Samyutta-Nikaya of the Sutta-Pitaka,
Part V. Maha-Vagga.
Based on the edition by L. Feer, London : Pali Text Society 1898



Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996



NOTICE
This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for
scholarly purposes only.
In principle they represent a digital edition (without revision or
correction) of the printed editions of the complete set of Pali
canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a
process of checking, it should not be assumed that there is no
divergence from the printed editions and it is strongly recommended that
they are checked against the printed editions before quoting.



ANNOTATED VERSION




STRUCTURE OF REFERENCES (added):
SN_n.n(n),n.n = Saṃyutta-Nikāya_division.GLOBAL SN-book number(INTERNAL book number in THIS division of the SN),chapter.section






THIS GRETIL TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE.

Text converted to Unicode (UTF-8).
(This file is to be used with a UTF-8 font and your browser's VIEW configuration
set to UTF-8.)

description:multibyte sequence:
long a ā
long A Ā
long i ī
long I Ī
long u ū
long U Ū
vocalic r
vocalic R
long vocalic r
vocalic l
vocalic L
long vocalic l
velar n
velar N
palatal n ñ
palatal N Ñ
retroflex t
retroflex T
retroflex d
retroflex D
retroflex n
retroflex N
palatal s ś
palatal S Ś
retroflex s
retroflex S
anusvara
visarga
long e ē
long o ō
l underbar
r underbar
n underbar
k underbar
t underbar

Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order
to facilitate word search.

For a comprehensive list of GRETIL encodings and formats see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf
and
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf

For further information see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm








Saṃyutta-Nikāya Vol. V

[page 001]
1
SAṂYUTTA-NIKĀYA.

DIVISION V. MAHĀVAGGO.
Namo tassa bhagavato arahato sammāsaṃbuddhassa || ||.

BOOK I.
MAGGA-SAṂYUTTAM XLV.


CHAPTER I. AVIJJĀVAGGO PATHAMO.

SN_5,45(1).1. (1) Avijjā.
1. Evam me sutaṃ ekaṃ samayam Bhagavā Sāvatthiyaṃ
viharati Jetavane Anāthapindikassa ārāme || ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi Bhikkhavo ti || ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuṃ || ||
Bhagavā etad avoca || ||
3. Avijjā bhikkhave pubbaṅgamā akusalānaṃ dhammā-
nam samāpattiyā1 anudeva2 ahirikam anottappaṃ || || Avij-
jāgatassa bhikkhave aviddasuno micchādiṭṭhi pahoti || mic-
chādiṭṭhissa micchāsaṅkappo pahoti || micchāsaṅkappassa
micchāvācā pahoti || micchāvācassa micchākammanto pa-
hoti || micchākammantassa micchāājīvo pahoti || micchāājī-
vassa micchāvāyāmo pahoti || micchāvāyāmassa micchāsati
pahoti || micchāsatissa micchāsamādhi pahoti || ||
4. Vijjā ca kho bhikkhave pubbaṅgamā kusalānaṃ dham-
mānaṃ samāpattiyā3 anudeva hirottappaṃ || || Vijjāgatassa

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 sammā-
2 B1-2 anvadeva always.
3 B1-2 sammā-

[page 002]
2 Magga-Saṃyuttam XLV.
bhikkhave viddasuno sammādiṭṭhi pahoti || sammādiṭṭhissa
sammāsaṅkāppo pa- || sammāsaṅkappassa sammāvācā pahoti ||
sammāvācassa sammākammanto pahoti || sammākammantassa
sammāājīvo pahoti || sammāājīvassa sammāvāyāmo pahoti ||
sammāvāyāmassa sammāsati pahoti || sammāsatissa sam-
māsamādhi pahotī ti || ||

SN_5,45(1).2. (2) Upaḍḍham.
1. Evam me sutaṃ ekaṃ samayam Bhagavā Sakyesu1
viharati Sakkaraṃ2 nāma Sakyānaṃ nigamo || ||
2. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅ-
kami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam an-
taṃ nisīdi || || Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā Ānando
Bhagavantam etad avoca || Upaḍḍham idam bhante brah-
macariyassa yad idaṃ kalyāṇamittatā kalyānasahāyatā
kalyāṇasampavaṅkatā ti || ||
3. Mā hevam Ānanda mā hevam Ānanda || || Sakalam eva
hidam Ānanda brahmacariyaṃ yad idaṃ kalyāṇamittatā
kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā || || Kalyāṇamittas-
setam Ānanda bhikkhuno pāṭikaṅkham3 kalyāṇasahāyassa
kalyāṇasampavaṅkassa ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhā-
vessati ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkarissati4 || ||
4. Kathañcānanda5 bhikkhu kalyāṇamitto kalyāṇasahāyo
kalyāṇasampavaṅko ariyam atthaṅgikam maggam bahulī-
karoti || || Idhānanda bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vive-
kanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇā-
miṃ || sammāsaṅkappam bhāveti vivekanissitam || la || sammā-
vācam bhāveti || sammākammantam bhāveti || sammāājīvam
bhāveti || sammāvāyāmam bhāveti || sammāsatim bhāveti ||
sammāsamādhim bhāveti vivekanissitam virāganissitam ni-
rodhanissitam vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ kho Ānanda
bhikkhu kalyāṇamitto kalyaṇasahāyo kalyāṇasampavaṅko
ariyam aṭṭhaṅgikaṃ maggam bhāveti ariyam aṭṭhaṅgikam
maggam bahulīkaroti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 Sakkesu.
2 S1 nagarakaṃ S3 nagaraṃ.
3 S1-3 pāṭikaṃkhā always.
4 B1-2 -karissatī ti.
5 S1-3 kathaṃ ānanda.

[page 003]
Saṃyutta-Nikāya. 3
5. Tad aminā petam Ānanda pariyāyena veditabbaṃ ||
yathā sakalam evidam brahmacariyaṃ yad idam kalyāṇa-
mittatā kalyāṇasahāyatā kalyānasampavaṅkatā1 || || Ma-
maṃ2 hi Ānanda kalyāṇamittam āgamma jātidhammā
sattā3 jātiyā parimuccanti || jarādhammā sattā jarāya pa-
rimuccanti || maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti ||
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā4 sattā soka-
paridevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti || || Iminā
kho etam5 Ānanda pariyāyena veditabbaṃ yathā sakalam
evidam brahmacariyaṃ yad idaṃ kalyāṇamittatā kalyāṇa-
sahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā ti || ||

SN_5,45(1).3. (3) Sāriputto.
1. Sāvatthinidānaṃ6 || ||
2. Atha7 kho āyasmā Sāriputto yena Bhagavā tenupa-
saṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam
antam nisīdi || || Ekam antam nisinno kho āyasmā Sāri-
putto Bhagavantam etad avoca || || Sakalam evidam8 bhante
brahmacariyaṃ yad idam kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā
kalyāṇasampavaṅkatā ti || ||
3. Sādhu sādhu Sāriputta || sakalam evidam Sāriputta
brahmacariyaṃ yad idaṃ kalyāṇamittatā kalyāṇasahāyatā
kalyāṇasampavaṅkatā ti || || Kalyāṇamittassetaṃ Sāriputta
bhikkhave pātikaṅkhaṃ kalyāṇasahāyassa kalyāṇasampa-
vaṅkassa ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati ariyam
aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkarissati || ||
4. Kathañca Sāriputta bhikkhu kalyāṇamitto kalyāṇa-
sahāyo kalyāṇasampavaṅko ariyam aṭṭhaṅgikam maggam
bhāveti ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkaroti || || Idha9
Sāriputta bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaṃ
virāganissitam nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmim || la ||
sammāsamādhim bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 add ti.
2 S3 maṃmaṃ here only.
3 missing in S1.
4 S1 -dhamma.
5 missing in S1-3.
6 missing in S1-3.
7 B2 attha.
8 B1-2 idaṃ always.
9 S1-3 kathaṃ.

[page 004]
4 Magga-Saṃyuttam XLV.
nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ kho Sāri-
putta bhikkhu kalyāṇamitto kalyāṇasahāyo kalyāṇasampa-
vaṅko ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti ariyam aṭ-
ṭhaṅgikam maggam bahulīkaroti1 || ||
5. Tad aminā petam Sāriputta pariyāyena veditabbaṃ ||
yathā sakalam evidam brahmacariyaṃ yadidaṃ kalyāṇa-
mittatā kalyāṇasahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā2 || || Mamaṃ
hi Sāriputta kalyānamittam āgamma jātidhammā sattā
jātiyā parimuccanti || jarādhammā sattā jarāya parimuc-
canti || maraṇadhammā sattā maraṇena parimuccanti || so-
kaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā3 sattā sokapa-
ridevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti || || Iminā kho
etaṃ Sāriputta pariyāyena veditabbaṃ || yathā sakalam
evidam brahmacariyaṃ yad idaṃ kalyāṇamittatā kalyāṇa-
sahāyatā kalyāṇasampavaṅkatā ti || ||

SN_5,45(1).4. (4) Brāhmaṇo.
1. Savatthi nidānaṃ4 || ||
2. Atha kho āyasmā Ānando pubbaṇhasmayam nivā-
setvā pattacīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍāya pāvisi5 || ||
3. Addasā kho āyasmā Ānando Jānusoṇiṃ6 brāhmaṇaṃ
sabbasetena vaḷavābhirathena7 Sāvatthiyā niyyāyantaṃ ||
setā sudam assā yuttā honti setālaṅkārā seto ratho seta-
parivāro setā8 rasmiyo setā patodalaṭṭhi9 setaṃ chattaṃ
setaṃ uṇhīsaṃ setāni vatthāni setā upāhanā || setāya10 su-
daṃ vālavījaniyā11 vījīyati12 || || Tam enaṃ jano disvā evam
āha || Brahmaṃ13 vata bho yānam14 brahmayānarūpaṃ15
vata hoti || ||
4. Atha kho āyasmā16 Ānando Sāvatthiyaṃ piṇḍāya
caritvā17 pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkanto yena Bhagavā

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 bhāvessati . . . -karissati.
2 B1-2 add ti.
3 S1 -dhamma.
4 missing in S1-3.
5 S1 B1 pāvīsi S3 pāvisī.
6 S3 -soṇi.
7 S1 vaḷabhi- S3 valabhi- B1-2 -ratena.
8 S1-3 seta.
9 S1 omits laṭṭhi.
10 S3 setā.
11 S1-3 ratavījaṇi (S1 -ī).
12 S3 vījiyati B1-2 bījeyyāti.
13 S1-3 brahmā.
14 S3 yāṇam always.
15 S1-3 -yānaṃ rūpaṃ always.
16 missing in S1-3.
17 S1-3 pavisitvā.

[page 005]
Saṃyutta-Nikāya. 5
tenupasaṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā
ekam antaṃ nisīdi || Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā
Ānando Bhagavantam etad avoca || || Idhāham bhante
pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthim
piṇḍāya pāvisiṃ1 || addasaṃ khoham2 bhante Jānusoniṃ3
brāhmaṇaṃ sabbasetena vaḷavābhirathena Sāvatthiyā niy-
yāyantam || setā sudam assā yuttā honti4 setālaṅkarā seto
ratho setaparivāro setā rasmiyo setā patodalaṭṭhi setaṃ
chattaṃ setam uṇhīsaṃ setāni vatthāni setā upāhanā se-
tāya sudam5 vālavījaniyā vījiyyati6 || tam enaṃ jano disvā
evam āha || Brahmaṃ vata bho yānaṃ brahmayānarūpaṃ
vata hoti7 || sakkā nu kho bhante imasmim dhammavinaye
brahmayānam paññāpetun ti || ||
Sakkā Ānandāti Bhagavā avoca || || Imasseva kho etam
Ānanda ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa adhivacanam
brahmayānaṃ iti pi dhammayānam iti pi anuttaro saṅ-
gāmavijayo iti pi8 || ||
5. Sammādiṭṭhi Ānanda bhāvitā bahulīkatā rāgavinaya-
pariyosānā9 hoti || dosavinayapariyosānā9 hoti || mohavinaya-
pariyosānā9 hoti || || Sammāsaṅkappo Ānanda bhāvito ba-
hulīkato rāgavinayapariyosāno hoti || dosavinayapariyosāno
hoti || mohavinayapariyosāno hoti || || Sammāvācā Ānanda
bhāvitā bahulīkatā rāgavinayapāriyosānā hoti || dosa || pa ||
mohavinayapariyosānā hoti || || Sammākammanto Ānanda
bhāvito bahulīkato rāgavinayapariyosāno hoti || dosa || pa ||
mohavinayapariyosāno hoti || || Sammāājīvo Ānanda bhā-
vito bahulīkato rāgavinayapariyosāno hoti || dosa || pa || mo-
havinayapariyosāno hoti || || Sammāvāyāmo Ānanda bhāvito
bahulīkato rāgavinayapariyosāno hoti || dosa || pa || mohavinaya-
pariyosāno hoti || || Sammāsati Ānanda bhavitā bahulīkatā
rāgavinayapariyosānā hoti || dosa || pa || mohavinayapariyo-
sānā10 hoti || Sammāsamādhi Ānando bhāvito bahulīkato

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 pāvīsi B2 pavisiṃ.
2 S1-3 addasa khvāhaṃ.
3 S1-3 Jānussoniṃ (S3 -ṇiṃ) always.
4 missing in S1-3.
5 missing in S1-3.
6 so S1-3; B1-2 bījeyyāti.
7 S1-3 -yānaṃvatarūpo instead of -rūpam vata; hoti being omitted.
8 B1-2 add ti.
9 S1-3 naṃ.
10 B1 S3 -sāno (S3 -ṇo).

[page 006]
6 Magga-Saṃyuttam XLV.
rāgavinayapariyosāno hoti || dosa || pa || mohavinayapariyo-
sāno hoti || ||
Iminā kho etam1 Ānanda pariyāyena veditabbaṃ || yathā
imassevetam2 ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa adhivaca-
nam brahmayānam iti pi dhammayānam iti pi anuttaro
saṅgāmavijayo iti pīti || ||
Idam3 avoca Bhagavā || idaṃ vatvā4 sugato athāparam
etad avoca satthā || ||
Yassa saddhā ca paññā ca || dhammā yuttā sadā dhuraṃ ||
hirī īsā mano yottaṃ5 || sati ārakkasārathi ||1||
Ratho sīlaparikkhāro || jhānakkho cakkaviriyo ||
upekkhā dhurasamādhi || anicchā parivāraṇaṃ ||2||
Abyāpādo avihiṃsā6 || viveko yassa āvudhaṃ ||
titikkhā dhammasannāho7 || yogakkhemāya vattati ||3||
Etad attaniyam8 bhūtaṃ || brahmayānaṃ anuttaraṃ ||
niyyanti dhīrā lokamhā || aññadatthu9 jayaṃ10 jayanti11 ||4||

SN_5,45(1).5. (5) Kimattha.
1. Sāvatthinidānaṃ || ||
2. Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenupa-
saṅkamiṃsu12 || la || ekam antaṃ nisīdiṃsu ||
3. Ekam antaṃ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam
etad avocuṃ || || Idha no bhante aññatitthiyā paribbājakā
amhe evam pucchanti || Kimatthi yam āvuso samaṇe Go-
tame13 brahmacariyam vussatī ti || || Evam puṭṭhā mayam
bhante tesam aññatitthiyānam paribbājakānam evam vyā-
karoma || || Dukkhassa kho āvuso pariññattam14 Bhagavati
brahmacariyaṃ vussatī ti || kacci mayam bhante evam puṭ-
ṭhā evam vyākaramānā vuttavādino ceva Bhagavato homa
na ca Bhagavantam abhūtena abbhacikkhāma || dhammassa

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S3.
2 S3 imassa-
3 S1 etad.
4 B1 adds na, B2 ca.
5 S3 yottā S1 ghottā.
6 S1-3 vihiṃsā S3 adds ca.
7 S3 vamma- B2 camma-
8 S3 attha- B2 attanisam.
9 S1-3 -atthuṃ.
10 S1 jaya S3 jayā.
11 B2 jahanti.
12 S3 -saṃkami.
13 S3 samaṇo gotamo.
14 S1 pariññatthaṃ.

[page 007]
Saṃyutta-Nikāya. 7
cānudhammaṃ vyākaroma || na ca koci sahadhammiko vā-
dānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatīti1 || ||
4. Taggha tumhe bhikkhave evam puṭṭhā evam vyāka-
ramāṇā vuttavādino ceva me hotha || na ca mam abhūtena
abbhācikkhatha || dhammassa cānudhammaṃ vyākarotha ||
na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ2 ṭhānam
āgacchati || || Dukkhassa hi bhikkhave3 pariññattam4 mayi
brahmacariyaṃ vussati || || Sace vo5 bhikkhave aññatit-
thiyā paribbājakā evam puccheyyuṃ || || Atthi panāvuso
maggo atthi paṭipadā etassa dukkhassa pariññāyāti || evam
puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam aññatitthiyānam paribbāja-
kānam evaṃ vyakareyyātha || Atthi kho āvuso maggo
atthi paṭipadā etassa dukkhassa pariññāyāti || ||
5. Katamo ca bhikkhave maggo katamā paṭipadā etassa
dukkhassa pariññāya6 || || Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko
maggo || seyyathīdam || sammādiṭṭhi || la || sammāsamādhi ||
ayam bhikkhave maggo ayam paṭipadā etassa dukkhassa
pariññāyāti || ||
6. Evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam aññatitthivā-
nam paribbājakānam evam vyākareyyāthāti || ||

SN_5,45(1).6. (6) Aññataro bhikkhu1.
1. Sāvatthi nidānaṃ7 || ||
2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupa-
saṅkami || pa ||
3. Ekam antaṃ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam
etad avoca || || Brahmacariyam brahmacariyanti bhante
vuccati || katamaṃ nu kho bhante brahmacariyam kata-
mam8 brahmacariyapariyosānan ti || ||
Ayam eva kho bhikkhu ariyo {aṭṭhaṅgiko} maggo brah-
macariyaṃ || seyyathīdaṃ || Sammādiṭṭhi || pa-pe || sammāsa-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 adhigacchatīti.
2 S3 gārayho (or gārayhe by correction).
3 missing in B1.
4 S1-3 pariññatthaṃ.
5 S1-3 kho.
6 B1-2 pariññāyāti.
7 S1-3 omit nidānam here and further on.
8 missing in S1-3.

[page 008]
8 Magga-Saṃyuttam XLV.
mādhi || || Yo kho bhikkhu rāgakkhayo dosakkhayo mohak-
khayo ||idam brahmacariyapariyosānan ti || ||

SN_5,45(1).7. (7) Aññataro bhikkhu 2.
1. Sāvatthi nidānaṃ || ||
2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā ten'; upasaṅ-
kami || upasaṅkamitvā || la ||
3. Ekam antaṃ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam
etad avoca || || Rāgavinayo dosavinayo mohavinayo ti bhante
vuccati || kissa nu kho etam1 bhante adhivacanaṃ rāga-
vinayo dosavinayo mohavinayo ti2 || ||
Nibbānadhātuyā3 kho etam bhikkhu adhivacanam rāga-
vinayo dosavinayo mohavinayoti || āsavānaṃ khayo tena
vuccatī ti || ||
4. Evam vutte so bhikkhu Bhagavantam etad avoca || ||
Amatam4 amatan ti bhante vuccati || || Katanaṃ nu kho
bhante amataṃ || katamo amatagāmimaggo ti || ||
Yo kho5 bhikkhu rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo ||
idaṃ vuccati amataṃ || || Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo6
amatagāmimaggo || seyyathīdaṃ || sammādiṭṭhi || pe || sammā-
samādhī ti || ||

SN_5,45(1).8. (8) Vibhaṅgo.
1. Sāvatthi nidānam || ||
2. Ariyaṃ vo bhikkhave aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ desissāmi
vibhajissāmi || taṃ sunātha sādhukam manasi karotha bhā-
sissāmī ti || ||
Evam bhante ti kho te bhikkhū Bhagavato paccassosuṃ ||
Bhagavā etad avoca || ||
3. Katamo bhikkhave ariyo aṭṭhaṅgiko maggo || seyya-
thīdaṃ || sammādiṭṭhi || pe || sammāsamādhi || ||
4. Katamā7 ca bhikkhave sammādiṭṭhi || || Yaṃ kho
bhikkhave dukkhe ñāṇaṃ dukkhasamudaye ñāṇam duk-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 ko instead of nu kho etam.
2 S1-3 omit ti.
3 S1-3 yāyā instead of nibbi-.
4 missing in S1.
5 S1-3 so.
6 omitted by S1-3.
7 S1-3 katamo.

[page 009]
Saṃyutta-Nikāya. 9
khanirodhe ñāṇaṃ dukkhanirodhagāminiyā1 paṭipadāya
ñaṇaṃ || ayaṃ vuccati bhikkhave sammādiṭṭhi || ||
5. Katamo ca bhikkhave sammāsaṅkappo || || Yo kho2
bhikkhave nekkhammasaṅkappo abyāpādasaṅkappo avihiṃ-
sāsaṅkappo3 || ayaṃ vuccati bhikkhave sammāsaṅkappo || ||
6. Katamā ca bhikkhave sammāvācā || || Yā kho bhik-
khave musāvādāveramaṇī4 pisuṇāya4 vācāya veramaṇī pha-
rusāya5 vācāya5 veramaṇī samphappalāpā veramaṇī || ayaṃ
vuccati bhikkhave sammāvācā || ||
7. Katamo ca bhikkhave sammākammanto || || Yā6 kho
bhikkhave pāṇātipātā veramaṇī adinnādānā veramaṇī ab-
rahmacariyā veramaṇī || ayaṃ vuccati bhikkhave sammā-
kammanto || ||
8. Katamo ca bhikkhave sammāājīvo || || Idha bhikkhave
ariyasāvako micchāājīvaṃ pahāya sammāājīvena7 jīvitaṃ8
kappeti || ayaṃ vuccati sammāājīvo || ||
9. Katamo ca bhikkhave sammāvāyamo || || Idha bhik-
khave bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ
dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati viriyam
ārabbhati cittam paggaṇhāti padahati9 || Uppannānam pā-
pakānam akusalānaṃ dhammānam pahānāya chandaṃ
janeti || la || Anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānam uppā-
dāya chandaṃ janeti || la || Uppannānaṃ kusalānaṃ dham-
mānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhā-
vanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati viriyam ārab-
bhati cittam paggaṇhāti padahati || || Ayaṃ vuccati bhik-
khave sammāvāyāmo || ||
10. Katamā ca bhikkhave sammāsati || || Idha bhikkhave
bhikkhu kāye10 kāyanupassī viharati ātāpī sampajāno sa-
timā vineyyaloke abhijjhādomanassaṃ || vedanāsu vedanā-
nupassi viharati ātāpī sampajāno satimā vineyyaloke a-
bhijjhādomanassaṃ || citte cittānupassī viharati ātāpī sam-

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 -gāmini.
2 missing in S3.
3 S3 avihisā- (corrected from aviṃhisā-) S1 ahisā
(corrected from ahivisā).
4 B1-2 -ni always.
5 S3 omits ya.
6 S1 ye S3 yo.
7 S1-3 jīvena.
8 S1-3 jīvikaṃ.
9 S1 pajahati.
10 S1 kāyena.

[page 010]
10 Magga-Saṃyuttam XLV.
pajāno satimā vineyyaloke abhijjhādomanassaṃ || dhammesu
dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya
loke abhijjhādomanassaṃ || || Ayaṃ vuccati bhikkhave sam-
māsati || ||
Katamo ca bhikkhave sammāsamādhi || || Idha bhikkhave
bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi
savitakkam savicāraṃ vivekajaṃ pītisukham pathamaṃ
jhānam upasampajja viharati || || Vitakkavicārāṇaṃ vūpa-
samā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhavam avi-
takkam avicāraṃ samādhijam pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānam
upasampajja viharati || || Pītiyā ca virāgā ca upekhako ca
viharati || sato ca sampajāno sukhañ ca kāyena paṭisaṃ-
vedeti || yan tam ariyā ācikkhanti upekhako satimā sukha-
vihārīti tatiyaṃ jhānam upasampajja viharati || || Sukhassa
ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadoma-
nassānam atthagamā adukkhamasukham upekhāsatipāri-
suddhiṃ catutthaṃ jhānam upasampajja viharati || || Ayaṃ
vuccati bhikkhave sammāsamādhī ti || ||

SN_5,45(1).9. (9) Suka.
1.2. Sāvatthi || || Seyyathāpi bhikkhave sālisukaṃ vā ya-
vasukam vā micchāpaṇihitam hatthena vā pādena vā ak-
kantam hatthaṃ vā pādaṃ vā bhindissati1 lohitaṃ vā2
uppādessatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati || taṃ kissa hetu || micchā
paṇihitattā bhikkhave sukassa3 || || Evam eva kho bhik-
khave so vata bhikkhu micchāpaṇihitāya diṭṭhiyā micchā-
paṇihitāya maggabhāvanaya avijjaṃ bhindissati vijjam4
uppādessati nibbānaṃ sacchikarissatīti netaṃ ṭhānaṃ vij-
jati || taṃ kissa hetu || micchāpaṇihitattā bhikkhave diṭṭhiyā || ||
3. Seyyathāpi bhikkhave sālisukaṃ vā yavasukaṃ5
sammāpaṇihitaṃ hatthena vā pādena vā akkantam hatthaṃ
vā pādaṃ vā bhindissati || lohitaṃ vā uppādessatīti6 thā-
nam etam vijjati || tam kissa hetu || sammāpaṇihitattā bhik-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 chijjati always.
2 missing in S3.
3 S3 sūkassa.
4 S1-3 avijjā chijjati vijjā instead of avijjamo
5 S1 B2 sūkam.
6 S3 uppādessati.

[page 011]
Saṃyutta-Nikāya. 11
khave sukassa1 || || Evam eva kho bhikkhave so vata bhik-
khu sammāpaṇihitāya diṭṭhiyā sammāpaṇihitāya magga-
bhāvanāya avijjaṃ bhindissati vijjam uppādessati nibbā-
naṃ sacchikarissatī ti ṭhānam etaṃ vijjati || taṃ kissa hetu ||
sammāpaṇihitattā bhikkhave diṭṭhiyā || ||
4. Kathañca bhikkhave bhikkhu sammāpaṇihitāya2 diṭ-
ṭhiyā sammāpaṇihitāya2 maggabhāvanāya avijjam bhindati
vijjam uppādeti nibbānam sacchikarotī ti || ||
Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti viveka-
nissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇā-
miṃ || pe || sammāsamādhim bhāveti vivekanissitam virāga-
nissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ ceso3
bhikkhave bhikkhu sammāpaṇihitāya diṭṭhiyā sammāpaṇi-
hitāya maggabhāvanāya avijjam4 bhindati vijjam uppādeti
nibbānam sacchikarotī ti || ||
SN_5,45(1).10. (10) Nandiya.
1.2. Sāvatthi || || Atha kho Nandiyo paribbājako yena
Bhagavā tenupasaṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavatā sad-
dhiṃ sammodi || sammodānīyaṃ kathaṃ sārānīyaṃ vītisā-
retvā ekam antaṃ nisīdi || ||
3. Ekaṃ antaṃ nisinno kho Nandiyo paribbājako Bha-
gavantam etad avoca || || Kati nu kho5 bho Gotama dhammā
bhāvitā bahulīkatā nibbānagamā honti nibbānaparāyanā
nibbānapariyosānā ti ||
4. Aṭṭhime kho Nandiya6 dhammā bhāvitā bahulīkatā
nibbānagamā honti nibbānaparāyanā nibbānapariyosānā ||
katame aṭṭha || seyyathīdaṃ sammādiṭṭhi || la-pe || sammā-
samādhi || || Ime kho Nandiya aṭṭha dhammā bhāvitā ba-
hulīkatā nibbānagamā honti nibbānaparayanā nibbānapa-
riyosānā ti || ||
5. Evaṃ vutte Nandiyo paribbājako Bhagavantam etad
avoca || || Abhikkantam bho Gotama abhikkantam bho

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 sūkassa S3 sūkkassa.
2 S1-3 omit sammā.
3 B1 has vo instead of ceso, omitted by B2
4 S1-3 avijjā.
5 S3 inserts bhante.
6 S1-3 Atha kho Nandiya aṭṭha instead of aṭṭhi-.

[page 012]
12 Magga-Saṃyuttam XLV.
Gotama || pa || upāsakam mam bhavaṃ Gotamo dhāretu
ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti || ||
Avijjāvaggo1 paṭhamo2 || ||
Tassa uddānam3 || ||
Avijjā4 ca Upaḍḍhañca5 || Sāriputto ca Brāhmaṇo ||
Kimatthiyo dve6 Bhikkhu || Vibhaṅgo7 Sūka8 Nandiyoti9 || ||

CHAPTER II. VIHĀRAVAGGO DUTIYO

SN_5,45(1).11. (1) Vihāra1.
1. Sāvatthi nidānaṃ || ||
2. Icchāmaham bhikkhave aḍḍhamāsam paṭisalliyituṃ10 ||
namhi kenaci upasaṅkamitabbo aññatra ekena piṇḍapāta-
nīhārakenāti || ||
Evam bhante ti kho te bhikkhū Bhagavato paṭissutvā11
nāssudha koci Bhagavantam upasaṅkamati aññatra ekena
piṇḍapātanīhārakena || ||
3. Atha kho Bhagavā tassa aḍḍhamāsassa accayena paṭi-
sallānā vuṭṭhito bhikkhū āmantesi || || Yena svāham bhik-
khave vihārena paṭhamābhisambuddho viharāmi || tassa pa-
desena vihāsiṃ || ||
4. So evam pajānāmi micchādiṭṭhipaccayā pi vedayitaṃ ||
sammādiṭṭhipaccayā pi vedayitaṃ || pa || micchāsamādhipac-
cayā pi vedayitaṃ || sammāsamādhipaccayā pi vedayitaṃ || ||
Chandapaccayā pi vedayitaṃ || vitakkapaccayā pi vedayi-
taṃ || saññāpaccayā pi vedayitaṃ || ||
5. Chando ca avūpasanto hoti13 || vitakko ca avūpasanto
hoti14 || saññā ca avūpasantā hoti || tappaccayā vedayitaṃ || ||
[Chando ca vūpasanto hoti || vitakkā ca avūpasantā honti

--------------------------------------------------------------------------
1 in B1 only.
2 S1-3 Paṭhamo vaggo B2 Vaggo paṭhamo.
3 S1-3 tatruddānaṃ.
4 B1-2 Avijjañ.
5 S1-3 omit ca.
6 S3 ve B1 kimattaññatara B2 kimattamaññataro.
7 S1-3 vibhange.
8 S3 sundikena.
9 B1-2 Nandiyāti.
10 S1-3 -sallī- B2 -salla-
11 B2 paccassosuṃ begun not finished in S3.
12 S1-3 saññappaccayā the phrase is repeated in S1.
13 S1-3 vitakkāca avupasantā (S3 adds ca) honti.
14 S1-3 honti.

[page 013]
Saṃyutta-Nikāya. 13
saññā ca avūpasantā honti || tappaccayā pi vedayitaṃ || ||
Chando ca vūpasanto hoti || vitakkā ca vūpasantā honti ||
saññā ca avūpasantā honti || ||] 1 Chando ca vūpasanto hoti ||
vitakko ca vūpasanto hoti2 || saññā ca vūpasantā hoti3 ||
tappaccayā vedayitaṃ || ||
6. Appattassa pattiyā atthi āyāmaṃ4 || || tasmim pi ṭhāne
anuppatte tappaccayā pi vedayitan ti || ||

SN_5,45(1).12. (2) Vihāra2.
1.2. Sāvatthi || || Icchāmāham bhikkhave temāsam pati-
salliyituṃ5 || ||
3. Atha kho Bhagavā tassa temāsassa accayena paṭi-
sallāṇā vuṭṭhito bhikkhū āmantesi || || Yena svāham bhik-
khave vihārena pathamābhisambuddho viharāmi tassa pa-
desena6 vihāsiṃ7 || ||
4. So evam pajānāmi8 micchādiṭṭhipaccayā vedayitaṃ ||
micchādiṭṭhivūpasamapaccayā vedayitaṃ || sammādiṭṭhipac-
cayā9 vedayitaṃ || sammādiṭṭhivūpasamapaccayā9 vedayitaṃ ||
la10 || micchāsamādhipaccayā pi vedayitaṃ || micchāsamādhi-
vūpasamapaccayā pi vedayitaṃ || sammāsamādhipaccayā pi
vedayitaṃ || sammāsamādhivūpasamapaccayā pi vedayitaṃ ||
chandapaccayā pi vedayitaṃ || Chandavūpasamapaccayā p
vedayitaṃ || vitakkapaccayā pi vedayitaṃ || vitakkavūpasama-
paccayā pi vedayitaṃ || saññāpaccayā pi vedayitaṃ || saññā-
vūpasamapaccayā pi vedayitaṃ || ||
5. Chando ca avūpasanto hoti vitakko ca avūpasanto
hoti || saññā ca avūpasantā hoti tappaccayā pi vedayitaṃ ||
[Chando ca vūpasanto hoti vitakkā ca avūpasantā honti
saññā ca avūpasantā honti tappaccayā pi vedayitaṃ ||
Chando ca vūpasanto hoti vitakkā ca vūpasantā honti
saññā ca avūpasantā honti tappaccayā pi vedayitam] 11 ||

--------------------------------------------------------------------------
1 The part between [] is not to be found in B1-2.
2 S1-3 vitakkā- -santā honti here and further on.
3 S1-3 honti here and further on.
4 S1-3 āyāma B1 āyācam.
5 The sequel as in the preceding sutta.
6 S1-3 padeseneva.
7 S1 vihāsi.
8 S1-3 paṭijānāmi.
9 S1-3 add pi.
10 S1-3 sabbaṃ vitthāretabbaṃ -pe-
11 The part between [] is not to be found in B1-2.

[page 014]
14 Magga-Saṃyuttam XLV.
chando ca vūpasanto hoti vitakko ca vūpasanto hoti sañ-
ñā ca vūpasantā hoti tappaccayā vedayitaṃ1 || ||
6. Appattassa pattiyā atthi2 āyāmam3 || tasmiṃ ṭhāne
anuppatte tappaccayā pi vedayitan ti || ||

SN_5,45(1).13. (3) Sekho.
1. Sāvatthi4 || ||
2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupasaṅ-
kami || pa5 ||
3. Ekam antaṃ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam
etad avoca || || Sekho sekho ti bhante vuccati || || Kittāvatā
nu kho bhante sekho hotī ti || ||
4. Idha [bhikkhave6] bhikkhu sekhāya sammādiṭṭhiyā
sammannāgato hoti || la || sekhena sammāsamādhinā saman-
nāgato hoti || || Ettāvatā kho bhikkhu sekho hotī ti || ||

SN_5,45(1).14. (4) Uppāde1.
1. Sāvatthi7 || ||
2. Aṭṭhime8 bhikkhave dhammā bhāvitā bahulīkatā
anuppannā9 uppajjanti nāññatra tathāgatassa pātubhāvā
arahato sammāsambuddhassa || ||
3. Katame aṭṭha || || Seyyathīdaṃ sammādiṭṭhi || pa-pe ||
sammāsamādhi || || Ime kho bhikkhave aṭṭha dhammā bhā-
vitā bahulīkatā anuppannā9 uppajjanti nāññatra tathāga-
tassa pātubhāvā arahato sammāsambuddhassā ti || ||

SN_5,45(1).15. (5) Uppāde2.
1. Sāvatthi10 || ||
2. Aṭṭhime bhikkhave dhammā bhāvitā bahulīkatā anup-
pannā uppajjanti || nāññatra sugatavinayā || ||
3. Katame aṭṭha || || Seyyathīdaṃ || sammādiṭṭhi || la ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1.
2 S3 atti.
3 S1-3 āyāma B1 āyācam.
4 in S1-3 only.
5 complete in S1-3.
6 missing in B1.
7 missing in S1-3.
8 S3 atthime.
9 S1-3 insert na (added between the lines in S1 2).
10 in B1-2 only.

[page 015]
Saṃyutta-Nikāya. 15
sammāsamādhi || || Ime kho bhikkhave aṭṭha dhammā bhā-
vitā bahulīkatā anuppannā uppajjanti1 || nāññatra sugata-
vinayā ti || ||

SN_5,45(1).16. (6) Parisuddha1.
1.2. Sāvatthi || || Tatravoca2 ||pe || ||
3. Aṭṭhime bhikkhave dhammā parisuddhā pariodātā
anaṅgaṇā vigatupakkilesā anuppannā uppajjanti nāññatra
tathāgatassa pātubhāvā arahato sammāsambuddhassa3 || ||
4. Katame aṭṭha || || Seyyathīdaṃ sammādiṭṭhi || la-pe ||
sammāsamādhi || || Ime kho bhikkhave aṭṭha dhammā pa-
risuddhā pariyodātā anaṅgaṇā vigatuppakilesā anuppannā
uppajjanti nāññatra tathāgatassa pātubhāvā arahato sam-
māsambuddhassā ti || ||

SN_5,45(1).17. (7) Parisuddha2.
1.2. Sāvatthi || || Tatravoca2 || pe || ||
3. Aṭṭhime bhikkhave dhammā parisuddhā- -uppajjanti
nāññatra sugatavinayā || ||
4. Katame aṭṭha || || Seyyathīdaṃ || sammādiṭṭhi || la-pe ||
sammāsamādhi || || Ime kho bhikkhave aṭṭha dhammā pari-
suddhā- -uppajjanti nāññatra sugatavinayā ti || ||

SN_5,45(1).18. (8) Kukkuṭārāma1.
1. Evam me sutaṃ ekaṃ samayam āyasmā ca Ānando
āyasmā ca Bhaddo Pāṭaliputte viharanti Kukkuṭārāme || ||
2. Atha kho āyasmā Bhaddo sāyaṇhasamayam paṭisal-
lānā vuṭṭhito yenāyasmā Ānando tenupasaṅkami || upasaṅ-
kamitvā āyasmatā Ānandena saddhiṃ sammodi || sammo-
danīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekam antaṃ nisīdi || ||
3. Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā Bhaddo āyasmantam
Ānandam etad avoca || || Abrahmacariyaṃ abrahmacari-
yanti āvuso Ānanda vuccati || katamaṃ nu kho āvuso ab-
rahmacariyan ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 uppanti.
2 in S1-3 only.
3 S1 sammāmbuddhassa.

[page 016]
16 Magga-Saṃyuttam XLV.
Sādhu sādhu āvuso Bhadda bhaddako te āvuso Bhadda
ummaggo1 bhaddakam paṭibhānaṃ kalyāṇī2 paripucchā || ||
4. Evaṃ hi3 tvam āvuso Bhadda3 pucchasi || || Abrahma-
cariyam abrahmacariyanti āvuso Ānanda vuccati || katamaṃ
nu kho āvuso abrahmacariyan ti || ||
Evam āvuso ti || ||
5. Ayam eva kho āvuso aṭṭhaṅgiko micchāmaggo4 abrah-
macariyaṃ5 || seyyathīdam || Micchādiṭṭhi || pa || micchāsa-
mādhī ti || ||

SN_5,45(1).19. (9) Kukkuṭārama2.
1.2. Pāṭaliputtanidānaṃ6 || ||
3. Brahmacariyam brahmacariyan ti āvuso Ānanda
vuccati || katamaṃ nu kho āvuso brahmacariyam katamam
brahmacariyapariyosānan ti || ||
Sādhu sādhu kho7 āvuso Bhadda bhaddako8 kho9 ti
āvuso Bhadda ummaggo bhaddakam paṭibhānam kalyāṇī
paripucchā || ||
4. Evaṃ hi tvam āvuso Bhadda pucchasi Brahmacari-
yam brahmacariyan ti āvuso Ānanda vuccati || katamaṃ
nu kho āvuso brahmacariyaṃ katamam brahmacariyapari-
yosānan ti || ||
Evam āvuso ti || ||
5. Ayam eva kho7 āvuso ariyo aṭṭhaṅgiko maggo brah-
macariyaṃ || || seyyathīdaṃ || Sammādiṭṭhi || pa-pe || sammā-
samādhi || || Yo kho āvuso rāgakkhayo dosakkhayo mohak-
khayo || imam brahmacariyapariyosānan ti || ||

SN_5,45(1).20. (10) Kukkuṭārama3.
1.2. Pāṭaliputtanidānaṃ10 || ||
3. Brahmacariyam brahmacariyan ti āvuso vuccati || kata-
maṃ nu kho āvuso brahmacariyaṃ || katamo brahmacārī ||
katamam brahmacariyapariyosānan ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B2 ummango B1 umaṅgo.
2 S1 -ṇi.
3 in B1-2 only.
4 S1-3 maggo without micchā.
5 S1 ābrahma-
6 this in B2 only; B1 nothing; S1-3 Taṃ yeva nidānaṃ
kukkutārāmeekamantam- -avoca.
7 missing in S1-3.
8 S1-3 bhaddakaṃ.
9 B1 vo; missing in S1-3.
10 so B2 only; S1-3 Taṃ yeva nidānaṃ.

[page 017]
Saṃyutta-Nikāya. 17
Sādhu sādhu1 āvuso Bhadda || bhaddako kho te2 āvuso
Bhadda ummaggo bhaddakam paṭibhānaṃ kalyāṇī pari-
pucchā || ||
4. Evaṃ hi tvam āvuso Bhadda pucchasi || || Brahmaca-
riyam brahmacariyanti āvuso Ānanda vuccati || katamaṃ
nu kho āvuso brahmacariyaṃ || katamo brahmacārī || kata-
mam brahmacariyapariyosānan ti || ||
Evaṃ āvuso ti || ||
5. Ayam eva kho āvuso ariyo aṭṭhaṅgiko maggo brah-
macariyaṃ || seyyathīdaṃ || Sammādiṭṭhi || pa || sammāsamā-
dhi || || Yo kho āvuso iminā ariyena aṭṭhaṅgikena maggena
samannāgato ayaṃ vuccati brahmacārī || || Yo kho āvuso
rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo || idam brahmacari-
yapariyosānan ti || ||
Imesam tiṇṇaṃ suttantantānam ekanidānaṃ3 || ||
Vihāravaggo dutiyo4 || ||
Tassa uddānaṃ || ||
Dve Vihārā ca5 Sekho6 ca || Uppādā7 apare duve8 ||
Parisuddhena9 dve10 vuttā11 Kukkuṭārāmena tayo ti13 || ||

CHAPTER III. MICCHATTAVAGGO TATIYO.

SN_5,45(1).21. (1) Micchattam.
1.2. Sāvatthinidānaṃ13 || ||
3. Micchatañ ca14 vo bhikkhave desissāmi15 sammattañ
ca16 || taṃ suṇātha || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 āma instead of sādhu-
2 missing in B1.
3 So S1-3; B1-2 have tiṇisuttantāni ekanidānāni.
4 S1-3 dutiyo vaggo.
5 S1 vihāre S3 -ro S1-3 omit ca.
6 S1-3 sekhā B1 seṃkho.
7 B1-2 uppāde.
8 S1-3 dve.
9 S1-3 parisuddhā B2 -suddena.
10 missing in S1-3 (erased in S3)
11 S1-3 vutto.
12 S1-3 kukkuṭārāme (S1 -maya) tatiyo ti || ||
13 S1-3 sāvatthi.
14 S1-3 omit ca.
15 S3 desissasi.
16 S3 omits ca; S1 adds sa.

[page 018]
18 Magga Saṃyuttam XLV.
4. Katamañ ca bhikkhave micchattaṃ || || Seyyathīdaṃ ||
micchādiṭṭhi || pa || micchāsamādhi || || Idaṃ vuccati bhik-
khave micchattaṃ || ||
5. Katamañca bhikkhave sammattam || || Seyyathīdaṃ ||
sammādiṭṭhi || pa || sammāsamādhi || || Idaṃ vuccati bhikkhave
sammattan ti || ||

SN_5,45(1).22. (2) Akusalam dhammam.
1.2. Sāvatthi1 || || Tatravoca2 || ||
3. Akusale ca vo bhikkhave dhamme desissāmi kusale
ca3 dhamme || tam suṇātha || ||
4. Katame ca3 bhikkhave akusalā dhammā || seyyathīdaṃ ||
Micchādiṭṭhi || pa || micchāsamādhi || || Ime vuccanti bhik-
khave kusalā dhammā ti || ||
5. Katame- -kusalā dhammā- -Sammādiṭṭhi || pa || sam-
māsamādhi || || Ime- -kusalā dhammā ti || ||

SN_5,45(1).23. (3) Paṭipadā1.
1.2. Sāvatthi1 || || Tatravoca2 || ||
3. Micchāpaṭipadañca4 vo bhikkhave desissāmi sammā-
paṭipadañca5 || taṃ suṇātha || ||
4. Katamā ca3 bhikkhave micchāpaṭipadā || || Seyyathī-
daṃ || micchādiṭṭhi || pa [pe] || micchāsamādhi || || Ayaṃ vuc-
cati bhikkhave micchāpaṭipadā || ||
5. Katamā ca bhikkhave sammāpaṭipadā || || Seyyathīdam ||
sammādiṭṭhi || pa [pe] || sammāsamādhi || || Ayaṃ vuccati bhik-
khave sammāpaṭipadā ti || ||

SN_5,45(1).24. (4) Patipadā2.
1.2. Sāvatthi6 || || Tatravoca7 || ||
3. Gihino8 vāham bhikkhave pabbajitassa9 vā micchā-
paṭipadaṃ na vaṇṇemi || ||
4. Gihi vā bhikkhave pabbajito vā micchāpaṭipanno

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in B1.
2 in S1-3 only.
3 missing in S3.
4 S1-3 -paṭipadā.
5 S1-3 -patipadāca.
6 missing in B1.
7 in S1-3 only.
8 B2 gīh- always B1 gīh- and gih-
9 B2 pabbajji- always B1 almost always.

[page 019]
Saṃyutta-Nikāya. 19
micchāpaṭipattādhikaraṇahetu1 nārādhako2 hoti ñāyaṃ3
dhammaṃ kusalaṃ || || Katamā ca bhikkhave micchāpaṭipadā ||
Seyyathīdaṃ || micchādiṭṭhi || pa || micchāsamādhi || || Ayaṃ
vuccati bhikkhave micchāpaṭipadā || || Gihino vāham bhik-
khave pabbajitassa vā micchāpaṭipadaṃ na vaṇṇemi || ||
5. Gihivā bhikkhave pabbajito vā micchāpaṭipanno mic-
chāpaṭipattādhikaraṇahetu nārādhako hoti ñāyaṃ dhammaṃ
kusalaṃ || ||
6. Gihino vāhaṃ bhikkhave pabbajitassa vā sammāpaṭi-
padaṃ vaṇṇemi || ||
7. Gihi vā bhikkhave pabbajito vā4 sammāpaṭipanno
sammāpaṭipattādhikaraṇahetu ārādhako hoti ñāyaṃ dham-
maṃ kusalaṃ || || Katamā ca5 bhikkhave sammāpaṭipadā ||
seyyathīdam || sammādiṭṭhi || pa [-pe] sammāsamādhi || || Ayaṃ
vuccati bhikkhave sammāpaṭipadā || || Gihino vāham bhik-
khave pabbajitassa vā sammāpaṭipadaṃ vaṇṇemi || ||
8. Gihi vā bhikkhave pabbajito vā sammāpaṭipanno sam-
māpaṭipattādhikaraṇahetu ārādhako hoti ñāyaṃ dhammaṃ
kusalan ti || ||

SN_5,45(1).25. (5) Asappurisa1.
1.2. Savatthi || || Tatravoca6 || ||
2. Asappurisañ ca vo bhikkhave desissāmi sappurisañ
ca || taṃ suṇātha || ||
4. Katamo ca bhikkhave asappuriso || || Idha bhik-
khave ekacco micchādiṭṭhiko hoti || micchāsaṅkappo mic-
chāvāco7 micchākammanto micchāājīvo micchāvāyāmo
micchāsati micchāsamādhi || || Ayam vuccati bhikkhave
asappuriso || ||
5. Katamo ca bhikkhave sappuriso || || Idha bhikkhave
ekacco sammādiṭṭhiko8 hoti || sammāsaṅkappo sammāvāco7

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -paṭi padattādhi-
2 S1-3 na ārādhako always.
3 S1 ñāya always, corrected here from nāyaṃ in S3.
4 These words from gihi are missing in S1-3.
5 missing in S1-3.
6 this number in S1-3 only.
7 S1-3 -vācā.
8 S1-3 sammādiṭṭhi.

[page 020]
20 Magga-Saṃyuttam XLV.
sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sam-
māsamādhi || || Ayaṃ vuccati bhikkhave sappuriso ti || ||

SN_5,45(1).26. (6) Asappurisa2.
1.2. Sāvatthi || || Tatravoca1 || ||
3. Asappurisañ ca vo bhikkhave desissāmi asappurisena
asappurisatarañ cā || sappurisañ ca vo bhikkhave2 desissāmi
sappurisena sappurisatarañ ca || taṃ suṇātha || ||
4. Katamo ca bhikkhave asappuriso || || Idha bhikkhave
ekacco micchādiṭṭhiko hoti || pa-pe || micchāsamādhi || ayaṃ
vuccati bhikkhave asappuriso || ||
5. Katamo ca bhikkhave asappurisena asappurisataro || ||
Idha bhikkhave ekacco micchādiṭṭhiko hoti || pa [pe] || micchā-
samādhi micchāñāṇī3 micchāvimutti || || Ayam vuccati bhik-
khave asappurisena asappurisataro || ||
6. Katamo ca bhikkhave sappuriso || || Idha bhikkhave
ekacco sammādiṭṭhiko hoti || pa4 || sammāsamādhi || ayaṃ
vuccati bhikkhave sappuriso || ||
7. Katamo ca bhikkhave sappurisena sappurisataro || ||
Idha bhikkhave ekacco sammādiṭṭhiko || pa5 || sammāsamā-
dhi || sammāñāṇī6 sammāvimutti || || Ayaṃ vuccati bhikkhave
sappurisena sappurisataro ti || ||

SN_5,45(1).27. (7) Kumbha.
1.2. Sāvatthi7 || ||
3. Seyyathāpi bhikkhave kumbho anādhāro suppavattiyo8
hoti sādhāro duppavattiyo9 hoti || evam eva kho bhikkhave
cittam anādhāraṃ suppavattiyaṃ10 hoti || sādhāraṃ duppa-
vattiyaṃ11 hoti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 These numbers in S1-3 only.
2 S1-3 omit vo bhikkhave.
3 S1-3 -ñāṇaṃ corrected from ñānāṃ in S1.
4 S1-3 sammāsaṅkappo sammāvācā.
5 missing in S1-3.
6 S1 -ñāṇa S3 -ñānā.
7 in B2 only.
8 S1-3 ppavattayo.
9 S1-3 sādhārappavattayo S1 having a blank instead of du.
10 S1-3 anādhārappavattayaṃ with a blank instead of su in S1
11 S1-3 sādhārappavatti omitting yaṃ hoti with a blank instead of
du in S1.

[page 021]
Saṃyutta-Nikāya. 21
4. Ko ca bhikkhave cittassa ādhāro1 || || Ayam eva ariyo
aṭṭhaṅgiko maggo || seyyathīdaṃ || sammādiṭṭhi || pe || sammā-
samādhi || || Ayaṃ2 cittassa ādhāro3 || ||
5. Seyyathāpi bhikkhave kumbho anādhāro suppavat-
tiyo4 hoti || sādhāro duppavattiyo5 hoti || evam eva kho
bhikkhave cittam anādhāram suppavattiyam6 hoti || sādhāram
duppavattiyaṃ7 hotī ti || ||

SN_5,45(1).28. (8) Samādhi.
1.2. Sāvatthi8 || || Tatravoca9 || ||
3. Ariyaṃ10 vo bhikkhave sammāsamādhiṃ desissāmi sa-
upanisaṃ saparikkhāraṃ || taṃ suṇātha || ||
4. Katamo ca bhikkhave ariyo sammāsamādhi11 sa upa-
niso saparikkhāro || seyyathīdaṃ || Sammādiṭṭhi sammāsaṅ-
kappo - vācā -kammanto -ājīvo -āyāmo -sati12 || ||
5. Yā13 kho bhikkhave imehi sattahaṅgehi cittassa ekag-
gatā saparikkhārā14 || ayaṃ vuccati bhikkhave ariyo sam-
māsamādhi saupaniso iti pi15 || saparikkhāro iti pī ti || ||
SN_5,45(1).29. (9) Vedanā.
1.2. Sāvatthi16 || || Tatravoca17 || ||
3. Tisso imā bhikkhave vedanā || katamā tisso || || Sukhā
vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā || || Imā kho
bhikkhave tisso vedanā || ||
4. Imāsaṃ kho bhikkhave tissannam vedanānam pariññāya
ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo || katamo ariyo aṭṭhaṅ-
giko maggo || || Seyyathīdaṃ sammādiṭṭhi || la [pe] || sammā-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 anādhāro -pe-
2 S1 inserts vuccati.
3 S1-3 anādhāro.
4 S1-3 duppavattayo.
5 S1-3 suppavattayo.
6 S1-3 duppavattayo.
7 S1-3 suppavattayo B2 suppavattiyaṃ.
8 missing in B.
9 in S1-3 only,
10 S1 ayaṃ.
11 S1-3 omit sammā.
12 B1-2 || pa || sammāsamādhi instead of sammākaṅkappo-.
13 missing in S1-3, preceded by sammāsati in B1.
14 S1 B2 saparikhatā B1 saparikhāratā.
15 S1-3 omit itipi.
16 missing in B2.
17 missing in S1-3.

[page 022]
22 Magga-Saṃyuttam XLV.
samādhi || || Imāsaṃ kho bhikkhave vedanānam pariññāya
ayam1 ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti || ||

SN_5,45(1).30. (10) Uttiya or Uttika.
1.2. Sāvatthi2 || ||
3. Atha kho āyasmā Uttiyo yena Bhagavā tenupasaṅ-
kami || la || ||
4. Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā Uttiyo3 Bhaga-
vantam etad avoca || || Idha mayham bhante rahogatassa
paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi || || Pañca
kāmaguṇā vuttā Bhagavatā || katame nu kho4 pañca kāma-
guṇā Bhagavatā ti5 || ||
5. Sādhu sādhu Uttiya || pañcime kho Uttiya6 kāmaguṇā
vuttā mayā || || Katame pañca || cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā
kantā manāpā piyarūpā kāmupasaṃhitā rajanīyā || sotaviñ-
ñeyyā saddā || ghānaviññeyyā gandhā || jivhaviññeyyā rasā ||
kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā
kāmupasaṃhitā rajanīyā || || Ime kho Uttiya pañcakāma-
guṇā vuttā mayā || ||
6. Imesaṃ kho Uttiya pañcannaṃ kāmaguṇānam pahā-
nāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo || || Katamo ariyo
aṭṭhāṅgiko maggo || || Seyyathīdaṃ || sammādiṭṭhi || la || sam-
māsamādhi || || Imesaṃ kho Uttiya pañcannaṃ kāmaguṇā-
nam pahānāya ayam7 ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti || ||
Micchattavaggo tatiyo8 || ||
Tassa uddānaṃ || ||
Micchattam Akusalaṃ9 || duve Paṭipadā pi10 ca || dve
Sappurisena11 Kumbho12 || Samādhi Vedan-Uttiyenāti13 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in B1-2, added between the lines in S3.
2 in B2 only.
3 S1-3 Uttiko-ka always.
4 B1 vo.
5 This phrase katame nu- is missing in S3.
6 S1-3 pañca instead of pañcime kho Uttiya.
7 missing in S1-3.
8 S1-3 tatiyo vaggo omitting micchattavaggo.
9 B1-2 add dhammaṃ.
10 B1 patipadāsu S1-3 dve patipadesu.
11 S1-3 asappuriso instead of dve sap-
12 B1-2 kumbhā.
13 S1-3 vedanā uttikenāti (S3 -kena cā ti).

[page 023]
Saṃyutta-Nikāya. 23

CHAPTER IV. PAṬIPATTIVAGGO CATUTTHO.

SN_5,45(1).31. (1) Patipatti.
1.2. Sāvatthinidānaṃ1 || || Tatravoca2 || ||
3. Micchāpaṭipattiñca vo bhikkhave desissāmi sammāpaṭi-
pattiñca || taṃ suṇātha || ||
Katamā ca bhikkhave micchāpaṭipatti || || Seyyathīdaṃ ||
micchādiṭṭhi || la [pe] || micchāsamādhi || || Ayam vuccati bhik-
khave micchāpaṭipatti || ||
4. Katamā ca bhikkhave sammāpaṭipatti || || Seyyathīdaṃ ||
sammādiṭṭhi || la [pe] || sammāsamādhi || || Ayam vuccati bhik-
khave sammāpaṭipattī ti || ||

SN_5,45(1).32. (2) Paṭipanno.
1.2. Sāvatthi3 || || Tatravoca2 || ||
3. Micchāpaṭipannañ ca vo bhikkhave desissāmi sammā-
paṭipannañ ca || taṃ suṇātha || ||
3. Katamo ca bhikkhave micchāpaṭipanno || || Idha bhik-
khave ekacco micchādiṭṭhiko hoti || la [||pe ||] micchāsamā-
dhi || || Ayam vuccati micchāpaṭipanno || ||
4. Katamo ca bhikkhave sammāpaṭipanno || || Idha bhik-
khave ekacco sammādiṭṭhiko hoti || la || sammāsamādhi || ||
Ayaṃ vuccati bhikkhave sammāpaṭipanno ti4 || ||

SN_5,45(1).33. (3) Viraddho.
1.2. Sāvatthi5 || ||
3. Yesaṃ kesañci6 bhikkhave ariyo aṭṭhaṅgiko maggo
viraddho || viraddho tesam ariyo aṭṭhaṅgiko7 maggo sammā-
dukkhakkhayagāmī8 || || Yesaṃ kesañci6 bhikkhave9 ariyo
aṭṭhaṅgiko maggo āraddho || āraddho10 tesam ariyo aṭṭhaṅ-
giko11 maggo sammādukkhakkhayagāmī12 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 sāvatthi.
2 in S1-3 only.
3 missing in B1.
4 S1-3 omit ti.
5 in B2 only.
6 S1 kesañca.
7 missing in S1.
8 B1-2 -gāmi always.
9 S3 inserts ayaṃ.
10 missing in S1.
11 missing in S3.
12 S1 omits sammā; S3 B2 add ti.

[page 024]
24 Magga-Saṃyuttam XLV.
4. Katamo ca bhikkhave ariyo aṭṭhaṅgiko maggo || ||
Seyyathīdaṃ || sammādiṭṭhi || la || sammāsamādhi || || Yesaṃ
kesañci bhikkhave ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo viraddho ||
viraddho tesam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo sammādukkhak-
khayagāmī || Yesaṃ kesañci bhikkhave ayam ariyo aṭṭhaṅgiko
maggo āraddho || āraddho tesam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo
sammadukkhakkhayagāmī ti1 || ||
SN_5,45(1).34. (4) {Pāraṅgama.}
1. 2. Sāvatthi2 || ||
3. Aṭṭhime3 bhikkhave dhammā bhāvitā bahulīkatā apā-
rāpāraṅgamanāya4 saṃvattanti || || Katame aṭṭha || || Seyya-
thīdaṃ || sammādiṭṭhi || la || sammāsamādhi || || Ime kho bhik-
khave aṭṭha dhammā bhāvitā bahulīkatā apārāpāraṃ
gamanāya saṃvattantī ti || ||
4. Idam avoca Bhagavā || idaṃ vatvā5 Sugato athāparaṃ
etad avoca satthā6 || ||
Appakā te manussesu || ye janā pāragāmino ||
athāyam itarā7 pajā || tīram evānudhāvati || || (1)
Ye ca kho sammadakkhāte || dhamme dhammānuvattino ||
te janā pāram essanti || maccudheyyaṃ suduttaraṃ || || (2)
Kaṇhaṃ8 dhammam vippahāya9 || kaṇham bhāvetha paṇḍito ||
Okā anokam āgamma || viveke yattha dūramam || || (3)
Tatrābhiratiṃ iccheyya || hitvā kāme akiñcano ||
pariyodapeyya attānaṃ || {cittakilesehi}10 paṇḍito || || (4)
Yesaṃ sambodhiyaṅgesu || sammācittaṃ subhāvitaṃ ||
ādānapaṭinissagge || anupādāya ye ratā || ||
Khīṇāsavā jutimanto11 || te loke parinibbutā ti || (5) ||

--------------------------------------------------------------------------
1 This number 4 is missing in S3.
2 missing in B1.
3 B2 atthime.
4 S1-3 aparāparaṃ-
5 B1-2 add na.
6 B2 sattā.
7 B2 ittarā B1 ittharā
8 B2 kaṇha.
9 S1 vippāgahāya.
10 B1 B2 cittaṃ- S1-3 -kelesehi.
11 S1-3 jutī-

[page 025]
Saṃyutta-Nikāya. 25

SN_5,45(1).35. (5) Sāmaññam1.
1.2. Sāvatthi1 || ||
3. Sāmaññañca vo bhikkhave desissāmi sāmaññaphalāni
ca || taṃ suṇātha || ||
4. Katamañca bhikkhave sāmaññaṃ || || Ayam eva ariyo
aṭṭhaṅgiko maggo || || Seyyathīdaṃ || sammādiṭṭhi || la || sam-
māsamādhi || || Idaṃ vuccati bhikkhave sāmaññaṃ || ||
5. Katamāni ca bhikkhave sāmaññaphalāni || || Sotāpatti-
phalaṃ sakadāgāmiphalam anāgāmiphalam arahattapha-
laṃ2 || || Imāni vuccanti bhikkhave sāmaññaphalānī ti || ||

SN_5,45(1).36. (6) Sāmaññam2.
1.2. Sāvatthi1 || ||
3. Sāmaññañca vo4 bhikkhave desissāmi sāmaññatthañ
ca5 || taṃ suṇātha || ||
4. Katamañ ca6 bhikkhave sāmaññaṃ || ayam eva ariyo7
aṭṭhaṅgiko maggo || seyyathīdaṃ || sammādiṭṭhi || la || sammā-
samādhi || || Idaṃ vuccati bhikkhave sāmaññaṃ || ||
5. Katamo ca bhikkhave sāmaññattho || yo kho bhikkhave
rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo || ayaṃ vuccati bhik-
khave sāmaññattho ti || ||

SN_5,45(1).37. (7) Brahmaññaṃ1.
1.2. Sāvatthi8 || ||
3. Brahmaññañ ca vo bhikkhave desissāmi brahmañña-
phalāni ca || taṃ suṇātha || ||
4. Katamañca kho9 bhikkhave brahmaññaṃ || ayam eva
ariyo7 aṭṭhaṅgiko maggo || seyyathīdam || sammādiṭṭhi || la ||
sammāsamādhi || || Idam vuccati bhikkhave brahmaññaṃ || ||
5. Katamāni ca bhikkhave brahmaññaphalāni || || Sotā-

--------------------------------------------------------------------------
1 in B2 only.
2 S1-3 arahattaṃ.
3 in B2 only.
4 missing in S1.
5 B1-2 have sāmaññatta-o-aṃ always, B1 more clearly than B2.
6 B1-2 insert kho (B2 vo).
7 B1 evāriyo.
8 in B2 only.
9 B2 vo, missing in S1-3.

[page 026]
26 Magga-Saṃyuttam XLV.
pattiphalaṃ sakadāgamiphalam anāgāmiphalam arahatta-
phalaṃ1 || || Imāni vuccanti bhikkhave brahmaññaphalānī ti || ||

SN_5,45(1).38. (8) Brahmaññaṃ2.
1.2. Sāvatthi2 || ||
3. Brahmaññañ ca vo bhikkhave desissāmi brahmāññat-
thañ ca3 || taṃ suṇātha || ||
4. Katamañ ca bhikkhave brahmaññaṃ || ayam eva ariyo
aṭṭhaṅgiko maggo || seyyathīdaṃ || sammāsamādhi || la || sam-
māsamādhi || || Idaṃ vuccati bhikkhave brahmaññaṃ || ||
5. Katamo ca bhikkhave brahmaññattho || || Yo kho4
bhikkhave rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo || ayaṃ
vuccati bhikkhave brahmaññattho ti || ||

SN_5,45(1).39. (9) Brahmacariyaṃ1.
1.2. Sāvatthi5 || ||
3. Brahmacariyañ ca vo bhikkhave desissāmi || brahma-
cariyaphalāni ca || taṃ suṇātha || ||
4. Katamañ ca bhikkhave brahmacariyaṃ || ayam eva
ariyo aṭṭhaṅgiko maggo || seyyathīdaṃ || sammādiṭṭhi || pa ||
sammāsamādhi || || Idaṃ vuccati bhikkhave brahmacariyaṃ || ||
5. Katamāni6 ca bhikkhave brahmacariyaphalāni || || Sotā-
pattiphalaṃ sakadāgāmiphalaṃ anāgāmiphalam arahatta-
phalaṃ7 || || Imāni vuccanti bhikkhave brahmacariyaphalā-
nīti || ||

SN_5,45(1).40. (10) Brahmacariyaṃ2.
1.2. Sāvatthi5 || ||
3. Brahmacariyaṃ ca8 vo bhikkhave desissāmi brahma-
cariyatthañ ca || || taṃ suṇātha || ||
4. Katamañ ca bhikkhave brahmacariyaṃ || ayam eva
ariyo aṭṭhaṅgiko maggo || seyyathīdaṃ || sammādiṭṭhi || la ||
sammāsamādhi || || Idaṃ vuccati bhikkhave brahmacariyaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 arahattam.
2 in B2 only.
3 B1 -attañ ca here only.
4 B1-2 ca.
5 in B1 only.
6 S1-3 katamā.
7 S1-3 arahattaṃ.
8 S1-3 omit ca.

[page 027]
Saṃyutta-Nikāya. 27
5. Katamo ca bhikkhave brahmacariyattho || Yo kho1
bhikkhave rāgakkhayo dosakkhayo mohakkhayo || || Ayaṃ
vuccati bhikkhave brahmacariyatthoti || ||
Paṭipattivaggo2 catuttho3 || ||
Sabbam eva Sāvatthinidānaṃ4 || ||
Tassa uddānaṃ || ||
Paṭipatti5 Patipanno ca6 || || Viraddhañ ca7 Pāraṅgamā8 ||
Sāmaññena dve vuttā || Brahmaññā9 aparo duve10 ||
Brahmacariyena dve vuttā || Vaggo tena pavuccatī ti || ||
AÑÑATITTHIYA-PEYYĀLO.

SN_5,45(1).41. (1) Virāga.
1. Sāvatthinidānaṃ11 || ||
2. Atha kho sambahulā bhikkhū- -etad avocuṃ12 || ||
3. Sace vo bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evam
puccheyyuṃ || || Kim atthi yam āvuso samaṇe Gotame
brahmacariyaṃ vussatī ti || evam puṭṭhā tumhe bhikkhave
tesam aññatitthiyānam paribbājakānam evam vyākareyyā-
tha || || Rāgavirāgatthaṃ13 kho āvuso Bhagavati brahma-
cariyaṃ vussatī ti || ||
4. Sace pana vo bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evam
puccheyyuṃ || || Atthi panāvuso atthi paṭipadā rāgavirāgāyā
ti || evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam añña- parib- evam
vyākareyyātha || || Atthi kho avuso maggo atthi paṭipadā
rāgavirāgāyāti || ||
5. Katamo ca bhikkhave maggo katamā14 ca paṭipadā

--------------------------------------------------------------------------
1 So S3; B1-2 ca; S1 nothing.
2 missing in S1-3.
3 S1-3 add vaggo.
4 this mention in S1-3 only; S3 adds evā ti.
5 S1 paṭipatto S3 patipanno ca.
6 S3 paṭipanne omitting ca.
7 S1-3 viraddho.
8 S1-3 bhāvanassa ca.
9 S1-3 brahmaññam.
10 S5 dve.
11 S1-3 sāvatthi.
12 So S1-3.
13 B1-2 -rāgattaṃ.
14 S1-2 katamo.

[page 028]
28 Magga-Saṃyuttam XLV.
rāgavirāgāya1 || || Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo || seyya-
thīdaṃ || sammādiṭṭhi || la (pe) || sammāsamādhi || || Ayam
bhikkhave maggo ayam paṭipadā rāgavirāgāyāti || evam
puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam añña- parib- evam vyāka-
reyyāthā ti || ||

SN_5,45(1).42. (2) Saṃyojanam.
2. Sace vo bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evam
puccheyyuṃ || || Kim atthi yam āvuso samaṇe Gotame brah-
macariyam vussatī ti || evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam
añña- parib- evam vyākareyyatha || || Saṃyojanapahānatthaṃ
kho3 āvuso Bhagavati brahmacariyaṃ vussatī ti || la4 ||

SN_5,45(1).43. (3) Anusayam.
2. -anusayasamugghāṭanatthaṃ kho3 avuso Bhagavati
brahmacariyaṃ vussatī ti || la || ||

SN_5,45(1).44. (4) Addhānam.
2. -addhānapariññatthaṃ5 kho avuso Bhagavati {brah-
macariyaṃ} vussatī ti || la ||

SN_5,45(1).45. (5) Asavakhaya.
2. -āsavānaṃ khayatthaṃ kho āvuso Bhagavati brah-
macariyaṃ vussatī ti || ||

SN_5,45(1).46. (6) Vijjāvimutti.
2. -vijjāvimuttiphalasacchikiriyatthaṃ6 kho āvuso Bha-
gavati brahmacariyaṃ vussatī ti || la || ||

SN_5,45(1).47. (7) Nāṇam.
2. -ñāṇadassanatthaṃ kho āvuso Bhagavati brahmaca-
riyam vussatī ti || la7 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 -virāgā ca S1-3 -virāgāyā ti and S1 adds paṭipadā.
2 S3 kho.
3 B1 vo.
4 complete in S1-3 as the preceding virāga (numbers 3. 4.)
5 S3 -pariññaṭṭaṃ B1 -pariññattaṃ.
6 S1-3 -phalaṃ-
7 43-47 are more complete in S1-3 and, in B2, begin sāvatthi.

[page 029]
Saṃyutta-Nikāya. 29

SN_5,45(1).48. (8) Anupādāya.
2. Sa1 ce vo bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā evam
puccheyyuṃ || || Kim atthi yam āvuso samaṇe Gotame brah-
macariyaṃ vussatī ti || evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam
añña- pari- evam vyākareyyātha || || Anupādāparinibbānat-
thaṃ kho avuso Bhagavati brahmacariyaṃ vussatī ti || ||
3. Sace2 pana vo bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā
evam puccheyyuṃ || || Atthi panāvuso maggo atthi paṭipadā
anupādāparinibbānāyā ti3 || evam puṭṭhā tumhe bhikkhave
tesaṃ añña- parib- evaṃ vyākareyyātha || || Atthi4 kho āvuso
maggo atthi paṭipadā anupādāparinibbānāyā ti5 || ||
4. Katamo ca bhikkhave maggo katamā ca paṭipadā
anupādāparinibbānāya || || Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo ||
seyyathīdaṃ || || Sammādiṭṭhi || la || sammāsamādhi || || Ayam
bhikkhave maggo ayam paṭipadā anupādāparinibbāyā ti || ||
Evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam aññatitthiyānam pa-
ribbājakānam evam vyākareyyāthā ti || ||
Aññatitthiya-peyyālo6 || ||
Tassa uddānaṃ || ||
Virāga-Saṃyojanaṃ Anusaya7 || ||
Addhānam Āsavakhayā8 ||
Vijjāvimutti9 Ñāṇañca ||
Anupādāya aṭṭhamī || ||
SURIYASSA PEYYĀLO.
Sabbaṃ10 Sāvatthinidānam || ||
I. VIVEKA-NISSITAM.

SN_5,45(1).49. (1) Kalyāṇamittatā.
2. Suriyassa bhikkhave udayato etam pubbaṅgamam etam
pubbanimittaṃ yad idam aruṇuggaṃ11 || evam eva kho bhik-

--------------------------------------------------------------------------
1 preceded by Sāvatthi in B2.
2 B2 sāca.
3 S1-3 anupādāya-
4 S1-3 insert nu.
5 S3 anupādāya-
6 S1-3 -yāpeyyāli (S3 lī) B2 aññatitthiyavaggo pañcamo.
7 B1 -sayaṃ.
8 B1-2 āsavā-
9 S1 vijja-.
10 missing in B1-2.
11 S1-3 arunaggaṃ always.

[page 030]
30 Magga-Saṃyuttam XLV.
khave bhikkhuno ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa uppādāya
etam pubbaṅgamam etam pubbanimittaṃ yad idam kalyā-
ṇamittatā || ||
3. Kalyāṇamittassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅ-
kham ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati1 a- a- maggam
bahulīkarissati2 || || Kathañ ca bhikkhave bhikkhu kalyā-
ṇamitto3 ariyam aṭṭhaṅgikaṃ maggam bhāveti a- a- maggam
bahulīkaroti || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vive-
kanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇā-
miṃ || la || sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga- nirodha-
nissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu
kalyānamitto ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a- a-
bahulīkarotī ti || ||

SN_5,45(1).50. (2) Sīlam.
2. Suriyassa bhikkhave udayato etam pubbaṅgamam etam
pubbanimittaṃ yad idam aruṇuggaṃ || evam eva kho bhik-
khave bhikkhuno ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa uppādāya
etam pubbaṅgamam etam pubbanimittam yad idam sīla-
sampadā ||
3. Sīlasampannassetam bhikkhave bhikkhuno patikaṅ-
kham || la ||

SN_5,45(1).51. (3) Chanda.
2. -yad idaṃ chandasampadā || la (pe) ||

SN_5,45(1).52. (4) Atta.
2. -yad idam attasampadā || la ||

SN_5,45(1).53. (5) Diṭṭhi.
2. -yad idaṃ diṭṭhisampadā || la ||

SN_5,45(1).54. (6) Appamāda.
2. -yad idam appamādasampadā || la ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 bhāvissati.
2 B1 -karissatī ti.
3 S1 -mitte.

[page 031]
Saṃyutta-Nikāya. 31

SN_5,45(1).55. (7) Yoniso.
2. Suriyassa bhikkhave udayato etam pubbaṅgamaṃ etam
pubbanimittaṃ yad idam aruṇuggam || evam eva kho bhik-
khave bhikkhuno ariyassa aṭṭhaṅgikassa maggassa uppā-
dāya etam pubbaṅgamam etam pubbanimittaṃ yad idam
yonisomanasikārasampadā || ||
3. Yonisomanasikārasampannassetam bhikkhave bhik-
khuno pāṭikaṅkhaṃ1 ariyam aṭṭhaṅgikam bhāvessati a- a-
maggam bahulīkarissati || || Kathañca bhikkhave bhikkhu
yonisomanasikārasampanno ariyam aṭṭhaṅgikam maggam
bhāveti a- a- maggam bahulīkaroti || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti viveka-
nissitam virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmim ||
la || sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ
vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ2 kho bhikkhave bhikkhu yo-
nisomanasikārasampanno ariyam atthaṅgikam maggam bhā-
veti a- a- bahulīkaroti || ||
II. RĀGAVINAYA.

SN_5,45(1).56. (8) Kalyāṇamittatā2.
2. Suriyassa bhikkhave udayato- || pe || yad idaṃ kalyāṇa-
mittatā3 || ||
3. Kalyāṇamittassetaṃ bhikkhave- || pe || bahulīkarissati || ||
Kathañ ca bhikkhave || pe || maggam bahulīkaroti || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti rāga-
vinayapariyosānaṃ dosavinayapariyosānam mohavinayapari-
yosānam || la || sammāsamādhim bhāveti rāga- dosa- moha-
vinayapariyosānaṃ || || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu kalyā-
ṇamitto ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a- a- maggam
bahulīkarotī ti || ||

SN_5,45(1).57. (9) Sīla2.
2. Suriyassa bhikkhave udayato || pe || yad idaṃ sīla-
sampadā || la4 ||

--------------------------------------------------------------------------
1 -kaṅkhā.
2 S3 add eva.
3 as 49.
4 as 50.

[page 032]
32 Magga-Saṃyuttam XLV.

SN_5,45(1).58. (10) Chando2.
2. -yad idaṃ Chandasampadā || la ||

SN_5,45(1).59. (11) Atta2.
2. -yad {idam} attasampadā || la ||

SN_5,45(1).60. (12) Diṭṭhi2.
2. -yad idaṃ diṭṭhisampadā || la ||

SN_5,45(1).61. (13) Appamāda2.
2. -yad {idam} appamādasampadā || la ||

SN_5,45(1).62. (14) Yoniso2.
2. -yad idaṃ yoniso manasikārasampadā || ||
3. Yonisomanasikārasampannassetam bhikkhave bhikkhu-
no pāṭikaṅkham || pa || maggam bahulīkaroti1 || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti rāga-
vinayapariyosānaṃ dosavinayapariyosānam mohavinayapari-
yosānam || pa || sammāsamādhim bhāveti rāgavinaya- dosa-
vinaya- mohavinayapariyosānaṃ || || Evaṃ kho bhikkhave
bhikkhu yonisomanasikārasampanno ariyam aṭṭhaṅgikam
maggam bhāveti a- a- bahulīkarotī ti || ||
Suriyassa peyyālo2 || ||
Tassuddāṇaṃ3 || ||
Kalyāṇamittaṃ Sīlañca || Chando ca Attasampadā ||
Diṭṭhi ca Appamādo ca || Yoniso bhavati sattamaṃ || ||
EKADHAMMAPEYYĀLO I.
1. Sāvatthinidānam4 || ||
I. VIVEKANISSITAM.

SN_5,45(1).63. (1) Kalyāṇamittam1.
2. Ekadhammo bhikkhave bahupakāro5 ariyassa aṭṭhaṅgi-
kassa maggassa uppādāya || || Katamo ekadhammo || || Yad
idaṃ kalyānamittatā || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 as 55.
2 B2 adds samatto; S1-3 suriyaṃpeyyāli (S3 lī).
3 B1-2 uddānam.
4 S1-3 omits nidānaṃ.
5 S1-3 bahukāro.

[page 033]
Saṃyutta-Nikāya. 33
3. Kalyāṇamittassetam bhikkhave bhikkhuno paṭikaṅkhaṃ
ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati a- a- maggam
bahulīkarissati1 || || Kathañ ca bhikkhave bhikkhu kalyā-
ṇamitto a- a- maggam bhāveti a- a- maggam bahulīkaroti || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhiṃ bhāveti vive-
kanissitaṃ virāganissitam nirodhanissitaṃ vossaggapariṇā-
miṃ || la (pe) || sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga- nirodha
nissitaṃ vossaggapariṇamiṃ || || Evam2 kho bhikkhave bhik-
khu kalyāṇamitto ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a- a-
maggam bahulīkarotī ti || ||

SN_5,45(1).64. (2) Sīlam1.
2. Ekadhammo bhikkhave bahupakāro3 ariyassa aṭṭhaṅgi-
kassa uppādāya || || Katamo ca ekadhammo || yad idaṃ sīla-
sampadā || la || ||

SN_5,45(1).65. (3) Chanda1.
2. -yad {idaṃ} chandasampadā || la || ||

SN_5,45(1).66. (4) Atta1.
2. -yad idam attasampadā || la || ||

SN_5,45(1).67. (5) Diṭṭhi1.
2. -yad {idaṃ} diṭṭhisampadā || la || ||

SN_5,45(1).68. (6) Appamāda1.
2. -yad idam appamādasampadā || la || ||

SN_5,45(1).69. (7) Yoniso1.
2. -yad4 idaṃ yonisomanasikārasampadā || ||
3. Yonisomanasikārasampannassetam bhikkhave bhik-
khun opātikaṅkham5 ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati
a- a- maggam bahulīkarissati1 || || Kathañca bhikkhave

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 -karissatī ti
2 S1-3 add eva.
3 S1-3 bahukāro.
4 The numbers 64-68 and the beginning of 69 are more or less
complete in S1-3.
5 S1-3 -kaṅkhā almost always.

[page 034]
34 Magga-Samyuttam XLV.
bhikkhu yonisomanasikārasampanno ariyam aṭṭhaṅgikam
maggam bahulīkaroti || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti || pe ||
sammāsamadhim bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ
vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu yoniso-
manasikārasampanno ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti
a- a- maggam bahulīkarotī ti || ||

II. RĀGAVINAYA-

SN_5,45(1).70. (8) Kalyāṇamittatā2.
1. Sāvatthi1 || ||
2. Ekadhammo bhikkhave bahupakāro2 ariyassa aṭṭhaṅgi-
kassa maggassa uppādāya || || Katamo ekadhammo || yad
idaṃ kalyāṇamittatā || ||
4. Kalyāṇamittassetam bhikkhave- -maggam bahulīkaro-
ti3 || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti rāga-
vinayapariyosānaṃ dosavinayapariyosānam mohavinayapari-
yosānaṃ || la || sammāsamādhim bhāveti rāga- dosa- moha-
vinayapariyosānaṃ || || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu kal-
yāṇamitto ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a- a- maggam
bahulīkarotī ti || ||
SN_5,45(1).71. (9) Sīla2.
2. 4 -yad idaṃ sīlasampadā || la || ||

SN_5,45(1).72. (10) Chanda2.
2. -yad idaṃ chandasampadā || la || ||

SN_5,45(1).73. (11) Atta2.
2. -yad idam attasampadā || la || ||

SN_5,45(1).74. (12) Diṭṭhi2.
2. -yad idaṃ diṭṭhisampadā || la || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 in S1-3.
2 S1-3 bahukāro.
3 as in number 63.
4 as in 70.

[page 035]
Saṃyutta-Nikāya. 35

SN_5,45(1).75. (13) Appamāda2.
2. -yad idam appamādasampadā || la ||

SN_5,45(1).76. (14) Yoniso2.
2. -yad1 idaṃ yonisomanasikārasampadā || ||
3. Yonisomanasikārasampamassetam bhikkhave- || pe (69) ||
-maggam bahulīkaroti || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti || la (pe) ||
sammādiṭṭhim bhāveti rāgavinayapariyosānaṃ dosa- moha-
vinayapariyosānaṃ || || Evaṃ2 kho bhikkhave yonisomana-
sikārasampanno ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti ari-
yam aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkarotī ti || ||
{Ekadhammapeyyālaṃ}3 || ||
{Tassuddānaṃ} || ||
Kalyāṇamittaṃ Sīlañca || Chando ca Attasampadā ||
Diṭṭhi ca Appamādo ca || Yoniso bhavati sattamaṃ || ||

EKADHAMMAPEYYĀLO II.
1. Sāvatthinidānam || ||

I. VIVEKANISSITAṂo

SN_5,45(1).77. (1) Kalyāṇamittam1.
2. Nāham bhikkhave aññam ekadhammam pi samanu-
passāmi || yena anuppanno vā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo
uppajjati || uppanno vā a- a- maggo bhāvanāpāripūrim
gacchati || yathayidam bhikkhave kalyāṇamittatā || ||
3. Kalyāṇamittassetam4 bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅ-
kham a- a- maggam bhāvessati a- a- maggam bahulīkaris-
sati5 || || Kathañ ca bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto a- a-
maggam bhāveti a- a- maggam bahulīkaroti6 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 The beginning of this number and the numbers 71-75
are developed, more or less, in S1-3.
2 S1-3 add eva.
3 B2 adds niṭṭhitaṃ S1-3 have ekadhammapeyyali (S3 lī).
4 S3 kalyāṇassetam.
5 B1 -karissatī ti
6 S1 -karotī ti.

[page 036]
36 Magga-Saṃyuttam XLV.
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vive-
kanissitaṃ || la-pe || sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga-
nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ kho bhik-
khave bhikkhu kalyāṇamitto1 a- a- maggam bhāveti a- a-
maggam bahulīkarotī ti || ||

SN_5,45(1).78. (2) Sīla1.
2. Nāham bhikkhave aññam ekadhammam pi samanu-
passāmi- || pe (77) || -yathayidam bhikkhave sīlasampa-
dā || la ||

SN_5,45(1).79. (3) Chanda.
2. -yathayidaṃ bhikkhave chandasampadā || la || ||

SN_5,45(1).80. (4) Atta.
2. -yathayidam bhikkhave attasampadā || la || ||

SN_5,45(1).81. (5) Diṭṭhi1.
2. -yathayidam bhikkhave diṭṭhisampadā || la ||

SN_5,45(1).82. (6) Appamāda1.
2. -yathayidam bhikkhave appamādasampadā || la ||

SN_5,45(1).83. (7) Yoniso1.
2. -yathayidam bhikkhave yonisomanasikārasampadā || ||
3. Yonisomanasikārasampannassetam bhikkhave bhikkhuno
pātikaṅkhaṃ ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati a- a-
maggam bahulīkarissati2 || || Kathañ ca bhikkhave bhikkhu
a- a- maggam bhāveti a- a- maggam bahulīkaroti || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vive-
kanissitaṃ || pa [pe] || sammādiṭṭhim bhāveti vivekanissitaṃ ||
pa || sammāsamādhim bhāveti viveka- viraga- nirodhanissi-
tam vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu
yonisomanasikārasampanno a- a- maggam bhāveti a- a-
maggam bahulīkarotī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add kalyāṇasahāyo.
2 B1 -karissatī ti.

[page 037]
Saṃyutta-Nikāya. 37
II. RĀGAVINAYA-

SN_5,45(1).84. (8) Kalyāṇamittatā2.
2. Nāham bhikkhave aññam ekadhammaṃ samanupassā-
mi- || pe (77) || -yathayidam bhikkhave kalyāṇamittatā || ||
3. Kalyāṇamittassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅk-
haṃ || || maggam bahulīkaroti || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti rāga-
vinayapariyosānaṃ dosavinayapariyosānaṃ mohavinayapa-
riyosānaṃ || la1 || sammāsammādhim bhāveti rāga2 || dosa2 ||
mohavinayapariyosānaṃ || || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu
kalyaṇamitto a- a- maggam bhāveti a- a- maggam bahulī-
karotī ti || ||

SN_5,45(1).85. (2) Sīla2.
2. Nāham bhikkhave aññam ekadhammam pi samanu-
passāmi- || pe || -yathayidam bhikkhave sīlasampadā || la || ||

SN_5,45(1).86. (3) Chanda2.
2. -yathayidam bhikkhave chandasampadā || la ||

SN_5,45(1).87. (4) Atta2.
2. -yathayidam bhikkhave attasampadā || la ||

SN_5,45(1).88. (5) Diṭṭhi2.
2. -yathayidam bhikkhave diṭṭhi sampadā || la ||
SN_5,45(1).89. (6) Appamāda2.
2. -yathayidam bhikkhave appamādasampadā || la ||

SN_5,45(1).90. (7) Yoniso2.
2. -yathayidam3 bhikkhave yonisomanasikārasampadā || ||
3. Yonisomanasikārasampannassetam bhikkhave bhik-
khuno pāṭikaṅkhaṃ- || pe (83) || a- a- maggam bahulīkaroti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -pe- instead of rāga-
2 S1-3 vinaya-
3 S1 yampidam.

[page 038]
38 Magga-Saṃyuttam XLV.
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti rāga-
dosa- mohavinayapariyosānam || la || sammāsamādhim bhā-
veti rāga- dosa- mohavinayapariyosānaṃ || || Evaṃ kho
bhikkhave bhikkhu yonisomanasikārasampanno a- a- mag-
gam bhāveti a- a- maggam bahulīkarotī ti || ||
Ekadhammapeyyālo1 || ||
Uddānaṃ2 || ||
Kalyāṇamittaṃ Sīlañca || || Chando ca Attasampadā || ||
Diṭṭhi ca Appamādo ca || Yoniso bhavati3 sattamaṃ || ||
GAṄGĀPEYYĀLO.
1. Sāvatthinidānaṃ || ||
VIVEKANISSITAM.

SN_5,45(1).91. (1) Pācīna1.
2. Seyyathā pi bhikkhave Gaṅgā nadī pācīnaninnā4 pācī-
napoṇā pācīnapabbhārā || evam eva kho bhikkhave bhikkhu
ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkaronto nibbānaninno
hoti nibbānapoṇo5 nibbānapabbhāro || || Kathañ ca bhik-
khave bhikkhu a- a- maggam bhāvento a- a- maggam ba-
hulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapab-
bhāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vive-
ka- virāga- nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || la-pe ||
sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ
vossaggaparināmim || || Evaṃ6 kho bhikkhave bhikkhu a- a-
maggam bhāvento a- a- bahulīkaronto nibbānaninno hoti
nibbānapoṇo nibbānapabbhāroti || ||

SN_5,45(1).92. (2) Pācīna2.
2. Seyyathāpi bhikkhave Yamunā nadī pācīnaninnā pā-
cīnapoṇā pācīnapabbhārā || evam eva kho bhikkhave || la ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -peyyāli.
2 missing in S1-3.
3 S1 bhagavati.
4 B1-2 pācīna- always.
5 S1 adds hoti.
6 S1-3 add eva.

[page 039]
Saṃyutta-Nikāya. 39

SN_5,45(1).93. (3) Pācīna3.
2. Seyyathāpi bhikkhave Acīravatī1 nadī pācīnaninnā
pācīnapoṇā pācīnapabbhārā || evam eva kho bhikkhave || la ||

SN_5,45(1).94. (4) Pācīna3.
2. Seyyathāpi bhikkhave Sarabhū nadī pācīnaninnā pā-
cīnapoṇā pācīnapabbhārā || evam eva kho bhikkhave || la || ||

SN_5,45(1).95. (5) Pācīna5.
2. Seyyathāpi bhikkhave Mahī nadī pacīnaninnā pācīna-
poṇā pācīnapabbhārā || evam eva kho bhikkhave || la2 || ||

SN_5,45(1).96. (6) pācīna6.
2. Seyyathāpi bhikkhave yā kāci3 mahānadiyo || seyyathī-
daṃ Gaṅgā Yamunā Acīravatī Sarabhū Mahī || sabbā tā
pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapabbhārā || evam eva kho
bhikkhave || bhikkhu || pe || nibbānapabbhāro ti || ||

SN_5,45(1).97. (7) Samudda1.
2. Seyyathāpi bhikkhave Gaṅgā nadī samuddaninnā sa-
muddapoṇa samuddappabbhārā || Evam eva kho bhikkhave
bhikkhu a- a- maggam bhāvento a- a- maggam bahulīka-
ronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro4 || ||

SN_5,45(1).98. (8) Samudda2.
2. Seyyathāpi bhikkhave Yamunā nadī- ||

SN_5,45(1).99. (9) Samudda3.
2. Seyyāthāpi bhikkhave Acīravatī5 nadī- ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 gaṅgā.
2 S1-3 bhikkhu -pe-
3 B1-2 add mā.
4 This text and the five other samudda being exactly the same as
the six preceding pācīna but this mere change of word,
I abridge for avoiding the tedious rehearsal.
5 S1-3 aci-

[page 040]
40 Magga-Saṃyuttam XLV.

SN_5,45(1).100. (10) Samudda4.
2. Seyyathāpi bhikkhave Sarabhū nadī- ||

SN_5,45(1).101. (11) Samudda5.
2. Seyyathāpi bhikkhave Mahī nadī- ||

SN_5,45(1).102. (12) Samudda6.
2. Seyyathāpi bhikkhave yā kāci1 mahānadiyo || seyyatthī-
daṃ Gaṅgā Yamunā Acīravatī1 Sarabhū Mahī || sabbā tā
samuddaninnā samuddapoṇā samuddapabbhārā || evam eva
kho bhikkhave bhikkhu- -nibbānapabbhāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu- a- a- maggam bahulīkaronto
nibbānapoṇo nibbānaninno hoti nibbānapabbhāro ti || ||
Gaṅgāpeyyālo2 || ||
Tassa uddānam3 || ||
Cha pācīnato ninnā || Cha ninnā ca4 samuddato ||
Ete dve cha5 dvādasa6 honti || peyyālī7 tena vuccatī ti || ||
Gaṅgāpeyyalī pācīnaninnā pācīnamaggi ||
Vivekanissitaṃ dvādasakī paṭhamakī8 || ||
II. RĀGAVINAYA.

SN_5,45(1).103--108. (1--6) Pācīna1--6.

SN_5,45(1).109--114. (7--12) Samudda1--6.
3. Idha- -bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti rāgavinayapari-
yosānam dosa- mohavinayapariyosānaṃ- || ||
Rāgavinayadvādasakī dutiyakī samuddaninnan ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-3 add mā.
2 B2 adds samatto; S1-3 Gaṅgāpeyyāla (S3 lī) vārasaṃkhepena
likhitam peyyālo vitthāretabbo
3 S1-3 omit tassa-
4 missing in S1-3.
5 S1-3 evam eva instead of ete dve cha.
6 S1-3 -dasā.
7 S1-3 vaggo.
8 this last mention in B1-2 only; B1 has pācanamaggi . . . pathamaṇi
(or ki?), B2 pathamaka.

[page 041]
Saṃyutta-Nikāya. 41
III. AMATOGADHA.

SN_5,45(1).115--120. (1--6) Pācīna1--6.

SN_5,45(1).121--126. (7--12) Samudda1--6.
3. Idha- -bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti amatogadham
amataparāyanam amatapariyosānaṃ- || ||
Amatogadham dvādasakī tatiyakī || ||
IV. NIBBĀNANNINO.

SN_5,45(1).127--132. (1--6) Pācīna1--6.

SN_5,45(1).133--138. (7--12) Samudda1--6.
3. Idha- -bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti nibbānaninnaṃ
nibbānapoṇam nibbānapabbāram || evam kho bhikkhave
bhikkhu ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento- -bahulīka-
ronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro ti || ||
Gaṅgāpeyyālī1 || ||
Tassuddānaṃ || ||
Cha pācīnato ninnā || cha ninnā ca samuddato ||
Ete dve cha dvādasā honti2 || Vaggo tena pavuccatī ti || ||
Nibbānaninno dvādasakī3 || || catutthakī3 chaṭṭhānavakī3 || ||

CHAPTER V. APPAMĀDAVAGGO PAÑCAMO.

SN_5,45(1).139. (1) Tathāgata.
I. VIVEKA-
1. Sāvatthinidānaṃ4 || ||
2. Yāvatā bhikkhave sattā apadā vā dvipadā5 vā catup-
padā vā bahuppadā vā rūpino vā arūpino vā saññino vā

--------------------------------------------------------------------------
1 B2 adds samattī.
2 B1 hoti.
3 B1 -kim.-- These parts II, III, IV of the Gaṅgāpeyyalo, --
which run on according to the pattern of I, -- are to be found
in the burmese Mss. only, where they are complete with the usual
abridgments, but altogether omitted in the Singhalese Mss which
merely alluded to them by saying: Vārasampekhenalikhitāṃ peyyālo
vitthāretabbo (S.p. 40 n 2.) -- On account of this, I suppress
these texts, numbering only them and not giving more than the
distinctive phrases and the reading mentions as afforded by
B1-2.
4 B2 omits nidānaṃ.
5 S1-3 dipadā.

[page 042]
42 Magga-Saṃyuttam XLV.
asaññino vā nevasaññināsaññino1 vā || Tathāgato tesam
aggam akkhāyati arahaṃ sammāsambuddho || evam eva kho
bhikkhave ye keci kusalā dhammā sabbe te appamādamū-
lakā appamādasamosaraṇā || appamādo tesaṃ dhammānam
aggam akkhāyati || ||
3. Appamattassetam bhikkhave bhikkhuno paṭikaṅkhaṃ2
ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati a- a- maggam
bahulīkarissati3 || || Kathañ ca bhikkhave4 bhikkhu appa-
matto ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a- a- maggam
bahulīkaroti || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vive-
kanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitam vossaggaparinā-
mim || la-pe || sammāsamādhim bhāveti vivekanissitaṃ virāga-
nissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || ||
5. Evam eva5 kho bhikkhave bhikkhu appamatto ariyam
aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a- a- maggam bahulīkarotīti6 || ||
Uparitiṇṇaṃ suttānaṃ vitthāretabbanti7 || ||
II. (RĀGAVINAYA-)
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti rāga-
vinayapariyosānaṃ dosavinayapariyosānaṃ mohavinayapari-
yosānaṃ || la || sammāsamādhim bhāveti rāgavinaya- dosa-
vinaya- mohavinayapariyosānaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 nevasaññino vā nāsaññino (S3 -saññīno)
2 S3 -kaṃkhā.
3 B1-2 -karissatī ti.
4 S1 inserts here bhikkha.
5 in S1-3 only.
6 S1-3 -karoti.
7 This notice is missing in S1-3 and the "upari tīṇi suttāni"
altogether suppressed; they are, on the contrary, fully exhibited
in B1-2; we give only the number 4 by which they differ.

[page 043]
Saṃyutta-Nikāya. 43
III. (AMATA-)
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti ama-
togadham amataparāyanam amatapariyosānaṃ || la || sammā-
samādhim bhāveti amatogadham amataparāyanam amata-
pariyosānaṃ || ||
IV. (NIBBĀNA-)
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti nibbā-
naninnaṃ nibbānapoṇam nibbānapabbhāraṃ || la || sammā-
samādhim bhāveti nibbānaninnaṃ nibbānapoṇam nibbāna-
pabbhāraṃ || ||

SN_5,45(1).140. (2) Padam (I--IV).
1. Sāvatthi1 || ||
2. Seyyathāpi bhikkhave yāni kānici jaṅgamānaṃ2 pā-
ṇānam padajātāni sabbāni tāni hatthipade samodhānaṃ
gacchanti || hatthipadaṃ tesam aggam akkhāyati yad idam
mahantattena3 || evam eva kho bhikkhave ye keci kusalā
dhammā sabbe te appamādamūlakā appamādasamosaraṇā ||
appamādo tesaṃ dhammānam4 aggam akkhāyati || ||
3. Appamattassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅkhaṃ
ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati a- a- maggam
bahulīkarissati || pe5 || ||

SN_5,45(1).141. (3) Kūṭam (I--IV).
1. Sāvatthi || ||
2. Seyyathāpi bhikkhave kūṭāgārassa yā kāci gopānasiyo ||
sabbā tā kūṭaṅgamā kūṭaninnā kūṭasamosaraṇā || kūṭaṃ
tāsam6 aggam akkhāyati || evam eva kho bhikkhave || ||
Yathā heṭṭhimasuttantam evaṃ vitthāretabbaṃ7 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 in B2 only.
2 B1-2 jaṅgalāṇam.
3 B1 mahantenatthe.
4 in B1-2 only.
5 B1-2 karissatī ti || kathañ ca-; these Mss. repeat the numbers 4
and 5 of tathāgata I.
6 S1-3 tesaṃ.
7 instead of yathā- S1-3 have ye keci kusaladhammā -pe-

[page 044]
44 Magga-Saṃyuttam XLV.

SN_5,45(1).142. (4) Mūlam (I--IV).
2. Seyyathāpi bhikkhave ye keci mūlagandhā || kāḷānu-
sāriyaṃ1 tesam2 aggam akkhāyati || evam eva kho bhikkhave ||
la-pe || ||

SN_5,45(1).143. (5) Sāro (I--IV).
2. Seyyathāpi bhikkhave ye keci sāragandhā || lohitacan-
danaṃ tesam aggam akkhāyati || evam eva kho bhikkhave ||
la-pe || ||

SN_5,45(1).144. (6) Vassikam (I--IV).
2. Seyyathāpi bhikkhave ye keci pupphagandhā || vassikaṃ
tesam3 aggam akkhāyati || evam eva kho bhikkhave || la-pe || ||

SN_5,45(1).145. (7) Rājā (I--IV).
2. Seyyathāpi bhikkhave ye keci kuṭṭarājāno4 sabbe te
rañño cakkavattissa5 anuyantā6 bhavanti7 tesaṃ rājā8 cak-
kavatti aggam akkhāyati || evam eva kho bhikkhave || la-pe || ||

SN_5,45(1).146. (8) Canda (I--IV).
2. Seyyathāpi bhikkhave yā kāci tārakarūpānam pabhā ||
sabbā tā candimāpabhāya9 kalaṃ nāgghanti soḷasiṃ || can-
dappabhā10 tāsam aggam akkhāyati || evam eva kho bhik-
khave || la-pe || ||

SN_5,45(1).147. (9) Suriya (I--IV).
2. Seyyathāpi bhikkhave saradasamaye viddhe vigatava-
lāhake deve ādicco nabham11 abbhussukkamāno12 sabbam
ākāsagatam tamagatam abhivihacca bhāsate ca tapate ca13
virocati ca13 || evam eva kho bhikkhave || la-pe || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 -sārīyaṃ B1 -sāraṃ yaṃ S3 kālāsāriyaṃ.
2 missing in S1-3.
3 missing in S3.
4 S1-3 kujja-
5 B1 -vattino.
6 S1-3 anuyuttā.
7 B1 honti.
8 S1 B1-2 rājā tesaṃ.
9 B2 candima- S1-3 candiyā-
10 S3 candipabhā.
11 S1 nabhā.
12 B1 abbhussa-
13 missing in S1.

[page 045]
Saṃyutta-Nikāya. 45

SN_5,45(1).148. (10) Vattham (I--IV).
2. Seyyathāpi bhikkhave yāni kānici tantāvutānaṃ vat-
thānaṃ || kāsikaṃ1 vatthaṃ tesam aggam akkhāyati || evam
eva kho bhikkhave ye keci kusalā dhammā sabbe te appa-
mādamūlakā appamādasamosaraṇā || appamādo tesam dham-
mānam aggam akkhāyati ||
3. Appamattassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅkham2
ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvessati a- a- maggam ba-
hulīkarissatī ti || || Kathañ ca bhikkhave bhikkhu appamatto
ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a- a- maggam bahu-
līkaroti || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vive-
kanissitaṃ virāga- nirodha- nissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ ||
la || sammāsamādhim bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitam
nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || ||
5. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu appamatto ariyam aṭ-
ṭhaṅgikam maggam bhāveti ariyam aṭṭhaṅgikam maggam
bahulīkarotī ti || ||
Appamādavaggo pañcamo3 || ||
Sabbam eva sāvatthinidānaṃ4 || ||
Tassa uddānaṃ5 || ||
Tathāgatam6 Padaṃ Kūṭam7 ||
Mūlaṃ Sāro ca8 Vassikaṃ ||
Rājā Candima-Suriyā9 ca ||
Vatthena dasamam padaṃ || ||
Yad api Tathāgataṃ10 tad api vitthāretabbaṃ || ||

CHAPTER VI. BALAKARANĪYAVAGGO CHAṬṬHO.
1. Sāvatthinidānaṃ || ||

SN_5,45(1).149. (1) Balam.
2. Seyyathāpi bhikkhave ye keci balakaraṇīyā kammantā
karīyanti11 || sabbe te pathaviṃ12 nissāya pathaviyam pa-

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 kāsika.
2 S1-3 -kaṃkhā.
3 missing in S1-3; the mention is in B2 pañcamo appamādavaggo samatto.
4 The whole phrase in S1-3 only.
5 B1 udānaṃ S1-3 tassuddānaṃ.
6 S1-3 -gata.
7 B1-2 kuṭam.
8 S1-3 sārena (S3 ṇa).
9 S1-3 -suriyo B2 sūriyaṃ (B1 yo).
10 S3 tathāgapadaṃ.
11 S1 kayiranti.
12 B1-2 putha- S3 B2 -vi.

[page 046]
46 Magga-Saṃyuttam XLV.
tiṭṭhāya evam eva te1 balakaraṇīya kammantā karīyanti2 ||
Evam eva kho bhikkhave bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle patiṭ-
ṭhāya ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāveti a- a- maggam ba-
hulīkaroti || || Kathañ ca bhikkhave bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle
patiṭṭhāya a- a- maggam bhāveti a- a- maggam bahulīkaroti || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vive-
kanissitam virāganissitam nirodhanissitaṃ vossaggapariṇā-
miṃ || la (pe) || sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga-
nirodhanissitaṃ vossaggaparināmiṃ || || Evaṃ kho abhikkhave
bhikkhu sīlaṃ nissāya a- a- maggam bhāveti || a- a- maggam
bahulīkarotī ti || ||
Paragaṅgāpeyyālīvaṇṇiyato paripuṇṇasuttan ti vitthāra-
maggī3 || ||

SN_5,45(1).150. (2) Bījā.
2. Seyyathāpi bhikkhave ye keci4 bījagāmā5 bhūtagāmā
vuddhim viruḷhim vepullaṃ āppajjanti || sabbe te pathaviṃ6
nissāya pathaviyam patiṭṭhāya evam ete7 bījagāmā bhūta-
gāmā vuddhim virūḷhim vepullam āpajjanti || evam eva kho
bhikkhave bhikkhu sīlam nissāya sīle patiṭṭhāya8 ariyam
aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento a- a- maggam bahulīka-
ronto vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullam pāpuṇāti dhammesu || ||
Kathañ ca bhikkhave bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle patiṭṭhāya
a- a- maggam bhāvento a- a- maggam bahulīkaronto vud-
dhiṃ {virūḷhiṃ} vepullam9 pāpuṇāti dhammesu || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vive-
kanissitaṃ || la || sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga-

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S3.
2 S1-3 kayiranti.
3 This phrase is to be found in the burmese MSS. which add,
according to the preceding case, the three statements referring
to 1. rāga-dosa-moha; 2. amata; 3. nibbāna.--
Nothing of this appears in the singhalese MSS. Therefore
I bound myself to this note upon this matter.
4 B2 adds me.
5 S3 -gāma.
6 B1-2 putha- S3 B2 -vi.
7 S1 eva kho te S3 eva kho.
8 S1 tiṭṭhāya.
9 S1-3 vepullatam.

[page 047]
Saṃyutta-Nikāya. 47
nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ1 || evam2 kho bhikkhave
bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle patiṭṭhāya a- a- bhāvento a- a-
bahulīkaronto vuddhiṃ {virūḷhiṃ vepullam} papuṇāti dham-
mesū ti || ||

SN_5,45(1).151. (3) Nāgo.
2. Himavantam bhikkhave pabbatarājaṃ nissāya nāgā
kāyaṃ vaḍḍhenti balam gāhenti || || Te tattha kāyaṃ vaḍ-
ḍhetvā balam gāhetvā kusubbhe3 otaranti || kusubbhe ota-
ritvā mahāsobbhe otaranti || mahāsobbhe otaritvā kunnadiyo
otaranti4 || kunnadiyo otaritvā mahānadiyo otaranti || mahā-
nadiyo otaritvā mahāsamuddaṃ5 sāgaram otaranti || te tattha
mahantataṃ6 vepallatam7 āpajjanti kāyena || ||
3. Evam eva kho bhikkhave bhikkhu sīlam nissāya sīle
patiṭṭhāya ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento a- a-
maggam bahulīkaronto mahantatam vepullatam8 pāpuṇāti
dhammesu || ||
Kathañ ca bhikkhave bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle pati-
ṭṭhāya ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento ariyam
aṭṭhaṅgikam maggam bahulīkaronto mahantataṃ vepul-
latam8 pāpuṇāti dhammesu || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti || sammā-
samādhim bhāveti viveka- viraga- nirodhanissitaṃ vossagga-
parināmiṃ || || Evaṃ9 kho bhikkhave bhikkhu sīlaṃ nissāya
sīle patiṭṭhāya ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento10 a-
a- maggaṃ bahulīkaronto10 mahantatam vepullatam pāpuṇāti
dhammesū ti || ||

SN_5,45(1).152. (4) Rukkho.
2. Seyyathāpi bhikkhave rukkho11 pācīnaninno12 pācī
napoṇo pācīnapabbhāro || so mūle13chinno14 katamena papā-
tena15 papateyyāti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 S1-3 insert eva.
3 B1 kusumbhe of -sobbhe always.
4 omit kunnadiyo o-
5 -samudda.
6 S1 mahattantaṃ B1-2 mahantattaṃ.
7 B1-2 vepullattaṃ.
8 B1-2 mahantattaṃ vepullattaṃ.
9 S1-3 insert eva.
10 S1 bhāveti -karoti.
11 missing in S1-3.
12 S1 pācīnninno S3 pācīṇa- always.
13 B1 mūla always.
14 B1 chinne.
15 in S1-3 only.

[page 048]
48 Magga-Saṃyuttam XLV.
Yena bhante ninno yena poṇo yena pabbhāro ti || ||
3. Evam eva kho bhikkhave bhikkhu ariyam aṭṭhaṅgikam
maggam bhāvento a- a- maggam bahulīkaronto nibbāna-
ninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro || || Kathañ ca
bhikkhave bhikkhu a- a- maggam bhāvento a- a- maggam
bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapab-
bhāro || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti viveka-
[pe] la || sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga- nirodha-
nissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || || Evam eva kho bhikkhave
bhikkhu a- a- maggam bhāvento a- a- maggam bahulīka-
ronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo1 nibbānapabbhāro ti || ||

SN_5,45(1).153. (5) Kumbho.
2. Seyyathāpi bhikkhave kumbho nikkujjo2 vamateva
udakaṃ no paccāvamati || evam eva kho bhikkhave bhik-
khu ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento a- a- maggam
bahulīkaronto vamateva pāpake akusale dhamme no paccā-
vamati || || Kathañ ca bhikkhave bhikkhu a- a- maggam
bhāvento a- a- maggam bahulīkaronto vamateva pāpake
akusale dhamme no paccāvamati || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti viveka- ||
la || sammāsamādhim bhaveti viveva- virāga- nirodhanisitaṃ
vossaggapariṇāmiṃ || evaṃ kho bhikkhave bhikkhu a- a-
maggam bhāvento a- a- maggam bahulīkaronto vamateva
pāpake akusale dhamme no paccāvamatī ti || ||

SN_5,45(1).154. (6) Sukiya.
2. Seyyathāpi bhikkhave sālisūkaṃ3 vā yavasūkaṃ3 vā sam-
māpaṇihitaṃ hatthena vā pādena vā akkantaṃ hatthaṃ
vā pādaṃ vā chijjati4 lohitaṃ vā5 uppādessatī ti ṭhānam
etam vijjati || || Taṃ kissa hetu || sammāpaṇihitattā bhikkhave
sūkassa3 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 insert hoti.
2 B1-2 nikujjo.
3 B1 -suka-
4 B2 bhijjīti B1 bhissati.
5 in B1-2 only.

[page 049]
Saṃyutta-Nikāya. 49
3. Evam eva kho so vata1 bhikkhu sammāpaṇihitāya
maggabhāvanāya avijjam chijjati2 vijjam3 uppādessati4
nibbānaṃ sacchikarissatīti || ṭhānam etaṃ vijjati || taṃ kissa
hetu || sammāpaṇihitattā bhikkhave diṭṭhiyā || || Kathañca
bhikkhave bhikkhu sammāpaṇihitāya diṭṭhiyā sammāpaṇi-
hitāya maggabhāvanāya avijjam bhindati vijjam5 uppādeti
nibbānam sacchikaroti || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti viveka-
nissitaṃ || pa [pe] || sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga-
nirodhanissitam vossaggaparināmiṃ || evaṃ kho bhikkhave
bhikkhu sammāpaṇihitāya diṭṭhiyā sammāpaṇihitāya magga-
bhāvanāya avijjam bhindati vijjam uppādeti nibbānam
sacchikarotī ti || ||

SN_5,45(1).155. (7) Ākāsa.
2. Seyyathāpi bhikkhave ākāse vividhā vātā vāyanti ||
puratthimā pi vātā vāyanti || pacchimā pi vātā vāyanti ||
uttarā pi vātā vāyanti || dakkhiṇā pi vātā vāyanti || sarajā
pi vātā vāyanti || arajā pi vātā vāyanti || sītā pi vātā vāyanti ||
uṇhāpi vātā vāyanti || parittā pi vātā vāyanti || adhimattā
pi vātā vāyanti || ||
3. Evam eva kho bhikkhave bhikkhuno ariyam aṭṭhaṅgikam
maggam bhāvayato a- a- maggam bahulīkaroto cattāro pi
satipaṭṭhānā bhāvanā pāripūriṃ gacchanti || cattāro pi sam-
mappadhānā- || cattāro pi iddhipādā || pañca pi indriyāni- ||
pañca pi balāni- || satta pi bojjhaṅgā bhāvanā pāripūriṃ
gacchanti || || Kathañca bhikkhave bhikkhuno a- a- bhāvayato
a- a- maggam bahulīkaroto cattāro pi satipaṭṭhānā ||
cattāro pi sammappadhānā || cattāro pi iddhipādā || pañca
pi indriyāni || pañca pi balāni6 || satta pi bojjhaṅgā bhāvanā
pāripūrim gacchanti || ||
4. Idha bhikkhu bhikkhave sammādiṭṭhim bhāveti || pa
[pe] || sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ
vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhuno a- a-

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 bhikkhave instead of so vata.
2 B2 bhindati B1 bhindissati.
3 missing in S1.
4 S3 -dessātīti.
5 S1-3 avijjā . . . vijjā.
6 All the phrases are complete in B1-2 here and further on.

[page 050]
50 Magga-Saṃyuttam XLV.
maggam bhāvayato ā- a- maggam bahulīkaroto cattāro pi
satipaṭṭhānā || cattaro pi sammappadhānā || cattāro pi iddhi-
pādā || pañca pi indriyāni || pañca pi balāni || satta pi boj-
jhaṅgā bhāvanā paripūrim gacchantī ti || ||

SN_5,45(1).156. (8) Megha1.
2. Seyyathāpi bhikkhave gimhānam pacchime māse ugga-
taṃ1 rajojallaṃ tam enam2 mahā akālamegho ṭhānaso
antaradhāpeti vūpasameti || || Evam eva kho bhikkhave
bhikkhu a- a- maggam bhāvento a- a- maggam bahulī-
karonto uppannuppānne pāpake akusale dhamme thānaso
antaradhāpeti vūpasameti || || Kathañca pana bhikkhave
bhikkhu a- a- maggam bhāvento a- a- maggam bahulī-
karonto3 uppannuppanne pāpake akusale dhamme thānaso
antaradhāpeti vūpasameti || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti || la [pe] ||
sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ
vossaggapariṇāmiṃ || evaṃ kho bhikkhave bhikkhu a- a-
maggam bhāvento a- a- maggam bahulīkaronto uppannup-
panne pāpake akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti
vūpasametīti || ||

SN_5,45(1).157. (9) Megha2.
2. Seyyathāpi bhikkhave uppannam mahāmegham tam
evam mahāvāto antarāyeva antaradhāpeti vūpasameti ||
evam eva kho bhikkhave bhikkhu a- a- aṭṭhaṅgikam mag-
gam bhāvento a- a- maggam bahulīkaronto uppannuppanne
pāpake akusale dhamme antarāyeva antaradhāpeti vūpa-
sameti || || Kathañca bhikkhave bhikkhu a- a- maggam
bhāvento a- a- maggam bahulīkaronto uppannuppanne
pāpake akusale dhamme antarāyeva antaradhāpeti vūpasa-
meti || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhiṃ bhāveti || la
[pe] || sammāsamāddhiṃ bhāveti viveka- virāga- niro-

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 uhataṃ.
2 S1-3 tamena.
3 There opens a gap in B2 on account of the loss of the sheet ṭau.

[page 051]
Saṃyutta-Nikāya. 51
dhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ kho bhikkhave
bhikkhu a- a- maggam bhāvento a- a- maggam bahulī-
karonto uppannuppanne pāpake akusale dhamme1 antarāyeva
antaradhāpeti vūpasametī ti2 || ||

SN_5,45(1).158. (10) Nāvā.
2. Seyyathāpi bhikkhave3 sāmuddikāya4 nāvāya vetta-
bandhanabandhāya5 chamasāni udake pariyenāya6 heman-
tikena thalam7 ukkhittāya vātātapaparetāni8 bandhanāni
tāni pāvussakena9 meghena abhippavuṭṭhāni10 appakasire-
neva11 paṭipassambhanti12 pūtikāni bhavanti || evam eva kho
bhikkhave bhikkhuno a- a- maggam bhāvayato a- a- mag-
gam bahulīkaroto appakasireneva saṃyojanāni13 paṭipassam-
bhanti pūtikāni bhavanti14 || || Kathañca bhikkhave bhik-
khuno a- a- maggam bhāvayato a- a- maggam bahulī-
karoto appakasireneva saṃyojanāni13 paṭipassambhanti
pūtikāni bhavanti || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti || pa
[pe] || Sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga- nirodhanis-
sitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ kho bhikkhave bhik-
khuno a- a- maggam bhāvayato a- a- maggam bahulī-
karoto appakasireneva saṃyojanāni13 paṭipassambhanti
pūtikāni bhavantī ti || ||

SN_5,45(1).159. (11) Āgantukā.
2. Seyyathāpi bhikkhave āgantukāgāraṃ tattha pura-
tthimāya pi15 disāya āgantvā vāsaṃ kappenti || pacchimāya16
pi disāya āgantvā vāsaṃ kappenti || uttarāya pi15 disāya
āgantvā vāsam kappenti || dakkhiṇāya pi15 āgantvā disāya vā-
saṃ kappenti || khattiyā pi āgantvā vāsaṃ kappenti || brāhmaṇā

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 inserts ṭhānaso.
2 B1 vūpasameti || la ||
3 B1 inserts bhikkhu.
4 B1 samuddi-
5 S1-3 vettabandhana (S3 - naṃ) omitting bandhāya.
6 B1 pariyādāya.
7 S1-3 thalejjā.
8 S1 -tape-
9 B1 pāvussikena.
10 S1-3 abhippabaddhāni.
11 S1-3 -kasirena.
12 S1-3 -sambhenti always.
13 S3 saṃyojanā.
14 S1-3 bhavantī ti, tī being erased in S3.
15 missing in S1-3.
16 S3 puratthimā . . . pacchimā.

[page 052]
52 Magga-Saṃyuttam XLV.
pi āgantvā vāsaṃ kappenti || vessā pi āgantvā vāsaṃ kap-
penti || suddā pi āgantvā vāsaṃ kappenti || || Evam eva kho
bhikkhave bhikkhu ariyam aṭṭhaṅgikam maggam bhāvento
a- a- maggam bahulīkaronto ye dhammā abhiññā1 pariñ-
ñeyyā te dhamme abhiññā parijānāti || la || ye dhammā
abhiññā pahātabbā te dhamme abhiññā pajahati || ye
dhammā abhiññā sacchikātabbā te dhamme abhiññā sacchi-
karoti || ye dhammā abhiññā bhāvetabbā te dhamme a-
bhiññā bhāveti || ||
3. Katame ca bhikkhave2 dhammā abhiññā pariññeyyā ||
pañcupādānakkhandhā tissa vacaniyaṃ || katāme pañca ||
seyyathīdaṃ || Rūpupādānakkhandho || la [pe] viññāṇupā-
dānakkhandho || || Ime kho bhikkhave dhammā abhiññā
pariññeyyā || ||
4. Katame ca4 bhikkhave dhammā abhiññā pahātabbā || ||
Avijjā ca bhavataṇhā ca ime bhikkhave dhammā abhiññā
pahātabbā || ||
5. Katame ca3 bhikkhave dhammā abhiññā sacchikātabbā ||
vijjā ca vimutti ca ime bhikkhave dhammā abhiññā sacchi-
kātabbā || ||
6. Katame ca4 bhikkhave dhammā abhiññā bhāvetabbā ||
samatho ca vipassanā ca ime bhikkhave dhammā abhiññā
bhāvetabbā || ||
7. Kathañca bhikkhave bhikkhu a- a- maggam bahulī-
karonto ye dhammā abhiññā pariññeyyā te dhamme a-
bhiññā parijānāti || la [pe] || ye dhammā abhiññā bhāvetabbā
te dhamme abhiññā bhāveti || ||
8. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti || la
[pe] || sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga- nirodha-
nissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ kho bhikkhave bhik-
khu a- a- maggam bhāvento a- a- maggam bahulīkaronto
ye dhammā abhiññā pariññeyyā te dhamme abhiññā pa-
rijānāti || la || ye dhammā abhiñña pahātabbā te dhamme
abhiññā pajahati || ye dhammā abhiññā sacchikātabbā te

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 abhiññeyyā.
2 S3 inserts here bhikkhu.
3 in S1-3 only.
4 missing in S1-3.

[page 053]
Saṃyutta-Nikāya. 53
dhamme abhiññā sacchikaroti || ye dhammā abhiññā bhāve-
tabbā te dhamme abhiññā bhāvetī ti || ||

SN_5,45(1).160. (12) Nadī.
2. Seyyathāpi bhikkhave Gaṅgā nadī pācīnaninnā pā-
cīnapoṇā pācīnapabbhārā || atha mahā janakāyo āgaccheyya
kuddālapiṭakam ādāya Mayam imaṃ Gaṅgaṃ1 nadim
pacchāninnaṃ karissāma pacchāpoṇam pacchāpabbhāranti || ||
Taṃ kim māññatha bhikkhave || api nu so mahājanakāyo
Gaṅgaṃ2 nadim pacchāninnaṃ kāreyya pacchāpoṇam
pacchāpabbhāran ti || ||
No hetam bhante || ||
Taṃ kissa hetu || ||
Gaṅgā bhante nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā pācīnapab-
bharā || sā na sukarā pacchāninnaṃ kātum pacchāpoṇam
pacchāpabbhāraṃ || yāvadeva pana so mahā3 janakāyo kila-
mathassa vighātassa bhāgī assā ti || ||
3. Evam eva kho bhikkhave bhikkhum ariyam aṭṭhaṅgikam
maggam bhāventam ariyam a- maggam bahulīkarontam
rājāno vā rājamahāmattā vā mittā vā amaccā4 vā ñāti vā
sālohitā vā bhogehi abhihaṭṭhum pavāreyyuṃ || || Ehambho6
purisa kiṃ te ime kāsāvā anudahanti7 kim muṇḍo kapālam
anusaṃcarasi || ehi hīnāyāvattitvā bhoge ca bhuñjassa
puññāni ca karohī ti || || So vata bhikkhave bhikkhu a- a-
maggam bhāvento a- a- maggam bahulīkaronto sikkham
paccakkhāya hīnāyāvattissati9 || netam ṭhānaṃ vijjati || ||
Taṃ kissa hetu || || Yañhitam bhikkhave cittaṃ dīgharat-
taṃ vivekaninnaṃ vivekapoṇam vivekapabbhāram taṃ vata
hīnāyāvattissatī ti netam ṭhānam vijjati || || Kathañca bhik-
khave bhikkhu a- a- maggam bhāveti a- a- maggam ba-
hulīkaroti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 Gaṅgā.
2 S1-3 Gangāmahā.
3 S1-3 maha-
4 S1-3 vāmaccā instead of vā a-.
5 So B1 and B2 whose the sheet ṭaṃ begins here; S1-3 evaṃ.
6 S1-3 evambho B1 etambho.
7 B2 anudu (or da?) tanti.
8 S1-3 kabalī (S3 liṃ) manumāssaṃcarasi.
9 S1-3 -vatteyyāti.

[page 054]
54 Magga-Saṃyuttam XLV.
4. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti viveka-
nissitaṃ || la || sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga-
nirodhanissitaṃ vossaggaparināmiṃ || || Evaṃ kho bhik-
khave bhikkhu a- a- maggam bhāveti a- a- maggam
bahulīkarotī ti || ||
Yad api balakaraṇīyaṃ tad api vitthāretabbaṃ1 || ||
Balakaraṇīyavaggo chaṭṭho2 || ||
Balaṃ3 Bījañca Nāgoca || ||
Rukkho4 Kumbhena Sūkiyā4 ||
Ākāsena ca dve Meghā ||
Nāvā Āgantukā Nadīti6 || ||

CHAPTER VII. ESANAVAGGO SATTAMO.
17. Sāvatthinidānaṃ || ||

SN_5,45(1).161. (1) Esanā.
(I. Abhiññā)
2. Tisso imā bhikkhave esanā || katamā tisso || || Kāmesanā
bhavesanā brahmacariyesanā || || Imā kho bhikkhave tisso
esanā || || Imāsam kho8 bhikkhave tissannam esanānam
abhiññāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo8 bhāvetabbo || katamo
ariyo aṭṭhaṅgiko maggo || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti vive-
kanissitaṃ || la [pe] || sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga-
nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ9 || || Imāsaṃ10 kho bhik-
khave tissannam esanānam abhiññāya ayam11 ariyo aṭṭhaṅ-
giko maggo bhāvetabbo ti || ||
4--5. -sammāsamādhim bhāveti rāga- dosa- mohapari-
yosānaṃ ||
6--7. -sammāsamāḍhim bhāveti amatogadham amataparā-
yanaṃ amatapariyosānam ||

--------------------------------------------------------------------------
1 This phrase in B1-2 only.
2 B2 samatto S1-3 nothing.
3 S1-3 mūla.
4 S1-3 rukkha.
5 S1-3 sūkitaṃ.
6 S1 na, S3 nadī.
7 in B1-2 only.
8 missing in S1.
9 S3 inserts here imā kho bhikkhave tisso esanā.
10 S1 imaṃ S3 imā.
11 missing in S1-3.

[page 055]
Saṃyutta-Nikāya. 55
8--9. -sammāsamādhim bhāveti nibbānaninnam nibbāna-
poṇam nibbānapabbhāraṃ-1 || ||
(II. Pariññā)
10--17. Tisso imā bhikkhave esanā || katamā tisso || ||
Kāmesanā bhavesanā brahmacariyesanā || imā kho bhik-
khave tisso esanā || || Imāsaṃ kho bhikkhave tissannam
esanānam pariññāya || la2 || ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo
bhāvetabbo ti || la3 || ||
Yad api abhiññā tad api pariññāya vitthāretabbaṃ4 || ||
(III. Parikkhaya)
18--25. Tisso imā bhikkhave esanā || katamā tisso || ||
Kāmesanā bhavesanā brahmacariyesanā || imā kho bhikkhave
tisso esanā || || Imāsaṃ kho bhikkhave tissannam esanānam
parikkhayāya || la || ayam5 ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāve-
tabbo ti6 || ||
Yad api abhiññā tad api parikkhayāya vitthāre-
tabbaṃ7 || ||
(IV. Pahāna)
26--33. tisso imā bhikkhave esanā || || katamā tisso ||
Kāmesanā bhavesanā brahmacariyesanā || imā kho bhik-
khave tisso esanā || || Imāsam kho bhikkhave tissannam
esanānam pahānāya [pe] 8 || ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo
bhāvetabbo ti || ||
Yad api abhiññā tad api pahānāya vitthāretabbaṃ4 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 The numbers 4-9 complete in B1-2 are not even pointed out
in S1-3 - cf. the Appamāda-vaggo.
2 complete in S1-3 but only for the numbers 2-3.
3 S3 -- inserts here imā kho bhikkhave tisso esanā.
4 This advice is not to be found in the Singhalese Mss.
5 S1-3 omit || la || ayam.
6 S1-3 omit ti.
7 instead of this S1-3 have katamo ariyo- -maggo -idha-
-parikkhayāya- -maggo bhāvetabbo.
8 S1-3 abridge without even inserting -pe-, B1-2 are complete.

[page 056]
56 Magga-Saṃyuttam XLV.

SN_5,45(1).162. (2) Vidhā (I--IV).
[2--33] Tisso imā bhikkhave vidhā || katamā tisso || ||
Seyyo ham asmīti vidhā || Sadiso ham asmīti vidhā || Hīno
ham asmīti vidhā || || Imā kho bhikkhave tisso vidhā || ||
Imāsaṃ kho bhikkhave tissannaṃ vidhānam abhiññāya
pariññāya parikkhayāya pahānāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo
bhāvetabbo || || katamo ariyo aṭṭhaṅgiko maggo || ||
Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti || la ||
sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitam
vossaggapariṇāmim || || Imāsaṃ kho bhikkhave tissannaṃ
vidhānam abhiññāya pariññāya parikkhayāya pahānāya
ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti || ||
Yathā esanā evam vitthāretabbā || ||

SN_5,45(1).163. (3) Āsavo (I--IV).
[2--33] Tayo me bhikkhave āsavā || katame tayo || || Kāmā-
savo bhavāsavo avijjāsavo || || ime kho bhikkhave tayo āsavā || ||
Imesaṃ kho bhikkhave tiṇṇannam āsavānam abhiññāya
pariññāyaparikkhayāya pahānāya || pa || ayam ariyo aṭṭhaṅgiko
maggo bhāvetabbo ti || ||

SN_5,45(1).164. (4) Bhavo (I-IV).
[2--33] Tayo me bhikkhave bhavā || katame tayo || ||
Kāmabhavo rūpabhavo arūpabhavo || ime kho bhikkhave
tayo bhavā || || Imesaṃ kho bhikkhave tiṇṇannam bhavānam
abhiññāya pariññāya parikkhayāya pahānāya || la || ayam
ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti || ||

SN_5,45(1).165. (5) Dukkhatā (I--IV).
[2--33] Tisso imā bhikkhave dukkhatā || katamā tisso || ||
Dukkhadukkhatā saṅkhāradukkhatā vipariṇāmadukkhatā ||
imā kho bhikkhave tisso dukkhatā || || Imāsaṃ kho bhik-
khave tissannam dukkhatānam abhiññāya pariññāya parik-
khayāya pahānāya || la || ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo
bhāvetabbo ti || ||

--------------------------------------------------------------------------

[page 057]
Saṃyutta-Nikāya. 57

SN_5,45(1).166. (6) Khilā (I--IV).
[2--33] Tayo me bhikkhave khilā || katame tayo || || Rāgo
khilo doso khilo moho khilo || ime kho bhikkhave tayo
khilā || || Imesaṃ kho bhikkhave tiṇṇannam khilānam
abhiññāya pariññāya parikkhayāya pahānāya || la || ayam
ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti || ||

SN_5,45(1).167. (7) Malam (I--IV).
[2--33] Tīṇimāni bhikkhave malāni || katamāni tīṇi || ||
Rāgo malam doso malam moho malam || imāni kho bhik-
khave tīṇi malāni || || Imesaṃ kho bhikkhave tiṇṇannam
malānam abhiññāya pariññāya parikkhayāya pahānāya ||
la || ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti || ||

SN_5,45(1).168. (8) Nighā (I--IV).
1. Sāvatthi1 || ||
[2--33] Tayo me bhikkhave nighā || katame tayo || || Rāgo
nigho doso nigho moho nigho || ime kho bhikkhave tayo
nighā2 || || Imesaṃ kho bhikkhave tiṇṇannam nighānam
abhiññāya pariññāya parikkhayāya pahānāya ||la || ayam ariyo
aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti || ||

SN_5,45(1).169. (9) Vedanā (I--IV).
1. Sāvatthi1 || ||
[2--33] Tisso ima vedanā || katamā tisso || || Sukhā
vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā || imā kho
bhikkhave tisso vedanā || || Imāsaṃ kho bhikkhave tissan-
naṃ vedanānam abhiññāya pariññāya parikkhayāya pa-
hānāya || la || ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti || ||

SN_5,45(1).170. (10) Taṇhā (viveka-) (I--IV).
1. Sāvatthi1 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 in B2 only.
2 S1-3 omit ime.ṇighā S3 nī- always.
3 The suttas 3-9 are so in B1-2, but more complete in S1-3 which
however do not give more than the first part (vivekanissitam etc.).

[page 058]
58 Magga-Saṃyuttam XLV.
[2--3] Tisso imā bhikkhave taṇhā || katamā tisso || ||
Kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā || imā kho bhikkhave
tisso taṇhā || || Imāsaṃ kho bhikkhave tissannam taṇhānaṃ
abhiññāya pariññāya parikkhayāya pahānāya ariyo aṭṭhaṅ-
giko maggo bhāvetabbo || katamo ariyo aṭṭhaṅgiko maggo || ||
Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti viveka-
viraga- nirodhanissittaṃ vossaggapariṇāmiṃ || pa || sammā-
samādhim bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitam vossagga-
pariṇamiṃ || ||
Imāsaṃ kho bhikkhave tissannam taṇhānam abhiññāya
pariññāya parikkhayāya pahānāya || la || ayam ariyo aṭṭhaṅ-
giko maggo bhāvetabbo ti || ||
170. (11) Tasinā or1 Taṇhā2--4 (Rāgavinaya-) (I--IV).
[4--33] Tisso imā bhikkhave tasinā || pa || Imāsaṃ kho
bhikkhave tissannaṃ tasinānam abhiññāya pariññāya parik-
khayāya pahānāya || la || rāgavinaya- dosavimaya- mohavinaya-
pariyosānam || la || amatogadham amataparāyanam amata-
pariyosānam || pa || nibbānaninnaṃ nibbānapoṇaṃ nibbāna-
pabbhāraṃ || || Imāsaṃ kho bhikkhave tissannam tasinānam
abhiññāya pariññāya parikkhayāya pahānāya || pa || ayam
ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti || ||
Esanavaggo sattamo2 || ||
Tassa uddānaṃ3 || ||
Esanā Vidhā4 Āsavo || Bhavo5 Dukkhatā Khilā6 ||
Malaṃ7 Nigho8 ca Vedanā || Dve9 Taṇhā Tasināya cāti10 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 This Tasinā (which is not to be found in the Singhalese Mss.)
is merely the complement of Taṇhā, the tenth and last text
of this chapter.
2 S1-3 omit sattamo; B2 has esanāvaggo niṭṭhito driven back to
the end.
3 S1-3 tassud- B2 omits tassa.
4 B2 vidha.
5 missing in S3; B2 adds ca.
6 S1-3 catisso khi (S1 bi?) lā (S3 laṃ).
7 S1-3 malañca.
8 S3 nīgho.
9 missing in S1-3.
10 S1-3 taṇhāyenacāti.

[page 059]
Saṃyutta-Nikāya. 59

CHAPTER VIII. OGHAVAGGO AṬṬHAMO.
1. Sāvatthinidānam1 || ||

SN_5,45(1).171. (1) Ogho.
2. Cattāro me bhikkhave oghā || katame cattāro || || Kā-
mogho bhavogho diṭṭhogho avijjogho || || ime kho bhikkhave
cattāro oghā || || Imesaṃ kho bhikkhave catunnam oghānam
abhiññāya pariññaya parikkhayāya pahānāya || la2 || ayam
ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti || ||
3--33. Yathā esanā evaṃ vitthāretabbaṃ3 || ||

SN_5,45(1).172. (2) Yogo.
2--33. Cattāro me bhikkhave yogā || katame cattāro || ||
Kāmayogo bhavayogo diṭṭhiyogo avijjāyogo || imekho bhik-
khave cattāro yogā || || Imesaṃ kho bhikkhave catunnaṃ
yogānam abhiññāya pariññāya parikkhayāya pahānāya ||
lā || ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti || ||

SN_5,45(1).173. (3) Upādānam.
2--33. Cattārimāni bhikkhave upādānāni || Katamāni
cattāri || || Kāmupādānaṃ diṭṭhupādānaṃ sīlabbatupādānam
attavādupādānaṃ || imāni kho bhikkhave cattāri upādānāni || ||
Imesaṃ kho bhikkhave catunnam upādānānam abhiññāya
pariññāya parikkhayāya pahānāya || la || ayam ariyo aṭṭhaṅ-
giko maggo bhāvetabbo ti || ||

SN_5,45(1).174. (4) Ganthā.
2--33. Cattāro me bhikkhave ganthā4 || katame cattāro || ||
Abhijjhā5 kāyagantho || byāpādo kāyagantho || sīlabbata-
parāmāso kāyagantho || idaṃ saccābhiniveso kāyagantho ||

--------------------------------------------------------------------------
1 in B1 only; in B2 all the texts, save this, begin sāvatthi.
2 S1-3 are more complete in this and the following suttas,
but giving only the first development (vivekanissitam . . .).
3 This phrase in B1-2 only.
4 B1 gantā-to; B2 gandhā-dho both always.
5 S1 abhiññā.

[page 060]
60 Magga-Saṃyuttam XLV.
ime kho bhikkhave cattāro ganthā || || Imesaṃ kho bhik-
khave catunnam ganthānam abhiññāya pariññaya parik-
khayāya pahānāya || la || ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo
bhāvetabbo ti || ||

SN_5,45(1).175. (5) Anusayā.
2--33. Sattime bhikkhave anusayā || katame satta || ||
Kāmarāgānusayo paṭighānusayo diṭṭhānusayo vicikicchā-
nusayo mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayo || || Ime
kho bhikkhave satta anusayā1 || || Imesaṃ kho bhikkhave
sattannam anusayānaṃ abhiññāya parikkhayāya pahānāya ||
la || ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti || ||

SN_5,45(1).176. (6) Kāmaguṇa.
2--33. Pañcime bhikkhave kāmaguṇā || katame pañca || ||
Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmū-
pasaṃhitā rajanīyā || sotaviññeyyā saddā || la || ghānaviññeyyā
gandhā || la || jivhāviññeyyā rasā || la || kāyaviññeyyā phoṭ-
ṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā raja-
nīyā || || Ime kho bhikkhave pañca kāmaguṇā || || Imesaṃ
kho bhikkhave pañcannaṃ kāmaguṇānam abhiññāya pa-
riññāya parikkhayāya pahānāya || la || ayam a- a- maggo
bhāvetabbo ti || ||

SN_5,45(1).177. (7) Nivaraṇāni.
2--33. Pañcimāni bhikkhave nivaraṇāni || katamānipañca || ||
Kāmacchandanīvaraṇaṃ vyāpādanīvaraṇaṃ thīnamiddha-
nīvaraṇam addhaccakukkuccanīvaraṇaṃ vicikicchānīvara-
ṇaṃ || imāni kho bhikkhave pañca nīvaraṇāni || || Imesaṃ
kho bhikkhave pañcannaṃ nīvaraṇānam abhiññāya pariñ-
ñāya parikkhayāya pahānāya || la || ayam ariyo aṭṭhaṅgiko
maggo bhāvetabbo ti || ||

SN_5,45(1).178. (8) Khandā.
2--33. Pañcime bhikkhave upādānakkhandhā || katame
pañca || seyyathīdaṃ || || Rūpūpādanakkhando vedanūpā-

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 sattānusayā instead of satta a-

[page 061]
Saṃyutta-Nikāya. 61
dānakkhandho saññūpādānakkhando saṅkhārūpādānak-
khandho {viññāṇūpādānakkhando} || ime kho bhikkhave pañ-
cūpādānakkhandhā || || Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam
upādānakkhandhānam abhiññāya pariññāya parikkhayāya
pahānāya || la || ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti || ||

SN_5,45(1).179. (9) Orambhāgiya.
2--33. Pañcimāni bhikkhave orambhāgiyāni saṃyojanāni ||
katamāni pañca || || Sakkāyadiṭṭhi vicikicchā sīlabbataparā-
māso kāmacchando byāpādo || imāni kho bhikkhave pañco-
rambhāgiyāni saṃyojanāni || || Imesam kho bhikkhave
pañcannam orambhāgiyānaṃ saṃyojānanam abhiññāya pa-
riññāya parikkhayāya pahānāya || pa || ayam ariyo aṭṭhaṅ-
giko maggo bhāvetabbo ti || ||

SN_5,45(1).180. (10) Uddhambhāgiya.
2. Pañcimāni1 bhikkhave uddhambhāgiyāni saṃyojanāni ||
katamāni pañca || || Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam
avijjā || imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṃ-
yojanāni || || Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam uddham-
bhāgiyānaṃ saṃyojanānam abhiññāya pariññāya parik-
khayāya pahānāya ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ||
katamo a- a- maggo || ||
3-17. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti
vivekanissitaṃ || la || sammāsamādhim bhāveti viveka- virāga-
nirodhanissitaṃ vossaggaparināmiṃ || || Imesaṃ kho
bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānaṃ samyojanānam
abhiññāya pariññāya parikkhayāya pahānāya ayam a- a-
maggo bhāvetabbo ti2 || ||
Seyyathāpi3 bhikkhave Gaṅgā nadī || la2 || ||
18. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṃyojanāni ||
katamāni pañca || || Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam
avijjā || imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni {saṃ-
yojanāni} || || Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam uddham-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 pañcime.
2 ti and all the sequel is to be found in B1-2 only.
3 Preceded by sāvatthi || in B2.

[page 062]
62 Magga-Saṃyuttam XLV.
bhāgiyānaṃ saṃyojanānam abhiññaya pariññāya parik-
khayāya pahānāya a- a- maggo bhāvetabbo || katamo a- a-
maggo || ||
19--33. Idha bhikkhave bhikkhu sammādiṭṭhim bhāveti ||
la || sammāsamādhim bhāveti rāgavinaya- dosavinaya- moha-
vinayapariyosānam || amatogadham amataparāyanaṃ amata-
pariyosānaṃ || nibbānaninnaṃ nibbānapoṇam nibbānapab-
bhāraṃ || || Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam uddam-
bhāgiyānam saṃyojanānam abhiññāya parikkhāya pahā-
nāya ayam ariyo aṭṭhaṅgiko maggo bhāvetabbo ti1 || ||
Oghavaggo aṭṭhamo2 || ||
Tassa uddānaṃ3 || ||
Ogho Yogo Upādānaṃ ||
Ganthaṃ4 Anusayena ca ||
Kāmaguṇā Nīvaraṇaṃ5 ||
Khandhā Oruddhambhāgiyāti || ||
Magga-Saṃyuttaṃ pathamaṃ7 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 The combination of the matters in this suttā is not identical to
that of Esanā 1, so that they do not agree outside although
they do inside.
2 S1-3 omit aṭṭhamo; B2 has only vaggo.
3 B1 S1-3 tassud-
4 B1 gantam B2 gandhā.
5 B1 ni-; S1-3 nīvaraṇā S3 adds ca.
6 B2 oruddhabhā- S1-3 omit ti.
7 This mention is not to be found in S1-3; B2 has samattam instead
of pathamam.

[page 063]
63

BOOK II.
BOJJHAṄGA-SAMYUTTAM XLVI.


CHAPTER I. PABBATAVAGGO PATHAMO.

SN_5,46(2).1. (1) Himavantam.
1.2. Sāvatthi || || Tatravoca1 || ||
3. Himavantam bhikkhave pabbatarājānaṃ2 nissāya nāgā
kāyaṃ vaḍḍhenti balaṃ gāhenti || te tattha kāyaṃ vaḍ-
ḍhetvā balaṃ gāhetvā kussubbhe3 otaranti || kusubbhe
otaritvā4 mahāsobbhe otaranti || mahāsobbhe otaritvā4
kunnadiyo otaranti || kunnadiyo otaritvā mahānadiyo
otaranti || mahānadiyo otaritvā mahāsamuddasāgaram
otaranti || || Te tattha mahantatam5 vepullatam āpajjanti
kāyena || ||
4. Evam eva kho bhikkhave bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle
patiṭṭhāya satta bojjhaṅge bhāvento satta bojjhaṅge bahulī-
karonto mahantatam vepullatam pāpuṇāti dhammesu || ||
Kathañca bhikkhave bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle patiṭṭhāya
satta bojjhaṅge bhāvento satta bojjhaṅge bahulīkaronto
mahantataṃ vepullataṃ pāpuṇāti dhammesu7 || ||
5. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti
vivekanissitaṃ virāga- nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ ||

--------------------------------------------------------------------------
1 In S1-3 only.
2 S1 -rājaṃ.
3 S1 kussu- always S3 here only.
4 B2 otaretvā.
5 S1 mahantaṃ (or mahattaṃ) always S3 here and once more B1-2
mahantattam always.
6 B1-3 vepullattam always.
7 B1 adds ti.

[page 064]
64 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
dhammavicayasambojjhaṅgam bhāveti || la || viriyasam-
bojjhaṅgam bhāveti || la || viriyasambojjhaṅgam bhāveti || la ||
pītisambojjhaṅgam bhāveti || la || passaddhisambojjhaṅgam
bhāveti || la || samādhisambojjhaṅgam bhāveti || la || {upekhā-
sambojjhaṅgam} bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ
vossaggapariṇāmim || ||
6. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle patiṭ-
ṭhāya sattabojjhaṅge bhāvento satta bojjhaṅge bahulī-
karonto mahantataṃ vepullatam pāpuṇāti dhammesū ti || ||

SN_5,46(2).2. (2) Kāya.
1.2. Sāvatthi1 || ||
I.
3. Seyyathāpi bhikkhave ayaṃ kāyo āhāraṭṭhitiko āhāram
paticca tiṭṭhati anāhāro no tiṭṭhati || evam eva kho bhik-
khave2 pañcanīvaraṇā āhāraṭṭhitikā āhāram paṭicca tiṭṭhan-
ti || anāhārā3 no tiṭṭhanti || ||
4. Ko ca4 bhikkhave āhāro anuppannassa vā kāmac-
chandassa uppādāya uppannassa vā kāmacchandassa bhiyyo-
bhāvāya vepullāya || || Atthi bhikkhave subhanimittam ||
tattha ayonisomanasikārabahulīkāro5 ayam āhāro anuppan-
nassa vā kāmacchandassa uppādāya uppannassa vā kamac-
chandassa bhiyyobhāvāya vepullāya || ||
5. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā byāpādassa
uppādāya uppannassa vā6 byāpādassa bhiyyobhāvāya ve-
pullāya || || Atthi bhikkhave paṭighanimittam || tattha ayoniso
manasikārabahulīkāro7ayam āhāro anuppannassa vā byāpā-
dassa uppādāya uppannassa vā byāpādassa bhiyyobhāvāya
vepullāya || ||
6. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā thīnamid-
dhassa uppādāya uppannassa vā thīnamiddhassa bhiyyo-
bhāvaya vepullāya || || Atthi bhikkhave arati tandi vijam-
bhitā8 bhattasammado cetaso ca9 līnattaṃ10 || tattha11 ayoniso-

--------------------------------------------------------------------------
1 in S1-3 only.
2 S1-3 insert bhikkhu.
3 S1-3 B1 anāhāro.
4 S1 ci always, S3 ca here and once more.
5 S1-3 -manasikāro-
6 missing in S1.
7 S1 manasikāro-
8 S1-3 -bhikā.
9 missing in S3.
10 B1-2 lina-
11 missing in S1-3.

[page 065]
Saṃyutta-Nikāya. 65
manasikārabahulīkāro1 ayam āhāro anuppannassa vā thīna-
middhassa uppādāya uppannassa vā thīnamiddhassa bhiyyo-
bhāvāya vepullāya || ||
7. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā uddhacca-
kukkuccassa uppādāya uppannassa vā uddhaccakukkuccassa
bhiyyobhāvāya vepullāya || || Atthi bhikkhave cetaso avūpa-
samo || tattha ayonisomanasikārabahulīkāro2 ayam āhāro
anuppannassa vā uddhaccakukkuccassa uppādāya uppan-
nassa vā uddhaccakukkuccassa bhiyyobhāvāya vepullāya || ||
8. Ko ca bhikkhave āhāro anuppanāya vā vicikicchāya
uppādāya uppannāya vā vicikicchāya bhiyyobhāvāya
vepullāya || || Atthi bhikkhave vicikicchaṭṭhāniyā3 dhammā
tattha ayonisomanasikārabahulīkāro4 ayam āhāro anupan-
nāya vā vicikicchāya uppādāya uppannāya vā vicikicchāya
bhiyyobhāvāya vepullāya || ||
9. Seyyathāpi bhikkhave ayaṃ kāyo āhāraṭṭhitiko āhā-
ram paṭicca tiṭṭhati anāhāro no tiṭṭhati || evam eva kho
bhikkhave ime pañca nīvaraṇā āhāraṭṭhitikā āhāram paṭic-
ca tiṭṭhanti5 anāhārā no tiṭṭhanti6 || ||
II.
10. Seyyathāpi bhikkhave ayaṃ kāyo āhāraṭṭhitiko
āhāram paṭicca tiṭṭhati anāhāro no tiṭṭhati || evam eva kho
bhikkhave satta bojjhaṅgā āhāraṭṭhitikā āhāram paṭicca
tiṭṭhanti anāhārā no tiṭṭhanti || ||
11. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā satisam-
bojjhaṅgassa uppādāyā uppannassa vā satisambojjhaṅgassa
bhāvanāya7 pāripūriyā || || Atthi bhikkhave satisambojjaṅ-
gaṭṭhaniyā dhammā || tattha yonisomanasikārabahulīkāro
ayam āhāro8 anuppannassa vā satisambojjhaṅgassa uppā-
dāya uppannassa vā satisambojjhaṅgassa bhāvanāya7 pāri-
pūriyā || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 -manasikāro-
2 S1 -manasikāro-
3 B1-2 vicikicchā-
4 S1-3 tatthayoniso-
5 S3 tiṭṭhati.
6 S1-3 omit anāhārā no tiṭṭhanti.
7 S1 bhāvanā.
8 S3 omits ayam āhāro.

[page 066]
66 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
12. Ko ca bhikkhave āhāro anupannassa vā dhamma-
vicayasambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā dhamma-
vicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā || || Atthi
bhikkhave kusalākusalā dhammā || sāvajjā navajjā1 dhammā ||
hīnapaṇītā2 dhammā || kaṇhasukkasappatibhāgā dhammā ||
tattha yonisomanasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa
vā dhammavicayasambhojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā
dhammavicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā || ||
13. Ko ca3 bhikkhave āhāro anuppannassa vā viriyasam-
bojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā viriyasambojjhaṅgassa
bhāvanāya4 pāripūriyā || || Atthi bhikkhave ārambhadhātu
nikkamadhātu parakkamadhātu5 || tattha yonisomanasikāra-
bahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā viriyasambojjhaṅ-
gassa uppādāya uppannassa vā viriyasambojjhaṅgassa bhā-
vanāya6 pāripūriyā || ||
14. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā pītisamboj-
jhaṅgassa uppādāya uppannassa vā pītisambojjhaṅgassa
bhāvānāya7 pāripuriyā || || Atthi bhikkhave pītisambhoj-
jhaṅgaṭṭhāniyā dhammā || tattha yonisomanasikārabahulī-
kāro ayam āhāro anuppannassa vā pīti- uppādāya uppan-
nassa vā pīti-8 bhāvanāya pāripūriyā || ||
15. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā passad-
dhisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā passaddhisam-
bojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā || || Atthi bhikkhave
kāyapassaddhi cittapasaddhi || tattha yonisomanasikāraba-
hulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā passadhi- -ssa
uppādaya uppannassa vā passaddhi- -ssa bhāvanāya pāri-
pūriyā || ||
16. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā samādhisam-
bojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā samādhi- -ssa
bhāvanāya pāripūriyā || || Atthi bhikkhave samathanimittam
avyagganimittaṃ9 || tatthayonisomanasikārabahulīkāro ayaṃ
āhāro anuppannassa vā samādhisambojjhaṅgassa uppādāya
uppannassa vā samādhi- -ssa bhāvanāya pāripuriyā || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 nāvajjā.
2 S1 adds ya.
3 So S3 here.
4 S1 bhāvanā.
5 S1 nikkamma- parakkamma-
6 S3 bhāvanā.
7 S1-3 bhāvanā.
8 S3 viriya-
9 S3 avyaggha-

[page 067]
Saṃyutta-Nikāya. 67
17. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā upekhā-
sambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā upekhāsamboj-
jhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā || || Atthi bhikkhave upe-
khāsambojjhaṅgaṭṭhāniyā dhammā || tattha yonisomanasi-
kārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā upekhāsam-
bojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā upekhāsambojjhaṅ-
gassa bhāvanāya1 pāripūriyā || ||
18. Seyyathāpi bhikkhave ayaṃ kāyo āhāraṭṭhitiko āhāram
paṭicca tiṭṭhati anāhāro no tiṭṭhati || evam eva kho bhik-
khave ime satta bojjhaṅgā āhāratiṭṭhikā āhāram paṭicca
tiṭṭhanti anāhārā2 no tiṭṭhantī ti || ||

SN_5,46(2).3. (3) Sīla.3
2. Ye te bhikkhave bhikkhū4 sīlasampannā samādhisam-
pannā5 paññāsampannā6 vimuttisampannā vimuttiññāṇa-
dassanasampannā || dassanam pāham7 bhikkhave tesam
bhikkhūnam bahukāram vadāmi || ||
3. Savanam pāham bhikkhave tesam bhikkhūnam bahu-
kāram vadāmi || || Upasaṅkamanam pāham bhikkhave
tesam bhi- bahukāraṃ vadāmi || || Payirūpāsanam pāham
bhikkhave tesaṃ bhi- bahukāram vadāmi || || Anussatim
pāham bhikkhave tesam bhi- bahukāraṃ vadāmi || || Anu-
pabbajjam pāham bhikkhave tesam bhikkhūnam bahukāraṃ
vadāmi || ||
4. Taṃ kissa hetu || || Tathārūpānam bhikkhave8 bhik-
khūnam dhammaṃ sutvā dvayena vūpakāsena8 vūpakaṭṭho
viharati kāyavūpakāsena ca cittavūpakāsena ca9 || so
tathā vūpakaṭṭho viharanto taṃ dhammam anussarati
anuvitakketi || ||
5. Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu tathā10 vūpa-
kaṭṭho viharanto taṃ dhammam anussarati anuvitakketi ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 bhāvanāvanāya vā.
2 S1-3 anāhāro.
3 There is no trace of separation between this and the preceding
sutta in S1-3.
4 S3 yo . . bhikkhu.
5 S3 -sampanno.
6 B1-2 ñāṇa-
7 S1-3 paham always.
8 missing in S1-3.
9 S3 omits citta- ca.
10 S1-3 yathā.

[page 068]
68 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye tassa1 bhikkhuno ārad-
dho hoti || || Satisambojjhaṅgaṃ yasmiṃ2 samaye bhikkhu
bhāveti || satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhā-
vanā pāripūriṃ gacchati || || So tathā sato viharanto taṃ
dhammam paññāya pavicinati3 pavicarati parivīmaṃsam
āpajjati || ||
6. Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu tathā sato
viharanto taṃ dhammam paññāya pavicinati pavicarati
parivīmaṃsam āpajjati || dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiṃ
samaye tassa1 bhikkhuno āraddho hoti || || Dhammavicaya-
sambojjhaṅgaṃ yasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti || dhamma-
vicayasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhavanā4
pāripūriṃ gacchati || tassa taṃ dhammam paññāya pavi-
cinato pavicarato parivīmaṃsam āpajjato āraddhaṃ hoti
viriyam asallīnam || ||
7. Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhuno taṃ dhammam
paññāya pavicinato pavicarato parivīmaṃsam āpajjato
āraddham hoti viriyam asallīnaṃ || viriyasambojjhaṅgo tas-
miṃ5 samaye bhikkhuno āraddho hoti6 || || Viriyasamboj-
jhaṅgaṃ yasmiṃ7 samaye bhikkhu bhāveti || viriyasamboj-
jhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūrim
gacchati || āraddhaviriyassa uppajjati pīti nirāmisā || ||
8. Yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno āraddhaviriyassa
uppajjati pīti nirāmisā || pītisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye
bhikkhuno āraddho hoti || || Pītisambojjhaṅgaṃ yasmiṃ8
samaye bhikkhu bhāveti || pītisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye
bhikkhuno bhāvanā pāripūriṃ gacchati || || Pītimanassa
kāyo pi passambhati cittam pi passambhati || ||
9. Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhuno pītimanassa
kāyo pi passambhati cittam pi pāssambhati || passaddhisam-
bojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti || || Pas-
saddhisambojjhaṅgaṃ yasmiṃ9 samaye bhikkhu bhāveti ||
passaddhisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanā-

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in B1-2.
2 S3 B1-2 tasmiṃ.
3 S1-3 pavicināti.
4 missing in S1.
5 S1-3 yasmiṃ.
6 missing in S1-3.
7 S3 tasmiṃ.
8 B1 tasmiṃ.
9 B1-2 tasmiṃ.

[page 069]
Saṃyutta-Nikāya. 69
pāripūrim gacchati || || Passaddhakāyassa1 sukhaṃ hoti2 ||
sukhino cittaṃ samādhiyati || ||
10. Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhuno passaddha-
kāyassa1 sukhino cittaṃ samādhiyati || samādhisamboj-
jhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhuno āraddho hoti ||
samādhisambojjhaṅgaṃ yasmiṃ3 samaye bhikkhu4 bhāveti ||
samādhisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanā
pāripūriṃ gacchati || || So tathā samāhitam cittaṃ sādhu-
kam ajjhupekkhitā5 hoti || ||
11. Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu6 tathāsamāhitaṃ
cittaṃ sādhukam ajjhupekkhitā hoti || upekhāsambojjhaṅgo
tasmiṃ7 samaye bhikkhuno āraddho hoti || upekhāsamboj-
jhaṅgaṃ yasmiṃ2 samaye bhikkhu bhāveti || upekhāsam-
bojjhaṅgo8 tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriṃ
gacchati || ||
12. Evam bhāvitesu kho bhikkhave sattasu bojjhaṅgesu
evam bahulikatesu satta phalā sattānisaṃsā pātikaṅkhā || ||
Katame satta phalā sattānisaṃsā || ||
13. Diṭṭheva dhamme paṭihacca9 aññam ārādheti || no
ce10 diṭṭheva dhamme paṭihacca11 aññam12 ārādheti || atha
maraṇakāle aññam ārādheti || ||
14. No ce10 diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti
no ce maraṇakāle aññam ārādheti || atha pañcannam oram-
bhāgiyānaṃ {saṃyojanānam} parikkayā antarāparinibbāyī
hoti || ||
15. No ce13 diṭṭheva dhamme patihacca aññam ārā-
dheti || no ce13 maraṇakāle aññam ārādheti || no ce pañcan-
nam orambhāgiyānam saṃyojanānam parikkhayā antarā-
parinibbāyī hoti || atha pañcannam orambhāgiyānaṃ samyo-
janānam parikkhayā upahacca parinibbāyī hoti || ||
16. No ce13 diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārā-
dheti || no ce13 maraṇakāle aññam āradheti || no ce13 pañcan-

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 passaddhi.
2 B1-2 omit sukhaṃ hoti.
3 all the Mss. tasmiṃ.
4 S1-3 add no.
5 S1-3 -pekkhitaṃ.
6 S1-3 add no.
7 S1 yasmiṃ.
8 S1-3 jjhaṅgaṃ.
9 B1-2 paṭikacca always, S3 paṭicca here only.
10 S1-3 add va.
11 S1-3 insert na.
12 S1 aññā.
13 S1-3 add va.
14 missing in S1-3.

[page 070]
70 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
nam orambhāgiyānaṃ saṃyojānam parikkhayā antarā-
parinibbāyī hoti || no ce pañcannam orambhāgiyānaṃ
saṃyojanānam parikkhayā upahacca parinibbāyī hoti ||
atha pañcannam orambhāgiyānaṃ saṃyojanānam parik-
khayā asaṅkhāraparinibbāyī1 hoti || ||
17. No ce diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti ||
no ce2 maraṇakāle aññam ārādheti || no ce2 pañcannam
orambhāgiyānam saṃyojanānam parikkhayā antarāparinib-
bhāyī hoti || no ce pañcannam orambhāgiyānaṃ saṃyo-
janānam parikkhayā upahacca parinibbāyī hoti || no ce
pañcannam orambhāgiyānam saṃyojanānam parikkhayā
asaṅkhāraparinibbāyī hoti || atha pañcannam orambhāgi-
yānaṃ saṃyojanānam parikkhayā sasaṅkhāraparinibbāyī
hoti || ||
18. No ce diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti3 ||
no ce maraṇakāle aññam ārādheti4 || no ce5 pañcannam
orambhāgiyānam saṃyojanānam parikkhayā antarāparinib-
bāyī hoti || no ce2 pañcannam orambhāgiyānaṃ saṃyo-
janānam parikkhayā upahacca parinibbāyī hoti || no ce
pañcanam saṃyojanānam parikkhayā asaṅkhāraparinib-
bāyī hoti7 || no ce6 pañcannam orambhāgiyānaṃ saṃyo-
janānam parikkhayā sasaṅkhāraparinibbāyī hoti || atha
pañcannam orambhāgiyānam saṃyojanānam parikkhayā
uddhaṃsoto hoti akaniṭṭhagāmī || ||
19. Evam bhāvitesu8 kho bhikkhave sattasu bhojjhaṅgesu
evam bahulīkatesu ime satta phalā sattānisaṃsā pāṭikaṅ-
khā ti || ||

SN_5,46(2).4. (4) Vatta.
1. Ekaṃ samayam āyasmā Sāriputto Sāvatthiyam viharati
Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme || ||
2. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhū amantesi Āvuso
bhikkhaveti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 asaṅkhārika- always (S3 -rīka here only; S1-3 adds ve.
2 missing in S1-3.
3 S1 dhāreti.
4 S1 dhāreti once more, S3 omits the whole phrase.
5 missing in S1.
6 This phrase is missing in S1-3.
7 S1 bhāvitosu.
8 S1-3 bhikkhavoti.

[page 071]
Saṃyutta-Nikāya. 71
Āvuso ti te bhikkhū āyasmato Sāriputtassa paccas-
sosuṃ || ||
Āyasmā Sāriputto etad avoca || ||
3. Sattime āvuso bojjhaṅgā || katame satta || satisamboj-
jhaṅgo || dhammavicaya- || viriya- || pīti- || passaddhi- || samādhi- ||
upekhāsambojjhaṅgo || ime kho1 āvuso satta bojjhaṅgā || ||
4. Imesaṃ khvāham1 āvuso sattannam bojjhaṅgānaṃ yena
yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi pubbaṇhasamayaṃ viharituṃ
tena tena bojjhaṅgena pubbaṇhasamayaṃ viharāmi || || Yena
yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi majjhantikaṃ samayaṃ vi-
harituṃ || tena tena bojjhaṅgena majjhantikaṃ2 samayaṃ
viharāmi || || Yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi sāyanha-
samayaṃ viharitum || tena tena bojjhaṅgena sāyanhasamayaṃ
viharāmi3 || ||
5. Satisambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti || Appamāṇo
ti me hoti || Susamāraddho ti me hoti || tiṭṭhantaṃ ca naṃ4
Tiṭṭhatīti pajānāmi || || Sa ce pi5 me cavati Idappaccayā
me cavatīti pajānāmi6 ||
6-10. || la7 ||
11. Upekhāsambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti || Appa-
māṇo ti me hoti || Susamāraddho ti me hoti || tiṭṭhantaṃ ca
naṃ Tiṭṭhatīti pajānāmi || || Sa ce pi me cavati Idappac-
cayā me cavatīti pajānāmi8 || ||
12. Seyyathāpi āvuso rañño vā rājamahāmattassa vā
nānārattānaṃ9 dussānam dussakaraṇḍako10 pūro assa || so11
yaññadeva dussayugam ākaṅkheyya pubbaṇhasamayam pāru-
pituṃ12 || taṃ tad eva dussayugam pubbaṇhasamayam
pārupeyya || || Yaññad eva dussayuham ākaṅkheyya maj-
jhantikaṃ13 samayam pārupituṃ || tan tad eva dussayugam
majjhantikaṃ13 samayam pārupeyya || || Yaññadeva dus-
sayugam ākaṅkheyya sāyaṇhasamayam pārupituṃ || tan tad
eva dussayugam sāyanhasamayam pārupeyya || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 S1 -ka.
3 S1 -mīti.
4 S1-3 omit ca naṃ always.
5 missing in S3.
6 S3 -mīti.
7 S1-3 have a stroke but S1 a pe erased.
8 S3 pajānāti.
9 S3 nānarattānaṃ S1 nānattānaṃ.
10 S1-3 -raddhak-
11 S1-3 omit assa so.
12 S1 pārū- B1 pārum- both always.
13 S1-3 -tika.

[page 072]
72 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
13. Evam eva khvāham1 āvuso imesaṃ sattannam
bojjhaṅgānaṃ yena yena bojjhaṅgena ākaṅkhāmi pubbaṃ-
hasamayam viharituṃ || tena tena bojjhaṅgena pubbaṇhasa-
mayaṃ viharāmi || || Yena yena- omajjhantikaṃ samayaṃ
viharāmi || Yena yena- osāyaṇhasamayaṃ viharāmi2 || ||
14. Satisambojjhaṅgo iti ce me āvuso hoti Appamāno
ti me3 hoti- ocavatīti pajānāmi4 || ||
15-19. || la ||
20. Upekhāsambhojjhaṅgo- -Idappaccayā me cavatīti pa-
jānāmīti5 || ||

SN_5,46(2).5. Bhikkhu.
2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupa-
saṅkhami || la [pe] || Ekam antaṃ nisinno kho so bhikkhu
Bhagavantam etad avoca || || Bojjhaṅgā bojjhaṅgā ti bhante
vuccatīti || Kittāvatā6 nu kho bhante bojjhaṅgāti vuccan-
tīti || ||
Bodhāya saṃvattantīti kho bhikkhu tasmā7 bojjhaṅgā ti
vuccanti || ||
3. Idha bhikkhu8 bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti
viveka- virāga- nirodhanissitam vossaggaparināmiṃ || la [pe] ||
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodhanis-
sitaṃ9 vossagapariṇamiṃ ||
4. Tassime10 satta bojjhaṅge bhāvayato kāmāsavā pi cittaṃ
vimuccati || bhavāsavā pi cittaṃ vimuccati || avijjāsavā pi
cittaṃ vimuccati || Vimuttasmiṃ vimuttamhīti11 || ñāṇaṃ
hoti || khīṇā jāti vusitam brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ
nāparam itthattāyāti pajānāti ||
5. Bodhāya saṃvattantī ti kho12 bhikkhu13 tasmā14 boj-
jhaṅgā ti vuccantī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 kho (S1 ko) ham.
2 as the number 4.
3 S1 iti.
4 as 5.
5 as 11. The number 13-20 are the rehearsal of 4-11 without
any change.
6 S3 kittāva.
7 missing in S3.
8 S1-3 B2 bhikkhave.
9 S1 omits nirodha-
10 S1-3 sattime.
11 S1-3 vimutta (S3 -tti) miti.
12 missing in B1.
13 inserts ce.
14 taccamā.

[page 073]
Saṃyutta-Nikāya. 73

SN_5,46(2).6. (6) Kuṇḍali.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Sākete viharati Añcana-
vane1 Migadāye || ||
2. Atha kho Kuṇḍaliyo paribbājako yena Bhagavā2
tenupasaṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṃ sam-
modi || sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyam vītisāretvā ekam
antaṃ nisīdi || || Ekam antaṃ nisinno kho Kuṇḍaliyo pa-
ribbājako Bhagavantam etad avoca 1|| ||
3 Aham asmi bho3 Gotama ārāmanisādi4 parisāvacaro ||
tassa mayham bho Gotama pacchābhattam bhuttapātarā-
sassa5 ayam ācāro6 hoti || ārāmena7 ārāmam uyyānena
uyyānam anucaṅkamāmi anuvicarāmi || so tattha passāmi
eke samaṇabrāhmaṇe itivādapamokkhānisaṃsaṃ8 ceva9
katham kathente upārambhānisaṃsañ ca || bhavaṃ pana
Gotamo kimānisaṃso viharatīti || ||
Vijjāvimuttiphalānisaṃso kho Kuṇḍaliya tathāgato vi-
haratīti || ||
4. Katame pana bho Gotama dhammā bhāvitā bahulī-
katā vijjāvimuttim paripūrentīti || ||
Satta kho Kuṇḍaliya sambojjhaṅgā bhāvitā bahulikatā
vijjāvimuttim paripūrentī ti || ||
5. Katame pana bho Gotama dhammā bhāvitā bahulī-
katā sattabojjhaṅge paripūrentī ti || ||
Cattāro kho Kuṇḍaliya satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā
sattabojjhaṅge paripūrentī ti || ||
6. Katame pana bho Gotama dhammā bhāvitā bahulī-
katā10 cattāro satipaṭṭhāne paripūrentī ti || ||
Tīṇi kho Kuṇḍaliya sucaritāni bhāvitāni bahulīkatāni
cattāro satipaṭṭhāne paripūrentīti || ||
7. Katame pana bho Gotama dhammā bhāvitā bahulī-
katā tiṇi sucaritāni paripūrentīti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 añjana-
2 S1 bhagava.
3 S3 asmiṃ, omitting bho B1 ayam-
4 S1-3 ārāmā- B1-2 -nissādi.
5 S3 bhukta-
6 S1 āvāro B1-2 āhāro.
7 S1 āromena.
8 B1-2 -dapā- S1 -mokhā.
9 S1-3 eva.
10 S1 -kata.

[page 074]
74 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
Indriyasaṃvaro kho Kuṇḍaliya1 bhāvito bahulīkato tīni
sucaritāni paripūrentīti || || Katham bhāvito ca2 Kuṇḍaliya3
indriyasaṃvaro katham bahulīkato tīni sucaritāni pari-
pūreti4 || ||
8. Idha Kuṇḍaliya1 bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā
manāpaṃ nābhijjhati5 nābhihaṃsati na rāgaṃ janeti || tassa
ṭhito ca6 kāyo hoti ṭhitaṃ7 cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ8
suvimuttaṃ || || Cakkhunā kho paneva rūpaṃ disvā amanā-
paṃ na maṅku hoti || apatiṭṭhitacitto9 ādīnamānaso10 avyā-
pannacetaso || tassa ṭhito ca kāyo hoti ṭhitaṃ cittam
ajjhattaṃ susaṇṭhitam suvimuttaṃ || ||
9-12. Puna ca paraṃ Kuṇḍaliya bhikkhu sotena sad-
dam sutvā || la [pe] || ghaneṇa gandhaṃ ghāyitvā || la [pe] ||
jivhāya rasaṃ sāyitvā || la [pe] || kāyena phoṭṭhabbaṃ
phusitvā || la [pe] ||
13. Manasā dhammaṃ viññāya manāpaṃ nābhijjhati11
nābhihaṃsati na rāgaṃ janeti || tassa ṭhito va12 kāyo hoti
ṭhitaṃ cittam ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ || || Ma-
nasā13 kho paneva14 dhammaṃ viññāya amanāpaṃ na
maṅku hoti || apatiṭṭhitacitto ādīnamanaso15 avyāpannacetaso ||
tassa ṭhito va12 kāyo16 hoti ṭhitaṃ cittam ajjhattaṃ susaṇ-
ṭhitaṃ suvimuttaṃ || ||
14. Yato kho Kuṇḍaliya bhikkhuno cakkhunā rūpam disvā
manāpāmanāpesu rūpesu ṭhito ca17 kāyo hoti ṭhitaṃ cittam
ajjhattaṃ susaṇṭhitam suvimuttam || sotena saddaṃ sutvā ||
la [pi] || ghānena gandhaṃ ghāyitvā || la [pe] jivhāya rasaṃ
sāyitvā || la [pe] || kāyena poṭṭhabbam phusitvā || la [pe] ||
manasā dhammaṃ viññāya manāpāmanāpesu dhammesu
ṭhito ca kāyo hoti ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitam

--------------------------------------------------------------------------
1 kuṇḍalīya.
2 missing in B1-2
3 B1 kuṇḍiliya.
4 B1 -pūrenti S1-3 pūrentīti.
5 S1-3 nābhijjati.
6 put after kāyo in S1-3.
7 S3 paṭṭhita S1 paṭṭhiti.
8 S1-3 susaṃvihitaṃ.
9 B2 appa- S1-3 apatiṭṭhika-
10 S1 ādina- B1-2 adina- S1-3 -manaso.
11 S1 nābhijati S3 nābhijjati as before.
12 B1-2 ca.
13 S3 manāsā.
14 S1-3 panetaṃ.
15 B1 ādina S1-3 -manaso B2 adinamāso.
16 S3 adds va.
17 S1-3 ṭhiteva instead of ṭhito ca.

[page 075]
Saṃyutta-Nikāya. 75
suvimuttaṃ || evam bhāvito kho Kuṇḍaliya indriyasaṃvaro
evam bahulīkato tīni sucaritāni paripūreti1 || ||
15. Katham bhāvitāni ca Kuṇḍaliya tīṇi sucaritāni
katham bahulīkatāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti1 || ||
Idha Kuṇḍaliya khikkhu kāyaduccaritam pahāya kāyasu-
caritam bhāveti || vacīduccaritam pahāya vacīsucaritam
bhaveti || manoduccaritam pahāya manosucaritam bhāveti || ||
Evam bhāvitāni kho Kuṇḍaliya tīṇi sucaritāni evam ba-
hulīkatāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti || ||
16. Katham bhāvitā ca Kuṇḍaliya cattāro satipaṭṭhānā
katham bahulīkatā sattabojjhaṅge paripūrenti || || Idha
Kuṇḍaliya2 bhikkhu kāye kāyānupassī viharati || ātāpī sam-
pajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || vedanāsu ||
pa (-pe) || citte || pa -- pe || dhamme dhammānupassī viharati ||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Evam bhāvitā kho Kuṇḍaliya cattāro satipaṭṭhānā evam
bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti || ||
17. Katham bhāvitā ca Kuṇḍaliya satta bojjhaṅgā
katham bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrenti || || Idha Kuṇ-
ḍaliya bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga-
nirodanissitaṃ vossaggaparināmiṃ || la || upekhāsambojjhaṅ-
gam bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ vossaggapari-
nāmiṃ || || Evam bhāvitā kho Kuṇḍaliya satta bojjhaṅgā
evam bahulīkatā3 vijjāvimuttiṃ4 paripūrentīti || ||
18. Evaṃ vutte Kuṇḍaliyo paribbājako Bhagavantam
etad avoca || || Abhikkantam bho Gotama || pe || pāṇupetam
saraṇaṃ gatan ti || ||

SN_5,46(2).7. Kūṭa.
3. Seyyathāpi bhikkhave kūṭāgārassa yā kāci gopāna-
siyo5 sabbā tā kūṭaninnā kūṭapoṇā kūṭapabbhārā || evam
eva kho bhikkhave bhikkhu satta bojjhaṅge bhāvento satta
bojjhaṅge bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo
nibbānapabbhāro || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -purentīti.
2 S1 kuṇḍali.
3 S1 evambhāvitā.
4 S1 vimuttim without vijjā.
5 S1 gopanasiso.

[page 076]
76 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
4. Kathañ ca1 bhikkhave bhikkhu satta bojjhaṅge bhā-
vento satta bojjhaṅge2 bahulīkaronto nibbānaninno hoti
nibbānapoṇo o pabbhāro || || Idha bhikkhave bhikkhu sati-
sambojjhaṅgaṃ bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ
vossaggapariṇāmiṃ || la [-pe] || upekhāsambojjhaṅgam bhā-
veti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || ||
Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu satta bojjhaṅge bhāvento
satta bojjhaṅge bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbāna-
poṇo nibbānapabbhāroti || ||

SN_5,46(2).8. (8) Upavāna.
1. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca Upavāṇo āyasmā ca Sāri-
putto3 Kosambiyaṃ viharanti Ghositārāme || ||
2. Atha kho āyasmā Sāriputto sāyānhasamayam paṭi-
sallānā vuṭṭhito yenāyasmā Upavāṇo tenupasaṅkami || upa-
saṅkamitvā āyasmatā Upavāṇena saddhiṃ sammodi || sam-
modanīyaṃ sarāṇīyaṃ vītisāretvā ekam antaṃ nisīdi || ||
Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā Sāriputto āyasmantam
Upavāṇam etad avoca || ||
3. Jāneyya4 nu kho āvuso Upavāṇa bhikkhu Paccattaṃ
yonisomanasikārā5 evaṃ susamāraddhā me6 sattabojjhaṅgā
phāsuvihārāya {saṃvattantīti} || ||
4. Jāneyya7 kho āvuso Sāriputta bhikkhu Paccattaṃ
yonisomanasikārā evam sūsamāraddhā me8 satta boj-
jhaṅgā phāsuvihārāya {saṃvattantīti} || || Satisambojjhaṅgam9
āvuso bhikkhu ārambhamāno10 va janāti11 || || Cittañ ca me
suvimuttam12 thīnamiddhañca me susamūhataṃ uddhacca-
kukkuccañ ca me suppaṭivinītaṃ13 āraddhañca me viriyam
aṭṭhikatvā14 manasikaromi no ca līnan ti || la-pe || Upekhā-
sambojjhaṅgam āvuso bhikkhu ārambhamāno va jānāti11

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 Kathamhi.
2 S1-3 omit satta-
3 S1-3 Atimutto -a always (S3 Atimutte here).
4 S1 jāneyyā.
5 S1-3 -kāro always.
6 S1-3 ime.
7 S1 jāneyyā; S1-3 insert nu.
8 missing in S3.
9 B1 inserts kho.
10 B1-2 ārabbha- always.
11 B1-2 pajānāmi instead of va- always.
12 S3 sucittaṃ.
13 S1 -viddhānitaṃ S3 -ghānitam.
14 B1-2 aṭṭhiṃ- always.

[page 077]
Saṃyutta-Nikāya. 77
Cittañ ca me suvimuttaṃ thīnamiddhañ ca me susamū-
hatam1 uddhaccakukuccañ ca me suppaṭivinītam ārad-
dhañ ca me viriyam aṭṭhikatvā manasīkaromi no ca līnan ti || ||
Evaṃ kho āvuso Sāriputta jāneyya Paccattam yonisomana-
sikārā evaṃ susamāraddhā me satta bojjhaṅgā phāsuvi-
hārāya saṃvattantī ti || ||

SN_5,46(2).9. (9) Uppannā (or Uppāda)1.
2. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā anup-
pannā uppajjanti || naññatra Tathāgatassa pātubhāvā ara-
hato sammāsambuddhassa || katame satta || ||
3. Satisambojjhaṅgo || la-pe || Upekhāsambojjhaṅgo || ||
Ime2 kho3 bhikkhave satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā
anuppannā uppajjanti || nāññatra Tathāgatassa pātubhāvā
arahato sammāsambuddhassā ti || ||

SN_5,46(2).10. (10) Uppannā (or Uppāda)2.
2. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā
anuppannā uppajjanti || nāññatra Sugatavinayā || katame
satta || ||
3. Satisambojjhaṅgo || la-pe || Upekhāsambojjhaṅgo || || Ime
kho bhikkhave satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā anup-
pannā uppajjanti || nāññatra Sugatavinayāti4 || ||
Pabbatavaggo pathamo5 || ||
Tassa uddānaṃ6 || ||
Himavantaṃ Kāyaṃ Sīlaṃ7 ||
Vattam8 Bhikkhu ca Kuṇḍali9 ||
Kūṭañca10 Upavāṇañca ||
Uppannā11 apare duveti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 susamāhataṃ.
2 S1 itime.
3 missing in S1-3.
4 This number with the words katame satta of the preceding one is
awkwardly rehearsed in S1.
5 S1-3 Paṭhamo vaggo only.
6 S1-3 tatruddānaṃ.
7 S1-3 Kāyo sīlañca.
8 S1-3 Vatta.
9 S3 adds ya.
10 S1-3 Kuṭa. All the Mss. have ku- always.
11 S1-3 Uppāde.

[page 078]
78 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.

CHAPTER II. GILĀNAVAGGO DUTIYO.

SN_5,46(2).11. (1) Pāṇā.
2. Seyyathāpi bhikkhave ye keci pāṇā cattāro iriyāpathe
kappenti kālena gamanam kālena ṭhānaṃ kālena nisajjaṃ
kālena seyyam || sabbe te pathaviṃ nissāya pathaviyam1
patiṭṭhāya evam ete cattāro iriyāpathe kappenti || evam eva
kho bhikkhave bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle patiṭṭhāya satta
bojjhaṅge bhāveti satta bojjhaṅge bahulīkaroti || ||
3. Kathañca bhikkhave bhikkhu silaṃ nissāya sīle pa-
tiṭṭhāya satta bojjhaṅge bhāveti satta bojjhaṅge2 bahulī-
karoti || || Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam
bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ ||
la [pe] || upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- niro-
dhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ kho bhikkhave
bhikkhu sīlam nissāya sīle patiṭṭhāya3 satta bojjhaṅge
bhāveti satta bojjhaṅge bahulīkarotī ti4 || ||

SN_5,46(2).12. (2) Suriyassa upamā 1.
2. Suriyassa bhikkhave udayato etam pubbaṅgamam
etam pubbanimittam yad idam aruṇuggam5 || evam eva kho
bhikkhave bhikkhuno sattannam bojjhaṅgānam uppādāya
etam pubbaṅgamam etam pubbanimittaṃ yad idaṃ ka-
lyāṇamittatā || || Kalyaṇamittassetam bhikkhave bhikkhuno
pātikaṅkham6 satta bojjhaṅge bhāvessati satta bojjhaṅge
bahulīkarissati7 || ||
3. Kathañca bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto satta boj-
jhaṅge bhāveti satta- bahulīkaroti || || Idha bhikkhave
bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti vivekanissitam || la-pe ||
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodha-
nissitam vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ kho bhikkhave

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 pathavim (S1 -vi).
2 S3 omits satta.
3 S3 omits sīlam nissāya-.
4 S3 karoti.
5 S1-3 aruṇaggam always.
6 S1-3 -kaṅkhā.
7 B1-2 -karissatīti.

[page 079]
Saṃyutta-Nikāya. 79
bhikkhu kalyāṇamitto satta bojjhaṅge bhāveti satta bhoj-
jhaṅge bahulīkarotīti || ||

SN_5,46(2).13. (3) Suriyassa upamā 2.
2. Suriyassa bhikkhave udayato etam pubbaṅgamam
etam pubbanimittaṃ yadidam aruṇuggam || evam eva kho
bhikkhave bhikkhuno sattannam bojjhaṅgānam uppādāya
etam pubbaṅgamam etam pubbanimittaṃ yad idaṃ yoniso-
manasikāro || || Yonisomanasikārasampannessetam bhikkhave
bhikkhuno pāṭikaṅkhaṃ1 satta bojjhaṅge bhāvessati satta
bojjhaṅge bahulīkarissati2 || ||
3. Kathañca bhikkhave bhikkhu yoniso manasikāra-
sampanno satta bojjhaṅge bhāveti sattabojjhaṅge bahulī-
karoti || || Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam
bhāveti || pe-la || upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka-
virāga- nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ kho
bhikkhave bhikkhu yonisomanasikārasampanno satta boj-
jhaṅge bhāveti sattabojjhaṅge bahulīkarotī ti || ||

SN_5,46(2).14. (4) Gilanā 1
1. Evam me sutam3 ekaṃ samayam Bhagavā Rājagahe
viharati Veḷuvane Kalandakanivāpe || ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Mahā-Kassapo
pipphalīguhāyam4 viharati ābādhiko dukkhito bāḷha-
gilāno || ||
3. Atha kho Bhagavā sāyaṇhasamayam paṭisallāṇā vuṭ-
ṭhito yenāyasmā Mahā-Kassapo tenupasaṅkami || upasaṅka-
mitvā paññatte āsane nisidi || ||
4. Nisajja kho Bhagavā āyasmantam Mahā-Kassapam
etad avoca || || Kacci te Kassapa khamanīyam kacci
yāpanīyaṃ kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti no abhik-
kamanti paṭikkamo sānaṃ paññāyati no abhikkamo ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -kankhā.
2 S1-2 -karissatīti.
3 This phrase in S1-3 only.
4 S3 - li B1-2 pippalī (B2 -li).

[page 080]
80 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
Na me bhante khamanīyaṃ na me1 yāpanīyaṃ bāḷhā
me dukkhā vedanā abhikkamanti no paṭikammanti abhik-
kamo sānam paññāyati no patikkamo ti2 || ||
4. Sattime Kassapa bojjhaṅgā mayā sammad akkhātā
bhāvitā bahulīkatā abhiññāya sambodhāya nibbānāya sam-
vattanti || katame satta || || Satisambojjhaṅgo kho Kassapa
mayā sammad akkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sam-
bodhāya nibbānāya3 saṃvattati || la4 || Upekhāsambojjhaṅgo
kho Kassapa mayā sammad akkhāto bhāvito bahulīkato
abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati || || Ime kho
Kassapa satta bojjhaṅgā mayā sammad akkhātā bhāvitā
bahulīkatā abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattan-
tī ti || ||
Taggha Bhagava5 bojjhaṅgā taggha Sugata bojjhaṅgā ti || ||
5. Idam avoca Bhagavā || attamano āyasmā Mahā-Kas-
sapo Bhagavato bhāsitam abhinandi || vuṭṭhāhi ca āyasmā6
Mahā-Kassapo tamhā ābādhā7 || || Tathā pahīno cāyas-
mato Mahā-Kassapassa so ābhādho ahosī ti || ||

SN_5,46(2).15. (5) Gilāna 2.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane
Kalandakanivāpe || ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Mahā-Moggalāno8
Gijjhakūṭe pabbate viharati ābhādhiko dukkhito bāḷha-
gilāno || ||
3-5. Atha kho Bhagavā sāyanhasamayam paṭisallānā
vuṭṭhito- -Tathā pahīno cāyasmato Mahā-
Moggalānassa so ābādho ahosīti9 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 in B2 only.
2 S1 paṭikkhamoti.
3 S1 nibbānā.
4 more complete in S1-3; but S1 omits the second and the third
sambojjhaṅgo; and S3 adds between the lines the first and
the second which had been omitted.
5 B1-2 Bhagavā.
6 S1-3 cāyasmā.
7 S1 ādhā.
8 S1-3 Mogallā- always.
9 This text does not differ from the preceding one, but by the
change of name.

[page 081]
Saṃyutta-Nikāya. 81

SN_5,46(2).16. (6) Gilāna 3.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane
Kalandakanivāpe || ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā ābādhiko hoti
dukkhito bāḷhagilāno1 || ||
3. Atha kho āyasmā Mahā-Cundo yena Bhagavā tenupa-
saṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam
antam nisīdi || ||
4. Ekam antaṃ nisinnaṃ2 kho āyasmantam Mahā-Cun-
dam Bhagavā etad avoca || || Paṭibhantu taṃ Cunda boj-
jhaṅgā ti || ||
5. Sattime bhante bojjhaṅgā Bhagavatā sammad ak-
khātā3 bhāvitā bahulīkatā abhiññāya sambodāya nibbānāya
{saṃvattanti} || katame satta || || Satisambojjhaṅgo kho bhante
Bhagavatā sammadakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya
sambodhāya nibbānāya saṃvattati || la-pe || Upekhāsamboj-
jhaṅgo kho bhante Bhagavatā sammadakkhāto bhāvito
bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati || ||
Ime kho bhante satta bojjhaṅgā Bhagavatā sammadak-
khātā bhāvitā bahulīkatā abhiññāya sambodhāya nibbā-
nāya saṃvattantīti4 || ||
Taggha Cunda bojjhaṅgā taggha Cunda bojjhaṅgā ti || ||
6. Idam avocāyasmā5 Mahā-Cundo samanuñño satthā
āhosi6 || vuṭṭhāhi ca Bhagavā tamhā ābādhā || || Tathā
pahīno ca Bhagavato so ābādho ahosīti || ||

SN_5,46(2).17. (7) Pāraṅgāmi or Aparam.
2. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā
apārāpāraṅgamanāya7 {saṃvattanti} || katame satta || || Sati-
sambojjhaṅgo || la || pe || Upekhāsambojjhaṅgo || || Ime kho
bhikkhave satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā apārāpāraṅ-
gamanāya7 saṃvattantī ti || ||
3. Idam avoca 8|| ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 bāḷhā.
2 S1 nisinno.
3 S1 -akkhatā.
4 S1 -vattati.
5 S1 avocayasmā.
6 S1-3 ahosīti.
7 S1-3 aparāparaṃ-
8 in S1-3 only.

[page 082]
82 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
Appakā te manussesu || pe ||
Te loke parinibbutā ti1 || ||

SN_5,46(2).18. (8) Viraddho or Āraddho.
2. Yesaṃ kesañci bhikkhave satta bojjhaṅgā viraddhā ||
viraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī2 || ||
Yesaṃ kesañci bhikkhave satta bojjhaṅgā āraddhā || ārad-
dho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī || || Ka-
tame satta || Satisambojjhaṅgo || || la-pe || Upekhāsamboj-
jhaṅgo || ||
3. Yesaṃ kesañci bhikkhave ime satta bojjhaṅgā virad-
dhā || viraddho tesam ariyo maggo sammā dukkhak-
khayagāmī || || Yesaṃ kesañci bhikkhave ime satta bojjhaṅgā
āraddhā || āraddho tesam ariyo maggo sammādukkhak-
khagāmī ti3 || ||

SN_5,46(2).19. (9) Ariyo.
2. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā ariyā
niyyānikā niyyanti4 takkarassa sammādukkhakkhayāya ||
katame satta || || Satisambojjhaṅgo || la-pe || Upekhāsamboj-
jhaṅgo5 || || Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā bhāvitā
bahulīkatā ariyā niyyānikā niyyanti takkarassa sammā-
dukkhakkhayāyāti || ||

SN_5,46(2).20. (10) Nibbidā.
2. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā
ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya
sambodhāya nibbānāya saṃvattanti || katame satta || || Sati-
sambojjhaṅgo || la-pe || Upekhāsambojjhaṅgo || || Ime kho
bhikkhave satta bojjhāṅgā bhāvitā bahulīkatā ekantanibbi-
dāya virāgāya nirodhāya upasamāya6 abhiññāya sambod-
hāya nibbānāya saṃvattantī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 So S1-3; complete in B1-2 See the Stanzas of Magga-S. IV 4 (p.24).
2 S1 -khayā-
3 S1 -gāmiti S3 -gāminti.
4 S1-3 nīyanti.
5 missing in S1-3.
6 missing in S1-3.

[page 083]
Saṃyutta-Nikāya. 83
Gilānavaggo dutiyo1
Tassuddānaṃ2 || ||
Pāṇā Suriyūpamā dve3 ||
Gilānā4 apare tayo ||
Pāraṅgāmī Viraddho ca5 ||
Ariyo6 Nibiddāya cāti || ||

CHAPTER III. UDĀYIVAGGO TATIYO.

SN_5,46(2).21. (1) Bodhanā.
2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupa-
saṅkami || upasaṅkamitvā ekām antaṃ nisīdi7 || ||
3. Ekam antaṃ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam
etad avoca || || Bojjhaṅgā bojjhaṅgāti bhante vuccanti || ||
Kittāvatā8 nu kho bhante Bhojjhaṅgā ti vuccantī ti || ||
Bodhāya9 saṃvattantīti kho bhikkhu || tasmā Bhojjhaṅgāti
vuccanti || ||
3. Idha10 bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti || pe-la ||
{Upekhāsambojjhaṅgam} bhāveti11 vivekanissitam virāga-
nissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇamiṃ || ||
4. Bodhāya9 saṃvattantī ti kho bhikkhu tasmā Bojjhaṅgā
ti vuccantī ti || ||

SN_5,46(2).22. (2) Desanā.
2. Satta vo12 bhikkhave bojjhaṅge desissāmi tam suṇātha || ||
Katame ca bhikkhave satta bojjhaṅgā || || Satisambojjhaṅgo ||
la [pe] || Upekhāsambojjhaṅgo || || Ime kho bhikkhave satta
bojjhaṅgā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add vaggo omitting gilāna-
2 S1-3 uddānaṃ.
3 S1-3 pāṇopavesuriye; S1 has pāṇe- corrected from pāṇo.
4 S1-3 gilāno.
5 S1-3 aparamaraddhoti ca instead of pāraṃ-
6 S1-3 ariya.
7 S1-3 bhagavantam abhivādetvā -pe- instead of ekam-
8 S3 kittāva.
9 B1-2 sambodhāya.
10 S1-3 B2 insert bhikkhave.
11 S1-3 bhāvitaṃ bahulīkataṃ.
12 S1-3 sattime.

[page 084]
84 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.

SN_5,46(2).23. (3) Ṭhānā.
2. Kāmarāgaṭṭhāniyānam bhikkhave dhammānam mana-
sikārabahulīkārā anuppanno ceva1 kāmacchando uppajjati
uppanno ca2 kāmacchando bhiyyobhāvāya vepullāya saṃ-
vattati3 || ||
3. Byāpādaṭṭhāniyānam bhikkhave dhammānam mana-
sikārabahulīkārā4 anuppanno ceva byāpādo uppajjati ||
uppanno ca byāpado bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati5 || ||
4. Thīnamiddhaṭṭhāniyānam bhikkhave dhammānam
manasikārabahulīkārā anuppannañ ceva thīnamiddham
uppajjati || uppannañca6 thīnamiddham bhiyyobhāvāya ve-
pullāya saṃvattati || ||
5. Uddhaccakukkaccaṭṭhāniyānam bhikkhave dhammānam
manasikārabahulīkārā anuppannañ7 ceva uddhaccakuk-
kuccam uppajjati || uppannañ7 ca uddhaccakukkuccam
bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati || ||
6. Vicikicchāṭṭhāniyānam bhikkhave dhammānam mana-
sikārabahulīkārā anuppannā ceva vicikicchā uppajjati ||
uppannā ca vicikicchā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati || ||
7. Satisambojjhaṅgaṭṭhāniyānam bhikkhave dhammānam
manasikārabahulīkārā8 anuppanno ceva satisambojjhaṅgo
uppajjati || upanno ca9 satisambojjhaṅgo bhāvanā pāri-
pūriṃ gacchati || la-pe ||
8. Upekhāsambojjhaṅgaṭṭhāniyānam bhikkhave dhammā-
nam manasikārabahulīkārā anuppanno ceva upekhāsamboj-
jhaṅgo uppajjati || uppanno ca upekhāsambojjhaṅgo bhā-
vanā pāripūrim gacchatī ti || ||

SN_5,46(2).24. (4) Ayoniso.
2. Ayoniso bhikkhave manasikaroto10 anuppanno ceva
kāmacchando uppajjati || uppanno ca kāmacchando bhiyyo-
bhāvāya vepullāya saṃvattati ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 eva.
2 S1-3 ceva.
3 S1-3 samvattanti (S3 -ntī).
4 each letter of bahulīkārā is crossed by a vertical streak in S1.
5 S1 anuppannā-
6 S1 uppannā ca S3 uppanno ceva.
7 S1-3 anuppannā . . . uppannā.
8 S1 manasikārā-
9 S1-3 ceva.
10 S1-3 manasikāro B1 -kareto.

[page 085]
Saṃyutta-Nikāya. 85
3. Anuppanno ceva1 byāpādo uppajjati || uppanno ca
byāpādo bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati ||
4. Anuppannaṃ ceva thīnamiddham uppajjati || uppannañca
thīnamiddham bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati || ||
5. Anuppannaṃ ceva2 uddhaccakukkaccam uppajjati ||
uppannaṃ ca uddhaccakukkuccam bhiyyobhāvāya vepul-
lāya saṃvattati || ||
6. Anuppannā ceva vicikicchā uppajjati || uppannā ca vivi-
kicchā bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati || ||
7. Anuppanno ceva satisambojjhaṅgo nuppajjati uppano
ca satisambojjhaṅgo nirujjhati || la-pe || Anuppanno ceva
upekhāsambojjhaṅgo nuppajjati || uppanno ca upekhāsam-
bojjhaṅgo nirujjhati3 || ||
8. Yoniso ca kho4 bhikkhave manasikaroto anuppanno
ceva kāmacchando nuppajjati || uppanno ca kāmacchando
pahīyati || ||
9. Anuppanno ceva byāpādo nuppajjati || uppanno ca byā-
pādo pahīyati || ||
10. Anuppannañ5 ceva thīnamiddhaṃ nuppajjati || uppan-
naṃ ca ṭhīnamiddham pahīyati6 || ||
11. Anuppannañ7 ceva uddhaccakukkuccaṃ nuppajjati ||
uppannañca uddhaccakukkuccam pahīyati || ||
12. Anuppannā ceva vicikicchā nuppajjati || uppannā ca
vicikicchā pahīyati || ||
13. Anuppanno ceva satisambojjhaṅgo uppajjati8 || up-
panno ca satisambojjhaṅgo bhāvanā pāripūriṃ gacchati ||
la-pe || || anuppanno ceva upekhāsambojjhaṅgo uppajjati ||
uppanno ca upekhāsambojjhaṅgo bhāvanā pāripūriṃ gac-
chatī ti || ||

SN_5,46(2).25. (5) Aparihāni.
2. Satta vo bhikkhave aparihāniye dhamme desissāmi ||
taṃ suṇātha || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 ca always.
2 So S1-3 here only.
3 S1-3 have -pe- instead of uppanno ca-
4 S1-3 omit ca kho.
5 B1 anuppanno.
6 This number is missing in S1-3.
7 S1 anuppanna.
8 S1 nuppaj-

[page 086]
86 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
3. Katame ca bhikkhave satta aparihāniyā dhammā ||
yad idam satta bojjhaṅgā || katame satta || || Satisamboj-
jhaṅgo || la-pe || upekhāsambojjhaṅgo || || Ime kho bhikkhave
satta aparihāniyā dhammā ti || ||

SN_5,46(2).26. (6) Khayo.
2. Yo bhikkhave maggo yā paṭipadā taṇhakkhayāya1
saṃvattati2 || tam maggaṃ tam paṭipadam bhāvetha || ||
3. Katamo ca bhikkhave maggo katamā ca paṭipadā
taṇhakkhayāya1 {saṃvattati}2 || yadidaṃ satta bojjhaṅgā ||
katame satta || || Satisambojjhaṅgo || la-pe || upekhāsamboj-
jhaṅgo ti || ||
4. Evaṃ vutte āyasmā Udāyi Bhagavantam etad avoca ||
Katham bhāvitā nu kho bhante satta bojjhaṅgā katham
bahulīkatā taṇhakkhayāya saṃvattantīti3 || ||
5. Idha Udāyi4 bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti
viveka- virāga- nirodhanissitaṃ vossagaparināmiṃ5 vipu-
laṃ6 mahaggatam appamāṇam abyāpajjhaṃ7 || tassa8 {sati-
sambojjhaṅgam} bhāvayato viveka- virāga- nirodhanissitaṃ
vossaggapariṇamiṃ vipulam mahaggatam appamāṇam abyā-
pajjhaṃ taṇhā pahīyati || || tanhāya9 pahānā kammam pa-
hīyati || kammassa pahānā dukkham pahīyati10 || ||
6-11. || la ||
12. Upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- niro-
dhanissitam vossaggapariṇāmim11 vipulam mahaggatam12
appamāṇam abyāpajjhaṃ || tassa upekhāsambojjhaṅgam
bhāvayato viveka- virāga- nirodhanissitaṃ vossaggapariṇā-
miṃ11 vipulam mahaggatam appamāṇam abyāpajjhaṃ taṇhā

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 taṇhā-
2 S1-3 saṃvattanti.
3 S1-3 saṃvattantī ti.
4 S1-3 idhudāyi instead of idha-
5 missing in B1-2.
6 S1-3 vepulla B2 vipullam both always.
7 B1-2 abyāpajjam always.
8 missing in S1-3.
9 B1 taṇhā.
10 This phrase (from taṇhāpahānā) is missing in S1-3 although it be
to be found further on (No 12).
11 missing in B1.
12 S1-3 omit vipulaṃ-

[page 087]
Saṃyutta-Nikāya. 87
pahīyati || taṇhāya pahānā1 kammam pahīyati || kammassa
pahānā dukkham pahīyati || ||
13. Iti kho Udāyi taṇhakkhayā kammakkhayo kammak-
khayā2 dukkhakkhayo ti || ||

SN_5,46(2).27. (7) Nirodho3.
2. Yo bhikkhave maggo yā paṭipadā taṇhānirodhāya
saṃvattati4 || tam {maggaṃ} tam paṭipadam bhāvetha ||
3. Katamo ca bhikkhave maggo katamā ca5 pati-
padā taṇhānirodhāya6 {saṃvattati}5 || yad idaṃ satta boj-
jhaṅgā || katame satta || || Satisambojjhaṅgo || la-pe || upek-
kāsambojjhaṅgo || ||
4. Katham bhāvitā ca bhikkhave satta bojjhaṅgā katham
bahulīkatā taṇhānirodhāya saṃvattanti || ||
Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti ||
viveka- virāga- nirodhanissitaṃ vossaggapariṇamiṃ || la-pe ||
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodhanis-
sitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || ||
5. Evam7 bhāvitā kho bhikkhave8 satta bojjhaṅgā evam
bahulīkatā taṇhānirodhāya saṃvattantī ti || ||

SN_5,46(2).28. (8) Nibbedho.
2. Nibbedhabhāgiyaṃ vo bhikkhave maggaṃ desissāmi ||
taṃ suṇātha || ||
3. Katamo ca bhikkhave nibbedhabhāgiyo maggo || ||
Yad idam satta bojjhaṅgā || katame sattā || Satisamboj-
jhaṅgo || pa-pe || Upekhāsambojjhaṅgo ti || ||
4. Evam vutte āyasmā Udāyi Bhagavantam etad avoca || ||
Katham bhāvitā nu kho bhante satta bojjhaṅgā katham
bahulīkatā nibbedhāya saṃvattantī ti || ||
5. Idha Udāyi9 bhikkhu satisambojjhaṅgam10 bhāveti
viveka- virāga- nirodhanissitaṃ11 vipulam12 mahaggatam

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add ya.
2 S1 kammadukkhayā.
3 There is no sign of separation in S1-3 between this and the
preceding sutta.
4 S1-3 saṃvattanti.
5 missing in S1-3
6 S1 -nirodhā.
7 missing in S1.
8 S1-3 bhikkhu.
9 S1-3 idhudāyi.
10 S1 sattabojjhaṅgaṃ.
11 S1-3 omit nirodha-
12 S1-3 vepulla B1 vipullam both always.

[page 088]
88 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
appamāṇam abyāpajjham1 || so satibojjhaṅgam bhāvitena
cittena anibbiddhapubbam2 appadālitapubbam lobhak-
khandham nibbijjhati3 padāleti || anibbhiddhapubbam2 appa-
dālitapubbam dosakkhandham nibbijjhati3 padāleti || anib-
biddhapubbam appadālitapubbam mohakkhandham nibbij-
jhati4 padāleti || la-pe || Upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka-
virāga- nirodhanissitām vipulam mahaggatam appamāṇam
abyāpajjhaṃ || So5 upekhāsambojjhaṅgam bhāvitena anib-
biddhapubbam6 appadālitapubbaṃ lobhakkhandham nib-
bijjhati padāleti || anibbiddhapubbam7 appadālitapubbaṃ
dosakkhandham nibbijjhati padāleti || anibbiddhapubbam7
appadālitapubbam mohakkhandhaṃ nibbijjhati padāleti || ||
6. Evam bhāvitā kho Udāyi satta bojjhaṅgā evam bahulī-
katā nibbedhāya8 saṃvattantī ti || ||

SN_5,46(2).29. (9) Ekadhamma.
2. Nāham bhikkhave aññam ekadhammam pi samanu-
passāmi yo9 evam bhāvito bahulīkato10 saṃyojaniyānaṃ
dhammānam pahānāya saṃvattati11 || yathayidam bhik-
khave satta bojjhaṅgā12 || katame satta || || Satisambojjhaṅgo ||
la-pe || Upekhāsambojjhaṅgo ||
3. Katham bhāvitā ca13 bhikkhave satta bojjhaṅgā
katham bahulīkatā14 saṃyojaniyānam dhammānam pahā-
nāya saṃvattanti || || Idha bhikkhave bhikkhu satisam-
bojjhaṅgam bhāveti vivekanissitaṃ || la [pe] || Upekhāsam-
bojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ vos-
saggapariṇāmiṃ || || Evam bhāvitā kho bhikkhave satta
bojjhaṅgā evam bahulīkatā saṃyojaniyānaṃ dhammānam
pahānāya saṃvattanti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -pajjam always.
2 S1 anibbadha- S3 anibbidha- both always.
3 S1-3 nivijjati.
4 S1 nivijjhati.
5 missing in S1-3.
6 S1 anibbādha-
7 S1 anibbaddha-
8 S1-3 nibbānāya.
9 S1 ye S3 yena.
10 S1-3 bhāvitā bahulīkatā.
11 S1-3 saṃvattanti (S3--ntī).
12 S1 bojjhāṅgaṃ.
13 missing in S1-3.
14 S1-3 insert ca bhikkhave.

[page 089]
Saṃyutta-Nikāya. 89
4. Katame ca bhikkhave saṃyojaniyā dhammā || || Cak-
khum1 bhikkhave saṃyojaniyo dhammo2 || || Etthete3 uppaj-
janti saṃyojanavinibandhā4 ajjhosānā || Jivhāsaṃyojaniyo5
dhammo || etthete uppajjanti saṃyojanavinibandhā ajjho-
sānā || || Manosaṃyojaniyo dhammo || etthete uppajjanti
saṃyojanavinibandhā ajjhosānā || ||
Ime vuccanti bhikkhave saṃyojaniyā dhammā ti || ||

SN_5,46(2).30. (10) Udāyi.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Sumbhesu viharati Seta-
kam6 nāma Sumbhānam nigamo || ||
2. Atha kho āyasmā Udāyi yena Bhagavā tenupasaṅ-
kami || la-pe || || Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā Udāyi
Bhagavantam etad avoca || ||
3. Acchariyam bhante abbhutam bhante yāva bahuka-
tañca me7 bhante Bhagavati pemañca gāravo8 ca hiri ca9
ottappañca || Ahaṃ hi bhante pubbe agārikabhūto10 samāno
abahukato ahosiṃ11 dhammena || abahukato saṅghena || so
khvāham bhante12 Bhagavati pemañca gāravañca hiriṃ13
ca ottapañca sampassamāno agārasmā anagāriyam14 pab-
bajito || tassa me Bhagavā dhammaṃ desesi || || Iti rūpam
iti rūpassa samudayo iti rūpassa atthagamo || || Iti vedanā ||
la-pe || Iti saññā || Iti saṅkhārā || Iti viññāṇaṃ iti viññāṇassa
samudayo iti viññāṇassa atthagamo ti || ||
4. So khvāham bhante suññāgāragato15 imesam pañcu-
pādānakkhandhānam16 ukkujjāvakujjam samparivattento17
Idaṃ dukkhanti yathā bhūtam abbhaññāsiṃ || Ayaṃ duk-

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 cakkhu.
2 B1 S1-3 samyojaniyā dhammā always B1 has dhammo here only.
3 S1-3 ettha te always.
4 B1 S1-3 saṃyojani- (S3 -niṃ), both here only S1-3 vinibbaddhā always.
5 S1-3 jivhāya-
6 S1-3 sedakaṃ.
7 B1 bahukārācime B2 bahupakārāvime.
8 S3 gāragāravo.
9 B1 S3 hiriṃ (iñ) ca.
10 B1 anagārika-
11 S1 B2 ahosi.
12 missing in B1-2.
13 S1-3 hiri.
14 B1-2 anāgāriyaṃ.
15 S1 suññāgārato.
16 S1-3 imesu- -kandhesu.
17 S1-3 -vattanto.

[page 090]
90 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
khasamudayo ti yathābhūtam abbhaññāsim || Ayaṃ dukkha-
nirodho ti1 yathābhūtam abbhaññāsiṃ || Ayam dukkhaniro-
dhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam abbhaññāsiṃ || ||
5. Dhammo ca me bhante abhisamito2 maggo ca paṭi-
laddho || yo me bhāvito bahulīkato tathā tathā viharantam
tathattāya3 upanessati4 || yathāham Khīnā jāti vusitam
brahmacariyaṃ nāparam itthattāyāti pajānissāmi || Satisam-
bojjhaṅgo me bhante paṭiladdho || yo me5 bhāvito bahulī-
kato tathā tathā viharantam tathattāya upanessati yathāham
Khīnājati- -itthattāyāti pajānissāmi6 || la-pe || Upekhāsam-
bojjhaṅgo kho7 me bhante pariladdho || yo me bhāvito ba-
hulīkato tathā tathā viharantam tathattāya upanessati ||
yathāham Khīnā jāti- -itthattāyati pajānissāmi || || Ayaṃ
kho me bhante maggo paṭiladdho || yo me bhāvito bahulī-
kato tathā tathā viharantam tathattāya upanessati yathā-
haṃ Khīnā jati- -nāparam itthattāyāti pajānissāmī ti || ||
6. Sādhu sādhu Udāyi eso hi te Udāyi maggo paṭilad-
dho || yo te bhāvito bahulīkato tathā tathā viharantam
tathattāya8 upanessati || yathā tvaṃ Khiṇā jāti vusitam
brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparam itthattāyā ti
pajānissāmī ti9 || ||
Udāyivaggo tatiyo10 || ||
Tassa uddānaṃ11
Bodhanā Desānā Ṭhānā ||
Ayoniso12 cāparihāni13 ||
Khayo Nirodho Nibbedho ||
Ekadhammo Udāyinā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 -nirodhāti.
2 S1 -sameto S3 dhamme . . . abhisamete.
3 S1 tatthāyaṃ S3 tathattāyaṃ.
4 B1-2 upanissati always.
5 missing in S3.
6 S3 paṭijā- here and further on.
7 missing in B1-2.
8 B1 tattāya.
9 B1 -nissatīti B2 -nissati.
10 driven back to the end in S1-3.
11 S1-3 tatruddānaṃ.
12 S3 yoniso.
13 S1-3 aparihāni ca B2 -hāniṃ.

[page 091]
Saṃyutta-Nikāya. 91

CHAPTER IV. NĪVARAṆAVAGGO CATUTTHO.

SN_5,46(2).31. (1) Kusalā1.
2. Ye keci bhikkhave dhammā kusalākusalabhāgiyā
kusalapakkhikā1 || sabbe te appamādamūlakā appamādasa-
mosaraṇā || appamādo tesaṃ dhammānam aggam akkhā-
yati || ||
3. Appamattassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅkhaṃ2
satta bojjhaṅge bhāvessati || satta bojjhaṅge bahulīkaris-
sati || || Kathañca bhikkhave bhikkhu appamatto satta boj-
jhaṅge bhāveti || satta bojjhaṅge bahulīkaroti || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti vive-
kanissitaṃ || la-pe || Upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka-
virāga- nirodhanissitaṃ vossaggapariṇamiṃ || || Evaṃ kho
bhikkhave bhikkhu appamatto satta bojjhaṅge bhāveti ||
sattabojjhaṅge bahulīkarotī ti || ||

SN_5,46(2).32. (2) Kusalā2.
2. Ye keci bhikkhave dhammā kusalākusalabhāgiyā
kusalapakkhikā3 || sabbe te yoniso manasikāramūlakā yoniso-
manasikārasamosaraṇā || yonisomanasikāro tesaṃ dham-
mānam aggam akkhāyati || ||
3. Yoniso manāsikārasampannassetam bhikkhave bhik-
khuno pātikaṅkhaṃ sattabojjhaṅge bhāvessati sattabojjhaṅge
bahulīkarissati || || Kathañca bhikkhave bhikkhu yoniso-
manasikārasampanno sattabojjhaṅge bhāveti sattabojjhaṅge
bahulīkaroti || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti
vivekanissitaṃ || la-pe || Upekhāsambojjhaṅgam bhāveti
viveka- virāga- nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ
kho bhikkhave bhikkhu yonisomanasikārasampanno satta
bojjhaṅge bhāveti satta- bahulīkaroti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -pakkhiyā.
2 S1-3 -kaṃkhā.
3 S1 kusalapalapakkhiyā S1-3 -pakkhiyā always.

[page 092]
92 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.

SN_5,46(2).33. (3) Kilesa1.
2. Pañcime bhikkhave jātarūpassa upakkilesā || Yehi
upakkilesehi1 upakkiliṭṭham jātarūpaṃ na ceva mudu2
hoti || na ca kammaniyaṃ na ca pabhassaram pabhāṅgu
ca na ca sammā upeti kammāya || || Katame pañca || ||
3. Ayo bhikkhave jātarūpassa upakkileso || yena upak-
kilesena upakkiliṭṭhaṃ jātarūpaṃ3 na ceva mudu2 hoti
na ca kammaniyaṃ na ca pabhassaram pabhaṅgu ca na
ca sammā upeti kammāya || ||
4. Loham bhikkhave jātarūpassa upakkileso || yena upak-
kilesena uppakkiliṭṭham jātarūpaṃ || la-pe || ||
5. Tipu4 bhikkhave jātarūpassa upakkileso || la [pe] || ||
6. Sīsam bhikkhave jātarūpassa upakkileso || la-pe || ||
7. Sajjhum5 bhikkhave jātarūpassa upakkileso yena
upakkilesena uppakkiliṭṭham6 jātarūpam na ceva7 mudu8
hoti na ca kammaniyaṃ na ca pabhassaram pabhaṅgu ca
na ca9 sammā upeti kammāya || ||
8. Ime kho bhikkhave pañca jātarūpassa uppakkilesā yehi
{upakkilesehi} uppakkiliṭṭhaṃ10 jātarūpaṃ na ceva7 mudu8
hoti || na ca kammaniyaṃ na ca pabhassaram pabhaṅgu
ca11 na ca12 sammā upeti kammāya || || Evam eva kho
bhikkhave pañcime cittassa upakkilesā || || yehi upakkilesehi
upakkiliṭṭhaṃ cittaṃ na ceva mudu13 hoti || na ca kam-
maniyaṃ na ca pabhassaram pabhaṅgu ca na ca sammā
samādhiyati āsavānaṃ khayāya || || Katame pañca || ||
9. Kāmacchando bhikkhave cittassa upakkileso || yena
upakkilesena upakkiliṭṭhaṃ14 cittaṃ na ceva mudu8 hoti
na ca kammaniyam na ca pabhassaraṃ pabhaṅgu ca na
ca sammā sammādhiyati āsavānaṃ khayāya || ||
10--13. || la15 ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 pakkilesehi.
2 S1-3 muduṃ.
3 missing in S1.
4 S1 tipū.
5 S1 sajjham B1 sajjhu.
6 S1 upakkimi-
7 S1 ce.
8 S3 muduṃ.
9 missing in S1.
10 S1 -liṭṭha.
11 S1 pabhaṅguñca.
12 missing in S1-3.
13 S1-3 muduṃ.
14 missing in S1.
15 much developed in S1-3.

[page 093]
Saṃyutta-Nikāya. 93
14. Ime kho bhikkhave pañca cittassa1 upakkilesā || yehi
upakkilesehi upakkiliṭṭhaṃ cittam na ceva mudu2 hoti na
ca kammaniyaṃ na ca pabhassaram pabhaṅgu ca na ca
sammā samādhiyati āsavānaṃ khayāyā ti3 || ||

SN_5,46(2).34. (4) Kilesa2.
2. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā anāvaraṇā anīvaraṇā
cetaso anupakkilesā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiphala-
sacchikiriyāya saṃvattanti || katame satta || ||
3. Satibojjhaṅgo bhikkhave anāvaraṇo anīvaraṇo cetaso
anupakkileso bhāvito bahulīkato vijjāvimuttiphalasacchi-
kiriyāya4 saṃvattati5 || la-pe || Upekhāsambojjhaṅgo6 bhik-
khave anāvaraṇo anīvaraṇo cetaso anuppakileso bhāvito
bahulīkato vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saṃvattati5 || ||
4. Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā anāvaraṇā anī-
varaṇā cetaso anupakkilesā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimutti-
phalasacchiriyāya saṃvattantī ti || ||

SN_5,46(2).35. (5) Yoniso1.
2. Ayoniso bhikkhave manasikaroto anuppanno ceva
kāmacchando uppajjati || uppanno ca kāmacchando bhiyyo-
bhāvāya vepullāya saṃvattati7 || ||
3. Anuppanno ceva8 byāpādo uppajjati || uppanno ca9
byāpādo bhiyyobhāvāya vepullāya saṃvattati || ||
4. Anuppannaṃ ceva10 thīnamiddham uppajjati || uppan-
naṃ ca thīnamiddham bhiyyobhāvāya vepullāya saṃ-
vattati || ||
5. Anuppannañceva11 uddhaccakukkuccam uppajjati ||
uppannañca uddhaccakukkuccam bhiyyobhāvāya vepullāya
{saṃvattati} || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 citta.
2 S1-3 muduṃ.
3 S1-3 khayāya.
4 S3 omit ya.
5 S1-3 -vattanti.
6 S2-3 insert kho.
7 S1 -vattanti S3 -vattantīti.
8 S1-3 ca.
9 S3 vā.
10 S1-3 anupanno ca.
11 S1-3 anuppannañca.

[page 094]
94 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
6. Ayoniso ca bhikkhave manasikaroto1 anuppannā2
ceva3 vicikicchā uppajjati || uppannā ca vicikicchā bhiyyo-
bhāvāya vepullāya saṃvattati || ||

SN_5,46(2).36. (6) Yoniso2.
2. Yoniso ca kho4 bhikkhave manasikaroto anuppanno
ceva5 satisambojjhaṅgo uppajjati || uppanno ca satisamboj-
jhaṅgo bhāvanā pāripūrim gacchati || la-[pe] || anuppanno
ceva5 upekhāsambojjhāṅgo uppajjati || uppanno ca {upek-
hāsambojjhaṅgo} bhāvanā pāripūriṃ gacchatīti6 || ||

SN_5,46(2).37. (7) Vuddhi (or Aparihāni? ).
2. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā bhāvitā7 bahulīkatā vud-
dhiyā8 aparihānāya9 saṃvattanti || || Katame satta || ||
3. Satisambojjhaṅgo || la-pe || upekhāsambojjhaṅgo ||
4. Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulī-
katā vuddhiyā8 aparihānāya10 saṃvattantīti || ||

SN_5,46(2).38. (8) Āvaraṇa-Nīvaraṇa (or Nīvaraṇāvaraṇa).
2. Pañcime bhikkhave āvaraṇā nīvaraṇā cetaso uppak-
kilesā paññāya dubbalīkaraṇā || katame pañca || ||
3. Kāmacchando bhikkhave āvaraṇo nīvaraṇo cetaso
upakkileso paññāya dubbalīkaraṇo || Byāpādo bhikkhave
āvaraṇo nīvaraṇo cetaso11 uppakkileso paññāya dubbalī-
karaṇo12 || || Thīnamiddham bhikkhave āvaraṇaṃ nīvaraṇaṃ
cetaso upakkilesam13 paññāya dubbalīkaraṇaṃ14 || Uddhac-

--------------------------------------------------------------------------
1 These words in S1-3 only, S3 omits bhikkhave.
2 S3 anuppanno.
3 missing in S1.
4 S3 omits kho S1 cakho.
5 S1-3 ca.
6 B1 gacchati. This number is rehearsed in S1-3 but mutilated,
the second part of the first article missing. The whole text
seems to be inseparable from the preceding suttas; but
the uddāna divides them.
7 S3 inserts pāripūritā.
8 B1 buddhiyā always.
9 S1 aparihīnāya S3 has -hā- corrected from hi.
10 S3 -hīnāya.
11 missing in S1.
12 B1 -karaṇā.
13 S3 -kileso.
14 S1 -karaṇo S3 -karaṇaṃ corrected from -ṇo.

[page 095]
Saṃyutta-Nikāya. 95
cakukkuccam bhikkhave āvaraṇaṃ nīvaraṇaṃ cetaso upak-
kilesam1 paññāya dubbalīkaraṇaṃ || || Vicikicchā bhik-
khave āvaranā nīvaraṇā2 cetaso uppakkilesā1 paññāya
dubbalīkaraṇā3 || ||
4. Ime kho bhikkhave pañca āvaranā nīvaraṇā cetaso
upakkilesā paññāya dubbulīkaraṇā || ||
5. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā anāvaraṇā anīvaraṇā
cetaso anuppakkilesā bhavitā bahulīkatā vijjāvimuttiphala-
sacchikiriyāya saṃvattanti || || Katame satta || ||
6. Satisambojjhaṅgo bhikkhave anāvaraṇo anīvaraṇo
cetaso anupakkileso bhāvito bahulīkato vijjavimuttiphala-
sacchikiriyāya saṃvattati || la-pe || Upekhāsambojjhaṅgo4
bhikkhave anāvaraṇo anīvaraṇo cetaso anuppakkileso
bhāvito bahulīkato vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saṃ-
vattati || ||
7. Ime kho bhikkhave satta bojjhaṅgā anāvaraṇā anī-
varaṇa cetaso anupakkilesā5 bhāvitā bahulīkatā vijjāvi-
muttiphalasacchikiriyāya saṃvattanti6 || ||
8. Yasmim bhikkhave samaye7 ariyasāvako aṭṭhiṃ8
katvā manasikatvā sabbacetaso9 sammannāharitvā ohita-
soto dhammaṃ suṇāti || imassa pañca10 nīvaraṇā tasmiṃ
samaye na honti || satta bojjhaṅgā tasmiṃ samaye bhāvanā
pāripūriṃ gacchanti || ||
9. Katame pañca nīvaraṇā tasmiṃ samaye na honti || ||
Kāmacchandanīvaraṇaṃ tasmiṃ samaye na hoti || || Byā-
pādanīvaraṇam || pe || Thīnamiddhanivaraṇaṃ tasmiṃ samaye
na hoti || || Uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ tasmiṃ samaye
na hoti || || Vicikicchānīvaraṇaṃ tasmiṃ samaye na hoti || ||
Imassa pañca nīvaraṇā tasmiṃ samaye na honti.
10. Katame satta bojjhaṅgā tasmiṃ samaye bhāvanā
pāripūriṃ gacchanti || || Satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye
bhāvanā pāripūriṃ gacchati || la-pe || || Upekhāsambojjhaṅgo
tasmiṃ samaye bhāvanā pāripūrim gacchati || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 -kileso.
2 S1 āvaraṇo nīvaraṇo.
3 S1 -karaṇaṃ.
4 S1-3 insert kho.
5 S1 -kileso.
6 B1-2 -vattantī ti.
7 put before bhikkhave in S1-3.
8 S1-3 aṭṭhi.
9 B1-2 sabbaṃ-
10 S1-3 pañcassa instead of imassa pañca.

[page 096]
96 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
11. Yasmiṃ bhikkhave samaye ariyasāvako aṭṭhiṃ katvā
manasi katvā sabbacetaso samannāharitvā ohitasoto dham-
maṃ suṇāṭi || imassa pañca nīvaraṇā tasmiṃ samaye na
honti || ime satta bojjhaṅgā tasmiṃ samaye bhāvanā pāri-
pūriṃ gacchantī ti || ||

SN_5,46(2).39. (9) Rukkham.
2. Santi bhikkhave mahārukkhā aṇubījā1 mahākāyā2
rukkhānaṃ ajjhārūhā || ye hi rukkhā3 ajjhāruḷhā4 obhag-
gavibhaggā vipatitā5 senti || ||
3. Katame ca bhikkhave mahārukkhā aṇubījā mahākāyā
rukkhānam ajjhārūhā ye hi rukkhānam ajjhārūḷhā obhagga-
vibhaggā vipatitā senti || || Seyyathīdam assattho nigrodho
pilakkho6 udumbaro kacchako kapitthako7 || || Ime kho te8
bhikkhave mahārukkhā aṇubījā mahākāyā rukkhānam aj-
jhārūhā9 ye hi rukkhā ajjhārūḷha obhaggavibhaggā vipatitā
senti10 || ||
4. Evam eva kho bhikkhave idhekacco kulaputto yādisake11
kāme ohāya agārasmā anāgāriyam pabbajito hoti || so tādi-
sakehi vā12 kāmehi tato vā pāpiṭṭhatarehi13 obhagga-
vibhaggo vipatito seti || ||
5. Pañcime bhikkhave āvaraṇā nīvaraṇā cetaso ajjhā-
rūhā14 paññāya dubbalīkaraṇā || || Katame pañca || || Kā-
macchando bhikkhave āvaraṇo nīvaraṇo cetaso ajjhārūho
paññāya dubbalīkaraṇo || || Byāpādo bhikkhave āvaraṇo
nīvaraṇo cetaso ajjhārūho paññāya dubbalīkaraṇo || ||
Thīnamiddham bhikkhave āvaraṇaṃ nīvaraṇaṃ cetaso aj-
jhārūham paññāya dubbalīkaraṇaṃ || || Uddhaccakukkuccam
bhikkhave āvaraṇam nīvaraṇam cetaso ajjhārūhaṃ pañ-
ñāya dubbalīkaraṇaṃ || || Vicikicchā bhikkhave āvaraṇā
nīvaraṇā ajjhārūhā paññaya15 dubbalīkaraṇā || || Ime kho

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 B1-2 anu- always.
2 S1 mākāyā.
3 S1 rukkho.
4 S1-3 ajjhorūḷhā.
5 B1-2 vippati- always.
6 B1-2 milakkhu.
7 B1 kapittano.
8 missing in S1-3.
9 S1-3 -rūḷhā.
10 S1-3 honti.
11 S1 yādiyako.
12 missing in B1-2.
13 S1 papiyatarehi.
14 S1-3 add ya.
15 S1 pāññāya

[page 097]
Saṃyutta-Nikāya. 97
bhikkhave pañca āvaranā nīvaraṇā cetaso ajjhārūhā pañ-
ñāya dubbalīkaraṇā || ||
6. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā anāvaraṇā anīvaraṇā
cetaso anajjhārūhā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiphalasac-
chikiriyāya saṃvattanti || katame satta || || Satisambojjhaṅgo
bhikkhave anāvaraṇo anīvaraṇo cetaso anajjhārūho bhāvito
bahulīkato vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saṃvattati || la
[pe] || || Upekhāsambojjaṅgo bhikkhave anāvaraṇo anīvaraṇo
cetaso anajjārūho bhāvito bahulīkato vijjāvimuttiphalasac-
chikiriyāya saṃvattati || || Ime kho bhikkhave satta boj-
jhaṅgā anāvaraṇā anīvaraṇā cetaso anajjhārūhā bhāvitā
bahulīkatā vijjavimuttiphalasacchikiriyāya saṃvatta tī ti || ||

SN_5,46(2).40. (10) Nīvaraṇaṃ.
2. Pañcime bhikkhave nīvaraṇā andhakaraṇā acakkhu-
karaṇā aññāṇakaraṇā paññānirodhikā1 vighātapakkhiyā
anibbānasaṃvattanikā2 || || Katame pañca || || Kāmacchanda-
nīvaraṇam bhikkhave andhakaraṇam āññāṇakaraṇam acak-
khukaraṇam paññānirodhikaṃ vighātapakkhiyam anibbāna-
{saṃvattanikaṃ} || Byāpādanīvaraṇam bhikkhave ||la [pe] ||
Thīnamiddhanīvaraṇam bhikkhave ||la-pe || Uddhaccakuk-
kuccanīvaraṇam3 bhikkhave ||la [pe] || || Vicikicchānīvaraṇam
bhikkhave andhakaraṇam acakkhukaraṇam aññāṇakaraṇam4
aññānirodhikaṃ vighātapakkhiyam anibbānasaṃvattani-
kaṃ || || Ime kho bhikkhave pañcanīvaraṇā andhakaraṇā
acakkhukaraṇā aññāṇakaraṇā paññānirodhikā vighātapak-
khiyā anibbānasaṃvattanikā || ||
3. Sattime bhikkhave bojjhaṅgā cakkhukaraṇā ñāṇa-
karaṇā paññāvuddhiyā5 avighātapakkhiyā nibbānasaṃvatta-
nikā || || Katame satta || || Satisambojjhaṅgo bhikkhave
cakkhukaraṇo ñāṇakaraṇo paññāvuddhiyo avighāta-
pakkhiyo nibbānasaṃvattaniko || la-pe || || Upekhāsambojj-
haṅgo bhikkhave cakkhukaraṇo ñāṇakaraṇo paññāvud-
dhiyo avighātapakkhiyo nibbānasaṃvattaniko || || Ime kho

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 nirodhiyā-yaṃ always (S1 nirodhisā here)
2 S1 anibbānāya saṃ-
3 S1 -kukkuccaṃ-
4 S1 apaññāṇa-
5 missing in S1-3. B1 -buddhiy- always

[page 098]
98 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
bhikkhave satta bojjhaṅgā cakkhukaraṇā ñaṇakaraṇā pañ-
ñavuddhiyā avighātapakkhiyā nibbānasaṃvattanikāti || ||
Nīvaraṇavaggo catuttho1 || ||
Tassa uddānaṃ2 || ||
Dve Kusalā Kilesā ca3 ||
Dve Yoniso ca Vuddhi ca4 ||
Āvaraṇo Aparihāni5 ||
Nīvaraṇavaraṇa6 Rukkhaṃ7 ||
Nīvaraṇañca te dasāti8 || ||

CHAPTER V. CAKKAVATTIVAGGO PAÑCAMO.

SN_5,46(2).41. (1) Vidhā.
1. Sāvatthi nidānaṃ || ||
2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaṃ samaṇā vā
brāhmaṇā vā tisso vidhā pajahiṃsu || sabbe te satannam
bojjhaṅgānam bhāvitattā bahulīkatattā || || Ye hi keci bhik-
khave anāgatam addhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā tisso
vidhā pajahissanti || sabbe te sattannam bojjhaṅgānam bha-
vitattā bahulīkatattā || || Ye hi keci bhikkhave etarahi sa-
maṇā vā brāhmaṇā vā tisso vidhā pajahanti || sabbe te
sattannam bojjhaṅgānam bhavitattā bahulīkatattā || ||
3. Katamesaṃ sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ9 || || Satisam-
bojjhaṅgassa || la-pe || upekhāsambojjhaṅgassa ||
4. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaṃ samaṇā vā
brāhmaṇā vā tisso vidhā pajahiṃsu || pe-[la] || pajahissanti ||
pe [la] || pajahanti || sabbe te imesaññeva10 sattannam bojjhaṅ-
gānam bhāvitattā bahulīkatattā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 Drawn back to the end by S1-3.
2 S1-2 tatrud-
3 S1-3 Dve kusalakileso ca.
4 S1-3 Yoniso ca vuddhiyā instead of dve-; B1 has buddhi.
5 S1-3 āvaraṇaṃ [S3 anā-] varaṇaṃ both, omitting aparihāni
-nīvaraṇavaranā.
6 B2 nīvaraṇāvaraṇā.
7 S1-3 rukkhagge.
8 S1-3 Nīvaraṇena cāti. -- This entangled Uddāna does not agree
easily with the texts.
9 missing in S1-3.
10 S1-3 imesaṃ vā.

[page 099]
Saṃyutta-Nikāya. 99

SN_5,46(2).42. (2) Cakkavatti.
2. Rañño bhikkhave cakkavattissa pātubhāvā sattannam
ratanānam pātubhāvo hoti || || Katamesaṃ1 sattannaṃ || ||
3. Cakkaratanassa2 pātubhāvo hoti || hatthiratanassa-
assaratanassa || maṇiratanassa || itthiratanassa || gahapatirata-
nassa- || parināyakaratanassa pātubhāvo hoti || || Rañño
bhikkhave cakkavattissa pātubhāvā imesaṃ sattannam ra-
tanānam pātubhāvo hoti || ||
4. Tathāgatassa bhikkhave pātubhāvā arahato sammā-
sambuddhassa sattannam bojjhaṅgaratanānam pātubhāvo
hoti || || Katamesaṃ sattannaṃ || ||
5. Satisambojjhaṅgaratanassa3 pātubhāvo hoti || la-pe || ||
Upekhāsambojjhaṅgaratanassa3 pātubhavo hoti || || Tathā-
gatassa bhikkhave pātubhāvā arahato sammāsambuddhassa
imesaṃ sattannam bojjhaṅgaratanānaṃ pātubhāvo hoti ti4 || ||

SN_5,46(2).43. (3) Māro.
2. Mārasenapamaddanaṃ vo bhikkhave maggaṃ desis-
sāmi || taṃ suṇātha || ||
3. Katamo ca bhikkhave mārasenapamaddano maggo ||
yadidam satta bojjhaṅgā || || Katame satta || || Satisambojj-
haṅgo || pa-pe || || Upekhāsambojjhaṅgo || || Ayaṃ kho
bhikkhave mārasenapamaddano5 maggo ti || ||

SN_5,46(2).44. (4) Duppañño.
2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupasaṅ-
kami ||la-pe || || Ekam antaṃ nisinno kho so bhikkhu
Bhagavantam etad avoca || ||
3. Duppañño eḷamūgo duppañño eḷamūgo ti bhante
vuccati || kittāvatā nu kho bhante Duppañño eḷamūgo ti
vuccatī ti || ||
4. Sattannaṃ kho bhikkhu6 bojjhaṅgānam abhāvitattā
abahulīkatattā7 duppañño eḷamūgo ti vuccati || || Katame-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 katame.
2 S1 inserts bhā.
3 B1 -sambojjhaṅgassara-
4 S1-3 hoti S1 adds --pe--
5 S1 -maddana.
6 S1-3 B1 bhikkhave.
7 S1 -kattā.

[page 100]
100 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
saṃ sattannaṃ || || Satisambojjhaṅgassa || la-pe || Upekhā-
sambojjhaṅgassa || ||
5. Imesaṃ kho bhikkhu sattannaṃ bhojjhaṅgānam abhā-
vitattā abahulīkatattā Duppañño eḷamūgo1 ti vaccatī ti || ||

SN_5,46(2).45. (5) Paññavā.
3. Paññavā aneḷamūgo paññavā aneḷamūgo ti bhante
vuccati || Kittāvatā nu kho bhante paññavā anelamūgoti
vuccatī ti || ||
4. Sattannaṃ kho bhikkhu bojjhaṅgānam bhāvitattā
bahulīkatattā Paññavā aneḷamūgo ti vuccati || || katamesaṃ
sattannaṃ || || Satisambojjhaṅgassa || la-pe || || Upekhāsam-
bojjaṅgassa || ||
5. Imesaṃ kho bhikkhu sattannam bojjhaṅgānam bhā-
vitattā bahulīkatattā Paññavā aneḷamūgo ti vuccatī ti || ||

SN_5,46(2).46. (6) Daliddo.
3. Daliddo2 daliddo ti bhante vuccati || kittāvatā nu kho
bhante Daliddo ti vuccatī ti || ||
4. Sattannaṃ kho bhikkhu bojjhaṅgānam abhāvitattā
abahulīkatattā Daliddo ti vuccati || Katamesam sattannaṃ || ||
Satisambojjhaṅgassa || la-pe || || Upekhādambojjhāṅgassa || ||
5. Imesaṃ kho bhikkhu3 sattannam bojjhaṅgānam abhā-
vitattā abahulīkatattā Daliddo ti vuccatī ti || ||

SN_5,46(2).47. (7) Adaliddo.
3. Adaliddo adaliddo ti2 bhante vuccati || kittāvatā nu
kho bhante Adaliddo ti vuccatī ti || ||
4. Sattannaṃ kho bhikkhu bojjhaṅgānam bhāvitattā
bahulīkatattā Adaliddo ti vuccati || katamesaṃ sattannaṃ || ||
Satisambojjhaṅgassa || la-pe || || Upekhāsambojjhaṅgassa || ||
5. Imesaṃ kho bhikkhu sattanam bojjhaṅgānām bhāvi-
tattā bahulīkatattā Adaliddo ti vuccatī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 -mugo.
2 S1-3 daḷi- always.
3 S1 bhikkhave.

[page 101]
Samyutta-Nikāya. 101

SN_5,46(2).48. (8) Ādicco.
2. Adiccassa bhikkhave udayato etam pubbaṅgamaṃ
etam pubbanimittam yadidam aruṇuggaṃ1 || evam eva kho
bhikkhave bhikkhuno sattannam bhojjhaṅgānam uppādāya
etam pubbaṅgamam etam pubbanimittaṃ yad idaṃ kalyā-
ṇamittatā || ||
3. Kalyāṇamittassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅ-
khaṃ2 satta bojjhaṅge bhāvessati || satta bojjhaṅge bahu-
līkarissati || || Kathañca bhikkhave3 bhikkhu kalyāṇamitto
satta bojjhaṅge bhāveti- -bahulīkaroti || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti
vivekanissitaṃ || la-pe || upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka-
virāga- nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || || Evaṃ kho
bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto sattabojjhaṅge bhāveti
sattabojjhaṅge bahulīkarotī ti || ||

SN_5,46(2).49. (9) Aṅga.
2. Ajjhattikam bhikkhave aṅgan ti karitvā nāññam ekaṅ-
gam pi samanupassāmi sattannam bojjhaṅgānam uppādāya ||
yathayidam bhikkhave yonisomanasikāro4 || ||
3. Yonisomanasikarasampannassetam bhikkhave bhik-
khuno pātikaṅkhaṃ2 satta bojjhaṅge bhāvessati- bahulī-
karissati || || Kathañ ca bhikkhave bhikkhu yoniso manasi-
kārasampanno satta bojjhaṅge bhāveti satta bojjhaṅge ba-
hulīkaroti || ||
4. Idha bhikkhave5 bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti
vivekanissitaṃ || la-pe || upekhāsambojjhaṅgam bhāveti vi-
veka- virāga- nirodhanissitam vossaggapariṇāmiṃ || ||
5. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu yoniso manasikārasam-
panno sattabojjhaṅge bhāveti || satta bojjhaṅge bahulī
karotī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 B1 aruṇaggaṃ.
2 S1-3 -kaṅkhā.
3 missing in S1.
4 rehearsed in S1.
5 missing in S1.

[page 102]
102 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.

SN_5,46(2).50. (10) Aṅga 2.
2. Bāhiram bhikkhave aṅgan ti kāritvā nāññam ekaṅgam
pi samanupassāmi || sattannam bojjhaṅgānam uppādāya ||
yathayidam bhikkhave kalyāṇamittatā || ||
3. Kalyāṇamittassetam bhikkhave bhikkhuno pāṭikaṅ-
khaṃ1 satta bojjhaṅge bhāvessati- bahulīkarissati || || Ka-
thañ ca bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto satta bojjhaṅge
bhāveti -bahulīkaroti || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti
vivekanissitaṃ || la [-pe] || upekhāsambojjhaṅgam bhāveti vi-
veka- virāga- nirodhanissitaṃ vossaggaparināmiṃ || ||
5. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto2 satta-
bojjhaṅge bhāveti- bahulīkarotī ti || ||
Cakkavattivaggo pañcamo3 || ||
Tassa uddānam4 || ||
Vidhā Cakkavatti Māro5 ||
Duppañño Paññavena ca ||
Daliddo6 Adaliddo6 ca7 ||
Ādicco Aṅgena8 te dasā ti || ||

CHAPTER VI. BOJJAṄGASĀKACCAM CHAṬṬHAṂ
Sāvatthi nidānaṃ9 || ||

SN_5,46(2).51. (1) Ahāra.
2. Pañcannaṃ ca bhikkhave nīvaraṇānam sattannañca
bojjhaṅgānam āhārañca anāhārañca desissāmi || taṃ su-
ṇātha || ||
I. ĀHĀRO NĪVARAṆĀNAṂ.
3. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā kāmacchan-
dassa uppādāya uppannassa vā kāmacchandassa bhiyyo-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -kaṅkhā.
2 S1 -mitato.
3 Drawn back to the end by S1-3.
4 S1-3 tatrud-
5 B1-2 add ca.
6 S1-3 daḷi-
7 missing in S1-3.
8 S1-3 ādiccaṅgena.
9 in B1 only.

[page 103]
Saṃyutta-Nikāya. 103
bhāvāya vepullāya || || Atthi bhikkhave subhanimittaṃ ||
tattha ayonisomanasikārabahulīkāro1 ayam āhāro anup-
pannassa vā kāmacchandassa uppādāya uppannassa vā
kāmacchandassa bhiyyobhāvāya vepullāya || ||
4. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā byāpādassa
uppādāya uppannassa vā byāpādassa bhiyyobhāvāya ve-
pullāya || || Atthi bhikkhave paṭighanimittaṃ || tattha ayo-
nisomanasikārabahulīkāro2 ayam āhāro anuppannassa vā
byāpādassa uppādāya uppannassa vā byāpādassa bhiyyo
bhāvaya vepullāya || ||
5. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā3 thīnamid-
dhassa upādāya uppannassa vā thīnamiddhassa bhiyyobhā-
vāya vepullāya || || Atthi bhikkhan arati tandivijambhitā4
bhattasammado cetaso ca līnattam || tattha ayonisomana-
sikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā thīnamid-
dhassa uppādāya uppannassa vā thīnamiddhassa bhiyyo-
bhāvāya vepullāya || ||
6. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannassa vā uddhacca-
kukkuccassa uppādāya uppannassa vā uddhaccakukkuccassa
bhiyyobhāvāya vepullāya || || Atthi bhikkhave cetaso avū-
pasamo || tattha ayoniso manasikārabahulīkāro ayam āhāro
anuppannassa vā uddhaccakukkuccassa uppādāya uppan-
nassa vā uddhaccakukkuccassa bhiyyobhāvāya vepullāya || ||
7. Ko ca bhikkhave āhāro anuppannāya vā vicikicchāya
uppādāya uppannāya vā vicikicchāya bhiyyobhāvāya ve-
pullāya || || Atthi bhikkhave vicikicchāṭṭhāniyā dhammā ||
tattha ayoniso manasikārabahulīkāro ayam āhāro anuppan-
nāya vā vicikicchāya uppādāya uppannāya vā vicikicchāya
bhiyyobhāvanāya vepullāya || ||
II. ĀHĀRO BOJJHAṄGĀNAM.
8. Ko ca5 bhikkhave āhāro anuppannassa vā satisam-
bojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā satisambojjhaṅgassa
bhāvanāya6 pāripūriyā || || Atthi bhikkhave satisambojjhaṅ-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -manasikāro omitting bahulīkāro.
2 S1 yoniso-
3 missing in S1-3.
4 S1-3 tandī (S1 nandī) vijambhikā.
5 S1 ci.
6 S1-3 bhāvanā always.

[page 104]
104 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
gaṭṭhāniyā dhammā || tattha yoniso manasikārabahulīkāro
ayam āhāro anuppannassa vā satisambojjhaṅgassa uppā-
dāya uppannassa vā satisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāri-
pūriyā || ||
9. Ko ca1 bhikkhave āhāro anuppannassa vā dhamma-
vicayasambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā dhamma-
vicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya paripūriyā || || Atthi
bhikkhave kusalākusalā dhammā sāvajjānavajjā dhammā
hīnapaṇītā dhammā kaṇhasukkasappaṭibbāgā dhammā ||
tattha yonisomanasikārabahulikāro ayam āhāro anuppan-
nassa vā dhammavicayasambojjhaṅgassa uppādāya uppan-
nassa vā dhammavicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāri-
pūriyā || ||
10. Ko ca1 bhikkhave āhāro anuppannassa vā viriyasam-
bojjhaṅgassa uppādāya2 uppannassa vā viriyasambojjhaṅ-
gassa bhāvanāya pāripūriyā || || Atthi bhikkhave ārambha-
dhātu nikkamadhātu parakkamadhātu || tattha yonisomana-
sikārabahulīkāro ayam āhāro anuppannassa vā viriyasam-
bojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā viriyasambojjhaṅ-
gassa bhāvanāya pāripūriyā || ||
11. Ko ca3 bhikkhave āhāro anuppannassa vā pītisam-
bojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā pītisambojjhaṅgassa
bhāvanāya pāripūriyā || || Atthi bhikkhave pītisambojjhaṅ-
gaṭṭhāniyā dhammā || tattha yonisomanasikārabahulīkāro
ayam āhāro anuppannassa vā pītisambojjhaṅgassa uppā-
dāya uppannassa vā pītisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāri-
pūriyā || ||
12. Ko ca1 bhi- āhāro anuppannassa vā passaddhisam-
bojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā passaddhisamboj-
jhaṅgassa bhāvanāya parīpūriyā || || Atthi bhi- kāyapassad-
dhi cittapassaddhi4 || tattha yoniso manasikārabahulīkāro
ayam āhāro anuppannassa vā passaddhisambojjhaṅgassa
uppādāya uppannassa vā passaddhisambojjhaṅgassa bhāva-
nāya pāripūriyā || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 ci.
2 S1 uppādo.
3 S1-3 ci.
4 B1 citti-

[page 105]
Saṃyutta-Nikāya. 105
13. Ko ca1 bhi- āhāro anuppannassa vā samādhisam-
bojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā samādhisambojjhaṅ-
gassa bhāvanāya pāripuriyā || || Atthi bhi- samathanimittam2
avyagganimittam3 || tattha yonisomanasikārabahulīkāro
ayam āhāro anuppannassa vā samādhisambojjhaṅgassa
uppādāya uppannassa vā samādhisambojjhaṅgassa bhāva-
nāya pāripūriyā || ||
14. Ko ca1 bhikkhave āhāro anuppannassa vā upekha-
sambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā upekhāsamboj-
jhaṅgassa bhāvanāya paripūriyā || || Atthi bhikkhave upe-
khāsambojjhaṅgaṭṭhaniyā dhammā || tattha yonisomanasi-
kārabahulīkāro ayam āhāro4 anuppannassa vā upekhāsam-
bojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā upekhāsambojjhaṅ-
gassa bhāvanāya pāripūriyā || ||
III. ANĀHĀRO NĪVARAṆĀNAṂ.
15. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā kāmac-
chandassa uppādāya uppannassa vā kāmacchandassa bhiy-
yobhāvāya vepullāya || || Atthi bhikkhave asubhanimittam ||
tattha yonisomanasikārabahulīkāro ayam anāhāro anup-
pannassa vā kāmacchandassa uppādāya uppannassa vā
kāmacchandassa bhiyyobhāvāya vepullāya || ||
16. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā byāpā-
dassa uppādāya uppannassa vā byāpādassa bhiyyobhāvāya
vepullāya || || Atthi bhikkhave mettācetovimutti || tattha
yonisomanasikārabahulīkāro ayam anāhāro anuppannassa
vā byāpādassa uppādāya uppannassa vā byāpādassa bhiyyo-
bhāvāya vepullāya || ||
17. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā thīna-
middhassa uppādāya5 uppannassa vā thīnamiddhassa bhiy-
yobhāvāya vepullāya || || Atthi bhikkhave ārambhadhātu6
nikkamadhātu7 parakkamadhātu || tattha yoniso manasikāra
bahulīkāro ayam anāhāro8 anuppannassa vā thīnamiddhassa

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 ci.
2 S1-3 B1 samādhi-
3 S3 avyaggha-
4 S1 inserts here bhāvanāpāripuriyā.
5 S1 uppādo.
6 B1-2 ārabbha-
7 S3 nikkamma-
8 S1-3 āhāro.

[page 106]
106 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
uppādāya uppannassa vā thīnamiddhassa bhiyyobhāvāya
vepullāya || ||
18. Ko ca1 bhikkhave anāhāro anuppannassa vā uddhacca-
kukkuccassa uppādāya uppannassa vā uddhaccakukkuccassa
bhiyyobhāvāya vepullāya || || Atthi bhikkhave cetaso vūpa-
samo || tattha yoniso manasikārabahulīkāro ayam anāhāro2
anuppannassa vā uddhaccakukkuccassa uppādāya uppan-
nassa vā uddhaccakukkuccassa bhiyyobhāvāya vepullāya || ||
19. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannāya vā vicikic-
chāya uppādāya uppannāya vā vicikicchāya bhiyyobhāvāya
vepullāya || || Atthi bhikkhave kusalākusalā dhammā sā-
vajjānavajjā dhammā hīnapaṇītā dhammā kaṇhasukkasap-
paṭibhāgā dhammā || tattha yonisomanasikārabahulīkāro3
ayam anāhāro2 anuppannāya vā vicikicchāya uppādāya
uppannāya vā vicikicchāya bhiyyobhāvāya vepullāya || ||
IV. ANĀHĀRO BOJJHAṄGĀNAṂ.
20. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā satisam-
bojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā satisambojjhaṅgassa
bhāvanāya pāripūriyā || || Atthi bhikkhave satisambojjhaṅ-
gaṭṭhāniyā4 dhammā || tattha amanasikārabahulīkāro5 ayam
anāhāro2 anuppannassa vā satisambojjhaṅgassa uppādāya
uppannassa vā satisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā || ||
21. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā dhamma-
vicayasambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā dhamma-
vicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā || || Atthi-
bhikkhave kusalākusalā dhammā sāvajjānavajjā dhammā
hīnapaṇītā dhammā kaṇhasukkasappaṭibhāgā dhammā ||
tattha amanasikārabahulīkāro ayam anāhāro6 anuppan-
nassa vā dhammavicayasambojjhaṅgassa uppādāya uppan-
nassa7 vā dhammavicayasambojjhaṅgassa bhāvanāya pāri-
pūriyā || ||
22. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā viriya-
sambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā viriyasambojjhaṅ-

--------------------------------------------------------------------------
1 B2 ci.
2 S1-3 āhāro.
3 S1 -kārā corrected from -kāro.
4 S1 omits yā.
5 B1-2 amanasikārā- here and further on.
6 S1-3 āhāro.
7 S3 uppādānassa (dāna being erased).

[page 107]
Saṃyutta-Nikāya. 107
gassa bhāvanāya pāripūriyā || || Atthi bhikkhave ārambha-
dhātu1 nikkamadhātu parakkamadhātu || tattha amanasi-
kārabahulīkāro ayam anāharo2 anuppannassa3 vā viriya-
sambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā viriyasamboj-
jhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā4 || ||
23. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā pītisam-
bojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā pītisambojjhaṅgassa
bhāvanāya pāripūriyā || || Atthi bhikkhave pītisambojjhaṅ-
gaṭṭhāniyā dhammā || tattha amanasikārabahulīkaro ayam
anāhāro7 anuppannassa vā pītisambojjhaṅgassa uppādāya
uppannassa vā pītisambojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā || ||
24. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā passad-
dhisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā passaddhi-
sambojjhaṅgassa bhāvanāyapāripūriyā || || Atthi bhikkhave
kāyapassaddhi cittapassaddhi || tattha amanasikārabahu-
līkāro ayam anāhāro7 anuppannassa vā passaddhisamboj-
jhaṅgassa uppādāya uppannassa vā passaddhisambojjhaṅ-
gassa bhāvanāya pāripūriyā || ||
25. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā samā-
dhisambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā samādhisam-
bojjhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā5 || || Atthi bhikkhave
samathanimittam6 abyagganimittam || tattha amanasikāra-
bahulīkāro ayam anāhāro7 anuppannassa vā samādhisam-
bojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā samādhisambojjhaṅ-
gassa bhāvanāya pāripūriyā || ||
26. Ko ca bhikkhave anāhāro anuppannassa vā upekhā-
sambojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā upekhāsamboj-
jhaṅgassa bhāvanāya pāripūriyā7 || || Atthi bhikkhave
upekhāsambojjhaṅgaṭṭhāniyā dhammā || tattha amanasikāra-
bahulīkāro ayam anāhāro8 anuppannassa vā upekhāsam-
bojjhaṅgassa uppādāya uppannassa vā uppekhāsambojjhaṅ-
gassa bhāvanāya pāripūriyā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 ārabbha- S1 -yātu.
2 S3 āhāro.
3 S3 anuppanassa S1 anuppasānassa (sā being doubtful).
4 S1 pari-
5 S1 pāriyā.
6 B2 S1-3 samādhi-
7 S3 has here Atthibhikkhave upekhāsambojjhaṅgassa bhāvanāya
pāripūriyā.
8 S3 āhāro.

[page 108]
108 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.

SN_5,46(2).52. (2) Pariyāya.
2. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaṃ ni-
vāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍaya pavi-
siṃsu || ||
3. Atha kho tesam bhikkhūnam etad ahosi || || Atippago
kho tāva Sāvatthiyam1 piṇḍāya carituṃ || yaṃ nuna mayaṃ
yena aññatitthiyānam ārāmo tenupasaṅkamayyemā ti || ||
4. Atha kho te bhikkhū yena aññatitthiyānam paribbā-
jakānam ārāmo tenupasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā tehi
aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṃ sammodiṃsu || sam-
modanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekam antaṃ ni-
sīdiṃsu || || Ekam antaṃ nisinne2 kho te bhikkhū añña-
titthiyā paribbājakā etad avocuṃ || ||
5. Samaṇo āvuso Gotamo sāvakānam evaṃ dhammaṃ
deseti || Etha3 tumhe bhikkhave pañca nīvaraṇe pahāya
cetaso upakkilese4 paññāya dubbalīkaraṇe sattabojjhaṅge
yathābhūtam bhāvethāti || || Mayam pi kho5 āvuso sāva-
kānam evaṃ dhammaṃ desema || Etha3 tumhe āvuso pañca
nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe
satta bojjhaṅge yathābhūtam bhāvethāti || || Idha no āvuso
ko viseso ko adhippāyo6 || kiṃ nānākaraṇaṃ samaṇassa vā
Gotamassa amhākaṃ vā yadidam dhammadesanāya vā
dhammadesanam anusāsaniyā7 vā anusāsanin ti || ||
6. Atha kho te bhikkhū tesam aññatitthiyānam paribba-
jakānam bhāsitaṃ neva abhinandiṃsu nappaṭikkosiṃsu ||
anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃsu || ||
Bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaṃ ājānissā-
māti8 || ||
7. Atha kho te bhikkhū Sāvatthiyaṃ9 piṇḍaya caritvā
pacchābhattaṃ piṇḍapātapatikkantā yena Bhagavā tenu-
pasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā
ekam antaṃ nisīdiṃsu || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 sāvatthim.
2 S1 nisinnā S3 nisinno.
3 S1 ettha.
4 S1 -kileso.
5 missing in S1-3.
6 B1-2 add so.
7 S1 -sāsanīya.
8 B2 ajāni- S1-3 jāni-
9 B1-2 Sāvatthiṃ.

[page 109]
Saṃyutta-Nikāya. 109
8. Ekam antaṃ nisinnā kho te bhikkhū Bhagavantam
etad avocuṃ || || Idha mayam bhante pubbaṇhasamayaṃ
nivāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthim piṇḍaya1 pavi-
simha || tesaṃ no bhante amhākam etad ahosi || Atippago
kho tāva Sāvatthiyam piṇḍāya carituṃ yaṃ nuna mayaṃ
yena aññatitthiyānam2 paribbājakānam ārāmo tenupasaṅ-
kameyyāmā ti || || Atha kho mayam bhante yena aññatit-
thiyānam2 paribbājakānam ārāmo tenupasaṅkamimha ||
upasaṅkamitvā tehi aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṃ
sammodimha || sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāre-
tvā ekam antaṃ nisīdimha || Ekam antaṃ nisinne3 kho
amhe4 bhante te4 aññatitthiyā paribbājakā etad avo-
cuṃ || ||
9. Samaṇo āvuso Gotamo sāvakānam evam dhammaṃ
deseti5 -anusāsaniyā vā anusāsaninti6 || ||
10. Atha kho mayam bhante tesam aññatitthiyānam
paribbājakānam bhāsitaṃ neva abhinandimha na paṭikko-
simha || anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyasanā pakka-
mimha Bhagavato santike etassa bhāsitassa attham ājā-
nissāmāti7 || ||
11. Evaṃ vādino bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā
evam assu vacaniyā || || Atthi panāvuso pariyāyo yam pa-
riyāyam āgamma pañca nīvaraṇā dasa honti || satta boj-
jhaṅgā catuddasā ti || || Evam puṭṭhā bhikkhave aññatit-
thiyā paribbājakā na ceva sampāyissanti8 uttariñca vighā-
tam āpajjissanti9 || ||
12. Tam kissa hetu || || Yathā tam bhikkhave avisayas-
miṃ || nāhaṃ tam bhikkhave passāmi10 sadevake loke sa-
mārake sabrahmake sasamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadeva-
manussāya yo imesam pañhānaṃ veyyākaraṇena cittam
ārādheyya aññatra tathāgatena vā11 tathāgatasāvakena vā
ito vā pana sutvā || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 piṇḍāyaya.
2 S1-3 yenaññatitthi-
3 S1 nisinno.
4 missing in S1-3.
5 mere repetition of 5.
6 S1 anusāsininti.
7 S1 ajāni-
8 S1-3 samupā-
9 S3 omits uttariñca-
10 S1 passissāmi.
11 missing in S1-3.

[page 110]
110 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
I. PAÑCA DASA HONTI.
13. Katamo ca bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam
āgamma pañca nīvaraṇā dasa honti || ||
14. Yad api1 bhikkhave ajjhattam kāmacchando tad
api nīvaraṇaṃ || yad api1 bahiddhā kāmacchando tad api
nīvaraṇaṃ Kāmacchandanīvaraṇaṃ ti iti hidam uddesam
āgacchati2 || tad aminā petam pariyāyena dvayaṃ hoti || ||
15. Yad api3 bhikkhave ajjhattam byāpādo tadapi3 nī-
varaṇaṃ || yad api4 bahiddhā byāpādo tad api nīvaraṇam
Byāpādanīvaraṇan ti iti hidam uddesaṃ āgacchati || tad
aminā petam pariyāyena dvayaṃ hoti || ||
16. Yad api bhikkhave thīnaṃ tad api nīvaraṇam || yad-
api middham tad api nīvaranaṃ Thīnamiddhanīvaraṇam
ti iti hidam uddesam āgacchati || tad aminā petam pariyā-
yena dvayaṃ hoti || ||
17. Yad api bhikkhave uddhaccaṃ tad api nīvaraṇaṃ
yad api kukkuccaṃ tad api nīvaraṇam Uddhacca kuk-
kucca nīvaraṇan ti iti hidam uddesam āgacchati || tad ami-
nā petam pariyāyena dvayaṃ hoti || ||
18. Yad api bhikkhave ajjhattam dhammesu vicikicchā
tad api nīvaraṇaṃ || yad api bāhiddhā dhammesu vici-
kicchā tad api nīvaraṇam Vicikicchānīvaraṇan ti Iti hidam
uddesam āgacchati || tad aminā petam pariyāyena dvayaṃ
hoti || ||
19. Ayam kho bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam
āgamma pañca nīvaraṇā dasa honti || ||
II. SATTA CATUDDASA HONTI.
20. Katamo ca bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam
āgamma satta bojjhaṅgā catuddasa5 honti || ||
21. Yad api bhikkhave ajjhattam dhammesu sati tad
api satisambojjhaṅgo || yad api bahiddhā dhammesu sati
tad api satisambojjhaṅgo Satisambojjhaṅgo ti iti hidam
uddesam āgacchati || tad aminā petam pariyāyena dvayaṃ
hoti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 yadipi always.
2 S1-3 gacchati always.
3 S1 yadi pi S3 yapi.
4 S1 -apīti.
5 S1-3 -dasā.

[page 111]
Saṃyutta-Nikāya. 111
22. Yad api bhikkhave ajjhattaṃ dhammesu paññāya
pavicinati1 pavicarati2 parivīmaṃsam3 āpajjati tad api
dhammavicayasambojjhaṅgo || || Yad api bahiddhā dham-
mesu paññāya pavicinati pavicarati3 parivīmaṃsam āpajjati ||
tad api dhammavicayasambojjhaṅgo Dhammavicayasam-
bojjhaṅgo ti iti hidam uddesaṃ āgacchati || tad aminā pe-
tam pariyāyena dvayaṃ hoti || ||
23. Yad api bhikkhave kāyikaṃ4 viriyaṃ tad api viri-
yasambojjhaṅgo || yad api cetasikaṃ viriyaṃ tad api viriya-
sambojjhaṅgo5 Viriyasambojjhaṅgo ti iti hidam uddesam
āgacchati || tad aminā petam pariyāyena dvayaṃ hoti || ||
24. Yad api6 bhikkhave savitakkasavicārā pīti tad api
pītisambojjhaṅgo || yad api avitakka avicārā pīti tad api
pītisambojjhaṅgo Pītisambojjhaṅgo ti iti hidam uddesam
āgacchati || tad aminā petam parīyāyena dvayaṃ hoti || ||
25. Yad api bhikkhave kāyapassaddhi tad api passad-
dhisambojjhaṅgo || yad api cittapassaddhi tad api passad-
dhisambojjhaṅgo Passaddhisambojjhaṅgo ti iti7 hidam ud-
desam āgacchati || tad aminā petam pariyāyena dvayam
hoti || ||
26. Yad api8 bhikkhave savitakko savicāro samādhi tad
api samādhisambojjhaṅgo || yad api avitakko9 avicāro sa-
mādhi tad api samādhisambojjhaṅgo Samādhisambojjhaṅgo
ti iti hi uddesam āgacchati || tad aminā petam pariyāyena
dvayaṃ hoti || ||
27. Yad api bhikkhave ajjhattam dhammesu upekhā
tad api upekhāsambojjhaṅgo || yad api bahiddhā dhammesu
upekhā tad api upekhāsambojjhaṅgo Upekhāsambojjhaṅgo
ti iti hidam uddesam āgacchati || tad aminā petam pariyā-
yena dvayaṃ hoti || ||
28. Ayaṃ kho bhikkhave pariyāyo || yam pariyāyam
āgamma satta bojjhaṅgā catuddasā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 pavicīti S3 paviciti.
2 S1-3 pavicarīti.
3 S1 paviti S3 paviciti.
4 B1 kāyika.
5 this phrase yad api ceta- is missing in S1-3.
6 S3 yadīpi.
7 missing in S1.
8 B2 yadipi.
9 B1-2 avitakka.

[page 112]
112 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.

SN_5,46(2).53. (3) Aggi.
2. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaṃ ni-
vāsetvā pattacīvaram ādāya Sāvatthiṃ1 piṇḍaya pavi-
siṃsu || ||
3--10. Pariyāyasuttasadisaṃ2 || ||
11. Evam vādino bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā
evam assu vacanīyā || || Yasmim āvuso samaye līnaṃ cit-
taṃ hoti || katamesaṃ tasmiṃ samaye bojjhaṅgānam akālo
bhāvanāya || katamesaṃ tasmiṃ samaye bojjhaṅgānam kālo
bhāvanāya || || Yasmim panāvuso samaye uddhataṃ3 cit-
taṃ hoti || katamesaṃ tasmiṃ samaye bojjhaṅgānam akālo
bhāvanāya || katamesam tasmiṃ samaye bojjhaṅgānaṃ kālo
bhāvanāyā ti || || Evam puṭṭhā bhikkhave aññatitthiyā parib-
bājakā na ceva sampāyissanti uttariṃ ca vighātam āpaj-
jissanti || ||
12. Tam kissa hetu || || Yathā tam bhikkhave avisayas-
miṃ || || Nāhaṃ tam bhikkhave passāmi sadevake loke sa-
mārake sabrahmake sasamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadeva-
manussāya yo imesam pañhānaṃ veyyakāraṇena cittam
ārādheyya aññatra tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā
ito vā pana sutvā || ||
I. AKĀLO.
13. Yasmiṃ bhikkhave samaye līnaṃ4 cittaṃ hoti || akālo
tasmiṃ samaye passaddhisambojjhaṅgassa bhāvanāya5 ||
akālo samādhisambojjhaṅgassa bhāvanāya5 akālo upekhā-
sambojjhaṅgassa bhāvanāya || || Taṃ kissa hetu || līnam
bhikkhave cittam tam etehi dhammehi dussamuṭṭhāpayaṃ6
hoti || ||
14. Seyyathāpi bhikkhave puriso parittam aggim ujjāle-
tukāmo7 assa || So tattha allāni ceva tiṇāni pakkhipeyya
allāni ca gomayāni pakkhipeyya allāni ca kaṭṭhani pak-

--------------------------------------------------------------------------
1 S2-3 sāvatthiyaṃ.
2 S1-3 pariyāyasuttantavaṇṇikam (S3 -vaṇṇitakam) eva -pe-
3 S1-3 uddhaccaṃ.
4 B1-2 linaṃ always.
5 S1 inserts taṃ; S3 omits akālo samādhi- bhāvanāya.
6 S3 dussā- B1-2 dusa- always.
7 B1-2 ujjāllitu-

[page 113]
Saṃyutta-Nikāya. 113
khipeyya1 udakavātañca dadeyya paṃsukāna2 ca okireyya
bhabbo nu kho so puriso parittam aggim ujjāletuṃ3 || ||
No hetam bhante || ||
Evam eva kho bhikkhave yasmiṃ samaye līnaṃ cittam
hoti || akālo tasmiṃ samaye passaddhisambojjhaṅgassa bhā-
vanāya || akālo samādhisambojjhaṅgassa bhāvanāya || akālo
upekhāsambojjhaṅgassa bhāvanāya || || Taṃ kissa hetu ||
līnam bhikkhave cittaṃ tam etehi dhammehi dussamuṭṭhā-
payaṃ hoti || ||
II. KĀLO.
15. Yasmiṃ ca kho4 bhikkhave samaye līnaṃ cittaṃ
hoti || kālo {tasmiṃ} samaye dhammavicayasambojjhaṅgassa
bhāvanāya kālo viriyasambojjhaṅgassa bhāvanāya kālo pī-
tisambojjhaṅgassa bhāvanāya || || Tam kissa hetu || līnaṃ
bhikkhave cittaṃ tam etehi dhammehi susamuṭṭhāpayaṃ
hoti || ||
16. Seyyathāpi bhikkhave puriso parittam aggim ujjā-
letukāmo3 assa || so tattha sukkhāni ceva tiṇāni5 pakkhi-
peyya sukkhāni gomayāni pakkhipeyya6 sukkhāni kaṭṭhāni
pakkhipeyya || mukhavātañca dadeyya na ca paṃsukena
okireyya || bhabbo nu kho so puriso parittam aggim ujjā-
letun3 ti || ||
Evam bhante || ||
Evaṃ eva kho bhikkhave yasmiṃ samaye līnaṃ cittaṃ
hoti || kālo tasmiṃ samaye dhammavicayasambojjhaṅgassa
bhāvanāya || kālo viriyasambojjhaṅgassa bhāvanāya || kālo
pītisambojjhaṅgassa bhāvanāya || || Taṃ kissa hetu || līnaṃ
bhikkhave cittaṃ tam etehi dhammehi susamuṭṭhāpayaṃ
hoti || ||
III. AKĀLO.
17. Yasmim bhikkhave samaye uddhataṃ cittaṃ hoti ||
akālo7 tasmiṃ samaye dhammavicayasambojjhaṅgassa bhā-
vanāya || akālo viriyasambojjhaṅgassa bhāvanāya || akālo

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 omit allāni ca kaṭṭhāni-
2 B1 paṃsukāni.
3 B1 ujjāli-
4 missing in S1-3.
5 S3 tināni.
6 S1-3 omit sukkhāni gomayāni-
7 S1 ākālo.

[page 114]
114 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
pītisambojjhaṅgassa bhāvanāya || Taṃ kissa hetu || uddha-
tam bhikkhave cittaṃ tam etehi dhammehi duvūpasama-
yaṃ1 hoti || ||
18. Seyyathāpi bhikkhave puriso mahantam aggikhan-
dhaṃ nibbāpetukāmo assa || so tattha sukkhāni ceva teṇāni
pakkhipeyya sukkhāni gomayāni pakkhipeyya sukkhānī ca2
kaṭṭhāni pakkhipeyya mukhavātañca dadeyya na ca paṃ-
sukena okireyya || bhabbo nu kho so puriso mahantam aggi-
khandhaṃ nibbāpetun ti || ||
No hetam bhante || ||
Evam eva kho bhikkhave yasmiṃ3 samaye uddhataṃ
cittaṃ hoti || akālo tasmiṃ samaye dhammavicayasamboj-
jhaṅgassa bhāvanāya || akālo {viriyasambojjhaṅgassa} bhāva-
nāya || akālo pītisambojjhaṅgassa bhāvanāya || || Taṃ kissa
hetu || uddhatam bhikkhave cittaṃ tam etehi dhammehi
duvūpasamayam hoti || ||
IV. KĀLO.
19. Yasmiṃ ca kho bhikkhave samaye uddhataṃ cittaṃ
hoti || kālo tasmiṃ samaye passaddhisambojjhaṅgassa bhā-
vanāya || kālo samādhisambojjhaṅgassa bhāvanāya || kālo
upekhāsambojjhaṅgassa bhāvanāya || || Taṃ kissa hetu ||
uddhatam bhikkhave cittaṃ tam etehi dhammehi suvūpa-
samayaṃ4 hoti || ||
20. Seyyathāpi bhikkhave puriso mahantam aggikhan-
dhaṃ nibbāpetukāmo assa || so tattha allāni ceva tiṇāni
pakkhipeyya allāni ca gomayāni pakkhipeyya- allāni ca5
kaṭṭhāni pakkhipeyya udakavātañ ca dadeyya || paṃsukena
ca okireyya7 || bhabbo nu kho so8 puriso mahantam aggi-
khandhaṃ nibbāpetunti || ||
Evam bhante ||
Evam eva kho bhikkhave yasmim samaye uddhataṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 -samaṃyaṃ.
2 missing in S1-3.
3 from this word the text becomes that of the following number 19
and the number 18 indeed disappears in the singhalese MSS.
4 S1-3 duvūpa-
5 S1-3 omit allāni ca go-
6 missing in S1-3.
7 S1-3 omit paṃsukena-
8 missing in S1.

[page 115]
Saṃyutta-Nikāya. 115
cittaṃ hoti || kālo tasmiṃ samaye passaddhisambojjhaṅgassa
bhāvanāya || kālo samādhisambojjhaṅgassa bhāvanāya || kālo
upekhāsambojjhaṅgassa bhāvanāya || || Taṃ kissa hetu ||
uddhatam bhikkhave cittaṃ tam etehi dhammehi suvūpa-
samayaṃ1 hoti || ||
21. Satim ca kvāham2 bhikkhave sabbatthikaṃ vadā-
mīti3 || ||
54. (4) Mettam.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Koliyesu4 viharati Halid-
davasaṇaṃ nāma Koliyānaṃ5 nigamo || ||
2. Atha kho sambahulā bhikkhū pubbaṇhasamayaṃ ni-
vāsetvā pattacīvaram ādāya Haliddavasanam piṇḍāya pa-
visiṃsu || ||
3. Atha kho tesam bhikkhūnam etad ahosi || Atippago
kho tāva Haliddavasane6 piṇḍāya carituṃ || yaṃ nuna ma-
yaṃ yena aññatitthiyānam paribbājakānam ārāmo tenu-
pasaṅkameyyāmā ti || ||
4. Atha kho te bhikkhū yena aññatitthiyānam paribbā-
jakānam ārāmo tenupasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā tehi
aññatitthiyehi paribbājakehi saddhim sammodiṃsu || sam-
modanīyaṃ kathaṃ sārānīyaṃ vītisāretvā ekam antaṃ ni-
sīdiṃsu || || Ekam antaṃ nisinne7 kho te bhikkhū te8
aññatitthiyā paribbājakā etad avocuṃ || ||
5. Samaṇo āvuso Gotamo sāvakānam evaṃ dhammaṃ
deseti || ||
Etha tumhe bhikkhave pañcanīvaraṇe pahāya cetaso
upakkilese paññāya9 dubbalīkaraṇe mettāsahagatena ce-
tasā ekaṃ disam pharitvā viharatha || tathā dutiyaṃ tathā
tatiyam tathā catutthaṃ || iti uddham adho tīriyaṃ sab-
bādhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokam mettāsahagatena

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 vūpa- S3 duvūpa-
2 S1-3 satikhvāhaṃ.
3 S1 vaddāmīti. -- The last past of this sutta is disturbed in the
singhalese MSS. They suppress by intermixing them the conclusion
of the number 18 (Evam eva kho . . .) and the number 19, -- and
thus make the whole unintelligible.
4 S1 koḷi-
5 S1-3 koḷi-
6 B1 -vasanaṃ B2 -vasana.
7 S1 nisinnā S3 nisinno.
8 in S1-3 only.
9 S1 paññā,

[page 116]
116 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyā-
pajjhena1 pharitvā viharatha || || Karuṇāsahagatena cetasā
ekaṃ disam pharitvā viharatha || tathā dutiyam tathā2 tati-
yaṃ tathā catutthaṃ || iti uddhaṃ adho tiriyam sabbadhi
sabbattatāya sabbāvantaṃ lokam karuṇāsahagatena cetasā
vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena
pharitvā viharatha || || Muditāsahagatena cetasā ekaṃ di-
sam pharitvā viharatha3 || tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ
tathā catuttham4 || iti5 uddham adho tiriyaṃ sabbadhi
sabbattatāya sabbāvantaṃ lokam muditāsahagatena6 ce-
tasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpaj-
jhenā pharitvā viharatha || || Upekhāsahagatena cetasā
ekaṃ disam pharitvā viharatha || tathā dutiyam tathā tati-
yaṃ tathā catuttham iti5 uddham adho tiriyaṃ sabbadhi
sabbattatāya sabbāvantaṃ lokam upekhāsahagatena cetasā
vipulena mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena
pharitvā viharathā ti || ||
6. Mayam pi kho āvuso sāvakānam evaṃ dhammaṃ
desema || ||
Etha tumhe āvuso pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upak-
kilese paññāya dubbalīkaraṇe mettāsahagatena cetasā
ekaṃ disam pharitvā viharatha || la [pe] || Karunā sahaga-
tena cetasā || Muditāsahagatena cetasā || Upekhāsahagatena
cetasā ekaṃ disam pharitvā viharatha || tathā dutiyaṃ
tathā tatiyaṃ tathā catutthaṃ7 || iti uddham adho tiriyam
sabbadhi sabbattatāya sabbāvantam lokam upekhāsahaga-
tena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena averena
abyāpajjhena pharitvā viharathā ti || ||
7. Idha no āvuso ko viseso ko adhippāyo so kiṃ nānā-
karaṇaṃ samaṇassa8 Gotamassa amhākaṃ vā yadidam

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 abyāpajjena always.
2 S3 repeats tathā.
3 Here S3 rehearses the phrase upon karuṇā.
4 S1-3 catutthiṃ.
5 missing in S1-3.
6 in S3 upekhā is written between the lines instead of muditā
precedently written and erased: result of the preceding blunder.
7 S1-3 catutthiṃ.
8 S3 inserts vā.

[page 117]
Saṃyutta-Nikāya. 117
dhammadesanāya vā dhammadesanam anusāsaniyā1 anusā-
saninti2 || ||
Atha kho te bhikkhū tesam aññatitthiyānam paribbāja-
kānaṃ bhāsitaṃ neva abhinandiṃsu na paṭikkosiṃsu || ana-
bhinanditvā3 appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakkamiṃsu Bha-
gavato santike etassa bhāsitassa attham ājānissāmāti4 || ||
8. Atha kho te bhikkhū Haliddavasane5 piṇḍāya caritvā
pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkantā yena Bhagavā tenu-
pasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā
ekam antaṃ nisīdiṃsu || || Ekam antaṃ nisinnā6 kho te
bhikkhū Bhagavantam etad avocuṃ || ||
9. Idha mayam bhante pubbaṇhasamayam nivāsetvā
pattacīvaram ādāya Haliddavasanam7 piṇḍāya pavisimha8 ||
tesaṃ no bhante amhākam etad ahosi || Atippago kho tāva
Haliddavasane7 piṇḍāya carituṃ || yan nuna mayam yena9
aññatitthiyānam paribbājakānam ārāmo tenupasaṅkameyyā-
māti || || Atha kho mayam bhante yena aññatitthiyānam
paribbājakānam ārāmo tenupasaṅkamimha || pe [pa] || tehi
aññatitthiyehi paribbājakehi saddhiṃ sammodimha || sam-
modanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekam antaṃ ni-
sīdimha || Ekam antaṃ nisinne kho10 amhe bhante te añña-
titthiyā paribbājakā etad avocuṃ || || Samaṇo āvuso Gotamo
sāvakānam evaṃ dhammaṃ deseti || Etha tumhe bhikkhave
pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalī-
karaṇe mettāsahagatena cetasā ekaṃ disam pharitvā vi-
haratha || la [pe] || karuṇāsahagatena cetasā || muditāsaha-
gatena cetasā || upekhāsahagatena cetasā ekaṃ disam
pharitvā viharatha || tathā dutiyaṃ tathā tatiyaṃ tathā
catutthaṃ11 || iti uddham adho tiriyaṃ sabbadhi sabbatta-
tāya sabbāvantaṃ lokam upekhāsahagatena cetasā vipulena

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 inserts vā.
2 S3 -sāsananti always.
3 B1 abhinan-
4 S1-3 jānissā-
5 B1 -vasena.
6 S3 nisinno S1 nisinnā corrected from nisinno.
7 S3 -vassaṃ B1-2 -vasane.
8 S1 -simhā S3 -siṃsumhā.
9 S1-3 yen.
10 B1 inserts no S1-3 have kho te bhante amhe añña-
11 S1-3 catutthiṃ.

[page 118]
118 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
mahaggatena appamāṇena averena abyāpajjhena pharitvā
viharathā ti || || Mayam pi kho āvuso sāvakānam evaṃ
dhammaṃ desema || Etha tumhe āvuso pañca nīvaraṇe pa-
hāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe mettāsaha-
gatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharatha || la || karuṇā-
sahagatena cetasā || muditāsahagatena cetasā || upekhāsaha-
gatena cetasā ekaṃ disam pharitvā viharatha || tathā
dutiyam tathā tatiyam tathā catutthaṃ || iti uddham adho
tiriyaṃ sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaṃ lokam upe-
khāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāṇena
averena abyāpajjhena pharitvā viharathā ti || || Idha no
āvuso ko viseso ko adhippāyo so1 kiṃ nānākaraṇaṃ sa-
maṇassa vā Gotamassa amhākaṃ vā2 yad idaṃ dhamma-
desanāya vā dhammadesanam anusāsaniyā vā anusāsa-
ninti || || Atha kho mayam bhante tesam aññatitthiyānam
paribbājakānam bhāsitam neva abhinandimha na paṭikko-
simha || anabhinanditvā appaṭikkositvā uṭṭhāyāsanā pakka-
mimha Bhagavato santika etassa bhāsitassa attham ājā-
nissāmāti || ||
10. Evaṃ vādino bhikkhave aññatitthiyā paribbājakā
evam assu vacanīyā || || Kathambhāvitā panāvuso mettā-
cetovimutti kiṅgātikā hoti kimparamā kimphalā kim pari-
yosānā || || Katham bhāvitā panāvuso karuṇācetovimutti
kiṅgatikā hoti kimparamā kimphalā kimpariyosānā || || Ka-
tham bhāvitā panāvuso muditācetovimutti || kimpariyosanā || ||
Katham bhāvitā panāvuso upekhācetovimutti- -kim pari-
yosānā ti || || Evam puṭṭhā bhikkhave aññatitthiyā parib-
bājakā na ceva sampāyissanti uttariñca vighātam āpajjis-
santi3 || ||
11. Taṃ kissa hetu || || Yathā tam bhikkhave avisayas-
mim || || Nāhaṃ tam bhikkhave passāmi sadevake loke
samārake sabrahmake sasamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sade-
vamanussāya yo imesam pañhānaṃ veyyākaraṇena cittam
ārādheyya aññatra Tathāgatena vā tathāgatasāvakena vā
ito vā pana sutvā || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 omits so.
2 S1 omits amhākaṃ vā.
3 S1 -jissati.

[page 119]
Saṃyutta-Nikāya. 119
12. Kathambhāvitā ca bhikkhave mettācetovimutti
kiṅgatikā hoti kimparamā kimphalā kimpariyosānā || ||
Idha bhikkhave bhikkhu mettāsahagataṃ satisamboj-
jhaṅgam bhāveti || la || mettāsahagatam upekhāsambojjhaṅ-
gam bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitam vossaggapari-
ṇāmiṃ || || So sace ākaṅkhati Appatikkūle paṭikkūlasaññī
vihareyyanti1 || paṭikkūlasaññī tattha viharati || || Sa ce
ākaṅkhati Paṭikkūle appaṭikkūlasaññī vihareyyanti || appa-
ṭikkūlasaññī tattha viharati || || Sace ākaṅkhati Appaṭik-
kūle ca paṭikkūle ca paṭikkūlasaññī vihareyyanti || paṭik-
kūlasaññī tattha viharati || || Sace ākaṅkhati Paṭikkūle
ca appaṭikkūle ca appaṭikkulasaññī vihareyyanti appaṭik-
kūlasaññī tattha viharati || || Sace ākaṅkhati Appaṭikkū-
lañca {paṭikkūlañca} tad ubhayam abhinivajjetvā upekha ko
vihareyyaṃ sato sampajāno ti || upekhako2 tattha viharati
sato sampajano || || Subhaṃ vā kho pana vimokkham upa-
sampajja viharati || subhaparamāham bhikkhave mettāceto-
vimuttiṃ3 vadāmi || || Idha paññassa4 bhikkhuno uttariṃ
vimuttim5 apaṭivijjhato || ||
13. Kathambhāvitā6 ca bhikkhave karuṇācetovimutti7
kiṅgatikā hoti kimparamā kimphalā kimpariyosānā || ||
Idha bhikkhave bhikkhu karuṇasahagataṃ satisamboj-
jhaṅgam bhāveti || la [pe] || karunāsahagatam upekhāsam-
bojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ vos-
saggapariṇāmiṃ || || So sace ākaṅkhati Appaṭikkūle paṭik-
kuḷasaññī vihareyyanti || paṭikkūlasaññī tattha viharati || la ||
Sace ākaṅkhati Appaṭikkūlañca paṭikkūlañca tad ubha-
yam abhinivajjetvā upekhako vihareyyaṃ sato sampajāno
ti || upekhako tattha viharati sato sampajāno || || Sabbaso
vā pana rūpasaññānaṃ samatikkamā8 paṭighasaññanam
atthagamā nānattasaññānam amanasikārā Ananto ākāso ti
ākāsanañcāyatanam upasampajja viharati || ākāsānañcāya-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 -vihareyyaṃ.
2 B1 inserts ca written also but erased in S3.
3 S3 mettam-
4 S3 paññāssā.
5 BS2 uttari-
6 S1-3 bhāvitañ.
7 B2 -vimuttiṃ.
8 S1-3 -kamma.

[page 120]
120 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
tanaparamāham bhikkhave karuṇācetovimuttiṃ1 vadāmi || ||
Idha paññassa bhikkhuno uttariṃvimuttim apaṭivijjhato || ||
14. Kathaṃbhāvitā ca bhikkhave muditācetovimutti
kiṅgatikā hoti kimparamā kimpariyosānā || ||
Idha bhikkhave bhikkhu muditāsahagataṃ satisamboj-
jhaṅgam bhāveti || la [pe] || muditāsahagatam upekhāsam-
bojjhaṅgam bhāveti viveka- virāgā- nirodhanissitaṃ vos-
saggapariṇāmim || || So sace ākaṅkhati Appaṭikkūle paṭik-
kūlasaññī vihareyyanti || paṭikkūlasaññī tattha viharati || la
[pe] || sa ce ākaṅkhati Appaṭikkūlañca patikkūlañca tad
ubhayam abhinivajjetvā upekkhako vihareyyaṃ sato sam-
pajāno ti || upekkhako tattha viharati sato sampajāno2 || ||
Sabbaso vā pana ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma Anan-
taṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanam upasampajja viharati ||
viññāṇañcāyatanaparamāham bhikkhave muditācetovimut-
tiṃ3 vadāmi || || Idha paññassa bhikkhuno uttariṃvimuttim4
apaṭivijjhato || ||
15. Kathambhāvitā ca bhikkhave upekhācetovimutt
kiṅgātikā hoti kimparamā kimphalā kimpariyosānā || ||
Idha bhikkhave bhikkhu upekhāsahagataṃ satisamboj-
jhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitam vossagga-
pariṇāmim || la [pe] || upekhāsahagatam upekhāsambojjhaṅ-
gam bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ vossaggapari-
ṇamiṃ || || So sace ākaṅkhati Appaṭikūle paṭikūlasaññī
vihareyyanti || paṭikūlasaññī tattha viharati || Sace ākaṅkhati
Paṭikūle appaṭikūlasaññī vihareyyanti || appaṭikūlasaññī
tattha viharati || || Sace ākaṅkhati Appaṭikkūle ca paṭik-
kūle ca5 paṭikkūlasaññī vihareyyanti || paṭikkūlasaññī tattha
viharati || Sace ākaṅkhati Paṭikūle ca appaṭikkūle ca6
appatikkūlasaññī vihareyyanti || appaṭikkūlasaññī tattha
viharati || Sace ākaṅkhati Appatikkūlañca paṭikkūlañca tad
ubhayam abhinivajjetvā upekhako vihareyyaṃ7 sato sam-
pajāno ti || upekhako tattha viharati sato sampajāno || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 karuṇaṃ-
2 S1-3 add ti.
3 S1-3 muditaṃ-
4 B1-2 uttari-
5 S1-3 omit ca paṭikule ca.
6 S1-3 paṭikkūlañ (S3 la) ca appatikūlañca.
7 S1-3 add ti.

[page 121]
Saṃyutta-Nikāya. 121
Sabbaso vā pana viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma Nat-
thi kiñcīti akiñcaññāyatanam upasampajja viharati || ||
Ākiñcaññāyatanaparamāham bhikkhave upekhācetovimut-
tiṃ vadāmi || || Idha paññassa bhikkhuno uttariṃvimuttim
apaṭivijjhato ti || ||

55. SN_5,46(2).(5) Sāṅgarava.
1. Sāvatthi1 || ||
2. Atha kho Saṅgāravo brāhmaṇo yena Bhagavā tenu-
pasaṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṃ sammodi ||
sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyam vītisāretvā ekam antaṃ
nisīdi || || Ekam antaṃ nisinno kho Saṅgāravo brāhmaṇo
Bhagavantam etad avoca || ||
3. Ko nu kho bho Gotama hetu ko paccayo yenekadā
dīgharattam sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva
asajjhāyakatā || ko pana bho Gotama hetu ko paccayo
yenekadā dīgharattam asajjhāyakatā pi mantā paṭibhanti
pageva sajjhāyakatā ti || ||
I.
4. {Yasmiṃ} kho brāhmaṇa samaye kāmarāgapariyuṭṭhi-
tena cetasā viharati kāmarāgaparetena || uppannassa ca
kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ na pajānāti2 attat-
tham pi tasmiṃ samaye yathābhūtam na pajānāti na pas-
sati || parattham3 pi tasmiṃ samaye yathābhūtaṃ na jānāti
na passati || ubhayattham pi tasmiṃ samaye yathābhūtaṃ
na jānāti na passati || dīgharattam sajjhāyakatā pi mantā
na paṭibhanti pageva asajjhāyakatā || ||
Seyyathāpi brāhmaṇa udapatto saṃsaṭṭho lākhāya vā
haliddiyā vā niliyā vā4 mañjeṭṭhāya va5 vā || tattha
cakkhumā puriso sakam mukhanimittam paccavekkha-
māno yathābhūtaṃ na jāneyya na passeyya || evam eva
kho brāhmaṇa yasmiṃ samaye kāmarāgapariyuṭṭhitena ce-
tasā viharati kāmarāgaparetena || uppannassa ca kāmarā-
gassa nissaraṇam yāthābhūtaṃ nappajānati || attattham pi

--------------------------------------------------------------------------
1 in B1-2 only.
2 S1-2 paṭijānāti.
3 S3 paramattham.
4 S1-3 omit niliyā vā.
5 B1-2 mañcaṭṭhāya.

[page 122]
122 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
tasmiṃ samaye yathābhūtaṃ na jānāti na passati || parat-
tham pi || ubhayattham pi tasmiṃ samaye yathābhūtaṃ na
jānāti na passati || dīgharattam sajjhāyakatā pi mantā na
paṭibhanti pageva asajjhāyakatā || ||
5. Puna ca param brāhmaṇa yasmiṃ samaye byāpāda-
pariyuṭṭhitena cetasā viharati byāpādaparetena || uppannassa
ca1 byāpadassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ na pajānāti ||
attattham pi tasmiṃ samaye yathābhūtaṃ na2 jānāti na
passati || parattham pi || la [pe] || ubhayattham pi tasmiṃ
samaye yathābhūtaṃ na jānāti na passati || dīgharattaṃ
sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asajjhāyakatā || ||
Seyyathāpi brāhmaṇa udapatto agginā santatto ukkaṭ-
ṭhito3 usmudakajāto4 || tattha5 cakkhumā puriso sakaṃ
mukhanimittam paccavekkhamāno yathābhūtaṃ na jāneyya
na passeyya || evam eva kho brāhmaṇa yasmiṃ samaye
byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati byāpādaparetena ||
uppannassa ca6 byāpādassa nissaraṇam yathābhūtam nap-
pajānāti || attattham pi tasmiṃ samaye yathābhūtam na
jānāti na passati || parattham pi || la [pe] || ubhayattham pi
tasmiṃ samaye yathābhūtaṃ na jānāti na passati || dīgha-
rattaṃ sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asaj-
jhāyakatā || ||
6. Puna ca param brāhmaṇa yasmiṃ samaye thīnamid-
dhapariyuṭṭhitena cetasā viharati thīnamiddhaparetena ||
uppannassa ca thīnamiddhassa nissaraṇaṃ yathābhūtam
nappajānāti || attattham pi- -na jānāti7 na passati || parat-
tham pi || la [pe] || ubhayattham pi- -na passati || dīgharat-
tam sajjhāyakatā pi mantā na patibhanti pageva asajjhā-
yakatā || ||
Seyyathāpi brāhmaṇa udapatto sevālapaṇakapariyo-
naddho8 || tattha cakkhumā puriso sakam mukhanimittam

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 vā.
2 B1 nā.
3 S3 ukkatthīto B1 pakkudhito B2 pakkutito.
4 B2 usmussadaka- S1 ussataka- S3 ussadaka-
5 S1 -ttha omitting ta.
6 missing in S1-3.
7 S1 najānajānāti.
8 S1 -panaka- B1 salāka- B2 padalāka.

[page 123]
Saṃyutta-Nikāya. 123
paccavekkhamāno yathābhūtaṃ na jāneyya na passeyya ||
evam eva kho brāhmaṇa yasmim samaye thīnamiddhapari-
yuṭṭhitena cetasā viharati thīnamiddhaparetena || uppan-
nassa ca thīnamiddhassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappa-
jānāti || attattham pi tasmiṃ1 samaye na jānāti na passati ||
parattham pi || la [pe] || ubhayattham pi- -na passati || dī-
gharattaṃ sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva
asajjhāyakatā || ||
7. Puna ca param brāhmaṇa yasmiṃ samaye uddhacca-
kukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati uddhaccakukkucca-
paretena || uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraṇaṃ
yathābhūtaṃ nappajānāti || attattham pi- -na pajānāti na
passati || parattham pi || la [pe] || ubhayattham pi- -na jānā-
ti na passati || dīgharattam sajjhāyakatā pi mantā na paṭi-
bhanti pageva asajjhāyakatā || ||
Seyyathāpi brāhmaṇa udapatto vāterito calito bhanto2
ūmijāto3 || tattha cakkhumā puriso sakam mukhanimittam
paccavekkhamāno yathābhūtaṃ na jāneyya na passeyya ||
evam eva kho brāhmaṇa yasmiṃ samaye uddhaccakukkucca-
pariyuṭṭhitena cetasā viharati uddhaccakukkuccaparetena ||
uppannassa ca uddhaccakukkuccassa nissaraṇam- -nappa-
jānāti || attattham pi- -na jānāti na passati parattham pi ||
la [pe] || ubhayattham pi- -na jānāti na passati || dīgharat-
tam sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asajjhā-
yakatā || ||
8. Puna ca param brāhmaṇa yasmiṃ samaye vicikicchā-
pariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikiccāparetena || uppan-
nāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti ||
attattham pi tasmiṃ samaye yathābhūtaṃ na jānāti na
passati || parattham pi || la || ubhayattham pi || la || dīgharat-
tam sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asajjhā-
yakatā || ||
Seyyathāpi brāhmaṇa udapatto āvilo luḷito4 kalalībhūto5
andhakāre nikkhitto6 || tattha cakkhumā puriso sakam
mukhanimittam paccavekkhamāno yathābhūtaṃ na jāneyya

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 yasmiṃ.
2 B1 bhantena.
3 B1-2 ummijāto.
4 S1-3 lulito.
5 S1 kallī-
6 S1 andhakānikkhitte.

[page 124]
124 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
na passeyya || evam eva kho brāhmaṇa yasmiṃ samaye vi-
cikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchāparetena ||
uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇam yathābhūtam na
pajānāti || attattham pi tasmiṃ samaye yathābhūtam na
pajānāti na passati || parattham pi tasmiṃ samaye yathā-
bhūtaṃ na jānāti na passati || ubhayattham pi tasmiṃ
samaye yathābhūtaṃ na jānāti na passati || dīgharattaṃ
sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva asajjhāyakatā || ||
9. Ayaṃ kho brāhmaṇa hetu ayam paccayo yenekadā
dīgharattaṃ sajjhāyakatā pi mantā na paṭibhanti pageva
asajjhāyakatā || ||
II.1
10. Yasmiṃ ca kho brāhmaṇa samaye na kāmarāgapari-
yuṭṭhena cetasā viharati na kāmarāgaparetena || uppannassa
ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtam pajānāti2 || attat-
tham pi tasmiṃ samaye yathābhūtam jānāti passati || pa-
rattham pi tasmiṃ samaye yathābhūtam jānāti passati ||
ubhayattam pi tasmiṃ samaye yathābhūtam jānāti pas-
sati || dīgharattam asajjhāyakatā pi mantā paṭibhanti pageva
sajjhāyakatā || ||
Seyyathāpi brāhmaṇa udapatto asaṃsaṭṭho lākhāya vā
haliddiyā vā nīliyā3 vā mañjeṭṭhāya4 vā || tattha cakkhumā
puriso sakam mukhanimittam paccavekkhamāno yathābhū-
taṃ jāneyya passeyya || evam eva kho brāhmaṇa5 yasmiṃ
samaye na kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati na kā-
marāgaparetena uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ
yathābhūtam pajānāti || la || ||
11. Puna ca- -yasmiṃ samaye na byāpādapariyuṭṭhitena
cetasā viharati- || -sajjhāyakatā || ||
Seyyathāpi brāhmaṇa udapatto na6 agginā santatto uk-
kaṭṭhīto7 na usmudakajāto8 || tattha cakkhumā puriso pas-

--------------------------------------------------------------------------
1 This counterpart, complete in the burmese MSS. is very
abridged in the singhalese ones which put together at first
the propositions afterwards the comparisons.
2 S3 jānāti.
3 S1-3 nīlāya.
4 B1-2 mañce(B1 ca) ṭṭhāya.
5 S1 brāhmaṇo.
6 missing in S1.
7 B1 pakkudhito B2 paṭikkutito.
8 B2 usmussadaka- S1-3 ussadaka-

[page 125]
Saṃyutta-Nikāya. 125
seyya || Evam eva kho brāhmaṇa yasmiṃ samaye na byā-
padāpariyuṭṭhitena cetasā viharati- . . . -pageva sajjhāya-
katā || ||
12. Puna- . . . -yasmiṃ samaye na thinamiddhapariyuṭ-
ṭhitena cetasā viharati- . . . -pageva sajjhāyakatā || ||
Seyyāthapi brāhmaṇa udapatto na sevālapaṇakapariyo-
naddho1 || tattha cakkhumā puriso- . . . -evam eva kho
brāhmaṇa yasmiṃ samaye na thīnamiddhapariyuṭṭhitena
cetasā viharati- . . . -pāgeva sajjhāyakatā || ||
13. Puna- . . . -yasmiṃ samaye na uddhaccakukkucca-
pariyuṭṭhitena vetasā viharati- . . . -sajjhāyakatā2 || ||
Seyyathāpi brāhmaṇa udapatto na vāteriṭo na2 calito
na3 bhanto4 na3 ūmijāto5 || tattha cakkhumā puriso- . . .
-Evam eva kho brāhmaṇa yasmiṃ samaye na uddhacca-
kukkuccapariyuṭṭhitena cetasā viharati- . . . -sajjhāyakatā || ||
14. Puna ca- . . . -yasmiṃ samaye na vicikicchāpariyuṭ-
ṭhitena cetasā viharati na vicikicchāparetena || uppannāya
ca vicikicchāya nissaraṇam yathābhūtam pajānāti || attat-
tham pi tasmiṃ samaye yathābhūtaṃ jānāti passati || pa-
rattham pi tasmiṃ samaye yathābhūtam pajānāti passati ||
ubhayattham pi tasmiṃ samaye yathābhūtam pajānāti
passati || dīgharattam asajjhāyakatā pi mantā paṭibhanti
pageva sajjhāyakatā || ||
Seyyathāpi brāhmaṇo udapatto accho vippasanno anā-
vilo āloke nikkhitto || tattha cakkhumā puriso sakam mu-
khanimittam paccavekkhamāno yathābhūtam pajāneyya ||
passeyya ||: evam eva kho brāhmaṇa yasmiṃ samaye na
vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati na vicikicchāpare-
tena || uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtam
pajānāti6 || attattham pi tasmiṃ samaye yathābhūtaṃ jā-
nāti passati || ubhayattham pi tasmiṃ samaye yathābhūtam
jānāti passati || dīgharattam asajjhāyakatā pi mantā paṭi-
bhanti pageva sajjhāyakatā || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 -panaka- B1-2 salāka-
2 this phrase is missing in S1-3.
3 omitted by S1-3.
4 B1 bhante.
5 S1 umīto as before.
6 S1-3 jānāti.

[page 126]
126 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
15. Ayaṃ kho brāhmaṇa hetu ayam paccayo yenekadā
dīgharattam asajjhāyakatā pi mantā paṭibhanti pageva
sajjhāyakatā || ||
16. Sattime brāhmaṇa bojjhaṅgā anāvaraṇā anīvaraṇā
cetaso anupakkilesā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiphala-
sacchikiriyāya saṃvattanti || katame satta || || Satisamboj-
jhaṅgo kho brāhmaṇa anāvarano anīvarano cetaso anupak-
kileso bhāvito bahulīkato vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya
saṃvattati || la [pe] || upekhāsambojjhaṅgo kho brāhmaṇa
aṇāvaraṇo anīvaraṇo cetaso anupakkileso bhāvito bahulī-
kato vijjāvimuttiphalasacchikiriyāya saṃvattati || || Ime kho
brāhmaṇa satta bojjhaṅgā anāvaraṇā anīvaraṇā cetaso
anupakkilesā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiphalasacchi-
kiriyāya saṃvattantī ti || ||
17. Evaṃ vutte Sāṅgāravo1 brāhmaṇo Bhagavantaṃ
etad avoca || || Abhikkantam bho Gotama || la pe || upāsa-
kam mam bhavaṃ Gotamo dhāretu2 ajjatagge pāṇupetam
Buddhaṃ3 saranaṃ gatan ti || ||

SN_5,46(2).56. (6) Abhayo.
1. Evam me sutam4 Ekam samayam Bhagavā Rājagahe
viharati Gijjhakūṭe pabbate || ||
2. Atha kho Abhayo rājakumāro yena Bhagavā tenu-
pasaṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam
antaṃ nisīdi || || Ekam antam nisinno kho Abhayo rāja-
kumāro Bhagavantam5 etad avoca || ||
3. Pūraṇo6 bhante Kassapo evam āha || || Natthi hetu
natthi paccayo aññaṇāya adassanāya ahetu apaccayo añ-
ñānaṃ adassanaṃ hoti || || Natthi hetu natthi paccayo
ñāṇāya7 dassanāya ahetu apaccayo ñāṇaṃ7 dassanaṃ
hoti || || Idha Bhagavā kim āhāti || ||
4. Atthi rājakumāra hetu atthi paccayo aññaṇāya adas-
sanāya8 sahetu sapaccayo aññāṇam adassaṇam hoti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 S1-3 omit upāsakam-
3 missing in S1-3.
4 S1-3 omit evam-
5 S1 bhavantam.
6 B2 purāṇo B1 puraṇo.
7 S1-3 ñāṇa.
8 S3 adassa.

[page 127]
Saṃyutta-Nikāya. 127
Atthi rājakumāra hetu atthi paccayo ñānāya dassanāya
sahetu sapaccayo ñānaṃ dassanaṃ hotī ti || ||
I.
5. Katamo1 pana bhante hetu katamo paccayo aññānāya
adassanāya || kathaṃ sahetu sapaccayo aññānam adassanaṃ
hotī ti || ||
6. Yasmiṃ kho rājakumāra samaye kāmarāgapariyuṭ-
ṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena || uppannassa ca
kāmarāgassa nissaraṇam yathābhūtaṃ na jānāti na pas-
sati || ayam pi kho rājakumāra hetu ayam paccayo aññā-
ṇaya adassanāya || evam pi2 sahetu sapaccayo3 aññānaṃ
adassanaṃ hoti || ||
7. Puna ca param rājakumāra4 yasmiṃ samaye byāpā-
dapariyuṭṭhitena cetasā viharati byāpādaparetena || la ||
8. Thīnamiddhapariyuṭṭhitena || la ||
9. Uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena || pa ||
10. Vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchā-
paretena || uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathā-
bhūtaṃ na jānāti na passati || ayam pi kho rājakumāra
hetu ayam paccayo aññaṇāya adassanāya || || Evam pi2
sahetu sapaccayo5 aññāṇam adassanaṃ hoti || ||
11. Ko nāmāyam6 bhante dhammapariyāyo ti || ||
Nīvaraṇā7 nāmete rājakumārā ti8 || ||
Taggha9 Bhagavā nīvaraṇā taggha Sugata nīvaraṇā ||
ekamekena pi kho bhante nīvaraṇena abhibhūto yathā-
bhūtaṃ na jāneyya na passeyya || ko pana vādo pañcahi
nīvaraṇehi10 || ||
II.
12. Katamo pana bhante hetu katamo paccayo ñāṇāya11
dassanāya || kathaṃ sahetu sapaccayo12 nānam11 dassanaṃ
hotī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 katame.
2 missing in S1-3.
3 S3 sapaccayā.
4 S1 -kumāya.
5 S1 -paccaye S3 -paccayā.
6 S1 nāmo S3 nāme.
7 S1-3 nīvaraṇāṃ.
8 S1-3 -kuṃāra.
9 S1 tassa.
10 S3 nīvaraṇena.
11 S1-3 ñāṇa.
12 S1-3 sapaccayā.

[page 128]
128 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
13. Idha rājakumāra bhikkhu satisambojjaṅgam bhāveti
viveka- virāga- nirodhanissitaṃ vossaggapariṇamiṃ || so
satisambojjhaṅgam bhāvitena cittena yathābhūtaṃ jānāti
passati || ayam pi kho rājakumāra hetu ayam paccayo
ñāṇāya1 dassanāya || evam pi2 sahetu sappaccayo ñānaṃ1
dassanaṃ hoti ||
14--18. Puna ca paraṃ rājakumāra bhikkhu || la [pe] ||
19. Upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- niro-
dhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || so upekhāsambojjhaṅgam
bhāvitena cittena yathābhūtaṃ jānāti passati || ayam pi2
kho rājakumāra hetu ayam paccayo ñānāya1 dassanāya ||
evaṃ sahetu sappaccayo ñāṇam1 dassanaṃ hotī ti || ||
20. Ko nāmāyam3 bhante dhammapariyāyo ti || ||
Bojjhaṅgānāmete rājakumārāti || ||
Taggha Bhagavā bojjhaṅgā taggha Sugata bojjhaṅgā || ||
ekamekena pi kho bhante bojjhaṅgena samannāgato yathā-
bhūtam jāneyya passeyya || ko pana vādo sattahi bojjhaṅ-
gehi || || Yo pi me bhante Gijjhakūṭam4 pabbatam ārohan-
tassa kāyakilamatho cittakilamatho5 so pi me paṭipassad-
dho6 || dhammo7 ca me abhisameto ti8 || ||
Uddānam bhavati9 || ||
Āhāra10 Pariyāy-Aggi11 ||
Mettaṃ12 Saṅgāravena13 ca ||
Abhayo pucchito14 pañhaṃ ||
Gijjhakūṭamhi pabbate ti15
Bojjhaṅgasaṃyuttassa Bojjhaṅgasākaccaṃ chaṭṭham16 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 ñāṇa.
2 missing in S1-3.
3 S1-3 nāmoyam.
4 S1-3 -kūṭa.
5 S1 -kilamathe.
6 S3 -passaddhaṃ S1 -passa.
7 S1 dhamme.
8 B1 abhisameto.
9 S1-3 tatruddānaṃ.
10 S1 āhāra S3 āhāraṃ.
11 S1-3 pārisaṃyaggi.
12 S1 metta S3 meta.
13 S1-3 saṅgārakena.
14 S1-3 ajaccheti S3 ajacche.
15 S1-3 omit ti. -- The title of the sixth text is unusually
developed; or are three or four suttas vanished?
16 S1-3 Bojjhaṅgam chaṭṭhaṃ (S1 chaṭṭhakaṃ).
17 This mention as well as the preceding uddāna are to be found
at this place in S1-3 only; the burmese MSS. put it further.

[page 129]
Saṃyutta-Nikāya. 129

CHAPTER VII. ĀNĀPĀNA-VAGGO SATTAMO.

SN_5,46(2).57. (1) Aṭṭhika.
I. MAHAPPHALA-MAHĀNISAṂSĀ.
1. Sāvatthi1 || ||
2. Aṭṭhikasaññā bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahap-
phalā hoti mahānisaṃsā || ||
3. Katham bhāvitā ca bhikkhave aṭṭhikasaññā katham
bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu aṭṭhikasaññāsahagataṃ sati-
sambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ
vossaggapariṇāmiṃ || pa [pe] || aṭṭhikasaññāsahagatam upe-
khāsambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ
vossaggapariṇāmiṃ || ||
5. Evam bhavitā kho bhikkhave aṭṭhikasannā2 evam
bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsāti || ||
II. AÑÑĀSATIVĀ.
2. Aṭṭhikasaññāya bhikkhave bhāvitāya3 bahulīkatāya
dvinnam phalānam4 aññataram phalam pāṭikaṅkhaṃ5 diṭ-
ṭheva dhamme aññā || sati vā upādisese anāgāmitā6 || ||
3. Katham bhāvitāya ca kho7 bhikkhave8 aṭṭhikasaññāya
katham bahulīkatāya dvinnam phalānam aññataraṃ pha-
lam pāṭikaṅkhaṃ7 diṭṭheva dhamme aññā || sati vā upādisese
anāgamitā || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu aṭṭhikasaññāsahagataṃ sati-
sambojjhaṅgam bhāveti || la-pe || aṭṭhikasaññāsahagatam
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodhanis-
sitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || ||
5. Evam bhāvitāya kho bhikkhave aṭṭhikasaññāya evam
bahulīkatāya dvinnam phalānam aññataram phalam pāṭi-
kaṅkham diṭṭheva dhamme aññā || sati vā upādisese anāgā-
mitā9 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 in B2 only always.
2 S3 aṭṭhiṭṭha-
3 S1 bhāvitā.
4 S1 inserts aññataram phalam pātam.
5 S3 -kaṃkhā.
6 S3 anāgāminā.
7 missing in S1-3.
8 S1-3 bhikkhu.
9 B1 add ti.

[page 130]
130 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
III. MAHATO ATTHA.
2. Aṭṭhikasaññā bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahato
atthāya saṃvattati || ||
3. Katham bhāvitā ca1 bhikkhave aṭṭhikasaññā katham
bahulīkatā mahato atthāya saṃvattati || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu aṭṭhikasaññāsahagatam sati-
sambojjhaṅgam bhāveti || la-pe || aṭṭhikasaññāsahagatam
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodhanis-
sitaṃ vossaggaparināmiṃ || ||
5. Evam bhāvitā kho bhikkhave aṭṭhikasaññā evam ba-
hulīkatā mahato atthāya saṃvattatī ti || ||
IV. MAHATO YOGAKKHEMA.
2. Aṭṭhikasannā bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahato
yogakkhemāya saṃvattati || ||
3. Katham bhāvitā ca bhikkhave aṭṭhikasaññā katham
bahulīkatā mahato yogakkhemāya saṃvattati || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu aṭṭhikasaññāsahagataṃ sati-
sambojjhaṅgam bhāveti || la-pe || aṭṭhikasaññāsahagatam upe-
khāsambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ
vossaggapariṇāmim2 || ||
5. Evam bhāvitā kho bhikkhave aṭṭhikasaññā evam ba-
hulīkatā mahato yogakkhemāya saṃvattatī ti || ||
V. MAHATO SAṂVEGA.
2. Aṭṭhikasaññā bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahato
saṃvegāya saṃvattati || ||
3. Katham bhāvitā ca bhikkhave aṭṭhikasaññā katham
bahulīkatā mahato saṃvegāya saṃvattati || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu aṭṭhikasaññāsahagataṃ sati-
sambojjhaṅgam bhāveti || la-pe || aṭṭhikasaññāsahagatam
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodhanis-
sitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || ||
5. Evam bhāvitā kho bhikkhave aṭṭhikasaññā evam ba-
hulīkatā mahato saṃvegāya {saṃvattatī} ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 S3 adds -pe-

[page 131]
Saṃyutta-Nikāya. 131
VI. PHĀSUVIHĀRA.
2. Aṭṭhikasaññā bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahato
phāsuvihārāya saṃvattati || ||
3. Katham bhāvitā ca bhikkhave aṭṭhikasaññā katham
bahulīkatā mahato phāsuvihārāya saṃvattati || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu aṭṭhikasaññāsahagataṃ sati-
sambojjhaṅgam bhāveti || la-pe || aṭṭhikasaññāsahagatam upe-
khāsambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ
vossaggapariṇāmiṃ || ||
5. Evam bhāvitā kho bhikkhave aṭṭhikasaññā evam ba-
hulīkatā mahato phāsuvihārāya {saṃvattatī} ti || ||

SN_5,46(2).58. (2) Puḷavaka.
I-VI. Puḷavakasaññā1 bhikkhave bhāvitā || la-pe || ||

SN_5,46(2).59. (3) Viniḷaka.
I-VI. Vinīlakasaññā2 bhikkhave bhāvitā ||

SN_5,46(2).60. (4) Vicchiddaka.
I-VI. Vicchiddakasaññā bhikkhave ||

SN_5,46(2).61. (5) Uddhumātaka.
I-VI. Uddhumātakasaññā3 bhikkhave ||

SN_5,46(2).62. (6) Mettā.
I-VI. Mettā bhikkhave bhāvitā.

SN_5,46(2).63. (7) Karuṇā.
I-VI. Karuṇā bhikkhave bhāvitā ||

SN_5,46(2).64. (8) Muditā.
I-VI. Muditā bhikkhave bhāvitā.

SN_5,46(2).65. (9) Upekhā.
I-VI. Upekhā bhikkhave bhāvitā || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 Puḷuvaka-
2 B1 vinilaka- B2 vinila-
3 B2 udhu-

[page 132]
132 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.

SN_5,46(2).66. (10) Anāpāna.
I-VI. Ānāpānasati bhikkhave bhāvitā || ||
Tatruddānaṃ1 || ||
Aṭṭhika2 Puḷavaka3 Vinīlakam4 ||
Vicchiddakam5 Uddhumātena pañcamam6 ||
Mettā Karuṇā Muditā Upekhā ||
Ānāpānena te dasā ti || ||
Bojjhaṅgasaṃyuttassa7 Ānāpānavaggo sattamo8 || ||

CHAPTER VIII. NIRODHAVAGGO AṬṬHAMO.

SN_5,46(2).67. (1) Asubha.
I-VI. Asubhasaññā bhikkhave || ||

SN_5,46(2).68. (2) Maraṇa.
I-VI. Maraṇasaññā bhikkhave9 || ||

SN_5,46(2).69. (3) Patikkūla.
I-VI. Āhāre10 paṭikkūlasaññā bhikkhave || ||

SN_5,46(2).70. (4) Anabhirati (or Sabbaloke).
I-VI. Sabbaloke anabhiratisaññā bhikkhave || ||

SN_5,46(2).71. (5) Anicca.
I-VI. Aniccasaññā bhikkhave || ||

SN_5,46(2).72. (6) Dukkha.
I-VI. Anicce dukkhasaññā bhikkhave || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 in S1-3 only.
2 S1-3 atthi.
3 B1-2 pūḷuvaka S1-3 puḷa- S3 pula-
4 B1-2 vinila.
5 S1-3 vicchi (S1 -cha-) ddanā ddhu (S1 dhū-) ma (S3 maha-) tena.
6 S1-3 pañcamā.
7 missing in S1-3.
8 I put these mentions here at their right place although they be not
so neither in the singhalese nor in the burmese MSS. They are in
S1-3 given with those of the following nirodhavaggo.
9 In S1-3 maraṇa is the first, asubha the second.
10 S3 āhāro.

[page 133]
Saṃyutta-Nikāya. 133

SN_5,46(2).73. (7) Anatta.
I-VI. Dukkhe anattasaññā bhikkhave || ||

SN_5,46(2).74. (8) Pahāna.
I-VI. Pahānasaññā bhikkhave || ||

SN_5,46(2).75. (9) Virāga.
I-VI. Virāgasaññā bhikkhave || || pe || ||

SN_5,46(2).76. (10) Nirodha.

I. MAHAPPHALAM MAHĀNISAṂSĀ1.
2. Nirodhasaññā bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahap-
phalā hoti mahānisaṃsā || ||
3. Katham bhavitā ca bhikkhave nirodhasaññā- || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu nirodhasaññāsahagataṃ- || ||
5. Evam bhāvitā kho bhikkhave- ||

II. AÑÑĀ SATIVĀ.
2. Nirodhasaññāya bhikkhave bhavitāya bahulīkatāya
dvinnam phalānamo || ||
3. Katham bhāvitāya bhikkhave nirodhasaññāya ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu nirodhasaññāsahagataṃ ||
5. Evam bhāvitāya kho bhikkhave- -anāgāmitāti2 || ||

III. IV. V. VI. MAHATO ATTHA-YOGAKKHAMA-SAṂVEGA-
PHĀSUVIHARĀ.
2. Nirodhasaññā bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahato
atthāya saṃvattati || mahato yogakkhemāya saṃvattati ||
mahato saṃvegāya saṃvattati || mahato phāsuvihārāya saṃ-
vattati3 || ||
3. Katham bhāvitā ca bhikkhave4 nirodhasaññākatham

--------------------------------------------------------------------------
1 S. the number 57.
2 These parts I. II are complete in B1-2 altogether suppressed
in S1-3. -- I have given the beginning of the paragraphs.
For the sequel all the MSS. agree.
3 mahato phāsu is missing in S1-3.
4 B1 inserts here bhikkhu.

[page 134]
134 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
bahulīkatā mahato atthāya saṃvattati || mahato yogakkhe-
māya saṃvattati || mahato saṃvegāya saṃvattati || mahato
phāsuvihārāya {saṃvattati} || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu nirodhasaññāsahagataṃ sati-
sambojjhaṅgam bhāveti || la1 || nirodhasaññasahagatam upe-
khāsambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ
vossaggaparināmiṃ || ||
Evam bhāvitā kho bhikkhave nirodhasaññā evam2 bahu-
līkatā mahato atthāya saṃvattati || mahato yogakkhemāya
saṃvattati || mahato saṃvegāya saṃvattaṭi || mahato phāsu-
viharāya saṃvattati || ||
Tatruddānaṃ || ||
Asubha-Marana3-Āhāre4 ||
Paṭikkūla Anabhiratena5 ||
Anicca Dukkha6 Anatta Pahānam7 ||
Virāgaṃ Nirodhena te dasā ti || ||
Bojjhaṅgasaṃyuttassa Nirodhavaggo aṭṭhamo || ||

CHAPTER IX. GANGĀPEYYĀLO NAVAMO || (Viveka-)

SN_5,46(2).77. (1)
2. Seyyathā pi bhikkhave Gaṅgā8 nadī pacīnaninnā-
-evam eva kho bhikkhave bhikkhu sattabojjhaṅge bhāvento-
-bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbāna-
pabbhāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam upekhā-
sambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitam vos-
saggaparināmiṃ || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu- -nibbā-
naninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbāro ti || ||

SN_5,46(2).78--88. (2--12) Yāva esanāpāli vitthāretabbāti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 less abridged in S1-3
2 missing in S1.
3 B1-2 asubhāmaraṇā.
4 missing in S1-3.
5 B1-2 paṭikkūlena ca sābbaloke.
6 S1-3 aniccatādukkhaṃ.
7 S1-3 pahānena.
8 S1-3 stop here with -pe- and give immediately the uddāna.
9 this mention in B1-2 only.

[page 135]
Saṃyutta-Nikāya. 135
Uddānaṃ || ||
Cha1 Pācīnato ninnā ||
Cha ninnā ca Samuddato ||
Dve te cha dvādasa2 honti ||
Vaggo3 tena vuccatī ti ||
Gaṅgāpeyyālo4 navamo5 || ||

CHAPTER X. APPAMĀDAVAGGO DASAMO (viveka-)

SN_5,46(2).89--98.1--10.
Yāvatā bhikkhave sattā apadā vā dvipadā vā catuppadā
vā bahuppadā vā ti vitthāretabbaṃ6 || ||
[Uddānam]
Tathāgatam Padaṃ Kūṭam ||
Mūlaṃ Sāro ca7 Vassikaṃ ||
Rājā Candimasuriyā8 ||
Vatthena dasamam padam || ||
Appamādavagge Bojjhaṅgasaṃyuttassa bojjhaṅgavasena
vittāretabbaṃ9 || ||
Bojjhaṅgassa saṃyuttassa appamādavāggo dasamo10 || ||

CHAPTER XI. BALAKARAṆĪYAVAGGO EKĀDASAMO
(viveka-).

SN_5,46(2).99--100.1--12.
Seyyathāpi bhikkhave ye keci balakaraṇīyā kammantā
kayirantī ti vitthāretabbaṃ11 || ||
Balakaraṇīyavaggo bojjhaṅgasaṃyuttassa11 bojjhaṅga-
vasena vitthāretabbo12 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 chā.
2 S1-3 dvecchāgaṅgādvādasā.
3 missing in S1
4 S1-3 -peyyāli (S3 -lī).
5 S1-3 nāmo.
6 this mention in B1-2 only.
7 S1-3 sārena.
8 S1-3 -suriyo ca.
9 So B1-2; S1-3 appamādamagga (S1 -ggaṃ) samyuttaṃgava (S1 -ve)
sena vitthāretabbam.
10 So B1-2; S1-3 bojjhaṅgasaṃyuttaṃ bojjhaṅgavasena
vitthārānaṃ ke appamādavaggo-
11 missing in S1-3.
12 S1-3 -tabbaṃ.

[page 136]
136 Bojjhaṅga-Suṃyuttam XLVI.
[Uddānaṃ]
Balam Bījañca Nāgo ca1 ||
Rukkha-Kumbhena Sukiriyā2 ||
Ākāsena ca dve Meghā ||
Nāvā3 Āgantukā Nadīti || ||
Balakaraṇīyavaggo ekādasamo || ||

CHAPTER XII. ESANĀVAGGO DVĀDASAMO (viveka-)

SN_5,46(2).101--110. (1--12).
Tisso imā bhikkhave esanā || Katamā tisso || Kāmesanā
bhavesanā brahmacariyesanāti vitthāretabbaṃ4 || ||
Bojjhaṅgasaṃyuttassa5 esanā peyyālaṃ6 vivekanissitato7
vitthāretabbaṃ8 || ||
[Uddānaṃ]
Esanā9 Vidhā10 Āsavo ||
Bhavo11 ca Dukkhatā tisso ||
Khīlam Malaṃ ca12 Nigho13 ca ||
Vedanā Tanhā-Tasena14 cāti || ||
Esanā vaggo15 dvādasamo || ||

CHAPTER XIII. OGHAVAGGO TERASAMO (viveka-)

SN_5,46(2).111--119. (1--9).
1. Sāvatthinidānaṃ || ||
2. Cattāro me bhikkhave oghā || katame satta || || Kāmogho
bhavogho diṭṭhogho avijjoghoti || vitthāretabbaṃ || ||

SN_5,46(2).120. (10) Uddhambhāgiyāni16.
2. Pañcimani bhikkhave uddhambhāgiyani saṃyojanāni ||
Katamāni pañca || || Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 balī bījanāgo ca.
2 S1-3 Kumbhenassariyam.
3 S1-3 megha navā.
4 this phrase in B1-2 only.
5 S3 bojjhaṅge-
6 S1-3 piyāli.
7 S1 -tako B1-2 -nissitaṃkocirūhi.
8 S1-3 vitthārake.
9 S1-3 esana.
10 B1-2 vidha.
11 S1 vaco S3 vamo.
12 S1-3 khilamava.
13 S1-3 nighe B1-2 dīgho.
14 S1-3 taṇhāsena.
15 S1-3 nirodhavaggo.
16 these texts are to be found in the burmese MSS only.

[page 137]
Saṃyutta-Nikāya. 137
avijjā || || Imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni
saṃyojanāni || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyā-
naṃ saṃyojanānam abhiññaya pariññāya parikkhayāya
pahānāya satta bojjhaṅgā bhāvetabbā || Katame satta || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti ||
la || upekhāsambojjhaṅgam bhāveti viveka- virāga- nirodha-
nissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || ||
5. Imesaṃ kho bhikkhave bhikkhu pañcannam uddham-
bhāgiyānaṃ saṃyojanānam abhiññāya pariññāya parik-
khayāya pahānāya ime satta bojjhaṅgā bhavetabbā ti || ||
[Uddānam]
Ogho1 Yogo Upādānaṃ ||
Gandhā2 Anusayena ca || ||
Kāma Guṇā Nīvaraṇā3 ||
Khandhā4 Oruddhambhāgiyānīti5 || ||
Oghavaggo terasamo6 || ||

CHAPTER XIV. GAṄGĀ-PEYYĀLAM (RĀGAVINAYA-)

SN_5,46(2).121. (1).
2. Seyyathāpi bhikkhave Gaṅgā nadī pācinaninnā- || evam
eva kho bhikkhave bhikkhu- -nibbānupabbhāro || || Kathañca
bhikkhave bhikkhu sattabojjhaṅge bhāvento- -nibbāna-
pabbhāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti ||
la || upekhā sambojjhaṅgam bhāveti ragavinaya- dosavinaya
mohavinayapariyosānaṃ || evaṃ kho bhikkhave bhikkhu-
-nibbānapabbhāro7 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 ogha.
2 S1-3 gantha.
3 S1-3 nīvaraṇaṃ.
4 S1-3 ganthā.
5 S1-3 oruddhabhā-
6 missing in S1-3.
7 this text is to be found in B1-2 only, subjoined to the three
preceding ones and coming before all the uddānas.

[page 138]
138 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.

SN_5,46(2).122--132. (2--12).
evam rāgavinayapariyosānaṃ yāva esanāpāli vitthāre
tabbaṃ || ||
[Uddānaṃ]
Cha pācīnato ninnā || Cha ninnā ca samuddato ||
Dve te cha dvādasa honti || Vaggo tena pavuccati1 || ||
Bojjhaṅgasaṃyuttassa2 Gaṅgāpeyyālam3 rāgavasena
vitthāretabbaṃ4 || ||
Vaggo cuddasamo5 || ||

CHAPTER XV. APPAMĀDAVAGGO (Rāgavinaya-).
SN_5,46(2).132--142. (1--10).
Tathāgatam Padaṃ Kūṭaṃ || Mūlaṃ Sārena Vassikaṃ || ||
Rājā Candimasuriyo ca || Vatthena dasamam padaṃ || ||
Bojjhaṅgasaṃyuttassa6 Appamādavaggo rāgavasena
vitthāretabbo || pa7 || Pannarasamo8 || ||

CHAPTER XVI. BALAKARAṆĪYAVAGGO (rāgavinaya).

SN_5,46(2).143--154. (1--12).
Balaṃ9 Bījañca9 Nāgo ca10 ||
Rukkha11 Kumbhena Sukiyaṃ12 ||
Ākāsena13 ca14 dve Meghā15 ||
Nāvā16 Agantukā Nadī || ||
Bojjhaṅgasaṃyuttassa Balakaraṇīyavaggo rāgavasena
vitthāretabbo17 || ||
Soḷasamo18 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 have chāpā ca (S3 omits ca) ninnāgoninnā cha (S3 omits cha)
ninnāsamuddato ceva gaṅgā (S3 gāgā) dasā honti vaggo tena vuccati.
2 S1-3 -saṃyutta.
3 S1-3 peyyali (S3-lī).
4 S1-3 rāgavinayavitthāravasenaki.
5 S1-3 catuddasamo.
6 missing in B1-2.
7 S1-3 rāgavinayavasena vitthāretabbanti.
8 missing in S1-3.
9 S1-3 bala B1 phalaṃ.
10 S1-3 bījavaga (-S3- vasa) nāto.
11 S3 rukkhaṃ.
12 S1-3 ssariyaṃ.
13 S3 āgantukena.
14 missing in S1-3.
15 S3 meghe.
16 S1-3 navā.
17 S1-3 rāgavinayavasena vitthārānaki.
18 missing in S1-3.

[page 139]
Saṃyutta-Nikāya. 139

CHAPTER XVII. ESANĀ VAGGO (rāgavinaye.).

SN_5,46(2).154--164. (1-10).
Esanā Vidhā1 Āsavo || Bhavo ca2 Dukkhatā tisso ||
Khilam Malaṃ3 ca Nīgho ca || Vedanā Taṇhā-Tasena ca4 || ||
Bojjhaṅgasaṃyuttassa Esanāvaggo rāgavinayavasena
vitthārānaki5 || || Sattarasamo6 || ||

CHAPTER XVIII. OGHAVAGGO (Rāgavinaya).

SN_5,46(2).165-174. (1--9).
1. Sāvatthinidānaṃ || ||
2. Cattāro me bhikkhave oghā || katame cattāro || || Ka-
mogho bhavogho diṭṭhogo avijjhogo ti || vitthāretabbaṃ7 || ||

SN_5,46(2).175. (10) Uddhambhāgiyāni8.
2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni || Katamāni
pañca || || Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam avijjā || ||
Imāni kho pañcuddhambhāgiyāni saṃyojanāni || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyā-
nam saṃyojanānam abhiññāya pariññāya parikkhayāya
pahānāya satta bojjhaṅgā9 bhāvetabbā || Katame satta || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam || pa10 ||
upekhāsambojjhaṅgam bhāveti rāgavinaya- dosavinaya-
mohavinayapariyosānaṃ || amatogadham amataparāyanam
amatapariyosānaṃ || nibbānaninnaṃ nibbānapoṇaṃ nibbāna-
pabbhāram || ||
5. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiya-
nam saṃyojanānam abhiññāya pariññāya parikkhayāya
pahānāya ime satta bojjhaṅgā bhāvetabbāti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 esanayo.
2 S1-3 gavo.
3 S1-3 phalam omitting khila.
4 S1-3 taṇhāyenacāti.
5 B1-2 omit rāga- vitthārānaki.
6 missing in S1-3.
7 These two numbers in B1-2 only.
8 This text occur twice in B1-2, at first after the three already
noticed ones, the second time (with some increase afternoticed)
before the uddāna of the vaggo terasamo. -- It is the only text
given by S1-3 at the end of the Samyutta.
9 S1 bojjhaṅgambhāvanā.
10 B1-2 insert here viveka- virāga- nirodhanissitam vossaggaparināmim.

[page 140]
140 Bojjhaṅga-Saṃyuttam XLVI.
[Uddānaṃ]
Ogho1 Yogo Upādānaṃ ||
Gandhā2 Anusayena ca ||
Kāmaguṇā3 Nīvaraṇā4 ||
Khandhā Oruddhambhāgiyānīti5 || ||
Rāgavinayapariyosāna || dosavinaya pariyosāna || mohavi-
nayapariyosānavasena vaggo veditabbo6 || ||
Bojjhaṅgasaṃyuttassa Oghavaggo7 || ||
Yadapi Maggasaṃyuttam vitthāretabbam || tadapi Bojj-
haṅgasaṃyuttaṃ vitthāretabbaṃ8 || ||
Bojjhaṅgasaṃyuttaṃ samattaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 ogha.
2 S1-3 gantho.
3 S1 oguṇaṃ.
4 S1 nīvaraṇaṃ.
5 S1-3 oruddhabhā-
6 this mention in B1-2 only.
7 this mention in S1-3 only.
8 this mention in B1-2 only.

[page 141]
141

BOOK III.
SATIPAṬṬHĀNA-SAṂYUTTAM.


CHAPTER I. AMBAPĀLI-VAGGO PATHAMO.

SN_5,47(3).1. (1) Ambapāli.
1. Evam me sutaṃ Ekam Samayam Bhagavā Vesāliyaṃ
viharati Ambapālivane || ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi || || Bhikkhavoti || ||
Bhadante ti te bhikkhū Bhagavato paccassosuṃ || || Bha-
gavā etad avoca || ||
3. Ekāyano ayam1 bhikkhave maggo sattānaṃ visud-
dhiyā sokaparidevānaṃ2 samatikkamāya dukkhadomanassā-
naṃ atthagamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchi-
kiriyāya || yad idaṃ cattāro satipaṭṭhānā || Katame cattāro || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyanupassī viharati ||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam || ||
Vedanāsu vedānupassī viharati || ātāpī sampajāno- || || Citte3
cittānupassī viharati || ātāpī sampajāno- || || Dhammesu
dhammānupassī viharati || ātāpī sampajāno satimā vinneyya
loke abhijjhādomanassaṃ || ||
5. Ekāya1 no ayam bhikkhave maggo sattānaṃ vi-
suddhiyā sokaparidevānaṃ2 samatikkamāya dukkhadoma-
nassānam atthagamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa
sacchikiriyāya || yad idam cattāro satipaṭṭhānā ti || ||
6. Idam avoca Bhagavā || attamanā te bhikkhū Bhaga-
vato bhāsitam abhinanduṃ4 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 nvāyam.
2 S1-3 -pariddavānaṃ.
3 S1 cittesu.
4 B1-2 add ti.

[page 142]
142 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.

SN_5,47(3).2. (2) Sato.
1. Ekaṃ samayaṃ Bhagavā Vesāliyaṃ viharati Amba-
pālivane || ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi || [pe] ||
3. Sato bhikkhave1 bhikkhu vihareyya sampajāno || ayam
vo amhākam anusāsanī2 || ||
4. Kathañca bhikkhave bhikkhu sato hoti || || Idha
bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati || ātāpī sam-
pajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || || Veda-
nāsu || la [pe] || Citte || la [pe] || Dhammesu dhammānupassī
viharati || ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhā-
domanassaṃ || || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu sato hoti || ||
5. Kathañca bhikkhave bhikkhu sampajāno hoti3 || || Idha
bhikkhave bhikkhu abhikkante paṭikkante sampajānakārī
hoti ālokite vilokite sampajānakārī hoti || sammiñjite4 pasārite
sampajānakārī hoti || saṅghāṭi patta-cīvara-dhāraṇe sam-
pajānakārī hoti || asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī
hoti || uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti || gate ṭhite
nisinne sutte jāgarite bhāsite tunhībhāve sampajānakārī
hoti || || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu sampajāno5 hoti || ||
6. Sato6 bhikkhave bhikkhu vihareyya sampajāno || ayaṃ
vo amhākam anusāsanī ti || ||

SN_5,47(3).3. (3) Bhikkhu.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Sāvatthiyaṃ viharati Jeta-
vane Anāthapiṇḍikassa ārāme6 || ||
2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupa-
saṅkami || upasaṅkamitvā || pe || ekam antaṃ nisīdi || || Ekam
antaṃ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam etad avoca || ||
3. Sādhu me bhante Bhagavā saṅkhittena dhammaṃ
desetu || yam aham Bhagavato dhammaṃ sutvā eko

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 B1-2 -sāsanīti S3 -sāsati.
3 S1-3 mixing and mutilating this and the preceding phrase have
Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu sampajāno hoti.
4 B1-2 samañchite.
5 B1-2 sampajānakārī.
6 S1 sate.
7 This phrase in B1-2 only.

[page 143]
Saṃyutta-Nikāya. 143
vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto1 vihareyyaṃ ti evam
eva2 panidhekacce3 moghapurisā mañceva ajjhesanti4
dhamme ca bhāsite5 mam eva anubandhitabbam maññantī
ti || || Desetu me bhante Bhagavā saṅkhittena dhammaṃ
desetu Sugato saṅkhittena dhammam || appeva nāmāham
Bhagavato bhāsitassa atthaṃ jāneyyam6 appeva nāmāham
Bhagavato bhāsitassa dāyādo assan ti || ||
Tasmātiha7 tvam bhikkhu ādim eva visodehi kusalesu
dhammesu || ko cādikusalānaṃ8 dhammānaṃ sīlam ca9
suvisuddhaṃ diṭṭhi ca ujukā || yato kho te bhikkhu sīlañ
ca10 suvisuddham bhavissati diṭṭhi ca ujukā || tato tvam11
bhikkhu sīlam12 nissāya sīle patiṭṭhāya cattāro satipaṭṭhāne
tividhena bhāveyyāsi || kātame cattāro || ||
5. Idha tvam bhikkhu ajjhattaṃ vā13 kāye14 kāyānu-
passī viharāhi || ātāpī sampajāno satimā vineyya loke
abhijjhādomanassaṃ || bahiddhā vā kāye kāyānupassī viha-
rāhi || ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādo-
manassaṃ || || ajjhattabahiddhā15 vā kāye kāyānupassī vi-
harāhi || ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjado-
manassaṃ || || Ajjhattaṃ vā vedanāsu || bahiddhāvā vedanāsu ||
ajjhattabahiddhā vā vedanāsu vedanānupassī viharāhi || [pe] ||
Ajjhattaṃ citte || bahiddhā citte || ajjhattabahiddhā citte
cittānupassī viharāhi || [pe] || Ajjhattaṃ vā dhammesu ||
bahiddhā vā dhammesu || ajjhattabahiddhā vā dhammesu
dhammānupassī viharāhi || ātāpī sampajāno satimā vineyya
loke abhijjādomanassaṃ || ||
5. Yato kho tvam bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle patiṭṭhāya
ime cattāro satipaṭṭhāne evaṃ tividhena bhāvessasi16 ||
tato tuyham bhikkhu yā ratti vā divaso vā āgamissati
vuddhi yeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihānīti || ||
6. Atha kho so bhikkhu Bhagavato bhāsitam abhinan-

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 pahī-
2 S1-3 evaṃ.
3 S1-3 -kacco.
4 S1-3 mameva ajjhāpanne.
5 S1-3 bhāsito.
7 S1-3 jāneyya.
7 S1 omits ha.
8 S1-3 kocāadi-
9 missing in S1 S3 vi.
10 missing in S1-3.
11 S1 taṃ, missing in S3.
12 S1 repeats sīlaṃ.
13 missing in S1-3 always.
14 S1 kāyena.
15 S1-3 ajjhattaṃ-
16 S1-3 B1 bhāvessati.

[page 144]
144 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
ditvā anumoditvā uṭṭhāyasanā Bhagavantam abhivādetvā
padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi || ||
7. Atha kho so bhikkhu eko vūpakaṭṭho appamatto
ātāpī pahitatto1 viharanto2 na cirasseva yassatthāya kula-
puttā3 sammad eva agārasmā anagāriyam pabbajanti tad
anuttaram brahmacariyapariyosānam4 diṭṭheva dhamme
sayam abhiññā5 sachikatvā upasampajja vihāsi6 || || Khīṇā
jāti vusitam brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyam nāparam
itthattāyāti abhiññāsi || ||
8. Aññataro ca pana so bhikkhu arahatam ahosīti || ||

SN_5,47(3).4. (4) Sallam.
1. Evam me sutam7 Ekaṃ samayam Bhagavā Kosalesu
viharati Sālāyam8 brāhmaṇagāme9 || ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi || la [pe] || etad
avoca || ||
3. Ye te bhikkhave bhikkhū navā acirapabbajitā adhu-
nāgatā imaṃ dhammavinayaṃ || te ve10 bhikkhave bhikkhū
catunnaṃ satipaṭṭhānānam bhāvanāya samādapetabbā ni-
vesetabbā patiṭṭhāpetabbā || katamesaṃ catunnaṃ || ||
4. Etha tumhe āvuso kāye kāyānupassino viharatha ||
ātāpino sampajānā11 ekodibhūtā vippasannacittā samāhitā
ekaggacittā kāyassa yathābhūtaṃ ñāṇāya || || Vedanāsu
vedanānupassino viharatha || ātāpino sampajānā ekodibhūtā
vippasannacittā samāhitā ekaggacittā12 vedanānaṃ yathā-
bhutaṃ ñāṇāya || || Citte cittānupassino viharatha || ātāpino13
sampajānā14 ekodibhūtā vippassannacittā samāhitā ekagga-
cittā cittassa yathābhūtaṃ ñāṇāya || || Dammesu dhammā-
nupassino viharatha || ātāpino sampajānā ekodibhūtā
vippasannacittā samāhitā ekaggacittā dhammānaṃ yathā-
bhutaṃ ñāṇāya || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 pahītatto.
2 missing in S1-3.
3 S1-3 -putto.
4 B1 cariyaṃ-
5 S1-3 abhiññāya.
6 B1-2 viharati.
7 this phrase S1-3 only.
8 B1 kosalāya B2 kosallāyaṃ.
9 B2 brahmagāme.
10 missing in B1-2 S3 ce.
11 S1-3 -jāno.
12 S1 ekaggā-
13 S1-3 atāpi- (S1 pī-).
14 S3 -jāno.

[page 145]
Saṃyutta-Nikāya. 145
5. Ye pi1 te bhikkhave bhikkhū sekhā appattamānasā
anuttaraṃ yogakkhemam patthayamānā2 viharanti || te pi
kāye3 kāyānupassino viharanti || ātāpino sampajānā ekodi-
bhūtā vippasannacittā samāhitā ekaggacittā kāyassa
pariññāya || || Vedanāsu vedanānupassino viharanti || pe ||
vedanānam4 pariññāya || || Citte cittānupassino viharanti ||
[pe] || cittassa pariññāya5 || || Dhammesu dhammānupassino
viharanti ātāpino sampajānā ekodibhūtā vippasannacittā
samāhitā ekaggacittā dhammānaṃ6 pariññāya || ||
6. Ye pi te bhikkhave bhikkhū arahanto khīṇāsavā
vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā7 anuppattasadatthā8
parikkhīṇabhavasaṃyojanā sammadaññā9 vimuttā || te pi
kāye10 kāyanupassino viharanti || ātāpino sampajānā ekodi-
bhūtā vippasannacittā samāhitā ekaggacittā kāyena visaṃ-
yuttā || || Vedanāsu vedanānupassino viharanti || [pe] || ve-
danāhi visaṃyuttā || || Citte [pe] || cittena visaṃyuttā || ||
Dhammesu dhammānupassino viharanti || ātāpino sampajānā
ekodibhūtā vippasannacittā samāhitā11 ekaggacittā dhammehi
visaṃyuttā || ||
7. Ye pi12 te bhikkhave bhikkhū navā acirapabbajitā
adhunāgatā imaṃ dhammavinayaṃ || te ve13 bhikkhave
bhikkhū imesaṃ satipaṭṭhānānam bhāvanāya samādape-
tabbā nivesetabbā14 patiṭṭhāpetabbā ti || ||

SN_5,47(3).5. (5) Kusalarāsi.
1--2. 15 Sāvatthi || Tatra kho Bhagavā etad avoca || ||
3. Akusalarāsī ti bhikkhave16 vadamāno pañcanīvaraṇe
sammāvadamāno vadeyya || kevalo hāyam17 bhikkhave aku-
salarāsi18 yad idam pañcanīvaraṇā || katame pañca || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 S1 patthā-
3 S1 kāyena.
4 S1-3 vedanā.
5 So S1-3; complete in B1-2.
6 S1-3 insert ye.
7 S1 ohitaparaṃ.
8 S1-3 add ya erased in S3
9 B1-3 sampajaññā. 1o missing in S1-3.
11 in B1-2 only.
12 missing in S1-3.
13 missing in B1-2.
14 S1-3 nive (S3 -vā-) sāpetabbā.
15 missing in S1-3.
16 S1-3 insert sammā.
17 S1 hayaṃ S3 haṃ B2 sāyaṃ.
18 B1-2 -rāsī always.

[page 146]
146 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
4. Kāmacchandanīvaraṇaṃ || byāpādanīvaraṇaṃ || thīna-
middhanīvaraṇam || uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ || vicikicchā-
nīvaraṇaṃ1 || || Akusalarāsīti bhikkhave vadamāno ime2 pañca
nīvaraṇe sammāvadamāno vadeyya || kevalo hāyam3 bhikkhave
akusalarāsi yad idam4 pañcanīvaraṇā || ||
5. Kusalarāsī ti bhikkhave5 vadamāno cattāro sati-
paṭṭhāne sammāvadamāno vadeyya || kevalo hāyam3 bhik-
khave kusalarāsi yad idam cattāro satipaṭṭhānā || katame
cattaro || ||
6. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Vedanāsu || || Citte6 || || Dhammesu dhammānupassī viharati ||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Kusalarāsī ti bhikkhave vadamāno ime cattāro satipaṭṭhāne
sammāvadamāno vadeyya || kevalo hāyam3 bhikkhave kusa-
larāsi yad idam4 cattāro satipaṭṭhānā ti || ||

SN_5,47(3).6. (6) Sakuṇagghi.
3. Bhūtapubbam bhikkhave sakuṇagghi lāpam sakuṇam
sahasā ajjhapattā7 aggahesi || ||
4. Atha kho bhikkhave lāpo sakuṇo sakuṇagghiyā hari-
yamāno evam paridevasi8 || Mayam evamha9 alakkhikā
mayam appapuññā ye mayam agocare carimha10 paravi-
saye || sacejja11 mayaṃ gocare careyyāma sake pettike
visaye || na myāyam12 sakuṇagghi alambhavissa13 yad idaṃ
yuddhāyā ti || ||
Ko pana te lāpa gocaro sako14 pettiko visayo ti || ||
Yad idam naṅgalakaṭṭhakaraṇam15 leḍḍuṭṭhānanti16 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 vicikiccha-
2 S1-3 omit vadamāno ime.
3 S1-3 hayaṃ B2 sāyam.
4 S1-3 ime.
5 put after vadamāno in S1-3.
6 S1-3 cittesu.
7 S3 -pannā.
8 S1-3 -devesi.
9 S1 evamahā. 1o S1-3 carimhā.
11 S1-3 sāvajja B2 sacajja.
12 S1-3 navāyam.
13 B1 alaṃabhavissa.
14 S1 sake.
15 S1 -kaṭṭharaṇaṃ always.
16 S1-3 leḍḍhu- always.

[page 147]
Saṃyutta-Nikāya. 147
5. Atha kho bhikkhave sakuṇagghi sake bale apat-
thaddhā1 sake2 bale asaṃvadamānā3 lāpam sakuṇaṃ4
pamuñci5 || || Gaccha kho tvaṃ lāpa tatra6 pi me gantvā
na mokkhasī ti || ||
6. Atha kho bhikkhave lāpo sakuṇo naṅgalakaṭṭhakara-
ṇam leḍḍuṭṭhānaṃ7 gantvā mahantaṃ leḍḍum abhirūhitvā
sakuṇagghim vadamāno8 aṭṭhāsi || || Ehi kho dāni me9
sakuṇagghi || Ehi kho dāni me9 sakuṇagghī ti10 || ||
7. Atha kho bhikkhave sakunagghi11 sake bale apat-
thaddhā sake bale asaṃvadamānā ubho pakkhe sannāyha12
lāpaṃ sakuṇaṃ sahasā ajjhapattā || || Yadā kho bhikkhave
aññāsi13 lāpo sakuṇo Bahuṃ14 āgatā kho15 myāyam saku-
nagghīti || atha tasseva leḍḍussa16 antaram paccupādi || ||
Atha kho bhikkhave sakuṇagghi tattheva uram paccatālesi || ||
8. Evaṃ hi tam17 bhikkhave18 hoti yo19 agocare carati
paravisaye || || Tasmā ti ha bhikkhave mā agocare carittha
paravisaye || agocare bhikkhave caratam paravisaye lacchati
Māro otāraṃ lacchati Māro ārammaṇaṃ || ||
9. Ko ca bhikkhave bhikkhuno agocaro paravisayo || yad
idam pañca kāmaguṇā || katame pañca || ||
10. Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā20 piyarūpā
kāmupasaṃhitā rajanīyā || Sotaviññeyyā saddā || la [pe] ||
Ghānaviññeyyā gandhā || Jivhāviññeyyā rasā || Kāyaviññeyyā
poṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā
rajanīyā || || Ayaṃ bhikkhave bhikkhuno agocaro paravisayo || ||
11. Gocare bhikkhave caratha sake pettike visaye ||
Gocare bhikkhave carataṃ sake pettike visaye na lacchati
Māro otāram na lacchati Māro ārammanaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 apathaddhā always.
2 S1-3 yake.
3 S1-3 B1 avadamānā.
4 S1-3 omit lāpaṃ-
5 S1 amuñci.
6 S1-3 tatthā.
7 S1 leḍḍhudānaṃ.
8 S1-3 avadamāno.
9 in B1-2 only.
10 S1-3 sakunagghi.
11 S1-3 so instead of bhikkhave sa-
12 S1-3 sandhāya.
13 S1 aññāpisi.
14 B1-2 bahu.
15 S3 khyo.
16 S1 lessu.
17 S1-3 evaṃ hetaṃ.
18 missing in S1.
19 S1-3 -pe- instead of hoti yo.
20 missing in S1.

[page 148]
148 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
12. Ko ca bhikkhave bhikkhuno gocaro sako pettiko
visayo || yad idaṃ cattāro satipaṭṭhānā || || Katame cattāro || ||
13. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyanupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Vedanāsu || Citte1 || Dhammesu dhammānupassī viharati ||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Ayam bhikkhave bhikkhuno gocaro sako pettiko visayo ti || ||

SN_5,47(3).7. (7) Makkaṭo.
3. Atthi bhikkhave Himavato pabbatarājassa duggā
visamā desā || yattha neva makkaṭānaṃ cāri2 na ma-
nussānaṃ || ||
4. Atthi bhikkhave Himavato pabbatarājassa duggā
visamā desā || yattha makkaṭānaṃ hi kho cāri na ma-
nussānaṃ3 || ||
5. Atthi Himavato pabbatarājassa samā bhūmibhāgā
ramanīyā || yattha makkaṭānañceva cāri manussānañ ca || ||
Tatra bhikkhave luddā4 makkaṭavīthīsu lepam oḍḍenti5
makkaṭānam bādhanāya || || Tatra bhikkhave ye te makkaṭā
abālajātikā6 alolajātikā6 te taṃ7 lepaṃ disvā ārakā pari-
vajjanti8 || || Yo pana so hoti makkaṭo bālajātiko6 lola-
jātiko6 || so tam lepam upasaṅkamitvā hatthena gaṇhāti ||
so tattha bajjhati || || Hattham mocessāmīti dutiyena
hatthena gaṇhāti || so tattha bajjhati || || Ubho hatthe mo-
cessāmīti pādena gaṇhāti so tattha bajjhati || || Ubho hatthe
mocessāmīti pādam cā ti9 dutiyena pādena gaṇhāti so tattha
bajjhati || || Ubho hatthe mocessāmi pāde cā9 ti tuṇḍena
gaṇhāti so tattha bajjhati || ||
6. Evaṃ hi so10 bhikkhave makkaṭo pañcoḍḍito11 thu-
nam12 seti anayam āpanno byasanam āpanno yathākāma-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 cittesu.
2 B1-2 cārī always.
3 3 and 4 are not to be found in S1-3.
4 S1-3 luddo.
5 B1-2 oḍenti.
6 S1-3 -jātiyā-yo always.
7 B1-2 tattha.
8 S1-3 parivajjeyyanti.
9 S1-3 mocessāmīti pādaṃ vā (S1 va). 1O S1-3 evaṃ tāso.
11 S1-3 pañcuḍḍito.
12 S1 thanaṃ S3 naṃ.

[page 149]
Saṃyutta-Nikāya. 149
karaṇīyo luddassa || || Tam enam1 bhikkhave luddo vijjhitvā2
tasmiṃ yeva kaṭṭhakataṅgāre3 avasajjetvā4 yena kāmam
pakkamati || ||
7. Evaṃ hi5 tam bhikkhave hoti yo6 agocare carati
paravisaye || tasmā ti ha bhikkhave mā agocare carittha
paravisaye || agocare bhikkhave caratam paravisaye lacchati
Māro otāraṃ lacchati Māro7 ārammanaṃ || ||
8. Ko ca bhikkhave bhikkhuno agocaro8 paravisayo || ||
Yad idam pañcakāmaguṇā || katame pañca || ||
9. Cakkhu viññeyyā9 rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā ||
[pe] || Kāyaviññeyyā poṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piya-
rūpā || kāmūpasaṃhitā rajanīyā || || Ayam bhikkhave bhik-
khuno agocaro paravisayo || ||
10. Gocare bhikkhave caratha sake pettike visaye || Go-
care bhikkhave carataṃ sake pettike visaye na lacchati
Māro otāram na lacchati Māro ārammaṇaṃ || ||
11. Ko ca bhikkhave bhikkhuno gocaro sako pettiko
visayo || || Yad idaṃ cattāro satipaṭṭhānā || katame cattāro || ||
12. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ ||
Vedanāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Ayam bhikkhave bhikkhuno gocaro sako pettiko visayo
ti10 || ||

SN_5,47(3).8. (8) Sūdo.
I.
Seyyathāpi bhikkhave bālo avyatto akusalo sūdo rājānam
vā rājamahāmattānaṃ11 vā nānāccayehi12 sūpehi paccu-
paṭṭhito assa || ambilaggehi pi tittakaggehi pi kaṭukaggehi
pi madhuraggehi pi khārikehi pi akhārikehi pi loṇikehi13
pi aloṇikehi pi || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 ena.
2 S1-3 jhatvā.
3 S1-3 kaṭṭhakaṃ uddha (S3 ubba-) retvā.
4 B1 avassa- S1-3 āvajje-
5 B1 so B2 se.
6 S1 so.
7 S1 amāro.
8 S3 gocaro.
9 S1 -veññeyyā.
10 S1-3 omit ti.
11 B1-2 -mahāmattaṃ always.
12 S1-3 nānā- always.
13 S1-3 loṇa (S3 -na-) kehi.

[page 150]
150 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
4. Sa kho so bhikkhave bālo avyatto akusalo sūdo sa-
kassa bhattassa1 nimittaṃ na uggaṇhati || Idam2 vā me
ajja bhattasūpeyyaṃ ruccati || imassa vā abhiharati || imassa
vā bahuṃ gaṇhāti || imassa vā vaṇṇam bhāsati || || Ambi-
laggaṃ vā me ajja bhattasūpeyyaṃ ruccati || ambilaggassa3
vā abhiharati || ambilaggassa4 vā bahuṃ gaṇhāti || ambi-
laggassa5 vā vaṇṇam bhāsati || || Tittakaggaṃ vā me ajja6
Kaṭukaggaṃ vā me ajja6 || Madhuraggaṃ vā me ajja ||
Khārikaṃ vā me ajja || Akhārikaṃ vā me ajja7 || Loṇikaṃ
vā me ajja8 || Aloṇikaṃ vā me ajja bhattasūpeyyaṃ ruccati ||
aloṇikassa vā abhiharati || aloṇikassa vā bahuṃ gaṇhāti9
aloṇikassa vā10 vaṇṇam bhāsatī ti || ||
5. Sa kho so bhikkhave bālo avyatto akusalo sūdo na
ceva lābhī hoti acchādanassa11 || na lābhī vetanassa12 na13
lābhī abhihārānaṃ || taṃ kissa hetu || || Tathā hi so bhik-
khave bālo14 avyatto akusalo sūdo sakassa bhattassa ni-
mittaṃ na15 ugganhāti || ||
6. Evam eva kho bhikkhave idhekacco bālo avyatto
akusalo bhikkhu kāye16 kāyānupassī viharati || ātāpī sampa-
jāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || tassa kāye17
kāyānupassino viharato cittaṃ na17 samādhiyati upakkilesā
na17 pahiyyanti || so taṃ nimittam na18 uggaṇhāti || Ve-
danāsu || Citte19 || Dhammesu dhammānupassi viharati ||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ ||
tassa dhammesu dhammānupassino viharato cittaṃ na17
samādhiyati upakkilesā na17 pahiyyanti || so tam nimittaṃ
na uggaṇhāti || ||
7. Sa kho so bhikkhave bālo avyatto akusalo bhikkhu
na ceva lābhī diṭṭheva dhamme sukhavihārānaṃ || na lābhī

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 bhattussa; S1-3 B2 bhattu- always.
2 B1 imaṃ.
3 S1-3 aloṇa (S3 -na-) kassa.
4 S1-3 ambilassa.
5 S1 tittikaggañcā.
6 S1-3 add me.
7 missing in S3, repetition of khārikaṃ- in S1.
8 S1-3 omit loṇikaṃ-
9 this phrase is rehearsed in S3.
10 missing in S1.
11 S1 acchādassa.
12 B1-2 vetta- always.
13 missing in S1.
14 S1 bāle.
15 missing in S1.
16 S1-3 kāyena.
17 missing in S1-3.
18 missing in S1.
19 S1-3 cittesu.

[page 151]
Saṃyutta-Nikāya. 151
satisampajaññassa || tam kissa hetu || || Tathā hi so bhik-
khave bālo avyatto akusalo bhikkhu sakassa cittassa ni-
mittaṃ na uggaṇhāti || ||
II.
8. Seyyathāpi pi bhikkhave paṇḍito vyatto kusalo sūdo
rājānaṃ vā rājamahāmattānaṃ1 vā nānāccayehi2 sūpehi
paccupaṭṭhito assa || ambilaggehi pi tittakaggehi3 pi kaṭu-
kaggehi pi madhuraggehi pi4 khārikehi pi akhārikehi pi5
loṇikehi6 pi aloṇikehi pi7 || || Sa kho so bhikkhave paṇ-
ḍito8 vyatto kusalo sūdo sakassa bhattassa nimittam
uggaṇhāti || Idam vā me ajja bhattasupeyyaṃ ruccati ||
imassa vā abhiharati9 || imassa vā bahuṃ gaṇhāti || imassa
vā vaṇṇaṃ bhāsati || || Ambilaggaṃ vā me ajja bhattasū-
peyyaṃ ruccati ambilaggassa vā abhiharati || ambilaggassa
vā bahum10 gaṇhāti || ambilaggassa11 vā vaṇṇam bhasati12 ||
Tittakaggaṃ vā ma ajja || Kaṭukaggaṃ vā me ajja || Madhu-
raggaṃ vā me ajja || Khārikaṃ vā me ajja || Akhārikaṃ vā
me ajja || Loṇikaṃ vā me ajja || Aloṇikaṃ vā me ajja
bhattasūpeyyaṃ ruccati || aloṇikassa vā abhiharati || aloṇi-
kassa vā bahuṃ gaṇhāti || aloṇikassa vā vaṇṇam bhāsatī ti || ||
9. Sa kho bhikkhave paṇḍito vyatto kusalo sūdo lābhī
ceva hoti acchādanassa13 lābhī vetanassa14 lābhi abhi-
hārānaṃ || taṃ kissa hetu || || Tathā hi so bhikkhave paṇ-
ḍito vyatto kusalo sūdo sakassa bhattassa nimittam uggaṇ-
hāti || ||
10. Evam eva kho bhikkhave idhekacco paṇḍito vyatto
kusalo bhikkhu kāye kāyanupassī viharati || ātāpī sampa-
jāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || tassa kāye
kāyānupassino viharato cittaṃ samādhiyati upakkilesā

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 -mattaṃ.
2 S3 nānacca- S1 nacca-.
3 S1-3 titti S3 titta both omitting kaggehi pi.
4 repeated in S1.
5 S3 omits akhā-
6 S1 loṇkehi S3 alonikehi pi.
7 S3 lonikehi pi.
8 S1 adds pi. 9. S1-3 adhiharati.
10 S1 bahu.
11 S1-3 aloṇi (S3 ni) kassa.
12 S1-3 bhāsatī ti the end of this number is missing in S1-3.
13 S1 acchādassa.
14 B1-3 vetta-

[page 152]
152 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
pahīyanti || so taṃ nimittam uggaṇhāti || Vedanāsu || [pe] ||
Citte || [pe] || Dhammesu dhammānupassī viharati || ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ ||
tassa dhammesu dhammānupassino viharato cittaṃ samā-
dhiyati upakkilesā pahīyanti || so taṃ nimittam uggaṇhāti || ||
11. Sa kho so bhikkhave paṇḍito vyatto kusalo bhikkhu
lābhī ceva hoti diṭṭheva dhamme sukhavihārānaṃ lābhī
hoti1 satisampajaññassa || taṃ kissa hetu || || Tathā hi so
bhikkhave paṇḍito vyatto kusalo bhikkhu sakassa cittassa
nimittam uggaṇhātī ti || ||

SN_5,47(3).9. (9) Gilāno.
1. Ekam me sutaṃ2 Ekam samayam Bhagavā Vesāliyaṃ
viharati Beluvagāmake3 || ||
2. Tatra kho Bhagavā4 bhikkhū āmantesi || || Etha tumhe
bhikkhave samantā5 Vesāliyā yathā mittaṃ6 yathā san-
diṭṭhaṃ yathā sambhattaṃ7 vassam upetha gacchatha8
idhevāham Beluvagāmake vassam upagacchamīti || ||
Evam bhante ti kho te bhikkhū Bhagavato paṭissutvā
samantā9 Vesāliyā yathā mittam yathā sandiṭṭham yathā
sambhattaṃ10 vassam upagañchuṃ || Bhagavā pana tattheva8
Beluvagāmake vassam upagañchi11 || ||
3. Atha kho Bhagavato vassupagatassa kharo ābādho
uppajji || bāḷhā vedanā vattanti māraṇantikā12 || tatra13
sudam Bhagavā sato sampajāno adhivāsesi avihañña-
māno || ||
4. Atha kho Bhagavato etad ahosi || Na kho pana me
tam paṭirūpaṃ yo ham anāmantetvā14 upaṭṭhāke anapalo-
ketvā bhikkhusaṅgham15 parinibbāyeyyaṃ16 || yan nūnāham
imam ābādham viriyena patipaṇāmetvā jīvitasaṅkhāram

--------------------------------------------------------------------------
1 in S1-3 only.
2 this phrase in B1-2 only.
3 B1-3 velu- S3 beḷu- both always.
4 S1 bhikkhave.
5 S1-3 sāmantā corrected from sa- in S3.
6 S3 yathānimittaṃ.
7 S3 sambhataṃ.
8 missing in S1-3.
9 S1 sā-
10 S3 -bhataṃ corrected from -bhattaṃ.
11 B1-2 -gacchanti -gacchati.
12 B1 maraṇa-
13 S1-3 tā.
14 S3 āmantetvā.
15 S1-3 -saṅghe.
16 B1-2 -nibbāyeyya S1 -nibbāpeyyaṃ.

[page 153]
Saṃyutta-Nikāya. 153
adhiṭṭhāya vihareyyanti || || Atha kho Bhagavā tam ābādhaṃ
viriyena patipaṇāmetvā jīvitasaṅkhāram adhiṭṭhāya vihāsi || ||
5. Atha kho Bhagavā gilānā vuṭṭhito aciravuṭṭhito1 ge-
laññā vihārā nikkhāmitvā2 vihārapacchā chāyāyam3 pañ-
ñatte āsane nisīdi || ||
6. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅ-
kami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam
antaṃ nīsīdi || || Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā Ānando
Bhagavantam etad avoca || || Diṭṭhā4 bhante khamanīyam
diṭṭhā4 bhante Bhagavato yāpanīyaṃ || api me bhante
madhurakajāto viya kāyo || disā pi me na pakkhāyanti ||
dhammā pi5 maṃ na paṭibbanti Bhagavato gelāññena || ||
Api ca me bhante ahosi kācid eva assāsamattā6 || na tāva
Bhagavā parinibbāyissati || na tāva Bhagavā bhikkhusaṅgham
ārabbha kiñcid eva7 udāharatī ti || ||
7. Kim pana dāni Ānanda bhikkhusaṅgho mayi paccā-
siṃsati8 || desito Ānanda mayā dhammo anantaram abā-
hiraṃ katvā9 || || Natthānanda Tathāgatassa dhammesu
ācariyamuṭṭhi || yassa10 nūnānanda11 evam assa Aham
bhikkhusaṅgham pariharissāmīti vā Mamuddesiko bhikkhu-
saṅgho ti vā so10 nūnānanda11 bhikkhusaṅgham ārabbha
kiñcid eva udāhareyya || || Tathāgatassa kho Ānanda na
evam hoti || Aham bhikkhusaṅgham pariharissamī ti vā
Mamuddesiko bhikkhusaṅgho ti vā sakim Ānanda Tathā-
gato bhikkhusaṅgham ārabbha kiñcid eva udāharissati || ||
8. Etarahi kho panāham Ānanda jiṇṇo vuddho12 ma-
hallako addhagato vayo anuppatto asītiko me vasso13
vattati || || Seyyathāpi Ānanda jarasakaṭam vedhamissakena14
yāpeti || evam eva kho Ānanda vedhamissakena15 maññe
tathāgatassa kāyo yāpeti || ||
--------------------------------------------------------------------------
1 B1 -vuṭṭhite.
2 S1-3 omit vihārā nikkhamitvā.
3 S3 yāyaṃ.
4 B1-2 diṭṭhaṃ.
5 B1 inserts naṃ.
6 B2 asāsa- S1-3 assādamattaṃ (S1 -matta).
7 S1-3 kiñci.
8 B1-2 -sīsati.
9 B1-2 karitvā.
10 B1 yaṃ.
11 S1-3 nūna ānanda.
12 B1 buddho.
13 S1-3 vayo.
14 B2 vekha- S1-3 vegha- always.
15 B1 -missako.

[page 154]
154 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
9. Yasmiṃ Ānanda samaye Tathāgato sabbanimittānam
amanasikārā ekaccānam vedanānaṃ nirodhā1 animittam
cetosamādhim upasampajja viharati || phāsutaram Ānanda
tasmiṃ samaye Tathāgatassa kāyo hoti || || Tasmā ti hānanda
attadīpā viharatha attasaraṇā anaññasaraṇā dhammadīpā
dhammasaraṇā anaññasaraṇā || || Kathañcānanda bhikkhu
attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo dhammadīpo
dhammasaraṇo anaññasaraṇo || ||
10. Idhānanda bhikkhu kāye kāyānupassī viharati || ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || Ve-
danāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati || ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam || || Evaṃ
kho Ānanda bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññā-
saraṇo dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo || ||
11. Ye hi keci Ānanda etarahi vā mamaccaye2 vā atta-
dīpā viharissanti attasaraṇā anaññasaraṇā dhammadīpā
dhammasaraṇā anaññasaraṇā || tamatagge3 me4 te Ānanda
bhikkhū bhavissanti ye keci sikkhākāmā ti || ||

SN_5,47(3).10. (10) Bhikkhunivāsako.
1. Savatthi5 || ||
2. Atha kho āyasmā Ānando pubbaṇhasamayaṃ nivā-
setvā pattacīvaram ādāya yena aññataro6 bhikkhunu-
passayo7 tenupasaṅkami || upasaṅkamitvā paññatte āsane
nisīdi || ||
2. Atha kho sambahulā bhikkhuniyo yenāyasmā Ānando
tenupasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā āyasmantam Ānandam
abhivādetvā ekam antaṃ nisīdiṃsu || || Ekam antaṃ nisinnā
kho tā bhikkhuniyo āyasmantam Ānandam etad avocuṃ || ||
3. Idha bhante Ānanda sambahulā bhikkhuniyo catūsu
satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittā viharantiyo uḷāram pubbenā-
param visesaṃ sampajānantī ti8 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S3.
2 B1 mapaccaye.
3 S3 tamatamagge-
4 B1 pe.
5 in B1 only.
6 S1-3 yenañña-
7 S1 bhikkhunipa- always.
8 S1-3 jānantī ti.

[page 155]
Saṃyutta-Nikāya. 155
Evam etam bhaginiyo evam etam bhaginiyo || yo hi1
koci bhaginiyo bhikkhu vā bhikkhunī vā catūsu satipaṭṭhā-
nesu supatiṭṭhitacitto viharati || tassetam pāṭikaṅkham
uḷāram pubbenāparaṃ visesaṃ sampajānissatī ti2 || ||
4. Atha kho āyasmā Ānando tā bhikkhuniyo dhammiyā
kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃ-
setvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi || ||
5. Atha kho āyasmā Ānando3 Sāvatthiyam piṇḍāya ca-
ritvā pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkanto yena Bhagavā
tenupasaṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā
ekam antaṃ nisīdi || || Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā
Ānando Bhagavantam etad avoca || || Idhāham bhante
pubbaṇhasamayam nivāsetvā pattacīvaram ādāya yena añ-
ñataro4 bhikkhunupassayo5 tenupasaṅkamiṃ || upasaṅka-
mitvā paññatte āsane nisīdiṃ || || Atha kho bhante sam-
bahulā bhikkhuniyo yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu || upasaṅ-
kamitvā mam abhivādetvā ekam antam nisīdiṃsu6 || ekam
antaṃ nisinnā kho bhante tā bhikkhuniyo mam etad
avocuṃ || || Idha bhante Ānanda sambahulā bhikkhuniyo
catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittā viharantiyo7 uḷaram
pubbenāparam visesaṃ sampajānantī ti8 || || Evam vuttā-
ham bhante tā bhikkhuniyo etad avocuṃ9 || Evam etam
bhaginiyo evam etam bhaginiyo yo hi koci bhaginiyo
bhikkhu va bhikkhunī vā catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhi-
tacitto10 viharati || tassetam pāṭikaṅkham uḷāram pubbenā-
paraṃ visesaṃ saṃjānissatī ti11 || ||
6. Evam etam Ānanda evam etaṃ || yo hi koci Ānanda
bhikkhu vā bhikkhunī vā catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhita-
citto10 viharati || tassetam pāṭikaṅkham uḷāram pubbenā-
param visesaṃ sañjānissatī ti11 || katamesu catusu || ||
7. Idhānanda bhikkhu kāye kāyānupassī viharati || ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in B1-2.
2 S1-3 saṃjānissatī ti.
3 S1-3 āyasmānando.
4 S1-3 yenañña-
5 S1 bhikkhuni-
6 S3 nisīdi.
7 S1-3 viharanti.
8 S1-3 saṃjānantī ti.
9 B1 avocuṃ.
10 S1-3 supaṭṭhitacittā.
11 S1-3 jānissatī ti.

[page 156]
156 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
Tassa kāye kāyanupassino viharato kāyārammano vā
uppajjati kāyasmim pariḷāho cetaso vā līnattam bahiddhā
vā cittaṃ vikkhipati || || Tenānanda1 bhikkhunā kismiñcid
eva pasādaniye nimitta cittam paṇidahitabbam || tassa kis-
miñcid eva pasādaniye nimitte cittam paṇidahato pāmujjaṃ
jāyati || pamuditassa pīti jāyati || pītimanassa kāyo passam-
bhati || passaddhakāyo sukhaṃ vedayati2 || sukhino cittaṃ
samādhiyati || || So iti paṭisañcikkhati || Yassa khvāhaṃ3
atthāya cittam paṇidahiṃ so me attho abhinipphanno4
handa dāni paṭisaṃharāmī ti || So paṭisaṃharati ceva na
ca vitakketi na ca vicāreti5 || Avitakkomhi avicāro ajjhattaṃ
satimā sukhamasmī ti6 pajānāti || ||
8--9. Puna ca param Ānanda vedanāsu || citte7 || ||
10. Dhammesu dhammānupassī viharati || ātāpī sampajāno
satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || tassa dhammesu
dhammānupassino viharato dhammārammaṇo vā uppajjati
kāyasmiṃ8 pariḷāho cetaso vā9 līnattam bahiddhā vā
cittaṃ10 vikkhipati || || Tenānanda bhikkhunā kismiñcid11
eva pasādaniye nimitte cittam paṇidahitabbaṃ || tassa ki-
miñcid12 eva pasādaniye nimitte cittam paṇidahato pā-
mujjaṃ jāyati || pamūditassa pīti jāyati || pītimanassa kāyo
passambhati || passaddhakāyo sukhaṃ vedayati13 || sukhino
cittaṃ samādhiyati || so iti paṭisañcikkhati || Yassa khvā-
ham14 atthāya cittam paṇidahiṃ || so me attho abhinipphanno ||
handa dāni paṭisaṃharāmīti || || So paṭisaṃharati ceva na
ca vitakketi na ca vicāreti || Avitakkomhi avicāro ajjhattaṃ
satimā sukhamasmī ti15 pajānāti || ||
11. Evaṃ kho Ānanda paṇidhāya bhāvanā hoti || ||
12. Kathañcānanda apaṇidhāya bhāvanā hoti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 tenahānanda always.
2 S1-3 vediyati.
3 S1-3 khoham always.
4 B1-2 -nippanno always.
5 S1-3 vicarati always.
6 S3 sacittasmī ti S1 sacītasmī ti.
7 more complete in S1-3.
8 S1-3 insert hi.
9 missing in S1-3.
10 S1-3 vitakkaṃ.
11 B1 S1-3 kismicid.
12 S1-3 kismicid B1 kismiṃcid.
13 S1-3 vedeti.
14 S1-3 Khoham.
15 S1-3 sacita (S3 tta) smīti.

[page 157]
Saṃyutta-Nikāya. 157
13. Bahiddhā Ānanda1 bhikkhu cittam apaṇidhāya
Apaṇihitam me bahiddhā2 cittan ti pajānāti || || Atha
pacchāpure asaṃkhittaṃ3 vimuttam Apaṇihitan ti pajānāti || ||
Atha ca pana kāye kāyānupassī viharāmi ātāpī sampajāno
satimā sukhamasmī ti4 pajānāti || ||
14. Bahiddhā Ānanda bhikkhu cittam apanidhāya Apa-
ṇihitam me bahiddhā cittan ti pajānāti || || Atha pacchā-
pure asaṃkhittam3 vimuttam Apaṇihitanti pajānāti || ||
Atha ca pana vedanāsu vedanānupassī viharāmi ātāpī
sampajāno satimā Sukham asmī ti pajānāti || ||
15. Bahiddhā Ānanda bhikkhu cittam apaṇidhāya Apaṇi-
hitam me bahiddhā cittan ti pajānati || || Atha pacchāpure
asaṃkhittam vimuttam5 Apaṇihitanti pajānāti || || Atha6
pana citte cittānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā
sukhamasmīti pajānāti || ||
16. Bahiddhā Ānanda bhikkhu cittam apanidhāya apa-
ṇihitam me bahiddhā cittanti pajānāti || || Atha7 pacchā-
pure asaṃkhittaṃ8 vimuttam Apaṇihitanti pajānāti || || Atha
ca pana dhammesu dhammānupassī viharāmi || ātāpī sam-
pajāno satimā sukhamasmīti pajānāti9 || ||
17. Evaṃ kho10 Ānanda apaṇidhāya bhāvanā11 hoti || ||
18. Iti kho Ānanda desitā mayā paṇidhāya bhāvanā
desitā apaṇidhāya bhāvanā || || Yam12 Ānanda satthārā
karaṇīyam sāvakānaṃ hitesinā anukampakena anukampam
upādāya || kataṃ vo tam13 mayā || || Etāni Ānanda rukkha-
mūlāni etāni suññāgārāni nijjhāyathānanda14 mā pamā-
dattha ma pacchāvippatisārino ahuvattha || ayaṃ vo am-
hākam anusāsanī ti || ||
19. Idam avoca Bhagavā || attamano āyasmā Ānando
Bhagavato bhāsitam abhinandī ti15 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 bahiddhānanda always.
2 missing in S1.
3 S1-3 ayaṃcittaṃ always.
4 S1-3 sutasmīti always.
5 S1 cittaṃ.
6 S1-3 insert ca.
7 S1-3 insert kho.
8 S1-3 ayaṃ cittaṃ.
9 S1-3 pajānāmi.
10 missing in S1-3.
11 S1-3 bhāvanāya.
12 S1 ya.
13 missing in B1-2 added between the lines in S3.
14 S3 jhāyathā- S1 kāyāṃyathānanda.
15 number 19 is to be found in B1-2 only.

[page 158]
158 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
Tatruddānam1 || ||
Ambapālivaggo pathamo2 || ||
Ambapāli3 Sato Bhikkhu ||
Sāllam4 Kusalarāsi5 ca ||
Sakunagghi Makkaṭo6 Sūdo ||
Gilāno Bhikkhuni-vāsakoti7 || ||

CHAPTER II. NĀLANDAVAGGO DUTIYO.

SN_5,47(3).11. (1) Mahāpuriso.
1. Sāvatthi-nidānaṃ8 || ||
2. Atha kho āyasmā Sāriputto yena Bhagavā tenupa
saṅkami || upasaṅkamitvā || pe || Ekam antam nisinno kho
āyasmā Sāriputto Bhagavantam etad avoca || ||
3. Mahāpuriso mahāpuriso ti bhante vuccati || Kittāvatā
nu kho bhante mahāpuriso hotī ti || ||
Vimuttacittattā kho haṃ9 Sāriputta Mahāpuriso ti va-
dāmi || avimuttacittattā No mahāpuriso ti vadāmi || || Kathañ
ca Sāriputta vimuttacitto hoti || ||
4. Idha Sāriputta bhikkhu kāye kāyanupassī viharati ||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam ||
tassa kāye kāyānupassino viharato cittaṃ virajjati vimuccati
anupādāya āsavehi || || Vedanāsu || || Citte || || Dhammesu
dhammānupassī viharati || ātāpī sampajāno satimā vineyya
loke abhijjhādomanassaṃ || tassa dhammesu dhammānu-
passino viharato cittaṃ virajjati vimuccati anupādāya
āsavehi || ||
5. Evaṃ kho Sāriputta vimuttacitto hoti || || Vimutta-
cittattā10 kho haṃ Sariputta Mahāpuriso ti vadāmi || avi-
muttacittattā11 No mahāpuriso ti vadāmī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 in S1-3 only.
2 drawn back to the end in S1-3.
3 S1 ambali.
4 S1-3 sāla.
5 B1-2 -rāsī.
6 S1-3 makkaṭa.
7 S1 upassane cāti S3 upassayena cāti instead of vāsakoti.
8 S1-3 omit nidānaṃ.
9 S3 kho ahaṃ B1-2 kvāhaṃ always.
10 S1-3 -cittaṃ.
11 S1-3 avimuttattā.

[page 159]
Saṃyutta-Nikāya. 159

SN_5,47(3).12. (2) Nālandam.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Nālandāyaṃ viharati Pā-
vārikambavane || ||
2. Atha kho āyasmā Sāriputto yena Bhagavā tenupasari-
kami || upasaṅkamitvā || [pe] || Ekam antam nisinno kho
āyasmā Sāriputto Bhagavantam etad avoca || ||
3. Evam pasanno1 ham bhante Bhagavati || Na cāhu na
ca bhavissati na cetarahi vijjati añño samaṇo vā brāh-
maṇo vā Bhagavatā bhiyyo bhiññataro yad idaṃ sam-
bodhiyan ti || ||
Uḷārā kho tyāyaṃ2 Sāriputta āsabhi3 vācā bhāsitā
ekaṃso gahito sīhanādo nadito || || Evam pasanno4 ham
bhante Bhagavati na cāhu na ca bhavissati na cetarahi
vijjati añño samaṇo vā brāhmaṇo vā Bhagavatā bhiyyo
bhiññataro yad idaṃ sambodhiyan ti || ||
4. Kinnu te Sāriputta ye te ahesum atītam addhānam
arahanto sammāsambuddhā5 || sabbe te bhagavanto6 ce-
tasā cetopariccaviditā || Evaṃsīlā te bhagavanto ahesuṃ
iti vā || Evaṃ dhammā te bhagavanto ahesuṃ iti vā || Evam
paññā te bhagavanto ahesum iti vā7 || {Evaṃvihārino} te
bhagavanto ahesuṃ iti vā Evaṃvimuttā te bhagavanto
ahesum iti vā ti8 || ||
No hetam bhante || ||
5. Kim pana te9 Sāriputta ye te bhavissanti anāgatam
addhānam arahanto sammāsambuddhā || sabbe te bhaga-
vanto cetasā cetopariccaviditā evaṃsilā te bhagavanto
bhavissanti iti vā evaṃ dhammā te bhagavanto bhavissanti
iti vā evampaññā te bhagavanto bhavissanti iti vā evaṃ-
vihārino te bhagavanto bhavissanti iti vā10 || evaṃvimuttā
kho11 bhagavanto bhavissanti iti vā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 pasannā always.
2 uḷāro tya(S3 -ta) trāyaṃ (S1 -ya).
3 S1 asābhiṃ-
4 B1 pasannā.
5 S1 -buddho S3 -buddhā corrected from -buddho.
6 S1 bhagavantaṃ corrected from bhagavante.
7 S1-3 ahesunti.
8 evaṃ vimuttā- is to be found in B1-2 only.
9 S1-3 panete.
10 evaṃvihārino- is missing in S1-3.
11 S1-3 evaṃvimuttan (S1 taṃ) te.

[page 160]
160 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
No hetam bhante || ||
6. Kim pana tyāhaṃ1 Sāriputta etarahi arahaṃ sammā-
sambuddho cetasā cetopariccavidīto || evaṃsīlo bhagavā iti
vā evaṃdhammo bhagavā iti vā evampañño bhagavā iti
vā evaṃvihārī bhagavā iti vā evaṃvimutto bhagavā iti
vā ti2 || ||
No hetam bhante || ||
7. Ettha ca te Sāriputta atītānāgatapaccuppannesu
arahantesu sammāsambuddhesu cetopariyāyañāṇaṃ natthi ||
atha kiṃcarahi tayā3 Sāriputta ulārā āsabhi vācā4 bhā-
sitā5 ekaṃso gahito sīhanādo nadito || Evam pasannoham6
bhante Bhagavati na cāhu na ca bhavissati na cetarahi
vijjati añño samaṇo va brāhmaṇo vā Bhagavato7 bhiyyo
bhiññataro yadidaṃ sambodhiyan ti ||
Na kho me tam bhante atītānāgatapaccuppannesu ara-
hantesu sammāsambuddhesu cetopariyāyañāṇam atthi ||
api ca dhammanvayo vidito || ||
8. Seyyathāpi bhante rañño paccantimaṃ nagaram daḷ-
huddāpaṃ daḷhapākāratoraṇam ekadvāraṃ || tatrassa do-
vāriko paṇḍito viyatto8 medhāvī aññātānaṃ nivāretvā
ñātānam pavesetā || || So9 tassa nagarassa samantā anu-
pariyāya10 patham anukkamamāno na passeyya pākāra-
sandhiṃ vā pākāravivaraṃ vā antamaso biḷāranissakkana-
mattam11 pi || tassa evam assa || Ye kho12 keci oḷarikā pāṇā
imaṃ nagaram pavisanti vā nikkhamanti vā sabbe te iminā
va dvārena pavisanti vā nikkhamanti vā ti || || Evam eva
kho me12 bhante dhammanvayo vidito || ||
9. Ye pi12 te bhante12 ahesum atītam addhānaṃ ara-
hanto sammāsambuddhā sabbe te bhagavanto pañcanī-
varaṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe13
catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittā14 sattabojjhaṅge

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 tāyāhaṃ.
2 S1-3 omit vāti.
3 B1 tyāham.
4 S1-3 uḷāraṃ āsabhiṃ vācaṃ.
5 B1 bhāvitā.
6 B1 pasannāham.
7 S1 bhagavatā.
8 missing in S3 B1 adds byatto.
9 S3 yo.
10 S1 -pariyā.
11 S1-3 biḷālanikkamana- (S3 nikammana-).
12 missing in S1-3.
13 S3 dubbali-
14 S1 supaṭṭhita-

[page 161]
Saṃyutta-Nikāya. 161
yathābhūtam bhāvetvā anuttaraṃ sammāsambodhim abhi-
sambujjhiṃsu || || Ye pi te bhante bhavissanti anāgatam
addhānam arahanto sammāsambuddhā sabbe te bhaga-
vanto1 pañcanīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya
dubbalīkaraṇe catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittā2
sattabojjhaṅge yathābhūtam bhāvetvā anuttaraṃ sammā-
sambodhim abhisambujjhissanti || || Bhagavā pi bhante
etarahi arahaṃ sammāsambuddho pañcanīvaraṇe pahāya
cetaso uppakkilese3 paññāya dubbalīkaraṇe catusu sati-
paṭṭhānesu supatiṭṭhitacitto4 sattabojjhaṅge yathābhūtam
bhāvetvā anuttaram sammāsambodhim abhisambuddhoti || ||
10. Sādhu sādhu Sāriputta tasmā ti ha tvaṃ Sāriputta
imam dhammapariyāyam abhikkhaṇam bhāseyyāsi5 bhik-
khūnam bhikkhūnīnam upāsakānam upāsikānam || yesam pi
hi Sāriputta moghapurisānam bhavissati Tathāgate kaṅkhā
vā vimati vā tesam pi mam dhammapariyāyam sutvā yā
tesaṃ6 Tathāgate kaṅkhā vā vimati vā sā pahīyissatī ti || ||

SN_5,47(3).13. (3) Cuṇḍo.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Sāvatthiyaṃ viharati Jeta-
vane Anāthapiṇḍikassa ārāme || ||
2. Tena kho pana samayena āyasmā Sāriputto Maga-
dhesu viharati Nālagāmake7 || ābādhiko dukkhito bāḷhagi-
lāno || Cundo ca8 samaṇuddeso āyasmato Sāriputtassa
upaṭṭhāko9 hoti || ||
3. Atha āyasmā Sāriputto tena ābādhena parinibbāyi || ||
4. Atha kho Cundo samaṇuddeso āyasmato Sāriputtassa
pattacīvaram adāya yena Sāvatthi-Jetavanam Anātha-
piṇḍikassa ārāmo yenāyasmā Ānando tenupasaṅkami ||
upasaṅkamitvā āyasmantam Ānandam abhivādetvā ekam
antaṃ nisīdi || || Ekam antaṃ nisinno kho Cundo sama-

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3
2 S1 supaṭṭhitacitto S3 supaṭṭhitacittā.
3 S1 inserts so.
4 S1-3 supaṭṭhitacitto (S1 -citte.).
5 S1 bhāveyyāsi.
6 S1-3 omit yā tesaṃ.
7 B1-2 nāḷa (B1 -lā) gāmake.
8 in S1 only.
9 B1 upaṭṭhako.

[page 162]
162 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
ṇuddeso āyasmantam Ānandam etad avoca || || Āyasmā
bhante Sariputto parinibbuto idam assa pattacīvaranti1 || ||
5. Atthi kho idam āvuso Cunda2 kathāpābhatam Bha-
gavantaṃ dassanāya || āyāmāvuso Cunda yena Bhagavā
tenupasaṅkamissāma || upasaṅkamitvā Bhagavato3 etam
attham ārocessāmāti || ||
Evam bhante ti kho Cundo samaṇuddeso āyasmato Ānan-
dassa paccassosi || ||
6. Atha kho āyasmā ca Ānando Cundo ca samaṇuddeso
yena Bhagavā tenupasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā Bhaga-
vantam abhivādetvā ekam antaṃ nīsīdiṃsu || || Ekam antaṃ
nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca || ||
Ayam bhante Cundo samaṇuddeso evam āha || Āyasmā
bhante Sāriputto parinibbuto idam assa pattacīvaran ti1 || ||
Api ca4 me bhante madhurakajāto5 viya kāyo || disā pi
me na pakkhāyanti dhammā pi me6 na paṭibhanti āyasmā
Sāriputto parinibbuto ti sutvā ti7 || ||
7. Kinnu te8 Ānanda Sāriputto sīlakkhandhaṃ vā ādāya
parinibbuto || samādhikkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto ||
paññakkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto9 || vimuttikkhandhaṃ
vā ādāya parinibbuto || vimuttiññanadassanakkhandhaṃ vā
ādāya parinibbuto ti || ||
Na ca4 kho me tam10 bhante āyasmā Sāriputto sīlak-
khandhaṃ vā ādāya parinibbuto || pe || vimuttiññāṇadassa-
nakkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto || Api ca me4 bhante
āyasmā Sāriputto ovādako ahosi otiṇṇo4 viññāpako
sandassako samādapako samuttejako sampahaṃsako akilāsu
dhammadesanāya anuggāhako sabrahmacārīnaṃ tam11
mayam āyasmato Sāriputtassa dhammojaṃ dhammabhogaṃ
dhammānuggaham anussarāmāti || ||
8. Nanu tam Ānanda mayā paṭigacceva12 akkhātaṃ
sabbehi piyehi manāpehi nānābhāvo vinābhāvo aññathā-

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 -cīvaraṃ idaṃ dhātuparibhāvananti.
2 in B1-2 only.
3 S1 bhavato.
4 missing in S1-3.
5 S1 madhukaraka-
6 S1-3 maṃ.
7 B1 omits ti.
8 B1 kho.
9 this phrase omitted in S3.
10 in S1-3 only.
11 S1-3 ti.
12 B1-2 paṭikacceva.

[page 163]
Saṃyutta-Nikāya. 163
bhāvo || tam kutettha Ānanda labbhā || Yan taṃ jātam
bhūtaṃ saṅkhatam palokadhammaṃ1 taṃ vata mā palujjīti
netaṃ ṭhānaṃ vijjati || ||
9. Seyyathāpi Ānanda mahato rukkhassa tiṭṭhato sāra-
vato yo mahantataro2 khandho so palujjeyya || evam eva
kho Ānanda mahato bhikkhusaṅghassa tiṭṭhato sāravato
Sāriputto parinibbuto taṃ kutettha Ānanda labbhā yan
taṃ jātam bhūtaṃ saṅkhataṃ palokadhammaṃ taṃ vata
mā palujjīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati || ||
10. Tasmā ti hānanda attadīpā viharatha attasaraṇā
anaññasaraṇā dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā || ||
Kathañcānanda bhikkhu attadīpo3 viharati attasaraṇo an-
aññasaraṇo dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo4 || ||
11. Idhānanda bhikkhu kāye kāyānupassī viharati || ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || Ve-
danāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati || ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || Evaṃ
kho Ānanda bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anañña-
saraṇo dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo5 || ||
12. Ye hi keci Ānanda etarahi vā mamaccaye6 vā attadipā
viharissanti attasaraṇā anaññasaraṇā dhammadīpā dhamma-
saraṇā anaññasaraṇā || tamatagge7 pete8 Ānanda bhikkhū
bhavissanti ye keci sikkhākāmā ti || ||

SN_5,47(3).14. (4) Ceḷam.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Vajjīsu viharati Ukkacelā-
yaṃ9 Gaṅgāya nadiyā10 tīre mahatā bhikkhusaṅghena
saddhim aciraparinibbutesu Sāriputta-Moggalānesu || ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā bhikkhu-saṅgha-
parivuto ajjhokāse11 nisinno hoti || || Atha kho Bhagavā
tunhībhūtam12 bhikkhusaṅgham anuviloketvā bhikkhū
āmantesi || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 -dhammānaṃ.
2 S1 mahattaro.
3 S1 -dīpā.
4 S3 omits dhammadīpo-
5 S1 anaññakaragge.
6 B1-2 -accayena.
7 B1 tadamatagge.
8 S1-3 B2 mete.
9 S3 ukkave- S1 ukkace corrected from ukkabe- (?)
10 B1-2 Gaṅganadiyā.
11 S1-3 abbhokāse.
12 repeated in S1.

[page 164]
164 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
3. Api myāyam1 bhikkhave parisā suññā viya khāyati ||
parinibbutesu Sāriputta-Moggalānesu2 suññā3 me bhikkhave
parisā hoti || anapekkhā tassam4 disāyam hoti yassaṃ dīsā-
yaṃ Sāriputta-Moggalānā viharanti || ||
4. Ye hi te bhikkhave ahesum atītamadhānam arahanto
sammāsambuddhā || tesam pi bhagavantānam etaparamam
yeva sāvakayugam ahosi || seyyathāpi mayhaṃ Sāriputta-
Moggalānā || || Ye pi te bhikkhave bhavissanti anāgatam
addhānam arahanto sammāsambuddhā || tesam pi bhaga-
vantānam etaparamaṃ yeva sāvakayugam bhavissati ||
seyyathāpi mayhaṃ Sāriputta-Moggalānā5 || ||
5. Acchariyam bhikkhave sāvakānam abbhutam bhik-
khave sāvakānam satthu ca nāma sāsanakarā6 bhavissanti
ovādapatikarā || catunnaṃ ca parisānam piyā bhavissanti
manāpā garū ca7 bhāvaniyā ca || || Acchariyam bhikkhave
Tathāgatassa abbhutam bhikkhave Tathāgatassa || evarūpe
pi nāma sāvakayuge8 parinibbute natthi Tathāgatassa
soko vā paridevo vā || tam kutettha bhikkhave9 labbhā ||
yantaṃ jātaṃ bhūtaṃ saṅkhataṃ palokadhammaṃ10 taṃ
vata ma palujjīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati || ||
6. Seyyathāpi bhikkhave mahato rukkhassa tiṭṭhato sā-
ravato ye9 mahantatarā11 khandhā te palujjeyyuṃ || Evam
eva kho bhikkhave mahato bhikkhusaṅghassa tiṭṭhato sā-
ravato Sāriputta-Moggalānā parinibbutā || taṃ kutettha12
bhikkhave labbhā || yan taṃ jātam bhūtam saṅkhatam
palokadhammaṃ taṃ vata mā palujjīti || netaṃ ṭhānaṃ
vijjati || ||
7. Tasmā ti ha bhikkhave attadīpā viharathā- -anañña-
saraṇā || ||
8. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī- -anañña-
saraṇo || ||
--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 api ca khvāyam.
2 S3 parinibbute- -lāne.
3 B1-2 aparinibbutesu- asuññā.
4 S1-3 tassa.
5 B1-2 -lāno.
6 S1 Satthusamānāmasāsanaṃtārā S3 Satthusamānānāmasāsanantarā.
7 S1-3 garu omitting ca.
8 S1 adds pi S3 su.
9 missing in S1-3
10 S1 -dhamma.
11 S1 mahattarā S3 mahanta or mahatta.
12 S1-3 insert labbhā.

[page 165]
Saṃyutta-Nikāya. 165
9. Ye hi keci bhikkhave etarahi vā mamaccaye1
attadīpā viharissanti- -tamatagge1 bhikkhave bhikkhu bha-
vissanti ye keci sikkhākāmā ti2 || ||

SN_5,47(3).15. (15) Bāhiyo (or Bāhiko).
1. 3Sāvatthi nidanaṃ || ||
2. Atha kho āyasmā Bāhiyo4 yena Bhagavā tenupasaṅ-
kami || upasaṅkamitvā || [pe] || ekam antaṃ nisinno kho
āyasmā Bāhiyo Bhagavantam etad avoca || || Sādhu me
bhante saṅkhittena dhammaṃ desetu || yaṃ aham Bhaga-
vato dhammaṃ sutvā eko vūpakaṭṭho apamatto ātāpī pa-
hitatto vihareyyanti ||
Tasmā ti ha tvam Bāhiya ādim eva visodhehi5 kusalesu
dhammesu || || Ko cādi kusalānaṃ6 dhammānaṃ || sīlañca
suvisuddhaṃ diṭṭhi ca7 ujukā || ||
3. Yato ca8 kho te Bāhiya sīlañca suvisuddham9 bha-
vissati diṭṭhi ca10 ujukā || tato tvam11 Bāhiya sīlam nissāya12
sīle patiṭṭhāya cattāro satipaṭṭhāne bhāveyyāsi || katame
cattāro || ||
4. Idha tvam Bāhiya kāye kāyānupassī viharāhi || ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || Ve-
danāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharāhi || ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || || Yato
kho tvam Bāhiya sīlam nissāya sīle patiṭṭhāya ime cattāro
satipaṭṭhāne evam bhāvessasi13 || tato {tuyham} Bāhiya yā14
ratti vā divaso vā āgamissasi || vuddhi15 yeva paṭikaṅkhā
kusalesu dhammesu no parihānī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 as in number 12 of the preceding sutta.
2 The numbers 7, 8, 9 being identical with 10, 11, 12 of
the preceding sutta, I give only the beginning of them
and the ending words.
3 in B1-2 only.
4 S1-3 bāhiko-ka always.
5 S3 sodhehi.
6 S1 vādi-
7 S3 diṭṭhiñca.
8 missing in S1-3.
9 B1 -suddhi.
10 missing in S3.
11 B1 tasmā ti.
12 S1-3 -pe- instead of sīlaṃ ni-
13 S3 B1 bhāvessati; in the following sutta B1-3 have bhāveyyāsi.
14 S1-3 yaṃ.
15 B1 buddhi.

[page 166]
166 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
5. Atha kho āyasmā Bāhiyo Bhagavato bhāsitam abhi-
nanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā Bhagavantam abhivādetvā
padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi || ||
6. Atha kho āyasmā Bāhiyo eko vupakaṭṭho apamatto
ātāpī pahitatto viharanto na cirasseva yassatthāya kula-
puttā sammadeva agārasmā anagāriyam pabbajanti tad
anuttaram brahmacariyapariyosānaṃ1 diṭṭheva dhamme
sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi || Khīnā
jāti vusitam brahmacariyam kataṃ karaṇīyaṃ nāparam
ittatthāyā ti abbhaññāsi || ||
7. Aññataro ca panāyasmā Bāhiyo2 arahatam ahosī ti || ||

SN_5,47(3).16. (6) Uttiyo.
1. Sāvatthi nīdānam3 || ||
2--4. Atha kho āyasmā Uttiyo4 yena Bhagavā tenupa-
saṅkami || [pe] || tato tvam Uttiya gamissasi maccudheyyassa
pāranti || pe || ||
5.6.7. Aññataro ca panāyasmā Uttiyo arahatam aho-
sī ti5 || ||

SN_5,47(3).17. (7) Ariyo.
1. Sāvatthi6 || ||
2. Cattāro me bhikkhave satipaṭṭhānā bhāvitā bahulī-
katā ariyā niyyānikā niyyanti7 takkarassa sammādukkhā-
kkhayāya || katame cattāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhadomanassaṃ ||
Vedanāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 -cariyaṃpa-
2 B2 bāhīro.
3 in B1-2 only.
4 S1-3 Uttiko (-ka) always.
5 So S1-3, complete in B1-2; -- the same as the preceding sutta
with very little change.
6 in B2 only.
7 S1-3 nī (S1 ni) yati here and further on.

[page 167]
Saṃyutta-Nikāya. 167
4. Ime kho bhikkhave1 cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā
bahulīkatā ariyā niyyānikā niyyanti2 takkarassa sammā-
dukkhakkhayāyā ti || ||

SN_5,47(3).18. (8) Brahmā.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Uruvelāyaṃ viharati najjā
Nerañjarāya tīre Ajapālanigrodhe pathamābhisambuddho || ||
2. Atha kho Bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ
cetaso parivitakko udapādi || || Ekāyano yam3 maggo
sattānam visuddhiyā sokaparidevānam4 samatikkamāya
dukkhadomanassānam atthagamāya ñāyassa adhigamāya
nibbānassa sacchikiriyāya yad idaṃ cattāro satipaṭṭhānā ||
katame cattāro || ||
3. Kāye vā bhikkhu5 kāyānupassī vihareyya || ātāpī sam-
pajāno satimā vinneyya loke abhijjhādomanassaṃ || Veda-
nāsu vā bhikkhu || Citte vā bhikkhu || || Dhammesu vā bhik-
khu dhammānupassī vihareyya || ātāpī sampajāno satimā
vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || || Ekāyano yam maggo
sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānaṃ samatikkamāya
dukkhadomanassānam atthagamāya ñāyassa adhigamāya
nibbānassa sacchikiriyāya yadidaṃ6 cattāro satipaṭṭhānā ti || ||
4. Atha kho Brahmā sahampati Bhagavato cetasā ceto-
parivitakkam aññāya7 seyyathāpi nāma balavā puriso
sammiñjitaṃ8 vā bāham pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ
sammiñjeyya8 || evam eva kho Brahmaloke antarahito Bha-
gavato purato pāturahosi || || Atha kho Brahmā sahampati
ekaṃsam uttarāsaṅgaṃ karitvā yena Bhagavā tenañjalim
paṇāmetvā Bhagavantam etad avoca || ||
5. Evam etam Bhagavā evam etaṃ Sugata || ekāyano
yam bhante maggo sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānam
samatikkamāya dukkhadomanassānam atthagamāya ñāyassa
adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya yadidaṃ cattāro

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 omit kho bhi-
2 S1-3 nīyyati.
3 B1-2 ekāyanvāyaṃ always.
4 S1-3 -paridda- always.
5 S1-3 insert kāye.
6 S1 yadime.
7 B1 maññāya.
8 B1-2 samañch-

[page 168]
168 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
satipaṭṭhānā || katame cattāro || || Kāye vā bhante bhikkhu
kāyanupassī vihareyya1 || ātāpī sampajāno satimā || vineyya
loke abhijjhādomanassaṃ || Vedanāsu vā bhante bhikkhu ||
Citte vā bhante bhikkhu || Dhammesu vā bhante dhammā-
nupassī vihareyya || ātāpī sampajāno satimā vineyya loke
abhijjhādomanassaṃ || || Ekāyano yam bhante maggo sattā-
naṃ visuddhiyā sokaparidevānam samatikkamāya dukkha-
domanassānam atthagamāya ñāyassa adhigamāya nibbā-
nassa sacchikiriyāya yad idam2 cattāro satipaṭṭhānāti || ||
6. Idam avoca Brahmā sahampati || idaṃ vatvā Brahmā
sahampati3 athāparam etad avoca || ||
Ekāyanaṃ4 jātikhayantadassī ||
Maggam pajānāti hitānukampi ||
Etena maggena atariṃsu5 pubbe ||
Tarissanti6 ye7 taranti ca7 oghan ti || ||

SN_5,47(3).19. (9) Sedakam or Ekantaka(?).
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Sumbhesu8 viharati Seda-
kaṃ9 nāma Sumbhānaṃ nigamo || ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi || || Bhūta-
pubbam bhikkhave caṇḍālavaṃsiko caṇḍālavaṃsam ussā-
petvā Medakathālikam antevāsim10 āmantesi || Ehi tvaṃ
samma Medakathālike11 Caṇḍālavaṃsam abhirūhitvā mama
uparikhandhe titthāhī ti ||
Evam ācariyā ti kho bhikkhave Medakathālikā antevāsī
Caṇḍālavaṃsikassa paṭissutvā Caṇḍālavaṃsam abhirūhitvā
ācariyassa uparikhandhe aṭṭhāsi || ||
3. Atha kho bhikkhave Caṇḍālavaṃsiko12 Medakathāli-
kam antevāsim etad avoca || Tvaṃ samma Medakathālike
mamaṃ13 rakkha aham tvaṃ14 rakkhissāmi evaṃ mayam

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 viharati.
2 S1 ime.
3 S1-3 omit Brahmā-
4 S2 ekāsaṃnā.
5 B1 ataṃsu S1 akariṃsu.
6 B2 karissanti.
7 B1-3 caranti omitting ca.
8 S1-3 subbhe--bhā-
9 S1 sekadakaṃ B2 pesakārakam.
10 S1 -vāsi.
11 B1 -thālika.
12 S3 caṇdāla- B1 caṇdālī.
13 S1 mama S3 bbabba(?).
14 S1-3 tava.

[page 169]
Saṃyutta-Nikāya. 169
aññamaññaguttā1 aññamaññarakkhitā1 sippāni ceva das-
sessāma2 lābhañ3 ca lacchāma sotthinā ca4 caṇḍālavaṃ-
sam5 orohissāmā ti || ||
4. Evaṃ vutte bhikkhave Medakathālikā6 antevāsī Caṇ-
ḍālavaṃsikam etad avoca || || Na kho panetam7 ācariya
evam bhavissati || tvam ācariya attānaṃ rakkha aham atta-
naṃ8 rakkhissāmi || || Evam mayam attaguttā attarakkhitā
sippāni ceva dassessāma lābhañca lacchāma sotthinā ca4
caṇḍalavaṃsā orohissāmā9 ti || || So tattha ñāyo ti || ||
5. Bhagavā10 avoca || || Yathā Medakathālikā antevāsī11
ācariyam avoca || Attānam bhikkhave rakkhissāmī ti sati-
paṭṭhānaṃ sevitabbaṃ || Param rakkhissamā ti satipaṭṭhā-
naṃ sevitabbaṃ || || Attānam bhikkhave rakkhanto paraṃ
rakkhati || paraṃ rakkhanto attānaṃ rakkhati || ||
6. Kathañca bhikkhave attānam rakkhanto param rak-
khati || āsevanāya bhāvanāya bahulīkammena12 || || Evaṃ
kho bhikkhave attānaṃ rakkhanto paraṃ rakkhati || ||
7. Kathañca bhikkhave paraṃ rakkhanto attānaṃ
rakkhati || khantiyā avihiṃsāya mettatāya13 anudayatāya14 || ||
Evaṃ kho bhikkhave paraṃ rakkhanto attānaṃ rakkhati || ||
8. Attānaṃ bhikkhave rakkhissāmī ti satipaṭṭhānaṃ15
sevitabbam || Paraṃ rakkhissāmī ti satipaṭṭhānaṃ sevi-
tabbaṃ || attānam bhikkhave rakkhanto paraṃ rakkhati ||
paraṃ rakkhanto attānaṃ rakkhatī ti || ||

SN_5,47(3).20. (10) Janapada or Ekantaka(?).
1. Evam me sutam16 Ekaṃ samayam Bhagavā Sum-
bhesu17 viharati Sedakam18 nāma Sumbhānaṃ nigamo || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 aññamaññaṃ-
2 B1 dassissāma always.
3 S1 lābhe.
4 missing in B1-2.
5 S1-3 -vaṃsā corrected from vaṃsaṃ in S3.
6 S3 -thāliko.
7 S1-3 nāmetam.
8 B1-2 omit rakkha-
9 S1-32 orohessāmā.
10 B1 inserts etad.
11 S1-3 -vāsiṃ.
12 B1 bahuli- S1-3 bahulikadhammena.
13 S3 mettacittatā S1 mettacittacittatā.
14 B2 anudda- S1-3 anuddayatā.
15 S1 -ṭṭhānā.
16 this phrase in B1-2 only.
17 S1-3 subbhe- -bhā-
18 B2 desakaṃ.

[page 170]
170 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi || [pe] ||
3. Seyyathāpi bhikkhave Janapadakalyāṇī janapada-
kalyāṇī ti kho bhikkhave mahājanakāyo sannipateyya || Sā
kho panassa1 janapadakalyāṇī paramapāsāvinī nacce pa-
ramapāsāvinī gīte || Janapadakalyāṇī naccati gāyatīti kho
bhikkhave bhiyyosomattāya mahā janakāyo sannipateyya || ||
Atha puriso āgaccheyya jīvitukāmo amaritukāmo sukha-
kāmo dukkhapaṭikūlo tam enaṃ evaṃ2 vadeyyum3 || Ayan
te ambho purisa samatittiko4 telapatto antarena ca5
mahāsamajjam6 antarena ca5 janapadakalyāṇiṃ7 parihā-
tabbo8 || puriso ca te9 ukkhitāsiko piṭṭhito piṭṭhito anu-
bandhissati yattheva10 naṃ thokam11 pi chaddessati12 tat-
theva te siro pātessatī ti13 || || Taṃ kim maññatha bhik-
khave || api nu so puriso amum telapattam14 amanasikaritvā
bahiddhā pamādam āhareyyāti15 || ||
No hetam bhante || ||
4. Upamā kho myāyam bhikkhave katā atthassa viññā-
panāya || ayaṃ cevettha16 attho || Samatittiko telapatto ti
kho bhikkhave kāyagatāya etaṃ satiyā adhivacanaṃ || ||
5. Tasmā ti ha bhikkhave evam sikkhitabbaṃ || || Kāya-
gatā sati no17 bhāvitā bhavissati bahulīkatā yānikatā
vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā18 ti || Evaṃ
hi vo bhikkhave sikkhitabbanti || ||
Nāḷandavaggo dutiyo19 || ||
Tassa20 uddānaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in B1.
2 S1-3 tam eneva.
3 B1-2 vadeyya.
4 S1 samattiko.
5 missing in S1-3.
6 S1-3 samayaṃ (S3-ya).
7 S1-3 B1 -kalyāṇiyā.
8 B1 pariharitabbo.
9 S1 cete (or vete) S3 cheko instead of ca te.
10 S3 tattheva.
11 B1 dhodaṃ.
12 B1 chaṭṭe-
13 B1-2 pātissatī ti.
14 B1 telam-
15 S1-3 -reyyāsi.
16 S1-3 cettha.
17 S1-3 no sati B2 nussati both instead of sati no.
18 S1-3 add yā.
19 S1-3 Nālanda- draṭn back to the end in S1-3.
20 S1-3 tatr.

[page 171]
Saṃyutta-Nikāya. 171
Mahāpuriso1 Nāḷandam2 ||
Cundo3 Celañca Bāhiyo4 || ||
Uttiyo Ariyo Brahmā ||
Sedakaṃ Janapadena cā ti5 || ||

CHAPTER III. SīLAṬṬHITIVAGGO TATIYO.

SN_5,47(3).21. (1) Sīlam.
1. Evam me sutaṃ6 Ekaṃ samayam āyasmā ca Ānando
āyasmā ca Bhaddo Pāṭaliputte viharanti Kukkuṭārāme || ||
2. Atha kho āyasmā Bhaddo sāyaṇhasamayam paṭi-
sallānā vuṭṭhito yenāyasmā Ānando tenupasaṅkami || upa-
saṅkamitvā āyasmatā Ānandena saddhiṃ sammodi || pe ||
āyasmantam Ānandam etad avoca || ||
3. Yānimani āvuso Ānanda kusalāni sīlāni vuttāni Bha-
gavatā || imāni kusalāni sīlāni kimatthiyāni vuttāni Bhaga-
vatā ti ||
Sādhu sādhu āvuso Bhadda7 || bhaddako kho te āvuso
Bhadda7 ummaggo8 bhaddakam paṭibhānam kalyāṇī9 pa-
ripucchā || || Evaṃ hi tvam avuso Bhadda pucchasi ||
Yānimāni āvuso Ānanda kusalāni sīlāni vuttāni Bhagavatā ||
imāni kusalāni sīlāni kimatthiyāni vuttāni Bhagavatā ti || ||
Evam āvuso ti10 || ||
4. Yānimani āvuso Bhadda kusalāni sīlāni vuttāni Bha-
gavatā imāni kusalāni sīlāni yāvad eva catunnam sati-
paṭṭhānānam bhāvanāya vuttāni Bhagavatā || katamesam
catunnaṃ || ||
5. Idhāvuso bhikkhu kāye11 kāyānupassī viharati || ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || Ve-
danāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati || ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhadomanassaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 adds ca.
2 S1 nāḷandā S3 nālandā.
3 missing in S1-3 .
4 S1-3 ce (S1 ve?) lo ca bāhiko.
5 S1-3 dve yekatanakena (S3 -yekantayena-) cāti instead of sedakaṃ-
6 this phrase in B1-2 only.
7 S1-3 bhaddaka.
8 S1 ummago.
9 S1 kalyāṇaṃ (S3 ṇiṃ).
10 B1 omits ti.
11 S1 kāyena.

[page 172]
172 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
Yānimanī āvuso Bhadda kusalāni sīlāni vuttāni Bhagavatā ||
imani kusalāni sīlāni yāvad eva imesaṃ catunaṃ satipaṭṭhā-
nānam bhāvanāya vuttāni Bhagavatā ti || ||

SN_5,47(3).22. (2) Ṭhiti.
1. Taṃ yeva nidānaṃ1 || ||
2. Ekam antam nisinnam- -etad avoca2 || ||
3. Ko nu kho āvuso Ānanda hetu ko paccayo yena
tathāgate parinibbute saddhammo na ciraṭṭhitiko hoti || ko
panāvuso hetu ko paccayo yena tathāgate parinibbute
saddhammo ciraṭṭhitiko hotī ti || ||
Sādhu sādhu āvuso Bhadda || bhaddako kho te āvuso
Bhadda ummaggo3 bhaddakam4 paṭibhānaṃ kalyaṇī5
paripucchā || evaṃ hi tvam āvuso Bhadda pucchasi || Ko
nu kho āvuso Ānanda hetu ko paccayo yena tathāgate
parinibbute saddhammo na ciraṭṭhitiko hoti || ko panāvuso
Ānanda hetu ko paccayo yena tathāgate parinibbute
saddhammo ciraṭṭhitiko hotī ti || ||
Evam āvuso ti || ||
4. Catunnaṃ kho āvuso satipaṭṭhānānam abhāvitattā
abahulīkatattā Tathāgate parinibbute saddhammo na ci-
raṭṭhitiko hoti || Catunnaṃ ca kho āvuso satipaṭṭhānānam
bhāvitattā bahulīkatattā6 Tathāgate parinibbute saddhammo
ciraṭṭhitiko hoti || katamesaṃ catunnaṃ || ||
5. Idhāvuso bhikkhu kāye kāyānupassī viharati || ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || Ve-
danāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati || ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Imesaṃ kho āvuso catunnaṃ satipaṭṭhānānam abhāvitattā
abahulīkatattā tathāgate parinibbute saddhammo na ci-
raṭṭhitiko hoti || imesaṃ ca kho āvuso catunnaṃ satipaṭṭhā-
nānam bhāvitattā bahulīkatattā tathāgate parinibbute
saddhammo ciraṭṭhitiko hotī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 So B1-2; S1-3 tayo suttā kukkuṭārāme.
2 in BI-2 only.
3 S1 ummage.
4 S1 -ka.
5 S1-3 -ṇi.
6 S1-3 -pe-

[page 173]
Saṃyutta-Nikāya. 173

SN_5,47(3).23. (3) Parihānaṃ.
1--2. Pāṭaliputte1 viharanti2 Kukkuṭārāme3 || ||
3. Ko nu kho āvuso Ānanda hetu ko paccayo yena
saddhammaparihānaṃ4 hoti || ko nu kho āvuso5 Ānanda
hetu ko paccayo yena saddhamma-aparihānaṃ4 hetu || ||
Sādhu sādhu āvuso Bhadda || bhaddhako kho te āvuso
Bhadda ummaggo6 bhaddakam7 paṭibhānaṃ kalyāṇī pari-
pucchā || evaṃ hi tvam āvuso Bhadda pucchasi || Ko nu
āvuso hetu ko paccayo yena saddhammaparihānaṃ4 hoti ||
ko panāvuso Ānanda hetu ko paccayo yena saddhamma-
aparihānaṃ4 hoti ti || ||
Evam āvuso ti || ||
4. Catunnaṃ kho āvuso satipaṭṭhānānam abhāvitattā
abahulīkatattā saddhammaparihānaṃ8 hoti || catunnaṃ ca9
kho āvuso satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā sad-
dhamma-aparihānaṃ10 hoti || katamesaṃ catunnaṃ || ||
5. Idhāvuso bhikkhu kāye11 kāyānupassī viharati || ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || Ve-
danāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati || ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Imesaṃ kho āvuso12 catunnaṃ satipaṭṭhānānam abhāvitattā
abahulīkatattā saddhammaparihānaṃ hoti || imesaṃ13 kho
āvuso catunnaṃ satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā
saddhamma-aparihānaṃ8 hotī ti || ||

SN_5,47(3).24. (4) Suddhakam.
1. Sāvatthinidānam14 || ||
2. Cattāro me bhikkhave satipaṭṭhānā || katame cattāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ||
ātāpi sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -puttake.
2 S1-3 viharati.
3 So S1-3, complete in B1-2 (S. 21).
4 S1-3 saddhammaṃ pari- apari-
5 S1-3 ko panāvuso.
6 S1 ummaṇgo.
7 S1-3 bhaddakānaṃ.
8 S3 saddhammaṃ-
9 missing in S1-3.
10 S1-3 saddhammo-
11 S1 kāyena.
12 S1 omits imesaṃ-
13 S1-3 imesaṅca.
14 in B1-2 only.

[page 174]
174 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
Vedanāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati ||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Ime kho bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā ti || ||

SN_5,47(3).25. (5) Brāhmaṇa.
1. Evam me sutaṃ ekam samayam Bhagavā Sāvatthi-
yaṃ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme1 || ||
2. Atha kho aññataro brāhmaṇo yena Bhagavā tenu-
pasaṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṃ sammodi ||
sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekam antaṃ
nisīdi || || Ekam antaṃ nisinno kho so brāhmaṇo Bhaga-
vantam etad avoca || ||
3. Ko nu kho bho Gotama hetu ko paccayo yena Ta-
thāgate parinibbute saddhammo na ciraṭṭhitiko hoti || ko
pana bho Gotama hetu ko paccayo yena tathāgate pari-
nibbute saddhammo ciraṭṭhitiko hotī ti || ||
4. Catunnaṃ kho brāhmaṇa satipatthānānam abhāvitattā-
5. Idha brāhmaṇa bhikkhu kāye kāyānupassī- -doma-
nassaṃ || Imesaṃ kho brāhmaṇa catunnaṃ- -ciraṭṭhitiko
hotī ti2 || ||
6. Evaṃ vutte so brāhmaṇo Bhagavantam etad avoca || ||
Abhikkantam bho Gotama || la-pe || upāsakam mam bha-
vaṃ Gotamo dhāretu3 ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ
gatan ti || ||

SN_5,47(3).26. (6) Padesam.
1. Ekaṃ samayam āyasmā ca Sāriputto āyasmā ca
Mahā-Moggalāno āyasmā ca Anuruddho Sākete viharanti4
Kanṭakīvane5 || ||
2. Atha kho āyasmā ca Sāriputto āyasmā ca Mahā-
Moggalāno sāyaṇhasamayam patisallāṇā vuṭṭhito yenā-
yasmā Anuruddho tenupasaṅkamiṃsa || upasaṅkamitvā āyas-
matā Anuruddhena saddhiṃ sammodiṃsu || sammodanīyaṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 This number in B1-2 only.
2 The number4,5 are the same as those of Ṭhiti 22 (p.172).
3 S1-3 omit upāsakaṃ-
4 B1-2 kaṇḍakī-
5 S1-3 viharati.

[page 175]
Saṃyutta-Nikāya. 175
Kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekam antaṃ nisīdiṃsu || ||
Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā Sāriputto āyasmantam
Anuruddham etad avoca || ||
3. Sekho sekho ti āvuso Anuruddha vuccati || kittāvatā
nu kho āvuso Sekho ti hotī ti || ||
Catunnam kho āvuso satipaṭṭhānānam padesaṃ bhāvi-
tattā sekho hoti || katamesaṃ catunnaṃ || ||
4. Idhāvuso bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī
sampajāno satimā vineyyyaloke abhijjhadomanassaṃ || Veda-
nāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Imesaṃ kho āvuso catunnaṃ satipaṭṭhānānam padesam
bhāvitattā sekho hotī ti || ||

SN_5,47(3).27. (7) Samattam.
1--2. Taṃ yeva nidānaṃ || || Ekam antam- -Anuruddham
etad avoca1 || ||
3. Asekho asekho ti āvuso Anuruddha vuccati || kittā-
vatā nu kho āvuso Asekho hotī ti || ||
Catunnaṃ kho āvuso satipaṭṭhānānam samattam bhāvi-
tattā asekho hoti2 || || Katamesaṃ catunnaṃ || ||
4. Idhāvuso bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || Ve-
danāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam || ||
Imesaṃ kho āvuso catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ samattā3
bhāvitattā asekho hotī ti || ||

SN_5,47(3).28. (8) Loko.
1--2. 4 Taṃ yeva nidānaṃ || || Ekam antam nisinno-
-Anuruddham etad avoca || ||
3. Katamesam āyasmā5 Anuruddha dhammānam bhāvi-
tattā bahulīkatattā mahābhiññatam6 patto ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 The whole is missing in S1-3 which have only tiṇṇaṃ
suttanti (S3-ta) kaṇṭavane.
2 S1-3 hotī ti.
3 B1-2 samattaṃ.
4 in B1-2 only.
5 B1-2 āvuso.
6 S3 viññātaṃ.

[page 176]
176 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
Catunnaṃ āvuso1 satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīka-
tattā mahābhiññatam2 patto || katamesaṃ catunnaṃ || ||
4. Idhāham āvuso kāye kāyanupassī viharāmi ātāpī sampa-
jāno satimā vineyya loke abhijjhadomanassaṃ || Vedanāsu ||
Citte || Dhammesu dhammanupassī viharāmi ātāpī sampa-
jāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || || Imesaṃ
khvāham3 āvuso catunnaṃ satipaṭṭhānānam bhāvitattā
bahulīkatattā mahabhiññatam patto || ||
5. Imesaṃ ca4 panāham āvuso catunnaṃ satipaṭṭhānā-
nam bhāvitattā bahulīkatattā sahassaṃ lokam abhijānāmīti ||

SN_5,47(3).29. (9) Sirivaḍḍho.
1. Ekaṃ samayam āyasmā Ānando Rājagahe viharati
Veḷuvane Kalandakanivāpe || ||
2. Tena kho pana samayena Sirivaḍḍho5 gahapati
ābādhiko hoti || dukkhito bāḷhagilāno || ||
3. Atha kho Sirivaḍḍho gahapati aññataram purisam
āmantesi || Ehi tvam ambho purisa yenāyasmā Ānando te-
nupasaṅkama || upasaṅkamitvā mama vacanena āyasmato
Ānandassa pāde sirasā6 vanda || Sirivaḍḍho bhante7 gaha-
pati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno || so āyasmato Ānan-
dassa pāde sirasā vandatī ti evañca vadeti || Sādhu kira
bhante āyasmā Ānando yena8 Sirivaḍḍhassa gahapatissa9
nivesanaṃ || tenupasaṅkamatu anukampam upādāyāti || ||
Evam bhante ti kho so10 puriso Sirivaḍḍhassa gahapa-
tissa paṭissutvā yenāyasmā Ānando tenupasaṅkami || ||
4. Upasaṅkamitvā āyasmantaṃ Ānandam abhivādetvā
ekam antaṃ nisīdi || ekam antaṃ nisinno kho so puriso
āyasmantam Ānandam etad avoca || Sirivaḍḍho bhante
gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno || so āyasmato
Ānandassa pāde sirasā vandati || evañca vadeti11 || Sādhu
kira bhante āyasmā Ānando yena Sirivaḍḍhassa gahapa-
tissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampam upādāyā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S2-3 kho.
2 S3 -bhiññākaṃ
3 S1-3 kho aham.
4 missing in S1-3.
5 B1 sīri- always B2 siri- twice only.
6 S1-3 sirasā pāde.
7 missing in S1-3.
8 S1-3 insert ca.
9 S1-3 -patino.
10 missing in S1.
11 S1-3 vadesi.

[page 177]
Saṃyutta-Nikāya. 177
Adhivāsesi kho āyasmā Ānando tuṇhībhāvena || ||
5. Atha kho āyasmā Ānando1 nivāsetvā pattacīvaram ādā-
ya yena Sirivaḍḍhassa gahapatissa nivesanam upasaṅkami ||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi || || Nisajja kho āyas-
mā Ānando Sirivaḍḍham gahapatim etad avoca || ||
6. Kacci te gahapati khamanīyaṃ kacci yāpanīyaṃ
kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti2 no abhikkamanti pa-
ṭikkamosānam paññāyati no abhikkamo3 ti || ||
Na me bhante khamanīyaṃ na yāpanīyam bāḷhā me
dukkhā vedanā abhikkamanti no4 paṭikkammanti abhik-
kamo sānam paññāyati no paṭikkamo ti || ||
7. Tasmā ti ha te gahapati5 evaṃ sikkhitabbaṃ || ||
Kāye kāyānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā vi-
neyya loke abhijjhādomanassaṃ || Vedanāsu || Citte || Dham-
mesu dhammānupassī viharissāmi ātāpī sampajāno satimā
vineyya loke abhijjhādomanassan ti || || Evaṃ hi te gahapati
sikkhitabban ti || ||
8. Ye me bhante Bhagavatā cattāro satipaṭṭhānā desitā
saṃvijjanti te dhammā6 mayi ahaṃ ca7 tesu dhammesu
sandissāmi || ahaṃ hi8 bhante kāye kāyānupassī viharāmi
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ ||
Vedanāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharāmi
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ9 || ||
9. Yāni cimāni bhante Bhagavatā pañcorambhāgiyāni
saṃyojanāni desitāni || nāhaṃ tesaṃ10 kiñci attani appahī-
naṃ samanupassāmī ti || ||
10. Lādhā11 te gahapati || suladdhaṃ te gahapati || anā-
gāmiphalaṃ12 tayā gahapati vyākatan ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 inserts pubbaṇha samayaṃ
2 S1 pakkamanti.
3 S1 abhikkhamo.
4 missing in S1.
5 S1-3 omit tegahapati.
6 S1-3 saṃvijjante ratanadhammā.
7 S3 va.
8 missing in S1-3.
9 S1 -nassa.
10 B1-2 bhante yaṃ instead of tesaṃ.
11 S3 lābho S1 hote (corrected from hoto) instead of lābhāte.
12 S1 ānāgā-

[page 178]
178 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.

SN_5,47(3).30. (10) Mānadinna.
1. Taṃ yeva nidānaṃ1 || ||
2. Tena kho pana samayena Mānadinno gahapati ābā-
dhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno || ||
3--6. Atha kho Mānadinno gahapati aññataram pu-
risam āmantesi || pe2 || ||
7. Evarūpāya3 cāham bhante dukkhāya vedanāya puṭṭho
samāno kāye kāyānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā
vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || Vedanāsu || Citte || Dham-
mesu dhammānupassī viharāmi ātāpī sampajāno satimā
vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
8. Yānicimāni4 bhante Bhagavatā pañcorambhāgiyani5
saṃyojanāni desitāni || nāham bhante yaṃ kiñci attani
appahīnaṃ samanupassāmīti || ||
9. Lābhā te gahapati || suladdhan te gahapati || anāgāmi-
phalaṃ tayā gahapati vyākatan ti || ||
Sīlavaggo tatiyo6 || ||
Tassa7 uddānam || ||
Sīlaṃ Ṭhiti8 Parihānam Suddhakaṃ ||
Brāhmaṇena ca Padesam9 ||
Samattam Loko ca10 Sirivaḍḍho11 ||
Mānadinnena te dasā ti12 || ||
Satipaṭṭhāna-saṃyuttassa13 Sīlaṭṭhitivaggo tatiyo || ||

CHAPTER [IV]. ANUSSUTA-VAGGO CATUTTHO.

SN_5,47(3).31. (1) Anussutam.
1--2. Sāvatthi nidānam14 || ||
3. Ayaṃ kāye kāyānupassanā15 ti me bhikkhave pubbe

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 Eko sam- ā- Ānando Rā- vi- Ve- Kalandakanivāpe.
2 B1-2 ehi- purisa || la || na me bhante- -no patikkamo.
3 S1-3 evarūpā.
4 B1 yācini-
5 S1-3 -rambhāj-
6 missing in S1-3.
7 S1-3 tatr.
8 B2 Sīlati.
9 S1-3 pade.
10 S1-3 loke omitting ca.
11 B1 sīri- B2 sirivaḍho S1 sivaḍḍho.
12 S1-3 cāti instead of te dasā ti.
13 missing in S1-3.
14 in B1-2 only B2oniddānaṃ.
15 S1-3 kāyānupassi(S3 ssī) nā.

[page 179]
Saṃyutta-Nikāya. 179
ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam1 udapādi
vijjā udapādi āloko udapādi || || Sā kho panāyam kāye
kāyanupassanā2 bhāvetabbā ti me bhikkhave3 || bhavitā ti
me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum
udapādi ñāṇam udapādi4 vijjā udapādi āloko udapādi || ||
4. Ayam vedanānupassanā ti- ||
5. Ayaṃ citte cittānupassanā ti-
6. Ayaṃ dhammesu dhammānupassanā ti-5 || sā kho pa-
nāyaṃ dhammesu dhammānupassanā6 bhāvetabbā ti me
bhikkhave7 || bhāvitā ti me bhikkhave pubbe ananussutesu
dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam udapādi4 vijjā udapādi
āloko udapādīti8 || ||

SN_5,47(3).32. (2) Virāgo.
1--2. Sāvatthiyaṃ9 || ||
3. Cattāro me bhikkhave satipaṭṭhānā bhāvitā bahulī-
katā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya10 upasamāya
abhiññāya sambodhāya nibbānāya {saṃvattanti} || katame
cattāro || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ ||
Vedanāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Ime kho bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā bahulī-
katā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya
abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattantī ti11 || ||

SN_5,47(3).33. (3) Viraddho.
3. Yesaṃ kesañci bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā vi-
raddhā || viraddho tesam ariyo12 maggo sammādukkhakkha-
yagāmī || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 paññā.
2 S1 -passinā, S3 -passa- corrected from passī-
3 S1-3 omit me bhi-
4 B1-2 insert paññā udapādi.
5 4,5,6 are altogether omitted in S1-3 which continue by sākho
panāyaṃ- without any sign of interruption or abbreviation.
6 S3 -passīnā corrected into passanā.
7 S1-3 insert pubbe.
8 B2 S3 udapādi.
9 in B1 only.
10 missing in S1.
11 B1 saṃvattanti.
12 B1-2 insert aṭṭhaṅgiko always.

[page 180]
180 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
4. Yesaṃ kesañci bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā ārad-
dhā || āraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhaya-
gāmī || || Katame cattāro || ||
5. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ||
pe || Vedanāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Yesaṃ kesañci bhikkhave ime cattāro satipaṭṭhānā viraddhā ||
viraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī || ||
Yesaṃ kesañci bhikkhave ime cattāro satipaṭṭhānā ārad-
dhā || āraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhaya-
gāmī ti || ||

SN_5,47(3).34. (4) Bhāvanā.
1--2. Sāvatthiyam1 || ||
3. Cattāro me bhikkhave satipaṭṭhānā bhāvitā bahulī-
katā aparāparaṅgamanāya2 saṃvattanti || katame cattāro || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ||
[pe] || Vedanāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viha-
rati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādoma-
nassaṃ || || Ime kho bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā bhā-
vitā bahulīkatā aparāparaṅgamanāya2 saṃvattantī ti || ||

SN_5,47(3).35. (5) Sato.
1--2. Sāvatthi3 || ||
3. Sato bhikkhave bhikkhu4 vihareyya sampajāno || ayaṃ
vo amhākam anusāsanī || ||
4. Kathañca bhikkhave bhikkhu sato hoti || Idha bhik-
khave bhikkhu kāye kāyanupassī viharati ātāpī sampajāno
satimā vineyya loke abhijjhādomanassam || [pe] || || Evaṃ
kho bhikkhave bhikkhu sato hoti || ||
5. Kathañca bhikkhave bhikkhu sampajāno hoti || || Idha
bhikkhave bhikkhuno viditā5 vedanā uppajjanti6 || viditā

--------------------------------------------------------------------------
1 in B2 only.
2 B1-2 apārā-
3 B2 adds yaṃ; missing in S1-3.
4 missing in S1.
5 S1 viditaṃ corrected from viditā. 6. S1 uppati.

[page 181]
Saṃyutta-Nikāya. 181
upaṭṭhahanti || viditā abbhatthaṃ gacchanti || || Viditā vi-
takkā uppajjanti || viditā upaṭṭhahanti || viditā abbhattham
gacchanti1 || || Viditā saññā2 uppajjanti || viditā upaṭṭha-
hanti || viditā abbhatthaṃ gacchanti || || Evaṃ kho bhik-
khave bhikkhu sampajāno hoti || ||
6. Sato bhikkhave bhikkhu vihareyya sampajāno || ayaṃ
vo amhākam3 anusāsanīti || ||

SN_5,47(3).36. (6) Aññam.
1--2. Sāvatthiyaṃ4 || ||
3. Cattāro me bhikkhave satipaṭṭhānā || katame cattāro || ||
Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati || [pe] ||
Vedanāsu || Citte || Dhammesu dhammanupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam || ||
Ime kho bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā5 || ||
4. Imesaṃ kho bhikkhave catunnaṃ satipaṭṭhānānam
bhavitattā bahulīkatattā6 dvinnam phalānam aññataram
phalam pāṭikaṅkhaṃ diṭṭheva dhamme aññā sati vā upā-
disese anāgāmitā ti || ||

SN_5,47(3).37. (7) Chandam.
1. Sāvatthiyaṃ7 || ||
2. Cattāro me bhikkhave satipaṭṭhānā || katame cattāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati
ātāpi sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanas-
saṃ8 || || Tassa kāye kāyānupassino9 viharato yo kāyasmiṃ
chando so pahīyati || chandassa pahānāya amataṃ sacchi-
kataṃ hoti || ||
4. Vedanāsu- -yo10 vedanāsu chando11 so pahīyati || chan-
dassa pahānā12 amataṃ sacchikataṃ hoti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 This article (vitakkā) is not to be found in S1-3.
2 B1 paññā?
3 missing in S1.
4 in B2 only.
5 S1-3 omit ime kho-
6 missing in S1-3.
7 in B2 only.
8 S3 inserts here tassa kāye kāyānupassī viharati ātāpī- -domanassaṃ.
9 S1-3 -passī.
10 S1-3 so.
11 S1-3 vedanāya-
12 B1-2 pahānāya always.

[page 182]
182 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
5. Citte- -yo1 cittamhi2 chando so pahīyati || chandassa
pahānā amataṃ sacchikataṃ hoti || ||
6. Dhammesu3 dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno
satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || tassa dhammesu
dhammānupassino4 viharato yo dhammesu chando so pahī-
yati || chandassa pahānā5 amatam sacchikataṃ hotī ti || ||

SN_5,47(3).38. (8) Pariññāya.
2. Cattāro me bhikkhave satipaṭṭhānā || katame cattāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ ||
tassa kāye kāyānupassino4 viharato6 kāyo pariññāto hoti ||
kāyassa pariññātattā amataṃ sacchikataṃ hoti || ||
4. Vedanāsu-1 vedanā pariññātā honti7 vedanānam8
pariññātattā amatam sacchikataṃ hoti || ||
5. Citte-1 -cittam pariññātām hoti || cittassa9 pariññātattā
amataṃ sacchikataṃ hoti || ||
6. Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno
satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. || tassa dhammesu
dhammānupassino viharato dhammā pariññātā10 honti ||
dhammānam pariññātattā amataṃ sacchikatam hotī ti || ||

SN_5,47(3).39. (9) Bhāvanā.
2. Catunnam bhikkhave satipaṭṭhānānam bhāvanaṃ de-
sissāmi || taṃ suṇātha || || Katamā ca11 bhikkhave catunnam
satipaṭṭhānānam bhāvanā || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyanupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam ||
Vedanāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati

--------------------------------------------------------------------------
1 abridged in S1-2.
2 S1-3 cittasmiṃ.
3 S1-3 dhamme.
4 S1-3 -passīno.
5 S1 pahā.
6 S1 virato.
7 S1-3 hoti.
8 S1-3 vedanāya.
9 S1 tassa.
10 S1 pariññā.
11 missing in B1-2

[page 183]
Saṃyutta-Nikāya. 183
ātāpī1 sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādoma-
nassaṃ || ||
4 Ayam2 bhikkhave catunnam satipaṭṭhānānam bhā-
vanā ti || ||

SN_5,47(3).40. (10) Vibhaṅga.
2. Satipaṭṭhānañca vo bhikkhave desissāmi satipaṭṭhāna-
bhāvanañca satipaṭṭhānabhāvanāgaminiñca paṭipadaṃ || tam
suṇātha || ||
3. Katamañca bhikkhave satipaṭṭhānaṃ || ||
Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyanupassī viharati ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || Ve-
danāsu || Citte3 || Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Idaṃ vuccati bhikkhave satipaṭṭhānaṃ || ||
4. Katamā ca bhikkhave satipaṭṭhānabhāvanā || ||
Idha bhikkhave bhikkhu samudayadhammānupassī kā-
yasmiṃ viharati4 || vayadhammānupassī kāyasmiṃ viharati4 ||
samudayavayadhammānupassī5 kāyasmim viharati ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam || ||
Samudayadhammānupassī vedanāsu viharati vayadhammā-
nupassī vedanāsu viharati || samudayavayadhammanupassī
vedanāsu viharati4 || || Tathā citte6 || Dhammesu viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Ayaṃ vuccati bhikkhave satipaṭṭhānabhāvanā || ||
5. Katamā ca bhikkhave satipaṭṭhānabhāvanāgāminī
patipādā || || Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo || seyyathīdaṃ
sammādiṭṭhi || [pe] || sammāsamādhi || || Ayaṃ vuccati bhik-
khave satipaṭṭhāna bhāvanāgāminī patipadā ti || ||
Ananussuta-vaggo7 catuttho || ||
Tassa8 uddānaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 āpī.
2 B inserts kho.
3 S1-3 cittesu; vedanāsu is more and citte altogether complete in B1.
4 S1-3 add ātāpī- -domanassaṃ.
5 S1-3 omit vaya in this compound.
6 complete in S1-3.
7 S1 anussati- S3 anusati- the whole being drawn back to the end.
8 S1-3 tatr.

[page 184]
184 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
Ananussutaṃ1 Virāgo ca ||
Viraddho2 Bhāvanā Sato ||
Aññam3 Chandam4 Pariññāya5 ||
Bhāvanā {Vibhaṅgena} te dasāti6 || ||

CHAPTER V. AMATAVAGGO PAÑCAMO.

SN_5,47(3).41. (1) Amatam.
1. Sāvatthi7 || ||
2. Catusu bhikkhave satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittā vi-
haratha || mā vo amatam panassa || katamesu catusu || ||
3. Idha bhikkhave kāye kāyānupassī viharati ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || Ve-
danāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam || ||
4. Imesu bhikkhave catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhita-
cittā viharatha || mā vo amatam panassā ti || ||

SN_5,47(3).42. (2) Samudayo.
2. Catunnam bhikkhave satipaṭṭhānānam samudayañca
atthagamañca desissāmi || taṃ suṇātha || ||
3. Ko ca bhikkhave kāyassa samudayo || || Āhārasamu-
dayā kāyassa samudayo || āhāranirodhā kāyassa atthagamo || ||
4. Phassasamudayā vedanānaṃ8 samudayo || phassani-
rodhā vedanānam atthagamo || ||
5. Nāmarūpasamudayā cittassa samudayo || nāmarūpani-
rodhā cittassa atthagamo || ||
6. Manasikārasamudayā dhammānam samudayo || manasi-
kāranirodhā dhammānam atthagamo ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 anusayatā.
2 S1-3 viraddham.
3 S1 aññeca.
4 S1-3 chando B2 sandam.
5 S1-3 pariñño ca.
6 S1-3 cāti instead of te dasāti.
7 in B1 only.
8 S1-3 vedanā.

[page 185]
Saṃyutta-Nikāya. 185

SN_5,47(3).43. (3) Maggo.
1. Sāvatthi1 || ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū amantesi2 || ||
Ekam idāham bhikkhave samayam Uruvelāyaṃ viharāmi
najjā Nerañjarāya3 tīre Ajapālanigrodhe pathamābhisam-
buddho || ||
3. Tassa mayham bhikkhave rahogatassa paṭisallīnassa
evaṃ cetaso parivitakko udapādi || Ekāyanvāyam4 maggo
sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevānam5 samatikkamāya
dukkhadomanassānam atthagamāya ñāyassa adhigamāya
nibbānassa sacchikiriyāya yad idaṃ cattāro satipaṭṭhānā ||
katame cattāro || || Kāye vā bhikkhu6 kāyānupassī viha-
reyya7 Vedanāsu vā bhikkhu vedanānupassī vihareyya || Citte
vā bhikkhu cittānupassī vihareyya || Dhammesu vā bhikkhu
dhammānupassī vihareyya || ātāpī sampajāno satimā vineyya
loke abhijjhādomanassaṃ || Ekāyanvāyam8 maggo sattānam
visuddhiyā sokaparidevānaṃ samatikkamāya dukkhadoma-
nassānam atthagamāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa
sacchikiriyāya yad idaṃ cattāro satipaṭṭhānā ti || ||
4. Atha kho bhikkhave Brahmā sahampati mama ce-
tasā ceto parivitakkam aññāya || seyyathāpi nāma balavā
puriso sammiñjītaṃ9 vā bāham pasāreyya pasāritaṃ vā10
bāham sammiñjeyya11 || evam eva12 Brahmaloke antarahito
pi mama purato pātur ahosi || ||
5. Atha kho bhikkhave Brahmā sahampati ekaṃsam
uttarāsaṅgaṃ karitvā yenāham tenañjalim paṇametvā mam
etad avoca || Evam etam Bhagavā evam etaṃ Sugata ||
ekāyanvāyam13 maggo sattānaṃ visuddhiyā sokaparidevā-
nam14 samatikkamāya dukkhadomanassānam atthagamāya
ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya yad idaṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 So B1 S1-3 Ek- sam- Bh- vih- Jet- An- ārāme.
2 B1-2 have only tatra.
3 S1 nerañjarā.
4 S1-3 ekāyanoyaṃ almost always.
5 S1-3 -pariddavānaṃ always.
6 S1 omits vā bhikkhu.
7 S1-3 add ātāpī-
8 S1-3 ekāyano.
9 B1 samañchitaṃ B1 samachitaṃ.
10 missing in S1.
11 B1-2 samañcheyya.
12 S1-3 evaṃ.
13 B1 adds bhante.
14 B1 adds devānam.

[page 186]
186 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
cattāro satipaṭṭhānā || katame cattāro || || Kāye vā bhante
bhikkhu kāyānupassī vihareyya1 || Vedanāsu vā2 || Citte vā2 ||
Dhammesu vā bhante {bhikkhu} dhammānupassī vihareyya ||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Ekāyanvāyam bhante maggo sattānam visuddhiyā soka-
paridavānaṃ samatikkamāya dukkhadomanassānaṃ attha-
gamāya ñāyassa adhigamāya3 nibbānassa sacchikiriyāya
yad idaṃ cattāro satipaṭṭhānā ti || ||
6. Idam avoca bhikkhave Brahmā sahampati || idaṃ
vatvā4 athāparam etad avoca || ||
Ekāyanaṃ jātikhayantadassī ||
maggam pajānāti hitānukampī ||
Etena maggena ataṃsu5 pubbe ||
tarissanti ye ca taranti oghan ti || ||

SN_5,47(3).44. (4) Sato.
1. Sāvatthiyaṃ6 || ||
2. Sato bhikkhave bhikkhu vihareyya || ayam vo amhā-
kam anusāsanī7 || ||
3. Kathañca bhikkhave {bhikkhu} sato hoti || ||
Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati8 ||
Vedanāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam || ||
Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu sato hoti || ||
4. Sato bhikkhave bhikkhu vihareyya || ayaṃ vo amhā-
kam anusāsanī ti || ||

SN_5,47(3).45. (5) Kusalarāsi.
2. Kusalarāsī ti bhikkhave vadamāno cattāro satipaṭṭhāne
sammāvadamāno vadeyya || ||
Kevalo hāyam9 bhikkhave kusalarāsī yad idaṃ cattāro
satipaṭṭhānā || katame cattāro || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add ātāpī- -domanassaṃs
2 complete in S1-3.
3 S1-3 omit ñāyassa-
4 B2 adds ca.
5 B2 atariṃsu.
6 in B2 only.
7 B1 S3 -sāsani.
8 S1-3 add ātāpī- -domanassaṃ
9 S1-3 cāyaṃ.

[page 187]
Saṃyutta-Nikāya. 187
3. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ||
Vedanāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
4. Kusalarāsī ti bhikkhave vadamāno ime cattāro sati-
paṭṭhāne sammāvadamāno vadeyya || || Kevalo hāyam1
bhikkhave kusalarāsī yad idaṃ cattāro satipaṭṭhānā ti || ||

SN_5,47(3).46. (6) Pātimokkha.
2. Atha kho aññataro2 bhikkhu yena Bhagavā tenu-
pasaṅkami || la || Ekam antaṃ nisinno kho so bhikkhu Bha-
gavantam etad avoca || ||
3. Sādhu me bhante saṅkhittena dhammaṃ desetu yam
aham Bhagavato dhammaṃ sutvā eko vūpakaṭṭho appa-
matto ātāpī pahitatto vihareyyanti ||
Tasmā ti ha tvam bhikkhu ādim eva visodhehi kusalesu
dhammesu || || Ko cādi kusalānaṃ dhammānaṃ || ||
4. Idha tvam bhikkhu pātimokkhasaṃvarasaṃvuto vi-
harāhi ācāragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayad-
assāvī samādāya sikkhasu3 sikkhāpadesu || || Yato kho
tvam bhikkhu pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharissasi ācā-
ragocarasampanno anumattesu vajjesu bhayadassāvī samā-
dāya4 sikkhissasi5 sikkhāpadesu || tato tvam bhikkhu sīlaṃ
nissāya sīle patiṭṭhāya cattāro satipaṭṭhāne bhāveyyāsi ||
katame cattāro || ||
5. Idha tvam bhikkhu kāye kāyānupassī viharāhi6 || Ve-
danāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharāhi ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
6. Yato7 kho tvam bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle patiṭṭhāya
ime cattāro satipaṭṭhāne evam bhāvessasi || tato tuyham
bhikkhu yā ratti8 vā divāso vā āgamissati9 vuddhi10 yeva
pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihānīti || ||
7. Atha kho so bhikkhu Bhagavato bhāsitaṃ- || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 kevalohaṃ S1 kevalāhaṃ.
2 S1 inserts bhikkhave.
3 B2 sikkhassu- S1 -si S3- ti.
4 B2 sammādāya.
5 S1-3 sikkhasi B1-su.
6 S1-3 add ātāpī- domanassaṃ.
7 S3 inserts ca.
8 S1-3 rattim omitting yā.
9 S1-3 āgamissasi.
10 B1 buddhi.

[page 188]
188 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
8. Atha kho so bhikkhu eko vūpakattho- -abbhaññāsi1 || ||
9. Aññataro capana so bhikkhu arahatam2 ahosī ti || ||

SN_5,47(3).47. (7) Duccaritam.
2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā || la || pe3 || ||
3. Sādhu me bhante Bhagavā saṅkhittena dhammaṃ
desetu || yam aham Bhagavato dhammaṃ sutvā eko vūpa-
kaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto vihareyyanti || ||
Tasmā ti ha tvam bhikkhu ādim eva visodhehi4 kusalesu
dhammesu || ko cādi kusalānaṃ dhammānaṃ || ||
4. Idha tvam bhikkhu kāyaduccaritam pahāya5 kāyasu-
caritam bhāvessasi || vacī- || mano- sucaritam bhāvessasi || ||
Yato kho tvam bhikkhu kāyaduccaritam pahāya kāya-
sucaritam bhāvessasi || vacī- || mano- -sucaritam bhāvessasi6 ||
tato tvam bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle patiṭṭhāya cattāro
satipaṭṭhāne bhāvessasi7 || katame cattāro || ||
5. Idha tvam bhikkhu kāye kāyānupassī viharāhi8 || Ve-
danāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharāhi ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
6. Yato kho tvam bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle patiṭṭhāya
ime cattāro satipaṭṭhāne evam bhāvessasi || tato tuyham
bhikkhu yā ratti9 vā divaso vā āgamissati10 vuddhi11 yeva
pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihānī ti || ||
7--8. ||la12 || ||
9. Aññataro ca pana so bhikkhu arahataṃ13 ahosī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 The numbers 7,8 are complete in B1-2 suppressed in S1-3.
(S. the numbers 5,6 of the sutta 15 Bāhiyo, p. 166).
2 S1-3 arahattam.
3 More complete in the singhalese than in the burmese MSS.
4 S1 vise-
5 S1-3 have here -pe- suppressing the rest till here under noted
bhāsessasi.
6 S1-3 bhāsessasi.
7 S1-3 bhāveyyāsi.
8 S1-3 add ātāpī-- domanassaṃ.
9 S1-3 yaṃ (corrected from yā in S1) rattiṃ.
10 S1-3 -missasi.
11 B2 buddhi.
12 S1-3 have nothing.
13 S1-3 arahattaṃ.

[page 189]
Saṃyutta-Nikāya. 189

SN_5,47(3).48. (8) Mittā.
1. Sāvatthiyam1 || ||
2. Ye bhikkhave anukampeyyātha || ye ca2 sotabbam
maññeyyuṃ mittā vā3 amaccā vā ñāti vā sālohitā vā || te
vo bhikkhave catunnaṃ satipaṭṭhānānam bhāvanāya samā-
dapetabbā4 nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā5 || katamesaṃ ca-
tunnaṃ || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ||
Vedanāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati6
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
4. Ye bhikkhave anukampeyyātha ye ca sotabbam mañ-
ñeyyum mittā va amaccā vā ñati vā7 sālohitā vā || te vo
bhikkhave imesaṃ catunnaṃ satipaṭṭhānānam bhāvanāya
samādapetabbā8 nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā ti || ||

SN_5,47(3).49. (9) Vedanā.
1. Sāvatthiyam1 || ||
2. Tisso imā bhikkhave vedanā || katamā tisso || || Sukhā
vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhāvedanā || || Imā kho
bhikkhave tisso vedanā9 || ||
3. Imāsaṃ kho bhikkhave tissannaṃ vedanānaṃ pariññāya
cattāro satipaṭṭhānā bhāvetabbā || katame cattāro || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ||
Vedanāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
5. Imāsaṃ kho bhikkhave tissannaṃ vedanānam pariñ-
ñāya ime cattāro satipaṭṭhānā bhāvetabbā ti || ||

SN_5,47(3).50. (10) Āsava.
2. Tayo10 bhikkhave āsavā || katame tayo || || Kāmāsavo ||
bhavāsavo || avijjāsavo || || Ime kho bhikkhave tayo āsavā || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 in B2 only.
2 B1 adds kho.
3 S3 ṭa S1 adds amattā vā.
4 B2 sammādape- S1-3 samādāpe-
5 B1 adds ti.
6 more abbreviated in S1-3 which omit Vedanāsu-
7 S1-3 omit vā.
8 B2 sammāda- S1 samādā-
9 This phrase is missing in S1-3. B1-2 insert me.

[page 190]
190 {Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam} XLVII.
3. Imesaṃ kho bhikkhave tiṇṇannam āsavānam pahānāya
cattāro satipaṭṭhānā bhāvetabbā || katame cattāro || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ ||
Vedanāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
5. Imesaṃ kho bhikkhave tiṇṇannam āsavānam pahā-
nāya ime cattāro satipaṭṭhānā bhāvetabbā ti || ||
Amatavaggo pañcamo1 || ||
Tatrauddānam2 || ||
Amataṃ Samudayo3 Maggo ||
Sato kusalarāsiyā4 ||
Pāṭimokkhaṃ Duccaritaṃ ||
Mittā5 Vedanā Āsavena6 cāti7 || ||

CHAPTER VI. GAṄGAPEYYĀLA.

SN_5,47(3).51--62. (1--12).
2. Seyyathāpi bhikkhave Gaṅgā nadī8 pācīnaninnā- -evam
eva kho bhikkhave bhikkhu cattaro satipaṭṭhāne bhāvento-
-nibbānapubbhāro || ||
3. Kathañca bhikkhave bhikkhu- -nibbānapabbhāro || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī- -abhij-
jhādomanassam || vedanāsu || citte || dhammesu- || || Evam
eva kho bhikkhave bhikkhu- -nibbānapabbhāro ti || ||
[Uddānaṃ]
Cha pācīnato ninnā || cha9 ninnā ca10 samuddato ||
Ete10 dve cha11 dvādasa12 honti || vaggo tena pavuccati || ||
Gaṅgapeyyāla satipaṭṭhānavasena vitthāretabbaṃ13 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 Drawn back to the end in S1-3.
2 S3 tatru-; missing in B1.
3 S1-3 amakaṃ samudayaṃ.
4 S1-3 -rāsī ca (S1 va).
5 S1-3 metta B2 mettaṃ.
6 B1 āsane s3 āsave.
7 B1-2 put this uddāna after the Gangāpeyyalī and other similar
chapters.
8 No more in S1-3 which abridge exceedingly.
9 S3 ca.
10 missing in S1-3.
11 S1-3 capañca.
12 S1-3 dvādasā.
13 This mention and the following uddānas and mentions in S1-3 only.

[page 191]
Saṃyutta-Nikāya. 191

CHAPTER VII. APPAMĀDA-VAGGO.

SN_5,47(3).63--72. (1--10).
Tathāgata-Padam Kūṭa1 ||
Mūlam Sārena Vassikaṃ2 ||
Rājā Candima-Suriye ca ||
Vatthena dasamam padam3 || ||
Satipaṭṭhānavasena appamādavaggo satipaṭṭhāna-vitthāre-
tabbo vaggo || ||

CHAPTER VIII. BALAKARANĪYA-VAGGO.

SN_5,47(3).73--82. (1--10).
Phalam Bījañca4 Nāgo ca ||
Rukkham Kumbhena Sūriyyā ||
Akāseṭṭhena vā Āgantukā Nadī ||
Balakaraṇīya-vaggo || ||
Satipaṭṭhānavasena vitthāretabbo vaggo || ||

CHAPTER IX. ESANA-VAGGO.

SN_5,47(3).83--93. (1--11).
Esanayo Vidhā Āsavā ||
Dukkhatañca tisso Khila5 ||
Mala ca Nigho ca Vedanā ||
Taṇhāyenavā Esanavaggo || ||
Satipaṭṭhānavasena vitthāretabbā6-- vaggo || ||
CHAPTER X. OGHA-VAGGO.

SN_5,47(3).93--102. (1--9).

SN_5,47(3).103. (10) Uddhambhāgiyāni.7
2. Pañcimani bhikkhave uddhambhāgiyāni saṃyojanāni ||
katamāni pañca || Rūparāgo arūparāgo8 māno uddhaccam

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 vikkuṭa.
2 S1 vassi.
3 S1 daṃ omitting pa.
4 S3 bījaca.
5 S1 khala corrected from khila.
6 So S1-3.
7 This text,the last of this chapter and of the saṃyutta, is to be
found in all the MSS.
8 missing in S3.

[page 192]
192 Satipaṭṭhāna-Saṃyuttam XLVII.
avijjā || || Imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṃ-
yojanāni || ||
3. Imesam kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyā-
nam saṃyojanānam abhiññāya pariññāya parikkhayāya
pahānāya cattāro satipaṭṭhānā bhāvetabbā ||katame cattāro || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam ||
Vedanāsu || Citte || Dhammesu dhammānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke1 abhijjhādomanassaṃ || ||
5. Imesam kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyā-
nam saṃyojanānam abhiññāya pariññāya parikkhayāya
pahānāya ime cattāro satipatthānā bhāvetabbāti || ||
[Uddānam]
Ogho Yogo Upādānaṃ || Gantha-Anusayena ca ||
Kāmaguṇā Nīvaranaṃ || Khandham Oruddhabhāgiyāni || ||
Oghavaggo ||
Satipaṭṭhānavasena vitthāretuvaggo2 || ||
Yathā Maggasaṃyuttam vitthāritaṃ || evam Satipaṭṭhā-
nasamyuttaṃ vitthāretabbaṃ3 || ||
Satipaṭṭhānasaṃyuttaṃ tatiyaṃ samattaṃ4 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 loko.
2 This mention as well as the Uddāna is to be found in S1-3 only,
but put before the last text of the vaggo (uddambhāgiyāni).
3 This summing up mention is in B1-2 only instead of the mention of
the chapters V11-X.
4 This word added in S1-3 only.
To be noticed. The sixth text of this Saṃyutta (the sakuṇagghī
pages 146-147) occurs frequently. See particularly Milinda
(pāli) p. 365;-- Julien's avadānas N.99--Lane's arabian
nights.2.58.

[page 193]
193

BOOK IV.
INDRIYA-SAṂYUTTAM.


CHAPTER I. SUDDHIKA-VAGGO PATHAMO.

SN_5,48(4).1. (1) Suddhikam.
1--2. 1 Sāvatthi2 || || Tatra kho Bhagavā etad avoca || ||
3. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyaṃ viriyindriyaṃ3 satindriyaṃ samādhindriyaṃ
paññindriyam || || Imāni kho bhikkhave pañcindriyānī ti || ||

SN_5,48(4).2. (2) Sota1.
3. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyam viriyindriyaṃ3 satindriyaṃ samādhindriyaṃ
paññindriyaṃ || ||
4. Yato kho bhikkhave ariyasāvako imesaṃ4 pañcannam
indriyānam5 assādañca ādīnavañca nissaraṇaṃ ca yathā-
bhūtam pajānati || ayaṃ vuccati bhikkhave6 ariyasāvako
sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti || ||

SN_5,48(4).3. (2) Sota2.
3. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyam || pe || paññindriyaṃ || ||
4. Yato kho bhikkhave ariyasāvako imesam pañcannam
indriyānaṃ samudayañca atthagamañca assādañca ādīna-

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 B2 adds yam.
3 S1 virindriyaṃ.
4 S1-3 insert kho.
5 B1-2 insert here samudayañca atthaṅgamañca.
6 S1 bhikkhu.

[page 194]
194 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
vañca nissaraṇañca yathābhūtam pajānāti || ayaṃ vuccati
bhikkhave ariyasāvako sotāpanno avinipātadhammo niyato
sambodhiparāyano ti || ||

SN_5,48(4).4. (4) Araham1.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyaṃ || pe || paññindriyaṃ || ||
3. Yato1 kho bhikkhave ariyasāvako2 imesam pañcannam
indriyānam3 assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathā-
bhūtam viditvā anupādā vimutto hoti || ayam vuccati bhik-
khave arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohītabhāro
anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā
vimutto ti || ||

SN_5,48(4).5. (5) Araham2.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyaṃ || pe || paññindriyaṃ || ||
3. Yato kho bhikkhave bhikkhu imesam pañcannam in-
driyānam Samudayañca atthagamañca assādañca ādīna-
vañca nissaraṇañca yathābhūtam viditvā anupādā vimutto
hoti || ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo-
-samadaññā vimutto ti || ||

SN_5,48(4).6. (6) Samaṇabrāhmaṇā1.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyaṃ ||la-pe || paññindriyam || ||
3. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā ime-
sam pañcannam indriyānaṃ samudayañca assādañca ādī-
navañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappajānanti na me4
te bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu vā5 sa-
maṇasammatā brāhmaṇesu vā brāhmaṇasammatā6 na ca

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 insert ca.
2 S1-3 bhikkhu.
3 B1-2 insert here samudayañca atthaṇhamañca.
4 S1 ime S3 ce.
5 missing in S1-3.
6 S1 adds vā.

[page 195]
Saṃyutta-Nikāya. 195
panete āyasmanto1 sāmaññatthaṃ vā brahmaññatthaṃ
vā diṭṭheva dhamme sayam abhiññā2 sacchikatvā upasam-
pajja viharanti || ||
4. Ye ca kho keci3 bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā
4 imesam pañcannam indriyānam {samudayañca} attha-
{gamañca} {assādañca} {ādinavañca}5 nissaranaṃ ca yathā-
bhūtam pajānanti || te kho me6 bhikkhave samaṇā vā
brāhmaṇā vā samaṇesu ceva7 samaṇasammatā brāhmaṇesu
ca7 brāhmaṇasammatā te ca panāyasmanto8 sāmaññatthaṃ
ca7 brahmaññatthaṃ ca7 diṭṭheva dhamme sayam abhiññā2
sacchikatvā upasampajja viharantī ti || ||

SN_5,48(4).7. (7) {Samaṇabrāhmaṇā}2.
3. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā sad-
dhindriyaṃ nappajānanti saddhindriyasamudayaṃ nappa-
jānanti saddhindriyanirodhaṃ nappajānanti saddhindri-
yanirodhagāminipaṭipadam nappajānanti || pa [pe] || Viri-
yindriyaṃ nappajānanti || pa [pe] || Satindriyam nappajā-
nanti || Samādhindriyaṃ nappajānanti || Paññindriyaṃ
nappajānanti paññindriyasamudayaṃ nappajānanti || pañ-
ñindriyanirodhaṃ nappajānanti paññindriyanirodhagāmini-
paṭipadam nappajānanti || na me te bhikkhave samaṇā vā
brāhmaṇā vā samaṇesu ceva9 samaṇasammatā {brāhmaṇesu}
ca9 brāhmaṇasammatā || na ca panete āyasmantā sāmañ-
ñatthaṃ vā brahmaññatthaṃ vā diṭṭheva dhamme sayam
abhiññā2 sacchikatvā upasampajja10 viharanti || ||
4. Ye hi11 keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā
saddhindriyam pajānanti saddhindriyasamudayam pajānanti
saddhindriyanirodham pajānanti saddhindriyanirodhagāmi-
nipaṭipadam pajānanti || {Viriyindriyam} pajānanti || pe || Satin-
driyam pajānanti || samādhindriyam pajānanti || pa [pe] ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 pana te āyasmantā.
2 S1-3 add ya.
3 B1-2 te.
4 S1-3 omit samaṇā-
5 S1 -pe- instead of ādi-
6 missing in S1-3.
7 S1-3 vā.
8 S1-3 omit te ca-
9 S1-3 vā.
10 S1 insert viharati.
11 S1 ca S3 ca kho.

[page 196]
196 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
paññindriyam pajānanti paññindriyasamudayam pajānanti ||
paññindriyanirodham pajānanti || paññindriyanirodhagāmini-
patipadam pajānanti || te kho pana1 me2 bhikkhave sa-
maṇā vā brāhmaṇā vā samaṇesu3 ceva4 samaṇasammatā5
brāhmaṇesu ca6 brāhmaṇasammatā5 || te ca panāyasmanto7
sāmaññatthaṃ ca brahmaññatthaṃ ca diṭṭheva dhamme
sayam abhiññā8 sacchikatvā upasampajja viharantī ti || ||

SN_5,48(4).8. (8) Daṭṭhabbam.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyaṃ || la-pe || paññindriyam || ||
3. Kattha9 ca bhikkhave saddhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ || ||
Catusu sotāpattiyaṅgesu10 || ettha saddhindriyaṃ daṭṭhab-
baṃ || ||
4. Kattha11 ca bhikkhave viriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ || ||
Catusu sammapadhānesu || ettha viriyindriyaṃ daṭṭhabbaṃ || ||
5. Kattha11 ca bhikkhave satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ || ||
Catusu satipaṭṭhānesu || ettha satindriyaṃ daṭṭhabbaṃ || ||
6. Kattha12 ca bhikkhave samādhindriyaṃ daṭṭhabbaṃ || ||
Catusu jhānesu13 || ettha samādhindriyaṃ daṭṭhabbam || ||
7. Kattha12 ca bhikkhave paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ || ||
Catusu ariyasaccesu || ettha paññindriyaṃ daṭṭhabbaṃ || ||
8. Imāni kho bhikkhave pañcindriyānī ti || ||

SN_5,48(4).9. (9) Vibhaṅga1.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyaṃ || la || paññindriyaṃ14 || ||
3. Katamañca bhikkhave saddhindriyaṃ || || Idha bhik-
khave ariyasāvako saddho hoti || saddahati tathāgatassa

--------------------------------------------------------------------------
1 in B1 only.
2 S1-3 te.
3 missing in S3.
4 missing in S1-3.
5 S1-3 add vā
6 S3 vā.
7 S3 -smantā.
8 S1 adds ya.
9 S3 katamañ.
10 S1 sotāpattimaggesu S3 sotāpattiyamaggesu.
11 S3 katañ B2 katthañ.
12 B1-2 katthaṃ.
13 B add ca.
14 la- is missing in S1-3.

[page 197]
Saṃyutta-Nikāya. 197
bodhiṃ || Iti pi so Bhagavā arahaṃ sammāsambuddho
vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisa-
dhammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā ti || ||
Idam vuccati bhikkhave saddhindriyam || ||
4. Katamañ1 ca2 bhikkhave viriyindriyaṃ || || Idha bhik-
khave ariyasāvako āraddhaviriyo viharati || akusalānaṃ
dhammānam pahānāya kusalānaṃ dhammānam upasam-
padāya3 thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusa-
lesu dhammesu || || Idam vuccati viriyindriyaṃ || ||
5. Katamañ1 ca bhikkhave satindriyam || || Idha bhik-
khave ariyasāvako satimā hoti paramena satinepakkena
samannāgato cirakataṃ cirabhāsitam pi saritā anussaritā || ||
Idaṃ vuccati bhikkhave satindriyaṃ || ||
6. Katamañ ca bhikkhave samādhindriyam || || Idha
bhikkhave ariyasāvako vossaggārammanaṃ4 karitvā labhati
samādhiṃ5 labhati cittassa ekaggataṃ || || Idaṃ vuccati
bhikkhave samādhindriyaṃ || ||
7. Katamañ ca bhikkhave paññindriyaṃ || || Idha bhik-
khave ariyasāvako paññavā hoti || Udayatthagāminiyā6
paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkha-
khayagāminiyā || || Idaṃ vuccati bhikkhave paññindriyam || ||
8. Imāni kho2 bhikkhave pañcindriyānī ti || ||

SN_5,48(4).10. (10) Vibhaṅga2.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca ||
saddhindriyaṃ || la-pe || paññindriyaṃ || ||
3. Katamañ ca bhikkhave saddhindriyaṃ || ||
Idha bhikkhave ariyasāvako saddho hoti saddahati
tathāgatassa bodhiṃ || Iti pi so Bhagavā || pe || satthā de-
vamanussānam buddho bhagavā ti || || Idaṃ vuccati bhik-
khave samādhindriyaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 katamā ca.
2 missing in S1.
3 B1-2 uppādāya.
4 S1 vavassaggarammanam vā S3 vassaggārammaṇaṃ vā.
5 S1-3 omit labhati samādhiṃ.
6 S1-3 ubhaya-

[page 198]
198 Indriya- Saṃyuttam XLVIII.
4. Katamañca bhikkhave viriyindriyam || ||
Idha bhikkhave ariyasāvako āraddhaviriyo viharati ||
akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya kusalānaṃ dhammānam
upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo anikkhittadhuro
kusalesu dhammesu1 || so anuppannānam pāpakānam akusa-
lānam dhammānam anuppādāya chandam janeti vāyamati
viriyam ārabhati2 cittam paggaṇhāti padahati || uppannānam
pāpakānam akusalānam pahānāya chandaṃ janeti vāya-
mati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati anup-
pannānaṃ kusalānam dhammānam uppādāya chandaṃ
janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti pada-
hati || uppannānaṃ kusalānam dhammānam ṭhitiyā3 asammo-
sāya bhiyyobhāvāya4 vepullāya bhāvanāya pāripūriyā
chandaṃ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇ-
hāti padahati || || Idaṃ vuccati bhikkhave viriyindriyaṃ || ||
5. Katamañca bhikkhave satindriyaṃ || ||
Idha bhikkhave ariyasāvako satimā hoti paramena sa-
tinepakkena samannāgato cirakatam pi cirabhāsitam pi
saritā anussaritā || so kāye kāyānupassī viharati || pe || ve-
danāsu || citte || dhammesu dhammanupassī viharati ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Idaṃ vuccati bhikkhave satindriyaṃ || ||
6. Katamañca bhikkhave samādhindriyaṃ || ||
Idha bhikkhave ariyasāvako vossaggārammaṇaṃ5 karitvā
labhati samādhim labhati cittassa ekaggataṃ || So vivicceva
kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāram
vivekajam pītisukham pathamajjhānam upasampajja viha-
rati || vitakkavicārānaṃ vūpasamā || pe || dutiyaṃ jhānaṃ6 ||
tatiyaṃ jhānaṃ6 || upasampajja viharati || || Sukhassa ca
pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadoma-
nassānam atthagamā adukkham asukham upekhāsatipāri-
suddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati || || Idam
vuccati bhikkhave samādhindriyaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 adhammesu.
2 B1-2 ārabbhati always.
3 B1-2 samāpattiyā.
4 S1 has bhiyyosāya [bhiyyobhāvāya].
5 S1-3 vavassagā-
6 S1-3 dutiya- tatiya- these articles are complete in B1-2.

[page 199]
Saṃyutta-Nikāya. 199
7. Katannaṃ ca bhikkhave paññindriyaṃ || ||
Idha bhikkhave ariyāsāvako paññavā hoti udayatthagā-
miniyā1 paññāya samannāgato ariyāya nibbedhikāya
sammādukkhakkhayagāminiyā || so Idaṃ dukkhanti yathā-
bhūtam pajānāti || Ayaṃ dukkhasamudayo ti yathābhūtam
pajānāti || pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminipatipadā ti yathā
bhūtam pajānāti || ||
8. Idaṃ vuccati bhikkhave paññindriyaṃ || imāni kho
bhikkhave pañcindriyānī ti || ||
Suddhikavaggo.2 pathamo3 || ||
Tassuddānaṃ4 || ||
Suddhikañ ceva5 dve Sotā ||
Arahantā6 apare duve7 ||
Samaṇabrāhmaṇā8 Daṭṭhabbam9 || ||
Vibhaṅgā10 apare duve11 ti || ||

CHAPTER II. MUDATARAVAGGO DUTIYO.

SN_5,48(4).11. (1) Paṭilābho.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || Katamāni pañca ||
Saddhindriyam || la-pe || paññindriyaṃ || ||
3. Katamañca12 bhikkhave saddhindriyam ||
Idha bhikkhave ariyasāvako saddho hoti || saddahati
Tathāgatassa bodhim || Iti pi so Bhagavā arahaṃ sammā-
sambuddho || pe || satthā devamanussānam buddho bhagavā
ti || || Idaṃ vuccati bhikkhave saddhindriyaṃ || ||
4. Katamañca bhikkhave viriyindriyaṃ || ||
Yaṃ kho bhikkhave cattāro sammappadhāne ārabbha
viriyam paṭilabhati || || Idaṃ vuccati bhikkhave viriyindriyaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 ubhayatthagāminiyā; in S1 bha- (or rather ha ) is erased.
2 S1-3 suddhaka.
3 this mention drawn back to the end in S1-3.
4 S1-3 tatrud-
5 S1-3 suddhakañca.
6 S1-3 arahante.
7 S dve.
8 S1-3 pañcindriyaṃ dve samaṇā ca.
9 S1-3 daṭṭhabba.
10 S1-3 vidumhohi B1 vibhaṅge.
11 S1-3 hidve.
12 S1 katamāni.

[page 200]
200 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
5. Katamañca bhikkhave satindriyaṃ || || Yaṃ kho
bhikkhave cattaro satipaṭṭhāne ārabbha satim paṭilabhati || ||
Idaṃ vuccati bhikkhave satindriyaṃ || ||
6. Katamañca bhikkhave samādhindriyaṃ || ||
Idha bhikkhave ariyasāvako vossaggārammaṇaṃ1 karitvā
labhati samādhiṃ labhati cittassa ekaggataṃ || || Idaṃ
vuccati bhikkhave samādhindriyaṃ || ||
7. Katamañca bhikkhave paññindriyaṃ || ||
Idha bhikkhave ariyasāvako paññavā hoti udayatthagā-
miniyā paññaya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sam-
mādukkhakkhayagāminiyā || || Idaṃ vuccati bhikkhave
paññindriyaṃ || ||
8. Imāni kho bhikkhave pañcindriyānī ti || ||

SN_5,48(4).12. (2) Saṅkhitta1
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyaṃ || la-pe || paññindriyam || || Imāni kho bhik-
khave pañcindriyāni || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave pañcindriyānaṃ2 samattā
paripūrattā arahaṃ hoti || tato mudutarehi anāgāmī hoti ||
tato mudutarehi sakadāgāmī hoti || tato mudutarehi sotā-
panno hoti || tato mudutarehi dhammānusārī hoti || tato
mudutarehi saddhānusārī hoti || ||

SN_5,48(4).13. (3) Saṅkhitta2.
2. Pañcimāni bhikkhave {indriyāni} || katamāni pañca || ||
Saddhindriyaṃ || la-pe || paññindriyaṃ || || Imāni kho bhik-
khave pañcindriyāni || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam indriyānaṃ sa-
mattā paripūrattā arahaṃ hoti- || osaddhānusari hoti || ||
4. Iti kho bhikkhave indriyavemattatā phalavemattatā
hoti3 || balavemattatā4 puggalavemattatā hoti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 vavassaggā-
2 S1-3 pañcannam indr-
3 S1-3 ti, the rest in B1-2 only.
4 B1 phala-

[page 201]
Saṃyutta-Nikāya. 201

SN_5,48(4).14. (4) Saṅkhitta 3.
2. Pañcimani bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyaṃ || la-pe || paññindriyaṃ || || Imāni kho bhik-
khave pañcindriyāni || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam indriyānaṃ sa-
mattā paripūrattā arahaṃ hoti- -saddhānusārī hoti1 || ||
4. Iti kho bhikkhave paripūram2 paripūrakārī ārādheti ||
padesaṃ padesakārī ārādheti || avañjhānitvevāham3 bhik-
khave pañcindriyāni vadāmīti || ||

SN_5,48(4).15. (5) Vitthāro1.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyaṃ || la-pe || paññindriyaṃ || || Imāni kho
bhikkhave pañcindriyāni4 || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam indriyānaṃ samattā
paripūrattā5 arahaṃ hoti || tato mudutarehi antarāpari-
nibbāyī hoti || tato mudutarehi upahacca parinibbāyī hoti ||
tato mudutarehi asaṅkhāraparinibbāyī hoti || tato muduta-
rehi sasaṅkhāraparinibbāyī hoti || tato mudutarehi uddhaṃ-
soto hoti akaniṭṭhagāmī || tato mudutarehi sakadāgāmī
hoti || tato mudutarehi sotāpanno hoti || tato mudutarehi
dammānusārī hoti || tato mudutarehi saddhānusārī hotīti || ||

SN_5,48(4).16. (6) Vitthāro2.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || Katamāni pañca || ||
Saddhindriyaṃ || la-pe || paññindriyaṃ || || Imāni kho bhik-
khave pañcindriyāni || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam indriyānaṃ sa-
mattā paripūrattā arahaṃ hoti || tato mudutarehi antarā-
parinibbāyī- -saddhānusārī hoti || ||
4. Iti kho bhikkhave indriyavemattatā phaḷavemattatā
hoti || phalavemattatā6 puggalavemattatā hoti7 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 The number 3 is the same in the three saṅkhitta.
2 missing in S1.
3 S1-3 avañ(S1 avaj-) jhānittevāham.
4 S1-3 pañca indr-
5 S1 parattā.
6 missing in S3.
7 S1-3 ti.

[page 202]
202 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.

SN_5,48(4).17. (7) Vitthāro 3.
2. pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyaṃ || la-pe || paññindriyaṃ || || Imāni kho bhik-
khave pañcindriyāni || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam indriyānaṃ sa-
mattā paripūrattā arahaṃ hoti || tato mudatarehi antarā-
parinibbāyī- -saddhānusārī hoti1 || ||
4. Iti kho bhikkhave paripūraṃ paripūrakārī ārādheti ||
padesam padesakārī ārādheti avañjhānitvevāham2 bhikkhave
pañcindriyāni3 vadamīti || ||

SN_5,48(4).18. (8) Paṭipanno.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyaṃ || la-pe || paññindriyaṃ || || Imāni kho bhik-
khave pañcindriyāni || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam indriyānaṃ sa-
mattā paripūrattā arahaṃ hoti || tato mudutarehi arahatta-
phalasacchikiriyāya4 paṭipanno hoti || tato mudutarehi
anāgāmī hoti || tato mudutarehi anāgāmiphalasacchikiriyāya
paṭipanno hoti || tato mudutarehi sakadāgāmī hoti || tato
mudutarehi sakadāgāmiphalasacchikiriyāya paṭipanno hoti ||
tato mudutarehi sotāpanno hoti || tato mudutarehi sotāpatti-
phala sacchikiriyāya paṭipanno hoti || ||
4. Yassa kho bhikkhave imāni pañcindriyāni sabbena
sabbaṃ sabbathā sabbaṃ natthi || tam aham5 Bāhiro
puthujjanapakkhe ṭhito ti vadāmī ti || ||

SN_5,48(4).19. (9) Upasanno.
2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenu-
pasaṅkami || pe || Ekam antaṃ nisinno kho so bhikkhu
Bhagavantam etad avoca ||
3. Indriyasampanno6 indriyasampanno ti bhante vucca-
ti7 || kittāvatā nu kho bhante indriyasampanno hotīti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 This paragraph 3 is the same in the three vitthāro.
2 S1 āvajjhenitve-
3 B -ānīti.
4 S1-3 arahattasacchi-
5 S1-3 katthatamhā instead of natthi-
6 missing in S1-3.
7 S3 vuccatī ti.

[page 203]
Saṃyutta-Nikāya. 203
4. Idha bhikkhu1 bhikkhu saddhindriyam bhāveti upa-
samagāmiṃ2 sambodhagāmiṃ3 || pe || paññindriyam bhāveti
upasamagāmiṃ2 sambodhagāmiṃ3 || ||
5. Ettāvatā kho bhikkhu1 bhikkhu4 indriyasampanno
hotīti5 || ||

SN_5,48(4).20. (10) Āsavānaṃ khayo.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyaṃ || la-pe || paññindriyām || || Imāni kho bhik-
khave pañcindriyāni || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam indriyānam bha-
vitattā bahulīkatattā bhikkhu āsavānaṃ khayā6 anāsavaṃ
cetovimuttim paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayam
abhiññā7 sacchikatvā upasampajja viharatī ti || ||
Mudutaravaggo dutiyo8
Tassuddānaṃ9 || ||
Paṭilābho ca tayo Saṅkhittā || ||
Vitthārā apare tayo ||
Paṭipanno cupasamo ||
Āsavānaṃ khayo cime ti || ||

CHAPTER III. CHAḶINDRIYA-VAGGO TATIYO.

SN_5,48(4).21. (1) Nabbhavo (or Ñānavā).
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyam || la-pe || paññindriyaṃ || ||
3. Yāva kīvañcāham10 bhikkhave imesam pañcannam
indriyānaṃ samudayañca atthagamañca assādañca
ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ na11 abbhaññāsiṃ ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B2 S1-3 bhikkhave (corrected from bhikkhu in S3).
2 S1 B1 (here only) -gāmī.
3 S1 -gāmī.
4 missing in S1-3.
5 S1-3 hoti.
6 S1-3 khayaṃ.
7 S1 abhiññāya.
8 this mention drawn back to the end in S1-3.
9 S1-3 Tatruddānaṃ --Paṭilābhaṃ tāso Saṃkhitto(S1 -ttā) Vitthāre
apare taṃso Paṭipanno ca Sampanno dasamo Āsavakkhayā ti.
10 S1-3 kīvāham.
11 missing in S1.

[page 204]
204 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
neva tāvāham1 bhikkhave sadevake loke samārake sabrah-
make sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya
anuttaraṃ sammāsambodhim abhisambuddho ti2 paccañ-
ñāsiṃ || ||
4. Yato ca khvāham3 bhikkhave imesam4 pañcannam
indriyānam samudayañca atthagamañca assādañca ādī-
navañca nissaraṇañca yathābhūtam abbhaññāsiṃ || atha
khvāham5 bhikkhave sadevake loke samārake sabrahmake
{sassamaṇabrāhmaṇiyā} pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ
sammāsambodhim abhisambuddho ti2 paccaññāsiṃ || ñā-
ṇañca pana me dassanam udapādi || Akuppā me cetovi-
mutti || ayam antimā jāti natthidāni punabbhavo ti || ||

SN_5,48(4).22. (2) Jīvita.
2. Tīṇimāni bhikkhave indriyāni || katamāni {tīṇi} || || It-
thindriyam purisindriyaṃ jīvitindriyaṃ || ||
3. Imāni kho bhikkhave tīṇi indriyānī ti6 || ||

SN_5,48(4).23. (3) Ñāya.
2. Tīṇimāni bhikkhave indriyāni || || Katamāni {tīṇi} || ||
Anaññātaññassāmītindriyaṃ7 aññindriyam aññātāvindri-
yaṃ || ||
3. Imāni kho bhikkhave tīṇi indriyānīti || ||

SN_5,48(4).24. (4) Ekābhiññam (or Ekabījī).
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyam || la-pe || paññindriyaṃ || || Imāni kho bhik-
khave pañcindriyani || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam indriyānaṃ sa-
mattā paripūrattā arahaṃ hoti || tato mudutarehi antarā-
parinibbāyī hoti || tato mudutarehi upahaccaparinibbāyī
hoti || tato mudutarehi asaṅkhāraparinibbāyī hoti || tato

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 B2 tāhaṃ.
2 S1-3 omit ti.
3 S1-3 kho ham.
4 missing in S1-3.
5 S1-3 atāham instead of athakh-
6 B1 indriyāni.
7 B1-2 -ssāmiti.

[page 205]
Saṃyutta-Nikāya. 205
mudutarehi sasaṅkhāraparinibbāyī hoti || tato mudutarehi
uddhaṃsoto hoti akaniṭṭhagāmī || tato mudutarehi sakadā-
gāmī hoti || tato mudutarehi ekabījī hoti || tato mudutarehi
kolaṅkolo hoti || tato mudutarehi1 sattakkhattuparamo hoti ||
tato mudutarehi dhammānusārī hoti || tato mudutarehi
saddhānusārī hotī ti || ||

SN_5,48(4).25. (5) Suddhakam.
2. Chayimāni bhikkhave indriyāni || katamāni cha || ||
Cakkhundriyaṃ sotindriyaṃ ghānindriyaṃ jivhindriyaṃ
kāyindriyam manindriyaṃ || ||
3. Imāni kho bhikkhave cha indriyānī ti || ||

SN_5,48(4).26. (6) Soto or Sotāpanno.
2. Cha yimāni bhikkhave indriyāni || [katamāni cha || ||
cakkhundriyaṃ || [pe] || manindriyaṃ || ||
3. Yato kho bhikkhave ariyasāvako imesaṃ channam
indriyānaṃ samudayañca atthagamañca assādañca ādīna-
vañca nissaraṇañca yathābhūtam pajānāti || ayaṃ vuccati
bhikkhave ariyasāvako sotāpanno avinipātadhammo niyato
sambodhiparāyano ti || ||

SN_5,48(4).27. (7) Arahatā1.
2. Cha yimāni bhikkhave indriyāni || katamāni cha || ||
Cakkhundriyam || pe || manindriyaṃ || ||
3. Yato kho bhikkhave bhikkhu imesaṃ channam indri-
yānaṃ samudayañca atthagamañca assādañca ādīnavañca
nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā anupādā vimutto hoti
ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusi-
tavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhī-
ṇabhavasaṃyojano samadaññā vimutto ti || ||

SN_5,48(4).28. (8) Arahatā2 or Buddho.
2. Chayimāni2 bhikkhave indriyāni || katamāni cha || ||
Cakkhundriyam || pe || manindriyaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 tareha instead of tato mudu-
2 S1 cha imāni.

[page 206]
206 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
3. Yāva kīvañcāham1 bhikkhave imesaṃ channam indri-
yānaṃ samudayañca atthagamañca assādañca ādīnavañca
nissaraṇañca yathābhūtam na abbhaññāsiṃ || neva- -abhi-
sambuddhoti paccaññāsiṃ || || Yato ca- -abbhaññasiṃ
--abhisaṃbuddho ti paccaññāsiṃ2 || ñaṇañca pana me
dassanaṃ udapādi || Akuppā me cetovimutti || ayam antimā-
jāti natthidāni punabbhavo ti || ||

SN_5,48(4).29. (9) Samaṇabrāhmaṇā1.
2. Cha yimāni bhikkhave indriyāni || katamāni cha || ||
Cakkhundriyaṃ || [pe] || manindriyaṃ || ||
3. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā ime-
saṃ channam indriyānaṃ samudayañca atthagamañca
assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ nappa-
jānanti || na me te bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā-
-upasampajja viharanti || ||
4. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā- pa-
jānanti || te kho me bhikkhave- -sayam abhiññā3 sacchi-
katvā upasampajja viharantīti || ||

SN_5,48(4).30. (10) Samaṇabrāhmaṇā2.
3. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā cak-
khundriyaṃ nappajānanti || cakkhundriyasamudayaṃ nappa-
jānanti || pe || cakkhundriyanirodhagāminipaṭipadaṃ nappa-
jānanti || sotindriyaṃ || ghānindriyaṃ || jivhindriyaṃ || kāyin-
driyaṃ4 || manindriyaṃ nappajānanti || manindriyasamudayaṃ
nappajānanti || manindriyanirodhaṃ nappajānanti || manin-
driyanirodhagāminipatipadam nappajānanti || na me te
bhikkhave || pa || sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja
viharanti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 kīvacāham.
2 Complete in B1-2, S1-3 have only -yathābhūtaṃ anhhañ-
ñāsiṃ ñāṇañca- (S. 21).
3 abhiññāya in S1-3 which abridging have only yathā-
bhūtam nappajānanti -- sayam-
4 S1-3 add always nappajānanti.

[page 207]
Saṃyutta-Nikāya. 207
4. Ye ca kho keci bhikkhave samanā vā brāhmaṇā va
cakkhundriyam pajānanti- || te bhikkhave samaṇā vā brāh-
maṇā vā- -sayam1 abhiññā sacchikatvā upasampajja vi-
harantīti || ||
Chaḷindriyavaggo2 tatiyo ||3
Tassa uddānaṃ4 || ||
Nabbhavo Jīvita Ñāya ||
Ekābhiññañca5 Suddhakam ||
Soto dve Arahatā6 dve ||
Samaṇa-Brāhmaṇena cā ti || ||

CHAPTER IV. SUKHINDRIYA (or UPPAṬI) VAGGO CATUTTHO.

SN_5,48(4).31. (1) Suddhikam.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamani pañca || ||
Sukhindriyam dukkhindriyam somanassindriyaṃ domanass-
indriyam upekhindriyam || ||
3. Imāni kho bhikkhave pañcindriyānī ti || ||

SN_5,48(4).32. (2) Soto.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Sukhindriyaṃ dukkhindriyaṃ somanassindriyaṃ doma-
nassindriyaṃ upekhindriyaṃ || ||
3. Yato kho bhikkhave ariyasāvako imesam pañcannam
indriyānaṃ samudayañca atthagamañca assādañca ādīna-
vañca nissaraṇañca yathabhūtam pajānāti || ayaṃ vuccati
bhikkhave ariyasāvako sotāpanno avinipātadhammo niyato
sambodhiparāyano7 ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 have only -paṭipadaṃ nappajānanti sayam-
2 B2 cha indriya-
3 Drawn back to the end in S1-3.
4 S1-3 tatruddānam -- Ñānavatā Jīvanaṃ Ñāyaṃ Ekabījañca
Suddhakaṃ Sotāpanno Araham Buddho dve Samaṇabrāhmaṇā ti.
5 B2 -cha.
6 B2 arahā. S1-3 insert ahosī.

[page 208]
208 Indriya-Suṃyuttam XLVIII.

SN_5,48(4).33. (3) Arahā.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Sukhindriyaṃ dukkhindriyaṃ somanassindriyaṃ doma-
nassindriyam upekhindriyaṃ || ||
3. Yato kho bhikkhave bhikkhu imesam pañcannam in-
driyānam samudayañca atthagamañca assādañca ādīna-
vañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā anupādā1 vimutto2
hoti || ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo
vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho3 pa-
rikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā4 vimutto ti || ||

SN_5,48(4).34. (4) Samaṇabrāhmaṇa1.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Sukhindriyaṃ || pe || upekhindriyaṃ || ||
3. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā ime-
saṃ pañcannam indriyānaṃ samudayañca atthagamañca
assādañca- -yathābhūtam nappajānanti- na ca panete- -vi-
haranti || ||
4. Ye hi keci- -pajjānanti || te kho- -sayam5 abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharantīti || ||

SN_5,48(4).35. (5) Samaṇabrāhmaṇa2.
2. 6 {Pañcimāni} bhikkhave indriyāni- -upekhindriyaṃ || ||
3. ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā su-
khindriyaṃ nappajānanti sukhindriyasamudayaṃ nappa-
jānanti || sukhindriyanirodham nappajānanti7 || sukhindriya-
nirodhagāminipaṭipadaṃ nappajānanti || [pe] || upekhindri-
yaṃ nappajānanti || upekhindriyasamudayaṃ nappajānanti ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 anuppādā.
2 B1-2 vinimutto.
3 B1 anuppattaṃ sadatto.
4 S1 sammappaññā S1-3 sammappadaññā.
5 S1-3 have only -nappajānanti -pe- pajānanti sayam abhiññāya-
6 Complete in B1-2 missing in S1-3.
7 here we meet with a gap in B2,the sheets ṇū and ṇe wanting.

[page 209]
Saṃyutta-Nikāya. 209
upekhindriyanirodhagāminipatipadaṃ nappajānanti || na me
te- viharanti || ||
4. Ye ca keci || -pajānananti- te ca kho- -sayam abhiññā1
sacchikatvā upasampajja viharantī ti || ||

SN_5,48(4).36. (6) Vibhaṅga1.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Sukhindriyaṃ || pe || upekhindriyaṃ || ||
3. Katamañca bhikkhave sukhindriyaṃ || || Yaṃ kho
bhikkhave kāyikaṃ sukhaṃ kāyikaṃ sātaṃ kāyasamphassa-
jaṃ sukhaṃ sātaṃ vedayitaṃ || idam vuccati bhikkhave
sukhindriyaṃ || ||
4. Katamañca bhikkhave dukkhindriyaṃ || || Yaṃ kho
bhikkhave kāyikaṃ dukkhaṃ kāyikam asātaṃ kāyasam-
phassajaṃ dukkham asātaṃ2 vedayitaṃ || idaṃ vuccati
bhikkhave dukkhindriyaṃ || ||
5. Katamañca bhikkhave somanassindriyaṃ || || Yaṃ kho
bhikkhu cetasikaṃ sukhaṃ cetasikaṃ sātam manosam-
phassajaṃ sukhaṃ sātaṃ vedayitaṃ || idaṃ vuccati bhik-
khave somanassindriyaṃ || ||
6. Katamañca bhikkhave domanassindriyaṃ || || Yaṃ
kho bhikkhave cetasikaṃ dukkhaṃ cetasikaṃ asātam ma-
nosamphassajaṃ dukkham asātaṃ vedayitaṃ || idam vuccati
bhikkhave domanassindriyaṃ || ||
7. Katamañca bhikkhave upekhindriyaṃ || || Yaṃ kho
bhikkhave kāyikaṃ vā cetasikaṃ34 neva sātaṃ nāsā-
taṃ5 vedayitaṃ || idaṃ vuccati bhikkhave upekhindriyaṃ || ||
8. Imāni kho bhikkhave pañcindriyānīti || ||

SN_5,48(4).37. (7) Vibhaṅga2.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Sukhindriyaṃ ||pe || upekhindriyam || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 have -patipadaṃ nappajānanti-sayaṃ abhiññāya-
2 S1 āsātaṃ.
3 S1-3 ca(Si va-)sikaṃ.
4 missing in S1-3.
5 S1 nāsataṃ.

[page 210]
210 Indriya-Samuttam XLVIII.
3. Katamañca bhikkhave sukhindriyaṃ || || Yaṃ kho
bhikkhave kāyikaṃ sukhaṃ kāyikaṃ sātaṃ kāyasamphassa-
jaṃ sukhaṃ1 sātaṃ vedayitaṃ || idaṃ vuccati bhikkhave
sukhindriyaṃ || ||
4.5.6. Katamañca bhikkhave dukkhindriyaṃ || pe2 || ||
7. Katamañca bhikkhave upekhindriyaṃ || || Yaṃ kho
bhikkhave kāyikaṃ vā cetasikaṃ vā neva sātaṃ nāsātaṃ
vedayitaṃ || idaṃ vuccati bhikkhave upekhindriyaṃ || ||
8. Tatra bhikkhave yaṃ ca sukhindriyaṃ yaṃ ca so-
manassindriyaṃ sukhā sā vedanā daṭṭhabbā || || Tatra
bhikkhave yaṃ ca dukkhindriyam yaṃ ca domanassindri-
yaṃ3 dukkhā sā vedanā daṭṭhabbā || || Tatra bhikkhave
yadidam4 upekhindriyam adukkhamasukhā sā vedanā
daṭṭhabbā || ||
9. Imāni kho5 bhikkhave pañcindriyānīti || ||

SN_5,48(4).38. (8) Vibhaṅga3.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Sukhindriyam || pe || upekhindriyaṃ || ||
3. Katamañca bhikkhave sukhindriyaṃ || || Yaṃ kho
bhikkhave kāyikaṃ sukhaṃ kāyikaṃ sātaṃ kāyasamphassa-
jaṃ sukhaṃ sātaṃ6 vedāyitaṃ || idaṃ vuccati bhikkhave
sukhindriyaṃ || ||
4. Katamañ ca bhikkhave dukkhindriyaṃ || || Yaṃ kho
bhikkhave7 kāyikaṃ dukkhaṃ kāyikam asātaṃ kāyasam-
phassajaṃ dukkham asātaṃ vedayitaṃ || idaṃ vuccati
bhikkhave dukkhindriyaṃ || ||
5. Katamañca bhikkhave somanassindriyaṃ || || Yaṃ
kho bhikkhave cetasikaṃ sukhaṃ cetasikaṃ sātaṃ mano-
samphassajaṃ sukhaṃ sātaṃ vedayitaṃ || idaṃ vuccati
bhikkhave somanassindriyaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 Sukham once more in S1.
2 Complete in B1, identical with 4,5,6 of the priceding sutta.
3 S3 somana-
4 S1-3 yami (S1 miṃ) daṃ.
5 missing in S1, erased in S3.
6 S1-3 intervert sātaṃ sukhaṃ.
7 S1-3 insert here -pe-

[page 211]
Saṃyutta-Nikāya. 211
6. Katamañca bhikkhave domanassindriyaṃ || || Yaṃ kho1
bhikkhave cetasikaṃ dukkhaṃ2 cetasikaṃ asātam mano-
samphassajaṃ dukkham asātaṃ vedayitaṃ || idaṃ vuccati
bhikkhave domanassindriyaṃ || ||
7. Katamañca bhikkhave upekhindriyaṃ || || Yaṃ kho
bhikkhave kāyikaṃ vā cetasikaṃ vā neva sātaṃ nāsātaṃ
vedayitaṃ || idaṃ vuccati bhikkhave upekhindriyaṃ || ||
8. Tatra bhikkhave yaṃ ca sukhindriyaṃ yaṃ ca so-
manassindriyaṃ sukhā3 sā vedanā daṭṭhabbā || || Tatra
bhikkhave yaṃ ca dukkhindriyaṃ yaṃ ca domanassindri-
yaṃ dukkhā sā vedanā daṭṭhabbā || || Tatra bhikkhave
yadidam4 upekhindriyaṃ adukkhamasukhā sā vedanā
daṭṭhabbā || ||
9. Iti kho bhikkhave imāni pañcindriyāni pañca hutvā
tīni5 honti || tīni hutvā pañca honti pariyāyenā ti || ||

SN_5,48(4).39. (9) Araṇi.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Sukhindriyaṃ dukkhindriyaṃ somanassindriyaṃ doma-
nassindriyaṃ upekhindriyaṃ || ||
3. Sukhavedaniyam bhikkhave phassam paṭicca uppajjati
sukhindriyaṃ || so sukhito va samāno Sukhito smīti6 pa-
jānāti || || tasseva7 sukhavedaniyassa8 phassassa nirodhā
yaṃ9 tajjaṃ vedayitaṃ sukhavedaniyam phassam paṭicca
Uppannaṃ sukhindriyaṃ taṃ nirujjhati taṃ10 vūpasamma-
tīti11 pajānātīti || ||
4. Dukkhavedaniyam bhikkhave12 phassam paṭicca up-
pajjati dukkhindriyam13 so dukkhito14 va samāno Duk-
khito smīti15 pajānāti || tasseva dukkhavedaniyassa phassassa
nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ taṃ16 dukkhavedaniyam

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 ca.
2 S1-3 omit cet- duk-
3 S1 sukhaṃ.
4 S1-3 yamidaṃ.
5 S1 inserts pañca.
6 S1-3 sminti.
7 S1-3 tassevaṃ.
8 S1 -yassam.
9 S1-3 nirodhāya always.
10 missing in S1-3.
11 B1 vūpasamatīti always, here in S1 the first m seems to be erased.
12 missing in S1-3.
13 S1-3 insert -pe-
14 S3 dukkhitā.
15 S1 B1 smiti.
16 in S1-3 only.

[page 212]
212 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
phassam paṭicca Uppannaṃ dukkhindriyaṃ tam nirujjhati1
taṃ vūpasammatīti pajānāti || ||
5. Somanassavedaniyaṃ bhikkhave phassam paṭicca up-
pajjati somanassindriyaṃ || so sumano va samāno Sumano
smīti2 pajānāti || tasseva somanassa vedaniyassa phassassa3
nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitaṃ somanassavedaniyaṃ phassam
paṭicca Uppannaṃ somanassindriyaṃ taṃ nirujjhati taṃ4
vūpasammatīti pajānāti || ||
6. Domanassavedaniyam bhikkhave phassam paṭicca
uppajjati domanassindriyaṃ || so dummano5 va samāno
dummano smīti pajānāti || tasseva domanassavedaniyassa
phassassa nirodhāyaṃ tajjaṃ vedayitam domanassavedani-
yam phassam6 paṭicca Uppannam domanassindriyaṃ taṃ
nirujjhati taṃ vūpasammatīti pajānāti || ||
7. Upekhāvedaniyam bhikkhave phassam paṭicca uppajjati
upekhindriyaṃ || so upekhako va7 samāno Upekhako smīti
pajānāti ||tasseva upekhāvedaniyassa phassassa nirodhā yaṃ
tajjaṃ vedayitaṃ upekhāvedaniyam phassa paṭicca up-
pannam upekhindriyaṃ taṃ nirujjhati taṃ vūpasammatīti
pajānāti || ||
8. Seyyathāpi bhikkhave dvinnam kaṭṭhānaṃ saṅghaṭṭa-
8 samodhānā usmā jāyati9 || tejo abhinibbattati || tesaṃ
yeva kaṭṭhānaṃ nānābhāvā10 nikkhepā yā11 tajjā usmā12 sā ni-
rujjhati sā13 vūpasammati || || Evam eva kho bhikkhave sukhave-
daniyam phassam paṭicca uppajjati sukhindriyaṃ || so sukhito
va samāno Sukhito smīti pajānāti || tasseva sukhavedani-
yassa phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitam sukhaveda-
niyam14 phassam paṭicca uppannami5 sukhindriyaṃ taṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 omit taṃ ni-
2 B1 smiṃti S1 smiti.
3 missing in S1-3.
4 in S1-3 only.
5 B1 dumano always.
6 B1 omits vedaniyam phassam.
7 missing in S1-3.
8 S3 saṃghaṭṭassa S1 samghassa.
9 S3 pajānāti S1 upekhako smīti jānāti both instead of usmā jāyati.
10 B1 -bhāva.
11 S1-3 vinikkhayāya instead of nikkhepāyā.
12 S1 upasamā.
13 missing in B1.
14 B1 sukhaṃ- S1 dukkha-; omitted by S3.
15 B1 uppajjati.

[page 213]
Saṃyutta-Nikāya. 213
nirujjhati taṃ vūpasammatīti pajānāti || || Dukkavedaniyam
bhikkhave phassam paṭicca || la1 || Somanassavedaniyaṃ1 ||
Domanassavedaniyaṃ1 || Upekhāvedaniyam bhikkhave2 phas-
sam paṭicca uppajjati upekhindriyaṃ || so upekhako va sa-
māno Upekhako smīti pajānāti || tasseva upekhāvedaniyassa
phassassa nirodhā yaṃ tajjaṃ vedayitam upekhāvedaniyaṃ
phassam3 paṭicca uppannam4 upekhindriyaṃ || taṃ niruj-
jhati taṃ vūpasammatīti pajānātīti5 || ||

SN_5,48(4).40. (10) Uppatika.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Dukkhindriyam domanassindriyam sukhindriyaṃ soma-
nassindriyam upekhindriyaṃ || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhuno appamattassa ātāpino pa-
hitattassa viharato uppajjati dukkhindriyaṃ || so evam pa-
jānāti Uppannaṃ kho me idam dukkhindriyaṃ || taṃ ca
kho sanimittaṃ sanidānaṃ sasaṅkhāraṃ sappaccayaṃ ||
tañca animittam anidānaṃ asaṅkhāram appaccayaṃ6
dukkhindriyaṃ uppajjissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati7 || so
dukkhindriyañ8 ca pajānāti dukkhindriyasamudayañca pa-
jānāti dukkhindriyanirodhañca pajānāti || yattha cuppan-
naṃ dukkhindriyaṃ aparisesam nirujjhati || tañca pajānāti || ||
Kattha cuppannaṃ dukkhindriyam aparisesaṃ nirujjhati || ||
Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusa-
lehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukham
pathamam jhānam upasampajja viharati || ettha cuppannaṃ9
dukkhindriyam aparisesaṃ nirujjhati || || Ayaṃ vuccati
bhikkhave bhikkhu aññāsi dukkhindriyassa nirodhaṃ
tathattāya10 cittam upasaṃhāsi11 || ||
4. Idha pana bhikkhave bhikkhuno appamattassa ātā-
pino pahitattassa viharato uppajjati domanassindriyaṃ ||

--------------------------------------------------------------------------
1 more abridged in S1-3.
2 missing in S1-3.
3 B1 phassa.
4 B1 uppajjati.
5 B1 pajānāti.
6 S1-3 have neva sanimittaṃ -pe- instead of tañca- -apaccayaṃ.
7 S1 vijjatī ti
8 S1-3 insert yañ.
9 S1-3 etthuppannaṃ always.
10 B1 tatatthāya.
11 B1 upasaṃharati always.

[page 214]
214 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
So evam pajānāti || Uppannaṃ kho me idaṃ domanassin-
driyam || tañca kho sanimittaṃ sanidānam sasaṅkhāraṃ
sappaccayaṃ || taṃ vata1 animittam anidānam asaṅkhāram
appaccayaṃ domanassindriyam uppajjissatīti netaṃ thā-
naṃ vijjati2 || so3 domanassindriyaṃ ca pajānāti doma-
nassindriyasamudayañca pajānāti || domanassindriyaniro-
dhaṃ ca pajānāti || yattha cuppannaṃ domanassindriyam
aparisesaṃ nirujjhati tañca pajānāti || || Kattha cuppannaṃ
domanassindriyam aparisesaṃ nirujjhati || || Idha bhikkhave
bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasā-
danaṃ cetaso ekodibhāvam avitakkam avicāraṃ samādhi-
jam pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānam upasampajja viharati ||
ettha cuppannaṃ domanassindriyaṃ aparisesaṃ nirujjhati || ||
Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu aññāsi domanassindri-
yassa nirodhaṃ tathattāya cittam upasaṃhāsi || ||
5. Idha pana2 bhikkhave bhikkhuno appamattassa ātā-
pino pahitattassa viharato uppajjati sukhindriyaṃ || so evam
pajānāti || Uppannaṃ kho me idam sukhindriyaṃ || taṃ ca
kho sanimittam sanidānaṃ sasaṅkhāraṃ sappaccayaṃ ||
taṃ ca animittaṃ anidānam asaṅkhāram appaccayaṃ
sukhindriyam uppajjissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati4 || so
sukhindriyaṃ ca2 pajānāti || sukhindriyasamudayañca pajā-
nāti || sukhindriyanirodhañca pajānāti5 || yattha cuppan-
naṃ sukhindriyaṃ aparisesam nirujjhati taṃ ca pajānāti || ||
Kattha cuppannaṃ sukhindriyam aparisesaṃ nirujjhati || ||
Idha bhikkhave bhikkhu pītiyā ca virāgā upekhako ca
viharati sato ca sampajāno || sukhaṃ ca kāyena paṭisaṃ-
vedeti6 || yan tam7 ariyā ācikkhanti upekhako satimā
sukhavihārīti || tatiyaṃ8 jhānaṃ upasampajja viharati || ||
Ettha cuppannaṃ sukhindriyam aparisesaṃ nirujjhati || ||
Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu aññāsi sukhindriyassa9
nirodhaṃ tathattāya cittam upasaṃhāsi || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 ca.
2 missing in S1-3.
3 missing in S3. S1 has somanass- instead of sodomanass-
4 S1-3 uppajjissati taṃ panetaṃ ṭhānaṃ vijjatī ti.
5 S1-3 omit sukhindriyanirodhañca-
6 S1-3 -samvedetī ti.
7 S1 yantiṃ.
8 S1-3 tatiya.
9 S1-3 sukhindriyaṃ.

[page 215]
Saṃyutta-Nikāya. 215
6. Idha pana bhikkhave bhikkhuno appamattassa ātā-
pino pahitattassa viharato uppajjati somanassindriyaṃ || so
evam pajānāti || Uppannaṃ kho me1 idam somanassindri-
yaṃ || taṃ ca kho1 sanimittaṃ sanidānaṃ sasaṅkhāraṃ
sappaccayaṃ || taṃ ca2 animittam anidānam asaṅkhāram
appaccayaṃ somanassindriyam uppajjissatīti netaṃ ṭhānam
vijjati || so3 somanassindriyam pajānāti || somanassindriya-
samudayañca pajānāti || somanassindriyanirodhañ ca pajā-
nāti || yattha cuppannaṃ somanassindriyam aparisesaṃ
nirujjhati tañca pajānāti || || Kattha cuppannam somanassin-
driyam aparisesaṃ nirujjhati || || Idha bhikkhave bhikkhu
sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva soma-
nassadomanassānam atthagamā adukkhamasukham upekhā-
satipārisuddhiṃ catutthaṃ4 jhānam upasampajja viharati ||
ettha cuppannaṃ somanassindriyam aparisesaṃ nirujjhati || ||
Ayaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu aññāsi somanassindriyassa
nirodhaṃ tathattāya cittam upasaṃhāsi || ||
7. Idha bhikkhave bhikkhuno appamattassa ātāpino
pahitattassa viharato uppajjati upekhindriyam || so5 evam
pajānāti || Uppannaṃ kho me idam upekhindriyaṃ || tañca
kho sanimittam sanidānaṃ sasaṅkhāraṃ sappaccayaṃ ||
tañca kho animittam anidānam asaṅkhāram appaccayam
upekhindriyam uppajjissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati6 || so
upekhindriyaṃ ca pajānāti7 upekhindriyasamudayañca8
pajānāti || upekhindriyanirodhañca pajānāti || yattha cup-
pannam upekhindriyam aparisesam nirujjhati tañca pajā-
nāti || || Kattha cuppannam upekhindriyam9 aparisesaṃ ni-
rujjhati || || Idha bhikkhave bhikkhu sabbaso nevasaññānā-
saññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodham10
upasampajja viharati || ettha cuppannam upekhindriyam
aparisesam nirujjhati || || Āhaṃ vuccati bhikkhave bhikkhu
--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 S1-3 tathā instead of taṃ ca.
3 S1-3 omit netaṃ- -so.
4 S1-3 catuttha.
5 S1 eso.
6 S1-3 add -pe-.
7 upekhindriyam- is missing in S1-3.
8 S3 upekhindriyaṃsa-
9 the gap in B2 is over now.
10 B1 S3 -vedayitaṃ ni-

[page 216]
216 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
aññāsi upekhindriyassa nirodhaṃ tathattāya cittam upa-
saṃhāsīti1 || ||
Sukhindriyavaggo2 catuttho
Tassa uddānaṃ3 || ||
Suddhikañca Soto4 Arahaṃ5 ||
Dve Samaṇabrāhmaṇā ca6 ||
Vibhaṅgena7 tayo vuttā ||
Araṇi8 Uppaṭikena9 cā ti || ||

CHAPTER V. JARĀVAGGO PAÑCAMO.

SN_5,48(4).41. (1) Jarā.
1. Evam me sutaṃ10 Ekam samayam Bhagavā Sāvatthi-
vaṃ viharati Pubbārāme Migāramātupāsāde || ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā sāyaṇhasamayam
paṭisallāṇā vuṭṭhito pacchātape12 nisinno hoti piṭṭhim otā-
payamāno || ||
3. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅ-
kami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā Bhagavato
gattāni pāṇinā anomajjanto Bhagavantam etad avoca ||
Acchariyam bhante abbhutam bhante na ceva12 dāni
bhante Bhagavato tāva parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto
sithilāni ca13 gattāni sabbāni14 baliyajātāni15 purato
pabbhāro ca16 kāyo dissati ca indriyānam aññathattaṃ17
cakkhundriyassa sotindriyassa ghānindriyassa jivhindriyassa
kāyindriyassā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 upasaṃharatī ti.
2 S1-3 uppaṭivaggo (drawn back to the end).
3 S1-3 tatrud-
4 S1-3 suddhakaso (S1 se-) to.
5 B1-2 arahā.
6 B2 -brahmanena ca S1-3 -samaṇā vā brāhmaṇā vā.
7 S1-3 vibhāvena.
8 S1-3 arahato.
9 S1-3 B2 uppaṭipāṭikena.
10 this phrase in B1-2 only.
11 S1-3 paccātapake.
12 B1-2 cevaṃ.
13 in B1 only.
14 S1-3 satthāni.
15 S1-3 valijātāni.
16 S3 va.
17 B1-2 aññātattaṃ (B1 -tthaṃ).

[page 217]
Saṃyutta-Nikāya. 217
4. Evaṃ hetam Ānanda hoti jarādhammo yobbaññe1
vyādhidhammo ārogye2 maraṇadhammo jīvite3 na ceva4
tāva parisuddho hoti chavivaṇṇo pariyodāto sithilāni ca5
honti gattāni sabbāni6 baliyajātāni7 purato pabbhāro ca8
kāyo || dissati ca indriyānam aññathattaṃ cakkhundriyassa9
sotindriyassa ghānindriyassa || pe || kāyindriyassā ti || ||
5. Idam avoca Bhagavā || idaṃ vatvā ca10 sugato athā-
param etad avoca satthā || ||
Dhītaṃ jammī jare11 atthu ||
dubbaṇṇakaraṇī jare ||
tāva manoramaṃ vimbaṃ ||
jarāya abhimadditaṃ || ||
Yo pi12 vassasataṃ jīve ||
so pi13 maccuparāyaṇo14 ||
na kiñci parivajjeti ||
sabbam evābhimaddatī ti15 || ||

SN_5,48(4).42. (2) Uṇṇābho brāhmaṇo.
1. Sāvatthi16 || ||
2. Atha kho Uṇṇābho brāhmaṇo yena Bhagavā tenu-
pasaṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavatā saddhiṃ sammodi ||
sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekam antaṃ
nisīdi || ekam antaṃ nisinno kho Uṇṇābho brāhmaṇo Bha-
gavantam etad avoca || ||
3. Pañcimāni bho Gotama indriyāni nānāvisayāni nānāgo-
carāni na aññam aññassa gocaravisayam17 paccanubhonti18 ||
katamāni pañca || || Cakkhundriyaṃ sotindriyaṃ ||pe || kāyindri-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 yubbañño.
2 S1-3 ārogya.
3 S3 has jarādhammo ārogyamaraṇadhammo jīvite.
4 B1-2 cevaṃ.
5 in B1 only.
6 S1-3 satthāni.
7 S1-3 valijātāni.
8 S1-3 hoti.
9 B1 cakkhindr-.
10 missing in S1-3.
11 S1-3 dhittaṃ jammī jaro.
12 S1-3 ca.
13 B1-2 sabbe instead of so pi.
14 B1-2 -parāyaṇā.
15 B1 -manda-
16 missing in S1-3 , B2 adds yaṃ.
17 S1 -visayassa.
18 B1-2 paccanubhontāni.

[page 218]
218 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
yaṃ || Imesaṃ nu kho bho1 Gotama pañcannam indriyānaṃ
nānāvisayānaṃ nānāgocarānaṃ na aññamaññassa gocaravi-
sayam paccanubhontānam kim2 patisaraṇam ko ca3 nesaṃ
gocaravisayam paccanubhotī ti || ||
4. Pañcimāni brāhmaṇa indriyāni nānāvisayāni nānāgo-
carāni na aññamaññassa gocaravisayaṃ paccanubhonti4 ||
katamāni pañca || || Cakkhundriyaṃ || pe || kāyindriyaṃ || ||
Imesaṃ kho brāhmaṇa pañcannam indriyānam nānāvisa-
yānaṃ nānāgocarānaṃ na aññamaññassa gocaravisayam
paccanubhontānam mano5 paṭisaraṇam mano ca6 nesaṃ
gocaravisayam paccanubhotī ti || ||
5. Manassa pana bho Gotama kim paṭisaraṇanti || ||
Manassa kho brāhmaṇa sati paṭisaraṇanti || ||
6. Satiyā pana bho Gotama kim paṭisaraṇanti || ||
Satiyā pana kho7 brāhmaṇa vimutti paṭisaraṇanti || ||
7. Vimuttiyā pana bho Gotama kim paṭisaraṇanti || ||
Vimuttiyā kho brāhmaṇa nibbānam paṭisaraṇanti || ||
8. Nibbānassa pana bho Gotama kim paṭisaraṇanti || ||
Ajjhaparam8 brāhmaṇa pañhaṃ nāsakkhi pañhassa
pariyantaṃ gahetuṃ || nibbānogadam hi brāhmaṇa brahma-
cariyaṃ vussati nibbānaparāyanaṃ nibbānapariyosānanti || ||
9. Atha kho Uṇṇābho brāhmaṇo Bhagavato bhāsitam
abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā Bhagavantam abhi-
vādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi || ||
10. Atha kho Bhagavā acirapakkante Uṇṇābhe brāh-
maṇe9 bhikkhū āmantesi || ||
11. Seyyathā pi bhikkhave kuṭāgāre10 vā kuṭāgārasālā-
yaṃ1112 pācīnavātapānā suriye uggacchante vātapānena
rasmiyo13 pavisitvā kāya14 patiṭṭhitā ti || ||
Pacchimāyam bhante bhittiyanti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 S1-3 mano.
3 S1-3 mano va instead of ko ca.
4 B1-2 paccanubhontāni.
5 missing in S1-3.
6 B1 va.
7 S1-3 omit pana kho.
8 So B1-2, S1 accarasā, S3 accasarā corrected from accasārā.
9 S1-3 Uṇṇābho brāhmaṇo
10 S1-3 -gāram-
11 S1-3 -sālaṃ.
12 S1-3 insert uttarāya.
13 S1-3 rasmi.
14 S3 kvāssa, S1 has only ssa.

[page 219]
Saṃyutta-Nikāya. 219
12. Evam eva kho bhikkhave Uṇṇābhassa brāhmaṇassa
Tathāgate saddhā niviṭṭhā mūlajātā patiṭṭhitā daḷhā asaṃ-
hāriyā sāmaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā Mārena
1 Brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ || || Imamhi ce
bhikkhave samaye Uṇṇābho brāhmaṇo kālaṃ kareyya
natthi taṃ saṃyojanaṃ yena saṃyojanena saṃyutto Uṇṇābho
brāhmaṇo puna imaṃ lokam āgaccheyyāti || ||

SN_5,48(4).43. (3) Sāketo.
1. Evam me sutaṃ2 Ekaṃ samayam Bhagavā Sākete
viharati Añjanavane3 Migadāye || ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi || Atthi nu kho
bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma yāni pañ-
cindriyāni tāni pañcabalāni honti || yāni pañcabalāni tāni
pañcindriyāni hontī ti4 || ||
Bhagavaṃmūlakā no bhante dhammā ||pe || ||
3. Atthi bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma
yāni pañcindriyāni tāni pañcabalāni honti || yāni pañcaba-
lāni tāni pañcindriyāni honti || || Katamo ca bhikkhave
pariyāyo yam pariyāyam āgamma yāni pañcindriyāni tāni
pañcabalāni honti || yāni pañcabalāni tāni pañcindriyāni
honti || ||
4. Yam bhikkhave saddhindriyam taṃ saddhābalaṃ ||
yaṃ saddhābalaṃ taṃ saddhindriyaṃ || || Yam viriyindri-
yaṃ taṃ viriyabalaṃ || yaṃ viriyabalaṃ taṃ viriyindriyaṃ ||
pe || Yam paññindriyam taṃ paññābalaṃ || yam paññābalaṃ
tam paññindriyaṃ || ||
5. Seyyathāpi bhikkhave nadī pācīnaninnā pācīnapoṇā
pācīnapabbharā || tassā5 majjhe dīpo || Atthi bhikkhave
pariyāyo yam pariyāyam āgamma tassā nadiyā eko soto
tveva saṅkhyaṃ6 gacchati || || Atthi pana bhikkhave pari-
yāyo yam pariyāyam āgamma tassā nadiyā dve sotāni
tveva {saṅkhyaṃ}6 gacchanti7 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 inserts gere kvā.
2 this phrase in B1-2 only.
3 S1 añjane.
4 S3 honti.
5 S1-3 insert assa.
6 S1-3 tevasaṅkhaṃ.
7 B1 gacchati, S3 gacchanti corrected from gacchati.

[page 220]
220 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
6. Katamo ca bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam
āgamma1 tassā nadiyā eko soto tveva saṅkhyaṃ2 gacchati || ||
Yaṃ ca3 bhikkhave tassa dīpassa puratthimante4 udakaṃ
yaṃ ca pacchimante5 udakaṃ || || Ayaṃ6 kho bhikkhave ||
pe || gacchati || ||
7. Katamo ca bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam
āgamma tassā nadiyā dve sotāni tveva saṅkhyaṃ gacchanti7 ||
yaṃ ca8 bhikkhave tassa dīpassa uttarante udakaṃ yañca
dakkhiṇante udakaṃ9 || || Ayaṃ kho3 bhikkhave pariyāyo
yam pariyāyam āgamma tassā10 nadiyā dve sotāni tveva
saṅkhyaṃ10 gacchanti12 || ||
8. Evam eva kho bhikkhave13 || yaṃ14 saddhindriyaṃ taṃ
saddhābalaṃ || yaṃ saddhābalaṃ15 taṃ saddhindriyaṃ ||
pe || yam paññindriyaṃ tam paññābalaṃ || yam paññāba-
laṃ tam paññindriyaṃ || ||
9. Pañcannam bhikkhave indriyānam bhāvitattā bahulī-
katattā bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttim
paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā16 sacchi-
katvā upasampajja viharatī ti || ||

SN_5,48(4).44. (4) Pubbakoṭṭhako.
1. Evam me sutaṃ17 Ekaṃ samayam Bhagavā Savatthi-
yaṃ viharati Pubbakoṭṭhake || ||
2. Tatra kho Bhagavā āyasmantam Sāriputtam āmantesi || ||
3. Saddahāsi18 tvaṃ Sāriputta || Saddhindriyam bhāvitaṃ
bahulīkatam amatogadhaṃ hoti amataparāyanaṃ19 amata-
pariyosānaṃ || la || paññindriyam bhāvitam bahulīkatam
amatogadhaṃ hoti amataparāyanam amatapariyosānanti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 omit yam pari-
2 S1-3 have a streak instead of tveva-
3 missing in S1-3.
4 B1-2 pu (B2pū-) rimante.
5 S1-3 pacchimañca.
6 S1-3 yaṃ.
7 S1-3 have only katamo ca -pe- gacchati.
8 S1-3 tāva instead of yaṃ ca.
9 S1-3 insert -pe-.
10 S1-3 tassa.
11 S1-3 te (S1 ta) va saṅkhaṃ.
12 S1-3 gacchati.
13 S1-3 omit evam eva-
14 S1-3 insert bhikkhave.
15 S1-3 omit yaṃ saddha-
16 S1-3 abhiññāya.
17 this phrase missing in S3.
18 B1-2 saddhāsi.
19 S3 -parāyanā.

[page 221]
Saṃyutta-Nikāya. 221
4. Na khvāham ettha bhante Bhagavato saddhāya
gacchāmi saddhindriyam ||la || paññindriyam bhāvitaṃ ba-
hulīkatam amatogadham hoti || amataparāyanam1 amata-
pariyosānaṃ || || Yesaṃ hi tam bhante aññātam assa adiṭṭham
aviditam asacchikatam aphusitam2 paññaya te tattha pa-
resam saddhāya3 gaccheyyuṃ || Saddhindriyaṃ || la || paññin-
driyam bhavitam bahulīkatam amatogadhaṃ hoti amata-
parāyanam amatapariyosānaṃ4 || || Yesañca kho etam
bhante5 ñātaṃ diṭṭhaṃ7 viditaṃ sacchikatam phusitam7
paññāya nikkaṅkhā8 te tattha nibbicikiccā Saddhindriyaṃ ||
pa-pe || paññindriyam bhāvitam bahulīkatam amatogadham
hoti amataparāyanam amatapariyosānaṃ || || Mayhañca9
kho etam bhante ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikatam
phusitam paññāya nikkaṅkhāham10 tattha paresaṃ11
nibbicikiccho12 || Saddhindriyaṃ || la || paññindriyaṃ bhā-
vitam bahulīkatam amatogadhaṃ hoti amataparāyanam
amatapariyosānan ti || ||
5. Sādhu sādhu Sāriputta || Yesaṃ hi taṃ13 Sāriputta
aññātam assa14 adiṭṭham aviditam15 asacchikatam aphus-
sitam16 paññāya te tattha paresaṃ saddhāya17 gaccheyyuṃ ||
Saddhindriyam bhāvitam bahulīkatam amatogadhaṃ hoti
amataparāyanam amatapariyosānaṃ || la-pe || paññindriyam
bhāvitam bahulīkatam amatogadhaṃ hoti amataparāyanam
amatapariyosānaṃ || Yesaṃ ca kho etaṃ Sāriputta ñataṃ
diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikatam phusitam paññāya nikkaṅkhā
te tattha nibbicikicchā Saddhindriyam bhāvitam bahulī-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -yananti omitting amatapariyosānanti.
2 B1 apassitam.
3 B1 sandhāya.
4 This development from Yesaṃ hi.. is missing in S1-3.
5 S1-3 bhikkhave etaṃ instead of etam bhante.
6 S1 diṭṭhiṃ.
7 S1-3 B1 passitaṃ.
8 S1-3 add ya.
9 S1-3 mayhampi.
10 S1-3 nikkhaṅkhvāhaṃ B1 nikkhaṇdhā bhaṃte or haṃte corrected from
taṃte.
11 missing in S1-3.
12 S1 B1 -kicchā.
13 S1-3 yesaṃgetam.
14 S1-3 taṃ assa ( S3 apassa-) taṃ instead of aññātaṃ assa.
15 S1 avitaṃ.
16 S1 aphassitaṃ B1 apa-
17 S1-3 paresaddhāya.

[page 222]
222 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
katam amatogadhaṃ hoti amataparayānam amatapariyo-
sānaṃ || la-pe || paññindriyam bhāvitam bahulīkatam ama-
togadhaṃ hoti amatapariyosānan ti || ||

SN_5,48(4).45. (5) Pubbārāma1.
1. Evam me sutaṃ1 Ekaṃ samayam Bhagavā Sāvatthi-
yaṃ viharati Pubbārāme Migāramātupāsāde2 || ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi3 || || Katinnaṃ4
nu kho bhikkhave indriyānam bhavitattā bahulīkatattā
khīnāsavo bhikkhu aññaṃ vyākaroti || || Khīṇā jāti vusitam
brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparam itthattāyā ti
pajānāmī ti || ||
Bhagavaṃmūlakā no bhante dhammā || la-pe || ||
3. Ekassa kho bhikkhave indriyassa bhāvitattā bahulī-
katattā khīṇāsavo bhikkhu aññaṃ vyākaroti || Khīnājāti-
-nāparam itthattāyā ti pajānāmī ti || || Katamassa ekassa
indriyassa5 || ||
4. Paññāvato bhikkhave ariyasāvakassa tadanvayā
saddhā saṇṭhāti || tadanvayaṃ6 viriyaṃ saṇṭhāti || tadan-
vayā sati saṇṭhāti || tadanvayo7 samādhi saṇṭhāti || ||
5. Imassa kho bhikkhave ekassa indriyassa bhāvitattā
bahulīkatattā khīnāsavo bhikkhu aññaṃ vyākaroti || || Khī-
nā jāti vusitam brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparam
itthattāyāti pajānāmī ti || ||

SN_5,48(4).46. (6) Pubbārāma2.
1. 8 Taṃ yeva nidānam || ||
2. Katinnaṃ nu kho bhikkhave indriyānam bhāvitattā
bahulikatattā khīnāsavo bhikkhu aññam vyākaroti || Khīnā
jāti00 nāparam itthattāyāti pajānāmī ti || ||
Bhagavaṃmūlakā no bhante dhammā || la-pe || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 This phrase in B1-2 only.
2 S1-3 add tahiṃ cattāro suttaṃ.
3 S1-3 add -pe-
4 B1-2 katīnaṃ here and further on.
5 S1-3 paññindriyassa.
6 S1 anvayā.
7 S1-3 anvayā.
8 in B1-2 only, here and in the two next suttas.

[page 223]
Saṃyutta-Nikāya. 223
3. Dvinnaṃ kho bhikkhave indriyānam bhāvitattā ba-
hulīkatattā khīṇāsavo bhikkhu aññaṃ vyākaroti || Khīṇājāti-
-nāparam itthattāyati pajānāmīti || katamesaṃ dvinnaṃ || ||
4. Ariyāya ca paññāya ariyāya ca vimuttiyā || || Yā1
hissa bhikkhave ariyā paññā tad assa pāññindriyaṃ || yā
hissa bhikkhave ariyā vimutti tad assa samādhindriyaṃ || ||
5. Imesaṃ kho bhikkhave dvinnam indriyānam bhāvi-
tattā bahulīkatattā khīnāsavo bhikkhu aññaṃ vyākaroti ||
Khīṇā jāti- -nāparam itthattāyāti pajānāmī ti || ||

SN_5,48(4).47. (7) Pubbārāma3.
1. Tam eva nidānaṃ || ||
2. Katinnam nu kho bhikkhave indriyānam bhāvitattā
bahulīkatattā khīṇāsavo bhikkhu aññaṃ vyākaroti || Khīṇā
jāti- -nāparam itthattāyā ti pajānāmī ti || ||
Bhagavaṃmūlakā no bhante dhammā || la-pe || ||
3. Catunnaṃ kho bhikkhave indriyānam bhāvitattā ba-
hulīkatattā khīṇāsavo bhikkhu aññaṃ vyakaroti || Khīnā
jāti- -nāparam itthattāyāti pajānāmīti2 || || Katamesaṃ ca-
tunnaṃ || ||
4. Viriyindriyassa satindriyassa samādhindriyassa paññin-
driyassa || ||
5. Imesaṃ kho bhikkhave catunnam indriyānam bhāvi-
tattā bahulīkatattā khīṇāsavo bhikkhu aññaṃ vyākaroti3 ||
Khīnā jāti- -nāparam itthattāyā ti pajānāmī ti || ||

SN_5,48(4).48. (8) Pubbārāma4.
1. Taṃ yeva nidānaṃ || ||
2. Katinnaṃ kho bhikkhave indriyānam bhāvitattā- onā-
param itthattāyāti pajānāmīti || ||
Bhagavaṃmūlakā no bhante dhammā || la-pe || ||
3. Pañcannaṃ kho bhikkhave indriyānam bhāvitattā ba-
hulīkatattā khīnāsavo bhikkhu aññaṃ vyākaroti || Khīṇā
jāti- -nāparam itthattāyāti pajānāmī ti || || Katamesam pañ-
cannaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 ya.
2 S1-3 pajanātī ti.
3 S1-3 vyākarotī ti.

[page 224]
224 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
4. Saddhindriyassa viriyindriyassa satindriyassa samādhin-
driyassa paññindriyassa || ||
5. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam indriyānam bhā-
vitattā bahulīkatattā khīnāsavo bhikkhu aññaṃ vyākaroti ||
Khīṇā jāti vusitam brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nā-
param itthattāyāti pajānāmī ti || ||

SN_5,48(4).49. (9) Piṇḍolo.
1. Evam me sutaṃ1 Ekaṃ samayam Bhagavā Kosam-
biyaṃ viharati Ghositārāme || ||
2. Tena kho pana samayena āyasmatā Piṇḍolabhara-
dvājena aññā vyākatā hoti || Khīṇā jāti vusitam brahma-
cariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparam itthattāyāti pajānāmī
ti || ||
3. Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenupa.
saṅkamiṃsu2 || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā
ekam antaṃ nisīdiṃsu || ekam antaṃ nisinnā3 kho te
bhikkhū Bhagavantam etad avocuṃ || || Āyasmatā bhante4
Piṇḍolabhāradvājena aññā vyākatā Khīnā jāti- -nāparam
itthattāyāti pajānāmītī || || Kiṃ nu kho bhante atthavasaṃ
sampassamānena āyasmatā Piṇḍolabhāradvājena aññā vyā-
katā Khīṇā jāti- -nāparam itthattāyāti pajānāmī ti || ||
4. Tiṇṇannam kho pana5 bhikkhave indriyānam bhāvi-
tattā bahulīkatattā Piṇḍolabhāradvājena bhikkhunā aññā
vyākatā Khīṇā jāti- -nāparam itthattāyāti pajānāmī ti || ||
Katamesaṃ tiṇṇānaṃ || ||
5. Satindriyassa samādhindriyassa paññindriyassa || ||
6. Imesaṃ kho bhante tiṇṇannam bhāvitattā bahulīka-
tattā Piṇḍolabhāradvājena bhikkhunā aññā vyākatā || Khīnā
jāti- -nāparam itthattāyā ti pajānāmī ti || ||
7. Imāni ca bhikkhave tīṇi indriyāni6 || || Kiṃnantāni7 ||
khayantāni || || Kissa khayantāni8 || jātijarāmaraṇassa || || Jāti-
jarāmaraṇaṃ khayan ti9 kho bhikkhave sampassamānena10

--------------------------------------------------------------------------
1 this phrase in B1-2 only.
2 S3 upasaṅkami.
3 S3 B1 nisi (S3-sī) nno.
4 missing in S3.
5 in S1-3 only.
6 B1 tīṇindriyāni.
7 S1-3 kiñca(S1 kima) katamāni.
8 S1-3 omit kissa kha-
9 S1-3 taṃ.
10 B2 sampha-

[page 225]
Saṃyutta-Nikāya. 225
Piṇḍolabhāradvājena bhikkhunā aññā vyākatā || Khīṇā jāti
vusitam brahmacariyaṃ kataṃ karāṇīyaṃ || nāparam itthat-
tāyā ti pajānāmī ti || ||

SN_5,48(4).50. (10) Saddha or Āpaṇa.
1. Evam me sutaṃ1 Ekaṃ samayam Bhagavā Aṅgesu
viharati Āpanaṃ nāma Aṅgānaṃ nigamo || ||
2. Tatra kho Bhagavā āyasmantam Sāriputtam āman-
tesi || || Yo so Sāriputta ariyasāvako Tathāgate ekantagato2
abhippasanno || api nu3 so Tathāgate vā Tathāgatasāsane
vā khaṅkheyya vā vicikiccheyya vā ti || ||
3. Yoso bhante ariyasāvako Tathāgate ekantagato2
abhippasanno || na so Tathāgate vā Tathāgatasāsane4
kaṅkheyya vā vicikiccheyya vā || || Saddhassa5 hi bhante
ariyasāvakassa etam pāṭikaṅkhaṃ6 || yam āraddhaviriyo
viharissati akusalānaṃ dhammānam pahānāya kusalānaṃ
dhammānam upasampadāya thāmavā daḷhaparakkamo
anikkhittadhuro kusalesu7 dhammesu || ||
4. Yaṃ hissa bhante viriyaṃ8 tad assa viriyindriyam9 || ||
Saddhassa hi bhante ariyasāvakassa āraddhaviriyassa etam
pāṭikaṅkhaṃ6 || yaṃ satimā bhavissati paramena satine-
pakkena samannāgato cirakatam pi cirabhāsitam pi10 saritā
anussaritā || ||
5. Yā11 hissa bhante sati tad assa satindriyaṃ || ||
Saddhassa hi bhante ariyasāvakassa āraddhaviriyassa
upaṭṭhitasatino etam pātikaṅkhaṃ12 || yaṃ vossaggāramma-
ṇaṃ13 karitvā labhissati samādhim labhissati cittassa
ekaggataṃ14 || ||
6. Yo15 hissa bhante samādhi tad assa samādhindri-
yaṃ16 || || Saddhassa hi bhante ariyasāvakassa upaṭṭhita-

--------------------------------------------------------------------------
1 This phrase in B1-2 only.
2 S1-3 ekanti- always.
3 B1 na instead of api nu, B2 nothing.
4 S1-3 tathāgatassa sāsane.
5 S1-3 saddhāssa.
6 S1-3 -kaṃkhā always.
7 S1 akusa-
8 S3 viriyindriyaṃ.
9 S1-3 viriyindriyassa.
10 missing in S1-3.
11 S1-3 yaṃ.
13 S1 pavatassaggā- S3 panavavassaggā-
14 S1-3 cittasseka-
15 S1-3 so.
16 S1-3 -ya.

[page 226]
226 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
satino samāhitacittassa etam pāṭikaṅkhaṃ1 || yam evam
pajānissati2 Anamataggo kho saṃsāro pubbā3 koṭi na paññā-
yati || avijjānīvaraṇānaṃ sattānaṃ taṇhāsaṃyojanānaṃ
sandhāvatam saṃsarataṃ4 avijjāya tveva tamokāyassa5
asesavirāganirodho santam etam padam phanitam etam
padam yad idaṃ sabbasaṅkhārasamatho6 sabbupadhipaṭi-
nissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ || ||
7. Yā hissa bhante paññā tad assa paññindriyaṃ ||
Saddho7 so bhante ariyasāvako evam padahitvā padahitvā
evaṃ saritvā saritvā evaṃ samādahitvā8 samādahitvā evam
pajānitvā pajānitvā9 evam abhisaddahati || Ime kho te
dhammā ye me pubbe sutavā ahesuṃ || te dānāham10 etarahi
kāyena ca phusitvā11 viharāmi || paññāyaca ativijjha12
passāmīti || ||
8. Yā hissa bhante saddhā tad assa saddhindriyan ti || ||
9. Sādhu sādhu Sāriputta || || Yo so Sāriputta ariyasāvako
Tathāgate ekantagato abhippasanno na so Tathāgate vā
Tathāgatasāsane vā kaṅkheyya vā vicikiccheyya vā || ||
Saddhassa hi Sāriputta ariyasāvakassa etam pātikaṅkhaṃ13 ||
yaṃ14 āraddhaviriyo viharissati akusalānaṃ dhammānam
pahānāya kusalānam dhammānam upasampadāya thāmavā
daḷhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu || ||
10--13. Yaṃ hissa Sāriputta viriyam tad assa viriyin-
driyaṃ15 || || Saddhassa16 hi Sāriputta ariyasāvakassa ||pe ||
Saddho7 so Sāriputta ariyasāvako evam padahitvā pada-
hitvā evam saritvā saritvā17 evaṃ samādahitvā samāda-
hitvā17 evam pajānitvā pajānitvā evam abhisaddahati18 || ||
Ime kho te dhammā ye me pubbe sutavā ahesuṃ || te dānāham

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 -kaṃkhā.
2 S1-3 jānissati.
3 B1-2 pubba.
4 S1 adds vā.
5 S3 samo- S1-3 -kāyasseva.
6 S3 -saṅkhāre-
7 S1-3 sa kho.
8 S1-3 omit evaṃ saritvā-
9 S3 does not repeat pajānitvā.
10 S1 dānahaṃ B1-2 nāhaṃ both always.
11 S1-3 phassitvā.
12 B1 pativijjha.
13 S1 pvṭi-
14 missing in S1-3.
15 S1 -indriya.
16 S1 saddha.
17 S1-3 do not repeat sāritvā samādahitvā.
18 S1-3 -saddahi.

[page 227]
Saṃyutta-Nikāya. 227
etarahi kāyena ca phusitvā1 viharāmi paññāya2 ca ativijjha3
passāmī ti || ||
14. Yā hissa Sāriputta saddhā tad assa saddhindriyanti || ||
Jarāvaggo pañcamo || ||4
Tassa uddānaṃ5 || ||
Jarā Uṇṇābho6 brāhmaṇo7 ||
Sāketo8 Pubbakoṭṭhako9 ||
Pubbārāme ca10 cattāri ||
Piṇḍolo Saddhena te dasāti11 || ||

CHAPTER VI. VAGGO CHAṬṬHO.

SN_5,48(4).51. (1) Sālam.
1. Evam me sutaṃ12 Ekam samayam Bhagavā Kosalesu
viharati sālāyaṃ13 brāhmaṇagāme || ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi || pe [pa] || ||
3. Seyyathāpi bhikkhave ye keci tiracchānagatā14 pāṇā
sīho migarājā tesam15 aggam akkhāyati yad idaṃ thāmena
javena sūrena16 || evam eva kho bhikkhave17 ye keci bodha-
pakkhiyā18 dhammā paññindriyaṃ tesam aggam akkhāyati
yad idam bodhāya || || Katame ca bhikkhave bodhipakkhiyā
dhammā || ||
4. Saddhiyindriyam bhikkhave bodhapakkhiyo dhammo
tam bodhāya saṃvattati || Viriyindriyam bodhapakkhiyo
dhammo tam bodhāya saṃvattati || || Satindriyam bodha-
pakkhiyo19 dhammo tam bodhāya saṃvattati || Samādhin-
driyam bodhapakkhiyo19 dhammo tam bodhāya saṃvattati || ||
Paññindriyam bodhapakkhiyo19 dhammo tam bodhāya
saṃvattati || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 saddha.
2 S1-3 phassitvā.
3 B1 paṭicijjha.
4 driven back to the end in S1-3.
5 S1-3 tatrud-
6 S1-3 Uṇṇabha.
7 missing in S1-3.
8 S1-3 -ta.
9 S1-3 -ka.
10 S1-3 na.
11 S1-3 Piṇḍola āpa (S3 -pa) ṇena ca (S3 vā ) ti.
12 This in B1-2 only.
13 B1 kosalāyaṃ B2 kosā-
14 B1 tiracchānaṃ-
15 S1-3 intervert tesaṃ migarājā.
16 S1-3 suriyena.
17 S1 hi.
18 B1-2 bodhi- always S1-3 -pakkhikā.
19 S1-3 -pakkhiko.

[page 228]
228 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
5. Ṣeyyathāpi bhikkhave ye keci tiracchānagatā pāṇā
sīho migarājā tesam1 aggam akkhāyati yad idaṃ thāmena
javena2 sūrena3 || evam eva kho bhikkhave ye keci bodha-
pakkhiyā4 dhammā paññindriyaṃ tesam aggam akkhāyati
yad idam bodhāyāti || ||

SN_5,48(4).52. (2) Mallikam.
1. Evam me sutaṃ5 Ekaṃ samayaṃ Bhagavā Mallikesu6
viharati Uruvelakappaṃ nāma Mallikānaṃ7 nigamo || ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi || ||
3. Yāva kīvañca bhikkhave ariyasāvakassa ariyañāṇaṃ8
na uppannaṃ9 hoti || neva tāva catunnam indriyānam saṇ-
ṭhiti hoti10 || neva tāva catunnam indriyānaṃ avaṭṭhiti
hoti || || Yato ca kho11 bhikkhave ariyasāvakassa ariya-
ñāṇaṃ8 uppannaṃ hoti || atha catunnam indriyānaṃ saṇ-
ṭhiti hoti || atha catunnam indriyānam avaṭṭhiti hoti || ||
4. Seyyathāpi bhikkhave yāva kīvañca kūṭāgārassa kū-
ṭam na ussitaṃ hoti || neva tāva12 gopānasīnaṃ saṇṭhiti
hoti || neva tāva gopānasīnam avaṭṭhiti hoti || || Yato ca
kho bhikkhave kūṭāgārassa kūṭam ussitaṃ hoti || atha kho
gopānasīnam saṇṭhiti hoti13 || atha kho gopānasīnam avaṭ-
ṭhiti hoti || || Evam eva kho bhikkhave yāva kīvañca ari-
yasāvakassa ariyaññāṇaṃ na11 uppannaṃ hoti || neva tāva
catunnam indriyānaṃ saṇṭhiti hoti13 || neva tāva catunnam
indriyānam avaṭṭhiti hoti || || Yato ca kho11 bhikkhave
ariyasāvakassa ariyañānam uppannaṃ hoti || atha catunnam
indriyānam || pa || avaṭṭhiti14 hoti || || Katamesaṃ catunnaṃ ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -pakkhiko.
2 missing in S3.
3 S1 sūriyena S3 purisena corrected from suriyena.
4 B1-2 bokhi- always S1-3 -pakkhikā.
5 this phrase in B1-2 only.
6 S1 malakesu S3 -tesu.
7 S1-3 mallatānaṃ.
8 S1-3 ariyaṃ-
9 S1-3 nuppannaṃ instead of na up-
10 this phrase is missing in S1-3.
11 missing in S1-3.
12 S1-3 tāvañca corrected from tāvañcā in S1.
13 this phrase is missing in S3.
14 B1 āṭṭhī ti S1-3 saṇṭhīti.

[page 229]
Saṃyutta-Nikāya. 229
Saddhindriyassa viriyindriyassa satindriyassa samādhindri-
yassa || ||
5. Paññāvato bhikkhave ariyasāvakassa tadanvayā
saddhā saṇṭhāti || tadanvayaṃ viriyaṃ saṇṭhāti || tadanvayā
sati saṇṭhāti || tadanvayo1 samādhi saṇṭhātīti || ||

SN_5,48(4).53. (3) Sekho.
1. Evam me sutaṃ2 Ekam samayam Bhagavā Kosam-
biyaṃ viharati Ghositārāme || ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi || || Atthi nu
kho3 bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma sekho
bhikkhu sekhabhūmiyaṃ4 ṭhito Sekhosmī ti pajāneyya ||
asekho bhikkhu asekhabhūmiyaṃ ṭhito Asekhosmīti pajā-
neyyāti || ||
Bhagavaṃmūlakā no bhante dhammā || la5 || ||
3. Atthi bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma
sekho bhikkhu sekhabhūmiyaṃ ṭhito6 Sekhosmīti pajāneyya ||
asekho bhikkhu asekhabhūmiyaṃ ṭhito7 Asekhosmīti pa-
jāneyya || ||
4. Katamo ca bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam
āgamma sekho bhikkhu sekhabhūmiyaṃ ṭhito8 Sekho
smīti pajānāti || || Idha bhikkhave sekho bhikkhu Idaṃ
dukkhan ti yathābhūtam pajānāti || Ayam dukkhasamuda-
yo ti ya- pa- || Ayaṃ dukkhanirodho ti ya- pa- || Ayam
dukkhanirodhagāminī patipadā ti ya- pa- || || Ayam pi9 kho
bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma sekho bhikkhu
sekhabhumiyaṃ ṭhito8 Sekhosmīti pajānāti || ||
5. Puna ca param bhikkhave sekho bhikkhu iti paṭisañ-
cikkhati10 || || Atthi nu kho ito bahiddhā añño samaṇo vā
brāhmaṇo vā yo evam bhūtaṃ tacchaṃ tathā11 dhammaṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -anvayā.
2 this phrase in B1-2 only.
3 S1-3 insert me.
4 B1 -bhummiyaṃ always B2 -bhū-
5 S1-3 have only -pe-.
6 S1-3 bhūmisaṇṭhati S3 bhumiyaṃsaṇṭhito.
7 S1 ṭhiti.
8 S1 -bhūmisaṇṭhito instead of -bhūmiyaṃṭhito.
9 in S1-3 only.
10 S1 paṭicikkhati.
11 B1 tathaṃ B2 tatha.

[page 230]
230 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
deseti yathā Bhagavā ti || so evam pajānāti || Natthi kho1
ito bahiddhā añño samaṇo vā brāhmaṇo vā yo evam
bhūtam taccham tathā2 dhammam deseti yathā3 Bhagavā
ti || || Ayam pi kho bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam
āgamma sekho bhikkhu sekhabhūmiyaṃ ṭhito Sekhosmī ti
pajānāti || ||
6. Puna ca param bhikkhave sekho bhikkhu pañcindri-
yāni pajānāti || saddhindriyam || viriyo || sati-1 || samādhi- ||
paññindriyam || yaṃ4 gatikāni yam paramāni yam phalāni5
yam pariyosanāni na heva6 kho kāyena phusitvā7 viharati
paññāya ca ativijjha8 passati || || Ayam pi4 kho bhikkhave
pariyāyo yam pariyāyam āgamma sekho bhikkhu sekha-
bhūmiyaṃ ṭhito Sekhosmī ti pajānāti || ||
7. Katamo ca bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam
āgamma asekho bhikkhu asekhabhūmiyaṃ ṭhito Asekho-
smīti pajānāti || || Idha bhikkhave asekho bhikkhu pañcindri-
yāni pajānāti || saddhindriyaṃ || pe || paññindriyaṃ || yaṅgati-
kāni yamparamāni yamphalāni yampariyosanāni || Kāyena
ca phusitvā9 viharati paññāya ca ativijjha8 passati || ||
Ayam pi kho bhikkhave pariyāyo yam pariyāyam āgamma
asekho bhikkhu asekhabhūmiyaṃ ṭhito Asekho smīti
pajānāti || ||
8. Puna ca param bhikkhave asekho bhikkhu cha in-
driyāni pajānāti || cakkhundriyaṃ sotindriyaṃ ghānindriyaṃ
jivhindriyam kāyindriyam manindiyaṃ || imāni kho4 cha
indriyāni sabbena sabbam sabbathā sabbam aparisesā
nirujjhissanti10 || aññāni ca4 cha indriyāni na kuhiñci kis-
miñci uppajjissantī ti pajānāti || || Ayam pi kho bhikkhave
pariyāyo || yam pariyāyam āgamma asekho bhikkhu asekha-
bhūmiyaṃ ṭhito Asekhosmī ti pajānātī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S3.
2 B1-2 tathaṃ.
3 S1 tathā.
4 missing in S1-3.
5 S1-3 balāni.
6 B1 eva.
7 S1 phassitvā S3 passitvā.
8 S1 -jjhā B1 paṭi-
9 S1-3 passitvā.
10 S1-3 nirujjhanti.

[page 231]
Saṃyutta-Nikāya. 231

SN_5,48(4).54. (4) Pade.
2. Seyyathāpī bhikkhave yāni kānici jaṅgalānam1 pā-
ṇānam padajatāni sabbāni tāni2 hatthipade samodhānaṃ
gacchanti || hatthipadaṃ tesam aggam akkhāyati yad idam
mahantattena || evam eva kho bhikkhave yāni kānici pa-
dāni bodhāya saṃvattanti paññindriyaṃ tesam aggam
akkhāyati yadidam3 bodhāya || ||
3. Katamāni ca bhikkhave padāya bodhāya saṃvattanti || ||
Saddhindriyam bhikkhave padaṃ tam bodhāya saṃvattati ||
viriyindriyam- || satindriyaṃ-4 || samādhindriyaṃ- || paññin-
driyam padaṃ tam bodhaya {saṃvattati} || ||
4. Seyyathāpi bhikkhave yāni kānici jaṅgalānam5 pāṇā-
nam padajatāni sabbāni tāni hatthipade samodhānam
gacchanti || hatthipadaṃ tesam aggam akkhayati yad idam
mahantattena6 || evam eva kho bhikkhave yāni kānici7
pādāni bodhāya saṃvattanti || paññindriyam padaṃ tesam
aggam akkhāyati yad idam bodhāyā ti8 || ||

SN_5,48(4).55. (5) Sāre.
2. Seyyathāpi bhikkhave ye keci sāragandhā lohitacan-
danaṃ tesam aggam akkhāyati || evam eva kho bhikkhave
ye keci bodhapakkhiyā9 dhammā paññindriyaṃ tesam
aggam akkhāyati yad idam bodhāyā ti || ||
3. Katame ca bhikkhave bodhapakkhiyā dhammā || ||
Saddhindriyam bhikkhave bodhipakkhiyo dhammo tam
bodhāya saṃvattati || pe || paññindriyaṃ bodhipakkhiyo
dhammo tam bodhāya saṃvattati10 || ||
4. Seyyathāpi bhikkhave ye keci sāragandhā lohitacan-
danamo -paññindriyaṃ tesam aggam akkhāyati yad idam
bodhāyā ti11 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 jaṅgalāni S3 jaṅgamānaṃ.
2 missing in S1.
3 S1-3 didaṃ.
4 missing in S3.
5 S1-3 jaṅgamāni.
6 S2 mahatattena.
7 S1 yānici instead of yāni kānici.
8 B1 omit ti.
9 B1-2 bodhi- S1-3 -pakkhikā both always.
10 S1-3 add -pe-
11 Repetition of number 1 in all the MSS.

[page 232]
232 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.

SN_5,48(4).56. (6) Patiṭṭhito.
1. Sāvatthi1 || ||
2. Ekadhamme2 patiṭṭhitassa bhikkhave bhikkhuno pañ-
cindriyāni bhāvitāni honti subhāvitāni || || Katamasmim
ekadhamme || Appamāde3 || ||
3. Katamo ca bhikkhave appamādo || || Idha bhikkhave
bhikkhu cittaṃ rakkhati āsavesu ca sāsavesu4 ca dhamme-
su || tassa5 cittaṃ rakkhato āsavesu ca sāsavesu ca dham-
mesu saddhindriyam pi bhāvanā pāripūriṃ gacchati || pe ||
paññindriyam pi bhāvanā pāripūriṃ gacchati || ||
4. Evam6 kho bhikkhave ekadhamme patiṭṭhitassa
bhikkhuno pañcindriyāni bhāvitāni honti subhāvitānī ti || ||

SN_5,48(4).57. (7) Brahmā.
1. Evam me sutaṃ7 Ekaṃ samayam Bhagavā Uruvelā-
yaṃ viharati najjā Nerañjarāya tīre Ajapālanigrodhe
pathamābhisambuddho || ||
2. Atha kho Bhagavato rahogatassa8 patisallīnassa evam
cetaso parivitakko udapādi || Pañcindriyāni bhāvitāni ba-
hulīkatāni amatogadhāni honti amataparāyanāni amata-
pariyosānāni || Katamāni pañca || saddhindriyam bhāvitam
bahulīkatam amatogadhaṃ hoti amataparāyanam amata-
pariyosānaṃ || viriyindriyaṃ || satindriyaṃ || samādhindriyam ||
paññindriyam bhāvitam bahulīkatam amatogadhaṃ hoti
amataparāyanam amatapariyosānam || imani pañcindriyāni
bhāvitāni bahulīkatāni amatogadhāni honti amataparāya-
nāni amatapariyosānānī ti || ||
3. Atha kho Brahmā sahampati Bhagavato cetasā ceto-
parivitakkam aññāya seyyathāpi nāma balavā puriso sam-
miñjitaṃ9 vā bāham pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ
sammiñjeyya10 || evam eva11 Brahmaloke12 antarahito
Bhagavato purato pātur ahosi || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 in S1-3 only.
2 S1 ekadhammo.
3 S1-3 appamādo.
4 S1 savesu.
5 S1-3 tasmiṃ.
6 B1-2 insert pi.
7 this phrase in S1-3 only.
8 S1 rahogato.
9 B1-2 samañchitaṃ.
10 B1-2 samañcheyya.
11 S1-3 evaṃ.
12 S1-3 -lakato.

[page 233]
Saṃyutta-Nikāya. 233
4. Atha kho Brahmā sahampati ekaṃsam uttarāsaṅgaṃ
karitvā yena Bhagavā tenāñjalim paṇāmetvā Bhagavantam
etad avoca || || Evam etam Bhagavā evam etaṃ Sugata
pañcindriyāni bhāvitāni bahulīkatāni amatogadhāni honti
amataparāyanāni amatapariyosānāni || || Katamāni pañca ||
saddhindriyam bhāvitam bahulīkatam amatogadhaṃ hoti
amataparāyanam amatapariyosānaṃ || la-pe || paññindriyam
bhāvitamo -amatapariyosānaṃ || || Imāni pañcindriyāni bhā-
vitāni bahulīkatāni amatogadhāni honti amataparāyanāni
amatapariyosānāni1 || ||
5. Bhūtapubbāham bhante Kassape {sammāsambuddhe}
brahmacariyam acariṃ2 || || Tatra pi mam evaṃ jānanti
Sahako bhikkhu sahako bhikkhūti || so khvāham3 bhante
imesaṃ yeva4 pañcannam indriyānam bhavitattā bahulī-
katattā kāmesu kāmacchandam virājetvā kāyassa bhedā
param maraṇā sugatim brahmalokam upapanno || tatra pi
mam evaṃ jānanti5 Brahmā sahampati6 Brahmāsaham-
patī ti || ||
6. Evam etam Bhagavā evam etaṃ Sugata4 aham etaṃ
jānāmi aham etam passāmi7 yathā imāni pañcindriyāni
bhāvitāni bahulīkatāni amatogadhāni honti amataparāya-
nāni amatapariyosanānī ti || ||

SN_5,48(4).58. (8) Sūkarakhatā.
1. Evam me sutaṃ8 Ekaṃ samayam Bhagavā Rājagahe
viharati Gijjhakūṭe pabbate Sūkarakhatāyaṃ9 || ||
2. Tatra kho Bhagavā āyasmantaṃ Sāriputtam āman-
tesi || kiṃ10 nu kho Sāriputta atthavasaṃ sampassamāno11
khīṇāsavo bhikkhu Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā pa-
ramanipaccākāraṃ12 pavattamāno13 pavatteti14 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -pariyosanānīti.
2 S1-3 insert -pe-
3 S1-3 khoham.
4 missing in S1-3.
5 S1 pajānanti.
6 B1 omits brahmā-
7 S1-3 omit aham etam passāmi.
8 this phrase in S1-3 only.
9 B2 -khātāyaṃ S3 -katāyaṃ.
10 S1-3 kathan.
11 S1 b2 sampha-
12 B1-2 -nipacca- always.
13 S1-3 pavattamāne (corrected from -māno in S1).
14 B1-2 pavattatī ti B1 pavattī ti.

[page 234]
234 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.
Anuttaraṃ1 hi bhante2 yogakkhemaṃ3 sampassamāno
khīṇāsavo bhikkhu Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā pa-
ramanipaccākāram pavattamāno4 pavattetī ti5 || ||
3. Sādhu sādhu Sāriputta anuttaraṃ6 hi Sāriputta yo-
yakkhemam7 sampassamāno khīṇāsavo bhikkhu Tathāgate
vā Tathāgatasāsane vā paramanipaccākāram pavattamāno
pavattetī ti8 || ||
4. Katamo ca Sāriputta anuttaro yogakkhemo yaṃ
sampassamāno khīṇāsavo bhikkhu Tathāgate vā Tathā-
gatasāsane vā paramanipaccākāram pavattamāno pavatte-
tī ti || ||
5. Idha bhante khīṇāsavo bhikkhu saddhindriyam bhā-
veti upasamagāmiṃ sambodhagāmim || viriyindriyam9 || sa-
tindriyaṃ9 || samādhindriyam9 || paññindriyam bhāveti upa-
samagāmiṃ sambodhagāmiṃ || || Ayaṃ kho bhante anuttaro
yogakkhemo yaṃ10 sampassamāno khīṇāsavo bhikkhu Tathā-
gate vā Tathāgatasāsane vā paramanipaccākāram pavatta-
māno pavattetī ti || ||
6. Sādhu sādhu Sāriputta || eso hi Sāriputta anuttaro
yogakkhemo yam10 sampassamāno khīnāsavo bhikkhu
Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā paramanipaccākāram
pavattamāno pavatteti || ||
7. Katamo ca Sāriputta paramanipaccākāro yaṃ2 khī-
ṇāsavo bhikkhu Tathāgate vā11 Tathāgatasāsane vā para-
manipaccākāram pavattamāno pavattetī ti || ||
8. Idha bhante khīṇāsavo bhikkhu satthari sagāravo
viharati sappatisso12 || dhamme sagāravo viharati sappatisso ||
saṅghe- || sikkhāya- || samādhismiṃ sagāravo viharati sappa-
tisso || || Ayaṃ kho bhante paramanipaccākāro yaṃ khīṇā-
savo bhikkhu Tathāgate vā Tathāgatasāsane vā paramani-
paccākāram pavattamāno pavattetī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 anuttaro S3 anuttare.
2 missing in S1-3.
3 S1-3 yogakkhemo yaṃ.
4 S1-3 pavattayamāno.
5 B1-2 pavattatī ti always.
6 S1-3 anuttaro.
7 S1-2 khemo S3 adds sve.
8 S1-3 pavatteti.
9 B1-2 add bhāveti.
10 S1-3 anuttaraṃ . . . yogakkhemaṃ, yaṃ being suppressed.
11 S1 omits tathāgate vā.
12 B1-2 sappaṭisso.

[page 235]
Saṃyutta-Nikāya. 235
9. Sādhu sādhu Sāriputta || eso hi Sāriputta paramani-
paccākāro yaṃ khīṇāsavo bhikkhu Tathāgate vā Tathāga-
tasāsane vā paramanipaccākāram pavattamāno pavattetī ti || ||

SN_5,48(4).59. (9) Uppāde1.
1. Sāvatthi || ||
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni bhāvitāni bahulīkatāni
anuppannāni uppajjanti nāññatra Tathāgatassa pātubhāvā1
arahato sammāsambuddhassa || ||
3. Katamāni pañca || || Saddhindriyaṃ viriyindriyaṃ
satindriyaṃ samādhindriyam paññindriyaṃ || || Imāni kho
bhikkhave pañcindriyani bhāvitāni bahulīkatāni anuppan-
nāni uppajjanti nāññatra Tathāgatassa pātubhāvā2 arahato
sammāsambuddhassāti || ||

SN_5,48(4).60. (10) Uppāde2.
1--2. 3 Sāvatthi || || Tatravoca || ||
3. Pañcimāni bhikkhave indriyāni bhāvitāni bahulīkatāni
anuppannāni uppajjanti naññatra sugatavinayā || ||
4. Katamāni pañca || || Saddhindriyaṃ viriyindriyaṃ
satindriyaṃ. samādhindriyam paññindriyam || || Imāni kho
bhikkhave pañcindriyāni bhāvitāni bahulīkatāni anuppan-
nāni uppajjanti nāññatra sugatavinayā ti || ||
Vaggo chaṭṭho4 || ||
Tassuddānaṃ5 || ||
Sālam Mallikaṃ6 Sekho ca ||
Pade Sāre7 Patiṭṭhito8 ||
Brahma Sūkarakhatāya9 ||
Uppāde10 apare duve11 ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 tathābhāvo.
2 S1-3 tathā (S3-tha) bhāvo.
3 in S1-3 only.
4 S1-3 chaṭṭho vaggo.
5 S1-3 uddānaṃ.
6 S1 malatam S3 malaṃ na.
7 S1-3 padesāsāraṃ.
8 S1 -ṭhitaṃ.
9 B1-2 sukarakhātāyo.
10 S1 uppada S3 uppara (or -re?).
11 S3 dve.

[page 236]
236 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.

CHAPTER VII. BODHIPAKKHIYAVAGGO SATTAMO.

SN_5,48(4).61. (1) Saṃyojana.
1. Sāvatthi1 || ||
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni bhāvitāni bahulīkatāni
saṃyojanānam pahānāya {saṃvattanti} || ||

SN_5,48(4).62. (2) Anusaya.
2. -anusayasamugghātāya saṃvattanti || ||

SN_5,48(4).63. (3) Pariññā or Addhāna.
2. -addhānapariññaya {saṃvattanti} || ||

SN_5,48(4).64. (4) Āsavakkhaya.
2. -āsavānaṃ khayāya {saṃvattanti} || ||
3. Katamāni pañca || Saddhindriyaṃ || la-pe || paññindri-
yaṃ || || Imāni kho bhikkhave pañcindriyāni bhāvitāni
bahulīkatāni saṃyojanānam pahānāya saṃvattanti anusaya-
samugghātāya saṃvattanti || addhānapariññāya saṃvattantī
ti || āsavānaṃ khayāya saṃvattanti2 || ||

SN_5,48(4).65. (5) Dve phalā.
2. Pañcimāni bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyaṃ || la-pe || paññindriyaṃ || || Imāni kho bhik-
khave pañcindriyāni || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam indriyānam3 bhā-
vitattā bahulīkatattā dvinnam phalānam aññataram phalam
pāṭikaṅkham4 diṭṭheva dhamme aññā sati vā upādisese
anāgāmitā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1.
2 B1-2 have a special text for each of these four suttas, -- followed
by a summing up text; but this last text alone is to be found
in the Singhalese MSS.
3 S1-3 pañcindriyānaṃ.
4 S1-3 pāṭikaṃkhā.

[page 237]
Saṃyutta-Nikāya. 237

SN_5,48(4).66.(6) Sattānisaṃsā.
2. Pañcimani bhikkhave indriyāni || katamāni pañca || ||
Saddhindriyam || la-pe || paññindriyaṃ || || Imāni kho bhik-
khave pañcindriyāni || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam indriyānam bhā-
vitattā bahulīkatattā satta phalā sattānisaṃsā patikaṅkhā ||
katame satta phalā sattānisaṃsā || ||
4. Diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti || || No
ce diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti || atha
maraṇakāle aññam ārādheti || || No ce diṭṭheva dhamme
paṭihacca1 aññam ārādheti || || no ce maraṇa kāle aññam
ārādheti || atha pañcannam orambhāgiyānam saṃyojanānam
parikkhayā2 antarāparinibbāyī hoti3 || upahacca parinibbāyī
hoti || asaṅkhāraparinibbāyī hoti || sasaṅkhāraparinibbāyī4
hoti || uddhaṃsoto hoti akaniṭṭhagāmī || ||
Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam indriyānam bhāvi-
tattā bahulīkatattā ime satta phalā sattanisaṃsā paṭi-
kaṅkhā ti || ||

SN_5,48(4).67. (7) Rukkha1.
2. Seyyathāpi bhikkhave ye keci jambudīpakā rukkhā
Jambu tesam aggam akkhāyati || evam eva kho bhikkhave
ye keci bodhapakkhikā5 dhammā paññindriyaṃ tesam
aggam akkhāyati yad idam bodhāya || ||
3. Katame ca bhikkhave bodhapakkhikā dhammā || ||
Saddindriyam bhikkhave bodhapakkhiko dhammo tam
bodhāya saṃvattati || viriyindriyaṃ6 || satindriyaṃ || samādhin-
driyaṃ || paññindriyam bodhapakkhiko dhammo tam bodhāya
saṃvattati || || Seyyathāpi bhikkhave ye keci jambūdīpakā
rukkhā jambu tesam aggam akkhāyati || evam eva kho
bhikkhave ye keci bodhipakkhikā dhammā paññindriyaṃ
tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāyā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in B1-2.
2 S3 adds ya.
3 B1 insert ||la ||
4 B1 sasaṅkhāranibbāyī.
5 B1-2 bokhipakkhiyā-yo always.
6 S1-3 add -pe

[page 238]
238 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.

SN_5,48(4).68. (8) Rukkha 2.
2. Seyyathāpi bhikkhave ye keci devānaṃ Tāvatiṃsānam
rukkhā1 Pāricchattako tesam aggam akkhāyati || evam eva
kho bhikkhave ye keci bodhapakkhikā dhammā paññindri-
yaṃ tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāya2 || ||
3. Katame ca bhikkhave bodhapakkhikā dhammā || ||
saddhindriyam bhikkhave bodhapakkhiko dhammo tam
bodhāya saṃvattati || pa [pe] || paññindriyam bodhapakkhiko
dhammo tam bodhāya saṃvattati || || Seyyathāpi bhikkhave
ye keci devānaṃ Tāvatiṃsānaṃ3 rukkhā1 Pāricchattako
tesam aggam akkhāyati || evam eva kho bhikkhave ye keci
bodhapakkhikā dhammā paññindriyaṃ tesam aggam
akkhāyati yad idam bodhāyā ti || ||

SN_5,48(4).69. (9) Rukkha3.
2. Seyyathāpi bhikkhave ye keci Asurānam4 rukkhā
Cittapāṭali5 tesam aggam6 akkhāyati || evam eva kho
bhikkhave ye keci bodhapakkhikā dhammā paññindriyaṃ
tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāya || ||
3. Katame ca bhikkhave bodhapakkhikā dhammā ||
Saddhindriyam bhikkhave- -tam bodhāya saṃvattati || pa
[pe] || paññindriyaṃ- -tam bodhāya saṃvattati || || Seyya-
thāpi bhikkhave ye keci asurānam4 rukkhā Cittapāṭali te-
sam aggam akkhāyati || evam eva- -paññindriyaṃ tesam
aggam akkhāyati yad idam bodhāyā ti || ||

SN_5,48(4).70. (10) Rukkha4.
2. Seyyathāpi bhikkhave ye keci Supaṇṇānaṃ7 rukkhā
Kūṭasimbali8 tesam aggam akkhāyati || evam eva kho
bhikkhave ye keci bodhapakkhikā dhammā paññindriyaṃ
tesam aggam akkhāyati yad idam bodhāya || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 rukkhānaṃ.
2 S1-3 bodhāyā ti.
3 missing in S1-3.
4 B1-2 asū-
5 S3 -pātalī.
6 S1 repeats aggam.
7 S3 supannānaṃ B1 suba- B2 upaṇṇānaṃ.
8 S3 -simbalī B1-2 koṭasippali this always.

[page 239]
Saṃyutta-Nikāya. 239
3. Katame ca bhikkhave bodhapakkhikā dhammā || ||
Saddhindriyam bhikkhave- -bodhāya saṃvattati || la-pe ||
paññindriyaṃ- -bodhāya saṃvattati || || Seyyathāpi bhik-
khave ye keci Supaṇṇānam1 rukkhā2 Kūṭasimbali tesam
aggam akkhāyati || evam eva kho bhikkhave ye keci
bodhapakkhikā dhammā paññindriyam tesam aggam akkhā-
yati yad idam bodhāyā ti || ||
Bodhipakkhiyavaggo3 sattamo || ||
Tassuddānaṃ4 || ||
Saṃyojanā Anusayā5 ||
Pariññā6 Āsavakkhaya7 ||
Dve Phalā caturo Rukkhā ||
Vaggo tena pavuccatī ti8 || ||

CHAPTER VIII. GAṄGĀPEYYĀLI (viveka-).

SN_5,48(4).71. (1) Viveka-
2. Seyyathāpi bhikkhave Gaṅgā nadī pācīnaninnā pācī-
napoṇā-9 -evam eva kho bhikkhu pañcindriyāni bhāvento-
-nibbānapabbhāro- kathaṃ ca- -nibbānapabbhāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu saddhindriyam bhāveti vi-
veka- virāga- nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || viriyin-
driyaṃ || satindriyaṃ || samādhindriyaṃ || paññindriyam bhā-
veti viveka nissitaṃ- -vossaggapariṇāmim || ||
4. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu- -nibbānaninno hoti
nibbānapoṇo nibbānapabbhāro ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 suba-
2 S1 rukkhānaṃ.
3 S1-3 Sambodhivaggo drawn back to the end.
4 missing in S1-3.
5 S1-3 -janaṃ -sayaṃ.
6 S1-3 addhānaṃ.
7 S1-3 -khayaṃ.
8 B1 pavuccati; this uddāna is rehearsed at the end of the saṃyutta
with the change of addhānaṃ instead of pariññā and sattānisaṃsā
added to phalā.
9 the Singhalese MSS. stop here and give immediately the uddāna.

[page 240]
240 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.

SN_5,48(4).72--82. (2--12).
Yathā Maggasaṃyutte evam bhavati Indriyasaṃyutte1 || ||
[Uddānaṃ]
Chā pācinato ninnā chā ninnā samuddato ||
dve ca Gaṅgā dasā honti vaggo tena pavuccatī2 ti || ||
Gaṅgāpeyyali Indriyavasena vitthāretabbā || vaggo || ||

CHAPTER IX. APPAMĀDAVAGGO (viveka-).

SN_5,48(4).83--92. (1--10).
Tathāgatam Padaṃ Kūṭaṃ Mūla-Sārañca Vassikam
Rājā Candima-Suriye ca Vatthena dasamam padaṃ || ||
Appamādavaggo indriyavasena vitthārena vivekanissita-
kesu vitthāranake || ||

CHAPTER X. BALAKARAṆĪYA (viveka-).

SN_5,48(4).93--104. (1--12).
Balaṃ Bījaṃ va Nāgo ca Rukkha-kumbho ca Sūriyaṃ
Akāse dve Meghā Nāvā Āgantakā Nadī || ||
Balakaraṇīyavaggo Indriyasaṃyuttassa vivekanissitakesu
vitthāretabbo vaggo || ||

CHAPTER XI. ESANĀVAGGO (viveka-).

SN_5,48(4).105--117. (1--12).
Esanā Vidha Āsavo Gavo Dukkhatā ca Tisso || Khīla-
Mala-Nīgho ca Vedanā Taṇhāyenacāti || ||
Esanavaggo Indriyasaṃyuttassa vivekanissitako vitthāra-
nako vaggo || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 all this in B1-2; the following is to be found in S1-2 only.
2 S1 vuccātī.

[page 241]
Saṃyutta-Nikāya. 241

CHAPTER XII. OGHA-VAGGO (viveka-).

SN_5,48(4).118. (1--9).

SN_5,48(4).128. (10) Uddhambhāgiya.
2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṃyojanāni ||
katamāni pañca || || Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam
avijjā || || Imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṃ-
yojanāni || || Imesam kho bhikkhave-- abhiññāya pariññāya1
parikkhayāya pahānāya pañcindriyāni bhāvetabbāni || || ka-
tamāni pañca || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu saddhindriyam bhāveti vive-
kanissisaṃ- || la || paññindriyam bhāveti vivekanissitaṃ- || ||
Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyānaṃ
saṃyojanānam abhiññāya pariññāya parikkhayāya pahā-
nāya imāni pañcindriyāni bhāvetabbānī ti2 || ||
[Uddānam]
Ogha Yogo Upādānaṃ || Ganthā Anusayena ca ||
Kāmaguṇā Nīvaraṇaṃ || Khandha Oruddhambhāgiyāni || ||
Oghavaggo indriyasaṃyuttassa vivekanissitako suvitthānako
vaggo || ||

CHAPTER XIII. GAṄGĀPEYYĀLI (rāga-).

SN_5,48(4).129. (1).
2. Seyyathāpi bhikkhave Gaṅgā nadī- || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu saddhindriyam bhāveti
rāgavinayapariyosānaṃ dosavinayapariyosānaṃ mohavina-
yapariyosānaṃ || la || paññindriyaṃ- -evamo -bhikkhu- -hoti
nibbānapoṇo nibbānapabbhāro3 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 B1-2 add Yathā maggasaṃyuttaṃ vitthāritaṃ || tathā vitthāretabbaṃ
vivekanissitaṃ || ||
3 this sutta is to be found in B1-2 only; the following uddānas
in S1-3 only.

[page 242]
242 Indriya-Saṃyuttam XLVIII.

SN_5,48(4).130--140. (2--12).
[Uddānam]
Chā1 pācīnato ninnā || chā ninnā samuddato ||
dve ca Gaṅgā dasā honti || vaggo tena pavuccati || ||
Indriyasaṃyuttassa rāgavinayavasena vitthāretabbo vaggo || ||

CHAPTER XIV. APPAMĀDA-VAGGO (Rāga-).

SN_5,48(4).141--150. (1--10).

CHAPTER XV. BALAKARAṆĪYA-VAGGO (Rāga-).

SN_5,48(4).151--162. (1--12).

CHAPTER XVI. ESANĀ-VAGGO2 (Rāga-).

SN_5,48(4).163--175. (1--12).

CHAPTER XVII. OGHA-VAGGO (Rāga-).

SN_5,48(4).176--184. (1--9).

SN_5,48(4).185. (10) Uddhambhāgiyani.
2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṃyojanā-
naṃ || katamāni pañca || || Ruparāgo arūparāgo māno
uddhaccam avijjā || || Imāni kho bhikkhave pañcuddham-
bhāgiyāni saṃyojanāni || || Imesaṃ kho bhikkhave pañ-
cannam uddhambhāgiyānaṃ saṃyojanānam abhiññāya
pariññāya3 parikkhayāya pahānāya pañcindriyāni bhāve-
tabbāni || katamāni pañca || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu saddhindriyam bhāveti rāga-
vinaya- dosavinaya- mohavinayapariyosānam4 viriyi- sati-

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 inserts pā.
2 The Appamāda-balakaraṇīya-esanā vaggā are not even mentioned in
the MSS. evidently by abbreviation.
3 missing in S1-3.
4 instead of rāgavinaya- S1-3 have viveka- virāga-
nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ.

[page 243]
Saṃyutta-Nikāya. 243
samādhi- paññindriyam bhāveti rāgavinaya- dosavinaya-
mohavinayapariyosānaṃ1 || Imesaṃ kho bhikkhave pañcan-
nam uddhambhāgiyānaṃ samyojanānam abhiññaya pariñ-
ñāya2 parikkhayāya pahānāya imāni pañca indriyāni3
bhāvetabbānīti4 || ||
[Uddānaṃ]
Ogha Yogo Upādānaṃ Ganthā Anusayena ca ||
Kāmaguṇā Nīvaraṇa-Khandhā Oruddhabhāgiyāni || ||
Oghavaggo indriyasaṃyuttassa rāgavinayavasena
vitthāretabbo || ||
Indriya-saṃyuttaṃ catutthaṃ || ||5

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 keeping here rāga ete add amatogadhaṃ amatapariyosānaṃ
nibbāna-ninnam-poṇaṃ-pabbhāraṃ.
2 missing in S3.
3 S1-3 pañcin-
4 B1-2 add here yathā maggasaṃyutte evam bhavati indriyasamyutte ||
tassa udānaṃ || and rehearse the uddāna of the chapter VII; that of
the chapter XVII (the second Ogha) is to be found in S1-3 only,
but coming before the tenth sutta which it ought to follow.
5 S1-3 --yutto catuttho.

[page 244]
244

BOOK V.
SAMMAPPADHĀNA-SAṂYUTTAM.


CHAPTER I. GAṄGĀPEYYALĪ.

SN_5,49(5).1--12. (1--12).
1--2. Sāvatthi1 || || Tatra kho Bhagavā etad avoca || ||
Cattāro me bhikkhave sammappadhānā2 || katame cattāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu anuppannānam pāpakānam
akusalānaṃ dhammānam anuppādāya chandaṃ janeti
vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati || ||
4. Uppannānam pāpakānam akusalānaṃ dhammānam
pahānāya chandaṃ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam
paggaṇhāti padahati || ||
5. Anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānam uppādāya
chandaṃ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇ-
hāti padahati || ||
6. uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammo-
sāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chan-
daṃ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti
padahati || ||
7. Ime kho bhikkhave cattāro sammappadhānāti || ||
8. Seyyathāpi bhikkhave Gaṅgā nadī pācīnaninnā pācina-
poṇā pācīnapabbharā || evam eva kho bhikkhave bhikkhu
cattāro samappadhāne bhāvento cattāro sammappadhāne
bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbāna-
pabbhāro || || Kathañ ca bhikkhave bhikkhu cattāro sam-
mappadhāne bhāvento- -bahulīkaronto nibbānaninno hoti-
-nibbānapabbhāro || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 B1 sama- always.

[page 245]
Saṃyutta-Nikāya. 245
9. Idha bhikkhave bhikkhu anuppannānam pāpakānaṃ
akusalānaṃ dhammānam anuppādāya chandaṃ janeti
vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati || ||
Uppannānam pāpakānam akusalānam dhammānam pahā-
nāya chandam janeti- -padahati || || Anuppannānaṃ kusa-
lānam dhammānam uppādāya chandaṃ janeti- -padahati || ||
Uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya
bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ
janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti pada-
hati || ||
10. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu cattāro sammappa-
dhāne bhāvento- -bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbāna-
poṇo nibbānapabbhāro ti || ||
[Uddānaṃ]
Cha pācinato ninnā || Cha1 ninnā ca2 samuddato ||
ete2 dve cha dvādasa3 honti || vaggo tena pavuccatīti4 || ||
Sammappadhānasaṃyuttassa5 Gaṅgāpeyyālī sammappa-
dhānavasena vitthāretabbā || || vaggo6 || ||

CHAPTER II. APPAMĀDAVAGGO.

SN_5,49(5).13--22. (1--10).
Tathāgatam7 Padaṃ Kūṭam || Mūḷam Sārena8 Vassikam ||
Rājā9 Candimasuriyā10 Vatthena dasamaṃ padaṃ11 || ||
Appamādavaggo sammappadhānavasena vitthāretabbo || ||
vaggo12 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 chāpācīna.
2 missing in S1-3.
3 S3 cagaṇgādasa S1 maggaṅgādasā instead of cha dvādasa.
4 S1-3 pavuccati.
5 S1-3 sammappadhāne (S3 adds na).
6 S1-3 vitthāretabbavaggo.
7 S1-3 -gata.
8 S1 sārañca.
9 S3 rāja.
10 S1 -suriyo and adds ete, S3 suriye and adds ca. -- Here the sheet
ti in B2 is wanting.
11 S1-3 add vaggo.
12 missing in S3. All the MSS. give merely the uddāna of this chapter.

[page 246]
246 Sammappadhāna-Saṃyuttam XLIX.

CHAPTER III. BALAKARAṆĪYAVAGGO.

SN_5,49(5).23--34. (1--12).
2. Seyyathāpi bhikkhave ye keci balakaraṇīyā kammantā
kayiranti || sabbe te pathaviṃ nissāya pathaviyam patiṭṭhāya ||
evam ete balakaraṇīyā kammantā kayiranti || || Evam eva
kho bhikkhave bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle patiṭṭhāya cattāro
sammappadhāne bhāveti cattāro sammappadhāne bahulī
karoti || ||
3. Kathaṃ ca bhikkhave bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle
patiṭṭhāya cattāro samappadhāne bhāveti cattāro sam-
mappadhāne bahulīkaroti || ||
4--7. Idha bhikkhave bhikkhu anuppannānam1 pāpa-
kānam2 akusalānaṃ dhammānam anuppādāya chandaṃ
janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti pada-
hati || la || pe3 || Uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānam ṭhitiyā
asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā
chandaṃ janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇ-
hāti padahati || ||
8. Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu sīlaṃ nissāya sīle pa-
tiṭṭhāya cattāro samappadhāne bhāveti cattāro sammappa-
dhāne bahulīkarotī ti || ||
[Uddānaṃ]
Bala Bījañca Nāgo ca Rukkha-Kumbhena Suriyaṃ ||
Ākāsena dve Meghā Navā Āgantukā Nadī4 || ||
Evam5 balakaraṇīyavaggo sammappadhānavasena
vitthāretabbo6 || ||

CHAPTER IV. ESANĀ PĀḶI.

SN_5,49(5).35--44. (1--10).
2. Tisso imā bhikkhave esanā || katamā tisso || Kāmesanā
bhavesanā brahmacariyesanā || || Imā7 kho bhikkhave tisso
esanā || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 uppannānam.
2 S1 pāpākānam missing in S1-3.
3 S1-3 abridge somewhat otherwise.
4 this uddāna in S1-3 only.
5 missing in S1-3.
6 S1-3 add vaggo ti.
7 S3 ime.

[page 247]
Saṃyutta-Nikāya. 247
3. Imāsaṃ1 kho bhikkhave tissannam esanānam abhiñ-
ñāya pariññāya parikkhayāya pahānāya cattāro sammappa-
dhānā bhāvetabbā || katame cattāro || ||
4--7. Idha bhikkhave bhikkhu anupannānam || pa-pe ||
uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ thitiyā asammosāya
bhiyyobhāvāya vepullāyā bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ
janeti vāyamati viriyaṃ ārabhati cittam paggaṇhāti pada-
hati || ||
8. Imāsaṃ kho bhikkhave tissannam esanānam abhiññāya
pariññāya parikkhayāya pahānāya ime cattaro sammappa-
dhānā bhāvetabbā ti || ||
Esanā Vidhā Āsavo Dukkhatañca Tisso ||
Khilam Malaṃ ca Nīgho ca Vedanā Taṇhāyayenā ti || ||
Esanavaggo sammappadhānavasena vitthāretabbo vaggo2 || ||

CHAPTER V. OGHA-VAGGO.

SN_5,49(5).45--53. (1--10).

SN_5,49(5).54. (10) Uddhambhāgiyāni.
2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṃyojanāni ||
katamāni pañca || || Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam
avijjā || imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṃ-
yojanāni || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyā-
naṃ saṃyojanānam abhiññāya pariññāya parikkhayāya
pahānāya cattāro samappadhānā bhāvetabbā || || Katame
cattāro || ||
4--7. Idha bhikkhave bhikkhu anuppannānaṃ || pa ||
uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya
bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 imesaṃ.
2 The Singhalese MSS., which alone give this uddāna,
add immediately that of the last Ogha-vaggo and afterwards
the last sutta of the same; I put the sutta at first,
the uddāna afterwards.

[page 248]
248 Sammappadhāna-Saṃyuttam XLIX.
janeti vāyamati viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti pada-
hati || ||
8. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyā-
naṃ saṃyojanānam abhiññāya pariññāya parikkhayāya
pahānāya ime cattāro sammappadhānā bhāvetabbā ti1 || ||
[Uddānaṃ]
Ogho Yogo Upādānaṃ Ganthā Anussayena ca ||
Kāmaguṇā Nīvaraṇaṃ Khandha Oruddhabhāgiyāni || ||
Ogha-vaggo sammappadhānavasena vitthāretabbaṃ || ||
Sammappadhānasaṃyuttam pañcamaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 add evamesanāpāḷivitthāretabbā || ||

[page 249]
249

BOOK VI.
BALA-SAṂYUTTAM CHAṬṬHAM.


CHAPTER I. GAṄGĀPEYYĀLĪ (viveka-).

SN_5,50(6).1. (1).
2. Pañcimāni bhikkhave balāni || katamāni pañca || ||
Saddhābalam viriyabalam satibalaṃ samādhibalaṃ paññā-
balam || || Imāni kho bhikkhave pañcabalānī ti || ||
3. Seyyathāpi bhikkhave Gaṅgā nadī pācīnaninnā pācī-
napoṇā pācīnapabbharā evam eva kho bhikkhave bhikkhu
pañcabalāni bhāvento pañcabalāni1 bahulīkaronto nibbāna-
ninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro || || Kathañca
bhikkhave bhikkhu pañcabalāni bhāvento pañcabalāni ba-
hulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbāna-
pabbhāro || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu saddhābalam bhāveti viveka-
nissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitam vossagganissitaṃ
vossagga parināmiṃ || viriyabalaṃ || satibalaṃ || samādhiba-
laṃ || paññābalam bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ
vossaggapariṇāmiṃ || ||
4. Evam eva kho bhikkhave bhikkhu pañcabalāni bhā-
vento pañcabalāni bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbā-
napoṇo2 nibbānapabbhāro ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1.
2 missing in S3.

[page 250]
250 Bala-Saṃyuttam L.

SN_5,50(6).2--12. (2--12).
Tatra uddānaṃ1 || ||
Cha pācīnato ninnā || cha2 ninnā samuddato ||
dve ca3 Gaṅgā dasā honti || vaggo tena pavuccati || ||
Bala-Gagāpeyyalassa4 balavasena vitthāretabbā || ||

CHAPTER II. APPAMĀDA-VAGGO (viveka-).

SN_5,50(6).13--22. (1--10).
Tathāgata-Padaṃ Kūṭaṃ || Mūlaṃ Sārañca Vassikaṃ ||
Rājā Candimasuriyo ca || vatthena dasamam padaṃ || ||
Appamādavaggo balasaṃyuttavasena vitthāretabbo vaggo || ||

CHAPTER III. BALA-VAGGO (viveka-).

SN_5,50(6).23--34. (1--12).
Balaṃ Bījañca Nāgo ca || Rukkham Kumbhena Suriyam ||
Akāsena dve Meghā Navā Agantukā Nadī || ||
Balasaṃyuttavasena5 vitthāretabbo vaggo || ||

CHAPTER IV. ESANĀ-VAGGO (viveka-).

SN_5,50(6).35--46. (1--12).
Esanā6 Vidhā Āsavo || Bhavo Dukkhatā ca7 Tisso ||
Khīla Mala8 Nīgho ca Vedanā Taṇhayena cā ti || ||
Esanavaggo balasaṃyuttavasena vitthāretabbo vaggo || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 this uddāna and the following ones are to be found in
the Singhalese MSS. only.
2 S1 chā.
3 so S1-3.
4 S1-3 put a stroke between bala and Gangā.
5 S1 balaṃ-
6 S3 esana.
7 S1 va.
8 S1 bīlamañca instead of khīla-

[page 251]
Saṃyutta-Nikāya. 251

CHAPTER V. OGHA-VAGGO (viveka-).

SN_5,50(6).47--55. (1--9).

SN_5,50(6).56. (10) Uddhambhāgiyāni1.
2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṃyojanāni ||
katamāni pañca || || Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam
avijjā || imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṃ-
yojanāni || || Imesamo abhiññāya pariññāya parikkhayāya
pahānāya pañcabalāni bhāvetabbāni || katamāni pañca || ||
3. Idha2 bhikkhave bhikkhu saddhābalam bhāveti viveka-
virāga- nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ || viriyabalam ||
satibalam || samādhibalaṃ || paññābalam bhāveti vivekanissi-
taṃ- -vossaggaparināmiṃ || || Imesaṃ kho bhikkhave pañ-
cannam uddhambhāgiyānam saṃyojanānam abhiññāya
pariññāya parikkhayāya pahānāya imāni pañcabalāni bhā-
vetabbānī ti3 || ||
[Uddānaṃ]
Ogho Yogo Upādānam Hatthā Anusayena ca ||
Kāmaguṇā Nīvaraṇā Khandhā Oruddhambhāgiyāni4 || ||
Oghavaggo balasaṃyuttavasena vitthāretabbo vaggo || ||

CHAPTER VI. GAṄGĀPEYYĀLO (Rāga-).

SN_5,50(6).57. (1).
2. Pañcimāni bhikkhave balāni || katamāni pañca5 || ||
3. Seyyathāpi bhikkhave Gaṅga nadī pācīnaninnā-6

--------------------------------------------------------------------------
1 this sutta comes in S1-3 after the second udāna of the vaggo
(chapter X).
2 instead of viveka- S1-3 have rāgā- dosa-
mohavinayapariyosānaṃ and add amatogadham amataparāyanam
amatapariyosānaṃ nibbānaninnaṃ- ponaṃ -pabbhāraṃ.
3 B1-2 add evam esanāpāli vittharetabbā vivekanissite,
S1-3 yathā pi maggasaṃyuttaṃ tathāpi indriyasaṃyuttam
vitthāretabbaṃ sattarasavaggo.
4 this udāna and the following mention are to be found in S1-3 only.
5 this number in S1-3 only.
6 S1-3 -pe-; the remnant is missing.

[page 252]
252 Bala-Saṃyuttam L.
-evam eva bhikkhave bhikkhu- -hoti nibbānapoṇo nibbāna-
pabbhāro || || Kathañca bhikkhave bhikkhu- -hoti nibbāna-
poṇo -pabbhāro || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu saddhābalam bhāveti rāga-
vinaya- dosavinaya- mohavinayapariyosānaṃ || evaṃ kho
bhikkhave bhikkhu pañcabalāni bhāvento pañcabalāni
bhāvento- -bahulīkaronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo
nibbānapabbhāro ti || ||

SN_5,50(6).58--68. (2--12).
[Uddānam]
Cha pācīnato ninnā samuddato dve ca Gaṅgā
dasā honti vaggo tena pavuccati1 || ||
Gaṅgāpeyyāla balasaṃyuttassa rāgavinayavasena vitthāre-
tabbo vaggo || ||

CHAPTER VII. APPAMĀDAVAGGO (Rāga-).

SN_5,50(6).69--78. (1--10).
Tathāgatam Padam Kūṭam Mulam Sārañca Vassikaṃ ||
Rājā Candimasuriyo ca Vatthena dasamam padaṃ || ||
Appamādavaggo balasaṃyuttassa rāgavinayavasena
vitthāretabbo || ||

CHAPTER VIII. BALA-VAGGO (Rāga-).

SN_5,50(6).79--90. (1--12).
Balaṃ Bījañca Nāgo ca Rukkham Kumbhena Suriyaṃ ||
Ākāsena dve Meghā Navā Āgantukā Nadī || ||
Balakaraṇīyavaggo balasaṃyuttassa rāgavinayavasena
vitthāretabbaṃ || ||

CHAPTER IX. ESANĀ-VAGGO (Rāga-).

SN_5,50(6).91--100. (1--10).
Esanā Vidhā Āsavo Bhavo Dukkhā ca Tisso ca ||
Khila-Malañca Nīgho ca Vedanaṃ Taṇhāyena ca ti || ||
Esanavaggo balasaṃyuttassa vasena vitthāretabbo vaggo || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 so S1-3; this uddāna and the following ones are not to
be found in B1-2.

[page 253]
Saṃyutta-Nikāya. 253

CHAPTER X. OGHA-VAGGO (Rāga-).

SN_5,50(6).101--109. (1--9).

SN_5,50(6).110. (10) Uddhambhāgiyāni.
2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṃyojanāni ||
katamāni pañca || || Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam
avijjā || || Imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṃ-
yojanāni || || Imesaṃ kho bhikkhave- -abhiññāya pariññāya
parikkhayāya pahānāya pañcabalāni bhāvetabbāni || kata-
māni pañca1 || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu saddhābalam bhāveti || la2 ||
paññābalam bhāveti rāgavinaya- dosavinaya- mohavinaya-
pariyosānaṃ3 || ||
4. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyā-
nam samyojanānam abhiññāya pariññāya parikkhayāya
pahānāya4 imāni pañcabalāni bhāvetabbānī ti || ||
[Uddānaṃ]
Ogho Yogo Upādānaṃ Ganthā Anusayena ca ||
Kāmaguṇā Nīvarana-Khandhā Oruddhabhāgiyāni || ||
Oghavaggo balasaṃyuttassa vasena vitthāretabbo vaggo
dasamo || ||
Balasaṃyuttaṃ chaṭṭhaṃ5 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 Here the gap of the sheet ti in B2 is over.
2 S1-3 viveka- nissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ viriyabalam- sati-
samādhibalam bhāveti.
3 S1-3 add amatapariyosānaṃ nibbānaninnaṃ- poṇam- pabbhānaṃ.
4 S1-3 pahānāyā ti omitting the remnant.
5 this mention is in S1-3 sammappadhānasamyuttanti balasaṃyuttanti
(S3 adds ca) samattaṃ.

[page 254]
254

BOOK VII.
IDDHIPĀDA-SAMYUTTAM SATTAMAM.


CHAPTER I. CĀPĀLAVAGGO PATHAMO.

SN_5,51(7).1. (1) Aparā.
2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā bhāvitā bahulīkatā
aparāparaṃ gamanāya {saṃvattanti} || Katame cattāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅ-
khārasamannāgatam iddhipādam bhāveti || viriyasamādhipa-
dhānasaṅkharasamannāgatam iddhipādam bhāveti || cittasa-
mādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam1 iddhipādam bhāveti ||
vīmaṃsasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgataṃ iddhipā-
dam bhāveti || || Ime kho bhikkhave cattāro iddhipādā
bhāvitā bahulīkatā aparāparaṅgamanāya saṃvattantī ti || ||

SN_5,51(7).2. (2) Viraddho.
2. Yesaṃ kesañci bhikkhave cattāro iddhipadā viraddhā
viraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī ||
yesaṃ kesañci bhikkhave cattāro iddhipādā āraddhā
āraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī || ||
Katama cattāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅ-
khārasamannāgatam iddhipādam bhāveti || viriyasamādhi ||
cittasamādhi || vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannā-
gatam iddhipādam bhāveti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 cittasamādhipadhā (S1 dā) nasamannāgataṃ.

[page 255]
Saṃyutta-Nikāya. 255
4. Yesaṃ kesañci bhikkhave ime cattāro iddhipādā
viraddhā viraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkha-
yagāmī || yesaṃ kesañci bhikkhave ime cattāro iddhipādā
āraddhā || āraddho tesam ariyo maggo sammādukkhakkha-
yagāmī || ||

SN_5,51(7).3. (3) Ariyā.
2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā bhāvitā bahulīkatā
ariyā niyyānikā niyyanti1 takkarassa sammādukkhakkha-
yāya || katame cattāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅ-
khārasamannāgatam iddhipādam bhāveti || viriyasamādhi ||
cittasamādhi || vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannā-
gatam iddhipādam bhāveti || ||
4. Ime kho bhikkhave cattāro iddhipādā bhāvitā bahulī-
katā ariyā niyyānikā niyyanti takkarassa sammādukkhakkha-
yāyā ti || ||

SN_5,51(7).4. (4) Nibbidā.
2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā bhāvitā bahulīkatā
ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abbhiññā-
ya2 sambodhāya3 nibbānāya saṃvattanti || katame cattāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhāna-
saṅkhārasamannāgatam iddhipadaṃ bhāveti ||viriyasamādhi ||
cittasamādhi || vīmaṃsasamādhipadhānasaṅkhārasamannā-
gatam iddhipādam bhāveti || ||
4. Ime kho bhikkhave cattāro iddhipādā bhāvitā bahulī-
katā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya
abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattantī ti || ||

SN_5,51(7).5. (5) Padesam.
2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaṃ samaṇā vā
brāhmaṇā vā iddhipadesam abhinipphādesuṃ || sabbe te
catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā || Ye hi

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 niyyāti.
2 missing in S1-3.
3 S3 repeats upasamāya sambodhāya.

[page 256]
256 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
keci bhikkhave anāgatam addhānam samaṇā vā brāhmaṇā
vā iddhipadesam abhinipphādessanti || sabbe te catunnam
iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā || || Ye hi keci
bhikkhave etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā iddhipadesam
abhinipphādenti || sabbe te catunnam iddhipadānam bhavi-
tattā bahulīkatattā || katamesaṃ catunnaṃ || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅ-
khārasamannāgatam iddhipādam bhāveti || viriyasamādhi ||
cittasamādhi || vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannā-
gatam1 iddhipādam bhāveti || ||
4. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaṃ samaṇā vā
brāhmaṇā vā iddhipadesam abhipphādesuṃ ||pe || abhinipphā-
dessanti || abhinipphādenti || sabbe te imesaṃ yeva2 catun-
nam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā ti || ||

SN_5,51(7).6. (6) Samatta.
2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaṃ samaṇā vā
brāhmaṇā vā samattam iddhim abhinipphādesuṃ3 sabbe
te catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā || ||
Ye hi keci bhikkhave anāgatam addhānam samaṇā vā
brāhmaṇā vā samattam iddhim abhinipphādessanti4 || sabbe
te catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā || ||
Ye hi keci bhikkhave etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā
samattam iddhim abhinipphādenti sabbe te5 catunnam
iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā || katamesaṃ ca-
tunnaṃ || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅ-
khārasamannāgatam iddhipādam bhāveti || viriyasamādhi ||
cittasamādhi || vīmaṃsasamādhipadhānasaṅkharasamannāga-
tam iddhipādam bhāveti || ||
4. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaṃ samaṇā vā
brāhmaṇā vā samattaṃ iddhiṃ abhinipphādesuṃ || pe ||
abhinipphādessanti || abhinipphādenti || sabbe te imesaṃ
yeva catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 vīmaṃsamādhi-
2 missing in S1-3.
3 B1 abhinipphādiṃsu.
4 S1 -nippā-
5 S1-3 insert here imesaṃ.

[page 257]
Saṃyutta-Nikāya. 257

SN_5,51(7).7. (7) Bhikkhū.
2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānam bhikkhū
āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttim paññāvimuttiṃ
diṭṭhevadhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja
vihariṃsu || sabbe te catunnam iddhipādānam bhāvitattā
bahulīkatattā || || Ye hi keci bhikkhave anāgatam addhā-
nam bhikkhū āsavānam khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ
paññavimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā1 sacchi-
katvā upasampajja viharissanti || sabbe te catunnam iddhi-
pādānam bhāvitattā bahulīkatattā || || Ye hi keci bhikkhave
etarahi bhikkhū āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttim
paññāvimuttiṃ diṭṭhevadhamme sayam abhiññā sacchi-
katvā upasampajja viharanti || sabbe te catunnam iddhippā-
dānam bhāvitattā bahulīkatattā || || Katamesaṃ catunnaṃ || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅ-
khārasamannāgatam iddhipādam2 bhāveti || viriyasamādhi ||
cittasamādhi || vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannā-
gatam iddhipādam3 bhāveti || ||
4. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānam bhikkhū4
āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttim paññāvimuttiṃ
diṭṭheva dhamme sayam abhiññā1 sacchikatvā upasam-
pajja vihariṃsu ||pe || viharissanti || viharanti5 sabbe te ime-
saṃ catunnaṃ iddhipādānaṃ bhāvitattā bahulīkatattā ti || ||

SN_5,51(7).8. (8) Buddha or Arahaṃ.
2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā || katame cattāro || ||
Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhāra-
samannāgatam iddhipādam bhāveti || viriyasamādhi || citta-
samādhi || vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam
iddhipādam bhāveti || || Ime kho bhikkhave cattāro iddhi-
pādā || ||
3. Imesam kho bhikkhave catunnam iddhipādānam
bhāvitattā bahulīkatattā tathāgato arahaṃ {sammāsam-
buddho} ti vuccatī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add ya.
2 S1-3 iddhipādā.
3 S1 iddhipādā S3 iddhipāda.
4 S1 bhikkha S3 bhikku.
5 missing in S3.

[page 258]
258 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.

SN_5,51(7).9. (9) Ñāṇa.
4. Ayam chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato
iddhipādo ti me1 bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu
cakkhum udapādi || ñānam udapādi || paññā udapādi || vijjā
udapādi2 || āloko udapādi || || So kho panāyam chandasa-
mādhipadhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo bhāvetabbo
ti me bhikkhave || bhāvito ti me bhikkhave3 pubbe ana-
nussutesu dhammesu cakkhum udapādi || pe || āloko udapādi || ||
5. Ayaṃ viriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato
iddhipādo ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu
cakkhum udapādi || pe || āloko udapādi || so kho panāyam
viriyasamādhi- -samannāgato iddhipādo bhāvetabbo ti me
bhikkhave pubbe || pe || bhāvito ti me bhikkhave pubbe
ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi || pe || āloko
udapādi4 || ||
6. Ayam cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato id-
dhipādo ti me bhikkhave pubbe ananussutesu cakkhum
udapādi || pe || aloko udapādi || || So kho panāyaṃ cittasa-
madhi- -samannāgato iddhipādo bhāvetabbo ti me bhikkhave
pubbe || pe || bhāvito ti me bhikkhave pubbe || pe || cakkhum
udapādi || pe || āloko udapādi || ||
7. Ayaṃ vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgato
iddhipādo ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu
cakkhum udapādi ||pe || āloko udapādi || || So kho panāyaṃ
vīmaṃsāsamādhi- -samannāgato iddhipādo bhāvetabbo ti
me bhikkhave || pe [pa] || bhāvito ti me bhikkhave pubbe
ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ||pe || āloko uda-
pādī ti || ||

SN_5,51(7).10. (10) Cetiya.
1. Evam me sutaṃ5 Ekaṃ samayam Bhagavā Vesāliyaṃ
viharati Mahāvane Kūṭāgārasālāyaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 kho.
2 S1-3 have -pe- S1 instead of pañña-, S3 instead of vijjā-
3 S1 omits bhāvitoti.
4 the last part of this number (so kho panāyam-) is not to be
found in B1 by mistake I think.
5 these words in B1-2 only.

[page 259]
Saṃyutta-Nikāya. 259
2. Atha kho Bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā
pattacīvaram ādāya Vesāliyaṃ1 piṇḍāya pāvisi2 || Vesāli-
yam piṇḍāya caritvā pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkanto
āyasmantam Ānandam āmantesi || Gaṇhāhi Ānanda nisī-
danaṃ yena Cāpālacetiyam3 tenupasaṅkamissāmi divāvi-
hārāyati || ||
Evam bhante ti kho āyasmā Ānando Bhagavato paṭis-
sutvā nisīdanam ādāya Bhagavantam piṭṭhito piṭṭhito
anubandhi4 || ||
3. Atha kho Bhagavā yena Cāpālacetiyaṃ tenupasaṅkami ||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi || || Āyasmā pi kho
Ānando Bhagavantam abhivādetvā ekam antaṃ nisīdi || ||
4. Ekam antam nisinnaṃ kho āyasmantam Ānandam
Bhagavā etad avoca || || Ramaṇiyā Ānanda Vesālī ramaṇiyam
Udenacetiyam5 ramaṇiyaṃ Gotamakacetiyaṃ6 ramaṇiyaṃ
Sattambacetiyaṃ ramaṇiyam Bahuputtakacetiyaṃ7 ramaṇi-
yaṃ Sārandadam8 cetiyaṃ ramaṇiyaṃ Cāpālacetiyaṃ || ||
Yassa kassaci Ānanda cattāro iddhipādā bhāvitā bahulī-
katā yānikatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā ||
so ākaṅkhamāno kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā || ||
Tathāgatassa kho Ānanda cattāro iddhipādā bhāvitā ba-
hulīkatā yānikatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamā-
raddhā || ākaṅkhamāno Ānanda Tathāgato kappaṃ vā
tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā ti || ||
5. Evam pi kho āyasmā Ānando Bhagavatā oḷārike ni-
mitte kayiramāne9 oḷārike obhāse kayiramāne nāsakkhi
paṭivijjhituṃ || na Bhagavantam yāci Tiṭṭhatu bhante Bha-
gavā kappam tiṭṭhatu Sugato kappāvasesaṃ10 bahujana-
hitāya bahujanasukhāya lokānukampāya11 atthāya hitāya
sukhāya devamanussānan ti || yathā tam Mārena12 pariyuṭ-
ṭhitacitto13 || ||
6--7. Dutiyam pi kho bhagavā14 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 Vesāli.
2 B1-2 pāvīsi.
3 S1-3 Cāpālaṃ-
4 S3 -baddhi.
5 S3 omits ramaṇiyam Udena-
6 S1-3 gotamakaṃ-
7 S1-3 bahuputtacetiyaṃ.
8 B1-2 ānanda.
9 B1 kariya-
10 S1-3 kappaṃ.
11 S1-3 -kampakāya.
12 S3 yaṭācārena.
13 S1-3 add -pe-
14 S1-3 add āy- Ān- etad av- ram- Ān- Vesālī -pe-

[page 260]
260 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
8. Tatiyam pi kho Bhagavā1 āyasmantam Ānandam
āmantesi2 || Ramaṇiyā Ānanda Vesālī ramaṇiyam Udeṇa-
cetiyaṃ ramaṇiyaṃ Gotamakacetiyam ramaṇiyaṃ Sattam-
bacetiyaṃ ramaṇiyam Bahuputtakacetiyaṃ3 ramaniyaṃ
Sārandadam4 cetiyam ramaṇiyaṃ Cāpālacetiyaṃ5 || || Yassa
kassaci Ānanda cattāro iddhipadā bhāvitā bahulīkatā
yānikatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā || so
ākaṅkhamāno6 kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā ||
Tathāgatassa kho Ānanda cattāro iddhipādā bhāvitā ba-
hulīkatā yānikatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamā-
raddhā || so ākaṅkhamāno Ānanda Tathāgato kappaṃ vā
tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā ti || ||
9. Evam pi kho āyasmā Ānando Bhagavatā oḷārike ni-
mitte kayiramāne7 oḷārike obhāse kayiramāne8 nāsakkhi
paṭivijjhituṃ || na Bhagavantaṃ9 yāci Tiṭṭhatu Bhagavā
kappaṃ tiṭṭhatu Sugato kappāvasesaṃ10 bahujanahitāya
bahujanasukhāya11 lokanukampāya12 atthāya hitāya sukhāya
devamanussānan ti || yathā tam Mārena pariyuṭṭhitacitto || ||
10. Atha kho Bhagavā āyasmantam Ānandam āman-
tesi || Gaccha kho tvam Ānanda yassa dāni tvaṃ13 kālam
maññasī ti || ||
Evam bhante ti āyasmā Ānando Bhagavato paṭissutvā
uṭṭhāyāsanā Bhagavantam abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā14
avidūre15 aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi || ||
11. Atha kho Māro pāpimā acīrapakkante āyasmante
Ānande16 yena Bhagavā tenupasaṅkami || upasaṅkamitvā
etad avoca || Parinibbātu dāni bhante Bhagavā parinibbātu
dāni Sugato parinibbānakālo dāni bhante Bhagavato || ||
Bhāsitā kho panesā bhante Bhagavatā vācā || na tāvāham17

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 S1-3 etad avoca.
3 S1-3 Udenaṃ- Gotamakaṃ- Sattambaṃ- Bahuputtam-
4 B1-2 ānanda.
5 S1-3 cāpālaṃ.
6 S1-3 insert Ānanda tathāgato.
7 B1 kariya-
8 B2 kariya-
9 S1 bhavantaṃ.
10 S1-5 kappaṃ.
11 there is here a gap in B2 the sheet tū wanting.
12 S1-3 -kampakāya.
13 in S1-3 only.
14 B1-2 omit padak-
15 S1-3 avidūrato corrected from avidūreto in S3.
16 S1-3 omit acīra-
17 S1-3 tāvahaṃ.

[page 261]
Saṃyutta-Nikāya. 261
Pāpima parinibbāyissāmi yāva me bhikkhū na sāvakā
bhavissanti viyattā vinītā visāradā pattayogakkhemā1 ba-
hussutā dhammadharā dhammānudhammapaṭipannā sāmī-
cipaṭipannā anudhammacārino2 sakam ācariyakam3 ugga-
hetvā ācikkhissanti desissanti paññāpessanti paṭṭhapessanti
vivarissanti4 vibhajissanti uttanīkarissanti5 || uppannam
parappavādam sahadhammena suniggahītaṃ niggahetvā
sappāṭihāriyaṃ dhammam desissantī ti6 || || Santi kho pana
bhante etarahi bhikkhū Bhagavato sāvakā viyattā vinītā
visāradā pattayogakkhemā1 bahussutā dhammadharā
dhammānudhammapaṭipannā sāmīcipaṭipannā7 anudham-
macārino sakam ācariyakam uggahetvā ācikkhanti desenti
paññāpenti8 vivaranti vibhajanti uttānīkaronti5 || uppannam
parappavādaṃ sahadhammena suniggahītaṃ niggahetvā
sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desenti || ||
12. Parinibbātu dāni bhante Bhagavā parinibbātu dāni
Sugato parinibbanakālo dāni bhante Bhagavato || || Bhāsitā
kho panesā bhante Bhagavatā vācā || Na tāvāham9 Pāpima pa-
rinibbāyissami yāva me bhikkhuniyo na sāvikā bhavissanti ||
pe10 || ||
13. Yāva me upāsakā na sāvakā bhavissanti11 || yāva me
upāsikā na sāvikā bhavissanti viyattā vinītā visāradā
pattayogakkhemā1 bahussutā dhammadharā dhammānu-
dhammapaṭipannā sāmīcipaṭipannā anudhammacāriniyo ||
sakam ācariyakam uggahetvā ācikkhissanti desissanti
paññāpessanti paṭṭhapessanti vivarissanti vibhajissanti
uttānīkarissanti12 uppannam parappavādaṃ sahadhammena
suniggahītam niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ de-
sissantī ti12 || || Santi13 kho pana bhante etarahi upāsakā14 ||
upāsikā Bhagavato sāvikā15 viyattā vinītā vīsāradā pattayo-
gakkhemā12 bahussutā dhammadharā dhammānudhamma-

--------------------------------------------------------------------------
1 in S1-3 only.
2 S1 inserts sakaṃ anudhammacārino.
3 S1 ācāri- S3 acari-
4 S1 viharissanti.
5 B1 uttāniṃ- S3 uttāni-
6 B1 desessantī ti.
7 missing in S1-3.
8 S1-3 pakāsenti.
9 S1 tāvahaṃ S3 tāhaṃ.
10 complete in B1.
11 B1 omit na sāvakā bha-
12 S3 desissanti.
13 missing in S3.
14 in B1 only.
15 missing in S1.

[page 262]
262 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
paṭipannā sāmīcipaṭipannā anudhammacāriniyo sakam āca-
riyakam1 uggahetvā ācikkhanti desenti paññāpenti paṭṭha-
penti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti2 || uppannam
parappavādaṃ sahadhammena suniggahītaṃ niggahetvā
sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desenti || ||
14. Parinibbātu dāni bhante Bhagavā parinibbātu dāni3
Sugato || parinibbānakālo dāni bhante Bhagavato || || Bhāsitā
kho panesā4 Bhagavatā vācā || Na tāvāham5 Pāpima pari-
nibbāyissāmi yāva me idam brahmacariyam na iddhaṃ
ceva6 bhavissati7 || phītaṃ ca vitthāritaṃ8 bāhujāññaṃ
puthubhutaṃ yāvad eva manussehi supakāsitan ti || || Tay-
idam9 bhante Bhagavato brahmacariyam iddham ceva
phitañca vitthāritam8 bahujaññam puthubhūtam yāvad eva
manussehi supakāsitaṃ || || Parinibbātu dāni bhante Bhaga-
10 parinibbātu dāni3 Sugato parinibbānakālo dāni bhante
Bhagavato ti || ||
15. Evaṃ vutte Bhagavā Māram pāpimantam etad
avoca11 || || Apossukko tvam Pāpima hohi || na ciraṃ12
Tathāgatassa parinibbānam bhavissati || ito tiṇṇam māsā-
nam accayena Tathāgato parinibbāyissatī ti || ||
16. Atha kho Bhagavā Cāpāle cetiye sato sampajāno
āyusaṅkhāram ossaji13 || || Ossaṭṭhe14 pana15 Bhagavatā
āyusaṅkhāre mahābhūmicālo ahosi bhiṃsanako lomahaṃso ||
devadundubhiyo16 ca caliṃsu17 || ||
17. Atha kho Bhagavā etam atthaṃ viditvā tāyaṃ
velāyam imam udānam udānesi || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 ācariyam.
2 S3 desissanti.
3 missing in S1-3.
4 S1 panasā.
5 S1-3 tāvahaṃ corrected from tāvāham in S3.
6 S3 naddhaṃve instead of na iddhaṃ ceva.
7 S1-3 bhavissanti.
8 S1-3 vitthārikam.
9 S1-3 tatvidam.
10 S3 omit parinibbātu . . .
11 this phrase is not to be found in S1-3.
12 B1 cīrasseva.
13 B1 osajji.
14 B1 osajje.
15 S1-3 ca.
16 B1 -dudrabhiyo.
17 B1 phaliṃsu.

[page 263]
Saṃyutta-Nikāya. 263
Tulam atulañca sambhavam ||
bhavasaṅkhāram avassaji1 muni ||
ajjhattarato2 samāhito3 ||
abhindi4 kavacam ivattasambhavan ti5 || ||
Cāpālavaggo pathamo || ||
Tatruddānaṃ6 || ||
Apārāpi7 Viraddho8 ca ||
Ariyā Nibbidā yathā9 || ||
Padesaṃ Sammattā10 Bhikkhu11 ||
Buddha-Ñāṇena Cetiyā ti12 || ||

CHAPTER II. PĀSĀDAKAMPANA-VAGGO DUTIYO.

SN_5,51(7).11. (1) Pubbe or Hetu.
1. Sāvatthi || ||
2. Pubbeva13 me bhikkhave sambodhāya anabhisam-
buddhassa bodhisattasseva sato etad ahosi || Ko nu kho
hetu ko paccayo iddhipādabhāvanāyā ti || || Tassa mayham
bhikkhave etad ahosi || ||
3. Idha bhikkhave chandasamādhipadhānasaṅkhāra-
samannāgatam iddhipadam bhāveti || || Iti me chando na
ca atilīno14 bhavissati || na ca atipaggahīto bhavissati || na
ca15 ajjhattaṃ16 saṅkhitto bhavissati || na ca bahiddhā
vikkhitto bhavissati || paccāpuresaññi ca viharati || yathā
pure tathā pacchā yathā pacchā tathā pūre || yathā adho
tathā uddhaṃ yathā uddhaṃ tathā adho || yathā divā tathā
rattiṃ yathā rattiṃ tathā divā || || Iti vivaṭena cetasā
apariyonaddhena cetasā sappabhāsaṃ cittam bhāveti || ||
--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 avassajaṃ.
2 S1 ajjharato S3 ajjhettaro.
3 S1 samāhi.
4 S1 abhida S3 abhinoda.
5 S1-3 iva- (S1 vā-) yambhavam.
6 in S1-3 only.
7 S1-3 aparā.
8 S1-3 viraddhā.
9 S1-3 nibbidāya omitting yathā B1 nibbuti.
10 S1-3 sappattaṃ.
11 S1-3 add ca.
12 B1 has Phuddha-, the whole pada is in S1-3 arahaṃ ñaṇamatiyā ti
and they rehearse Cāpālavaggo paṭhamo.
13 B1 omits va.
14 here the gap in B1-1 is over.
15 S1-3 omit na ca.
16 S1-3 ajjhatta.

[page 264]
264 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
4. Viriyasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhi-
pādam bhāveti || || Iti me viriyaṃ na ca atilīnam bhavis-
sati || na ca atipaggahītam bhavissati || na ca ajjhattaṃ
saṅkhittam bhavissati || na ca bahiddhā vikkhittam bha-
vissati || pacchāpuresaññī ca viharati yathā pure tathā
pacchā yathā pacchā tatthā pure || yathā adho tathā
uddhaṃ || yathā uddhaṃ tathā adho || yathā divā tathā
rattiṃ || yathā rattiṃ tathā divā || || Iti vivaṭena cetasā
apariyonaddhena1 sappabhāsaṃ cittam bhāveti || ||
5. Cittasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipā-
dam bhāveti || || Iti me cittam na ca atilīnam bhavissati
na ca atipaggahītam bhavissati || na ca ajjhattaṃ saṅkhit-
tam bhavissati || na ca bahiddhā vikkhittam bhavissati ||
pacchāpuresaññī ca2 viharati yathā pure tathā pacchā
yathā pacchā tathāpure || yatha adho tathā uddhaṃ yathā
uddhaṃ tathā adho || yathā divā tathā rattiṃ yathā rattiṃ
tathā divā || || Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena1 sappa-
bhāsaṃ cittam bhāveti || ||
6. Vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam id-
dhipādam bhāveti || || Iti me vīmaṃsā na ca atilīnā bha-
vissati || na ca atipaggahitā bhavissati || na ca ajjhattaṃ
saṅkhittā bhavissati || na ca bahiddhā vikkhittā bhavissati ||
pacchāpuresaññī ca viharati yathā pure tathā pacchā
yathā pacchā tathā pure || yathā adho tathā uddhaṃ yathā
uddhaṃ tathā adho || yathā divā tathā rattiṃ yathā rattiṃ
tathā divā || || Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappa-
bhāsaṃ cittam bhāveti || ||
7. Evam bhāvitesu kho bhikkhu catusu iddhipādesu
evam3 bahulīkatesu anekavihitam iddhividham paccanu-
bhoti || eko pi hutvā bahudhā hoti bahudhā pi hutvā eko
hoti || āvibhāvam tirobhāvam tirokuḍḍam4 tiropākāraṃ
tiropabbatam asajjamāno gacchati seyyathāpi ākāse ||
pathaviyam5 pi ummujja nimujjaṃ karoti seyyathāpi udake6 ||
udake abhijjamāno7 gacchati seyyathāpi pathaviyaṃ5 ||ākāsepi

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 -nandhena.
2 S1-3 -visaññī omitting ca.
3 missing in S1-3.
4 B1 tirokuṭam.
5 B2 puthu- S1-3 paṭhaviyā.
6 missing in S1.
7 B2 -mānā S1-3 -māne.

[page 265]
Saṃyutta-Nikāya. 265
pallaṅkena caṅkamati1 seyyathāpi pakkhī sakuṇo || ime pi2
candimasuriye evam mahiddhike evam mahānubhāve pāṇinā
parimasati3 parimajjati || yāva4 brahmalokā pi5 kāyena
vasam pavatteti6 || ||
8. Evam bhāvitesu kho bhikkhu7 catusu iddhipādesu
evam bahulīkatesu dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atik-
kantamanussakāya8 ubho sadde suṇāti dibbe ca mānusse9
ca ye dūre santike vā ti || ||
9. Evam bhāvitesu kho bhikkhu catusu iddhipādesu
evam bahulīkatesu parasattānam parapuggalānam cetasā
ceto10 paricca pajānāti || || Sarāgaṃ vā cittaṃ Sarāgaṃ
cittanti pajānāti || vītarāgaṃ vā cittaṃ Vītarāgaṃ11 cit-
tanti pajānāti || || Sadosaṃ vā cittaṃ Sadosaṃ cittanti
pajānāti || vītadosaṃ vā cittaṃ Vītadosaṃ cittan ti pajānā-
ti || || Samohaṃ vā cittaṃ Samohaṃ cittan ti pajānāti ||
vītamohaṃ vā cittam Vītamohaṃ cittan ti pajānāti || ||
Saṅkhittaṃ vā cittaṃ Saṅkhittaṃ cittan ti pajānāti || vik-
khittaṃ vā cittaṃ Vikkhittaṃ cittan ti pajānāti || || Ma-
haggataṃ12 vā cittaṃ Mahaggataṃ12 cittan ti pajānāti ||
amahaggataṃ vā cittam Amahaggataṃ cittan ti pajānāti || ||
Sauttaraṃ vā cittaṃ Sauttaraṃ cittan ti pajānāti || anutta-
raṃ vā cittaṃ Anuttaraṃ cittan ti pajānāti || || Asamāhitaṃ
vā cittaṃ Asamāhitaṃ cittan ti pajānāti || samāhitaṃ vā
cittaṃ Samāhitaṃ cittan ti pajānāti || || Avimuttam vā cittaṃ
Avimuttaṃ cittanti pajānāti || vimuttaṃ vā cittaṃ Vimuttaṃ
cittan ti pajānāti || ||
10. Evam bhāvitesu kho bhikkhu catusu iddhipādesu
evam bahulīkatesu anekavihitam pubbenivāsam anussarati ||
seyyathīdam ekam pi jātim dve pi13 jātiyo tisso pi jātiyo
catasso pi jātiyo pañca pi jātiyo dasa pi jātiyo vīsam14
pi jātiyo tiṃsam pi jātiyo cattālisam15 pi jātiyo paññāsam

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 B1 kamati.
2 missing in S1-3.
3 S1-3 parā-
4 S1 yathā.
5 B2 -loka corrected from lokā pi
6 B1-2 vatteti.
7 S1-3 bhikkhave.
8 S1-3 -manusi-
9 S1-3 mānuse.
10 S1 cetisacete instead of cetasā-
11 S1 -rāga.
12 B2 mahaggaṃ.
13 missing in S1.
14 S1-3 vī (S1 vi) satim.
15 S1-3 cattāri (S1 rī) sam.

[page 266]
266 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
pi jātiyo jātisatam pi jātisahassam pi jātisatasahassam pi
aneke pi saṃvaṭṭakappe aneke pi vivaṭṭakappe aneke pi
saṃvaṭṭavivaṭṭakappe amutrāsiṃ evam nāmo || evaṅgotto ||
evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evam
āyupariyanto || so tato cuto amutra uppādiṃ1 || tatravāsim2
evaṃnāmo evaṅgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukha-
dukkhapaṭisaṃvedī evam āyupariyanto || so tato cuto idhu-
papanno ti || iti sākāraṃ sauddesam anekavihitaṃ pubbe-
nivāsam anussarati || ||
11. Evam bhāvitesu kho bhikkhu3 catusu iddhipādesu
evam bahulīkatesu dibbena cakkhunā visuddhena atikkan-
tamānussakena4 satte passati || cavamāne upapajjamāne
hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathā-
kammupage satte pajānāti || Ime vata bhonto sattā kāya-
duccaritena samannāgatā vacīducaritena samannāgatā ma-
noduccaritena samannāgatā ariyānam upavādakā micchā-
diṭṭhikā5 micchādiṭṭhikammasamādānā || te kāyassa bhedā
param maraṇā6 apāyaṃ duggatim vinipātaṃ nirayam upa-
pannā7 || || Ime kho pana bhonto sattā kāyasucaritena8
sammannāgatā vacīsucaritena9 samannāgatā manosucaritena9
samannāgatā ariyānam anupavādakā sammādiṭṭhikā sam-
mādiṭṭhikammasamādānā || te kāyassa bhedā parammaraṇā
sugatiṃ saggam lokam upapannā10 ti || || Iti dibbena
cakkhunā visuddhena atikkantamānussakena satte11 passati ||
cavamāne upapajjamāne12 hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe ||
sugate duggate yathākammupage satte pajānāti || ||
12. Evam bhāvitesu kho bhikkhu13 catusu iddhipādesu
evam bahulīkatesu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttim
paññāvimuttim diṭṭhevadhamme sayam abhiññā14 sacchi-
katvā upasampajja viharatī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 udapādi.
2 S1 pāsi S3 pāsim B2 tatrāpāsim.
3 S1-3 bhikkhave.
4 S1-3 -mānusa- always.
5 missing in S1.
6 S1 paraṇā instead of param-
7 S1 uppannā S3 uppajjanti.
8 S3 -duccaritena S1 -vuccaritena.
9 S1-3 -duccaritena.
10 S1-3 uppannā.
11 S1 inserts na.
12 S1-3 uppaj-
13 S1-3 bhikkhave.
14 S1-3 add ya.

[page 267]
Saṃyutta-Nikāya. 267

SN_5,51(7).12. (2) Mahapphala.
2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā bhāvitā bahulīkatā
mahapphalā honti mahānisaṃsā || || Katham bhāvitā ca1
bhikkhave cattāro2 iddhipādā katham bahulīkatā maha-
pphalā honti mahānisaṃsā || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅ-
khārasamannāgatam iddhipādam bhāveti || Iti kho3 me
chando na ca atilīno bhavissati || na ca atipaggahīto bha-
vissati || na ca ajjhattaṃ saṅkhitto4 bhavissati || na ca ba-
hiddhā vikkhitto bhavissati || pacchāpuresaññī ca viharati
yathāpure tathā pacchā yathā pacchā tathāpure || yathā
adho tathā uddhaṃ yathā uddhaṃ tathā adho || yathā divā
tathā rattiṃ yathā rattiṃ tathā divā || iti vivaṭena cetasā
apariyonaddhena5 sappabhāsaṃ cittam bhāveti || ||
4--5. Viriyasamādhi || pe [la] || Cittasamādhi || ||
6. Vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkharasamannāgatam id-
dhipādham bhāveti || Iti kho6 me vīmaṃsā na ca atilīnā
bhavissati || na ca atipaggahitā bhavissati || na ca ajjhattaṃ-
saṅkhittā bhavissati || na ca bahiddhā vikkhittā7 bhavissati ||
pacchāpure saññī ca viharati yathāpure tathā pacchā
yathā pacchā tathāpure || yathā adho tathā uddhaṃ yathā
uddhaṃ tathā adho || yathā divā tathā rattiṃ yathā rattiṃ
tathā divā || || Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappa-
bhāsaṃ cittam bhāveti || || Evam bhāvitā kho bhikkhave
cattāro iddhipādā evam bahulīkatā mahapphalā honti
mahānisaṃsā || ||
7--11. Evam bhāvitesu kho bhikkhave bhikkhu9 catusu
iddhipādesu evam bahulīkatesu anekavihitam iddhividham
paccanubhoti || eko pi hutvā bahudhā hoti || la-pe || yāva
brahmalokā pi kāyena vasaṃ vatteti || pe || [la] || ||
--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 omit kho.
2 S1 insert me bhikkhave.
3 missing in B1.
4 B1 ajjhatta-
5 B1 -nandhena always.
6 missing in B1-2.
7 S3 ajjhattasaṅkhittam.
8 B1 vikkhattā S1-3 vikkhittaṃ.
9 missing in S1-3.

[page 268]
268 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
12. Evam bhāvitesu kho bhikkhave bhikkhu catusu
iddhipādesu evam bahulīkatesu āsavānaṃ khayā anāsavam
cetovimuttim paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayam
abhiññā1 sacchikatvā upasampajja viharatī ti || ||

SN_5,51(7).13. (3) Chando.
2. Chandaṃ ce2 bhikkhave bhikkhu nissāya3 labhati
samādhiṃ labhati cittassa ekaggataṃ4 || ayam vuccati
chandasamādhi || || So anuppannānam pāpakānam akusa-
lānaṃ dhammānam anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati
viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati || || Uppan-
nānaṃ pāpakānam akusalānam dhammānam pahānāya
chandam janeti vāyamati viriyam āravhati cittam paggaṇ-
hāti padahati || Anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānam
uppādāya chandaṃ janeti vāyamati viriyam ārabhati
cittam paggaṇhāti padahati || || Uppannānaṃ kusalānaṃ
dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya
bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati viriyam
ārabhati cittam paggaṇhāti padahati || || Ime vuccanti
padhānasaṅkhārā5 || ||
Iti ayaṃ ca chando ayaṃ ca chandasamādhi ime ca
padhānasaṅkhārā || ayaṃ vuccati bhikkhave chandasamādhi-
padhānasaṅkhārasamannāgato iddhipādo || ||
3. Viriyaṃ ce6 bhikkhave bhikkhu nissāya7 labhati sa-
mādhim labhati8 cittassa ekaggatam4 || ayaṃ vuccati viri-
yasamādhi || || So anuppannānaṃ || la9 || Uppannānaṃ kusa-
lānam dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya
vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati
viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati || || Ime
vuccanti padhānasaṅkharā10 || ||
Iti idaṃ ca viriyam ayañca viriyasamādhi ime ca padhā-
nasaṅkhārā || ayaṃ vuccati bhikkhave viriyasamādhipadhā-
nasaṅkhārasamannāgato iddhipādo || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add ya.
2 S3 ca.
3 S1-3 nissā(S3 ssa) yaṃ.
4 S1-3 cittasseka-
5 B1-2 add ti.
6 S1-3 ca.
7 S1-3 nissayam.
8 S3 omits samādhiṃ-
9 S1-3 pāpa- akusa- dham- anuppadāya -pe-
10 B1 adds ti.

[page 269]
Saṃyutta-Nikāya. 269
4. Cittaṃ ce1 bhikkhave bhikkhu nissāya2 labhati sa-
mādhiṃ labhati cittassa ekaggatam || ayaṃ vuccati citta-
samādhi || || So anuppannānam pāpakānaṃ3 || la || uppannānaṃ
kusalānaṃ dhammānam ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya
vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandam janeti vāyamati
viriyam ārabhati cittam paggaṇhāti padahati || || Ime
vuccanti padhānasaṅkhārā ti || ||
Iti4 idaṃ ca cittaṃ ayaṃ ca cittasamādhi ime ca padhā-
nasaṅkharā || ayam vuccati bhikkhave cittasamādhi padhā-
nasaṅkhārasamannāgato iddhipādo || ||
5. Vīmaṃsaṃ ce bhikkhave bhikkhu nissāya2 labhati
samādhiṃ labhati cittassa ekaggataṃ5 || ayam vuccati
vīmaṃsāsamādhi || || So anuppannānam pāpakānam4 aku-
salānaṃ dhammānam anuppādāya || pe6 || uppannānaṃ
kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya
vepullāya bhāvanāya paripūriyā chandaṃ janeti vāyamati
viriyam ārabhati7 cittam paggaṇhāti padahati || || Ime
vuccanti padhānasaṅkhārā || || Iti ayaṃ ca vīmaṃsā ayaṃ
ca vīmaṃsāsamādhi ime ca padhānasaṅkhārā || Ayaṃ
vuccati bhikkhave vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasaman-
nāgato iddhipādoti || ||

SN_5,51(7).14. (4) Moggalāno.
1. Evam me sutaṃ8 Ekaṃ samayaṃ Bhagavā Sāvatthi-
yaṃ viharati Pubbārāme Migāramātupāsāde || ||
2. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū heṭṭhā
Migāramātupāsāde viharanti uddhatā unnaḷā capalā
mukharā vikiṇṇavācā muṭṭhassatino asampajānā asamāhitā
vibbhantacittā9 pākatindriyā || ||
3. Atha kho Bhagavā āyasmantam Mahā-Moggalānam
āmantesi || || Ete kho10 Moggalāna sabrahmacāriyā11 heṭṭhā

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 ca.
2 S1 nissayam.
3 S1-3 aku- dha- anu- -pe-
4 missing in S1-3.
5 S1-3 cittasseka.
6 B1-2 have chandaṃ- -padahati || la || but instead of || la || B2 has
uppannānaṃ || pa || anuppannānaṃ || pa ||
7 S3 -pe- instead of chandam- -ārabhati.
8 this phrase in B1-2 only.
9 B1 bhanta-
10 S1-3 te.
11 B1 -cāriyo S1-3 -cārayo.

[page 270]
270 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
Migāramātupāsāde viharanti uddhatā unnaḷā capalā mukharā
vikiṇṇavācā1 muṭṭhassatino asampajānā asamāhitā vibbhanta-
cittā2 pākatindriyā || gaccha Moggalāna te bhikkhū saṃ-
vejehīti3 || ||
Evam bhante ti kho āyasmā Mahā-Moggalāno Bhaga-
vato paṭissutvā tathārūpam iddhābhisaṅkhāram abhisaṅ-
khāresi4 || yathā pādaṅguṭṭhakena Migāramātupāsādam
saṅkampesi5 sampakampesi sampacālesi || ||
4. Atha kho te bhikkhū {saṃviggā} lomahaṭṭhajātā ekam
antam aṭṭhaṃsu || Acchariyaṃ vata bho abbhutaṃ vata
bho nivātañca vata ayaṃ ca Migaramatupāsādo gambhira-
namo6 sunikhāto acalo asampakampi7 || atha ca pana
saṅkampito sampakampito sampacālitoti || ||
5. Atha kho Bhagavā yena te bhikkhū tenupasaṅkami ||
upasaṅkamitvā te bhikkhū Bhagavā etad avoca || || Kiṃ nu
tumhe bhikkhave {saṃviggā} lomahaṭṭhajātā ekam antaṃ
ṭhitā ti || ||
Acchariyam bhante abbhutam bhante nivātañca vata
ayaṃ ca Migāramātupāsādo gambhīranemo8 sunikhāto
acalo asampakampi7 || atha ca pana saṅkampito sampa-
kampito sampacālito ti || ||
6. Tumheva kho bhikkhave saṃvejetukāmena9 Mogga-
lānena bhikkhunā pādaṅguṭṭhakena10 Migāramātupāsādo
saṅkampito sampakampito sampacālito || || Taṃ kim11
maññatha bhikkhave || katamesaṃ dhammānam bhāvitattā12
bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu evam mahiddhiko evam
mahānubhāvo ti || ||
Bhagavaṃmūlakā no bhante dhammā Bhagavaṃnettikā-
-Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 tikiṇṇa-
2 B1 bhanta-
3 B1-2 saṃvejehi S1 saṃvedehī.
4 S1-3 -saṅkhāsi-B2 -saṅkharoti.
5 S3 kampesi B1 inserts sampasi (or -siṃ).
6 S3 has -namo corrected from nevo.
7 S1-3 -kampī.
8 S3 -neco.
9 S1-3 insert mahā.
10 S1-3 -guṭṭhena.
11 S1-3 haṃ instead of taṃ kiṃ.
12 B1 bhavittā.

[page 271]
Saṃyutta-Nikāya. 271
7. Tena bhikkhave suṇātha1 || || Catunnaṃ kho bhikkhave
iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu
evam mahiddhiko evam mahānubhāvo || katamesaṃ ca-
tunnaṃ || ||
8. Idha bhikkhave Moggalano bhikkhu chandasamādhi-
padhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti2 || viri-
yasamādhi || cittasamādhi || vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhā-
rasamannāgatam iddhipādam bhāveti || || Iti me vīmaṃsā
na ca atilīnā bhavissati na ca atipaggahītā bhavissati || na
ca ajjhattaṃsaṅkhittā bhavissati || na ca bahiddhā vikkhittā
bhavissati || pacchāpuresaññī ca viharati yathā pure tathā
pacchā yathā pacchā tathā pure || yathā adho tathā uddhaṃ
yathā uddhaṃ tathā adho || yathā divā tathā rattiṃ yathā
rattiṃ tathā divā || || Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena3
sappabhāsaṃ cittam bhāveti || ||
9. Imesaṃ kho bhikkhave catunnam iddhipādānam
bhāvitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu evam ma-
hiddhiko evam mahānubhāvo || ||
10. Imesaṃ ca pana bhikkhave catunnam4 iddhipādānam
bhavitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu anekavihitam
iddhividham paccanubhoti || la-pe || yāva brahmalokā pi5
kāyena vasaṃ vatteti || ||
11. imesaṃ ca pana bhikkhave catunnam iddhipadānam
bhāvitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu āsavānaṃ
khayā anāsavaṃ cetovimuttim ||pe || upasampajja viharatīti || ||
12. Evaṃ cāpi abhiññā6 vitthāretabbā7 || ||

SN_5,51(7).15. (5) Brāhmaṇa.
1. Evam me sutaṃ8 Ekaṃ samayam āyasmā Ānando
Kosambiyaṃ viharati Ghositārāme || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 This part from Bhagavaṃnettikā is missing in S1-3
without any sign of abridgment.
2 somewhat developed in S1-3.
3 B1 -nandhena always.
4 missing in S1-3.
5 yāva- is missing in S1-3.
6 B1 inserts abhiññāyo.
7 this number is not to be found in S1-3.
8 this phrase in B1-2 only.

[page 272]
272 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
2. Atha kho Uṇṇābho brāhmaṇo yenāyasmā Ānando
tenupasaṅkami || upasaṅkamitvā āyasmatā Ānandena sad-
dhim sammodi || sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisā-
retvā ekam antaṃ nisīdi || || Ekam antaṃ nisinno kho
Uṇṇābho brāhmaṇo āyasmantaṃ Ānandam etad avoca || ||
3. Kim atthi yaṃ1 nu kho bho Ānanda samaṇe Go-
tame3 brahmacariyaṃ vussatī ti || ||
Chandapahānatthaṃ kho brāhmaṇa Bhagavati3 brahma-
cariyaṃ vussatī ti || ||
4. Atthi pana bho4 Ānanda maggo atthi paṭipadā
etassa chandassa pahānāyā ti || ||
Atthi kho brāhmaṇa maggo atthi paṭipadā etassa
chandassa pahānāyā ti || ||
5. Katamo pana bho Ānanda maggo katamā paṭipadā
etassa chandassa pahānāyā ti || ||
Idha brāhmaṇa bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhā-
rasamannāgatam5 iddhipādam bhāveti || viriyasamādhi ||
cittasamādhi || vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannā-
gatam iddhipādam bhāveti || ayaṃ kho brāhmaṇa maggo
ayam paṭipadā etassa chandassa pahānāyā ti || ||
6. Evaṃ sante6 kho7 Ānanda santakaṃ8 hoti no asan-
takam9 chandena ca10 chandam pajahissatī ti netam thā-
naṃ vijjatīti11 || ||
Tena hi brāhmaṇa taññevettha12 paṭipucchissāmi || yathā
te khameyya tathā taṃ vyākareyyāsi || ||
7. Taṃ kim maññasi brāhmaṇa || ahosi te pubbe chando
Ārāmaṃ gamissāmīti || tassa te ārāmagatassa yo tajjo
chando so paṭippassadho13 ti || ||
Evam bho || ||
Ahosi te14 pubbe viriyaṃ Ārāmam gamissāmīti || tassa te
ārāmagatassa yaṃ tajjaṃ viriyaṃ tam paṭipassaddhanti15 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 -yā.
2 S1-3 samaṇo Gotamo.
3 B1 S1-3 bhagavāti corrected from bhagavati in S3.
4 S1-3 kho.
5 S1 -padāna-
6 B1 bhante.
7 B1-2 bho.
8 S1-3 anantakam B2 ānandakam.
9 B2 S1-3 santakam.
10 S1-3 chandeneva B1 chande ca.
11 B1-2 vijjati.
12 S1-3 tvaññevettha.
13 S1 paṭissaddhoti.
14 in B1-2 only.
15 B1 -passaddhinti.

[page 273]
Saṃyutta-Nikāya. 273
Evam bho || ||
Ahosi te pubbe cittaṃ Ārāmaṃ gamissāmī ti || tassa te
ārāmagatassa yam tajjaṃ cittaṃ tam paṭippassaddhanti1 || ||
Evam bho || ||
Ahosi te pubbe vīmaṃsā Ārāmaṃ gamissāmīti || tassa
te ārāmagatassa yā tajjā vīmaṃsā sā paṭippassaddhā ti2 || ||
Evam bho || ||
8. Evam eva kho brāhmaṇa yo so bhikkhu arahaṃ
khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasa-
dattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto ||
tassa yo pubbe3 chando ahosi arahattapattiyā arahatte4
patte yo tajjo chando so paṭippassaddho || || Yam pubbe
viriyam ahosi arahattapattiyā arahatte patte yaṃ tajjaṃ
viriyaṃ tam paṭippassaddhaṃ || || Yam pubbe cittam ahosi
arahattapattiyā5 arahatte patte yaṃ6 tajjaṃ cittaṃ tam
paṭippassaddhaṃ || || Yā pubbe vīmaṃsā ahosi arahatta-
pattiyā arahatte patte yā tajjā vīmaṃsā sā paṭippassaddhā || ||
9. Taṃ kim maññasi brāhmaṇa || Iti evaṃ sante santa-
kam vā hoti7 asantakaṃ8 vā ti || ||
Addhā bho Ānanda evaṃ sante santakaṃ hoti no
asantakaṃ8 || ||
10. Abhikkantam bho Ānanda || pe || ajjatagge pāṇupetaṃ
saraṇaṃ gatanti || ||

SN_5,51(7).16. (6) Samaṇabrāhmaṇā1 or Mahiddhi.
2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānam samaṇā vā
brāhmaṇā vā mahiddhikā ahesuṃ mahānubhāvā || sabbe te
catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulīkatattā || ||
3. Ye hi9 keci bhikkhave anāgatam addhānam samaṇā
vā brāhmaṇā vā mahiddhikā bhavissanti- -bahulīkatattā || ||
4. Ye hi keci bhikkhave etarahi samaṇā vā brāhmaṇā
vā mahiddhikā mahānubhāvā sabbe te catunnam iddhi-
pādānam bhāvitattā bahulīkatattā || || Katamesam catunnaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 paṭissaddhanti.
2 S1-3 paṭissaddhāti.
3 missing in S1-3.
4 B1-2 arahatta always.
5 S1 -patti.
6 S3 yyaṃ.
7 B1-2 insert no.
8 S1-3 B2 anantakaṃ.
9 B2 ye pi hi S1-3 ye hi pi.

[page 274]
274 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
5. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅ-
khārasamannāgataṃ iddhipādam bhāveti || viriyasamādhi ||
cittasamādhi || vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannā-
gatam iddhipādam bhāveti || ||
6. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaṃ samaṇā vā
brāhmaṇā vā mahiddhikā ahesuṃ mahānubhāvā || pe ||
mahiddhikā bhavissanti mahānubhāvā || [pe] || etarahi
mahiddhikā mahānubhāvā || sabbe te imesaṃ yeva catunnam
iddhipādānaṃ bhāvitattā bahulīkatattā ti || ||

SN_5,51(7).17. (7) Samaṇabrāhmaṇā2 or Vidhā.
2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaṃ samaṇā vā
brāhmaṇā vā anekavihitam iddhividham paccanubhosuṃ ||
eko pi hutvā bahudhā ahesuṃ || bahudhā hutvā eko ahesuṃ ||
āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuḍḍam1 tiropākāraṃ tiropabba-
taṃ2 asajjamānā agamaṃsu seyyathāpi ākāse || pathaviyam3
pi ummujjanimujjam4 akaṃsu5 seyyathāpi udake || udake
pi abhijjamānā6 agamaṃsu seyyathāpi pathaviyaṃ || akāse7
pi8 pallaṅkena agamiṃsu9 seyyathāpi pakkhī sakuṇo || ime
pi candimasuriye10 evam mahiddhike evam mahānubhāve
pāṇinā parimasiṃsu parimajjiṃsu || yāva Brahmalokā pi
kāyena vasaṃ vattesaṃ || sabbe te catunnam iddhipādānam
bhāvitattā bahulīkatattā || ||
3. Ye hi keci bhikkhave aṇāgatam addhānaṃ samaṇā
vā brāhmaṇā vā anekavihitam iddhividham paccanubhos-
santi || eko pi hutvā bahudhā bhavissanti || bahudhā pi hutvā
eko bhavissanti || āvibhāvaṃ tirobhāvam tirokuḍḍam tiro-
pākāraṃ tiropabbatam asajjamānā11 gamissanti12 seyyathāpi
ākāse || pathaviyam13 pi ummujjanimujjaṃ14 karissanti

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 tirokuṭaṃ always.
2 S1 -jabbataṃ.
3 S1 paṭhaviyā.
4 S1 ummajja-
5 three words from seyyathāpi are missing in S3.
6 S1-3 -māne.
7 S1 adds na.
8 missing in S3.
9 B1 kamiṃsu.
10 S1-3 -suriyā.
11 B2 asamajja-
12 S1-3 bhavissanti.
13 S1-3 paṭhaviyā.
14 S3 ummajja- S1 ummajjaṃ omitting nimujjaṃ.

[page 275]
Saṃyutta-Nikāya. 275
seyyathāpi udake || udake pi abhijjamānā1 gamissanti
seyyathāpi pathaviyaṃ || akāse pi pallaṅkena bhavissanti2
seyyathāpi pakkhī sakuṇo || ime pi3 candimasuriye evam
mahiddhikke evam mahānubhāve pāṇinā parimasissanti
parimajjissanti yāva Brahmalokā pi kāyena vasaṃ vattes-
santi4 || sabbe te catunnam iddhipādānam bhāvitattā bahulī-
katattā || ||
4. Ye hi keci bhikkhave etarahi samaṇā vā brāhmaṇā
vā anekavihitam iddhividam paccanubhonti || eko pi hutvā
bahudhā honti || bahudhā pi hutvā eko5 honti || āvibhāvaṃ
tirobhāvaṃ tirokuḍḍam tiropākāram tiropabbatam asajja-
mānā gacchanti seyyathāpi6 ākāse || pe || yāva Brahmalokā
pi kāyena vasaṃ vattenti || sabbe te catunnam iddhipādānam
bhavitattā bahulīkatattā7 || katamesaṃ catunnaṃ || ||
5. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅ-
khārasamannāgatam iddhipādam bhāveti8 || viriyasamādhi ||
cittasamādhi || vīmaṃsasamādhipaḍhānasaṅkhārasamannā-
gatam bhāveti || ||
6. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānaṃ samaṇā vā
brāhmaṇā vā anekavihitam iddhividham paccanubhosuṃ ||
pe || paccanubhossanti || [pe] || paccanubhonti || [pe]|| sabbe
te imesaṃ yeva catunnam iddhipādānam bhāvitattā ba-
hulīkatattā ti || ||

SN_5,51(7).18. (8) Bhikkhu.
2. Catunnam bhikkhave iddhipādānam bhāvitattā bahulī-
katattā bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttim
paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchi-
katvā upasampajja viharati || Katamesaṃ catunnaṃ || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅ-
khārasamannāgatam iddhipādam bhāveti || viriyasamādhi ||
cittasamādhi || vimaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannā-
gatam iddhipādam bhāveti || || Imesaṃ kho bhikkhave
catunnam iddhipādānam bhāvitattā bhikkhu āsavānaṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 asajja-
2 B2 gami- B1 kamissanti.
3 missing in S1.
4 B1 vatti-
5 S1-3 add pi.
6 S1-3 insert bhikkhave.
7 S1-3 add ti.
8 S1 bhāvoti.

[page 276]
276 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
khayā anāsavam cetovimuttim paññāvimuttim diṭṭheva
dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja vihara-
tī ti1 || ||

SN_5,51(7).19. (9) Desanā or Bhāvanā.
2. Iddhiṃ vo2 bhikkhave desissāmi iddhipādaṃ ca
iddhipādabhāvanaṃ ca iddhipādabhāvanāgāminiṃ ca paṭi-
padaṃ || taṃ suṇātha || ||
3. Katamā ca bhikkhave iddhi || || Idha bhikkhave
bhikkhu anekavihitam iddhividham paccanubhoti || eko pi
hutvā bahudhā hoti || pe-la || yāva brahmalokā pi kāyena
vasaṃ vatteti || || Ayaṃ vuccati bhikkhave iddhi || ||
4. Katamo ca bhikkhave iddhipādo || || Yo3 bhikkhave
maggo yā4 paṭipadā iddhilābhāya5 iddhipaṭilābhāya saṃ-
vattati || ayaṃ vuccati bhikkhave6 iddhipādo || ||
5. Katamā ca bhikkhave iddhipādabhāvanā || || Idha
bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasaman-
nāgatam iddhipādam bhāveti || viriyasamādhi || cittasamādhi ||
vimaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipā-
dam bhāveti || || Ayaṃ vuccati bhikkhave iddhipādabhāvanā || ||
6. Katamā ca bhikkhave iddhipādabhāvanāgāminī paṭi-
padā || ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo || seyyathīdam
sammāditthi || pe || sammāsamādhi || || Ayaṃ vuccati bhikkhave
iddhipādabhāvanāgāminī paṭipadā ti || ||

SN_5,51(7).20. (10) Vibhaṅga.
I.
2. Cattāro me6 bhikkhave iddhipādā bhāvitā bahulīkatā
mahapphalā honti mahānisaṃsā || || Katham bhāvitā ca
bhikkhave cattāro iddhipādā katham bahulīkatā mahapphalā
honti mahānisaṃsā || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅ-
khārasamannāgatam iddhipādam bhāveti || Iti me chando

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 viharanti.
2 S1-3 ca kho instead of vo.
3 B1 adds so.
4 S3 add va (or ca).
5 missing in S3; S1 has iddhipaṭipadā.
6 missing in S3.

[page 277]
Saṃyutta-Nikāya. 277
na ca atilīno1 bhavissati || na ca atipaggahīto bhavissati ||
na ca ajjhattaṃ saṅkhitto2 bhavissati || na ca bahiddhā
vikkhitto bhavissati || pe || Iti vivaṭena cetasā apariyona-
ddhena3 sappabhāsam cittam bhāveti || viriyasamādhi ||
cittasamādhi || vimaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannā-
gatam iddhipādam bhāveti || Iti me4 vīmaṃsā na ca atilīnā
bhavissati || na ca atipaggahītā5 bhavissati || na ca ajjhattaṃ
saṅkhittā bhavissati na ca bahiddhā vikkhittā bhavissati ||
pacchāpuresaññī ca viharati || yathā pure tathā pacchā
yathā pacchā tathā pure || yatha adho tathā uddhaṃ yathā
uddhaṃ tathā adho || yathā divā tathā rattiṃ yathā rattiṃ
tathā divā || iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena3 sappa-
bhāsaṃ cittam bhāveti || ||
II.
4. Katamo ca bhikkhave atilīno chando || || Yo bhikkhave
chando kosajjasahagato kosajjasampayutto || ayaṃ vuccati
bhikkhave atilīno chando || ||
5. Katamo ca bhikkhave atipaggahīto chando || || Yo
bhikkhave chando6 uddhaccasahagato uddhaccasampayutto ||
ayaṃ vuccati bhikkhave atipaggahīto chando || ||
6. Katamo ca bhikkhave ajjhattaṃ7 saṅkhitto chando || ||
Yo8 bhikkhave chando9 thīnamiddhasahagato thīnamiddha-
sampayutto || ayaṃ vuccati bhikkhave ajjhattaṃ7 saṅkhitto
chando || ||
7. Katamo ca bhikkhave bahiddhā vikkhitto chando ||
yo10 bhikkhave chando bahiddhā pañcakāmaguṇe ārabbha
anuvikkhito anuvisaṭo11 || ayaṃ vuccati bhikkhave bahiddhā
vikkhitto chando || ||
8. Kathañca bhikkhave bhikkhu pacchāpuresaññī12 ca
viharati yathā pure tathā pacchā yathā pacchā tathāpure || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 atalīno.
2 S1 saṃkhittā S3 -khittaṃ.
3 B1 -nandhena always B1 -naddhena always, corrected from -nandhe-
here only.
4 missing in S1 S3 pi.
5 S3 -gahito, the phrase is missing in S1.
6 S1-3 omit yo bhi-
7 S1-3 ajjhatta.
8 S1 insert hi.
9 S3 omits yo-
10 S1-3 insert hi.
11 S1-3 anusavo.
12 S1 adds here puresaññī.

[page 278]
278 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
Idha bhikkhave bhikkhuno1 pacchāpure saññā suggahītā
hoti sumanasikatā supadhāritā suppaṭividdhā paññāya ||
Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu pacchāpure saññī ca2 viha-
rati yathā pure tathā pacchā yathā pacchā tathā pure || ||
9. Kathañca bhikkhave bhikkhu yathā adho tathā
uddham yatha uddhaṃ tathā adho viharati || || Idha
bhikkhave bhikkhu imam eva kāyam uddham pādatalā
adho kesamatthakā tacapariyantam pūram nānappakārassa
asucino paccavekkhati || Atthi imasmiṃ kāye kesā lomā
nakhā dantā taco maṃsaṃ nahārū3 aṭṭhī aṭṭhimiñjā4
vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakam pihakam papphā-
sam5 antaṃ antaguṇam udariyaṃ karīsaṃ pittaṃ semhaṃ
pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghānikā
kasikā6 muttan ti || || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu yathā
adho tathā uddhaṃ yathā uddhaṃ tathā adho viharati || ||
10. Kathañ ca bhikkhave bhikkhu yathā divā tathā
rattiṃ yathā rattiṃ tathā divā viharati || || Idha bhikkhave
bhikkhu yehi ākārehi yehi liṅgehi yehi nimittehi divā
chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipādam
bhāveti || so tehi ākārehi tehi liṅgehi tehi nimittehi rattiṃ
chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam7 iddhipādam
bhāveti || || Yehi vā pana8 ākārehi yehi9 liṅgehi yehi ni-
mittehi rattiṃ chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāga-
tam iddhipādam bhāveti || so tehi ākārehi tehi liṅgehi tehi
nimittehi divā chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāga-
tam iddhipādam bhāveti || || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu
yathā divā tathā rattiṃ yathā rattiṃ tathā divā viharati || ||
11. Kathañca bhikkhave bhikkhu vivaṭena cetasā apari-
yonaddhena10 sappabhāsaṃ cittam bhāveti || || Idha bhik-
khave bhikkhuno ālokasaññā suggahītā hoti divāsaññā
svādhiṭṭhitā11 || || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu vivaṭena
cetasā apariyonaddhena10 sappabhāsam cittam bhāveti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 bhikkhu.
2 in B1-2 only
3 B1-2 nhāru
4 B1-2 -miñcaṃ.
5 B1-2 pabbāsaṃ.
6 missing in S1.
7 S1-3 -saṅkhāraṃ sama-
8 S1 omits vā pana S3 has keci.
9 missing in S3.
10 B1 -nandhena.
11 S3 suvā (S1 sava-) diṭṭhitā, B2 -saññāya adhiṭṭhitā.

[page 279]
Saṃyutta-Nikāya. 279
III.
12. Katamañca bhikkhave atilīnaviriyaṃ1 || || Yam
bhikkhave viriyaṃ kosajjasahagataṃ kosajjasampayuttaṃ ||
idaṃ vuccati bhikkhave atilīnaviriyaṃ1 || ||
13. Katamañca bhikkhave atipaggahītaviriyaṃ2 || Yam
bhikkhave viriyaṃ uddhaccasahagatam uddhaccasampayut-
taṃ || idaṃ vuccati bhikkhave atipaggahītaṃ viriyaṃ || ||
14. Katamañca bhikkhave ajjhattaṃ saṅkhittaṃ3 viri-
yam || || Yam bhikkhave viriyaṃ thīnamiddhasahagataṃ
thīnamiddhasampayuttaṃ || idaṃ vuccati bhikkhave ajjhattaṃ
saṅkhittaṃ3 viriyaṃ || ||
15. Katamañca bhikkhave bahiddhā vikkhittaṃ viriyaṃ || ||
Yam bhikkhave viriyaṃ bahiddhā pañcakāmaguṇe ārabbha
anuvikkhittam4 anuvisaṭaṃ || || Idam vuccati bhikkhave
bahiddhā vikkhittaṃ viriyaṃ || ||
16--19. Peyyālo || || Kathañca bhikkhave bhikkhu vivaṭena
cetasā apariyonaddhena sappabhāsam bhāveti || || Idha
bhikkhave bhikkhuno ālokasaññā sugahitā hoti divāsaññā
svādhiṭṭhitā5 || || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu vivaṭen ce-
tasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittam bhāveti6 || ||
IV.
20. Katamañca bhikkhave atilīnaṃ cittaṃ || yam pi
bhikkhave cittaṃ kosajjasahagataṃ kosajjasampayuttaṃ ||
idam vuccati bhikkhave atilīnaṃ cittaṃ || ||
21. Katamañca bhikkhave atipaggahītaṃ cittaṃ || || Yam
bhikkhave cittam uddhaccasahagatam7 uddhaccasampa-
yuttaṃ || idaṃ vuccati bhikkhave atipaggahītaṃ cittaṃ || ||
22. Katamañca bhikkhave ajjhattaṃ saṅkhittaṃ cittaṃ || ||
Yam bhikkhave cittaṃ thīnamiddhasahagatam8 thīnamid-
dhasampayuttaṃ || idaṃ vuccati bhikkhave ajjhattaṃ saṅ-
khittaṃ cittaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 atilīnaṃ vi-
2 S1-3 atipaggahītaṃ vi-
3 S1-3 ajjhattasaṃ-
4 S1-3 anukkhittaṃ.
5 B2 -saññāya adhiṭṭhitā.
6 So B1-2; S1-3 have only -pe- omitting all the paragraph.
7 missing in S3.
8 missing in S3; B1 and S1 have thīnamiddhaṃ-

[page 280]
280 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
23. Katamañca bhikkhave bahiddhā vikkhittaṃ cittaṃ || ||
Yam bhikkhave cittam bahiddhā pañcaguṇe ārabbha
anuvikkhittam anuvisaṭaṃ || idaṃ vuccati bhikkhave ba-
hiddhā1 vikkhittaṃ cittaṃ || ||
24--27. Peyyālam || evam kho bhikkhave bhikkhu vivaṭena
cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittaṃ bhāveti2 || ||
V.
28. Katamā3 ca bhikkhave atilīṇā4 vīmaṃsā || || Yā
bhikkhave vīmaṃsā kosajjasahagatā kosajjasampayuttā ||
ayaṃ vuccati bhikkhave atilīnā vīmaṃsā || ||
29. Katamā3 ca bhikkhave atipaggahītā vīmaṃsā || || Yā
bhikkhave vīmaṃsā uddhaccasahagatā4 uddhaccasampa-
yuttā || ayaṃ vuccati bhikkhave atipaggahītā vīmaṃsā || ||
30. Katamāca bhikkhave ajjhattaṃ5 saṅkhittā vīmaṃsā || ||
Yā bhikkhave vīmaṃsā thīnamiddhassahagatā thīnamiddha-
sampayuttā || ayam vuccati bhikkhave ajjhattaṃsaṅkhittā
vīmaṃsā || ||
31. Katamā3 ca bhikkhave bahiddhā vikkhittā vīmaṃsā || ||
Yā bhikkhave vīmaṃsā bahiddhā pañcakāmaguṇe ārabbha
anuvikkhittā anuvisaṭā || ayaṃ vuccati bhikkhave bahiddhā
vikkhittā vīmaṃsā || ||
32--35. la6 || || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu vivaṭena
cetasā apariyonaddhena sappabhāsam cittam bhāveti || ||
36. Evam bhāvitā kho bhikkhave cattāro iddhipādā
evam bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaṃsā || evam
bhāvitesu kho bhikkhave bhikkhu catusu iddhipādesu evam
bahulīkatesu anekavihitam iddhividham paccanubhoti || ||
Eko pi hutvā bahudhā hoti || bahudhā pi hutvā eko hoti7 ||
la || yāva Brahmalokā pi kāyena vasaṃ vatteti || pe || ||
37. Evam bhāvitesu kho bhikkhave bhikkhu catusu iddhi-
pādesu evam bahulīkatesu8 āsavānaṃ khayā anāsavaṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 insert bahiddhā.
2 So B1-2 S1-3 have only -pe-.
3 S1-3 katamañ.
4 missing in S1-3.
5 S1-3 ajjhatta.
6 Complete in S1-3 kathañca bhi- bhikkhu pacchāpuresaññī-
7 S1-3 omit bahudhā pi-
8 S1-3 add iddhipādesu.

[page 281]
Saṃyutta-Nikāya. 281
cetovimuttim paññāvimuttim diṭṭheva dhamme sayam
abhiññā1 sacchikatvā upasampajja viharatī ti || ||
38. Cha pi abhiññāyo vitthāretabbā2 || ||
Pāsādakampanavaggo dutiyo3 || ||
Imassa vaggassa4 uddānaṃ || ||
Pubbe5 Mahapphalā6 Chando ||
Moggalāno ca Brāhmaṇo ||
Dve Samaṇabrāhmaṇā7 Bhikkhu8 ||
Desanā9 Vibhaṅgena cā ti || ||

CHAPTER III. VAGGO TATIYO.

SN_5,51(7).21. (1) Maggo.
1. Sāvatthi || ||
2. Pubbe10 me bhikkhave sambodhā1 anabhisambuddhassa
bodhisattasseva etad ahosi || Ko nu kho maggo kā paṭipadā
iddhipādabhāvanāyā ti || || Tassa mayham bhikkhave etad
ahosi || ||
3. So bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannā-
gatam iddhipādam bhāveti || || Iti me chando na atilīno
bhavissati || pe || sappabhāsaṃ cittam bhāveti || ||
4--5. Viriyasamādhi || cittasamādhi || ||
6. Vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam id-
dhipādam bhāveti || || Iti me vīmaṃsā na ca atilīnā bha-
vissati || na ca atipaggahītā11 bhavissati || na ca ajjhattaṃ
saṅkhittā bhavissati || na ca bahiddhā vikkhittā bhavissati ||
pacchāpuresaññī ca viharati || yathāpure tathā pacchā
yathā pacchā tathā pure || yathā adho tathā uddhaṃ yathā
uddhaṃ tathā adho || yathā divā tathā rattiṃ12 yathā
rattiṃ12 tathā divā || Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena13
sappabhāsaṃ cittam bhāveti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add ya.
2 this phrase in B1-2 only.
3 S1 pāsādampana-
4 S1-3 tatra instead of imassa-
5 S1-3 hetu.
6 S1-3 mahapphalo ca.
7 S1-3 mahiddhiyā vidhā instead of dve-
8 B1 ti instead of bhikkhu.
9 S1-3 bhāvanā.
10 S1-3 add va.
11 S1-3 -gahītaṃ.
12 S1 ratti.
13 B1 -nandhena always.

[page 282]
282 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
7. Evam bhāvitesu kho bhikkhave1 bhikkhu2 catusu
iddhipādesu evam bahulīkatesu anekavihitam iddhividham3
paccanubhoti || eko pi hutvā bahudhā hoti || bahudhā pi
hutvā eko hoti || pe || la || yāva Brahmalokā pi4 kāyena va-
saṃ vatteti5 || ||
8. Evam bhāvitesu kho bhikkhave1 bhikkhu2 catusu
iddhipādesu evam bahulīkatesu āsavānam khayā6 anāsavaṃ
cetovimuttim paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayam abhiññā
sacchikatvā upasampajja viharatī ti || ||
9. Cha pi abhiññāyo vittharetabbā7 || ||

SN_5,51(7).22. (2) Ayoguḷo.
1. Sāvatthi8 || ||
2. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅ-
kami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam
antaṃ nisīdi || Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā Ānando
Bhagavantam etad avoca || ||
3. Abhijānāti nu kho bhante Bhagavā iddhiyā mano-
mayena kāyena Brahmalokam upasaṅkamitā ti9 || ||
Abhijānāmi10 khvāham Ānanda4 iddhiyā manomayena
kāyena Brahmalokam upasaṅkamitā ti11 || ||
4. Abhijānāti kho12 pana bhante Bhagavā iminā cātu-
mahābhūtikena kāyena4 iddhiyā Brahmalokam upasaṅka-
mitā ti9 || ||
Abhijānāmi khavāham Ānanda iminā cātumahābhūtikena
kāyena4 iddhiyā Brahmalokam upasaṅkamitā ti9 || ||
5. Yaṃ ca kho13 opapāti14 ha15 bhante Bhagavā iddhiyā
manomayena kāyena Brahmalokam upasaṅkamituṃ || yaṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in B2.
2 missing in B1.
3 S1 iddhipādam.
4 missing in S1-3.
5 S3 adds -pe-
6 S1-3 omit āsavānaṃ-
7 this phrase in B1-2 only.
8 B2 adds yaṃ; missing in S1-3.
9 S1-3 mittāti.
10 B2 -jānāmava.
11 S1 -mittāti.
12 missing in B1-2.
13 These words in B1-2 only.
14 S1 opāti B1-2 omāti.
15 in S1-3 only.

[page 283]
Saṃyutta-Nikāya. 283
ca1 kho abhijānāti2 bhante Bhagavā2 iminā cātumahā-
bhūtikena kāyena iddhiyā Brahmalokam upasaṅkamitā3 ||
tayidam bhante Bhagavato acchariyaṃ ceva4 abbhutaṃ
cāti || ||
Acchariyā ceva5 Ānanda tathāgatā acchariyadhamma-
samannāgatā6 ca abbhutā7 ceva Ānanda tathagatā ab-
bhutadhammasamannāgatā ca || ||
6. Yasmiṃ Ānanda samaye Tathāgato kāyam pi citte
samādahati8 cittam pi ca9 kāye samādahati10 || sukhasañ-
ñañca11 lahusaññañca kāye12 okkamitvā viharati || tasmiṃ
Ānanda samaye Tathāgatassa kāyo lahutaro ceva hoti
mudutaro ca kammaniyataro ca pabhassarataro ca || ||
7. Seyyathāpi ānanda ayoguḷo divasaṃ13 santatto lahu-
taro ceva hoti mudutaro ca2 kammaniyataro ca pabhassa-
rataro ca || evam eva kho2 Ānanda yasmiṃ samaye Tathā-
gato kāyam pi citte samādahati8 || cittam pi kāye samāda-
hati10 || sukhasaññañca lahusaññañca14 kāye okkamitvā
viharati || tasmim Ānanda samaye Tathāgatassa kāyo
lahutaro ceva hoti mudutaro ca kammaniyataro ca
pabhassarataro ca || ||
8. Yasmim Ānanda samaye Tathāgato kāyam pi citte
samādahati || cittam pi kāye samādahati || sukhasaññañca
lahusaññañca15 kāye16 okkamitvā viharati || tasmim Ānanda
samaye Tathāgatassa kāyo appakasireneva pathaviyā17
vehāsam abbhuggacchati || so anekavihitam iddhividham
paccanubhoti || eko pi hutvā bahudhā hoti || pe || la || yāva
Brahmalokā pi kāyena vasaṃ vatteti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 sama (S1 saca) ñño instead of yaṃ ca.
2 missing in S1-3.
3 S1-3 -kamīti.
4 S3 eva.
5 ca.
6 S1 acchariyaṃ dhammaṃ samannāgataṃ.
7 S1-3 abbhutañceva.
8 B1 samo- always B2 sammo.
9 in S1-3 only.
10 S1 samāsahati B1 samodahati.
11 S3 sukhasaññā ca.
12 S1-3 kāyena.
13 S1 divase S3 divasa.
14 S1-3 -saññāca -saññāca.
15 B1 lahukasaññañca.
16 S3 yo.
17 S1-3 puthaviyā.

[page 284]
284 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
9. Seyyathāpi Ānanda tūlapicu1 vā kappāsapicu1
lahuko vātupādāno appakasireneva pathaviyā2 vehāsam
abbhuggacchati || evam eva kho Ānanda yasmiṃ samaye
Tathāgato kāyam pi3 citte samādahati || cittam pi3 kāye
samādahati || sukhasaññañca lahusaññañca4 kāye okkamitvā
viharati5 || tasmim Ānanda6 samaye Tathāgatassa kāyo
appakasireneva pathaviyā vehāsam abbhuggacchati || so
anekavihitam iddhividham paccanubhoti || eko pi hutvā ba-
hudhā hoti || la || pe || yāva Brahmalokā pi6 kāyena vasaṃ
vattetī ti || ||

SN_5,51(7).23. (3) Bhikkhu.
2. Cattāro me bhikkhave iddhipadā || katame cattāro || ||
Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhāra-
samannāgatam iddhipādam bhāveti || viriyasamādhi || citta-
samādhi || vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam
iddhipādam bhāveti || || Ime kho bhikkhave cattāro iddhi-
pādā || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave catunnam iddhipādānam bhā-
vitattā bahulīkatattā bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ
cetovimuttim paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayam
abhiññā7 sacchikatvā upasampajja viharatīti || ||

SN_5,51(7).24. (4) Suddhakam.
2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā- || Ime kho bhikkhave
cattāro iddhipādā ti8 || ||
--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -picuṃ (S1 pivuṃ?).
2 S1-3 puthaviyā.
3 S1-3 kāyasmiṃ . . . cittasmim without pi.
4 B1 lahukasaññañca.
5 B1 insert yaṃ B2 || la ||
6 missing in S1-3.
7 S1-3 abhiññāya.
8 This text is the same as the number 2 of the preceding and
the following sutta; it is, on account of this, I think,
suppressed in B1; nevertheless somewhat (a number 3) ought
to want in S1-3, since there is nothing about suddhi.

[page 285]
Saṃyutta-Nikāya. 285

SN_5,51(7).25. (5) Phalā 1.
2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā- || || Ime- cattāro
iddhipādā1 || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave catunnam iddhipādānam bhā-
vitattā bahulīkatattā2 dvinnam phalānam aññataram pha-
laṃ3 pātikaṅkhaṃ4 diṭṭheva dhamme aññā sati vā upādisese
anāgāmitāti || ||

SN_5,51(7).26. (6) Phalā2.
2. Cattāro me bhikkhave iddhipādā- || || -Ime kho bhik-
khave cattāro iddhipādā5 || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave catunnam iddhipādānam bhā-
vitattā bahulīkatattā satta phalā sattānisaṃsā pātikaṅkhā || ||
Katame sattaphalā sattānisaṃsā || ||
4. Diṭṭheva dhamme paṭihacca6 aññam ārādheti || || No
ce diṭṭheva dhamme paṭihacca aññam ārādheti || atha6
maraṇakāle aññam ārādheti7 || || No ce maraṇakāle aññam
ārādheti || atha pañcannam orambhāgiyānaṃ saṃyojanānam
parikkhayā antarāparinibbāyī hoti || upahaccaparinibbāyī
hoti8 || asaṅkhāraparinibbāyī hoti || sasaṅkhāraparinibbāyī
hotī || uddhaṃsoto hoti akaniṭṭhagāmī || ||
5. Imesaṃ kho bhikkhave catunnam iddhipādānam bhā-
vitattā bahulīkatattā ime9 sattaphalā sattānisaṃsā pati-
kaṅkhā ti || ||

SN_5,51(7).27. (7) Ānando1.
1. 10 Sāvatthi nidānaṃ || ||
2. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅ-
kami || upasaṅkamitvā || pe || ekam antaṃ nisinno kho āyasmā
Ānando Bhagavantam etad avoca || || Katamā nu kho

--------------------------------------------------------------------------
1 This number is the same as in 23.
2 B1-2 insert bhikkhu.
3 missing in S1; B1-2 add vā.
4 S1-3 pātikaṅkhā.
5 as in the three preceding suttas.
6 B1-2 paṭikacca.
7 B1-2 repeats here no ce diṭṭheva- ārādheti.
8 this phrase in B1-2 only.
9 missing in S1. 1O in B1-2 only.

[page 286]
286 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
bhante iddhi || katamo iddhipādo || katamā iddhipāda-
bhāvanā || katamā iddhipādabhāvanāgāminī paṭipadāti || ||
3. Idhānanda bhikkhu anekavihitam iddhividham pacca-
nubhoti || Eko pi hutvā bahudhā1 hoti || la [-pe] Yāva
Brahmalokā2 pi kāyena vasaṃ vatteti || ayam vuccati
Ānanda3 iddhi || ||
4. Katamo cānanda4 iddhipādo || || Yo Ānanda maggo
yā paṭipadā iddhilābhāya5 iddhipaṭilābhāya saṃvattati ||
ayaṃ vuccatānanda iddhipādo || ||
5. Katamā cānanda iddhipādabhāvanā || || Idhānanda
bhikkhu Chandasamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam
iddhipādam bhāveti || viriyasamādhi || cittasamādhi || vīmaṃ-
sāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipadam bhā-
veti || ayam vuccati Ānanda6 iddhipādabhāvanā || ||
6. Katamā cānanda4 iddhipādabhāvanāgāminī paṭipadā ||
ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo seyyathīdaṃ sammā-
diṭṭhi || la-pe || sammāsamādhi || ayaṃ vuccatānanda iddhi-
pādabhāvanāgāminī paṭipadā ti || ||

SN_5,51(7).28. (8) Ānando2.
2. Ekam antaṃ nisinnaṃ kho āyasmantam Ānandam
Bhagavā etad avoca || || Katamā nu kho Ānanda iddhi ||
katamo iddhipādo || katamā iddhipādabhāvanā || || Katamā
iddhipādabhāvanāgāminī paṭipadā ti || ||
Bhagavaṃmūlakā no bhante7 dhammā bhagavaṃnettikā ||
la8 || ||
3--6. Idhānanda bhikkhu anekavihitam iddhividham
paccanubhoti || || Ayam vuccatānanda iddhipādabhāvanāgā-
minī paṭipadā ti9 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 omit bahudhā pi-
2 S1 adds ti.
3 B1-2 vuccatānanda.
4 S1-3 ānanda.
5 S1-3 iddhipādabhāvāya.
6 S1-3 vuccatānanda.
7 missing in S1-3.
8 S1-3 omit Bhagavaṃnettikā || la ||
9 So S1-3 without any sign of abridgment; more complete especially
4, 5, 6 in B1-2.

[page 287]
Saṃyutta-Nikāya. 287

SN_5,51(7).29. (9) Bhikkhū 1.
2. Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenupa-
saṅkamiṃsu || pe || ekam antaṃ nisinnā kho te bhikkhū
Bhagavantam etad avocuṃ || || Katamā nu kho bhante iddhi ||
katamo iddhipādo || katamā1 iddhipādabhāvanā || katamā2
iddhipādabhāvanāgāminī paṭipadā ti || ||
3--6. Idha bhikkhave bhikkhu anekavihitam iddhividhaṃ
paccanubhoti eko pi hutvā || pe3 || yāva Brahmalokāpi- ||
Ayaṃ vuccati bhikkhave iddhipādagaminī paṭipadā ti || ||

SN_5,51(7).30. (10) Bhikkhū2.
2. Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenupa-
saṅkamiṃsu || pa || ekam antaṃ nisinne4 kho te bhikkhū
Bhagavā etad avoca || katamā nu kho bhikkhave iddhi ||
katamo iddhipādo || katamā iddhipādabhāvanā || katamā
iddhipādabhāvanāgāminī patīpadā ti || ||
Bhagavaṃmūlakā nu bhante dhammā bhagavaṃnettikā ||
la || ||
3. Katamā bhikkhave iddhi5 || || Idha bhikkhave bhikkhu
anekavihitam iddhividam paccanubhoti || eko pi hutvā ba-
hudhā hoti || la [pe] || yāva Brahmalokā pi kāyena vasaṃ
vatteti || || Ayaṃ vuccati bhikkhave iddhi || ||
4. Katamo ca6 bhikkhave iddhipādo || || Yo bhikkhave
maggo yā paṭipadā iddhilābhāya7 iddhipaṭilābhāya8 saṃ-
vattati || ayaṃ vuccati bhikkhave iddhipādo || ||
5. Katamā ca bhikkhave iddhipāda bhāvanā || || Idha
bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅkhārasaman-
nāgatam iddhipādam bhāveti || viriyasamādhi || cittasamādhi ||
vimaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipā-
dam bhāveti || || Ayam vuccati bhikkhave iddhipādabhāvanā || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 adds ca S3 omits the phrase by blunder.
2 S1-3 add ca.
3 S1-3 bahudhā hoti -pe- followed by the last phrase of the sutta.
4 So S1-3 B1 nisinno.
5 missing in S1-3 from bhagavaṃnettikā.
6 missing in B2.
7 missing in S1-3
8 S1-3 iddhipādaṭi-

[page 288]
288 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
6. Katamā ca bhikkhave iddhipādabhāvanāgāminī paṭi-
padā || ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo || seyyathīdaṃ ||
sammādiṭṭhi || la [pe] || sammāsamādhi || || Ayaṃ vuccati
bhikkhave iddhipādabhāvanāgāminī patipadā ti || ||

SN_5,51(7).31. (11) Moggalāno.
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi1 || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave || || Katamesaṃ dham-
mānam bhāvitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu evam
mahiddhiko evam mahānubhāvo ti || ||
Bhagavaṃmūlakā no bhante dhammā Bhagavaṃnettikā ||
pa2 || ||
4. Catunnaṃ kho bhikkhave iddhipādānam bhavitattā
bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu evam mahiddhiko evam
mahānubhāvo || katamesaṃ catunnaṃ || ||
5. Idha bhikkhave Moggalāno bhikkhu chandasamādhi-
padhānasaṅkhārasamannāgatam iddhipadam bhāveti || Iti
me chando na ca atilīno bhavissati || pe || sappabhāsam
bhāveti || ||
6--7. Viriyasamādhi || Cittasamādhi || ||
8. Vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam id-
dhipādam bhāveti || || Iti me vīmaṃsā na ca atilīnā bha-
vissati || na ca atipaggahitā bhavissati || na ca ajjhattaṃ
saṅkhittā bhavissati || na ca bahiddhā vikkhittā bhavissati3 ||
la-[pe] || Iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena4 sappabhā-
saṃ5 cittam bhāveti || ||
9. Imesaṃ kho bhikkhave catunnam iddhipādānam
bhāvitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu evam ma-
hiddhiko evam mahānubhāvo || ||
10. Imesañca pana bhikkhave catunnam iddhipādānam
bhāvitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu evam aneka-
vihitam iddhividham paccanubhoti || eko pi hutvā bahudhā
hoti || bahudhā pi hutvā eko hoti || la-[pe] || yāva Brahma-
lokā pi kāyena vasaṃ vatteti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 in B1-2 only.
2 S1-3 omit Bhagavaṃnettikā || pa ||
3 S1-3 omit na ca ajjhattaṃ- -bhavissati na ca bahiddhā.
4 B1 -nandhena.
5 S1 sappasaṃ.

[page 289]
Saṃyutta-Nikāya. 289
11. Imesaṃ ca pana bhikkhave catunnam iddhipādānam
bhāvitattā bahulīkatattā Moggalāno bhikkhu āsavānaṃ
khayā anāsavam1 cetovimuttim paññavimuttiṃ diṭṭheva-
dhamme2 sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja viha-
ratī ti || ||

SN_5,51(7).32. (12) Tathāgato.
2. 3 Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave || katamesaṃ dhammā-
nam bhāvitattā bahulīkatattā tathāgato evam mahiddhiko
evam mahānubhāvo ti4 || ||
Bhagavammūlakā no bhante dhammā || la || pe5 || ||
4. Catunnam kho bhikkhave iddhipādānam bhāvitattā
bahulīkatattā Tathāgato evam mahiddhiko evam mahānu-
bhāvo || katamesaṃ catunnaṃ || ||
5. Idha bhikkhave Tathāgato chandasamādhipadhāna-
saṅkhārasamannāgatam iddhipādam bhāveti || Iti me chando
na ca atilīno bhavissati || na ca atipaggahīto bhavissati ||
[pe] || iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena6 sappabhāsam
cittam bhāveti || ||
6--7. Viriyasamādhi || cittasamādhi || ||
8. Vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāgatam7 id-
dhipādam bhāveti || Iti me vīmaṃsā nā ca atilīnā bhāvissati ||
na ca atipaggahītā bhavissati || na ca ajjhattam || la8 || Iti
vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittam
bhāveti || ||
9. Imesaṃ kho bhikkhave catunnam iddhipādānam bhā-
vitattā bahulīkatattā Tathāgato evam mahiddhiko evam
mahānubhāvo || ||
10. Imesañca pana bhikkhave catunnam iddhipādānam
bhāvitattā bahulīkatattā Tathāgato anekavihitam iddhi-
vidham paccanubhoti || Eko pi hutvā bahudhā hoti9 || la

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 S1 diṭṭhevaṃ- B1 diṭṭho-
3 in B1-2 only.
4 S1-3 omit ti.
5 S1-3 have only Bhagavaṃmūla -pe-
6 B1 -nandhena.
7 S1-3 padhāna- omitting vīmaṃsāsamādhi.
8 So B2 only; complete in B1-3.
9 S3 hotīti.

[page 290]
290 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
[pe] || yāva Brahmalokā pi kāyena vasaṃ vatteti || || Chā-
bhiññāvitthāretabaṃ1 || ||
11. Imesañ ca pana bhikkhave catunnam iddhipādānam
bhāvitattā bahulīkatattā Tathāgato āsavānaṃ khayā anā-
savaṃ cetovimuttim paññāvimuttim diṭṭheva dhamme2
sacchikatvā upasampajja viharatī ti || ||
12. Chā pi abhiññā vitthāretabbā3 || ||
Ayoguḷavaggo tatiyo4 || ||
Tatruddānam || ||
Maggo5 Ayoguḷo Bhikkhu ||
Suddhakaṃ ca dve Phalā Ānando6 ||
Dve Vuttā Bhikkhū apare duve7 ||
Moggalāno Tathāgato ti || ||

CHAPTER IV. GAṄGĀPEYYĀLI.

SN_5,51(7).33. (1).
2. Seyyathāpi bhikkhave Gaṅgā nadī pācīnaninnā pācī-
napoṇā pācīnapabbhārā || evam8 eva kho bhikkhave bhikkhu
cattāro iddhipāde bhāvento cattāro iddhipāde bhāvento
nibbānaninno hoti || nibbānapoṇo nibbānapabbhāro || || Ka-
thañca bhikkhave bhikkhu cattāro iddhipāde bhāvento-
-nibbānapabbhāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅ-
khārasamannāgatam iddhipādam bhāveti || viriyasamādhi ||
cittasamādhi || vīmaṃsasamādhi padhānasamannāgatam id-
dhipādam bhāveti || || Evaṃ kho bhikkhave bhikkhu cattāro

--------------------------------------------------------------------------
1 in S1-3 only S3 cha-
2 S1 dhammā.
3 So B1; B2 sa pi abhiññāyo vitthāretabbo; S1-3 put this mention
above (S. number 1O).
4 So S3; B1-2 have only vaggo, and the uddāna is drawn back to
the end of the whole great division.
5 S1 vaggo, missing in S3.
6 S1-3 Ānandena.
7 S1-3 dve B1 has bhikkhu.
8 S1-3 vitthāretabbam followed by the uddāna.

[page 291]
Saṃyutta-Nikāya. 291
iddhipāde bhāvento cattāro iddhipāde bahulīkaronto nibbā-
naninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro ti1 || ||

SN_5,51(7).34--44. (2--12).
Chā pācinato ninnā || chā ninnā samuddato ||
Dve Gaṅgā dasā honti || vaggo tena pavuccatī ti || ||
Gaṅgāpeyyali2 iddhipādavāsena vitthāretabbaṃ || vaggo
catuttho || ||

CHAPTER V. APPAMĀDAVAGGO.

SN_5,51(7).45--54. (1--10).
Yāvatā bhikkhave sattā apadā vā dipadā vā catuppadā
vā || || Vitthāretabbaṃ || ||
Tathāgatam Padaṃ Kūṭam || Mūlaṃ Sārena Vassikam ||
Rājā Candimasuriyo ca || Vatthena dasamam padaṃ || ||
Appamādavaggo iddhipādavāsena vitthāretabbaṃ || ||
Vaggo pañcamo || ||

CHAPTER VI. BALAKARAṆĪYA VAGGO.

SN_5,51(7).55--66. (1--12).
Seyyathāpi bhikkhave ye keci balakaraṇīyā kammantā
kayiranti || || Vitthāretabbaṃ || Vaggo chaṭṭho || ||
Balaṃ Bījañca Nāgo ca Rukkha Kumbhena Sūriyaṃ ||
Ākāsena dve Meghā || Navā Āgantukā Nadī ti || ||
Balakaraṇīyavaggo iddhipādavasena vitthāretabbaṃ || ||

CHAPTER VII. ESANĀ-VAGGO.

SN_5,51(7).67--76. (1--10).
Tisso imā bhikkhave esanā || katamā tisso || || Vitthāre-
tabbaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 add yāva esanāpāḷi iddhipādesu vitthāretabbā:--
the following uddānas and mentions are only to be found
in the Singhalese MSS.
2 S1 -peyyālī.

[page 292]
292 Iddhipāda-Saṃyuttam LI.
Esanā Vidhā Āsavā1 || Bhāvo Dukkhatā Tisso ||
Khilamalaṃ2 ca Nīgho || Vedanā Taṇhāyena cā ti || ||
Esanāvaggo iddhipādavāsena vitthāretabbaṃ || ||

CHAPTER VIII. OGHA-VAGGO.

SN_5,51(7).77. (1) Ogho.
2. Cattāro me bhikkhave oghā || katame3 cattāro kām-
ogho bhavogho diṭṭhogho avijjogho || || Vitthāretabbaṃ4 || ||

SN_5,51(7).79--85. (2--9).

SN_5,51(7).86. (10) Uddhambhāgiyāni.
2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṃyojanāni ||
katamāni pañca || || Rūparāgo arūparāgo mano uddhaccam
avijjā || Imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni saṃyo-
janāni || ||
3. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam uddhambhā-
giyānam saṃyojanānam abhiññaya pariññāya parikkha-
yāya pahānāya cattāro iddhipādā bhāvetabbā || katame
cattaro.
4. Idha bhikkhave bhikkhu chandasamādhipadhānasaṅ-
khārasamannāgatam iddhipādam bhāveti || viriyasamādhi ||
cittasamādhi || vīmaṃsāsamādhipadhānasaṅkhārasamannāga-
tam iddhipādam bhāveti5 ||
5. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgi-
yanaṃ saṃyojanānam abhiññāya pariññāya parikkhayāya
pahānāya ime cattāro iddhipādā bhāvetabbā ti || ||
Oghavaggo iddhipādavasena vitthāretabbo || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 vidhāsavā.
2 S1 bilamamī.
3 S1 katamo S3 katame corrected from katamo.
4 this number in S1-3 only.
5 the numbers 3,4 are omitted in S3.

[page 293]
Saṃyutta-Nikāya. 293
Yadipi1 satipaṭṭhānā tad api iddhipādaṃ vitthāre-
tabbaṃ || ||
[Uddānam]
Ogho Yogo Upādānaṃ Ganthā Anusayena ca ||
Kāmaguṇā Nīvaraṇa-Gandhā Oruddhambhāgiyāni2 || ||
Iddhipādasamyuttaṃ sattamaṃ3 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 So S1; S3 yadīpi || -- These two ending mentions are to be
found in S1-3; B1-2 have: Yathā maggasaṃyuttaṃ vitthāritaṃ
(B1 vitthārikaṃ) || || Evaṃ Gaṅgāpeyyālo yāva esanāpāli
iddhipādesu vitthāretabbā || ||
2 This uddāna in S1-3 only.
3 B2 niṭṭhitaṃ S3 samattaṃ S1 samatti; -- this ending mention
is followed in S1-3 by the uddāna of the third vaggo.

[page 294]
294

BOOK VIII.
ANURUDDHA-SAṂYUTTAM.


CHAPTER I. RAHOGATAVAGGO PATHAMO.

SN_5,52(8).1. (1) Rahogata1.
1. Evam me sutaṃ1 Ekaṃ samayam āyasmā Anuruddho
Sāvatthiyaṃ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme || ||
2. Atha kho āyasmato Anuruddhassa rahogatassa paṭi-
sallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi || || Yesaṃ
kesañci cattāro satipaṭṭhānā viraddhā || viraddho tesam
ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī || Yesaṃ kesañci
cattāro satipaṭṭhānā āraddhā || āraddho tesam ariyo maggo
sammādukkhakkhayagāmī ti2 || ||
3. Atha kho āyasmā Mahā-Moggalāno āyasmato Anu-
ruddhassa cetasā cetoparivitakkam aññāya seyyathāpi nāma
balavā3 puriso sammiñjitam vā bāham pasāreyya pasāritaṃ
vā bāham sammiñjeyya4 || evam eva5 āyasmato Anurud-
dhassa sammukhe6 pātur ahosi || ||
4. Atha kho āyasmā Mahā-Moggalāno āyasmantam
Anuruddham etad avoca || || Kittāvatā nu kho āvuso Anu-
ruddha bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā āraddhā hontīti || ||
5. Idhāvuso bhikkhu ajjhattaṃ kāye samudayadhammā-
nupassī viharati || pa [pe] || ajjhattaṃ kāye vayadhammānu-
passī viharati || ajjhattam kāye samudayavayadhammānupassī

--------------------------------------------------------------------------
1 in B1 only; the beginning of this saṃyutta is not to be
found in B2 on account of the loss of the sheet thi.
2 S1-3 -nī.
3 S1-3 add pi.
4 B1-2 samañchitaṃ -cheyya
5 S1-3 evaṃ.
6 S1-3 pamukhe.

[page 295]
Saṃyutta-Nikāya. 295
viharati || ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādo-
manassaṃ || ||
6. Bahiddhā kāye vayadhammānupassī viharati || la [pe] ||
bahiddhā kāye samudayavayadhammānupassī viharati ||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
7. Ajjhattabahidhā kāye samudayadhammānupassī viha-
rati || ajjhattabahiddhā kāye vayadhammānupassī viharati ||
ajjhattabahiddhā kāye samudayavayadhammānupassī viha-
rati || ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādoma-
nassaṃ || ||
8. So sace ākaṅkhati Appatikkūle1 paṭikkūlasaññī viha-
reyyan ti || paṭikkūlasaññī tattha2 viharati || || Sace ākaṅ-
khati Paṭikkūle appaṭikkūlasaññī vihareyyan ti || appaṭikūla-
saññī tattha viharati || || Sa ce ākaṅkhati Appaṭikkule ca
paṭikkule ca paṭikkūlasaññī vihareyyanti patikkūlasaññī
tattha viharati || || Sa ce ākaṅkhati Patikkūpe ca appaṭik-
kūle ca appatikkūlasaññī vihareyyan ti || appatikkūlasaññī
tattha viharati || || Sa ce ākaṅkhati Appaṭikkūlañca paṭik-
kūlañca tadubhayam abhinivajjetvā upekhako vihareyyaṃ3
sato sampajāno ti || upekhako tattha4 viharati sato sampa-
jāno5 || ||
9. Ajjhattaṃ vedanāsu samudayadhammanupassī viha-
rati6 || ajjhattaṃ7 vedanāsu vayadhammānupassī viharati ||
ajjhattaṃ7 vedanāsu samudayavayadhammānupassī8 viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyyaloke abhijjhādomanassaṃ9 || ||
10. Bahiddhā vedanāsu samudayadhadhammānupassī
viharati || bahiddhā vedanāsu vayadhammānupassī viharati ||
bahiddhā vedanāsu samudayavayadhammānupassī viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyyaloke abhijjhādomanassaṃ9 || ||
11. Ajjhattabahiddhā vedanāsu samudayadhammānupassī
viharati || ajjhattabahiddhā vedanāsu vayadhammānupassī
viharati || ajjhattabahiddhā vedanāsu samudayavayadhammā-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 paṭikkū- B1 patiku- both always.
2 S1-3 tathā always.
3 S1 vihareyya S3 vihareyyanti.
4 missing in S1-3.
5 S1-3 add ti.
6 S1-3 add -pe-
7 S1-3 ajjhatta.
8 S1 B1 omit -vaya-
9 S1-3 omit ātāpī etc.

[page 296]
296 Anuruddha-Saṃyuttam LII.
nupassī1 viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke
abhijjhādomanassam || ||
12. So sa ce ākaṅkhati pe || ||
13. Ajjhattaṃ citte || la || ||
14. Bahiddhā citte || la || ||
15. Ajjhattabahiddhā citte samudayadhammānupassī vi-
harati || ajjhattabahiddhā citte vaya- || ajjhattabahiddhā citte
samudayavayadhammānupassī viharati || ātāpī || la || abhijjhā-
domanassaṃ2 || ||
16. So sa3 ce ākaṅkhati || pe || ||
17. Ajjhattaṃ dhammesu || la || ||
18. Bahiddhā dhammesu || la || ||
19. Ajjhattabahiddhā dhammesu samudayadhammānu-
passī viharati || ajjhattabahiddhā dhammesu vayadhammānu-
passī viharati || ajjhattabahiddhā dhammesu samudayavaya-
dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya
loke abhijjhādomanassaṃ || ||
20. So4 sa ce ākaṅkhati Appaṭikūle paṭikūlasaññī viha-
reyyan ti paṭikūlasaññī tattha5 viharati || la || upekhako tattha
viharati sato sampajāno || ||
21. Ettāvatā kho āvuso bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā
āraddhā hontī ti || ||

SN_5,52(8).2. (2) Rahogata2.
1. Sāvatthi nidānaṃ6 || ||
2. Atha kho āyasmato Anuruddhassa rahogatassa paṭi-
sallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi || || Yesaṃ
kesañci cattāro satipaṭṭhānā viraddhā viraddho tesam
ariyo maggo sammādukkhakkhayagāmī || || Yesaṃ kesañci
cattāro satipaṭṭhānā āraddhā āraddho tesam ariyo maggo
sammādukkhakkhayagāmī ti || ||
3. Atha kho āyasmā Mahā-Moggalāno āyasmato Anu-
ruddhassa cetasā ceto parivitakkam aññāya7 seyyathāpi

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 omits -vaya-
2 B1 -domanassa.
3 S1-3 omit la- S1 omits se S3 sa.
4 missing in S1-3
5 S1-3 tathā.
6 S1-3 Ekam samayam āy- Anu- Sāvatthiyaṃ vi- Je- Anātha- ārame.
7 S1 omits ya.

[page 297]
Saṃyutta-Nikāya. 297
nāma balavā puriso || pe || || Evam eva1 āyasmato Anurud-
dhassa pamukhe2 pātur ahosi || ||
4. Atha kho āyasmā Mahā-Moggalāno āyasmantam
Anuruddham etad avoca || || Kittāvatā nu kho āvuso Anu-
ruddha bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā āraddhā honti3 || ||
5. Idhāvuso bhikkhu ajjhattaṃ kāye kāyānupassī viha-
rati || ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādoma-
nassaṃ || || Bahiddhā kāye kāyānupassī viharati ātāpī ||
la-pe4 || Ajjhattabahiddhā kāye kāyānupassī viharati ātāpī ||
abhijjhadomanassam || ||
6. Ajjhattaṃ vedanāsu vedanānupassī viharati ātāpī-
-abhijjhādomanassaṃ || || Bahiddhā vedanāsu vedanānupassī
viharati ātāpī -abhijjhādomanassaṃ || || Ajjhattam5 bahiddhā6
vedanāsu7 vedanānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā
vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
7. Ajjhattaṃ5 citte || bahiddhā citte || ajjhattabahiddhā
citte8 cittānupassī viharati || ātāpī sampajāno satimā vineyya
loke abhijjhādomanassaṃ || ||
8. Ajjhattaṃ dhammesu9 || bahiddhā dhammesu9 || ajjhat-
tabahiddhādhammesu dhammānupassī viharati: ātāpī sam-
pajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
9. Ettāvatā kho āvuso bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā
āraddhā hontī ti || ||

SN_5,52(8).3. (3) Sutanu.
1. Ekaṃ samayam āyasmā Anuruddho Sāvatthiyaṃ
viharati Sutanutīre || ||
2. Atha kho sambahulā bhikkhū yenāyasmā Anuruddho
tenupasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā āyasmatā Anuruddhena
saddhiṃ sammodiṃsu || || Sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyam
vītisāretvā ekam antaṃ nisīdiṃsu || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 evam.
2 B1 samukhe.
3 hoti || ti || in B2 whose the text reappears here with sheet thī.
4 much more abridged in S1-3 than in B1-2.
5 S1-3 ajjhatta.
6 S1-3 bahiddhāsu.
7 S1 add --ajjhatta bahiddhā vedanāsu and nothing more
8 S1-2 omit the surplus.
9 S1-3 add dhammanupassī viharati ātāpī -pe-

[page 298]
298 Anuruddha-Saṃyuttam LII.
3. Ekam antaṃ nisinnā kho te bhikkhū āyasmantam
Anuruddham etad avocuṃ || || Katamesaṃ āyasmā Anu-
ruddho dhammānam bhāvitattā bahulīkatattā mahābhiññā-
tam1 patto ti || ||
4 Catunnam khvāham2 āvuso satipaṭṭhānānam bhāvi-
tattā bahulīkatattā mahābhiññātam1 patto || katamesaṃ
catunnaṃ || || Idhāham āvuso kāye kāyānupassī viharāmi
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ ||
vedanāsu || citte || dhammesu dhammānupassī viharāmi ||
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Imesaṃ khvāham3 āvuso catunnaṃ satipaṭṭhānānam bhā-
vitattā bahulīkatattā mahābhiññātam1 patto || ||
5. Imesaṃ ca panāham āvuso catunnaṃ satipaṭṭhānānam
bhāvitattā bahulīkatattā hīnaṃ dhammaṃ hīnato abbhañ-
ñāsiṃ || majjhimaṃ dhammam majjhimato abbhaññāsiṃ ||
paṇītaṃ dhammam paṇītato abbhaññāsin ti || ||

SN_5,52(8).4. (4) Kaṇṭakī1.
1. Ekaṃ samayam āyasmā Anuruddho āyasmā ca Sāri-
putto āyasmā ca Mahā-Moggalāno Sākete viharanti4
Kaṇṭakīvane5 || ||
2. Atha kho āyasmā ca Sāriputto āyasmā ca Mahā-
Moggalāno sāyaṇhasamayam paṭisallāṇā vuṭṭhitā yenāyasmā
Anuruddho tenupasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā āyasmatā
Anuruddhena saddiṃ sammodiṃsu || sammodanīyaṃ katham
sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekam antaṃ nisīdiṃsu || ||
3. Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā Sāriputto āyasman-
tam Anuruddham etad avoca || || Sekhenāvuso Anuruddha
bhikkhunā katame6 dhammā upasampajja vihātabbā7 ti || ||
Sekhenāvuso Sariputta bhikkhunā cattāro satipaṭṭhānā
upasampajja vihātabbā7 || katame cattaro || ||
4. Idhāvuso bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī
sampājāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ8 ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 -bhiññataṃ.
2 S1-3 kho ahaṃ.
3 S1-3 kho.
4 S1-3 viharantī ti.
5 B1-2 kaṇḍakī-
6 S3 corrected from katamo.
7 S1-3 vihātabbo omitting ti.
8 B1-2 omit ātāpī-

[page 299]
Saṃyutta-Nikāya. 299
vedanāsu || citte || dhammesu dhammānupassī viharati || ātāpī ||
sampajāno1 satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Sekhenāvuso Sāriputta ime cattāro satipaṭṭhānā upasam-
pajja vihātabbā2 ti || ||

SN_5,52(8).5. (5) Kaṇṭakī2.
1--2. Sākete nidānaṃ || Ekam antaṃ ni- kho ā- Sāriputto
ā- Anuruddham etad avoca3 || ||
3. Asekhenāvuso Anuruddha bhikkhunā katame dhammā
upasampajja vihātabbā ti || ||
Asekhenāvuso Sāriputta bhikkhunā cattāro satipaṭṭhānā
upasampajja vihātabbā || katame cattāro4 || ||
4. Idhāvuso bhikkhu kāye5 kāyānupassī viharati ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam || ve-
danāsu || citte || dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī-
-domanassaṃ || || Asekhenāvuso Sāriputta bhikkhunā ime
cattāro satipaṭṭhānā upasampajja vihātabbā ti6 || ||

SN_5,52(8).6. (6) Kaṇṭakī3.
1--2. 7 Sāketanidānaṃ || Ekam antaṃ- -etad avoca || ||
3. Katamesaṃ āyasmā Anuruddho dhammānaṃ bhāvi-
tattā bahulīkatattā mahābhiññātam8 patto ti || ||
Catunnaṃ khvāham āvuso satipaṭṭhānānam bhāvitattā
bahulīkatattā mahābhiññatam8 patto || katamesaṃ catunnaṃ || ||
4. Idhāham āvuso kāye kāyānupassī viharāmi9 ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ve-
danāsu || citte || dhammesu dhammānupassī viharāmi9 ātāpī-
-abhijjhādomanassaṃ || || Imesaṃ khvāham āvuso catunnam
satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulīkatattā mahābhiññātam8
patto || ||
5. Imesañca panāham āvuso catunnam satipaṭṭhānānam
bhāvitattā bahulīkatattā sahassaṃ lokam abhijānāmī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 samasampajāno.
2 S1-3 vihātabbo.
3 So B1-2; S1-3 have only ti (S3 ni-) kaṇṭakīvane (S3 ṇe) tiṇṇaṃ
suttānaṃ || ||
4 S1-3 omit katame-
5 repeated in S1.
6 S1-3 omit ti.
7 in B1-2 only.
8 S1-3 mahābhiññataṃ.
9 B2 viharati.

[page 300]
300 Anuruddha-Saṃyuttam LII.

SN_5,52(8).7. (7) Taṇhakkhaya.
1. Sāvatthinidānaṃ1 || ||
2. Tatra kho āyasmā Anuruddho bhikkhū āmantesi || || pe || ||
3. Cattāro me āvuso satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkata
taṇhakkhayāya saṃvattanti2 || katame cattāro || ||
4. Idhāvuso bhikkhu kāye kāyānupassī viharati || pe [pa] ||
vedanāsu || citte || dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī
sampajāno satimā vineyyaloke abhijjhādomanassaṃ || || Ime3
kho āvuso cattāro satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā taṇ-
hākkhayāya saṃvattantī ti || ||

SN_5,52(8).8. (8) Salaḷāgāram.
1. Ekaṃ samayaṃ āyasmā Anuruddho Sāvatthiyaṃ vi-
harati Salaḷāgāre4 || ||
2. Tatra kho āyasmā Anuruddho bhikkhū āmantesi ||
la5 || etad avoca || ||
3. Seyyathāpi āvuso Gaṅgā nadī pācinaninnā pācinapoṇā
pācinapabbhārā || atha mahājanakāyo āgaccheyya kuddāla-
piṭakam6 ādāya Mayam imam Gaṅgānadim pacchāninnaṃ
karissāma pacchāpoṇam pacchāpabbharan ti || Taṃ kim
maññathāvuso api nu7 so mahājanakāyo Gaṅgānadim
pacchāninnaṃ kareyya pacchāpoṇam pacchāpabbhāranti || ||
No hetam āvuso || ||
Taṃ kissa hetu || Gaṅgā āvuso8 nadī pācinaninnā pācī-
napoṇā pācīnapabbharā sā9 na sukarā pacchāninnam kā-
tum pacchāpoṇam pacchāpabbhāram || yāvad eva ca pana
so mahājanakāyo kilamathassa vighātassa bhāgī assā ti || ||
4. Evam eva kho āvuso bhikkhuṃ10 cattāro satipaṭṭhāne
bhāventam cattāro satipaṭṭhāne bahulīkarontaṃ rājāno11
vā rājamahāmattā12 vā mittā vā amaccā vā ñātisālohitā13

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 B2 Ek- sam- ā- Anuruddho Sāv- vi- Jetavane
B2 adds Anā- ārāme.
2 S1-3 saṃvattantīti.
3 S1 imesaṃ.
4 B2 saḷalā-
5 S1-3 omit bhikkhū-.
6 B1 kudāla-
7 S1 has na S3 nothing.
8 S1-3 gaṅgāvuso.
9 missing in S1-3.
10 S1-3 bhikkhu.
11 S1-3 rājā.
12 S1-3 rājamahāmatto.
13 B1-2 ñātivā sā-

[page 301]
Saṃyutta-Nikāya. 301
1 bhogehi abhihaṭṭhum pavāreyyuṃ Ehambho2 purisa
kin te ime kāsāvā anudahanti || kim muṇḍokapālam anusaṃ-
carasi3 || ehi hīnāyāvattitvā4 bhoge ca bhuñjassu puññāni
ca karohī ti || || So vata āvuso bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne
bhāvento cattāro satipaṭṭhāne bahulīkaronto sikkham
paccakkhāya hīnāyāvattissatī ti5 netaṃ ṭhānaṃ vijjati || ||
Taṃ kissa hetu || yañ hi taṃ6 āvuso cittaṃ dīgharattaṃ
vivekaninnaṃ vivekapoṇaṃ vivekapabbharaṃ taṃ vata7
hīnāyāvattissatī ti8 netaṃ thānaṃ vijjati || ||
5. Kathañcāvuso9 bhikkhu cattāro satipaṭṭhāne bhāveti
cattāro satipaṭṭhāne bahulīkaroti || || Idhāvuso bhikkhu
kāye kāyanupassī viharati || vedanāsu || citte || dhammesu
dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya
loke abhijjhādomanassaṃ || || Evaṃ kho āvuso bhikkhu
cattāro satipaṭṭhāne bhāveti cattāro satipatthāne bahulī-
karotī ti || ||

SN_5,52(8).9. (9) Sabbam or Ambapāla.
1. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca Anuruddho āyasmā ca
Sāriputto Vesāliyaṃ viharanti Ambapālivane || ||
2. Atha kho āyasmā Sāriputto sāyaṇhasamayam paṭi-
sallāṇā vuṭṭhito || la || ||
3. Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā Sāriputto āyasman-
taṃ Anuruddham etad avoca || || Vippasannāni kho te
āvuso Anuruddha indriyāni parisuddho mukhavaṇṇo pari-
yodāto || katamenāyasmā Anuruddho vihārena etarahi ba-
hulaṃ viharatī ti || ||
Catusu khvāham āvuso satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacitto11
etarahi bahulaṃ viharāmi || katamesu catusu || ||
4. Idhāham āvuso kāye kāyānupassī viharāmi || pe || ve-
danāsu || citte || dhammesu dhammānupassī viharāmi ātāpī

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 insert me.
2 S1-3 hambho.
3 S1-3 anussacarasī.
4 B2 vatte-
5 S1-3 hīnāya saṃvattissatī ti.
6 missing in S1-3.
7 S1-3 tathā.
8 S1-3 hīnāya-
9 S1-3 kiñcāvuso.
10 B1-2 -karotī ti.
11 S1 supaṭṭhita always.

[page 302]
302 Anuruddha-Saṃyuttam LII.
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || || Imesu
khvāham āvuso catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacitto eta-
rahi bahulaṃ viharāmi || ||
5. Yo so āvuso bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā
katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho {parikkhīṇa-
bhavasaññojano} sammadaññā vimutto || so imesu catusu
satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacitto1 bahulaṃ viharatī ti || ||
6. Lābhā vata2 no āvuso suladdhaṃ vata2 no āvuso ye
mayam āyasmato Anuruddhassa sammukhā va assumha
āsabhim3 vācam4 bhāsamānassā ti || ||

SN_5,52(8).10. (10) Bāḷhagilāyam or Gihīnayo.
1. Ekaṃ samayam āyasmā Anuruddho Sāvatthiyaṃ vi-
harati Andhavanasmiṃ5 ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno || ||
2. Atha kho sambahulā bhikkhū yenāyasmā Anuruddho
tenupasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā āyasmantam Anurud-
dham etad avocuṃ || Katamenāyasmato Anuruddhassa vi-
hārena viharato uppannā sārīrikā dukkhā6 vedanā cittaṃ
na pariyādāya tiṭṭhantī ti || ||
Catūsu me āvuso satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittassa7 vi-
harato uppannā sārīrikā dukkhā vedanā cittaṃ na pariyā-
dāya tiṭṭhanti || || Katamesu catusu || ||
3. Idhāham āvuso kāye kāyānupassī viharāmi8 || Veda-
nāsu || citte || dhammesu dhammānupassī viharāmi ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
Imesu kho me āvuso catusu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhita-
cittassa7 viharato uppannā sārīrikā dukkhā vedanā cittam
na9 pariyādāya tiṭṭhantī ti || ||
Rahogatavaggo10 pathamo11 || ||
Tassa uddānaṃ12 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 padakkhiṇa-
2 missing in S1-3.
3 S1-3 āsabhī B2 āsabhi.
4 S3 vācā.
5 B2 adhava-
6 S1 dukkha.
7 S1 supaṭṭhita-
8 S1-3 add ātāpī- -domanassaṃ.
9 S1-3 pana.
1O missing in S1-3 B2.
11 missing in S1-3; B2 adds vaggo.
12 tatruddānam.

[page 303]
Saṃyutta-Nikāya. 303
Rahogatena1 dve vuttā2 || Sutanu Kaṇṭakī3 tayo ||
Taṇhakkhaya Salaḷhāgāraṃ4 Sabbaṃ Bāḷhagilāyanan5 ti || ||
CHAPTER II. VAGGO-DUTIYO.

SN_5,52(8).11. (1) Sahassa.
1. Ekaṃ samayam āyasmā Anuruddho Sāvatthiyaṃ vi-
harati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārāme || ||
2--3. Atha kho sambahulā bhikkhū yenāyasmā Anu-
ruddho tenupasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā āyasmatā Anu-
ruddhena saddhiṃ6 || la-pe || āyasmantam || Anuruddham etad
avocuṃ || || Katamesam āyasmā Anuruddho dhammānam
bhāvitattā bahulīkatattā mahābhiññatam patto ti7 ||
Catunnaṃ khvāham8 āvuso || pe || mahābhiññatam9 patto ||
katamesaṃ catunnaṃ || ||
4. Idhāham āvuso kāye kāyanupassī viharāmi || vedanāsu ||
citte || dhammesu dhammānupassī viharāmi ātāpī sampajāno
satimā vineyyaloke abhijjhādomanassaṃ || || Imesaṃ khvā-
ham āvuso catunnaṃ satipaṭṭhānānam bhāvitattā bahulī-
katattā mahābhiññatam patto || ||
5. Imesañ ca panāham āvuso catunnaṃ satipaṭṭhānānam
bhāvitattā bahulīkatattā kappasahassam10 anussarāmī ti11 || ||

SN_5,52(8).12. (2) Iddhi1.
5. Imesañ ca panāham āvuso catunnam satipaṭṭhanānam
bhā- bahu- anekavihitam iddhividham paccanubhomi || eko
pi hutvā bahudhā homi || la || yāva Brahmalokāpi kāyena
vasaṃ vattemī ti12 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 raho (S1 hā) gateneva.
2 missing in S1-3.
3 B1-2 kaṇḍakī S1-3 kaṇṭaki.
4 B2 saḷalā- B1 salaḷhā S1-3 salaḷāgataṃ.
5 B2 ampaṃbāḷa- S1-3 ambapālagihīnayā (S1 -yo) ti instead of sabbamo
6 S1-3 add sammodiṃsu.
7 S1 omit (by blunder) mahā- till the followingm -pe-.
8 S3 kho.
9 S3 -bhiññātam.
10 B1 kappasatasahassam.
11 B1 anussarāmi.
12 B1 vattemi B2 vattemiti.

[page 304]
304 Anuruddha-Saṃyuttam LII.

SN_5,52(8).13. (3) Iddhi 2 (?).
5. Imesaṃ ca panāham avuso catunnaṃ sati- bhā-
bahu- dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānussi-
kāya1 ubho sadde suṇāmi dibbe ca mānusse2 ca ye dūre
santike cā ti || ||

SN_5,52(8).14. (4) Cetoparicca.
5. Imesañ ca panāham avuso catunnaṃ sati- bhā- bahu-
parasattānam parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānā-
mi || sarāgaṃ vā cittaṃ Sarāgaṃ cittan ti pajānāmi || la ||
vimuttaṃ vā cittaṃ Vimuttaṃ cittan ti pajānāmī ti || ||

SN_5,52(8).15. (5) Ṭhāna.
5. Imesañ ca panāham āvuso catunnaṃ sati- bhā- bahu-
ṭhānañ ca ṭhānato aṭṭhānañca aṭṭhānato yathābhūtam pa-
jānāmī ti || ||

SN_5,52(8).16. (6) Ṭhāna2 (?).
5. Imesañ ca panāham āvuso catunnam || sati- bhā- bahu-
atītānāgatapaccuppannānaṃ kammasamādānānaṃ ṭhānaso
hetuso vipākam yathābhūtam pajanāmī ti || ||

SN_5,52(8).17. (7)3 Paṭipadā.
5. Imesañ ca panāham āvuso catunnam sati- bhā- bahu-
sabbatthagāminipaṭipadaṃ4 yathābhūtam pajanāmī ti || ||

SN_5,52(8).18. (8) Loka5.
5. Imesañ ca panāham āvuso catunnaṃ sati- bhā- bahu-
anekadhātum6 nānādhātuṃ7 lokam yathābhūtam pajānā-
mī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 manussa-; S1-3 manusi-; S1 omits ya.
2 S1-3 mānuse.
3 to be found in B1-2 only.
4 B1 padā.
5 The titles of 17 and 18 are afforded by the texts only and
seem to be pointed out in the uddāna by the strange reading
paṭido (or de) liko.--But 17 is missing in S1-3.
6 B1 S1-3 -dhātu.
7 B1 S3 -dhātu S1 -dhātunā.

[page 305]
Saṃyutta-Nikāya. 305

SN_5,52(8).19. (9) Nānādhimutti.
5. Imesañ ca panāham āvuso catunnaṃ sati- bhā- bahu-
sattānaṃ nānādhimuttikaṃ1 yathābhūtam pajanāmī ti || ||

SN_5,52(8).20. (10) Indriyam.
5. Imesañ ca panāham āvuso catunnam sati- bhā- bahu-
parasattānam parapuggalānaṃ indriyaparopariyattiṃ2 yathā-
bhūtam pajānāmī ti || ||

SN_5,52(8).21. (11) Jhānam (?).
5. Imesañ ca panāham āvuso catunnaṃ sati- bhā- bahu-
jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ saṅkilesaṃ vodānaṃ
vuṭṭhānaṃ yathābhūtam pajānāmī ti || ||

SN_5,52(8).22. (12) Vijjā1.
5. Imesañ ca panāham āvuso catunnam sati- bhā- bahu-
anekavihitam pubbenivāsam anussarāmi3 || seyyathīdam ekam
pi4 jatiṃ dve pi jātiyo || peyyālo || iti sākāram sauddesam
anekavihitam5 pubbenivāsam anussarāmī ti6 || ||

SN_5,52(8).23. (13) Vijjā2.
5. Imesañ ca panāham āvuso catunnam sati- bhā- bahu-
dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānussakena7 || pe ||
yathā kammūpage satte pajānāmī ti || ||

SN_5,52(8).24. (14) Vijjā3.
5. Imesañ ca panāham āvuso catunnaṃ sati- bhā- bahu-
āsavānaṃ khayā anāsavam cetovimuttim8 paññāvimuttim

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 nādhi- S1-3 -muttikataṃ.
2 S1-3 -pariyantam (S1 -yattam).
3 S1-3 -sarāmī ti.
4 missing in B1.
5 So B1-2 S1-3 have -jātim || pe || anekavihitaṃ-
6 B1-2 anussarāmi.
7 S1-3 -mānusa-
8 S1 cete-

[page 306]
306 Anuruddha-Saṃyuttam LII.
diṭṭheva dhamme sayam abhiññā1 sacchikatvā upasampajja
viharāmī ti || ||
Tatruddānam || ||
Sahassa ca Iddhi atha ca2 pana ||
Cetoparicca Ṭhānam etī ti ||
Paṭidoliko3 Nānāvimutti4 ||
Indriyam Jānan5 tisso Vijjā ti6 || ||
Anuruddhasaṃyuttam aṭṭhamam7 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add ya.
2 missing in S1.
3 S1 paṭideliko.
4 S3 nānāvitti.
5 S3 jānana.
6 This uddāna in S1-3 only; none is to be found in B1-2.
7 B2 niṭṭhitaṃ S1-3 samattaṃ.

[page 307]
307

BOOK IX.
JHĀNA-SAṂYUTTAM-NAVAMAM.


CHAPTER I. GAṄGĀPEYYĀLO.

SN_5,53(9).1. (1) Pathamasuddhiyam.
1--2. Sāvatthi || Tatra kho1 cattāro me bhikkhave jhānā ||
katame cattāro || ||
3. Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca
akusalehi dhammehi2 savitakkaṃ savicāraṃ vivekajam pīti-
sukhaṃ pathamam jhānam3 upasampajja viharati || ||
4. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ4 sampasāda-
naṃ5 cetaso ekodibhāvam avitakkam avicāraṃ samādhijam
pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānam6 upasampajja viharati || ||
5. Pītiyā ca virāgā upekhako ca viharati sato ca sampa-
jāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti || Yan tam ariyā
ācikkhanti upekhako satimā sukhavihārī ti tatiyaṃ jhānam7
upasampajja viharati || ||
6. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva
somanassadomanassānam atthagamā adukkham asukham
upekhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānam upasampajja vi-
harati || ||
7. Ime kho bhikkhave cattāro jhānā ti || ||
8. Seyyathāpi bhikkhave Gaṅgā nadī8 pācīnaninnā pā-
cīnapoṇā pācīnapabbhārā || evam eva kho bhikkhave bhikkhu

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 omit Sāvatthi-
2 missing in S1.
3 S1-3 pathamajjhānam.
4 S1 ajjhatta.
5 S1-3 sampasādaṃ S3 adds na.
6 S1-3 dutiyajjhānam.
7 S1-3 tatiyajjhānam.
8 S1-3 stop here and pass immediately to the last suttam of
the saṃyutta.

[page 308]
308 Jhāna-Saṃyuttam LIII.
cattāro jhāne bhāvento cattāro jhāne bahulīkaronto nibbā-
naninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro || || Kathañca
bhikkhave bhikkhu cattāro jhāne bhāvento- -nibbāna-
pabbhāro || ||
9. Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca
akusalehi dhammehi savitakkasavicāram vivekajam pīti-
sukham pathamaṃ jhānam upasampajja viharati || vitakka-
vicārānaṃ vūpasamā || la || dutiyaṃ jhānaṃ || tatiyaṃ jhānaṃ ||
catutthaṃ jhānam upasampajja viharati || Evam kho bhik-
khave bhikkhu cattāro jhāne bhāvento cattāro jhāne bahulīka-
ronto nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro ti || ||
Jhānasaññuttassa pathamasuddhiyam suttantaṃ1 || ||
Yad api satipaṭṭhānaṃ tad api vitthāretabbaṃ2 || ||

SN_5,53(9).2--12. (2--12).
Gaṅga-peyyālo3 || ||
Cha pācīnato ninnā chā ninnā samuddato ||
dve ca Gaṅgā dasā4 honti vaggo tena pavuccati || ||
Jhānasaṃyuttassa Gaṅgāpeyyāli pathamo || ||

CHAPTER II. APPAMĀDA-VAGGO.

SN_5,53(9).13--22. (1--10).
Tathāgataṃ Padam Kūṭam Mūlaṃ Sārena Vassikaṃ ||
Rājā Candima-suriyo ca Vatthena dasamam padaṃ || ||
Appamādavaggo dutiyo || ||

CHAPTER III. BALAKARAṆIYA-VAGGO.

SN_5,53(9).23--34. (1--12).
Seyyathāpi bhikkhave ye keci balakaraṇīyā kamantā
kayiranti || || Vitthāretabbaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 this mention put (in S1-3 only) at the end of the last text
seems to be here at the right place as well as the following
one which goes before it in S1-3.
2 B1-2 have evam yāva esanā pāḷi vitthāretabbā.
3 this mention is in B1-2, but the following uddāna and all
the others are to be found in S1-3 only.
4 So S1-3.

[page 309]
Saṃyutta-Nikāya. 309
Bala Bījañca Nāgo ca Rukkho Kumbhena Sūriyaṃ
Akāsena dve Meghā Navā Agantukā Nadī || ||
Balakaraṇīyavaggo tatiyo || ||

CHAPTER IV. ESANĀ-VAGGO.

SN_5,53(9).35--44. (1--10).
Tisso imā bhikkhave esanā || katamā tisso || || Kāmesanā
bhavesanā brahmacariyesanā || pe || ||
Esanā Vidhā Āsavā Bhavo Dukkhatā ca tisso ||
Khila-Malañca Nīgho ca Vedanā Taṇhayena cā ti || ||

CHAPTER V. OGHA-VAGGO.

SN_5,53(9).45. (1).
Cattāro me bhikkhave oghā || katame cattāro ||
Kāmogho bhavogho diṭṭhogho avijjogho || || Vitthāretabbaṃ || ||

SN_5,53(9).46--53. (2--9).

SN_5,53(9).54. (10) Uddhambhāgiyāni1.
2. Pañcimāni bhikkhave uddhambhāgiyāni saṃyojanāni ||
katamani pañca || || Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccam
avijjā || || Imāni kho bhikkhave pañcuddhambhāgiyāni
saṃyojanāni || || Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam udd-
hambhāgiyānam saṃyojanānam abhiññāya pariññāya pa-
rikkhayāya pahānāya cattāro jhānā bhāvetabbā || katame
cattāro || ||
3--6. Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca
akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajam pīti-
sukham pathamaṃ jhānaṃ || dutiyaṃ jhānaṃ || tatiyaṃ
jhānaṃ || catutthaṃ jhānam upasampajja viharati || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 This last sutta of the samyutta is subjoined to the first
in S1-3 and put before the uddānas.

[page 310]
310 Jhāna-Saṃyuttam LIII.
7. Imesaṃ kho bhikkhave pañcannam uddhambhāgiyā-
naṃ saṃyojanānam abhiññāya pariññāya parikkhayāya
pahānāya ime cattāro jhānā bhāvetabbā ti || ||
Ogho Yogo Upādānaṃ Gantham Anusayena ca
Kāmaguṇā Nīvarana Bandha Oruddhabhāgiyāni || ||
Oghavaggo pañcamo1 || ||
Gaṅgāpeyyālo || || Yathā Maggasamyuttaṃ evam Jhānaṃ
Saṃyuttam vitthāretabbam || yāva esanā pāḷi2 || ||
Jhānasaṃyuttaṃ navamaṃ3 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 This mention and the uddāna in S1-3 only.
2 This mention in B1-2 only.
3 B2 niṭṭhitaṃ S1-3 samattaṃ.

[page 311]
311

BOOK X.
ĀNĀPĀNA-SAṂYUTTAM.


CHAPTER I. EKADHAMMAVAGGO PATHAMO.

SN_5,54(10).1. (1) Ekadhammo.
1. Sāvatthi || ārāme1 || ||
2. Tatra kho || la || etad avoca2 || ||
3. Ekadhammo3 bhikkhave bhāvito bahulīkato maha-
pphalo hoti4 mahāṇisaṃso || katamo ekadhammo5 || Ānāpāna-
sati || || Katham bhāvitā ca bhikkhave ānāpānasati || katham
bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā6 || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkhamūla-
gato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkam ābhujitvā7
ujuṃ kāyam paṇidhāya parimukham satim upaṭṭhapetvā
so sato va assasati sato va8 passasati || ||
5. Dīghaṃ vā assasanto Dīgham assasāmī ti pajānāti ||
dīghaṃ vā passasanto Dīgham passasāmī ti pajānāti ||
Rassaṃ vā assasanto Rassam assasāmī ti pajānāti || rassaṃ
9 passasanto Rassam passāmī ti pajānāti || ||
6. {Sabbakāyapaṭisaṃvedī} Assasissāmīti sikkhati || sabba-
kāyapaṭisaṃvedī Passasissāmīti sikkhati || || Passambhayaṃ
kāyasaṅkhāram Assāsissāmīti sikkhati || passambhayam
kāyasaṅkhāram Passissāmīti sikkhati || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 in S1-3 only.
2 S1-3 tatra -- voca --
3 S1-3 eko dhammo.
4 missing in S1-3.
5 S1-3 eko.
6 B1 mahapphalo . . . mahānisaṃso; S3 adds hoti.
7 B1 ābhū- always, S1 ābhuñjitvā.
8 S1 omits va S3 sato va.
9 missing in S1.

[page 312]
312 Ānāpāna-Saṃyuttam LIV.
7. Pītipaṭisaṃvedī Assasissāmīti sikkhati || pītipaṭisaṃvedī
Passasissamīti sikkhati || || Sukhapaṭisaṃvedī Assasissāmīti
sikkhati || sukhapatisaṃvedī Passasissāmīti sikkhati || ||
8. {Cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī} Assasissāmīti sikkhati || cit-
tasaṅkhārapaṭisaṃvedī Passasissāmīti sikkhati || || Passam-
bhayaṃ cittasaṅkhāraṃ Assāsissāmīti sikkhati || passam-
bhayaṃ cittasaṅkhāram Passasissāmīti sikkhati || || Citta-
paṭisaṃvedī Assasissāmīti sikkhati || {cittapaṭisaṃvedī}
Passasissamīti sikkhati1 || ||
9. Abhippamodayaṃ2 cittam Assasissāmīti sikkhati ||
abhippamodayaṃ cittam Passasissāmīti sikkhati || || Samā-
dahaṃ cittaṃ Assasissāmīti sikkhati || samādahaṃ cittaṃ
Passasissāmīti sikkhati || || Vimocayaṃ cittam Assasissāmīti
sikkhati || vimocayaṃ cittam Passasissāmīti sikkhati || ||
10. Aniccānupassī Assasissāmīti sikkhati || aniccānupassī
Passasissāmīti sikkhati || || Virāgānupassī Assasissāmīti
sikkhati || virāgānupassī Passasissāmīti sikkhati || || Nirodhā-
nupassī Assasissāmīti sikkhati || nirodhānupassī Passasissā-
mīti sikkhati || || Paṭinissaggānupassī Assasissāmītī || paṭi-
nissaggānupassī Passasissāmīti sikkhati || ||
11. Evam bhāvitā kho bhikkhave ānāpānasati evam
bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsāti || ||

SN_5,54(10).2. (2) Bojjhaṅgo.
1.2. 3 Sāvatthi || ārāme || tatra || voca || ||
3. Ānāpānasati bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahapphalā
hoti mahānisaṃsā || katham bhāvitā ca bhikkhave ānāpāna-
sati katham bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu ānāpānasatisahagataṃ
satisambojjhaṅgam4 bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ
vossaggapariṇāmiṃ || ānāpānasatisahagatam5 dhamma-
vicayasambojjhaṅgaṃ || viriya || pīti || passaddhi || samādhi ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 repeats here the first number of this number
cittasaṅkhāra.
2 S1 -modeyaṃ.
3 in S1-3 only.
4 S1-3 upekhāsamboj-
5 S1-3 have -pe- instead of this word till samādhi.

[page 313]
Saṃyutta-Nikāya. 313
ānāpānasatisahagatam upekkhāsambojjhaṅgam bhāveti
viveka- virāga- nirodhanissitaṃ vossaggaparināmiṃ || ||
5. Evam bhāvitā kho bhikkhave ānāpānasati1 evam
bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā ti2 || ||

SN_5,54(10).3. (3) Suddhakam.
1--2. 3 Sāvatthi || ārāme || tatra || voca || ||
3. Ānāpānasati bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahapphalā
hoti mahānisaṃsā || katham bhāvitā ca bhikkhave ānāpāna-
sati katham bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā || ||
4. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkhamūla-
gato vā4 suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkam ābhujitvā
ujuṃ kāyam paṇidhāya parimukhaṃ satim upaṭṭhapetvā
so sato va assasati sato va5 passasati6 || ||
5--10. Vitthāretabbā || yāva paṭinissaggānupassī Assa-
sissamī ti sikkhati || paṭinissaggānupassī Passasissāmīti
sikkhati || ||
11. Evam bhāvitā kho bhikkhave ānāpānasati evam ba-
hulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā ti || ||

SN_5,54(10).4. (4) Phalā1.
3. Ānāpānasati bhikkhave bhāvitā bahulīkatā mahapphalā
hoti mahānisaṃsā || kathaṃ bhāvitā ca bhikkhave ānāpāna-
sati katham bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā || ||
4--10. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkha-
mūlagato7 vā nisīdati- osato passati || vitthāro || yāva8
paṭinissaggānupassī Assasissāmīti sikkhati || paṭinissaggā-
nupassī Passasissāmīti sikkhati || ||
11. Evam bhāvitā kho bhikkhave ānāpānasati evam
bahulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 inserts kathaṃ.
2 S1-3 omit ti.
3 in S1-3 only.
4 S1-3 omit the sequel till yāva but S3 adds suññāgāragato vā
between the lines.
5 missing in B1.
6 B2 passasatīti.
7 B1 -mūle gato.
8 S1-3 have -pe- instead of nisīdati- -yāva.

[page 314]
314 Ānāpāna-Saṃyuttam LIV.
12. Evam bhāvitāya kho bhikkhave ānāpānasatiyā evam
bahulīkatāya dvinnam phalānam aññataram phalam pāṭi-
kaṅkhaṃ || diṭṭheva dhamme1 aññā sati vā upādisese2 anāgā-
mitā ti || ||

SN_5,54(10).5. (5) Phalā2.
3. Ānāpānasati bhikkhave bhā- bahu- mahapphalā hoti
mahānisaṃsā || katham bhāvitā ca bhikkhave katham bahu-
mahapphalā hoti mahanisaṃsā || ||
4--10. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkha-
mūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati- vitthāro || yāva-
-sikkhati3 paṭinissaggānupassī Passasissāmīti sikkhati || ||
11. Evam bhāvitā kho bhikkhave ānāpānasati evamba-
hulīkatā mahapphalā hoti mahānisaṃsā || ||
12. Evam bhāvitāya kho bhikkhave ānāpānasatiyā evam
bahulīkatāya satta phalā sattānisaṃsā paṭikaṅkhā || katame
satta phalā sattānisaṃsā || ||
13. Diṭṭheva dhamme patihacca4 aññam ārādheti || || No
ce diṭṭheva dhamme paṭihacca4 aññam ārādheti || atha
maraṇakāle aññam ārādheti || || No ce maraṇakāle aññam
ārādheti || atha pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānam
parikkhayā antarāparinibbāyī hoti || upahaccaparinibbāyī
hoti || asaṅkhāraparinibbāyī hoti || sasaṅkhāraparinibbāyī
hoti || uddhaṃsoto hoti akaniṭṭhāgāmī || ||
14. Evam bhāvitāya kho bhikkhave ānāpānasatiyā evam
bahulīkatāya ime satta phalā sattānisaṃsā paṭikaṅkhā ti || ||

SN_5,54(10).6. (6) Ariṭṭho.
1--2. Sāvatthi5 || || Tatra kho Bhagavā || la || etad avoca6 || ||
Bhāvetha no tumhe bhikkhave ānāpānasatin ti || ||
3. Evaṃ vutte āyasmā Ariṭṭho Bhagavantam etad avoca || ||
Ahaṃ kho bhante bhāvemi ānāpānasatin ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 dhammo.
2 B1 udādi-
3 instead of nisīdati- sikkhati S1-3 have -pe-.
4 B1-2 paṭihacca.
5 B2 sāvatthiyaṃ.
6 S1-3 have only sāvatthi--voca--

[page 315]
Saṃyutta-Nikāya. 315
Yathā katham pana tvam1 Ariṭṭha bhāvesi ānāpāna-
satinti || ||
4. Atītesu me bhante kāmesu kāmacchando pahīno ||
anāgatesu me kāmesu kāmacchando vigato || ajjhattam2
bahiddhā ca me dhammesu3 paṭighasaññā4 suppaṭivinītā ||
so sato5 assasissāmi sato passasissāmi6 || Evam khvāham
bhante bhāvemi ānāpānasatin ti || ||
5. Atthesā Ariṭṭha ānāpānasati nesā natthī ti vadāmi ||
api ca Ariṭṭha yathā ānāpānasati vitthārena paripuṇṇā
hoti || taṃ suṇāhi sādhukam manasi karohi || bhāsissāmi || ||
Evam bhante ti kho āyasmā- opaccassosi || ||
6. Bhagavā etad avoca7 || Kathañca Ariṭṭha ānāpānasati
vitthārena paripuṇṇā hoti || ||
7--13. Idha Ariṭṭha bhikkhu araññagato vā rukkhamū-
lagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkamo oDīgham
assassāmīti pajānāti || la || yāva8 paṭinissaggānupassī Assa-
sissamī ti sikkhati || paṭinissaggānupassī Passasissāmīti
sikkhati || ||
14. Evaṃ kho Ariṭṭha ānāpānasati vitthārena paripuṇṇā
hotī ti || ||

SN_5,54(10).7. (7) Kappino.
1--2. Sāvatthi9 || voca10 || ||
3. Tena kho pana samayena āyasmā Mahākappino avi-
dūre nisinno hoti pallaṅkam ābhujitvā uruṃ kāyam paṇi-
dhāya parimukhaṃ satim upaṭṭhapetvā || ||
4. Addasā kho Bhagavā āyasmantam Mahākappinam
avidūre nisinnam pallaṅkam abhujitvā ujuṃ kāyam paṇi-
dhāya parimukhaṃ satim upaṭṭhapetvā || disvāna bhikkhū
amantesi || || Passatha no tumhe4 bhikkhave etassa bhik-
khuno kāyassa iñjitattaṃ vā phanditattaṃ vā ti || ||
5. Yadā pi mayam bhante tam āyasmantam passāma
saṅghamajjhe vā nisinnam ekaṃ vā raho nisinnaṃ || tadā

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 katha tvaṃ S3 kathañca, instead of yathā-.
2 S1-3 ajjhatta.
3 S3 dhamme.
4 missing in S3.
5 B1-2 add va.
6 S1-3 assasāmi passasāmi.
7 S1-3 omit tamsuṇāhi- -etad avoca.
8 S1-3 have only -pe- instead of nisīdati- -yāva.
9 B2 add yaṃ.
10 in S1-3 only.

[page 316]
316 Ānāpāna-Saṃyuttam LIV.
pi mayaṃ tassa āyasmato na passāma kāyassa iñjitattaṃ
vā phanditattam vā ti || ||
6. Yassa bhikkhave samādhissa bhavitattā bahulīkatattā
neva kāyassa iñjitattaṃ va hoti phanditattaṃ vā || na cit-
tassa iñjitattam vā hoti phanditattaṃ vā || tassa1 so bhik-
khave bhikkhu samādhissa nikāmalābhī akicchalābhī aka-
siralābhī || ||
7. Katamassa ca bhikkhave samādhissa bhavitattā
bahulīkatattā neva kāyassa iñjitattaṃ vā hoti phanditattaṃ
vā || na cittassa iñjitattaṃ vā hoti phanditattaṃ vā || Ānā-
pānasatisamādhissa bhikkhave bhāvitattā bahulīkatattā
neva kāyassa iñjitattaṃ vā hoti2 phanditattaṃ vā na
cittassa iñjitattaṃ vā hoti phanditattaṃ vā || ||
8. Katham bhāvite ca bhikkhave ānāpanasatisamādimhi
katham bahulīkate neva kāyassa iñjitattaṃ vā hoti phan-
ditattam vā || na3 cittassa iñjitattaṃ vā hoti phanditattaṃ
4 || ||
9--15. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkha-
mūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati- || vitthāretabbā || yāva-
-sikkhati5 || paṭisissaggānupassī Passasissāmīti sikkhati || ||
16. Evam bhāvite ca kho bhikkhave ānāpānasatisamā-
dimhi evam bahulīkate neva kāyassa iñjitattaṃ vā hoti
phanditattaṃ va || na cittassa iñjitattaṃ vā hoti phandi-
tattam vā ti6 || ||

SN_5,54(10).8. (8) Dīpo.
1--2. 7 Sāvatthi -- voca || ||
3. Ānāpānasatisamādhi8 bhikkhave bhavito9 bahulīkato9
mahapphalo9 hoti māhānisaṃso9 || || Katham bhāvito ca
bhikkhave ānāpānasatisamādhi katham bahulīkato maha-
pphalo10 hoti mahānisaṃso || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 Tassa--- till ānāpānasati- in the following number is missing
in S1-3.
2 missing in S3.
3 S1 omits na.
4 S3 repeats hoti phanditattaṃ vā.
5 S1-3 nisīdati -pe-.
6 S1-3 omit ti.
7 in S1-3 only.
8 B1 ānāpānaṃ sati-
9 S1-3 -tā -lā -sā.
10 S1 -phalā.

[page 317]
Saṃyutta-Nikāya. 317
4--10. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkha-
mūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkam- -Dīgham
assassāmīti pajānāti || {vitthāretabbaṃ}1 || -patinissaggānu-
passī2 Passissāmīti sikkhati || ||
11. Evam bhāvito kho bhikkhave ānāpānasatisamādhi
evam bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso || ||
12. Aham pi sudam bhikkhave pubbeva sambodhā ana-
bhisambuddho bodhisatto va samāno iminā vihārena ba-
hulaṃ3 viharāmi || tassa mayham bhikkhave iminā vihārena
bahulaṃ3 viharato neva kāyo kilamati4 na cakkhunī ||
anupādāya ca5 me āsavehi cittaṃ vimuccati || ||
13. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi6 ākaṅkheyya ||
Neva7 kāyo kilameyya na ca cakkhunī || anupādāya ca8
me āsavehi cittaṃ vimucceyyā ti || || Ayam eva ānāpāna-
satisamādhi sādhukam manasi kātabbo9 || ||
14. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce10 pi ākaṅkheyya ||
Ye me gehasitasarasaṅkappā11 te pahīheyyunti12 || ayam
eva13 anāpānasatisamādhi sādhukaṃ manasi kātabbo || ||
15. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce10 pi ākaṅkheyya
Appaṭikkūle paṭikkūlasaññī vihareyyan ti || ayam eva ānā-
pānasatisamādhi sādhukam manasi kātabbo || ||
16. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce10 pi ākaṅkheyya
Paṭikkūle appaṭikkūlasaññī vihareyyan ti || ayam eva ānāpā-
nasatisamādhi sādhukam manasi kātabbo || ||
17. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce10 pi ākaṅkheyya
Appaṭikkūle ca paṭikkūle ca14 paṭikkūlasaññī vihareyyan ti ||
ayam eva || pe || ||
18. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce10 pi ākaṅkheyya

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 vitthāretabbā.
2 as usual S1-3 have -pe- instead of nisīdati-
3 S1-3 bahuṃ.
4 B2 kilameyya S1-3 kilami.
5 S1-3 anupādānañca.
6 S1-3 omit ce pi.
7 S1-3 insert me.
8 S1-3 ce.
9 S1-3 kattabbo always.
10 missing in S1-3.
11 B1 -sitāta (or -tha) ra- B2 -sitāpara-
12 B2 and perhaps B1 -heyyanti.
13 S1-3 add ca.
14 S1-3 omit patikkūle ca B1 has patikulo ca.

[page 318]
318 Ānāpāna-Saṃyuttam LIV.
Paṭikkūle ca appaṭikkūle ca appatikkūlasaññī1 viharey-
yan ti || ayam eva || pe || ||
19. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce2 pi ākaṅkheyya
Appaṭikkūlañca patikkūlañca tad ubhayam abhinivajjetvā
upekhako vihareyyaṃ sato sampajāno ti || ayam eva || pe || ||
20. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce2 pi ākaṅkheyya
Vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ
savicāraṃ vivekajam pītisukham pathamaṃ3 jhānam upa-
sampajja vihareyyanti || ayam eva || [pe] || ||
21. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce4 pi akaṅkheyya
vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattam sampasādanaṃ ce-
taso ekodibhāvam avitakkam avicāraṃ samādhijam pīti-
sukhaṃ dutiyaṃ5 jhānam upasampajja vihareyyanti || ayam
eva || pe || ||
22. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce4 pi akaṅkheyya
Pītiyā ca virāgā upekhako ca vihareyyaṃ6 sato7 sampajāno
sukhaṃ ca kāyena paṭisaṃvedeyyaṃ8 yan tam ariyā ācik-
khanti upekhako satimā sukhavihārī ti tatiyaṃ9 jhānam
upasampajja vihareyyan ti || || Ayam eva || [pe] || ||
23. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya ||
Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva do-
manassānam atthagamā adukkham asukham upekhāsati-
parisuddhiṃ catutthaṃ10 jhānam upasampajja viharati ||
ayam eva || pe || ||
24. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya
sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānam
atthagamā nānattasaññānam amanasikārā Ananto ākāso
ti ākāsānañcāyatanam upasampajja vihareyyan ti || ayam
eva || pe || ||
25. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya ||
Sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma11 Anantaṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 omits ca appaṭikkūlasaññī S3 has patikkūle ca paṭikkūle
vihareyyanti -pe- omitting the numbers 19 and 20.
2 missing in S1.
3 S1-3 pathamaj-
4 missing in S1-3 always.
5 S1-3 dutiyaj-
6 S1-3 vihareyyanti.
7 B1-2 add ca.
8 S1 -vedeyya.
9 S1-3 tatiyaj-
10 S1-3 catutthaj-
11 B1 -kkama always.

[page 319]
Saṃyutta-Nikāya. 319
viññāṇanti viññāṇañcāyatanam upasampajja vihareyyan ti ||
ayam eva || pe || ||
26. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya ||
Sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma Natthi kiñci
ākiñcaññāyatanam upasampajja vihareyyan ti || Ayam eva ||
pe || ||
27. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya.
Sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma Nevasaññānā-
saññāyatanam upasampajja vihareyyan ti || ayam eva ānā-
pānasamadhi sādhukam manasi kātabbo || ||
28. Tasmā ti ha bhikkhave bhikkhu ce pi ākaṅkheyya ||
Sabbaso nevasaññānāsaññāyatānaṃ samatikkamma sañña-
vedayitanirodham upasampajja vihareyyan ti || || Ayam eva
ānāpānasatisamādhi sādhukam1 manasi kātabbo || ||
29. Evam bhāvite kho bhikkhave ānāpānasatisamādimhi
evam bahulīkate sukhañ ce vedanaṃ2 vediyati3 Sā aniccā ti
pajānāti4 || Anajjhositā ti pajānāti || Anabhinanditā ti pa-
jānāti || dukkhañ ce vedanaṃ vediyati || Sā aniccā ti pajānāti ||
Anajjhositā ti pajānāti || Anabhinanditā ti pajānāti || aduk-
khaṃ asukhañ ce vedanam vediyati3 Sā aniccā ti pajānāti ||
Anajjhositā ti pajānāti || Anabhinanditā ti pajānāti || ||
30. So sukhañ ce vedanaṃ vediyati visaṃyutto nām
vediyati || dukkhañ ce vedanaṃ vediyati visaṃyutto nam
vediyati || adukkham asukhañ ce vedanaṃ vediyati visaṃyutto
naṃ vediyati || || So kāyapariyantikam vedanaṃ vedaya-
māno5 kāyapariyantikaṃ vedanaṃ vediyāmīti6 pajānāti
jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vediyamāno jīvitapariyantikam
vedanaṃ vediyāmīti pajānāti || || Kāyassa bhedā uddhaṃ
jīvitapariyādānā idheva sabbavedayitāni7 anabhinanditāni8
sītibhavissantī ti9 pajānāti || ||
31. Seyyathāpi bhikkhave telañca paticca vaṭṭiñca paṭicca
telapadīpo jhāyeyya || tasseva telassa ca vaṭṭiyā ca pariyā-
dānā anāhāro nibbāyeyya || evam eva kho bhikkhave bhikkhu

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 S1 vedaniyaṃ.
3 S1-3 vedeti B1 vedīyati.
4 B1 jānāti.
5 S3 vedi-
6 B1 veda- B2 vedī-
7 S3 sabbe-
8 S1 anibhi- always.
9 B2 pīti- always.

[page 320]
320 Ānāpāna-Saṃyuttam LIV.
kāyapariyantikam vedanaṃ vediyamāno1 Kāyapariyantikaṃ
vedanaṃ vedayāmī ti pajānāti || jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ
vediyamāno Jīvitapariyantikaṃ vedanaṃ vedayāmīti pajā-
nāti || || Kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā idheva
sabbavedayitāni1 anabhinanditāni1 sītibhavissantī ti1 pajā-
nātī ti || ||

SN_5,54(10).9. (9) Vesālī.
1. Evam me sutaṃ2 ekaṃ samayam Bhagavā Vesāliyaṃ
viharati Mahāvane Kuṭāgārasālāyaṃ || ||
2. Tena kho pana samayena Bhagavā bhikkhūnam
anekapariyāyena asubhakathaṃ katheti3 || asubhāya vaṇṇam
bhāsati asubhabhāvanāya vaṇṇaṃ bhāsati4 || ||
3. Atha kho Bhagavā bhikkhū āmantesi || || Icchāmaham
bhikkhave addhamāsaṃ patisalliyituṃ5 || namhi kenaci
upasaṅkamitabbo aññatra ekena piṇḍapātanīhārakena ti || ||
Evam bhante ti kho te bhikkhū Bhagavato paṭissutvā
nāssudha6 koci Bhagavantam upasaṅkamati7 aññatra ekena
piṇḍapātanīhārakena || ||
4. Atha kho te bhikkhū Bhagavā8 anekapariyāyena
asubhakatham kathesi9 asubhāya vaṇṇam bhāsati || asubha-
bhāvanāya vaṇṇam bhāsatī ti || anekākāravokāram asubha-
bhāvanānuyogam anuyuttā viharanti || || Te iminā kāyena
aṭṭiyāmānā harāyamānā jigucchamānā satthahārakam pari-
yesanti || {dasa} pi bhikkhū ekāhena sattham āharanti ||
vīsam10 pi || la11 || tiṃsam pi ekāhena sattham āharanti || ||
5. Atha kho Bhagavā tassa uḍḍhamāsassa accayena
paṭisallaṇā vuṭṭhito āyasmantam Ānandam āmantesi || ||
Kiṃ12 nu kho13 Ānanda tanubhūto viya bhikkhusaṅgho ti || ||
6. Tathā hi pana bhante Bhagavā bhikkhūnam aneka-
pariyāyena asubhakatham kathesi3 asubhāya vaṇṇam
--------------------------------------------------------------------------
1 B1 veda- always.
2 this phrase in B1-2 only.
3 S1-3 kathesi.
4 B1 katheti.
5 S1 B2 -sallituṃ.
6 S1-3 nāssu.
7 S1-3 upasaṅkamīti.
8 B1 inserts bhikkhūnaṃ.
9 B1 katheti.
10 S1-3 vīsatim B2 vīsati.
11 B2 S1-3 bhikkhū S1-3 add ekāhena sa- āha-
12 S1 na-
13 S1 inserts tvaṃ.

[page 321]
Saṃyutta-Nikāya. 321
bhāsati asubhabhāvanāya vaṇṇam bhāsati1 || [te ca bhante
bhikkhū Bhagavā kho anekapariyāyena asubhakathaṃ
kathesi || asubhāya vaṇṇambhāsati asubhabhāvanāya vaṇṇam
bhāsatī ti] anekākāravokāram asubhabhāvanānuyogam
anuyuttā viharanti || || Te2 iminā kāyena aṭṭiyamānā harā-
yamānā satthahārakam pariyesanti dasa3 pi bhikkhū vīsam-
pi-4 tiṃsam pi bhikkhū ekāhena sattham āharanti || || Sādhu
bhante Bhagavā aññam pariyāyam ācikkhatu tathā yathā-
yam bhikkhusaṅgho aññāya saṇṭhaheyyā ti5 || ||
7. Tenhānanda yāvatikā bhikkhū Vesālim6 upanissāya
viharanti || te sabbe upaṭṭhānasālāyaṃ sannipātehī ti || ||
Evam bhante ti kho āyasmā Ānando Bhagavato paṭis-
sutvā yāvatikā bhikkhū Vesālim6 upanissāya viharanti ||
te sabbe upaṭṭhānasālāyam sannipātetvā yena Bhagavā
tenupasaṅkami || upasaṅkamitvā Bagavantam etad avoca ||
Sannipatito bhante7 bhikkhusaṅgho yassa dāni8 Bhagavā
kālam maññatī ti || ||
8. Atha kho Bhagavā yena upaṭṭhānasālā tenupasaṅkami ||
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi || nisajja kho Bhagavā
bhikkhū āmantesi || ||
9. Ayam pi kho bhikkhave ānāpānasatisamādhi bhāvito
bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako9 sukho ca
vihāro uppannuppanne10 ca pāpake11 akusale dhamme12
ṭhānaso antaradhāpeti13 vūpasameti14 || ||
10. Seyyathāpi bhikkhave gimhānam pacchime māse
ūhataṃ rajojallaṃ tam enam mahā akālamegho ṭhānaso
antaradhāpeti vūpasamati || Evam eva kho bhikkhave
ānāpānasati samādhi bhāvito bahulīkato santo ceva paṇīto

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 bhāsatī ti; the part between [ ] is not to be found
in B1-2; the sequel till bhikkhu sangho is missing in S1.
2 missing in S3.
3 B1 dasam.
4 S3 vīsatim pi B2 visati pi and S3 adds ekāhena sa- āha-
5 We give this number as it is in S3; the other MSS omit some
parts pointed out before.
6 S1-3 Vesāliyam.
7 missing in S1-3.
8 B1 yassādāni.
9 S1-3 asevanako ca.
10 S1 uppanno.
11 S1 pāpako; missing in S3.
12 S1 akusalodhammo.
13 S1 -dhāpesi.
14 S1-3 -sametī ti.

[page 322]
322 Ānāpāna-Saṃyuttam LIV.
ca asecanako1 ca sukho ca2 viharo uppannuppanne pāpake
akusale dhamme ṭhānaso antaradhāpeti3 vūpasameti || ||
11. Katham bhāvito ca2 bhikkhave ānāpānasatisamādhi
katham bahulīkato santo ceva paṇīto ca asecanako4 ca5
sukho6 ca vihāro uppannuppanne ca pāpake akusale
dhamme ṭhānaso antaradhāpeti3 vūpasameti || ||
12--18. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkha-
mūlagato vā suññāgāragato vā || pe || vitthāretabbaṃ7 || paṭi-
nissaggānupassī passasissāmī ti sikkhati || ||
19. Evam bhāvito kho bhikkhave ānāpānasatisamādhi
evam bahulīkato8 santo ceva9 paṇīto10 ca asecanako11 sukho
ca12 vihāro uppannuppanne ca pāpake13 akusale dhamme
ṭhānaso antaradhāpeti3 vūpasametī ti || ||

SN_5,54(10).10. (10) Kimbila.
1. Evam me sutam14 ekaṃ samayam Bhagavā Kimbi-
lāyam15 viharati Veḷuvane || ||
2. Tatra kho Bhagavā āyasmantaṃ Kimbilam16 āman-
tesi || Katham bhāvito nu2 kho Kimbila ānāpānasatisamādhi
katham bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso ti || ||
Evaṃ vutte āyasmā Kimbilo tuṇhī ahosi || ||
3. Dutiyam pi kho Bhagavā17 || ||
4. Tatiyam pi kho Bhagavā āyasmantam Kimbilam
āmantesi || Katham bhāvito nu2 kho Kimbila ānāpānasati-
samādhi katham bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃ-
so ti || ||
Tatiyam pi kho āyasmā Kimbilo tuṇhī ahosi || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 aseva-
2 missing in S1-3.
3 S1 -dhapesī ti.
4 S3 aseva- S1 āseva-
5 missing in B1-2.
6 S1-3 add katham S3 pubbe omitting ca.
7 this in B1-2 which abridge a little less.
8 S1 inserts ceva.
9 S1 ca.
10 S1 paṇītataro.
11 S1-3 asevanakā (S3 -ko).
12 S1 sukha omitting ca.
13 S1-3 omit ca pāpaka.
14 this phrase in B1-2 only.
15 B1-2 kimilāyam.
16 B1-2 kimilaṃ -lo always.
17 more complete in S1-3.

[page 323]
Saṃyutta-Nikāya. 323
5. Evaṃ vutte āyasmā Ānando Bhagavantam etad
avoca || || Etassa Bhagavā kālo || etassa Sugata kālo yam
Bhagavā ānāpānasatisamādhim1 bhāveyya || Bhagavato sutvā
bhikkhū dhāressantī ti || ||
Tenahānanda suṇāhi sādhukam manasi karohi bhāsissā-
mī ti || ||
Evam bhante ti kho āyasmā Ānando Bhagavato pac-
cassosi || ||
6. Bhagavā etad avoca || || Katham bhāvito ca Ānanda
ānāpānasatisamādhi katham bahulīkato mahapphalo hoti
mahānisaṃso || ||
7--13. Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato
2 suññāgāragato vā --pe-- paṭinissaggānupassī passa-
sissāmī ti sikkhati3 || ||
14. Evam bhāvito kho Ānanda ānāpānasatisamādhi evam
bahulīkato mahapphalo hoti mahānisaṃso || ||
15. Yasmiṃ samaye Ānanda bhikkhu dīghaṃ vā assa-
santo Dīgham assasāmīti pajānāti || dīghaṃ vā passasanto
Dīgham passasāmīti pajānā ti || rassaṃ vā assasanto Rassam
assasāmīti pajānāti || rassam vā passasanto Rassam passa-
sāmīti pajānā ti || sabbakāyapaṭisaṃvedī Assasissāmī ti
sikkhati || sabbakāyapaṭisaṃvedī Passasissāmī ti sikkhati ||
passam bhayaṃ kāyasaṅkhāram Assasissāmī ti sikkhati ||
passam4 bhayam kāyasaṅkhāram Passasissāmī ti sikkhati ||
kāye kāyanupassī Ānanda bhikkhu tasmiṃ samaye viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassam ||
taṃ kissa hetu || ||
16. Kāyaññatarāham Ānanda etaṃ vadami yadidam
assāsapassāsaṃ5 || tasmā ti hānanda kāye kāyānupassī
bhikkhu tasmiṃ samaye viharati || ātāpī sampajāno satimā
vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
17. Tasmiṃ samaye Ānanda bhikkhu {pītipaṭisaṃvedī}
Assasissāmī ti sikkhati || pītipaṭisaṃvedī Passasissāmī ti
sikkhati || sukhapaṭisaṃvedī Assasissāmī ti sikkhati || {sukha-
paṭisaṃvedī} Passasissāmī ti sikkhati || cittasaṅkhārapaṭisaṃ-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 ānāpānasatiṃ (S1 -ti).
2 missing in S1.
3 S. 8, 4-10.
4 B1 yassaṃ.
5 S1 assāpasassaṃ.

[page 324]
324 Ānāpāna-Saṃyuttam LIV.
vedī Assasissāmī ti sikkhati || cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī Passa-
sissāmī ti sikkhati || passam bhayaṃ cittasaṅkhāram Assa-
sissāmī ti sikkhati || passam bhayaṃ cittasaṅkhāram1 Passa-
sissāmī ti sikkhati || Vedānāsu vedanānupassī Ānanda
bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpi sampajāno satimā
vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || taṃ kissa hetu || ||
18. Vedanāññatarāham Ānanda etam vadāmi yad idaṃ
assāsapassāsaṃ2 sādhukam manasikāraṃ || tasmā ti hānanda
vedanāsu vedanānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
19. Yasmiṃ3 samaye Ānanda bhikkhu cittapaṭisaṃvedī
Assasissāmī ti sikkhati || cittapaṭisaṃvedī Passasissāmī ti
sikkhati || abhippamodoyaṃ cittam || la4 || samādaham cittam4 ||
vimocayaṃ cittam Assasissāmī ti sikkhati || vimocayaṃ
cittam Passasissāmī ti sikkhati || || Citte cittānupassī Ānan-
da bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno
satimā vineyya loke abhijjhādomanassam || taṃ kissa hetu || ||
20. Nāham Ānanda muṭṭhassatissa asampajānassa ānā-
pānasatisamādhibhāvanaṃ vadāmi || tasmā ti hānanda
citte cittānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
21. {Yasmiṃ}3 samaye Ānanda bhikkhu aniccānupassī5
Assasissāmī ti sikkhati || la || virāgānupassī4 || nirodhānupassī4 ||
paṭinissaggānupassī Assasissāmiti sikkhati || paṭinissaggānu-
passī Passasissāmī ti sikkhati6 || dhammesu7 dhammānu-
passī Ānanda bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī
sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || so
yaṃ taṃ hoti abhijjhādomanassānam pahānam tam pañ-
ñāya divā sādhukam ajjhupekkhitā hoti || tasmā ti hānanda
dhammesu dhammānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viha-
rati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādoma-
nassaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 cittaṃsaṇ- S1 kāyasaṇ-
2 S1-3 -passāsanaṃ.
3 S1-3 tasmiṃ.
4 complete in S1-3.
5 B2 omits bhikkhu. -- We have here another gap in B2 by the want
of the sheets taṃ-tah.
6 missing in S1.
7 S1 dhamme.

[page 325]
Saṃyutta-Nikāya. 325
22. Seyyathāpi Ānanda catumahāpathe mahāpaṃsupuñjo1
puratthimāya ce pi disāya āgaccheyya sakaṭam vā ratho
vā upahanateva2 tam paṃsupuñjaṃ || pacchimāya ce pi
disāya āgaccheyya || pe [pa] uttarāya ce pi3 disāya || dak-
khiṇāya ce pi disāya āgaccheyya sakaṭaṃ vā ratho vā
upahanateva2 tam paṃsupuñjaṃ || evam eva kho Ānanda
bhikkhu kāye kāyānupassī viharanto pi upahanateva2 pā-
pake akusale dhamme || vedanāsu || la [pe] || citte || dham-
mesu dhammānupassī viharanto pi upahanateva2 pāpake
akusale dhamme4 ti || ||
Ānāpānasaṃyuttassa5 ekadhammavaggo pathamo || ||
Tassa uddānaṃ6 ||
Ekadhammo ca Bojjhaṅgo ||
Suddhakañ ca duve7 Phalā8 ||
Ariṭṭho9 Kappino Dīpo ||
Vesālī10 Kimbilena cā ti11 || ||

CHAPTER II. VAGGO DUTIYO.

SN_5,54(10).11. (1) Icchānaṅgalam.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Icchānaṅgale12 viharati
Icchānaṅgalavanasaṇḍe13 || ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi || Icchāmaham
bhikkhave temāsam paṭisalliyituṃ14 || namhi kenaci upa-
saṅkamitabbo || aññatra ekena piṇḍapātanihārakenā ti || ||
Evam bhante ti kho te bhikkhū Bhagavato paṭissutvā
nāssudha koci Bhagavantam upasaṅkamati aññatra ekena
piṇḍapātanihārakena || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -puñjam.
2 S1-3 upahanotheva.
3 in S1-3 only.
4 S1-3 dhammesū.
5 missing in B1.
6 S1-3 tatruddānaṃ.
7 S1-3 dve corrected to ve in S3.
8 S1-3 phalaṃ.
9 S3 ariṭṭhano S1 -ino.
10 S1-3 asuddhā.
11 B1 kimilena- S1-3 kimbiloyatā (S3 sanā) ti.
12 S1-3 icchānaṃkale (S3 -kāle).
13 S1 icchānaṃvanasaṇḍe S3 icchānaṃkalavana-
14 S1 -sallituṃ S3 -sallīyituṃ.

[page 326]
326 Ānāpāna-Saṃyuttam LIV.
3. Atha kho Bhagavā tassa temāsassa accayena paṭi-
sallānā vuṭṭhito bhikkhū āmantesi || || Sa ce vo bhikkhave
aññatitthiyā paribbājakā evam puccheyyuṃ || Katamena āvu-
so1 vihārena Samaṇo Gotamo vassāvāsam bahulaṃ vihāsī ti ||
evam puṭṭhā tumhe bhikkhave tesam aññatitthiyānam
paribbājakānam evam vyākareyyātha || Ānāpānasatisamā-
dhinā kho āvuso Bhagavā vassāvāsam bahulaṃ vihāsī ti || ||
4. Idhāham bhikkhave sato assasāmi2 sato passassāmi || ||
5--10. Dīgham vā3 assasanto Dīgham assasāmī ti pajā-
nāmi4 || dīghaṃ vā passasanto Dīgham passasāmī ti pajā-
nāmi || pe5 || paṭinissaggānupassī Assasissāmī ti pajānāmi ||
paṭinissaggānupassī Passasissāmī ti pajānāmī6 || ||
11. Yañ hi tam bhikkhave sammāvadamāno vadeyya
ariyavihāro iti pi brahmavihāro iti pi tathagātavihāro
iti pi7 || ānāpānasatisamādhiṃ8 sammāvadamāno vadeyya
ariyavihāro iti pi brahmavihāro iti pi tathāgatavihāro iti pi || ||
12. Ye te bhikkhave bhikkhū sekhā appattamānasā
anuttaraṃ yogakkhemaṃ patthayamānā viharanti || tesam
ānāpānasatisamādhi9 bhāvito bahulīkato āsavānaṃ khayāya
saṃvattati || ye ca kho te bhikkhave10 bhikkhū arahanto
khīṇāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppatta-
sadatthā parikkhīṇabhavasaṃyojanā11 sammadaññā vimut-
12 || tesam ānāpānasatisamādhi bhāvito bahulīkato diṭṭheva13
dhamme sukhavihārāya ceva saṃvattati satisampajaññāya
ca || ||
13. Yañ hi tam bhikkhave sammāvadamāno vadeyya
ariyavihāro iti pi11 brahmavihāro iti pi tathāgatavihāro iti
pi || ānāpānasatisamādhi14 sammāvadamāno vadeyya ariya-
vihāro iti pi brahmavihāro iti pi tathāgatavihāro iti pī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 katamonāvuso.
2 S3 assasāmī ti S1-3 omit sato passasāmi.
3 missing in B1.
4 B1 pajānāti.
5 B1 has rassaṃ- -sabbakāyapaṭisamvedī- -pajānāmi || vitthāro || ||
6 S1-3 stap here omitting the remnant.
7 S1 pīti.
8 S1-3 samādhi.
9 S1 ānāpanasamādhi.
10 missing in S1-3.
11 S1-3 parikkhīnā-
12 S1 vimutto.
13 B1-2 diṭṭha-
14 So all the MSS.

[page 327]
Saṃyutta-Nikāya. 327

SN_5,54(10).12. (2) Kaṅkheyyam.
1. Ekaṃ samayam āyasmā Lomasavaṅgīso1 Sakkesu
viharati Kapilavatthusmiṃ Nigrodhārāme || ||
2. Atha kho Mahānāmo sakko yenāyasmā Lomasavaṅ-
gīso tenupasaṅkami || upasaṅkamitvā āyasmantam Loma-
savaṅgīsam abhivādetvā ekam antam nisīdi || ekam antaṃ
nisinno kho Mahānāmo sakko āyasmantam Lomasavaṅgīsam
etad avoca || ||
3. So eva2 nu kho bhante sekho vihāro so3 tathāgata-
vihāro udāhu añño4 sekho vihāro añño tathāgatavihāro ti || ||
Na kho āvuso Mahānāma sveva sekho vihāro so tathā-
gatavihāro || añño kho āvuso Mahānāma sekho vihāro añño
tathāgatavihāro || ||
4. Ye te āvuso Mahānāma bhikkhū sekhā appattamā-
nasā anuttaraṃ5 yogakkhemam patthayamānā viharanti ||
te pañcanīvaraṇe pahāya viharanti || katame pañca || || Kā-
macchandanīvaraṇam pahāya viharanti || || Vyāpādanīvara-
ṇaṃ || la-pe || Thīnamiddhanīvaraṇam || Uddhaccakukkucca-
nīvaraṇaṃ || Vicikicchānīvaraṇam pahāya viharanti || || Ye
pi6 te āvuso Mahānāma bhikkhū sekhā appattamānasā
anuttaraṃ yogakkhemam patthayamānā viharanti || te ime
pañca nīvaraṇe pahāya viharanti || ||
5. Ye ca kho te āvuso Mahānāma bhikkhū arahanto
khīnāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppatta-
sadatthā parikkhīṇabhavasaṃyojanā sammadaññā vimuttā
tesam pañcanīvaraṇā pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā
anabhāvakatā7 āyatim anuppādadhammā8 || katame pañca || ||
Kāmacchandanīvaraṇam pahīnam ucchinnamūlam tālā-
vatthukatam anabhāvakatā7 āyatim anuppādadhammaṃ ||
Vyāpādanīvaraṇam pahīnaṃ || la-pe || Thīnamiddhanīvara-
ṇaṃ || Uddhaccakukkuccanīvaraṇaṃ || || Vicikicchānīvaraṇam
pahīnam ucchinnamūlam talāvatthukatam anabhāvakatam

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 lomasakambhiyo -yam always.
2 S1-3 evaṃ.
3 missing in B1.
4 S1-3 aññeca.
5 S1 anuppannaṃ (or -pattaṃ?).
6 missing in S1-3.
7 B1 anabhāvaṃ- always.
8 S1 anuppada-

[page 328]
328 Ānāpāna-Saṃyuttam LIV.
āyatim anuppādadhammaṃ || || Ye te1 āvuso Mahānāma
bhikkhū arahanto khīnāsavā vusitavanto katakaraṇīyā2
ohitabharā3 anuppattasadatthā parikkhiṇabhavasaṃyojanā
sammadaññā vimuttā || tesam ime pañcanīvaraṇā pahīnā
ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatim anuppā-
dadhammā || ||
6. Tad aminā petam āvuso Mahānāma pariyāyena vedi-
tabbaṃ || yathā añño va sekho vihāro4 añño tathāgatavi-
hāro || ||
7 (1). Ekam idāham5 āvuso Mahānāma samayam Bha-
gavā Icchānaṅgale6 viharati Icchānaṅgalavanasaṇḍe7 || ||
8 (2). Tatra kho āvuso Mahānāma8 Bhagavā bhikkhū
āmantesi-9 || ||
9 (3). Atha kho Bhagavā- ||
10 (4). Idhāham bhikkhave- ||
11--16 (5--10). Dīghaṃ vā assasanto- ||
17 (11). Yañ hi tam bhikkhave- ||
18 (12). Ye te bhikkhave bhikkhū sekhā- ||
19 (13). Yañ hi tam bhikkhave- -tathāgatavihāro iti pī ti || ||
20. Iminā kho etam āvuso Mahānāma pariyāyena vedi-
tabbaṃ || yathā añño va10 sekho vihāro añño tathāgata-
vihāro ti || ||

SN_5,54(10).13. (3) Ānanda1.
1--2. Savatthi11 || || Atha kho āyasmā Ānando yena
Bhagavā tenupasaṅkami || pe || ekam antaṃ nisinno kho
āyasmā Ānando Bhagavantam etad avoca || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 tam.
2 S1 -yo.
3 S1 -ro.
4 the words añño va- are repeated in S1.
5 B1 idaṃ.
6 S1-3 icchānaṃkale (S1 -kāle).
7 S1 icchānaṃvana- S3 icchānaṃkalavana-
8 missing in S1-3.
9 as we have here a mere repetition of the preceding sutta 11,
I give only the beginning of the similar numbers. subjoining
the numbers of that sutta. -- In this number 8 after bhante
ti kho all the MSS. have āvuso and B1-2 māhānāma instead of
te bhikkhū.
10 S1-3 ca.
11 in B1 only.

[page 329]
Saṃyutta-Nikāya. 329
3. Atthi nu kho bhante eko dhammo1 bhāvito bahulīkato
cattāro dhamme paripūreti || cattāro dhammā bhāvitā ba-
hulīkatā satta dhamme paripūrenti || satta dhammā bhāvitā
bahulīkatā dve dhamme paripūrentī ti || ||
Atthi2 kho Ānanda eko dhammo bhāvito bahulīkato
cattāro dhamme paripūreti || cattāro dhammā bhāvitā
bahulīkatā satta dhamme paripūrenti || satta dhammā bhā-
vitā bahulīkatā dve dhamme paripūrentī ti || ||
4. Katamo pana3 bhante ekodhammo bhāvito bahulīkato
cattāro dhamme paripūreti || cattāro dhammā bhāvitā
bahulīkatā satta dhamme paripūrenti || sattā dhammā
bhāvitā bahulīkatā dve dhamme paripūrentī ti || ||
Ānāpānasatisamādhi kho Ānanda eko dhammo bhāvito
bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti || cattāro sati-
paṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti ||
satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttim paripū-
renti || ||
I.
5. Katham bhāvito ānāpānasatisamādhi katham bahulī-
kato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti || ||
6--12. Idhānanda bhikkhu araññagato vā rukkhamula-
gato vā suññāgāragato vā || pe || vitthāro4 || patinisaggānupassī
Passasissāmī ti sikkhati5 || ||
13. Yasmiṃ6 samaye Ānanda bhikkhu dīghaṃ vā assa-
santo Dīgham assasāmī ti pajānāti || dīghaṃ vā passasanto
Dīgham passasāmī ti7 pajānāti || pe8-la-|| passambhayam
kāyasaṅkhāram assāsissāmī ti sikkhati || passambhayam
kāyasaṅkhāram passasissāmī ti sikkhati || kāye kāyānupassī
Ānanda bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno
satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || || Taṃ kissa hetu || ||
14. Kāyaññatarāham Ānanda etam vadāmi yad idam

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 ekadhammo always.
2 S1-3 insert nu.
3 missing in B1.
4 this word in B1 less abbreviating.
5 S. sutta 8, 4-10.
6 B1 tasmin.
7 S1-3 assasissāmī ti . . . passasissāmī ti.
8 B1 has here rassaṃ vā || la || S1-3 -pe- sabbakāyapaṭisamvedī --
by abbreviation.

[page 330]
330 Ānāpāna-Saṃyuttam LIV.
assāsapassāsaṃ || tasmā ti ha Ānanda1 kāye kāyānupassī
bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā
vineyyaloke abhijjhadomanassaṃ || ||
15. Yasmiṃ samaye Ānanda bhikkhu pītipaṭisaṃvedī
Assasissāmī ti sikkhati2 || sukhapaṭisaṃvedī || cittasaṅkhāra-
{paṭisaṃvedī} || passam bhayaṃ cittasaṅkhāram Assasissāmī ti
sikkhati || passam bhayam cittasaṅkhāram Passasissāmī ti
sikkhati || Vedanāsu vedanānupassī Ānanda bhikkhu tasmiṃ
samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyyaloke abhij-
jhādomanassaṃ || taṃ kissa hetu || ||
16. Vedanāññatarāham Ānanda etaṃ3 vadāmi yad idam
assāsapassāsānam4 sādhukam manasikāraṃ || tasmā ti ha
Ānanda1 vedanāsu vedanānupassī bhikkhu tasmiṃ samaye
viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādo-
manassaṃ || ||
17. Yasmiṃ samaye Ānanda bhikkhu {cittapaṭisaṃvedī}
Assasissāmī ti sikkhati || pe || abhippamodayaṃ cittaṃ ||
samodahaṃ cittaṃ Assasissāmī ti sikkhati5 || vimocayaṃ
cittam Assasissāmi ti sikkhati5 || vimocayaṃ cittam Passa-
sissāmī ti sikkhati || citte cittānupassī Ānanda bhikkhu
tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya
loke abhijjhadomanassam || taṃ kissa hetu || ||
18. Nāham Ānanda muṭṭhassatissa asampajānassa ānā-
pānasatisamādhibhāvanaṃ vadāmi || tasmā ti hānanda citte
cittānupassī bhikkhu6 tasmiṃ samaye viharati ātāpī sam-
pajāno satimā vineyya loke abhijjhādemanassaṃ || ||
19. Yasmiṃ samaye Ānanda bhikkhu aniccānupassī7 ||
la-pe || virāgānupassī || nirodhānupassī || paṭinissaggānupassī
assasissāmī ti sikkhati || paṭinissaggānupassī passasissāmī ti
sikkhati || dhammesu dhammānupassī Ānanda bhikkhu
tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya
loke abhijjhādomanassaṃ || || So yan taṃ hoti abhijjhādo-
manassānam pahānaṃ tam paññāya disvā8 sādhukam

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -tihānanda.
2 S1-3 omit these two words.
3 S1-3 evam.
4 B1 passāsaṃ.
5 this phrase in B1 only.
6 S1 bhi-
7 S1-3 adds assasissāmīti sik-
8 S1-3 repeat disvā S1 has disva the first time.

[page 331]
Saṃyutta-Nikāya. 331
ajjhupekkhitā hoti || tasmā ti hānanda dhammesu dhammā-
nupassī bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno
satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
20. Evam bhāvito kho Ānanda ānāpānasatisamādhi evam
bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne1 paripūreti || ||
II.
21. Katham bhāvitā ca Ānanda2 cattāro satipaṭṭhānā
katham bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti || ||
22. Yasmiṃ samaye Ānanda bhikkhu kāye kāyānupassī
viharati upaṭṭhitasati3 tasmiṃ samaye Ānanda bhikkhuno4
sati hoti asammuṭṭhā || yasmiṃ samaye Ānanda bhikkhuno5
upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā6 satisambojjhaṅgo tasmiṃ sa-
maye bhikkhuno āraddho hoti || satisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ
samaye Ānanda7 bhikkhu bhāveti || satisambojjhaṅgo tasmiṃ
samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriṃ gacchati || so8 tathā-
sato viharanto taṃ dhammam paññāya pavicinati9 pavi-
carati10 parivīmaṃsam āpajjati || ||
23. Yasmiṃ samaye Ānanda bhikkhu tathā sato viha-
ranto tam dhammam paññāya pavicinati parivīmaṃsam
āpajjati11 || dhammavicayasambojjhaṅgo tasmiṃ samaye
bhikkhuno āraddho hoti || dhammavicayasambojjhaṅgaṃ
tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti || || Dhammavicayasam-
bojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno12 bhāvanāpāripūrim
gacchati || tassa taṃ dhammam paññāya pavicinato pavi-
carato13 parivīmaṃsam āpajjato āraddhaṃ hoti viriyam
asallīnaṃ || ||
24. Yasmim samaye Ānanda bhikkhuno taṃ dhammam
paññāya pavicinato14 pavicarato15 parivīmaṃsam āpajjato

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -paṭṭhānā.
2 S1-3 cānanda instead of ca ā-
3 S1-3 upaṭṭhita (S3 -tā) tassa.
4 S1-3 omit ānanda-
5 S1 bhikkhū.
6 S1-3 add sati.
7 S1-3 omit tasmiṃ samaye S3 ānanda.
8 S1 se.
9 S1 pavicinanto; missing in S3.
10 S1-3 pavicaranto.
11 this phrase missing in S1-3.
12 S1-3 put bhikkhuno before tasmiṃ samaye.
13 S1 pavicaranato always S3 pavirato.
14 S3 pavicanato.
15 S1 pavicaranato.

[page 332]
332 Ānāpāna-Saṃyuttam LIV.
āraddhaṃ hoti viriyam asallīnaṃ || viriyasambojjhaṅgo
tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti || viriyasambojjhaṅ-
gaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti || viriyasambojjhaṅgo
tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriṃ gacchati ||
āraddhaviriyassa uppajjati pīti nirāmisā || ||
25. Yasmiṃ samaye Ānanda bhikkhuno āraddhaviriyassa
uppajjati pīti nirāmisā || pītisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye
Ānanda bhikkhuno āraddho hoti || pītisambojjhaṅgaṃ
tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti || pītisambojjhaṅgo tasmim
samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriṃ gacchati || pītima-
nassa kāyo pi1 passambhati cittam pi passambhati || ||
26. Yasmiṃ samaye Ānanda bhikkhuno pītimanassa
kāyo pi passambhati || cittam pi passambhati || passaddhi-
sambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno2 āraddho hoti ||
passaddhisambojjhaṅgam tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti ||
passaddhisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanā
pāripūriṃ gacchati || passaddhakāyassa sukhino cittaṃ
samādhiyati || ||
27. Yasmiṃ3 samaye Ānanda bhikkhuno passaddha-
kāyassa sukhino cittaṃ samādhiyati || samādisambojjhaṅgo
tasmiṃ samaye bhikkhune āraddho hoti || samādhisamboj-
jhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti || samādhisam-
bojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriṃ
gacchati || || So tathā samāhitaṃ cittam sādhukam ajjhu-
pekkhitā hoti || ||
28. Yasmiṃ4 samaye Ānanda bhikkhu5 tathā samāhitaṃ
cittaṃ sādhukam ajjhupekkhitā hoti || upekhāsambojjhaṅgo
tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti || upekhāsamboj-
jhaṅgam tasmiṃ samaye bhikkhu6 bhāveti7 || upekhāsam-
bojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūrim
gacchati || ||
29. Yasmiṃ4 samaye Ānanda bhikkhu vedanāsu citte ||
dhammesu dhammānupassī viharati upaṭṭhitasati8 tasmiṃ
samaye Ānanda bhikkhuno9 sati hoti asammuṭṭhā || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 put before tasmiṃ in S1-3.
3 B1 tasmiṃ.
4 S1-3 tasmiṃ.
5 S1-3 bhikkhuno.
6 B1 inserts ānanda.
7 S1 bhāve.
8 S1-3 upaṭṭhitā-
9 S1 omits ānanda bhikkhuno S3 the whole phrase.

[page 333]
Saṃyutta-Nikāya. 333
30. Yasmim1 samaye Ānanda bhikkhuno upatthitā2 sati
hoti asammuṭṭhā || satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhik-
khuno āraddho hoti || satisambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye
bhikkhu bhāveti || satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhik-
khuno bhāvanā pāripūriṃ gacchati || || Yathā pathamaṃ
satipaṭṭhānam evaṃ vitthāretabbaṃ3 || || So tathā samā-
hitaṃ cittaṃ sādhukam ajjhupekkhitā hoti || ||
31. Yasmiṃ samaye Ānanda bhikkhu tathā samāhitaṃ4
cittaṃ sādhukam ajjhupekkhitā hoti5 || upekhasambojjhaṅgo
tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti || upekhāsamboj-
jhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti || upekhāsam-
bojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno6 bhāvanā pāripūriṃ
gacchati || ||
32. Evam bhāvitā kho Ānanda cattāro satipaṭṭhānā
evam bahulīkatā sattabojjhaṅge paripūrenti || ||
III.
33. Katham bhāvitā ca7 sattabhojjhaṅgā8 katham9 ba-
hulīkatā vijjāvimuttim paripūrenti || ||
34. Idhānanda bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti vive-
kanissitam || pe || upekhāsambojjhaṅgam bhāveti vivekanissi-
taṃ virāganissitaṃ nirodhanissitam vossaggapariṇāmiṃ || ||
35. Evam bhāvitā kho Ānanda sattabojjhaṅgā evam
bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrentī ti || ||

SN_5,54(10).14. (4) Ānanda2.
2. Atha kho ā- Ānando yena Bhagavā tenupasaṅkami ||
pe || ekam antaṃ ni- Ānandam Bhagavā etad avoca || ||
3. Atthi nu kho Ānanda eko10 dhammo bhāvito bahulī-
kato cattāro dhamme paripūreti || cattāro dhammā bhāvitā
bahulīkatā satta dhamme paripūrenti || satta dhammā
bhāvitā bahulīkatā dve dhamme paripūrentī ti || ||
Bhagavammūlakā no bhante11 dhammā || la [pe] || ||
Atthānanda eko11 dhammo bhāvito bahulīkato cattāro

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 tasmiṃ.
2 S1-3 upaṭṭhita.
3 S1-3 have only -pe-.
4 S1-3 samāhita.
5 missing in S3.
6 S1 bhikkhū.
7 B1-2 ānanda.
8 S1 sattambho-
9 S1 evam.
10 B1 S1 eka.
11 missing in S1-3.

[page 334]
334 Ānāpāna-Saṃyuttam LIV.
dhamme paripūreti || cattāro dhammā bhāvitā bahulīkatā
satta dhamme paripūrenti || satta dhammā bhāvitā bahulī-
katā dve dhamme paripūrenti || ||
I.
4. Katamo cānanda eko1 dhammo bhāvito bahulīkato
cattāro dhamme paripūreti || cattāro dhammā bhāvitā
bahulīkatā satta dhamme paripūrenti || satta dhammā
bhāvitā bahulīkatā dve dhammā paripūrenti || ||
Ānāpānasatisamādhi Ānanda2 eko1 dhammo bhāvito
bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti || cattāro sati-
paṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti ||
satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttim paripū-
rentī ti || ||
II--III.
5. Katham bhāvito cānanda ānāpānasatisamādhi katham
bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti || ||
6--34. Idhānanda bhikkhu araññagato vā || la-pe || ||
35. Evam bhāvitā3 kho Ānanda satta bojjhaṅgā evam
bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrentī ti4 || ||
36. 5Yathā purimasuttanto evam vitthāretabbaṃ || ||

SN_5,54(10).15. (5) Bhikkhū1.
2. Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenu-
pasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā || pe || ekam antaṃ nisinnā
kho te bhikkhū Bhagavantam etad avocuṃ || ||
3. Atthi nu kho bhante eko6 dhammo bhā- bahu-
cattāro dhamme paripūreti || cattāro dhammā bhā- bahu-
satta dhamme paripūrenti || satta dhammā bhā- bahu-
dve dhamme paripūrentī ti || ||
Atthi7 kho bhikkhave eko1 dhammo bhā- bahu- cattāro
dhamme paripūreti8 || cattāro dhammā bhā- bahu- satta
--------------------------------------------------------------------------
1 B1 eka.
2 S1-3 -samādhānanda.
3 S1 -to.
4 S1-3 paripūrenti.
5 in S1-3 only.
6 B1 S1 eka.
7 S3 inserts me.
8 S3 paripūrenti.

[page 335]
Saṃyutta-Nikāya. 335
dhamme paripūrenti || satta dhammā bhā- bahu- dve dhamme
paripūrentī ti || ||
4. Katamo pana bhante eko1 dhammo bhā- bahu- cattāro
dhamme paripūreti || cattāro dhammā bhā- bahu- satta
dhamme paripūrenti || satta dhammā bhā- bahu- dve dhamme
paripūrentīti || ||
Ānāpānasatisamādhi2 kho bhikkhave eko1 dhammo bhā-
bahu- cattāro satipaṭṭhāne paripūreti || cattāro satipaṭṭhānā
bhā- bahu- sattabojjhaṅge paripūrenti || sattabojjhaṅgā bhā-
bahu- vijjāvimuttim paripūrenti3 || ||
I--III.
5. Katham bhāvito ca bhikkhave ānāpānāsatisamādhi4
katham bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti || ||
6--34. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā5 || la || ||
35. Evam bhāvitā kho bhikkhave satta bojjhaṅgā evam
bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrentī ti || ||

SN_5,54(10).16. (6) Bhikkhū2.
2. 6 Atha kho sambahulā bhikkhū- ||
Bhagavā etad avoca || ||
3. Atthi nu kho bhikkhave eko dhammo || ||
Bhagavammūlakā no bhante dhammā- || ||
Atthi bhikkhave eko dhammo- || ||
4. Katamo ca bhikkhave eko dhammo- -vijjāvimuttim
paripūrentī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 eka.
2 S1 ānāpānasamādhi.
3 B1 S1 paripūrentī ti.
4 S1-3 ānāpānasati.
5 These words are indeed in S1-3, but they become the numbers 6-12
of the next text, the end of this (No. 34) and the beginning of
the following one being suppressed, I think, by mistake, since
the sutta appearing here as single is noticed as double in the
uddāna.
6 as the beginning of this text is omitted by S1-3, although,
I think, by blunder, and is the same as the preceding one
with slight changes, I give only the beginning of the
numbers 2-4.

[page 336]
336 Ānāpāna-Saṃyuttam LIV.
I.
5. Katham bhāvito ca bhikkhave ānāpānasatisamādhi
katham bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti1 || ||
6--12. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato va rukkha-
mūlagato vā suññāgāragato vā nisīdati pallaṅkam ābhujitvā
ujuṃ kāyam paṇidhāya parimukham satim upaṭṭhapetvā
so sato va assasati sato passasati || pa-pe || || Paṭinissaggā-
nupassī assasissāmī ti sikkhati || paṭinissaggānupassī passa-
sissāmī ti sikkhati || ||
13. Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu dīghaṃ vā
assasanto Dīgham assasāmīti pajānāti || dīghaṃ vā passa-
santo Dīgham passasāmī ti pajānāti2 || rassaṃ vā assasanto ||
pa-pe || sabbakāyapaṭisaṃvedī || la-pe || passambhayaṃ kāya-
saṅkhāram Assasissāmī ti sikkhati3 || passambhayaṃ kāya-
saṅkhāram Passasissāmīti sikkhati || kāye kāyanupassī
bhikkhave bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampa-
jāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || taṃ kissa
hetu || ||
14. Kāyāññatarāham bhikkhave etam vadāmi yad idam
assāsapassāsaṃ || tasmā ti ha bhikkhave kāye kāyanupassī
bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno4 satimā
vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
15. Yasmiṃ5 samaye bhikkhave bhikkhu {pītipaṭisaṃvedī} ||
pa || sukhapatisaṃvedī6 cittasaṅkhārapatisaṃvedī || passam-
bhayaṃ cittasaṅkhāram Assasissāmī ti sikkhati || passam-
bhayaṃ cittasaṅkhāram Passasissāmī ti sikkhati || vedanāsu
vedanānupassī bhikkhave7 bhikkhu tasmiṃ samaye viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ ||
taṃ kissa hetu || ||
16. Vedanāññatarāhaṃ7 bhikkhave etaṃ vedāmi yad
idam assāsapassāsānam9 sādhukam manasikāraṃ || tasmā

--------------------------------------------------------------------------
1 the first numbers (2-5) are omitted in S1-3 as it is above
mentioned; the beginning of 6 is the end of the preceding sutta.
2 this second part is omitted by S1-3.
3 missing in S1.
4 repeated in S1.
5 B1 tasmiṃ.
6 S1-3 omit || pa || sukha-
7 in B1 only.
8 S1 vedanaññatāhaṃ.
9 B1 -passāsaṃ.

[page 337]
Saṃyutta-Nikāya. 337
ti ha bhikkhave vedanāsu vedanānupassī bhikkhu tasmiṃ
samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhij-
jhadomanassaṃ || ||
17. Yasmiṃ1 samaye bhikkhave bhikkhu cittapaṭisaṃ-
vedī abhippamodayaṃ cittaṃ || samādahaṃ cittaṃ2 || vimo-
cayaṃ cittaṃ Assasissāmīti sikkhati || vimocayaṃ cittam
Passasissāmī ti sikkhati || citte cittānupassī bhikkhave
bhikkhu tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā
vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || tam kissa hetu || ||
18. Nāham bhikkhave muṭṭhassatissa asampajānassa
ānāpānasatisamādhibhāvanaṃ vadāmi || tasmā ti ha bhik-
khave citte cittānupassī bhikkhu3 tasmiṃ samaye viharati
ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ || ||
19. Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu aniccānupassī ||
4 || virāgānupassī || nirodhānupassī || paṭinissaggānupassī
Assasissāmīti sikkhati5 || paṭinissaggānupassī Passasissāmīti
sikkhati || dhammesu dhammānupassī bhikkhave bhikkhu
tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyyaloke
abhijjhādomanassaṃ || so yan taṃ hoti abhijjhādomanassā-
nam6 pahānaṃ tam paññāya disvā sādhu7 ajjhupekkhitā hoti ||
tasmā ti ha bhikkhave dhammesu dhammānupassī bhikkhu
tasmiṃ samaye viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya
loke abhijjhādomanassaṃ || ||
20. Evam bhāvito kho bhikkhave ānāpānasatisamādhi
evam bahulīkato cattāro satipaṭṭhāne paripūreti || ||
II.
21. Katham bhāvitā ca bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā
katham bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti || ||
22. Yasmiṃ1 samaye bhikkhave bhikkhu kāye kāyānu-
passī viharati upaṭṭhitasati8 || tasmiṃ samaye sati hoti
asammuṭṭhā || yasmiṃ1 samaye bhikkhave bhikkhuno
--------------------------------------------------------------------------
1 B1 tasmiṃ.
2 this article is complete in B1.
3 S1-3 put bhikkhave before citte.
4 S1-3 have nothing here.
5 S1-3 omit this phrase.
6 S1-3 -domanassaṃ.
7 B1 sādhukam.
8 S1-3 upaṭṭhitassa.

[page 338]
338 Ānāpāna-Saṃyuttam LIV.
upaṭṭhitā1 sati hoti asammuṭṭhā2 || satisambojjhaṅgo tasmiṃ
samaye bhikkhuno āraddho hoti || satisambojjhaṅgaṃ tas-
miṃ samaye bhikkhu bhāveti || satisambojjhaṅgo tasmiṃ
samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūrim gacchati || so tathā
sato3 viharanto taṃ dhammam paññāya pavicinati4 pavi-
carati parivīmaṃsam āpajjatī || ||
23. Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu tathā sato viha-
ranto taṃ dhammam paññāya pacinati pavicarati parivī-
maṃsam āpajjati || dhammavicayasambojjhaṅgo5 tasmiṃ
samaye bhikkhuno āraddho hoti || dhammavicayasambojjhaṅ-
gam tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti || dhammavicayasam-
bojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūrim
gacchati || tassa taṃ dhammam paññāya pavicinato pavi-
carato parivīmaṃsam āpajjato āraddham hoti viriyam
asallīnaṃ || ||
24. Yasmim6 samaye bhikkhave bhikkhuno tam7 dham-
mam paññāya pavicinato pavicarato parivīmaṃsam āpajjato
araddhaṃ hoti viriyam asallīnaṃ || viriyasambojjhaṅgo8
tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti {viriyasambojjhaṅ-
gaṃ}9 tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti || viriyasambojjhaṅgo
tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriṃ gacchati ||
āraddhaviriyassa uppajjati pīti nirāmisā || ||
25. Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhuno āraddhaviri-
yassa uppajjati pīti nirāmisā || pītisambojjhaṅgo10 tasmim
samaye bhikkhuno āraddho hoti || pītisambojjhaṅgaṃ tas-
miṃ samaye bhikkhu bhāveti || pītisambojjhaṅgo tasmiṃ
samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūrim gacchati || || Pītima-
nassa kāyo pi3 passambhati cittam pi passambhati11 || ||
26. Yasmiṃ samaye bhikkhuno pītimanassa kāyo pi
passambhati cittam pi passambhati || passaddhisambojjhaṅgo
tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti || passaddhisam-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 upaṭṭhita.
2 S1-3 asammuṭṭhita.
3 missing in S1-3.
4 S1-3 pavicināti.
5 this beginning of
23 is not to be found in S1-3 as well as in the sutta 13.
6 S1-3 tasmiṃ.
7 in B1 only.
8 S1-3 -ṅgaṃ.
9 S1-3 -ṅgo.
10 S1 omits pīti.
11 S1-3 omit cittam-

[page 339]
Saṃyutta-Nikāya. 339
bojjhaṅgaṃ1 tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti || passaddhi-
sambojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriṃ
gacchati || || Passaddhakāyassa sukhino cittaṃ samādhiyati || ||
27. Yasmim samaye bhikkhave bhikkhuno passaddha-
kāyassa sukhino cittaṃ samādhiyati || samādhisambojjhaṅgo
tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti || samādhisamboj-
jhaṅgaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu2 bhāveti || samādhisam-
bojjhaṅgo tasmiṃ samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūrim
gacchati || || So tathā samāhitaṃ cittaṃ sādhukam ajjhu-
pekkhitā hoti || ||
28. Yasmim samaye bhikkhave bhikkhu tathā samāhitaṃ
cittam sādhukam ajjhupekkhitā hoti || upekhāsambojjhaṅgo
tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti || upekhāsamboj-
jhaṅgam tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti || upekhā-
sambojjhaṅgaṃ tasmiṃ samaye3 bhikkhu bhāveti || upekhā-
{sambojjhaṅgo} {tasmiṃ} samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriṃ
gacchati || ||
29. Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhu vedanāsu || citte ||
dhammesu dhammānupassī viharati upaṭṭhitasati || tasmiṃ
samaye sati hoti asammuṭṭhā || ||
30. Yasmiṃ samaye bhikkhave bhikkhuno upaṭṭhitā
sati hoti asammuṭṭhā || satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye
bhikkhuno āraddho hoti || {satisambojjhaṅgaṃ} tasmiṃ sa-
maye bhikkhu bhāveti || satisambojjhaṅgo tasmiṃ samaye
bhikkhuno bhāvanā pāripūriṃ gacchati || pa || || So tathā
samāhitaṃ cittam sādhukam ajjhupekkhitā hoti || ||
31. Yasmim samaye bhikkhave bhikkhu tathā samāhitaṃ
cittaṃ sādhukam ajjhupekkhitā hoti || upekhāsambojjhaṅgo
tasmiṃ samaye bhikkhuno āraddho hoti || upekhāsambojjhaṅ-
gaṃ tasmiṃ samaye bhikkhu bhāveti || upekhāsambojjhaṅgo
{tasmiṃ} samaye bhikkhuno bhāvanā pāripūriṃ gacchati4 || ||
32. Evam bhāvitā5 kho bhikkhave cattāro satipaṭṭhānā
evam bahulīkatā sattabojjhaṅge paripūrenti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 -ṅgo.
2 S1 bhikkhuno.
3 S1-3 insert bhikkhave.
4 The numbers 29, 3O, 31 are not to be found in S1-3.
5 S1-3 bhāvito.

[page 340]
340 Ānāpāna-Saṃyuttam LIV.
III.
33. Katham bhāvitā ca bhikkhave satta bojjhaṅgā katham
bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrenti || ||
34. Idha bhikkhave bhikkhu satisambojjhaṅgam bhāveti
vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapa-
riṇāmiṃ || dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāveti viveka-
virāga- nirodha- vossaggapariṇamiṃ || pa-pe || upekhāsam-
{bojjhaṅgam} bhāveti viveka- virāga- nirodhanissitaṃ vossag-
gapariṇāmiṃ || ||
34. Evam bhāvitā kho bhikkhave satta bojjhaṅgā evam
bahulīkatā vijjāvimuttim paripūrentī ti1 || ||

SN_5,54(10).17. (7) Saṃyojanam.
2. Ānāpānasatisamādhi bhikkhave bhāvito bahulīkato
saṃyojanapahānāya2 saṃvattati || ||

SN_5,54(10).18. (8) Anusayam.
2. Anusayasamugghātāya saṃvattati || ||

SN_5,54(10).19. (9) Addhānam.
2. Addhānapariññāya saṃvattati || || Vitthāretabbaṃ3 || ||

SN_5,54(10).20. (10) Asavakkhaya.
2. Āsavānaṃ khayāya saṃvattati || ||
3. Katham bhāvito ca4 bhikkhave5 ānāpānasatisamādhi
katham bahulīkato6 saṃyojanapahānāya saṃvattati || anu-
sayasamugghātāya saṃvattati || addhānapariññāya saṃ-
vattati || āsavānaṃ khayāya saṃvattati || ||
4--10. Idha bhikkhave bhikkhu araññagato vā rukkha-
mūlagato vā suññāgaragato vā7 || la-pe || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 paripūrenti.
2 S1 saṃyojanāya.
3 in S1-3 only.
4 S3 kho S1 nothing.
5 S1-3 bhikkhu corrected from bhikkhave in S3.
6 S1 -karo.
7 suññā- in S1-3 only.

[page 341]
Saṃyutta-Nikāya. 341
Yathā dutiyaṃ veyyākaranaṃ tathā bhikkhūnam kā-
tabbaṃ1 || || Paṭinissaggānupassī Assasissāmī ti sikkhati2 ||
paṭinissaggānupassī passasissāmī ti sikkhati || ||
11. Evam bhāvito kho bhikkhave ānāpānasatisamādhi evam
bahulīkato saṃyojanapahānāya saṃvattati || pa3 || anusaya-
samugghātāya saṃvattati || pa3 || addhānapariññāya sam-
vattatī ti || pa3 || āsavānam khayāya {saṃvattatī} ti || ||
12. 4Ime cattāri suttā || ||
Ānāpānasaṃyuttam5 dasamam6 || ||
Vaggo dutiyo7 || ||
Tassa3 uddānaṃ || ||
Icchānaṅgalaṃ8 Kaṅkheyyaṃ9 ||
Ānanda apare duve10 ||
Bhikkhave11 bhikkhu12 dve vuttā ||
Saṃyojanam Anusayaṃ ||
Addhānam Āsavakkhayā ti13 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 this mention in B1-2 only.
2 this phrase in B1-2 only.
3 missing in S1-3.
4 in S3 only.
5 S1-3 -samyutti.
6 S1-3 samatti (drawn back to the end).
7 S1-3 dutiyo before vaggo.
8 S1-3 icchānaṃkālam.
9 S1-3 aheyyaṃ.
10 S1-3 ānando- -dve.
11 in B1 only.
12 S1-3 bhikkhuhi.
13 S1-3 āsavakkhayo ti.

[page 342]
342

BOOK XI.
SOTĀPATTI-SAṂYUTTAM.


CHAPTER I. VEḶUDVĀRAVAGGO PATHAMO.

SN_5,55(11).1. Rājā.
1--2. 1 Sāvatthi || || Tatra kho etad avoca || ||
3. Kiñcāpi bhikkhave2 rājā cakkavatti catunnaṃ dīpā-
nam issariyādhipaccam rajjaṃ kāretvā kāyassa bhedā pa-
rammaraṇā sugatim saggaṃ lokam upapajjati3 devānaṃ
Tāvatiṃsānaṃ4 sahavyataṃ || so tattha Nandane5 vane
accharāsaṅghaparivuto dibbehi ca pañcahi kāmaguṇehi
samappito {samaṅgibhūto} paricāreti6 || so catuhi dhammehi
asamannāgato7 || || Atha kho so8 aparimutto ca nirayā
aparimutto ca tiracchānayoniso || aparimutto ca pettivisayā9 ||
aparimutto ca10 apāyaduggativinipātā11 || ||
4. Kiñcāpi12 bhikkhave ariyasāvako piṇḍiyā lopena13
yāpeti nantakāni ca10 dhāreti || so catuhi dhammehi samannā-
gato || || Atha kho so parimutto ca10 nirayā || parimutto
ca10 tiracchayoniyā14 || parimutto ca10 pittivisayā || parimutto
ca10 apāyaduggativinipātā || || Katamehi catuhi || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 in B1 only.
2 S1 insert dve.
3 S1-3 uppajjati.
4 S1 devātiṃsānaṃ instead of devānaṃ.
5 B1 nanda.
6 S1-3 parivāreti.
7 S1-3 samannāgato.
8 missing in S1-3; S1 omits the following word till pettivisayā.
9 B1 pitti-
10 missing in S1-3.
11 S1 vinipātato S3 vinipāto.
12 S3 inserts so.
13 S1 lokena.
14 S1 ticchaneyoniyā pajimutto aparimutto va nirayā aparimutto
tiracchānayoniyā aparimutto pittivisāyā.

[page 343]
Saṃyutta-Nikāya. 343
5. Idha bhikkhave ariyasāvako buddhe avecca pasādena
samannāgato hoti || Iti piso Bhagavā arahaṃ sammāsam-
buddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro
purisadhammasārathi satthā devamanussānam buddho
bhāgavā ti || ||
6. Dhamme avecca pasādena samannāgato hoti || || Svāk-
khāto Bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko
opanayiko1 paccattam veditabbo viññāhī ti || ||
7. Saṅghe avecca2 pasādena samannāgato hoti || || Suppaṭi-
panno Bhagavato sāvakasaṅgho || ujupaṭipanno Bhagavato
sāvakasaṅgho || ñāyapaṭipanno Bhagavato sāvakasaṅgho ||
sāmīcipaṭipanno Bhagavato sāvakasaṅgho || yad idaṃ cattāri
purisayugāni aṭṭhapurisapuggalā esa Bhagavato sāvaka-
saṅgho || āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalīkaraṇīyo
anuttaram puññakhettaṃ lokassā ti || ||
8. Ariyakantehi sīlehi samaññāgato hoti akhaṇḍehi
acchiddehi asabalehi akammāsehi bhūjissehi3 viññūpa-
satthehi4 aparāmaṭṭhehi samādhisaṃvattanikehi || ||
9. Imehi catuhi dhammehi samannāgato hoti || ||
10. Yo ca bhikkhave catunnam dīpānam paṭilābho yo
ca5 catunnaṃ dhammānam paṭilābho || || Catunnaṃ dīpā-
nam paṭilābho catunnaṃ dhammānam paṭilābhassa kalaṃ
nagghati6 soḷasinti || ||

SN_5,55(11).2. (2) Ogadha or Saṭayhaṃ.
3. Catuhi bhikkhave dhammehi samannāgato ariyasāvako
sotāpanno hoti avinīpātadhammo niyato sambodhiparāyano || ||
Katamehi catuhi || ||
4. Idha bhikkhave ariyasāvako buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || || Iti pi so Bhagavā arahaṃ || pe || satthā
devamanussānam buddho bhagavā ti || ||
5--6. 7 Dhamme || {Saṅgho} || ||
7. Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti || akhaṇḍehi ||
la-pe || samādhisaṃvattanikehi || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 opaneyyiko.
2 S1 avecaca (or avevava).
3 S1-3 bhuñjissehi.
4 B1 -saṭṭhehi.
5 in S1-3 only.
6 S1-3 na (S3 nā-) gghanti.
7 more complete in S1-3.

[page 344]
344 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
8. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannāgato
ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sam-
bodhiparāyano ti || ||
9. Idam avoca Bhagavā idam vatvā1 Sugato etad avoca
satthā || ||
Yesaṃ saddhā2 ca sīlañca || pasādo3 dhammadassanaṃ ||
te ve kāle na paccanti4 || brahmacariyogadhaṃ sukhan ti || ||

SN_5,55(11).3. (3) Dighāvu.
1. Ekaṃ samayaṃ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane
Kalandakanivāpe || ||
2. Tena kho pana samayena Dīghāvu upāsako ābādhiko
hoti dukkhito bāḷhagilāno || ||
3. Atha kho Dīghāvu upāsako pitaraṃ Jotikaṃ gaha-
patim āmantesi || Ehi tvaṃ gahapati yena Bhagavā tenu-
pasaṅkama || upasaṅkamitvā mama vacanena Bhagavato
pāde sīrasā vanda || Dīghāvu bhante upāsako ābādhiko
hoti5 dukkhito bāḷhagilāno || so Bhagavato pāde sirasā
vandati6 || || Evaṃ ca vadehi Sādhu kira bhante Bhagavā
yena Dīghāvussa upāsakassa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu
anukampam upādāyāti || ||
Evaṃ tātā ti kho Jotiko7 gahapati Dīghāvussa upāsa-
kassa paṭissutvā yena Bhagavā tenupasaṅkami || upasaṅka-
mitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam antaṃ nisīdi || ||
4. Ekam antaṃ nisinno kho Jotiko gahapati Bhagavan-
tam etad avoca || Dīghāvu bhante upāsako ābādhiko hoti
dukkhito bāḷhagilāno || || So Bhagavato pāde sirasā vandati ||
evañca vadeti Sādhu kira bhante Bhagavā yena Dīghā-
vussa upāsakassa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampam
upādāyāti || ||
Adhivāsesi Bhagavā tuṇhībhāvena || ||
5. Atha kho Bhagavā nivāsetvā pattacīvaram ādāya
yena Dīghāvussa upāsakassa nivesanaṃ tenupasaṅkami ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 vatvāna.
2 S1-3 saddhaṃ.
3 S1-3 pasādaṃ.
4 B1 paccenti.
5 missing in S1-3.
6 B1 vandatī ti.
7 in B1-2 only.

[page 345]
Saṃyutta-Nikāya. 345
upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi || nisajja kho Bhagavā
Dīghāvum upāsakam etad avoca || || Kacci te Dīghāvu
khamanīyam kacci yāpanīyaṃ kacci dukkhā vedanā paṭi-
kkamanti no abhikkamanti patikkamo sānam paññāyati no
abhikkamoti || ||
Na me bhante khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ baḷhā me
dukkhā abhikkamanti no patikkamanti abhikkamo sānam
paññāyati no paṭikkamo ti || ||
6. Tasmā ti ha te Dīghāvu evaṃ sikkhitabbaṃ || Buddhe
aveccappasādena samannāgato bhavissāmi || Iti pi so Bha-
gavā arahaṃ || pe || satthā devamanussānam buddho bhagavā
ti || pe [pa] || || Dhamme || pe [pa] || Saṅghe || pe [pa] || Ariya-
kantehi sīlehi samannāgato bhavissāmi akhaṇḍehi || la-pe ||
samādhisaṃvattanikehi1 || || Evañhi te Dīghāvu sikkhi-
tabban ti || ||
7. Yānimāni bhante Bhagavatā cattāri sotāpattiyaṅgāni
desitāni || saṃvijjante te dhammā mayi ahañ ca tesu2 san-
dissāmi || ahañ hi bhante buddhe aveccappasādena samannā-
gato || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā devamanussānam
buddho bhagavā ti || Dhamme || Saṅghe || Ariyakantehi sīlehi
samannāgato akhaṇḍehi || la-pe || samādhisaṃvattanikehī ti || ||
Tasmā ti ha tvam Dīghāvu imesu catusu sotāpattiyaṅgesu
patiṭṭhāya cha vijjābhāgiye dhamme {uttariṃ bhāveyyāsi}3 || ||
8. Idha tvam Dīghāvu4 sabbesaṅkhāresu aniccānupassī
viharāhi || anicce dukkhasaññī dukkhe anattasaññī pahāna-
saññī virāgasaññī nirodhasaññī ti || || Evaṃ hi te Dīghāvu
sikkhitabban ti || ||
Ye me bhante Bhagavatā cha vijjābhāgiyā dhammā
desitā || saṃvijjante te dhammā mayi ahaṃ ca tesu dham-
mesu sandissāmi || ahañhi bhante sabbasaṅkhāresu aniccā-
nupassī viharāmi || anicce dukkhasaññī dukkhe anattasaññī
pahānasaññī virāgasaññī nirodhasaññī || ||
9. Api ca me bhante evaṃ hoti māhevāyaṃ5 Jotiko
gahapati mamaccayena vighātam āpajjīti6 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 B1 -saṃvattanikehī ti.
2 S1-3 add dhammesu.
3 B1 uttari-
4 S1 Dīghāvuṃ.
5 S1 hevāhaṃ.
6 S1-3 āpajjati.

[page 346]
346 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
Mā tvaṃ tāta Dīghāvu evam manasākāsi || || Iṅgha1
tvaṃ tāta Dīghāvu yad eva te2 Bhagavā āha tad eva tvaṃ
sādhukam manasi karohī ti || ||
10. Atha kho Bhagavā Dīghāvum upāsakam iminā ovā-
dena ovaditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi || ||
11. Atha kho Dīghāvu upāsako acirapakkantassa Bha-
gavato kālam akāsi || ||
12. Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenu-
pasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā
ekam antaṃ nisīdiṃsu || ekam antaṃ nisinnā kho te bhik-
khū Bhagavantam etad avocuṃ || Yo so bhante Dīghāvu
nāma upāsako Bhagavatā saṅkhittena ovādena ovādito so
kālaṅkato3 || tassa kā gati ko abhisamparāyo ti || ||
Paṇḍito bhikkhave Dīghāvu upāsako ahosi paccapādi4
dhammassānudhammaṃ5 na ca6 dhammādhikaraṇaṃ vihe-
sesi || ||
13. Dīghāvu bhikkhave upāsako pañcannam orambhāgi-
yānaṃ samyojanānam parikkhayā opapātiko hoti7 tattha
parinibbāyi anāvattidhammo tasmā lokā ti || ||

SN_5,55(11).4. (4) Sāriputta1.8
1. Ekaṃ samayam āyasmā ca Sāriputto ayasmā ca
Ānando Sāvatthiyaṃ viharanti Jetavane Anāthapiṇḍikassa
ārāme || ||
2. Atha kho āyasmā Ānando sāyaṇhasamayaṃ paṭisallānā
vuṭṭhito || la9 || || Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā Ānando
āyasmantaṃ Sāriputtam etad avoca || ||
3. Katīnam10 nu kho āvuso Sāriputta dhammānam sa-
mannāgamanahetu evam ayam pajā Bhagavatā vyākatā
sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 ighaṃ S1 igha.
2 in B1 only.
3 S1-3 omit so-
4 B1 saccavādī.
5 S1-3 dhammāssā-
6 S1-3 inserts maṃ.
7 missing in B1.
8 this first Sāriputta is the second in the Singhalese MSS. and
the fifth of the chapter.
9 S1-3 have yenāyasmā Sāriputto- -nisīdi.
10 S1 katinaṃ S3 katinnaṃ.

[page 347]
Saṃyutta-Nikāya. 347
Catunnaṃ kho āvuso dhammānaṃ samannāgamanahetu
evam ayam pajā Bhagavatā vyākatā sotāpannā avinipāta-
dhammā niyatā sambodhiparāyanā || katamesaṃ catunnaṃ || ||
4. Idhāvuso ariyasāvako buddhe aveccappasādena sa-
mannāgato hoti || || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā deva-
manussānam buddho bhagavā ti || Dhamme || {Saṅghe} || ari-
yakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi || la-pe ||
samādhisaṃvattanikehi1 || ||
5. Imesaṃ kho āvuso2 catunnaṃ dhammānaṃ samannā-
gamanahetu evam ayam pajā Bhagavatā vyākatā sotā-
pannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti || ||

SN_5,55(11).5. (5) Sāriputta2.3
2. Atha kho āyasmā Sāriputto yena Bhagavā tenupa-
saṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam
antaṃ nisīdi || || Ekam antaṃ nisinnaṃ4 kho āyasmantaṃ
Sāriputtam Bhagavā etad avoca || ||
3. Sotāpattiyaṅgaṃ sotāpattiyaṅgan ti hidaṃ Sāriputta
vuccati || katamaṃ nu kho Sāriputta sotapattiyaṅgan ti || ||
Sappurisasaṃsevo hi bhante sotāpattiyaṅgaṃ || saddham-
masavanaṃ sotāpattiyaṅgaṃ || yonisomanasikāro sotāpatti-
yaṅgaṃ || dhammānudhammapaṭipatti sotāpattiyaṅgan ti || ||
Sādhu Sāriputta sādhu Sāriputta || sappurisasaṃsevo-
-dhammānudhammapaṭipatti sotāpattiyaṅgaṃ5 || ||
4. Soto soto ti ha6 Sāriputta vuccati || katamo nu kho
Sāriputta soto ti || ||
Ayam eva hi bhante ariyo aṭṭhaṅgiko maggo soto ||
seyyathīdaṃ || sammādiṭṭhi || pe || sammāsamādhī ti || ||
Sādhu sādhu Sāriputta || ayam eva hi Sāriputta ariyo
aṭṭhaṅgiko maggo soto || seyyathīdaṃ || sammādiṭṭhi || la-pe ||
sammāsamādhi || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 -nikehī ti.
2 S1-3 bhikkhave.
3 This second Sāriputta is the first in the Singhalese MSS. and
the fourth of the chapter.
4 S1 nisinnā.
5 S1-3 have only -pe- instead of sādhu sariputta-
6 S1 haṃ B1 hidaṃ.

[page 348]
348 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
5. Sotāpanno sotāpanno ti hidaṃ Sāriputta vuccati ||
katamo nu kho Sāriputta sotāpanno ti || ||
Yo hi bhante iminā ariyena aṭṭhaṅgikena maggena
samannāgato || ayaṃ vuccati sotāpanno yoyam1 āyasmā
evaṃ nāmo evaṃ gotto ti || ||
Sādhu sādhu Sāriputta yo hi Sāriputta iminā ariyena
aṭṭhaṅgikena maggena samannāgato ayaṃ vuccati sotā-
panno yoyaṃ1 āyasmā evaṃnāmo evaṃgotto ti || ||

SN_5,55(11).6. (6) Thapatayo.
1. Sāvatthi nidānaṃ2 || ||
2. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū Bhaga-
vato cīvarakammam karonti Niṭṭhitacīvaro Bhagavā temā-
saccayena cārikam pakkamissatī tī3 || ||
3. Tena kho pana samayena Isidattapurāṇā thapatayo
Sādhuke paṭivasanti kenacid eva karaṇīyena || assosuṃ kho
Isidattapurāṇā thapatayo Sambahulā kira bhikkhū Bhaga-
vato cīvarakammaṃ karonti Niṭṭhitacīvaro Bhagavā temā-
saccayena cārikam pakkamissatī ti || ||
4. Atha kho Isidattapurāṇā thapatayo magge purisaṃ
ṭhapesuṃ || Yadā tvam ambho purisa passeyyāsi4 Bhaga-
vantam āgacchantam arahantaṃ sammāsambuddhaṃ || atha
kho5 amhākam āroceyyāsī ti || ||
5. Dvīhatīhaṃ6 ṭhito kho so puriso addasa Bhagavantaṃ
dūrato va āgacchantam || disvā yena Isidattapurāṇā thapa-
tayo tenupasaṅkami || upasaṅkamitvā Isidattapurāṇe7 thapa-
tayo etad avoca || Ayaṃ so bhante Bhagavā āgacchati
arahaṃ sammāsambuddho || yassa dāni kālam maññathā ti || ||
6. Atha kho Isidattapurāṇā thapatayo yena Bhagavā
tenupasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivā-
detvā Bhāgavantam piṭṭhito pitthito anubandhiṃsu || ||
7. Atha kho Bhagavā maggā okkamma8 yena aññata-
raṃ9 rukkhamūlaṃ tenupasaṅkami || upasaṅkamitvā paññatte

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 svāyaṃ.
2 in B1 only.
3 S1-3 pakkamī ti.
4 S1-3 passeyyasi.
5 in S1-3 only.
6 B1 -tihi.
7 S1-3 -purāṇā.
8 S1-3 ukkamma.
9 S1-3 yenañña-

[page 349]
Saṃyutta-Nikāya. 349
āsane nisīdi || Isidattapurāṇā pi kho1 thapatayo Bhaga-
vantam abhivādetvā ekam antaṃ nisīdiṃsu || || Ekam
antaṃ nisinnā kho te2 Isidattapurāṇā thapatayo Bhaga-
vantam etad avocuṃ || ||
8. Yadā mayam bhante Bhagavantaṃ3 suṇāma Sā-
vatthiyā Kosalesu cārikam pakkamissatī ti || hoti no tas-
miṃ samaye anattamanatā hoti domanassaṃ Dūre no
Bhagavā bhavissatī ti || Yadā pana mayam bhante Bhaga-
vantaṃ suṇāma4 Sāvatthiyā Kosalesu cārikam pakkanto
tī || hoti no tasmiṃ samaye anattamanatā hoti domanassaṃ
Dūre no Bhagavā ti || ||
9. Yadā5 mayam bhante Bhagavantaṃ suṇāma Kosalehi
Malle6 cārikam pakkamissatī ti || hoti no {tasmiṃ} samaye
anattamatā hoti domanassaṃ Dūre no Bhagavā bhavissatī
ti || Yadā pana mayam bhante Bhagavantaṃ suṇāma Ko-
salehi Malle6 cārikam pakkanto ti || hoti no tasmiṃ samaye
anattamanatā7 hoti domanassaṃ Dūre no Bhagavā ti || ||
10. Yadā8 mayam bhante suṇāma Bhagavantaṃ Malle-
hi9 Vajjim10 cārikam pakkamissatī ti || hoti no tasmiṃ
samaye anattamanatā hoti domanassaṃ Dūre no Bhagavā
bhavissatī ti || || Yadā pana mayam bhante Bhagavantaṃ
suṇāma Mallehi9 Vajjiṃ10 cārikam pakkanto ti || hoti no
tasmiṃ samaye anattamanatā hoti domanassaṃ Dūre no
Bhagavā ti || ||
11. Yadā8 mayam bhante Bhagavantaṃ suṇāma Vajjīhi
Kāsiṃ11 cārikam pakkamissatī ti || hoti no tasmiṃ samaye
anattamanatā hoti domanassaṃ Dūre no Bhagavā bha-
vissatī ti || || Yadā pana mayam bhante Bhagavantaṃ
suṇāma Vajjīhi Kāsim11 cārikam pakkanto ti || hoti no
tasmiṃ samaye anattamanatā hoti domanassaṃ Dūre no
Bhagavā ti || ||
12. Yadā8 mayam bhante Bhagavantam suṇāma Kāsīhi
Magadhe cārikam pakkamissatī ti || hoti no tasmiṃ samaye

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 omit pi kho.
2 missing in S1-3.
3 S1 bhagavataṃ.
4 S3 sunāma further on, S1-3 suṇoma always.
5 B1 adds pana.
6 B1 mallim.
7 S1 -manataṃ.
8 B1 add pana.
9 B1 mallīhi.
1O S1-3 vajji.
11 S1 kāsi S3 kāsī.

[page 350]
350 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
anattamanatā hoti domanassaṃ Dūre no Bhagavā bha-
vissatī ti1 || || Yadā pana mayam bhante Bhagavantaṃ
suṇāma Kāsīhi Māgadhe cārikam pakkanto ti hoti2 anap-
pakā3 no tasmiṃ samaye anattamanatā hoti anappakaṃ
domanassaṃ Dūre no Bhagavā ti || ||
13. Yadā4 mayam bhante Bhagavantaṃ suṇāma Mā-
gadhehi Kāsiṃ5 carikam pakkamissatī ti || hoti no tasmiṃ
samaye attamanatā hoti somanassaṃ Āsanne6 no Bhagavā
bhavissatī ti || || Yadā pana mayam bhante Bhagavantaṃ
suṇāma Māgadhehi Kāsim7 cārikam pakkanto ti || hoti no
tasmiṃ samaye attamanatā hoti somanassaṃ Āsanne6 no
Bhagavā ti || ||
14. Yadā8 mayam bhante suṇoma Kāsīhi Vajjī || pe || ||
15. Vajjīhi [Malle] || ||
16. Mallehi Kosale9 || ||
17. Yadā pana bhante Bhagavantaṃ {suṇāma}10 Kosalehi
Sāvatthiṃ11 cārikam pakkamissatī ti || hoti no tasmiṃ sa-
maye attamanatā hoti somanassam Āsanne6 no Bhagavā
bhavissatī ti || Yadā pana mayam bhante12 Bhagavantaṃ13
sunāma Sāvatthiyaṃ viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa
ārāme ti || anappakā no tasmiṃ samaye attamanatā hoti
anappakaṃ somanassam Āsanne6 no Bhagavā ti || ||
18. Tasmā ti ha thapatayo14 sambādho gharāvāso15
rajāpatho abbhokāso16 pabbajā alañca pana vo thapatayo
appamādāyā ti || ||
19. Atthi kho no bhante etamhā sambādhā añño sam-
bādhataro ceva sambādhasaṅkhātataro cāti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 insert here the repetition of the second part of the
number 11 and the first part of this number 12.
2 missing in S3.
3 S1-3 anappikā.
4 B1 add pana.
5 S1-3 kāsī.
6 S1-3 āsanno.
7 S1 kāsī missing in S3.
8 S1 adds pana.
9 the numbers 14,15,16 are complete in B1.
10 these words in B1-2 only.
11 S1 sāvatthi S3 adds yaṃ.
12 missing in S1-3.
13 S1 adds gotamaṃ.
14 S3 papatayo.
15 S1 vāso omitting gharā.
16 S1-3 ajjhokāso.

[page 351]
Saṃyutta-Nikāya. 351
Katamo pana vo thapatayo etamhā sambādhā añño
sambādho sambādhataro ceva1 sambādhasaṅkhātataro cā
ti || ||
20. Idha mayam bhante yadā rājā Pasenadī Kosalo
uyyānabhūmiṃ niyyātukāmo hoti || ye te rañño Pasenadissa
Kosalassa nāgā opavayhā2 te kappetvā yā tā rañño Pa-
senadissa Kosalassa pajāpatiyo piyā manāpā tā3 ekam
purato ekam pacchato nisīdāpema || || Tāsaṃ kho pana
bhante bhāginīnam evarūpo gandho hoti seyyathāpi nāma
gandhakaraṇḍakassa tāvad eva vivariyamānassa yathā taṃ
rājakaññānaṃ4 gandhena vibhūsitānaṃ || tāsaṃ kho pana
bhante bhaginīnam evarūpo kāyasamphasso hoti seyyathāpi
nāma thulapicuno vā yathā taṃ rājakaññānaṃ sukhedhi-
tānaṃ5 || tasmiṃ kho pana bhante samaye nāgo6 pi rakkhi-
tabbo7 hoti || tā pi bhaginiyo rakkhitabbā || attā pi rakkhi-
tabbo8 hoti || ||
21. Na kho pana mayam bhante abhijānāma tāsu bha-
ginīsu pāpakaṃ cittam uppādetā || ayaṃ kho no bhante
etamhā sambādhā añño sambādho sambādhataro ceva
sambādhasaṅkhātataro cā ti || ||
22. Tasmā ti ha thapatayo sambādho gharāvāso rajā-
patho abbhokāso9 pabbajā alaṃ ca10 pana vo11 thapatayo
appamādāya || ||
23. Catuhi kho thapatayo dhammehi samannāgato ariya-
sāvako sotāpanno hoti12 avinipātadhammo niyato sambodhi-
parāyano || katamehi catuhi || ||
24. Idha thapatayo ariyasāvako buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā de-
vamanussānam buddho bhagavā ti || Dhamme || pe [pa] ||
Saṅghe || vigatamalamaccherena cetasā agāram ajjhāvasati13 ||
muttacāgo payatapāṇī vossaggarato yācayogo dānasaṃ-
vibhāgarato14 || || Ime hi kho thapatayo catuhi dhammehi

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 ce.
2 B1 opavuyhā.
3 S3 te S1 mā te.
4 S1-3 rājārahena.
5 S1 sukheṭhi-
6 S1-3 nāṅgo.
7 S3 rakkhipitabbo S1 parikkhipitabbo instead of pirak-
8 S1-3 -tabbā.
9 S1-3 ajjho-
10 missing in S1-3.
11 S1 adds dha.
12 missing in B1.
13 B1 ajjhāgāram vasati instead of agāram-.
14 B1 S1 dānaṃ-

[page 352]
352 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo
niyato sambodhiparāyano || ||
25. Tumhe1 kho thapatayo Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti2 Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā deva-
manussānaṃ buddho bhagavā ti || Dhamme || Saṅghe || Yaṃ
kho pana kiñci kule deyyadhammaṃ sabban tam appaṭivi-
bhattaṃ sīlavantehi kalyāṇadhammehi || ||
26. Taṃ kim3 maññatha thapatayo4 || katividhā5 te Ko-
salesu6 manussā7 ye tumhākaṃ samasamā yad idaṃ dāna-
{saṃvibhāge} ti || ||
27. Lābhā no bhante suladdhaṃ no bhante yesaṃ no
Bhagavā evam pajānātī8 ti || ||

SN_5,55(11).7. (7) Veḷudvāreyyā.
1. Evam me sutam9 ekam samayam Bhagavā Kosalesu
cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhim yena
Veḷudvāraṃ nāma Kosalānam brāhmaṇagāmo tad avasari || ||
2. Assosuṃ kho te10 Veḷudvāreyyakā brāhmaṇagahapa-
tikā Samaṇo khalu bho Gotamo sakyaputto sakyakulā
pabbajito Kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhu-
saṅghena saddhiṃ Veḷudvāram anuppatto || || Taṃ kho
pana Bhagavantam Gotamam evaṃ kalyāṇakittisaddo
abbhuggato || Iti pi so Bhagavā arahaṃ sammāsambuddho
vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadam-
masārathi satthā devamanussānam buddho bhagavā ti || so
imaṃ lokam sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakam sassa-
maṇabrāhmaṇim pajam sadevamanussaṃ sayam abhiññā
sacchikatvā pavedeti || so dhammaṃ deseti ādikalyāṇam
majjhe kalyāṇam pariyosāṇakalyānam sāttham savyañjanaṃ
kevalaparipuṇṇam parisuddham brahmacariyam pakāseti || ||
Sādhu kho pana tathārūpānam arahataṃ dassanaṃ hoti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add hi.
2 missing in B1.
3 S1 kaṃ.
4 S3 tapatayo.
5 B1 kativiya.
6 S1-3 kosale.
7 Here begins a gap in S1, the fourth part of the sheet nai,
the whole no and the half of nau being a blank.
8 S3 jānātī.
9 this phrase in B1 only.
10 missing in S3.

[page 353]
Saṃyutta-Nikāya. 353
3. Atha kho te1 Veḷudvāreyyakā brāhmaṇagahapatikā
yena Bhagavā tenupasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā appekacce
Bhagavantam abhivādetvā ekam antaṃ nisīdiṃsu || appe-
kacce Bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu || sammodaniyaṃ
katham sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekam antaṃ nisīdiṃsu ||
appekacce yena Bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā ekam
antaṃ nisīdiṃsu || appekacce Bhagavato santike nāmagot-
taṃ sāvetvā ekam antaṃ nisīdiṃsu || appekacce tunhībhūtā
ekam antaṃ nisīdiṃsu || ||
4. Ekam antaṃ nisinnā kho te1 Veḷudvareyyākā brāh-
maṇagahapatikā Bhagavantam etad avocuṃ || || Mayam
bho Gotama evaṃkāmā evaṃchandā evamadhippāyā ||
puttasambādhasayanam ajjhāvaseyyāma || kāsikacandanam
paccanubhaveyyāma || mālāgandhavilepanam dhāreyyāma ||
jātarūparajataṃ2 sādiyeyyāma || kāyassa bhedā param ma-
raṇā sugatiṃ saggaṃ lokam upapajjeyyāma3 || || Tesaṃ no
bhavaṃ Gotamo amhākam evaṃkāmānam evaṃchandānam
evamadhippāyānaṃ tathā dhammaṃ desetu yathā mayaṃ
puttasambādhasayanam ajjhāvaseyyāma || la || sugatiṃ
saggam lokam upapajjeyyāmā ti3 || ||
5. Attūpanāyikaṃ4 vo gahapatayo dhammapariyāyaṃ
desissāmi || tam suṇātha || sādhukam manasi karotha bhā-
sissāmī ti || ||
Evam bho ti kho te Veḷudvāreyyakā brāhmaṇagahapatikā
Bhagavato paccassosuṃ || ||
Bhagavā etad5 avoca || || Katamo gahapatayo attūpanā-
yiko dhammapariyāyo || ||
6. Idha gahapatayo ariyasāvako iti paṭisañcikkhati ||
Ahaṃ kho smi6 jīvitukāmo amaritukāmo sukhakāmo
dukkhapaṭikkūlo || yo kho maṃ jīvitukāmam amaritukāmaṃ
sukhakāmaṃ dukkhapaṭikkūlam jīvitā voropeyya na me
tam assa piyam1 manāpaṃ || || Ahañceva kho pana paraṃ
jīvitukāmam amaritukāmam sukhakāmam dukkhapaṭikūlaṃ
jīvitā voropeyyam || parassa tam assa appiyam amanāpaṃ || ||
Yo kho myāyaṃ dhammo appiyo amanāpo parassa peso

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S3.
2 S3 insert vā.
3 S3 uppaj-
4 B1 atthu-
5 S3 evaṃ.
6 B1 smiṃ.

[page 354]
354 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
dhammo appiyo amanāpo || yo kho myāyam dhammo appiyo
amanāpo kathāhaṃ paraṃ tena saṃyojeyyan ti || || So iti
paṭisaṅkhāya attanā ca pānātipātā paṭivirato hoti || paraṃ
ca pāṇātipātā veramaṇiyā samādapeti || pāṇātipātā vera-
maṇiyā vaṇṇam bhāsati || || Evam assāyaṃ kāyasamācāro
ti koṭiparisuddho hoti || ||
7. Puna ca param gahapatayo ariyasāvako iti paṭisañ-
cikkhati || || Yo kho me adinnam theyyasaṅkhātam ādiyeyya ||
na me tam assa piyam2 manāpam || ahaṃ ce va kho pana
parassa adinnam theyyasaṅkhātam ādiyeyyaṃ || parassa pi
tam assa appiyam amanāpaṃ || || Yo kho myāyaṃ dhammo
appiyo amanāpo parassa peso dhammo appiyo amanāpo ||
yo kho myāyaṃ dhammo appiyo amanāpo kathāham paraṃ
tena saṃyojeyyanti || || So iti paṭisaṅkhāya attānañca adinnā-
dānā paṭivirato hoti || parañca adinnādānā veramaṇiyā
samādapeti || adinnādānā veramaṇiyā ca vaṇṇam bhāsati || ||
Evam assāyam kāyasamācāro ti koṭiparisuddho hoti || ||
8. Puna1 ca param gahapatayo ariyasāvako iti paṭisañ-
cikkhati || || Yo kho me dāresu cārittam āpajjeyya || na me
tam assa piyam2 manāpam || ahaṃ ceva kho pana parassa
dāresu cārittam āpajjeyyaṃ || parassa pi tam assa appiyam
amanāpaṃ || yo kho myāyaṃ dhammo appiyo amanāpo
parassa peso3 dhammo appiyo amanāpo || kathāham paraṃ
tena saṃyojeyyan ti || so iti paṭisaṅkhāya attanā ca kāmesu
micchācārā paṭivirato hoti || paraṃ ca kāmesu micchācārā
veramaṇiyā samādapeti || kāmesu micchācārā veramaṇiyā
ca vaṇṇam bhāsati || || Evam assāyaṃ kāyasamācāro ti
koṭiparisuddho ti || ||
9. Puna ca paraṃ gahapatayo ariyasāvako iti patisaṃ-
cikkhati || || Yo kho me musāvādena attham bhañjeyya4 na
me tam assa piyam2 manāpaṃ || ahañ ceva kho pana
parassa musāvādena attham bhañjeyyam parassa pi tam
assa appiyam amanāpaṃ || || Yo kho myāyaṃ dhammo
appiyo amanāpo || parassa peso3 dhammo appiyo amanāpo ||

--------------------------------------------------------------------------
1 Here the great gap in B2 is momentally interrupted by
the presence of the sheet du not even entire, but mutilated.
2 missing in S3.
3 B1-2 meso.
4 S3 bhaje-

[page 355]
Saṃyutta-Nikāya. 355
yo kho myāyaṃ dhammo appiyo amanāpo || kathāham paraṃ
tena saṃyojeyyan ti || || So iti paṭisaṅkhāya attanā ca mu-
sāvādā paṭivirato hoti || parañ ca musāvādā veramaṇiyā
samādapeti || musāvādā veramaṇiyā vaṇṇam bhāsati || || Evam
assāyam vacīsamācāro ti koṭiparisuddho hoti || ||
10. Puna ca paraṃ gahapatayo ariyasāvako iti paṭi-
sañcikkhati || || Yo kho maṃ pisuṇāya vācāya mittehi bhe-
deyya1 na me tam assa piyam2 manāpam || ahañ ceva kho
pana paraṃ pisuṇāya vācāya mittehi bhedeyyaṃ3 parassa
pi4 tam assa appiyam amanāpam || la || Evaṃ assāyaṃ
vācīsamācāro ti koṭiparisuddho hoti || ||
11. Puna ca paraṃ gahapatayo ariyasāvako iti paṭisañ-
cikkhati || || Yo kho mam pharusāya vācāya samudācareyya
na me tam assa piyam manāpam || ahañ ceva kho pana
param pharusāya vācāya samudācareyyam parassa pi tam
assa appiyam amanāpaṃ || || Yo kho myāyaṃ dhammo ||
pa || || Evam assāyaṃ vacīsamācāro ti koṭiparisuddho hoti || ||
12. Puna ca paraṃ gahapatayo ariyasāvako iti paṭisañ-
cikkhati || Yo kho mam sampabhāsena5 samphappalāpa-
bhāsena6 samudācareyya na me tam assa piyam2 manāpaṃ ||
ahañ ceva kho pana param sampabhāsena5 samphappalā-
pabhāsena6 samudācareyya || parassa pi tam assa appiyam
amanāpaṃ || || Yo kho myāyam dhammo appiyo amanāpo
parassa peso7 dhammo appiyo amanāpo || yo myāyam
dhammo appiyo amanāpo kathāham paraṃ tena saṃyojey-
yanti || || So iti patisaṅkhāya attanāca samphappalāpā paṭivi-
rato hoti || paraṃ ca samphappalāpā veramaṇiyā samāda-
peti || samphappalāpā veramaṇiyā ca vaṇṇam bhāsati || ||
Evam assāyam vacīsamācāro ti koṭiparisuddho hoti || ||
13. So Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti || Iti
pi so Bhagavā || la-pe || sattha devamanussānaṃ buddho
bhagavā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 mitte bhindeyya.
2 missing in S3.
3 S3 mitte bhindeyyaṃ.
4 S3 parassāpi.
5 B2 samābhāsena; missing in S3.
6 S3 sappamantābhāsena.
7 B1 meso.

[page 356]
356 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
14. Dhamme || ||
15. Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti || supaṭi-
panno Bhagavato sāvakasaṅgho1 || la-pe || anuttaram puñ-
ñakkhettam lokassā ti || ||
16. Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi ||
la || {samādhisaṃvattanikehi}2 || ||
17. Yato kho gahapatayo ariyasāvako imehi sattahi
saddhammehi samannāgato hoti || imehi catuhi3 ākaṅkhi-
yehi4 ṭhānehi so ākaṅkhamāno attanā vā5 attānaṃ vyākareyya
Khīṇanirayo mhi khīṇatiracchānayoniko6 khīṇapittivisayo7
khīṇāpāyaduggativinipāto || sotāpanno ham asmi avinipāta-
dhammo niyato sambodhiparāyano ti || ||
18. Evaṃ vutte Veḷudvāreyyakā brāhmaṇagahapatikā
Bhagavantam etad avocuṃ || || Abhikkantaṃ bho Gotama ||
la-pe || ete mayam bhagavantaṃ Gotamaṃ saraṇaṃ
gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca || Upāsake no
bhavaṃ Gotamo dhāretu ajjatagge pānupete8 saraṇaṃ
gate ti || ||

SN_5,55(11).8. (8) Giñjakāvasatha1.
1. Evam me sutam ekaṃ samayam Bhagavā Ñātike
viharati Giñjakāvasathe || ||
2. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅ-
kami || upasaṅkamitvā Bhagavantam etad avoca || Sāḷho
nāma bhante bhikkhu kālakato9 tassa kā gati ko abhisam-
parāyo || Nandā nāma bhante bhikkhunī kālakatā tassā kā
gati ko abhisamparāyo || Sudatto nāma bhante upāsako
kālakato tassa kā gati ko abhisamparāyo || Sujātā nāma
bhante upāsikā kālakatā tassā kā gati ko abhisamparāyo ti || ||
3. Sāḷho Ānanda bhikkhu kālakato asavānaṃ khayā
anāsavaṃ cetovimuttim paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme
sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi || || Nandā
Ānanda bhikkhunī kālakatā pañcannam orambhāgiyānaṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 adds ujupaṭipanno bhagavato sāvakasangho.
2 this number is missing in S3.
3 S3 catīhi.
4 B1 ākaṅkha- (B2 ākaṅkhati-) yehi.
5 S3 attānañca.
6 S3 -yoniyo.
7 S3 -petti-
8 B1-2 -petaṃ.
9 B1 kālaṃkato -tā always.

[page 357]
Saṃyutta-Nikāya. 357
saṃyojanānam parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyinī1
anāvattidhammā tasmā lokā || || Sudatto Ānanda upāsako
kālakato tiṇṇaṃ saṃyojanānam parikkhayā rāgadosamo-
hānaṃ tanuttā sakadāgāmī sakid2 eva imaṃ lokam āgantvā
dukkhassantaṃ karissati || || Sujātā Ānanda upāsikā kāla-
katā tiṇṇam saññojañānaṃ parikkhayā sotāpannā avini-
pātadhammā niyatā sambodhiparāyanā || ||
4. Anacchariyaṃ kho panetam Ānanda yaṃ manussa-
bhūto3 kālaṃ kareyya || tasmim tasmiṃ ce4 maṃ kālakate
upasaṅkamitvā etam attham paṭipucchissatha || vihesā pesā5
Ānanda assa Tathāgatassa || tasmā ti hānanda dhammā-
dāsaṃ6 nāma dhammapariyāyaṃ desissāmi || yena samannā-
gato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanā vā attānaṃ vyā-
kareyya Khīṇanirayo mhi khīṇatiracchānayoniko7 khīna-
pittivisayo10 khīṇāpāyaduggativinipāto || sotāpanno hamasmi
avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano || ||
5. Katamo ca so Ānanda dhammādāso dhammapariyāyo ||
yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanā va
attānaṃ vyākareyya || Khīṇanirayo mhi sotāpanno hamasmi
avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano || ||
6. Idha Ānanda8 ariyasāvako Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || || Iti pi so Bhagavā || pa-pe || satthā
devamanussānam buddho bhagavā ti || dhamme || saṅghe ||
ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi || la-pe ||
samādhisaṃvattanikehi || ||
7. Ayaṃ kho so Ānanda dhammādāso dhammapariyāyo ||
yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanā va
attānaṃ vyākareyya khīṇanirayo mhi khīṇatiracchānayoniko9
khīnapittivisayo10 khīnāpāyaduggativinipāto || sotāpanno
ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti || ||
8. Tīṇi pi suttāni11 ekanidānāni || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 parinibbayi.
2 B1-2 sakiṃd.
3 S3 mayassabhūto.
4 S3 ca and omits maṃ.
5 S3 cesā.
6 B1 dhammāudāsaṃ.
7 S3 -tiracchānayoniyo.
8 S3 idhānanda.
9 S3 -yoniyo.
10 S3 -petti-
11 B1 suttantāni.

[page 358]
358 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.

SN_5,55(11).9. (9) Giñjakāvasatha 2.
2. Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavan-
tam etad avoca || Asoko nāma bhante bhikkhu kālakato
tassa kā gati ko abhisamparāyo || Asokā nāma1 bhante
bhikkhunī kālakatā || la || Asoko nāma bhante upāsako
kālakato || la || Asokā nāma bhante upāsikā kālakatā tassā
kā gati ko abhisamparāyo ti2 || ||
3--6. Asoko Ānanda bhikkhu kālakato āsavānaṃ khayā
anāsavaṃ cetovimuttim paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme
sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi || || Purima-
veyyākaraṇena ekanidānaṃ3 || ||
7. Ayaṃ1 kho so Ānanda dhammādāso dhammapariyāyo
yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkamāno attanā va
attānam vyākareyya Khīṇanirayomhi || khīṇatiracchāyoniko
khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto || sotāpanno ham
asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti || ||

SN_5,55(11).10. (10) Giñjakāvasatha3.
2. Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā Ānando Bhagavan-
tam etad avoca || || Kakkaṭo4 nāma5 bhante Ñātike upāsako
kālakato tassa kā gati kho abhisamparāyo || Kāḷiṅgo7 nāma
bhante Ñātike upāsako7 || Nikato8 nāma bhante Ñatike
upāsako || Kaṭissaho9 nāma bhante || Tuṭṭho nāma bhante ||
Santuṭṭho nāma bhante || Bhaddo nāma bhante10 || Subhaddo
nāma bhante Ñātike upāsake kālakato tassa kā gati ko
abhisamparāyo ti || ||
3. Kakkaṭo11 Ānanda upāsako kālakato pañcannam
orambhāgiyānaṃ saṃyojanānam parikkhayā12 opapātiko
tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā || Kaḷiṅgo13

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S3.
2 S3 omits ti.
3 S3 has -- purimasuttantaṃ -- peyyālo.
4 S3 kakkuṭo.
5 the gap in S1 is over now.
6 B1-2 kaḷibho.
7 S1-3 add kālakato -pe-.
8 S3 nikkho S1 nikkhā.
9 S1 kaṭissaṅgo S3 kaṭissabho.
10 B1-2 add always ñātike upāsako after bhante.
11 S1-3 kakkuṭo.
12 S1-3 add ya.
13 S3 kāliṅgo B1-2 kaḷibho.

[page 359]
Saṃyutta-Nikāya. 359
Ānanda1 || Nikato2 Ānanda || Kaṭissaho3 Ānanda || Tuṭṭho
Ānanda || Santuṭṭho Ānanda || Bhaddo Ānanda || Subhaddo
Ānanda upāsako kālakato pañcannam orambhāgiyānaṃ
saṃyojanānam parikkhayā opapātiko tattha parinibbāyī
anāvattidhammo tasmā lokā || sabbe ekagatikā kātabbā4 || ||
4. Paropaññāsa5 Ānanda Ñātike upāsakā kālakatā pañ-
cannam orambhāgiyānaṃ samyojanāṇam parikkhayā opa-
pātikā tattha parinibbāyino6 anāvattidhammā tasmā lokā || ||
Sādhikanavuti7 Ānanda Ñātike upāsakā kālakatā tiṇṇaṃ
saṃyojanānam parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sa-
kadāgāmino sakid eva imaṃ lokam āgantvā dukkhassantaṃ
karissanti || || Cha atirekāni8 kho Ānanda pañcasatāni9
Ñātike upāsakā kālakatā tiṇṇaṃ saṃyojanānam parikkhayā
sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā || ||
5. Anacchariyaṃ kho panetam Ānanda yam manussa-
bhūto kālaṃ kareyya || || Tasmiṃ tasmiṃ ce maṃ kāla-
kate10 {upasaṅkamitvā} etam attham11 paṭipucchissatha12 ||
vihesā hesā13 Ānanda assa Tathāgatassa || tasmā ti hānanda
dhammādāsaṃ14 nāma dhammapariyāyaṃ desissāmi || yena
samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanā va attānam
vyākareyya || Khīṇanirayo mhi15 || khīṇatiracchānayoniko16
khīnapittivisayo17 khīnāpāyaduggativinipāto || sotāpanno
ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano || ||
6. Katamo ca so Ānanda dhammādāso18 dhammapari-
yāyo yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanā
va attānaṃ vyākareyya || pe || niyato sambodhiparāyano || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add upāsako kālakato -pe-
2 B2 nikaṭo S3 nikkho S1 nikkhā.
3 S1 kaṭissaṅgo B1 kassaho.
4 this mention in B1-2 only.
5 S1-3 -paññāsā.
6 S1 -nibbāyīno.
7 S1-3 yānidvenavuti or yāniñce-
8 S1 chārikāni S3 chādhikhāni.
9 S3 pañcasatā S1 pañcasatāpañcasatāni.
10 S1 -kato.
11 S1-3 omit etamo
12 S1-3 paṭipucchatha.
13 B1-2 pesā.
14 S1 dhammādāsamannāmaṃ.
15 S1-3 -pe-
16 S1-3 -yoniyo.
17 S1-3 petti-
18 S3 dhammodāso.

[page 360]
360 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
7. Idhānanda ariyasāvako Buddhe aveccappasādena sa-
mannāgato hoti1 || || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā de-
vamanussānam buddho bhagavā ti || Dhamme || Saṅghe ||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi2 || la-pe ||
samādhisaṃvattanikehi || ||
7. Ayaṃ kho so Ānanda dhammādāso dhammapariyāyo
yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanā va
attānaṃ3 vyākareyya || || Khīṇanirayo mhi || khīṇatiracchāna-
yoniko3 khīṇapittivisayo3 || khīnāpāyaduggativinipāto || sotā-
panno ham asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparā-
yano ti || ||
Veḷudvāravaggo pathamo4 || ||
Tassa1 uddānaṃ || ||
Rājā Ogadha5 Dīghāvu || Sāriputtāpare6 duve7 ||
Thapatayo8 Veḷudvāreyyā9 || Giñjakāvasathe tayo ti || ||

CHAPTER II.
SAHASSAKA-OR RĀJAKĀRAMA-VAGGO-DUTIYO.

SN_5,55(11).11. (1) Sahassa.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Sāvatthiyaṃ viharati Rāja-
kārāme || ||
2. Atha kho sahassabhikkhunisaṅgho10 yena Bhagavā
tenupasaṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā
ekam antam aṭṭhāsi || ||
3. Ekam antaṃ ṭhitā kho tā bhikkhuniyo Bhagavā
etad avoca || Catuhi kho bhikkhuniyo dhammehi samannā-
gato ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato
sambodhiparāyano || katamehi catuhi || ||
4. Idha bhikkhuniyo ariyasāvako Buddhe aveccappasā-
dena samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā
devamanussānam buddho bhagavā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 B1 adaṇḍehi.
3 S3 attanā . . . -yoniyo . . . -petthi-
4 S1-3 sotāpattisaṃyutte pathamo vaggo.
5 S1-3 saṭayhañca.
6 B1 apare.
7 S1-3 dve.
8 S1-3 thapataṃ.
9 S1-3 -reyya.
10 S1-3 sahasso-

[page 361]
Saṃyutta-Nikāya. 361
5. 6. Dhamme || Saṅghe || ||
7. Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi || la-
[pe] || samādhisaṃvattanikehi1 || ||
8. Imehi kho bhikkhuniyo2 catuhi dhammehi samannāgato
ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sam-
bodhiparāyano ti || ||

SN_5,55(11).12. (2) Brāhmaṇā.
1. 2. 3Sāvatthi nidānam || ||
3. Brāhmanā bhikkhave udayagāminiṃ nāma paṭipadam
paññāpenti || te sāvakam evaṃ samādapenti || || Ehi tvam
ambho purisa kālasseva uṭṭhāya pācīnamukho4 yāhi || so
tvam mā semhaṃ5 parivajjehi || mā papātaṃ || mā6 khāṇum ||
7 kaṇṭakaṃ8 ṭhānam9 || mā candanikaṃ10 || mā oḷigallaṃ11 ||
yattha papāteyyāsi12 tattheva maraṇam āgaccheyyāsi13 ||
Evaṃ14 tvam ambho purisa kāyassa bhedā param maraṇā
sugatim saggam lokam upapajjissasīti15 || ||
4. Taṃ kho panetam bhikkhave16 brāhmaṇānaṃ bāla-
gamanam17 etam mūḷhagamanam etam na nibbidāya na
virāgāya na nirodhāya18 na upasamāya na abhiññāya na
sambodhāya na nibbānāya saṃvattati || || Ahañ ca kho
bhikkhave ariyassa vinaye19 udayagāminim paṭipadam20
paññāpemi || yā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upa-
samāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya {saṃvattati} || ||
Katamā ca yā bhikkhave udayagāminī paṭipadā || yā21
ekantanibbidāya || la-pe || nibbānāya saṃvattati || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S. 1, 5-8.
2 B1 bhikkhūnīyo B2 bhikkhuniyo.
3 in B1-2 only.
4 S1 pācini-
5 B1-2 sombham.
6 S1 nā.
7 S1 vā.
8 B1-2 kaṇḍakaṃ.
9 S1 vānaṃ S3 dhānaṃ.
10 B1-2 -niyaṃ.
11 S1 oḷigga-
12 S1-3 yāni vā pateyyāsi (S3 passeyyāsi).
13 B1-2 āgameyyāsi.
14 S1-3 ehi.
15 S3 uppaj- S1 upasampaj-
16 in B1 only.
17 B2 bāḷha- S3 bālānaṃgamanaṃ S1 bālanaga-
18 S1-3 omit na ni-
19 S1 sāvikānaye.
20 S1 paṭipadā.
21 S1 ya; missing in S3.

[page 362]
362 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
5. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || pe-la || satthā deva-
manussānam buddho bhagavā ti || Dhamme || Saṅghe || ||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi || la-pe ||
samādhisaṃvattanikehi || ||
6. Ayaṃ kho sā bhikkhave udayagāminī patipadā yā1
ekantanibbidāya || la || nibbānāya saṃvattatī ti || ||

SN_5,55(11).13. (3) Ānanda.
1. Ekam samayam āyasmā ca Ānando2 āyasmā ca Sāri-
putto3 Sāvatthiyaṃ viharanti4 Jetavane Anāthapiṇḍikassa
ārāme || ||
2. Atha kho āyasmā Sāriputto sāyaṇhasamayam paṭi-
sallāṇā vuṭṭhito yenāyasmā Ānando tenupasaṅkami || upa-
saṅkamitvā āyasmatā Ānandena saddhiṃ sammodi || sam-
modanīyaṃ katham sārāṇīyaṃ vītisāretva ekam antaṃ
nisīdi || ekam antam nisinno kho āyasmā Sāriputto āyas-
mantam Ānandam etad avoca || ||
3. Katīnam5 kho āvuso Ānanda dhammānam pahānā
katīnam5 dhammānaṃ samannāgamanahetu evam ayam
pajā6 Bhagavatā vyākatā sotāpannā avinipātadhammā
niyatā sambodhiparāyanā ti || ||
4. Catunnaṃ kho āvuso dhammānam pahānā7 catunnam8
dhammānaṃ samannāgamanahetu evam ayam pajā Bha-
gavatā vyākatā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sam-
bodhiparāyanā ti || katamesaṃ catunnaṃ || ||
5. Yathārūpena kho āvuso Buddhe apasādena9 saman-
nāgato assutāvā puthujjano kāyassa bhedā param maraṇā
āpāyam duggatiṃ vinipātaṃ10 nirayam upapajjati11 || tathā-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 ya.
2 S1-3 Sāriputto.
3 S1-3 Ānando.
4 S3 viharati.
5 B1 katinaṃ S1-3 katinnam.
6 missing in B1.
7 missing in S1 which puts pahānāhanda before catunnaṃ kho
S3 omits the whole.
8 S1-3 insert here kho āvuso.
9 S1-3 aveccappasādena.
10 missing in S1.
11 S uppajjati always.

[page 363]
Saṃyutta-Nikāya. 363
rūpassa Buddhe appasādo1 na hoti || || Yathārūpena2 ca
kho1 avuso Buddhe aveccappasādena samannāgato sutavā
ariyasāvako kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṃ saggaṃ
lokam upapajjati || tathārūpassa Buddhe aveccappasādo
hoti || Iti pi so Bhagavā || pa-pe || satthā devamanussānam
buddho bhagavā ti || ||
6. Yathārūpena kho āvuso dhamme appasādena3 sa-
mannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhe- pa- ma-
apāyaṃ dug- vinipātaṃ4 nirayam upapajjati || tathārupassa
dhamme aveccappasādo5 na hoti || || Yathārūpena ca kho
āvuso dhamme aveccappasādena samannāgato sutavā ari-
yasāvako kāyassa bhe- pa- ma- sugatiṃ saggaṃ lokam
upapajjati || tathārūpassa dhamme aveccappasādo hoti ||
svākhyāto6 Bhagavatā dhammo7 || la-pe || viññūhīti || ||
7. Yathārūpena kho āvuso saṅghe appasādena3 saman-
nāgato assutavā puthujjano kāyassa bhe- pa- ma- apāyam
duggatiṃ vinipātaṃ nirayam upapajjati || tathārūpassa
saṅghe aveccappasādo5 na hoti || || Yathārūpena ca kho
āvuso saṅghe aveccappasādena samannāgato sutavā ariya-
sāvako kāyassa bhe- pa- ma- sugatiṃ saggaṃ lokam
upapajjati || tathārūpassa saṅghe aveccappasādo hoti || su-
paṭipanno Bhagavato sāvakasaṅgho || la-pe || anuttaram
puññakkhettaṃ lokassā ti || ||
8. Yathārūpena kho āvuso dussīlyena8 samannāgato
assutavā puthujjano kāyassa bhe- pa- ma- duggatiṃ vinipā-
taṃ nirayam uppajjati || tathārūpassa dussīlena9 hoti || ||
Yathārūpehi ca kho āvuso ariyakantehi sīlehi samannāgato
sutavā ariyasāvako kāyassa bhe- pa- ma- sugatiṃ saggaṃ
lokam upapajjati || tathārūpassa10 ariyakantāni sīlāni honti
akhaṇḍāni || la-pe || samādhisaṃvattanikāni || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 so all the MSS. S1-3 omit buddhe.
2 S1-3 -rūpe.
3 S1-3 aveccappasādena.
4 missing in S1.
5 B1-2 appasādo.
6 S1-3 svākkhāto.
7 S1-3 insert paccattaṃ veditabbo.
8 S1-3 dussīlena.
9 B1-2 dussīlyaṃna.
10 S3 tathārūpāssa S1 yathārūpassa B1-2 tathārūpānissa.

[page 364]
364 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
9. Imesaṃ kho āvuso catunnam dhammānam pahānā1
imesaṃ catunnaṃ dhammānaṃ samannāgamanahetu evam
ayam pajā Bhagavatā vyākatā sotāpannā avinipātadhammā
niyatā sambodhiparāyanā ti || ||

SN_5,55(11).14. (4) Duggati.
3. Catuhi bhikkhave dhammehi samannāgato ariyasā-
vako sabbaduggatibhayam2 samatikkanto hoti || katamehi
catuhi || ||
4--7. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappa-
sādena samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe ||
satthā devamanussānam buddho bhagavā ti || || Dhamme || ||
Saṅghe || || Ariyakantehi sīlehi samannāgāto hoti akhaṇ-
ḍehi || la-pe || samādhisaṃvattanikehi || ||
8. Ime hi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannāgato
ariyasāvako sabbaduggatibhayaṃ2 samatikkanto hotī ti3 || ||

SN_5,55(11).15. (5) Duggati2.
3. Catuhi- -ariyasāvako sabbaduggativinipātabhayaṃ4
samatikkanto hoti || ||
4--7. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe-5 || ||
8. Imehi- ariyasāvako sabbaduggativinipātabhayaṃ2 sa-
matikkanto hotī ti6 || ||

SN_5,55(11).16. (6) Mittenāmaccā1.
3. Ye hi7 bhikkhave anukampeyyātha || ye ca sotabbam
maññeyyum mittā vā amaccā vā ñāti vā sālohitā vā || te
kho8 bhikkhave catusu sotāpattiyaṅgesu samādapetabbā
nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā9 || katamesu catusu || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 omits imesaṃ kho-
2 S1 -duggatiṃ-
3 this sutta is not to be found in S3.
4 S1-3 -duggatiṃ-
5 the phrase about buddha is complete in S1-3.
6 S3 hoti; -- duggati
2 differs from duggati
1 only by the insertion of the word vinipāta.
7 B1-2 te.
8 in S1-3 only.
9 S1-3 patiṭṭha-

[page 365]
Saṃyutta-Nikāya. 365
4. Buddhe aveccappasāde samādapetabbā || [pe] || Iti pi
so Bhagavā || la-pe || satthā devamanussānam buddho bha-
gavā ti || Dhamme1 || Saṅghe1 || Ariyakantesu sīlesu samāda-
petabbā nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā akhaṇḍesu || la || sa-
mādhisaṃvattanikesu || ||
5. Ye2 bhikkhave anukampeyyātha || ye ca sotabbam
maññeyyum mittā vā amaccā vā ñāti vā sālohitā vā te
vo3 bhikkhave imesu4 catusu sotāpattiyaṅgesu samādape-
tabbā nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā ti || ||

SN_5,55(11).17. (7) Mittenāmaccā2.
3. Ye5 bhikkhave anukampeyyātha || ye ca6 sotabbam
maññeyyum mittā vā amaccā7 vā ñātīvā8 sālohitā9 vā || te
vo3 bhikkhave catusu sotāpattiyaṅgesu samādapetabbā
nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā || katamesu catusu || ||
4. Buddhe aveccappasāde samādapetabbā nivesetabbā
patiṭṭhāpetabbā || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā deva-
manussānam buddho bhagavā ti || || Siyā bhikkhave ca-
tunnam mahābhūtānam aññathattam10 pathavīdhatuyā āpo-
dhātuyā tejodhātuyā vāyodhātuyā || na tveva Buddhe
aveccappasādenasamannāgatassa ariyasāvakassa siyā añña-
thattaṃ || tatridam aññathattaṃ || || So vata Buddhe avec-
cappasādena samannāgato ariyasāvako nirayaṃ vā tiracchā-
nayonim vā pittivisayaṃ11 vā upapajjissatī ti12 || netaṃ
ṭhānaṃ vijjati || ||
5--6. Dhamme || || {Saṅghe}13 || ||
7. Ariyakantesu sīlesu samādapetabbā nivesetabbā pa-
tiṭṭhapetabbā || akhaṇḍesu || la-pe || samādhisaṃvattanikesu || ||
Siyā bhikkhave catunnam mahābhūtānam aññathattam
pathavidhatuyā āpo- tejo- vāyodhātuyā || na tveva ariya-

--------------------------------------------------------------------------
1 almost complete in S1-3.
2 B1 insert te.
3 in S1-3 only.
4 in B1-2 only.
5 B1-2 add te.
6 S1 save instead of ye ca.
7 S1-3 vāmaccā instead of vā a-
8 B1 S3 ñātivā.
9 S3 lohitā.
10 B1-2 aññatattaṃ (or -tatthaṃ) always.
11 S1-3 petti-
12 S1-3 uppaj- always.
13 S1-3 add aveccap- samāda- ni- patiṭṭhā- -pe-

[page 366]
366 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
kantehi sīlehi samannāgatassa ariyasāvakassa siyā añña-
thattam || tatridam aññathattam || || So vata ariyakantehi
sīlehi samannāgato ariyasāvako nirayaṃ vā tiracchāna-
yoniṃ vā pittivisayaṃ vā uppajjissatī ti netaṃ ṭhānaṃ
vijjati || ||
8. Ye1 bhikkhave anukampeyyātha || ye ca sotabbam
maññeyyum mittā vā amaccā vā ñatī2 vā sālohitā vā || te
vo3 bhikkhave imesu catusu sotāpattiyaṅgesu samādape-
tabbā nivesetabbā patiṭṭhāpetabbā ti4 || ||

SN_5,55(11).18. (8) Devacārika1.
1. Sāvatthinidānaṃ5 || ||
2. Atha kho āyasmā Mahā-Moggalāno seyyathāpi nāma
balavā puriso sammiñjitaṃ vā bāham pasāreyya pasāritaṃ
vā bāhaṃ sammiñjeyya6 || evam eva Jetavane antarahito
devesu Tāvatiṃsesu pātur ahosi || ||
3. Atha kho sambahulā Tāvatiṃsakāyikā7 devatāyo
yenāyasmā Mahā-Moggalāno tenupasaṅkamiṃsu || upasaṅ-
kamitvā āyasmantam Mahā-Moggalānam abhivādetvā ekam
antam aṭṭhaṃsu || || Ekam antaṃ ṭhitā kho tā devatāyo
āyasmā Mahā-Moggalāno etad avoca8 || ||
4. Sādhu kho āvuso Buddhe aveccappasādena samannā-
gamanaṃ hoti || Iti pi so Bhagavā || la || satthā devama-
nussānam buddho bhagavā ti || || Buddhe aveccappasādena
samannāgamanahetu kho āvuso evam idhekacce sattā
kāyassa bhedā param maraṇā sugatim saggaṃ lokam
upapajjatī ti9 || ||
5.6. Sādhu kho āvuso dhamme || Saṅghe10 || ||
7. Sādhu kho āvuso ariyakantehi sīlehi samannāgama-
naṃ hoti ākhaṇḍehi || la-pe || samādhisaṃvattānikehi || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 add te.
2 B1-3 S3 ñāti.
3 in S1-3 only.
4 S1-3 tīti.
5 S1-3 Eko sa- ā- Mahā-Mog- sā- vi- Jet- Anā- ārāme.
6 B1 samiñj- B2 samañch-
7 S1-3 tāvatiṃsā-
8 S1-3 have tā (S1 sā) devatā āyasmantam M-Moggalānam etad avocuṃ || ||
9 S1-3 uppaj- always.
10 5 and 6 are complete in S1-3.

[page 367]
Saṃyutta-Nikāya. 367
Ariyakantehi sīlehi samannāgamanahetu kho āvuso evam
idhekacce sattā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṃ
saggaṃ lokam upapajjantī ti || ||
8. Sādhu kho mārisa Moggalāna Buddhe aveccappasā-
dena samannāgamanaṃ hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe ||
satthā devamanussānam buddho bhagavā ti || || Buddhe
aveccappasādena samannāgamana hetu kho mārisa Mogga-
lāna evam idhekacce sattā kāyassa bhedā param maraṇā
sugatiṃ saggaṃ lokam upapajjanti || ||
9--11. Sādhu kho mārisa Moggalāna dhamme || pe-[la] ||
{saṅghe} || ariyakantehi sīlehi samannāgamanaṃ hoti akhaṇ-
ḍehi || la-pe || samādhisaṃvattanikehi || || Ariyakantehi sīlehi
samannāgamanahetu kho mārisa Moggalāna evam idhe-
kacce sattā kāyassa bhedā param maraṇā sugatiṃ saggaṃ
lokam upapajjantī ti || ||

SN_5,55(11).19. (9) Devacārika2.
1. Ekam samayaṃ āyasmā Mahā-Moggalāno Sāvatthiyaṃ
viharati Jetavane Anāthapiṇḍikassa ārame1 || ||
2--7. Atha kho āyasmā Mahā-Moggalāno2 seyyathāpi
nāma balavā puriso || pe || ||
8--11. Sādhu kho mārisa- osattā kāyassa bhedā param
maraṇā sugatiṃ saggam lokam upapannā ti3 || ||

SN_5,55(11).20. (10) Devacārika3.
2. Atha kho Bhagavā seyyathāpi nāma balavā puriso ||
pe || evam eva Jetavane antarahito devesu Tāvatiṃsesu
pātur ahosi || ||
3. Atha kho sambahulā Tāvatiṃsakāyikā4 devatāyo yena
Bhagavā tenupasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā Bhagavantaṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 have only sāvatthinidānaṃ.
2 B1 -moggalāne.
3 S1-3 uppannā ti || So S1-3'; the sutta is complete in B1-2;
it differs only from Devacārika 1, by the participle upapannā
(or uppannā) instead of upapajjanti (or uppajjanti).
4 S1 has tāvatiṃsā- corrected to tāvatiṃsa- in S3.

[page 368]
368 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
abhivādetvā ekam antam aṭṭhaṃsu || || Ekam antaṃ ṭhitā
kho tā1 devatāyo Bhagavā etad avoca || ||
4--7. Sādhu kho āvuso Buddhe aveccappasādena sa-
mannāgamanaṃ hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā
devamanussānam buddho bhagavā ti || || Buddhe aveccap-
pasādena samannāgamanahetu kho āvuso evam idhekacce
sattā2 sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparā-
yanā || || Sādhu kho āvuso Dhamme || pe [pa] || Saṅghe || ||
Ariyakantehi sīlehi samannāgamanam hoti akhaṇḍehi || la-
pe || samādhisaṃvattanikehi || || Ariyakantehi sīlehi3 sa-
mannāgamana hetu kho āvuso evam idhekacce sattā2
sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti || ||
8--11. Sādhu kho mārisa Buddhe aveccappasādena sa-
mannāgamanaṃ hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā
devamanussānam buddho bhagavā ti || || Buddhe aveccap-
pasādena samannāgamanahetu kho mārisa4 evam ayam pajā2
sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā || ||
Sādhu kho mārisa Dhamme || || {Saṅghe} || ariyakantehi
sīlehi5 samannāgamanaṃ hoti akhaṇḍehi || la-pe || samādhi-
saṃvattanikehi || || Ariyakantehi sīlehi samannāgamanahetu
kho mārisa evam ayam pajā6 sotāpannā avinipātadhammā
niyatā sambodhiparāyanā ti || ||
Sahassakavaggo7 dutiyo8 || ||
Uddānaṃ || ||
Sahassa Brāhmaṇā Ānando9 || Duggati apare duve8 ||
Mittenāmaccā10 dve vuttā || tayo ca2 Devacārikā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 sā.
2 in B1-2 only.
3 missing in S1.
4 S1 adds Moggallāna.
5 S1 and S3 have ariyakante, both omitting hi sīlehi.
6 missing in S1-3.
7 S1-3 sahassakāra- B1 rājakārāma-
8 missing in S1-3.
9 B1-2 Ānanda.
10 omitted by S1-3.

[page 369]
Saṃyutta-Nikāya. 369

CHAPTER III. SARAṆĀNIVAGGO TATIYO.

SN_5,55(11).21. (1) Mahānāma1.
1. Evam me sutaṃ1 ekaṃ samayam Bhagavā Sakkesu
viharati Kapilavatthusmiṃ Nigrodhārāme || ||
2. Atha kho Mahānāmo sakko yena Bhagavā tenupa-
saṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam
antaṃ nisīdi || || Ekam antaṃ nisinno kho Mahānāmo sakko
Bhagavantam etad avoca2 || ||
3. Idam bhante Kapilavatthu3 iddhaṃ4 ceva5 phitañca
bahujanam6 ākiṇṇamanussam7 sambādhavyūhaṃ8 || || So
khvāham bhante Bhagavantaṃ vā {payirupāsitvā} mano-
bhāvanīye vā bhikkhū9 sāyaṇhasamayaṃ Kapilavatthum
pavisanto bhante na pi hatthinā samāgacchāmi || bhante
na pi assena samāgacchāmi || bhante na pi rathena10 samā-
gacchāmi || bhante na pi sakaṭena samāgacchāmi || bhante
na pi purisena samāgacchami || tassa mayham bhante
{tasmiṃ} samaye mussateva Bhagavantam ārabbha sati ||
mussati dhammam arabbha sati11 || mussati saṅgham
ārabbha sati12 || || Tassa mayham bhante evaṃ hoti ||
Imamhi cāhaṃ samaye kālaṃ kareyyaṃ kā mayhaṃ13
gati ko abhisamparāyo ti || ||
4. Mā bhāyi14 Mahānāma mā bhāyi Mahānāma || apā-
pakaṃ te maraṇam bhavissati apāpikā kālaṃkiriyā || ||
Yassa kassaci Mahānāma dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ
cittaṃ sīlaparibhāvitaṃ cittaṃ sutaparibhāvitaṃ15 cittaṃ
cāgaparibhāvitaṃ cittam paññaparibhāvitaṃ cittaṃ ||
tassa yo hi khvāyaṃ16 kāyo rūpī cātumahābhūtiko mātā-

--------------------------------------------------------------------------
1 this phrase in B1-2 only.
2 B1 avocuṃ.
3 S1-3 -vatthuṃ.
4 S1 B1 idam.
5 S1 eva.
6 B1-2 bahujaññam.
7 S1-3 -manussā.
8 S1 -vyūgaṃ.
9 S1-3 -vanīyaṃ vā bhikkhuṃ (S1 -kkhu).
10 B1 parithena B2 para- both instead of pira-
11 This phrase is not to be found in S3.
12 S1-3 add mussati.
13 S1-3 mamassa.
14 S1 bhāya.
15 S1 -pāri-
16 S3 khvāhaṃ.

[page 370]
370 Sotāpatti-Samyuttam LV.
pittikasambhavo1 odanakummāsupacayo aniccucchādana-
parimaddana-bhedana-viddhaṃsanadhammo2 tam idheva
kākā vā khādanti gijjhā vā khādanti kulalā vā khādanti
sunakhā3 vā khādanti sigālā va khādanti vividhā vā
pāṇakajātā khādanti || || Yañca khvassa cittaṃ dīgharattaṃ
saddhāparibhāvitam sīla-suta-cāga-paribhāvitaṃ4 || tam
uddhagāmi5 hoti visesagāmi6 || ||
5. Seyyathāpi Mahānāma7 puriso sappikumbham vā
telakumbham vā gambhīram udakarahadam ogāhetvā8
bhindeyya || tatra yā assa9 sakkharā vā kaṭhalā vā sā adho-
gāmī assa || yañca khvassa tatra sappi vā telaṃ vā tam
uddhaṃgāmī assa visesāgamī || || Evam eva kho Mahānāma
yassa kassaci dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ cittaṃ sīla-
suta-cāga-paññāparibhāvitaṃ cittaṃ || tassa hoti khvāyam
kāyo rūpī cātumahābhūtiko mātāpittikasambhavo1 odana-
kummāsupacayo aniccucchādana-parimaddana-bhedana-
viddhaṃsanadhammo10 || tam idheva kākā vā11 khādanti ||
gijjhā vā khā- || kulalā vā khā- || sunakhā12 vā khā- || sigālā
vā khā- || vividhā vā pāṇakajātā khādanti || || Yañca
khvassa13 taṃ14 cittaṃ dīgharattaṃ saddhāparibhāvitaṃ
sīla-suttacāgapaññā paribhāvitaṃ15 || tam11 uddhaṃgāmī16
hoti visesagāmī || ||
6. Tuyhaṃ kho pana Mahānama dīgharattaṃ15 saddha-
paribhāvitaṃ cittam sīla-suta-cāga-paññāparibhāvitaṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -petti-
2 B1 aniccacchā- S1 aniccupacchā- B2 -vidhaṃsana-
B1 -vimaṃsana-
3 S1 supaṇṇā S3 suvaṇṇā.
4 S1-3 add paribhāvitam after each word.
5 B1-2 uddhaṃ-
6 B1 -gamī.
7 S1 balavā S3 nāma balavā instead of Mahānāma.
8 S1 ogātetvā B1-2 ogāhetvā.
9 S1-3 yāssa instead of yā assa.
10 B2 aniccacchā- S1 aniccupacchā- S1 -viddhasana- B1 vimaṃsana.
11 missing in S3.
12 S1 supaṇṇā S3 supāṇā.
13 S1-3 khvāssa.
14 missing in B1.
15 S1-3 sīlaparibhāvitam -pe- tam paribhāvitaṃ.
16 S1-3 uddha- B2 -gāmi always.

[page 371]
Saṃyutta-Nikāya. 371
cittam || mā bhāyi1 Mahānāma mā bhāyi Mahānāma apā-
pakaṃ te maraṇam bhavissati apāpikā kālakiriyā2 ti || ||

SN_5,55(11).22. (2) Mahānāma2.
1. Evaṃ me sutaṃ-3 || ||
2. Atha kho Mahānamo- || ||
3. Idam4 bhante Kapilavatthu-5 || ||
4. Mā bhāyi Mahānāma ma bhāyi Mahānāma apāpa-
kaṃ te6 maraṇam bhavissati apāpikā kālakiriyā || || Catuhi
kho Mahānāma dhammehi samannāgato ariyasāvako
nibbānaninno hoti nibbānapoṇo nibbānapabbhāro || kata-
mehi catuhi || ||
5. Idha Mahānāma ariyasāvako Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā deva-
manussānam buddho bhagavā ti || Dhamme || {Saṅghe} || ||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti || akhaṇḍehi || la-pe ||
samādhisaṃvattanikehi || ||
6. Seyyathāpi Mahānāma rukkho pācinaninno7 pācīna-
poṇo pācīnapabbhāro || so mūle chinne8 katamena papa-
teyyā ti9 || ||
Yena bhante ninno yena poṇo yena pabbhāro ti || ||
Evam eva kho Mahānāma imehi catuhi dhammehi sa-
mannāgato ariyasāvako nibbhānaninno nibbānapoṇo nibbā-
napabbhāro ti || ||

SN_5,55(11).23. (3) Godhā (or Mahānāma3).
1. Kapilavatthunidānaṃ10 || ||
2. Atha Kho Mahānāmo sakko yena Godhā sakko tenu-
pasaṅkami || upasaṅkamitvā Godhaṃ11 sakkam etad avoca || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 bhāyī.
2 S3 -kiriyāyā B1-2 kālaṃ- always.
3 this phrase in B1-2 only. -- The numbers 1,2,3 do not differ from
those of the preceding sutta.
4 S1-3 idha.
5 B2 kappīla- always S1-3 -vatthuṃ.
6 put after maraṇaṃ in S1-3.
7 S1 rūpocīnaninno instead of rukkho pācī-
8 S1-3 chinno.
9 S3 pateyyā ti.
10 B2 kappīya- -- S1-3 Ek- sa- Bha- sak- vi- ka- ni-
11 S1 godha.

[page 372]
372 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
3. Katīhi tvam Godhe1 dhammehi samannāgataṃ sotā-
pannam puggalam ājānasi || avinipātadhāmmaṃ niyataṃ
sambodhiparāyanan ti || ||
Tīhi khvāham Mahānāma dhammehi samannāgataṃ
sotāpannam puggalam ājānāmi avinipātadhammam niyatam
sambodhiparāyanaṃ2 || || Katamehi tīhi || ||
4. Idha Mahānāma ariyāsavako Buddha aveccappasādena
samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā deva-
manussānam buddho bhagavā ti || Dhamme || {Saṅghe} avec-
cappasādena samannāgato hoti3 || supaṭipanno Bhagavato
sāvakasaṅgho || la-[pe] || anuttaram puññakhettaṃ lokassā
ti || || Imehi khvāham4 Mahānāma3 tīhi dhammehi sa-
mannāgataṃ sotāpannam puggalam ājānāmi || avinipāta-
dhammam niyataṃ sambodhiparāyanaṃ || ||
5. Tvam pana Mahānāma katīhi dhammehi samannāga-
taṃ sotāpannaṃ puggalam ājānāsi avinipātadhammaṃ
niyatam sambodhiparāyanan ti || ||
Catuhi khvāham bho5 Godhe dhammehi samannāgatam
sotāpannam puggalam ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ
sambodhiparāyanaṃ2 || katamehi catuhi || || Idha Godhe
ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti || ||
Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā devamanussānam buddho
bhagavā ti || Dhamme || {Saṅghe} || Ariyakantehi sīlehi sa-
mannāgato hoti akhaṇḍehi || la-pe || samādhisaṃvattanikehi || ||
Imehi khvāham Godhe catuhi dhammehi samannāgataṃ
sotāpannam puggalam ājānāmi avinipātadhammaṃ niyataṃ
sambodhiparāyanan ti || ||
6. Āgamehi6 tvam Mahānāma āgamehi tvam Mahānāma7 ||
Bhagavā va8 etaṃ jāneyya etehi dhammehi samannāgatam
9 asamannāgataṃ vā ti || ||
Āyāma Godhe yena Bhagavā tenupasaṅkameyyāma10 ||
upasaṅkamitvā Bhagavato etam attham ārocessāmā ti11 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 godha.
2 S1-3 -parāyananti.
3 missing in S1-3.
4 S3 khoham.
5 in S1-3 only.
6 S1 āhaimehi S3 āhamehi.
7 S1-3 -pe- instead of the repetition āgamehi-
8 S1-3 ca.
9 missing in B1.
10 S1-3 upasaṅkamāma.
11 B1-2 āroci- S1 āroca-

[page 373]
Saṃyutta-Nikāya. 373
7. Atha kho Mahānāmo1 sakko Godhā ca sakko yena
Bhagavā tenupasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā Bhagavantam
abhivādetvā ekam antam nisīdiṃsu || Ekam antaṃ nisinno
kho Mahānāmo sakko Bhagavantam etad avoca || ||
8. Idhāham bhante yena Godhā sakko tenupasaṅkamiṃ ||
upasaṅkamitvā Godhaṃ2 sakkam etad avocaṃ || katīhi
tvaṃ Godhe dhammehi samannāgatam sotāpannam pugga-
lam ājānāsi avinipāta- ni- sambodhi- || || Evam vutte bhante
Godhā sakkho mam etad avoca || || Tīhi khvāham Mahā-
nāma dhammehi samannāgataṃ sotāpannam puggalam
ājānāmi avi- ni- sambodhi- || katamehi tīhi || || Idha Mahā-
nāma ariyasāvako Buddhe aveccappasādena samannāgato
hoti || || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā devamanussānam
buddho bhagavā ti || Dhamme || Saṅghe aveccappasādena
samannāgato hoti || supaṭipanno Bhagavato sāvakasaṅgho ||
la-pe || anuttaram puññakkhettaṃ lokassā ti || || Imehi
khvāham3 Mahānāma tīhi dhammehi samannāgataṃ sotā-
pannam puggalam ājānāmi avi- ni- sambodhi- || || Tvam
pana Mahānāma katīhi dhammehi samannāgataṃ sotā-
pannam puggalam ājānāsi avini- ni- sambodhiparāyanan ti || ||
9. Evaṃ vuttāham4 bhante Godham5 sakkam etad
avocam || || Catuhi khvāham Godhe6 dhammehi samannā-
gatam sotāpannam puggalam ājānāmi avi- ni- sambodhi- || ||
Katamehi catuhi || || Idha Godhe ariyasāvako Buddhe
aveccappasādena samannāgato hoti || || Iti pi so Bhagavā ||
la-pe || satthā devamanussānam Buddho bhagavā ti || Dhamme ||
Saṅghe || ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi || ||
la-pe || samādhisaṃvattanikehi || || Imehi khvāhaṃ3 Godhe
catuhi dhammehi samannāgatam sotāpannam puggalam
ājānāmi avini- ni- sambodhiparāyanan ti || || Evam vutte
bhante Godhā sakko mam etad avoca || Āgamehi tvam
Mahānāma āgamehi tvam Mahānāma || Bhagavā va7 etam
jāneyya8 etehi dhammehi samannāgatam vā asamannāga-
taṃ vā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add ca.
2 S3 godha S1 godhi.
3 S1-3 khoham.
4 S1-3 vutteham.
5 S1-3 Godha.
6 S1-3 kho instead of khvāham godhe.
7 S3 ca; missing in B1.
8 S1-3 evaṃ jāneyyum.

[page 374]
374 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
10. Idha bhante kocid eva dhammasamuppādo1 uppaj-
jeyya || ekato assa2 Bhagavā ekato bhikkhusaṅgho3 || yeneva4
Bhagavā tenevāham assaṃ5 evam pasannam mam bhante
Bhagavā dhāretu || ||
11. Idha bhante kocid eva dhammasamuppādo uppaj-
jeyya || ekato assa Bhagavā6 ekato bhikkhusaṅgho7 bhikkhu-
nīsaṅgho ca yeneva Bhagavā8 tenevāham assam2 evam
pasannam mam bhante Bhagavā dhāretu || ||
12. Idha bhante kocid eva dhammasamuppādo uppaj-
jeyya || ekato9 assa Bhagavā ekato bhikkhusaṅgho10 bhik-
khunīsaṅgho11 upāsakā ca yeneva Bhagavā tenevāham
assam1 evam pasannam mam bhante Bhagavā dhāretu || ||
13. Idha bhante kocid eva dhammasamuppādo uppaj-
jeyya || ekato assa Bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhu-
{nīsaṅgho} upāsakā upāsikāyo ca12 yeneva13 Bhagavā tene-
vāham assaṃ || evam pasannam mam bhante Bhagavā
dhāretu || ||
14. Idha bhante kocid eva dhammasamuppādo uppaj-
jeyya || ekato assa Bhagavā ekato bhikkhusaṅgho bhikkhu-
{nīsaṅgho} upāsakā upāsikāyo sadevako ca14 loko samārako15
sabrahmako15 sassamaṇabrāhmaṇapajā16 sadevamanussā ||
yeneva13 Bhagavā tenevāham assam evam pasannaṃ mam
bhante14 Bhagavā dhāretū ti || ||
15. Evaṃvādiṃ17 tvam Godhe Māhānāmaṃ18 sakkaṃ
kiṃ vadesī ti || ||
Evaṃvādāham19 bhante Mahānāmaṃ18 sakkaṃ na kiñci
vadāmi aññatra kalyāṇā20 aññatra kusalā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 dhamme here only B1-2 dhammo always.
2 B1-2 ayam always.
3 B1-2 add ca.
4 S1-3 yena always.
5 B1 ayaṃ.
6 S3 omits ekato-
7 S1 adds ekato.
8 S1-3 omit yeneva Bhagavā.
9 S1 eto.
10 S1 inserts ekato.
11 missing in S3.
12 S1-3 omit bhikkhunī sangho-
13 S1-3 yena.
14 missing in S1-3.
15 B1 add ca.
16 S1-3 B2 -brahmanī- (B2 -ṇi).
17 B2 -vādī S1 B1 -vādi.
18 S1-3 -nāmakaṃ.
19 S1 evaṃvādā-
20 S3 omits aññatrakalyāṇā.

[page 375]
Saṃyutta-Nikāya. 375

SN_5,55(11).24. (4) Sarakāni or Saraṇāni 1.
1. Kapilavatthu nidānaṃ1 || ||
2. Tena kho pana samayena Sarakāni2 sakko kālakato
hoti so3 Bhagavatā vyākato sotāpanno avinipātadhammo
niyato sambodhiparāyano ti || ||
3. Tatra sudam sambahulā Sakkā saṅgamma samā-
gamma ujjhāyanti khīyanti vipācenti || Acchariyam vata
bho abbhutaṃ vata bho etthadāniko na3 sotāpanno bha-
vissati || yatra hi nāma Sarakāni sakko kālakato so Bhaga-
vatā vyākato sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhi-
parāyano ti || ||
Sarakāni sakko sikkhādubbalyam āpādi majjapānam
apāyī ti4 || ||
4. Atha kho Mahānāmo sakko yena Bhagavā tenupa-
saṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam
antam nisīdi || ek- an- ni- kho Mahānamo sakko Bhaga-
vantam etad avoca || ||
5. Idha bhante Sarakāni sakko kālakato so Bhagavatā
vyākato sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparā-
yano ti || || Tatra sudam bhante sambahulā Sakkā saṅ-
gamma samāgamma ujjhāyanti bhīyanti vipācenti Accha-
riyaṃ vata bho abbhutaṃ vata bho etthadāniko na5 sotā-
panno bhavissati || yatra hi nāma Sarakāṇi sakko kālakato
so Bhagavatā vyākato sotāpanno avinipātadhammo niyato
sambodhiparāyano ti || || Sarakāni6 sakko sikkhādubbalyam
āpādi7 majjapānam apāyīti8 || ||
Yo so Mahānāma dīgharattam upāsako Buddhaṃ sara-
ṇaṃ gato dhammaṃ sa- gato saṅghaṃ sa- gato kathaṃ
vinipātam gaccheyya || ||
6. Yañ hi tam Mahānama sammāvadamāno vadeyya
Dīgharattam upāsako buddham- dhammam- saṅghaṃ- sa-
raṇaṃ gato ti9 || Sarakānisakkaṃ sammāvadamāno vadeyya || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B2 kappīla- niddānaṃ -- S1-3 Ek- sa- Bh- Sak- vi- Ka-
nigrodhārāme.
2 B1-2 saraṇāni always S1 saratāni here only.
3 missing in S1-3.
4 B1 āpāyī ti.
5 missing in S1-3 B2.
6 S1-3 put here tatrasudaṃ.
7 S3 āpādī.
8 B1 S1-3 āpā-
9 S3 omit ti.

[page 376]
376 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
Sarakāni Mahānāma sakko dīgharattam upāsako Buddhaṃ-
dhammaṃ- saṅghaṃ saraṇaṃ gato so kathaṃ vinipātam
gaccheyya || ||
7. Idha Mahānāma ekacco puggalo Buddhe aveccappa-
sādena samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā
devamanussānam buddho bhagavā ti || Dhamme || Saṅghe || ||
Hāsapañño1 javanapañño vimuttiyā ca samannāgato || || So
āsavanānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttim paññāvimuttim
diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja
viharati || Ayam pi kho Mahānāma puggalo parimutto
nirayā || parimutto tiracchānayoniyā || parimutto pittivisayā ||
parimutto apāyaduggativinipātā || ||
8. Idha pana2 Mahānāma ekacco puggalo Buddhe
aveccappasādena samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā ||
la-pe || satthā devamanussānam buddho bhagavā ti ||
Dhamme || Saṅghe || hāsapañño1 javanapañño na ca vi-
muttiyā samannāgato || || So pañcannam orambhāgiyānam
saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti tattha parinib-
bāyī3 anāvattidhammo4 asmā5 lokā || || Ayam pi kho Ma-
hānāma puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchāyo-
niyā || parimutto pittivisayā || parimutto apāyaduggati vini-
pātā || ||
9. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo Buddhe avec-
cappasādena samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe ||
satthā devamanussānam buddho bhagavā ti || Dhamme ||
Saṅghe || na2 hāsapañño6 na javanapañño na ca7 vimuttiyā
samannāgato || so tiṇṇam saṃyojanānam parikkhayā rāga-
dosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmi8 hoti sakid9 eva imaṃ
lokam āgantvā dukkhassantaṃ karoti || || Ayam pi kho
Mahānāma puggalo parimutto nirayā parimutto tiracchā-
nayoniyā || parimutto pittivisayā parimutto apāyaduggati-
vinipātā10 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 hāsu- always.
2 missing in S1-3.
3 S3 -yi B2 -yiṃ (?).
4 S1 anāvatthidhamme.
5 S1-3 tasmā.
6 S1-3 hāsu- S3 -paññe.
7 in B1-2 only.
8 S1-3 adds no.
9 B1-2 sakiṃd.
10 S1 apāyā-

[page 377]
Saṃyutta-Nikāya. 377
10. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo Buddhe
aveccappasadena- || Dhamme || Saṅghe || na hāsapañño na1
javanapañño na2 vimuttiyā samannāgato || so tiṇṇaṃ sam-
yojanānam parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo
sambodhiparāyano ti || || Ayam pi kho Mahānāma puggalo
parimutto nirayā parimutto tiracchānayoniyā3 parimutto
pittivisayā parimutto apāyaduggativinipātā || ||
11. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo na heva kho
Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti || na dhamme ||
na4 {saṅghe} || na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā
samannāgato || api cassa ime dhammā honti || saddhindriyaṃ
viriyindriyaṃ satindriyaṃ5 samādhindriyaṃ paññindriyaṃ ||
tathāgatapaveditā6 cassa dhammā paññāya mattaso nijjhā-
naṃ khamanti7 || || Ayam pi kho Mahānāma puggalo
agantā8 nirayaṃ agantā9 tiracchānayoniṃ10 agantā pitti-
visayam11 agantā12 apāyaduggativinipātaṃ13 || ||
12. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo na heva kho
Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti || na Dhamme ||
na Saṅghe || na hāsapañño na javanapañño || na ca vimuttiyā
samannāgato || api cassa dhammā honti saddhindriyaṃ ||
la-pe || paññindriyaṃ || Tathāgate cassa14 saddhāmattam
hoti pemamattaṃ || || Ayam pi kho puggalo agantā15 nira-
yam agantā tiracchānayonim agantā pittivisayaṃ16 agantā17
apāyaduggativinipātaṃ || ||
13. Ime ce pi Mahānāma mahāsālā subhāsitaṃ dubbhā-
sitam ājāneyyuṃ18 || ime cāham19 mahāsāle vyākareyyaṃ
Sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti ||
kimaṅga20 pana21 Sarakāniṃ22 sakkaṃ || Sarakāni Mahā-
nāma sakko maraṇakāle sikkhaṃ samādiyī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in B2.
2 B1 ca instead of na, B2 na ca.
3 pari- tirac- is repeated in S1.
4 missing in S3.
5 missing in S1.
6 B1 -vedatā corrected from veditā.
7 S1-3 khamati.
8 So B1-2 ag- always S1-3 āgantvā.
9 S3 āgatā S1 āgantā.
10 S1 -yoni S3 -yoniyaṃ āgantā.
11 B2 petti-
12 S1 āgantaṃ S3 āgantā.
13 S1 apāyaṃ-
14 S1-3 vassa.
15 S1 attā or antā.
16 S3 omits agantā pitti-
17 S1 āgantā.
18 S1-3 -neyyaṃ.
19 B1 imesaṃham.
20 B1-2 -aṅgaṃ.
21 missing in S1-3.
22 B1 S3 -ni S3 sāra-

[page 378]
378 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.

SN_5,55(11).25. (5) Sarakāni or Saraṇāni 2.
1. Kapilavatthunidānaṃ1 || ||
2. Tena kho pana samayena Sarakāni- || ||
3. Tatra sudaṃ sambahulā sakkā- -Etthadaniko na2
sotāpanno bhavissati || -sambodhisamparāyano ti || ||
Sarakāni sakko sikkhāya aparipūrakārī ahosī ti || ||
4. Atha kho Mahānāmo -etad avoca || ||
5. Idha bhante Sarakāni sakko- -etthadāniko na sota-
panno bhavissati- -sambodhiparāyano ti || || Sarakāni sakko
sikkhāya aparipūrakārī ahosī ti || ||
Yo so Mahānama- -kathaṃ vinipātam gaccheyya || ||
6. Yañ hi tam Mahānama sammāvadamano- -so katham
vinipātaṃ gaccheyya || ||
7. Idha Mahānāma ekacco puggalo Buddhe ekantagato3
hoti abhippasanno4 || Iti pi so Bhagavā- -parimutto apāya-
duggativinipātā || ||
8. Idha pana5 Mahānāma ekacco puggalo Buddhe ekan-
tagato hoti abhippasanno || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā
devamanussāṇam buddho bhagavā ti || Dhamme || Saṅghe || ||
Hāsapañño javanapañño vimuttiyā ca samannāgato || so
pañcannam orambhāgiyānam parikkhayā antarāparinibbāyī
hoti || upahaccaparinibbāyī hoti || {sasaṅkhārapavirinibbāyī}6
hoti || asaṅkhāraparinibbāyī7 hoti || uddhaṃsoto hoti aka-
niṭṭhagāmī || || Ayam pi kho Mahānāma puggalo parimutto
nirayā || pe || parimutto apāyaduggativinipātā || ||
9. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo Buddhe ekan-
tagato hoti abhippasanno || Iti pi so Bhagavā || Dhamme ||
{Saṅghe} || na hāsapañño na javanapañño na ca vimuttiyā
samannāgato || so8 tiṇṇaṃ saṃyojanānam parikkhayā rāga-
dosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti sakid eva imaṃ
lokam āgantvā dukkhassantaṃ karoti || ayam pi kho Mahā-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 Ekaṃ sa- Bha- Sak- vi- Kapi- ni- -- As this sutta
is parallel to the preceding one,I give only
the differing parts.
2 So all the MSS.
3 S1-3 ekanti- always.
4 S1 abhisampanno.
5 missing in S1-3.
6 B1-2 asankhāra-
7 sasankhāra-
8 S3 hoti.

[page 379]
Saṃyutta-Nikāya. 379
nāma puggalo parimutto nirayā || pe || parimutto apāya-
duggativinipātā || ||
10. Idha pana Mahānama ekacco puggalo Buddhe
ekantagato1 hoti abhippasanno || Iti pi so Bhagavā ti || pe ||
Dhamme || {Saṅghe} || na hāsapañño na javanapañño na ca
vimuttiyā samannāgato2 || so tiṇṇam saṃyojanānam parik-
khayā sotapanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhi-
parāyano || ayam pi kho Mahānāma puggalo parimutto
nirayā || pe || parimutto apāyaduggativinipātā || ||
11. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo Buddhe na
heva kho Buddhe ekantagato hoti abhippasanno || na
Dhamme || na {Saṅghe} || na hāsa- || api cassa ime dhammā honti
saddhindriyam || la || pe || paññindriyaṃ || -nijjhānaṃ kha-
manti || ayam pi kho Mahānāma puggalo agantā3 nirayaṃ-
-apāyaduggativinipātaṃ4 || ||
12. Idha pana Mahānāma ekacco puggalo na heva kho
Buddhe5 ekantagato hoti abhippasanno6 || na Dhamme ||
na {Saṅghe}- || -na ca vimuttiyā samannāgato || api cassa
ime dhammā honti || saddhindriyaṃ || la || pe || paññindriyaṃ ||
Tathāgate cassa saddhāmattam hoti pemamattaṃ || ayam
pi kho Mahānāma ayantā- || -apāyaduggatinininipātaṃ7 || ||
13. Seyyathāpi Mahānāma dukkhettaṃ dubbhūmi8 avi-
hatakhānukam bījāni cassu9 khaṇḍāni pūtini vātātapaha-
tām asārāni10 asukhasayitāni11 || devo ca12 na5 sammā-
dhāram anupaveccheyya13 || || Api nu tāni bījāni vuddhiṃ
viruḷhiṃ vepullam āpajjeyyum tī || ||
No hetam bhante || ||
Evam eva kho Mahānama idha dhammo dvākkhāto hoti
duppavedito anīyāniko anupasamasaṃvattanike14 asammā-
sambuddhappavedito || idam aham15 dukkhettasmiṃ vadāmi ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 ekantigatiko.
2 S1-3 add hoti.
3 agantā everywhere.
4 B1 apāyaṃ.
5 missing in S1-3
6 B1 -pasanto.
7 S1 B1 apāyam B2 omits agantā apāyam.
8 B1 -dubbhūmiṃ S1-3 dubbhūmam.
9 S1-3 cassa.
10 S1-3 asāradāni.
11 B1 asukhāpassitāni.
12 missing in B1.
13 B1 -vaccheyya.
14 S3 anupasamaṃ-
15 S3 idhamahā.

[page 380]
380 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
tasmiṃ ca dhamme sāvako viharati dhammānudhamma-
paṭipanno sāmīcipaṭipanno anudhammacārī idam ahaṃ
dubbījasmiṃ vadāmi || ||
14. Seyyathāpi Mahānāma sukhettaṃ subhūmi1 suvihata-
khāṇukaṃ bījāni cassu2 akhaṇḍāni apūtīni avātātapahatāni
sārāni3 sukhasahitāni4 || devo ca sammādhāram5 anupa-
veccheyya6 || || Api nu tāni bījāni vuddhiṃ virūḷhiṃ ve-
pullam āpajjeyyun ti || ||
Evam bhante || ||
Evam eva kho Mahānāma idha dhammo svākkhāto
hoti supavedito nīyāniko upasamasaṃvattaniko sammāsam-
buddhapavedito idam ahaṃ sukhettasmiṃ vadāmi || tasmiṃ
ca dhamme sāvako viharati dhammānudhammapaṭipanno
sāmīcipaṭipanno anudhammacārī idam aham7 subījasmiṃ
vadāmi8 || {kimaṅga}9 pana Sarakānisakkaṃ10 || Sarakāni Ma-
hānāma sakko maraṇakāle sikkhāya paripūrakarī ahosī ti || ||

SN_5,55(11).26. (6) Dussilya1 or Anāthapiṇḍika1.
1. 11 Sāvatthi nidānaṃ || ||
2. Tena kho pana samayena Anāthapiṇḍiko gahapati
ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno || ||
3. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati aññataram puri-
sam āmantesi || Ehi12 tvam ambho purisa yenāyasmā Sāri-
putto tenupasaṅkama13 || upasaṅkamitvā mama vacanena
āyasmato Sāriputtassa pāde sirasā vanda || Anāthapiṇḍiko
bhante11 gahapati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno || so
āyasmato Sāriputtassa pāde sirasā vandatī ti || evañca
vadeti || || Sādhu kira bhante āyasmā Sāriputto yena Anā-
thapiṇḍikassa gahapatissa nivesanam tenupasaṅkamatu
anukampam upādāyā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 -bhūmiṃ S1-3 -bhūmaṃ.
2 S1-3 cassa.
3 B1 nisārāni S1-3 sāradāni.
4 B1 sukhāpassitāni.
5 B1 samācāram.
6 B1 -vaccheyya.
7 S1-3 imāham.
8 S3 vadāmī.
9 B1 kimaṇgaṃ B kiṃmaṇgaṃ.
10 B2 saraṇāniṃ- B1 repeats saraṇānisakkaṃ.
11 in B1-2 only.
12 B1 evahi.
13 B2 -saṅkami.

[page 381]
Saṃyutta-Nikāya. 381
Evam bhante ti kho so puriso Anāthapiṇḍikassa gaha-
patissa patissutvā yenāyasmā Sāriputto tenupasaṅkami ||
upasaṅkamitvā āyasmantaṃ Sāriputtam abhivādetvā ekam
antaṃ nisīdi || ||
4. Ekam antaṃ nisinno kho so puriso āyasmantaṃ
Sāriputtam etad avoca || || Anāthapiṇḍiko bhante gahapati
ābā- duk- bāla- || so āyasmato Sāriputtassa pāde si- van- ||
evañca vadeti1 || Sādhu kira bhante āy- Sāriputto yena
Anā- gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkamatu anukampam
upādāyā ti || ||
Adhivāsesi kho āy- Sāriputto tuṃhībhāvena || ||
5. Atha kho āy- Sāriputto pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā
pattacīvaram ādāya āyasmatā Ānandena pacchā samaṇena
yena Anāthapiṇḍikassa gahapatissa nivesananaṃ tenupa-
saṅkami || upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi || || Nisajja
kho āyasmā Sāriputto Anāthapiṇḍikaṃ gahapatim etad
avoca || || Kacci te gahapati khamanīyaṃ kacci yāpanīyaṃ
kacci2 dukkhā vedanā patikkamanti no abhikkamati pa-
ṭikkamo sānam paññāyati no abhikkamo3 ti || ||
Na me bhante khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ bāḷhā me
dukkhā vedanā abhikkamanti no paṭikkamanti abhikkamo4
sānam paññāyati no paṭikkamo ti || ||
6. Yathārūpena kho gahapati Buddhe appasādena sa-
mannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā paramma-
raṇā apāyaṃ5 duggatiṃ vinipātaṃ nirayam upapajjati6 ||
tathārūpo7 te Buddhe appasādo natthi atthi ca8 kho te9
gahapati Buddhe aveccappasādo || Iti pi so Bhagavā || la-
pe || satthā devamanussānam buddho bhagavā ti || || Tañ
ca pana te Buddhe aveccappasādam attani samanupassato
ṭhānaso vedanā paṭipassambheyyuṃ10 || ||
7. Yathārūpena kho gahapati dhamme appasādena
samannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā param

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 vadati.
2 B1 kicci.
3 S1 abhikkhamo.
4 S1-3 abhikkhamo.
5 B1 apāya.
6 S1-3 uppajjati always.
7 S3 yathā-
8 missing in S1.
9 missing in S1-3.
10 B1-2 paṭipassambheyyaṃ.

[page 382]
382 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
maraṇā apā- dug- vini- nirayam upapajjati || tathārūpo1 te
dhamme appasādo natthi || atthi2 ca kho te gahapati
dhamme aveccappasādo || Svākkhāto Bhagavatā dhammo ||
la-pe || paccattaṃ veditabbo viññūhīti || || Tañ ca pana te
dhamme aveccappasādam attani samanapassato ṭhānaso
vedanā paṭippassambheyyuṃ3 || ||
8. Yathārūpena kho gahapati saṅghe appasādena sa-
mannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā param
maraṇā apā- dug- vi- nirayam uppajjati || tathārūpo te
saṅghe4 appasādo natthi || atthi ca5 kho te5 gahapati
saṅghe aveccappasādo || Supaṭipanno Bhagavato sāvaka-
saṅgho || la-pe || anuttaram puññakkhettaṃ lokassā ti || ||
Tañ ca pana te saṅghe aveccappasādam attani samanu-
passato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyuṃ6 || ||
9. Yathārūpena kho gahapati dussīlyena7 samannāgato
assutavā puthujjano kāyassa bhedā param maraṇā apā-
dug- vini- nirayam uppajjati || tathārupan8 te dussīlyaṃ
natthi || atthi ca kho te gahapati ariyakantāni sīlāni9 || la-
pe || samādhisaṃvattanikāni || || Tāni ca pane te ariyakan-
tāni sīlāni attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭi-
passambheyyuṃ3 || ||
10. Yathārupāya kho gahapati micchādiṭṭhiyā samannā-
gato assutavā puthujjano kāyassa bhedā pa- ma- apā- dug-
vi- nirayam uppajjati || tathārūpā10 te micchādiṭṭhi natthi ||
atthi ca kho te gahapati sammādiṭṭhi || || Tañ ca pana te
sammādiṭṭhim attani samanupassato thānaso vedanā passam-
bheyyuṃ3 || ||
11. Yathārūpena kho gahapati micchāsaṅkappena sa-
mannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam
uppajjati || tathārūpo te {micchāsaṅkappo} natthi || atthi ca
kho te gahapati sammāsaṅkappo || || Tañ ca pana te
{sammāsaṅkappam} attani samanupassato ṭhānaso vedanā
paṭipassambheyyuṃ3 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 yathā-
2 S1-3 api.
3 B2 -bheyya B1 -bheyyaṃ.
4 S1 saṅgho.
5 missing in S1-3.
6 B2 -bheyya B1 -bheyyaṃ.
7 S1-3 dussīlena.
8 S1-3 yathā-
9 S1-3 add akhaṇḍāni.
10 S1 yathā-

[page 383]
Saṃyutta-Nikāya. 383
12. Yathārupāya kho gahapati micchāvācāya samannā-
gato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam upa-
pajjati || tathārūpā te micchāvācā natthi || atthi ca kho te
gahapati sammāvācā || || Tañ ca pana te sammāvācam1
attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭipassambheyyuṃ || ||
13. Yathārūpena kho gahapati micchākammantena sa-
mannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam
upapajjati || tathārūpo2 te micchākammanto natthi || atthi
ca kho te gahapati sammākammanto3 || tañ ca pana te
sammākammantam attani samanupassato ṭhānaso vedanā
paṭipassambheyyuṃ4 || ||
14. Yathārūpena kho gahapati micchā-ājīvena samannā-
gato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam upa-
pajjati ti || tathārūpo te micchā-ājīvo natthi || atthi ca kho
te gahapati sammā-ājīvo || || Tañ ca pana te sammā-ājīvam
attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭipassambheyyuṃ5 || ||
15. Yathārūpena kho gahapati micchāvāyāmena saman-
nāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam
uppajjati || tathārūpo te micchāvāyāmo natthi || atthi ca
kho te gahapati sammāvāyāmo || || Tañ ca pana te sammā-
vāyāmam attani samanupassato ṭhanaso vedanā paṭipassam-
bheyyuṃ6 || ||
16. Yathārūpāya kho gahapati micchāsatiyā samannā-
gato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam upa-
pajjati || tathārupā te micchāsati natthi || atthi ca kho te
gahapati sammāsati || etañ ca pana7 te8 sammāsatim attani9
samanupassato ṭhānaso vedanā paṭipassambheyyuṃ10 || ||
17. Yathārūpena kho gahapati micchāsamādhinā sa-
mannāgato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam
upapajjati || tathārūpo te micchāsamādhi natthi || || Atthi
ca kho te gahapati sammāsamādhi || || Tañ ca pana te
sammāsamādhim attani samanupassato ṭhānaso vedanā
paṭipassambheyyuṃ10 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -vācā.
2 S1 -rūpe.
3 S3 kammā-
4 B2 -bheyya B1 -bheyyaṃ.
5 B1-2 -bheyya.
6 B1 -bheyya B2 -bheyyaṃ.
7 S3 kho.
8 S3 inserts gahapati.
9 B2 attini.
10 B1 -bheyyaṃ.

[page 384]
384 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
18. Yathārūpena1 kho gahapati micchāñāṇena samannā-
gato assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam upa-
pajjati || tathārūpaṃ te micchāñāṇaṃ natthi || || Atthi ca
kho te gahapati sammāñāṇam || || Tañ ca pana te sammā-
ñānam attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭipassam-
bheyyuṃ2 || ||
19. Yathārūpāya kho gahapati micchāvimuttiyā {saman-
nāgato} assutavā puthujjano kāyassa bhedā- -nirayam upa-
pajjati || tathārūpā te micchāvimutti natthi || || Atthi ca kho
te gahapati sammāvimutti || tañ ca pana te sammāvimuttim3
attani samanupassato ṭhānaso vedanā paṭippassambheyyun-
ti4 || ||
20. Atha kho Anāthapiṇḍikassa gahapatissa ṭhānaso
vedanā paṭipassambhiṃsu5 || ||
21. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati āyasmantaṃ ca
Sāriputtam āyasmantaṃ ca Ānandaṃ sakeneva thālipākena
parivisi || ||
22. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati upasaṅkamitvā6
āyasmantaṃ Sāriputtam bhuttāviṃ onitapattapānim añña-
taraṃ nīcam āsanaṃ gahetvā ekam antaṃ nisīdi || ||
23. Ekam antaṃ nisinnaṃ kho Anāthapiṇḍikam gaha-
patim āyasmā Sāriputto imāhi gāthāhi anumodi || ||
Yassa saddhā7 Tathāgate || acalā supatiṭṭhitā || ||
sīlañca yassa8 kalyāṇaṃ || ariyakantam pasaṃsitaṃ ||1||
Saṅghe pasādo yassatthi || ujubhūtañ ca dassanaṃ ||
Adaliddo ti tam āhu || amoghaṃ tassa jīvitaṃ ||2||
Tasmā saddhaṃ9 ca sīlañca || pasādaṃ dhammadassanaṃ ||
anuyuñjetha medhāvī || saram10 buddhānasāsanan ti ||3||
24. Atha kho āyasmā Sāriputto Anāthapiṇḍikaṃ gaha-
patim imāhi gāthāhi anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 -rūyena.
2 B1 -bheyyaṃ.
3 S1 -vimutti.
4 B1 -bheyyāti.
5 S3 -sambhi S1 sambheyyuṃ.
6 in B2 only.
7 B1 yathā santi B2 yassa saddā.
8 B1 yassassa.
9 B1 saddaṃ.
10 S1 sarasaṃ B1 saddhaṃ.

[page 385]
Saṃyutta-Nikāya. 385
25. Atha kho āyasmā Ānando yena Bhagavā tenupasaṅ-
kami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam
antaṃ nisīdi || || Ekam antaṃ nisinnaṃ kho āyasmantam
Ānandam Bhagavā etad avoca || ||
26. Handa kuto nu tvam Ānanda āgacchasi divādi-
vassā ti || ||
Āyasmatā bhante Sāriputtena Anāthapiṇḍiko gahapati1
iminā ca iminā ca ovādena ovadito ti2 || ||
Paṇḍito Ānanda Sāriputto mahāpañño Ānanda Sāri-
putto || || Yatra hi nāma cattāri sotāpattiyaṅgāni dasahi
ākarehi3 vibhajissatī ti || ||

SN_5,55(11).27. (7) Dussīlyam2 or Anāthapiṇḍika2.
1. Sāvatthinidānaṃ4 || ||
2. Tena kho pana samayena Anāthapiṇḍiko gahapati
ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno || ||
3.4. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati aññataram pu-
risam āmantesi || || Ehi tvam ambho purisa yenāyasmā
Ānando tenupasaṅkama5 || upasaṅkamitvā mama vacanena
āyasmato Ānandassa pāde sirasā vanda || pe6 || ||
5. Atha kho āyasmā Ānando pubbaṇhasamayaṃ7 nivā-
setvā pattacīvaram ādāya Anāthapiṇḍikassa gahapatissa
nivesanam tenupasaṅkami || upasaṅkamitvā paññatte āsane
nisīdi || nisajja kho āyasmā Ānando Anāthapiṇḍīkaṃ gaha-
patim etad avoca || ||
Kacci te gahapati khamanīyam kacci yāpanīyaṃ kacci
dukkhā vedanā paṭikkamanti no abhikkamanti paṭikkamo
sānam paññāyati no abhikkamo8 ti || ||
Na me bhante khamanīyaṃ na yāpanīyaṃ9 bāḷhā me
dukkhā vedanā abhikkamanti no paṭikkamanti abhikkamo
sānam paññāyati no patikkamo ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -piṇdikam -patim.
2 S1 ca.
3 B1-2 dasahākārehi.
4 in B1-2 only.
5 S3 -saṅkami.
6 So S1-3 which add upasaṅkamanaṃ kātabbaṃ, complete in B1-2 --
See the preceding sutta.
7 in B1 only.
8 S1 abhikkhamo.
9 S1-3 -pe- instead of na yā-

[page 386]
386 Satāpatti-Saṃyuttam LV.
6. Catuhi kho gahapati dhammehi samannāgatassa assu-
tavato puthujjanassa hoti uttāso hoti chambhitattaṃ hoti
samparāyikam1 maraṇabhayaṃ || katamehi catuhi || ||
7. Idha gahapati assutavā puthujjano buddhe appasādena
samannāgato hoti || tañ ca panassa Buddhe appasādam
attani samanupassato hoti uttāso hoti chambhitattaṃ hoti
samparāyikam maraṇabhayam || || Puna ca param gahapati
assutavā puthujjano Dhamme appasādena samannāgato
hoti || tañ ca panassa dhamme appasādam attani samanu-
passato hoti uttāso hoti chambhitattaṃ hoti samparāyikam
maraṇabhayaṃ || || Puna ca paraṃ gahapati assutavā put-
hujjano Saṅghe appasādena samannāgato hoti || tañ ca panas-
sa saṅghe appasādam attani samanupassato hoti uttāso hoti
chambhitattam hoti samparāyikam maraṇabhayam || || Puna
ca param gahapati assutavā puthujjano dussīlyena2 sa-
mannāgato hoti || tañ ca panassa dussīlyam attani samanu-
passato hoti uttāso hoti chambhitattaṃ hoti samparāyikam
maraṇabhayaṃ || || Imehi kho gahapati catuhi dhammehi
samannāgatassa assutavato puthujjanassa hoti uttāso hoti
chambhitattam hoti samparāyikam maraṇabhayaṃ || ||
8. Catuhi kho gahapati dhammehi samannāgatassa su-
tavato ariyasāvakassa na hoti uttāso na hoti chambhi-
tattam na hoti samparāyikam maraṇabhayaṃ || katamehi
catuhi || || Idha3 gahapati sutavā ariyasāvako Buddhe
aveccappasādena samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā ||
la-pe || satthā devamanussānam buddho bhagavā ti || tañ ca
panassa buddhe aveccappasādam attani samanupassato na
hoti uttāso na hoti chambhitattaṃ na hoti samparāyikam
maraṇabhayaṃ || || Puna ca paraṃ gahapati sutavā ariya-
sāvako Dhamme || [pe] 4 || {Saṅghe} [pe] 4 || Ariyakantehi sīlehi
samannāgato hoti akaṇḍehi || la-pe || samādhisaṃvattanikehi ||
tāni5 ca panassa ariyakantāni sīlāni attani samanupassato

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 -yika.
2 S1-3 dussilenaßī̀ñere with the end of the sheet dhā opens a very
great gap in B2 as nine sheets (dhi- dhaṃ) are wanting.
3 missing in S1.
4 more complete in B1.
5 S1-3 tañ.

[page 387]
Saṃyutta-Nikāya. 387
na hoti uttāso na hoti chambhitattaṃ na hoti samparāyi-
kam maraṇabhayaṃ || || Imehi kho gahapati catuhi dhammehi
samannāgatassa sutavato ariyasāvakassa na hoti uttāso na
hoti chambhitattaṃ na hoti samparāyikam maraṇabhayan
ti || ||
9. Nāham bhante Ānanda bhāyāmi || kyāham bhāyissā-
mi || ahañhi bhante Buddhe aveccappasādena samannāgato
homi1 || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā devamanussānaṃ
buddha bhagavā ti || Dhamme || pe || {Saṅghe} || pe || Yāni
cimāni2 bhante Bhagavatā gihisāmīcikāni3 sikkhāpadāni
desitāni4 nāhaṃ tesaṃ kiñci attani khaṇḍaṃ samanu-
passāmī ti || ||
10. Lābhā te gahapati || suladdhan te gahapati || sotā-
pattiphalam tayā gahapati vyākatan ti || ||

SN_5,55(11).28. (8) Duveram or Anāthapiṇḍika3.
1. 5 Sāvatthi nidānaṃ || ||
2. Atha kho Anāthapiṇḍiko gahapati yena Bhagavā
tenupa- || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam
antaṃ nisīdi6 || || Ekam antaṃ nisinnaṃ kho Anāthapiṇ-
ḍikam Bhagavā etad avoca || ||
3. Yato7 kho gahapati ariyasāvakassa pañcabhayāni8
verāni vūpasantāni ca1 honti || catuhi ca sotāpattiyaṅgehi
samannāgato hoti || ariyo cassa ñāyo paññāya sudiṭṭho9
hoti supaṭividdho || so ākaṅkhamāno10 attanā va attānaṃ
vyākareyya Khīṇanirayo mhi khīṇatiracchānayoniyo khīṇa-
pittivisayo11 khīṇāpāyaduggativinipāto sotāpanno ham asmi
avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano || || Katamāni
pañcabhayāni verāni vūpasantāni honti || ||
4. Yaṃ gahapati pāṇātipātī pāṇātipātapaccayā diṭṭha-
dhammikam pi bhayaṃ veram pasavati samparāyikam pi1

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 S1-3 yānimāni.
3 S1-3 sā (S1 sa) mīcikatāni.
4 S1-3 paññattāni.
5 in B1 only.
6 this part in S1-3 only.
7 S1-3 insert ca.
8 S1 pañcaṅgaṃyāni.
9 S1-3 suddiṭṭho always.
10 S1 adds so.
11 S1-3 -petti-

[page 388]
388 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
bhayaṃ veram pasavati1 cetasikam pi dukkhaṃ doma-
nassam paṭisaṃvediyati || pāṇātipātā paṭiviratassa evan tam2
bhayam veraṃ vūpasantaṃ hoti || ||
Yaṃ gahapati adinnādāyī || ||
Yaṃ gahapati kāmesu micchācārī || ||
Yaṃ gahapati musāvādī3 || ||
Yaṃ gahapati surāmerayamajjapamādaṭṭhāyī surāmera-
yamajjapamādaṭṭhānapaccayā diṭṭhadhammikam pi bhayaṃ
veram pasavati samparāyikam pi bhayaṃ veram pasavati
cetasikam pi dukkhaṃ domanassam paṭisaṃvediyati || su-
rāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭiviratassa evan tam2 bha-
yam veram vūpasantaṃ hoti || ||
Imāni pañcabhayāni verāni vūpasantāni honti || ||
5. Katamehi catuhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti || ||
Idha gahapati ariyasāvako Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā de-
vamanussānam buddho bhagavā ti || || Dhamme || {Saṅghe} ||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi || la-pe ||
samādhisaṃvattanikehi || ||
Imehi catuhi sotāpattiyaṅgehi samannāgato hoti || ||
6. Katamo cassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti
supaṭividdho || ||
Idha gahapati ariyasāvako paṭiccasamuppādam yeva
sādhukam yoniso manasi karoti || Iti imasmiṃ sati idaṃ
hoti || imassuppadā idam uppajjati || Iti4 imasmim asati
idaṃ na hoti || imassa nirodhā idam nirujjhati yad idam
avijjapaccayā saṅkhārā || saṅkhārapaccayā viññānaṃ || la5 || ||
Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti || ||
Avijjāya tveva asesavirāganirodhā6 saṅkhāranirodho7 || la6 || ||
Evam etassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti8 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 pavasati.
2 S1-3 etaṃ instead of evan tam.
3 S1-3 add adi- -dānapaccayā -pe- kā- micchācārapaccayā
musāvādapaccayā.
4 missing in S1-3.
5 S1-3 give at large the enumeration.
6 S1-3 -nirodho.
7 S1-3 saṅkhāranirodhā viññāṇanirodho viññāṇanirodhā -pe-.
8 S1-3 hotī ti.

[page 389]
Saṃyutta-Nikāya. 389
Ayam assa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho hoti supaṭi-
viddho || ||
7. Yato kho gahapati ariyasāvakassa imāni pañcabhayāni
verāni vūpasantāni honti || imehi catuhi sotāpattiyaṅgehi
samannāgato hoti || ayaṃ cassa ariyo ñāyo paññāya sudiṭṭho
hoti supaṭividdho || so ākaṅkhamāno attanā va attānaṃ
vyākareyya Khīṇanirayo mhi khīṇatiracchānayoniyo khīṇa-
pittivisayo1 khīnāpāyaduggativinipāto sotāpanno ham asmi2
avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti || ||

SN_5,55(11).29. (9) Bhayam or Bhikkhu.
1. 3 Sāvatthinidānam || ||
2. 4 Atha kho sambahulā bhikkhū yena Bhagavā tenupa- ||
upasaṅkamitvā || pe || ekam antam nisīdiṃsu || || Ekam antaṃ
nisinnā5 kho te bhikkhū Bhagavā etad avoca || ||
3--6. ||pe || la || ||
7. Yato kho bhikkhave ariyasāvakassa imāni pañca-
bhayāni verāni vūpasantāni honti || imehi catuhi sotāpatti-
yaṅgehi samannāgato hoti || ayaṃ cassa ariyo ñāyo paññāya
sudiṭṭho hoti supaṭividdho || || So ākaṅkamāno attanā va
attānaṃ vyākareyya Khīṇanirayo mhi khīṇatiracchānayoniyo
khīṇapittivisayo1 khīṇāpāyaduggativinipāto sotāpanno ham
asmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti || ||

SN_5,55(11).30. (10) Licchavi or Nandaka.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Vesāliyaṃ viharati Mahā-
vane Kuṭāgārasālāyaṃ || ||
2. Atha kho Nandako licchavimahāmatto yena Bhagavā
{tenupasaṅkami} || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā
ekam antaṃ nisīdi || || Ekam antaṃ nisinnaṃ kho Nanda-
kaṃ6 licchavimahāmattam Bhagavā etad avoca || || Catuhi
kho Nandaka dhammehi7 samannāgato ariyasāvako sotā-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -petti.
2 B1 asmiṃ.
3 in B1 only.
4 in S1-3 only.
5 So S1-3 corrected from nisinno in S3.
6 S1 nandaka.
7 S1 dhamme.

[page 390]
390 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
panno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano1 ||
katamehi catuhi || ||
3. Idha Nandaka2 ariyasāvako Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā deva-
manussānam buddho bhagavā ti || Dhamme || {Saṅghe} || Ari-
yakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi || la-pe ||
samādhisaṃvattanikehi || || Imehi kho Nandaka catuhi
dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avini-
pātadhammo niyato sambodhiparāyano1 || ||
4. Imehi ca pana Nandaka catuhi dhammehi samannā-
gato ariyasāvako āyunā samyutto hoti dibbena pi mā-
nussena pi || vaṇṇena saṃyutto hoti || pe || sukhena saṃyutto
hoti3 || yasena saṃyutto hoti3 || adhipateyyena samyutto hoti
dibbena pi mānussena pi || ||
5. Taṃ kho panāhaṃ Nandaka nāññassa samaṇassa vā
brāhmaṇassa vā sutvā vadāmi || api ca yad eva mayā sāmaṃ
ñātaṃ sāmaṃ diṭṭhaṃ sāmaṃ viditaṃ tad evāhaṃ vadā-
mī ti || ||
6. Evam vutte aññataro puriso Nandakaṃ licchaviṃ
mahāmattaṃ4 etad avoca || Nahānakālo bhante ti || ||
Alaṃ dāni bhaṇe etena bāhirena nahānena alam idam
ajjhattaṃ5 nahānaṃ bhavissati yad idam Bhagavati
pasādo ti || ||
Sarakānivaggo6 tatiyo ||
Tassa7 uddānaṃ || ||
Mahānāmena dve vuttā
Godhā ca Saraṇā duve.
Dussīlyena dve vuttā || ||
Duverena Bhayena ca ||
Licchavidasamo vutto ||
Vaggo tena pavuccatī ti8 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add ti.
2 S1-3 Nanda.
3 B1 adds dibbena pi-
4 B1 licchavī-
5 S1 ajjhatta.
6 B1 saraṇāni-
7 missing in B1.
8 So B1; The uddāna in S1-3 is thus: Mahānāmo tayo Sarakā te apare
dve Anāthapiṇḍikena tayo vuttā Bhikkhu Nandakena cā ti.

[page 391]
Saṃyutta-Nikāya. 391

CHAPTER IV. PUÑÑABHISANDAVAGGO CATUTTHO.

SN_5,55(11).31. (1) Abhisanda1.
1. 1 Sāvatthinidānaṃ || ||
2. Cattāro me bhikkhave puññābhisandā kusalābhisandā2
sukhassāhārā || katame cattāro || ||
3. Idha bhikkhave ariyasāvako buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā deva-
manussānam buddho bhagavā ti || ayam pathamo puññā-
bhisando kusalābhisando sukhassāhāro || ||
4. Puna ca param bhikkhave ariyasāvako Dhamme
aveccappasādena samannāgato hoti || Svākkhāto Bhagavatā
dhammo || la-pe || paccattaṃ veditabbo viññūhī ti || ayam
dutiyo puññābhisando kusalābhisando3 sakhassāhāro || ||
5. Puna ca param bhikkhave ariyasāvako saṅghe avec-
cappasādena samannāgato hoti || supaṭipanno Bhagavato
sāvakasaṅgho || pa-pe || anuttaram puññakkhettaṃ lokassā
ti || ayam tatiyo puññābhisando kusalābhisando sukhassā
hāro || ||
6. Puna ca param bhikkhave ariyasāvako Ariyakantehi
sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi || la-pe || samādhisaṃ-
vattanikehi || ayaṃ catuttho puññābhisando4 kusalābhisando-
sukhassāhāro || ||
7. Ime kho bhikkhave cattāro puññābhisandā5 kusalā-
bhisandā {ukhassāhārā}6 ti || ||

SN_5,55(11).32. (2) Abhisanda2.
2. Cattāro me bhikkhave puññābhisandā kusalābhisandā
sukhassāhārā || katame cattāro || ||
3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā

--------------------------------------------------------------------------
1 in B1 only.
2 in S1-3 only.
3 B1 kulābhi-
4 S1-3 -sando S3 -sandā corrected from -sando.
5 S1 -sando (corrected to sandā in S3).
6 S1 sukhassāhāro.

[page 392]
392 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
devamanussānam buddho bhagavā ti || || Ayam pathamo
puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro || ||
4.5. Puna ca param bhikkhave ariyasāvako || pe || Dham-
me || {Saṅghe} || ||
6. Puna ca param bhikkhave ariyasāvako vigatamala-
maccherena1 cetasā agāram ajjhāvasati muttacāgo payata-
pāṇī vossaggarato yācayogo {dānasaṃvibhāgarato} || ayaṃ
catuttho puññābhisando kusalābhisando sukhassāhāro || ||
7. Ime kho bhikkhave cattāro puññābhisandā kusalā-
bhisandā sukhassāhārā ti || ||

SN_5,55(11).33. (3) Abhisanda3.
2. Cattāro me bhikkhave puññābhisandā kusalābhisandā
sukhassāhārā2 || katame cattāro || ||
3--5. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe- -Iti pi so
Bhagavā || la-pe || satthā- -bhagavāti || Dhamme || {Saṅghe}3 || ||
6. Paññavā4 hoti udayatthagāminiyā paññāya samannā-
gato hoti ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāmi-
niyā || || Ayam catuttho puññābhisando kusalābhisando
sukhassāhāro || ||
7. Ime kho bhikkhave cattāro puññābhisandā kusalā-
bhisandā sukhassāhārā ti || ||

SN_5,55(11).34. (4) Devapada1.
1. 5 Sāvatthinidānaṃ || ||
2. Cattārimāni bhikkhave devānaṃ devapadāni avisud-
dhānam sattānam visuddhiyā apariyodātānaṃ sattānaṃ
pariyodapanāya || || Katamāni cattāri || ||
3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā deva-
manussānam buddho bhagavā ti || || Idam pathamaṃ devā-
nam devapadam avisuddhānaṃ sattānaṃ visuddhiyā apari-
yodātānaṃ sattānam pariyodapanāya || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 -maccherena.
2 S1 -āhāro.
3 as in the preceding sutta.
4 S3 paññāvā.
5 missing in S1-3.

[page 393]
Saṃyutta-Nikāya. 393
4--6. Puna ca bhikkhave ariyasāvako Dhamme || {Saṅghe}1 ||
Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi || la-pe ||
samādhisaṃvattanikehi || || Idaṃ catutthaṃ devānaṃ deva-
padam avisuddhānaṃ2 sattānaṃ visuddhiyā apariyodātānaṃ
sattānam pariyodapanāya || ||
7. Imāni kho bhikkhave cattāri devānam devapadāni
avisuddhānaṃ sattānaṃ visuddhiyā apariyodātānaṃ sattā-
nam pariyodapanāyā ti || ||

SN_5,55(11).35. (5) Devapadam2.
2. Cattārimani bhikkhave devānaṃ devapadāni avisud-
dhānaṃ sattānaṃ visuddhiyā apariyodātānaṃ sattānam
pariyodapanāya || katamāni cattāri || ||
3. Idha bhikkhave ariyasāvako buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā deva-
manussānam buddho bhagavāti || || So iti paṭisañcikkhati ||
Kiṃ nu kho devānaṃ devapadan ti || so evam pajānati3 ||
Abyāpajjha4 parame khvāham etarahi deve suṇāmi na ca5
kho panāham kiñci byābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā ||
addhāhaṃ devapadadhammasamannāgato viharāmī ti || ||
Idam pathamaṃ devānam devapadam avisuddhānaṃ sattā-
naṃ visuddhiyā apariyodātānaṃ sattānaṃ {pariyodapanāya} || ||
4.5. Puna ca param bhikkhave ariyasāvako Dhamme ||
{Saṅghe} || ||
6. Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi || la-
pe || samādhisaṃvattanikehi || || So iti paṭisañcikkhati || Kiṃ
nu kho devānaṃ devapadan ti || || So evam pajānāti abyā-
pajjha6 parame khvāhaṃ7 etarahi deve8 suṇāmi na kho
panāhaṃ kiñci vyābādhemi tasaṃ vā thāvaraṃ vā || addhā-
ham9 devapadadhammasamannāgato10 vihārāmī ti || || Idaṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 So B1; nearly complete in S1-3.
2 S1 visuddhānaṃ.
3 B1 jānāti.
4 S1-3 abyāpajja.
5 missing in S1-3.
6 B1 abyāpajja S1 abyā only.
7 S1-3 paramā (S3 -vā) haṃ instead of parame-
8 S3 devā S1 deva.
9 S1 addhāhi.
10 S1 devapadaṃ.

[page 394]
394 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
catutthaṃ devānam devapadam avisuddhānam sattānaṃ1
visuddhiyā apariyodātānaṃ sattānam {pariyodapanāya} || ||
7. Imāni kho bhikkhave cattāri devānam devapadāni
avisuddhānam sattānaṃ visuddhiyā apariyodātānaṃ sattā-
nam pariyodapanāyā ti || ||

SN_5,55(11).36. (6) Sabhāgatam.
2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannāgataṃ2 atta-
manā3 devā sabhāgataṃ4 kathenti || || Katamehi catuhi || ||
3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā deva-
manussānaṃ buddho bhagavā ti || || Yā tā devatā Buddhe
aveccappasādena samannāgatā5 ito cutā6 tatrūpapannā ||
tāsam evaṃ hoti || Yathārūpena kho mayam Buddhe avec-
cappasādena samannāgatā7 tato cutā idhūpapannā || ariya-
sāvako8 pi tathārūpena9 Buddhe aveccappasādena saman-
nāgato hoti10 Ehī ti devānaṃ santike ti || ||
4.5. Puna ca param bhikkhave ariyasāvako Dhamme ||
{Saṅghe} || ||
6. Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi || la-
pe || samādhisaṃvattanikehi || || Yā tā11 devatā ariyakantehi
sīlehi samannāgatā12 ito cutā tatrūpapannā || tāsam evaṃ
hoti || || Yatharūpehi kho mayam ariyakantehi sīlehi sa-
mannāgatā tato cutā idhūpapannā ariyasāvako pi tathā-
rūpehi13 ariyakantehi sīlehi samannāgato Ehī ti devānaṃ
santike ti || ||
7. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannāgatam
attamanā14 devā sabhāgataṃ kathentī ti15 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1.
2 S3 -gatā corrected from -gato.
3 S1 attaṃnā S3 seems to have attanaṃ corrected from attānā.
4 S1-3 sabhāgatā.
5 S1 -gato.
6 S1 adds ti.
7 S1-3 -gato.
8 B1 -sāviko.
9 S1-3 yathā-
10 in S1-3 only.
11 missing in S1-3.
12 B1 -gataṃ.
13 S3 yathā.
14 S1 attanā S3 attanaṃ (?) corrected from attānā.
15 S1-3 kathenti.

[page 395]
Saṃyutta-Nikāya. 395

SN_5,55(11).37. (7) Mahānāmo.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Sakkesu viharati Kapila-
vatthusmiṃ Nigrodhārāme || ||
2. Atha kho Mahānāmo sakko yena Bhagavā tenupa-
saṅkami || pe || Ekam antaṃ nisinno kho Mahānāmo sakko
Bhagavantam etad avoca || ||
3. Kittāvatā nu kho bhante upāsako hotī ti || ||
Yato kho Mahānāma Buddhaṃ saraṇaṃ gato hoti ||
dhammaṃ saraṇaṃ gato hoti || saṅghaṃ saraṇam gato
hoti || ettāvatā kho Mahānāma upasako hotī ti || ||
4. Kittāvatā1 pana bhante upāsako sīlasampanno hotī ti || ||
Yato kho Mahānāma upāsako pāṇātipātā paṭivirato hoti ||
adinnādāna paṭivirato hoti || kāmesu micchācārā paṭivirato
hoti || musāvadā paṭivirato hoti || surāmerayamajjapamā-
daṭṭhānā paṭivirato2 hoti || ettāvatā kho Mahānāma upāsako
sīlasampanno hotī ti || ||
5. Kittāvatā pana bhante upāsako saddhāsampanno
hotī ti || ||
Idha Mahānāma upāsako saddho hoti saddahati Tathā-
gatassa bodhim || Iti pi so Bhagavā || la || satthā devama-
nussānam buddho bhagavā ti || || Ettāvatā kho Mahānāma
upāsako saddhāsamannāgato hotī ti || ||
6. Kittāvatā pana bhante upāsako cāgasampanno hotī ti || ||
Idha Mahānāma upāsako vigatamalamaccherena cetasā
agāram ajjhāvasati muttacāgo payatapāṇī vossaggarato
yācayogo dānasaṃvibhāgarato || ettāvatā kho Mahānāma
upāsako cāgasampanno hotī ti || ||
7. Kittāvatā pana bhante upāsako paññāsampanno hotī
ti || ||
Idha Mahānāma upāsako paññavā hoti udayatthagāmi-
niyā paññāya samannāgato3 ariyāya nibbedhikāya sammā-
dukkhakkhayagāminiyā || ettāvatā kho Mahānāma upāsako
paññāsampanno hotī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 insert nu kho.
2 S1 paṭirato.
3 B1 adds hoti.

[page 396]
396 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.

SN_5,55(11).38. (8) Vassam.
2. Seyyathāpi bhikkhave upari pabbate thullaphusitake
deve1 vassante tam udakaṃ yathāninnam pavattamānam
pabbatakandarapadarasākhā2 paripūreti || pabbatakandara-
padarasākhā3 paripūrā kussubbhe4 paripūreti || kussubbhā
paripūrā mahāsobbhe5 paripūrenti || mahāsobbhā6 paripūrā
kunnadiyo paripūrenti || kunnadiyo paripūrā mahānadiyo
paripūrenti || mahānadiyo paripūrā mahāsamuddasāgaram
paripūrenti || ||
3. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa yo ca Buddhe
aveccappasādo || yo ca dhamme aveccappasādo yo ca saṅghe
aveccappasādo || yāni ca ariyakāntāni sīlāni || ime dhammā
sandamānā pāraṃ gantvā āsavānaṃ khayāya saṃvattantī ti || ||

SN_5,55(11).39. (9) Kāḷi.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Sakkesu viharati Kapila-
vatthusmiṃ Nigrodhārāme || ||
2. Atha kho Bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā patta-
cīvaram ādāya yena Kāḷigodhāya7 sākiyāniyā nivesanaṃ
tenupasaṅkami || upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi || ||
3. Atha kho Kāḷigodhā7 sākiyānī yena Bhagavā tenu-
pasaṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam
antaṃ nisīdi || || Ekam antaṃ nisinnaṃ8 kho Kāligodham
sākiyānim9 etad avoca || || Catuhi kho Godhe dhammehi
samannāgatā ariyasāvikā sotapannā hoti avinipātadhammā
niyatā sambodhiparāyanā || || Katamehi catuhi || ||
4. Idha Godhe ariyasāvikā Buddhe aveccappasādena
samannāgatā10 hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā deva-
manussānam buddho bhagavāti || Dhamme || Saṅghe || || Vi-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 insert su.
2 so S1; after -kandara S3 has padavarasākhā B1 pasākhā.
3 same readings as before, but S3 has padara (not padavara)
and S1 adds ya.
4 B1 kusombhe -bhā.
5 B1 -sombhe.
6 S1 -subbhā B1 sombhā.
7 S1-3 -godhāyaṃ.
8 S1 nisinno S3 nisinnā.
9 B1 -sakyānaṃ.
10 B1 S1 -gato.

[page 397]
Saṃyutta-Nikāya. 397
gatamalamaccherena cetasā agāram1 ajjhāvasati mutta-
cāgā2 payatapāṇī vossaggaratā yācayogā dānasaṃvibhāga-
ratā || || Imehi kho Godhe catuhi dhammehi samannāgatā
ariyasāvikā sotāpannā hoti avinipātadhammā niyatā sam-
bodhiparāyanā ti || ||
5. Yānimāni3 bhante Bhagavatā cattāri sotāpattiyaṅgāni
desitāni saṃvijjante4 te dhammā mayi ahañca tesu dham-
mesu sandissāmi || ahaṃ hi bhante Buddhe aveccappasādena
samannāgatā || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā devama-
nussānaṃ buddho bhagavā ti || || Dhamme || Saṅghe || || Yaṃ5
kho pana kiñci kule deyyadhammaṃ sabbaṃ tam appaṭi-
vibhattaṃ sīlavantehi6 kalyāṇadhammehī ti || ||
6. Lābhā te Godhe suladdhan te Godhe sotāpattiphalam
tayā Godhe vyākatan ti || ||

SN_5,55(11).4O. (10) Nandiya.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Sakkesu viharati Kapila-
vatthusmiṃ Nigrodhārāme || ||
2. Atha kho Nandiyo sakko yena Bhagavā tenupasaṅ-
kami || pe || || Ekam antaṃ nisinno kho Nandiyo sakko
Bhagavantam etad avoca || ||
3. Yasseva nu kho bhante ariyasāvakassa cattāri sotā-
pattiyaṅgāni || sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ natthi so
evaṃ7 nu kho bhante ariyasāvako Pamādavihārī ti vuc-
cati || ||
Yassa kho Nandiya cattāri sotāpattiyaṅgāni sabbena
sabbam sabbathā sabbaṃ natthi tam aham Bāhiro
puthujjanapakkhe ṭhito ti vadāmi || ||
4. Api ca Nandiya yathā8 ariyasāvako pamādavihārī
ceva hoti appamādavihārī ca9 taṃ suṇāhi sādhukam10
manasi karohi bhāsissāmī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 āgāraṃ.
2 S1 -cāgaṃ.
3 B2 yāni kānici.
4 B1 saṃvajjante.
5 S1-3 yā.
6 S3 sīlattehi S1 sievaṃsantehi.
7 B1 sveva.
8 S1-3 Nandiyassa instead of Nandiyayathā.
9 S1-3 ce.
10 missing in S1-3 till etad avoca.

[page 398]
398 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
Evam bhante ti kho Nandiyo sakko Bhagavato paccas-
sosi || || Bhagavā etad avoca || ||
5. Kathañca Nandiya ariyasāvako pamādavihārī hoti || ||
Idha Nandiya ariyasāvako Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā de-
vamanussānam buddo bhagavā ti || || So1 tena buddhe
aveccappasādena santuṭṭho na uttariṃ2 vāyamati divā
pavivekāya rattim paṭisallānāya || tassa evam pamattassa
viharato pāmujjaṃ na hoti || pāmujje asati pīti na hoti ||
pītiyā asati passaddhi na hoti || passaddhiyā asati dukkhaṃ
viharati || dukkhino cittaṃ na samādhiyati || asamāhite citte
dhammā na pātubhavanti || dhammānam apātubhāvā Pa-
mādavihārī teva3 saṅkhaṃ gacchati || || Puna ca paraṃ
Nandiya ariyasāvako Dhamme4 || Saṅghe || Ariyakantehi
sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi || la-pe || samādhisaṃ-
vattanikehi || || So tehi ariyakantehi sīlehi santuṭṭho na
uttariṃ2 vāyamati divā pavivekāya rattim paṭisallāṇāya ||
tassa evam pamattassa viharato pāmujjaṃ na hoti || pāmujje
asati pīti na hoti || pītiyā asati passaddhi na hoti || passad-
dhiyā asati dukkhaṃ viharati || dukkhino cittaṃ na
samādhiyati || asamahite citte dhammā na {pātubhavanti}5 ||
dhammānam apātubhāvā Pamādavihārī teva3 saṅkhaṃ
gacchati || || Evaṃ kho Nandiya ariyasāvako pamādavihārī
hoti || ||
6. Kathañca Nandiya ariyasāvako appamādavihārī hoti || ||
Idha Nandiya ariyasāvako Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā deva-
manussānam buddho bhagavā ti || || So tena Buddhe avec-
cappasādena asantuṭṭho uttarim2 vāyamati divā pavivekāya
rattim paṭisallāṇāya || tassa evam appamattassa viharato
pāmujjam jāyati || pamuditassa pīti jāyati || pītimanassa
kāyo passambhati || passaddhakāyo sukhaṃ vediyati || sukhino
cittaṃ samādhiyati || samāhite citte dhammā pātubhavanti ||
dhammānam pātubhāvā Appamādavihārī teva saṅkhaṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add -pe- and omit so.
2 B1 uttari.
3 S1-3 tveva.
4 S1-3 dhamma.
5 instead of dhammā- S1-3 have a stroke and -pe-

[page 399]
Saṃyutta-Nikāya. 399
gacchati || || Puna ca param Nandiya ariyasāvako Dhamme ||
Saṅghe || || Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇ-
ḍehi || la-pe || samādhisaṃvattanikehi || || So tehi ariyakantehi
sīlehi asantuṭṭho uttariṃ vāyamati divā1 pavivekāya rattim
patisallāṇāya || tassa evam appamattassa viharato pāmujjaṃ
jāyati || pamuditassa pīti jāyati || pītimanassa kāyo passam-
bhati || passaddhakāyo sukhaṃ vediyati || sukhino cittaṃ
samādhiyati2 || samāhite citte dhammā pātubhavanti || dham-
mānam pātubhāvā Appamādavihārī teva saṅkham gacchati || ||
Evaṃ kho Nandiya ariyasāvako appamādavihārī hotī ti || ||
Puññābhisandavaggo catuttho || ||
Uddānaṃ || ||
Abhisandā3 tayo vuttā || dve1 Devapadāni ca ||
Sabhāgatam4 Mahānāmo5 || Vassaṃ6 Kāḷī7 ca8 Nandiyā ti || ||

CHAPTER V. SAGĀTHAPUÑÑABHISANDAVAGGO PAÑCAMO.

SN_5,55(11).41. (1) Abhisanda (or Sayhaka)1.
2. Cattāro me bhikkhave puññābhisandā kusalābhisandā
sukhassāhārā9 || katamo cattāro || ||
3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la || satthā deva-
manussānam buddho bhagavā ti || ayam pathamo puññā-
bhisando10 || || Puna ca param bhikkhave ariyasāvako
Dhamme || {Saṅghe} || Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti
akhaṇḍehi || la-pe || samādhisaṃvattanikehi || ayaṃ catuttho
puññabhisando kusalābhisando sukhassāhāro || || Ime kho

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 S1 samādhiya.
3 S1-3 abhisandena.
4 S3 sabhāgavā.
5 S1 mahānāmaṃ.
6 S1 vāsī S3 vāsīva.
7 B1 kāḷi.
8 S3 va after an erased ca; S1 has candiyāti instead of ca Nano
9 S1-3 -sando -sando -āhāro.
10 this part of number 3 and the preceding word katame cattāro
are missing in S1-3; this is evidently a blunder.

[page 400]
400 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
bhikkhave cattāro puññābhisandā1 kusalābhisandā1 suk-
hassāhārā2 || ||
4. Imehi kho bhikkhave3 catuhi puññābhisandehi kusa-
lābhisandehi samannāgatassa ariyasāvakassa na sukaram
puññassa pamāṇaṃ gaṇetuṃ4 ettako puññābhisando kusa-
lābhisando sukhassāhāro ti || atha kho5 Asaṅkheyyo appa-
meyyo mahāpuññakkhandho teva saṅkhaṃ6 gacchati || ||
5. Seyyathāpi bhikkhave mahāsamudde na sukaram
udakassa pamāṇaṃ gaṇetuṃ ettakāni udakāḷhakānīti vā7
ettakāni udakāḷhakasatānīti vā ettakāni udakāḷhakasahas-
sānī ti vā ettakāni udakāḷhakasatasahassānī ti vā8 || atha
kho Asaṅkheyyo appameyyo mahā udakakkhandho teva9
saṅkham gacchati || || Evam eva kho bhikkhave imehi
catuhi puññābhisandehi kusalābhisandehi samanāgatassa
ariyasāvakassa na sukaram puññassa pamāṇam gaṇetum
ettako puññabhisando kusalābhisando sukhassāhāro ti || ||
Atha kho Asaṅkheyyo appameyyo mahāpuññakkhandho
teva9 saṅkhaṃ10 gacchatī ti || ||
6. Idam avoca Bhagavā11 || ||
Mahodadhim aparimitam mahāsaraṃ ||
bahubheravaṃ ratnagaṇānam12 ālayaṃ ||
Najjo yathā naragaṇasaṅghasevitā ||
puthusavanti13 upayanti sāgaraṃ ||1||
Evaṃ naram annapānavatthadadaṃ14 ||
seyyānisajjattharaṇassa15 dāyakaṃ ||
puññassa dhārā upayanti paṇḍitaṃ ||
najjo yathā vārivahā16 va sāgaran ti ||2||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -sando.
2 S1 āhāro
3 missing in S1-3.
4 S1-3 gahetum always.
5 S1-3 omit atha kho.
6 S1-3 saṅgahaṃ.
7 S1-3 omit ettakāni- B1 has udakaḷha- always.
8 B1 adds ti.
9 S1-3 tveva.
10 S3 saṃhaṃ S1 saṅgahaṃ.
11 S1-3 add -pe- etad avoca satthā.
12 S1-3 ratana-
13 S1 -savantī.
14 S1 annadapānadavatthadaṃ S3 annadapānavatthadaṃ.
15 B1 -pacca- instead of sajja.
16 S1-3 vārivahaṃ.

[page 401]
Saṃyutta-Nikāya. 401

SN_5,55(11).42. (2) Abhisanda (or Sayhaka) 21.
2. Cattāro me bhikkhave puññābhisandā kusalābhisandā
sukhassāhārā || katame cattāro2 || ||
3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti- || Dhamme || Saṅghe || || Vigatamala-
maccherena cetasā agāram ajjhāvasati || muttacāgo payata-
pāṇī vossaggarato yācayogo dānasaṃvibhāgarato || ayaṃ
catuttho puññābhisando sukhassāhāro || || Ime kho bhi-
cattāro puññā- kusalābhisandā sukhassāhārā || ||
4. Imehi kho bhikkhave catuhi- -teva saṅkhaṃ gacchati || ||
5. Seyyathāpi bhikkhave yatthimā3 mahānadiyo saṃ-
sandanti4 samenti || seyyathīdaṃ Gaṅgā Yamunā Aciravatī5
Sarabhū Mahī || tattha na sukaram udakassa pamāṇaṃ
gaṇetuṃ- -teva saṅkham gacchatī ti || ||
6. Idam avoca Bhagavā || || Etad avoca satthā6 || ||
Mahodadhim aparimitaṃ mahāsaraṃ ||
bahubheravaṃ ratnāgaṇānam ālayaṃ7 ||
Najjo yathā naragaṇasaṅghasevitā ||
puthusavanti8 hi9 upayanti sāgaraṃ ||1||
Evaṃ naram annapānavatthadadaṃ ||
seyyānisajjattharaṇassa10 dāyakaṃ ||
puññassa dhārā upayanti paṇḍitaṃ ||
najjo yathā vārivahā11 va sāgaran ti ||2||

SN_5,55(11).43. (3) Abhisanda (or Sayhaka)3.
2. Cattāro me bhi- puññabhisandā- katame cattāro || ||
3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe- -Dhamme || pe
[pa] || {Saṅghe} || || Paññavā hoti udayatthagāminiyā paññāya

--------------------------------------------------------------------------
1 In this and the next sutta I give only at large the parts
by which they differ from Abhisanda 1.
2 S1-3 omit katame-
3 S1-3 yatthavā.
4 S1-3 sandanti.
5 B1 acīra-
6 these three words in S1-3 only.
7 these two first padas ara not to be found in S1-3.
8 S1-3 savantī.
9 hi required by metre is in S1-3 and in this sutta only.
10 as in the preceding sutta.
11 S1-3 vohaṃ.

[page 402]
402 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
samannāgato1 ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhaya
gāminiyā || ayaṃ catuttho puññābhisando kusalābhisando
sukhassāhāro || || Ime2 kho bhikkhave cattāro- -sukhassā-
hārā || ||
4. Imehi kho bhikkhave- -na sukaraṃ gaṇetuṃ- -maha-
puññakkhandho teva saṅkhaṃ gacchatī ti || ||
5. Idam avoca Bhagavā3 || ||
Yo puññakāmo kusale patiṭṭhito ||
bhāveti maggam amatassa pattiyā ||
so dhammasārādhigamo khaye4 rato ||
na vedhati maccurāja gamissatī ti5 || ||

SN_5,55(11).44. (4) Mahaddhana (or Aḍḍha)1.
2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannāgato ariyasāvako
aḍḍho mahaddhano mahābhogo mahāyaso6 ti vuccati ||
katamehi katuhi || ||
3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā deva-
manussānam buddho bhagavā ti || Dhamme || Saṅghe || Ari-
yakantehi sīlehi samannāgato hoti || akhaṇḍehi || la [pe] ||
samādhisaṃvattanikehi || ||
4. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannāgato
ariyasāvako aḍḍho mahaddhano mahābhogo mahāyaso5 ti
vuccatī ti || ||

SN_5,55(11).45. (5) Mahaddhana (or Aḍḍha)2.
2. Catuhi bhikkhave dhammehi- -mahābhogo mahāyāso6
ti vuccati || katamehi catuhi || ||
3. Idha bhikkhave- -samādhisaṃvattanikehi || ||
4. Imehi kho bhikkhave- -mahābhogo mahāyaso7 ti
vuccatī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add hoti.
2 B1 adds hi.
3 S1-3 add -pe- etad avoca satthā.
4 S1-3 kkhaye.
5 B1 maccujarākasmimpinti.
7 So all the MSS.-- The two mahaddhana are identical and ought to
differ only by the qualification mahāyaso which occur four times
in B1-2, once in S1-3 and ought to belong to either text, but
to which?

[page 403]
Saṃyutta-Nikāya. 403

SN_5,55(11).46. (6) Bhikkhū (or Suddaka).
2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannāgato ariyasāvako
sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparayāno1 ||
katamehi catuhi || ||
3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti2 || || Dhamme || Saṅghe || || Ariyakantehi
sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi || la-pe || samādhisaṃ-
vattanikehi || ||
4. Imehi kho bhikkhave catuhi dhammehi samannāgato
ariyasāvako sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sam-
bodhiparāyano ti || ||

SN_5,55(11).47. (7) Nandiya.
1. Kapilavatthu nidānaṃ3 || ||
2. Ekam antaṃ nisinnaṃ kho Nandiyaṃ sakkam Bha-
gavā etad avoca || || Catuhi kho Nandiya dhammehi
samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti- okatamehi ca-
tuhi || ||
3. Idha Nandiya ariyasāvako Buddhe- -{saṃvattanikehi} || ||
4. Imehi kho Nandiya catuhi dhammehi- -niyato sam-
bodhiparāyano ti || ||

SN_5,55(11).48. (8) Bhaddiya.
1. Kapilavatthu nidānam || || Upasaṅkamanaṃ kātabbaṃ4 || ||
2. Ekam antaṃ nisinnam kho Bhaddiyaṃ sakkaṃ- || ||
3. Idha Bhaddiya ariyasāvako- || ||
4. Imehi kho Bhaddiya catuhi- -sambodhiparāyano ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 adds ti.
2 B1 adds iti pi- -bhagavā ti.
3 S1-3 have Ek- sa- bha- sakkesu vi- kapila- -- atha kho
Nandiyo sakko yena bha- tenupa- upasaṅkamitvā --pe--
The sutta differs only from the preceding one by the name
Nandiya put instead of bhikkhave.
4 So B1-2, S1-3 as in the preceding text with the change of name.

[page 404]
404 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.

SN_5,55(11).49. (9) Mahānāma.
1. Kapilavatthu nidānam || {upasaṅkamanam} kātabbaṃ1 || ||
2. Ekam antam nisinnaṃ kho Mahānāmam- || ||
3. Idha Mahānāma ariyasāvako- || ||
4. Imehi kho Mahānāma catuhi dhammehi- -sambodhi-
parāyano ti2 || ||

SN_5,55(11).50. (10) Aṅga.
2. Cattārimāni bhikkhave sotāpattiyaṅgāni || katamāni
cattari || ||
3. Sappurisasaṃsevo saddhammasavanaṃ yonisomanasi-
kāro dhammānudhammapaṭipatti || ||
4. Imāni kho bhikkhave cattāri sotāpattiyaṅgāni || ||
Sagāthakapuññābhisandavaggo pañcamo3 || ||
Tassa4 uddānaṃ || ||
Abhisandena5 tayo vuttā ||
Duve Mahaddhanena ca6 ||
Bhikkhu7 Nandiya8 Bhaddhiyam9 ||
Mahānām-Aṅgena te dasā ti10 || ||

CHAPTER VI. SAPPAÑÑAVAGGO CHAṬṬHO.

SN_5,55(11).51. (1) Sagāthakam.
2. Catuhi bhikkhave dhammehi samannāgato ariyasāvako
sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ||
katamehi catuhi || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 So B1-2; S1-3 as in the preceding text with the change of name.
2 46,47,48,49 differ only by the interlocutor.
3 S1-3 catuttho.
4 missing in S1-3.
5 S1-3 sayhakena.
6 S1-3 aḍḍha (S1 aḍḍa) apare dve instead of duve-
7 S1-3 suddakaṃ.
8 S1-3 nandikam.
9 S1 bhaddikaṃ S3 bhaddiṃ.
10 S1-3 mahānāmena aṅgikāni.

[page 405]
Saṃyutta-Nikāya. 405
3. Idha bhikkhave ariyasāvako Buddhe aveccappasādena
samannāgato hoti || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā deva-
manussānam buddho bhagavā ti || Dhamme || Saṅghe || Ari-
yakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi || la-pe ||
samādhisaṃvattanikehi || || Imehi kho bhikkhave catuhi
dhammehi samannāgato ariyasāvako sotāpanno hoti avini-
pātadhammo niyato sambodhiparāyano ti || ||
4. Idam avoca Bhagavā1 || ||
Yassa saddhā Tathāgate || acaḷā2 suppatiṭṭhitā3 ||
sīlaṃ ca yassa kalyāṇaṃ || ariyakantam pasaṃsitaṃ ||1||
Saṅghe pasādo yassatthi || ujubhūtaṃ ca dassanaṃ ||
Adaliddo ti tam āhu || amoghaṃ tassa jīvitaṃ ||2||
Tasmā saddhañca sīlañca || pasādaṃ dhammadassanaṃ ||
anuyuñjetha medhāvī4 || saram buddhānasāsanan ti ||3||

SN_5,55(11).52. (2) Vassavuttham.
1. 5 Ekam samayam Bhagavā Sāvatthiyaṃ viharati Jeta-
vane Anāthapiṇḍikassa ārāme || ||
2. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu Sāvatthi-
yaṃ vassaṃ vuttho Kapilavatthum anuppatto hoti kenacid
eva karaṇīyena || ||
3. Assosum kho Kāpilavatthavā6 Sakyā7 || aññataro8
bhikkhu Sāvatthiyaṃ vassaṃ vutto Kapilavatthum anup-
patto ti || ||
4. Atha kho Kāpilavatthavā Sakyā yena so bhikkhu
tenupasaṅkamiṃsu || upasaṅkamitvā tam bhikkhum abhivā-
detvā ekam antam nisīdiṃsu || || Ekam antam nisinnā kho
Kāpilavatthavā9 sakyā7 tam bhikkhum etad avocuṃ || ||
5. Kacci bhante Bhagavā arogo10 ceva11 balavā cā ti || ||
Arogo cāvuso Bhagavā12 balavā cā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add -pe- etad avoca satthā.
2 S3 acalaṃ.
3 S1 -ṭhite.
4 S3 medhāvi S1 modhāvī.
5 in B1 only.
6 B1 Kapila- always.
7 S1-3 sakkā.
8 B1 -tara.
9 S1 -vatthuvā.
10 S3 āro-
11 S1-3 ca.
12 S3 Bhagavā āvuso arogo instead of arogo-; S1 omits the phrase.

[page 406]
406 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
Kacci pana bhante Sāriputta-Moggalānā arogā ceva1
balavanto cā ti || ||
Sāriputta-Moggalānā2 pi kho avuso arogā3 ceva1 bala-
vanto cā ti || ||
Kacci pana bhante bhikkhusaṅgho arogo ca balavā4
cā ti || ||
Bhikkhusaṅgho pi kho āvuso arogo ca balavā cā ti || ||
6. Atthi pana te bhante kiñci iminā antaravassena
Bhagavato sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahītan ti || ||
Sammukhā me tam āvuso Bhagavato sutaṃ sammukhā
paṭiggahītaṃ || || Appakā te5 bhikkhave bhikkhū ye āsa-
vānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭ-
ṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasampajja
viharanti || atha kho eteva6 bahutarā bhikkhū ye pañcannam
orambhāgiyānaṃ saṃyojanānam7 parikkhayā opapātikā
tattha parinibbāyino anāvattidhammā asmā8 lokā ti || ||
7. Aparampi kho me āvuso Bhagavato sammukhā sutaṃ
sammukhā paṭiggahītaṃ || || Appakā te bhikkhave bhikkhū
ye pañcannam orambhāgiyānam saṃyojanānam7 parikkhayā
opapātikā tattha parinibbāyino anāvattidhammā asmā lokā ||
atha kho ete bahutarā bhikkhū ye tiṇṇam saṃyojanānam
parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmino9 sakid-
eva10 imaṃ lokam āgantvā dukkhassantaṃ karissantī ti || ||
8. Aparam pi kho me āvuso Bhagavato sammukhā
sutaṃ sammukhā patiggahītaṃ || || Appakā te bhikkhave
bhikkhū ye tiṇṇaṃ samyojanānaṃ parikkhayā rāgadosa-
mohānaṃ tanuttā sakadāgāmino11 sakid eva10 imaṃ lokam
āgantvā dukkhassantaṃ karissanti || atha kho eteva bahu-
tarā bhikkhū ye tiṇṇaṃ saṃyojanānam parikkhayā sotā-
pannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti || ||

SN_5,55(11).53. (3) Dhammadinna.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Bārānasiyaṃ viharati Isi-
patane Migadāye || ||
--------------------------------------------------------------------------
1 S3 ca.
2 S1 -lāni.
3 S3 ārogā.
4 S1 balava.
5 S3 appakante S1 appaka or appakā te corrected from appakaṃ te.
6 B1 ete ca.
7 B1 samghoja-
8 S3 tasmā.
9 missing in S1.
10 B1 sakiṃdeva.
11 B sikad-

[page 407]
Saṃyutta-Nikāya. 407
2. Atha kho Dhammadinno upāsako pañcahi upāsaka-
satehi saddhiṃ1 yena Bhagavā tenupasaṅkami || upasaṅka-
mitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam antaṃ nisīdi2 || ||
Ekam antaṃ nisinno kho Dhammadinno upāsako Bhaga-
vantam etad avoca || ||
3. Ovadatu no bhante Bhagavā anusāsatu no bhante
Bhagavā yam amhākam assa dīgharattam hitāya sukhāyā
ti || ||
Tasmā ti ha vo3 Dhammadinna evaṃ sikkhitabbaṃ || ||
Ye te suttantā Tathāgatabhāsitā gambhīrā gambhīratthā
lokuttarā suññatapaṭisaṃyuttā || te kālena kālam upasam-
pajja viharissāmā ti4 || || Evaṃ5 hi vo3 Dhammadinna
sikkhitabban ti || ||
4. Na kho netam bhante sukaram amhehi puttasam-
bādhasayanam ajjhāvasantehi6 kāsikaṃ7 candanam8 pacca-
nubhontehi mālāgandhavilepanaṃ dhārayantehi jātarūpara-
jataṃ sādiyantehi || ye te suttantā gambhīrā gambhīratthā
lokuttarā suññatapaṭisaṃyuttā te kālena kālam upasampajja
viharituṃ || || Tesaṃ no bhante Bhagavā amhākam pañcasu
sikkhāpadesu ṭhitānam uttaridhammaṃ9 desetū ti10 || ||
5. Tasmā ti11 ha vo3 Dhammadinna evam sikkhitabbaṃ ||
Buddhe aveccappasādena samannāgatā bhavissāma12 || Iti
pi so Bhagavā || la-pe || satthā devamanussānam buddho
bhagavā ti || Dhamme || {Saṅghe} || Ariyakantehi sīlehi saman-
nāgata bhavissāma12 akhaṇḍehi || la-pe || samādhisaṃvattani-
kehī ti || || Evaṃ hi vo3 Dhammadinna sikkhitabban ti || ||
Yānimāni bhante Bhagavatā cattāri sotāpattiyaṅgāni
desitāni || saṃvijjante te dhammā amhesu mayañ ca13 tesu
dhammesu sandissāma14 || ||
6. Mayaṃ hi bhante Buddhe aveccappasadena samannā-
gatā || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā devamanussānam

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 S1-3 -pe- instead of ekam-
3 B1 te.
4 S3 viharissāma S1 viharissāmi.
5 B1 etaṃ.
6 S1 ajjho-
7 B1 kāsika.
8 S1 candaṃanaṃ.
9 S1 uttariṃ-
10 S1 desetuṃ ti.
11 S1-3 iti instead of tasmāti.
12 S1-3 -gato bhavissāmi.
13 S1-3 mayam bhante.
14 S1 sandissāmi.

[page 408]
408 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
buddho bhagavā ti || Dhamme || Saṅghe || pe-[pa] || Ariya-
kantehi sīlehi samannāgatā akhaṇḍehi || la-pe || {samādhi-
saṃvattanikehī} ti || ||
7. Lābhā vo1 Dhammadinna suladdhaṃ vo1 Dhamma-
dinna sotāpattiphalaṃ Dhammadinna2 vyākatan ti || ||

SN_5,55(11).54. (4) Gilāyanam.
1. Ekam samayam Bhagavā Sakkesu viharati Kapila-
vatthusmiṃ Nigrodhārāme || ||
2. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū Bha-
gavato cīvarakammaṃ karonti Niṭṭhitacīvaro Bhagavā
temāsaccayena cārikam pakkamissatī ti || ||
3. Assosi kho Mahānāmo sakko Sambahulā kira bhikkhū
Bhagavato cīvarakammaṃ karonti Niṭṭhitacīvaro Bhagavā
temāsaccayena cārikam pakkamissatī ti || || Atha kho
Mahānāmo sakko yena Bhagavā tenupasaṅkami || upasaṅ-
kamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam antaṃ nisīdi3 ||
ekam antaṃ nisinno kho Mahānāmo sakko Bhagavantam
etad avoca || ||
4. Sutam etam bhante Sambahulā kira bhikkhū Bhaga-
vato cīvarakammaṃ karonti Niṭṭhitacīvaro Bhagavā te-
māsaccayena4 cārikam5 pakkamissatī ti || Na kho te etam6
bhante Bhagavato sammukhā sutaṃ sammukhā paṭigga-
hītaṃ sappaññena upāsakena sappañño upāsako ābādhīko
dukkhito bāḷhagilāno ovaditabbo ti7 || ||
5. Sappaññena Mahānama8 upāsakena sappañño upāsako
ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno catuhi assāsaniyehi dham-
mehi assāsetabbo || || Assāsatāyasmā9 atthāyasmato Buddhe
aveccappasādena || Iti pi so Bhagavā || la-pe || satthā deva-
manussānaṃ buddho bhagavā ti || || Assāsatāyasmā10 atthā-
yasmato Dhamme11 Saṅghe11 || Ariyakantāni sīlāni12 akhaṇ-
ḍāni || la-pe || samādhisaṃvattanikānī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 te.
2 B1 tumhehi.
3 S1 omits ekam-
4 S1 -pe-
5 S1-3 cārikā.
6 B1 netaṃ instead of te etaṃ.
7 S3 omit ti.
8 missing in S1-3.9 S3 assāsatā- corrected from assāsati(?).
10 S1-3 assāsatu āyasmā.
11 almost complete in S1-3.
12 missing in S1.

[page 409]
Saṃyutta-Nikāya. 409
6. Sappaññena Mahānāma upāsakena sappañño upāsako
ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno imehi catuhi assāsaniyehi
dhammehi assāsetvā evam assa vacanīyo || ||
7. Atthāyasmato mātāpitusu apekhā ti || so ce evaṃ va-
deyya Atthi me mātāpitusu apekhā ti so evam assa vaca-
nīyo || Āyasmā pi1 kho māriso maraṇadhammo2 || sace
pāyasmā3 mātāpitusu apekhaṃ karissati marissateva || no
ce pāyasmā4 mātāpitusu apekhaṃ karissati marissateva5 ||
sādhāyasmā6 yā te7 mātāpitusu apekhā tam pajahāti8 || ||
8. So ce evam vadeyya9 || Yā10 me mātāpitusu apekhā
sā pahīnā ti || so evam assa vacanīyo || Atthi panāyasmato
puttadāresu apekhā ti || || Sa ce evaṃ vadeyya Atthi me
puttadāresu apekhā ti || so evam assa vacanīyo || Āyasmā
kho māriso maraṇadhammo sace pāyasmā puttadāresu
apekham karissati marissateva11 || no ce pāyasmā puttadā-
resu apekhaṃ karissati marissateva || sādhāyasmā12 yā te7
puttadāresu apekhā tam pajahā ti || ||
9. So ce evaṃ vadeyya || Yā me puttadāresu apekhā sā
pahīnā ti || so evam assa vacanīyo || Atthi panāyasmato
mānussakesu13 pañcasu kāmaguṇesu apekhā ti || || So ce
evaṃ vadeyya || Atthi me mānussakesu pañcasu kāmagunesu
apekhā ti || so evam assa vacanīyo || Mānussakehi14 kho
āvuso kāmehi15 dibbā16 kāmā abhikkantatarā ca paṇita-
tarā ca || sādhāyasmā17 mānussakehi kāmehi cittaṃ vuṭṭhā-
petvā catummahārājikesu devesu cittam adhimocehī ti || ||
10. So ce10 evaṃ vadeyya || Mānussakehi kāmehi cittaṃ
vuṭṭhitaṃ cātummahārājikesu18 devesu cittaṃ adhimoci-
tanti19 || so evam assa vacanīyo || Cātummahārājikehi kho

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in B1.
2 S1 -dhamme.
3 B1 vāyasmā.
4 S1 pāyasmato B1 pāyasmā.
5 S3 marissati tevā.
6 So B1 S1 sacāyasmā S3 cāyasmā.
7 S1 yāto S3 yato instead of yā te.
8 S1-3 pajahati.
9 S1-3 vadeyyā.
10 missing in S1-3.
11 S1 marissata S3 marissati.
12 S1-3 socāyasmā.
13 B1 mānusa- always.
14 S3 mānusakesuhi.
15 S1-3 kāmesu.
16 S1-3 dibba.
17 S1-3 yācāyasmā.
18 S1-3 -rājika-
19 S1 adhicittanti.

[page 410]
410 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.
āvuso devehi Tāvatiṃsā devā abhikkantatarā ca paṇitatarā
ca || sādhāyasmā1 cātummahārājikehi cātummahārājikehi
devehi cittaṃ vuṭṭhāpetvā Tāvatiṃsesu devesu cittam
adhimocehī ti || ||
11--16. So ce evaṃ vadeyya || Cātummahārājikehi me
devehi2 cittaṃ vuṭṭhitaṃ Tāvatiṃsesu devesu cittam adhi-
mocitan ti3 || so evam assa vacanīyo || Tāvatiṃsehi4 kho
avuso devehi pi5 Yāmā devā Tusitā devā Nimmānarati-
devā6 Paranimmitavasavattino7 devā8 || ||
17. Parinimmitavasavattīhi kho āvuso devehi Brahma-
loko abhikkantataro ca paṇitataro ca || sādhāyasmā9 Pari-
nimittavasavattīhi devehi cittaṃ vuṭṭhāpetvā Brahmaloke
cittam adhimocehī ti || ||
18. So ce10 evaṃ vadeyya || Paranimmitavasavattīhi me11
devehi cittaṃ vuṭṭhitam12 Brahmaloke cittam adhimoci-
tan ti || so evam assa vacanīyo || Brahmaloko pi kho āvuso
anicco adhuvo sakkāya pariyāpanno || sādhāyasmā13 Brah-
malokā14 cittaṃ vuṭṭhāpetvā sakkāya15 nirodhe cittam
upasaṃharāhī ti16 || ||
19. So ce evam vadeyya || Brahmalokā me cittaṃ vuṭṭhi-
taṃ sakkāya nirodhe cittam17 upasaṃharāmīti18 || evaṃ
vuttassa19 kho Mahānāma upāsakassa āsavā20 vimutta-
cittena bhikkhunā na kiñci nānākaraṇaṃ vadāmi yad
idam vimuttiyā vimuttinti21 || ||

SN_5,55(11).55. (5) Caturo phalā1.
2. Cattāro me bhikkhave dhammā bhāvitā bahulīkatā
sotāpattiphalasacchikiriyāya saṃvattanti || katame cattāro || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 sā (S3 sa) cāyasmā.
2 S1-3 omit me devehi.
3 S1 adhimocittanti the second t being erased in S3.
4 S1 tāvatiṃse.
5 missing in S1-3.
6 S1-3 -ratī-
7 S1-3 -vasavattī.
8 S1-3 are complete about each devaclass.
9 S1-3 sācāyasmā.
10 missing in S3.
11 S1 kho S3 nothing.
12 S1 inserts here brahmaloke cittaṃ vuṭṭhitaṃ.
13 S1 sācā- S3 sacā.
14 S1-3 -loke.
15 S1 sakkāsa.
16 S1-3 upasaṃharati.
17 S1 has only cito
18 S1-3 upasaṃhatanti.
19 B1 -vimuttacittassa.
20 S1-3 vassasata.
21 S1-3 vimuttiyaṃ vimuttan ti.

[page 411]
Saṃyutta-Nikāya. 411
3. Sappurisasaṃsevo saddhammasavanaṃ yonisomana-
sikāro dhammānudhammapaṭipatti || ||
4. Ime kho bhikkhave cattāro dhammā bhāvitā bahulī-
katā sotāpattiphalasacchikiriyāya saṃvattantī ti || ||

SN_5,55(11).56. (6) Caturo phalā2.
2. Cattāro me bhikkhave dhammā bhāvitā bahulīkatā
sakadāgāmiphalasacchikiriyāya saṃvattanti1 || ||

SN_5,55(11).57. (7) Caturo phalā3.
2. Anāgāmiphalasacchikiriyāya saṃvattanti || ||

SN_5,55(11).58. (8) Caturo phalā4.
2. Arahattaphalasacchikiriyāya saṃvattantī ti || ||

SN_5,55(11).59. (9) Paṭilābho.
2. Paññāpaṭilābhāya saṃvattantī ti || ||

SN_5,55(11).60. (10) Vuḍḍhi.
2. Paññāvuddhiyā saṃvattantī ti || ||

SN_5,55(11).61. (11) Vepullatā.
2. Paññāvepullāya saṃvattantī ti || ||
Sappaññavaggo chaṭṭho2 || ||
Sagāthakam Vassavutthaṃ3 Dhammaninnanti Gilāyanaṃ
Caturo phalā Paṭilābho Vuddhi4 Vepullatāya cā ti5 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 This and the following texts are more, or less complete in S1-3.
2 put by S1-3 after the uddāna and preceded by sotāpattisaṃyuttassa.
3 S3 vassaṃvuttha.
4 S1 vuddhī.
5 This uddāna is to be found in the Singhalese MSS. only.

[page 412]
412 Sotāpatti-Saṃyuttam LV.

CHAPTER VII. MAHĀPAÑÑĀVAGGO SATTAMO.

SN_5,55(11).62. (1) Mahā.
4. Mahāpaññattāya1 saṃvattantī ti || ||

SN_5,55(11).63. (2) Puthu.
4. Puthupaññattāya saṃvattantī ti || || Vitthāretabbaṃ2 || ||

SN_5,55(11).64. (3) Vipula.
4. Vipulapaññattāya saṃvattantī ti3 || ||

SN_5,55(11).65. (4) Gambhīra.
4. Gambhīrapaññattāya saṃvattantī ti3 || ||

SN_5,55(11).66. (5) Asamatta (or Appamatta).
4. Appamattapaññattāya4 saṃvattantī ti5 || ||

SN_5,55(11).67. (6) Bhūri.
4. Bhūripaññattāya saṃvattantī ti3 || ||

SN_5,55(11).68. (7) Bahula.
4. Paññābahullāya saṃvattantī ti5 || ||

SN_5,55(11).69. (8) Sīgha.
4. Sīghapaññattāya6 saṃvattanti || ||

SN_5,55(11).70. (9) Lahu.
4. Bahulapaññattāya7 saṃvattantī ti5 || ||

SN_5,55(11).71. (10) Hāsa (or Hāsu).
4. Hāsapaññattāya8 saṃvattantī ti5 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 paññatāya always.
2 in S1-3 only.
3 S1 -vattanti S3 vattantī.
4 S1-3 asamatta-
5 S1 samvattanti.
6 B1-2 saṅgha- S1 (further on) dīgha.
7 B1 (and S1-3 further on) lahu.
8 S1-3 hāsu-

[page 413]
Sotāpatti-{Saṃyuttam} LV. 413

SN_5,55(11).72. (11) Javana.
4. Javanapaññattāya saṃvattantī ti1 || ||

SN_5,55(11).73. (12) Tikkha.
4. Tikkhapaññattāya saṃvattantī ti2 || ||

SN_5,55(11).74. (13) Nibbedhika.
2. Nibbedhikāya saṃvattanti || katame cattāro || ||
3. Sappurisaṃsevo saddhammasavanaṃ yonisomanasi-
kāro dhammānudhammapatipatti3 || ||
4. Ime kho bhikkhave cattāro dhammā bhāvitā bahulī-
katā4 nibbedhikapaññattāya saṃvattantī ti || ||
Mahā-Puthu-Vipula-Gambhīram-Asamata-Bhūri-Bāhula-
Sīgha-Lahu-Hāsu-Javana-Tikkha-Vibbedhikāya cā ti5 || ||
Sotāpattisaṃyuttassa Mahāpaññāvaggo sattamo6 || ||
Sotāpatisaṃyuttaṃ ekādasamaṃ7 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 -saṃvattanti.
2 S1 -saṃvattanti.
3 missing in S1.
4 here S1-3 have -pe- and rehearse all the afore said terms:
puthu-paññattāya samvattanti javana- gambhīra asamatta- bhūri-
paññā- bāhula- dīgha- (in S1 instead of sīgha) lahu- hāsu-
javana- nibbeddhikapaññattāya saṃvattanti.
5 this uddāna is to be found in S1-3 only.
6 this mention in S1-3 only.
7 So B1; S1-3 have samattaṃ instead of ekādasamaṃ.

[page 414]
414

BOOK XII.
SACCA-SAṂYUTTAM.


CHAPTER I. SAMĀDHIVAGGO PATHAMO.

SN_5,56(12).1. (1) Samādhi.
1. Sāvatthi || la1 || ||
2. Samādhim bhikkhave bhāvetha || || Samāhito bhikkhave
bhikkhu yathābhūtam pajānāti || || Kiñca yathābhūtam pa-
jānāti || ||
3. Idam dukkhan ti pajānāti || ayaṃ dukkhasamudayo
ti yathābhūtam pa- || ayam dukkhanirodho ti yathābhūtam
pa- || ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam
pajānāti || ||
4. Samādhim bhikkhave bhāvetha samāhito bhikkhave
bhikkhu yathābhūtam pajānāti || || Tasmā ti ha bhikkhave
Idam dukkhanti yogo karaṇīyo || Ayaṃ dukkhasamudayo
ti yogo karanīyo || Ayam dukkhanirodho ti yogo karaṇīyo ||
Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo || ||

SN_5,56(12).2. (2) Patisallāna.
2. Paṭisallāṇe2 bhikkhave yogam āpajjatha || paṭisallīno3
bhikkhave bhikkhu yathābhūtam pajānāti || Kiñca yathā-
bhūtam pajānāti || ||
3. Idaṃ dukkhan ti yathābhūtam4 pajānāti || ayam duk-
khasamudayo ti yathābhūtam4 || pe || ayaṃ dukkhanirodha-
gāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānāti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 So B1; complete in S1-3.
2 S1-3 -ṇo.
3 S1-3 -sallāṇo always.
4 missing in S1-3.

[page 415]
Saṃyutta-Nikāya. 415
4. Paṭisallāṇe bhikkhave yogam āpajjatha || paṭisallīno
bhikkhave bhikkhu yathābhūtam pajānāti || || Tasmā ti ha
bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo karaṇīyo || pe || Ayaṃ
dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).3. (3) Kulaputta1.
2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānam kulaputtā
sammāagārasmā anagāriyam pabbajiṃsu || sabbe te catun-
nam ariyasaccānaṃ yathābhūtam abhisamayāya || ||
3. Ye pi hi keci bhikkhave anāgatam addhānam kula-
puttā sammāagārasmā1 anagāriyam pabbajjissanti || sabbe
te catunnam ariyasaccānaṃ yathābhūtam abhisama-
yāya || ||
4. Ye pi hi keci bhikkhave etarahi kulaputtā sammā-
agārasmā anagāriyam pabbajjanti || sabbe te catunnam
ariyasaccānaṃ yathābhūtam abhisamayāya || Katamesaṃ
catunnam || ||
5. Dukkhassa ariyasaccassa || Dukkhasamudayassa ari-
yasaccassa || dukkhanirodhassa ariyasaccassa || dukkhaniro-
dhagāminiyā paṭipadāya ariyasaccassa || ||
6. Ye2 hi keci bhikkhave atītam addhānaṃ kulaputtā
sammāagārasmā anagāriyam pabbajiṃsu || pabbajissanti ||
pabbajanti || sabbe te imesaṃ yeva catunnam ariyasaccā-
nam yathābhūtam abhisamayāya || || Tasmā ti ha bhikkhave
Idaṃ dukkhanti3 || pe || yogo karaṇīyo || Ayaṃ dukkhaniro-
dhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).4. (4) Kulaputta2.
2. Ye2 hi keci bhikkhave atītam addhānaṃ kulaputtā
sammāagārasmā anagāriyam pabbajitā yathābhūtam abhi-
samesuṃ || sabbe te cattāri ariyasaccāni yathābhūtam a-
bhisamesuṃ || ||
3. Ye pi4 hi keci bhikkhave anāgatam addhānaṃ kula-
puttā sammāagārasmā5 anagāriyam pabbajitā yathābhū-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 omit sammā.
2 B1 adds pi.
3 S1 vuccati.
4 missing in S1-3.
5 S1-3 omit sammā.

[page 416]
416 Sacca-Samyuttam LVI.
taṃ1 abhisamessanti || sabbe te ariyasaccāni yathābhūtam
abhisamessanti || ||
4. Ye pi2 hi keci bhikkhave etarahi kulaputtā sammā-
agārasmā3 anagāriyam pabbajitā yathābhūtam abhisamen-
ti4 || sabbe te5 cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisam-
enti6 || Katame cattāri || ||
5. Dukkham ariyasaccam || pe || dukkhanirodhagāminī
patipadā ariyasaccaṃ || ||
6. Ye7 hi keci bhikkhave atītam addhānam kulaputtā
sammāagārasmā anagāriyam pabbajitā yathābhūtam abhi-
samesuṃ || abhisamessanti || abhisamenti || sabbe te imāni
cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisamenti || || Tasmā
ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo karaṇīyo || la-pe ||
Ayam dukkhanirodhagāminī patipadā ti yogo karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).5. (5) Samaṇabrāhmaṇā1.
2. Ye7 hi keci bhikkhave atītam addhānam samaṇā vā
brāhmaṇā vā yathābhūtam abhisambujjhiṃsu8 || sabbe te
cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisambujjhissanti || ||
3. Ye- -anāgatam addhānam- -abhisambujjhissanti9 || ||
4. Ye pi10 hi keci bhikkhave etarahi samaṇā vā brāhmaṇā
vā yathābhūtam abhisambujjhanti11 sabbe te cattāri ariya-
saccāni yathābhūtam abhisambujjhanti11 || || Katamāni cat-
tāri || || Dukkham ariyasaccam || la12 || dukkhanirodhagāminī
patipadā ariyasaccaṃ || ||
5. Ye pi hi keci bhikkhave atītam addhānam samaṇā
vā brāhmaṇā va yathābhūtam abhisambujjhiṃsu || abhi-
sambujjhissanti abhisambujjhanti || sabbe te imāni cattāri

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 yathā omitting bhūtaṃ.
2 missing in S1-3.
3 S1-3 omit sammā.
4 S1-3 have --pe-- instead of yathā-
5 S1 sate instead of sabbe te.
6 S1 -samessanti.
7 B1 adds pi.
8 B1 -sambojjh- always; the end of this number in B1 only.
9 complete in B1 missing in S1-3.
10 missing in S1-3.
11 B1 abhisambojjhanti.
12 S1-3 have sabbe te imāni cattāri ariyasaccāni--ayaṃ instead of
katamāni-

[page 417]
Saṃyutta-Nikāya. 417
ariyasaccāni yathābhūtam abhisambujjhanti || || Tasmā ti
ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo karaṇīyo || la-pe || ||
Ayaṃ dukkhanirodhayāminī patipadā ti yogo karaṇīyo || ||
SN_5,56(12).6. (6) Samaṇabrāhmaṇā2.
2. Ye1 hi keci bhikkhave atītam addhānaṃ samaṇā vā
brāhmaṇā vā yathābhūtam abhisambuddham pakāsesuṃ ||
sabbe te cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisambud-
dham pakāsesuṃ || ||
3. Ye pi2 hi keci bhikkhave anāgatam addhānaṃ sa-
maṇā vā brāhmaṇā vā yathābhūtam abhisambuddham pa-
kāsessanti sabbe te cattāri3 ariyasaccāni4 yathābhūtam
abhisambuddham pakāsessanti || ||
4. Ye hi keci bhi- etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā ya-
thābhūtam abhisambuddham pakāsenti || sabbe te cattāri
ariyasaccāni yathābhūtam abhisambuddham pakāsenti ||
Katamāni cattāri || || Dukkham ariyasaccaṃ || la || Dukkha-
nirodhagāminī patipadā ariyasaccaṃ || ||
5. Ye pi2 hi keci bhikkhave atītam addhānam samaṇā
vā brāhmaṇā vā yathābhūtam abhisambuddham pakāse-
suṃ5 || pakāsessanti || pakāsenti || sabbe te imāni cattāri
ariyasaccāni yathābhūtam abhisambuddham pakāsenti || ||
Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo karanīyo ||
la-[pe] || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī patipadā ti yogo ka-
raṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).7. (7) Vitakkā.
2. Mā6 bhikkhave pāpake akusale vitakke7 vitakkeyyā-
tha8 || {seyyathīdaṃ} kāmavitakkaṃ vyāpādavitakkam vihiṃ-
sāvitakkaṃ || || Taṃ kissa hetu || ||
3. Nete bhikkhave vitakkā atthasaṃhitā9 nādibrahma-

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 adds pi.
2 missing in S1-3.
3 missing in S1-3.
4 here S1-3 have -pe- omitting the sequel and number 4.
5 S1-3 insert -pe-
6 missing in S1.
7 missing in S1-3.
8 S1-3 vitakketha.
9 S1 te he bhi- vi- anatthasaṃhitā.

[page 418]
418 Sacca-Saṃyuttam LVI.
cariyakā na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upa-
samāya na abhiññāya na sambodhāya1 na nibbānāya saṃ-
vattantī ti || ||
4. Vitakkentā2 ca kho tumhe bhikkhave Idaṃ dukkhan
ti vitakkeyyātha || [pe] || ayaṃ dukkhanirodho ti vitakkey-
yātha || ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti vitakkey-
yātha || || Taṃ kissa hetu || ||
5. Ete bhikkhave vitakkā atthasaṃhitā ete brahmacari-
yakā ete ādibrahmacariyakā ete nibbidāya virāgāya niro-
dhāyā upasamāya abhiññāya3 sambodhāya4 nibbānāya
saṃvattanti || || Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti
yogo karaṇīyo || la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī pati-
padā ti yogo karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).8. (8) Cintā.
2. Mā bhikkhave pāpakam akusalaṃ cittaṃ cinteyyā-
tha5 || Sassato loko ti vā Asassato loko ti vā || || Antavā
loko ti vā Anantavā loko ti vā || || Taṃ jīvaṃ taṃ sarīran
ti vā || Aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīran ti vā || || Hoti Tathā-
gato parammaraṇā ti vā || Na hoti Tathāgato parammara-
ṇā ti6 vā || Hoti ca na ca hoti Tathāgato parammaraṇā
ti vā || Neva hoti na na hoti Tathāgato parammaraṇā ti
vā || || Taṃ kissa hetu || ||
3. Nesā bhikkhave cintā atthasaṃhitā nādibrahmacari-
yikā7 na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasa-
māya na abhiññaya na sambodhāya8 na nibbānāya saṃ-
vattanti || ||
4. Cintentā ca9 kho tumhe bhikkhave Idaṃ dukkhanti
cinteyyātha || pe || Ayam dukkhanirodhāgāminī patipadā ti
cinteyyātha || || Taṃ kissa hetu || ||
5. Esā bhikkhave cintā atthasañhitā esā ādibrahmacari-
yikā7 esā nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiñ-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 omit na sam-
2 B1 vitakkantā.
3 missing in S1-3.
4 S1-3 abhisambodhāya.
5 S1-3 cintetha.
6 S1-3 omit ti.
7 B1-2 -cariyakā.
8 missing in S3.
9 missing in B1.

[page 419]
Saṃyutta-Nikāya. 419
ñāya sambodhāya nibbānaya1 saṃvattati || || Tasmā ti ha
bhikkhave Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo || la-pe || ayaṃ
dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti || yogo karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).9. (9) Viggāhikā.
2. Mā bhikkhave viggāhikakathaṃ katheyyātha2 || Na
tvam imaṃ dhammavinayam ājānāsi || aham imaṃ3 dham-
mavinayam ājānāmi || kiṃ tvam imaṃ dhammavinayam ājā-
nissasi4 || || Micchāpaṭipanno tvam asi || aham asmi5 sammā-
paṭipanno || || Pure vacanīyam pacchā avaca pacchā vacanī-
yam pure avaca || || Sahitam me asahitan te || || Āciṇṇan6 te
viparāvattaṃ || || Āropito te vādo || cara7 vādappamokkhāya
Niggahīto si nibbeṭhehi8 sace pahosī ti || || Taṃ kissa
hetu || ||
3. Nesā bhikkhave kathā atthasaṃhitā nādibrahmacari-
yikā9 na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamā-
ya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvat-
tati || ||
4. Kathentā ca kho tumhe bhikkhave Idaṃ dukkhan ti
katheyyātha || pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī patipadā
ti katheyyātha || || Taṃ kissa hetu || ||
5. Esā hi bhikkhave kathā || pa || yogo karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).10. (10) Kathā.
2. Mā bhikkhave anekavihitaṃ tiracchānakatham ka-
theyyātha10 || seyyathīdaṃ || Rājakathaṃ || corakathaṃ || ma-
hāmattakathaṃ || senākathaṃ || bhayakathaṃ || suddhaka-
thaṃ || annakathaṃ || pānakatham || vatthakathaṃ || sayana-
kathaṃ || mālākathaṃ11 || gandha- || ñāti- || yāna- || gāmā- ||
nigama- || nagara- || janapada- || itthi- || purisa-12 || surā-13 ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 nibbāya.
2 S1-3 viggāhika (S1 viggāhi-) kathā kathetha.
3 S1 omits imaṃ, S3 all the phrase.
4 S1-3 ajā-
5 B1 asmiṃ and inserts aham asi after tvam asi.
6 B1 adhiciṇṇan.
7 S1 capara.
8 B1 nibbedhehi vā.
9 S1 -cariyikā.
10 S1-3 kathetha.
11 S1 māḷā-
12 S1-3 omits purisa-
13 S3 sura-

[page 420]
420 Sacca-Saṃyuttam LVI.
visikhā- || kumbhaṭṭhāna- || pubbapeta-1 || nānatta- || lokak-
khāyikaṃ samuddakkhāyikam || itibhavābhavakathaṃ iti vā || ||
Taṃ kissa hetu || ||
3. Nesā bhikkhave kathā atthasaṃhitā nādibrahmacari-
yikā2 na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasam-
āya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya3 saṃvat-
tati || ||
4. Kathentā ca kho tumhe bhikkhave Idaṃ dukkhan ti
katheyyātha || Ayam dukkhasamudayo ti || katheyyātha || Ayaṃ
dukkhanirodho4 ti katheyyātha || Ayam dukkhanirodhagā-
minī patipadā ti katheyyātha || || Taṃ kissa hetu5 || ||
5. Esā bhikkhave kathā atthasaṃhitā esā ādibrahmacari-
yikā2 esā nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiñ-
ñāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati || || Tasmāti ha
bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo karaṇīyo || la-[pe] || Ayam
dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti || ||
Samādhivaggo pathamo6 || ||
Tassuddānaṃ7 || ||
Samādhi Paṭisallāṇa8 || Kulaputtā9 apare duve10 || ||
Samaṇabrāhmaṇā11 Vitakkā12 || Cintā13 Viggāhikā
Kathā ti14 || ||

CHAPTER II.
DHAMMACAKKAPAVATTANA-VAGGO DUTIYO.

SN_5,56(12).11. (1) Tathāgatena vutta1.
1. Evam me sutaṃ15 ekaṃ samayam Bhagavā Bārāṇa-
siyaṃ viharati Isipatane Migadāye || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 -petha- S1 has only -pe-
2 B1-2 -cariyakā.
3 S1 inserts na.
4 S1 nirodho.
5 S1-3 omit taṃ-
6 S1-3 paṭhamo vaggo samatto.
7 S1-3 uddānam.
8 S1-3 -sallāṇā.
9 S3 -putto.
10 S1-3 dve.
11 S1-3 samaṇā omitting brāhmaṇā.
12 S1-3 add ca.
13 S1-3 citta.
14 S1-3 kathenacāri.
15 this phrase in S1-3 only.

[page 421]
Saṃyutta-Nikāya. 421
2. Tatra kho Bhagavā pañcavaggiye bhikkhū āmantesi || ||
Dve me bhikkhave antā pabbajitena na sevittabbā || Ka-
tame dve || ||
3. Yo cāyaṃ kāmesu kāmesu khallikānuyogo hīno gam-
mo puthujjanīko1 anariyo anatthasaṃhito || yo cāyam atta-
kilamathānuyogo dukkho anariyo anatthasaṃhito || || Ete te
bhikkhave ubho ante anupakamma majjhimā paṭipadā Ta-
thāgatena abhisambuddhā cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upa-
samāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati || ||
4. Katamā ca sā bhikkhave majjhimā paṭipadā Tathā-
gatena abhisambuddhā cakkhukaraṇī ñāṇakaraṇī upasam-
āya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati || || Ayam
eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo || seyyathīdaṃ || sammādiṭṭhi
sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo
sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi || || Ayam kho sā
bhikkhave majjhimā paṭipadā Tathāgatena abhisambuddhā
cakkhu- ñaṇa- karaṇī upasamāya abhiññāya sambodhāya
nibbānāya saṃvattati || ||
5. Idaṃ kho pana bhikkhave dukkham ariyasaccaṃ || ||
Jāti pi dukkhā jarā pi dukkhā vyādhi pi dukkhā mara-
ṇam pi dukkhaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā
pi dukkhā2 || appiyehi sampayogo dukkho piyehi vippayogo
dukkho || yam picchaṃ na labhati3 tam pi dukkhaṃ || saṃ-
khittena pañcupādānakkhandhā pi4 dukkhā || ||
6. Idam kho pana5 bhikkhave dukkhasamudayam ariya-
saccaṃ6 || || Yāyaṃ taṇhā ponobbhavikā nandī rāgasahaga-
tā tatra tatrābhinandinī || seyyathīdaṃ || || Kāmataṇhā bha-
vataṇhā vibhavataṇhā || ||
7. Idaṃ kho7 pana bhikkhave8 dukkhanirodham ariya-
saccaṃ || || Yo tassā yeva taṇhāya asesavirāganirodho cāgo
paṭinissaggo mutti anālayo || ||
8. Idaṃ kho pana bhikkhave dukkhanirodhagāminī pa-

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 pothuj- -- the text of B2, after a long interruption,
reappears here at thuj- with the sheet dhāh.
2 S1-3 B2 omit soka-
3 B1 labbhati.
4 in B1-2 only.
5 B1 puts pana before kho.
6 B2 saccaṃ without ariya.
7 B1 vo.
8 S1 inserts here dukkhaṃ ariyasaccaṃ.

[page 422]
422 Sacca-Saṃyuttam LVI.
ṭipadā ariyasaccam || || Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo ||
seyyathīdaṃ || sammādiṭṭhi || la-pe || sammāsamādhi || ||
9. Idaṃ dukkham ariyasaccan ti me bhikkhave pubbe
ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam udapādi
paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādi || || Taṃ kho
panidaṃ dukkham ariyasaccam pariññeyyan ti me bhikkhave
pubbe || la1 || pariññātan ti me bhikkhave pubbe ananussu-
tesu dhammesu cakkhum udapādi || pe || āloko udapādi || ||
10. Idaṃ dukkhasamudayaṃ ariyasaccan ti me bhikkhave
pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam
udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādi || ||
Taṃ kho panidaṃ dukkhasamudayam2 ariyasaccam3 pahā-
tabban ti me bhikkhave pubbe || la-pe || pahīnan ti me bhik-
khave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ||
pe || āloko udapādi || ||
11. Idaṃ dukkhanirodham ariyasaccan ti me bhikkhave
pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam
udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādi || ||
Taṃ kho panidaṃ dukkhanirodham ariyasaccaṃ sacchi-
kātabban ti me bhikkhave pubbe || la-pe || sacchikatan ti
me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum
udapādi || pe || āloko udapādi || ||
12. Idaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccan ti
me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum
udapādi ñāṇam udapādi paññā udapādi vijjā udapādi ālo-
ko udapādi || || Tam kho panidaṃ dukkhanirodhagāminī
paṭipadā ariyasaccam bhāvetabban ti me bhikkhave || pa4 ||
bhāvitan ti me bhikkhave pubbe ananussutesu dhammesu
cakkhum udapādi ñāṇam udapādi paññā udapādi vijjā
udapādi āloko udapādi || ||
13. Yāva kīvañca me bhikkhave imesu catusu ariyasac-
cesu evaṃ tiparivaṭṭaṃ dvādasākāraṃ yathābhūtaṃ ñā-
ṇaḍassanaṃ na suvisuddham5 ahosi || neva tāvāham6 bhik-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 ananussutem- -āloko udapādi.
2 S1 B2 -samudaya.
3 S1 -saccanti B2 saccaṃ omitting ariya.
4 S1-3 have pubbe ananussutesu- -āloko udapādi.
5 B1-2 visuddhaṃ.
6 B1 tāhaṃ.

[page 423]
Saṃyutta-Nikāya. 423
khave sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇa-
brāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya anuttaraṃ sammā-
sambodhim abhisambuddho ti1 paccaññāsiṃ || ||
14. Yato ca kho me bhikkhave imesu catusu ariyasac-
cesu evaṃ tiparivaṭṭam dvādasākāraṃ yathābhūtam ñā-
ṇadassanaṃ suvisuddham ahosi || athāham bhikkhave sade-
vake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā
pajāya sadevamanussāya anuttaram sammāsambodhim a-
bhisambuddho ti2 paccaññāsiṃ || ñāṇañca pana me dassa-
nam udapādi Akuppā me cetovimutti3 ayam antimā jāti
natthidāni punabbhavo ti || ||
15. Idam avoca Bhagavā || attamanā pañcavaggiyā bhik-
khū Bhagavato bhāsitam abhinanduṃ || imasmiṃ ca pana
veyyākaraṇasmim bhaññamāne āyasmato4 Koṇḍaññassa5
virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhum udapādi || yaṃ kiñci
samudayadhammaṃ6 sabban taṃ nirodhadhamman ti || ||
16. Evam7 pavattite ca pana Bhagavatā dhammacakke
Bhummā devā saddam anussāvesuṃ || || Etam Bhagavatā
Bārāṇasiyam Isipatane Migadāye anuttaraṃ dhammacak-
kam pavattitaṃ appativattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena
vā devena vā Mārena vā Brahmunā vā kenaci vā lokas-
min ti || ||
17. Bhummānaṃ devānaṃ saddaṃ sutvā Cātummahārā-
jikā devā saddam anussāvesuṃ || || Etam Bhagavatā Bārā-
ṇasiyam Isipatane Migadāye anuttaraṃ dhammacakkam
pavattitam appativattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā
devena vā Mārena vā Brahmuṇā vā kenaci vā lokasmin ti || ||
18. Cātummahārājikānaṃ devānaṃ saddaṃ sutvā Tāva-
ṭiṃsā devā8 Yāmā devā Tusitā devā Nimmānaratī devā
Paranimmittavasavattino9 devā Brahmakāyikā devā sad-
dam anussāvesuṃ || || Etam Bhagavatā Bārāṇasiyaṃ Isipa-
tane Migadāye anuttaraṃ dhammacakkam pavattitaṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 omit ti.
2 S3 omit ti.
3 B1 vimutti without ceto.
4 B1 āyasmāto.
5 B1 koṇḍassa.
6 B1 samudayaṃ-
7 in B1-2 only.
8 S1-3 insert saddam anusāvesuṃ -pe-
9 B1 -vattī.

[page 424]
424 Sacca-Saṃyuttam LVI.
appativattiyaṃ samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā
Mārena vā Brahmunā vā kenaci vā lokasmin ti || ||
19. Iti ha tena khaṇena tena layena1 tena muhuttena
yāva Brahmalokā saddo abbhuggacchi2 || ayañ ca dasasa-
hassī lokadhātu3 saṃkampi sampakampi sampavedhi || ap-
pamāṇo ca uḷāro obhāso loke pātur ahosi atikkamma de-
vānaṃ devānubhāvan ti || ||
20. Atha kho Bhagavā udānam udānesi || || Aññāsi vata
bho {Koṇḍañño} aññāsi vata bho Koṇḍañño ti || || Iti hidam
āyasmato Koṇḍaññassa Aññāta-Koṇḍañño4 tveva5 nāmam
ahosī ti || ||
SN_5,56(12).12. (2) Tathāgatena vutta2.
2. Idaṃ dukkham ariyasaccan ti bhikkhave tathāgatānam
pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi ñāṇam
udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko udapādi || ||
Taṃ kho panidaṃ dukkham ariyasaccam pariññeyyan ti
bhikkhave tathāgatānam pubbe || la-pe || pariññātan ti bhik-
khave tathāgatānam pubbe ananussutesu dhammesu cak-
khum udapādi || pe || āloko udapādi || ||
3. Idaṃ dukkhasamudayam ariyasaccan ti bhikkhave ta-
thāgatānam pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum uda-
pādi || pe || āloko udapādi || || Taṃ kho panidaṃ dukkha-
samudayam ariyasaccam pahātabban ti bhikkhave tathā-
gatānam pubbe || la6 || pahīnan ti bhikkhave tathāgatānam
pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi || pe ||
āloko udapādi || ||
4. Idaṃ dukkhanirodham ariyasaccan ti bhikkhave Ta-
thāgatanam pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum uda-
pādi || pe || āloko udapādi || || Taṃ kho panidaṃ dukkhani-
rodham ariyasaccam sacchikātabban ti tathāgatānam pubbe7

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 omit tenalayena.
2 B1 abbhugacchi S1-3 abbhuggañchi B2 abbhuggachati.
3 S1 dasahassī- B1-2 -sahassi-
4 B1-2 aññata-koṇḍañño S1-3 aññākoṇḍañño (S3 -ñña).
5 B1-2 teva.
6 S1-3 ananu- dhammesu -pe-.
7 S1-3 omit tathāgatānam-

[page 425]
Saṃyutta-Nikāya. 425
la-pe || sacchikatan ti bhikkhave tathāgatānam pubbe
ananussutesu dhammesu cakkhum udapādi || pe || āloko
udapādi || ||
5. Idaṃ1 dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccan ti
bhikkhave tathāgatānam pubbe ananussutesu dhammesu
cakkhum udapādi ñāṇam udapādi paññā udapādi vijjā
udapādi āloko udapādi || || Taṃ kho panidaṃ dukkhaniro-
dhagāminī paṭipadā ariyasaccam bhāvetabban ti bhikkhave
tathāgatānam pubbe || la-pe || bhāvitan ti bhikkhave tathā-
gatānam pubbe ananussutesu dhammesu cakkhum uda-
pādi ñāṇam udapādi paññā udapādi vijjā udapādi āloko
udapādī ti || ||

SN_5,56(12).13. (3) Khandha.
2. Cattārimāni bhikkhave ariyasaccāni || katamāni2 cat-
tāri || || Dukkham ariyasaccaṃ || dukkhasamudayam ariya- ||
dukkhanirodham ariya- dukkhanirodhagāminī paṭipadā ari-
yasaccaṃ || ||
3. Katamañca bhikkhave dukkham ariyasaccam || || Pañ-
cupādānakkhandhā tissa vacanīyaṃ3 || seyyathīdaṃ || || Rū-
pūpādānakkhandho || la || viññānūpādānakkhando || || Idaṃ
vuccati bhikkhave dukkham ariyasaccaṃ || ||
4. Katamañca bhikkhave dukkhasamudayam ariyasaccaṃ || ||
Yāyaṃ taṇhā ponobhavikā4 nandirāgasahagatā5 tatra ta-
tatrābhinandinī6 || seyyathīdaṃ kāmataṇhā bhavataṇhā vi-
bhavataṇhā || || Idaṃ vuccati bhikkhave dukkhasamudayam
ariyasaccaṃ || ||
5. Katamañca bhikkhave dukkhanirodham ariyasaccaṃ || ||
Yo tassā yeva taṇhāya asesavirāganirodho cāgo paṭinissaggo
mutti anālayo || || Idaṃ vuccati bhikkhave dukkhanirodham
ariyasaccaṃ || ||
6. Katamañca bhikkhave dukkhanirodhagāminī paṭipadā
ariyasaccaṃ || || Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo || seyya-
thīdam || sammādiṭṭhi || la-pe || sammāsamādhi || || Idaṃ vuccati
bhikkhave dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ || ||
--------------------------------------------------------------------------
1 B1 ayam.
2 B2 katamāri.
3 S1-3 add katame pañca.
4 B2 pona (B1 ponva-) bbha-
5 B1 S1 nandī-
6 B2 -nandini B1 -dīni.

[page 426]
426 Sacca-Saṃyuttam LVI.
7. Imāni kho bhikkhave ariyasaccāni || || Tasmā ti ha bhik-
khave || Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo || la-pe || || Ayam duk-
khanirodhagāminī patipadā ti yogo karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).14. (4) Āyatana.
2. Cattārimāni bhikkhave ariyasaccāni-1 || -ayaṃ2 duk-
khanirodhagāminī patipadā ariyasaccaṃ || ||
3. Katamañca bhikkhave dukkham ariyasaccaṃ || || Cha
ajjhattikāni āyatanāni tissa vacanīyaṃ || katamāni cha || ||
Cakkhāyatanaṃ || la || manāyatanaṃ || || Idaṃ vuccati bhik-
khave dukkham ariyasaccaṃ || ||
4. Katamañca bhi- dukkhasamudayam ariyasaccaṃ || ||
Yāyaṃ taṇhā ponobbhavikā nandirāgasahagatā3 tatra ta-
trābhinandinī4 || seyyathīdaṃ kāmataṇhā bhavataṇhā vibha-
vataṇhā || || Idaṃ vuccati bhikkhave dukkhasamudayam
ariyasaccaṃ || ||
5. Katamañca bhi- dukkhanirodham ariyasaccaṃ || yo
tasseva taṇhāya asesavirāganirodho cāgo paṭinissaggo mut-
ti anālayo || || Idaṃ vuccati bhikkhave dukkhanirodham
ariyasaccaṃ || ||
6. Katamañca bhikkhave dukkhanirodhagāminī paṭipadā
ariyasaccaṃ || || Ayam eva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo || sey-
yathīdam || sammādiṭṭhi || la-pe || sammāsamādhi || || Idaṃ
vuccati bhikkhave dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariya-
saccaṃ || ||
7. Imāni kho bhikkhave cattāri ariyasaccāni || || Tasmā
ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo karaṇīyo || la-pe ||
Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karāṇīyo
ti5 || ||

SN_5,56(12).15. (5) Dhārana1.
2. Dhāretha no tumhe bhikkhave mayā cattāri ariya-
saccāni desitānī ti || ||
3. Evaṃ vutte aññataro bhikkhu Bhagavantam etad

--------------------------------------------------------------------------
1 as in the preceding sutta.
2 in S1-3 only.
3 S1 nandī-
4 B1 -nandini B2 -nandīni.
5 S3 omits ti.

[page 427]
Saṃyutta-Nikāya. 427
avoca || || Ahaṃ kho bhante dhāremi Bhagavatā1 cattāri
ariyasaccāni desitānī ti || ||
Yathā kathaṃ pana tvam bhikkhu dhāresi mayā cattāri
ariyasaccāni desitānī ti2 || ||
4. Dukkhaṃ khvāham bhante Bhagavatā pathamam
ariyasaccam desitaṃ dhāremi || dukkhasamudayaṃ khvā-
haṃ bhante Bhagavatā dutiyam3 ariyasaccam desitaṃ
dhāremi || dukkhanirodhaṃ khvāham bhante4 Bhagavatā
tatiyam ariyasaccam dhāremi || dukkhanirodhagāminiṃ5
paṭipadaṃ khvāham bhante Bhagavatā6 catuttham ariya-
saccaṃ desitaṃ dhāremi || || Evaṃ7 khvāham bhante dhā-
remi Bhagavatā cattāri ariyasaccāni desitānī ti || ||
5. Sādhu sādhu bhikkhu sādhu kho tvam bhikkhu dhā-
resi mayā cattāri ariyasaccāni desitāni8 || || Dukkhaṃ kho
bhikkhu mayā pathamam ariyasaccaṃ desitaṃ tathā naṃ
dhārehi || pe || dukkhanirodhagāminipaṭipadaṃ9 kho bhik-
khu mayā catuttham ariyasaccaṃ desitaṃ tathā naṃ dhā-
rehi || ||
6. Evaṃ kho10 bhikkhu dhārehi11 mayā cattāri ariya-
saccāni desitāni12 || || Tasmā ti ha bhikkhu Idam dukkhan
ti yogo karaṇīyo || la-pe || || Ayam dukkhanirodhagāminī pa-
ṭipadā ti yogo karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).16. (6) Dhārana2.
2. Dhāretha no tumhe bhikkhave mayā cattāri ariyasac-
cāni desitāni || ||
3. Evaṃ vutte aññataro bhikkhu Bhagavantam etad
avoca || || Ahaṃ kho bhante dhāremi Bhagavatā cattāri
ariyasaccāni desitānī ti || ||
Yathā katham pana tvam bhikkhu dhāresi mayā cattāri
ariyasaccāni desitānī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S3.
2 S3 has -pe- instead of yathākathaṃ-
3 S1-3 add pi.
4 missing in S1-3.
5 B1-2 -gāmini.
6 bhagavatā- till bhante dhāremi is missing in S1-3.
7 B2 inserts pi.
8 S1-3 desitānīti.
9 S1 -gāminī-
10 S1-3 vo.
11 S3 dhāresi.
12 missing in S1-3.

[page 428]
428 Sacca-Saṃyuttam LVI.
4. Dukkham khvāhaṃ1 bhante Bhagavatā pathamam
ariyasaccaṃ desitaṃ dhāremi || || Yo hi koci bhante sa-
maṇo vā brāhmaṇo vā evaṃ vadeyya || || Netaṃ dukkham
pathamam ariyasaccaṃ yaṃ2 samaṇena3 Gotamena desi-
taṃ || aham etaṃ dukkham pathamam ariyasaccam pac-
cakkhāya aññaṃ dukkham pathamaṃ ariyasaccam paññā-
pessāmī ti netaṃ ṭhānam vijjati || ||
5--6. Dukkhasamudayam khvāham1 bhante Bhagavatā ||
la || ||
7. Dukkhanirodhagāminiṃ4 paṭipadaṃ khvāham5 bhante6
Bhagavatā catuttham ariyasaccaṃ desitaṃ dhāremi || || Yo
hi koci bhante samaṇo vā brāhmaṇo vā evaṃ vadeyya || ||
Netaṃ dukkhanirodhagāminipaṭipadā7 catuttham ariya-
saccam yaṃ2 samaṇena Gotamena desitam || aham etaṃ
dukkhanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ catutthaṃ ariyasaccam
paccakkhāya aññaṃ dukkhanirodhagāminim paṭipadaṃ ca-
tutthaṃ ariyasaccam paññāpessāmī ti netaṃ thānaṃ
vijjati || ||
8. Evam khvāham bhante dhāremi Bhagavatā cattāri
ariyasaccāni desitanī ti || ||
9. Sādhu sādhu bhikkhu sādhu kho tvam bhikkhu dhā-
resi mayā cattāri ariyasaccāni desitāni || || Dukkhaṃ kho
bhikkhu mayā pathamam ariyasaccaṃ desitaṃ tathā nam
dhārehi || || Yo hi koci bhikkhu samaṇo vā brāhmaṇo vā
evaṃ vadeyya || || Netaṃ dukkham pathamam ariyasaccaṃ
samaṇena Gotamena desitaṃ || aham etaṃ dukkham pa-
thamam ariyasaccam pacchakkhāya aññam dukkham ari-
yasaccam paññāpessamī ti netam ṭhānam vijjati || || Duk-
khasamudayaṃ kho bhikkhu || la || || Dukkhanirodhaṃ kho
bhikkhu || la8 || Dukkhanirodhagāminipaṭipadaṃ9 kho bhik-
khu mayā catuttham ariyasaccaṃ desitaṃ tathā naṃ dhāre-
hi || || Yohi koci bhikkhu samaṇo vā brāhmaṇo vā evam vadey-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 khoham.
2 in B1-2 only.
3 S3 inserts vā.
4 B1 gāmini.
5 S1-3 kho.
6 missing in S1-3.
7 B1 dukkhaṃ- S1-3 -gaminiṃ (B1 -ni) paṭipadaṃ.
8 the abridgment in S1-3 is thus: pathamam ariyasaccam paccakkha
-pe- paññāpessāmīti netaṃ thānaṃ vijjati -pe-
9 S1-3 -gāminī-

[page 429]
Saṃyutta-Nikāya. 429
ya Netaṃ dukkhanirodhagāminipatipadā1 catuttham ari
yasaccaṃ yaṃ2 samaṇena Gotamena desitaṃ || aham etaṃ
dukkhanirodhagāminipaṭipadam3 catuttham ariyasaccam
paccakkhāya aññam dukkhanirodhagāminipaṭipadaṃ3 ca-
tuttham4 ariyasaccam paññāpessāmīti netaṃ ṭhānaṃ vij-
jati || ||
9. Evaṃ kho tvam2 bhikkhu dhārehi5 mayā cattāri ari-
yasaccāni desitāni4 || || Tasmā ti ha bhikkhu Idaṃ duk-
khan ti yogo karaṇīyo || la-pe || || Ayam dukkhanirodhagāmi-
nī paṭipadā ti6 yogo karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).17. (7) Avijjā.
2. Atha7 kho aññataro bhikkhu- -nisīdi || ||
3. Ekam antaṃ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam
etad avoca || || Avijjā avijjā ti8 bhante vuccati || || Kata-
mā nu kho bhante avijjā kittāvatā ca9 avijjāgato hotī ti || ||
4. Yaṃ kho bhikkhu dukkhe aññāṇam dukkhasamudaye
aññāṇam dukkhanirodhe aññāṇaṃ dukkhanirodhagāmini-
10 paṭipadāya11 aññāṇaṃ ayaṃ vuccati bhikkhu avijjā
ettāvatā ca12 avijjāgato hotī ti || ||
5. Tasmā ti ha bhikkhu Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo ||
la-pe || || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo ka-
raṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).18. (8) Vijjā.
2. Atha kho aññataro bhikkhu yena Bhagavā tenupa-
saṅkami || upasaṅkamitvā Bhagavantam abhivādetvā ekam
antaṃ nisīdi || ||
3. Ekam antaṃ nisinno kho so bhikkhu Bhagavantam
etad avoca || || Vijjā vijjā ti13 bhante vuccati14 || Katamā nu
kho bhante vijjā15 kittāvatā ca vijjāgato hotī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 -gāminī- B1 -paṭipadaṃ.
2 missing in S1-3.
3 S1-3 -gāminī-
4 missing in S1-3.
5 S1-3 dhāresi.
6 S1-3 paṭipadanti.
7 in S1-3 only.
8 S1 omits ti.
9 missing in S1.
10 B -gāmini S3 -gāminīyā.
11 S1 padāya omitting paṭi.
12 S1-3 omit avijjā-
13 S1-3 add kho.
14 S3 pavuccati.
15 S1-3 add ti.

[page 430]
430 Sacca-Saṃyuttam LVI.
4. Yaṃ kho bhikkhu dukkhe ñāṇaṃ dukkhasamudaye
ñāṇaṃ dukkhanirodhe ñāṇaṃ dukkhanirodhagāminipaṭi-
padāya1 ñāṇaṃ ayaṃ vuccati bhikkhu vijjā || || Ettāvatā ca
vijjāgato hoti2 || ||
5. Tasmā tiha bhikkhu Idaṃ dukkhan ti yogo karaṇīyo ||
la-pe || ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo kara-
ṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).19. (9) Saṅkāsanā.
2. Idaṃ dukkham ariyasaccan ti bhikkhave mayā pañña-
ttaṃ || tattha aparimāṇā3 vaṇṇā4 aparimāṇā vyañjanā apari-
māṇā saṃkāsanā5 itipidam dukkham ariyasaccan ti || ||
3. Idaṃ dukkhasamudayaṃ || la || ||
4. Idaṃ dukkhanirodham || [la] 6 || ||
5. Idaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccan ti7
bhikkhave mayā paññattaṃ || tattha aparimāṇā vaṇṇā apa-
rimāṇā vyañjanā aparimāṇā saṃkāsanā itipidaṃ dukkhani-
rodhagāminī paṭipadā8 ariyasaccan ti || ||
6. Tasmā ti ha bhikkhu Idaṃ dukkhanti yogo karaṇīyo ||
la-pe || || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo kara-
nīyo ti || ||

SN_5,56(12).20. (10) Tathā.
2. Cattārīmāni bhikkhave tathāni avitathāni anaññathāni ||
katamāni cattāri || ||
3. Idaṃ dukkhan ti bhikkhave tatham9 etam avitatham
etam anaññatatham etaṃ || ||
4. Ayaṃ dukkhasamudayo ti tatham etaṃ avitatham etam
anaññatham etaṃ || ||
5. Ayaṃ dukkhanirodho ti tatham etaṃ avitatham etam
anaññatham etaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -gāminiyā paṭi-
2 B1-2 hotī ti.
3 S1-3 -māṇa always.
4 S1-3 vaṇṇo.
5 saṃ always.
6 in 3 ana 4, which they give complete, S1-3 have always saṃ
instead of saṃkāsanā.
7 S3 saccaṃ S1 sacca.
8 S3 B1 -gāmini B1 paṭipada.
9 S1 tathām S3 tatham corrected from tathām.

[page 431]
Saṃyutta-Nikāya. 431
6. Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti tatham etam
avitatham etam anaññatham etaṃ || ||
7. Imāni kho bhikkhave cattāri tatthāni avitathāni anañña-
thāni || || Tasmā ti ha bhikkhave idaṃ dukkhan ti yogo ka-
raṇīyo || la-pa || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo
karaṇī yoti || ||
Dhammacakkapavattanavaggo1 dutiyo || ||
Tassa2 uddānaṃ || ||
Tathāgatena3 dve vuttā4 ||
Khandhā5 Āyatanena6 ca ||
Dhāraṇāya7 dve vuttā ||
Avijjā Vijjā8 Saṅkāsanā9 Tathena cā ti || ||

CHAPTER III.
KOTIGĀMA-VAGGO TATIYO.

SN_5,56(12).21. (1) Vijjā1.
1. Evam me sutaṃ10 ekaṃ samayaṃ Bhagavā Vajjisu11
viharati Koṭigāme12 || ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi || || Catunnam bhik-
khave ariyasaccānam ananubodhā appaṭivedhā evam idaṃ
dīgham addhānam sandhāvitaṃ saṃsaritaṃ mamañceva
tuṃhakañca || katamesaṃ catunnaṃ || ||
3. Dukkhassa bhikkhave ariyasaccassa ananubodhā appa-
ṭivedhā evam idaṃ dīgham addhānaṃ sandhāvitaṃ saṃ-
saritam mamañceva tumhākañca || || Dukkhasamudayassa
ariyasaccassa || pa13 || || Dukkhanirodhassa ariyasaccassa13 || ||
Dukkhanirodhagāminipaṭipadāya14 ariyasaccassa ananubo-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 pavattanavaggo.
2 missing in S1-3.
3 S1-3 insert me B2 ca.
4 missing in S1-3.
5 S1-3 khandha.
6 S1-3 āyatanāni.
7 S1-3 dhāraṇena.
8 B2 avijjā.
9 S1-3 saṃ corrected from taṃ in S1.
10 this phrase in S1-3 only.11 S1-3 Vijjusu.
12 S1-3 koḷi-
13 complete in S1-3 B2.
14 S1-3 -gamini (S2 nī) yā S1 -patipadā ti.

[page 432]
432 Sacca-Saṃyuttam LVI.
dhā appaṭivedhā evaṃ dīgham addhānaṃ sandhāvitaṃ saṃ-
saritam mamañceva tumhākañca || ||
4. Tayidam bhikkhave dukkham ariyasaccaṃ anubud-
dhaṃ1 paṭividdham2 || dukkhasamudayam ariyasaccam anu-
buddham paṭividdham || dukkhanirodham ariyasaccaṃ || pe ||
dukkanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccam anubuddham
patividdhaṃ || || Ucchinnā bhavataṇhā khīṇā bhavanettī
natthidāni punabbhavo ti || ||
5. Idam avoca Bhagavā || pe || etad avoca satthā || ||
Catunnam ariyasaccānaṃ || yathābhūtam adassanā ||
Saṃsitam3 dīgham addhānaṃ || tāsu tāsveva jātisu || ||
Yāni4 etāni diṭṭhāni || bhavanetti samūhatā ||
Ucchinnaṃ5 mūlaṃ dukkhassa || natthidāni punabbhavo ti || ||

SN_5,56(12).22. (2) Vijjā2.
2. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā Idam
dukkhanti yathābhūtaṃ nappajānanti6 || || Ayaṃ dukkhasa-
mudayo ti yathā- nappajānanti || || Ayaṃ dukkhanirodho ti
yathā- nappajānanti || || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī patipadā
ti yathābhūtaṃ nappajānanti || na me7 te bhikkhave samaṇā
vā brāhmaṇā vā samaṇesu vā8 samaṇasammatā brāhmaṇesu
9 brāhmaṇa sammatā || na ca panete āyasmanto10 sāmañ-
ñattham11 vā brahmāññatthaṃ11 vā diṭṭheva dhamme sayam
abhiññā sacchikatvā upasampajja viharanti || ||
3. Ye ca kho keci12 bhikkhave sammaṇā vā brāhmaṇā
vā Idaṃ dukkhan ti yathābhūtam pajānanti || pe || || Ayaṃ
dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānanti ||
te kho me bhikkhave samanā vā brāhmaṇā vā samaṇesu
ceva13 samaṇasammatā brāhmaṇesu ca13 brāhmaṇasammatā ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 ananubuddhaṃ
2 S1 appaṭividdhaṃ.
3 S1 saṃsatam S3 samsaraṃ B2 saṃsaritaṃ.
4 S1-3 tāni.
5 S1-3 ucchinna.
6 S1 pajānanti.
7 S1-3 ime instead of na me.
8 S3 samaṇo vā brāhmaṇesu vā.
9 samaṇā vā instead of samaṇā vā missing in S1.
1O B2 ayasmantā S1-3 add yāsā.
11 B2 -ññattaṃ.
12 S1 koci.
13 S1-3 vā.

[page 433]
Saṃyutta-Nikāya. 433
te ca panāyasmanto sāmaññatthañ1 ca brāhmaññatthañ1
ca diṭṭheva dhamme sayam abhiññā sacchikatvā upasam-
pajja viharantī ti || ||
4. Idam avoca Bhagavā || pe || etad avoca satthā || ||
Ye dukkhaṃ nappajānanti || atho2 dukkhassa sambhavaṃ ||
Yattha ca sabbaso dukkhaṃ || asesam uparujjhati ||1||
Tañca maggaṃ na jānanti || dukkhūpasamagāminaṃ ||
Cetovimuttihīnā te || atho paññāvimuttiyā ||
Abhabbā3 te antakiriyāya || te ve4 jātijarūpagā ||2||
Ye ca dukkham pajānanti5 || atho dukkhassa sambhavaṃ ||
Yattha ca sabbaso dukkhaṃ || asesaṃ uparujjhati ||3||
Tañca maggam pajānanti || dukkhūpasamagāminaṃ ||
Ceto vimuttisampannā || atho paññāvimuttiyā ||
Bhabbā te antakiriyāya || na te jātijarūpagā ti ||4||

SN_5,56(12).23. (3) Sammāsambuddho.
1-2. Sāvatthi6 || || Cattārimāni bhikkhave ariyasaccāni ||
katamāni cattāri || ||
3. Dukkham ariyasaccaṃ || la-pe || dukkhanirodhagāminī
patipadā ariyasaccam || imāni7 kho bhikkhave cattari ari-
yasaccāni || ||
4. Imesaṃ kho bhikkhave8 catunnam ariyasaccānaṃ ya-
thābhūtam abhisambuddhattā Tathāgato arahaṃ sammā-
sambuddho ti vuccati || ||
5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo karaṇīyo ||
la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo kara-
nīyo ti || ||

SN_5,56(12).24. (4) Araham.
1. Sāvatthi9 || ||
2. Ye hi keci bhikkhave atītam addhānam arahanto sam-
māsambuddhā yathābhūtam abhisambujjhiṃsu || sabbe te
cattāri ariyasaccāni yathābhūtam abhisambujjhiṃsu || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B2 -ññattaṃ.
2 S3 athakho.
3 S1 abhabbo.
4 in B1 only.
5 S3 dukkhasampajānanti instead of dukkhaṃ-
6 in B1-2 only.
7 S1 imā.
8 S1 bhive.
9 in B1-2 only.

[page 434]
434 Sacca-Saṃyuttam LVI.
3. Ye pi1 hi keci bhikkhave anāgatam addhānam ara-
hanto sammāsambuddhā yathabhūtam abhisambujjhissanti ||
sabbe te cattari ariyasaccāni yathābhūtam abhisambujj-
hissanti || ||
4. Ye pi hi keci bhikkhave etarahi arahanto sammā-
sambuddhā yathābhūtam abhisambujjhanti || sabbe te cattāri
ariyasaccāni yathābhūtam abhisambujjhanti || || Katamāni
cattāri || ||
5. Dukkham ariyasaccaṃ || dukkhasamudayam ariyasac-
caṃ || dukkhanirodham asiyasaccaṃ || dukkhanirodhagāminī
paṭipadā ariyasaccaṃ || ||
6. Ye pi1 hi keci bhikkhave atītam addhānam arahanto
sammāsambuddhā yathābhūtam abhisambujjhiṃsu2 || abhi-
sambujjhissanti || abhisambujjhanti || sabbe te imāni cattāri
ariyasaccāni yathabhūtam abhisambujjhanti || ||
7. Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo ||
la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo kara-
ṇiyo ti || ||

SN_5,56(12).25. (5) Āsavakkhayo.
2. Jānato ham3 bhikkhave passato āsavānam khayaṃ
vadāmi no ajānato apassato || Kiñca4 bhikkhave jānato5
passato āsavānaṃ khayo hoti6 || ||
3. Idaṃ dukkhan ti bhikkhave jānato passato āsavānaṃ
khāyo hoti || Ayam dukkhasamudayo ti || pe || Ayam dukkhaniro-
dhagāminī patipadā ti jānato passato āsavānaṃ khayo hoti7 || ||
4. Evam kho bhikkhave8 jānato evam passato āsavānaṃ
khayo hoti || || Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo
karaṇīyo9 || la [pe] || ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti
yogo karaṇīyo ti..

SN_5,56(12).26. (6) Mittā.
2. Ye hi keci10 bhikkhave anukampeyyātha || ye ca sota-
bbaṃ11 maññeyyuṃ || mittā vā amaccā vā ñātī vā sālohitā

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1-3.
2 S1-3 insert -pe-.
3 S1-3 ahaṃ, B2 has jānatvāhaṃ.
4 B1-2 S1 kiñci.
5 B2 inserts kiṃ.
6 S1-3 ti instead of hoti.
7 S1 ti.
8 missing in S1-3.
9 S1-3 add ti.
10 S3 omits hi keci.
11 S1 sotaso.

[page 435]
Saṃyutta-Nikāya. 435
vā || te vo bhikkhave catunnam ariyasaccānaṃ yathābhūtām
abhisamayāya samādapetabbā1 nivesetabbā patiṭṭhāpetab-
bā || || Katamesaṃ catunnaṃ || ||
3. Dukkhassa ariyasaccassa || pe || dukkhanirodhagāminiyā2
paṭipadāya ariyasaccassa || ||
4. Ye hi keci2 bhikkhave anukampeyyātha || ye ca sotab-
bam3 maññeyyuṃ mittā vā amaccā vā ñātī vā4 || sālohitā vā5 ||
te vo bhikkhave imesaṃ catunnam ariyasaccānam yathā-
bhūtam abhisamayāya samādapetabbā nivesetabbā patiṭ-
ṭhāpetabbā || ||
5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo kara-
ṇīyo || la-pe || || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī patipadā ti yogo
karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).27. (7) Tathā.
2. Cattārimāni bhikkhave ariyasaccāni kātamāni cattāri || ||
3. Dukkham ariyasaccam || pe || dukkhanirodhagāminī pa-
ṭipadā ariyasaccaṃ || ||
4. Imāni kho bhikkhave cattāri ariyasaccāni tathāni avi-
tathāni anaññathāni6 || tasmā ariyasaccānīti vuccanti || ||
5. Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo ||
la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo ka-
rāṇiyo ti || ||

SN_5,56(12).28. (8) Loko.
2. Cattārimāni bhikkhave ariyasaccāni || katamāni cattāri || ||
3. Dukkham ariyasaccaṃ || pe || dukkhanirodhagāminī7 pa-
ṭipadā ariyasaccaṃ || ||
4. Sadevake bhikkhave8 loke samārake sabrahmake9 sassa-
maṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya tathāgato ariyo ||
tasmā ariyasaccānī ti vuccanti || ||
5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo karaṇīyo ||
la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo ka-
raṇīyo ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B2 sammā- always S1-3 samādā- here only.
2 B1-2 -gāminī.
3 S1-3 sotabba (S1 -bbā).
4 S1-3 omit ñātī vā.
5 missing in S1-3, B1-2 add || la ||
6 missing in S1-3.
7 B1 -ni.
8 missing in B2.
9 missing in S1.

[page 436]
436 Sacca-Saṃyuttam LVI.

SN_5,56(12).29. (9) Pariññeyyam or Abhiññeyyam.
2. Cattārimāni bhikkhave ariyasaccāni || katamāni cattāri || ||
3. Dukkham ariyasaccaṃ1 [pe] dukkhanirodhagāminī pa-
ṭipadā ariyasaccaṃ || || Imāni kho bhikkhave cattāri ari-
yasaccāni || ||
4. Imesaṃ kho bhikkhave catunnam ariyasaccānam atthi
ariyasaccam pariññeyyaṃ2 || atthi ariyasaccam pahātabbaṃ ||
atthi ariyasaccaṃ sacchikātabbaṃ3 || atthi ariyasaccam bhā-
vetabbaṃ || || Katamañ ca bhikkhave ariyasaccam pariñ-
ñeyyaṃ || ||
5. Dukkham bhikkhave ariyasaccam pariññeyyaṃ4 || duk-
khasamudayam ariyasaccam pahātabbaṃ || dukkhanirodham
ariyasaccaṃ sacchikātabbaṃ || dukkhanirodhagāminī paṭī-
padā ariyasaccam bhāvetabbaṃ || ||
6. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo kara-
ṇīyo || la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī patipadā ti yogo
karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).30. (10) Gavampati.
1. Ekaṃ samayaṃ5 sambahulā therā bhikkhū Cetesu6
viharanti Sahañcanike7 || ||
2. Tena kho pana samayena sambahulānaṃ therānam
bhikkhūnam pacchābhattam piṇḍapātapatikkantānam maṇ-
ḍalamāle8 sannisinnānaṃ sannipatitānam ayam antarā ka-
thā udapādi || || Yo nu kho āvuso dukkham passati duk-
khasamudayam pi so passati dukkhanirodham pi passati
dukkhanirodhagāminipaṭipadam9 pi passatī ti10 || ||
3. Evaṃ vutte āyasmā Gavampati there bhikkhū etad
avoca || || Sammukhā me tam āvuso Bhagavato sutaṃ sam-
mukhā paṭiggahītaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 adds bhāvetabbaṃ.
2 S1 omits atthi-
3 S1-3 inserts -pe-
4 S1-3 omit this phrase.
5 S1 inserts bhagavā.
6 S1 vetisu S3 cetisu.
7 S1-3 sahajāni (S1 -na) yaṃ.
8 S3 maṇḍaḷa- S1 B1 -māḷe.
9 S1-3 gāminī- always.
10 S1-3 passati S1 adds yo dukkham pi so passati.

[page 437]
Saṃyutta-Nikāya. 437
4. Yo bhikkhave dukkhampassati dukkhasamudayam pi
so passati dukkhanirodham pi passati dukkhanirodhaga-
minipaṭipadam1 pi passati || || Yo dukkhasamudayam passati2 ||
dukkham pi so passati dukkhanirodham pi passati dukkha-
nirodhagaminipaṭipadam pi passati || || Yo dukkhanirodham
passati dukkham pi so3 passati dukkhasamudayam pi pas-
sati || dukkhanirodhagāminipaṭipadam pi passati || || Yo duk-
khanirodhagāminipatipadam passati dukkham pi so3 pas-
sati || dukkhasamudayam pi passati || dukkhanirodham pi
passatī ti || ||
Koṭigāmavaggo tatiyo || ||
Tassa4 uddānaṃ || ||
Dve Vajji5 Sammāsambuddho6 ||
Arahaṃ Āsavakkhayo7 ||
Mittā8 Tathā ca Loko ca ||
Pariññeyyaṃ9 Gavampatī ti || ||

CHAPTER IV.
SIṂSAPĀVANAVAGGO CATUTTHO.

SN_5,56(12).31. (1) Siṃsapā.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Kosambiyaṃ viharati Siṃ-
sapāvane10 || ||
2. Atha kho Bhagavā parittāni11 siṃsapāpaṇṇāni pāṇinā
gahetvā bhikkhū āmantesi || || Taṃ kim maññatha bhik-
khave || Katamaṃ nu kho bahutaraṃ yāni vā mayā parittāni
siṃsapāpannāni pāṇinā gahitāni yad idam12 upari siṃsapā-
vane13 ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 gāminī- always.
2 S1-3 omit dukkha-
3 missing in S1-3.
4 missing in S1-3.
5 S1 sagasaha S3 sahasaga.
6 buddho.
7 -khayam
8 S1-3 mettā B2 mettaṃ.
9 B1-2 abhiññeyyaṃ.
10 B1 sīsapā- B2 sisa- both always.
11 B1 repeats parittāni.
12 S1 yāni ca S3 ca only, instead of yadidaṃ.
13 S1-3 siṃsapāyeti.

[page 438]
438 Sacca-Saṃyuttam LVI.
Appamattakāni bhante Bhagavatā parittāni siṃsapā-
paṇṇāni pāṇinā gahitāni || atha kho etāneva bahutarāni yad
idam upari {siṃsapāvāne} ti1 || ||
3. Evam eva kho bhikkhave etad eva bahutaraṃ yaṃ vo
mayā abhiññāya anakkhātam || appamattakam akkhātaṃ2 || ||
4. Kasmā3 cetam bhikkhave mayā anakkhātaṃ || || Na he-
tam bhikkhave atthasaṃhitaṃ nādibrahmacariyakaṃ na
nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na
abhiññāya4 na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati || tasmā
tam mayā anakkhātaṃ || ||
5. Kiñca bhikkhave mayā akkhātaṃ5 || || Idaṃ dukkhan ti
bhikkhave mayā akkhātaṃ || || Ayaṃ dukkhasamudayo ti
mayā akkhātaṃ || Ayaṃ dukkhanirodho6 ti mayā akkhātaṃ ||
Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti mayā akkhātaṃ || ||
6. Kasmā cetam bhikkhave mayā akkhātaṃ || || Etaṃ hi
bhikkhave atthasaṃhitam || etam ādibrahmacariyakam ||
etam nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya
sambodhāya nibbānāya saṃvattati || tasmā tam akkhātaṃ || ||
7. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo kara-
ṇīyo || la-pe || Ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo
karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).32. (2) Khadiro.
2. Yo bhikkhave evaṃ vadeyya Ahaṃ dukkham ariya-
saccam yathābhūtam anabhisamecca dukkhasamudayam ari-
yasaccaṃ yathābhūtam anabhisamecca dukkhanirodham
ariyasaccaṃ {yathābhūtam} anabhisamecca dukkhanirodha-
gāminipaṭipadam ariyasaccam yathābhūtam anabhisamecca
sammādukkhassantaṃ karissāmīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati || ||
3. Seyyathāpi bhikkhave yo evaṃ vadeyya Ahaṃ khadi-
rapattānaṃ7 vā palāsapattānaṃ8 vā āmalakapattānaṃ9

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 siṃsapāyeti.
2 B1-2 omit appa-
3 S1-3 tasmā.
4 S1-3 nābhiññāya instead of na abhi-
5 S1 anakkhātaṃ.
6 S1 -nirodha.
7 S1 ayadaripattam S3 ayadapipattānaṃ instead of ahaṃ-
8 B1-2 sala (B2 ḷā) lapattānaṃ.
9 B1-2 āmalaki- (B2 kī-)

[page 439]
Saṃyutta-Nikāya. 439
puṭaṃ1 karitvā udakaṃ vā tālapattaṃ vā āharissamī ti2
netaṃ ṭhāṇaṃ vijjati || || Evam eva kho bhikkhave yo evaṃ
vadeyya Ahaṃ dukkham ariyasaccaṃ yathābhūtam abhi-
samecca || la3 || [pe] || sammādukkhassāntam karissāmīti ne-
taṃ ṭhanaṃ vijjati || ||
4. Yo ca kho bhikkhave evaṃ vadeyya || Ahaṃ dukkham
ariyasaccaṃ yathābhūtam abhisamecca || pe || dukkhaniro-
dhagāminipaṭipadam ariyasaccaṃ yathābhūtam abhisamecca
sammādukkhassantaṃ karissāmī ti ṭhānam etaṃ vijjati || ||
5. Seyyathāpi bhikkhave yo evaṃ vadeyya || Aham pa-
dumapattānam vā palāsapattānaṃ4 vā māluvāpattānam5
puṭaṃ6 karitvā udakaṃ vā tālapattaṃ vā āharissāmī ti2
ṭhānam etaṃ vijjati || evam eva kho bhikkhave yo evaṃ va-
deyya || Ahaṃ dukkham ariyasaccaṃ yathābhūtam abhisa-
mecca7 || la-pe || dukkhanirodhagaminipaṭipadam ariyasaccaṃ
yathābhūtam abhisamecca7 sammādukkhassantam karissāmī
ti || ṭhānam etaṃ vijjati || ||
6. Tasma ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo karaṇīyo ||
la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminīpatipadā ti yogo kara-
ṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).33. (3) Daṇḍo.
2. Seyyathāpi bhikkhave daṇḍo uparivehāsaṃ khitto sa-
kim pi mūlena nipatati8 sakim pi majjhena nipatati9 sakim
pi aggena nipatati || evam eva kho bhikkhave avijjānīvaraṇā
sattā taṇhāsamyojanā10 sandhāvantā11 saṃsarantā12 sakim pi
asmā lokā paraṃ lokaṃ gacchanti sakim pi parasmā lokā
imaṃ lokam āgacchanti || Taṃ kissa hetu || || Adiṭṭhattā
bhikkhave catunnam ariyasaccānaṃ || Katamesaṃ catunnaṃ || ||
3. Dukkhassa ariyasaccassa || la-pe || dukkanirodhagāmini-
patipadāya13 ariyasaccassa || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 pūṭaṃ S1-3 kuṭiṃ.
2 S1-3 harissāmīti.
3 B1-2 add dukkanirodhagāmini- -anabhisamecca.
4 S1 pulāsa- S3 phalāpattānaṃ.
5 B1-2 māluva-
6 B2 pūṭam S1-3 kuṭiṃ.
7 S1 anabhisamecca.
8 S1-3 patati.
9 B1-2 omit sakim pi-
10 B1 inserts bandhā B2 has saṃyojanabhandhāvantā.
11 B1 sandhāvatā, missing in B2.
12 S1 saṃsaranti, missing in B1-2.
13 B2 S1-3 -paṭipadā.

[page 440]
440 Sacca-Saṃyuttam LVI.
4. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo kara-
ṇīyo || la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo
karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).34. (4) Ceḷa.
2. Āditte bhikkhave cele1 vā sīse vā kim assa karaṇī-
yan ti || ||
Āditte bhante2 cele3 vā sīse vā tasseva celassa vā sīsassa
vā nibbāpanāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho
ca ussoḷhī ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañ4 ca kara-
ṇīyan ti || ||
3. Ādittam bhikkhave celaṃ vā sīsaṃ vā ajjhupekkhit-
5 amanasikaritvā anabhisametānam catunnam ariyasac-
cānam yathābhūtam abhisamayāya6 adhimatto chando ca
vāyāmo ca ussāho ca ussoḷhī ca appativānī ca sati ca sam-
pajaññañ4 ca karaṇīyaṃ || katamesaṃ catunnaṃ || ||
4. Dukkhassa ariyasaccassa || la-pe || dukkhanirodhagāmi-
niyā paṭipadāya7 ariyasaccassa || ||
5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo kara-
nīyo ti || pa-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī patipadā ti
yogo karanīyo ti8 || ||

SN_5,56(12).35. (5) Sattisata.
2. Seyyathāpi bhikkhave puriso vassasatāyuko vassasata-
jīvitam enaṃ evaṃ vadeyyuṃ9 || || Ehambho10 purisa pubbaṇ-
hasamayam taṃ sattisatena11 hanissanti12 || majjhantikasa-
mayam13 sattisatena hanissanti || sāyaṇhasamayaṃ sattisa-
tehi11 hanissanti || So kho tvam ambho purisa divase di-
vase tīhi tīhi sattisatehi haññamāno14 vassasatāyuko vassasa-
tajīvī vassasatassa accayena anabhisametāni cattāri15 ariya-

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 ceḷe-ḷa always.
2 S1-3 ca pana instead of bhante.
3 S1 celā.
4 S1 sappa-
5 S1-3 anajjhapekkhitvā.
6 S1 anabhi- S3 abhi- corrected from anabhi-
7 S1-5 -gāminīpatipadā.
8 S1 omits ti.
9 B1-2 vadeyya.
10 S1-3 evamo
11 S1-3 -satehi always.
12 S1-3 insert -pe-
13 S1-3 majjhaṇtikaṃ-
14 B1 -māne.
15 S1 cattā.

[page 441]
Saṃyutta-Nikāya. 441
saccāni abhisamessasī ti1 || || Atthavasikena bhikkhave2 ku-
laputtena alam upagantuṃ || taṃ kissa hetu || ||
3. Anamataggo3 yam bhikkhave saṃsāro pubbakoṭi na
paññāyati sattipahārānam asipahārānam parasupahārānam4 ||
Evaṃ ce5 tam bhikkhave assa na kho panāham6 bhik-
khave saha7 dukkhena saha domanassena catunnam ariya-
saccānam abhisamayaṃ vadāni || || Api cāham bhikkhave saha
sukhena saha8 somanassena9 catunnam ariyasaccānam va-
dāmi || Katamesaṃ catunnaṃ || ||
4. Dukkhassa ariyasaccassa || pe || dukkhanirodhagāmini-
10 paṭipadāya ariyasaccassa || ||
5. Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo karaṇīyo ||
pa-pe || Ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo ka-
raṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).36. (6) Pāṇā.
2. Seyyathāpi bhikkhave puriso yam imasmiṃ Jambudīpe
tiṇakhaṭṭhasākhāpalāsam taṃ chetvā11 ekajjhaṃ saṃha-
reyya || ekajjhaṃ saṃharitvā sūlaṃ kareyya || sūlaṃ karitvā12
ye mahāsamudde13 mahantakā14 pāṇā te mahantakesu sūle-
su āvuneyya15 || ye mahāsamudde majjhimakā pāṇā te16 maj-
jhimakesu sūlesu āvuneyya || || Ye16 mahāsamudde sukhu-
makā pāṇā te sukhumakesu sūlesu āvuneyya || || Apariyādiṇṇā
ca bhikkhave mahāsammudde oḷārikā pāṇā assu || atha te17
imasmiṃ Jambudīpe tiṇakaṭṭhasākhāpalāsam18 parikkhayaṃ
pariyādānam gaccheyya || ato19 bahutarā kho bhikkhave
mahāsamudde sukhumakā pāṇā ye na sukarā sūlesu20 āvu-
nituṃ21 || tam kissa hetu || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -samessatī ti.
2 missing in S1-3.
3 B1 anamataggā.
4 missing in S1-3.
5 S1-3 ca.
6 S1-3 pahārānaṃ.
7 S3 sadāha.
8 B1-2 sahāva . . . sahā va.
9 S1 -senaṃ.
10 S1-3 -gāminī.
11 B1-2 tacchetvā instead of taṃ-
12 S1-3 katvā.
13 S1-3 omit mahā.
14 S1 mahattā- always.
15 S1-3 āvi- always.
16 missing in S1-3.
17 missing in B1-2.
18 S1-3 -palāsa omitting parikkhayam.
19 S1 tato.
20 S1 sūle S3 sūle.
21 S1-3 āvunitaṃ.

[page 442]
442 Sacca-Saṃyuttam LVI.
3. Sukhumattā bhikkhave attabhāvassa || || Evam mahā
kho bhikkhave apāyo1 || evam mahantasmā2 kho bhikkhave
apāyasmā3 parimutto4 diṭṭhisampanno puggalo yo5 Idaṃ
dukkhanti yathābhūtam pajānāti || la-pe || Ayaṃ dukkhani-
rodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānāti || ||
4. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo karaṇīyo ||
la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī patipadā ti yogo ka-
raṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).37. (7) Suriyupamā1.
2. Suriyassa bhikkhave udayato etam pubbaṅgamam6
etam pubbanimittam yad idam aruṇuggam7 || evam eva kho
bhikkhave catunnam ariyasaccānaṃ yathābhūtam abhisama-
yāya etam pubbaṅgamam etam pubbanimittaṃ yad idaṃ
sammādiṭṭhi || ||
3. Sammādiṭṭhikassetam8 bhikkhave bhikkhuno patikaṅ-
khaṃ Idam dukkhan ti yathābhutam pajānissati9 || la-pe ||
Ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pa-
jānissati9 || ||
Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhanti yogo karaṇīyo ||
la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāmiṇī paṭipadā ti yogo ka-
raṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).38. (8) Suriyupamā2.
2. Yāva kīvañca10 bhikkhave candimasuriyā loke nupaj-
janti neva tāva mahato ālokassa pātubhāvo hoti mahato obhā-
sassa || andhantamam11 tadā hoti andhakāratimisā12 || neva
tāva rattidivā13 paññāyanti na māsaddhamāsā paññāyanti
na utusaṃvaccharā paññāyanti || ||
3. Yato ca kho bhikkhave candimasuriyā loke uppajjan-
ti || atha mahato ālokassa pātubhāvo hoti mahato obhāsassa ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 apāye.
2 S1 mahātasmā S3 mahāsa.
3 S1-3 apāyamhā.
4 S1-3 parimuttatā.
5 missing in B1-2.
6 S1-3 -pe- instead of etaṃ-
7 S1-3 aruṇaggaṃ.
8 B1-2 tassetaṃ.
9 S1-3 -jānissanti.
10 S1-3 insert me.
11 B1-2 andhatamaṃ always.
12 S3 andhakārā.
13 S1-3 rattindivā.

[page 443]
Saṃyutta-Nikāya. 443
na1 andhantamam2 tadā hoti na andhakāratimisā3 || atha
rattidivā4 paññāyanti || māsaddhamāsā paññāyanti utusaṃ-
vaccharā paññāyanti || ||
4. Evam eva kho bhikkhāve yāva kīvañca Tathāgato
nuppajjati arahaṃ sammāsambuddho || neva tāva mahato ālo-
kassa pātubhāvo hoti mahato obhāsassa || {andhantamo}5 tadā
hoti6 andhakāratimisā || neva tāva catunnam ariyasaccānam
ācikkhanā hoti desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaraṇā
vibhajanā uttānikammaṃ || ||
5. Yato ca bhikkhave Tathāgato loke uppajjati arahaṃ
sammāsambuddho || atha mahato ālokassa pātubhāvo hoti
mahato obhāsassa || na1 andhantamaṃ tadā hoti na andha-
kāratimisā || atha kho7 catunnam ariyasaccānam ācikkhaṇā
hoti || desanā paññāpanā paṭṭhapanā vivaranā vibhajanā
uttānikammaṃ || || Katamesaṃ catunnaṃ || ||
6. Dukkhassa ariyasaccassa || la || dukkhanirodhagāminiyā
paṭipadāya8 ariyasaccassa || ||
7. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhanti yogo karaṇīyo ||
la-pe || || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo ka-
raṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).39. (9) Indakhīlo.
2. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā Idaṃ
dukkhan ti yathābhūtaṃ nappajānanti || pe-la || Ayam duk-
kanirodhagāminī paṭipadā ti yathā bhūtaṃ nappajānanti ||
te aññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā mukham ullo-
kenti Ayaṃ nūna9 bhavaṃ jānaṃ jānāti passam passati || ||
3. Seyyathā pi bhikkhave tūlapicu10 vā kappāsapicu11
lahuko vātupādāno12 same bhūmibhāge nikkhitto tam enam13

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 neva.
2 B1-2 andhakāratamam.
3 S1-3 andhakārā-
4 S1-3 rattindivā.
5 B2 -tamaṃ.
6 S1-3 omit andhano
7 missing in S1-3.
8 S1-3 patipadā (with ya erased in S3).
9 S3 nūnaṃ.
10 S1 cūla S3 culla.
11 B2 kappāsi-
12 B1 vāpādāno; S1-3 vātā (S3 -ta) po (S3 pe corrected from po) dāno
(S3 nā corrected from no), lahuko coming afterwards
13 S1-3 tamena.
13 S1-3 tamena.

[page 444]
444 Sacca-Saṃyuttam LVI.
puratthimo vāto pacchimena saṃhareyya || pacchimo vāto
puratthimena saṃhareyya || uttaro vāto dakkhiṇena saṃha-
reyya || dakkhiṇo vāto uttarena saṃhareyya || || Taṃ kissa
hetu || lahukattā bhikkhave kappāsapicuno || ||
4. Evam eva kho bhikkhave ye keci samaṇā vā brāh-
maṇā vā Idam dukkhan ti yathā bhūtaṃ nappajānanti || la-
pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtaṃ
nappajānanti te aññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā
mukham ullokenti Ayaṃ nūna bhavam jānaṃ jānāti passam
passatī ti || || Taṃ kissa hetu || adiṭṭhattā bhikkhave catun-
nam ariyasaccānaṃ || ||
5. Ye ca kho keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā
Idam dukkhan ti yathābhūtam pajānanti || la-pe || Ayaṃ
dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānanti ||
te nāññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā mukham ullo-
kenti Ayaṃ nūna bhavaṃ jānaṃ jānāti passam passatī ti || ||
6. Seyyathāpi bhikkhave ayokhīlo vā indakhīlo vā gam-
bhīranemo sunikhāto acalo asampakampi || puratthimāya ce1
pi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi neva naṃ3 saṃ-
kampeyya na4 sampakampeyya na5 sampacāleyya || pacchi-
māya ce pi disāya || la-pe || uttarāya ce pi disāya dakkhiṇāya
ce pi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi neva naṃ5 saṃ-
kampeyya na6 sampakampeyya na sampacāleyya7 || || Taṃ
kissa hetu || || Gambhīrattā bhikkhave nemassa8 sunikhātattā
indakhīlassa || ||
7. Evam eva kho bhikkhave ye ca kho9 keci samaṇā vā
brāhmaṇā vā Idaṃ dukkhan ti yathābhūtam pajānanti || la-
pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam
pajānanti || te nāññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā mu-
kham ullokenti || Ayaṃ nūna bhavaṃ jānaṃ jānāti passam
passatī ti || || Taṃ kissa hetu || || Sudiṭṭhattā bhikkhave ca-
tunnam ariyasaccānam || || Katamesaṃ catunnaṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 cetiyaya.
2 in S1-3 only.
3 in B2 only.
4 in B1-2 only.
5 in S1-3 only.
6 missing in S1.
7 S1-3 omit na sampacā-
8 S1-3 imassa.
9 S1 hi instead of ca kho.

[page 445]
Saṃyuttam-Nikāya. 445
8. Dukkhassa ariyasaccassa || la-pe || dukkhanirodhagāmi-
niyā paṭipādāya1 ariyasaccassa || ||
9. Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo kara-
ṇīyo || la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo
karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).40. (10) Vādino.
2. Yo hi2 koci bhikkhave bhikkhu Idaṃ dukkhanti ya-
thābhūtam pajānāti || la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī
paṭipadā ti yathābhūtam pajānati || puratthimāya ce pi di-
sāya āgaccheyya samaṇo vā brāhmaṇo vā vādatthiko vā-
dagavesī Vādam assa āropessāmī ti || tam vata3 saha dham-
mena samkampessati vā sampakampessati vā sampacālessa-
ti vā ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati || pacchimāya ce pi disāya ||
uttarāya ce pi disāya || dakkhiṇāya ce pi disāya āgaccheyya
samaṇo vā brāhmaṇo vā vādatthiko vādagavesī Vādam assa
āropessāmī ti || tam vata saha dhammena samkampessati
vā sampakampessati vā sampacālessati vā ti netaṃ ṭhā-
naṃ vijjati || ||
3. Seyyathāpi bhikkhave silāyūpo soḷasakukkuko tassassu4
aṭṭhakukku5 heṭṭhā nemaṅgamā6 aṭṭhakukku upari nemassa ||
puratthimāya ce pi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi
neva naṃ7 saṃkampeyya8 na sampakampeyya na9 sam-
pacāleyya || pacchimāya ce pi disāya || pe [-pa] || uttarāya ce
pi disāya || dakkhiṇāya ce pi disāya āgaccheyya bhusā vāta-
vuṭṭhi neva samkampeyya na9 sampakampeyya na sampa-
cāleyya || || Taṃ kissa hetu || || Gambhīrattā bhikkhave ne-
massa sunikhātattā silāyūpassa || ||
4. Evam eva kho bhikkhave || yo hi koci10 bhikkhu Idaṃ
dukkhan ti yathābhūtam pajānāti || la-pe || Ayaṃ dukkhani-
rodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānāti || la-pe ||
Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajā-

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 -gāminīpatipādā S1 -gaminīpadā.
2 in B1-2 only.
3 S1-3 va always.
4 S1-3 tassā assa.
5 S3 -kukkuko S1 -kukkhuko.
6 S3 neṅgamā.
7 missing in B1-2.
8 S1 sampakampeyya.
9 missing in S1.
10 S1-3 insert bhikkhave.

[page 446]
446 Sacca-Saṃyuttam LVI.
nāti || puratthimāya ce pi disāya āgaccheyya samaṇo vā
brāhmaṇo vā vādatthiko vādagavesī Vādam assa āropessā-
mīti taṃ vata saha dhammena saṃkampessati vā sampa-
kampessati12 sampacālessati3 vā ti netaṃ4 ṭhānaṃ
vijjati || || Pacchimāya ce pi dīsāya || pe || uttarāya ce pi
disāya || dakkhiṇāya ce pi disāya āgaccheyya || samaṇo vā
{brāhmaṇo} vā vādatthiko vādagavesī Vādam assa āropessā-
mī ti || taṃ vata saha dhammena samkampessati vā sam-
pakampessati vā5 sampacālessati vā ti netaṃ ṭhānaṃ
vijjati || || Taṃ kissa hetu || || Sudiṭṭhattā bhikkhave ca-
tunnam ariyasaccānaṃ || katamesaṃ catunnaṃ || ||
5. Dukkhassa ariyasaccassa || la-pe || dukkhanirodhagāmi-
niyā paṭipādāya ariyasaccassa || ||
6. Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo kara-
ṇīyo || la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo
karaṇīyo ti || ||
Siṃsapāvanavaggo6 catuttho || ||
Tassa7 uddānaṃ || ||
Sīsapā Khadiro Daṇḍo ||
Celā8 Sattisatena9 ca ||
Pāṇā Suriyupamā dvedhā10 ||
Indakhīlo ca Vādinoti11 || ||

CHAPTER V. PAPĀTAVAGGO PAÑCAMO.

SN_5,56(12).41. (1) Cintā.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane
Kalandakanivāpe || ||
2. Tatra kho Bhagavā bhikkhū āmantesi || || Bhūtapubbam
bhikkhave aññataro puriso Rājagahā nikkhamitvā Loka-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 sakampessati.
2 S1 add ti.
3 S3 saṃkapessati missing in S1.
4 S1-3 have -pe- and abridge more than B1-2.
5 S1-3 -pe- instead of sampa-
6 S1 B1-2 sīsapā- S1-3 -paṇṇa- instead of vana.
7 missing in B1-2.
8 S1-3 telam.
9 S1 sattiṃ.
10 S1-3 dve.
11 S1-3 cadenacāti.

[page 447]
Saṃyutta-Nikāya. 447
cintaṃ1 cintessāmī ti yena Sumāgadhā2 pokkharaṇī tenu-
pasaṅkami || upasaṅkamitvā Sumāgadhāya3 pokkhariṇiyā
tīre nisīdi lokacintaṃ cintento || ||
3. Addasā kho bhikkhave so puriso Sumāgadhāya pok-
kharaṇiyā tīre4 caturaṅginiṃ5 senam bhisamūḷālam pavi-
santiṃ6 || disvānassa etad ahosi || Ummatto7 smi nāmāhaṃ8
viceto smi nāmāham || yaṃ loke natthi tam mayā diṭṭhan
ti9 || ||
4. Atha kho so10 bhikkhave puriso nagaram11 pavisitvā
mahājanakāyassa ārocesi || Ummatto smi nāmāham bhante
viceto smi nāmāham bhante || yaṃ loke natthi tam mayā
diṭṭhan ti || ||
Katham12 pana tvam ambho purisa ummatto || kathaṃ
viceto || kiñca13 loke natthi yaṃ14 tayā diṭṭhan ti || ||
5. Idhāham bhante Rājagahā nikkhamitvā Lokacintaṃ
cintessamī ti yena Sumāgadhā15 pokkaraṇī tenupasaṅka-
miṃ || upasaṅkamitvā Sumāgadhāya pokkharaṇiyā tīre nisī-
diṃ lokacintaṃ cintento || addasaṃ kho ham16 bhante
Sumagadhāya pokkharaṇiyā tīre4 caturaṅginiṃ17 senaṃ
bhisamūḷālam pavisantiṃ18 || evaṃ khvāham bhante ummatto
evam viceto idañ ca loke natthi yam mayā diṭṭhan ti || ||
Taggha tvam ambho purisa ummutto || taggha viceto ||
idañ ca loke natthi yaṃ tayā diṭṭhan ti || ||
6. Taṃ kho pana bhikkhave so puriso bhūtaṃ yeva
addasa no abhūtaṃ || || Bhūtapubbam bhikkhave devāsura-
saṅgāmo samupabbuḷho19 ahosi || tasmiṃ kho pana bhik-
khave saṅgāme devā jiniṃsu20 asurā parājiniṃsu || parājitā

--------------------------------------------------------------------------
1 B2 lokaṃ-
2 S1-3 -gavā (instead of gadhā) always.
3 S3 sumoga-
4 missing in S1-3.
5 B1-2 S1 -aṅgini.
6 B1-2 pavisantaṃ.
7 B1-2 ummattā-
8 S1-3 nāmaham always.
9 S1-3 diṭṭhaṃ.
10 S1-3 omit atha kho, putting so after bhikkhave.
11 S1-3 rājagaham.
12 preceded by yathā in S1-3.
13 B1 kiñci.
14 S1-3 yat.
15 S1 samā-
16 S1-3 khvāham.
17 B1-2 -aṅgini.
18 S1-3 pavisanti B1-2 pavisantam.
19 B1 -vyūḷho.
20 janisu in S1 which omits asurā parājiniṃsu.

[page 448]
448 Sacca-Saṃyuttam LVI.
ca kho bhikkhave asurā bhītā bhisamuḷālena asurapuram
pavisiṃsu devānaṃ yeva kho bhāyamānā1 || ||
7. Tasmā ti ha bhikkhave mā lokacintaṃ cintetha ||
Sassato loko ti va Assassato loko ti va || Antavā loko ti
vā Anantavā loko ti vā2 || Taṃ jīvam taṃ sarīranti vā
Aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīran ti vā || Hoti tathāgato pa-
rammaraṇā ti vā || Na hoti3 tathāgato parammaraṇā ti vā ||
Hoti ca na ca hoti tathāgato param maraṇā ti vā || Neva
hoti na na hoti tathāgato param maraṇā ti vā || || Taṃ
kissa hetu || ||
8. Nesā4 bhikkhave cintā atthasaṃhitā5 nādibrahma-
cariyikā6 na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na
upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya7
saṃvattati || ||
9. Cintentā ca8 kho tumhe bhikkhave Idaṃ dukkhan ti
cinteyyātha || la || Ayam dukkhanirodhagāminī patipadā ti
cinteyyātha || || Taṃ kissa hetu || ||
10. Esā bhikkhave cintā atthasaṃhitā esā ādibrahma-
cariyikā9 esā nibbidāya virā- ni- upa- abhi- sambo- nib-
bānāya saṃvattati || ||
11. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo kara-
ṇīyo || la-[pe] || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti
yogo karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).42. (2) Papāto.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Rājagahe viharati Gijjha-
kūte pabbate || ||
2. Atha kho Bhagavā bhikkhū āmantesi || || Āyāma
bhikkhave yena Paṭibhānakūṭo tenupasaṅkamissāma divā-
vihārāyā ti || ||
Evam bhante ti kho te bhikkhū Bhagavato paccassosuṃ || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 bhayamānā corrected from bhiya- B1-2 mohayamānā
instead of kho-
2 S1 omits anantāva-
3 missing in S1.
4 B1-2 nasā.
5 S1 -hitaṃ.
6 B1-2 nāadibrahmacariyakā.
7 S1-3 omit na abhiññāya-
8 in S1-3 only.
9 B1-2 -cariyakā.

[page 449]
Saṃyutta-Nikāya. 449
3. Atha kho Bhagavā sambahulehi bhikkhūhi saddhim
yena Paṭibhānakūṭo tenupasaṅkami || || Addasā kho añña-
taro bhikkhu Paṭibhāṇakūṭe mahantam papātam || disvāna
Bhagavantam etad avoca || || Mahā vatāyam bhante papāto
subhayānako1 bhante papāto || atthi nu kho bhante imam-
hā papātā añño papāto mahantataro ca bhayānakataro
cā ti || ||
Atthi2 kho bhikkhave imamhā papātā añño papāto
mahantataro ca bhayānakataro cā ti || ||
Katamo pana bhante3 imamhā papātā añño papāto
mahantataro ca bhayānakataro cā ti4 || ||
4. Ye hi keci bhikkhu5 samaṇā vā brāhmaṇā vā Idaṃ
dukkhan ti yathābhūtaṃ nappajānanti || Ayaṃ dukkhasa-
mudayo ti yathā- nappa- || Ayaṃ dukkhanirodho ti yathā-
nappa- || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathā-
bhūtaṃ nappajānanti || te jātisaṃvattanikesu saṅkhāresu
abhiramanti || jarāsaṃvattanikesu saṅkhāresu abhi- || mara-
ṇasaṃvattanikesu saṅkhāresu abhi- || sokaparidevadukkha-
domanassupāyāsasaṃvattanikesu saṅkhāresu abhiramanti || ||
Te jātisaṃvattanikesu saṅkhāresu abhiratā jarāsaṃvattani-
kesu saṅkharesu abhiratā maraṇasaṃkattanikesu saṅkhā-
resu abhiratā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsasaṃ-
vattanikesu6 saṅkhāresu abhiratā jātisaṃvattanike7 pi
saṅkhāre7 abhisaṅkharonti || {jarāsaṃvattanike}8 pi saṅkhāre9
abhisaṅkharonti || maraṇasaṃvattanike pi saṅkhāre abhi-
saṅkharonti || sokaparidevadukkhadomanassupāyasasaṃvat-
tanike pi saṅkhāre abhisaṅkharonti || || Te10 jātisaṃvatta-
nike pi saṅkhāre abhisaṅkharitvā jarāsaṃvattanike pi
saṅkhāre abhisaṅkhāritvā sokaparidevadukkhadomanassu-
pāyāsasaṃvattanike11 pi saṅkhāre8 abhisaṅkharitvā jāti-
papātam pi papatanti || jarāpapātam pi papatanti || mara
ṇapapātam pi papatanti || sokaparidevadukkhadomanassu-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 sumahāvatāyam.
2 S1-3 add nu.
4 S1-3 bhikkhave.
4 S1-3 ca.
5 B1 bhikkhave.
6 S1-3 -domanassa upāyāsa-
7 S1-3 add su.
8 S3 add su.
9 S3 saṅkhāre with su erased.
1O missing in S1-3.
11 S1-3 -domanassa (S3 ssaṃ) upāyasa-

[page 450]
450 Sacca-Saṃyuttam LVI.
pāyāsapapātam1 pi papatanti || || Te na parimuccanti
jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi doma-
nassehi upāyāsehi || na parimuccanti dukkhasmā ti vadāmi || ||
5. Ye ca kho keci bhikkhu2 samaṇā vā brāhmaṇā vā
Idaṃ dukkhan ti yathābhūtam pajānanti || la-pe || Ayam
dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam pajānanti ||
te jātisaṃvattanikesu saṅkhāresu nābhiramanti || jarāsaṃ-
vattanikesu saṅkhāresu nābhiramanti || maraṇasaṃvattani-
kesu saṅkhāresu nābhiramanti || sokaparidevadukkhadoma-
nassupāyāsasaṃvattanikesu3 saṅkhāresu nābhiramanti || ||
Te jātisaṃvattanikesu saṅkhāresu anabhiratā jarāsaṃvat-
tanikesu saṅkhāresu anabhiratā maraṇasaṃvattanikesu saṅ-
khāresu anabhiratā sokaparidevadukkadomanassupāyāsa-
saṃvattanikesu3 saṅkhāresu anabhiratā {jātisaṃvattanike} pi
saṅkhāre nābhisaṅkharonti || jarāsaṃvattanike saṅ- nābhisaṅ-
kharonti || maraṇasaṃvattanike pi saṅkhāre {nābhisaṅkharon-
ti} || sokaparidevadukkhadomanassupāyāsasaṃvattanike pi
saṅkhāre nābhisaṅkharonti || || Te jātisaṃvattanike pi {saṅkhāre}
anabhisaṅkharitvā || jarāsaṃvattanike pi saṅkhāre anabhisaṅ-
kharitvā maraṇasaṃvattanike pi saṅkhāre anabhisaṅkharitvā
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsasaṃvattanike3 pi saṅ-
khāre anabhisaṅkharitvā jātipapātam pi na papatanti4 ||
jarāpapātam pi na papatanti4 || pe || sokaparidevadukkhado-
manassupāyasasapapātam5 pi na papatanti3 || || Te pari-
muccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi duk-
khehi domanassehi upāyāsehi || parimuccanti dukkhasmā ti
vadāmi || ||
6. Tasmā ti ha Idaṃ dukkhan ti yogo karaṇīyo || la || pe ||
Ayaṃ dukkanirodhagāminī patipadā ti yogo karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).43. (3) Pariḷāho.
2. Atthi bhikkhave Mahā-Pariḷāho nāma nirayo6 || tattha
yaṃ kiñci cakkhunā rūpam passati aniṭṭharūpaṃ yeva

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -domanassa upāyāsasaṃvattati (S1 tī) yapapātam.
2 B1-2 bhikkhave.
3 S1-3 -domanassa upāyāsa-
4 S1 nappatanti instead of na papatanti.
5 S1-3 -manassaupāyāsasaṃvattanikapapātam.
6 S1 niraye.

[page 451]
Saṃyutta-Nikāya 451
passati no iṭṭharūpaṃ || akantarūpam yeva passati no
kantarūpaṃ || amanāparūpam passati no manāparūpam || ||
Yaṃ kiñci sotena saddaṃ suṇāti || pa-pe1 || yaṃ kiñci
kāyena poṭṭhabbam phussati || yaṃ kiñci manasā dhammaṃ
vijānāti aniṭṭharupaṃ yeva vijānāti no iṭṭharūpam || akan-
tarupaṃ yeva vijānāti || pe || no manāparūpan ti || ||
3. Evaṃ vutte aññataro bhikkhu Bhagavantam etad
avoca || || Mahā vata so bhante Pariḷāho sumahā vata so
bhante Pariḷāho || || Atthi nu kho bhante etamhā pariḷāhā
añño2 pariḷāho mahantataro ca bhayānakataro cā ti || ||
Atthi3 kho bhikkhu etamhā pariḷāhā añño pariḷāho4
mahantataro ca bhayānakataro cā ti || || Katamo pana
bhante etamhā Pariḷāhā añño Pari- mahan- ca bhayāna-
kataro cā ti || ||
4. Ye hi keci bhikkhu5 samaṇā vā6 brāhmaṇā vā Idaṃ
dukkhan ti yathābhūtaṃ nappajānanti || la-pe || Ayaṃ duk-
khanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtaṃ nappajānanti ||
te jātisaṃvattanikesu saṅkhāresu abhiramanti || la-pe || abhi-
ratā abhisaṅkharonti || abhisaṅkharitvā jātipariḷāhena pi
pariḍayhanti jarāpariḷāhena pi pariḍayhanti || maraṇapari-
ḷāhena pi pariḍayhanti || sokaparidevadukkhadomanassu-
pāyāsapariḷāhena pi pariḍayhanti || || Te na parimuccanti
jātiyā jarāya7 maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi do-
manassehi upāyāsehi || na parimuccanti dukkhasmā ti va-
dāmi || ||
5. Ye ca kho keci bhikkhu5 samaṇā vā brāhmaṇā vā
Idam dukkhan ti yathābhūtam pajānanti || la-pe || Ayaṃ
dukkhanirodhagāminī patipadā ti yathābhūtam pajānanti ||
jātisaṃvattanikesu saṅkhāresu nābhiramanti || la-pe || ana-
bhiratā nābhisaṅkharonti || anabhisaṅkharitvā jātipariḷāhena
pi na8 pariḍayhanti || jarāpariḷāhena pi na pariḍayhanti ||
jarāpariḷāhena pi na pariḍayhanti || maraṇapariḷāhena pi
na pariḍayhanti || sokaparidevadukkhadomanassupāyāsapa-
riḷāhena pi na pariḍayhanti || || Te parimuccanti jātiyā

--------------------------------------------------------------------------
1 more complete in S1-3 than in B1-2.
2 S3 aññe.
3 S1-3 add nu.
4 S1-3 have -pe- instead of añño-
5 B1-2 bhikkhave.
6 S1 va.
7 S1 jarā.
8 missing in B1.

[page 452]
452 Sacca-Saṃyuttam LVI.
jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi
upāyāsehi || parimuccanti dukkhasmā ti vadāmi || ||
6. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo kara-
ṇīyo || la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo
karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).44. (4) Kūṭāgara.
2. Yo hi1 bhikkhave evaṃ vadeyya || Ahaṃ dukkham
ariyasaccaṃ yathābhūtam anabhisamecca || la1 || dukkhani-
rodhagaminipaṭipadam2 ariyasaccaṃ yathābhūtam anabhi-
samecca sammā dukkhassantaṃ karissāmī ti netaṃ thānaṃ
vijjati || ||
3. Seyyathāpi bhikkhave yo3 evam vadeyya || Aham
kūṭāgārassa heṭṭhimam4 gharam akaritvā5 uparimaṃ6
gharam āropessāmī ti7 netaṃ thāṇaṃ vijjati || || Evam
eva kho bhikkhave yo evaṃ8 vadeyya || || Ahaṃ dukkham
ariyasaccam yathābhūtam anabhisamecca || la-[pe] || dukka-
nirodhagāminipaṭipadam2 ariyasaccaṃ yathābhūtam ana-
bhisamecca sammā dukkhassantaṃ karissāmī ti netaṃ
ṭhānaṃ vijjati || ||
3. Yo3 ca kho bhikkhave9 evaṃ vadeyya || Ahaṃ duk-
kham ariyasaccam yathābhūtam abhisamecca || la-pe ||
dukkhanirodhagāminipaṭipadam ariyasaccaṃ yathābhūtam
abhisamecca sammā dukkassantaṃ karissāmī ti ṭhānaṃ
etaṃ vijjati || ||
4. Seyyathāpi bhikkhave yo evaṃ vadeyya || Ahaṃ
kūṭāgārassa heṭṭhimam10 gharaṃ karitvā uparimaṃ11
gharam āropessāmī ti ṭhānam etaṃ vijjati || || Evam eva
kho bhikkhave yo evaṃ vadeyya || Ahaṃ dukkham ariya-
saccaṃ yathābhūtaṃ abhisamecca || la-pe || dukkhanirodha-
gāminipatipadam ariyasaccam yathābhūtam abhisamecca
sammā dukkhassantaṃ karissāmī ti ṭhānaṃ etaṃ vijjati || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1-2 ca kho instead of hi.
2 S1-3 -gāminīpaṭipadā.
3 S1 ye.
4 S3 heṭṭhima.
5 S1-3 ākiritvā.
6 S1-3 uparima.
7 S1 arocessā-
8 S1 kkheveye instead of kho bhikkhave yo.
9 S1 insert ye.
10 S1-3 heṭṭhima.
11 S3 uparima S1 -caṃ.

[page 453]
Saṃyutta-Nikāya. 453
5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo kara-
ṇīyo || la-pe || Ayam dukkhanirodhagāminipatipadā ti yogo
karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).45. (5) Chiggaḷa11.
1. Ekaṃ samayam Bhagavā Vesāliyaṃ viharati Mahā-
vane Kūṭāgārasāḷāyaṃ || ||
2. Atha kho āyasmā Ānando pubbaṇhasamayam nivā-
setvā pattacīvaram ādāya Vesālim2 piṇḍāya pāvisi || ||
3. Addasā kho āyasmā Ānando sambahule licchavi-
kumārake santhāgāre3 upāsanam4 kāronte durato va
sukhumena ṭālacchiggaḷena asanam5 atipātente poṅkhānu-
poṅkam avirādhitaṃ || ||
4. Disvānassa6 etad ahosi || Sikkhitā vatime7 licchavi-
kumārakā susikkhitā vatime licchavikumārakā yatrahi
nāma durato va sukhumena taḷacchigaḷena asanam atipā-
tessanti poṅkhānupoṅkham avirādhitan ti || ||
5. Atha kho āyasmā Ānando Vesāliyam piṇḍāya caritvā
pacchābhattam piṇḍapātapaṭikkanto8 yena Bhagavā tenu-
pasaṅkami ||pe || Ekam antaṃ nisinno kho āyasmā Ānando
Bhagavantam etad avoca || ||
6. Idhāham bhante pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā patta-
cīvaram ādāya Vesālim2 piṇḍaya pāvisiṃ9 || addasaṃ
khvāham bhante sambahule licchavikumārake santhāgāre3
upāsanam karonte durato va sukhumena tāḷacchiggaḷena
asanam atipātente poṅkhānupoṅkham aviradhitaṃ || || Dis-
vāna me etad ahosi || Sikkhitā vatime licchavikumarakā
susikkhitā vatime licchavikumārakā yatra hi nāma durato
va sukhumena10 tāḷacchiggaḷena asanam atipātessanti11
poṅkānupoṅkham avirādhitan ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 This text no mentioned in the ending uddāna ought to come
after the andhakarī and be the sixth not the fifth.
2 S1-3 vesāliyaṃ.
3 B1-2 sandhā-
4 S1 upaṭṭhākam.
5 S1 āsanam.
6 S1-3 disvāssa.
7 S1-3 catime.
8 S1-3 piṇḍapātam atikkanto.
9 B1-2 pāvīsi.
10 missing in S1-3.
11 S1 atipaṭ-

[page 454]
454 Sacca-Saṃyuttam LVI.
7. Taṃ kim maññasi Ānanda || katamaṃ nu kho dukkarata-
raṃ vā durabhisambhavataraṃ vā yo durato va sukhumena
tāḷacchiggaḷena asanam atipāteyya poṅkhānupoṅkham
avirādhitaṃ || yo vā satadhā bhinnassa1 vālassa koṭiyā
koṭim paṭivijjheyyā ti || ||
Etad eva bhante dukkarataraṃ ceva2 durabhisam-
bhavatarañca yo vā3 satadhā bhinnassa vālassa koṭiyā4
koṭim paṭivijjheyyā ti || ||
8. Atha kho Ānanda duppaṭivijjhataram paṭivijjhanti
ye5 Idam dukkhan ti yathābhūtam paṭivijjhanti6 || la-pe ||
Ayaṃ dukkhanirodhagāmini patipadā ti yathābhutam paṭi-
vijjhanti6 || ||
9. Tasmā ti hānanda Idaṃ dukkhan ti yogo karaṇīyo ||
pa-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo
karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).46. (6) Andhakāra.
2. Atthi bhikkhave lokantarikā aghā asaṃvutā andha-
kārakā7 andhakāratimisā yatthāpimesaṃ8 candimasuriyā-
nam evammahiddhikānam evammahānubhāvānam ābhā9
nānubhontī ti || ||
3. Evaṃ vutte aññataro bhikkhu Bhagavantam etad
avoca || || Mahā vata so bhante andhakāro10 sumahā vata
so bhante andhakāro || atthi nu kho bhante etamhā andha-
kārā añño andhakāro mahantataro ca bhayānakataro cā
ti || ||
Atthi kho bhikkhu etamhā andhakārā añño andhakāro
mahantataro ca bhayānakataro cā ti || ||
Katamo pana bhante etamhā andhakārā añño andhakāro
mahantataro ca bhāyanakataro cā ti || ||
4. Ye hi keci bhikkhu samaṇā vā brāhmaṇā vā Idaṃ
dukkhan ti yathābhūtaṃ nappajānanti || la-pe || Ayam

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 bhinna.
2 S3 dukkarañceva S1 dukkarece.
3 missing in S1-3.
4 missing in S1.
5 S1-3 yo.
6 S1-3 -jjhati.
7 S1 -ka B1-2 andhakārā.
8 B1-2 yatthamimesaṃ S3 -cesaṃ.
9 B1-2 ābhāya.
10 S1-3 -kāre.

[page 455]
Saṃyutta-Nikāya. 455
dukkhanirodhagāminipatipadā ti yathābhūtaṃ nappajananti ||
te jātisaṃvattanikesu saṅkhāresu abhiramanti || la || pe1 ||
abhiratā abhisaṅkharonti || abhisaṅkharitvā jātandhakāram
pi papatanti || jarandhakāram pi papatanti || maraṇandha-
kāram pi papatanti || sokaparidevadomanassupāyāsandha-
kāram pi papatanti || te na parimuccanti jātiyā jarāya2
maraṇā sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi
na parimuccanti dukkhasmā ti vadāmi || ||
5. Ye ca kho keci bhikkhu samaṇā vā brāhmaṇā vā
Idaṃ dukkhan ti yathābhūtam pajānanti || la-pe || Ayaṃ
dukkhanirodhagāmini patipadā ti yathābhūtam pajānanti ||
te jātisaṃvattanikesu saṅkhāresu nābhiramanti || la [pe] ||
anabhiratā anabhisaṅkharonti || anabhisaṅkhāritvā jātandha-
kāram pi na papatanti || jarandhakāram pi na papatanti ||
maraṇandhakāram pi na papatanti || sokaparidevadukkha-
domanassupāyāsandhakāram pi na papatanti || te pari-
muccanti jātiyā jarāya3 maraṇena sokehi paridevehi duk-
khehi4 domanassehi upāyāsehi || parimuccanti dukkhasmā ti
vadāmi || ||
6. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo kara-
ṇīyo || pe [pa] Ayaṃ dukkhanirodhagāminipaṭipadā ti yogo
karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).47. (7) Chiggaḷa2.
2. Seyyathāpi bhikkhave puriso mahāsamudde ekacchig-
gaḷaṃ yugam pakkhipeyya || tatrāpissa5 kāṇo6 kacchapo
yo vassasatassa vassasatassa7 accayena sakiṃ sakim um-
mujjeyya || ||
3. Tam kim maññatha8 bhikkhave || api nu so9 kāṇo
kacchapo vassasatassa vassasatassa accayena sakiṃ sakim
ummujjanto amusmim10 ekacchiggaḷe yuge gīvam paveseyyā
ti11 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 abridge less.
2 S3 jarā.
3 S1-3 jarā.
4 missing in S1-3.
5 S1-3 tatrassa.
6 S1-3 kāṇa.
7 in B1-2 only.
8 S1 maññathā.
9 B1-2 kho.
10 B2 amukasmiṃ.
11 S1-3 pavisissati.

[page 456]
456 Sacca-Saṃyuttam LVI.
Yadi nūna bhante kadāci karahaci dīghassa addhuno
accayenā ti || ||
4. Khippataram kho1 so bhikkhave kāṇo kacchapo
vassasatassa vassasatassa accayena sakiṃ sakim ummajjanto
amusmim2 ekacchiggaḷe yuge gīvam paveseyya na3 tvevā-
ham4 bhikkhave sakiṃ vinipātagatena5 bālena6 manussat-
taṃ vadāmi || || Taṃ kissa hetu || ||
5. Na hettha bhikkhave atthi7 dhammacariyā samacariyā
kusalakiriyā8 puññakiriyā || aññamaññakhādikā ettha bhik-
khave vattati dubbalakhādikā || || Tam kissa hetu || ||
6. Adiṭṭhattā bhikkhave catunnam ariyasaccānam || kata-
mesaṃ catunnaṃ || || Dukkhassa ariyasaccassa || la-pe || duk-
khanirodhagāminipaṭipadāya9 ariyasaccassa || ||
7. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo karaṇīyo ||
pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo karaṇī-
yo ti || ||

SN_5,56(12).48. (8) Chiggala3.
2. Seyyathāpi bhikkhave ayam mahāpathavī ekodakā10
assa || tatra puriso ekacchiggaḷaṃ yugam pakkhipeyya ||
tam enam11 puratthimo12 vāto pacchimena saṃhareyya ||
pacchimo vāto puratthimena saṃhareyya || uttaro vāto
dakkhiṇena saṃhareyya || dakkhiṇo vāto uttarena13 saṃha-
reyya || || Tatrassa kāṇo kacchapo so14 vassasatassa vassa-
satassa accayena sakiṃ sakiṃ ummujjeyya || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave api nu so15 kāṇo
kacchapo vassasatassa vassasatassa accayena sakiṃ sakim

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in B1-2.
2 B2 amukasmiṃ.
3 S1 has a blank instead of gīvaṃ paveseyya na.
4 S1 tvāvāhaṃ S3 tvāhaṃ.
5 S1-3 vinipātaṃ B1 vinita-
6 B1 bahule- B2 bāhullena.
7 S1 attha.
8 sama- kusala- are to be found only in B1-2.
9 S1-3 -paṭipadā.
10 S1-3 ekodikā.
11 S1-3 ena.
12 S1-3 purimo.
13 S1-3 uttare.
14 missing in S3.
15 B1-2 kho.

[page 457]
Saṃyutta-Nikāya. 457
ummujjanto1 amusmim2 ekacchiggaḷe3 yuge gīvam pave-
seyyā ti || ||
Adhiccam idam bhante yaṃ so kāṇo kacchapo vassa-
satassa vassasatassa accayena sakiṃ sakim ummujjanto
amusmim ekacchiggaḷe3 yuge gīvam paveseyyā ti4 || ||
4. Evam adhiccam idam bhikkhave yam manussattam
labhati || evam adhiccam idam bhikkhave yaṃ Tathāgato
loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho || evam adhiccam
idam bhikkhave yaṃ tathāgatapavedito5 dhammavinayo
loke dippati || ||
5. Tassidam6 bhikkhave manussattam laddhaṃ || tathā-
gato ca7 loke uppanno arahaṃ8 sammāsambuddho || tathā-
gatappavedito ca dhammavinayo loke dippati || ||
6. Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhan ti yogo kara-
ṇīyo || la-pe || Ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo
karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).49. (9) Sineru1.
2. Seyyathāpi bhikkhave puriso Sinerussa9 pabbatarā-
jassa sattamuggamattiyo pāsāṇasakkharā10 upanikkhi-
peyya11 || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave || katamaṃ nu kho
bahutaram yā ca12 sattamuggamattiyo pāsānasakkharā
upanikkhittā yo ca13 Sinerupabbatarājā ti || ||
Etad eva bhante14 bahutaraṃ15 yad idaṃ Sinerupabba-
tarājā || appamattikā sattamuggamattiyo pāsāṇasakkharā
upanikkhittā saṅkham16 pi na upenti upanidham pi na upenti17
kalabhāgaṃ18 pi na upenti Sinerupabbatarājānam19 upani-
dhāya sattamuggamattiyo pāsāṇasakkharā upanikkhittā ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add ca.
2 B2 amukasmiṃ always.
3 S1 chiggaḷe.
4 S1-3 pavise-
5 S3 -pavedita S1 -pavedi.
6 S1-3 tatiyaṃ.
7 B1-2 omit ca S1 adds ce.
8 in B1-2 only.
9 S1 sinerū- always B2 sinnerupabba-
10 S3 -sakkarā.
11 S1 upaninik-
12 S1 va S3 vā.
13 S1-3 omit yo ca.
14 S1-3 bhikkhave.
15 S1-3 -tarā.
16 S1-3 saṅkam.
17 S1-3 omits upanidhaṃ-
18 S1 sala-
19 S1 -rājaṃ S3 rājā.

[page 458]
458 Sacca-Saṃyuttam LVI.
4. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa diṭṭhisam-
pannassa puggalassa abhisametāvino etad eva bahutaraṃ
dukkhaṃ yad idam parikkhīṇam pariyādinnam appamatta-
kam avasiṭṭhaṃ1 saṅkham pi na upeti upanidham pi na
upeti kalabhāgam pi na upeti || purimaṃ2 dukkhakkhan-
dham3 parikkhīṇam pariyādinnam upanidhāya yad idaṃ
sattakkhattum paramatā || yo Idaṃ dukkhan ti yathābhūtam
pajānāti || la-[pe] || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti
yathābhūtam pajānāti || ||
5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo kara-
ṇīyo || la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī patipadā yogo
karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).50. (10) Sineru2.
2. Seyyathāpi bhikkhave Sineru4 pabbatarājā yam5
parikkhayam pariyādānaṃ gaccheyya ṭhapetvā6 satta-
muggamattiyo7 pāsānasakkharā8 || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave || katamaṃ nu kho9
bahutaraṃ yaṃ10 vā Sinerussa pabbatarājassa parikkhīṇam
pariyādiṇṇam yā11 vā sattamuggamattiyo pāsānasakkharā
avasiṭṭhā ti || ||
Etad eva bhante bahutaraṃ Sinerussa pabbatarājassa
yad idam parikkhīnam pariyādinnaṃ || appamattakā12
sattamuggamattiyo pāsāṇasakkharā avasiṭṭhā saṅkham pi
na upenti || upanidham pi na upenti || kalabhāgam pi na
upenti || Sinerussa pabbatarājassa parikkhīṇam pariyādin-
nam upanidhāya sattamuggamattiyo pāsāṇasakkharā ava-
siṭṭhā ti || ||
4. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa diṭṭhisam-
pannassa13 puggalassa abhisametāvino etad eva bahutaraṃ14

--------------------------------------------------------------------------
1 S3 asiṭṭhaṃ.
2 S1-3 purima.
3 B2 -kkhantaṃ.
4 S1 sinerū B2 sinneru as before both always.
5 so B2; B1 sam; missing in S1-3.
6 B2 dhapetvā.
7 S3 -mattikāyo.
8 S1-3 add ti.
9 missing in S1.
10 S3 ya; missing in S1.
11 S3 has yo corrected from yā.
12 B1-2 -mattikā.
13 S1-3 -sampanna S3 adding ssa underneath.
14 S1-3 bahutarā taṃ B2 bahutara.

[page 459]
Saṃyutta-Nikāya. 459
dukkhaṃ yad idam || pe1 || yo Idam dukkhan ti yathābhū-
tam pajānāti || la-pe || Ayam dukkhanirodhagāminī patipadā
ti yathābhūtam pajānāti || ||
5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhanti yogo kara-
ṇīyo || la-pe || Ayam dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo
karaṇīyo ti || ||
Papātavaggo pañcamo2 || ||
Tassa3 uddānaṃ || ||
Cintā4 Papāto Pariḷāho ||
Kuṭāgārandhakārinaṃ5 || ||
Chiggalena ca3 dve vuttā ||
Sineru6 apare dve ti7 || ||

CHAPTER VI. ABHISAMAYAVAGGO CHAṬṬHO.

SN_5,56(12).51. (1) Nakhasikho.
2. Atha kho Bhagavā parittam nakhasikhāyam paṃsum
āropetvā bhikkhū āmantesi || Taṃ kim maññatha bhikkhave ||
katamaṃ nu kho bahutaram yo vāyam8 mayā paritto
nakhasikhāyam paṃsu āropito || ayaṃ vā mahāpathavī ti || ||
Etad eva bhante bahutaram yad idam mahāpathavī ||
appamattako9 yam Bhagavatā paritto nakhasikhāyam
paṃsu10 āropito saṅkham pi11 na upeti upanidham pi na
upeti kalabhāgam pi na upeti || mahāpathavī upanidhāya
Bhagavatā paritto nakhasikhāyam paṃsu12 āropito ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 complete in B1-2 till paramatā (S. the preceding sutta).
2 S1-3 omit pañcamo B2 has only vaggo.
3 missing in S1-3.
4 B2 candhā.
5 S1-3 kūṭaṅgalandha- B2 kuṭāgāranta-
6 S1 sinerū B2 sinneru.
7 This Uddāna mentions only nine suttas and among them two chiggala;
but there is a third chiggala separated from the others and put
before andhakārī.
8 S1-3 omit vā.
9 B1-2 -mattakā.
10 S1 paṃsuṃ.
11 missing in B1 S1.
12 S1-3 paṃsuṃ.

[page 460]
460 Sacca-Saṃyuttam LVI.
3. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa diṭṭhisam-
pannassa puggalassa abhisametāvino etad eva bahutaraṃ
dukkham1 || pe || yo Idaṃ dakkhanti yathābhūtam pajānāti ||
la [pe] 2 || Ayaṃ dukkhanirodhagāmini patipadā ti yathā-
bhūtam pajānā ti || ||
4. Tasmā ti ha bhikkhave Idam dukkhanti yogo kara-
ṇīyo || la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti3 ||
yogo karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).52. (2) Pokkharaṇī.
2. Seyyathāpi bhikkhave pokkharaṇī paññāsayojanāni
āyāmena paññāsayojanāni vitthārena paññasayojanāni
ubbedhena puṇṇā udakassa samatittikā kākapeyyā4 || ||
Tato puriso kusaggena udakam uddhareyya5 || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave katamaṃ nu kho
bahutaram yaṃ vā kusaggena udakam ubbhataṃ yaṃ vā
pokkharaṇiyā udakan ti || ||
Etad eva bhante bahutaraṃ yad idam pokkharaṇiyā6
udakaṃ || appamattakaṃ kusaggena udakam ubbhataṃ
saṅkham pi na upeti upanidham pi na upeti kalabhāgam
pi na upeti7 pokkharaṇi yā udakam upanidhāya kusaggena
udakam ubbhatan ti || ||
4--5. Evam kho bhikkhave ariyasāvakassa || la || pe || yogo
karaṇīyo ti8 || ||

SN_5,56(12).53. (3) Sambejja1.
2. Seyyathāpi bhikkhave yatthimā9 mahānadiyo saṃ-
sandanti10 samenti || seyyathīdam Gaṅgā Yamunā Acira-
vatī11 Sarabhū Mahī || Tato puriso dve12 vā tīṇi vā uda-
kaphusitāni uddhareyya13 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing B1-2.
2 See the preceding sutta p.459 note 1.
3 B1 S1 omit ti.
4 S3 -peyya.
5 S1-3 uddhā-
6 S1 pokkharaṇi.
7 S1-3 insert yo.
8 S1-3 omit yogo-
9 S1-3 yattha.
10 S1-3 sandanti.
11 B1-2 acī-
12 S1 de.
13 uddhareyya and the sequel is omitted (by blunder) till the next
udakaphusitāni in S3.

[page 461]
Saṃyutta-Nikāya. 461
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave || katamaṃ nu kho
bahutaram yāni dve1 vā tīṇi vā udakaphusitāni ubbhatāni
yam vā sambhejja2 udakan ti || ||
Etad eva bhante bahutaraṃ yad idaṃ sambhejja2 uda-
kam || appamattakāni dve vā tīṇi vā udakaphusitāni3
ubbhatāni saṅkham pi na upenti upanidham pi na upenti
kalabhāgam pi na upenti sambhejja4 udakam upanidhāya
dve vā tīṇi vā udakaphusitāni ubbhatāni5 || ||
4--5. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa || so yeva
peyyalo || yogo karaṇīyo ti6 || ||

SN_5,56(12).54. (4) Sambhejja2.
2. Seyyathāpi bhikkhave yatthimā7 mahānadiyo saṃ-
sandanti samenti8 seyyathīdaṃ Gaṅgā Yamunā Aciravatī9
Sarabhū Mahī tam8 udakam10 parikkhayam pariyādānam
gaccheyya ṭhapetvā dve vā tīṇi vā11 udakaphusitāni3 || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave || katamaṃ nu kho
bahutaram yaṃ vā12 sambhejja udakam parikkhīṇaṃ pari-
yādinnam yāni vā13 udakaphusitāni avasiṭṭhānī ti || ||
Etad eva bhante bahutaraṃ sambhejja4 udakaṃ yad
idam parikkhīṇam pariyādinnam appamattakāni dve vā
tīṇi vā11 udakaphusitāni14 avasiṭṭhāni saṅkham pi na
upenti upanidham pi na upenti kalabhāgam pi na upenti
sambhejja14 udakam parikkhīṇam pariyādinnam upanidhāya
dve vā tīṇi vā15 udakaphusitāni avasiṭṭhānī ti || ||
4--5. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa || la ||
yogo karaṇīyo ti16 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1 de.
2 S1-3 sambhojja.
3 S3 udakaṃ-
4 S1-3 sambhojjaṃ.
5 B1 uddhatāni.
6 S1-3 -pe- instead of so yeva-
7 S1-3 yattha.
8 missing in S1-3.
9 B1-2 acī- S1 aciravitī.
10 S1-3 udaka.
11 S1-3 dvedhā tidhā instead of dvevā- always.
12 S1 vo.
13 B1-2 upaṇidhāya dvevā tīṇivā instead of yāni vā.
14 S1 uphusitāni.
15 S1-3 sambhojjaṃ B1 sambhesajja B2 sambhe.
16 S1-3 omit la || yogo-

[page 462]
462 Sacca-Saṃyuttam LVI.

SN_5,56(12).55. (5) Pathavī 1.
2. Seyyathāpi bhikkhave puriso mahāpathaviyā satta-
kolaṭṭhimattiyo guḷikā upanikkhipeyya1 || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave || katamaṃ nu kho
bahutaraṃ yā vā2 sattakolaṭṭhimattiyo guḷikā upanikkhittā
ayaṃ vā mahāpathavī ti || ||
Etad eva bhante bahutaraṃ yad idam mahāpathavī ||
appamattikā sattakolaṭṭhimattiyo guḷikā upanikkhittā saṅ-
kham pi na upenti upanidham pi na upenti || pe || mahā-
pathavim upanidhāya sattakolaṭṭhimattiyo guḷikā upanik-
khittā3 || ||
4--5. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa || so
yeva peyyālo || yogo karanīyo ti4 || ||

SN_5,56(12).56. (6) Pathavī2.
2. Seyyathāpi bhikkhave mahāpathavī parikkhayam
pariyādānaṃ gaccheyya ṭhapetvā sattakolaṭṭhimattiyo
guḷikā || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave || katamaṃ nu kho
bahutaraṃ yaṃ vā mahāpaṭhaviyā parikkhīṇam pariyā-
dinnam yā vā5 sattakolaṭṭhimattiyo guḷikā avasiṭṭhā ti || ||
Etad eva bhante bahutaram mahāpathaviyā6 yad idam
parikkhīnam pariyādinnam || appamattikā sattakolaṭṭhi-
mattiyo7 guḷikā avasiṭṭhā saṅkham pi na upenti || pe ||
kalabhāgam pi na upenti mahāpathaviyā8 parikkhīnam
pariyādinnam upanidhāya sattakolaṭṭhimattiyo guḷikā ava-
siṭṭhā ti || ||
4--5. Evam eva kho bhikkhave ariyasavakassa || so
yeva peyyālo || yogo karaṇīyo ti4 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 -khepeyya.
2 S3 yathā instead of yā vā.
3 B1 add ti written but erased in S3.
4 S1-3 have -pe- instead of so yeva-
5 S1-3 yathā instead of yāvā.
6 S1-3 -pathavī B1 pathavīyā.
7 S1 omits satta.
8 S1-3 omit mahā B1 has mahāpathavī.

[page 463]
Saṃyutta-Nikāya. 463

SN_5,56(12).57. (7) Samudda 1.
2. Seyyathāpi bhikkhave puriso1 mahāsamudde dve vā
tīṇi vā udakaphusitāni uddhareyya2 || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave || katamaṃ nu kho
bahutaram yāni vā3 dve vā tīṇi vā udakaphusitāni ubbha-
tāni yaṃ vā mahāsamudde udakan ti || ||
Etad eva bhante bahutaraṃ yad idam mahāsamudde
udakaṃ || appamattakāni dve vā tīṇi vā udakaphusitāni
ubbhatāni saṅkham pi na upenti upanidham pi na upenti
kalabhāgam pi na upenti mahāsamudde udakam upani-
dhāya dve vā tīṇi vā udakaphusitāni ubbhatānī ti || ||
4--5. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa || so yeva
peyyālo || yogo karaṇīyo ti4 || ||

SN_5,56(12).58. (8) Samudda2.
2. Seyyathāpi bhikkhave mahāsamudde udakam parik-
khayam pariyādānaṃ gaccheyya ṭhapetvā dve vā tīṇi vā
udakaphusitāni || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave || katamaṃ nu kho
bahutaraṃ yaṃ vā mahāsamudde udakam parikkhīṇam
pariyādinnam yāni vā3 dve vā tīṇi va udakaphusitāni
avasiṭṭhānī ti || ||
Etad eva bhante bahutaram mahāsamudde udakaṃ yad
idam parikkhīṇam pariyadinnaṃ || appamattakāni dve vā
tīṇi vā udakaphusitāni avasiṭṭhāni saṅkham pi na upenti
upanidham pi na upenti kalabhāgaṃ pi na upenti mahā-
samudde udakam parikkhīṇam pariyādinnam upanidhāya
dve vā tīni vā udakaphusitāni avasitthānī ti || ||
4--5. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa || so yeva
peyyālo || karaṇīyo ti4 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S3.
2 B1 uddharitāni.
3 missing in B1-2.
4 S1-3 have only -pe- instead of so yeva-

[page 464]
464 Sacca-Saṃyuttam LVI.

SN_5,56(12).59. (9) Pabbatupamā 1.
2. Seyyathāpi bhikkhave puriso Himavato pabbatarā-
jassa1 sattasāsapamattiyo pāsānasakkharā upanikkhipeyya || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave || katamaṃ nu kho
bahutaram yā vā2 sattasāsapamattiyo3 pāsāṇasakkharā
upanikkhittā ayaṃ vā4 Himavā pabbatarājā ti || ||
Etad eva bhante bahutaraṃ yad idam Himavā pabba-
tarājā || appamattakā5 sattasāsapamattiyo6 pāsāṇasakkharā
upanikkhittā saṅkham pi na upenti upanidham pi na
upenti kalabhāgam pi na upenti Himavantam7 pabbata-
rājānam upanidhāya sattasāsapamattiyo pāsānasakkharā
upanikkhittā ti || ||
4--5. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa || la-pe ||
yogo karaṇīyo ti8 || ||

SN_5,56(12).60. (10) Pabbatupamā2.
2. Seyyathāpi bhikkhave Himavā pabbatarājā parikkha-
yam pariyādānaṃ gaccheyya ṭhapetvā sattasāsapamattiyo6
pāsāṇasakkharā || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave || katamaṃ nu kho
bahutaraṃ yaṃ vā Himavato pabbatarājassa parikkhīṇam
pariyādinnam yā vā9 sattasāsapamattiyo pāsāṇasakkharā
avasiṭṭhā ti || ||
Etad eva bhante bahutaraṃ Himavato pabbatarājassa
yad idam parikkhīṇam pariyādinnam appamattakā10 satta-
sāsapamattiyo pāsāṇasakkharā avasiṭṭhā11 saṅkham pi na
upenti upanidham pi na upenti kalabhāgam pi na upenti ||
Himavato pabbatarājassa parikkhīnam pariyādinnam upa-
nidhāya sattasāsapamattiyo pāsāṇasakkharā avasiṭṭhā ti || ||
4. Evam eva kho bhikkhave ariyasāvakassa diṭṭhisam-
pannassa puggalassa abhisametāvino etad eva bahutaraṃ

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 himavanto pabbatarājāssa.
2 S3 va.
3 S1 omits satta.
4 S1-3 omits ayaṃ vā.
5 S1-3 -mattikā.
6 S1-3 omit satta.
7 S1-3 himavatam.
8 S1-3 omit yogo-
9 S1-3 omit yā vā S1 has a ya or sa erased.
10 B1 S1 -mattikā.
11 B1 add ti.

[page 465]
Saṃyutta-Nikāya. 465
dukkhaṃ yad idam parikkhīnam pariyādinnam || appamatti-
kam1 avasiṭṭhaṃ saṅkhaṃ pi na upeti upanidham pi na
upeti kalabhāgam pi na upeti purimaṃ2 dukkhakkhandham
parikkhīṇam pariyādinnam upanidhāya yad idam sattak-
khattuparamatā || yo Idam dukkhan ti yathābhūtam pajānā-
ti || la || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yathābhūtam
pajānāti || ||
5. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo kara-
ṇīyo || la-pe || Ayaṃ dukkhanirodhagāminipatipadā ti yogo
karaṇīyo ti || ||
Abhisamayavaggo chaṭṭho4 || ||
Tassuddānaṃ5 || ||
Nakhasikhaṃ6 Pokkharaṇī7 ||
Sambhejja8 apare duve9 ||
Pathavī dve Samuddā10 dve ||
Dve mā ca11 Pabbatupamā ti12 || ||

CHAPTER VII. VAGGO SATTAMO (CAKKAPEYYĀLO).

SN_5,56(12).61. (1) Aññatra.
2. Atha kho Bhagavā parittam nakhasikhāyam13 paṃ-
sum āropetvā bhikkhū āmantesi || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave || katamaṃ nu kho
bahutaraṃ || pe || paritto nakhasikhāyam paṃsu14 āropito ||
ayaṃ vā mahāpathavī ti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 -mattikam.
2 B1 purima.
3 B1-3 sattakkhattuṃo S1-3 -paramattā.
4 S1-3 samatto.
5 S1-3 uddānaṃ.
6 B1 -sikho.
7 S1-3 -kharaṇiyaṃ.
8 S1 -bhojja.
9 S1-3 dve.
10 S3 samuddo B1 samuddehi instead of samuddā dve.
11 S1-3 omit mā S3 omits ca.
12 B1-2 omit ti.
13 S1-3 -sikhāya (ṃ being erased in S1).
14 S1 paṃsuṃ.

[page 466]
466 Sacca-Saṃyuttam LVI.
Etad eva bhante bahutaraṃ yad idam mahāpathavī1 ||
appamattako2 yam Bhagavatā paritto nakhasikhāyam
paṃsu3 āropito saṅkham pi na upeti upanidham pi na
upeti kalabhāgam pi na upeti mahāpathavim upanidhāya
Bhagavatā paritto nakhasikhāyam paṃsu āropito ti || ||
4. Evam eva kho bhikkhave appakā4 te sattā ye ma-
nussesu paccājāyanti || atha kho ete5 bahutarā sattā ye
aññatra6 manussehi paccājāyanti || || Taṃ kissa hetu || ||
5. Adhiṭṭhatā bhikkhave catunnam ariyasaccānaṃ || ka-
tamesaṃ catunnaṃ || || Dukkhassa ariyasaccassa || la-pe ||
dukkhanirodhagāminiyā paṭipādāya ariyasaccassa || ||
6. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo kara-
ṇīyo || la-pe || Ayam dukkhanirodhagāminī patipadā ti yogo
karaṇīyo ti || ||

SN_5,56(12).62. (2) Paccantam.
2. Atha kho Bhagavā parittaṃ nakhasikhāyam paṃsum
āropetvā bhikkhū āmantesi || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave || katamaṃ nu kho
bahutaraṃ yo vāyam mayā paritto nakhasikhāyam paṃsu
āropito ayaṃ vā mahāpathavī ti || ||
Etad eva bhante bahutaraṃ yad idam mahāpathavī ||
appamattako2 yam Bhagavatā7 paritto nakhasikhāyam
paṃsu āropito saṅkham pi na upeti upanidham pi na
upeti kalabhāgam pi na upeti || mahāpathavim upanidhāya
Bhagavatā paritto nakhasikhāyam paṃsu āropito ti || ||
4. Evam eva kho bhikkhave appakā4 te sattā ye majjhi-
mesu8 janapadesu9 paccājāyanti || atha kho ete va10 bahu-
tarā sattā ye paccantimesu janapadesu paccājāyanti ||
aviññātāresu milakkhesu11 || pa pe || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 add ti.
2 B1 -mattakā.
3 S1-3 paṃsuṃ always.
4 B1 appamattakā.
5 B1 etad eva.
6 S1-3 aññetatra.
7 S1-3 bhagavā.
8 S3 majjhisu.
9 missing in S1-3.
10 B1 ca.
11 B1 milakkhūsu S3 cilakkhesu.

[page 467]
Saṃyutta-Nikāya. 467

SN_5,56(12).63. (3) Paññā.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye pana1
ariyena paññācakkhunā samannāgatā || atha kho ete bahu-
tarā sattā ye avijjāgatā sammuḷhā || pa2 || ||

SN_5,56(12).64. (4) Surāmeraya.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye3 surā-
merayamajjapamādaṭṭhānā4 paṭiviratā || atha kho ete va
bahutarā sattā ye surāmerayamajjapamādaṭṭhānā4 appaṭi-
viratā || la5 || ||

SN_5,56(12).65. (5) Odakā.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye thalajā ||
atha kho ete bahutarā sattā ye udakajā || || Taṃ kissa
hetu || la6 || ||

SN_5,56(12).66. (6) Matteyyā.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te suttā ye matteyyā ||
atha kho ete bahutarā sattā ye amatteyyā7 || pa || ||

SN_5,56(12).67. (7) Petteyyā.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye petteyyā ||
atha kho ete va8 bahutarā sattā ye apetteyyā || la || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 tamena instead of ye pana.
2 S1-3 have nothing and do not point out here any division.
3 in B1 only.
4 S1-3 omit -majja-
5 S1-3 omit here and every where any sign of abbreviation
and separate the several texts only by a spiral line.
6 instead of atha kho- S1-3 have etad eva bahutarā -dakajā
and nothing more.
7 S1 appamatteyyā, S3 matteyya, this omitting ye.
8 S1 B1 omit va.

[page 468]
468 Sacca-Saṃyuttam LVI.

SN_5,56(12).68. (8) Sāmañña.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye sāmaññā ||
atha kho ete va1 bahutarā sattā ye asāmaññā || pa || ||

SN_5,56(12).69. (9) Brahmañña.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye brah-
maññā2 || atha kho ete3 bahutarā sattā ye abrahmaññā4 ||
la || ||

SN_5,56(12).70. (10) Pacāyika.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye kule
jeṭṭhāpacāyino || atha kho ete3 bahutarā sattā ye kule
jeṭṭhāpacāyino ti || ||
Vaggo5 uddānaṃ || ||
Aññatra Paccantam Paññāya6 ||
Surāmeraya Odakā7 ||
Matteyyā8 Peteyyā9 cā ti10 ||
Sāmaññam Brahma11 Pacāyikan12 ti || ||

CHAPTER VIII. APPAKĀ-VIRATAM.

SN_5,56(12).71. (1) Pāṇa.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye pāṇāti-
pātā paṭiviratā || atha kho ete13 bahutarā sattā ye pāṇāti-
pātā appaṭiviratā || || Taṃ kissa hetu14 || la || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 ete, S1 etad eva.
2 S3 brahmaññe.
3 S1-3 etad eva.
4 S1 brahmaññā.
5 so B1-2; S1-3 Cakkapeyyālo pathamako (S3 has -pathamavaggo) --
6 S1-3 aññapattapaccaṅgapaññāye.
7 S1-3 uda (S1 dā) kaṃ.
8 S1 metteyyo S3 matteyyo.
9 S1-3 patteyyo.
10 S1-3 ceva.
11 S3 add ñña erased.
12 S3 pacāyano.
13 S1-3 add va always.
14 S1-3 omit taṃ- and the sign of abbreviation separating
the several texts as before by a line.

[page 469]
Saṃyutta-Nikāya. 469

SN_5,56(12).72. (2) Adinnam.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye adinnā-
dānā paṭiviratā || atha kho ete va bahutarā sattā ye adinnā-
dānā appaṭiviratā1 || la || ||

SN_5,56(12).73. (3) Kāmesu.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye kāmesu
micchācārā2 paṭiviratā || atha kho ete bahutarā sattā ye
kāmesu micchācārā appaṭiviratā || pa || ||

SN_5,56(12).74. (4) Musāvāda.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye musā-
vādā paṭiviratā || atha kho ete bahutarā sattā ye musāvādā
appaṭiviratā || ||

SN_5,56(12).75. (5) Pesuṇaṃ.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye pisu-
nāya3 vācāya paṭiviratā || atha kho ete va bahutarā sattā
ye pisuṇāya3 vācāya appaṭiviratā || la || ||

SN_5,56(12).76. (6) Pharusam.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye pharu-
sāya4 vācāya paṭiviratā || atha kho ete bahutarā sattā ye
pharusāya4 vācāya appaṭiviratā || la || ||

SN_5,56(12).77. (7) Samphappalāpam.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye sam-
phappalāpā5 paṭiviratā || atha kho bahutarā sattā ye sam-
phappalāpā appaṭiviratā || la || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 -dānāppaṭi-
2 S1 pāṇātipātā instead of kāmesu-
3 S3 pisuṇā.
4 S1-3 pharu (S1 rū) sā.
5 S1 -pām S1-3 omit the end of this and the beginning of the next
sutta from atha to atha, the whole being represented by -pe-

[page 470]
470 Sacca-Saṃyuttam LVI.

SN_5,56(12).78. (8) Bījam.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye bīja-
gāmabhūtagāmasamārambhā paṭiviratā || atha kho1 ete2
va bahutarā sattā ye bījagāmabhūtagāmasamārambhā
appativiratā || la || ||

SN_5,56(12).79. (9) Vikāle.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye vikāla-
bhojanā paṭiviratā || atha kho ete bahutarā sattā3 ye vi-
kālabhojanā appaṭiviratā || la || ||

SN_5,56(12).80. (10) Gandhavilepanam.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye mālā-
gandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭiviratā ||
atha kho ete va bahutarā sattā ye mālāgandhavilepana-
dhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā appaṭiviratā || ||
Vaggo4 || uddānaṃ || ||
Pāṇam Adinnaṃ Kāmesu ||
Musāvādaṃ ca5 Pesuññaṃ6 ||
Pharusaṃ7 Samphappalāpam8 Bījam8 ||
Vikāle Gandhavilepanan ti9 || ||

CHAPTER IX 10. ĀMAKADHAññA-PEYYĀLAM.

SN_5,56(12).81. (1) Naccam.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye nacca-
gīta-vādita-visūkadassanā paṭiviratā || atha kho ete va11

--------------------------------------------------------------------------
1 written but erased in S3.
2 S1 te.
3 S1-3 omit atha kho- -sattā.
4 S1-3 add dutiyo.
5 S1-3 omit ca.
6 S3 pesuñña.
7 S3 pa- S1 -rū-
8 S1-3 add ca.
9 S1 vikālocavilepanāti S3 vikālepanāti.
10 chapter III according to S1-3.
11 B2 ataceva.

[page 471]
Saṃyutta-Nikāya. 471
bahutarā sattā ye nacca-gīta-vādita-visūkadassanā appaṭi-
viratā || || Taṃ kissa hetu || la1 || ||

SN_5,56(12).82. (2) Sayaṇam.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te2 sattā ye uccā-
sayanā3 mahāsayanā paṭiviratā || atha kho ete va bahutarā
sattā ye uccāsayanā mahāsayanā appaṭiviratā || la || ||

SN_5,56(12).83. (3) Rajatam4.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye jātarū-
parajatapaṭiggahanā paṭiviratā || atha kho ete va5 bahutarā
sattā ye jātarūparajatapaṭiggahaṇā appaṭiviratā || la || ||

SN_5,56(12).84. (4) Dhaññam.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye āmaka-
dhaññapaṭiggahanā paṭiviratā || atha kho ete va bahutarā
sattā ye āmakadhaññapaṭiggahanā appaṭiviratā || la || ||

SN_5,56(12).85. (5) Maṃsam.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye āmaka-
maṃsapaṭiggahaṇā paṭiviratā || atha kho ete va6 bahutarā
sattā ye āmakamaṃsapaṭiggahaṇā appaṭiviratā || la || ||

SN_5,56(12).86. (6) Kumāriyam.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye itthi-
kumārapāṭiggahaṇā7 paṭiviratā || ātha kho ete va bahutarā
sattā ye itthikumārapaṭiggahaṇā8 appaṭiviratā || la || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 This mention and the sign of abbreviation are as before missing
in S1-3 which separate the texts only by a line.
2 S1 has nothing more of this text.
3 S3 -sayana.
4 missing in S1.
5 missing in B1.
6 B1 has only ete here ard further on.
7 B1-2 -kumārikāpaṭi- S3 kumāra with kā erased.
8 B1-2 -kumārikā.

[page 472]
472 Sacca-Saṃyuttam LVI.

SN_5,56(12).87. (7) Dāsī.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye dāsīdā-
sapaṭiggahaṇā1 paṭiviratā || atha kho ete va bahutarā sattā
ye dāsīdāsapaṭiggahaṇā1 appaṭiviratā || la || ||

SN_5,56(12).88. (8) Ajelakam.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye ajeḷa-
kapaṭiggahaṇā paṭiviratā || atha kho ete va bahutarā sattā
ye ajeḷakapaṭiggahaṇā appaṭiviratā || la || ||

SN_5,56(12).89. (9) Kukkuṭasūkara.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye kukku-
ṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭiviratā || atha kho eteva bahutarā
sattā ye kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā appaṭiviratā || la || ||

SN_5,56(12).90. (10) Hatthino.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye hatthi-
gavassavaḷavāpaṭiggahanā2 paṭiviratā || atha kho ete va
bahutarā sattā ye hatthigavassavaḷavāpaṭiggahaṇā3 appaṭi-
viraṭā || la || ||
Tatiyo4 Vaggo || Uddānaṃ || ||
Naccaṃ5 Sayanaṃ Rajataṃ ||
Dhaññaṃ Maṃsaṃ6 Kumāriyaṃ7 ||
Dāsī Ajelakaṃ8 ceva ||
Kukkuṭasūkara-Hatthino ti9 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B2 S1-3 dāsi-
2 S1 -gāvassa- S3 -gāvāssa.
3 S1 -gāvassa- S3 -gavāssa-
4 in S1-3 only.
5 S1-3 uccā.
6 S1-3 dhaññamaṃ (S1 ma-) sa.
7 B1 kumārikā.
8 S1-3 dāsi ajelakā.
9 S1-3 kukkuṭavaḷavena cā ti.

[page 473]
Saṃyutta-Nikāya. 473

CHAPTER X. BAHUTARĀ SATTĀ.

SN_5,56(12).91. (1) Khetta.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye khetta-
vatthupaṭiggahaṇā paṭiviratā || atha kho ete va bahutarā
sattā ye khettavatthupaṭiggahanā appaṭiviratā || la || ||

SN_5,56(12).92. (2) Kayavikkaya.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye kaya-
vikkayā paṭiviratā || atha kho ete va bahutarā sattā ye
kayavikkayā1 appaṭivaratā || la || ||

SN_5,56(12).93. (3) Dūteyyam.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye dūteyya-
pahīnagamanānuyogā paṭiviratā || atha kho ete va bahutarā
sattā ye dūteyyapahīnagamanānuyogā appaṭiviratā || la || ||

SN_5,56(12).94. (4) Tulākūṭam.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye tulā-
kūṭa-{kaṃsakūṭa}-mānakūṭā2 pativiratā || atha kho ete va
bahutarā sattā ye tulākūṭa-kaṃsakūṭa-mānakūṭā appaṭi-
viratā || la || ||

SN_5,56(12).95. (5) Ukkoṭana.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye ukkoṭa-
navañcananikatisāviyogā2 paṭiviratā || atha kho ete va ba-
hutarā sattā ye ukkoṭanavañcananikatisāviyogā2 appati-
visatā || la || ||

SN_5,56(12).96--101. (6--11) Vadha-ālopa-sāhasakāram.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye che-
dana-vadha-bandhana-viparāmosa-ālopa-sāhasākārā3 pati-

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 kāya-
2 B1 -kuṭ- always S3 omits mānakūṭā here.
3 B1-2 -vadhanan- always S1 -sāhasākāra.

[page 474]
474 Sacca-Saṃyuttam LVI.
viratā || atha kho ete va bahutarā sattā ye bhedana-vadha-
bandhana-viparāmosa-ālopa-sāhasākārā appaṭiviratā || || Taṃ
kissa hetu || || Adiṭṭhattā bhikkhave catunnam ariyasaccā-
naṃ || katamesaṃ catunnaṃ || ||
5. Dukkhassa ariyasaccassa || la || dukkhanirodhagāminiyā1
patipadāya ariyasaccassa || ||
6. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhan ti yogo kara-
ṇīyo || la || Ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ti yogo
karaṇīyo ti || ||

CHAPTER XI. GATIYO PAÑCAKĀ.

SN_5,56(12).102. (1) Pañcagati.
2. Atha kho Bhagavā parittam nakhasikhāyam paṃsum
āropetvā bhikkhū āmantesi || ||
3. Taṃ kim maññatha bhikkhave || katamaṃ nu kho
bahutaraṃ yo vāyam mayā paritto nakhasikhāyam2 paṃsu3
āropito4 || ayaṃ vā mahāpathavī ti || ||
Etad eva bhante bahutaraṃ yad idam mahāpathavī
appamattako5 yam Bhagavatā paritto nakhasikhāyam
paṃsu3 āropito saṅkham pi na upeti upanidham6 pi na
upeti kalabhāgam pi na upeti mahāpathavim upanidhāya7
Bhagavatā paritto nakhasikhāyam paṃsu3 āropito ti || ||
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye ma-
nussā cutā manussesu paccājāyanti || atha kho ete va ba-
hutarā sattā ye manussā cutā niraye paccājāyanti || la-pe || ||

SN_5,56(12).103. (2) Pañcagati.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussā
cutā manussesu paccājāyanti || atha kho ete va bahutarā
sattā ye manussā cutā tiracchānayoniyā paccājāyanti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 S1-3 -gāmini (S1 -nī).
2 S1 -khāya.
3 S1-3 pamsuṃ.
4 B1 āropitā.
5 B1-2 appamattakā.
6 S1 unidham.
7 S1-3 insert tadeva.

[page 475]
Saṃyutta-Nikāya. 475

SN_5,56(12).104. (3) Pañcagati.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussā
cutā manussesu paccājāyanti || atha kho ete va bahutarā
sattā ye manussā cutā pittivisaye paccājāyanti1 || ||

SN_5,56(12).105--107. (4--6) Pañcagati.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye manussā
cutā devesu paccājāyanti || atha kho ete va bahutarā sattā
ye manussā cutā niraye paccājāyanti ||
tiracchānayoniyā paccājāyanti ||
pittivisaye paccājāyanti || ||

SN_5,56(12).108--110. (7--9) Pañcagati.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye devā
cutā devesu paccājāyanti || atha kho ete bahutarā sattā ye
devā cutā niraye paccājāyanti ||
tiracchānayoniyā paccājāyanti ||
pittivisaye paccājāyanti || ||

SN_5,56(12).111--113. (10--12) Pañcagati.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā2 te sattā ye devā
cutā manussesu paccājayanti || atha kho ete va bahutarā
sattā ye devā cutā niraye paccājāyanti || ||
tiracchānayoniyā paccājayanti ||
pittivisaye paccājāyanti || ||
SN_5,56(12).114--116. (13--15) Pañcagati.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye nirayā
cutā manussesu paccājāyanti || atha kho ete va bahutarā
sattā ye nirayā cutā niraye paccājāyanti ||
tiracchānayoniyā paccājāyanti ||
pittivisaye paccājāyanti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 Instead of this number 3, B1 has iminā nayena pañcacagati
vitthāretabbā || ||
2 B1 appamattakā.

[page 476]
476 Sacca-Saṃyuttam LVI.

SN_5,56(12).117--119. (16--18) Pañcagati.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye nirayā
cutā devesu paccājāyanti || atha kho ete va bahutarā sattā
ye nirayā cutā niraye paccājāyanti ||
tiracchānayoniya paccājāyanti ||
pittivisaye paccājāyanti || ||

SN_5,56(12).120--122. (19--21) Pañcagati.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye tiracchā-
nayoniyā cutā manussesu paccājāyanti || atha kho ete va
bahutarā sattā ye tiracchānayoniya1 cutā niraye paccājā-
yanti ||
tiracchānayoniyā paccājāyanti ||
pittivisaye paccājāyanti || ||

SN_5,56(12).123--125. (22--24) Pañcagati.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye tiracchā-
nayoniyā cutā devesu paccājāyanti || atha kho ete va bahu-
tarā sattā ye tiracchānayoniyā cutā niraye paccājāyanti ||
tiracchāna paccājāyanti ||
pittivisaye paccājāyanti || ||

SN_5,56(12).126--128. (25--27) Pañcagati.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye pittivi-
sayā cutā manussesu paccājāyanti || atha kho ete va bahu-
tarā sattā ye pittivisayā cutā niraye paccājāyanti ||
tiracchānayoniyā paccājāyanti ||
pittivisaye paccājāyanti || ||

SN_5,56(12).129. (28) Pañcagati.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye pitti-
visayā cutā devesu paccājāyanti || atha kho ete va bahutarā
sattā ye pittivisayā cutā niraye paccājāyanti || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 B1 -yoniyo.

[page 477]
Saṃyutta-Nikāya. 477

SN_5,56(12).130. (29) Pañcagati.
4. Evam eva kho bhikkhave appakā te sattā ye pitti-
visayā cutā devesu paccājāyanti || atha kho ete va bahutarā
sattā ye pittivisayā cutā tiracchānayoniyā paccājāyanti || ||

SN_5,56(12).131. (30) Pañcagati.
4. Evam eva kho1 bhikkhave appakā te sattā ye pittivisayā
cutā devesu paccājāyanti2 || atha kho eteva bahutarā sattā ye
pittivisayā cutā pittivisaye paccājāyanti || Tam kissa hetu ||
adiṭṭhattā bhikkhave3 catunnam ariyasaccānaṃ || katamesaṃ
catunnam || ||
5. Dukkhassa ariyasaccassa || dukkhasamudayassa ariya-
saccassa || dukkhanirodhassa ariyasaccassa || dukkhanirodha-
gāminiyā paṭipadāya4 ariyasaccassa || ||
6. Tasmā ti ha bhikkhave Idaṃ dukkhanti yogo kara-
ṇīyo || Ayaṃ dukkhasamudayo ti yogo karaṇīyo || Ayaṃ
dukkhanirodho ti yogo karaṇīyo || Ayaṃ dukkhanirodha-
gāminī paṭipadā ti yogo karaṇīyo ti || ||
7. Idam avoca Bhagavā || attamanā te bhikkhū Bhaga-
vato bhāsitam abhinandun ti5 || ||
Āmakadhaññapeyyālaṃ6 || ||
Cakkapeyyālasamatti7 || ||
Uddānam || ||
Khetta Kayavikkayañca Dūteyyam8 Tulākūtaṃ Vadhena
ca Alopa-Sahasākāram || Appakā te virataṃ || Atha kho
eteva Bahutarā sattā || Gatiyo pañcakā9 so vaggo tena
pavuccatī ti10 || ||
Saccasaṃyuttaṃ dvādasamaṃ11 || ||

--------------------------------------------------------------------------
1 missing in S1.
2 S1-3 add -pe-.
3 S1-3 bhikkhu (S1 -kha-).
4 S1-3 -gāminī paṭipadā.
5 S1-3 abhinandaṃ.
6 in B1-2 only.
7 in S1-3 only.
8 S1 dūteyaṃ S3 duteyyaṃ.
9 S1 gatiyovakā.
10 This uddāna is to be found in the Singhalese MSS. only.
11 S1-3 samattaṃ.

[page 478]
478 Sacca-Saṃyuttam LVI.
Magga-Bojjhaṅgaṃ Sati ca Indriyaṃ
Sammappadhānañ ca Balañ ca Iddhiyā1
{Anuruddhaj-Jhāna} Suppakāsitaṃ
Sotena Saccha Bhagavā pakāsayi2 || ||
Mahāvaggasaṃyuttaṃ niṭṭhitaṃ3 || ||
--------------------------------------------------------------------------
1 S3 iddhiyo.
2 This recapitulation is to be found in the Singhalese MSS. only.
3 This mention in B1-2 only.