto avisuddhÃ. Tass' etaæ pÃÂikaÇ- khaæ--sÃlalaÂÂhÅ saæsÅdissati puriso anayavyasanaæ ÃpajjatÅti. Evaæ eva kho SÃÊha ye te samaïabrÃhmaïà tapojiguc- chÃvÃdà tapojigucchÃsÃrà tapojigucchÃ-allÅnà viharanti abhabbà te oghassa nittharaïÃya. Ye pi te SÃÊha samaïabrÃhmaïà aparisuddhakÃyasamÃcÃrà . . . apari- suddhÃjÅvà abhabbà te ¤ÃïadassanÃya anuttarÃya sambo- dhÃya. Ye ca kho te SÃÊha samaïabrÃhmaïà na tapo- jigucchÃvÃdà na tapojigucchÃsÃrà na tapojigucchÃ- allÅnà viharanti bhabbà te oghassa nittharaïÃya. Ye pi te SÃÊha samaïabrÃhmaïà parisuddhakÃyasamÃcÃrà . . . pe . . . parisuddhÃjivà bhabbà te ¤ÃïadassÃnaya anuttarÃya sambodhÃya. 5. SeyyathÃpi SÃÊha puriso nadiæ taritukÃmo, tiïhaæ kuÂhariæ ÃdÃya vanaæ paviseyya. So tattha passeyya mahatiæ sÃlalaÂÂhiæ ujuæ navaæ akukkuccakajÃtaæ, tam enaæ mÆle chindeyya, mÆle chetvà agge chindeyya, agge chetvà sÃkhÃpalÃsaæ suvisodhitaæ visodheyya, sÃkhÃpalÃ- saæ suvisodhitaæ visodhetvà kuÂhÃrÅhi taccheyya, kuÂhÃ- rÅhi tacchetvà vÃsÅhi taccheyya, vÃsÅhi tacchetvà nikhÃda- naæ ÃdÃya anto suvisodhitaæ visodheyya, anto suviso- dhitaæ visodhetvà lekhaïiyà likheyya, lekhaïiyà likhitvà pÃsÃïaguÊena dhopeyya, pÃsÃïaguÊena dhopetvà nÃvaæ kareyya, piyÃrittaæ bandheyya nÃvaæ katvà piyÃrittaæ bandhitvà nadiæ patÃreyya. Taæ kiæ ma¤¤asi SÃÊha bhabbo nu kho so puriso nadiæ taritun ti? Evaæ bhante. 6. Taæ kissa hetu? Asu hi bhante sÃlalaÂÂhÅ bahiddhà suparikammakatà anto suvisuddhà nÃvà katÃ\<*<1>*>/ piyÃrittà bhaddÃ.\<*<2>*>/ Tass' etaæ pÃÂikaÇkhaæ--nÃvà na saæsÅdis- sati puriso sotthinà pÃraæ gamissatÅti. Evam eva kho SÃÊha ye te samaïabrÃhmaïà na tapoji- gucchÃvÃdà . . . na tapojigucchÃ-allÅnà viharanti bhabbà te oghassa nittharaïÃya. Ye pi te SÃÊha samaïabrÃhmaïà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. omits navà katÃ. 2 B. K. piyarittà bandhÃnÃ; S. D. piyÃritta baddhÃna. >/ #<[page 202]># %<202 A§GUTTARA-NIKùYA.>% parisuddhakÃyasamÃcÃrà . . . parisuddhÃjÅvà bhabbà te. ¤ÃïadassanÃya anuttarÃya sambodhÃya. 7. SeyyathÃpi SÃÊha yodhÃjÅvo bahÆni ce pi\<*<1>*>/ kaï¬acit- takÃni\<*<2>*>/ jÃnÃti, atha kho so tÅhi ÂhÃnehi rÃjÃraho hoti rÃja- bhoggo ra¤¤o aÇgan t' eva saÇkhaæ gacchati. Katamehi tÅhi? DÆrepÃtÅ ca, akkhaïavedhÅ ca, mahato ca kÃyassa padÃ- letÃ. 8. SeyyathÃpi SÃÊha yodhÃjÅvo dÆrepÃtÅ evam eva kho SÃÊha ariyasÃvako sammÃsamÃdhi hoti, sammÃsamÃdhi SÃÊha ariyasÃvako yaæ ki¤ci rÆpaæ atÅtÃnÃgatapaccuppan- naæ ajjhattaæ và bahiddhà và oÊÃrikaæ và sukhumaæ và hÅnaæ và païÅtaæ và yaæ dÆre\<*<3>*>/ santike và sabbaæ rÆpaæ n' etaæ mama n' eso 'ham asmi na m' eso attà ti, evam etaæ yathÃbhÆtaæ sammappa¤¤Ãya passati. Yà kÃci vedanà yà kÃci sa¤¤Ã ye keci saÇkhÃrà yaæ ki¤ci vi¤¤Ãïaæ atÅtÃnÃgatapaccuppannaæ . . . yaæ dÆre santike và sab- baæ vi¤¤Ãïaæ n' etaæ mama n' eso 'ham asmi na m' eso attà ti, evam etaæ yathÃbhÆtaæ sammÃpa¤¤Ãya passati. 9. SeyyathÃpi SÃÊha yodhÃjÅvo akkhaïavedhÅ evam eva kho SÃÊha ariyasÃvako sammÃdiÂÂhi hoti, sammÃdiÂÂhi SÃÊha ariyasÃvako idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti . . . pe . . . dukkhanirodhagÃmanÅ paÂipadÃti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. 10. SeyyathÃpi SÃÊha yodhÃjÅvo mahato kÃyassa padÃ- letà evam eva kho SÃÊha ariyasÃvako sammÃvimutti hoti, sammÃvimutti SÃÊha ariyasÃvako mahantaæ avijjÃkhan- daæ padÃletà ti\<*<4>*>/. 197. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Jeta- vane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Atha kho Mallikà devÅ {yena BhagavÃ} ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà . . . Ekamantaæ nisinnà kho Mallikà devÅ Bhagavantaæ etad avoca : \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. -mitspi. 2 B. K. citrÃni; S. D. cittatÃni. 3 S. Tr. dÆre vÃ. 4 See AÇguttara IV. 181. >/ #<[page 203]># %< MAHùVAGGA. 203>% Ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena-m-idh' ekacco mÃtugÃmo dubbaïïo\<*<1>*>/ ca hoti durÆpo supÃpiko dassanÃya\<*<2>*>/ daliddo ca hoti appassako appabhogo appesakkho ca? Ko pana bhante hetu ko paccayo yena-m-idh' ekacco mÃtugÃmo dubbaïïo\<*<1>*>/ . . . dassanÃya\<*<2>*>/ a¬¬ho ca hoti mahad- dhano mahÃbhogo mahesakkho ca? Ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena-m-idh' ekacco mÃtugÃmo abhirÆpo hoti dassanÅyo pÃsÃdiko paramÃya vaïïapokkharatÃya samannÃgato daliddo ca hoti appassako appabhogo appesakkho ca? Ko pana bhante hetu ko paccayo yena-m-idh' ekacco mÃtugÃmo abhirÆpo ca hoti dassanÅyo pÃsÃdiko paramÃya vaïïapokkharatÃya samannÃgato a¬¬ho ca hoti mahad- dhano mahÃbhogo mahesakkho cÃti? 2. Idha Mallike ekacco mÃtugÃmo kodhano hoti upÃyÃ- sabahulo appam pi vutto samÃno\<*<3>*>/ abhisajjati kuppati vyÃpajjati patitthÅyati, kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtukaroti. Sà na dÃtà hoti samaïassa và brÃhmaïassa và annaæ pÃnaæ vatthuæ yÃnaæ mÃlaæ gandhaæ vile- panaæ seyyÃvasathapadÅpeyyaæ,\<*<4>*>/ issamÃnikÃ\<*<5>*>/ kho pana hoti, paralÃbhasakkÃragarukÃramÃnanavandanapÆjanÃsu is- sati\<*<6>*>/ upadussati issaæ bandhati. Sà ce tato cutÃ\<*<7>*>/ itthattaæ Ãgacchati sà yattha yattha paccÃjÃyati dubbaïïà ca hoti durÆpà supÃpikà dassanÃya daliddà ca hoti appassakà appa- bhogà appesakkhà ca. 3. Idha pÃna Mallike ekacco mÃtugÃmo kodhano hoti upÃyÃsabahulo appam pi vutto . . . patitthÅyati kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtukaroti. Sà dÃtà hoti samaïassa và brÃhmaïassa và annaæ . . . seyyÃvasathapadÅpeyyaæ, anissamÃnikà kho pana hoti, parilÃbhasakkÃragarukÃramÃ- nanavandanapÆjanÃsu na issati na upadussati na issaæ bandhati. Sà ce\<*<8>*>/ tato cutà itthattaæ Ãgacchati sà yattha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. dubbaïïÃ, &c. The SS. mix up the genders in this and following passages. 2 S. D., B. K. dassanÅyÃ; S. Tr. dassanÃya. 3 S. D. vutto samÃnÃ; B. K. vuttà samÃnÃ. 4 B. K. seyyÃvasathaæ. 5 MSS. issÃmanikÃ. 6 B. K. ussati. 7 S. D. and B. K. sa ce cÆto. 8 S. D., B. K. sa ce. >/ #<[page 204]># %<204 A§GUTTARA-NIKùYA.>% yattha paccÃjÃyati dubbaïïà hoti durÆpà supÃpikà dassa- nÃya a¬¬hà ca hoti . . . mahesakkhà ca. 4. Idha pana Mallike ekacco mÃtugÃmo akodhano hoti anupÃyÃsabahulo bahum pi vuttà samÃno nÃbhisajjati na kuppati na vyÃpajjati na patitthÅyati kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca na pÃtukaroti.\<*<1>*>/ Sà na dÃtà hoti samaïassa và brÃhmaïassa và annaæ . . . seyyÃvasathapadÅpeyyaæ, issamÃnikÃ\<*<2>*>/ kho pana hoti paralÃbhasakkÃragarukÃramÃ- nanavandanapÆjanÃsu issati upadussati issaæ bandhati. Sà ce tato cutà itthattaæ Ãgacchati sà yattha yattha paccÃjÃ- yati abhirÆpà ca hoti dassanÅyà pÃsÃdikà paramÃya vaïïa- pokkharatÃya samannÃgatà daliddà ca hoti . . . appe- sakkhà ca. 5. Idha Mallike ekacco mÃtugÃmo akodhano hoti anupÃ- yÃsabahulo bahum pi vuttà samÃno nÃbhisajjati na kuppati na vyÃpajjati . . . na pÃtukaroti. Sà dÃtà hoti samaïassa và brÃhmaïassa và annaæ . . . seyyÃvasathapadÅpeyyaæ, anissamÃnikà kho pana hoti, paralÃbhasakkÃragarukÃra- mÃnanavandanapÆjanÃsu na issati na upadussati na issaæ bandhati. Sà ce tato cutà itthattaæ Ãgacchati sà yattha yattha paccÃjÃyati abhirÆpà ca hoti dassanÅyà pÃsÃdikà paramÃya vaïïapokkharatÃya samannÃgatà a¬¬hà ca hoti mahaddhanà . . . mahesakkhà ca. 6. Ayaæ kho Mallike hetu ayaæ paccayo yena-m-idh' ekacco mÃtugamo dubbaïïo ca hoti . . . appesakkho ca. Ayaæ kho Mallike hetu ayaæ paccayo yena-m-idh' ekacco mÃtugÃmo dubbaïïo ca hoti . . . mahesakkho ca. Ayaæ pana Mallike hetu ayaæ paccayo yena-m-idh' ekacco mÃtugÃmo abhirÆpo ca hoti . . . appesakkho ca. Ayaæ pana Mallike hetu ayaæ paccayo yena-m-idh' ekacco mÃtugÃmo abhirÆpo ca hoti . . . mahesakkhà cÃti. 7. Evaæ vutte Mallikà devÅ Bhagavantaæ etad avoca : Yan nÆnÃhaæ\<*<3>*>/ bhante a¤¤aæ jÃtiæ kodhanà ahosiæ upÃyÃsabahulà appam pi vuttà samÃnà abhisajjiæ kuppiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. nakopa¤ ca na dosa¤ ca na appaccaya¤ ca pÃtukaroti. 2 MSS. issÃmanikÃ. 3 B. K. Yaæ nunÃhaæ; S. Tr., S. D. sà yan nÆnÃhaæ. >/ #<[page 205]># %< MAHùVAGGA. 205>% vyÃpajjiæ patitthÅyiæ kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtvÃkÃsiæ, sà 'haæ bhante etarahi dubbaïïà durÆpà supÃpikà dassanÅyÃ. Yan nÆnÃhaæ bhante a¤¤aæ jÃtiæ adÃsiæ\<*<2>*>/ samaïassa và brÃhmaïassa và . . . seyyÃvasatha- padÅpeyyaæ, sà 'haæ bhante etarahi a¬¬hà ca mahaddhanà mahÃbhogÃ. Yan nÆnÃhaæ\<*<1>*>/ bhante a¤¤aæ jÃtiæ anis- samÃnikà ahosiæ paralÃbha . . . pÆjanÃsu na issiæ na upadussiæ na issaæ bandhiæ, sÃhaæ bhante etarahi mahesakkhÃ. Santi kho pana bhante imasmiæ rÃjakule khattiyaka¤¤Ã pi brÃhmaïaka¤¤Ã pi gahapatika¤¤Ã pi, tÃsÃhaæ issarÃdhi- paccaæ kÃremi esÃhaæ bhante ajjatagge akodhanà bhavis- sÃmi anupÃyÃsabahulà bahum pi vuttà samÃnà nÃbhisajjis- sÃmi na kuppissÃmi na vyÃpajjissÃmi na patitthiyyissÃmi na kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtukarissÃmi, dassÃmi samaïassa và brÃhmaïassa và annaæ . . . seyyÃvasatha- padÅpeyyaæ, anissamÃnikà bhavissÃmi, paralÃbhasakkÃra- garukÃramÃnanavandanapÆjanÃsu na ississÃmi na upadus- sissÃmi na issaæ bandhissÃmi. Abhikkantaæ bhante abhikkantaæ bhante . . . UpÃ- sikaæ bhante Bhagavà dhÃretu ajjatagge pÃnupetaæ saraïaæ gatan ti. 198.\<*<3>*>/ 1. CattÃro 'me bhikkhave puggalà santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave ekacco puggalo attantapo hoti attaparitÃ- panÃnuyogam anuyutto. Idha pana bhikkhave ekacco pug- galo parantapo hoti paraparitÃpanÃnuyogam anuyutto. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo attantapo ca hoti attaparitÃ- panÃnuyogam anuyutto parantapo ca paraparitÃpanÃ- nuyogam anuyutto. Idha pana bhikkhave ekacco puggalo n' ev' attantapo\<*<4>*>/ hoti na attaparitÃpanÃnuyogam anuyut- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. Yaæ nunÃhaæ; S. Tr., S. D. sà nÆnÃhaæ. 2 B. K. a¤¤aæ jÃtiæ dÃtà ahosiæ. 3 Puggala Pa¤¤atti, pp. 56-61; Majjhima NikÃya, p. 343. 4 B. K. so n' eva att- . . . naparit-. >/ #<[page 206]># %<206 A§GUTTARA-NIKùYA.>% to na parantapo na paraparitÃpanÃnuyogam anuyutto. So anattantapo aparantapo diÂÂh' eva dhamme nicchÃto nibbÆto sÅtibhuto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharati. 2. Katha¤ ca bhikkhave puggalo attantapo hoti at- taparitÃpanÃnuyogam anuyutto? Idha bhikkhave ekacco puggalo acelako hoti muttÃcÃro hatthÃpalekhaïo, na ehi-bhadantiko na tiÂÂha-bhadantiko, nÃbhihaÂaæ na uddissakataæ na nimantanaæ sÃdiyati. So na kumbhimukhà paÂigaïhÃti na kaÊopimukhà paÂigaï- hÃti na eÊakamantaraæ na daï¬amantaraæ na musalaman- taraæ na dvinnaæ bhu¤jamÃnÃnaæ na gabbhiniyà na pÃyamÃnÃya na purisantaragatÃya, na saÇkittisu, na yattha sà upaÂÂhito hoti, na yattha makkhikà saï¬asaï¬acÃrinÅ, na macchaæ na maæsaæ, na suraæ na merayaæ na thusodakaæ pivati. So ekÃgÃriko và hoti ekÃlopiko dvÃgÃriko và hoti dvÃlopiko . . . pe . . . sattÃgÃriko và hoti sattÃlopiko. Ekissà pi dattiyà yÃpeti, dvÅhi pi dattÅhi yÃpeti . . . pe . . . sattahi pi dattÅhi yÃpeti, ekÃhikam pi ÃhÃraæ ÃhÃreti . . . pe . . . sattÃhikam pi ÃhÃraæ ÃhÃreti, iti evarÆpaæ addhamÃsikam pi pariyÃyabhatta- bhojanÃnuyogam anuyutto viharati. So sÃkabhakkho pi hoti sÃmÃkabhakkho pi hoti nÅvÃrabhakkho pi hoti daddulabhakkho pi hoti haÂabhakkho pi hoti kaïabhakkho pi hoti ÃcÃmabhakkho pi hoti pi¤¤Ãkabhakkho pi hoti tiïabhakkho pi hoti gomayabhakkho pi hoti, vanamÆ- laphalÃhÃro yÃpeti pavattaphalabhojÅ. So sÃïÃni pi dhÃreti masÃïÃni pi dhÃreti chavadussÃni pi dhÃreti paæsukÆlÃni pi dhÃreti tirÅÂakÃni pi dhÃreti ajinÃni pi dhÃreti ajinak- khipam pi dhÃreti kusacÅram pi dhÃreti vÃkacÅram pi dhÃreti phalakacÅram pi dhÃreti kesakambalam pi dhÃreti vÃlakambalam pi dhÃreti ulÆkapakkham pi dhÃreti. Kesa- massulocano hoti kesamassulocanÃnuyogaæ anuyutto ub- bhaÂÂhako pi hoti ÃsanapaÂikkhitto ukkuÂiko pi hoti ukkuÂi- kappadhÃnam anuyutto kaïÂakÃpassayiko pi hoti kaïÂa- kÃpassaye seyyaæ kappeti, sÃyatatiyakam\<*<1>*>/ pi udakoro- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. D. sÃyatatikaæ. >/ #<[page 207]># %< MAHùVAGGA. 207>% haïÃnuyogam anuyutto viharati. Iti evarÆpaæ anekavi- hitaæ kÃyassa ÃtÃpanaparitÃpanÃnuyogam anuyutto viha- rati. Evaæ kho bhikkhave puggalo attantapo hoti atta- paritÃpanÃnuyogam anuyutto. 3. Katha¤ ca bhikkhave puggalo parantapo hoti para- paritÃpanÃnuyogam anuyutto? Idha bhikkhave ekacco puggalo orabbhiko hoti sÆkariko sÃkuntiko\<*<1>*>/ mÃgaviko luddo macchaghÃtako coro coraghÃ- tako bandhanÃgÃriko, ye và pan' a¤¤e pi\<*<2>*>/ keci kurÆrakam- mantÃ. Evaæ kho bhikkhave puggalo parantapo hoti para- paritÃpanÃnuyogam anuyutto. 4. Katha¤ ca bhikkhave puggalo attantapo ca hoti at- taparitÃpanÃnuyogam anuyutto parantapo ca paraparitÃ- panÃnuyogam anuyutto? Idha bhikkhave ekacco puggalo rÃjà và hoti khattiyo mud- dhÃvasitto brÃhmaïo vÃ\<*<3>*>/ mahÃsÃlo. So puratthimena nagarassa navaæ santhÃgÃraæ\<*<4>*>/ kÃrÃpetvà kesamassuæ ohÃretvà kharÃjinaæ nivÃsetvà sappitelena kÃyaæ abbha¤- jitvà migavisÃïena piÂÂhiæ kaï¬ÆvamÃno santhÃgÃraæ\<*<4>*>/ pavisati saddhiæ mahesiyà brÃhmaïena ca purohitena. So tattha anantarahitÃya bhÆmiyà haritÆpalittÃya\<*<5>*>/ seyyaæ kappeti. Ekissà gÃviyà sarÆpavacchÃya yaæ ekasmiæ thane khÅraæ hoti tena rÃjà yÃpeti, yaæ dutiyasmiæ thane khÅraæ hoti tena mahesÅ yÃpeti, yaæ tatiyasmiæ thane khÅraæ hoti tena brÃhmaïo purohito yÃpeti, yaæ catutthasmiæ thane khÅraæ hoti tena aggiæ juhanti\<*<6>*>/ avasesena vacchako yÃpeti. So evam Ãha: ettakà usabhà ha¤¤antu ya¤¤at- thÃya, ettakà vacchatarà ha¤¤antu ya¤¤atthÃya, ettakà vacchatariyo ha¤¤antu ya¤¤atthÃya, ettakà ajà ha¤¤antu ya¤¤atthÃya, ettaka urabbhà ha¤¤antu ya¤¤atthÃya [ettakà assà ha¤¤antu ya¤¤atthÃya]\<*<7>*>/ ettakà rukkhà chijjantu yÆpatthÃya, ettakà dabbhà lÆyantu barihisatthÃyÃti.\<*<8>*>/ Ye pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. sÃkuïiko. 2 Omitted by B. K. 3 B. K. hoti vÃ. 4 B. K. sandhÃgÃraæ. 5 SS. haritupattÃya. 6 S. D. juïhati. 7 Inserted by B. K. 8 B. B. parikammatthÃya. >/ #<[page 208]># %<208 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 'ssa te honti dÃsà ti và pesà ti và kammakarà ti và te pi daï¬atajjità bhayatajjità assumukhà rudamÃnà parikam- mÃni karonti. Evaæ kho bhikkhave puggalo attantapo ca hoti attaparitÃpanÃnuyogam anuyutto parantapo ca paraparitÃpanÃnuyogam anuyutto. 5. Katha¤ ca bhikkhave puggalo n' eva attantapo hoti na attaparitÃpanÃnuyogam anuyutto na parantapo na para- paritÃpanÃnuyogam anuyutto? So anattantapo aparantapo diÂÂh' eva dhamme nicchÃto nibbuto sÅtibhuto sukhapaÂi- saævedÅ brahmabhÆtena attanà viharati. 6. Idha bhikkhave TathÃgato loke uppajjati arahaæ sammÃsambuddho vijjÃcaraïasampanno sugato lokavidÆ anuttaro purisadammasÃrathi satthà devamanussÃnaæ Buddho BhagavÃ. So imaæ lokaæ sadevakaæ samÃrakaæ sabrahmakaæ sassamaïabrÃhmaïim pajaæ sadevamanus- saæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedeti. So dhammaæ deseti ÃdikalyÃïaæ majjhekalyÃïaæ pariyosÃnakalyÃïaæ sÃtthaæ savya¤janaæ, kevalaparipuïïaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ pakÃseti. Taæ dhammaæ suïÃti gahapati và gahapatiputto và a¤¤atarasmiæ và kule paccÃjÃto, so taæ dhammaæ sutvà TathÃgate saddhaæ paÂilabhati. 7. So tena saddhÃpaÂilÃbhena samannÃgato iti paÂisa¤cik- khati: sambÃdho gharÃvÃso rajÃpatho abbhokÃso pabbajjà na yidaæ\<*<1>*>/ sukaraæ agÃraæ ajjhÃvasatà ekantaparipuïïaæ ekantaparisuddhaæ saÇkhalikhitaæ brahmacariyaæ cari- tuæ, yan nÆnÃhaæ kesamassuæ oharetvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyyan ti. So aparena samayena appaæ và bhogakkhandhaæ pahÃya mahantaæ và bhogakkhandhaæ pahÃya, appaæ và ¤Ãti- parivaÂÂaæ pahÃya mahantaæ và ¤ÃtiparivaÂÂaæ pahÃya, kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃ- rasmà anagÃriyaæ pabbajati. 8. So evaæ pabbajito samÃno bhikkhÆnaæ sikkhÃsÃjÅva- samÃpanno pÃïÃtipÃtaæ pahÃya pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti, nihitadaï¬o nihitasattho lajjÅ dayÃpanno sabbapÃïabhÆta- hitÃnukampÅ viharati, adinnÃdÃnaæ pahÃya adinnÃdÃnà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. D. na idaæ. >/ #<[page 209]># %< MAHùVAGGA. 209>% paÂivirato hoti dinnÃdÃyÅ dinnapÃÂikaÇkhÅ athenena suci- bhÆtena attanà viharati, abrahmacariyaæ pahÃya brah- macÃrÅ hoti, ÃrÃcÃrÅ, virato methunà gÃmadhammÃ, musÃvÃdaæ pahÃya musÃvÃdà paÂivirato hoti, saccavÃdÅ saccasandho theto paccayiko avisaævÃdako lokassa, pisuïaæ vÃcaæ pahÃya pisuïÃya vÃcÃya paÂivirato hoti, na ito sutvà amutra akkhÃtà imesaæ bhedÃya amutra và sutvà na imesaæ akkhÃtà amÆsaæ bhedÃya, iti bhinnÃnaæ và san- dhÃtà sahitÃnaæ và anuppadÃtà samaggÃrÃmo samaggarato samagganandÅ samaggakaraïiæ vÃcaæ bhÃsità hoti, pharu- saæ vÃcaæ pahÃya pharusÃya vÃcÃya paÂivirato hoti, yà sà vÃcà neÊà kaïïasukhà pemanÅyà hadayaÇgamà porÅ bahu- janakantà bahujanamanÃpà tathÃrÆpiæ vÃcaæ bhÃsità hoti, samphappalÃpaæ pahÃya samphappalÃpà paÂivirato hoti, kÃlavÃdÅ bhÆtavÃdÅ atthavÃdÅ dhammavÃdÅ vinayavÃdÅ, nidhÃnavatiæ vÃcaæ bhÃsità kÃlena sÃpadesaæ pariyantava- tiæ atthasaæhitaæ. 9. So bÅjagÃmabhÆtagÃmasamÃrambhà paÂivirato hoti, ekabhattiko hoti rattÆparato, virato\<*<1>*>/ vikÃlabhojanÃ, naccagÅ- tavÃditavisÆkadassanà paÂivirato hoti, mÃlÃgandhavilepana- dhÃraïamaï¬anavibhÆsanaÂÂhÃnà paÂivirato hoti, uccÃsaya- namahÃsayanà paÂivirato hoti, jÃtarÆparajatapaÂiggahaïà paÂivirato hoti, Ãmakadha¤¤apaÂiggahaïà paÂivirato hoti, ÃmakamaæsapaÂiggahaïà paÂivirato hoti, itthikumÃrikapa- Âiggahaïà paÂivirato hoti, dÃsidÃsapaÂiggahaïà paÂivirato hoti, ajeÊakapaÂiggahaïà paÂivirato hoti, kukkuÂasÆkara- paÂiggahaïà paÂivirato hoti, hatthigavÃssavaÊavÃpaÂigga- haïà paÂivirato hoti, khettavatthupaÂiggahaïà paÂivirato hoti, {dÆteyyapahiïagamanÃnuyogÃ} paÂivirato hoti, kaya- vikkayà paÂivirato hoti, tulÃkÆÂakaæsakÆÂamÃnakÆÂà paÂivirato hoti, ukkoÂanava¤cananikatisÃciyogà paÂivirato hoti, chedanavadhabandhanaviparÃmosÃalopasahasÃkÃrà paÂivirato hoti. 10. So santuÂÂho hoti kÃyaparihÃrikena cÅvarena kucchi- parihÃrikena piï¬apÃtena, yena yen' eva pakkamati samÃ- dÃy' eva pakkamati. SeyyathÃpi nÃma pakkhÅ sakuïo yena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. D. rattÆparato virÃlato. >/ #<[page 210]># %<210 A§GUTTARA-NIKùYA.>% yen' eva ¬eti sapattabhÃro va ¬eti, evam evaæ bhikkhu santuÂÂho hoti kÃyaparihÃrikena . . . piï¬apÃtena, yena yen' eva pakkamati samÃdÃy' eva pakkamati. So iminà ariyena sÅlakkhandhena samannÃgato ajjhattaæ anavaj- jasukhaæ paÂisaævedeti. 11. So cakkhunà rÆpaæ disvà na nimittaggÃhÅ hoti nÃnu- vya¤janaggÃhÅ, yatvÃdhikaraïam enaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃdomanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ tassa saævarÃya paÂipajjati, rakkhati cakkhundriyaæ, cakkhundriye saævaraæ Ãpajjati. Sotena saddaæ sutvà . . . pe . . . ghÃïena gandhaæ ghÃyitvà . . . pe . . . jivhÃya rasaæ sÃyitvà . . . pe . . . kÃyena phoÂÂhabbaæ phusitvà . . . pe . . . manasà dhammaæ vi¤¤Ãya na nimittaggÃhÅ hoti nÃnuvya¤janag- gÃhÅ, yatvÃdhikaraïam enaæ manindriyaæ asaævutaæ viharantaæ, abhijjhÃdomanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ tassa saævarÃya paÂipajjati rakkhati manindriyaæ, manindriye {saævaraæ} Ãpajjati. So iminà ariyena indriyasaævarena samannÃgato ajjhattaæ avyÃse- kasukhaæ paÂisaævedeti. 12. So abhikkante paÂikkante sampajÃnakÃrÅ hoti, Ãlokite vilokite sampajÃnakÃrÅ hoti, sammi¤jite pasÃrite sampajÃnakÃrÅ hoti, saÇghÃÂipattacÅvaradhÃraïe sampa- jÃnakÃrÅ hoti, asite pÅte khÃyite sÃyite sampajÃnakÃrÅ hoti, uccÃrapassÃvakamme sampajÃnakÃrÅ hoti, gate Âhite nisinne sutte jÃgarite bhÃsite tuïhÅbhÃve sampajÃnakÃrÅ hoti. 13. So iminà ca ariyena sÅlakkhandhena samannÃgato iminà ca ariyena indriyasaævarena samannÃgato iminà ca ariyena satisampaja¤¤ena samannÃgato [imÃya ca ariyÃya santuÂÂhiyà samannÃgato] vivittaæ senÃsanaæ bhajati ara¤¤aæ rukkhamÆlaæ pabbataæ kandaraæ giriæ guhaæ susÃnaæ vanapatthaæ abbhokÃsaæ palÃlapu¤jaæ. So pac- chÃbhattaæ piï¬apÃtapaÂikkanto nisÅdati pallaÇkaæ Ãbhu- jitvà ujuæ kÃyaæ païidhÃya parimukhaæ satiæ upaÂ- ÂhapetvÃ. So abhijjhaæ loke pahÃya vigatÃbhijjhena cetasà viharati abhijjhà cittaæ parisodheti, vyÃpÃdapadosaæ pahÃya avyÃpannacitto viharati sabbapÃïabhÆtahitÃnu- kampÅ vyÃpÃdapadosà cittaæ parisodheti, thÅnamiddhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 211]># %< MAHùVAGGA. 211>% pahÃya vigatathÅnamiddho viharati, Ãlokasa¤¤Å sato sam- pajÃno thÅnamiddhà cittaæ parisodheti, uddhaccakukkuccaæ pahÃya anuddhato viharati ajjhattaæ vÆpasantacitto ud- dhaccakukkuccà cittaæ parisodheti, vicikicchaæ pahÃya tiïïavicikiccho viharati, akathaÇkathÅ kusalesu dhammesu vicikicchà cittaæ parisodheti. 14. So ime pa¤ca nÅvaraïe pahÃya cetaso upakkilese pa¤¤Ãya dubbalÅkaraïe vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati. 15. So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgane vigatÆpakkilese mudubhÆte kammanÅye Âhite Ãnejjappatte ÃsavÃnaæ khaya¤ÃïÃya cittaæ abhininnÃmeti. So idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti . . . pe . . . ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃ- nÃti, ime Ãsavà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ Ãsavasa- mudayo ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti . . . pe . . . ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Tassa evaæ jÃnato evaæ passato kÃmÃsavà pi cittaæ vimuccati, bhavÃsavà pi cittaæ vimuccati, avijjÃsavà pi cittaæ vimuccati, vimuttasmiæ vimuttaæ iti ¤Ãïaæ hoti, khÅïà jÃti, vusitaæ brahmacariyaæ, kataæ karaïÅyaæ nÃparaæ itthattÃyÃti pajÃnÃti. 16. Evaæ kho bhikkhave puggalo n' eva attantapo hoti na attaparitÃpanÃnuyogam anuyutto na parantapo na paraparitÃpanÃnuyogaæ anuyutto. So anattantapo apa- rantapo diÂÂh' eva dhamme nicchÃto nibbuto sÅtibhuto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharati. Ime kho bhikkhave cattÃro puggalà santo {saævijjamÃnÃ} lokasmin ti. 199. 1. Taïhaæ vo bhikkhave desessÃmi jÃliniæ saritaæ visaÂaæ visattikaæ\<*<1>*>/ yÃya\<*<2>*>/ ayaæ loko uddhasto\<*<3>*>/ pari- yonaddho tantÃkulakajÃto guÊÃguï¬ikajÃto\<*<4>*>/ mu¤jababba- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. visatthikaæ. 2 S. S. yÃyaæ. 3 S. D. uddhasotÃ; B. K. uddhaæso. 4 B. K. kulaguï¬ikajÃto; S. D. gulÃguïÂhikajÃto. >/ #<[page 212]># %<212 A§GUTTARA-NIKùYA.>% jabhÆto apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ saæsÃraæ nÃtivattati, taæ suïÃtha sÃdhukaæ manasikarotha bhÃsissÃmÅti. Evaæ bhante ti kho te bhikkhÆ Bhagavato paccassosuæ. Bhagavà etad avoca : 2. Katamà ca bhikkhave taïhà jÃlinÅ sarità visaÂà visattikà yÃya ayaæ loko uddhasto pariyonaddho tantÃku- lakajÃto guÊÃguï¬ikajÃto . . . nÃtivattati? AÂÂhÃrasa kho pan' imÃni bhikkhave taïhÃvicaritÃni ajjhattikassa upÃdÃya, aÂÂharasa taïhÃvicaritÃni bÃhirassa upÃdÃya. 3. KatamÃni aÂÂhÃrasa taïhÃvicaritÃni ajjhattikassa upÃdÃya. AsmÅti bhikkhave sati, itthasmÅti hoti, evasmÅti hoti a¤¤athasmÅti hoti\<*<1>*>/ asasmÅti hoti, satasmÅti hoti, santi hoti, itthaæ santi hoti, evaæ santi hoti, a¤¤athà santi hoti, api ha\<*<2>*>/ santi hoti, api\<*<3>*>/ itthaæ santi hoti, api\<*<3>*>/ evaæ santi hoti, api a¤¤athà santi hoti, bhavissanti hoti, ittham bhavissanti hoti, evaæ bhavissanti hoti, a¤¤athà bhavis- santi hoti. ImÃni aÂÂhÃrasa taïhÃvicaritÃni ajjhattikassa upÃdÃya. 4. KatamÃni aÂÂhÃrasa taïhÃvicaritÃni bÃhirassa upÃdÃya. Iminà asmÅti bhikkhave sati, iminà itthasmÅti hoti, iminà evasmÅti hoti, iminà a¤¤athasmÅti hoti, iminà asasmÅti hoti, iminà satasmÅti hoti, iminà santi hoti, iminà itthaæ santi hoti, iminà evaæ santi hoti, iminà a¤¤athà santi hoti, iminà api ha santi hoti, iminà api itthaæ santi hoti, iminà api evaæ santi hoti, iminà api a¤¤athà santi hoti, iminà bhavissanti hoti, iminà itthaæ bhavissanti hoti, iminà evaæ bhavissanti hoti, iminà a¤¤athà bhavissanti hoti. ImÃni aÂÂhÃrasa tanhÃvicaritÃni bÃhirassa upÃdÃya. 5. Iti aÂÂhÃrasa taïhÃvicaritÃni ajjhattikassa upÃdaya aÂÂhÃrasa taïhÃvicaritÃni bÃhirassa upÃdÃya. ImÃni vuccan- ti bhikkhave chattiæsa taïhÃvicaritÃni, iti evarÆpÃni atÅtÃni chattiæsa taïhÃvicaritÃni anÃgatÃni chattiæsa taïhÃvica- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. asmÅti hoti bhikkhave sati itthasmÅti sati hoti; evam asmÅti hoti a¤¤athÃsmÅti hoti. 2 B. K. api haæ. 3 B. K. api haæ. >/ #<[page 213]># %< MAHùVAGGA. 213>% tÃni paccuppannÃni chattiæsa taïhÃvicaritÃni evam aÂÂhÃ- rasa taïhÃvicaritÃni sÃtaæ\<*<1>*>/ hoti. 6. Ayaæ kho sà bhikkhave taïhà jÃlinà sarità visaÂà visattikà yÃya ayaæ loko uddhasto\<*<2>*>/ pariyonaddho tantÃ- kulakajÃto guÊÃguï¬ikajÃto mu¤jababbajabhÆto apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ saæsÃraæ nÃtivattatÅti\<*<3>*>/. 200. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave jÃyanti.\<*<4>*>/ KatamÃni cat- tÃri? Pemà pemaæ jÃyati, pemà doso jÃyati, dosà pemaæ jÃyati, dosà doso jÃyati. 2. Katha¤ ca bhikkhave pemà pemaæ jÃyati? Idha bhikkhave puggalo puggalassa iÂÂho hoti kanto ma- nÃpo, taæ pare iÂÂhena kantena manÃpena samudÃcaranti. Tass' evaæ hoti: yo kho myÃyaæ puggalo iÂÂho kanto manÃpo hoti taæ pare iÂÂhena kantena manÃpena samudÆ- carantÅti, so tesu pemaæ janeti. Evaæ kho bhikkhave pemà pemaæ jÃyati. 3. Katha¤ ca bhikkhave pemà doso jÃyati? Idha bhikkhave puggalo puggalassa iÂÂho hoti kanto manÃpo, taæ pare aniÂÂhena akantena amanÃpena samudÃ- caranti. Tass' evaæ hoti: Yo kho myÃyaæ puggalo iÂÂho kanto manÃpo taæ pare aniÂÂhena akantena amanÃpena samudÃcarantÅti, so tesu dosaæ janeti. Evaæ kho bhikkhave pemà doso jÃyati. 4. Katha¤ ca bhikkhave dosà pemaæ jÃyati? Idha bhikkhave puggalo puggalassa aniÂÂho hoti akanto amanÃpo, taæ pare aniÂÂhena akantena amanÃpena sam- udÃcaranti. Tass' evaæ hoti: yo kho myÃyaæ puggalo aniÂÂho akanto amanÃpo taæ pare aniÂÂhena akantena amanÃpena samudÃcarantÅti, so tesu pemaæ janeti. Evaæ kho bhikkhave dosà pemaæ jÃyati. 5. Katha¤ ca bhikkhave dosà doso jÃyati? Idha bhikkhave puggalo puggalassa aniÂÂho hoti akanto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 S. D. sataæ, omitted by B. K. 2 B. K. uddhaæso; S. D. uddhasetÃ. 3 S. D. nÃtivattantÅti. 4 B. K. pemÃni jÃyanti. >/ #<[page 214]># %<214 A§GUTTARA-NIKùYA.>% amanÃpo, taæ pare iÂÂhena kantena manÃpena samudÃ- caranti. Tass' evaæ hoti--yo kho myÃyaæ puggalo aniÂÂho akanto amanÃpo taæ pare iÂÂhena kantena manÃ- pena samudÃcarantÅti, so tesu dosaæ janeti. Evaæ kho bhikkhave dosà doso jÃyati. ImÃni kho bhikkhave cattÃri pemÃni jÃyanti. 6. Yasmiæ bhikkhave samaye bhikkhu vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati, yam pi 'ssa pemà pemaæ jÃyati tam pi 'ssa tasmiæ samaye na hoti, yo pi 'ssa pemà doso jÃyati so pi 'ssa tasmiæ samaye na hoti, yam pi 'ssa dosà pemaæ jÃyati tam pi 'ssa tasmiæ samaye na hoti, yo pi 'ssa dosà doso jÃyati so pi 'ssa tasmiæ samaye na hoti. 7. Yasmiæ bhikkhave samaye bhikkhu vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà . . . pe . . . dutiyajjhÃnaæ . . . pe . . . ca- tutthajjhÃnaæ upasampajja viharati, yam pi 'ssa pemà pemaæ jÃyati tam pi 'ssa tasmiæ samaye na hoti, yo pi 'ssa pemà doso jÃyati so pi 'ssa tasmiæ samaye na hoti, yam pi 'ssa dosà pemaæ jÃyati tam pi 'ssa tasmiæ samaye na hoti, yo pi 'ssa dosà doso jÃyati so pi 'ssa tasmiæ samaye na hoti. 8. Yasmiæ bhikkhave samaye bhikkhu ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ cetovimuttiæ pa¤¤avimuttiæ diÂÂh' eva dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati, yam pi 'ssa pemà pemaæ jÃyati tam pi 'ssa pahÅnaæ hoti ucchin- namÆlaæ tÃlÃvatthukataæ anabhÃvakataæ Ãyatiæ anup- pÃdadhammaæ, yo pi 'ssa pemà doso jÃyati so pi 'ssa pahÅ- no hoti . . . anuppÃdadhammo, yam pi 'ssa dosà pemaæ jÃyatitam pi 'ssa pahÅnaæ hoti . . . anuppÃdadhammaæ, yo pi 'ssa dosà doso jÃyati so pi 'ssa doso pahÅno hoti ucchin- namÆlo tÃlÃvatthukato anabhÃvakato Ãyatiæ anuppÃda- dhammo. Ayaæ vuccati bhikkhave bhikkhu n' ev' usseneti nappaÂi- sseneti na dhÆpÃyati nappajjalati na pajjhÃyati\<*<1>*>/. 9. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu usseneti? Idha bhikkhave bhikkhu rÆpaæ attato samanupassati rÆpavantaæ và attÃnaæ attani và rÆpaæ rÆpasmiæ và attÃnaæ, vedanaæ attato samanupassati vedanÃvantaæ và \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. na sampajjhÃyati; SS. na apajjhÃyati. >/ #<[page 215]># %< MAHùVAGGA. 215>% attÃnaæ attani và vedanaæ vedanÃya và attÃnaæ, sa¤¤aæ attato samanupassati sa¤¤Ãvantaæ và attÃnaæ attani và sa¤¤aæ sa¤¤Ãya và attÃnaæ, saÇkhÃre attato samanupas- sati saÇkhÃravantaæ và attÃnaæ attani và saÇkhÃre saÇ- khÃresu va attÃnaæ, vi¤¤Ãïaæ attato samanupassati vi¤- ¤Ãïavantaæ và attÃnaæ attani và vi¤¤Ãïaæ vi¤¤Ãïasmiæ và attÃnaæ. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu usseneti. 10. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu na usseneti? Idha bhikkhave bhikkhu na rÆpaæ attato samanupassati, na rÆpavantaæ và attÃnaæ na attani và rÆpaæ na rÆpas- miæ và attÃnaæ, na vedanaæ . . . na sa¤¤aæ . . . na saÇkhÃre . . . na vi¤¤Ãïaæ attato samanupassati, na vi¤- ¤Ãnavantaæ và attÃnaæ, na attani và vi¤¤Ãïaæ, na vi¤¤Ã- ïasmiæ và attÃnaæ. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu na usseneti. 11. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu paÂisseneti? Idha bhikkhave bhikkhu akkosantaæ paccakkosati rosan taæ paÂirosati bhaï¬antaæ paÂibhaï¬ati. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu paÂisseneti. 12. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu na paÂisseneti? Idha bhikkhave bhikkhu akkosantaæ na paccakkosati, rosantaæ na paÂirosati bhaï¬antaæ na paÂibhaï¬ati. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu na paÂisseneti. 13. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu dhÆpÃyati? AsmÅti bhikkhave sati, itthasmÅti hoti, evasmÅti hoti, a¤- ¤athasmÅti hoti, asasmÅti hoti, satasmÅti hoti, santi hoti, itthaæ santi hoti, evaæ santi hoti, a¤¤athà santi hoti, api ha\<*<1>*>/ santi hoti, api itthaæ\<*<2>*>/ santi hoti, api evaæ santi hoti, api a¤¤athà santi hoti, bhavissanti hoti, itthaæ bhavissanti hoti, evaæ bhavissanti hoti, a¤¤athà bhavissanti hoti. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu dhÆpÃyati. 14. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu na dhÆpÃyati? AsmÅti bhikkhave asati, itthasmÅti na hoti, evasmÅti na hoti, a¤¤athasmÅti na hoti, asasmÅti na hoti, satasmÅti na hoti, santi na hoti, itthaæ santi na hoti, evaæ santi na hoti, a¤¤athà santi na honti, api ha santi na hoti, api itthaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. apihaæ. 2 B. K. apiham itthaæ. >/ #<[page 216]># %<216 A§GUTTARA-NIKùYA.>% santi na hoti, api evaæ santi na hoti, api a¤¤athà santi na hoti, bhavissanti na hoti, itthaæ bhavissanti na hoti, evaæ bhavissanti na hoti, a¤¤athà bhavissanti na hoti. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu na dhÆpÃyati. 15. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu pajjalati? Iminà asmÅti bhikkhave sati, iminà itthasmÅti hoti, iminà evasmÅti hoti, iminà a¤¤athasmÅti hoti, iminà asasmÅti hoti, iminà satasmÅti hoti, iminà santi hoti, iminà itthaæ santi hoti, iminà evaæ santi hoti, iminà a¤¤athà santi hoti, iminà api ha santi hoti, iminà api itthaæ santi hoti, iminà api evaæ santi hoti, iminà api a¤¤athà santi hoti, iminà bhavissanti, iminà itthaæ bhavissanti hoti, iminà evaæ bhavissÃnti hoti, iminà a¤¤athà bhavissanti hoti. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu pajjalati. 16. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu na pajjalati. Iminà asmÅti bhikkhave asati, iminà itthasmÅti na hoti, iminà evasmÅti na hoti, iminà a¤¤athÃsmÅti na hoti, iminà asasmÅti na hoti, iminà satasmÅti na hoti, iminà santi na hoti, iminà itthaæ santi na hoti, iminà evaæ santi na hoti, iminà a¤¤athà santi na hoti, iminà api ha santi na hoti, iminà api itthaæ santi na hoti, iminà api evaæ santi na hoti, iminà api a¤¤athà santi na hoti, iminà bhavissanti na hoti, iminà itthaæ bhavissanti na hoti, iminà evaæ bha- vissanti na hoti, iminà a¤¤athà bhavissanti na hoti. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu na pajjalati. 17. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu na pajjhÃyati? Idha\<*<1>*>/ bhikkhave bhikkhuno asmimÃno pahÅno hoti uc- chinnamÆlo tÃlÃvatthukato anabhÃvakato Ãyatiæ anuppÃ- dadhammo. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu na pajjhÃyatÅti\<*<2>*>/. MahÃvaggo pa¤camo. MahÃpaïïÃsakaæ catutthaæ. [Tatr' uddÃnam SotÃnugataæ ÂhÃnaæ|| Bhaddiya SÃpugÅ ca Vappa SÃÊo ca|| Mallika attantapo|| taïhà pemena ca dasÃte] ti|| \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. Idha pana. 2 B. K. sampajjhÃyatÅti; SS. apajjhÃyati; S. M. pajjhÃyati. >/ #<[page 217]># %< SAPPURISAVAGGA. 217>% 201.\<*<1>*>/ 1. Asappurisa¤ ca vo bhikkhave desessÃmi, asappurisena asappurisatara¤ ca, sappurisa¤ ca sappurisena sappurisata- ra¤ ca, taæ suïÃtha sÃdhukaæ manasikarotha bhÃsissÃmÅti. Evaæ bhante ti kho te bhikkhu Bhagavato paccassosuæ. Bhagavà etad avoca : 2. Katamo ca bhikkhave asappuriso? Idha bhikkhave ekacco puggalo pÃïÃtipÃtÅ hoti, adinnÃ- dÃyÅ hoti, kÃmesu micchÃcÃrÅ hoti, musÃvÃdÅ hoti, surÃme- rayamajjapamÃdaÂÂhÃyÅ hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave asappuriso. 3. Katamo ca bhikkhave asappurisena asappurisataro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca pÃïÃtipÃtÅ hoti para¤ ca pÃïÃtipÃte samÃdapeti, attanà ca adinnÃdÃyÅ hoti para¤ ca adinnÃdÃne samÃdapeti, attanà ca kÃmesu micchÃcÃrÅ hoti para¤ ca kÃmesu micchÃcÃre samÃdapeti, attanà ca musÃvÃdÅ hoti para¤ ca musÃvÃde samÃdapeti, attanà ca surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃyÅ hoti para¤ ca surÃmeraya- majjapamÃdaÂÂhÃne samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave asappurisena asappurisataro. 4. Katamo ca bhikkhave sappuriso? Idha bhikkhave ekacco pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti, adin- nÃdÃnà paÂivirato hoti, kÃmesu micchÃcÃrà paÂivirato hoti, musÃvÃdà paÂivirato hoti, surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhanà paÂivirato hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave sappuriso. 5. Katamo ca bhikkhave sappurisena sappurisataro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti para¤ ca pÃïÃtipÃtà veramaïiyà samÃdapeti, attanà ca adinnÃdÃnà paÂivirato hoti para¤ ca adinnÃdÃnà verama- ïiyà samÃdapeti, attanà ca kÃmesu micchÃcÃrà paÂivirato hoti para¤ ca kÃmesu micchÃcÃrà veramaïiyà samÃdapeti, attanà ca musÃvÃdà paÂivirato hoti para¤ ca musÃvÃdà vera- maïiya samÃdapeti, attanà ca surÃmeramajjayapamÃ- daÂÂhÃnà paÂivirato hoti para¤ ca surÃmerayamajjapamÃ- daÂÂhÃne veramaïiyà samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave sappurisena sappurisataro. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Puggala IV. 1. >/ #<[page 218]># %<218 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 202. 1. Asappurisa¤ ca vo bhikkhave desessÃmi asappurisena asappurisatara¤ ca sappurisa¤ ca sappurisena sappurisata- ra¤ ca, taæ suïÃtha . . . pe . . . 2. Katamo ca bhikkhave asappuriso? Idha bhikkhave ekacco asaddho hoti ahiriko hoti anot- tÃpÅ hoti appassuto hoti kusÅto hoti muÂÂhassati hoti dup- pa¤¤o hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave asappuriso. 3. Katamo ca bhikkhave asappurisena asappurisataro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca asaddho hoti para¤ ca asaddhÃya samÃdapeti, attanà ca ahiriko hoti para¤ ca ahi- rikÃya samÃdapeti, attanà ca anottÃpÅ hoti para¤ ca anottÃ- pitÃya samÃdapeti, attanà ca appassuto hoti para¤ ca ap- passute samÃdapeti, attanà ca kusÅto hoti para¤ ca kosajje samÃdapeti, attanà ca muÂÂhassati hoti para¤ ca muÂÂhasacce samÃdapeti, attanà duppa¤¤o hoti para¤ ca duppa¤¤atÃya samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave asappurisena asappurisataro. 4. Katamo ca bhikkhave sappuriso? Idha bhikkhave ekacco saddho hoti hirimà hoti ottÃpÅ\<*<1>*>/ hoti bahussuto hoti Ãraddhaviriyo hoti satimà hoti pa¤¤avà hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave sappuriso. 5. Katamo ca bhikkhave sappurisena sappurisataro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca saddhÃsampanno hoti para¤ ca saddhÃsampadÃya samÃdapeti, attanà ca hirimà hoti para¤ ca hirimante samÃdapeti\<*<2>*>/ attanà ca ottÃpÅ hoti para¤ ca ottÃpe samÃdapeti, attanà ca bahussuto hoti para¤ ca bÃhusacce samÃdapeti, attanà ca Ãraddhaviriyo hoti para¤ ca viriyÃmbhe samÃdapeti, attanà ca upaÂÂhitasati hoti para¤ ca satipaÂÂhÃne samÃdapeti, attanà ca pa¤¤Ã- sampanno hoti para¤ ca pa¤¤ÃsampadÃya samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave sappurisena sappurisataro ti. 203. 1. Asappurisa¤ ca vo bhikkhave desissÃmi asappurisena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. ottappÅ. 2 B. K. attanà ca hiriko hoti para¤ ca hirisampadÃya samÃdapeti. >/ #<[page 219]># %< SAPPURISAVAGGA. 219>% asappurisatara¤ ca sappurisa¤ ca sappurisena sappurisa- tara¤ ca, taæ suïÃtha . . . pe . . . 2. Katamo ca bhikkhave asappuriso? Idha bhikkhave ekacco pÃïÃtipÃtÅ hoti, adinnÃdÃyÅ hoti, kÃmesu micchÃcÃrÅ hoti, musÃvÃdÅ hoti, pisuïÃvÃco hoti, pharusÃvÃco hoti, samphappalÃpÅ hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave asappuriso. 3. Katamo ca bhikkhave asappurisena asappurisataro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca pÃïÃtipÃtÅ hoti para¤ ca pÃïÃtipÃte samÃdÃpeti, attanà ca adinnÃdÃyÅ hoti para¤ ca adinnÃdÃne samÃdapeti, attanà ca kÃmesu micchÃcÃrÅ hoti para¤ ca kÃmesu micchÃcÃre samÃdapeti, attanà ca musÃ- vÃdÅ hoti para¤ ca musÃvÃde samÃdapeti, attanà ca pisuïÃ- vÃco hoti para¤ ca pisuïÃya vÃcÃya samÃdapeti, attanà ca pharusÃvÃco hoti para¤ ca pharusÃya vÃcÃya samÃdapeti, attanà ca samphappalÃpÅ hoti para¤ ca samphappalÃpe samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave asappurisena asappurisataro. 4. Katamo ca bhikkhave sappuriso? Idha bhikkhave ekacco pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti adin- nÃdÃnà paÂivirato hoti, kÃmesu micchÃcÃrà paÂivirato hoti, musÃvÃdà paÂivirato hoti, pisuïÃya vÃcÃya paÂivirato hoti, pharusÃya vÃcÃya paÂivirato hoti, samphappalÃpà paÂivirato hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave sappuriso. 5. Katamo ca bhikkhave sappurisena sappurisataro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti . . . musÃvÃdà veramaïiyà samÃdapeti, attanà ca pisuïÃya vÃcÃya paÂivirato hoti para¤ ca pisuïÃya vÃcÃya veramaïiyà samÃdapeti, attanà ca pharusÃya vÃcÃya paÂi- virato hoti para¤ ca vÃcÃya veramaïiyà samÃdapeti, attanà ca samphappalÃpà paÂivirato hoti para¤ ca samphappalÃpà veramaïiyà samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave sappurisena sappurisataro ti. 204. 1. Asappurisa¤ ca vo bhikkhave desessÃmi asappurisena \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 220]># %<220 A§GUTTARA-NIKùYA.>% asappurisatara¤ ca sappurisa¤ ca sappurisena sappuri- satara¤ ca, taæ suïÃtha . . . pe . . . 2. Katamo ca bhikkhave asappuriso? Idha bhikkhave ekacco pÃïÃtipÃti hoti, . . . pe . . . samphappalÃpÅ hoti, abhijjhÃlÆ hoti, vyÃpannacitto hoti, micchadiÂÂhiko hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave asappuriso. 3. Katamo ca bhikkhave asappurisena asappurisataro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca pÃïÃtipÃti hoti para¤ ca pÃïÃtipÃte samÃdapeti . . . pe . . . attanà ca abhijjhÃlÆ hoti para¤ ca abhijjhÃya samÃdapeti, attanà ca vyÃpan- nacitto hoti para¤ ca vyÃpÃde samÃdapeti, attanà ca mic- chÃdiÂÂhiko hoti para¤ ca micchÃdiÂÂhiyà samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave asappurisena sappurisataro. 4. Katamo ca bhikkhave sappuriso? Idha bhikkhave ekacco pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti . . . pe . . . anabhijjhÃlÆ hoti, avyÃpannacitto hoti, sammÃdiÂ- Âhiko hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave sappuriso. 5. Katamo ca bhikkhave sappurisena sappurisataro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti para¤ ca pÃïÃtipÃtà veramaïiyà samÃdapeti, . . . pe . . . attanà ca anabhijjhÃlÆ hoti para¤ ca anabhijjhÃya samÃdapeti, attanà ca avyÃpannacitto hoti para¤ ca avyÃ- pÃde samÃdapeti, attanà ca sammÃdiÂÂhiko hoti para¤ ca sammÃdiÂÂhiyà samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave bhikkhave sappurisena sap- purisataro. 205. 1. Asappurisa¤ ca vo bhikkhave desessÃmi asappurisena asappurisatara¤ ca sappurisa¤ ca sappurisena sappurisa- tara¤ ca, taæ suïÃtha . . . pe . . . 2. Katamo ca bhikkhave asappuriso. Idha bhikkhave ekacco micchÃdiÂÂhiko hoti, micchÃsaÇ- kappo hoti, micchÃvÃco hoti, micchÃkammanto hoti, mic- chÃ-ÃjÅvo hoti, micchÃvÃyÃmo hoti, micchÃsati hoti, mic- chÃsamÃdhi hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 221]># %< SAPPURISAVAGGA. 221>% Ayaæ vuccati bhikkhave asappuriso. 3. Katamo ca bhikkhave asappurisena asappurisataro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca micchÃdiÂÂhiko hoti para¤ ca micchÃdiÂÂhiyà samÃdapeti, attanà ca micchÃ- saÇkappo hoti para¤ ca micchÃsaÇkappe samÃdapeti, attanà ca micchÃvÃco hoti para¤ ca micchÃvÃcÃya samÃdapeti, attanà ca micchÃkammanto hoti para¤ ca micchÃkammante samÃdapeti, attanà ca micchÃ-ÃjÅvo hoti para¤ ca micchÃ- ÃjÅve samÃdapeti, attanà ca micchÃvÃyÃmo hoti para¤ ca micchÃvÃyÃme samÃdapeti, attanà ca micchÃsati hoti para¤ ca micchÃsatiyà samÃdapeti, attanà ca micchÃsamÃdhi hoti para¤ ca micchÃsamÃdhimhi samÃdapeti. Ayaæ bhikkhave asappurisena asappurisataro. 4. Katamo ca bhikkhave sappuriso? Idha bhikkhave ekacco sammÃdiÂÂhiko hoti, sammÃsaÇ- kappo hoti, sammÃvÃco hoti, sammÃkammanto hoti, sammÃ-ÃjÅvo hoti, sammÃvÃyÃmo hoti, sammÃsati hoti, sammÃsamÃdhi hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave sappuriso. 5. Katamo ca bhikkhave sappurisena sappurisataro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca sammÃdiÂÂhiko hoti para¤ ca sammÃdiÂÂhiyà samÃdapeti, attanà ca sammÃsaÇ- kappo hoti para¤ ca sammÃsaÇkappe samÃdapeti, attanà ca sammÃvÃco hoti para¤ ca sammÃvÃcÃya samÃdapeti, attanà ca sammÃkammanto hoti para¤ ca sammÃkammante samÃdapeti, attanà ca sammÃ-ÃjÅvo hoti para¤ ca sammÃ- ÃjÅve samÃdapeti, attanà ca sammÃvÃyÃmo hoti para¤ ca sammÃvÃyÃme samÃdapeti, attanà ca sammÃsati hoti para¤ ca sammÃsatiyà samÃdapeti, attanà ca sammÃsamÃdhi hoti para¤ ca sammÃsamÃdhimhi samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave sappurisena sappurisataro. 206. 1. Asappurisa¤ ca vo bhikkhave desessÃmi asappurisena asappurisatara¤ ca sappurisa¤ ca sappurisena sappurisa- tara¤ ca, taæ suïÃtha . . . pe . . . 2. Katamo ca bhikkhave asappuriso? \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 222]># %<222 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Idha bhikkhave ekacco micchÃdiÂÂhiko hoti . . . pe . . . micchäÃïÅ hoti, micchÃvimutti hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave asappuriso. 3. Katamo ca bhikkhave asappurisena asappurisataro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca micchÃdiÂÂhiko hoti para¤ ca micchÃdiÂÂhiyà samÃdapeti, . . . pe . . . attanà ca micchÃnÃïÅ hoti para¤ ca micchäÃïe samÃdapeti, attanà ca micchÃvimutti hoti para¤ ca micchÃvimuttiyà samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave asappurisena asappurisataro. 4. Katamo ca bhikkhave sappuriso? Idha bhikkhave ekacco sammÃdiÂÂhiko hoti . . . pe . . . sammäÃïÅ hoti, sammÃvimutti hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave sappuriso. 5. Katamo ca bhikkhave sappurisena sappurisataro? Idha bhikkhave ekacco sammÃdiÂÂhiko hoti para¤ ca sammÃdiÂÂhiyà samÃdapeti . . .pe . . . attanà ca sammäÃïÅ hoti para¤ ca sammäÃïe samÃdapeti, attanà ca sammÃvimutti hoti para¤ ca sammÃvimuttiyà samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave sappurisena asappurisataro. 207.1 1. PÃpa¤ ca vo bhikkhave desessÃmi pÃpena pÃpatara¤ ca kalyÃïa¤ ca kalyÃïena kalyÃïatara¤ ca, taæ suïÃtha . . . pe . . . 2. Katamo ca bhikkhave pÃpo? Idha bhikkhave ekacco pÃïÃtipÃtÅ hoti, . . . [204.2]. pe . . . micchÃdiÂÂhiko hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave pÃpo. 3. Katamo ca bhikkhave pÃpena pÃpataro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca pÃïÃtipÃti hoti para¤ ca pÃïÃtipÃte samÃdapeti, . . . pe . . . attanà ca micchÃ- diÂÂhiko hoti para¤ ca micchÃdiÂÂhiyà samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave pÃpena pÃpataro. 4. Katamo ca bhikkhave kalyÃïo? Idha bhikkhave ekacco pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti . . . pe . . . sammÃdiÂÂhiko hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Puggala IV. 2. >/ #<[page 223]># %< SAPPURISAVAGGA. 223>% Ayaæ vuccati bhikkhave kalyÃïo. 5. Katamo ca bhikkhave kalyÃïena kalyÃïataro? Idha bhikkhave ekacco pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti para¤ ca pÃïÃtipÃtà veramaïiyà samÃdapeti . . . pe . . . attanà ca sammÃdiÂÂhiko hoti para¤ ca sammÃdiÂÂhiyà samÃda- peti. Ayaæ vuccati bhikkhave kalyÃïena kalyÃïataro. 208. 1. PÃpa¤ ca vo bhikkhave desessÃmi pÃpena pÃpatara¤ ca kalyÃïa¤ ca kalyÃïena kalyÃïatara¤ ca, taæ suïÃtha . . . pe . . . 2. Katamo ca bhikkhave pÃpo? Idha bhikkhave ekacco micchÃdiÂÂhiko hoti, . . . pe . . . micchäÃïÅ hoti, micchÃvimutti hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave pÃpo. 3. Katamo ca bhikkhave pÃpena pÃpataro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca micchÃdiÂÂhiko hoti para¤ ca micchÃdiÂÂhiyà samÃdapeti, . . . pe . . . attanà ca micchäÃïÅ hoti para¤ ca micchäÃïe samÃdapeti, attanà ca micchÃvimutti hoti para¤ ca micchÃvimuttiyà samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave pÃpena pÃpataro. 4. Katamo ca bhikkhave kalyÃïo? Idha bhikkhave ekacco sammÃdiÂÂhiko hoti . . . pe . . . sammäÃïÅ hoti sammÃvimutti hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave kalyÃïo. 5. Katamo ca bhikkhave kalyÃïena kalyÃïataro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca sammÃdiÂÂhiko hoti, para¤ ca sammÃdiÂÂhiyà samÃdapeti . . . pe . . . attanà ca sammäÃïÅ hoti para¤ ca sammäÃïe samÃdapeti, attanà ca sammÃvimutti hoti para¤ ca sammÃvimuttiyà samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave kalyÃïena kalyÃïataro. 209.1 1. PÃpadhamma¤ ca vo bhikkhave desessÃmi pÃpadham- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Puggalo IV. 3. >/ #<[page 224]># %<224 A§GUTTARA-NIKùYA.>% mena pÃpadhammatara¤ ca kalyÃïadhamma¤ ca kalyÃ- ïadhammena kalyÃïadhammatara¤ ca, taæ suïÃtha . . . pe . . . 2. Katamo ca bhikkhave pÃpadhammo? Idha bhikkhave ekacco pÃïÃtipÃtÅ hoti, . . . pe . . . micchÃdiÂÂhiko hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave pÃpadhammo. 3. Katamo ca bhikkhave pÃpadhammena pÃpadhamma- taro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca pÃïÃtipÃtÅ hoti para¤ ca pÃïÃtipÃte samÃdapeti, . . . pe . . . attanà ca micchÃ- diÂÂhiko hoti para¤ ca micchÃdiÂÂhiyà samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave pÃpadhammena pÃpadhamma- taro. 4. Katamo ca bhikkhave kalyÃïadhammo? Idha bhikkhave ekacco pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti . . . pe . . . samÃditthiko hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave kalyÃïadhammo. 5. Katamo ca bhikkhave kalyÃïadhammena kalyÃïa- dhammataro? Idh' ekacco attanà ca pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti, para¤ ca pÃïÃtipÃtà veramaniyà samÃdapeti . . . pe . . . attanà ca sammÃditthiko hoti para¤ ca sammÃdiÂÂhiyà samÃda- peti. Ayaæ vuccati bhikkhave kalyÃïadhammena kalyÃïa- dhammataro. 210. 1. PÃpadhamma¤ ca vo bhikkhave desessÃmi pÃpadham- mena pÃpadhammatara¤ ca kalyÃïadhamma¤ ca kalyÃ- ïadhammena kalyÃïadhammatara¤ ca, taæ suïÃtha . . . pe . . . 2. Katamo ca bhikkhave pÃpadhammo. Idha bhikkhave ekacco micchÃdiÂÂhiko hoti . . . pe . . . micchäÃïÅ hoti, micchÃvimutti hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave pÃpadhammo. 3. Katamo ca bhikkhave pÃpadhammena pÃpadhamma- taro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca micchÃdiÂÂhiko hoti \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 225]># %< SAPPURISAVAGGA. 225>% para¤ ca micchÃdiÂÂhiyà samÃdapeti . . . pe . . . attanà ca micchäÃïÅ hoti para¤ ca micchäÃïe samÃdapeti, attanà ca micchÃvimutti hoti para¤ ca micchÃvimuttiyà samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave pÃpadhammena pÃpadhamma- taro. 4. Katamo ca bhikkhave kalyÃïadhammo? Idha bhikkhave ekacco sammadiÂÂhiko hoti, . . . pe . . . sammäÃïÅ hoti, sammÃvimutti hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave kalyÃïadhammo. 5. Katamo ca bhikkhave kalyÃïadhammena kalyÃïa- dhammataro? Idha bhikkhave ekacco attanà ca sammÃdiÂÂhiko hoti para¤ ca sammÃdiÂÂhiyà samÃdapeti . . . pe . . . attanà ca sammäÃïÅ hoti para¤ ca sammäÃïe samÃdapeti, attanà ca sammÃvimutti hoti para¤ ca sammÃvimuttiyà samÃdapeti. Ayaæ vuccati bhikkhave kalyÃïadhammena kalyÃïa- dhammataro. Sappurisavaggo paÂhamo. [Tass' uddÃnaæ: SikkhÃ-pada¤ ca asaddhaæ|| sattanÃso atho ca dasa kam- maæ|| AtthaÇgika¤ ca dasamagga||dve pÃpadhammà aparedve] ti|| 211. 1. CattÃro 'me bhikkhave parisadussanÃ. Katame cat- tÃro? Idha bhikkhave bhikkhu dussÅlo pÃpadhammo parisadus- sano, bhikkhunÅ bhikkhave dussÅlà pÃpadhammà parisadus- sanÃ, upÃsako bhikkhave dussÅlo pÃpadhammo parisadus- sano, upÃsikà bhikkhave dussÅlà pÃpadhammà parisadus- sanÃ. Ime kho bhikkhave cattÃro parisadussanÃ. 2. CattÃro 'me bhikkhave parisasobhaïÃ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave bhikkhu sÅlavà kalyÃïadhammo parisa- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 226]># %<226 A§GUTTARA-NIKùYA.>% sobhano, bhikkhunÅ bhikkhave sÅlavatÅ kalyÃïadhammà parisasobhaïÃ, upÃsako bhikkhave sÅlavà kalyÃïadhammo parisasobhaïo, upÃsikà bhikkhave sÅlavatÅ kalyÃïadhammà parisobhaïÃ. Ime kho bhikkhave cattÃro parisobhaïà ti. 212. 1. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃ- bhataæ nikkhitto evaæ niraye. Katamehi catuhi? KÃyaduccaritena, . . . manoduccaritena, micchÃdiÂÂhiyà samannÃgato. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye. 2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃ- bhataæ nikkhitto evaæ sagge. Katamehi catuhi? KÃyasucaritena, . . . manosucaritena, sammÃdiÂÂhiyÃ. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhatam nikkhitto evaæ sagge ti. 213. 1. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃ- bhataæ nikkhitto evaæ niraye. Katamehi catuhi? KÃyaduccaritena, . . . manoduccaritena, akata¤¤Ætà aka- taveditÃ. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye. 2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbha- taæ nikkhitto evaæ sagge. Katamehi catuhi? KÃyasucaritena, . . . manosucaritena, kata¤¤Ætà kata- vedità . . . 214. . . . pe . . . pÃnÃtipÃti hoti, adinnÃdÃyÅ hoti . . . pe kÃmesu micchÃcÃrà hoti, musÃvÃdÅ hoti . . . pe . . . pÃïÃ- tipÃtà paÂivirato hoti, adinnÃdÃnà paÂivirato hoti, kÃmesu micchÃcÃrà paÂivirato hoti, musÃvÃdà paÂivirato hoti . . . \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 227]># %< SOBHA×AVAGGA. 227>% 215. . . . pe . . . micchÃdiÂÂhiko hoti, micchÃsaÇkappo hoti, micchÃvÃco hoti, micchÃkammanto hoti . . . pe . . . sam- mÃdiÂÂhiko hoti, sammÃsaÇkappo hoti, sammÃvÃco hoti, sammÃkammanto hoti . . . 216. . . . pe . . . micchÃ-ÃjÅvo hoti, micchÃvÃyÃmo hoti, mic- chÃsati hoti, micchÃsamÃdhi hoti . . . pe . . . sammÃ- ÃjÅvo hoti sammÃvÃyÃmo hoti, sammÃsati hoti, sammà samÃdhi hoti . . . 217. . . . pe . . . adiÂÂhe diÂÂhavÃdÅ hoti, asute sutavÃdÅ hoti, amute amutavÃdÅ hoti, avi¤¤Ãte vi¤¤ÃtavÃdÅ hoti . . . pe . . . adiÂÂhe adiÂÂhavÃdÅ hoti, asute asutavÃdÅ hoti, amute amutavÃdÅ hoti, avi¤¤Ãte avi¤¤ÃtavÃdÅ hoti . . . 218. . . . diÂÂhe adiÂÂhavÃdÅ hoti, sute asutavÃdÅ hoti, mute amutavÃdÅ hoti, vi¤¤Ãte avi¤¤ÃtavÃdÅ hoti . . . pe . . . . . . diÂÂhe diÂÂhavÃdÅ hoti, sute sutavÃdÅ hoti, mute muta- vÃdÅ hoti, vi¤¤Ãte vi¤¤ÃtavÃdÅ hoti . . . 219. . . . pe . . . asaddho hoti, dussÅlo hoti, ahiriko hoti, anottÃpÅ hoti . . . pe . . . saddho hoti, sÅlavà hoti, hirimà hoti, ottÃpÅ hoti . . . 220. . . . pe . . . asaddho hoti, dussÅlo hoti, kusÅto hoti, duppa¤¤o hoti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ sagge. Katamehi catuhi? \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 228]># %<228 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Saddho hoti, sÅlavà hoti, Ãraddhaviriyo hoti, pa¤¤avà hoti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ sagge ti. Sobhaïavaggo1 dutiyo. [Tass' uddÃnaæ: Parisà diÂÂhi akata¤¤utÃ|| pÃïÃtipÃtà pi dve maggÃ|| Dve vohÃrapathà vuttÃ|| hÅrikaæduppa¤¤ena] {cÃti}|| 221. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave vacÅduccaritÃni. KatamÃni cattari? MusÃvÃdo, pisuïÃvÃcÃ, pharusÃvÃcÃ, samphappalÃpo. ImÃni kho bhikkhave cattÃri vacÅduccaritÃni. 2. CattÃr' imÃni bhikkhave vacÅsucaritÃni. KatamÃni cattÃri? SaccavÃcÃ, apisÆïÃvÃcÃ, saïhavÃcÃ, mantÃvÃcÃ\<*<2>*>/. ImÃni kho bhikkhave cattÃri vacÅsucaritÃni. 222. 1. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato bÃlo avyatto asappuriso khataæ upahataæ attÃnaæ pariharati sÃvajjo ca hoti sÃnuvajjo vi¤¤Ænaæ bahu¤ ca apu¤¤aæ pasavati. Katamehi catuhi? KÃyaduccaritena . . . manoduccaritena, micchÃdiÂÂhiyÃ. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato bÃlo avyatto . . . pasavati. 2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato paï¬ito vyatto sappuriso akkhataæ anupahataæ attÃnaæ pariharati anavajjo ca hoti ananuvajjo vi¤¤Ænaæ bahu¤ ca pu¤¤aæ pasavati. Katamehi catuhi? KÃyasucaritena . . . manosucaritena, sammÃdiÂÂhiyÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. Parisavaggo. 2 B. K. mantavÃcÃ; SS. mantÃbhassaæ. >/ #<[page 229]># %< SUCARITAVAGGA. 229>% 223. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato bÃlo avyatto . . . pasavati. Katamehi catuhi? KÃyaduccaritena, . . . manoduccaritena, akata¤¤utà akatavedità . . . . . . pe . . . kÃyasucaritena . . . manosucaritena, kat- a¤¤utà katavedità . . . 224. . . . pe . . . pÃïÃtipÃtÅ hoti, adinnÃdÃyÅ hoti, kÃmesu micchÃcÃrÅ hoti, musÃvÃdÅ hoti . . . pe . . . pÃnÃtipÃtà paÂivirato hoti . . . musÃvÃdà paÂivirato hoti . . . 225. . . . pe micchÃdiÂÂhiko hoti, micchÃsaÇkappo hoti, mic- chÃvÃco hoti, micchÃkammanto hoti . . . pe . . . sam- mÃdiÂÂhiko hoti, sammÃsaÇkappo hoti, sammÃvÃcà hoti, sammÃkammanto hoti . . . . . . pe . . . micchÃ-ÃjÅvo hoti, micchÃvÃyamo hoti, micchÃsati hoti, micchÃsamÃdhi hoti . . . pe . . . sammÃ- ÃjÅvo hoti, sammÃvÃyÃmo hoti, sammÃsati hoti, sam- mÃsamÃdhi hoti . . . 226. . . . pe . . . adiÂÂhe diÂÂhavÃdÅ hoti, asute sutavÃdÅ hoti, amute mutavÃdÅ hoti, avi¤¤Ãte vi¤¤ÃtavÃdÅ hoti . . . pe . . . adiÂÂhe adiÂÂhavÃdÅ hoti . . . avi¤¤Ãte avi¤¤ÃtavÃdÅ hoti . . . 227. . . . pe . . . diÂÂhe adiÂÂhavÃdÅ hoti . . . vi¤¤Ãte avi¤- ¤ÃtavÃdÅ hoti . . . pe . . . diÂÂhe ditthavÃdÅ hoti . . . vi¤¤Ãte vi¤¤ÃtavÃdÅ hoti . . . 228. pe . . . asaddho hoti, dussÅlo hoti, ahiriko hoti, anottÃpÅ hoti, . . . pe . . . saddho hoti, sÅlavà hoti, hirimà hoti, ottÃpÅ hoti . . . \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 230]># %<230 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 229. . . . pe . . . asaddho hoti, dussÅlo hoti, kusÅto hoti, dup- pa¤¤o hoti . . . pe . . . . . . saddho hoti, sÅlavà hoti, Ãraddhaviriyo hoti, pa¤¤avà hoti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato paï¬ito vyatto sappuriso akkhataæ anupahataæ pariharati anavajjo ca hoti ananuvajjo ca vi¤¤Ænaæ bahu¤ ca pasa- vatÅti. 230. CattÃro 'me bhikkhave kavÅ. Katame cattÃro? CintÃkavi, sutakavi, atthakavi, paÂibhÃnakavi. Ime kho bhikkhave cattÃro kavÅti. Sucaritavaggo tatiyo. [UddÃnaæ: Duccaritaæ diÂÂhi akata¤¤Æ ca|| pÃïÃtipÃtà pi dve maggà Dve vohÃrapathà vuttÃ|| ahÅrikaæ duppa¤¤a-kavinà cÃti.\<*<1>*>/] 231. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave kammÃni mayà sayaæ abhi¤- ¤Ãya sacchikatvà paveditÃni. KatamÃni cattÃri? Atthi bhikkhave kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃkaæ, atthi bhikkhave kammaæ sukkaæ sukkavipÃkaæ, atthi bhikkhave kammaæ kaïhasukkaæ kaïhasukkavipÃkaæ, atthi bhik- khave kammaæ akaïhamasukkaæ\<*<2>*>/ akaïha-asukkavipÃkaæ kammaæ kammakkhayÃya saævattati. ImÃni kho bhikkhave cattÃri kammÃni mayà sayaæ abhi¤- ¤Ã sacchikatvà paveditÃnÅti. 232. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave kammÃni mayà . . . pavedi- tÃni. KatamÃni cattÃri? Atthi bhikkhave kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃkaæ, atthi bhikkhave kammaæ sukkaæ sukkavipÃkaæ, atthi bhik- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 From B. K. 2 SS. akaïhaæ asukhaæ; B. K. akaïha-asukkaæ. >/ #<[page 231]># %< KAMMAVAGGA. 231>% khave kammaæ kaïhasukkaæ kaïhasukkavipÃkaæ, atthi bhikkhave kammaæ akaïhamasukkaæ akaïha-asukkavipÃ- kaæ kammaæ kammakkhayÃya saævattati. 2. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃ- kaæ? Idha\<*<1>*>/ bhikkhave ekacco savyÃpajjhaæ kÃyasaÇkhÃraæ abhisaÇkharoti . . . savyÃpajjhaæ manosaÇkharaæ abhisaÇ- kharoti. So savyÃpajjhaæ kÃyasaÇkhÃraæ abhisaÇkharitvà savyÃpajjhaæ vacÅsaÇkhÃraæ abhisaÇkharitvà savyÃpaj- jhaæ manosaÇkhÃraæ abhisaÇkharitvà savyÃpajjhaæ lokaæ uppajjati. Tam enaæ savyÃpajjhaæ lokaæ uppannaæ samÃnaæ savyÃpajjhà phassà phusanti. So savyÃpajjhehi phassehi phuÂÂho samÃno savyÃpajjhaæ vedanaæ vediyati ekantadukkhaæ, seyyathÃpi sattà nerayikÃ. Idam vuccati bhikkhave kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃkam. 3. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ sukkaæ sukkavi- pÃkaæ? Idha bhikkhave ekacco avyÃpajjhaæ kÃyasaÇkhÃraæ abhi- saÇkhÃroti . . . pe . . . avyÃpajjhaæ manosaÇkhÃraæ abhisaÇkharoti. So avyÃpajjhaæ kÃyasaÇkhÃraæ abhi- saÇkharitvà . . . pe . . . manosaÇkhÃraæ abhisaÇharitvà avyÃpajjhaæ lokaæ uppajjati. Tam enaæ avyÃpajjhaæ lokaæ uppannaæ samÃnaæ avyÃpajjhà phassà phusanti. So avyÃpajjhehi phassehi phuÂÂho samÃno avyÃpajjhaæ vedanaæ vediyati ekantasukhaæ, seyyathÃpi devà Subha- kiïhÃ. Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ sukkaæ sukkavipÃkaæ. 4. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ kaïhasukkaæ kaïhasukkavipÃkaæ? Idha bhikkhave ekacco savyÃpajjham pi avyÃpajjham pi kÃyasaÇkhÃraæ abhisaÇkharoti . . . savyÃpajjhaæ pi avyÃpajjham pi manosaÇkhÃraæ abhisaÇkharoti. So sav- yÃpajjham pi avyÃpajjham pi kÃyasaÇkhÃraæ abhisaÇ- kharitvà . . . savyÃpajjham pi avyÃpajjham pi manosaÇ- khÃraæ abhisaÇkharitvà savyÃpajjham pi avyÃpajjham pi lokaæ uppajjati. Tam enaæ savyÃpajjham pi avyÃpajjham \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See AÇguttara III. 23. >/ #<[page 232]># %<232 A§GUTTARA-NIKùYA.>% pi lokaæ uppannaæ samÃnaæ savyÃpajjhà pi avyÃpajjhà pi phassà phusanti. So savyÃpajjhehi pi avyÃpajjhehi pi phassehi phuÂÂho samÃno savyÃpajjham pi avyÃpajjham pi vedanaæ vediyati vokiïïaæ saÇkiïïaæ sukhadukkhaæ, seyathÃpi manussà ekacce ca devà ekacce ca vinipÃtikÃ. Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ kaïhasukkaæ kaïha- sukkavipÃkaæ. 5. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ akaïhamasukkaæ akaïha-asukkavipÃkaæ kammaæ kammakkhayÃya saæ- vattati? Tatra bhikkhave yam idaæ kammaæ kaïhaæ kaïha- vipÃkaæ tassa pahÃnÃya yà cetanÃ, yam p' idaæ kammaæ sukkaæ sukkavipÃkaæ tassa pahÃnÃya yà cetanÃ, yam p' idaæ kammaæ kaïhasukkaæ kaïhasukkavipÃkaæ tassa pahÃnÃya yà cetanà idaæ vuccati bhikkhave kammaæ akaïhamasukkaæ akaïha-asukkavipÃkaæ kammaæ kam- makkhayÃya saævattati. ImÃni kho bhikkhave cattÃri kammÃni mayà sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà paveditÃnÅti. 233. 1. Atha kho Sikho MoggallÃno brÃhmaïo yena Bhagavà ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi . . . pe . . . Ekamantaæ nisinno kho Sikho MoggallÃno brÃhmaïo Bhagavantaæ etad avoca : PurimÃni bho Gotama divasÃni purimatarÃni SoïakÃyano mÃïavo yenÃhaæ ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà maæ etad avoca : samaïo Gotamo sabbakammÃnaæ akiriyaæ pa¤¤Ãpeti, sabbakammÃnaæ kho pana akiriyaæ pa¤¤Ãpento ucchedaæ Ãha lokassa kammasaccÃyaæ kho loko kamma- samÃrambhaÂÂhÃyÅ ti. Dassanam pi kho ahaæ brÃhmaïa SoïakÃyassa mÃïavassa nÃbhijÃnÃmi, kuto pan' evarÆpo kathÃsallÃpo? 2. CattÃr' imÃni brÃhmaïa kammÃni mayà sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà paveditÃni. KatamÃni cattÃri? Atthi brÃhmaïa kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃkaæ. Atthi brÃhmaïa kammaæ sukkam sukkavipÃkam. Atthi brÃhmaïa kammaæ kaïhasukkaæ kaïhasukka- vipÃkaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 233]># %< KAMMAVAGGA. 233>% Atthi brÃhmaïa kammaæ akaïhamasukkaæ akaïha- asukkavipÃkaæ kammaæ kammakkhayÃya saævattati. 3. Katama¤ ca brÃhmaïa kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃ- kaæ? Idha brÃhmaïa ekacco savyÃpajjhaæ . . . [232. 2] pe . . . seyyathÃpi sattà nerayikÃ. Idaæ vuccati brÃhmaïa kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃ- kaæ. 4. Katama¤ ca brÃhmaïa kammaæ sukkaæ sukkavipÃ- kaæ? Idha brÃhmaïa ekacco avyÃpajjhaæ . . . [232. 3] pe . . . seyyathÃpi devà SubhakiïhÃ. Idaæ vuccati brÃhmaïa kammaæ sukkaæ sukkavipÃkaæ. 5. Katama¤ ca brÃhmaïa kammaæ kaïhasukkaæ kaïha- sukkavipÃkaæ? Idha bhikkhave ekacco savyÃpajjhaæ pi avyÃpajjham pi . . . [232. 4] pe . . . seyyathÃpi manussà ekacce ca devà ekacce ca vinipÃtikÃ. Idaæ vuccati brÃhmaïa kammaæ kaïhasukkaæ kaïha- sukkavipÃkaæ. 6. Katama¤ ca brÃhmaïa kammaæ akaïhamasukkaæ akaïha-asukkavipÃkaæ kammaæ kammakkhayÃya saævat- tati? Tatra brÃhmaïa yaæ idaæ kammaæ kaïhaæ kaïha- vipÃkaæ tassa pahÃnÃya yà cetanÃ, yam p' idaæ kammaæ sukkaæ sukkavipÃkaæ tassa pahÃnÃya yà cetanÃ, yam p' idaæ kammaæ kaïhasukkaæ kaïhasukkavipÃkaæ tassa pahÃnÃya yà cetanà idaæ vuccati brÃhmaïa akaïham- asukkaæ akaïha-asukkavipÃkaæ kammaæ kammakkha- yÃya saævattati. ImÃni kho brÃhmaïa cattÃri kammÃni mayà sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà paveditÃni. 234. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave kammÃni mayà . . . pavedi- tÃni. KatamÃni tÃni? \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 234]># %<234 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Atthi bhikkhave kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃkaæ . . . pe . . . kammaæ kammakkhayÃya saævattati. 2. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ kaïhaæ kaïha- vipÃkaæ? Idha bhikkhave ekacco pÃïÃtipÃtÅ hoti, adinnÃdÃyÅ hoti, kÃmesu micchÃcÃrÅ hoti, musÃvÃdÅ hoti, surÃmerayamajja- pamÃdaÂÂhÃyÅ hoti. Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃkaæ. 3. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ sukkaæ sukkavipÃ- kaæ? Idha bhikkhave ekacco pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti . . . surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà paÂivirato hoti. Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ sukkaæ sukkavipÃ- kaæ. 4. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ kaïhasukkaæ kaï- hasukkavipÃkaæ? Idha bhikkhave ekacco savyÃpajjham pi avyÃpajjham pi . . . pe . . . [232. 4]. Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ kaïhasukkaæ kaïha- sukkavipÃkaæ. 5. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ akaïhamasukkaæ akaïha-asukkavipÃkaæ . . . saævattati? Tatra bhikkhave yam idaæ kammaæ kaïhaæ kaïha- vipÃkaæ . . . pe . . . [232. \<*<5>*>/.] idaæ vuccati bhikkhave kammaæ akaïhamasukkaæ akaïha-asukkavipÃkaæ kam- maæ kammakkhayÃya saævattati. ImÃni kho bhikkhave cattÃri kammÃni mayà sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà paveditÃni. 6. CattÃr' imÃni bhikkhave kammÃni mayà . . . pavedi- tÃni. KatamÃni cattÃri? Atthi bhikkhave kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃkaæ . . . pe . . . kammaæ kammakkhayÃya saævattati. 7. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃ- kaæ? Idha bhikkhave ekacco mÃtÃ-jÅvità voropità hoti, pitÃ-jÅvità voropità hoti, arahaæ-jÅvità voropità hoti, TathÃgatassa paduÂÂhena cittena lohitaæ uppÃdità hoti, saÇgho pi bhinno hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 235]># %< KAMMAVAGGA. 235>% Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃ- kaæ. 8. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ sukkaæ sukkavipÃ- kaæ? Idha bhikkhave ekacco pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti . . . samphappalÃpà paÂivirato hoti, anabhijjhÃlÆ hoti, avyÃpan- nacitto hoti, sammÃdiÂÂhiko hoti. Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ sukkaæ sukkavipÃ- kaæ. 9. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ kaïhasukkaæ kaïha- sukkavipÃkaæ? Idha bhikkhave ekacco savyÃpajjham pi avyÃpajjham pi kÃyasaÇkhÃraæ abhisaÇkharoti . . . pe . . . [232. 4]. Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ kaïhasukkaæ kaïha- sukkavipÃkaæ. 10. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ akaïhamasukkaæ akaïha-asukkavipÃkaæ kammaæ kammakkhayÃya saævat- tati? Tatra bhikkhave yam idaæ kammaæ kaïhaæ kaïha- vipÃkaæ . . . pe . . . [232. 5] idaæ vuccati bhikkhave kammaæ akaïhamasukkaæ akaïha-asukkavipÃkaæ kam- maæ kammakkhayÃya saævattati. ImÃni kho bhikkhave cattÃri kammÃni mayà sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà paveditÃnÅti. 235. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave kammÃni . . . paveditÃni. KatamÃni cattÃri? Atthi bhikkhave kammaæ kaïhaæ . . . pe . . . 2. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃ- kaæ? Idha bhikkhave ekacco savyÃpajjhaæ kÃyasaÇkhÃraæ abhisaÇkharoti . . . pe . . . [232.2]. Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃ- kaæ. 3. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ sukkaæ sukkavipÃ- kaæ? \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 236]># %<236 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Idha bhikkhave ekacco avyÃpajjhaæ kÃyasaÇkhÃraæ abhisaÇkharoti . . . pe . . . [232.3]. Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ sukkaæ sukkavipÃ- kaæ. 4. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ kaïhasukkhaæ kaïhasukkavipÃkaæ? Idha bhikkhave ekacco savyÃpajjham pi avyÃpajjham pi . . . pe . . . [232. 4] Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ kaïhasukkaæ kaïhasukkavipÃkaæ. 5. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ akaïhamasukkaæ akaïha-asukkavipÃkaæ kammaæ kammakkhayÃya saævat- tati. SammÃdiÂÂhi . . . pe . . . sammÃsamÃdhi. Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ akaïhamasukkaæ . . . saævattati. ImÃni kho bhikkhave cattÃri kammÃni mayà . . . pave- ditÃnÅti. 236. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave kammÃni . . . pe . . . pave- ditÃni. KatamÃni cattÃri? Atthi bhikkhave kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃkaæ . . . pe . . . [232.1]. 2. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃ- kaæ? Idha bhikkhave ekacco savyÃpajjhaæ kÃyasaÇkhÃraæ . . . pe . . . [232.2]. Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ kaïhaæ kaïhavipÃ- kaæ. 3. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ sukkaæ sukkavipÃ- kaæ? Idha bhikkhave ekacco avyÃpajjhaæ kÃyasaÇkhÃraæ . . . pe . . . [232.3]. Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ sukkaæ sukkavipÃkaæ. 4. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ kaïhasukkaæ kaïha- sukkavipÃkaæ? \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 237]># %< KAMMAVAGGA. 237>% Idha bhikkhave ekacco savyÃpajjham pi avyÃpajjham pi . . . pe . . . [232. 4]. Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ kaïhasukkaæ kaïha- sukkavipÃkaæ. 5. Katama¤ ca bhikkhave kammaæ akaïhasukkaæ akaï- hÃsukkavipÃkaæ kammaæ kammakkhayÃya saævattati? SatisambhojjhaÇgo, dhammavicayasambhojjhaÇgo, viriya- sambhojjhaÇgo, pÅtisambhojjhaÇgo, passaddhisambojjhaÇgo samÃdhisambojjhaÇgo upekhÃsambojjhaÇgo. Idaæ vuccati bhikkhave kammaæ akaïhamasukkaæ akaïha-asukkavipÃkaæ kammaæ kammakkhayÃya saævat- tati. ImÃni kho bhikkhave cattÃri kammanÅ mayà . . . pave- ditÃnÅti. 237. 1. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbha- taæ nikkhitto evaæ niraye. Katamehi catuhi? SÃvajjena kÃyakammena, sÃvajjena vacÅkammena, sÃvaj- jena manokammena, sÃvajjÃya diÂÂhiyÃ. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye. 2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbha- taæ nikkhitto evaæ sagge. Katamehi catuhi? Anavajjena kÃyakammena, anavajjena vacÅkammena, anavajjena manokammena, anavajjÃya diÂÂhiyÃ. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ sagge ti. 238. 1. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbha- taæ nikkhitto evaæ niraye. Katamehi catuhi? SavyÃpajjhena kÃyakammaæ, savyÃpajjhena vacÅkam- maæ, savyÃpajjhena manokammaæ, savyÃpajjhÃya diÂ- ÂhiyÃ. Imehi kho bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbha- taæ nikkhitto evaæ niraye. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 238]># %<238 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbha- taæ nikkhitto evaæ sagge. Katamehi catuhi? AvyÃpajjhena kÃyakammena, . . . avyÃpajjhena {mano- kammena}, avyÃpajjhÃya diÂÂhiyÃ. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ sagge ti. 239. 1. Idh' eva bhikkhave samaïo,\<*<1>*>/ idha dutiyo samaïo, idha tatiyo samaïo, idha catuttho samaïo, su¤¤Ã parappavÃdà samaïehi a¤¤e ti,\<*<2>*>/ evam etaæ bhikkhave sammà sÅhanÃ- daæ nadatha. 2. Katamo ca bhikkhave samaïo\<*<1>*>/? Idha bhikkhave bhikkhu tiïïaæ saæyojanÃnaæ pari- khayà sotÃpanno hoti avinipÃtadhammo niyato sambodhi- parÃyano. Ayaæ bhikkhave samaïo\<*<1>*>/. 3. Katamo ca bhikkhave dutiyo samaïo? Idha bhikkhave bhikkhu tiïïaæ saæyojanÃnaæ parik- khayà rÃgadosamohÃnaæ tanuttà sakadÃgÃmÅ hoti sakid eva imaæ lokaæ Ãgantvà dukkhass' antaæ karoti. Ayaæ bhikkhave dutiyo samaïo. 4. Katamo ca bhikkhave tatiyo samaïo? Idha bhikkhave bhikkhu pa¤cannaæ orambhÃgiyÃnaæ saæyojanÃnaæ parikkhayà opapÃtiko hoti tatthaparinib- bÃyÅ anÃvattidhammo tasmà lokÃ.\<*<3>*>/ Ayaæ bhikkhave tatiyo samaïo. 5. Katamo ca bhikkhave catuttho samaïo? Idha bhikkhave bhikkhu ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ cetovimuttiæ . . . diÂÂh' eva dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati. Ayaæ bhikkhave ca- tuttho samaïo. Idh' eva bhikkhave samaïo,\<*<1>*>/ idha dutiyo samaïo, idha tatiyo samaïo, idha catuttho samaïo, su¤¤Ã parappavÃdà samaïehi a¤¤e ti, evam etaæ bhikkhave sammà sÅhanÃdaæ nadatitÅ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. reads paÂhamo samaïo. 2 So SS., but B. K. a¤¤ehi. See M. N. 11 p. 64. 3 See Puggala I. 38-47; M. P. S. p. 16. >/ #<[page 239]># %< {ùPATTIVAGGA.} 239>% 240. Sappurisaæ bhikkhave nissÃya cattaro Ãnisaæsà pÃÂi- kaÇkhÃ. Katame cattÃro? Ariyena sÅlena va¬¬hati, ariyena samÃdhinà va¬¬hati, ariyÃya pa¤¤Ãya va¬¬hati, ariyÃya vimuttiyà va¬¬hati. Sappurisaæ nissÃya ime cattÃro Ãnisaæsà pÃtikaÇkhà ti. [Kamma]1vaggo catuttho. [UddÃnaæ: SaÇkhitta vitthÃra SoïakÃyana sikhÃpadaæ ariyamaggo BojjhaÇgaæ sÃvajja¤ ceva avyÃpajjhaæ samaïo ca sappu- risÃnisaæso]\<*<1>*>/ ti|| 241. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà Kosambiyaæ viharati Ghosi- tÃrÃme. Atha kho Ãyasmà ùnando yena Bhagavà ten' upasaÇkami . . . Ekamantaæ nisinnaæ kho Ãyasmantaæ ùnandaæ Bhagavà etad avoca : Api nu taæ ùnanda adhikaraïaæ vÆpasantan ti? Kuto taæ bhante adhikaraïaæ vÆpasamissati? ùyas- mato bhante Anuruddhassa BÃhiyo nÃma saddhivihÃrÅ kevalakappaæ saÇghabhedÃya Âhito. TathÃyasmà Anurud- dho na ekavÃcikam pi bhaïitabbaæ ma¤¤atÅ\<*<2>*>/ti. Kadà pan' ùnanda\<*<3>*>/ Anuruddho saÇghamajjhe adhi- karaïesu vo\<*<4>*>/ yu¤jati. Na nu ùnanda yÃni kÃnici adhi- karaïÃni uppajjanti sabbÃni tÃni tumhe c' eva vÆpasametha SÃriputta-MoggallÃnà ca. 2. CattÃro 'me ùnanda atthavase sampassamÃno pÃpa- bhikkhu saÇghabhedena nandati. Katame cattÃro? Idh' ùnanda pÃpabhikkhu dussÅlo hoti pÃpadhammo asuci saÇkassara-samÃcÃro paÂicchannakammanto assa- maïo samaïapaÂi¤¤o abrahmacÃrÅ brahmacÃrÅpaÂi¤¤o \<-------------------------------------------------------------------------- 1 From B. K. 2 B. K. ma¤¤etÅ. 3 B. K. kadà panÃnanda. 4 B. K. tesu. >/ #<[page 240]># %<240 A§GUTTARA-NIKùYA.>% antoputÅ avassuto kasambujÃto. Tass' evaæ hoti: sace kho maæ bhikkhÆ jÃnissanti dussÅlo pÃpadhammo asuci . . . kasambujÃto ti samaggà maæ santà nÃsessanti, vaggà pana maæ na nÃsessanti ti. Idaæ ùnanda paÂhamaæ atthavasaæ sampassamÃno pÃpabhikkhu saÇghabhedena nandati. 3. Puna ca paraæ ùnanda pÃpabhikkhu micchÃdiÂÂhiko hoti antagÃhikÃya diÂÂhiyà samannÃgato. Tass' evaæ hoti: sace kho maæ bhikkhÆ jÃnissanti micchÃdiÂÂhiko antagÃhikÃya diÂÂhiyà samannÃgato ti samaggà maæ santà nÃssessanti, vaggà pana maæ na nÃsessanti. Idaæ ùnanda dutiyaæ atthavasaæ sampassamÃno pÃpa- bhikkhu saÇghabhedena nandati. 4. Puna ca paraæ ùnanda pÃpabhikkhu micchÃjÅvo hoti micchÃjÅvena jÅvitaæ kappeti. Tass' evaæ hoti: sace kho maæ bhikkhÆ jÃnissanti micchÃ-ÃjÅvo micchÃ-Ãjivena jÅvi- taæ kappetÅti samaggà maæ santà nÃssessanti, vaggà pana maæ na nÃsessanti. Idaæ ùnanda tatiyaæ atthavasaæ sampassamÃno pÃpabhikkhu saÇghabhedena nandati. 5. Puna ca paraæ ùnanda pÃpabhikkhu lÃbhakÃmo sakkÃrakÃmo anava¤¤attikÃmo. Tass' evaæ hoti: sace kho maæ bhikkhÆ jÃnissanti lÃbhakÃmo sakkÃrakÃmo anava¤¤attikÃmo ti samaggà maæ santà na sakkarissanti na garukarissanti na mÃnessanti na pÆjessanti, vaggà pana maæ sakkarissanti garukarissanti mÃnessanti pÆjessantÅ ti. Idaæ ùnanda catutthaæ atthavasaæ sampassamÃno pÃpabhikkhu saÇghabhedena nandati. Ime kho ùnanda cattÃro atthavase sampassamÃno pÃpabhikkhu saÇghabhedena nandatÅti. 242. 1. CattÃr' imÃni bhikkhave Ãpatti-bhayÃni KatamÃni cattÃri? SeyyathÃpi bhikkhave coraæ ÃgucÃriæ gahetvà ra¤¤o dasseyyuæ\<*<1>*>/--ayaæ te deva coro ÃgucÃrÅ, imassa devo daï¬am païetÆti. Tam enaæ rÃjà evaæ vadeyya: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. dasseyya. >/ #<[page 241]># %< ùPATTIVAGGA. 241>% gacchatha bho imaæ purisaæ daÊhÃya rajjuyà pacchà bÃhaæ gÃÊha\<*<1>*>/ bandhanaæ bandhitvà khuramuï¬aæ karit- và kharassarena païavena\<*<2>*>/ rathiyÃya rathiyaæ\<*<3>*>/ siÇghÃ- Âakena siÇghÃÂakaæ parinetvà dakkhiïena dvÃrena nikkhÃ- metvà dakkhiïato nagarassa sÅsaæ chindathÃti. Tam enaæ ra¤¤o purisà daÊhÃya rajjuyà pacchà bÃhaæ gÃÊha\<*<1>*>/- bandhanaæ bandhitvà khuramuï¬aæ karitvà kharassarena païavena rathiyÃya\<*<2>*>/ rathiyaæ siÇghÃÂakena {siÇghÃÂakaæ} parinetvà dakkhiïena dvÃrena nikkhÃmetvà dakkhiïato nagarassa sÅsaæ chindeyyuæ. Tatr' a¤¤atarassa thalaÂ- Âhassa purisassa evam assa: pÃpakaæ vata bho ayaæ puriso kammaæ akÃsi gÃrayhaæ sÅsacchejjaæ, yatra hi nÃma ra¤¤o purisà daÊhÃya rajjuyà pacchà bÃhaæ gÃÊha\<*<1>*>/bandhanaæ bhanditvà khuramuï¬aæ karitvà kharassarena païavena rathiyÃya rathiyaæ siÇghÃÂa- kena {siÇghÃÂakaæ} parinetvà dakkhiïena dvÃrena nikkhÃ- metvà dakkhiïato nagarassa sÅsaæ chindissanti. So vat' assÃhaæ\<*<4>*>/ evarÆpaæ pÃpaæ kammaæ na kareyyaæ gÃrayhaæ sÅsacchejjan ti.\<*<5>*>/ Evam eva kho bhikkhave yassa kassaci bhikkhussa và bhikkhuniyà và evaæ tibbà bhayasa¤¤Ã paccu- paÂÂhità hoti pÃrÃjikesu dhammesu tass' etaæ pÃÂikaÇkhaæ --anÃpanno và pÃrÃjikaæ dhammaæ na Ãpajjissati Ãpanno và pÃrÃjikaæ dhammaæ yathÃdhammaæ paÂikarissati. 2. SeyyathÃpi bhikkhave puriso kÃÊakaæ vatthaæ pari- dhÃya kese pakiritvà musalaæ khandhe Ãropetvà mahÃja- nakÃyaæ upasaÇkamitvà evaæ vadeyya: ahaæ bhante pÃpaæ kammaæ akÃsiæ gÃrayhaæ mosallaæ, yena me Ãyasmanto attamanà honti taæ karomÅti. Tatr' a¤¤atarassa thalaÂÂhassa purisassa evam assa: pÃpakaæ vata bho ayaæ puriso kammaæ akÃsi gÃrayhaæ mosallaæ, yatra hi nÃma kÃÊakaæ vatthaæ paridhÃya kese pakiritvà musalaæ khandhe Ãropetvà mahÃjanakÃyaæ upasaÇkamitvà evaæ vakkhati: aham bhante pÃpaæ kammaæ akÃsiæ gÃrayhaæ mosallaæ, yena me Ãyasmanto attamanà honti taæ karomÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. bÃlha-. 2 S. T. panavena. 3 B. K. rathikÃya rathikaæ. 4 B. K. assÃhaæ; SS. assÃyaæ. 5 S. T. sÅsaæ chejjan ti. >/ #<[page 242]># %<242 A§GUTTARA-NIKùYA.>% So vat' assÃhaæ\<*<1>*>/ evarÆpaæ pÃpaæ kammaæ na kareyyaæ gÃrayhaæ mosallan ti. Evam eva kho bhikkhave yassa kassaci bhikkhussa và bhikkhuniyà và evaæ tibbà bhaya- sa¤¤Ã paccupaÂÂhità hoti saÇghÃdisesesu dhammesu tass' etaæ pÃÂikaÇkhaæ--anÃpanno và saÇghÃdisesaæ dhammaæ na Ãpajjissati Ãpanno và saÇghÃdisesaæ dhammaæ yathÃ- dhammaæ paÂikarissati. 3. SeyyathÃpi bhikkhave puriso kÃÊakaæ vatthaæ pari- dhÃya kese pakiritvà assapuÂaæ\<*<2>*>/ khandhe Ãropetvà mahÃja- nakÃyaæ upasaÇkamitvà evaæ vadeyya: ahaæ bhante pÃpaæ kammaæ akÃsiæ gÃrayhaæ assapuÂaæ, yena me Ãyasmanto attamanà honti taæ karomÅti. Tatr' a¤¤atarassa thalaÂ- Âhassa purisassa evam assa: pÃpakaæ vata bho ayaæ puriso kammaæ akÃsi gÃrayhaæ assapuÂaæ, yatra hi nÃma kÃÊakaæ\<*<3>*>/ vatthaæ paridhÃya kese pakiritvà assapu- Âaæ kandhe Ãropetvà mahÃjanakÃyaæ upasaÇkamitvà evaæ vakkhati: ahaæ bhante pÃpaæ kammaæ akÃsiæ gÃrayhaæ assapuÂaæ,\<*<4>*>/ yena me Ãyasmanto attamanà honti taæ karomÅti. So vat' assÃham\<*<5>*>/ evarÆpaæ pÃpaæ kammaæ na kareyyaæ gÃrayhaæ assapuÂan ti. Evam eva kho bhik- khave yassa kassaci bhikkhussa và bhikkhuniyà và evaæ tibbà bhayasa¤¤Ã paccupaÂÂhità hoti pÃcittiyesu dhammesu tass' etaæ pÃtikaÇkhaæ--anÃpanno và pÃcittiyaæ dhammaæ na Ãpajjissati Ãpanno và pÃcittiyaæ dhammaæ yathÃ- dhammaæ paÂikarissati. 4. SeyyathÃpi bhikkhave puriso kÃÊakaæ vatthaæ pari- dhÃya kese pakiritvà mahÃjanakÃyaæ upasaÇkamitvà evaæ vadeyya: ahaæ bhante pÃpaæ kammaæ akÃsiæ gÃrayhaæ upavajjaæ, yena me Ãyasmanto attamanà hoti taæ karo- mÅti. Tatr' a¤¤atarassa thalaÂÂhassa purisassa evam assa: pÃpakaæ vata bho ayaæ puriso kammaæ akÃsi gÃrayhaæ upavajjaæ yatra hi nÃma kÃÊakam vatthaæ pani- dhÃya kese pakiritvà . . . mahÃjanakÃyaæ upasaÇkamitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS. so vat' assÃyaæ. 2 B. K. bhasmapuÂaæ. 3 B. K. kÃÊavatthaæ. 4 B. K. bhasma-puÂaæ. 5 B. K. So vat' assÃhaæ. >/ #<[page 243]># %< ùPATTIVAGGA. 243>% evaæ vakkhati: ahaæ bhante . . . upavajjaæ yena me Ãyasmanto attamanà honti taæ karomÅti. So vat' assÃhaæ evarÆpaæ pÃpaæ kammaæ na kareyyaæ gÃrayhaæ upavaj- jan ti. Evam eva kho bhikkhave yassa kassaci bhikkhussa va bhikkhuniyà và evaæ tibbà bhayasa¤¤Ã paccupaÂÂhità hoti pÃtidesanÅyakesu\<*<1>*>/ dhammesu, tass' etaæ pÃÂikaÇkhaæ --anÃpanno và pÃÂidesanÅyakaæ\<*<2>*>/ dhammaæ na Ãpajjissati Ãpanno và pÃÂidesanÅyakaæ dhammaæ yathÃdhammaæ paÂikarissati. ImÃni kho bhikkhave cattÃri ÃpattibhayÃnÅti. 243. 1. SikkhÃnisaæsam idaæ bhikkhave brahmacariyaæ vussati, pa¤¤uttaraæ, vimuttisÃraæ, satÃdhipateyyaæ. Katha¤ ca bhikkhave sikkhÃnisaæsaæ hoti? Idha bhikkhave mayà sÃvakÃnaæ abhisamÃcÃrikà sikkhà pa¤¤attà appasannÃnaæ pasÃdÃya pasannÃnaæ bhiyyo- bhÃvÃya, yathà yathà bhikkhave mayà sÃvakÃnaæ abhi- samÃcÃrikà sikkhà pa¤¤attà appasannÃnaæ pasÃdÃya pa- sannÃnaæ bhiyyobhÃvÃya tatha tathà so tassà sikkhÃya akkhaï¬akÃrÅ hoti acchiddakÃrÅ asabalakÃrÅ akammÃsakÃrÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu. Puna ca paraæ bhikkhave mayà sÃvakÃnaæ Ãdibrahma- cariyikà sikkhà pa¤¤attà sabbaso sammÃdukkhakkhayÃya, yathà yathà bhikkhave mayà sÃvakÃnaæ . . . sabbaso sammÃdukkhakkhayÃya tathà tathà so tassà sikkhÃya ak- khaï¬akÃrÅ hoti acchiddakÃrÅ . . . sikkhÃpadesu. Evaæ kho bhikkhave sikkhÃnisaæsaæ hoti. 2. Katha¤ ca bhikkhave pa¤¤uttaraæ hoti? Idha bhikkhave mayà sÃvakÃnaæ dhammà desità sabbaso sammÃdukkhakkhayÃya, yathà yathà bhikkhave mayà sÃvakÃnaæ . . . sabbaso sammÃdukkhakkhayÃya tathà tathà 'ssa\<*<3>*>/ te dhammà pa¤¤Ãya samavekkhità honti. Evaæ kho bhikkhave pa¤¤uttaraæ hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. paÂidesaniyesu. 2 B. K. paÂidesaniyaæ. 3 B. K. omits ssa. >/ #<[page 244]># %<244 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 3. Katha¤ ca bhikkhave vimuttisÃraæ hoti? Idha bhikkhave mayà sÃvakÃnaæ dhammà desità sabbaso sammÃdukkhakkhayÃya, yathà yathà bhikkhave mayà sÃva- kÃnaæ . . . sabbaso sammÃdukkhakkhayÃya tathà tathà 'ssa te dhammà {vimuttiyÃ} phassità honti. Evaæ kho bhikkhave vimuttisÃraæ hoti. 4. Katha¤ ca bhikkhave satÃdhipateyyaæ hoti? Iti aparipÆraæ và abhisamÃcÃrikaæ sikkhaæ paripÆres- sÃmi\<*<1>*>/ paripÆraæ và abhisamÃcÃrikaæ sikkhaæ tattha tattha pa¤¤Ãya anuggahessÃmÅti ajjhattaæ yeva sati sÆ- paÂÂhità hoti. Iti aparipÆraæ và Ãdibrahmacariyikaæ sikkham paripÆressÃmi paripÆraæ và Ãdibrahmacariyikaæ sikkhaæ tattha tattha pa¤¤Ãya anuggahessÃmÅti ajjhattaæ yeva sati sÆpaÂÂhità hoti. Iti asamavekkhitaæ và dham- maæ pa¤¤Ãya samavekkhissÃmi samavekkhitaæ và dham- maæ tattha tattha pa¤¤Ãya anuggahessÃmÅti ajjhattaæ yeva sati sÆpaÂÂhità hoti. Iti aphassitaæ\<*<2>*>/ và dhammaæ vimuttiyà phassissÃmi, phassitaæ và dhammaæ tattha tattha pa¤¤Ãya anuggahessÃmÅti ajjhattaæ yeva sati sÆ- patthità hoti. Evaæ kho bhikkhave satÃdhipateyyaæ hoti. SikkhÃnisaæsaæ idaæ bhikkhave brahmacariyaæ vussati, pa¤¤uttaraæ, vimuttisÃraæ, satÃdhipateyyan ti. Iti yan taæ vuttaæ idam etaæ paÂicca vuttan ti. 244. Catasso imà bhikkhave seyyÃ. Katamà catasso? PetaseyyÃ, kÃmabhogÅseyyÃ, sÅhaseyyÃ, TathÃgataseyyÃ. Katamà ca bhikkhave petaseyyÃ? Yebhuyyena bhikkhave petà uttÃnà senti. Ayaæ vuccati bhikkhave petaseyyÃ. Katamà ca bhikkhave kÃmabhogÅseyyÃ? Yebhuyyena bhikkhave kÃmabhogÅ vÃmena passena senti. Ayaæ vuccati bhikkhave kÃmabhogÅseyyÃ. Katamà ca bhikkhave sÅhaseyyÃ? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. paripÆressÃmi. 2 B. K. aphusitaæ . . . phussissÃmi phusitaæ. >/ #<[page 245]># %< ùPATTIVAGGA. 245>% SÅho bhikkhave migarÃjà dakkhiïena passena seyyaæ kappeti, pÃde\<*<1>*>/ pÃdaæ accÃdhÃya antarÃsatthinaæ\<*<2>*>/ naÇgut- thaæ anupakkhipitvÃ. So paÂibujjhitvà purimaæ kÃyaæ abbhunnÃmetvà pacchimaæ kÃyaæ anuviloketi. Sace bhik- khave sÅho migarÃjà ki¤ci passati kÃyassa vikkhittaæ và visaÂaæ và tena bhikkhave sÅho mahÃrÃjà anattamano hoti. Sace pana bhikkhave sÅho mahÃrÃjà na ki¤ci passati kÃyassa vikkhittaæ và visaÂaæ và tena bhikkhave sÅho mahÃrÃjà attamano hoti. Ayaæ vuccati bhikkhave sÅha- seyyÃ. Katamà ca bhikkhave TathÃgataseyyÃ? Idha bhikkhave bhikkhu vivicc' eva kÃmehi . . . pe . . . catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayaæ vuccati bhikkhave TathÃgataseyyÃ. Imà kho bhikkhave catasso seyyà ti. 245. CattÃro 'me bhikkhave thÆpÃrahÃ. Katame cattÃro? TathÃgato arahaæ sammÃsambuddho thÆpÃraho, pacce- kabuddho thÆpÃraho, TathÃgatasÃvako thÆpÃraho, rÃjà cakkavattÅ thÆpÃraho. Ime kho bhikkhave cattÃro thÆpÃrahà ti. 246. 1. CattÃro 'me bhikkhave dhammà pa¤¤Ãvuddhiyà saævat- tanti. Katame cattÃro? Sappurisasaæsevo, saddhammasavanaæ, yoniso mana- sikÃro, dhammÃnudhammapaÂipatti. Ime kho bhikkhave cattÃro dhammà pa¤¤Ãvuddhiyà saævattantÅti. 2. CattÃro 'me bhikkhave dhammà manussabhÆtassa bahukÃre\<*<3>*>/ honti. Katamà cattÃro? Sappurisasaæsevo . . . pe . . . [1]. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. padena. 2 S. Tr. satthÅ; B. K. sattimhi. 3 B. K. bahÆpakÃrÃ. >/ #<[page 246]># %<246 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Ime kho bhikkhave cattÃro dhammà manussabhÆtassa bahukÃrà hontÅti. 247. CattÃro 'me bhikkhave anariyavohÃrÃ. Katame cattÃro? AdiÂÂhe diÂÂhavÃditÃ, asute sutavÃditÃ, amute mutavÃ- ditÃ, avi¤¤Ãte vi¤¤ÃtavÃditÃ. Ime kho bhikkhave cattÃro anariyavohÃrà ti. 248. CattÃro 'me bhikkhave ariyavohÃrÃ. Katame cattÃro. AdiÂÂhe adiÂÂhavÃditÃ, asute asutavÃditÃ, amute amu- tavaditÃ, avi¤¤Ãte avi¤¤ÃtavÃditÃ. Ime kho bhikkhave cattÃro ariyavohÃrà ti. 249. CattÃro 'me bhikkhave anariyavohÃrÃ. Katame cattÃro. DiÂÂhe adiÂÂhavÃditÃ, sute asutavÃditÃ, mute amutavÃ- ditÃ, vi¤¤Ãte avi¤¤ÃtavÃditÃ. Ime kho bhikkhave cattÃro anariyavohÃrà ti. 250. CattÃro 'me bhikkhave ariyavohÃrÃ. Katame cattÃro? DiÂÂhe diÂÂhavÃditÃ, sute sutavÃditÃ, mute mutavÃditÃ, vi¤¤Ãte vi¤¤ÃtavÃditÃ. Ime kho bhikkhave cattÃro ariyavohÃrà ti. ùpattibhayavaggo1 pa¤camo. [Tass' uddÃnaæ:-- Dve Ãpatti sikkhÃnisaæso|| seyyà thÆpÃrahena ca|| Pa¤¤Ãbuddhi bahukÃrÃ|| cattÃro vohÃra ubhayenavagge] ti|| \<*<251>*>/. CattÃro 'me bhikkhave dhammÃ. Katame cattÃro? Atthi bhikkhave dhammà abhi¤¤Ã pari¤¤eyyÃ, atthi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. ùpattivaggo. See AÇguttara IV. 217-18; VIII. 67. >/ #<[page 247]># %< ABHI¥¥ùVAGGA. 247>% bhikkhave dhammà abhi¤¤Ã pahÃtabbÃ, atthi bhikkhave dhammà abhi¤¤Ã bhÃvetabbà atthi bhikkhave dhammà abhi¤¤Ã sacchikÃtabbÃ. Katame ca bhikkhave dhammà abhi¤¤Ã pari¤¤eyyÃ? Pa¤cupÃdÃnakkhandhÃ--ime vuccanti bhikkhave dham- mà abhi¤¤Ã pari¤¤eyyÃ? Katame ca bhikkhave dhammà abhi¤¤Ã pahÃtabbÃ? Avijjà ca bhavataïhà ca--ime vuccanti bhikkhave dham- mà abhi¤¤Ã pahÃtabbÃ. Katame ca bhikkhave dhammà abhi¤¤Ã bhÃvetabbÃ? Samatho ca vipassanà ca--ime vuccanti bhikkhave dhammà abhi¤¤Ã bhÃvetabbÃ. Katame ca bhikkhave dhammà abhi¤¤Ã sacchikÃtabbÃ? Vijjà ca vimutti ca--ime vuccanti bhikkhave dhammà sacchikÃtabbÃ. Ime kho bhikkhave cattÃro dhammà ti. 252. 1. \<*<1>*>/Catasso imà bhikkhave anariyapariyesanÃ. Katamà catasso? Idha bhikkhave ekacco attanà jarÃdhammo samÃno jarÃ- dhammaæ yeva pariyesati, attanà vyÃdhidhammo samÃno vyÃdhidhammaæ yeva pariyesati, attanà maraïadhammo samÃno maraïadhammaæ yeva pariyesati, attanà saÇkile- sikadhammo samÃno saÇkilesikadhammaæ yeva pariyesati. Imà kho bhikkhave catasso anariyapariyesanÃ. 2. Catasso imà bhikkhave ariyapariyesanÃ. Katamà catasso? Idha bhikkhave ekacco attanà jarÃdhammo samÃno jarÃdhamme ÃdÅnavaæ viditvà ajaraæ anuttaraæ yogak- khemaæ nibbÃnaæ pariyesati, attanà vyÃdhidhammo samÃno vyÃdhidhamme ÃdÅnavaæ viditvà avyÃdhiæ {anut- taraæ} yogakkhemaæ nibbÃnaæ pariyesati, attanà mar- aïadhammo samÃno maraïadhamme ÃdÅnavaæ viditvà amataæ anuttaraæ yogakkhemaæ nibbÃnaæ pariyesati, attanà saÇkilesadhammo samÃno saÇkilesikadhamme ÃdÅna- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See M. N. 26, p. 163. >/ #<[page 248]># %<248 A§GUTTARA-NIKùYA.>% vaæ viditvà asaÇkiliÂÂhaæ anuttaraæ yogakkhemaæ nib- bÃnaæ pariyesati. Imà kho bhikkhave catasso ariyapariyesanà ti. 253. CattÃr' imÃni bhikkhave saÇgahavatthÆni. KatamÃni cattÃri? DÃnaæ, peyyavajjaæ,\<*<1>*>/ atthacariyÃ, samÃnattatÃ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri saÇgahavatthÆnÅ ti. 254. 1. Atha kho Ãyasmà MÃlukyaputto\<*<2>*>/ yena Bhagavà ten' upasaÇkami, upasaÇkamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ misinno kho Ãyasmà MÃlukyaputto Bhagavantaæ etad avoca : SÃdhu me\<*<3>*>/ bhante Bhagavà {saÇkhittena} dhammaæ desetu yam ahaæ Bhagavato dhammaæ sutvà eko vÆpa- kaÂÂho appamatto ÃtÃpÅ pahitatto vihareyyan ti. Ettha dÃni MÃlukyaputta kiæ dahare bhikkhÆ vakkhÃma yattha hi nÃma tvaæ jiïïo vuddho mahallako TathÃgatassa saÇkhittena ovÃdaæ yÃcasÅti? Desetu me bhante Bhagavà saÇkhittena dhammaæ desetu Sugato saÇkhittena dhammaæ appeva nÃmÃhaæ Bhagavato bhÃsitassa atthaæ ÃjÃneyyaæ appeva nÃmÃhaæ Bhagavato bhÃsitassa dÃyÃdo assan ti\<*<4>*>/. 2. CattÃro 'me MÃlukyaputta taïhuppÃdà yattha bhik- khuno taïhà uppajjamÃnà uppajjati. Katame cattÃro? CÅvarahetu và MÃlukyaputta bhikkhuno taïhà uppajja- mÃnà uppajjati, piï¬apÃtahetu và . . . pe . . . senÃsana- hetu và . . . pe . . . itibhavÃbhavahetu và MÃlukyÃputta bhikkhuno taïhà uppajjamÃnà uppajjati. Ime kho MÃlukyaputta cattÃro taïhuppÃdà yattha bhik- khuno taïhà uppajjamÃnà uppajjati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. peyyavÃcÃ. 2 S. M. , MÃluÇkyaputto; S. Tr. MÃlukyÃputto. 3 S. Tr. kho. 4 B. K. sÃvako assanti. >/ #<[page 249]># %< ABHI¥¥ùVAGGA. 249>% Yato kho Malukyaputta bhikkhuno taïhà pahÅnà hoti ucchinnamÆlà tÃlÃvatthukatà anabhÃvakatà Ãyatiæ anuppÃdadhammÃ. Ayaæ vuccati MÃlukyaputta bhikkhu acchecchi taïhaæ vÃvattayi\<*<1>*>/ saæyojanaæ sammà mÃnÃ- bhisamayà antam akÃsi dukkhassÃti. 3. Atha kho Ãyasmà MÃlukyaputto BhagavatÃ\<*<2>*>/ iminà ovÃdena ovadito uÂÂhÃyÃsanà Bhagavantaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà pakkÃmi. Atha kho Ãyasmà MÃlukyaputto eko vÆpakaÂÂho appa- matto ÃtÃpÅ pahitatto viharanto na cirass' eva yass' atthÃya kulaputtà sammad eva agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajanti tad anuttaraæ brahmacariyapariyosÃnaæ diÂÂh' eva dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja vihÃsi, khÅïà jÃti vusitaæ brahmacariyaæ kataæ karaïÅ- yaæ nÃparaæ itthattÃyÃti abbha¤¤Ãsi a¤¤ataro ca pan' Ãyasmà MÃlukyaputto [Bhagavato\<*<3>*>/] arahataæ ahosÅti. 255. 1. YÃni kÃnici bhikkhave kulÃni bhogesu mahantaæ\<*<3>*>/ pattÃni na ciraÂÂhitikÃni bhavanti, sabbÃni hi tÃni catuhi ÂhÃnehi etesaæ và a¤¤atarena. Katamehi catuhi? NaÂÂhaæ na gavesanti, jiïïaæ na paÂisaÇkharonti, aparimitapÃnabhojanà ca honti, dussÅlaæ iÂÂhiæ và purisaæ và Ãdhipacce Âhapenti. YÃni kÃnici bhikkhave kulÃni bhogesu mahantaæ\<*<4>*>/ pattÃni na ciraÂÂhitikÃni bhavanti sabbÃni tÃni imehi catuhi ÂhÃnehi etesaæ va a¤¤atarena. YÃni kÃnici bhikkhave kulÃni bhogesu mahantaæ pattÃni ciraÂÂhitikÃni bhavanti sabbÃni tÃni catuhi ÂhÃnehi etesaæ và a¤¤atarena. Katamehi catuhi. 2. NaÂÂhaæ gavesanti, jiïïaæ paÂisaÇkharonti, parimita- pÃnabhojanà ca honti, sÅlavantaæ iÂÂhiæ và purisaæ và Ãdhipacce Âhapenti. YÃni kÃnici bhikkhave kulÃni bhogesu mahantaæ pattÃni ciraÂÂhitikÃni bhavanti sabbÃni tÃni imehi catuhi ÂhÃnehi etesaæ và a¤¤atarenÃti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. vivattayi. 2 B. K. Bhagavato. 3 From B. K. 4 B. K. mahattaæ. >/ #<[page 250]># %<250 A§GUTTARA-NIKùYA.>% 256.\<*<1>*>/ 1. Catuhi bhikkhave aÇgehi samannÃgato ra¤¤o bhadro assÃjÃnÅyo rÃjÃraho hoti rÃjabhoggo ra¤¤o aÇgan t' eva, saÇkhaæ gacchati. Katame catuhi? Idha bhikkhave ra¤¤o bhadro assÃjÃnÅyo vaïïasampanno ca hoti, balasampanno ca javasampanno ca, ÃrohapariïÃ- hasampanno ca. Imehi kho bhikkhave catuhi aÇgehi saman- nÃgato ra¤¤o bhadro . . . aÇgan t' eva saÇkhaæ gacchati. Evaæ eva kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato bhikkhu Ãhuneyyo hoti . . . pe . . . anuttaraæ pu¤¤ak- khettaæ lokassa. Katamehi catuhi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu vaïïasampanno ca hoti, bala- sampanno ca, javasampanno ca, ÃrohapariïÃhasampanno ca. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu vaïïasampanno hoti? Idha bhikkhave bhikkhu Ãraddhaviriyo viharati akusalÃ- dÃya sikkhati sikkhÃpadesu. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu vaïïasampanno hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu balasampanno hoti? Idha bhikkhave bhikkhu Ãradhaviriyo viharati akusalÃ- naæ dhammÃnaæ pahÃnÃya kusalÃnaæ dhammÃnaæ upasampadÃya thÃmavà daÊhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu bala- vasampanno hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu javasampanno hoti? Idha bhikkhave bhikkhu idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti . . . pe . . . ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipa- dÃti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu javasampanno hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu ÃrohapariïÃhasampanno hoti? Idha bhikkhave bhikkhu lÃbhÅ hoti cÅvarapiï¬apÃtasenÃ- sanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnaæ. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu ÃrohapariïÃhasampanno \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See AÇguttara III. 94. >/ #<[page 251]># %< ABHI¥¥ùVAGGA. 251>% hoti. Imehi kho bhikkhave bhikkhu catuhi dhammehi samannÃgato bhikkhu Ãhuneyyo hoti . . . pe . . . anut- taraæ pu¤¤akkhettaæ lokassÃti. 257.1 1. Catuhi bhikkhave aÇgehi samannÃgato ra¤¤o bhadro assÃjÃnÅyo rÃjÃraho hoti rÃjabhoggo ra¤¤o aÇgan t' eva saÇkhaæ gacchati. Katamehi catuhi? Idha bhikkhave ra¤¤o bhadro assÃjÃnÅyo vaïïasampanno ca hoti, balavasampanno ca, javasampanno ca, Ãrohapari- ïÃhasampanno ca. Imehi kho bhikkhave catuhi aÇgehi samannÃgato ra¤¤o bhadro . . . saÇkhaæ gacchati. Evam eva kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato bhik- khu Ãhuneyyo . . . pe . . . anuttaraæ pu¤¤akkhettaæ lokassa. Katamehi catuhi? 2. Idha bhikkhave bhikkhu vaïïasampanno ca hoti . . . ÃrohapariïÃhasampanno ca. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu vaïïasampanno hoti? Idha bhikkhave bhikkhu sÅlavà hoti . . . pe . . . samÃ- daya sikkhati sikkhÃpadesu. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu vaïïasampanno hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu balasampanno hoti? Idha bhikkhave bhikkhu Ãraddhaviriyo viharati [akusa- lÃnaæ dhammÃnaæ upasampadÃya\<*<2>*>/] thÃmavà daÊhaparak- kamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu balasampanno hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu javasampanno hoti? Idha bhikkhave bhikkhu ÃsavÃnaæ khayà . . . pe . . . sacchikatvà upasampajja viharati. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu javasampanno hoti. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu ÃrohapariïÃhasampanno hoti? Idha bhikkhave bhikkhu lÃbhÅ hoti cÅvarapiï¬apÃtasenÃ- sanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnaæ. Evaæ kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See AÇguttara III. 95. 2 From B. K. >/ #<[page 252]># %<252 A§GUTTARA-NIKùYA.>% bhikkhave bhikkhu ÃrohapariïÃhasampanno hoti. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato bhikkhu Ãhuneyyo . . . pe . . . anuttaraæ pu¤¤akkhettaæ lokas- sÃti. 258. CattÃr' imÃni bhikkhave balÃni. KatamÃni cattÃri? Viriyabalaæ, satibalaæ, samÃdhibalaæ, pa¤¤Ãbalaæ. ImÃni kho bhikkhave cattÃri balÃnÅti. 259. 1. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato bhikkhu nÃlaæ ara¤¤e\<*<1>*>/ vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni paÂisevi- tuæ. Katamehi catuhi? KÃmavitakkena, vyÃpÃdavitakkena, vihiæsÃvitakkena, duppa¤¤o hoti jaÊo eÊamÆgo. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato bhikkhu nÃlaæ ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni paÂisevituæ. 2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato bhikkhu alaæ ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni paÂisevituæ. Katamehi catuhi? Nekkhammavitakkena, avyÃpÃdavitakkena, avihiæsÃ- vitakkena, ajaÊo aneÊamÆgo. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato bhikkhu alaæ ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni paÂisevitun ti. 260. 1. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato bÃlo avyatto asappuriso khataæ upahataæ attÃnaæ pariharati sÃvajjo ca hoti sÃnuvajjo ca vi¤¤Ænaæ bahu¤ ca apu¤¤aæ pasavati. Katamehi catuhi? SÃvajjena kÃyakammena, sÃvajjena vacÅkammena, sÃvaj- jena manokammena, sÃvajjÃya diÂÂhiyÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 B. K. ara¤¤a__ >/ #<[page 253]># %< ABHI¥¥ùVAGGA. 253>% Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato bÃlo avyatto . . . pasavati. 2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato paï¬ito vyatto sappuriso akkhataæ anupahataæ attÃnaæ pari- harati anavajjo ca hoti ananuvajjo ca vi¤¤Ænaæ bahu¤ ca pu¤¤aæ pasavati. Katamehi catuhi? Anavajjena kÃyakammena, anavajjena vacÅkammena, anavajjena manokammena, anavajjÃya diÂÂhiyÃ. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato paï¬ito vyatto . . . pasavatÅti. Abhi¤¤Ãvaggo chaÂÂho. [UddÃnaæ:-- Abhi¤¤Ã pariyesanÃ|| saÇgaho MÃlukyaputto|| Atthakulaæ dve Ãja¤¤Ã|| balaæ ara¤¤a kammunÃti] 261. 1. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbha- taæ nikkhitto evaæ niraye. Katamehi catuhi? Attanà ca pÃïÃtipÃtÅ hoti para¤ ca pÃïÃtipÃte samÃdapeti pÃïÃtipÃte ca samanu¤¤o hoti pÃïÃtipÃtissa ca vaïïaæ bhÃsati. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye. 2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbha- taæ nikkhitto evaæ sagge. Katamehi catuhi? Attanà ca pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti para¤ ca pÃïÃtipÃtà veramaïiyà samÃdapeti pÃïÃtipÃtà veramaïiyà ca sama- nu¤¤o hoti pÃïÃtipÃtà veramaïiyà ca vaïïaæ bhÃsati. Imehi kho . . . pe . . . sagge ti. 262. Catuhi bhikkhave dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ niraye. Katamehi catuhi? Attanà ca adinnÃdÃyÅ hoti para¤ ca adinnÃdÃne samÃda- peti adinnÃdÃne ca samanu¤¤o hoti adinnÃdÃnassa ca vaïïaæ bhÃsati. Imehi kho . . . pe . . . \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 254]># %<254 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Attanà ca adinnÃdÃnà paÂivirato hoti para¤ ca adinnÃ- dÃnà veramaïiyà samÃdapeti adinnÃdÃnà veramaïiyà ca samanu¤¤o hoti adinnÃdÃnà veramaïiyà ca vaïïaæ bhÃsati . . .. 263. . . . pe . . . Attanà ca kÃmesu micchÃcÃrÅ hoti para¤ ca kÃmesu micchÃcÃre samÃdapeti kÃmesu micchÃcÃre ca samanu¤¤o hoti kÃmesu micchÃcÃrassa ca vaïïaæ bhÃsati . . . pe . . . Attanà ca kÃmesu micchÃcÃrà paÂivirato hoti para¤ ca kÃmesu micchÃcÃrà veramaïiyà samÃdapeti kÃmesu mic- chÃcÃrà veramaïiyà ca samanu¤¤o hoti micchÃcÃrà vera- maïiyà ca vaïïaæ bhÃsati . . . 264. . . . pe . . . Attanà ca musÃvÃdÅ hoti para¤ ca musÃvÃde samÃdapeti musÃvÃde ca samanu¤¤o hoti musÃvÃdassa ca vaïïaæ bhasati. . . . pe . . . Attanà ca musÃvÃdà paÂivirato hoti para¤ ca musÃvÃdà veramaïiyà samÃdapeti musÃvÃdà veramaïiyà ca samanu¤¤o hoti musÃvÃdà veramaïiyà ca vaïïaæ bhÃsati. . . . 265. . . . pe . . . Attanà pisuïÃvÃco hoti para¤ ca pisuïÃya vÃcÃya samÃdapeti pisuïÃya vÃcÃya ca samanu¤¤o hoti pisuïÃya vÃcÃya ca vaïïaæ bhÃsati . . . pe . . . Attanà ca pisuïÃya vÃcÃya paÂiviraÂo hoti para¤ ca pisuïÃya vÃcÃya veramaïiyà samÃdapeti pisuïÃya vÃcÃya veramaïiyà ca samanu¤¤o hoti pisunÃyà vÃcÃya veramaïiyà ca vaïïaæ bhÃsaÂi . . .. 266. . . . pe . . . Attanà ca pharusÃvÃco hoti para¤ ca pharusÃya vÃcÃya samÃdapeti pharusÃya vÃcÃya ca sama- nu¤¤o hoti pharusÃya vÃcÃya ca vaïïaæ bhÃsati . . . pe . . . Attanà ca pharusÃya vÃcÃya paÂivirato hoti para¤ ca pharusÃya vÃcÃya veramaïiyà samÃdapeti pharusÃya vÃcÃyà \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 255]># %< VAGGA. 255>% veramaïiyà ca samanu¤¤o hoti pharusÃya vÃcÃya ca vera- maïiyà vaïïaæ bhÃsati. . . . 267. . . . pe . . . Attanà ca samphappalÃpÅ hoti para¤ ca samphappalÃpe samÃdapeti samphappalÃpe ca samanu¤¤o hoti samphappalÃpassa ca vaïïaæ bhÃsati . . . pe . . . Attanà ca samphappalÃpà paÂivirato hoti para¤ ca samphappalÃpà veramaïiyà samÃdapeti samphappalÃpà veramaïiyà ca samanu¤¤o hoti samphappalÃpà veramaïiyà ca vaïïaæ bhÃsati . . .. 268. . . . pe . . . Attanà ca bhijjhÃlÆ hoti para¤ ca abhij- jhÃya samÃdapeti abhijjhÃya ca samanu¤¤o hoti abhijjhÃya ca vaïïaæ bhÃsati . . . pe . . . Attanà ca anabhijjhÃlÆ hoti para¤ ca anabhijjhÃya samÃdapeti anabhijjhÃya ca samanu¤¤o hoti anabhijjhÃya ca vaïïam bhÃsati . . .. 269. . . . pe . . . Attanà ca vyÃpannacitto hoti para¤ ca vyÃpÃde samÃdapeti vyÃpÃde ca samanu¤¤o hoti vyÃpÃdassa ca vaïïaæ bhÃsati . . . pe . . . Attanà ca avyÃpannacitto hoti para¤ ca avyÃpÃde samÃ- dapeti avyÃpÃde ca samanu¤¤o hoti avyÃpÃdassa ca vaïïaæ bhÃsati . . .. 270. . . . pe . . . Attanà ca micchÃdiÂÂhiko hoti para¤ ca micchÃdiÂÂhiyà samÃdapeti micchÃdiÂÂhiyà ca samanu¤¤o hoti micchÃdiÂÂhiyà ca vaïïaæ bhÃsati . . . pe . . . Attanà ca sammÃdiÂÂhiko hoti para¤ ca sammÃdiÂÂhiyà samÃdapeti sammÃdiÂÂhiyà ca samanu¤¤o hoti sammÃdiÂ- Âhiyà ca vaïïaæ bhÃsati. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 256]># %<256 A§GUTTARA-NIKùYA.>% Ime kho catuhi dhammehi samannÃgato yathÃbhataæ nikkhitto evaæ sagge ti. Vaggo.\<*<1>*>/ 271. 1. RÃgassa bhikkhave abhi¤¤Ãya cattÃro dhammà bhÃve- tabbÃ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave bhikkhu kÃye kÃyÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ, veda- nÃsu . . . citte . . . dhammesu dhammÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ\<*<2>*>/. RÃgassa bhikkhave abhi¤¤Ãya ime cattÃro dhammà bhÃvetabbà ti. 2. RÃgassa bhikkhave abhi¤¤Ãya cattÃro dhammà bhÃve- tabbÃ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave bhikkhu anuppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati; uppannÃnam pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃ- nÃya . . . pe . . . , anuppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃ- naæ uppÃdÃya . . . pe . . . uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. RÃgassa bhikkhave abhi¤¤Ãya ime cattÃro dhammà bhÃvetabbÃ. 3. RÃgassa bhikkhave abhi¤¤Ãya cattÃro dhammà bhÃve- tabbÃ. Katame cattÃro? Idha bhikkhave bhikkhu chandasamÃdhipadhÃnasaÇkhÃ- rasamannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti, viriyasamÃdhi . . . pe . . . , cittasamÃdhi . . . pe . . . , {vÅmaæsÃsamÃdhi- padhÃnasaÇkhÃrasamannÃgataæ} iddhipÃdaæ bhÃveti\<*<3>*>/. RÃgassa bhikkhave abhi¤¤Ãya ime cattÃro dhammà bhÃvetabbÃ. 4. RÃgassa bhikkhave pari¤¤Ãya parikkhayÃya pahÃnÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 No "vaggo" in B. K. 2 See AÇguttara III. 151. 3; M. P. S. p. 18. 3 AÇguttara III. 152. >/ #<[page 257]># %< VAGGA. 257>% khayÃya vayÃya virÃgÃya nirodhÃya cÃgÃya paÂinissaggÃya ime cattÃro dhammà bhÃvetabbÃ. Dosassa . . . mohassa kodhassa upanÃhassa makkhassa paÊÃsassa issÃya macchariyassa mÃyÃya sÃÂheyyassa thambhassa sÃrambhassa mÃnassa atimÃnassa madassa pamÃdassa abhi¤¤Ãya pari¤¤Ãya parikkhayÃya pahÃnÃya khayÃya vayÃya virÃgÃya {nirodhÃya} cÃgÃya paÂinissag- gÃya ime cattÃro dhammà bhÃvetabbà ti\<*<2>*>/. Vaggo samatto Pa¤¤Ãsakaæ pa¤camaæ Catukkaæ samattaæ\<*<1>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 For "Vaggo . . . samattaæ" B. K. has "AÇguttaranikÃye catukkanipÃto samatto." 2 See AÇguttara III. 163.>/