Majjhima-Nikaya, Suttantas 77-106 Based on Vol. II, ed. by Robert Chalmers, London : Pali Text Society 1896 (Reprinted 1951, 1960, 1977) Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 5.11.2014] NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ANNOTATED VERSION #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS *<...>* = SUPERSCRIPT \<...>\ = REDLINE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ Majjhima-NikÃya Vol. II #<[page 001]># %< 1>% 77. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà RÃjagahe viharati VeÊuvane KalandakanivÃpe. Tena kho pana samayena sambahulà abhi¤¤Ãtà abhi¤¤Ãtà paribbÃjakà MoranivÃpe ParibbÃjakÃrÃme paÂivasanti, -- seyyathÅdam: AnugÃro Varadharo\<*<1>*>/ SakuludÃyi ca paribbÃjako a¤¤e ca abhi¤¤Ãtà abhi¤¤Ãtà paribbÃjakÃ. Atha kho Bhagavà pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya RÃjagahaæ piï¬Ãya pÃvisi. Atha kho Bhagavato etad ahosi: Atippago kho tÃva RÃjagahe piï¬Ãya carituæ; yannÆnÃhaæ yena MoranivÃpo ParibbÃja- kÃrÃmo yena SakuludÃyi paribbÃjako, ten' upasaækameyyan ti. Atha kho Bhagavà yena MoranivÃpo ParibbÃjakÃrÃmo ten' upasaækami. Tena kho pana samayena SakuludÃyi paribbÃjako mahatiyà paribbÃjakaparisÃya saddhiæ nisinno hoti unnÃdiniyà uccasaddÃya.\<*<2>*>/ mahÃsaddÃya anekavihitaæ tiracchÃnakathaæ kathentiyÃ, seyyathÅdaæ: rÃjakathaæ cora- kathaæ mahÃmattakatham senÃkathaæ bhayakathaæ yuddha- kathaæ annakathaæ pÃnakathaæ vatthakathaæ sayanakathaæ mÃlÃkathaæ gandhakathaæ ¤Ãtikathaæ yÃnakathaæ gÃma- kathaæ nigamakathaæ nagarakathaæ janapadakathaæ itthi- kathaæ sÆrakathaæ visikhÃkathaæ kumbhaÂÂhÃnakatham\<*<3>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm Bu; Skt Varacaro; Si Varataro, with note that the European & Sinhalese reading is Varacaro. Bm reads SakuludÃyi always (as in Nr. 79). 2 See Vol I pp 513 & 572, DÅgha I 178. Like Bm (always) & Sk (here), Si reads uccasadda, with a note (at Sutta Nr. 76) indicating that the European reading is u--Ãya. 3 Here & in Nrs 76 & 78 Si inserts kumbhadÃsikathaæ. >/ #<[page 002]># %<2 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% pubbapetakathaæ nÃnattakathaæ lokakkhÃyikaæ samuddak- khÃyikaæ itibhavÃbhavakathaæ iti vÃ. Addasà kho SakaludÃyi paribbÃjako Bhagavantaæ dÆrato va Ãgacchantaæ; disvÃna, sakaæ parisaæ saïÂhÃpesi:-- Appasaddà bhonto hontu; mà bhonto saddam akattha; ayaæ samaïo Gotamo Ãgacchati; appasaddakÃmo kho pana so Ãyasmà appasaddassa vaïïavÃdÅ, appeva nÃma appasaddaæ parisaæ viditvà upasaækamitabbaæ ma¤¤eyyÃti. Atha kho te paribbÃjakà tuïhÅ ahesuæ. Atha kho Bhagavà yena SakuludÃyi paribbÃjako ten' upasaækami. Atha kho SakuludÃyi paribbajako Bhagavantaæ etad avoca: Etu kho bhante BhagavÃ, sÃgataæ\<*<1>*>/ bhante Bhagavato, cirassaæ kho bhante Bhagavà imaæ pariyÃyam akÃsi yadidaæ idh' ÃgamanÃya, nisÅdatu bhante BhagavÃ, idam Ãsanaæ pa¤¤attan ti. NisÅdi Bhagavà pa¤¤atte Ãsane. SakuludÃyi pi kho paribbÃjako a¤¤ataraæ nÅcaæ Ãsanaæ gahetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho SakuludÃyiæ paribbÃjakaæ Bhagavà etad avoca:-- KÃya nu 'ttha\<*<2>*>/, UdÃyi, etarahi kathÃya sannisinnÃ? Kà ca pana vo antarÃkathà vippakatà ti? TiÂÂhat' esà bhante kathà yÃya mayaæ etarahi kathÃya sannisinnÃ; n' esà bhante kathà Bhagavato dullabhà bhavissati pacchà pi savanÃya. PurimÃni bhante divasÃni purimatarÃni nÃnÃtitthiyÃnaæ samaïabrÃhmaïÃnaæ kutÆhalasÃlÃyaæ sanni- sinnÃnaæ sannipatitÃnaæ, ayam antarÃkathà udapÃdi: LÃbhà vata bho AÇga-MagadhÃnaæ, suladdhaæ vata bho AÇga- MagadhÃnaæ, yatth' ime samaïabrÃhmaïà saæghino gaïino gaïÃcariyäÃtà yasassino titthakarà sÃdhusammatà bahujanassa RÃjagahaæ vassÃvÃsaæ osaÂÃ\<*<3>*>/. Ayam pi kho PÆraïo Kassapo saæghÅ c' eva gaïÅ ca gaïÃcariyo ca ¤Ãto yasassÅ titthakaro sÃdhusammato bahujanassa, -- so pi RÃjagahaæ vassÃvÃsaæ osaÂo. Ayam pi kho Makkhali GosÃlo --pe--; Ajito Kesa- kambalÅ; Pakudho\<*<4>*>/ KaccÃyano; Sa¤jayo BelaÂÂhiputto; NigaïÂho NÃtaputto saæghÅ c' eva gaïÅ ca gaïÃcariyo ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si svÃgataæ. 2 So Bm & Si; Skt nvattha, 3 Si reads upagatÃ, with note stating that osaÂà is the Sinhalese Burmese & European reading; Bu reads osaÂÃ. Infra Si. reads upagato always. 4 See Vol I 198, 250 & 547. Si reads MakkhalÅ G., A. Kesakambalo, Pakuddho K., SaÇjayo Veladdhaputto, Nigantho NÃÂaputto. (Bm BelaÂÂhaputto NaÂaputto). >/ #<[page 003]># %< 3. 7. MAHùSAKULUDùYISUTTAõ (77). 3>% ¤Ãto yasassÅ titthakaro sÃdhusammato bahujanassa, -- so pi RÃjagahaæ vassÃvÃsaæ osaÂo. Ayam pi kho samaïo Gotamo saæghÅ c' eva gaïÅ ca gaïÃcariyo ca ¤Ãto yasassÅ titthakaro sÃdhusammato bahujanassa, -- so pi RÃjagahaæ vassÃvÃsaæ osaÂo. Ko nu kho imesaæ bhagavataæ samaïabrÃhmaïÃnaæ saæghÅnaæ gaïÅnaæ gaïÃcariyÃnaæ ¤ÃtÃnaæ yasassÅnam titthakarÃnaæ sÃdhusammatÃnaæ bahujanassa, sÃvakÃnaæ sakkato garÆkato mÃnito pÆjito? Kathaæ ca pana sÃvakà sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharantÅti? Tatr' ekacce evam Ãhaæsu: Ayaæ kho PÆraïo Kassapo saæghÅ c' eva gaïÅ ca gaïÃcariyo ca ¤Ãto yasassÅ titthakaro sÃdhusammato bahu- janassa; so ca kho sÃvakÃnaæ na sakkato na garÆkato na mÃnito na pÆjito; na ca pana PÆraïaæ Kassapaæ sÃvakà sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. BhÆtapubbaæ PÆraïo Kassapo anekasatÃya parisÃya dhammaæ desesi. Tatr' a¤¤ataro Puraïassa Kassapassa sÃvako saddam akÃsi: -- Mà bhonto PÆraïaæ Kassapaæ etam atthaæ pucchittha; n' eso etaæ jÃnÃti; mayam etaæ jÃnÃma; amhe etam atthaæ pucchatha; mayam etaæ bhavataæ byÃkarissÃmÃti. BhÆta- pubbaæ PÆraïo Kassapo bÃhà paggayha kandanto na labhati: Appasaddà bhonto hontu; mà bhonto saddam akattha; n' ete bhavante pucchanti; amhe ete pucchanti; mayam etesaæ byÃ- karissÃmÃti. BahÆ kho pana PÆraïassa Kassapassa sÃvakà vÃdaæ Ãropetva apakkantÃ: Na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi; ahaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃmi. Kiæ tvaæ imaæ dhamma- vinayaæ ÃjÃnissasi? MicchÃpaÂipanno tvaæ asi, aham asmi sammÃ- paÂipanno. Sahitam me, asahitan te. Pure vacanÅyaæ pacchà avaca, pacchà vacanÅyaæ pure avaca. Aviciïïan\<*<1>*>/ te viparÃ- vattaæ; Ãropito te vÃdo; niggahito si; cara vÃdappamokkhÃya; nibbeÂhehi\<*<2>*>/ và sace pahosÅti. Iti PÆraïo Kassapo sÃvakÃnaæ na sakkato na garÆkato na mÃnito na pÆjito; na ca pana PÆraïaæ Kassapaæ sÃvakà sakkatvà garÆkatvÃ\<*<3>*>/ upanissÃya viharanti; akkuÂÂho\<*<4>*>/ ca pana PÆraïo Kassapo dhammakkosenÃti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Skt $ Bu. Si & Bm adhicinïaæ (Cf. Vol I 372 & DÅgha I 8). Skt viparÃdhattaæ. 2 So Skt Bu; Bm vÃda pamukkhÃya nibbeÂhehi; Si nibbedhehi here, infra nibbe¬hehi. 3 So Skt; Si garuk-; Bm garuæ katvÃ. 4 So Bm; Si akuÂÂho; Skt akkuddho. >/ #<[page 004]># %<4 II. MAJJHIMAPA××ASAõ.>% Ekacce evam Ãhaæsu: Ayam pi kho Makkhali GosÃlo -- pe --; Ajito KesakambalÅ; Pakudho KaccÃyano; Sa¤jayo BelaÂÂhiputto; NigaïÂho NÃtaputto saæghÅ c' eva gaïÅ ca gaïÃcariyo ca ¤Ãto yasassÅ titthakaro sÃdhusammato bahu- janassa; so pi sÃvakÃnaæ na sakkato na garÆkato na mÃnito na pÆjito; na pana NigaïÂhaæ NÃtaputtaæ sÃvakà sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. BhÆtapubbaæ NigaïÂho NÃtaputto anekasatÃya parisÃya dhammaæ desesi. Tatr' a¤¤ataro NigaïÂhassa NÃtaputtassa sÃvako saddam akÃsi: Ma bhonto NigaïÂhaæ NÃtaputtaæ etam atthaæ pucchittha; n' eso etaæ jÃnÃti; mayam etam jÃnÃma; amhe etam atthaæ pucchatha; mayam etaæ bhavataæ byÃkarissÃmÃti. BhÆta- pubbaæ NigaïÂho NÃtaputto bÃhà paggayha kandanto na labhati:-- Appasaddà bhonto hontu, mà bhonto saddam akattha, n' ete bhavante pucchanti, amhe ete pucchanti, mayam etaæ byÃkarissÃmÃti. BahÆ kho pana NigaïÂhassa NÃtaputtassa sÃvakà vÃdaæ Ãropetvà apakkantÃ:-- Na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi, ahaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃmi. Kiæ tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnissasi? MicchÃpaÂipanno tvam asi, aham asmi sammÃpaÂipanno; sahitaæ me, asahitan te; pure vacanÅyaæ pacchà avaca, pacchà vacanÅyaæ pure avaca; aviciïïan te viparÃvattaæ; Ãropito te vÃdo; niggahÅto si; cara vÃdappamokkhÃya; nibbe- Âhehi và sace pahosÅti. Iti NigaïÂho NÃtaputto sÃvakÃnaæ na sakkato na garÆkato na mÃnito na pÆjito; na ca pana {NigaïÂhaæ} NÃtaputtaæ sÃvakà sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti; akkuÂÂho ca pana NigaïÂho NÃtaputto dham- makkosenÃti. Ekacce evam Ãhaæsu:-- Ayaæ kho samaïo Gotamo saæghi c' eva gaïÅ ca gaïÃcariyo ca ¤Ãto yasassÅ titthakaro sÃdhusammato bahujanassa; so ca kho sÃvakÃnaæ sakkato garÆkato mÃnito pÆjito; samaïa¤ ca pana Gotamaæ sÃvakà sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. BhÆtapubbaæ samaïo Gotamo anekasatÃya parisÃya dhammaæ desesi. Tatr' a¤¤ataro samaïassa Gotamassa sÃvako ukkÃsi. Tam enaæ a¤¤ataro sabrahmacÃrÅ jannukena\<*<1>*>/ ghattesi\<*<2>*>/: Appasaddo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si jaïïukena. 2 So Bm; Skt ghaddhesi; Si ghaÂesi. >/ #<[page 005]># %< 3. 7. MAHùSAKULUDùYISUTTAõ (77). 5>% Ãyasmà hotu; mà 'yasmà saddam akÃsi; satthà no Bhagavà dhammaæ desetÅti. Yasmiæ samaye samaïo Gotamo ane- kasatÃya parisÃya dhammaæ deseti, n' eva tasmiæ samaye samaïassa Gotamassa sÃvakÃnaæ khipitasaddo và hoti ukkÃsitasaddo vÃ. Tam enaæ janakÃyo paccÃsiæsamÃnarÆpo paccupaÂÂhito hoti: Yaæ no Bhagavà dhammaæ bhÃsissati, taæ no sossÃmÃti. SeyyathÃpi nÃma puriso catummahÃpathe khuddaæ madhuæ anelakam pÅÊeyya, tam enaæ mahà janakÃyo paccÃsiæsamÃnarÆpo paccupaÂÂhito assa, -- evam evaæ yasmiæ samaye samaïo Gotamo anekasatÃya parisÃya dhammaæ deseti, n' eva tasmiæ samaye samaïassa Gotamassa sÃvakÃnaæ khipitasaddo và hoti ukkÃsitasaddo vÃ; tam enaæ mahà janakÃyo paccÃsiæsamÃnarÆpo paccupaÂÂhito hoti: Yaæ no Bhagavà dhammaæ bhÃsissati, taæ no sossÃmÃti. Ye pi samanassa Gotamassa sÃvakà sabrahmacÃrÅhi sampayojetvà sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃy' Ãvattanti, te pi Satthu vaïïavÃdino honti, dhammassa vaïïavÃdino honti, saæghassa vaïïavÃdino honti, attagarahino yeva honti ana¤¤agarahino: Mayam ev' amhà alakkhikÃ, mayaæ appapu¤¤Ã, ye mayaæ evaæ svÃkkhÃte dhammavinaye pabbajitvà nÃsakkhimhà yÃvajÅvaæ paripuïïaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ caritun ti; te ÃrÃmikabhÆtà và upÃsakabhÆtà và pa¤casu sikkhÃpadesu samÃdÃya vattanti. Iti samaïo Gotamo sÃvakÃnaæ sakkato garÆkato mÃnito pÆjito, samana¤ ca pana Gotamaæ sÃvakà sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharantÅti. Kati pana tvaæ, UdÃyi, mayi dhamme samanupassasi, yehi mama sÃvakà sakkaronti, garÆkaronti, mÃnenti, pÆjenti, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharantÅti? Pa¤ca kho ahaæ bhante {Bhagavati} dhamme samanup- assÃmi, yehi Bhagavantaæ sÃvakà sakkaronti, garÆkaronti, mÃnenti, pÆjenti, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. Katame {pa¤ca}? Bhagavà hi, bhante, appÃhÃro appÃhÃratÃya ca vaïïavÃdÅ; imaæ kho ahaæ, bhante, Bhagavati paÂhamaæ dhammaæ samanupassÃmi yena Bhagavantaæ sÃvakà sakka- ronti, garÆkaronti, mÃnenti, pÆjenti, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 006]># %<6 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Puna ca paraæ, bhante, Bhagavà santuÂÂho itarÅtarena\<*<1>*>/ cÅvarena itarÅtaracÅvarasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ; yam pi, {bhante}, Bhagavà santuÂÂho itarÅtarena cÅvarena itarÅtaracÅvara- santuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ, imaæ kho ahaæ, bhante, Bhagavati dutiyaæ samanupassÃmi yena Bhagavantaæ sÃvakà sakkaronti, garÆkaronti, mÃnenti, pÆjenti. sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. Puna ca paraæ, bhante, Bhagavà santuÂÂho itarÅtarena piï¬apÃtena itarÅtarapiï¬apÃtasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ; yam pi, bhante, Bhagavà santuÂÂho itarÅtarena piï¬apÃtena itarÅta- rapiï¬apÃtasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ, imaæ kho ahaæ, bhante, Bhagavati tatiyaæ dhammaæ samanupassÃmi yena Bhaga- vantaæ sÃvakà sakkaronti, garÆkaronti, mÃnenti, pÆjenti, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. Puna ca paraæ, bhante, Bhagavà santuÂÂho itarÅtarena senÃsanena itarÅtarasenÃsanasantuÂÂhiyà ca vaïïÃvÃdÅ; yam pi, bhante, Bhagavà santuÂÂho itarÅtarena senÃsanena itarÅta- rasenÃsanasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ, imaæ kho ahaæ, bhante, Bhagavati catutthaæ dhammaæ samanupassÃmi yena Bhaga- vantaæ sÃvakà sakkaronti, garÆkaronti, mÃnenti, pÆjenti, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. Puna ca paraæ, bhante, Bhagavà pavivitto pavivekassa ca {vaïïavÃdÅ}; yam pi, bhante, Bhagavà pavivitto pavivekassa ca vaïïavÃdÅ, imaæ kho ahaæ, bhante, Bhagavati pa¤camaæ dhammaæ samanupassÃmi yena Bhagavantaæ sÃvakà sakka- ronti, garÆkaronti, mÃnenti, pÆjenti, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. Ime kho ahaæ, bhante, Bhagavati pa¤ca dhamme samanu- passÃmi, yehi Bhagavantaæ sÃvakà sakkaronti, garÆkaronti, mÃnenti, pÆjenti, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharantÅti. AppÃhÃro samaïo Gotamo appÃhÃratÃya ca vaïïavÃdÅ ti, iti ce maæ, UdÃyi, sÃvakà sakkareyyuæ, garÆkareyyuæ, mÃneyyuæ, pÆjeyyuæ, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viha- reyyuæ, santi kho pana me, UdÃyi, sÃvakà kosakÃhÃrà pi a¬¬hakosakÃhÃrà pi beluvÃhÃrÃ\<*<2>*>/ pi a¬¬habeluvÃhÃrà pi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Itaritarena throughout; Sk & Si have Å. 2 Bu Sk bel -- ; Si vel -- ; Bm bel. >/ #<[page 007]># %< 3. 7. {MAHùSAKULUDùYISUTTAõ} (77). 7>% Ahaæ kho pana, UdÃyi, app' ekadà iminà pattena samatittikam pi bhu¤jÃmi bhiyyo pi bhu¤jÃmi. AppÃhÃro samaïo Gotamo appÃhÃratÃya ca vaïïavÃdÅ ti, iti ce maæ, UdÃyi, sÃvakà sakkareyyuæ, garÆkareyyuæ, mÃneyyuæ, pÆjeyyuæ, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya vihareyyuæ, ye te, UdÃyi, mama sÃvaka kosakÃhÃrà pi a¬¬hakosakÃhÃrà pi beluvÃhÃrà pi a¬¬habeluv- ÃhÃrà pi, na man te iminà dhammena sakkareyyuæ, garÆka- reyyuæ, mÃneyyuæ pÆjeyyuæ. sakkatvà garÆkatvà upanissÃya vihareyyuæ. SantuÂÂho samaïo Gotamo itarÅtarena cÅvarena itarÅtaracÅ- varasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ ti, iti ce maæ, UdÃyi, sÃvakà sakka- reyyuæ, garÆkareyyuæ, mÃneyyuæ, pÆjeyyuæ. sakkatvà garÆ katvà upanissÃya vihareyyuæ, santi kho pana me, UdÃyi, sÃvakà paæsukÆlikà lÆkhacÅvaradharÃ; te susÃnà và saækÃrakÆÂà và pÃpaïikÃ\<*<1>*>/ và nantakÃni uccinitvÃ\<*<2>*>/ saæghÃÂiæ karitvà dhÃrenti. Ahaæ kho pan', UdÃyi, app' ekadà gahapatÃni cÅvarÃni dhÃremi daÊhÃni yattha lÆkhÃni alÃbulomasÃni\<*<3>*>/. SantuÂÂho samaïo Gotamo itarÅtarena cÅvarena itarÅtaracÅvarasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ ti, iti ce maæ, UdÃyi, sÃvakà sakkareyyuæ garÆkareyyuæ mÃneyyuæ pÆjeyyuæ sakkatvà garÆkatvà upanissÃya {vihareyyuæ}, ye te, UdÃyi, mama sÃvakà paæsukÆlikà lÆkhacÅvaradharÃ. te susÃnà và saækÃrakÆÂà và pÃpaïikà và nantakÃni uccinitvà saæghÃÂiæ karitvà dhÃrenti, na man te iminà dhammena sakkareyyuæ garÆkareyyuæ mÃneyyuæ pÆjeyyuæ, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya vihareyyuæ. SantuÂÂho samaïo Gotamo itarÅtarena piï¬apÃtena itarÅtarapiï¬apÃtasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ ti, iti ce maæ, UdÃyi, sÃvakà sakkareyyuæ, garÆkareyyuæ, mÃneyyuæ, pÆ- jeyyuæ, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya vihareyyuæ, santi kho pana me, UdÃyi, sÃvakà piï¬apÃtikà sapadÃnacÃrino ucchepake vate ratÃ\<*<4>*>/; te antaragharaæ paviÂÂhà samÃnà Ãsanena pi nimantiyamÃnà na sÃdiyanti. Ahaæ kho pan', UdÃyi, app' ekadà nimantane\<*<5>*>/ pi bhu¤jÃmi sÃlÅnaæ odanaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm Si; Sk pÃpanikÃni; St pÃpanikÃ. Cf Vin I, 255. 2 So Skt Si Bu; Bm ucchinditvÃ. 3 Bm sattalukhani; Si suttalÆkhÃni alÃvulomasÃni; Bu alÃpul-. 4 So Skt; Bu uccepake; Bm ucchÃsake; Si uccÃpake vatte. 5 So Si; Sk nimantanÃsu; Bm nimantanassÃpi. >/ #<[page 008]># %<8 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ>% vicitakÃÊakaæ anekasÆpaæ anekabya¤janaæ. SantuÂÂho samaïo Gotamo itarÅtarena piï¬apÃtena itarÅtarapiï¬apÃtasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ ti, iti ce maæ, UdÃyi, sÃvakà sakkareyyuæ. garÆkareyyuæ, mÃneyyuæ, pÆjeyyuæ, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya vihareyyuæ, ye te, UdÃyi, mama sÃvakà piï¬a- pÃtikà sapadÃnacÃrino ucchepake vate ratà antaragharaæ paviÂÂhà samÃnà Ãsanena pi nimantiyamÃnà na sÃdiyanti, na man te iminà dhammena sakkareyyuæ, garÆkareyyuæ, mÃ- neyyuæ, pÆjeyyuæ, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya vihareyyuæ. SantuÂÂho samaïo Gotamo itarÅtarena senÃsanena, itÃritara- senÃsanasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ ti, iti ce maæ, {UdÃyi}, sÃvakà sakkareyyuæ, {garÆkareyyuæ}, mÃneyyuæ, pÆjeyyuæ, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya vihareyyuæ, santi kho pana me, UdÃyi, sÃvakà rukkhamÆlikà abbhokÃsikÃ; te aÂÂha mÃse channaæ na upenti. Ahaæ kho pan', UdÃyi, app' ekadà kÆÂÃgÃresu pi viharÃmi ullittÃvalittesu nivÃtesu phussitaggaÊesu\<*<1>*>/ pihitavÃtapÃnesu. SantuÂÂho samaïo Gotamo itarÅtarena senÃsanena itarÅtarasenÃsanasantuÂÂhiyà ca vaïïavÃdÅ ti, iti ce maæ, UdÃyi, sÃvakà sakkareyyuæ, garÆkareyyuæ, mÃneyyuæ, pÆjeyyuæ, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya vihareyyuæ, ye te, UdÃyi, mama sÃvakà rukkhamÆlikà abbhokÃsikà aÂÂha mÃse channaæ na upenti, na man te iminà dhammena sakka- reyyuæ, garÆkareyyuæ, mÃneyyuæ, pÆjeyyuæ, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya vihareyyuæ. Pavivitto samaïo Gotamo pavivekassa ca vaïïavÃdÅ ti, iti ce maæ, UdÃyi, sÃvakà sakkareyyuæ, garÆkareyyuæ, mÃneyyuæ, pÆjeyyuæ, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viha- reyyuæ, santi kho pana me, UdÃyi, sÃvakà Ãra¤¤akà pantasenÃsanÃ\<*<2>*>/ Ãra¤¤avanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni ajj- hogahetvà viharanti. Te anvaddhamÃsaæ\<*<3>*>/ saæghamajjhe osaranti pÃtimokkhuddesÃya. Ahaæ kho pan', UdÃyi, app' ekadà Ãkiïïo viharÃmi bhikkhÆhi bhikkhunÅhi upÃsakehi upÃsikÃhi ra¤¤o\<*<4>*>/ rÃjamahÃmattehi titthiyehi titthiyasÃvakehi. Pavivitto samaïo Gotamo pavivekassa ca vaïïavÃdÅ ti, iti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Si: Bm phusit-; Sk p-lesu. 2 Si omits & transposes Ãr-Ãni to follow pantÃni s-Ãni. 3 Bm Si anva¬¬h-. 4 Bm Si ra¤¤Ã >/ #<[page 009]># %< 3. 7. MAHùSAKULUDùYISUTTAõ (77). 9>% ce maæ, UdÃyi, sÃvakà sakkareyyuæ, garÆkareyyuæ, mÃneyyum, pÆjeyyuæ, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya vihareyyuæ, ye te, UdÃyi, mama sÃvakà Ãra¤¤akà pantasenÃsanà Ãra¤¤a- vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni ajjhogahetvà viharanti. anvaddhamÃsaæ saæghamajjhe osaranti pÃtimokkhuddesÃya. na man te iminà dhammena sakkareyyuæ, garÆkareyyuæ, mÃneyyuæ, pÆjeyyuæ, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viha- reyyuæ. Iti kho, UdÃyi, na mamaæ sÃvakÃ\<*<1>*>/ imehi pa¤cahi dhammehi sakkaronti, garÆkaronti, mÃnenti, pÆjenti, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. Atthi kho, UdÃyi, a¤¤e ca pa¤ca dhammÃ, yehi mama\<*<2>*>/ savaka sakkaronti. garÆkaronti. mÃnenti. pujenti, sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. Katame pa¤ca? Idh'. UdÃyi, mama sÃvakà adhisÅle sambhÃventi: SÅlavà samaïo Gotamo, paramena sÅlakkhandhena samannÃgato ti. Yaæ pan', UdÃyi, mama sÃvakà adhisÅle sambhÃventi: SÅlavà samaïo Gotamo, paramena sÅlakkhandhena samannÃgato ti, ayaæ kho. UdÃyi, {paÂhamo} dhammo yena mama sÃvakà sakkaronti garÆkaronti mÃnenti pÆjenti sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. Puna ca paraæ. UdÃyi, mama sÃvakà abhikkante ¤Ãïa- dassane sambhÃventi: JÃnaæ yev' Ãha samaïo Gotamo jÃnÃmiti; passaæ yev' Ãha samaïo Gotamo passÃmÅti: abhi¤¤Ãya samaïo Gotamo dhammaæ deseti, no anabhi¤¤Ãya; sanidÃnaæ samaïo Gotamo dhammaæ deseti, no anidÃnaæ: sappÃÂihÃriyaæ samaïo Gotamo dhammaæ deseti, no appÃÂi- hÃriyan ti. Yaæ pan, UdÃyi, mama sÃvakà abhikkante ¤Ãïadassane sambhÃventi: JÃnaæ yev' Ãha samaïo Gotamo jÃnÃmÅti; passaæ yev' Ãha samaïo Gotamo passÃmÅti: abhi¤¤Ãya samaïo Gotamo dhammaæ deseti, no anabhi¤¤Ãya; sanidÃnaæ samaïo Gotamo dhammaæ deseti, no anidÃnaæ; sappÃÂihÃriyaæ samaïo Gotamo dhammaæ deseti, no appÃÂi- hÃriyan ti, -- ayaæ kho, UdÃyi, dutiyo dhammo yena mama \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm omits na here & reads (with Sk) mama, inserting na before sakkaronti & each of the next four words; Si na mam; Bu mamam. 2 So MSS. >/ #<[page 010]># %<10 II. {MAJJHIMAPA××ùSAõ}.>% sÃvakà sakkaronti garÆkaronti mÃnenti pÆjenti sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, mama sÃvakà adhipa¤¤Ãya saæbhÃventi: Pa¤¤avà samaïo Gotamo, paramena pa¤¤Ãkk- handhena samannÃgato; taæ vata anÃgatam và vÃdapathaæ na dakkhati uppannaæ và parappavÃdaæ na saha dhammena suniggahÅtaæ\<*<1>*>/ niggahissatÅti, n' etaæ ÂhÃnam vijjati. Taæ kim ma¤¤asi. UdÃyi? Api nu me sÃvakà evaæ jÃnantà evaæ passantà antarantarÃkathaæ opÃteyyun ti? No h' etaæ, bhante. Na kho panÃhaæ, UdÃyi, sÃvakesu anusÃsaniæ paccÃsiæ- sÃmi, a¤¤adatthu mamaæ\<*<2>*>/ yeva sÃvakà anusÃsaniæ paccÃsiæ- santi. Yaæ pan', UdÃyi, mama sÃvakà adhipa¤¤Ãya sam- bhÃventi: Pa¤¤avà samaïo Gotamo. paramena pa¤¤Ãkkhan- dhena samannÃgato; taæ anÃgataæ và vÃdapathaæ na dakkhati uppannaæ va parappavÃdaæ na saha dhammena suniggahÅtaæ niggahissatÅti, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. Ayaæ kho, UdÃyi, tatiyo dhammo yena mama sÃvakà sakkaronti garÆkaronti mÃnenti pÆjenti sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, mama sÃvakà yena dukkhena dukkhotiïïà dukkhaparetÃ, te maæ upasaækamitvà dukkhaæ ariyasaccaæ pucchanti; tesÃhaæ dukkhaæ ariyasaccaæ puÂÂho vyÃkaromi; tesÃhaæ cittaæ ÃrÃdhemi pa¤hassa veyyÃkaraïena. Te maæ dukkhasamudayaæ, dukkhanirodhaæ, dukkhanirodh- agÃminipaÂipadaæ\<*<3>*>/ ariyasaccaæ pucchanti; tesÃhÃm dukkhani- rodhagÃminipaÂipadaæ ariyasaccaæ puÂÂho vyÃkaromi; tesÃhaæ cittaæ ÃrÃdhemi pa¤hassa veyyÃkaraïena. Yaæ pan', UdÃyi, mama sÃvakà yena dukkhena dukkhotiïïà dukkhaparetÃ, te maæ upasaækamitvà dukkhaæ ariyasaccaæ pucchanti; tesÃhaæ dukkhaæ ariyasaccaæ puÂÂho vyÃkaromi; tesÃhaæ cittaæ ÃrÃdhemi pa¤hassa veyyÃkaraïena; te mam dukkha- samudayaæ dukkhanirodhaæ dukkhanirodhagÃminipaÂipadaæ ariyasaccaæ pucchanti; tesÃhaæ dukkhanirodhagÃminipaÂi- padaæ ariyasaccaæ puÂÂho vyÃkaromi; tesÃhaæ cittaæ ÃrÃdhemi pa¤hassa veyyÃkaraïena;-- ayaæ kho, UdÃyi, catuttho dhammo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm s-itam. 2 So Sk Bu; Bm Si mama. 3 So Bm; Sk gÃminÅp-; Si gÃminim po- >/ #<[page 011]># %< 3. 7. MAHùSAKULUDùYISUTTAõ (77). 11>% yena mama sÃvakà sakkaronti garÆkaronti mÃnenti pÆjenti sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà cattÃro satipaÂÂhÃne bhÃventi. Idh', UdÃyi, bhikkhu kÃye kÃyÃnupassÅ viharati, ÃtÃpÅ sampajÃno satimÃ, vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ; vedanÃsu, -- pe\<*<1>*>/ --; citte\<*<2>*>/; dhammesu dhammÃnupassÅ viharati, ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃdomanassaæ. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattÃ\<*<3>*>/ viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà cattÃro sammappadhÃne\<*<4>*>/ bhÃventi. Idh', UdÃyi, bhikkhu anuppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati; uppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati; anuppannÃnaæ kusalÃnaæ {dhammÃnaæ} uppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati; uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattà viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà cattÃro iddhipÃde bhÃventi. Idh', UdÃyi, bhikkhu chandasamÃdhipadhÃnasaækhÃrasamannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti, viriyasamÃdhi -- pe\<*<5>*>/ -- cittasamÃdhi- padhÃnasaækhÃrasamannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti, vÅmaæ- sÃsamÃdhipadhÃnasaækhÃrasamannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattà viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà pa¤c' indriyÃni bhÃventi. Idh', \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si omit pe & insert vedanÃnupassÅ viharati. 2 Si cittesu; Bm Si omit pe & insert cittÃnupassÅ viharati. 3 So Bu Si; Skt -mÅpattà or -iæ pattÃ; Bm -mÅpattÃ. 4 Bm Si samapp. 5 Bm Si omit pe & read viriyasamÃdhip- id- bhÃveti. >/ #<[page 012]># %<12 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% UdÃyi, bhikkhu saddhindriyaæ bhÃveti upasamagÃmiæ sambo- dhagÃmiæ, viriyindriyaæ bhÃveti --pe--. satindriyaæ bhÃveti, samÃdhindriyaæ bhÃveti, pa¤¤indriyaæ bhÃveti\<*<1>*>/ upasamagÃmiæ sambodhagÃmiæ. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤Ãvo- sÃnapÃramippattà viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà pa¤ca balÃni bhÃventi. Idh'\<*<2>*>/, UdÃyi, bhikkhu saddhÃbalaæ bhÃveti upasamagÃmiæ sam- bodhagÃmiæ, viriyabalaæ bhÃveti --pe--. satibalaæ bhÃveti, samÃdhibalaæ bhÃveti, pa¤¤Ãbalaæ bhÃveti upasamagÃmiæ sambodhagamiæ. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤Ã- vosÃnapÃramippattà viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà satta bojjhaÇge bhÃventi. Idh', UdÃyi, bhikkhu satisambojjhaÇgaæ bhÃveti vivekanissitaæ virÃganissitaæ nirodhanissitaæ\<*<3>*>/ vossaggapariïÃmiæ, dhamma- vicayasambojjhaÇgaæ bhÃveti --pe--, viriyasambojjhaÇgaæ bhÃveti, pÅtisambojjhaÇgaæ bhÃveti, passaddhisambojjhaÇgaæ bhÃveti, samÃdhisambojjhaÇgaæ bhÃveti, upekhÃsambojjhaÇgaæ bhÃveti vivekanissitaæ virÃganissitaæ nirodhanissitaæ\<*<3>*>/ vossag- gapariïÃmiæ. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤ÃvosÃna- pÃramippattà viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà ariyaæ aÂÂhaÇgikaæ maggaæ bhÃventi. Idh', UdÃyi, bhikkhu sammÃdiÂÂhiæ bhÃveti, sammÃsaækappaæ bhÃveti. sammÃvÃcaæ bhÃveti, sammÃkam- mantaæ bhÃveti, sammÃÃjÅvaæ bhÃveti, sammÃvÃyÃmaæ bhÃveti, sammÃsatiæ bhÃveti, sammÃsamÃdhiæ bhÃveti. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤avosÃnapÃramippattà viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà aÂÂha vimokhe\<*<4>*>/ bhÃventi. RÆpÅ rÆpÃni passati; ayaæ paÂhamo vimokho. Ajjhattaæ arÆpasa¤¤Å bahiddhà rÆpÃni passati; ayaæ dutiyo vimokho. Subhan t' eva adhimutto hoti; ayaæ tatiyo vimokho. Sabbaso rÆpa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits pa¤¤- bh-. 2 So Sk Si always: Bm idhÆd- always. 3 Sk virÃganin-. 4 Bm Si vimokkh- throughout. >/ #<[page 013]># %< 3. 7. MAHùSAKULUDùYISUTTAõ (77). 13>% sa¤¤Ãnaæ\<*<1>*>/ samatikkamÃ, paÂighasa¤¤Ãnaæ atthagamÃ\<*<2>*>/, nÃ- nattasa¤¤Ãnaæ amanasikÃrÃ: Ananto ÃkÃso ti ÃkÃsÃna¤cÃya- tanaæ upasampajja viharati; ayaæ catuttho vimokho. Sabbaso ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ samatikkamma: Anantam vi¤¤Ãïan ti vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ upasampajja viharati; ayaæ pa¤camo vimokho. Sabbaso vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samatikkamma: Na 'tthi ki¤cÅti Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ upasampajja viharati: ayaæ chaÂÂho vimokho. Sabbaso Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samatikkamma nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ upasampajja viharati: ayaæ sattamo vimokho. Sabbaso nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ samatikkamma sa¤¤Ãvedayitanirodhaæ upasampajja viharati; ayaæ aÂÂhamo vimokho. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤ÃvosÃna- pÃramippattà viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà aÂÂha abhibhÃyatanÃni bhÃventi. Ajjhattaæ rÆpasa¤¤Å eko bahiddhà rÆpÃni passati parittÃni suvaïïadubbaïïÃni, tÃni abhibhuyya\<*<3>*>/: JÃnÃmi passÃmÅti evaæ- sa¤¤Å hoti; idaæ paÂhamaæ abhibhÃyatanaæ. Ajjhattaæ rÆpasa¤¤Å eko bahiddhà rÆpÃni passati appamÃïÃni suvaïïa- dubbaïïÃni, tÃni abhibhuyya: JÃnÃmi passÃmÅti evaæsa¤¤Å hoti; idaæ dutiyaæ abhibhÃyatanaæ. Ajjhattaæ arÆpasa¤¤Å eko bahiddhà rÆpÃni passati parittÃni suvaïïadubbaïïÃni, tÃni abhibhuyya: JÃnÃmi passÃmÅti evaæsa¤¤Å hoti; idaæ tatiyaæ abhibhÃyatanaæ. Ajjhattaæ arÆpasa¤¤Å eko bahiddhà rÆpÃni passati appamÃïÃni suvaïïadubbaïïÃni, tÃni abhibhuyya: JÃnÃmi passÃmÅti evaæsa¤¤Å hoti: idaæ catutthaæ abhibhÃya- tanaæ. Ajjhattaæ arÆpasa¤¤Å eko bahiddhà rÆpÃni passati nÅlÃni\<*<4>*>/ nÅlavaïïÃni nÅlanidassanÃni nÅlanibhÃsÃni. SeyyathÃpi nÃma ummÃpupphaæ\<*<5>*>/ nÅlaæ nÅlavaïïaæ nÅlanidassanaæ nÅlanibhÃsaæ; seyyathÃpi và pana taæ vatthaæ BÃrÃïaseyyakaæ {ubhatobhÃgavimaÂÂhaæ} nÅlaæ nÅlavaïïaæ nÅladassanaæ {nÅla- nibhÃsaæ:} evamevaæ ajjhattaæ arÆpasa¤¤Å eko bahiddhà rÆpÃni passati nÅlÃni nÅlavaïïÃni nÅlanidassanÃni nÅlanibhÃsÃni, tani abhibhuyya: JÃnÃmi passÃmÅti evaæsa¤¤Å hoti; idaæ pa¤camaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si -Ãïaæ throughout. 2 Bm atthaÇgamÃ; Si aÂÂhaÇgamÃ. 3 So Skt Kt Si Bu; Bm abhibhÆyya. 4 So Sk Si Bu; Bm throughout. 5 Si ummÃrap-. >/ #<[page 014]># %<14 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% abhibhÃyatanaæ. Ajjhattaæ arÆpasa¤¤Å eko bahiddhà rÆpÃni passati pÅtÃni\<*<1>*>/ pÅtavaïïÃni pÅtanidassanÃni pÅtanibhÃsÃni. SeyyathÃpi nÃma kaïïikÃrapupphaæ pÅtaæ pÅtanidassanaæ pÅtanibhÃsaæ, seyyathÃpi và pana taæ vatthaæ BÃrÃïaseyyakaæ ubhatobhÃgavimaÂÂhaæ pÅtaæ pÅtavaïïaæ pÅtanidassanaæ pÅtanibhÃsaæ, evamevaæ ajjhattaæ arÆpasa¤¤Å eko bahiddhà rÆpÃni passati pÅtÃni pÅtavaïïÃni pÅtanidassanÃni pÅtanibhÃsÃni, tÃni abhibhuyya: JÃnÃmi passÃmÅti {evaæsa¤¤Å} hoti; idaæ chaÂÂhaæ abhibhÃyatanaæ. Ajjhattaæ arÆpasa¤¤Å eko bahiddhà rÆpÃni passati lohitakÃni lohitakavaïïÃni lohitakanidassanÃni lohitakanibhÃsÃni. SeyyathÃpi nÃma bandhujÅvakapupphaæ lohitakaæ lohitakavaïïaæ lohitakanidassanaæ lohitakani- bhÃsaæ, seyyathÃpi và pana taæ vatthaæ BÃrÃïaseyyakaæ ubhatobhÃgavimaÂÂhaæ lohitakaæ lohitakavaïïaæ lohitaka- nidassanaæ lohitakanibhÃsaæ, -- evamevaæ ajjhattaæ arÆpa- sa¤¤Å eko bahiddhà rÆpÃni passati lohitakÃni lohitakavaïïÃni lohitakanidassanÃnilohitakanibhÃsÃni, tÃni abhibhuyya: JÃnÃmi passÃmÅti evaæsa¤¤Å hoti; idaæ sattamaæ abhibhÃyatanaæ. Ajjhattaæ arÆpasa¤¤Å eko bahiddhà rÆpÃni passati odÃtÃni odÃtavaïïÃni odÃtanidassanÃni odÃtanibhÃsÃni. SeyyathÃpi nÃma osadhitÃrakà odÃtà odÃtavaïïà odÃtanidassanà odÃtani- bhÃsÃ; seyyathÃpi và pana taæ vatthaæ BÃrÃïaseyyakaæ ubhatobhÃgavimaÂÂhaæ odÃtaæ odÃtavaïïam odÃtanidassanaæ odÃtanibhÃsaæ, evamevaæ ajjhattaæ arÆpasa¤¤Å eko bahiddhà rÆpÃni passati odÃtÃni odÃtavaïïÃni odÃtanidassanÃni odÃtani- bhÃsÃni, tÃni abhibhuyya: JÃnÃmi passÃmÅti evaæsa¤¤Å hoti; idaæ aÂÂhamaæ abhibhÃyatanaæ. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattà viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà dasa kasiïÃyatanÃni bhÃventi. PaÂhavÅkasiïam eko sa¤jÃnÃti uddhaæ adho tiriyaæ advayaæ\<*<2>*>/ appamÃïaæ, Ãpokasiïam eko sa¤jÃnÃti --pe--, tejokasiïaæ eko sa¤jÃnÃti, vÃyokasiïam eko sa¤jÃnÃti, nÅlakasiïam eko sa¤jÃnÃti, pÅtakasiïam eko sa¤jÃnÃti, lohitakasiïam eko sa¤- jÃnÃti, odÃtakasiïam eko sa¤jÃnÃti, ÃkÃsakasiïam eko sa¤- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Skt Si Bu; Bm i throughout. 2 So Skt Bu; Bm uddhamadho t- adv-; Si uddhamadho t- anvayaæ. >/ #<[page 015]># %< 3. 7. MAHùSAKULUDùYISUTTAõ (77). 15>% jÃnÃti, vi¤¤Ãïakasiïam eko sa¤jÃnÃti, uddhaæ adho tiriyaæ advayaæ appamÃïaæ. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattà viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà cattÃro jhÃne\<*<1>*>/ bhÃventi. Idh', UdÃyi, bhikkhu vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati; so imam eva kÃyaæ vivekajena pÅti- sukhena abhisandeti\<*<2>*>/ parisandeti paripÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa vivekajena pÅtisukkhena apphutaæ\<*<3>*>/ hoti. SeyyathÃpi, UdÃyi, dakkho nahÃpako\<*<4>*>/ và nahÃpakantevÃsÅ và kaæsathÃle nahÃniyacuïïÃni Ãkiritvà udakena paripphosakaæ\<*<5>*>/ paripphosakaæ sandeyya\<*<6>*>/, sà 'ssa\<*<7>*>/ nahÃniyapiï¬Å\<*<8>*>/ snehanugatà snehaparetÃ, santarabÃhirÃ\<*<9>*>/ phutÃ\<*<10>*>/ snehena\<*<11>*>/ na ca paggharinÅ\<*<12>*>/; evam eva kho, UdÃyi, bhikkhu imam eva kÃyaæ vivekajena pÅtisukhena abhisandeti parisandeti paripÆreti parippharati; nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa vivekajena pÅtisukhena apphutaæ\<*<13>*>/ hoti. Puna ca paraæ, UdÃyi, bhikkhu vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamÃ\<*<14>*>/ --pe-- dutiyajjhÃnaæ upasampajja viharati; so imam eva kÃyaæ samÃdhijena pÅtisukhena abhisandeti parisandeti paripÆreti parippharati; nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa samÃdhijena pÅtisukhena apphutaæ hoti. SeyyathÃpi, UdÃyi, udakarahado\<*<15>*>/ ubbhidodako\<*<16>*>/, tassa n' ev' assa puratthimÃya disÃya udakass' Ãyamukhaæ, na pacchimÃya disÃya udakass' Ãyamukhaæ, na uttarÃya disÃya udakass' Ãyamukhaæ, na dakkhiïÃya disÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Skt; Bm Si cattÃri jhÃnÃni. 2 Bm Si abhisanneti here, & parisanneti & sanneyya infra. Si notes the fact that Sinhalese read abhisandeti, & that parisandeti is a var. lect. Cf. I. 276 & I DÅgha p. 74. 3 So Skt Si; Bm apphuÂaæ. 4 Bm nhap- throughout, as Si twice out of four times. 5 Bm here reads paripphÃsakam &, like Si, does not repeat the word. 6 Bm Si sanneyya. 7 So Sk Si; Bm sÃyaæ. 8 Bm Si -piï¬i. 9 Bm snehanugatà snehaparetà samantarabÃhirÃ; Si sendÃnugatà sendÃpareta santarabÃhirÃ, -- with note that the Sinh. reading is subhÃnugatà for the first word; Skt subhÃnugata subhaparetà samanantarabahirÃ. Bu has no note. 10 Skt Bm puÂÂhÃ; Si puÂÂhÃ. 11 So Bm; Sk subhena; Si sendena. 12 So MSS. 13 Bm here apphutaæ. 14 Bm adds ajjhattaæ sampasÃdanaæ 15 Bm Si add gambhÅro. 16 MSS ubbhitodako. Cf. 1 Sum. Vil. 218. >/ #<[page 016]># %<16 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% udakass' Ãyamukhaæ, devo ca na kÃlena kÃlaæ sammÃdhÃraæ anuppaveccheyya\<*<1>*>/; atha kho tamhà ca udakarahadà sÅtà vÃridhÃrà ubbhijjitvà tam eva udakarahadaæ sÅtena vÃrinà abhisandeyya parisandeyya paripÆreyya paripphareyya, nÃssa ki¤ci sabbÃvato udakarahadassa sÅtena vÃrinà apphutaæ assa; evam eva kho, UdÃyi, bhikkhu imam eva kÃyaæ samÃdhijena pÅtisukhena abhisandeti parisandeti paripÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa samÃdhijena pÅtisukhena apphutaæ hoti. Puna ca paraæ, UdÃyi, bhikkhu pÅtiyà ca virÃgà --pe-- tatiyajjhÃnaæ upasampajja viharati. So imam eva kÃyaæ nippÅtikena sukhena abhisandeti parisandeti paripÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa nippÅ- tikena sukhena apphutaæ hoti. SeyyathÃpi, UdÃyi, uppaliniyaæ và paduminiyaæ và puï¬arÅkiniyaæ và appekaccÃni uppalÃni và padumÃni va puï¬arÅkÃni và udake jÃtÃni udake saævad- dhÃni udakà 'nuggatÃni antonimuggaposÅni, tÃni yÃva c' aggà yÃva ca mÆlà sÅtena vÃrinà abhisannÃni parisannÃni\<*<2>*>/ paripÆrÃni paripphutÃni\<*<3>*>/, nÃssa\<*<4>*>/ ki¤ci sabbÃvataæ uppalÃnaæ va padu- mÃnaæ và puï¬arÅkÃnaæ và sÅtena vÃrinà apphutaæ assa; evam eva kho, UdÃyi, bhikkhu imam eva kÃyaæ nippÅtikena sukhena abhisandeti parisandeti paripÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa nippÅtikena sukhena apphutaæ hoti. Puna ca paraæ, UdÃyi, bhikkhu sukhassa ca pahÃnÃ\<*<5>*>/ dukkhassa ca pahÃnà pubbe va somanassadomanassÃnaæ atthagamà adukkhaæ asukhaæ upekhÃsatipÃrisuddhiæ catut- thajjhÃnaæ upasampajja viharati. So imam eva kÃyaæ parisuddhena cetasà pariyodÃtena pharitvà nisinno hoti, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa parisuddhena cetasà pariyodÃtena apphutaæ hoti. SeyyathÃpi, UdÃyi, puriso odÃtena vatthena sasÅsaæ pÃrupitvà nisinno assa, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa odÃtena vatthena apphutaæ assa; evam eva kho, UdÃyi, bhikkhu imam eva kÃyaæ parisuddhena cetasà pariyodÃtena pharitvà nisinno hoti, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa pari- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si nÃnu-, omitting foregoing na. 2 So Bm Si; Sk sandÃni. 3 So Si; Bm paripphuÂÃni; Skt paripphurÃni. 4 Skt nÃyaæ. 5 Si omits next ten words, inserting pe before cattutthajjh-. >/ #<[page 017]># %< 3. 7. MAHùSAKULUDùYISUTTAõ (77). 17>% suddhena cetasà pariyodÃtena apphutaæ hoti. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattà viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂi- padà yathà paÂipannà me sÃvakà evaæ pajÃnanti: Ayaæ kho me kÃyo rÆpÅ cÃtummahÃbhÆtiko\<*<1>*>/ mÃtÃpettikasambhavo odanakummÃsÆpacayo aniccucchÃdanaparimaddanabhedana- viddhaæsanadhammo, ida¤ ca pana me vi¤¤Ãïaæ ettha sitaæ ettha paÂibaddhaæ\<*<2>*>/. SeyyathÃpi, UdÃyi, maïi veÊuriyo subho jÃtimà aÂÂhaæso suparikammakato accho vippasanno sabbÃkÃra- sampanno\<*<3>*>/, tatr' assa suttaæ Ãvutaæ nÅlaæ và pÅtaæ và lohitaæ và odÃtaæ và paï¬usuttaæ vÃ; tam enaæ cakkhumà puriso hatthe karitvà paccavekkheyya: Ayaæ kho maïi veÊuriyo subho jÃtimà aÂÂhaæso suparikammakato accho vippasanno sabbÃkÃrasampanno, tatr' idaæ suttaæ Ãvutaæ nÅlaæ và pÅtaæ và lohitaæ và odÃtaæ và paï¬usuttaæ và ti. Evam eva kho, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà evaæ jÃnanti: Ayaæ kho me kÃyo rÆpÅ cÃtummahÃbhÆtiko mÃtÃpettikasambhavo odanakummÃ- sÆpacayo aniccucchÃdanaparimaddanabhedanaviddhaæsana- dhammo, ida¤ ca pana vi¤¤Ãïaæ ettha sitaæ ettha paÂibad- dhan ti. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤ÃvosÃna- pÃramippattà viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà imamhà kÃyà a¤¤aæ kÃyaæ abhinimminanti rÆpiæ manomayaæ sabbaÇga- paccaÇgiæ abhinindriyaæ. SeyyathÃpi, UdÃyi, puriso mu¤- jamhà isÅkaæ pabbÃheyya, tassa eva¤ c' assa: Ayaæ mu¤jo ayaæ isÅkÃ, a¤¤o mu¤jo a¤¤Ã isÅkÃ\<*<4>*>/, mu¤jamhà tveva isÅkà pabbÃÊhÃ\<*<5>*>/ ti. Seyyathà và pan', UdÃyi, puriso asiæ kosiyà pabbÃheyya\<*<6>*>/, tassa evam assa: Ayaæ asi ayaæ kosi, a¤¤o asi a¤¤o kosi, kosiyà tveva asi pabbÃÊho ti. SeyyathÃpi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Si; Bm cÃtumah-. 2 So Sk Si; Bm paÂibandhaæ. 3 Skt omit s-no & add hoti. Bm (alone) continues tatr' idaæ. 4 Bm Åsikaæ ubbÃheyya, tassa evam assa: Ayaæ Åsikà ayaæ muÇco, a¤¤o mu¤co a¤¤Ã ÅsikÃ; Si Åsikaæ ubbÃheyya, tassa evam assa: Ayaæ Åsikà ayam mu¤jo, a¤¤o mu¤jo a¤¤Ã ÅsikÃ; Skt a¤¤o mu¤jo sa¤¤o isÅkÃ; Bu mu¤jo, isÅkÃ. 5 So Skt; Bm pabbaÊhÃ; Si ubbaÊhÃ. I DÅgha p. 77 pavÃÊhÃ. 6 So Bm; Skt pabbÃjaheyya; Si ubbÃheyya. >/ #<[page 018]># %<18 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% pan', UdÃyi, puriso ahiæ karaï¬Ã uddhareyya, tassa evam assa: Ayaæ ahi ayaæ karaï¬o, a¤¤o ahi a¤¤o karaï¬o, karaï¬Ã tveva ahi ubbhato ti. -- Evam eva kho, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà imamhà kÃyà a¤¤aæ kÃyaæ abhinimminanti rÆpiæ manoma- yaæ sabbaÇgapaccaÇgiæ abhinindriyaæ. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattà viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂi- padÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà anekavihitaæ iddhividhaæ paccanubhonti, eko pi hutvà bahudhà honti, bahudhà pi hutvà eko honti, ÃvibhÃvaæ tirobhÃvaæ tiroku¬¬aæ\<*<1>*>/ tiropÃ- kÃraæ tiropabbataæ asajjamÃnà gacchanti seyyathÃpi ÃkÃse, paÂhaviyà pi ummujjanimujjaæ karonti seyyathÃpi udake, udake pi abhijjamÃne gacchanti seyyathÃpi paÂhaviyaæ, ÃkÃse pi pallaÇkena kamanti seyyathÃpi pakkhÅ sakuïo, ime pi candimasuriye evaæ mahiddhike evaæ mahÃnubhÃve pÃïinà parimasanti parimajjanti, yÃva brahmalokà pi kÃyena vasaæ vattenti\<*<2>*>/. SeyyathÃpi, UdÃyi, dakkho kumbhakÃro và kum- bhakÃrantevÃsÅ và suparikammakatÃya mattikÃya yaæ yad eva bhÃjanavikatiæ ÃkaÇkheyya, taæ tad eva kareyya abhinipphÃdeyya. Seyyathà và pan', UdÃyi, dakkho dantakÃro và dantakÃrantevÃsÅ và suparikammakatasmiæ dantasmiæ yaæ yad eva dantavikatiæ ÃkaÇkheyya, taæ tad eva kareyya abhinipphÃdeyya. Seyyathà và pan', UdÃyi, dakkho suvaïïa- kÃro và suvaïïakÃrantevÃsÅ và suparikammakatasmiæ suva- ïïasmiæ yaæ yad eva suvaïïavikatiæ ÃkaÇkheyya, taæ tad eva kareyya abhinipphÃdeyya. -- Evam eva kho, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà anekavihitaæ iddhividhaæ paccanubhonti, eko pi hutvà bahudhà honti, bahudhà pi hutvà eko honti, ÃvibhÃvaæ tirobhÃvaæ tiroku¬¬aæ tiropÃkÃraæ tiropabbataæ asajjamÃnà gacchanti seyyathÃpi ÃkÃse, paÂhaviyà pi ummujjanimujjaæ karonti seyyathÃpi udake, udake pi abhijjamÃne gacchanti seyyathÃpi paÂhaviyaæ, ÃkÃse pi pallaÇkena kamanti seyyathÃpi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk & Si; St tiroku¬¬haæ; Bm tirokuÂÂaæ Cf. I. 34. 2 So MSS & Vol. I. p. 34. DÅgha I p. 78 va saæv-. >/ #<[page 019]># %< 3. 7. MAHùSAKULUDùYISUTTAõ (77). 19>% pakkhÅ sakuïo, ime pi candimasuriye evaæ mahiddhike evaæ mahÃnubhÃve pÃïinà parimasanti parimajjanti, yÃva brahma- lokà pi kÃyena vasaæ vattenti -- pe\<*<1>*>/ -- Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂi- padÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà dibbÃya sotadhÃtuyà vi- suddhÃya atikkantamÃnusikÃya\<*<2>*>/ ubho sadde suïanti, dibbe ca mÃnuse ca, ye dÆre santike ca. SeyyathÃpi, UdÃyi, ba- lavà saÇkhadhamo\<*<3>*>/ appakasiren' eva catuddisà vi¤¤Ãpeyya, evam eva kho, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà dibbÃya sotadhÃtuyà visuddhÃya atikkantamÃnusikÃya ubho sadde suïanti, dibbe ca mÃnuse ca, ye dÆre santike ca. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattà viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂi- padà yathà paÂipannà me sÃvakà parasattÃnaæ parapuggalÃnaæ cetasà ceto paricca pajÃnanti, -- sarÃgaæ và cittaæ: sarÃgaæ cittan ti pajÃnanti, vÅtarÃgaæ và cittaæ: vÅtarÃgaæ cittan ti pajÃnanti, sadosaæ và cittaæ: sadosaæ cittan ti pajÃnanti, vÅtadosaæ và cittaæ: vÅtadosaæ cittan ti pajÃnanti, samohaæ và cittaæ: samohaæ cittan ti pajÃnanti, vÅtamohaæ và cittaæ: vÅtamohaæ cittan ti pajÃnanti, saækhittaæ và cittaæ: saæ- khittaæ cittan ti pajÃnanti, vikkhittaæ và cittaæ: vikkhittaæ cittan ti pajÃnanti, mahaggataæ và cittaæ: mahaggataæ cittan ti pajÃnanti, amahaggataæ và cittaæ: amahaggataæ cittan ti pajÃnanti, sa-uttaraæ và cittaæ: sa-uttaraæ cittan ti pajÃnanti, anuttaraæ và cittaæ: anuttaraæ cittan ti pajÃ- nanti, samÃhitaæ và cittaæ: samÃhitaæ cittan ti pajÃnanti, asamÃhitaæ và cittaæ: asamÃhitaæ cittan ti pajÃnanti, vimuttaæ và cittaæ: vimuttaæ cittan ti pajÃnanti, avimuttaæ và cittaæ: avimuttaæ cittan ti pajÃnanti. SeyyathÃpi, UdÃyi, itthÅ và puriso và daharo yuvà maï¬anajÃtiko ÃdÃse và parisuddhe pariyodÃte acche và udakapatte sakaæ mukhani- mittaæ paccavekkhamÃno sakaïikaæ\<*<4>*>/ và sakaïikan ti jÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si omit pe & insert: Tatra ca pana me sÃvakà . . . viharanti. 2 Bm -mÃnussakÃya: Si -mÃnusakÃya. 3 So Si Bm Bu; Skt sankhadhamako. 4 So Bu Si Bm & 1 DÅgha p. 80; Skt sakanikaÇgaæ (infra sakanikaÇgaæ và akaïikaÇgan ti). >/ #<[page 020]># %<20 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% neyya\<*<1>*>/, akaïikaæ và akaïikan ti jÃneyya, -- evam eva kho. UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà parasattÃnaæ parapuggalÃnaæ cetasà ceto paricca pajÃnanti, sarÃgaæ và cittaæ: sarÃgaæ cittan ti pajÃnanti, vÅtarÃgaæ và cittaæ, -- pe\<*<2>*>/ -- sadosaæ và cittaæ --pe-- vÅtadosaæ và cittaæ, samohaæ và cittam, vÅtamohaæ và cittaæ, saækhittaæ và cittaæ, vikkhittaæ và cittaæ, mahaggataæ và cittaæ, amahaggataæ và cittaæ, sa- uttaraæ và cittaæ, anuttaraæ và cittaæ, samÃhitaæ và cittaæ, asamÃhitaæ và cittaæ, vimuttaæ và cittaæ: vimuttaæ cittan ti pajÃnanti\<*<3>*>/, avimuttaæ và cittaæ: avimuttaæ cittan ti pajÃnanti. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattà viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂi- padÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà anekavihitaæ pubbenivÃsaæ anussaranti, seyyathÅdaæ: ekam pi jÃtiæ, dve pi jÃtiyo, tisso pi jÃtiyo, catasso pi jÃtiyo, pa¤ca pi jÃtiyo, dasa pi jÃtiyo, vÅsatim pi jÃtiyo, tiæsam pi jÃtiyo, cattÃrÅsam pi jÃtiyo, pa¤¤Ãsam pi jÃtiyo, jÃtisatam pi, jÃtisahassam pi, jÃtisatasa- hassam pi, aneke pi saævaÂÂakappe\<*<4>*>/, aneke pi vivaÂÂakappe, aneke pi saævaÂÂavivaÂÂakappe\<*<5>*>/: Amutra Ãsiæ evaænÃmo evaægotto evaævaïïo evaæÃhÃro evaæsukhadukkhapaÂisaævedÅ evaæÃyupariyanto, so tato cuto amutra udapÃdiæ, tatrÃp' Ãsim evaægotto evaævaïïo evaæÃhÃro evaæsukhadukkhapaÂi- saævedÅ evaæÃyupariyanto, so tato cuto idhÆpapanno ti. Iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ anekavihitaæ pubbenivÃsaæ anussaranti. SeyyathÃpi, UdÃyi, puriso sakamhà gÃmà a¤¤aæ gÃmaæ gaccheyya, tamhà pi gÃmà a¤¤aæ gÃmaæ gaccheyya, so tamhà gÃmà sakaæ yeva gÃmaæ paccÃgaccheyya; tassa evam assa: -- Ahaæ kho sakamhà gÃmà amuæ gÃmaæ Ãga¤chiæ\<*<6>*>/, tatra evaæ aÂÂhÃsiæ evaæ nisÅdiæ evaæ abhÃsiæ evaæ tuïhÅ ahosiæ, tamhà pi gÃmà amuæ gÃmaæ Ãga¤chiæ, tatrÃpi evaæ aÂÂhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm; Skt jÃneyyaæ; Si pajÃneyya. 2 Si, like 1 DÅgha p. 80, omits pe here (& infra) & gives the recital in full, as above. 3 Bm Si omit vimuttaæ cittan ti pajÃnanti. 4 So Bm Si; Skt saævaddhak- & vivaddhak-. 5 So Bm Si & St; Sk -ddh-, as before. 6 So Sk. Si Ãgacchiæ. Bm agacchiæ. 1 DÅgha p. 81 reads Ãga¤cim. >/ #<[page 021]># %< 3. 7. MAHùSAKULUDùYISUTTAõ (77) 21>% siæ evaæ nisÅdiæ evaæ abhÃsiæ evaæ tuïhÅ ahosiæ, so 'mhi tamhà gÃmà sakaæ yeva gÃmaæ paccÃgato ti. Evam eva kho, {UdÃyi}, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà anekavihitaæ pubbenivÃsaæ anussaranti, seyyathÅdaæ: ekam pi jÃtiæ, dve pi jÃtiyo\<*<1>*>/ -- pe -- iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ anekavihitaæ pubbenivÃsaæ anussaranti. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤ÃvosÃna- pÃramippattà viharanti. Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamÃnusakena satte passanti cavamÃne upapajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate yathÃkammÆ- page satte pajÃnanti: Ime vata bhonto sattà kÃyaduccaritena samannÃgatà vacÅduccaritena samannÃgatà manoduccaritena\<*<2>*>/ samannÃgatà ariyÃnaæ upavÃdakà micchÃdiÂÂhikà micchÃdiÂÂhi- kammasamÃdÃnÃ; te kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ upapannÃ. Ime và pana bhonto sattà kÃyasucaritena samannÃgatà vacÅsucaritena samannÃgatÃ\<*<3>*>/ manosucaritena samannÃgatà ariyÃnaæ anupavÃdakà sammÃ- diÂÂhikà sammÃdiÂÂhikammasamÃdÃnÃ, te kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ upapannà ti. Iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamÃnusakena satte passanti cava- mÃne upapajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate dug- gate yathÃkammÆpage satte pajÃnanti. SeyyathÃp' ass', UdÃyi, dve\<*<4>*>/ agÃrà sadvÃrÃ, tattha cakkhumà puriso majjhe Âhito passeyya manusse gehe\<*<5>*>/ pavisante pi nikkhamante pi anusa¤- carante\<*<6>*>/ pi anuvicarante pi. -- Evam eva kho, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamÃnusakena satte passanti cavamÃne upapajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate -- pe\<*<7>*>/ -- yathÃkammÆpage satte pajÃnanti. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattà viharanti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm omits dve pi jÃtiyo. 2 Skt vacÅ --pe-- manod-. 3 Skt vacÅ --pe-- manos-. 4 Sk SeyyathÃpassudäce agÃra; St seyyathÃpassudÃpassa¤ce; Bm Si seyyathÃpi Udayi. 5 So Si; Bm manusse geham; Skt manussagehe. 6 So Si Skt; Bm anucaÇkamante. 7 Bm omits, inserting la after pajÃnanti infra. >/ #<[page 022]># %<22 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Puna ca paraæ, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ ceto- vimuttiæ pa¤¤Ãvimuttiæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharanti. SeyyathÃpi, UdÃyi, pab- batasaækhepe udakarahado accho vippasanno anÃvilo, tattha cakkhumà puriso tÅre Âhito passeyya sippisambukam\<*<1>*>/ pi sak- kharakaÂhalam\<*<2>*>/ pi macchagumbam pi carantam pi tiÂÂhan- tam pi; tassa evam assa: Ayaæ kho udakarahado accho vippasanno anÃvilo, tatr' ime sippisambukà pi sakkharakaÂhalà macchagumbà pi caranti pi tiÂÂhanti pÅti. -- Evam eva kho, UdÃyi, akkhÃtà mayà sÃvakÃnaæ paÂipadÃ, yathà paÂipannà me sÃvakà ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ cetovimuttiæ pa¤¤Ã- vimuttiæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharanti. Tatra ca pana me sÃvakà bahÆ abhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattà viharanti. Ayaæ kho, UdÃyi, pa¤camo dhammo, yena mama sÃvakà sakkaronti garÆkaronti mÃnenti pÆjenti sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. Ime kho, UdÃyi, pa¤ca dhammÃ, yehi mama sÃvakà sakkaronti garÆkaronti mÃnenti pÆjenti sakkatvà garÆkatvà upanissÃya viharanti. Idam avoca BhagavÃ. Attamano SakuludÃyi paribbÃjako Bhagavato bhÃsitaæ abhinandÅti. MAHùSAKULUDùYISUTTAõ3 SATTAMAõ. 78. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Tena kho pana samayena UggÃhamÃno paribbÃjako Samaïamaï¬ikÃputto\<*<4>*>/ samayappavÃdake tindukÃcÅre\<*<5>*>/ ekasÃlake MallikÃya ÃrÃme\<*<6>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si sippikas-. 2 So Skt si; Bm -kath-. 3 Bu Si suttaæ always; Skt Bm suttantaæ. Skt Si (not Bu Bm) add niÂÂhitaæ. 4 Bm Si -munï- throughout. 5 Si tiï¬- with note that the Burmese & Sinhalese reading is tind-. 6 This sentence is quoted at I. Sum. ViI. p. 32. >/ #<[page 023]># %< 3. 8. SAMA×AMA×ÖIKùSUTTAõ. (78) 23>% paÂivasati mahatiyà paribbÃjakaparisÃya saddhiæ timattehi\<*<1>*>/ paribbÃjakasatehi. Atha kho Pa¤cakaÇgo thapati SÃvatthiyà nikkhami divÃdivassa Bhagavantaæ dassanÃya. Atha kho Pa¤cakaÇgassa thapatissa etad ahosi: AkÃlo kho tÃva Bhaga- vantaæ dassanÃya; patisallÅno\<*<2>*>/ BhagavÃ; manobhÃvaniyÃnam pi bhikkhÆnaæ asamayo dassanÃya; patisallÅnà manobhÃvaniyà bhikkhÆ. YannÆnÃhaæ yena samayappavÃdako tindukÃcÅro\<*<3>*>/ ekasÃlako MallikÃya ÃrÃmo yena UggÃhamÃno paribbÃjako Samaïamaï¬ikÃputto ten' upasaækameyyan ti. Atha kho Pa¤cakaÇgo thapati yena samayappavÃdako tindukÃcÅro\<*<3>*>/ ekasÃlako MallikÃya ÃrÃmo\<*<4>*>/, ten' upasaækami. Tena kho pana samayena UggÃhamÃno paribbÃjako Samaïamaï¬ikÃputto mahatiyà paribbÃjakaparisÃya saddhiæ nisinno hoti unnÃdiniyà uccÃsaddÃya mahÃsaddÃya anekavihitaæ tiracchÃnakathaæ kathentiyÃ, seyyathÅdaæ: rÃjakathaæ corakathaæ mahÃmatta- kathaæ senÃkathaæ bhayakathaæ yuddhakathaæ annakathaæ pÃnakathaæ vatthakathaæ sayanakathaæ mÃlÃkathaæ gandha- kathaæ ¤Ãtikathaæ yÃnakathaæ gÃmakathaæ nigamakathaæ nagarakathaæ janapadakathaæ itthikathaæ sÆrakathaæ visikhÃ- kathaæ kumbhaÂÂhÃnakathaæ pubbapetakathaæ nÃnattakathaæ lokakkhÃyikaæ samuddakkhÃyikaæ itibhavÃbhavakathaæ iti vÃ. Addasà kho UggÃhamÃno paribbÃjako Samaïamaï¬ikÃputto Pa¤cakaÇgaæ thapatiæ dÆrato va Ãgacchantaæ; disvÃna sakaæ parisaæ saïÂhÃpesi:-- Appasaddà bhonto hontu; mà bhonto saddam akattha; ayaæ samaïassa Gotamassa sÃvako Ãgacchati, Pa¤cakaÇgo thapati. YÃvatà kho pana samaïassa Gotamassa sÃvakà gihÅ odÃtavasanà SÃvatthiyaæ paÂivasanti, ayaæ tesaæ a¤¤ataro Pa¤cakaÇgo thapati. AppasaddakÃmà kho pana te Ãyasmanto appasaddavinÅtà appasaddassa vaïïavÃdino, app' eva nÃma appasaddaæ parisaæ viditvà upasaækamitabbaæ ma¤¤eyyÃti. Atha kho te paribbÃjakà tuïhÅ ahesuæ. Atha kho Pa¤cakaÇgo thapati yena UggÃhamÃno paribbÃjako Samaïamaï¬ikÃputto, ten' upasaækami; upasaækamitvà UggÃ- hamÃnena paribbÃjakena Samaïamaï¬ikÃputtena saddhiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Skt ntimantehi; Bm Si pa¤camattehi. 2 So Skt; Bm paÂisalliïo; Si paÂisallÅno. 3 Skt t-cÅraæ. 4 Bm (alone) adds yena Ugg. paribbÃjako Samanam-. >/ #<[page 024]># %<24 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% sammodi; sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho Pa¤cakaÇgaæ thapatiæ UggÃhamÃno paribbÃjako Samaïamaï¬ikÃputto etad avoca: Catuhi\<*<1>*>/ kho ahaæ, thapati, dhammehi samannÃgataæ purisapuggalaæ pa¤¤Ãpemi sampannakusalaæ paramakusalaæ uttamapattipattaæ samaïaæ ayojjhaæ. Katamehi catuhi? Idha, thapati, na kÃyena pÃpakaæ kammaæ karoti, na pÃpikaæ vÃcaæ bhÃsati, na pÃpakaæ saækappaæ saækappeti, na pÃpa- kaæ ÃjÅvaæ ÃjÅvati. Imehi kho ahaæ, thapati, catuhi dhammehi samannÃgataæ purisapuggalaæ pa¤¤Ãpemi sampannakusalaæ paramakusalaæ uttamapattipattaæ samaïaæ ayojjhan ti. Atha kho Pa¤cakaÇgo thapati UggÃhamÃnassa paribbÃja- kassa Samaïamaï¬ikÃputtassa bhÃsitaæ n' eva abhinandi nappaÂikkosi; anabhinanditvà appaÂikkositvà uÂÂhÃy' Ãsanà pakkÃmi: Bhagavato santike etassa bhÃsitassa atthaæ ÃjÃnissÃmÅti. Atha kho Pa¤cakaÇgo thapati yena Bhagavà ten' upasaækami; upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Pa¤cakaÇgo thapati, yÃvatako ahosi UggÃhamÃnena paribbÃjakena Samaïa- maï¬ikÃputtena saddhiæ kathÃsallÃpo, taæ sabbaæ Bhagavato Ãrocesi. Evaæ vutte, Bhagavà Pa¤cakaÇgaæ thapatiæ etad avoca:-- Evaæ sante kho, thapati, daharo kumÃro mando uttÃnaseyyako sampannakusalo bhavissati paramakusalo utta- mapattipatto samaïo ayojjho, yathà UggÃhamÃnassa paribbÃ- jakassa Samaïamaï¬ikÃputtassa vacanaæ. Daharassa hi, thapati, kumÃrassa mandassa uttÃnaseyyakassa kÃyo ti pi na hoti; kuto pana kÃyena pÃpakaæ kammaæ karissati, a¤¤atra phanditamattÃ. Daharassa hi, thapati, kumÃrassa mandassa uttÃnaseyyakassa vÃcà ti pi na hoti; kuto pana pÃpikaæ vÃcaæ bhÃssisati, a¤¤atra roditamattÃ. Daharassa hi, thapati, kumÃrassa mandassa uttÃnaseyyakassa saækappo ti pi na hoti; kuto pana pÃpakaæ saækappaæ saækappissati, a¤¤atra vikujjitamattÃ\<*<2>*>/. Daharassa hi, thapati, kumÃrassa mandassa uttÃnaseyyakassa ÃjÅvo ti pi na hoti; kuto pana \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Skt Bu; Si Bm catÆhi. 2 So Bu; Skt vikujjantamantÃ; Bm vikujitamattÃ; Si kujijtamattà (for? kujjitamattÃ).>/ #<[page 025]># %< 3. 8. SAMA×AMA×ÖIKùSUTTAõ. (78). 25>% pÃpakaæ ÃjÅvaæ ÃjÅvissati, a¤¤atra mÃtuttha¤¤Ã. Evaæ sante kho, thapati, daharo kumÃro mando uttÃnaseyyako sampanna- kusalo bhavissati paramakusalo uttamapattipatto samaïo ayojjho, yathà UggÃhamÃnassa paribbÃjakassa Samaïamaï¬i- kÃputtassa vacanaæ. Catuhi kho ahaæ, thapati, dhammehi samannÃgataæ purisapuggalaæ pa¤¤Ãpemi na c' eva sampannakusalaæ na paramakusalaæ na uttamapattipattaæ samaïaæ ayojjhaæ, api c' imaæ daharaæ kumÃraæ mandaæ uttÃnaseyyakaæ samadhiggayha\<*<1>*>/ tiÂÂhati. Katamehi catuhi? Idha, thapati, na kÃyena pÃpakaæ kammaæ karoti, na pÃpikaæ vÃcam bhÃsati, na pÃpakaæ saækappaæ saækappeti, na pÃpakaæ ÃjÅvaæ ÃjÅvati. Imehi kho ahaæ, thapati, catuhi dhammehi samannÃgataæ purisapuggalaæ pa¤¤Ãpemi na c' eva sampannakusalaæ na paramakusalaæ na uttamapattipattaæ samaïaæ ayojjhaæ, api c' imaæ daharaæ kumÃraæ mandaæ uttÃnaseyyakaæ samadhiggayha tiÂÂhati. Dasahi kho ahaæ, thapati, dhammehi samannÃgataæ purisapuggalaæ pa¤¤Ãpemi sampannakusalaæ paramakusalaæ uttamapattipattaæ samaïaæ ayojjhaæ. Ime akusalasÅlÃ\<*<2>*>/ taham\<*<3>*>/, thapati, veditabban ti vadÃmi. ItosamuÂÂhÃnà akusala- sÅlà tahaæ, thapati, veditabban ti vadÃmi\<*<4>*>/. Idha akusalasÅlà aparisesà nirujjhanti\<*<5>*>/ tahaæ, thapati, veditabban ti vadÃmi. Evaæ - paÂipanno akusalÃnaæ sÅlÃnaæ nirodhÃya paÂipanno hoti tahaæ, thapati, veditabban ti vadÃmi. Ime kusalasÅlà tahaæ, thapeti, veditabban ti vadÃmi. ItosamuÂÂhÃnà kusala- sÅlà tahaæ, thapati, veditabban ti vadÃmi. Idha kusalasÅlà aparisesà nirujjhanti tahaæ, thapati, veditabban ti vadÃmi. Evaæ-paÂipanno kusalÃnaæ sÅlÃnaæ nirodhÃya paÂipanno hoti tahaæ, thapati veditabban ti vadÃmi. Ime akusalasaæ- kappà tahaæ, thapati, veditabban ti vadÃmi. ItosamuÂÂhÃnà akusalasaækappà tahaæ, thapati, veditabban ti vadÃmi. Idha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Si Bu; Skt Bm s-igayha. 2 Bm Si akusalÃ, & kusalà infra, throughout. 3 Bm Si tam ahaæ, -- Si noting that in Sinh: `AnekavÃresu tahan ti pÃÂho dissati': Skt kahaæ (bis). 4 Skt repeat this sentence. 5 Skt nirÆjjhanti. >/ #<[page 026]># %<26 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% akusalasaækappà aparisesà nirujjhanti tahaæ, thapati, vedi- tabban ti vadÃmi. Evaæ paÂipanno akusalÃnaæ\<*<1>*>/ saækappÃnaæ nirodhÃya paÂipanno hoti tahaæ, thapati, veditabban ti vadÃmi. Ime kusalasaækappÃ\<*<2>*>/, tahaæ, thapati, veditabban ti vadÃmi. ItosamuÂÂhÃnà kusalasaækappÃ\<*<2>*>/ tahaæ, thapati, veditabban ti vadÃmi. Idha kusalasaækappà aparisesà nirujjhanti tahaæ, thapati, veditabban ti vadÃmi. Evaæ paÂipanno kusalÃnaæ saækappÃnaæ nirodhÃya paÂipanno hoti tahaæ, thapati, veditabban ti vadÃmi. Katame ca, thapati, akusalasÅlÃ? -- Akusalaæ kÃya- kammaæ, akusalaæ vacÅkammaæ, pÃpako ÃjÅvo, -- ime vuccanti, thapati, {akusalasÅlÃ}. Ime ca, thapati, akusalasÅlà kiæsamuÂÂhÃnÃ? SamuÂÂhÃnam pi nesaæ vuttaæ. Cittasa- muÂÂhÃnà ti 'ssa vacanÅyam. Katamaæ cittaæ? Cittam pi hi bahu\<*<3>*>/ anekavidhaæ nÃnappakÃrakaæ sacittaæ sarÃgaæ sadosaæ samohaæ; itosamuÂÂhÃnà akusalasÅlÃ. Ime ca, thapati, akusalasÅlà kuhiæ aparisesà nirujjhanti? Nirodho pi nesaæ vutto\<*<4>*>/. Idha, thapati, bhikkhu kÃyaduccaritaæ pahÃya kÃyasucaritaæ bhÃveti, vacÅduccaritaæ pahÃya vacÅsucaritam bhÃveti, manoduccaritaæ pahÃya manosucaritaæ bhÃveti, micchÃ-ÃjÅvaæ pahÃya sammÃ-ÃjÅvena jÅvikaæ\<*<5>*>/ kappeti. Etth' ete akusalasÅlà aparisesà nirujjhanti. Kathaæ paÂipanno ca. thapati, akusalÃnaæ sÅlÃnaæ nirodhÃya paÂipanno hoti? Idha, thapati, bhikkhu anupannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati; uppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati; anuppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ uppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati; uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ ÂhitiyÃ\<*<6>*>/ asammosÃya bhiyyobhÃvÃya\<*<7>*>/ vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. Evaæ paÂi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm Si; Skt kusalÃnaæ. 2 So Bm Si; Skt akusalÃ-. 3 Bm here et infra bahuæ. 4 Skt vuttaæ. 5 Si jÅvitaæ. 6 Bm thÅtiyÃ. 7 Skt bhÅyyobhÃvÃya. >/ #<[page 027]># %< 3. 8. SAMA×AMA×ÖIKùSUTTAõ. (78) 27>% panno kho, thapati, akusalÃnaæ sÅlÃnam nirodhÃya paÂi- panno hoti. Katame ca, thapati, kusalasÅlÃ? Kusalaæ kÃyakammaæ, kusalaæ vacÅkammam, ÃjÅvapÃrisuddhiæ pi kho ahaæ, thapati, sÅlasmiæ vadÃmi. Ime vuccanti, thapati, kusalasÅlÃ. Ime ca, thapati, kusalasÅlà kiæsamuÂÂhÃnÃ? SamuÂÂhÃnam pi nesaæ vuttaæ. CittasamuÂÂhÃnà ti 'ssa vacanÅyaæ. Katamaæ cittaæ? Cittam pi hi bahu anekavidhaæ nÃnappakÃrakaæ. Yaæ cittaæ vÅtarÃgaæ vÅtadosaæ vÅtamohaæ, -- itosamuÂÂhÃnà kusalasÅlÃ. Ime ca, thapati, kusalasÅlà kuhiæ aparisesà nirujjhanti? Nirodho pi nesaæ vutto. Idha, thapati, bhikkhu sÅlavà hoti, no ca sÅlamayo, ta¤ ca {cetovimuttiæ} pa¤¤Ãvimuttiæ yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti; yatth' assa te kusalasÅlà aparisesà nirujjhanti. Kathaæ paÂipanno ca, thapati, kusalÃnaæ sÅlÃnaæ nirodhÃya paÂipanno hoti? Idha, thapati, bhikkhu anuppannÃ- naæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati; uppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya --pe-- anuppannÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ uppÃdÃya\<*<1>*>/; uppannÃnam kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiyà asammosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. Evaæ paÂipanno kho, thapati, kusalÃnaæ sÅlÃnaæ nirodhÃya paÂipanno hoti. Katame ca, thapati, akusalasaækappÃ? KÃmasaækappo, byÃpÃdasaækappo, vihiæsÃsaækappo;-- ime vuccanti, thapati, akusalasaækappÃ. Ime ca, thapati, akusalasaækappà kiæ- samuÂÂhÃnÃ? SamuÂÂhÃnam pi nesaæ vuttaæ. Sa¤¤ÃsamuÂÂhÃnà ti 'ssa vacanÅyaæ. Katamà sa¤¤Ã? Sa¤¤Ã pi hi bahu ane- kavidhà nÃnappakÃrikÃ\<*<2>*>/, kÃmasa¤¤Ã byÃpÃdasa¤¤Ã {vihiæsÃ- sa¤¤Ã}; itosamuÂÂhÃnà akusalasaækappÃ. Ime ca, thapati, akusalasaækappà kuhiæ aparisesà nirujjhanti? Nirodho pi nesaæ vutto. Idha, thapati, bhikkhu vivicc' eva kÃmehi\<*<3>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si adds pe. 2 Si inserts yÃ. 3 Bm inserts pa; Si inserts vivicca, akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pitisukhaæ paÂhamaæ jhÃnaæ; Skt insert a dash. >/ #<[page 028]># %<28 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ>% -- paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati; etth' ete akusalasaæ- kappà aparisesà nirujjhanti. Kathaæ paÂipanno ca, thapati, akusalÃnaæ saækappÃnaæ nirodhÃya paÂipanno hoti? Idha, thapati, bhikkhu anuppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati; uppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya\<*<1>*>/ --pe-- anuppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ uppÃdÃya --pe-- uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ\<*<1>*>/ Âhitiyà asammosÃya, bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyÃ, chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. Evaæ paÂi- panno kho, thapati, akusalÃnaæ saækappÃnaæ nirodhÃya paÂipanno hoti. Katame ca, thapati, kusalasaækappÃ? -- Nekkhammasaækappo, abyÃpÃdasaækappo, avihiæsÃsaækappo; ime vuccanti, thapati, kusalasaækappÃ. Ime ca, thapati kusalasaækappà kiæsamuÂÂhÃnÃ? SamuÂÂhÃnam pi nesaæ vuttaæ. Sa¤¤ÃsamuÂÂhÃnà ti 'ssa vacanÅyaæ. Katamà sa¤¤Ã? Sa¤¤Ã pi hi bahu anekavidhà nÃnappakÃrikÃ\<*<2>*>/, nekkhamma- sa¤¤Ã abyÃpÃdasa¤¤Ã avihiæsÃsa¤¤Ã; itosamuÂÂhÃnà kusala- saækappÃ. Ime ca, thapati, kusalasaækappà kuhiæ aparisesà nirujjhanti? Nirodho pi nesaæ vutto. Idha, thapati, bhikkhu vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà --pe-- dutiyajjhÃnaæ upasam- pajja viharati. Etth' ete kusalasaækappà aparisesà nirujjhanti. Kathaæ paÂipanno ca, thapati, kusalÃnaæ saækappÃnaæ nirodhÃya paÂipanno hoti? Idha, thapati, bhikkhu anuppannÃ- naæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ anuppÃdÃya chandaæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati; uppannÃnaæ pÃpakÃnaæ akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya --pe-- anuppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ uppÃdÃya --pe-- uppannÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ Âhitiya asam- mosÃya bhiyyobhÃvÃya vepullÃya bhÃvanÃya pÃripÆriyà chan- daæ janeti vÃyamati viriyaæ Ãrabhati cittaæ paggaïhÃti padahati. Evaæ paÂipanno kho, thapati, kusalÃnaæ saæ- kappÃnaæ nirodhÃya paÂipanno hoti. Katamehi cÃhaæ\<*<3>*>/, thapati, dasahi dhammehi samannÃgataæ purisapuggalaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Skt omit. 2 Si inserts yÃ. 3 So Skt; Si omits cÃhaæ; Bm reads ca alone. >/ #<[page 029]># %< 3. 9. CôÊASAKULUDùYISUTTAõ. (79) 29>% pa¤¤Ãpemi sampannakusalaæ paramakusalaæ uttamapatti- pattaæ samaïaæ ayojjhaæ? Idha, thapati, bhikkhu asekhÃya sammÃdiÂÂhiyà samannÃgato hoti, asekhena sammÃsaækappena samannÃgato hoti, asekhÃya sammÃvÃcÃya samannÃgato hoti, asekhena sammÃkammantena samannÃgato hoti, asekhena sammà -- ÃjÅvena samannÃgato hoti, asekhena sammÃvÃyÃmena samannÃgato hoti, asekhÃya\<*<1>*>/ sammÃsatiyà samannÃgato hoti, asekhena sammÃsamÃdhinà samannÃgato hoti, asekhena sammäÃïena {samannÃgato} hoti, asekhÃya sammÃvimuttiyà samannÃgato hoti. Imehi kho ahaæ, thapati, dasahi dhammehi samannÃgataæ purisapuggalaæ pa¤¤Ãpemi sampannakusalaæ paramakusalaæ uttamapattipattaæ samaïaæ ayojjhan ti. Idaæ avoca BhagavÃ. Attamano Pa¤cakaÇgo thapati Bhagavato bhÃsitaæ abhinandÅti. SAMA×AMA×ÖIKùSUTTAõ\<*<2>*>/ AèèHAMAõ. 79. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà RÃjagahe viharati VeÊuvane KalandakanivÃpe. Tena kho pana sama- yena SakuludÃyi paribbÃjako MoranivÃpe paribbÃjakÃrÃme paÂivasati mahatiyà paribbÃjakaparisÃya saddhiæ. Atha kho Bhagavà pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya RÃjagahaæ\<*<3>*>/ piï¬Ãya pÃvisi. Atha kho Bhagavato etad ahosi: -- Atippago kho tÃva RÃjagahaæ piï¬aya carituæ. Yan- nÆnÃhaæ yena MoranivÃpo paribbÃjakÃrÃmo yena Sakulu- dÃyi paribbÃjako, ten' upasaækameyyan ti. Atha kho Bhagavà yena MoranivÃpo paribbÃjakÃrÃmo, ten' upasaækami. Tena kho pana samayena SakuludÃyi paribbÃjako mahatiyà paribbÃ- jakaparisÃya saddhiæ nisinno hoti unnÃdiniyà uccÃsaddÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Skt Bm asekhena. 2 Skt Bu samaïamaï¬-; Bm Si samaïamuï¬-; cf. Suæ. Vil. I p. 32 & p. 181. 3 Si inserts yena before RÃjagahaæ & tena after it. >/ #<[page 030]># %<30 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% mahÃsaddÃya anekavihitaæ tiracchÃnakathaæ kathentiyÃ, -- seyyathÅdaæ: RÃjakathaæ\<*<1>*>/ corakathaæ mahÃmattakathaæ senÃkathaæ bhayakathaæ yuddhakathaæ annakathaæ pÃna- kathaæ vatthakathaæ sayanakathaæ mÃlÃkathaæ gandhakathaæ ¤Ãtikathaæ yÃnakathaæ gÃmakathaæ nigamakathaæ nagara- kathaæ janapadakathaæ itthikathaæ sÆrakathaæ visikhÃkathaæ kumbhaÂÂhÃnakathaæ pubbapetakathaæ nÃnattakathaæ lokak- khÃyikaæ samuddakkhÃyikaæ {itibhavÃbhavakathaæ} iti vÃ. Addasà kho SakuludÃyi paribbÃjako Bhagavantaæ dÆrato va Ãgacchantaæ; disvÃna sakaæ parisaæ saïÂhÃpesi:-- Appasaddà bhonto hontu, ma bhonto saddam akattha. Ayaæ samaïo Gotamo Ãgacchati. AppasaddakÃmo kho pana so Ãyasmà appasaddassa vaïïavÃdÅ. App' eva nÃma appasaddaæ pari- saæ viditvà upasaækamitabbaæ ma¤¤eyyÃti. Atha kho te paribbÃjakà tuïhÅ ahesuæ. Atha kho Bhagavà yena SakuludÃyi paribbÃjako, ten' upasaækami. Atha kho SakuludÃyi paribbÃjako Bhagavantaæ etad avoca:-- Etu kho bhante BhagavÃ; sÃgataæ bhante Bhagavato; cirassaæ kho bhante Bhagavà imaæ pariyÃyam akÃsi, yadidaæ idh' ÃgamanÃya; nisÅdatu bhante BhagavÃ; idam Ãsanaæ pa¤¤attan ti. NisÅdi Bhagavà pa¤¤atte Ãsane. SakuludÃyi pi kho paribbÃjako a¤¤ataraæ nÅcaæ Ãsanaæ gahetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho SakuludÃyiæ paribbÃjakaæ Bhagavà etad avoca:-- KÃya nu 'ttha, UdÃyi, etarahi kathÃya sannisinnÃ? Kà ca pana vo antarÃkathà vippa- katà ti? TiÂÂhat' esÃ, bhante, kathà yÃya mayaæ etarahi kathÃya sannisinnÃ. N' esÃ, bhante, kathà Bhagavato dullabbà bhavissati pacchÃpi savanÃya. YadÃhaæ, bhante, imaæ parisaæ anupasaækanto homi, athÃyaæ parisà anekavihitaæ tiracchÃnakathaæ kathentÅ nisinnà hoti. Yadà ca kho ahaæ, bhante, imaæ parisaæ upasaækanto homi, athÃyaæ parisà mamaæ yeva mukhaæ ullokentÅ\<*<2>*>/ nisinnà hoti: Yaæ no samaïo UdÃyi dhammaæ bhÃsissati, taæ no sossÃmÃti. Yadà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si here inserts pe & omits sentence to iti vÃ. 2 So Skt Bm; Si olokentÅ. >/ #<[page 031]># %< 3. 9. CôÊASAKULUDùYISUTTAõ. (79) 31>% pana, bhante, Bhagavà imaæ parisaæ upasaækanto hoti, atha aha¤ c' eva aya¤ ca parisà Bhagavato va\<*<1>*>/ mukhaæ ullokentÃ\<*<2>*>/ nisinnà homa\<*<3>*>/: Yaæ no Bhagavà dhammaæ bhÃsissati taæ no sossÃmÃti. Tena h', UdÃyi, taæ yev' ettha patibhÃtu, yathà maæ paÂibhÃseyyÃti. PurimÃni, bhante, divasÃni purimatarÃni sabba¤¤Æ sabbadassÃvÅ aparisesaæ ¤Ãïadassanaæ paÂijÃnamÃno: Carato ca me tiÂÂhato {ca} suttassa ca jÃgarassa ca satataæ samitaæ ¤Ãïadassanaæ paccupaÂÂhitan ti. So mayà pubbantaæ Ãrabbha pa¤haæ puÂÂho samÃno a¤¤en' a¤¤aæ paÂicari, bahiddhà kathaæ apanÃmesi, kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtvÃ- kÃsi. Tassa mayhaæ, bhante, Bhagavantaæ yeva Ãrabbha pÅti\<*<4>*>/ udapÃdi: Aho nÆna BhagavÃ, aho nÆna sugato, yo imesaæ dhammÃnaæ kusalo ti. Ko pan' eso, UdÃyi, sabba¤¤Æ sabbÃdassÃvÅ aparisesaæ ¤Ãïadassanaæ paÂijÃnamÃno: Carato ca me tiÂÂhato ca suttassa ca jÃgarassa ca satataæ samitaæ ¤Ãïadassanaæ paccupaÂÂhitan ti, yo tayÃ\<*<5>*>/ pubbantaæ Ãrabbha pa¤haæ puÂÂho samÃno a¤¤en' a¤¤aæ paÂicari, bahiddhà kathaæ {apanÃmesi} kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtvÃkÃsÅti? NigaïÂho, bhante, NÃtaputto\<*<6>*>/ ti. Yo kho, UdÃyi, anekavihitaæ pubbenivÃsaæ anussareyya seyyathÅdaæ: ekam pi jÃtiæ, dve pi jÃtiyo, --pe-- iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ anekavihitaæ pubbenivÃsaæ anussareyya, so vÃ\<*<7>*>/ maæ pubbantaæ Ãrabbha pa¤haæ puccheyya, tam và 'haæ pubbantaæ Ãrabbha pa¤haæ puccheyyaæ; so và me pubban- taæ Ãrabbha pa¤hassa veyyÃkaraïena cittam ÃrÃdheyya, tassa và 'haæ pubbantaæ Ãrabbha pa¤hassa veyyÃkaraïena cittaæ ÃrÃdheyyaæ; so kho, UdÃyi, dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamÃnusakena satte passeyya cavamÃne upapajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate --pe-- yathÃ- kammÆpage satte pajÃneyya; so và maæ aparantaæ Ãrabbha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si omit va. 2 Si olokentÅ; Bm oloketvÃ; Sk ulloketo. 3 So Bm; Skt hotima; Si hoti. 4 Skt sÅti; Bm Si sati. 5 Bm Si so tayÃ; Skt yo nayÃ. 6 Bm Si NÃÂ-. 7 Stk omit và here. >/ #<[page 032]># %<32 II. {MAJJHIMAPA××ùSAõ}.>% pa¤haæ puccheyya, taæ va 'haæ aparantaæ Ãrabbha pa¤haæ puccheyyaæ; so và me aparantaæ {Ãrabbha} pa¤hassa veyyÃ- karaïena cittaæ ÃrÃdheyya, tassa và 'ham aparantaæ Ãrabbha pa¤hassa veyyÃkaraïena cittaæ ÃrÃdheyyaæ. Api c', UdÃyi, tiÂÂhatu pubbanto, tiÂÂhatu aparanto. Dhamman te desessÃmi: Imasmiæ sati, idaæ hoti; imass' uppÃdà idaæ upapajjati; imasmiæ asati, idaæ na hoti; imassa nirodhà imaæ nirujjhatÅti. Ahaæ, bhante, yÃvatakam pi me iminà attabhÃvena paccanubhÆtaæ, tam pi nappahomi iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ anussarituæ; kuto panÃhaæ anekavihitaæ pubbenivÃsaæ anussarissÃmi, seyyathÅdaæ: ekaæ pi jÃtiæ dve pi jÃtiyo --pe-- iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ anekavihitaæ pubbeni- vÃsaæ anussarissÃmi, seyyathÃpi BhagavÃ. Ahaæ hi bhante etarahi paæsupisÃcakam pi na passÃmi, kuto panÃhaæ dib- bena cakkhunà visuddhena atikkantamÃnusakena satte passissÃmi cavamÃne upapajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate --pe-- yathÃkammÆpage satte pajÃnissÃmi, seyyathÃpi BhagavÃ. Yaæ pana maæ bhante Bhagavà evam Ãha: Api c', UdÃyi, tiÂÂhatu pubbanto, tiÂÂhatu aparanto; dhammaæ desessÃmi\<*<1>*>/:-- Imasmiæ sati idaæ hoti; imass' uppÃdà idaæ upapajjati; imasmiæ asati idaæ na hoti; imassa nirodhà idaæ nirujjhatÅti; ta¤ ca pana me bhiyyosomattÃya na pakkhÃyati\<*<2>*>/. Appeva nÃmÃhaæ, bhante, sake Ãcariyake Bhagavato cittaæ ÃrÃdheyyaæ pa¤hassa veyyÃkaraïenÃti. Kin ti pana te, UdÃyi, sake Ãcariyake hotÅti? AmhÃkaæ, bhante, sake Ãcariyake evaæ hoti: Ayaæ paramo vaïïo, ayaæ paramo vaïïo ti. Yaæ pana te etaæ, UdÃyi, sake Ãcariyake evaæ hoti: Ayaæ paramo vaïïo, ayaæ paramo vaïïo ti, -- katamo so paramo vaïïo ti? YasmÃ, bhante, vaïïà a¤¤o vaïïo uttaritaro và païÅ- tataro và na 'tthi, so paramo vaïïo ti. Katamo pana so, UdÃyi, vaïïo, yasmà vaïïà a¤¤o vaïïo uttaritaro và païÅtataro và na 'tthÅti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bu desissÃmi; Si alone inserts te. 2 So Si; Bm na makkhÃyati; Skt pana pakkhÃyÅti. >/ #<[page 033]># %< 3. 9. CôÊASAKULUDùYISUTTAõ. (79) 33>% Yasmà bhante vaïïà a¤¤o vaïïo uttaritaro và païÅtataro và na 'tthi, so paramo vaïïo ti\<*<1>*>/. DÅghà pi kho te esÃ, UdÃyi, phareyya. YasmÃ, bhante, vaïïà a¤¤o vaïïo uttaritaro va païÅtataro và na 'tthi, so paramo vaïïo ti vadasi; ta¤ ca vaïïaæ na pa¤¤Ãpesi. SeyyathÃpi, UdÃyi, puriso evaæ vadeyya:-- Ahaæ yà imasmiæ janapade janapadakalyÃïÅ, taæ icchÃmi taæ {kÃmemÅti}. Tam enaæ evaæ vadeyyuæ:-- Ambho purisa, yaæ tvaæ janapada- kalyÃïiæ icchasi kÃmesi, jÃnÃsi taæ janapadakalyÃïiæ: KhattiyÅ và brÃhmaïÅ và vessÅ và suddÅ và ti? Iti puÂÂho No ti vadeyya. Tam enaæ evaæ vadeyyuæ:-- Ambho purisa, yaæ tvaæ janapadakalyÃïiæ icchasi kÃmesi, jÃnÃsi taæ janapada- kalyÃïiæ: EvaænÃmÃ\<*<2>*>/ evaægottà iti và ti, --pe-- dÅghà và rassà và majjhimÃ\<*<3>*>/ và kÃÊÅ và sÃmà và maÇguracchavÅ và ti? Amukasmiæ gÃme và nigame và nagare và ti? Iti puÂÂho No ti vadeyya. Tam enaæ evaæ vadeyyuæ:-- Ambho purisa, yaæ tvaæ na jÃnÃsi na passasi, taæ tvaæ icchasi kamesÅti? Iti puÂÂho ùmÃti vadeyya. -- Taæ kim ma¤¤asi, UdÃyi? Nanu evaæ sante tassa purisassa appÃÂihÅrakataæ\<*<4>*>/ bhÃsitaæ sampajjatÅti? Addhà kho, bhante, evaæ sante tassa purisassa appÃ- ÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti? Evam eva kho tvaæ, UdÃyi: YasmÃ, bhante, vaïïà a¤¤o vaïïo uttaritaro và païÅtataro và na 'tthi, so paramo vaïïo ti vadasi; ta¤ ca vaïïaæ na pa¤¤ÃpesÅti. SeyyathÃpi, bhante, maïi veÊuriyo subho jÃtimà aÂÂhaæso suparikammakato paï¬ukambale nikkhitto bhÃsati\<*<5>*>/ ca tapati ca virocati ca; evaævaïïo attà hoti arogo\<*<6>*>/ param maraïà ti. Taæ kim ma¤¤asi, UdÃyi? Yo vÃ\<*<7>*>/ maïi veÊuriyo subho jÃtimà aÂÂhaæso suparikammakato paï¬ukambale nikkhitto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Si; Sk reads Katamo pana so UdÃyi vaïïo yasmà a¤¤o vaïïo utt. và pan. và na 'tthÅti; Bm Katamo pana so paramo vaïïo? Yasmà bhante &c. 2 Bm Si evaævaïïÃ. 3 So Bm & Si; Skt majjhÃ, which Si notes as the Sinh. reading. Cf. Nr. 80 & 1 DÅgha p. 241. 4 So Bu; Si appÃÂihirikataæ; Bm appÃÂihirakataæ; Skt appÃÂihÅrikaæ. 5 This is the Sinhalese reading, as noted by Si (which reads bhÃsate va tapate va virocate va); Bm bhÃsate ca tapate ca (as Sk infra Nr. 80). 6 Skt Ãrogo here & in Nr. 80. Cf. 1 JÃt. 368. 7 Skt omit vÃ. >/ #<[page 034]># %<34 II. {MAJJHIMAPA××ùSAõ}.>% bhÃsati ca tapati ca virocati ca; yo và rattandhakÃratimisÃya kimi khajjopanako, -- imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ katamo vaïïo abhikkantataro ca\<*<1>*>/ païÅtataro cÃti? {YvÃyaæ}, bhante, rattandhakÃratimisÃya kimi khajjo- panako, ayaæ imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ abhikkantataro ca païÅtataro cÃti. Taæ kim ma¤¤asi, UdÃyi? Yo và rattandhakÃratimisÃya kimi khajjopanako, yo và rattandhakÃratimisÃya telappadÅpo, -- imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ katamo vaïïo abhikkantataro ca païÅtataro cÃti? YvÃyaæ, bhante, rattandhakÃratimisÃya telappadÅpo, ayaæ imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ abhikkantataro ca païÅtataro cÃti. Taæ kim ma¤¤asi, UdÃyi? Yo và rattandhakÃratimisÃya telappadÅpo, yo và rattandakÃratimisÃya mahà aggikkhandho, -- imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ katamo vaïïo abhikkanta- taro ca païÅtataro cÃti? YvÃyaæ, bhante, rattandhakÃratimisÃya mahà aggik- khandho, ayaæ imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ abhikkantataro ca païÅtataro cÃti. Taæ kim ma¤¤asi, UdÃyi? Yo và rattandhakÃratimisÃya mahà aggikkhandho, yà và rattiyà paccÆsasamayaæ viddhe vigatavalÃhake deve osadhitÃrakÃ, -- imesaæ ubhinnaæ vaïïÃ- naæ katamo vaïïo abhikkantataro ca païÅtataro cÃti? YÃyaæ, bhante, rattiyà paccÆsasamayaæ viddhe vigatavalÃ- hake deve osadhitÃrakÃ, ayaæ imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ abhikkantataro ca païÅtataro cÃti. Taæ kim ma¤¤asi, UdÃyi? Yà và rattiyà paccÆsasa- mayaæ viddhe vigatavalÃhake deve osadhitÃrakÃ, yo\<*<2>*>/ và tadahu 'posathe pannarase viddhe vigatavalÃhake deve abhido\<*<3>*>/ a¬¬harattasamayaæ cando, imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ katamo vaïïo abhikkantataro ca païÅtataro cÃti? YvÃyaæ, bhante, tadahu 'posathe pannarase viddhe vigata- valÃhake deve abhido a¬¬harattasamayaæ cando, ayaæ imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ abhikkantataro ca païÅtataro cÃti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm Si, the latter with note `SÅhaÊapotthake anekaÂhÃnesu và ti pÃÂho dissati'; Skt và . . . cÃti here, but ca . . . cÃti infra. 2 All MSS yà here & yo in Nr. 80. 3 So Si Bu, & Skt once infra; Sk abhidose twice & abhidosa once; Bm abhidosaæ always; St abhidese twice. In Nr. 80 Sk abhide. >/ #<[page 035]># %< 3.9. {CôÊASAKULUDùYISUTTAõ}. (79) 35>% Taæ kim ma¤¤asi, UdÃyi? Yo và tadahu 'posathe panna- rase viddhe vigatavalÃhake deve abhido a¬¬harattasamayaæ cando, yo và vassÃnaæ pacchime mÃse saradasamaye viddhe vigatavalÃhake deve abhido majjhantikasamayaæ suriyo, -- imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ katamo vaïïo abhikkantataro ca païÅtataro cÃti? YvÃyaæ, bhante, vassÃnaæ pacchime mÃse saradasamaye viddhe vigatavalÃhake deve abhido majjhantikasamayaæ suriyo, ayaæ imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ abhikkantataro ca païÅta- taro cÃti? Ato\<*<1>*>/ kho te, UdÃyi, bahÆhi bahutarà devà ye imesaæ candimasuriyÃnaæ ÃbhÃ\<*<2>*>/ nÃnubhonti, tyÃhaæ pajÃnÃmi. Atha ca panÃhaæ na vadÃmi: Yasmà vaïïà a¤¤o vaïïo uttaritaro và païÅtataro và na 'tthÅti. Atha ca pana tvaæ, UdÃyi: YvÃyaæ vaïïo kiminà khajjopanakena hÅnataro\<*<3>*>/ ca pati- kiÂÂhataro\<*<4>*>/ ca, so paramo vaïïo ti vadasi; ta¤ ca vaïïaæ na pa¤¤ÃpesÅti. Acchidaæ\<*<5>*>/ Bhagavà kathaæ{.} Acchidaæ Sugato kathan ti{.} Kim pana tvaæ, UdÃyi, evaæ vadasi: Acchidaæ Bhagavà kathaæ? acchidam Sugato kathan ti? AmhÃkaæ, bhante, sake Ãcariyake evaæ hoti: Ayaæ paramo vaïïo, ayaæ paramo vaïïo ti. Te mayaæ, bhante, Bhagavatà sake Ãcariyake samanuyu¤jiyamÃnà samanuggÃhiya- mÃnà samanubhÃsiyamÃnà rittà tucchà aparaddhà ti. Kiæ pan', UdÃyi, atthi ekantasukho loko? Atthi ÃkÃravatÅ paÂipadà ekantasukhassa lokassa sacchikiriyÃyÃti? AmhÃkaæ, bhante, sake Ãcariyake evaæ hoti: Atthi ekantasukho loko; atthi ÃkÃravatÅ paÂipadà ekantasukhassa lokassa sacchikiriyÃyÃti. Katamà pana sÃ, UdÃyi, ÃkÃravatÅ paÂipadà ekanta- sukassa lokassa sacchikiriyÃyÃti? Idha, bhante, ekacco pÃïÃtipÃtaæ pahÃya pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti, adinnÃdÃnaæ pahÃya adinnÃdÃnà paÂivirato hoti, kÃmesu micchÃcÃraæ pahÃya kÃmesu micchÃcÃrà paÂivi- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si tato. In Nr. 80 Sk atha. 2 So MSS; Bu ÃbhÃya. 3 Bm Si nihÅnataro. 4 Si kiliÂÂhataro; Bm patiÂÂataro. 5 So Skt Si; Bm acchira. >/ #<[page 036]># %<36 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% rato hoti, musÃvÃdaæ pahÃya musÃvÃdà paÂivirato hoti, a¤¤a- taraæ và pana tapoguïaæ samÃdÃya vattati. Ayaæ kho sÃ, bhante, ÃkÃravatÅ paÂipadà ekantasukhassa lokassa sacchi- kiriyÃyÃti. Taæ kim ma¤¤asi, UdÃyi? Yasmiæ samaye pÃïÃtipÃtaæ pahÃya pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti, ekantasukhÅ và tasmiæ samaye attà hoti sukhadukkhÅ và ti? -- SukhadukkhÅ, bhante\<*<1>*>/. Taæ kim ma¤¤asi, UdÃyi? Yasmiæ samaye adinnÃdÃnaæ pahÃya adinnÃdÃnà paÂivirato hoti, ekantasukhÅ và tasmiæ samaye attà hoti sukhadukkhÅ và ti? -- SukhadukkhÅ, bhante. Taæ kim ma¤¤asi, UdÃyi? Yasmiæ samaye kÃmesu micchÃcÃraæ pahÃya kÃmesu micchÃcÃrà paÂivirato hoti, ekantasukhÅ và tasmiæ samaye attà hoti sukhadukkhÅ và ti? -- SukhadukkhÅ bhante. Taæ kim ma¤¤asi, UdÃyi? Yasmiæ samaye musÃvÃdaæ pahÃya musÃvÃdà paÂivirato hoti, ekantasukhÅ và tasmiæ samaye attà hoti sukhadukkhÅ và ti? -- SukhadukkhÅ, bhante. Taæ kim ma¤¤asi, UdÃyi? Yasmiæ samaye a¤¤ataraæ tapoguïaæ samÃdÃya vattati, ekantasukhÅ và tasmiæ samaye attà hoti sukhadukkhÅ và ti? -- SukkhadukkhÅ, bhante. Taæ kim ma¤¤asi, UdÃyi? Api nu kho vokiïïasukha- dukkhaæ paÂipadaæ Ãgamma ekantasukhassa lokassa sacchi- kiriyà hotÅti\<*<2>*>/? Acchidaæ Bhagavà kathaæ. acchidaæ Sugato kathan ti. Kim pana tvaæ, UdÃyi, evaæ vadasi: Acchidaæ Bhagavà kathaæ{.} acchidaæ Sugato kathan ti{.} AmhÃkaæ, bhante, sake Ãcariyake evaæ hoti: Atthi ekantasukho loko, atthi ÃkÃravatÅ paÂipadà ekantasukhassa lokassa sacchikiriyÃyÃti. Te mayaæ, bhante, Bhagavatà sake Ãcariyake samanuyu¤jiyamÃnà samanuggÃhiyamÃnà samanu- bhÃsiyamÃnà rittà tucchà aparaddhà pi\<*<3>*>/. Kim pana, bhante, atthi ekantasukho loko? Atthi ÃkÃravatÅ paÂipadà ekanta- sukhassa lokassa sacchikiriyÃyÃti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk here, & Si throughout, adds ti. 2 So Sk Si; Bm sacchikiriyÃyÃti. 3 So Si; Bm aparaddhà ti; Sk aparaï¬Ã vÃ; St aparaddhà vÃ. >/ #<[page 037]># %< 3. 9. CôÊASAKULUDùYISUTTAõ. (79) 37>% Atthi kho, UdÃyi, ekantasukho loko; atthi ÃkÃravatÅ paÂipadà ekantasukhassa lokassa sacchikiriyÃyÃti. Katamà pana sÃ, bhante, ÃkÃravatÅ paÂipadà ekanta- sukhassa lokassa sacchikiriyÃyÃti? Idh', UdÃyi, bhikkhu vivicc' eva kÃmehi --pe-- paÂha- majjhÃnaæ upasampajja viharati; vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà -- pe\<*<1>*>/ -- dutiyajjhÃnaæ\<*<2>*>/ --pe-- tatiyajjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayaæ kho sÃ, UdÃyi, ÃkÃravatÅ paÂipadà ekanta- sukhassa lokassa sacchikiriyÃyÃti. Na kho\<*<3>*>/ sÃ, bhante, ÃkÃravatÅ paÂipadà ekantasukhassa lokassa sacchikiriyÃya. Sacchikato hi 'ssa, bhante. ettÃvatà ekantasukho loko hotÅti\<*<4>*>/. Na khvÃssa\<*<5>*>/, UdÃyi, ettÃvatà ekantasukho loko sacchikato hoti; ÃkÃravatÅ tveva sà paÂipadà ekantasukhassa lokassa sacchikiriyÃyÃti. Evam vutte. SakuludÃyissa paribbÃjakassa parisà unnÃdinÅ uccÃsaddà mahÃsaddÃ\<*<6>*>/ ahosi\<*<7>*>/:-- Ettha mayaæ anassÃma sÃcariyakÃ; ettha mayaæ\<*<8>*>/ anassÃma sÃcariyakÃ; na mayaæ ito bhiyyo uttaritaraæ pajÃnÃmÃti. Atha kho SakuludÃyi paribbÃjako te paribbÃjake appasadde katvà Bhagavantaæ etad avoca: KittÃvatà pan' assa, bhante, ekantasukho loko sacchikato hotÅti? Idh', UdÃyi, bhikkhu sukhassa ca pahÃnà --pe-- catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati; yÃvatà devatà ekanta- sukhaæ lokaæ uppannÃ, tÃhi devatÃhi saddhiæ santiÂÂhati sallapati sÃkacchaæ samÃpajjati. EttÃvatà khvÃssa, UdÃyi, ekantasukho loko sacchikato hotÅti. Etassa nÆna\<*<9>*>/, bhante, ekantasukhassa lokassa sacchikiriyÃ- hetu bhikkhÆ Bhagavati brahmacariyaæ carantÅti? Na kho, UdÃyi, etassa ekantasukhassa lokassa sacchi- kiriyÃhetu bhikkhÆ mayi brahmacariyaæ caranti. Atthi kho, UdÃyi, a¤¤e va dhammà uttaritarà ca païÅtatarà ca yesaæ sacchikiriyÃhetu bhikkhÆ mayi brahmacariyaæ carantÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Skt omit. 2 Bm Si insert upasampajja viharati, pitiyà ca virÃgÃ. 3 Bm Si kin nu kho. 4 Skt hoti. 5 Bm Si na khvÃssa; Sk nakkhÃvÃssa; St nakkhavÃssa. 6 Bm Si uccÃsaddamahÃsaddÃ, Supra Skt unnÃdÅni. 7 So Skt Si; Bm ahesuæ. 8 Skt add p'. 9 So Skt Si; Bm nanu. >/ #<[page 038]># %<38 II. MAJJHIMAPANNùSAõ.>% Katame pana te, bhante, dhammà uttaritarà ca païÅtatarà ca, yesam sacchikiriyÃhetu bhikkhÆ Bhagavati brahmacariyaæ carantÅti? Idh', UdÃyi, TathÃgato loke uppajjati, arahaæ sammÃ- sambuddho, vijjÃcaraïasampanno sugato lokavidÆ, anuttaro purisadammasÃrathi, satthà devamanussÃnaæ buddho bhagavà --pe-- so ime pa¤ca nÅvaraïe pahÃya cetaso upakkilese pa¤¤Ãya dubbalÅkaraïe vivicc' eva kÃmehi --pe-- paÂha- majjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayam pi kho, UdÃyi, dhammo uttaritaro ca païÅtataro ca, yassa sacchikiriyÃhetu bhikkhÆ mayi brahmacariyaæ caranti. Puna ca paraæ. UdÃyi, bhikkhu vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà --pe-- dutiyajjhÃnaæ, tatiyajjhÃnaæ, catuÂÂhajjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayam pi kho, UdÃyi, dhammo uttaritaro ca païÅtataro ca, yassa sacchikiriyÃhetu bhikkhÆ mayi brahmacariyaæ caranti. So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆ- pakkilese mudubhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte pubbe- nivÃsÃnussati¤ÃïÃya cittaæ abhininnÃmeti. So anekavihitaæ pubbenivÃsaæ anussarati; seyyathÅdaæ: ekam pi {jÃtiæ} dve pi jÃtiyo --pe-- iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ anekavihitaæ pubbenivÃsaæ anussarati. Ayaæ pi kho, UdÃyi, dhammo uttaritaro ca païÅtataro ca, yassa sacchikiriyÃhetu bhikkhÆ mayi brahmacariyaæ caranti. So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudubhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte sattÃnaæ cutÆpapÃta¤ÃïÃya cittaæ abhininnÃmeti. So dibbena cakkunà visuddhena atikkantamÃnusakena satte passati cavamÃne upapajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate --pe-- yathà kammÆpage satte pajÃnÃti. Ayam pi kho, UdÃyi, dhammo uttaritaro ca païÅtataro ca, yassa sacchikiriyÃhetu bhikkhÆ mayi brahmacariyaæ caranti. So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudubhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte ÃsavÃnaæ khaya¤ÃïÃya cittaæ abhininnÃmeti. So: idaæ dukkhan ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkhasamudayo ti --pe-- ayaæ dukkhanirodho ti, --pe-- ayaæ dukkhanirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti; ime Ãsavà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti; ayaæ Ãsava- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 039]># %< 3. 9. CôÊASAKULUDùYISUTTAõ. (79) 39>% samudayo ti --pe-- ayaæ Ãsavanirodho ti --pe-- ayaæ ÃsavanirodhagÃminÅ paÂipadà ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti. Tassa evaæ jÃnato evaæ passato kÃmÃsavà pi cittaæ vimuccati, bhavÃsavà pi cittaæ vimuccati, avijjÃsavà pi cittaæ vimuccati; vimuttasmiæ vimuttam iti ¤Ãïaæ hoti; KhÅïà jÃti, vusitaæ brahmacariyaæ, kataæ karaïÅyaæ, nÃparaæ itthattÃyÃti pajÃnÃti. Ayaæ kho, UdÃyi, dhammo uttaritaro ca païÅtataro ca, yassa sacchikiriyà hetu bhikkhÆ mayi brahmacariyaæ caranti. Ime kho, UdÃyi, dhammà uttaritarà ca païÅtatarà ca, yesaæ sacchikiriyÃhetu bhikkhÆ mayi brahmacariyaæ carantÅti. Evaæ vutte, SakuludÃyi paribbÃjako Bhagavantaæ etad avoca:-- Abhikkantaæ, bhante; abhikkantaæ, bhante. Seyya- thÃpi, bhante, nikujjitaæ và ukkujjeyya, paÂicchannaæ và vivareyya, mÆÊhassa và maggaæ Ãcikkheyya, andhakÃre và telapajjotaæ dhÃreyya: Cakkhumanto rupÃni dakkhintÅti;-- evam evaæ Bhagavatà anekapariyÃyena dhammo pakÃsito. EsÃhaæ, bhante, Bhagavantaæ saraïaæ gacchÃmi dhamma¤ ca bhikkhusaægha¤ ca. LabheyyÃhaæ, bhante, Bhagavato santike pabbajjaæ, labheyyaæ upasampadan ti. Evaæ vutte SakuludÃyissa paribbÃjakassa parisà Sakulu- dÃyiæ paribbÃjakaæ etad avoca\<*<1>*>/:-- MÃ, bhavaæ UdÃyi, samaïe Gotame brahmacariyaæ cari; mÃ, bhavaæ UdÃyi, Ãcariyo hutvà antevÃsÅvÃsaæ vasi. SeyyathÃpi nÃma maïiko\<*<2>*>/ hutvà uddekaniko\<*<3>*>/ assa, evaæ sampadam etaæ\<*<4>*>/ bhoto UdÃyissa\<*<5>*>/ {bhavissati}. Mà bhavaæ UdÃyi samaïe Gotame brahmacariyaæ cari; mà bhavaæ UdÃyi Ãcariyo\<*<6>*>/ hutvà antevÃsÅvÃsaæ vasÅti. Iti-h-idaæ SakuludÃyissa paribbÃjakassa parisà SakuludÃyiæ paribbÃjakaæ antarÃyam\<*<7>*>/ akÃsi Bhagavati brahmacariye ti. CôÊASAKULUDùYISUTTAõ NAVAMAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm (alone) avocuæ. 2 Si udakamaïiko. 3 So Sk Si; St uddevakaniko; Bm uda¤janiko 4 Bm Si idaæ. 5 Bm adds ca. 6 Skt Ãcariyako. 7 Skt antarÃyekÃsi. >/ #<[page 040]># %<40 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% 80. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthiyam viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Atha kho Ve- khanasso\<*<1>*>/ paribbÃjako yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaæ- kamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Ekamantaæ Âhito kho Vekhanasso paribbÃjako Bhagavato santike udÃnaæ udÃnesi:-- Ayaæ paramo vaïïo, ayaæ paramo vaïïo ti. Kiæ pana tvaæ, KaccÃna, evaæ vadasi: Ayaæ paramo vaïïo, ayaæ paramo vaïïo {ti}? Katamo so paramo vaïïo ti? YasmÃ, bho Gotama, vaïïà a¤¤o vaïïo uttaritaro và païÅtataro và na 'tthi, so paramo vaïïo ti. Katamo pana so, KaccÃna, vaïïo yasmà vaïïà a¤¤o vaïïo uttaritaro và païÅtataro và na 'tthÅti? YasmÃ, bho Gotama, vaïïà a¤¤o vaïïo uttaritaro và païÅtataro và na 'tthi, so paramo vaïïo ti. DÅghà pi kho te esÃ, KaccÃna, phareyya. YasmÃ, bho Gotama, vaïïà a¤¤o vaïïo uttaritaro và païÅtataro và na 'tthi, so paramo vaïïo ti vadasi; ta¤ ca vaïïaæ na pa¤¤Ãpesi. SeyyathÃpi, KaccÃna, puriso evaæ vadeyya:-- Ahaæ yà imasmiæ janapade janapadakalyÃïÅ, taæ icchÃmi taæ kÃmemÅti. Tam enaæ evaæ vadeyyuæ:-- Ambho purisa, yaæ tvaæ janapadakalyÃïiæ icchasi kÃmesi, jÃnÃsi taæ janapada- kalyÃïiæ: KhattiyÅ và brÃhmaïÅ và vessÅ và suddÅ và ti? Iti puÂÂho No ti vadeyya. Tam enaæ evaæ vadeyyuæ:-- Ambho purisa, yaæ tvaæ janapadakalyÃïiæ icchasi kÃmesi, jÃnÃsi taæ janapadakalyÃniæ: Evaæ-nÃmà evaæ-gottà iti và ti --pe-- dÅghà và rassà và majjhimÃ\<*<2>*>/ và kÃÊÅ và sÃmà và maÇguracchavÅ và ti? Amukasmiæ gÃme và nigame và nagare và ti? Iti puÂÂho No ti vadeyya. Tam enaæ evaæ vadeyyuæ:-- Ambho purisa, yaæ tvaæ na jÃnÃsi na passasi, taæ tvaæ icchasi kÃmesÅti? Iti puÂÂho ùmÃti vadeyya. -- Taæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bu twice & Skt once; Bm throughout & Skt four times Vekhanasa; Si Vekkhaïasa throughout; Skt once Vekhaïassa. 2 Sk majjhÃ. Cf. p. 33. >/ #<[page 041]># %< 3. 10. VEKHANASSASUTTAõ. (80) 41>% kim ma¤¤asi, KaccÃna? Nanu evaæ sante tassa purisassa appÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti? Addhà kho, bho Gotama, evaæ sante tassa purisassa appÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti. Evam eva kho tvaæ, KaccÃna: YasmÃ, bho Gotama, vaïïà a¤¤o vaïïo uttaritaro và païÅtataro và na 'tthi, so paramo vaïïo ti vadasi, ta¤ ca vaïïaæ na pa¤¤ÃpesÅti. SeyyathÃpi, bho Gotama, maïi veÊuriyo subho jÃtimà aÂÂhaæso suparikammakato paï¬ukambale nikkhitto bhÃsati ca tapati\<*<1>*>/ ca virocati ca; evaævaïïo attà hoti arogo param maraïà ti. Taæ kim ma¤¤asi, KaccÃna? Yo và maïi veÊuriyo subho jÃtimà aÂÂhaæso suparikammakato paï¬ukambale nikkhitto bhÃsati ca tapati ca virocati ca, yo và rattandhakÃratimisÃya kimi khajjopanako, -- imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ katamo vaïïo abhikkantataro ca païÅtataro cÃti? YvÃyaæ, bho Gotama, rattandhakÃratimisÃya kimi khajjo- panako, ayaæ imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ abhikkantataro ca païÅtataro cÃti. Taæ kim ma¤¤asi, KaccÃna? Yo và rattandhakÃratimisÃya kimi khajjopanako, yo và rattandhakÃratimisÃya telappadÅpo, imesam ubhinnaæ vaïïÃnaæ katamo vaïïo abhikkantataro ca païÅtataro cÃti? YvÃyaæ, bho Gotama, rattandhakÃratimisÃya telappadÅpo, ayaæ imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ abhikkantataro ca païÅta- taro cÃti. Taæ kim {ma¤¤asi}, KaccÃna? Yo và rattandhakÃratimisÃya telappadÅpo, yo và rattandhakÃratimisÃya mahà aggikkhandho, imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ katamo vaïïo abhikkantataro ca païÅtataro cÃti? YvÃyaæ, bho Gotama, rattandhakÃratimisÃya mahà aggikkhandho, ayaæ imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ abhikkanta- taro ca païÅtataro cÃti. Taæ kim ma¤¤asi, KaccÃna? Yo và rattandhakÃra- timisÃya mahà aggikkhandho, yà và rattiyà paccÆsasamayaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk here & infra bhÃsate ca tapate. See p. 33. >/ #<[page 042]># %<42 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% viddhe vigatavalÃhake deve osadhitÃrakÃ, imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ katamo vaïïo abhikkantataro ca païÅtataro cÃti? YÃyaæ, bho Gotama, rattiyà paccÆsasamayaæ viddhe vigatavalÃhake deve osadhitÃrakÃ, ayaæ imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ abhikkantataro ca païÅtataro cati. Taæ kim ma¤¤asi, KaccÃna? Yo và rattiyà paccÆsa- samayaæ viddhe vigatavalÃhake deve osadhitÃrakÃ, yo và tadahu 'posathe pannarase viddhe vigatavalÃhake deve abhido a¬¬harattasamayaæ cando, imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ katamo vaïïo abhikkantataro ca païÅtataro cÃti? YvÃyaæ, bho Gotama, tadahu 'posathe pannarase viddhe vigatavalÃhake deve abhido a¬¬harattasamayaæ cando, ayaæ imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ abhikkantataro ca païÅtataro cÃti. Taæ kim ma¤¤asi, KaccÃna? Yo và tadahu 'posathe pannarase viddhe vigatavalÃhake deve abhido a¬¬haratta- samayaæ cando, yo và vassÃnaæ pacchime mÃse saradasamaye viddhe vigatavalÃhake deve abhido majjhantikasamayaæ suriyo, imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ katamo vaïïo abhikkantataro ca païÅtataro cÃti? YvÃyaæ, bho Gotama, vassÃnaæ pacchime mÃse sarada- samaye viddhe vigatavalÃhake deve abhido majjhantikasamayaæ suriyo, ayaæ imesaæ ubhinnaæ vaïïÃnaæ abhikkantataro ca païÅtataro cÃti. Ato kho te, KaccÃna, bahÆhi bahutarà devÃ, ye imesaæ candimasuriyÃnaæ Ãbhà nÃnubhonti, tyÃhaæ pajÃnÃmi. Atha ca panÃhaæ na vadÃmi: Yasmà vaïïà a¤¤o vaïïo uttaritaro ca païÅtataro ca na 'tthÅti. Atha ca pana tvaæ, KaccÃna: YvÃyaæ vaïïo kiminà khajjopanakena hÅnataro ca patikiÂÂha- taro ca, so paramo vaïïo ti vadasi; ta¤ ca vaïïaæ na pa¤¤ÃpesÅti. Pa¤ca kho ime, KaccÃna, kÃmaguïÃ. Katame pa¤ca? -- Cakkhuvi¤¤eyyà rÆpà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpa- saæhità rajanÅyÃ\<*<1>*>/; sotavi¤¤eyyà saddà -- pe\<*<2>*>/ --; ghÃna- vi¤¤eyyà gandhÃ; jivhÃvi¤¤eyyà rasÃ; kÃyavi¤¤eyyà phoÂÂhabbÃ\<*<3>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Skt Si; Bm rajaniyÃ. Cf. 1 Maj. 85, 1 DÅgha p. 245. 2 Si omits. 3 So Bm Si; Skt poÂÂhabbÃ. >/ #<[page 043]># %< 3. 10. VEKHANASSASUTTAõ. (80) 43>% iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ. Ime kho, KaccÃna, pa¤ca kÃmaguïÃ. Yaæ kho, KaccÃna, ime pa¤ca kÃmaguïe paÂicca uppajjati sukhaæ somanassaæ, idaæ vuccati kÃmasukhaæ. Iti kÃmehi kÃmasukhaæ kÃmasukhà kÃmaggasukhaæ tattha aggam akkhÃyatÅti. Evaæ vutte Vekhanasso paribbÃjako Bhagavantaæ etad avoca:-- Acchariyaæ, bho Gotama\<*<1>*>/, abbhutaæ, bho Gotama. YÃva subhÃsitaæ c' idaæ bhoto Gotamena:-- KÃmehi kÃmasukhaæ kÃmasukhà kÃmaggasukhaæ tattha aggam akkhÃyatÅti\<*<2>*>/. DujjÃnaæ kho etaæ, KaccÃna, tayà a¤¤adiÂÂhikena a¤¤akhantikena a¤¤arÆcikena a¤¤atrayogena\<*<3>*>/ a¤¤athÃcari- yakena\<*<4>*>/ kÃmaæ vÃ\<*<5>*>/ kÃmasukhaæ và kÃmaggasukhaæ vÃ. Ye kho te, KaccÃna, bhikkhÆ arahanto khÅïÃsavà vusitavanto katakaraïÅyà ohitabhÃrà anuppattasadatthÃparikhÅïabhavasaæ- yojanÃ\<*<6>*>/ sammada¤¤ÃvimuttÃ, te kho etaæ\<*<7>*>/ jÃneyyuæ: KÃmaæ\<*<8>*>/ và kÃmasukhaæ và kÃmaggasukhaæ và ti. Evaæ vutte Vekhanasso paribbÃjako kupito anattamano Bhagavantaæ yeva khuæsento Bhagavantaæ yeva vambhento Bhagavantaæ yeva vadamÃno: Samaïo ca\<*<9>*>/ Gotamo pÃpito\<*<10>*>/ bhavissatÅti, Bhagavantaæ etad avoca\<*<11>*>/:-- Evam eva pan' idh' eke\<*<12>*>/ samaïabrÃhmaïà ajÃnantà pubbantaæ apassantÃ\<*<13>*>/ aparantaæ, atha ca\<*<14>*>/ pana: KhÅïà jÃti vusitaæ brahma- cariyaæ kataæ karaïÅyaæ nÃparaæ itthÃttÃyÃti\<*<15>*>/ paÂijÃnanti; Tesaæ idaæ bhÃsitaæ hassakaæ yeva sampajjati\<*<16>*>/ nÃma- kaæ\<*<17>*>/ yeva sampajjati rittakaæ yeva sampajjati tucchakaæ yeva sampajjatÅti. Ye kho te, KaccÃna, samaïabrÃhmaïà ajÃnantà pubban- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm repeats these three words. 2 Bm adds KÃmehi, bho Gotama, kÃmasukhaæ . . . aggam akkhÃyatÅti. 3 So Skt Bm; Si a¤¤atthayogena. 4 So Skt Si; Bm a¤¤atrÃc. 5 Bm kÃmà vÃ; Skt kÃmÃsava; Si kÃmaæ vÃ, with note that the Burmese reading is kÃmà vÃ. 6 Sk -khÅïà bhavasa¤¤ojanÃ. 7 Bm evaæ. 8 So Skt here, with Si. 9 Bm Si omit ca. 10 So Skt Si Bu; Bm pÃpiko. 11 For the above passage cf. I DÅgha p. 90. 12 Bm Si ekacce. 13 Si ajÃnantÃ. 14 Skt omit ca. 15 Bm paÂijÃnÃmÃti throughout. 16 Bm omits these three words here & inserts hasitaæ yeva sampajjati before rittakaæ. 17 So Skt Bm & 1 DÅgha 240; Si Bu lÃmakaæ. >/ #<[page 044]># %<44 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% taæ apassantà aparantaæ: KhÅïà jÃti vusitaæ brahmacariyaæ kataæ karaïÅyaæ nÃparaæ itthattÃyÃti pajÃnÃmÃti paÂijÃnanti; tesaæ so yeva sahadhammiko\<*<1>*>/ niggaho hoti\<*<2>*>/. Api ca, KaccÃna, tiÂÂhatu pubbanto tiÂÂhatu aparanto. Etu vi¤¤Æ puriso asaÂho amÃyÃvÅ ujjujÃtiko: Aham anusÃsÃmi, ahaæ dhammaæ desemi; yathÃnusiÂÂhaæ tathà paÂipajjamÃno na cirass' eva sÃma¤ ¤eva\<*<3>*>/ ¤assati sÃmaæ dakkhÅti\<*<4>*>/. Evaæ kira sammÃ\<*<5>*>/ bandhanà vippamokkho hoti yadidaæ avijjÃban- dhanÃ. SeyyathÃpi, KaccÃna, daharo kumÃro mando uttÃna- seyyako kaïÂhapa¤camehi bandhanehi baddho assa suttaban- dhanehi; tassa vuddhim anvÃya indriyÃnaæ paripÃkam anvÃya tÃni bandhanÃni mucceyyuæ\<*<6>*>/; so mokkho 'mhÅti\<*<7>*>/ kho jÃneyya no ca bandhanaæ\<*<8>*>/;-- evam eva kho, KaccÃna, etu vi¤¤Æ puriso asaÂho amÃyÃvÅ ujjujÃtiko: Ahaæ anusÃsÃmi, ahaæ dhammam desemi; yathÃnusiÂÂhaæ tathà paÂipajjamÃno na cirass' eva sÃma¤ ¤eva ¤assati sÃmaæ dakkhÅti. Evaæ kira sammà bandhanà vippamokkho hoti yadidam avijjÃbandhanà ti. Evaæ vutte Vekhanasso paribbÃjako Bhagavantaæ etad avoca:-- Abhikkantaæ, bho Gotama, abhikkantaæ, bho Gotama\<*<9>*>/, --pe-- upÃsakam maæ bhavaæ Gotamo dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gatan ti. VEKHANASSASUTTAõ DASAMAõ. PARIBBùJAKAVAGGO TATIYO. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm Si; Skt tesaæ tesÃhaæ dhammiko. 2 So Skt Si; Bm hotÅti. 3 Skt sÃkhamaæ ¤evaæ. 4 So Sk (bis) Si (bis) St (once); Bm St (once) dakkhiti. See also Nr. 99. 5 Bm evaæ kir' ÃyasmÃ; Si evaæ kirayasmÃ, with note that the Sinh. reading is kira sammÃ. 6 Si mu¤ceyyuæ. 7 So Si; Skt mokkho 'mhi; Bm mokkh' asmÅti. 8 So Bm Si; Sk bandhaæ. 9 Bm omits the three words repeated. >/ #<[page 045]># %< 4. 1. {GHAèýKùRASUTTAõ}. (81) 45>% 81. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà Kosalesu cÃrikaæ carati mahatà bhikkhusaæghena saddhiæ. Atha kho Bhagavà maggà okkamma a¤¤atarasmiæ padese sitaæ pÃtvÃ- kÃsi. Atha kho Ãyasmato ùnandassa etad ahosi:-- Ko nu kho hetu, ko paccayo Bhagavato sitassa pÃtukammÃya? Na akÃraïena TathÃgatà sitaæ pÃtukarontÅti. Atha kho Ãyasmà ùnando ekaæsaæ cÅvaraæ\<*<1>*>/ katvà yena Bhagavà ten' a¤jalim païÃmetvà Bhagavantaæ etad avoca:-- Ko nu kho, bhante, hetu, ko paccayo Bhagavato sitassa pÃtukammÃya? Na akÃraïena TathÃgatà sitaæ pÃtukarontÅti. BhÆtapubbaæ, ùnanda, imasmiæ padese VebhaÊiÇgaæ\<*<2>*>/ nÃma gÃmanigamo ahosi iddho c' eva phÅto\<*<3>*>/ ca bahujano Ãkiïïamanusso. VebhaÊiÇgaæ kho, ùnanda, gÃmanigamaæ Kassapo bhagavà arahaæ sammÃ-sambuddho upanissÃya vihÃsi. Idha sudaæ, ùnanda, Kassapassa bhagavato arahato sammÃ-sambuddhassa ÃrÃmo ahosi. Idha sudaæ, ùnanda, Kassapo bhagavà arahaæ sammÃ-sambuddho nisinnako bhikkhusaæghaæ ovadatÅti. Atha kho Ãyasmà ùnando catugguïà saæghÃÂiæ pa¤¤Ã- petvà Bhagavantaæ etad avoca:-- Tena hi, bhante, Bhagavà nisÅdatu. EvÃyaæ bhÆmippadeso\<*<4>*>/ dvÅhi arahantehi sammÃ- sambuddhehi paribhutto bhavissatÅti. NisÅdi Bhagavà pa¤¤atte Ãsane. Nisajja kho Bhagavà Ãyasmantaæ ùnandaæ Ãmantesi: -- BhÆtapubbaæ, ùnanda, imasmiæ padese VebhaÊiÇgaæ nÃma gÃmanigamo ahosi iddho c' eva phÅto ca bahujano Ãkiïïamanusso. VebhaÊiÇgaæ kho, ùnanda, gÃmanigamaæ Kassapo bhagavà arahaæ sammÃ-sambuddho upanissÃya vihÃsi. Idha sudaæ, ùnanda, Kassapassa bhagavato arahato {sammÃ}-sambuddhassa ÃrÃmo ahosi. Idha sudaæ, ùnanda, Kassapo bhagavà arahaæ sammÃ-sambuddho nisinnako \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si uttarÃsangaæ, with note that the Sinh. reading is cÅvaraæ. 2 So Skt Bu; Bm Vegalingaæ; Si Vebhaligaæ, -- with note that the Sinh. & Burmese reading is VebhaÊingaæ. 3 So Si; Sk pÅto; Bm phito. 4 So Sk Si; Bm ettha. Ayaæ bhÆmipadeso. >/ #<[page 046]># %<46 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% bhikkhusaæghaæ ovadati. VebhaÊiÇge kho, ùnanda, gÃmani- game GhaÂÅkÃro\<*<1>*>/ nÃma kumbhakÃro Kassapassa bhagavato arahato sammÃ-sambuddhassa upaÂÂhÃko ahosi aggupaÂÂhÃko. GhaÂÅkÃrassa kho, ùnanda, kumbhakÃrassa JotipÃlo nÃma mÃïavo sahÃyo ahosi piyasahÃyo. Atha kho, ùnanda, GhaÂÅ- kÃro kumbhakÃro JotipÃlaæ\<*<2>*>/ mÃïavaæ Ãmantesi:-- ùyÃma, samma JotipÃla, Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃ- sambuddhaæ dassanÃya upasaækamissÃma; sÃdhusammataæ hi me tassa Bhagavato dassanaæ arahato sammÃ-sambud- dhassÃti. Evaæ vutte, ùnanda, JotipÃlo mÃïavo GhaÂÅkÃraæ kumbhakÃram etad avoca:-- Alaæ, samma GhaÂÅkÃra; kiæ pana tena muï¬akena samaïakena diÂÂhenÃti? Dutiyam pi kho, ùnanda, --pe-- tatiyam pi kho, ùnanda, GhaÂÅkÃro kumbhakÃro JotipÃlaæ mÃïavaæ etad avoca:-- ùyÃma, samma JotipÃla, Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃ- sambuddhaæ dassanÃya upasaækamissÃma; sÃdhusammataæ hi me tassa Bhagavato dassanaæ arahato sammÃ-sambud- dhassÃti. Tatiyaæ pi kho, ùnanda. JotipÃlo mÃïavo GhaÂÅ- kÃraæ kumbhakÃraæ etad avoca:-- Alaæ, samma GhaÂÅ- kÃra; kiæ pana tena muï¬akena samaïakena diÂÂhenÃti? Tena hi, samma JotipÃla, sottiæ sinÃniæ\<*<3>*>/ ÃdÃya nadiæ gamissÃma sinÃyitun ti. Evaæ sammÃti kho, ùnanda, JotipÃlo mÃïavo GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃrassa paccassosi. Atha kho, ùnanda, GhaÂÅkÃro ca kumbhakÃro JotipÃlo ca mÃïavo sottiæ sinÃniæ ÃdÃya nadiæ agamaæsu sinÃyituæ. Atha kho, ùnanda, GhaÂÅkÃro kumbhakÃro JotipÃlaæ mÃïavaæ Ãmantesi:-- Ayaæ, samma JotipÃla, Kassapassa bhagavato arahato sammÃ-sambuddhassa avidÆre ÃrÃmo. ùyÃma, samma JotipÃla, Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃ-sambud- dhaæ dassanÃya upasaækamissÃma. SÃdhusammatam hi me tassa Bhagavato dassanaæ arahato sammÃ-sambuddhassÃti. Evam vutte, ùnanda, JotipÃlo mÃïavo GhaÂÅkÃraæ kumbha- kÃraæ etad avoca:-- Alaæ, samma GhaÂÅkÃra, kiæ pana \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Skt Si Bu; Bm GhaÂikÃro throughout. 2 Bm inserts nÃma after GhaÂikÃro & JotipÃlaæ. 3 So Skt Bu; Bm sotthisinÃnaæ Ãhara; Si sottisinÃnaæ, with note that the Sinh. reading is sottiæ sinÃniæ. >/ #<[page 047]># %< 4. 1. {GHAèIKARASUTTAõ}. (81) 47>% tena muï¬akena samaïakena diÂÂhenÃti? Dutiyam pi kho, ùnanda, --pe-- tatiyam pi kho, ùnanda. GhaÂÅkÃro kum- bhakÃro JotipÃlaæ mÃïavaæ etad avoca:-- Ayaæ, samma JotipÃla, Kassapassa bhagavato arahato sammÃ-sambuddhassa avidÆre ÃrÃmo. ùyÃma, samma JotipÃla, Kassapaæ bha- gavantaæ arahantaæ sammÃ-sambuddhaæ dassanÃya upasaæ- kamissÃma. SÃdhusammataæ hi me tassa Bhagavato dassanaæ arahato sammÃ-sambuddhassÃti. Tatiyam pi kho, ùnanda, JotipÃlo mÃïavo GhaÂÅkÃraæ kumbhakÃraæ etad avoca:-- Alaæ. samma GhaÂÅkÃra, kiæ pana tena muï¬akena samaïakena diÂÂhenÃti? Atha kho, ùnanda, GhaÂÅkÃro kumbhakÃro Joti- pÃlaæ mÃïavaæ ovaÂÂikÃya parÃmasitvà etad avoca:-- Ayaæ, samma JotipÃla, Kassapassa bhagavato arahato sammÃ-sam- buddhassa avidÆre ÃrÃmo. ùyÃma, samma JotipÃla, Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃ-sambuddhaæ dassanÃya upasaækamissÃma. SÃdhusammataæ hi me tassa Bhagavato dassanaæ arahato sammÃ-sambuddhassÃti. Atha kho, ùnanda, JotipÃlo mÃïavo ovaÂÂikaæ viniveÂhetvÃ\<*<1>*>/ GhaÂÅkÃraæ kumbha- kÃraæ etad avoca:-- Alaæ, samma GhaÂÅkÃra; kiæ pana tena muï¬akena samaïakena diÂÂhenÃti? Atha kho, ùnanda, GhaÂÅkÃro kumbhakÃro JotilÃlaæ mÃïavaæ sÅsanahÃtaæ\<*<2>*>/ kesesu parÃmasitvà etad avoca:-- Ayaæ. samma JotipÃla, Kassapassa bhagavato arahato sammÃ-sambuddhassa avidÆre ÃrÃmo. AyÃma. samma JotipÃla, Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃ-sambuddhaæ dassanÃya upasaækamissÃma. SÃdhusammataæ hi me tassa Bhagavato dassanaæ arahato sammÃ-sambuddhassÃti. Atha kho, ùnanda, JotipÃlassa mÃïavassa etad ahosi:-- Acchariyaæ vata bho, abbhutaæ vata bho. Yatra hi nÃmÃyaæ GhaÂÅkÃro kumbhakÃro ittara- jacco samÃno amhÃkaæ sÅsanahÃtÃnaæ\<*<2>*>/ kesesu parÃmasitabbaæ\<*<3>*>/ ma¤¤issati; na vat' idaæ\<*<4>*>/ orakaæ ma¤¤e bhavissatÅti; GhaÂÅ- kÃraæ kumbhakÃraæ etad avoca:-- YÃvetadohi pi\<*<5>*>/, samma GhaÂÅkÃrÃti. YÃvetadohi pi, samma JotipÃla, tathà hi pana \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Bu; Si vinivedhetvÃ; Bm vinivaÂÂetvÃ. 2 Sk sÅsaæ nahÃtaæ; Bm Si sÅsanhÃtÃnaæ. 3 Si parÃmasitvÃ. 4 Bm adds kira: Bu na vadat' idaæ. 5 So Skt Si Bu; Bm yÃvatÃdohi pi. >/ #<[page 048]># %<48 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% me sÃdhusammataæ tassa Bhagavato dassanaæ arahato sammÃ- sambuddhassÃti. Tena hi, samma GhaÂÅkÃra, mu¤ca; gamissÃmÃti. Atha kho, ùnanda, GhaÂÅkÃro ca kumbhakÃro JotipÃlo ca mÃïavo yena Kassapo bhagavà arahaæ sammÃ-sambuddho ten' upasaækamiæsu. Upasaækamitvà GhaÂÅkÃro kumbhakÃro Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃ-sambuddhaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. JotipÃlo pana mÃïavo Kassa- pena bhagavatà arahatà sammÃsambuddhena saddhiæ sammodi, sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho, ùnanda, GhaÂÅkÃro kum- bhakÃro Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃ-sambud- dhaæ etad avoca:-- Ayaæ me, bhante, JotipÃlo mÃïavo sahÃyo piyasahÃyo; imassa Bhagavà dhammaæ desetÆti. Atha kho, ùnanda, Kassapo bhagavà arahaæ sammÃ-sambuddho GhaÂÅkÃra¤ ca kumbhakÃraæ JotipÃla¤ ca mÃïavaæ dhammiyà kathÃya sandassesi samÃdapesi samuttejesi sampahaæsesi. Atha kho, ùnanda, GhaÂÅkÃro ca kumbhakÃro JotipÃlo ca mÃïavo Kassapena bhagavatà arahatà sammÃsambuddhena dhammiyà kathÃya sandassità samÃdapità samuttejità sampa- haæsità Kassapassa bhagavato arahato sammÃsambuddhassa bhÃsitaæ abhinanditvà anumoditvà uÂÂhÃy' Ãsanà Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃsambuddhaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà pakkamiæsu. Atha kho, ùnanda, JotipÃlo mÃïavo GhaÂÅkÃraæ kum- bhakÃraæ etad avoca:-- Imaæ nu tvaæ, samma GhaÂÅkÃra, dhammaæ suïanto, atha ca pana na\<*<1>*>/ agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajasÅti\<*<2>*>/? Nanu maæ\<*<3>*>/, samma JotipÃla, jÃnÃsi: Andhe jiïïe mÃtÃ- pitaro posemÅti? Tena hi, samma GhaÂÅkÃra, ahaæ agÃrasmà anÃgariyaæ pabbajissÃmÅti. Atha kho, ùnanda, GhaÂÅkÃro ca kumbhakÃro JotipÃlo ca mÃïavo yena Kassapo bhagavà arahaæ sammÃsambuddho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si omits na, which Bm inserts after anagÃriyaæ. 2 So Si; Sk pabbajjasÅti; Bm pabbajjissasÅti. 3 Bm mama. >/ #<[page 049]># %< 4.1. GHAèýKùRASUTTAõ. (81) 49>% ten' upasaækamiæsu; upasaækamitvà Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃsambuddhaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdiæsu. Ekamantaæ nisinno kho, ùnanda, GhaÂÅkÃro kumbhakÃro Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃ- sambuddhaæ etad avoca:-- Ayaæ me, bhante, JotipÃlo mÃïavo sahÃyo\<*<1>*>/ piyasahÃyo. Imaæ Bhagavà pabbÃjetÆti. Alattha kho, ùnanda, JotipÃlo mÃïavo Kassapassa bhagavato arahato sammÃsambuddhassa santike pabbajjaæ alattha upa- sampadaæ. Atha kho, ùnanda, Kassapo bhagavà arahaæ sammÃsambuddho acirÆpasampanne\<*<2>*>/ JotipÃle mÃïave addha- mÃsÆpasampanne\<*<3>*>/ VebhaÊiÇge yathÃbhirantaæ viharitvà yena BÃrÃïasÅ tena cÃrikaæ pakkÃmi; anupubbena cÃrikaæ caramÃno yena BÃrÃïasÅ tad avasari. Tatra sudaæ, ùnanda, Kassapo bhagavà arahaæ sammÃ- sambuddho BÃrÃïasiyaæ viharati Isipatane MigadÃye. Assosi kho, ùnanda, KikÅ\<*<4>*>/ KÃsirÃjÃ: Kassapo kira bhagavà arahaæ sammÃsambuddho BÃrÃïasiæ anuppatto BÃrÃïasiyaæ viharati Isipatane MigadÃye ti. Atha kho, ùnanda, KikÅ KÃsirÃjà bhadrÃni bhadrÃni yÃnÃni yojÃpetvà bhadraæ\<*<5>*>/ yÃnaæ abhirÆ- hitvà bhadrehi bhadrehi yÃnehi BÃrÃïasiyà niyyÃsi mahatà rÃjÃnubhÃvena Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃ- sambuddhaæ dassanÃya; yÃvatikà yÃnassa bhÆmi yÃnena gantvà yÃnà paccorohitvà pattiko va yena Kassapo bhagavà arahaæ sammÃsambuddho ten' upasaækami; upasaækamitvà Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃsambuddhaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho, ùnanda, Kikiæ KÃsirÃjÃnaæ Kassapo bhagavà arahaæ sammÃsambuddho dhammÅyà kathÃya sandassesi samÃdapesi samuttejesi sam- pahaæsesi. Atha kho, ùnanda, KikÅ KÃsirÃjà Kassapena bhagavatà arahatà sammÃsambuddhena dhammiyà kathÃya sandassito samÃdapito sammuttejito sampahaæsito Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃsambuddhaæ etad avoca:-- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Here, as above, Bm inserts ahosi. 2 So Si; Bm has Å; Sk abhirÆpo sampatto, & ends this & the next three words with o. 3 Bm a¬¬ha-. 4 Si KiækÅ; Bm KikÅ, as Sk generally. Here Sk reads KÅkÅ. 5 Bm (not Sk or Si) repeats bhadraæ here, as always. >/ #<[page 050]># %<50 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% AdhivÃsetu me, bhante, Bhagavà svÃtanÃya bhattaæ saddhiæ bhikkhusaæghenÃti. AdhivÃsesi kho, ùnanda, Kassapo bhagavà arahaæ sammÃsambuddho tuïhÅbhÃvena. Atha kho, {ùnanda}, KikÅ KÃsirÃjà Kassapassa bhagavato arahato sammÃ- sambuddhassa adhivÃsanaæ viditvà uÂÂhÃy' Ãsanà Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃsambuddhaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà pakkÃmi. Atha kho, ùnanda, KikÅ KÃsirÃjà tassà rattiyà accayena sake nivesane païÅtaæ khÃdanÅyaæ bhojanÅyaæ\<*<1>*>/ paÂiyÃdÃpetvà paï¬umuÂikassa\<*<2>*>/ sÃlino vicitakÃÊakaæ anekasÆpaæ anekabya¤janaæ Kassapassa bhaga- vato arahato sammÃsambuddhassa kÃlaæ ÃrocÃpesi: KÃlo, bhante, niÂÂhitaæ bhattan ti. Atha kho, ùnanda, Kassapo bhagavà arahaæ sammÃ- sambuddho pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya yena Kikissa KÃsira¤¤o nivesanaæ ten' upasaækami; upasaæ- kamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi saddhiæ bhikkhusaæghena. Atha kho, ùnanda, KikÅ KÃsirÃjà buddhapamukhaæ bhikkhu- saæghaæ païÅtena khÃdanÅyena bhojanÅyena sahatthà santappesi sampavÃresi. Atha kho, ùnanda, KikÅ KÃsirÃjà Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃsambuddhaæ bhuttÃviæ onÅta- pattapÃïiæ\<*<3>*>/ a¤¤ataraæ nÅcaæ Ãsanaæ gahetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho, ùnanda, KikÅ KÃsirÃjà Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃsambuddhaæ etad avoca:-- AdhivÃsetu me, bhante, Bhagavà BÃrÃïasiyaæ vassÃvÃsaæ, evarÆpaæ saæghassa upaÂÂhÃnaæ bhavissatÅti. Alaæ, mahÃrÃja, adhivuttho\<*<4>*>/ me vassÃvÃso ti. Dutiyam pi kho, ùnanda, --pe-- tatiyam pi kho, ùnanda, KikÅ KÃsirÃjà Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃsambuddhaæ etad avoca:-- AdhivÃsetu me, bhante, Bhagavà BÃrÃïasiyaæ vassÃvÃsaæ, evarÆpaæ saæghassa upaÂÂhÃnaæ bhavissatÅti. Alaæ, mahÃrÃja; adhivuttho me vassÃvÃso ti. Atha kho, ùnanda, Kikissa KÃsira¤¤o: Na me Kassapo bhagavà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Si Bu; Sk Bm bhojaniyaæ. 2 So Sk Bu; Si paï¬umudikassa, with note that the Sinh. reading is paï¬umuÂikassa; Bm paï¬uphuÂakassa here & paï¬uputakassa infra. 3 Sk & Si here oïÅta-; Bm here oïita-. But see infra page 64, & I Sum. Vil. p. 227. 4 So Sk Bu; Bm Si adhivuÂÂho. >/ #<[page 051]># %< 4. 1. GHAèýKùRASUTTAõ (81). 51>% arahaæ sammÃsambuddho adhivÃseti BÃrÃïasiyaæ vassÃvÃsan ti, ahu-d-eva a¤¤athattaæ ahu domanassaæ. Atha kho, ùnanda, KikÅ KÃsirÃjà Kassapaæ bhagavantaæ arahantaæ sammÃ- sambuddhaæ etad avoca:-- Atthi nu te, bhante, a¤¤o koci mayà upaÂÂhÃkataro ti? Atthi, mahÃrÃja, {VebhaÊiÇgaæ} nÃma gÃmanigamo; tattha GhaÂÅkÃro nÃma kumbhakÃro; so me upaÂÂhÃko aggupaÂÂhÃko\<*<1>*>/. Tuyhaæ kho pana, mahÃrÃja: Na me Kassapo bhagavà arahaæ sammÃsambuddho adhivÃseti BÃrÃïasiyaæ vassÃvÃsan ti atthi\<*<2>*>/ a¤¤athattaæ atthi doma- nassaæ; tayidaæ GhaÂÅkÃre kumbhakÃre\<*<3>*>/ na 'tthi na ca bhavissati. GhaÂÅkÃro kho, mahÃrÃja, kumbhakÃro buddhaæ saraïaæ gato dhammaæ saraïaæ gato saæghaæ saraïaæ gato. GhaÂÅkaro kho, mahÃrÃja, kumbhakÃro pÃïÃtipÃtà paÂivirato adinnÃdÃnà paÂivirato kÃmesu micchÃcÃrà paÂivirato musÃvÃdà paÂivirato surÃmerayamajjapamÃdaÂÂhÃnà paÂivirato. GhaÂÅkÃro kho mahÃrÃja, kumbhakÃro buddhe aveccappasÃ- dena samannÃgato, dhamme -- pe\<*<4>*>/ -- saæghe, ariyakantehi sÅlehi samannÃgato. GhaÂÅkÃro kho, mahÃrÃja, kumbhakÃro dukkhe nikkaÇkho\<*<5>*>/ dukkhasamudaye nikkaÇkho dukkhanirodhe nikkaÇkho dukkhanirodhagÃminiyà paÂipadÃya nikkaÇkho. GhaÂÅkÃro kho, mahÃrÃja, kumbhakÃro ekabhattiko brahma- cÃrÅ sÅlavà kalyÃïadhammo. GhaÂÅkÃro kho, mahÃrÃja, kumbhakÃro nikkhittamaïisuvaïïo apetajÃtarÆparajato. Gha- ÂÅkÃro kho, mahÃrÃja, kumbhakÃro\<*<6>*>/ na\<*<7>*>/ musalena\<*<8>*>/ na sahatthÃ\<*<9>*>/ paÂhaviæ\<*<10>*>/ khanati\<*<11>*>/. Yaæ hoti kÆlapaluggaæ\<*<12>*>/ và mÆsiku- kkuro và taæ kÃmena\<*<13>*>/ Ãharitvà bhÃjanaæ karitvà evam Ãha:-- Ettha\<*<14>*>/ yo icchati taï¬ulapabhivattÃni\<*<15>*>/ và mugga. pabhivattÃni và kÃÊÃyapabhivattÃni\<*<16>*>/ và nikkhipitvà yaæ icchati taæ haratÆti. GhaÂÅkÃro kho, mahÃrÃja, kumbhakÃro andhe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm omits. 2 Bm Si atth' eva. 3 So Sk Si; Bm Gh-assa K-rassa. 4 Bm Si omit pe here & repeat aveccappasÃdena samannÅgato both here & after saæghe. 5 Bm nikaÇkho throughout. 6 Sk adds pana. 7 Bm omits. 8 So Si; Sk musalo; Bm musale. 9 Bm omits na s. 10 Bm pathavi¤ ca; Si paÂhavi¤ ca. 11 So Bm; Sk khaïÃti; Si khaïati. 12 Bm kul. 13 Bm Si kÃjena, the latter noting that kÃmena is the Sinh, reading. 14 So Sk Si; Bm tattha. 15 So Sk; Bm taïdulapaÂibhastÃni; Si patibhastÃni. Qu. pahiv- or paÂibhaï¬Ãni, 16 So Si; Bm kaÊÃya; Sk kÃlÃya. >/ #<[page 052]># %<52 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ>% jiïïe mÃtÃpitaro poseti. GhaÂÅkÃro kho, mahÃrÃja, kumbha- kÃro pa¤cannaæ {orambhÃgiyÃnaæ} saæyojanÃnaæ parikkhayà opapÃtiko tattha parinibbÃyÅ anÃvattidhammo tasmà lokÃ. Ekam idÃhaæ, mahÃrÃja, samayaæ VebhaÊiÇge gÃmani- game viharÃmi. Atha khvÃhaæ, mahÃrÃja, pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya yena GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃ- rassa mÃtÃpitaro ten upasaækamiæ, upasaækamitvà GhaÂÅ- kÃrassa kumbhakÃrassa mÃtÃpitaro etad avocaæ:-- Handa ko nu kho ayaæ bhaggavo\<*<1>*>/ gato ti? -- Nikkhanto kho te, bhante, upaÂÂhÃko: ato\<*<2>*>/ kumbhiyà odanaæ gahetvà pariyogà sÆpaæ gahetvà paribhu¤jÃti\<*<3>*>/. -- Atha khvÃhaæ, mahÃrÃja, kumbhiyà odanaæ gahetvà pariyogà sÆpaæ gahetvà pari- bhu¤jitvà uÂÂhÃy' Ãsanà pakkÃmiæ\<*<4>*>/. Atha kho, mahÃrÃja, GhaÂÅkÃro kumbhakÃro yena mÃtÃpitaro ten' upasaækami, upasaækamitvà mÃtÃpitaro etad avoca:-- Ko kumbhiyà odanaæ gahetvà pariyogà sÆpaæ gahetvà paribhu¤jitvà uÂÂhÃy' Ãsanà pakkanto ti? -- Kassapo, tÃta, bhagavà arahaæ sammÃ- sambuddho kumbhiyà odanaæ gahetvà pariyogà sÆpaæ gahetvà paribhu¤jitvà uÂÂhÃy' Ãsanà pakkanto ti. -- Atha kho, mahÃrÃja, GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃrassa etad ahosi:-- LÃbhà vata me suladdhaæ vata me yassa me Kassapo bhagavà arahaæ sammÃsambuddho evaæ abhivissattho\<*<5>*>/ ti. Atha kho, mahÃrÃja, GhaÂÅkÃraæ kumbhakÃraæ addhamÃsaæ\<*<6>*>/ pÅtisukhaæ na vijahi\<*<7>*>/ sattÃhaæ mÃtÃpitunnaæ. Ekam idÃhaæ, mahÃrÃja, samayaæ tatth' eva VebhaÊiÇge\<*<8>*>/ gÃmanigame viharÃmi. Atha khvÃhaæ, mahÃrÃja, pubbaïhÃ- samayam nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya yena GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃrassa mÃtÃpitaro ten' upasaækamiæ, upasaækamitvà GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃrassa mÃtÃpitaro etad avocaæ:-- Handa ko nu kho ayaæ bhaggavo gato ti? -- Nikkhanto kho te, bhante, upaÂÂhÃko; ato kaÊopiyÃ\<*<9>*>/ kummÃsaæ\<*<10>*>/ gahetvà pariyogà sÆpaæ gahetvà paribhu¤jÃti. -- Atha khvÃhaæ, mahÃrÃja, kaÊopiyà kummÃsaæ gahetvà pariyogà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si bhagavo. 2 So Sk Si; Bm anto. 3 Sk p-jati. 4 So Si; Bm Sk pakkÃmi. 5 So Sk Bu; Bm abhivisaÂÂho; Si abhivissaÂÂho. 6 So Sk Bm Si a¬¬hamÃsaæ. 7 Bm vijahati (as Sk once infra). 8 Bm Si add nÃma, as always. 9 So all MSS; Bu kÃÊopiyÃ. 10 Bm kumÃsaæ >/ #<[page 053]># %< 4.1. GHAèýKùRASUTTAõ (81). 53>% sÆpaæ gahetvà paribhu¤jitvà uÂÂhÃy' Ãsanà pakkÃmiæ. Atha kho, mahÃrÃja, GhaÂÅkaro kumbhakÃro yena mÃtÃpitaro ten' upasaækami, upasaækamitvà mÃtÃpitaro etad avoca:-- Ko kaÊopiyà kummÃsaæ gahetvà pariyogà sÆpaæ gahetvà pari- bhu¤jitvà uÂÂhÃy Ãsanà pakkanto ti? -- Kassapo, tÃta, bhagavà arahaæ sammÃsambuddho kaÊopiyà kummÃsaæ gahetvà pari- yogà sÆpaæ gahetvà paribhu¤jitvà uÂÂhÃy' Ãsanà pakkanto ti. -- Atha kho, mahÃrÃja, GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃrassa etad ahosi:-- LÃbhà vata me suladdhaæ\<*<1>*>/ vata me yassa me Kassapo bhagavà arahaæ sammÃsambuddho evaæ abhivis- sattho ti. Atha kho, mahÃrÃja, GhaÂÅkÃraæ kumbhakÃraæ addhamÃsaæ pÅtisukhaæ na vijahi sattÃhaæ mÃtÃpitunnaæ. Ekam idÃhaæ, mahÃrÃja, samayaæ tatth' eva VebhaÊiÇge gÃmanigame viharÃmi. Tena kho pana samayena kuÂÅ ovassati. Atha khvÃhaæ, mahÃrÃja, bhikkhÆ Ãmantesiæ:-- Gacchatha. bhikkhave, GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃrassa nivesane tiïam jÃna- thÃti. Evaæ vutte, mahÃrÃja\<*<2>*>/, bhikkhÆ maæ etad avocuæ: -- Na 'tthi kho, bhante, GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃrassa nivesane tiïaæ; atthi ca khvÃssa Ãvesanaæ tiïacchadanan\<*<3>*>/ ti. Gac- chatha, bhikkhave, GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃrassa Ãvesanaæ uttiïaæ karothÃti. Atha kho te, mahÃrÃja, bhikkhÆ GhaÂÅ- kÃrassa kumbhakÃrassa Ãvesanaæ uttiïam akaæsu. Atha kho, mahÃrÃja, GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃrassa mÃtÃpitaro\<*<4>*>/ bhikkhÆ etad avocuæ: Ke Ãvesanaæ uttiïaæ karotÅti? -- BhikkhÆ: Bhagini, Kassapassa bhagavato arahato sammÃ- sambuddhassa kuÂÅ ovassatÅti. -- Haratha, bhante, haratha bhadramukhà ti. Atha kho, mahÃrÃja, GhaÂÅkÃro kumbhakÃro yena mÃtÃpitaro ten upasaækami, upasaækamitvà mÃtÃpitaro etad avoca:-- Ke Ãvesanaæ uttiïaæ akaæsÆti? -- BhikkhÆ, tÃta: Kassapassa\<*<5>*>/ bhagavato arahato sammÃsambuddhassa kuÂÅ ovassatÅti. Atha kho, mahÃrÃja, GhaÂÅkÃrassa kumbha- kÃrassa etad ahosi:-- LÃbhà vata me, suladdhaæ vata me. yassa me Kassapo bhagavà arahaæ sammÃsambuddho evaæ abhivissattho ti. Atha kho, mahÃrÃja, GhaÂÅkÃraæ kumbha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So all MSS here; Sk sts. suladdhalÃbhÃ. Cf. Vol. I p. 164. 2 Bm Si add te. 3 Bm tiïa¤ chadanan. 4 Bm Si add te. 5 Bm Si add kira. >/ #<[page 054]># %<54 II. {MAJJHIMAPA××ùSAõ}.>% kÃraæ addhamÃsaæ pÅtisukhaæ na vijahi sattÃhaæ mÃtÃpi- tunnaæ. Atha kho taæ, mahÃrÃja, Ãvesanaæ sabbaæ temÃsaæ ÃkÃsacchadanaæ aÂÂhÃsi na cÃtivassi\<*<1>*>/. EvarÆpo ca, mahÃrÃja, GhaÂÅkÃro kumbhakÃro ti. LÃbhÃ, bhante, GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃrassa, suladdhaæ lÃbhÃ, bhante, GhaÂÅkÃrassa kumbhakÃrassa yassa Bhagavà evaæ abhivissattho ti. Atha kho, ùnanda, KikÅ KÃsirÃjà GhaÂÅkÃrassa kumbha- kÃrassa pa¤camattÃni taï¬ulavÃhasatÃni pÃhesi paï¬umuÂi- kassa\<*<2>*>/ sÃlino tadÆpiya¤ ca sÆpeyyaæ. Atha kho te, ùnanda, rÃjapurisà GhaÂÅkÃraæ kumbhakÃraæ upasaækamitvà etad avocuæ:-- ImÃni te, bhante, pa¤camattÃni taï¬ulavÃhasatÃni KikinÃ\<*<3>*>/ KÃsirÃjena pahitÃni paï¬umuÂikassa sÃlino tadÆpiyan ca sÆpeyyaæ, tÃni, bhante, patigaïhÃtÆti\<*<4>*>/. RÃjà kho bahu- kicco bahukaraïÅyo: Alaæ me ra¤¤o va hotÆti. Siyà kho pana te, ùnanda, evam assa: A¤¤o nÆna tena samayena JotipÃlo mÃïavo ahosÅti. Na kho pan' etaæ, ùnanda, evaæ daÂÂhabbaæ. Ahaæ tena samayena JotipÃlo mÃïavo ahosin ti\<*<5>*>/. Idam avoca BhagavÃ. Attamano Ãyasmà ùnando Bha- gavato bhÃsitaæ abhinandÅti. GHAèýKùRA-SUTTAõ PAèHAMAõ. 82. Evam me sutam. Ekaæ samayaæ Bhagavà KurÆsu\<*<6>*>/ cÃrikaæ caramÃno mahatà bhikkhusaæghena saddhiæ yena ThullakoÂÂhitaæ\<*<7>*>/ nÃma KurÆnaæ nigamo tad avasari. Asso- suæ kho ThullakoÂÂhitakà brÃhmaïagahapatikÃ:-- Samaïo khalu bho Gotamo Sakyaputto Sakyakulà pabbajito KurÆsu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Si Bu; Bm na devo 'bhivassi. 2 Si paï¬umudlkassa. 3 Sk KikÅ nÃma; Bm KikÅnÃ; Si KiækinÃ. 4 So Sk; Si paÂiggaïhÃtÆti; Bm paÂiggaïhathÃti. 5 Bm ahosÅti. 6 Bm Kurusu. 7 So Si Bu; Bm ThullakoÂihikaæ; Sk ThÆlakoÂÂhitaæ. >/ #<[page 055]># %< 4.2. {RAèèHAPùLASUTTAõ} (82). 55>% cÃrikaæ caramÃno mahatà bhikkhusaæghena saddhiæ Thulla- koÂÂhitaæ anuppatto. Taæ kho pana bhavantaæ Gotamaæ evaæ kalyÃïo kittisaddo abbhuggato -- iti pi so bhagavà arahaæ sammÃsambuddho vijjÃcaraïasampanno sugato loka- vidÆ anuttaro purisadammasÃrathi satthà devamanussÃnaæ buddho bhagavà ti. So imaæ lokaæ sadevakaæ samÃrakaæ sabrahmakaæ sassamaïabrÃhmaïiæ pajam sadevamanussaæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedeti. So dhammaæ deseti ÃdikalyÃïaæ majjhe kalyÃïaæ pariyosÃnakalyÃïaæ sÃtthaæ savya¤janaæ, kevalaparipuïïaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ pakÃseti. SÃdhu kho pana tathÃrÆpÃnaæ arahataæ dassanaæ hotÅti. Atha kho ThullakoÂÂhitakà brÃhmaïagahapatikà yena Bhagavà ten' upasaækamiæsu, upasaækamitvà app' ekacce Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ {nisÅdiæsu}, app' ekacce Bhagavatà saddhiæ sammodiæsu sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdiæsu, app' ekacce yena Bhagavà ten' a¤jalim païÃmetvà ekamantaæ nisÅdiæsu, app' ekacce Bhagavato santike nÃmagottaæ sÃvetvà ekamantaæ nisÅdiæsu, app' ekacce tuïhÅbhÆtà ekamantaæ nisÅdiæsu. Ekamantaæ nisinne kho ThullakoÂÂhitake brÃhmaïagahapatike Bhagavà dhammiyà kathÃya sandassesi samÃdapesi samutte- jesi sampahaæsesi. Tena kho pana samayena RaÂÂhapÃlo nÃma kulaputto tasmiæ yeva ThullakoÂÂhite aggakulikassa\<*<1>*>/ putto tissaæ pari- sÃyaæ nisinno hoti. Atha kho RaÂÂhapÃlassa kulaputtassa etad ahosi:-- Yathà yathà khvÃhaæ Bhagavatà dhammaæ desitaæ ÃjÃnÃmi\<*<2>*>/, nayidaæ sukaraæ agÃraæ ajjhÃvasatà ekantaparipuïïaæ ekantaparisuddhaæ saækhalikhitaæ brahma- cariyaæ carituæ; yannÆnÃhaæ\<*<3>*>/ kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyyan ti. Atha kho ThullakoÂÂhitakà brÃhmaïagahapatikà Bhagavatà dhammiyà kathÃya sandassità samÃdapità samuttejità sampa- haæsità Bhagavato bhÃsitaæ abhinanditvà anumoditvà uÂÂhÃy' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm aggakulassa. 2 So Bm Si; Sk yathà yathà kho Bhagavà dhammaæ deseti. 3 So Sk Si; Bm yaæ nunÃhaæ. >/ #<[page 056]># %<56 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Ãsanà Bhagavantaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà pakka- miæsu. Atha kho RaÂÂhapÃlo kulaputto acirapakkantesu ThullakoÂÂhitakesu brÃhmaïagahapatikesu yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà eka- mantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho RaÂÂhapÃlo kula- putto Bhagavantaæ etad avoca:-- Yathà yathà 'haæ, bhante, Bhagavatà dhammaæ desitaæ ÃjÃnÃmi, nayidaæ sukaraæ agÃraæ ajjhÃvasatà ekantaparipuïïaæ ekantaparisuddhaæ saækhalikhitaæ brahmacariyaæ carituæ. IcchÃm' ahaæ, bhante, kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajituæ\<*<1>*>/. LabheyyÃhaæ\<*<2>*>/, bhante, Bhagavato santike pabbajjaæ, labheyyaæ upasampadan\<*<3>*>/ ti. Anu¤¤Ãto si pana tvaæ, RaÂÂhapÃla, mÃtÃpitÆhi agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃyÃti? Na kho ahaæ\<*<4>*>/, bhante, anu¤¤Ãto mÃtÃpitÆhi agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃyÃti. Na kho, RaÂÂhapÃla, TathÃgatà ananu¤¤Ãtaæ mÃtÃpitÆhi pabbÃjentÅti. SvÃhaæ, bhante, tathà karissÃmi yathà maæ mÃtÃpitaro anujÃnissanti agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃyÃti. Atha kho RaÂÂhapÃlo kulaputto uÂÂhÃy' Ãsanà Bhagavantaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà yena mÃtÃpitaro ten' upasaækami, upasaæ- kamitvà mÃtÃpitaro etad avoca:-- AmmatÃtÃ\<*<5>*>/, yathà yathà 'haæ Bhagavatà dhammam desitaæ ÃjÃnÃmi, nayidaæ sukaraæ agÃraæ ajjhÃvasatà ekantaparipuïïaæ ekantaparisuddhaæ saækhalikhitaæ brahmacariyaæ carituæ; icchÃm' ahaæ kesa- massuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ {pabbajjuæ}. AnujÃnÃtha maæ agÃrasmà anagÃ- riyaæ pabbajjÃyÃti. Evaæ vutte RaÂÂhapÃlassa kulaputtassa mÃtÃpitaro RaÂÂhapÃlaæ kulaputtaæ etad avocuæ:-- Tvaæ kho, tÃta RatthapÃla, amhÃkaæ ekaputtako piyo manÃpo sukhe Âhito\<*<6>*>/ sukhaparibhato\<*<7>*>/; na tvaæ, tÃta RaÂÂhapÃla, kassaci dukkhassa jÃnÃsi. [Ehi tvaæ, tÃta RaÂÂhapÃla, bhu¤ja \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits this sentance. 2 Bm labheyyÃm' ahaæ. 3 Bm adds pabbÃjetu maæ Bhagavà (as Vinaya III 12). 4 Bm Si kho 'haæ. 5 So Sk Bm; Si ammatÃta. 6 So Sk Bu; Bm Si sukhedhito. 7 So Bu; Sk Bm Si parihato. >/ #<[page 057]># %< 4. 2. RAèèHAPùLASUTTAõ (82). 57>% ca piva ca {parivÃrehi} ca, bhu¤janto pivanto {parivÃrento} kÃme\<*<1>*>/ paribhu¤janto pu¤¤Ãni karonto abhiramassu. Na taæ mayaæ anujÃnÃma agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃya] \<*<2>*>/; maraïena pi te mayaæ akÃmakà vinà bhavissÃma. Kiæ pana mayaæ taæ jÅvantaæ anujÃnissÃma agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃyÃti? Dutiyam pi kho --pe-- tatiyaæ pi kho RaÂÂhapÃlo kula- putto mÃtÃpitaro etad avoca:-- AmmatÃtÃ, yathà yathà 'haæ Bhagavatà dhammaæ desitaæ ÃjÃnÃmi, nayidaæ sukaraæ agÃraæ ajjhÃvasatà ekantaparipuïïaæ ekantaparisuddhaæ saækhalikhitaæ brahmacariyaæ carituæ; icchÃm' ahaæ kesa- massuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajituæ. AnujÃnÃtha maæ agÃrasmà anagÃ- riyaæ pabbajjÃyÃti. Tatiyam pi kho RaÂÂhapÃlassa kula- puttassa mÃtÃpitaro RaÂÂhapÃlaæ kulaputtaæ etad avocuæ: -- Tvaæ kho\<*<3>*>/, tÃta RaÂÂhapÃla, amhÃkaæ ekaputtako piyo manÃpo sukhe Âhito sukhaparibhato; na tvaæ, tÃta RaÂÂha- pÃla, kassaci dukkhassa jÃnÃsi. Ehi tvaæ, tÃta RaÂÂhapÃla, bhu¤ja ca piva ca paricÃrehi ca, bhu¤janto pivanto paricÃrento kÃme paribhu¤janto pu¤¤Ãni karonto abhiramassu. Na taæ mayaæ anujÃnÃma agÃrasmà {anagÃriyaæ} pabbajjÃya, maraïena pi te mayaæ akÃmakà vinà bhavissÃma. Kiæ pana mayaæ taæ jÅvantaæ anujÃnissÃma agÃrasmà anagÃriyaæ pabbaj- jÃyÃti? Atha kho RaÂÂhapÃlo kulaputto mÃtÃpitÆsu pabbajjaæ alabhamÃno\<*<4>*>/ tatth' eva anantarahitÃya bhÆmiyà nipajji\<*<5>*>/: Idh' eva\<*<6>*>/ me maraïaæ bhavissati pabbajjà và ti\<*<7>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bu Bm Si, the latter noting that the Sinh. reading is kÃmÃni (which Sk reads). 2 The passage in brackets occurs in all MSS., but not at Vinaya III 13. From the order in which Bu comments on words in this passage, it is evident that it did not occur in his MS. 3 Here, as above, Bm Si add si. 4 So Sk; Bm Si read na maæ mÃtÃpitaro anujÃnanti agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃyÃti, tatth' eva . . ., with note that: Ito paraæ SÅhalapotthake: MÃtÃpitÆsu pabbajjaæ alabhamÃno tatth' eva anantarahitÃya bhÆmiyà nipajjÅti vacanaæ dassati. 5 Bm nippajji (& nippanno infra). 6 Si throughout, & Sk infra, idha vÃ. 7 Like Vinaya III. 13, Bm (but not Sk or Si) adds: atha kho R. kulaputto ekam pi bhattaæ na bhu¤ji dve pi bhattÃni . . . satta pi bhattani na bhu¤ji. Bu does not favour this interpolation. >/ #<[page 058]># %<58 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Atha kho RaÂÂhapÃlassa kulaputtassa mÃtÃpitaro RaÂÂha- pÃlaæ kulaputtaæ etad avocuæ:-- Tvaæ kho, tÃta RaÂÂha- pÃla, amhÃkaæ ekaputtako piyo manÃpo sukhe Âhito sukha- paribhato; na tvaæ, tÃta RaÂÂhapÃla, kassaci dukkhassa jÃnÃsi. UÂÂhehi, tÃta RaÂÂhapÃla, bhu¤ja ca piva ca paricÃrehi ca, bhu¤janto pivanto paricÃrento kÃme paribhu¤janto pu¤¤Ãni karonto abhiramassu. Na taæ mayaæ anujÃnÃma agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃya, maraïena pi te mayaæ akÃmakà vinà bhavissÃma. Kiæ pana taæ jÅvantaæ anujÃnissÃma agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃyÃti? Evaæ vutte RaÂÂhapÃlo kulaputto tuïhÅ ahosi. Dutiyam pi kho --pe-- tatiyam pi kho RaÂÂha- pÃlassa kulaputtassa mÃtÃpitaro RaÂÂhapÃlaæ kulaputtaæ etad avocuæ:-- Tvaæ kho, tÃta RaÂÂhapÃla, amhÃkaæ eka- puttako piyo manÃpo sukhe Âhito sukhaparibhato; na tvaæ, tÃta RaÂÂhapÃla, kassaci dukkhassa jÃnÃsi. UÂÂhehi, tÃta RaÂÂhapÃla, bhu¤ja ca piva ca paricÃrehi ca, bhu¤janto pivanto paricÃrento kÃme paribhu¤janto pu¤¤Ãni karonto abhiramassu. Na taæ mayaæ anujÃnÃma agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃya, maraïena pi te mayaæ akÃmakà vinà bhavissÃma. Kiæ pana mayaæ taæ jÅvantaæ anujÃnissÃma agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃyÃti? Tatiyam pi kho RaÂÂhapÃlo kulaputto tuïhÅ ahosi. [Atha kho RaÂÂhapÃlassa kulaputtassa mÃtÃpitaro yena RaÂÂhapÃlassa kulaputtassa sahÃyakà ten' upasaækamiæsu, upasaækamitvà RaÂÂhapÃlassa kulaputtassa sahÃyake etad avocuæ:-- Eso, tÃtÃ\<*<1>*>/, RaÂÂhapÃlo kulaputto anantarahitÃya bhÆmiyà nipanno: Idh' eva me maraïaæ bhavissati pabbajjà và ti. Ehi\<*<2>*>/, tÃtÃ, yena RaÂÂhapÃlo kulaputto ten' upasaæ- kamatha, upasaækamitvà RaÂÂhapÃlaæ kulaputtaæ evaæ vadetha:-- Tvaæ kho, samma RaÂÂhapÃla, mÃtÃpitunnaæ ekaputtako piyo manÃpo sukhe Âhito sukhaparibhato; na tvaæ, samma RaÂÂhapÃla, kassaci dukkhassa jÃnÃsi. UÂÂhehi, samma RaÂÂhapÃla, bhu¤ja ca piva ca paricÃrehi ca, bhu¤- janto pivanto paricÃrento kÃme paribhu¤janto pu¤¤Ãni karonto abhiramassu. Na taæ mÃtÃpitaro anujÃnanti agÃrasmà ana- gÃriyaæ pabbajjÃya, maraïena pi te mÃtÃpitaro akÃmakà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk tÃta (bis). 2 So Sk. >/ #<[page 059]># %< 4.2. RAèèHAPùLASUTTAõ (82). 59>% vinà bhavissanti. Kiæ pana te taæ jÅvantaæ anujÃnissanti agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃyÃti? ] \<*<1>*>/ Atha kho RaÂÂhapÃlassa kulaputtassa sahÃyakà [RaÂÂha- pÃlassa kulaputtassa mÃtÃpitunnaæ paÂisutvÃ] yena RaÂÂhapÃlo kulaputto ten' upasaækamiæsu, upasaækamitvà RaÂÂhapÃlaæ kulaputtaæ etad avocuæ:-- Tvaæ kho, samma RaÂÂhapÃla, mÃtÃpitunnaæ ekaputtako piyo manÃpo sukhe Âhito sukha- paribhato; na tvaæ, samma RaÂÂhapÃla, kassaci dukkhassa jÃnÃsi. UÂÂhehi, samma RaÂÂhapÃla, bhu¤ja ca piva ca pari- cÃrehi ca, bhu¤janto pivanto paricÃrento kÃme paribhu¤janto pu¤¤Ãni karonto abhiramassu; na taæ mÃtÃpitaro anujÃnanti agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃya, maraïena pi te mÃtÃpitaro akÃmakà vinà bhavissanti. Kiæ pana te taæ jÅvantaæ anu- jÃnissanti {agÃrasmÃ} anagÃriyaæ pabbajjÃyÃti? Evaæ vutte\<*<2>*>/ RaÂÂhapÃlo kulaputto tuïhÅ ahosi. Dutiyam pi kho --pe-- tatiyam pi kho RaÂÂhapÃlassa kulaputtassa sahÃyakà RaÂÂha- pÃlaæ kulaputtaæ etad avocuæ:-- Tvaæ kho, samma RaÂÂhapÃla, mÃtÃpitunnaæ ekaputtako piyo manÃpo sukhe Âhito sukhaparibhato; na tvaæ, samma RaÂÂhapÃla, kassaci dukkhassa jÃnÃsi. UÂÂhehi, samma RaÂÂhapÃla, bhu¤ja ca piva ca paricÃrehi ca, bhu¤janto pivanto paricÃrento kÃme paribhu¤janto pu¤¤Ãni karonto abhiramassu; na taæ mÃtÃ- pitaro anujÃnissanti agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃya, maraïena pi te mÃtÃpitaro akÃmakà vinà bhavissanti. Kiæ pana te taæ jÅvantaæ anujÃnissanti agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃ- yÃti? Tatiyam pi kho RaÂÂhapÃlo kulaputto tuïhÅ ahosi. Atho kho RaÂÂhapÃlassa kulaputtassa sahÃyakà yena RaÂÂhapÃlassa kulaputtassa mÃtÃpitaro ten' upasaækamiæsu, upasaækamitvà RaÂÂhapÃlassa kulaputtassa mÃtÃpitaro etad avocuæ:-- AmmatÃtÃ, eso RaÂÂhapÃlo kulaputto tatth' eva anantarahitÃya bhÆmiyà nipanno Idh' eva me maraïaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 This paragraph does not occur in Bm or Si, which also omit the words RaÂÂhapÃlassa kulaputtassa mÃtÃpitunnaæ paÂisutvà in the next two lines. Bu observes: Ath' assa mÃtÃpitaro tikkhattuæ vatvà paÂivacanaæ pi alabhamÃnà sahÃyake pakkosÃpetvÃ: Esa vo sahÃyako pabbajitukÃmo, nivÃretha nan ti Ãhaæsu. Te pi taæ upasaækamitvà tikkhattuæ avocuæ; tesam pi tuïhÅ ahosi. 2 Bm reads atha kho for evaæ vutte. >/ #<[page 060]># %<60 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% bhavissati pabbajjà và ti; sace tumhe RaÂÂhapÃlaæ kula- puttaæ nÃnujÃnissatha agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃya, tatth' eva maraïaæ Ãgamissati. Sace pana tumhe RaÂÂha- pÃlaæ kulaputtaæ anujÃnissatha agÃrasmà anagÃriyaæ pab- bajjÃya, pabbajitaæ pi naæ dakkhissatha; sace RaÂÂhapÃlo kulaputto nÃbhiramissati agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃya, kà tassa a¤¤Ã gati bhavissati? Idh' eva paccÃgamissati. AnujÃnÃtha RaÂÂhapÃlaæ kulaputtaæ agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃyÃti. AnujÃnÃma, tÃtÃ, RaÂÂhapÃlaæ kulaputtaæ agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃya, pabbajitena ca pana\<*<1>*>/ mÃtÃpitaro uddassetabbÃ\<*<2>*>/ ti. Atha kho RaÂÂhapÃlassa kulaputtassa sahÃyakà yena RaÂÂhapÃlo kulaputto ten' upasaækamiæsu, upasaækamitvà RaÂÂhapÃlaæ kulaputtaæ etad avocuæ:-- [Tvaæ kho, samma RaÂÂhapÃla, mÃtÃpitunnaæ ekaputtako piyo manÃpo sukhe Âhito sukhaparibhato; na tvaæ, samma RaÂÂhapÃla, kassaci dukkhassa jÃnÃsi. UÂÂhehi bhu¤ja ca piva ca paricÃrehi ca, bhu¤janto pivanto paricÃrento kÃme paribhu¤janto pu¤¤Ãni karonto abhiramassu] \<*<3>*>/. Anu¤¤Ãto si mÃtÃpitÆhi agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃya, pabbajitena ca pana te mÃtÃpitaro uddassetabbà ti. Atha kho RaÂÂhapÃlo kulaputto uÂÂhahitvà balaæ gahetvà yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhaga- vantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho RaÂÂhapÃlo kulaputto Bhagavantaæ etad avoca:-- Anu¤¤Ãto\<*<4>*>/ ahaæ, bhante, mÃtÃpitÆhi agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃya; pabbÃjetu maæ Bhagavà ti. Alattha kho RaÂÂha- pÃlo kulaputto Bhagavato santike pabbajjaæ, alattha upasam- padaæ. Atha kho Bhagavà acirÆpasampanne Ãyasmante RaÂÂha- pÃle addhamÃsÆpasampanne ThullakoÂÂhite yathà 'bhirantaæ viharitvà yena SÃvatthi tena cÃrikaæ pakkÃmi, anupubbena cÃrikaæ caramÃno yena SÃvatthi tad avasari. Tatra sudaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si add te. 2 Bm uddisetabbÃ. 3 So Sk Bm; Si (cf. Vinaya III 14) omits from Tvaæ kho to abhiramassu. 4 Si inserts 'smi. >/ #<[page 061]># %< 4. 2. RAèèHAPùLASUTTAõ (82). 61>% Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Atha kho Ãyasmà RaÂÂhapÃlo eko vÆpakaÂÂho appa- matto ÃtÃpÅ pahitatto viharanto na cirass' eva yass' aÂÂhÃya kulaputtà sammad-eva agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajanti tad anuttaraæ brahmacariyapariyosÃnaæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja vihÃsi; KhÅïà jÃti vusitaæ brahmacariyaæ kataæ karaïÅyaæ nÃparaæ itthattÃyÃti abbha¤¤Ãsi. A¤¤ataro kho pan' Ãyasmà RaÂÂhapÃlo ara- hataæ ahosi. Atha kho Ãyasmà RaÂÂhapÃlo yena Bhagavà ten' upasaæ- kami, upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Ãyasmà RaÂÂhapÃlo Bhaga- vantaæ etad avoca:-- IcchÃm' ahaæ, bhante, mÃtÃpitaro uddassetuæ\<*<1>*>/, sace maæ Bhagavà anujÃnÃtÅti. Atha kho Bhagavà Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa cetasà ceto- parivitakkaæ\<*<2>*>/ manasÃkÃsi. Yadà Bhagavà a¤¤Ãsi: Abhabbo kho RaÂÂhapÃlo kulaputto sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃy' Ãvattitun ti, atha kho Bhagavà Ãyasmantaæ RaÂÂhapÃlaæ etad avoca:-- Yassa dÃni tvaæ, RaÂÂhapÃla, kÃlam ma¤¤asÅti. Atha kho Ãyasmà RaÂÂhapÃlo uÂÂhÃy' Ãsanà Bhagavantaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà senÃsanaæ saæsÃmetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya yena ThullakoÂÂhitaæ tena cÃrikaæ pakkÃmi, anupubbena cÃrikaæ caramÃno yena ThullakoÂÂhi- taæ tad avasari. Tatra sudaæ Ãyasmà RaÂÂhapÃlo Thulla- koÂÂhite viharati ra¤¤o Koravyassa migÃcÅre\<*<3>*>/. Atha kho Ãyasmà RaÂÂhapÃlo pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya ThullakoÂÂhitaæ piï¬Ãya pÃvisi; ThullakoÂÂhite sapa- dÃnaæ piï¬Ãya caramÃno yena sakapitu nivesanaæ ten' upasaækami. Tena kho pana samayena Ãyasmato RaÂÂha- pÃlassa pità majjhimÃya dvÃrasÃlÃya ullikhÃpeti\<*<4>*>/. Addasà kho Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa pità Ãyasmantaæ RaÂÂhapÃlaæ dÆrato va Ãgacchantaæ, disvÃna etad avoca:-- Imehi muï¬akehi samaïakehi amhÃkaæ ekaputtako piyo manÃpo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Si; Bm uddasituæ. 2 Bm si. paricca. 3 So Sk Bu; Si migÃcire; Bm migacÅre. 4 So Sk Bm; Si ullikkhÃpeti; Bu ullekhÃpeti. >/ #<[page 062]># %<62 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% pabbÃjito ti. Atha kho Ãyasmà RaÂÂhapÃlo sakapitu nivesane n' eva dÃnaæ alattha na paccakkhÃnaæ, a¤¤adatthu akkosam eva alattha. Tena kho pana samayena Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa ¤Ãti- dÃsÅ Ãbhidosikaæ\<*<1>*>/ kummÃsaæ\<*<2>*>/ cha¬¬etukÃmà hoti. Atha kho Ãyasmà RaÂÂhapÃlo taæ ¤ÃtidÃsiæ etad avoca:-- Sace taæ, bhagini, cha¬¬anÅyadhammaæ\<*<3>*>/, idha me\<*<4>*>/ patte ÃkirÃti. Atha kho Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa ¤ÃtidÃsÅ taæ Ãbhido- sikaæ kummÃsaæ\<*<5>*>/ Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa patte ÃkirantÅ hatthÃna¤ ca pÃdÃna¤ ca sarassa ca nimittaæ aggahesi. Atha kho Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa ¤ÃtidÃsÅ yen' Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa mÃtà ten' upasaækami, upasaækamitvà Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa mÃtaraæ etad avoca:-- Yagghe 'yye\<*<6>*>/ jÃney- yÃsi, ayyaputto\<*<7>*>/ RaÂÂhapÃlo anuppatto ti. Sace je saccaæ vadasi, a-dÃsÅ bhavasÅti\<*<8>*>/. Atha kho Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa mÃtà yen' Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa pità ten' upasaækami, upasaækamitvà Ãyasmato RaÂÂhapÃ- lassa pitaraæ etad avoca:-- Yagghe, gahapati, jÃneyyÃsi RaÂÂhapÃlo kira kulaputto anuppatto ti? Tena kho pana samayena Ãyasmà RaÂÂhapÃlo taæ Ãbhido- sikaæ kummÃsaæ a¤¤ataraæ ku¬¬aæ\<*<9>*>/ nissÃya paribhu¤jati. Atha kho Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa pità yen' Ãyasmà RaÂÂha- pÃlo ten' upasaækami, upasaækamitvà Ãyasmantaæ RaÂÂha- pÃlaæ etad avoca:-- Atthi nÃma, tÃta RaÂÂhapÃla, Ãbhido- sikaæ kummÃsaæ paribhu¤jissasi? Nanu, tÃta RaÂÂhapÃla, sakaæ gehaæ gantabban ti? Kuto no, gahapati, amhÃkaæ gehaæ agÃrasmà anagÃri- yaæ pabbajitÃnaæ? AnÃgÃrÃ\<*<10>*>/ mayaæ, gahapati; agamamhà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So all MSS &. Bu, though Sk & Bu sts. make initial vowel short. 2 So Si Bu; Sk Bm pÆtikummÃsaæ, Bm with single -m- as on p. 52. Si notes that the Sinh. reading is pÆtikummÃsaæ. 3 So Si Bu; Bm chaÂtanÅyadhammaæ; Sk Ãbh. pÆtikummÃsaæ cha¬¬etukÃmà si. 4 So Sk Si Bu; Bm idheva patte. 5 So Si; Sk Bm pÆtik. 6 So Bm & (apparently) Bu; Sk Si yaggh' ayye. 7 Bm adds kira. 8 So Sk Bm; Si bhaïasi, adÃsiæ taæ karomÅti, with note that the SÅnh. reading is vadasi, adasÅ bhavasi. Commenting on sace je saccaæ, Bu says: Tasmà 'haæ, bho dÃsi, sace saccaæ bhaïÃsÅti, evaæ etth' attho daÂÂhabbo. 9 So Sk Si Bu; Bm kuÂÂamÆlaæ. 10 Bm anagÃrÃ. >/ #<[page 063]># %< 4. 2. RAèèHAPùLASUTTAõ (82). 63>% kho te, gahapati, gehaæ; tattha n' eva dÃnaæ alatthamha na paccakkhÃnaæ, a¤¤adatthu akkosaæ eva alatthamhÃti. Ehi, tÃta RaÂÂhapÃla, gharaæ gamissÃmÃti. Alaæ, gahapati; katam me ajjha bhattakiccan ti. Tena hi, tÃta RaÂÂhapÃla, adhivÃsehi svÃtanÃya bhat- tan ti. AdhivÃsesi kho Ãyasmà RaÂÂhapÃlo tuïhÅbhÃvena. Atha kho Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa pità Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa adhivÃsanaæ viditvà yena sakaæ nivesanaæ ten' upasaæ- kami, upasaækamitvÃ\<*<1>*>/ mahantaæ hira¤¤asuvaïïassa pu¤jaæ kÃrÃpetvÃ\<*<2>*>/ kila¤jehi paÂicchÃdÃpetvà Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa purÃïadÆtiyike\<*<3>*>/ Ãmantesi:-- Etha tumhe vadhuke yena alaÇkÃrena alaÇkatà pubbe RaÂÂhapÃlassa kulaputtassa piyà 'hotha manÃpÃ, tena alaÇkÃrena alaÇkarothÃti. Atha kho Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa pità tassà rattiyà accayena sake nivesane païÅtaæ {khÃdanÅyaæ} bhojanÅyaæ paÂiyÃdÃpetvà Ãyas- mato RaÂÂhapÃlassa kÃlaæ Ãrocesi -- KÃlo, tÃta RaÂÂhapÃla, niÂÂhitaæ bhattan ti. Atha kho Ãyasmà RaÂÂhapÃlo pubbaï- hasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya yena sakapitu\<*<4>*>/ nivesanaæ ten' upasaækami, upasaækamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Atha kho Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa pità taæ hira¤¤a- suvaïïassa pu¤jaæ vivarÃpetvà Ãyasmantaæ RaÂÂhapÃlaæ etad avoca:-- Idan te, tÃta RaÂÂhapÃla, mattikaæ\<*<5>*>/ dhanaæ, a¤¤aæ pettikaæ\<*<6>*>/, a¤¤aæ pitÃmahaæ\<*<7>*>/; sakkÃ, tÃtà RaÂÂhapÃla, bhoge ca bhu¤jituæ pu¤¤Ãni ca kÃtuæ. Ehi tvaæ, tÃta \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si inserts (? from Bu): haritena gomayena paÂhaviyà upalimpetvÃ. 2 Si inserts dve pu¤je kÃrÃpetvà ekaæ hira¤¤assa ekaæ suvaïïassa mahantà pu¤jà ahesuæ. Orato Âhito puriso pÃrato Âhitaæ purisaæ na passati, tathà pÃrato Âhito orato Âhitaæ; te pu¤je kila¤ (je) hi paÂicchÃdÃpetvà majjhe Ãsanaæ pa¤¤Ãpetvà tÅrokaranÅyaæ parikkhipitvà Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa purÃïa¬utiyike Ãmantesi. Si adds note: Ito paraæ SÅ. B. (i. e. Sinh. & Burm.) potthake -- Mahantaæ hira¤¤asuvaïïassa pu¤jaæ kÃrÃpetvà te pu¤je kila¤jehi paÂicchÃdetvà Ãyasmato RaÂÂhapalassa puraïadutiyike ÃmantesÅti vacanaæ dissati. 3 Bu & Sk (infra); Si Bm purÃïdutiyike. 4 Sk Si sakaæ pitu. 5 So Sk Si Bu; Bm mÃtumattikaæ. 6 Bm pittikaæ. 7 So Sk Bm Bu; Si petÃmahaæ, which Bu cites as a var. lect. >/ #<[page 064]># %<64 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% RaÂÂhapÃla, sikkhaæ paccakkhÃya hÅnÃy' Ãvattitvà bhoge bhu¤- jassu pu¤¤Ãni ca karohÅti. Sace kho\<*<1>*>/ me tvaæ, gahapati, vacanaæ kareyyÃsi, imaæ hira¤¤asuvaïïassa pu¤jaæ sakaÂesu\<*<2>*>/ Ãropetvà nibbÃhÃpetvà majjhe GaÇgÃya nadiyà sote opilÃpeyyÃsi\<*<3>*>/. Taæ kissa hetu? \<*<4>*>/ Uppajjissanti hi te, gahapati, tatonidÃnaæ sokaparideva- dukkhadomanassupÃyÃsà ti. Atha kho Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa purÃïadÆtiyikà pacce- kapÃdesu\<*<5>*>/ gahetvà Ãyasmantaæ RaÂÂhapÃlaæ etad avocuæ: -- KÅdisà nÃma tÃ\<*<6>*>/, ayyaputtaka, accharÃyo, yÃsaæ tvaæ hetu brahmacariyaæ carasÅti? Na kho mayaæ, bhagini, accharÃnaæ hetu brahma- cariyaæ carÃmÃti. `Bhagini' -vÃdena no ayyaputto RaÂÂhapÃlo samudÃcaratÅti\<*<7>*>/ tatth' eva mucchità papatiæsu. Atha kho Ãyasmà RaÂÂhapÃlo pitaraæ etad avoca:-- Sace, gahapati, bhojanaæ dÃtabbaæ, detha; mà no viheÂhe- thÃti\<*<8>*>/. Bhu¤ja, tÃta RaÂÂhapÃla, niÂÂhitaæ bhattan ti. Atha kho Ãyasmato RaÂÂhapÃlassa pità Ãyasmantaæ RaÂÂhapÃlaæ païÅtena khÃdanÅyena bhojanÅyena sahatthà santappesi sampavÃresi. Atha kho Ãyasmà RaÂÂhapÃlo bhuttÃvÅ onÅtapattapÃïÅ\<*<9>*>/ Âhitako va imà {gÃthÃ}\<*<10>*>/ abhÃsi:-- Passa cittakataæ bimbaæ arukÃyaæ samussitaæ Ãturaæ bahusaækappaæ, yassa na 'tthi dhuvaæ Âhiti\<*<11>*>/. Passa cittakataæ rÆpaæ maïinà kuï¬alena ca, aÂÂhita¤cena\<*<12>*>/ onaddhaæ saha vatthehi sobhati. Alattakakatà pÃdà mukhaæ cuïïakamakkhitaæ\<*<13>*>/ alaæ bÃlassa mohÃya no ca pÃragavesino. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si omit kho. 2 So Sk Si; Bm sakaÂe. 3 Si osÅdÃpeyyÃsi, with note that the Sinh. reading is opilÃpeyyÃsi. 4 Bm (alone) inserts Ye. 5 So Bu; Sk Bm Si paccekaæ pÃdesu. 6 So Bm Bu; Sk Si tÃta; Sk Bm Si ayyaputta; Bu (alone) ayyaputtaka. 7 Bm (alone) inserts tÃ. 8 So Sk Si Bu; Bm vihedethÃti. 9 Cf. p. 50 supra. Sk Si here onÅtap.; Bm onitap. 10 Cf. TheragÃthÃ, p. 75. 11 Cf. Dhp. 147. 12 So Bu; sk aÂÂhitta¤cena; Bm aÂÂhiæ tacena; Si aÂÂhitacena. 13 Bu alattakatà & cuïïamakkhitaæ. >/ #<[page 065]># %< 4. 2. RAèèHAPùLASUTTAõ (82). 65>% AÂÂhapÃdakatÃ\<*<1>*>/ kesà nettà a¤janamakkhità alaæ bÃlassa mohÃya no ca pÃragavesino A¤janÅ 'va navà città pÆtikÃyo alaÇkato alaæ bÃlassa mohÃya no ca pÃragavesino. OdahÅ\<*<2>*>/ migavo pÃsam; nÃsadÃ\<*<3>*>/ vÃkaraæ migo; bhutvà nivÃpaæ gacchÃma\<*<4>*>/ kandante migabandhake ti\<*<5>*>/. Atha kho Ãyasmà RaÂÂhapÃlo Âhitako va imà gÃthà bhÃsitvà yena ra¤¤o Koravyassa migÃcÅraæ ten' {upasaækami}, upasaæ- kamitvà a¤¤atarasmiæ rukkhamÆle divÃvihÃraæ nisÅdi. Atha kho rÃjà Koravyo migavaæ Ãmantesi:-- Sodhehi, samma migava, migÃcÅraæ uyyÃnabhÆmiæ, gacchÃma subhÆ- miæ dassanÃyÃti. Evaæ devÃti kho migavo ra¤¤o Koravyassa paÂisutvÃ\<*<6>*>/ migÃcÅraæ sodhento addasa Ãyasmantaæ RaÂÂha- pÃlaæ a¤¤atarasmiæ rukkhamÆle divÃvihÃraæ nisinnaæ; disvÃna yena rÃjà Koravyo ten' upasaækami, upasaækamitvà rÃjÃnaæ Koravyaæ etad avoca:-- Suddhaæ kho\<*<7>*>/, deva, migÃcÅraæ; atthi c' ettha RaÂÂhapÃlo nÃma kulaputto imasmiæ yeva ThullakoÂÂhite aggakulikassa putto yassa tvaæ abhiïhaæ kittayamÃno ahosi so a¤¤atarasmiæ rukkhamÆle divÃvihÃraæ nisinno ti. Tena hi, samma migava, alaæ dÃn' ajja uyyÃna- bhÆmiyÃ, tam eva dÃni mayaæ bhavantaæ RaÂÂhapÃlaæ payirupÃsissÃmÃti\<*<8>*>/. Atha kho rÃjà Koravyo: Yaæ tattha khÃdanÅyaæ bhojanÅyaæ\<*<9>*>/ paÂiyattaæ taæ\<*<10>*>/ sabbaæ vissajje- thÃti vatvà bhadrÃni bhadrÃni yÃnÃni yojÃpetvà bhadraæ\<*<11>*>/ yÃnaæ abhirÆhitvà bhadrehi bhadrehi yÃnehi ThullakoÂÂhitamhà niyyÃsi mahaccarÃjÃnubhÃvena\<*<12>*>/ Ãyasmantaæ RaÂÂhapÃlaæ dassanÃya. YÃvatikà yÃnassa bhÆmi yÃnena gantvà yÃnà paccorohitvà pattiko va ussaÂÃya ussaÂÃya parisÃya yen' Ãyasmà RaÂÂhapÃlo ten' upasaækami, upasaækamitvà Ãyasmatà RaÂÂha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Si Bu; Bm (alone) aÂÂhÃpadakatà (as TheragÃthà page 75); Childers aÂÂhapadakatà (Dict. p. 610). 2 So Si Bu; Bm odahi; Sk ohuhÅ. 3 So Bm Si Bu; Sk nÃsÃdÃ. 4 Si gacchÃmi. 5 TheragÃthà (p. 75) gives an additional couplet. 6 So Bm Sk Si; paÂissutvÃ. 7 Bm Si add te. 8 Bm payirÆp.; Si payÅrÆp. 9 So here Si only. 10 Sk omits taæ. 11 Bm repeats bhadraæ, as usual. 12 So all MSS. Cf. I DÅgha p. 49, Sum. Vil. I 148, & (infra) Sutta 84. >/ #<[page 066]># %<66 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% pÃlena saddhiæ sammodi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Ekamantaæ Âhito kho rÃjà Koravyo Ãyasmantaæ RaÂÂha- pÃlaæ etad avoca:-- Idha bhavaæ RaÂÂhapÃlo hatthatthare\<*<1>*>/ nisÅdatÆti. Alam, mahÃrÃja, nisÅda tvaæ; nisinno ahaæ sake Ãsane ti. NisÅdi kho rÃjà Koravyo pa¤¤atte Ãsane; nisajja kho rÃjà Koravyo Ãyasmantaæ RaÂÂhapÃlaæ etad avoca:-- CattÃr' imÃni, bho RaÂÂhapÃla, pÃriju¤¤Ãni yehi pÃriju¤¤ehi samannÃgatà idh' ekacce kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vat- thÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajanti. KatamÃni cattÃri? JarÃpÃriju¤¤aæ vyÃdhipÃriju¤¤aæ bhogapÃriju¤¤aæ ¤ÃtipÃriju¤¤aæ. Katama¤ ca, bho RaÂÂhapÃla, jarÃpÃriju¤- ¤aæ? Idha, bho RaÂÂhapÃla, ekacco jiïïo hoti vuddho mahallako addhagato vayo anuppatto. So iti paÂisa¤cikkhati:-- Ahaæ kho 'mhi etarahi jiïïo vuddho mahallako addhagato vayo anuppatto, na kho pana mayà sukaraæ anadhigatà và bhogÃ\<*<2>*>/ adhigantuæ adhigatà và bhogà phÃtiæ\<*<3>*>/ kÃtum; yannÆnÃhaæ kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyyan ti. So tena jarÃpÃriju¤¤ena sa- mannÃgato kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃ- detvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati. Idaæ vuccati, bho RaÂÂhapÃla, jarÃpÃriju¤¤aæ. Bhavaæ kho RaÂÂhapÃlo etarahi daharo yuvà susu kÃÊakeso bhadrena yobbanena samannÃgato paÂhamena vayasÃ. Taæ bhoto RaÂÂhapÃlassa jarÃpÃriju¤¤aæ na 'tthi. Kiæ bhavaæ RaÂÂhapÃlo ¤atvà và disvà và sutvà và agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito? Katama¤ ca, bho RaÂÂhapÃla, vyÃdhipÃriju¤¤aæ? Idha, bho RaÂÂhapÃla, ekacco ÃbÃdhiko hoti dukkhito bÃÊhagilÃno. So iti paÂisa¤cikkhati:-- Aham kho 'mhi etarahi ÃbÃdhiko dukkhito bÃÊhagilÃno. na kho pana mayà sukaraæ ana- dhigatà và bhogà adhigantuæ adhigatà và bhogà phÃtiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Bm Bu; Si kaÂÂhatthare, with note that the Sinh. reading is hatthatthare. 2 So Sk; Bm Si anadhigataæ và bhogam & (infra) adhigataæ và bhogaæ, Si with notes that the Sinh. readings are as in the text. 3 So Bm Si; Sk thitiraæ. >/ #<[page 067]># %< 4. 2. RAèèHAPùLASUTTAõ (82). 67>% kÃtuæ, yannÆnÃhaæ kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyyan ti. So tena vyÃdhipÃriju¤¤ena samannÃgato kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati. Idaæ vuccati, bho RaÂÂhapÃla, vyÃdhipÃriju¤¤aæ. Bhavaæ kho pana RaÂÂhapÃlo etarahi appÃbÃdho appÃtaÇko samavepÃ- kiniyÃ\<*<1>*>/ gahaïiyà samannÃgato nÃtisÅtÃya\<*<2>*>/ nÃccuïhÃya. Taæ bhoto RaÂÂhapÃlassa vyÃdhipÃriju¤¤aæ na 'tthi. Kim bhavaæ RaÂÂhapÃlo ¤atvà và disvà và sutvà và agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito? Katama¤ ca, bho RaÂÂhapÃla, bhogapÃriju¤¤aæ? Idha, bho RaÂÂhapÃla, ekacco a¬¬ho hoti mahaddhano mahÃbhogo; tassa te bhogà anupubbena parikkhayaæ gacchanti. So iti paÂisa¤cikkhati: Ahaæ kho pubbe a¬¬ho ahosiæ mahaddhano mahÃbhogo; tassa me\<*<3>*>/ te bhogà anupubbena parikkhayaæ gatÃ; na kho pana mayà sukaraæ anadhigatà và bhogÃ\<*<4>*>/ adhigantuæ adhigatà và bhogÃ\<*<5>*>/ phÃtiæ kÃtuæ. YannÆnÃhaæ kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyyan ti. So tena bhogapÃriju¤¤ena samannÃgato kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyani vatthÃni acchÃ- detvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati. Idaæ vuccati, bho RaÂÂhapÃla, bhogapÃriju¤¤aæ. Bhavaæ kho pana RaÂÂha- pÃlo imasmiæ yeva ThullakoÂÂhite aggakulikassa putto. Taæ bhoto RaÂÂhapÃlassa bhogapÃriju¤¤aæ na 'tthi. Kiæ bhavaæ RaÂÂhapÃlo ¤atvà và disvà và sutvà và agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito? Katama¤ ca, bho RaÂÂhapÃla, ¤ÃtipÃriju¤¤aæ? Idha, bho RaÂÂhapÃla, ekaccassa bahÆ honti mittÃmaccà ¤ÃtisÃlohitÃ; tassa te ¤Ãtakà anupubbena parikkhayaæ gacchanti. So iti paÂisa¤cikkhati: Mamaæ kho pubbe bahÆ ahesuæ mittÃ- maccà ¤ÃtisÃlohitÃ; tassa me\<*<6>*>/ ¤Ãtakà anupubbena parikk- hayaæ gatÃ; na kho pana mayà sukaraæ anadhigatà và bhogà adhigantuæ adhigatà và bhogà phÃtiæ kÃtuæ. YannÆnÃhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Bm Bu; Si s-iïiyÃ. 2 Bm (alone) nÃtisitÃya. 3 Sk omits me. 4 Si (here & infra) anadhigate và bhoge. 5 Si (here & infra) adhigate và bhoge. 6 Si inserts te. >/ #<[page 068]># %<68 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyyan ti. So tena ¤ÃtipÃriju¤¤ena saman- nÃgato kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati. Idaæ vuccati, bho RaÂÂha- pÃla, ¤ÃtipÃriju¤¤aæ. Bhoto kho pana RaÂÂhapÃlassa imasmiæ yeva ThullakoÂÂhite bahÆ mittÃmaccà ¤ÃtisÃlohitÃ. Taæ bhoto RaÂÂhapÃlassa ¤ÃtipÃriju¤¤aæ na 'tthi. Kiæ bhavaæ RaÂÂhapÃlo ¤atvà và disvà và sutvà và agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito? ImÃni kho, bho\<*<1>*>/ RaÂÂhapÃla, cattÃri pÃriju¤¤Ãni yehi pÃriju¤¤ehi samannÃgatà idh' ekacce kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabba- janti. TÃni bhoto RaÂÂhapÃlassa na 'tthi. Kiæ bhavaæ RaÂÂhapÃlo ¤atvà và disvà và sutvà và pabbajito ti. Atthi kho, mahÃrÃja, tena bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena cattÃro dhammuddesà uddiÂÂhÃ; ye ahaæ ¤atvà ca disvà ca sutvà ca agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito. Katame cattÃro? -- `UpanÅyati loko addhuvo\<*<2>*>/ ti' kho, mahÃrÃja, tena bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃ- sambuddhena paÂhamo dhammuddeso uddiÂÂho; yam ahaæ ¤atvà ca disvà ca sutvà ca agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito. `AttÃïo\<*<3>*>/ loko anabhissaro\<*<4>*>/ ti' kho, mahÃrÃja, tena bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena dutiyo dham- muddeso uddiÂÂho; yam ahaæ ¤atvà ca disvà ca sutvà ca agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito. `Assako loko sabbaæ pahÃya gamanÅyan\<*<5>*>/ ti' kho, mahÃrÃja, tena bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena tatiyo dhammuddeso uddiÂÂho; yam ahaæ ¤Ãtvà ca disvà ca sutvà ca agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito. `ôno loko atitto taïhÃdÃso ti' kho, mahÃrÃja, tena bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena catuttho dhammuddeso uddiÂÂho; yam ahaæ ¤atvà ca disvà ca sutvà ca agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito. Ime kho, mahÃrÃja, tena bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si omits bho here. 2 Bm (alone) upaniyyati loko adhuvo. 3 So Sk Bu; Si atÃïo; Bm atÃno. 4 Bm (alone) anabhisaro. 5 Bm (alone) gamaniyan. >/ #<[page 069]># %< 4. 2. RAèèHAPùLASUTTAõ (82). 69>% sambuddhena cattÃro dhammuddesà uddiÂÂhÃ; ye ahaæ\<*<1>*>/ ¤atvà ca disvà ca sutvà ca agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito ti. `UpanÅyati loko addhuvo ti', bhavaæ RaÂÂhapÃlo Ãha; imassa pana, bho RaÂÂhapÃla, bhÃsitassa kathaæ attho daÂÂhabbo ti? Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Ahosi tvaæ vÅsativassudde- siko pi païïuvÅsativassuddesiko\<*<2>*>/ pi hatthismim pi katÃvÅ assasmim pi katÃvÅ rathasmim pi katÃvÅ dhanusmim pi katÃvÅ tharusmim\<*<3>*>/ pi katÃvÅ ÆrubalÅ bÃhubalÅ alamatto\<*<4>*>/ saÇgÃmÃvacaro ti? Ahosiæ ahaæ, bho RaÂÂhapÃla, vÅsativassuddesiko pi païïuvÅsativassuddesiko pi hatthismim pi katÃvÅ assasmim pi katÃvÅ rathasmim pi katÃvÅ dhanusmim pi katÃvÅ tharusmim pi katÃvÅ ÆrubalÅ bÃhubalÅ alamatto saÇgÃmÃvacaro; appekadà 'haæ, bho RaÂÂhapÃla, iddhimà va\<*<5>*>/ ma¤¤e; na attano balena samasamaæ samanupassÃmÅti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Evam eva tvaæ etarahi ÆrubalÅ bÃhubalÅ alamatto saÇgÃmÃvacaro ti? No h' idaæ, bho RaÂÂhapÃla; etarahi jiïïo vuddho mahallako addhagato vayo anuppatto ÃsÅtiko vayo\<*<6>*>/ vattati; appekadà 'haæ, bho RaÂÂhapÃla: Idha pÃdaæ karissÃmÅti a¤¤en' eva\<*<7>*>/ pÃdaæ karomÅti. Idaæ kho taæ, mahÃrÃja, tena bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena sandhÃya bhÃsitaæ `UpanÅyati loko addhuvo ti', yam ahaæ ¤atvà ca disvà ca sutvà ca agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito ti. Acchariyaæ, bho RaÂÂhapÃla, abbhutaæ, bho RaÂÂhapÃla, yÃva subhÃsitaæ c' idaæ tena bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena `UpanÅyati loko addhuvo ti.' UpanÅyati hi, bho RaÂÂhapÃla, loko addhuvo\<*<8>*>/. Saævijjante kho, bho RaÂÂhapÃla, imasmiæ rÃjakule hatthikÃyà pi assakÃyà pi rathakÃyà pi pattikÃyà pi, ye\<*<9>*>/ amhÃkaæ ÃpadÃsu pari- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk ye c' ahaæ; Bm Si yam ahaæ. 2 So Sk; Si païïav.; Bm puïïav. 3 So Sk; Bm dharusmiæ; Si pharusamiæ. 4 So Sk Bm Si; Bu (?) alamattho. 5 So Sk; Si omits va; Bm omits iddhimà va & inserts na viya. 6 Si inserts me; Sk inserts ce. 7 Bm a¤¤adeva. 8 Sk adds ti. 9 Bm omits ye. >/ #<[page 070]># %<70 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% yodhÃya vattissanti. `AttÃïo loko anabhissaro ti' bhavaæ RaÂÂhapÃlo Ãha. Imassa pana, bho RaÂÂhapÃla, bhÃsitassa kathaæ attho daÂÂhabbo ti? Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Atthi te koci anusÃyiko\<*<1>*>/ ÃbÃdho ti? Atthi me, bho RaÂÂhapÃla, anusÃyiko vÃtÃbÃdho; ap- pekadà maæ, bho RaÂÂhapÃla, mittÃmaccà ¤ÃtisÃlohità parivÃretvà Âhità honti: IdÃni rÃjà Koravyo kÃlaæ karissati, idÃni rÃjà Koravyo kÃlaæ karissatÅti. Taæ kiæ ma¤¤asi, mahÃrÃja? Labhasi tvaæ te mittÃ- macce ¤ÃtisÃlohite: ùyantu\<*<2>*>/ me bhonto mittÃmaccà ¤ÃtisÃ- lohitÃ, sabbe va santà imaæ vedanaæ saævibhajatha\<*<3>*>/ yathà 'haæ lahukatarikaæ\<*<4>*>/ vedanaæ vediyeyyan ti? UdÃhu tvaæ yeva taæ vedanaæ vediyasÅti? \<*<5>*>/ NÃhaæ, bho RaÂÂhapÃla, labhÃmi te mittÃmacce ¤ÃtisÃ- lohite: ùyantu me bhonto mittÃmaccà ¤ÃtisÃlohitÃ, sabbe va santà imaæ vedanaæ saævibhajatha yathà 'haæ lahukatari- kaæ vedanaæ vediyeyyan ti. Atha kho aham eva taæ vedanaæ vediyÃmÅti. Idaæ kho taæ, mahÃrÃja, tena bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena sandhÃya bhÃsitaæ `AttÃïo loko anabhissaroti' ; yam ahaæ ¤Ãtvà ca disvà ca sutvà ca agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito ti. Acchariyaæ, bho RaÂÂhapÃla, abbhutaæ, bho RaÂÂhapÃla, yÃva subhÃsitaæ c' idaæ tena bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena `AttÃïo loko anabhissaro ti.' AttÃïo hi, bho RaÂÂhapÃla, loko anabhissaro. Saævijjati kho, bho RaÂÂhapÃla, imasmiæ rÃjakule pahÆtaæ\<*<6>*>/ hira¤¤asu- vaïïaæ bhÆmigata¤ ca vehÃsaÂÂha¤\<*<7>*>/ ca. `Assako loko sabbaæ pahÃya gamanÅyan ti' bhavaæ RaÂÂhapÃlo Ãha. Imassa pana, bho RaÂÂhapÃla, bhÃsitassa kathaæ attho daÂÂhabbo ti? Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Yathà tvaæ etarahi pa¤cahi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Si; Bm anussÃyiko; Sk anusayiko. 2 Sk ayantu. 3 Bm saævibhajetha. 4 Bm lahukaæ tarikaæ. 5 Bm vedeyyÃsÅti. 6 So Bu; Sk Si pahutaæ; Bm bahu taæ. Cf. I DÅgha 115. 7 Si vehÃsagata¤ >/ #<[page 071]># %< 4. 2. RAèèHAPùLASUTTAõ (82). 71>% kÃmaguïehi samappito samaÇgibhÆto\<*<1>*>/ paricÃresi, lacchasi paratthà pi: Evaæ evÃhaæ imeh' eva pa¤cahi kÃmaguïehi samappito samaÇgibhÆto paricÃremÅti. UdÃhu a¤¤e imaæ bhogaæ paÂipajjissanti, tvaæ pana yathÃkammaæ gamissasÅti? YathÃhaæ, bho RaÂÂhapÃla, etarahi pa¤cahi gÃmaguïehi samappito samaÇgibhÆto paricÃremi, nÃhaæ lacchÃmi paratthà pi: Evaæ evÃhaæ imeh' eva pa¤cahi kÃmaguïehi samappito samaÇgibhÆto paricÃremÅti. Atha kho a¤¤e imaæ bhogaæ paÂipajjissanti, ahaæ pana yathÃkammaæ gamissÃmÅti. Idaæ kho taæ, mahÃrÃja, tena bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena sandhÃya bhÃsitaæ: `Assako loko, sabbaæ pahÃya gamanÅyan ti;' yam ahaæ ¤atvà ca disvà ca sutvà ca agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito ti. Acchariyaæ, bho RaÂÂhapÃla, abbhutaæ, bho RaÂÂhapÃla, yÃva subhÃsita¤ c' idaæ tena bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena `Assako loko, sabbaæ pahÃya gamanÅyan ti.' Assako hi, bho RaÂÂhapÃla, loko sabbaæ pahÃya gamanÅ- yaæ. `ôno loko atitto taïhÃdÃso ti' bhavaæ RaÂÂhapÃlo Ãha. Imassa pana, bho RaÂÂhapÃla, bhÃsitassa kathaæ attho daÂÂhabbo ti? Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? PhÅtaæ\<*<2>*>/ Kuruæ ajjhÃ- vasasÅti? Evaæ, bho RaÂÂhapÃla; phÅtaæ Kuruæ ajjhÃvasÃmÅti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Idha te puriso Ãgaccheyya puratthimÃya disÃya saddhÃyiko paccayiko, so taæ upasaæ- kamitvà evaæ vadeyya: Yagghe, mahÃrÃja, jÃneyyÃsi; ahaæ ÃgacchÃmi puratthimÃya disÃya; tatth' addasaæ mahantaæ janapadaæ iddha¤ c' eva phÅta¤ ca bahujanaæ Ãkiïïa- manussaæ; bahÆ\<*<3>*>/ tattha hatthikÃyà assakÃyà rathakÃyà pattikÃyÃ, bahu\<*<4>*>/ tattha dantÃjinaæ\<*<5>*>/, bahu tattha hira¤¤a- suvaïïaæ akata¤ c' eva kata¤ ca, bahu tattha itthipariggaho; sakkà ca tÃvatakena\<*<6>*>/ balatthena abhivijinituæ; abhivijina, mahÃrÃjÃti\<*<7>*>/. Kinti naæ kareyyÃsÅti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si samangÅbhÆto. 2 Bm Si phitaæ. 3 So Bm; Sk Si bahu throughout. 4 Bm bahuæ. 5 Bm (alone) dhanadha¤¤aæ. 6 Bm adds va. 7 Bm bahalatthena abhivijituæ, mahÃrÃjÃti. >/ #<[page 072]># %<72 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Tam pi mayaæ, bho RaÂÂhapÃla, abhivijiya\<*<1>*>/ ajjhÃva- seyyÃmÃti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Idha te puriso Ãgaccheyya pacchimÃya disÃya -- pe\<*<2>*>/ -- uttarÃya disÃya, dakkhiïaya disÃya, pÃrasamuddato saddhÃyiko paccayiko, so taæ upasaækamitvà evaæ vadeyya: Yagghe, mahÃrÃja, jÃneyyÃsi ahaæ ÃgacchÃmi pÃrasamuddato, tatth' addasaæ mahantaæ janapadaæ iddha¤ c' eva phÅta¤ ca bahujanaæ Ãkiïïamanussaæ, bahÆ tattha hatthikÃyà assakÃyà rathakÃyà pattikÃyÃ, bahu tattha dantÃ- jinaæ, bahu tattha hira¤¤asuvaïïaæ akata¤ c' eva kata¤ ca, bahu tattha itthipariggaho; sakkà ca tÃvatakena balat- thena abhivijinitum; abhivijina, mahÃrÃjÃti. Kinti naæ kareyyÃsÅti? Taæ pi mayaæ, bho RaÂÂhapÃla, abhivijiya ajjhÃva- seyyÃmÃti. Idaæ kho taæ, mahÃrÃja, tena bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena sandhÃya bhÃsitaæ `ôno loko atitto taïhÃdÃso ti' ; yam ahaæ ¤atvà ca disvà ca sutvà ca agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito ti. Acchariyaæ, bho RaÂÂhapÃla, abbhutaæ, bho RaÂÂhapÃla, yÃva subhÃsita¤ c' idaæ tena bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsaæbuddhena `ôno loko atitto taïhÃdÃso ti.' ôno hi, bho RaÂÂhapÃla, loko atitto taïhÃdÃso ti. Idam avoc' Ãyasmà RaÂÂhapÃlo; idaæ vatvà athÃparaæ etad avoca\<*<3>*>/:-- PassÃmi loke sadhane manusse, laddhÃna vittaæ na dadanti mohÃ; LuddhÃ\<*<4>*>/ dhanaæ sanniccayaæ karonti, bhiyyo va\<*<5>*>/ kÃme abhipatthayanti. RÃjà pasayhÃ\<*<6>*>/ paÂhaviæ vijitvà sasÃgarantaæ mahim\<*<7>*>/ Ãvasanto. Oraæ samuddassa atittarÆpo pÃraæ samuddassa pi patthayetha. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm; Sk abhivijÅyya; Si abhivijjiya. 2 Bm Si omit pe. 3 Cf. TheragÃthà pp. 75--77. 4 Bm laddhÃ. 5 So Bu Bm; Sk Si ca. 6 So Sk; Si pasayha p.; Bm pasayha ppathaviæ. 7 Sk mahiyà vasanto. >/ #<[page 073]># %< 4.2. RAèèHAPùLASUTTAõ (82). 73>% RÃjà ca a¤¤e ca bahÆ manussà avÅtataïhà maraïaæ upenti, ônà va\<*<1>*>/ {hutvÃna} jahanti dehaæ; kÃmehi lokamhi na h' atthi titti. Kandanti naæ ¤ÃtÅ pakiriya\<*<2>*>/ kese, `Aho vatà ne3 amarà ti' c' Ãhu; Vatthena naæ pÃrutaæ nÅharitvà citaæ samÃdÃya tato ¬ahanti\<*<4>*>/. So ¬ayhati sÆlehi tujjamÃno ekena vatthena pahÃya bhoge; Na mÅyamÃnassa bhavanti tÃïà ¤ÃtÅ 'dha\<*<5>*>/ mittà atha và sahÃyÃ. DÃyÃdakà tassa dhanaæ haranti, satto pana gacchati yena kammaæ. Na mÅyamÃnaæ dhanam anveti ki¤ci puttà ca dÃrà ca dhana¤ ca raÂÂhaæ. Na dÅgham Ãyuæ labhate dhanena, na cÃpi vittena jaraæ vihanti. Appaæ h' idaæ\<*<6>*>/ jÅvitaæ, Ãhu dhÅrÃ, asassataæ vippari- ïÃmadhammaæ. A¬¬hà daÊiddÃ\<*<7>*>/ ca phusanti phassaæ, bÃlo ca dhÅro ca tath' eva phuÂÂho. BÃlo hi bÃlyà vadhito va seti, dhÅro ca na vedhati phassaphuÂÂho. Tasmà hi pa¤¤Ã va dhanena seyyo yÃya vosÃnaæ {idh- Ãdhigacchati}. AsositattÃ\<*<8>*>/ hi bhavÃbhavesu pÃpÃni kammÃni karonti mohÃ. Upeti gabbha¤ ca para¤ ca lokaæ saæsÃram Ãpajja paramparÃya. Tass' appapa¤¤o abhisaddahanto upeti gabbha¤ ca para¤ ca lokaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm ca. 2 Sk parikiriya; Bm pakirÃya; Si pakÅriya. 3 So Bu, who paraphrases by aho vata no, adding `ayam eva và pÃÂho'; MSS vatà no. 4 Bm Si dahanti; Sk citakaæ s. nayato ¬. 5 So Sk; Bm Si ca. 6 So Sk; Bm appa¤ hi tam; Si appaka¤ c' idaæ. 7 Bm Si daliddÃ. 8 So Bu; Sk ahotasittÃ; Bm Si abyositattÃ. >/ #<[page 074]># %<74 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Coro yathà sandhimukhe gahÅto sakammanÃ\<*<1>*>/ ha¤¤ati pÃpadhammo, Evaæ pajÃ; pecca paramhi loke sakammanà ha¤¤ati pÃpadhammo\<*<2>*>/. KÃmà hi citrà madhurà manoramà virÆparÆpena ma- thenti cittaæ; AdÅnavaæ kÃmaguïesu disvà tasmà ahaæ\<*<3>*>/ pabbajito 'mhi, rÃja. DumapphalÃnÅva\<*<4>*>/ patanti {mÃïavÃ} daharà ca vuddhà ca sarÅrabhedÃ; Etam pi disvÃ\<*<5>*>/ pabbajito 'mhi, rÃja; apaïïakaæ sÃma¤¤am eva seyyo ti. RAèèHAPùLASUTTAõ DUTIYAõ. 83. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà MithilÃyaæ viharati MakhÃdevambavane\<*<6>*>/. Atha kho Bhagavà a¤¤ataras- miæ padese sitaæ patvÃkÃsi. Atha kho Ãyasmato ùnandassa etad ahosi: Ko nu kho hetu ko paccayo Bhagavato sitassa pÃtukammÃya? Na akÃraïena TathÃgatà sitaæ pÃtukarontÅti\<*<7>*>/. Atha kho Ãyasmà ùnando ekaæsaæ cÅvaraæ katvà yena Bhagavà ten' a¤jalim païÃmetvà Bhagavantaæ etad avoca: Ko nu kho, bhante, hetu ko paccayo Bhagavato sitassa pÃtukammÃya? Na akÃraïena TathÃgatà sitaæ pÃtukarontÅti. BhÆtapubbaæ, ùnanda, imissà yeva MithilÃyaæ rÃjà ahosi MakhÃdevo nÃma dhammiko dhammarÃjà dhamme Âhito mahÃrÃjà dhammaæ carati brÃhmaïagahapatikesu negamesu\<*<8>*>/ c' eva jÃnapadesu\<*<9>*>/ ca, uposatha¤ ca upavasati cÃtuddasiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm sakammunÃ. 2 Si ha¤¤anti pÃpadhammÃ. 3 So Sk; Bm tasmÃmahaæ; Si tasmà 'haæ. 4 All MSS. d-Ãneva. 5 Si etaæ viditvÃ. 6 Sk Bu MakhÃdeva throughout, as also JÃtaka No. 9; Bm Magghadeva; Si Maghadeva, a spelling which repeats Pl. XLVIII (2) of the `StÆpa of Bharhut'. Si notes that the Sinh. spelling is MakhÃdeva. 7 Bm patuæk. 8 So Si (& Sk infra); Sk Bm nigamesu. 9 So Si (& Sk infra) Sk Bm janapadesu. >/ #<[page 075]># %< 4.3. MAKHùDEVASUTTAõ (83). 75>% pa¤caddasiæ\<*<1>*>/ aÂÂhami¤ ca pakkhassa. Atha kho, ùnanda, rÃjà MakhÃdevo bahunnaæ vassÃnaæ bahunnaæ vassasatÃnaæ bahunnaæ\<*<2>*>/ vassasahassÃnaæ accayena kappakaæ Ãmantesi: Yadà me, samma kappaka, passeyyÃsi sirasmiæ phalitÃni\<*<3>*>/ jÃtÃni, atha me ÃroceyyÃsÅti. Evaæ devÃti kho, ùnanda, kappako ra¤¤o MakhÃdevassa paccassosi. Addasà kho, ùnanda, kappako bahunnaæ vassÃnaæ bahunnaæ vassasatÃnaæ bahunnaæ vassasahassÃnaæ accayena ra¤¤o MakhÃdevassa sirasmiæ phalitÃni jÃtÃni, disvÃna rÃjÃnaæ MakhÃdevaæ etad avoca: PÃtubhÆtà kho devassa devadÆtÃ; dissanti sirasmiæ phalitÃni jÃtÃnÅti. Tena hi, samma kappaka, tÃni phalitÃni sÃdhukaæ saï¬Ãsena uddharitvà mamaæ\<*<4>*>/ a¤jalismiæ patiÂÂhÃ- pehÅti. Evaæ devÃti kho, ùnanda, kappako ra¤¤o MakhÃ- devassa paÂisutvà tÃni phalitÃni sÃdhukaæ saï¬Ãsena uddha- ritvà ra¤¤o MakhÃdevassa a¤jalismiæ patiÂÂhÃpesÅ. Atha kho, ùnanda, rÃjà MakhÃdevo kappakassa gÃmavaraæ datvà jeÂÂhaputtaæ kumÃraæ ÃmantÃpetvà etad avoca: PÃtubhÆtà kho me, tÃta kumÃra, devadÆtÃ, dissanti sirasmiæ phalitÃni jÃtÃni. Bhuttà kho pana me mÃnusakà kÃmÃ\<*<5>*>/; samayo dibbe kÃme pariyesituæ. Ehi tvaæ, tÃta kumÃra, imaæ rajjaæ paÂipajja; ahaæ pana kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajissÃmi. Tena hi, tÃta kumÃra, yadà tvam pi\<*<6>*>/ passeyyÃsi sirasmiæ phalitÃni jÃtÃni, atha kappakassa gÃmavaraæ datvà jeÂÂhaputtaæ kumÃraæ sÃdhukaæ rajje samanusÃsitvà kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbaj- eyyÃsi. Yena me idaæ kalyÃïaæ vaÂÂaæ\<*<7>*>/ nihitaæ\<*<8>*>/ anuppa- vatteyyÃsi\<*<9>*>/ mà kho me tvaæ antimapuriso ahosi. Yasmiæ kho, tÃta kumÃra, purisayuge vattamÃne evarÆpassa kalyÃïassa vaÂÂassa samucchedo hoti, so tesaæ antimapuriso hoti. Tan tÃhaæ\<*<10>*>/, tÃta kumÃra, evaæ vadÃmi: Yena me idaæ kalyÃïaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk Si pa¤cadasiæ; at p. 78 Sk pannarasiæ. 2 Bm Si bahÆnaæ always. 3 Sk Bu sts. pahalitÃni sts. palitÃni; Bm Si palitÃni throughout. 4 Bm Si mama. 5 So Si throughout & Sk infra; Bm mÃnussakà always; Sk here mÃnussakakÃmÃ. 6 Si omits pi. 7 So Bu & Sk infra; Bm Si vattaæ; Sk here vaddhaæ. 8 So Sk Si Bu; Bm nihataæ. 9 Bm anupav-. 10 Bm tathà 'haæ. >/ #<[page 076]># %<76 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% vaÂÂaæ nihitaæ anuppavatteyyÃsi, mà kho me tvaæ antima- puriso ahosÅti. Atha kho. ùnanda, rÃjà MakhÃdevo kappakassa gÃma- varaæ datvà jeÂÂhaputtaæ kumÃraæ sÃdhukaæ rajje samanu- sÃsitvà imasmiæ yeva MakhÃdevambavane kesamassuæ ohÃ- retvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbaji. So mettÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà vihÃsi, tathà dutiyaæ, tathà tatiyaæ, tathà catutthiæ\<*<1>*>/; iti uddhamadho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ mettÃsahagatena\<*<2>*>/ cetasà vipulena mahaggatena appa- mÃïena averena avyÃpajjhena\<*<3>*>/ pharitvà vihÃsi. KaruïÃ- sahagatena cetasà -- pe\<*<4>*>/ -- muditÃsahagatena cetasÃ\<*<5>*>/, upekhÃsahagatena\<*<6>*>/ cetasà ekaæ disaæ pharitvà vihÃsi, tathà dutiyaæ, tathà tatiyaæ, tathà catuÂÂhiæ; iti uddhamadho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ upek- hÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà vihÃsi. RÃjà kho pan', ùnanda. MakhÃdevo caturÃsÅtivassasahassÃni kumÃrakÅÊikaæ kÅÊi\<*<7>*>/; caturÃsÅtivassasahassÃni oparajjaæ\<*<8>*>/ kÃresi; caturÃsÅtivassa- sahassÃni rajjaæ kÃresi; caturÃsÅtivassasahassÃni imasmiæ yeva MakhÃdevambavane agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito brahmacariyaæ cari\<*<9>*>/. So cattÃro brahmavihÃre bhÃvetvà kÃyassa bhedà param maraïà brahmalokÆpago ahosi. Atha kho, ùnanda, ra¤¤o MakhÃdevassa putto bahunnaæ vassÃnaæ bahunnaæ vassasatÃnaæ bahunnaæ vassasahassÃnaæ accayena kappakaæ Ãmantesi: Yadà me, samma kappaka, passeyyÃsi sirasmiæ phalitÃni jÃtÃni, atha me ÃroceyyÃsÅti. Evaæ devÃti kho, ùnanda, kappako ra¤¤o MakhÃdevassa puttassa paccassosi. Addassà kho, ùnanda, kappako bahun- naæ vassÃnaæ bahunnaæ vassasatÃnaæ bahunnaæ vassasa- hassÃnaæ accayena ra¤¤o MakhÃdevassa puttassa sirasmiæ phalitÃni jÃtÃni; disvà ra¤¤o MakhÃdevassa puttaæ etad avoca: PÃtubhÆtà kho devassa devadÆtÃ; dissanti sirasmiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si catutthaæ. 2 Sk here & infra upekhÃsahagatena, as Bm infra. 3 Bm abyÃbajjhena. 4 Bm omits. 5 Si inserts pe. 6 Bm Si upekkh-. 7 So Si Sk Bu; Bm -kiÊikaæ kiÊi. 8 Si uparajjaæ. 9 Bm acariæ. >/ #<[page 077]># %< 4.3. MAKHùDEVASUTTAõ (83). 77>% phalitÃni jÃtÃnÅti. Tena hi, samma kappaka, tÃni phalitÃni sÃdhukaæ saï¬Ãsena uddharitvà mama a¤jalismiæ patiÂÂhÃ- pehÅti. Evaæ devÃti kho. ùnanda, kappako ra¤¤o MakhÃ- devassa puttassa paÂisutvà tÃni phalitÃni sÃdhukaæ saï¬Ã- sena uddharitvà ra¤¤o MakhÃdevassa puttassa a¤jalismiæ patiÂÂhÃpesi. Atha kho. ùnanda, ra¤¤o MakhÃdevassa putto kappakassa gÃmavaraæ datvà jeÂÂhaputtaæ kumÃraæ ÃmantÃ- petvà etad avoca: PÃtubhÆtà kho me, tÃta kumÃra, devadÆtÃ; dissanti sirasmim phalitÃni jÃtÃni. Bhuttà kho pana me mÃnusakà kÃmÃ; samayo dibbe kÃme pariyesituæ. Ehi tvaæ, tÃta kumÃra, imaæ rajjaæ paÂipajja; ahaæ pana kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajissÃmi. Tena hi, tÃta kumÃra, yadà tvam pi passeyyÃsi sirasmiæ phalitÃni jÃtÃni, atha kappakassa gÃmavaraæ datvà jeÂÂhaputtaæ kumÃraæ sÃdhukaæ rajje samanusÃsitvà kesa- massuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyyÃsi. Yena me idaæ kalyÃïaæ vaÂÂaæ nihitaæ anuppavatteyyÃsi, mà kho me tvaæ antimapuriso ahosi. Yasmiæ kho. tÃta kumÃra, purisayuge vattamÃne evarÆpassa kalyÃïassa vaÂÂassa samucchedo hoti, so tesaæ antimapuriso hoti; tan tÃhaæ, tÃta kumÃra, evaæ vadÃmi: Yena me idaæ kalyÃïaæ vaÂÂaæ nihitaæ anuppavatteyyÃsi, mà kho me tvaæ antimapuriso ahosÅti. Atha kho, ùnanda, ra¤¤o MakhÃdevassa putto kappakassa gÃmavaraæ datvà jeÂÂhaputtaæ kumÃraæ sÃdhukaæ rajje samanusÃsitvà imasmiæ yeva MakhÃdevambavane kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbaji. So mettÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà vihÃsi, tathà dutiyaæ, tathà tatiyaæ, tathà catutthiæ; iti uddhamadho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ mettÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appa- mÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà vihÃsi, karuïÃsahagatena cetasà --{pe}-- muditÃsahagatena cetasÃ, upekhÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà vihÃsi, tathà dutiyaæ, tathà tatiyaæ, tathà catutthiæ; iti uddhamadho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ upekhÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 078]># %<78 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% pharitvà vihÃsi. Ra¤¤o kho pan', ùnanda, MakhÃdevassa putto caturÃsÅtivassasahassÃni kumÃrakÅÊikaæ kÅÊi; caturÃsÅti- vassasahassÃni oparajjaæ kÃresi, caturÃsÅtivassasahassÃni rajjaæ kÃresi, caturÃsÅtivassasahassÃni imasmiæ yeva MakhÃ- devambavane agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito brahmacariyaæ cari. So cattÃro brahmavihÃre bhÃvetvà kÃyassa bhedà param maraïà brahmalokÆpago ahosi. Ra¤¤o kho pan', ùnanda, MakhÃdevassa puttapaputtakà tassa paramparà caturÃsÅtikhattiyasahassÃni\<*<1>*>/ imasmiæ yeva MakhÃdevambavane kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃrÅyaæ pabbajiæsu. Te\<*<2>*>/ mettÃ- sahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà vihariæsu, tathà dutiyaæ, tathà tatiyaæ, tathà catutthiæ; iti uddhamadho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ mettÃ- sahagatena\<*<3>*>/ cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà vihariæsu, karuïÃsahagatena cetasÃ, muditÃsahagatena cetasÃ, upekhÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà vihariæsu, tathà dutiyaæ, tathà tatiyaæ, tathà catutthiæ; iti uddhamadho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ upekhÃsahagatena cetasà vipulena ma- haggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà viha- riæsu. Te\<*<4>*>/ caturÃsÅtivassasahassÃni kumÃrakÅÊikaæ kÅÊiæsu, caturÃsÅtivassasahassÃni oparajjaæ kÃresuæ\<*<5>*>/, caturÃsÅtivassa- sahassÃni rajjaæ kÃresuæ\<*<5>*>/, caturÃsÅtivassasahassÃni imasmiæ MakhÃdevambavane agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajità brahma- cariæ cariæsu. Te cattÃro brahmavihÃre bhÃvetvà kÃyassa bhedà param maraïà brahmalokÆpagà ahesuæ. Nimi tesaæ rÃjÃnaæ\<*<6>*>/ pacchimako ahosi dhammiko dhammarÃjÃ, dhamme Âhito mahÃrÃjÃ, dhammaæ carati brÃhmaïagahapatikesu negamesu c' eva jÃnapadesu ca, upo- satha¤ ca upavasati cÃtuddasiæ pa¤caddasiæ aÂÂhami¤ ca pakkhassa. BhÆtapubbaæ, {ùnanda}, devÃnaæ\<*<7>*>/ TÃvatiæsÃnaæ Su- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk; Bm caturÃsÅtirÃjasahassÃni; Si caturÃsÅtisahassÃni. 2 Sk omits te. 3 So all MSS. here. 4 Bm Si omit te here. 5 Si kÃresu. 6 Si rÃjÃ. 7 Bu devatÃnaæ. >/ #<[page 079]># %< 4.3. MAKHùDEVASUTTAõ (83). 79>% dhammÃyaæ sabhÃyaæ sannisinnÃnaæ sannipatitÃnaæ ayam antarÃkathà udapÃdi: LÃbhà vata bho VidehÃnaæ, suladdhaæ vata bho VidehÃnaæ yesaæ Nimi rÃjà dhammiko dhammarÃjà dhamme Âhito mahÃrÃjà dhammaæ carati brÃhmaïagaha- patikesu negamesu c' eva jÃnapadesu ca, uposatha¤ ca upavasati cÃtuddasiæ pa¤caddasiæ aÂÂhami¤ ca pakkhassÃti. Atha kho, ùnanda, Sakko devÃnam indo deve TÃvatiæse Ãmantesi: IccheyyÃtha no tumhe mÃrisà Nimi-rÃjÃnaæ daÂÂhun ti? IcchÃma mayaæ mÃrisa Nimi-rÃjÃnaæ daÂÂhun ti. Tena kho pana\<*<1>*>/ samayena NimirÃjà tadahu 'posathe pannarase sÅsaæ nahÃto\<*<2>*>/ uposathiko upari pÃsÃdavaragato nisinno hoti. Atha kho, ùnanda, Sakko devÃnam indo seyyathÃpi nÃma balavà puriso sammi¤jitaæ\<*<3>*>/ và bÃhaæ pasÃreyya pasÃritaæ và bÃhaæ sammi¤jeyya, evam eva devesu TÃvatiæsesu antara- hito Nimissa ra¤¤o mukhe\<*<4>*>/ pÃturahosi. Atha kho, ùnanda, Sakko devÃnam indo Nimi-rÃjÃnaæ etad avoca: LÃbhà te\<*<5>*>/, mahÃrÃja, suladdhaæ te, mahÃrÃja; devÃ, mahÃrÃja, TÃvatiæsà SudhammÃyaæ sabhÃyaæ kittayamÃnarÆpà sannisinnÃ: LÃbhà . . . &c. as above . . . aÂÂhami¤ ca pakkhassÃti. Devà te, mahÃrÃja, TÃvatiæsà dassanakÃmÃ; tassa te ahaæ, mahÃrÃja, sahassa- yuttaæ Ãja¤¤arathaæ pahiïissÃmi; abhirÆheyyÃsi, mahÃrÃja, dibbaæ yÃnaæ avikampamÃno ti. AdhivÃsesi\<*<6>*>/ kho, ùnanda, Nimi rÃjà tuïhÅbhÃvena. Atha kho, ùnanda, Sakko devÃnam indo Nimissa ra¤¤o adhivÃsanaæ viditvà seyyathÃpi nÃma . . . &c. as above . . . antara- hito devesu TÃvatiæsesu pÃturahosi. Atha kho, ùnanda, Sakko devÃnam indo MÃtali -- saæ- gÃhakaæ\<*<7>*>/ Ãmantesi: Ehi tvaæ, samma MÃtali, sahassayuttaæ Ãja¤¤arathaæ yojetvà Nimi-rÃjÃnaæ upasaækamitvà evaæ vadesi:-- Ayan te, mahÃrÃja, sahassayutto Ãja¤¤aratho Sakkena devÃnam indena pesito; abhirÆheyyÃsi, mahÃrÃja, dibbaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si insert Ananda. 2 So Sk; Bm sÅsaæ nhÃto; Si sÅsanhÃto. 3 So Sk Si; Bm sami¤jitaæ, as Vol. I 168. Cf. I DÅgha 222 & I Sum. Vil. 196. 4 So Bu (bis); Si sammukhe; Sk Bm pamukhe. 5 Bm vo here et infra. 6 So Si Bu; Sk Bm a-ti. 7 So Sk Bm; Si MÃtaliæ (as Nimiæ rÃjÃnaæ supra et infra). >/ #<[page 080]># %<80 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% yÃnaæ avikampamÃno ti. Evaæ hotu bhaddan tavÃti\<*<1>*>/ kho, ùnanda, MÃtali saægÃhako Sakkassa devÃnam indassa paÂisutvà sahassayuttaæ Ãja¤¤arathaæ yojetvà Nimi-rÃjÃnaæ upasaækamitvà etad avoca: Ayan te, mahÃrÃja, sahassayutto Ãja¤¤aratho Sakkena devÃnam indena pesito; abhirÆha, mahÃrÃja, dibbaæ yÃnaæ avikampamÃno\<*<2>*>/. Api ca, mahÃrÃja, katamena taæ nemi, -- yena và pÃpakammà pÃpakÃnaæ kammÃnaæ vipÃkaæ paÂisaævedenti, yena và kalyÃïakammà kalyÃïÃnaæ kammÃnaæ vipÃkaæ paÂisaævedentÅti? Ubhayen' eva maæ, MÃtali, nehÅti. SampÃpesi\<*<3>*>/ kho, ùnanda, MÃtali saægÃhako Nimi-rÃjÃnaæ Sudhammaæ sabhaæ\<*<4>*>/. Addasà kho. ùnanda, Sakko devÃnam indo Nimi-rÃjÃnaæ dÆrato va Ãgacchantaæ, disvÃna Nimi-rÃjÃnaæ etad avoca: Ehi kho, mahÃrÃja, sÃgataæ, mahÃrÃja; devà te, mahÃrÃja, TÃvatiæsà SudhammÃyaæ sabhÃyaæ kittayamÃnarÆpÃ\<*<5>*>/ sannisinnÃ:-- LÃbhà . . . &c. as above . . . aÂÂhami¤ ca pakkhassÃti. Devà te, mahÃrÃja, TÃvatiæsà dassanakÃmÃ; abhirama, mahÃrÃja, devesu devÃnubhÃvenÃti. Alaæ mÃrisa\<*<6>*>/ tatth' eva maæ Mithilaæ paÂinetu, tatthÃ- haæ dhammaæ carissÃmi brÃhmaïagahapatikesu negamesu c' eva jÃnapadesu ca, uposatha¤ ca upavasissÃmi catuddasiæ pa¤cadasiæ aÂÂhami¤ ca pakkhassÃti. Atha kho, ùnanda, Sakko devÃnam indo MÃtali-saæ- gÃhakaæ Ãmantesi:-- Ehi tvaæ, samma MÃtali, sahassa- yuttaæ Ãja¤¤arathaæ yojetvà Nimi-rÃjÃnaæ tatth' eva Mithilaæ paÂinehÅti. Evaæ bhaddan tavÃti kho, ùnanda. MÃtali saæ- gÃhako Sakkassa devÃnam indassa paÂisutvà sahassayuttaæ Ãja¤¤arathaæ yojetvà Nimi-rÃjÃnaæ tatth' eva Mithilaæ paÂinesi. Tatra sudaæ, ùnanda, NimirÃjà dhammaæ carati brÃh- maïagahapatikesu negamesu c' eva jÃnapadesu ca, uposatha¤ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bu; Sk Bm evaæ bhaddaæ tavÃti; Si evaæ bhadantavÃti. 2 Bm Si add ti. 3 So Sk; Bm saæpaveseti; Si saæpavesi, with note that the Sinh. reading is sampÃpesi. 4 So Sk Bm; Si sudhammÃyaæ sabhÃyam, with note that the Sinh. reading is sudhammaæ sabhaæ. 5 Sk here, as Bm always, kittiyamÃnarÆpa. 6 Bm mÃrisÃ. >/ #<[page 081]># %< 4. 3. MAKHùDEVASUTTAõ (83). 81>% ca upavasati cÃtuddasiæ pa¤caddasiæ aÂÂhami¤ ca pakkhassa. Atha kho, ùnanda, Nimi-rÃjà bahunnaæ vassÃnaæ bahunnaæ vassasatÃnaæ bahunnaæ vassasahassÃnaæ accayena kappakaæ Ãmantesi: Yadà me, samma kappaka, passeyyÃsi sirasmiæ phalitÃni jÃtÃni, atha me ÃroceyyÃsÅti. Evaæ devÃti kho, ùnanda, kappako Nimissa ra¤¤o paccassosi. Addasà kho, ùnanda, kappako bahunnaæ vassÃnaæ bahunnaæ vassa- satÃnaæ bahunnaæ vassasahassÃnaæ accayena Nimissa ra¤¤o sirasmiæ phalitÃni jÃtÃni; disvà Nimi-rÃjÃnaæ etad avoca: PÃtubhÆtà kho devassa devadÆtÃ; dissanti sirasmiæ phalitÃni jÃtÃnÅti. Tena hi, samma kappaka, tÃni phalitÃni sÃdhukaæ saï¬Ãsena uddharitvà mama a¤jalismiæ patiÂÂhÃpehÅti. Evaæ devÃti kho, ùnanda, kappako Nimissa ra¤¤o paÂisutvà tÃni phalitÃni sÃdhukaæ saï¬Ãsena uddharitvà Nimissa ra¤¤o a¤jalismiæ patiÂÂhÃpesi. Atha kho, ùnanda, Nimi rÃjà kappakassa gÃmavaraæ datvà jeÂÂhaputtaæ kumÃraæ ÃmantÃ- petvà etad avoca: PÃtubhÆtà kho me, tÃta kumÃra, devadÆtÃ; dissanti sirasmiæ phalitÃni jÃtÃni. Bhuttà kho pana me mÃnusakà kÃmÃ; samayo dibbe kÃme pariyesituæ. Ehi {tvaæ} tÃta kumÃra, imaæ rajjaæ paÂipajja; ahaæ pana kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajissÃmi. Tena hi, tÃta kumÃra, yadà tvam pi passeyyÃsi sirasmiæ phalitÃni jÃtÃni, atha kappakassa gÃmavaraæ datvà jeÂÂhaputtaæ kumÃraæ sÃdhukaæ rajje samanusÃsitvà kesa- massuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyyÃsi. Yena me idaæ kalyÃïaæ vaÂÂaæ nihitaæ anuppavatteyyÃsi, mà kho me tvaæ antimapuriso ahosi. Yasmiæ kho, tÃta kumÃra, purisayuge vattamÃne evarÆpassa kalyÃïassa vaÂÂassa samucchedo hoti, so tesaæ antimapuriso hoti. Tan tÃhaæ, tÃta kumÃra, evaæ vadÃmi: Yena me idaæ kalyÃïaæ vaÂÂaæ nihitaæ anuppavatteyyÃsi, mà kho me tvaæ antimapuriso ahosÅti. Atha kho, ùnanda, Nimi-rÃjà kappakassa gÃmavaraæ datvà jeÂÂhaputtaæ kumÃraæ sÃdhukaæ rajje samanusÃsitvà imasmiæ yeva MakhÃdevambavane kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbaji. So mettÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà vihÃsi, tathà \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 082]># %<82 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% dutiyaæ, tathà tatiyaæ, tathà catutthiæ; iti uddhamadho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ mettÃ- sahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà vihÃsi; karuïÃsahagatena cetasà -- pe -- muditÃsahagatena cetasÃ, upekhÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà vihÃsi, tathà dutiyaæ, tathà tatiyaæ, tathà catuÂÂhiæ; iti uddhamadho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃ- vantaæ lokaæ upekhÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà vihÃsi. Nimi kho pan', ùnanda, rÃjà caturÃsÅtivassasahassÃni kumÃrakÅÊikaæ kÅÊi, caturÃsÅtivassasahassÃni oparajjaæ kÃresi, caturÃsÅtivassasahassÃni imasmiæ yeva MakhÃdevambavane agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito brahmacariyaæ cari. So cattÃro brahmavihÃre bhÃvetvà kÃyassa bhedà param maraïà brahmalokÆpago ahosi. Nimissa kho pan', ùnanda, ra¤¤o KaÊÃrajanako nÃma putto ahosi. So na agÃrasmà anagÃriyaæ pabbaji; so taæ kalyÃïaæ vaÂÂaæ samucchindi; so tesaæ antimapuriso ahosi. SiyÃ\<*<1>*>/ kho pana te. ùnanda, evam assa: A¤¤o nÆna tena, samayena rÃjà MakhÃdevo ahosi, yena\<*<2>*>/ taæ kalyÃïaæ vaÂÂaæ nihitan ti\<*<3>*>/. Na kho pan' etaæ, ùnanda, evaæ daÂÂhabbaæ. Ahaæ tena samayena rÃjà MakhÃdevo ahosiæ; ahan taæ kalyÃïaæ vattaæ nihaniæ\<*<4>*>/; mayà taæ kalyÃïaæ vaÂÂaæ nihitaæ; pacchimà janatà anuppavattesi. Taæ kho pan', ùnanda, kalyÃïaæ vaÂÂaæ na nibbidÃya na virÃgÃya na niro- dhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃ- nÃya saævattati, yÃvad eva brahmalokupapattiyÃ. Idaæ kho pan', ùnanda, etarahi mayà kalyÃïaæ vattaæ nihitaæ ekanta- nibbidÃya virÃgÃya nirodhÃya upasamÃya abhi¤¤Ãya sambo- dhÃya {nibbÃnÃya} saævattati. Katamà c', ùnanda, etarahi mayà kalyÃïaæ vaÂÂaæ nihitaæ ekantanibbidÃya virÃgÃya niro- dhÃya upasamÃya abhi¤¤Ãya sambodhÃya nibbÃnÃya saævattati? Ayam eva ariyo aÂÂhaÇgiko maggo, seyyathÅdaæ: SammÃdiÂÂhi sammÃsaækappo sammÃvÃcà sammÃkammanto sammÃÃjÅvo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm Si; Skt yÃ. 2 Skt so. 3 Sk nÅhanÅti; St nahanÅti; Bm nihataæ. 4 So Sk; St nÅhaniæ yà taæ; Si nihiniæ; Bm omits these five words. >/ #<[page 083]># %< 4.4 MADHURASUTTAõ (84). 83>% sammÃvÃyÃmo sammÃsati sammÃsamÃdhi. Idaæ kho, ùnanda, etarahi mayà kalyÃïaæ vaÂÂaæ nihitaæ ekantanibbidÃya virÃ- gÃya nirodhÃya upasamÃya abhi¤¤Ãya sambodhÃya nibbÃnÃya saævattati. Tam kho\<*<1>*>/ ahaæ, ùnanda, evaæ vadÃmi: Yena me idaæ kalyÃïaæ vattaæ nihitaæ anuppavatteyyÃtha, mà kho me tumhe antimapuriso ahuvattha\<*<2>*>/. Yasmiæ kho, ùnanda, purisayuge vattamÃne evarÆpassa kalyÃïassa vaÂÂassa sa- mucchedo hoti, so tesaæ antimapuriso hoti. Taæ vo ahaæ, ùnanda, evaæ vadÃmi: Yena me idaæ kalyÃïaæ vaÂÂaæ nihitaæ anuppavatteyyÃtha, mà kho me tumhe antimapuriso ahuvatthÃti. Idam avoca BhagavÃ. Attamano Ãyasmà ùnando Bha- gavato bhÃsitaæ abhinandÅti. MAKHùDEVASUTTAõ TATIYAõ. 84. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Ãyasmà MahÃ-KaccÃno MadhurÃyaæ viharati GundÃvane\<*<3>*>/. Assosi kho rÃjà Madhuro Avantiputto: Samaïo khalu bho KaccÃno MadhurÃyaæ viharati GundÃvane; taæ kho pana bhavantaæ KaccÃnaæ evaæ kalyÃïo kittisaddo abbhuggato, -- paï¬ito vyatto\<*<4>*>/ medhÃvÅ bahussuto cittakathÅ kalyÃïapaÂibhÃno\<*<5>*>/ vuddho\<*<6>*>/ c' eva arahà ca; sÃdhu kho pana tathÃrÆpÃnaæ arahataæ dassanaæ hotÅti. Atha kho rÃjà Madhuro Avantiputto bhad- rÃni bhadrÃni yÃnÃni yojÃpetvà bhadraæ yÃnaæ abhirÆhitvà bhadrehi bhadrehi yÃnehi MadhurÃya niyyÃsi mahaccarÃjÃnu- bhÃvena\<*<7>*>/ Ãyasmantaæ MahÃ-KaccÃnam dassanÃya; yÃvatikà yÃnassa bhÆmi yÃnena gantvà yÃnà paccorohitvà pattiko va yen' Ãyasmà MahÃ-KaccÃno ten' upasaækami, upasaækamitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si vo. 2 So Skt; Bm purisà ÃhuvatthÃti; Si purisà ahuvatthÃti. 3 Skt; Gunadavane, Si gundhÃvane, throughout. 4 Bm Si vigatto. 5 Bm kalyÃïapaÂibhÃno. 6 Si vu¬¬ho. 7 Si Bm mahaccar-.; St mahÃr-.; Sk maha¤car-. Cf. p. 65 & p. 118. >/ #<[page 084]># %<84 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Ãyasmatà MahÃ-KaccÃnena saddhiæ sammodi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho rÃjà Madhuro Avantiputto Ãyasmantaæ MahÃ- KaccÃnaæ etad avoca: BrÃhmaïÃ, bho KaccÃna, evam Ãhaæsu -- BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno\<*<1>*>/ a¤¤o vaïïo; brÃhmaïà va sukko vaïïo, kaïho a¤¤o vaïïo; brÃhmaïà va sujjhanti, no abrÃhmaïÃ; brÃhmaïà Brahmuno puttà orasà mukhato jÃtà brahmajà brahmanimmità brahmadÃyÃdà ti. Idha\<*<2>*>/ bhavaæ KaccÃno kim ÃhÃti\<*<3>*>/? Ghoso yeva kho eso, mahÃrÃja, lokasmiæ: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo; brÃhmaïà va sukko vaïïo, kaïho a¤¤o vaïïo; brÃhmaïà va sujjhanti, no abrÃhmaïÃ; brÃhmaïà Brahmuno puttà orasà mukhato jÃtà brahmajà brahmanimmità brahmadÃyÃdà ti. Tad aminà p' etaæ\<*<4>*>/; mahÃrÃja, pariyÃyena veditabbaæ yathà ghoso yev' eso lokasmiæ: BrÃhmaïà va settho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo --pe-- brahmadÃyÃdà ti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Khattiyassa ce pi ijjheyya\<*<5>*>/ dhanena và dha¤¤ena và rajatena và jÃtarÆpena vÃ, khattiyo pi 'ssÃssa\<*<6>*>/ pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃni- pÃtÅ kiækÃrapaÂissÃvÅ manÃpacÃrÅ piyavÃdÅ, brÃhmaïo pi 'ssÃssa, vesso pi 'ssÃssa, suddo pi 'ssÃssa pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃni- pÃtÅ kiækÃrapaÂissÃvÅ manÃpacÃrÅ piyavÃdÅ ti? Khattiyassa ce pi, bho KaccÃna, ijjheyya dhanena và dha¤¤ena và rajatena và jÃtarÆpena vÃ, khattiyo pi 'ssÃssa pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃnipÃtÅ kiækÃrapaÂissÃvÅ manÃpacÃrÅ piya- vÃdÅ, brÃhmaïo pi 'ssÃssa, vesso pi 'ssÃssa, suddo pi 'ssÃssa pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃnipÃtÅ kiækÃrapaÂissÃvÅ manÃpacÃrÅ piya- vÃdÅ ti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? BrÃhmaïassa ce pi ijjheyya dhanena và dha¤¤ena va rajatena và jÃtarÆpena vÃ, brÃhmaïo pi 'ssÃssa pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃnipÃtÅ kiækÃra- paÂissÃvÅ manÃpacÃrÅ piyavÃdÅ, vesso pi 'ssÃssa, suddo pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bu Si and Bm; Skt hÅïo throughout. 2 Bm idha; Sk iti; Si idaæ, -- with note: Sinhalese iti. 3 Bm akkhÃyÅti, as Si with note: Sinhalese kim ÃhÃti. 4 Si (& all MSS infra) Iminà pi kho etaæ, -- with note Sinhalese tad imina p' etaæ. 5 So Si Bm Bu and (here) Sk, which subsequently reads iccheyya (as St throughout). 6 Bm pisassa throughout >/ #<[page 085]># %< 4.4. MADHURASUTTAõ (84). 85>% 'ssÃssa, khattiyo pi 'ssÃssa pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃnipÃtÅ kiæ- kÃrapaÂissÃvÅ manÃpacÃrÅ piyavÃdÅ ti? BrÃhmaïassa ce pi, bho KaccÃna, ijjheyya dhanena và dha¤¤ena và rajatena và jÃtarÆpena vÃ, brÃhmaïo pi 'ssÃssa pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃnipÃtÅ kiækÃrapaÂissÃvÅ manÃpacÃrÅ piya- vÃdÅ, vesso pi 'ssÃssa, suddo pi 'ssÃssa, khattiyo pi 'ssÃssa pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃnipÃtÅ kiækÃrapaÂissÃvÅ manÃpacÃrÅ piya- vÃdÅ ti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Vessassa ce pi ijjheyya dhanena và dha¤¤ena và rajatena và jÃtarÆpena vÃ, vesso pi 'ssÃssa pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃnipÃtÅ kiækÃrapaÂissÃvÅ manÃ- pacÃrÅ piyavÃdÅ, suddo pi 'ssÃssa, khattiyo pi 'ssÃssa, brÃh- maïo pi 'ssÃssa pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃnipÃtÅ kiækÃrapaÂissÃvÅ manÃpacÃrÅ piyavÃdÅ ti? Vessassa ce pi, bho KaccÃna, ijjheyya dhanena và dha¤¤ena và rajatena và jÃtarÆpena vÃ, vesso pi 'ssÃssa pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃnipÃtÅ kiækÃrapaÂissÃvÅ manÃpacÃrÅ piya- vÃdÅ, suddo pi 'ssÃssa, khattiyo pi 'ssÃssa, brÃhmaïo pi 'ssÃssa pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃnipÃtÅ kiækÃrapaÂissÃvÅ manÃpacÃrÅ piya- vÃdÅ ti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Suddassa ce pi ijjheyya dhanena và dha¤¤ena và rajatena và jÃtarÆpena vÃ, suddo pi 'ssÃssa pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃnipÃtÅ kiækÃrapaÂissÃvÅ manÃ- pacÃrÅ piyavÃdÅ, khattiyo pi 'ssÃssa, brÃhmaïo pi 'ssÃssa, vesso pi 'ssÃssa pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃnipÃtÅ kiækÃrapaÂissÃvÅ manÃpacÃrÅ piyavÃdÅ ti? Suddassa ce pi, bho KaccÃna, ijjheyya dhanena và dha¤¤ena và rajatena và jÃtarÆpena vÃ, suddo pi 'ssÃssa pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃnipÃtÅ kiækÃrapaÂissÃvÅ manÃpacÃrÅ piya- vÃdÅ, khattiyo pi 'ssÃssa, brÃhmaïo pi 'ssÃssa, vesso pi 'ssÃssa pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃnipÃtÅ kiækÃrapaÂissÃvÅ manÃpacÃrÅ piya- vÃdÅ ti. Taæ kiæ ma¤¤asi, mahÃrÃja? Yadi evaæ sante, ime cattÃro vaïïà samasamÃ\<*<1>*>/ honti? no vÃ?kathaæ và te ettha hotÅti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si samà here only. >/ #<[page 086]># %<86 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Addhà kho, bho KaccÃna, evaæ sante ime cattÃro vaïïà samasamÃ\<*<1>*>/ honti; na 'saæ\<*<2>*>/ ettha ki¤ci nÃnÃkaraïaæ sama- nupassÃmÅti. Iminà pi kho etaæ, mahÃrÃja, pariyÃyena veditabbaæ yathà ghoso yev' eso lokasmiæ: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo --pe-- brahmadÃyÃdà ti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? IdhÃssa khattiyo pÃïÃtipÃti\<*<3>*>/ adinnÃdÃyi\<*<4>*>/ kÃmesu micchÃcÃrÅ musÃvÃdÅ pisuïÃvÃco\<*<5>*>/ pharusÃvÃco\<*<6>*>/ samphappalÃpÅ abhijjhÃlÆ\<*<7>*>/ byÃpannacitto micchÃdiÂÂhÅ\<*<8>*>/; kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppajjeyya\<*<9>*>/? no vÃ? kathaæ và te ettha hotÅti? Khattiyo pi hi\<*<10>*>/, bho KaccÃna, païÃtipÃti adinnÃdÃyi kÃ- mesu micchÃcÃrÅ musÃvÃdÅ pÅsuïÃvÃco pharusÃvÃco sampha- ppalÃpÅ abhijjhÃlÆ byÃpannacitto micchÃdiÂÂhÅ, kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppaj- jeyya. Evaæ me ettha hoti, eva¤ ca pana me etaæ arahataæ sutan ti. SÃdhu sÃdhu, mahÃrÃja; sÃdhu kho te etaæ, mahÃrÃja, evaæ hoti; sÃdhu ca pana te etaæ arahataæ sutaæ. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? IdhÃssa brÃhmaïo, idhÃssa vesso\<*<11>*>/, idhÃssa suddo pÃïÃtipÃti adinnÃdÃyi --pe--\<*<12>*>/ kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppaj- jeyya? no vÃ? kathaæ và te ettha hotÅti? Suddo pi hi, bho KaccÃna, pÃïÃtipÃti adinnÃdÃyi --pe--\<*<12>*>/ kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppajjeyya. Eva¤ ca pana me etaæ arahataæ sutan ti. SÃdhu sÃdhu, mahÃrÃja; sÃdhu kho te etaæ, mahÃrÃja, evaæ hoti; sÃdhu ca pana te etaæ arahataæ sutaæ. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Yadi evaæ sante, ime cattÃro vaïïà samasamà honti? no vÃ? kathaæ và te ettha hotÅti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Skt sammà honti, here only. 2 Si nÃhaæ; Bm nesaæ; Skt here nÃsaæ, elsewhere na 'sam; Bu na 'saæ. 3 Si Sk Bm pÃïÃtipÃtÅ. 4 Si Bm adinnÃdÃyÅ. 5 Si pisu avÃco. 6 Sk pharÆsÃvÃco; Si pharusavÃco. 7 Si Bm abhijjhÃlu. 8 Si micchÃdiÂÂhi. 9 Si Bm upapajjeyya throughout. 10 Skt omit hi here. 11 Bm inserts la. 12 Si Bm insert micchÃdiÂÂhÅ after pe. >/ #<[page 087]># %< 4. 4. MADHURASUTTAõ (84). 87>% Addhà kho, bho KaccÃna, evaæ sante, ime cattÃro vaïïà samasamà honti; na 'saæ ettha ki¤ci nÃnÃkaraïaæ samanu- passÃmÅti. Iminà pi kho etaæ, mahÃrÃja, pariyÃyena veditabbaæ yathà ghoso yev' eso lokasmiæ: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo --pe-- brÃhmadÃyÃdà ti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? IdhÃssa khattiyo pÃïÃtipÃtà paÂivirato adinnÃ- dÃnà paÂivirato kÃmesu micchÃcÃrà paÂivirato musÃvÃdà paÂivirato pisuïÃvÃcÃya\<*<1>*>/ paÂivirato pharusÃvÃcÃya\<*<2>*>/ paÂi- virato samphappalÃpÃ\<*<3>*>/ paÂivirato anabhijjhÃlÆ\<*<4>*>/ abyÃpannacitto sammÃdiÂÂhÅ\<*<5>*>/, kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjeyya? no vÃ? kathaæ và te ettha hotÅti? Khattiyo pi hi, bho KaccÃna, pÃïÃtipatà paÂivirato adinnÃdÃnà paÂivirato kÃmesu micchÃcÃrà paÂivirato musÃ- vÃdà paÂivirato pisuïÃvÃcÃya paÂivirato pharusÃvÃcÃya paÂi- virato samphappalÃpà paÂivirato anabhijjhÃlÆ abyÃpanna- citto sammÃdiÂÂhÅ kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjeyya. Evam me ettha hoti, eva¤ ca pana me etaæ arahatam sutan ti. SÃdhu sÃdhu, mahÃrÃja; sÃdhu kho te etaæ, mahÃrÃja, evaæ hoti; sÃdhu ca pana te etaæ arahataæ sutaæ. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? IdhÃssa brÃhmaïo, idhÃssa vesso, idhÃssa suddo pÃïÃtipÃtà paÂivirato adinnÃdÃnà paÂivirato --pe-- sammÃdiÂÂhÅ, kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjeyya? no vÃ? kathaæ và te ettha hotÅti ti? Suddo pi hi, bho KaccÃna, pÃïÃtipÃtà paÂivirato adinnÃdÃnà paÂivirato --pe-- sammÃdiÂÂhÅ, kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjeyya. Evam me ettha hoti, eva¤ ca pana me etaæ arahataæ sutan ti. SÃdhu sÃdhu, mahÃrÃja; sÃdhu kho te etaæ, mahÃrÃja, evaæ hoti; sÃdhu ca pana te etaæ arahataæ sutaæ. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Yadi evaæ sante, ime cattÃro vaïïà samasamà honti? no vÃ? kathaæ và te ettha hotÅti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Skt; Si Bm pisuïÃya v-. 2 So Skt; Si Bm pharusÃya. 3 Sk samphappalÃpÃya. 4 Si Bm anabhijjhÃlu. 5 Si Sk sammÃdiÂÂhi. >/ #<[page 088]># %<88 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Addhà kho, bho KaccÃna, evaæ sante ime cattÃro vaïïà samasamà honti; na 'sam ettha ki¤ci nÃnÃkaraïaæ sama- nupassÃmÅti. Iminà pi kho etaæ, mahÃrÃja, pariyÃyena veditabbaæ, yathà ghoso yev' eso lokasmiæ: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o yaïïo --pe-- brahmadÃyÃdà ti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Idha khattiyo sandhiæ và chindeyya, nillopaæ và hareyya, ekÃgÃrikaæ và kareyya, paripanthe và tiÂÂheyya, paradÃraæ và gaccheyya; ta¤ ce te purisà gahetvà dasseyyuæ: Ayan te, deva. coro ÃgucÃrÅ\<*<1>*>/, imassa yaæ icchasi taæ daï¬aæ païehÅti\<*<2>*>/;-- kinti naæ kareyyÃsÅti? GhÃteyyÃma\<*<3>*>/ vÃ, bho KaccÃna, jÃpeyyÃma\<*<4>*>/ và pabbÃ- jeyyÃma và yathÃpaccayaæ và kareyyÃma. Taæ kissa hetu? Yà hi 'ssa, bho KaccÃna, pubbe khattiyo ti sama¤¤Ã, sà 'ssa antarahitÃ; coro t' eva\<*<5>*>/ saÇkhaæ\<*<6>*>/ gacchatÅti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Idha brÃhmaïo, idha vesso, idha suddo sandhiæ và chindeyya, nillopaæ và hareyya, ekÃgÃrikaæ và kareyya, paripanthe và tiÂÂheyya, paradÃraæ và gaccheyya; ta¤ ce te purisà gahetvà dasseyyuæ: Ayan te, deva, coro ÃgucÃrÅ, imassa yaæ icchasi taæ daï¬aæ païehÅti; -- kinti naæ kareyyÃsÅti? GhÃteyyÃma vÃ, bho KaccÃna, jÃpeyyÃma và pabbÃ- jeyyÃma và yathÃpaccayaæ và kareyyÃma. Taæ kissa hetu? Yà hi 'ssa, bho KaccÃna, pubbe suddo ti sama¤¤Ã, sa 'ssa antarahitÃ, coro t' eva saÇkhaæ gacchatÅti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Yadi evaæ sante, ime cattÃro vaïïà samasamà honti? no vÃ? kathaæ và te ettha hotÅti? Addhà kho, bho KaccÃna, evaæ sante ime cattÃro vaïïà samasamà honti, na 'saæ ettha ki¤ci nÃnÃkaraïaæ samanu- passÃmÅti. Iminà pi kho etaæ, mahÃrÃja, pariyÃyena veditabbaæ yathà ghoso yev' eso lokasmiæ: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si Ãguæ cÃrÅ throughout; Skt here Ã-riæ. 2 Bm panehÅti. 3 Bm ghÃÂeyyÃma. 4 So Skt Bm throughout, for jhÃpeyyÃma (?). Si phÃleyyÃma, -- with note that the Sinh. reading is jÃpeyyÃma. 5 Si Bm tveva. 6 Bm saïkhyaæ. >/ #<[page 089]># %< 4. 4. MADHURASUTTAõ (84). 89>% hÅno a¤¤o vaïïo --pe-- brahmadÃyÃdà ti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Idha khattiyo kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito assa, virato pÃïÃtipÃtà virato adinnÃdÃnà virato musÃvÃdÃ\<*<1>*>/ eka- bhattiko brahmacÃrÅ sÅlavà kalyÃïadhammo;-- kinti naæ kareyyÃsÅti? AbhivÃdeyyÃma vÃ, bho KaccÃna, paccuÂÂheyyÃma vÃ, Ãsanena và nimanteyyÃma, abhinimanteyyÃma pi\<*<2>*>/ naæ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrehi, dhammikaæ và assa rakkhÃvaraïaguttiæ saævidaheyyÃma. Taæ kissa hetu? Yà hi 'ssa, bho KaccÃna, pubbe khattiyo ti sama¤¤Ã, sà 'ssa antarahitÃ. samaïo t' eva saÇkhaæ gacchatÅti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Idha brÃhmaïo, idha vesso, idha suddo kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito assa, virato pÃïÃtipÃtà virato adinnÃdÃnà virato musÃvÃdà ekabhattiko brahmacÃrÅ sÅlavà kalyÃïadhammo;-- kinti naæ kareyyÃsÅti? AbhivÃdeyyÃma vÃ, bho KaccÃna, paccuÂÂheyyÃma vÃ, Ãsanena và nimanteyyÃma, abhinimanteyyÃma pi naæ cÅvarapiï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrehi, dhammikaæ và assa rakkhÃvaraïaguttiæ saævidaheyyÃma. Taæ kissa hetu? Yà hi 'ssa, bho KaccÃna, pubbe suddo ti sama¤¤Ã, sà 'ssa antarahitÃ, samaïo t' eva saÇkhaæ gacchatÅti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Yadi evaæ sante, ime cattÃro vaïïà samasamà honti? no vÃ? kathaæ và te ettha hotÅti? Addhà kho, bho KaccÃna, evaæ sante ime cattÃro vaïïà samasamà honti, na 'saæ ettha ki¤ci nÃnÃkaraïaæ samanu- passamÅti. Iminà pi kho etaæ, mahÃrÃja, pariyÃyena veditabbam, yathà ghoso yev' eso lokasmiæ: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo; brÃhmaïà va sukko vaïïo, kaïho a¤¤o {vaïïo}; brÃhmaïà va sujjhanti, no abrÃhmaïÃ; brÃhmaïà Brahmuno puttà orasà mukhato jÃtà brahmajà brahmanim- mità brahmadÃyÃdà ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm inserts rattupurato. 2 So Bm and Bu; Si Skt vÃ. >/ #<[page 090]># %<90 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Evaæ vutte rÃjà Madhuro Avantiputto\<*<1>*>/ Ãyasmantaæ MahÃ-KaccÃnaæ etad avoca: Abhikkantaæ, bho KaccÃna, abhikkantaæ, bho KaccÃna. SeyyathÃpi, bho KaccÃna, nikkujjitaæ và ukkujjeyya, paÂicchannaæ và vivareyya, mÆÊhassa và maggaæ Ãcikkheyya, andhakÃre và telapajjotaæ dhÃreyya: Cakkhumanto rÆpÃni dakkhintÅti;-- evam eva bhotà KaccÃnena anekapariyÃyena dhammo pakÃsito. EsÃhaæ bhavantaæ KaccÃnaæ saraïaæ gacchÃmi dhamma¤ ca bhikkhusaægha¤ ca; upÃsakaæ maæ bhavaæ KaccÃno dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gatan ti. Mà kho maæ tvaæ, mahÃrÃja, saraïaæ agamÃsi. Tam eva\<*<2>*>/ tvaæ Bhagavantaæ saraïaæ gaccha yam ahaæ saraïaæ gato ti. Kahaæ pana, bho KaccÃna, etarahi so Bhagavà viharati arahaæ sammÃsambuddho ti? Parinibbuto kho, mahÃrÃja, etarahi so Bhagavà arahaæ sammÃsambuddho ti. Sace hi\<*<3>*>/ mayaæ, bho KaccÃna, suïeyyÃma tam Bhaga- vantaæ dasasu yojanesu, dasa pi mayaæ yojanÃni gacchey- yÃma taæ Bhagavantaæ dassanÃya arahantaæ sammÃ- sambuddhaæ. Sace hi mayaæ, bho KaccÃna, suïeyyÃma taæ Bhagavantaæ vÅsatiyà yojanesu, tiæsatiyÃ\<*<4>*>/ yojanesu, cattÃlÅsÃya\<*<5>*>/ yojanesu, pa¤¤ÃsÃya yojanesu, -- pa¤¤Ãsam pi mayaæ yojanÃni gaccheyyÃma taæ Bhagavantaæ dassanÃya arahantaæ sammÃsambuddhaæ. Yojanasate ce\<*<6>*>/ pi mayam, bho KaccÃna, suïeyyÃma taæ Bhagavantaæ, yojanasatam pi mayaæ gaccheyyÃma tam Bhagavantaæ dassanÃya ara- hantaæ sammÃsambuddhaæ. Yato ca kho, bho KaccÃna, parinibbuto so BhagavÃ, parinibbutam pi mayaæ taæ\<*<7>*>/ Bhagavantaæ saraïaæ gacchÃma dhamma¤ ca bhikkhu- saægha¤ ca; upÃsakaæ maæ bhavaæ KaccÃno dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gatan ti. MADHURA8-SUTTAõ CATUTTHAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Skt omit Madhuro Avantiputto & the first three words of line 3. 2 Si Bm tam etaæ, omitting tvaæ. 3 So Si & Skt throughout both here and in Sutta 94; Bm pi. 4 Si Bm tiæsÃya. 5 Bm cattÃrisaya; Si cattÃrÅsÃya. 6 Skt omit here and in Sutta No. 94. 7 Si Bm omit. 8 So Bu Si, as also Hardy's Manual; Skt Bm Madhuriya. >/ #<[page 091]># %< 4. 5. BODHIRùJAKUMùRASUTTAõ (85). 91>% 85. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà Bhaggesu viharati SuæsumÃragire\<*<1>*>/ BhesakaÊÃvane migadÃye. Tena kho pana samayena Bodhissa rÃjakumÃrassa\<*<2>*>/ Kokanado\<*<3>*>/ nÃma pÃsÃdo acirakÃrito hoti anajjhÃvuttho\<*<4>*>/ samaïena và brÃhmaïena và kenaci và manussabhÆtena. Atha kho Bodhi rÃjakumÃro Sa¤jikÃputtaæ mÃïavaæ Ãmantesi: Ehi tvam, samma Sa¤jikÃputta, yena Bhagavà ten' upasaækama; upasaæ- kamitvà mama vacanena Bhagavato pÃde sirasà vanda\<*<5>*>/, appÃ- bÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ puccha: Bodhi, bhante, rÃjakumÃro Bhagavato pÃde sirasà vandati, appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ pucchatÅti; eva¤ ca vadehi: AdhivÃsetu kira, bhante, Bhagavà Bodhissa rÃjakumÃrassa svÃtanÃya bhattaæ saddhiæ bhikkhu- saÇghenÃti. Evaæ bho ti kho Sa¤jikÃputto mÃïavo Bodhissa rÃjakumÃrassa paÂisutvà yena Bhagavà ten' upasaækami; upasaækamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi, sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Sa¤jikÃputto mÃïavo Bhagavantaæ etad avoca: -- Bodhi, bho Gotama, rÃjakumÃro\<*<6>*>/ bhoto Gotamassa pÃde sirasà vandati, appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ pucchati, eva¤ ca vadeti: AdhivÃsetu kira bhavaæ Gotamo Bodhissa rÃjakumÃrassa svÃtanÃya bhattaæ saddhiæ bhikkhusaæghenÃti. AdhivÃsesi Bhagavà tuïhÅ- bhÃvena. Atha kho Sa¤jikÃputto mÃïavo Bhagavato adhi- vÃsanaæ viditvà uÂÂhÃy' Ãsanà yena Bodhi rÃjakumÃro ten' upasaækami; upasaækamitvà Bodhiæ rÃjakumÃraæ etad avoca: Avocumhà kho mayaæ\<*<7>*>/ bhoto vacanena taæ bha- gavantaæ\<*<8>*>/ Gotamaæ: Bodhi, bho Gotama\<*<9>*>/, rÃjakumÃro \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Saæs. C . Vinaya II 127. 2 Skt here insert svÃtanÃya bhattaæ saddhiæ bhikkhusaæghenÃti evaæ bho ti kho Sa¤jikÃputto mÃïavo Bodhissa rÃjakumÃrassa. 3 So Skt Bu; Bm Si Kokanudo, -- Si with note that the Sinh. reading is Kokanado. 4 Bm anajjhovuÂÂho; Si anajjhÃvuÂÂho; Skt a-vutte. 5 Bm vandÃhi. 6 So Si; Bm Bodhi kho rÃjakumÃro; Sk Bodhi bhoto gotamassa. 7 Bm av-ha bhoto v. 8 Bm (alone) bhavantaæ. 9 So Si; Bm omits bho G.; Skt bho alone. >/ #<[page 092]># %<92 11. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% bhoto Gotamassa pÃde sirasà vandati, appÃbÃdhaæ appÃtaÇ- kaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ pucchati, eva¤ ca vadeti:-- AdhivÃsetu kira bhavaæ Gotamo Bodhissa rÃja- kumÃrassa svÃtanÃya bhattaæ saddhiæ bhikkhusaæghenÃti. Adhivuttha¤\<*<1>*>/ ca pana samaïena GotamenÃti. Atha kho Bodhi rÃjakumÃro tassà rattiyà accayena sake nivesane\<*<2>*>/ païÅtaæ khÃdanÅyaæ bhojanÅyaæ paÂiyÃdÃpetvà Kokanada¤ ca pÃsÃdaæ odÃtehi dussehi santharÃpetvÃ\<*<3>*>/ yÃva pacchima- sopÃnakaÊevarÃ\<*<4>*>/ Sa¤jikÃputtaæ mÃnavaæ Ãmantesi: Ehi tvaæ, samma Sa¤jikÃputta, yena Bhagavà ten' upasaækama upasaæ- kamitvà Bhagavato kÃlaæ Ãrocehi -- KÃlo, bhante, niÂÂhitaæ bhattan ti. Evaæ bho ti kho Sa¤jikÃputto mÃïavo Bodhissa rÃjakumÃrassa paÂisutvà yena Bhagavà ten' upasaækami; upasaækamitvà Bhagavato kÃlaæ Ãrocesi -- KÃlo, bho Gotama, niÂÂhitaæ bhattan ti. Atha kho Bhagavà pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya yena Bodhissa rÃjakumÃrassa nivesanaæ ten' upasaækami. Tena kho pana samayena Bodhi rÃjakumÃro bahidvÃrakoÂÂhake Âhito hoti Bhagavantaæ Ãga- mayamÃno. Addasà kho Bodhi rÃjakumÃro Bhagavantaæ dÆrato va Ãgacchantaæ; disvÃna paccuggantvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà purakkhitvÃ\<*<5>*>/ yena Kokanado pÃsÃdo ten' upasaæ- kami. Atha kho Bhagavà pacchimaæ\<*<6>*>/ sopÃnakaÊevaraæ nissÃya aÂÂhÃsi. Atha kho Bodhi rÃjakumÃro Bhagavantaæ etad avoca:-- AbhirÆhatu, bhante, Bhagavà dussÃni; abhirÆ- hatu Sugato dussÃni, yaæ mama assa dÅgharattaæ hitÃya sukhÃyÃti. Evaæ vutte Bhagavà tuïhÅ ahosi. Dutiyam pi kho\<*<7>*>/ Bodhi rÃjakumÃro Bhagavantaæ etad avoca: AbhirÆhatu, bhante, Bhagavà dussÃni; abhirÆhatu Sugato dussÃni, yaæ mama assa dÅgharattaæ hitÃya sukhÃyÃti. Dutiyam pi kho Bhagavà tuïhÅ ahosi. Tatiyam pi kho Bodhi rÃjakumÃro Bhagavantaæ etad avoca: AbhirÆhatu . . . sukhÃyÃti. Atha kho Bhagavà Ãyasmantaæ ùnandaæ apalokesi. Atha kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm adhivuÂÂha¤. 2 Si omits sake. 3 Bm adds pi. 4 Bu pacchimasopÃnakaÊebaraæ; Si pacchimasopÃïakalevarÃ; Skt pacchimosopÃïakaÊeparÃ; Bm pacchimà sopÃnaka evarÃ. 5 So Si Bm; Skt p-atvÃ. 6 So all MSS. 7 Bm (alone) omits Bodhi . . . tuïhÅ ahosi, inserting la. >/ #<[page 093]># %< 4. 5. BODHIRùJAKUMùRASUTTAõ (85). 93>% Ãyasmà ùnando Bodhiæ rÃjakumÃraæ etad avoca: Saæharantu\<*<1>*>/ rÃjakumÃra, dussÃni; na Bhagavà celapattikaæ\<*<2>*>/ akkamissati, pacchimaæ janataæ TathÃgato apaloketÅti\<*<3>*>/. Atha kho Bodhi rÃjakumÃro dussÃni saæharÃpetvà upari Kokanade pÃsÃde\<*<4>*>/ ÃsanÃni pa¤¤Ãpesi. Atha kho Bhagavà Kokanadaæ pÃsÃdaæ abhirÆhitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi saddhiæ bhikkhusaæghena. Atha kho Bodhi rÃjakumÃro Buddhapamukhaæ bhikkhusaæ- ghaæ païÅtena khÃdanÅyena bhojanÅyena sahatthà santappesi sampavÃresi. Atha kho Bodhi rÃjakumÃro Bhagavantaæ bhuttÃviæ onÅtapattapÃïiæ a¤¤ataraæ nÅcaæ Ãsanaæ gahetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Bodhi rÃjakumÃro Bhagavantaæ etad avoca:-- Mayhaæ kho, bhante, evaæ hoti, -- Na kho sukhena sukhaæ adhigantabbaæ, dukkhena kho sukhaæ adhigantabban ti. Mayham pi kho, rÃjakumÃra, pubbe va sambodhà ana- bhisambuddhassa Bodhisattass' eva sato etad ahosi:-- Na kho sukhena sukhaæ adhigantabbaæ, dukkhena kho sukhaæ adhigantabban ti. So kho ahaæ, rÃjakumara, aparena sama- yena daharo va samÃno susu kÃÊakeso (repeat from Vol. I p. 163 1.28 to p.167 1.8\<*<5>*>/; for bhikkhave substitute rÃjakumÃra) . . . alam idaæ padhÃnÃyÃti. Api 'ssu maæ, rÃjakumÃra, tisso upamà paÂibhaæsu . . . (repeat from Vol. I p.240\<*<6>*>/ 1.30 to p.249 1.21\<*<7>*>/; for Aggivesana substitute rÃjakumÃra) . . . ÃtÃpino pahitattassa viharati. Tassa mayhaæ, rÃjakumÃra, etad ahosi: Adhigato kho.. repeat from Vol. I p.167 1.31 to \<*<8>*>/ p.173 1.6; for bhikkhave substitute \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Skt; Bm Si saæharatu. 2 Si celapaÂikaæ; Bm ceÊapaÂikaæ; Skt pelapatti; Bu celapattikaæ. 3 So MSS & Bu; Dh. p. 324 oloketi; Vin. II. 128 anukampati. 4 Skt kokanado pÃsÃdo; Bm kokanudo pÃsÃde; Si kokanude, omitting pÃsÃde. 5 For setakaæ & setakà on p. 167 of Vol. I Si here reads sÅtodakaæ & sÅtodakÃ, with note that the Sinh. reading is setaka-. 6 On last line of page 242, Vol. I Si reads apamuÂÂhÃ, with note that the Sinh. reading is asammuÂÂhÃ. 7 Evarupà pi kho me . . . na pariyÃdÃya tiÂÂhati here omitted throughout. Also pe occurs several times where Sutta 36 gives the full text. 8 At line 16 of Vol. I p. 171 Si reads huveyyÃvuso, &, in the next line, ukkaæsitvà jivhaæ nillaÊetvà ummaggaæ gahetvà pakkÃmi, observing that the two words jivhaæ nillÃÊetvà do not occur in Sinh. MSS. Cf. note Vol. I p. 545. >/ #<[page 094]># %<94 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% rÃjakumÃra) . . . Ãharanti tena chabbaggo\<*<1>*>/ yÃpema. Atha kho, rÃjakumÃra, pa¤cavaggiyà bhikkhÆ mayà evaæ ovadiya- mÃnà evaæ anusÃsiyamÃnà na cirass' eva yass' aÂÂhÃya kulaputtà sammad eva agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajanti tad anuttaraæ brahmacariyapariyosÃnaæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja vihariæsÆti\<*<2>*>/. Evaæ vutte Bodhi rÃjakumÃro Bhagavantaæ etad avoca: KÅvacirena\<*<3>*>/ nu kho, bhante, bhikkhu TathÃgataæ vinÃya- kaæ labhamÃno\<*<4>*>/ yass' aÂÂhÃya kulaputtà . . . vihar- eyyÃti\<*<5>*>/? Tena hi, rÃjakumÃra, taæ yev' ettha paÂipucchissÃmi. Yathà te khameyya tathà taæ vyÃkareyyÃsi. Taæ kim ma¤¤asi, rÃjakumÃra? Kusalo tvaæ hatthÃrÆyhe\<*<6>*>/ aÇkusa- gayhe\<*<7>*>/ sippe ti? Evaæ, bhante, kusalo ahaæ haÂÂhÃrÆyhe aÇkusagayhe sippe ti. Taæ kim ma¤¤asi, rÃjakumÃra? Idha puriso Ãgaccheyya:-- Bodhi rÃjakumÃro hatthÃrÆyhaæ aÇ- kusagayhaæ sippaæ jÃnÃti; tassÃhaæ santike hatthÃrÆyhaæ aÇkusagayhaæ sippaæ sikkhissÃmÅti. So c' assa assaddho, yÃvatakaæ saddhena\<*<8>*>/ pattabbaæ, taæ na sampÃpuïeyya. So c' assa bavhÃbÃdho\<*<9>*>/, yÃvatakaæ appÃbÃdhena pattabbaæ, taæ na sampÃpuïeyya. So c' assa saÂho mÃyÃvÅ, yÃvatakaæ\<*<10>*>/ asaÂhena amÃyÃvinÃ\<*<11>*>/ pattabbaæ, taæ na sampÃpuïeyya. So c' assa kusÅto\<*<12>*>/, yÃvatakaæ Ãraddhaviriyena pattabbaæ, taæ na sampÃpuïeyya. So c' assa duppa¤¤o, yÃvatakaæ pa¤¤ÃvatÃ\<*<13>*>/ pattabbaæ, taæ na sampÃpuïeyya. Taæ kim ma¤¤asi, rÃjakumÃra? Api nu so puriso tava santike hatthÃ- rÆyhaæ aÇkusagayhaæ sippaæ sikkheyyÃti? Ekamekena pi, bhante, aÇgena samannÃgato so puriso na mama santike hatthÃrÆyhaæ aÇkusagayhaæ sippaæ sikkheyya. Ko pana vÃdo pa¤cah' aÇgehÅti? Taæ kim ma¤¤asi, rÃjakumÃra? Idha puriso Ãgaccheyya: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si chabbaggà 2 Skt vihariæsu. 3 So Si; Sk kÅvaÇcirena; Bm kiæ va cÅrena; St kiva¤cirena. 4 Bm bhikkhu . . . labhamÃnÃ. 5 So Si; Bm vihareyyun ti; Skt vihareyyÃsi. 6 Bm Si hatthÃruÊhe. 7 So Skt Bm; Si aÇkusagaïhe. 8 So Bm; Skt yÃvatakaæ sabbe pana; Si yÃvattakaæ saddhena. 9 Bm Si bahvÃbÃdho. 10 Si yÃvattakaæ throughout. 11 Sk amÃyÃvÅnÃ. 12 Bm kusito. 13 Bm Si pa¤¤avatÃ. >/ #<[page 095]># %< 4. 5. BODHIRùJAKUMùRASUTTAõ (85). 95>% Bodhi rÃjakumÃro hatthÃrÆyhaæ aÇkusagayhaæ sippaæ jÃnÃti; tassÃhaæ santike hatthÃrÆyhaæ aÇkusagayhaæ sippaæ sikkhis- sÃmÅti. So c' assa saddho, yÃvatakaæ saddhena pattabbaæ, taæ sampÃpuïeyya. So c' assa appÃbÃdho, yÃvatakaæ appÃ- bÃdhena pattabbaæ, taæ sampÃpuïeyya. So c' assa asaÂho amÃyÃvÅ, yÃvatakaæ asaÂhena amÃyÃvinà pattabbaæ, taæ sampÃpuïeyya. So c' assa Ãraddhaviriyo, yÃvatakaæ Ãraddha- viriyena pattabbaæ, taæ sampÃpuïeyya. So c' assa pa¤¤avÃ\<*<1>*>/ yÃvatakaæ pa¤¤Ãvatà pattabbaæ, taæ sampÃpuïeyya. Taæ kim ma¤¤asi, rÃjakumÃra? Api nu so puriso tava santike hatthÃrÆyhaæ aÇkusagayhaæ sippaæ sikkheyyÃti? Ekamekena pi. bhante, aÇgena samannÃgato so puriso mama santike hatthÃrÆyhaæ aÇkusagayhaæ sippaæ sikkheyya. Ko pana vÃdo pa¤cah' aÇgehÅti? Evam eva kho, rÃjakumÃra, pa¤c' imÃni padhÃniyaÇgÃni. KatamÃni pa¤ca? Idha, rÃjakumÃra, bhikkhu saddho hoti saddahati\<*<2>*>/ TathÃgatassa bodhiæ: Iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃsambuddho vijjÃcaraïasampanno sugato lokavidÆ anut- taro purisadammasÃrathi satthà devamanussÃnaæ buddho bhagavà ti. AppÃbÃdho hoti appÃtiÇko samavepÃkiniyà gahaïiyà samannÃgato nÃtisÅtÃya nÃccuïhÃya majjhimÃya padhÃnakkhamÃya. AsaÂho hoti amÃyÃvÅ yathÃbhÆtaæ attÃ- naæ ÃvikatvÃ\<*<3>*>/ satthari và vi¤¤Æsu và sabrahmacÃrÅsu\<*<4>*>/. ùraddhaviriyo viharati, akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya kusalÃnaæ dhammÃnaæ upasampadÃya\<*<5>*>/ thÃmavà daÊha- parakkamo anikkhittadhÆro kusalesu dhammesu. Pa¤¤Ãvà hoti udayatthagÃminiyà pa¤¤Ãya samannÃgato ariyÃya nibbedhi- kÃya sammÃdukkhakkhayagÃminiyÃ. ImÃni kho, rÃjakumÃra, pa¤ca padhÃniyaÇgÃni. Imehi kho, rÃjakumÃra, pa¤cahi padhÃniyaÇgehi samannÃgato bhikkhu TathÃgataæ vinÃyakaæ labhamÃno yass' atthÃya kulaputtà sammad eva agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajanti tad anuttaraæ brahmacariyapariyosÃnaæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Skt; Bm Si pa¤¤avà & pa¤¤avatÃ. 2 Si saddhahati. 3 So Skt Bu; Bm ÃvÅkattÃ; Si ÃvikattÃ. 4 Bm s-isu. 5 Skt uppÃdÃya. >/ #<[page 096]># %<96 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% vihareyya satta vassÃni. TiÂÂhatu, rÃjakumÃra, satta vassÃni. Imehi pa¤cahi padhÃniyaÇgehi samannÃgato bhikkhu . . . . . . vihareyya cha vassÃni, -- pe\<*<1>*>/ -- pa¤ca vassÃni, cattÃri vassÃni, tÅïi vassÃni, dve vassÃni, ekaæ vassaæ. TiÂÂhatu, rÃjakumÃra, ekaæ vassaæ. Imehi pa¤cahi padhÃniyaÇgehi samannÃgato bhikkhu . . . vihareyya satta mÃsÃni. TiÂÂhatu, rÃjakumÃra satta mÃsÃni. Imehi pa¤cahi padhÃni- yaÇgehi samannÃgato bhikkhu . . . vihareyya . . . cha mÃsÃni -- pe\<*<1>*>/ -- pa¤ca mÃsÃni, cattÃri mÃsÃni, tÅïi mÃsÃni, dve mÃsÃni, ekaæ\<*<2>*>/ mÃsaæ, addhamÃsaæ\<*<3>*>/. TiÂÂhatu, rÃja- kumÃra, addhamÃso. Imehi pa¤cahi padhÃniyaÇgehi samannÃ- gato bhikkhu . . . vihareyya satta rattindivÃni. TiÂÂhatu, rÃjakumÃra, satta rattindivÃni\<*<4>*>/. Imehi pa¤cahi padhÃniyaÇgehi samannÃgato bhikkhu . . . vihareyya cha rattindivÃni -- pe\<*<5>*>/ -- pa¤ca rattindivÃni, cattÃri rattindivÃni, tÅïi rattin- divÃni, dve rattindivÃni, ekaæ rattindivaæ. TiÂÂhatu, rÃja- kumÃra, eko rattindivo. Imehi pa¤cahi padhÃniyaÇgehi samannÃgato bhikkhu TathÃgataæ vinÃyakaæ labhamÃno sÃyam anusiÂÂho pÃto visesaæ adhigamissati, pÃtam anusiÂÂho sÃyaæ visesaæ adhigamissatÅti. Evam vutte Bodhi rÃjakumÃro Bhagavantaæ etad avoca: Aho Buddho, aho dhammo, aho dhammassa svÃkkhÃtatÃ\<*<6>*>/; yatra hi nÃma sÃyam anusiÂÂho pÃto visesam adhigamissati, pÃtam anusiÂÂho sÃyaæ visesaæ adhigamissatÅti. Evaæ vutte Sa¤jikÃputto mÃïavo Bodhi-rÃjakumaraæ etad avoca: Evam eva panÃyaæ bhavaæ Bodhi: Aho Buddho aho dhammo aho dhammassa svÃkkhÃtatà ti vadeti\<*<7>*>/, atha ca pana\<*<8>*>/ na: taæ bhavantaæ Gotamaæ saraïaæ gacchÃmi\<*<9>*>/ dhamma¤ ca bhikkhusaægha¤ cÃti. Mà hevaæ\<*<10>*>/, samma Sa¤jikÃputta, avaca; mà hevaæ, samma Sa¤jikÃputta, avaca. Sammukhà me taæ, samma Sa¤jikÃputta, ayyÃya sutaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si omit. 2 So Bm; both Sk & Si omit ekaæ here. 3 Bm Si a¬¬hamÃsaæ. 4 Bm rattidivÃni throughout. 5 Bm Si omit. 6 Bm svÃkhyÃtatÃ; Bu incidentally svÃkkhÃtatÃ, reading (apparently) aho saæghassa sampadÃ. 7 Skt ca vadesi; Si pavedeti. 8 Si inserts bhavaæ. 9 Si gacchati. 10 So Bm Si throughout; Sk heva the first time & hevaæ the second time. >/ #<[page 097]># %< 4. 6. A§GULIMùLASUTTAõ (86). 97>% sammukhà paÂigahÅtaæ\<*<1>*>/. Ekamidaæ, samma Sa¤jikÃputta, samayaæ Bhagavà Kosambiyaæ viharati GhositÃrÃme. Atha kho me ayyà kucchivatÅ\<*<2>*>/ yena Bhagavà ten' upasaækami upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnà kho me\<*<3>*>/ ayyà Bhagavantaæ etad avoca: Yo me ayaæ, bhante, kucchigato kumÃrako và kumÃrikà vÃ, so Bhagavantaæ saraïaæ gacchati dhamma¤ ca bhikkhu- saægha¤ ca; upÃsakan taæ\<*<4>*>/ Bhagavà dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gatan ti. Ekamidaæ, samma Sa¤jikÃ- putta, samayaæ Bhagavà idh' eva Bhaggesu viharati Suæ- sumÃragire BhesakaÊÃvane migadÃye. Atha kho maæ dhÃtÅ\<*<5>*>/ aÇkena vÃhitvÃ\<*<6>*>/ yena Bhagavà ten' upasaækami upasaæ- kamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Eka- mantaæ Âhità kho mama dhÃtÅ Bhagavantaæ etad avoca: Ayaæ, bhante, Bodhi rÃjakumÃro Bhagavantaæ saraïaæ gacchati dhamma¤ ca bhikkhusaægha¤ ca, upÃsakaæ taæ Bhagavà dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gatan ti. EsÃhaæ, samma Sa¤jikÃputta, tatiyam\<*<7>*>/ pi Bhagavantaæ saraïaæ gacchÃmi dhamma¤ ca bhikkhusaægha¤ ca, upÃsakam maæ Bhagavà dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gatan ti. BODHIRùJAKUMùRASUTTAõ PA¥CAMAõ. 86. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Tena kho pana samayena ra¤¤o Pasenadissa\<*<8>*>/ Kosalassa vijite coro AÇguli- mÃlo nÃma hoti luddo lohitapÃïÅ hatapahate niviÂÂho adayÃ- panno pÃïabhÆtesu. Tena gÃmà pi agÃmà katÃ, nigamà pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si paÂiggahitaæ. 2 So Skt Si; Bm kucchimati. 3 Bm omits me. 4 Si upÃsakaæ naæ. 5 Bm Si dhÃti; Skt dhÃreti. 6 Skt a¤¤ena vÃhitvÃ; Bm aÇgena haritvÃ; Si aÇkena pÃyitvÃ, with note that the Sinh. reading for the latter word is vÃhitvÃ. 7 Bm tatiyakaæ. 8 Bm Si Pass- always. >/ #<[page 098]># %<98 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% anigamà katÃ, janapadà pi ajanapadà katÃ. So manusse vadhitvà vadhitvà aÇgulÅnaæ mÃlaæ dhÃreti. Atha kho Bha- gavà pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya SÃvat- thiæ piï¬Ãya pÃvisi\<*<1>*>/, SÃvatthiyaæ piï¬Ãya caritvà pacchÃ- bhattaæ piï¬apÃtapaÂikkanto senÃsanaæ saæsÃmetvà pattacÅ- varaæ ÃdÃya yena coro AÇgulimÃlo ten' addhÃnamaggaæ\<*<1>*>/ paÂipajji. AddasÃsuæ\<*<3>*>/ kho gopÃlakà pasupÃlakà kassakà padhÃvino Bhagavantaæ yena coro AÇgulimÃlo ten' addhÃna- maggaæ paÂipannaæ\<*<4>*>/; disvÃ\<*<5>*>/ Bhagavantaæ etad avocuæ: MÃ, samaïa, etaæ maggaæ paÂipajji. Etasmiæ, samaïa, magge coro AÇgulimÃlo nÃma luddo lohitapÃïÅ hatapahate niviÂÂho adayÃpanno pÃïabhÆtesu. Tena gÃmà pi agÃmà katÃ, nigamà pi anigamà katÃ, janapadà pi ajanapadà katÃ. So manusse vadhitvà vadhitvà aÇgulÅnaæ mÃlaæ dhÃreti. Etam hi, samaïa, maggaæ dasa pi purisà vÅsatim pi purisà tiæsatim\<*<6>*>/ pi purisà cattÃrÅsam pi purisà saæharitvÃ\<*<7>*>/ saæ- haritvà paÂipajjanti, te pi corassa AÇgulimÃlassa hatthatthaæ\<*<8>*>/ gacchantÅti. Evaæ vutte Bhagavà tuïhÅbhÆto agamasi. Dutiyam pi kho gopÃlakÃ\<*<9>*>/ pasupÃlakà kassakà padhÃvino Bhagavantaæ etad avocuæ: MÃ, samaïa, etam maggaæ . . . &c as above . . . hatthatthaæ gacchantÅti. Dutiyam pi kho Bhagavà tuïhÅbhÆto agamÃsi. Tatiyam pi kho gopÃlakà pasupÃlakà kassakà padhÃvino Bhagavantaæ etad avocum: MÃ, samaïa, etam maggaæ . . . &c as above . . . hatthatthaæ gacchantÅti. Atha kho Bha- gavà {tuïhÅbhÆto} agamÃsi. Addasà kho coro AÇgulimÃlo Bhagavantaæ dÆrato va Ãgacchantaæ, disvÃn' assa etad ahosi: Acchariyaæ vata bho, abbhutaæ vata bho. Imaæ hi maggaæ dasa pi purisà vÅsatim \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm omits SÃvatthiæ piï¬Ãya pÃvisi; Skt SÃvatthiyaæ in both places. 2 Bm tenÃddh-. 3 So Skt Bm; Si addasaæsu. 4 Si ten' addhÃnamaggapaÂipannaæ. 5 Si Bm disvÃna. 6 Bm Si vÅsaæ & tiæsaæ. 7 Bm saækaritvÃ; Si saægaritvÃ, with note that the Sinh. reading is saæharitvÃ. Bu saæharitvÃ, which he paraphrases by saægaritvà (cf. Si). 8 So Sk Bm Si & St infra; St here hatthaæ; Bu hatthahatthaæ. 9 Bm (not Sk Si) omits paragaph from pasupÃlakà . . . to . . . tuïhÅbhÆto agamÃsi, substituting la. >/ #<[page 099]># %< 4.6. A§GULIMùLASUTTAõ (86). 99>% pi purisà tiæsatim pi purisà cattÃrÅsam pi purisà pa¤¤Ãsam pi purisÃ\<*<1>*>/ saæharitvà saæharitvà paÂipajjanti, te pi mama hatthatthaæ gacchanti; atha ca panÃyaæ samaïo eko adutiyo pasayha ma¤¤e Ãgacchati. Yan nÆnÃhaæ imaæ samaïaæ jÅvità voropeyyan ti? Atha kho coro AÇgulimÃlo asicammaæ gahetvà dhanukalÃpaæ sannayhitvà Bhagavantaæ piÂÂhito piÂÂhito anubandhi. Atha kho Bhagavà tathÃrÆpaæ iddhÃ- bhisaækhÃraæ abhisaækhÃsi\<*<2>*>/ yathà coro AÇgulimÃlo Bha- gavantaæ pakatiyà gacchantaæ sabbatthÃmena\<*<3>*>/ gacchanto na sakkoti sampÃpuïituæ. Atha kho corassa AÇgulimÃlassa etad ahosi: Acchariyaæ vata bho, abbhutaæ vata bho. Ahaæ hi pubbe hatthim pi dhÃvantaæ anupatitvà gaïhÃmi, assam pi dhÃvantaæ anupatitvà gaïhÃmi, ratham pi dhÃvantaæ anu- patitvà gaïhÃmi, migam pi dhÃvantaæ anupatitvà gaïhÃmi; atha ca panÃhaæ imaæ samaïaæ pakatiyà gacchantaæ sab- batthÃmena gacchanto na sakkomi sampÃpuïitun ti. èhito\<*<4>*>/ Bhagavantaæ etad avoca: TiÂÂha, samaïa; tiÂÂha samaïÃti\<*<5>*>/ èhito ahaæ, AÇgulimÃla; tva¤ ca tiÂÂhÃti. Atha kho corassa AÇgulimÃlassa etad ahosi: Ime kho samaïà Sakyaputtiyà saccavÃdino saccapaÂi¤¤Ã. Atha ca panÃyaæ samaïo gacchaæ yev' Ãha: èhito ahaæ, AÇgulimÃla; tva¤ ca tiÂÂhÃti. Yan nÆnÃhaæ imaæ samaïaæ puccheyyan ti. Atha kho coro AÇgulimÃlo Bhagavantaæ gÃthÃya\<*<6>*>/ ajjhabhÃsi: Gacchaæ vadesi, samaïa, Âhito 'mhi\<*<7>*>/ mama¤ ca brÆsi Âhitam aÂÂhito ti; PucchÃmi taæ, samaïa, etam atthaæ: Kathaæ Âhito tvaæ, aham aÂÂhito 'mhi? Thito ahaæ, AÇgulimÃla, sabbadà sabbesu bhÆtesu nidhÃya daï¬aæ, Tuva¤\<*<8>*>/ ca pÃïesu asa¤¤ato 'si; tasmà Âhito 'haæ tuvam aÂÂhito 'si. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si omit pa¤¤Ãsam pi purisÃ. 2 So Sk Bu; Bm Si abhisaækhÃresi. 3 Bm Si sabbathÃmena. 4 Bm Si add va. 5 St omits t. s-Ãti; Bm omits samaïa. 6 Cf. TheragÃthà p. 80. 7 Si samaïaÂÂhito mhi. 8 So Si; Skt tva¤; Bm tvaæ. >/ #<[page 100]># %<100 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Cirassaæ\<*<1>*>/ vata me mahito mahesi\<*<2>*>/ mahÃvanaæ samaïoyaæ paccavÃdi\<*<3>*>/; So 'haæ cirassÃ\<*<4>*>/ pahÃssaæ\<*<5>*>/ pÃpaæ sutvÃna gÃthaæ tava dhammayuttaæ. Itveva\<*<6>*>/ coro asim Ãvudha¤ ca sobbhe papÃte narake anvakÃrÅ\<*<7>*>/. Avandi coro Sugatassa pÃde; tatth' eva naæ pabbajjaæ ayÃci. Buddho ca kho kÃruïiko mahesi yo satthà lokassa sadevakassa Tam `Ehi bhikkhÆti' tadà avoca; es' eva tassa ahu bhikkhubhÃvo ti. Atha kho Bhagavà Ãyasmatà AÇgulimÃlena pacchÃ- samaïena yena SÃvatthi\<*<8>*>/ tena cÃrikaæ pakkÃmi; anupubbena cÃrikaæ caramÃno yena SÃvatthi tad avasari. Tatra sudaæ Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Tena kho pana samayena ra¤¤o Pasenadissa Kosa- lassa antepuradvÃre\<*<9>*>/ mahÃjanakÃyo sannipatitvà uccÃsaddo mahÃsaddo hoti: Coro te, deva, vijite AÇgulimÃlo nÃma luddo lohitapÃïÅ hatapahate niviÂÂho adayÃpanno pÃïabhÆtesu. Tena gÃmà pi agÃmà katÃ, nigamà pi anigamà katÃ, janapadà pi ajanapadà katÃ. So manusse vadhitvà vadhitvà aÇgulÅnaæ mÃlaæ dhÃreti. Taæ devo paÂisedhetÆti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo pa¤camattehi assasatehi SÃvatthiyà nikkhami divÃdivassa yen' ÃrÃmo tena pÃyÃsi; yÃvatiko yÃnassa bhÆmi yÃnena gantvà yÃnà paccÃrohitvà pattiko va yena Bhagavà ten' upasaækami; upasaækamitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmp cÅrassaæ. 2 Si Bm mahesÅ. 3 Bm mahÃvanaæ pÃpuïi saccavÃdi; Si mahÃvanaæ samaïa paccupÃdi, with note that the Sinh. reading is samaïoyaæ; Skt mahÃvana samaïo 'yaæ paccupÃdi; Bu paccavÃdÅti . . . paÂipajji. 4 So Skt; Bm Si carissÃmi. Si notes a reading cirassÃ. 5 Bm pahÃya; Si pajahissa, noting another reading pahÃssa, which occurs in Skt; Bu pahassaæ. 6 So all MSS; Bu idh' eva. 7 So Bu Skt; Bm akÅri; Si manvakÃrÅ. 8 Si SÃvatthÅ. 9 Bm antepÆradvÃre. >/ #<[page 101]># %< 4.6. A§GULIMùLASUTTAõ (86). 101>% Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho rÃjÃnaæ Pasenadiæ Kosalaæ Bhagavà etad avoca: Kin nu te, mahÃrÃja, rÃjÃ\<*<1>*>/ MÃgadho Seniyo BimbisÃro kupito, VesÃlikà và LicchavÅ, a¤¤e và paÂirÃjÃno ti? Na kho me, bhante, rÃjà MÃgadho Seniyo BimbisÃro kupito, na pi\<*<2>*>/ VesÃlikà LicchavÅ, na pi a¤¤e paÂirÃjÃno. Coro me, bhante, vijite AÇgulimÃlo nÃma luddo lohitapÃïÅ hatapahate niviÂÂho adayÃpanno pÃïabhÆtesu. Tena gÃmà pi agÃmà katÃ, nigamà pi anigamà katÃ, janapadà pi ajanapadà katÃ. So manusse vadhitvà vadhitvà aÇgulÅnaæ mÃlaæ dhÃreti. NÃhaæ, bhante, paÂisedhissÃmÅti. Sace pana tvaæ, mahÃrÃja, AÇgulimÃlaæ passeyyÃsi kesamassuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajitaæ virataæ pÃïÃtipÃtà virataæ adinnÃdÃnà virataæ musÃvÃdà ekabhattikaæ brahmacÃriæ sÅlavantaæ kalyÃïadhammaæ, -- kinti naæ kareyyÃsÅti? AbhivÃdeyyÃma vÃ, bhante, paccuÂÂheyyÃma vÃ, Ãsanena và nimanteyyÃma, abhinimanteyyÃma và naæ cÅvarapiï¬a- pÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrehi, dhammikaæ và assa rakkhÃvaraïaguttiæ saævidaheyyÃma\<*<3>*>/. Kuto pan' assa, bhante, dussÅlassa pÃpadhammassa evarÆpo sÅlasaæyamo bhavissatÅti? Tena kho pana samayena Ãyasmà AÇgulimÃlo Bhagavato avidÆre nisinno hoti. Atha kho Bhagavà dakkhiïabÃhaæ\<*<4>*>/ paggahetvà rÃjÃnaæ Pasenadiæ Kosalaæ etad avoca: Eso, mahÃrÃja, AÇgulimÃlo ti. Atha kho ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa ahud eva bhayaæ ahu chambhitattaæ ahu lomahaæso. Atha kho Bhagavà rÃjÃnaæ Pasenadiæ Kosalaæ bhÅtaæ saæviggalomahaÂÂhajÃtaæ viditvà rÃjÃnaæ Pasenadiæ Kosalaæ etad avoca: Mà bhÃyi, mahÃrÃja; mà bhÃyi, mahÃrÃja; na 'tthi te ato\<*<5>*>/ bhayan ti. Atha kho ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa yaæ ahosi bhayaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Si; Skt omit; Bm rÃjà vÃ. 2 Bm nÃpi. 3 So Skt Si; Bm saævideyyÃma 4 Bm dakkhiïaæ bÃhuæ. 5 So Sk Bu; Bm Si ito. >/ #<[page 102]># %<102 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% và chambhitattaæ và lomahaæso vÃ, so paÂippassambhi\<*<1>*>/. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo yen' Ãyasmà AÇgulimÃlo ten' upasaækami, upasaækamitvà Ãyasmantaæ AÇgulimÃlaæ etad avoca: Ayyo no, bhante, AÇgulimÃlo ti? Evaæ\<*<2>*>/, mahÃrÃjÃti. Kathaægotto, bhante, ayyassa pitÃ? KathaægottÃ\<*<3>*>/ mÃtà ti? Gaggo\<*<4>*>/ kho, mahÃrÃja, pitÃ; MantÃïÅ\<*<5>*>/ mÃtà ti. Abhiramatu, bhante, ayyo Gaggo MantÃïÅputto; aham ayyassa Gaggassa MantÃïÅputtassa ussukkaæ karissÃmi cÅvara- piï¬apÃtasenÃsanagilÃnapaccayabhesajjaparikkhÃrÃnan ti. Tena kho pana samayena Ãyasmà AÇgulimÃlo Ãra¤¤ako hoti piï¬apÃtiko paæsukÆliko tecÅvariko. Atha kho Ãyasmà AÇgulimÃlo rÃjÃnaæ Pasenadiæ Kosalaæ etad avoca: Alaæ, mahÃrÃja; paripuïïaæ me ticÅvaran ti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà eka- mantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho rÃjà Pasenadi Kosalo Bhagavantaæ etad avoca: Acchariyaæ, bhante, abbhutaæ, bhante, yÃva¤ c' idaæ, bhante, Bhagavà adantÃnaæ dametà asantÃnaæ sametà aparinibbutÃnaæ\<*<6>*>/ parinibbÃpetÃ\<*<7>*>/. Yaæ hi mayaæ, bhante, nÃsakkhimhà daï¬ena pi satthena pi dametuæ, so Bhagavatà adaï¬ena asatthen' eva\<*<8>*>/ danto. Handa\<*<9>*>/ dÃni mayaæ, bhante, gacchÃma; bahukiccà mayaæ bahukaraïÅyà ti\<*<10>*>/. Yassa dÃni tvaæ\<*<11>*>/, mahÃrÃja, kÃlaæ ma¤¤asÅti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo uÂÂhÃy' Ãsanà Bhagavantaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà pakkÃmi. Atha kho Ãyasmà AÇgulimÃlo pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya SÃvatthiæ piï¬Ãya pÃvisi\<*<12>*>/. Addasà kho Ãyasmà AÇgulimÃlo SÃvatthiyaæ sapadÃnaæ piï¬Ãya caramÃno a¤¤ataraæ itthiæ mÆÊhagabbhaæ\<*<12>*>/ visÃtagabbhaæ\<*<13>*>/. DisvÃn' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Skt Si; Bm paÂipasambhi. 2 Bm adds mayhaæ. 3 Si adds ayyassa; Bm kathaægotto. 4 So Skt Si Bu; Bm Bhaggo. 5 So Sk Bu; Bm Si St MantÃnÅ. 6 Si appar-. 7 So Bm Si; Skt parinibbutÃpetvÃ. 8 So St Bm; Sk va; Si omits eva. 9 Skt add ca. 10 Bm bahÆkiccÃ, but bahukaraïÅyÃti. 11 Bm Si omits tvaæ. 12 So Sk Si Bu; Bm pÃvÅsi. 12 Bm Si mu-. 13 So Bm Si, as Skt infra; Skt here vighÃtag-. >/ #<[page 103]># %< 4.6. A§GULIMùLASUTTAõ (86). 103>% assa etad ahosi: Kilissanti vata bho sattÃ; kilissanti vata bho sattà ti. Atha kho Ãyasmà AÇgulimÃlo SÃvatthiyaæ piï¬Ãya caritvà pacchÃbhattaæ piï¬apÃtapaÂikkanto yena Bhagavà ten' upasaækami; upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Ãyasmà AÇgulimÃlo Bhagavantaæ etad avoca: IdhÃhaæ\<*<1>*>/, bhante, pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya SÃvatthiæ piï¬Ãya pÃvisiæ; addasaæ kho ahaæ, bhante, SÃvatthiyaæ sapadÃnaæ piï¬Ãya caramÃno a¤¤ataraæ itthiæ mÆÊhagabbhaæ visÃtagabbhaæ; disvÃna me\<*<2>*>/ etad ahosi: Kilissanti vata bho sattÃ, kilissanti vata bho sattà ti. Tena hi tvaæ, AÇgulimÃla, yena SÃvatthi\<*<3>*>/ ten' upasaæ- kama, upasaækamitvà taæ itthiæ evaæ vadehi: Yato ahaæ, bhagini\<*<4>*>/, jÃto nÃbhijÃnÃmi sa¤cicca pÃïaæ jÅvità voropetÃ. Tena saccena sotthi te hotu, sotthi gabbhassÃti. So hi\<*<5>*>/ nuna me, bhante\<*<6>*>/, sampajÃnamusÃvÃdo bhavissati; mayà hi, bhante, bahÆ sa¤cicca pÃïÃ\<*<7>*>/ jÅvità voropità ti\<*<8>*>/. Tena hi tvaæ, AÇgulimÃla, yena SÃvatthi ten' upasaæ- kama, upasaækamitvà taæ itthiæ evaæ vadehi: Yato aham, bhagini, ariyÃya jÃtiyà jÃto nÃbhijÃnÃmi sa¤cicca pÃïaæ jÅvità voropetÃ; tena saccena sotthi te hotu sotthi gabbhassÃti. Evaæ bhante ti kho Ãyasmà AÇgulimÃlo Bhagavato paÂisutvà yena SÃvatthi ten' upasaækami, upasaækamitvà taæ itthiæ etad avoca: Yato ahaæ, bhagini, ariyÃya jÃtiyà jÃto nÃbhi- jÃnÃmi sa¤cicca pÃïaæ jÅvità voropetÃ; tena saccena sotthi te hotu sotthi gabbhassÃti. Atha kho sotth' itthiyÃ\<*<9>*>/ ahosi sotthi gabbhassa. Atha kho Ãyasmà AÇgulimÃlo eko vÆpa- kaÂÂho appamatto ÃtÃpÅ pahitatto viharanto na cirass' eva yass' atthÃya kulaputtà sammadeva agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajanti, tad anuttaraæ brahmacariyapariyosÃnaæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja vihÃsi. KhÅïà jÃti, vusitaæ brahmacariyaæ, kataæ karaïÅyaæ, nÃparaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits. 2 Bm assa. 3 Bm Si sà itthi, the latter with note that katthaci potthake Yena SÃvaÂÂhÅti pÃÂho dissati. 4 Skt add jÃtiyÃ, which is omitted in Bm Si Bu. 5 Bm 'haæ. 6 Sk omits bhante & Bm omits me. 7 Sk Bm pÃïaæ. 8 So Skt Si; Bm voropetÃ, as Skt Si supra & infra. 9 So Skt Si; Bm atha khavÃssà itthiyà sotthi. >/ #<[page 104]># %<104 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% itthattÃyÃti abbha¤¤Ãsi; a¤¤ataro kho pan' Ãyasmà AÇgulimÃlo arahataæ ahosi. Atha kho Ãyasmà AÇgulimÃlo pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya SÃvatthiæ\<*<1>*>/ piï¬Ãya pÃvisi. Tena kho pana samayena a¤¤ena pi le¬¬u khitto Ãyasmato AÇgulimÃ- lassa kÃye nipatati\<*<2>*>/, a¤¤ena pi daï¬o khitto Ãyasmato AÇgulimÃlassa kÃye nipatati, a¤¤ena pi sakkharÃ\<*<3>*>/ khittà Ãyasmato AÇgulimÃlassa kÃye nipatati. Atha kho Ãyasmà AÇgulimÃlo bhinnena sÅsena lohitena gaÊantena bhinnena pattena vipphÃlitÃya\<*<4>*>/ saæghÃÂiyà yena Bhagavà ten' upasaæ- kami. Addasà kho Bhagavà Ãyasmantaæ AÇgulimÃlaæ dÆrato va Ãgacchantaæ, disvà Ãyasmantaæ AÇgulimÃlaæ etad avoca: AdhivÃsehi tvaæ, brÃhmaïa; adhivÃsehi tvaæ, brÃhmaïa. Yassa kho tvaæ\<*<5>*>/ kammassa vipÃkena bahÆni vassÃni bahÆni vassasatÃni bahÆni vassasahassÃni niraye pacceyyÃsi, tassa tvaæ, brÃhmaïa, kammassa vipÃkaæ diÂÂhe va dhamme paÂi- saævedesÅti. Atha kho Ãyasmà AÇgulimÃlo rahogato patisallÅno\<*<6>*>/ vimuttisukhaæ paÂisaævedÅ tÃyaæ velÃyaæ imaæ udÃnaæ udÃnesi:\<*<7>*>/ -- Yo ca\<*<8>*>/ pubbe pamajjitvà pacchà so nappamajjati, So 'maæ\<*<9>*>/ lokaæ pabhÃseti abbhà mutto 'va candimÃ. Yassa pÃpaæ kataæ kammaæ kusalena pithÅyati\<*<10>*>/, So 'maæ lokaæ pabhÃseti abbhà mutto 'va candimÃ. Yo have daharo bhikkhu yu¤jati BuddhasÃsane. So 'maæ lokaæ pabhÃseti abbhà mutto 'va candimÃ. Disà hi me dhammakathaæ suïantu, disà hi me yu¤jantu BuddhasÃsane, Disà hi me te manusse\<*<11>*>/ bhajantu ye dhammam\<*<12>*>/ ev' Ãdapayanti santo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm; Skt (as usually) & Si SÃvatthiyaæ. 2 Sk na patati; Bu kÃye patati (in commentary). 3 Si sakkarÃ. 4 Skt vippÃritÃya; Bm vippÃlitÃya; Si viphÃlitÃya. 5 Bm adds brÃhmaïa. 6 Bm paÂisallÅno. Cf. p. 23 supra. 7 Cf. TheragÃthà p. 81; Dhp. l. 172--3, 382, 80, 26--7; Vinaya II 196. 8 So Skt Si; Bm inserts va after pubbe. 9 So Bm Si Bu; Skt so imaæ. 10 So Skt Si; Bm pidhiyyati. 11 So Skt; Bm Si (&? Bu) manujÃ. 12 So Bm Bu; Si dhammevÃdapayanti; Skt dhammemevÃd-. >/ #<[page 105]># %< 4.6. A§GULIMùLASUTTAõ (86). 105>% Disà hi me khantivÃdÃnaæ\<*<1>*>/ avirodhappasaæsÅnaæ\<*<2>*>/ Suïantu dhammaæ kÃlena ta¤ ca anuvidhÅyantu\<*<3>*>/. Na hi jÃtu so mamaæ hiæse a¤¤aæ va pana ka¤ci naæ Pappuyya paramaæ santiæ rakkheyya tasathÃvare\<*<4>*>/. Udakaæ hi nayanti nettikÃ, usukÃrà namayanti tejanaæ, DÃruæ namayanti tacchakÃ, attÃnaæ damayanti paï¬itÃ. Daï¬en' eke damayanti aÇkusehi kasÃhi ca; Adaï¬ena asatthena ahaæ danto\<*<5>*>/ 'mhi tÃdinÃ. Ahiæsako ti me nÃmaæ hiæsakassa pure\<*<6>*>/ sato; AjjÃhaæ saccanÃmo 'mhi, na naæ hiæsÃmi ka¤ci naæ. Coro ahaæ pure Ãsiæ AÇgulimÃlo ti vissuto, VuyhamÃno mahoghena Buddhaæ saraïam Ãgamaæ. LohitapÃïÅ\<*<7>*>/ pure Ãsiæ AÇgulimÃlo ti vissuto; SaraïÃgamanaæ\<*<8>*>/ passa; bhavanetti\<*<9>*>/ samÆhatÃ. TÃdisaæ kammaæ katvÃna bahu duggatigÃminaæ PhuÂÂho kammavipÃkena anaïo\<*<10>*>/ bhu¤jÃmi bhojanaæ. PamÃdam\<*<11>*>/ anuyu¤janti bÃlà dummedhino janÃ, AppamÃda¤ ca medhÃvÅ dhanaæ seÂÂhaæ va rakkhati. Mà pamÃdam anuyu¤jetha mà kÃmaratisanthavaæ, Appamatto hi jhÃyanto pappoti vipulaæ\<*<12>*>/ sukhaæ. SÃgataæ nÃpagataæ\<*<13>*>/ nayidaæ dummantitaæ\<*<14>*>/ mama; PaÂibhattesu\<*<15>*>/ dhammesu yaæ seÂÂhaæ tad upÃgamaæ. SÃgataæ nÃpagatam nayidaæ dummantitaæ mama; Tisso vijjà anuppattÃ, kataæ Buddhassa sÃsanan ti. A§GULIMùLASUTTAõ CHAèèHAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Skt; Si khantivodÃnaæ; Bm khantipavÃdÃnaæ. 2 So Bu; Skt av-inaæ; Si avirodhapasaæsanaæ; Bm avirodhaæ pasaæsanaæ. 3 So Sk Si Bu; Bm anudhiyantu. 4 So Skt Si Bu; Bm tasathÃvaraæ. 5 Si daï¬o. 6 Bm pÆre. 7 So Bm Si; Skt l-ïiæ. 8 Bm Si saraïagamanaæ. 9 So all MSS. 10 Bm Si anaïo; Skt Ãnaïo; Bu (thrice) aïaïo, adding aïino ti pi pÃtho. 11 Sk not St, inserts mÃ. 12 So Skt Si; Bm paramaæ. 13 So Skt Bu; Si svÃgataæ nÃpagataæ; Bm svÃgataæ nÃma sagataæ. 14 So Bm Si & Skt (2nd time). 15 So Bu; Skt paÂihantesu; Si suvibhattesu; Bm savibh-. >/ #<[page 106]># %<106 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% 87. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Tena kho pana samayena a¤¤atarassa gahapatissa ekaputtako piyo manÃpo kÃlakato\<*<1>*>/ hoti. Tassa kÃlakiriyÃya n' eva kammantà paÂi- bhanti, na bhattaæ paÂibhÃti. So ÃÊÃhanaæ\<*<2>*>/ gantvà gantvà kandati: Kahaæ, ekaputtaka? Kahaæ, ekaputtakÃti. Atha kho so gahapati yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaæ- kamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Eka- mantaæ nisinnaæ kho taæ gahapatiæ Bhagavà etad avoca: Na kho te, gahapati, sake citte Âhitassa indriyÃni atthi; te indriyÃnaæ a¤¤athattan ti. Kiæ hi me, bhante, indriyÃnaæ\<*<3>*>/ nä¤athattam bhavissati? Mayhaæ hi, bhante, ekaputtako piyo manÃpo kÃlakato; tassa kÃlakiriyÃya n' eva kammantà paÂibhanti, na bhattaæ paÂi- bhÃti. So\<*<4>*>/ ÃÊÃhanaæ gantvà gantvà kandÃmi: Kahaæ, eka- puttaka? Kahaæ, ekaputtakÃti? Evam etaæ, gahapati\<*<5>*>/; piyajÃtikà hi, gahapati, soka- paridevadukkhadomanassupÃyÃsÃ\<*<6>*>/ piyappabhavikÃ\<*<7>*>/ ti. Kassa kho nÃm' etaæ, bhante, evaæ bhavissati: Piya- jÃtikà sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappabhavikÃ? PiyajÃtikà hi kho\<*<8>*>/, bhante, Ãnandasomanassà piyappabhavikà ti. Atha kho so gahapati Bhagavato bhÃsitaæ anabhinanditvà paÂikkositvÃ\<*<9>*>/ uÂÂhÃy' Ãsanà pakkÃmi. Tena kho pana samayena sambahulÃ\<*<10>*>/ akkhadhuttà Bhagavato avidÆre akkhehi dibbanti. Atha kho so gahapati yena te akkhadhuttà ten' upasaækami; upasaækamitvà te akkhadhutte etad avoca: IdhÃhaæ, bhonto, yena samaïo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm kalaïkato. 2 So Sk & St infra; St here ÃlÃhanaæ; Bu ÃlÃhan ti susÃnaæ; Bm Si ÃÊahanaæ. 3 Skt here both repeat: atha kho so gah. yena Bh. ten' up., and continue -- a¤¤athattaæ bh. 4 Si adds 'haæ. 5 Bm repeats these three words. 6 Bm s-ÆpÃyÃsÃ. 7 So Skt here & Bm throughout; Bu (?) p-bhÃvikÃ; Si piyabhÆtikà throughout, as Skt frequently infra. 8 Bm vo. 9 Sk paÂikositvÃ; Si appaÂikkositvÃ. 10 Bm sambahÆlÃ, as usually. >/ #<[page 107]># %< 4.7. PIYAJùTIKASUTTAõ (87). 107>% Gotamo ten' upasaækami, upasaækamitvà samaïaæ Gotamaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdiæ. Ekamantaæ nisinnaæ kho maæ, bhonto, samaïo Gotamo etad avoca: Na kho te, gahapati, sake citte Âhitassa indriyÃni atthi; te indriyÃnaæ a¤¤athattan ti. Evaæ vutte ahaæ, bhonto, samaïaæ Gotamaæ etad avoca: Kiæ hi me, bhante, indriyÃnaæ nä¤athattaæ bhavissati? Mayhaæ hi, bhante, ekaputtako piyo manÃpo kÃlakato; tassa kÃlakiriyÃya n' eva kammantà paÂibhanti, na bhattaæ paÂibhÃti. So ÃÊÃhanaæ gantvà gantvà kandÃmi: Kahaæ, ekaputtaka? kahaæ, ekaputtakÃti. Evam etaæ, gaha- pati; evam etaæ, gahapati; piyajÃtikà hi, gahapati, sokapari- devadukkhadomanassupÃyÃsà piyappabhavikà ti\<*<1>*>/. Kassa kho\<*<2>*>/ nÃm' etaæ, bhante, evaæ bhavissati: PiyajÃtikà sokaparideva- dukkhadomanassupÃyÃsà piyappabhavikÃ? . PiyajÃtikà hi kho, bhante, Ãnandasomanassà piyappabhavikà ti\<*<3>*>/. Atha khvÃhaæ, bhonto, samaïassa Gotamassa bhÃsitaæ anabhinanditvà paÂik- kositvà uÂÂhÃy' Ãsanà pakkÃmin ti. Evam etaæ, gahapati: evam etaæ, gahapati. PiyajÃtikà hi, gahapati, Ãnandasomanassà piyappabhavikà ti. Atha kho so gahapati: Sameti me akkhadhuttehÅti pakkÃmi. Atha kho idaæ kathÃvatthuæ anupubbena rÃjante- puraæ pÃvisi. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo Mallikaæ deviæ Ãmantesi: Idan te. Mallike, samaïena Gotamena bhÃsitaæ:-- PiyajÃtikà sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappabhavikà ti. Sace taæ, mahÃrÃja. Bhagavatà bhÃsitaæ, evam etan ti. Evam evaæ panÃyaæ Mallikà ya¤¤adeva samaïo Gotamo bhÃsati, taæ tad ev' assa abbhanumodati\<*<1>*>/:-- Sace taæ, mahÃrÃja, Bhagavatà bhÃsitaæ, evam etan ti. SeyyathÃpi nÃma Ãcariyo ya¤¤adeva antevÃsissa\<*<5>*>/ bhÃsati, taæ tad ev' assa antevÃsÅ abbhanumodati: Evam etaæ, Ãcariya; evam etaæ ÃcariyÃti;-- evam eva kho tvaæ, Mallike, ya¤¤adeva samaïo Gotamo bhÃsati, taæ tad ev' assa abbhanumodasi: Sace taæ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Skt omit ti. 2 So Bm; Skt 'ssa nÃm'; Si tassa kho nÃm'. 3 Bm kho ahaæ; Si kho 'haæ. 4 Skt abbhanumodÅti. 5 Bm antevÃsikassa. >/ #<[page 108]># %<108 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ>% mahÃrÃja, Bhagavatà bhÃsitaæ evam etan ti. Cara pi re, Mallike, vinassÃti. Atha kho Mallikà devÅ NÃÊijaÇghaæ brÃhmaïaæ Ãmantesi: Ehi tvaæ, brÃhmaïa, yena Bhagavà ten' upasaækama, upasaæ- kamitvà mama vacanena Bhagavato pÃde sirasà vandÃhi, appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ puccha -- MallikÃ, bhante, devÅ Bhagavato pÃde sirasà vandati, appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ pucchatÅti; eva¤ ca vadehi -- BhÃsità nu kho, bhante, Bha- gavatà esà vÃcÃ: PiyajÃtikà sokaparidevadukkhadomanas- supÃyÃsà piyappabhavikà ti? Yathà ca\<*<1>*>/ te Bhagavà vyÃkaroti, taæ sÃdhukaæ uggahetvà mamaæ\<*<2>*>/ ÃroceyyÃsi. Na hi TathÃ- gatà vitathaæ\<*<3>*>/ bhaïantÅti. Evaæ bhotÅti kho NÃÊijaÇgho brÃhmaïo MallikÃya deviyà paÂisutvà yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi: sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ {nisinno} kho NÃÊijaÇgho brÃhmaïo Bhaga- vantaæ etad avoca: MallikÃ, bho Gotama, devÅ bhoto Gota- massa pÃde sirasà vandati, appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂ- ÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ pucchati, eva¤ ca vadeti: BhÃsità nu kho, bhante, Bhagavatà esà vÃcà -- PiyajÃtikà soka- paridevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappabhavikà ti? Evam etaæ, brÃhmaïa; evam etaæ, brÃhmaïa\<*<4>*>/; piyajÃtikà hi, brÃhmaïa, sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappa- bhavikà ti. Tad aminÃ\<*<5>*>/ p' etaæ, brÃhmaïa, pariyÃyena veditabbaæ yathà piyajÃtikà sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappa- bhavikà ti. BhÆtapubbaæ, brÃhmaïa, imissà yeva SÃvatthiyà a¤¤atarassÃ\<*<6>*>/ itthiyà mÃtà kÃlam akÃsi. Sà tassà kÃlakiriyÃya ummattikà khittacittÃ\<*<7>*>/ rathiyÃya\<*<8>*>/ rathiyaæ siÇghÃÂakena siÇghÃÂakaæ upasaækamitvà evam Ãha: Api me mÃtaraæ addasatha\<*<9>*>/? Api me mÃtaraæ addasathÃti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si omit ca. 2 Bm Si mama. 3 Skt virattaæ. 4 So Si; Sk Bm omit the three words repeated. 5 Si iminÃ. 6 Bm a¤¤atarissÃ. 7 Skt khittà città here, but not infra. 8 Skt rathiyÃ. 9 So Skt; Si adassatha; Bm addassatha. >/ #<[page 109]># %< 4. 7. PIYAJùTIKASUTTAõ (87). 109>% Iminà pi kho etaæ, brÃhmaïa, pariyÃyena veditabbaæ, yathà piyajÃtikà sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappa- bhavikà ti. BhÆtapubbaæ, brÃhmaïa, imassà yeva SÃvatthiyà a¤¤atarassà itthiyà pità kÃlam akÃsi, -- pe\<*<1>*>/ -- bhÃtà kÃlam akÃsi, bhaginÅ kÃlam akÃsi, putto kÃlam akÃsi, dhÅtÃ\<*<2>*>/ kÃlam akÃsi, sÃmiko kÃlam akÃsi. Sà tassa kÃlakiriyÃya ummattikà khittacittà rathiyÃya\<*<3>*>/ rathiyaæ siÇghÃÂakena siÇghÃÂakaæ upasaækamitvà evam Ãha: Api me sÃmikaæ addasatha? Api me sÃmikaæ\<*<4>*>/ addasathÃti? Iminà pi kho etaæ, brÃhmaïa, pariyÃyena veditabbaæ, yathà piyajÃtikà sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappa- bhavikà ti. BhÆtapubbaæ, brÃhmaïa, imissà yeva SÃvatthiyà a¤¤atarassa purisassa mÃtà kÃlam akÃsi. So tassà kÃlakiriyÃya ummattako khittacitto rathiyÃya rathiyaæ siÇghÃÂakena siÇ- ghÃÂakaæ upasaækamitvà evam Ãha: Api me mÃtaraæ adda- satha? api me mÃtaraæ addasathÃti? Iminà pi kho etaæ., brÃhmaïa, pariyÃyena veditabbaæ, yathà piyajÃtikà sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappa- bhavikà ti. BhÆtapubbaæ brÃhmaïa, imassà yeva SÃvatthiyà a¤¤atarassa purisassa pità kÃlaæ akÃsi, -- pe\<*<1>*>/ -- bhÃtà kÃlam akÃsi, bhaginÅ kÃlam akÃsi, putto kÃlam akÃsi, dhÅtà kÃlam akÃsi, pajÃpatÅ\<*<6>*>/ kÃlam akÃsi. So tassà kÃlakiriyÃya ummattiko khittacitto rathiyÃya rathiyaæ siÇghÃÂakena siÇghÃÂakaæ upasaækamitvà evam Ãha: Api me pajÃpatiæ addasatha? api me pajÃpatiæ addasathÃti? Iminà pi kho etaæ, brÃhmaïa, pariyÃyena veditabbaæ, yathà piyajÃtikà sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappa- bhavikà ti. BhÆtapubbaæ, brÃhmaïa, imassà yeva SÃvatthiyà a¤¤atarà itthi ¤Ãtikulaæ agamÃsi. Tassà te ¤Ãtakà sÃmikaæ\<*<7>*>/ acchinditvà a¤¤assa dÃtukÃmÃ; sà ca taæ na icchati. Atha kho SÃvatthi\<*<8>*>/-sÃmikaæ etad avoca: Ime maæ\<*<9>*>/, ayyaputta, ¤Ãtakà taæ\<*<10>*>/ acchinditvà a¤¤assa {dÃtukÃmÃ}; aha¤ ca taæ na icchÃmÅti. Atha kho so puriso taæ itthiæ dvidhà chetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si omit pe. 2 Bm Si dhitÃ. 3 Sk rathiyÃ. 4 Sk sÃmiyaæ bis. 5 Si piyabhÆtikÃ. 6 Bm Si p ti. 7 Skt sÃmiyaæ. 8 Bm sà itthi; Si sà itthi. 9 Si mama. 10 So Si; Sk kathaæ; Bm tvaæ. >/ #<[page 110]># %<110 II. MAJJHIMAPA××ASAõ.>% attÃnaæ uppÃÂesi\<*<1>*>/: Ubho pecca bhavissÃmÃti. Iminà pi kho taæ, brÃhmaïa, pariyÃyena veditabbaæ, yathà piyajÃtikà sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappabhavikà ti. Atha kho NÃÊijaÇgho brÃhmaïo Bhagavato bhÃsitaæ abhinanditvà anumoditvà uÂÂhÃy' Ãsanà yena Mallikà devÅ ten' upasaækami, upasaækamitvà yÃvatako ahosi Bhagavatà saddhiæ kathÃsallÃpo taæ sabbaæ MallikÃya deviyà Ãrocesi. Atha kho Mallikà devÅ yena rÃjà PÃsenadi Kosalo ten' upasaækami, upasaækamitvà rÃjÃnaæ Pasenadiæ Kosalaæ etad avoca: Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Piyà te VajÅrÅ kumÃrÅ ti? Evaæ, Mallike, piyà me VajÅrÅ kumÃrÅ ti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? VajÅriyà te kumÃriyÃ\<*<2>*>/ vipariïÃma¤¤athÃbhÃvà uppajjeyyuæ sokaparidevadukkhado- manassupÃyÃsà ti? VajÅriyà me, Mallike, kumÃriyà vipariïÃma¤¤athÃbhÃvà {jÅvitassa} pi siyà a¤¤athattaæ. Kiæ pana me na uppajjissanti sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà ti? Idaæ kho taæ, mahÃrÃja, tena Bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena sandhÃya bhÃsitaæ: PiyajÃtikà sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappabhavikà ti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Piyà te VÃsabhà khattiyÃ\<*<3>*>/ ti? Evaæ, Mallike, piyà me VÃsabhà khattiyà ti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? VÃsabhÃya te khattiyÃya vipariïÃma¤¤athabhÃvà uppajjeyyuæ sokaparidevadukkhado- manassupÃyÃsà ti? VÃsabhÃya me, Mallike, khattiyÃya vipariïÃma¤¤athÃ- bhÃvà jÅvitassa pi siyà a¤¤athattaæ. Kiæ pana me na uppajjissanti sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà ti? Idaæ kho taæ, mahÃrÃja, tena Bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena sandhÃya bhÃsitaæ: PiyajÃtikà sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappabhavikÃ. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Piyo te Vi¬Æ¬abho\<*<4>*>/ senÃpatÅti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk; Bm uphÃresi; Si uppÃlesi; Bu (?) opÃdesi. 2 Skt kumariyÃya. 3 So Skt Si; Bm Si VÃsabhakhattiyÃ. 4 So Skt Si; Bm ViÂaÂubho, as in No. 90 & always. >/ #<[page 111]># %< 4.7. PIYAJùTIKASUTTAõ (87). 111>% Evaæ, Mallike; piyo me Vi¬Æ¬abho senÃpatÅti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Vi¬Æ¬abhassa senÃpatissa vipariïÃma¤¤athÃbhÃvà uppajjeyyuæ sokaparidevadukkhado- manassupÃyÃsà ti? Vi¬Æ¬abhassa me, Mallike, senÃpatissa vipariïÃma¤¤a- thÃbhÃvà jÅvitassa pi siyà a¤¤athattaæ. Kiæ pana me na uppajjissanti sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà ti? Idaæ kho taæ, mahÃrÃja, tena Bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena sandhÃya bhÃsitaæ: PiyajÃtikà sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappabhavikà ti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Piyà te ahan ti? Evaæ, Mallike; piyà me 'si tvan ti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Mayhaæ te vipariïÃ- ma¤¤athÃbhÃvà uppajjeyyuæ sokaparidevadukkhadomanassu- pÃyÃsà ti? Tuyhaæ hi me, Mallike, vipariïÃma¤¤athÃbhÃvà jÅvitassa pi siyà a¤¤athattaæ. Kiæ pana me na uppajjissanti soka- paridevadukkhadomanassupÃyÃsà ti? Idaæ kho taæ, mahÃrÃja, tena Bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena sandhÃya bhÃsitaæ: PiyajÃtikà sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappabhavikà ti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Piyà te KÃsi-kosalà ti? Evaæ, Mallike; piyà me KÃsi-kosalÃ. KÃsi-kosalÃnaæ, Mallike, ÃnubhÃvena kÃsikacandanaæ paccanubhoma, mÃlÃ- gandhavilepanaæ dhÃremÃti. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? KÃsi-kosalÃnan te vipariïÃ- ma¤¤athÃbhÃvà uppajjeyyuæ sokaparidevadukkhadomanassu- pÃyÃsà ti? KÃsi-kosalÃnaæ hi me, Mallike, vipariïÃma¤¤athÃbhÃvà jÅvitassa pi siyà a¤¤athattaæ. Kim pana me na uppajjis- santi sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà ti? Idaæ kho taæ, mahÃrÃja, tena Bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃsambuddhena sandhÃya bhÃsitaæ: PiyajÃtikà sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà piyappabhavikà ti. Acchariyaæ, Mallike, abbhutaæ, Mallike, yÃva¤\<*<1>*>/ ca so \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Skt Si; Bm yÃva. >/ #<[page 112]># %<112 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Bhagavà pa¤¤Ãya ativijjha\<*<1>*>/ pa¤¤Ãya\<*<2>*>/ passati. Ehi. Mallike, ÃcÃmehÅti. Atha kho rÃja Pasenadi Kosalo uÂÂhÃy' Ãsanà ekaæsaæ uttarÃsaÇgaæ karitvà yena Bhagavà ten' a¤jalim païÃmetvà tikkhattuæ udÃnaæ udÃnesi: Namo tassa Bhagavato arahato sammÃsambuddhassa; namo tassa -- pe\<*<3>*>/ -- sammÃsambud- dhassÃti. PIYAJùTIKASUTTAõ SATTAMAõ. 88. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Atha kho Ãyasmà ùnando pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya SÃvatthiæ piï¬Ãya pÃvisi. SÃvatthiyaæ piï¬Ãya caritvà pacchÃ- bhattam piï¬apÃtapaÂikkanto yena PubbÃrÃmo MigÃramÃtu\<*<4>*>/ pÃsÃdo ten' upasaækami divÃvihÃrÃya. Tena kho pana samayena rÃjà Pasenadi Kosalo Ekapuï¬arÅkaæ nÃgaæ\<*<5>*>/ abhirÆhitvà SÃvatthiyà niyyÃti divÃdivassa. Addasà kho rÃjà Pasenadi Kosalo Ãyasmantaæ ùnandaæ dÆrato va Ãgacchantaæ; disvÃna Siriva¬¬haæ\<*<6>*>/ mahÃmattaæ Ãmantesi: ùyasmà no eso, samma Siriva¬¬ha, ùnando ti? Evaæ mahÃrÃja; Ãyasmà eso ùnando ti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo a¤¤ataraæ purisaæ Ãmantesi: Ehi tvaæ, ambho purisa, yen' Ãyasmà ùnando ten' upasaækama; upasaækamitvà mama vacanena Ãyasmato ùnandassa pÃde sirasà vandÃhi: RÃjÃ, bhante, Pasenadi Kosalo Ãyasmato ùnandassa pÃde sirasà vandatÅti; eva¤ ca vadehi: Sace kira, bhante, Ãyasmato ùnandassa na ki¤ci accÃyikaæ karaïÅyaæ, Ãgametu kira, bhante, Ãyasmà ùnando \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Si; Bm paÂivijjha; Skt ativijjhÃ. 2 So Si; Skt maæ ko; Bm repeats pa¤¤Ãya. 3 So Bm Si; Skt omit pe, repeating bhagavato arahato. 4 So St Bm; Si migÃramÃtuyÃ; Sk miÇgÃramÃtu. 5 So St Bm Si; Sk Bu nÃngaæ. 6 Bm SÅr-. >/ #<[page 113]># %< 4.8. BùHITIKASUTTAõ (88). 113>% muhuttaæ anukampaæ upÃdÃyÃti. Evaæ devÃti kho so puriso ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa paÂisutvà yen' Ãyasmà ùnando ten' upasaækami, upasaækamitvà Ãyasmantaæ ùnandaæ abhivÃdetvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Ekamantaæ Âhito kho so puriso Ãyasmantaæ ùnandaæ etad avoca: RÃjÃ, bhante, Pasenadi Kosalo Ãyasmato ùnandassa pÃde sirasà vandati, eva¤ ca vadeti: Sace kira. bhante, Ãyasmato ùnandassa na ki¤ci accÃyikaæ {karaïÅyaæ}, Ãgametu kira, bhante, Ãyasmà ùnando muhuttaæ anukampaæ upÃdÃyÃti. AdhivÃsesi kho Ãyasmà ùnando tuïhÅbhÃvena. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo yÃvatikà nÃgassa bhÆmi nÃgena gantvà nÃgà paccorohitvà pattiko va yen' Ãyasmà ùnando ten' upasaækami; upasaækamitvà Ãyasmantaæ ùnandaæ abhivÃdetvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Ekamantaæ Âhito kho rÃjà Pasenadi Kosalo Ãyas- mantaæ ùnandaæ etad avoca: Sace, bhante, Ãyasmato ùnandassa na ki¤ci accÃyikaæ karaïÅyaæ, sÃdhu, bhante, Ãyasmà ùnando yena Aciravatiyà nadiyÃ\<*<1>*>/ tÅraæ, ten' upasaæ- kamatu anukampaæ upÃdÃyÃti. AdhivÃsesi kho Ãyasmà ùnando tuïhÅbhÃvena. Atha kho Ãyasmà ùnando yena Aciravatiyà nadiyà tÅraæ ten' upasaækami; upasaækamitvà a¤¤atarasmiæ rukkhamÆle pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo yÃvatikà nÃgassa bhÆmi nÃgena\<*<2>*>/ gantvà nÃgà paccorohitvà pattiko va yen' Ãyasmà ùnando ten' upasaækami, upasaækamitvà Ãyasmantaæ ùnandaæ abhivÃdetvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Ekamantaæ Âhito kho rÃjà Pasenadi Kosalo Ãyasmantaæ ùnandaæ etad avoca: Idha, bhante, Ãyasmà ùnando hatthatthare nisÅdatÆti. Alam, mahÃrÃja; nisÅda tvaæ; nisinno ahaæ sake Ãsane ti. NisÅdi kho rÃjà Pasenadi Kosalo pa¤¤atte Ãsane. Nisajja kho rÃjà Pasenadi Kosalo Ãyasmantaæ ùnandaæ etad avoca: Kin nu kho, bhante ùnanda, so Bhagavà tathÃrÆpaæ kÃyasamÃcÃraæ samÃcareyya yvÃssa\<*<3>*>/ kÃyasamÃcÃro opÃrambho samaïehi brÃhmaïehi vi¤¤ÆhÅti? -- Na kho, mahÃrÃja, so Bhagavà tathÃ- rÆpaæ kÃyasamÃcÃraæ samÃcareyya yvÃssa kÃyasamÃcÃro opÃrambho samaïehi brÃhmaïehi vi¤¤ÆhÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm AcÅravatÅyà nadÅyà (bis). 2 Sk nÃg- twice but usually nÃÇg-. 3 So Bm & Skt infra; Sk here yassa; St here yÃvassa; Si yvayaæ. >/ #<[page 114]># %<114 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Kiæ pana, bhante ùnanda, so Bhagavà tathÃrÆpaæ vacÅ- samÃcÃraæ --pe-- manosamÃcÃraæ samÃcareyya yvÃssa manosamÃcÃro opÃrambho samaïehi brÃhmaïehi vi¤¤ÆhÅti. Na kho, mahÃrÃja, so Bhagavà tathÃrÆpaæ manosamÃcÃraæ samÃcareyya yvÃssa manosamÃcÃro opÃrambho samaïehi brÃhmaïehi vi¤¤ÆhÅti. Acchariyaæ, bhante; abbhutaæ, bhante; yaæ hi mayaæ, bhante, nÃsakkhimha\<*<1>*>/ pa¤hena paripÆretuæ, taæ, bhante, Ãyasmatà ùnandena pa¤hassa veyyÃkaraïena paripÆritaæ. Ye te, bhante, bÃlà avyattà ananuvicca apariyogÃhetvà paresaæ vaïïaæ và avaïïaæ và bhÃsanti, na mayan taæ sÃrato paccÃgacchÃma. Ye ca kho\<*<2>*>/ te, bhante, paï¬ità vyattÃ\<*<3>*>/ medhÃvino anuvicca pariyogÃhetvà paresaæ vaïïaæ và avaïïaæ và bhÃsanti, taæ {mayaæ} sÃrato paccÃgacchÃma. Katamo pana, bhante ùnanda. kÃyasamÃcÃro opÃrambho samaïehi brÃhmaïehi vinnÆhÅti? Yo\<*<4>*>/ kho, mahÃrÃja, kÃyasamÃcÃro akusalo. Katamo pana, bhante, kÃyasamÃcÃro akusalo? Yo\<*<4>*>/ kho, mahÃrÃja, kÃyasamÃcÃro sÃvajjo. Katamo pana, bhante, kÃyasamÃcÃro sÃvajjo? Yo kho, mahÃrÃja, kÃyasamÃcÃro savyÃpajjho\<*<5>*>/ Katamo pana, bhante, kÃyasamÃcÃro savyÃpajjho? Yo kho, mahÃrÃja, {kÃyasamÃcÃro} dukkhavipÃko. Katamo pana, bhante, kÃyasamÃcÃro dukkhavipÃko? Yo kho, mahÃrÃja, kÃyasamÃcÃro attabyÃbÃdhÃya pi saævattati, parabyÃbÃdhÃya pi saævattati, ubhayabyÃbÃdhÃya pi saævattati; tassa akusalà dhammà abhiva¬¬hanti, kusalà dhammà parihÃyanti;-- evarÆpo kho, mahÃrÃja, kÃyasamÃcÃro opÃrambho samaïehi brÃhmaïehi vi¤¤ÆhÅti. Katamo pana, bhante ùnanda, vacÅsamÃcÃro --pe-- manosamÃcÃro opÃrambho samaïehi brÃhmaïehi vi¤¤ÆhÅti? Yo kho, mahÃrÃja, manosamÃcÃro akusalo. Katamo pana, bhante, manosamÃcÃro akusalo? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Bu; Bm Si nÃs-hÃ. 2 Bm ye pana. 3 Bm viyattÃ; Si byattà viyattÃ. 4 Sk infra So. 5 So Sk Si; Bm sabyÃbajjho; Bu savyÃpajjho ti sadukkho. >/ #<[page 115]># %< 4.8. BùHITIKASUTTAõ (88). 115>% Yo kho, mahÃrÃja, manosamÃcÃro sÃvajjo. Katamo pana, bhante, manosamÃcÃro sÃvajjo? Yo kho, mahÃrÃja, manosamÃcÃro savyÃpajjho? Katamo pana, bhante, manosamÃcÃro savyÃpajjho? Yo kho, mahÃrÃja, manosamÃcÃro dukkhavipÃko. Katamo pana, bhante, manosamÃcÃro dukkhavipÃko? Yo kho, mahÃrÃja, manosamÃcÃro attabyÃbÃdhÃya pi saævattati, parabyÃbÃdhÃya pi saævattati\<*<1>*>/, ubhayabyÃbÃdhÃya pi saævattati; tassa akusalà dhammà abhiva¬¬hanti, kusalà dhammà parihÃyanti;-- evarÆpo kho, mahÃrÃja, manosamÃcÃro opÃrambho samaïehi brÃhmaïehi vi¤¤ÆhÅti. Kin nu kho, bhante ùnanda, so Bhagavà sabbesaæ yeva akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnaæ vaïïetÅti\<*<2>*>/? SabbÃkusaladhammapahÅno kho, mahÃrÃja, TathÃgato, kusaladhammasamannÃgato ti. Katamo pana, bhante ùnanda, kÃyasamÃcÃro anopÃrambho samaïehi brÃhmaïehi vi¤¤ÆhÅti? Yo kho, mahÃrÃja, kÃyasamÃcÃro kusalo. Katamo pana, bhante, kÃyasamÃcÃro kusalo? Yo kho, mahÃrÃja, kÃyasamÃcÃro anavajjo. Katamo pana, bhante, kÃyasamÃcÃro anavajjo? Yo kho, mahÃrÃja, kÃyasamÃcÃro avyÃpajjho. Katamo pana, bhante, kÃyasamÃcÃro avyÃpajjho? Yo kho, mahÃrÃja, kÃyasamÃcÃro sukhavipÃko. Katamo pana, bhante, kÃyasamÃcÃro sukhavipÃko? Yo kho, mahÃrÃja, kÃyasamÃcÃro n' ev' attabyÃbÃdhÃya pi saævattati, na parabyÃbÃdhÃya pi saævattati\<*<3>*>/, na ubhaya- byÃbÃdhÃya pi saævattati; tassa akusalà dhammà parihÃyanti, kusalà dhammà abhiva¬¬hanti;-- evarÆpo kho, mahÃrÃja, kÃyasamÃcÃro anopÃrambho samaïehi brÃhmaïehi vi¤¤ÆhÅti. Katamo pana, bhante ùnanda, vacÅsamÃcÃro --pe-- manosamÃcÃro\<*<4>*>/ anopÃrambho samaïehi brÃhmÃïehi vi¤¤ÆhÅti? Yo kho, mahÃrÃja, manosamÃcÃro kusalo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Skt substitute pe for parabyÃbÃdhÃya pi saævattati. 2 So Skt Si Bu; Bm saævaïïetÅti. 3 Sk omits these four words here & pi in the surrounding clauses both here & infra. 4 Sk omits pe manos-. >/ #<[page 116]># %<116 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Katamo pana, bhante, manosamÃcÃro kusalo? Yo kho, mahÃrÃja, manosamÃcÃro anavajjo. Katamo pana, bhante, manosamÃcÃro anavajjo? Yo kho, mahÃrÃja, manosamÃcÃro avyÃpajjho. Katamo pana, bhante, manosamÃcÃro avyÃpajjho? Yo kho, mahÃrÃja, manosamÃcÃro sukhavipÃko. Katamo pana, bhante, manosamÃcÃro sukhavipÃko? Yo kho, mahÃrÃja, manosamÃcÃro n' ev' attabyÃbÃdhÃya pi saævattati, na parabyÃbÃdhÃya pi saævattati, na ubhaya- byÃbÃdhÃya saævattati; tassa akusalà dhammà parihÃyanti\<*<1>*>/, kusalà dhammà abhiva¬¬hanti;-- evarÆpo kho, mahÃrÃja, manosamÃcÃro anopÃrambho samaïehi brÃhmaïehi vi¤¤ÆhÅti. Kiæ pana\<*<2>*>/, bhante ùnanda, so Bhagavà sabbesaæ yeva\<*<3>*>/ kusalÃnaæ dhammÃnaæ upasampadaæ vaïïetÅti? SabbÃkusaladhammapahÅno kho, mahÃrÃja, TathÃgato kusaladhammasamannÃgato ti. Acchariyam, bhante, abbhutaæ, bhante, yÃva\<*<4>*>/ subhÃsitaæ c' idaæ\<*<5>*>/, bhante, Ãyasmatà ùnandena, iminà ca mayaæ, bhante, Ãyasmato ùnandassa subhÃsitena attamanÃbhiraddhÃ\<*<6>*>/. Evaæ attamanÃbhiraddhà ca mayaæ, bhante, Ãyasmato ùnandassa subhÃsitena, sace, bhante, Ãyasmato ùnandassa hatthiratanaæ kappeyya, hatthiratanam pi mayaæ Ãyasmato ùnandassa dadeyyÃma. Sace, bhante, Ãyasmato ùnandassa assaratanaæ kappeyya, assaratanam pi mayaæ Ãyasmato ùnandassa dadeyyÃma. Sace, bhante, Ãyasmato ùnandassa gÃmavaraæ kappeyya\<*<7>*>/, gÃmavaram pi mayaæ Ãyasmato ùnandassa dadeyyÃma. Api ca, bhante, mayam p' etaæ jÃnÃma: n' etaæ\<*<8>*>/ Ãyasmato ùnandassa kappatÅti. Ayaæ me, bhante, bÃhitikà {ra¤¤Ã} MÃgadhena AjÃtasattunà Vedehiputtena chattanÃÊiyÃ\<*<9>*>/ pakkhipitvÃ\<*<10>*>/ pahità soÊasasamà ÃyÃmena aÂÂha- samà vitthÃrena; taæ, bhante, Ãyasmà ùnando {paÂigaïhÃtu} anukampaæ upÃdÃyÃti. Alaæ, mahÃrÃja; paripuïïaæ me ticÅvaran ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk parihÃsanÃyanti. 2 Si kin nu kho pana. 3 Bm adds ca. 4 Skt yÃvaæ. 5 Bm cÅdaæ. 6 Skt att-ravà (bis). 7 Skt omit gÃm. kap. 8 Bm mayaæ n' etaæ jÃnama Ãy. ù-ssa K. 9 So Si; Skt chatta nÃÊiya; Bm vattanÃÊiyÃ. 10 Skt pakkhipiæ no. >/ #<[page 117]># %< 4. 8. BùHITIKASUTTAõ (88). 117>% {Ayaæ}, bhante, AciravatÅ nadÅ diÂÂhà Ãyasmatà c' eva ùnandena amhehi ca yadÃ\<*<1>*>/ upari pabbate mahÃmegho abhippa- vuÂÂho hoti; athÃyaæ AciravatÅ nadÅ ubhato kÆlÃni saævissan- dantÅ\<*<2>*>/ gacchati;-- evam eva kho, bhante, Ãyasmà ùnando imÃya bÃhitikÃya attano ticÅvaraæ karissati; yaæ pan' Ãyas- mato ùnandassa purÃïaæ ticÅvaraæ, taæ sabrahmacÃrÅhi saæ- vibhajissati. EvÃyaæ amhÃkaæ dakkhiïà saævissandantÅ ma¤¤e\<*<3>*>/ gamissati. PaÂigaïhÃtu\<*<4>*>/, bhante, {ÃyasmÃ} ùnando bÃhitikan ti. PaÂiggahesi\<*<5>*>/ kho Ãyasmà ùnando bÃhitikaæ. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo Ãyasmantaæ ùnandaæ etad avoca: Handa va\<*<6>*>/ dÃni mayaæ, bhante ùnanda, gacchÃma; bahu- kiccà mayaæ bahukaraïÅyà ti. -- Yassa dÃni tvaæ, mahÃrÃja. kÃlam ma¤¤asÅti. -- Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo Ãyasmato ùnandassa bhÃsitaæ abhinanditvà anumoditvÃ, uÂÂhÃy' Ãsanà Ãyasmantaæ ùnandaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà pak- kÃmi. Atha kho Ãyasmà ùnando acirapakkantassa ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno Ãyasmà ùnando yÃvatako ahosi ra¤¤Ã PasenadinÃ\<*<7>*>/ Kosalena saddhiæ kathÃsallÃpo, taæ sabbaæ Bhagavato Ãrocesi, ta¤ ca bÃhitikaæ Bhagavato pÃdÃsi. Atha kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi: LÃbhÃ, bhikkhave, ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa; suladdhalÃbhÃ, bhikkhave, ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa, yaæ rÃjà Pasenadi Kosalo labhati ùnandaæ dassanÃya labhati payirupÃsanÃyÃti\<*<8>*>/. Idam avoca BhagavÃ; attamanà te bhikkhÆ Bhagavato bhÃsitaæ abhinandun ti. BùHITIKASUTTAõ9 AèèHAMAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si yathÃ. 2 Si saævisandantÅ (bis). 3 Sk adds ko. 4 Si paÂigg-(bis). 5 So all MSS. 6 Bm pana. 7 So Si; Sk PasenadÅ; Bm PassanadÅna. 8 Si here payirup-; Bm payirÆp-; Skt payurÆp-. Cf. p. 65 supra. 9 Bm Si Bu BÃhitiyas-. In the text of the Sutta all MSS read bÃhitika, but the form cited by Bu for comment is bÃhitiya. >/ #<[page 118]># %<118 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% 89. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà Sakkesu viharati. MedaÊumpaæ\<*<1>*>/ nÃma SakyÃnaæ\<*<2>*>/ nigamo. Tena kho pana samayena rÃjà Pasenadi Kosalo NaÇgarakaæ\<*<3>*>/ anuppatto hoti kenacid eva karaïÅyena. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo DÅghaæ KÃrÃyanaæ Ãmantesi: Yojehi, samma KÃrÃyana. bhadrÃni bhadrÃni yÃnÃni, uyyÃnabhÆmiæ\<*<4>*>/ gac- chÃma subhÆmiæ dassanÃyÃti. Evaæ devÃti kho DÅgho KÃrÃyano ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa paÂisutvà bhadrÃni bhadrÃni yÃnÃni yojÃpetvà ra¤¤o Pasenadissa paÂivedesi: YuttÃni kho te, deva, bhadrÃni bhadrÃni yÃnÃni, yassa dÃni kÃlam ma¤¤asÅti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo bhadraæ\<*<5>*>/ yÃnaæ abhirÆhitvà bhadrehi bhadrehi yÃnehi NaÇgarakamhà niyyÃsi mahaccarÃjÃnubhÃvena\<*<6>*>/ yena ÃrÃmo tena pÃyÃsi; yÃvatikà yÃnassa bhÆmi yÃnena gantvà yÃnà paccorohitvà pattiko va ÃrÃmaæ pÃvisi. Addasà kho rÃjà Pasenadi Kosalo ÃrÃme jaæghÃvihÃraæ anucaÇkamamÃno anuvicaramÃno\<*<7>*>/ rukkhamÆlÃni pÃsÃdikÃni pÃsÃdanÅyÃni\<*<8>*>/ appasaddÃni appa- nigghosÃni\<*<9>*>/ vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyÃkÃni paÂisallÃïa- sÃruppÃni. DisvÃna Bhagavantaæ yeva Ãrabbha sati udapÃdi: ImÃni kho tÃni rukkhamÆlÃni pÃsÃdikÃni pÃsÃdanÅyÃni appa- saddÃni appanigghosÃni vijanavÃtÃni manussarÃhaseyyakÃni paÂisallÃïasÃruppÃni, yatthassudaæ\<*<10>*>/ mayan taæ Bhagavantaæ payirupÃsÃma arahantaæ sammÃsambuddhan ti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo DÅghaæ KÃrÃyanaæ Ãmantesi: ImÃni kho, samma KÃrÃyana tÃni . . . &c. as above . . . sammÃ- sambuddhaæ. Kahan nu kho, samma KÃrÃyana, etarahi so \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bu Medata umpaæ & MetaÊumpaæ; Skt MetaÊupaæ; Bm MedÃÊupaæ; Si Medalupaæ. Cf. Dhp. p. 222 & JÃt. IV 151. 2 Bm SÃkyÃnaæ. 3 So Bu; Sk NaÇgaraækaæ (but infra NaÇgarakamhÃ); Bm Si Nagarakaæ. 4 Sk Si uy-miyaæ. 5 Bm (as usual) repeats bhadraæ. 6 So all MSS & Bu (here). See supra page 65. 7 Si anuvicariyamÃno. 8 So Sk Si; Bm pas-. 9 Bm -nigh-. 10 So Skt Bm; Bu Si yattha sudaæ. >/ #<[page 119]># %< 4. 9. DHAMMACETIYASUTTAõ (89). 119>% Bhagavà viharati arahaæ sammÃsambuddho ti? -- Atthi, mahÃrÃja, MedaÊumpaæ nÃma SakyÃnaæ nigamo; tattha so Bhagavà etarahi viharati arahaæ sammÃsambuddho ti. -- KÅva- dÆro\<*<1>*>/ pana, samma KÃrÃyana, NaÇgarakamhà MedaÊumpaæ nÃma SakyÃnaæ nigamo hotÅti? Na dÆre, mahÃrÃja; tÅïi yojanÃni. Sakkà divasÃvasesena\<*<2>*>/ gantun ti. Tena hi, samma KÃrÃyana, yojehi bhadrÃni bhadrÃni yÃnÃni; gamissÃma mayan taæ Bhagavantaæ dassanÃya arahantaæ sammÃsambuddhan ti. Evaæ devÃti kho DÅgho KÃrÃyano ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa paÂisutvà bhadrÃni bhadrÃni yÃnÃni yojÃpetvà ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa paÂivedesi: YuttÃni kho te, deva, bhadrÃni bhadrÃni yÃnÃni; yassa dÃni kÃlam ma¤¤asÅti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo bhadraæ yÃnaæ abhirÆhitvà bha- drehi bhadrehi yÃnehi NaÇgaramhà {niyyÃsi} yena MedaÊumpaæ nÃma SakyÃnaæ nigamo tena pÃyÃsi ten' eva divasÃvasesena Meda- Êumpaæ nÃma\<*<3>*>/ SakyÃnaæ nigamaæ sampÃpuïi, yena ÃrÃmo tena pÃyÃsi. YÃvatikà yÃnassa bhÆmi yÃnena gantvÃ, yÃnà paccorohitvà pattiko va ÃrÃmaæ pÃvisi. Tena kho pana samayena sambahulà bhikkhÆ abbhokÃse caÇkamanti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo yena te bhikkhÆ ten' upasaækami; upasaækamitvà te bhikkhÆ etad avoca: Kahan nu kho, bhante, etarahi so Bhagavà viharati arahaæ sammÃsambuddho? DassanakÃmÃ\<*<4>*>/ hi mayan taæ Bhagavantaæ arahantaæ SammÃ- sambuddhan ti. Eso, mahÃrÃja, vihÃro saævutadvÃro; tena appasaddo upasaækamitvà ataramÃno ÃÊindaæ pavisitvà ukkÃ- sitvà aggaÊaæ\<*<5>*>/ ÃkoÂehi; vivarissati te Bhagavà dvÃran ti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo tatth' eva khagga¤ ca uïhÅsa¤\<*<6>*>/ ca DÅghassa KÃrÃyanassa pÃdÃsi. Atha kho DÅghassa KÃrÃ- yanassa etad ahosi: RahÃyati\<*<7>*>/ kho dÃni mahÃrÃjÃ; idh'\<*<8>*>/ eva dÃni mayà ÂhÃtabban ti? Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo yena so vihÃro saævutadvÃro tena appasaddo upasaækamitvà ataramÃno ÃÊindaæ pavisitvà ukkÃsitvà aggaÊaæ ÃkoÂesi. Vivari Bhagavà dvÃraæ. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Skt Si; Bm kiæ va dÆre. 2 So Sk Si & St infra; St here & Bm divasÃvasena. 4 3 Skt & Si omit. 4 Bm dassanÃkÃmÃ. 5 So Bm Si Bu; Skt aggalaæ. 6 So Skt Bu; Bm Si uïhisaÇ. 7 So Skt Bm Bu; Si rahÃyasi. 8 Skt nedh'. >/ #<[page 120]># %<120 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% vihÃraæ pavisitvà Bhagavato pÃde sirasà patitvÃ\<*<1>*>/ Bhagavato pÃdÃni mukhena ca paricumbati\<*<2>*>/ pÃïÅhi\<*<3>*>/ ca parisambÃhati nÃma¤ ca sÃveti: RÃjà 'haæ, bhante. Pasenadi Kosalo; rÃjà 'haæ, bhante, Pasenadi Kosalo ti. Kiæ pana tvaæ, mahÃrÃja, atthavasaæ sampassamÃno imasmiæ sarÅre evarÆpaæ paramanipaccÃkÃraæ karosi, mittÆ- pahÃraæ\<*<4>*>/ upadaæsesÅti? Atthi kho me, bhante, Bhagavati dhammanvayo hoti: SammÃsambuddho bhagavÃ, svÃkkhÃto\<*<5>*>/ Bhagavatà dhammo, supaÂipanno bhagavato sÃvakasaægho ti. IdhÃhaæ, bhante\<*<6>*>/, passÃmi eke samaïabrÃhmaïe pariyantakataæ brahmacariyaæ carante\<*<7>*>/ dasa pi vassÃni vissatim pi vassÃni tiæsam pi vassÃni cattÃrÅsam pi vassÃni. Te aparena samayena sunhÃtÃ\<*<8>*>/ suvilittà kappitakesamassÆ pa¤cahi kÃmaguïehi samappità samaÇgibhÆtà parivÃrenti\<*<9>*>/. Idha panÃhaæ, bhante, bhikkhÆ passÃmi yÃvajÅvaæ ÃpÃnakoÂikaæ\<*<10>*>/ paripuïïaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ carante. Na kho panÃhaæ, bhante, ito bahiddhà a¤¤aæ evaæ paripuïïaæ parisuddhaæ brahma- cariyaæ samanupassÃmi. Ayam pi kho, bhante, Bhagavati dhammanvayo hoti: SammÃsambuddho bhagavÃ, svÃkkhÃto bhagavatà dhammo, supaÂipanno bhagavato sÃvakasaægho\<*<11>*>/ ti. Puna ca paraæ, bhante, rÃjÃno pi rÃjÆhi vivadanti, khattiyà pi khattiyehi vivadanti, brÃhmaïà pi brÃhmaïehi vivadanti, gahapatÅ\<*<12>*>/ gahapatÅhi vivadanti, mÃtà pi puttena vivadati, putto pi mÃtarà vivadati. pità pi puttena vivadati, putto pi pitarà vivadati, bhÃtà pi bhÃtarà vivadati, bhÃtà pi\<*<13>*>/ bhaginiyà vivadati, bhaginÅ\<*<14>*>/ pi bhÃtarà vivadati, sahÃyo pi sahÃyena vivadati. Idha panÃhaæ, bhante, bhikkhÆ passÃmi samagge sammodamÃne avivadamÃne\<*<15>*>/ khÅrodakÅbhÆte\<*<16>*>/ a¤¤a- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si nipatitvÃ. 2 Bm paricumpati. 3 Skt pÃnÅhi. 4 So Si; Skt mittupahÃraæ here & vittÆvohÃraæ infra; Bm mittupahÃraæ. 5 So Si & Sk infra; Sk here svakkhyÃto; Bm svÃkhyÃto. 6 Bm Si add bhagavÃ. 7 Sk caranti here. 8 So Bm Si; Sk sunahÃtÃ; St suhanohÃtÃ. 9 Si paricÃrenti, with note that the Sinh. reading is parivÃrenti. Cf. Vol. I pp. 504 & 571. 10 So Skt Bu, the latter noting as a var. lect. ÃpÃïakoÂikaæ which is read by Bm Si. 11 Sk (ter) saægho, omitting bhagavato sÃvaka-. 12 Bm Si gahapatayo. 13 Bm Si omit bhÃtarà v. bhÃtà pi. 14 Bm bhagini. 15 Bm omits. 16 Bm khirodakibhÆte. >/ #<[page 121]># %< 4. 9. DHAMMACETIYASUTTAõ (89). 121>% ma¤¤am piyacakkhÆhi sampassante viharante. Na kho panÃ- haæ, bhante, ito bahiddhà a¤¤aæ evaæ samaggaæ parisaæ samanupassÃmi. Ayam pi kho me, bhante, Bhagavati dhammanvayo hoti: SammÃsambuddho bhagavÃ, svÃkkhÃto bhagavatà dhammo, supaÂipanno bhagavato sÃvakasaægho ti. Puna ca parÃhaæ, bhante, ÃrÃmena ÃrÃmaæ uyyÃnena uyyÃnaæ anucaÇkamÃmi anuvicarÃmi. So 'haæ tattha passÃmi eke samaïabrÃhmaïe kise\<*<1>*>/ lÆkhe\<*<2>*>/ dubbaïïe uppaï¬uppaï¬u- kajÃte\<*<3>*>/ dhamanisanthatagatte na viya ma¤¤e cakkhuæ ban- dhante janassa dassanÃya. Tassa mayhaæ, bhante, evaæ hoti\<*<4>*>/: Addhà ime Ãyasmanto anabhiratÃ\<*<5>*>/ và brahmacariyaæ caranti, atthi và tesaæ ki¤ci pÃpaæ kammaæ\<*<6>*>/ kataæ paÂic- channaæ\<*<7>*>/, tathÃ\<*<8>*>/ ime Ãyasmanto kisà lÆkhà dubbaïïà uppaï¬uppaï¬ukajÃtà dhamanisanthatagattÃ, na viya ma¤¤e cakkhuæ bandhanti janassa dassanÃyÃti. TyÃhaæ upasaæ- kamitvà evaæ vadÃmi:-- Kin nu kho\<*<9>*>/ tumhe Ãyasmante kisà lÆkhà dubbaïïà uppaï¬uppaï¬ukajÃtà dhamanisanthata- gattÃ, na viya ma¤¤e cakkhuæ bandhatha janassa dassanÃyÃti. Te evam Ãhaæsu: Bandhukarogo\<*<10>*>/ no mahÃrÃjÃti. Idha panÃhaæ, bhante, bhikkhÆ passÃmi haÂÂhapahaÂÂhe udaggu- dagge abhiratarÆpe pÅïitindriye\<*<11>*>/ appossukke pannalome paradavutte\<*<12>*>/ migabhÆtena cetasà viharante\<*<13>*>/. Tassa mayhaæ, bhante, evaæ hoti: Addhà ime {Ãyasmanto} tassa Bhagavato sÃsane uÊÃraæ pubbenÃparaæ visesaæ sa¤jÃnanti, tathà ime Ãyasmanto haÂÂhapahaÂÂhà udaggudaggà abhiratarÆpà {pÅïitin- driyÃ} appossukkÃ\<*<14>*>/ pannalomà paradavuttÃ\<*<15>*>/ migabhÆtena cetasà viharantÅti. Ayam pi kho me, bhante, Bhagavati dhammanvayo hoti: SammÃsambuddho bhagavÃ, svÃkkhÃto bhagavatà dhammo, supaÂipanno bhagavato sÃvakasaægho ti. Puna ca parÃhaæ, bhante, rÃjà khattiyo muddhÃvasitto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si kÅse. 2 Skt twice lukhe, once lukhÃ. 3 So Skt & I JÃt. 346; Si upaï¬upaï¬ukajÃte; Bm uppandupaï¬ukajÃte. 4 Bm Si etad ahosi, the latter noting that the Sinh. reading is evaæ hoti. 5 Sk anabhirataæ. 6 Bm Si omit. 7 Bm katà paÂicchannÃ. 8 Bm adds hi. 9 Sk omits kho. 10 So Skt Si Bu; Bm pandukarogino. 11 Bm pin-; Si piïind-. 12 So Si; Skt Bm h-ÂÂhà ud-gà . . . p-vuttÃ. 13 So Si; Sk viharantÅti; Bm viharanti. 14 Bm Si apposukkà here et supra. 15 Bm paradattavuttà here et supra. >/ #<[page 122]># %<122 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% pahomi ghÃtetÃyaæ và ghÃtetuæ jÃpetÃyaæ và jÃpetuæ pabbÃjetÃyaæ và pabbÃjetuæ. Tassa mayhaæ, bhante, attha- karaïe\<*<1>*>/ nisinnassa antarantarÃkathaæ\<*<2>*>/ opÃtenti. So 'haæ na labhÃmi: Mà me bhonto atthakaraïe nisinnassa antarantarÃ- kathaæ opÃtetha\<*<3>*>/, kathÃpariyosÃnaæ\<*<4>*>/ me bhavanto Ãgamen- tÆti. Tassa mayhaæ, bhante, antarantarÃkathaæ opÃtenti. Idha panÃham, bhante, bhikkhÆ passÃmi yasmiæ samaye Bhagavà anekasatÃya parisÃya dhammaæ deseti n' eva tasmiæ samaye Bhagavato sÃvakÃnaæ khipitasaddo và hoti ukkÃsi- tasaddo vÃ. BhÆtapubbaæ, bhante, Bhagavà anekasatÃya parisÃya dhammaæ deseti; tatr' a¤¤ataro Bhagavato sÃvako ukkÃsi; tam enaæ a¤¤ataro sabrahmacÃrÅ\<*<5>*>/ jannukena ghaÂÂesi\<*<6>*>/: Appasaddo Ãyasmà hotu, mà 'yasmà saddam akÃsi; satthà no Bhagavà dhammaæ desetÅti. Tassa mayhaæ, bhante, etad ahosi: Acchariyaæ vata bho, abbhutaæ vata bho. Adaï¬ena vata kira bho asatthena evaæ suvinÅtÃ\<*<7>*>/ parisà bhavissatÅti. Na kho panÃhaæ, bhante, ito bahiddhà a¤¤aæ evaæ suvinÅtaæ parisaæ samanupassÃmi. Ayam pi kho me, bhante, Bhagavati dhammanvayo hoti: SammÃsambuddho bhagavÃ, svÃkkhÃto bhagavatà dhammo, supaÂipanno bhagavato sÃvakasaægho ti. Puna ca parÃhaæ, bhante, passÃmi idh' ekacce khattiya- paï¬ite nipuïe kataparappavÃde vÃlavedhirÆpe\<*<8>*>/. Te\<*<9>*>/ bhin- dantà ma¤¤e caranti pa¤¤Ãgatena diÂÂhigatÃni. Te suïanti: Samaïo khalu bho Gotamo amukaæ nÃma gÃmaæ và nigamaæ và osarissatÅti. Te pa¤haæ abhisaÇkharonti: Imaæ mayaæ pa¤haæ samaïaæ\<*<10>*>/ Gotamaæ upasaækamitvà pucchissÃma; evaæ ce no puÂÂho evaæ vyÃkarissati, evam assa mayaæ vÃdaæ ÃropessÃma; eva¤ ce pi no puÂÂho evaæ vyÃkarissati, evam pi 'ssa mayaæ vÃdaæ ÃropessÃmÃti. Te suïanti: Samaïo khalu bho Gotamo amukaæ nÃma gÃmaæ và nigamaæ và osaÂo ti. Te yena Bhagavà ten' upasaækamanti. Te BhagavÃ\<*<11>*>/ dhammiyà kathÃya sandasseti samÃdapeti samuttejati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Skt atthekaraïe here & attakaraïe infra; Bm a¬¬akarane; Si aÂÂakaraïe. 2 Bm a-kathÃ. 3 Sk opÃtetaæ. 4 Sk kathaæ p. bhavanto. 5 Si brahmacÃrÅ; Skt sabbrahmacÃrÅ. 6 Skt ghaddhesi; Bm Si ghaÂesi. Cf. p. 4 supra (where ghaÂÂesi should be read). 7 Bm suvinità (bis). 8 Bm vÃÊavedhÅrÆpe; Si vÃÊavedhirÆpo. 9 Skt vo. 10 Bm adds bho. 11 Sk omits these four words. >/ #<[page 123]># %< 4. 9. DHAMMACETIYASUTTAõ (89). 123>% sampahaæseti. Te Bhagavatà dhammiyà kathÃya sandassità samÃdapità samuttejità sampahaæsità na c' eva Bhagavantaæ pa¤haæ pucchanti, kuto\<*<1>*>/ vÃdaæ Ãropessanti, a¤¤adatthu\<*<2>*>/ Bhagavato sÃvakà sampajjanti. Ayam pi kho me, bhante, Bhagavati dhammanvayo hoti: SammÃsambuddho bhagavÃ, svÃkkhÃto bhagavatà dhammo, supaÂipanno bhagavato sÃvaka- saægho ti. Puna ca parÃhaæ, bhante, passÃmi idh' ekacce brÃhmaïa- paï¬ite --pe-- gahapatipaï¬ite samaïapaï¬ite nipune kata- parappavÃde vÃlavedirÆpe. Te bhindantà ma¤¤e caranti . . . &c. as above . . . vÃdaæ Ãropessanti, a¤¤adatthu Bhagavantaæ yeva okÃsaæ yÃcanti agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajjÃya. Te Bhagavà pabbÃjeti. Te tathà pabbÃjitÃ\<*<3>*>/ samÃnà vÆpakaÂÂhà appamattà ÃtÃpino pahitattà viharantà na cirass' eva yass' atthÃya kulaputtà sammad eva agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajanti tad anuttaraæ brahmacariyapariyo- sÃnaæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasam- pajja viharanti. Te evam Ãhaæsu: Manaæ\<*<4>*>/ vata bho anassÃma; manaæ vata bho anassÃma. Mayaæ hi pubbe assamaïÃ\<*<5>*>/ va samÃnà samaïà 'mhÃti\<*<6>*>/ paÂijÃnimhÃ, abbrÃhmaïÃ\<*<7>*>/ va samÃnà brÃhmaïà 'mhÃti\<*<8>*>/ paÂijÃnimhÃ, anarahanto\<*<9>*>/ va samÃnà arahanto mhÃti\<*<10>*>/ paÂijÃnimhÃ. IdÃni kho 'mhÃ\<*<11>*>/ samaïÃ, idÃni kho 'mhà brÃhmaïà idÃni kho 'mhà arahanto ti. Ayam pi kho me, bhante, Bhagavati dhammanvayo hoti: SammÃsambuddho bhagavÃ, svÃkkhÃto bhagavatà dhammo, supaÂipanno bhagavato sÃvakasaægho ti. Puna ca parÃhaæ, bhante, IsÅdatta -- PurÃïÃ\<*<12>*>/ tha- patayo mama bhattà mama yÃnÃ\<*<13>*>/ ahaæ nesaæ jÅvitaæ\<*<14>*>/ dÃtà yasassa\<*<15>*>/ ÃhattÃ\<*<16>*>/. Atha ca pana no tathà mayi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si kut' assa. 2 Si a¤¤adatthuæ. 3 Bm Si pabbajitÃ, the latter noting that the Sinh. reading is pabbÃjitÃ. 4 Si mayaæ, noting that the Sinh. reading is manaæ. 5 Si asamaïÃ. 6 Sk samanamhÃti. 7 Bm Si abrÃhmanÃ. 8 Sk brÃhmaïamhÃti. 9 Si anÃrahanto. 10 Sk arahantamhÃti; Bm arahantÃmhÃti. 11 Si 'mha throughout. 12 Bu says: IsÅdattapurÃïà ti Isidatto ca PurÃïo ca; Skt IsidattapurÃïathapatayo; Bm IsidantapurÃïÃ; Si IsÅdantapurÃïÃ. 13 Bu Bm Si yÃnÃ, the latter with note that the Sinh. reading is sÃnà (as Skt). 14 Bu jÅvikaæ. 15 Sk adds dÃnaæ (here only). 16 So Skt Si; Bm ÃhatÃ. >/ #<[page 124]># %<124 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% nipaccÃkÃraæ karonti yathà Bhagavati. BhÆtapubbÃhaæ, bhante, senaæ abbhuyyÃto-samÃno ime va\<*<1>*>/ IsÅdatta -- PurÃïe thapatayo vÅmaæsamÃno\<*<2>*>/ a¤¤atarasmiæ sambÃdhe Ãvasathe vÃsaæ upagacchiæ. Atha kho, bhante, ime IsÅdatta -- PurÃïà thapatayo bahudeva\<*<3>*>/ rattiæ dhammiyà kathÃya vÅtinÃmetvà yato assosuæ kho Bhagavantaæ\<*<4>*>/ tato sÅsaæ katvà maæ pÃdato karitvà nipajjiæsu. Tassa mayhaæ, bhante, etad ahosi: Acchariyaæ vata bho, abbhutaæ vata bho. Ime IsÅdatta -- PurÃïà thapatayo mama bhattà mama yÃnÃ, ahaæ tesaæ jÅvitaæ dÃtà yasassa ÃhattÃ. Atha ca pana no tathà mayi nipaccÃkÃraæ karonti yathà Bhagavati. Addhà ime Ãyasmanto tassa Bhagavato sÃsane uÊÃraæ\<*<5>*>/ pubbenÃparaæ visesaæ sa¤jÃnantÅti\<*<6>*>/. Ayam pi kho me, bhante, Bhagavati dhamman- vayo hoti: SammÃsambuddho bhagavÃ, svÃkkhÃto bhagavatà dhammo, supaÂipanno bhagavato sÃvakasaægho\<*<7>*>/ ti. Puna ca paraæ, bhante, Bhagavà pi khattiyo, aham pi khattiyo, Bhagavà pi Kosalako\<*<8>*>/, aham pi Kosalako, Bhagavà pi ÃsÅtiko\<*<9>*>/, aham pi ÃsÅtiko\<*<10>*>/. Yam pi bhante Bhagavà pi khattiyo aham pi khattiyo, Bhagavà pi Kosalako aham pi Kosalako, Bhagavà pi ÃsÅtiko aham pi ÃsÅtiko\<*<11>*>/, iminà vÃrahÃm' evÃhaæ\<*<12>*>/, bhante, Bhagavati\<*<13>*>/ paramanipaccÃkÃraæ kattuæ, mittÆpahÃraæ upadaæsetuæ. Handa ca dÃni mayaæ, bhante, gacchÃma. Bahukiccà mayaæ bahukaraïÅyà ti. Yassa dÃni tvaæ, mahÃrÃja, kÃlaæ ma¤¤asÅti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo uÂÂhÃy' Ãsanà Bhagavantaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà pakkÃmi. Atha kho Bhagavà acirapakkantassa ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa bhikkhÆ Ãmantesi: Eso, bhikkhave, rÃjà Pasenadi Kosalo dhammacetiyÃni bhÃsitvà uÂÂhÃy' Ãsanà pakkanto. UggaïhÃtha\<*<14>*>/, bhikkhave, dhammacetiyÃni; pariyÃpuïÃtha, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk imameva; Bm ime ca; Si ime alone 2 So Skt Bu; Bm Si vim- 3 Bm bahÆdeva. 4 Bm yato ahosi bhagavà tato. 5 Si here oÊÃraæ. 6 Bm Si jÃnanti here et supra. 7 Sk throughout supaÂipanno saægho. 8 Bm Si Kosalo throughout. 9 Bm (alone) asÅtiko. 10 Si adds ti. 11 Bm Si omit from yam pi bhante inclusive. 12 So Sk Si; Bm iminà pÃhaæsante bhagavati. 13 Sk bhagavato. 14 Bm Si uggaïhatha. >/ #<[page 125]># %< 4.10. KA××AKATTHALASUTTAõ (90). 125>% bhikkhave, dhammacetiyÃni\<*<1>*>/; dhÃretha, bhikkhave, dhamma- cetiyÃni; atthasaæhitÃni, bhikkhave, dhammacetiyÃni Ãdi- brahmacariyakÃnÅti. Idam avoca BhagavÃ. Attamanà te bhikkhÆ Bhagavato bhÃsitaæ abhinandun ti. DHAMMACETIYASUTTAõ NAVAMAõ. 90. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà Uju¤¤Ãyaæ\<*<2>*>/ viharati Kaïïakatthale\<*<3>*>/ MigadÃye. Tena kho pana samayena rÃjà Pasenadi Kosalo Uju¤¤aæ anuppatto hoti kenacid eva karaïÅyena. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo a¤¤ataraæ purisaæ Ãmantesi:-- Ehi tvaæ, ambho purisa, yena Bhagavà ten' upasaækama; upasaækamitvà mama vacanena Bhagavato pÃde sirasà vandÃhi appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ puccha: RÃjÃ, bhante, Pasenadi Kosalo Bhagavato pÃde sirasà vandati appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ pucchatÅti; eva¤ ca vadehi: Ajja kira, bhante, rÃjà Pasenadi Kosalo pacchÃbhattaæ bhuttapÃtarÃso Bhagavantaæ dassanÃya upasaækamissatÅti. Evaæ devÃti kho so puriso ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa paÂisutvà yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho so puriso Bhagavantaæ etad avoca:-- RÃjÃ, bhante, Pasenadi Kosalo Bhagavato pÃde sirasà vandati, appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ pucchati; eva¤ ca vadeti: Ajja kira, bhante, rÃjà Pasenadi Kosalo pacchÃbhattaæ bhuttapÃtarÃso Bhagavantaæ dassanÃya upasaækamissatÅti. Assosuæ kho Somà ca bhaginÅ\<*<4>*>/ SakulÃ\<*<5>*>/ ca bhaginÅ: Ajja \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk repeats these three words. 2 So Skt Bu; Bm Uru¤¤Ãyaæ; Si Uda¤¤Ãyaæ. 3 So Bm Si Bu; Sk Kaïïatthalaka throughout. 4 So Bm Si always & Skt sts.; Bu & Skt sts. bhagini. 5 Skt here SukulÃ. >/ #<[page 126]># %<126 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% kira rÃjà Pasenadi Kosalo pacchÃbhattaæ bhuttapÃtarÃso Bhagavantaæ dassanÃya upasaækamissatÅti. Atha kho Somà ca bhaginÅ Sakulà ca bhaginÅ rÃjÃnaæ Pasenadiæ Kosalaæ bhattÃbhihÃre upasaækamitvà etad avocuæ:-- Tena hi, mahÃrÃja, amhÃkam pi vacanena Bhagavato pÃde sirasà vandÃhi, appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsu- vihÃraæ puccha: Somà ca, bhante, bhaginÅ Sakulà ca bhaginÅ Bhagavato pÃde sirasà vandanti, appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ pucchantÅti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo pacchÃbhattaæ bhutta- pÃtarÃso yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho rÃjà Pasenadi Kosalo Bhagavantaæ etad avoca: -- Somà ca, bhante, bhaginÅ Sakulà ca bhaginÅ Bhagavato pÃde sirasà vandanti, appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ pucchantÅti. Kim pana, mahÃrÃja, Somà ca bhaginÅ Sakulà ca bhaginÅ a¤¤aæ dÆtaæ nÃlatthun ti? Assosuæ kho, bhante, Somà ca bhaginÅ Sakulà ca bhaginÅ: Ajja kira rÃjà Pasenadi Kosalo pacchÃbhattaæ bhuttapÃtarÃso Bhagavantaæ dassanÃya upasaækamissatÅti. Atha kho, bhante, Somà ca bhaginÅ Sakulà ca bhaginÅ maæ bhattÃbhihÃre upasaæ- kamitvà etad avocuæ: Tena hi, mahÃrÃja, amhÃkam pi vaca- nena Bhagavato pÃde sirasà vandÃhi, appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ puccha:-- Somà ca, bhante, bhaginÅ Sakulà ca bhaginÅ Bhagavato pÃde sirasà vandanti, appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ pucchantÅti. Sukhiniyo\<*<1>*>/ hontu, mahÃrÃja, Somà ca bhaginÅ Sakulà ca bhaginÅ ti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo Bhagavantaæ etad avoca: Sutaæ me taæ, bhante:-- Samaïo Gotamo evam Ãha: Na 'tthi so samaïo và brÃhmaïo và yo sabba¤¤Æ sabbadassÃvÅ aparisesaæ ¤Ãïadassanaæ paÂijÃnissati; n' etaæ ÂhÃnaæ vijja- tÅti. Ye te, bhante evam Ãhaæsu:-- Samaïo Gotamo evam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Skt sukhÅniyo. Cf. No 123 & I JÃt. 408. 2 Sk bhagavÃ. >/ #<[page 127]># %< 4.10. KA××AKATTHALASUTTAõ (90). 127>% Ãha: Na 'tthi so samaïo và brÃhmaïo và yo sabba¤¤Æ sabba- dassÃvÅ aparisesaæ ¤Ãïadassanaæ paÂijÃnissati; n' etaæ thÃnaæ vijjatÅti;-- kacci te, bhante, Bhagavato vuttavÃdino, na ca Bhagavantaæ abhÆtena abbhÃcikkhanti, dhammassa cÃnu- dhammaæ vyÃkaronti, na ca koci sahadhammiko vÃdÃnuvÃdo\<*<1>*>/ gÃrayhaæ\<*<2>*>/ ÂhÃnaæ ÃgacchatÅti? Ye te, mahÃrÃja, evam {Ãhaæsu}:-- Samaïo Gotamo evam Ãha: Na 'tthi so samaïo và brÃhmaïo và yo sabba¤¤Æ sabbadassÃvÅ aparisesaæ ¤Ãïadassanaæ paÂijÃnissati; n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti;-- na me te vuttavÃdino, abbhÃcikkhanti ca pana man\<*<3>*>/ te asatà abhÆtenÃti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo Vi¬Æ¬abhaæ senÃpatiæ Ãmantesi: Ko nu kho, senÃpati, imaæ\<*<4>*>/ kathÃvatthuæ rÃjante- pure\<*<5>*>/ abbhudÃhÃsÅti? Sa¤jayo, mahÃrÃja, brÃhmaïo ùkÃsagotto ti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo a¤¤ataraæ purisaæ Ãmantesi:-- Ehi tvaæ, ambho purisa, mama vacanena Sa¤jayaæ brÃhmaïaæ ùkÃsagottaæ amantehi\<*<6>*>/: RÃjà te, bhante, Pasenadi Kosalo amantetÅti. Evaæ devÃti kho so puriso ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa paÂisutvà yena Sa¤jayo brÃhmaïo ùkÃsagotto ten' upasaækami; upasaækamitvà Sa¤jayaæ brÃh- maïaæ ùkÃsagottaæ etad avoca:-- RÃjà taæ, bhante, Pasenadi Kosalo ÃmantetÅti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo Bhagavantaæ etad avoca; Siyà nu kho, bhante, Bhagavatà a¤¤adeva ki¤ci sandhÃya bhÃsitaæ\<*<7>*>/, ta¤ ca jano a¤¤athà pi\<*<8>*>/ paccÃgaccheyya? YathÃ- kathaæ pana, bhante, Bhagavà abhijÃnÃti vÃcaæ\<*<9>*>/ bhÃsità ti? Evaæ kho ahaæ, mahÃrÃja, abhijÃnÃmi vÃcaæ bhÃsitÃ: Na 'tthi so samaïo và brÃhmaïo và yo sakideva sabba¤ ¤assati sabbaæ dakkhÅti\<*<10>*>/, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti. HeturÆpaæ bhante\<*<11>*>/ Bhagavà Ãha; saheturÆpaæ pana\<*<12>*>/, bhante, Bhagavà Ãha: Na 'tthi so samaïo và brÃhmaïo và \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Si; Sk vÃdÃnupÃto; Bm vÃdÃnupÃdo. 2 So Bm; Sk gÃruyhaæ; Si gÃreyhaæ. 3 Bm Si maæ. 4 Sk omits imaæ. 5 Bm r-pÆre. 6 Sk Ãmantesi. 7 Skt cÃsitaæ. 8 Skt vi. 9 So Skt Si; Bm vÃcÃ. 10 Bm dakkhiti; Bu Skt Si dakkhÅti. 11 Si omits. 12 Bm Si omit. >/ #<[page 128]># %<128 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% yo sakideva sabba¤ ¤assatÅ sabbaæ dakkhÅti, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti. CattÃro 'me, bhante, vaïïÃ, -- khattiyà brÃhmaïà vessà suddÃ. Imesaæ nu kho, bhante, catunnaæ vaïïÃnaæ siyà viseso siyà nÃnÃkaraïan ti? CattÃro 'me, mahÃrÃja, vaïïà -- khattiyà brÃhmaïà vessà suddÃ. Imesaæ kho, mahÃrÃja, catunnaæ vaïïÃnaæ dve vaïïà aggam akkhÃyanti, -- khattiyà ca brÃhmaïà ca, yadidaæ abhivÃdanapaccuÂÂhÃna¤jalikammasÃmÅcikamman ti\<*<1>*>/. NÃhaæ, bhante, Bhagavantaæ diÂÂhadhammikaæ pucchÃmi; samparÃyikÃhaæ, bhante, Bhagavantaæ pucchÃmi. CattÃro 'me, bhante, vaïïÃ, -- khattiyà brÃhmaïà vessà suddÃ. Imesaæ nu kho, bhante, catunnaæ vaïïÃnaæ siyà viseso siyà nÃnÃkaraïan ti? Pa¤c' imÃni, mahÃrÃja, padhÃniyaÇgÃni. KatamÃni pa¤ca? Idha, mahÃrÃja, bhikkhu saddho hoti, saddahati\<*<2>*>/ TathÃgatassa bodhiæ: Iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃsambuddho, vijjÃ- caraïasampanno sugato lokavidÆ anuttaro purisadammasÃrathi, satthà devamanussÃnaæ buddho, bhagavà ti. AppÃbÃdho hoti appÃtaÇko samavepÃkiniyà gahaïiyà samannÃgato nÃti- sÅtÃya nÃccuïhÃya majjhimÃya padhÃnakkhamÃya. AsaÂho hoti amÃyÃvÅ yathÃbhÆtaæ attÃnaæ ÃvikattÃ\<*<3>*>/ satthari và vi¤¤Æsu và brahmacÃrÅsu\<*<4>*>/. ùraddhaviriyo viharati akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnÃya kusalÃnaæ dhammÃnaæ upasampadÃya thÃmavà daÊhaparakkamo anikkhittadhuro\<*<5>*>/ kusalesu dhammesu. Pa¤¤avà hoti udayatthagÃminiyÃ\<*<6>*>/ pa¤¤Ãya samannÃgato ari- yÃya nibbedhikÃya sammÃdukkhakkhayagÃminiyÃ. {ImÃni} kho, mahÃrÃja, pa¤ca padhÃniyaÇgÃni. CattÃro 'me, mahÃrÃja, vaïïÃ, -- khattiyà brÃhmaïà vessà suddÃ; te c' assu imehi pa¤cahi padhÃniyaÇgehi samannÃgatÃ; taæ\<*<7>*>/ nesaæ assa dÅgharattaæ hitÃya sukhÃyÃti. CattÃro 'me, bhante vaïïÃ,-- khattiyà brÃhmaïà vessà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm abhivÃdanap- sÃmicikammÃni; Si abhivÃdanaæ paccuÂÂhÃnaæ a¤jalikammaæ sÃmÅcikamman ti; Sk paccupaÂÂhÃnaæ. 2 Si (as p. 95 supra) saddhahati. 3 So all MSS here. 4 Bm b-isu; Si sabrahmacÃrÅsu. 5 Bm Si an-Æro. 6 Sk omits final yÃ. 7 So Skt Si; Bm ettha pana. >/ #<[page 129]># %< 4.10. KA××AKATTHALASUTTAõ (90). 129>% suddÃ; te c' assu imehi pa¤cahi padhÃniyaÇgehi samannÃgatÃ; Ettha pana nesaæ, bhante, siyà viseso siyà nÃnÃkaraïan ti? Ettha kho nesÃhaæ\<*<1>*>/, mahÃrÃja, padhÃnavemattaæ\<*<2>*>/ vadÃmi. SeyyathÃpi 'ssu\<*<3>*>/, mahÃrÃja, dve hatthidammà và assadammà và godammà và sudantà suvinÅtÃ, dve hatthidammà và assa- dammà và godammà và adantà avinÅtÃ. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Ye te dve\<*<4>*>/ hatthidammà và assadammà và godammà và sudantà suvinÅtÃ, api\<*<5>*>/ nu te dantà va danta- kÃraïaæ gaccheyyuæ, dantà va dantabhÆmiæ sampÃpuïey- yun ti\<*<6>*>/? Evaæ\<*<7>*>/ bhante. Ye pana te dve hatthidammà và assadammà và godammà và adantÃ\<*<8>*>/ avinÅtÃ, api nu te adantà va dantakÃraïaæ gacchey- yuæ, adantà va dantabhÆmiæ sampÃpuïeyyuæ, seyyathÃpi te dve hatthidammà và assadammà và godammà và sudantà suvinÅtà ti? No h' evaæ\<*<9>*>/, bhante. Evam eva kho, mahÃrÃja, yan taæ saddhena pattabbaæ appÃbÃdhena asaÂhena amÃyÃvinà Ãraddhaviriyena pa¤¤ÃvatÃ\<*<10>*>/, taæ vata\<*<11>*>/ asaddho bavhÃbÃdho\<*<12>*>/ saÂho mÃyÃvÅ kusÅto\<*<13>*>/ duppa¤¤o pÃpuïissatÅti, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti. HeturÆpaæ, bhante, Bhagavà Ãha; saheturÆpaæ, bhante, Bhagavà Ãha. CattÃro 'me, bhante, vaïïÃ, -- khattiyà brÃh- maïà vessà suddÃ. Te c' assu imehi pa¤cahi padhÃniyaÇgehi samannÃgatÃ, te c' assu sammappadhÃnÃ\<*<14>*>/, ettha pana tesaæ, bhante, siyà viseso, siyà nÃnÃkaraïan ti? Ettha kho nesahaæ\<*<15>*>/, mahÃrÃja, na\<*<16>*>/ ki¤ci nÃnÃkaraïaæ vadÃmi, yadidam vimuttiyà vimuttiæ. SeyyathÃpi, mahÃrÃja, puriso sukkhaæ sÃkakaÂÂhaæ ÃdÃya aggiæ abhinibbatteyya, tejo pÃtukareyya\<*<17>*>/; atha aparo\<*<18>*>/ puriso sukkhaæ sÃlakaÂÂhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Skt pan' esÃhaæ. 2 So Bu (bis); Sk padhÃnamettÃ; Bm Si padhÃnavemattataæ. 3 So Si; Sk seyyathà phassu; Bm seyyathÃpi mahÃrÃja. 4 Si ye dve te. 5 Bm api su nu. 6 Bm omits ti. 7 Si adds etaæ. 8 Sk adds va. 9 Bm Si no h' etaæ. 10 So Sk; Bm Si pa¤¤avatÃ. 11 Bm taæ tathà so. 12 Bm Si (as at p. 94) bahvÃbÃdho; Bu bavh-. 13 Bm kusito. 14 Si samapp-. 15 Sk ettha kho panesÃhaæ. 16 Sk omits na. 17 Bm dhÃtuæ kareyya. 18 Bm athÃparo. >/ #<[page 130]># %<130 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% ÃdÃya aggiæ abhinibbatteyya, tejo pÃtukareyya; atha aparo puriso sukkhaæ ambakaÂÂhaæ ÃdÃya aggiæ abhinibbatteyya, tejo pÃtukareyya; atha aparo puriso sukkhaæ udumbarakaÂÂhaæ ÃdÃya aggiæ abhinibbatteyya, tejo pÃtukareyya. Taæ kim ma¤¤asi, mahÃrÃja? Siyà nu kho tesaæ aggÅnaæ nÃnÃdÃruto abhinibbattÃnaæ ki¤ci nÃnÃkaraïaæ, -- acciyà và acciæ, vaïïena và vaïïaæ, ÃbhÃya và Ãbhan ti\<*<1>*>/? No h' etaæ, bhante. Evam eva kho, mahÃrÃja, yan taæ tejaæ viriyà nimma- thitaæ\<*<2>*>/ padhÃnà 'bhinibbattaæ\<*<3>*>/. NÃhaæ tattha ki¤ci nÃnÃ- karaïaæ vadÃmi, yadidaæ vimuttiyà vimuttin ti. HeturÆpaæ, bhante, Bhagavà Ãha; saheturÆpaæ, bhante, Bhagavà Ãha. Kim pana, bhante, atthi devà ti? Kim pana tvaæ, mahÃrÃja, evaæ vadesi: Kim pana, bhante, atthi devà ti? Yadi và te, bhante, devà ÃgantÃro itthattaæ, yadi và anÃgantÃro itthattan ti? Ye te, mahÃrÃja, devà savyÃpajjhÃ\<*<4>*>/ te devà ÃgantÃro itthattaæ; ye te devà abyÃpajjhÃ\<*<5>*>/, te devà anÃgantÃro it- thattan ti. Evam vutte Vi¬Æ¬abho senÃpati Bhagavantaæ etad avoca: -- Ye te, bhante, devà savyÃpajjhà ÃgantÃro\<*<6>*>/ itthattaæ, te devà ye te devà abyÃpajjhà anÃgantÃro\<*<7>*>/ itthattaæ te deve\<*<8>*>/, tamhà ÂhÃnà cÃvessanti và pabbÃjessanti\<*<9>*>/ và ti? Atha kho Ãyasmato ùnandassa etad ahosi:-- Ayaæ kho Vi¬Ædabho senÃpati ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa putto; ahaæ Bhagavato putto. Ayaæ kho kÃlo yaæ putto puttena manteyyÃti\<*<10>*>/. Atha kho Ãyasmà ùnando Vi¬Æ¬abhaæ senÃ- patiæ Ãmantesi:-- Tena hi, senÃpati, taæ yev' ettha paÂi- pucchissÃmi. Yathà te khameyya tathà naæ byÃkareyyÃsi. Taæ kim ma¤¤asi, senÃpati? YÃvatà ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa vijitaæ, yattha ca rÃjà Pasenadi Kosalo issariyÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm Si; Sk ÃbhÃ. 2 So Bm Si; Sk viriyanippharatitaæ. 3 Bm nibbattaæ. 4 Bm sabyÃbajjhÃ; Si sabyÃpajjhÃ. 5 Bm abyÃbajjhÃ. 6 Sk anÃgantÃro. 7 Si Ãn-. 8 Sk adds ti. 9 Sk pabbÃjissanti. 10 Sk nimanteyyÃsÅti. >/ #<[page 131]># %< 4.10. KA××AKATTHALASUTTAõ (90). 131>% dhipaccaæ rajjaæ\<*<1>*>/ kÃreti, pahoti tattha rÃjà Pasenadi Kosalo samaïaæ và brÃmaïaæ và pu¤¤avantaæ và apu¤¤avantaæ và brahmacariyavantaæ và abrahmacariyavantaæ và tamhà ÂhÃnà cÃvetum và pabbÃjetuæ và ti? YÃvatÃ, bho, ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa vijitaæ, yattha ca rÃjà Pasenadi Kosalo issariyÃdhipaccaæ rajjaæ kÃreti, pahoti tattha rÃjà Pasenadi Kosalo samaïaæ và . . . pabbÃ- jetuæ và ti. Taæ kim ma¤¤asi, senÃpati? YÃvatà ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa avijitaæ, yattha ca rÃjà Pasenadi Kosalo na issariyÃdhipaccaæ rajjam kÃreti, pahoti tattha\<*<2>*>/ rÃjà Pasenadi Kosalo samaïaæ và brÃhmaïaæ và pu¤¤avantaæ và apu¤¤a- vantaæ và brahmacariyavantaæ và abrahmacariyavantaæ và tamhà ÂhÃnà cÃvetuæ và pabbÃjetuæ và ti? YÃvatÃ, bho, ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa avijitaæ, yattha ca rÃjà Pasenadi Kosalo na issariyÃdhipaccaæ rajjaæ kÃreti, na pahoti tattha . . . pabbÃjetuæ và ti. Taæ kim ma¤¤asi, senÃpati? Sutà te devà TÃvatiæsà ti? Evaæ, bho; sutà me devà TÃvatiæsÃ; idhÃpi\<*<3>*>/ bhotà ra¤¤Ã\<*<4>*>/ PasenadinÃ\<*<5>*>/ Kosalena sutà devà TÃvatiæsà ti. Taæ kim ma¤¤asi, senÃpati? Pahoti rÃjà Pasenadi Kosalo deve TÃvatiæse tamhà ÂhÃnà cÃvetuæ và pabbÃjetuæ và ti? DassanÃya pi, bho, rÃjà Pasenadi Kosalo deve TÃvatiæse nappahoti, kuto pana tamhà ÂhÃnà cÃvessati\<*<6>*>/ và pabbÃjessati\<*<7>*>/ và ti Evam eva kho, senÃpati, ye te devà savyÃpajjhÃ\<*<8>*>/ ÃgantÃro itthattaæ, te devà ye te devà abyÃpajjhà anÃgantÃro itthattaæ te deve dassanÃya pi nappahonti, kuto pana tamhà ÂhÃnà cÃvessanti và pabbajessanti và ti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo Bhagavantaæ etad avoca: KonÃmo ayaæ\<*<9>*>/, bhante, bhikkhÆti? ùnando nÃma, mahÃrÃjÃti. ùnando vata bho, ÃnandarÆpo vata bho. HeturÆpaæ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits throughout. 2 Bm Si tattha pahoti. 3 Si idÃni pi. 4 Bm ra¤¤o. 5 Sk Pasenadi. 6 Bm cÃvissati. 7 Sk (here et infra) pabbÃjissati 8 Sk here sabbyÃpajjhÃ. 9 Si KonÃmÃyaæ. >/ #<[page 132]># %<132 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% bhante, Ãyasmà ùnando Ãha, saheturupaæ, bhante, Ãyasmà ùnando Ãha. Kiæ pana, bhante\<*<1>*>/, atthi Brahmà ti? Kiæ pana tvaæ, mahÃrÃja, evaæ vadesi: Kim pana. bhante, atthi Brahmà ti? Yadi và so, bhante, Brahmà Ãgantà itthataæ, yadi và anÃgantà itthattan ti? Yo so, mahÃrÃja, Brahmà savyÃpajjho, so Brahmà Ãgantà itthattaæ; yo so Brahmà {abyÃpajjho}, so Brahmà anÃgantà itthattan ti. Atha kho a¤¤ataro\<*<2>*>/ puriso rÃjÃnaæ Pasenadiæ Kosalaæ etad avoca: Sa¤jayo, mahÃrÃja, brÃhmaïo ùkÃsagotto Ãgato ti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo Sa¤jayaæ brÃhmaïaæ ùkÃsagottaæ etad avoca: Ko nu kho, brÃhmaïa, imaæ kathÃvatthuæ rÃjantepure abbhudÃhÃsÅti\<*<3>*>/? Vi¬Æ¬abho, mahÃrÃja, senÃpatÅti. Vi¬Æ¬abho senapati evam Ãha. Sa¤jayo, mahÃrÃja, brÃhmaïo ùkÃsagotto ti. Atha kho a¤¤ataro puriso rÃjÃnaæ Pasenadiæ Kosalaæ etad avoca: YÃnakÃlo, mahÃrÃjÃti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo Bhagavantaæ etad avoca: Sabba¤¤utaæ mayaæ, bhante, Bhagavantaæ apucchimbÃ; sabba¤¤utaæ Bhagavà vyÃkÃsi; ta¤ ca pan' amhÃkaæ ruccati c' eva khamati ca, tena c' amhà attamanÃ. CÃtuvaïïiæ suddhiæ\<*<4>*>/ mayaæ, bhante, Bhagavantaæ apucchimhÃ; cÃtuvaïïiæ suddhiæ Bha- gavà vyÃkÃsi; ta¤ ca pan' amhÃkaæ ruccati c' eva khamati ca, tena c' amhà attamanÃ. Adhideve\<*<5>*>/ mayaæ, bhante. Bhagavantaæ apucchimhÃ, adhideve Bhagavà vyÃkÃsi; ta¤ ca pan' amhÃkaæ ruccati c' eva khamati ca, tena c' amhà attamanÃ. AdhibrahmÃnaæ mayaæ, bhante, Bhagavantaæ apucchimhÃ, adhibrahmÃnaæ Bhagavà vyÃkÃsi; ta¤ ca pan amhÃkaæ ruccati c' eva khamati ca tena c' amhà attamanÃ. Yaæ yad eva ca pana\<*<6>*>/ mayaæ, bhante, Bhagavantaæ apuc- chimhÃ, taæ tad eva Bhagavà vyÃkÃsi; ta¤ ca pan' amhÃkaæ ruccati c' eva khamati ca, tena c' amhà attamanÃ. Handa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk adds kiæ pana tvaæ. 2 Sk adds so. 3 Sk abbhutà hoti. 4 Bm cÃtuvaïïisaddhiæ. 5 So Bm Si; Sk aviveva & avideve. 6 Bm omits pana. >/ #<[page 133]># %< 5.1. BRAHMùYUSUTTAõ (91). 133>% ca dÃni mayaæ, bhante, gacchÃma. Bahukiccà mayaæ ba- hukaraïÅyà ti. Yassa dÃni tvaæ, mahÃrÃja, kÃlaæ ma¤¤asÅti. Atha kho rÃjà Pasenadi Kosalo Bhagavato bhÃsitaæ abhinanditvà anumoditvà uÂÂhÃy' Ãsanà Bhagavantaæ abhivÃ- detvà padakkhiïaæ katvà pakkÃmÅti. KA××AKATTHALASUTTAõ DASAMAõ. RùJAVAGGO CATUTTHO. 91. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà Videhesu cÃrikaæ carati mahatà bhikkhusaæghena saddhiæ pa¤ca- mattehi bhikkhusatehi. Tena kho pana samayena BrahmÃyu brÃhmaïo MithilÃyaæ pativasati jiïïo vuddho mahallako addhagato vayo anuppatto vÅsaævassasatiko\<*<1>*>/ jÃtiyà tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ sanighaï¬ukeÂubhÃnaæ sÃkkharappabhedÃ- naæ\<*<2>*>/ itihÃsapa¤camÃnaæ padako veyyÃkaraïo lokÃyata- mahÃpurisalakkhaïesu anavayo. Assosi kho {BrahmÃyu} brÃhmaïo: Samaïo khalu bho Gotamo Sakyaputto Sakya- kulà pabbajito Videhesu cÃrikaæ carati mahatà bhikkhu- saæghena saddhiæ pa¤camattehi bhikkhusatehi; taæ kho pana bhavantaæ Gotamaæ evaæ kalyÃïo kittisaddo abbhug- gato -- Iti pi so bhagavà arahaæ sammÃsambuddho vijjÃ- caraïasampanno sugato lokavidÆ anuttaro purisadammasÃrathi, satthà devamanussÃnaæ buddho bhagavÃ\<*<3>*>/, so imaæ lokaæ sadevakaæ samÃrakaæ sabrahmakaæ\<*<4>*>/, sassamaïabrÃhmaïiæ pajam sadevamanussaæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedeti; so dhammaæ deseti ÃdikalyÃïaæ majjhe kalyÃïaæ pariyo- sÃnakalyÃïaæ sÃtthaæ sabya¤janam\<*<5>*>/, kevalaparipuïïaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ pakÃseti; sÃdhu kho pana ta- thÃrÆpÃnaæ arahataæ dassanaæ hotÅti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Bu; Bm vÅsav-. 2 Bm sakkharapabhedÃnaæ. 3 Bm adds ti. 4 Sk omits. 5 Sk sabbya¤janaæ. >/ #<[page 134]># %<134 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Tena kho pana samayena BrahmÃyussa brÃhmaïassa Uttaro nÃma mÃïavo antevÃsÅ hoti tiïïaæ vedÃnaæ . . . anavayo. Atha kho BrahmÃyu brÃhmaïo Uttaraæ mÃ- ïavaæ Ãmantesi: `Ayaæ, tÃta Uttara, samaïo Gotamo Sa- kyaputto . . . sammÃsambuddho --pe-- sÃdhu kho pana tathÃrÆpÃnaæ arahataæ dassanaæ hotÅti\<*<1>*>/. Ehi tvaæ, tÃta Uttara, yena samaïo Gotamo ten' upasaækama\<*<2>*>/, upasaæ- kamitvà samaïaæ Gotamaæ jÃnÃhi yadi và taæ bhavan- taæ\<*<3>*>/ Gotamaæ tathà santaæ yeva saddo abbhuggato, yadi và no tathÃ, yadi và so bhavaæ Gotamo tÃdiso, yadi và na tÃdiso; tayà mayan taæ bhavantaæ Gotamaæ vedis- sÃmÃti. YathÃkathaæ panÃham bho taæ bhavantaæ Go- tamaæ jÃnissÃmi yadi và taæ bhavantaæ Gotamaæ tathà santaæ yeva saddo abbhuggato, yadi và no tathÃ, yadi và so bhavaæ Gotamo tÃdiso, yadi và na tÃdiso ti. ùgatÃni kho, tÃta Uttara, amhÃkam mantesu dvattiæsa mahÃpurisalak- khaïÃni, yehi samannÃgatassa mahÃpurisassa dve va\<*<4>*>/ gatiyo bhavanti ana¤¤Ã. -- Sace agÃraæ ajjhÃvasati, rÃjà hoti cak- kavattÅ\<*<5>*>/ dhammiko dhammarÃjà cÃturanto vijitÃvÅ janapa- datthÃvariyappatto sattaratanasamannÃgato, tass' imÃni satta ratanÃni bhavanti: seyyathÅdaæ cakkaratanaæ hatthiratanaæ assaratanaæ maïiratanaæ itthiratanaæ gahapatiratanaæ pariïÃ- yakaratanam eva sattamaæ. Parosahassaæ kho pan' assa puttà bhavanti sÆrà vÅraÇgarÆpÃ\<*<6>*>/ parasenappamaddanÃ. So imaæ paÂhaviæ sÃgarapariyantaæ adaï¬ena asatthena dham- mena\<*<7>*>/ abhivijiya ajjhÃvasati. -- Sace kho pana agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati, arahaæ hoti sammÃsambuddho loke vivattacchaddo\<*<8>*>/. Ahaæ kho pana, tÃta Uttara, mantÃnaæ dÃtÃ\<*<9>*>/, tvaæ mantÃnaæ paÂiggahetà ti\<*<10>*>/. Evaæ bho ti kho Uttaro mÃïavo BrahmÃyussa brÃh- maïassa paÂisutvà utthÃy' Ãsanà BrahmÃyuæ brÃhmaïaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà Videhesu yena Bhagavà tena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk hoti. 2 Sk upasaækami. 3 Bu bhagavantaæ. 4 Bm yeva. 5 So Sk & I Sum. Vil. 249; Bm Si Bu & I DÅgha 88 have i short. 6 Bm Si vir-. 7 Bm adds Samena. 8 So Sk Bu; Bm vivaÂacchado; Si vivaÂÂacchado, 9 So Sk Bm; Si kattÃ, with note that the Sinh. reading is dÃtÃ. 10 So Si Bu & I DÅgha 89; Sk paÂiggahÅtÃ; Bm paÂiggahitÃ. >/ #<[page 135]># %< 5.1. BRAHMùYUSUTTAõ. (91). 135>% cÃrikaæ pakkÃmi; anupubbena cÃrikaæ caramÃno yena Bha- gavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi sammodanÅyaæ katham sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà eka- mantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Uttaro mÃïavo Bhagavato kÃye dvattiæse mahÃpurisalakkhaïÃni sammannesi. Addasà kho Uttaro mÃïavo Bhagavato kÃye dvattiæse mahÃ- purisalakkhaïÃni yebhuyyena Âhapetvà dve; dvÅsu mahÃ- hÃpurisalakkhaïesu kaÇkhati vicikicchati nÃdhimuccati na sampasÅdati, -- kosohite ca vatthaguyhe pahÆtajivhatÃya\<*<1>*>/ ca\<*<2>*>/. Atha kho Bhagavato etad ahosi: Passati kho me ayaæ Uttaro mÃïavo dvattiæsa mahÃpurisalakkhaïÃni yebhuyyena Âhapetvà dve; dvÅsu mahÃpurisalakkhaïesu kaÇkhati vici- kicchati nÃdhimuccati na sampasÅdati, -- kosohite ca vattha- guyhe pahÆtajivhatÃya cÃti. Atha kho Bhagavà tathÃrÆpaæ iddhÃbhisaækhÃraæ abhisaækhÃsi\<*<3>*>/ yathà addasÃ\<*<4>*>/ Uttaro mÃïavo Bhagavato kosohitaæ vatthaguyhaæ. Atha kho Bhagavà jivhaæ ninnÃmetvà ubho pi kaïïasotÃni anumasi paÂimasi, {ubho} pi nÃsikasotÃni anumasi paÂimasi, kevalakam\<*<5>*>/ pi nalÃÂamaï¬alaæ jivhÃya pacchÃdesi\<*<6>*>/. Atha kho Uttarassa mÃïavassa etad ahosi: SamannÃ- gato kho samaïo Gotamo dvattiæsa mahÃpurisalakkhaïehi. YannÆnÃhaæ samaïaæ Gotamaæ anubandheyyaæ iriyÃpatham assa passeyyan ti? Atha kho Uttaro mÃïavo satta mÃsÃni Bhagavantaæ anubandhi chÃyà va anapÃyinÅ\<*<7>*>/. Atha kho Uttaro mÃïavo sattÃnaæ mÃsÃnaæ accayena Videhesu yena Mithilà tena cÃrikaæ pakkÃmi; anupubbena cÃrikaæ cara- mÃno yena Mithilà yena BrahmÃyu brÃhmaïo ten' upasaæ- kami; upasaækamitvà BrahmÃyuæ\<*<8>*>/ brÃhmaïaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho Uttaraæ mÃïavaæ BrahmÃyu brÃhmaïo etad avoca: Kacci, tÃta Uttara, taæ bhavantaæ Gotamaæ tathà santaæ yeva saddo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk pahÆtaj- infra; Sk here & ganerally pahutaj-; Si Bu pahutaj-; Bm cahutaj- in every instance but one, where pahitaj- is read. 2 Bm cÃti. 3 So Sk & 1 DÅgha 106; Bm abhisaækhÃrosi; Si abhisaækhÃresi. 4 So Sk Bm; Si addasa. 5 So Sk Bu (infra Sk kevalam pi); Bm Si kevalakappaæ. 6 So Sk (here) Bu; Bm Si chÃdesi, as I DÅgha 106 & Sk infra. 7 Bm anapÃyini. 8 Bm BrahmÃyubr-. >/ #<[page 136]># %<136 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% abbhuggato, no a¤¤athÃ? Kacci pana so bhavaæ Gotamo tÃdiso, no a¤¤Ãdiso ti? TathÃ\<*<1>*>/ santaæ yeva bho taæ bhavantaæ Gotamaæ tathà saddo abbhuggato, no a¤¤athÃ, tÃdiso ca bho\<*<2>*>/ so bhavaæ Gotamo, na a¤¤Ãdiso. SamannÃgato ca bho so bhavaæ Gotamo dvattiæsa-mahÃpurisalakkhaïehi. SuppatiÂÂhitapÃdo\<*<3>*>/ kho pana so bhavaæ Gotamo, idam pi tassa bhoto Gota- massa mahÃpurisassa mahÃpurisalakkhaïaæ bhavati. HeÂÂhà kho pana tassa bhoto Gotamassa pÃdatalesu cakkÃni jÃtÃni sa- hassÃrÃni\<*<4>*>/ sanemikÃni sanÃbhikÃni sabbÃkÃraparipÆrÃni; Ãyatapaïhi\<*<5>*>/ kho pana so bhavaæ {Gotamo}; dÅghaÇguli\<*<6>*>/ kho pana so bhavaæ Gotamo; {mudutaluïahatthapÃdo} kho pana so bhavaæ Gotamo; jÃlahatthapÃdo kho pana so bhavaæ Gotamo; ussaÇkhapÃdo kho pana so bhavaæ Gotamo; eïÅjaÇgho\<*<7>*>/ kho pana so bhavaæ Gotamo; Âhitako kho pana so bhavaæ Gotamo anoïamanto\<*<8>*>/ ubhohi pÃïitalehi jaïïukÃni parimasati pari- majjati; kosohitavatthaguyho kho pana so bhavaæ Gotamo; suvaïïavaïïo kho pana so bhavaæ Gotamo; ka¤canasanni- bhattaco\<*<9>*>/ sukhumacchavÅ kho pana so bhavaæ Gotamo; sukhu- mattà chaviyà rajojallaæ kÃye na upalippati\<*<10>*>/; ekekalomo kho pana so bhavaæ Gotamo; ekekÃni lomÃni lomakÆpesu jÃtÃni; uddhaggalomo kho pana so bhavaæ Gotamo; uddhaggÃni lomÃni jÃtÃni nÅlÃni\<*<11>*>/ a¤janavaïïÃni kuï¬alÃvaÂÂÃni\<*<12>*>/ pa- dakkhiïÃvaÂÂakajÃtÃni\<*<13>*>/; brahmujjugatto kho pana so bha- vaæ Gotamo; {sattussado kho pana so bhavaæ Gotamo} sÅhapubbaddhakÃyo\<*<14>*>/ kho pana so bhavaæ Gotamo; citantaraæso kho pana so bhavaæ Gotamo; nigro- dhaparimaï¬alo kho pana so bhavaæ Gotamo; yÃvatakvassa\<*<15>*>/ kÃyo tÃvatakvassa vyÃmo; yÃvatakvassa vyÃmo tÃvatakvassa kÃyo; samavattakhandho\<*<16>*>/ kho pana so bhavaæ Gotamo; ra- saggasaggÅ\<*<17>*>/ kho pana so bhavaæ Gotamo; sÅhahanu\<*<18>*>/ kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si yathÃ; Bm emits 2nd tathÃ. 2 Bm Si kho. 3 So Sk Bu; Bm Si supat-. 4 Sk sahassararÃni. 5 Sk Ãy-hÅ. 6 Bm d-lÅ. 7 So Bm Bu; Sk Si eïij-. 8 So Sk Bu; Bm Si anonamanto. 9 So Sk Bu; Bm k-ataco; Si k-athaco. 10 So Bu: Sk Bm Si upaliæpati. 11 Bm nilhni. 12 Sk k-vatthni. 13 Sk p-vattnk-; Bm dakkh-Ãni. 14 Bm Si -a¬¬ha-. 15 So Si & Sk infra; Bm yÃvatakvÃssa; Bu yÃvatakassa. 16 So Sk Bu; Bm Si -vaÂÂa-. 17 So Bm Si Bu; Skt -i. 18 Si sÅhahaïu. >/ #<[page 137]># %< 5.1. BRAHMùYUSUTTAõ (91). 137>% pana so bhavaæ Gotamo; cattÃrÅsadanto kho pana so bha- vaæ Gotamo; samadanto kho pana so bhavaæ Gotamo; avivaradanto\<*<1>*>/ kho pana so bhavaæ Gotamo; susukkadÃÂho\<*<2>*>/ kho pana so bhavaæ Gotamo; pahÆtajivho\<*<3>*>/ kho pana so bhavaæ Gotamo; brahmassaro kho pana so bhavaæ Gotamo; karavÅkabhÃïÅ\<*<4>*>/; abhinÅlaïetto\<*<5>*>/ kho pana so bhavaæ Gotamo; gopakhumo kho pana so bhavaæ Gotamo; uïïà kho pana tassa\<*<6>*>/ bhoto Gotamassa, bhamukantare\<*<7>*>/ jÃtà odÃtà mudu- tÆlasannibhÃ\<*<8>*>/; uïhÅsasÅso\<*<9>*>/ kho pana so bhavaæ Gotamo; idam pi tassa bhoto Gotamassa mahÃpurisassa mahÃ- purisalakkhaïaæ bhavati. Imehi kho so\<*<10>*>/ bhavaæ Go- tamo dvattiæsa -- mahÃpurisalakkhaïehi samannÃgato. Gac- chanto kho pana so bhavaæ Gotamo dakkhiïen' eva\<*<11>*>/ pÃdena paÂhamaæ pakkamati; so nÃtidÆre pÃdaæ ud- dharati, nÃccÃsanne pÃdaæ nikkhipati; so nÃtisÅghaæ gac- chati, nÃtisaïikaæ\<*<12>*>/ gacchati; na ca adduvena adduvaæ\<*<13>*>/ saæghaÂÂento\<*<14>*>/ gacchati; na ca gopphakena gopphakaæ\<*<15>*>/ saæghaÂÂento gacchati; so gacchanto na satthiæ unnÃmeti; na satthiæ onÃmeti; na satthiæ sannÃmeti; na satthiæ vinÃmeti. Gacchato kho pan' assa bhoto Gotamassa adharakÃyo\<*<16>*>/ va i¤jati, na ca kÃyabalena\<*<17>*>/ gacchati. Avalokento kho pana so bhavaæ Gotamo sabbakÃyen' eva avaloketi; so na uddhaæ ulloketi, na adho oloketi, na ca vipekkhamÃno\<*<18>*>/ gacchati; yugamatta¤ ca pekkhati; tato c' assa uttariæ anÃvaÂaæ\<*<19>*>/ ¤Ãïadassanaæ bhavati\<*<20>*>/. So antaragharaæ pavisanto na kÃyaæ unnÃmeti\<*<21>*>/, na kÃyaæ onÃmeti, na kÃyaæ sannÃmeti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk; Bm Si aviraÊadanto; Bu does not quote the word, but employs both viraÊà & avivarÃ. 2 So Sk Bm Bu; Si susukkada¬ho. 3 So Sk Bu; pahutajivho; Si bahutajivho. 4 So Bu; Sk k-nÅ; Bm Si karavikabhÃïÅ. 5 Bm abhinilanetto. 6 Bm Si pan' assa. 7 Si Bu bhamukkantare. 8 Bm So Sk Bu; Bm Si mudutul-. 9 Si uïhisasÅso. 10 So Sk Bu; Bm Imehi kho pana bho so; Si Imehi kho so bho. 11 Bm Si omit eva, as apparently does Bu. 12 So Sk Si; Bu (bis) nÃtisÃnikaæ. 13 So Sk Bm; Bu -¬¬-; Si addhav-. 14 Sk s-ddhento throughout. 15 All MSS. here goppak-; Sk infra gopph-. 16 So Bu; Sk Si ÃraddhakÃyo; Bm a¬¬hakÃyo. 17 So Sk Si Bu; Bm KÃyacÃpallena 18 So Sk Bu & Si (which omits ca); Bm na ca adho pekkhamÃno gacchati. 19 Bm anÃvaÂa. 20 Sk bhagavati. 21 Sk uïï-. >/ #<[page 138]># %<138 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% na kÃyaæ vinÃmeti. So nÃtidÆre nÃccÃsanne Ãsanassa pari- vattati, na ca pÃïinà Ãlambitvà Ãsane nisÅdati, na ca Ãsanas- miæ\<*<1>*>/ kÃyaæ pakkhipati. So antaraghare nisinno samÃno na hatthakukkuccaæ Ãpajjati, na pÃdakukkuccaæ Ãpajjati, na ca\<*<2>*>/ adduvena adduvaæ Ãropetvà nisÅdati, na ca goppha- kena gopphakaæ Ãropetvà nisÅdati, na ca pÃïinà hanukaæ upÃdiyitvÃ\<*<3>*>/ nisÅdati. So antaraghare nisinno va samÃno na chambhati na kampati na vedhati na paritassati; so achambhÅ akampÅ avedhÅ aparitassÅ vigatalomahaæso vivekÃvatto\<*<4>*>/ ca so bhavaæ Gotamo antaghare nisinno hoti. So pattodakaæ patigaïhanto\<*<5>*>/ na pattaæ unnÃmeti, na pattaæ onÃmeti, na pattaæ sannÃmeti, na pattaæ vinÃmeti, so pattodakaæ pati- gaïhÃti\<*<6>*>/ nÃtithokaæ nÃtibahuæ. So na khulukhulukÃrakaæ pattaæ dhovati, na samparivattakaæ pattaæ dhovati, na pattaæ bhÆmiyaæ nikkhipitvÃ\<*<7>*>/ hatthe dhovati; hatthesu dhotesu patto dhoto hoti; patte dhote hatthà dhotà honti; so pattodakaæ cha¬¬eti nÃtidÆre nÃccÃsanne na ca vicha¬¬a- yamÃno\<*<8>*>/. So odanaæ patigaïhanto\<*<5>*>/ na pattaæ unnÃmeti, na pattaæ onÃmeti, na pattaæ sannÃmeti, na pattaæ vinÃ- meti. So odanaæ patigaïhÃti\<*<6>*>/ nÃtithokaæ nÃtibahuæ. Bya¤janaæ kho pana so bhavaæ Gotamo\<*<9>*>/ bya¤janamattÃya ÃhÃreti, na ca bya¤janena Ãlopaæ atinÃmeti\<*<10>*>/. Dvattikkhat- tuæ\<*<11>*>/ kho pana so bhavaæ Gotamo mukhe Ãlopaæ sam- parivattetvÃ\<*<12>*>/ ajjhoharati, na c' assa kÃci odanami¤jà asam- bhinnà kÃyaæ pavisati, na c' assa kÃci odanimi¤jà mukhe avasiÂÂhà hoti; athÃparaæ\<*<13>*>/ Ãlopaæ upanÃmeti. RasapaÂi- saævedÅ kho pana so bhavaæ Gotamo ÃhÃraæ ÃhÃreti, no ca rasarÃgapaÂisaævedÅ. AÂÂhaÇgasamannÃgataæ\<*<14>*>/ kho pana so bhavaæ Gotamo ÃhÃraæ ÃhÃreti, n' eva davÃya na madÃya na maï¬anÃya na vibhÆsanÃya, yÃvadeva imassa kÃyassa Âhitiyà yÃpanÃya vihiæsÆparatiyÃ\<*<15>*>/ brahmacariyÃnuggahÃya: Iti pu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Ãsane tasmiæ. 2 Bm omits ca. 3 So Sk; Bm upadahitvÃ; Si upadahetvÃ. 4 So Sk Si Bu; Bm Vivekavatto, cited by Bu as a var. lect.; Sk omits ca. 5 So Sk Bu; Bm Si paÂigg-. 6 So Sk Bu; Bm paÂigaïhati; Si paÂigganhati. 7 Si nikkhipetvÃ. 8 Si vicch-. 9 Si adds paÂigganhati. 10 Sk atimÃneti. 11 Bm dvitt-. 12 Bm s-itvÃ. 13 Bm addhÃyaæ; Si a¬¬h. ya. 14 Bm a-gato. 15 Si vihiæsup-. >/ #<[page 139]># %< 5.1 BRAHMùYUSUTTAõ (91). 139>% rÃïa¤ ca vedanaæ paÂihaÇkhÃmi nava¤ ca vedanaæ na up- pÃdessÃmi\<*<1>*>/; yÃtrÃ\<*<2>*>/ ca me bhavissati anavajjatà ca phÃsu- vihÃro cÃti\<*<3>*>/. So bhuttÃvÅ pattodakaæ patigaïhanto na pattaæ unnÃmeti, na pattaæ onÃmeti, na pattaæ sannÃmeti, na pat- taæ vinÃmeti. So pattodakaæ patigaïhÃti nÃtithokaæ nÃti- bahuæ; so na khulukhulukÃrakaæ pattaæ dhovati na sam- parivattakaæ pattaæ dhovati, na pattaæ bhÆmiyaæ nikkhi- pitvà hatthe dhovati. Hatthesu dhotesu patto dhoto hoti, patte dhote hatthà dhotà honti. So pattodakaæ cha¬¬eti nÃtidÆre nÃccÃsanne\<*<4>*>/ na ca vicha¬¬ayamÃno. So bhuttÃvÅ pattaæ bhÆmiyaæ nikkhipati nÃtidÆre nÃccÃsanne, na ca anatthiko pattena hoti, na ca ativelÃnurakkhÅ pattasmiæ. So bhuttÃvÅ muhuttaæ tuïhÅ nisÅdati, na ca anumodanassa kÃlam atinÃmeti. So bhuttÃvÅ anumodati. na taæ bhattaæ gara- hati, na a¤¤aæ bhattaæ paÂikaÇkhati\<*<5>*>/; a¤¤adatthu dham- miyÃ\<*<6>*>/ kathÃya taæ parisaæ sandasseti samÃdapeti samutte- jeti sampahaæseti. So\<*<7>*>/ taæ parisaæ dhammiyà kathÃya sandassetvà samÃdapetvà samuttejetvà sampahaæsetvà uÂÂhÃy' Ãsanà pakkamati. So nÃtisÅghaæ gacchati, nÃtisaïikaæ gac- chati, na ca muccitukÃmo\<*<8>*>/ gacchati. Na ca tassa bhoto Gotamassa kÃye cÅvaraæ accukkaÂÂhaæ hoti na ca accok- kaÂÂhaæ, na ca kÃyasmiæ allÅnaæ\<*<9>*>/, na ca kÃyasmiæ apak- kaÂÂhaæ\<*<10>*>/, na ca tassa bhoto Gotamassa kÃyamhÃ\<*<11>*>/ vÃto cÅvaraæ apavahati\<*<12>*>/, na ca tassa bhoto Gotamassa kÃye rajo- jallaæ lippati\<*<13>*>/. So ÃrÃmagato nisÅdati pa¤¤atte Ãsane, nisajja pÃde pakkhÃleti, na ca so bhavaæ Gotamo pÃda- maï¬anÃnuyogaæ anuyutto viharati. So pÃde pakkhÃletvà nisÅdati pallaÇkaæ Ãbhujitvà ujuæ kÃyaæ païidhÃya pari- mukhaæ satiæ upaÂÂhapetvÃ. So n' eva attabyÃbÃdhÃya cetehi, na parabyÃbÃdhÃya ceteti, na ubhayabyÃbÃdhÃya ceteti. Attahitaæ parahitaæ ubhayahitaæ\<*<14>*>/ sabbalokahitam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm uppÃdissÃmi. 2 So Sk Si; Bm yatrÃ. 3 Cf. I 10. 4 Sk here nacc-, generally nÃcc- with Bm Si; Bu na acc-. 5 So Bm Si Bu; Sk pÃtikankÅ. 6 Sk adds va. 7 Bm adds hi. 8 So Bu; Sk vimucc-; Bm Si mu¤citukÃmo. 9 Bm allinaæ. 10 So Si Bu; Bm apakaÂÂhaæ; Sk apakkatthaæ. 11 Bm kÃyamhi; Si kÃyasmiæ. 12 Bm avahati; Si asamvahati; Sk Ãpavahati. 13 Bm Si limpati. 14 So Sk Si; Bm attahitaparahitanbhayahitasabbalokahitam. >/ #<[page 140]># %<140 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% eva so bhavaæ Gotamo cintento nisinno hoti. So ÃrÃma- gato parisatiæ\<*<1>*>/ dhammaæ deseti, na taæ parisaæ ussÃdeti, na taæ parisaæ apasÃdeti\<*<2>*>/, a¤¤adatthu dhammiyà ka- thÃya taæ parisaæ sandasseti samÃdapeti samuttejeti sam- pahaæseti. AÂÂhaÇgasamannÃgato kho pan' assa bhoto Gotamassa mukhato ghoso niccharati, vissaÂÂho ca vi¤- ¤eyyo ca ma¤ju\<*<3>*>/ ca savanÅyo\<*<4>*>/ ca bindu ca avisÃrÅ ca gam- bhÅro ca ninnÃdÅ ca. Yathà parisaæ kho pana so bha- vaæ Gotamo sarena vi¤¤Ãpeti na c' assa bahiddhà pari- sÃya ghoso niccharati. Te tena bhotà Gotamena dhammiyà kathÃya sandassità samÃdapità samuttejità sampahaæsità uÂÂhÃy' Ãsanà pakkamanti avalokayamÃnà yeva {avijahantÃ- bhÃvena}\<*<5>*>/. AddasÃma kho mayaæ bho taæ bhavantaæ Gotamaæ gacchantaæ; addasÃma Âhitaæ; addasÃma antara- ghare nisinnaæ tuïhibhÆtaæ; addasÃma antaraghare bhu¤- jantaæ; addasÃma bhuttÃviæ nisinnaæ tuïhÅbhÆtaæ; adda- sÃma bhuttÃviæ anumodantaæ; addasÃma ÃrÃmaæ gacchan- taæ\<*<6>*>/; addasÃma ÃrÃmagataæ nisinnaæ tuïhÅbhÆtaæ; adda- sÃma ÃrÃmagataæ parisatiæ dhammaæ desentaæ. Ediso ca ediso ca so bhavaæ Gotamo, tato ca bhiyyo ti. Evaæ vutte BrahmÃyu brÃhmaïo utthÃy' Ãsanà ekaæ- saæ uttarÃsaÇgaæ karitvà yena Bhagavà ten' {a¤jaliæ}\<*<7>*>/ païÃ- metvà tikkhattuæ udÃnaæ udÃnesi: Namo tassa bhagavato arahato sammÃsambuddhassa; namo tassa bhagavato arahato sammÃsambuddhassa; namo tassa bhagavato arahato sammÃ- sambuddhassa\<*<8>*>/. AppevanÃma mayaæ kadÃci karahaci tena bhotà Gotamena saddhiæ samÃgaccheyyÃma; appevanÃma siyà kocid eva katthÃsallÃpo ti. Atha kho Bhagavà Videhesu anupubbena cÃrikaæ cara- mÃno yena Mithilà tad avasari. Tatra sudaæ Bhagavà MithilÃyaæ viharati MakhÃdevambavane\<*<9>*>/. Assosuæ kho MethileyyakÃ\<*<10>*>/ brÃhmaïagahapatikÃ: Samaïo khalu bho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si parisati. 2 So Si Bu; Sk Bm appasÃdeti. 3 Sk Bm manjÆ. So Si Bu; Bm savaniyo; Sk savaïïÅyyo. 5 So Bm; Sk Si Bu avijahitantÃ. 6 Bm Si Ãgacchantaæ. 7 Bm Si tenÃnjalim, as always. 8 So Bm; Sk Si omit third recital. 9 As in Sutta 83 Bm Magghadev-, Si Maghadev-. 10 Bm SÅ MithileyyakÃ. >/ #<[page 141]># %< 5.1. BRAHMùYUSUTTAõ (91). 141>% Gotamo Sakyaputto Sakyakulà pabbajito Videhesu cÃrikaæ caramÃno mahatà bhikkhusaæghena saddhiæ pa¤camattehi bhikkhusatehi Mithilaæ anuppatto MithilÃyaæ viharati MakhÃ- devambavane. Taæ kho pana bhavantaæ Gotamaæ evaæ kalyÃïo . . . arahataæ dassanaæ hotÅti. Atha kho Methi- leyyakà brÃhmaïagahapatikà yena Bhagavà ten' upasaæ- kamiæsu, upasaækamitvà appekacce Bhagavantaæ abhivÃ- detvà ekamantaæ nisÅdiæsu, appekacce Bhagavatà saddhiæ sammodiæsu sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdiæsu, appekacce yena Bhagavà ten' a¤jaliæ païÃmetvà ekamantam nisÅdiæsu, appekacce Bhagavato san- tike nÃmagottaæ sÃvetvà ekamantaæ nisÅdiæsu, appekacce tuïhÅbhÆtà ekamantaæ nisÅdiæsu. Assosi kho BrahmÃyu brÃhmaïo: Samaïo khalu bho Gotamo Sakyaputto Sakyakulà pabbajito Mithilaæ anuppatto MithilÃyaæ viharati MakhÃdevambavane ti. Atha kho Brah- mÃyu brÃmaïo sambahulehi mÃïavakehi\<*<1>*>/ saddhiæ yena MakhÃdevambavanaæ ten' upasaækami. Atha kho BrahmÃ- yussa brÃhmaïassa avidÆre ambavanassa etad ahosi: Na kho m' etaæ patirÆpaæ yo 'haæ pubbe appaÂisaævidito samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækameyyan ti. Atha kho Brah- mÃyu brÃhmaïo a¤¤ataraæ mÃïavakaæ Ãmantesi: Ehi tvaæ, mÃïavaka; yena samaïo Gotamo ten' {upasaækama} upasaæ- kamitvà mama vacanena samaïaæ Gotamaæ appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ puccha, -- BrahmÃyu, bho Gotama, BrÃhmaïo bhavantaæ Gotamaæ appÃbÃdhaæ appÃtaÇkam lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvÅhÃraæ pucchatÅti; eva¤ ca vadehi. -- BrahmÃyu, bho Gotama, brÃh- maïo jiïïo vuddho mahallako addhagato vayo anuppatto vÅ- saævassasatiko jÃtiyà tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ sanighaï¬u- keÂubhÃnaæ sÃkkharappabhedÃnaæ itihÃsapa¤camÃnaæ padako veyyÃkaraïo lokÃyatamahÃpurisalakkhaïesu anavayo. YÃvatÃ, bho, brÃhmaïagahapatikà MithilÃyaæ paÂivasanti, BrahmÃyu tesaæ brÃhmaïo aggam akkhÃyati yadidaæ bhogehi, {Brah- mÃyu} tesaæ brÃhmaïo aggam akkhÃyati yadidaæ mantehi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm sambahÆlehi sÃvakehi. >/ #<[page 142]># %<142 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% BrahmÃyu tesaæ brÃhmaïo aggam akkhÃyati yadidaæ Ãyunà c' eva yasasà ca\<*<1>*>/. So bhoto Gotamassa dassanakÃmo ti. Evaæ bho ti kho so mÃïavako BrÃhmayussa brÃhmaïassa paÂisutvà yena Bhagavà ten' upasaækami upasaækamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅ- yaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Ekamantaæ Âhito kho so mÃïavako Bhagavantaæ etad avoca: BrahmÃyu, bho Go- tama. brÃhmaïo bhavantaæ Gotamaæ appÃbÃdhaæ appÃ- taÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsuvihÃraæ pucchati. Brah- mÃyu, bho Gotama, brÃhmaïo jiïïo . . . lokÃyata- mahÃpurisalakkhaïesu anavayo. YÃvatà bho brÃhmaïagaha- patikà MithilÃyaæ paÂivasanti, BrahmÃyu tesaæ brÃhmaïo aggam akkhÃyati yadidaæ bhogehi, BrahmÃyu tesaæ brÃh- maïo aggam akkhÃyati yadidaæ mantehi, BrahmÃyu tesaæ brÃhmaïo aggam akkhÃyati yadidaæ Ãyunà c' eva yasasà ca. So bhoto Gotamassa dassanakÃmo ti. Yassa dÃni, mÃïavaka, BrahmÃyu brÃhmaïo kÃlam ma¤¤atÅti. Atha kho so mÃïavako yena BrahmÃyu brÃhmaïo ten upasaækami, upasaækamitvà BrahmÃyuæ brÃhmaïaæ etad avoca: KatÃvakÃso kho\<*<2>*>/ bhavaæ samaïena Gotamena; yassa dÃni bhavaæ kÃlaæ ma¤¤asÅti. Atha kho BrahmÃyu brÃhmaïo yena Bhagavà ten' upa- saækami. Addasà kho sà parisà BrahmÃyuæ brÃhmaïam dÆrato va Ãgacchantaæ, disvÃna oram attha\<*<3>*>/ okÃsam akÃsi yathÃtaæ ¤Ãtassa yasassino. Atha kho BrahmÃyu brÃhmaïo taæ parisaæ etad avoca: Alaæ\<*<4>*>/ bho, nisÅdatha tumhe sake Ãsane; idhÃhaæ samaïassa Gotamassa santike nisÅdissamÅti. Atha kho BrahmÃyu brÃhmaïo yena Bhagavà ten' upasaæ- kami, upasaækamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi sammo- danÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi Ekamantaæ nisinno kho BrahmÃyu brÃhmaïo Bhagavato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk here (but not infra) omits this passage from tiïïaæ vedÃnam (Bm bedÃnaæ). 2 So Sk Si; Bm kho; 'mhi bhavatÃ. 3 So Si; Bm oramatha Sk Bu amathataæ. 4 Bm adds kho. >/ #<[page 143]># %< 5.1. BRAHMùYUSUTTAõ (91). 143>% kÃye dvattiæsa mahÃpurisalakkhanÃïi sammannesi. Addasà kho BrahmÃyu brÃhmaïo Bhagavato kÃye dvattiæsa mahÃ- purisalakkhaïÃni yebhuyyena Âhapetvà dve. DvÅsu mahÃ- purisalakkhaïesu kaÇkhati vicikicchati nÃdhimuccati na sampa- sÅdati, -- kosohite ca vatthaguyhe pahÆtajivhatÃya ca\<*<1>*>/. Atha kho BrahmÃyu brÃhmaïo Bhagavantaæ gÃthÃhi ajjhabhÃsi:-- {Ye me} dvattiæsÃti sutà mahÃpurisalakkhaïà Duve tesaæ2 na passÃmi bhoto kÃyasmiæ, Gotama. Kacci kosohitaæ bhoto vatthaguyhaæ, naruttama? NÃrÅsaha nÃma savhayÃ3? Kacci jivhà narassikÃ4? Kacci pahÆtajivho si? Yathà taæ jÃniyÃmase5 NinnÃmay' etaæ tanukaæ6, kaÇkhaæ7 vinaya no, ise, DiÂÂhadhammahitatthÃya samparÃyasukhÃya ca KatÃvakÃsà pucchÃma8 yaæ ki¤ci abhipatthitan ti. Atha kho Bhagavato etad ahosi: Passati kho me ayaæ BrahmÃyu brÃhmaïo dvattiæsa mahÃpurisalakkhaïÃni ye- bhuyyena Âhapetvà dve; dvÅsu mahÃpurisalakkhaïesu kaÇ- khati vicikicchati nÃdhimuccati na sampasÅdati, -- kosohite ca vatthaguyhe pahÆtajivhatÃya cÃti. Atha kho BhagavÃ- tathÃrÆpaæ iddhÃbhisaækhÃraæ abhisaækhÃsi yathà addasà BrahmÃyu brÃhmaïo Bhagavato kosohitaæ vatthaguyhaæ Atha kho Bhagavà jivhaæ ninnÃmetvà ubho pi kaïïasotÃni anumasi paÂimasi, ubho pi nÃsikÃsotÃni anumasi paÂimasi, kevalakam pi nalÃÂamaï¬alaæ jÅvhÃya pacchÃdesi. Atha kho Bhagavà BrahmÃyuæ brÃhmaïaæ gÃthÃhi\<*<9>*>/ paccabhÃsi: Ye te dvattiæsÃti sutà mahÃpurisalakkhaïà Sabbe te mama kÃyasmiæ; mà te10 kaÇkhÃhu, brÃhmaïa. Abhi¤¤eyyaæ abhi¤¤Ãtaæ bhÃvetabba¤ ca bhÃvitaæ PahÃtabbaæ pahÅnam11 me; tasmà Buddho 'smi brÃhmaïa12 \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm bahutajivhÃya sÃti. 2 Bm dve tesaæ pi. 3 So Sk Si Bu; Bm nÃrÅsamÃnasavhayÃ. 4 Bm nadassaka. 5 Bm jÃnisamase. 6 Bm pahutaæ. 7 So Si; Bm kaækhavinaya; Sk kankhÃ. 8 Sk pucchema. 9 So Si & Sk infra; Sk here gÃthÃ; Bm gÃthÃya. 10 Bm vo. 11 Bm pahinnaæ. 12 Cf. S×. p. 105. >/ #<[page 144]># %<144 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% DiÂÂhadhammahitatthÃya samparÃyasukhÃya ca KatÃvakÃso pucchassu {yaæ} ki¤ci abhipatthitan ti. Atha kho BrahmÃyussa brÃhmaïassa etad ahosi: Ka- tÃvakÃso kho 'mhi samaïena Gotamena. Kin nu kho ahaæ samaïaæ Gotamaæ puccheyyaæ diÂÂhadhammikaæ và atthaæ samparÃyikam và ti? Atha kho BrahmÃyussa brÃhmaïassa etad ahosi: Kusalo kho ahaæ diÂÂhadhammikÃnaæ atthÃnaæ; a¤¤e pi maæ diÂÂhadhammikaæ atthaæ pucchanti; yannÆnÃ- haæ samaïaæ Gotamaæ samparÃyikaæ yeva atthaæ puc- cheyyan ti? Atha kho BrahmÃyu brÃhmaïo Bhagavantaæ gÃthÃhi ajjhabhÃsi:-- Kathaæ kho brÃhmaïo hoti? Kathaæ bhavati vedagÆ? Tevijjo bho kathaæ hoti? Sotthiyo kinti vuccati? Arahaæ bho kathaæ hoti? Kathaæ bhavati kevalÅ? Muni ca1 bho kathaæ hoti? Buddho kin ti pavuccati. Atha kho Bhagavà BrahmÃyuæ brÃhmaïaæ gÃthÃhi paccabhÃsi:-- PubbenivÃsaæ yo vedi2 saggÃpÃya¤ ca passati, Atho jÃtikkhayaæ patto, abhi¤¤Ã vosito muni3. Cittaæ visuddhaæ jÃnÃti muttaæ rÃgehi sabbaso PahÅnajÃtimaraïo brahmacariyassa4 kevalÅ PÃragÆ sabbadhammÃnaæ Buddho tÃdi pavuccatÅti. Evaæ vutte BrahmÃyu brÃhmaïo utthÃy' Ãsanà ekaæ- saæ uttarÃsaÇgaæ karitvà bhagavato pÃdesu sirasà nipatitvà bhagavato pÃdÃni mukhena ca paricumbati\<*<5>*>/ pÃïÅhi ca pari- sambÃhati nÃma¤ ca sÃveti:-- BrahmÃyvÃhaæ\<*<6>*>/, bho Gotama, brÃhmaïo ti. Atha kho sà parisà acchariyabbhutacittajÃtÃ\<*<7>*>/ ahosi: Acchariyaæ vata bho, abbhutaæ vata bho; samaïassa mahiddhikatà mahÃnubhÃvatÃ\<*<8>*>/; yatra hi nÃmÃyaæ BrahmÃyu brÃhmaïo ¤Ãto yasassÅ evarÆpaæ paramanipaccakÃraæ\<*<9>*>/ karissatÅti. Atha kho Bhagavà BrahmÃyuæ brÃhmaïaæ etad \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk municca. 2 So Bm; Sk (here & in No. 98) Si vedÅ. 3 Cf. No. 98, S×. p. 423. 4 Bm brahmacÃrissa. 5 So Bm Si; Sk paricumbhati, as at p. 120. 6 Bm BrahmÃyu 'haæ. 7 Si acchaeiyabbhÆtajÃtÃ. 8 Bm omits these three words. 9 Sk paramanipaccÃkaraæ; Bm paramanippaccakÃraæ; Si paramaæ nipaccakæraæ. Cf. p. 124. >/ #<[page 145]># %< 5.1. BRAHMùYUSUTTAõ (91). 145>% avoca: Alaæ, brÃhmaïa; uÂÂhaha\<*<1>*>/; nisÅda tvaæ sake Ãsane, yato te mayi cittaæ pasannan ti. Atha kho BrahmÃyu brÃhmaïo uÂÂhahitvà sake Ãsane nisÅdi. Atha kho Bhagavà BrahmÃyussa brÃhmaïassa anupubbikathaæ kathesi, seyya- thÅdaæ, -- dÃnakathaæ sÅlakathaæ saggakathaæ kÃmÃnaæ ÃdÅnavaæ okÃraæ saækilesaæ nekkhamme Ãnisaæsaæ pakÃ- sesi. Yadà Bhagavà a¤¤Ãsi BrahmÃyuæ brÃhmaïaæ kalla- cittaæ muducittaæ vinÅvaraïacittaæ udaggacittaæ pasanna- cittaæ, atha yà BuddhÃnaæ sÃmukkaæsikà dhammadesanÃ, taæ pakÃsesi, -- dukkhaæ samudayaæ nirodhaæ maggaæ, SeyyathÃpi nÃma suddhaæ vatthaæ apagatakÃÊakaæ\<*<2>*>/ sammad eva rajanaæ patigaïheyya, evam evaæ BrahmÃyussa brÃh- maïassa tasmiæ yeva Ãsane virajaæ vÅtamalaæ\<*<3>*>/ dhamma- cakkhuæ udapÃdi: Yaæ ki¤ci samudayadhammaæ sabban taæ nirodhadhamman ti. Atha kho BrahmÃyu brÃhmaïo diÂÂhadhammo pattadhammo vidita dhammo pariyogÃÊhadhammo tiïïavicikiccho vigatakathaækatho vesÃrajjappato aparappac- cayo\<*<4>*>/ satthu sÃsane Bhagavantaæ etad avoca: Abhikkantaæ bho {Gotama}; abhikkantaæ bho Gotama. SeyyathÃpi bho Gotama nikujjitaæ và ukkujjeyya paÂicchannaæ và viva- reyya mÆÊhassa và maggaæ Ãcikkheyya andhakÃre và tela- pajjotaæ dhÃreyya: Cakkhumanto rÆpÃni dakkhintÅti, -- evam evaæ bhotà Gotamena anekapariyÃyena dhammo pakÃsito. EsÃhaæ bhavantaæ Gotamaæ gacchÃmi dhamma¤ ca bhik- khusaægha¤ ca; upÃsakam maæ bhavaæ Gotamo dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gataæ. AdhivÃsetu ca me bhavaæ Gotamo svÃtanÃya bhattaæ {saddhiæ} bhikkhusaæ- ghenÃti. AdhivÃsesi Bhagavà tuïhÅbhÃvena. Atha kho BrahmÃyu brÃhmaïo Bhagavato adhivÃsanaæ viditvà uÂÂhÃy' Ãsanà Bhagavantaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà pakkÃmi. Atha kho BrahmÃyu brÃhmaïo tassà rattiyà accayena sake nivesane païÅtaæ khÃdanÅyaæ bhojanÅyaæ paÂiyÃdÃpetvà Bhagavato kÃlaæ ÃrocÃpesi: KÃlo, bho Gotama, niÂÂhitaæ bhattan ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm uÂÂhÃhi. 2 Sk -kÃl-. 3 Bm vitamalaæ. 4 Si aparapaccayo. >/ #<[page 146]># %<146 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Atha kho Bhagavà pubbaïhasamayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya yena BrahmÃyussa brÃhmaïassa nivesanaæ ten' upa- saækami, upasaækamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi saddhiæ bhikkhusaæghena. Atha kho BrahmÃyu brÃhmaïo sattÃhaæ Buddhapamukhaæ bhikkhusaæghaæ païÅtena khÃdanÅyena bhojanÅyena sahatthÃ\<*<1>*>/ santappesi sampavÃresi. Atha kho Bhagavà tassa sattÃhassa accayena Videhesu cÃrikaæ pakkÃmi. Atha kho BrahmÃyu brÃhmaïo acirapakkantassa Bhaga- vato kÃlam akÃsi. Atha kho sambahulà bhikkhÆ yena Bha- gavà ten' upasaækamiæsu upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdiæsu. Ekamantaæ nisinnà te bhikkhÆ Bhagavantaæ etad avocuæ: BrahmÃyu bhante brÃh- maïo kÃlakato. Tassa kà gati ko abhisamparÃyo ti? Paï¬ito, bhikkhave, BrahmÃyu brÃhmaïo; paccapÃdi dhammassÃnudhammaæ\<*<2>*>/; navamaæ\<*<3>*>/ dhammÃdhikaraïaæ vi- hesesi\<*<4>*>/. BrahmÃyu, bhikkhave, brÃhmaïo pa¤cannaæ oram- bhÃgiyÃnaæ saæyojanÃnaæ\<*<5>*>/ parikkhayÃ\<*<6>*>/ opapÃtiko hoti\<*<7>*>/ tatthaparinibbÃyÅ anÃvattidhammo tasmà lokà ti. Idaæ avoca BhagavÃ. Attamanà te bhikkhÆ Bhagavato bhÃsitaæ abhinandun ti. BRAHMùYUSUTTAõ PAèHAMAõ. 92. Selasuttaæ. (The text of this Sutta is not printed here, as it is iden- tical with that of the same name in the Sutta NipÃta, prin- ted at page 99 of Professor Fausboll's edition for the PÃli Text Society.) \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk sakatthÃya. 2 So Sk Bm Bu; Si dhammaæ sÃnudhammaæ. 3 So Si Bu; Sk Bm na ca maæ. 4 So Sk Si Bu; Bm viheseti. 5 Bm yojanÃnaæ; Si sa¤¤ojanÃnaæ. 6 Sk p-yi. Cf. I 350 & II 52. 7 Sk omits hoti. >/ #<[page 147]># %< 5.3. ASSALùYANASUTTAõ (93). 147>% 93. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthi- yaæ viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Tena kho pana samayena nÃnÃverajjakÃnaæ brÃhmaïÃnaæ pa¤- camattÃni brÃhmaïasatÃni SÃvatthiyam paÂivasanti kenacid eva karaïÅyena. Atha kho tesaæ brÃhmaïÃnaæ etad ahosi: Ayaæ kho samaïo Gotamo cÃtuvaïïiæ suddhiæ pa¤¤Ãpeti\<*<1>*>/ Ko nu kho pahoti samaïena Gotamena saddhiæ asmiæ va- cane patimantetun\<*<2>*>/ ti? Tena kho pana samayena AssalÃ- yano nÃma mÃïavo SÃvatthiyaæ paÂivasati, daharo vuttasiro soÊasavassuddesiko jÃtiyÃ, tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ sanighaï- ¬ukeÂubhÃnaæ sÃkkharappabhedÃnaæ itihÃsapa¤camÃnaæ pa- dako veyyÃkaraïo lokÃyatamahÃpurisalakkhaïesu anavayo. Atha kho tesaæ brÃhmaïÃnaæ etad ahosi: Ayaæ kho Assa- lÃyano maïÃvo SÃvatthiyaæ paÂivasati, daharo vuttasiro so- Êasavassuddesiko jÃtiyÃ, tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ sanighaï- ¬ukeÂubhÃnaæ sÃkkharappabhedÃnaæ itihÃsapa¤camÃnaæ padako veyyÃkaraïo lokÃyatamahÃpurisalakkhaïesu anavayo\<*<3>*>/. So kho pahoti samaïena Gotamena saddhiæ asmiæ vacane patimantetun ti. Atha kho te\<*<4>*>/ brÃhmaïà yena AssalÃyano mÃïavo {ten' upasaækamiæsu}, upasaækamitvà AssalÃyanaæ mÃïavaæ {etad} avocuæ: Ayaæ, bho AssalÃyana, samaïo Gotamo cÃtuvaïïiæ suddhiæ pa¤¤Ãpeti; etu bhavaæ AssalÃ- yano samaïena Gotamena saddhiæ asmiæ vacane patiman- tetun ti. Evaæ vutte AssalÃyano mÃïavo te brÃhmaïe etad avoca: Samaïo khalu bho Gotamo dhammavÃdÅ, dhamma- vÃdino ca pana duppatimantiyÃ\<*<5>*>/ bhavanti; nÃhaæ sakkomi samaïena Gotamena saddhiæ asmiæ vacane patimantetun ti. Dutiyam pi kho brÃhmaïà AssalÃyanaæ mÃïavaæ etad avo- cuæ; Ayaæ, bho AssalÃyana, samaïo Gotamo cÃtuvaïïiæ suddhiæ pa¤¤Ãpeti; etu bhavaæ AssalÃyano samaïena Gota- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk Bm pa¤¤apeti. 2 Bm Si paÂiæ- 3 Bm omits the whole of this sentence. Atha kho tesaæ . . . anavayo; Si omits all words between daharo & anavayo, inserting pe. 4 Sk omits te here. 5 Bm Si duppaÂimantiyÃ. >/ #<[page 148]># %<148 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% mena saddhiæ asmiæ vacane patimantetuæ; caritaæ kho pana bhotà AssalÃyanena paribbÃjakan ti. Dutiyaæ pi kho AssalÃyano mÃïavo te brÃhmaïe etad avoca: Samaïo khalu bho Gotamo dhammavÃdÅ, dhammavÃdino ca pana duppati- mantiyà bhavanti; nÃhaæ sakkomi samaïena Gotamena sad- dhiæ asmiæ vacane patimantetun ti. Tatiyam pi kho te brÃhmaïà AssalÃyanaæ mÃïavaæ etad avocuæ: Ayaæ, bho AssalÃyana, samaïo Gotamo cÃtuvaïïiæ suddhiæ pa¤¤Ãpeti; etu bhavaæ AssalÃyano samaïena Gotamena saddhiæ asmiæ vacane patimantetuæ; caritaæ kho pana bhotà AssalÃyanena paribbÃjakaæ; mà bhavaæ AssalÃyano ayuddhaparÃjitaæ parÃjayÅti. Evaæ vutte AssalÃyano mÃïavo te brÃhmaïe etad avoca: Addhà kho ahaæ bhavante na labhÃmi. Samaïo khalu bho Gotamo dhammavÃdÅ, dhammavÃdino ca pana duppatimantiyà bhavanti; nÃhaæ sakkomi samaïena Gotamena saddhiæ asmiæ vacane patimantetuæ. Api cÃhaæ bhavantÃnaæ\<*<1>*>/ va- canena gamissÃmÅti. Atha kho AssalÃyano mÃïavo mahatÃ\<*<2>*>/ brÃhmaïagaïena saddhiæ yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi, sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅ- yaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho AssalÃyano mÃïavo Bhagavantaæ etad avoca: BrÃhmaïÃ, bho Gotama, evam Ãhaæsu: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo; brÃhmaïà va sukko vaïïo, kaïho a¤¤o vaïïo; brÃhmaïà va sujjhanti no abrÃhmaïÃ; brÃhmaïà va Brahmuno puttà orasà mukhato jÃtà brahmajà brahmanimmità brah- madÃyÃdà ti. Idha bhavaæ Gotamo kim ÃhÃti? Dissante\<*<3>*>/ kho pana, AssalÃyana, brÃhmaïÃnaæ brÃhma- ïiyo utuniyo pi gabbhiniyo pi vijÃyamÃnà pi pÃyamÃnà pi; te ca brÃhmaïÃ, yonijà va samÃnÃ, evam Ãhaæsu: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno aïïo vaïïo; brÃhmaïà va sukko vaïïo, kaïho a¤¤o vaïïo; brÃhmaïà va sujjhanti no abrÃhmaïÃ; brÃhmaïà va Brahmuno puttà orasà mukhato jÃtà brahmajà brahmanimmità brahmadÃyÃdà ti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si bhavatÃnaæ. 2 Bm mahatiyÃ. 3 Bm dissanti. >/ #<[page 149]># %< 5.3. ASSALùYANASUTTAõ (93.) 149>% Ki¤cÃpi bhavaæ Gotamo evam Ãha, atha kho\<*<1>*>/ brÃhmaïà evam etaæ ma¤¤anti: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo hÅno aïïo vaïïo\<*<2>*>/ --pe-- brahmadÃyÃdà ti. Taæ kim ma¤¤asi, AssalÃyana? Sutan te: Yona-Kam- bojesu\<*<3>*>/ a¤¤esu ca paccantimesu janapadesu dveva\<*<4>*>/ {vaïïÃ}, ayyo c' eva dÃso ca; ayyo hutvà dÃso hoti, dÃso hutvà ayyo hotÅti? Evaæ bho sutaæ\<*<5>*>/ me; Yona-Kambojesu a¤¤esu ca paccantimesu janapadesu dveva vaïïÃ, ayyo c' eva dÃso ca; ayyo hutvà dÃso hoti, dÃso hutvà ayyo hotÅti. Ettha, AssalÃyana, brÃhmaïÃnaæ kiæ balaæ ko assÃso yad ettha brÃhmaïà evam Ãhaæsu: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo --pe-- brahmadÃyÃdà ti? Ki¤cÃpi bhavaæ Gotamo evam Ãha, atha kho ettha brÃh- maïà evam etaæ ma¤¤anti: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo --pe-- brahmadÃyÃdà ti. Taæ kim ma¤¤asi, AssalÃyana? Khattiyo va nu kho pÃïÃtipÃtÅ adinnÃdÃyÅ kÃmesu micchÃcÃrÅ musÃvÃdÅ pisunÃ- vÃco pharusÃvÃco samphappalÃpÅ abhijjhÃlÆ vyÃpannacitto micchÃdiÂÂhÅ, -- kÃyassa bhedà paraæ maraïà apÃyaæ dugga- tiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppajjeyya\<*<6>*>/ no brÃhmaïo; vesso ca nu kho; suddo ca nu kho pÃïÃtipÃtÅ adinnÃdÃyÅ kÃmesu micchÃcÃrÅ musÃvÃdÅ pisunÃvÃco pharusÃvÃco samphappalÃpÅ abhijjhÃlÆ vyÃpannacitto micchÃdiÂÂhÅ -- kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppajjeyya no brÃhmaïo ti? No h' idaæ, bho Gotama. Khattiyo pi hi, bho Gotama, pÃïÃtipÃtÅ adinnÃdÃyÅ kÃmesu micchÃcÃrÅ musÃvÃdÅ pisunÃ- vÃco pharusÃvÃco samphappalÃpÅ abhijjhÃlÆ vyÃpannacitto micchÃdiÂÂhÅ kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ dugga- tiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppajjeyya. BrÃhmaïo pi hi bho Gotama, vesso pi hi bho Gotama, suddo pi hi bho Gotama, sabbe pi hi bho Gotama cattÃro vaïïà pÃïÃtipÃtino adinnÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si atha kvettha. 2 Si omits these three words here. 3 Si Yonaka-K-. 4 Sk c' eva. 5 Bm add taæ. 6 Bm Si upapajjayya. >/ #<[page 150]># %<150 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% dÃyino kÃmesu micchÃcÃrino musÃvÃdino\<*<1>*>/ pisunÃvÃcà pha- rusÃvÃcà samphappalÃpino abhijjhÃlÆ vyÃpannacittà micchÃ- diÂÂhino kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vini- pÃtaæ nirayaæ uppajjeyyun ti. Ettha, AssalÃyana, brÃhmaïÃnaæ kiæ balaæ ko assÃso yad ettha brÃhmaïà evam Ãhaæsu: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo\<*<2>*>/ --pe-- brahmadÃyÃdà ti? Ki¤cÃpi bhavaæ Gotamo evam Ãha, atha kho ettha brÃhmaïà evam etaæ ma¤¤anti: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo --pe-- brahmadÃyÃdà ti. Taæ kim ma¤¤asi, AssalÃyana? BrÃhmaïo va\<*<3>*>/ nu kho pÃïÃtipÃtà paÂivirato adinnÃdÃnà paÂivirato pisunÃvÃcÃ\<*<4>*>/ paÂi- virato pharusÃvÃcà paÂivirato samphappalÃpà paÂivirato ana- bhijjhÃlÆ avyÃpannacitto sammÃdiÂÂhÅ, -- kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjeya, no khattiyo no vesso no suddo ti? No h' idaæ, bho Gotama. Khattiyo pi hi, bho Gotama, païÃtipÃtà paÂivirato adinnÃdÃnà paÂivirato kÃmesu micchÃ- cÃrà paÂivirato musÃvÃdà paÂivirato pisunÃvÃcà paÂivirato pharusÃvÃcà paÂivirato samphappalÃpà paÂivirato anabhijjhÃlÆ avyÃpannacitto sammÃdiÂÂhÅ, -- kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjeyya. BrÃhmaïo pi hi bho Gotama, vesso pi hi bho Gotama, suddo pi hi bho Gotama, sabbe pi hi, bho Gotama, cattÃro vaïïà pÃïatipÃtà paÂi- viratà adinnÃdÃnà paÂiviratà kÃmesu micchÃcÃrà paÂiviratà musÃvÃdà paÂiviratà pisunÃvÃcà paÂiviratà pharusÃvÃcà paÂi- viratà samphappalÃpà paÂiviratà anabhijjhÃlÆ avyÃpannacittà sammÃdiÂÂhÅ, -- kÃyassa bhedà paraæ maraïà suggatiæ saggaæ lokaæ uppajjeyyun ti. Ettha, AssalÃyana, brÃhmaïÃnaæ kiæ balaæ ko assÃso yad ettha brÃhmaïà evam Ãhaæsu: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o {vaïïo} --pe-- brahmadÃyÃdà ti? Ki¤cÃpi bhavaæ Gotamo evam Ãha, atha kho ettha \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk pÃïÃtipÃtÅ &c. in singular, here as supra. 2 Sk omits these three words here. 3 Sk 'dha. 4 Bm Si pisuïÃya vÃcÃya . . . pharusÃya vÃcÃya. >/ #<[page 151]># %< 5.3. ASSALùYANASUTTAõ (93). 151>% brÃhmaïà evam etaæ ma¤¤anti: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo hÅno a¤¤o vaïïo --pe-- brahmadÃyÃdà ti. Taæ kim ma¤¤asi, AssalÃyana? BrÃhmaïo va nu kho pahoti asmiæ padese averaæ avyÃpajjhaæ\<*<1>*>/ mettacittaæ bhÃ- vetuæ, no khattiyo, no vesso, no suddo ti? No h' idaæ, bho Gotama. Khattiyo pi hi, bho Gotama, pahoti asmiæ padese averaæ avyÃpajjhaæ mettacittaæ bhÃ- vetuæ. BrÃhmaïo pi hi, bho Gotama, vesso pi hi bho Go- tama, suddo pi hi bho Gotama, -- sabbe pi hi, bho Gotama, cattÃro vaïïà pahonti asmiæ padese averaæ avyÃpajjhaæ mettacittaæ bhÃvetun ti. Ettha, AssalÃyana, brÃhmaïÃnaæ kiæ balaæ ko assÃso yad ettha brÃhmaïà evam Ãhaæsu: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo --pe-- brÃhmadÃyÃdà ti? Ki¤cÃpi bhavaæ Gotamo evam Ãha, atha kho ettha\<*<2>*>/ brÃhmaïà evam etaæ ma¤¤anti: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo --pe-- brahmadÃyÃdà ti. Taæ kim ma¤¤asi, AssalÃyana? BrÃhmaïo va\<*<3>*>/ nu kho pahoti {sottiæ} sinÃniæ\<*<4>*>/ ÃdÃya nadiæ gantvà rajojallaæ pavÃ- hetuæ, no khattiyo, no vesso, no suddo ti? No h' idaæ, bho Gotama. Khattiyo pi hi, bho Gotama, pahoti sotthiæ sinÃniæ ÃdÃya nadiæ gantvà rajojallaæ pavÃ- hetuæ. BrÃhmaïo pi hi bho Gotama -- pe\<*<5>*>/ -- vesso pi hi bho Gotama, suddo pi hi bho Gotama, -- sabbe pi hi, bho Gotama, cattÃro vaïïà pahonti sotthiæ sinÃniæ ÃdÃya nadim gantvà rajojallaæ pavÃhetun ti. Ettha, AssalÃyana, brÃhmaïÃnaæ kiæ balaæ ko assÃso yad ettha brÃhmaïà evam Ãhaæsu: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo --pe-- brahmadÃyÃdà ti? Ki¤cÃpi bhavaæ Gotamo evam Ãha, atha kho ettha brÃhmaïà evam etaæ ma¤¤anti: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo hÅno vaïïo --pe-- brahmadÃyÃdà ti. Taæ kiæ ma¤¤asi, AssalÃyana? Idha rÃjà khaÂÂiyo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm abyÃbajjhaæ throughout. 2 Sk adds kho & omits evam etam ma¤¤anti. 3 Sk 'dha. 4 Cf. No 81. Sk sotthiæ sinÃniæ; Bm sotthisinÃni; Si sotthisinÃnaæ. 5 Si recites in extenso. >/ #<[page 152]># %<152 II. MAJJHIMAPA××ASAõ.>% muddhÃvasitto nÃnÃjaccÃnaæ purisÃnaæ purisasataæ sanni- pÃteyya: ùyantu bhonto, ye tattha khattiyakulà brÃhmaïa- kulà rÃjä¤akulà uppannÃ\<*<1>*>/ sÃlassa và salaÊassa và canda- nassa và padumakassa\<*<2>*>/ và uttarÃraïiæ ÃdÃya aggiæ abhi- nibbattentu tejo pÃtukarontu\<*<3>*>/. ùyantu pana bhonto, ye tattha caï¬Ãlakulà nesÃdakulà veïakulÃ\<*<4>*>/ rathakÃrakulà pukkusakulà uppannà sÃpÃnadoïiyà và sÆkaradoïiyà và ra- jakadoïiyà và elaï¬akaÂÂhassa\<*<5>*>/ và uttarÃraïiæ ÃdÃya aggiæ abhinibbattentu tejo pÃtukarontÆti. Taæ kim ma¤¤asi, Assa- lÃyana? Yo evan\<*<6>*>/ nu kho so\<*<7>*>/ khattiyakulà brÃhmaïakulà rÃja¤¤akulà uppannehi sÃlassa và salaÊassa và candanassa và padumakassa và uttarÃraïiæ ÃdÃya aggi\<*<8>*>/ abhinibbatto tejo pÃtukato\<*<9>*>/, so eva\<*<10>*>/ nu khvÃssa aggi accimà ca\<*<11>*>/ vaïïimà ca pabhassaro ca, tena ca sakkà agginà aggikaraïÅyaæ kÃ- tuæ? Yo pana so caï¬Ãlakulà nesÃdakulà veïakulà ratha- kÃrakulà pukkusakulà uppannehi sÃpÃnadoïiyà và sÆkara- doïiyà và rajakadoïiyà và elaï¬akaÂÂhassa và uttarÃraïiæ ÃdÃya aggi abhinibbatto tejo pÃtukato, svÃssa aggi na c' eva accimà na ca vaïïimà na ca pabhassaro na ca tena sakkà agginà aggikaraïÅyaæ kÃtun ti? No h' idaæ, bho Gotama. Yo so, bho Gotama, khatti- yakulà brÃhmaïakulà rÃja¤¤akulà uppannehi sÃlassa và sala- Êassa và candanassa và padumakassa và uttarÃraïiæ ÃdÃya aggi abhinibbatto tejo pÃtukato, svÃssa aggi accimà ca vaï- ïimà ca pabhassaro ca, tena ca sakkà agginà aggikaraïÅyaæ kÃtuæ; yo pi so caï¬Ãlakulà nesÃdakulà veïakulà rathakÃra- kulà pukkusakulà uppannehi sÃpÃnadoïiyà và sÆkaradoïiyà và rajakadoïiyà và elaï¬akaÂÂhassa và uttarÃraïiæ ÃdÃya aggi abhinibbatto tejo pÃtukato, so c' assa\<*<12>*>/ aggi accimà ca vaïïimà ca pabhassaro ca, tena pi ca sakkà agginà aggi- karaïÅyaæ kÃtuæ. Sabbo pi hi, bho Gotama, aggi accimà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si add sÃkassa vÃ. 2 So Bm Si & Sk infra & at No. 96; Sk here padumassa. 3 Bm dhÃtuæ karontu. 4 Bm Si veïukulÃ. 5 Bm eraï¬akaÂÂhassa. 6 Bm Si ca for evan. 7 Bm omits so. 8 Sk & Si (here only) aggiæ. 9 Bm dhÃtakato. 10 Sk evan. 11 Bm Si c' eva. 12 Bm svÃssa; Si so pi 'ssa. >/ #<[page 153]># %< 5.3. ASSALùYANASUTTAõ (93). 153>% ca vaïïimà ca pabhassaro ca, sabbena pi ca sakkà agginà aggikaraïÅyaæ kÃtun ti. Ettha, AssalÃyana, brÃhmaïanaæ kiæ balaæ ko assÃso yad ettha brÃhmaïà evam Ãhaæsu: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo; brÃhmaïà va sukko vaïïo, kaïho a¤¤o vaïïo; brÃhmaïà và sujjhanti no abrÃhmaïÃ; brÃhmaïà va Brahmuno puttà orasà mukhato jÃtà brahmajà brahmanim- mità brahmadÃyÃdà ti? Ki¤cÃpi bhavaæ Gotamo evam Ãha, atha kho ettha brÃh- maïà evam etam ma¤¤anti: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo --pe-- brÃhmadÃyÃdà ti. Taæ kim ma¤¤asi, AssalÃyana? Idha khattiyakumÃro brÃhmaïaka¤¤Ãya saddhiæ saævÃsaæ kappeyya; tesaæ saæ- vÃsam anvÃya putto jÃyetha; yo so khattiyakumÃrena brÃh- maïakaïïÃya putto uppanno siyÃ, so mÃtu pi sadiso pitu pi sadiso, "khattiyo" ti pi vattabbo "brÃhmaïo" ti pi vattabbo ti? Yo so, bho Gotama, khattiyakumÃrena {brÃhmaïaka¤¤Ãya} putto uppanno siyÃ, so mÃtu pi sadiso pitu pi sadiso, "khat- tiyo" ti pi vattabbo "brÃhmaïo" ti pi vattabbo ti. Taæ kim ma¤¤asi, AssalÃyana? Idha brÃhmaïakumÃro khattiyaka¤¤Ãya saddhiæ saævÃsaæ kappeyya; tesaæ saæ- vÃsaæ anvÃya putto jÃyetha; yo so brÃhmaïakumÃreïa khatti- yaka¤¤Ãya putto uppanno siyÃ, so mÃtu pi sadiso pitu pi sadiso, "khattiyo" ti pi vattabbo "bhÃhmaïo" ti pi vattabbo ti? Yo so, bho Gotama, brÃhmaïakumÃrena khattiyaka¤¤Ãya putto uppanno siyÃ, so mÃtu pi sadiso pitu pi sadiso, "khat- tiyo" ti pi vattabbo "brÃhmaïo" ti pi vattabbo. Taæ kim ma¤¤asi, AssalÃyana? Idha vaÊavaæ\<*<1>*>/ gadra- bhena sampayojeyyuæ\<*<2>*>/; tesaæ sampayogaæ anvÃya kisoro\<*<3>*>/ jÃyetha; yo so vaÊavÃya gadrabhena kisoro uppanno siyÃ, so mÃtu pi sadiso pitu pi sadiso, "asso" ti pi vattabbo "gadrabho" ti pi vattabbo ti? Vekura¤jÃya\<*<4>*>/ hi so, bho Gotama, assataro hoti. Idaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm vaÊavÃ. 2 Bm saæyojeyyaæ . . . saæyojaæ. 3 Sk kisero; Bm kissero Si kissaro. 4 So Sk & Pischel's edition (1880) of this sutta; Bm kuï¬aæ hi; Si so kumÃraï¬u pi. >/ #<[page 154]># %<154 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% hi 'ssa, bho Gotama, nÃnÃkaraïaæ passÃmi; amutra pana 'sÃnaæ\<*<1>*>/ na ki¤ci nÃnÃkaraïaæ passÃmÅti. Taæ kim ma¤¤asi, AssalÃyana? IdhÃssu dve mÃïavakà bhÃtaro sa-udariyÃ\<*<2>*>/, eko ajjhÃyako upanÅto\<*<3>*>/ eko anajjhÃ- yako anupanÅto; kam ettha brÃhmaïà paÂhamaæ bhojeyyuæ saddhe và thÃlipÃke và ya¤¤e và pÃhuïe\<*<4>*>/ và ti? Yo so, bho Gotama, mÃïavako ajjhÃyako upanÅto, tam ettha brÃhmaïà paÂhamaæ bhojeyyuæ saddhe và thÃlipÃke và ya¤¤e và pÃhuïe vÃ. Kiæ hi, bho Gotama, anajjhÃyake anupanÅte\<*<5>*>/ dinnaæ mahapphalaæ bhavissatÅti? Taæ kim ma¤¤asi, AssalÃyana? IdhÃssu dve mÃïavakà bhÃtaro sa-udariyÃ, eko ajjhÃyako upanÅto dussÅlo pÃpa- dhammo, eko anajjhÃyako anupanÅto sÅlavà kalyÃïadhammo; kam ettha brÃhmaïà paÂhamaæ bhojeyyuæ saddhe và thÃli- pÃke và ya¤¤e và pÃhuïe và ti? Yo so, bho Gotama, mÃïavako anajjhÃyako anupanÅto sÅlavà kalyÃïadhammo, tam ettha brÃhmaïà paÂhamaæ bho- jeyyuæ saddhe và thÃlipÃke và ya¤¤e và pÃhuïe vÃ. Kiæ hi, bho Gotama, dussÅle pÃpadhamme dinnaæ mahapphalaæ bhavissatÅti? Pubbe kho tvaæ, AssalÃyana, jÃtiæ agamÃsi, jÃtiæ gantvà mante agamÃsi, mante gantvà tam etaæ tvaæ\<*<6>*>/ cÃtu- vaïïiæ suddhiæ paccÃgato\<*<7>*>/ yam ahaæ pa¤¤ÃpemÅti. Evaæ vutte AssalÃyano mÃïavo tuïhÅbhÆto maÇkubhÆto pattakkhandho adhomukho pajjhÃyanto apaÂibhÃno\<*<8>*>/ nisÅdi. Atha kho Bhagavà AssalÃyanaæ mÃïavaæ tuïhÅbhÆtaæ maÇkubhÆtaæ pattakkhandhaæ adhomukhaæ pajjhÃyantaæ apaÂibhÃnaæ viditvà AssalÃyanaæ mÃïavaæ etad avoca: BhÆtapubbaæ, AssalÃyana, sattannaæ brÃhmaïisÅnaæ\<*<9>*>/ ara¤¤Ã- yatane païïakuÂÅsu\<*<10>*>/ sammantÃnaæ\<*<11>*>/ evarÆpaæ pÃpakaæ diÂÂhigataæ uppannaæ hoti: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Si & Pischel's MSS; Bm amutra ca pan' esÃnaæ. 2 Si sodariyÃ; as Bm infra. 3 Bm upanito. 4 Bm pÃhunake. 5 Si anÆp- {always}. 6 So Sk & Pischei; Bm mante gantvà tape agamÃsi, tape gantvà c-; Si mante gantvà tam eva Âhapetvà c-. 7 Sk pabbÃjÃto. 8 Bm appatibhÃno; Si appatibhÃno; Sk apatibhÃno. 9 Sk b-ÅsÅnaæ. 10 Bm p-kÆÂÅsu. 11 Bm samantanaæ. >/ #<[page 155]># %< 5.3. ASSALùYANASUTTAõ (93). 155>% a¤¤o {vaïïo} --pe-- brahmadÃyÃdà ti. Assosi kho, AssalÃ- yana, Asito Devalo isi:-- Sattannaæ kira brÃhmaïisÅnaæ ara¤¤Ãyatane païïakuÂÅsu sammantÃnaæ evarÆpaæ pÃpakaæ diÂÂhigataæ uppannaæ hoti: BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo hÅno a¤¤o vaïïo --pe-- brahmadÃyÃdà ti. Atha kho, AssalÃ- yana, Asito Devalo isi kesamassuæ kappetvà ma¤jeÂÂha- vaïïÃni\<*<1>*>/ dussÃni nivÃsetvà aÂaliyo\<*<2>*>/ upÃhanà Ãrohitvà jÃta- rÆpamayaæ daï¬aæ gahetvà sattannaæ brÃhmaïisÅnaæ pat- thaï¬ile\<*<3>*>/ pÃturahosi. Atha kho, AssalÃyana, Asito Devalo isi sattannaæ brÃhmaïisÅnaæ patthaï¬ile caÇkamamÃno evam Ãha: Handa\<*<4>*>/ ko nu kho ime bhavanto brÃhmaïisayo gatÃ\<*<5>*>/, handa\<*<4>*>/ ko nu kho ime bhavanto brÃhmaïisayo gatà ti? Atha kho\<*<6>*>/, AssalÃyana, sattannaæ brÃhmaïisÅnaæ etad ahosi: Ko nÃyaæ\<*<7>*>/ gÃmaï¬alarÆpo viya sattannaæ brÃhmaïisÅnaæ patthaï¬ile {caÇkamamÃno} evam Ãha: Handa ko nu kho ime bhavanto brÃhmaïisayo gatÃ, handa ko nu kho ime bhavanto brÃhmaïisayo gatà ti? Handa naæ abhisapÃmÃti\<*<8>*>/. Atha kho, AssalÃyana, satta brÃhmaïisayo Asitaæ Devalaæ isiæ abhisapiæsu: BhasmÃ\<*<9>*>/ vasalÅ\<*<10>*>/ hohÅti. Yathà yathà kho, AssalÃyana, satta brÃhmaïisayo Asitaæ Devalaæ isiæ abhi- sapiæsu, tathà tathà Asito Devalo isi abhirÆpataro c' eva hoti dassanÅyataro\<*<11>*>/ ca pÃsÃdikataro ca. Atha kho, AssalÃ- yana, sattÃnnaæ brÃhmaïisÅnaæ etam ahosi: Moghaæ vata no tapo, aphalaæ\<*<12>*>/ brahmacariyaæ. Mayaæ hi pubbe yaæ abhisapÃma: Bhasmà vasalÅ hohÅti\<*<13>*>/, bhasmà va bhavati ekacco; imaæ pana mayaæ yathà yathà abhisapÃma, tathà tathà abhirÆpataro c' eva hoti dassanÅyataro ca pÃsÃdikataro cÃti. Na bhavantÃnaæ moghaæ tapo, na panÃphalaæ\<*<14>*>/ brah- macariyaæ. IÇgha\<*<15>*>/ bhavanto yo mayi manopadoso, taæ pajahathÃti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm majjhimavaïïaæ. 2 So Sk Bu; Bm paÂaliye; Si agaliyo. 3 So Bm Bu & Sk infra; Sk here patthaïde; Si patthiï¬ile. 4 Bm omits handa. 5 Si gantà with note that the Sinh. reading is gatÃ. 6 Bm omits kho. 7 Bm ko panÃhaæ. 8 Si abhisapissÃmÃti. 9 So Bm Si always & Sk eventually; Sk here bhasma¤. 10 So Si; Bm vasali; Sk casalÃ. Also, Bm Si insert hohi, bhasmà vasali hohi, bhasmà vasalÅ. 11 Bm dassaniyataro. 12 Bm apphalaæ. 13 Bm repeats bh. v. hohi. 14 Sk naphalaæ. 15 So Bm Si & a Sinh. MS. of Pischel; Sk here isa. >/ #<[page 156]># %<156 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ>% Yo bhavati manopadoso, taæ pajahÃma. Ko nu bhavaæ hotÅti? Suto no\<*<1>*>/ bhavataæ Asito Devalo isÅti? Evaæ bho. So kvÃhaæ, bho\<*<2>*>/, homÅti. Atha kho, AssalÃyana, satta brÃhmaïisayo Asitaæ De- valaæ isiæ abhivÃdetuæ upasaækamiæsu. Atha kho, As- salÃyana, Asito Devalo isi satta brÃhmaïisayo etad avoca: Sutaæ me taæ\<*<3>*>/, bho: Sattannaæ kira brÃhmaïisÅnaæ ara¤¤Ã- yatane païïakuÂÅsu sammantÃnaæ evarÆpaæ pÃpakaæ diÂÂhi- gataæ uppannaæ:-- BrÃhmaïà va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo; brÃhmaïà va sukko vaïïo, kaïho a¤¤o vaïïo; brÃh- maïà va sujjhanti, no abrÃhmaïÃ; brÃhmaïà va Brahmuno putto orasà mukhato jÃtà brahmajà brahmanimmità brahma- dÃyÃdà ti. Evam bho. JÃnanti pana bhonto yà janÅmÃtÃ\<*<4>*>/ brÃhmaïaæ yeva agamÃsi no abrÃhmaïan ti? No h' idaæ bho. JÃnanti pana bhonto yà janÅmÃtu\<*<5>*>/ mÃtà yÃvà sattamÃ\<*<6>*>/ mÃtÃmahayugà {brÃhmaïaæ} yeva agamÃsi no abrÃhmaïan ti? No h' idaæ bho. JÃnanti pana bhonto yo janÅpitÃ\<*<7>*>/ brÃhmaïiæ yeva aga- mÃsi no abrÃhmaïin ti? No h' idaæ bho. JÃnanti pana bhonto yo janÅpitu\<*<8>*>/ pità yÃva sattamÃ\<*<9>*>/ pitÃmahayugà brÃhmaïiæ yeva agamÃsi no abrÃhmaïin ti? No h' idaæ, bho. JÃnanti pana bhonto yathà gabbhassa avakkanti\<*<10>*>/ hotÅti? JÃnÃma mayaæ, bho, yathà gabbhassa avakkanti hoti\<*<11>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm nu. 2 Sk omits bho. 3 Si sutam etaæ. 4 So Sk Bu; Si janimÃtÃ; Bm janikà mÃtÃ. 5 So Sk Bu; Si janimÃtu; Bm janikÃmÃtu. 6 Bm Si add mÃtu. 7 So Sk Bu; Si janipitÃ; Bm janiko pitÃ. 8 So Sk Bu; Si janipitu; Bm janiko (for? janikassa pitu). Bu, after paraphrasing by the (Bm) janika readings, says: te va và pÃÂho. 9 Bm Si add pitu. 10 Bm avakkanti. 11 Instead of this sentence, Bm reads: Na mayaæ jÃnÃma, bho, yathà g. av. hotÅti. Yathà kathaæ pana, bho, gabbhassa avakkanti hotÅti. Idha . . . >/ #<[page 157]># %< 15.4. GHOèAMUKHASUTTAõ (94). 157>% Idha mÃtÃpitaro va\<*<1>*>/ sannipatitÃ\<*<2>*>/ honti, mÃtÃ\<*<3>*>/ ca utunÅ\<*<4>*>/ hoti\<*<5>*>/, gandhabbo va paccupaÂÂhito hoti; evaæ tiïïaæ sanni- pÃtà gabbhassa avakkanti hotÅti. JÃnanti pano bhonto yagghe\<*<6>*>/ so gandhabbo khattiyo và brÃhmaïo và vesso và suddo và ti? Na mayaæ, bho, jÃnÃma yagghe so gandhabbo khattiyo và brÃhmaïo và vesso và suddo và ti. Evaæ sante\<*<7>*>/ bho jÃnÃtha ke tumhe hothÃti? Evaæ sante, bho, na mayaæ jÃnÃma keci mayaæ\<*<8>*>/ homÃti. Te\<*<9>*>/ hi nÃma, AssalÃyana, satta brÃhmaïisayo Asitena Devalena isinà sake\<*<10>*>/ jÃtivÃde samanuyu¤jiyamÃnà samanu- bhÃsiyamÃnà samanuggÃhiyamÃnÃ\<*<11>*>/ na sampÃyissanti. Kiæ pana tvaæ etarahi mayà sakasmiæ\<*<12>*>/ jÃtivÃde samanuyu¤jiya- mÃno samanubhÃsiyamÃno samanuggÃhiyamÃno sampÃyissasi, yesaæ tvaæ sÃcariyako na Puïïo dabbigÃho\<*<13>*>/ ti? Evaæ vutte AssalÃyano mÃïavo Bhagavantaæ etad avoca: Abhikkantaæ bho Gotama, abhikkantaæ bho Go- tama\<*<14>*>/; upÃsakam maæ bhavaæ Gotamo dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gatan ti. ASSALùYANASUTTAõ TATIYAõ. 94. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Ãyasmà Udeno BÃrÃ- ïasiyaæ viharati Khemiyambavane\<*<15>*>/. Tena kho pana sa- mayena GhoÂamukho brÃhmaïo BÃrÃïasiæ anuppatto hoti kenacid eva karaïÅyena. Atha kho GhoÂamukho brÃhmaïo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si ca. 2 Sk vasantipatitÃ. 3 Sk omits honti mÃtÃ. 4 Bm utuni. 5 Sk omits hoti. 6 Sk & Pischel yagghi; Bm taggha. 7 Sk omits evaæ sante here, as does Pischel. 8 Bm kesamayaæ. 9 Bm Tena. 10 Bm saka-. 11 Bm Si place this word before the preceding word, as does Sk infra. 12 So all MSS. 13 Sk dabbihÃ. 14 Bm Si omit these three words. 15 So Bm Si Bu; Sk Khemik-. >/ #<[page 158]># %<158 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% jaÇghÃvihÃraæ\<*<1>*>/ anucaÇkamamÃno anuvicaramÃno yena Khe- miyambavanaæ ten' upasaækami. Tena kho pana samayena Ãyasmà Udeno abbhokÃse caÇkamati. Atha kho so GhoÂa- mukho brÃhmaïo yen' Ãyasmà Udeno ten' upasaækami, upa- saækamitvà Ãyasmatà Udenena saddhiæ sammodi sammo- danÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà Ãyasmantaæ Udenaæ ekamantaæ\<*<2>*>/ anucaÇkamamÃno evam Ãha: Ambho samaïa na 'tthi dhammiko paribbÃjo\<*<3>*>/, evaæ me ettha hoti: ta¤ ca kho bhavantarÆpÃnaæ và adassanÃ, yo và pan' ettha dhammo ti. Evaæ vutte Ãyasmà Udeno caÇkamà orohitvà vihÃraæ pavisitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. GhoÂamukho pi kho\<*<4>*>/ brÃh- maïo caÇkamà orohitvà vihÃraæ pavisitvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Ekamantaæ Âhitaæ kho GhoÂamukhaæ brÃhmaïaæ Ãyasmà Udeno etad avoca: Saævijjante kho, brÃhmaïa, ÃsanÃni; sace ÃkaÇkhasi, nisÅdÃti. Etad eva\<*<5>*>/ kho pana mayaæ bhoto Udenassa Ãgamaya- mÃnà na\<*<6>*>/ nisÅdÃma. Kathaæ hi nÃma mÃdiso pubbe ani- mantito Ãsane nisÅditabbaæ ma¤¤eyyÃti? Atha kho GhoÂamukho brÃhmaïo a¤¤ataraæ nÅcaæ Ãsanaæ gahetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho GhoÂamukho brÃhmaïo Ãyasmantaæ Udenaæ etad avoca: Ambho samaïa na 'tthi dhammiko paribbÃjo, evaæ me ettha hoti: ta¤ ca kho bhavantarÆpÃnaæ và adassanÃ, yo và pan' ettha dhammo ti. Sace kho pana me\<*<7>*>/ tvaæ, brÃhmaïa, anuma¤¤eyyaæ\<*<8>*>/ anujÃneyyÃsi. paÂikkositabba¤ ca paÂikkoseyyÃsi, yassa ca\<*<9>*>/ pana me bhÃsitassa atthaæ na jÃneyyÃsi, mamaæ yeva tattha uttariæ paÂipuccheyyÃsi: Idaæ bho Udena kathaæ; imassa kvattho\<*<10>*>/ ti? Evaæ katvà siyà no ettha kathÃsallÃpo ti. Anuma¤¤eyyaæ\<*<11>*>/ khvÃhaæ bhoto Udenassa anujÃnis- sÃmi, paÂikkositabba¤ ca paÂikkosissÃmi\<*<14>*>/; yassa ca panÃhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm jaÇghav-. 2 So Sk; Bm cankamantaæ. 3 So Sk Bu; Bm Si paribbajo. 4 Sk omits kho. 5 Sk adds ca. 6 Bm omits na. 7 So Si; Sk omits pana; Bm sace me kho pana. 8 Sk anu¤¤eyya¤; Bm anuma¤¤eyyÃsi. 9 Bm omits ca. 10 Sk (here) ko attho. 11 Bm anuma¤¤issÃmi. 12 Sk (here) katthe. 13 Sk bhavaæ. 14 Sk paÂikkoseyyÃsissÃmi. >/ #<[page 159]># %< 15.4. GHOèAMUKHASUTTAõ (94). 159>% bhoto Udenassa bhÃsitassa atthaæ na jÃnissÃmi, bhavantaæ yeva tatth'\<*<1>*>/ Udenaæ uttariæ paÂipucchissÃmi:-- Idaæ bho Udena {kathaæ}? Imassa kvattho ti? Evaæ katvà hotu no ettha kathÃsallÃpo ti. CattÃro 'me, brÃhmaïa, puggalÃ\<*<2>*>/ santo saævijjamÃnà lokasmiæ. Katame cattÃro? Idha, brÃhmaïa, ekacco pug- galo attantapo hoti attaparitÃpanÃnuyogam anuyutto. Idha pana, brÃhmaïa, ekacco puggalo parantapo hoti paraparitÃ- panÃnuyogam anuyutto. Idha, brÃhmaïa, ekacco, puggalo attantapo ca hoti attaparitÃpanÃnuyogam anuyutto, parantapo ca paraparitÃpanÃnuyogam anuyutto. Idha pana, brÃhmaïa, ekacco puggalo n' ev' attantapo hoti nÃttaparitÃpanÃnuyogam anuyutto, na parantapo na paraparitÃpanÃnuyogam anuyutto. So anattantapo aparantapo diÂÂhe va dhamme nicchÃto nib- buto sÅtibhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà vi- harati. Imesaæ, brÃhmaïa, catunnaæ puggalÃnaæ katamo te puggalo cittam ÃrÃdhetÅti? YvÃyaæ, bho Udena, puggalo attantapo attaparitÃpanÃnu- yogam anuyutto, ayaæ me puggalo cittaæ n' ÃrÃdheti. Yo pÃyaæ, bho Udena, puggalo parantapo paraparitÃpanÃnu- yogam anuyutto, ayam pi me puggalo cittaæ n' ÃrÃdheti. Yo pÃyaæ, bho Udena, puggalo attantapo ca attaparitÃpanÃnu- yogam anuyutto parantapo ca paraparitÃpanÃnuyogam anu- yutto, ayam pi me puggalo cittaæ n' ÃrÃdheti. Yo ca kho ayaæ, bho Udena, puggalo n' ev' attantapo n' attaparitÃ- panÃnuyogam anuyutto na parantapo na paraparitÃpanÃnu- yogam anuyutto, so anattantapo aparantapo diÂÂhe va dhamme nicchÃto nibbuto sÅtibhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharati, ayaæ me puggalo cittaæ ÃrÃdhetÅti. Kasmà pana te, brÃhmaïa, ime tayo puggalà cittaæ n' ÃrÃdhentÅti? YvÃyaæ, bho Udena, puggalo attantapo attaparitÃpanÃnu- yogam anuyutto, so attÃnaæ sukhakÃmaæ dukkhapaÂikkÆlaæ\<*<3>*>/ ÃtÃpeti paritÃpeti; iminà me ayaæ puggalo cittaæ n' ÃrÃdheti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm Si; Sk yevatt'. 2 Cf. I 341 (& note on p. 559), Ang. II 205, & Pugg. Pa¤¤. p. 55. 3 Bm Si d-ulaæ. >/ #<[page 160]># %<160 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Yo pÃyaæ, bho Udena, puggalo parantapo paraparitÃpanÃnu- yogam anuyutto, so paraæ sukhakÃmaæ dukkhapaÂikkÆlaæ ÃtÃpeti paritÃpeti; iminà me ayaæ puggalo cittaæ n' ÃrÃdheti. Yo pÃyaæ, bho Udena, puggalo attantapo ca attaparitÃ- panÃnuyogam anuyutto parantapo ca paritÃpanÃnuyogam anu- yutto. so attÃna¤ ca para¤ ca sukhakÃme dukkhapaÂikkÆle\<*<1>*>/ ÃtÃpeti paritÃpeti; iminà me ayaæ puggalo cittaæ n' ÃrÃdheti. Yo ca kho ayaæ, bho Udena, puggalo n' ev' attantapo nÃtta- paritÃpanÃnuyogam anuyutto na parantapo na paraparitÃ- panÃnuyogam anuyutto, so anattantapo aparantapo diÂÂhe va dhamme nicchÃto nibbuto sÅtibhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahma- bhÆtena attanà viharati, so attÃna¤ ca para¤ ca sukhakÃme dukkhapaÂikkÆle n' eva ÃtÃpeti na paritÃpeti\<*<2>*>/;-- iminà me ayaæ puggalo cittaæ ÃrÃdhetÅti. Dve 'mÃ, brÃhmaïa, parisÃ\<*<3>*>/. Katamà dve? Idha, brÃhmaïa, ekaccà parisà sÃrattarattà maïikuï¬alesu putta- bhariyaæ pariyesati, dÃsidÃsaæ\<*<4>*>/ pariyesati, khettavatthuæ pariyesati, jÃtarÆparajataæ pariyesati. Idha pana\<*<5>*>/, brÃh- maïa, ekaccà parisà asÃrattarattÃ\<*<6>*>/ maïikuï¬alesu puttabhari- yaæ pahÃya dÃsidÃsaæ pahÃya khettavatthuæ pahÃya jÃtarÆ- parajataæ pahÃya agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajitÃ. SvÃyaæ\<*<7>*>/, brÃhmaïa, puggalo n' ev' attantapo nÃttaparitÃpanÃnuyogam anuyutto na parantapo na paraparitÃpanÃnuyogam anuyutto, so anattantapo aparantapo diÂÂhe va dhamme nicchÃto nib- buto sÅtibhÆto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà vi- harati, -- imaæ tvaæ, brÃhmaïa, puggalaæ katamassaæ pari- sÃyaæ bahulaæ samanupassasi\<*<8>*>/, -- yà vÃ\<*<9>*>/ 'yaæ parisà sÃ- rattarattà maïikuï¬alesu puttabhariyaæ pariyesati, dÃsidÃsaæ pariyesati, khettavatthuæ pariyesati, jÃtarÆparajataæ pari- yesati, yà vÃ\<*<10>*>/ 'yaæ parisà asÃrattarattà maïikuï¬alesu puttabhariyaæ pahÃya dÃsidÃsaæ pahÃya khettavatthuæ pahÃya jÃtarÆparajataæ pahÃya agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajità ti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm sukhakÃmaæ {dukkhapaÂikkulaæ}. 2 Sk omits from so attÃna¤ ca to paritÃpeti. 3 Cf. Ang. I 70 - 76. 4 Bm Si dÃsÅdÃsaæ. 5 Bm ca. 6 Sk arattarattÃ. 7 Si YvÃyaæ. 8 So Sk Si; Bm reads idha katamaæ tvaæ, brÃhmaïa, puggalaæ katamÃyaæ parisà sambahulaæ samanupassasi. 9 Sk Bm Si cÃyaæ. 10 Bm Si cÃyaæ; Sk yvÃyaæ. >/ #<[page 161]># %< 5.4. GHOèAMUKHASUTTAõ (94). 161>% YvÃyaæ\<*<1>*>/, bho Udena, puggalo n' ev' attantapo nÃtta- paritÃpanÃnuyogam anayutto na parantapo na paraparitÃpanÃ- nuyogam anuyutto, so anattantapo aparantapo diÂÂhe va dhamme nicchÃto nibbuto sukhapaÂisaævedÅ brahmabhÆtena attanà viharati, -- imÃhaæ puggalaæ yÃyaæ parisÃ\<*<2>*>/ asÃratta- rattà maïikuï¬alesu puttabhariyaæ pahÃya dÃsidÃsaæ pahÃya khettavatthuæ pahÃya jÃtarÆparajataæ pahÃya agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajitÃ, imissaæ\<*<3>*>/ parisÃyaæ bahulaæ\<*<4>*>/ samanu- passÃmÅti. IdÃn' eva kho pana te, brÃhmaïa, bhÃsitaæ:-- Mayaæ evaæ ÃjÃnÃma, ambho samaïa, na 'tthi dhammiko parib- bÃjo, evaæ me ettha hoti: ta¤ ca kho bhavantarÆpÃnaæ và adassanÃ, yo và pan' ettha dhammo ti. AddhÃ\<*<5>*>/ me sÃ, bho Udena, sÃnuggahà vÃcà bhÃsitÃ. Atthi dhammiko paribbÃjo, evaæ me ettha hoti, eva¤ ca pana maæ bhavaæ Udeno dhÃretu, ye c' ime bhotà Ude- nena cattÃro puggalà saækhittena vuttà vitthÃrena avibhattÃ, sÃdhu me bhavaæ Udeno ime cattÃro puggale vitthÃrena vibhajatu anukampaæ upÃdÃyÃti. Tena hi, brÃhmaïa, suïÃhi\<*<6>*>/, sÃdhukaæ manasikarohi, bhÃsissÃmÅti. Evaæ bho ti kho GhoÂamukho brÃhmaïo Ãyasmato Udenassa paccassosi. ùyasmà Udeno etad avoca:-- Katamo ca, brÃhmaïa, puggalo attantapo attaparitÃpanÃnuyogam anuyutto? Idha, brÃhmaïa, ekacco puggalo acelako\<*<7>*>/ hoti muttÃcÃro hatthÃ- valekhano, na ehibhadantiko na tiÂÂhabhadantiko\<*<8>*>/ nÃbhi- haÂaæ\<*<9>*>/ na uddisakataæ na nimantaïaæ sÃdiyati; so na kumbhÅmukhÃ\<*<10>*>/ patigaïhÃti\<*<11>*>/, na kaÊopimukhà paÂigaïhÃti, na eÊakamantaraæ\<*<12>*>/ na daï¬amantaraæ na musalamantaraæ\<*<13>*>/, na dvinnaæ bhu¤jamÃnÃnaæ, na gabbhiniyà na pÃyamÃnÃya, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Si; Sk svÃyaæ; Bm yÃyaæ. 2 So Si; Sk yÃyaæ parisaæ; Bm yà cÃyaæ parisÃ. 3 So Si; Sk imissÃ; Bm imÃya. 4 So all three MSS. here. 5 Si adds kho. 6 Bm Si suïohi. 7 Bm aceÊako. Cf. I. 77. 8 Si h-aïo; Bm hatthapalekhano na ehibhaddantiko. 9 Bm nabh-; Si nÃbhihataæ. 10 Bm kumbhimukhÃ. 11 Bm paÂiggaïhati; Si paÂigaïhati. 12 Bm Si eÊukamantaraæ. 13 Si mÆs-. >/ #<[page 162]># %<162 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% na purisantaragatÃya, na saækittÅsu\<*<1>*>/, na yattha sà upaÂÂhito hoti, na yattha makkhikà saï¬asaï¬acÃrinÅ, na macchaæ na maæsaæ na suraæ na merayaæ na thusodakaæ pivati\<*<2>*>/. So ekÃgÃriko và hoti ekÃlopiko\<*<3>*>/, dvÃgÃriko và hoti dvÃlopiko, -- pe\<*<4>*>/ -- sattÃgÃriko và hoti sattÃlopiko; ekissà pi dattiyà yÃpeti, dvÅhi pi dattÅhi yÃpeti, -- pe\<*<4>*>/ -- sattahi pi dattÅhi yÃpeti; ekÃhikam pi ÃhÃraæ ÃhÃreti, dvÅhikam pi ÃhÃraæ ÃhÃreti -- pe\<*<4>*>/ -- sattÃhikam pi ÃhÃraæ ÃhÃreti, . . ., (&c as 1. 343 line 2 down to 349 line 3) . . . attanà viharatÅti. Evaæ vutte GhoÂamukho brÃhmaïo Ãyasmantaæ Ude- naæ etad avoca: Abhikkantaæ bho Udena, abhikkantaæ bho Udena. SeyyathÃpi, bho Udena, nikujjitaæ và ukkujjeyya, paÂicchannaæ và vivareyya, mÆÊhassa và maggaæ Ãcikkheyya, andhakÃre và telapajjotaæ dhÃreyya: Cakkhumanto rÆpÃni dakkhintÅti;-- evam evaæ bhotà Udenena anekapariyÃyena dhammo pakÃsito. EsÃhaæ bhavantaæ Udenaæ saraïaæ gacchÃmi dhamma¤ ca bhikkhusaægha¤ ca; upÃsakam maæ bhavaæ Udeno dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gatan ti. Mà kho maæ tvaæ, brÃhmaïa, saraïaæ agamÃsi. Tam eva tvaæ Bhagavantaæ saraïaæ gaccha yam ahaæ saraïaæ gato ti. Kahaæ pana, bho Udena, etarahi so bhavaæ Gotamo viharati arahaæ sammÃsambuddho ti? Parinibbuto kho, brÃhmaïa, etarahi so Bhagavà arahaæ sammÃsambuddho ti. Sace hi\<*<5>*>/ mayaæ, bho Udena, suïeyyÃma taæ bhavantaæ\<*<6>*>/ Gotamaæ dasasu pi yojanesu, dasa pi mayaæ yojanÃni gac- cheyyÃma taæ bhavantaæ Gotamaæ dassanÃya arahantaæ sammÃsambuddhaæ. Sace\<*<7>*>/ mayaæ, bho Udena, suïeyyÃma taæ bhavantaæ Gotamaæ vÅsatiyà yojanesu -- pe\<*<8>*>/ -- tiæsÃya yojanesu, cattÃrÅsÃya yojanesu, pa¤¤ÃsÃya yojanesu, pa¤¤Ãsam pi mayaæ yojanÃni gaccheyyÃma taæ bhavantaæ Gotamaæ dassanÃya arahantaæ sammÃsambuddhaæ; yojanasate\<*<9>*>/ pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Bm Si. 2 So Bm Si; Sk pipati. 3 Sk adds vÃ. 4 Sk omits pe. 5 Bm pi. 6 Sk bhagavantaæ (bis). 7 Si adds hi; Bm adds pi. 8 Bm Si omit. 9 Bm (alone) adds ce. >/ #<[page 163]># %< 5.4. GHOèAMUKHASUTTAõ (94). 163>% mayaæ, bho Udena, suïeyyÃma taæ bhavantaæ Gotamaæ, yojanasatam pi mayaæ gaccheyyÃma taæ bhavantaæ Gota- maæ dassanÃya arahantaæ sammÃsambuddhaæ. Yato ca kho, bho Udena, parinibbuto so bhavaæ Gotamo, parinibbu- tam pi mayan taæ bhavantaæ Gotamaæ saraïaæ gac- chÃma dhamma¤ ca bhikkhusaægha¤ ca. UpÃsakam maæ bhavaæ Udeno dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gataæ. Atthi ca me\<*<1>*>/, bho Udena, AÇgarÃjÃ\<*<2>*>/ devasikaæ nicca- bhikkhaæ dadÃti, tato ahaæ bhoto Udenassa ekaæ nicca- bhikkhaæ dadÃmÅti. Kiæ pana te, brÃhmaïa, AÇgarÃjà devasikaæ nicca- bhikkhaæ dadÃtÅti? Pa¤ca, bho Udena, kahÃpaïasatÃnÅti. Na kho no, brÃhmaïa, kappati jÃtarÆparajataæ paÂigga- hetun ti. Sace taæ bhoto Udenassa na kappati, vihÃraæ\<*<3>*>/ bhoto Udenassa kÃrÃpessÃmÅti. Sace kho me tvaæ, brÃhmaïa, vihÃraæ kÃrÃpetukÃmo, PÃÂaliputte saæghassa upaÂÂhÃnasÃlaæ kÃrÃpehÅti. Iminà p' ahaæ\<*<4>*>/ bhoto Udenassa bhiyyosomattÃya atta- mano abhiraddho, yaæ maæ bhavaæ Udeno saæghe dÃnaæ samÃdapeti\<*<5>*>/. EsÃhaæ, bho Udena, etissà ca niccabhikkhÃya aparÃya ca niccabhikkhÃya PÃÂaliputte saæghassa upaÂÂhÃna- sÃlaæ kÃrÃpessÃmÅti. Atha kho GhoÂamukho brÃhmaïo etissà ca niccabhik- khÃya aparÃya ca niccabhikkhÃya PÃÂaliputte saæghassa upaÂÂhÃnasÃlaæ kÃrÃpesi. Sà etarahi GhoÂamukhÅ ti vuc- catÅti. GHOèAMUKHASUTTAõ CATUTTHAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits me. 2 So Bm; Si AngerÃjÃ; Sk ÃhÃrÃja here & ahorÃjà infra. 3 Sk vihÃrÃhaæ bhoto. 4 Bm Si iminà 'haæ. 5 Sk dÃne samÃdapetvÃ. >/ #<[page 164]># %<164 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% 95. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà Kosalesu cÃrikaæ caramÃno mahatà bhikkhusaæghena saddhiæ yena OpasÃdaæ nÃma KosalÃnaæ brÃhmaïagÃmo tad avasari. Tatra sudaæ Bhagavà OpasÃde viharati uttarena OpasÃdaæ devavane sÃlavane. Tena kho pana samayena CaÇkÅ brÃh- maïo OpasÃdaæ ajjhÃvasati sattussadaæ satiïakaÂÂhodakaæ sadha¤¤aæ rÃjabhoggaæ ra¤¤Ã\<*<1>*>/ Pasenadinà Kosalena din- naæ rÃjadÃyaæ brahmadeyyaæ. Assosum kho OpasÃdakà brÃhmaïagahapatikÃ: Samaïo khalu . . . bho Gotamo (&c, as pp. 54 -- 5, substituting OpasÃdaæ for ThullakoÂÂhitaæ) . . . arahataæ dassanaæ hotÅti. Atha kho OpasÃdakà brÃhmaïa- gahapatikà OpasÃdà nikkhamitvà saæghÃ\<*<2>*>/ saæghÅgaïÅbhÆtà uttarena mukhe gacchanti yena devavanaæ sÃlavanaæ. Tena kho pana samayena CaÇkÅ brÃhmaïo upari pÃsÃde divà sey- yaæ upagato hoti\<*<3>*>/. Addasà kho CaÇkÅ brÃhmaïo OpasÃdake brÃhmaïagahapatike OpasÃdà nikkhamitvà saæghe saæghÅ- gaïÅbhÆte uttarena mukhe gacchante yena devavanaæ sÃla- vanaæ\<*<4>*>/, disvÃna\<*<5>*>/ khattaæ Ãmantesi: Kin nu kho, bho khatte, OpasÃdakà brÃhmaïagahapatikà OpasÃdà nikkhamitvà saæghà saæghÅgaïÅbhÆtà uttarena mukhe gacchanti yena devavanaæ sÃlavanan ti? Atthi, bho CaÇki, samaïo Gotamo Sakyaputto Sakyakulà pabbajito Kosalesu . . . (&c. as p. 55) . . . Buddho bhagavà ti. Tam ete bhavantaæ Gotamaæ upasaækamantÅti. Tena hi, bho khatte, yena OpasÃdakà brÃhmaïagaha- patikà ten' upasaækama, upasaækamitvà OpasÃdake\<*<6>*>/ brÃh- maïagahapatike evaæ vadehi: CaÇkÅ, bho, brÃhmaïo evam Ãha: ùgamentu kira bhavanto\<*<7>*>/, CaÇkÅ pi brÃhmaïo samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamissatÅti. Evaæ bho ti kho so khattÃ\<*<8>*>/ CaÇkissa brÃhmaïassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk ra¤¤o. 2 Bm saæghas-. 3 Bm omits. 4 Bm adds ten' upasaækamante. 5 Bm disvÃ. 6 Bm bhonto. 7 Bm Si OpÃs- throughout. 8 Bm khatto. >/ #<[page 165]># %< 5.5. {CA§KýSUTTAõ} (95). 165>% paÂisutvà yena OpasÃdakà brÃhmaïagahapatikà ten' upa- saækami, upasaækamitvà OpasÃdake brÃhmaïagahapatike etad avoca: CaÇkÅ, bho, brÃhmaïo evam Ãha: ùgamentu kira bhavanto, CaÇkÅ pi\<*<1>*>/ brÃhmaïo samaïaæ Gotamaæ das- sanÃya upasaækamissatÅti. Tena kho pana samayena nÃnÃverajjakÃnaæ\<*<2>*>/ brÃhmaïÃ- naæ pa¤camattÃni brÃhmaïasatÃni OpasÃde paÂivasanti ke- nacid eva karaïÅyena. Assosuæ kho te brÃhmaïÃ: CaÇkÅ kira brÃhmaïo samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamis- satÅti. Atha kho te brÃhmaïà yena CaÇkÅ brÃhmaïo ten' upasaækamiæsu, upasaækamitvà CaÇkiæ brÃhmaïaæ etad avocuæ: Saccaæ kira bhavaæ CaÇkÅ samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamissatÅti? Evaæ kho me, bho, hoti, aham pi samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamissÃmÅti. Mà bhavaæ CaÇkÅ samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upa- saækami. Na arahati bhavaæ CaÇkÅ samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ. Samaïo tveva Gotamo arahati bhavantaæ CaÇkiæ dassanÃya upasaækamituæ. Bhavaæ hi CaÇkÅ ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddhagahaïiko yÃva sattamà pitÃmahayugÃ\<*<3>*>/ akkhitto anupakkuÂÂho\<*<4>*>/ jÃti- vÃdena; yaæ pi bhavaæ CaÇkÅ ubhato sujÃto . . . jÃtivÃdena, iminà p' aÇgena na arahati bhavaæ CaÇkÅ samaïaæ Go- tamaæ dassanÃya upasaækamituæ; samaïo tveva Gotamo arahati bhavantaæ CaÇkiæ dassanÃya upasaækamituæ. Bha- vaæ hi CaÇkÅ a¬¬ho mahaddhano mahÃbhogo; bhavaæ hi CaÇkÅ tiïïaæ vedÃnaæ\<*<5>*>/ pÃragÆ sanighaï¬ukeÂubhÃnaæ sÃk- kharappabhedÃnaæ itihÃsapa¤camÃnaæ padako veyyÃkaraïo lokÃyatamahÃpurisalakkhaïesu anavayo. Bhavaæ hi CaÇkÅ abhirÆpo dassanÅyo pÃsÃdiko paramÃya vaïïapokkharatÃya samannÃgato brahmavaïïÅ brahmavaccasÅ\<*<6>*>/ akkhuddÃvakÃso dassanÃya. Bhavaæ hi CaÇkÅ sÅlavà vuddhasÅlÅ vuddhasÅlena samannÃgato. Bhavaæ hi CaÇkÅ kalyÃïavÃco kalyÃïavÃkka- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits. 2 Sk nÃnÃvera¤jakÃnaæ. Cf. 1 DÅgha p. 113. 3 So Bm Si & Bu. (Sk omits this sentence). Cf. supra p. 156 & 1. D. 228. 4 Bm Bu anupakuÂÂho. 5 Bm bedÃnaæ. 6 So Sk Bu; Bm Si brahmavacchasÅ. >/ #<[page 166]># %<166 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% raïo porÅyà vÃcÃya samannÃgato visaÂÂhÃya anelagaÊÃya\<*<1>*>/ atthassa vi¤¤ÃpaniyÃ. Bhavaæ hi CaÇkÅ bahunnaæ Ãcariya- pÃcariyo tÅïi mÃïavakasatÃni mante vÃceti. Bhavaæ hi CaÇkÅ ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa sakkato garukato mÃ- nito pÆjito apacito. Bhavaæ hi CaÇkÅ brÃhmaïassa Pokkha- rasÃtissa sakkato garukato mÃnito pÆjito apacito\<*<2>*>/. Bhavaæ hi CaÇkÅ OpasÃdaæ ajjhÃvasati sattussadaæ satiïakaÂÂhodakaæ sadha¤¤aæ rÃjabhoggaæ ra¤¤o Pasenadinà Kosalena dinnaæ rÃjadÃyaæ brahmadeyyaæ. Yam pi bhavaæ CaÇkÅ Opa- sÃdaæ ajjhÃvasati sattussadaæ . . . brahmadeyyaæ, iminà p' aÇgena na arahati bhavaæ CaÇkÅ samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ; samaïo tveva Gotamo arahati bhavantaæ CaÇkiæ dassanÃya upasaækamitun ti. Evaæ vutte CaÇkÅ brÃhmaïo te brÃhmaïe etad avoca: -- Tena hi, bho, mama pi suïÃtha yathà mayam eva\<*<3>*>/ arahÃma taæ bhavantaæ\<*<4>*>/ Gotamaæ dassanÃya upasaæ- kamituæ, na tveva arahati so bhavaæ Gotamo amhÃkaæ dassanÃya upasaækamituæ. Samaïo khalu, bho, Gotamo ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddhagahaïiko yÃva sattamà pitÃmahayugà akkhitto anupakkuÂÂho jÃtivÃdena. Yam pi, bho, samaïo Gotamo ubhato sujÃto\<*<5>*>/ . . . jÃtivÃ- dena, iminà p' aÇgena na arahati so bhavaæ Gotamo am- hÃkaæ dassanÃya upasaækamituæ, atha kho mayam eva arahÃma taæ bhavantaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ. Samaïo khalu, bho, Gotamo pahÆtaæ\<*<6>*>/ hira¤¤asuvaïïaæ ohÃya pabbajito bhÆmigata¤ ca vehÃsaÂÂha¤ ca. Samaïo khalu bho Gotamo daharo va samÃno susukÃÊakeso bhadrena yobbanena samannÃgato paÂhamena vayasà agÃrasmà ana- gÃriyaæ pabbajito. Samaïo khalu bho Gotamo akÃma- kÃnaæ mÃtÃpitunnaæ assumukhÃnaæ rudantÃnaæ kessamas- suæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà ana- gÃriyaæ pabbajito. Samaïo khalu bho Gotamo abhirÆpo dassanÅyo pÃsÃdiko paramÃya vaïïapokkharatÃya samannÃgato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk (here) Si Bu; Bm (& Sk infra) aneÊagalÃya, as 1 DÅgha 114. 2 Sk {omits} apacito here & supra. 3 Bm pi; Sk evÃrahÃma. 4 Si samaïaæ. 5 Si sujÃto --pe-- jÃtivÃdena. 6 Bm Si bahutaæ. >/ #<[page 167]># %< 5.5. CA§KýSUTTAõ (95). 167>% brahmavaïïÅ brahmavaccasÅ akkhuddÃvakÃso dassanÃya. Samaïo khalu bho Gotamo sÅlavà ariyasÅlÅ\<*<1>*>/ kusalasÅlÅ ku- salasÅlena\<*<2>*>/ samannÃgato. Samaïo khalu bho Gotamo ka- lyÃïavÃco kalyÃïavÃkkaraïo poriyà vÃcÃya samannÃgato vissaÂÂhÃya anelagaÊÃya atthassa vi¤¤ÃpaniyÃ. Samaïo khalu bho Gotamo bahunnaæ ÃcariyapÃcariyo. Samaïo khalu bho Gotamo khÅïakÃmarÃgo vigatacÃpallo\<*<3>*>/. Samaïo khalu bho Gotamo kammavÃdÅ kiriyavÃdÅ apÃpapurekkhÃro\<*<4>*>/. brahma¤¤Ãya pajÃya. Samaïo khalu bho Gotamo uccÃ- kulà pabbajito ÃdÅnakhattiyakulÃ\<*<5>*>/. Samaïo khalu bho Go- tamo a¬¬hakulÃ\<*<6>*>/ pabbajito mahaddhanà mahÃbhogÃ. Sama- ïaæ khalu, bho, Gotamaæ tiroraÂÂhà tirojanapadà sam- pucchituæ Ãgacchanti. Samaïaæ khalu, bho, Gotamaæ ane- kÃni devatÃsahassÃni pÃïehi saraïaæ gatÃni. Samaïaæ khalu, bho, Gotamaæ evaæ kalyÃïo kittisaddo abbhuggato: Iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃsambuddho vijjÃcaraïasampanno sugato lokavidÆ anuttaro purisadammasÃrathi satthà deva- manussÃnaæ buddho bhagavà ti. Samaïo khalu, bho, Go- tamo dvattiæsamahÃpurisalakkhaïehi samannÃgato. Samaïaæ khalu, bho, Gotamaæ rÃjà MÃgadho Seniyo BimbisÃro sa- puttadÃro pÃïehi saraïaæ gato. Samaïaæ khalu, bho, Gotamaæ rÃjà Pasenadi Kosalo saputtadÃro pÃïehi saraïaæ gato. Samaïaæ {khalu}, bho, Gotamaæ brÃhmaïo Pokkhara- sÃti saputtadÃro pÃïehi saranaæ gato. Samaïo khalu, bho, Gotamo OpasÃdaæ anuppatto OpasÃde viharati uttarena OpasÃdaæ devavane sÃlavane. Ye pana\<*<7>*>/ kho keci samaïà và brÃhmaïà và amhÃkaæ gÃmakhettaæ Ãgacchanti, atithÅ no\<*<8>*>/ te honti. AtithÅ\<*<9>*>/ kho pan' amhehi sakkÃtabbà garukÃtabbà mÃnetabbà pÆjetabbÃ. Yam pi, bho, samaïo Gotamo OpÃ- sadaæ anuppatto OpasÃde viharati uttarena OpasÃdaæ deva- vane sÃlavane, atithi 'smÃkaæ samaïo Gotamo; atithi kho pan' amhehi sakkÃtabbo garukÃtabbo mÃnetabbo pÆjetabbo\<*<10>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits; Bm a-li & k-li. 2 Si kusalena sÅlena, which Bu cites as a variant. 3 Sk vigatapapa¤co. 4 Sk apÃpapÆrekkhÃte. 5 So Sk; Bm Si asambhinnà {khattiyakulÃ}. 6 Sk a¬¬he; Si addhakulÃ. 7 Bm ye kho te. 8 Sk Bm Si atithino. 9 Bm (alone) Atithi here. 10 Bm sakkÃtabbà g-bbà m-bbà p-bbÃ. >/ #<[page 168]># %<168 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Iminà p' aÇgena na arahati so bhavaæ Gotamo amhÃkaæ dassanÃya upasaækamituæ. Atha kho mayam eva arahÃma taæ bhavantaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ. Etta- kaæ kho ahaæ, bho, tassa bhoto Gotamassa vaïïaæ pariyÃ- puïÃmi, na ca so bhavaæ Gotamo ettakavaïïo, aparimÃïa- vaïïo hi so bhavaæ Gotamo. Ekamekena pi, bho, aÇgena samannÃgato na arahati so bhavaæ Gotamo amhÃkaæ das- sanÃya upasaækamituæ. Atha kho mayam eva arahÃma taæ bhavantaæ Gotamam dassanÃya upasaækamituæ. Tena hi bho sabbe va mayaæ samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upa- saækamissÃmÃti. Atha kho CaÇkÅ brÃhmaïo mahatà brÃhmaïagaïena sad- dhiæ yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhaga- vatà saddhiæ sammodi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅti- sÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Tena kho pana samayena Bhagavà vuddhehi vuddhehi brÃhmaïehi saddhiæ ki¤ci ki¤ci\<*<1>*>/ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà nisinno hoti. Tena kho pana samayena KÃpaÂhiko\<*<2>*>/ nÃma mÃïavo daharo vuttasiro soÊasavassudde- siko jÃtiyÃ, tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ sanighaï¬ukeÂubhÃnaæ itihÃsapa¤camÃnaæ padako veyyÃkaraïo lokÃyatamahÃpurisa- lakkhaïesu anavayo, tassaæ\<*<3>*>/ parisÃyaæ nisinno hoti. So {vuddhÃnaæ} vuddhÃnaæ\<*<4>*>/ brÃhmaïÃnaæ Bhagavatà saddhiæ mantayamÃnÃnaæ antarantarÃkathaæ opÃteti. Atha kho Bhagavà KÃpaÂhikam mÃïavaæ apasÃdesi: Mà 'yasmà BhÃra- dvÃjo vuddhÃnaæ vuddhÃnaæ brÃhmaïÃnaæ mantayamÃnÃ- naæ antarantarÃkathaæ opÃtetu\<*<5>*>/, kathÃpariyosÃnaæ Ãyasmà BhÃradvÃjo {ÃgametÆti}. Evaæ vutte CaÇkÅ brÃhmaïo Bha- gavantaæ etad avoca: Mà {bhavaæ} Gotamo KÃpaÂhikaæ mÃïavaæ apasÃdesi. Kulaputto ca KÃpaÂhiko mÃïavo, ba- hussuto ca KÃpaÂhiko mÃïavo, kalyÃïavÃkkaraïo ca KÃpa- Âhiko mÃïavo, paï¬ito\<*<6>*>/ ca KÃpaÂhiko mÃïavo, pahoti ca KÃpaÂhiko mÃïavo bhotà Gotamena saddhiæ asmiæ vacane paÂimantetun ti. Atha kho Bhagavato etad ahosi: Addhà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm Si; Sk ki¤ci ka¤ci. 2 So Sk; Bm KapaÂiko; Si KÃpadiko, with note that the Sinh. reading is KÃpaÂhiko. 3 Sk tassa. 4 Bm here et infra buddhÃnaæ; Si vu¬¬hÃnaæ. 5 Sk Bm opÃtetÅ; Si opatesi. 6 Bm Si transpose paï¬ito & kalyÃïavÃkkaraïo. >/ #<[page 169]># %< 5.5. CA§KýSUTTAõ (95). 169>% kho\<*<1>*>/ KÃpaÂhikassa mÃïavassa tevijjake pÃvacane\<*<2>*>/ kataæ\<*<3>*>/ bhavissati, tathà hi naæ\<*<4>*>/ brÃhmaïà sampurekkharontÅti. Atha kho KÃpaÂhikassa mÃïavassa etad ahosi: Yadà me samaïo Gotamo cakkhunÃ\<*<5>*>/ cakkhuæ upasaæharissati, athÃhaæ sa- maïaæ Gotamaæ pa¤ham pucchissÃmÅti. Atha kho Bha- gavà KÃpaÂhikassa mÃïavassa cetasà ceto parivitakkam\<*<6>*>/ a¤¤Ãya yena KÃpaÂhiko mÃïavo tena cakkhÆni upasaæhÃsi\<*<7>*>/. Atha kho KÃpaÂhikassa mÃïavassa etad ahosi: SamannÃ- harati kho maæ samaïo Gotamo; yannÆnÃhaæ samaïaæ Go- tamaæ pa¤haæ puccheyyan ti? Atha kho KÃpaÂhiko mÃ- ïavo Bhagavantaæ etad avoca: Yad idaæ\<*<8>*>/, bho Gotama, brÃhmaïÃnaæ porÃïaæ mantapadaæ itihÅtiha paramparÃya\<*<9>*>/ piÂakasampadÃya, tattha ca brÃhmaïà ekaæsena niÂÂhaæ gac- chanti: idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti, -- idha bhavaæ Gotamo kim ÃhÃti? Kiæ pana, BhÃradvÃja, atthi koci brÃhmaïÃnaæ eka- brÃhmaïo pi yo evam Ãha: Aham etaæ jÃnÃmi, aham etaæ passÃmi: idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti? No h' idaæ, bho Gotama. Kiæ pana, BhÃradvÃja? Atthi koci brÃhmaïÃnaæ ekÃ- cariyo pi ekÃcariyapÃcariyo pi yÃva sattamà Ãcariyamahayugà pi yo evam Ãha: Ahaæ etaæ jÃnÃmi, aham etaæ passÃmi: idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti? No h' idaæ, bho Gotama. Kiæ pana, BhÃradvÃja, ye pi te brÃhmaïÃnaæ pubbakà isayo mantÃnaæ kattÃro mantÃnaæ pavattÃro, yesam idaæ etarahi brÃhmaïà porÃïaæ mantapadaæ gÅtaæ pavuttaæ samihitaæ\<*<10>*>/ tad anÆgÃyanti tad anubhÃsanti bhÃsitam anu- bhÃsanti vÃcitam anuvÃcenti, -- seyyathÅdaæ: AÂÂhako VÃ- mako VÃmadevo VessÃmitto Yamataggi AÇgiraso BhÃradvÃjo VÃseÂÂho Kassapo Bhagu, -- te pi evam Ãhaæsu: Mayam etaæ jÃnÃma, mayam etaæ passÃma: idam eva saccaæ mo- gham a¤¤an ti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm omits addhà kho. 2 Sk pavacakataæ. 3 Bm kathaæ. 4 Bm tathà tathà h' idaæ. 5 Bm omits. 6 Sk parivattakam. 7 Bm upasaæharati. 8 Skt yam idaæ & sammannÃharati supra. 9 So Bu; Sk Bm Si itihitiha. 10 Skt Bu samÅhitaæ throughout. Cf. 1 D. 238. >/ #<[page 170]># %<170 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% No h' idaæ, bho Gotama. Iti\<*<1>*>/ kira, BhÃradvÃja, na 'tthi koci brÃhmaïaæ eka- brÃhmaïo pi yo evam Ãha: Aham etaæ jÃnÃmi, aham etaæ passÃmi: idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti. Na 'tthi koci brÃhmaïaæ ekÃcariyo pi ekÃcariyapÃcariyo pi yÃva sattamà Ãcariyamahayugà yo evam Ãha: Aham etaæ jÃnÃmi, aham etaæ passÃmi: idaæ eva saccaæ mogham a¤¤an ti. Ye pi te brÃhmaïaæ pubbakà isayo mÃntÃnaæ kattÃro mantÃnaæ pavattÃro, yesam idaæ etarahi brÃhmaïà porÃïaæ manta- padaæ gÅtaæ pavuttaæ samihitaæ tad anugÃyanti tad anu- bhÃsanti bhÃsitam anubhÃsanti vÃcitam anuvÃcenti, -- seyya- thÅdam: AÂÂhako VÃmako VÃmadevo VessÃmitto Yamataggi AÇgiraso BhÃradvÃjo VÃseÂÂho Kassapo Bhagu, -- te pi na evam Ãhaæsu: Mayam etaæ jÃnÃma, mayam etaæ passÃma: idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti. SeyyathÃpi, BhÃradvÃja. andhaveïi\<*<2>*>/ paramparÃ-saæsattÃ, purimo pi na passati maj- jhimo pi ma passati pacchimo pi na passati, -- evam eva kho, BhÃradvÃja, andhaveïupamaæ ma¤¤e\<*<3>*>/ brÃhmaïÃnaæ bhÃsitaæ sampajjati;-- purimo pi na passati majjhimo pi na passati pacchimo pi na passati. Taæ kim ma¤¤asi, BhÃradvÃja? Nanu evaæ sante brÃhmaïÃnaæ amÆlikà sad- dhà sampajjatÅti? No kho 'ttha\<*<4>*>/, bho Gotama, brÃhmaïà saddhÃya\<*<5>*>/ yeva payirÆpÃsanti, anussavà p' ettha brÃhmaïà payirÆpÃsantÅti\<*<6>*>/. Pubbe va kho tvaæ, BhÃradvÃja, saddhaæ agamÃsi; anussavaæ idÃni vadesi. Pa¤ca kho ime, BhÃradvÃja, dhammà diÂÂhe va dhamme dvidhÃ\<*<7>*>/ vipÃkÃ. Katame pa¤ca? -- Sad- dhà ruci anussavo ÃkÃraparivitakko diÂÂhinijjhÃnakhanti. Ime\<*<8>*>/, BhÃradvÃja, pa¤ca dhammà diÂÂhe va dhamme dvi- dhà vipÃkÃ. Api ca, BhÃradvÃja, susaddahitaæ\<*<9>*>/ yeva hoti, ta¤ ca hoti rittaæ {tucchaæ} musÃ; no ce pi {susaddahitaæ} hoti, ta¤ ca hoti bhÆtaæ {tacchaæ} ana¤¤athÃ\<*<10>*>/. Api ca, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk nati. 2 So Bm Si; Skt andhaveïÅ. 3 So Bm Si; Sk andhaveïuma¤¤e. Cf. 1 D. 239. 4 Si khvettha; Bm khatta. 5 Sk Bm saddhÃ. 6 So Bm St & Sk infra; Si (bis) payirupÃsanti. See p. 117 supra. 7 Bm Si dvedhÃ. 8 Sk na ime. 9 So Si with note that the Sinh. reading in susaddhitaæ; Bm susaddhÃyitaæ; Skt susaddhiyatam & susaddhahitaæ. 10 Sk a¤¤athÃ. >/ #<[page 171]># %< 5.5. CA§KýSUTTAõ (95). 171>% BhÃradvÃja, surucitaæ yeva hoti --pe-- svÃnussutaæ\<*<1>*>/ yeva hoti -- pe\<*<2>*>/ -- suparivitakkitaæ\<*<3>*>/ yeva hoti -- pe\<*<4>*>/ -- sunij- jhÃyitaæ yeva hoti, ta¤ ca hoti rittaæ tucchaæ musÃ; no ce pi sunijjhÃyitaæ hoti, ta¤ ca hoti bhÆtaæ {tacchaæ} ana¤- ¤athÃ. Saccam anurakkhatÃ, BhÃradvÃja, vi¤¤unÃ\<*<5>*>/ purisena nÃlam ettha ekaæsena niÂÂhaæ gantuæ: idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti. KittÃvatà pana, bho Gotama, saccÃnurakkhanà hoti? KittÃvatà saccam anurakkhati? SaccÃnurakkhanaæ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ pucchÃmÃti. Saddhà ce pi, BhÃradvÃja, purisassa hoti, evaæ me saddhà ti iti vadaæ saccam anurakkhati\<*<6>*>/, na tveva tÃva ekaæsena niÂÂhaæ gacchati: idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti. [EttÃvatà kho, BhÃradvÃja, saccÃnurakkhanà hoti; ettÃvatà saccam anurakkhati, ettÃvatà ca mayaæ saccÃnu- rakkhanaæ pa¤¤Ãpemi, na tveva tÃva saccÃnubodho hoti\<*<7>*>/]. Ruci ce pi, BhÃradvÃja, purisassa hoti\<*<8>*>/; anussavo ce pi, BhÃradvÃja, purisassa hoti; ÃkÃraparivitakko ce pi, BhÃra- dvÃja, purisassa hoti; diÂÂhinijjhÃnakhanti ce pi, BhÃradvÃja, purisassa hoti, evaæ me diÂÂhinijjhÃnakhantÅti iti vadaæ\<*<9>*>/ saccam anurakkhati, na tveva tÃva ekaæsena niÂÂhaæ gac- chati: idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti. EttÃvatà kho, BhÃradvÃja, saccÃnurakkhanà hoti; ettÃvatà saccam anu- rakkhati, ettÃvatà ca mayaæ saccÃnurakkhanaæ pa¤¤Ãpema, na tveva tÃva saccÃnubodho hotÅti. EttÃvatÃ, bho Gotama, saccÃnurakkhanà hoti, ettÃvatà saccam anurakkhati\<*<10>*>/, ettÃvatà ca mayaæ saccÃnurakkhanaæ pekkhÃma. KittÃvatà pana, bho Gotama, saccÃnubodho hoti? KittÃvatà saccam anubujjhati? SaccÃnubodhaæ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ pucchÃmÃti. Idha\<*<11>*>/ BhÃradvÃja, bhikkhu a¤¤ataraæ gÃmaæ và ni- gamaæ và upanissÃya viharati, tam enaæ gahapati và gaha- patiputto và upasaækamitvà tÅsu dhammesu samannesati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm svÃnussavÃtaæ. 2 Sk omits pe. 3 Si suparivitakkaæ 4 Si omits pe. 5 Sk vi¤¤Æ. 6 Bm evam eva sijjhati iti và taæ saccam anurakkhati. 7 Skt Bm omit this sentence. 8 Bm adds la. 9 Bm iti và taæ 10 Sk Bm an-eti. 11 Bm Si add kira, which Sk & Bu omit. >/ #<[page 172]># %<172 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% lobhaniyesu\<*<1>*>/ dhammesu dosaniyesu dhammesu mohaniyesu dhammesu: Atthi nu kho imassa Ãyasmato tathÃrÆpà lobha- niyà dhammà yathÃrÆpehi lobhaniyehi dhammehi pariyÃ- dinnacitto\<*<2>*>/ ajÃnaæ và vadeyya jÃnÃmÅti, apassaæ và vadeyya passÃmÅti, paraæ và tathattÃya\<*<3>*>/ samÃdapeyya yaæ paresaæ assa dÅgharattaæ ahitÃya dukkhÃyÃti? Tam enam samanne- samÃno evaæ jÃnÃti: Na 'tthi kho imass' Ãyasmato tathÃ- rÆpà lobhaniyà dhammà yathÃrÆpehi lobhaniyehi dhammehi pariyÃdinnacitto ajÃnaæ và vadeyya jÃnÃmÅti, apassaæ và vadeyya passÃmÅti, paraæ và tathattÃya samÃdapeyya yaæ paresaæ assa dÅgharattaæ ahitÃya dukkhÃyÃti. TathÃ\<*<4>*>/ kho pan' imass' Ãyasmato kÃyasamÃcÃro, tathà vacÅsamÃcÃro, yathà taæ aluddhassa. Yaæ kho pana ayam Ãyasmà dham- maæ deseti, gambhÅro so dhammo duddaso duranubodho santo païÅto atakkÃvacaro nipuïo paï¬itavedaniyo\<*<5>*>/, na so dhammo sudesiyo\<*<6>*>/ luddhenÃti. Yato naæ samannesamÃno visuddhaæ lobhaniyehi dhammehi samanupassati, tato naæ uttariæ samannesati dosaniyesu dhammesu: Atthi nu kho imass' Ãyasmato tathÃrÆpà dosaniyà dhammà {yathÃrÆpehi} dosaniyehi dhammehi pariyÃdinnacitto ajÃnaæ và vadeyya jÃnÃmÅti apassaæ và vadeyya passÃmÅti paraæ và tathattÃya samÃdapeyya yaæ paresaæ assa dÅgharattaæ ahitÃya duk- khÃyÃti? Tam enaæ samannesamÃno evaæ jÃnÃti: Na 'tthi kho imass' Ãyasmato tathÃrÆpà dosaniyà dhammà yathÃ- rÆpehi dosaniyehi dhammehi pariyÃdinnacitto ajÃnaæ và va- deyya jÃnÃmÅti, apassaæ và vadeyya passÃmÅti, paraæ và tathattÃya samÃdapeyya yaæ paresaæ assa dÅgharattaæ ahitÃya dukkhÃyÃti. TathÃ\<*<4>*>/ kho pan' imass' Ãyasmato kÃya- samÃcÃro, tathà vacÅsamÃcÃro yathà taæ aduÂÂhassa. Yaæ kho pan' ayam Ãyasmà dhammaæ deseti, gambhÅro so dhammo duddaso duranubodho santo païÅto atakkÃvacaro nipuïo paï¬itavedaniyo, na so dhammo sudesiyo duÂÂhenÃti. Yato naæ samannesamÃno visuddham\<*<7>*>/ dosaniyehi dhammehi sa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Bm Bu; Si has-Å-here & in following adjectives, as has Sk once infra (lobhanÅyehi). 2 Sk Bm -ïï-. 3 Bm tadatthÃya. 4 Bm (bis) tathÃrÆpo. 5 Si p-Åyo. 6 So Si; Sk sudesa; Bm sudesanÅyo. 7 Sk adds lobhaniyehi dhammehi suddhaæ. >/ #<[page 173]># %< 5.5. CA§KýSUTTAõ (95). 173>% manupassati, tato naæ uttariæ samannesati mohaniyesu dhammesu: Atthi nu kho imass' Ãyasmato tathÃrÆpà moha- niyà dhammà yathÃrÆpehi mohaniyehi dhammehi pariyÃ- dinnacitto ajÃnaæ và vadeyya jÃnÃmÅti, apassaæ và vadeyya passÃmÅti, paraæ và tathattÃya samÃdapeyya yaæ paresaæ assa dÅgharattaæ ahitÃya dukkhÃyÃti? Tam enaæ samanne- samÃno evaæ jÃnÃti: Na 'tthi kho imass' Ãyasmato tathÃrÆpà mohaniyà dhammà yathÃrÆpehi mohaniyehi dhammehi pari- yÃdinnacitto ajÃnaæ và vadeyya jÃnÃmÅti, apassaæ và va- deyya passÃmÅti, paraæ và tathattÃya samÃdapeyya yaæ paresaæ assa dÅgharattaæ ahitÃya dukkhÃyÃti. TathÃ\<*<1>*>/ kho pan' imass' Ãyasmato kÃyasamÃcÃro, tathÃ\<*<2>*>/ vacÅsamÃcÃro, yathà taæ amÆÊhassa. Yaæ kho pana ayam Ãyasmà dham- maæ deseti, gambhÅro so dhammo duddaso duranubodho santo païÅto atakkÃvacaro nipuïo paï¬itavedaniyo, na so dhammo sudesiyo mÆÊhenÃti. Yato naæ samannesamÃno visuddhaæ\<*<3>*>/ mohaniyehi dhammehi samanupassati, atha tamhi saddhaæ niveseti, saddhÃjÃto upasaækamanto payirÆ- pÃsati\<*<4>*>/, payirÆpÃsanto sotaæ odahati, ohitasoto dhammaæ suïÃti, sutvà dhammaæ dhÃreti, dhÃritÃnaæ dhammÃnaæ atthaæ upaparikkhati, atthaæ upaparikkhato dhammà nijjhÃ- naæ khamanti, dhammanijjhÃnakhantiyà sati chando jÃyati, chandajÃto ussahati, ussahitvà tÆleti, tÆlayitvà padahati, pa- hitatto samÃno kÃyena c' eva paramasaccaæ\<*<5>*>/ sacchikaroti, pa¤¤Ãya ca taæ ativijjha passati. EttÃvatà kho, BhÃradvÃja, saccÃnubodho hoti, ettÃvatà saccam anubujjhati, ettÃvatà ca mayaæ saccÃnubodhaæ pa¤¤Ãpema, na tveva\<*<6>*>/ saccÃnu- patti hotÅti\<*<7>*>/. EttÃvatÃ, bho Gotama, saccÃnubodho hoti, ettÃvatà sac- caæ anubujjhati, ettÃvatà ca mayaæ saccÃnubodhaæ pek- khÃma. KittÃvatà pana, bho Gotama, saccÃnupatti hoti? KittÃvatà saccam anupÃpuïÃti? SaccÃnupattiæ mayaæ bha- vantaæ Gotamaæ pucchÃmÃti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm tathÃrÆpo. 2 Sk omits; Bm tathÃrÆpo. 3 Sk adds lobhaniyehi dhammehi visuddhaæ dosaniyehi dhammehi visuddhaæ. 4 Sk omits. 5 So Sk Bm Bu; Si {paramatthasaccaæ}. 6 Sk adds tÃva. 7 Bm saccÃnuppatti hoti. >/ #<[page 174]># %<174 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Tesaæ yeva kho, BhÃradvÃja, dhammÃnaæ Ãsevanà bhÃ- vanà bahulÅkammaæ\<*<1>*>/ saccÃnupatti hoti. EttÃvatà kho, BhÃra- dvÃja, saccÃnupatti hoti, ettÃvatà saccam anupÃpuïÃti, ettÃ- vatà ca mayaæ saccÃnupattiæ pa¤¤ÃpemÃti. EttÃvatÃ, bho Gotama, saccÃnupatti hoti, ettÃvatà sac- cam anupÃpuïÃti, ettÃvatà ca mayaæ saccÃnupattiæ pek- khÃma. SaccÃnupattiyà pana, bho Gotama, katamo dhammo bahukÃro? SaccÃnupattiyà bahukÃraæ dhammaæ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ pucchÃmÃti. SaccÃnupattiyà kho, BhÃradvÃja, padhÃnaæ bahukÃraæ, no ce taæ padaheyya, na-y-idaæ saccam anupÃpuïeyya; yasmà ca kho padahati, tasmÃ\<*<2>*>/ saccam anupÃpuïÃti, tasmà saccÃnupattiyà padhÃnaæ bahukÃran ti. PadhÃnassa pana, bho Gotama, katamo dhammo bahu- kÃro? PadhÃnassa bahukÃraæ dhammaæ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ pucchÃmÃti. PadhÃnassa\<*<3>*>/ kho, BhÃradvÃja, tulanà bahukÃrÃ\<*<4>*>/; no ce taæ tuleyya, na-y-idaæ padaheyya. Yasmà ca kho tuleti, tasmà padahati, tasmà padhÃnassa tulanà bahukÃrà ti. TulanÃya pana, bho Gotama, katamo dhammo bahu- kÃro? TulanÃya bahukÃraæ dhammaæ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ pucchÃmÃti. TulanÃya kho, BhÃradvÃja, ussÃho bahukÃro; no ce taæ ussaheyya\<*<5>*>/, na-y-idaæ tuleyya. Yasmà ca kho ussa- hati, tasmà tuleti, tasmà tulanÃya ussÃho bahukÃro ti. UssÃhassa pana, bho Gotama, katamo dhammo bahu- kÃro? UssÃhassa bahukÃraæ dhammaæ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ pucchÃmÃti. UssÃhassa kho, BhÃradvÃja, chando bahukÃro; no ce taæ chando jÃyetha, na-y-idaæ ussaheyya. Yasmà ca kho chando jÃyati, tasmà ussahati, tasmà ussÃhassa chando bahukÃro ti. Chandassa pana, bho Gotama, katamo dhammo bahu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk b-aæ. 2 Sk omits tasmÃ. 3 Sk saccÃnupattiyÃ. 4 Si b-ro here, b-rà infra. 5 So Si Sk; Bm ussÃheyya (bis) & once ussÃhati. >/ #<[page 175]># %< 5.5. CA§KýSUTTAõ (95). 175>% kÃro? Chandassa bahukÃraæ dhammaæ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ pucchÃmÃti. Chandassa kho, BhÃradvÃja, dhammanijjhÃnakhanti\<*<1>*>/ ba- hukÃrÃ; no ce taæ dhammanijjhÃnaæ khameyyuæ. na-y-idaæ chando jÃyetha. Yasmà ca kho dhammanijjhÃnaæ kha- manti, tasmà chando jÃyati, tasmà chandassa dhammanij- jhÃnakhanti bahukÃrà ti. DhammanijjhÃnakhantiyà pana, bho Gotama, katamo dhammo bahukÃro? DhammanijjhÃnakhantiyà bahukÃraæ dhammaæ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ pucchÃmÃti. DhammanijjhÃnakhantiyà kho, BhÃradvÃja, atthupa- parikkhÃ\<*<2>*>/ bahukÃrÃ; no ce taæ atthaæ upaparikkheyya, na- y-idaæ dhammà nijjhÃnaæ khameyyuæ. Yasmà ca kho at- thaæ upaparikkhati, tasmà dhammà nijjhÃnaæ khamanti, tasmà dhammanijjhÃnakhantiyà atthupaparikkhà bahukÃrà ti. AtthupaparikkhÃya pana. bho Gotama, katamo dhammo bahukÃro? AtthupaparikkhÃya bahukÃraæ dhammaæ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ pucchÃmÃti. AtthupaparikkhÃya kho, BhÃradvÃja, dhammadhÃraïà bahukÃrÃ; no ce taæ dhammaæ dhÃreyya, na-y-idaæ atthaæ upaparikkheyya. Yasmà ca kho dhammaæ dhÃreti, tasmà atthaæ upaparikkhati, tasmà atthupaparikkhÃya dhamma- dhÃraïà bahukÃrà ti. DhammadhÃraïÃya pana, bho Gotama, katamo dhammo bahukÃro? DhammadhÃraïÃya bahukÃraæ dhammaæ mayaæ bhavantam Gotamaæ pucchÃmÃti. DhammadhÃraïÃya kho, BhÃradvÃja, dhammasavanaæ\<*<3>*>/ bahukÃraæ; no ce taæ dhammaæ suïeyya, na-y-idaæ dham- maæ dhÃreyya. Yasmà ca kho dhammaæ dhÃreti, tasmà dhammadhÃraïÃya dhammasavanaæ bahukÃran ti. Dhammasavanassa pana, bho Gotama, katamo dhammo bahukÃro? Dhammasavanassa bahukÃraæ dhammaæ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ pucchÃmÃti. Dhammasavanassa kho, BhÃradvÃja, sotÃvadhÃnaæ ba- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm dhammÃn-tÅ. 2 Sk atthÆpaparikkhÃrÃ; Bm Si atthup- throughout. 3 Si dhammassavanaæ throughout. >/ #<[page 176]># %<176 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% hukÃraæ; no ce taæ sotaæ odaheyya, na-y-idaæ dhammaæ suïeyya. Yasmà ca kho sotaæ odahati, tasmà dhammaæ suïÃti, tasmà dhammasavanassa sotÃvadhÃnaæ bahukÃran ti. SotÃvadhÃnassa pana, bho Gotama, katamo dhammo bahukÃro? SotÃvadhÃnassa bahukÃraæ dhammaæ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ pucchÃmÃti. SotÃvadhÃnassa kho, BhÃradvÃja, payirÆpÃsanÃ\<*<1>*>/ bahu- kÃrÃ; no ce taæ payirÆpÃseyya, na-y-idam sotaæ odaheyya. Yasmà ca kho payirÆpÃsati, tasmà sotaæ odahati, tasmà sotÃvadhÃnassa payirÆpÃsanà bahukÃrà ti. PayirÆpÃsanÃya pana, bho Gotama, katamo dhammo bahukÃro? PayirÆpÃsanÃya bahukÃraæ dhammaæ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ pucchÃmÃti. PayirÆpÃsanÃya kho, BhÃradvÃja, upasaækamanaæ ba- hukÃraæ; no ce taæ upasaækameyya, na-y-idaæ payirÆpÃ- seyya. Yasmà ca kho upasaækamati, tasmà payirÆpÃsati, tasmà payirÆpÃsanÃya upasaækamanaæ bahukÃran ti. Upasaækamanassa pana, bho {Gotamassa}, katamo dhammo bahukÃro? Upasaækamanassa bahukÃraæ dhammaæ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ pucchÃmÃti. Upasaækamanassa kho, BhÃradvÃja, saddhà bahukÃrÃ; no ce taæ saddhà jÃyetha, na-y-idaæ upasaækameyya. Yasmà ca kho saddhà jÃyati, tasmà upasaækamati, tasmà upasaæ- kamanassa saddhà bahukÃrà ti. SaccÃnurakkhanaæ\<*<2>*>/ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ apuc- chimha\<*<3>*>/; saccÃnurakkhanaæ bhavaæ Gotamo byÃkÃsi, ta¤ ca pan' amhÃkaæ ruccati c' eva khamati ca, tena c' amhÃ\<*<4>*>/ atta- manÃ. SaccÃnubodhaæ\<*<5>*>/ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ apucchimha, saccÃnubodhaæ bhavaæ Gotamo byÃkÃsi, ta¤ ca pan' amhÃkaæ ruccati c' eva khamati ca tena c' amhà attamanÃ. SaccÃnupattiæ mayaæ bhavantaæ Gotamaæ apucchimha; saccÃnupattim bhavaæ Gotamo byÃkÃsi, ta¤ ca pan' amhÃkaæ ruccati c' eva khamati ca tena c' amhà atta- manÃ. SaccÃnupattiyà bahukÃraæ dhammaæ mayaæ bha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si payirup. 2 Sk saddhÃn-. 3 Si ap-hÃ. 4 So Sk Si; Bm amha. 5 Bm Si saccam anubodhaæ. >/ #<[page 177]># %< 5.6. ESUKùRISUTTAõ (96). 177>% vantaæ Gotamaæ apucchimha, saccÃnupattiyà bahukÃraæ dhammaæ bhavaæ Gotamo byÃkÃsi, ta¤ ca pan' amhÃkaæ ruccati c' eva khamati ca tena c' amhà attamanÃ. Yaæ yad eva ca pana mayaæ bhavantaæ Gotamaæ apucchimha, taæ tad eva bhavaæ Gotamo byÃkÃsi, ta¤ ca pan' amhÃkaæ ruccati c' eva khamati ca tena c' amhà attamanÃ. Mayaæ hi, bho Gotama, pubbe evaæ jÃnÃma: Ke ca muï¬akà sa- maïakà ibbhÃ\<*<1>*>/ kaïhà bandhupÃdÃpaccÃ, ke ca dhammassa a¤¤ÃtÃro ti. Ajanesi vata me bhavaæ Gotamo samaïesu samaïapemaæ, samaïesu samaïapasÃdaæ, samaïesu samaïa- gÃravaæ. Abhikkantaæ, bho Gotama, abhikkantaæ, bho Go- tama, --pe-- upÃsakaæ maæ bhavaæ Gotamo dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gatan ti. CA§KýSUTTAõ PA¥CAMAõ. 96. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Atha kho Esu- kÃrÅ brÃhmaïo yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaæ- kamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ ni- sinno kho EsukÃrÅ brÃhmaïo Bhagavantaæ etad avoca: BrÃhmaïÃ, bho Gotama, catasso pÃricariyà pa¤¤Ãpenti;-- brÃhmaïassa pÃricariyaæ pa¤¤Ãpenti, khattiyassa pÃricariyaæ pa¤¤Ãpenti, vessassa pÃricariyaæ pa¤¤Ãpenti, suddassa pÃri- cariyaæ pa¤¤Ãpenti. Tatr' idaæ\<*<2>*>/, bho Gotama, brÃhmaïà brÃhmaïassa pÃricariyaæ pa¤¤Ãpenti: BrÃhmaïo và brÃh- maïaæ paricareyya, khattiyo và brÃhmaïaæ paricareyya, vesso và brÃhmaïaæ paricareyya, suddo và brÃhmaïaæ parica- reyyÃti. Idaæ kho, bho Gotama, brÃhmaïà brÃhmaïassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Si; Sk imabhà kimhÃ; Bm ibbhà kiïhÃ. 2 Si tatrÅdaæ. >/ #<[page 178]># %<178 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% pÃricariyaæ pa¤¤Ãpenti. Tatr' idaæ, bho Gotama, brÃhmaïà khattiyassa pÃricariyaæ pa¤¤Ãpenti:-- Khattiyo và khatti- yaæ paricareyya, vesso và khattiyaæ paricareyya, suddo và khattiyaæ paricareyyÃti. Idaæ kho, bho Gotama, brÃhmaïà khattiyassa pÃricariyaæ pa¤¤Ãpenti. Tatr' idaæ, bho Gotama, brÃhmaïà vessassa pÃricÃriyaæ pa¤¤Ãpenti:-- Vesso và vessaæ paricareyya, suddo và vessaæ paricareyyÃti. Idaæ kho, bho Gotama, brÃhmaïà vessassa pÃricariyaæ pa¤¤Ãpenti. Tatr' idaæ, bho Gotama, brÃhmaïà suddassa pÃricariyaæ pa¤¤Ã- penti:-- Suddo va suddaæ paricareyya. Ko\<*<1>*>/ pan' a¤¤o suddaæ paricarissatÅti? Idaæ kho, bho Gotama, brÃhmaïà suddassa pÃricariyaæ pa¤¤Ãpenti. BrÃhmaïÃ, bho Gotama, imà catasso pÃricariyà pa¤¤Ãpenti. Idha bhavaæ Gotamo kim ÃhÃti? Kiæ pana. brÃhmaïa, sabbo loko brÃhmaïÃnaæ etad abbhanujÃnÃti\<*<2>*>/, -- imà catasso pÃricariyà pa¤¤ÃpentÆti\<*<3>*>/? No h' idam, bho Gotama. SeyyathÃpi, brÃhmaïa, puriso daÊiddo\<*<4>*>/ assako anÃÊhiyo\<*<5>*>/, tassa akÃmassa bilaæ olaggeyyuæ\<*<6>*>/: Idaæ te, ambho purisa, maæsaæ khÃditabbaæ, mÆla¤ ca anuppadÃtabban\<*<7>*>/ ti, -- evam eva kho, brÃhmaïa, brÃhmaïà appaÂi¤¤Ãye\<*<8>*>/ tesaæ\<*<9>*>/ samaïabrÃhmaïÃnaæ atha ca pan' imà catasso pÃricariyà pa¤¤Ãpenti. NÃhaæ, brÃhmaïa, sabbaæ paricaritabban ti vadÃmi. Na panÃhaæ, brÃhmaïa, sabbaæ na paricaritabban ti vadÃmi. Yaæ hi 'ssa, brÃhmaïa, paricarato, pÃricariyà hetu pÃpiyo assa na seyyo, nÃhan taæ paricaritabban ti vadÃmi. Ya¤ ca khvÃssa\<*<10>*>/, brÃhmaïa, paricarato, pÃricariyà hetu seyyo assa na pÃpiyo, tam ahaæ paricaritabban ti va- dÃmi. Khattiyaæ ce pi, brÃhmaïa, evaæ puccheyyuæ: Yaæ và te paricarato pÃricariyÃhetu pÃpiyo assa, na seyyo; yaæ và te\<*<11>*>/ paricarato pÃricariyÃhetu seyyo assa, na pÃ- piyo; kam\<*<12>*>/ ettha paricareyyÃsÅti? Khattiyo pi hi, brÃh- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk adds vÃ. 2 Bm abbhÃn-. 3 So Si; Sk Bm p-entÅti. Cfr. p. 180. 4 Bm daliddo. 5 So Sk Si; Bm anÃÊiyo. 6 So Bu Bm & Sk infra; Sk cilaæ olangeyyaæ here; Si vilaæ ol. 7 Sk anuppÃdÃtabban. 8 Bm apati¤¤Ãya. 9 Sk keci here, but tesaæ infra. 10 Si khvassa. 11 Si ye. 12 Si tam. >/ #<[page 179]># %< 5.6. ESUKùRISUTTAõ (96). 179>% maïa, sammà vyÃkaramÃno evaæ vyÃkareyya: Yaæ hi me paricarato pÃricariyÃhetu pÃpiyo assa na seyyo. nÃhan taæ paricareyyaæ. Ya¤ ca kho me paricarato pÃricariyà hetu seyyo\<*<1>*>/ assa na pÃpiyo, tam ahaæ paricareyyan ti. BrÃhmaïaæ ce pi, brÃhmaïa, -- pe\<*<2>*>/ -- vessaæ ce pi, brÃh- maïa, suddaæ ce pi, brÃhmaïa. evaæ puccheyyuæ: Yaæ và te paricarato pÃricariyÃhetu pÃpiyo assa. na seyyo; yaæ và te pari- carato pÃricariyÃhetu seyyo assa na pÃpiyo; kam\<*<3>*>/ ettha pari- careyyÃsÅti? Suddo pi hi, brÃhmaïa, sammà vyÃkaramÃno evaæ vyÃkareyya: Yaæ hi me paricarato pÃricariyÃhetu pÃpiyo assa na seyyo, nÃhan taæ paricareyyaæ. Ya¤ ca kho me pari- carato pÃricariyÃhetu seyyo assa na pÃpiyo, tam ahaæ paricareyyan ti. NÃhaæ, brÃhmaïa, uccÃkulÅnatÃ\<*<4>*>/ {seyyaæso} ti vadÃmi. Na panÃhaæ. brÃhmaïa, uccÃkulÅnatà {pÃpi- yaæso} ti vadÃmi. NÃhaæ, brÃhmaïa. uÊÃravaïïatà {seyyaæso} ti vadÃmi. Na panÃhaæ. brÃhmaïa, uÊÃravaïïatà {pÃpi- yaæso} ti vadÃmi. NÃhaæ, brÃhmaïa. uÊÃrabhogatà {seyyaæso} ti vadÃmi. Na panÃhaæ, brÃhmaïa, uÊÃrabhogatÃ\<*<5>*>/ {pÃ- piyaæso} ti vadÃmi. UccÃkulÅno pi hi, brÃhmaïa, idh' ekacco pÃïÃtipÃtÅ hoti adinnÃdÃyÅ hoti kÃmesu micchÃcÃrÅ hoti musÃvÃdÅ hoti pisuïÃvÃco hoti pharusÃvÃco hoti samphappa- lÃpÅ hoti abhijjhÃlÆ hoti vyÃpannacitto hoti micchÃdiÂÂhi hoti; tasmà na uccÃkulÅnatà {seyyaæso} ti vadÃmi. UccÃkulÅno pi hi, brÃhmaïa, idh' ekacco pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti adinnÃ- dÃnà paÂivirato hoti kÃmesu micchÃcÃrà paÂivirato hoti musÃvÃdà paÂivirato hoti {pisuïÃvÃcÃya} paÂivirato hoti pharusÃ- vÃcÃya paÂivirato hoti samphappalÃpà paÂivirato hoti ana- bhijjhÃlÆ hoti avyÃpannacitto hoti sammÃdiÂÂhi hoti; tasmà na uccÃkulÅnatà {pÃpiyaæso} ti vadÃmi. UÊÃravaïïo pi hi, brÃhmaïa, -- pe\<*<6>*>/ -- uÊÃrabhogo pi hi, brÃhmaïa, idh' ekacco\<*<7>*>/ pÃïÃtipÃtÅ . . . micchÃdiÂÂhi hoti tasmà na uÊÃrabhogatà {sey- yaæso} vadÃmi. UÊÃrabhogo pi hi, brÃhmaïa, idh' ekacco pÃïÃtipÃtà paÂivirato . . . sammÃdiÂÂhi hoti, tasmà na uÊara- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk here adds yaæ va te paricarato paricariyà hetu seyyo. 2 Bm Si omit pe. 3 Si tam. 4 So Sk Si; Bm uccakulimatÃ. 5 Sk ulÃrakaïïata. 6 Si omits pe & recites in full, as above: idh' ekacco . . . pÃpiyaæ so ti vadÃmi. 7 Bm pÃnÃtipatÅ hoti --pe-- micchadiÂÂhÅ hoti. {TasmÃ}. . . >/ #<[page 180]># %<180 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% bhogatà {pÃpiyaæso} ti vadÃmi. NÃhaæ, brÃhmaïa, sabbaæ paricaritabban ti vadÃmi; na panÃhaæ, brÃhmaïa, sabbaæ na paricaritabban ti vadÃmi. Yaæ hi 'ssa, brÃhmaïa, pari- carato pÃricariyÃhetu saddhà va¬¬hati sÅlaæ va¬¬hati sutaæ va¬¬hati cÃgo va¬¬hati\<*<1>*>/ pa¤¤Ã va¬¬hati, tam ahaæ paricari- tabban ti\<*<2>*>/ vadÃmÅti. Evaæ vutte EsukÃrÅ brÃhmaïo Bhagavantaæ etad avoca: BrÃhmaïÃ, bho Gotama, cattÃri dhanÃni pa¤¤Ãpenti, -- brÃhmaïassa sandhanaæ pa¤¤Ãpenti khattiyassa sandhanaæ pa¤¤Ãpenti vessassa sandhanaæ pa¤¤Ãpenti suddassa san- dhanaæ pa¤¤Ãpenti. Tatr' idaæ\<*<3>*>/, bho Gotama, brÃhmaïà brÃhmaïassa sandhanaæ pa¤¤Ãpenti, -- bhikkhÃcariyaæ; bhikkhÃcariya¤ ca pana brÃhmaïo sandhanaæ atima¤¤amÃno akiccakÃrÅ hoti, gopo va adinnaæ ÃdiyamÃno ti. Idaæ kho, bho Gotama, brÃhmaïà brÃhmaïassa sandhanaæ pa¤¤Ãpenti. Tatr' idaæ, bho Gotama, brÃhmaïà khattiyassa sandhanaæ pa¤¤Ãpenti, -- dhanukalÃpaæ; dhanukalÃpa¤ ca pana khat- tiyo sandhanaæ atima¤¤amÃno akiccakÃrÅ hoti, gopo va adinnaæ ÃdiyamÃno ti. Idaæ kho, bho Gotama, brÃhmaïà khattiyassa sandhanaæ pa¤¤Ãpenti. Tatr' idaæ, bho Gotama, brÃhmaïà vessassa sandhanaæ pa¤¤Ãpenti, -- kasigorak- khaæ; kasigorakkha¤ ca pana vesso sandhanaæ atima¤¤a- mÃno akiccakÃrÅ hoti, gopo va adinnaæ ÃdiyamÃno ti. Idaæ kho, bho Gotama, brÃhmaïà vessassa sandhanaæ pa¤¤Ãpenti. Tatr' idaæ, bho Gotama, brÃhmaïà suddassa sandhanaæ pa¤¤Ãpenti, -- asitabyÃbhaÇgiæ; asitabyÃbhaÇgi¤ ca pana suddo sandhanaæ atima¤¤amÃno akiccakÃrÅ hoti, gopo va adinnaæ ÃdiyamÃno ti. Idaæ kho, bho Gotama, brÃhmaïà suddassa sandhanaæ pa¤¤Ãpenti. BrÃhmaïÃ, bho Gotama\<*<4>*>/, imÃni cattÃri dhanÃni pa¤¤Ãpenti. Idha bhavaæ Gotamo kim ÃhÃti? Kiæ pana, brÃhmaïa, sabbo loko brÃhmaïÃnaæ etad abbhanujÃnÃti: imÃni dhanÃni pa¤¤ÃpentÆti\<*<5>*>/? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits cÃgo v. 2 Bm adds: vadÃmi. Yaæ hi 'ssa, brÃhmaïa, paricarato pÃricariyà hetu na saddhà va¬¬hati na sÅlaæ v. na sutaæ v. na cÃgo v. na pa¤¤Ã v., nÃhan taæ paricaritabban ti. 3 Si tatrÅdaæ. 4 Sk omits brÃhmaïà bho G. 5 So Si Bm p-tÅti; Sk p-tunti. >/ #<[page 181]># %< 5.6. ESUKùRISUTTAõ (96). 181>% No h' idaæ, bho Gotama. SeyyathÃpi, brÃhmaïa, puriso daÊiddo assako anÃÊhiyo, tassa akÃmassa bilaæ olaggeyyuæ: Idam te, ambho purisa, maæsaæ khÃditabbaæ, mÆla¤ ca anuppadÃtabban ti, -- evam eva kho, brÃhmaïa, brÃhmaïà appaÂi¤¤Ãye tesaæ samaïabrÃh- maïÃnaæ atha ca pan' imÃni cattÃri dhanÃni pa¤¤Ãpenti. Ariyaæ kho\<*<1>*>/ ahaæ, brÃhmaïa, lokuttaraæ dhammaæ {purisassa} sandhanaæ pa¤¤Ãpemi. PorÃïaæ kho pan' assa mÃtÃpettikaæ kulavaæsaæ anussarato yattha yatth' eva attabhÃvassa abhi- nibbatti hoti, tena ten' eva saÇkhaæ\<*<2>*>/ gacchati. Khattiyakule ce attabhÃvassa abhinibbatti hoti, khattiyo tveva\<*<3>*>/ saÇkhaæ gacchati. BrÃhmaïakule ce attabhÃvassa abhinibbatti hoti, brÃhmaïo tveva saÇkhaæ gacchati. Vessakule ce attabhÃ- vassa abhinibbatti hoti, vesso tveva saÇkhaæ gacchati. Suddakule ce attabhÃvassa abhinibbatti hoti, suddo tveva saÇkhaæ gacchati. SeyyathÃpi, brÃhmaïa, yaæ yad eva paccayaæ paÂicca aggi jalati, tena ten' eva saÇkhaæ gacchati; -- kaÂÂhan ce\<*<3>*>/ paÂicca aggi jalati, kaÂÂhaggi tveva saÇkhaæ gacchati; sakalika¤ ce paÂicca aggi jalati, sakalikaggi tveva saÇkhaæ gacchati; tiïan ce paÂicca aggi jalati, tiïaggi tveva saÇkhaæ gacchati; gomaya¤ ce paÂicca aggi jalati\<*<4>*>/, goma- yaggi tveva saÇkhaæ gacchati;-- evaæ eva kho ahaæ, brÃh- maïa, ariyaæ lokuttaraæ dhammaæ purisassa sandhanaæ pa¤¤Ãpemi. PorÃïaæ kho pan' assa mÃtÃpettikaæ kulavaæ- saæ anussarato yattha yatth' eva attabhÃvassa abhinibbatti hoti, tena ten' eva saÇkhaæ gacchati. Khattiyakule ce atta- bhÃvassa . . . &c. to . . . suddo tveva saÇkhaæ gacchati. Khatti- {yakulÃ} ce pi, brÃhmaïa, agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti, so ca TathÃgatappaveditaæ dhammavinayaæ Ãgamma pÃïÃti- pÃtà paÂivirato hoti adinnÃdÃnà paÂivirato hoti abrahmacariyà paÂivirato hoti musÃvÃdà paÂivirato hoti pisuïÃvÃcÃya paÂi- virato hoti {pharusÃvÃcÃya} paÂivirato hoti samphappalÃpà paÂivirato hoti anabhijjhÃlÆ hoti abyÃpannacitto hoti sammÃ- diÂÂhi hoti, ÃrÃdhako hoti ¤Ãyaæ dhammaæ kusalaæ. BrÃh- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si adds pana 2 Bm Si sankhyaæ throughout. 3 Sk ceva throughout. 4 So Bm Si; Sk t' eva throughout. >/ #<[page 182]># %<182 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ>% maïakulà ce pi, brÃhmaïa, agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti so ca TathÃgatappaveditaæ dhammavinayaæ Ãgamma pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti\<*<1>*>/ --pe-- sammÃdiÂÂhi hoti, ÃrÃdhako hoti ¤Ãyaæ dhammaæ kusalaæ. Vessakulà ce pi, brÃhmaïa, agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti, so ca TathÃgatappa- veditaæ dhammavinayaæ Ãgamma pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti\<*<2>*>/ --pe-- sammÃdiÂÂhi hoti, ÃrÃdhako hoti ¤Ãyaæ dhammaæ kusalaæ. Suddakulà ce pi, brÃhmaïa, agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti, so ca TathÃgatappaveditaæ dhammavinayaæ Ãgamma pÃïÃtipatà paÂivirato hoti\<*<3>*>/ . . . dhammaæ kusalaæ Taæ kim ma¤¤asi, brÃhmaïa? BrÃhmaïo va nu kho pahoti asmiæ padese averaæ abyÃpajjhaæ\<*<4>*>/ mettacittaæ bhÃvetuæ, no khattiyo no vesso no suddo ti? No h' idaæ, bho Gotama. Khattiyo pi hi, bho {Gotamo}. pahoti asmiæ padese averaæ abyÃpajjhaæ mettacittaæ bhÃ- vetuæ. brÃhmaïo pi hi, bho Gotama, vesso pi hi, bho Go- tama, suddo pi hi, bho Gotama, -- sabbe pi hi, bho Gotama, cattÃro vaïïà pahonti asmiæ padese averaæ abyÃpajjhaæ mettacittaæ bhÃvetun ti. Evam eva kho, brÃhmaïa, khattiyakulà ce pi agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti, so ca TathÃgatappaveditaæ dhammavinayaæ Ãgamma pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti\<*<3>*>/ . . . dhammaæ kusalaæ. BrÃhmaïakulà ce pi brÃhmaïa, -- pe\<*<5>*>/ -- vessakulà ce pi, brÃhmaïa, suddakulà ce pi, brÃhmaïa, agÃ- rasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti, so ca TathÃgatappaveditaæ dhammavinayaæ . . . dhammaæ kusalaæ. Taæ kim ma¤¤asi, brÃhmaïa? BrÃhmaïo va nu kho pahoti sottiæ\<*<6>*>/ sinÃniæ ÃdÃya nadiæ gantvà rajojallaæ pavÃhetuæ no khattiyo no vesso no suddo ti? No h' idaæ, bho Gotama. Khattiyo pi hi, bho Gotama, pahoti sottiæ sinÃniæ ÃdÃya nadiæ gantvà rajojallaæ pavÃ- hetuæ, brÃhmaïo pi hi, bho Gotama, vesso pi hi, bho Go- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si adds: adinnadÃnà p. hoti abrahmacariyà hoti musÃyÃdà p. hoti. 2 Si adds as in last note. 3 Bm pa sammaditthÅ hoti, arÃdhako hoti ¤Ãnaæ dhammaæ kusalaæ. Taæ kiæ . . . 4 Bm abyÃbajjhaæ. 5 Bm Si omit pe. 6 Cf. supra pp. 46 & 151. Sk sottiæ sinÃniæ; Bm sotthisinÃni; Si sottiæ sinÃnaæ, the reading in the corrigenda for p. 151 also. >/ #<[page 183]># %< 5.6. ESUKùRISUTTAõ (96.) 183>% tama, suddo pi hi, bho Gotama, -- sabbe pi hi, bho Gotama, cattÃro vaïïà pahonti sottiæ sinÃniæ ÃdÃya nadiæ gantvà rajojallaæ pavÃhetun ti. Evam eva kho, brÃhmaïa, khattiyakulà ce pi agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti so ca TathÃgatappaveditaæ dham- mavinayaæ Ãgamma pÃïÃtipÃtà paÂivirato . . . dhammaæ kusalaæ. BrÃhmaïakulà ce pi, brÃhmaïa, --pe-- vessa- kulà ce pi, brÃhmaïa, suddakulà ce pi, brÃhmaïa, agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti so ca TathÃgatappaveditaæ dham- mavinayaæ Ãgamma pÃïÃtipÃtà paÂivirato . . . dhammaæ kusalaæ. Tam kiæ ma¤¤asi, brÃhmaïa? Idha rÃjà khattiyo muddhÃvasitto nÃnÃjaccÃnaæ purisÃnaæ purisa- sataæ sannipÃteyya: ùyantu bhonto ye tattha khattiyakulà brÃhmaïakulà rÃja¤¤akulà uppannÃ, sÃkassa vÃ\<*<1>*>/ sÃlassa và salaÊassa và candanassa và padumakassa và uttarÃraïiæ ÃdÃya aggiæ abhinibbattentu, tejo pÃtukarontu\<*<2>*>/; Ãyantu\<*<3>*>/ bhonto ye tattha caï¬Ãlakulà nesÃdakulà veïakulÃ\<*<4>*>/ ratha- kÃrakulà pukkusakulà uppannÃ, sÃpÃnadoïiyà và sÆkaradoïiyà và rajakadoïiyà và elaï¬akaÂÂhassa và uttarÃraïim ÃdÃya aggiæ abhinibbattentu tejo pÃtukarontÆti. Taæ kiæ ma¤¤asi, brÃhmaïa? Yo eva nu kho so khattiyakulà brÃhmaïakulà rÃja¤¤akulà uppannehi sÃkassa vÃ\<*<1>*>/ sÃlassa và salaÊassa và candanassa và padumakassa và uttarÃraïiæ ÃdÃya aggi abhi- nibbatto tejo pÃtukato, sveva nu khvÃssa\<*<5>*>/ aggi accimà c' eva\<*<6>*>/ vaïïimà ca pabhassaro ca tena ca sakkà agginà aggi- karaïÅyaæ kÃtuæ? Yo pana so caï¬Ãlakulà nesÃdakulà veïa- kulÃ\<*<4>*>/ rathakÃrakulà pukkusakulà uppannehi sÃpÃnadoïiyà và sÆkaradoïiyÃ\<*<7>*>/ và rajakadoïiyà và elaï¬akaÂÂhassa và utta- rÃraïiæ ÃdÃya aggi abhinibbatto tejo pÃtukato, svÃssa aggi na c' eva accimà na\<*<8>*>/ ca vaïïimà na\<*<8>*>/ ca pabhassaro na ca tena sakkà agginà aggikaraïÅyaæ kÃtun ti? No h' idaæ, bho Gotama. Yo\<*<9>*>/ so, bho Gotama, khat- tiyakulà brÃhmaïakulà rÃja¤¤akulà uppannehi sÃkassa và \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits sÃkassavÃ. 2 Bm dhÃtuæ karontu. 3 Si adds pana. 4 Sk venakulÃ; Bm Si veïukulÃ. 5 Si khvassa. 6 Sk ca. 7 Bm suk-. 8 Sk omits na. 9 Si adds pi; Bm adds pi hi. >/ #<[page 184]># %<184 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% sÃlassa va salaÊassa và candanassa và padumakassa và uttarÃraïiæ ÃdÃya aggi abhinibbatto, tejo pÃtukato, svÃssa aggi accimà c' eva\<*<1>*>/ vaïïimà ca pabhassaro ca tena ca sakkà agginà aggikaraïÅyaæ kÃtuæ. Yo pi so caï¬Ãlakulà nesÃda- kulà veïakulà rathakÃrakulà pukkusakulà uppannehi sÃpÃna- doïiyà và sÆkaradoïiyà và rajakadoïiyà và elaï¬akaÂÂhassa và uttarÃraïiæ ÃdÃya aggi abhinibbatto, tejo pÃtukato, so p' assa\<*<2>*>/ aggi accimà c' eva\<*<1>*>/ pabhassaro ca tena pi ca sakkà agginà aggikaraïÅyaæ kÃtuæ. Sabbo pi hi, bho Gotama, aggi accimà c' eva vaïïimà ca pabhassaro ca, sabbena pi ca sakkà agginà aggikaraïÅyaæ kÃtun ti. Evam eva kho, brÃhmaïa, khattiyakulà ce pi agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti so ca TathÃgatappaveditaæ dham- mavinayaæ Ãgamma pÃïÃtipÃtà paÂivirato . . . dhammaæ kusalaæ. BrÃhmaïakulà ce pi, brÃhmaïa, --pe-- vessa- kulà ce pi, brÃhmaïa, suddakulà ce pi, brÃhmaïa, agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti so ca TathÃgatappaveditaæ dham- mavinayaæ Ãgamma pÃïÃtipÃtà paÂivirato . . . dhammaæ kusalan ti. Evaæ vutte EsukÃrÅ brÃhmaïo Bhagavantaæ etad avoca: Abhikkantaæ, bho Gotama, abhikkantaæ, bho Gotama; --pe-- upÃsakaæ maæ bhavaæ Gotamo dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gatan\<*<3>*>/ ti. ESUKùRISUTTAõ\<*<4>*>/ CHAèèHAõ\<*<5>*>/. 97. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà RÃjagahe viharati VeÊuvane KalandakanivÃpe. Tena kho pana sa- mayena Ãyasmà SÃriputto DakkhiïÃgirismiæ\<*<6>*>/ cÃrikaæ carati mahatà bhikkhusaæghena saddhiæ. Atha kho a¤¤ataro \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk ca. 2 Bm svÃssa; Sk adds ti. 3 Sk here saraïagataæ. 4 So Sk Si Bu; Bm EsukÃrÅ. 5 Sk Si chaÂÂhamaæ. 6 So Sk Si Bu; Bm DakkhiïÃgÅrismiæ. >/ #<[page 185]># %< 5.7. DHùNA¥JùNISUTTAõ (97). 185>% bhikkhu RÃjagahe vassaæ vuÂÂho\<*<1>*>/ yena DakkhiïÃgirÅ yen' Ãyasmà SÃriputto ten' upasaækami, upasaækamitvà Ãyasmatà SÃriputtena saddhiæ sammodi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃ- ïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho taæ bhikkhuæ Ãyasmà SÃriputto etad avoca: Kacc', Ãvuso, Bhagavà arogo\<*<2>*>/ ca balavà cÃti? Arogo c', Ãvuso; Bhagavà balavà cÃti. Kacci pan', Ãvuso, bhikkhusaægho arogo ca balava cÃti? Bhikkhusaægho pi kho, Ãvuso, arogo ca balavà cÃti. Ettha, Ãvuso, Taï¬ulapÃladvÃrÃyaæ\<*<3>*>/ DhÃna¤jÃni\<*<4>*>/ nÃma brÃhmaïo atthi\<*<5>*>/. Kacc', Ãvuso, DhÃna¤jÃni nÃma brÃhmaïo arogo ca balavà cÃti? DhÃna¤jÃni pi kho, Ãvuso, brÃhmaïo arogo ca balavà cÃti. Kacci pan', Ãvuso, DhÃna¤jÃni brÃhmaïo appamatto ti? Kuto no\<*<6>*>/, Ãvuso, DhÃna¤jÃnissa brÃhmaïassa appamÃdo? DhÃna¤jÃni, Ãvuso, brÃhmaïo rÃjÃnaæ nissÃya brÃhmaïa- gahapatike vilumpati; brÃhmaïagahapatike nissÃya rÃjÃnaæ vilumpati. Yà pi 'ssa bhariyà saddhà saddhà kulà ÃnÅtÃ, sà pi 'ssa kÃlakatÃ, a¤¤' assa\<*<7>*>/ bhariyà assaddhà assaddhÃ\<*<8>*>/ kulà ÃnÅtà ti. Dussutaæ\<*<9>*>/ vat', Ãvuso, assumhÃ, dussutaæ vat' Ãvuso assumhÃ\<*<10>*>/, ye mayaæ DhÃna¤jÃniæ brÃhmaïaæ pamattaæ\<*<11>*>/ assumhÃ. Appeva ca nÃma\<*<12>*>/ mayaæ kadÃci karahaci DhÃ- na¤jÃninà brÃhmaïena saddhiæ samÃgaccheyyÃma, appeva nÃma siyà kocid eva kathÃsallÃpo ti. Atha kho Ãyasmà SÃriputto DakkhiïÃgirismiæ yathÃ- bhirantaæ viharitvà yena RÃjagahaæ tena cÃrikaæ pakkÃmi; anupubbena cÃrikaæ caramÃno yena RÃjagahaæ tad avasari. Tatra sudaæ Ãyasmà SÃriputto RÃjagahe viharati VeÊuvane KalandakanivÃpe. Atha kho Ãyasmà SÃriputto pubbaïhasa- mayaæ nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya RÃjagahaæ {piï¬Ãya} \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si vuttho. 2 Sk Ãrogo. 3 So Si Bu; Sk Bm Taï¬ulapÃlidvÃrÃya. 4 So Sk Bu; Si Dhana¤jani; Bm DhÃna¤jÃnÅ. 5 Bm omits atthi. 6 So Si; Bm pan'; Sk nu. 7 So MSS. 8 Bm asaddhà asaddhakulà (but saddhà kulà above); Si asaddhÃ. 9 Bm dusutaæ. 10 Si omits this repetition. 11 Sk appamattaæ. 12 sk omits appeva ca nÃma; Si omits ca. >/ #<[page 186]># %<186 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% pÃvisi. Tena kho pana samayena DhÃna¤jÃni brÃhmaïo bahi nagare\<*<1>*>/ gÃvo goÂÂhe dohÃpeti\<*<2>*>/. Atha kho Ãyasmà SÃriputto RÃjagahe piï¬Ãya caritvà pacchÃbhattaæ piï¬a- pÃtapaÂikkanto yena DhÃna¤jÃni brÃhmaïo ten' upasaækami. Addasà kho DhÃna¤jÃni brÃhmaïo Ãyasmantaæ SÃriputtaæ dÆrato va Ãgacchantaæ, disvÃna yen' Ãyasmà SÃriputto ten' upasaækami, upasaækamitvà Ãyasmantaæ SÃriputtaæ etad avoca: Ito, bho SÃriputta, payo pÅyataæ\<*<3>*>/ tÃva bhattassa kÃlo bhavissatÅti. Alaæ, brÃhmaïa. Kataæ me ajja bhattakiccaæ. Amu- kasmiæ me rukkhamÆle divÃvihÃro bhavissati, tattha Ãgacchey- yÃsÅti. Evaæ bho ti kho DhÃna¤jÃni brÃhmaïo Ãyasmato SÃri- puttassa paccassosi. Atha kho DhÃna¤jÃni brÃhmaïo pacchÃ- bhattaæ bhuttapÃtarÃso yen' Ãyasmà SÃriputto ten' upasaæ- kami, upasaækamitvà Ãyasmatà SÃriputtena saddhiæ sammodi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho DhÃna¤jÃniæ brÃhmaïaæ Ãyasmà SÃriputto etad avoca: Kacci\<*<4>*>/ si, DhÃna¤jÃni, appa- matto ti? Kuto, bho SÃriputta, amhÃkaæ appamÃdo yesaæ no mÃtÃpitaro posetabbÃ, puttadÃro posetabbo, dÃsakammakara- porisaæ posetabbaæ\<*<5>*>/, mittÃmaccÃnaæ mittÃmaccakaraïÅyaæ kÃtabbaæ, ¤ÃtisÃlohitÃnaæ ¤ÃtisÃlohitakaraïÅyaæ\<*<6>*>/ kÃtabbaæ, atithÅnaæ atithikaraïÅyaæ\<*<7>*>/ kÃtabbaæ, pubbapetÃnaæ pubba- petakaraïÅyaæ kÃtabbaæ, devatÃnaæ devatÃkaraïÅyaæ kÃtab- baæ, ra¤¤o rÃjakaraïÅyaæ kÃtabbaæ, ayam pi kÃyo pÅïe- tabbo\<*<8>*>/ brÆhetabbo ti? Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Idh' ekacco mÃtÃ- pitunnaæ\<*<9>*>/ hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa; tam enaæ adhammacariyÃvisamacariyÃhetu nirayaæ nirayapÃlà upa- ka¬¬heyyuæ;-- labheyya nu kho so: Ahaæ kho mÃtÃpitun- naæ hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ ahosiæ, mà maæ nirayaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk nang. 2 Bm Si duhÃpeti. 3 So Sk; Si p. tava; Bm piyataæ; Bu pÅyyataæ. 4 Bm kaccÃ. 5 So Sk Si; Bm dÃsakammakarà p-bbÃ. 6 Sk ¤-itaæ k'Åyaæ. 7 Si atithÅk-. 8 Bm Si piïetabbo. 9 Bm Si mÃtÃpitÆnaæ. >/ #<[page 187]># %< 5.7. DHùNA¥JùNISUTTAõ (97). 187>% nirayapÃlà ti; mÃtÃpitaro và pan' assa labheyyuæ: Eso kho amhÃkaæ hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ ahosi; mà naæ ni- rayaæ nirayapÃlà ti? No h' idaæ, bho SÃriputta. Atha kho naæ vikandan- taæ\<*<1>*>/ yeva niraye nirayapÃlà pakkhipeyyuæ. Tam kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Idh' ekacco puttadÃ- rassa hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa; tam enaæ adham- macariyÃvisamacariyÃhetu nirayaæ nirayapÃlà upaka¬¬hey- yuæ;-- labheyya nu kho so: Ahaæ kho puttadÃrassa hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ ahosiæ, mà maæ nirayaæ niraya- pÃlà ti; puttadÃro và pan' assa labheyyuæ: Eso kho amhÃ- kaæ hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ ahosi; mà naæ nirayaæ nirayapÃlà ti? No h' idaæ, bho SÃriputta. Atha kho naæ vikandan- taæ\<*<1>*>/ yeva niraye nirayapÃlà pakkhipeyyuæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Idh' ekacco dÃsa- kammakaraporisassa hetu adhammacÃrÅ {visamacÃrÅ} assa; taæ enaæ addhammacariyÃvisamacariyÃhetu nirayaæ nirayapÃlÃ\<*<2>*>/ upaka¬¬heyyuæ;-- labheyya\<*<3>*>/ nu kho so: Ahaæ kho dÃsakam- makaraporisassa hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ ahosiæ, mà maæ nirayaæ nirayapÃlà ti; dÃsakammakaraporisaæ\<*<4>*>/ và pan' assa labheyya: Eso kho amhÃkaæ hetu adhammacÃrÅ visama- cÃrÅ ahosi, mà naæ nirayaæ nirayapÃlà ti? No h' idaæ, bho SÃriputta. Atha kho naæ vikandan- taæ yeva niraye nirayapÃlà pakkhipeyyuæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Idh' ekacco mittÃ- maccÃnaæ hetu . . . (&c. as above mutatis mutandis down to) . . . pakkhipeyyuæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Idh' ekacco ¤ÃtisÃlo- hitÃnaæ hetu . . . (&c. as above mutatis mutandis down to) . . . pakkhipeyyuæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Idh' ekacco atithÅnaæ hetu . . . (&c. above mutatis murandis down to) . . . pakkhipeyyuæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk vikkandantaæ. 2 Sk adds upÃlÃ. 3 Here, as once supra, Sk reads labheyyuæ. 4 So Si; Sk d-risa¤ ca pan' . . . labheyyuæ; Bm d-rà và . . . labeyyaæ. >/ #<[page 188]># %<188 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Idh' ekacco pubba- petÃnam hetu . . . (&c. as above mutatis mutandis down to) . . . pakkhipeyyuæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Idh' ekacco deva- tÃnaæ hetu . . . (&c. as above mutatis mutandis down to) . . . pakkhipeyyuæ. Taæ kiæ ma¤¤Ãsi, DhÃna¤jÃni? Idh' ekacco ra¤¤o hetu . . . (&c. as above mutatis mutandis down to) . . . pakkhipeyyuæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Idh' ekacco kÃyassa pÅïanÃhetu\<*<1>*>/ brÆhanÃhetu\<*<2>*>/ adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa; tam enaæ adhammacariyÃvisamacariyÃhetu nirayaæ niraya- pÃlà upaka¬¬heyyuæ;-- labheyya nu kho so: Aham kho kÃyassa pÅïanÃhetu\<*<1>*>/ brÆhanÃhetu\<*<2>*>/ adhammacÃrÅ visama- cÃrÅ ahosiæ; mà maæ nirayaæ nirayapÃlà ti; pare và pan' assa labheyyuæ: Eso kho kÃyassa pÅïanÃhetu\<*<1>*>/ brÆhanÃ- hetu\<*<2>*>/ adhammacÃrÅ visamacÃrÅ ahosi, mà naæ nirayaæ nira- yapÃlà ti? No h' idaæ, bho SÃriputta. Atha kho naæ vikandan- taæ yeva niraye nirayapÃlà pakkhipeyyuæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Yo và mÃtÃpitunnaæ hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa, yo và mÃtÃpitunnaæ hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, katamaæ seyyo ti? Yo hi, bho SÃriputta, mÃtÃpitunnaæ hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa, na taæ seyyo; yo ca kho, bho SÃriputta, mÃtÃpitunnaæ hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, tad ev' ettha seyyo. AdhammacariyÃvisamacariyÃhi, bho SÃriputta, dham- macariyÃsamacariyà seyyo ti. Atthi kho, DhÃna¤jÃni, a¤¤e sahetukà dhammikà kam- mantà yehi sakkà mÃtÃpitaro c' eva posetuæ, na ca pÃpa- kammaæ kÃtuæ\<*<3>*>/, pu¤¤a¤ ca paÂipadaæ paÂipajjituæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Yo và puttadÃrassa hetu adham- macÃrÅ assa, yo và puttadÃrassa hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, katamaæ seyyo ti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk pÅïanahetu; Bm Si piïanà hetu. 2 Sk brÆhanahetu. 3 So Bm Si; Sk here & elsewhere in this Sutta kattuæ. >/ #<[page 189]># %< 5.7. DHùNA¥JùNISUTTAõ (97). 189>% Yo hi, bho SÃriputta, puttadÃrassa hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa, na taæ seyyo. Yo ca kho, bho SÃriputta, puttadÃrassa hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, tad ev' ettha seyyo. AdhammacariyÃvisamacariyÃhi\<*<1>*>/, bho SÃriputta, dham- macariyÃsamacariyà seyyo ti. Atthi kho, DhÃna¤jÃni, a¤¤e sahetukà dhammikà kam- mantà yehi sakkà puttadÃre\<*<2>*>/ c' eva posetuæ na ca pÃpa- kammaæ kÃtuæ pu¤¤a¤ ca paÂipadaæ paÂipajjituæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Yo và dÃsakammakaraporisassa hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa, yo và dÃsakammakaraporisassa hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, katamaæ seyyo ti? Yo hi, bho SÃriputta, dÃsakammakaraporisassa hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa, na taæ seyyo; yo ca kho, bho SÃriputta, dÃsakammakaraporisassa hetu dhammacÃrÅ sama- cÃrÅ assa, tad ev' ettha seyyo. AdhammacariyÃvisamacariyÃhi. bho SÃriputta, dhammacariyÃsamacariyà seyyo ti. Atthi kho, DhÃna¤jÃni, a¤¤e sahetukà dhammikà kam- mantà yehi sakkà dÃsakammakaraporisa¤ c' eva posetuæ na ca pÃpakammaæ kÃtuæ pu¤¤a¤ ca paÂipadaæ paÂipajjituæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Yo và mittÃmaccÃnaæ hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa, yo và mittÃmaccÃnaæ hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, katamaæ seyyo ti? Yo hi, bho SÃriputta, mittÃmaccÃnaæ hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa, na taæ seyyo; yo ca kho, bho SÃriputta, mittÃmaccÃnaæ hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, tad ev' ettha seyyo. AdhammacariyÃvisamacariyÃhi, bho SÃriputta, dhammacariyÃsamacariyà seyyo ti. Atthi kho, DhÃna¤jÃni, a¤¤e sahetukà dhammikà kam- mantà yehi sakkà mittÃmaccÃnaæ c' eva\<*<3>*>/ mittÃmaccakaraïÅ- yaæ kÃtuæ na ca pÃpakammaæ kÃtuæ pu¤¤a¤ ca paÂi- padaæ paÂipajjituæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Yo và ¤ÃtisÃlohitÃnaæ hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa, yo va ¤ÃtisÃlohitÃnaæ hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, kata- maæ seyyo ti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk here omits hi. 2 So Sk Si; Bm puttadÃraÇ. 3 Sk adds hetu dhammacÃrÅ. >/ #<[page 190]># %<190 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Yo hi, bho SÃriputta, ¤ÃtisÃlohitÃnaæ hetu adhamma- cÃrÅ visamacÃrÅ assa, na taæ seyyo; yo ca kho, bho SÃri- putta, ¤ÃtisÃlohitÃnaæ hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, tad ev' ettha seyyo. AdhammacariyÃvisamacariyÃhi, bho SÃri- putta, dhammacariyÃsamacariyà seyyo ti. Atthi kho, DhÃna¤jÃni, a¤¤e sahetukà dhammikà kam- mantà yehi sakkà ¤ÃtisÃlohitÃnaæ c' eva ¤ÃtisÃlohitakaraïÅ- yaæ kÃtuæ na ca pÃpakammaæ kÃtuæ pu¤¤a¤ ca paÂipadaæ paÂipajjituæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Yo và ati- thÅnaæ hetu dhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa, yo và atithÅnaæ hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, katamaæ seyyo ti? Yo hi, bho SÃriputta, atithÅnaæ hetu adhammacÃrÅ vi- samacÃrÅ assa, na taæ seyyo; yo ca kho, bho SÃriputta, atithÅnaæ hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, tad ev' ettha seyyo. AdhammacariyÃvisamacariyÃhi, bho SÃriputta, dham- macariyÃsamacariyà seyyo ti. Atthi kho, DhÃna¤jÃni, a¤¤e sahetukà dhammikà kam- mantà yehi sakkà atithÅnaæ c' eva atithÅkaraïÅyaæ kÃtuæ na ca pÃpakammaæ kÃtuæ pu¤¤a¤ ca paÂipadaæ paÂi- pajjituæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Yo và pubba- petÃnaæ hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa, yo và pubba- petÃnaæ hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, -- katamaæ seyyo ti? Yo hi, bho SÃriputta, pubbapetÃnaæ hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa, na taæ seyyo; yo ca kho, bho SÃriputta, pubbapetÃnaæ hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, tad ev' ettha seyyo. AdhammacariyÃvisamacariyÃhi, bho SÃriputta, dham- macariyÃsamacariyà seyyo ti. Atthi kho, DhÃna¤jÃni, a¤¤e sahetukà dhammikà kam- mantà yehi sakkà pubbapetÃnaæ c' eva pubbapetakaraïÅyaæ kÃtuæ na ca pÃpakammaæ kÃtuæ pu¤¤a¤ ca paÂipadaæ paÂipajjituæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Yo và de- vatÃnaæ hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa, yo và devatÃnaæ hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, -- katamaæ seyyo ti? Yo hi, bho SÃriputta, devatÃnaæ hetu adhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, na taæ seyyo; yo ca kho, bho SÃriputta, devatÃnaæ hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, tad ev' ettha \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 191]># %< 5.7. DHùNA¥JùNISUTTAõ (97). 191>% seyyo. AdhammacariyÃvisamacariyÃhi, bho SÃriputta, dham- macariyÃsamacariyà seyyo ti. Atthi kho, DhÃna¤jÃni, a¤¤e sahetukà dhammikà kam- mantà yehi sakkà devatÃnaæ c' eva devatÃkaraïÅyaæ kÃtuæ na ca pÃpakammaæ kÃtuæ pu¤¤a¤ ca paÂipadaæ paÂi- pajjituæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Yo và ra¤¤o hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa, yo và ra¤¤o hetu dham- macÃrÅ samacÃrÅ assa, -- katamaæ seyyo ti? Yo hi, bho SÃriputta, ra¤¤o hetu adhammacÃrÅ visama- cÃrÅ assa, na taæ seyyo; yo ca kho, bho SÃriputta, ra¤¤o hetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, tad ev' ettha seyyo. Adham- macariyÃvisamacariyÃhi, bho SÃriputta, dhammacariyÃsama- cariyà seyyo ti. Atthi kho, DhÃna¤jÃni, a¤¤e sahetukà dhammikà kam- mantà yehi sakkà ra¤¤o c' eva rÃjakaraïÅyaæ\<*<1>*>/ kÃtuæ na ca pÃpakammaæ kÃtuæ pu¤¤a¤ ca paÂipadaæ paÂipajjituæ. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Yo và kÃyassa pÅïanÃhetu brÆhanÃhetu\<*<2>*>/ adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa, yo và kÃyassa pÅïanÃhetu brÆhanÃhetu dhammacÃrÅ samacÃrÅ assa, -- kata- maæ seyyo ti? Yo hi, bho SÃriputta, kÃyassa pÅïanÃhetu brÆhanÃ- hetu adhammacÃrÅ visamacÃrÅ assa, na taæ seyyo; yo ca kho, bho SÃriputta, kÃyassa pÅïanÃhetu brÆhanÃhetu dham- macÃrÅ samacÃrÅ assa, tad ev' ettha seyyo. Adhammacari- yÃvisamacariyÃhi, bho SÃriputta, dhammacariyÃsamacariyà seyyo ti. Atthi kho, DhÃna¤jÃni, a¤¤e sahetukÃ\<*<3>*>/ dhammikà kam- mantà yehi sakkà kÃya¤\<*<4>*>/ c' eva pÅïetuæ brÆhetuæ, na ca pÃpakammaæ kÃtuæ pu¤¤a¤ ca paÂipadaæ paÂipajjitun ti. Atha kho, DhÃna¤jÃni brÃhmaïo Ãyasmato SÃriputtassa bhÃsitaæ abhinanditvà anumoditvà uÂÂhÃy' Ãsanà pakkÃmi. Atha kho DhÃna¤jÃni brÃhmaïo aparena samayena ÃbÃ- dhiko ahosi dukkhito bÃÊhagilÃno. Atha kho DhÃna¤jÃni brÃhmaïo a¤¤ataraæ purisaæ Ãmantesi:-- Ehi tvaæ, ambho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Si; Sk Bm rÃjÃkaraïÅyaæ. 2 Sk pÅïanahetu brÆhanahetu. 3 Bm throughout reads a¤¤esaæ hetukÃ. 4 So Bm; Si kÃyassa; Sk kÃyo. >/ #<[page 192]># %<192 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% purisa, yena Bhagavà ten' upasaækama, upasaækamitvà mama vacanena Bhagavato pÃde sirasà vandÃhi: DhÃna¤jÃni, bhante brÃhmaïo ÃbÃdhiko dukkhito bÃÊhagilÃno\<*<1>*>/; so Bhagavato pÃde sirasà vandatÅti; yena c' Ãyasmà SÃriputto ten' upasaækama, upasaækamitvà mama vacanena Ãyasmato SÃriputtassa pÃde sirasà vandÃhi: DhÃna¤jÃni, bhante, brÃhmaïo ÃbÃdhiko duk- khito bÃÊhagilÃno; so Ãyasmato SÃriputtassa pÃde sirasà van- datÅti; eva¤ ca vadehi: SÃdhu kira, bhante, Ãyasmà SÃriputto yena DhÃna¤jÃnissa brÃhmaïassa nivesanaæ ten' upasaækamatu anukampaæ upÃdÃyÃti. Evaæ bhante ti kho so puriso DhÃna¤jÃnissa brÃhma- ïassa vacanaæ paÂisutvà yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho so puriso Bhagavantaæ etad avoca: DhÃna¤jÃni, bhante, brÃhmaïo ÃbÃdhiko dukkhito bÃÊhagilÃno; so Bhagavato pÃde sirasà vandatÅti. Yena c' Ãyasmà SÃri- putto ten' upasaækami, upasaækamitvà Ãyasmantaæ SÃri- puttaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho so puriso\<*<2>*>/ Ãyasmantaæ Sariputtaæ etad avoca: DhÃna¤- jÃni, bhante, brÃhmaïo ÃbÃdhiko dukkhito bÃÊhagilÃno; so Ãyasmato SÃriputtassa pÃde sirasà vandati eva¤ ca vadeti SÃdhu kira, bhante, Ãyasmà SÃriputto yena DhÃna¤jÃnissa brÃhmaïassa nivesanaæ ten' upasaækamatu {anukampaæ} upÃ- dÃyÃti. AdhivÃsesi kho Ãyasmà SÃriputto tuïhÅbhÃvena Atha kho Ãyasmà SÃriputto nivÃsetvà pattacÅvaraæ ÃdÃya yena DhÃna¤jÃnissa brÃhmaïassa nivesanaæ ten' upasaæ- kami, upasaækamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Nisajja kho Ãyasmà SÃriputto DhÃna¤jÃniæ brÃhmaïaæ etad avoca: Kacci te, DhÃna¤jÃni, khamanÅyaæ\<*<3>*>/ kacci yÃpaniyaæ\<*<4>*>/, kacci dukkhà vedanà paÂikkamanti no abhikkamanti, paÂikkamo 'sÃnaæ\<*<5>*>/ pa¤¤Ãyati no abhikkamo ti? Na me, bho SÃriputta, khamanÅyaæ, na yÃpanÅyaæ, bÃÊhà me dukkhà vedanà abhikkamanti, no paÂikkamanti, abhikkamo 'sÃnaæ pa¤¤Ãyati, no paÂikkamo. SeyyathÃpi, bho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm bÃÊhagÅlano. 2 Sk omits. 3 So Si Sk; Bm khamaniyaæ. Cf. 1 J. 408. 4 So Si; Bm yÃpaniyaæ; Sk yÃpaïÅyaæ. 5 So all MSS. >/ #<[page 193]># %< 5.4. DHùNA¥JùNISUTTAõ (97). 193>% SÃriputta, balavà puriso tiïhena sikharena muddhÃnaæ\<*<1>*>/ abhi- mattheyya\<*<2>*>/, evam eva kho me, bho SÃriputta, adhimattà vÃtà muddhÃnaæ Æhananti\<*<3>*>/; na me, bho SÃriputta, khamanÅ- yaæ na yÃpanÅyaæ, bÃÊhà me dukkhà vedanà abhikkamanti no paÂikkamanti, abhikkamo 'sÃnaæ pa¤¤Ãyati no paÂikkamo SeyyathÃpi, bho SÃriputta, balavà puriso daÊhena varattÃ-, bandhena\<*<4>*>/ sÅse sÅsaveÂhanaæ\<*<5>*>/ bandheyya\<*<6>*>/, evam eva kho me, bho SÃriputta, adhimattà sÅse sÅsavedanÃ; na me, bho\<*<7>*>/ SÃriputta, khamanÅyaæ na yÃpanÅyaæ\<*<8>*>/, bÃÊhà me dukkhà vedanà abhikkamanti no paÂikkamanti, abhikkamo 'sÃnaæ pa¤¤Ãyati no paÂikkamo. SeyyathÃpi, bho SÃriputta, dak- kho\<*<9>*>/ goghÃtako và goghÃtakantevÃsÅ và tiïhena govikanta- nena\<*<10>*>/ kucchiæ parikanteyya, evam eva kho me, bho SÃri- putta, adhimattà vÃtà kucchiæ parikantanti; na me, bho SÃriputta, khamanÅyaæ na yÃpanÅyaæ, bÃÊhà me dukkhà vedanà abhikkamanti no paÂikkamanti, abhikkamo 'sÃnaæ pa¤¤Ãyati no paÂikkamo. SeyyathÃpi, bho SÃriputta, dve balavanto purisà dubbalataraæ purisaæ nÃnÃbÃhÃsu gahetvà aÇgÃrakÃsuyà santÃpeyyuæ samparitÃpeyyuæ;-- evam eva kho me, bho SÃriputta, adhimatto kÃyasmiæ dÃho\<*<11>*>/; na me, bho SÃriputta, khamanÅyaæ na yÃpanÅyaæ, bÃÊhà me dukkhà vedanà abhikkamanti no paÂikkamanti, abhikkamo 'sÃnaæ pa¤¤Ãyati no paÂikkamo ti. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Katamaæ seyyo, -- nirayo và tiracchÃnayoni và ti? NirayÃ, bho SÃriputta, tiracchÃnayoni seyyo ti. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Katamaæ seyyo, -- tiracchÃnayoni và pettivisayo\<*<12>*>/ và ti? TiracchÃnayoniyÃ, bho SÃriputta, pettivisayo seyyo ti. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Katamaæ seyyo, -- pettivisayo và manussà và ti? PettivisayÃ, bho SÃriputta, manussà seyyo ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm muddhaniæ. 2 Sk abhimanteyya. 3 Si ohananti; Bm uhananti, Cf. 2 JÃt. 73. 4 Sk varattaæb.; Bm v-khaïdena; Si v-khandena. 5 So Sk; Bm sÅsaveÂhaæ; Si sÅsavedhanaæ. 6 Bm Si dadeyya. 7 So Bm Si; Sk hosi na kho. 8 So Sk here et infra. 9 Sk dukkho. 10 Sk govittakena. 11 Sk daho. 12 Bm Si pittisayo. >/ #<[page 194]># %<194 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Katamaæ seyyo, -- manussà và CÃtummahÃrÃjikÃ\<*<1>*>/ devÃ\<*<2>*>/ và ti? Manussehi, bho SÃriputta, CÃtummahÃrÃjikà devà seyyo ti. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Katamaæ seyyo, -- CÃtummahÃrÃjikà vÃ\<*<3>*>/ devà TÃvatiæsà vÃ\<*<3>*>/ devà ti? CÃtummahÃrÃjikehi, bho SÃriputta, devehi TÃvatiæsà devà seyyo ti. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Katamaæ seyyo, -- TÃvatiæsà và devà YÃmà và devÃ\<*<2>*>/ ti? TÃvatiæsehi, bho SÃriputta, devehi YÃmà devà seyyo ti. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Katamaæ seyyo, -- YÃmà vÃ\<*<3>*>/ devà TusitÃ\<*<4>*>/ và devà ti? YÃmehi, bho SÃriputta, devehi Tusità devà seyyo ti. Taæ kim ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Katamaæ seyyo, -- Tusità devà NimmÃnaratÅ\<*<5>*>/ và devà ti? Tusitehi, bho SÃriputta, devehi NimmÃnaratÅ devà seyyo ti. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Katamaæ seyyo, -- NimmÃnaratÅ và devà ParanimmitavasavattÅ\<*<6>*>/ và devÃ\<*<7>*>/ ti? NimmÃnaratÅhi, bho SÃriputta, devehi Paranimmitavasa- vattÅ devà seyyo ti. Taæ kiæ ma¤¤asi, DhÃna¤jÃni? Katamaæ seyyo, -- ParanimmitavasavattÅ vÃ\<*<7>*>/ devà Brahmaloko và ti? Brahmaloko ti bhavaæ SÃriputto Ãha. Brahmaloko ti\<*<8>*>/ bhavaæ SÃriputto ÃhÃti\<*<9>*>/. Atha kho Ãyasmato SÃriputtassa etad ahosi: Ime kho brÃhmaïà BrahmalokÃdhimuttÃ. YannÆnÃhaæ DhÃna¤jÃnissa brÃhmaïassa BrahmÃnaæ sahavyatÃya maggaæ deseyyan ti. BrahmÃnaæ te\<*<9>*>/, DhÃna¤jÃni, sahavyatÃya maggaæ desessÃmi. Taæ suïÃhi, sÃdhukaæ manasikarohi; bhÃsissÃmÅti. Evam bho ti kho DhÃna¤jÃni brÃhmaïo\<*<1>*>/ Ãyasmato SÃri- puttassa paccassosi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm cÃtumah-. 2 Sk omits devÃ. 3 Sk omits; Si places và after devà (throughout). 4 Bm TussÅtÃ. 5 Bm NimÃnarati. 6 Bm P -- i. 7 Sk omits. 8 So Sk Si; Bm omits this line. 9 Bm adds Katamaæ SÃriputto Ãha Brahmaloko ti. >/ #<[page 195]># %< 5.7. DHùNA¥JùNISUTTAõ (97). 195>% {ùyasmÃ} SÃriputto etad avoca:-- Katamo ca. DhÃna¤- jÃni, BrahmÃnaæ sahavyatÃya maggo? Idha, DhÃna¤jÃni, bhikkhu mettÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati tathà dutiyaæ tathà tatiyaæ tathà catutthiæ; iti uddhamadho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ mettÃsaha- gatena cetasà vipulena mahaggatena\<*<2>*>/ appamÃïena averena avyÃpajjhena\<*<3>*>/ pharitvà viharati. Ayam pi\<*<4>*>/ kho, DhÃna¤jÃni, BrahmÃnaæ sahavyatÃya maggo. Puna ca paraæ, DhÃna¤- jÃni, bhikkhu karuïÃsahagatena cetasÃ\<*<5>*>/, muditÃsahagatena cetasÃ, upekhÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà vi- harati tathà dutiyaæ tathà tatiyaæ tathà catutthiæ; iti ud- dhamadho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ upekhÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà viharati. Ayaæ kho, DhÃna¤- jÃni. BrahmÃnaæ sahavyatÃya maggo ti. Tena hi, bho SÃriputta, mama vacanena Bhagavato pÃde sirasà vandÃhi: DhÃna¤jÃni, bhante, brÃhmaïo ÃbÃdhiko duk- khito bÃÊhagilÃno, so Bhagavato pÃde sirasà vandatÅti. Atha kho Ãyasmà SÃriputto DhÃna¤jÃniæ brÃhmaïaæ sati uttarikaraïÅye, hÅne Brahmaloke patiÂÂhÃpetvà uÂÂhÃy' Ãsanà pakkÃmi. Atha kho DhÃna¤jÃni brÃhmaïo acira- pakkante Ãyasmante SÃriputte kÃlaæ akÃsi, Brahmalokaæ uppajji\<*<6>*>/. Atha kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi: Eso, bhikkhave, SÃriputto DhÃna¤jÃniæ brÃhmaïaæ sati uttarikaraïÅye hÅne Brahmaloke patiÂÂhÃpetvà uÂÂhÃy' Ãsanà pakkanto ti. Atha kho Ãyasmà SÃriputto yena Bhagavà ten' upasaæ- kami, upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Ãyasmà SÃriputto Bhaga- vantaæ etad avoca: DhÃna¤jÃni, bhante, brÃhmaïo ÃbÃdhiko dukkhito bÃÊhagilÃno, so Bhagavato pÃde sirasà vandatÅti. Kim pana tvaæ, SÃriputta, DhÃna¤jÃniæ brÃhmaïaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk mÃïavo. 2 Sk adds cetasÃ. 3 Bm abyÃbajjhena. Cf. I, 38. 4 Bm omits pi. 5 Bm adds gha. 6 So Sk; cf. I., 528; Bm upapajjati; Si upapajji. >/ #<[page 196]># %<196 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% sati uttarikaraïÅye, hÅne Brahmaloke patiÂÂhÃpetvà utthÃy' Ãsanà pakkanto ti? Mayhaæ kho, bhante, evam ahosi: Ime kho brÃhmaïà BrahmalokÃdhimuttÃ. YannÆnÃhaæ DhÃna¤jÃnissa brÃhma- ïassa BrahmÃnaæ sahavyatÃya maggaæ deseyyan ti. KÃlakato ca\<*<1>*>/, SÃriputta, DhÃna¤jÃni brÃhmaïo Brahma- loka¤\<*<2>*>/ ca uppanno\<*<3>*>/ ti. DHùNA¥JùNISUTTAõ SATTAMAõ. 98. (The text of this Sutta is identical with that of Sutta No. 35 of the Sutta NipÃta.) VùSEèèHASUTTAõ AèèHAMAõ. 99. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Tena kho pana samayena Subho mÃïavo Todeyyaputto SÃvatthiyaæ paÂi- vasati a¤¤atarassa gahapatissa nivesane kenacid eva karaïÅ- yena. Atha kho Subho mÃïavo Todeyyaputto yassa gaha- patissa nivesane paÂivasati taæ gahapatiæ etad avoca:-- Sutaæ me taæ gahapati: Avivittà SÃvatthi arahantehÅti. Kan nu kh' ajja\<*<4>*>/ samaïaæ và brÃhmaïaæ và payirupÃ- seyyÃmÃti\<*<5>*>/? Ayaæ, bhante, Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Taæ, bhante, Bhagavantaæ pa- yirupÃsassÆti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm kaÊankato va. 2 Si Brahmaloke. 3 Bm Si upapanno. 4 So Sk; Bm Si kaæ nu khvajja. Cf. 1 DÅgha 47. 5 So Si; Sk (as frequently) payirÆp-, as Bm always. >/ #<[page 197]># %< 5.9. SUBHASUTTAõ (99). 197>% Atha kho Subho mÃïavo Todeyyaputto tassa gahapa- tissa paÂisutvà yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaæ- kamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Subho mÃïavo Todeyyaputto Bhagavantaæ etad avoca: -- BrÃhmaïÃ, bho Gotama, evam Ãhaæsu: GahaÂÂho ÃrÃ- dhako hoti ¤Ãyaæ dhammaæ kusalaæ; na pabbajito ÃrÃdhako hoti ¤Ãyaæ dhammaæ kusalan ti. Idha bhavaæ Gotamo kim ÃhÃti? VibhajjavÃdo kho aham ettha, mÃïava; nÃham ettha ekaæsavÃdo. Gihissa\<*<1>*>/ và 'haæ, mÃïava, pabbajitassa và micchÃpaÂipattiæ na\<*<2>*>/ vaïïemi. GihÅ\<*<3>*>/ và hi, mÃïava, pab- bajito và micchÃpaÂipanno micchÃpaÂipattÃdhikaraïahetu na ÃrÃdhako hoti ¤Ãyaæ dhammaæ kusalaæ. Gihissa và 'haæ, mÃïava, pabbajitassa và sammÃpaÂipattiæ vaïïemi. GihÅ và hi, mÃïava, pabbajito và sammÃpaÂipanno sammÃpaÂi- pattÃdhikaraïahetu ÃrÃdhako hoti ¤Ãyaæ dhammaæ kusa- lan ti. BrÃhmaïÃ, bho Gotama, evam Ãhaæsu: MahaÂÂhaæ\<*<4>*>/ idaæ mahÃkiccaæ mahÃdhikaraïaæ mahÃsamÃrambhaæ gha- rÃvÃsakammaÂÂhÃnaæ mahapphalaæ hoti; appaÂÂhaæ\<*<5>*>/ idaæ appakiccaæ appÃdhikaraïaæ appasamÃrambhaæ pabbajjÃ- kammaÂÂhÃnaæ appaphalaæ hotÅti. Idha bhavaæ Gotamo kim ÃhÃti? Ettha pi kho ahaæ, mÃïava, vibhajjavÃdo, nÃham ettha ekaæsavÃdo. Atthi, mÃïava, kammaÂÂhÃnaæ mahaÂÂhaæ mahÃ- kiccaæ mahÃdhikaraïaæ mahÃsamÃrambhaæ vipajjamÃnaæ appaphalaæ hoti. Atthi, mÃïava, kammaÂÂhÃnaæ mahaÂÂhaæ mahÃkiccaæ mahÃdhikaraïaæ mahÃsamÃrambhaæ sampajja- mÃnaæ mahapphalaæ hoti. Atthi, mÃïava, kammaÂÂhÃnaæ appaÂÂhaæ appakiccaæ appÃdhikaraïaæ appasamÃrambhaæ vipajjamÃnaæ appaphalaæ hoti. Atthi, mÃïava, kammaÂÂhÃ- naæ appaÂÂhaæ appakiccaæ appÃdhikaraïaæ appasamÃram- bhaæ sampajjamÃnaæ mahapphalaæ hoti. Katama¤ ca\<*<6>*>/, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si gÅhissa. 2 Si omits na. 3 Bm gÅhi. 4 So Sk Bm Bu; Si mahattham. 5 So Sk Bm Bu; Si appatthaæ. 6 Bm Si katamaæ. >/ #<[page 198]># %<198 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% mÃïava, kammaÂÂhÃnaæ mahaÂÂhaæ mahÃkiccaæ mahÃdhi- karaïaæ mahÃsamÃrambhaæ vipajjamÃnaæ appaphalaæ hoti? KasÅ\<*<1>*>/ kho, mÃïava, kammaÂÂhÃnaæ mahaÂÂhaæ mahÃkiccaæ mahÃdhikaraïaæ mahÃsamÃrambhaæ vipajjamÃnaæ appa- phalaæ hoti. Katama¤ ca, mÃïava, kammaÂÂhÃnaæ ma- haÂÂhaæ mahÃkiccaæ mahÃdhikaraïaæ mahÃsamÃrambhaæ sampajjamÃnaæ mahapphalaæ hoti? KasÅ yeva kho, mÃïava, kammaÂÂhÃnaæ mahaÂÂhaæ mahÃkiccaæ mahÃdhikaraïaæ mahÃsamÃrambhaæ sampajjamÃnaæ mahapphalaæ hoti. Ka- tama¤ ca, mÃïava, kammaÂÂhÃnaæ appaÂÂhaæ appakiccaæ appÃdhikaraïaæ appasamÃrambhaæ vipajjamÃnam appaphalaæ hoti? VaïijjÃ\<*<2>*>/ kho, mÃïava, kammaÂÂhÃnaæ appaÂÂhaæ appakiccaæ appÃdhikaraïaæ appasamÃrambhaæ vipajjamÃ- naæ appaphalaæ hoti. Katama¤ ca, mÃïava, kammaÂÂhÃ- naæ appaÂÂhaæ appakiccaæ appÃdhikaraïaæ appasamÃram- bhaæ sampajjamÃnaæ mahapphalaæ hoti? Vaïijjà yeva kho, mÃïava, kammaÂÂhÃnaæ appaÂÂhaæ appakiccaæ appÃ- dhikaraïaæ appasamÃrambhaæ sampajjamÃnaæ mahapphalaæ hoti. SeyyathÃpi, mÃïava, kasÅ kammaÂÂhÃnaæ mahaÂÂhaæ mahÃkiccaæ mahÃdhikaraïaæ mahÃsamÃrambhaæ vipajja- mÃnaæ appaphalaæ hoti, evam eva kho, mÃïava, gharÃvÃsa- kammaÂÂhÃnaæ mahaÂÂhaæ mahÃkiccaæ mahÃdhikaraïaæ mahÃsamÃrambhaæ vipajjamÃnaæ appaphalaæ hoti. Seyya- thÃpi, mÃïava, kasÅ yeva kammaÂÂhÃnaæ mahaÂÂhaæ mahÃ- kiccaæ mahÃdhikaraïaæ mahÃsamÃrambhaæ sampajjamÃnaæ mahapphalaæ hoti, evam eva kho, mÃïava, gharÃvÃsakam- maÂÂhÃnaæ mahaÂÂhaæ mahÃkiccaæ mahÃdhikaraïaæ mahÃ- samÃrambhaæ sampajjamÃnaæ mahapphalaæ hoti. SeyyathÃpi, mÃïava, vaïijjà kammaÂÂhÃnaæ appaÂÂhaæ appakiccaæ appÃ- dhikaraïaæ appasamÃrambhaæ vipajjamÃnaæ appaphalaæ hoti, evam eva kho, mÃïava, pabbajjà kammaÂÂhÃnaæ appaÂÂhaæ appakiccaæ appÃdhikaraïaæ appasamÃrambhaæ vipajjamÃnaæ appaphalaæ hoti. SeyyathÃpi, mÃïava, vaïijjà yeva kam- maÂÂhÃnaæ appaÂÂhaæ appakiccaæ appÃdhikaraïaæ appa- samÃrambhaæ sampajjamÃnaæ mahapphalaæ hoti, evam eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si kasi. 2 So Sk Si; Bm vÃnijÃ. >/ #<[page 199]># %< 5.9. SUBHASUTTAõ (99). 199>% kho, mÃïava, pabbajjà kammaÂÂhÃnaæ appaÂÂhaæ appakiccaæ appÃdhikaraïaæ appasamÃrambhaæ sampajjamÃnaæ mahap- phalaæ hotÅti\<*<1>*>/. BrÃhmaïÃ, bho Gotama, pa¤ca dhamme pa¤¤Ãpenti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃyÃti. Ye te, mÃïava, brÃhmaïà pa¤ca dhamme pa¤¤Ãpenti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃya, sace te agaru\<*<2>*>/, sÃdhu te pa¤ca dhamme imasmiæ\<*<3>*>/ parisatiæ\<*<4>*>/ bhÃsassÆti. Na kho me\<*<5>*>/, bho Gotama, garu, yatth' assu\<*<6>*>/ bhavanto\<*<7>*>/ và nisinnà bhavantarÆpà vÃ\<*<8>*>/ ti. Tena hi, mÃïava, bhÃsassÆti. Saccaæ kho, bho Gotama, brÃhmaïà paÂhamaæ dham- maæ pa¤¤Ãpenti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃya. Tapaæ\<*<9>*>/ kho, bho Gotama, brÃhmaïà dutiyaæ dhammaæ pa¤¤Ãpenti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃya. Brah- macariyaæ\<*<10>*>/ kho, bho Gotama, brÃhmaïà tatiyaæ dhammaæ pa¤¤Ãpenti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃya. Ajjhe- nam kho, bho Gotama, brÃhmaïà catutthaæ dhammaæ pa¤¤Ãpenti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃya. CÃgaæ kho, bho Gotama, brÃhmaïà pa¤camaæ dhammaæ pa¤¤Ã- penti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃya. BrÃhmaïÃ, bho Gotama, ime pa¤ca dhamme pa¤¤Ãpenti pu¤¤assa kiri- yÃya kusalassa arÃdhanÃyÃti. Idha bhavaæ Gotamo kim ÃhÃti? Kiæ pana, mÃïava? Atthi koci brÃhmaïÃnaæ eka- brÃhmaïo pi yo evam Ãha: Ahaæ imesaæ pa¤cannaæ dham- mÃnaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà vipÃkaæ pavedemÅti? No h' idaæ, bho Gotama. Kiæ pana, mÃïava? Atthi koci brÃhmaïÃnaæ ekÃcariyo pi ekÃcariyapÃcariyo pi yÃva sattamà Ãcariyamahayugà yo evam Ãha: Ahaæ imesaæ pa¤cannaæ dhammÃnaæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà vipÃkaæ pavedemÅti? No h' idaæ, bho Gotama. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk hoti. 2 Sk agarÆ. 3 So all MSS. Si apends the following note: Imissan ti pÃÂhena bhavitabbaæ. 4 Bm Si parisati (as at p. 140). 5 Si omits me. 6 Sk yatthassa. 7 Sk Bu bhagavanto. 8 So Si; Bm nisinno bh-po; Sk bhagavantaæ rÆpÃ; Bu bhavantarÆpa¤ cÃtÅ. 9 Bm tapa¤ ca. 10 Bm adds pi. >/ #<[page 200]># %<200 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% Kiæ pana, mÃïava? Ye pi te brÃhmaïÃnaæ pubbakà isayo mantÃnaæ kattÃro mantÃnaæ pavattÃro, yesam idaæ etarahi brÃhmaïà porÃïaæ mantapadaæ gÅtaæ pavuttaæ samihitaæ\<*<1>*>/ tad anugÃyanti tad anubhÃsanti bhÃsitam anu- bhÃsanti vÃcitaæ anuvÃcenti, -- seyyathÅdaæ AÂÂhako VÃmako VÃmadevo VessÃmitto Yamataggi AÇgiraso\<*<2>*>/ BhÃradvÃjo VÃseÂÂho Kassapo Bhagu, -- te pi evam Ãhaæsu: Mayaæ imesaæ pa¤cannaæ dhammÃnaæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà vipÃkaæ pavedemÃti? No h' idaæ, bho Gotama. Iti kira, mÃïava, na 'tthi koci brÃhmaïÃnaæ ekabrÃh- maïo pi yo\<*<3>*>/ evam Ãha: Ahaæ imesaæ pa¤cannaæ dhammÃ- naæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà vipÃkaæ pavedemÅti. Na tthi koci brÃhmaïÃnaæ ekÃcariyo pi ekÃcariyapÃcariyo pi yÃva sattamà Ãcariyamahayugà yo evam Ãha: Ahaæ imesaæ pa¤cannaæ dhammÃnaæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà vipÃkaæ pavedemÅti. Ye pi\<*<4>*>/ te brÃhmaïÃnaæ pubbakà isayo mantÃnaæ kattÃro . . . (&c. as above, inserting na before evam Ãhaæsu) . . . pavedemÃti. SeyyathÃpi, mÃïava, andhaveïi\<*<5>*>/ paramparà saæsatta\<*<6>*>/ purimo pi na passati majjhimo pi na passati pacchimo pi no passati, -- evam eva kho, maïava, andhaveïÆpamaæ ma¤¤e\<*<7>*>/ brÃhmaïÃnaæ bhÃsitaæ sampajjati, purimo pi na passati majjhimo pi na passati pacchimo pi na passatÅti. Evaæ vutte Subho mÃïavo Todeyyaputto Bhagavatà andhaveïÆpamena vuccamÃno kupito anattamano Bhagavan- taæ yeva khuæsento Bhagavantaæ yeva vambhento Bhaga- vantaæ yeva vadamÃno: Samaïo\<*<8>*>/ Gotamo\<*<9>*>/ pÃpiko bha- vissatÅti, Bhagavantaæ etad avoca: BrÃhmaïo, bho\<*<10>*>/ Gotama, PokkharasÃti\<*<11>*>/ Opama¤¤o\<*<12>*>/ Subhagavaniko evam Ãha: Evaæ eva\<*<13>*>/ pan' im' eke\<*<14>*>/ samaïabrÃhmaïà uttarimanussadhammà alamariya¤Ãïadassanavisesaæ paÂijÃnanti; tesaæ idaæ bhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk samÅhitaæ. 2 Sk YamataggÅ AngÅraso. 3 Sk so. 4 Bm hi. 5 Sk a-Å. 6 So Si; Bm sambhattÃ; Sk paramparÃyaæ sattÃ. 7 So Si Bm; Sk andhaveïupamaæ ¤e. 8 Sk adds ca. 9 Bm adds pi. 10 Si omits bho. 11 So Sk Si; Bm P-ti. Bu hereon says: Tattha PokkharasÃtÅti idaæ tassa nÃmaæ. PokkharasÃdÅti pi vuccati. See 1 Sum. Vil. 244 & I DÅgha 87. 12 Sk Opama¤¤e. 13 Si adds kho. 14 So all MSS., Si dividing ime ke. >/ #<[page 201]># %< 5. 9. SUBHASUTTAõ (99). 201>% sitaæ hassakaæ yeva sampajjati, nÃmakaæ yeva sampajjati, rittakaæ yeva sampajjati, tucchakaæ yeva sampajjati\<*<1>*>/. Ka- thaæ hi\<*<2>*>/ nÃma manussabhÆto uttarimanussadhammÃ\<*<3>*>/ ala- mariya¤Ãïadassanavisesaæ ¤assati và dakkhissati\<*<4>*>/ và sacchi\<*<5>*>/ và karissatÅti, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti. Kim pana, mÃïava, brÃhmaïo PokkharasÃti Opama¤¤o Subhagavaniko sabbesaæ yeva samaïabrÃhmaïÃnaæ cetasà ceto paricca pajÃnÃtÅti? SakÃya pi hi, bho Gotama, puïïikÃya dÃsiyà brÃhmaïo PokkharasÃti Opama¤¤o Subhagavaniko na\<*<6>*>/ cetasà ceto pa- ricca pajÃnÃti, kuto pana sabbesaæ yeva samaïabrÃhmaïÃnaæ cetasà ceto paricca pajÃnissatÅti. SeyyathÃpi, mÃïava, jaccandho puriso\<*<7>*>/ na passeyya kaïhasukkÃni rÆpÃni, na passeyya nÅlakÃni\<*<8>*>/ rÆpÃni, na pas- seyya pÅtakÃni\<*<8>*>/ rÆpÃni, na passeyya lohitakÃni rÆpÃni, na passeyya ma¤jeÂÂhakÃni rÆpÃni, na passeyya samavisamÃni, na passeyya tÃrakarÆpÃni\<*<9>*>/, na passeyya candimasuriye; so evaæ vadeyya: Na 'tthi kaïhasukkÃni rÆpÃni, na 'tthi kaïha- sukkÃnaæ rÆpÃnaæ dassÃvÅ; na 'tthi nÅlakÃni rÆpÃni, na 'tthi nÅlakÃnaæ rÆpÃnaæ dassÃvÅ; na 'tthi pÅtakÃni rÆpÃni, na 'tthi pÅtakÃnaæ rÆpÃnaæ dassÃvÅ; na 'tthi lohitakÃni rÆpÃni, na 'tthi lohitakÃnaæ rÆpÃnaæ dassÃvÅ; na 'tthi ma¤jeÂÂhakÃni rÆpÃni, na 'tthi ma¤jeÂÂhakÃnaæ rÆpÃnaæ dassÃvÅ; na 'tthi samavisamaæ, na 'tthi samavisamassa dassÃvÅ; na 'tthi tÃra- karÆpÃni, na 'tthi tÃrakarÆpÃnaæ dassÃvÅ; na 'tthi candima- suriyÃ, na 'tthi candimasuriyÃnaæ\<*<10>*>/ dassÃvÅ. Aham etaæ na jÃnÃmi; aham etaæ na passÃmi; tasmÃ\<*<11>*>/ na 'tthÅti. Sammà nu kho so, mÃïava, vadamÃno vadeyyÃti? No h' idaæ, bho Gotama. Atthi kaïhasukkÃni rÆpÃni, atthi\<*<12>*>/ kaïhasukkÃnaæ rÆpÃnaæ dassÃvÅ; atthi nÅlakÃni rÆ- pÃni, atthi nÅlakÃnaæ rÆpÃnaæ dassÃvÅ, . . . atthi candimasuriyÃ, atthi candimasuriyÃnaæ dassÃvÅ. Ahaæ etaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits these three words. 2 Sk omits hi. 3 Bm u-maæ. 4 So Sk here; Bm dakkhati; Si dakkhÅti. 5 So Bm Si; Sk sacchiæ. 6 Si omits; Bm inserts after paricca. 7 Si inserts so. 8 Bm nil- & pit- throughout. 9 Sk kÃt-. 10 Sk omits na 'tthi c-. 11 Si adds taæ. 12 Sk omits k-ni rÆpÃni atthi. >/ #<[page 202]># %<202 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% na jÃnÃmi, aham etaæ na passÃmi, tasmà na 'tthÅti na hi so, bho Gotama, sammà vadamÃno vadeyyÃti. Evam eva kho, mÃïava, brÃhmaïo PokkharasÃti Opa- ma¤¤o Subhagavaniko andho acakkhuko. So vata uttari- manussadhammà alamariya¤Ãïadassanavisesaæ ¤assati và dakkhiti và sacchi\<*<1>*>/ và karissatÅti, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati\<*<2>*>/. Taæ kiæ ma¤¤asi, mÃïava? Ye\<*<3>*>/ te KosalakÃ\<*<4>*>/ brÃhmaïa- mahÃsÃlÃ, seyyathÅdaæ CaÇkÅ brÃhmaïo TÃrukkho brÃhmaïo PokkharasÃti brÃhmaïo JÃïussoïÅ\<*<5>*>/ brÃhmaïo pità vÃ\<*<6>*>/ te Todeyyo, -- katamà nesaæ seyyo, yaæ và te sammusÃ\<*<7>*>/ vÃcaæ bhÃseyvuæ yaæ và asammusÃti? SammusÃ, bho Gotama. Katamà tesaæ seyyo, yaæ và te mantÃ\<*<8>*>/ vÃcaæ bhÃ- seyyuæ, yaæ và amantà ti? MantÃ, bho Gotama. Katamà tesaæ seyyo, yaæ và te paÂisaÇkhÃya\<*<9>*>/ vÃcaæ bhÃseyyuæ yaæ và apaÂisaÇkhÃyÃti? PaÂisaÇkhÃya, bho Gotama. Katamà tesaæ seyyo, yaæ và te atthasaæhitaæ\<*<10>*>/ vÃcaæ bhÃseyyuæ, yaæ và anatthasaæhitan ti? Atthasaæhitam, bho Gotama Taæ kiæ ma¤¤asi, mÃïava? Yadi evaæ sante brÃh- maïena PokkharasÃtinà Opama¤¤ena Subhagavanikena\<*<11>*>/ sammusà vÃcà bhasità asammusà vÃ\<*<12>*>/ ti? AsammusÃ, bho Gotama. MantÃ\<*<13>*>/ vÃcà bhÃsitÃ, amantà vÃ\<*<12>*>/ ti? AmantÃ, bho Gotama. PaÂisaÇkhÃya vÃcà bhÃsitÃ, apaÂisaÇkhÃya vÃ\<*<12>*>/ ti? ApaÂisaÇkhÃya, bho Gotama. Atthasaæhità vÃcà bhÃsità anatthasaæhità vÃ\<*<12>*>/ ti? AnatthasaæhitÃ, bho Gotama. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk here et supra sacchim. 2 Bm vijjatÅti. 3 Si adds pana. 4 Bm Si KosalikÃ. 5 JaïusoïÅ; Si JÃïussoïi; Sk JÃnussoïÅ, generally but JÃïussonÅ in fine. 6 Bm ca. 7 So Bu; Sk sammuccÃ; Bm samuccÃ; Si sammucchÃ. 8 So MSS. & Bu. 9 So MSS.; Bu patisankhÃ. 10 Bu atthasaægatitaæ. 11 Sk here inserts, before sammuccÃ, samassu. 12 Bm Si omit vÃ. 13 Sk amantÃ. >/ #<[page 203]># %< 5. 9. SUBHASUTTAõ (99). 203>% Pa¤ca kho ime, mÃïava, nÅvaraïÃ. Katame pa¤ca? -- KÃmacchandanÅvaraïaæ vyÃpÃdanÅvaraïaæ thÅnamiddhanÅ- varaïaæ\<*<1>*>/ uddhaccakukkuccanÅvaraïaæ vicikicchÃnÅvaraïaæ. Ime kho, mÃïava, pa¤ca nÅvaraïÃ. Imehi kho, mÃïava, pa¤cahi\<*<2>*>/ nÅvaraïehi brÃhmaïo PokkharasÃti Opama¤¤o Su- bhagavaniko ÃvaÂo\<*<3>*>/ nivuto ophuto\<*<4>*>/ pariyonaddho. So vata uttarimanussadhammà alamariya¤Ãïadassanavisesaæ ¤assati và dakkhiti và sacchi và karissatÅti, -- n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati, Pa¤ca kho ime, mÃïava, kÃmaguïÃ. Katame pa¤ca? -- Cakkhuvi¤¤eyyà rÆpà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpa- saæhità rajanÅyÃ\<*<5>*>/ sotavi¤¤eyyà saddÃ, --pe-- ghÃnavi¤¤eyyà gandhÃ, jivhÃvi¤¤eyyà rasÃ, kÃyavi¤¤eyyà phoÂÂhabbÃ\<*<6>*>/ iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ. Ime kho, mÃïava, pa¤ca kÃmaguïÃ. Imehi kho\<*<7>*>/, mÃïava, pa¤cahi\<*<8>*>/ kÃmaguïehi brÃhmaïo PokkharasÃti Opama¤¤o Subhagavaniko gathito\<*<9>*>/ mucchito ajjhopanno anÃdÅnavadassÃvÅ anissaraïa- pa¤¤o paribhu¤jati. So vata uttarimanussadhammà alamari- ya¤Ãïadassanavisesaæ ¤assati và dakkhiti và sacchi và ka- rissatÅti, -- n' etaæ thÃnaæ vijjati. Taæ kiæ ma¤¤asi, mÃïava? Yaæ và tiïakaÂÂhupÃdÃnaæ paÂicca aggiæ jÃ- leyya\<*<10>*>/, yaæ và nissaÂÂhatiïakaÂÂhupÃdÃnaæ aggiæ\<*<11>*>/ jÃ- leyya, -- katamo nu khvassa aggi accimà ca\<*<12>*>/ vaïïimà ca pabhassaro cÃti? Sace taæ, bho Gotama, ÂhÃnaæ\<*<13>*>/ nissaÂÂhatiïakaÂÂhu- pÃdÃnaæ aggiæ jÃlituæ\<*<14>*>/, svÃssa aggi accimà ca vaïïimà ca pabhassaro cÃti. AÂÂhÃnaæ kho etaæ, mÃïava, anavakÃso, yaæ nissaÂÂha- tiïakaÂÂhupÃdÃnaæ aggiæ jÃleyya\<*<15>*>/ a¤¤atra iddhimatÃ. Sey- yathÃpi, mÃïava, tiïakaÂÂhupÃdÃnaæ\<*<16>*>/ paÂicca aggi\<*<17>*>/ jalati, tathÆpamÃhaæ, mÃïava, imaæ pÅtiæ vadÃmi, yÃyaæ pÅti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm thin-. 2 Sk pa¤ca. 3 So Bu & 1 DÅgha 246; Sk Ãvato; Bm Si Ãvuto. 4 So Bm Si; Sk ovuto; Bu opÃto ti onaddho. 5 Bm rajaniya. 6 Sk poÂÂhabbÃ. 7 Sk ime kho hi. 8 So all MSS. here. 9 So Sk Bu; Bm Si gadhito. 10 Sk jaleyva throughout. 11 Sk here aggiæ but aggi infra. 12 So Sk Bm Bu; Si c' eva. 13 Sk inserts nissaÂthÃnaæ. 14 Bm jalituæ. 15 Sk jaleyya. 16 Sk here & generally, nissaÂÂhÃtiïakaÂÂhÆpÃdÃnaæ; Bm Si have short a & u. 17 Sk aggiæ. >/ #<[page 204]># %<204 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% pa¤ca kÃmaguïe paÂicca. SeyyathÃpi, mÃïava, nissaÂÂha- {tiïakaÂÂhupÃdÃnaæ}\<*<1>*>/ paÂicca\<*<2>*>/ aggi\<*<3>*>/ jalati, tathÆpamÃhaæ, mÃïava, imam pÅtiæ\<*<4>*>/ vadÃmi, yÃyam pÅti a¤¤atr' eva kÃmehi a¤¤atra akusalehi dhammehi. Katamà ca, mÃïava, pÅti a¤¤atr' eva kÃmehi a¤¤atra akusalehi dhammehi? Idha, mÃïava, bhikkhu vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi\<*<5>*>/ paÂhamajjhÃnaæ\<*<6>*>/ upasampajja viharati; ayam pi kho, mÃ- ïava, pÅti a¤¤atr' eva kÃmehi a¤¤atr' akusalehi dhammehi. Puna ca paraæ, mÃïava, bhikkhu vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà -- pe\<*<7>*>/ -- dutiyajjhÃnaæ upasampajja viharati; ayaæ pi kho, mÃïava, pÅti a¤¤atr' eva kÃmehi a¤¤atr' akusalehi dham- mehi. Ye te, mÃïava, brÃhmaïà pa¤ca dhamme pa¤¤Ãpenti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃya, kam\<*<8>*>/ ettha brÃh- maïà dhammaæ mahapphalataraæ\<*<9>*>/ pa¤¤Ãpenti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃyÃti? Ye 'me, bho Gotama, brÃhmaïà pa¤ca dhamme pa¤¤Ã- penti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃya, cÃgam ettha brÃhmaïà {dhammaæ} mahapphalataraæ pa¤¤Ãpenti pu¤¤assa {kiriyÃya} kusalassa ÃrÃdhanÃyÃti. Taæ kiæ ma¤¤asi, mÃïava? Idha a¤¤atarassa brÃh- maïassa mahÃya¤¤o paccupaÂÂhito assa; atha dve brÃhmaïà Ãgaccheyyuæ: ItthannÃmassa brÃhmaïassa mahÃya¤¤aæ anu- bhavissÃmÃti; tatth'\<*<10>*>/ ekassa brÃhmaïassa evam assa: Aho vata aham\<*<11>*>/ eva labheyyaæ bhattagge aggÃsanaæ aggodakaæ aggapiï¬aæ, na a¤¤o\<*<12>*>/ brÃhmaïo labheyya bhattagge aggÃ- sanaæ aggodakaæ aggapiï¬an ti; ÂhÃnaæ\<*<13>*>/ kho pan' etaæ, mÃïava, vijjati, yaæ a¤¤o brÃhmaïo labheyya bhattagge aggÃsa- naæ aggodakaæ aggapiï¬aæ, na so brÃhmaïo labheyya bhat- tagge aggÃsanaæ aggodakaæ aggapiï¬aæ; A¤¤o\<*<14>*>/ brÃhmaïo labhati bhattagge aggÃsanaæ aggodakaæ aggapiï¬aæ, nÃhaæ labhÃmi bhattagge aggÃsanaæ aggodakaæ aggapiï¬an ti, iti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si n-Ãno. 2 Si omits. 3 Sk aggiæ. 4 Sk pÅti; Bm pit- throughout. 5 Sk Bm omit these three words, Sk inserting pe. 6 Bm Si paÂhamaæ jhÃnaæ, as always. 7 Bm Bm omits pe. 8 Sk katam. 9 So Bm Si; Sk mahapphalaæ. 10 Bm Si tatra. 11 Bm Si vatahaæ. 12 Sk nä¤o; Si a¤¤e brÃhmaïà labheyyuæ. 13 Sk yÃ. 14 Bm Si a¤¤e brÃhmaïà labhanti. >/ #<[page 205]># %< 5. 9. SUBHASUTTAõ (99). 205>% so kupito hoti anattamano;-- imassa pana, mÃïava. brÃh- maïà kiæ vipÃkaæ pa¤¤ÃpentÅti? Na khvettha\<*<1>*>/, bho Gotama, brÃhmaïà evaæ dÃnaæ denti: Iminà paro\<*<2>*>/ kupito hotu\<*<3>*>/ anattamano ti. Atha khvettha brÃhmaïà anukampÃjÃtikaæ\<*<4>*>/ yeva dÃnaæ dentÅti? Evaæ sante kho, mÃïava\<*<5>*>/, brÃhmaïÃnaæ idaæ chaÂÂhaæ pu¤¤akiriyÃvatthu hoti yadidaæ anukampÃjÃtikan ti? Evaæ sante, bho Gotama, brÃhmaïÃnaæ idaæ chaÂÂhaæ pu¤¤akiriyÃvatthu hoti yadidaæ anukampÃjÃtikan ti. Ye te, mÃïava, brÃhmaïà pa¤ca dhamme pa¤¤Ãpenti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃya, ime tvaæ pa¤ca dhamme\<*<6>*>/ kattha bahulaæ samanupassasi\<*<7>*>/ gahaÂÂhesu và pabbajitesu và ti? Ye 'me, bho Gotama, brÃhmaïà pa¤ca dhamme pa¤¤Ã- penti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃya, imÃhaæ pa¤ca dhamme pabbajitesu bahulaæ samanupassÃmi appaæ ga- haÂÂhesu. GahaÂÂho hi, bho Gotama, mahaÂÂho mahÃkicco mahÃdhikaraïo mahÃsamÃrambho, na\<*<8>*>/ satataæ samitaæ sac- cavÃdÅ\<*<9>*>/ hoti. Pabbajito kho\<*<10>*>/ pana, bho Gotama, appaÂÂho appakicco appÃdhikaraïo appasamÃrambho, satataæ samitaæ saccavÃdÅ hoti. GahaÂÂho hi, bho Gotama, mahaÂÂho\<*<11>*>/ mahÃ- kicco mahÃdhikaraïo mahÃsamÃrambho, na sataÂaæ samitaæ tapassÅ hoti, brahmacÃrÅ hoti, sajjhÃyabahulo hoti, cÃgabahulo hoti. Pabbajito kho\<*<12>*>/ pana, bho Gotama\<*<13>*>/, appaÂÂho appa- kicco appÃdhikaraïo appasamÃrambho, satataæ samitaæ ta- passÅ hoti, brahmacÃrÅ hoti, sajjhÃyabahulo hoti, cÃgabahulo\<*<14>*>/ hoti. Ye 'me, bho Gotama, samaïabrÃhmaïà pa¤ca dhamme pa¤¤Ãpenti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃya, imÃhaæ pa¤ca dhamme pabbajitesu bahulaæ samanupassÃmi, appaæ gahaÂÂhesÆti. Ye te, mÃïava, brÃhmaïà pa¤ca dhamme pa¤¤Ãpenti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃya, cittassÃhaæ ete \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk kho ettha. 2 Si ca vo. 3 Si omits. 4 So Sk Bu; Bm Si anukampaj- (as Sk infra). 5 Sk pana. 6 Si omits ime t. p. dhamme & inserts ete. 7 Si samanupassasÅti, omitting remaining words of sentence. 8 Sk omits. 9 So Bm Si Bu; Sk sabbavÃdÅ. 10 Sk omits. 11 Sk here, ut supra, gahaÂÂho. 12 Sk mits. 13 Sk inserts na. 14 Sk bhÃvabahulo. >/ #<[page 206]># %<206 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% parikkhÃre vadÃmi, yadidaæ cittaæ averaæ abyÃpajjhaæ tassa bhÃvanÃya. Idha, mÃïava, bhikkhu saccavÃdÅ hoti, so saccavÃdÅ 'mhÅti\<*<1>*>/ labhati atthavedaæ, labhati dhammavedaæ, labhati dhammÆpasaæhitaæ pÃmujjaæ\<*<2>*>/ yan taæ kusalÆpa- saæhitaæ pÃmujjaæ, cittassÃhaæ etaæ parikkhÃraæ vadÃmi, yadidaæ cittaæ averaæ abyÃpajjhaæ tassa bhÃvanÃya. Idha, mÃïava, bhikkhu tapassÅ hoti brahmacÃrÅ hoti sajjhÃyabahulo hoti cÃgabahulo hoti, so cÃgabahulo 'mhÅti labhati attha- vedaæ, labhati dhammavedaæ, labhati dhammÆpasaæhitaæ pÃmujjaæ, ya¤ taæ kusalÆpasaæhitaæ pÃmujjaæ cittassÃhaæ etaæ parikkhÃraæ vadÃmi yadidaæ cittaæ averaæ abyÃ- pajjhaæ tassa bhÃvanÃya. Ye te, mÃïava, brÃhmaïà pa¤ca dhamme pa¤¤Ãpenti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃya, cittassÃhaæ ete parikkhÃre vadÃmi, yadidaæ cittaæ averaæ avyÃpajjhaæ tassa bhÃvanÃyÃti. Evaæ vutte Subho mÃïavo {Todeyyaputto} Bhagavantaæ etad avoca:-- Sutaæ me taæ, bho Gotama: Samaïo Gotamo BrahmÃnaæ\<*<3>*>/ sahavyatÃya maggaæ jÃnÃtÅti\<*<4>*>/. Taæ kiæ ma¤¤asi, mÃïava? ùsanne ito NaÊakÃragÃmo? Nayito dÆre NaÊakÃragÃmo ti? Evam bho. ùsanne ito NaÊakÃragÃmo, nayito dÆre NaÊakÃragÃmo ti. Taæ kiæ ma¤¤asi, mÃïava? Idh' assa\<*<5>*>/ puriso NaÊa- kÃragÃme jÃtavaddho\<*<6>*>/, tam enaæ NaÊakÃragÃmato tÃvadeva avasaÂaæ\<*<7>*>/ NaÊakÃragÃmassa maggaæ puccheyyuæ, -- siyà nu kho, mÃïava, tassa purisassa NaÊakÃragÃme jÃtÃvaddhassa NaÊakÃragÃmassa maggaæ puÂÂhassa dandhÃyitattaæ và vitthÃ- yitattaæ và ti? No h' idaæ, bho Gotama. Taæ kissa hetu? Amu\<*<8>*>/ hi, bho Gotama, puriso NaÊakÃragÃme jÃtavaddho; tassa sabbÃn' eva NaÊakÃragÃmassa maggÃni suviditÃnÅti. Siyà nu kho, mÃïava, tassa purisassa NaÊakÃragÃme jÃtavaddhassa NaÊakÃragÃmassa maggaæ puÂÂhassa dandhÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si saccavadimhÅti. 2 Bm pÃmojjaæ. Cf. I 37. 3 Sk abrahmÃnaæ. 4 Si pajÃnÃtÅti. 5 Si idha khvassa. 6 So Sk Bu; Bm Si -va¬¬o. 7 So Bu: Sk avasaï¬aæ; Bm Si apasakkaæ. 8 So Bm; Sk asu; Si assa. >/ #<[page 207]># %< 5. 9. SUBHASUTTAõ (99). 207>% yitattaæ và vitthÃyitattaæ vÃ\<*<1>*>/. Na tveva TathÃgatassa, brahmalokaæ và brahmalokagÃminiæ và paÂipadaæ\<*<2>*>/ puÂÂhassa dandhÃyitattaæ và vitthÃyitattaæ vÃ. BrahmÃna¤ cÃhaæ\<*<3>*>/, mÃïava, pajÃnÃmi, brahmaloka¤ ca brahmalokagÃmini¤ ca paÂipadaæ, yathÃpaÂipanno ca\<*<4>*>/ brahmalokaæ upapanno, ta¤ ca pajÃnÃmÅti\<*<5>*>/. Sutaæ me taæ, bho Gotama: Samaïo Gotamo BrahmÃ- naæ sahavyatÃya maggaæ desetÅti. SÃdhu me bhavaæ Go- tamo BrahmÃnaæ sahavyatÃya maggaæ desetÆti. Tena hi, mÃïava, suïÃhi sadhukaæ manasikarohi, bhÃ- sissÃmÅti. Evaæ bho ti Subho mÃïavo Todeyyaputto Bhagavato paccassosi. Bhagavà etad avoca:-- Katamo ca, mÃïava, BrahmÃ- naæ sahavyatÃya maggo? Idha, mÃïava, bhikkhu mettÃsa- hagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati, tathà dutiyaæ, {tathÃ} tatiyaæ tathà catutthiæ; iti uddhamadho tiriyaæ sab- badhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ mettÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena abyÃ- pajjhena\<*<6>*>/ pharitvà viharati. Evaæ bhÃvitÃya\<*<7>*>/ kho, mÃïava, mettÃya cetovimuttiyà yaæ pamÃïakataæ kammaæ, na taæ tatrÃvasissati, na taæ tatrÃvatiÂÂhati. SeyyathÃpi, mÃïava, balavà saÇkadhamo\<*<8>*>/ appakasiren' eva catuddisÃ\<*<9>*>/ vi¤¤Ã- peyya; evam eva kho, mÃïava\<*<10>*>/, evaæ\<*<11>*>/ bhÃvitÃya\<*<12>*>/ met- tÃya cetovimuttiyÃ, yaæ pamÃïakataæ kammaæ, na taæ tatrÃvasissati, na taæ tatrÃvatiÂÂhati. Ayam pi kho, mÃïava, BrahmÃnaæ sahavyatÃya maggo. Puna ca paraæ, mÃïava, bhikkhu karuïÃsahagatena cetasà -- pe\<*<13>*>/ -- muditÃsahaga- tena cetasÃ, upekhÃsahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati, tathà dutiyaæ, tathà tatiyaæ, tathà catutthiæ; iti uddhamadho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ upekhÃsahagatena cetasà vipulena mahaggatena ap- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm adds ti. 2 Sk brahmaloke và br-iyà và p-dÃya. 3 Sk vÃhaæ. 4 Sk adds BrahmÃ. 5 Sk paÂijÃnÃmi. 6 So Bm here, instead of its ordinary reading abyÃbajjhena. 7 Sk bhÃsitÃya. 8 Sk Bu s-mmo. 9 Si cÃtuddisÃ. 10 Bm inserts la. 11 Sk omits. 12 Bm inserts kho mÃïava. 13 Bm Si omit pe. >/ #<[page 208]># %<208 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% pamÃïena averena abyÃpajjhena pharitvà viharati. Evaæ bhÃvitÃya kho, mÃïava, upekhÃya cetovimuttiyÃ, yaæ pa- mÃïakataæ kammaæ, na taæ tatrÃvasissati, na taæ tatrÃ- vatiÂÂhati. SeyyathÃpi, mÃïava, balavà saÇkhadhamo appaka- siren' eva catuddisà vi¤¤Ãpeyya, evam eva kho, mÃïava, evaæ bhÃvitÃya\<*<1>*>/ upekhÃya cetovimuttiyÃ, yaæ pamÃïakataæ kammaæ, na taæ tatrÃvasissati, na taæ tatrÃvatiÂÂhati. Ayaæ pi\<*<2>*>/ kho, mÃïava, BrahmÃnaæ sahavyatÃya maggo ti. Evaæ vutte Subho mÃïavo Todeyyaputto Bhagavantam etad avoca: Abhikkantaæ bho Gotama, abhikkantaæ bho Gotama. SeyyathÃpi, bho Gotama, nikujjitaæ và ukkuj- jeyya, paÂicchannaæ và vivareyya, mÆÊhassa và maggaæ Ãcik- kheyya, andhakÃre và telapajjotaæ dhÃreyya: Cakkhumanto rÆpÃni dakkhintÅti\<*<3>*>/, -- evam evaæ\<*<4>*>/ bhoto Gotamena ane- kapariyÃyena dhammo pakÃsito. EsÃhaæ bhavantaæ Gota- maæ saraïaæ gacchÃmi dhamma¤ ca bhikkhusaægha¤ ca. UpÃsakaæ maæ bhavaæ Gotamo dhÃretu ajjatagge pÃïu- petaæ saraïaæ gataæ. Handa ca dÃni mayaæ, bho Gotama, gacchÃma; bahukiccà mayaæ bahukaraïÅyà ti. Yassa dÃni tvaæ, mÃïava, kÃlaæ ma¤¤asÅti. Atha kho Subho mÃïÃvo Todeyyaputto Bhagavato bhÃ- sitaæ abhinanditvà anumoditvà uÂÂhÃy' Ãsanà Bhagavantaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà pakkÃmi. Tena kho pana samayena JÃïussoïÅ brÃmaïo sabba- setena vaÊavÃbhirathena\<*<5>*>/ SÃvatthiyà niyyÃti divÃdivassa. Addasà kho JÃïussoïÅ brÃhmaïo Subhaæ mÃïavaæ To- deyyaputtaæ dÆrato va Ãgacchantaæ, disvÃ\<*<6>*>/ Subhaæ mÃïa- vaæ Todeyyaputtam etad avoca: Handa kuto nu\<*<7>*>/ bhavaæ BhÃradvÃjo Ãgacchati divÃdivassÃti? Ito hi kho ahaæ, bho, ÃgacchÃmi samaïassa Gotamassa santikà ti. Taæ kiæ ma¤¤asi, bhavaæ BhÃradvÃjo? Samaïassa Gotamassa pa¤¤Ãveyyattiyaæ paï¬ito ma¤¤e ti? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm inserts kho mÃïava. 2 Sk omits. 3 Bm Si dakkhantiti. 4 Bm eva 5 Sk valabhirathema. 6 Bm Si disvÃna. 7 Si omits kuto nu. >/ #<[page 209]># %< 5. 10. SA§GùRAVASUTTAõ (100) 209>% Ko cÃhaæ, bho, ko ca samaïassa Gotamassa pa¤¤Ã- veyyattiyaæ jÃnissÃmi, so pi nun' assa tÃdiso va yo samaïassa Gotamassa pa¤¤Ãveyyattiyaæ jÃneyyÃti. UÊÃrÃya khalu bhavaæ BhÃradvÃjo samaïaæ Gotamaæ pasaæsÃya pasaæsatÅti. Ko cÃham\<*<1>*>/ bho, ko ca samaïaæ Gotamaæ {pasaæsissÃmi?} {Pasatthapasattho} {ca} so\<*<2>*>/ bhavaæ Gotamo seÂÂho deva- manussÃnaæ, ye c' ime, bho, brÃhmaïà pa¤ca dhamme pa¤¤Ãpenti pu¤¤assa kiriyÃya kusalassa ÃrÃdhanÃya, cittassa te\<*<3>*>/ samaïo Gotamo parikkhÃre vadati\<*<4>*>/, yadidaæ cittaæ averaæ abyÃpajjhaæ tassa bhÃvanÃyÃti. Evaæ vutte JÃïussoïÅ brÃhmaïo sabbasetà vaÊavÃbhi- rathà orohitvà ekaæsaæ uttarÃsaÇgaæ karitvà yena Bhagavà ten' a¤jalim païÃmetvà udÃnaæ udÃnesi: LÃbhà ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa, suladdhaæ lÃbhà ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa yassa\<*<5>*>/ vijite TathÃgato viharati arahaæ SammÃ- sambuddho ti. SUBHASUTTAõ6 NAVAMAõ. 100. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà Kosalesu cÃrikaæ carati mahatà bhikkhusaæghena saddhiæ. Tena kho pana samayena DhÃna¤jÃnÅ\<*<7>*>/ nÃma brÃhmaïÅ Caï¬alakappe\<*<8>*>/ paÂivasati abhippasannà Buddhe ca dhamme ca saæghe ca. Atha kho DhÃna¤jÃnÅ brÃhmaïÅ upakkhalitvà tikkhattuæ udÃnaæ udÃnesi: Namo tassa Bhagavato arahato sammÃ- sambuddhassa! Namo tassa Bhagavato arahato sammÃsam- buddhassa! Namo tassa Bhagavato arahato sammÃsam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk here ca ahaæ. 2 Si omits so. 3 Si cittass' eva, inserting ete after Gotamo. 4 Bm Si vadeti. 5 Sk Bm omit yassa. 6 Sk Subhagasuttaæ. 7 Bm Si Dhan- throughout. 8 So Sk elsewhere, after reading Vasalakappe here; Bm Ca¤calikappe; Si Paccagakappe; Bu Vaddhalakappe. A Kandy MS reads Caï¬alako. >/ #<[page 210]># %<210 II. {MAJJHIMAPA××ùSAõ}.>% buddhassÃtÅ\<*<1>*>/. Tena kho pana samayena SaÇgÃravo\<*<2>*>/ nÃma mÃïavo Caï¬alakappe paÂivasati tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ sanighaï¬ukeÂubhÃnaæ sÃkkharappabhadÃnaæ itihÃsapa¤ca- mÃnaæ padako veyyÃkaraïo lokÃyatamahÃpurisalakkhaïesu anavayo. Assosi kho SaÇgÃravo mÃïavo DhÃna¤jÃniyÃ\<*<3>*>/ brÃhmaïiyà evaæ vÃcaæ bhÃsamÃnÃya, sutvà DhÃna¤jÃniæ brÃhmaïiæ etad avoca: AvabhÆtà ca 'yaæ\<*<4>*>/ DhÃna¤jÃni {brÃh- maïÅ} parÃbhÆtà ca 'yaæ\<*<5>*>/ DhÃna¤jÃnÅ brÃhmaïÅ vijjamÃnÃ- naæ brÃhmaïÃnaæ, atha ca pana tassa muï¬akassa samaïa- kassa vaïïaæ bhÃsatÅti\<*<6>*>/. Na hi\<*<7>*>/ pana tvaæ, tÃta\<*<8>*>/ Bhadramukha\<*<9>*>/, tassa Bhaga- vato sÅlapa¤¤Ãïaæ jÃnÃsi; sace tvaæ, tÃta Bhadramukha, tassa Bhagavato sÅlapa¤¤Ãïaæ jÃneyyÃsi, na tvaæ, tÃta Bhadramukha, taæ Bhagavantaæ akkositabbaæ paribhÃsi- tabbaæ ma¤¤eyyÃsÅti. Tena hi, bhoti, yadà samaïo Gotamo Caï¬alakappaæ anuppatto hoti, atha kho me\<*<10>*>/ ÃroceyyÃsÅti. Evaæ BhadramukhÃti kho DhÃna¤jÃnÅ brÃhmaïÅ SaÇ- gÃravassa mÃïavassa paccassosi. Atha kho Bhagavà Kosalesu anupubbena cÃrikaæ cara- mÃno Caï¬alakappaæ tad avasari. Tatra sudaæ Bhagavà Caï¬alakappe viharati TodeyyÃnaæ brÃhmaïÃnaæ ambavane. Assosi kho DhÃna¤jÃnÅ brÃhmaïÅ: Bhagavà kira Caï¬ala- kappaæ anuppatto Caï¬alakappe viharati TodeyyÃnaæ brÃh- maïÃnaæ ambavane ti. Atha kho DhÃna¤jÃnÅ brÃhmaïÅ yena SaÇgÃravo mÃïavo ten' upasaækami, upasaækamitvà SaÇgÃravaæ mÃïavaæ etad avoca: Ayaæ, tÃta Bhadramukha, so Bhagavà Caï¬alakappaæ anuppatto Caï¬alakappe viharati TodeyyÃnaæ brÃhmaïÃnaæ ambavane. Yassa dÃni tvaæ, tÃta Bhadramukha, kÃlaæ ma¤¤asÅti. Evaæ bhotÅti\<*<11>*>/ kho SaÇgÃravo mÃïavo DhÃna¤jÃniyà brÃhmaïiya paÂisutvà yena Bhagavà ten' upasaækami, upa- saækamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi sammodanÅyaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si omit 3rd repetition. 2 So Sk Bm & Bu; Si SagÃravo. 3 Bm DhanaÇjÃnÅyÃ. 4 Sk athabÆtà 'yaæ; Bm v' ayaæ; Si ca yaæ 5 So Sk; Bm v' ayam; Si ca yaæ. 6 Bm bhÃsissatÅti. 7 Sk omits hi. 8 Sk omits tÃta. 9 Sk Bh-Ã. 10 Sk kho for me. 11 Sk bhoti. >/ #<[page 211]># %< 5. 10. SA§GùRAVASUTTAõ (100). 211>% kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho SaÇgÃravo mÃïavo Bhagavantaæ etad avoca:-- Santi kho\<*<1>*>/, bho Gotama, eke samaïabrÃhmaïà diÂÂhadhammÃ- bhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattà Ãdibrahmacariyaæ paÂijÃnanti. Tatra, bho Gotama, ye te samaïabrÃhmaïà diÂÂhadhammÃ- bhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattà Ãdibrahmacariyaæ paÂijÃnanti, tesaæ bhavaæ Gotamo katamo ti\<*<2>*>/? DiÂÂhadhammÃbhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattÃnaæ\<*<3>*>/ Ãdibrah- macariyaæ paÂijÃnantÃnam\<*<4>*>/ pi kho ahaæ, BhÃradvÃja, ve- mattataæ\<*<5>*>/ vadÃmi. Santi, BhÃradvÃja, eke samaïabrÃh- maïà anussavikÃ, te\<*<6>*>/ anussavena diÂÂhadhammÃbhi¤¤ÃvosÃna- pÃramippattà Ãdibrahmacariyaæ paÂijÃnanti, seyyathÃpi brÃh- maïà TevijjÃ. Santi pana, BhÃradvÃja, eke samaïabrÃhmaïà kevalaæ saddhÃmattakena diÂÂhadhammÃbhi¤¤ÃvosÃnapÃra- mippattà Ãdibrahmacariyaæ paÂijÃnanti, seyyathÃpi {takkÅ} {vÅmaæsÅ}. Santi, BhÃradvÃja, eke samaïabrÃhmaïà pubbe ananussutesu dhammesu sÃmaæ yeva dhammaæ abhi¤¤Ãya, diÂÂhadhammÃbhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattà Ãdibrahmacariyaæ paÂijÃnanti. Tatra, BhÃradvÃja, ye te samaïabrÃhmaïà pubbe ananussutesu dhammesu sÃmaæ yeva dhammaæ abhi¤- ¤Ãya, diÂÂhadhammÃbhi¤¤ÃvosÃnapÃramippattà Ãdibrahmacari- yaæ paÂijÃnanti, tesÃham asmi. Tad {aminÃ} p' etaæ, BhÃra- dvÃja pariyÃyena veditabbaæ. Yathà ye te samaïabrÃhmaïà pubbe ananussutesu dhammesu sÃmaæ yeva dhammaæ abhi¤- ¤Ãya diÂÂhadhammÃbhi¤¤avosÃnapÃramippattà Ãdibrahmacari- yaæ paÂijÃnanti, tesÃham asmi. Idha me\<*<7>*>/, BhÃradvÃja, pubbe va sambodhà anabhisam- buddhassa Bodhisattass' eva sato etad ahosi:-- SambÃdho gharÃvÃso rÃjÃpatho, abbhokÃso\<*<8>*>/ pabbajjÃ. Nayidaæ sukaraæ agÃraæ ajjhÃvasatà ekantaparipuïïaæ ekantaparisuddhaæ saÇkhalikhitaæ brahmacariyaæ carituæ. YannÆnÃhaæ kesa- massuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyyan ti. So kho ahaæ, BhÃradvÃja, apa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits kho. 2 Sk Bm omits ti. 3 Sk Bm d-pattÃ. 4 Bm p-antÅti. Na pi kho ahaæ. 5 Si vemattaæ. 6 Bm Si tena. 7 Bm omits me. 8 Bm a-se. >/ #<[page 212]># %<212 II. MAJJHIMAPA××ùSAõ.>% rena samayena daharo va samÃno susu kÃlakeso . . . (&c. as from line 28 of Vol. I page 163 to page 167 line 8, substituting BhÃradvÃja for bhikkhave) . . . alam idaæ padhÃnÃyÃti. Apissu maæ . . . (&c. as from line 29 of Vol. I page {240} to page 247 line 16, substituting BhÃradvÃja for Aggi- vessana & omitting evarÆpà pi kho me . . . tiÂÂhati p. 243 line 2 & on p. 244) . . . Ãvatto bÃhullÃyÃti. So kho ahaæ, BhÃradvÃja, oÊÃrikaæ ÃhÃraæ ÃhÃretvà balaæ gahetvà vivicc' eva kÃmehi --pe-- paÂhamajjhÃnaæ upasampajja vihÃsiæ. VitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ sa- mÃdhijaæ pÅtisukhaæ dutiyajjhÃnaæ --pe-- tatiyajjhÃnaæ upasampajja vihÃsiæ. So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇ- gaïe vigatÆpakkilese mudubhÆte kammaïiye Âhite Ãnej- jappatte . . . (&c. as from line 19 of Vol. I page 248 to page 249 line 21. substituting BhÃradvÃja for Aggivessana & omitting evarÆpà pi . . . tiÂÂhati on pp. 248,249) . . . ÃtÃpino pahitattassa viharato ti. Evaæ vutte SaÇgÃravo mÃïavo Bhagavantaæ etad avoca: -- AÂÂhita\<*<1>*>/ vata\<*<2>*>/ bhoto Gotamassa padhÃnaæ ahosi, sap- purisa\<*<3>*>/ vata bhoto Gotamassa padhÃnaæ ahosi, yathà taæ arahato sammÃsambuddhassa. Kin nu kho\<*<4>*>/, bho Gotama, atthi devà ti? èhÃnaso me taæ\<*<5>*>/, BhÃradvÃja, viditaæ yadidaæ atthi devà ti. Kin nu kho, bho Gotama, atthi devà ti puÂÂho samÃno, ÂhÃnaso me taæ\<*<6>*>/, BhÃradvÃja, viditaæ yadidaæ atthi devà ti\<*<7>*>/ vadesi? Nanu\<*<8>*>/, bho Gotama, evaæ sante tucchà musà hotÅti? Atthi devà ti, BhÃradvÃja, puÂÂho samÃno, atthi devà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Bm Si. 2 Bm omits vata. 3 So Sk Bm Si. 4 Sk omit kho. 5 Bm Si kho pan etaæ. 6 Si pan' etaæ; Bm kho pan' etaæ. 7 Sk Si omit yadidaæ; Bm reads adhidevà (as throughout). 8 Bm Si nÃnu >/ #<[page 213]># %< 5. 10. SA§GùRAVASUTTAõ (100). 213>% ti yo {vadeyya}, ÂhÃnaso vidità me vidità ti yo vadeyya\<*<1>*>/, atha khvettha\<*<2>*>/ vi¤¤Æpurisena ekaæsena niÂÂhaæ gantabbaæ\<*<3>*>/ yadidaæ atthi devà ti. Kissa pana me bhavaæ Gotamo Ãdiken' eva na\<*<4>*>/ byÃ- kÃsÅti? Ucce\<*<5>*>/ sammataæ kho etaæ, BhÃradvÃja, lokasmiæ yad- idaæ atthi\<*<6>*>/ devà ti. Evaæ vutte SaÇgÃravo mÃïavo Bhagavantaæ etad avoca: -- Abhikkantaæ, bho Gotama; abhikkantam, bho Gotama, SeyyathÃpi, bho Gotama, nikujjitaæ và ukkujjeyya, paÂic- channaæ và vivareyya, mÆÊhassa và maggaæ Ãcikkheyya. andhakÃre và telapajjotaæ dhÃreyya: Cakkhumanto rÆpÃni dakkhintÅti, -- evam evaæ bhotà Gotamena anekapariyÃyena dhammo pakÃsito. EsÃhaæ Bhagavantaæ Gotamaæ saraïaæ gacchÃmi dhamma¤ ca bhikkhusaægha¤ ca. UpÃsakaæ maæ bhavaæ Gotamo dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïagatan ti. SA§GùRAVASUTTAõ DASAMAõ. BRùHMA×AVAGGO PA¥CAMO\<*<7>*>/. MAJJHIMAPA××ùSAõ\<*<8>*>/ SAMATTAõ\<*<9>*>/. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Si; Sk omits ÂhÃnaso . . . vadeyya; Bm ÂhÃnaso me vidità ti yo vadeyya. 2 So Bm Si; Sk kho tvaæ. 3 Bm gantuæ; Si gantuæ vÃ. 4 Sk omits na. 5 So Sk Bu; Bm Si uccena. 6 So Si Bu; Sk (here only) adhidevÃ, like Bm always. 7 Bm omits. 8 Bm Majjhimà PaïïÃsakÃ; Si MajjhimapaïïÃsakaæ. 9 So Si; Bm Sk omit. >/ #<[page 214]># %<214 III. UPARIPA××ùSAõ.>% 101. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà Sakkesu viharati; Devadahaæ nÃma SakkÃnaæ nigamo. Tatra kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhÆ Bhagavato paccassosuæ. Bhagavà etad avoca: Santi, bhikkhave, eke samaïabrÃhmaïà evaæ-vÃdino evaæ-diÂÂhino: Yaæ ki¤cÃyaæ purisapuggalo paÂisaævedeti, sukhaæ và dukkhaæ và adukkhamasukhaæ vÃ, sabban taæ pubbekatahetu; iti purÃïÃnaæ kammÃnaæ tapasà vyanti- bhÃvÃ, navÃnaæ kammÃnaæ akaraïà Ãyatiæ anavassavo, Ãyatiæ anavassavà kammakkhayo, kammakkhayà dukkhak- khayo, dukkhakkhayà vedanÃkkhayo, vedanÃkkhayà sabbaæ dukkhaæ nijjiïïaæ bhavissatÅti. -- Evaæ-vÃdino, bhikkhave, NigaïÂhÃ. Evaæ-vÃdÃhaæ, bhikkhave, NigaïÂhe upasaækamitvà evaæ vadÃmi: Saccaæ kira tumhe, Ãvuso NigaïÂhÃ, evaæ vÃdino evaæ-diÂÂhino: Yaæ ki¤cÃyaæ purisapuggalo paÂisaæ- vedeti, sukhaæ và dukkhaæ và adukkhamasukhaæ vÃ, sabban taæ pubbekatahetu; iti purÃïÃnaæ kammÃnaæ tapasà vyanti- bhÃvÃ, navÃnaæ kammÃnaæ akaraïÃ, Ãyatiæ anavassavo, Ãyatiæ anavassavà kammakkhayo, kammakkhayà dukkhak- khayo, dukkhakkhayà vedanÃkkhayo,vedanÃkkhayà sabbaæ duk- kaæ nijjiïïaæ bhavissatÅti? Te ce me, bhikkhave, NigaïÂhà evaæ puÂÂhà ùmà ti paÂijÃnanti, tyÃhaæ evaæ vadÃmi: Kiæ pana tumhe, Ãvuso NigaïÂhÃ, jÃnÃtha: AhuvÃm' eva mayaæ pubbe, na nÃhuvamhÃti? No h' idaæ avuso. Kiæ pana tumhe, Ãvuso NigaïÂhÃ, jÃnÃtha: AkarÃm' eva mayaæ pubbe pÃpaæ kammaæ, na nÃkaramhÃti? No h' idaæ Ãvuso. Kiæ pana {tumhe}, Ãvuso NigaïÂhÃ, jÃnÃtha: EvarÆpaæ và evarÆpaæ và pÃpaæ kammaæ akaramhÃti? No h' idaæ Ãvuso. Kiæ pana tumhe, Ãvuso NigaïÂhà jÃnÃtha: Ettakaæ và dukkhaæ nijjiïïaæ, ettakaæ và dukkhaæ nijjiretabbaæ, ettakamhi và dukkhe nijjiïïe sabbaæ dukkhaæ nijjiïïaæ bhavissatÅti? \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 215]># %< 1. 1. DEVADAHASUTTAõ (101). 215>% No h' idaæ Ãvuso. Kiæ pana tumhe, Ãvuso NigaïÂhÃ, jÃnÃtha diÂÂhe va dhamme akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnaæ, kusalÃnaæ dham- mÃnaæ upasampadan ti? No h' idaæ, Ãvuso. Iti kira tumhe, Ãvuso NigaïÂhÃ, na jÃnÃtha: AhuvÃm' eva mayaæ pubbe, na nÃhuvamhÃti; na jÃnÃtha: AkarÃm' eva mayaæ pubbe pÃpaæ kammaæ, na nÃkaramÃti; na jÃ- nÃtha: EvarÆpaæ và evarÆpaæ và pÃpaæ kammaæ akaram- hÃti; na jÃnÃtha: Ettakaæ và dukkhaæ nijjiïïaæ, ettakaæ và {dukkhaæ} nijjiretabbaæ, ettakamhi và dukkhe nijjiïïe sab- baæ dukkhaæ nijjiïïaæ bhavissatÅti; na jÃnÃtha diÂÂhe va dhamme akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ upasampadaæ\<*<1>*>/. Evaæ sante ÃyasmantÃnaæ NigaïÂhÃnaæ na kallaæ assa veyyÃkaraïÃya: Yaæ ki¤cÃyaæ purisapuggalo paÂisaævedeti, sukhaæ và dukkhaæ và aduk- khamasukhaæ vÃ, sabban taæ pubbekatahetu; iti purÃïÃnaæ kammÃnaæ tapasà vyantibhÃvÃ, navÃnaæ kammÃnaæ aka- raïÃ\<*<2>*>/, Ãyatiæ anavassavo, Ãyatiæ anassavà kammakkhayo, kammakkhayà dukkhakkhayo, dukhakkhayà vedanÃkkhayo, vedanÃkkhayà sabbaæ dukkhaæ nijjiïïaæ bhavissatÅti. Sace\<*<3>*>/ tumhe, Ãvuso NigaïÂhÃ\<*<4>*>/, {jÃneyyÃtha}: AhuvÃm' eva mayaæ pubbe, na nÃhuvamhÃti, -- jÃneyyÃtha: AkarÃm' eva mayaæ pubbe pÃpaæ kammaæ, na nÃkaramhÃti jÃneyyÃtha: EvarÆpaæ và evarÆpaæ và pÃpaæ dhammaæ akaramhÃti: jÃneyyÃtha: Ettakaæ và dukkhaæ nijjiïïaæ ettakaæ và dukkhaæ nijjiretabbaæ, ettakamhi và dukkhe nijjiïïe sabbaæ dukkhaæ nijjiïïaæ bhavissatÅti; jÃneyyÃtha diÂÂhe va dhamme akusalÃnaæ dhammÃnaæ pahÃnaæ, kusa- lÃnaæ dhammÃnaæ upasampadaæ. Evaæ sante Ãyasman- tÃnaæ NigaïÂhÃnaæ kallaæ assa veyyÃkaraïÃya, yaæ ki¤cÃyaæ purisapuggalo paÂisaævedeti, sukhaæ và dukkhaæ và aduk- khamasukhaæ vÃ, sabban taæ pubbekatahetu; iti purÃïÃnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cf. I 93 for the foregeing argument. 2 Sk here akaraïe, supra akaranaæ generally. 3 Si adds pana. 4 Here in Sk begins an undecipherable passage {extending} to sesaÇ ca ÇÃïadassanaæ on page 218 >/ #<[page 216]># %<216 III UPARIPA××ùSAõ.>% kammÃnaæ tapasà vyantibhÃvÃ, navÃnaæ kammÃnaæ akaraïÃ, Ãyatiæ anavassavo, Ãyatiæ anavassavà kammakkhayo, kam- makkhayyà dukkhakkhayo, dukkhakkhayà vedanÃkkhayo, ve- danÃkkhayà sabbaæ dukkhaæ nijjiïïaæ bhavissatÅti SeyyathÃpi, Ãvuso NigaïÂhÃ, puriso sallena viddho assa savÅsena gÃÊhÆpalepanena\<*<1>*>/; so sallassa pi vedanÃhetu\<*<2>*>/ duk- khà tippà kaÂukà vedanà vediyeyya; tassa mittÃmaccà ¤Ãti- sÃlohità bhisakkaæ sallakattaæ upaÂÂhapeyyum\<*<3>*>/; tassa so bhisakko sallakatto satthena vaïamukhaæ parikanteyya; so satthena pi vaïamukhassa parikantanahetu dukkhà tippÃ\<*<4>*>/ kaÂukà vedanà vediyeyya; tassa so bhisakko sallakatto esa- niyà sallaæ eseyya; so esaniyà pi sallassa esanÃhetu\<*<5>*>/ dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyeyya; tassa so bhisakko sallakatto sallaæ abbyaheyya\<*<6>*>/; so sallassa pi abbyahanahetu\<*<7>*>/ dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyeyya; tassa so bhisakko sallakatto agadaÇgÃraæ vaïamukhe odaheyya; so agadaÇgÃrassa pi vaïamukhe odahanahetu dukkhà tippà kaÂukà vedanà vedi- yeyya; so aparena samayena rÆÊhena\<*<8>*>/ vaïena saæchavinÃ\<*<9>*>/ arogo assa sukhÅ serÅ sayaævasÅ {yena} kÃmaÇgamo; tassa evam assa:-- Ahaæ ko pubbe viddho ahosiæ savÅsena gÃÊhÆ- palepanena; so 'haæ sallassa pi vedanÃhetu dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyiæ; tassa me mittÃmaccà ¤ÃtisÃlohità bhisakkaæ sallakattaæ upaÂÂhapesuæ; tassa me so bhisakko sallakatto satthena vaïamukhaæ parikanti\<*<10>*>/; so 'haæ sallena pi vaïamukhassa parikantanahetu dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyiæ; tassa me so bhisakko sallakatto esaniyà sallaæ esi; so 'haæ esaniyà pi sallassa esanÃhetu dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyiæ; tassa me so bhisakko sallakatto sallaæ ab- byahi\<*<11>*>/; so 'haæ sallassa pi abbyahanahetu\<*<12>*>/ dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyiæ; tassa me so bhisakko sallakatto agadaÇgÃraæ vaïamukhe odahi; so 'haæ agadaÇgÃrassa pi vaïamukhe odahanahetu dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyiæ; \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si gÃÊhupalepanena; Bm gÃÊapalepanena; Bu gÃÊhÆpalepanenÃti bahalÆpanena. 2 Si vedaïahetu. 3 Bu upaÂÂhÃpeyyuæ. 4 Bm Si tibbà throughout, as Sk sometimes. 5 Si esanaetu. 6 Si abbÆïheyya. 7 Si abbÆïhanahetu. 8 Bm ruÊhena. 9 Si saÇchavinà 10 Si parikantati. 11 Si abbhÆïhi. 12 Si abbhÆïhanahetu. >/ #<[page 217]># %< 1. 1. {DEVADAHASUTTAõ} (101). 217>% so 'mhi\<*<1>*>/ etarahi rÆÊhena vaïena saæchavinà arogo sukhÅ serÅ sayaævasÅ yena kÃmaÇgamo ti. -- Evam eva kho, Ãvuso NigaïÂhÃ, sace tumhe jÃneyyÃtha: AhuvÃm' eva mayaæ pubbe na nÃhuvamhÃti, jÃneyyÃtha: AkarÃm' eva mayaæ pubbe pÃpaæ kammaæ, na nÃkaramhÃti; jÃneyyÃtha: Eva- rÆpaæ và evarÆpaæ và pÃpaæ kammaæ akaramhÃti; jÃney- yÃtha: Ettakaæ và dukkhaæ nijjiïïaæ ettakaæ và dukkhaæ nijjiretabbaæ, ettakamhi và dukkhe nijjiïïe sabbaæ dukkhaæ nijjiïïaæ bhavissatÅti; {jÃneyyÃtha} diÂÂhe va dhamme akusa- lÃnaæ kammÃnaæ pahÃnaæ, kusalÃnaæ dhammÃnaæ upa- sampadaæ. Evaæ sante ÃyasmantÃnaæ NigaïÂhÃnaæ kallam assa veyyÃkaraïÃya: Yaæ ki¤cÃyaæ purisapuggalo paÂisaæ- vedeti, sukhaæ và dukkhaæ và adukkhamasukhaæ vÃ, sab- ban taæ pubbekatahetu: iti purÃïÃnaæ kammÃnaæ tapasà vyantibhÃvÃ, navÃnaæ kammÃnaæ akaraïÃ, Ãyatiæ anavassavo, Ãyatiæ anavassavà kammakkhayo, kammakkhayà dukkhak- khayo, dukkhakkhayà vedanÃkkhayo, vedanÃkkhayà sabbaæ dukkhaæ nijjiïïaæ bhavissatÅti. Yasmà ca kho tumhe, Ãvuso NigaïÂhÃ, na jÃnÃtha: AhuvÃm' eva mayaæ pubbe, na nÃhu- vamhÃti, na jÃnÃtha: AkarÃm' eva mayaæ pubbe pÃpaæ kammaæ, na nÃkaramÃti; na jÃnÃtha: EvarÆpaæ và evarÆpaæ và pÃpakammaæ akaramhÃti; na jÃnÃtha: Ettakaæ và duk- khaæ nijjiïïaæ ettakaæ và dukkhaæ nijjiretabbaæ ettakamhi và dukkhe nijjiïïe sabbaæ dukkhaæ nijjiïïaæ bhavissatÅti, na jÃnÃtha diÂÂhe va dhamme akusalÃnaæ dhammÃnaæ pa- hÃnaæ kusalÃnaæ dhammÃnaæ upasampadaæ, -- tasmà Ãyas- mantÃnaæ NigaïÂhÃnaæ na kallam assa veyyÃkaranÃya: Yaæ ki¤cÃyaæ purisapuggalo paÂisaævedeti, sukhaæ và dukkhaæ và adukkhamasukhaæ vÃ, sabban taæ pubbekatahetu; iti purÃïÃnaæ kammÃnaæ tapasà vyantibhÃvÃ, navÃnaæ kammÃ- naæ akaraïÃ, Ãyatiæ anavassavo, Ãyatiæ anavassavà kam- makkhayo, kammakkhayà dukkhakkhayo, dukkhakkhayà veda- nÃkkhayo, vedanÃkkhayà sabban taæ dukkhaæ nijjiïïaæ bhavissatÅti. Evaæ vutte, bhikkhave, te NigaïÂhà maæ etad avocuæ: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si so 'haæ. >/ #<[page 218]># %<218 III. UPARIPA××ùSAõ.>% NigaïÂho, Ãvuso, NÃÂaputto\<*<1>*>/ sabba¤¤Æ sabbadassavÅ apari- sesaæ\<*<2>*>/ ¤Ãïadassanaæ paÂijÃnÃti: Carato ca me tiÂÂhato ca suttassa ca jÃgarassa ca satataæ samitaæ ¤Ãïadassanaæ paccupaÂÂhitan ti. So evam Ãha: {Atthi} kho vo\<*<3>*>/, Ãvuso Ni- gaïÂhÃ. pubbe pÃpaæ kammaæ kataæ. Taæ\<*<4>*>/ imÃya kaÂu- kÃya dukkarakÃrÅkÃya nijjaretha\<*<5>*>/; yaæ pan ettha etarahi kÃyena saævutà vÃcÃya saævutà manasà saævutÃ, taæ Ãyatiæ pÃpassa kammassa akaraïaæ; iti purÃïÃnaæ kammÃnaæ ta- pasà vyantibhÃvÃ\<*<6>*>/, navÃnaæ kammÃnam akaraïÃ, Ãyatiæ anavassavo, Ãyatiæ anavassavà kammakkhayo, kammakkhayà dukkhakkhayo, dukkhakkhayà vedanÃkkhayo, vedanÃkkhayà sabbaæ dukkhaæ nijjiïïaæ bhavissatÅti. Ta¤ ca pan' amha- kaæ ruccati c' eva khamati ca tena c' amhà attamanà ti. Evaæ vutte ahaæ, bhikkhave, te NigaïÂhe etad avocaæ: Pa¤ca kho ime, Ãvuso\<*<7>*>/ NigaïÂhÃ, dhammà diÂÂhe va dhamme dvidhà vipÃkÃ. Katame pa¤ca? -- Saddhà ruci anussavo ÃkÃraparivitakko diÂÂhinijjhÃnakhanti. Ime kho, Ãvuso Ni- gaïÂhÃ, pa¤ca dhammà diÂÂhe va dhamme dvidhà vipÃkÃ. Tatr' ÃyasmantÃnaæ NigaïÂhÃnaæ kà atÅtaæse satthari saddhÃ, kà rÆci, ko anussavo, ko ÃkÃraparivitakko, kà diÂÂhinijjhÃna- khantÅti? EvaævÃdÅ\<*<8>*>/ kho ahaæ, bhikkhave, NigaïÂhesu na ki¤ci sahadhammikaæ vÃdaparihÃraæ samanupassÃmi. Puna ca {panÃhaæ}, bhikkhave, te NigaïÂhe evaæ vadÃmi. -- Taæ kim ma¤¤ath', Ãvuso NigaïÂhÃ? Yasmiæ vo\<*<9>*>/ samaye tippo upakkamo hoti tippaæ padhÃnaæ, tippà tamhi\<*<10>*>/ samaye opakkamikà dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyatha\<*<11>*>/; yasmiæ pana vo\<*<12>*>/ samaye na tippo upakkamo hoti na tippaæ pa- dhÃnaæ, na tippÃ\<*<13>*>/ tamhi\<*<10>*>/ samaye opakkamikà dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyathÃti? Yasmiæ\<*<14>*>/ no, Ãvuso Gotama, samaye tippo upakkamo hoti tippaæ padhÃnaæ, tippà tamhi samaye opakkamikà dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyÃma. Yasmiæ pana no \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm Si. 2 Bm aparaæ sesn¤ ca. 3 Si atthi vo; Bm atthi nu kho te. 4 Sk omits avuso & taæ. 5 Bm Si nijjiretha. 6 Sk here vy-ve. 7 Sk omits Ãvuso. 8 Bm evaævÃdÅsu. 9 Sk omits here, inserting hi here & after samaye. 10 Si tasmiæ. 11 Sk v-Ã; Bm yediyetha throughout. 12 Sk te. 13 Sk padhÃnantiyÃ. 14 Bm adds pana. >/ #<[page 219]># %< 1. 1. DEVADAHASUTTAõ (101). 219>% samaye na tippo upakkamo hoti na tippaæ padhÃnaæ, na tippà tamhi samaye opakkamikà dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyÃmÃti. Iti kir', Ãvuso NigaïÂhÃ, -- Yasmiæ vo\<*<1>*>/ samaye tippo upakkamo hoti tippaæ padhÃnaæ, tippà tamhi samaye opak- kamikà dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyatha; yasmiæ païa\<*<2>*>/ vo pana samaye na tippo upakkamo hoti na tippaæ padhÃnaæ, na tippà tamhi samaye opakkamikà dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyatha. Evaæ sante ÃyasmantÃ- naæ NigaïÂhÃnaæ kallam {assa}\<*<3>*>/ veyyÃkaraïÃya: Yam ki¤- cÃyaæ purisapuggalo paÂisaævedeti, sukhaæ và dukkhaæ và adukkhamasukhaæ vÃ, sabban taæ pubbekatahetu; iti purÃïÃnaæ kammÃnaæ tapasà vyantibhÃvÃ, navÃnaæ kam- mÃnaæ akaraïà Ãyatiæ anavassavo, Ãyatiæ anavassavà kam- makkhayo, kammakkhayà dukkhakkhayo, dukkhakkhayà ve- danÃkkhayo, vedanÃkkhayà sabbaæ dukkhaæ nijjiïïaæ bha- vissatÅti. Sace, Ãvuso NigaïÂhÃ, yasmiæ vo\<*<4>*>/ samaye\<*<5>*>/ tippo upakkamo hoti tippaæ padhÃnaæ, tiÂÂheyy' eva\<*<6>*>/ tamhi samaye opakkamikà dukkhà tippà kaÂukà vedanÃ\<*<7>*>/; yasmiæ pana vo\<*<8>*>/ samaye na tippo upakkamo hoti na tibbaæ padhÃnaæ tiÂ- Âheyy' eva\<*<9>*>/ tasmiæ samaye opakkamikà dukkhà tippà kaÂukà vedanÃ\<*<7>*>/. Evaæ sante ÃyasmantÃnaæ NigaïÂhÃnaæ kallam assa veyyÃkaraïÃya: Yaæ ki¤cÃyaæ purisapuggalo {paÂisaæ- vediti}, sukhaæ và dukkhaæ và adukkhamasukhaæ vÃ, sabban taæ pubbekatahetu; iti purÃïÃnaæ kammÃnaæ -- pe\<*<10>*>/ -- sab- baæ dukkhaæ nijjiïïaæ bhavissatÅti. Yasmà ca kho, Ãvuso NigaïÂhÃ, yasmiæ pana\<*<11>*>/ vo samaye tippo upakkamo hoti tippaæ padhÃnaæ, tippà tamhi samaye opakkamikà dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyatha. Yasmiæ pana vo\<*<12>*>/ sa- maye na\<*<13>*>/ tippo upakkamo hoti na tippaæ padhÃnaæ, na tippaæ tamhi samaye opakkamikà dukkhà tippà kaÂukà ve- danà vediyatha. Te tumhe sÃmaæ yeva opakkamikà dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyamÃnà avijjà a¤¤ÃïÃ\<*<14>*>/ sammohà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk kho. 2 Sk omits. 3 Sk na kalla. 4 Sk omits. 5 Sk samayena. 6 So si; Bm tibbÃ; Sk na tibbà 7 Bm adds vediyetha. 8 Sk vo pana. 9 Se Si; Bm na tibbÃ; Sk tibbÃ. 10 Bm Si omit pe & recite in extenso. 11 Sk omits pana. 12 Sk vo pana. 13 Sk omits. 14 Si a¤ÃïÃ. >/ #<[page 220]># %<220 III. UPARIPA××ùSAõ.>% vipaccetha: Yaæ ki¤cÃyaæ purisapuggalo paÂisaævedeti, sukhaæ và dukkhaæ và adukkhamasukhaæ vÃ, sabban taæ pubbekatahetu; iti purÃïÃnaæ kammÃnaæ tapasà vyanti- bhÃvÃ, navÃnaæ kammÃnaæ akaraïÃ, Ãyatiæ anavassavo, Ãyatiæ anavassavà kammakkhayo, kammakkhayà dukkhak- khayo, dukkhakkhayà vedanÃkkhayo, vedanÃkkhayà sabbaæ dukkhaæ nijjiïïaæ bhavissatÅti. EvaævÃdÅ pi\<*<1>*>/ kho ahaæ, bhikkhave, NigaïÂhesu na ki¤ci sahadhammikaæ vÃdapaÂi- hÃraæ samanupassÃmi. Puna ca panÃhaæ\<*<2>*>/, bhikkhave, te NigaïÂhe evaæ va- dÃmi:-- Taæ kim ma¤¤ath ' Ãvuso NigaïÂhÃ? Yam idaæ kammaæ diÂÂhadhammavedanÅyaæ\<*<3>*>/, taæ upakkamena và pa- dhÃnena và samparÃyavedanÅyaæ hotÆti labbham etan ti? No h' idaæ, Ãvuso. Yam pan' idaæ kammaæ samparÃyavedanÅyaæ, taæ upakkamena và padhÃnena và diÂÂhadhammavedanÅyaæ hotÆti labbham etan ti? No h' idaæ, Ãvuso. Taæ kim ma¤¤ath', Ãvuso NigaïÂhÃ? Yam idaæ kam- maæ sukhavedanÅyaæ, taæ upakkamena và padhÃnena và dukkhavedanÅyaæ hotÆti labbham etan ti? No h' idaæ, Ãvuso. Yaæ pan' idaæ kammaæ dukkhavedanÅyaæ, taæ upak- kamena và padhÃnena và sukhavedanÅyaæ hotÆti labbham etan ti? No h' idaæ, Ãvuso. Taæ kim ma¤¤ath', Ãvuso NigaïÂhÃ? Yam idaæ kam- maæ paripakkavedanÅyaæ, tam upakkamena và padhÃnena và aparipakkavedanÅyaæ hotÆti labbham etan ti? No h' idaæ, Ãvuso. Yaæ pan' idaæ kammaæ aparipakkavedanÅyaæ taæ upakkamena và padhÃnena và paripakkavedanÅyaæ hotÆti labbham etan ti? No h' idaæ, Ãvuso. Taæ kim ma¤¤ath', Ãvuso NigaïÂhÃ? Yam idaæ kam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Si; Bm evaævÃdisu pi. 2 Si parÃhaæ. 3 Sk & Bu d-iyaæ. >/ #<[page 221]># %< 1. 1. DEVADAHASUTTAõ (101). 221>% maæ bahuvedanÅyaæ, taæ upakkamena và padhÃnena và appavedanÅyaæ hotÆti labbham etan ti? No h' idaæ, Ãvuso. Yaæ pan' idaæ kammaæ appavedanÅyaæ, taæ upakka- mena và padhÃnena và bahuvedanÅyaæ hotÆti labbham etan ti? No h' idaæ, Ãvuso. Taæ kim ma¤¤ath', Ãvuso NigaïÂhÃ? Yam idaæ kam- maæ vedanÅyaæ\<*<1>*>/, taæ upakkamena và padhÃnena và ave- danÅyaæ hotÆti labbham etan ti? No h' idaæ, Ãvuso. Yaæ pan' idaæ kammaæ avedanÅyaæ, taæ upakkamena và padhÃnena và vedanÅyaæ\<*<1>*>/ hotÆti labbham etan ti? No h' idaæ, Ãvuso. Iti kir', Ãvuso NigaïÂhÃ, yam idaæ kammaæ diÂÂha- dhammavedanÅyaæ, taæ upakkamena và padhÃnena và sam- parÃyavedanÅyaæ hotÆti alabbham\<*<2>*>/ etaæ; yam\<*<3>*>/ idam kam- maæ samparÃyavedanÅyaæ, taæ upakkamena và padhÃnena và diÂÂhadhammavedanÅyaæ hotÆti alabbham etaæ; yam p'\<*<4>*>/ idaæ kammaæ sukhavedanÅyaæ, taæ upakkamena và padhÃ- nena và dukkhavedanÅyaæ hotÆti alabbham etaæ; yam p' idaæ kammaæ dukkhavedanÅyaæ, taæ upakkamena và pa- dhÃnena và sukhavedanÅyaæ hotÆti alabbham etaæ; yam p' idaæ kammam paripakkavedanÅyaæ, taæ upakkamena và padhÃnena và aparipakkavedanÅyaæ hotÆti alabbham etaæ; yam p' idam kammaæ aparipakkavedanÅyaæ, taæ upakkamena và padhÃnena và paripakkavedanÅyaæ hotÆti alabbham etaæ; yam p' idaæ kammaæ bahuvedanÅyaæ, taæ upakkamena và padhÃnena và appavedanÅyaæ hotÆti alabbham etaæ; yam p' idaæ kammaæ appavedanÅyaæ, taæ upakkamena và bahuve- danÅyaæ hotÆti alabbham etaæ; yam p' idaæ kammaæ ve- danÅyaæ\<*<1>*>/, taæ upakkamena và padhÃnena và avedanÅyaæ hotÆti alabbham etaæ; yam p' idaæ kammaæ avedanÅyaæ, taæ upakkamena và padhÃnena và vedanÅyaæ hotÆti alab- bham etaæ. Evaæ sante ÃyasmantÃnaæ NigaïÂhÃnaæ aphalo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm savedanÅyaæ. 2 Sk labbhaæ. 3 Bm adds pana. 4 Si omits pi. >/ #<[page 222]># %<222 III. UPARIPA××ùSAõ.>% upakkamo hoti\<*<1>*>/ aphalaæ padhÃnaæ. EvaævÃdÅ, bhikkhave, NigaïÂhÃ; evaævÃdÅnaæ, bhikkhave. NigaïÂhÃnaæ\<*<2>*>/ dasa sahadhammikà vÃdÃnuvÃdà gÃrayhaæ ÂhÃnaæ\<*<3>*>/ Ãgacchanti. Sace, bhikkhave, sattà pubbekatahetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, addhÃ, bhikkhave, NigaïÂhà pubbedukkata- kammakÃrino\<*<4>*>/, yaæ etarahi evarÆpà dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyanti. Sace, bhikkhave, sattà issaranimmÃnahetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, addhÃ, bhikkhave, NigaïÂhà pÃpakena issarena nimmitÃ, yaæ etarahi evarÆpà dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyanti. Sace, bhikkhave, sattà saÇ- gatibhÃvahetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, addhÃ, bhik- khave, NigaïÂhà pÃpasaÇgatikÃ, yaæ etarahi evarÆpà dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyanti. Sace, bhikkhave, sattà abhi- jÃtihetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, addhÃ, bhikkhave, NigaïÂhà pÃpÃbhijÃtikà yaæ etarahi evarÆpà dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyanti. Sace, bhikkhave, sattà diÂÂhÃ- dhammupakkamahetu\<*<5>*>/ sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, addhÃ, bhikkhave, NigaïÂhà pÃpadiÂÂhadhammupakkamÃ\<*<6>*>/, yaæ etarahi evarÆpà dukkhà tippà kaÂukà vedanà vediyanti. Sace, bhikkhave, sattà pubbekatahetu sukhadukkhaæ paÂisaæ- vedenti, gÃrayhà NigaïÂhÃ; no ce sattà pubbekatahetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, gÃrayhà NigaïÂhÃ. Sace, bhikkhave, sattà issarinimmÃnahetu sukhadukkhaæ paÂisaæ- vedenti, gÃrayhà NigaïÂhÃ; no ce sattà issarinimmÃnahetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, gÃrayhà NigaïÂhÃ. Sace, bhikkhave, sattà saÇgatibhÃvahetu sukhadukkhaæ paÂisaæ- vedenti, gÃrayhà NigaïÂhÃ; no ce sattà saÇgatibhÃvahetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, gÃrayhà NigaïÂhÃ. Sace, bhikkhave, sattà abhijÃtihetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, gÃrayhà NigaïÂhÃ; no ce sattà abhijÃtihetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, gÃrayhà NigaïÂhÃ. Sace, bhikkhave, sattà diÂÂhadhammupakkamahetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk hotÅti. 2 Sk omits these three words; Si (not Bu) Niganth-. 3 So Sk Bu; Bm gÃrayhaÂhÃnaæ; Si gÃreyhaÂÂhÃnaæ; Bu adds: vÃdÃnuppattà garayhà thÃnà ti pi pÃÂho. 4 So Sk Bu; Bm Si dukkaÂak-. 5 Bm - dhammÆp-. 6 Bm NigaïÂhà evarÆpà diÂÂhadhammÆpakkamÃ. >/ #<[page 223]># %< 1. 1. {DEVADAHASUTTAõ} (101). 223>% gÃrayhà NigaïÂhÃ; no ce sattà diÂÂhadhammupakkamahetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, gÃrayhà NigaïÂhÃ. Evaæ- vÃdÅ, bhikkhave, NigaïÂhÃ; evaævÃdÅnaæ, bhikkhave, Nigaï- ÂhÃnaæ\<*<1>*>/ ime dasa\<*<2>*>/ sahadhammikà vÃdÃnuvÃdà gÃrayhaæ ÂhÃnaæ Ãgacchanti. Evaæ kho, bhikkhave, aphalo upakkamo hoti aphalaæ padhÃnaæ. Katha¤ ca, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti saphalaæ padhÃnaæ? Idha, bhikkhave, bhikkhu na heva anaddha bhÆtaæ attÃnaæ dukkhena addhabhÃveti, dhammika¤ ca su- khaæ na paricajjati, tasmi¤ ca sukhe {anadhimucchito} hoti. So evaæ pajÃnÃti: Imassa kho me dukkhanidÃnassa saæ- khÃraæ padahato saækhÃrappadhÃnÃ\<*<3>*>/ virÃgo hoti; imassa pana me dukkhanidÃnassa ajjhupekkhato\<*<4>*>/ upekham\<*<5>*>/ bhÃva- yato virÃgo hotÅti. So yassa khvÃssa\<*<6>*>/ dukkhanidÃnassa saæ- khÃraæ padahato saækhÃrappadhÃnà virÃgo hoti, saækhÃraæ tattha\<*<7>*>/ padahati; yassa pana dukkhanidÃnassa ajjhupekkhato upekham bhÃvayato virÃgo hoti, upekhaæ tattha bhÃveti tassa dukkhanidÃnassa saækhÃraæ padahato saækhÃrappa- dhÃnà virÃgo hoti\<*<8>*>/. -- Evam pi 'ssa taæ dukkhaæ nijjiïïaæ\<*<9>*>/ hoti, tassa tassa dukkhanidÃnassa ajjhupekkhato upekhaæ bhÃvayato virÃgo hoti, evam pi 'ssa taæ dukkhaæ nijjiï- ïaæ hoti. SeyyathÃpi, bhikkhave, puriso itthiyà sÃratto paÂibad- dhacitto tibbacchando\<*<10>*>/ tibbÃpekho\<*<11>*>/. So taæ itthiæ pas- seyya a¤¤ena\<*<12>*>/ purisena saddhim santiÂÂhantiæ sallapantiæ sa¤jagghantiæ saæhasantiæ. Taæ kiæ ma¤¤atha, bhikkhave? Api nu tassa {purisassa}, amuæ itthiæ disvà a¤¤ena purisena saddhiæ santiÂÂhantiæ sallapantiæ sa¤jagghantiæ saæhasan- tiæ, uppajjeyyuæ {sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsÃ}\<*<13>*>/ ti? Evam bhante. Taæ kissa hetu? Amu hi, bhante, puriso amussà itthiyà sÃratto paÂibaddhacitto tibbacchando tibbÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits these three words. 2 Sk sace ime, omitting dasa. 3 So Sk Si; Bm Bu saækhÃrapadhÃnÃ. 4 So all MSS. & Bu. 5 So Sk Bu; Bm Si upekkhaæ. 6 So Bu; Si yassa hi khvassa; Bm yassa hi khvÃssa; Sk yassa hi kho pan' assa. 7 So Si Bu; Sk tattha s. p.; Bm tattha p«. 8 Sk hotÅti. 9 Sk here nijiïïaæ. 10 So Sk Bu; Bm Si tibbachando. 11 So Sk Bu; Bm Si tibbÃpekkho. 12 Sk adds vÃ. 13 Bm s-upayÃsa. >/ #<[page 224]># %<224 III. UPARIPA××ùSAõ.>% pekko; tasmà taæ itthiæ disvà a¤¤ena purisena saddhiæ santiÂÂhantiæ sallapantiæ sa¤jagghantiæ saæhasantiæ, up- pajjanti sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsà ti. Atha kho bhikkhave, tassa purisassa evam assa: Ahaæ kho amussÃ\<*<1>*>/ itthiyà sÃratto paÂibaddhacitto tibbacchando tibbÃ- pekho\<*<2>*>/; tassa me amuæ itthiæ disvà a¤¤ena purisena sad- dhiæ santiÂÂhantiæ sallapantiæ sa¤jagghantiæ saæhasantiæ\<*<3>*>/ uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupÃyÃsÃ\<*<4>*>/; yan nÆnÃ- haæ yo me amussà itthiyà chandarÃgo taæ pajaheyyan ti. So yo amussà itthiyà chandarÃgo taæ pajaheyya. So taæ itthiæ passeyya aparena samayena a¤¤ena purisena saddhiæ san- tiÂÂhantiæ sallapantiæ sa¤jagghantiæ saæhasantiæ. Taæ kiæ ma¤¤atha, bhikkhave? Api nu tassa purisassa amuæ iÂÂhiæ disvà a¤¤ena purisena saddhiæ santiÂÂhantiæ salla- pantiæ sa¤jagghantiæ saæhasantiæ, uppajjeyyuæ sokapari- devadukkhadomanassupÃyÃsà ti? No h' etaæ, bhante. Taæ kissa hetu? Amu hi, bhante, puriso amussà itthiyà vÅtarÃgo; tasmà taæ itthiæ disvà a¤¤ena purisena saddhiæ santiÂÂhantiæ sallapantiæ sa¤jagghantiæ saæhasantiæ na\<*<5>*>/ uppajjanti {sokaparidevadukkhadomanassupÃ- yÃsÃ} ti. Evam eva kho, bhikkhave, {bhikkhu} na heva anaddhabhÆtaæ attÃ- naæ dukkhena addhabhÃveti, dhammika¤ ca sukhaæ na pa- ricajati\<*<6>*>/ tasmi¤ ca sukhe anadhimucchito hoti\<*<7>*>/. So evaæ pajÃnÃti: Imassa kho me dukkhanidÃnassa saækhÃraæ pa- dahato saækhÃrappadhÃnà virÃgo hoti. Imassa pana me dukkhanidÃnassa ajjhupekkhato upekhabhÃvayato virÃgo hotÅti\<*<8>*>/. So yassa khvÃssa\<*<9>*>/ dukkhanidÃnassa saækhÃraæ padahato saækhÃrappadhÃnà virÃgo hoti, saækhÃraæ tattha padahati; yassa pan' assa dukkhanidÃnassa ajjhupekkhato upekhaæ bhÃvayato virÃgo hoti, upekhaæ tattha bhÃveti, tassa tassa dukkhanidÃnassa saækhÃraæ padahato saækhÃ- rappadhÃnà virÃgo hoti, evam pi 'ssa taæ dukkhaæ nijjiïïaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk Ãvuso. 2 Sk here tibbÃpakko. 3 Sk omits. 4 Bm adds so. 5 Sk omits na. 6 Sk paricajati. 7 Sk omits hoti. 8 So Sk; Bm Si hoti. 9 Sk yassa hi kho pan' assa. >/ #<[page 225]># %< 1. 1. DEVADAHASUTTAõ (101). 225>% hoti, tassa tassa dukkhanidÃnassa ajjhupekkhato upekhaæ bhÃvayato virÃgo hoti, evam pi 'ssa dukkhaæ nijjiïïaæ hoti. Evam pi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti saphalaæ pa- dhÃnaæ. Puna ca paraæ, bhikkhave, bhikkhu iti paÂisa¤cikkhati: YathÃsukhaæ kho\<*<1>*>/ me viharato akusalà dhammà abhiva¬- ¬hanti\<*<2>*>/ kusalà dhammà parihÃyanti; dukkhÃya pana me attÃnaæ padahato akusalà dhammà parihÃyanti kusalà dhammà abhiva¬¬hanti. YannÆnÃhaæ dukkhÃya attÃnaæ padaheyyan ti? So dukkhÃya attÃnaæ padahati, tassa dukkhÃya attÃnaæ padahato akusalà dhammà parihÃyanti kusalà dhammà abhi- va¬¬hanti. So na aparena samayena dukkhÃya attÃnaæ pada- hati. Taæ kissa hetu? Yassa hi so, bhikkhave, bhikkhu atthÃya dukkhÃya attÃnaæ padaheyya, svÃssa attho abhi- nipphanno hoti, tasmà na aparena samayena dukkhÃya attÃ- naæ padahati. SeyyathÃpi, bhikkhave, usukÃro\<*<3>*>/ tejanaæ dvÅsu alÃtesu ÃtÃpeti paritÃpeti ujuæ\<*<4>*>/ karoti kammaniyaæ. Yato kho, bhikkhave, usukÃrassa tejanaæ dvÅsu alÃtesu ÃtÃ- pitaæ hoti paritÃpitaæ\<*<5>*>/ hoti ujuæ kataæ\<*<6>*>/ kammaniyaæ, na so taæ\<*<7>*>/ aparena samayena usukÃro tejanaæ dvÅsu alÃtesu ÃtÃpeti paritÃpeti ujuæ karoti kammaniyaæ. Taæ kissa hetu? Yassa hi so, bhikkhave, atthÃya usukÃro tejanam dvÅsu atÃ- lesu ÃtÃpeyya paritapeyya ujuæ kareyya kammaniyaæ, svÃssa attho abinipphanno hoti; tasmà na aparena samayena usukÃro ca tejanaæ dvÅsu alÃpesu ÃtÃpeti paritÃpeti ujuæ karoti kammaniyaæ. -- Evam eva kho, bhikkhave, bhikkhu iti paÂi- sa¤cikkhati: YathÃsukhaæ kho me\<*<8>*>/ viharato akusalà dhammà {abhiva¬¬hanti} kusalà dhammà parihÃyanti, dukkhÃya pana me attÃnaæ padahato akusalà dhammà parihÃyanti kusalà dhammà abhiva¬¬hanti; yannÆnÃhaæ dukkhÃya attÃnaæ {padaheyyan} ti. So dukkhÃya attÃnaæ padahati, tassa duk- khÃya attÃnaæ padahato akusalà dhammà parihÃyanti kusalà dhammà abhiva¬¬hanti. So na\<*<9>*>/ aparena samayena duk- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits kho. 2 Sk omits from here to kusalà dhammà abhiva¬¬hanti. 3 Bm ussukÃro. 4 Bm ujukaæ. 5 Sk ÃtÃpÅïaæ & paritÃpiïaæ. 6 So Bm; Sk ujukaæ kataæ; Si ujukataæ. 7 Sk omits so taæ. 8 Sk yathà su me. 9 Sk omits na. >/ #<[page 226]># %<226 III. UPARIPA××ùSAõ.>% khÃya attÃnaæ padahati. Taæ kissa hetu? Yassa hi so, bhikkhave, bhikkhu atthÃya dukkhÃya attÃnaæ padaheyya, svÃssa attho abhinipphanno hoti, tasmà na aparena sama- yena dukkhÃya attÃnaæ padahati\<*<1>*>/. Evam pi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti saphalaæ padhÃnaæ. Puna ca paraæ, bhikkhave, idha TathÃgato loke uppaj- jati arahaæ sammÃsambuddho vijjÃcaraïasampanno sugato lokavidÆ . . . (repeat from Vol. I p. 179 l.2 to p. 181 l.24) . . . cittaæ parisodheti. So ime pa¤ca nÅvaraïe\<*<2>*>/ pahÃya cetaso upakkilese pa¤- ¤Ãya dubbalÅkaraïe vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅtisukhaæ paÂha- majjhÃnaæ\<*<3>*>/ upasampajja viharati. Evam pi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti saphalaæ padhÃnaæ. Puna ca paraæ, bhikkhave, bhikkhu vitakkavicÃrÃnaæ vÆpasamÃ, ajjhattaæ saæpasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avi- takkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅtisukhaæ dutiyajjhÃnaæ upa- sampajja viharati. Evam pi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti saphalaæ padhÃnaæ. Puna ca paraæ, bhikkhave, bhikkhu pÅtiyà ca virÃgà upekhako\<*<4>*>/ ca viharati sato ca sampajÃno, sukha¤ ca kÃyena paÂisaævedeti yan taæ ariyà Ãcikkhanti: Upekhako satimà sukhavihÃrÅ ti tatiyajjhÃnaæ\<*<5>*>/ upasampajja viharati. Evam pi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti saphalaæ padhÃnaæ. Puna ca paraæ, bhikkhave, bhikkhu sukhassa ca pahÃnà dukkhassa ca pahÃnà pubbe va\<*<6>*>/ somanassadomanassÃnaæ atthagamÃ\<*<7>*>/ adukkhamasukhaæ upekhÃsatipÃrisuddhiæ ca- tutthajjhÃnaæ\<*<8>*>/ upasampajja viharati. Evam pi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti saphalaæ padhÃnaæ. So evaæ samÃhite citte parisuddhe . . . (repeat from Vol. I p. 182 l. 19 to l. 33) . . . anussarati. Evam pi, bhik- khave, saphalo upakkamo hoti saphalaæ padhÃnaæ. So evaæ samÃhite citte parisuddhe . . . (repeat from Vol. I p. 183 l. 1 to l. 18) . . . satte pajÃnÃti, Evam pi, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti saphalaæ padhÃnaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si padahatÅti. 2 Bm nivaraïe. 3 So Sk; Bm Si paÂhamaæ jhÃmaæ &c., as usual. 4 Bm Si upekkhako. 5 Bm Si tatiyaæ jhÃnaæ. 6 Sk adds kho. 7 Bm Si atthangamÃ. 8 Bm Si catutthaæ jhÃnaæ. >/ #<[page 227]># %< 1. 1. DEVADAHASUTTAõ. (101). 227>% So evaæ samÃhite citte parisuddhe . . . (repeat from Vol. I p. \<*<279>*>/ l. \<*<19>*>/ to l. \<*<32>*>/) . . . itthattÃyÃti pajÃnÃti. Evaæ kho, bhikkhave, saphalo upakkamo hoti saphalaæ padhÃnaæ. EvaævÃdÅ, bhikkhave, TathÃgato, evaævÃdiæ, bhikkhave, TathÃgataæ\<*<1>*>/ dasa sahadhammikà pÃsaæsaÂÂhÃnà Ãgacchanti. Sace, bhikkhave, sattà pubbekatahetu sukhadukkhaæ paÂi- saævedenti, addhÃ, bhikkhave, TathÃgato\<*<2>*>/ pubbesukata- kammakÃrÅ, yaæ etarahi evarÆpà anÃsavà sukhà vedanà ve- deti. Sace, bhikkhave, sattà issaranimmÃnahetu sukha- dukkhaæ paÂisaævedenti, addhÃ, bhikkhave, TathÃgato bhad- dakena issarena nimmito, yaæ etarahi evarÆpà anÃsavà su- khà vedanà vedeti. Sace, bhikkhave, sattà saÇgatibhÃvahetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, addhÃ, bhikkhave, TathÃgato kalyÃïasaÇgatiko, yaæ etarahi evarÆpà anÃsavà sukhà vedanà vedeti. Sace, bhikkhave, sattà abhijÃtihetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, addhÃ, bhikkhave, TathÃgato kalyÃïÃbhi- jÃtiko, yaæ etarahi evarÆpà anÃsavà sukhà vedanà vedeti. Sace, bhikkhave, sattà diÂÂhadhammupakkamahetu sukha- dukkhaæ paÂisaævedenti, addhà bhikkhave, TathÃgato ka- lyÃïadiÂÂhadhammupakkamo, yaæ etarahi evarÆpà anÃsavà sukhà vedanà vedeti. Sace, bhikkhave, sattà pubbekatahetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, pÃsaæso TathÃgato; no ce sattà pubbekatahetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, pÃsaæso TathÃ- gato. Sace, bhikkhave, sattà issaranimmÃnahetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, pÃsaæso TathÃgato; no ce sattà issaranimmÃna- hetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, pÃsaæso TathÃgato\<*<3>*>/. Sace, bhikkhave, sattà saÇgatibhÃvahetu sukhadukkhaæ paÂisaæ- vedenti, pÃsaæso TathÃgato; no ce sattà saÇgatibhÃvahetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, pÃsaæso TathÃgato. Sace, bhikkhave, sattà abhijÃtihetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, pÃsaæso TathÃgato, no ce sattà abhijÃtihetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, pÃsaæso TathÃgato. Sace, bhikkhave, sattà diÂÂhadhammupakkamahetu sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, pÃsaæso TathÃgato; no ce sattà diÂÂhadhammupakkamahetu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm evaævÃdÅnaæ b. TathÃgatÃnaæ. 2 Sk T-te. 3 Sk {omits} the whole of this sentence from sace. >/ #<[page 228]># %<228 III. UPARIPA××ùSAõ.>% sukhadukkhaæ paÂisaævedenti, pÃsaæso TathÃgato. Evaæ- vÃdÅ, bhikkhave, TathÃgato\<*<1>*>/, evaævÃdiæ, bhikkhave, TathÃ- gataæ\<*<2>*>/ ime dasa sahadhammikà pÃsaæsaÂÂhÃnà Ãgac- chantÅti\<*<3>*>/. Idam avoca BhagavÃ. Attamanà te bhikkhÆ Bhagavato bhÃsitaæ abhinandun ti. DEVADAHASUTTAõ PAèHAMAõ. 102. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa Ãrame. Tatra kho Bha- gavà bhikkhÆ Ãmantesi: Bhikkhave ti. Bhadante\<*<4>*>/ ti te bhik- khÆ Bhagavato paccassosuæ. Bhagavà etad avoca: Santi, bhikkhave, eke samaïabrÃhmaïa aparantakappikà aparantÃnudiÂÂhino aparantaæ Ãrabbha anekavihitÃni adhi- vuttipadÃni\<*<5>*>/ abhivadanti. Sa¤¤Å attà hoti arogo\<*<6>*>/ param maraïà ti itth' eke abhivadanti. Asa¤¤Å attà hoti arogo paraæ maraïà ti itth' eke abhivadanti. N' eva sa¤¤Å nÃ- sa¤¤Å attà hoti arogo param maraïà ti itth' eke abhivadanti. Sato và pana sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ã- penti. DiÂÂhadhammanibbÃnaæ và pan' eke abhivadanti. Iti santaæ và attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ\<*<7>*>/. Sato và pana sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti. DiÂÂhadhammanibbÃnaæ và pan' eke abhivadanti\<*<8>*>/. Iti imÃni pa¤ca hutvà tÅïi honti, tÅïi hutvà pa¤ca honti. Ayam ud- deso pa¤cattayassa\<*<9>*>/. Tatra, bhikkhave, ye te samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Si; Bm T-tÃ; Sk T-taæ. 2 So Si; Sk omits these three words; Bm evaævÃdÅnaæ b. TathÃgatÃnaæ. 3 Sk Ãgacchanti. 4 Bm bhaddante. 5 So Bu; Sk Bm Si adhimuttipadÃui; cf. 1 Digha 12 & 30. 6 Sk Ãrogo throughout. 7 Sk adds ti. 8Bm omits this sentence, -sato- . . . abhivadanti, 9 So Si; Bm paccattayassa; Sk pavattassa. >/ #<[page 229]># %< 1. 2. PA¥CATTAYASUTTAõ (102). 229>% naæ\<*<1>*>/ pa¤¤Ãpenti arogaæ\<*<2>*>/ param maraïÃ; rÆpiæ\<*<3>*>/ và te bhonto samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ; arÆpiæ và te bhonto samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ; rÆpi¤ ca arÆpi¤ ca vÃ\<*<4>*>/ te bhonto samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ; n' eva rÆpiæ nÃrÆpiæ và te bhonto samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ; ekattasa¤¤iæ và te bhonto samaïabrÃhmaïà sa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ; nÃnattasa¤¤iæ và te bhonto samaïabrÃhmaïà sa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti aro- gaæ param maraïÃ; parittasa¤¤iæ và ti bhonto samaïa- brÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ; appamÃïasa¤¤iæ và te bhonto samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃ- naæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ. Etaæ va pan' eke saæ\<*<5>*>/ upÃtivattataæ vi¤¤Ãïakasiïam eke abhivadanti ap- pamÃïaæ Ãïa¤jaæ\<*<6>*>/. Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pa- jÃnÃti: Ye kho te bhonto samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, rÆpiæ và te bhonto sa- maïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, arÆpiæ và te bhonto samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, rÆpi¤ ca arÆpi¤ ca và te bhonto samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, n' eva rÆpiæ và nÃrÆpiæ\<*<7>*>/ và te bhonto samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ pa- ram maraïÃ, ekattasa¤¤iæ và te bhonto samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, nÃnatta- sa¤¤im và te bhonto samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, parittasa¤¤iæ và te bhonto samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, appamÃïasa¤¤iæ và te bhonto samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ. Yà và pan' esaæ\<*<8>*>/ sa¤¤Ãnaæ\<*<9>*>/ parisuddhà paramà aggà anuttariyà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk sa¤¤imattÃnaæ; Bm sa¤¤ÅattÃnaæ; Si sa¤¤iæ attÃnaæ. 2 Sk arogo here only. 3 So Si; Sk Bm rÆpÅ. Similarly arÆpiæ &c. 4 Sk omits vÃ. 5 Si pana tesaæ. 6 Sk aïaÇja; Bm Ãne¤jaæ. Si ane¤jaæ. Cf. page 253. 7 Sk omits và nÃrÆpiæ. 8 So Sk Si; Bm pan' etÃsaæ. 9 So Si Bm; Sk Bu sa¤¤Ãïaæ throughout. >/ #<[page 230]># %<230 III. UPARIPA××ùSAõ.>% akkhÃyati yadi rÆpasa¤¤Ãnaæ yadi arÆpasa¤¤Ãnaæ yadi ekatta- sa¤¤Ãnaæ yadi nÃnattasa¤¤Ãnaæ. Na 'tthi ki¤tÅti\<*<1>*>/ Ãki¤- ca¤¤Ãyatanaæ eke abhivadanti appamÃïaæ Ãïa¤jaæ. Tayidaæ saækhataæ {oÊÃrikaæ}; atthi kho pana saækhÃrÃnaæ nirodho atth' etan ti iti viditvà tassa nissaraïadassÃvÅ TathÃgato tad upÃtivatto. Tatra, bhikkhave, ye te samaïabrÃhmaïà asa¤¤im attÃ- naæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, rÆpiæ và te bhonto samaïabrÃhmaïà asa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, arÆpiæ và te bhonto samaïabrÃhmaïà asa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, rÆpi¤ ca arÆpi¤ ca và te bhonto samaïabrÃhmaïà asa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ã- penti arogaæ param maraïÃ, n' eva rupiæ nÃrÆpiæ vÃ\<*<2>*>/ te bhonto samaïabrÃhmaïà asa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti aro- gaæ param maraïÃ. Tatra, bhikkhave, ye te samaïabrÃh- maïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, tesam eke\<*<3>*>/ paÂikkosanti. Taæ kissa hetu? Sa¤¤Ã rogo sa¤¤Ã gaï¬o sa¤¤Ã sallaæ, etaæ santaæ\<*<4>*>/ païÅtaæ yadidaæ asa¤¤an ti. Tayidaæ, bhikkhave, TÃthÃgato pajÃnÃti\<*<5>*>/: Ye kho te bhonto samaïabrÃhmaïà asa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ã- penti arogaæ param maraïÃ, rÆpiæ và te bhonto samaïa- brÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, arÆpiæ vÃ\<*<6>*>/ te bhonto samaïabrÃhma¤a asa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, rÆpi¤ ca arÆpi¤ ca và te bhonto samaïabrÃhmaïà asa¤¤im attanaæ pa¤¤Ãpenti aro- gaæ param maraïÃ, n' eva rÆpiæ nÃrÆpiæ và te bhonto samaïabrÃhmaïà asa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ. Yo hi koci, bhikkhave, samaïo và brÃhmaïo và evaæ vadeyya: Aham a¤¤atra rÆpÃ\<*<7>*>/ a¤¤atra vedanÃya a¤- ¤atra sa¤¤Ãya a¤¤atra saækhÃrehi a¤¤atra\<*<8>*>/ vi¤¤Ãïassa\<*<9>*>/ Ãgatiæ và gatiæ và cutiæ và uppattiæ và vuddhiæ và vi- rÆÊhiæ\<*<10>*>/ và vepullaæ và pa¤¤ÃpessÃmÅti, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. Tayidaæ saækhataæ oÊÃrikaæ, atthi kho pana saæ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm iti kiÇcÅti. 2 Sk here & infra reads n' eva rÆpiæ nÃrÆpiæ vÃ. 3 Si ete. 4 Si adds etaæ. 5 Bm abhijÃnÃti. 6 Sk here reads arÆpiæ vÃ. 7 Sk rÆpiæ. 8 Sk omits. 9 So Sk; Si viÇÇÃnenÃ. Bm vi¤¤Ãnena. 10 Bm viruÊhiæ. >/ #<[page 231]># %< 1. 2. PA¥CATTAYASUTTAõ (102). 231>% khÃrÃnaæ nirodho {atth' etan} ti iti viditvà tassa nissaraïa- dassÃvÅ\<*<1>*>/ TathÃgato tad upÃtivatto. Tatra, bhikkhave, ye te samaïabrÃhmaïà nevasa¤¤iæ nÃsa¤¤im attÃnaæ pa¤¤apenti arogaæ param maraïÃ, rÆpiæ và te\<*<2>*>/ bhonto samaïabrÃhmaïà nevasa¤¤iæ nÃsa¤¤iæ attÃ- naæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, arÆpiæ và te samaïa- brÃhmaïà nevasa¤¤iæ nÃsa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, rÆpi¤ ca arÆpi¤ ca và te bhonto samaïa- brÃhmaïà nevasa¤¤iæ nÃsa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, nevarÆpiæ nÃrÆpiæ và te bhonto samaïa- brÃhmaïà nevasa¤¤iæ nÃsa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ. Tatra, bhikkhave, ye te samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, tesam eke patikkosanti. Ye pi te bhonto samaïabrÃhmaïà asa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, tesam eke paÂik- kosanti. Taæ kissa hetu? Sa¤¤Ã rogo sa¤¤Ã gaï¬o sa¤¤Ã sallaæ, asa¤¤Ã sammoho; etaæ santaæ\<*<3>*>/ etaæ païÅtaæ ya- didaæ nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ã\<*<4>*>/ ti. Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti\<*<5>*>/: Ye kho te bhonto samaïabrÃhmaïà nevasa¤¤iæ nÃsa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, rÆpiæ và te bhonto samaïabrÃhmaïà nevasa¤¤iæ nÃsa¤¤iæ\<*<6>*>/ attÃ- naæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, arÆpiæ te bhonto samaïabrÃhmaïà nevasa¤¤im\<*<7>*>/ nÃsa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, rÆpi¤ ca arÆpi¤ ca và te bhonto samaïabrÃhmaïà nevasa¤¤iæ nÃsa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ, nevarÆpiæ nÃrupiæ và te bhonto samaïabrÃhmaïà nevasa¤¤iæ nÃsa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ\<*<8>*>/. Ye hi keci, bhikkhave, samaïa- brÃhmaïÃ\<*<9>*>/ diÂÂhasutamutavi¤¤Ãtabbassa saækhÃramattena\<*<10>*>/ etassa Ãyatanassa\<*<11>*>/ upasampadaæ pa¤¤Ãpenti; byasanaæ h' etaæ, bhikkhave, akkhÃyati\<*<12>*>/ etassa Ãyatanassa upasam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk nissaraïÃd-. 2 Sk omits te. 3 Bm adds etaæ uttamaæ. 4 So Si Bm Bu; Sk Nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤an, & (supra) asa¤¤aæ. 5 Bm abhijÃnÃti as usual. 6 Sk omits nÃsa¤¤iæ. 7 Sk adds attÃnaæ. 8 Sk adds rÆpÅ ca arÆpÅ ca và te bhonto. 9 Si samaïà và brÃhmaïà vÃ. 10 So Bu; Bm Si d-tabbasaækh-. Sk d-vi¤¤Ãïasaækh-. 11 So Si Bu; Bm Ãyatanamattena; Sk Ãyatanamattenassa. 12 Bm Ãyatanam akkhÃyati. >/ #<[page 232]># %<232 III. UPARIPA××ùSAõ.>% padÃya; na h' etaæ, bhikkhave, Ãyatanaæ sasaækhÃrasamÃ- pattipattabbam\<*<1>*>/ akkhÃyati sasaækhÃrÃvasesÃsamÃpattipattab- bam\<*<2>*>/ etaæ, bhikkhave, Ãyatanam akkhÃyati. Tayidam saæ- khataæ oÊÃrikaæ, atthi kho pana saækhÃrÃnaæ nirodho atth' etan ti iti viditvà tassa nissaraïadassÃvÅ TathÃgato tad upÃtivatto. Tatra, bhikkhave, ye te samaïabrÃhmaïà sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti, tatra, bhikkhave, ye te samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti\<*<3>*>/ arogaæ param maraïÃ, tesam eke paÂikkosanti; ye pi te bhonto sa- maïabrÃhmaïà asa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti arogaæ param maraïÃ\<*<4>*>/ tesam eke paÂikkosanti; ye pi te bhonto samaïa- brÃhmaïà nevasa¤¤iæ nÃsa¤¤im attÃnaæ pa¤¤Ãpenti, arogaæ param maraïÃ, tesam eke paÂikkosanti. Taæ kissa hetu? Sabbe p' ime bhonto samaïabrÃhmaïà uddhaæsarÃ\<*<5>*>/ Ãsattiæ\<*<6>*>/ yeva abhivadanti: Iti pecca bhavissÃma, iti pecca bhavissÃmÃti. SeyyathÃpi nÃma vÃïijassa vÃnijjÃya\<*<7>*>/ gacchato evaæ hoti: Ito me idaæ bhavissati, iminà idaæ lacchÃmÅti, -- evam ev' ime\<*<8>*>/ bhonto samaïabrÃhmaïà vÃïijÆpamÃ\<*<9>*>/ ma¤¤e paÂibhanti: Iti pecca bhavissÃma iti pecca bhavissÃmÃti\<*<10>*>/. Tayidaæ, bhik- khave, TathÃgato pajÃnÃti\<*<11>*>/: Ye kho\<*<12>*>/ te bhonte samaïa- brÃhmaïà sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ\<*<13>*>/ pa¤¤Ã- penti, te sakkÃyabhayà sakkÃyaparijegucchÃ\<*<14>*>/, sakkÃya¤ ¤eva\<*<15>*>/ anuparidhÃvanti anuparivattanti. SeyyathÃpi nÃma sÃgaddÆlabaddho\<*<16>*>/ daÊhe thambhe và khÅle\<*<17>*>/ và upani- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bu; Sk sasaæ-avyaæ; Bm Si saækh- omitting sÃ-. 2 So Sk; Bu saækhÃrÃvÃsesamÃpattipattabyan ti; Bm Si saækhÃrÃvasesasamÃpattipattabbaæ. 3 Sk omits words after first pa¤¤Ãpenti & inserts after second parammaraïà the words tesam p' ete tatra bhikkhave ye te samaïabrÃhmaïà sa¤¤im attÃnam pa¤¤Ãpenti parammaraïÃ. 4 Sk omits this clause ye pi . . . parammaraïÃ, 5 So Sk Bu; Bm uddhaæ paraæ; Si addhaæ parÃmasanti. 6 So Si Bu; Bm Ãsatti; Sk ÃsattÅ; Bu adds Ãpattin ti pi pÃÂho. 7 Bm Si VÃnijÃya. 8 So Sk; Bm eva te; Si eva kho 'me, 9 So Si Bu; Bm vÃnijupamÃ; Sk vÃnijjupamÃ. 10 Sk repeats the above passage from seyyathÃpi to bhavissÃmÃti. 11 Si here abhijÃnÃti. 12 Si omits kho. 13 Sk omits. 14 So Sk Si; Bm Bu s-jegucchÃ. 15 So Bm Si; Sk sakkÃsaæ¤eva. 16 So Bu; Sk sÃgaddalacayo; Bm sÃgaddulabandho; Si sÃgaddalabandho. 17 So Si; Bm khile; Sk dÅluæ. >/ #<[page 233]># %< 1. 2. PA¥CATTAYASUTTAõ (102). 233>% baddho\<*<1>*>/ tam eva thambaæ và khÅlaæ và anuparidhÃvati anuparivattati, -- evam ev' ime\<*<2>*>/ bhonto samaïabrÃhmaïà sakkÃyabhayà sakkÃyaparijegucchà sakkÃya¤ ¤eva anupari- dhÃvanti anuparivattanti. Tayidaæ saækhataæ {oÊÃrikaæ}, atthi kho pana saækhÃrÃnaæ nirodho atth' etan ti iti viditvà tassa nissaraïadassÃvÅ TathÃgato tad upÃtivatto\<*<3>*>/. Ye hi keci, bhikkhave, samaïà và brÃhmaïà và apa- rantakappikÃ\<*<4>*>/ aparantÃnudiÂÂhino aparantaæ Ãrabbha ane- kavihitÃni adhivuttipadÃni abhivadanti, sabbe te imÃn' eva pa¤c' ÃyatanÃni abhivadanti, etesaæ và a¤¤ataraæ. Santi, bhikkhave, eke samaïabrÃhmaïà pubbantakappikà pubbantÃnu- diÂÂhino pubbantaæ Ãrabbha anekavihitÃni adhivuttipadÃni abhivadanti. Sassato attà ca loko ca, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti itth' eke abhivadanti. Asassato\<*<5>*>/ attà ca loko ca, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti itth' eke abhi- vadanti. Sassato ca asassato\<*<5>*>/ ca attà ca loko\<*<6>*>/ ca, idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti itth' eke abhivadanti. N' eva sassato nÃsassato attà ca loko ca, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti itth' eke abhivadanti. Antavà attà ca loko ca, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti itth' eke abhivadanti. Anan- tavà attà ca loko ca, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti itth' eke abhivadanti. Antavà ca anantavà ca attà ca loko ca, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti itth' eke abhiva- danti. N' ev' antavà nÃnantavà attà ca loko ca, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti itth' eke abhivadanti. Ekatta- sa¤¤Å attà ca loko ca, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti itth' eke abhivadanti. NÃnattasa¤¤Å attà ca loko ca, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti itth' eke abhivadanti. Paritta- sa¤¤Å attà ca loko ca, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti itth' eke abhivadanti. AppamÃïasa¤¤Å attà ca loko ca, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti itth' eke abhivadanti. EkantasukkhÅ attà ca loko ca, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti itth' eke abhivadanti, EkantadukkhÅ attà ca loko ca, idam eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bu; Bm Si upanibandho; Sk upanivaddho. 2 So Si Bu; Bm evam eva kho 'me; Sk ev' ime. 3 Sk adds hoti. 4 Sk aparantakapÃpikÃ. 5 So Bm Bu; Sk assato; Si asassato. 6 Sk Ãloko, omitting attà ca. >/ #<[page 234]># %<234 III. UPARIPA××ùSAõ.>% saccaæ, mogham a¤¤an ti itth' eke abhivadanti. SukhadukkhÅ attà ca loko ca, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti itth' eke abhivadanti. AdukkhamasukhÅ attà ca loko ca, idam eva sac- caæ, mogham a¤¤an ti itth' eke abhivadanti. Tatra, bhikkhave, ye te samaïabrÃhmaïà evaævÃdino evaædiÂÂhino: Sassato attà ca loko ca, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti, tesaæ vata a¤¤atr' eva saddhÃya a¤¤atra ruciyÃ\<*<1>*>/ a¤¤atra anus- savÃ\<*<2>*>/ a¤¤atra ÃkÃraparivitakkà a¤¤atra diÂÂhinijjhÃnakkhan- tiyÃ\<*<3>*>/ paccattaæ yeva ¤Ãïaæ bhavissati parisuddhaæ pari- yodÃtan ti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. Paccattaæ kho pana, bhikkhave, ¤Ãïe asati parisuddhe pariyodÃte, yad api\<*<4>*>/ te bhonto samaïabrÃhmaïà tattha ¤ÃïabhÃgamattam eva pari- yodapenti\<*<5>*>/, tad api tesaæ bhavataæ samaïabrÃhmaïÃnaæ upÃdÃnam akkhÃyati. Tayidaæ saækhataæ {oÊÃrikaæ}, atthi kho pana saækhÃrÃnaæ nirodho, atth' etan ti iti viditvà tassa nissaraïadassÃvÅ TathÃgato tad upÃtivatto. Tatra {bhikkhave} ye te samaïabrÃhmaïà evaævÃdino evaædiÂÂhino: Asassato attà ca loko ca -- pe\<*<6>*>/ -- sassato ca asassato ca attà ca loko ca -- pe\<*<7>*>/ -- nevasassato nÃsassato attà ca loko ca -- pe\<*<8>*>/ -- antavà attà ca loko ca --pe-- antavà attà ca loko ca --pe-- antavà ca anantavà ca attà ca loko ca --pe-- nevantavà nÃnantavà attà ca loko ca --pe-- ekattasa¤¤Å attà ca loko ca --pe-- nÃnattasa¤¤Å attà ca loko ca --pe-- parittasa¤¤Å attà ca loko ca --pe-- appamÃïasa¤¤Å attà ca loko ca --pe-- ekantasukhÅ attà ca loko ca --pe-- ekantadukkhÅ attà ca loko ca --pe-- su- khadukkhÅ attà ca loko ca --pe-- adukkhamasukhÅ attà ca loko ca, idam eva {saccaæ}, mogham a¤¤an ti -- tesaæ vata a¤¤atr' eva saddhÃya a¤¤atra ruciyà a¤¤atra anussavà a¤¤atra ÃkÃraparivitakkà a¤¤atra diÂÂhinijjhÃnakkhantiyà paccattaæ yeva\<*<9>*>/ ¤Ãïaæ hessati\<*<10>*>/ parisuddhaæ pariyodÃtan ti n' etaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk a¤¤atr' eva rÆpiyÃ. 2 Sk a¤¤atr' anussavÃ. 3 Si d-akaotiyÃ. 4 So Si; Sk yadÃpi; Bm yadipi. 5 So Bm Si; Sk pariyodÃteropenti. 6 Bm omits pe & (with Si) inserts idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti after which Si inserts pe & Bm inserts yathà heÂÂhimaæ tathà vitthÃretabbaæ. 7 Si omits; Bm la. 8 Bm Si omit pe here & henceforth. 9 Si pacatta¤ ¤eva, as usual. 10 Bm Si bhavissati. >/ #<[page 235]># %< 1. 2. PA¥CATTAYASUTTAõ (102). 235>% ÂhÃnaæ vijjati. Paccattaæ kho pana, bhikkhave, ¤Ãïe asati parisuddhe pariyodÃte, yad api te bhonto samaïabrÃhmaïà tattha ¤ÃïabhÃgamattam eva pariyodapenti, tad api tesaæ bhavataæ samaïabrÃhmaïÃnaæ upÃdÃnam akkhÃyati. Tayi- daæ saækhataæ oÊÃrikaæ, atthi kho pana saækhÃrÃnaæ nirodho atth' etan ti iti viditvà tassa nissaraïadassÃvÅ TathÃ- gato tad upÃtivatto. Idha, bhikkhave, ekacco samaïo và brÃhmaïo và pub- bantÃnudiÂÂhÅna¤ ca paÂinissaggà aparantÃnudiÂÂhÅna¤ ca paÂinissaggÃ, sabbaso kÃmasaæyojanÃnaæ anadhiÂÂhÃnÃ, pavi- vekaæ pÅtiæ upasampajja viharati: Etaæ santaæ etaæ pa- ïÅtaæ yadidaæ pavivekaæ pÅtiæ upasampajja viharÃmÅti. Tassa sà pavivekà pÅti nirujjhati, pavivekÃya pÅtiyà nirodhà uppajjati domanassaæ, domanassassa nirodhà uppajjati pavi- vekà pÅti. SeyyathÃpi, bhikkhave, yaæ chÃyà jahati, taæ Ãtapo pharati; yaæ Ãtapo jahati, taæ chÃyà pharati;-- evam eva kho, bhikkhave, pavivekÃya pÅtiyà nirodhà uppajjati domanassaæ, domanassassa nirodhà uppajjati pavivekà pÅti. Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti: Ayaæ kho bhavaæ samaïo và brÃhmaïo và pubbantÃnudiÂÂhÅna¤ ca paÂinissaggà aparantÃnudiÂÂhÅna¤ ca paÂinissaggÃ, sabbaso kÃmasaæyoja- nÃnaæ anadhiÂÂhÃnÃ, pavivekaæ pÅtiæ upasampajja viha- rati: Etaæ santaæ etaæ païÅtaæ yadidaæ pavivekaæ pÅtiæ upasampajja viharÃmÅti. Tassa sà pavivekà pÅti nirujjhati, pavivekÃya pÅtiyà nirodhà uppajjati domanassaæ, domanas- sassa nirodhà uppajjati pavivekà pÅti. Tayidaæ saækhataæ oÊÃrikaæ, atthi kho pana saækhÃrÃnaæ nirodho atth' etan ti iti viditvà tassa nissaraïadassÃvÅ TathÃgato tad upÃtivatto. Idha pana, bhikkhave, ekacco samaïo và brÃhmaïo và pubbantÃnudiÂÂhÅna¤ ca paÂinissaggà aparantÃnudiÂÂhÅna¤ ca paÂinissaggÃ, sabbaso kÃmasaæyojanÃnaæ anadhiÂÂhÃnÃ, pavive- kÃya pÅtiyà samatikkamÃ, nirÃmisaæ sukhaæ upasampajja viharati: Etaæ santaæ etaæ païÅtaæ yadidaæ nirÃmisaæ sukhaæ {upasampajja} viharÃmÅti. Tassa taæ nirÃmisaæ sukhaæ nirujjhati, nirÃmisassa sukhassa nirodhà uppajjati pavivekà pÅti, pavivekÃya pÅtiyà nirodhà uppajjati nirÃmisaæ \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 236]># %<236 III. {UPARIPA××ùSAõ}.>% sukhaæ. SeyyathÃpi, bhikkhave, ya¤ chÃyà jahati, taæ Ãtapo pharati, yaæ Ãtapo jahati, taæ chÃyà pharati;-- evam eva kho, bhikkhave, nirÃmisassa sukhassa nirodhà uppajjati pa- vivekà pÅti, pavivekÃya pÅtiyà nirodhà uppajjati nirÃmisaæ sukhaæ. Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti: Ayaæ kho bhavaæ samaïo và brÃhmaïo và pubbantÃnudiÂÂhÅna¤ ca paÂinissaggà aparantÃnudiÂÂhÅna¤ ca paÂinissaggÃ, sabbaso kÃmasaæyojanÃnaæ anadhiÂÂhÃnÃ, pavivekÃya pÅtiyà sama- tikkamÃ, nirÃmisaæ sukhaæ upasampajja viharati: Etaæ santaæ etaæ païÅtaæ yadidaæ nirÃmisaæ sukhaæ upasam- pajja viharÃmÅti. Tassa taæ nirÃmisaæ sukhaæ nirujjhati, nirÃmisassa sukhassa nirodhà uppajjati pavivekà pÅti, pavive- kÃya pÅtiyà nirodhà uppajjati nirÃmisaæ sukhaæ. Tayidaæ saækhataæ oÊÃrikaæ, atthi kho pana saækhÃrÃnaæ nirodho, atth' etan ti iti viditvà tassa nissaraïadassÃvÅ TathÃgato tad upÃtivatto. Idha, bhikkhave, ekacco samaïo và brÃhmaïo và pubban- tÃnudiÂÂhÅnä ca paÂinissaggà aparantÃnudiÂÂhÅna¤ ca paÂinis- saggÃ, sabbaso kÃmasaæyojanÃnaæ anadhiÂÂhÃnÃ, pavivekÃya pÅtiyà samatikkamÃ, nirÃmisassa sukhassa samatikkamÃ, adukkhamasukhaæ vedanaæ upasampajja viharati: Etaæ santaæ etaæ païÅtaæ yadidaæ adukkhamasukhaæ vedanaæ upasampajja viharÃmÅti. Tassa sà adukkhamasukhà vedanà nirujjhati, adukkhamasukhÃya vedanÃya nirodhà uppajjati ni- rÃmisaæ sukhaæ, nirÃmisassa sukhassa nirodhà uppajjati adukkhamasukhà vedanÃ. SeyyathÃpi, bhikkhave, yaæ chÃyà jahati taæ Ãtapo pharati; yaæ Ãtapo jahati, taæ chÃyà pha- rati; -- evam eva kho, bhikkhave, adukkhamasukhÃya ve- danÃya nirodhà uppajjati nirÃmisaæ sukhaæ, nirÃmisassa sukhassa nirodhà uppajjati adukkhamasukhà vedanÃ. Tayi- daæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti: Ayaæ kho bhavaæ samaïo và brÃhmaïo và pubbantÃnudiÂÂhÅna¤ ca paÂinissaggà aparantÃnudiÂÂhÅna¤ ca paÂinissaggÃ, sabbaso kÃmasaæyo- janÃnaæ anadhiÂÂhÃnÃ, pavivekÃya pÅtiyà samatikkamÃ, ni- rÃmisassa sukhassa samatikkamÃ, adukkhamasukhaæ vedanaæ upasampajja viharati: Etaæ santaæ etaæ païÅtaæ yadidaæ \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 237]># %< 1. 2. PA¥CATTAYASUTTAõ (102). 237>% adukkhamasukhaæ vedanaæ upasampajja viharÃmÅti. Tassa sÃ\<*<1>*>/ adukkhamasukhà {vedanÃ} nirujjhati, adukkhamasukhÃya\<*<2>*>/ vedanÃya nirodhà uppajjati nirÃmisaæ sukhaæ, nirÃmisassa sukhassa nirodhà uppajjati adukkhamasukhà vedanÃ. Tayidaæ saækhataæ oÊÃrikaæ, atthi kho pana saækhÃrÃnaæ nirodho atth' etan ti iti viditvà tassa nissaraïadassÃvÅ TathÃgato tad upÃtivatto. Idha pana, bhikkhave, ekacco samaïo và brÃhmaïo và pubbantÃnudiÂÂhÅna¤ ca paÂinissaggà aparantÃnudiÂÂhÅna¤ ca paÂinissaggÃ, sabbaso kÃmasaæyojanÃnaæ anadhiÂÂhÃnÃ, pavi- vekÃya pÅtiyà samatikkamÃ, nirÃmisassa sukhassa samatikkamÃ, adukkhamasukhÃya vedanÃya samatikkamÃ, Santo 'ham asmi, nibbuto 'ham asmi, anupÃdÃno 'ham asmÅti samanupassati. Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnati: Ayaæ kho bhavaæ samaïo và brÃhmaïo và . . . asmÅti samanupassati; addhà ayam Ãyasmà nibbÃnaæ sappÃyam eva\<*<3>*>/ paÂipadaæ abhivadati. Atha ca panÃyaæ bhavaæ samaïo và brÃhmaïo và pubban- tÃnudiÂÂhiæ và upÃdiyamÃno upÃdiyati, aparantÃnudiÂÂhiæ và upÃdiyamÃno upÃdiyati, kÃmasaæyojanaæ và upÃdiyamÃno upÃdiyati, pavivekaæ và pÅtiæ upÃdiyamÃno upÃdiyati, nirÃ- misaæ và sukhaæ upÃdiyamÃno upÃdiyati, adukkhamasukhaæ và vedanaæ upÃdiyamÃno upÃdiyati. Ya¤ ca kho ayam ÃyasmÃ: Santo 'ham asmi, nibbuto 'ham asmi, anupÃdÃno 'ham asmÅti samanupassati, tad ap'\<*<4>*>/ imassa bhoto samaïa- brÃhmaïassa upÃdÃnam akkhÃyati. Tayidaæ saækhataæ oÊÃrikaæ, atthi kho pana saækhÃrÃnaæ nirodho atth' etan ti iti viditvà tassa nissaraïadassÃvÅ TathÃgato tad upÃtivatto. Idaæ kho pana, bhikkhave, TathÃgatena anuttaraæ santi- varapadaæ\<*<5>*>/ abhisambuddhaæ yadidaæ channaæ phassÃya- tanÃnaæ samudaya¤ ca atthaÇgama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅna- va¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ viditvà anupÃdà vimok- kho\<*<6>*>/. Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgatena anuttaraæ santivara- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits. 2 Sk omits vedanà n. ad. 3 Sk sappaya¤ ¤eva. 4 Bm Si api. 5 Si santaæ varaæ padaæ. 6 Bm adds ti & omits following down to idam avoca. >/ #<[page 238]># %<238 III. {UPARIPA××ùSAõ}.>% padaæ\<*<1>*>/ abhisambuddhaæ yadidaæ channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ ca atthaÇgama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃbhÆtaæ viditvà anupÃdà vimokkho ti. Idam avoca BhagavÃ. Attamanà te bhikkhÆ Bhagavato bhÃsitaæ abhinandun ti. PA¥CATTAYASUTTAõ\<*<2>*>/ DUTIYAõ. 103. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà KusinÃrÃ- yaæ\<*<3>*>/ viharati Baliharaïe vanasaï¬e. Tatra kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante\<*<4>*>/ ti te bhikkhÆ Bhagavato paccassosuæ. Bhagavà etad avoca: Kinti vo, bhikkhave, mayi hoti? CÅvarahetu và samaïo Gotamo dham- maæ deseti, piï¬apÃtahetu và samaïo Gotamo dhammaæ deseti, senÃsanahetu và samaïo Gotamo dhammaæ deseti, iti bhavÃbhavahetu và samaïo {Gotamo} dhammaæ desetÅti? Na kho no, bhante, {Bhagavati}\<*<5>*>/ evaæ hoti: CÅvarahetu và samaïo Gotamo . . . dhammaæ desetÅti. Na ca kira vo, bhikkhave, mayi evaæ hoti: CÅvarahetu và samaïo . . . dhammaæ desetÅti\<*<6>*>/. Atha kinti\<*<7>*>/ vo bhik- khave mayi hotÅti? Evaæ kho no, bhante, Bhagavati hoti: Anukampako Bhagavà hitesÅ anukampaæ upÃdÃya dhammaæ desetÅti. Evaæ\<*<8>*>/ kira vo bhikkhave, mayi hoti: Anukampako Bhagavà hitesÅ anukampaæ upÃdÃya dhammaæ desetÅti. TasmÃtiha\<*<9>*>/, bhikkhave, ye\<*<10>*>/ vo\<*<11>*>/ mayà dhammà abhi¤¤Ã\<*<12>*>/ desitÃ, seyyathÅdaæ: CattÃro satipaÂÂhÃnÃ, cattÃro sammappa- dhÃnÃ, cattÃro iddhipÃdÃ, pa¤c' indriyÃni, pa¤ca balÃni, satta \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si santaæ varaæ padaæ. 2 So Sk Bu; Bm pa¤cÃyatanasuttaæ; Si pa¤cattyasuttaæ & (in some headlines) pa¤catyasuttaæ. 3 So Sk Si Bu; Bm PisinÃrÃyaæ. 4 Bm Bhaddante. 5 Sk omits. 6 Bm read dhammaæ deseti --la-- iti bh. dh. d. 7 So Sk; Si adds carahi; Bm ki¤ carahi. 8 Bm Si eva¤ ca. 9 Sk adds te. 10 Sk sace. 11 Bm te. 12 Sk omits. >/ #<[page 239]># %< 1. 3. KINTISUTTAõ (103.) 239>% bojjhaÇgÃ, ariyo aÂÂhaÇgiko maggo, -- tattha sabbeh' eva samaggehi sammodamÃnehi avivadamÃnehi sikkhitabbaæ; tesa¤ ca vo\<*<1>*>/, bhikkhave, samaggÃnaæ sammodamÃnÃnaæ avivada- mÃnÃnaæ sikkhataæ, siyaæsu dve bhikkhÆ abhidhamme nÃnÃ- vÃdÃ\<*<2>*>/. Tatra ce tumhÃkaæ evam assa: Imesaæ kho Ãyas- mantÃnaæ atthato c' eva nÃnaæ\<*<3>*>/ bya¤janato ca nÃnan ti; tattha yaæ bhikkhuæ suvacataraæ\<*<4>*>/ ma¤¤eyyÃtha, so upa- saækamitvà evam assa vacanÅyo: ùyasmantÃnaæ kho atthato c' eva nÃnaæ bya¤janato ca nÃnaæ, tad aminà p' etaæ Ãyasmanto jÃnÃtha, yathÃ\<*<5>*>/ atthato c' eva nÃnaæ bya¤janato ca nÃnaæ; mà Ãyasmanto\<*<6>*>/ vivÃdaæ ÃpajjitthÃti. AthÃ- paresaæ ekato pakkhikÃnaæ\<*<7>*>/ bhikkhÆnaæ yaæ bhikkhuæ suvacataraæ ma¤¤eyyÃtha, so upasaækamitvà evam assa vacanÅyo: ùyasmantÃnaæ kho atthato c' eva nÃnaæ bya¤- janato ca nÃnaæ, tad aminà p' etaæ Ãyasmanto jÃnÃtha, yathà atthato c' eva nÃnaæ bya¤janato ca nÃnaæ; mà Ãyasmanto vivÃdaæ ÃpajjitthÃti. Iti duggahÅtaæ\<*<8>*>/ duggahÅ- tato dhÃretabbaæ\<*<9>*>/; duggahÅtaæ\<*<8>*>/ duggahÅtato dhÃretvÃ\<*<10>*>/ yo dhammo yo vinayo so bhÃsitabbo. Tatra ce tumhÃkaæ evam assa: Imesaæ kho ÃyasmantÃnaæ atthato hi kho nÃnaæ bya¤janato sametÅti, tattha yaæ\<*<11>*>/ bhikkhuæ suvacataraæ ma¤¤eyyÃtha, so upasaækamitvà evam assa vacanÅyo: ùyas- mantÃnaæ kho atthato hi nÃnaæ bya¤janato sameti, tad iminà p' etaæ Ãyasmanto jÃnÃtha, yathà atthato hi kho nÃnaæ bya¤janato sameti; mà Ãyasmanto vivÃdaæ ÃpajjitthÃti. AthÃparesaæ ekato pakkhikÃnaæ yaæ bhikkhuæ suvacataraæ ma¤¤eyyÃtha, so upasaækamitvà evam assa vacanÅyo: ùyas- mantÃnaæ kho atthato hi kho nÃnaæ bya¤janato sameti, tad iminà p' etaæ Ãyasmanto\<*<12>*>/ jÃnÃtha, yathà atthato hi kho nÃnaæ bya¤janato sameti. Mà Ãyasmanto vivÃdaæ Ãpajjit- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk kho. 2 So Bm; Si siyà dve &c.; Sk sikkhitaæ siddunà nÃvÃdÃ; Bu sijiæsu (?): abhidhamme: dve. 3 Sk nÃnu. 4 Bm subbacataraæ. 5 Sk omits. 6 Bm mÃyasmanto. 7 Bm pakkhiyÃnaæ. 8 Bm Si duggahitaæ throughout. 9 Bm (alone) adds sugahitaæ sugahitato dhÃretabbaæ. 10 Bm adds sugahitaæ sugahitato dhÃretvÃ. 11 Bm tatrÃyaæ. 12 Sk here adds anÃthaæ yathà atthato hi kho nÃnabya¤janato sameti tad Æninà p' età Ãyasmanto. >/ #<[page 240]># %<240 III. UPARIPA××ùSAõ.>% thÃti. Iti duggahÅtaæ duggahÅtato dhÃretabbaæ, sugahÅtaæ sugahÅtato dhÃretabbaæ\<*<1>*>/, duggahÅtaæ duggahÅtato dhÃretvà sugahÅtaæ sugahÅtato dhÃretvà yo dhammo yo vinayo so bhÃsitabbo. Tatra ce tumhÃkaæ evam assa: Imesaæ kho\<*<2>*>/ ÃyasmantÃnaæ atthato hi kho sameti, bya¤janato nÃnan\<*<3>*>/ ti, tattha\<*<4>*>/ yaæ bhikkhuæ suvacataram ma¤¤eyyÃtha so upasaæ- kamitvà evam assa vacanÅyo: ùyasmantÃnaæ kho atthato hi\<*<5>*>/ sameti, bya¤janato nÃnaæ, tad iminÃ\<*<6>*>/ p' etaæ Ãyasmanto jÃnÃtha, yathà atthato hi kho sameti bya¤janato nÃnaæ; appamattakaæ kho pan' etaæ yadidaæ bya¤janaæ; mà Ãyasmanto appamattakehi vivÃdaæ ÃpajjitthÃti. AthÃparesaæ ekato pakkhikÃnaæ bhikkhÆnaæ yaæ bhikkhuæ suvacataraæ ma¤¤eyyÃtha, so upasaækamitvà evam assa vacanÅyo: ùyas- mantÃnaæ kho atthato hi kho\<*<8>*>/ sameti bya¤janato nÃnaæ, tad iminà p' etaæ Ãyasmanto jÃnÃtha, yathÃ\<*<9>*>/ atthato hi kho sameti bya¤janato nÃnaæ; appamattakaæ kho pan' etaæ yadidaæ bya¤janaæ; mà Ãyasmanto appamattakehi vivÃdaæ ÃpajjitthÃti. Iti sugahÅtaæ sugahÅtato dhÃretabbaæ, dugga- hÅtaæ duggahÅtato dhÃretabbaæ, sugahÅtaæ sugahÅtato dhÃretvà duggahÅtaæ duggahÅtato dhÃretvà yo dhammo yo vinayo so bhÃsitabbo. Tatra ce tumhÃkaæ evam assa: Ime- saæ kho ÃyasmantÃnaæ atthato c' eva sameti bya¤janato ca sametÅti, tattha yaæ bhikkhuæ suvacataraæ ma¤¤eyyÃtha, so upasaækamitvà evam assa vacanÅyo: ùyasmantÃnaæ kho\<*<10>*>/ atthato c' eva sameti bya¤janato ca sameti, tad iminà p' etaæ Ãyasmanto jÃnÃtha, yathà atthato c' eva sameti bya¤- janato ca sameti; mà Ãyasmanto vivÃdaæ ÃpajjitthÃti, AtthÃparesaæ ekato pakkhikÃnaæ bhikkhÆnaæ yaæ bhikkhuæ suvacataraæ ma¤¤eyyÃtha, so upasaækamitvà evam assa va- canÅyo: ùyasmantÃnaæ kho atthato c' eva sameti bya¤janato ca sameti, tad iminà p' etaæ Ãyasmanto jÃnÃtha, yathà atthato c' eva sameti bya¤janato ca sameti; mà Ãyasmanto \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm Si; Sk suggahitaæ throughout. 2 Sk adds dhammÃnaæ. 3 So Sk which generally reads nÃnu. 4 Sk here tatra. 5 Si adds kho; Sk adds me. 6 Si aminÃ. 7 Sk omits mà & reads appamattakehi Ãyasmanto vivÃdaæ. 8 Bm omit this kho. & Sk omits the preceding kho. 9 Si omits yathÃ. 10 Sk omits kho. >/ #<[page 241]># %< 1. 3. KINTISUTTAõ (103). 241>% vivÃdaæ ÃpajjitthÃti\<*<1>*>/. Iti sugahÅtaæ sugahÅtato dhÃre- tabbaæ sugahÅtaæ sugahÅtato dhÃretvà yo dhammo yo vinayo so bhÃsitabbo. Tesa¤ ca vo\<*<2>*>/, bhikkhave, samaggÃ- naæ sammodamÃnaæ avivadamÃnÃnaæ sikkhataæ, siyà a¤¤a- tarassa bhikkhuno Ãpatti, siyà vÅtikkamo\<*<3>*>/. Tatra, bhikkhave, na codanÃya taritabbaæ\<*<4>*>/; puggalo upaparikkhitabbo: Iti mayha¤ ca avihesà bhavissati, parassa ca puggalassa anu- paghÃto\<*<5>*>/; paro hi puggalo akkodhano anupanÃhÅ adandha- diÂÂhÅ\<*<6>*>/ suppaÂinissaggÅ, sakkomi cÃhaæ etaæ puggalaæ aku- salà vuÂÂhÃpetvà kusale {patiÂÂhÃpetun} ti. Sace, bhikkhave, evam assa, kallaæ vacanÃya. Sace pana, bhikkhave, evam assa: Mayhaæ\<*<7>*>/ kho avihesà bhavissati parassa ca puggalassa upaghÃto; paro hi puggalo kodhano upanÃhÅ dandhadiÂÂhÅ suppaÂinissaggÅ, sakkomi cÃhaæ etaæ puggalaæ akusalà vuÂÂhÃ- petvà kusale patiÂÂhÃpetuæ. Appamattakaæ kho pan' etaæ yadidaæ\<*<8>*>/ parassa puggalassa upaghÃto. Atha kho etad eva bahutaraæ, so 'haæ\<*<9>*>/ sakkomi etaæ puggalaæ akusalÃ\<*<10>*>/ vuÂÂhÃpetvà kusale patiÂÂhÃpetun ti. Sace, bhikkhave, evam assa, kallaæ vacanÃya. Sace pana bhikkhave, evam assa: Mayhaæ kho\<*<11>*>/ vihesà bhavissati parassa ca puggalassa anu- paghÃto; paro hi puggalo akkodhano anupanÃhÅ adandha- diÂÂhÅ duppaÂinissaggÅ, sakkomi cÃhaæ etaæ puggalaæ akusalà vuÂÂhÃpetvà kusale patiÂÂhÃpetuæ. Appamattakaæ kho pan' etaæ yadidaæ mayhaæ vihesÃ\<*<13>*>/. Atha kho etad eva bahu- taraæ, so 'haæ\<*<9>*>/ sakkomi etaæ puggalaæ akusalà vuÂÂhÃ- petvà kusale patiÂÂhÃpetun ti. Sace, bhikkhave, evam assa, kallaæ vacanÃya. Sace pana, bhikkhave, evam assa: Mayhaæ kho vihesà bhavissati parassa ca puggalassa upaghÃto; {pÃro} \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits this sentence, -- from AthÃparesaæ. 2 So Bm Si; Sk tesaæ kho. 3 Bm Si vitikkamo. 4 So Sk Bu; Bm Si coditabbaæ, the latter with note that the Sinhalese reading is taritabbaæ. 5 Sk anupasÃno. 6 So Sk Bu; Bm Si adaÊhadiÂÂhi, the latter with note that the Sinhalese reading is adandadÅÂÂhi (sic). 7 Sk mayhaÇ ca kho. 8 Bm (alone) adds here maya¤ ca vihesà bhavissati, & inserts ca after parassa. 9 Bm Si svÃhaæ. 10 Sk kusale. 11 Sk maya¤ ca kho. 12 Sk here, & Si for the second time, omit ca. 13 So Si; Sk mayha¤ ca vihesÃ; Bm mayha¤ ca bhavissati parassa ca puggalass' upaghÃto. >/ #<[page 242]># %<242 III. UPARIPA××ùSAõ.>% hi puggalo kodhano upanÃhÅ dandhadiÂÂhÅ duppaÂinissaggÅ, sakkomi cÃhaæ etaæ puggalaæ akusalà vuÂÂhÃpetvà kusale patiÂÂhÃpetuæ. Appamattakaæ\<*<1>*>/ kho pan' etaæ yadidaæ mayhaæ\<*<2>*>/ vihesà parassa ca puggalassa upaghÃto. Atha kho etad eva bahutaraæ, so 'haæ sakkomi etaæ puggalaæ aku- salà vuÂÂhÃpetvà kusale patiÂÂhÃpetun ti. Sace, bhikkhave, evam assa kallaæ vacanÃya. Sace pana, bhikkhave, evam assa: Mayhaæ kho vihesà bhavissati parassa ca puggalassa upaghÃto, paro hi puggalo kodhano upanÃhÅ dandhadiÂÂhÅ duppaÂinissaggÅ, na cÃhaæ sakkomi etaæ puggalaæ akusalà vuÂÂhÃpetvà kusale paÂitthÃpetun ti\<*<3>*>/. EvarÆpe, bhikkhave, puggale upekhÃ\<*<4>*>/ nÃtima¤¤itabbÃ. Tesa¤ ca vo\<*<5>*>/, bhikkhave, samaggÃnaæ sammodamÃnÃnaæ avivadamÃnÃnaæ sikkhataæ, a¤¤ama¤¤assa vacÅsaækhÃro\<*<6>*>/ uppajjeyya diÂÂhipaÊÃso\<*<7>*>/ cetaso ÃghÃto appaccayo anabhiraddhi. Tattha ekato pakkhikÃnaæ bhikkhÆnaæ yaæ bhikkhuæ suvacataraæ ma¤¤eyyÃtha, so upasaækamitvà evam assa vacanÅyo: Yan no, Ãvuso, am- hÃkaæ samaggÃnaæ sammodamÃnÃnaæ avivadamÃnÃnaæ sikkhataæ, a¤¤ama¤¤assa vacÅsaækhÃro uppanno diÂÂhipaÊÃso cetaso ÃghÃto appaccayo anabhiraddhi, tam jÃnamÃno samaïo garaheyyÃti. Sammà vyÃkaramÃno, bhikkhave, bhikkhu evaæ vyÃkareyya: Yan no, Ãvuso, amhÃkaæ . . . samaïo garahey- yÃti. Etaæ\<*<8>*>/ pan', Ãvuso, dhammaæ appahÃyÃ\<*<9>*>/ nibbÃnaæ sacchikareyyÃti. Sammà vyÃkaramÃno, bhikkhave, bhikkhu evaæ vyÃkareyya: Etaæ kho, Ãvuso, dhammaæ appahÃya na\<*<10>*>/ nibbÃnaæ sacchikareyyÃti. AthÃparesaæ ekato pakkhi- kÃnaæ bhikkhÆnaæ yaæ bhikkhuæ suvacataraæ ma¤¤ey- yÃtha, so upasaækamitvà evam assa vacanÅyo: Yan no, Ãvuso, amhÃkaæ . . . samaïo garaheyyÃti. Sammà vyÃ- karamÃno, bhikkhave, bhikkhu evaæ vyÃkareyya: Yan no, Ãvuso, amhÃkaæ . . . garaheyyÃti. Etaæ pan', Ãvuso, dhammaæ appahÃya na\<*<11>*>/ nibbÃnaæ sacchikareyyÃti. Sammà vyÃkaramÃno, bhikkhave, bhikkhu evaæ vyÃkaramÃno vyÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk adds ca. 2 All MSS add ca. 3 So Si; Sk p-uæ. 4 So Sk Bu; Bm Si apekkhÃ. 5 Sk kho. 6 So Sk Si Bu; Bm vacÅsaæharo. 7 So Sk Si Bu; Bm d-palÃso. 8 So Bm Si Bu; Sk evam. 9 Bm (alone) adds na. 10 So Bm Si; Sk omits. 11 So Sk Bm; Si omits. >/ #<[page 243]># %< 1. 4. SùMAGùMASUTTAõ (104). 243>% kareyya: Etaæ kho, Ãvuso, dhammaæ appahÃya na\<*<1>*>/ nibbÃ- naæ sacchikareyyÃti. Ta¤ ce\<*<2>*>/, bhikkhave, bhikkhuæ pare evaæ puccheyyuæ\<*<3>*>/: ùyasmatà no ete bhikkhÆ akusalà vuÂ- ÂhÃpetvà kusale patiÂÂhÃpità ti, sammà vyÃkaramÃno, bhik- khave, bhikkhu evaæ vyÃkareyya: IdhÃhaæ, Ãvuso, yena Bhagavà ten' upasaækamiæ\<*<4>*>/; tassa me Bhagavà dhammaæ desesi\<*<5>*>/; tÃhaæ\<*<6>*>/ dhammaæ sutvà tesaæ bhikkhÆnaæ abhÃ- siæ; taæ te bhikkhÆ dhammaæ sutvà akusale vuÂÂhahiæsu\<*<7>*>/ kusale patiÂÂhahiæsÆti. Evaæ vyÃkaramÃno kho, bhikkhave, bhikkhu na c' ev' attÃnaæ ukkaæseti\<*<8>*>/, na paraæ vamheti\<*<9>*>/, dhammassa cÃnudhammaæ vyÃkaroti, na ca koci sahadham- miko vÃdÃnuvÃdo\<*<10>*>/ gÃrayhaæ\<*<11>*>/ ÂhÃnaæ ÃgacchatÅti. Idam avoca BhagavÃ. Attamanà te bhikkhÆ Bhagavato bhÃsitaæ abhinandun ti. KINTISUTTAõ TATIYAõ. 104. Evaæ me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà Sakkesu viharati SÃmagÃme. Tena kho pana samayena NigaïÂho\<*<12>*>/ NÃtaputto\<*<13>*>/ PÃvÃyaæ adhunà kÃlakato\<*<14>*>/ hoti. Tassa kÃlakiri- yÃya bhinnà NigaïÂhà dvedhikajÃtÃ\<*<15>*>/ bhaï¬anajÃtà kalahajÃtà vivÃdÃpannà a¤¤ama¤¤aæ mukhasattÅhi vitudantà viharanti: Na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃsi, ahaæ imaæ dham- mavinayaæ ÃjÃnÃmi; kiæ tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃ- nissasi, micchÃpaÂipanno tvam asi, aham asmi sammÃpaÂi- panno; sahitam me, asahitan te; pure vacanÅyaæ pacchà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So all MSS here. 2 So Bm Si Bu; Sk tava. 3 So Bm Si; Sk paro evaæ puccheyya. 4 Sk Bm upasaækami. 5 Bm Si deseti. 6 So Bm Bu; Si tassÃhaæ; Sk tÃ-. 7 Sk omits akusale vutthahiæsu. 8 Bm Si attÃnukkaæseti. 9 So Sk; Bm Si vambheti. 10 So Bm Si Bu; Sk vÃdÃnupato. 11 Si gÃreyhaÂÂhÃnaæ. 12 Si Nigantho. 13 So Bu throughout and Sk here; Bm Si NÃÂaputto. Cf. I 92 & Digha I 49. 14 Bm kÃlankato. 15 So Sk Bu; Bm Si dveÊhakajatÃ. >/ #<[page 244]># %<244 III. UPARIPA××ùSAõ.>% avaca, pacchà vacanÅyaæ pure avaca; aviciïïan\<*<1>*>/ te viparÃ- vattaæ; Ãropito te vÃdo; niggahÅto sÅ; cara vÃdappamok- khÃya; nibbeÂhehi\<*<2>*>/ và sace pahosÅti\<*<3>*>/. Vadho yev' eko\<*<4>*>/ ma¤¤e NigaïÂhesu NÃtaputtiyesu\<*<5>*>/ vattati. Ye pi Nigaï- Âhassa NÃtaputtassa sÃvakà gihÅ odÃtavasanÃ, te pi Nigaï- Âhesu NÃtaputtiyesu nibbindarÆpÃ\<*<6>*>/ virattarÆpà paÂivÃïarÆpà yathà taæ durakkhÃte dhammavinaye duppavedite aniyyÃnike anupasamasaævattanike asammÃsambuddhappavedite\<*<7>*>/ bhin- natthÆpe\<*<8>*>/ appaÂisaraïe. Atha kho Cundo samaïuddeso PÃvÃyaæ vassavuttho\<*<9>*>/ yena SÃmagÃmo yen' Ãyasmà ùnando ten' upasaækami, upa- saækamitvà Ãyasmantaæ ùnandaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Cundo samaïuddeso Ãyas- mantaæ ùnandaæ etad avoca: NigaïÂho, bhante, NÃtaputto PÃvÃyaæ adhunà kÃlakato. Tassa kÃlakiriyÃya bhinnà Ni- gaïÂhà dvedhikajÃtÃ\<*<10>*>/ bhaï¬anajÃtà kalahajÃtà vivÃdapannà a¤¤ama¤¤aæ 'mukhasattÅhi vitudantà viharanti --pe-- bhin- natthÆpe appaÂisaraïe ti. Evaæ vutte Ãyasmà ùnando Cun- daæ samaïuddesaæ etad avoca: Atthi kho idaæ, Ãvuso Cunda, kathÃpÃbhataæ Bhagavantaæ dassanÃya; ÃyÃm', Ãvuso Cunda, yena Bhagavà ten' upasaækamissÃma, upasaækamitvà etam atthaæ Bhagavato ÃrocessÃmÃti. Evam bhante ti kho Cundo samaïuddeso Ãyasmato ùnandassa paccassosi. Atha kho Ãyasmà ùnando Cundo ca samaïuddeso yena Bhagavà ten' upasaækamiæsu, upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdiæsu. Ekamantaæ nisinno kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 so Bu; Bm Si adhiciïïaæ; Sk aviïïan. C . pp. 3-4 (where the MSS. & Bu have the same readings) & Digha I 8. 2 Bm Si nibbedhehi. 3 Bm Si add te a¤¤ama¤¤aæ kalahaæ kariæsu. 4 So Bm Si Bu; Sk vavodhoveko. 5 So Bu; Bm Si NÃtap-; Sk here, & here after, NÃthap-. Sk adds na. 6 So Bm Bu; Sk Si nibbiïïarÆpÃ. 7 Bm -apavedite. 8 So Bu the first time; Bm Si & Bu the second time read bhinnathÆpe; Sk bhinnathave. 9 Bm vassaæ vuÂÂho; Si vassaæ vuttho. 10 So Sk (bis). On this occasion, Bm adds la, vitthÃro, bhinnathÆpe appaÂisaraïe ti. In the repetition (infra) Bm agrees with the text down to viharanti, after which it inserts na tvaæ imaæ dhammavinayaæ ÃjÃnÃmi --la-- vitthÃro -- bhinnathÆpe appatisaraïe ti. Si agrees in both cases with Bm, except that it substitutes pe for la vitthÃro (bis). >/ #<[page 245]># %< 1. 4. SùMAGùMASUTTAõ. (104). 245>% Ãyasmà ùnando Bhagavantaæ etad avoca: Ayaæ, bhante, Cundo samaïuddeso evam Ãha:-- NigaïÂho, bhante, . . . appaÂissaraïe ti. Tassa mayhaæ bhante evam hoti: Mà heva Bhagavato accayena saÇghe vivÃdo uppajji\<*<1>*>/, so\<*<2>*>/ vivÃdo ba- hujanÃhitÃya bahujanÃsukhÃya\<*<3>*>/ bahuno janassa anatthÃya ahitÃya dukkhÃya devamanussÃnan ti. Taæ kiæ ma¤¤asi, ùnanda? Ye vo mayà dhammà abhi¤¤Ã desitÃ, seyyathÅdam, cattÃro satipaÂÂhÃnÃ, cattÃro sammappadhÃnÃ, cattÃro iddhipÃdÃ\<*<4>*>/, pa¤c' indriyÃni, pa¤ca balÃni, satta bojjhaÇgÃ, ariyo aÂÂhaÇgiko maggo -- passasi no tvaæ, ùnanda, imesu dhammesu dve pi bhikkhÆ nÃnà vÃde ti? Ye me, bhante, dhammà Bhagavatà abhi¤¤Ã desitÃ, -- seyyathÅdaæ: cattÃro satipaÂÂhÃnà . . . maggo -- nÃhaæ passÃmi imesu dhammesu dve pi bhikkhÆ nÃnÃvÃde\<*<5>*>/. Ye\<*<6>*>/ ca kho, bhante, puggalà Bhagavantaæ patissayamÃnÃ- narÆpà viharanti, te\<*<7>*>/ Bhagavato accayena saæghe vivÃdaæ janeyyuæ ajjhÃjÅve và adhipÃtimokkhe vÃ. So 'ssa\<*<8>*>/ vivÃdo bahujanÃhitÃya bahujanÃsukhÃya bahuno janassa anatthÃya ahitÃya\<*<9>*>/ dukkhÃya devamanussÃnan ti. Appamattako so, ùnanda, vivÃdo yadidaæ ajjhÃjÅve và adhipÃtimokkhe vÃ. Magge và pi\<*<10>*>/, ùnanda, paÂipadÃya và saæghe vivÃdo up- pajjamÃno uppajjeyya\<*<11>*>/, so 'ssa vivÃdo bahujanÃhitÃya ba- hujanÃsukhÃya bahuno janassa anatthÃya ahitÃya dukkhÃya devamanussÃnan ti\<*<12>*>/. ChayimÃni\<*<13>*>/, ùnanda, vivÃdamÆlÃni. KatamÃni cha? Idh'\<*<14>*>/, ùnanda, bhikkhu kodhano hoti upanÃhÅ. Yo so, ùnanda, {bhikkhu} kodhano hoti upanÃhÅ, so Satthari pi agÃ- ravo viharati appatisso, dhamme pi agÃravo viharati appa- tisso, saæghe pi agÃravo viharati appatisso, sikkhÃya pi na paripÆrakÃrÅ hoti. Yo so, ùnanda, bhikkhu Satthari agÃravo viharati appatisso, dhamme -- pe\<*<15>*>/ -- saæghe pi agÃravo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm uppajju. 2 Bm svÃyaæ; Si svÃssa. 3 So Bm Si; Sk bahujanÃhitÃya & bahujanÃsukhÃya. 4 Bm idhippÃdÃ. 5 Sk adds ti. 6 Bm Si santi. 7 Bm adds pi. 8 Bm svÃyaæ; Si svÃssa. 9 Sk omits. 10 So Sk Si Bu; Bm hi. 11 Bm Si (bis) uppajjamÃno upajjeyya. 12 Sk d-anaæ. 13 So Bm Si; Sk chayayimÃni; Bu here cha imÃni but chayime in fine, 14 For the following, cf. Vinaya II. 89. 15 Bm Si omit. >/ #<[page 246]># %<246 III. UPARIPA××ùSAõ.>% viharati appatisso\<*<1>*>/, sikkhÃya pi\<*<2>*>/ na paripÆrakÃrÅ\<*<3>*>/, so saæghe vivÃdaæ janeti. Yo hoti vivÃdo bahujanÃhitÃya bahujanÃsu- khÃya bahuno janassa anatthÃya ahitÃya dukkhÃya deva- manussÃnaæ, evarÆpa¤ ce\<*<4>*>/ tumhe, ùnanda, vivÃdamÆlaæ ajjhattaæ và bahiddhà và samanupasseyyÃtha, tatra tumhe. {ùnanda}, tass' eva pÃpakassa vivÃdamÆlassa pahÃnÃya vÃya- meyyÃtha. EvarÆpa¤ ce tumhe, ùnanda, vivÃdamÆlaæ ajjhat- taæ và bahiddhà và na\<*<5>*>/ samanupasseyyÃtha, tatra tumhe, ùnanda, tass' eva pÃpakassa vivÃdamÆlassa Ãyatiæ anavassa- vÃya paÂipajjeyyÃtha. Evam etassa pÃpakassa vivÃdamÆlassa pahÃnaæ hoti, evam etassa pÃpakassa vivÃdamÆlassa Ãyatiæ anavassavo hoti. Puna ca paraæ, ùnanda, bhikkhu makkhÅ hoti phaÊÃsÅ -- pe\<*<6>*>/ --, issukÅ hoti maccharÅ -- pe\<*<6>*>/ --, saÂho hoti mÃyÃvÅ -- pe\<*<6>*>/ --, pÃpiccho hoti micchÃdiÂÂhÅ -- pe\<*<6>*>/ --, sandiÂÂhÅ parÃmÃsÅ hoti ÃdhÃnagÃhÅ duppaÂinissaggÅ. Yo so, ùnanda, bhikkhu sandiÂÂhÅ parÃmÃsi hoti {ÃdhÃnagÃhÅ} duppaÂinissaggÅ, so Satthari pi agÃravo viharati appatisso, dhamme pi agÃ- ravo viharati appatisso, saæghe pi agÃravo viharati appatisso, sikkhÃya pi na paripÆrakÃrÅ hoti. Yo so\<*<7>*>/, ùnanda, bhikkhu Satthari\<*<8>*>/ agÃravo viharati appatisso, dhamme\<*<9>*>/, saæghe, sikkhÃya na paripÆrakÃrÅ hoti\<*<10>*>/, so saæghe vivÃdaæ janeti. Yo hoti vivÃdo bahujanÃhitÃya bahujanÃsukhÃya bahuno janassa anatthÃya ahitÃya dukkhÃya devamanussÃnaæ, eva- rÆpa¤ ce\<*<11>*>/ tumhe, ùnanda, vivÃdamÆlaæ ajjhattaæ và ba- hiddhà và samanupasseyyÃtha, tatra tumhe, ùnanda, tass' eva pÃpakassa vivÃdamÆlassa pahÃnÃya vÃyameyyÃtha. Eva- rÆpa¤ ce\<*<12>*>/ tumhe, ùnanda, vivÃdamÆlaæ ajjhattaæ và ba- hiddhà và nÃ\<*<13>*>/ samanupasseyyÃtha, tatra tumhe, ùnanda, tass' eva pÃpakassa vivÃdamÆlassa Ãyatiæ anavassavÃya paÂi- pajjeyyÃtha. Evam etassa pÃpakassa vivÃdamÆlassa pahÃnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk omits the four words after saæghe. 2 Sk omits pi & following hoti. 3 Bm adds hoti. 4 Sk evam appà ca. 5 Sk omits na. 6 Si omits pe. 7 Bm omits so. 8 Sk satthu. 9 Sk inserts pe here but not after saæghe. 10 Sk omits. 11 So Bm Si; Sk evarÆpà ca. 12 Sk evarÆpa ce. 13 Sk omits na. >/ #<[page 247]># %< 1.4. SùMAGùMASUTTAõ (104). 247>% hoti, evam etassa pÃpakassa vivÃdamÆlassa Ãyatiæ ana- vassavo hoti. ImÃni kho, ùnanda, cha vivÃdamÆlÃni. CattÃr' imÃni, ùnanda, adhikaraïÃni. KatamÃni cat- tÃri? -- VivÃdÃdhikaraïaæ, anuvÃdÃdhikaraïaæ, ÃpattÃdhi- karaïaæ, kiccÃdhikaraïaæ. ImÃni kho, ùnanda, cattÃri adhikaraïÃni. Satta kho pan' ime, ùnanda, adhikaraïa- samathà uppannuppannÃnaæ adhikaraïÃnaæ samathÃya vÆpa- samÃya. SammukhÃvinayo dÃtabbo sativinayo dÃtabbo amÆÊha- vinayo dÃtabbo paÂi¤¤Ãya kÃretabbaæ yebhuyyassikÃ\<*<1>*>/ tassa pÃpiyyasikÃ\<*<2>*>/ tiïavatthÃrako. Katha¤ ca ùnanda, sammukhÃ- vinayo hoti? Idh', ùnanda, bhikkhÆ vivadanti: dhammo ti và adhammo ti vÃ, vinayo ti và avinayo ti vÃ\<*<3>*>/. Teh'\<*<4>*>/, ùnanda, bhikkhÆhi sabbeh' eva samaggehi sannipatitabbaæ sannipatitvà dhammanetti samanumajjitabbÃ; dhammanettiæ samanumajjitvà yathà tattha sameti, tathà taæ adhikaraïaæ vÆpasametabbaæ. Evaæ kho, ùnanda, sammukhÃvinayo hoti; eva¤ ca pan idh' ekaccÃnaæ adhikaraïÃnaæ vÆpasamo hoti yadidaæ sammukhÃvinayena. Katha¤ c', ùnanda, yebhuyyasikà hoti? Te ce, ùnanda, bhikkhÆ na sakkonti taæ adhikaraïaæ tasmiæ ÃvÃse vÆ- pasametuæ, teh', ùnanda, bhikkhÆhi yasmiæ ÃvÃse bahu- tarÃ\<*<5>*>/ bhikkhÆ\<*<6>*>/, so ÃvÃso gantabbo, tattha sabbeh' eva sa- maggehi sannipatitabbaæ; sannipatitvà dhammanetti samanu- majjitabbÃ, dhammanettiæ samanumajjitvà yathà tattha sa- meti, tathà taæ adhikaraïaæ vÆpasametabbaæ;-- evaæ kho, ùnanda, yebhuyyasikà hoti, eva¤ ca pan' idh' ekaccÃnaæ adhikaraïÃnaæ vÆpasamo hoti yadidaæ yebhuyyasikÃya. Katha¤ c', ùnanda, sativinayo hoti? Idh', ùnanda, bhikkhÆ\<*<7>*>/ bhikkhuæ evarÆpÃya garukÃya Ãpattiyà codenti pÃrÃjikena và pÃrÃjikasÃmantena vÃ: Sarat' Ãyasmà eva- rÆpaæ\<*<8>*>/ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjità pÃrÃjikaæ và pÃrÃjika- sÃmantaæ và ti? So evam Ãha: Na kho ahaæ, Ãvuso, sarÃmi evarÆpaæ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjità pÃrÃjikaæ và pÃrÃjika- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk yebhuyyasikÃya. 2 Bm Si t-iyassikÃ. 3 Sk omits avinayo ti vÃ. 4 Bm Si teh eva 5 Sk vasutarÃ. 6 Bm Sk bhikkhu. 7 Sk Bm bhikkhu. 8 Bm evarÆpiæ. >/ #<[page 248]># %<248 III. UPARIPA××ùSAõ.>% sÃmantaæ và ti. Tassa kho evaæ, {ùnanda}, bhikkhuno sati- vinayo dÃtabbo. Evaæ kho, ùnanda, sativinayo hoti, eva¤ ca pan' idh' ekaccÃnaæ adhikaraïÃnaæ vÆpasamo hoti yad- idaæ sativinayena. Katha¤ c', ùnanda, amÆÊhavinayo\<*<1>*>/ hoti? Idh', ùnanda, bhikkhÆ\<*<2>*>/ bhikkhuæ evarÆpÃya garukÃya Ãpattiyà codenti pÃrÃjikena và pÃrÃjikasÃmantena vÃ: Sarat' Ãyasmà evarÆ- paæ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjità pÃrÃjikaæ và pÃrÃjikasÃmantaæ và ti? So evam Ãha: Na kho 'haæ, Ãvuso, sarÃmi evarÆpaæ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjità pÃrÃjikaæ và pÃrÃjikasÃmantaæ và ti. Tam enaæ so nibbeÂhentaæ\<*<3>*>/ ativeÂheti\<*<4>*>/: IÇgh' Ãyasmà sÃdhukam eva jÃnÃhi, yadi sarasi evarÆpaæ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjità pÃrÃjikaæ và pÃrÃjikasÃmantaæ và ti? So evam Ãha: Ahaæ kho, Ãvuso, ummÃdaæ pÃpuïiæ cetaso vipari- yÃsaæ\<*<5>*>/ tena me ummatakena bahuæ assÃmaïakaæ ajjhÃ- ciïïaæ bhÃsitaparikantaæ; nÃhan taæ sarÃmi mÆÊhena me etaæ katan ti. Tassa kho, ùnanda, bhikkhuno amÆÊhavinayo dÃtabbo. Evaæ kho, ùnanda, amÆÊhavinayo hoti, eva¤ ca pan' idh' ekaccÃnaæ adhikaraïÃnaæ vÆpasamo hoti yadidaæ amÆÊhavinayena. Katha¤ c', ùnanda, pati¤¤Ãtakaraïaæ hoti? Idh', ùnanda, bhikkhu codito và acodito và Ãpattiæ sarati vivarati uttÃnÅ- karoti\<*<6>*>/. Ten', ùnanda, bhikkhunà bu¬¬hataro\<*<7>*>/ bhikkhu upasaækamitvà ekaæsaæ cÅvaraæ katvà pÃde vanditvà uk- kuÂikaæ nisÅditvà a¤jalim paggahetvà evam assa vacanÅyo: Ahaæ, bhante, itthannÃmaæ Ãpattiæ Ãpanno,taæ paÂidese- mÅti. So evam Ãha: PassasÅti? PassÃmÅti\<*<8>*>/. ùyatiæ saæ- varaæ ÃpajjeyyÃsÅti? Saævaraæ ÃpajjissÃmÅti\<*<9>*>/. Evaæ kho, ùnanda, paÂi¤¤Ãtakaraïaæ hoti, eva¤ ca pan' idh' ekaccÃ- naæ adhikaraïÃnaæ vÆpasamo hoti yadidaæ pati¤¤Ãta- karaïena. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm amuÊhavinayo. 2 Sk Bm bhikkhu. 3 Bm Si nibbedhentaæ. 4 Bm ativedheti; Si anivedheti; Sk anivedheti. 5 Bm Si vipariyesan; Sk viparisesan. 6 So Sk Si; Bm uttÃniæ karoti. 7Si vu¬¬hataro bhikkhu; Bm vu¬¬hatare bhikkhÆ. 8 So Si; Bm prefixes Ãma; Sk passÃmi. 9 So Si; Sk omits saævaraæ ÃpajjissÃmÅti; Bm samvareyyÃsÅti? SaævarissÃmÅti. >/ #<[page 249]># %< 1. 4. SùMAGùMASUTTAõ (104). 249>% Katha¤ c', ùnanda, tassapÃpiyyasikà hoti? Idh', ùnanda, bhikkhÆ bhikkhuæ evarÆpÃya garukÃya Ãpattiyà codenti pÃrÃ- jikena và pÃrÃjikasÃmantena vÃ: Sarat' Ãyasmà evarÆpaæ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjità pÃrÃjikaæ và pÃrÃjikasÃmantaæ vÃ\<*<1>*>/ ti? So evam Ãha: Na kho ahaæ, Ãvuso, sarÃmi evarÆpaæ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjità pÃrÃjikaæ và pÃrÃjikasÃmantaæ và ti. Tam enaæ so nibbeÂhentaæ ativeÂheti\<*<2>*>/: {IÇgh'} Ãyasmà sÃdhukam eva jÃnÃhi yadi sarasi evarÆpaæ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjità pÃrÃjikaæ và pÃrÃjikasÃmantaæ và ti; so evam Ãha: Na kho ahaæ Ãvuso sarÃmi evarÆpaæ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjità pÃrÃjikaæ và pÃrÃjikasÃmantaæ vÃ\<*<3>*>/; sarÃmi kho Ãvuso evarÆpaæ appamattikaæ Ãpattiæ Ãpajjità ti. Tam enaæ kho nibbeÂhentaæ ativeÂheti: IÇgh' Ãyasmà sÃdhukam eva jÃnÃhi yadi sarasi evarÆpaæ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjità pÃrÃ- jikaæ và pÃrÃjikasÃmantaæ và ti? So evam Ãha: Imaæ hi nÃmÃhaæ, Ãvuso, appamattikaæ Ãpattiæ Ãpajjità apuÂÂho paÂi- jÃnissÃmi; kim panÃhaæ evarÆpaæ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjitvà pÃrÃjikaæ và pÃrÃjikasÃmantaæ và puÂÂho na paÂijÃnissÃ- mÅti. So evam Ãha: Imaæ hi\<*<4>*>/ nÃma tvaæ, Ãvuso, appa- mattikaæ Ãpattiæ Ãpajjitvà apuÂÂho na paÂijÃnissasi, kiæ pana tvaæ evarÆpaæ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjitvà pÃrÃjikaæ và pÃrÃjikasÃmantaæ và puÂÂho\<*<5>*>/ paÂijÃnissasi? IÇgh' Ãyasmà sÃdhukam eva jÃnÃhi yadi sarasi evarÆpaæ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjitvà pÃrÃjikaæ và pÃrÃjikasÃmantaæ và ti? So evam Ãha: SarÃmi kho ahaæ, Ãvuso, evarÆpaæ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjità pÃrÃjikaæ và pÃrÃjikasÃmantaæ vÃ; davÃ\<*<6>*>/ me evaæ vuttaæ, ravà me etam vuttaæ\<*<7>*>/: NÃhan taæ sarÃmi evarÆpaæ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjità pÃrÃjikaæ và pÃrÃjikasÃmantaæ và ti\<*<8>*>/. Evaæ kho, ùnanda, tassapÃpiyyasikà hoti, eva¤ ca pan' idh' ekaccÃnaæ adhikaraïÃnaæ vÆpasamo hoti, yadidaæ tassapÃpiyyasikÃya. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm here inserts ingh' Ãyasmà sÃdhukam eva jÃnahi yadi sarasi evarÆpiæ garukaæ Ãpattiæ Ãpajjità và pÃrÃjikaæ và pÃrÃjikasÃmantaæ vÃ. 2 So Sk here et infra; Bm Si ut supra. 3 Sk Bm add ti; Bm omits sarÃmi . . . apajjità ti; Si sarÃmi ca kho . . . 4 Si ima¤ ca; Sk ahaæ hi; Bm ima¤ hi. 5 Bm Si apuÂÂho. 6 So Si Bu; Sk da; Bm na taæ. 7 Bm omits ravà me etaæ vuttaæ. 8 sk omits ti. >/ #<[page 250]># %<250 III. UPARIPA××ùSAõ>% Katha¤ c', ùnanda, tiïavatthÃrako hoti? Idh', ùnanda, bhikkhÆnaæ bhaï¬anajÃtÃnaæ kalahajÃtÃnaæ vivÃdÃpannÃ- naæ viharataæ bahuæ assÃmaïakaæ ajjhÃciïïaæ hoti bhÃ- sitaparikantaæ; teh', ùnanda, bhikkhÆhi sabbeh' eva sa- maggehi sannipatitabbaæ, sannipatitvà ekato pakkhikÃnaæ bhikkhÆnaæ byattatarena\<*<1>*>/ bhikkhunà uÂÂhÃy' Ãsanà ekaæ- saæ cÅvaraæ katvà a¤jalim païÃmetvÃ\<*<2>*>/ saægho ¤Ãpetabbo: SuïÃtu me, bhante, saægho. Idam amhakaæ\<*<3>*>/ bhaï¬anajÃtÃnaæ kalahajÃtÃnaæ vivÃdÃpannÃnaæ viharataæ bahuæ assÃmaïa- kaæ ajjhÃciïïaæ bhÃsitaparikantaæ. Yadi\<*<4>*>/ saæghassa patta- kallaæ, ahaæ yà c' eva imesaæ ÃyasmantÃnaæ Ãpatti yà ca attano Ãpatti, imesaæ c' eva ÃyasmantÃnaæ atthÃya attano ca atthÃya saæghamajjhe tiïavatthÃrakena deseyyaæ, Âha- petvà thullavajjaæ Âhapetvà gihipaÂisaæyuttan ti\<*<5>*>/. AthÃ- paresaæ ekato pakkhikÃnaæ bhikkhÆnaæ byattatarena bhik- khunà uÂÂhÃy' Ãsanà ekaæsaæ cÅvaraæ katvà a¤jalim païÃ- metvà saægho ¤Ãpetabbo: SuïÃtu me, bhante, saægho: Idam amhÃkaæ\<*<3>*>/ bhaï¬anajÃtÃnaæ kalahajÃtÃnaæ . . . thullavajjaæ Âhapetvà gihipaÂisaæyuttan ti. Evaæ kho, ùnanda, tiïavat- thÃrako hoti, eva¤ ca pan' idh' ekaccÃnaæ adhikaraïÃnaæ vÆpasamo hoti yadidaæ tiïavatthÃrakena. Chayime\<*<6>*>/, ùnanda, dhammà sÃrÃïÅyà piyakaraïà garu- karaïà saægahÃya avivÃdÃya sÃmaggiyÃ\<*<7>*>/ ekÅbhÃvÃya saæ- vattanti. Katame cha? Idh', ùnanda, bhikkhuno mettaæ kÃyakammaæ paccupaÂÂhitaæ hoti sabrahmacÃrÅsu ÃvÅ c' eva raho ca. Ayam pi\<*<8>*>/ dhammo sÃrÃïÅyo piyakaraïo garu- karaïo saægahÃya avivÃdÃya sÃmaggiyà ekÅbhÃvÃya saæ- vattati. Puna ca paraæ, ùnanda, bhikkhuno mettaæ vacÅ- kammaæ paccupaÂÂhitaæ hoti\<*<9>*>/ --pe-- ekÅbhÃvÃya saæ- vattati. Puna ca paraæ, ùnanda, bhikkhuno\<*<10>*>/ mettaæ manokammaæ paccupaÂÂhitaæ hoti sabrahmacÃrÅsu ÃvÅ c' eva raho ca. Ayam pi dhammo sÃrÃïÅyo piyakaraïo garu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si byattena. 2 Si panÃmetvÃ. 3 So Bm; Sk idamhÃkaæ; Si idh' amhÃkaæ. 4 Sk yadidaæ. 5 Bm omits ti & adds khamati, saæghassa, tasmà tuïhi, evaæ etaæ dhÃrayÃmÅti. 6 So Bm Si Bu; Sk? pi ime. 7 Sk here samaggiyÃ. 8 Si hi here but pi infra. 9 Sk omits these two words. 10 Sk omits from pe to bhikkhuno. >/ #<[page 251]># %< 1. 4. SùMAGùMASUTTAõ (104). 251>% karaïo saægahÃya avivÃdÃya sÃmaggiyà ekÅbhÃvÃya saæ- vattati. Puna ca paraæ, ùnanda, bhikkhu ye te lÃbhà dhammikà dhammaladdhà antamaso pattapariyÃpannamattam pi, tathÃrÆpehi lÃbhehi appaÂivibhattabhogÅ\<*<1>*>/ hoti sÅlavantehi sabrahmacÃrÅhi sÃdhÃraïabhogÅ. Ayam pi dhammo sÃrÃïÅyo piyakaraïo garukaraïo saægahÃya avivÃdÃya sÃmaggiyà ekÅ- bhÃvÃya saævattati. Puna ca paraæ, ùnanda, bhikkhu\<*<2>*>/ yÃni tÃni sÅlÃni akhaï¬Ãni acchiddÃni asabalÃni akammÃsÃni bhuj- jissÃni\<*<3>*>/ vi¤¤uppasatthÃni\<*<4>*>/ aparÃmÃÂÂhÃni\<*<5>*>/ samÃdhisaævatta- nikÃni, tathÃrÆpesu sÅlesu sÅlasÃma¤¤agato viharati sabrahma- cÃrÅhi ÃvÅ c' eva raho ca. Ayam pi dhammo sÃrÃïÅyo piya- karaïo garukaraïo saægahÃya avivÃdÃya sÃmaggiyÃ\<*<6>*>/ ekÅ- bhÃvÃya saævattati. Puna ca paraæ, ùnanda, bhikkhu yÃyaæ\<*<7>*>/ diÂÂhi ariyà niyyÃnikà niyyÃti takkarassa sammÃ- dukkhakkhayÃya, tathÃrÆpÃya diÂÂhiyÃ\<*<8>*>/ diÂÂhisÃma¤¤agato viharati sabrahmacÃrÅhi ÃvÅ c' eva raho ca. Ayam pi dhammo sÃrÃïÅyo piyakaraïo garukaraïo saægahÃya avivÃdÃya sÃ- maggiyà ekÅbhÃvÃya saævattati. Ime kho, ùnanda, cha\<*<8>*>/ sÃrÃïÅyà dhammà piyakaraïà garukaraïà saægahÃya avivÃdÃya sÃmaggiyà ekÅbhÃvÃya saæ- vattanti. Ime ce tumhe, ùnanda, cha sÃrÃïÅye dhamme samÃdÃya saævatteyyÃtha\<*<9>*>/, passatha no tumhe, ùnanda, vaca- napathaæ aïuæ và thÆlaæ và yaæ tumhe nÃdhivÃseyyÃthÃti? No h' etaæ, bhante. TasmÃtih', ùnanda, ime cha\<*<8>*>/ sÃrÃïÅye dhamme samÃdÃya vattatha\<*<10>*>/, taæ vo bhavissati dÅgharattaæ hitÃya sukhÃyÃti. Idam avoca BhagavÃ. Attamano Ãyasmà ùnando Bha- gavato bhÃsitaæ abhinandÅti. SùMAGùMASUTTAõ CATUTTHAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk appaÂivÃhataæ bhogÅ. 2 Sk bhikkhuno. 3 So Si; Bm bhÆjissÃni; Sk bhu¤jissÃni. 4 Bm vi¤¤Æpas-; Si vi¤¤Æpas-. 5 Sk aparamÃsÃni, which it repeats. 6 Sk repeats. 7 Sk yÃya. 8 Sk omits. 9 Bm here omits prefix saæ. 10 So Sk; Bm vatteyyÃtha; Si saævatteyyÃtha. >/ #<[page 252]># %<252 III. UPARIPA××ùSAõ.>% 105. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà VesÃliyaæ viharati MahÃvane KÆÂÃgÃrasÃlÃyaæ\<*<1>*>/. Tena kho pana sa- mayena sambahulehi bhikkhÆhi Bhagavato santike a¤¤Ã vyÃ- katà hoti: KhÅïà jÃti, vusitaæ brahmacariyaæ, kataæ karaïÅyaæ, nÃparaæ itthattÃyÃti pajÃnÃmÃti. Assosi kho Sunakkhatto Licchaviputto:-- Sambahulehi kira bhikkhÆhi . . . pajÃnÃmÃti. Atha kho Sunakkhatto Licchaviputto yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavan- taæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Sunakkhatto Licchaviputto Bhagavantaæ etad avoca: Sutam m' etaæ\<*<2>*>/, bhante: Sambahulehi kira bhikkhÆhi . . . pajÃnÃmÃti. Ye te, bhante\<*<3>*>/, bhikkhÆ Bhagavato santike a¤¤aæ vyÃkaæsu\<*<4>*>/: KhÅïà jÃti, vusitaæ {brahmacariyaæ}, kataæ karaïÅyaæ, nÃparaæ itthattÃyÃti pajÃnÃmÃti, -- Kacci te, bhante, bhikkhÆ sammadeva a¤¤aæ vyÃkaæsu udÃhu sant' etth' ekacce bhikkhÆ adhimÃnena a¤¤aæ vyÃkaæsÆti? Ye te, Sunakkhatta, bhikkhÆ mama santike a¤¤aæ vyÃ- kaæsu: KhÅïà jÃti, vusitaæ brahmacariyaæ, kataæ karaïÅ- yaæ, nÃparaæ itthattÃyÃti pajÃnÃmÃti, -- sant' etth' ekacce bhikkhÆ sammadeva a¤¤aæ vyÃkaæsu; santi pan' idh' ekacce bhikkhÆ adhimÃnena pi a¤¤aæ vyÃkaæsu. Tatra\<*<5>*>/, Sunakkhatta, ye te bhikkhÆ sammadeva a¤¤aæ vyÃkaæsu\<*<6>*>/, tesaæ taæ tath' eva hoti. Ye pana te bhikkhÆ adhimÃnena a¤¤aæ vyÃkaæsu, tatra, Sunakkhatta, TathÃgatassa evam hoti: Dhammaæ nesaæ deseyyan\<*<7>*>/ ti; evaæ c'\<*<8>*>/ etha, Sunakkhatta, TathÃgatassa hoti: Dhammaæ nesaæ deseyyan ti. Atha ca pan' idh' ekacce moghapurisà pa¤haæ abhisaÇkharitvÃ\<*<9>*>/ TathÃgataæ {upasaækamitvÃ} pucchanti. Tatra, Sunakkhatta, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk Bm KuÂ-. 2 So Si; Bm sutam etaæ; Sk sutam me. 3 Si omits. 4 Sk a¤¤Ã vyÃkatÃ. 5 Sk tattha. 6 Bm hare adds ye te, Sunakkhatta, bhikkhÆ mama santike a¤¤aæ byÃkaæsu: KhÅïà . . . pajÃnÃmÃti. 7 So Bm; Sk Si bis desessan ti. 8 Sk omits. 9Bm Si repeat. >/ #<[page 253]># %< 1. 5. SUNAKKHATTASUTTAõ (105). 253>% yam pi\<*<1>*>/ TathÃgatassa evaæ\<*<2>*>/ hoti: Dhammaæ nesaæ de- seyyan ti, tassa pi hoti a¤¤athattan ti. Etassa Bhagavà kÃlo, etassa Sugata kÃlo. Yaæ Bhagavà dhammaæ deseyya, Bhagavato sutvà bhikkhÆ dhÃressantÅti. Tena hi, Sunakkhatta, suïohi\<*<3>*>/ sÃdhukaæ manasikarohi, bhÃsissÃmÅti. Evaæ bhante ti kho Sunakkhatto Licchaviputto Bhaga- vato paccassosi. Bhagavà etad avoca:-- Pa¤ca kho\<*<4>*>/ ime, Sunak- khatta, kÃmaguïÃ. Katame pa¤ca? -- Cakkhuvi¤¤eyyà rÆpà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ\<*<5>*>/, sota- vi¤¤eyyà saddà -- pe\<*<6>*>/ --, ghÃnavi¤¤eyyà gandhÃ\<*<7>*>/, jivhÃ- vi¤¤eyyà rasÃ\<*<7>*>/, kÃyavi¤¤eyyà phoÂÂhabbà iÂÂhà kantà manÃpà piyarÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ. Ime kho, Sunakkhatta, pa¤ca kÃmaguïÃ. èhÃnaæ kho pan' etaæ, Sunakkhatta, vijjati yaæ idh' ekacco purisapuggalo lokÃmisÃdhimutto assa. LokÃmisÃdhi- muttassa kho, Sunakkhatta, purisapuggalassa tappatirÆpÅ\<*<8>*>/ c' eva kathà saïÂhÃti, tadanudhamma¤ ca anuvitakketi anuvi- cÃreti, ta¤ ca purisaæ bhajati, tena ca vittiæ\<*<9>*>/ Ãpajjati, Ãïa¤ja- paÂisaæyuttÃya\<*<10>*>/ ca pana kathÃya kacchamÃnÃya\<*<11>*>/ na sussÆsati\<*<12>*>/ na sotaæ odahati, na a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhapeti\<*<13>*>/, na ca taæ purisaæ bhajati, na ca tena vittiæ Ãpajjati. SeyyathÃpi, Sunakkhatta, puriso sakamhà gÃmà và nigamà và ciravippavuttho assa; so a¤¤ataraæ purisaæ passeyya tamhà gÃmà và nigamà và acirakapakkantaæ; so taæ puri- saæ tassa gÃmassa và nigamassa và khematta¤\<*<14>*>/ ca subhik- khatta¤\<*<15>*>/ ca appÃbÃdhatta¤\<*<16>*>/ ca puccheyya; tassa so puriso tassa gÃmassa và nigamassa và khematta¤ ca subhikkhatta¤ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Si; Bm omits yam pi. 2 Sk omits. 3 Bm Si suïÃhi. 4 Sk omits pa¤ca kho. 5 Bm kÃmupasaæhità rajaniyÃ. 6 Si omits. 7 Sk adds pe. 8 So Sk Bu; Bm Si tappaÂirÆpÅ. 9 So Sk Bm, Si cittiæ adding note that the Sinh. reading is vittiæ. Evaæ sabbattha ¤Ãtabbaæ. 10 So Sk Bu; Bm Si ÃneÇj-, as at p. 229. 11 Sk generally - mÃïÃya. 12 So Sk; Bm sussasati; Si sussusati. 13 Bm u-Ãpeti. 14 So Si; Bm khemataÇ; Sk khetta¤. 15 So Si; Sk Bm subhikkhata¤. 16 So Si; Bm a-ata¤; Sk appÃbÃdha¤. >/ #<[page 254]># %<254 III. UPARIPA××ùSAõ.>% ca appÃbÃdhatta¤ ca saæseyya;-- taæ kim ma¤¤asi, Su- nakkhatta? Api nu so puriso tassa sussÆseyya\<*<1>*>/, sotaæ oda- heyya, a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhapeyya, ta¤ ca purisaæ bhajeyya, tena ca vittiæ ÃpajjeyyÃti? Evam, bhante. Evam eva kho, Sunakkhatta, ÂhÃnaæ etaæ vijjati yaæ idh' ekacco purisapuggalo lokÃmisÃdhimutto assa\<*<2>*>/; lokÃmi- sÃdhimuttassa kho, Sunakkhatta\<*<3>*>/, purisapuggalassa tappatirÆpÅ c' eva kathà saïÂhÃti, tad anudhamma¤ ca anuvitakketi anuvicÃreti, ta¤ ca purisaæ bhajati, tena ca vittiæ Ãpajjati, Ãïa¤japaÂisaæyuttÃya ca pana kathÃya kacchamÃnÃya na sussÆsati\<*<4>*>/, na sotaæ odahati na a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhapeti na\<*<5>*>/ c' etaæ purisaæ bhajati, na ca tena vittiæ Ãpajjati. So evam assa veditabbo\<*<6>*>/: LokÃmisÃdhimutto purisapuggalo ti. èhÃnaæ kho pan' etam, Sunakkhatta, vijjati yaæ idh' ekacco purisapuggalo Ãïa¤jÃdhimutto assa. ùïa¤jÃdhimuttassa kho, Sunakkhatta, purisapuggalassa tappatirÆpÅ c' eva kathà saïÂhÃti, tad anudhamma¤ ca anuvitakketi anuvicÃreti, ta¤ ca purisaæ bhajati, tena ca vittiæ Ãpajjati, lokÃmisapaÂisaæ- yuttÃya ca pana kathÃya kacchamÃnÃya na sussÆsati na sotaæ odahati, na a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhapeti, na ca taæ puri- saæ bhajati, na ca tena vittiæ Ãpajjati. SeyyathÃpi, Sunak- khatta, paï¬upalÃso bandhanà pavutto abhabbo haritattÃya\<*<7>*>/, evam eva kho, Sunakkhatta, Ãïa¤jÃdhimuttassa purisapugga- lassa ye\<*<8>*>/ lokÃmisasaæyojane se pavutte\<*<9>*>/, so evam assa vedi- tabbo: LokÃmisasaæyojanena hi\<*<10>*>/ kho visaæyutto Ãïa¤jÃdhi- mutto purisapuggalo ti. ThÃnaæ kho pan' etaæ, Sunakkhatta, vijjati yaæ idh' ekacco purisapuggalo Ãki¤ca¤¤Ãdhimutto assa. {ùki¤ca¤¤Ã- yatanÃdhimuttassa} kho, Sunakkhatta, purisapuggalassa tap- patirÆpÅ c' eva kathà saïÂhÃti, tad anudhamma¤ ca anu- vitakketi anuvicÃreti, ta¤ ca purisaæ bhajati, tena ca vittiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk; Bm Si sussuseyya. 2 Sk omits ÂhÃnam etam . . . assa. 3 Sk omits kho S. 4 All MSS here sussusati. 5 Sk omits na. 6 Bm here adds Ãne¤jasaæyojanena hi kho visaæyutto. 7 Bm haritatthÃya. 8 Sk yo. 9 So Bm Si; Sk here se vaputto. 10 So Bm Si & Sk infra; Sk (here) & Bu l-jane hi. >/ #<[page 255]># %< 1. 5. SUNAKKHATTASUTTAõ (105). 255>% Ãpajjati, Ãïa¤japaÂisaæyuttÃya ca pana kathÃya kacchamÃnÃya na sussÆsati na sotaæ odahati, na a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhapeti, na ca taæ purisaæ bhajati na ca tena vittiæ Ãpajjati. SeyyathÃpi, Sunakkhatta, puthusilà dvedhÃ\<*<1>*>/ bhinnà appaÂi- sandhikà hoti, evam eva kho, Sunakkhatta, Ãki¤ca¤¤Ãyatan- Ãdhimuttassa purisapuggalassa ye Ãïa¤jasaæyojane se bhinne\<*<2>*>/, so evam assa veditabbo: ùïa¤jasaæyojanena hi visaæyutto Ãki¤ca¤¤ÃyatanÃdhimutto purisapuggalo ti. èhÃnaæ kho pan' etaæ, Sunakkhatta, vijjati yaæ idh' ekacco purisapuggalo nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanÃdhimutto assa. Nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanÃdhimuttassa kho, Sunakkhatta, pu- risapuggalassa tappatirÆpÅ c' eva kathà saïÂhÃti, tad anudhamma¤ ca anuvitakketi anuvicÃreti, ta¤ ca purisaæ bhajati, tena ca vittiæ Ãpajjati, Ãki¤ca¤¤ÃyatanapaÂisaæyuttÃya ca pana kathÃya kacchamÃnÃya na sussÆsati na sotaæ odahati, na a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhapeti, na ca taæ purisaæ bhajati, na ca tena vittiæ Ãpajjati. SeyyathÃpi, Sunakkhatta, puriso ma- nu¤¤abhojanaæ bhuttÃvÅ cha¬¬eyya. Taæ kim ma¤¤asi, Sunakkhatta? Api nu tassa purisassa tasmiæ bhatte\<*<3>*>/ puna bhattakamyatÃ\<*<4>*>/ assÃti? No h' etaæ bhante. Taæ kissa hetu? Aduæ hi, bhante, bhattaæ\<*<5>*>/ paÂikkÆlasammatan\<*<6>*>/ ti. Evam eva kho, Sunakkhatta, nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanÃdhi- muttassa purisapuggalassa ye Ãki¤ca¤¤Ãyatanasaæyojane, se vante; so evam assa veditabbo: ùki¤ca¤¤Ãyatanasaæyoja- nena\<*<7>*>/ hi kho visaæyutto nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanÃdhimutto purisapuggalo ti. èhÃnaæ kho pan' etaæ, Sunakkhatta, vijjati yaæ idh' ekacco purisapuggalo sammÃnibbÃnÃdhimutto assa. SammÃ- nibbÃnÃdhimuttassa kho, Sunakkhatta, purisapuggalassa tap- patirÆpÅ c' eva kathà saïÂhÃti, tad anudhamma¤ ca anu- vitakketi anuvicÃreti, ta¤ ca purisaæ bhajati, tena ca vittiæ Ãpajjati nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanapaÂisaæyuttÃya ca pana ka- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm Si Bu; Sk dvidhÃ. 2 So Bm Si Bu; Sk omits se & reads (?) hÅnena. 3 So Si; Bm bhutte; Sk vante. 4 Bm bhuttak-; Sk bhontuk-; Si Sunakkhatta k-. 5 Sk vantaæ. 6 Si paÂikul-. 7 So all MSS. here. >/ #<[page 256]># %<256 III. UPARIPA××ùSAõ.>% thÃya kacchamÃnÃya na sussÆsati na sotaæ odahati na a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhapeti, na ca taæ purisaæ bhajati, na ca tena vittiæ Ãpajjati. SeyyathÃpi, Sunakkhatta, tÃlo matthakac- chinno abhabbo puna virÆÊhiyÃ\<*<1>*>/, -- evam eva kho, Sunakkhatta, sammÃnibbÃnÃdhimuttassa purisapuggalassa ye nevasa¤¤ÃnÃ- sa¤¤Ãyatanasaæyojane se ucchinne\<*<2>*>/ ucchinnamÆle tÃlÃvatthu- kate\<*<3>*>/ anabhÃvakate\<*<4>*>/ Ãyatiæ anuppÃdadhamme; so evam assa veditabbo: Nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanasaæyojanena hi kho visaæyutto sammÃnibbÃnÃdhimutto purisapuggalo ti. èhÃnaæ kho pan' etaæ, Sunakkhatta, vijjati yaæ idh' ekaccassa bhikkhuno evam assa: Taïhà kho sallaæ Samaïena vuttaæ, avijjÃvisadoso chandarÃgabyÃpÃdena\<*<5>*>/ ruppati; tam me taïhÃsallaæ pahÅnaæ, apanÅto avijjÃvisadoso, sammÃ- nibbÃnÃdhimutto 'ham asmÅti evaæmÃnÅ\<*<6>*>/ assa atthaæ samÃ- naæ\<*<7>*>/. So yÃni sammÃnibbÃnÃdhimuttassa asappÃyÃni, tÃni anuyu¤jeyya, asappÃyaæ cakkhunà rÆpadassanaæ\<*<8>*>/ anuyu¤- jeyya, asappÃyaæ sotena saddaæ\<*<9>*>/ anuyu¤jeyya, asappÃyaæ ghÃnena gandhaæ\<*<10>*>/ anuyu¤jeyya, asappÃyaæ jivhÃya rasaæ\<*<11>*>/ anuyu¤jeyya, asappÃyaæ kÃyena phoÂÂhabbaæ\<*<11>*>/ anuyu¤jeyya, asappÃyaæ manasà dhammaæ\<*<11>*>/ anuyu¤jeyya. Tassa asappÃ- yaæ cakkhunà rÆpadassanaæ anuyuttassa, asappÃyaæ sotena saddaæ anuyuttassa, asappÃyaæ ghÃnena gandhaæ anuyut- tassa, asappÃyaæ jivhÃya rasaæ anuyuttassa, asappÃyaæ kÃyena phoÂÂhabbaæ anuyuttassa, manasà dhammaæ anu- yuttassa, rÃgo cittaæ anuddhaæseyya; so rÃgÃnuddhaæsitena cittena maraïaæ và nigaccheyya maraïamattaæ và dukkhaæ. SeyyathÃpi, Sunakkhatta, puriso sallena viddho assa savisena gÃÊhÆpalepanena; tassa mittÃmaccà ¤ÃtisÃlohità bhisakkaæ sallakattaæ upaÂÂhapeyyuæ; tassa so bhisakko sallakatto sat- thena vaïamukhaæ parikanteyya, satthena vaïamukhaæ pari- kantetvÃ\<*<12>*>/ esaniyà sallaæ eseyya, esaniyà sallaæ esetvÃ\<*<13>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm viruÊhiyÃ. 2 Bm omits. 3 Si tÃlav-. 4 Si omits; Bm anabhÃvaæ kate. 5 So Bm Bu; Sk Si ch-pÃdehi. 6 Si evamÃdi. 7 So Si & Sk infra; Sk here atthasamÃna; Bm atathaæ s-. 8 Sk (here) rÆpaæ disvÃ. 9 Sk (here) adds satvÃ. 10 Sk (here) adds ghÃyitvÃ. 11 Sk adds no participle here. 12 Bm parikantitvÃ. 13 Bm Si esitvÃ. >/ #<[page 257]># %< 1. 5. SUNAKKHATTASUTTAõ (105). 257>% sallaæ abbaheyya\<*<1>*>/ apaneyya visadosaæ sa-upÃdisesaæ\<*<2>*>/ anu- pÃdiseso ti ma¤¤amÃno\<*<3>*>/; so evaæ vadeyya: Ambho purisa, ubbhataæ\<*<4>*>/ kho te sallaæ, apanÅto\<*<5>*>/ visadoso anupÃdiseso, ala¤ ca te antarÃyÃya\<*<6>*>/; sappÃyÃni c' eva bhojanÃni bhu¤- jeyyÃsi, mà te asappÃyÃni bhojanÃni bhu¤jato vaïo assÃvÅ assa, kÃlena kÃlaæ ca\<*<7>*>/ vaïaæ dhoveyyÃsi, kÃlena kÃlaæ vaïamukhaæ ÃlimpeyyÃsi, mà tena\<*<7>*>/ kÃlena kÃlaæ vaïaæ dhovato, kÃlena kÃlaæ vaïamukhaæ Ãlimpato, pubbalohitaæ vaïamukhaæ pariyonandhi, mà ca vÃtÃtape cÃrittaæ anuyu¤ji, mà te vÃtÃtape cÃrittaæ anuyuttassa, rajosukaæ vaïamukhaæ anuddhaæsesi\<*<9>*>/, vaïÃnurakkhÅ ca ambho purisa vihareyyÃsi vaïasÃropÅ ti. Tassa evam assa: Ubbhatam kho me sallaæ, apanÅto visadoso anupÃdiseso, anala¤ ca me antarÃyÃyÃti; so asappÃyÃni c' eva\<*<10>*>/ bhojanÃni bhu¤jeyya, tassa asappÃ- yÃni bhojanÃni bhu¤jato vaïo assÃvÅ\<*<11>*>/ assa, na ca kÃlena kÃlaæ vaïaæ dhoveyya, na ca kÃlena kÃlaæ vaïamukhaæ Ãlimpeyya; tassa na kÃlena kÃlaæ vaïaæ dhovato na kÃlena kÃlaæ vaïamukhaæ Ãlimpato pubbalohitaæ vaïamukhaæ pari- yonandheyya\<*<12>*>/, vÃtÃtape ca cÃrittaæ anuyu¤jeyya, tassa vÃtÃtape cÃrittaæ anuyuttassa rajosukaæ\<*<13>*>/ vaïamukhaæ anuddhaæseyya, na ca vaïÃnurakkhÅ vihareyya na vaïa- sÃropÅ; tassa imissà va\<*<14>*>/ asappÃyakiriyÃya asuci visadoso\<*<15>*>/ apanÅto sa-upÃdiseso tad ubhayena vaïo puthuttaæ\<*<16>*>/ gac- cheyya; so puthuttagatena\<*<17>*>/ vaïena maraïaæ và nigaccheyya maraïamattaæ và dukkhaæ;-- evam eva kho, Sunakkhatta, ÂhÃnaæ etaæ vijjati yaæ idh' ekaccassa bhikkhuno evam assa: Taïhà kho sallaæ Samaïena vuttaæ, avijjÃvisadoso chandarÃgavyÃpÃdehi ruppati; tam me taïhÃsallaæ pahÅnaæ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Si abbÃheyya; Bm abbuheyya; Sk abbaæheyya. 2 So Bm Si Bu; Sk upÃdisesaæ. 3 So Bm Si; Si adding a note that the Sinhalese reading is ma¤¤amÃno, which Sk reads here but not infra. 4 Si ubbhahataæ; Sk omits kho. 5 Bm apanito. 6 Sk inserts so. 7 Bm omits ca. 8 So Bm; Sk Si te. 9 Bm a-ti. 10 Sk inserts c'eva after bhojanÃæ. 11 Sk anassÃvÅ. 12 Sk parisonaseyya na, omitting next ca. 13 So Bm Si Bu; Sk (bis) rajosÆkaæ. 14 So Si; Sk Bm ca. 15 Bu & Sk infra asuca; Sk (here) Bm Si asuci. 16 Sk puthu tatra. 17 So Sk Bu; Bm Si puthuttaæ gatena. >/ #<[page 258]># %<258 III. UPARIPA××ùSAõ.>% apanÅto avijjÃvisadoso sammÃnibbÃnÃdhimutto 'ham asmÅti, evaæmÃnÅ\<*<1>*>/ assa atthaæ samÃnaæ. So yÃni sammÃnibbÃ- nÃdhimuttassa asappÃyÃni tÃni anuyu¤jeyya, asappÃyaæ cak- khunà rÆpadassanaæ anuyu¤jeyya, asappÃyaæ sotena saddaæ anuyu¤jeyya, asappÃyaæ ghÃnena gandhaæ anuyu¤jeyya, asappÃyaæ jivhÃya rasaæ anuyu¤jeyya, asappÃyaæ kÃyena phoÂÂhabbaæ anuyu¤jeyya, asappÃyaæ manasà dhammaæ anu- yu¤jeyya; tassa asappÃyaæ cakkhunà rÆpadassanaæ anu- yuttassa, asappÃyaæ sotena saddaæ anuyuttassa, asappÃyaæ ghÃnena gandhaæ anuyuttassa, asappÃyaæ jivhÃya rasaæ anuyuttassa, asappÃyaæ kÃyena phoÂÂhabbaæ anuyuttassa, asappÃyaæ manasà dhammaæ anuyuttassa, rÃgo\<*<2>*>/ cittaæ anuddhaæseyya; so rÃgÃnuddhaæsitena cittena\<*<3>*>/ maraïaæ và nigaccheyya maraïamattaæ và dukkhaæ. Maraïaæ h' etaæ, Sunakkhatta, ariyassa vinaye yo\<*<4>*>/ sikkhaæ paccak- khÃya hÅnÃy' Ãvattati; maraïamattaæ h' etaæ, Sunakkhatta, dukkhaæ yo a¤¤ataraæ saækiliÂÂhaæ Ãpattiæ Ãpajjati. èhÃnaæ kho pan' etaæ, Sunakkhatta, vijjati yaæ idh' ekaccassa bhikkhuno evam assa: Taïhà kho sallaæ Samaïena vuttaæ, avijjÃvisadoso chandarÃgavyÃpÃdehi ruppati, tam me taïhÃsallaæ pahÅnaæ, apanÅto avijjÃvisadoso, sammÃnibbÃnÃ- dhimutto 'ham asmÅti. SammÃnibbÃnÃdhimuttassa eva sato so\<*<6>*>/ yÃni sammÃnibbÃnÃdhimuttassa asappÃyÃni tÃni nÃnu- yu¤jeyya, asappÃyaæ cakkhunà rÆpadassanaæ nÃnuyu¤jeyya, asappÃyaæ sotena saddam nÃnuyu¤jeyya, asappÃyaæ ghÃnena gandhaæ nÃnuyu¤jeyya, asappÃyaæ {jivhÃya} rasaæ nÃnuyu¤- jeyya, asappÃyaæ kÃyena phoÂÂhabbam nÃnuyu¤jeyya, asappÃ- yaæ manasà dhammaæ nÃnuyu¤jeyya; tassa asappÃyaæ cakkhunà rÆpadassanaæ ananuyuttassa asappÃyaæ sotena saddaæ ananuyuttassa asappÃyaæ ghÃnena gandhaæ ananu- yuttassa asappÃyaæ jivhÃya rasaæ ananuyuttassa asappÃyaæ kÃyena phoÂÂhabbaæ ananuyuttassa asappÃyaæ manasà dham- maæ ananuyuttassa rÃgo cittaæ nÃnuddhaæseyya, so na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm; Sk evamÃnÅ; Si evamÃdi. 2 Si so rÃgo. 3 So Bm Si; Sk so taïhÃnudohaste taïhÃnuddhastena maraïaæ và &c. 4 Sk omits yo. 5 Sk hÅnÃya vattati. Cf. supra p. 61 & 1 JÃt. 206. 6 Sk yo. >/ #<[page 259]># %< 1. 5. SUNAKKHATTASUTTAõ (105). 259>% rÃgÃnuddhasitena cittena n' eva maraïaæ và nigaccheyya na maraïamattaæ và dukkhaæ. SeyyathÃpi, Sunakkhatta, puriso sallena viddho assa savisena gÃÊhupalepanena\<*<1>*>/; tassa mittÃ- maccà ¤ÃtisÃlohità bhisakkaæ sallakattaæ upaÂÂhapeyyuæ; tassa so bhisakko sallakatto satthena vaïamukhaæ pari- kanteyya, satthena vaïamukhaæ\<*<2>*>/ vaïamukhaæ parikantetvà esaniyà sallaæ eseyya, esaniyà sallaæ esetvà sallaæ abba- heyya apaneyya visadosaæ anupÃdisesaæ anupÃdiseso ti jÃnamÃno\<*<3>*>/ so evaæ vadeyya: Ambho purisa, ubbhataæ kho te sallaæ, apanÅto visadoso anupÃdiseso, anala¤ ca te antarÃ- yÃya; sappÃyÃni c' eva bhojanÃni bhu¤jeyyÃsi, mà te asappÃ- yÃni bhojanÃni bhu¤jato vaïo assÃvÅ assa, kÃlena kÃlaæ ca vaïaæ dhoveyyÃsi, kÃlena kÃlaæ vaïamukhaæ ÃlimpeyyÃsi, mà te na kÃlena kÃlaæ vaïaæ dhovato kÃlena kÃlaæ vaïa- mukhaæ\<*<4>*>/ Ãlimpato pubbalohitaæ vaïamukhaæ pariyonandhi, mà ca vÃtÃtape cÃrittaæ anuyu¤ji, mà te vÃtÃtape cÃrittaæ anuyuttassa rajosukaæ vaïamukhaæ anuddhaæsesi, vanÃnu- rakkhÅ ca ambho purisa vihareyyÃsi vaïasÃropÅ ti. Tassa evam assa: Ubbhataæ kho me sallaæ, apanÅto visadoso anu- pÃdiseso, anala¤ ca me antarÃyÃyÃti; so sappÃyÃni c' eva bhojanÃni bhu¤jeyya; tassa sappÃyÃni bhojanÃni bhu¤jato vaïo na assÃvÅ assa, kÃlena kÃlaæ ca vaïaæ dhoveyya, kÃlena kÃlaæ vaïaæ dhovato kÃlena kÃlaæ vaïamukhaæ Ãlimpato pubbalohitaæ vaïamukhaæ na pariyonandheyya, na ca vÃtÃ- tape cÃrittaæ anuyu¤jeyya; tassa vÃtÃtape cÃrittaæ ananu- yuttassa rajosukaæ vaïamukhaæ nÃnuddhaæseyya, vaïÃnu- rakkhÅ ca vihareyya vaïasÃropÅ\<*<5>*>/; tassa imissà va\<*<6>*>/ sappÃya- kiriyÃya asuci\<*<7>*>/ visadoso apanÅto anupÃdiseso, tadubhayena vaïo virÆheyya\<*<8>*>/, so rÆÊhena\<*<9>*>/ vaïena sa¤chavinà n' eva maraïaæ và nigaccheyya na maraïamattaæ và dukkhaæ;-- evam eva kho, Sunakkhatta, ÂhÃnaæ etaæ vijjati yaæ idh' ekaccassa bhikkhuno evam asa: Taïhà kho sallaæ Samaïena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Si; Sk ga-; Bm gÃlap-. 2 Sk omits s. v. & inserts na. 3 So all MSS. here. 4 Sk omits dhovato kÃlena kÃlaæ vaïa. 5 Sk Si add ti. 6 so Si; Sk Bm ca. 7 so Si; Bm asuhÅ; Sk asuca. 8 So Si; Bm viruheyya; Sk ruheyya. 9 So Si; Bm Sk ru heda. >/ #<[page 260]># %<260 III. UPARIPA××ùSAõ.>% avijjÃvisadoso . . . tÃni nÃnuyu¤jeyya, -- asappÃyaæ cakkhunà rÆpaæ disvà nÃnuyu¤jeyya, asappÃyaæ sotena saddaæ sutvà nÃ- nuyu¤jeyya, asappÃyaæ ghÃnena gandhaæ\<*<1>*>/ nÃnuyu¤jeyya, asap- pÃyaæ jivhÃya rasaæ nÃnuyu¤jeyya, asappÃyaæ kÃyena phoÂ- Âhabbaæ nÃnuyu¤jeyya, asappÃyaæ manasà dhammaæ nÃnu- yu¤jeyya; tassa asappÃyaæ cakkhÆnà rÆpadassanaæ ananu- yuttassa, asappÃyaæ sotena saddaæ ananuyuttassa, asappÃ- yaæ ghÃnena gandhaæ ananuyuttassa, asappÃyaæ jivhÃya rasaæ ananuyuttassa, asappÃyaæ kÃyena phoÂÂhabbaæ ana- nuyuttassa, asappÃyaæ manasà dhammaæ ananuyattassa, rÃgo cittaæ nÃnuddhaæseyya, so na rÃgÃnuddhaæsitena cittena n' eva maraïaæ nigaccheyya na maraïamattaæ và dukkhaæ. Upamà kho me ayaæ, Sunakkhatta, katÃ\<*<2>*>/ atthassa vi¤¤Ã- panÃya\<*<3>*>/. Ayam ev' ettha attho: Vaïo ti kho, Sunakkhatta, chann' etaæ\<*<4>*>/ ajjhattikÃnaæ ÃyatanÃnaæ adhivacanaæ. Vi- sadoso ti kho, Sunakkhatta, avijjÃy' etaæ adhivacanaæ. Sallan ti kho, Sunakkhatta, taïhÃy' etaæ adhivacanaæ. EsanÅ ti kho, Sunakkhatta, satiyÃy' etaæ adhivacanaæ. Satthan ti kho, Sunakkhatta, ariyÃy' etaæ pa¤¤Ãya adhivacanaæ. Bhi- sakko sallakatto ti kho, Sunakkhatta, TathÃgatass' etaæ adhivacanaæ arahato sammÃsambuddhassa. So vata, Sunak- khatta, bhikkhu chasu phassÃyatanesu saævutakÃrÅ: Upadhi dukkhassa mÆlan\<*<5>*>/ ti iti viditvà nirupadhi upadhisaækhaye vimutto, upadhismiæ và kÃyaæ upasaæharissati cittaæ và uppadessatÅti\<*<6>*>/, n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. SeyyathÃpi, Sunak- khatta, ÃpÃnÅyakaæso\<*<7>*>/ vaïïasampanno gandhasampanno\<*<8>*>/, so ca kho visena saæsaÂÂho; atha puriso Ãgaccheyya jÅvitukÃmo amaritukÃmo sukhakÃmo dukkhapaÂikkÆlo\<*<9>*>/. Taæ kiæ ma¤- ¤asi, Sunakkhatta? Api nu so puriso amuæ ÃpÃnÅyakaæsaæ piveyya, yaæ ja¤¤Ã\<*<10>*>/: ImÃhaæ pitvÃ\<*<11>*>/ maraïaæ và nigac- chÃmi maraïamattaæ và dukkhan ti? No h' etaæ, bhante. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk adds ghÃyitvÃ. 2 Sk omits kati. 3 Si atthav-. 4 Sk janena taæ. 5 Si dukkhamulan. 6 So Bu; Si anupp.; Sk anuppadassati; Bm upÃdessatÅti. 7 Sk here ÃpÃïÅyakaæso & infra apÃnÅyyakaæsaæsaæ; Si ÃpÃniyakaæsaæ. 8 Si adds rasasampanno. 9 Si d-ulo; Bm d-ikulo. 10 Sk piheyya sakko. 11 Sk viditvÃ. >/ #<[page 261]># %< 1. 6. ù×A¥JASAPPùYASUTTAõ (106). 261>% Evam eva kho, Sunakkhatta, so vata bhikkhu chasu phassÃyatanesu saævutakÃrÅ: Upadhi dukkhassa mÆlan ti iti viditvà nirupadhi upadhisaækhaye vimutto upadhismiæ và kÃyaæ upasaæharissati cittaæ và {uppÃdessatÅti}, -- n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. SeyyathÃpi, Sunakkhatta, ÃsÅviso ghoraviso, atha puriso Ãgaccheyya jÅvitukÃmo amaritukÃmo sukhakÃmo dukkhapaÂikkÆlo. Taæ kiæ ma¤¤asi, Sunakkhatta? Api nu so puriso amussa\<*<2>*>/ ÃsÅvisassa ghoravisassa hatthaæ\<*<3>*>/ và aÇ- guÂÂhaæ và dajjÃ, yaæ ja¤¤Ã: Iminà 'haæ daÂÂho maraïaæ và nigacchÃmi maraïamattaæ và dukkhan ti? No h' etaæ, bhante. Evam eva kho, Sunakkhatta, so vata bhikkhu chasu phassÃyatanesu saævutakÃrÅ: Upadhi dukkhassa mÆlan ti iti viditvà nirupadhi upadhisaækhaye vimutto upadhismiæ và kÃyaæ upasaæharissati cittaæ và uppÃdessatÅti -- n' etaæ thÃnaæ vijjatÅti. Idam avoca BhagavÃ. Attamano Sunakkhatto Licchavi- putto\<*<4>*>/ Bhagavato bhÃsitaæ abhinandÅti. SUNAKKHATTASUTTAõ PA¥CAMAõ. 106. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà KurÆsu viharati. Kammassadhamman\<*<5>*>/ nÃma KurÆnaæ nigamo. Tatra kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhÆ Bhagavato paccassosuæ. Bhagavà etad avoca: AniccÃ, bhikkhave, kÃmà tucchà musà moghadhammÃ\<*<6>*>/; mÃyÃkatam etaæ, bhikkhave, bÃlalÃpanaæ. Ye ca diÂÂha- dhammikà kÃmÃ, ye ca samparÃyikà kÃmÃ, yà ca diÂÂha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Si omit iti viditvà uppÃdessati, & insert la. 2 Sk assa. 3 Si hatthe. 4 Sk omits L-to. 5 Bm Si KammÃsadhammaæ. 6 So Sk Bu; Bm Si mosadhammÃ. >/ #<[page 262]># %<262 III. UPARIPA××ùSAõ.>% dhammikà kÃmasa¤¤Ã, yà ca samparÃyikà kÃmasa¤¤Ã, ubha- yam etaæ MÃradheyyaæ, MÃrass' esa visayo, MÃrass' esa\<*<1>*>/ nivÃpo, MÃrass' esa gocaro. Etth' ete pÃpakà akusalà mÃ- nasà abhijjhà pi vyÃpÃdà pi sÃrambhà pi saævattanti, te ca\<*<1>*>/ ariyasÃvakassa idhamanusikkhato antarÃyÃya {sambha- vanti}\<*<2>*>/. Tatra bhikkhave ariyasÃvako iti paÂisa¤cikkhati: Ye ca diÂÂhadhammikà kÃmà ye ca samparÃyikà . . . {sambhavanti}. YannunÃhaæ vipulena mahaggatena cetasà vihareyyaæ abhibhuyya lokaæ adhiÂÂhÃya manasÃ. Vipulena hi me mahaggatena cetasà viharato abhibhuyya lokaæ adhiÂ- ÂhÃya manasÃ, ye pÃpakà akusalà mÃnasà abhijjhà pi vyÃ- pÃdà pi sÃrambhà pi, te na bhavissanti, tesaæ pahÃnÃ\<*<3>*>/ aparitta¤ ca me cittaæ bhavissati, appamÃïaæ subhÃvitan ti. Tassa evaæ paÂipannassa tabbahulavihÃrino\<*<4>*>/ Ãyatane cittaæ pasÅdati sampasÃde sati\<*<5>*>/, etarahi và Ãïa¤jaæ\<*<6>*>/ samÃpajjati, pa¤¤Ãya và adhimuccati. KÃyassa bhedà param maraïà ÂhÃnam etaæ vijjati yaæ taæ saævattanikaæ vi¤¤Ãïaæ assa Ãïa¤jÆpagaæ. Ayaæ, bhikkhave, paÂhamà Ãïa¤jasappÃya\<*<7>*>/ paÂipadÃ\<*<8>*>/ akkhÃyati. Puna ca paraæ, bhikkhave, ariyasÃvako iti patisa¤- cikkhati: Ye ca diÂÂhadhammikà kÃmÃ, ye ca samparÃyikà kÃmÃ, yà ca diÂÂhadhammikà kÃmasa¤¤Ã, yà ca samparÃyikà kÃmasa¤¤Ã\<*<9>*>/, yaæ ki¤ci rÆpaæ\<*<10>*>/ cattÃri ca\<*<11>*>/ mahÃbhÆtÃni catunna¤ ca mahÃbhÆtÃnaæ upÃdÃya {sabbaæ} rÆpan ti. Tassa evaæ paÂipannassa\<*<12>*>/ tabbahulavihÃrino Ãyatane cittaæ pasÅdati sampasÃde sati etarahi và Ãïa¤jaæ samÃpajjati, pa¤¤Ãya và adhimuccati. KÃyassa bhedà param maraïà ÂhÃnam etaæ vijjati yaæ, taæ saævattanikaæ vi¤¤Ãïaæ assa Ãïa¤jÆpagaæ. Ayaæ, bhikkhave, dutiyà Ãïa¤jasappÃyà paÂipadà akkhÃyati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sk Si Bu; Bm va. 2 Sk bhavanti. 3Bm pahÃnaæ. 4 So Sk Bm Si & Bu omit; Bm infra & Bu (once) tabbuhÆlav. 5 So Bm Si; Sk Bu sampasÃdessati, 6 So Sk Bu; Bm Si Ãne¤jaæ, as uaually. 7 So Si always; Sk here; Bm always, & Sk usually, -sappÃya-. 8 So Bm Si always; & Sk paÂipadÃmakkhÃyati. 9 Sk omits ye ca diÂÂhadhammikà . . . kÃmasa¤¤Ã. 10 Si adds sabbaæ rÆpaæ. 11 omits ca. 12 Sk sup-. >/ #<[page 263]># %< 1. 6. ù×A¥JASAPPùYASUTTAõ. (106.) 263>% Puna ca paraæ, bhikkhave, ariyasÃvako iti paÂisa¤- cikkhati: Ye ca diÂÂhadhammikà kÃmà ye ca samparÃyikà kÃmÃ, yà ca diÂÂhadhammikà kÃmasa¤¤Ã, yà ca samparÃyikà kÃmasa¤¤Ã, ye ca diÂÂhadhammikà rÆpà ye ca samparÃyikà rÆpÃ, yà ca {diÂÂhadhammikÃ} {rÆpasa¤¤Ã}, yà ca samparÃyikà rÆpÃ, yà ca diÂÂhadhammikà rÆpasa¤¤Ã, yà ca samparÃyikà rÆpasa¤¤Ã, ubhayam etaæ aniccaæ. Yad aniccaæ\<*<1>*>/ taæ nÃlaæ abhinandituæ, nÃlaæ abhivadituæ, nÃlaæ ajjhositun ti. Tassa evaæ paÂipannassa tabbahulavihÃrino Ãyatane cittaæ pasÅdati sampasÃde sati etarahi và Ãïa¤jaæ samÃpajjati, pa¤¤Ãya và adhimuccati. KÃyassa bhedà parammaraïà ÂhÃ- nam etaæ vijjati yaæ taæ saævattanikaæ vi¤¤Ãïaæ assa Ãïa¤jÆpagaæ. Ayaæ, bhikkhave, tatiyà Ãïa¤jasappÃyà paÂi- padà akkhÃyati. Puna ca paraæ, bhikkhave, ariyasÃvako ti paÂisa¤cikkhati: Ye ca diÂÂhadhammikà . . . yà ca sampararÃyikà rÆpasa¤¤Ã, yà ca Ãïa¤jasa¤¤Ã, sabbà sa¤¤Ã yatth' età aparisesà nirujjhanti, etaæ santaæ etaæ païÅtaæ yadidaæ Ãki¤ca¤¤Ãyatanan ti. Tassa evaæ paÂipaïïassa tabbahulavihÃrino Ãyatane cittaæ pasÅdati sampasÃde sati etarahi và Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samÃ- pajjati, pa¤¤Ãya và adhimuccati. KÃyassa bhedà param maraïà ÂhÃnam etaæ vijjati yaæ taæ saævattanikaæ vi¤¤Ã- ïaæ assa Ãki¤ca¤¤ÃyatanÆpagaæ. Ayaæ, bhikkhave, paÂhamà Ãki¤ca¤¤ÃyatanasappÃyà paÂipadà akkhÃyati. Puna ca paraæ, bhikkhave, ariyasÃvako ara¤¤agato và rukkhamÆlagato và iti paÂisa¤cikkhati: {Su¤¤am} idaæ attena và attaniyena và ti. Tassa evaæ paÂipaïïassa tabbahula- vihÃrino Ãyatane cittaæ pasÅdati sampasÃde sati etarahi và Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samÃpajjati, pa¤¤Ãya và adhimuccati. KÃyassa bhedà param maraïà ÂhÃnaæ etaæ vijjati yaæ taæ saævattanikaæ vi¤¤Ãïaæ assa Ãki¤ca¤¤ÃyatanÆpagaæ. Ayaæ\<*<2>*>/, bhikkhave, dutiyà Ãki¤ca¤¤ÃyatanasappÃyà paÂipadà akkhÃyati. Puna ca paraæ, bhikkhave, ariyasÃvako iti paÂisa¤- cikkhati: NÃhaæ kvacani\<*<3>*>/, kassaci ki¤canatasmiæ, na ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Si only; Bm also omits taæ. 2 Sk adds pi. 3 So Bm Bu; Si kvacini; Sk kucana kassaci. Si inserts na before kassaci. >/ #<[page 264]># %<264 III. UPARIPA××ùSAõ.>% mama kvacani kismi¤ci\<*<1>*>/ ki¤canaæ na 'tthÅti. Tassa evaæ paÂipannassa tabbahulavihÃrino Ãyatane cittaæ pasÅdati sam- pasÃde sati etarahi và Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ samÃpajjati, pa¤¤Ãya và adhimuccati. KÃyassa bhedà param maraïà ÂhÃnaæ etaæ vijjati yaæ taæ saævattanikaæ vi¤¤Ãïaæ assa Ãki¤ca¤¤Ã- yatanÆpagaæ. Ayaæ\<*<2>*>/, bhikkhave, tatiyà Ãki¤ca¤¤Ãyatana- sappÃyà paÂipadà akkhÃyati. Puna ca paraæ, bhikkhave, ariyasÃvako iti paÂisa¤- cikkhati: Ye ca diÂÂhadhammikà . . . rÆpasa¤¤Ã yà ca Ãïa¤- jasa¤¤Ã, yà ca Ãki¤ca¤¤Ãyatanasa¤¤Ã, sabbà sa¤¤Ã yatth' età aparisesà nirujjhanti, etaæ santaæ etaæ païÅtaæ yadidaæ nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanan ti. Tassa evaæ paÂipannassa tab- bahulavihÃrino Ãyatane cittaæ pasÅdati sampasÃde sati eta- rahi và nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ samÃpajjati, pa¤¤Ãya và adhimuccati. KÃyassa bhedà param maraïà ÂhÃnaæ etaæ vijjati yaæ taæ saævattanikaæ vi¤¤Ãïaæ assa nevasa¤¤Ã- nÃsa¤¤ÃyatanÆpagaæ. Ayaæ, bhikkhave, nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ã- yatanasappÃyà paÂipadà akkhÃyatÅti. Evaæ vutte Ãyasmà ùnando Bhagavantaæ etad avoca: Idha, bhante, bhikkhu evaæ paÂipanno hoti: No c' assa, no ca me siyÃ, na bhavissati\<*<3>*>/, na me bhavissati, yad atthi yaæ bhÆtaæ taæ pajahÃmÅti evaæ\<*<4>*>/ upekhaæ\<*<5>*>/ paÂilabhati. Pari- nibbÃyi\<*<6>*>/ nu kho eso\<*<7>*>/, bhante, bhikkhÆti\<*<8>*>/? Ap' etth' ekacco, ùnanda, bhikkhu parinibbÃyeyya. Ap' etth' ekacco bhikkhu na parinibbÃyeyyÃti. Ko nu kho, bhante, hetu, ko paccayo, yena ap'\<*<9>*>/ etth' ekacco bhikkhu parinibbÃyeyya, ap' etth' ekacco bhikkhu na parinibbÃyeyyÃti? Idh', ùnanda, bhikkhu evam paÂipanno hoti: No c' assa, no ca me siyÃ, na bhavissati, na me bhavissati, yad atthi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sk kucani kismici. 2 Sk adds pi. 3 Si omits na bhavissati. 4 So Bm Bu; Sk Si omit evaæ here. 5 So Sk Bu; Bm Si as always, upekkhaæ. 6 So Sk Bu; Bm Si parinibbÃyeyya. 7 So Bu; Sk Bm Si so. 8 Bm Si bhikkhu na và parinibbÃyeyyÃti. 9 Bm yen' ap'; Si yenÃp'. >/ #<[page 265]># %< 1. 6. ù×A¥JASAPPùYASUTTAõ (106). 265>% yaæ bhÆtaæ taæ pajahÃmÅti evaæ upekhaæ paÂilabhati. So taæ upekhaæ abhinandati abhivadati ajjhosÃya tiÂÂhati. Tassa taæ upekkhaæ abhinandato abhivadato ajjhosÃya tiÂÂhato {tan-nissitaæ} hoti vi¤¤Ãïaæ {tad-upÃdÃnaæ}. Sa-upÃdÃno, ùnanda, bhikkhu na parinibbÃyatÅti. Kahaæ pana so, bhante, bhikkhu upÃdiyamÃno upÃdi- yatÅti? Nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanaæ, ùnandÃti. UpÃdÃnaseÂÂhaæ kira so, bhante, bhikkhu upÃdiyamÃno upÃdiyatÅti. UpÃdÃnaseÂÂhaæ so, ùnanda, bhikkhu upÃdiyamÃno upÃdiyati. UpÃdÃnaseÂÂhaæ h' etaæ, ùnanda, yadidaæ {nevasa¤¤anÃsa¤¤Ãyatanaæ}. Idh', ùnanda, bhikkhu evaæ paÂipanno hoti: No c' assa, no ca me siyÃ, na bhavissati, na me bhavissati, yad atthi yaæ bhÆtaæ taæ pajahÃmÅti evaæ upekhaæ paÂilabhati. So taæ upekhaæ nÃbhinandati, nÃbhi- vadati, na ajjhosÃya tiÂÂhati. Tassa taæ upekhaæ anabhi- nandato anabhivadato anajjhosÃya tiÂÂhato na {tan-nissitaæ} hoti vi¤¤Ãïaæ na {tad-upÃdÃnaæ}. AnupÃdÃno, ùnanda, bhikkhu parinibbÃyatÅti. Acchariyaæ, bhante, abbhutaæ, bhante. NissÃya nis- sÃya kira no, bhante, Bhagavatà oghassa nittharaïà akkhÃtÃ. Katamo pana, bhante, ariyo vimokho ti? Idh', ùnanda, ariyasÃvako iti paÂisa¤cikkhati: Ye ca diÂÂhadhammikà kÃmà ye ca samparÃyikà kÃmÃ, yà ca diÂÂha- dhammikà kÃmasa¤¤Ã yà ca samparÃyikà kÃmasa¤¤Ã, ye ca diÂÂhadhammikà rÆpà ye ca samparÃyikà rÆpÃ, yà ca diÂÂha dhammikà rÆpasa¤¤Ã yà ca samparÃyikà rÆpasa¤¤Ã, yà ca Ãïa¤jasa¤¤Ã, yà ca Ãki¤ca¤¤Ãyatanasa¤¤Ã, yà ca neva- sa¤¤ÃnÃsa¤¤Ãyatanasa¤¤Ã, esa sakkÃyo yÃvatà sakkÃyo etaæ amataæ yadidaæ anupÃdà cittassa vimokho. Iti kho, ùnanda, desità mayà Ãïa¤jasappÃyà paÂipadÃ, desità Ãki¤ca¤¤Ãyata- nasappÃyà paÂipadÃ, desità nevasa¤¤ÃnÃsa¤¤ÃyatanasappÃyà paÂipadÃ, desità nissÃya nissÃya oghassa nittharaïÃ, desito ariyo vimokho. Yaæ kho, ùnanda, SatthÃrà karaïÅyaæ sÃvakÃnaæ hitesinà anukampakena anukampaæ upÃdÃya, \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 266]># %<266 III. UPARIPA××ùSAõ.>% kataæ vo tam mayÃ. EtÃni, ùnanda, rukkhamÆlÃni, etÃni su¤¤ÃgÃrÃni, JhÃyath', ùnanda, mà pamÃdattha, mà pacchà vippaÂisÃrino ahuvattha. Ayaæ vo amhÃkaæ anusÃ- sanÅti. Idam avoca BhagavÃ. Attamano Ãyasmà ùnando Bha- gavato bhÃsitaæ abhinandÅti. ù×A¥JASAPPùYASUTTAõ CHAèèHAõ. \<-------------------------------------------------------------------------->/