Majjhima-Nikaya, Suttantas 1-76
Based on Vol. I, ed. by V. Trenckner, London : Pali Text Society 1888
(Reprinted 1948, 1964, 1979)


Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996
[GRETIL-Version vom 5.11.2014]


NOTICE
This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.

These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for
scholarly purposes only.
In principle they represent a digital edition (without revision or
correction) of the printed editions of the complete set of Pali
canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a
process of checking, it should not be assumed that there is no
divergence from the printed editions and it is strongly recommended that
they are checked against the printed editions before quoting.



PLAIN TEXT VERSION
(In order to fascilitate word search, all annotations have been removed, 
and the line breaks of the printed edition have been converted into floating text.)


#<...># = BOLD
%<...>% = ITALICS
\<...>\ = REDLINE



___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. 
                                       
Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding:
                                       
description             character  =ASCII   
                                       
long a                  ā             224   
long A                  â             226   
long i                  ã             227   
long I                  ä             228   
long u                  å             229   
long U                  æ             230   
vocalic r               į             231   
vocalic R               č             232   
long vocalic r          é             233   
vocalic l               ë             235   
long vocalic l          í             237   
velar n                 ī             239   
velar N                 đ             240   
palatal n               ¤             164   
palatal N               Ĩ             165   
retroflex t             ņ             241   
retroflex T             ō             242   
retroflex d             ķ             243   
retroflex D             ô             244   
retroflex n             õ             245   
retroflex N             ö             246   
palatal s               ÷             247   
palatal S               ø             248   
retroflex s             ų             249   
retroflex S             ú             250   
anusvara                ü             252   
capital anusvara        ũ             253   
visarga                 ū             254   

long e                  š             185   
long o                  ē             186   
l underbar              ×             215   
r underbar              Ÿ             159   
n underbar              ­             173   
k underbar              É             201   
t underbar              Â             194   
                                       
Other characters of the CSX encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings 
and formats see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf
and
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf

For further information see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm

___________________________________________________________________





Majjhima-Nikāya Vol. I

#<[page 001]>#
%<                                 1>%
                                NAMO
            TASSA BHAGAVATO ARAHATO SAMMâSAMBUDDHASSA.
                                 1.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Ukkaņņhāyaü viharati Subhagavane sālarājamåle. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
Sabbadhammamålapariyāyaü vo bhikkhave desessāmi, taü suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmãti. Evambhante ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Idha bhikkhave assutavā puthujjano ariyānaü adassāvã ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinãto sappurisānaü adassāvã sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinãto paņhaviü paņhavito sa¤jānāti, paņhaviü paņhavito sa¤¤atvā paņhaviü ma¤¤ati, paņhaviyā ma¤¤ati, paņhavito ma¤¤ati, paņhavim-me ti ma¤¤ati, paņhaviü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. âpaü āpato sa¤jānāti, āpaü āpato sa¤¤atvā āpaü ma¤¤ati, āpasmiü ma¤¤ati, āpato ma¤¤ati, āpam-me ti ma¤¤ati, āpaü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. Tejaü tejato sa¤jānāti, tejaü tejato sa¤¤atvā tejaü ma¤¤ati, tejasmiü ma¤¤ati, tejato ma¤¤ati, tejam-me ti ma¤¤ati, tejaü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi.
Vāyaü vāyato sa¤jānāti, vāyaü vāyato sa¤¤atvā vāyaü ma¤¤ati, vāyasmiü ma¤¤ati, vāyato ma¤¤ati, vāyam-me ti ma¤¤ati, vāyaü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi.

#<[page 002]>#
%<2                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Bhåte bhåtato sa¤jānāti, bhåte bhåtato sa¤¤atvā bhåte ma¤¤ati, bhåtesu ma¤¤ati, bhåtato ma¤¤ati, bhåte me ti ma¤¤ati, bhåte abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. Deve devato sa¤jānāti, deve devato sa¤¤atvā deve ma¤¤ati, devesu ma¤¤ati, devato ma¤¤ati, deve me ti ma¤¤ati, deve abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. Pajāpatiü Pajāpatito sa¤jānāti, Pajāpatiü Pajāpatito sa¤¤atvā Pajāpatiü ma¤¤ati, Pajāpatismiü ma¤¤ati, Pajāpatito ma¤¤ati, Pajāpatim-me ti ma¤¤ati, Pajāpatiü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. Brahmaü Brahmato sa¤jānāti, Brahmaü Brahmato sa¤¤atvā Brahmaü ma¤¤ati, Brahmani ma¤¤ati, Brahmato ma¤¤ati, Brahmam-me ti ma¤¤ati, Brahmaü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi.
âbhassare âbhassarato sa¤jānāti, âbhassare âbhassarato sa¤¤atvā âbhassare ma¤¤ati, âbhassaresu ma¤¤ati, âbhassarato ma¤¤ati, âbhassare me ti ma¤¤ati, âbhassare abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. Subhakiõõe Subhakiõõato sa¤jānāti, Subhakiõõe Subhakiõõato sa¤¤atvā Subhakiõõe ma¤¤ati, Subhakiõõesu ma¤¤ati, Subhakiõõato ma¤¤ati, Subhakiõõe me ti ma¤¤ati, Subhakiõõe abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. Vehapphale Vehapphalato sa¤jānāti, Vehapphale Vehapphalato sa¤¤atvā Vehapphale ma¤¤ati, Vehapphalesu ma¤¤ati, Vehapphalato ma¤¤ati, Vehapphale me ti ma¤¤ati, Vehapphale abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi.
Abhibhuü Abhibhåto sa¤jānāti, Abhibhuü Abhibhåto sa¤¤atvā Abhibhuü ma¤¤ati, Abhibhusmiü ma¤¤ati, Abhibhåto ma¤¤ati, Abhibhum-me ti ma¤¤ati, Abhibhuü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi.
âkāsāna¤cāyatanaü ākāsāna¤cāyatanato sa¤jānāti, ākāsāna¤cāyatanaü ākāsāna¤cāyatanato sa¤¤atvā ākāsāna¤cāyatanaü ma¤¤ati, ākāsāna¤cāyatanasmiü ma¤¤ati, ākāsāna¤cāyatanato ma¤¤ati, ākāsāna¤cāyatanam-me ti ma¤¤ati, ākāsāna¤cāyatanaü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. Vi¤¤āõa¤cāyatanaü vi¤¤āõa¤cāyatanato sa¤jānāti, vi¤¤āõa¤cāyatanaü vi¤¤āõa¤cāyatanato sa¤¤atvā vi¤¤āõa¤cāyatanaü ma¤¤ati,

#<[page 003]>#
%<                1.1 MæLAPARIYâYASUTTAũ. (1)                      3>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  vi¤¤āõa¤cāyatanasmiü ma¤¤ati, vi¤¤āõa¤cāyatanato ma¤¤ati, vi¤¤āõa¤cāyatanam-me ti ma¤¤ati, vi¤¤āõa¤cāyatanaü abhinandati; taü kissa hetu:
apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. âki¤ca¤¤āyatanaü āki¤ca¤¤āyatanato sa¤jānāti, āki¤ca¤¤āyatanaü āki¤ca¤¤āyatanato sa¤¤atvā āki¤ca¤¤āyatanaü ma¤¤ati, āki¤ca¤¤āyatanasmiü ma¤¤ati āki¤ca¤¤āyatanato ma¤¤ati, āki¤ca¤¤āyatanam-me ti ma¤¤ati, āki¤ca¤¤āyatanaü abhinandati; taü kissa hetu:
apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. Nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanato sa¤jānāti, nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanato sa¤¤atvā nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü ma¤¤ati, nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanasmiü ma¤¤ati, nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanato ma¤¤ati, nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanam-me ti ma¤¤ati, nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. Diņņhaü diņņhato sa¤jānāti, diņņhaü diņņhato sa¤¤atvā diņņhaü ma¤¤ati, diņņhasmiü ma¤¤ati, diņņhato ma¤¤ati, diņņham-me ti ma¤¤ati, diņņhaü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. Sutaü sutato sa¤jānāti, sutaü sutato sa¤¤atvā sutaü ma¤¤ati, sutasmiü ma¤¤ati, sutato ma¤¤ati, sutam-me ti ma¤¤ati, sutaü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. Mutaü mutato sa¤jānāti, mutaü mutato sa¤¤atvā mutaü ma¤¤ati, mutasmiü ma¤¤ati, mutato ma¤¤ati, mutam-me ti ma¤¤ati, mutaü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. Vi¤¤ātaü vi¤¤ātato sa¤jānāti, vi¤¤ātaü vi¤¤ātato sa¤¤atvā vi¤¤ātaü ma¤¤ati, vi¤¤ātasmiü ma¤¤ati, vi¤¤ātato ma¤¤ati, vi¤¤ātam-me ti ma¤¤ati, vi¤¤ātaü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. Ekattaü ekattato sa¤jānāti, ekattaü ekattato sa¤¤atvā ekattaü ma¤¤ati, ekattasmiü ma¤¤ati, ekattato ma¤¤ati, ekattam-me ti ma¤¤ati, ekattaü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. Nānattaü nānattato sa¤jānāti, nānattaü nānattato sa¤¤atvā nānattaü ma¤¤ati, nānattasmiü ma¤¤ati, nānattato ma¤¤ati, nānattam-me ti ma¤¤ati, nānattaü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi. Sabbaü sabbato sa¤jānāti, sabbaü sabbato sa¤¤atvā sabbaü ma¤¤ati, sabbasmiü ma¤¤ati,

#<[page 004]>#
%<4                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sabbato ma¤¤ati, sabbam-me ti ma¤¤ati, sabbaü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi.
Nibbānaü nibbānato sa¤jānāti. nibbānaü nibbānato sa¤¤atvā nibbānaü ma¤¤ati, nibbānasmiü ma¤¤ati, nibbānato ma¤¤ati, nibbānam-me ti ma¤¤ati, nibbānaü abhinandati; taü kissa hetu: apari¤¤ātaü tassāti vadāmi.
     Yo pi so bhikkhave bhikkhu sekho appattamānaso anuttaraü yogakkhemaü patthayamāno viharati, so pi paņhaviü paņhavito abhijānāti, paņhaviü paņhavito abhi¤¤āya paņhaviü mā {ma¤¤ã}, paņhaviyā mā {ma¤¤ã}, paņhavito mā {ma¤¤ã}, paņhavim-me ti mā {ma¤¤ã}, paņhaviü mā {abhinandã}; taü kissa hetu: pari¤¤eyyaü tassāti vadāmi. âpaü --pe-tejaü -- vāyaü -- bhåte -- deve -- Pajāpatiü -- Brahmaü -- âbhassare -- Subhakiõõe -- Vehapphale -- Abhibhuü -- ākāsāna¤cāyatanaü -- vi¤¤āõa¤cāyatanaü -- āki¤ca¤¤āyatanaü -- nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü -- diņņhaü -sutaü -- mutaü -- vi¤¤ātaü -- ekattaü -- nānattaü -sabbaü -- nibbānaü nibbānato abhijānāti, nibbānaü nibbānato abhi¤¤āya nibbānaü mā ma¤¤ã, nibbānasmiü mā {ma¤¤ã}, nibbānato mā {ma¤¤ã}, nibbānam-me ti mā {ma¤¤ã}, nibbānaü mā {abhinandã}; taü kissa hetu: pari¤¤eyyaü tassāti vadāmi.
     Yo pi so bhikkhave bhikkhu arahaü khãõāsavo vusitavā katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano samma-d-a¤¤ā vimutto, so pi paņhaviü paņhavito abhijānāti, paņhaviü paņhavito abhi¤¤āya paņhaviü na ma¤¤ati, paņhaviyā na ma¤¤ati, paņhavito na ma¤¤ati, paņhavim-me ti na ma¤¤ati, paņhaviü nābhinandati; taü kissa hetu: pari¤¤ātaü tassāti vadāmi. âpaü --pe-- tejaü --pe-- nibbānaü nibbānato abhijānāti, nibbānaü nibbānato abhi¤¤āya nibbānaü na ma¤¤ati, nibbānasmiü na ma¤¤ati, nibbānato na ma¤¤ati, nibbānam-me ti na ma¤¤ati, nibbānaü nābhinandati; taü kissa hetu: pari¤¤ātaü tassāti vadāmi.
     Yo pi so bhikkhave bhikkhu arahaü khãõāsavo vusitavā katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano samma-d-a¤¤ā vimutto, so pi paņhaviü paņhavito abhijānāti,

#<[page 005]>#
%<                          1.1. MæLAPARIYâYASUTTAũ. (1)          5>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  paņhaviü paņhavito abhi¤¤āya paņhaviü na ma¤¤ati, paņhaviyā na ma¤¤ati, paņhavito na ma¤¤ati, paņhavim-me ti na ma¤¤ati, paņhaviü nābhinandati; taü kissa hetu: khayā rāgassa vãtarāgattā. âpaü --pe-- tejaü -pe -- nibbānaü nibbānato abhijānāti, nibbānaü nibbānato abhi¤¤āya nibbānaü na ma¤¤ati, nibbānasmiü na ma¤¤ati, nibbānato na ma¤¤ati, nibbānam-me ti na ma¤¤ati, nibbānaü nābhinandati; taü kissa hetu: khayā rāgassa vãtarāgattā.
     Yo pi so bhikkhave bhikkhu arahaü khãõāsavo vusitavā katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano samma-d-a¤¤ā vimutto, so pi paņhaviü paņhavito abhijānāti, paņhaviü paņhavito abhi¤¤āya paņhaviü na ma¤¤ati, paņhaviyā na ma¤¤ati, paņhavito na ma¤¤ati, paņhavim-me ti na ma¤¤ati, paņhaviü nābhinandati; taü kissa hetu: khayā dosassa vãtadosattā. âpaü --pe-- tejaü -pe -- nibbānaü nibbānato abhijānāti, nibbānaü nibbānato abhi¤¤āya nibbānaü na ma¤¤ati, nibbānasmiü na ma¤¤ati, nibbānato na ma¤¤ati, nibbānam-me ti na ma¤¤ati, nibbānaü nābhinandati; taü kissa hetu: khayā dosassa vãtadosattā.
     Yo pi so bhikkhave bhikkhu arahaü khãõāsavo vusitavā katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano samma-d-a¤¤ā vimutto, so pi paņhaviü paņhavito abhijānāti, paņhaviü paņhavito abhi¤¤āya paņhaviü na ma¤¤ati, paņhaviyā na ma¤¤ati, paņhavito na ma¤¤ati, paņhavim-me ti na ma¤¤ati, paņhaviü nābhinandati; taü kissa hetu: khayā mohassa vãtamohattā. âpaü --pe-- tejaü -- pe. -- nibbānaü nibbānato abhijānāti. nibbānaü nibbānato abhi¤¤āya nibbānaü na ma¤¤ati, nibbānasmiü na ma¤¤ati, nibbānato na ma¤¤ati, nibbānam-me ti na ma¤¤ati, nibbānaü nābhinandati; taü kissa hetu: khayā mohassa vãtamohattā.
     Tathāgato pi bhikkhave arahaü sammāsambuddho paņhaviü paņhavito abhijānāti, paņhaviü paņhavito abhi¤¤āya paņhaviü na ma¤¤ati, paņhaviyā na ma¤¤ati, paņhavito na ma¤¤ati, paņhavim-me ti na ma¤¤ati, paņhaviü nābhinandati;

#<[page 006]>#
%<6                   I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  taü kissa hetu: pari¤¤ātaü Tathāgatassāti vadāmi.
Apaü --pe-- tejaü --pe-- nibbānaü nibbānato abhijānāti, nibbānaü nibbānato abhi¤¤āya nibbānaü na ma¤¤ati, nibbānasmiü na ma¤¤ati, nibbānato na ma¤¤ati, nibbānam-me ti na ma¤¤ati, nibbānaü nābhinandati; taü kissa hetu: pari¤¤ātaü Tathāgatassāti vadāmi.
     Tathāgato pi bhikkhave arahaü sammāsambuddho paņhaviü paņhavito abhijānāti, paņhaviü paņhavito abhi¤¤āya paņhaviü na ma¤¤ati, paņhaviyā na ma¤¤ati, paņhavito na ma¤¤ati, paņhavim-me ti na ma¤¤ati, paņhaviü nābhinandati; taü kissa hetu: nandã dukkhassa målan ti iti viditvā.
bhavā jāti, bhåtassa jarāmaraõan-ti. Tasmātiha bhikkhave Tathāgato sabbaso taõhānaü khayā virāgā nirodhā cāgā paņinissaggā anuttaraü sammāsambodhiü abhisambuddho ti vadāmi. âpaü --pe-- tejaü --pe-- nibbānaü nibbānato abhijānāti, nibbānaü nibbānato abhi¤¤āya nibbānaü na ma¤¤ati, nibbānasmiü na ma¤¤ati, nibbānato na ma¤¤ati, nibbānam-me ti na ma¤¤ati, nibbānaü nābhinandati; taü kissa hetu: nandã dukkhassa målan-ti iti viditvā, bhavā jāti, bhåtassa jarāmaraõan-ti. Tasmātiha bhikkhave Tathāgato sabbaso taõhānaü khayā virāgā nirodhā cāgā paņinissaggā anuttaraü sammāsambodhiü abhisambuddho ti vadāmãti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                    MæLAPARIYâYASUTTAũ PAōHAMAũ.
                                 2.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca: Sabbāsavasaüvarapariyāyaü vo bhikkhave desessāmi, taü suõātha sādhukaü manasikarotha,

#<[page 007]>#
%<                     1. 2. SABBâSAVASUTTAũ. (2)                7>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  bhāsissāmãti. Evam-bhante ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etadavoca:
     Jānato ahaü bhikkhave passato āsavānaü khayaü vadāmi, no ajānato no apassato. Ki¤-ca bhikkhave jānato kiü passato āsavānaü khayo hoti: yoniso ca manasikāraü ayoniso ca manasikāraü. Ayoniso bhikkhave manasikaroto anuppannā c' eva āsavā uppajjanti uppannā ca āsavā pavaķķhanti, yoniso ca bhikkhave manasikaroto anuppannā c' eva āsavā na uppajjanti uppannā ca āsavā pahãyanti. Atthi bhikkhave āsavā dassanā pahātabbā, atthi āsavā saüvarā pahātabbā, atthi āsavā paņisevanā pahātabbā, atthi āsavā adhivāsanā pahātabbā, atthi āsavā parivajjanā pahātabbā, atthi āsavā vinodanā pahātabbā, atthi āsavā bhāvanā pahātabbā.
     Katame ca bhikkhave āsavā dassanā pahātabbā: Idha bhikkhave assutavā puthujjano ariyānaü adassāvã ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinãto sappurisānaü adassāvã sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinãto manasikaraõãye dhamme na-ppajānāti amanasikaraõãye dhamme na-ppajānāti; so manasikaraõãye dhamme appajānanto amanasikaraõãye dhamme appajānanto ye dhammā na manasikaraõãyā te dhamme manasikaroti, ye dhammā manasikaraõãyā te dhamme na manasikaroti. Katame ca bhikkhave dhammā na manasikaraõãyā ye dhamme manasikaroti: Y-assa bhikkhave dhamme manasikaroto anuppanno vā kāmāsavo uppajjati uppanno vā kāmāsavo pavaķķhati, anuppanno vā bhavāsavo uppajjati uppanno vā bhavāsavo pavaķķhati, anuppanno vā avijjāsavo uppajjati uppanno vā avijjāsavo pavaķķhati, ime dhammā na manasikaraõãyā ye dhamme manasikaroti. Katame ca bhikkhave dhammā manasikaraõãyā ye dhamme na manasikaroti: Y-assa bhikkhave dhamme manasikaroto anuppanno vā kāmāsavo na uppajjati uppanno vā kāmāsavo pahãyati, anuppanno vā bhavāsavo na uppajjati uppanno vā bhavāsavo pahãyati, anuppanno vā avijjāsavo na uppajjati uppanno vā avijjāsavo pahãyati, ime dhammā manasikaraõãyā ye dhamme na manasikaroti. Tassa amanasikaraõãyānaü dhammānaü manasikārā manasikaraõãyānaü dhammānaü amanasikārā anuppannā c' eva āsavā uppajjanti uppannā ca āsavā pavaķķhanti.

#<[page 008]>#
%<8                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  So evaü ayoniso manasikaroti: Ahosin-nu kho ahaü atãtam-addhānaü, na nu kho ahosiü atãtam-addhānaü, kin-nu kho ahosiü atãtamaddhānaü, kathan-nu kho ahosiü atãtam-addhānaü, kiü hutvā kiü ahosiü nu kho ahaü atãtam-addhānaü; bhavissāmi nu kho ahaü anāgatam-addhānaü, na nu kho bhavissāmi anāgatam-addhānaü, kin-nu kho bhavissāmi anāgatam-addhānaü, kathan-nu kho bhavissāmi anāgatamaddhānaü, kiü hutvā kiü bhavissāmi nu kho ahaü anāgatam-addhānan-ti. Etarahi vā paccuppannam-addhānaü ajjhattaü kathaükathã hoti: Ahan-nu kho 'smi, no nu kho 'smi, kin-nu kho 'smi, kathan-nu kho 'smi, ayaü nu kho satto kuto āgato, so kuhiügāmã bhavissatãti. Tassa evaü ayoniso manasikaroto channaü diņņhãnaü a¤¤atarā diņņhi uppajjati: Atthi me attā ti vā 'ssa saccato thetato diņņhi uppajjati, {na-tthi} me attā ti vā 'ssa saccato thetato diņņhi uppajjati, attanā va attānaü sa¤jānāmãti vā 'ssa saccato thetato diņņhi uppajjati, attanā va anattānaü sa¤jānāmãti vā 'ssa saccato thetato diņņhi uppajjati, anattanā va attānaü sa¤jānāmãti vā 'ssa saccato thetato diņņhi uppajjati. Atha vā pan' assa evaü diņņhi hoti: Yo me ayaü attā vado vedeyyo tatra tatra kalyāõapāpakānaü kammānaü vipākaü paņisaüvedeti, so kho pana me ayaü attā nicco dhuvo sassato avipariõāmadhammo sassatisamaü tath' eva ņhassatãti. Idaü vuccati bhikkhave diņņhigataü diņņhigahanaü diņņhikantāraü diņņhivisåkaü diņņhivipphanditaü diņņhisaüyojanaü. Diņņhisaüyojanasaüyutto bhikkhave assutavā puthujjano na parimuccati jātiyā jarāmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccati dukkhasmā ti vadāmi. Sutavā ca kho bhikkhave ariyasāvako ariyānaü dassāvã ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinãto sappurisānaü dassāvã sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinãto manasikaraõãye dhamme pajānāti amanasikaraõãye dhamme pajānāti; so manasikaraõãye dhamme pajānanto amanasikaraõãye dhamme pajānanto ye dhammā na manasikaraõãyā te dhamme na manasikaroti,

#<[page 009]>#
%<                     1. 2. SABBâSAVASUTTAũ. (2)                  9>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ye dhammā manasikaraõãyā te dhamme manasikaroti. Katame ca bhikkhave dhammā na manasikaraõãyā ye dhamme na manasikaroti: Y-assa bhikkhave dhamme manasikaroto anuppanno vā kāmāsavo uppajjati uppanno vā kāmāsavo pavaķķhati, anuppanno vā bhavāsavo --pe-- avijjāsavo uppajjati uppanno vā avijjāsavo pavaķķhati, ime dhammā na manasikaraõãyā ye dhamme na manasikaroti. Katame ca bhikkhave dhammā manasikaraõãyā ye dhamme manasikaroti:
Y-assa bhikkhave dhamme manasikaroto anuppanno vā kāmāsavo na uppajjati uppanno vā kāmāsavo pahãyati, anuppanno vā bhavāsavo --pe-- avijjāsavo na uppajjati uppanno vā avijjāsavo pahãyati, ime dhammā manasikaraõãyā ye dhamme manasikaroti. Tassa amanasikaraõãyānaü dhammānaü amanasikārā manasikaraõãyānaü dhammānaü manasikārā anuppannā c' eva āsavā na uppajjanti uppannā ca āsavā pahãyanti. So: idaü dukkhan-ti yoniso manasikaroti, ayaü dukkhasamudayo ti yoniso manasikaroti, ayaü dukkhanirodho ti yoniso manasikaroti, ayaü dukkhanirodhagāminã paņipadā ti yoniso manasikaroti. Tassa evaü manasikaroto tãõi saüyojanāni pahãyanti: sakkāyadiņņhi vicikicchā sãlabbataparāmāso. Ime vuccanti bhikkhave āsavā dassanā pahātabbā.
     Katame ca bhikkhave āsavā saüvarā pahātabbā: Idha bhikkhave bhikkhu paņisaīkhā yoniso cakkhundriyasaüvarasaüvuto viharati. Yaü hi 'ssa bhikkhave cakkhundriyasaüvaraü asaüvutassa viharato uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā, cakkhundriyasaüvaraü saüvutassa viharato evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Paņisaīkhā yoniso sotindriyasaüvarasaüvuto viharati --pe-- ghānindriyasaüvarasaüvuto viharati -- jivhindriyasaüvarasaüvuto viharati -kāyindriyasaüvarasaüvuto viharati -- paņisaīkhā yoniso manindriyasaüvarasaüvuto viharati. Yaü hi 'ssa bhikkhave manindriyasaüvaraü asaüvutassa viharato uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā, manindriyasaüvaraü saüvutassa viharato evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Yaü hi 'ssa bhikkhave saüvaraü asaüvutassa viharato uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā,

#<[page 010]>#
%<10                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  saüvaraü saüvutassa viharato evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Ime vuccanti bhikkhave āsavā saüvarā pahātabbā.
     Katame ca bhikkhave āsavā paņisevanā pahātabbā: Idha bhikkhave bhikkhu paņisaīkhā yoniso cãvaraü paņisevati, yāvad-eva sãtassa paņighātāya uõhassa paņighātāya ķaüsamakasa-vātātapa-siriüsapasamphassānaü paņighātāya, yāvadeva hirikopãnapaņicchādanatthaü; paņisaīkhā yoniso piõķapātaü paņisevati, n' eva davāya na madāya na maõķanāya na vibhåsanāya, yāvad-eva imassa kāyassa ņhitiyā yāpanāya, vihiüsåparatiyā brahmacariyānuggahāya: iti purāõa¤ca vedanaü paņihaīkhāmi nava¤-ca vedanaü na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro cāti; paņisaīkhā yoniso senāsanaü paņisevati, yāvad-eva sãtassa paņighātāya uõhassa paņighātāya ķaüsa-makasa-vātātapa-siriüsapasamphassānaü paņighātāya, yāvad-eva utuparissayavinodanaü paņisallāõārāmatthaü; paņisaīkhā yoniso gilānapaccayabhesajjaparikkhāraü paņisevati, yāvadeva uppannānaü veyyābādhikānaü vedanānaü paņighātāya, abyābajjhaparamatāya. Yaü hi 'ssa bhikkhave apaņisevato uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā, paņisevato evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Ime vuccanti bhikkhave āsavā paņisevanā pahātabbā.
     Katame ca bhikkhave āsavā adhivāsanā pahātabbā:
Idha bhikkhave bhikkhu paņisaīkhā yoniso khamo hoti sãtassa uõhassa jighacchāya pipāsāya ķaüsa-makasa-vātātapasiriüsapasamphassānaü, duruttānaü durāgatānaü vacanapathānaü, uppannānaü sārãrikānaü vedanānaü dukkhānaü tippānaü kharānaü kaņukānaü asātānaü amanāpānaü pāõaharānaü adhivāsakajātiko hoti. Yaü hi 'ssa bhikkhave anadhivāsayato uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā, adhivāsayato evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Ime vuccanti bhikkhave āsavā adhivāsanā pahātabbā.
     Katame ca bhikkhave āsavā parivajjanā pahātabbā:
Idha bhikkhave bhikkhu paņisaīkhā yoniso caõķaü hatthiü parivajjeti, caõķaü assaü parivajjeti, caõķaü goõaü parivajjeti, caõķaü kukkuraü parivajjeti, ahiü khāõuü kaõņakadhānaü sobbhaü papātaü candanikaü oëigallaü;

#<[page 011]>#
%<                     1. 2. SABBâSAVASUTTAũ. (2)                  11>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yathāråpe anāsane nisinnaü yathāråpe agocare carantaü yathāråpe pāpake mitte bhajantaü vi¤¤å sabrahmacārã pāpakesu ņhānesu okappeyyuü, so ta¤-ca anāsanaü ta¤-ca agocaraü te ca pāpake mitte paņisaīkhā yoniso parivajjeti.
Yaü hi 'ssa bhikkhave aparivajjayato uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā, parivajjayato evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Ime vuccanti bhikkhave āsavā parivajjanā pahātabbā.
     Katame ca bhikkhave āsavā vinodanā pahātabbā: Idha bhikkhave bhikkhu paņisaīkhā yoniso uppannaü kāmavitakkaü nādhivāseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhāvaü gameti, uppannaü byāpādavitakkaü nādhivāseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhāvaü gameti, uppannaü vihiüsāvitakkaü nādhivāseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhāvaü gameti, uppannuppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti pajahati vinodeti byantikaroti anabhāvaü gameti. Yaü hi 'ssa bhikkhave avinodayato uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā, vinodayato evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti.
Ime vuccanti bhikkhave āsavā vinodanā pahātabbā.
     Katame ca bhikkhave āsavā bhāvanā pahātabbā: Idha bhikkhave bhikkhu paņisaīkhā yoniso satisambojjhaīgaü bhāveti vivekanissitaü virāganissitaü nirodhanissitaü vossaggapariõāmiü, paņisaīkhā yoniso dhammavicayasambojjhaīgaü bhāveti --pe-- viriyasambojjhaīgaü bhāveti -- pãtisambojjhaīgaü bhāveti -- passaddhisambojjhaīgaü bhāveti -samādhisambojjhaīgaü bhāveti -- upekhāsambojjhaīgaü bhāveti vivekanissitaü virāganissitaü nirodhanissitaü vossaggapariõāmiü. Yaü hi 'ssa bhikkhave abhāvayato uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā, bhāvayato evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Ime vuccanti bhikkhave āsavā bhāvanā pahātabbā.
     Yato kho bhikkhave bhikkhuno ye āsavā dassanā pahātabbā te dassanā pahãnā honti, ye āsavā saüvarā pahātabbā te saüvarā pahãnā honti, ye āsavā paņisevanā pahātabbā te paņisevanā pahãnā honti, ye āsavā adhivāsanā pahātabbā te adhivāsanā pahãnā honti, ye āsavā parivajjanā pahātabbā te parivajjanā pahãnā honti,

#<[page 012]>#
%<12                       I. MæLAPAööâSAũ>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ye āsavā vinodanā pahātabbā te vinodanā pahãnā honti, ye āsavā bhāvanā pahātabbā te bhāvanā pahãnā honti, ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu sabbāsavasaüvarasaüvuto viharati, acchecchi taõhaü, vāvattayi saüyojanaü, sammā mānābhisamayā antamakāsi dukkhassāti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                     SABBâSAVASUTTAũ DUTIYAũ.
                                 3.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Dhammadāyādā me bhikkhave bhavatha mā āmisadāyādā; atthi me tumhesu anukampā: kinti me sāvakā dhammadāyādā bhaveyyuü no āmisadāyādā ti. Tumhe ca me bhikkhave āmisadāyādā bhaveyyātha no dhammadāyādā, tumhe pi tena ādissā bhaveyyātha: āmisadāyādā Satthu sāvakā viharanti no dhammadāyādā ti, aham-pi tena ādisso bhaveyyaü: āmisadāyādā Satthu sāvakā viharanti no dhammadāyādā ti. Tumhe ca me bhikkhave dhammadāyādā bhaveyyātha no āmisadāyādā, tumhe pi tena na ādissā bhaveyyātha:
dhammadāyādā Satthu sāvakā viharanti no āmisadāyādā ti, aham-pi tena na ādisso bhaveyyaü: dhammadāyādā Satthu sāvakā viharanti no āmisadāyādā ti. Tasmātiha me bhikkhave dhammadāyādā bhavatha mā āmisadāyādā; atthi me tumhesu anukampā: kinti me sāvakā dhammadāyādā bhaveyyuü no āmisadāyādā ti.
     Idhāhaü bhikkhave bhuttāvã assaü pavārito paripuõõo pariyosito suhito yāvadattho, siyā ca me piõķapāto atirekadhammo chaķķiyadhammo, atha dve bhikkhå āgaccheyyuü jighacchādubbalyaparetā.

#<[page 013]>#
%<                   1. 3. DHAMMADâYâDASUTTAũ. (3)               13>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Tyāhaü evaü vadeyyaü: Ahaü kho 'mhi bhikkhave bhuttāvã pavārito paripuõõo pariyosito suhito yāvadattho, atthi ca me ayaü piõķapāto atirekadhammo chaķķiyadhammo, sace ākaīkhatha bhu¤jatha, sace tumhe na bhu¤jissatha idānāhaü appaharite vā chaķķessāmi appāõake vā udake opilāpessāmãti. Tatr' ekassa bhikkhuno evam-assa: Bhagavā kho bhuttāvã pavārito paripuõõo pariyosito suhito yāvadattho, atthi cāyaü Bhagavato piõķapāto atirekadhammo chaķķiyadhammo, sace mayaü na bhu¤jissāma idāni Bhagavā appaharite vā chaķķessati appāõake vā udake opilāpessati; vuttaü kho pan' etaü Bhagavatā: Dhammadāyādā me bhikkhave bhavatha mā āmisadāyādā ti; āmisa¤¤ataraü kho pan' etaü yadidaü piõķapāto, yan-nånāhaü imaü piõķapātaü abhu¤jitvā iminā jighacchādubballena evaü imaü rattindivaü vãtināmeyyan-ti. So taü piõķapātaü abhu¤jitvā ten' eva jighacchādubballena evaü taü rattindivaü vãtināmeyya. Atha dutiyassa bhikkhuno evam-assa:
Bhagavā kho bhuttāvã pavārito paripuõõo pariyosito suhito yāvadattho, atthi cāyaü Bhagavato piõķapāto atirekadhammo chaķķiyadhammo, sace mayaü na bhu¤jissāma idāni Bhagavā appaharite vā chaķķessati appāõake vā udake opilāpessati, yan-nånāhaü imaü piõķapātaü bhu¤jitvā jighacchādubballaü paņivinetvā evaü imaü rattindivaü vãtināmeyyan-ti.
So taü piõķapātaü bhu¤jitvā jighacchādubballaü paņivinetvā evaü taü rattindivaü vãtināmeyya. Ki¤cāpi so bhikkhave bhikkhu taü piõķapātaü bhu¤jitvā jighacchādubballaü paņivinetvā evaü taü rattindivaü vãtināmeyya, atha kho asu yeva me purimo bhikkhu pujjataro ca pāsaüsataro ca; taü kissa hetu: taü hi tassa bhikkhave bhikkhuno dãgharattaü appicchatāya santuņņhiyā sallekhāya subharatāya viriyārambhāya saüvattissati. Tasmātiha me bhikkhave dhammadāyādā bhavatha mā āmisadāyādā; atthi me tumhesu anukampā:
kinti me sāvakā dhammadāyādā bhaveyyuü no {āmisadāyādā} ti.
Idam-avoca Bhagavā, idaü vatvā Sugato uņņhāy' āsanā vihāraü pāvisi.
     Tatra kho āyasmā Sāriputto acirapakkantassa Bhagavato bhikkhå āmantesi: âvuso bhikkhavo ti. âvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa paccassosuü.

#<[page 014]>#
%<14                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  âyasmā Sāriputto etad-avoca: Kittāvatā nu kho āvuso Satthu pavivittassa viharato sāvakā vivekaü nānusikkhanti, kittāvatā ca pana Satthu pavivittassa viharato sāvakā vivekam-anusikkhantãti. -- Dårato pi kho mayaü āvuso āgaccheyyāma āyasmato Sāriputtassa santike etassa bhāsitassa atthama¤¤ātuü, sādhu vat' āyasmantaü yeva Sāriputtaü paņibhātu etassa bhāsitassa attho, āyasmato Sāriputtassa sutvā bhikkhå dhāressantãti. -- Tena h' āvuso suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmãti. Evam-āvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa paccassosuü. âyasmā Sāriputto etad-avoca:
     Idh' āvuso Satthu pavivittassa viharato sāvakā vivekaü nānusikkhanti, yesa¤-ca dhammānaü Satthā pahānam-āha te ca dhamme na-ppajahanti, bāhulikā ca honti sāthalikā, okkamane pubbaīgamā paviveke nikkhittadhurā.
Tatr' āvuso therā bhikkhå tãhi ņhānehi gārayhā bhavanti:
Satthu pavivittassa viharato sāvakā vivekaü nānusikkhantãti, iminā paņhamena ņhānena therā bhikkhå gārayhā bhavanti. Yesa¤-ca dhammānaü Satthā pahānam-āha te ca dhamme na-ppajahantãti, iminā dutiyena ņhānena therā bhikkhå gārayhā bhavanti. Bāhulikā ca sāthalikā, okkamane pubbaīgamā paviveke nikkhittadhurā ti, iminā tatiyena ņhānena therā bhikkhå gārayhā bhavanti. Therā h' āvuso bhikkhå imehi tãhi ņhānehi gārayhā bhavanti. Tatr' āvuso majjhimā bhikkhå --pe-- navā bhikkhå tãhi ņhānehi gārayhā bhavanti: Satthu pavivittassa viharato sāvakā vivekaü nānusikkhantãti, iminā paņhamena ņhānena navā bhikkhå gārayhā bhavanti. Yesa¤-ca dhammānaü Satthā pahānam-āha te ca dhamme na-ppajahantãti, iminā dutiyena ņhānena navā bhikkhå gārayhā bhavanti. Bāhulikā ca sāthalikā, okkamane pubbaīgamā paviveke nikkhittadhurā ti, iminā tatiyena ņhānena navā bhikkhå gārayhā bhavanti. Navā h' āvuso bhikkhå imehi tãhi ņhānehi gārayhā bhavanti. Ettāvatā kho āvuso Satthu pavivittassa viharato sāvakā vivekaü nānusikkhanti.
     Kittāvatā ca pana Satthu pavivittassa viharato sāvakā vivekam-anusikkhanti:

#<[page 015]>#
%<                   1. 3. DHAMMADâYâDASUTTAũ. (3)               15>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Idh' āvuso Satthu pavivittassa viharato sāvakā vivekam-anusikkhanti, yesa¤-ca dhammānaü Satthā pahānam-āha te ca dhamme pajahanti, na ca bāhulikā honti na sāthalikā, okkamane nikkhittadhurā paviveke pubbaīgamā. Tatr' āvuso therā bhikkhå tãhi ņhānehi pāsaüsā bhavanti: Satthu pavivittassa viharato sāvakā vivekam-anusikkhantãti, iminā paņhamena ņhānena therā bhikkhå pāsaüsā bhavanti. Yesa¤-ca dhammānaü Satthā pahānam-āha te ca dhamme pajahantãti, iminā dutiyena ņhānena therā bhikkhå pāsaüsā bhavanti. Na ca bāhulikā na sāthalikā, okkamane nikkhittadhurā paviveke pubbaīgamā ti, iminā tatiyena ņhānena therā bhikkhå pāsaüsā bhavanti. Therā h' āvuso bhikkhå imehi tãhi ņhānehi pāsaüsā bhavanti. Tatr' āvuso majjhimā bhikkhå --pe-- navā bhikkhå tãhi ņhānehi pāsaüsā bhavanti: Satthu pavivittassa viharato sāvakā vivekamanusikkhantãti, iminā paņhamena ņhānena navā bhikkhå pāsaüsā bhavanti. Yesa¤-ca dhammānaü Satthā pahānamāha te ca dhamme pajahantãti, iminā dutiyena ņhānena navā bhikkhå pāsaüsā bhavanti. Na ca bāhulikā na sāthalikā, okkamane nikkhittadhurā paviveke pubbaīgamā ti, iminā tatiyena ņhānena navā bhikkhå pāsaüsā bhavanti. Navā h' āvuso bhikkhå imehi tãhi ņhānehi pāsaüsā bhavanti. Ettāvatā kho āvuso Satthu pavivittassa viharato sāvakā vivekamanusikkhanti.
     Tatr' āvuso lobho ca pāpako doso ca pāpako, lobhassa ca pahānāya dosassa ca pahānāya atthi majjhimā paņipadā cakkhukaraõã ¤āõakaraõã upasamāya abhi¤¤āya sambodhāya nibbānāya saüvattati. Katamā ca sā āvuso majjhimā paņipadā cakkhukaraõã ¤āõakaraõã upasamāya abhi¤¤āya sambodhāya nibbānāya saüvattati: Ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo, seyyathãdaü: sammādiņņhi sammāsaīkappo sammāvācā sammākammanto sammāājãvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi. Ayaü kho sā āvuso majjhimā paņipadā cakkhukaraõã . . . nibbānāya saüvattati. Tatr' āvuso kodho ca pāpako upanāho ca pāpako -- makkho ca pāpako paëāso ca pāpako -- issā ca pāpikā macchera¤-ca pāpakaü -- māyā ca pāpikā sāņheyya¤-ca pāpakaü -- thambho ca pāpako sārambho ca pāpako

#<[page 016]>#
%<16                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- māno ca pāpako atimāno ca pāpako -- mado ca pāpako pamādo ca pāpako, madassa ca pahānāya pamādassa ca pahānāya atthi majjhimā paņipadā cakkhukaraõã . . . nibbānāya saüvattati. Katamā ca sā āvuso majjhimā paņipadā cakkhukaraõã . . . nibbānāya saüvattati:
Ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo, seyyathãdaü: sammādiņņhi sammāsaīkappo sammāvācā sammākammanto sammāājãvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi. Ayaü kho sā āvuso majjhimā paņipadā cakkhukaraõã ¤āõakaraõã upasamāya abhi¤¤āya sambodhāya nibbānāya saüvattatãti.
     Idam-avoca āyasmā Sāriputto. Attamanā te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa bhāsitaü abhinandun-ti.
                     DHAMMADâYâDASUTTAũ TATIYAũ.
                                 4.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho Jāõussoõi brāhmaõo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Jāõussoõi brāhmaõo Bhagavantam etadavoca: Ye 'me bho Gotama kulaputtā bhavantaü Gotamaü uddissa saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajitā bhavaü tesaü Gotamo pubbaīgamo, bhavaü tesaü Gotamo bahukāro, bhavaü tesaü Gotamo samādapetā, bhoto ca pana Gotamassa sā janatā diņņhānugatiü āpajjatãti. -- Evam-etaü brāhmaõa, evam-etaü brāhmaõa: ye te brāhmaõa kulaputtā mamaü uddissa saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajitā ahaü tesaü pubbaīgamo, ahaü tesaü bahukāro, ahaü tesaü samādapetā, mama¤-ca pana sā janatā diņņhānugatiü āpajjatãti. -- Durabhisambhavāni hi bho Gotama ara¤¤e-vanapatthāni pantāni senāsanāni, dukkaraü pavivekaü, durabhiramaü ekatte, haranti ma¤¤e mano vanāni samādhiü alabhamānassa bhikkhuno ti.

#<[page 017]>#
%<                   1. 4. BHAYABHERAVASUTTAũ. (4)               17>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Evam-etaü brāhmaõa, evam-etaü brāhmaõa: durabhisambhavāni hi brāhmaõa ara¤¤e-vanapatthāni pantāni senāsanāni, dukkaraü pavivekaü, dhurabhiramaü ekatte, haranti ma¤¤e mano vanāni samādhiü alabhamānassa bhikkhuno ti.
     Mayham-pi kho brāhmaõa pubbe va sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattass' eva sato etad-ahosi: Durabhisambhavāni hi kho ara¤¤e-vanapatthāni pantāni senāsanāni, dukkaraü pavivekaü, durabhiramaü ekatte, haranti ma¤¤e mano vanāni samādhiü alabhamānassa bhikkhuno ti.
Tassa mayhaü brāhmaõa etad-ahosi: Ye kho keci samaõā vā brāhmaõā vā aparisuddhakāyakammantā ara¤¤e-vanapatthāni pantāni senāsanāni paņisevanti, aparisuddhakāyakammanta-sandosahetu have te bhonto samaõabrāhmaõā akusalaü bhayabheravaü avhayanti; na kho panāhaü aparisuddhakāyakammanto ara¤¤e-vanapatthāni pantāni senāsanāni paņisevāmi, parisuddhakāyakammanto 'ham-asmi, ye hi vo ariyā parisuddhakāyakammantā ara¤¤e-vanapatthāni pantāni senāsanāni paņisevanti tesam-ahaü a¤¤atamo. Etam-ahaü brāhmaõa parisuddhakāyakammantataü attani sampassamāno bhiyyo pallomam-āpādiü ara¤¤e vihārāya. Tassa mayhaü brāhmaõa etad-ahosi: Ye kho keci samaõā vā brāhmaõā vā aparisuddhavacãkammantā --pe-- aparisuddhamanokammantā -- aparisuddhājãvā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti, aparisuddhājãva-sandosahetu have te bhonto samaõabrāhmaõā akusalaü bhayabheravaü avhayanti; na kho panāhaü aparisuddhājãvo ara¤¤e-v. p. s. paņisevāmi, parisuddhājãvo 'hamasmi, ye hi vo ariyā parisuddhājãvā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti tesam-ahaü a¤¤atamo. Etam-ahaü brāhmaõa parisuddhājãvataü attani sampassamāno bhiyyo pallomam-āpādiü ara¤¤e vihārāya. Tassa mayhaü brāhmaõa etad-ahosi:
Ye kho keci samaõā vā brāhmaõā vā abhijjhālå kāmesu tibbasārāgā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti, abhijjhālå kāmesu tibbasārāga-sandosahetu have te bhonto samaõabrāhmaõā akusalaü bhayabheravaü avhayanti; na kho panāhaü abhijjhālu kāmesu tibbasārāgo ara¤¤e-v. p. s. paņisevāmi, anabhijjhālu 'ham-asmi, ye hi vo ariyā anabhijjhālå ara¤¤e-v. p. s.

#<[page 018]>#
%<18                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
paņisevanti tesam-ahaü a¤¤atamo. Etam-ahaü brāhmaõa anabhijjhālutaü attani sampassamāno bhiyyo pallomam-āpādiü ara¤¤e vihārāya. Tassa mayhaü brāhmaõa etad-ahosi:
Ye kho keci samaõā vā brāhmaõā vā byāpannacittā paduņņhamanasaīkappā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti, byāpannacittapaduņņhamanasaīkappa-sandosahetu have te bhonto samaõabrāhmaõā akusalaü bhayabheravaü avhayanti; na kho panāhaü byāpannacitto paduņņhamanasaīkappo ara¤¤e-v. p. s.
paņisevāmi, mettacitto 'ham-asmi, ye hi vo ariyā mettacittā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti tesam-ahaü a¤¤atamo. Etamahaü brāhmaõa mettacittaü attani sampassamāno bhiyyo pallomam-āpādiü ara¤¤e vihārāya. Tassa mayhaü brāhmaõa etad-ahosi: Ye kho keci samaõā vā brāhmaõā vā thãnamiddhapariyuņņhitā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti, thãnamiddhapariyuņņhāna-sandosahetu have te bhonto samaõabrāhmaõā akusalaü bhayabheravaü avhayanti; na kho panāhaü thãnamiddhapariyuņņhito ara¤¤e-v. p. s. paņisevāmi, vigatathãnamiddho 'ham-asmi, ye hi vo ariyā vigatathãnamiddhā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti tesam-ahaü a¤¤atamo.
Etam-ahaü brāhmaõa vigatathãnamiddhataü attani sampassamāno bhiyyo pallomam-āpādiü ara¤¤e vihārāya. Tassa mayhaü brāhmaõa etad-ahosi: Ye kho keci samaõā vā brāhmaõā vā uddhatā avåpasantacittā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti, uddhatāvåpasantacitta-sandosahetu have te bhonto samaõabrāhmaõā akusalaü bhayabheravaü avhayanti; na kho panāhaü uddhato avåpasantacitto ara¤¤e-v. p. s. paņisevāmi, våpasantacitto 'ham-asmi, ye hi vo ariyā våpasantacittā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti tesam-ahaü a¤¤atamo.
Etam-ahaü brāhmaõa våpasantacittaü attani sampassamāno bhiyyo pallomam-āpādiü ara¤¤e vihārāya. Tassa mayhaü brāhmaõa etad-ahosi: Ye kho keci samaõā vā brāhmaõā vā kaīkhã vecikicchã ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti, kaīkhi-vecikicchisandosahetu have te bhonto samaõabrāhmaõā akusalaü bhayabheravaü avhayanti; na kho panāhaü kaīkhã vecikicchã ara¤¤e-v. p. s. paņisevāmi, tiõõavicikiccho 'ham-asmi, ye hi vo ariyā tiõõavicikicchā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti tesam-ahaü a¤¤atamo. Etam-ahaü brāhmaõa tiõõavicikicchataü attani sampassamāno bhiyyo pallomam-āpādiü ara¤¤e vihārāya.

#<[page 019]>#
%<                     1. 4. BHAYABHERAVASUTTAũ. (4)              19>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Tassa mayhaü brāhmaõa etad-ahosi: Ye kho keci samaõā vā brāhmaõā vā attukkaüsakā paravambhã ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti, attukkaüsana-paravambhana-sandosahetu have te bhonto samaõabrāhmaõā akusalaü bhayabheravaü avhayanti; na kho panāhaü attukkaüsako paravambhã ara¤¤e-v. p. s. paņisevāmi, anattukkaüsako aparavambhã 'ham-asmi, ye hi vo ariyā anattukkaüsakā aparavambhã ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti tesam-ahaü a¤¤atamo. Etam-ahaü brāhmaõa anattukkaüsakataü aparavambhitaü attani sampassamāno bhiyyo pallomam-āpādiü ara¤¤e vihārāya. Tassa mayhaü brāhmaõa etad-ahosi: Ye kho keci samaõā vā brāhmaõā vā chambhã bhãrukajātikā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti, chambhi-bhãrukajātikasandosahetu have te bhonto samaõabrāhmaõā akusalaü bhayabheravaü avhayanti; na kho panāhaü chambhã bhãrukajātiko ara¤¤e-v. p. s. paņisevāmi, vigatalomahaüso 'hamasmi, ye hi vo ariyā vigatalomahaüsā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti tesam-ahaü a¤¤atamo. Etam-ahaü brāhmaõa vigatalomahaüsataü attani sampassamāno bhiyyo pallomamāpādiü ara¤¤e vihārāya. Tassa mayhaü brāhmaõa etadahosi: Ye kho keci samaõā vā brāhmaõā vā lābhasakkārasilokaü {nikāmayamānā} ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti, lābhasakkārasilokanikāma-sandosahetu have te bhonto samaõabrāhmaõā akusalaü bhayabheravaü avhayanti; na kho panāhaü lābhasakkārasilokaü nikāmayamāno ara¤¤e-v. p. s. paņisevāmi, appiccho 'ham-asmi, ye hi vo ariyā appicchā ara¤¤e-v. p. s.
paņisevanti tesam-ahaü a¤¤atamo. Etam-ahaü brāhmaõa appicchataü attani sampassamāno bhiyyo pallomam-āpādiü ara¤¤e vihārāya. Tassa mayhaü brāhmaõa etad-ahosi: Ye kho keci samaõā vā brāhmaõā vā kusãtā hãnaviriyā ara¤¤e-v.
p. s. paņisevanti, kusãta-hãnaviriya-sandosahetu have te bhonto samaõabrāhmaõā akusalaü bhayabheravaü avhayanti; na kho paõāhaü kusãto hãnaviriyo ara¤¤e-v. p. s. paņisevāmi, āraddhaviriyo 'ham-asmi, ye hi vo ariyā āraddhaviriyā ara¤¤e-v. p. s.
paņisevanti tesam-ahaü a¤¤atamo. Etam-ahaü brāhmaõa āraddhaviriyataü attani sampassamāno bhiyyo pallomam-āpādiü ara¤¤e vihārāya. Tassa mayhaü brāhmaõa etad-ahosi:

#<[page 020]>#
%<20                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
Ye kho keci samaõā vā brāhmaõā vā muņņhassatã asampajānā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti, muņņhassati-asampajāna-sandosahetu have te bhonto samaõabrāhmaõā akusalaü bhayabheravaü avhayanti; na kho panāhaü muņņhassati asampajāno ara¤¤e-v. p. s. paņisevāmi, upaņņhitasati 'ham-asmi, ye hi vo ariyā upaņņhitasatã ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti tesam-ahaü a¤¤atamo. Etam-ahaü brāhmaõa upaņņhitasatitaü attani sampassamāno bhiyyo pallomam-āpādiü ara¤¤e vihārāya.
Tassa mayhaü brāhmaõa etad-ahosi: Ye kho keci samaõā vā brāhmaõā vā asamāhitā vibbhantacittā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti, asamāhita-vibbhantacitta-sandosahetu have te bhonto samaõabrāhmaõā akusalaü bhayabheravaü avhayanti; na kho panāhaü asamāhito vibbhantacitto ara¤¤e-v. p. s. paņisevāmi, samādhisampanno 'ham-asmi, ye hi vo ariyā samādhisampannā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti tesam-ahaü a¤¤atamo.
Etam-ahaü brāhmaõa samādhisampadaü attani sampassamāno bhiyyo pallomam-āpādiü ara¤¤e vihārāya. Tassa mayhaü brāhmaõa etad-ahosi: Ye kho keci samaõā vā brāhmaõā vā duppa¤¤ā eëamågā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti, duppa¤¤a-eëamåga-sandosahetu have te bhonto samaõabrāhmaõā akusalaü bhayabheravaü avhayanti; na kho panāhaü duppa¤¤o eëamågo ara¤¤e-v. p. s. paņisevāmi, pa¤¤āsampanno 'ham-asmi, ye hi vo ariyā pa¤¤āsampannā ara¤¤e-v. p. s. paņisevanti tesam-ahaü a¤¤atamo. Etamahaü brāhmaõa pa¤¤āsampadaü attani sampassamāno bhiyyo pallomam-āpādiü ara¤¤e vihārāya.
     Tassa mayhaü brāhmaõa etad-ahosi: Yan-nånāhaü yā tā rattiyo abhi¤¤ātā abhilakkhitā, cātuddasã pa¤cadasã aņņhamã ca pakkhassa, tathāråpāsu rattisu yāni tāni ārāmacetiyāni vanacetiyāni rukkhacetiyāni bhiüsanakāni salomahaüsāni tathāråpesu senāsanesu vihareyyaü, app-eva nāma taü bhayabheravaü passeyyan-ti. So kho ahaü brāhmaõa aparena samayena yā tā rattiyo abhi¤¤ātā abhilakkhitā, cātuddasã pa¤cadasã aņņhamã ca pakkhassa, tathāråpāsu rattisu yāni tāni ārāmacetiyāni vanacetiyāni rukkhacetiyāni bhiüsanakāni salomahaüsāni tathāråpesu senāsanesu viharāmi.
Tatra ca me brāhmaõa viharato mago vā āgacchati moro vā kaņņhaü pāteti vāto vā paõõasaņaü ereti;

#<[page 021]>#
%<                    1. 4. BHAYABHERAVASUTTAũ.(4)               21>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tassa mayhaü evaü hoti: etaü nåna taü bhayabheravaü āgacchatãti. Tassa mayhaü brāhmaõa etad-ahosi: Kin-nu kho ahaü a¤¤adatthu bhayapaņikaīkhã viharāmi; yan-nånāhaü yathābhåtaü yathābhåtassa me taü bhayabheravaü āgacchati tathābhåtaü tathābhåto va taü bhayabheravaü paņivineyyan-ti. Tassa mayhaü brāhmaõa caīkamantassa taü bhayabheravaü āgacchati. So kho ahaü brāhmaõa n' eva tāva tiņņhāmi na nisãdāmi na nipajjāmi yāva caīkamanto va taü bhayabheravaü paņivinemi. Tassa mayhaü brāhmaõa ņhitassa taü bhayabheravaü āgacchati. So kho ahaü brāhmaõa n' eva tāva caīkamāmi na nisãdāmi na nipajjāmi yāva ņhito va taü bhayabheravaü paņivinemi. Tassa mayhaü brāhmaõa nisinnassa taü bhayabheravaü āgacchati. So kho ahaü brāhmaõa n' eva tāva nipajjāmi na tiņņhāmi na caīkamāmi yāva nisinno va taü bhayabheravaü paņivinemi. Tassa mayhaü brāhmaõa nipannassa taü bhayabheravaü āgacchati. So kho ahaü brāhmaõa n' eva tāva nisãdāmi na tiņņhāmi na caīkamāmi yāva nipanno va taü bhayabheravaü paņivinemi.
     Santi kho pana brāhmaõa eke samaõabrāhmaõā rattiü yeva samānaü divā ti sa¤jānanti, divā yeva samānaü rattãti sa¤jānanti; idam-ahaü tesaü samaõabrāhmaõānaü sammohavihārasmiü vadāmi. Ahaü kho pana brāhmaõa rattiü yeva samānaü rattãti sa¤jānāmi, divā yeva samānaü divā ti sa¤jānāmi. Yaü kho taü brāhmaõa sammā vadamāno vadeyya: asammohadhammo satto loke uppanno bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānan-ti, mam-eva taü sammā vadamāno vadeyya: asammohadhammo satto loke uppanno bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānan-ti. âraddhaü kho pana me brāhmaõa viriyaü ahosi asallãnaü, upaņņhitā sati asammuņņhā, passaddho kāyo asāraddho, samāhitaü cittaü ekaggaü. So kho ahaü brāhmaõa vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja vihāsiü; vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja vihāsiü;

#<[page 022]>#
%<22                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  pãtiyā ca virāgā upekhako ca vihāsiü sato ca sampajāno sukha¤-ca kāyena paņisaüvedesiü yantaü ariyā ācikkhanti: upekhako satimā sukhavihārã ti tatiyaü jhānaü upasampajja vihāsiü; sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkhaü asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja vihāsiü.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte pubbenivāsānussati¤āõāya cittaü abhininnāmesiü. So anekavihitaü pubbenivāsaü anussarāmi, seyyathãdaü: ekam-pi jātiü dve pi jātiyo tisso pi jātiyo catasso pi jātiyo pa¤ca pi jātiyo dasa pi jātiyo vãsatim-pi jātiyo tiüsam-pi jātiyo cattārãsam-pi jātiyo pa¤¤āsam-pi jātiyo jātisatam-pi jātisahassam-pi jātisatasahassam-pi, aneke pi saüvaņņakappe aneke pi vivaņņakappe aneke pi saüvaņņavivaņņakappe; amutr' āsiü evannāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiü, tatra p' āsiü evannāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto idhåpapanno ti. Iti sākāraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarāmi. Ayaü kho me brāhmaõa rattiyā paņhame yāme paņhamā vijjā adhigatā. avijjā vihatā vijjā uppannā, tamo vihato āloko uppanno, yathā taü appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte sattānaü cutåpapāta¤āõāya cittaü abhininnāmesiü.
So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate, yathākammåpage satte pajānāmi: ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacãduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaü upavādakā micchādiņņhikā micchādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapannā; ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacãsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaü anupavādakā sammādiņņhikā sammādiņņhikammasamādānā,

#<[page 023]>#
%<                   1. 4. BHAYABHERAVASUTTAũ. (4)                 23>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  te kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapannā ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate, yathākammåpage satte pajānāmi. Ayaü kho me brāhmaõa rattiyā majjhime yāme dutiyā vijjā adhigatā, avijjā vihatā vijjā uppannā, tamo vihato āloko uppanno, yathā taü appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte āsavānaü khaya¤āõāya cittaü abhininnāmesiü. So:
idaü dukkhan-ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü, ayaü dukkhasamudayo ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü. ayaü dukkhanirodho ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü. ayaü dukkhanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü; ime āsavā ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü, ayaü āsavasamudayo ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü, ayaü āsavanirodho ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü, ayaü āsavanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü. Tassa me evaü jānato evaü passato kāmāsavā pi cittaü vimuccittha. bhavāsavā pi cittaü vimuccittha.
avijjāsavā pi cittaü vimuccittha, vimuttasmiü vimuttam-iti ¤āõaü ahosi; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti abbha¤¤āsiü. Ayaü kho me brāhmaõa rattiyā pacchime yāme tatiyā vijjā adhigatā, avijjā vihatā vijjā uppannā, tamo vihato āloko uppanno, yathā taü appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.
     Siyā kho pana te brāhmaõa evam-assa: Ajjāpi nåna samaõo Gotamo avãtarāgo avãtadoso avãtamoho, tasmā ara¤¤e-vanapatthāni pantāni senāsanāni paņisevatãti. Na kho pan' etaü brāhmaõa evaü daņņhabbaü. Dve kho ahaü brāhmaõa atthavase sampassamāno ara¤¤e-vanapatthāni pantāni senāsanāni paņisevāmi: attano ca diņņhadhammasukhavihāraü sampassamāno pacchima¤-ca janataü anukampamāno ti.
     Anukampitaråpā 'yaü bhotā Gotamena pacchimā janatā,

#<[page 024]>#
%<24                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yathā taü arahatā sammāsambuddhena. Abhikkantaü bho Gotama, abhikkantaü bho Gotama. Seyyathā pi bho Gotama nikujjitaü vā ukkujjeyya, paņicchannaü vā vivareyya, måëhassa vā maggaü ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaü dhāreyya: cakkhumanto råpāni dakkhintãti, evam-evaü bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaü bhavantaü Gotamaü saraõaü gacchāmi dhamma¤-ca bhikkhusaīgha¤-ca. Upāsakam-maü bhavaü Gotamo dhāretu ajjatagge pāõupetaü saraõagatan-ti.
                    BHAYABHERAVASUTTAũ CATUTTHAũ.
                                 5.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhå āmantesi: âvuso bhikkhavo ti.
âvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa paccassosuü.
âyasmā Sāriputto etad-avoca:
     Cattāro 'me āvuso puggalā santo saüvijjamānā lokasmiü, katame cattāro: Idh' āvuso ekacco puggalo sāīgaõo va samāno: atthi me ajjhattaü aīgaõan-ti yathābhåtaü nappajānāti; idha pan' āvuso ekacco puggalo sāīgaõo va samāno: atthi me ajjhattaü aīgaõan-ti yathābhåtaü pajānāti.
Idh' āvuso ekacco puggalo anaīgaõo va samāno: na-tthi me ajjhattaü aīgaõan-ti yathābhåtaü na-ppajānāti; idha pan' āvuso ekacco puggalo anaīgaõo va samāno: na-tthi me ajjhattaü aīgaõan-ti yathābhåtaü pajānāti. Tatr' āvuso yvāyaü puggalo sāīgaõo va samāno: atthi me ajjhattaü aīgaõan-ti yathābhåtaü na-ppajānāti. ayaü imesaü dvinnaü puggalānaü sāīgaõānaü yeva sataü hãnapuriso akkhāyati. Tatr' āvuso yvāyaü puggalo sāīgaõo va samāno:
atthi me ajjhattaü aīgaõan-ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü imesaü dvinnaü puggalānaü sāīgaõānaü yeva sataü seņņhapuriso akkhāyati. Tatr' āvuso yvāyaü puggalo anaīgaõo va samāno:

#<[page 025]>#
%<                   1. 5. ANAđGAöASUTTAũ. (5)                   25>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na-tthi me ajjhattaü aīgaõan-ti yathābhåtaü na-ppajānāti, ayaü imesaü dvinnaü puggalānaü anaīgaõānaü yeva sataü hãnapuriso akkhāyati. Tatr' āvuso yvāyaü puggalo anaīgaõo va samāno: na-tthi me ajjhattaü aīgaõan-ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü imesaü dvinnaü puggalānaü anaīgaõānaü yeva sataü seņņhapuriso akkhāyatãti.
     Evaü vutte āyasmā Mahāmoggallāno āyasmantaü Sāriputtaü etad-avoca: Ko nu kho āvuso Sāriputta hetu ko paccayo yen' imesaü dvinnaü puggalānaü sāīgaõānaü yeva sataü eko hãnapuriso akkhāyati, eko seņņhapuriso akkhāyati; ko pan' āvuso Sāriputta hetu ko paccayo yen' imesaü dvinnaü puggalānaü anaīgaõānaü yeva sataü eko hãnapuriso akkhāyati, eko seņņhapuriso akkhāyatãti.
     Tatr' āvuso yvāyaü puggalo sāīgaõo va samāno: atthi me ajjhattaü aīgaõan-ti yathābhåtaü na-ppajānāti. tass' etaü pāņikaīkhaü: na chandaü janessati, na vāyamissati, na viriyaü ārabhissati tass' aīgaõassa pahānāya, so sarāgo sadoso samoho sāīgaõo saīkiliņņhacitto kālaü karissati. Seyyathā pi āvuso kaüsapātã ābhatā āpaõā vā kammārakulā vā rajena ca malena ca pariyonaddhā, tam-enaü sāmikā na c' eva paribhu¤jeyyuü na ca pariyodapeyyuü, rajāpathe ca naü nikkhipeyyuü, evaü hi sā āvuso kaüsapātã aparena samayena saīkiliņņhatarā assa malaggahãtā ti. -- Evam-āvuso ti. -- Evam-eva kho āvuso yvāyaü puggalo sāīgaõo va samāno: atthi me ajjhattaü aīgaõan-ti yathābhåtaü na-ppajānāti, tass' etaü pāņikaīkhaü: na chandaü janessati, na vāyamissati, na viriyaü ārabhissati tass' aīgaõassa pahānāya, so sarāgo sadoso samoho sāīgaõo saīkiliņņhacitto kālaü karissati. Tatr' āvuso yvāyaü puggalo sāīgaõo va samāno:
atthi me ajjhattaü aīgaõan-ti yathābhåtaü pajānāti, tass' etaü pāņikaīkhaü: chandaü janessati, vāyamissati, viriyaü ārabhissati tass' aīgaõassa pahānāya, so arāgo adoso amoho anaīgaõo asaīkiliņņhacitto kālaü karissati. Seyyathā pi āvuso kaüsapātã ābhatā āpaõā vā kammārakulā vā rajena ca malena ca pariyonaddhā, tam-enaü sāmikā paribhu¤jeyyu¤-c' eva pariyodapeyyu¤-ca, na ca naü rajāpathe nikkhipeyyuü.

#<[page 026]>#
%<26                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
evaü hi sā āvuso kaüsapātã aparena samayena parisuddhatarā assa pariyodātā ti. -- Evam-āvuso ti. -- Evam-eva kho āvuso yvāyaü puggalo sāīgaõo va samāno: atthi me ajjhattaü aīgaõan-ti yathābhåtaü pajānāti, tass' etaü pāņikaīkhaü: chandaü janessati, vāyamissati, viriyaü ārabhissati tass' aīgaõassa pahānāya, so arāgo adoso amoho anaīgaõo asaīkiliņņhacitto kālaü karissati. Tatr' āvuso yvāyaü puggalo anaīgaõo va samāno: na-tthi me ajjhattaü aīgaõan-ti yathābhåtaü na-ppajānāti. tass' etaü pāņikaīkhaü: subhanimittaü manasikarissati, tassa subhanimittassa manasikārā rāgo cittaü anuddhaüsessati, so sarāgo sadoso samoho sāīgaõo saīkiliņņhacitto kālaü karissati. Seyyathā pi āvuso kaüsapātã ābhatā āpaõā vā kammārakulā vā parisuddhā pariyodātā, tam-enaü sāmikā na c' eva paribhu¤jeyyuü na ca pariyodapeyyuü, rajāpathe ca naü nikkhipeyyuü, evaü hi sā āvuso kaüsapātã aparena samayena saīkiliņņhatarā assa malaggahãtā ti. -Evam-āvuso ti. -- Evam-eva kho āvuso yvāyaü puggalo anaīgaõo va samāno: na-tthi me ajjhattaü aīgaõan-ti yathābhåtaü na-ppajānāti, tass' etaü pāņikaīkhaü: subhanimittaü manasikarissati, tassa subhanimittassa manasikārā rāgo cittaü anuddhaüsessati, so sarāgo sadoso samoho sāīgaõo saīkiliņņhacitto kālaü karissati. Tatr' āvuso yvāyaü puggalo anaīgaõo va samāno: na-tthi me ajjhattaü aīgaõan-ti yathābhåtaü pajānāti, tass' etaü pāņikaīkhaü: subhanimittaü na manasikarissati, tassa subhanimittassa amanasikārā rāgo cittaü nānuddhaüsessati, so arāgo adoso amoho anaīgaõo asaīkiliņņhacitto kālaü karissati. Seyyathā pi āvuso kaüsapātã ābhatā āpaõā vā kammārakulā vā parisuddhā pariyodātā, tam-enaü sāmikā paribhu¤jeyyu¤-c' eva pariyodapeyyu¤-ca, na ca naü rajāpathe nikkhipeyyuü, evaü hi sā āvuso kaüsapātã aparena samayena parisuddhatarā assa pariyodātā ti.
-- Evam-āvuso ti. -- Evam-eva kho āvuso yvāyaü puggalo anaīgaõo va samāno: na-tthi me ajjhattaü aīganan-ti yathābhåtaü pajānāti, tass' etaü pāņikaīkhaü: subhanimittaü na manasikarissati, tassa subhanimittassa amanasikārā rāgo cittaü nānuddhaüsessati, so arāgo adoso amoho anaīgaõo asaīkiliņņhacitto kālaü karissati. Ayaü kho āvuso Moggallāna hetu ayaü paccayo yen' imesaü dvinnaü puggalānaü sāīgaõānaü yeva sataü eko hãnapuriso akkhāyati,

#<[page 027]>#
%<                     1. 5. ANAđGAöASUTTAũ. (5)                 27>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  eko seņņhapuriso akkhāyati; ayaü pan' āvuso Moggallāna hetu ayaü paccayo yen' imesaü dvinnaü puggalānaü anaīgaõānaü yeva sataü eko hãnapuriso akkhāyati, eko seņņhapuriso akkhāyatãti.
     Aīgaõaü aīgaõan-ti āvuso vuccati, kissa nu kho etaü āvuso adhivacanaü yadidaü aīgaõan-ti. -- Pāpakānaü kho etaü āvuso akusalānaü icchāvacarānaü adhivacanaü yadidaü aīgaõaü. ōhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü idh' ekaccassa bhikkhuno evaü icchā uppajjeyya: âpatti¤-ca vata āpanno assaü, na ca maü bhikkhå jāneyyuü: āpattiü āpanno ti; ņhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yan-taü bhikkhuü bhikkhå jāneyyuü: āpattiü āpanno ti; jānanti maü bhikkhå: āpattiü āpanno ti. iti so kupito hoti appatãto. Yo c' eva kho āvuso kopo yo ca appaccayo ubhayam-etaü aīgaõaü. ōhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü idh' ekaccassa bhikkhuno evaü icchā uppajjeyya: âpatti¤-ca vata āpanno assaü, anuraho maü bhikkhå codeyyuü no saīghamajjhe ti; ņhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yan-taü bhikkhuü bhikkhå saīghamajjhe codeyyuü no anuraho; saīghamajjhe maü bhikkhå codenti no anuraho ti, iti so kupito hoti appatãto. Yo c' eva kho āvuso kopo yo ca appaccayo ubhayam-etaü aīgaõaü. ōhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü idh' ekaccassa bhikkhuno evaü icchā uppajjeyya:
âpatti¤-ca vata āpanno assaü, sappaņipuggalo maü codeyya no appaņipuggalo ti; ņhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yan-taü bhikkhuü appaņipuggalo codeyya no sappaņipuggalo; appaņipuggalo maü codeti no sappaņipuggalo ti, iti so kupito hoti appatãto. Yo c' eva kho āvuso kopo yo ca appaccayo ubhayam-etaü aīgaõaü. ōhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü idh' ekaccassa bhikkhuno evaü icchā uppajjeyya: Aho vata mam-eva Satthā paņipucchitvā paņipucchitvā bhikkhånaü dhammaü deseyya, na a¤¤aü bhikkhuü Satthā paņipucchitvā paņipucchitvā bhikkhånaü dhammaü deseyyāti; ņhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü a¤¤aü bhikkhuü Satthā p. p. bh. dh. deseyya, na taü bhikkhuü Satthā

#<[page 028]>#
%<28                         I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  p. p. bh. dh. deseyya; a¤¤aü bhikkhuü Satthā p. p. bh. dh. deseti. na maü Satthā p. p. bh. dh.
desetãti, iti so kupito hoti appatãto. Yo c' eva kho āvuso kopo yo ca appaccayo ubhayam-etaü aīgaõaü. ōhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü idh' ekaccassa bhikkhuno evaü icchā uppajjeyya: Aho vata mam-eva bhikkhå purakkhatvā purakkhatvā gāmaü bhattāya paviseyyuü, na a¤¤aü bhikkhuü bhikkhå purakkhatvā purakkhatvā gāmaü bhattāya paviseyyun-ti; ņhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü a¤¤aü bhikkhuü bhikkhå p. p. g. bhattāya paviseyyuü, na taü bhikkhuü bhikkhå p. p. g. bhattāya paviseyyuü; a¤¤aü bhikkhuü bhikkhå p. p. g. bhattāya pavisanti. na maü bhikkhå p. p. g. bhattāya pavisantãti, iti so kupito hoti appatãto. Yo c' eva kho āvuso kopo yo ca appaccayo ubhayametaü aīgaõaü. ōhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü idh' ekaccassa bhikkhuno evaü icchā uppajjeyya: Aho vata aham-eva labheyyaü bhattagge aggāsanaü aggodakaü aggapiõķaü, na a¤¤o bhikkhu labheyya bhattagge aggāsanaü aggodakaü aggapiõķan-ti; ņhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü a¤¤o bhikkhu labheyya bhattagge a. a. a., na so bhikkhu labheyya bhattagge a. a. a.; a¤¤o bhikkhu labhati bhattagge a. a. a., nāhaü labhāmi bhattagge a. a. aggapiõķan-ti.
iti so kupito hoti appatãto. Yo c' eva kho āvuso kopo yo ca appaccayo ubhayam-etaü aīgaõaü. ōhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü idh' ekaccassa bhikkhuno evaü icchā uppajjeyya: Aho vata aham-eva bhattagge bhuttāvã anumodeyyaü, na a¤¤o bhikkhu bhattagge bhuttāvã anumodeyyāti; ņhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü a¤¤o bhikkhu bh.
bh. anumodeyya, na so bhikkhu bh. bh. anumodeyya; a¤¤o bhikkhu bh. bh. anumodati, nāhaü bh. bh. anumodāmãti, iti so kupito hoti appatãto. Yo c' eva kho āvuso kopo yo ca appaccayo ubhayam-etaü aīgaõaü. ōhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü idh' ekaccassa bhikkhuno evaü icchā uppajjeyya: Aho vata aham-eva ārāmagatānaü bhikkhånaü dhammaü deseyyaü, na a¤¤o bhikkhu ārāmagatānaü bhikkhånaü dhammaü deseyyāti; ņhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü a¤¤o bhikkhu ā. bh. dh. deseyya, na so bhikkhu

#<[page 029]>#
%<                     1. 5. ANAđGAöASUTTAũ. (5)                  29>%
ā. bh. dh. deseyya; a¤¤o bhikkhu ā. bh. dh. deseti, nāhaü ā. bh. dh. desemãti, iti so kupito hoti appatãto. Yo c' eva kho āvuso kopo yo ca appaccayo ubhayam-etaü aīgaõaü.
ōhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü idh' ekaccassa bhikkhuno evaü icchā uppajjeyya: Aho vata aham-eva ārāmagatānaü bhikkhunãnaü dhammaü deseyyaü --pe-upāsakānaü dhammaü deseyyaü --pe-- upāsikānaü dhammaü deseyyaü, na a¤¤o bhikkhu ārāmagatānaü upāsikānaü dhammaü deseyyāti; ņhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü a¤¤o bhikkhu ārāmagatānaü upāsikānaü dhammaü deseyya, na so bhikkhu ā. u. dh. deseyya; a¤¤o bhikkhu ā.
u. dh. deseti, nāhaü ā. u. dh. desemãti, iti so kupito hoti appatãto. Yo c' eva kho āvuso kopo yo ca appaccayo ubhayam-etaü aīgaõaü. ōhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü idh' ekaccassa bhikkhuno evaü icchā uppajjeyya: Aho vata mam-eva bhikkhå sakkareyyuü garukareyyuü māneyyuü påjeyyuü, na a¤¤aü bhikkhuü bhikkhå sakkareyyuü garukareyyuü māneyyuü påjeyyun-ti; ņhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü a¤¤aü bhikkhuü bhikkhå s. g. m.
påjeyyuü, na taü bhikkhuü bhikkhå s. g. m. påjeyyuü; a¤¤aü bhikkhuü bhikkhå sakkaronti garukaronti mānenti påjenti, na maü bhikkhå s. g. m. påjentãti, iti so kupito hoti appatãto. Yo c' eva kho āvuso kopo yo ca appaccayo ubhayam-etaü aīgaõaü. ōhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü idh' ekaccassa bhikkhuno evaü icchā uppajjeyya: Aho vata mam-eva bhikkhuniyo --pe-- upāsakā --pe-- upāsikā s. g. m. påjeyyuü, na a¤¤aü bhikkhuü upāsikā s. g. m. påjeyyun-ti; ņhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü a¤¤aü bhikkhuü upāsikā s. g. m. påjeyyaü, na taü bhikkhuü upāsikā s. g. m. påjeyyuü; a¤¤aü bhikkhuü upāsikā s. g. m. påjenti, na maü upāsikā s. g. m.
påjentãti, iti so kupito hoti appatãto. Yo c' eva kho āvuso kopo yo ca appaccayo ubhayam-etaü aīgaõaü. ōhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü idh' ekaccassa bhikkhuno evaü icchā uppajjeyya: Aho vata aham-eva lābhã assaü paõãtānaü cãvarānaü, na a¤¤o bhikkhu lābhã assa paõãtānaü cãvarānan-ti; ņhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü a¤¤o bhikkhu lābhã assa paõãtānaü cãvarānaü,

#<[page 030]>#
%<30                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na so bhikkhu lābhã assa paõãtānaü cãvarānaü; a¤¤o bhikkhu lābhã paõãtānaü cãvarānaü. nāhaü lābhã paõãtānaü cãvarānan-ti, iti so kupito hoti appatãto. Yo c' eva kho āvuso kopo yo ca appaccayo ubhayam-etaü aīgaõaü. ōhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü idh' ekaccassa bhikkhuno evaü icchā uppajjeyya: Aho vata aham-eva lābhã assaü paõãtānaü piõķapātānaü --pe-- paõãtānaü senāsanānaü -- paõãtānaü gilānapaccayabhesajjaparikkhārānaü, na a¤¤o bhikkhu lābhã assa paõãtānaü gilānapaccayabhesajjaparikkhārānan-ti; ņhānaü kho pan' etaü āvuso vijjati yaü a¤¤o bhikkhu lābhã assa p. g., na so bhikkhu lābhã assa p. g.; a¤¤o bhikkhu lābhã p. g., nāhaü lābhã p. gilānapaccayabhesajjaparikkhārānan-ti, iti so kupito hoti appatãto. Yo c' eva kho āvuso kopo yo ca appaccayo ubhayam-etaü aīgaõaü. Imesaü kho etaü āvuso pāpakānaü akusalānaü icchāvacarānaü adhivacanaü yadidaü aīgaõan-ti.
     Yassa kassaci āvuso bhikkhuno ime pāpakā akusalā icchāvacarā appahãnā dissanti c' eva såyanti ca, ki¤cāpi so hoti āra¤¤ako pantasenāsano, piõķapātiko sapadānacārã, paüsukåliko låkhacãvaradharo, atha kho naü sabrahmacārã na sakkaronti na garukaronti na mānenti na påjenti; taü kissa hetu: te hi tassa āyasmato pāpakā akusalā icchāvacarā appahãnā dissanti c' eva såyanti ca. Seyyathā pi āvuso kaüsapātã ābhatā āpaõā vā kammārakulā vā parisuddhā pariyodātā, tam-enaü sāmikā ahikuõapaü vā kukkurakuõapaü vā manussakuõapaü vā racayitvā a¤¤issā kaüsapātiyā paņikujjitvā antarāpaõaü paņipajjeyyuü, tam-enaü jano disvā evaü vadeyya: Ambho, kim-ev' idaü harãyati ja¤¤aja¤¤aü viyāti; tam-enaü uņņhahitvā apāpuritvā olokeyya, tassa saha dassanena amanāpatā ca saõņhaheyya piņikulyatā ca saõņhaheyya jegucchitā ca saõņhaheyya, jighacchitānam-pi na bhottukamyatā assa, pag-eva suhitānaü; evam-eva kho āvuso yassa kassaci bhikkhuno ime pāpakā akusalā icchāvacarā appahãnā dissanti c' eva såyanti ca, ki¤cāpi so hoti āra¤¤ako pantasenāsano, piõķapātiko sapadānacārã, paüsukåliko låkhacãvaradharo, atha kho naü sabrahmacārã na sakkaronti na garukaronti na mānenti na påjenti;

#<[page 031]>#
%<                     1. 5. ANAđGAöASUTTAũ. (5)                  31>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  taü kissa hetu: te hi tassa āyasmato pāpakā akusalā icchāvacarā appahãnā dissanti c' eva såyanti ca.
     Yassa kassaci āvuso bhikkhuno ime pāpakā akusalā icchāvacarā pahãnā dissanti c' eva såyanti ca, ki¤cāpi so hoti gāmantavihārã nemantaõiko gahapaticãvaradharo, atha kho naü sabrahmacārã sakkaronti garukaronti mānenti påjenti; taü kissa hetu: te hi tassa āyasmato pāpakā akusalā icchāvacarā pahãnā dissanti c' eva såyanti ca. Seyyathā pi āvuso kaüsapātã ābhatā āpaõā vā kammārakulā vā parisuddhā pariyodātā, tam-enaü sāmikā sālãnaü odanaü vicitakāëakaü anekasåpaü anekabya¤janaü racayitvā a¤¤issā kaüsapātiyā paņikujjitvā antarāpaõaü paņipajjeyyuü, tam-enaü jano disvā evaü vadeyya: Ambho, kim-ev' idaü harãyati ja¤¤aja¤¤aü viyāti; tam-enaü uņņhahitvā apāpuritvā olokeyya, tassa saha dassanena manāpatā ca saõņhaheyya appaņikulyatā ca saõņhaheyya ajegucchitā ca saõņhaheyya, suhitānam-pi bhottukamyatā assa, pag-eva jighacchitānaü; evam-eva kho āvuso yassa kassaci bhikkhuno ime pāpakā akusalā icchāvacarā pahãnā dissanti c' eva såyanti ca, ki¤cāpi so hoti gāmantavihārã nemantaõiko gahapaticãvaradharo, atha kho naü sabrahmacārã sakkaronti garukaronti mānenti påjenti; taü kissa hetu: te hi tassa āyasmato pāpakā akusalā icchāvacarā pahãnā dissanti c' eva såyanti cāti.
     Evaü vutte āyasmā Mahāmoggallāno āyasmantaü Sāriputtaü etad-avoca: Upamā maü āvuso Sāriputta paņibhātãti. -- Paņibhātu taü āvuso Moggallānāti. -- Ekam-idāhaü āvuso samayaü Rājagahe viharāmi Giribbaje. Atha khvāhaü āvuso pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya Rājagahaü piõķāya pāvisiü. Tena kho pana samayena Samãti yānakāraputto rathassa nemiü tacchati, tam-enaü Paõķuputto ājãviko purāõayānakāraputto paccupaņņhito hoti.
Atha kho āvuso Paõķuputtassa ājãvikassa purāõayānakāraputtassa evaü cetaso parivitakko udapādi: Aho vatāyaü Samãti yānakāraputto imissā nemiyā ima¤-ca vaīkaü ima¤ca jimhaü ima¤-ca dosaü taccheyya, evāyaü nemi apagatavaīkā apagatajimhā apagatadosā suddhā 'ssa sāre patiņņhitā ti.

#<[page 032]>#
%<32                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Yathā yathā kho āvuso Paõķuputtassa ājãvikassa purāõayānakāraputtassa cetaso parivitakkitaü hoti, tathā tathā Samãti yānakāraputto tassā nemiyā ta¤-ca vaīkaü ta¤ca jimhaü ta¤-ca dosaü tacchati. Atha kho āvuso Paõķuputto ājãviko purāõayānakāraputto attamano attamanavācaü nicchāresi: Hadayā hadayaü ma¤¤e a¤¤āya tacchatãti.
Evam-eva kho āvuso ye te puggalā assaddhā jãvikatthā na saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajitā, saņhā māyāvino keņubhino, uddhatā unnaëā, capalā mukharā vikiõõavācā, indriyesu aguttadvārā, bhojane amatta¤¤uno, jāgariyaü ananuyuttā, sāma¤¤e anapekhavanto, sikkhāya na tibbagāravā, bāhulikā sāthalikā, okkamane pubbaīgamā paviveke nikkhittadhurā, kusãtā hãnaviriyā, muņņhassatã asampajānā, asamāhitā vibbhantacittā, duppa¤¤ā eëamågā, tesaü āyasmā Sāriputto iminā dhammapariyāyena hadayā hadayaü ma¤¤e a¤¤āya tacchati. Ye pana te kulaputtā saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajitā, asaņhā amāyāvino akeņubhino, anuddhatā anunnaëā, acapalā amukharā avikiõõavācā, indriyesu guttadvārā, bhojane matta¤¤uno, jāgariyaü anuyuttā, sāma¤¤e apekhavanto, sikkhāya tibbagāravā, na bāhulikā na sāthalikā, okkamane nikkhittadhurā paviveke pubbaīgamā, āraddhaviriyā pahitattā, upaņņhitasatã sampajānā, samāhitā ekaggacittā, {pa¤¤avanto} aneëamågā, te āyasmato Sāriputtassa imaü dhammapariyāyaü sutvā pipanti ma¤¤e ghasanti ma¤¤e vacasā c' eva manasā ca, sādhu vata bho sabrahmacārã akusalā vuņņhāpetvā kusale patiņņhāpeti. Seyyathā pi āvuso itthã vā puriso vā daharo yuvā maõķanakajātiko sãsaü nahāto uppalamālaü vā vassikamālaü vā atimuttakamālaü vā labhitvā ubhohi hatthehi paņiggahetvā uttamaīge sirasmiü patiņņhāpeyya, evam-eva kho āvuso ye te kulaputtā saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajitā, asaņhā . . ., sādhu vata bho sabrahmacārã akusalā vuņņhāpetvā kusale patiņņhāpetãti.
     Itiha te ubho mahānāgā a¤¤ama¤¤assa subhāsitaü samanumodiüsåti.
                      ANAđGAöASUTTAũ PAĨCAMAũ.

#<[page 033]>#
%<                     1. 6. âKAđKHEYYASUTTAũ. (6)               33>%
                                    6.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Sampannasãlā bhikkhave viharatha sampannapātimokkhā, pātimokkhasaüvarasaüvutā viharatha ācāragocarasampannā, aõumattesu vajjesu bhayadassāvã, samādāya sikkhatha sikkhāpadesu. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: sabrahmacārãnaü piyo c' assaü manāpo garu bhāvanãyo cāti, sãlesv-ev' assa paripårakārã ajjhattaü cetosamatham-anuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato bråhetā su¤¤āgārānaü.
âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: lābhã assaü cãvara-piõķapāta-senāsana-gilānapaccayabhesajjaparikkhārānan-ti, sãlesv-ev' assa paripårakārã ajjhattaü cetosamatham-anuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato bråhetā su¤¤āgārānaü. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: yesāhaü cãvarapiõķapāta-senāsana-gilānapaccayabhesajjaparikkhāraü paribhu¤jāmi tesaü te kārā mahapphalā assu mahānisaüsā ti, sãlesv-ev' assa paripårakārã --pe-- bråhetā su¤¤āgārānaü.
âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: ye me ¤ātisālohitā petā kālakatā pasannacittā anussaranti tesaü taü mahapphalaü assa mahānisaüsan-ti, sãlesv-ev' assa --pe-- bråhetā su¤¤āgārānaü. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: aratiratisaho assaü na ca maü arati saheyya, uppannaü aratiü abhibhuyya abhibhuyya vihareyyan-ti, sãlesv-ev' assa paripårakārã --pe-- bråhetā su¤¤āgārānaü. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: bhayabheravasaho assaü na ca maü bhayabheravaü saheyya, uppannaü bhayabheravaü abhibhuyya abhibhuyya vihareyyan-ti, sãlesv-ev' assa paripårakāri --pe-b. s. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: catunnaü jhānānaü ābhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikāmalābhã assaü akicchalābhã akasiralābhã ti, sãlesv-ev' assa paripårakārã --pe-- b. s. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: ye te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā te kāyena phassitvā vihareyyan-ti, sãlesv-ev' assa paripårakārã --pe-- b. s.

#<[page 034]>#
%<34                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā sotāpanno assaü avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti, sãlesv-ev' assa paripårakārã --pe-- b. s.
âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā rāgadosamohānaü tanuttā sakadāgāmã assaü, sakideva imaü lokaü āgantvā dukkhass' antaü kareyyan-ti, sãlesvev' assa paripårakārã --pe-- b. s. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko assaü tatthaparinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā ti, sãlesv-ev' assa paripårakārã --pe-- b. s. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: anekavihitaü iddhividhaü paccanubhaveyyaü, eko pi hutvā bahudhā assaü, bahudhā pi hutvā eko assaü, āvibhāvaü tirobhāvaü tirokuķķaü tiropākāraü tiropabbataü asajjamāno gaccheyyaü seyyathā pi ākāse, paņhaviyā pi ummujjanimujjaü kareyyaü seyyathā pi udake, udake pi abhijjamāne gaccheyyaü seyyathā pi paņhaviyaü, ākāse pi pallaīkena kameyyaü seyyathā pi pakkhã sakuõo, ime pi candimasuriye evaü mahiddhike evaü mahānubhāve pāõinā parimaseyyaü parimajjeyyaü, yāva brahmalokā pi kāyena vasaü vatteyyan-ti, sãlesv-ev' assa paripårakārã -pe -- b. s. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suõeyyaü, dibbe ca mānuse ca, ye dåre santike cāti, sãlesvev' assa paripårakārã --pe-- b. s. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: parasattānaü parapuggalānaü cetasā ceto paricca pajāneyyaü; sarāgaü vā cittaü: sarāgaü cittan-ti pajāneyyaü, vãtarāgaü vā cittaü: vãtarāgaü cittan-ti pajāneyyaü, sadosaü vā cittaü: sadosaü cittan-ti pajāneyyaü, vãtadosaü vā cittaü: vãtadosaü cittan-ti pajāneyyaü, samohaü vā cittaü: samohaü cittan-ti pajāneyyaü, vãtamohaü vā cittaü: vãtamohaü cittan-ti pajāneyyaü, saīkhittaü vā cittaü: saīkhittaü cittan-ti pajāneyyaü, vikkhittaü vā cittaü:
vikkhittaü cittan-ti pajāneyyaü, mahaggataü vā cittaü:
mahaggataü cittan-ti pajāneyyaü, amahaggataü vā cittaü:
amahaggataü cittan-ti pajāneyyaü, sa-uttaraü vā cittaü:
sa-uttaraü cittan-ti pajāneyyaü, anuttaraü vā cittaü: anuttaraü cittan-ti pajāneyyaü, samāhitaü vā cittaü: samāhitaü cittan-ti pajāneyyaü,

#<[page 035]>#
%<                  1. 6. âKAđKHEYYASUTTAũ. (6)                   35>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  asamāhitaü vā cittaü: asamāhitaü cittan-ti pajāneyyaü, vimuttaü vā cittaü: vimuttaü cittan-ti pajāneyyaü, avimuttaü vā cittaü: avimuttaü cittan-ti pajāneyyan-ti, sãlesv-ev' assa paripårakārã --pe-b. s. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: anekavihitaü pubbenivāsaü anussareyyaü, seyyathãdaü: ekam-pi jātiü dve pi jātiyo tisso pi jātiyo catasso pi jātiyo pa¤ca pi jātiyo dasa pi jātiyo vãsatim-pi jātiyo tiüsam-pi jātiyo {cattāëãsampi} jātiyo pa¤¤āsam-pi jātiyo jātisatam-pi jātisahassam-pi jātisatasahassam-pi, aneke pi saüvaņņakappe aneke pi vivaņņakappe aneke pi saüvaņņavivaņņakappe; amutr' āsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiü, tatrāp' āsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto idhåpapanno ti. iti sākāraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussareyyan-ti, sãlesv-ev' assa paripårakārã --pe-- b. s. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passeyyaü cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajāneyyaü: ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacãduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaü upavādakā micchādiņņhikā micchādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatim vinipātaü nirayaü upapannā, ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacãsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaü anupavādakā sammādiņņhikā sammādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapannā ti, iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passeyyaü cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajāneyyan-ti, sãlesv-ev' assa paripårakārã ajjhattaü cetosamatham-anuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato bråhetā su¤¤āgārānaü. âkaīkheyya ce bhikkhave bhikkhu: āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤āya sacchikatvā upasampajja vihareyyan-ti,

#<[page 036]>#
%<36                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sãlesv-ev' assa paripårakārã ajjhattaü cetosamatham-anuyutto anirākatajjhāno vipassanāya samannāgato bråhetā su¤¤āgārānaü.
     Sampannasãlā bhikkhave viharatha sampannapātimokkhā, pātimokkhasaüvarasaüvutā viharatha ācāragocarasampannā, aõumattesu vajjesu bhayadassāvã, samādāya sikkhathā sikkhāpadesåti, iti yan-taü vuttaü idam-etaü paņicca vuttan-ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                     âKAđKHEYYASUTTAũ CHAōōHAũ.
                                 7.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Seyyathā pi bhikkhave vatthaü saīkiliņņhaü malaggahãtaü, tam-enaü rajako yasmiü yasmiü raīgajāte upasaühareyya, yadi nãlakāya yadi pãtakāya yadi lohitakāya yadi ma¤jeņņhakāya, dårattavaõõam-ev' assa, aparisuddhavaõõamev' assa; taü kissa hetu: aparisuddhattā bhikkhave vatthassa; evam-eva kho bhikkhave citte saīkiliņņhe duggati pāņikaīkhā. Seyyathā pi bhikkhave vatthaü parisuddhaü pariyodātaü, tam-enaü rajako yasmiü yasmiü raīgajāte upasaühareyya, yadi nãlakāya yadi pãtakāya yadi lohitakāya yadi ma¤jeņņhakāya, surattavaõõam-ev' assa, parisuddhavaõõamev' assa; taü kissa hetu: parisuddhattā bhikkhave vatthassa; evam-eva kho bhikkhave citte asaīkiliņņhe sugati pāņikaīkhā.
     Katame ca bhikkhave cittassa upakkilesā: Abhijjhāvisamalobho cittassa upakkileso, byāpādo cittassa upakkileso, kodho c. u., upanāho c. u., makkho c. u., paëāso c. u., issā c. u., macchariyaü c. u., māyā c. u., sāņheyyaü c. u., thambho c. u., sārambho c. u., māno c. u., atimāno c. u., mado c. u.,

#<[page 037]>#
%<                    1.7. VATTHæPAMASUTTAũ. (7)                 37>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  pamādo cittassa upakkileso. Sa kho so bhikkhave bhikkhu: abhijjhāvisamalobho cittassa upakkileso ti iti viditvā abhijjhāvisamalobhaü cittassa upakkilesaü pajahati, byāpādo cittassa upakkileso ti iti viditvā byāpādaü cittassa upakkilesaü pajahati, kodho . . ., upanāho . . ., makkho . . ., paëāso . . ., issā . . ., macchariyaü . . ., māyā . . ., sāņheyyaü . . ., thambho . . ., sārambho . . ., māno . . ., atimāno . . ., mado . . ., pamādo cittassa upakkileso ti iti viditvā pamādaü cittassa upakkilesaü pajahati. Yato kho bhikkhave bhikkhuno: abhijjhāvisamalobho cittassa upakkileso ti iti viditvā abhijjhāvisamalobho cittassa upakkileso pahãno hoti, byāpādo . . ., kodho . . ., upanāho . . ., makkho . . ., paëāso . . ., issā . . ., macchariyaü . . ., māyā . . ., sāņheyyaü . . ., thambho . . ., sārambho . . ., māno . . ., atimāno . . ., mado . . ., pamādo cittassa upakkileso ti iti viditvā pamādo cittassa upakkileso pahãno hoti, so Buddhe aveccappasādena samannāgato hoti: Iti pi so Bhagavā arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaü buddho bhagavā ti; dhamme aveccappasādena samannāgato hoti: Svākkhāto Bhagavatā dhammo sandiņņhiko akāliko ehipassiko opanayiko paccattaü veditabbo vi¤¤åhãti; saīghe aveccappasādena samannāgato hoti: Supaņipanno Bhagavato sāvakasaīgho, ujupaņipanno Bhagavato sāvakasaīgho, ¤āyapaņipanno Bhagavato sāvakasaīgho sāmãcipaņipanno Bhagavato sāvakasaīgho, yadidaü cattāri purisayugāni aņņha purisapuggalā esa, Bhagavato sāvakasaīgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo, anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassāti. Yathodhi kho pan' assa cattaü hoti vantaü muttaü pahãnaü paņinissaņņhaü. So: Buddhe aveccappasādena samannāgato 'mhãti labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, labhati dhammåpasaühitaü pāmujjaü. pamuditassa pãti jāyati, pãtimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaü vedeti, sukhino cittaü samādhiyati; dhamme aveccappasādena samannāgato 'mhãti labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, labhati dhammåpasaühitaü pāmujjaü, pamuditassa pãti jāyati, pãtimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaü vedeti, sukhino cittaü samādhiyati;

#<[page 038]>#
%<38                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  saīghe aveccappasādena samannāgato 'mhãti labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, labhati dhammåpasaühitaü pāmujjaü, pamuditassa pãti jāyati, pãtimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaü vedeti, sukhino cittaü samādhiyati. Yathodhi kho pana me cattaü vantaü muttaü pahãnaü paņinissaņņhan-ti labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, labhati dhammåpasaühitaü pāmujjaü, pamuditassa pãti jāyati, pãtimanassa kāyo passambhati,passaddhakāyo sukhaü vedeti, sukhino cittaü samādhiyati.
     Sa kho so bhikkhave bhikkhu evaüsãlo evaüdhammo evaüpa¤¤o sālãna¤-ce pi piõķapātaü bhu¤jati vicitakāëakaü anekasåpaü anekabya¤janaü n' ev' assa taü hoti antarāyāya. Seyyathā pi bhikkhave vatthaü saīkiliņņhaü malaggahãtaü acchaü udakaü āgamma parisuddhaü hoti pariyodātaü, ukkāmukhaü vā pan' āgamma jātaråpaü parisuddhaü hoti pariyodātaü, evam-eva kho bhikkhave bhikkhu evaüsãlo evaüdhammo evaüpa¤¤o sālãna¤-ce pi piõķapātaü bhu¤jati vicitakāëakaü anekasåpaü anekabya¤janaü n' ev' assa taü hoti antarāyāya.
     So mettāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā viharati, tathā dutiyaü, tathā tatiyaü, tathā catutthiü, iti uddhamadho tiriyaü sabbadhi sabbatthatāya sabbāvantaü lokaü mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Karuõāsahagatena cetasā --pe-- muditāsahagatena cetasā -- upekhāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā viharati, tathā dutiyaü, tathā tatiyaü, tathā catutthiü, iti uddham-adho tiriyaü sabbadhi sabbatthatāya sabbāvantaü lokaü upekhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharati.
     So: Atthi idaü, atthi hãnaü atthi paõãtaü, atthi imassa sa¤¤āgatassa uttariü nissaraõan-ti pajānāti. Tassa evaü jānato evaü passato kāmāsavā pi cittaü vimuccati, bhavāsavā pi cittaü vimuccati, avijjāsavā pi cittaü vimuccati, vimuttasmiü vimuttam-iti ¤āõaü hoti; khãnā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti pajānāti.

#<[page 039]>#
%<                      1.7. VATTHæPAMASUTTAũ. (7)               39>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu sināto antarena sinānenāti.
     Tena kho pana samayena Sundarikabhāradvājo brāhmaõo Bhagavato avidåre nisinno hoti. Atha kho Sundarikabhāradvājo brāhmaõo Bhagavantaü etad-avoca: Gacchati pana bhavaü Gotamo Bāhukaü nadiü sināyitun-ti. -Kiü brāhmaõa Bāhukāya nadiyā, kiü Bāhukā nadã karissatãti. -- Mokkhasammatā hi bho Gotama Bāhukā nadã bahujanassa, pu¤¤asammatā hi bho Gotama Bāhukā nadã bahujanassa, Bāhukāya ca pana nadiyā bahujano pāpaü kataü kammaü pavāhetãti. Atha kho Bhagavā Sundarikabhāradvājaü brāhmaõaü gāthāhi ajjhabhāsi:
          Bāhukaü Adhikakka¤-ca, Gayaü Sundarikām-api,
     Sarassatiü Payāga¤-ca, atho Bāhumatiü nadiü
          Niccam-pi bālo pakkhanno kaõhakammo na sujjhati,
     kiü Sundarikā karissati, kim-Payāgo, kim-Bāhukā nadã.
                   Veriü katakibbisaü naraü
               na hi naü sodhaye pāpakamminaü;
     suddhassa ye sadā phaggu, suddhass' uposatho sadā,
     suddhassa sucikammassa sadā sampajjate vataü.
                  Idh' eva sināhi brāhmaõa,
              sabbabhåtesu karohi khemataü;
     sace musā na bhaõasi, sace pāõaü na hiüsasi,
          Sace adinnaü n' ādiyasi, saddahāno amaccharã,
     kiü kāhasi Gayaü gantvā, udapāno pi te Gayā ti.
     Evaü vutte Sundarikabhāradvājo brāhmaõo Bhagavantaü etad-avoca: Abhikkantaü bho Gotama, abhikkantaü bho Gotama. Seyyathā pi bho Gotama nikujjitaü vā ukkujjeyya, paņicchannaü vā vivareyya, måëhassa vā maggaü ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaü dhāreyya: cakkhumanto råpāni dakkhintãti, evam-evaü bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaü bhavantaü Gotamaü saraõaü gacchāmi dhamma¤-ca bhikkhusaīgha¤-ca. Labheyyāhaü bhoto Gotamassa santike pabbajjaü, labheyyaü upasampadan-ti. Alattha kho Sundarikabhāradvājo brāhmaõo Bhagavato santike pabbajjaü, alattha upasampadaü. Aciråpasampanno kho pan' āyasmā Bhāradvājo eko våpakaņņho appamatto ātāpã pahitatto viharanto nacirass' eva yass' atthāya kulaputtā samma-d-eva agārasmā anagāriyaü pabbajanti tad-anuttaraü brahmacariyapariyosānaü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤āya sacchikatvā upasampajja vihāsi;

#<[page 040]>#
%<40                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti abbha¤¤āsi, a¤¤ataro kho pan' āyasmā Bhāradvājo arahataü ahosãti.
                     VATTHæPAMASUTTAũ SATTAMAũ.
                                 8.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho āyasmā Mahācundo sāyanhasamayaü paņisallāõā vuņņhito yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Mahācundo Bhagavantaü etad-avoca: Yā imā bhante anekavihitā diņņhiyo loke uppajjanti attavādapaņisaüyuttā vā lokavādapaņisaüyuttā vā, ādim-eva nu kho bhante bhikkhuno manasikaroto evam-etāsaü diņņhãnaü pahānaü hoti, evam-etāsaü diņņhãnaü paņinissaggo hotãti.
     Yā imā Cunda anekavihitā diņņhiyo loke uppajjanti attavādapaņisaüyuttā vā lokavādapaņisaüyuttā vā, yattha c' etā diņņhiyo uppajjanti yattha ca anusenti yattha ca samudācaranti, taü: n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na meso attā ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya passato evam-etāsaü diņņhãnaü pahānaü hoti, evam-etāsaü diņņhãnaü paņinissaggo hoti. ōhānaü kho pan' etaü Cunda vijjati yaü idh' ekacco bhikkhu vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja vihareyya; tassa evam-assa: sallekhena viharāmãti. Na kho pan' ete Cunda ariyassa vinaye sallekhā vuccanti, diņņhadhammasukhavihārā ete ariyassa vinaye vuccanti.

#<[page 041]>#
%<                     1.8. SALLEKHASUTTAũ. (8)                   41>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ōhānaü kho pan' etaü Cunda vijjati yaü idh' ekacco bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja vihareyya; tassa evam-assa: sallekhena viharāmãti.
Na kho pan' ete . . . vuccanti. ōhānaü kho pan' etaü Cunda vijjati yaü idh' ekacco bhikkhu pãtiyā ca virāgā upekhako ca vihareyya sato ca sampajāno sukha¤-ca kāyena paņisaüvedeyya yan-taü ariyā ācikkhanti: upekhako satimā sukhavihārã ti tatiyaü jhānaü upasampajja vihareyya; tassa evam-assa: sallekhena viharāmãti. Na kho pan' ete . . . vuccanti. ōhānaü kho pan' etaü Cunda vijjati yaü idh' ekacco bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkhaü asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja vihareyya; tassa evam-assa: sallekhena viharāmãti.
Na kho pan' ete Cunda ariyassa vinaye sallekhā vuccanti diņņhadhammasukhavihārā ete ariyassa vinaye vuccanti.
ōhānaü kho pan' etaü Cunda vijjati yaü idh' ekacco bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā paņighasa¤¤ānaü atthagamā nānattasa¤¤ānaü amanasikārā ananto ākāso ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja vihareyya; tassa evam-assa:
sallekhena viharāmãti. Na kho pan' ete Cunda ariyassa vinaye sallekhā vuccanti, santā ete vihārā ariyassa vinaye vuccanti. ōhānaü kho pan' etaü Cunda vijjati yaü idh' ekacco bhikkhu sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma anantaü vi¤¤āõan-ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü upasampajja vihareyya; tassa evam-assa: sallekhena viharāmãti. Na kho pan' ete Cunda . . . vuccanti. ōhānaü kho pan' etaü Cunda vijjati yaü idh' ekacco bhikkhu sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma na-tthi ki¤cãti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja vihareyya; tassa evam-assa: sallekhena viharāmãti.
Na kho pan' ete Cunda . . . vuccanti. ōhānaü kho pan' etaü Cunda vijjati yaü idh' ekacco bhikkhu sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upasampajja vihareyya; tassa evam-assa: sallekhena viharāmãti.

#<[page 042]>#
%<42                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
Na kho pan' ete Cunda ariyassa vinaye sallekhā vuccanti, santā ete vihārā ariyassa vinaye vuccanti.
     Idha kho pana vo Cunda sallekho karaõãyo: Pare vihiüsakā bhavissanti, mayam-ettha avihiüsakā bhavissāmāti sallekho karaõãyo. Pare pāõātipātã bhavissanti, mayam-ettha pāõātipātā paņiviratā bhavissāmāti sallekho karaõãyo. Pare adinnādāyã bhavissanti, mayam-ettha adinnādānā paņiviratā bhavissāmāti s. k. Pare abrahmacārã bhavissanti, mayamettha brahmacārã bhavissāmāti s. k. Pare musāvādã bhavissanti, mayam-ettha musāvādā paņiviratā bhavissāmāti s. k.
Pare pisuõāvācā bhavissanti, mayam-ettha pisuõāya vācāya paņiviratā bhavissāmāti s. k. Pare pharusāvācā bhavissanti, mayam-ettha pharusāya vācāya paņiviratā bhavissāmāti s. k.
Pare samphappalāpã bhavissanti, mayam-ettha samphappalāpā paņiviratā bhavissāmāti s. k. Pare abhijjhālå bhavissanti, mayam-ettha anabhijjhālå bhavissāmāti s. k. Pare byāpannacittā bhavissanti, mayam-ettha abyāpannacittā bhavissāmāti s. k. Pare micchādiņņhã bhavissanti, mayam-ettha sammādiņņhã bhavissāmāti s. k. Pare micchāsaīkappā bhavissanti, mayamettha sammāsaīkappā bhavissāmāti s. k. Pare micchāvācā bhavissanti, mayam-ettha sammāvācā bhavissāmāti s. k. Pare micchākammantā bhavissanti, mayam-ettha sammākammantā bhavissāmāti s. k. Pare micchāājãvā bhavissanti, mayam-ettha sammāājãvā bhavissāmāti s. k. Pare micchāvāyāmā bhavissanti, mayam-ettha sammāvāyāmā bhavissāmāti s. k.
Pare micchāsatã bhavissanti, mayam-ettha sammāsatã bhavissāmāti s. k. Pare micchāsamādhã bhavissanti, mayamettha sammāsamādhã bhavissāmāti s. k. Pare micchā¤āõã bhavissanti, mayam-ettha sammā¤āõã bhavissāmāti s. k.
Pare micchāvimuttã bhavissanti, mayam-ettha sammāvimuttã bhavissāmāti s. k. Pare thãnamiddhapariyuņņhitā bhavissanti, mayam-ettha vigatathãnamiddhā bhavissāmāti s. k. Pare uddhatā bhavissanti, mayam-ettha anuddhatā bhavissāmāti s. k. Pare vecikicchã bhavissanti, mayam-ettha tiõõavicikicchā bhavissāmāti s. k. Pare kodhanā bhavissanti, mayam-ettha akkodhanā: bhavissāmāti s. k. Pare upanāhã bhavissanti, mayam-ettha anupanāhã bhavissāmāti s. k.

#<[page 043]>#
%<                    1.8. SALLEKHASUTTAũ. (8)                    43>%
Pare makkhã bhavissanti, mayam-ettha amakkhã bhavissāmāti s. k. Pare paëāsã bhavissanti, mayam-ettha apaëāsã bhavissāmāti s. k. Pare issukã bhavissanti, mayam-ettha anissukã bhavissāmāti s. k. Pare maccharã bhavissanti, mayam-ettha amaccharã bhavissāmāti s. k. Pare saņhā bhavissanti, mayam-ettha asaņhā bhavissāmāti s. k. Pare māyāvã bhavissanti, mayam-ettha amāyāvã bhavissāmāti s. k.
Pare thaddhā bhavissanti, mayam-ettha atthaddhā bhavissāmāti s. k. Pare atimānã bhavissanti, mayam-ettha anatimānã bhavissāmāti s. k. Pare dubbacā bhavissanti, mayamettha suvacā bhavissāmāti s. k. Pare pāpamittā bhavissanti. mayam-ettha kalyāõamittā bhavissāmāti s. k. Pare pamattā bhavissanti, mayam-ettha appamattā bhavissāmāti s. k. Pare assaddhā bhavissanti, mayam-ettha saddhā bhavissāmāti s. k. Pare ahirikā bhavissanti, mayam-ettha hirimanā bhavissāmāti s. k. Pare anottāpã bhavissanti, mayam-ettha ottāpã bhavissāmāti s. k. Pare appassutā bhavissanti, mayam-ettha bahussutā bhavissāmāti s. k. Pare kusãtā bhavissanti, mayam-ettha āraddhaviriyā bhavissāmāti s. k. Pare muņņhassatã bhavissanti, mayam-ettha upaņņhitasatã bhavissāmāti s. k. Pare duppa¤¤a bhavissanti, mayamettha pa¤¤āsampannā bhavissāmāti s. k. Pare sandiņņhiparāmāsi-ādhānagāhi-duppaņinissaggã bhavissanti, mayam-ettha asandiņņhiparāmāsi-anādhānagāhi-suppaņinissaggã bhavissāmāti sallekho karaõãyo.
     Cittuppādam-pi kho ahaü Cunda kusalesu dhammesu bahukāraü vadāmi, ko pana vādo kāyena vācāya anuvidhãyanāsu. Tasmātiha Cunda: Pare vihiüsakā bhavissanti, mayam-ettha avihiüsakā bhavissāmāti cittaü uppādetabbaü.
Pare pāõātipātã bhavissanti, mayam-ettha pāõātipātā paņiviratā bhavissāmāti cittaü uppādetabbaü --pe--. Pare sandiņņhiparāmāsi-ādhānagāhi-duppaņinissaggã bhavissanti, mayam-ettha asandiņņhiparāmāsi-anādhānagāhi-suppaņinissaggã bhavissāmāti cittaü uppādetabbaü.
     Seyyathā pi Cunda visamo maggo, tassāssa a¤¤o samo maggo parikkamanāya, seyyathā pi pana Cunda visamaü titthaü, tassāssa a¤¤aü samaü titthaü parikkamanāya, evam-eva kho Cunda vihiüsakassa purisapuggalassa avihiüsā hoti parikkamanāya,

#<[page 044]>#
%<44                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  pāõātipātissa purisapuggalassa pāõātipātā veramaõã hoti parikkamanāya, adinnādāyissa p.
adinnādānā veramaõã h. p., abrahmacārissa p. brahmacariyaü h. p., musāvādissa p. musāvādā veramaõã h. p., pisuõāvācassa p. pisuõāya vācāya veramaõã h. p., pharusāvācassa p. pharusāya vācāya veramaõã h. p., samphappalāpissa p.
samphappalāpā veramaõã h. p., abhijjhālussa p. anabhijjhā h. p., byāpannacittassa p. abyāpādo h. p., micchādiņņhissa p.
sammādiņņhi h. p., micchāsaīkappassa p. sammāsaīkappo h. p., micchāvācassa p. sammāvācā h. p., micchākammantassa p.
sammākammanto h. p., micchāājãvassa p. sammāājãvo h. p., micchāvāyāmassa p. sammāvāyāmo h. p., micchāsatissa p.
sammāsati h. p., micchāsamādhissa p. sammāsamādhi h. p., micchā¤āõissa p. sammā¤āõaü h. p., micchāvimuttissa p.
sammāvimutti h. p., thãnamiddhapariyuņņhitassa p. vigatathãnamiddhatā h. p., uddhatassa p. anuddhaccaü h. p., vecikicchissa p. tiõõavicikicchatā h. p., kodhanassa p. akkodho h. p., upanāhissa p. anupanāho h. p., makkhissa p. amakkho h. p., paëāsissa p. apaëāso h. p., issukissa p. anissā h.p., maccharissa p. amacchariyaü h. p., saņhassa p. asāņheyyaü h. p., māyāvissa p. amāyā h. p., thaddhassa p. atthaddhiyaü h. p., atimānissa p. anatimāno h. p., dubbacassa p. sovacassatā h. p., pāpamittassa p. kalyāõamittatā h. p., pamattassa p. appamādo h. p., assaddhassa p. saddhā h. p., ahirikassa p. hirã h. p., anottāpissa p. ottappaü h. p., appassutassa p.
bāhusaccaü h. p., kusãtassa p. viriyārambho h. p., muņņhassatissa p. upaņņhitasatitā h. p., duppa¤¤assa p. pa¤¤āsampadā h. p., sandiņņhiparāmāsi-ādhānagāhi-duppaņinissaggissa purisapuggalassa asandiņņhiparāmāsi-anādhānagāhi-suppaņinissaggitā hoti parikkamanāya.
     Seyyathā pi cunda ye keci akusalā dhammā sabbe te adhobhāvaīgamanãyā. ye keci kusalā dhammā sabbe te uparibhāvaīgamanãyā. evam-eva kho Cunda vihiüsakassa purisapuggalassa avihiüsā hoti uparibhāvāya, pāõātipātissa purisapuggalassa pāõātipātā veramaõã hoti uparibhāvāya, adinnādāyissa --pe-- sandiņņhiparāmāsi-ādhānagāhi-duppaņinissaggissa purisapuggalassa asandiņņhiparāmāsi-anādhānagāhi-suppaņinissaggitā hoti uparibhāvāya.

#<[page 045]>#
%<                     1.8. SALLEKHASUTTAũ. (8)                    45>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     So vata Cunda attanā palipapalipanno paraü palipapalipannaü uddharissatãti n' etaü ņhānaü vijjati. So vata Cunda attanā apalipapalipanno paraü palipapalipannaü uddharissatãti ņhānam-etaü vijjati. So vata Cunda attanā adando avinãto aparinibbuto paraü damessati vinessati parinibbāpessatãti n' etaü ņhānaü vijjati. So vata Cunda attanā danto vinãto parinibbuto paraü damessati vinessati parinibbāpessatãti ņhānam-etaü vijjati. Evam-eva kho Cunda vihiüsakassa purisapuggalassa avihiüsā hoti parinibbānāya, pāõātipātissa purisapuggalassa pāõātipātā veramaõã hoti parinibbānāya. adinnādāyissa p. adinnādānā veramaõã h. p., abrahmacārissa p. brahmacariyaü h. p., musāvādissa p. musāvādā veramaõã h. p., pisuõāvācassa p. pisuõāya vācāya veramaõã h. p., pharusāvācassa p. pharusāya vācāya veramaõã h. p., samphappalāpissa p. samphappalāpā veramaõã h. p., abhijjhālussa p. anabhijjhā h. p., byāpannacittassa p.
abyāpādo h. p., micchādiņņhissa p. sammādiņņhi h. p., micchāsaīkappassa p. sammāsaīkappo h. p., micchāvācassa p. sammāvācā h. p., micchākammantassa p. sammākammanto h. p., micchāājãvassa p. sammāājãvo h. p., micchāvāyāmassa p.
sammāvāyāmo h. p., micchāsatissa p. sammāsati h. p., micchāsamādhissa p. sammāsamādhi h. p., micchā¤āõissa p. sammā¤āõaü h. p., micchāvimuttissa p. sammāvimutti h. p. thãnamiddhapariyuņņhitassa p. vigatathãnamiddhatā h. p., uddhatassa p. anuddhaccaü h. p., vecikicchissa p. tiõõavicikicchatā h. p., kodhanassa p. akkodho h. p., upanāhissa p. anupanāho h. p., makkhissa p. amakkho h. p ., paëāsissa p. apaëāso h. p., issukissa p. anissā h. p., maccharissa p. amacchariyaü h. p., saņhassa p. asāņheyyaü h. p., māyāvissa p. amāyā h. p., thaddhassa p. atthaddhiyaü h. p., atimānissa p. anatimāno h. p., dubbacassa p. sovacassatā h. p., pāpamittassa p. kalyāõamittatā h. p ., pamattassa p. appamādo h. p ., assaddhassa p.
saddhā h. p., ahirikassa p. hirã h. p., anottāpissa p. ottappaü h. p., appassutassa p. bāhusaccaü h. p., kusãtassa p. viriyārambho h. p., muņņhassatissa upaņņhitasatitā h. p., duppa¤¤assa

#<[page 046]>#
%<46                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
p. pa¤¤āsampadā h. p., sandiņņhiparāmāsi-ādhānagāhi-duppaņinissaggissa purisapuggalassa asandiņņhiparāmāsi-anādhānagāhi-suppaņinissaggitā hoti parinibbānāya.
     Iti kho Cunda desito mayā sallekhapariyāyo, desito cittuppādapariyāyo, desito parikkamanapariyāyo, desito uparibhāvapariyāyo, desito parinibbānapariyāyo. Yaü kho Cunda satthārā karaõãyaü sāvakānaü hitesinā anukampakena anukampaü upādāya kataü vo taü mayā. Etāni Cunda rukkhamålāni, etāni su¤¤āgārāni. Jhāyatha Cunda, mā pamādattha, ma pacchā vippaņisārino ahuvattha, ayaü vo amhākaü anusāsanã ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano āyasmā Mahācundo Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
                     SALLEKHASUTTAũ AōōHAMAũ.
                                 9.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. âvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa paccassosuü.
âyasmā Sāriputto etad-avoca:
      Sammādiņņhi sammādiņņhãti āvuso vuccati. Kittāvatā nu kho āvuso ariyasāvako sammādiņņhi hoti, ujugatā 'ssa diņņhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaü saddhamman-ti. -- Dårato pi kho mayaü āvuso āgaccheyyāma āyasmato Sāriputtassa santike etassa bhāsitassa attham-a¤¤ātuü, sādhu vat' āyasmantaü yeva Sāriputtaü paņibhātu etassa bhāsitassa attho, āyasmato Sāriputtassa sutvā bhikkhå dhāressantãti. -- Tena h' āvuso suõātha, sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmãti. Evam-āvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa paccassosuü. âyasmā Sāriputto etad-avoca:
     Yato kho āvuso ariyasāvako akusala¤-ca pajānāti akusalamåla¤-ca pajānāti, kusala¤-ca pajānāti kusalamåla¤-ca pajānāti,

#<[page 047]>#
%<                    1.9. SAMMâDIōōHISUTTAũ. (9)                 47>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ettāvatā pi kho āvuso ariyasāvako sammādiņņhi hoti, ujugatā 'ssa diņņhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaü saddhammaü. Katamaü pan' āvuso akusalaü, katamaü akusalamålaü, katamaü kusalaü, katamaü kusalamålaü: Pāõātipāto kho āvuso akusalaü, adinnādānaü akusalaü, kāmesu micchācāro akusalaü, musāvādo akusalaü, pisuõā vācā akusalaü, pharusā vācā akusalaü, samphappalāpo akusalaü, abhijjhā akusalaü, byāpādo akusalaü, micchādiņņhi akusalaü. Idaü vuccat' āvuso akusalaü. Katama¤-c' āvuso akusalamålaü: Lobho akusalamålaü, doso akusalamålaü.
moho akusalamålaü. Idaü vuccat' āvuso akusalamålaü.
Katama¤-c' āvuso kusalaü: Pāõātipātā veramaõã kusalaü, adinnādānā veramaõã kusalaü, kāmesu micchācārā veramaõã kusalaü, musāvādā veramaõã kusalaü, pisuõāya vācāya veramaõã kusalaü, pharusāya vācāya veramaõã kusalaü, samphappalāpā veramaõã kusalaü, anabhijjhā kusalaü, abyāpādo kusalaü, sammādiņņhi kusalaü. Idaü vuccat' āvuso kusalaü.
Katama¤-c' āvuso kusalamålaü: Alobho kusalamålaü, adoso kusalamålaü, amoho kusalamålaü. Idaü vuccat' āvuso kusalamålaü. Yato kho āvuso ariyasāvako evaü akusalaü pajānāti evaü akusalamålaü pajānāti, evaü kusalaü pajānāti evaü kusalamålaü pajānāti, so sabbaso rāgānusayaü pahāya paņighānusayaü paņivinodetvā asmãti diņņhimānānusayaü samåhanitvā avijjaü pahāya vijjaü uppādetvā diņņhe va dhamme dukkhass' antakaro hoti. Ettāvatā pi kho āvuso ariyasāvako sammādiņņhi hoti ujugatā 'ssa diņņhi, dhamme aveccappasādena samannāgato. āgato imaü saddhamman-ti.
     Sādh' āvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā āyasmantaü Sāriputtaü uttariü pa¤haü apucchuü: Siyā pan' āvuso a¤¤o pi pariyāyo yathā ariyasāvako sammādiņņhi hoti, ujugatā 'ssa diņņhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaü saddhamman-ti. -- Siyā āvuso. Yato kho āvuso ariyasāvako āhāra¤-ca pajānāti āhārasamudaya¤-ca pajānāti āhāranirodha¤-ca pajānāti āhāranirodhagāminã-paņipada¤-ca pajānāti, ettāvatā pi kho āvuso ariyasāvako sammādiņņhi hoti, ujugatā 'ssa diņņhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaü saddhammaü.

#<[page 048]>#
%<48                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Katamo pan' āvuso āhāro, katamo āhārasamudayo, katamo āhāranirodho, katamā āhāranirodhagāminã-paņipadā: Cattāro 'me āvuso āhārā bhåtānaü vā sattānaü ņhitiyā sambhavesãnaü vā anuggahāya. katame cattāro: Kabaëiükāro āhāro oëāriko vā sukhumo vā, phasso dutiyo, manosa¤cetanā tatiyo, vi¤¤āõaü catuttho. Taõhāsamudayā āhārasamudayo, taõhānirodhā āhāranirodho, ayameva ariyo aņņhaīgiko maggo āhāranirodhagāminã-paņipadā, seyyathãdaü: sammādiņņhi sammāsaīkappo sammāvācā sammākammanto sammāājãvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi. Yato kho āvuso ariyasāvako evaü āhāraü pajānāti, evaü āhārasamudayaü pajānāti, evaü āhāranirodhaü pajānāti, evaü āhāranirodhagāminã-paņipadaü pajānāti, so sabbaso rāgānusayaü pahāya paņighānusayaü paņivinodetvā asmãti diņņhimānānusayaü samåhanitvā avijjaü pahāya vijjaü uppādetvā diņņhe va dhamme dukkhass' antakaro hoti.
Ettāvatā pi kho āvuso ariyasāvako sammādiņņhi hoti, ujugatā 'ssa diņņhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaü saddhamman-ti.
     Sādh' āvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā āyasmantaü Sāriputtaü uttariü pa¤haü apucchuü: Siyā pan' āvuso a¤¤o pi pariyāyo yathā ariyasāvako sammādiņņhi hoti --pe-- āgato imaü saddhamman-ti. -- Siyā āvuso. Yato kho āvuso ariyasāvako dukkha¤-ca pajānāti dukkhasamudaya¤-ca pajānāti dukkhanirodha¤-ca pajānāti dukkhanirodhagāminã-paņipada¤-ca pajānāti. ettāvatā pi kho āvuso ariyasāvako sammādiņņhi hoti, ujugatā 'ssa diņņhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaü saddhammaü. Katamaü pan' āvuso dukkhaü, katamo dukkhasamudayo, katamo dukkhanirodho, katamā dukkhanirodhagāminã-paņipadā. Jāti pi dukkhā, jarā pi dukkhā, byādhi pi dukkhā, maraõam-pi dukkhaü, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā pi dukkhā, yam-p' icchaü na labhati tam-pi dukkhaü, saīkhittena pa¤c' upādānakkhandhā dukkhā. Idaü vuccat' āvuso dukkhaü. Katamo c' āvuso dukkhasamudayo: Yā 'yaü taõhā ponobhavikā nandirāgasahagatā tatratatrābhinandinã, seyyathãdaü: kāmataõhā bhavataõhā vibhavataõhā,

#<[page 049]>#
%<                     1.9. SAMMâDIōōHISUTTAũ. (9)                 49>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ayaü vuccat' āvuso dukkhasamudayo.
Katamo c' āvuso dukkhanirodho: Yo tassā yeva taõhāya asesavirāganirodho cāgo paņinissaggo mutti anālayo, ayaü vuccat' āvuso dukkhanirodho. Katamā c' āvuso dukkhanirodhagāminã-paņipadā: Ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo dukkhanirodhagāminã-paņipadā, seyyathãdaü: sammādiņņhi -pe -- sammāsamādhi. Yato kho āvuso ariyasāvako evaü dukkhaü pajānāti, evaü dukkhasamudayaü pajānāti, evaü dukkhanirodhaü pajānāti, evaü dukkhanirodhagāminã-paņipadaü pajānāti, so sabbaso rāgānusayaü pahāya paņighānusayaü paņivinodetvā --pe--. Ettāvatā pi kho . . . saddhamman-ti.
     Sādh' āvuso ti kho . . . apucchuü: Siyā pan' āvuso a¤¤o pi pariyāyo yathā ariyasāvako sammādiņņhi hoti --pe-- āgato imaü saddhamman-ti. -- Siyā āvuso. Yato kho āvuso ariyasāvako jarāmaraõa¤-ca pajānāti jarāmaraõasamudaya¤-ca pajānāti jarāmaraõanirodha¤-ca pajānāti jarāmaraõanirodhagāminã-paņipada¤-ca pajānāti, ettāvatā pi kho . . . saddhammaü. Katamaü pan' āvuso jarāmaraõaü, katamo jarāmaraõasamudayo, katamo jarāmaraõanirodho, katamā jarāmaraõanirodhagāminã-paņipadā: Yā tesaü tesaü sattānaü tamhi tamhi sattanikāye jarā jãraõatā khaõķiccaü pāliccaü valittacatā, āyuno saühāni indriyānaü paripāko, ayaü vuccat' āvuso jarā. [Katama¤-c' āvuso maraõaü:] Yaü tesaü tesaü sattānaü tamhā tamhā sattanikāyā cuti cavanatā bhedo antaradhānaü maccumaraõaü kālakiriyā, khandhānaü bhedo kaëebarassa nikkhepo, idaü vuccat' āvuso maraõaü. Iti aya¤-ca jarā ida¤-ca maraõaü idaü vuccat' āvuso jarāmaraõaü.
Jātisamudayā jarāmaraõasamudayo, jātinirodhā jarāmaraõanirodho, ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo jarāmaraõanirodhagāminã-paņipadā, seyyathãdaü: sammādiņņhi --pe-- sammāsamādhi. Yato kho āvuso ariyasāvako evaü jarāmaraõaü pajānāti, evaü jarāmaraõasamudayaü pajānāti, evaü jarāmaraõanirodhaü pajānāti, evaü jarāmaraõanirodhagāminãpaņipadaü pajānāti, so sabbaso rāgānusayaü pahāya paņighānusayaü paņivinodetvā --pe--. Ettāvatā pi kho . . . saddhamman-ti.
     Sādh' āvuso ti kho . . . apucchuü: Siyā pan' āvuso -pe --.

#<[page 050]>#
%<50                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Siyā āvuso. Yato kho āvuso ariyasāvako jāti¤-ca pajānāti jātisamudaya¤-ca pajānāti jātinirodha¤-ca pajānāti jātinirodhagāminã-paņipada¤-ca pajānāti, ettāvatā pi kho . . . saddhammaü. Katamā pan' āvuso jāti, katamo jātisamudayo, katamo jātinirodho, katamā jātinirodhagāminã-paņipadā: Yā tesaü tesaü sattānaü tamhi tamhi sattanikāye jāti sa¤jāti okkanti abhinibbatti, khandhānaü pātubhāvo āyatanānaü paņilābho, ayaü vuccat' āvuso jāti. Bhavasamudayā jātisamudayo, bhavanirodhā jātinirodho, ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo jātinirodhagāminã-paņipadā, seyyathãdaü: sammādiņņhi --pe-- sammāsamādhi. Yato kho āvuso ariyasāvako evaü jātiü pajānāti, evaü jātisamudayaü pajānāti, evaü jātinirodhaü pajānāti, evaü jātinirodhagāminã-paņipadaü pajānāti, so sabbaso rāgānusayaü pahāya --pe--. Ettāvatā pi kho . . . saddhamman-ti.
     Sādh' āvuso ti kho . . . apucchuü: Siyā pan' āvuso -pe --. -- Siyā āvuso. Yato kho āvuso ariyasāvako bhava¤ca pajānāti bhavasamudaya¤-ca pajānāti bhavanirodha¤-ca pajānāti bhavanirodhagāminã-paņipada¤-ca pajānāti, ettāvatā pi kho . . . saddhammaü. Katamo pan' āvuso bhavo, katamo bhavasamudayo, katamo bhavanirodho, katamā bhavanirodhagāminã-paņipadā: Tayo 'me āvuso bhavā: kāmabhavo råpabhavo aråpabhavo. Upādānasamudayā bhavasamudayo upādānanirodhā bhavanirodho, ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo bhavanirodhagāminã-paņipadā, seyyathãdaü:
sammādiņņhi --pe-- sammāsamādhi. Yato kho āvuso ariyasāvako evaü bhavaü pajānāti, evaü bhavasamudayaü pajānāti, evaü bhavanirodhaü pajānāti, evaü bhavanirodhagāminã-paņipadaü pajānāti, so sabbaso rāgānusayaü pahāya --pe--. Ettāvatā pi kho . . . saddhamman-ti.
     Sādh' āvuso ti kho . . . apucchuü: Siyā pan' āvuso -pe --. -- Siyā āvuso. Yato kho āvuso ariyasāvako upādāna¤-ca pajānāti upādānasamudaya¤-ca pajānāti upādānanirodha¤-ca pajānāti upādānanirodhagāminã-paņipada¤-ca pajānāti, ettāvatā pi kho . . . saddhammaü. Katamaü pan' āvuso upādānaü, katamo upādānasamudayo, katamo upādānanirodho, katamā upādānanirodhagāminã-paņipadā: Cattāro 'me āvuso upādānā:

#<[page 051]>#
%<                    1.9. SAMMâDIōōHISUTTAũ. (9)                51>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kāmupādānaü diņņhupādānaü sãlabbatupādānaü attavādupādānaü. Taõhāsamudayā upādānasamudayo, taõhānirodhā upādānanirodho, ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo upādānanirodhagāminã-paņipadā, seyyathãdaü: sammādiņņhi --pe-- sammāsamādhi. Yato kho āvuso ariyasāvako evaü upādānaü pajānāti, evaü upādānasamudayaü pajānāti, evaü upādānanirodhaü pajānāti, evaü upādānanirodhagāminã-paņipadaü pajānāti, so sabbaso rāgānusayaü pahāya --pe--.
Ettāvatā pi kho . . . saddhamman-ti.
     Sādh' āvuso ti kho . . . apucchuü: Siyā pan' āvuso -pe --. -- Siyā āvuso. Yato kho āvuso ariyasāvako taõha¤ca pajānāti taõhāsamudaya¤-ca pajānāti taõhānirodha¤-ca pajānāti taõhānirodhagāminã-paņipada¤-ca pajānāti, ettāvatā pi kho . . . saddhammaü. Katamā pan' āvuso taõhā, katamo taõhāsamudayo, katamo taõhānirodho, katamā taõhānirodhagāminã-paņipadā: Cha-y-ime āvuso taõhākāyā: rupataõhā saddataõhā gandhataõhā rasataõhā phoņņhabbataõhā dhammataõhā. Vedanāsamudayā taõhāsamudayo, vedanānirodhā taõhānirodho, ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo taõhānirodhagāminã-paņipadā, seyyathãdam: sammādiņņhi --pe-- sammāsamādhi. Yato kho āvuso ariyasāvako evaü taõhaü pajānāti, evaü taõhāsamudayaü pajānāti, evaü taõhānirodhaü pajānāti, evaü taõhānirodhagāminã-paņipadaü pajānāti, so sabbaso rāgānusayaü pahāya --pe--. Ettāvatā pi kho . . . saddhamman-ti.
     Sādh' āvuso ti kho . . . apucchuü: Siyā pan' āvuso -pe --. -- Siyā āvuso. Yato kho āvuso ariyasāvako vedana¤-ca pajānāti vedanāsamudaya¤-ca pajānāti vedanānirodha¤-ca pajānāti vedanānirodhagāminã-paņipada¤-ca pajānāti, ettāvatā pi kho . . . saddhammaü. Katamā pan' āvuso vedanā, katamo vedanāsamudayo, katamo vedanānirodho, katamā vedanānirodhagāminã-paņipadā: Cha-y-ime āvuso vedanākāyā: cakkhusamphassajā vedanā, sotasamphassajā vedanā, ghānasamphassajā vedanā, jivhāsamphassajā vedanā, kāyasamphassajā vedanā, manosamphassajā vedanā. Phassasamudayā vedanāsamudayo, phassanirodhā vedanānirodho, ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo vedanānirodhagāminãpaņipadā, seyyathãdaü: sammādiņņhi --pe-- sammāsamādhi.

#<[page 052]>#
%<52                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
Yato kho āvuso ariyasāvako evaü vedanaü pajānāti, evaü vedanāsamudayaü pajānāti, evaü vedanānirodhaü pajānāti, evaü vedanānirodhagāminã-paņipadaü pajānāti, so sabbaso rāgānusayaü pahāya --pe--. Ettāvatā pi kho . . . saddhamman-ti.
     Sādh' āvuso ti kho . . . apucchuü: Siyā pan' āvuso -pe --. -- Siyā āvuso. Yato kho āvuso ariyasāvako phassa¤-ca pajānāti phassasamudaya¤-ca pajānāti phassanirodha¤-ca pajānāti phassanirodhagāminã-paņipada¤-ca pajānāti, ettāvatā pi kho . . . saddhammaü. Katamo pan' āvuso phasso, katamo phassasamudayo, katamo phassanirodho, katamā phassanirodhagāminã-paņipadā: Cha-y-ime āvuso phassakāyā: cakkhusamphasso sotasamphasso ghānasamphasso jivhāsamphasso kāyasamphasso manosamphasso.
Saëāyatanasamudayā phassasamudayo, saëāyatananirodhā phassanirodho, ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo phassanirodhagāminã-paņipadā, seyyathãdaü: sammādiņņhi --pe-sammāsamādhi. Yato kho āvuso ariyasāvako evaü phassaü pajānāti, evaü phassasamudayaü pajānāti, evaü phassanirodhaü pajānāti, evaü phassanirodhagāminã-paņipadaü pajānāti, so sabbaso rāgānusayaü pahāya --pe--. Ettāvatā pi kho . . . saddhamman-ti.
     Sādh' āvuso ti kho . . . apucchuü: Siyā pan' āvuso -pe --. -- Siyā āvuso. Yato kho āvuso ariyasāvako saëāyatana¤-ca pajānāti saëāyatanasamudaya¤-ca pajānāti saëāyatananirodha¤-ca pajānāti saëāyatananirodhagāminã-paņipada¤-ca pajānāti, ettāvatā pi kho . . . saddhammaü.
Katamaü pan' āvuso saëāyatanaü, katamo saëāyatanasamudayo, katamo saëāyatananirodho, katamā saëāyatananirodhagāminã-paņipadā: Cha-y-imāni āvuso āyatanāni: cakkhāyatanaü sotāyatanaü ghānāyatanaü jivhāyatanaü kāyāyatanaü manāyatanaü. Nāmaråpasamudayā saëāyatanasamudayo, nāmaråpanirodhā saëāyatananirodho, ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo saëāyatananirodhagāminã-paņipadā, seyyathãdaü: sammādiņņhi --pe-- sammāsamādhi. Yato kho āvuso ariyasāvako evaü saëāyatanaü pajānāti, evaü saëāyatanasamudayaü pajānāti, evaü saëāyatananirodhaü pajānāti,

#<[page 053]>#
%<                     1.9. SAMMâDIōōHISUTTAũ. (9)               53>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evaü saëāyatananirodhagāminã-paņipadaü pajānāti, so sabbaso rāgānusayaü pahāya --pe--. Ettāvatā pi kho . . . saddhamman-ti.
     Sādh' āvuso ti kho . . . apucchuü: Siyā pan' āvuso -pe --. -- Siyā āvuso. Yato kho āvuso ariyasāvako nāmaråpa¤-ca pajānāti nāmaråpasamudayā¤-ca pajānāti nāmaråpanirodha¤-ca pajānāti nāmaråpanirodhagāminã-paņipada¤-ca pajānāti, ettāvatā pi kho . . . saddhammaü. Katamaü pan' āvuso nāmaråpaü, katamo nāmaråpasamudayo, katamo nāmaråpanirodho, katamā nāmaråpanirodhagāminãpaņipadā: Vedanā sa¤¤ā cetanā phasso manasikāro, idaü vuccat' āvuso nāmaü; cattāri ca mahābhåtāni catunna¤-ca mahābhåtānaü upādāya råpaü, idaü vuccat' āvuso råpaü; iti ida¤ ca nāmaü ida¤-ca råpaü idaü vuccat' āvuso nāmaråpaü. Vi¤¤āõasamudayā nāmaråpasamudayo, vi¤¤āõanirodhā nāmaråpanirodho, ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo nāmaråpanirodhagāminã-paņipadā, seyyathãdaü: sammādiņņhi -pe -- sammāsamādhi. Yato kho āvuso ariyasāvako evaü nāmaråpaü pajānāti, evaü nāmaråpasamudayaü pajānāti, evaü nāmaråpanirodhaü pajānāti, evaü nāmaråpanirodhagāminã-paņipadaü pajānāti, so sabbaso rāgānusayaü pahāya --pe--. Ettāvatā pi kho . . . saddhamman-ti.
     Sādh' āvuso ti kho . . . apucchuü: Siyā pan' āvuso -pe --. -- Siyā āvuso. Yato kho āvuso ariyasāvako vi¤¤āõa¤-ca pajānāti vi¤¤āõasamudaya¤-ca pajānāti vi¤¤āõanirodha¤-ca pajānāti vi¤¤āõanirodhagāminã-paņipada¤-ca pajānāti, ettāvatā pi kho . . . saddhammaü. Katamaü pan' āvuso vi¤¤āõaü, katamo vi¤¤āõasamudayo, katamo vi¤¤āõanirodho, katamā vi¤¤āõanirodhagāminã-paņipadā: Cha-y-ime āvuso vi¤¤āõakāyā: cakkhuvi¤¤āõaü sotavi¤¤āõaü ghānavi¤¤āõaü jivhāvi¤¤āõaü kāyavi¤¤āõaü manovi¤¤āõaü.
Saīkhārasamudayā vi¤¤āõasamudayo, saīkhāranirodhā vi¤¤āõanirodho, ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo vi¤¤āõanirodhagāminã-paņipadā, seyyathãdaü: sammādiņņhi --pe-- sammāsamādhi. Yato kho āvuso ariyasāvako evaü vi¤¤āõaü pajānāti, evaü vi¤¤āõasamudayaü pajānāti, evaü vi¤¤āõanirodhaü pajānāti, evaü vi¤¤āõanirodhagāminã-paņipadaü pajānāti,

#<[page 054]>#
%<54                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so sabbaso rāgānusayaü pahāya --pe--. Ettāvatā pi kho . . . saddhamman-ti --pe--.
     Siyā pan' āvuso --pe--. -- Siyā āvuso. Yato kho āvuso ariyasāvako saīkhāra¤-ca pajānāti saīkhārasamudaya¤ca pajānāti {saīkhāranirodha¤-ca} pajānāti saīkhāranirodhagāminã-paņipada¤-ca pajānāti, ettāvatā pi kho . . . saddhammaü. Katame pan' āvuso saīkhārā, katamo saīkhārasamudayo, katamo saīkhāranirodho, katamā saīkhāranirodhagāminã-paņipadā: Tayo 'me āvuso saīkhārā: kāyasaīkhāro vacãsaīkhāro cittasaīkhāro. Avijjāsamudayā saīkhārasamudayo, avijjānirodhā saīkhāranirodho. ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo saīkhāranirodhagāminã-paņipadā, seyyathãdaü:
sammādiņņhi --pe-- sammāsamādhi. Yato kho āvuso ariyasāvako evaü saīkhāraü pajānāti, evaü saīkhārasamudayaü pajānāti, evaü saīkhāranirodhaü pajānāti, evaü saīkhāranirodhagāminã-paņipadaü pajānāti, so sabbaso rāgānusayaü pahāya --pe--. Ettāvatā pi kho . . . saddhamman-ti --pe--.
     Siyā pan' āvuso --pe--. -- Siyā āvuso. Yato kho āvuso ariyasāvako avijja¤-ca pajānāti avijjāsamudaya¤-ca pajānāti avijjānirodha¤-ca pajānāti avijjānirodhagāminã-paņipada¤-ca pajānāti, ettāvatā pi kho . . . saddhammaü. Katamā pan' āvuso avijjā, katamo avijjāsamudayo, katamo avijjānirodho, katamā avijjānirodhagāminã-paņipadā: Yaü kho āvuso dukkhe a¤¤āõaü dukkhasamudaye a¤¤āõaü dukkhanirodhe a¤¤āõaü dukkhanirodhagāminã-paņipadāya a¤¤āõaü, ayaü vuccat' āvuso avijjā. âsavasamudayā avijjāsamudayo, āsavanirodhā avijjānirodho, ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo avijjānirodhagāminã-paņipadā, seyyathãdaü: sammādiņņhi --pe-- sammāsamādhi. Yato kho āvuso ariyasāvako evaü avijjaü pajānāti, evaü avijjāsamudayaü pajānāti, evaü avijjānirodhaü pajānāti, evaü avijjānirodhagāminã-paņipadaü pajānāti, so sabbaso rāgānusayaü pahāya --pe--. Ettāvatā pi kho . . . saddhamman-ti.
     Sādh' āvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā āyasmantaü Sāriputtaü uttariü pa¤haü apucchuü: Siyā pan' āvuso a¤¤o pi pariyāyo yathā ariyasāvako sammādiņņhi hoti,

#<[page 055]>#
%<                    1.10. SATIPAōōHâNASUTTAũ. (10)             55>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ujugatā 'ssa diņņhi dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaü saddhamman-ti. -- Siyā āvuso. Yato kho āvuso ariyasāvako āsava¤-ca pajānāti āsavasamudaya¤-ca pajānāti āsavanirodha¤-ca pajānāti āsavanirodhagāminã-paņipada¤-ca pajānāti, ettāvatā pi kho āvuso ariyasāvako sammādiņņhi hoti, ujugatā 'ssa diņņhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaü saddhammaü. Katamo pan' āvuso āsavo, katamo āsavasamudayo, katamo āsavanirodho katamā āsavanirodhagāminã-paņipadā: Tayo 'me āvuso āsavā: kāmāsavo bhavāsavo avijjāsavo. Avijjāsamudayā āsavasamudayo, avijjānirodhā āsavanirodho, ayam-eva ariyo aņņhaīgiko maggo āsavanirodhagāminã-paņipadā, seyyathãdaü: sammādiņņhi sammāsaīkappo sammāvācā sammākammanto sammāājãvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi. Yato kho āvuso ariyasāvako evaü āsavaü pajānāti, evaü āsavasamudayaü pajānāti, evaü āsavanirodhaü pajānāti, evaü āsavanirodhagāminã-paņipadaü pajānāti, so sabbaso rāgānusayaü pahāya paņighānusayaü paņivinodetvā asmãti diņņhimānānusayaü samåhanitvā avijjaü pahāya vijjaü uppādetvā diņņhe va dhamme dukkhass' antakaro hoti. Ettāvatā pi kho āvuso ariyasāvako sammādiņņhi hoti, ujugatā 'ssa diņņhi, dhamme aveccappasādena samannāgato, āgato imaü saddhamman-ti.
     Idam-avoca āyasmā Sāriputto. Attamanā te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa bhāsitaü abhinandun-ti.
                      SAMMâDIōōHISUTTAũ NAVAMAũ.
                                 10.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Kuråsu viharati; Kammāssadhamman-nāma Kurånaü nigamo. Tatra kho Bhagavā bhikkhå amantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Ekāyano ayaü bhikkhave maggo sattānaü visuddhiyā sokapariddavānaü samatikkamāya dukkhadomanassānaü atthagamāya ¤āyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya,

#<[page 056]>#
%<56                    I.    MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yadidaü cattāro satipaņņhānā, katame cattāro: Idha bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassã viharati ātāpã sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaü, vedanāsu vedanānupassã viharati ātāpã sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaü, citte cittānupassã viharati ātāpã sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaü, dhammesu dhammānupassã viharati ātāpã sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaü.
     Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassã viharati: Idha bhikkhave bhikkhu ara¤¤agato vā rukkhamålagato vā su¤¤āgāragato vā nisãdati pallaīkaü ābhujitvā ujuü kāyaü paõidhāya parimukhaü satim upaņņhapetvā. So sato va assasati, sato passasati. Dãghaü vā assasanto: dãghaü assasāmãti pajānāti, dãghaü vā passasanto: dãghaü passasāmãti pajānāti; rassaü vā assasanto: rassaü assasāmãti pajānāti, rassaü vā passasanto: rassaü passasāmãti pajānāti.
Sabbakāyapaņisaüvedã assasissāmãti sikkhati, sabbakāyapaņisaüvedã passasissāmãti sikkhati. Passambhayaü kāyasaīkhāraü assasissāmãti sikkhati, passambhayaü kāyasaīkhāraü passasissāmãti sikkhati. Seyyathā pi bhikkhave dakkho bhamakāro vā bhamakārantevāsã vā dãghaü vā a¤chanto: dãghaü a¤chāmãti pajānāti, rassaü vā a¤chanto; rassaü a¤chāmãti pajānāti, evam-eva kho bhikkhave bhikkhu dãghaü vā assasanto: dãghaü assasāmãti pajānāti --pe-- passambhayaü kāyasaīkhāraü passasissāmãti sikkhati. Iti ajjhattaü vā kāye kāyānupassã viharati, bahiddhā vā kāye kāyānupassã viharati, ajjhattabahiddhā vā kāye kāyānupassã viharati; samudayadhammānupassã vā kāyasmiü viharati, vayadhammānupassã vā kāyasmiü viharati, samudayavayadhammānupassã vā kāyasmiü viharati. Atthi kāyo ti vā pan' assa sati paccupaņņhitā hoti yāvad-eva ¤āõamattāya patissatimattāya, anissito ca viharati na ca ki¤ci loke upādiyati. Evam-pi bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassã viharati.
     Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu gacchanto vā: gacchāmãti pajānāti, ņhito vā: ņhito 'mhãti pajānāti, nisinno vā nisinno 'mhãti pajānāti,

#<[page 057]>#
%<                   1.10. SATIPAōōHâNASUTTAũ. (10)              57>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sayāno vā: sayāno 'mhãti pajānāti, yathā yathā vā pan' assa kāyo paõihito hoti tathā tathā naü pajānāti.
Iti ajjhattaü vā kāye kāyānupassã viharati . . . upādiyati. Evampi bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassã viharati.
     Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu abhikkante paņikkante sampajānakārã hoti, ālokite vilokite sampajānakārã hoti, sami¤jite pasārite s. h., saīghāņipattacãvaradhāraõe s. h., asite pãte khāyite sāyite s. h., uccārapassāvakamme s. h., gate ņhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuõhãbhāve sampajānakārã hoti. Iti ajjhattaü vā kāye kāyānupassã viharati . . . upādiyati. Evam-pi bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassã viharati.
     Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu imam-eva kāyaü uddhaü pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaü pårannānappakārassa asucino paccavekkhati: Atthi imasmiü kāye kesā lomā nakhā dantā taco maüsaü nahāru aņņhã aņņhimi¤jā vakkaü hadayaü yakanaü kilomakaü pihakaü papphāsaü antaü antaguõaü udariyaü karãsaü, pittaü semhaü pubbo lohitaü sedo medo assu vasā kheëo siīghāõikā lasikā muttan-ti. Seyyathā pi bhikkhave ubhatomukhā mutoëã pårā nānāvihitassa dha¤¤assa, seyyathãdaü:
sālãnaü vãhãnaü muggānaü māsānaü tilānaü taõķulānaü, tam-enaü cakkhumā puriso mu¤citvā paccavekkheyya: ime sālã, ime vãhã, ime muggā, ime māsā ime tilā ime taõķulā ti, evam-eva kho bhikkhave bhikkhu imam-eva kāyaü uddhaü pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaü pårannānappakārassa asucino paccavekkhati: Atthi imasmiü kāye kesā lomā nakhā dantā taco maüsaü nahāru aņņhã aņņhimi¤jā vakkaü hadayam yakanaü kilomakaü pihakaü papphāsaü antaü antaguõaü udariyaü karãsaü, pittaü semhaü pubbo lohitaü sedo medo assu vasā kheëo siīghāõikā lasikā muttan-ti. Iti ajjhattaü vā kāye kāyānupassã viharati . . . upādiyati. Evam-pi bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassã viharati.
     Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu imam-eva kāyaü yathāņhitaü yathāpaõihitaü dhātuso paccavekkhati: Atthi imasmiü kāye paņhavãdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātåti.

#<[page 058]>#
%<58                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
Seyyathā pi bhikkhave dakkho goghātako vā goghātakantevāsã vā gāviü vadhitvā cātummahāpathe bilaso paņivibhajitvā nisinno assa, evam-eva kho bhikkhave bhikkhu imam-eva kāyaü yathāņhitaü yathāpaõihitaü dhātuso paccavekkhati:
Atthi imasmiü kāye paņhavãdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātåti. Iti ajjhattaü vā kāye kāyānupassã viharati . . . upādiyati. Evam-pi bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassã viharati.
     Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu seyyathā pi passeyya sarãraü sãvathikāya chaķķitaü ekāhamataü vā dvãhamataü vā tãhamataü vā uddhumātakaü vinãlakaü vipubbakajātaü, so imam-eva kāyaü upasaüharati: Ayam-pi kho kāyo evaüdhammo evaübhāvã etaü anatãto ti. Iti ajjhattaü vā kāye kāyānupassã viharati . . . upādiyati. Evam-pi bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassã viharati. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu seyyathā pi passeyya sarãraü sãvathikāya chaķķitaü kākehi vā khajjamānaü kulalehi vā khajjamānaü gijjhehi vā khajjamānaü supāõehi vā khajjamānaü sigālehi vā khajjamānaü vividhehi vā pāõakajātehi khajjamānaü, so imam-eva kāyaü upasaüharati: Ayam-pi kho kāyo evaüdhammo evaübhāvã etaü anatãto ti. Iti ajjhattaü vā k. k.
viharati . . . upādiyati. Evam-pi bhikkhave bhikkhu k. k. viharati. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu seyyathā pi passeyya sarãraü sãvathikāya chaķķitaü, aņņhikasaīkhalikaü samaüsalohitaü nahārusambandhaü, -- aņņhikasaīkhalikaü nimmaüsa-lohitamakkhitaü nahārusambandhaü, -- aņņhikasaīkhalikaü apagatamaüsalohitaü nahārusambandhaü, -aņņhikāni apagatasambandhāni disāvidisā vikkhittāni, a¤¤ena hatthaņņhikaü a¤¤ena pādaņņhikaü a¤¤ena jaīghaņņhikaü a¤¤ena åraņņhikaü a¤¤ena kaņaņņhikaü a¤¤ena piņņhikaõņakaü a¤¤ena sãsakaņāhaü, so imam-eva kāyaü upasaüharati: Ayam-pi kho kāyo evaüdhammo evaübhāvã etaü anatãto ti. Iti ajjhattaü vā k. k. viharati . . . upādiyati.
Evam-pi bhikkhave bhikkhu k. k. viharati. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu seyyathā pi passeyya sarãraü sãvathikāya chaķķitaü, aņņhikāni setāni saīkhavaõõåpanibhāni, -aņņhikāni pu¤jakitāni terovassikāni. -- aņņhikāni påtãni cuõõakajātāni,

#<[page 059]>#
%<                  1. 10. SATIPAōōHâNASUTTAũ. (10)                59>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so imam-eva kāyaü upasaüharati: Ayam-pi kho kāyo evaüdhammo evaübhāvã etaü anatãto ti. Iti ajjhattaü vā k. k. viharati, bahiddhā vā k. k. viharati, ajjhattabahiddhā vā k. k. viharati; samudayadhammānupassã vā kāyasmiü viharati, vayadhammānupassã vā kāyasmiü viharati, samudayavayadhammānupassã vā kāyasmiü viharati. Atthi kāyo ti vā pan' assa sati paccupaņņhitā hoti yāvad-eva ¤āõamattāya patissatimattāya, anissito ca viharati na ca ki¤ci loke upādiyati. Evaü kho bhikkhave bhikkhu kāye kāyānupassã viharati.
     Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu vedanāsu vedanānupassã viharati: Idha bhikkhave bhikkhu sukhaü vedanaü vediyamāno: sukhaü vedanaü vediyāmãti pajānāti, dukkhaü vedanaü vediyamāno: dukkhaü v. v. pajānāti, adukkham-asukhaü vedanaü vediyamāno: adukkham-asukhaü v. v. pajānāti; sāmisaü vā sukhaü vedanaü vediyamāno: sāmisaü sukhaü vedanaü vediyāmãti pajānāti, nirāmisaü vā sukhaü . . ., sāmisaü vā dukkhaü . . ., nirāmisaü vā dukkhaü . . ., sāmisaü vā adukkham-asukhaü . . ., nirāmisaü vā adukkhamasukhaü vedanaü vediyamāno: nirāmisaü adukkham-asukhaü vedanaü vediyāmãti pajānāti. Iti ajjhattaü vā vedanāsu vedanānupassã viharati, bahiddhā vā v. v. viharati, ajjhattabahiddhā vā v. v. viharati; samudayadhammānupassã vā vedanāsu viharati, vayadhammānupassã vā v. v., samudayavayadhammānupassã vā v. v. Atthi vedanā ti vā pan' assa sati paccupaņņhitā hoti yāvad-eva ¤āõamattāya patissatimattāya, anissito ca viharati na ca ki¤ci loke upādiyati.
Evaü kho bhikkhave bhikkhu vedanāsu vedanānupassã viharati.
     Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu citte cittānupassã viharati: Idha bhikkhave bhikkhu sarāgaü vā cittaü sarāgaü cittan-ti pajānāti, vãtarāgaü vā cittaü vãtarāgaü cittan-ti pajānāti, sadosaü . . ., vãtadosaü . . ., samohaü . . ., vãtamohaü . . ., saīkhittaü . . ., vikkhittaü . . ., mahaggataü . . ., amahaggataü . . ., sa-uttaraü . . ., anuttaraü . . ., samāhitaü . . ., asamāhitaü . . ., vimuttaü . . ., avimuttaü vā cittaü avimuttaü cittan-ti pajānāti. Iti ajjhattaü vā citte cittānupassã viharati, bahiddhā vā c. c. viharati, ajjhattabahiddhā vā c. c. viharati; samudayadhammānupassã vā cittasmiü viharati,

#<[page 060]>#
%<60                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  vayadhammānupassã vā cittasmiü viharati, samudayavayadhammānupassã vā cittasmiü viharati. Atthi cittan-ti vā pan' assa sati paccupaņņhitā hoti yāvad-eva ¤āõamattāya patissatimattāya, anissito ca viharati na ca ki¤ci loke upādiyati. Evaü kho bhikkhave bhikkhu citte cittānupassã viharati.
     Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati: Idha bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati pa¤casu nãvaraõesu. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati pa¤casu nãvaraõesu: Idha bhikkhave bhikkhu santaü vā ajjhattaü kāmacchandaü: atthi me ajjhattaü kāmacchando ti pajānāti, asantaü vā ajjhattaü kāmacchandaü: na-tthi me ajjhattaü kāmacchando ti pajānāti, yathā ca anuppannassa kāmacchandassa uppādo hoti ta¤-ca pajānāti, yathā ca uppannassa kāmacchandassa pahānaü hoti ta¤-ca pajānāti, yathā ca pahãnassa kāmacchandassa āyatiü anuppādo hoti ta¤-ca pajānāti. Santaü vā ajjhattaü byāpādaü: atthi me ajjhattaü byāpādo ti . . . pajānāti. Santaü vā ajjhattaü thãnamiddhaü: atthi me ajjhattaü thãnamiddhan-ti . . . pajānāti. Santaü vā ajjhattaü uddhaccakukkuccaü: atthi me ajjhattaü uddhaccakukkuccan-ti . . . pajānāti. Santaü vā ajjhattaü vicikicchaü: atthi me ajjhattaü vicikicchā ti pajānāti, asantaü vā ajjhattaü vicikicchaü: na-tthi me ajjhattaü vicikicchā ti pajānāti, yathā ca anuppannāya vicikicchāya uppādo hoti ta¤-ca pajānāti yathā ca uppannāya vicikicchāya pahānaü hoti ta¤-ca pajānāti, yathā ca pahãnāya vicikicchāya āyatiü anuppādo hoti ta¤-ca pajānāti. Iti ajjhattaü vā dhammesu dhammānupassã viharati, bahiddhā vā dh. dh. viharati, ajjhattabahiddhā vā dh. dh. viharati; samudayadhammānupassã vā dhammesu viharati vayadhammānupassã vā dh. v., samudayavayadhammānupassã vā dh. v. Atthi dhammā ti vā pan' assa sati paccupaņņhitā hoti yāvad-eva ¤āõamattāya patissatimattāya, anissito ca viharati na ca ki¤ci loke upādiyati. Evaü kho bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati pa¤casu nãvaraõesu.
     Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati pa¤cas' upādānakkhandhesu.

#<[page 061]>#
%<                   1.10. SATIPAōōHâNASUTTAũ. (10)              61>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati pa¤cas' upādānakkhandesu: Idha bhikkhave bhikkhu: iti råpaü, iti råpassa samudayo, iti råpassa atthagamo; iti vedanā, iti vedanāya s., iti vedanāya a.; iti sa¤¤ā, iti sa¤¤āya s., iti sa¤¤āya a.; iti saīkhārā. iti saīkhārānaü s., iti saīkhārānaü a.; iti vi¤¤āõaü, iti vi¤¤āõassa samudayo, iti vi¤¤āõassa atthagamo ti, iti ajjhattaü vā dhammesu dhammānupassã viharati . . . upādiyati. Evaü kho bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati pa¤cas' upādānakkhandhesu.
     Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati chasu ajjhattikabāhiresu āyatanesu.
Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati chasu ajjhattikabāhiresu āyatanesu: Idha bhikkhave bhikkhu cakkhu¤-ca pajānāti råpe ca pajānāti, ya¤-ca tadubhayaü paņicca uppajjati saüyojanaü ta¤-ca pajānāti, yathā ca anuppannassa saüyojanassa uppādo hoti ta¤-ca pajānāti, yathā ca uppannassa saüyojanassa pahānaü hoti ta¤-ca pajānāti, yathā ca pahãnassa saüyojanassa āyatiü anuppādo hoti ta¤-ca pajānāti; sota¤-ca pajānāti sadde ca pajānāti --pe-- ghāna¤-ca pajānāti gandhe ca pajānāti -jivha¤-ca pajānāti rase ca pajānāti -- kāya¤-ca pajānāti phoņņhabbe ca pajānāti -- mana¤-ca pajānāti dhamme ca pajānāti, ya¤-ca tad-ubhayaü paņicca uppajjati saüyojanaü ta¤-ca pajānāti, yathā ca anuppannassa saüyojanassa uppādo hoti ta¤-ca pajānāti, yathā ca uppannassa saüyojanassa pahānaü hoti ta¤-ca pajānāti, yathā ca pahãnassa saüyojanassa āyatiü anuppādo hoti ta¤-ca pajānāti. Iti ajjhattaü vā dhammesu dhammānupassã viharati . . . upādiyati. Evaü kho bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati chasu ajjhattikabāhiresu āyatanesu.
     Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati sattasu bojjhaīgesu. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati sattasu bojjhaīgesu: Idha bhikkhave bhikkhu santaü vā ajjhattaü satisambojjhaīgaü: atthi me ajjhattaü satisambojjhaīgo ti pajānāti, asantaü vā ajjhattaü satisambojjhaīgaü: na-tthi me ajjhattaü satisambojjhaīgo ti pajānāti,

#<[page 062]>#
%<62                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yathā ca anuppannassa satisambojjhaīgassa uppādo hoti ta¤-ca pajānāti, yathā ca uppannassa satisambojjhaīgassa bhāvanāpāripårã hoti ta¤-ca pajānāti. Santaü vā ajjhattaü dhammavicayasambojjhaīgaü . . . Santaü vā ajjhattaü viriyasambojjhaīgaü . . . Santaü vā ajjhattaü pãtisambojjhaīgaü . . . Santaü vā ajjhattaü passaddhisambojjhaīgaü . . . Santaü vā ajjhattaü samādhisambojjhaīgaü . . . Santaü vā ajjhattaü upekhāsambojjhaīgaü: atthi me ajjhattaü upekhāsambojjhaīgo ti pajānāti, asantaü vā ajjhattaü upekhāsambojjhaīgaü: na-tthi me ajjhattaü upekhāsambojjhaīgo ti pajānāti, yathā ca anuppannassa upekhāsambojjhaīgassa uppādo hoti ta¤-ca pajānāti, yathā ca uppannassa upekhāsambojjhaīgassa bhāvanāpāripårã hoti ta¤-ca pajānāti. Iti ajjhattaü vā dhammesu dhammānupassã viharati . . . upādiyati. Evaü kho bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati sattasu bojjhaīgesu.
     Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati catusu ariyasaccesu. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati catusu ariyasaccesu: Idha bhikkhave bhikkhu: idaü dukkhan-ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü dukkhasamudayo ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü dukkhanirodho ti yathābhåtaü pajānāti,ayaü dukkhanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü pajānāti. Iti ajjhattaü vā dhammesu dhammānupassã viharati, bahiddhā vā dh. dh. viharati, ajjhattabahiddhā vā dh. dh. viharati; samudayadhammānupassã vā dhammesu viharati, vayadhammānupassã vā dhammesu viharati, samudayavayadhammānupassã vā dhammesu viharati. Atthi dhammā ti vā pan' assa sati paccupaņņhitā hoti yāvad-eva ¤āõamattāya patissatimattāya, anissito ca viharati na ca ki¤ci loke upādiyati.
Evaü kho bhikkhave bhikkhu dhammesu dhammānupassã viharati catusu ariyasaccesu.
     Yo hi koci bhikkhave ime cattāro satipaņņhāne evaü bhāveyya satta vassāni, tassa dvinnaü phalānaü a¤¤ataraü phalaü pāņikaīkhaü: diņņhe va dhamme a¤¤ā, sati vā upādisese anāgāmitā. Tiņņhantu bhikkhave satta vassāni, yo hi koci bhikkhave ime cattāro satipaņņhāne evaü bhāveyya cha vassāni pa¤ca vassāni cattāri vassāni tãõi vassāni dve vassāni ekaü vassaü

#<[page 063]>#
%<                 2.1. CæėASäHANâDASUTTAũ. (11)                  63>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- tiņņhatu bhikkhave ekaü vassaü, yo hi koci bhikkhave ime cattāro satipaņņhāne evaü bhāveyya satta māsāni, tassa dvinnaü phalānaü a¤¤ataraü phalaü pāņikaīkhaü: diņņhe va dhamme a¤¤ā, sati vā upādisese anāgāmitā. Tiņņhantu bhikkhave satta māsāni, yo hi koci bhikkhave ime cattāro satipaņņhāne evaü bhāveyya cha māsāni pa¤ca māsāni cattāri māsāni tãõi māsāni dve māsāni māsaü addhamāsaü -- tiņņhatu bhikkhave addhamāso, yo hi koci bhikkhave ime cattāro satipaņņhāne evaü bhāveyya sattāhaü, tassa dvinnaü phalānaü a¤¤ataraü phalaü pāņikaīkhaü: diņņhe va dhamme a¤¤ā, sati vā upādisese anāgāmitā.
     Ekāyano ayaü bhikkhave maggo sattānaü visuddhiyā sokapariddavānaü samatikkamāya dukkhadomanassānaü atthagamāya ¤āyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya, yadidaü cattāro satipaņņhānā ti, iti yan-taü vuttaü idametaü paņicca vuttan-ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                    SATIPAōōHâNASUTTAũ DASAMAũ.
                    MæLAPARIYâYAVAGGO PAōHAMO.
                                11.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Idh' eva bhikkhave samaõo, idha dutiyo samaõo, idha tatiyo samaõo, idha catuttho samaõo, su¤¤ā parappavādā samaõehi a¤¤e ti,

#<[page 064]>#
%<64                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam-etaü bhikkhave sammā sãhanādaü nadatha. ōhānaü kho pan' etaü bhikkhave vijjati yaü idha a¤¤atitthiyā paribbājakā evaü vadeyyuü: Ko pan' āyasmantānaü assāso kiü balaü yena tumhe āyasmanto evaü vadetha: idh' eva samaõo, idha dutiyo samaõo, idha tatiyo samaõo, idha catuttho samaõo, su¤¤ā parappavādā samaõehi a¤¤e ti. Evaüvādino bhikkhave a¤¤atitthiyā paribbājakā evam-assu vacanãyā: Atthi kho no āvuso tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro dhammā akkhātā ye mayaü attani sampassamānā evaü vadema: idh' eva samaõo . . . samaõehi a¤¤e ti; katame cattāro: Atthi kho no āvuso Satthari pasādo, atthi dhamme pasādo, atthi sãlesu paripårakāritā, sahadhammikā kho pana no piyā manāpā gahaņņhā c' eva pabbajitā ca. Ime kho no āvuso tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro dhammā akkhātā ye mayaü attani sampassamānā evaü vadema: idh' eva samaõo . . . samaõehi a¤¤e ti. ōhānaü kho pan' etaü bhikkhave vijjati yaü a¤¤atitthiyā paribbājakā evaü vadeyyuü: Amhākam-pi kho āvuso atthi satthari pasādo, so amhākaü satthā, amhākam-pi atthi dhamme pasādo, so amhākaü dhammo, mayam-pi sãlesu paripårakārino yāni amhākaü sãlāni, amhākam-pi sahadhammikā piyā manāpā gahaņņhā c' eva pabbajitā ca; idha no āvuso ko viseso ko adhippāyo kiü nānākaraõaü yadidaü tumhāka¤-c' eva amhāka¤-cāti. Evaüvādino bhikkhave a¤¤atitthiyā paribbājakā evam-assu vacanãyā: Kim-pan' āvuso ekā niņņhā udāhu puthå niņņhā ti. Sammā byākaramānā bhikkhave a¤¤atitthiyā paribbājakā evaü byākareyyuü: Ekā h' āvuso niņņhā, na puthå niņņhā ti. Sā pan' āvuso niņņhā sarāgassa udāhu vãtarāgassāti. Sammā byākaramānā bhikkhave a¤¤atitthiyā paribbājakā evaü byākareyyuü: Vãtarāgass' āvuso sā niņņhā, na sā niņņhā sarāgassāti. Sā pan' āvuso niņņhā sadosassa udāhu vãtadosassāti. Sammā . . . byākareyyuü: Vãtadosass' āvuso sā niņņhā, na sā niņņhā sadosassāti. Sā pan' āvuso niņņhā samohassa udāhu vãtamohassāti. Sammā . . . byākāreyyuü: Vãtamohass' āvuso sā niņņhā na sā niņņhā samohassāti. Sā pan' āvuso niņņhā sataõhassa udāhu vãtataõhassāti.

#<[page 065]>#
%<                   2.1. CæėASäHANâDASUTTAũ. (11)               65>%
Sammā . . . byākareyyuü: Vãtataõhass' āvuso sā niņņhā, na sā niņņhā sataõhassāti. Sā pan' āvuso niņņhā sa-upādānassa udāhu anupādānassāti. Sammā . . . byākareyyuü: Anupādānass' āvuso sā niņņhā, na sā niņņhā sa-upādānassāti. Sā pan' āvuso niņņhā viddasuno udāhu aviddasuno ti. Sammā . . . byākareyyuü: Viddasuno āvuso sā niņņhā, na sā niņņhā aviddasuno ti. Sā pan' āvuso niņņhā anuruddha-paņiviruddhassa udāhu ananuruddha-appaņiviruddhassāti. Sammā . . . byākareyyuü: Ananuruddha-appaņiviruddhass' āvuso sā niņņhā, na sā niņņhā anuruddha-paņiviruddhassāti. Sā pan' āvuso niņņhā papa¤cārāmassa papa¤caratino udāhu nippapa¤cārāmassa nippapa¤caratino ti. Sammā byākaramānā bhikkhave a¤¤atitthiyā paribbājakā evaü byākareyyuü: Nippapa¤cārāmass' āvuso sā niņņhā nippapa¤caratino, na sā niņņhā papa¤cārāmassa papa¤caratino ti.
     Dve 'mā bhikkhave diņņhiyo: bhavadiņņhi ca vibhavadiņņhi ca. Ye hi keci bhikkhave samaõā vā brāhmaõā vā bhavadiņņhiü allãnā bhavadiņņhiü upagatā bhavadiņņhiü ajjhositā, vibhavadiņņhiyā te paņiviruddhā. Ye hi keci bhikkhave samaõā vā brāhmaõā vā vibhavadiņņhiü allãnā vibhavadiņņhiü upagatā vibhavadiņņhiü ajjhositā, bhavadiņņhiyā te paņiviruddhā. Ye hi keci bhikkhave samaõā vā brāhmaõā vā imāsaü dvinnaü diņņhãnaü samudaya¤-ca atthagama¤-ca assāda¤-ca ādãnava¤-ca nissaraõa¤-ca yathābhåtaü nappajānanti, te sarāgā te sadosā te samohā te sataõhā te sa-upādānā te aviddasuno te anuruddha-paņiviruddhā te papa¤cārāmā papa¤caratino, te na parimuccanti jātiyā jarāya maraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccanti dukkhasmā ti vadāmi. Ye ca kho keci bhikkhave samaõā vā brāhmaõā vā imāsaü dvinnaü diņņhãnaü samudaya¤-ca atthagama¤-ca assāda¤-ca ādãnava¤-ca nissaraõa¤-ca yathābhåtaü pajānanti, te vãtarāgā te vãtadosā te vãtamohā te vãtataõhā te anupādānā te viddasuno te ananuruddha-appaņiviruddhā te nippapa¤cārāmā nippapa¤caratino, te parimuccanti jātiyā jarāya maraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimuccanti dukkhasmā ti vadāmi.

#<[page 066]>#
%<66                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
     Cattār' imāni bhikkhave upādānāni, katamāni cattāri:
kāmupādānaü diņņhupādānaü sãlabbatupādānaü attavādupādānaü. Santi bhikkhave eke samaõabrāhmaõā sabbupādānapari¤¤āvādā paņijānamānā te na sammā sabbupādānapari¤¤aü pa¤¤āpenti: kāmupādānassa pari¤¤aü pa¤¤āpenti, na diņņhupādānassa pari¤¤aü pa¤¤āpenti, na sãlabbatupādānassa p. p., na attavādupādānassa p. p.; taü kissa hetu:
imāni hi te bhonto samaõabrāhmaõā tãõi ņhānāni yathābhåtaü na-ppajānanti, tasmā te bhonto samaõabrāhmaõā sabbupādānapari¤¤āvādā paņijānamānā te na sammā sabbupādānapari¤¤aü pa¤¤āpenti: kāmupādānassa pari¤¤aü pa¤¤āpenti, na diņņhupādānassa p. p., na sãlabbatupādānassa p. p., na attavādupādānassa p. p. Santi bhikkhave eke samaõabrāhmaõā sabbupādānapari¤¤āvādā paņijānamānā te na sammā sabbupādānapari¤¤aü pa¤¤āpenti: kāmupādānassa p. p., diņņhupādānassa p. p., na sãlabbatupādānassa p. p., na attavādupādānassa p. p.; taü kissa hetu: imāni hi te bhonto samaõabrāhmaõā dve ņhānāni yathābhåtaü na-ppajānanti, tasmā te bhonto samaõabrāhmaõā sabbupādānapari¤¤āvādā paņijānamānā te na sammā sabbupādānapari¤¤aü pa¤¤āpenti: kāmupādānassa p. p., diņņhupādānassa p. p., na sãlabbatupādānassa p. p., na attavādupādānassa p. p. Santi bhikkhave eke samaõabrāhmaõā sabbupādānapari¤¤āvādā paņijānamānā te na sammā sabbupādānapari¤¤aü pa¤¤āpenti: kāmupādānassa p. p., diņņhupādānassa p. p., sãlabbatupādānassa p. p., na attavādupādānassa p. p.; taü kissa hetu: imaü hi te bhonto samaõabrāhmaõā ekaü ņhānaü yathābhåtaü na-ppajānanti, tasmā te bhonto samaõabrāhmaõā sabbupādānapari¤¤āvādā paņijānamānā te na sammā sabbupādānapari¤¤aü pa¤¤āpenti: kāmupādānassa p. p. diņņhupādānassa p. p., sãlabbatupādānassa p.p., na attavādupādānassa pari¤¤aü pa¤¤āpenti. Evaråpe kho bhikkhave dhammavinaye yo satthari pasādo so na sammaggato akkhāyati, yo dhamme pasādo so na sammaggato akkhāyati yā sãlesu paripårakāritā sā na sammaggatā akkhāyati, yā sahadhammikesu piyamanāpatā sā na sammaggatā akkhāyati; taü kissa hetu: evaü h' etaü bhikkhave hoti yathā taü durakkhāte dhammavinaye duppavedite aniyyānike anupasamasaüvattanike asammāsambuddhappavedite.

#<[page 067]>#
%<                    2.1. CæėASäHANâDASUTTAũ. (11)              67>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Tathāgato ca kho bhikkhave arahaü sammāsambuddho sabbupādānapari¤¤āvādo paņijānamāno sammā sabbupādānapari¤¤aü pa¤¤āpeti: kāmupādānassa pari¤¤aü pa¤¤āpeti, diņņhupādānassa p. p., sãlabbatupādānassa p.p., attavādupādānassa pari¤¤aü pa¤¤āpeti. Evaråpe kho bhikkhave dhammavinaye yo satthari pasādo so sammaggato akkhāyati. yo dhamme pasādo so sammaggato akkhāyati, yā sãlesu paripårakāritā sā sammaggatā akkhāyati, yā sahadhammikesu piyamanāpatā sā sammaggatā akkhāyati; taü kissa hetu:
evaü h' etaü bhikkhave hoti yathā taü svākkhāte dhammavinaye suppavedite niyyānike upasamasaüvattanike sammāsambuddhappavedite.
     Ime ca bhikkhave cattāro upādānā kiünidānā kiüsamudayā kiüjātikā kiüpabhavā: ime cattāro upādānā taõhānidānā taõhāsamudayā taõhājātikā taõhāpabhavā. Taõhā cāyaü bhikkhave kiünidānā k. k. kiüpabhavā: taõhā vedanānidānā v. v. vedanāpabhavā. Vedanā cāyaü bhikkhave kiünidānā k. k. kiüpabhavā: vedanā phassanidānā ph. ph.
phassapabhavā. Phasso cāyaü bhikkhave kiünidāno k. k.
kiüpabhavo:: phasso saëāyatananidāno s. s. saëāyatanapabhavo.
Saëāyatana¤-c' idaü bhikkhave kiünidānaü k. k. kiüpabhavaü: saëāyatanaü nāmaråpanidānaü n. n. nāmaråpapabhavaü. Nāmaråpa¤-c' idaü bhikkhave kiünidānaü k. k.
kiüpabhavaü: nāmaråpaü vi¤¤āõanidānaü v. v. vi¤¤āõapabhavaü. Vi¤¤āõa¤-c' idaü bhikkhave kiünidānaü k. k.
kiüpabhavaü: vi¤¤āõaü saīkhāranidānaü s. s. saīkhārapabhavaü. Saīkhārā c' ime bhikkhave kiünidānā kiüsamudayā kiüjātikā kiüpabhavā: saīkhārā avijjānidānā avijjāsamudayā avijjājātikā avijjāpabhavā. Yato ca kho bhikkhave bhikkhuno avijjā pahãnā hoti vijjā uppannā, so avijjāvirāgā vijjuppādā n' eva kāmupādānaü upādiyati, na diņņhupādānaü upādiyati, na sãlabbatupādānaü upādiyati, na attavādupādānaü upādiyati; anupādiyaü na paritassati, aparitassaü paccattaü yeva parinibbāyati; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti pajānātãti.

#<[page 068]>#
%<68                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                    CæėASäHANâDASUTTAũ PAōHAMAũ.
                                12.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Vesāliyaü viharati bahinagare avarapure vanasaõķe. Tena kho pana samayena Sunakkhatto Licchaviputto acirapakkanto hoti imasmā dhammavinayā; so Vesāliyaü parisatiü etaü vācaü bhāsati: Na-tthi samaõassa Gotamassa uttariü manussadhammā alamariya¤āõadassanaviseso, takkapariyāhataü samaõo Gotamo dhammaü deseti vãmaüsānucaritaü sayaüpaņibhānaü, yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyāti. Atha kho āyasmā Sāriputto pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya Vesāliü piõķāya pāvisi. Assosi kho āyasmā Sāriputto Sunakkhattassa Licchaviputtassa Vesāliyaü parisatiü etaü vācaü bhāsamānassa: Na-tthi samaõassa Gotamassa uttariü manussadhammā alamariya¤āõadassanaviseso, takkapariyāhataü samaõo Gotamo dhammaü deseti vãmaüsānucaritaü sayaüpaņibhānaü, yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyāti.
     Atha kho āyasmā Sāriputto Vesāliyaü piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Sāriputto Bhagavantaü etad-avoca: Sunakkhatto bhante Licchaviputto acirapakkanto imasmā dhammavinayā, so Vesāliyaü parisatiü etaü vācaü bhāsati: Na-tthi samaõassa Gotamassa . . . so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyāti.
     Kodhano Sāriputta Sunakkhatto moghapuriso, kodhā ca pan' assa esā vācā bhāsitā. Avaõõaü bhāsissāmãti so Sāriputta Sunakkhatto moghapuriso vaõõaü yeva Tathāgatassa bhāsati.

#<[page 069]>#
%<                    2.2. MAHâSäHANâDASUTTAũ. (12)              69>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Vaõõo h' eso Sāriputta Tathāgatassa yo evaü vadeyya: yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyāti.
     Ayam-pi hi nāma Sāriputta Sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati: Iti pi so Bhagavā arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaü buddho bhagavā ti. Ayam-pi hi nāma Sāriputta Sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati: Iti pi so Bhagavā anekavihitaü iddhividhaü paccanubhoti: eko pi hutvā bahudhā hoti, bahudhā pi hutvā eko hoti, āvibhāvaü tirobhāvaü tirokuķķaü tiropākāraü tiropabbataü asajjamāno gacchati seyyathā pi ākāse, paņhaviyā pi ummujjanimujjaü karoti seyyathā pi udake, udake pi abhijjamāne gacchati seyyathā pi paņhaviyaü, ākāse pi pallaīkena kamati seyyathā pi pakkhã sakuõo, ime pi candimasuriye evaü mahiddhike evaü mahānubhāve pāõinā parimasati parimajjati, yāva Brahmalokā pi kāyena vasaü vattetãti. Ayam-pi hi nāma Sāriputta Sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati: Iti pi so Bhagavā dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suõāti dibbe ca mānuse ca ye dåre santike cāti.
Ayam-pi hi nāma Sāriputta Sunakkhattassa moghapurisassa mayi dhammanvayo na bhavissati: Iti pi so Bhagavā parasattānaü parapuggalānaü cetasā ceto paricca pajānāti: sarāgaü vā cittaü sarāgaü cittan-ti pajānāti, vãtarāgaü vā cittaü vãtarāgaü cittan-ti pajānāti --pe-- saīkhittaü . . ., vikkhittaü . . ., mahaggataü . . ., amahaggataü . . . sa-uttaraü . . ., anuttaraü . . ., samāhitaü . . ., asamāhitaü . . . vimuttaü . . ., avimuttaü vā cittaü avimuttaü cittan-ti pajānātãti.
     Dasa kho pan' imāni Sāriputta Tathāgatassa Tathāgatabalāni yehi balehi samannāgato Tathāgato āsabhaõ-ņhānaü paņijānāti, parisāsu sãhanādaü nadati, brahmacakkaü pavatteti, katamāni dasa: Idha Sāriputta Tathāgato ņhāna¤-ca ņhānato aņņhāna¤-ca aņņhānato yathābhåtaü pajānāti. Yampi Sāriputta Tathāgato ņhāna¤-ca ņhānato aņņhāna¤-ca aņņhānato yathābhåtaü pajānāti, idam-pi Sāriputta Tathāgatassa Tathāgatabalaü hoti yaü balaü āgamma Tathāgato āsabhaõ-ņhānaü paņijānāti,

#<[page 070]>#
%<70                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  parisāsu sãhanādaü nadati, brahmacakkaü pavatteti. Puna ca paraü Sāriputta Tathāgato atãtānāgatapaccuppannānaü kammasamādānānaü ņhānaso hetuso vipākaü yathābhåtaü pajānāti. Yam-pi Sāriputta Tathāgato atãtānāgatapaccuppannānaü . . . pavatteti.
Puna ca paraü Sāriputta Tathāgato sabbatthagāminiü paņipadaü yathābhåtaü pajānāti. Yam-pi Sāriputta . . . pavatteti. Puna ca paraü Sāriputta Tathāgato anekadhātunānādhātu-lokaü yathābhåtaü pajānāti. Yam-pi Sāriputta . . . pavatteti. Puna ca paraü Sāriputta Tathāgato sattānaü nānādhimuttikataü yathābhåtaü pajānāti. Yam-pi Sāriputta . . . pavatteti. Puna ca paraü Sāriputta Tathāgato parasattānaü parapuggalānaü indriyaparopariyattaü yathābhåtaü pajānāti. Yam-pi Sāriputta . . . pavatteti. Puna ca paraü Sāriputta Tathāgato jhāna-vimokha-samādhi-samāpattãnaü saīkilesaü vodānaü vuņņhānaü yathābhåtaü pajānāti. Yam-pi Sāriputta . . . pavatteti. Puna ca paraü Sāriputta Tathāgato anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü: ekam-pi jātiü dve pi jātiyo tisso pi jātiyo catasso pi jātiyo pa¤ca pi jātiyo dasa pi jātiyo vãsatim-pi jātiyo tiüsam-pi jātiyo cattārãsam-pi jātiyo pa¤¤āsam-pi jātiyo jātisatam-pi jātisahassam-pi jātisatasahassam-pi, aneke pi saüvaņņakappe aneke pi vivaņņakappe aneke pi saüvaņņavivaņņakappe, amutr' āsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiü, tatrāp' āsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto idhåpapanno ti, iti sākāraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati. Yam-pi Sāriputta . . . pavatteti. Puna ca paraü Sāriputta Tathāgato dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate, yathākammåpage satte pajānāti:
ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacãduccaritena s. manoduccaritena s. ariyānaü upavādakā micchādiņņhikā micchādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapannā,

#<[page 071]>#
%<                     2.2. MAHâSäHANâDASUTTAũ. (12)              71>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacãsucaritena s. manosucaritena s. ariyānaü anupavādakā sammādiņņhikā sammādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapannā ti, iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate, yathākammåpage satte pajānāti. Yam-pi Sāriputta . . . pavatteti. Puna ca paraü Sāriputta Tathāgato āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati. Yam-pi Sāriputta Tathāgato āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe vā dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati, idam-pi Sāriputta Tathāgatassa Tathāgatabalaü hoti yaü balaü āgamma Tathāgato āsabhaõ-ņhānaü paņijānāti, parisāsu sãhanādaü nadati, brahmacakkaü pavatteti.
     Imāni kho Sāriputta dasa Tathāgatassa Tathāgatabalāni yehi balehi samannāgato Tathāgato āsabhaõ-ņhānaü paņijānāti, parisāsu sãhanādaü nadati, brahmacakkaü pavatteti. Yo kho maü Sāriputta evaü jānantaü evaü passantaü evaü vadeyya: Na-tthi samaõassa Gotamassa uttariü manussadhammā alamariya¤āõadassanaviseso, takkapariyāhataü samaõo Gotamo dhammaü deseti vãmaüsānucaritaü sayaüpaņibhānan-ti, taü Sāriputta vācaü appahāya taü cittaü appahāya taü diņņhiü appaņinissajitvā yathābhataü nikkhitto evaü niraye. Seyyathā pi Sāriputta bhikkhu sãlasampanno samādhisampanno pa¤¤āsampanno diņņhe va dhamme a¤¤aü ārādheyya, evaüsampadam-idaü Sāriputta vadāmi: taü vācaü appahāya taü cittaü appahāya taü diņņhiü appaņinissajitvā yathābhataü nikkhitto evaü niraye.
     Cattār' imāni Sāriputta Tathāgatassa vesārajjāni yehi vesārajjehi samannāgato Tathāgato āsabhaõ-ņhānaü paņijānāti, parisāsu sãhanādaü nadati, brahmacakkaü pavatteti, katamāni cattāri: Sammāsambuddhassa te paņijānato ime dhammā anabhisambuddhā ti, tatra vata maü samaõo vā brāhmaõo vā devo vā Māro vā Brahmā vā koci vā lokasmiü saha dhammena paņicodessatãti nimittam etaü Sāriputta na samanupassāmi.

#<[page 072]>#
%<72                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Etaü p' ahaü Sāriputta nimittaü asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
Khãõāsavassa te paņijānato ime āsavā aparikkhãõā ti, tatra vata maü . . . na samanupassāmi. Etaü p' ahaü . . . viharāmi. Ye kho pana te antarāyikā dhammā vuttā te paņisevato nālaü antarāyāyāti, tatra vata maü . . . na samanupassāmi. Etaü p' ahaü . . . viharāmi. Yassa kho pana te atthāya dhammo desito so na niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyāti, tatra vata maü samaõo vā brāhmaõo vā devo vā Māro vā Brahmā vā koci vā lokasmiü saha dhammena paņicodessatãti nimittam-etaü na samanupassāmi. Etaü p' ahaü Sāriputta nimittaü asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.
     Imāni kho Sāriputta cattāri Tathāgatassa vesārajjāni yehi . . . pavatteti. Yo kho maü Sāriputta evaü jānantaü . . . evaü niraye.
     Aņņha kho imā Sāriputta parisā, katamā aņņha: khattiyaparisā brāhmaõaparisā gahapatiparisā samaõaparisā Cātummahārājikaparisā Tāvatiüsaparisā Māraparisā Brahmaparisā.
Imā kho Sāriputta aņņha parisā. Imehi kho Sāriputta catuhi vesārajjehi samannāgato Tathāgato imā aņņha parisā upasaīkamati ajjhogāhati. Abhijānāmi kho panāhaü Sāriputta anekasataü khattiyaparisaü upasaīkamitā, tatra pi mayā sannisinnapubba¤-c' eva sallapitapubba¤-ca sākacchā ca samāpajjitapubbā. Tatra vata maü bhayaü vā sārajjaü vā okkamissatãti nimittam-etaü Sāriputta na samanupassāmi.
Etaü p' ahaü Sāriputta nimittaü asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi. Abhijānāmi kho panāhaü Sāriputta anekasataü brāhmaõaparisaü -- pe -- gahapatiparisaü -- samaõaparisaü -- Cātummahārājikaparisaü -- Tāvatiüsaparisaü -- Māraparisaü -- Brahmaparisaü upasaīkamitā, tatra pi mayā sannisinnapubba¤-c' eva sallapitapubba¤-ca sākacchā ca samāpajjitapubbā. Tatra vata maü bhayaü vā sārajjaü vā okkamissatãti nimittam-etaü Sāriputta na samanupassāmi. Etaü p' ahaü Sāriputta nimittaü asamanupassanto khemappatto abhayappatto vesārajjappatto viharāmi.

#<[page 073]>#
%<                    2.2. MAHâSäHANâDASUTTAũ. (12)               73>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Yo kho maü Sāriputta evaü jānantaü . . . evam niraye.
     Catasso kho imā Sāriputta yoniyo, katamā catasso: aõķajā yoni, jalābujā yoni, saüsedajā yoni, opapātikā yoni.
Katamā ca Sāriputta aõķajā yoni: Ye kho te Sāriputta sattā aõķakosaü abhinibbhijja jāyanti, ayaü vuccati Sāriputta aõķajā yoni. Katamā ca Sāriputta jalābujā yoni: Ye kho te Sāriputta sattā vatthikosaü abhinibbhijja jāyanti, ayaü vuccati Sāriputta jalābujā yoni. Katamā ca Sāriputta saüsedajā yoni: Ye kho te Sāriputta sattā påtimacche vā jāyanti påtikuõape vā påtikummāse vā candanikāya vā oëigalle vā jāyanti, ayaü vuccati Sāriputta saüsedajā yoni.
Katamā ca Sāriputta opapātikā yoni: Devā nerayikā ekacce ca manussā ekacce ca vinipātikā, ayaü vuccati Sāriputta opapātikā yoni.
     Imā kho Sāriputta catasso yoniyo. Yo kho maü Sāriputta evaü jānantaü . . . evaü niraye.
     Pa¤ca kho imā Sāriputta gatiyo, katamā pa¤ca: nirayo tiracchānayoni pittivisayo manussā devā. Niraya¤-cāhaü Sāriputta pajānāmi nirayagāmi¤-ca maggaü nirayagāmini¤ca paņipadaü, yathāpaņipanno ca kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati ta¤-ca pajānāmi. Tiracchānayoni¤-cāhaü Sāriputta pajānāmi tiracchānayonigāmi¤-ca maggaü tiracchānayonigāmini¤-ca paņipadaü, yathāpaņipanno ca kāyassa bhedā param-maraõā tiracchānayoniü upapajjati ta¤-ca pajānāmi. Pittivisaya¤cāhaü Sāriputta pajānāmi pittivisayagāmi¤-ca maggaü pittivisayagāmini¤-ca paņipadaü, yathāpaņipanno ca kāyassa bhedā param-maraõā pittivisayaü upapajjati ta¤-ca pajānāmi. Manusse cāhaü Sāriputta pajānāmi manussalokagāmi¤-ca maggaü manussalokagāmini¤-ca paņipadaü, yathāpaņipanno ca kāyassa bhedā param-maraõā manussesu upapajjati ta¤-ca pajānāmi. Deve cāhaü Sāriputta pajānāmi devalokagāmi¤-ca maggaü devalokagāmini¤-ca paņipadaü, yathāpaņipanno ca kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjati ta¤-ca pajānāmi. Nibbāna¤-cāhaü Sāriputta pajānāmi nibbānagāmi¤-ca maggaü nibbānagāmini¤-ca paņipadaü,

#<[page 074]>#
%<74                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yathāpaņipanno ca āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati ta¤-ca pajānāmi.
     Idhāhaü Sāriputta ekaccaü puggalaü evaü cetasā ceto paricca pajānāmi: Tathā 'yaü puggalo paņipanno tathā ca iriyati ta¤-ca maggaü samāråëho yathā kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjissatãti; tam-enaü passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapannaü ekantadukkhā tippā kaņukā vedanā vediyamānaü. Seyyathā pi Sāriputta aīgārakāsu sādhikaporisā pår' aīgārānaü vãtaccikānaü vãtadhåmānaü, atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tam-eva aīgārakāsuü paõidhāya, tam-enaü cakkhumā puriso disvā evaü vadeyya: Tathā 'yaü bhavaü puriso paņipanno tathā ca iriyati ta¤-ca maggaü samāråëho yathā imaü yeva aīgārakāsuü āgamissatãti; tam-enaü passeyya aparena samayena tassā aīgārakāsuyā patitaü ekantadukkhā tippā kaņukā vedanā vediyamānaü; evam-eva kho ahaü Sāriputta idh' ekaccaü puggalaü evaü cetasā ceto paricca pajānāmi: Tathā 'yaü puggalo paņipanno tathā ca iriyati ta¤-ca maggaü samāråëho yathā kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjissatãti; tam-enaü passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapannaü ekantadukkhā tippā kaņukā vedanā vediyamānaü.
     Idha panāhaü Sāriputta ekaccaü puggalaü evaü cetasā ceto paricca pajānāmi: Tathā 'yaü puggalo paņipanno tathā ca iriyati ta¤-ca maggaü samāråëho yathā kāyassa bhedā param-maraõā tiracchānayoniü upapajjissatãti; tam-enaü passāmi aparena samayena dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā param-maraõā tiracchānayoniü upapannaü dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyamānaü. Seyyathā pi Sāriputta gåthakåpo sādhikaporiso påro gåthassa, atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tam-eva gåthakåpaü paõidhāya,

#<[page 075]>#
%<                    2.2. MAHâSäHANâDASUTTAũ. (12)               75>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tam-enaü cakkhumā puriso disvā evaü vadeyya: Tathā 'yaü bhavaü puriso paņipanno tathā ca iriyati ta¤-ca maggaü samāråëho yathā imaü yeva gåthakåpaü āgamissatãti; tam-enaü passeyya aparena samayena tasmiü gåthakåpe patitaü dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyamānaü; evam-eva kho ahaü Sāriputta idh' ekaccaü puggalaü . . . vediyamānaü.
     Idhāhaü Sāriputta ekaccaü puggalaü evaü cetasā ceto paricca pajānāmi: Tathā 'yaü puggalo . . . param-maraõā pittivisayaü upapajjissatãti; tam-enaü passāmi . . . pittivisayaü upapannaü dukkhabahulā vedanā vediyamānaü. Seyyathā pi Sāriputta rukkho visame bhåmibhāge jāto tanupattapalāso kabaracchāyo, atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tam-eva rukkhaü paõidhāya, tam-enaü cakkhumā puriso disvā evaü vadeyya: Tathā 'yaü bhavaü puriso paņipanno tathā ca iriyati ta¤-ca maggaü paņipanno yathā imaü yeva rukkhaü āgamissatãti; tam-enaü passeyya aparena samayena tassa rukkhassa chāyāya nisinnaü vā nipannaü vā dukkhabahulā vedanā vediyamānaü; evam-eva kho ahaü Sāriputta idh' ekaccaü puggalaü . . . vediyamānaü.
     Idha panāhaü Sāriputta ekaccaü puggalaü evaü cetasā ceto paricca pajānāmi: Tathā 'yaü puggalo . . . param-maraõā manussesu upapajjissatãti; tam-enaü passāmi . . . manussesu upapannaü sukhabahulā vedanā vediyamānaü. Seyyathā pi Sāriputta rukkho same bhåmibhāge jāto bahalapattapalāso sandacchāyo, atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tam-eva rukkhaü paõidhāya, tam-enaü cakkhumā puriso disvā evaü vadeyya: Tathā 'yaü bhavaü puriso paņipanno tathā ca iriyati ta¤-ca maggaü samāråëho yathā imaü yeva rukkhaü āgamissatãti; tam-enaü passeyya aparena samayena tassa rukkhassa chāyāya nisinnaü vā nipannaü vā sukhabahulā vedanā vediyamānaü; evam-eva kho ahaü Sāriputta idh' ekaccaü puggalaü . . . vediyamānaü.

#<[page 076]>#
%<76                         MæLAPAööâSAũ.>%
     Idhāhaü Sāriputta ekaccaü puggalaü evaü cetasā ceto paricca pajānāmi: Tathā 'yaü puggalo . . . param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjissatãti; tam-enaü passāmi . . . sugatiü saggaü lokaü upapannaü ekantasukhā vedanā vediyamānaü. Seyyathā pi Sāriputta pāsādo, tatr' assa kåņāgāraü ullittāvalittaü nivātaü phassitaggaëaü pihitavātapānaü, tatr' assa pallaīko gonakatthato paņikatthato paņalikatthato kadalimigapavarapaccattharaõo sa-uttaracchado ubhatolohitakåpadhāno, atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tam-eva pāsādaü paõidhāya, tam-enaü cakkhumā puriso disvā evaü vadeyya: Tathā 'yaü bhavaü puriso paņipanno tathā ca iriyati ta¤-ca maggaü samāråëho yathā imaü yeva pāsādaü āgamissatãti; tam-enaü passeyya aparena samayena tasmiü pāsāde tasmiü kåņāgāre tasmiü pallaīke nisinnaü vā nipannaü vā ekantasukhā vedanā vediyamānaü; evam-eva kho ahaü Sāriputta idh' ekaccaü puggalaü . . . vediyamānaü.
     Idha panāhaü Sāriputta ekaccaü puggalaü evaü cetasā ceto paricca pajānāmi: Tathā 'yaü puggalo paņipanno tathā ca iriyati ta¤-ca maggaü samāråëho yathā āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharissatãti; tam-enaü passāmi aparena samayena āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharantaü ekantasukhā vedanā vediyamānaü. Seyyathā pi Sāriputta pokkharaõã acchodakā sātodakā sãtodakā setakā såpatitthā ramaõãyā, avidåre c' assā tibbo vanasaõķo, atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito ekāyanena maggena tam-eva pokkharaõiü paõidhāya, tam-enaü cakkhumā puriso disvā evaü vadeyya: Tathā 'yaü bhavaü puriso paņipanno tathā ca iriyati ta¤-ca maggaü samāråëho yathā imaü yeva pokkharaõiü āgamissatãti; tam-enaü passeyya aparena samayena taü pokkharaõiü ogāhitvā nahātvā ca pivitvā ca sabbadarathakilamathapariëāhaü paņippassambhetvā paccuttaritvā tasmiü vanasaõķe nisinnaü vā nipannaü vā ekantasukhā vedanā vediyamānaü;

#<[page 077]>#
%<                    2.2. MAHâSäHANâDASUTTAũ. (12)                77>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam-eva kho ahaü Sāriputta idh' ekaccaü puggalaü evaü cetasā ceto paricca pajānāmi: Tathā 'yaü puggalo paņipanno tathā ca iriyati ta¤-ca maggaü samāråëho yathā āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharissatãti; tamenaü passāmi aparena samayena āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharantaü ekantasukhā vedanā vediyamānaü.
     Imā kho Sāriputta pa¤ca gatiyo. Yo kho maü Sāriputta evaü jānantaü evaü passantaü evaü vadeyya: Na-tthi samaõassa Gotamassa uttariü manussadhammā alamariya¤āõadassanaviseso, takkapariyāhataü samaõo Gotamo dhammaü deseti vãmaüsānucaritaü sayaüpaņibhānan-ti, taü Sāriputta vācaü appahāya taü cittaü appahāya taü diņņhiü appaņinissajitvā yathābhataü nikkhitto evaü niraye. Seyyathā pi Sāriputta bhikkhu sãlasampanno samādhisampanno pa¤¤āsampanno diņņhe va dhamme a¤¤aü ārādheyya, evaüsampadam-idaü Sāriputta vadāmi: taü vācaü appahāya taü cittaü appahāya taü diņņhiü appaņinissajitvā yathābhataü nikkhitto evaü niraye.
     Abhijānāmi kho panāhaü Sāriputta caturaīgasamannāgataü brahmacariyaü caritā: tapassã sudaü homi paramatapassã, låkhas-sudaü homi paramalåkho, jegucchã sudaü homi paramajegucchã, pavivittas-sudaü homi paramapavivitto.
     Tatra-ssu me idaü Sāriputta tapassitāya hoti: acelako homi muttācāro hatthāpalekhano, na ehibhadantiko na tiņņhabhadantiko, nābhihaņaü na uddissakaņaü na nimantaõaü sādiyāmi; so na kumbhãmukhā patigaõhāmi, na kaëopimukhā patigaõhāmi, na eëakamantaraü na daõķamantaraü na musalamantaraü, na dvinnaü bhu¤jamānānaü na gabbhiniyā, na pāyamānāya, na purisantaragatāya, na saīkittisu, na yattha sā upaņņhito hoti, na yattha makkhikā saõķasaõķacārinã, na macchaü na maüsaü na suraü na merayaü na thusodakaü pivāmi. So ekāgāriko vā homi ekālopiko, dvāgāriko vā homi dvālopiko

#<[page 078]>#
%<78                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- sattāgāriko vā homi sattālopiko.
Ekissā pi dattiyā yāpemi, dvãhi pi dattãhi yāpemi -- sattahi pi dattãhi yāpemi. Ehāhikam-pi āhāraü āhāremi, dvãhikam-pi āhāraü āhāremi -- sattāhikam-pi āhāraü āhāremi.
Iti evaråpaü addhamāsikam-pi pariyāyabhattabhojanānuyogam-anuyutto viharāmi. So sākabhakkho vā homi, sāmākabhakkho vā homi, nãvārabhakkho . . ., daddulabhakkho . . ., haņabhakkho . . ., kaõabhakkho . . ., ācāmabhakkho . . ., pi¤¤ākabhakkho . . ., tiõabhakkho . . ., gomayabhakko vā homi; vanamålaphalāhāro yāpemi pavattaphalabhojã. So sāõāni pi dhāremi, masāõāni pi dhāremi, chavadussāni pi dh., paüsukålāni pi dh., tirãņāni pi dh., ajinam-pi dh., ajinakkhipam-pi dh., kusacãram-pi dh., vākacãram-pi dh., phalakacãram-pi dh., kesakambalam-pi dh., vālakambalam-pi dh., ulåkapakkham-pi dhāremi. Kesamassulocako pi homi kesamassulocanānuyogam-anuyutto, ubbhaņņhako pi homi āsanapaņikkhitto, ukkuņiko pi homi ukkuņikappadhānam-anuyutto, kaõņakāpassayiko pi homi kaõņakāpassaye seyyaü kappemi, sāyatatiyakam-pi udakorohaõānuyogam-anuyutto viharāmi.
Iti evaråpaü anekavihitaü kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogam-anuyutto viharāmi. Idaü su me Sāriputta tapassitāya hoti.
     Tatra-ssu me idaü Sāriputta låkhasmiü hoti: nekavassagaõikaü rajojallaü kāye sannicitaü hoti papaņikajātaü.
Seyyathā pi Sāriputta tindukākhāõu nekavassagaõiko sannicito hoti papaņikajāto, evam-eva-ssu me Sāriputta nekavassagaõikaü rajojallaü kāye sannicitaü hoti papaņikajātaü.
Tassa mayhaü Sāriputta na evaü hoti: Aho vatāhaü imaü rajojallaü pāõinā parimajjeyyaü, a¤¤e vā pana me imaü rajojallaü pāõinā parimajjeyyun-ti. Evam-pi me Sāriputta na hoti. Idaü su me Sāriputta låkhasmiü hoti.
     Tatra-ssu me idaü Sāriputta jegucchismiü hoti: so kho ahaü Sāriputta sato va abhikkamāmi sato paņikkamāmi, yāva udabindumhi pi me dayā paccupaņņhitā hoti: mā 'haü khuddake pāõe visamagate saīghātaü āpādessan-ti.
Idaü su me Sāriputta jegucchismiü hoti.
     Tatra-ssu me idaü Sāriputta pavivittasmiü hoti: so kho ahaü Sāriputta a¤¤ataraü ara¤¤āyatanaü ajjhogāhitvā viharāmi,

#<[page 079]>#
%<                    2.2. MAHâSäHANâDASUTTAũ. (12)                79>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yadā passāmi gopālakaü vā pasupālakaü vā tiõahārakaü vā kaņņhahārakaü vā vanakammikaü vā, vanena vanaü gahanena gahanaü ninnena ninnaü thalena thalaü papatāmi, taü kissa hetu: mā maü te addasaüsu aha¤-ca mā te addasan-ti. Seyyathā pi Sāriputta ara¤¤ako migo manusse disvā vanena vanaü gahanena gahanaü ninnena ninnaü thalena thalaü papatati, evam-eva kho ahaü Sāriputta yadā passāmi gopālakaü vā pasupālakaü vā tiõahārakaü vā kaņņhahārakaü vā vanakammikaü vā, vanena vanaü gahanena gahanaü ninnena ninnaü thalena thalaü papatāmi, taü kissa hetu: mā maü te addasaüsu aha¤-ca mā te addasan-ti. Idaü su me Sāriputta pavivittasmiü hoti.
     So kho ahaü Sāriputta ye te goņņhā paņņhitagāvo apagatagopālakā tattha catukuõķiko upasaīkamitvā yāni tāni vacchakānaü taruõakānaü dhenupakānaü gomayāni tāni sudaü āhāremi. Yāva kãva¤-ca me Sāriputta sakaü muttakarãsaü apariyādiõõaü hoti, sakaü yeva sudaü muttakarãsaü āhāremi. Idaü su me Sāriputta mahāvikaņabhojanasmiü hoti.
     So kho ahaü Sāriputta a¤¤ataraü bhiüsanakaü vanasaõķaü ajjhogāhitvā viharāmi. Tatra sudaü Sāriputta bhiüsanakassa vanasaõķassa bhiüsanakatasmiü hoti: yo koci avãtarāgo taü vanasaõķaü pavisati yebhuyyena lomāni haüsanti.
So kho ahaü Sāriputta yā tā rattiyo sãtā hemantikā antaraņņhake himapātasamaye tathāråpāsu rattisu rattiü abbhokāse viharāmi divā vanasaõķe, gimhānaü pacchime māse divā abbhokāse viharāmi rattiü vanasaõķe. Api-ssu maü Sāriputta ayaü anacchariyā gāthā paņibhāsi pubbe assutapubbā:
            So tatto so sãno, eko bhiüsanake vane, naggo na c' aggim-āsãno, esanāpasuto munãti.
     So kho ahaü Sāriputta susāne seyyaü kappemi chavaņņhikāni upadhāya. Api-ssu maü Sāriputta gomaõķalā upasaīkamitvā oņņhubhanti pi omuttenti pi, paüsukena okiranti pi, kaõõasotesu pi salākaü pavesenti. Na kho panāhaü Sāriputta abhijānāmi tesu pāpakaü cittaü uppādetā.
Idaü su me Sāriputta upekhāvihārasmiü hoti.

#<[page 080]>#
%<80                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
     Santi kho pana Sāriputta eke samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: āhārena suddhãti; te evaü āhaüsu:
kolehi yāpemāti. te kolam-pi khādanti, kolacuõõam-pi khādanti, kolodakam-pi pivanti, anekavihitam-pi kolavikatiü paribhu¤janti. Abhijānāmi kho panāhaü Sāriputta ekaü yeva kolaü āhāraü āharitā. Siyā kho pana te Sāriputta evam-assa: mahā nåna tena samayena kolo ahosãti. Na kho pan' etaü Sāriputta evaü daņņhabbaü, tadā pi etaparamo yeva kolo ahosi seyyathā pi etarahi. Tassa mayhaü Sāriputta ekaü yeva kolaü āhāraü āhārayato adhimattakasimānaü patto kāyo hoti: seyyathā pi nāma āsãtikapabbāni vā kālāpabbāni vā evam-eva-ssu me aīgapaccaīgāni bhavanti tāy' ev' appāhāratāya, seyyathā pi nāma oņņhapadaü evameva-ssu me ānisadaü hoti tāy' ev' appāhāratāya, seyyathā pi nāma vaņņanāvaëã evam-eva-ssu me piņņhikaõņako unnatāvanato hoti tāy' ev' appāhāratāya, seyyathā pi nāma jarasālāya gopānasiyo oluggaviluggā bhavanti evam-eva-ssu me phāsuëiyo oluggaviluggā bhavanti tāy' ev' appāhāratāya, seyyathā pi nāma gambhãre udapāne udakatārakā gambhãragatā okkhāyikā dissanti evam-eva-ssu me akkhikåpesu akkhitārakā gambhãragatā okkhāyikā dissanti tāy' ev' appāhāratāya, seyyathā pi nāma tittakālābu āmakacchinno vātātapena sampuņito hoti sammilāto evam-eva-ssu me sãsacchavi sampuņitā hoti sammilātā tāy' ev' appāhāratāya. So kho ahaü Sāriputta:
udaracchaviü parimasissāmãti piņņhikaõņakaü yeva parigaõhāmi, piņņhikaõņakaü parimasissāmãti udaracchaviü yeva parigaõhāmi, yāva-ssu me Sāriputta udaracchavi piņņhikaõņakaü allãnā hoti tāy' ev' appāhāratāya. So kho ahaü Sāriputta:
vaccaü vā muttaü vā karissāmãti tatth' eva avakujjo papatāmi tāy' ev' appāhāratāya. So kho ahaü Sāriputta tam-eva kāyaü assāsento pāõinā gattāni anomajjāmi, tassa mayhaü Sāriputta pāõinā gattāni anomajjato påtimålāni lomāni kāyasmā papatanti tāy' ev' appāhāratāya.
     Santi kho pana Sāriputta eke samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: āhārena suddhãti; te evam-āhaüsu:
muggehi yāpema --pe-- tilehi yāpema -- taõķulehi yāpemāti, te taõķulam-pi khādanti, taõķulacuõõam-pi khādanti, taõķulodakam-pi pivanti,

#<[page 081]>#
%<                    2.2. MAHâSäHANâDASUTTAũ. (12)                81>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  anekavihitam-pi taõķulavikatiü paribhu¤janti. Abhijānāmi kho panāhaü Sāriputta ekaü yeva taõķulaü āhāraü āharitā. Siyā kho pana te Sāriputta evamassa: mahā nåna tena samayena taõķulo ahosãti. Na kho pan' etaü Sāriputta evaü daņņhabbaü, tadā pi etaparamo yeva taõķulo ahosi seyyathā pi etarahi. Tassa mayhaü Sāriputta ekaü yeva taõķulaü āhāraü āhārayato adhimattakasimānaü patto kāyo hoti: seyyathā pi nāma āsãtikapabbāni vā kālāpabbāni vā evam-eva-ssu me aīgapaccaīgāni bhavanti tāy' ev' appāhāratāya, seyyathā pi nāma oņņhapadaü evam-eva-ssu me ānisadaü hoti tāy' ev' appāhāratāya, seyyathā pi nāma vaņņanāvaëã evam-eva-ssu me piņņhikaõņako unnatāvanato hoti tāy' ev' appāhāratāya, seyyathā pi nāma jarasālāya gopānasiyo oluggaviluggā bhavanti evam-eva-ssu me phāsuëiyo oluggaviluggā bhavanti tāy' ev' appāhāratāya, seyyathā pi nāma gambhãre udapāne udakatārakā gambhãragatā okkhāyikā dissanti evam-eva-ssu me akkhikåpesu akkhitārakā gambhãragatā okkhāyikā dissanti tāy' ev' appāhāratāya, seyyathā pi nāma tittakālābu āmakacchinno vātātapena sampuņito hoti sammilāto evam-eva-ssu me sãsacchavi sampuņitā hoti sammilātā tāy' ev' appāhāratāya. So kho ahaü Sāriputta: udaracchaviü parimasissāmãti piņņhikaõņakaü yeva parigaõhāmi, piņņhikaõņakaü parimasissāmãti udaracchaviü yeva parigaõhāmi, yāva-ssu me Sāriputta udaracchavi piņņhikaõņakaü allãnā hoti tāy' ev' appāhāratāya. So kho ahaü Sāriputta:
vaccaü vā muttaü vā karissāmãti tatth' eva avakujjo papatāmi tāy' ev' appāhāratāya. So kho ahaü Sāriputta tameva kāyaü assāsento pāõinā gattāni anomajjāmi, tassa mayhaü Sāriputta pāõinā gattāni anomajjato påtimålāni lomāni kāyasmā papatanti tāy' ev' appāhāratāya. Tāya pi kho ahaü Sāriputta iriyāya tāya paņipadāya tāya dukkarakārikāya nājjhagamaü uttariü manussadhammā alamariya¤āõadassanavisesaü, taü kissa hetu: imissā yeva ariyāya pa¤¤āya anadhigamā yā 'yaü ariyā pa¤¤ā adhigatā ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya.
     Santi kho pana Sāriputta eke s. e. e.: saüsārena suddhãti. Na kho pana so Sāriputta saüsāro sulabharåpo yo mayā asaüsaritapubbo iminā dãghena addhunā,

#<[page 082]>#
%<82                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  a¤¤atra Suddhāvāsehi devehi; Suddhāvāse cāhaü Sāriputta deve saüsareyyaü, na-y-imaü lokaü punar-āgaccheyyaü. Santi kho pana Sāriputta eke s. e. e.: upapattiyā suddhãti. Na kho pana sā Sāriputta upapatti sulabharåpā yā mayā anupapannapubbā iminā dãghena addhunā, a¤¤atra Suddhāvāsehi devehi; Suddhāvāse cāhaü Sāriputta deve upapajjeyyaü, na-y-imaü lokaü punar-āgaccheyyaü. Santi kho pana Sāriputta eke s. e. e.: āvāsena suddhãti. Na kho pana so Sāriputta āvāso sulabharåpo yo mayā anāvutthapubbo iminā dãghena addhunā, a¤¤atra Suddhāvāsehi devehi; Suddhāvāse cāhaü Sāriputta deve vaseyyaü, na-y-imaü lokaü punar-āgaccheyyaü. Santi kho pana Sāriputta eke s. e. e.:
Ya¤¤ena suddhãti. Na kho pana so Sāriputta ya¤¤o sulabharåpo yo mayā ayiņņhapubbo iminā dãghena addhunā, ta¤-ca kho ra¤¤ā vā satā khattiyena muddhāvasittena brāhmaõena vā mahāsālena. Santi kho pana Sāriputta eke s. e. e.:
aggiparicariyāya suddhãti. Na kho pana so Sāriputto aggi sulabharåpo yo mayā apariciõõapubbo iminā dãghena addhunā.
ta¤-ca kho ra¤¤ā vā satā khattiyena muddhāvasittena brāhmaõena vā mahāsālena.
     Santi kho pana Sāriputta eke samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: yāvad-evāyaü bhavaü puriso daharo hoti yuvā susu kāëakeso bhadrena yobbanena samannāgato paņhamena vayasā, tāvad-eva paramena pa¤¤āveyyattiyena samannāgato hoti; yato ca kho ayaü bhavaü puriso jiõõo hoti vuddho mahallako addhagato vayo anuppatto. asãtiko vā navutiko vā vassasatiko vā jātiyā, atha tamhā pa¤¤āveyyattiyā parihāyatãti. Na kho pan, etaü Sāriputta evaü daņņhabaü. Ahaü kho pana Sāriputta etarahi jiõõo vuddho mahallako addhagato vayo anuppatto, asãtiko me vayo vattati. Idha me assu Sāriputta cattāro sāvakā vassasatāyukāvassasatajãvino paramāya satiyā ca gatiyā ca dhitiyā ca samannāgatā paramena ca pa¤¤āveyyattiyena; seyyathā pi Sāriputta daëhadhammo dhanuggaho sikkhito katahattho katåpāsano lahukena asanena appakasiren' eva tiriyaü tālacchāyaü; atipāteyya, evaü adhimattasatimanto evaü adhimattagatimanto evaü adhimattadhitimanto evaü paramena pa¤¤āveyyattiyena samannāgatā.

#<[page 083]>#
%<               2.3 . MAHâDUKKHAKKHANDHASUTTAũ.(13)               83>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Te maü catunnaü satipaņņhānānaü upādāy' upādāya pa¤haü puccheyyuü. puņņho puņņho cāhaü tesaü byākareyyaü, byākata¤-ca me byākatato dhāreyyuü, na ca maü dutiyakaü uttariü paripuccheyyuü, a¤¤atra asita-pãtakhāyita-sāyitā, a¤¤atra uccārapassāvakammā, a¤¤atra niddākilamathapaņivinodanā. Apariyādiõõā yev' assa Sāriputta Tathāgatassa dhammadesanā, apariyādiõõaü yev' assa Tathāgatassa dhammapadabya¤janaü, apariyādiõõaü yev' assa Tathāgatassa pa¤hapaņibhānaü, atha me te cattāro sāvakā vassasatāyukā vassasatajãvino vassasatassa accayena kālaü kareyyuü. Ma¤cakena ce pi maü Sāriputta pariharissatha n' ev' atthi Tathāgatassa pa¤¤āveyyattiyassa a¤¤athattaü.
Yaü kho taü Sāriputta sammā vadamāno vadeyya: asammohadhammo satto loke uppanno bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānan-ti, mam-eva taü sammā vadamāno vadeyya: asammohadhammo . . . devamanussānan-ti.
     Tena kho pana samayena āyasmā Nāgasamālo Bhagavato piņņhito ņhito hoti Bhagavantaü vãjayamāno. Atha kho āyasmā Nāgasamālo Bhagavantaü etad-avoca: Acchariyaü bhante, abbhutaü bhante, api ca me bhante imaü dhammapariyāyaü sutvā lomāni haņņhāni. Konāmo ayaü bhante dhammapariyāyo ti. -- Tasmātiha tvaü Nāgasamāla imaü dhammapariyāyaü Lomahaüsanapariyāyo t' eva naü dhārehãti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano āyasmā Nāgasamālo Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
                     MAHâSäHANâDASUTTAũ DUTIYAũ.
                                13.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho sambahulā bhikkhå pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya Sāvatthiü piõķāya pāvisiüsu.

#<[page 084]>#
%<84                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Atha kho tesaü bhikkhånaü etad-ahosi: Atippago kho tāva Sāvatthiyaü piõķāya carituü, yan-nåna mayaü yen' a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkameyyāmāti. Atha kho te bhikkhå yen' a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā tehi a¤¤atitthiyehi paribbājakehi saddhiü sammodiüsu, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinne kho te bhikkhå te a¤¤atitthiyā paribbājakā etad-avocuü: Samaõo āvuso Gotamo kāmānaü pari¤¤aü pa¤¤āpeti, mayam-pi kāmānaü pari¤¤aü pa¤¤āpema; samaõo āvuso Gotamo råpānaü pari¤¤aü pa¤¤āpeti, mayam-pi råpānaü pari¤¤aü pa¤¤āpema; samaõo āvuso Gotamo vedanānaü pari¤¤aü pa¤¤āpeti, mayam-pi vedanānaü pari¤¤aü pa¤¤āpema; idha no āvuso ko viseso ko adhippāyo kiü nānākaraõaü samaõassa vā Gotamassa amhākaü vā, yadidaü dhammadesanāya vā dhammadesanaü anusāsaniyā vā anusāsanin-ti.
Atha kho te bhikkhå tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü bhāsitaü n' eva abhinandiüsu na paņikkosiüsu, anabhinanditvā appaņikkositvā uņņhāy' āsanā pakkamiüsu: Bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaü ājānissāmāti.
     Atha kho te bhikkhå Sāvatthiyaü piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķapātapaņikkantā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho te bhikkhå Bhagavantaü etad-avocuü: Idha mayaü bhante pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya Sāvatthiü piõķāya pāvisimha, tesaü no bhante amhākaü etad-ahosi: Atippago kho tāva Sāvatthiyaü piõķāya carituü, yan-nåna mayaü yen' a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkameyyāmāti. Atha kho mayaü bhante yen' a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü ārāmo ten' upasaīkamimha, upasaīkamitvā tehi a¤¤atitthiyehi paribbājakehi saddhiü sammodimha, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdimha. Ekamantaü nisinne kho bhante te a¤¤atitthiyā paribbājakā amhe etad-avocuü: Samaõo āvuso Gotamo kāmānaü pari¤¤aü pa¤¤āpeti, mayam-pi kāmānaü pari¤¤aü pa¤¤āpema;

#<[page 085]>#
%<             2.3 . MAHâDUKKHAKKHANDHASUTTAũ.(13)                85>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  samaõo āvuso Gotamo råpānaü p. p., mayampi råpānaü p. p., samaõo āvuso Gotamo vedanānaü p. p., mayam-pi vedanānaü p. p.; idha no āvuso ko viseso ko adhippāyo kiü nānākaraõaü samaõassa vā Gotamassa amhākaü vā, yadidaü dhammadesanāya vā dhammadesanaü anusāsaniyā vā anasāsanin-ti. Atha kho mayaü bhante tesaü a¤¤atitthiyānaü paribbājakānaü bhāsitaü n' eva abhinandimha na paņikkosimha, anabhinanditvā appaņikkositvā uņņhāy' āsanā pakkamimha: Bhagavato santike etassa bhāsitassa atthaü ājānissāmāti.
     Evaüvādino bhikkhave a¤¤atitthiyā paribbājakā evamassu vacanãyā: Ko pan' āvuso kāmānaü assādo ko ādinavo kiü nissaraõaü, ko råpānaü assādo ko adãnavo kiü nissaraõaü, ko vedanānaü assādo ko ādãnavo kiü nissaraõan-ti.
Evaü puņņhā bhikkhave a¤¤atitthiyā paribbājakā na c' eva sampāyissanti uttari¤-ca vighātaü āpajjissanti, taü kissa hetu: yathā taü bhikkhave avisayasmiü. Nāhan-taü bhikkhave passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaõabrāhmaõiyā pajāya sadevamanussāya yo imesaü pa¤hānaü veyyākaraõena cittaü ārādheyya a¤¤atra Tathāgatena vā Tathāgatasāvakena vā ito vā pana sutvā.
     Ko ca bhikkhave kāmānaü assādo: Pa¤c' ime bhikkhave kāmaguõā, katame pa¤ca: cakkhuvi¤¤eyyā råpā iņņhā kantā manāpā piyaråpā kāmåpasaühitā rajanãyā, sotavi¤¤eyyā saddā --pe-- ghānavi¤¤eyyā gandhā -- jivhāvi¤¤eyyā rasā -- kāyavi¤¤eyyā phoņņhabbā iņņhā kantā manāpā piyaråpā kāmåpasaühitā rajanãyā. Ime kho bhikkhave pa¤ca kāmaguõā. Yaü kho bhikkhave ime pa¤ca kāmaguõe paņicca uppajjati sukhaü somanassaü, ayaü kāmānaü assādo.
     Ko ca bhikkhave kāmānaü ādãnavo: Idha bhikkhave kulaputto yena sippaņņhānena jãvikaü kappeti, yadi muddāya yadi gaõanāya yadi saīkhānena yadi kasiyā yadi vaõijjāya yadi gorakkhena yadi issatthena yadi rājaporisena yadi sippa¤¤atarena, sãtassa purakkhato uõhassa purakkhato, ķaüsamakasa-vātātapa-siriüsapasamphassehi rissamāno, khuppipāsāya mãyamāno, ayam-pi bhikkhave kāmānaü ādãnavo sandiņņhiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaü kāmādhikaraõaü kāmānam-eva hetu.

#<[page 086]>#
%<86                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Tassa ce bhikkhave kulaputtassa evaü uņņhahato ghaņato vāyamato te bhogā nābhinipphajjanti, so socati kilamati paridevati, urattāëiü kandati, sammohaü āpajjati: moghaü vata me uņņhānaü, aphalo vata me vāyāmo ti. Ayam-pi bhikkhave k. ā. sandiņņhiko . . . kāmānam-eva hetu. Tassa ce bhikkhave kulaputtassa evaü uņņhahato ghaņato vāyamato te bhogā abhinipphajjanti, so tesaü bhogānaü ārakkhādhikaraõaü dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti: kinti me bhoge n' eva rājāno hareyyuü na corā hareyyuü na aggi ķaheyya na udakaü vaheyya na appiyā dāyādā hareyyun-ti. Tassa evaü ārakkhato gopayato te bhoge rājāno vā haranti corā vā haranti aggi vā ķahati udakaü vā vahati appiyā vā dāyādā haranti. So socati kilamati paridevati, urattāëiü kandati, sammohaü āpajjati:
yam-pi me ahosi tam-pi no na-tthãti. Ayam-pi bhikkhave k. ā. sandiņņhiko . . . kāmānam-eva hetu. Puna ca paraü bhikkhave kāmahetu kāmanidānaü kāmādhikaraõaü kāmānam-eva hetu rājāno pi rājåhi vivadanti, khattiyā pi khattiyehi v., brāhmaõā pi brāhmaõehi v., gahapatã pi gahapatãhi vivadanti, mātā pi puttena vivadati, putto pi mātarā v., pitā pi puttena v., putto pi pitarā v., bhātā pi bhātarā v., bhātā pi bhaginiyā v., bhaginã pi bhātarā v., sahāyo pi sahāyena vivadati. Te tattha kalaha-viggaha-vivādam-āpannā a¤¤ama¤¤aü pāõãhi pi upakkamanti, leķķåhi pi u., daõķehi pi u., satthehi pi upakkamanti; te tattha maraõam-pi nigacchanti maraõamattam-pi dukkhaü. Ayam-pi bhikkhave k. ā. sandiņņhiko . . . kāmānam-eva hetu. Puna ca paraü bhikkhave kāmahetu k. k. kāmānam-eva hetu asicammaü gahetvā dhanukalāpaü sannayhitvā ubhatoviyåëhaü saīgāmaü pakkhandanti ususu pi khippamānesu sattisu pi khippamānāsu asisu pi vijjotalantesu; te tattha usåhi pi vijjhanti, sattiyā pi vijjhanti, asinā pi sãsaü chindanti, te tattha maraõam-pi nigacchanti maraõamattam-pi dukkhaü. Ayam-pi bhikkhave k. ā. sandiņņhiko . . . kāmānam-eva hetu. Puna ca paraü bhikkhave kāmahetu k. k. kāmānam-eva hetu asicammaü gahetvā dhanukalāpaü sannayhitvā addāvalepanā upakāriyo pakkhandanti ususu pi khippamānesu sattisu pi khippamānāsu asisu pi vijjotalantesu;

#<[page 087]>#
%<                2.3. MAHâDUKKHAKKHANDHASUTTAũ. (13)              87>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  te tattha usåhi pi vijjhanti sattiyā pi vijjhanti pakkaņņhiyā pi osi¤canti abhivaggena pi omaddanti asinā pi sãsaü chindanti; te tattha maraõam-pi nigacchanti maraõamattam-pi dukkhaü. Ayampi bhikkhave k. ā. sandiņņhiko . . . kāmānam-eva hetu. Puna ca paraü bhikkhave kāmahetu k. k. kāmānam-eva hetu sandhim-pi chindanti, nillopam-pi haranti, ekāgārikam-pi karonti, paripanthe pi tiņņhanti, paradāram-pi gacchanti; tamenaü rājāno gahetvā vividhā kammakaraõā karonti: kasāhi pi tāëenti, vettehi pi tāëenti, addhadaõķakehi pi tāëenti.
hattham-pi chindanti, pādam-pi ch., hatthapādam-pi ch., kaõõaü-pi ch., nāsam-pi ch., kaõõanāsam-pi chindanti.
bilaīgathālikam-pi karonti, saīkhamuõķikam-pi k., Rāhumukham-pi k., jotimālikam-pi k., hatthapajjotikam-pi k., erakavattikam-pi k., cãrakavāsikam-pi k., eõeyyakam-pi k., baëisamaüsikam-pi k., kahāpaõakam-pi k., khārāpatacchikam-pi k., palighaparivattikam-pi k., palālapãņhakam-pi karonti, tattena pi telena osi¤canti, sunakhehi pi khādāpenti.
jãvantam-pi såle uttāsenti, asinā pi sãsaü chindanti; te tattha maraõam-pi nigacchanti maraõamattam-pi dukkhaü.
Ayam-pi bhikkhave k. ā. sandiņņhiko . . . kāmānam-eva hetu. Puna ca paraü bhikkhave kāmahetu kāmanidānaü kāmādhikaraõaü kāmānam-eva hetu kāyena duccaritaü caranti, vācāya, d. c., manasā d. c.; te kāyena duccaritaü caritvā vācāya d. c. manasā d. c. kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjanti. Ayaü bhikkhave kāmānaü ādãnavo samparāyiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaü kāmādhikaraõaü kāmānam-eva hetu.
     Ki¤-ca bhikkhave kāmānaü nissaraõaü: Yo kho bhikkhave kāmesu chandarāgavinayo chandarāgappahānaü. idaü kāmānaü nissaraõaü.
     Ye hi keci bhikkhave samaõā vā brāhmaõā vā evaü kāmānaü assāda¤-ca assādato ādãnava¤-ca ādãnavato nissaraõa¤-ca nissaraõato yathābhåtaü na-ppajānanti, te vata sāmaü vā kāme parijānissanti paraü vā tathattāya samādapessanti yathāpaņipanno kāme parijānissatãti n' etaü ņhānaü vijjati. Ye ca kho keci bhikkhave samaõā vā brāhmaõā vā evaü kāmānaü assādaü assādato ādãnava¤-ca ādãnavato nissaraõa¤-ca nissaraõato yathābhåtaü pajānanti,

#<[page 088]>#
%<88                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  te vata sāmaü vā kāme parijānissanti paraü vā tathattāya samādapessanti yathāpaņipanno kāme parijānissatãti ņhānametaü vijjati.
     Ko ca bhikkhave råpānaü assādo: Seyyathā pi bhikkhave khattiyaka¤¤ā vā brāhmaõaka¤¤ā vā gahapatika¤¤ā vā pannarasavassuddesikā vā soëasavassuddesikā vā nātidãghā nātirassā nātikisā nātithålā nātikāëã na accodātā, paramā sā bhikkhave tasmiü samaye subhā vaõõanibhā ti.
-- Evam-bhante -- Yaü kho bhikkhave subhaü vaõõanibhaü paņicca uppajjati sukhaü somanassaü ayaü råpānaü assādo.
     Ko ca bhikkhave råpānaü ādãnavo: Idha bhikkhave tam-eva bhaginiü passeyya aparena samayena asãtikaü vā navutikaü vā vassasatikaü vā jātiyā, jiõõaü gopānasivaīkaü bhoggaü daõķaparāyanaü pavedhamānaü gacchantiü, āturaü gatayobbanaü khaõķadantiü palitakesiü vilånaü khalitasiraü valinaü tilakāhatagattiü, taü kim-ma¤¤atha bhikkhave: yā purimā subhā vaõõanibhā sā antarahitā, ādãnavo pātubhåto ti. -- Evam-bhante. -- Ayam-pi bhikkhave råpānaü ādãnavo. Puna ca paraü bhikkhave tam-eva bhaginiü passeyya ābādhikaü dukkhitaü bāëhagilānaü sake muttakarãse palipannaü semānaü a¤¤ehi vuņņhāpiyamānaü a¤¤ehi saüvesiyamānaü, taü kim-ma¤¤atha bhikkhave: yā purimā subhā vaõõanibhā sā antarahitā, ādãnavo pātubhåto ti. -- Evam-bhante. -- Ayam-pi bhikkhave råpānaü ādãnavo. Puna ca paraü bhikkhave tam-eva bhaginiü passeyya, sarãraü sãvathikāya chaķķitaü ekāhamataü vā dvãhamataü vā tãhamataü vā, uddhumātakaü vinãlakaü vipubbakajātaü, taü kiü-ma¤¤atha bhikkhave: yā purimā subhā vaõõanibhā sā antarahitā, ādãnavo pātubhåto ti. -Evam-bhante. -- Ayam-pi bhikkhave råpānaü ādãnavo.
Puna ca paraü bhikkhave tam-eva bhaginiü passeyya, sarãraü sãvathikāya chaķķitaü kākehi vā khajjamānaü kulalehi vā kh. gijjhehi vā kh. supānehi vā kh. sigālehi vā kh.
vividhehi vā pāõakajātehi khajjamānaü; taü kim-ma¤¤atha bhikkhave:

#<[page 089]>#
%<                 2.3. MAHâDUKKHAKKHANDHASUTTAũ. (13)           89>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yā purimā subhā vaõõanibhā sā antarahitā, ādãnavo pātubhåto ti. -- Evam-bhante. -- Ayam-pi bhikkhave råpānaü ādãnavo. Puna ca paraü bhikkhave tam-eva bhaginiü passeyya, sarãraü sãvathikāya chaķķitaü aņņhikasaīkhalikaü samaüsalohitaü nahārusambandhaü, -- aņņhikasaīkhalikaü nimmaüsalohitamakkhitaü nahārusambandhaü, -aņņhikasaīkhalikaü apagatamaüsalohitaü nahārusambandhaü, -- aņņhikāni apagatasambandhāni disāvidisā vikkhittāni, a¤¤ena hatthaņņhikaü a¤¤ena pādaņņhikaü a¤¤ena jaīghaņņhikaü a¤¤ena åraņņhikaü a¤¤ena kaņaņņhikaü a¤¤ena piņņhikaõņakaü a¤¤ena sãsakaņāhaü; taü kim-ma¤¤atha bhikkhave:
yā purimā subhā vaõõanibhā sā antarahitā, ādãnavo pātubhåto ti. -- Evam-bhante. -- Ayam-pi bhikkhave råpānaü ādãnavo. Puna ca paraü bhikkhave tam-eva bhaginiü passeyya, sarãraü sãvathikāya chaķķitaü, aņņhikāni setāni saīkhavaõõåpanibhāni, -- aņņhikāni pu¤jakitāni terovassikāni, -aņņhikāni påtãni cuõõakajātāni; taü kiü-ma¤¤atha bhikkhave: yā purimā subhā vaõõanibhā sā antarahitā, ādãnavo pātubhåto ti. -- Evam-bhante. -- Ayam-pi bhikkhave råpānaü ādãnavo.
     Ki¤-ca bhikkhave råpānaü nissaraõaü: Yo bhikkhave råpesu chandarāgavinayo chandarāgappahānaü, idaü råpānaü nissaraõaü.
     Ye hi keci bhikkhave samaõā vā brāhmaõā vā evaü råpānaü assāda¤-ca assādato ādãnava¤-ca ādãnavato nissaraõa¤-ca nissaraõato yathābhåtaü na-ppajānanti, te vata sāmaü vā råpe parijānissanti paraü vā tathattāya samādapessanti yathāpaņipanno råpe parijānissatãti n' etaü ņhānaü vijjati. Ye ca kho keci bhikkhave samaõā vā brāhmaõā vā evaü råpānaü . . . yathābhåtaü pajānanti . . . ņhānam-etaü vijjati.
     Ko ca bhikkhave vedanānaü assādo: Idha bhikkhave bhikkhu vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Yasmiü samaye bhikkhave bhikkhu vivicc' eva . . . upasampajja viharati, n' eva tasmiü samaye attabyābādhāya ceteti na parabyābādhāya ceteti na ubhayabyābādhāya ceteti,

#<[page 090]>#
%<90                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  abyābajjhaü yeva tasmiü samaye vedanaü vedeti. Abyābajjhaparamāhaü bhikkhave vedanānaü assādaü vadāmi. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü -- tatiyaü jhānaü -- catutthaü jhānaü upasampajja viharati. Yasmiü samaye bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkhaü asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja viharati, n eva tasmiü samaye attabyābādhāya ceteti na parabyābādhāya ceteti na ubhayabyābādhāya ceteti. abyābajjhaü yeva tasmiü samaye vedanaü vedeti. Abyābajjhaparamāhaü bhikkhave vedanānaü assādaü vadāmi.
     Ko ca bhikkhave vedanānaü ādãnavo: Yaü bhikkhave vedanā aniccā dukkhā vipariõāmadhammā, ayaü vedanānaü ādãnavo.
     Ki¤-ca bhikkhave vedanānaü nissaraõaü: Yo bhikkhave vedanāsu chandarāgavinayo chandarāgappahānaü, idaü vedanānaü nissaraõaü.
     Ye hi keci bhikkhave samaõā vā brāhmaõā vā evaü vedanānaü assāda¤-ca assādato ādãnava¤-ca ādãnavato nissaraõa¤-ca nissaraõato yathābhåtaü na-ppajānanti, te vata sāmaü vā vedanā parijānissanti paraü vā tathattāya samādapessanti yathāpaņipanno vedanā parijānissatãti n' etaü ņhānaü vijjati. Ye ca kho keci bhikkhave samaõā vā brāhmaõā vā evaü vedanānaü assāda¤-ca assādato ādãnava¤-ca ādãnavato nissaraõa¤-ca nissaraõato yathābhåtaü pajānanti, te vata sāmaü vā vedanā parijānissanti paraü vā tathattāya samādapessanti yathāpaņipanno vedanā parijānissatãti ņhānam-etaü vijjatãti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                 MAHâDUKKHAKKHANDHASUTTAũ. TATIYAũ.

#<[page 091]>#
%<                   2.4.CæėADUKKHAKKHANDHASUTTAM. (14)          91>%
                                14.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sakkesu viharati Kapilavatthusmiü Nigrodhārāme. Atha kho Mahānāmo Sakko yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Mahānāmo Sakko Bhagavantaü etadavoca: Dãgharattāhaü bhante Bhagavatā evaü dhammaü desitaü ājānāmi: Lobho cittassa upakkileso, doso cittassa upakkileso, moho cittassa upakkileso ti. Evaü cāhaü bhante Bhagavatā dhammaü desitaü ājānāmi: Lobho cittassa upakkileso, doso c. u., moho c. u. ti, atha ca pana me ekadā lobhadhammā pi cittaü pariyādāya tiņņhanti, dosadhammā pi cittaü pariyādāya tiņņhanti, mohadhammā pi cittaü pariyādāya tiņņhanti. Tassa mayhaü bhante evaü hoti: Ko su nāma me dhammo ajjhattaü appahãno yena me ekadā lobhadhammā pi cittaü pariyādāya tiņņhanti, dosadhammā pi c. p.
tiņņhanti, mohadhammā pi c. p. tiņņhantãti.
     So eva kho te Mahānāma dhammo ajjhattaü appahãno yena te ekadā lobhadhammā pi cittaü pariyādāya tiņņhanti.
dosadhammā pi c. p. tiņņhanti, mohadhammā pi c. p. tiņņhanti.
So ca hi te Mahānāma dhammo ajjhattaü pahãno abhavissa, na tvaü agāraü ajjhāvaseyyāsi, na kāme paribhu¤jeyyāsi.
Yasmā ca kho te Mahānāma so eva dhammo ajjhattaü appahãno, tasmā tvaü agāraü ajjhāvasasi, kāme paribhu¤jasi.
     Appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo ti iti ce pi Mahānāma ariyasāvakassa yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhaü hoti. So ca a¤¤atr' eva kāmehi a¤¤atra akusalehi dhammehi pãtisukhaü nādhigacchati a¤¤aü vā tato santataraü, atha kho so n' eva tāva anāvaņņã kāmesu hoti. Yato ca kho Mahānāma ariyasāvakassa:
appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhaü hoti, so ca a¤¤atr' eva kāmehi a¤¤atra akusalehi dhammehi pãtisukhaü adhigacchati a¤¤a¤-ca tato santataraü, atha kho so anāvaņņã kāmesu hoti. Mayham-pi kho Mahānāma pubbe va sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattass' eva sato:

#<[page 092]>#
%<92                      1. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhaü ahosi, so ca a¤¤atr' eva kāmehi a¤¤atra akusalehi dhammehi pãtisukhaü nājjhagamaü a¤¤aü vā tato santataraü, atha khvāhaü n' eva tāva anāvaņņã kāmesu pacca¤¤āsiü. Yato ca kho me Mahānāma: appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhaü ahosi, so ca a¤¤atr' eva kāmehi a¤¤atra akusalehi dhammehi pãtisukhaü ajjhagamaü a¤¤a¤-ca tato santataraü, athāhaü anāvaņņã kāmesu pacca¤¤āsiü.
     Ko ca Mahānāma kāmānaü assādo: Pa¤c' ime Mahānāma kāmaguõā, katame pa¤ca: cakkhuvi¤¤eyyā råpā iņņhā kantā manāpā piyaråpā kāmåpasaühitā rajanãyā, sotavi¤¤eyyā saddā --pe-- ghānavi¤¤eyyā gandhā -- jivhāvi¤¤eyyā rasā -- kāyavi¤¤eyyā phoņņhabbā iņņhā kantā manāpā piyaråpā kāmåpasaühitā rajanãyā. Ime kho Mahānāma pa¤ca kāmaguõā. Yaü kho Mahānāma ime pa¤ca kāmaguõe paņicca uppajjati sukhaü somanassaü, ayaü kāmānaü assādo.
     Ko ca Mahānāma kāmānaü ādãnavo . . . (repeat from p. 85, l.30 to p. 87, l.26, with Mahānāma substituted for bhikkhave) . . . Ayaü Mahānāma kāmānaü ādãnavo samparāyiko dukkhakkhandho kāmahetu kāmanidānaü kāmādhikaraõaü kāmānam-eva hetu.
     Ekam-idāhaü Mahānāma samayaü Rājagahe viharāmi Gijjhakåņe pabbate. Tena kho pana samayena sambahulā nigaõņhā Isigilipasse Kāëasilāyaü ubbhaņņhakā honti āsanapaņikkhittā, opakkamikā dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyanti. Atha kho 'haü Mahānāma sāyanhasamayaü paņisallāõā vuņņhito yena Isigilipassaü Kāëasilā yena te nigaõņhā ten' upasaīkamiü, upasaīkamitvā te nigaõņhe etad-avocaü:
Kin-nu tumhe āvuso nigaõņhā ubbhaņņhakā āsanapaņikkhittā opakkamikā dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyathāti. Evaü vutte Mahānāma te nigaõņhā maü etad-avocuü: Nigaõņho āvuso Nāthaputto sabba¤¤å sabbadassāvã aparisesaü ¤āõadassanaü paņijānāti: carato ca me tiņņhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataü samitaü ¤āõadassanaü paccupaņņhitan-ti;

#<[page 093]>#
%<               2.4. CæėADUKKHAKKHANDHASUTTAM. (14)             93>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so evam-āha: Atthi kho vo nigaõņhā pubbe pāpaü kammaü kataü. taü imāya kaņukāya dukkarakārikāya nijjaretha; yaü pan' ettha etarahi kāyena saüvutā vācāya saüvutā manasā saüvutā taü āyatiü pāpassa kammassa akaraõaü; iti purāõānaü kammānaü tapasā byantibhāvā navānaü kammānaü akaraõā āyatiü anavassavo, āyatiü anavassavā kammakkhayo, kammakkhayā dukkhakkhayo, dukkhakkhayā vedanākkhayo, vedanākkhayā sabbaü dukkhaü nijjiõõaü bhavissatãti. Ta¤-ca pan' amhākaü ruccati c' eva khamati ca.
tena c' amhā attamanā ti.
     Evaü vutte ahaü Mahānāma te nigaõņhe etad-avocaü:
Kim-pana tumhe āvuso nigaõņhā jānātha: ahuvām' eva mayaü pubbe, na nāhuvamhāti. -- No h' idaü āvuso. -Kim-pana tumhe āvuso nigaõņhā jānātha: akarām' eva mayaü pubbe pāpaü kammaü, na nākaramhāti. No h' idaü āvuso. -- Kim-pana tumhe āvuso nigaõņhā jānātha: evaråpaü vā evaråpaü vā pāpaü kammaü akaramhāti. -- No h' idaü āvuso. -- Kim-pana tumhe āvuso nigaõņhā jānātha:
ettakaü vā dukkhaü nijjiõõaü, ettakaü vā dukkhaü nijjaretabbaü, ettakamhi vā dukkhe nijjiõõe sabbaü dukkhaü nijjiõõaü bhavissatãti. -- No h' idaü āvuso. -- Kim-pana tumhe āvuso nigaõņhā jānātha diņņhe va dhamme akusalānaü dhammānaü pahānaü, kusalānaü dhammānaü upasampadan-ti. -- No h' idaü āvuso. -- Iti kira tumhe āvuso nigaõņhā na jānātha: ahuvām' eva mayaü pubbe na nāhuvamhāti, na jānātha: akarām eva mayaü pubbe pāpaü kammaü na nākaramhāti, na jānātha: evaråpaü vā evaråpaü vā pāpaü kammaü akaramhāti, na jānātha: ettakaü vā dukkhaü nijjiõõaü ettakaü vā dukkhaü nijjaretabbaü ettakamhi vā dukkhe nijjiõõe sabbaü dukkhaü nijjiõõaü bhavissatãti, na jānātha diņņhe va dhamme akusulānaü dhammānaü pahānaü kusalānaü dhammānaü upasampadaü.
Evaü sante āvuso nigaõņhā ye loke luddā lohitapāõino kurārakammantā manussesu paccājātā te nigaõņhesu pabbajantãti. -- Na kho āvuso Gotama sukhena sukhaü adhigantabbaü, dukkhena kho sukhaü adhigantabbaü. Sukhena ca āvuso Gotama sukhaü adhigantabbaü abhavissa,

#<[page 094]>#
%<94                      I. MæLAPAööâSAũ>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  rājā Māgadho Seniyo Bimbisāro sukhaü adhigaccheyya, rājā Māgadho S. B. sukhavihāritaro āyasmatā Gotamenāti. -- Addhāyasmantehi nigaõņhehi sahasā appaņisaīkhā vācā bhāsitā: na kho āvuso Gotama sukhena sukhaü adhigantabbaü, dukkhena kho sukhaü adhigantabbaü; sukhena ca āvuso Gotama sukhaü adhigantabbaü abhavissa, rājā Māgadho S. B.
sukhaü adhigaccheyya, rājā Māgadho S. B. sukhavihāritaro āyasmatā Gotamenāti. Api ca aham-eva tattha paņipucchitabbo: ko nu kho āyasmantānaü sukhavihāritaro, rājā vā Māgadho S. B. āyasmā vā Gotamo ti -- Addhāvuso Gotama amhehi sahasā appaņisaīkhā vācā bhāsitā: na kho āvuso Gotama sukhena sukhaü adhigantabbaü, dukkhena kho sukhaü adhigantabbaü; sukhena ca āvuso Gotama sukhaü adhigantabbaü abhavissa, rājā Māgadho S. B. sukhaü adhigaccheyya, rājā Māgadho S. B. sukhavihāritaro āyasmatā Gotamenāti. Api ca tiņņhat' etaü, idāni pi mayaü āyasmantaü Gotamaü pucchāma: Ko nu kho āyasmantānaü sukhavihāritaro, rājā vā Māgadho S. B. āyasmā vā Gotamo ti. -- Tena h' āvuso nigaõņhā tumhe va tattha paņipucchissāmi, yathā vo khameyya tathā naü byākareyyātha. Taü kim-ma¤¤ath' āvuso {nigaõņhā}: pahoti rājā Māgadho S. B.
ani¤jamāno kāyena abhāsamāno vācaü satta rattindivāni ekantasukhapaņisaüvedã viharitun-ti. -- No h' idaü āvuso.
-- Taü kim-ma¤¤ath' āvuso nigaõņhā: pahoti rājā Māgadho S. B. ani¤jamāno kāyena abhāsamāno vācaü cha rattindivāni pa¤ca r. cattāri r. tãõi r. dve r. ekaü rattindivaü ekantasukhapaņisaüvedã viharitun-ti -- No h' idaü āvuso. -- Ahaü kho āvuso nigaõņhā pahomi ani¤jamāno kāyena abhāsamāno vācaü ekaü rattindivaü ekantasukhapaņisaüvedã viharituü. Ahaü kho āvuso nigaõņhā pahomi ani¤jamāno kāyena abhāsamāno vācaü dve rattindivāni tiõi r. cattāri r. pa¤ca r. cha r. satta rattindivāni ekantasukhapaņisaüvedã viharituü. Taü kim-ma¤¤ath' āvuso nigaõņhā: evaü sante ko sukhavihāritaro, rājā vā Māgadho Seniyo Bimbisāro ahaü vā ti. -- Evaü sante āyasmā va Gotamo sukhavihāritaro ra¤¤ā Māgadhena Seniyena Bimbisārenāti.
#<[page 095]>#
%<                       2.5. ANUMâNASUTTAũ. (15)                95>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano Mahānāmo Sakko Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
                 CæėADUKKHAKKHANDHASUTTAM CATUTTHAũ.
                                 15.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü āyasmā Mahāmoggallāno Bhaggesu viharati Suüsumāragire. Bhesakaëāvane migadāye. Tatra kho āyasmā Mahāmoggallāno bhikkhå āmantesi: âvuso bhikkhavo ti. âvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Mahāmoggallānassa paccassosuü. âyasmā Mahāmoggallāno etad-avoca:
     Pavāreti ce pi āvuso bhikkhu: Vadantu maü āyasmanto, vacanãyo 'mhi āyasmantehãti, so ca hoti dubbaco dovacassakaraõehi dhammehi samannāgato akkhamo appadakkhiõaggāhã anusāsaniü, atha kho naü sabrahmacārã na c' eva vattabbaü na¤¤anti na ca anusāsitabbaü ma¤¤anti na ca tasmiü puggale vissāsaü āpajjitabbaü ma¤¤anti. Katame c' āvuso dovacassakaraõā dhammā: Idh' āvuso bhikkhu pāpiccho hoti pāpikānaü icchānaü vasaügato; yam-p' āvuso bhikkhu pāpiccho hoti pāpikānaü icchānaü vasaügato ayam-pi dhammo dovacassakaraõo. Puna ca paraü āvuso bhikkhu attukkaüsako hoti paravambhã; yam -p' āvuso bhikkhu a. h.p.
ayam-pi dh. d. Puna ca paraü āvuso bhikkhu kodhano hoti kodhābhibhåto; yam-p' āvuso . . . dh. d. Puna ca paraü āvuso bhikkhu kodhano hoti kodhahetu upanāhã; yam-p' āvuso . . . dh. d. Puna ca paraü āvuso bhikkhu kodhano hoti kodhahetu abhisaīgã; yam-p' āvuso . . . dhķ. Puna ca paraü āvuso bhikkhu kodhano hoti kodhasāmantaü vācaü nicchāretā; yam-p' āvuso . . . dh. d. Puna ca paraü āvuso bhikkhu cudito codakena codakaü paņippharati; yam-p' āvuso . . . dhķ. Puna ca paraü āvuso bhikkhu cudito codakena codakaü apasādeti; yam-p' āvuso . . . dh. d. Puna ca paraü āvuso bhikkhu cudito codakena codakassa paccāropeti;

#<[page 096]>#
%<96                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yam-p' āvuso . . . dh. d. Puna ca paraü āvuso bhikkhu cudito codakena a¤¤en' a¤¤aü paņicarati, bahiddhā kathaü apanāmeti, kopa¤-ca dosa¤-ca appaccaya¤-ca pātukaroti; yam-p' āvuso . . . dhķ. Puna ca paraü āvuso bhikkhu cudito codakena apadāne na sampāyati; yam-p' āvuso . . . dh. d. Puna ca paraü āvuso bhikkhu makkhã hoti paëāsã; yam-p' āvuso . . . dh. d. Puna ca paraü āvuso bhikkhu issukã hoti maccharã; yam-p' āvuso . . . dh. d. Puna ca paraü āvuso bhikkhu saņho hoti māyāvã; yam-p' āvuso . . . dh. d. Puna ca paraü āvuso bhikkhu thaddho hoti atimānã; yam-p' āvuso . . . dhķ. Puna ca paraü āvuso bhikkhu sandiņņhiparāmāsã hoti ādhānagāhã duppaņinissaggã; yam-p' āvuso bhikkhu sandiņņhiparāmāsã hoti ādhānagāhã duppaņinissaggã ayam-pi dhammo dovacassakaraõo. Ime vuccant' āvuso dovacassakaraõā dhammā.
     No ce pi āvuso bhikkhu pavāreti: Vadantu maü āyasmanto, vacanãyo 'mhi āyasmantehãti, so ca hoti suvaco sovacassakaraõehi dhammehi samannāgato khamo padakkhiõaggāhã anusāsaniü, atha kho naü sabrahmacārã vattabba¤-c' eva ma¤¤anti anusāsitabba¤-ca ma¤¤anti tasmi¤-ca puggale vissāsaü āpajjitabbaü ma¤¤anti. Katame c' āvuso sovacassakaraõā dhammā: Idh' āvuso bhikkhu na pāpiccho hoti na pāpikānaü icchānaü vasaügato; yam-p' āvuso bhikkhu na pāpiccho hoti na pāpikānaü icchānaü vasaügato ayam-pi dhammo sovacassakaraõo. Puna ca paraü āvuso bhikkhu anattukkaüsako hoti aparavambhã; yam-p' āvuso . . . dh. s.
Puna ca paraü āvuso bhikkhu na kodhano hoti na kodhābhibhåto; yam-p' āvuso . . . dh. s. Puna ca paraü āvuso bhikkhu na kodhano hoti na kodhahetu upanāhã; yam-p' āvuso . . . dh. s. Puna ca paraü āvuso bhikkhu na kodhano hoti na kodhahetu abhisaīgã; yam-p' āvuso . . . dh. s. Puna ca paraü āvuso bhikkhu na kodhano hoti na kodhasāmantaü vācaü nicchāretā; yam-p' āvuso . . . dh. s. Puna ca paraü āvuso bhikkhu cudito codakena codakaü na paņippharati; yam-p' āvuso . . . dh. s. Puna ca paraü āvuso bhikkhu cudito codakena codakaü na apasādeti; yam-p' āvuso . . .

#<[page 097]>#
%<                     2.5. ANUMâNASUTTAũ. (15)                  97>%
dh. s. Puna ca paraü āvuso bhikkhu cudito codakena codakassa na paccāropeti; yam-p' āvuso . . . dh. s. Puna ca paraü āvuso bhikkhu cudito codakena na a¤¤en' a¤¤aü paņicarati, na bahiddhā kathaü apanāmeti, na kopa¤-ca dosa¤-ca appaccaya¤-ca pātukaroti; yam-p' āvuso . . . dh. s.
Puna ca paraü āvuso bhikkhu cudito codakena na apadāne na sampāyati; yam-p' āvuso . . . dh. s. Puna ca paraü āvuso bhikkhu amakkhã hoti apaëāsã; yam-p' āvuso . . . dhų.
Puna ca paraü āvuso bhikkhu anissukã hoti amaccharã; yam-p' āvuso . . . dh. s. Puna ca paraü āvuso bhikkhu asaņho hoti amāyāvã; yam-p' āvuso . . . dh. s. Puna ca paraü āvuso bhikkhu atthaddho hoti anatimānã; yam-p' āvuso . . . dhų. Puna ca paraü āvuso bhikkhu asandiņņhiparāmāsã hoti anādhānagāhã suppaņinissaggã; yam-p' āvuso bhikkhu asandiņņhiparāmāsã hoti anādhānagāhã suppaņinissaggã ayam-pi dhammo sovacassakaraõo. Ime vuccant' āvuso sovacassakaraõā dhammā.
     Tatr' āvuso bhikkhunā attanā va attānaü evaü anuminitabbaü: Yo khvāyaü puggalo pāpiccho pāpikānaü icchānaü vasaügato ayam-me puggalo appiyo amanāpo; aha¤-c' eva kho pan' assaü pāpiccho pāpikānaü icchānaü vasaügato aham-p' assaü paresaü appiyo amanāpo ti.
Evaü jānanten' āvuso bhikkhunā: Na pāpiccho bhavissāmi na pāpikānaü icchānaü vasaügato ti cittaü uppādetabbaü.
Yo khvāyaü puggalo attukkaüsako paravambhã ayam-me puggalo appiyo amanāpo, aha¤-c' eva kho pan' assaü attukkaüsako paravambhã aham-p' assaü paresaü appiyo amanāpo ti. Evaü jānanten' āvuso bhikkhunā: Anattukkaüsako bhavissāmi aparavambhã ti cittaü uppādetabbaü. Yo khvāyaü puggalo kodhano kodhābhibhåto ayam-me . . . na ko.
dhano bhavissāmi na kodhābhibhåto ti c. u. Yo khvāyaü puggalo kodhano kodhahetu upanāhã ayam-me . . . na k.
bh. na k. upanāhã ti c.u. Yo khvāyaü puggalo kodhano kodhahetu abhisaīgã ayam-me . . . c. u. Yo khvāyaü puggalo kodhano kodhasāmantaü vācaü nicchāretā ayam-me . . . na k. bh. na k. v. nicchāressāmãti c. u. Yo khvāyaü puggalo cudito codakena codakaü paņippharati ayam-me . . . paņipphareyyaü

#<[page 098]>#
%<98                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  . . cudito codakena codakaü na paņippharissāmãti c. u. Yo khvāyaü puggalo cudito codakena codakaü apasādeti ayam-me . . apasādeyyaü . . na apasādessāmãti c. u.
Yo khvāyaü puggalo cudito codakena codakassa paccāropeti ayam-me . . paccāropeyyaü . . na paccāropessāmãti c. u. Yo khvāyaü puggalo cudito codakena a¤¤en' a¤¤aü paņicarati, bahiddhā kathaü apanāmeti, kopa¤-ca dosa¤-ca appaccaya¤-ca pātukaroti, ayam-me . . paņicareyyaü . . apanāmeyyaü . . pātukareyyaü . . na a¤¤en' a¤¤aü paņicarissāmi, na b. k. apanāmessāmi, na . . pātukarissāmãti c. u. Yo khvāyaü puggalo cudito codakena apadāne na sampāyati ayam-me . . apadāne na sampāyeyyaü . . na apadāne na sampāyissāmãti c. u.
Yo khvāyaü puggalo makkhi paëāsã ayam-me . . amakkhã bhavissāmi apaëāsã ti c. u. Yo khvāyaü puggalo issukã maccharã ayam-me . . anissukã bh. amaccharã ti c. u. Yo khvāyaü puggalo saņho māyāvã ayam-me . . asaņho bh. amāyāvã ti c. u. Yo khvāyaü puggalo thaddho atimānã ayamme . . atthaddho bh. anatimānã ti c. u. Yo khvāyaü puggalo sandiņņhiparāmāsã ādhānagāhã duppaņinissaggã ayam-me puggalo appiyo amanāpo; aha¤-c' eva kho pan' assaü sandiņņhiparāmāsã ādhānagāhã duppaņinissaggã aham-p' assaü paresaü appiyo amanāpo ti. Evaü jānanten' avuso bhikkhunā: Asandiņņhiparāmāsã bhavissāmi anādhānagāhã suppaņinissaggã ti cittaü uppādetabbaü.
     Tatr' āvuso bhikkhunā attanā va attānaü evaü paccavekkhitabbaü: Kin-nu kho 'mhi pāpiccho pāpikānaü icchānaü vasaügato ti. Sace āvuso bhikkhu paccavekkhamāno evaü jānāti: Pāpiccho kho 'mhi pāpikānaü icchānaü vasaügato ti, ten' āvuso bhikkhunā tesaü yeva pāpakānaü akusalānaü dhammānaü pahānāya vāyamitabbaü. Sace pan' āvuso bhikkhu paccavekkhamāno evaü jānāti: Na kho 'mhi pāpiccho na pāpikānaü icchānaü vasaügato ti, ten' āvuso bhikkhunā ten' eva pãtipāmujjena vihātabbaü ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. Puna ca paraü āvuso bhikkhunā attanā va attānaü evaü paccavekkhitabbaü: Kin-nu kho 'mhi attukkaüsako paravambhã ti. Sace . . attukkaüsako kho 'mhi paravambhã ti . . vāyamitabbaü. Sace pan' āvuso . . anattukkaüsako kho 'mhi aparavambhã ti

#<[page 099]>#
%<                     2.6. ANUMâNASUTTAũ. (16)                  99>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  . . kusalesu dhammesu. Puna ca paraü . . kin-nu kho 'mhi kodhano kodhābhibhåto ti . . na kho 'mhi kodhano kodhābhibhåto ti . . k. dh. Puna ca paraü . . kin-nu kho 'mhi kodhano kodhahetu upanāhã ti . . na kho 'mhi kodhano kodhahetu upanāhã ti . . k. dh. Puna ca paraü . . kin-nu kho 'mhi kodhano kodhahetu abhisaīgã ti . . na kho 'mhi kodhano kodhahetu abhisaīgã ti . . k. dh. Puna ca paraü . . kin-nu kho 'mhi kodhano kodhasāmantaü vācaü nicchāretā ti . . na kho 'mhi kodhano kodhasāmantaü vācaü nicchāretā ti . . k. dh. Puna ca paraü . . kin-nu kho 'mhi cudito codakena codakaü paņippharāmãti . . cudito kho 'mhi codakena codakaü paņippharāmãti . . cudito kho 'mhi codakena codakaü na paņippharāmãti . . k. dh. Puna ca paraü . . kin-nu kho 'mhi cudito codakena codakaü apasādemãti . . cudito kho 'mhi codakena codakaü na apasādemãti . . k. dh. Puna ca paraü . . kin-nu kho 'mhi cudito codakena codakassa paccāropemãti . . cudito kho 'mhi codakena codakassa na paccāropemãti . . k. dh. Puna ca paraü . . kin-nu kho 'mhi cudito codakena a¤¤en' a¤¤aü paņicarāmi, bahiddhā kathaü apanāmemi, kopa¤-ca dosa¤-ca appaccaya¤-ca pātukaromãti . . cudito kho 'mhi codakena na a¤¤en' a¤¤aü paņicarāmi, na bahiddhā kathaü apanāmemi, na kopa¤-ca dosa¤-ca appaccaya¤-ca pātukaromãti . . k. dh. Puna ca paraü . . kin-nu kho 'mhi cudito codakena apadāne na sampāyāmãti . . cudito kho 'mhi codakena na apadāne na sampāyāmãti . . k. dh. Puna ca paraü . . kin-nu kho 'mhi makkhã paëāsã ti . . amakkhã kho 'mhi apaëāsã ti . . k. dh. Puna ca paraü . . kin-nu kho 'mhi issukã maccharã ti . . anissukã kho 'mhi amaccharã ti . . k. dh. Puna ca paraü . . kin-nu kho 'mhi saņho māyāvã ti . . asaņho kho 'mhi amāyāvã ti . . k. dh. Puna ca paraü . . kinnu kho 'mhi thaddho atimānã ti . . atthaddho kho 'mhi anatimānã ti . . k. dh. Puna ca paraü āvuso bhikkhunā attanā va attānaü evaü paccavekkhitabbaü: Kin-nu kho 'mhi sandiņņhiparāmāsã ādhānagāhã duppaņinissaggã ti. Sace āvuso bhikkhu paccavekkhamāno evaü jānāti: Sandiņņhiparāmāsã.
kho 'mhi ādhānagāhã duppaņinissaggã ti, ten' āvuso bhikkhunā tesaü yeva pāpakānaü akusalānaü dhammānaü pahānāya vāyamitabbaü.

#<[page 100]>#
%<100                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Sace pan' āvuso bhikkhu paccavekkhamāno evaü jānāti: Asandiņņhiparāmāsã kho 'mhi anādhānagāhã suppaņinissaggi ti, ten' āvuso bhikkhunā ten' eva pãtipāmujjena vihātabbaü ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. Sace āvuso bhikkhu paccavekkhamāno sabbe p' ime pāpake akusale dhamme appahãne attani samanupassati, ten' āvuso bhikkhunā sabbesaü yeva imesaü pāpakānaü akusalānaü dhammānaü pahānāya vāyamitabbaü. Sace pan' āvuso bhikkhu paccavekkhamāno sabbe p' ime pāpake akusale dhamme pahãne attani samanupassati, ten' āvuso bhikkhunā ten' eva pitipāmujjena vihātabbaü ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesu. Seyyathā pi āvuso itthã vā puriso vā daharo yuvā maõķanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udapatte sakaü mukhanimittaü paccavekkhamāno, sace tattha passati rajaü va aīgaõaü vā tass' eva rajassa vā aīgaõassa vā pahānāya vāyamati, no ce tattha passati rajaü vā aīgaõaü vā ten' eva attamano hoti: lābhā vata me, parisuddhaü vata me ti; evameva kho āvuso sace bhikkhu paccavekkhamāno sabbe p' ime pāpake akusale dhamme appahãne attani samanupassati, ten' āvuso bhikkhunā sabbesaü yeva imesaü pāpakānaü akusalānaü dhammānaü pahānāya vāyamitabbaü; sace pan' āvuso bhikkhu paccavekkhamāno sabbe p' ime pāpake akusale dhamme pahãne attani samanupassati, ten' āvuso bhikkhunā ten' eva pãtipāmujjena vihātabbaü ahorattānusikkhinā kusalesu dhammesåti.
     Idam-avoca āyasmā Mahāmoggallāno. Attamanā te bhikkhå āyasmato Mahāmoggallānassa bhāsitaü abhinandun-ti.
                      ANUMâNASUTTAũ PAĨCAMAũ.

#<[page 101]>#
%<                    2.6. CETOKHILASUTTAũ. (16)                   101>%
                                 16.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Yassa kassaci bhikkhave bhikkhuno pa¤ca cetokhilā appahãnā, pa¤ca cetaso vinibandhā asamucchinnā, so vat' imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatãti n' etaü ņhānaü vijjati. Katam' assa pa¤ca cetokhilā appahãnā honti: Idha bhikkhave bhikkhu Satthari kaīkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasãdati. Yo so bhikkhave bhikkhu Satthari kaīkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasãdati tassa cittaü na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, yassa cittaü na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya evam-assāyaü paņhamo cetokhilo appahãno hoti. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dhamme kaīkhati . . na sampasãdati --pe-- saīghe kaīkhati . . na sampasãdati -- sikkhāya kaīkhati . . na sampasãdati. Yo so bhikkhave bhikkhu sikkhāya kaīkhati . . na sampasãdati tassa cittaü na namati ātappāya a. s. p., yassa cittaü na namati ātappāya a. s. p. evam-assāyaü catuttho cetokhilo appahãno hoti. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sabrahmacārisu kupito hoti anattamano āhatacitto khilajāto. Yo so bhikkhave bhikkhu sabrahmacārisu kupito hoti a. ā. kh. tassa cittaü na namati ātappāya a. s. p., yassa cittaü na namati ātappāya a. s. p. evam-assāyaü pa¤camo cetokhilo appahãno hoti. Im' assa pa¤ca cetokhilā appahãnā honti.
     Katam' assa pa¤ca cetaso vinibandhā asamucchinnā honti:
Idha bhikkhave bhikkhu kāme avãtarāgo hoti avigatachando avigatapemo avigatapipāso avigatapariëāho avigatataõho. Yo so bhikkhave bhikkhu kāme avãtarāgo hoti . . . avigatataõho tassa cittaü na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, yassa cittaü na namati ātappāya a. s. p. evam-assāyaü paņhamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu kāye avãtarāgo hoti --pe-evam-assāyaü dutiyo cetaso vinibandho asamucchinno hoti.

#<[page 102]>#
%<102                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu råpe avãtarago hoti -pe -- evam-assāyaü tatiyo cetaso vinibandho asamucchinno hoti. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu yāvadatthaü udarāvadehakaü bhu¤jitvā seyyasukhaü passasukhaü middhasukhaü anuyutto viharati. Yo so bhikkhave bhikkhu yāvadatthaü . . . viharati tassa cittaü na namati ātappāya a. s. p., yassa cittaü na namati ātappāya a. s. p. evam-assāyaü catuttho cetaso vinibandho asamucchinno hoti. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü devanikāyaü paõidhāya brahmacariyaü carati: iminā 'haü sãlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi deva¤¤ataro vā ti.
Yo so bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü . . . deva¤¤ataro vā ti, tassa cittaü na namati ātappāya a. s. p., yassa cittaü na namati ātappāya a. s. p. evam-assāyaü pa¤camo cetaso vinibandho asamucchinno hoti. Im' assa pa¤ca cetaso vinibandhā asamucchinnā honti. Yassa kassaci bhikkhave bhikkhuno ime pa¤ca cetokhilā appahãnā, ime pa¤ca cetaso vinibandhā asamucchinnā, so vat' imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatãti n' etaü ņhānaü vijjati.
     Yassa kassaci bhikkhave bhikkhuno pa¤ca cetokhilā pahãnā, pa¤ca cetaso vinibandhā susamucchinnā, so vat' imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatãti ņhānam-etaü vijjati. Katam' assa pa¤ca cetokhilā pahãnā honti: Idha bhikkhave bhikkhu Satthari na kaīkhati na vicikicchati, adhimuccati sampasãdati. Yo so bhikkhave bhikkhu Satthari na kaīkhati . . sampasãdati tassa cittaü namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, yassa cittaü namati ātappāya a. s. p. evam-assāyaü paņhamo cetokhilo pahãno hoti. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu dhamme na kaīkhati . . sampasãdati --pe-- saīghe -- sikkhāya na kaīkhati . . sampasãdati. Yo so bhikkhave bhikkhu sikkhāya na kaīkhati . . sampasãdati tassa cittaü namati ātappāya a. s. p., yassa cittaü namati ātappāya a. s. p. evam-assāyaü catuttho cetokhilo pahãno hoti. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sabrahmacārisu na kupito hoti, attamano anāhatacitto akhilajāto. Yo so bhikkhave bhikkhu sabrahmacārisu na kupito hoti, attamano a. a., tassa cittaü namati ātappāya

#<[page 103]>#
%<                  2. 6. CETOKHILASUTTAũ. (16)                  103>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  a. s. p. yassa cittaü namati ātappāya a. s. p. evamassāyaü pa¤camo cetokhilo pahãno hoti. Im' assa pa¤ca cetokhilā pahãnā honti.
     Katam' assa pa¤ca cetaso vinibandhā susamucchinnā honti: Idha bhikkhave bhikkhu kāme vãtarāgo hoti vigatachando vigatapemo vigatapipāso vigatapariëāho vigatataõho.
Yo so bhikkhave bhikkhu kāme vãtarāgo hoti . . . vigatataõho tassa cittaü namati ātappāya a. s. p., yassa cittaü namati ātappāya a. s. p. evam-assāyaü paņhamo cetaso vinibandho susamucchinno hoti. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu kāye vãtarāgo hoti --pe-- råpe vãtarāgo hoti --pe-- na yāvadattham udarāvadehakaü bhu¤jitvā seyyasukhaü passasukhaü middhasukhaü anuyutto viharati. Yo so bhikkhave bhikkhu na yāvadatthaü . . . viharati tassa cittaü namati ātappāya a. s. p., yassa cittaü namati ātappāya a. s. p. evamassāyaü catuttho cetaso vinibandho susamucchinno hoti.
Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu na a¤¤ataraü devanikāyaü paõidhāya brahmacariyaü carati: iminā 'haü sãlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi deva¤¤ataro vā ti. Yo so bhikkhave bhikkhu na a¤¤ataraü devanikāyaü paõidhāya brahmacariyam carati: iminā 'haü sãlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi deva¤¤ataro vā ti, tassa cittaü namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya, yassa cittaü namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya evam-assāyaü pa¤camo cetaso vinibandho susamucchinno hoti. Im' assa pa¤ca cetaso vinibandhā susamucchinnā honti. Yassa kassaci bhikkhave bhikkhuno ime pa¤ca cetokhilā pahãnā; ime pa¤ca cetaso vinibandhā susamucchinnā, so vat' imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatãti ņhānam-etaü vijjati.
     So chanda-samādhipadhānasaīkhārasamannāgataü iddhipādaü bhāveti, viriya-samādhipadhānasaīkhārasamannāgataü iddhipādaü bhāveti, citta-samādhipadhānasaīkhārasamannāgataü iddhipādaü bhāveti, vãmaüsā-samādhipadhānasaīkhārasamannāgataü iddhipādaü bhāveti, ussoëhi yeva pa¤camã. Sa kho so bhikkhave evaü ussoëhipannarasaīgasamannāgato bhikkhu bhabbo abhinibbhidāya,

#<[page 104]>#
%<104                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  bhabbo sambodhāya, bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya.
Seyyathā pi bhikkhave kukkuņiyā aõķāni aņņha vā dasa vā dvādasa vā, tān' assu kukkuņiyā sammā adhisayitāni sammā pariseditāni sammā paribhāvitāni, ki¤cāpi tassā kukkuņiyā na evaü icchā uppajjeyya: aho vata me kukkuņapotakā pādanakhasikhāya vā mukhatuõķakena vā aõķakosam-padāletvā sotthinā abhinibbhijjeyyun-ti, atha kho bhabbā va te kukkuņapotakā pādanakhasikhāya vā mukhatuõķakena vā aõķakosam-padāletvā sotthinā abhinibbhijjituü; evam-eva kho bhikkhave evaü ussoëhipannarasaīgasamannāgato bhikkhu bhabbo abhinibbhidāya, bhabbo sambodhāya, bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāyāti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                     CETOKHILASUTTAũ CHAōōHAũ.
                                17.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
Vanapatthapariyāyaü vo bhikkhave desissāmi, taü suõātha, sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmãti. Evam-bhante ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Idha bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü vanapatthaü upanissāya viharati; tassa taü vanapatthaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati na upaņņhāti, asamāhita¤-ca cittaü na samādhiyati, aparikkhãõā ca āsavā na parikkhayaü gacchanti, ananuppatta¤-ca anuttaraü yogakkhemaü nānupāpuõāti, ye c' ime pabbajitena jãvitaparikkhārā samudānetabbā, cãvara-piõķapāta-senāsana-gilānapaccayabhesajjaparikkhārā, te kasirena samudāgacchanti. Tena bhikkhave bhikkhunā iti paņisa¤cikkhitabbaü:

#<[page 105]>#
%<                  2. 7. VANAPATTHASUTTAũ. (17)                  105>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Ahaü kho imaü vanapatthaü upanissāya viharāmi; tassa me imaü vanapatthaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati na upaņņhāti, asamāhita¤-ca cittaü na samādhiyati, aparikkhãõā ca āsavā na parikkhayaü gacchanti, ananuppatta¤-ca anuttaraü yogakkhemaü nānupāpuõāmi. ye c' ime pabbajitena jãvitaparikkhārā samudānetabbā, cãvara-piõķapāta-senāsana-gilānapaccayabhesajjaparikkhārā, te kasirena samudāgacchantãti. Tena bhikkhave bhikkhunā rattibhāgaü vā divasabhāgaü vā tamhā vanapatthā pakkamitabbaü, na vatthabbaü.
     Idha pana bhikkhave bhikkhu a¤¤ataram vanapatthaü upanissāya viharati; tassa taü vanapatthaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati na upaņņhāti, asamāhita¤-ca cittaü na samādhiyati, aparikkhãõā ca āsavā na parikkhayaü gacchanti, ananuppatta¤-ca anuttaraü yogakkhemaü nānupāpuõāti, ye ca kho ime pabbajitena jãvitaparikkhārā samudānetabbā, cãvara-piõķapāta-senāsana-gilānapaccayabhesajjaparikkhārā, te appakasirena samudāgacchanti. Tena bhikkhave bhikkhunā iti paņisa¤cikkhitabbaü: Ahaü kho imaü vanapatthaü upanissāya viharāmi, tassa me imaü vanapatthaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati na upaņņhāti . . . nānupāpuõāmi, ye ca kho ime . . . te appakasirena samudāgacchanti; na kho panāhaü cãvarahetu agārasmā anagāriyaü pabbajito, na piõķapātahetu --pe-- na sanāsanahetu -- na gilānapaccayabhesajjaparikkhārahetu agārasmā anagāriyaü pabbajito; atha ca pana me imaü vanapatthaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati na upaņņhāti . . . yogakkhemaü nānupāpuõāmãti. Tena bhikkhave bhikkhunā saīkhā pi tamhā vanapatthā pakkamitabbaü, na vatthabbaü.
     Idha bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü vanapatthaü upanissāya viharati; tassa taü vanapatthaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati upaņņhāti, asamāhita¤-ca cittaü samādhiyati, aparikkhãõā ca āsavā parikkhayaü gacchanti, ananuppatta¤-ca anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõāti, ye ca kho ime pabbajitena jãvitaparikkhārā samudānetabbā, cãvarapiõķapāta-senāsana-gilānapaccayabhesajjaparikkhārā, te kasirena samudāgacchanti. Tena bhikkhave bhikkhunā iti paņisa¤cikkhitabbaü:

#<[page 106]>#
%<106                        MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Ahaü kho imaü vanapatthaü upanissāya viharāmi; tassa me imaü vanapatthaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati upaņņhāti . . . anupāpuõāmi, ye ca kho ime . . . te kasirena samudāgacchanti; na kho panāhaü cãvarahetu agārasmā anagāriyaü pabbajito, na piõķapātahetu --pe-na senāsanahetu -- na gilānapaccayabhesajjaparikkhārahetu agārasmā anagāriyaü pabbajito, atha ca pana me imaü vanapatthaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati upaņņhāti . . . yogakkhemaü anupāpuõāmãti. Tena bhikkhave bhikkhunā saīkhā pi tasmiü vanapatthe vatthabbaü, na pakkamitabbaü.
     Idha pana bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü vanapatthaü upanissāya viharati; tassa taü vanapatthaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati upaņņhāti . . . anupāpuõāti, ye c' ime . . . te appakasirena samudāgacchanti. Tena bhikkhave bhikkhunā iti paņisa¤cikkhitabbaü: Ahaü kho imaü vanapatthaü upanissāya viharāmi; tassa me imaü vanapatthaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati upaņņhāti . . . anupāpuõāmi, ye c' ime . . . te appakasirena samudāgacchantãti. Tena bhikkhave bhikkhunā yāvajãvam-pi tasmiü vanapatthe vatthabbaü, na pakkamitabbaü.
     Idha bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü gāmaü upanissāya viharati --pe-- a¤¤ataraü nigamaü upanissāya viharati -pe -- a¤¤ataraü nagaraü upanissāya viharati --pe-- a¤¤ataraü janapadaü upanissāya viharati --pe-- a¤¤ataraü puggalaü upanissāya viharati; tassa taü puggalaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati na upaņņhāti . . . nānupāpuõāti, ye c' ime . . . te kasirena samudāgacchanti. Tena bhikkhave bhikkhunā iti paņisa¤cikkhitabbaü: Ahaü kho maü puggalaü upanissāya viharāmi, tassa me imaü puggalaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati na upaņņhāti . . . nānupāpuõāmi, ye c' ime . . . te kasirena samudāgacchantãti. Tena bhikkhave bhikkhunā rattibhāgaü vā divasabhāgaü vā so puggalo anāpucchā pakkamitabbo, nānubandhitabbo.
     Idha pana bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü puggalaü upanissāya viharati; tassa taü puggalaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati na upaņņhāti

#<[page 107]>#
%<                  2. 7. VANAPATTHASUTTAũ. (17)                   107>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  . . . nānupāpuõāti, ye ca kho ime . . . te appakasirena samudāgacchanti. Tena bhikkhave bhikkhunā iti paņisa¤cikkhitabbaü: Ahaü kho imaü puggalaü upanissāya viharāmi, tassa me imaü puggalaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati na upaņņhāti . . . nānupāpuõāmi, ye ca kho ime . . . te appakasirena samudāgacchanti; na kho panāhaü cãvarahetu agārasmā anagāriyaü pabbajito -- na piõķapātahetu -- na senāsanahetu -- na gilānapaccayabhesajjaparikkhārahetu agārasmā anagāriyaü pabbajito, atha ca pana me imaü puggalaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati na upaņņhāti . . . yogakkhemaü nānupāpuõāmãti. Tena bhikkhave bhikkhunā saīkhā pi so puggalo anāpucchā pakkamitabbo, nānubandhitabbo.
     Idha bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü puggalaü upanissāya viharati; tassa taü puggalaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati upaņņhāti . . . anupāpuõāti, ye ca kho ime . . . te kasirena samudāgacchanti. Tena bhikkhave bhikkhunā iti paņisa¤cikkhitabbaü: Ahaü kho imaü puggalaü upanissāya viharāmi, tassa me imaü puggalaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati upaņņhāti . . . anupāpuõāmi, ye ca kho ime . . . te kasirena samudāgacchanti; na kho panāhaü cãvarahetu agārasmā anagāriyaü pabbajito -- na piõķapātahetu -- na senāsanahetu -- na gilānapaccayabhesajjaparikkhārahetu agārasmā anagāriyaü pabbajito, atha ca pana me imaü puggalaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati upaņņhāti . . . yogakkhemaü anupāpuõāmãti. Tena bhikkhave bhikkhunā saīkhā pi so puggalo anubandhitabbo, na pakkamitabbaü.
     Idha pana bhikkhave bhikkhu a¤¤ataraü puggalaü upanissāya viharati, tassa taü puggalaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati upaņņhāti, asamāhita¤-ca cittaü samādhiyati, aparikkhãõā ca āsavā parikkhayaü gacchanti, ananuppatta¤-ca anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõāti, ye c' ime pabbajitena jãvitaparikkhārā samudānetabbā, cãvarapiõķapāta-senāsana-gilānapaccayabhesajjaparikkhārā, te appakasirena samudāgacchanti. Tena bhikkhave bhikkhunā iti paņisa¤cikkhitabbaü: Ahaü kho imaü puggalaü upanissāya viharāmi,

#<[page 108]>#
%<108                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tassa me imaü puggalaü upanissāya viharato anupaņņhitā c' eva sati upaņņhāti, asamāhita¤-ca cittaü samādhiyati, aparikkhãõā ca āsavā parikkhayaü gacchanti, ananuppatta¤-ca anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõāmi, ye c' ime pabbajitena jãvitaparikkhārā samudānetabbā, cãvarapiõķapāta-senāsana-gilānapaccayabhesajjaparikkhārā, te appakasirena samudāgacchantãti. Tena bhikkhave bhikkhunā yāvajãvam-pi so puggalo anubandhitabbo, na pakkamitabbaü, api panujjamānena pãti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                    VANAPATTHASUTTAũ SATTAMAũ.
                                                 18.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sakkesu viharati Kapilavatthusmiü Nigrodhārāme. Atha kho Bhagavā pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaram-ādāya Kapilavatthuü piõķāya pāvisi. Kapilavatthusmiü piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto yena Mahāvanaü ten' upasaīkami divāvihārāya, Mahāvanaü ajjhogāhitvā beluvalaņņhikāya måle divāvihāraü nisãdi. Daõķapāõi pi kho Sakko jaīghāvihāraü anucaīkamamāno anuvicaramāno yena Mahāvanaü ten' upasaīkami, Mahāvanaü ajjhogāhitvā yena beluvalaņņhikā yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā daõķam-olubbha ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhito kho Daõķapāõã Sakko Bhagavantaü etadavoca: Kiüvādã samaõo kimakkhāyã ti. -- Yathāvādã kho āvuso sadevake loke samārake sabrahmake sassamaõabrāhmaõiyā pajāya sadevamanussāya na kenaci loke viggayha tiņņhati, yathā ca pana kāmehi visaüyuttaü viharantaü taü brāhmaõaü akathaükathiü chinnakukkuccaü bhavābhave vãtataõhaü sa¤¤ā nānusenti, evaüvādã kho ahaü āvuso evamakkhāyã ti. Evaü vutte Daõķapāõã Sakko sãsaü okampetvā jivhaü nillāëetvā tivisākhaü nalāņikaü nalāņe vuņņhāpetvā daõķam-olubbha pakkāmi.

#<[page 109]>#
%<                   2. 8. MADHUPIöôIKASUTTAũ. (18)               109>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Atha kho Bhagavā sāyanhasamayaü patisallāõā vuņņhito yena Nigrodhārāmo ten' upasaīkami, upasaīkamitvā pa¤¤atte āsane nisãdi. Nisajja kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Idhāhaü bhikkhave pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya Kapilavatthuü piõķāya pāvisiü. Kapilavatthusmiü piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto yena Mahāvanaü ten' upasaīkamiü divāvihārāya, Mahāvanaü ajjhogāhitvā beluvalaņņhikāya måle divāvihāraü nisãdiü.
Daõķapāõi pi kho bhikkhave Sakko jaīghāvihāraü anucaīkamamāno anuvicaramāno yena Mahāvanaü ten' upasaīkami, Mahāvanaü ajjhogāhitvā yena beluvalaņņhikā yenāhaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā mama saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā daõķam-olubbha ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhito kho bhikkhave Daõķapāõi Sakko maü etad-avoca: Kiüvādã samaõo kimakkhāyã ti. Evaü vutte ahaü bhikkhave Daõķapāõiü Sakkaü etadavocaü: Yathāvādã kho āvuso sadevake loke samārake sabrahmake sassamaõabrāhmaõiyā pajāya sadevamanussāya na kenaci loke viggayha tiņņhati, yathā ca pana kāmehi visaüyuttaü viharantaü taü brāhmaõaü akathaükathiü chinnakukkuccaü bhavābhave vãtataõhaü sa¤¤ā nānusenti, evaüvādã kho ahaü āvuso evamakkhāyã ti. Evaü vutte bhikkhave Daõķapāõi Sakko sãsaü okampetvā jivhaü nillāëetvā tivisākhaü nalāņikaü nalāņe vuņņhāpetvā daõķam-olubbha pakkāmãti.
     Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu Bhagavantaü etad-avoca:
Kiüvādã pana bhante Bhagavā sadevake loke samārake sabrahmake sassamaõabrāhmaõiyā pajāya sadevamanussāya na kenaci loke viggayha tiņņhati, katha¤-ca pana bhante Bhagavantaü kāmehi visaüyuttaü viharantaü taü brāhmaõaü akathaükathiü chinnakukkuccaü bhavābhave vãtataõhaü sa¤¤ā nānusentãti. -- Yatonidānaü bhikkhu purisaü papa¤casa¤¤āsaīkhā samudācaranti, ettha ce na-tthi abhinanditabbaü abhivaditabbaü ajjhositabbaü, es' ev' anto rāgānusayānaü, es' ev' anto paņighānusayānaü, es' ev' anto diņņhānusayānaü,

#<[page 110]>#
%<110                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  es' ev' anto vicikicchānusayānaü, es' ev' anto mānānusayānaü, es' ev' anto bhavarāgānusayānam, es' ev' anto avijjānusayānaü, es' ev' anto daõķādāna-satthādānakalaha-viggaha-vivāda-tuvantuva-pesu¤¤a-musāvādānaü, etth' ete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantãti.
     Idam-avoca Bhagavā, idaü vatvā Sugato uņņhāy' āsanā vihāraü pāvisi. Atha kho tesaü bhikkhånaü acirapakkantassa Bhagavato etad-ahosi: Idaü kho no āvuso Bhagavā saīkhittena uddesaü uddisitvā vitthārena atthaü avibhajitvā uņņhāy' āsanā vihāraü paviņņho: Yatonidānam bhikkhu purisaü --pe-- aparisesā nirujjhantãti. Ko nu kho imassa Bhagavatā saīkhittena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü vibhajeyyāti. Atha kho tesaü bhikkhånaü etad-ahosi: Ayaü kho āyasmā Mahākaccāno Satthu c' eva saüvaõõito sambhāvito ca vi¤¤ånaü sabrahmacārãnaü, pahoti c' āyasmā Mahākaccāno imassa Bhagavatā saīkhittena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü vibhajituü. Yan-nåna mayaü yen' āyasmā Mahākaccāno ten' upasaīkameyyāma, upasaīkamitvā āyasmantaü Mahākaccānaü etam-atthaü paņipuccheyyāmāti.
     Atha kho te bhikkhå yen' āyasmā Mahākaccāno ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā āyasmatā Mahākaccānena saddhiü sammodiüsu, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho te bhikkhå āyasmantaü Mahākaccānaü etad-avocuü: Idaü kho no āvuso Kaccāna Bhagavā saīkhittena uddesaü uddisitvā vitthārena atthaü avibhajitvā uņņhāy' āsanā vihāraü paviņņho: Yatonidānaü bhikkhu purisaü --pe-- aparisesā nirujjhantãti. Tesaü no āvuso Kaccāna amhākaü acirapakkantassa Bhagavato etad-ahosi: Idaü kho no āvuso Bhagavā saīkhittena uddesaü uddisitvā . . . vihāraü paviņņho:
Yatonidānaü bhikkhu purisaü --pe-- aparisesā nirujjhantãti; ko nu kho imassa Bhagavatā saīkhittena uddesassa uddiņņhassa . . . atthaü vibhajeyyāti. Tesaü no āvuso Kaccāna amhākaü etad-ahosi: Ayaü kho āyasmā Mahākaccāno Satthu c' eva saüvaõõito sambhāvito ca vi¤¤ånaü sabrahmacārãnaü,

#<[page 111]>#
%<                  2. 8. MADHUPIöôIKASUTTAũ. (18)                111>%
pahoti c' āyasmā Mahākaccāno imassa Bhagavatā saīkhittena uddesassa uddiņņhassa . . . atthaü vibhajituü; yan-nåna mayaü yen' āyasmā Mahākaccāno ten' upasaīkameyyāma, upasaīkamitvā āyasmantaü Mahākaccānaü etam-atthaü paņipuccheyyāmāti. Vibhajat' āyasmā Mahākaccāno ti.
     Seyyathā pi āvuso puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato atikkamm' eva målaü atikkamma khandham sākhāpalāse sāraü pariyesitabbaü ma¤¤eyya, evaüsampadam-idaü āyasmantānaü, Satthari sammukhãbhåte taü Bhagavantaü atisitvā amhe etam-atthaü paņipucchitabbaü ma¤¤etha. So h' āvuso Bhagavā jānaü jānāti passaü passati, cakkhubhåto ¤ānabhåto dhammabhåto brahmabhåto, vattā pavattā, atthassa ninnetā amatassa dātā, dhammassāmã Tathāgato. So c' eva pan' etassa kālo ahosi yaü Bhagavantaü yeva etamatthaü paņipuccheyyātha; yathā no Bhagavā byākareyya tathā naü dhāreyyāthāti. -- Addhāvuso Kaccāna Bhagavā jānaü jānāti passaü passati, cakkhubhåto ¤āõabhåto dhammabhåto brahmabhåto, vattā pavattā, atthassa ninnetā amatassa dātā, dhammassāmã Tathāgato. So c' eva pan' etassa kālo ahosi yaü Bhagavantaü yeva etam-atthaü paņipuccheyyāma, yathā no Bhagavā byākareyya tathā naü dhāreyyāma. Api c' āyasmā Mahākaccāno Satthu c' eva saüvaõõito sambhāvito ca vi¤¤ånaü sabrahmacārãnaü, pahoti c' āyasmā Mahākaccāno imassa Bhagavatā saīkhittena uddesassa uddiņņhassa . . . atthaü vibhajituü. Vibhajat' āyasmā Mahākaccāno agarukaritvā ti. -- Tena h' āvuso suõātha, sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmãti. Evam-āvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Mahākaccānassa paccassosuü. âyasmā Mahākaccāno etad-avoca:
     Yaü kho no āvuso Bhagavā saīkhittena uddesaü uddisitvā . . . vihāraü paviņņho: Yatonidānaü bhikkhu purisaü -pe -- aparisesā nirujjhantãti, imassa kho ahaü āvuso Bhagavatā saīkhittena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avibhattassa evaü vitthārena atthaü ājānāmi: Cakkhu¤-c' āvuso paņicca råpe ca uppajjati cakkhuvi¤¤āõaü, tiõõaü saīgati phasso, phassapaccayā vedanā, yaü vedeti taü sa¤jānāti,

#<[page 112]>#
%<112                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yaü sa¤jānāti taü vitakketi, yaü vitakketi taü papa¤ceti, yaü papa¤ceti tatonidānaü purisaü papa¤casa¤¤āsaīkhā samudācaranti atãtānāgatapaccuppannesu cakkhuvi¤¤eyyesu råpesu. Sota¤-c' āvuso paņicca sadde ca uppajjati sotavi¤¤āõaü --pe-- ghāna¤-c' āvuso paņicca gandhe ca uppajjati ghānavi¤¤āõaü -- jivha¤-c' āvuso paņicca rase ca uppajjati jivhāvi¤¤āõaü -- kāya¤-c' āvuso paņicca phoņņhabbe ca uppajjati kāyavi¤¤āõaü -- mana¤-c' āvuso paņicca dhamme ca uppajjati manovi¤¤āõaü, tiõõaü saīgati phasso, phassapaccayā vedanā, yaü vedeti taü sa¤jānāti, yaü sa¤jānāti taü vitakketi, yaü vitakketi taü papa¤ceti, yaü papa¤ceti tatonidānaü purisaü papa¤casa¤¤āsaīkhā samudācaranti atãtānāgatapaccuppannesu manovi¤¤eyyesu dhammesu.
So vat' āvuso cakkhusmiü sati råpe sati cakkhuvi¤¤āõe sati phassapa¤¤attiü pa¤¤āpessatãti ņhānaü etaü vijjati, phassapa¤¤attiyā sati vedanāpa¤¤attiü pa¤¤āpessatãti ņhānam-etaü vijjati, vedanāpa¤¤attiyā sati sa¤¤āpa¤¤attiü pa¤¤āpessatãti ņhānaü-etaü vijjati, sa¤¤āpa¤¤attiyā sati vitakkapa¤¤attiü pa¤¤āpessatãti ņhānam-etaü vijjati, vitakkapa¤¤attiyā sati papa¤casa¤¤āsaīkhāsamudācaraõapa¤¤attiü  pa¤¤āpessatãti ņhānaü-etaü vijjati. So vat' āvuso sotasmiü sati sadde sati -pe -- ghānasmiü sati gandhe sati -- jivhāya sati rase sati -kāyasmiü sati phoņņhabbe sati -- manasmiü sati dhamme sati manovi¤¤āõe sati phassapa¤¤attiü pa¤¤āpessatãti . . . ņhānam-etaü vijjati. So vat' āvuso cakkhusmiü asati råpe asati cakkhuvi¤¤āõe asati phassapa¤¤attiü pa¤¤āpessatãti n' etaü ņhānaü vijjati, phassapa¤¤attiyā asati vedanāpa¤¤attiü pa¤¤āpessatãti n' etaü ņhānaü vijjati, vedanāpa¤¤attiyā asati sa¤¤āpa¤¤attiü pa¤¤āpessatãti n' etaü ņhānaü vijjati, sa¤¤āpa¤¤attiyā asati vitakkapa¤¤attiü pa¤¤āpessatãti n' etaü ņhānaü vijjati, vitakkapa¤¤attiyā asati papa¤casa¤¤āsaīkhāsamudācaraõapa¤¤attiü pa¤¤āpessatãti n' etaü ņhānaü vijjati. So vat' āvuso sotasmiü asati sadde asati --pe-- ghānasmiü asati gandhe asati -- jivhāya asati rase asati -- kāyasmiü asati phoņņhabbe asati -- manasmiü asati dhamme asati manovi¤¤āõe asati phassapa¤¤attiü pa¤¤āpessatãti . . . n' etaü ņhānaü vijjati. Yaü kho no āvuso Bhagavā saīkhittena uddesaü uddisitvā

#<[page 113]>#
%<                  2. 8. MADHUPIöôIKASUTTAũ. (18)                113>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  . . . vihāraü paviņņho: Yatonidānaü bhikkhu purisaü --pe-- aparisesā nirujjhantãti, imassa kho ahaü āvuso Bhagavatā saīkhittena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avibhattassa evaü vitthārena atthaü ājānāmi. âkaīkhamānā ca pana tumhe āyasmanto Bhagavantaü yeva upasaīkamitvā etam-atthaü paņipuccheyyātha, yathā no Bhagavā byākaroti tathā naü dhāreyyāthāti.
     Atha kho te bhikkhå āyasmato Mahākaccānassa bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā uņņhāy' āsanā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho te bhikkhå Bhagavantaü etad-avocuü: Idaü kho no bhante Bhagavā saīkhittena uddesaü uddisitvā . . . vihāraü paviņņho:
Yatonidānaü bhikkhu purisaü --pe-- aparisesā nirujjhantãti.
Tesaü no bhante amhākaü acirapakkantassa Bhagavato etadahosi: Idaü kho no āvuso Bhagavā saīkhittena uddesaü uddisitvā vitthārena atthaü avibhajitvā uņņhāy' āsanā vihāraü paviņņho: Yatonidānaü bhikkhu purisaü papa¤casa¤¤āsaīkhā samudācaranti, ettha ce na-tthi abhinanditabbaü abhivaditabbaü ajjhositabbaü, es' ev' anto rāgānusayānaü, es' ev' anto paņighānusayānaü, es' ev' anto diņņhānusayānaü, es' ev' anto vicikicchānusayānaü, es' ev' anto mānānusayānaü, es' ev' anto bhavarāgānusayānaü, es' ev' anto avijjānusayānaü, es' ev' anto daõķādāna-satthādāna-kalaha-viggaha-vivādatuvantuva-pesu¤¤a-musāvādānaü, etth' ete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantãti. Ko nu kho imassa Bhagavatā saīkhittena uddesassa uddiņņhassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü vibhajeyyāti. Tesaü no bhante amhākaü etad-ahosi: Ayaü kho āyasmā Mahākaccāno Satthu c' eva saüvaõõito sambhāvito ca vi¤¤ånaü sabrahmacārãnaü, pahoti c' āyasmā Mahākaccāno imassa Bhagavatā saīkhittena uddesassa uddiņņhassa viņņhārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü vibhajituü. Yan-nåna mayaü yen' āyasmā Mahākaccāno ten' upasaīkameyyāma, upasaīkamitvā āyasmantaü Mahākaccānaü etam-atthaü paņipuccheyyāmāti. Atha kho mayaü bhante yan' āyasmā Mahākaccāno ten' upasaīkamimha, upasaīkamitvā āyasmantaü Mahākaccānaü etam-atthaü paņipucchimha.

#<[page 114]>#
%<114                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Tesaü no bhante āyasmatā Mahākaccānena imehi ākārehi imehi padehi imehi bya¤janehi attho vibhatto ti. -- Paõķito bhikkhave Mahākaccāno, mahāpa¤¤o bhikkhave Mahākaccāno, Ma¤-ce pi tumhe bhikkhave etam-atthaü paņipuccheyyātha, aham-pi taü evam-evaü byākareyyaü yathā taü Mahākaccānena byākataü, eso c' ev' etassa attho, eva¤-ca naü dhārethāti.
     Evaü vutte āyasmā ânando Bhagavantaü etad-avoca:
Seyyathā pi bhante puriso jighacchādubbalyapareto madhupiõķikaü adhigaccheyya, so yato yato sāyeyya labhetha sāduü rasaü asecanakaü, evam-eva kho bhante cetaso bhikkhu dabbajātiko yato yato imassa dhammapariyāyassa pa¤¤āya atthaü upaparikkheyya labheth' eva attamanataü, labhetha cetaso pasādaü. Konāmo ayaü bhante dhammapariyāyo ti. -- Tasmātiha tvaü ânanda imaü dhammapariyāyaü Madhupiõķikapariyāyo t' eva naü dhārehãti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano āyasmā ânando Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
                    MADHUPIöôIKASUTTAũ AōōHAMAũ.
                                19.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Pubbe va me bhikkhave sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattass' eva sato etad-ahosi: Yan-nånāhaü dvidhā katvā dvidhā katvā vitakke vihareyyan-ti. So kho ahaü bhikkhave yo cāyaü kāmavitakko yo ca byāpādavitakko yo ca vihiüsāvitakko imaü ekabhāgam-akāsiü, yo cāyaü nekkhammavitakko yo ca abyāpādavitakko yo ca avihiüsāvitakko imaü dutiyaü bhāgam-akāsiü. Tassa mayhaü bhikkhave evaü appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati kāmavitakko,

#<[page 115]>#
%<                   2. 9. DVEDHâVITAKKASUTTAũ. (19)             115>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so evaü pajānāmi: Uppanno kho me ayaü kāmavitakko, so ca kho attabyābādhāya pi saüvattati, parabyābādhāya pi saüvattati, ubhayabyābādhāya pi saüvattati, pa¤¤ānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaüvattaniko. Attabyābādhāya saüvattatãti pi me bhikkhave paņisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati, parabyābādhāya saüvattatãti pi me bhikkhave paņisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati, ubhayabyābādhāya saüvattatãti pi me bhikkhave paņisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati, pa¤¤ānirodhiko vighātapakkhiko anibbānasaüvattaniko ti pi me bhikkhave paņisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati. So kho ahaü bhikkhave uppannuppannaü kāmavitakkaü pajahām' eva vinodem' eva, byant' eva naü akāsiü. Tassa mayhaü bhikkhave evaü appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati byāpādavitakko --pe-- uppajjati vihiüsāvitakko, so evaü pajānāmi: Uppanno kho me ayaü vihiüsāvitakko . . . anibbānasaüvattaniko. Attabyābādhāya saüvattatãti pi me . . . anibbānasaüvattaniko ti pi me bhikkhave paņisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati. So kho ahaü bhikkhave uppannuppannaü vihiüsāvitakkaü pajahām' eva vinodem' eva, byant' eva naü akāsiü. Ya¤-¤ad-eva bhikkhave bhikkhu bahulam-anuvitakketi anuvicāreti tathā tathā nati hoti cetaso. Kāmavitakkaü ce bhikkhave bhikkhu bahulam-anuvitakketi anuvicāreti, pahāsi nekkhammavitakkaü, kāmavitakkaü bahulamakāsi, tassa taü kāmavitakkāya cittaü namati. Byāpādavitakkaü ce . . . Vihiüsāvitakkaü ce bhikkhave bhikkhu bahulam-anuvitakketi anuvicāreti, pahāsi avihiüsāvitakkaü, vihiüsāvitakkaü bahulam-akāsi, tassa taü vihiüsāvitakkāya cittaü namati. Seyyathā pi bhikkhave vassānaü pacchime māse saradasamaye kiņņhasambādhe gopālako gāvo rakkheyya, so tā gāvo tato tato daõķena ākoņeyya patikoņeyya sannirundheyya sannivāreyya, taü kissa hetu: passati hi so bhikkhave gopālako tatonidānaü vadhaü vā bandhaü vā jāniü vā garahaü vā; evam-eva kho ahaü bhikkhave addasaü akusalānaü dhammānaü ādãnavaü okāraü saīkilesaü, kusalānaü dhammānaü nekkhamme ānisaüsaü vodānapakkhaü.

#<[page 116]>#
%<116                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
     Tassa mayhaü bhikkhave evaü appamattassa ātāpino pahitattassa viharato upajjati nekkhammavitakko, so evaü pajānāmi: Uppanno kho me ayaü nekkhammavitakko, so ca kho n' ev' attabyābādhāya saüvattati, na parabyābādhāya saüvattati, na ubhayabyābādhāya saüvattati, pa¤¤āvuddhiko avighātapakkhiko nibbānasaüvattaniko. Ratti¤-ce pi naü bhikkhave anuvitakkeyyaü anuvicāreyyaü n' eva tatonidānaü bhayaü samanupassāmi, divasa¤-ce pi naü bhikkhave anuvitakkeyyaü anuvicāreyyaü n' eva tatonidānaü bhayaü samanupassāmi, rattindiva¤-ce pi naü bhikkhave anuvitakkeyyaü anuvicāreyyaü n' eva tatonidānaü bhayaü samanupassāmi. Api ca kho me aticiraü anuvitakkayato anuvicārayato kāyo kilameyya, kāye kilante cittaü åha¤¤eyya, åhate citte ārā cittaü samādhimhā ti. So kho ahaü bhikkhave ajjhattam-eva cittaü saõņhapemi sannisādemi ekodikaromi samādahāmi, taü kissa hetu: mā me cittaü åhanãti. Tassa mayhaü bhikkhave evaü appamattassa ātāpino pahitattassa viharato uppajjati abyāpādāvitakko --pe-- uppajjati avihiüsāvitakko, so evaü pajānāmi: Uppanno kho me ayaü avihiüsāvitakko, so ca kho n' ev' attabyābādhāya saüvattati, na parabyābādhāya saüvattati, na ubhayabyābādhāya saüvattati, pa¤¤āvuddhiko avighātapakkhiko nibbānasaüvattaniko. Ratti¤-ce pi naü . . . samanupassāmi. Api ca kho me aticiraü anuvitakkayato anuvicārayato kāyo kilameyya, kāye kilante cittaü åha¤¤eyya, åhate citte ārā cittaü samādhimhā ti. So kho ahaü bhikkhave ajjhattam-eva cittaü saõņhapemi sannisādemi ekodikaromi samādahāmi, taü kissa hetu: mā me cittaü åhanãti. Ya¤¤ad-eva bhikkhave bhikkhu bahulam-anuvitakketi anuvicāreti tathā tathā nati hoti cetaso. Nekkhammavitakkaü ce bhikkhave bhikkhu bahulam-anuvitakketi anuvicāreti, pahāsi kāmavitakkaü, nekkhammavitakkaü bahulam-akāsi, tassa taü nekkhammavitakkāya cittaü namati. Abyāpādavitakkaü ce . . . Avihiüsāvitakkaü ce bhikkhave bhikkhu bahulam-anuvitakketi anuvicāreti, pahāsi vihiüsāvitakkaü, avihiüsāvitakkaü bahulam-akāsi, tassa taü avihiüsāvitakkāya cittaü namati. Seyyathā pi bhikkhave gimhānaü pacchime māse sabbasassesu gāmantasambhatesu gopālako gāvo rakkheyya,

#<[page 117]>#
%<                  2. 9. DVEDHâVITAKKASUTTAũ. (19)              117>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tassa rukkhamålagatassa vā abbhokāsagatassa vā satikaraõãyam-eva hoti: etā gāvo ti; evam-eva kho bhikkhave satikaraõãyam-eva ahosi: ete dhammā ti.
     âraddhaü kho pana me bhikkhave viriyaü ahosi asallãnaü, upaņņhitā sati asammuņņhā, passaddho kāyo asāraddho, samāhitaü cittaü ekaggaü. So kho ahaü bhikkhave vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja vihāsiü. Vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja vihāsiü. Pãtiyā ca virāgā upekhako ca vihāsiü sato ca sampajāno, sukha¤-ca kāyena paņisaüvedesiü yan-taü ariyā ācikkhanti: upekhako satimā sukhavihārã ti tatiyaü jhānam upasampajja vihāsiü.
Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkhaü asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja vihāsiü.
     So evaü samāhite citte . . . (repeat from p. 22, 1.9. to p. 23, 1.25) . . . Ayaü kho me bhikkhave rattiyā pacchime yāme tatiyā vijjā adhigatā, avijjā vihatā vijjā uppannā, tamo vihato āloko uppanno, yathā taü appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.
     Seyyathā pi bhikkhave ara¤¤e pavane mahantaü ninnaü pallalaü, tam-enaü mahā migasaīgho upanissāya vihareyya, tassa kocid-eva puriso uppajjeyya anatthakāmo ahitakāmo ayogakkhemakāmo, so yvāssa maggo khemo sovatthiko pãtigamanãyo taü maggaü pidaheyya, vivareyya kummaggaü, odaheyya okacaraü, ņhapeyya okacārikaü; evaü hi so bhikkhave mahā migasaīgho aparena samayena anayabyasanaü tanuttaü āpajjeyya. Tass' eva kho pana bhikkhave mahato migasaīghassa kocid-eva puriso uppajjeyya atthakāmo hitakāmo-yogakkhemakāmo, so yvāssa maggo khemo sovatthiko pãtigamanãyo taü maggaü vivareyya, pidaheyya kummaggaü, åhaneyya okacaraü, nāseyya okacārikaü; evaü hi so bhikkhave mahā migasaīgho aparena samayena vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjeyya.
     Upamā kho me ayaü bhikkhave katā atthassa vi¤¤āpanāya,

#<[page 118]>#
%<118                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  aya¤-c' ev' ettha attho: Mahantaü ninnaü pallalan-ti kho bhikkhave kāmānam-etaü adhivacanaü. Mahā migasaīgho ti kho bhikkhave sattānam-etaü adhivacanaü.
Puriso anatthakāmo ahitakāmo ayogakkhemakāmo ti kho bhikkhave Mārass' etaü pāpimato adhivacanaü. Kummaggo ti kho bhikkhave aņņhaīgikass' etaü micchāmaggassa adhivacanaü, seyyathãdaü: micchādiņņhiyā micchāsaīkappassa micchāvācāya micchākammantassa micchāājãvassa micchāvāyāmassa micchāsatiyā micchāsamādhissa. Okacaro ti kho bhikkhave nandirāgass' etaü adhivacanaü. Okacārikā ti kho bhikkhave avijjāy' etaü adhivacanaü. Puriso atthakāmo hitakāmo yogakkhemakāmo ti kho bhikkhave Tathāgatass' etaü adhivacanaü arahato sammāsambuddhassa.
Khemo maggo sovatthiko pãtigamanãyo ti kho bhikkhave ariyass' etaü aņņhaīgikassa maggassa adhivacanaü, seyyathãdaü: sammādiņņhiyā sammāsaīkappassa sammāvācāya sammākammantassa sammāājãvassa sammāvāyāmassa sammāsatiyā sammāsamādhissa. Iti kho bhikkhave vivaņo mayā khemo maggo sovatthiko pãtigamanãyo, pihito kummaggo, åhato okacaro, nāsitā okacārikā. Yaü bhikkhave satthārā karaõãyaü sāvakānaü hitesinā anukampakena anukampaü upādāya, kataü vo taü mayā. Etāni bhikkhave rukkhamålāni, etāni su¤¤āgārāni. Jhāyatha bhikkhave, mā pamādattha, mā pacchā vippaņisārino ahuvattha; ayaü vo amhākaü anusāsanã ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                    DVEDHâVITAKKASUTTAM NAVAMAũ.
                                    20.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü.

#<[page 119]>#
%<                 2. 10. VITAKKASANTHâNASUTTAũ. (20)             119>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Bhagavā etadavoca:
     Adhicittam-anuyuttena bhikkhave bhikkhunā pa¤ca nimittāni kālena kālaü manasikātabbāni, katamāni pa¤ca:
Idha bhikkhave bhikkhuno yaü nimittaü āgamma yaü nimittaü manasikaroto uppajjanti pāpakā akusalā vitakkā chandåpasaühitā pi dosåpasaühitā pi mohåpasaühitā pi, tena bhikkhave bhikkhunā tamhā nimittā a¤¤aü nimittaü manasikātabbaü kusalåpasaühitaü; tassa tamhā nimittā a¤¤aü nimittaü manasikaroto kusalåpasaühitaü ye pāpakā akusalā vitakkā chandåpasaühitā pi dosåpasaühitā pi mohåpasaühitā pi te pahãyanti te abbhatthaü gacchanti, tesaü pahānā ajjhattam-eva cittaü santiņņhati sannisãdati ekodihoti samādhiyati. Seyyathā pi bhikkhave dakkho palagaõķo vā palagaõķantevāsã vā sukhumāya āõiyā oëārikaü āõiü abhinãhaneyya abhinãhareyya abhinivajjeyya, evam-eva kho bhikkhave bhikkhuno yaü nimittaü āgamma yaü nimittaü manasikaroto uppajjanti pāpakā akusalā vitakkā chandåpasaühitā pi dosåpasaühitā pi mohåpasaühitā pi, tena bhikkhave bhikkhunā tamhā nimittā a¤¤aü nimittaü manasikātabbaü kusalåpasaühitaü; tassa tamhā nimittā a¤¤aü nimittaü manasikaroto kusalåpasaühitaü ye pāpakā akusalā vitakkā chandåpasaühitā pi dosåpasaühitā pi mohåpasaühitā pi te pahãyanti te abbhatthaü gacchanti, tesaü pahānā ajjhattam-eva cittaü santiņņhati sannisãdati ekodihoti samādhiyati.
     Tassa ce bhikkhave bhikkhuno tamhā nimittā a¤¤aü nimittaü manasikaroto kusalåpasaühitaü uppajjant' eva pāpakā akusalā vitakkā ch. pi d. pi m. pi, tena bhikkhave bhikkhunā tesaü vitakkānaü ādãnavo upaparikkhitabbo: iti p' ime vitakkā akusalā, iti p' ime vitakkā sāvajjā, iti p' ime vitakkā dukkhavipākā ti; tassa tesaü vitakkānaü ādãnavaü upaparikkhato ye pāpakā akusalā vitakkā ch. pi d. pi m. pi te pahãyanti te abbhatthaü gacchanti, tesaü pahānā ajjhattam-eva cittaü santiņņhati sannisãdati ekodihoti samādhiyati.
Seyyathā pi bhikkhave itthã vā puriso vā daharo yuvā maõķanakajātiko ahikuõapena vā kukkurakuõapena vā manussakuõapena vā kaõņhe āsattena aņņiyeyya harāyeyya jiguccheyya,

#<[page 120]>#
%<120                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam-eva kho bhikkhave tassa ce bhikkhuno tamhā nimittā . . . samādhiyati.
     Tassa ce bhikkhave bhikkhuno tesam-pi vitakkānaü ādãnavaü upaparikkhato uppajjant' eva pāpakā akusalā vitakkā ch. pi d. pi m. pi, tena bhikkhave bhikkhunā tesaü vitakkānaü asati-amanasikāro āpajjitabbo; tassa tesaü vitakkānaü asati-amanasikāraü āpajjato ye pāpakā akusalā vitakkā ch. pi d. pi m. pi te pahãyanti te abbhatthaü gacchanti, tesaü pahānā . . . samādhiyati. Seyyathā pi bhikkhave cakkhumā puriso āpāthagatānaü råpānaü adassanakāmo assa, so nimãleyya vā a¤¤ena vā apalokeyya, evam-eva kho bhikkhave tassa ce bhikkhuno tesam-pi vitakkānaü . . . samādhiyati.
     Tassa ce bhikkhave bhikkhuno tesam-pi vitakkānaü asati-amanasikāraü āpajjato uppajjant' eva pāpakā akusalā vitakkā ch. pi d. pi m. pi, tena bhikkhave bhikkhunā tesaü vitakkānaü vitakkasaīkhārasanthānaü manasikātabbaü; tassa tesaü vitakkānaü vitakkasaīkhārasanthānaü manasikaroto ye pāpakā akusalā vitakkā ch. pi d. pi m. pi te pahãyanti te abbhatthaü gacchanti, tesaü pahānā . . . samādhiyati.
Seyyathā pi bhikkhave puriso sãghaü gaccheyya, tassa evamassa: kin-nu kho ahaü sãghaü gacchāmi, yan-nånāhaü saõikaü gaccheyyan-ti, so saõikaü gaccheyya, tassa evamassa: kin-nu kho ahaü saõikaü gacchāmi, yan-nånāhaü tiņņheyyan-ti, so tiņņheyya, tassa evam-assa: kin-nu kho ahaü ņhito, yan-nånāhaü nisãdeyyan-ti, so nisãdeyya, tassa evam-assa: kin-nu kho ahaü nisinno, yan-nånāhaü nipajjeyyan-ti, so nipajjeyya, evaü hi so bhikkhave puriso oëārikaü oëārikaü iriyāpathaü abhinivajjetvā sukhumaü sukhumaü iriyāpathaü kappeyya; evam-eva kho bhikkhave tassa ce bhikkhuno tesam-pi vitakkānaü . . . samādhiyati.
     Tassa ce bhikkhave bhikkhuno tesam-pi vitakkānaü vitakkasaīkhārasanthānaü manasikaroto uppajjant' eva pāpakā akusalā vitakkā ch. pi d. pi m. pi, tena bhikkhave bhikkhunā dantehi danta-m-ādhāya jivhāya tāluü āhacca cetasā cittaü abhiniggaõhitabbaü abhinippãëetabbaü abhisantāpetabbaü;

#<[page 121]>#
%<                 2. 10. VITAKKASANTHâNASUTTAũ. (20)            121>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tassa dantehi danta-m-ādhāya jivhāya tāluü āhacca cetasā cittaü abhiniggaõhato abhinippãëayato abhisantāpayato ye pāpakā akusalā vitakkā ch. pi d. pi m.
pi te pahãyanti te abbhatthaü gacchanti, tesaü pahānā . . . samādhiyati. Seyyathā pi bhikkhave balavā puriso dubbalataraü purisaü sãse vā gahetvā khandhe vā gahetvā abhiniggaõheyya abhinippãëeyya abhisantāpeyya, evam-eva kho bhikkhave tassa ce bhikkhuno tesam-pi vitakkānaü vitakkasaīkhārasanthānaü manasikaroto uppajjant' eva pāpakā akusalā vitakkā ch. pi d. pi m. pi, tena bhikkhave bhikkhunā dantehi danta-m-ādhāya jivhāya tāluü āhacca cetasā cittaü abhiniggaõhitabbaü abhinippãëetabbaü abhisantāpetabbaü, tassa dantehi danta-m-ādhāya jivhāya tāluü āhacca cetasā cittaü abhiniggaõhato abhinippãëayato abhisantāpayato ye pāpakā akusalā vitakkā ch. pi d. pi m. pi te pahãyanti te abbhatthaü gacchanti, tesaü pahānā ajjhattam-eva cittaü santiņņhati sannisãdati ekodihoti samādhiyati.
     Yato kho bhikkhave bhikkhuno yaü nimittaü āgamma yaü nimittaü manasikaroto uppajjanti pāpakā akusalā dhammā ch. pi d. pi m. pi, tassa tamhā nimittā a¤¤aü nimittaü manasikaroto kusalåpasaühitaü ye pāpakā akusalā vitakkā ch. pi d. pi m. pi te pahãyanti te abbhatthaü gacchanti, tesaü pahānā ajjhattam-eva cittam santiņņhati sannisãdati ekodihoti samādhiyati; tesam-pi vitakkānaü ādãnavaü upaparikkhato ye pāpakā akusalā vitakkā ch. pi d. pi m. pi te pahãyanti te abbhatthaü gacchanti, tesaü pahānā . . . samādhiyati; tesam-pi vitakkānaü asati-amanasikāraü āpajjato ye pāpakā akusalā vitakkā ch. pi d. pi m. pi te pahãyanti te abbhatthaü gacchanti, tesaü pahānā . . . samādhiyati; tesam-pi vitakkānaü vitakkasaīkhārasanthānaü manasikaroto ye pāpakā akusalā vitakkā ch. pi d. pi m. pi te pahãyanti te abbhatthaü gacchanti, tesaü pahānā . . . samādhiyati; dantehi danta-m-ādhāya jivhāya tāluü āhacca cetasā cittaü abhiniggaõhato abhinippãëayato abhisantāpayato ye pāpakā akusalā vitakkā chandåpasaühitā pi dosåpasaühitā pi mohåpasaühitā pi te pahãyanti te abbhatthaü gacchanti, tesaü pahānā ajjhattam-eva cittaü santiņņhati sannisãdati ekodihoti samādhiyati;

#<[page 122]>#
%<122                        I. MæLAPAööASAũ>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu vasã vitakkapariyāyapathesu, yaü vitakkaü ākaīkhissati taü vitakkaü vitakkessati, yaü vitakkaü n' ākaīkhissati na taü vitakkaü vitakkessati; acchecchi taõhaü, vāvattayi saüyojanaü, sammā mānābhisamayā antam-akāsi dukkhassāti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                  VITAKKASANTHâNASUTTAũ DASAMAũ
                       SäHANâDAVAGGO DUTIYO.
                                 21.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā Moliyaphagguno bhikkhunãhi saddhiü ativelaü saüsaņņho viharati. Evaü saüsaņņho āyasmā Moliyaphagguno bhikkhunãhi saddhiü viharati: sace koci bhikkhu āyasmato Moliyaphaggunassa sammukhā tāsaü bhikkhunãnaü avaõõaü bhāsati ten' āyasmā Moliyaphagguno kupito anattamano adhikaraõam-pi karoti, sace pana koci bhikkhu tāsaü bhikkhunãnaü sammukhā āyasmato Moliyaphaggunassa avaõõaü bhāsati tena tā bhikkhuniyo kupitā anattamanā adhikaraõam-pi karonti. Evaü saüsaņņho āyasmā Moliyaphagguno bhikkhunãhi saddhiü viharati. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu Bhagavantaü etad-avoca:
âyasmā bhante Moliyaphagguno bhikkhunãhi saddhiü ativelaü saüsaņņho viharati; evaü saüsaņņho bhante āyasmā Moliyaphagguno bhikkhunãhi saddhiü viharati: sace koci bhikkhu . . . adhikaraõam-pi karonti; evaü saüsaņņho bhante āyasmā Moliyaphagguno bhikkhunãhi saddhiü viharatãti.
Atha kho Bhagavā a¤¤ataraü bhikkhuü āmantesi: Ehi tvaü bhikkhu mama vacanena Moliyaphaggunaü bhikkhuü āmantehi:

#<[page 123]>#
%<                     3. 1. KAKACæPAMASUTTAũ. (21)                123>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Satthā taü āvuso Phagguna āmantetãti. Evambhante ti kho so bhikkhu Bhagavato paņissutvā yan' āyasmā Moliyaphagguno ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmantaü Moliyaphaggunaü etad-avoca: Satthā taü āvuso Phagguna āmantetãti. Evam-āvuso ti kho āyasmā Moliyaphagguno tassa bhikkhuno paņissutvā yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho āyasmantaü Moliyaphaggunaü Bhagavā etad-avoca:
     Saccaü kira tvaü Phagguna bhikkhunãhi saddhiü ativelaü saüsaņņho viharasi; evaü saüsaņņho kira tvaü Phagguna bhikkhunãhi saddhiü viharasi: sace koci bhikkhu tuyhaü sammukhā tāsaü bhikkhunãnaü avaõõaü bhāsati tena tvaü kupito anattamano adhikaraõam-pi karosi, sace pana koci bhikkhu tāsaü bhikkhunãnaü sammukhā tuyhaü avaõõaü bhāsati tena tā bhikkhuniyo kupitā anattamanā adhikaraõam-pi karonti; evaü saüsaņņho kira tvaü Phagguna bhikkhunãhi saddhiü viharasãti. -- Evam-bhante. -- Nanu tvaü Phagguna kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito ti. -- Evam-bhante. -- Na kho te etaü Phagguna patiråpaü kulaputtassa saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajitassa yan-tvaü bhikkhunãhi saddhiü ativelaü saüsaņņho vihareyyāsi. Tasmātiha Phagguna tava ce pi koci sammukhā tāsaü bhikkhunãnaü avaõõaü bhāseyya tatrāpi tvaü Phagguna ye gahasitā chandā ye gehasitā vitakkā te pajaheyyāsi; tatrāpi te Phagguna evaü sikkhitabbaü: Na c' eva me cittaü vipariõataü bhavissati na ca pāpikaü vācaü nicchāressāmi hitānukampã ca viharissāmi mettacitto na dosantaro ti, evaü hi te Phagguna sikkhitabbaü. Tasmātiha Phagguna tava ce pi koci sammukhā tāsaü bhikkhunãnaü pāõinā pahāraü dadeyya leķķunā pahāraü dadeyya daõķena pahāraü dadeyya satthena pahāraü dadeyya, tatrāpi tvaü . . . sikkhitabbaü. Tasmātiha Phagguna tava ce pi koci sammukhā avaõõaü bhāseyya tatrāpi tvaü . . . sikkhitabbaü Tasmātiha Phagguna tava ce pi koci pāõinā pahāraü dadeyya leķķunā pahāraü dadeyya daõķena pahāraü dadeyya satthena pahāraü dadeyya,

#<[page 124]>#
%<124                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tatrāpi tvaü Phagguna ye gehasitā chandā ye gehasitā vitakkā te pajaheyyāsi; tatrāpi te Phagguna evaü sikkhitabbaü: Na c' eva me cittaü vipariõataü bhavissati na ca pāpikaü vācaü nicchāressāmi hitānukampã ca viharissāmi mettacitto na dosantaro ti, evaü hi te Phagguna sikkhitabban-ti.
     Atha kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: ârādhayiüsu vata me bhikkhave bhikkhå ekaü samayaü cittaü. Idhāhaü bhikkhave bhikkhå āmantesiü: Ahaü kho bhikkhave ekāsanabhojanaü bhu¤jāmi; ekāsanabhojanaü kho ahaü bhikkhave bhu¤jamāno appābādhata¤-ca sa¤jānāmi appātaīkata¤-ca lahuņņhāna¤-ca bala¤-ca phāsuvihāra¤-ca. Etha tumhe pi bhikkhave ekāsanabhojanaü bhu¤jatha; ekāsanabhojanaü kho bhikkhave tumhe pi bhu¤jamānā appābādhata¤-ca sa¤jānissatha appātaīkata¤-ca lahuņņhāna¤-ca bala¤-ca phāsuvihāra¤-cāti. Na me bhikkhave tesu bhikkhåsu anusāsanã karaõãyā ahosi; satuppādakaraõãyam-eva me bhikkhave tesu bhikkhåsu ahosi. Seyyathā pi bhikkhave subhåmiyaü cātummahāpathe āja¤¤aratho yutto assa ņhito odhastapatodo, tam-enaü dakkho yoggācariyo assadammasārathi abhiråhitvā vāmena hatthena rasmiyo gahetvā dakkhiõena hatthena patodaü gahetvā yenicchakaü yadicchakaü sāreyya pi paccāsāreyya pi, evam-eva kho bhikkhave na me tesu {bhikkhåsu} anusāsanã karaõãyā ahosi, satuppādakaraõãyam-eva me bhikkhave tesu {bhikkhåsu} ahosi. Tasmātiha bhikkhave tumhe akusalaü pajahatha kusalesu dhammesu āyogaü karotha, evaü hi tumhe pi imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatha. Seyyathā pi bhikkhave gāmassa vā nigamassa vā avidåre mahantaü sālavanaü, ta¤-c' assa elaõķehi sa¤channaü, tassa kocid-eva puriso uppajjeyya atthakāmo hitakāmo yogakkhemakāmo, so yā tā sālalaņņhiyo kuņilā ojāpaharaõiyo tā tacchetvā bahiddhā nãhareyya antovanaü suvisodhitaü visodheyya, yā pana tā sālalaņņhiyo ujukā sujātā tā sammā parihareyya, evaü h' etaü bhikkhave sālavanaü aparena samayena vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjeyya; evam-eva kho bhikkhave tumhe akusalaü pajahatha kusalesu dhammesu āyogaü karotha, evaü hi tumhe pi imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjissatha.

#<[page 125]>#
%<                   3. 1. KAKACæPAMASUTTAũ. (21)                125>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Bhåtapubbaü bhikkhave imissā yeva Sāvatthiyā Vedehikā nāma gahapatānã ahosi. Vedehikāya bhikkhave gahapatāniyā evaü kalyāõo kittisaddo abbhuggato: soratā Vedehikā gahapatānã, nivātā Vedehikā gahapatānã, upasantā Vedehikā gahapatānã ti. Vedehikāya kho pana bhikkhave gahapatāniyā Kāëã nāma dāsã ahosi, dakkhā analasā susaüvihitakammantā. Atha kho bhikkhave Kāëiyā dāsiyā etadahosi: Mayhaü kho ayyāya evaü kalyāõo kittisaddo abbhuggato: soratā Vedehikā gahapatāni, nivātā Vedehikā gahapatānã, upasantā Vedehikā gahapatānã ti; kin-nu kho me ayyā santaü yeva nu kho ajjhattaü kopaü na pātukaroti udāhu asantaü, udāhu mayh' ev' ete kammantā susaüvihitā yena me ayyā santaü yeva ajjhattaü kopaü na pātukaroti na asantaü; yannånāhaü ayyaü vãmaüseyyan-ti. Atha kho bhikkhave Kāëã dāsã divā uņņhāsi. Atha kho bhikkhave Vedehikā gahapatānã Kāëiü dāsiü etad-avoca: He je Kāëi. -- Kiü ayye. -- Kiü je divā uņņhāsãti. -- Na kho ayye ki¤ci. -- No vata re ki¤ci pāpi dāsi, divā uņņhāsãti kupitā anattamanā bhåkuņiü akāsi.
Atha kho bhikkhave Kāëiyā dāsiyā etad-ahosi: Santaü yeva kho me ayyā ajjhattaü kopaü na pātukaroti no asantaü, mayh' ev' ete kammantā susaüvihitā yena me ayyā santaü yeva ajjhattaü kopaü na pātukaroti no asantaü; yan-nånāhaü bhiyyosomattāya ayyaü vãmaüseyyan-ti.
Atha kho bhikkhave Kāëã dāsã divātaraü uņņhāsi. Atha kho bhikkhave Vedehikā gahapatānã Kāëiü dāsiü etadavoca: He je Kāëi. -- Kiü ayye. -- Kiü je divā uņņhāsãti. -- Na kho ayye ki¤ci. -- No vata re ki¤ci pāpi dāsi, divā uņņhāsãti kupitā anattamanā anattamanavācaü nicchāresi. Atha kho bhikkhave Kāëiyā dāsiyā etad-ahosi: Santaü yeva kho me ayyā ajjhattaü kopaü na pātukaroti no asantaü, mayh' ev' ete kammantā susaüvihitā yena me ayyā santaü yeva ajjhattaü kopaü na pātukaroti no asantaü; yan-nånāhaü bhiyyosomattāya ayyaü vãmaüseyyan-ti.
Atha kho bhikkhave Kāëã dāsã divātaraü yeva uņņhāsi.
Atha kho bhikkhave Vedehikā gahapatānã Kāëiü dāsiü etad-avoca:

#<[page 126]>#
%<126                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  He je Kāëi. -- Kiü ayye. -- Kiü je divā uņņhāsãti. -- Na kho ayye ki¤ci. -- No vata re ki¤ci pāpi dāsi, divā uņņhāsãti kupitā anattamanā aggaëasåciü gahetvā sãse pahāraü adāsi, sãsaü vobhindi. Atha kho bhikkhave Kāëã dāsã bhinnena sãsena lohitena gaëantena paņivissakānaü ujjhāpesi: Passath' ayye soratāya kammaü, passath' ayye nivātāya kammaü, passath' ayye upasantāya kammaü, kathaü hi nāma ekadāsikāya: divā uņņhāsãti kupitā anattamanā aggaëasåciü gahetvā sãse pahāraü dassati sãsaü vobhindissatãti. Atha kho bhikkhave Vedehikāya gahapatāniyā aparena samayena evaü pāpako kittisaddo abbhugga¤chi:
caõķã Vedehikā gahapatānã, anivātā Vedehikā gahapatānã, anupasantā Vedehikā gahapatānã ti. Evam-eva kho bhikkhave idh' ekacco bhikkhu tāvad-eva soratasorato hoti nivātanivāto hoti upasantåpasanto hoti yāva na amanāpā vacanapathā phusanti; yato ca kho bhikkhave bhikkhuü amanāpā vacanapathā phusanti atha kho bhikkhu sorato ti veditabbo nivāto ti veditabbo upasanto ti veditabbo. Nāhan-taü bhikkhave bhikkhuü suvaco ti vadāmi yo cãvara-piõķapāta-senāsana-gilānapaccayabhesajjaparikkhārahetu suvaco hoti sovacassataü āpajjati, taü kissa hetu: taü hi so bhikkhave bhikkhu cãvara-piõķapāta-senāsana-gilānapaccayabhesajjaparikkhāraü alabhamāno na suvaco hoti na sovacassataü āpajjati. Yo ca kho bhikkhave bhikkhu dhammaü yeva sakkaronto dhammaü garukaronto dhammaü apacāyamāno suvaco hoti sovacassataü āpajjati tam-ahaü suvaco ti vadāmi. Tasmātiha bhikkhave:
Dhammaü yeva sakkaronto dhammaü garukaronto dhammaü apacāyamānā suvacā bhavissāma sovacassataü āpajjissāmāti evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü.
     Pa¤c' ime bhikkhave vacanapathā yehi vo pare vadamānā vadeyyuü: kālena vā akālena vā, bhåtena vā abhåtena vā, saõhena vā pharusena vā, atthasaühitena vā anatthasaühitena vā, mettacittā vā dosantarā vā. Kālena vā bhikkhave pare vadamānā vadeyyuü akālena vā; bhåtena vā bhikkhave pare vadamānā vadeyyuü abhåtena vā; saõhena vā bhikkhave pare vadamānā vadeyyuü pharusena vā; atthasaühitena vā bhikkhave pare vadamānā vadeyyuü anatthasaühitena vā;

#<[page 127]>#
%<                    3. 1. KAKACæPAMASUTTAũ. (21)                127>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  mettacittā vā bhikkhave pare vadamānā vadeyyuü dosantarā vā. Tatrāpi kho bhikkhave evaü sikkhitabbaü: Na c' eva no cittaü vipariõataü bhavissati na ca pāpikaü vācaü nicchāressāma hitānukampã ca viharissāma mettacittā na dosantarā, ta¤-ca puggalaü mettāsahagatena cetasā pharitvā viharissāma, tadārammaõa¤-ca sabbāvantaü lokaü mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharissāmāti. Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü.
     Seyyathā pi bhikkhave puriso āgaccheyya kuddālapiņakaü ādāya, so evaü vadeyya: Ahaü imaü mahāpaņhaviü apaņhaviü karissāmãti, so tatra tatra khaõeyya, tatra tatra vikireyya, tatra tatra oņņhubheyya, tatra tatra omutteyya: apaņhavã bhavasi, apaņhavã bhavasãti. Taü kim-ma¤¤atha bhikkhave: Api nu so puriso imaü mahāpaņhaviü apaņhaviü kareyyāti. -- No h' etaü bhante, taü kissa hetu: ayaü hi bhante mahāpaņhavã gambhãrā appameyyā, sā na sukarā apaņhavã kātuü, yāvad-eva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgã assāti. -- Evaü-eva kho bhikkhave pa¤c' ime vacanapathā yehi vo pare vadamānā vadeyyuü: kālena vā . . . dosantarā vā. Kālena vā bhikkhave pare vadamānā vadeyyuü . . . dosantarā vā. Tatrāpi kho bhikkhave evaü sikkhitabbaü: Na c' eva no cittaü vipariõataü bhavissati na ca pāpikaü vācaü nicchāressāma hitānukampã ca viharissāma mettacittā na dosantarā, ta¤-ca puggalaü mettāsahagatena cetasā pharitvā viharissāma, tadārammaõa¤-ca sabbāvantaü lokaü paņhavãsamena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharissāmāti. Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü.
     Seyyathā pi bhikkhave puriso āgaccheyya lākhaü vā haliddiü vā nãlaü vā ma¤jiņņhaü vā ādāya, so evaü vadeyya; Ahaü imasmiü ākāse råpāni likhissāmi råpapātubhāvaü karissāmãti. Taü kim-ma¤¤atha bhikkhave: Api nu so puriso imasmiü ākāse råpaü likheyya råpapātubhāvaü kareyyāti. -- No h' etaü bhante, taü kissa hetu:
ayaü hi bhante ākāso aråpã anidassano, tattha na sukaraü råpaü likhituü råpapātubhāvaü kātuü, yāvad-eva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgã assāti.

#<[page 128]>#
%<128                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Evameva kho bhikkhave pa¤c' ime vacanapathā yehi vo pare vadamānā vadeyyuü: kālena vā akālena vā --pe-- tadārammaõa¤-ca sabbāvantaü lokaü ākāsasamena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharissāmāti. Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü.
     Seyyathā pi bhikkhave puriso āgaccheyya ādittaü tiõukkaü ādāya, so evaü vadeyya: Ahaü imāya ādittāya tiõukkāya Gaīgaü nadiü santāpessāmi samparitāpessāmãti. Taü kim-ma¤¤atha bhikkhave: Api nu so puriso ādittāya tiõukkāya Gaīgaü nadiü santāpeyya samparitāpeyyāti. -- No h' etaü bhante, taü kissa hetu: Gaīgā hi bhante nadã gambhãrā appameyyā, sā na sukarā ādittāya tiõukkāya santāpetuü samparitāpetuü, yāvad-eva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgã assāti. -- Evam-eva kho bhikkhave pa¤c' ime vacanapathā yehi vo pare vadamānā vadeyyuü: kālena vā akālena vā --pe-- tadārammaõa¤-ca sabbāvantaü lokaü Gaīgāsamena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharissāmāti. Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü.
     Seyyathā pi bhikkhave biëārabhastā madditā sumadditā suparimadditā mudukā tålinã chinnasassarā chinnababbharā, atha puriso āgaccheyya kaņņhaü vā kaņhalaü vā ādāya, so evaü vadeyya: Ahaü imaü biëārabhastaü madditaü sumadditaü suparimadditaü mudukaü tåliniü chinnasassaraü chinnababbharaü kaņņhena vā kaņhalena vā sarasaraü karissāmi bharabharaü karissāmãti. Taü kim-ma¤¤atha bhikkhave:
Api nu so puriso amuü biëārabhastaü madditaü sumadditaü suparimadditaü mudukaü tåliniü chinnasassaraü chinnababbharaü kaņņhena vā kaņhalena vā sarasaraü kareyya bharabharaü kareyyāti. -- No h' etaü bhante, taü kissa hetu: asu hi bhante {biëābhastā} madditā sumadditā suparimadditā mudukā tålinã chinnasassarā chinnababbharā, sā na sukarā kaņņhena vā kaņhalena vā sarasaraü kātuü bharabharaü kātuü, yāvad-eva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgã assāti. -- Evam-eva kho bhikkhave pa¤c' ime vacanapathā yehi vo pare vadamānā vadeyyuü: kālena vā akālena vā bhåtena vā abhåtena vā saõhena vā pharusena vā atthasaühitena vā anatthasaühitena vā mettacittā vā dosantarā vā.

#<[page 129]>#
%<                     3. 1. KAKACæPAMASUTTAũ. (21)                129>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Kālena vā bhikkhave pare vadamānā vadeyyuü akālena vā; bhåtena vā . . . abhåtena vā; saõhena vā . . . pharusena vā; atthasaühitena vā . . . anatthasaühitena vā; mettacittā vā bhikkhave pare vadamānā vadeyyuü dosantarā vā. Tatrāpi kho bhikkhave evaü sikkhitabbaü: Na c' eva no cittaü vipariõataü bhavissati na ca pāpikaü vācaü nicchāressāma hitānukampã ca viharissāma mettacittā na dosantarā, ta¤-ca puggalaü mettāsahagatena cetasā pharitvā viharissāma, tadārammaõa¤-ca sabbāvantaü lokaü biëārabhastāsamena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharissāmāti. Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü.
     Ubhatodaõķakena ce pi bhikkhave kakacena corā ocarakā aīgamaīgāni okanteyyuü, tatrāpi yo mano padåseyya na me so tena sāsanakaro. Tatrāpi kho bhikkhave evaü sikkhitabbaü:
Na c' eva no cittaü vipariõataü bhavissati na ca pāpikaü vācaü nicchāressāma hitānukampã ca viharissāma mettacittā na dosantarā, ta¤-ca puggalaü mettāsahagatena cetasā pharitvā viharissāma, tadārammaõa¤-ca sabbāvantaü lokaü mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharissāmāti. Evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü.
     Ima¤-ca tumhe bhikkhave kakacåpamaü ovādaü abhikkhaõaü manasikareyyātha, passatha no tumhe bhikkhave taü vacanapathaü aõuü vā thålaü vā yaü tumhe nādhivāseyyāthāti. -- No h' etaü bhante. -- Tasmātiha bhikkhave imaü kakacåpamaü ovādaü abhikkhaõaü manasikarotha, taü vo bhavissati dãgharattaü hitāya sukhāyāti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                     KAKACæPAMASUTTAũ PAōHAMAũ.

#<[page 130]>#
%<130                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
                                22.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tena kho pana samayena Ariņņhassa nāma bhikkhuno gaddhabādhipubbassa evaråpaü pāpakaü diņņhigataü uppannaü hoti:
Tathā 'haü Bhagavatā dhammaü desitaü ājānāmi yathā ye 'me antarāyikā dhammā vuttā Bhagavatā te paņisevato nālaü antarāyāyāti. Assosuü kho sambahulā bhikkhå: Ariņņhassa kira nāma bhikkhuno gaddhabādhipubbassa evaråpaü pāpakaü diņņhigataü uppannaü: Tathā 'haü Bhagavatā dhammaü desitaü ājānāmi yathā ye 'me antarāyikā dhammā vuttā Bhagavatā te paņisevato nālaü antarāyāyāti. Atha kho te bhikkhå yena Ariņņho bhikkhu gaddhabādhipubbo ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Ariņņhaü bhikkhuü gaddhabādhipubbaü etad-avocuü: Saccaü kira te āvuso Ariņņha evaråpaü pāpakaü diņņhigataü uppannaü: Tathā 'haü Bhagavatā . . . antarāyāyāti. -- Evaü byā kho ahaü āvuso Bhagavatā . . . antarāyāyāti. Atha kho te bhikkhå Ariņņhaü bhikkhuü gaddhabādhipubbaü etasmā pāpakā diņņhigatā vivecetukāmā samanuyu¤janti samanugāhanti samanubhāsanti:
Mā evaü āvuso Ariņņha avaca, mā Bhagavantaü abbhācikkhi, na hi sādhu Bhagavato abbhakkhānaü, na hi Bhagavā evaü vadeyya. Anekapariyāyena h' āvuso Ariņņha antarāyikā dhammā vuttā Bhagavatā, ala¤-ca pana te paņisevato antarāyāya. Appassādā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo; aņņhikaīkalåpamā kāmā vuttā Bhagavatā -- maüsapesåpamā kāmā vuttā Bhagavatā -- tiõukkåpamā . . . aīgārakāsåpamā . . . supinakåpamā . . . yācitakåpamā . . . rukkhaphalåpamā . . . asisånåpamā . . . sattisålåpamā . . . sappasiråpamā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo ti. Evam-pi kho Ariņņho bhikkhu gaddhabādhipubbo tehi bhikkhåhi samanuyu¤jiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno tad-eva pāpakaü diņņhigataü thāmasā parāmassa abhinivissa voharati:
Evaü byā kho ahaü āvuso Bhagavatā . . . antarāyāyāti.
     Yato kho te bhikkhå nāsakkhiüsu Ariņņhaü bhikkhuü gaddhabādhipubbaü etasmā pāpakā diņņhigatā vivecetuü,
#<[page 131]>#
%<                   3. 2. ALAGADDæPAMASUTTAũ. (22)              131>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  atha yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho te bhikkhå Bhagavantaü etad-avocuü: Ariņņhassa nāma bhante bhikkhuno gaddhabādhipubbassa evaråpaü pāpakaü diņņhigataü uppannaü: Tathā 'haü Bhagavatā . . . antarāyāyāti. Assumha kho mayaü bhante: Ariņņhassa kira nāma bhikkhuno gaddhabādhipubbassa evaråpaü pāpakaü diņņhigataü uppannaü: Tathā 'haü Bhagavatā . . . antarāyāyāti. Atha kho mayaü bhante yena Ariņņho bhikkhu gaddhabādhipubbo ten' upasaīkamimha, upasaīkamitvā Ariņņhaü bhikkhuü gaddhabādhipubbaü etad-avocumha:
Saccaü kira te āvuso Ariņņha evaråpaü pāpakaü diņņhigataü uppannaü: Tathā 'haü Bhagavatā . . . antarāyāyāti.
Evaü vutte bhante Ariņņho bhikkhu gaddhabādhipubbo amhe etad-avoca: Evaü byā kho ahaü āvuso Bhagavatā . . . antarāyāyāti. Atha kho mayaü bhante Ariņņhaü bhikkhuü gaddhabādhipubbaü etasmā pāpakā diņņhigatā vivecetukāmā samanuyu¤jimha samanugāhimha samanubhāsimha: Mā evaü āvuso Ariņņha avaca, mā Bhagavantaü abbhācikkhi, na hi sādhu Bhagavato abbhakkhānaü, na hi Bhagavā evaü vadeyya. Anekapariyāyena h' āvuso Ariņņha antarāyikā dhammā vuttā Bhagavatā, ala¤-ca pana te paņisevato antarāyāya.
Appassādā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo; aņņhikaīkalåpamā kāmā vuttā Bhagavatā --pe-- sappasiråpamā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo ti. Evam-pi kho bhante Ariņņho bhikkhu gaddhabādhipubbo amhehi samanuyu¤jiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno tad-eva pāpakaü diņņhigataü thāmasā parāmassa abhinivissa voharati:
Evaü byā kho ahaü āvuso Bhagavatā . . . antarāyāyāti. Yato kho mayaü bhante nāsakkhimha Ariņņhaü bhikkhuü gaddhabādhipubbaü etasmā pāpakā diņņhigatā vivecetuü atha mayaü etam-atthaü Bhagavato ārocemāti.
     Atha kho Bhagavā a¤¤ataraü bhikkhuü āmantesi: Ehi tvaü bhikkhu mama vacanena Ariņņhaü bhikkhuü gaddhabādhipubbaü āmantehi: Satthā taü āvuso Ariņņha āmantetãti.

#<[page 132]>#
%<132                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
Evam-bhante ti kho so bhikkhu Bhagavato paņissutvā yena Ariņņho bhikkhu gaddhabādhipubbo ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Ariņņhaü bhikkhuü gaddhabādhipubbaü etadavoca: Satthā taü āvuso Ariņņha āmantetãti. Evam-āvuso ti kho Ariņņho bhikkhu gaddhabādhipubbo tassa bhikkhuno paņissutvā yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Ariņņhaü bhikkhuü gaddhabādhipubbaü Bhagavā etad-avoca: Saccaü kira te Ariņņha evaråpaü pāpakaü diņņhigataü uppannaü: Tathā 'haü Bhagavatā . . . antarāyāyāti. -- Evaü byā kho ahaü bhante Bhagavatā . . . antarāyāyāti. -- Kassa kho nāma tvaü moghapurisa mayā evaü dhammaü desitaü ājānāsi. Nanu māyā moghapurisa anekapariyāyena antarāyikā dhammā vuttā, ala¤-ca pana te paņisevato antarāyāya. Appassādā kāmā vuttā mayā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo; aņņhikaīkalåpamā kāmā vuttā mayā -- maüsapesåpamā kāmā vuttā mayā -tiõukkåpamā . . . aīgārakāsåpamā . . . supinakåpamā . . . yācitakåpamā . . . rukkhaphalåpamā . . . asisånåpamā . . . sattisålåpamā . . . sappasiråpamā kāmā vuttā mayā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo. Atha ca pana tvaü moghapurisa attanā duggahãtena amhe c' eva abbhācikkhasi attāna¤-ca khanasi bahu¤-ca apu¤¤aü pasavasi. Taü hi te moghapurisa bhavissati dãgharattaü ahitāya dukkhāyāti. Atha kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Taü kim-ma¤¤atha bhikkhave:
Api nāyaü Ariņņho bhikkhu gaddhabādhipubbo usmãkato pi imasmiü dhammavinaye ti. -- Kiü hi siyā bhante, no h' etaü bhante ti. Evaü vutte Ariņņho bhikkhu gaddhabādhipubbo tuõhãbhåto maīkubhåto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaņibhāno nisãdi. Atha kho Bhagavā Ariņņhaü bhikkhuü gaddhabādhipubbaü tuõhãbhåtaü maīkubhåtaü pattakkhandhaü adhomukhaü pajjhāyantaü appaņibhānaü viditvā Ariņņhaü bhikkhuü gaddhabādhipubbaü etad-avoca: Pa¤¤āyissasi kho tvaü moghapurisa etena sakena pāpakena diņņhigatena, idhāhaü bhikkhå paņipucchissāmãti.
     Atha kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Tumhe pi me bhikkhave evaü dhammaü desitaü ājānātha yathā 'yaü Ariņņho bhikkhu gaddhabādhipubbo attanā duggahãtena amhe c' eva abbhācikkhati attāna¤-ca khanati bahu¤-ca apu¤¤aü pasavatãti.

#<[page 133]>#
%<                   3. 2. ALAGADDæPAMASUTTAũ. (22)              133>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- No h' etam bhante, anekapariyāyena hi no bhante antarāyikā dhammā vuttā Bhagavatā, ala¤-ca pana te paņisevato antarāyāya. Appassādā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo, aņņhikaīkalåpamā kāmā vuttā Bhagavatā --pe-- sappasiråpamā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo ti. -- Sādhu bhikkhave, sādhu kho me tumhe bhikkhave evaü dhammaü desitaü ājānātha. Anekapariyāyena hi vo bhikkhave antarāyikā dhammā vuttā mayā, ala¤-ca pana te paņisevato antarāyāya. Appassādā kāmā vuttā mayā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo, aņņhikaīkalåpamā kāmā vuttā mayā --pe-- sappasiråpamā kāmā vuttā mayā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo. Atha ca panāyaü Ariņņho bhikkhu gaddhabādhipubbo attanā duggahãtena amhe c' eva abbhācikkhati attāna¤-ca khanati bahu¤-ca apu¤¤aü pasavati, taü hi tassa moghapurisassa bhavissati dãgharattaü ahitāya dukkhāya. So vata bhikkhave a¤¤atr' eva kāmehi a¤¤atra kāmasa¤¤āya a¤¤atra kāmavitakkehi kāme paņisevissatãti n' etaü ņhānaü vijjati.
     Idha bhikkhave ekacce moghapurisā dhammaü pariyāpuõanti, suttaü geyyaü veyyākaraõaü gāthaü udānaü itivuttakaü jātakaü abbhutadhammaü vedallaü; te taü dhammaü pariyāpuõitvā tesaü dhammānaü pa¤¤āya atthaü na upaparikkhanti, tesaü te dhammā pa¤¤āya atthaü anupaparikkhataü na nijjhānaü khamanti, te upārambhānisaüsā c' eva dhammaü pariyāpuõanti itivādappamokkhānisaüsā ca, yassa c' atthāya dhammaü pariyāpuõanti ta¤-c' assa atthaü nānubhonti, tesaü te dhammā duggahãtā dãgharattaü ahitāya dukkhāya saüvattanti, taü kissa hetu: duggahãtattā bhikkhave dhammānaü. Seyyathā pi bhikkhave puriso alagaddatthiko alagaddagavesã alagaddapariyesanaü caramāno, so passeyya mahantaü alagaddaü, tam-enaü bhoge vā naīguņņhe vā gaõheyya, tassa so alagaddo paņiparivattitvā hatthe vā bāhāya vā a¤¤atarasmiü vā aīgapaccaīge ķaseyya, so tatonidānaü maraõaü vā nigaccheyya maraõamattaü vā dukkhaü,

#<[page 134]>#
%<134                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  taü kissa hetu: duggahãtattā bhikkhave alagaddassa; evameva kho bhikkhave idh' ekacce moghapurisā dhammaü pariyāpuõanti . . . duggahãtattā bhikkhave dhammānaü.
     Idha pana bhikkhave ekacce kulaputtā dhammaü pariyāpuõanti, suttaü geyyaü veyyākaraõaü gāthaü udānaü itivuttakaü jātakaü abbhutadhammaü vedallaü, te taü dhammaü pariyāpuõitvā tesaü dhammānaü pa¤¤āya atthaü upaparikkhanti, tesaü te dhammā pa¤¤āya atthaü upaparikkhataü nijjhānaü khamanti, te na c' eva upārambhānisaüsā dhammaü pariyāpuõanti na itivādappamokkhānisaüsā, yassa c' atthāya dhammaü pariyāpuõanti ta¤-c' assa atthaü anubhonti, tesaü te dhammā suggahãtā dãgharattaü hitāya sukhāya saüvattanti, taü kissa hetu: suggahãtattā bhikkhave dhammānaü. Seyyathā pi bhikkhave puriso alagaddatthiko alagaddagavesã alagaddapariyesanaü caramāno, so passeyya mahantaü alagaddaü, tam-enaü ajapadena daõķena suniggahãtaü niggaõheyya, ajapadena daõķena suniggahãtaü niggahetvā gãvāya suggahãtaü gaõheyya; ki¤cāpi so bhikkhave alagaddo tassa purisassa hatthaü vā bāhaü vā a¤¤ataraü vā aīgapaccaīgaü bhogehi paliveņheyya, atha kho so n' eva tatonidānaü maraõaü vā nigaccheyya maraõamattaü vā dukkhaü, taü kissa hetu: suggahãtattā bhikkhave alagaddassa; evam-eva kho bhikkhave idh' ekacce kulaputtā dhammaü pariyāpuõanti . . . suggahãtattā bhikkhave dhammānaü. Tasmātiha bhikkhave yassa me bhāsitassa atthaü ājāneyyātha tathā naü dhāreyyātha, yassa ca pana me bhāsitassa atthaü na ājāneyyātha ahaü vo tattha paņipucchitabbo ye vā pan' assu viyattā bhikkhå.
     Kullåpamaü vo bhikkhave dhammaü desissāmi nittharaõatthāya no gahaõatthāya, taü suõātha, sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmãti. Evam-bhante ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca: Seyyathā pi bhikkhave puriso addhānamaggapaņipanno, so passeyya mahantaü udakaõõavaü, oriman-tãraü sāsaīkaü sappaņibhayaü pāriman-tãraü khemaü appaņibhayaü, na cāssa nāvā santāraõã uttarasetu vā apārā pāraü gamanāya; tassa evamassa:

#<[page 135]>#
%<                  3. 2. ALAGADDæPAMASUTTAũ. (22)                 135>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Ayaü kho mahā udakaõõavo, orima¤-ca tãraü sāsaīkaü sappaņibhayaü pāriman-tãraü khemaü appaņibhayaü, na-tthi ca nāvā santāraõã uttarasetu vā apārā pāraü gamanāya, yan-nånāhaü tiõa-kaņņha-sākhā-palāsaü saīkaķķhitvā kullaü bandhitvā taü kullaü nissāya hatthehi ca pādehi ca vāyamamāno sotthinā pāraü uttareyyan-ti. Atha kho so bhikkhave puriso tiõa-kaņņha-sākhā-palāsaü saīkaķķhitvā kullaü bandhitvā taü kullaü nissāya hatthehi ca pādehi ca vāyamamāno sotthinā pāraü uttareyya; tassa tiõõassa pāraīgatassa evam-assa: Bahukāro kho me ayaü kullo, imāhaü kullaü nissāya hatthehi ca pādehi ca vāyamamāno sotthinā pāraü uttiõõo, yan-nånāhaü imaü kullaü sãse vā āropetvā khandhe vā uccāretvā yenakāmaü pakkameyyan-ti. Taü kim-ma¤¤atha bhikkhave: api nu so puriso evaükārã tasmiü kulle kiccakārã assāti. -- No h' etam-bhante. -- Kathaükārã ca so bhikkhave puriso tasmiü kulle kiccakārã assa: Idha bhikkhave tassa purisassa tiõõassa pāraīgatassa evam-assa: Bahukāro kho me ayaü kullo, imāhaü kullaü nissāya hatthehi ca pādehi ca vāyamamāno sotthinā pāraü uttiõõo, yan-nånāhaü imaü kullaü thale vā ussādetvā udake vā {upalāpetvā} yenakāmaü pakkameyyan-ti.
Evaükārã kho so bhikkhave puriso tasmiü kulle kiccakārã assa. Evam-eva kho bhikkhave kullåpamo mayā dhammo desito nittharaõatthāya no gahaõatthāya. Kullåpamaü vo bhikkhave ājānantehi dhammā pi vo pahātabbā, pag-eva adhammā.
     Cha-y-imāni bhikkhave diņņhiņņhānāni, katamāni cha:
Idha bhikkhave assutavā puthujjano ariyānaü adassāvã ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinãto, sappurisānaü adassāvã sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinãto, råpaü: etaü mama, eso 'ham-asmi, eso me attā ti samanupassati, vedanaü: etaü mama . . . ti samanupassati, sa¤¤aü:
etaü mama . . . ti samanupassati, saīkhāre: etaü mama . . . ti samanupassati, yam-p' idaü diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā tam-pi. etaü mama . . . ti samanupassati, yam-p' idaü diņņhiņņhānaü: so loko so aņņā, so pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato avipariõāmadhammo,

#<[page 136]>#
%<136                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sassatisamaü tath' eva ņhassāmãti, tam-pi: etaü mama, eso 'ham-asmi, eso me attā ti samanupassati. Sutavā ca kho bhikkhave ariyasāvako ariyānaü dassāvã ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinãto, sappurisānaü dassāvã sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinãto, råpaü: n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na {me^so} attā ti samanupassati, vedanaü: n' etaü mama . . . ti samanupassati, sa¤¤aü: n' etaü mama . . . ti samanupassati, saīkhāre: n' etaü mama . . . ti samanupassati, yam-p' idaü diņņhaü sutaü mutaü vi¤¤ātaü pattaü pariyesitaü anuvicaritaü manasā tam-pi: n' etaü mama . . . ti samanupassati, yam-p' idaü diņņhiņņhānaü: so loko so attā, so pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato avipariõāmadhammo, sassatisamaü tath' eva ņhassāmãti, tam-pi: n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na {me^so} attā ti samanupassati. So evaü samanupassanto asati na paritassatãti.
     Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu Bhagavantaü etad-avoca:
Siyā nu kho bhante bahiddhā asati paritassanā ti. -- Siyā bhikkhåti Bhagavā avoca. Idha bhikkhu ekaccassa evaü hoti: Ahå vata me, taü vata me na-tthi, siyā vata me, taü vatāhaü na labhāmãti. So socati kilamati paridevati, urattāëiü kandati, sammohaü āpajjati. Evaü kho bhikkhu bahiddhā asati paritassanā hotãti. -- Siyā pana bhante bahiddhā asati aparitassanā ti. -- Siyā bhikkhåti Bhagavā avoca. Idha bhikkhu ekaccassa na evaü hoti: Ahå vata me, taü vata me na-tthi, siyā vata me, taü vatāhaü na labhāmãti. So na socati na kilamati na paridevati, na urattāëiü kandati, na sammohaü āpajjati. Evaü kho bhikkhu bahiddhā asati aparitassanā hotãti. -- Siyā nu kho bhante ajjhattaü asati paritassanā ti. -- Siyā bhikkhåti Bhagavā avoca. Idha bhikkhu ekaccassa evaü diņņhi hoti: So loko so attā, so pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato avipariõāmadhammo, sassatisamaü tath' eva ņhassāmãti. So suõāti Tathāgatassa vā Tathāgatasāvakassa vā sabbesaü diņņhiņņhānādhiņņhāna-pariyuņņhānābhinivesānusayānaü samugghātāya sabbasaīkhārasamathāya sabbåpadhipaņinissaggāya taõhakkhayāya virāgāya nirodhāya nibbānāya dhammaü desentassa. Tassa evaü hoti:

#<[page 137]>#
%<                 3. 2. ALAGADDæPAMASUTTAũ. (22)                137>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Ucchijjissāmi nāma su, vinassissāmi nāma su, na su nāma bhavissāmãti. So socati kilamati paridevati, urattāëiü kandati, sammohaü āpajjati. Evaü kho bhikkhu ajjhattaü asati paritassanā hotãti. -- Siyā pana bhante ajjhattaü asati aparitassanā ti. -- Siyā bhikkhåti Bhagavā avoca. Idha bhikkhu ekaccassa na evaü diņņhi hoti: So loko so attā, so pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato avipariõāmadhammo, sassatisamaü tath' eva ņhassāmãti. So suõāti Tathāgatassa vā Tathāgatasāvakassa vā sabbesaü diņņhiņņhānādhiņņhāna-pariyuņņhānābhinivesānusayānaü samugghātāya sabbasaīkhārasamathāya sabbåpadhipaņinissaggāya taõhakkhayāya virāgāya nirodhāya nibbānāya dhammaü desentassa. Tassa na evaü hoti: Ucchijjissāmi nāma su, vinassissāmi nāma su, na su nāma bhavissāmãti. So na socati na kilamati na paridevati, na urattāëiü kandati, na sammohaü āpajjati. Evaü kho bhikkhu ajjhattaü asati aparitassanā hoti.
     Taü bhikkhave pariggahaü parigaõheyyātha yvāssa pariggaho nicco dhuvo sassato avipariõāmadhammo, sassatisamaü tath' eva tiņņheyya. Passatha no tumhe bhikkhave taü pariggahaü yvāssa pariggaho . . . tath' eva tiņņheyyāti.
-- No h' etam-bhante. -- Sādhu bhikkhave, aham-pi kho taü bhikkhave pariggahaü na samanupassāmi yvāssa pariggaho nicco dhuvo sassato avipariõāmadhammo, sassatisamaü tath' eva tiņņheyya. Taü bhikkhave attavādupādānaü upādiyetha yaü-sa attavādupādānaü upādiyato na uppajjeyyuü sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Passatha no tumhe bhikkhave taü attavādupādānaü yaü-sa . . . sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā ti. -- No h' etam-bhante. -- Sādhu bhikkhave, aham-pi kho taü bhikkhave attavādupādānaü na samanupassāmi yaü-sa attavādupādānaü upādiyato na uppajjeyyuü sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Taü bhikkhave diņņhinissayaü nissayetha yaü-sa diņņhinissayaü nissayato na uppajjeyyuü sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.
Passatha no tumhe bhikkhave taü diņņhinissayaü yaü-sa . . . sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā ti. -- No h' etambhante. -- Sādhu bhikkhave, aham-pi kho taü bhikkhave diņņhinissayaü na samanupassāmi yaü-sa diņņhinissayaü nissayato na uppajjeyyuü sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā.

#<[page 138]>#
%<138                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Attani vā bhikkhave sati attaniyam-me ti assāti. -Evam-bhante. -- Attaniye vā bhikkhave sati attā me ti assāti. -- Evam-bhante. -- Attani ca bhikkhave attaniye ca saccato thetato anupalabbhamāne yam-p' idaü diņņhiņņhānaü: so loko so attā, so pecca bhavissāmi nicco dhuvo sassato avipariõāmadhammo, sassatisamaü tath' eva ņhassāmãti, nanāyaü bhikkhave kevalo paripåro bāladhammo ti. -- Kiü hi no siyā bhante kevalo paripåro bāladhammo ti. -- Taü kim-ma¤¤atha bhikkhave: råpaü niccaü vā aniccaü vā ti.
-- Aniccaü bhante. -- Yaü panāniccaü dukkhaü vā taü sukhaü vā ti. -- Dukkhaü bhante. -- Yaü panāniccaü dukkhaü vipariõāmadhammaü kallan-nu taü samanupassituü: etaü mama. eso 'ham-asmi, eso me attā ti. -- No h' etam-bhante. -- Taü kim-ma¤¤athā bhikkhave: vedanā niccā vā aniccā vā ti. -- Aniccā bhante. -- Yaü panāniccaü dukkhaü vā taü sukhaü vā ti. -- Dukkhaü bhante.
-- Yaü panāniccaü dukkhaü vipariõāmadhammaü kallannu taü samanupassituü: etaü mama . . . attā ti. -- No h' etam-bhante. -- Taü kim-ma¤¤athā bhikkhave: sa¤¤ā niccā vā aniccā vā ti. -- Aniccā bhante. -- Yaü panāniccaü dukkhaü vā taü sukhaü vā ti. -- Dukkhaü bhante. -Yaü panāniccaü dukkhaü vipariõāmadhammaü kallan-nu taü samanupassituü: etaü mama . . . attā ti. -- No h' etambhante. -- Taü kim-ma¤¤atha bhikkhave: saīkhārā niccā vā aniccā vā ti. -- Aniccā bhante. -- Yaü panāniccaü dukkhaü vā taü sukhaü vā ti. -- Dukkhaü bhante. -- Yaü panāniccaü dukkhaü vipariõāmadhammaü kallan-nu taü samanupassituü: etaü mama . . . aņņā ti. -- No h' etam-bhante.
-- Taü kim-ma¤¤atha bhikkhave: vi¤¤āõaü niccaü vā aniccaü vā ti. -- Aniccaü bhante. -- Yaü panāniccaü dukkhaü vā taü sukhaü vā ti. -- Dukkhaü bhante. -- Yaü panāniccaü dukkhaü vipariõāmadhammaü kallan-nu taü samanupassituü: etaü mama, eso 'ham-asmi, eso me attā ti. -- No h' etam-bhante. -- Tasmātiha bhikkhave yaü ki¤ci råpaü atãtānāgatapaccuppannaü, ajjhattaü vā bahiddhā vā,

#<[page 139]>#
%<                 3. 2. ALAGADDæPAMASUTTAũ. (22)                139>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  oëārikaü vā sukhumaü vā, hãnaü vā paõãtaü vā, yaü dåre santike vā, sabbaü råpaü: n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na {me^so} attā ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya daņņhabbaü, Yā kāci vedanā --pe-- yā kāci sa¤¤ā -- ye keci saīkhārā -- yaü ki¤ci vi¤¤āõaü atãtānāgatapaccuppannaü, ajjhattaü vā bahiddhā vā, oëārikaü vā sukhumaü vā, hãnaü vā paõãtaü vā, yaü dåre santike vā, sabbaü vi¤¤āõaü: n' etaü mama, n' eso 'hamasmi, na {me^so} attā ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya daņņhabbaü.
     Evaü passaü bhikkhave sutavā ariyasāvako råpasmiü nibbindati, vedanāya nibbindati, sa¤¤āya nibbindati, saīkhāresu nibbindati, vi¤¤āõasmiü nibbindati; nibbindaü virajjati, virāgā vimuccati, vimuttasmiü vimuttam-iti ¤āõaü hoti; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti pajānāti. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho iti pi, saīkiõõaparikho iti pi, abbåëhesiko iti pi, niraggaëo iti pi, ariyo pannaddhajo pannabhāro visaüyutto iti pi. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho hoti: Idha bhikkhave bhikkhuno avijjā pahãnā hoti ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā. Evaü kho bhikkhave bhikkhu ukkhittapaligho hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu saīkiõõaparikho hoti:
Idha bhikkhave bhikkhuno ponobhaviko jātisaüsāro pahãno hoti ucchinnamålo tālāvatthukato anabhāvakato āyatiü anuppādadhammo. Evaü kho bhikkhave bhikkhu saīkiõõaparikho hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu abbåëhesiko hoti: Idha bhikkhave bhikkhuno taõhā pahãnā hoti ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā.
Evaü kho bhikkhave bhikkhu abbåëhesiko hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu niraggaëo hoti: Idha bhikkhave bhikkhuno pa¤c' orambhāgiyāni saüyojanāni pahãnāni honti ucchinnamålāni tālāvatthukatāni anabhāvakatāni āyatiü anuppādadhammāni. Evaü kho bhikkhave bhikkhu niraggaëo hoti.
Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu ariyo pannaddhajo pannabhāro visaüyutto hoti: Idha bhikkhave bhikkhuno asmimāno pahãno hoti ucchinnamålo tālāvatthukato anabhāvakato āyatiü anuppādadhammo.

#<[page 140]>#
%<140                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evaü kho bhikkhave bhikkhu ariyo pannaddhajo pannabhāro visaüyutto hoti.
     Evaü vimuttacittaü kho bhikkhave bhikkhuü sa-Indā devā sa-Brahmakā sa-Pajāpatikā anvesaü nādhigacchanti:
idaü nissitaü tathāgatassa vi¤¤āõan-ti, taü kissa hetu:
Diņņhe vāhaü bhikkhave dhamme tathāgataü ananuvejjo ti vadāmi. Evaüvādiü kho maü bhikkhave evamakkhāyiü eke samaõabrāhmaõā asatā tucchā musā abhåtena abbhācikkhanti:
Venayiko samaõo Gotamo, sato sattassa ucchedaü vināsaü vibhavaü pa¤¤āpetãti. Yathā vāhaü bhikkhave na, yathā cāhaü na vadāmi, tathā maü te bhonto samaõabrāhmaõā asatā tucchā musā abhåtena abbhācikkhanti: Venayiko samaõo Gotamo, sato sattassa ucchedaü vināsaü vibhavaü pa¤¤āpetãti. Pubbe cāhaü bhikkhave etarahi ca dukkha¤-c' eva pa¤¤āpemi dukkhassa ca nirodhaü. Tatra ce bhikkhave pare Tathāgataü akkosanti paribhāsanti rosenti, tatra bhikkhave Tathāgatassa na hoti āghāto na appaccayo na cetaso anabhiraddhi. Tatra ce bhikkhave pare Tathāgataü sakkaronti garukaronti mānenti påjenti, tatra bhikkhave Tathāgatassa na hoti ānando na somanassaü na cetaso ubbillāvitattaü. Tatra ce bhikkhave pare Tathāgataü sakkaronti garukaronti mānenti påjenti, tatra bhikkhave Tathāgatassa evaü hoti: Yaü kho idaü pubbe pari¤¤ātaü tattha me evaråpā kārā karãyantãti. Tasmātiha bhikkhave tumhe ce pi pare akkoseyyuü paribhāseyyuü roseyyuü, tatra tumhehi na āghāto na appaccayo na cetaso anabhiraddhi karaõãyā.
Tasmātiha bhikkhave tumhe ce pi pare sakkareyyuü garukareyyuü māneyyuü påjeyyuü, tatra tumhehi na ānando na somanassaü na cetaso ubbillāvitattaü karaõãyaü. Tasmātiha bhikkhave tumhe ce pi pare sakkareyyuü garukareyyuü māneyyuü påjeyyuü, tatra tumhākaü evam-assa: Yaü kho idaü pubbe pari¤¤ātaü tattha no evaråpā kārā karãyantãti.
     Tasmātiha bhikkhave yaü na tumhākaü taü pajahatha, taü vo pahãnaü dãgharattaü hitāya sukhāya bhavissati.
Ki¤-ca bhikkhave na tumhākaü: Råpaü bhikkhave na tumhākaü, taü pajahatha, taü vo pahãnaü dãgharattaü hitāya sukhāya bhavissati. Vedanā bhikkhave na tumhākaü, taü pajahatha,

#<[page 141]>#
%<                   3. 2. ALAGADDæPAMASUTTAũ. (22)              141>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sā vo pahãnā d. h. s. bhavissati. Sa¤¤ā bhikkhave na tumhākaü, taü pajahatha, sā vo pahãnā d. h. s.
bhavissati. Saīkhārā bhikkhave na tumhākaü, te pajahatha, te vo pahãnā d. h. s. bhavissanti. Vi¤¤āõaü bhikkhave na tumhākaü. taü pajahatha, taü vo pahãnaü dãgharattaü hitāya sukhāya bhavissati. Taü kim-ma¤¤atha bhikkhave:
yaü imasmiü Jetavane tiõa-kaņņha-sākhā-palāsaü taü jano hareyya vā ķaheyya vā yathāpaccayaü vā kareyya; api nu tumhākaü evam-assa: Amhe jano harati vā ķahati vā yathāpaccayaü vā karotãti. -- No h' etam-bhante, taü kissa hetu: na hi no etam-bhante attā vā attaniyaü vā ti. -Evam-eva kho bhikkhave yaü na tumhākaü taü pajahatha, taü vo pahãnaü dãgharattaü hitāya sukhāya bhavissati.
Ki¤-ca bhikkhave na tumhākaü: Råpaü bhikkhave na tumhākaü, taü pajahatha, taü vo pahãnaü dãgharattaü hitaya sukhāya bhavissati. Vedanā bhikkhave --pe-- sa¤¤ā bhikkhave -- saīkhārā bhikkhave -- vi¤¤āõaü bhikkhave na tumhākaü, taü pajahatha, taü vo pahãnaü dãgharattaü hitāya sukhāya bhavissati.
     Evaü svākkhāto bhikkhave mayā dhammo, uttāno vivaņo pakasito chinnapilotiko; evaü svākkhāte bhikkhave mayā dhamme, uttāne vivaņe pakāsite chinnapilotike, ye te bhikkhå arahanto khãõāsavā vusitavanto katakaraõãyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhãõabhavasaüyojanā samma-d-a¤¤ā vimuttā, vaņņaü tesaü na-tthi pa¤¤āpanāya. Evaü svākkhāto bhikkhave mayā dhammo . . . chinnapilotiko; evaü svākkhāte bhikkhave mayā dhamme . . . chinnapilotike, yesaü bhikkhånaü pa¤c' orambhāgiyāni saüyojanāni pahãnāni sabbe te opapātikā tattha parinibbāyino anāvattidhammā tasmā lokā.
Evaü svākkhāto bhikkhave mayā dhammo . . . chinnapilotiko; evaü svākkhāte bhikkhave mayā dhamme . . . chinnapilotike, yesaü bhikkhånaü tãõi saüyojanāni pahãnāni rāgadosamohā tanubhåtā sabbe te sakadāgāmino, sakid-eva imaü lokaü āgantvā dukkhass' antaü karissanti. Evaü svākkhāto bhikkhave mayā dhammo . . . chinnapilotiko, evaü svākkhāte bhikkhave mayā dhamme . . . chinnapilotike, yesaü bhikkhånaü tãõi saüyojanāni pahãnāni sabbe te sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā.

#<[page 142]>#
%<142                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evaü svākkhāto bhikkhave mayā dhammo . . . chinnapilotiko; evaü svākkhāte bhikkhave mayā dhamme . . . chinnapilotike, ye te bhikkhå dhammānusārino saddhānusārino sabbe te sambodhiparāyanā.
Evaü svākkhāto bhikkhave mayā dhammo, uttāno vivaņo pakāsito chinnapilotiko; evaü svākkhāte bhikkhave mayā dhamme, uttāne vivaņe pakāsite chinnapilotike, yesaü mayi saddhāmattaü pemamattaü sabbe te saggaparāyanā ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                    ALAGADDæPAMASUTTAũ DUTIYAũ.
                                23.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā Kumārakassapo Andhavane viharati. Atha kho a¤¤atarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaõõā kevalakappaü Andhavanaü obhāsetvā yen' āyasmā Kumārakassapo ten' upasaīkami, upasaīkamitvā ekamantaü aņņhāsi.
Ekamantaü ņhitā kho sā devatā āyasmantaü Kumārakassapaü etad-avoca: Bhikkhu bhikkhu, ayaü vammãko rattiü dhåmāyati divā pajjalati. Brāhmaõo evam-āha: Abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti. Abhikkhaõanto sumedho satthaü ādāya addasa laīgiü: laīgã bhadante ti. Brāhmaõo evamāha: Ukkhipa laīgiü, abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti.
Abhikkhaõanto sumedho satthaü ādāya addasa uddhumāyikaü: uddhumāyikā bhadante ti. Brāhmaõo evam-āha: Ukkhipa uddhumāyikaü, abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti.
Abhikkhaõanto sumedho satthaü ādāya addasa dvidhāpathaü: dvidhāpatho bhadante ti. Brāhmaõo evam-āha:
Ukkhipa dvidhāpathaü, abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti. Abhikkhaõanto sumedho satthaü ādāya addasa caīgavāraü: caīgavāraü bhadante ti. Brāhmaõo evam-āha:

#<[page 143]>#
%<                     3. 3. VAMMäKASUTTAũ. (23)                   143>%
Ukkhipa caīgavāraü, abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti.
Abhikkhaõanto sumedho satthaü ādāya addasa kummaü:
kummo bhadante ti. Brāhmaõo evam-āha: Ukkhipa kummaü, abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti. Abhikkhaõanto sumedho satthaü ādāya addasa asisånaü: asisånā bhadante ti.
Brāhmaõo evam-āha: Ukkhipa asisånaü, abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti. Abhikkhaõanto sumedho satthaü ādāya addasa maüsapesiü: maüsapesi bhadante ti. Brāhmaõo evam-āha: Ukkhipa maüsapesiü, abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti. Abhikkhaõanto sumedho satthaü ādāya addasa nāgaü: nāgo bhadante ti. Brāhmaõo evam-āha:
Tiņņhatu nāgo, mā nāgaü ghaņņesi, namo karohi nāgassāti.
Ime kho tvaü bhikkhu pa¤he Bhagavantaü upasaīkamitvā puccheyyāsi, yathā te Bhagavā byākaroti tathā naü dhāreyyāsi. Nāhan-taü bhikkhu passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaõabrāhmaõiyā pajāya sadevamanussāya yo imesaü pa¤hānaü veyyākaraõena cittaü ārādheyya a¤¤atra Tathāgatena vā Tathāgatasāvakena vā ito vā pana sutvā ti. Idam-avoca sā devatā, idaü vatvā tatth' eva antaradhāyi.
     Atha kho āyasmā Kumārakassapo tassā rattiyā accayena yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Kumārakassapo Bhagavantaü etad-avoca: Imaü bhante rattiü a¤¤atarā devatā abhikkantāya rattiyā abhikkantavaõõā kevalakappaü Andhavanaü obhāsetvā yenāhaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhitā kho bhante sā devatā maü etad-avoca: Bhikkhu bhikkhu, ayaü vammãko rattiü dhåmāyati divā pajjalati.
Brāhmaõo evam-āha: Abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti. Abhikkhaõanto sumedho satthaü ādāya --pe-- ito vā pana sutvā ti. Idam-avoca bhante sā devatā, idaü vatvā tatth' eva antaradhāyi. Ko nu kho bhante vammãko, kā rattiü dhåmāyanā, kā divā pajjalanā, ko brāhmaõo, ko sumedho, kiü satthaü, kiü abhikkhaõaü, kā laīgã, kā uddhumāyikā, ko dvidhāpatho, kiü caīgavāraü, ko kummo, kā asisånā, kā maüsapesi, ko nāgo ti.

#<[page 144]>#
%<144                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
     Vammãko ti kho bhikkhu imass' etaü cātummahābhåtikassa kāyassa adhivacanaü mātāpettikasambhavassa odanakummāsåpacayassa aniccucchādana-parimaddana-bhedana-viddhaüsanadhammassa. Yaü kho bhikkhu divā kammante ārabbha rattiü anuvitakketi anuvicarati ayaü rattiü dhåmāyanā. Yaü kho bhikkhu rattiü anuvitakketvā anuvicāretvā divā kammante payojeti kāyena vācāya manasā ayaü divā pajjalanā. Brāhmaõo ti kho bhikkhu Tathāgatass' etaü adhivacanaü arahato sammāsambuddhassa. Sumedho ti kho bhikkhu sekhass' etaü bhikkhuno adhivacanaü. Satthan-ti kho bhikkhu ariyāy' etaü pa¤¤āya adhivacanaü. Abhikkhaõan-ti kho bhikkhu viriyārambhass' etaü adhivacanaü.
Laīgã ti kho bhikkhu avijjāy' etaü adhivacanaü; ukkhipa laīgiü, pajaha avijjaü, abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti ayam-etassa attho. Uddhumāyikā ti kho bikkhu kodhupāyāsass' etaü adhivacanaü; ukkhipa uddhumāyikaü, pajaha kodhupāyāsaü, abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti ayametassa attho. Dvidhāpatho ti kho bhikkhu vicikicchāy' etaü adhivacanaü; ukkhipa dvidhāpathaü, pajaha vicikicchaü, abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti ayam-etassa attho.
Caīgavāran-ti kho bhikkhu pa¤cann' etaü nãvaraõānaü adhivacanaü: kāmacchandanãvaraõassa byāpādanãvaraõassa thãnamiddhanãvaraõassa uddhaccakukkuccanãvaraõassa vicikicchānãvaraõassa; ukkhipa caīgavāraü, pajaha pa¤ca nãvaraõe, abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti ayam-etassa attho. Kummo ti kho bhikkhu pa¤cann' etaü upādānakkhandhānaü adhivacanaü, seyyathãdaü: råpupādānakkhandhassa vedanupādānakkhandhassa sa¤¤upādānakkhandhassa saīkhārupādānakkhandhassa vi¤¤āõupādānakkhandhassa; ukkhipa kummaü, pajaha pa¤c' upādānakkhandhe, abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti ayam-etassa attho. Asisånā ti kho bhikkhu pa¤cann' etaü kāmaguõānaü adhivacanaü:
cakkhuvi¤¤eyyānaü råpānaü iņņhānaü kantānaü manāpānaü piyaråpānaü kāmåpasaühitānaü rajanãyānaü, sotavi¤¤eyyānaü saddānaü --pe-- ghānavi¤¤eyyānaü gandhānaü -- jivhāvi¤¤eyyānaü rasānaü -- kāyavi¤¤eyyānaü phoņņhabbānaü iņņhānaü kantānaü manāpānaü piyaråpānaü kāmåpasaühitānaü rajanãyānaü;

#<[page 145]>#
%<                   3. 4. RATHAVINäTASUTTAũ. (24)                145>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ukkhipa asisånaü, pajaha pa¤ca kāmaguõe, abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti ayam-etassa attho. Maüsapesãti kho bhikkhu nandirāgass' etaü adhivacanaü; ukkhipa maüsapesiü, pajaha nandirāgaü, abhikkhaõa sumedha satthaü ādāyāti ayam-etassa attho. Nāgo ti kho bhikkhu khãõāsavass' etaü bhikkhuno adhivacanaü; tiņņhatu nāgo, mā nāgaü ghaņņesi, namo karohi nāgassāti ayam-etassa attho ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano āyasmā Kumārakassapo Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
                      VAMMäKASUTTAũ TATIYAũ.
                                24.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Veëuvane Kalandakanivāpe. Atha kho sambahulā jātibhåmakā bhikkhå jātibhåmiyaü vassaü vutthā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinne kho te bhikkhå Bhagavā etad-avoca: Ko nu kho bhikkhave jātibhåmiyaü. jātibhåmakānaü bhikkhånaü sabrahmacārãnaü evaü sambhāvito: Attanā ca appiccho appicchakatha¤-ca bhikkhånaü kattā, attanā ca santuņņho santuņņhikatha¤-ca bhikkhånaü kattā, attanā ca pavivitto pavivekakatha¤-ca bhikkhånaü kattā, attanā ca asaüsaņņho asaüsaggakatha¤-ca bhikkhånaü kattā, attanā ca āraddhaviriyo viriyārambhakatha¤-ca bhikkhånaü kattā, attanā ca sãlasampanno sãlasampadākatha¤-ca bhikkhånaü kattā, attanā ca samādhisampanno samādhisampadākatha¤-ca bhikkhånaü kattā, attanā ca pa¤¤āsampanno pa¤¤āsampadākatha¤-ca bhikkhånaü kattā, attanā ca vimuttisampanno vimuttisampadākatha¤-ca bhikkhånaü kattā, attanā ca vimutti¤āõadassanasampanno vimutti¤āõadassanasampadākatha¤-ca bhikkhånaü kattā, ovādako vi¤¤āpako sandassako samādapako samuttejako sampahaüsako sabrahmacārãnan-ti.

#<[page 146]>#
%<146                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Puõõo nāma bhante āyasmā Mantāõiputto jātibhåmiyaü jātibhåmakānaü bhikkhånaü sabrahmacārãnaü evaü sambhāvito: Attanā ca appiccho appicchakatha¤-ca bhikkhånaü kattā . . . sampahaüsako sabrahmacārãnan-ti.
     Tena kho pana samayena āyasmā Sāriputto Bhagavato avidåre nisinno hoti. Atha kho āyasmato Sāriputtassa etadahosi: Lābhā āyasmato Puõõassa Mantāõiputtassa, suladdhalābhā āyasmato Puõõassa Mantāõiputtassa, yassa vi¤¤å sabrahmacārã Satthu sammukhā anumāssa anumāssa vaõõaü bhāsanti, ta¤-ca Satthā abbhanumodati; app-eva ca nāma mayaü kadāci karahaci āyasmatā Puõõena Mantāõiputtena saddhiü samāgaccheyyāma, app-eva nāma siyā kocid-eva kathāsallāpo ti.
     Atha kho Bhagavā Rājagahe yathābhirantaü viharitvā yena Sāvatthi tena cārikaü pakkāmi; anupubbena cārikaü caramāno yena Sāvatthi tad-avasari. Tatra sudaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme.
Assosi kho āyasmā Puõõo Mantāõiputto: Bhagavā kira Sāvatthiü anuppatto Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme ti. Atha kho āyasmā Puõõo Mantāõiputto senāsanaü saüsāmetvā pattacãvaraü ādāya yena Sāvatthi tena cārikaü pakkāmi, anupubbena cārikaü caramāno yena Sāvatthi Jetavanaü Anāthapiõķikassa ārāmo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho āyasmantaü Puõõaü Mantāõiputtaü Bhagavā dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaüsesi. Atha kho āyasmā Puõõo Mantāõiputto Bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaüsito Bhagavato bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā uņņhāy' āsanā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā yena Andhavanaü tena pakkāmi divāvihārāya.
     Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yen' āyasmā Sāriputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmantaü Sāriputtaü etadavoca: Yassa kho tvaü āvuso Sāriputta Puõõassa nāma bhikkhuno Mantāõiputtassa abhiõhaü kittayamāno hoti so Bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaüsito Bhagavato bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā uņņhāy' āsanā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā yena Andhavanaü tena pakkanto divāvihārāyāti.

#<[page 147]>#
%<                  3. 4. RATHAVINäTASUTTAũ. (24)                  147>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Atha kho āyasmā Sāriputto taramānaråpo nisãdanaü ādāya āyasmantaü Puõõaü Mantāniputtaü piņņhito piņņhito anubandhi sãsānulokã. Atha kho āyasmā Puõõo Mantāõiputto Andhavanaü ajjhogāhitvā a¤¤atarasmiü rukkhamåle divāvihāraü nisãdi. âyasmā pi kho Sāriputto Andhavanaü ajjhogāhitvā a¤¤atarasmiü rukkhamåle divāvihāraü nisãdi.
Atha kho āyasmā Sāriputto sāyanhasamayaü patisallāõā vuņņhito yen' āyasmā Puõõo Mantāõiputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmatā Puõõena Mantāõiputtena saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Sāriputto āyasmantaü Puõõaü Mantāõiputtaü etad-avoca: Bhagavati no āvuso brahmacariyaü vussatãti. -- Evam-āvuso ti. -- Kin-nu kho āvuso sãlavisuddhatthaü Bhagavati brahmacariyaü vussatãti. -- No h' idaü āvuso. -- Kim-pan' āvuso cittavisuddhatthaü Bhagavati brahmacariyaü vussatãti. -- No h' idaü āvuso. -- Kin-nu kho āvuso diņņhivisuddhatthaü Bhagavati brahmacariyaü vussatãti. -- No h' idaü āvuso. -- Kimpan' āvuso kaīkhāvitaraõavisuddhatthaü Bhagavati brahmacariyaü vussatãti. -- No h' idaü āvuso. -- Kin-nu kho āvuso maggāmagga¤āõadassaõavisuddhatthaü Bhagavati brahmacariyaü vussatãti. -- No h' idaü āvuso. -- Kim-pan' āvuso paņipadā¤āõadassanavisuddhatthaü Bhagavati brahmacariyaü vussatãti. -- No h' idaü āvuso. -- Kin-nu kho āvuso ¤āõadassanavisuddhatthaü Bhagavati brahmacariyaü vussatãti. -No h' idaü āvuso. -- Kin-nu kho āvuso sãlavisuddhatthaü Bhagavati brahmacariyaü vussatãti iti puņņho samāno: no h' idaü āvuso ti vadesi, kim-pan' āvuso {cittavisuddhatthaü} Bhagavati brahmacariyaü vussatãti iti puņņho samāno: no h' idaü āvuso ti vadesi; Kin-nu kho āvuso diņņhivisuddhatthaü Bhagavati --pe-- kin-nu kho āvuso ¤āõadassanavisuddhatthaü Bhagavati brahmacariyaü vussatãti iti puņņho samāno: no h' idaü āvuso ti vadesi. Kimattha¤-carah' āvuso Bhagavati brahmacariyaü vussatãti.

#<[page 148]>#
%<148                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Anupādā parinibbānatthaü kho āvuso Bhagavati brahmacariyaü vussatãti. -- Kin-nu kho āvuso sãlavisuddhi anupādā parinibbānan-ti. -- No h' idaü āvuso. -- Kim-pan' āvuso cittavisuddhi anupādā parinibbānan-ti. -- No h' idaü āvuso. -- Kin-nu kho āvuso diņņhivisuddhi anupādā parinibbānan-ti. -- No h' idaü āvuso.
-- Kim-pan' āvuso kaīkhāvitaraõavisuddhi anupādā parinibbānan-ti. -- No h' idaü āvuso.- Kin-nu kho āvuso maggāmagga¤āõadassanavisuddhi anupādā parinibbānan-ti.
No h' idaü āvuso. -- Kim-pan' āvuso paņipadā¤āõadassanavisuddhi anupādā parinibbānan-ti. -- No h' idaü āvuso. -Kin-nu kho āvuso ¤āõadassanavisuddhi anupādā parinibbānan-ti. -- No h' idaü āvuso. -- Kim-pan' āvuso a¤¤atra imehi dhammehi anupādā parinibbānan-ti. -- No h' idaü āvuso. -- Kin-nu kho āvuso sãlavisuddhi anupādā parinibbānan-ti iti puņņho samāno: no h' idaü āvuso ti vadesi, kim-pan' āvuso cittavisuddhi anupādā parinibbānan-ti iti puņņho samāno: no h' idaü āvuso ti vadesi; kin-nu kho āvuso diņņhivisuddhi anupādā parinibbānan-ti --pe-- kin-nu kho āvuso ¤āõadassanavisuddhi anupādā parinibbānan-ti iti puņņho samāno: no h' idaü āvuso ti vadesi, kim-pan' āvuso a¤¤atra imehi dhammehi anupādā parinibbānan-ti iti puņņho samāno: no h' idaü āvuso ti vadesi. Yathākathaü pan' āvuso imassa bhāsitassa attho daņņhabbo ti.
     Sãlavisuddhi¤-ce āvuso Bhagavā anupādā parinibbānaü pa¤¤āpessa, sa-upādānaü yeva samānaü anupādā parinibbānaü pa¤¤āpessa. Cittavisuddhi¤-ce āvuso . . . Diņņhivisuddhi¤-ce āvuso . . . Kaīkhāvitaraõavisuddhi¤-ce āvuso . . . Maggāmagga¤āõadassanavisuddhi¤-ce āvuso . . . Paņipadā¤āõadassanavisuddhi¤-ce āvuso . . . Ĩāõadassanavisuddhi¤-ce āvuso Bhagavā anupādā parinibbānaü pa¤¤āpessa, sa-upādānaü yeva samānaü anupādā parinibbānaü pa¤¤āpessa.
A¤¤atra ca āvuso imehi dhammehi anupādā parinibbānaü abhavissa, puthujjano parinibbāyeyya, puthujjano hi āvuso a¤¤atra imehi dhammehi. Tena h' āvuso upaman-te karissāmi, upamāya p' idh' ekacce vi¤¤å purisā bhāsitassa atthaü ājānanti.
Seyyathā pi āvuso ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa Sāvatthiyaü paņivasantassa Sākete ki¤cid-eva accāyikaü karaõãyaü uppajjeyya,

#<[page 149]>#
%<                 3. 4. RATHAVINäTASUTTAũ. (24)                 149>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tassa antarā ca Sāvatthiü antarā ca Sāketaü satta rathavinãtāni upaņņhapeyyuü. Atha kho āvuso rājā Pasenadi Kosalo Sāvatthiyā nikkhamitvā antepuradvārā paņhamaü rathavinãtaü abhiråheyya, paņhamena rathavinãtena dutiyaü rathavinãtaü pāpuõeyya; paņhamaü rathavinãtaü vissajjeyya dutiyaü rathavinãtaü abhiråheyya, dutiyena rathavinãtena tatiyaü rathavinãtaü pāpuõeyya; dutiyaü . . . pāpuõeyya; tatiyaü . . . pāpuõeyya; catutthaü . . . pāpuõeyya; pa¤camaü rathavinãtaü vissajjeyya chaņņhaü rathavinãtaü abhiråheyya, chaņņhena rathavinãtena sattamaü rathavinãtaü pāpuõeyya; chaņņhaü rathavinãtaü vissajjeyya sattamaü rathavinãtaü abhiråheyya, sattamena rathavinãtena Sāketaü anupāpuõeyya antepuradvāraü. Tam-enaü antepuradvāragataü samānaü mittāmaccā ¤ātisālohitā evaü puccheyyuü: Iminā tvaü mahārāja rathavinãtena Sāvatthiyā Sāketaü anuppatto antepuradvāranti. Kathaü byākaramāno nu kho āvuso rājā Pasenadi Kosalo sammā byākaramāno byākareyyāti. -- Evaü byākaramāno kho āvuso rājā Pasenadi Kosalo sammā byākaramāno byākareyya: Idha me Sāvatthiyaü paņivasantassa Sākete ki¤cid-eva accāyikaü karaõãyaü uppajji. Tassa me antarā ca Sāvatthiü antarā ca Sāketaü satta rathavinãtāni upaņņhāpesuü. Atha khvāhaü Sāvatthiyā nikkhamitvā antepuradvārā paņhamaü rathavinãtaü abhiråhiü, paņhamena rathavinãtena dutiyaü rathavinãtaü pāpuõiü; paņhamaü rathavinãtaü nissajiü dutiyaü rathavinãtaü abhiråhiü, dutiyena rathavinãtena tatiyaü rathavinãtaü pāpuõiü; dutiyaü . . . pāpuõiü; tatiyaü . . . pāpuõiü; catutthaü . . . pāpuõiü; pa¤camaü rathavinãtaü nissajiü chaņņhaü rathavinãtaü abhiråhiü, chaņņhena rathavinãtena sattamaü rathavinãtaü pāpuõiü; chaņņhaü rathavinãtaü nissajiü sattamaü rathavinãtaü abhiråhiü, sattamena rathavinãtena Sāketaü anuppatto antepuradvāran-ti. Evaü byākaramāno kho āvuso rājā Pasenadi Kosalo sammā byākaramāno byākareyyāti. -Evam-eva kho āvuso sãlavisuddhi yāvad-eva cittavisuddhatthā, cittavisuddhi yāvad-eva diņņhivisuddhatthā, diņņhivisuddhi yāvad-eva kaīkhāvitaraõavisuddhatthā, kaīkhāvitaraõavisuddhi yāvad-eva maggāmagga¤āõadassanavisuddhatthā,

#<[page 150]>#
%<150                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  maggāmagga¤āõadassanavisuddhi yāvad-eva paņipadā¤āõadassanavisuddhatthā, paņipadā¤āõadassanavisuddhi yāvad-eva ¤āõadassanavisuddhatthā, ¤āõadassanavisuddhi yāvad-eva anupādā parinibbānatthā. Anupādā parinibbānatthaü kho āvuso Bhagavati brahmacariyaü vussatãti.
     Evaü vutte āyasmā Sāriputto āyasmantaü Puõõaü Mantāõiputtaü etad-avoca: Konāmo āyasmā katha¤-ca pan' āyasmantaü sabrahmacārã jānantãti. -- Puõõo ti kho me āvuso nāmaü, Mantāõiputto ti ca pana maü sabrahmacārã jānantãti. -- Acchariyaü āvuso abbhutaü āvuso, yathā taü sutavatā sāvakena samma-d-eva Satthusāsanaü ājānantena evam-evaü āyasmatā Puõõena Mantāniputtena gambhãrā gambhãrā pa¤hā anumāssa anumāssa byākatā. Lābhā sabrahmacārãnaü suladdhalābhā sabrahmacārãnaü ye āyasmantaü Puõõaü Mantāniputtaü labhanti dassanāya labhanti payirupāsanāya. Celaõķukena ce pi sabrahmacārã āyasmantaü Puõõaü Mantāõiputtaü muddhanā pariharantā labheyyuü dassanāya labheyyuü payirupāsanāya, tesam-pi lābhā tesampi suladdhaü. Amhākam-pi lābhā amhākam-pi suladdhaü ye mayaü āyasmantaü Puõõaü Mantāõiputtaü labhāma dassanāya labhāma payirupāsanāyāti.
     Evaü vutte āyasmā Puõõo Mantāõiputto āyasmantaü Sāriputtaü etad-avoca: Konāmo āyasmā katha¤-ca pana āyasmantaü sabrahmacārã jānantãti. -- Upatisso ti kho me āvuso nāmaü. Sāriputto ti ca pana maü sabrahmacārã jānantãti. -- Satthukappena vata kira bho sāvakena saddhiü mantayamānā na jānimha: āyasmā Sāriputto ti; sace hi mayaü jāneyyāma: āyasmā Sāriputto ti, ettakam-pi no na-ppaņibhāseyya. Acchariyaü āvuso abbhutaü āvuso, yathā taü sutavatā sāvakena samma-d-eva Satthusāsanaü ājānantena evam-evaü āyasmatā Sāriputtena gambhãrā gambhãrā pa¤hā anumāssa anumāssa pucchitā. Lābhā sabrahmacārãnaü suladdhalābhā sabrahmacārãnaü ye āyasmantaü Sāriputtaü labhanti dassanāya labhanti payirupāsanāya. Celaõķukena ce pi sabrahmacārã āyasmantaü Sāriputtaü muddhanā pariharantā labheyyuü dassanāya labheyyuü payirupāsanāya, tesam-pi lābhā tesam-pi suladdhaü.

#<[page 151]>#
%<                     3. 5. NIVâPASUTTAũ. (25)                    151>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Amhākam-pi lābhā amhākam-pi suladdhaü ye mayaü āyasmantaü Sāriputtaü labhāma dassanāya labhāma payirupāsanāyāti.
     Itiha te ubho mahānāgā a¤¤ama¤¤assa subhāsitaü samanumodiüsåti.
                    RATHAVINäTASUTTAũ CATUTTHAũ.
                                 25.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Na bhikkhave nevāpiko nivāpaü nivapati migajātānaü:
imaü me nivāpaü nivuttaü migajātā paribhu¤jantā dãghāyukā vaõõavanto ciraü dãgham-addhānaü yāpentåti. Eva¤ca kho bhikkhave nevāpiko nivāpaü nivapati migajātānaü:
imaü me nivāpaü nivuttaü migajātā anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jissanti, anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jamānā madaü āpajjissanti, mattā samānā pamādaü āpajjissanti, pamattā samānā yathākāmakaraõãyā bhavissanti imasmiü nivāpe ti.
     Tatra bhikkhave paņhamā migajātā amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jiüsu, te tattha anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jamānā madaü āpajjiüsu, mattā samānā pamādaü āpajjiüsu, pamattā samānā yathākāmakaraõãyā ahesuü nevāpikassa amusmiü nivāpe. Evaü hi te bhikkhave paņhamā migajātā na parimucciüsu nevāpikassa iddhānubhāvā.
     Tatra bhikkhave dutiyā migajātā evaü samacintesuü:
Ye kho te paņhamā migajātā amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jiüsu, te tattha anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jamānā madaü āpajjiüsu, mattā samānā pamādaü āpajjiüsu, pamattā samānā yathākāmakaraõãyā ahesuü nevāpikassa amusmiü nivāpe;

#<[page 152]>#
%<152                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evaü hi te paņhamā migajātā na parimucciüsu nevāpikassa iddhānubhāvā. Yan-nåna mayaü sabbaso nivāpabhojanā paņivirameyyāma, bhayabhogā paņiviratā ara¤¤āyatanāni ajjhogāhitvā vihareyyāmāti. Te sabbaso nivāpabhojanā paņiviramiüsu, bhayabhogā paņiviratā ara¤¤āyatanāni ajjhogāhitvā vihariüsu. Tesaü gimhānaü pacchime māse tiõodakasaīkhaye adhimattakasimānaü patto kāyo hoti, tesaü adhimattakasimānaü pattakāyānaü balaviriyaü parihāyi, balaviriye parihãne tam-eva nivāpaü nivuttaü nevāpikassa paccāgamiüsu. Te tattha anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jiüsu, te tattha anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jamānā madaü āpajjiüsu, mattā samānā pamādaü āpajjiüsu, pamattā samānā yathākāmakaraõãyā ahesuü nevāpikassa amusmiü nivāpe. Evaü hi te bhikkhave dutiyā pi migajātā na parimucciüsu nevāpikassa iddhānubhāvā.
     Tatra bhikkhave tatiyā migajātā evaü samacintesuü:
Ye kho te paņhamā migajātā amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa --pe-- evaü hi te paņhamā migajātā na parimucciüsu nevāpikassa iddhānubhāvā. Ye pi te dutiyā migajātā evaü samacintesuü: ye kho te paņhamā migajātā amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa --pe-- evaü hi te paņhamā migajātā na parimucciüsu nevāpikassa iddhānubhāvā; yan-nåna mayaü sabbaso nivāpabhojanā paņivirameyyāma, bhayabhogā paņiviratā ara¤¤āyatanāni ajjhogāhitvā vihareyyāmāti; te sabbaso nivāpabhojanā paņiviramiüsu, bhayabhogā paņiviratā ara¤¤āyatanāni ajjhogāhitvā vihariüsu; tesaü gimhānaü pacchime māse tiõodakasaīkhaye adhimattakasimānaü patto kāyo hoti, tesaü adhimattakasimānaü pattakāyānaü balaviriyaü parihāyi, balaviriye parihãne tam-eva nivāpaü nivuttaü nevāpikassa paccāgamiüsu; te tattha anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jiüsu, te tattha anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jamānā madaü āpajjiüsu, mattā samānā pamādaü āpajjiüsu, pamattā samānā yathākāmakaraõãyā ahesuü nevāpikassa amusmiü nivāpe; evaü hi te dutiyā pi migajātā na parimucciüsu nevāpikassa iddhānubhāvā.
Yan-nåna mayaü amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa upanissāya āsayaü kappeyyāma,

#<[page 153]>#
%<                     3. 5. NIVâPASUTTAũ. (25)                    153>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tatr' āsayaü kappetvā amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jissāma, ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jamānā na madaü āpajjissāma, amattā samānā na-ppamādaü āpajjissāma, appamattā samānā na yathākāmakaraõãyā bhavissāma nevāpikassa amusmiü nivāpe ti. Te amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa upanissāya āsayaü kappayiüsu, tatr' āsayaü kappetvā amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jiüsu, te tattha ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jamānā na madaü āpajjiüsu, amattā samānā na-ppamādaü āpajjiüsu, appamattā samānā na yathākāmakaraõãyā ahesuü nevāpikassa amusmiü nivāpe.
     Tatra bhikkhave nevāpikassa ca nevāpikaparisāya ca etad-ahosi: Saņha-ssu nām' ime tatiyā migajātā keņubhino, iddhimantas-su nām' ime tatiyā migajātā parajanā, ima¤-ca nāma nivāpaü nivuttaü paribhu¤janti na ca nesaü jānāma āgatiü vā gatiü vā; yan-nåna mayaü imaü nivāpaü nivuttaü mahatãhi daõķavākarāhi samantā sappadesaü anuparivāreyyāma, app-eva nāma tatiyānaü migajātānaü āsayaü passeyyāma yattha te gāhaü gaccheyyun-ti. Te amuü nivāpaü nivuttaü mahatãhi daõķavākarāhi samantā sappadesaü anuparivāresuü. Addasāsuü kho bhikkhave nevāpiko ca nevāpikaparisā ca tatiyānaü migajātānaü āsayaü yattha te gāhaü agamaüsu. Evaü hi te bhikkhave tatiyā pi migajātā na parimucciüsu nevāpikassa iddhānubhāvā.
     Tatra bhikkhave catutthā migajātā evaü samacintesuü:
Ye kho te paņhamā migajātā amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa --pe-- evaü hi te paņhamā migajātā na parimucciüsu nevāpikassa iddhānubhāvā. Ye pi te dutiyā migajātā evaü samacintesuü: ye kho te paņhamā migajātā amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa --pe-- evaü hi te paņhamā migajātā na parimucciüsu nevāpikassa iddhānubhāvā; yan-nåna mayaü --pe-- evaü hi te dutiyā pi migajātā na parimucciüsu nevāpikassa iddhānubhāvā. Ye pi te tatiyā migajātā evaü samacintesuü: ye kho te paņhamā migajātā

#<[page 154]>#
%<154                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  --pe-- evaü hi te paņhamā migajātā na parimucciüsu nevāpikassa iddhānubhāvā; ye pi te dutiyā migajātā evaü samacintesuü: ye kho te paņhamā migajātā -pe -- evaü hi te paņhamā migajātā na parimucciüsu nevāpikassa iddhānubhāvā; yan-nåna mayaü --pe-- evaü hi te dutiyā pi migajātā na parimucciüsu nevāpikassa iddhānubhāvā; yannåna mayaü amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa upanissāya āsayaü kappeyyāma, tatr' āsayaü kappetvā amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jissāma, ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jamānā na madaü āpajjissāma, amattā samānā na-ppamādam āpajjissāma, appamattā samānā na yathākāmakaraõãyā bhavissāma nevāpikassa amusmiü nivāpe ti; te amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa upanissāya āsayaü kappayiüsu, tatr' āsayaü kappetvā amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jiüsu, te tattha ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jamānā na madaü āpajjiüsu, amattā samānā na-ppamādaü āpajjiüsu, appamattā samānā na yathākāmakaraõãyā ahesuü nevāpikassa amusmiü nivāpe. Tatra nevāpikassa ca nevāpikaparisāya ca etadahosi: Saņha-ssu nām' ime tatiyā migajātā keņubhino, iddhimantas-su nām' ime tatiyā migajātā parajanā, ima¤-ca nāma nivāpaü nivuttaü paribhu¤janti na ca nesaü jānāma āgatiü vā gatiü vā, yan-nåna mayaü imaü nivāpaü nivuttaü mahatãhi daõķavākarāhi samantā sappadesaü anuparivāreyyāma, appeva nāma tatiyānaü migajātānaü āsayaü passeyyāma yattha te gāhaü gaccheyyun-ti. Te amuü nivāpaü nivuttaü mahatãhi daõķavākarāhi samantā sappadesaü anuparivāresuü.
Addasāsuü kho nevāpiko ca nevāpikaparisā ca tatiyānaü migajātānaü āsayaü yattha te gāhaü agamaüsu; evaü hi te tatiyā pi migajātā na parimucciüsu nevāpikassa iddhānubhāvā.
Yan-nåna mayaü yattha agati nevāpikassa ca nevāpikaparisāya ca tatr' āsayaü kappeyyāma, tatr' āsayaü kappetvā amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jeyyāma, ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jamānā na madaü āpajjissāma, amattā samānā na-ppamādaü āpajjissāma, appamattā samānā na yathākāmakaraõãyā bhavissāma nevāpikassa amusmiü nivāpe ti.

#<[page 155]>#
%<                     3. 5. NIVâPASUTTAũ. (25)                  155>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Te yattha agati nevāpikassa ca nevāpikaparisāya ca tatr' āsayaü kappayiüsu, tatr' āsayaü kappetvā amuü nivāpaü nivuttaü nevāpikassa ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jiüsu, te tattha ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jamānā na madaü āpajjiüsu, amattā samānā na-ppamādaü āpajjiüsu, appamattā samānā na yathākāmakaraõãyā ahesuü nevāpikassa amusmiü nivāpe.
     Tatra bhikkhave nevāpikassa ca nevāpikaparisāya ca etad-ahosi: Saņha-ssu nām' ime catutthā migajātā keņubhino, iddhimantas-su nām' ime catutthā migajātā parajanā, ima¤-ca nāma nivāpaü nivuttaü paribhu¤janti na ca nesaü jānāma āgatiü vā gatiü vā; yan-nåna mayaü imaü nivāpaü nivuttaü mahatãhi daõķavākarāhi samantā sappadesaü anuparivāreyyāma, app-eva nāma catutthānaü migajātānaü āsayaü passeyyāma yattha te gāhaü gaccheyyun-ti. Te amuü nivāpaü nivuttaü mahatãhi daõķavākarāhi samantā sappadesaü anuparivāresuü. N' eva kho bhikkhave addasāsuü nevāpiko ca nevāpikaparisā ca catutthānaü migajātānaü āsayaü yattha te gāhaü gaccheyyuü. Tatra bhikkhave nevāpikassa ca nevāpikaparisāya ca etad-ahosi: Sace kho mayaü catutthe migajāte ghaņņessāma te ghaņņitā a¤¤e ghaņņessanti, te ghaņņitā a¤¤e ghaņņessanti, evaü imaü nivāpaü nivuttaü sabbaso migajātā ri¤cissanti, yan-nåna mayaü catutthe migajāte ajjhupekkheyyāmāti. Ajjhupekkhiüsu kho bhikkhave nevāpiko ca nevāpikaparisā ca catutthe migajāte.
Evaü hi te bhikkhave catutthā migajātā parimucciüsu nevāpikassa iddhānubhāvā.
     Upamā kho me ayaü bhikkhave katā atthassa vi¤¤āpanāya, ayaü c' ev' ettha attho: Nivāpo ti kho bhikkhave pa¤cann' etaü kāmaguõānaü adhivacanaü. Nevāpiko ti kho bhikkhave Mārass' etaü pāpimato adhivacanaü. Nevāpikaparisā ti kho bhikkhave Māraparisāy' etaü adhivacanaü.
Migajātā ti kho bhikkhave samaõabrāhmaõān' etaü adhivacanaü.
     Tatra bhikkhave paņhamā samaõabrāhmaõā amuü nivāpaü nivuttaü Mārassa amåni ca lokāmisāni anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jiüsu,

#<[page 156]>#
%<156                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  te tattha anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jamānā madaü āpajjiüsu, mattā samānā pamādaü āpajjiüsu, pamattā samānā yathākāmakaraõãyā ahesuü Mārassa amusmiü nivāpe amusmi¤-ca lokāmise.
Evaü hi te bhikkhave paņhamā samaõabrāhmaõā na parimucciüsu Mārassa iddhānubhāvā. Seyyathā pi te bhikkhave paņhamā migajātā tathåpame ahaü ime paņhame samaõabrāhmaõe vadāmi.
     Tatra bhikkhave dutiyā samaõabrāhmaõā evaü samacintesuü: Ye kho te paņhamā samaõabrāhmaõā amuü nivāpaü nivuttaü Mārassa amåni ca lokāmisāni anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jiüsu, te tattha anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jamānā madaü āpajjiüsu, mattā samānā pamādaü āpajjiüsu, pamattā samānā yathākāmakaraõãyā ahesuü Mārassa amusmiü nivāpe amusmi¤-ca lokāmise, evaü hi te paņhamā samaõabrāhmaõā na parimucciüsu Mārassa iddhānubhāvā. Yan-nåna mayaü sabbaso nivāpabhojanā lokāmisā paņivirameyyāma, bhayabhogā paņiviratā ara¤¤āyatanāni ajjhogāhitvā vihareyyāmāti. Te sabbaso nivāpabhojanā lokāmisā paņiviramiüsu, bhayabhogā paņiviratā ara¤¤āyatanāni ajjhogāhitvā vihariüsu, te tattha sākabhakkhā pi ahesuü, sāmākabhakkhā pi ahesuü, nãvārabhakkhā pi ahesuü, daddulabhakkhā pi ahesuü, haņabhakkhā pi ahesuü, kaõabhakkhā pi ahesuü, ācāmabhakkhā pi ahesuü, pi¤¤ākabhakkhā pi ahesuü, tiõabhakkhā pi ahesuü, gomayabhakkhā pi ahesuü, vanamålaphalāhārā yāpesuü pavattaphalabhojã. Tesaü gimhānaü pacchime māse tiõodakasaīkhaye adhimattakasimānaü patto kāyo hoti, tesaü adhimattakasimānaü pattakāyānaü balaviriyaü parihāyi, balaviriye parihãne cetovimutti parihāyi, cetovimuttiyā parihãnāya tam-eva nivāpaü nivuttaü Mārassa paccāgamaüsu tāni ca lokāmisāni. Te tattha anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jiüsu, te tattha anupakhajja mucchitā bhojanāni bhu¤jamānā madaü āpajjiüsu, mattā samānā pamādaü āpajjiüsu, pamattā samānā yathākāmakaraõãyā ahesuü Mārassa amusmiü nivāpe amusmi¤-ca lokāmise. Evaü hi te bhikkhave dutiyā pi samaõabrāhmaõā na parimucciüsu Mārassa iddhānubhāvā.

#<[page 157]>#
%<                     3. 5. NIVâPASUTTAũ. (25)                  157                     >%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Seyyathā pi te bhikkhave dutiyā migajātā tathåpame ahaü ime dutiye samaõabrāhmaõe vadāmi.
     Tatra bhikkhave tatiyā samaõabrāhmaõā evaü samacintesuü: Ye kho te paņhamā samaõabrāhmaõā amuü nivāpaü nivuttaü Mārassa amåni ca lokāmisāni --pe-- evaü hi te paņhamā samaõabrāhmaõā na parimucciüsu Mārassa iddhānubhāvā. Ye pi te dutiyā samaõabrāhmaõā evaü samacintesuü: ye kho te paņhamā samaõabrāhmaõā amuü nivāpaü nivuttaü Mārassa amåni ca lokāmisāni --pe-- evaü hi te paņhamā samaõabrāhmaõā na parimucciüsu Mārassa iddhānubhāvā; yan-nåna mayaü sabbaso nivāpabhojanā . . . vihareyyāmāti; te sabbaso nivāpabhojanā . . . vihariüsu; te tattha sākabhakkhā pi ahesuü . . . pavattaphalabhojã; tesaü gimhānaü pacchime māse . . . tāni ca lokāmisāni; te tattha anupakhajja . . . amusmi¤-ca lokāmise, evaü hi te dutiyā pi samaõabrāhmaõā na parimucciüsu Mārassa iddhānubhāvā.
Yan-nåna mayaü amuü nivāpaü nivuttaü Mārassa amåni ca lokāmisāni upanissāya āsayaü kappeyyāma, tatr' āsayaü kappetvā amuü nivāpaü nivuttaü Mārassa amåni ca lokāmisāni ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jissāma, ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jamānā na madaü āpajjissāma, amattā samānā na-ppamādaü āpajjissāma, appamattā samānā na yathākāmakaraõãyā bhavissāma Mārassa amusmiü nivāpe amusmi¤-ca lokāmise ti. Te amuü nivāpaü nivuttaü Mārassa amåni ca lokāmisāni upanissāya āsayaü kappayiüsu, tatr' āsayaü kappetvā amuü nivāpaü nivuttaü Mārassa amåni ca lokāmisāni ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jiüsu, te tattha ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jamānā na madaü āpajjiüsu, amattā samānā na-ppamādaü āpajjiüsu, appamattā samānā na yathākāmakaraõãyā ahesuü Mārassa amusmiü nivāpe amusmi¤-ca lokāmise. Api ca kho evaüdiņņhikā ahesuü: Sassato loko iti pi, asassato loko iti pi, antavā loko iti pi, anantavā loko iti pi, taü jãvaü taü sarãraü iti pi, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü iti pi, hoti tathāgato param-maraõā iti pi, na hoti tathāgato param-maraõā iti pi, hoti ca na ca hoti tathāgato parammaraõā iti pi, n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā iti pi.

#<[page 158]>#
%<158                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evaü hi te bhikkhave tatiyā pi samaõabrāhmaõā na parimucciüsu Mārassa iddhānubhāvā. Seyyathā pi te bhikkhave tatiyā migajātā tathåpame ahaü ime tatiye samaõabrāhmaõe vadāmi.
     Tatra bhikkhave catutthā samaõabrāhmaõā evaü samacintesuü: Ye kho te paņhamā samaõabrāhmaõā amuü nivāpaü nivuttaü Mārassa --pe-- evaü hi te paņhamā samaõabrāhmaõā na parimucciüsu Mārassa iddhānubhāvā. Ye pi te dutiyā samaõabrāhmaõā evaü samacintesuü: ye kho te paņhamā samaõabrāhmaõā --pe-- evaü hi te paņhamā samaõabrāhmaõā na parimucciüsu Mārassa iddhānubhāvā; yan-nåna mayaü sabbaso nivāpabhojanā- pe -- evaü hi te dutiyā pi samaõabrāhmaõā na parimucciüsu Mārassa iddhānubhāvā. Ye pi te tatiyā samaõabrāhmaõā evaü samacintesuü: ye kho te paņhamā samaõabrāhmaõā --pe-- evaü hi te paņhamā samaõabrāhmaõā na parimucciüsu Mārassa iddhānubhāvā; ye pi te dutiyā samaõabrāhmaõā evaü samacintesuü: ye kho te paņhamā samaõabrāhmaõā --pe-- evaü hi te paņhamā samaõabrāhmaõā na parimucciüsu Mārassa iddhānubhāvā; yan-nåna mayaü sabbaso nivāpabhojanā -pe -- evaü hi te dutiyā pi samaõabrāhmaõā na parimucciüsu Mārassa iddhānubhāvā; yan-nåna mayaü amuü nivāpaü nivuttaü Mārassa amåni ca lokāmisāni upanissāya āsayaü kappeyyāma . . . amusmi¤-ca lokāmise ti; te amuü nivāpaü . . . amusmi¤-ca lokāmise; api ca kho evaüdiņņhikā ahesuü:
sassato loko iti pi --pe-- n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā iti pi; evaü hi te tatiyā pi samaõabrāhmaõā na parimucciüsu Mārassa iddhānubhāvā. Yan-nåna mayaü yattha agati Mārassa ca Māraparisāya ca tatr' āsayaü kappeyyāma, tatr' āsayaü kappetvā amuü nivāpaü nivuttaü Mārassa amåni ca lokāmisāni ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jissāma, ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jamānā na madaü āpajjissāma, amattā samānā nappamādaü āpajjissāma, appamattā samānā na yathākāmakaraõãyā bhavissāma Mārassa amusmiü nivāpe amusmi¤-ca lokāmise ti. Te yattha agati Mārassa ca Māraparisāya ca tatr' āsayaü kappayiüsu; tatr' āsayaü kappetvā amuü nivāpaü nivuttaü Mārassa amåni ca lokāmisāni ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jiüsu,

#<[page 159]>#
%<                     3. 5. NIVâPASUTTAũ. (25)                    159>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  te tattha ananupakhajja amucchitā bhojanāni bhu¤jamānā na madaü āpajjiüsu, amattā samānā na-ppamādaü āpajjiüsu, appamattā samānā na yathākāmakaraõãyā ahesuü Mārassa amusmiü nivāpe amusmi¤-ca lokāmise. Evaü hi te bhikkhave catutthā samaõabrāhmaõā parimucciüsu Mārassa iddhānubhāvā. Seyyathā pi te bhikkhave catutthā migajātā tathåpame ahaü ime catutthe samaõabrāhmaõe vadāmi.
     Katha¤-ca bhikkhave agati Mārassa ca Māraparisāya ca: Idha bhikkhave bhikkhu vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu: andham-akāsi Māraü, apadaü vadhitvā Māracakkhuü adassanaü gato pāpimato. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja viharati.
Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu: andham-akāsi Māraü, apadaü vadhitvā Māracakkhuü adassanaü gato pāpimato.
Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu pãtiyā ca virāgā upekhako ca viharati sato ca sampajāno, sukha¤-ca kāyena paņisaüvedeti yan-taü ariyā ācikkhanti: upekhako satimā sukhavihārã ti tatiyaü jhānaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati bhikkhave . . . pāpimato. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkhamasukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati bhikkhave . . . pāpimato.
Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā paņighasa¤¤ānaü atthagamā nānattasa¤¤ānaü amanasikārā ananto ākāso ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati bhikkhave . . . pāpimato. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma anantaü vi¤¤āõan-ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati bhikkhave . . . pāpimato.
Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma na-tthi ki¤cãti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati.

#<[page 160]>#
%<160                        I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Ayaü vuccati bhikkhave . . . pāpimato. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upasampajja viharati.
Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu: andham-akāsi Māraü, apadaü vadhitvā Māracakkhuü adassanaü gato pāpimato.
Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasampajja viharati, pa¤¤āya c' assa disvā āsavā parikkhãõā honti. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu: andham-akāsi Māraü, apadaü vadhitvā Māracakkhuü adassanaü gato pāpimato, tiõõo loke visattikan-ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                      NIVâPASUTTAũ PAĨCAMAũ.
                                26.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho Bhagavā pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya Sāvatthiü piõķāya pāvisi. Atha kho sambahulā bhikkhå yen' āyasmā ânando ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā āyasmantaü ânandaü etad-avocuü: Cirassutā no āvuso ânanda Bhagavato sammukhā dhammã kathā, sādhu mayaü āvuso ânanda labheyyāma Bhagavato sammukhā dhammikaü kathaü savanāyāti. -- Tena h' āyasmanto yena Rammakassa brāhmaõassa assamo ten' upasaīkamatha, app-eva nāma labheyyātha Bhagavato sammukhā dhammikaü kathaü savanāyāti. -- Evam-āvuso ti kho te bhikkhå āyasmato ânandassa paccassosuü. Atha kho Bhagavā Sāvatthiyaü piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto āyasmantaü ânandaü āmantesi: âyām' ânanda yena Pubbārāmo Migāramātu pāsādo ten' upasaīkamissāma divāvihārāyāti.
Evaü bhante ti kho āyasmā ânando Bhagavato paccassosi.

#<[page 161]>#
%<                 3. 6. ARIYAPARIYESANASUTTAũ. (26)              161>%
Atha kho Bhagavā āyasmatā ânandena saddhiü yena Pubbārāmo Migāramātu pāsādo ten' upasaīkami divāvihārāya.
Atha kho Bhagavā sāyanhasamayaü patisallāõā vuņņhito āyasmantaü ânandaü āmantesi: âyām' ânanda yena Pubbakoņņhako ten' upasaīkamissāma gattāni parisi¤citun-ti.
Evam-bhante ti kho āyasmā ânando Bhagavato paccassosi.
Atha kho Bhagavā āyasmatā ânandena saddhiü yena Pubbakoņņhako ten' upasaīkami gattāni parisi¤cituü; Pubbakoņņhake gattāni parisi¤citvā paccuttaritvā ekacãvaro aņņhāsi gattāni pubbāpayamāno. Atha kho āyasmā ânando Bhagavantaü etad-avoca: Ayaü bhante Rammakassa brāhmaõassa assamo avidåre; ramaõãyo bhante Rammakassa brāhmaõassa assamo, pāsādiko bhante Rammakassa brāhmaõassa assamo; sādhu bhante Bhagavā yena Rammakassa brāhmaõassa assamo ten' upasaīkamatu anukampaü upādāyāti. Adhivāsesi Bhagavā tuõhãbhāvena. Atha kho Bhagavā yena Rammakassa brāhmaõassa assamo ten' upasaīkami. Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhå Rammakassa brāhmaõassa assame dhammiyā kathāya sannisinnā honti. Atha kho Bhagavā bahidvārakoņņhake aņņhāsi kathāpariyosānaü āgamayamāno. Atha kho Bhagavā kathāpariyosānaü viditvā ukkāsitvā aggaëaü ākoņesi; vivariüsu kho te bhikkhå Bhagavato dvāraü. Atha kho Bhagavā Rammakassa brāhmaõassa assamaü pavisitvā pa¤¤atte āsane nisãdi. Nisajja kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Kāya nu ' ttha bhikkhave etarahi kathāya sannisinnā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā ti.
Bhagavantam-eva kho no bhante ārabbha dhammã kathā vippakatā, atha Bhagavā anuppatto ti. Sādhu bhikkhave, etaü kho bhikkhave tumhākaü patiråpaü kulaputtānaü saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajitānaü yaü tumhe dhammiyā kathāya sannisãdeyyātha. Sannipatitānaü vo bhikkhave dvayaü karaõãyaü: dhammã vā kathā ariyo vā tuõhãbhāvo.
     Dve 'mā bhikkhave pariyesanā: ariyā ca pariyesanā anariyā ca pariyesanā. Katamā ca bhikkhave anariyā pariyesanā: Idha bhikkhave ekacco attanā jātidhammo samāno jātidhamma¤-¤eva pariyesati, attanā jarādhammo samāno jarādhamma¤-¤eva pariyesati,

#<[page 162]>#
%<162                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  attanā byādhidhammo . . . attanā maraõadhammo . . . attanā sokadhammo . . . attanā saīkilesadhammo samāno saīkilesadhamma¤-¤eva pariyesati.
Ki¤-ca bhikkhave jātidhammaü vadetha: Puttabhariyaü bhikkhave jātidhammaü, dāsidāsaü jātidhammaü, ajeëakaü jātidhammaü, kukkuņasåkaraü jātidhammaü, hatthigavāssavaëavaü jātidhammaü, jātaråparajataü jātidhammaü. Jātidhammā h' ete bhikkhave upadhayo, etthāyaü gathito mucchito ajjhopanno attanā jātidhammo samāno jātidhamma¤¤eva pariyesati. Ki¤-ca bhikkhave jarādhammaü vadetha:
Puttabhariyaü bhikkhave jarādhammaü, dāsidāsaü j., ajeëakaü j., kukkuņasåkaraü j., hatthigavāssavaëavaü j., jātaråparajataü jarādhammaü. Jarādhammā h' ete bhikkhave upadhayo, etthāyaü gathito mucchito ajjhopanno attanā jarādhammo samāno jarādhamma¤-¤eva pariyesati. Ki¤-ca bhikkhave byādhidhammaü vadetha: Puttabhariyaü bhikkhave byādhidhammaü, dāsidāsaü by., ajeëakaü by., kukkuņasåkaraü by., hatthigavāssavaëavaü byādhidhammaü. Byādhidhammā h' ete . . . byādhidhamma¤-¤eva pariyesati. Ki¤-ca bhikkhave maraõadhammaü vadetha: Puttabhariyaü bhikkhave maraõadhammaü, dāsidāsaü m., ajeëakaü m., kukkuņasåkaraü m., hatthigavāssavaëavaü maraõadhammaü. Maraõadhammā h' ete . . . maraõadhamma¤-¤eva pariyesati.
Ki¤-ca bhikkhave sokadhammaü vadetha: Puttabhariyaü bhikkhave sokadhammaü, dāsidāsaü s., ajeëakaü s., kukkuņasåkaraü s., hatthigavāssavaëavaü sokadhammaü. Sokadhammā h' ete . . . sokadhamma¤-¤eva pariyesati. Ki¤-ca bhikkhave saīkilesadhammaü vadetha: Puttabhariyaü bhikkhave saīkilesadhammaü, dāsidāsaü saīkilesadhammaü, ajeëakaü saīkilesadhammaü, kukkuņasåkaraü saīkilesadhammaü, hatthigavāssavaëavaü saīkilesadhammaü, jātaråparajataü saīkilesadhammaü. Saīkilesadhammā h' ete bhikkhave upadhayo, etthāyaü gathito mucchito ajjhopanno attanā saīkilesadhammo samāno saīkilesadhamma¤-¤eva pariyesati. Ayaü bhikkhave anariyā pariyesanā.
     Katamā ca bhikkhave ariyā pariyesanā: Idha bhikkhave ekacco attanā jātidhammo samāno jātidhamme ādãnavaü viditvā ajātaü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü pariyesati,

#<[page 163]>#
%<                  3. 6. ARIYAPARIYESANASUTTAũ. (26)              163>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  attanā jarādhammo samāno jarādhamme ādãnavaü viditvā ajaraü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü pariyesati, attanā byādhidhammo samāno . . . abyādhiü . . ., attanā maraõadhammo samāno . . . amataü . . ., attanā sokadhammo samāno . . . asokaü . . ., attanā saīkilesadhammo samāno saīkilesadhamme ādãnavaü viditvā asaīkiliņņhaü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü pariyesati. Ayaü bhikkhave ariyā pariyesanā.
     Aham-pi sudaü bhikkhave pubbe va sambodhā anabhisambuddho bodhisatto va samāno attanā jātidhammo samāno jātidhamma¤-¤eva pariyesāmi, attanā jarādhammo samāno jarādhamma¤-¤eva pariyesāmi, attanā byādhidhammo . . ., attanā maraõadhammo . . ., attanā sokadhammo . . ., attanā saīkilesadhammo samāno saīkilesadhamma¤-¤eva pariyesāmi.
Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi: Kin-nu kho ahaü attanā jātidhammo samāno jātidhamma¤-¤eva pariyesāmi, attanā jarādhammo samāno --pe-- attanā saīkilesadhammo samāno saīkilesadhamma¤-¤eva pariyesāmi; yan-nånāhaü attanā jātidhammo samāno jātidhamme ādãnavaü viditvā ajātaü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü pariyeseyyaü, attanā jarādhammo . . . ajaraü . . . pariyeseyyaü, attanā byādhidhammo . . . abyādhiü . . . pariyeseyyaü, attanā maraõadhammo . . . amataü . . . pariyeseyyaü, attanā sokadhammo . . . asokaü . . . pariyeseyyaü, attanā saīkilesadhammo samāno saīkilesadhamme ādãnavaü viditvā asaīkiliņņham anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü pariyeseyyan-ti.
     So kho ahaü bhikkhave aparena samayena daharo va samāno susu kāëakeso bhadrena yobbanena samannāgato paņhamena vayasā akāmakānaü mātāpitunnaü assumukhānaü rudantānaü kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajiü. So evaü pabbajito samāno kiükusalagavesã anuttaraü santivarapadaü pariyesamāno yena âëāro Kālāmo ten' upasaīkamiü, upasaīkamitvā âëāraü Kālāmaü etad-avocaü: Icchām' ahaü āvuso Kālāma imasmiü dhammavinaye brahmacariyaü caritun-ti. Evaü vutte bhikkhave âëāro Kālāmo maü etadavoca: Viharat' āyasmā, tādiso ayaü dhammo yattha vi¤¤å puriso nacirass' eva sakaü ācariyakaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihareyyāti.

#<[page 164]>#
%<164                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  So kho ahaü bhikkhave nacirass' eva khippam-eva taü dhammaü pariyāpuõiü. So kho ahaü bhikkhave tāvataken' eva oņņhapahatamattena lapitalāpanamattena ¤āõavāda¤-ca vadāmi theravāda¤-ca, jānāmi passāmãti ca paņijānāmi aha¤-c' eva a¤¤e ca. Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi: Na kho âëāro Kālāmo imaü dhammaü kevalaü saddhāmattakena: sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharāmãti pavedeti, addhā âëāro Kālāmo imaü dhammaü jānaü passaü viharatãti. Atha khvāhaü bhikkhave yena âëāro Kālāmo ten' upasaīkamiü, upasaīkamitvā âëāraü Kālāmaü etad-avocaü: Kittāvatā no āvuso Kālāma imaü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja pavedesãti. Evaü vutte bhikkhave âëāro Kālāmo āki¤ca¤¤āyatanaü pavedesi. Tassa mayhaü bhikkhave etadahosi: Na kho âëārass' eva Kālāmassa atthi saddhā, mayhaü p' atthi saddhā; na kho âëārass' eva Kālāmassa atthi viriyaü, mayhaü p' atthi viriyaü; na kho âëārass' eva Kālāmassa atthi sati, mayhaü p' atthi sati; na kho âëārass' eva Kālāmassa atthi samādhi, mayhaü p' atthi samādhi; na kho âëārass' eva Kālāmassa atthi pa¤¤ā, mayhaü p' atthi pa¤¤ā; yan-nånāhaü yaü dhammaü âëāro Kālāmo: sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharāmãti pavedeti tassa dhammassa sacchikiriyāya padaheyyan-ti. So kho ahaü bhikkhave nacirass' eva khippam-eva taü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihāsiü. Atha khvāhaü bhikkhave yena âëāro Kālāmo ten' upasaīkamiü, upasaīkamitvā âëāraü Kālāmaü etad-avocaü: Ettāvatā no āvuso Kālāma imaü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja pavedesãti. -- Ettāvatā kho ahaü āvuso imaü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja pavedemãti. -- Aham-pi kho āvuso ettāvatā imaü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharāmãti. -- Lābhā no āvuso, suladdhaü no āvuso, ye mayaü āyasmantaü tādisaü sabrahmacāriü passāma. Iti yāhaü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja pavedemi taü tvaü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharasi, yaü tvaü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharasi tam-ahaü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja pavedemi.

#<[page 165]>#
%<                  3. 6. ARIYAPARIYESANASUTTAũ. (26)             165>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Iti yāhaü dhammaü jānāmi taü tvaü dhammaü jānāsi, yaü tvaü dhammaü jānāsi tam-ahaü dhammaü jānāmi. Iti yādiso ahaü tādiso tuvaü, yādiso tuvaü tādiso ahaü. Ehi dāni āvuso, ubho va santā imaü gaõaü pariharāmāti. Iti kho bhikkhave âëāro Kālāmo ācariyo me samāno antevāsiü maü samānaü attano samasamaü ņhapesi uëārāya ca maü påjāya påjesi. Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi: Nāyaü dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhi¤¤āya na sambodhāya na nibbānāya saüvattati, yāvad-eva āki¤ca¤¤āyatanåpapattiyā ti. So kho ahaü bhikkhave taü dhammaü analaīkaritvā tasmā dhammā nibbijjāpakkamiü.
     So kho ahaü bhikkhave kiükusalagavesã anuttaraü santivarapadaü pariyesamāno yena Uddako Rāmaputto ten' upasaīkamiü, upasaīkamitvā Uddakaü Rāmaputtaü etad-avocaü:
Icchām' ahaü āvuso imasmiü dhammavinaye brahmacariyaü caritun-ti. Evaü vutte bhikkhave Uddako Rāmaputto maü etad-avoca: Viharat' āyasmā, tādiso ayaü dhammo yattha vi¤¤å puriso nacirass' eva sakaü ācariyakaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihareyyāti. So kho ahaü bhikkhave nacirass' eva khippam-eva taü dhammaü pariyāpuõiü. So kho ahaü bhikkhave tāvataken' eva oņņhapahatamattena lapitalāpanamattena ¤āõavāda¤-ca vadāmi theravāda¤-ca, jānāmi passāmãti ca paņijānāmi aha¤-c' eva a¤¤e ca. Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi: Na kho Rāmo imaü dhammaü kevalaü saddhāmattakena: sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharāmãti pavedesi, addhā Rāmo imaü dhammaü jānaü passaü vihāsãti. Atha khvāhaü bhikkhave yena Uddako Rāmaputto ten' upasaīkamiü, upasaīkamitvā Uddakaü Rāmaputtaü etad-avocaü: Kittāvatā no āvuso Rāmo imaü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja pavedesãti. Evaü vutte bhikkhave Uddako Rāmaputto nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü pavedesi. Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi: Na kho Rāmass' eva ahosi saddhā, mayhaü p' atthi saddhā; na kho Rāmass' eva ahosi viriyaü,

#<[page 166]>#
%<166                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  mayhaü p' atthi viriyaü; na kho Rāmass' eva ahosi sati, mayhaü p' atthi sati; na kho Rāmass' eva ahosi samādhi, mayhaü p' atthi samādhi; na kho Rāmass' eva ahosi pa¤¤ā, mayhaü p' atthi pa¤¤ā; yan-nånāhaü yaü dhammaü Rāmo: sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharāmãti pavedesi tassa dhammassa sacchikiriyāya padaheyyan-ti.
So kho ahaü bhikkhave nacirass' eva khippam-eva taü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihāsiü.
Atha khvāhaü bhikkhave yena Uddako Rāmaputto ten' upasaīkamiü, upasaīkamitvā Uddakaü Rāmaputtaü etad-avocaü: Ettāvatā no āvuso Rāmo imaü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja pavedesãti. -- Ettāvatā kho āvuso Rāmo imaü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja pavedesãti. -- Aham-pi kho āvuso ettāvatā imaü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharāmãti. -- Lābhā no āvuso, suladdhaü no āvuso, ye mayaü āyasmantaü tādisaü sabrahmacāriü passāma. Iti yaü dhammaü Rāmo sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja pavedesi taü tvaü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharasi, yaü tvaü dhammaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharasi taü dhammaü Rāmo sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja pavedesi. Iti yaü dhammaü Rāmo a¤¤āsi taü tvaü dhammaü jānāsi, yaü tvaü dhammaü jānāsi taü dhammaü Rāmo a¤¤āsi. Iti yādiso Rāmo ahosi tādiso tuvaü, yādiso tuvaü tādiso Rāmo ahosi. Ehi dāni āvuso, tvaü imaü gaõaü pariharāti. Iti kho bhikkhave Uddako Rāmaputto sabrahmacārã me samāno ācariyaņņhāne ca maü ņhapesi uëārāya ca maü påjāya påjesi. Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi: Nāyaü dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhi¤¤āya na sambodhāya na nibbānāya saüvattati, yāvad-eva nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanåpapattiyā ti. So kho ahaü bhikkhave taü dhammaü analaīkaritvā tasmā dhammā nibbijjāpakkamiü.
     So kho ahaü bhikkhave kiükusalagavesã anuttaraü santivarapadaü pariyesamāno Magadhesu anupubbena cārikaü caramāno yena Uruvelā senānigamo tad-avasariü.

#<[page 167]>#
%<                 3. 6. ARIYAPARIYESANASUTTAũ. (26)             167>%
Tatth' addasaü ramaõãyaü bhåmibhāgaü pāsādika¤-ca vanasaõķaü, nadi¤-ca sandantiü setakaü såpatitthaü ramaõãyaü, samantā ca gocaragāmaü. Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi: Ramaõãyo vata bho bhåmibhāgo pāsādiko ca vanasaõķo, nadã ca sandati setakā såpatitthā ramaõãyā, samantā ca gocaragāmo; alaü vat' idaü kulaputtassa padhānatthikassa padhānāyāti. So kho ahaü bhikkhave tatth' eva nisãdiü: alam-idaü padhānāyāti.
     So kho ahaü bhikkhave attanā jātidhammo samāno jātidhamme ādãnavaü viditvā ajātaü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü pariyesamāno ajātaü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü ajjhagamaü, attanā jarādhammo samāno jarādhamme ādãnavaü viditvā ajaraü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü pariyesamāno ajaraü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü ajjhagamaü, attanā byādhidhammo samāno byādhidhamme ādãnavaü viditvā abyādhiü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü pariyesamāno abyādhiü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü ajjhagamaü, attanā maraõadhammo samāno maraõadhamme ādãnavaü viditvā amataü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü pariyesamāno amataü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü ajjhagamaü, attanā sokadhammo samāno sokadhamme ādãnavaü viditvā asokaü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü pariyesamāno asokaü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü ajjhagamaü, attanā saīkilesadhammo samāno saīkilesadhamme ādãnavaü viditvā asaīkiliņņhaü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü pariyesamāno asaīkiliņņhaü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü ajjhagamaü. Ĩāõa¤-ca pana me dassanaü udapādi: Akuppā me vimutti, ayam-antimā jāti, na-tthi dāni punabbhavo ti.
     Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi: Adhigato kho me ayaü dhammo gambhãro duddaso duranubodho santo paõãto atakkāvacaro nipuõo paõķitavedanãyo. âlayarāmā kho panāyaü pajā ālayaratā ālayasammuditā. âlayarāmāya kho pana pajāya ālayaratāya ālayasammuditāya duddasaü idaü ņhānaü yadidaü idappaccayatā paņiccasamuppādo, idam-pi kho ņhānaü duddasaü yadidaü sabbasaīkhārasamatho sabbåpadhipaņinissaggo taõhakkhayo virāgo nirodho nibbānaü.

#<[page 168]>#
%<168                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
Aha¤-c' eva kho pana dhammaü deseyyaü pare ca me na ājāneyyuü, so mam' assa kilamatho, sā mam' assa vihesā ti.
Api-ssu maü bhikkhave imā anacchariyā gāthā paņibhaüsu pubbe assutapubbā:
            Kicchena me adhigataü, halan-dāni pakāsituü,
     rāgadosaparetehi nāyaü dhammo susambudho.
            Paņisotāgāmiü nipuõaü gambhãraü duddasaü aõuü
     rāgarattā na dakkhinti tamokkhandhena āvaņā ti.
            Itiha me bhikkhave paņisa¤cikkhato appossukkatāya cittaü namati, no dhammadesanāya. Atha kho bhikkhave Brahmuno Sahampatissa mama cetasā cetoparivitakkhama¤¤āya etad-ahosi: Nassati vata bho loko, vinassati vata bho loko, yatra hi nāma Tathāgatassa arahato sammāsambuddhassa appossukkatāya cittaü namati, no dhammadesanāyāti. Atha kho bhikkhave Brahmā Sahampati seyyathā pi nāma balavā puriso sami¤jitaü vā bāhaü pasāreyya pasāritaü vā bāhaü sami¤jeyya evam-evaü Brahmaloke antarahito mama purato pāturahosi. Atha kho bhikkhave Brahmā Sahampati ekaüsaü uttarāsaīgaü karitvā yenāhaü ten' a¤jalim-paõāmetvā maü etad-avoca: Desetu bhante Bhagavā dhammaü, desetu Sugato dhammaü, santi sattā apparajakkhajātikā assavanatā dhammassa parihāyanti, bhavissanti dhammassa a¤¤ātāro ti. Idam-avoca bhikkhave Brahmā Sahampati, idaü vatvā athāparaü etad-avoca:
                 Pāturahosi Magadhesu pubbe
            dhammo asuddho samalehi cintito;
            apāpur' etaü amatassa dvāraü,             suõantu dhammaü vimalenānubuddhaü.
                 Sele yathā pabbatamuddhani-ņņhito
            yathā pi passe janataü samantato,
            tathåpamaü dhammamayaü sumedha
            pāsādam-āruyha samantacakkhu
            sokāvatiõõaü janatam-apetasoko
            avekkhassu jātijarābhibhåtaü.

#<[page 169]>#
%<                     3. 6. ARIYAPARIYESANASUTTAũ. (26)       169>%
                 Uņņhehi vãra vijitasaīgāma,
           satthavāha anaõa, vicara loke,
            desassu Bhagavā dhammaü,
            a¤¤ātāro bhavissantãti.
     Atha khvāhaü bhikkhave Brahmuno ca ajjhesanaü viditvā sattesu ca kāru¤¤ataü paņicca Buddhacakkhunā lokaü volokesiü. Addasaü kho ahaü bhikkhave Buddhacakkhunā lokaü volokento satte apparajakkhe mahārajakkhe, tikkhindriye mudindriye, svākāre dvākāre, suvi¤¤āpaye duvi¤¤āpaye, app-ekacce paralokavajjabhayadassāvine viharante. Seyyathā pi nāma uppaliniyaü vā paduminiyaü vā puõķarãkiniyaü vā app-ekaccāni uppalāni vā padumāni vā puõķarãkāni vā udake jātāni udake saüvaddhāni udakā 'nuggatāni antonimuggaposãni, app-ekaccāni uppalāni vā padumāni vā puõķarãkāni vā udake jātāni udake saüvaddhāni samodakaü ņhitāni, app-ekaccāni uppalāni vā padumāni vā puõķarãkāni vā udake jātāni udake saüvaddhāni udakā accuggamma tiņņhanti anupaliņņāni udakena, evam-eva kho ahaü bhikkhave Buddhacakkhunā lokaü volokento addasaü satte apparajakkhe mahārajakkhe, tikkhindriye mudindriye, svākāre dvākāre, suvi¤¤āpaye duvi¤¤āpaye, app-ekacce paralokavajjabhayadassāvine viharante. Atha khvāhaü bhikkhave Brahmānaü Sahampatiü gāthāya paccabhāsiü:
            Apārutā tesaü amatassa dvārā [Brahme]
            ye sotavanto, pamu¤cantu saddhaü;
            vihiüsasa¤¤ã paguõaü na bhāsiü
            dhammaü paõãtaü manujesu Brahme ti.
     Atha kho bhikkhave Brahmā Sahampati: katāvakāso kho 'mhi Bhagavatā dhammadesaõāyāti maü abhivādetvā padakkhiõaü katvā tatth' ev' antaradhāyi.
     Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi: Kassa nu kho ahaü paņhamaü dhammaü deseyyaü, ko imaü dhammaü khippam-eva ājānissatãti. Tassa mayhaü bhikkhave etadahosi: Ayaü kho âëāro Kālāmo paõķito viyatto medhāvã, dãgharattaü apparajakkhajātiko, yan-nånāhaü âëārassa Kālāmassa paņhamaü dhammaü deseyyaü,

#<[page 170]>#
%<170                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so imaü dhammaü khippam-eva ājānissatãti. Atha kho maü bhikkhave devatā upasaīkamitvā etad-avocuü: Sattāhakālakato bhante âëāro Kālāmo ti. Ĩāõa¤-ca pana me dassaõaü udapādi:
Sattāhakālakato âëāro Kālāmo ti. Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi: Mahājāniyo kho âëāro Kālāmo, sace hi so imaü dhammaü suõeyya khippam-eva ājāneyyāti. Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi: Kassa nu kho ahaü paņhamaü dhammaü deseyyaü, ko imaü dhammaü khippam-eva ājānissatãti. Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi: Ayaü kho Uddako Rāmaputto paõķito viyatto medhāvã, dãgharattaü apparajakkhajātiko, yan-nånāhaü Uddakassa Rāmaputtassa paņhamaü dhammaü deseyyaü, so imaü dhammaü khippam-eva ājānissatãti. Atha kho maü bhikkhave devatā upasaīkamitvā etad-avocuü: Abhidosakālakato bhante Uddako Rāmaputto ti. Ĩāõa¤-ca pana me dassanaü udapādi: Abhidosakālakato Uddako Rāmaputto ti. Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi: Mahājāniyo kho Uddako Rāmaputto, sace hi so imaü dhammaü suõeyya khippam-eva ājāneyyāti. Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi: Kassa nu kho ahaü paņhamaü dhammaü deseyyaü, ko imaü dhammaü khippam-eva ājānissatãti. Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi: Bahukārā kho me pa¤cavaggiyā bhikkhå ye maü padhānapahitattaü upaņņhahiüsu; yan-nånāhaü pa¤cavaggiyānaü bhikkhånaü paņhamaü dhammaü deseyyan-ti. Tassa mayhaü bhikkhave etad-ahosi:
Kahan-nu kho etarahi pa¤cavaggiyā bhikkhå viharantãti.
Addasaü kho ahaü bhikkhave dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena pa¤cavaggiye bhikkhå Bārāõasiyaü viharante Isipatane migadāye. Atha khvāhaü bhikkhave Uruvelāyaü yathābhirantaü viharitvā yena Bārāõasã tena cārikaü pakkāmiü.
     Addasā kho maü bhikkhave Upako ājãviko antarā ca Gayaü antarā ca bodhiü addhānamaggapaņipannaü, disvāna maü etad-avoca: Vippasannāni kho te āvuso indriyāni, parisuddho chavivaõõo pariyodāto; kaü si tvaü āvuso uddissa pabbajito, ko vā te satthā, kassa vā tvaü dhammaü rocesãti.

#<[page 171]>#
%<                  3. 6. ARIYAPARIYESANASUTTAũ. (26)             171>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evaü vutte ahaü bhikkhave Upakaü ājãvikaü gāthāhi ajjhabhāsiü:
                      Sabbābhibhå sabbavidå 'ham-asmi,
                 sabbesu dhammesu anåpalitto,
                 sabbaüjaho taõhakkhaye vimutto,
                 sayaü abhi¤¤āya kam-uddiseyyaü.
            Na me ācariyo atthi, sadiso me na vijjati,
     sadevakasmiü lokasmiü na-tthi me paņipuggalo.
            Ahaü hi arahā loke, ahaü satthā anuttaro,
     eko 'mhi sammāsambuddho, sãtibhåto 'smi nibbuto.
            Dhammacakkaü pavattetuü gacchāmi Kāsinaü puraü,
     andhabhåtasmiü lokasmiü āha¤chaü amatadundubhin-ti.
     -- Yathā kho tvaü āvuso paņijānāsi arahasi anantajino ti. --
            Mādisā ve jinā honti ye pattā āsavakkhayaü,
     jitā me pāpakā dhammā, tasmā 'haü Upakā jino ti.
Evaü vutte bhikkhave Upako ājãviko: Huveyya p' āvuso ti vatvā sãsaü okampetvā ummaggaü gahetvā pakkāmi.
            Atha khvāhaü bhikkhave anupubbena cārikaü caramāno yena Bārāõasã Isipatanaü migadāyo yena pa¤cavaggiyā bhikkhå ten' upasaīkamiü. Addasāsuü kho maü bhikkhave pa¤cavaggiyā bhikkhå dårato va āgacchantaü, disvāna a¤¤ama¤¤aü saõņhapesuü: Ayaü āvuso samaõo Gotamo āgacchati, bāhuliko padhānavibbhanto āvatto bāhullāya, so n' eva abhivādetabbo na paccuņņhātabbo, nāssa pattacãvaraü paņiggahetabbaü, api ca kho āsaõaü ņhapetabbaü, sace ākaīkhissati nisãdissatãti. Yathā yathā kho ahaü bhikkhave upasaīkamāmi tathā tathā pa¤cavaggiyā bhikkhå nāsakkhiüsu sakāya katikāya saõņhātuü; app-ekacce maü paccuggantvā pattacãvaraü paņiggahesuü, app-ekacce āsanaü pa¤¤āpesuü, app-ekacce pādodakaü upaņņhāpesuü, api ca kho maü nāmena ca āvusovādena ca samudācaranti.
Evaü vutte ahaü bhikkhave pa¤cavaggiye bhikkhå etadavocaü: Mā bhikkhave Tathāgataü nāmena ca āvusovādena ca samudācarittha. Arahaü bhikkhave Tathāgato sammāsambuddho.

#<[page 172]>#
%<172                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Odahatha bhikkhave sotaü, amatam-adhigataü, aham-anusāsāmi, ahaü dhammaü desemi, yathānusiņņhaü tathā paņipajjamānā nacirass' eva yass' atthāya kulaputtā samma-d-eva agārasmā anagāriyaü pabbajanti tad-anuttaraü brahmacariyapariyosānaü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharissathāti. Evaü vutte bhikkhave pa¤cavaggiyā bhikkhå maü etad-avocuü: Tāya pi kho tvaü āvuso Gotama iriyāya tāya paņipadāya tāya dukkarakārikāya nājjhagamā uttariü manussadhammā alamariya¤āõadassanavisesaü, kim-pana tvaü etarahi bāhuliko padhānavibbhanto āvatto bāhullāya adhigamissasi uttariü manussadhammā alamariya¤āõadassanavisesan-ti. Evaü vutte ahaü bhikkhave pa¤cavaggiye bhikkhå etad-avocaü:
Na bhikkhave Tathāgato bāhuliko na padhānavibbhanto na āvatto bāhullāya. Arahaü bhikkhave Tathāgato sammāsambuddho. Odahatha bhikkhave sotaü, amatam-adhigataü, aham-anusāsāmi, ahaü dhammaü desemi, yathānusiņņhaü tathā paņipajjamānā nacirass' eva yass' atthāya kulaputtā samma-d-eva agārasmā anagāriyaü pabbajanti tad-anuttaraü brahmacariyapariyosānaü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharissathāti. Dutiyam-pi kho bhikkhave pa¤cavaggiyā bhikkhå maü etad-avocuü:
Tāya pi kho tvaü āvuso Gotama iriyāya . . . alamariya¤āõadassanavisesan-ti. Dutiyam-pi kho ahaü bhikkhave pa¤cavaggiye bhikkhå etad-avocaü: Na bhikkhave Tathāgato bāhuliko . . . upasampajja viharissathāti. Tatiyam-pi kho bhikkhave pa¤cavaggiyā bhikkhå maü etad-avocuü: Tāya pi kho tvaü āvuso Gotama iriyāya . . . alamariya¤āõadassanavisesan-ti. Evaü vutte ahaü bhikkhave pa¤cavaggiye bhikkhå etad-avocaü: Abhijānātha me no tumhe bhikkhave ito pubbe evaråpaü {cross}vabbhācitam-etan-ti. -- No h' etam-bhante.
-- Arahaü bhikkhave Tathāgato sammāsambuddho. Odahatha bhikkhave sotaü, amatam-adhigataü, aham-anusāsāmi, ahaü dhammaü desemi, yathānusiņņhaü tathā paņipajjamānā nacirass' eva yass' atthāya kulaputtā samma-d-eva agārasmā anagāriyaü pabbajanti tad-anuttaraü brahmacariyapariyosānaü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharissathāti.

#<[page 173]>#
%<                 3. 6. ARIYAPARIYESANASUTTAũ. (26)             173>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Asakkhiü kho ahaü bhikkhave pa¤cavaggiye bhikkhå sa¤¤āpetuü. Dve pi sudaü bhikkhave bhikkhå ovadāmi, tayo bhikkhå piõķāya caranti, yaü tayo bhikkhå piõķāya caritvā āharanti tena chabbaggo yāpema. Tayo pi sudaü bhikkhave bhikkhå ovadāmi, dve bhikkhå piõķāya caranti, yaü dve bhikkhå piõķāya caritvā āharanti tena chabbaggo yāpema. Atha kho bhikkhave pa¤cavaggiyā bhikkhå mayā evaü ovadiyamānā evaü anusāsiyamānā attanā jātidhammā samānā jātidhamme ādãnavaü viditvā ajātaü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü pariyesamānā ajātaü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü ajjhagamaüsu, attanā jarādhammā samānā . . . ajaraü . . ., attanā byādhidhammā samānā . . . abyādhiü . . ., attanā maraõadhammā samānā . . . amataü . . ., attanā sokadhammā samānā . . . asokaü . . ., attanā saīkilesadhammā samānā saīkilesadhamme ādãnavaü viditvā asaīkiliņņhaü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü pariyesamānā asaīkiliņņhaü anuttaraü yogakkhemaü nibbānaü ajjhagamaüsu. Ĩāõa¤-ca pana nesaü dassanaü udapādi: Akuppā no vimutti, ayam-antimā jāti, na-tthi dāni punabbhavo ti.
     Pa¤c' ime bhikkhave kāmaguõā, katame pa¤ca: cakkhuvi¤¤eyyā råpā iņņhā kantā manāpā piyaråpā kāmåpasaühitā rajanãyā, sotavi¤¤eyyā saddā --pe-- ghānavi¤¤eyyā gandhā -- jivhāvi¤¤eyyā rasā -- kāyavi¤¤eyyā phoņņhabbā iņņhā kantā manāpā piyaråpā kāmåpasaühitā rajanãyā. Ime kho bhikkhave pa¤ca kāmaguõā. Ye hi keci bhikkhave samaõā vā brāhmaõā vā ime pa¤ca kāmaguõe gathitā mucchitā ajjhopannā anādãnavadassāvino anissaraõapa¤¤ā paribhu¤janti te evam-assu veditabbā: anayam-āpannā byasanam-āpannā yathākāmakaraõãyā pāpimato. Seyyathā pi bhikkhave āra¤¤ako mago baddho pāsarāsiü adhisayeyya, so evam-assa veditabbo: anayam-āpanno byasanam-āpanno yathākāmakaraõãyo luddassa, āgacchante ca ludde na yenakāmaü pakkamissatãti; evam-eva kho bhikkhave ye hi keci samaõā vā brāhmaõā vā . . . yathākāmakaraõãyā pāpimato. Ye ca kho keci bhikkhave samaõā vā brāhmaõā vā ime pa¤ca kāmaguõe agathitā amucchitā anajjhopannā ādãnavadassāvino nissaraõapa¤¤ā paribhu¤janti te evam-assu veditabbā:

#<[page 174]>#
%<174                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na anayam-āpannā na byasanam-āpannā na yathākāmakaraõãyā pāpimato. Seyyathā pi bhikkhave āra¤¤ako mago abaddho pāsarāsiü adhisayeyya, so evam-assa veditabbo: na anayamāpanno na byasanam-āpanno na yathākāmakaraõãyo luddassa, āgacchante ca pana ludde yenakāmaü pakkamissatãti; evam-eva kho bhikkhave ye hi keci samaõā vā brāhmaõā vā . . . na yathākāmakaraõãyā pāpimato.
     Seyyathā pi bhikkhave āra¤¤ako mago ara¤¤e pavane caramāno vissattho gacchati vissattho tiņņhati vissattho nisãdati vissattho seyyaü kappeti, taü kissa hetu: anāpāthagato bhikkhave luddassa; evam-eva kho bhikkhave bhikkhu vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu: andhamakāsi Māraü, apadaü vadhitvā Māracakkhuü adassanaü gato pāpimato. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati . . . pāpimato.
Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu pãtiyā ca virāgā upekhako ca viharati sato ca sampajāno, sukha¤-ca kāyena paņisaüvedeti yan-taü ariyā ācikkhanti: upekhako satimā sukhavihārã ti tatiyaü jhānaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati . . . pāpimato. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkhaü asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati . . . pāpimato. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā paņighasa¤¤ānaü atthagamā nānattasa¤¤ānaü amanasikārā ananto ākāso ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati . . . pāpimato. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma anantaü vi¤¤āõan-ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü upasampajja viharati --pe-- sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma na-tthi ki¤cãti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati -- sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upasampajja viharati

#<[page 175]>#
%<                 3. 7. CæėAHATTHIPADOPAMASUTTAũ. (27)          175>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- sabbaso nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasampajja viharati, pa¤¤āya c' assa disvā āsavā parikkhãõā honti. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu: andham-akāsi Māraü, apadaü vadhitvā Māracakkhuü adassanaü gato pāpimato, tiõõo loke visattikaü.
So vissattho gacchati vissattho tiņņhati vissattho nisãdati vissattho seyyaü kappeti, taü kissa hetu: anāpāthagato bhikkhave pāpimato ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                   ARIYAPARIYESANASUTTAũ CHAōōHAũ.
                                27.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tena kho pana samayena Jāõussoõi brāhmaõo sabbasetena vaëabhãrathena Sāvatthiyā niyyāti divā divassa. Addasā kho Jāõussoõi brāhmaõo Pilotikaü paribbājakaü dårato va āgacchantaü, disvāna Pilotikaü paribbājakaü etad-avoca: Handa kuto nu bhavaü Vacchāyano āgacchati divā divassāti. -- Ito hi kho ahaü bho āgacchāmi samaõassa Gotamassa santikā ti.
-- Taü kim-ma¤¤ati bhavaü Vacchāyano: samaõassa Gotamassa pa¤¤āveyyattiyaü, paõķito ma¤¤ati. -- Ko cāhaü bho ko ca samaõassa Gotamassa pa¤¤āveyyattiyaü jānissāmi; so pi nån' assa tādiso va yo samaõassa Gotamassa pa¤¤āveyyattiyaü jāneyyāti. -- Uëārāya khalu bhavaü Vacchāyano samaõaü Gotamaü pasaüsāya pasaüsatãti. -- Ko cāhaü bho ko ca samaõaü Gotamaü pasaüsissāmi, pasatthapasattho va so bhavaü Gotamo, seņņho devamanussānan-ti. -- Kampana bhavaü Vacchāyano atthavasaü sampassamāno samaõe Gotame evaü abhippasanno ti. -- Seyyathā pi bho kusalo nāgavaniko nāgavanaü paviseyya, so passeyya nāgavane mahantaü hatthipadaü dãghato ca āyataü tiriya¤-ca vitthataü,

#<[page 176]>#
%<176                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so niņņhaü gaccheyya: mahā vata bho nāgo ti; evam-eva kho ahaü bho yato addasaü samaõe Gotame cattāri padāni athāhaü niņņham-agamaü: sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti; katamāni cattāri:
     Idhāhaü bho passāmi ekacce khattiyapaõķite nipuõe kataparappavāde vālavedhiråpe, vobhindantā ma¤¤e caranti pa¤¤āgatena diņņhigatāni; te suõanti: samaõo khalu bho Gotamo amukaü nāma gāmaü vā nigamaü vā osarissatãti.
Te pa¤haü abhisaīkharonti: imaü mayaü pa¤haü samaõaü Gotamaü upasaīkamitvā pucchissāma; eva¤-ca no puņņho evaü byākarissati evam-assa mayaü vādaü āropessāma, eva¤-ce pi no puņņho evaü byākarissati evaü pi 'ssa mayaü vādaü āropessāmāti. Te suõanti: samaõo khalu bho Gotamo amukaü nāma gāmaü vā nigamaü vā osaņo ti; te yena samaõo Gotamo ten' upasaīkamanti. Te samaõo Gotamo dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaüseti; te samaõena Gotamena dhammiyā kathāya sandassitā samādapitā samuttejitā sampahaüsitā na c' eva samaõaü Gotamaü pa¤haü pucchanti, kut' assa vādaü āropessanti, a¤¤adatthu samaõass' eva Gotamassa sāvakā sampajjanti. Yadā 'haü bho samaõe Gotame imaü paņhamaü padaü addasaü athāhaü niņņham-agamaü: sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti.
     Puna ca parāhaü bho passāmi idh' ekacce brāhmaõapaõķite nipuõe kataparappavāde vālavedhiråpe, vobhindantā ma¤¤e caranti pa¤¤āgatena diņņhigatāni; te suõanti . . . samaõass' eva Gotamassa sāvakā sampajjanti. Yadā 'haü bho samaõe Gotame imaü dutiyaü padaü addasaü athāhaü niņņham-agamaü: sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti.
     Puna ca parāhaü bho passāmi idh' ekacce gahapatipaõķite --pe-- samaõapaõķite nipuõe kataparappavāde vālavedhiråpe, vobhindantā ma¤¤e caranti pa¤¤āgatena diņņhigatāni; te suõanti: samaõo khalu bho Gotamo amukaü nāma gāmaü vā nigamaü vā osarissatãti.

#<[page 177]>#
%<                 3.7. CæėAHATTHIPADOPAMASUTTAũ. (27)             177>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Te pa¤haü abhisaīkharonti: imaü mayaü pa¤haü samaõaü Gotamaü upasaīkamitvā pucchissāma; eva¤-ce no puņņho evaü byākarissati evam-assa mayaü vādaü āropessāma, eva¤-ce pi no puņņho evaü byākarissati evam-pi 'ssa mayaü vādaü āropessāmāti. Te suõanti: samaõo khalu bho Gotamo amukaü nāma gāmaü vā nigamaü vā osaņo ti; te yena samaõo Gotamo ten' upasaīkamanti. Te samaõo Gotamo dhammiyā kathāya sandasseti samādapeti samuttejeti sampahaüseti, te samaõena Gotamena dhammiyā kathāya sandassitā samādapitā samuttejitā sampahaüsitā na c' eva samaõaü Gotamaü pa¤haü pucchanti, kut' assa vādaü āropessanti, a¤¤adatthu samaõa¤-¤eva Gotamaü okāsaü yācanti agārasmā anagāriyaü pabbajjāya, te samaõo Gotamo pabbājeti. Te tathā pabbājitā samānā eke våpakaņņhā appamattā ātāpino pahitattā viharantā nacirass' eva yass' atthāya kulaputtā samma-d-eva agārasmā anagāriyaü pabbajanti tad-anuttaraü brahmacariyapariyosānaü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharanti. Te evam-āhaüsu: Manaü vata bho anassāma, manaü vata bho panassāma, mayaü hi pubbe assamaõā va samānā samaõ' amhāti paņijānimha, abrāhmaõā va samānā brāhmaõ' amhāti paņijānimha. anarahanto va samānā arahant' amhāti paņijānimha; idāni kho 'mha samaõā, idāni kho 'mha brāhmaõā, idāni kho 'mha arahanto ti. Yadā 'haü bho samaõe Gotame imaü catutthaü padaü addasaü athāhaü niņņham-agamaü: sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti. Yato kho ahaü bho samaõe Gotame imāni cattāri padāni addasaü athāhaü niņņham-agamaü:
sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti.
     Evaü vutte Jāõussoõi brāhmaõo sabbasetā vaëabhãrathā orohitvā ekaüsaü uttarāsaīgaü karitvā yena Bhagavā ten' a¤jalim-paõāmetvā tikkhattuü udānaü udānesi: Namo tassa Bhagavato arahato sammāsambuddhassa, namo tassa Bhagavato arahato sammāsambuddhassa, namo tassa Bhagavato arahato sammāsambuddhassa; app-eva nāma mayaü kadāci karahaci tena bhotā Gotamena saddhiü samāgaccheyyāma,

#<[page 178]>#
%<178                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  app-eva nāma siyā kocid-eva kathāsallāpo ti. Atha kho Jāõussoõi brāhmaõo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Jāõussoõi brāhmaõo yāvatako ahosi Pilotikāya paribbājakena saddhiü kathāsallāpo taü sabbaü Bhagavato ārocesi. Evaü vutte Bhagavā Jāõussoõiü brāhmaõaü etadavoca: Na kho brāhmaõa ettāvatā hatthipadopamo vitthārena paripåro hoti. Api ca brāhmaõa yathā hatthipadopamo vitthārena paripuro hoti taü suõāhi, sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmãti. Evaü bho ti kho Jāõussoõi brāhmaõo Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad-avoca:
     Seyyathā pi brāhmaõa nāgavaniko nāgavanaü paviseyya, so passeyya nāgavane mahantaü hatthipadaü dãghato ca āyataü tiriya¤-ca vitthataü; yo hoti kusalo nāgavaniko n' eva tāva niņņhaü gacchati: mahā vata bho nāgo ti, taü kissa hetu: Santi hi brāhmaõa nāgavane vāmanikā nāma hatthiniyo mahāpadā, tāsam-p' etaü padaü assāti. So tam-anugacchati, tam-anugacchanto passati nāgavane mahantaü hatthipadaü dãghato ca āyataü tiriya¤-ca vittataü uccā ca nisevitaü; yo hoti kusalo nāgavaniko n' eva tāva niņņhaü gacchati: mahā vata bho nāgo ti, taü kissa hetu: Santi hi brāhmaõa nāgavane uccākāëārikā nāma hatthiniyo mahāpadā, tāsam-p' etaü padaü assāti. So tam-anugacchati, tamanugacchanto passati nāgavane mahantaü hatthipadaü dãghato ca āyataü tiriya¤-ca vitthataü uccā ca nisevitaü uccā ca dantehi āra¤jitāni; yo hoti kusalo nāgavaniko n' eva tāva niņņhaü gacchati: mahā vata bho nāgo ti, taü kissa hetu: Santi hi brāhmaõa nāgavane uccākaõerukā nāma hatthiniyo mahāpadā, tāsam-p' etaü padaü assāti. So tamanugacchati, tam-anugacchanto passati nāgavane mahantaü hatthipadaü dãghato ca āyataü tiriya¤-ca vitthataü uccā ca nisevitaü uccā ca dantehi āra¤jitāni uccā ca sākhābhaīgaü, ta¤-ca nāgaü passati rukkhamålagataü vā abbhokāsagataü vā, gacchantaü vā ņhitaü vā nisinnaü vā nipannaü vā; so niņņhaü gacchati: ayaü va so mahānāgo ti. Evam-eva kho brāhmaõa idha Tathāgato loke uppajjati arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaü buddho bhagavā.

#<[page 179]>#
%<                3. 7. CæėAHATTHIPADOPAMASUTTAũ. (27)            179>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  So imaü lokaü sadevakaü samārakaü sabrahmakaü sassamaõabrāhmaõiü pajaü sadevamanussaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedeti. So dhammaü deseti ādikalyāõaü majjhekalyāõaü pariyosānakalyāõaü sātthaü sabya¤janaü, kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakāseti. Taü dhammaü suõāti gahapati vā gahapatiputto vā a¤¤atarasmiü vā kule paccājāto. So taü dhammaü sutvā Tathāgate saddhaü paņilabhati. So tena saddhāpaņilābhena samannāgato iti paņisa¤cikkhati: Sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā, na-y-idaü sukaraü agāraü ajjhāvasatā ekantaparipuõõaü ekantaparisuddhaü saīkhalikhitaü brahmacariyaü carituü, yan-nånāhaü kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajeyyanti. So aparena samayena appaü vā bhogakkhandhaü pahāya mahantaü vā bhogakkhandhaü pahāya, appaü vā ¤ātiparivaņņhaü pahāya mahantaü vā ¤ātiparivaņņaü pahāya kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajati.
     So evaü pabbajito samāno bhikkhånaü sikkhāsājãvāsamāpanno pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņivirato hoti, nihitadaõķo nihitasattho lajjã dayāpanno sabbapāõabhåtahitānukampã viharati. Adinnādānaü pahāya adinnādānā paņivirato hoti, dinnādāyã dinnapāņikaīkhã athenena sucibhåtena attanā viharati. Abrahmacariyaü pahāya brahmacārã hoti ārācārã, virato methunā gāmadhammā. Musāvādaü pahāya musāvādā paņivirato hoti, saccavādã saccasandho theto paccayiko avisaüvādako lokassa. Pisuõaü vācaü pahāya pisuõāya vācāya paņivirato hoti, ito sutvā na amutra akkhātā imesaü bhedāya amutra vā sutvā na imesaü akkhātā amåsaü bhedāya, iti bhinnānaü vā sandhātā sahitānaü vā anuppadātā, samaggārāmo samaggarato samagganandã samaggakaraõiü vācaü bhāsitā hoti. Pharusaü vācaü pahāya pharusāya vācāya paņivirato hoti, yā sā vācā nelā kaõõasukhā pemanãyā hadayaügamā porã bahujanakantā bahujanamanāpā tathāråpiü vācaü bhāsitā hoti.

#<[page 180]>#
%<180                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Samphappalāpaü pahāya samphappalāpā paņivirato hoti, kālavādã bhåtavādã atthavādã dhammavādã vinayavādã, nidhānavatiü vācaü bhāsitā kālena sāpadesaü pariyantavatiü atthasaühitaü. So bãjagāmabhåtagāmasamārambhā paņivirato hoti. Ekabhattiko hoti rattåparato, virato vikālabhojanā. Nacca-gãta-vādita-visåkadassanā paņivirato hoti. Mālā-gandha-vilepanadhāraõa-maõķana-vibhåsanaņņhānā paņivirato hoti. Uccāsayana-mahāsayanā paņivirato hoti. Jātaråparajatapaņiggahaõā paņivirato hoti. âmakadha¤¤apaņiggahaõā paņivirato hoti. âmakamaüsapaņiggahaõā paņivirato hoti. Itthikumārikapaņiggahaõā paņivirato hoti. Dāsidāsapaņiggahaõā paņivirato hoti. Ajeëakapaņiggahaõā paņivirato hoti. Kukkuņasåkarapaņiggahaõā paņivirato hoti. Hatthi-gavāssa-vaëavāpaņiggahaõā paņivirato hoti. Khettavatthupaņiggahaõā paņivirato hoti. Dåteyyapahiõagamanānuyogā paņivirato hoti. Kayavikkayā paņivirato hoti. Tulākåņa-kaüsakåņa-mānakåņā paņivirato hoti. Ukkoņana-va¤cana-nikati-sāciyogā paņivirato hoti. Chedana-vadhabandhana-viparāmosa-ālopa-sahasākārā paņivirato hoti. So santuņņho hoti kāyaparihārikena cãvarena kucchiparihārikena piõķapātena, yena yen' eva pakkamati samādāy' eva pakkamati. Seyyathā pi nāma pakkhã sakuõo yena yen' eva ķeti sapattabhāro va ķeti, evam-evaü bhikkhu santuņņho hoti kāyaparihārikena cãvarena kucchiparihārikena piõķapātena, yena yen' eva pakkamati samādāy' eva pakkamati. So iminā ariyena sãlakkhandhena samannāgato ajjhattaü anavajjasukhaü paņisaüvedeti. So cakkhunā råpaü disvā na nimittaggāhã hoti nānubya¤janaggāhã; yatvādhikaraõam-enaü cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü tassa saüvarāya paņipajjati, rakkhati cakkhundriyaü, cakkhundriye saüvaraü āpajjati. Sotena saddaü sutvā --pe-- ghānena gandhaü ghāyitvā -- jivhāya rasaü sāyitvā -- kāyena phoņņhabbaü phusitvā -- manasā dhammaü vi¤¤āya na nimittaggāhã hoti nānubya¤janaggāhã; yatvādhikaraõam-enaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü, tassa saüvarāya paņipajjati, rakkhati manindriyaü,

#<[page 181]>#
%<                3. 7. CæėAHATTHIPADOPAMASUTTAũ. (27)             181>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  manindriye saüvaraü āpajjati. So iminā ariyena indriyasaüvarena samannāgato ajjhattaü abyāsekasukhaü paņisaüvedeti. So abhikkante paņikkante sampajānakārã hoti, ālokite vilokite sampajānakārã hoti, sami¤jite pasārite sampajānakārã hoti, saīghāņipattacãvaradhāraõe sampajānakārã hoti, asite pãte khāyite sāyite sampajānakārã hoti, uccārapassāvakamme sampajānakārã hoti, gate ņhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuõhãbhāve sampajānakārã hoti.
     So iminā ca ariyena sãlakkhandhena samannāgato iminā ca ariyena indriyasaüvarena samannāgato iminā ca ariyena satisampaja¤¤ena samannāgato vivittaü senāsanaü bhajati, ara¤¤aü rukkhamålaü pabbataü kandaraü giriguhaü susānaü vanapatthaü abbhokāsaü palālapu¤jaü. So pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto nisãdati pallaīkaü ābhujitvā, ujuü kāyaü paõidhāya, parimukhaü satiü upaņņhapetvā.
So abhijjhaü loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaü parisodheti; byāpādapadosaü pahāya abyāpannacitto viharati, sabbapāõabhåtahitānukampã byāpādapadosā cittaü parisodheti; thãnamiddhaü pahāya vigatathãnamiddho viharati, ālokasa¤¤ã sato sampajāno thãnamiddhā cittaü parisodheti; uddhaccakukkuccaü pahāya anuddhato viharati, ajjhattaü våpasantacitto uddhaccakukkuccā cittaü parisodheti; vicikicchaü pahāya tiõõavicikiccho viharati, akathaükathã kusalesu dhammesu vicikicchāya cittaü parisodheti.
     So ime pa¤ca nãvaraõe pahāya cetaso upakkilese pa¤¤āya dubbalãkaraõe vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkhaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Idam-pi vuccati brāhmaõa Tathāgatapadaü iti pi, Tathāgatanisevitaü iti pi, Tathāgatāra¤jitaü iti pi. Na tv-eva tāva ariyasāvako niņņhaü gacchati: sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti. Puna ca paraü brāhmaõa bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja viharati. Idam-pi vuccati brāhmaõa Tathāgatapadaü iti pi, Tathāgatanisevitaü iti pi, Tathāgatāra¤jitaü iti pi. Na tv-eva tāva ariyasāvako niņņhaü gacchati:

#<[page 182]>#
%<182                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti. Puna ca paraü brāhmaõa bhikkhu pãtiyā ca virāgā upekhako ca viharati sato ca sampajāno, sukha¤-ca kāyena paņisaüvedeti yan-taü ariyā ācikkhanti: upekhako satimā sukhavihārã ti tatiyaü jhānaü upasampajja viharati. Idam-pi vuccati brāhmaõa Tathāgatapadaü iti pi, Tathāgatanisevitaü iti pi, Tathāgatāra¤jitaü iti pi. Na tv-eva tāva ariyasāvako niņņhaü gacchati: sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti. Puna ca paraü brāhmaõa bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkhaü asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja viharati. Idam-pi vuccati brāhmaõa Tathāgatapadaü iti pi, Tathāgatanisevitaü iti pi, Tathāgatāra¤jitaü iti pi. Na tv-eva tāva ariyasāvako niņņhaü gacchati: sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte pubbenivāsānussati¤āõāya cittaü abhininnāmeti. So anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekam-pi jātiü dve pi jātiyo tisso pi jātiyo catasso pi jātiyo pa¤ca pi jātiyo dasa pi jātiyo vãsatim-pi jātiyo tiüsam-pi jātiyo cattārãsam-pi jātiyo pa¤¤āsam-pi jātiyo jātisatam-pi jātisahassam-pi jātisatasahassam-pi aneke pi saüvaņņakappe aneke pi vivaņņakappe aneke pi saüvaņņavivaņņakappe; amutr' āsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto amutra uppādiü, tatra p' āsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto idhåpapanno ti. Iti sākāraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati. Idam-pi vuccati brāhmaõa Tathāgatapadaü iti pi, Tathāgatanisevitaü iti pi, Tathāgatāra¤jitaü iti pi. Na tv-eva tāva ariyasāvako niņņhaü gacchati: sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti.

#<[page 183]>#
%<                 3. 7. CæėAHATTHIPADOPAMASUTTAũ. (27)          183>%
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte sattānaü cutåpapāta¤āõāya cittaü abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajānāti: ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacãduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaü upavādakā micchādiņņhikā micchādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapannā; ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacãsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaü anupavādakā sammādiņņhikā sammādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapannā ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajānāti. Idam-pi vuccati brāhmaõa Tathāgatapadaü iti pi, Tathāgatanisevitaü iti pi, Tathāgatāra¤jitaü iti pi. Na tv-eva tāva ariyasāvako niņņhaü gacchati: sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte āsavānaü khaya¤āõāya cittaü abhininnāmeti. So: idaü dukkhan-ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü dukkhasamudayo ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü dukkhanirodho ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü dukkhanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü pajānāti; ime āsavā ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü āsavasamudayo ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü āsavanirodho ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü āsavanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü pajānāti. Idam-pi vuccati brāhmaõa Tathāgatapadaü iti pi, Tathāgatanisevitaü iti pi, Tathāgatāra¤jitaü iti pi. Na tv-eva tāva ariyasāvako niņņhaü gato hoti, api ca kho niņņhaü gacchati: sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti. Tassa evaü jānato evaü passato kāmāsavā pi cittaü vimuccati,

#<[page 184]>#
%<184                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  bhavāsavā pi cittaü vimuccati, avijjāsavā pi cittaü vimuccati, vimuttasmiü vimuttam-iti ¤āõaü hoti; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü. kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti pajānāti. Idaü vuccati brāhmaõa Tathāgatapadaü iti pi, Tathāgatanisevitaü iti pi, Tathāgatāra¤jitaü iti pi.
Ettāvatā kho brāhmaõa ariyasāvako niņņhaü gato hoti:
sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti. Ettāvatā kho brāhmaõa hatthipadopamo vitthārena paripåro hotãti.
     Evaü vutte Jāõussoõi brāhmaõo Bhagavantaü etadavoca: Abhikkantaü bho Gotama, abhikkantaü bho Gotama.
Seyyathā pi bho Gotama nikujjitaü vā ukkujjeyya. paņicchannaü vā vivareyya, måëhassa vā maggaü ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaü dhāreyya: cakkhumanto råpāni dakkhintãti, evam-evaü bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaü bhavantaü Gotamaü saraõaü gacchāmi dhamma¤-ca bhikkhusaīgha¤-ca. Upāsakaü maü bhavaü Gotamo dhāretu ajjatagge pāõupetaü saraõagatan-ti.
                  CæėAHATTHIPADOPAMASUTTAũ SATTAMAũ.
                                28.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho āyasmā Sāriputto bhikkhå āmantesi: âvuso bhikkhavo ti.
âvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa paccassosuü. âyasmā Sāriputto etad-avoca:
     Seyyathā pi āvuso yāni kānici jaīgamānaü pāõānaü padajātāni sabbāni tāni hatthipade samodhānaü gacchanti, hatthipadaü tesaü aggam-akkhāyati yadidaü mahantattena, evam-eva kho āvuso ye keci kusalā dhammā sabbe te catusu ariyasaccesu saīgahaü gacchanti, katamesu catusu: dukkhe ariyasacce,

#<[page 185]>#
%<               3. 8. MAHâHATTHIPADOPAMASUTTAũ. (28)             185>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  dukkhasamudaye ariyasacce, dukkhanirodhe ariyasacce, dukkhanirodhagāminiyā paņipadāya ariyasacce.
     Katama¤-c' āvuso dukkhaü ariyasaccaü: jāti pi dukkhā, jarā pi dukkhā, maraõam-pi dukkhaü, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā pi dukkhā, yam-p' icchaü na labhati tam-pi dukkhaü, saīkhittena pa¤c' upādānakkhandhā dukkhā. Katame c' āvuso pa¤c' upādānakkhandhā: seyyathãdaü råpupādānakkhandho vedanupādānakkhandho sa¤¤upādānakkhandho saīkhārupādānakkhandho vi¤¤āõupādānakkhandho. Katamo c' āvuso råpupādānakkhandho: cattāri ca mahābhåtāni catunna¤-ca mahābhåtānaü upādāya råpaü.
Katame c' āvuso cattāro mahābhåtā: paņhavãdhātu āpodhātu tejodhātu vāyodhātu.
     Katamā c' āvuso paņhavãdhātu: paņhavãdhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā. Katamā c' āvuso ajjhattikā paņhavãdhātu:
yaü ajjhattaü paccattaü kakkhaëaü kharigataü upādiõõaü, seyyathãdaü kesā lomā nakhā dantā taco maüsaü nahāru aņņhã aņņhimi¤jā vakkaü hadayaü yakanaü kilomakaü pihakaü papphāsaü antaü antaguõaü udariyaü karãsaü, yaü vā pan' a¤¤am-pi ki¤ci ajjhattaü paccattaü kakkhaëaü kharigataü upādiõõaü, ayaü vuccat' āvuso ajjhattikā paņhavãdhātu. Yā c' eva kho pana ajjhattikā paņhavãdhātu yā ca bāhirā paņhavãdhātu paņhavãdhātur-ev' esā. Taü: n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na {me^so} attā ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya daņņhabbaü. Evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā paņhavãdhātuyā nibbindati, paņhavãdhātuyā cittaü virājeti. Hoti kho so āvuso samayo yaü bāhirā āpodhātu pakuppati, antarahitā tasmiü samaye bāhirā paņhavãdhātu hoti. Tassā hi nāma āvuso bāhirāya paņhavãdhātuyā tāva mahallikāya aniccatā pa¤¤āyissati, khayadhammatā pa¤¤āyissati, vayadhammatā pa¤¤āyissati, vipariõāmadhammatā pa¤¤āyissati, kiü pan' imassa mattaņņhakassa kāyassa taõhupādiõõassa ahan-ti vā mamanti vā asmãti vā, atha khvāssa no t' ev' ettha hoti. Ta¤-ce āvuso bhikkhuü pare akkosanti paribhāsanti rosenti vihesenti, so evaü pajānāti: Uppannā kho me ayaü sotasamphassajā dukkhā vedanā, sā ca kho paņicca no appaņicca, kiü paņicca:

#<[page 186]>#
%<186                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
phassaü paņicca. So: phasso anicco ti passati, vedanā aniccā ti passati, sa¤¤ā aniccā ti passati, saīkhārā aniccā ti passati, vi¤¤āõaü aniccan-ti passati. Tassa dhātārammaõam-eva cittaü pakkhandati pasãdati santiņņhati adhimuccati.
Ta¤-ce āvuso bhikkhuü pare aniņņhehi akantehi amanāpehi samudācaranti, pāõisamphassena pi leķķusamphassena pi daõķasamphassena pi satthasamphassena pi, so evaü pajānāti:
Tathābhåto kho ayaü kāyo yathābhåtasmiü kāye pāõisamphassā pi kamanti, leķķusamphassā pi kamanti, daõķasamphassā pi kamanti, satthasamphassā pi kamanti. Vuttaü kho pan' etaü Bhagavatā Kakacåpamovāde: Ubhatodaõķakena ce pi bhikkhave kakacena corā ocarakā aīgamaīgāni okanteyyuü, tatra pi yo mano padoseyya na me so tena sāsanakaro ti. âraddhaü kho pana me viriyaü bhavissati asallãnaü, upaņņhitā sati asammuņņhā, passaddho kāyo asāraddho, samāhitaü cittaü ekaggaü. Kāmaü dāni imasmiü kāye pāõisamphassā pi kamantu, leķķusamphassā pi kamantu, daõķasamphassā pi kamantu, satthasamphassā pi kamantu, karãyati h' idaü buddhānaü sāsanan-ti. Tassa ce āvuso bhikkhuno evaü Buddhaü anussarato evaü dhammaü anussarato evaü saīghaü anussarato upekhā kusalanissitā na saõņhāti, so tena saüvijjati saüvegaü āpajjati: Alābhā vata me na vata me lābhā, dulladdhaü vata me na vata me suladdhaü, yassa me evaü Buddham anussarato evaü dhammaü anussarato evaü saīghaü anussarato upekhā kusalanissitā na saõņhātãti. Seyyathā pi āvuso suõisā sasuraü disvā saüvijjati saüvegaü āpajjati, evam-eva kho āvuso tassa ce bhikkhuno evaü Buddhaü anussarato evaü dhammaü anussarato evaü saīghaü anussarato upekhā kusalanissitā na saõņhāti, so tena saüvijjati saüvegaü āpajjati:
Alābhā vata me na vata me lābhā, dulladdhaü vata me na vata me suladdhaü, yassa me evaü Buddhaü anussarato evaü dhammaü anussarato evaü saīghaü anussarato upekhā kusalanissitā; na saõņhātãti. Tassa ce āvuso bhikkhuno evaü Buddhaü anussarato evaü dhammaü anussarato evaü saīghaü anussarato upekhā kusalanissitā saõņhāti, so tena attamano hoti.

#<[page 187]>#
%<                3. 8. MAHâHATTHIPADOPAMASUTTAũ. (28)             187>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Ettāvatā pi kho āvuso bhikkhuno bahu kataü hoti.
     Katamā c' āvuso āpodhātu: āpodhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā. Katamā c' āvuso ajjhattikā āpodhātu: yaü ajjhattaü paccattaü āpo āpogataü upādiõõaü, seyyathãdaü pittaü semhaü pubbo lohitaü sedo medo assu vasā kheëo siīghāõikā lasikā muttaü, yaü vā pan' a¤¤am-pi ki¤ci ajjhattaü paccattaü āpo āpogataü upādiõõaü, ayaü vuccat' āvuso ajjhattikā āpodhātu. Yā c' eva kho pana ajjhattikā āpodhātu yā ca bāhirā āpodhātu āpodhātur-ev' esā. Taü:
n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na {me^so} attā ti evametaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya daņņhabbaü. Evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā āpodhātuyā nibbindati, āpodhātuyā cittaü virājeti. Hoti kho so āvuso samayo yaü bāhirā āpodhātu pakuppati, sā gāmam-pi vahati, nigamampi vahati, nagaram-pi vahati, janapadam-pi vahati, janapadapadesam-pi vahati. Hoti kho so āvuso samayo yaü mahāsamudde yojanasatikāni pi udakāni ogacchanti, dviyojanasatikāni pi udakāni ogacchanti, tiyojanasatikāni pi udakāni ogacchanti, catuyojanasatikāni pi udakāni ogacchanti, pa¤cayojanasatikāni pi udakāni ogacchanti, chayojanasatikāni pi udakāni ogacchanti, sattayojanasatikāni pi udakāni ogacchanti.
Hoti kho so āvuso samayo yaü mahāsamudde sattatālam-pi udakaü saõņhāti, chatālam-pi udakaü saõņhāti, pa¤catālam-pi udakaü saõņhāti, catutālam-pi udakaü saõņhāti, titālam-pi udakaü saõņhāti, dvitālam-pi udakaü saõņhāti, tālamattampi udakaü saõņhāti. Hoti kho so āvuso samayo yaü mahāsamudde sattaporisam-pi udakaü saõņhāti, chaporisam-pi udakaü saõņhāti, pa¤caporisam-pi udakaü saõņhāti, catuporisam-pi udakaü saõņhāti, tiporisam-pi udakaü saõņhāti, dviporisam-pi udakaü saõņhāti, porisamattam-pi udakaü saõņhāti. Hoti kho so āvuso samayo yaü mahāsamudde addhaporisam-pi udakaü saõņhāti, kaņimattam-pi udakaü saõņhāti, jaõõumattam-pi udakaü saõņhāti, gopphamattam-pi udakaü saõņhāti. Hoti kho so āvuso samayo yaü mahāsamudde aīgulipabbatemanamattam-pi udakaü na hoti.
Tassā hi nāma āvuso bāhirāya āpodhātuyā tāva mahallikāya aniccatā pa¤¤āyissati

#<[page 188]>#
%<188                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  --pe-- upekhā kusalanissitā saõņhāti, so tena attamano hoti. Ettāvatā pi kho āvuso bhikkhuno bahu kataü hoti.
     Katamā c' āvuso tejodhātu: tejodhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā. Katamā c' āvuso ajjhattikā tejodhātu: yaü ajjhattaü paccattaü tejo tejogataü upādiõõaü, seyyathãdaü yena ca santappati yena ca jiriyati yena ca pariķayhati yena ca asitapãtabhāyitasāyitaü sammā pariõāmaü gacchati, yaü vā pan' a¤¤am-pi ki¤ci ajjhattaü paccattaü tejo tejogataü upādiõõaü, ayaü vuccat' āvuso ajjhattikā tejodhātu. Yā c' eva kho pana ajjhattikā tejodhātu yā ca bāhirā tejodhātu tejodhātur-ev' esā. Taü: n' etaü mama, n' eso 'hamasmi, na {me^so} attā ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya daņņhabbaü. Evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā tejodhātuyā nibbindati, tejodhātuyā cittaü virājeti. Hoti kho so āvuso samayo yaü bāhirā tejodhātu pakuppati. Sā gāmam-pi ķahati, nigamam-pi ķahati, nagaram-pi ķahati, janapadam-pi ķahati, janapadapadesampi ķahati. Sā haritantaü vā panthantaü vā selantaü vā udakantaü vā ramaõãyaü vā bhåmibhāgaü āgamma anāhārā nibbāyati. Hoti kho so āvuso samayo yaü kukkuņapaņņena pi nahārudaddulena pi aggiü gavesanti. Tassā hi nāma āvuso bāhirāya tejodhātuyā tāva mahallikāya aniccatā pa¤¤āyissati --pe-- upekhā kusalanissitā saõņhāti, so tena attamano hoti. Ettāvatā pi kho āvuso bhikkhuno bahu kataü hoti.
     Katamā c' āvuso vāyodhātu: vāyodhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā. Katamā c' āvuso ajjhattikā vāyodhātu: yaü ajjhattaü paccattaü vāyo vāyogataü upādiõõaü, seyyathãdaü uddhaügamā vātā, adhogamā vātā,kucchisayā vātā. koņņhasayā vātā, aīgamaīgānusārino vātā, assāso passāso, iti vā, yaü vā pan' a¤¤am-pi ki¤ci ajjhattaü paccattaü vāyo vāyogataü upādiõõaü, ayaü vuccat' āvuso ajjhattikā vāyodhātu. Yā c' eva kho pana ajjhattikā vāyodhātu yā ca bāhirā vāyodhātu vāyodhātur-ev' esā. Taü: n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na {me^so} attā ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya daņņhabbaü. Evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā vāyodhātuyā nibbindati, vāyodhātuyā cittaü virājeti.

#<[page 189]>#
%<             3. 8.     MAHâHATTHIPADOPAMASUTTAũ. (28)           189>%
Hoti kho so āvuso samayo yaü bāhirā vāyodhātu pakuppati, sā gāmam-pi vahati, nigamam-pi vahati, nagaram-pi vahati, janapadam-pi vahati, janapadapadesam-pi vahati.
Hoti kho so āvuso samayo yaü gimhānaü pacchime māse tālavaõņena pi vidhåpanena pi vātaü pariyesanti, ossavane pi tiõāni na icchanti. Tassā hi nāma āvuso bāhirāya vāyodhātuyā tāva mahallikāya aniccatā pa¤¤āyissati, khayadhammatā pa¤¤āyissati, vayadhammatā pa¤¤āyissati, vipariõāmadhammatā pa¤¤āyissati, kiü pan' imassa mattaņņhakassa kāyassa taõhupādiõõassa ahan-ti vā maman-ti vā asmãti vā, atha khvāssa no t' ev' ettha hoti. Ta¤-ce āvuso bhikkhuü pare akkosanti paribhāsanti rosenti vihesenti, so evaü pajānāti:
Uppannā kho me ayaü sotasamphassajā dukkhā vedanā, sā ca kho paņicca no appaņicca, kiü paņicca: phassaü paņicca.
So: phasso anicco ti passati, vedanā aniccā ti passati, sa¤¤ā aniccā ti passati, saīkhārā aniccā ti passati, vi¤¤āõaü aniccan-ti passati. Tassa dhātārammaõam-eva cittaü pakkhandati pasãdati santiņņhati adhimuccati. Ta¤-ce āvuso bhikkhuü pare aniņņhehi akantehi amanāpehi samudācaranti, pāõisamphassena pi leķķusamphassena pi daõķasamphassena pi satthasamphassena pi, so evaü pajānāti: Tathābhåto kho ayaü kāyo yathābhåtasmiü kāye pāõisamphassā pi kamanti, leķķusamphassā pi kamanti, daõķasamphassā pi kamanti, satthasamphassā pi kamanti. Vuttaü kho pan' etaü Bhagavatā Kakacåpamovāde: Ubhatodaõķakena ce pi bhikkhave corā ocarakā aīgamaīgāni okanteyyuü, tatra pi yo mano padoseyya na me so tena sāsanakaro ti. âraddhaü kho pana me viriyaü bhavissati asallãnaü, upaņņhitā sati asammuņņhā, passaddho kāyo asāraddho, samāhitaü cittaü ekaggaü. Kāmaü dāni imasmiü kāye pāõisamphassā pi kamantu, leķķusamphassā pi kamantu, daõķasamphassā pi kamantu, satthasamphassā pi kamantu, karãyati h' idaü buddhānaü sāsanan-ti. Tassa ce āvuso bhikkhuno evaü Buddhaü anussarato evaü dhammaü anussarato evaü saīghaü anussarato upekhā kusalanissitā na saõņhāti, so tena saüvijjati saüvegaü āpajjati: Alābhā vata me na vata me lābhā, dulladdhaü vata me na vata me suladdhaü, yassa me evaü Buddhaü anussarato evaü dhammaü anussarato evaü saīghaü anussarato upekhā kusalanissitā na saõņhātãti.

#<[page 190]>#
%<190                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Seyyathā pi āvuso suõisā sasuraü disvā saüvijjati saüvegaü āpajjati. evam-eva kho āvuso tassa ce bhikkhuno evaü Buddhaü anussarato evaü dhammaü anussarato evaü saīghaü anussarato upekhā kusalanissitā na saõņhāti, so tena saüvijjati saüvegaü āpajjati: Alābhā vata me na vata me lābhā, dulladdhaü vata me na vata me suladdhaü. Yassa me evaü Buddhaü anussarato evaü dhammaü anussarato evaü saīghaü anussarato upekhā kusalanissitā na saõņhātãti.
Tassa ce āvuso bhikkhuno evaü Buddhaü anussarato evaü dhammaü anussarato evaü saīghaü anussarato upekhā kusalanissitā saõņhāti, so tena attamano hoti. Ettāvatā pi kho āvuso bhikkhuno bahu kataü hoti.
     Seyyathā pi āvuso kaņņha¤-ca paņicca valli¤-ca paņicca tiõa¤-ca paņicca mattika¤-ca paņicca ākāso parivārito agāran-t' eva saīkhaü gacchati, evam-eva kho āvuso aņņhiü ca paņicca nahāru¤-ca paņicca maüsa¤-ca paņicca camma¤-ca paņicca ākāso parivārito råpan-t' eva saīkhaü gacchati.
Ajjhattika¤-ce āvuso cakkhuü aparibhinnaü hoti bāhirā ca råpā na āpāthaü āgacchanti no ca tajjo samannāhāro hoti, n' eva tāva tajjassa vi¤¤āõabhāgassa pātubhāvo hoti.
Ajjhattika¤-ce āvuso cakkhuü aparibhinnaü hoti bāhirā ca råpā āpāthaü āgacchanti no ca tajjo samannāhāro hoti, n' eva tāva tajjassa vi¤¤āõabhāgassa pātubhāvo hoti. Yato ca kho āvuso ajjhattika¤-c' eva cakkhuü aparibhinnaü hoti bāhirā ca råpā āpāthaü āgacchanti tajjo ca samannāhāro hoti, evaü tajjassa vi¤¤āõabhāgassa pātubhāvo hoti. Yaü tathābhåtassa råpaü taü råpupādānakkhandhe saīgahaü gacchati, yā tathābhåtassa vedanā sā vedanupādānakkhandhe saīgahaü gacchati, yā tathābhåtassa sa¤¤ā sā sa¤¤upādānakkhandhe saīgahaü gacchati, ye tathābhåtassa saīkhārā te saīkhārupādānakkhandhe saīgahaü gacchanti, yaü tathābhåtassa vi¤¤āõaü taü vi¤¤āõupādānakkhandhe saīgahaü gacchati. So evaü pajānāti: Evaü kira 'mesaü pa¤cannaü upādānakkhandhānaü saīgaho sannipāto samavāyo hotãti.
Vuttaü kho pan' etaü Bhagavatā: Yo paņiccasamuppādaü passati so dhammaü passati,

#<[page 191]>#
%<                 3. 8. MAHâHATTHIPADOPAMASUTTAũ. (28)          191>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yo dhammaü passati so paņiccasamuppādaü passatãti. Paņiccasamuppannā kho pan' ime yadidaü pa¤c' upādānakkhandhā. Yo imesu pa¤cas' upādānakkhandhesu chando ālayo anunayo ajjhosānaü so dukkhasamudayo, yo imesu pa¤cas' upādānakkhandhesu chandarāgavinayo chandarāgapahānaü so dukkhanirodho. Ettāvatā pi kho āvuso bhikkhuno bahu kataü hoti. Ajjhattika¤ce āvuso sotaü aparibhinnaü hoti --pe-- ghānaü aparibhinnaü hoti -- jivhā aparibhinnā hoti. -- kāyo aparibhinno hoti -- mano aparibhinno hoti bāhirā ca dhammā na āpāthaü āgacchanti no ca tajjo samannāhāro hoti, n' eva tāva tajjassa vi¤¤āõabhāgassa pātubhāvo hoti. Ajjhattiko ce āvuso mano aparibhinno hoti bāhirā ca dhammā āpāthaü āgacchanti no ca tajjo samannāhāro hoti, n' eva tāva tajjassa vi¤¤āõabhāgassa pātubhāvo hoti. Yato ca kho āvuso ajjhattiko c' eva mano aparibhinno hoti bāhirā ca dhammā āpāthaü āgacchanti tajjo ca samannāhāro hoti, evaü tajjassa vi¤¤āõabhāgassa pātubhāvo hoti. Yaü tathābhåtassa råpaü taü råpupādānakkhandhe saīgahaü gacchati, yā tathābhåtassa vedanā sā vedanupādānakkhandhe saīgahaü gacchati, yā tathābhåtassa sa¤¤ā sā sa¤¤upādānakkhandhe saīgahaü gacchati, ye tathābhåtassa saīkhārā te saīkhārupādānakkhandhe saīgahaü gacchanti, yaü tathābhåtassa vi¤¤āõaü taü vi¤¤āõupādānakkhandhe saīgahaü gacchati. So evaü pajānāti: Evaü kira 'mesaü pa¤cannaü upādānakkhandhānaü saīgaho sannipāto samavāyo hotãti. Vuttaü kho pan' etaü Bhagavatā: Yo paņiccasamuppādaü passati so dhammaü passati, yo dhammaü passati so paņiccasamuppādaü passatãti. Paņiccasamuppannā kho pan' ime yadidaü pa¤c' upādānakkhandhā. Yo imesu pa¤cas' upādānakkhandhesu chando ālayo anunayo ajjhosānaü so dukkhasamudayo, yo imesu pa¤cas' upādānakkhandhesu chandarāgavinayo chandarāgappahānaü so dukkhanirodho. Ettāvatā pi kho āvuso bhikkhuno bahu kataü hotãti.
     Idam-avoca āyasmā Sāriputto. Attamanā te bhikkhå āyasmato Sāriputtassa bhāsitaü abhinandun-ti.
                 MAHâHATTHIPADOPAMASUTTAũ AōōHAMAũ.

#<[page 192]>#
%<192                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
                                 29.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakåņe pabbate acirapakkante Devadatte. Tatra kho Bhagavā Devadattaü ārabbha bhikkhå āmantesi:
     Idha bhikkhave ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti: otiõõo 'mhi jātiyā jarāmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. So evaü pabbajito samāno lābhasakkārasilokaü abhinibbatteti. So tena lābhasakkārasilokena attamano hoti paripuõõasaīkappo. So tena lābhasakkārasilokena attān' ukkaüseti paraü vambheti: ahamasmi lābhã silokavā ime pan' a¤¤e bhikkhå appa¤¤ātā appesakkhā ti. So tena lābhasakkārasilokena majjati pamajjati pamādaü āpajjati, pamatto samāno dukkhaü viharati. Seyyathā pi bhikkhave puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato atikkamm' eva sāraü atikkamma phegguü atikkamma tacaü atikkamma papaņikaü sākhāpalāsaü chetvā ādāya pakkameyya sāran-ti ma¤¤amāno; tam-enaü cakkhumā puriso disvā evaü vadeyya: Na vatāyaü bhavaü puriso a¤¤āsi sāraü na a¤¤āsi phegguü na a¤¤āsi tacaü na a¤¤āsi papaņikaü na a¤¤āsi sākhāpalāsaü, tathā h' ayaü bhavaü puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato atikkamm' eva sāraü atikkamma phegguü atikkamma tacaü atikkamma papaņikaü sākhāpalāsaü chetvā ādāya pakkanto sāran-ti ma¤¤amāno, ya¤c' assa sārena sārakaraõãyaü ta¤-c' assa attaü nānubhavissatãti. Evam-eva kho bhikkhave idh' ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti: otiõõo 'mhi jātiyā jarāmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. So evaü pabbajito samāno lābhasakkārasilokaü abhinibbatteti.
So tena lābhasakkārasilokena attamano hoti paripuõõasaīkappo. So tena lābhasakkārasilokena attān' ukkaüseti paraü vambheti:

#<[page 193]>#
%<                   3.9 MAHâSâROPAMASUTTAũ. (29)                  193>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  aham-asmi lābhã silokavā, ime pan' a¤¤e bhikkhå appa¤¤ātā appesakkhā ti. So tena lābhasakkārasilokena majjati pamajjati pamādaü āpajjati, pamatto samāno dukkhaü viharati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu sākhāpalāsaü aggahesi brahmacariyassa, tena ca vosānaü āpādi.
     Idha pana bhikkhave ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti: otiõõo 'mhi jātiyā jarāmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. So evaü pabbajito samāno lābhasakkārasilokaü abhinibbatteti. So tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti na paripuõõasaīkappo, so tena lābhasakkārasilokena na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, so tena lābhasakkārasilokena na majjati nappamajjati na-ppamādaü āpajjati, appamatto samāno sãlasampadaü ārādheti. So tāya sãlasampadāya attamano hoti paripuõõasaīkappo. So tāya sãlasampadāya attān' ukkaüseti paraü vambheti: aham-asmi sãlavā kalyāõadhammo, ime pan' a¤¤e bhikkhå dussãlā pāpadhammā ti. So tāya sãlasampadāya majjati pamajjati pamādaü āpajjati, pamatto samāno dukkhaü viharati. Seyyathā pi bhikkhave puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato atikkamm' eva sāraü atikkamma phegguü atikkamma tacaü papaņikaü chetvā ādāya pakkameyya sāran-ti ma¤¤amāno; tam-enaü cakkhumā puriso disvā evaü vadeyya: Na vatāyaü bhavaü puriso a¤¤āsi sāraü na a¤¤āsi phegguü na a¤¤āsi tacaü na a¤¤āsi papaņikaü na a¤¤āsi sākhāpalāsaü; tathā h' ayaü bhavaü puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato atikkamm' eva sāraü atikkamma phegguü atikkamma tacaü papaņikaü chetvā ādāya pakkanto sāran-ti ma¤¤amāno, ya¤-c' assa sārena sārakaraõãyaü ta¤-c' assa atthaü nānubhavissatãti. Evam-eva kho bhikkhave idh' ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti . . . So tāya sãlasampadāya majjati pamajjati pamādaü āpajjati, pamatto samāno dukkhaü viharati.

#<[page 194]>#
%<194                    I. MæLAPAööâSAũ.>%
Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu papaņikaü aggahesi brahmacariyassa, tena ca vosānaü āpādi.
     Idha pana bhikkhave ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti: otiõõo 'mhi jātiyā jarāmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. So evaü pabbajito samāno lābhasakkārasilokaü abhinibbatteti. So tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti na paripuõõasaīkappo, so tena lābhasakkārasilokena na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, so tena lābhasakkārasilokena na majjati nappamajjati na-ppamādaü āpajjati, appamatto samāno sãlasampadaü ārādheti. So tāya sãlasampadāya attamano hoti no ca kho paripuõõasaīkappo, so tāya sãlasampadāya na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, so tāya sãlasampadāya na majjati na-ppamajjati na-ppamādaü āpajjati, appamatto samāno samādhisampadaü ārādheti. So tāya samādhisampadāya attamano hoti paripuõõasaīkappo. So tāya samādhisampadāya attān' ukkaüseti paraü vambheti: aham-asmi samāhito ekaggacitto, ime pan' a¤¤e bhikkhå asamāhitā vibbhantacittā ti. So tāya samādhisampadāya majjati pamajjati pamādaü āpajjati, pamatto samāno dukkhaü viharati. Seyyathā pi bhikkhave puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato atikkamm' eva sāraü atikkamma phegguü tacaü chetvā ādāya pakkameyya sāran-ti ma¤¤amāno; tam-enaü cakkhumā puriso disvā evaü vadeyya: Na vatāyaü bhavaü puriso a¤¤āsi sāraü na a¤¤āsi phegguü na a¤¤āsi tacaü na a¤¤āsi papaņikaü na a¤¤āsi sākhāpalāsaü, tathā h' ayaü bhavaü puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato atikkamm' eva sāraü atikkamma phegguü tacaü chetvā ādāya pakkanto sāran-ti ma¤¤amāno, ya¤-c' assa sārena sārakaraõãyaü ta¤-c' assa atthaü nānubhavissatãti. Evam-eva kho bhikkhave idh' ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti . . . So tāya samādhisampadāya majjati pamajjati pamādaü āpajjati, pamatto samāno dukkhaü viharati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu tacaü aggahesi brahmacariyassa,

#<[page 195]>#
%<                  3. 9. MAHâSâROPAMASUTTAũ. (29)                 195>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tena ca vosānaü āpādi.
     Idha pana bhikkhave ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti: otiõõo 'mhi jātiyā jarāmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. So evaü pabbajito samāno lābhasakkārasilokaü abhinibbatteti. So tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti na paripuõõasaīkappo, so tena lābhasakkārasilokena na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, so tena lābhasakkārasilokena na majjati na-ppamajjati na-ppamādaü āpajjati, appamatto samāno sãlasampadaü ārādheti. So tāya sãlasampadāya attamano hoti no ca kho paripuõõasaīkappo, so tāya sãlasampadāya na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, so tāya sãlasampadāya na majjati na-ppamajjati na-ppamādaü āpajjati, appamatto samāno samādhisampadaü ārādheti. So tāya samādhisampadāya attamano hoti no ca kho paripuõõasaīkappo, so tāya samādhisampadāya na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, so tāya samādhisampadāya na majjati na-ppamajjati na-ppamādaü āpajjati, appamatto samāno ¤āõadassanaü ārādheti.
So tena ¤āõadassanena attamano hoti paripuõõasaīkappo.
So tena ¤āõadassanena attān' ukkaüseti paraü vambheti:
aham-asmi jānaü passaü viharāmi, ime pan' a¤¤e bhikkhå ajānaü apassaü viharantãti. So tena ¤āõadassanena majjati pamajjati pamādaü āpajjati, pamatto samāno dukkhaü viharati. Seyyathā pi bhikkhave puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato atikkamm' eva sāraü phegguü chetvā ādāya pakkameyya sāran-ti ma¤¤amāno; tam-enaü cakkhumā puriso disvā evaü vadeyya: Na vatāyaü bhavaü puriso a¤¤āsi sāraü na a¤¤āsi phegguü na a¤¤āsi tacaü na a¤¤āsi papaņikaü na a¤¤āsi sākhāpalāsaü, tathā h' ayaü bhavaü puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato atikkamm' eva sāraü phegguü chetvā ādāya pakkanto sāran-ti ma¤¤amāno, ya¤-c' assa sārena sārakaraõãyaü ta¤-c' assa attaü nānubhavissatãti.

#<[page 196]>#
%<196                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
Evam-eva kho bhikkhave idh' ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti . . . So tena ¤āõadassanena majjati pamajjati pamādaü āpajjati, pamatto samāno dukkhaü viharati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu phegguü aggahesi brahmacariyassa, tena ca vosānaü āpādi.
     Idha pana bhikkhave ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti: otiõõo 'mhi jātiyā jarāmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. So evaü pabbajito samāno lābhasakkārasilokaü abhinibbatteti. So tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti na paripuõõasaīkappo, so tena lābhasakkārasilokena na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, so tena lābhasakkārasilokena na majjati na-ppamajjati na-ppamādaü āpajjati, appamatto samāno sãlasampadaü ārādheti. So tāya sãlasampadāya attamano hoti no ca kho paripuõõasaīkappo, so tāva sãlasampadāya na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, so tāya sãlasampadāya na majjati na-ppamajjati na-ppamādaü āpajjati, appamatto samāno samādhisampadaü ārādheti. So tāya samādhisampadāya attamano hoti no ca kho paripuõõasaīkappo, so tāya samādhisampadāya na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, so tāya samādhisampadāya na majjati na-ppamajjati na-ppamādaü āpajjati, appamatto samāno ¤āõadassanaü ārādheti. So tena ¤āõadassanena attamano hoti no ca kho paripuõõasaīkappo, so tena ¤āõadassanena na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, so tena ¤āõadassanena na majjati na-ppamajjati na-ppamādaü āpajjati, appamatto samāno samayavimokhaü ārādheti. ōhānaü kho pan' etaü bhikkhave vijjati yaü so bhikkhu tāya samayavimuttiyā parihāyetha. Seyyathā pi bhikkhave puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato sāra¤-¤eva chetvā ādāya pakkameyya sāran-ti jānamāno; tam-enaü cakkhumā puriso disvā evaü vadeyya: A¤¤āsi vatāyaü bhavaü puriso sāraü a¤¤āsi phegguü a¤¤āsi tacaü a¤¤āsi papaņikaü a¤¤āsi sākhāpalāsaü, tathā h' ayaü bhavaü puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato sāra¤-¤eva chetvā ādāya pakkanto sāran-ti jānamāno,

#<[page 197]>#
%<                  3. 9. MAHâSâROPAMASUTTAũ. (29)                197>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ya¤-c' assa sārena sārakaraõãyaü ta¤-c' assa atthaü anubhavissatãti. Evam-eva kho bhikkhave idh' ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti: otiõõo 'mhi jātiyā jarāmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. So evaü pabbajito samāno lābhasakkārasilokaü abhinibbatteti. So tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti na paripuõõasaīkappo, so tena lābhasakkārasilokena na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, so tena lābhasakkārasilokena na majjati na-ppamajjati na-ppamādaü āpajjati, appamatto samāno sãlasampadaü ārādheti. So tāya sãlasampadāya attamano hoti no ca kho paripuõõasaīkappo, so tāya sãlasampadāya na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, so tāya sãlasampadāya na majjati na-ppamajjati na-ppamādaü āpajjati, appamatto samāno samādhisampadaü ārādheti. So tāya samādhisampadāya attamano hoti no ca kho paripuõõasaīkappo, so tāya samādhisampadāya na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, so tāya samādhisampadāya na majjati na-ppamajjati nappamādaü āpajjati, appamatto samāno ¤āõadassanaü ārādheti. So tena ¤āõadassanena attamano hoti no ca kho paripuõõasaīkappo, so tena ¤āõadassanena na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, so tena ¤āõadassanena na majjati na-ppamajjati na-ppamādaü āpajjati, appamatto samāno asamayavimokhaü ārādheti. Aņņhānam-etaü bhikkhave anavakāso yaü so bhikkhu tāya asamayavimuttiyā parihāyetha.
     Iti kho bhikkhave na-y-idaü brahmacariyaü lābhasakkārasilokānisaüsaü, na sãlasampadānisaüsaü, na samādhisampadānisaüsaü, na ¤āõadassanānisaüsaü. Yā ca kho ayaü bhikkhave akuppā cetovimutti, etadattham-idaü bhikkhave brahmacariyaü etaüsāraü etaüpariyosānan-ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                    MAHâSâROPAMASUTTAũ NAVAMAũ.

#<[page 198]>#
%<198                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
                                30.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho Piīgalakoccho brāhmaõo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Piīgalakoccho brāhmaõo Bhagavantaü etadavoca: Ye 'me bho Gotama samaõabrāhmaõā saīghino gaõino gaõācariyā ¤ātā yasassino titthakarā sādhusammatā bahujanassa, seyyathãdaü Påraõo Kassapo, Makkhali Gosālo, Ajito Kesakambalã, Pakudho Kaccāyano, Sa¤jayo Belaņņhaputto, Nigaõņho Nātaputto, sabbe te sakāya paņi¤¤āya abbha¤¤aüsu sabbe va nābbha¤¤aüsu, udāhu ekacce abbha¤¤aüsu ekacce na abbha¤¤aüsåti. -- Alaü brāhmaõa, titthat' etaü: sabbe te sakāya paņi¤¤āya abbha¤¤aüsu sabbe va nabbha¤¤aüsu, udāhu ekacce abbha¤¤aüsu ekacce na abbha¤¤aüsu. Dhamman-te brāhmaõa desessāmi, taü suõāhi, sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmãti. Evam-bho ti kho Piīgalakoccho brāhmaõo Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad-avoca:
     Seyyathā pi brāhmaõa puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato atikkamm' eva sāraü atikkamma phegguü atikkamma tacaü atikkamma papaņikaü sākhāpalāsaü chetvā ādāya pakkameyya sāran-ti ma¤¤amāno; tam-enaü cakkhumā puriso disvā evaü vadeyya: Na vatāyaü bhavaü puriso a¤¤āsi sāraü na a¤¤āsi phegguü na a¤¤āsi tacaü na a¤¤āsi papaņikaü na a¤¤āsi sākhāpalāsaü, tathā h' ayaü bhavaü puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato atikkamm' eva sāraü atikkamma phegguü atikkamma tacaü atikkamma papaņikaü sākhāpalāsaü chetvā ādāya pakkanto sāran-ti ma¤¤amāno, ya¤-c' assa sārena sārakaraõãyaü ta¤-c' assa atthaü nānubhavissatãti.
     Seyyathā pi vā pana brāhmaõa puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato atikkamm' eva sāraü atikkamma phegguü atikkamma tacaü papaņikaü chetvā ādāya pakkameyya sāran-ti ma¤¤amāno;

#<[page 199]>#
%<                  3. 10. CæėASâROPAMASUTTAũ. (30)                199>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tam-enaü cakkhumā puriso disvā evaü vadeyya:
Na vatāyaü bhavaü puriso a¤¤āsi sāraü na a¤¤āsi phegguü na a¤¤āsi tacaü na a¤¤āsi papaņikaü na a¤¤āsi sākhāpalāsaü, tathā h' ayaü bhavaü puriso s. s. s. c. mahato rukkhassa t. s. atikkamm' eva sāraü atikkamma phegguü atikkamma tacaü papaņikaü chetvā ādāya pakkanto sāran-ti ma¤¤amāno, ya¤-c' assa sārena sārakaraõãyaü ta¤-c' assa atthaü nānubhavissatãti.
     Seyyathā pi vā pana brāhmaõa puriso s. s. s. c. mahato rukkhassa t. s. atikkamm' eva sāraü atikkamma phegguü tacaü chetvā ādāya pakkameyya sāran-ti ma¤¤amāno; tamenaü cakkhumā puriso disvā evaü vadeyya: Na vatāyaü bhavaü puriso a¤¤āsi sāraü na a¤¤āsi phegguü na a¤¤āsi tacaü na a¤¤āsi papaņikaü na a¤¤āsi sākhāpalāsaü, tathā h' ayaü bhavam puriso s. s. s. c. mahato rukkhassa t. s.
atikkamm' eva sāraü atikkamma phegguü tacaü chetvā ādāya pakkanto sāran-ti ma¤¤amāno, ya¤-c' assa sārena sārakaraõãyaü ta¤-c' assa atthaü nānubhavissatãti.
     Seyyathā pi vā pana brāhmaõa puriso s. s. s. c. mahato rukkhassa t. s. atikkamm' eva sāraü phegguü chetvā ādāya pakkameyya sāran-ti ma¤¤amāno; tam-enaü cakkhumā puriso evaü vadeyya: Na vatāyaü bhavaü puriso a¤¤āsi sāraü na a¤¤āsi phegguü na a¤¤āsi tacaü na a¤¤āsi papaņikaü na a¤¤āsi sākhāpalāsaü, tathā h' ayaü bhavaü puriso s. s. s. c. mahato rukkhassa t. s. atikkamm' eva sāraü phegguü chetvā ādāya pakkanto sāran-ti ma¤¤amāno, ya¤-c' assa sārena sārakaraõãyaü ta¤-c' assa atthaü nānubhavissatãti.
     Seyyathā pi vā pana brāhmaõa puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato sāra¤-¤eva chetvā ādāya pakkameyya sāran-ti jānamāno; tam-enaü cakkhumā puriso disvā evaü vadeyya:
A¤¤āsi vatāyaü bhavaü puriso sāraü a¤¤āsi phegguü a¤¤āsi tacaü a¤¤āsi papaņikaü a¤¤āsi sākhāpalāsaü, tathā h' ayaü bhavaü puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato sāraü yeva chetvā ādāya pakkanto sāran-ti jānamano,

#<[page 200]>#
%<200                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ya¤-c' assa sārena sārakaraõãyaü ta¤-c' assa atthaü anubhavissatãti.
     Evam-eva kho brāhmaõa idh' ekacco puggalo saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti: otiõõo 'mhi jātiyā jarāmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. So evaü pabbajito samāno lābhasakkārasilokaü abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena attamano hoti paripuõõasaīkappo, so tena lābhasakkārasilokena attān' ukkaüseti paraü vambheti: aham-asmi lābhã silokavā, ime pan' a¤¤e bhikkhå appa¤¤ātā appesakkhā ti; lābhasakkārasilokena ca ye a¤¤e dhammā uttaritarā ca paõãtatarā ca tesaü dhammānaü sacchikiriyāya na chandaü janeti na vāyamati, olãnavuttiko ca hoti sāthaliko. Seyyathā pi so brāhmaõa puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato atikkamm' eva sāraü atikkamma phegguü atikkamma tacaü atikkamma papaņikaü sākhāpalāsaü chetvā ādāya pakkamanto sāran-ti ma¤¤amāno, ya¤-c' assa sārena sārakaraõãyaü ta¤-c' assa atthaü nānubhavissati, tathåpamāhaü brāhmaõa imaü puggalaü vadāmi.
     Idha pana brāhmaõa ekacco puggalo saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti: otiõõo 'mhi jātiyā jarāmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. So evaü pabbajito samāno lābhasakkārasilokaü abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti na paripuõõasaīkappo, so tena lābhasakkārasilokena na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, lābhasakkārasilokena ca ya a¤¤e dhammā uttaritarā ca paõãtatarā ca tesaü dhammānaü sacchikiriyāya chandaü janeti vāyamati, anolãnavuttiko ca hoti asāthaliko.
So sãlasampadaü ārādheti, so tāya sãlasampadāya attamano hoti paripuõõasaīkappo, so tāya sãlasampadāya attān' ukkaüseti paraü vambheti: aham-asmi sãlavā kalyāõadhammo, ime pan' a¤¤e bhikkhå dussãlā pāpadhammā ti; sãlasampadāya ca ye a¤¤e dhammā uttaritarā ca paõãtatarā ca tesaü dhammānaü sacchikiriyāya na chandaü janeti na vāyamati,

#<[page 201]>#
%<                 3. 10. CæėASâROPAMASUTTAũ. (30)                201>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  olãnavuttiko ca hoti sāthaliko. Seyyathā pi so brāhmaõa puriso s. s. s. c. mahato rukkhassa t. s. atikkamm' eva sāraü atikkamma phegguü atikkamma tacaü papaņikaü chetvā ādāya pakkamanto sāran-ti ma¤¤amāno, ya¤-c' assa . . . nānubhavissati, tathåpamāhaü brāhmaõa imaü puggalaü vadāmi.
     Idha pana brāhmaõa ekacco puggalo saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti: otiõõo 'mhi jātiyā jarāmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. So evaü pabbajito samāno lābhasakkārasilokaü abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti na paripuõõasaīkappo, so tena lābhasakkārasilokena na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, lābhasakkārasilokena ca ye a¤¤e dhammā uttaritarā ca paõãtatarā ca tesaü dhammānaü sacchikiriyāya chandaü janeti vāyamati, anolãnavuttiko ca hoti asāthaliko.
So sãlasampadaü ārādheti, so tāya sãlasampadāya attamano hoti no ca kho paripuõõasaīkappo, so tāya sãlasampadāya na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, sãlasampadāya ca ye a¤¤e dhammā uttaritarā ca paõãtatarā ca tesaü dhammānaü sacchikiriyāya chandaü janeti vāyamati, anolãnavuttiko ca hoti asāthaliko. So samādhisampadaü ārādheti, so tāya samādhisampadāya attamano hoti paripuõõasaīkappo, so tāya samādhisampadāya attān' ukkaüseti paraü vambheti:
aham-asmi samāhito ekaggacitto, ime pan' a¤¤e bhikkhå asamāhitā vibbhantacittā ti; samādhisampadāya ca ye a¤¤e dhammā uttaritarā ca paõãtatarā ca tesaü dhammānaü sacchikiriyāya na chandaü janeti na vāyamati, olãnavuttiko ca hoti sāthaliko. Seyyathā pi so brāhmaõa puriso s. s. s. c.
mahato rukkhassa t. s. atikkamm' eva sāraü atikkamma phegguü tacaü chetvā ādāya pakkamanto sāran-ti ma¤¤amāno, ya¤-c' assa . . . nānubhavissati, tathåpamāhaü brāhmaõa imaü puggalaü vadāmi.
     Idha pana brāhmaõa ekacco puggalo saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti: otiõõo 'mhi jātiyā jarāmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi.

#<[page 202]>#
%<202                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. So evaü pabbajito samāno lābhasakkārasilokaü abhinibbatteti, so tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti na paripuõõasaīkappo, so tena lābhasakkārasilokena na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, lābhasakkārasilokena ca ye a¤¤e dhammā uttaritarā ca paõãtatarā ca tesaü dhammānaü sacchikiriyāya chandaü janeti vāyamati, anolãnavuttiko ca hoti asāthaliko.
So sãlasampadaü ārādheti, so tāya sãlasampadāya attamano hoti no ca kho paripuõõasaīkappo. So tāya sãlasampadāya na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, sãlasampadāya ca ye a¤¤e dhammā uttaritarā ca paõãtatarā ca tesaü dhammānaü sacchikiriyāya chandaü janeti vāyamati, anolãnavuttiko ca hoti asāthaliko. So samādhisampadaü ārādheti, so tāya samādhisampadāya attamano hoti no ca kho paripuõõasaīkappo, so tāya samādhisampadāya na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, samādhisampadāya ca ye a¤¤e dhammā uttaritarā ca paõãtatarā ca tesaü dhammānaü sacchikiriyāya chandaü janeti vāyamati, anolãnavuttiko ca hoti asāthaliko.
So ¤āõadassanaü ārādheti, so tena ¤āõadassanena attamano hoti paripuõõasaīkappo, so tena ¤āõadassanena attān' ukkaüseti paraü vambheti: aham-asmi jānaü passaü viharāmi, ime pan' a¤¤e bhikkhå ajānaü. apassaü viharantãti; ¤āõadassanena ca ye a¤¤e dhammā uttaritarā ca paõãtatarā ca tesaü dhammānaü sacchikiriyāya na chandaü janeti na vāyamati, olãnavuttiko ca hoti sāthaliko. Seyyathā pi so brāhmaõa puriso s. s. s. c. mahato rukkhassa t. s. atikkamm' eva sāraü phegguü chetvā ādāya pakkamanto sāran-ti ma¤¤amāno, ya¤-c' assa sārena sārakaraõãyaü ta¤-c' assa atthaü nānubhavissati, tathåpamāhaü brāhmaõa imaü puggalaü vadāmi.
     Idha pana brāhmaõa ekacco puggalo saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti: otiõõo 'mhi jātiyā jarāmaraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. So evaü pabbajito samāno lābhasakkārasilokaü abhinibbatteti,

#<[page 203]>#
%<                 3. 10. CæėASâROPAMASUTTAũ. (30)                203>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti na paripuõõasaīkappo, so tena lābhasakkārasilokena na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, lābhasakkārasilokena ca ye a¤¤e dhammā uttaritarā ca paõãtatarā ca tesaü dhammānaü sacchikiriyāya chandaü janeti vāyamati, anolãnavuttiko ca hoti asāthaliko.
So sãlasampadaü ārādheti, so tāya sãlasampadāya attamano hoti no ca kho paripuõõasaīkappo, so tāya sãlasampadāya na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, sãlasampadāya ca ye a¤¤e dhammā uttaritarā ca paõãtatarā ca tesaü dhammānaü sacchikiriyāya chandaü janeti vāyamati, anolãnavuttiko ca hoti asāthaliko. So samādhisampadaü ārādheti, so tāya samādhisampadāya attamano hoti no ca kho paripuõõasaīkappo, so tāya samādhisampadāya na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, samādhisampadāya ca ye a¤¤e dhammā uttaritarā ca paõãtatarā ca tesaü dhammānaü sacchikiriyāya chandaü janeti vāyamati, anolãnavuttiko ca hoti asāthaliko.
So ¤āõadassanaü ārādheti. So tena ¤āõadassanena attamano hoti no ca kho paripuõõasaīkappo, so tena ¤āõadassanena na attān' ukkaüseti na paraü vambheti, ¤āõadassanena ca ye a¤¤e dhammā uttaritarā ca paõãtatarā ca tesaü dhammānaü sacchikiriyāya chandaü janeti vāyamati, anolãnavuttiko ca hoti asāthaliko.
     Katame ca brāhmaõa dhammā ¤āõadassanena uttaritarā ca paõãtatarā ca: Idha brāhmaõa bhikkhu vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati.
Ayam-pi kho brāhmaõa dhammo ¤āõadassanena uttaritaro ca paõãtataro ca. Puna ca paraü brāhmaõa bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja viharati. Ayam-pi kho brāhmaõa dhammo ¤āõadassanena uttaritaro ca paõãtataro ca.
Puna ca paraü brāhmaõa bhikkhu pãtiyā ca virāgā upekhako ca viharati sato ca sampajāno, sukha¤-ca kāyena paņisaüvedeti yan-taü ariyā ācikkhanti: upekhako satimā sukhavihārã ti tatiyaü jhānaü upasampajja viharati. Ayam-pi kho brāhmaõa dhammo ¤āõadassanena uttaritaro ca paõãtataro ca.

#<[page 204]>#
%<204                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Puna ca paraü brāhmaõa bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkham-asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja viharati. Ayam-pi kho brāhmaõa dhammo ¤āõadassanena uttaritaro ca paõãtataro ca. Puna ca paraü brāhmaõa bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā paņighasa¤¤ānaü atthagamā nānattasa¤¤ānaü amanasikārā ananto ākāso ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja viharati. Ayam-pi kho brāhmaõa dhammo ¤āõadassanena uttaritaro ca paõãtataro ca. Puna ca paraü brāhmaõa bhikkhu sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma anantaü vi¤¤āõan-ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü upasampajja viharati. Ayam-pi kho brāhmaõa dhammo ¤āõadassanena uttaritaro ca paõãtataro ca. Puna ca paraü brāhmaõa bhikkhu sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma na-tthi ki¤cãti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati. Ayam-pi kho brāhmaõa dhammo ¤āõadassanena uttaritaro ca paõãtataro ca. Puna ca paraü brāhmaõa bhikkhu sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upasampajja viharati. Ayam-pi kho brāhmaõa dhammo ¤āõadassanena uttaritaro ca paõãtataro ca. Puna ca paraü brāhmaõa bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasampajja viharati, pa¤¤āya c' assa disvā āsavā parikkhãõā honti.
Ayam-pi kho brāhmaõa dhammo ¤āõadassanena uttaritaro ca paõãtataro ca. Ime kho brāhmaõa dhammā ¤āõadassanena uttaritarā ca paõãtatarā ca.
     Seyyathā pi so brāhmaõa puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno mahato rukkhassa tiņņhato sāravato sāraü yeva chetvā ādāya pakkamanto sāran-ti jānamāno, ya¤-c' assa sārena sārakaraõãyaü ta¤-c' assa atthaü anubhavissati, tathåpamāhaü brāhmaõa imaü puggalaü vadāmi.
     Iti kho brāhmaõa na-y-idaü brahmacariyaü lābhasakkārasilokānisaüsaü na sãlasampadānisaüsaü na samādhisampadānisaüsaü na ¤āõadassanānisaüsaü. Yā ca kho ayaü brāhmaõa akuppā cetovimutti,

#<[page 205]>#
%<                   4. 1. CæėAGOSIđGASUTTAũ. (31)                205>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  etadattham-idaü brāhmaõa brahmacariyaü etaüsāraü etaüpariyosānan-ti.
     Evaü vutte Piīgalakoccho brāhmaõo Bhagavantaü etad-avoca: Abhikkantaü bho Gotama, abhikkantaü bho Gotama. Seyyathā pi bho Gotama nikujjitaü vā ukkujjeyya, paņicchannaü vā vivareyya. måëhassa vā maggaü ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaü dhāreyya: cakkhumanto råpāni dakkhintãti, evam-eva kho bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaü bhavantaü Gotamaü saraõaü gacchāmi dhamma¤-ca bhikkhusaīgha¤-ca. Upāsakaü maü bhavaü Gotamo dhāretu ajjatagge pāõupetaü saraõagatan-ti.
                     CæėASâROPAMASUTTAũ DASAMAũ.
                            VAGGO TATIYO.
                                 31.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Nādike viharati Gi¤jakāvasathe. Tena kho pana samayena āyasmā ca Anuruddho āyasmā ca Nandiyo āyasmā ca Kimbilo Gosiīgasālavanadāye viharanti. Atha kho Bhagavā sāyanhasamayaü paņisallāõā vuņņhito yena Gosiīgasālavanadāyo ten' upasaīkami. Addasā kho dāyapālo Bhagavantaü dårato va āgacchantaü, disvāna Bhagavantaü etad-avoca: Mā samaõa etaü dāyaü pāvisi, sant' ettha tayo kulaputtā attakāmaråpā viharanti, mā tesaü aphāsum-akāsãti. Assosi kho āyasmā Anuruddho dāyapālassa Bhagavatā saddhiü mantayamānassa, sutvāna dāyapālaü etad-avoca: Māvuso dāyapāla Bhagavantaü vāresi, satthā no Bhagavā anuppatto ti. Atha kho āyasmā Anuruddho yen' āyasmā ca Nandiyo āyasmā ca Kimbilo ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmanta¤-ca Nandiyaü āyasmanta¤-ca Kimbilaü etad-avoca: Abhikkamath' āyasmanto, abhikkamath' āyasmanto, satthā no Bhagavā anuppatto ti.

#<[page 206]>#
%<206                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Atha kho āyasmā ca Anuruddho āyasmā ca Nandiyo āyasmā ca Kimbilo Bhagavantaü paccuggantvā eko Bhagavato pattacãvaraü paņiggahesi eko āsanaü pa¤¤āpesi eko pādodakaü upaņņhāpesi. Nisãdi Bhagavā pa¤¤atte āsane, nisajja kho Bhagavā pāde pakkhālesi. Te pi kho āyasmanto Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu.
Ekamantaü nisinnaü kho āyasmantaü Anuruddhaü Bhagavā etad-avoca:
     Kacci vo Anuruddhā khamanãyaü, kacci yāpanãyaü, kacci piõķakena na kilamathāti. -- Khamanãyaü Bhagavā, yapanãyaü Bhagavā, na ca mayaü bhante piõķakena kilamāmāti. -- Kacci pana vo Anuruddhā samaggā sammodamānā avivadamānā khãrodakãbhåtā a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi sampassantā viharathāti. -- Taggha mayaü bhante samaggā sammodamānā avivadamānā khãrodakãbhåtā a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi sampassantā viharāmāti. -- Yathākathaü pana tumhe Anuruddhā samaggā sammodamānā avivadamānā khãrodakãbhåtā a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi sampassantā viharathāti. -- Idha mayhaü bhante evaü hoti: Lābhā vata me, suladdhaü vata me, yo 'haü evaråpehi sabrahmacārãhi saddhiü viharāmãti. Tassa mayhaü bhante imesu āyasmantesu mettaü kāyakammaü paccupaņņhitaü āvã c' eva raho ca, mettaü vacãkammaü paccupaņņhitaü āvã c' eva raho ca, mettaü manokammaü paccupaņņhitaü āvã c' eva raho ca.
Tassa mayhaü bhante evaü hoti: Yan-nånāhaü sakaü cittaü nikkhipitvā imesaü yeva āyasmantānaü cittassa vasena vatteyyan-ti. So kho ahaü bhante sakaü cittaü nikkhipitvā imesaü yeva āyasmantānaü cittassa vasena vattāmi. Nānā hi kho no bhante kāyā eka¤-ca pana ma¤¤e cittan-ti.
     âyasmā pi kho Nandiyo --pe-- āyasmā pi kho Kimbilo Bhagavantaü etad-avoca: Mayham-pi kho bhante evaü hoti: Lābhā vata me, suladdhaü vata me, yo 'haü evaråpehi sabrahmacārãhi saddhiü viharāmãti. Tassa mayhaü bhante imesu āyasmantesu mettaü kāyakammaü paccupaņņhitaü āvã c' eva raho ca, mettaü vacãkammaü paccupaņņhitaü āvã c' eva raho ca, mettaü manokammaü paccupaņņhitaü āvã c' eva raho ca. Tassa mayhaü bhante evaü hoti: Yan-nånāhaü sakaü cittaü nikkhipitvā imesaü yeva āyasmantānaü cittassa vasena vatteyyan-ti.

#<[page 207]>#
%<                  4. 1. CæėAGOSIđGASUTTAũ. (31)                  207>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  So kho ahaü bhante sakaü cittaü nikkhipitvā imesaü yeva āyasmantānaü cittassa vasena vattāmi. Nānā hi kho no bhante kāyā eka¤-ca pana ma¤¤e cittan-ti.
     Evaü kho mayaü bhante samaggā sammodamānā avivadamānā khãrodakãbhåtā a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi sampassantā viharāmāti. -- Sādhu sādhu Anuruddhā. Kacci pana vo Anuruddhā appamattā ātāpino pahitattā viharathāti.
-- Taggha mayaü bhante appamattā ātāpino pahitattā viharāmāti. -- Yathākathaü pana tumhe Anuruddhā appamattā ātāpino pahitattā viharathāti. -- Idha bhante amhākaü yo paņhamaü gāmato piõķāya paņikkamati, so āsanāni pa¤¤āpeti, pānãyaü paribhojanãyaü upaņņhāpeti, avakkārapātiü upaņņhāpeti. Yo pacchā gāmato piõķāya paņikkamati, sace hoti bhuttāvaseso sace ākaīkhati bhu¤jati, no ce ākaīkhati appaharite vā chaķķeti appāõake vā udake opilāpeti. So āsanāni paņisāmeti, pānãyaü paribhojanãyaü paņisāmeti, avakkārapātiü paņisāmeti, bhattaggaü sammajjati. Yo passati pānãyaghaņaü vā paribhojanãyaghaņaü vā vaccaghaņaü vā rittaü tucchaü so upaņņhāpeti; sacāssa hoti avisayhaü hatthavikārena dutiyaü āmantetvā hatthavilaīgakena upaņņhāpema, na tv-eva mayaü bhante tappaccayā vācaü bhindāma.
Pa¤cāhikaü kho pana mayaü bhante sabbarattiyā dhammiyā kathāya sannisãdāma. Evaü kho mayaü bhante appamattā ātāpino pahitattā vãharāmāti.
     Sādhu sādhu Anuruddhā. Atthi pana vo Anuruddhā evaü appamattānaü ātāpãnaü pahitattānaü viharataü uttariü manussadhammā alamariya [¤āõadassana] viseso adhigato phāsuvihāro ti. -- Kiü hi no siyā bhante. Idha mayaü bhante yāvad-e ākaīkhāma vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharāma. Ayaü kho no bhante amhākaü appamattānaü ātāpãnaü pahitattānaü viharataü uttariü manussadhammā alamariya [¤āõadassana]viseso adhigato phāsuvihāro ti. -- Sādhu sādhu Anuruddhā.
Etassa pana vo Anuruddhā vihārassa samatikkamāya etassa vihārassa paņippassaddhiyā atth' a¤¤o uttariü manussadhammā alamariya [¤āõadassana] viseso adhigato phāsuvihāro ti.

#<[page 208]>#
%<208                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Kiü hi no siyā bhante. Idha mayaü bhante yāvad-e ākaīkhāma vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja viharāma.
Etassa bhante vihārassa samatikkamāya etassa vihārassa paņippassaddhiyā ayam-a¤¤o uttariü manussadhammā alamariya [¤āõadassana] viseso adhigato phāsuvihāro ti. -- Sādhu sādhu Anuruddhā. Etassa pana vo Anuruddhā vihārassa samatikkamāya etassa vihārassa paņippassaddhiyā atth' a¤¤o uttariü manussadhammā alamariya [¤āõadassana] viseso adhigato phāsuvihāro ti. -- Kiü hi no siyā bhante. Idha mayaü bhante yāvad-e ākaīkhāma pãtiyā ca virāgā upekhakā ca viharāma satā ca sampajānā, sukha¤-ca kāyena paņisaüvedema yan-taü ariyā ācikkhanti: upekhako satimā sukhavihārã ti tatiyaü jhānaü upasampajja viharāma. Etassa bhante vihārassa samatikkamāya etassa vihārassa paņippassaddhiyā ayam-a¤¤o uttariü manussadhammā alamariya [¤āõadassana] viseso adhigato phāsuvihāro ti. -- Sādhu sādhu Anuruddhā. Etassa pana vo Anuruddhā vihārassa samatikkamāya etassa vihārassa paņippassaddhiyā atth' a¤¤o uttariü manussadhammā alamariya [¤āõadassana] viseso adhigato phāsuvihāro ti. -- Kiü hi no siyā bhante. Idha mayaü bhante yāvad-e ākaīkhāma sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkhaü asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja viharāma. Etassa bhante vihārassa samatikkamāya etassa vihārassa paņippassaddhiyā ayam-a¤¤o uttariü manussadhammā alamariya [¤āõadassana] viseso adhigato phāsuvihāro ti. -- Sādhu sādhu Anuruddhā. Etassa pana vo Anuruddhā vihārassa samatikkamāya etassa vihārassa paņippassaddhiyā atth' a¤¤o uttariü manussadhammā alamariya [¤āõadassana] viseso adhigato phāsuvihāro ti. -- Kiü hi no siyā bhante. Idha mayaü bhante yāvad-e ākaīkhāma sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā paņighasa¤¤ānaü atthagamā nānattasa¤¤ānaü amanasikārā ananto ākāso ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja viharāma.

#<[page 209]>#
%<                    4. 1. CæėAGOSIđGASUTTAũ. (31)               209>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Etassa bhante vihārassa samatikkamāya etassa vihārassa paņippassaddhiyā ayam-a¤¤o uttariü manussadhammā alamariya [¤āõadassana] viseso adhigato phāsuvihāro ti. -- Sādhu sādhu Anuruddhā. Etassa pana vo Anuruddhā vihārassa samatikkamāya etassa vihārassa paņippassaddhiyā atth' a¤¤o uttariü manussadhammā alamariya [¤āõadassana] viseso adhigato phāsuvihāro ti. -- Kiü hi no siyā bhante. Idha mayaü bhante yāvad-e ākaīkhāma sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma anantaü vi¤¤āõan-ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü upasampajja viharāma -- pe -- sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma na-tthi ki¤cãti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharāma -- sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upasampajja viharāma. Etassa bhante vihārassa samatikkamāya etassa vihārassa paņippassaddhiyā ayam-a¤¤o uttariü manussadhammā alamariyaviseso adhigato phāsuvihāro ti. -Sādhu sādhu Anuruddhā. Etassa pana vo Anuruddhā vihārassa samatikkamāya etassa vihārassa paņippassaddhiyā atth' a¤¤o uttariü manussadhammā alamariya¤āõadassanaviseso adhigato phāsuvihāro ti. -- Kiü hi no siyā bhante.
Idha mayaü bhante yāvad-e ākaīkhāma sabbaso nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasampajja viharāma, pa¤¤āya ca no disvā āsavā parikkhãõā honti. Etassa bhante vihārassa samatikkamāya etassa vihārassa paņippassaddhiyā ayam-a¤¤o uttariü manussadhammā alamariya¤āõadassanaviseso adhigato phāsuvihāro. Imasmā ca mayaü bhante phāsuvihārā a¤¤aü phāsuvihāraü uttaritaraü vā paõãtataraü vā na samanupassāmāti. -- Sādhu sādhu Anuruddhā. Etasmā Anuruddhā phāsuvihārā a¤¤o phāsuvihāro uttaritaro vā paõãtataro vā na-tthãti.
     Atha kho Bhagavā āyasmanta¤-ca Anuruddhaü āyasmanta¤-ca Nandiyaü āyasmanta¤-ca Kimbilaü dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaüsetvā utthāy' āsanā pakkāmi. Atha kho āyasmā ca Anuruddho āyasmā ca Nandiyo āyasmā ca Kimbilo Bhagavantaü anusaüyāyitvā tato paņinivattitvā āyasmā ca Nandiyo āyasmā ca Kimbilo āyasmantaü Anuruddhaü etadavocuü:

#<[page 210]>#
%<210                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Kin-nu kho mayaü āyasmato Anuruddhassa evamārocimha: imāsa¤-ca imāsa¤-ca vihārasamāpattãnaü mayaü lābhino ti, yaü no āyasmā Anuruddho Bhagavato sammukhā yāva āsavānaü khayā pakāsesãti. -- Na kho me āyasmanto evam-ārocesuü: imāsa¤-ca imāsa¤-ca vihārasamāpattãnaü mayaü lābhino ti. Api ca me āyasmantānaü cetasā ceto paricca vidito: imāsa¤-ca imāsa¤-ca vihārasamāpattãnaü ime āyasmanto lābhino ti. Devatā pi me etam-atthaü ārocesuü: imāsa¤-ca imāsa¤-ca vihārasamāpattãnaü ime āyasmanto lābhino ti. Tam-enaü Bhagavatā pa¤hābhipuņņhena byākatan-ti.
     Atha kho Dãgho parajano yakkho yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhito kho Dãgho parajano yakkho Bhagavantaü etad-avoca: Lābhā bhante Vajjãnaü, suladdhalābhā Vajjipajāya, yatha Tathāgato viharati arahaü sammāsambuddho, ime ca tayo kulaputtā, āyasmā ca Anuruddho āyasmā ca Nandiyo āyasmā ca Kimbilo ti. Dãghassa parajanassa yakkhassa saddaü sutvā bhummā devā saddamanussāvesuü: Lābhā vata bho Vajjãnaü, suladdhalābhā Vajjipajāya, yattha Tathāgato viharati arahaü sammāsambuddho, ime ca tayo kulaputtā, āyasmā ca Anuruddho āyasmā ca Nandiyo āyasmā ca Kimbilo ti. Bhummānaü devānaü saddaü sutvā Cātummahārājikā devā --pe-- Tāvatiüsā devā -- Yāmā devā -- Tusitā devā -- Nimmānaratã devā -- Paranimmitavasavattino devā -- Brahmakāyikā devā saddamanussāvesuü: Lābhā vata bho Vajjãnaü, suladdhalābhā Vajjipajāya, yattha Tathāgato viharati arahaü sammāsambuddho, ime ca tayo kulaputtā, āyasmā ca Anuruddho āyasmā ca Nandiyo āyasmā ca Kimbilo ti. Itiha te āyasmanto tena khaõena tena muhuttena yāva Brahmalokā viditā ahesuü.
     Evam-etaü Dãgha, evam-etaü Dãgha. Yasmā pi Dãgha kulā ete tayo kulaputtā agārasmā anagāriyaü pabbajitā, ta¤-ca pi kulaü ete tayo kulaputte pasannacittaü anussareyya tassa p' assa kulassa dãgharattaü hitāya sukhāya.
Yasmā pi Dãgha kulaparivaņņā ete tayo kulaputtā agārasmā anagāriyaü pabbajitā,

#<[page 211]>#
%<                   4. 1. CæėAGOSIđGASUTTAũ. (31)                211>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so ce pi kulaparivaņņo ete tayo kulaputte pasannacitto anussareyya tassa p' assa kulaparivaņņassa dãgharattaü hitāya sukhāya. Yasmā pi Dãgha gāmā ete tayo kulaputtā agārasmā anagāriyaü pabbajitā, so ce pi gāmo ete tayo kulaputte pasannacitto anussareyya tassa p' assa gāmassa dãgharattaü hitāya sukhāya. Yasmā pi Dãgha nigamā ete tayo kulaputtā agārasmā anagāriyaü pabbajitā, so ce pi nigamo ete tayo kulaputte pasannacitto anussareyya tassa p' assa nigamassa dãgharattaü hitāya sukhāya. Yasmā pi Dãgha nagarā ete tayo kulaputtā agārasmā anagāriyaü pabbajitā, ta¤-ce pi nagaraü ete tayo kulaputte pasannacittaü anussareyya tassa p' assa nagarassa dãgharattaü hitāya sukhāya. Yasmā pi Dãgha janapadā ete ayo kulaputtā agārasmā anagāriyaü pabbajitā, so ce pi janapado ete tayo kulaputte pasannacitto anussareyya tassa p' assa janapadassa dãgharattaü hitāya sukhāya. Sabbe ce pi Dãgha khattiyā ete tayo kulaputte pasannacittā anussareyyuü sabbesānaü p' assa khattiyānaü dãgharattaü hitāya sukhāya. Sabbe ce pi Dãgha brāhmaõā ete tayo kulaputte pasannacittā anussareyyuü sabbesānaü p' assa brāhmaõānaü dãgharattaü hitāya sukhāya. Sabbe ce pi Dãgha vessā ete tayo kulaputte pasannacittā anussareyyuü sabbesānaü p' assa vessānaü dãgharattaü hitāya sukhāya. Sabbe ce pi Dãgha suddā ete tayo kulaputtā pasannacittā anussareyyuü sabbesānaü p' assa suddānaü dãgharattaü hitāya sukhāya.
Sadevako ce pi Dãgha loko samārako sabrahmako sassamaõabrāhmaõã pajā sadevamanussā ete tayo kulaputte pasannacittā anussareyya sadevakassa p' assa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaõabrāhmaõiyā pajāya sadevamanussāya dãgharattaü hitāya sukhāya. Passa Dãgha yāva c' ete tayo kulaputtā bahujanahitāya paņipannā bahujanasukhāya lokānukampāya, atthāya hitāya sukhāya devamanussānan-ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano Dãgho parajano yakkho Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
                     CæėAGOSIđGASUTTAũ PAōHAMAũ.

#<[page 212]>#
%<212                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
                                 32.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Gosiīgasālavanadāye viharati sambahulehi abhi¤¤ātehi abhi¤¤ātehi therehi sāvakehi saddhiü, āyasmatā ca Sāriputtena āyasmatā ca Mahāmoggallānena āyasmatā ca Mahākassapena āyasmatā ca Anuruddhena āyasmatā ca Revatena āyasmatā ca ânandena, a¤¤ehi ca abhi¤¤ātehi abhi¤¤ātehi therehi sāvakehi saddhiü. Atha kho āyasmā Mahāmoggallāno sāyanhasamayaü patisallāõā vuņņhito yen' āyasmā Mahākassapo ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmantaü Mahākassapaü etadavoca: âyām' āvuso Kassapa yen' āyasmā Sāriputto ten' upasaīkamissāma dhammasavanāyāti. Evam-āvuso ti kho āyasmā Mahākassapo āyasmato Mahāmoggallānassa paccassosi. Atha kho āyasmā ca Mahāmoggallāno āyasmā ca Mahākassapo āyasmā ca Anuruddho yen' āyasmā Sāriputto ten' upasaīkamiüsu dhammasavanāya. Addasā kho āyasmā ânando āyasmanta¤-ca Mahāmoggallānaü āyasmanta¤-ca Mahākassapaü āyasmanta¤-ca Anuruddhaü yen' āyasmā Sāriputto ten' upasaīkamante dhammasavanāya, disvāna yen' āyasmā Revato ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmantaü Revataü etad-avoca: Upasaīkamantā kho amå āvuso Revata sappurisā yen' āyasmā Sāriputto tena dhammasavanāya, āyām' āvuso Revata yen' āyasmā Sāriputto ten' upasaīkamissāma dhammasavanāyāti. Evam-āvuso ti kho āyasmā Revato āyasmato ânandassa paccassosi. Atha kho āyasmā ca Revato āyasmā ca ânando yen' āyasmā Sāriputto ten' upasaīkamiüsu dhammasavanāya.
     Addasā kho āyasmā Sāriputto āyasmanta¤-ca Revataü āyasmanta¤-ca ânandaü dårato va āgacchante, disvāna āyasmantaü ânandaü etad-avoca: Etu kho āyasmā ânandas-sāgataü āyasmato ânandassa Bhagavato upaņņhākassa Bhagavato santikāvacarassa. Ramaõãyaü āvuso ânanda Gosiīgasālavanaü, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā ma¤¤e gandhā sampavanti. Kathaüråpena āvuso ânanda bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti. -- Idh' āvuso Sāriputta bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo,

#<[page 213]>#
%<                  4. 2. MAHâGOSIđGASUTTAũ. (32)                  213>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ye te dhammā ādikalyāõā majjhekalyāõā pariyosānakalyāõā sātthā sabya¤janā kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti tathāråpā 'ssa dhammā bahussutā honti dhatā, vacasā paricitā, manasā 'nupekkhitā, diņņhiyā suppaņividdhā; so catunnaü parisānaü dhammaü deseti parimaõķalehi padabya¤janehi appabaddhehi anusayasamugghātāya. Evaråpena kho āvuso Sāriputta bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti.
     Evaü vutte āyasmā Sāriputto āyasmantaü Revataü etad-avoca: Byākataü kho āvuso Revatā āyasmatā ânandena yathā sakaü paņibhānaü. Tattha dāni mayaü āyasmantaü Revataü pucchāma: Ramaõãyaü āvuso Revata Gosiīgasālavanaü . . . Kathaüråpena āvuso Revata bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti. -- Idh' āvuso Sāriputta bhikkhu paņisallāõārāmo hoti paņisallāõarato, ajjhattaü cetosamathamanuyutto, anirākatajjhāno, vipassanāya samannāgato, bråhetā su¤¤āgārānaü. Evaråpena kho āvuso Sāriputta bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti.
     Evaü vutte āyasmā Sāriputto āyasmantaü Anuruddhaü etad-avoca: Byākataü kho āvuso Anuruddha āyasmatā Revatena yathā sakaü paņibhānaü. Tattha dāni mayaü āyasmantaü Anuruddhaü pucchāma: Ramaõãyaü āvuso Anuruddha Gosiīgasālavanaü . . . Kathaüråpena āvuso Anuruddha bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti. -- Idh' āvuso Sāriputta bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sahassaü lokānaü voloketi. Seyyathā pi āvuso Sāriputta cakkhumā puriso uparipāsādavaragato sahassaü nemimaõķalānaü volokeyya, evam-eva kho āvuso Sāriputta bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sahassaü lokānaü voloketi. Evaråpena kho āvuso Sāriputta Gosiīgasālavanaü sobheyyāti.
     Evaü vutte āyasmā Sāriputto āyasmantaü Mahākassapaü etad-avoca: Byākataü kho āvuso Kassapa āyasmatā Anuruddhena yathā sakaü paņibhānaü. Tattha dāni mayaü āyasmantaü Mahākassapaü pucchāma: Ramaõãyaü āvuso Kassapa Gosiīgasālavaõaü . . . Kathaüråpena āvuso Kassapa bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti.

#<[page 214]>#
%<214                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Idh' āvuso Sāriputta bhikkhu attanā ca āra¤¤ako hoti āra¤¤akattassa ca vaõõavādã, attanā ca piõķapātiko hoti piõķapātikattassa ca vaõõavādã, attanā ca paüsukåliko hoti paüsukålikattassa ca vaõõavādã, attanā ca tecãvariko hoti tecãvarikattassa ca vaõõavādã, attanā ca appiccho hoti appicchatāya ca vaõõavādã, attanā ca santuņņho hoti santuņņhiyā ca vaõõavādã, attanā ca pavivitto hoti pavivekassa ca vaõõavādã, attanā ca asaüsaņņho hoti asaüsaggassa ca vaõõavādã, attanā ca āraddhaviriyo hoti viriyārambhassa ca vaõõavādã, attanā ca sãlasampanno hoti sãlasampadāya ca vaõõavādã, attanā ca samādhisampanno hoti samādhisampadāya ca vaõõavādã, attanā ca pa¤¤āsampanno hoti pa¤¤āsampadāya ca vaõõavādã, attanā ca vimuttisampanno hoti vimuttisampadāya ca vaõõavādã, attanā ca vimutti¤āõadassanasampanno hoti vimutti¤āõadassanasampadāya ca vaõõavādã. Evaråpena kho āvuso Sāriputta bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti.
     Evaü vutte āyasmā Sāriputto āyasmantaü Mahāmoggallānaü etad-avoca: Byākataü kho āvuso Moggallāna āyasmatā Mahākassapena yathā sakaü paņibhānaü. Tattha dāni mayaü āyasmantaü Mahāmoggallānaü pucchāma: Ramaõãyaü āvuso Moggallāna Gosiīgasālavanaü . . . Kathaüråpena āvuso Moggallāna bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti.
-- Idh' āvuso Sāriputta dve bhikkhå abhidhammakathaü kathenti, te a¤¤ama¤¤aü pa¤haü pucchanti, a¤¤ama¤¤assa pa¤haü puņņhā vissajjenti no ca saüsādenti, dhammã ca nesaü kathā pavattanã hoti. Evaråpena kho āvuso Sāriputta bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti.
     Atha kho āyasmā Mahāmoggallāno āyasmantaü Sāriputtaü etad-avoca: Byākataü kho āvuso Sāriputta amhehi sabbeh' eva yathā sakaü paņibhānaü. Tattha dāni mayaü āyasmantaü Sāriputtaü pucchāma: Ramaõãyaü āvuso Sāriputta Gosiīgasālavanaü, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā ma¤¤e gandhā sampavanti. Kathaüråpena āvuso Sāriputta Gosiīgasālavanaü sobheyyāti. -- Idh' āvuso Moggallāna bhikkhu cittaü vasaü vatteti, no ca bhikkhu cittassa vasena vattati; so yāya vihārasamāpattiyā ākaīkhati pubbanhasamayaü viharituü tāya vihārasamāpattiyā pubbanhasamayaü viharati,

#<[page 215]>#
%<                    4. 2. MAHâGOSIđGASUTTAũ. (32)                215>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yāya vihārasamāpattiyā ākaīkhati majjhantikaü samayaü viharituü tāya vihārasamāpattiyā majjhantikaü samayaü viharati, yāya vihārasamāpattiyā ākaīkhati sāyanhasamayaü viharituü tāya vihārasamāpattiyā sāyanhasamayaü viharati. Seyyathā pi āvuso Moggallāna ra¤¤o vā rājamahāmattassa vā nānārattānaü dussānaü dussakaraõķako påro assa, so ya¤-¤ad-eva dussayugam ākaīkheyya pubbanhasamayaü pārupituü tan-tad-eva dussayugaü pubbanhasamayaü pārupeyya, ya¤-¤ad-eva dussayugaü ākaīkheyya majjhantikaü samayaü pārupituü tan-tad-eva dussayugaü majjhantikaü samayaü pārupeyya, ya¤-¤ad-eva dussayugaü ākaīkheyya sāyanhasamayaü pārupituü tan-tad-eva dussayugaü sāyanhasamayaü pārupeyya; evam-eva kho āvuso Moggallāna bhikkhu cittaü vasaü vatteti, no ca bhikkhu cittassa vasena vattati; so yāya vihārasamāpattiyā ākaīkhati pubbanhasamayaü viharituü tāya vihārasamāpattiyā pubbanhasamayaü viharati, yāya vihārasamāpattiyā ākaīkhati majjhantikaü samayaü viharituü tāya vihārasamāpattiyā majjhantikaü samayaü viharati, yāya vihārasamāpattiyā ākaīkhati sāyanhasamayaü viharitaü tāya vihārasamāpattiyā sāyanhasamayaü viharati. Evaråpena kho āvuso Moggallāna bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti.
     Atha kho āyasmā Sāriputto te āyasmante etad-avoca:
Byākataü kho āvuso amhehi sabbeh' eva yathā sakaü paņibhānaü. âyām' āvuso yena Bhagavā ten' upasaīkamissāma, upasaīkamitvā etam-atthaü Bhagavato ārocessāma, yathā no Bhagavā byākarissati tathā naü dhāressāmāti. Evamāvuso ti kho te āyasmanto āyasmato Sāriputtassa paccassosuü. Atha kho te āyasmanto yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Sāriputto Bhagavantaü etad-avoca: Idha bhante āyasmā ca Revato āyasmā ca ânando yenāhaü ten' upasaīkamiüsu dhammasavanāya.
Addasaü kho ahaü bhante āyasmanta¤-ca Revataü āyasmanta¤-ca ânandaü dårato va āgacchante, disvāna āyasmantaü ânandaü etad-avocaü:

#<[page 216]>#
%<216                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Etu kho āyasmā ânando, sāgataü āyasmato ânandassa Bhagavato upaņņhākassa Bhagavato santikāvacarassa. Ramaõãyaü āvuso ânanda Gosiīgasālavanaü, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā ma¤¤e gandhā sampavanti. Kathaüråpena āvuso ânanda bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti. Evaü vutte bhante āyasmā ânando maü etad-avoca: Idh' āvuso Sāriputta bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhekalyāõā pariyosānakalyāõā sātthā sabya¤janā kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti tathāråpā 'ssa dhammā bahussutā honti dhatā, vacasā paricitā, manasā 'nupekkhitā, diņņhiyā suppaņividdhā; so catunnaü parisānaü dhammaü deseti parimaõķalehi padabya¤janehi appabaddhehi anusayasamugghātāya. Evaråpena kho āvuso Sāriputta bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti. -- Sādhu sādhu Sāriputta, yathā taü ânando va sammā byākaramāno byākareyya. ânando hi Sāriputta bahussuto sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhekalyāõā pariyosānakalyāõā sātthā sabya¤janā kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti tathāråpā 'ssa dhammā bahussutā honti dhatā, vacasā paricitā, manasā 'nupekkhitā, diņņhiyā suppaņividdhā; so catunnaü parisānaü dhammaü deseti parimaõķalehi padabya¤janehi appabaddhehi anusayasamugghātāyāti.
     Evaü vutte ahaü bhante āyasmantaü Revataü etadavocaü: Byākataü kho āvuso Revatā āyasmatā ânandena yathā sakaü paņibhānaü. Tattha dāni mayaü āyasmantaü Revataü pucchāma: Ramaõãyaü āvuso Revata . . . sobheyyāti.
Evaü vutte bhante āyasmā Revato maü etad-avoca: Idh' āvuso Sāriputta bhikkhu paņisallāõārāmo hoti paņisallāõarato, ajjhattaü cetosamatham-anuyutto, anirākatajjhāno, vipassanāya samannāgato, bråhetā su¤¤āgārānaü. Evaråpena kho āvuso Sāriputta bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti. -Sādhu sādhu Sāriputta, yathā taü Revato va sammā byākaramāno byākareyya. Revato hi Sāriputta paņisallāõārāmo paņisallāõarato, ajjhattaü cetosamatham-anuyutto, anirākatajjhāno, vipassanāya samannāgato, bråhetā su¤¤āgārānan-ti.

#<[page 217]>#
%<                  4. 2. MAHâGOSIđGASUTTAũ. (32)                  217>%
     Evaü vutte ahaü bhante āyasmantaü Anuruddhaü etad-avocaü: Byākataü kho āvuso Anuruddha āyasmatā Revatena yathā sakaü paņibhānaü. Tattha dāni mayaü āyasmantaü Anuruddhaü pucchāma: Ramaõãyaü āvuso Anuruddha . . . sobheyyāti. Evaü vutte bhante āyasmā Anuruddho maü etad-avoca: Idh' āvuso Sāriputta bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sahassaü lokānaü voloketi. Seyyathā pi āvuso Sāriputta cakkhumā puriso uparipāsādavaragato sahassaü nemimaõķalānaü volokeyya, evam-eva kho āvuso Sāriputta bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sahassaü lokānaü voloketi. Evaråpena kho āvuso Sāriputta bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti. -- Sādhu sādhu Sāriputta, yathā taü Anuruddho va sammā byākaramāno byākareyya. Anuruddho hi Sāriputta dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sahassaü lokānaü voloketãti.
     Evaü vutte ahaü bhante āyasmantaü Mahākassapaü etadavocaü: Byākataü kho āvuso Kassapa āyasmatā Anuruddhena yathā sakaü paņibhānaü. Tattha dāni mayaü āyasmantaü Mahākassapaü pucchāma: Ramaõãyaü āvuso Kassapa . . . sobheyyāti. Evaü vutte bhante āyasmā Mahākassapo maü etad-avoca: Idh' āvuso Sāriputta bhikkhu attanā ca āra¤¤ako hoti āra¤¤akattassa ca vaõõavādã, attanā ca piõķapātiko hoti piõķapātikattassa ca vaõõavādã, attanā ca paüsukåliko hoti paüsukålikattassa ca vaõõavādã, attanā ca tecãvariko hoti tecãvarikattassa ca vaõõavādã, attanā ca appiccho hoti appicchatāya ca vaõõavādã, attanā ca santuņņho hoti santuņņhiyā ca vaõõavādã, attanā ca pavivitto hoti pavivekassa ca vaõõavādã, attanā ca asaüsaņņho hoti asaüsaggassa ca vaõõavādã, attanā ca āraddhaviriyo hoti viriyārambhassa ca vaõõavādã, attanā ca sãlasampanno hoti sãlasampadāya ca vaõõavādã, attanā ca samādhisampanno hoti samādhisampadāya ca vaõõavādã, attanā ca pa¤¤āsampanno hoti pa¤¤āsampadāya ca vaõõavādã, attanā ca vimuttisampanno hoti vimuttisampadāya ca vaõõavādã, attanā ca vimutti¤āõadassanasampanno hoti vimutti¤āõadassanasampadāya ca vaõõavādã.
Evaråpena kho āvuso Sāriputta bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti.

#<[page 218]>#
%<218                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Sādhu sādhu Sāriputta, yathā taü Kassapo va sammā byākaramāno byākareyya. Kassapo hi Sāriputta attanā ca āra¤¤ako āra¤¤akattassa ca vaõõavādã . . . attanā ca vimutti¤āõadassanasampanno vimutti¤āõadassanasampadāya ca vaõõavādã ti.
     Evaü vutte ahaü bhante āyasmantaü Mahāmoggallānaü etad-avocaü: Byākataü kho āvuso Moggallāna āyasmatā Mahākassapena yathā sakaü paņibhānaü. Tattha dāni mayaü āyasmantaü Mahāmoggallānaü pucchāma: Ramaõãyaü āvuso Moggallāna . . . sobheyyāti. Evaü vutte bhante āyasmā Mahāmoggallāno maü etad-avoca: Idh' āvuso Sāriputta dve bhikkhå abhidhammakathaü kathenti, te a¤¤ama¤¤aü pa¤haü pucchanti, a¤¤ama¤¤assa pa¤haü puņņhā vissajjenti no ca saüsādenti, dhammã ca nesaü kathā pavattanã hoti. Evaråpena kho āvuso Sāriputta bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti. -- Sādhu sādhu Sāriputta, yathā taü Moggallāno va sammā byākaramāno byākareyya.
Moggallāno hi Sāriputta dhammakathiko ti.
     Evaü vutte āyasmā Mahāmoggallāno Bhagavantaü etadavoca: Atha khvāhaü bhante āyasmantaü Sāriputtaü etadavocaü: Byākataü kho āvuso Sāriputta amhehi sabbeh' eva yathā sakaü paņibhānaü. Tattha dāni mayaü āyasmantaü Sāriputtaü pucchāma: Ramaõãyaü āvuso Sariputta Gosiīgasālavanaü, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā ma¤¤e gandhā sampavanti. Kathaüråpena āvuso Sāriputta Gosiīgasālavanaü sobheyyāti. Evaü vutte bhante āyasmā Sāriputto maü etad-avoca: Idh' āvuso Moggallāna bhikkhu cittaü vasaü vatteti, no ca bhikkhu cittassa vasena vattati; so yāya vihārasamāpattiyā ākaīkhati pubbanhasamayaü viharituü tāya vihārasamāpattiyā pubbanhasamayaü viharati, yāya vihārasamāpattiyā ākaīkhati majjhantikaü samayaü viharituü tāya vihārasamāpattiyā majjhantikaü samayaü viharati, yāya vihārasamāpattiyā ākaīkhati sāyanhasamayaü viharituü tāya vihārasamāpattiyā sāyanhasamayaü viharati.
Seyyathā pi āvuso Moggallāna ra¤¤o vā rājamahāmattassa vā nānārattānaü dussānaü dussakaraõķako påro assa, so ya¤-¤ad-eva dussayugaü ākaīkheyya pubbanhasamayaü pārupituü tan-tad-eva dussayugaü pubbanhasamayaü pārupeyya,

#<[page 219]>#
%<                   4. 2. MAHâGOSIđGASUTTAũ. (32)               219>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ya¤-¤ad-eva dussayugaü ākaīkheyya majjhantikaü samayaü pārupituü tan-tad-eva dussayugaü majjhantikaü samayaü pārupeyya, ya¤-¤ad-eva dussayugaü ākaīkheyya sāyanhasamayaü pārupituü tan-tad-eva dussayugaü sāyanhasamayaü pārupeyya; evam-eva kho āvuso Moggallāna bhikkhu cittaü vasaü vatteti, no ca bhikkhu cittassa vasena vattati; so yāya vihārasamāpattiyā ākaīkhati pubbanhasamayaü viharituü tāya vihārasamāpattiyā pubbanhasamayaü viharati, yāya vihārasamāpattiyā ākaīkhati majjhantikaü samayaü viharituü tāya vihārasamāpattiyā majjhantikaü samayaü viharati, yāya vihārasamāpattiyā ākaīkhati sāyanhasamayaü viharituü tāya vihārasamāpattiyā sāyanhasamayaü viharati. Evaråpena kho āvuso Moggallāna bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti. -- Sādhu sādhu Moggallāna, yathā taü Sāriputto va sammā byākaramāno byākareyya. Sāriputto hi Moggallāna cittaü vasaü vatteti, no ca Sāriputto cittassa vasena vattati; so yāya vihārasamāpattiyā ākaīkhati pubbanhasamayaü viharituü tāya vihārasamāpattiyā pubbanhasamayaü viharati, yāya vihārasamāpattiyā ākaīkhati majjhantikaü samayaü viharituü tāya vihārasamāpattiyā majjhantikaü samayaü viharati, yāya vihārasamāpattiyā ākaīkhati sāyanhasamayaü viharituü tāya vihārasamāpattiyā sāyanhasamayaü viharatãti.
     Evaü vutte āyasmā Sāriputto Bhagavantaü etad-avoca:
Kassa nu kho bhante subhāsitan-ti. -- Sabbesaü vo Sāriputta subhāsitaü pariyāyena. Api ca mama pi suõātha yathāråpena bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyya. Idha Sāriputta bhikkhu pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto nisãdati pallaīkaü ābhujitvā ujuü kāyaü paõidhāya parimukhaü satiü upaņņhapetvā: nā tāvāhaü imaü pallaīkaü bhindissāmi yāva me nānupādāya āsavehi cittaü vimuccissatãti. Evaråpena kho Sāriputta bhikkhunā Gosiīgasālavanaü sobheyyāti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te āyasmanto Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                     MAHâGOSIđGASUTTAũ DUTIYAũ

#<[page 220]>#
%<220                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
                                 33.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Ekādasahi bhikkhave aīgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaõaü pariharituü phātikattuü, katamehi ekādasahi: Idha bhikkhave gopālako na råpa¤¤å hoti, na lakkhaõakusalo hoti, na āsāņikaü sāņetā hoti, na vaõaü paņicchādetā hoti, na dhåmaü kattā hoti, na titthaü jānāti, na pãtaü jānāti, na vãthiü jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohã ca hoti, ye te usabhā gopitaro gopariõāyakā te na atirekapåjāya påjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi aīgehi samannāgato gopālako abhabbo gogaõaü pariharituü phātikattuü. Evam-eva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjituü, katamehi ekādasahi: Idha bhikkhave bhikkhu na råpa¤¤å hoti, na lakkhaõakusalo hoti, na āsāņikaü sāņetā hoti, na vaõaü paņicchādetā hoti, na dhåmaü kattā hoti, na titthaü jānāti, na pãtaü jānāti, na vãthiü jānāti, na gocarakusalo hoti, anavasesadohã ca hoti, ye te bhikkhå therā ratta¤¤å cirapabbajitā saīghapitaro saīghapariõāyakā te na atirekapåjāya påjetā hoti.
     Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu na råpa¤¤å hoti: Idha bhikkhave bhikkhu yaü ki¤ci råpaü sabbaü råpaü cattāri mahābhåtāni catunna¤-ca mahābhåtānaü upādāya råpan-ti yathābhåtaü na-ppajānāti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na råpa¤¤å hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu na lakkhaõakusalo hoti: Idha bhikkhave bhikkhu: kammalakkhaõo bālo, kammalakkhaõo paõķito ti yathābhåtaü na-ppajānāti.
Evaü kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaõakusalo hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu na āsāņikaü sāņetā hoti: Idha bhikkhave bhikkhu uppannaü kāmavitakkaü adhivāseti nappajahati na vinodeti na byantikaroti na anabhāvaü gameti, uppannaü byāpādavitakkaü --pe-- uppannaü vihiüsāvitakkaü -- uppannuppanne pāpake akusale dhamme adhivāseti na-ppajahati na vinodeti na byantikaroti na anabhāvaü gameti.

#<[page 221]>#
%<                 4. 3. MAHâGOPâLAKASUTTAũ. (33)                221>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evaü kho bhikkhave bhikkhu na āsāņikaü sāņetā hoti.
Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu na vaõaü paņicchādetā hoti:
Idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā råpaü disvā nimittaggāhã hoti anubya¤janaggāhã, yatvādhikaraõam-enaü cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü tassa saüvarāya na paņipajjati, na rakkhati cakkhundriyaü, cakkhundriye na saüvaraü āpajjati.
Sotena saddaü sutvā --pe-- ghānena gandhaü ghāyitvā -- jivhāya rasaü sāyitvā -- kāyena phoņņhabbaü phusitvā -manasā dhammaü vi¤¤āya nimittaggāhã hoti anubya¤janaggāhã, yatvādhikaraõam-enaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü tassa saüvarāya na paņipajjati, na rakkhati manindriyaü, manindriye na saüvaraü āpajjati. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na vaõaü paņicchādetā hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu na dhåmaü kattā hoti: Idha bhikkhave bhikkhu yathāsutaü yathāpariyattaü dhammaü na vitthārena paresaü desetā hoti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na dhåmaü kattā hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu na titthaü jānāti:
Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā te kālena kālaü upasaīkamitvā na paripucchati na paripa¤hati: idaü bhante kathaü, imassa ko atho ti. Tassa te āyasmanto avivaņa¤-c' eva na vivaranti, anuttānikata¤-ca na uttānikaronti, anekavihitesu ca kaīkhāņhānãyesu dhammesu kaīkhaü na paņivinodenti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na titthaü jānāti.
Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu na pãtaü jānāti: Idha bhikkhave bhikkhu Tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne na labhati atthavedaü, na labhati dhammavedaü, na labhati dhammåpasaühitaü pāmujjaü. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na pãtaü jānāti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu na vãthiü jānāti: Idha bhikkhave bhikkhu ariyaü aņņhaīgikaü maggaü yathābhåtaü na-ppajānāti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na vãthiü jānāti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti: Idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaņņhāne yathābhåtaü na-ppajānāti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu na gocarakusalo hoti.

#<[page 222]>#
%<222                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu anavasesadohã hoti: Idha bhikkhave bhikkhuü saddhā gahapatikā abhihaņņhuü pavārenti cãvara-piõķapāta-senāsana-gilānapaccayaparikkhārehi. tatra bhikkhu mattaü na jānāti paņiggahaõāya. Evaü kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohã hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå therā ratta¤¤å cirapabbajitā saīghapitaro saīghapariõāyakā te na atirekapåjāya påjetā hoti: Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå therā ratta¤¤å cirapabbajitā saīghapitaro saīghapariõāyakā tesu na mettaü kāyakammaü paccupaņņhāpeti āvã c' eva raho ca, na mettaü vacãkammaü paccupaņņhāpeti āvã c' eva raho ca, na mettaü manokammaü paccupaņņhāpeti āvã c' eva raho ca. Evaü kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå therā ratta¤¤å cirapabbajitā saīgapitaro saīghapariõāyakā te na atirekapåjāya påjetā hoti.
Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu abhabbo imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjituü.
     Ekādasahi bhikkhave aīgehi samannāgato gopālako bhabbo gogaõaü pariharituü phātikattuü, katamehi ekādasahi: Idha bhikkhave gopālako råpa¤¤å hoti, lakkhaõakusalo hoti, āsāņikaü sāņetā hoti, vaõaü paņicchādetā hoti, dhåmaü kattā hoti, titthaü jānāti, pãtaü jānāti, vãthiü jānāti, gocarakusalo hoti, sāvasesadohã ca hoti, ye te usabhā gopitaro gopariõāyakā te atirekapåjāya påjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi aīgehi samannāgato gopālako bhabbo gogaõaü pariharituü phātikattuü. Evam-eva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu bhabbo imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjituü, katamehi ekādasahi: Idha bhikkhave bhikkhu råpa¤¤å hoti, lakkhaõakusalo hoti, āsāņikaü sāņetā hoti, vaõaü paņicchādetā hoti, dhåmaü kattā hoti, titthaü jānāti, pãtaü jānāti, vãthiü jānāti, gocarakusalo hoti, sāvasesadohã ca hoti, ye te bhikkhå therā ratta¤¤å cirapabbajitā saīghapitaro saīghapariõāyakā te atirekapåjāya påjetā hoti.
     Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu råpa¤¤å hoti: Idha bhikkhave bhikkhu yaü ki¤ci råpaü sabbaü råpaü cattāri mahābhåtāni catunna¤-ca mahābhåtānaü upādāya råpan-ti yathābhåtaü pajānāti.

#<[page 223]>#
%<                 4. 3. MAHâGOPâLAKASUTTAũ. (33)                223>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evaü kho bhikkhave bhikkhu råpa¤¤å hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu lakkhaõakusalo hoti:
Idha bhikkhave bhikkhu: kammalakkhaõo bālo, kammalakkhaõo paõķito ti yathābhåtaü pajānāti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu lakkhaõakusalo hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu āsāņikaü sāņetā hoti: Idha bhikkhave bhikkhu uppannaü kāmavitakkaü nādhivāseti, pajahati vinodeti byantikaroti anabhāvaü gameti, uppannaü byāpādavitakkaü -- pe -- uppannaü vihiüsāvitakkaü -- uppannuppanne pāpake akusale dhamme nādhivāseti, pajahati vinodeti byantikaroti anabhāvaü gameti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu āsāņikaü sāņetā hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu vaõaü paņicchādetā hoti: Idha bhikkhave bhikkhu cakkhunā råpaü disvā na nimittaggāhã hoti nānubya¤janaggāhã, yatvādhikaraõam-enaü cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü tassa saüvarāya paņipajjati, rakkhati cakkhundriyaü, cakkhundriye saüvaraü āpajjati. Sotena saddaü sutvā --pe-- ghānena gandhaü ghāyitvā -- jivhāya rasaü sāyitvā -- kāyena phoņņhabbaü phusitvā -- manasā dhammaü vi¤¤āya na nimittaggāhã hoti nānubya¤janaggāhã, yatvādhikaraõam-enaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü tassa saüvarāya paņipajjati, rakkhati manindriyaü, manindriye saüvaraü āpajjati. Evaü kho bhikkhave bhikkhu vaõaü paņicchādetā hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu dhåmaü kattā hoti: Idha bhikkhave bhikkhu yathāsutaü yathāpariyattaü dhammaü vitthārena paresaü desetā hoti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu dhåmaü kattā hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu titthaü jānāti:
Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā te kālena kālaü upasaīkamitvā paripucchati paripa¤hati: idaü bhante kathaü, imassa ko attho ti. Tassa te āyasmanto avivaņa¤-c' eva vivaranti, anuttānikata¤-ca uttānikaronti, anekavihitesu ca kaīkhāņhānãyesu dhammesu kaīkhaü paņivinodenti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu titthaü jānāti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu pãtaü jānāti:

#<[page 224]>#
%<224                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Idha bhikkhave bhikkhu Tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, labhati dhammåpasaühitaü pāmujjaü. Evaü kho bhikkhave bhikkhu pãtaü jānāti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu vãthiü jānāti: Idha bhikkhave bhikkhu ariyaü aņņhaīgikaü maggaü yathābhåtaü pajānāti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu vãthiü jānāti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu gocarakusalo hoti: Idha bhikkhave bhikkhu cattāro satipaņņhāne yathābhåtaü pajānāti. Evaü kho bhikkhave bhikkhu gocarakusalo hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu sāvasesadohã hoti: Idha bhikkhave bhikkhuü saddhā gahapatikā abhihaņņhuü pavārenti cãvara-piõķapātasenāsana-gilānapaccayabhesajjaparikkhārehi, tatra bhikkhu mattaü jānāti paņiggahaõāya. Evaü kho bhikkhave bhikkhu sāvasesadohã hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå therā ratta¤¤å cirapabbajitā saīghapitaro saīghapariõāyakā te atirekapåjāya påjetā hoti: Idha bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå therā ratta¤¤å cirapabbajitā saīghapitaro saīghapariõāyakā tesu mettaü kāyakammaü paccupaņņhāpeti āvã c' eva raho ca, mettaü vacãkammaü paccupaņņhāpeti āvã c' eva raho ca, mettaü manokammaü paccupaņņhāpeti āvã c' eva raho ca. Evaü kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhå therā ratta¤¤å cirapabbajitā saīghapitaro saīghapariõāyakā te atirekapåjāya påjetā hoti. Imehi kho bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato bhikkhu bhabbo imasmiü dhammavinaye vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjitun-ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                     MAHâGOPâLAKASUTTAũ TATIYAũ

#<[page 225]>#
%<                   4. 4. CæėAGOPâLAKASUTTAũ. (34)              225>%
                                34.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Vajjãsu viharati Ukkācelāyaü Gaīgāya nadiyā tãre. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Bhåtapubbaü bhikkhave Māgadhako gopāloko duppa¤¤ajātiko vassānaü pacchime māse saradasamaye asamavekkhitvā Gaīgāya nadiyā oriman-tãraü asamavekkhitvā pārimantãraü atitthen' eva gāvo patāresi uttaran-tãraü Suvidehānaü.
Atha kho bhikkhave gāvo majjhe Gaīgāya nadiyā sote āmaõķaliyaü karitvā tatth' eva anayabyasanaü āpajjiüsu; taü kissa hetu: Tathā hi so bhikkhave Māgadhako gopālako duppa¤¤ājātiko vassānaü pacchime māse saradasamaye asamavekkhitvā Gaīgāya nadiyā oriman-tãraü asamavekkhitvā pāriman-tãraü atitthen' eva gāvo patāresi uttaran-tãraü Suvidehānaü. Evam-eva kho bhikkhave ye hi keci samaõā vā brāhmaõā vā akusalā imassa lokassa akusalā parassa lokassa, akusalā Māradheyyassa akusalā a-Māradheyyassa, akusalā Maccudheyyassa akusalā a-Maccudheyyassa, tesaü ye sotabbaü saddahātabbaü ma¤¤issanti tesaü taü bhavissati dãgharattaü ahitāya dukkhāya.
     Bhåtapubbaü bhikkhave Māgadhako gopālako sappa¤¤ajātiko vassānaü pacchime māse saradasamaye samavekkhitvā Gaīgāya nadiyā oriman-tãraü samavekkhitvā pāriman-tãraü titthen' eva gāvo patāresi uttaran-tãraü Suvidehānaü. So paņhamaü patāresi ye te usabhā gopitaro gopariõāyakā, te tiriyaü Gaīgāya sotaü chetvā sotthinā pāraü agamaüsu; athāpare patāresi balavagāve dammagāve, te pi tiriyaü Gaīgāya sotaü chetvā sotthinā pāraü agamaüsu; athāpare patāresi vacchatare vacchatariyo, te pi tiriyaü Gaīgāya sotaü chetvā sotthinā pāraü agamaüsu; athāpare patāresi vacchake kisabalake, te pi tiriyaü Gaīgāya sotaü {chetvā} sotthinā pāraü agamaüsu. Bhåtapubbaü bhikkhave vacchako taruõako tāvad-eva jātako mātu goravakena vuyhamāno so pi tiriyaü Gaīgāya sotaü chetvā sotthinā pāraü agamāsi; taü kissa hetu: Tathā hi so bhikkhave Māgadhako gopāloko sappa¤¤ajātiko vassānaü pacchime māse saradasamaye samavekkhitvā Gaīgāya nadiyā oriman-tãraü samavekkhitvā pāriman-tãraü titthen' eva gāvo patāresi uttaran-tãraü Suvidehānaü.

#<[page 226]>#
%<226                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evam-eva kho bhikkhave ye hi keci samaõā vā brāhmaõā vā kusalā imassa lokassa kusalā parassa lokassa, kusalā Māradheyyassa kusalā a-Māradheyyassa, kusalā Maccudheyyassa kusalā a-Maccudheyyassa, tesaü ye sotabbaü saddahātabbaü ma¤¤issanti tesaü taü bhavissati dãgharattaü hitāya sukhāya.
     Seyyathā pi bhikkhave ye te usabhā gopitaro gopariõāyakā te tiriyaü Gaīgāya sotaü chetvā sotthinā pāraü agamaüsu, evam-eva kho bhikkhave ye te bhikkhå arahanto khãõāsavā vusitavanto katakaraõãyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhãõabhavasaüyojanā samma-d-a¤¤ā vimuttā, te pi tiriyaü Mārassa sotaü chetvā sotthinā pāraü gatā.
Seyyathā pi te bhikkhave balavagavā dammagavā tiriyaü Gaīgāya sotaü chetvā sotthinā pāraü agamaüsu, evam-eva kho bhikkhave ye te bhikkhå pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātikā tatthaparinibbāyino anāvattidhammā tasmā lokā, te pi tiriyaü Mārassa sotaü chetvā sotthinā pāraü gamissanti. Seyyathā pi te bhikkhave vacchatarā vacchatariyo tiriyaü Gaīgāya sotaü chetvā sotthinā pāraü agamaüsu, evam-eva kho bhikkhave ye te bhikkhå tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā rāgadosamohānaü tanuttā sakadāgāmino sakid-eva imaü lokaü āgantvā dukkhass' antaü karissanti, te pi tiriyaü Mārassa sotaü chetvā sotthinā pāraü gamissanti. Seyyathā pi te bhikkhave vacchakā kisabalakā tiriyaü Gaīgāya sotaü chetvā sotthinā pāraü agamaüsu, evam-eva kho bhikkhave ye te bhikkhå tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā, te pi tiriyaü Mārassa sotaü chetvā sotthinā pāraü gamissanti. Seyyathā pi so bhikkhave vacchako taruõako tāvad-eva jātako mātu goravakena vuyhamāno tiriyaü Gaīgāya sotaü chetvā sotthinā pāraü agamāsi, evam-eva kho bhikkhave ye te bhikkhå dhammānusārino saddhānusārino, te pi tiriyaü Mārassa sotaü chetvā sotthinā pāraü gamissanti. Ahaü kho pana bhikkhave kusalo imassa lokassa kusalo parassa lokassa,

#<[page 227]>#
%<                 4. 5. CæėASACCAKASUTTAũ. (35)                  227>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kusalo Māradheyyassa kusalo a-Māradheyyassa, kusalo Maccudheyyassa kusalo a-Maccudheyyassa. Tassa mayhaü bhikkhave ye sotabbaü saddahātabbaü ma¤¤issanti tesaü taü bhavissati dãgharattaü hitāya sukhāyāti.
     Idam-avoca Bhagavā, idaü vatvā Sugato athāparaü etad-avoca Satthā:
            Ayaü loko paraloko jānatā suppakāsito,
     ya¤-ca Mārena sampattaü appattaü ya¤-ca Maccunā.
            Sabbaü lokaü abhi¤¤āya sambuddhena pajānatā
     vivaņaü amatadvāraü khemaü nibbānapattiyā.
            Chinnaü pāpimato sotaü viddhastaü vinaëãkataü,
     pāmujjabahulā hotha, khemaü patt' attha bhikkhavo ti.
                   CæėAGOPâLAKASUTTAũ CATUTTHAũ.
                                35.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Vesāliyaü viharati Mahāvane Kåņāgārasālāyaü. Tena kho pana samayena Saccako Nigaõņhaputto Vesāliyaü paņivasati, bhassappavādiko paõķitavādo sādhusammato bahujanassa. So Vesāliyaü parisatiü evaü vācaü bhāsati: Nāhan-taü passāmi samaõaü vā brāhmaõaü vā saīghiü gaõiü gaõācariyaü, api arahantaü sammāsambuddhaü paņijānamānaü, yo mayā vādena vādaü samāraddho na saīkampeyya na sampakampeyya na sampavedheyya, yassa na kacchehi seda mucceyyuü; thåõa¤-ce p' ahaü acetanaü vādena vādaü samārabheyyaü sā pi mayā vādena vādaü samāraddhā saīkampeyya sampakampeyya sampavedheyya, ko pana vādo manussabhåtassāti.
Atha kho āyasmā Assaji pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya Vesāliü piõķāya pāvisi. Addasā kho Saccako Nigaõņhaputto Vesāliyaü jaīghāvihāraü anucaīkamamāno anuvicaramāno āyasmantaü Assajiü dårato va āgacchantaü,

#<[page 228]>#
%<228                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  disvāna yen' āyasmā Assaji ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmatā Assajinā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhito kho Saccako Nigaõņhaputto āyasmantaü Assajiü etad-avoca:
Kathaü pana bho Assaji samaõo Gotamo sāvake vineti, kathaübhāgā ca pana samaõassa Gotamassa sāvakesu anusāsanã bahulā pavattatãti. -- Evaü kho Aggivessana Bhagavā sāvake vineti, evaübhāgā ca pana Bhagavato sāvakesu anusāsanã bahulā pavattati: Råpaü bhikkhave aniccaü, vedanā aniccā, sa¤¤ā aniccā, saīkhārā aniccā, vi¤¤āõaü aniccaü; råpaü bhikkhave anattā, vedanā anattā, sa¤¤ā anattā, saīkhārā anattā, vi¤¤āõaü anattā; sabbe saīkhārā aniccā, sabbe dhammā anattā ti. Evaü kho Aggivessana Bhagavā sāvake vineti, evaübhāgā ca pana Bhagavato sāvakesu anusāsanã bahulā pavattatãti. -- Dussutaü vata bho Assaji assumha ye mayaü evaüvādiü samaõaü Gotamaü assumha; app-eva ca nāma mayaü kadāci karahaci tena bhotā Gotamena saddhiü samāgaccheyyāma, app-eva nāma siyā kocid-eva kathāsallāpo, app-eva nāma tasmā pāpakā diņņhigatā viveceyyāmāti.
     Tena kho pana samayena pa¤camattāni Licchavisatāni santhāgāre sannipatitāni honti kenacid-eva karaõãyena. Atha kho Saccako Nigaõņhaputto yena te Licchavã ten' upasaīkami, upasaīkamitvā te Licchavã etad-avoca: Abhikkamantu bhonto Licchavã, abhikkamantu bhonto Licchavã, ajja me samaõena Gotamena saddhiü kathāsallāpo bhavissati. Sace me samaõo Gotamo tathā patiņņhissati yathā 'ssa me ¤āta¤¤atarena sāvakena Assajinā nāma bhikkhunā patiņņhitaü, seyyathā pi nāma balavā puriso dãghalomikaü eëakaü lomesu gahetvā ākaķķheyya parikaķķheyya samparikaķķheyya, evam-evāhaü samaõaü Gotamaü vādena vādaü ākaķķhissāmi parikaķķhissāmi samparikaķķhissāmi; seyyathā pi nāma balavā soõķikākammakaro mahantaü soõķikākila¤jaü gambhãre udakarahade pakkhipitvā kaõõe gahetvā ākaķķheyya parikaķķheyya samparikaķķheyya, evam-evāhaü samaõaü Gotamaü vādena vādaü ākaķķhissami parikaķķhissāmi samparikaķķhissāmi; seyyathā pi nāma balavā soõķikādhutto vālaü kaõõe gahetvā odhuneyya niddhuneyya nicchādeyya,

#<[page 229]>#
%<                  4. 5. CæėASACCAKASUTTAũ. (35)                229>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam-evāhaü samaõaü Gotamaü vādena vādaü odhunissāmi niddhunissāmi nicchādessāmi; seyyathā pi nāma ku¤jaro saņņhihāyano gambhãraü pokkharaõiü ogāhitvā saõadhovikaü nāma kiëitajātaü kiëati, evam-evāhaü samaõaü Gotamaü saõadhovikaü ma¤¤e kãëitajātaü kiëissāmi. Abhikkamantu bhonto Licchavã, abhikkamantu bhonto Licchavã, ajja me samaõena Gotamena saddhiü kathāsallāpo bhavissatãti. Tatr' ekacce Licchavã evam-āhaüsu: Kiü samaõo Gotamo Saccakassa Nigaõņhaputtassa vādaü āropessati, atha kho Saccako Nigaõņhaputto samaõassa Gotamassa vādaü āropessatãti.
Ekacce Licchavã evam-āhaüsu: Kiü so bhavamāno Saccako Nigaõņhaputto Bhagavato vādaü āropessati, atha kho Bhagavā Saccakassa Nigaõņhaputtassa vādaü āropessatãti. Atha kho Saccako Nigaõņhaputto pa¤camattehi Licchavisatehi parivuto yena Mahāvanaü Kåņāgārasālā ten' upasaīkami.
     Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhå abbhokāse caīkamanti. Atha kho Saccako Nigaõņhaputto yena te bhikkhå ten' upasaīkami, upasaīkamitvā te bhikkhå etad-avoca: Kahannu kho bho etarahi so bhavaõ-Gotamo viharati, dassanakāmā hi mayan-taü bhavantaü Gotaman-ti. -- Es' Aggivessana Bhagavā Mahāvanaü ajjhogāhitvā a¤¤atarasmiü rukkhamåle divāvihāraü nisinno ti. Atha kho Saccako Nigaõņhaputto mahatiyā Licchaviparisāya saddhiü Mahāvanaü ajjhogāhitvā yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Te pi kho Licchavã app-ekacce Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu, app-ekacce Bhagavatā saddhiü sammodiüsu, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdiüsu, app-ekacce yena Bhagavā ten' a¤jalim-paõāmetvā ekamantaü nisãdiüsu, appekacce Bhagavato santike nāmagottaü sāvetvā ekamantaü nisãdiüsu, app-ekacce tuõhãbhåtā ekamantaü nisãdiüsu.
     Ekamantaü nisinno kho Saccako Nigaõņhaputto Bhagavantaü etad-avoca: Puccheyyāhaü bhavantaü Gotamaü ka¤cid-eva desaü, sace me bhavaõ-Gotamo okāsaü karoti pa¤hassa veyyākaraõāyāti. -- Pucch' Aggivessana yadākaīkhasãti.

#<[page 230]>#
%<230                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Kathaü pana bhavaõ-Gotamo sāvake vineti, kathaübhāgā ca pana bhoto Gotamassa sāvakesu anusāsanã bahulā pavattatãti. -- Evaü kho ahaü Aggivessana sāvake vinemi, evaübhāgā ca pana me sāvakesu anusāsanã bahulā pavattati: Råpaü bhikkhave aniccaü, vedanā aniccā, sa¤¤ā aniccā, saīkhārā aniccā, vi¤¤āõaü aniccaü; råpaü bhikkhave anattā, vedanā anattā, sa¤¤ā anattā, saīkhārā anattā, vi¤¤āõaü anattā; sabbe saīkhārā aniccā, sabbe dhammā anattā ti.
Evaü kho ahaü Aggivessana sāvake vinemi, evaübhāgā ca pana me sāvakesu anusāsanã bahulā pavattatãti. -- Upamā maü bha Gotama paņibhātãti. -- Paņibhātu taü Aggivessanāti Bhagavā avoca. -- Seyyathā pi bho Gotama ye kec' ime bãjagāmabhåtagāmā vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjanti, sabbe te paņhaviü nissāya paņhaviyaü patiņņhāya evam-ete bãjagāmabhåtagāmā vuddhiü viråëhiü vepullaü āpajjanti; seyyathā pi vā pana bho Gotama ye kec' ime balakaraõãyā kammantā karãyanti, sabbe te paņhaviü nissāya paņhaviyaü paņiņņhāya evam-ete balakaraõãyā kammantā karãyanti; evam-eva kho bho Gotama råpattā 'yaü purisapuggalo, råpe patiņņhāya pu¤¤aü vā apu¤¤aü vā pasavati; vedanattā 'yaü purisapuggalo, vedanāya patiņņhāya pu¤¤aü vā apu¤¤aü vā pasavati; sa¤¤attā 'yaü purisapuggalo, sa¤¤āya patiņņhāya pu¤¤aü vā apu¤¤aü vā pasavati; saīkhārattā 'yaü purisapuggalo, saīkhāresu patiņņhāya pu¤¤aü vā apu¤¤aü vā pasavati; vi¤¤āõattā 'yaü purisapuggalo, vi¤¤āõe patiņņhāya pu¤¤aü vā apu¤¤aü vā pasavatãti. -- Nanu tvaü Aggivessana evaü vadesi: Råpam-me attā, vedanā me attā, sa¤¤ā me attā, saīkhārā me attā, vi¤¤āõam-me attā ti. -Ahaü hi bho Gotama evaü vadāmi: Råpam-me attā, vedanā me attā, sa¤¤ā me attā, saīkhārā me attā, vi¤¤āõam-me attā ti, aya¤-ca mahatã janatā ti. -- Kiü hi te Aggivessana mahatã janatā karissati, iīgha tvaü Aggivessana sakaü yeva vādam nibbeņhehãti. -- Ahaü hi bho Gotama evaü vadāmi: Råpam-me attā, vedanā me attā, sa¤¤ā me attā, saīkhārā me attā, vi¤¤āõam-me attā ti.
     Tena hi Aggivessana taü yev' ettha paņipucchissāmi, yathā te khameyya tathā naü byākareyyāsi. Taü kimma¤¤asi Aggivessana:

#<[page 231]>#
%<                  4. 5. CæėASACCAKASUTTAũ. (35)                  231>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Vatteyya ra¤¤o khattiyassa muddhāvasittassa sakasmiü vijite vaso ghātetāyaü vā ghātetuü jāpetāyaü vā jāpetuü pabbājetāyaü vā pabbājetuü, seyyathā pi ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa, seyyathā pi vā pana ra¤¤o Māgadhassa Ajātasattussa Vedehiputtassāti. -- Vatteyya bho Gotama ra¤¤o khattiyassa muddhāvasittassa sakasmiü vijite vaso ghātetāyaü vā ghātetuü jāpetāyaü vā jāpetuü pabbājetāyaü vā pabbājetuü, seyyathā pi ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa, seyyathā pi vā pana ra¤¤o Māgadhassa Ajātasattussa Vedehiputtassa. Imesam-pi hi bho Gotama saīghānaü gaõānaü, seyyathãdaü Vajjãnaü Mallānaü, vattati sakasmiü vijite vaso ghātetāyaü vā ghātetuü jāpetāyaü vā jāpetuü pabbājetāyaü vā pabbājetuü, kiü pana ra¤¤o khattiyassa muddhāvasittassa, seyyathā pi ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa, seyyathā pi vā pana ra¤¤o Māgadhassa Ajātasattussa Vedehiputtassa. Vatteyya bho Gotama, vattitu¤-ca-marahatãti. -- Taü kim-ma¤¤asi Aggivessana: Yaü tvaü evaü vadesi: råpam-me attā ti, vattati te tasmiü råpe vaso: evam-me råpaü hotu, evam-me råpaü mā ahosãti.
Evaü vutte Saccako Nigaõņhaputto tuõhã ahosi. Dutiyampi kho Bhagavā Saccakaü Nigaõņhaputtaü etad-avoca:
Taü kim-ma¤¤asi Aggivessana: Yaü tvaü evaü vadesi:
råpam-me attā ti, vattati te tasmiü råpe vaso: evam-me råpaü hotu, evam-me råpaü mā ahosãti. Dutiyam-pi kho Saccako Nigaõņhaputto tuõhã ahosi. Atha kho Bhagavā Saccakaü Nigaõņhaputtaü etad-avoca: Byākarohi dāni Aggivessana, na dāni te tuõhãbhāvassa kālo. Yo koci Aggivessana Tathāgatena yāva tatiyaü sahadhammikaü pa¤haü puņņho na byākaroti etth' ev' assa sattadhā muddhā phalatãti.
Tena kho pana samayena vajirapāõi yakkho ayasaü vajiraü ādāya ādittaü sampajjalitaü sajotibhåtaü Saccakassa Nigaõņhaputtassa upari vehāsaü ņhito hoti: Sacāyaü Saccako Nigaõņhaputto Bhagavatā yāva tatiyaü sahadhammikaü pa¤haü puņņho na byākarissati etth' ev' assa sattadhā muddhaü phālessāmãti. Taü kho pana vajirapāõiü yakkhaü Bhagavā c' eva passati Saccako ca Nigaõņhaputto. Atha kho Saccako Nigaõņhaputto bhãto saüviggo lomahaņņhajāto Bhagavantaü yeva tāõaügavesã Bhagavantaü yeva leõaügavesã Bhagavantaü yeva saraõaügavesã Bhagavantaü etad-avoca:

#<[page 232]>#
%<232                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Pucchatu maü bhavaü Gotamo, byākarissāmãti.
     Taü kim-ma¤¤asi Aggivessana: Yaü tvaü evam vadesi: råpam-me attā ti, vattati te tasmiü råpe vaso: evaü me råpaü hotu, evam-me råpaü mā ahosãti. -- No h' idaü bho Gotama. -- Manasikarohi Aggivessana, manasikaritvā kho Aggivessana byākarohi, na kho te sandhãyati purimena vā pacchimaü pacchimena vā purimaü. Taü kimma¤¤asi Aggivessana: Yaü tvaü evaü vadesi: vedanā me attā ti, vattati te tāya vedanāya vaso: evam-me vedanā hotu, evam-me vedanā mā ahosãti. -- No h' idaü bho Gotama. -- Manasikarohi Aggivessana, manasikaritvā kho Aggivessana byākarohi, na kho te sandhãyati purimena vā pacchimaü pacchimena vā purimaü. Taü kim-ma¤¤asi Aggivessana: Yaü tvaü evaü vadesi: sa¤¤ā me attā ti, vattati te tāya sa¤¤āya vaso: evam-me sa¤¤ā hotu, evam-me sa¤¤ā mā ahosãti. -- No h' iķaü bho Gotama. -- Manasikarohi Aggivessana, manasikaritvā kho Aggivessana byākarohi, na kho te sandhãyati purimena vā pacchimaü pacchimena vā purimaü. Taü kim-ma¤¤asi Aggivessana: Yaü tvaü evaü vadesi: saīkhārā me attā ti, vattati te tesu saīkhāresu vaso: evam-me saīkhārā hontu, evam-me saīkhārā mā ahesun-ti. -- No h' idaü bho Gotama. -- Manasikarohi Aggivessana, manasikaritvā kho Aggivessana byākarohi, na kho te sandhãyati purimena vā pacchimaü pacchimena vā purimaü. Taü kim-ma¤¤asi Aggivessana: Yaü tvaü evaü vadesi: vi¤¤āõam-me attā ti, vattati te tasmiü vi¤¤āõe vaso: evam-me vi¤¤āõaü hotu, evam-me vi¤¤āõaü mā ahosãti. -- No h' idaü bho Gotama. -- Manasikarohi Aggivessana, manasikaritvā kho Aggivessana byākarohi, na kho te sandhãyati purimena vā pacchimaü pacchimena vā purimaü. Taü kim-ma¤¤asi Aggivessana: råpaü niccaü vā aniccaü vā ti. -- Aniccaü bho Gotama. -- Yaü panāniccaü dukkhaü vā taü sukhaü vā ti. -- Dukkhaü bho Gotama. -- Yaü panāniccaü dukkhaü vipariõāmadhammaü kallan-nu taü samanupassituü: etam-mama, eso 'ham-asmi, eso me attā ti.

#<[page 233]>#
%<                    4. 5. CæėASACCAKASUTTAũ. (35)               233>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- No h' idaü bho Gotama. -- Taü kimma¤¤asi Aggivessana: vedanā --pe-- sa¤¤ā -- saīkhārā -taü kim-ma¤¤asi Aggivessana: vi¤¤āõaü niccaü vā aniccaü vā ti. -- Aniccaü bho Gotama. -- Yaü panāniccaü dukkhaü vā taü sukhaü vā ti. -- Dukkhaü bho Gotama.
-- Yaü panāniccaü dukkhaü vipariõāmadhammaü kallannu taü samanupassituü: etam-mama, eso 'ham-asmi, eso me attā ti. -- No h' idaü bho Gotama. -- Taü kim-ma¤¤asi Aggivessana: Yo nu kho dukkhaü allãno dukkhaü upagato dukkhaü ajjhosito dukkhaü: etam-mama, eso 'ham-asmi, eso me attā ti samanupassati, api nu kho so sāmaü vā dukkhaü parijāneyya dukkhaü vā parikkhepetvā vihareyyāti. -- Kiü hi siyā bho Gotama, no h' idaü bho Gotamāti.
     Seyyathā pi Aggivessana puriso sāratthiko sāragavesã sārapariyesanaü caramāno tiõhaü kuņhāriü ādāya vanaü paviseyya, so tattha passeyya mahantaü kadalikkhandhaü ujuü navaü akukkukajātaü; tam-enaü måle chindeyya, måle chetvā agge chindeyya, agge chetvā pattavaņņiü vinibbhujeyya, so tattha pattavaņņiü vinibbhujanto pheggumpi nādhigaccheyya, kuto sāraü; evam-eva kho tvaü Aggivessana mayā sakasmiü vāde samanuyu¤jiyamāno samaõugāhiyamāno samanubhāsiyamāno ritto tuccho aparaddho.
Bhāsitā kho pana te esā Aggivessana Vesāliyaü parisatiü vācā: Nāhan-taü passāmi samaõaü vā brāhmaõaü vā saīghiü gaõiü gaõācariyaü, api arahantaü sammāsambuddhaü paņijānamānaü, yo mayā vādena vādaü samāraddho na saīkampeyya na sampakampeyya na sampavedheyya, yassa na kacchehi sedā mucceyyuü; thåõa¤-ce p' ahaü acetanaü vādena vādaü samārabheyyaü sā pi mayā vādena vādaü samāraddhā saīkampeyya sampakampeyya sampavedheyya, ko pana vādo manussabhåtassāti. Tuyhaü kho pan' Aggivessana app-ekaccāni sedaphusitāni nalāņā muttāni uttarāsaīgaü vinibhinditvā bhåmiyaü patiņņhitāni. Mayhaü kho pan' Aggivessana na-tthi etarahi kāyasmiü sedo ti. Iti Bhagavā tasmiü parisatiü suvaõõavaõõaü kāyaü vivari.

#<[page 234]>#
%<234                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
Evaü vutte Saccako Nigaõņhaputto tuõhãbhåto maīkubhåto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaņibhāno nisãdi.
     Atha kho Dummukho Licchaviputto Saccakaü Nigaõņhaputtaü tuõhãbhåtaü maīkubhåtaü pattakkhandhaü adhomukhaü pajjhāyantaü appaņibhānaü viditvā Bhagavantaü etad-avoca: Upamā maü Bhagavā paņibhātãti. -- Paņibhātu taü Dummukhāti Bhagavā avoca. -- Seyyathā pi bhante gāmassa vā nigamassa vā avidåre pokkharaõã, tatr' assa kakkaņako. Atha kho bhante sambahulā kumārakā vā kumārikā vā tamhā gāmā vā nigamā vā nikkhamitvā yena sā pokkharaõã ten' upasaīkameyyuü, upasaīkamitvā taü pokkharaõiü ogāhitvā kakkaņakaü udakā uddharitvā thale patiņņhāpeyyuü.
{Ya¤-¤ad-eva} hi so bhante kakkaņako aëaü abhininnāmeyya taü tad-eva te kumārakā vā kumārikā vā kaņņhena vā kaņhalena vā sa¤chindeyyuü sambha¤jeyyuü sampalibha¤jeyyuü. Evaü hi so bhante kakkaņako sabbehi aëehi sa¤chinnehi sambhaggehi sampalibhaggehi abhabbo taü pokkharaõiü puna otarituü seyyathā pi pubbe. Evam-eva kho bhante yāni Saccakassa Nigaõņhaputtassa visåkāyitāni visevitāni vipphanditāni kānici kānici tāni Bhagavatā sa¤chinnāni sambhaggāni sampalibhaggāni, abhabbo ca dāni bhante Saccako Nigaõņhaputto puna Bhagavantaü upasaīkamituü yadidaü vādādhippāyo ti. Evaü vutte Saccako Nigaõņhaputto Dummukhaü Licchaviputtaü etad-avoca: âgamehi tvaü Dummukha, āgamehi tvaü Dummukha, na mayaü tayā saddhiü mantema, idha mayaü bhotā Gotamena saddhiü mantema.
     Tiņņhat' esā bho Gotama amhāka¤-c' eva a¤¤esa¤-ca puthusamaõabrāhmaõānaü vācā, vilāpaü vilapitaü ma¤¤e.
Kittāvatā ca nu kho bhoto Gotamassa sāvako sāsanakaro hoti ovādapatikaro tiõõavicikiccho vigatakathaükatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane viharatãti. -- Idha Aggivessana mama sāvako yaü ki¤ci råpaü atãtānāgatapaccuppannaü, ajjhattaü vā bahiddhā vā, oëārikaü vā sukhumaü vā, hãnaü vā paõãtaü vā, yaü dåre santike vā, sabbaü råpaü: n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na {me^so} attā ti evametaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya passati.

#<[page 235]>#
%<                    4. 5. CæėASACCAKASUTTAũ. (35)        235>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Yā kāci vedanā --pe-- yā kāci sa¤¤ā -- ye keci saīkhārā -- yaü ki¤ci vi¤¤āõaü atãtānāgatapaccuppannaü, ajjhattaü vā bahiddhā vā, oëārikaü vā sukhumaü vā, hãnaü vā paõãtaü vā, yaü dåre santike vā, sabbaü vi¤¤āõaü: n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na {me^so} attā ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya passati. Ettāvatā kho Aggivessana mama sāvako sāsanakaro hoti ovādapatikaro tiõõavicikiccho vigatakathaükatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane viharatãti. -Kittāvatā pana bho Gotama bhikkhu arahaü hoti khãõāsavo vusitavā katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano samma-d-a¤¤ā vimutto ti. -- Idh' Aggivessana bhikkhu yaü ki¤ci råpaü atãtānāgatapaccuppannaü, ajjhattaü vā bahiddhā vā, oëārikaü vā sukhumaü vā, hãnaü vā paõãtaü vā, yaü dåre santike vā, sabbaü råpaü: n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na {me^so} attā ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā anuppādā vimutto hoti. Yā kāci vedanā --pe-- yā kāci sa¤¤ā -- ye keci saīkhārā -yaü ki¤ci vi¤¤āõaü atãtānāgatapaccuppannaü, ajjhattaü vā bahiddhā vā, oëārikaü vā sukhumaü vā, hãnaü vā paõãtaü vā, yaü dåre santike vā, sabbaü vi¤¤āõaü: n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na {me^so} attā ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā anuppādā vimutto hoti.
Ettāvatā kho Aggivessana bhikkhu arahaü hoti khãõāsavo vusitavā katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano samma-d-a¤¤ā vimutto. Evaü vimuttacitto kho Aggivessana bhikkhu tãhi anuttariyehi samannāgato hoti: dassanānuttariyena paņipadānuttariyena vimuttānuttariyena. Evaü vimutto kho Aggivessana bhikkhu Tathāgata¤-¤eva sakkaroti garukaroti māneti påjeti: buddho so Bhagavā bodhāya dhammaü deseti, danto so Bhagavā damathāya dhammaü deseti, santo so Bhagavā samathāya dhammaü deseti, tiõõo so Bhagavā taraõāya dhammaü deseti, parinibbuto so Bhagavā parinibbānāya dhammaü desetãti.
     Evaü vutte Saccako Nigaõņhaputto Bhagavantaü etadavoca:

#<[page 236]>#
%<236                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Mayam-eva bho Gotama dhaüsã, mayaü pagabbhā, ye mayaü bhavantaü Gotamaü vādena vādaü āsādetabbaü ama¤¤imha. Siyā hi bho Gotama hatthippabhinnaü āsajja purisassa sotthibhāvo, na tv-eva bhavantaü Gotamaü āsajja siyā purisassa sotthibhāvo. Siyā hi bho Gotama jalantaü aggikkhandhaü āsajja purisassa sotthibhāvo, na tv-eva bhavantaü Gotamaü āsajja siyā purisassa sotthibhāvo. Siyā hi bho Gotama āsãvisaü ghoravisaü āsajja purisassa sotthibhāvo, na tv-eva bhavantaü Gotamaü āsajja siyā purisassa sotthibhāvo. Mayam-eva bho Gotama dhaüsã, mayaü pagabbhā, ye mayaü bhavantaü Gotamaü vādena vādaü āsādetabbaü ama¤¤imha. Adhivāsetu ca me bhavaü Gotamo svātanāya bhattaü saddhiü bhikkhusaīghenāti. Adhivāsesi Bhagavā tuõhãbhāvena.
     Atha kho Saccako Nigaõņhaputto Bhagavato adhivāsanaü viditvā te Licchavã āmantesi: Suõantu me bhonto Licchavã: samaõo Gotamo nimantito svātanāya bhattaü saddhiü bhikkhusaīghena, yena me abhihareyyātha yamassa patiråpaü ma¤¤eyyāthāti. Atha kho te Licchavã tassā rattiyā accayena Saccakassa Nigaõņhaputtassa pa¤camattāni thālipākasatāni bhattābhihāraü abhihariüsu. Atha kho Saccako Nigaõņhaputto sake ārāme paõãtaü khādaniyaü bhojaniyaü paņiyādāpetvā Bhagavato kālaü ārocāpesi: Kālo bho Gotama, niņņhitaü bhattan-ti. Atha kho Bhagavā pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya yena Saccakassa Nigaõņhaputtassa ārāmo ten' upasaīkami, upasaīkamitvā pa¤¤atte āsane nisãdi saddhiü bhikkhusaīghena. Atha kho Saccako Nigaõņhaputto Buddhapamukhaü bhikkhusaīghaü paõãtena khādaniyena bhojaniyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho Saccako Nigaõņhaputto Bhagavantaü bhuttāviü onãtapattapāõiü a¤¤ataraü nãcaü āsanaü gahetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Saccakho Nigaõņhaputto Bhagavantaü etad-avoca: Yamidaü bho Gotama dāne pu¤¤a¤-ca pu¤¤amahã ca taü dāyakānaü sukhāya hotåti. -- Yaü kho Aggivessana tādisaü dakkhiõeyyaü āgamma avãtarāgaü avãtadosaü avãtamohaü taü dāyakānaü bhavissati.

#<[page 237]>#
%<                 4. 6. MAHâSACCAKASUTTAũ. (36)                  237>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Yaü kho Aggivessana mādisaü dakkhiõeyyaü āgamma vãtarāgaü vãtadosaü vãtamohaü taü tuyhaü bhavissatãti.
                    CæėASACCAKASUTTAũ PAĨCAMAũ.
                                36.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Vesāliyaü viharati Mahāvane Kåņāgārasālāyaü. Tena kho pana samayena Bhagavā pubbanhasamayaü sunivattho hoti pattacãvaraü ādāya Vesāliü piõķāya pavisitukamo. Atha kho Saccako Nigaõņhaputto jaīghāvihāraü anucaīkamamāno anuvicaramāno yena Mahāvanaü Kåņāgārasālā ten' upasaīkami.
Addasā kho āyasmā ânando Saccakaü Nigaõņhaputtaü dårato va āgacchantaü, disvāna Bhagavantaü etad-avoca:
Ayaü bhante Saccako Nigaõņhaputto āgacchati bhassappavādiko paõķitavādo, sādhusammato bahujanassa. Eso kho bhante avaõõakāmo Buddhassa, avaõõakāmo dhammassa, avaõõakāmo saīghassa. Sādhu bhante Bhagavā muhuttaü nisãdatu anukampaü upādāyāti. Nisãdi Bhagavā pa¤¤atte āsane. Atha kho Saccako Nigaõņhaputto yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Saccako Nigaõņhaputto Bhagavantaü etad-avoca:
     Santi bho Gotama eke samaõabrāhmaõā kāyabhāvanānuyogam-anuyuttā viharanti no cittabhāvanaü. Phusanti hi bho Gotama sārãrikaü dukkhaü vedanaü. Bhåtapubbaü bho Gotama sārãrikāya dukkhāya vedanāya phuņņhassa sato årukkhambho pi nāma bhavissati, hadayam-pi nāma phalissati.
uõham-pi lohitaü mukhato uggamissati, ummādam-pi pāpuõissati cittakkhepaü. Tassa kho etaü bho Gotama kāyanvayaü cittaü hoti, kāyassa vasena vattati, taü kissa hetu:

#<[page 238]>#
%<238                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
abhāvitattā cittassa. Santi pana bho Gotama eke samaõabrāhmaõā cittabhāvanānuyogam-anuyuttā viharanti no kāyabhāvanaü. Phusanti hi bho Gotama cetasikaü dukkhaü vedanaü. Bhåtapubbaü bho Gotama cetasikāya dukkhāya vedanāya phuņņhassa sato årukkhambho pi nāma bhavissati, hadayam-pi nāma phalissati, uõham-pi lohitaü mukhato uggamissati, ummādam-pi pāpuõissati cittakkhepaü. Tassa kho eso bho Gotama cittanvayo kāyo hoti, cittassa vasena vattati, taü kissa hetu: abhāvitattā kāyassa. Tassa mayhaü bho Gotama evaü hoti: Addhā bhoto Gotamassa sāvakā cittabhāvanānuyogam-anuyuttā viharanti no kāyabhāvanan-ti.
     Kinti pana te Aggivessana kāyabhāvanā sutā ti. -- Seyyathãdaü Nando Vaccho, Kiso Saīkicco, Makkhali Gosālo, ete hi bho Gotama acelakā muttācārā hatthāpalekhanā, na ehibhadantikā na tiņņhabhadantikā, na abhihaņaü na uddissakaņaü na nimantaõaü sādiyanti. te na kumbhãmukhā patigaõhanti, na kaëopimukhā patigaõhanti, na eëakamantaraü na daõķamantaraü na musalamantaraü, na dvinnaü bhu¤jamānānaü, na gabbhiniyā na pāyamānāya na purisantaragatāya, na saīkittisu, na yattha sā upaņņhito hoti, na yattha makkhikā saõķasaõķacārinã, na macchaü na maüsaü na suraü na merayaü na thusodakaü pipanti. Te ekāgārikā vā honti ekālopikā, dvāgārikā vā honti dvālopikā, sattāgārikā vā honti sattālopikā. Ekissā pi dattiyā yāpenti, dvãhi pi dattãhi yāpenti, sattahi pi dattãhi yāpenti. Ekāhikam-pi āhāraü āhārenti, dvãhikam-pi āhāraü āhārenti, sattāhikampi āhāraü āhārenti, iti evaråpaü addhamāsikam-pi pariyāyabhattabhojanānuyogam-anuyuttā viharantãti. -- Kiü pana te Aggivessana tāvataken' eva yāpentãti. -- No h' idaü bho Gotama. App-ekadā bho Gotama uëārāni uëārāni khādaniyāni khādanti, uëārāni uëārāni bhojanāni bhu¤janti, uëārāni uëārāni sāyaniyāni sāyanti, uëārāni uëārāni pānāni pivanti; te imehi kāyaü balaü gāhenti nāma bråhenti nāma medenti nāmāti. -- Yaü kho te Aggivessana purimaü pahāya pacchā upacinanti, evaü imassa kāyassa ācayāpacayo hoti. Kinti pana te Aggivessana cittabhāvanā sutā ti. cittabhāvanāya kho Saccako Nigaõņhaputto Bhagavatā puņņho samāno na sampāyāsi.

#<[page 239]>#
%<                   4. 6. MAHâSACCAKASUTTAũ. (36)               239>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Atha kho Bhagavā Saccakaü Nigaõņhaputtaü etadavoca: Yā pi kho te esā Aggivessana purimā kāyabhāvanā bhāsitā sā pi ariyassa vinaye no dhammikā kāyabhāvanā.
Kāyabhāvanaü hi kho tvaü Aggivessana na a¤¤āsi, kuto pana tvaü cittabhāvanaü jānissasi. Api ca Aggivessana yathā abhāvitakāyo ca hoti abhāvitacitto ca, bhāvitakāyo ca bhāvitacitto ca, taü suõāhi, sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmãti. -- Evaü bho ti kho Saccako Nigaõņhaputto Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad-avoca:
     Katha¤-ca Aggivessana abhāvitakāyo ca hoti abhāvitācitto ca: Idha Aggivessana assutavato puthujjanassa uppajjati sukhā vedanā, so sukhāya vedanāya phuņņho samāno sukhasārāgã ca hoti sukhasārāgita¤-ca āpajjati, tassa sā sukhā vedanā nirujjhati, sukhāya vedanāya nirodhā uppajjati dukkhā vedanā, so dukkhāya vedanāya phuņņho samāno socati kilamati paridevati, urattāëiü kandati, sammohaü āpajjati.
Tassa kho esā Aggivessana uppannā pi sukhā vedanā cittaü pariyādāya tiņņhati abhāvitattā kāyassa, uppannā pi dukkhā vedanā cittaü pariyādāya tiņņhati abhāvitattā cittassa. Yassa kassaci Aggivessana evaü ubhatopakkhaü uppannā pi sukhā vedanā cittaü pariyādāya tiņņhati abhāvitattā kāyassa, uppannā pi dukkhā vedanā cittaü pariyādāya tiņņhati abhāvitattā cittassa, evaü kho Aggivessana abhāvitakāyo ca hoti abhāvitacitto ca. Katha¤-ca Aggivessana bhāvitakāyo ca hoti bhāvitacitto ca: Idha Aggivessana sutavato ariyasāvakassa uppajjati sukhā vedanā, so sukhāya vedanāya phuņņho samāno no sukhasārāgã hoti na sukhasārāgitaü āpajjati, tassa sā sukhā vedanā nirujjhati, sukhāya vedanāya nirodhā uppajjati dukkhā vedanā, so dukkhāya vedanāya phuņņho samāno na socati na kilamati na paridevati, na urattāëiü kandati, na sammohaü āpajjati. Tassa kho esā Aggivessana uppannā pi sukhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati bhāvitattā kāyassa. uppannā pi dukkhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati bhāvitattā cittassa. Yassa kassaci Aggivessana evaü ubhatopakkhaü uppannā pi sukhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati bhāvitattā kāyassa,

#<[page 240]>#
%<240                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  uppannā pi dukkhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati bhāvitattā cittassa, evaü kho Aggivessana bhāvitakāyo ca hoti bhāvitacitto cāti.
     Evaü pasanno ahaü bhoto Gotamassa: bhavaü hi Gotamo bhāvitakāyo ca bhāvitacitto cāti. -- Addhā kho te ayaü Aggivessana āsajja upanãya vācā bhāsitā, api ca te ahaü byākarissāmi. Yato kho ahaü Aggivessana kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajito, taü vata me uppannā vā sukhā vedanā cittaü pariyādāya ņhassati, uppannā vā dukkhā vedanā cittaü pariyādāya ņhassatãti n' etaü kho ņhānaü vijjatãti. -- Na ha nåna bhoto Gotamassa uppajjati tathāråpā sukhā vedanā yathāråpā uppannā sukhā vedanā cittaü pariyādāya tiņņheyya, na ha nåna bhoto Gotamassa uppajjati tathāråpā dukkhā vedanā yathāråpā uppannā dukkhā vedanā cittaü pariyādāya tiņņheyyāti.
     Kiü hi no siyā Aggivessana. Idha me Aggivessana pubbe va sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattass' eva sato etad-ahosi: Sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā, na-y-idaü sukaraü agāraü ajjhāvasatā ekantaparipuõõaü ekantaparisuddhaü saīkhalikhitaü brahmacariyaü carituü, yan-nånāhaü kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajeyyan-ti.
So kho ahaü Aggivessana aparena samayena daharo va samāno susu kāëakeso . . . (repeat from p. 163, l.28 to p. 167, l.8; for bhikkhave substitute Aggivessana) . . . alam-idaü padhānāyāti.
     Api-ssu maü Aggivessana tisso upamā paņibhaüsu anacchariyā pubbe assutapubbā: Seyyathā pi Aggivessana allaü kaņņhaü sasnehaü udake nikkhittaü, atha puriso āgaccheyya uttarāraõiü ādāya: aggiü abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmãti. Taü kim-ma¤¤asi Aggivessana: api nu so puriso amuü allaü kaņņhaü sasnehaü udake nikkhittaü uttarāraõiü ādāya abhimanthento aggiü abhinibbatteyya tejo pātukareyyāti. -- No h' idaü bho Gotama, taü kissa hetu:
aduü hi bho Gotama allaü kaņņhaü sasnehaü, ta¤-ca pana udake nikkhittaü,

#<[page 241]>#
%<                  4. 6. MAHâSACCAKASUTTAũ. (36)                241>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yāvad-eva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgã assāti. -- Evam-eva kho Aggivessana ye hi keci samaõā vā brāhmaõā vā kāyena c' eva kāmehi avåpakaņņhā viharanti, yo ca nesaü kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariëāho so ca ajjhattaü na suppahãno hoti na suppaņippassaddho, opakkamikā ce pi te bhonto samaõabrāhmaõā dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyanti abhabbā va te ¤āõāya dassanāya anuttarāya sambodhāya, no ce pi te bhonto samaõabrāhmaõā opakkamikā dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyanti abhabbā va te ¤āõāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaü kho maü Aggivessana paņhamā upamā paņibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā.
     Aparā pi kho maü Aggivessana dutiyā upamā paņibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā: Seyyathā pi Aggivessana allaü kaņņhaü sasnehaü ārakā udakā thale nikkhittaü, atha puriso āgaccheyya uttarāraõiü ādāya: aggiü abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmãti. Taü kim-ma¤¤asi Aggivessana: api nu so puriso amuü allaü kaņņhaü sasnehaü ārakā udakā thale nikkhittaü uttarāraõiü ādāya abhimanthento aggiü abhinibbatteyya, tejo pātukareyyāti. -No h' idaü bho Gotama, taü kissa hetu: aduü hi bho Gotama allaü kaņņhaü sasnehaü, ki¤cāpi ārakā udakā thale nikkhittaü, yāvad-eva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgã assāti. -- Evam-eva kho Aggivessana ye hi keci samaõā vā brāhmaõā vā kāyena c' eva kāmehi avåpakaņņhā viharanti, yo ca nesaü kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariëāho so ca ajjhattaü na suppahãno hoti na suppaņippassaddho, opakkamikā ce pi te bhonto samaõabrāhmaõā dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyanti abhabbā va te ¤āõāya dassanāya anuttarāya sambodhāya, no ce pi te bhonto samaõabrāhmaõā opakkamikā dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyanti abhabbā va te ¤āõāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaü kho maü Aggivessana dutiyā upamā paņibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā.
     Aparā pi kho maü Aggivessana tatiyā upamā paņibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā:

#<[page 242]>#
%<242                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Seyyathā pi Aggivessana sukkhaü kaņņhaü koëāpaü ārakā udakā thale nikkhittaü, atha puriso āgaccheyya uttarāraõiü ādāya: aggiü abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmãti. Taü kim-ma¤¤asi Aggivessana: api nu so puriso amuü sukkhaü kaņņhaü koëāpaü ārakā udakā thale nikkhittaü uttarāraõiü ādāya abhimanthento aggiü abhinibbatteyya, tejo pātukareyyāti. -- Evaü bho Gotama, taü kissa hetu: aduü hi bho Gotama sukkhaü kaņņhaü koëāpaü, ta¤-ca pana ārakā udakā thale nikkhittan-ti. -- Evam-eva kho Aggivessana ye hi keci samaõā vā brāhmaõā vā kāyena c' eva kāmehi våpakaņņhā viharanti, yo ca nesaü kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariëāho so ca ajjhattaü suppahãno hoti suppaņippassaddho, opakkamikā ce pi te bhonto samaõabrāhmaõā dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyanti bhabbā va te ¤āõāya dassanāya anuttarāya sambodhāya, no ce pi te bhonto samaõabrāhmaõā opakkamikā dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyanti bhabbā va te ¤āõāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaü kho maü Aggivessana tatiyā upamā paņibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Imā kho maü Aggivessana tisso upamā paņibhaüsu anacchariyā pubbe assutapubbā.
     Tassa mayhaü Aggivessana etad-ahosi: Yan-nånāhaü dantehi danta-m-ādhāya jivhāya tāluü āhacca cetasā cittaü abhiniggaõheyyaü abhinippãëeyyaü abhisantāpeyyan-ti. So kho ahaü Aggivessana dantehi danta-m-ādhāya jivhāya tāluü āhacca cetasā cittaü abhiniggaõhāmi abhinippãëemi abhisantāpemi. Tassa mayhaü Aggivessana dantehi danta-mādhāya jivhāya tāluü āhacca cetasā cittaü abhiniggaõhato abhinippãëayato abhisantāpayato kacchehi sedā muccanti.
Seyyathā pi Aggivessana balavā puriso dubbalataraü purisaü sãse vā gahetvā khandhe vā gahetvā abhiniggaõheyya abhinippãëeyya abhisantāpeyya, evam-eva kho me Aggivessana dantehi danta-m-ādhāya jivhāya tāluü āhacca cetasā cittaü abhiniggaõhato abhinippãëayato abhisantāpayato kacchehi sedā muccanti. âraddhaü kho pana me Aggivessana viriyaü hoti asallãnaü, upaņņhitā sati asammuņņhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaņippassaddho ten' eva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.

#<[page 243]>#
%<                     4. 6. MAHâSACCAKASUTTAũ. (36)               243>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evaråpā pi kho me Aggivessana uppannā dukkhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati.
     Tassa mayhaü Aggivessana etad-ahosi: Yan-nånāhaü appānakaü jhānaü jhāyeyyan-ti. So kho ahaü Aggivessana mukhato ca nāsato ca assāsapassāse uparundhiü. Tassa mayhaü Aggivessana mukhato ca nāsato ca assāsapassāsesu uparuddhesu kaõõasotehi vātānaü nikkhamantānaü adhimatto saddo hoti. Seyyathā pi nāma kammāragaggariyā dhamamānāya adhimatto saddo hoti, evam-eva kho me Aggivessana mukhato ca nāsato ca assāsapassāsesu uparuddhesu kaõõasotehi vātānaü nikkhamantānaü adhimatto saddo hoti.
âraddhaü kho pana me Aggivessana viriyaü hoti asallãnaü, upaņņhitā sati asammuņņhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaņippassaddho ten' eva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Evaråpā pi kho me Aggivessana uppannā dukkhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati.
     Tassa mayhaü Aggivessana etad-ahosi: Yan-nånāhaü appānakaü yeva jhānaü jhāyeyyan-ti. So kho ahaü Aggivessana mukhato ca nāsato ca kaõõato ca assāsapassāse uparundhiü. Tassa mayhaü Aggivessana mukhato ca nāsato ca kaõõato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā muddhānaü åhananti. Seyyathā pi Aggivessana balavā puriso tiõhena sikharena muddhānaü abhimantheyya, evameva kho me Aggivessana mukhato ca nāsato ca kaõõato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā muddhānaü åhananti. âraddhaü kho pana me Aggivessana viriyaü hoti asallãnaü, upaņņhitā sati asammuņņhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaņippassaddho ten' eva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Evaråpā pi kho me Aggivessana uppannā dukkhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati.
     Tassa mayhaü Aggivessana etad-ahosi: Yan-nånāhaü appānakaü yeva jhānaü jhāyeyyan-ti. So kho ahaü Aggivessana mukhato ca nāsato ca kaõõato ca assāsapassāse uparundhiü. Tassa mayhaü Aggivessana mukhato ca nāsato ca kaõõato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā sãse sãsavedanā honti. Seyyathā pi Aggivessana balavā puriso daëhena varattakhaõķena sãse sãsaveņhaü dadeyya,

#<[page 244]>#
%<244                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam-eva kho me Aggivessana mukhato ca nāsato ca kaõõato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā sãse sãsavedanā honti.
âraddhaü kho pana me Aggivessana viriyaü hoti asallãnaü, upaņņhitā sati asammuņņhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaņippassaddho ten' eva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Evaråpā pi kho me Aggivessana uppannā dukkhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati.
     Tassa mayhaü Aggivessana etad-ahosi: Yan-nånāhaü appānakaü yeva jhānaü jhāyeyyan-ti. So kho ahaü Aggivessana mukhato ca nāsato ca kaõõato ca assāsapassāse uparundhiü. Tassa mayhaü Aggivessana mukhato ca nāsato ca kaõõato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā kucchiü parikantanti. Seyyathā pi Aggivessana dakkho goghātako vā goghātakantevāsã vā tiõhena govikantanena kucchiü parikanteyya, evam-eva kho me Aggivessana adhimattā vātā kucchiü parikantanti. âraddhaü kho pana me Aggivessana viriyaü hoti asallãnaü, upaņņhitā sati asammuņņhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaņippassaddho ten' eva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Evaråpā pi kho me Aggivessana uppannā dukkhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati.
     Tassa mayhaü Aggivessana etad-ahosi: Yan-nånāham appānakaü yeva jhānaü jhāyeyyan-ti. So kho ahaü Aggivessana mukhato ca nāsato ca kaõõato ca assāsapassāse uparundhiü. Tassa mayhaü Aggivessana mukhato ca nāsato ca kaõõato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimatto kāyasmiü ķāho hoti. Seyyathā pi Aggivessana dve balavanto purisā dubbalataraü purisaü nānābāhāsu gahetvā aīgārakāsuyā santāpeyyuü samparitāpeyyuü, evam-eva kho me Aggivessana mukhato ca nāsato ca kaõõato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimatto kāyasmiü ķāho hoti. âraddhaü kho pana me Aggivessana viriyaü hoti asallãnaü, upaņņhitā sati asammuņņhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaņippassaddho ten' eva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.
Evaråpā pi kho me Aggivessana uppannā dukkhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati. Api-ssu maü Aggivessana devatā disvā evam-āhaüsu:

#<[page 245]>#
%<                    4. 6. MAHâSACCAKASUTTAũ. (36)                245>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kālakato samaõo Gotamo ti.
Ekaccā devatā evam-āhaüsu: na kālakato samaõo Gotamo, api ca kālaü karotãti. Ekaccā devatā evam-āhaüsu: na kālakato samaõo Gotamo na pi kālaü karoti, arahaü samaõo Gotamo, vihāro tv-eva so arahato evaråpo hotãti.
     Tassa mayhaü Aggivessana etad-ahosi: Yan-nånāhaü sabbaso āhārupacchedāya paņipajjeyyan-ti. Atha kho maü Aggivessana devatā upasaīkamitvā etad-avocuü: Mā kho tvaü mārisa sabbaso āhārupacchedāya paņipajji, sace kho tvaü mārisa sabbaso āhārupacchedāya paņipajjissasi tassa te mayaü dibbaü ojaü lomakåpehi ajjhoharissāma, tāya tvaü yāpessasãti. Tassa mayhaü Aggivessana etad-ahosi: Aha¤c' eva kho pana sabbaso ajaddhukaü paņijāneyyaü imā ca me devatā dibbaü ojaü lomakåpehi ajjhohareyyuü tāya cāhaü yāpeyyaü, taü mama assa musā ti. So kho ahaü Aggivessana tā devatā paccācikkhāmi, halan-ti vadāmi.
     Tassa mayhaü Aggivessana etad-ahosi: Yan-nånāhaü thokaü thokaü āhāraü āhāreyyaü pasataü pasataü, yadi vā muggayåsaü yadi vā kulatthayåsaü yadi vā kaëāyayåsaü yadi vā hareõukayåsan-ti. So kho ahaü Aggivessana thokaü thokaü āhāraü āhāresiü pasataü pasataü, yadi vā muggayåsaü yadi vā kulatthayåsaü yadi vā kaëāyayåsaü yadi vā hareõukayåsaü. Tassa mayhaü Aggivessana thokaü thokaü āhāraü āhārayato pasataü pasataü, yadi vā muggayåsaü yadi vā kulatthayåsaü yadi vā kaëāyayåsaü yadi vā hareõukayåsaü, adhimattakasimānaü patto kāyo hoti. Seyyathā pi nāma āsãtikapabbāni vā kālāpabbāni vā evam-evassu me aīgapaccaīgāni bhavanti tāy' ev' appāhāratāya, seyyathā pi nāma oņņhapadaü evam-eva-ssu me ānisadaü hoti tāy' ev' appāhāratāya, seyyathā pi nāma vaņņanāvaëã evam eva-ssu me piņņhikaõņako unnatāvanato hoti tāy' ev' appāhāratāya, seyyathā pi nāma jarasālāya gopānasiyo oluggaviluggā bhavanti evam-eva ssu me phāsuëiyo oluggaviluggā bhavanti tāy' ev' appāhāratāya, seyyathā pi nāma gambhãre udapāne udakatārakā gambhãragatā okkhāyikā dissanti evameva-ssu me akkhikåpesu akkhitārakā gambhãragatā okkhāyikā dissanti tāy' ev' appāhāratāya, seyyathā pi nāma tittakālābu āmakacchinno vātātapena sampuņito hoti sammilāto evam-eva-ssu me sãsacchavi sampuņitā hoti sammilātā tāy' ev' appāhāratāya.

#<[page 246]>#
%<246                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  So kho ahaü Aggivessana: udaracchaviü parimasissāmãti piņņhikaõņakaü yeva parigaõhāmi, piņņhikaõņakaü parimasissāmãti udaracchaviü yeva parigaõhāmi.
Yāva-ssu me Aggivessana udaracchavi piņņhikaõņakaü allãnā hoti tāy' ev' appāhāratāya. So kho ahaü Aggivessana:
vaccaü vā muttaü vā karissāmãti tatth' eva avakujjo papatāmi tāy' ev' appāhāratāya. So kho ahaü Aggivessana imam-eva kāyaü assāsento pāõinā gattāni anomajjāmi. Tassa mayhaü Aggivessana pāõinā gattāni anomajjato påtimålāni lomāni kāyasmā papatanti tāy' ev' appāhārātāya. Api-ssu maü Aggivessana manussā disvā evam-āhaüsu: kāëo samaõo Gotamo ti. Ekacce manussā evam-āhaüsu: na kāëo samaõo Gotamo, sāmo samaõo Gotamo ti. Ekacce manussā evam-āhaüsu: na kāëo samaõo Gotamo na pi sāmo, maīguracchavi samaõo Gotamo ti. Yāva-ssu me Aggivessana tāva parisuddho chavivaõõo pariyodāto upahato hoti tāy' ev' appāhāratāya.
     Tassa mayhaü Aggivessana etad-ahosi: Ye kho keci atãtam-addhānaü samaõā vā brāhmaõā vā opakkamikā dukkhā tippā kaņukā vedanā vedayiüsu, etāvaparamaü nay-ito bhiyyo; ye pi hi keci anāgatam-addhānaü samaõā vā brāhmaõā vā opakkamikā dukkhā tippā kaņukā vedanā vedayissanti, etāvaparamaü na-y-ito bhiyyo; ye pi hi keci etarahi samaõā vā brāhmaõā vā opakkamikā dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyanti, etāvaparamaü na-y-ito bhiyyo.
Na kho panāhaü imāya kaņukāya dukkarakārikāya adhigacchāmi uttariü manussadhammā alamariya¤āõadassanavisesaü, siyā nu kho a¤¤o maggo bodhāyāti. Tassa mayhaü Aggivessana etad-ahosi: Abhijānāmi kho panāhaü pitu Sakkassa kammante sãtāya jambucchāyāya nisinno vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharitā, siyā nu kho eso maggo bodhāyāti. Tassa mayhaü Aggivessana satānusāri vi¤¤āõaü ahosi: eso va maggo bodhāyāti. Tassa mayhaü Aggivessana etad-ahosi: Kin-nu kho ahaü tassa sukhassa bhāyāmi yan-taü sukhaü a¤¤atr' eva kāmehi a¤¤atra akusalehi dhammehãti.

#<[page 247]>#
%<                  4. 6. MAHâSACCAKASUTTAũ. (36)                  247>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Tassa mayhaü Aggivessana etad-ahosi: Na kho ahaü tassa sukhassa bhāyāmi yan-taü sukhaü a¤¤atr' eva kāmehi a¤¤atra akusalehi dhammehãti.
     Tassa mayhaü Aggivessana etad-ahosi: Na kho taü sukaraü sukhaü adhigantuü evaü adhimattakasimānaü pattakāyena, yan-nånāhaü oëārikaü āhāraü āhāreyyaü odanakummāsan-ti. So kho ahaü Aggivessana oëārikaü āhāraü āhāresiü odanakummāsaü. Tena kho pana maü Aggivessana samayena pa¤ca bhikkhå paccupaņņhitā honti: yanno samaõo Gotamo dhammaü adhigamissati tan-no ārocessatãti. Yato kho ahaü Aggivessana oëārikaü āhāraü āhāresiü {odanakummāsaü}, atha me te pa¤ca bhikkhå nibbijjāpakkamiüsu: bāhuliko samaõo Gotamo padhānavibbhanto āvatto bāhullāyāti.
     So kho ahaü Aggivessana oëārikaü āhāraü āhāretvā balaü gahetvā vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja vihāsiü. Evaråpā pi kho me Aggivessana uppannā sukhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati. Vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja vihāsiü. Evaråpā pi kho me Aggivessana uppannā sukhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati. Pãtiyā ca virāgā upekhako ca vihāsiü sato ca sampajāno, sukha¤-ca kāyena paņisaüvedesiü yan-taü ariyā ācikkhanti: upekhako satimā sukhavihārã ti tatiyaü jhānaü upasampajja vihāsiü. Evaråpā pi kho me Aggivessana uppannā sukhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkhaü asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja vihāsiü. Evaråpā pi kho me Aggivessana uppannā sukhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte pubbenivāsānussati¤āõāya cittaü abhininnāmesiü.

#<[page 248]>#
%<248                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  So anekavihitaü pubbenivāsaü anussarāmi, seyyathãdaü: ekam-pi jātiü dve pi jātiyo tisso pi jātiyo catasso pi jātiyo pa¤ca pi jātiyo dasa pi jātiyo vãsatim-pi jātiyo tiüsam-pi jātiyo cattārãsam-pi jātiyo pa¤¤āsam-pi jātiyo jātisatam-pi jātisahassam-pi jātisatasahassam-pi, aneke pi saüvaņņakappe aneke pi vivaņņakappe aneke pi saüvaņņavivaņņakappe; amutr' āsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto amutra uppādiü, tatrāp' āsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto idhåpapanno ti. Iti sākāraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarāmi. Ayaü kho me Aggivessana rattiyā paņhame yāme paņhamā vijjā adhigatā, avijjā vihatā vijjā uppannā, tamo vihato āloko uppanno, yathā taü appamattassa ātāpino pahitattassa viharato. Evaråpā pi kho me Aggivessana uppannā sukhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte sattānaü cutåpapāta¤āõāya cittaü abhininnāmesiü. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajānāmi: ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacãduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaü upavādakā micchādiņņhikā micchādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapannā; ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacãsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaü anupavādakā sammādiņņhikā sammādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapannā ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajānāmi. Ayaü kho me Aggivessana rattiyā majjhime yāme dutiyā vijjā adhigatā, avijjā vihatā vijjā uppannā, tamo vihato āloko uppanno,

#<[page 249]>#
%<                    4. 6. MAHâSACCAKASUTTAũ. (36)               249>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yathā taü appamattassa ātāpino pahitattassa viharato. Evaråpā pi kho me Aggivessana uppannā sukhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte āsavānaü khaya¤āõāya cittaü abhininnāmesiü. So: idaü dukkhan-ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü, ayaü dukkhasamudayo ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü, ayaü dukkhanirodho ti yathābhåtaü abba¤¤āsiü, ayaü dukkhanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü; ime āsavā ti yathābhåtaü abbhā¤¤āsiü. ayaü āsavasamudayo ti yathābhåtaü abbhā¤¤āsiü, ayaü āsavanirodho ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü, ayaü āsavanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü abbha¤¤āsiü.
Tassa me evaü jānato evaü passato kāmāsavā pi cittaü vimuccittha, bhavāsavā pi cittaü vimuccittha, avijjāsavā pi cittaü vimuccittha, vimuttasmiü vimuttam-iti ¤āõaü ahosi; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti abbha¤¤āsiü. Ayaü kho me Aggivessana rattiyā pacchime yāme tatiyā vijjā adhigatā, avijjā vihatā vijjā uppannā, tamo vihato āloko uppanno, yathā taü appamattassa ātāpino pahitattassa viharato. Evaråpā pi kho me Aggivessana uppannā sukhā vedanā cittaü na pariyādāya tiņņhati.
     Abhijānāmi kho panāhaü Aggivessana anekasatāya parisāya dhammaü desetā. api-ssu maü ekameko evaü ma¤¤ati:
mam-ev' ārabbha samaõo Gotamo dhammaü desesãti. Na kho pan' etaü Aggivessana evaü daņņhabbaü, yāvad-eva vi¤¤āpanatthāya Tathāgato paresaü dhammaü deseti. So kho ahaü Aggivessana tassā yeva kathāya pariyosāne tasmiü yeva purimasmiü samādhinimitte ajjhattam-eva cittaü saõņhapemi sannisādemi ekodikaromi samādahāmi, yena sudaü niccakappaü niccakappaü viharāmãti. -- Okappaniyam-etaü bhoto Gotamassa yathā taü arahato sammāsambuddhassa.
Abhijānāti pana bhavaü Gotamo divā supitā ti. -- Abhijānām' ahaü Aggivessana gimhānaü pacchime māse pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto catugguõaü saīghāņiü pa¤¤āpetvā dakkhiõena passena sato sampajāno niddaü okkamitā ti. -- Etaü kho bho Gotama eke samaõabrāhmaõā sammohavihārasmiü vadantãti.

#<[page 250]>#
%<250                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Na kho Aggivessana ettāvatā sammåëho vā hoti asammåëho vā. Api ca Aggivessana yathā sammåëho ca hoti asammåëho ca, taü suõāhi, sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmãti. -- Evaü bho ti kho Saccako Nigaõņhaputto Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad-avoca:
     Yassa kassaci Aggivessana ye āsavā saīkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiü jātijarāmaraõiyā appahãnā, tam-ahaü sammåëho ti vadāmi. âsavānaü hi Aggivessana appahānā sammåëho hoti. Yassa kassaci Aggivessana ye āsavā saīkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiü jātijarāmaraõiyā pahãnā, tam-ahaü asammåëho ti vadāmi. âsavānaü hi Aggivessana pahānā asammåëho hoti.
Tathāgatassa kho Aggivessana ye āsavā saīkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiü jātijarāmaraõiyā pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā. Seyyathā pi Aggivessana tālo matthakācchinno abhabbo puna viråëhiyā, evam-eva kho Aggivessana Tathāgatassa ye āsavā saīkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiü jātijarāmaraõiyā pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā ti.
     Evaü vutte Saccako Nigaõņhaputto Bhagavantaü etadavoca: Acchariyaü bho Gotama, abbhutaü bho Gotama, yāva¤-c' idaü bhoto Gotamassa evaü āsajja āsajja vuccamānassa upanãtehi vacanapathehi samudācariyamānassa chavivaõõo c' eva pariyodāyati mukhavaõõo ca vippasãdati, yathā taü arahato sammāsambuddhassa. Abhijānām' ahaü bho Gotama Påraõaü Kassapaü vādena vādaü samārabhitā, so pi mayā vādena vādaü samāraddho a¤¤en' a¤¤aü paņicari, bahiddhā kathaü apanāmesi, kopa¤-ca dosa¤-ca appaccaya¤-ca pātvākāsi. Bhoto pana Gotamassa evaü āsajja āsajja vuccamānassa upanãtehi vacanapathehi samudācariyamānassa chavivaõõo c' eva pariyodāyati mukhavaõõo ca vippasãdati, yathā taü araharo sammāsambuddhassa. Abhijānām' ahaü bho Gotama Makkhaliü Gosālaü -- Ajitaü Kesakambalaü -- Pakudhaü Kaccāyanaü -- Sa¤jayaü Belaņņhaputtaü -- Nigaõņhaü Nāthaputtaü vādena vādaü samārabhitā, so pi mayā vādena vādaü samāraddho a¤¤en' a¤¤aü paņicari,

#<[page 251]>#
%<                4. 7. CæėATAöHâSAđKHAYASUTTAũ. (37)              251>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  bahiddhā kathaü apanāmesi, kopa¤-ca dosa¤ca appaccaya¤-ca pātvākāsi. Bhoto pana Gotamassa evaü āsajja āsajja vuccamānassa upanãtehi vacanapathehi samudācariyamānassa chavivaõõo c' eva pariyodāyati mukhavaõõo ca vippasãdati, yathā taü arahato sammāsambuddhassa.
Handa ca dāni mayaü bho Gotama gacchāma, bahukiccā mayaü bahukaraõãyā ti. -- Yassa dāni tvaü Aggivessana kālaü ma¤¤asãti.
     Atha kho Saccako Nigaõņhaputto Bhagavato bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā uņņhāy' āsanā pakkāmãti.
                    MAHâSACCAKASUTTAũ CHAōōHAũ.
                                37.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Pubbārāme Migāramātu pāsāde. Atha kho Sakko devānam-indo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhito kho Sakko devānam-indo Bhagavantaü etad-avoca:
Kittāvatā nu kho bhante bhikkhu saīkhittena taõhāsaīkhayavimutto hoti accantaniņņho accantayogakkhemã accantabrahmacārã accantapariyosāno seņņho devamanussānan-ti.
     Idha devānam-inda bhikkhuno sutaü hoti: sabbe dhammā nālaü abhinivesāyāti. Eva¤-ca taü devānam-inda bhikkhuno sutaü hoti: sabbe dhammā nālaü abhinivesāyāti, so sabbaü dhammaü abhijānāti, sabbaü dhammaü abhi¤¤āya sabbaü dhammaü parijānāti, sabbaü dhammaü pari¤¤āya yaü ka¤ci vedanaü vedeti, sukhaü vā dukkhaü vā adukkhamasukhaü vā, so tāsu vedanāsu aniccānupassã viharati, virāgānupassã viharati, nirodhānupassã viharati, paņinissaggānupassã viharati; so tāsu vedanāsu aniccānupassã viharanto, virāgānupassã viharanto, nirodhānupassã viharanto, paņinissaggānupassã viharanto na ki¤ci loke upādiyati, anupādiyaü na paritassati, aparitassaü paccatta¤-¤eva parinibbāyati;

#<[page 252]>#
%<252                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti pajānāti. Ettāvatā kho devānaminda bhikkhu saīkhittena taõhāsaīkhayavimutto hoti accantaniņņho accantayogakkhemã accantabrahmacārã accantapariyosāno seņņho devamanussānan-ti. Atha kho Sakko devānamindo Bhagavato bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā tatth' ev' antaradhāyi.
     Tena kho pana samayena āyasmā Mahāmoggallāno Bhagavato avidåre nisinno hoti. Atha kho āyasmato Mahāmoggallānassa etad-ahosi: Kin-nu kho so yakkho Bhagavato bhāsitaü abhisamecca anumodi udāhu no; yan-nånāhaü taü yakkhaü jāneyyaü yadi vā so yakkho Bhagavato bhāsitaü abhisamecca anumodi yadi vā no ti. Atha kho āyasmā Mahāmoggallāno seyyathā pi nāma balavā puriso sami¤jitaü vā bāhaü pasāreyya pasāritaü vā bāhaü sami¤jeyya evam-eva Pubbārāme Migāramātu pāsāde antarahito devesu Tāvatiüsesu pāturahosi. Tena kho pana samayena Sakko devānam-indo ekapuõķarãke uyyāne dibbehi pa¤cahi turiyasatehi samappito samaīgibhåto paricāreti. Addasā kho Sakko devānam-indo āyasmantaü Mahāmoggallānaü dårato va āgacchantaü, disvāna tāni dibbāni pa¤ca turiyasatāni paņippaõāmetvā yen' āyasmā Mahāmoggallāno ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmantaü Mahāmoggallānaü etadavoca: Ehi kho mārisa Moggallāna, sāgataü mārisa Moggallāna, cirassaü kho mārisa Moggallāna imaü pariyāyamakāsi yadidaü idh' āgamanāya, nisãda mārisa Moggallāna, idam-āsanaü pa¤¤attan-ti. Nisãdi kho āyasmā Mahāmoggallāno pa¤¤atte āsane. Sakko pi kho devānam-indo a¤¤ataraü nãcaü āsanaü gahetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Sakkaü devānam-indaü āyasmā Mahāmoggallāno etad-avoca:
     Yathākathaü pana te Kosiya Bhagavā saīkhittena taõhāsaīkhayavimuttiü abhāsi, sādhu mayam-pi etissā kathāya bhāgino assāma savanāyāti. -- Mayaü kho mārisa Moggallāna bahukiccā, mayaü bahukaraõãyā, app-eva sakena karaõãyena api ca devānaü yeva Tāvatiüsānaü karaõãyena.
Api ca mārisa Moggallāna sussutaü yeva hoti suggahãtaü sumanasikataü såpadhāritaü yan-no khippam-eva antaradhāyati.

#<[page 253]>#
%<                 4. 7. CæėATAöHâSAđKHAYASUTTAũ. (37)           253>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Bhåtapubbaü mārisa Moggallāna devāsurasaīgāmo samupabbåëho ahosi. Tasmiü kho pana mārisa Moggallāna saīgāme devā jiniüsu, asurā parājiniüsu. So kho ahaü mārisa Moggallāna taü saīgāmaü abhivijinitvā vijitasaīgāmo tato paņinivattitvā Vejayantaü nāma pāsādaü māpesiü.
Vejayantassa kho pana mārisa Moggallāna pāsādassa ekasataü niyyåhaü, ekamekasmiü niyyåhe satta satta kåņāgārasatāni, ekamekasmiü kåņāgāre satta satta accharāyo, ekamekissā accharāya satta satta paricārikāyo. Iccheyyāsi no tvaü mārisa Moggallāna Vejayantassa pāsādassa rāmaõeyyakaü daņņhun-ti. Adhivāsesi kho āyasmā Mahāmoggallāno tuõhãbhāvena.
     Atha kho Sakko ca devānam-indo Vessavaõo ca mahārājā āyasmantaü Mahāmoggallānaü purakkhatvā yena Vejayanto pāsādo ten' upasaīkamiüsu. Addasāsuü kho Sakkassa devānam-indassa paricārikāyo āyasmantaü Mahāmoggallānaü dårato va āgacchantaü, disvāna ottapamānā hirãyamānā sakaü sakaü ovarakaü pavisiüsu. Seyyathā pi nāma suõisā sasuraü disvā ottapati hirãyati, evam-evaü Sakkassa devānam-indassa paricārikāyo āyasmantaü Mahāmoggallānaü disvā ottapamānā hirãyamānā sakaü sakaü ovarakaü pavisiüsu. Atha kho Sakko ca devānam-indo Vessavaõo ca mahārājā āyasmantaü Mahāmoggallānaü Vejayante pāsāde anucaīkamāpenti anuvicarāpenti: idam-pi mārisa Moggallāna passa Vejayantassa pāsādassa rāmaõeyyakaü, idam-pi marisa Moggallāna passa Vejayantassa pāsādassa rāmaõeyyakan-ti. -- Sobhat' idaü āyasmato Kosiyassa yathā taü pubbe katapu¤¤assa, manussā pi ki¤cid-eva rāmaõeyyakaü diņņhā evam-āhaüsu: sobhati vata bho devānaü Tāvatiüsānan-ti, ta-y-idaü āyasmato Kosiyassa sobhati yathā taü pubbe katapu¤¤assāti. Atha kho āyasmato Mahāmoggallānassa etad-ahosi: Atibāëhaü kho ayaü yakkho pamatto viharati, yan-nånāhaü imaü yakkhaü saüvejeyyan-ti. Atha kho āyasmā Mahāmoggallāno tathāråpaü iddhābhisaīkhāraü abhisaīkhāsi yathā Vejayantaü pāsādaü pādaīguņņhakena saīkampesi sampakampesi sampavedhesi.

#<[page 254]>#
%<254                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Atha kho Sakko ca devānam-indo Vessavaõo ca mahārājā devā ca Tāvatiüsā acchariyabbhutacittajātā ahesuü:
Acchariyaü vata bho abbhutaü vata bho samaõassa mahiddhikatā mahānubhāvatā, yatra hi nāma dibbaü bhavanaü pādaīguņņhakena saīkampessati sampakampessati sampavedhessatãti. Atha kho āyasmā Mahāmoggallāno Sakkaü devānam-indaü saüviggaü lomahaņņhajātaü viditvā Sakkaü devānam-indaü etad-avoca:
     Yathākathaü pana te Kosiya Bhagavā saīkhittena taõhāsaīkhayavimuttiü abhāsi, sādhu mayam-pi etissā kathāya bhāgino assāma savanāyāti. -- Idhāhaü mārisa Moggallāna yena Bhagavā ten' upasaīkamiü, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü aņņhāsiü. Ekamantaü ņhito kho ahaü mārisa Moggallāna Bhagavantaü etad-avocaü: Kittāvatā nu kho bhante bhikkhu saīkhittena taõhāsaīkhayavimutto hoti accantaniņņho accantayogakkhemã accantabrahmacārã accantapariyosāno seņņho devamanussānan-ti. Evaü vutte mārisa Moggallāna Bhagavā maü etad-avoca: Idha devānam-inda bhikkhuno sutaü hoti: sabbe dhammā nālaü abhinivesāyāti. Eva¤-ce taü devānam-inda bhikkhuno sutaü hoti: sabbe dhammā nālaü abhinivesāyāti, so sabbaü dhammaü abhijānāti, sabbaü dhammaü abhi¤¤āya sabbaü dhammaü parijānāti, sabbaü dhammaü pari¤¤āya yaü ka¤ci vedanaü vedeti, sukhaü vā dukkhaü vā adukkhamasukhaü vā, so tāsu vedanāsu aniccānupassã viharati, virāgānupassã viharati, nirodhānupassã viharati, paņinissaggānupassã viharati; so tāsu vedanāsu aniccānupassã viharanto, virāgānupassã viharanto, nirodhānupassã viharanto, paņinissaggānupassã viharanto na ki¤ci loke upādiyati, anupādiyaü na paritassati, aparitassaü paccatta¤-¤eva parinibbāyati; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti pajānāti. Ettāvatā kho devānam-inda bhikkhu saīkhittena taõhāsaīkhayavimutto hoti accantaniņņho accantayogakkhemã accantabrahmacārã accantapariyosāno seņņho devamanussānan-ti. Evaü kho me mārisa Moggallāna Bhagavā saīkhittena taõhāsaīkhayavimuttiü abhāsãti. Atha kho āyasmā Mahāmoggallāno Sakkassa devānam-indassa bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā seyyathā pi nāma balavā puriso sami¤jitaü vā bāhaü pasāreyya pasāritaü vā bāhaü sami¤jeyya evam-evaü devesu Tāvatiüsesu antarahito Pubbārāme Migāramātu pāsāde pāturahosi.

#<[page 255]>#
%<                 4. 7. CæėATAöHâSAđKHAYASUTTAũ. (37)           255>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Atha kho Sakkassa devānam-indassa paricārikāyo acirapakkante āyasmante Mahāmoggallāne Sakkaü devānam-indaü etad-avocuü:
Eso nu te mārisa so Bhagavā satthā ti. -- Na kho me mārisā so Bhagavā satthā, sabrahmacārã me eso. āyasmā Mahāmoggallāno ti. -- Lābhā te mārisa yassa te sabrahmacārã evaü mahiddhiko evaü mahānubhāvo, aho nåna te so Bhagavā satthā ti.
     Atha kho āyasmā Mahāmoggallāno yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Mahāmoggallāno Bhagavantaü etad-avoca: Abhijānāti no bhante Bhagavā ahu ta¤-¤eva a¤¤atarassa mahesakkhassa yakkhassa saīkhittena taõhāsaīkhayavimuttiü abhāsitthāti. -- Abhijānām' ahaü Moggallāna: idha Sakko devānam-indo yenāhaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā maü abhivādetvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhito kho Moggallāna Sakko devānam-indo maü etad-avoca: Kittāvatā nu kho bhante bhikkhu saīkhittena taõhāsaīkhayavimutto hoti accantaniņņho accantayogakkhemã accantabrahmacārã accantapariyosāno seņņho devamanussānan-ti. Evaü vutte ahaü Moggallāna Sakkaü devānaü-indaü etad-avocaü: Idha devānaminda bhikkhuno sutaü hoti: sabbe dhammā nālaü abhinivesāyāti. Eva¤-ce taü devānam-inda bhikkhuno sutaü hoti: sabbe dhammā nālaü abhinivesāyāti, so sabbaü dhammaü abhijānāti, sabbaü dhammaü abhi¤¤āya sabbaü dhammaü parijānāti, sabbaü dhammaü pari¤¤āya yaü ka¤ci vedanaü vedeti, sukhaü vā dukkhaü vā adukkhamasukhaü vā, so tāsu vedanāsu aniccānupassã viharati, virāgānupassã viharati, nirodhānupassã viharati, paņinissaggānupassã viharati; so tāsu vedanāsu aniccānupassã viharanto, virāgānupassã viharanto, nirodhānupassã viharanto, paņinissaggānupassã viharanto na ki¤ci loke upādiyati, anupādiyaü na paritassati, aparitassaü paccatta¤-¤eva parinibbāyati; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü,

#<[page 256]>#
%<256                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti pajānāti.
Ettāvatā kho devānam-inda bhikkhu saīkhittena taõhāsaīkhayavimutto hoti accantaniņņho accantayogakkhemã accantabrahmacārã accantapariyosāno seņņho devamanussānanti. Evaü kho ahaü Moggallāna abhijānāmi Sakkassa devānam-indassa saīkhittena taõhāsaīkhayavimuttiü bhāsitā ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano āyasmā Mahāmoggallāno Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
                 CæėATAöHâSAđKHAYASUTTAũ SATTAMAũ.
                               38.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tena kho pana samayena Sātissa nāma bhikkhuno kevaņņaputtassa evaråpaü pāpakaü diņņhigataü uppannaü hoti: Tathā 'haü Bhagavatā dhammaü desitaü ājānāmi yathā tad-ev' idaü vi¤¤āõaü sandhāvati saüsarati, ana¤¤an-ti. Assosuü kho sambahulā bhikkhå: Sātissa kira nāma bhikkhuno kevaņņaputtassa evaråpaü pāpakaü diņņhigataü uppannaü: Tathā 'haü Bhagavatā dhammaü desitaü ājānāmi yathā tad-ev' idaü vi¤¤āõaü sandhāvati saüsarati, ana¤¤an-ti. Atha kho te bhikkhå yena Sāti bhikkhu kevaņņaputto ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Sātiü bhikkhuü kevaņņaputtaü etadavocuü: Saccaü kira te āvuso Sāti evaråpaü pāpakaü diņņhigataü uppannaü: Tathā 'haü Bhagavatā . . . ana¤¤anti. -- Evaü byā kho ahaü āvuso Bhagavatā dhammaü desitaü ājānāmi yathā tad-ev' idaü vi¤¤āõaü sandhāvati saüsarati, ana¤¤an-ti. Atha kho te bhikkhå Sātiü bhikkhuü kevaņņaputtaü etasmā pāpakā diņņhigatā vivecetukāmā samanuyu¤janti samanugāhanti samanubhāsanti: Mā evaü āvuso Sāti avaca, mā Bhagavantaü abbhācikkhi, na hi sādhu Bhagavato abbhakkhānaü, na hi Bhagavā evaü vadeyya.
Anekapariyāyena h' āvuso Sāti paņiccasamuppannaü vi¤¤āõaü vuttaü Bhagavatā:

#<[page 257]>#
%<                4. 8. MAHâTAöHâSAđKHAYASUTTAũ. (38)              257>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  a¤¤atra paccayā na-tthi vi¤¤āõassa sambhavo ti. Evam-pi kho Sāti bhikkhu kevaņņaputto tehi bhikkhåhi samanuyu¤jiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno tad-eva pāpakaü diņņhigataü thāmasā parāmassa abhinivissa voharati: Evaü byā kho ahaü āvuso Bhagavatā . . . ana¤¤an-ti.
     Yato kho te bhikkhå nāsakkhiüsu Sātiü bhikkhuü kevaņņaputtaü etasmā pāpakā diņņhigatā vivecetuü atha yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho te bhikkhå Bhagavantaü etad-avocuü: Sātissa nāma bhante bhikkhuno kevaņņaputtassa evaråpaü pāpakaü diņņhigataü uppannaü: Tathā 'haü Bhagavatā . . . ana¤¤an-ti. Assumha kho mayaü bhante: Sātissa kira nāma bhikkhuno kevaņņaputtassa evaråpaü pāpakaü diņņhigataü uppannaü: Tathā 'haü Bhagavatā . . . ana¤¤an-ti. Atha kho mayaü bhante yena Sāti bhikkhu kevaņņaputto ten' upasaīkamimha, upasaīkamitvā Sātiü bhikkhuü kevaņņaputtaü etad-avocumha:
Saccaü kira te āvuso Sāti evaråpaü pāpakaü diņņhigataü uppannaü: Tathā 'haü Bhagavatā . . . ana¤¤an-ti. Evaü vutte bhante Sāti bhikkhu kevaņņaputto amhe etad-avoca:
Evaü byā kho ahaü āvuso Bhagavatā . . . ana¤¤an-ti. Atha kho mayaü bhante Sātiü bhikkhuü kevaņņaputtaü etasmā pāpakā diņņhigatā vivecetukāmā samanuyu¤jimha samanugāhimha samanubhāsimha: Mā evaü āvuso Sāti avaca, mā Bhagavantaü abbhācikkhi, na hi sādhu Bhagavato abbhakkhānaü, na hi Bhagavā evaü vadeyya. Anekapariyāyena h' āvuso Sāti paņiccasamuppannaü vi¤¤āõaü vuttaü Bhagavatā: a¤¤atra paccayā na-tthi vi¤¤āõassa sambhavo ti.
Evam-pi kho bhante Sāti bhikkhu kevaņņaputto amhehi samanuyu¤jiyamāno samanugāhiyamāno samanubhāsiyamāno tad-eva pāpakaü diņņhigataü thāmasā parāmassa abhinivissa voharati: Evaü byā kho ahaü āvuso Bhagavatā . . . ana¤¤an-ti. Yato kho mayaü bhante nāsakkhimha Sātiü bhikkhuü kevaņņaputtaü etasmā pāpakā diņņhigatā vivecetuü atha mayaü etam-atthaü Bhagavato ārocemāti.
     Atha kho Bhagavā a¤¤ataraü bhikkhuü āmantesi: Ehi{tvaü} bhikkhu mama vacanena Sātiü bhikkhuü kevaņņaputtaü āmantehi:

#<[page 258]>#
%<258                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Satthā taü āvuso Sāti āmantetãti. Evaü bhante ti kho so bhikkhu Bhagavato paņissutvā yena Sāti bhikkhu kevaņņaputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Sātiü bhikkhuü kevaņņaputtaü etad-avoca: Satthā taü āvuso Sāti āmantetãti. Evam-āvuso ti kho Sāti bhikkhu kevaņņaputto tassa bhikkhuno paņissutvā yena Bhagavā ten' upasaīkami.
upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinnaü kho Sātiü bhikkhuü kevaņņaputtaü Bhagavā etad-avoca: Saccaü kira te Sāti evaråpaü pāpakaü diņņhigataü uppannaü: Tathā 'haü Bhagavatā dhammaü desitaü ājānāmi yathā tad-ev' idaü vi¤¤āõaü sandhāvati saüsarati, ana¤¤an-ti. -- Evaü byā kho ahaü bhante Bhagavatā dhammaü desitaü ājānāmi yathā tad-ev' idaü vi¤¤āõaü sandhāvati saüsarati, ana¤¤an-ti. -- Kataman-taü Sāti vi¤¤āõan-ti. -- Yvāyaü bhante vado vedeyyo tatra tatra kalyāõapāpakānaü kammānaü vipākaü paņisaüvedetãti. -Kassa nu kho nāma tvaü moghapurisa mayā evaü dhammaü desitaü ājānāsi. Nanu mayā moghapurisa anekapariyāyena paņiccasamuppannaü vi¤¤āõaü vuttaü. a¤¤atra paccayā natthi vi¤¤āõassa sambhavo ti. Atha ca pana tvaü moghapurisa attanā duggahãtena amhe c' eva abbhācikkhasi attāna¤-ca khaõasi bahu¤-ca apu¤¤aü pasavasi. Taü hi te moghapurisa bhavissati dãgharattaü ahitāya dukkhāyāti.
     Atha kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Taü kim-ma¤¤atha bhikkhave: api nāyaü Sāti bhikkhu kevaņņaputto usmãkato pi imasmiü dhammavinaye ti. -- Kiü hi siyā bhante, no h' etaü bhante ti. Evaü vutte Sāti bhikkhu kevaņņaputto tuõhãbhåto maīkubhåto pattakkhandho adhomukho pajjhāyanto appaņibhāno nisãdi. Atha kho Bhagavā Sātiü bhikkhuü kevaņņaputtaü tuõhãbhåtaü maīkubhåtaü pattakkhandhaü adhomukhaü pajjhāyantaü appaņibhānaü viditvā Sātiü bhikkhuü kevaņņaputtaü etad-avoca: Pa¤¤āyissasi kho tvaü moghapurisa etena sakena pāpakena diņņhigatena, idhāhaü bhikkhå paņipucchissāmãti. Atha kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Tumhe pi me bhikkhave evaü dhammaü desitaü ājānātha yathā 'yaü Sāti bhikkhu kevaņņaputto attanā duggahãtena amhe c' eva abbhācikkhati attāna¤-ca khaõati bahu¤-ca apu¤¤aü pasavatãti.

#<[page 259]>#
%<              4. 8. MAHâTAöHâSAđKHAYASUTTAũ. (38)              259>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- No h' etaü bhante, anekapariyāyena hi no bhante paņiccasamuppannaü vi¤¤āõaü vuttaü Bhagavatā: a¤¤atra paccayā natthi vi¤¤āõassa sambhavo ti. -- Sādhu bhikkhave, sādhu kho me tumhe bhikkhave evaü dhammaü desitaü ājānātha.
Anekapariyāyena hi vo bhikkhave paņiccasamuppannaü vi¤¤āõaü vuttaü mayā: a¤¤atra paccayā na-tthi vi¤¤āõassa sambhavo ti. Atha ca panāyaü Sāti bhikkhu kevaņņaputto attanā duggahãtena amhe c' eva abbhācikkhati attāna¤-ca khaõati bahu¤-ca apu¤¤aü pasavati. Taü hi tassa moghapurisassa bhavissati dãgharattaü ahitāya dukkhāya.
     Ya¤-¤ad-eva bhikkhave paccayaü paņicca uppajjati vi¤¤āõaü tena ten' eva saīkhaü gacchati: cakkhu¤-ca paņicca råpe ca uppajjati vi¤¤āõaü, cakkhuvi¤¤āõan-t' eva saīkhaü gacchati; sota¤-ca paņicca sadde ca uppajjati vi¤¤āõaü, sotavi¤¤āõan-t' eva saīkhaü gacchati; ghāna¤-ca paņicca gandhe ca uppajjati vi¤¤āõaü, ghānavi¤¤āõan-t' eva saīkhaü gacchati; jivha¤-ca paņicca rase ca uppajjati vi¤¤āõaü, jivhāvi¤¤āõan-t' eva saīkhaü gacchati; kāya¤-ca paņicca phoņņhabbe ca uppajjati vi¤¤āõaü, kāyavi¤¤āõan-t' eva saīkhaü gacchati; mana¤-ca paņicca dhamme ca uppajjati vi¤¤āõaü, manovi¤¤āõan-t' eva saīkhaü gacchati.
Seyyathā pi bhikkhave {ya¤-¤ad-eva} paccayaü paņicca aggi jalati tena ten' eva saīkhaü gacchati: kaņņha¤-ca paņicca aggi jalati, kaņņhaggi t' eva saīkhaü gacchati; sakalika¤-ca paņicca aggi jalati, sakalikaggi t' eva saīkhaü gacchati; tiõa¤-ca paņicca aggi jalati, tiõaggi t' eva saīkhaü gacchati; gomaya¤-ca paņicca aggi jalati, gomayaggi t' eva saīkhaü gacchati; thusa¤-ca paņicca aggi jalati, thusaggi t' eva saīkhaü gacchati; saīkāra¤-ca paņicca aggi jalati, saīkāraggi t' eva saīkhaü gacchati; evam-eva kho bhikkhave ya¤-¤adeva paccayaü paņicca uppajjati vi¤¤āõaü tena ten' eva saīkhaü gacchati: cakkhu¤-ca paņicca råpe ca uppajjati vi¤¤āõaü, cakkhuvi¤¤āõan-t' eva saīkhaü gacchati; sota¤-ca paņicca sadde ca uppajjati vi¤¤āõaü, sotavi¤¤āõan-t' eva saīkhaü gacchati; ghāna¤-ca paņicca gandhe ca uppajjati vi¤¤āõaü,

#<[page 260]>#
%<260                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ghānavi¤¤āõan-t' eva saīkhaü gacchati; jivha¤ca paņicca rase ca uppajjati vi¤¤āõaü, jivhāvi¤¤āõan-t' eva saīkhaü gacchati; kāya¤-ca paņicca phoņņhabbe ca uppajjati vi¤¤āõaü, kāyavi¤¤āõan-t' eva saīkhaü gacchati; mana¤ca paņicca dhamme ca uppajjati vi¤¤āõaü, manovi¤¤āõan-t' eva saīkhaü gacchati.
     Bhåtam-idan-ti bhikkhave passathāti. -- Evam-bhante.
-- Tadāhārasambhavan-ti bhikkhave passathāti. -- Evambhante. -- Tadāhāranirodhā yaü bhåtaü taü nirodhadhamman-ti bhikkhave passathāti. -- Evam-bhante. -- Bhåtamidaü no-ssåti bhikkhave kaīkhāto uppajjati vicikicchā ti.
-- Evam-bhante. -- Tadāhārasambhavaü no-ssåti bhikkhave kaīkhāto uppajjati vicikicchā ti. -- Evam-bhante. -- Tadāhāranirodhā yaü bhåtaü taü nirodhadhammaü no-ssåti kaīkhāto uppajjati vicikicchā ti. -- Evam-bhante. -- Bhåtam-idan-ti bhikkhave yathābhåtaü sammappa¤¤āya passato yā vicikicchā sā pahãyatãti. -- Evam-bhante. -- Tadāhārasambhavan-ti bhikkhave yathābhåtaü sammappa¤¤āya passato yā vicikicchā sā pahãyatãti. -- Evam-bhante. -- Tadāhāranirodhā yaü bhåtaü taü nirodhadhamman-ti bhikkhave yathābhåtaü sammappa¤¤āya passato yā vicikicchā sā pahãyatãti. -- Evam-bhante. -- Bhåtam-idan-ti bhikkhave iti pi vo ettha nivicikicchā ti. -- Evam-bhante. -- Tadāhārasambhavan-ti bhikkhave iti pi vo ettha nivicikicchā ti. -- Evambhante. -- Tadāhāranirodhā yaü bhåtaü taü nirodhadhamman-ti bhikkhave iti pi vo ettha nivicikicchā ti. -- Evambhante. -- Bhåtam-idan-ti bhikkhave yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhan-ti.- Evam-bhante. -- Tadāhārasambhavan-ti bhikkhave yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhanti. -- Evam-bhante. -- Tadāhāranirodhā yaü bhåtaü taü nirodhadhamman-ti bhikkhave yathābhåtaü sammappa¤¤āya sudiņņhan-ti. -- Evam-bhante. -- Imaü ce tumhe bhikkhave diņņhiü evaü parisuddhaü evaü pariyodātaü allãyetha kelāyetha dhanāyetha mamāyetha, api nu tumhe bhikkhave kullåpamaü dhammaü desitaü ājāneyyātha nittharaõatthāya no gahaõatthāyāti. -- No h' etaü bhante. -- Imaü ce tumhe bhikkhave diņņhiü evaü parisuddhaü evaü pariyodātaü na allãyetha na kelāyetha na dhanāyetha na mamāyetha,

#<[page 261]>#
%<               4. 8. MAHâTAöHâSAđKHAYASUTTAũ. (38)              261>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  api nu tumhe bhikkhave kullåpamaü dhammaü desitaü ājāneyyātha nittharaõatthāya no gahaõatthāyāti. -Evaü-bhante.
     Cattāro 'me bhikkhave āhārā bhåtānaü vā sattānaü ņhitiyā sambhavesãnaü vā anuggahāya, katame cattāro: kabaëiükāro āhāro oëāriko vā sukhumo vā, phasso dutiyo, manosa¤cetanā tatiyā, vi¤¤āõaü catutthaü. Ime ca bhikkhave cattāro āhārā kiünidānā kiüsamudayā kiüjātikā kiüpabhavā:
ime cattāro āhārā taõhānidānā taõhāsamudayā taõhājātikā taõhāpabhavā. Taõhā cāyaü bhikkhave kiünidānā k. k.
kiüpabhavā: taõhā vedanānidānā v. v. vedanāpabhavā.
Vedanā cāyaü bhikkhave kiünidānā k. k. kiüpabhavā: vedanā phassanidānā ph. ph. phassapabhavā. Phasso cāyaü bhikkhave kiünidāno k. k. kimpabhavo: phasso saëāyatananidāno s. s. saëāyatanapabhavo. Saëāyatana¤-c' idaü bhikkhave kiünidānaü k. k. kiüpabhavaü: saëāyatanaü nāmaråpanidānaü n. n. nāmaråpapabhavaü. Nāmaråpa¤-c' idaü bhikkhave kiünidānaü k. k. kiüpabhavaü: nāmaråpaü vi¤¤āõanidānaü v. v. vi¤¤āõapabhavaü. Vi¤¤āõa¤-c' idaü bhikkhave kiünidānaü k. k. kiüpabhavaü: vi¤¤āõaü saīkhāranidānaü s. s.
saīkhārapabhavaü. Saīkhārā c' ime bhikkhave kiünidānā kiüsamudayā kiüjātikā kiüpabhavā: saīkhārā avijjānidānā avijjāsamudayā avijjājātikā avijjāpabhavā. Iti kho bhikkhave avijjāpaccayā saīkhārā, saīkhārapaccayā vi¤¤āõaü, vi¤¤āõapaccayā nāmaråpaü, nāmaråpapaccayā saëāyatanaü, saëāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taõhā, taõhāpaccayā upādānaü, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti, evam-etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
     Jātipaccayā jarāmaraõan-ti iti kho pan' etaü vuttaü; jātipaccayā nu kho bhikkhave jarāmaraõaü no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Jātipaccayā bhante jarāmaraõaü, evaü no ettha hoti: jātipaccayā jarāmaraõan-ti. -- Bhavapaccayā jātãti iti kho pan' etaü vuttaü; bhavapaccayā nu kho bhikkhave jāti no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Bhavapaccayā bhante jāti,

#<[page 262]>#
%<262                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evaü no ettha hoti: bhavapaccayā jātãti. -Upādānapaccayā bhavo ti iti kho pan' etaü vuttaü; upādānapaccayā nu kho bhikkhave bhavo no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Upādānapaccayā bhante bhavo, evaü no ettha hoti: upādānapaccayā bhavo ti. -- Taõhāpaccayā upādānan-ti iti kho pan' etaü vuttaü; taõhāpaccayā nu kho bhikkhave upādānaü no vā, kathaü vā ettha hotãti. -Taõhāpaccayā bhante upādānaü, evaü no ettha hoti: taõhāpaccayā upādānan-ti. -- Vedanāpaccayā taõhā ti iti kho pan' etaü vuttaü; vedanāpaccayā nu kho bhikkhave taõhā no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Vedanāpaccayā bhante taõhā, evaü no ettha hoti: vedanāpaccayā taõhā ti. -- Phassapaccayā vedanā ti iti kho pan' etaü vuttaü; phassapaccayā nu kho bhikkhave vedanā no vā, kathaü vā ettha hotãti. -Phassapaccayā bhante vedanā, evaü no ettha hoti: phassapaccayā vedanā ti. -- Saëāyatanapaccayā phasso ti iti kho pan' etaü vuttaü; saëāyatanapaccayā nu kho bhikkhave phasso no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Saëāyatanapaccayā bhante phasso, evaü no ettha hoti: saëāyatanapaccayā phasso ti. -- Nāmaråpapaccayā saëāyatanan-ti iti kho pan' etaü vuttaü; nāmaråpapaccayā nu kho bhikkhave saëāyatanaü no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Nāmaråpapaccayā bhante saëāyatanaü, evaü no ettha hoti. -- nāmaråpapaccayā saëāyatanan-ti. -- Vi¤¤āõapaccayā nāmaråpan-ti iti kho pan' etaü vuttaü; vi¤¤āõapaccayā nu kho bhikkhave nāmaråpaü no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Vi¤¤āõapaccayā bhante nāmaråpaü, evaü no ettha hoti: vi¤¤āõapaccayā nāmaråpanti. -- Saīkhārapaccayā vi¤¤āõan-ti iti kho pan' etaü vuttaü; saīkhārapaccayā nu kho bhikkhave vi¤¤āõaü no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Saīkhārapaccayā bhante vi¤¤āõaü, evaü no ettha hoti: saīkhārapaccayā vi¤¤āõan-ti. -- Avijjāpaccayā saīkhārā ti iti kho pan' etaü vuttaü; avijjāpaccayā nu kho bhikkhave saīkhārā no vā, kathaü vā ettha hotãti.
-- Avijjāpaccayā bhante saīkhārā, evaü no ettha hoti:
avijjāpaccayā saīkhārā ti.
     Sādhu bhikkhave. Iti kho bhikkhave tumhe pi evaü vadetha aham-pi evaü vadāmi: [Iti] imasmiü sati idaü hoti, imass' uppādā idaü uppajjati,

#<[page 263]>#
%<              4. 8. MAHâTAöHâSAđKHAYASUTTAũ. (38)              263>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yadidaü avijjāpaccayā saīkhārā, saīkhārapaccayā vi¤¤āõaü. vi¤¤āõapaccayā nāmaråpaü, nāmaråpapaccayā saëāyatanaü, saëāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taõhā, taõhāpaccayā upādānaü, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti, evam-etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Avijjāya tv-eva asesavirāganirodhā saīkhāranirodho, saīkhāranirodhā vi¤¤āõanirodho, vi¤¤āõanirodhā nāmaråpanirodho, nāmaråpanirodhā saëāyatananirodho, saëāyatananirodhā phassanirodho, phassanirodhā vedanānirodho, vedanānirodhā taõhānirodho, taõhānirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti, evam-etassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
     Jātinirodhā jarāmaraõanirodho ti iti kho pan' etaü vuttaü; jātinirodhā nu kho bhikkhave jarāmaraõanirodho no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Jātinirodhā bhante jarāmaraõanirodho, evaü no ettha hoti: jātinirodhā jarāmarananirodho ti. -- Bhavanirodhā jātinirodho ti iti kho pan' etaü vuttaü; bhavanirodhā nu kho bhikkhave jātinirodho no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Bhavanirodhā bhante jātinirodho, evaü no ettha hoti: bhavanirodhā jātinirodho ti. -- Upādānanirodhā bhavanirodho ti iti kho pan' etaü vuttaü; upādānanirodhā nu kho bhikkhave bhavanirodho no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Upādānanirodhā bhante bhavanirodho, evaü no ettha hoti: upādānanirodhā bhavanirodho ti. -- Taõhānirodhā upādānanirodho ti iti kho pan' etaü vuttaü; taõhānirodhā nu kho bhikkhave upādānanirodho no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Taõhānirodhā bhante upādānanirodho, evaü no ettha hoti: taõhānirodhā upādānanirodho ti. -- Vedanānirodhā taõhānirodho ti iti kho pan' etaü vuttaü; vedanānirodhā nu kho bhikkhave taõhānirodho no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Vedanānirodhā bhante taõhānirodho, evaü no ettha hoti: vedanānirodhā taõhānirodho ti. -- Phassanirodhā vedanānirodho ti iti kho pan' etaü vuttaü; phassanirodhā nu kho bhikkhave vedanānirodho no vā,

#<[page 264]>#
%<264                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kathaü vā ettha hotãti. -- Phassanirodhā bhante vedanānirodho, evaü no ettha hoti: phassanirodhā vedanānirodho ti. -- Saëāyatananirodhā phassanirodho ti iti kho pan' etaü vuttaü; saëāyatananirodhā nu kho bhikkhave phassanirodho no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Saëāyatananirodhā bhante phassanirodho, evaü no ettha hoti: saëāyatananirodhā phassanirodho ti. -Nāmaråpanirodhā saëāyatananirodho ti iti kho pan' etaü vuttaü; nāmaråpanirodhā nu kho bhikkhave saëāyatananirodho no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Nāmaråpanirodhā bhante saëāyatananirodho, evaü no ettha hoti: nāmaråpanirodhā saëāyatananirodho ti. -- Vi¤¤āõanirodhā nāmaråpanirodho ti iti kho pan' etaü vuttaü; vi¤¤āõanirodhā nu kho bhikkhave nāmaråpanirodho no vā, kathaü vā ettha hotãti.
-- Vi¤¤āõanirodhā bhante nāmaråpanirodho, evaü no ettha hoti: vi¤¤āõanirodhā nāmaråpanirodho ti. -- Saīkhāranirodhā vi¤¤āõanirodho ti iti kho pan' etaü vuttaü, saīkhāranirodhā nu kho bhikkhave vi¤¤āõanirodho no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Saīkhāranirodhā bhante vi¤¤āõanirodho, evaü no ettha hoti: saīkhāranirodhā vi¤¤āõanirodho ti. -- Avijjānirodhā saīkhāranirodho ti iti kho pan' etaü vuttaü; avijjānirodhā nu kho bhikkhave saīkhāranirodho no vā, kathaü vā ettha hotãti. -- Avijjānirodhā bhante saīkhāranirodho, evaü no ettha hoti: avijjānirodhā saīkhāranirodho ti.
     Sādhu bhikkhave. Iti kho bhikkhave tumhe pi evaü vadetha aham-pi evaü vadāmi: Imasmiü asati idaü na hoti, imassa nirodhā idaü nirujjhati, yadidaü avijjānirodhā saīkhāranirodho, saīkhāranirodhā vi¤¤āõanirodho, vi¤¤āõanirodhā nāmaråpanirodho, nāmaråpanirodhā saëāyatananirodho, saëāyatananirodhā phassanirodho, phassanirodhā vedanānirodho, vedanānirodhā taõhānirodho, taõhānirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti, evam-etassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
     Api nu tumhe bhikkhave evaü jānantā evaü passantā pubbantaü vā paņidhāveyyātha:

#<[page 265]>#
%<              4. 8. MAHâTAöHâSAđKHAYASUTTAũ. (38)              265>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ahesumha nu kho mayaü atãtam-addhānaü, na nu kho ahesumha atãtam-addhānaü, kin-nu kho ahesumha atãtam-addhānaü, kathan-nu kho ahesumha atãtam-addhānaü, kiü hutvā kiü ahesumha nu kho mayaü atãtam-addhānan-ti. -- No h' etaü bhante. -Api nu tumhe bhikkhave evaü jānantā evaü passantā aparantaü vā ādhāveyyātha: Bhavissāma nu kho mayaü anāgatam-addhānaü, na nu kho bhavissāma anāgatam-addhānaü, kin-nu kho bhavissāma anāgatam-addhānaü, kathannu kho bhavissāma anāgatam-addhānaü, kiü hutvā kiü bhavissāma nu kho mayaü anāgatam-addhānan-ti. -- No h' etaü bhante. -- Api nu tumhe bhikkhave evaü jānantā evaü passantā etarahi vā paccuppannam-addhānaü ajjhattaü kathaükathã assatha: Ahan-nu kho 'smi, no nu kho 'smi, kin-nu kho 'smi, kathan-nu kho 'smi, ayaü nu kho satto kuto āgato, so kuhiügāmã bhavissatãti. -- No h' etaü bhante.
-- Api nu tumhe bhikkhave evaü jānantā evaü passantā evaü vadeyyātha: Satthā no garu, satthugāravena ca mayaü vademāti. -- No h' etaü bhante. -- Api nu tumhe bhikkhave evaü jānantā evaü passantā evaü vadeyyātha: Samaõo no evam-āha samaõā ca, na ca mayaü evaü vademāti. -No h' etaü bhante. -- Api nu tumhe bhikkhave evaü jānantā evaü passantā a¤¤aü satthāraü uddiseyyāthāti. -- No h' etaü bhante. -- Api nu tumhe bhikkhave evaü jānantā evaü passantā yāni tāni puthusamaõabrāhmaõānaü vatakotåhalamaīgalāni tāni sārato paccāgaccheyyāthāti. -- No h' etaü bhante. -- Nanu bhikkhave yad-eva tumhākaü sāmaü ¤ātaü sāmaü diņņhaü sāmaü viditaü tad-eva tumhe vadethāti. -Evam-bhante. -- Sādhu bhikkhave. Upanãtā kho me tumhe bhikkhave iminā sandiņņhikena dhammena akālikena ehipassikena opanayikena paccattaü veditabbena vi¤¤åhi. Sandiņņhiko ayaü bhikkhave dhammo akāliko ehipassiko opanayiko paccattam veditabbo vi¤¤åhãti iti yan-tam vuttaü idam-etaü paņicca vuttaü.
     Tiõõaü kho pana bhikkhave sannipātā gabbhassāvakkanti hoti: Idha mātāpitaro ca sannipatitā honti, mātā ca na utunã hoti, gandhabbo ca na paccupaņņhito hoti, n' eva tāva gabbhassāvakkanti hoti.

#<[page 266]>#
%<266                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Idha mātāpitaro ca sannipatitā honti, mātā ca utunã hoti, gandhabbo ca na paccupaņņhito hoti, n' eva tāva gabbhassāvakkhanti hoti. Yato ca kho bhikkhave mātāpitaro ca sannipatitā honti, mātā ca utunã hoti, gandhabbo ca paccupaņņhito hoti, evaü tiõõaü sannipātā gabbhassāvakkanti hoti. Tam-enaü bhikkhave mātā nava vā dasa vā māse gabbhaü kucchinā pariharati mahatā saüsayena garum-bhāraü. Tam-enaü bhikkhave mātā navannaü vā dasannaü vā māsānaü accayena vijāyati mahatā saüsayena garum-bhāraü. Tam-enaü jātaü samānaü sakena lohitena poseti. Lohitaü h' etaü bhikkhave ariyassa vinaye yadidaü mātutha¤¤aü. Sa kho so bhikkhave kumāro vuddhim-anvāya indriyānaü paripākam-anvāya yāni tāni kumārakānaü kãëāpanakāni tehi kãëati, seyyathãdaü vaīkakaü ghaņikaü mokkhacikaü ciīgulakaü pattāëhakaü rathakaü dhanukaü. Sa kho so bhikkhave kumāro vuddhim-anvāya indriyānaü paripākam-anvāya pa¤cahi kāmaguõehi samappito samaīgibhåto paricāreti, cakkhuvi¤¤eyyehi råpehi iņņhehi kantehi manāpehi piyaråpehi kāmåpasaühitehi rajanãyehi, sotavi¤¤eyyehi saddehi -- ghānavi¤¤eyyehi gandhehi -- jivhāvi¤¤eyyehi rasehi -- kāyavi¤¤eyyehi phoņņhabbehi iņņhehi kantehi manāpehi piyaråpehi kāmåpasaühitehi rajanãyehi.
     So cakkhunā råpaü disvā piyaråpe råpe sārajjati, appiyaråpe råpe byāpajjati, anupaņņhitakāyasati ca viharati parittacetaso, ta¤-ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathābhåtaü na-ppajānāti yatth' assa te pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti. So evaü anurodhavirodhaü samāpanno yaü ka¤ci vedanaü vedeti, sukhaü vā dukkhaü vā adukkhamasukhaü vā, so taü vedanaü abhinandati abhivadati ajjhosāya tiņņhati. Tassa taü vedanaü abhinandato abhivadato ajjhosāya tiņņhato uppajjati nandã, yā vedanāsu nandã tad-upādānaü, tass' upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti, evam-etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Sotena saddaü sutvā --pe-ghānena gandhaü ghāyitvā -- jivhāya rasaü sāyitvā -- kāyena phoņņhabbaü phusitvā -- manasā dhammaü vi¤¤āya piyaråpe dhamme sārajjati,

#<[page 267]>#
%<              4. 8. MAHâTAöHâSAđKHAYASUTTAũ. (38)              267>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  appiyaråpe dhamme byāpajjati, anupaņņhitakāyasati ca viharati parittacetaso, ta¤-ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathābhåtaü na-ppajānāti yatth' assa te pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti. So evaü anurodhavirodhaü samāpanno yaü ka¤ci vedanaü vedeti, sukhaü vā dukkhaü vā adukkhamasukhaü vā, so taü vedanaü abhinandati abhivadati ajjhosāya tiņņhati. Tassa taü vedanaü abhinandato abhivadato ajjhosāya tiņņhato uppajjati nandã, yā vedanāsu nandã tad-upādānaü, tass' upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti, evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
     Idha bhikkhave Tathāgato loke uppajjati arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaü buddho bhagavā. So imaü lokaü sadevakaü samārakaü sabrahmakaü sassamaõabrāhmaõiü pajaü sadevamanussaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedeti. So dhammaü deseti ādikalyāõaü majjhekalyāõaü pariyosānakalyāõaü sātthaü sabya¤janaü, kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakāseti.
Taü dhammaü suõāti gahapati vā gahapatiputto vā a¤¤atarasmiü vā kule paccājāto. So taü dhammaü sutvā Tathāgate saddhaü paņilabhati. So tena saddhāpaņilābhena samannāgato iti paņisa¤cikkhati: Sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā; na-y-idaü sukaraü agāraü ajjhāvasatā ekantaparipuõõaü ekantaparisuddhaü saīkhalikhitaü brahmacariyaü carituü; yan-nånāhaü kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajeyyan-ti. So aparena samayena appaü vā bhogakkhandhaü pahāya mahantaü vā bhogakkhandhaü pahāya, appaü vā ¤ātiparivaņņaü pahāya mahantaü vā ¤ātiparivaņņaü pahāya kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajati.
     So evaü pabbajito samāno bhikkhånaü sikkhāsājãvasamāpanno pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņivirato hoti, nihitadaõķo nihitasattho lajjã dayāpanno sabbapāõabhåtahitānukampã viharati. Adinnādānaü pahāya adinnādānā paņivirato hoti,

#<[page 268]>#
%<268                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  dinnādāyã dinnapāņikaīkhã athenena sucibhåtena attanā viharati. Abrahmacariyaü pahāya brahmacārã hoti ārācārã, virato methunā gāmadhammā. Musāvādaü pahāya musāvādā paņivirato hoti, saccavādã saccasandho theto paccayiko avisaüvādako lokassa. Pisuõaü vācaü pahāya pisuõāya vācāya paņivirato hoti, ito sutvā na amutra akkhātā imesaü bhedāya amutra vā sutvā na imesaü akkhātā amåsaü bhedāya, iti bhinnānaü vā sandhātā sahitānaü vā anuppadātā, samaggārāmo samaggarato samagganandã samaggakaraõiü vācaü bhāsitā hoti. Pharusaü vācaü pahāya pharusāya vācāya paņivirato hoti, yā sā vācā nelā kaõõasukhā pemanãyā hadayaīgamā porã bahujanakantā bahujanamanāpā tathāråpiü vācaü bhāsitā hoti. Samphappalāpaü pahāya samphappalāpā paņivirato hoti, kālavādã bhåtavādã atthavādã dhammavādã vinayavādã, nidhānavatiü vācaü bhāsitā kālena sāpadesaü pariyantavatiü atthasaühitaü. So bãjagāmabhåtagāmasamāramohā paņivirato hoti. Ekabhattiko hoti rattåparato, virato vikālabhojanā. Nacca-gãta-vāditavisåkadassanā paņivirato hoti. Mālā-gandha-vilepana-dhāraõamaõķana-vibhåsanaņņhānā paņivirato hoti. Uccāsayana-mahāsayanā paņivirato hoti. Jātaråparajatapaņiggahaõā paņivirato hoti. âmakadha¤¤apaņiggahaõā paņivirato hoti. âmakamaüsapaņiggahaõā paņivirato hoti. Itthikumārikapaņiggahaõā paņivirato hoti. Dāsidāsapaņiggahaõā paņivirato hoti. Ajeëakapaņiggahaõā paņivirato hoti. Kukkuņasåkarapaņiggahaõā paņivirato hoti. Hatthi-gavāssa-vaëavāpaņiggahaõā paņivirato hoti. Khettavatthupaņiggahaõā paņivirato hoti. Dåteyyapahiõagamanānuyogā paņivirato hoti. Kayavikkayā paņivirato hoti. Tulākåņa-kaüsakåņa-mānakåņā paņivirato hoti. Ukkoņana-va¤cana-nikati-sāciyogā paņivirato hoti Chedana-vadhabandhana-viparāmosa-ālopa-sahasākārā paņivirato hoti. So santuņņho hoti kāyaparihārikena cãvarena kucchiparihārikena piõķapātena, yena yen' eva pakkamati samādāy' eva pakkamati. Seyyathā pi nāma pakkhã sakuõo yena yan' eva ķeti sapattabhāro va ķeti, evam-evaü bhikkhu santuņņho hoti kāyaparihārikena cãvarena, kucchiparihārikena piõķapātena, yena yen' eva pakkamati samādāy' eva pakkamati. So iminā ariyena sãlakkhandhena samannāgato ajjhattaü anavajjasukhaü paņisaüvedeti.

#<[page 269]>#
%<               4. 8. MAHâTAöHâSAđKHAYASUTTAũ. (38)              269>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  So cakkhunā råpaü disvā na nimittaggāhã hoti nānubya¤janaggāhã; yatvādhikaraõam-enaü cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü tassa saüvarāya paņipajjati, rakkhati cakkhundriyaü, cakkhundriye saüvaraü āpajjati. Sotena saddaü sutvā --pe-- ghānena gandhaü ghāyitvā -- jivhāya rasaü sāyitvā -- kāyena phoņņhabbaü phusitvā -- manasā dhammaü vi¤¤āya na nimittaggāhã hoti nāmubya¤janaggāhã; yatvādhikaraõam-enaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü tassa saüvarāya paņipajjati, rakkhati manindriyaü, manindriye saüvaraü āpajjati. So iminā ariyena indriyasaüvarena samannāgato ajjhattaü abyāsekasukhaü paņisaüvedeti. So abhikkante paņikkante sampajānakārã hoti, ālokite vilokite sampajānakārã hoti, sami¤jite pasārite sampajānakārã hoti, saīghāņipattacãvaradhāraõe sampajānakārã hoti, asite pãte khāyite sāyite sampajānakārã hoti, uccārapassāvakamme sampajānakārã hoti, gate ņhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuõhãbhāve sampajānakārã hoti.
     So iminā ca ariyena sãlakkhandhena samannāgato iminā ca ariyena indriyasaüvarena samannāgato iminā ca ariyena satisampaja¤¤ena samannāgato vivittaü senāsanaü bhajati, ara¤¤aü rukkhamålaü pabbataü kandaraü giriguhaü susānaü vanapatthaü abbhokāsaü palālapu¤jaü. So pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto nisãdati pallaīkaü ābhujitvā, ujuü kāyaü paõidhāya, parimukhaü satiü upaņņhapetvā.
So abhijjhaü loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaü parisodheti; byāpādapadosaü pahāya abyāpannacitto viharati, sabbapāõabhåtahitānukampã byāpādapadosā cittaü parisodheti; thãnamiddhaü pahāya vigatathãnamiddho viharati, ālokasa¤¤ã sato sampajāno thãnamiddhā cittaü parisodheti; uddhaccakukkuccaü pahāya anuddhato viharati, ajjhattaü våpasantacitto uddhaccakukkuccā cittaü parisodheti; vicikicchaü pahāya tiõõavicikiccho viharati, akathaükathã kusalesu dhammesu vicikicchāya cittaü parisodheti.

#<[page 270]>#
%<270                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
     So ime pa¤ca nãvaraõe pahāya cetaso upakkilese pa¤¤āya dubbalãkaraõe vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü --pe-- tatiyaü jhānaü -- catutthaü jhānaü upasampajja viharati.
     So cakkhunā råpaü disvā piyaråpe råpe na sārajjati, appiyaråpe råpe na byāpajjati, upaņņhitakāyasati ca viharati appamāõacetaso, ta¤-ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathābhåtaü pajānāti yatth' assa te pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti. So evaü anurodhavirodhavippahãno yaü ka¤ci vedanaü vedeti, sukhaü vā dukkhaü vā adukkhamasukhaü vā, so taü vedanaü nābhinandati nābhivadati nājjhosāya tiņņhati. Tassa taü vedanaü anabhinandato anabhivadato anajjhosāya tiņņhato yā vedanāsu nandã sā nirujjhati, tassa nandãnirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti, evam-etassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. Sotena saddaü sutvā -- ghānena gandhaü ghāyitvā -- jivhāya rasaü sāyitvā -- kāyena phoņņhabbaü phusitvā -- manasā dhammaü vi¤¤āya piyaråpe dhamme na sārajjati, appiyaråpe dhamme na byāpajjati, upaņņhitakāyasati ca viharati appamāõacetaso, ta¤-ca cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü yathābhåtaü pajānāti yatth' assa te pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti.
So evaü anurodhavirodhavippahãno yaü ka¤ci vedanaü vedeti, sukhaü vā dukkhaü vā adukkhamasukhaü vā, so taü vedanaü nābhinandati nābhivadati nājjhosāya tiņņhati.
Tassa taü vedanaü anabhinandato anabhivadato anajjhosāya tiņņhato yā vedanāsu nandã sā nirujjhati, tassa nandãnirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti, evam-etassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti. Imaü kho me tumhe bhikkhave saīkhittena taõhāsaīkhayavimuttiü dhāretha, Sātiü pana bhikkhuü kevaņņaputtaü mahātaõhājāla-taõhāsaīghāņapaņimukkan-ti.

#<[page 271]>#
%<                   4. 9. MAHâASSAPURASUTTAũ. (39)              271>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                  MAHâTAöHâSAđKHAYASUTTAũ AōōHAMAũ.
                                39.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Aīgesu viharati; Assapuraü nāma Aīgānaü nigamo. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Samaõā samaõā ti vo bhikkhave jano sa¤jānāti, tumhe ca pana: ke tumhe ti puņņhā samānā: samaõ' amhāti paņijānātha. Tesaü vo bhikkhave evaüsama¤¤ānaü sataü evaüpaņi¤¤ānaü sataü: Ye dhammā samaõakaraõā ca brāhmaõakaraõā ca te dhamme samādāya vattissāma, evan-no ayaü amhākaü sama¤¤ā ca saccā bhavissati paņi¤¤ā ca bhåtā, yesa¤-ca mayaü cãvara-piõķapāta-senāsana-gilānapaccayabhesajjaparikkhāraü paribhu¤jāma tesan-te kārā amhesu mahapphalā bhavissanti mahānisaüsā, amhāka¤-c' evāyaü pabbajjā ava¤jhā bhavissati saphalā sa-udrayā ti evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü.
     Katame ca bhikkhave dhammā samaõakaraõā ca brāhmaõakaraõā ca: Hirottappena samannāgatā bhavissāmāti evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü. Siyā kho pana bhikkhave tumhākaü evam-assa: Hirottappen' amha samannāgatā; alam-ettāvatā katam-ettavatā, anuppatto no sāma¤¤attho, na-tthi no ki¤ci uttariü karaõãyan-ti tāvataken' eva tuņņhiü āpajjeyyātha. ârocayāmi vo bhikkhave, paņivedayāmi vo bhikkhave: mā vo sāma¤¤atthikānaü sataü sāma¤¤attho parihāyi sati uttariü karaõãye.
     Ki¤-ca bhikkhave uttariü karaõãyaü: Parisuddho no kāyasamācāro bhavissati uttāno vivaņo na ca chiddavā saüvuto ca,

#<[page 272]>#
%<272                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tāya ca pana parisuddhakāyasamācāratāya n' ev' attān' ukkaüsissāma na paraü vambhissāmāti evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü. Siyā kho pana bhikkhave tumhākaü evam-assa: Hirottappen' amha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro; alam-ettāvatā katam-ettāvatā, anuppatto no sāma¤¤attho, na-tthi no ki¤ci uttariü karaõãyan-ti tāvataken' eva tuņņhiü āpajjeyyātha. ârocayāmi vo bhikkhave, paņivedayāmi vo bhikkhave: mā vo sāma¤¤atthikānaü sataü sāma¤¤attho parihāyi sati uttariü karaõãye.
     Ki¤-ca bhikkhave uttariü karaõãyaü: Parisuddho no vacãsamācāro bhavissati uttāno vivaņo na ca chiddavā saüvuto ca, tāya ca pana parisuddhavacãsamācāratāya n' ev' attān' ukkaüsissāma na paraü vambhissāmāti evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü. Siyā kho pana bhikkhave tumhākaü evam-assa: Hirottappen' amha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro, parisuddho vacãsamācāro; alamettāvatā . . . tāvataken' eva tuņņhiü āpajjeyyātha. ârocayāmi vo bhikkhave . . . sati uttariü karaõãye.
     Ki¤-ca bhikkhave uttariü karaõãyaü: Parisuddho no manosamācāro bhavissati uttāno vivaņo na ca chiddavā saüvuto ca, tāya ca pana parisuddhamanosamācāratāya n' ev' attān' ukkaüsissāma na paraü vambhissāmāti evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü. Siyā kho pana bhikkhave tumhākaü evam-assa: Hirottappen' amha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro, parisuddho vacãsamācāro, parisuddho manosamācāro; alam-ettāvatā . . . tāvataken' eva tuņņhiü āpajjeyyātha. ârocayāmi vo bhikkhave . . . sati uttariü karaõãye.
     Ki¤-ca bhikkhave uttariü karaõãyaü: Parisuddho no ājãvo bhavissati uttāno vivaņo na ca chiddavā saüvuto ca, tāya ca pana parisuddhājãvatāya n' ev' attān' ukkaüsissāma na paraü vambhissāmāti evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü.
Siyā kho pana bhikkhave tumhākaü evam-assa: Hirottappen' amha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro, parisuddho vacãsamācāro, parisuddho manosamācāro, parisuddho ājãvo; alam-ettāvatā
#<[page 273]>#
%<                 4. 9. MAHâASSAPURASUTTAũ. (39)                 273>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  . . . tāvataken' eva tuņņhiü āpajjeyyātha.
ârocayāmi vo bhikkhave . . . sati uttariü karaõãye.
     Ki¤-ca bhikkhave uttariü karaõãyaü: Indriyesu guttadvārā bhavissāma, cakkhunā råpaü disvā na nimittaggāhã nānubya¤janaggāhã, yatvādhikaraõam-enaü cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü tassa saüvarāya paņipajjissāma, rakkhissāma cakkhundriyaü, cakkhundriye saüvaraü āpajjissāma. Sotena saddaü sutvā --pe-- ghānena gandhaü ghāyitvā -- jivhāya rasaü sāyitvā -- kāyena phoņņhabbaü phusitvā -- manasā dhammaü vi¤¤āya na nimittaggāhã nānubya¤janaggāhã, yatvādhikaraõam-enaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü tassa saüvarāya paņipajjissāma, rakkhissāma manindriyaü, manindriye saüvaraü āpajjissāmāti evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü. Siyā kho pana bhikkhave tumhākaü evam-assa: Hirottappen' amha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro, parisuddho vacãsamācāro, parisuddho manosamācāro, parisuddho ājãvo, indriyesu 'mha guttadvārā; alam-ettāvatā . . . tāvataken' eva tuņņhiü āpajjeyyātha. ârocayāmi vo bhikkhave . . . sati uttariü karaõãye.
     Ki¤-ca bhikkhave uttariü karaõãyaü: Bhojane matta¤¤uno bhavissāma, paņisaīkhā yoniso āhāraü āhārissāma, n' eva davāya na madāya na maõķanāya na vibhåsanāya, yāvad-eva imassa kāyassa ņhitiyā yāpanāya, vihiüsåparatiyā brahmacariyānuggahāya: iti purāõa¤-ca vedanaü paņihaīkhāmi nava¤-ca vedanaü na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro cāti evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü. Siyā kho pana bhikkhave tumhākaü evam-assa: Hirottappen' amha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro, parisuddho vacãsamācāro, parisuddho manosamācāro, parisuddho ājãvo, indriyesu 'mha guttadvārā, bhojane matta¤¤uno; alam-ettāvatā . . . tāvataken' eva tuņņhiü āpajjeyyātha. ârocayāmi vo bhikkhave . . . sati uttariü karaõãye.
     Ki¤-ca bhikkhave uttariü karaõãyaü: Jāgariyaü anuyuttā bhavissāma, divasaü caīkamena nisajjāya āvaraõiyehi dhammehi cittaü parisodhessāma, rattiyā paņhamaü yāmaü caīkamena nisajjāya āvaraõiyehi dhammehi cittaü parisodhessāma,

#<[page 274]>#
%<274                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  rattiyā majjhimaü yāmaü dakkhiõena passena sãhaseyyaü kappessāma pāde pādaü accādhāya satā sampajānā uņņhānasa¤¤aü manasikaritvā, rattiyā pacchimaü yāmaü paccuņņhāya caīkamena nisajjāya āvaraõiyehi dhammehi cittaü parisodhessāmāti evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü.
Siyā kho pana bhikkhave tumhākaü evam-assa: Hirottappen' amha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro, parisuddho vacãsamācāro, parisuddho manosamācāro, parisuddho ājãvo, indriyesu 'mha guttadvārā, bhojane matta¤¤uno, jāgariyaü anuyuttā; alam-ettāvatā . . . tāvataken' eva tuņņhiü āpajjeyyātha. ârocayāmi vo bhikkhave . . . sati uttariü karaõãye.
     Ki¤-ca bhikkhave uttariü karaõãyaü: Satisampaja¤¤ena samannāgatā bhavissāma, abhikkante paņikkante sampajānakārã, ālokite vilokite sampajānakārã, sami¤jite pasārite sampajānakārã, saīghāņipattacãvaradhāraõe sampajānakārã, asite pãte khāyite sāyite sampajānakārã, uccārapassāvakamme sampajānakārã, gate ņhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuõhãbhāve sampajānakārã ti evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü. Siyā kho pana bhikkhave tumhākaü evam-assa:
Hirottappen' amha samannāgatā, parisuddho no kāyasamācāro, parisuddho vacãsamācāro, parisuddho manosamācāro, parisuddho ājãvo, indriyesu 'mha guttadvārā, bhojane matta¤¤uno, jāgariyaü anuyuttā, satisampaja¤¤ena samannāgatā; alam-ettāvatā katam-ettāvatā, anuppatto no sāma¤¤attho, na-tthi no ki¤ci uttariü karaõãyan-ti tāvataken' eva tuņņhiü āpajjeyyātha. ârocayāmi vo bhikkhave, paņivedayāmi vo bhikkhave: mā vo sāma¤¤atthikānaü sataü sāma¤¤attho parihāyi sati uttariü karaõãye.
     Ki¤-ca bhikkhave uttariü karaõãyaü: Idha bhikkhave bhikkhu vivittaü senāsanaü bhajati, ara¤¤aü rukkhamålaü pabbataü kandaraü giriguhaü susānaü vanapatthaü abbhokāsaü palālapu¤jaü; so pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto nisãdati pallaīkaü ābhujitvā, ujuü kāyaü paõidhāya, parimukhaü satiü upaņņhapetvā. So abhijjhaü loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati, abhijjhāya cittaü parisodheti.
Byāpādapadosaü pahāya abyāpannacitto viharati, sabbapāõabhåtahitānukampã byāpādapadosā cittaü parisodheti.

#<[page 275]>#
%<                 4. 9. MAHâASSAPURASUTTAũ. (39)                 275>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Thãnamiddhaü pahāya vigatathãnamiddho viharati, ālokasa¤¤ã sato sampajāno thãnamiddhā cittaü parisodheti. Uddhaccakukkuccaü pahāya anuddhato viharati. ajjhattaü. våpasantacitto uddhaccakukkuccā cittaü parisodheti. Vicikicchaü pahāya tiõõavicikiccho viharati, akathaükathã kusalesu dhammesu vicikicchāya cittaü parisodheti.
     Seyyathā pi bhikkhave puriso iõaü ādāya kammante payojeyya, tassa te kammantā samijjheyyuü, so yāni ca porāõāni iõamålāni tāni ca byantikareyya, siyā c' assa uttariü avasiņņhaü dārābharaõāya; tassa evam-assa: Ahaü kho pubbe iõaü ādāya kammante payojesiü, tassa me te kammantā samijjhiüsu, so ahaü yāni ca porāõāni iõamålāni tāni ca byantiakāsiü, atthi ca me uttariü avasiņņhaü dārābharaõāyāti. So tatonidānaü labhetha pāmujjaü, adhigacche somanassaü. Seyyathā pi bhikkhave puriso ābādhiko assa dukkhito bāëhagilāno, bhatta¤-c' assa na-cchādeyya, na c' assa kāye balamattā, so aparena samayena tamhā ābādhā mucceyya, bhatta¤-c' assa chādeyya, siyā c' assa kāye balamattā; tassa evam-assa: Ahaü kho pubbe ābādhiko ahosiü dukkhito bāëhagilāno, bhatta¤-ca me nacchādesi, na ca me āsi kāye balamattā; so mhi etarahi tamhā ābādhā mutto, bhatta¤-ca me chādeti, atthi ca me kāye balamattā ti. So tatonidānaü labhetha pāmujjaü, adhigacche somanassaü. Seyyathā pi bhikkhave puriso bandhanāgāre baddho assa, so aparena samayena tamhā bandhanā mucceyya sotthinā abyayena, na c' assa ki¤ci bhogānaü vayo; tassa evam-assa: Ahaü kho pubbe bandhanāgāre baddho ahosiü, so 'mhi etarahi tamhā bandhanā mutto sotthinā abyayena, na-tthi ca me ki¤ci bhogānaü vayo ti. So tatonidānaü labhetha pāmujjaü, adhigacche somanassaü. Seyyathā pi bhikkhave puriso dāso assa anattādhãno parādhãno na yenakāmaīgamo, so aparena samayena tamhā dāsabyā mucceyya attādhãno aparādhãno bhujisso yenakāmaīgamo; tassa evam-assa: Ahaü kho pubbe dāso ahosiü anattādhãno parādhãno na yenakāmaīgamo, so 'mhi etarahi tamhā dāsabyā mutto attādhãno aparādhãno bhujisso yenakāmaīgamo ti.

#<[page 276]>#
%<276                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  So tatonidānaü labhetha pāmujjaü, adhigacche somanassaü. Seyyathā pi bhikkhave puriso sadhano sabhogo kantāraddhānamaggaü paņipajjeyya, so aparena samayena tamhā kantārā nitthareyya sotthinā abyayena, na c' assa ki¤ci bhogānaü vayo; tassa evam-assa: Ahaü kho pubbe sadhano sabhogo kantāraddhānamaggaü paņipajjiü, so 'mhi etarahi tamhā kantārā nitthiõõo sotthinā abyayena, na-tthi ca me ki¤ci bhogānaü vayo ti. So tatonidānaü labhetha pāmujjaü, adhigacche somanassaü. Evam-eva kho bhikkhave bhikkhu yathā iõaü yathā rogaü yathā bandhanāgāraü yathā dāsabyaü yathā kantāraddhānamaggaü ime pa¤ca nãvaraõe appahãne attani samanupassati. Seyyathā pi bhikkhave ānaõyaü yathā ārogyaü yathā bandhanā mokkhaü yathā bhujissaü yathā khemantabhåmiü evam-evaü bhikkhu ime pa¤ca nãvaraõe pahãne attani samanupassati.
     So ime pa¤ca nãvaraõe pahāya cetaso upakkilese pa¤¤āya dubbalãkaraõe vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. So imam-eva kāyaü vivekajena pãtisukhena abhisandeti parisandeti paripåreti parippharati, nāssa ki¤ci sabbāvato kāyassa vivekajena pãtisukhena apphutaü hoti. Seyyathā pi bhikkhave dakkho nahāpako vā nahāpakantevāsã vā kaüsathāle nahāniyacuõõāni ākiritvā udakena paripphosakaü paripphosakaü sanneyya, sā 'ssa nahāniyapiõķi snehānugatā snehaparetā, santarabāhirā phuņā snehena, na ca paggharaõã; evam-eva kho bhikkhave bhikkhu imam-eva kāyaü vivekajena pãtisukhena abhisandeti parisandeti paripåreti parippharati, nāssa ki¤ci sabbāvato kāyassa vivekajena pãtisukhena apphutaü hoti.
     Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja viharati. So imam-eva kāyaü samādhijena pãtisukhena abhisandeti parisandeti paripåreti parippharati, nāssa ki¤ci sabbāvato kāyassa samādhijena pãtisukhena apphutaü hoti. Seyyathā pi bhikkhave udakarahado ubbhidodako,

#<[page 277]>#
%<                   4. 9. MAHâASSAPURASUTTAũ. (39)              277>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tassa n' ev' assa puratthimāya disāya udakass' āyamukhaü, na pacchimāya disāya udakass' āyamukhaü, na uttarāya disāya udakass' āyamukhaü, na dakkhiõāya disāya udakass' āyamukhaü, devo ca na kālena kālaü sammā dhāraü anuppaveccheyya; atha kho tamhā va udakarahadā sãtā vāridhārā ubbhijjitvā tam-eva udakarahadaü sãtena vārinā abhisandeyya parisandeyya paripåreyya paripphareyya, nāssa ki¤ci sabbāvato udakarahadassa sãtena vārinā apphutaü assa; evam-eva kho bhikkhave bhikkhu imam-eva kāyaü samādhijena pãtisukhena abhisandeti parisandeti paripåreti parippharati, nāssa ki¤ci sabbāvato kāyassa samādhijena pãtisukhena apphutaü hoti.
     Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu pãtiyā ca virāgā upekhako ca viharati sato ca sampajāno, sukha¤-ca kāyena paņisaüvedeti yan-taü ariyā ācikkhanti: upekhako satimā sukhavihārã ti tatiyaü jhānaü upasampajja viharati. So imam-eva kāyaü nippãtikena sukhena abhisandeti parisandeti paripåreti parippharati, nāssa ki¤ci sabbāvato kāyassa nippãtikena sukhena apphutaü hoti. Seyyathā pi bhikkhave uppaliniyaü vā paduminiyaü vā puõķarãkiniyaü vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puõķarãkāni vā udake jātāni udake saüvaddhāni udakā 'nuggatāni antonimuggaposãni, tāni yāva c' aggā yāva ca målā sãtena vārinā abhisannāni parisannāni paripårāni paripphuņāni, nāssa ki¤ci sabbāvataü uppalānaü vā padumānaü vā puõķarãkānaü vā sãtena vārinā apphutaü assa; evam-eva kho bhikkhave bhikkhu imameva kāyaü nippãtikena sukhena abhisandeti parisandeti paripåreti parippharati, nāssa ki¤ci sabbāvato kāyassa nippãtikena sukhena apphutaü hoti.
     Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkham-asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja viharati. So imam-eva kāyaü parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti, nāssa ki¤ci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphutaü hoti. Seyyathā pi bhikkhave puriso odātena vatthena sasãsaü pārupitvā nisinno assa, nāssa ki¤ci sabbāvato kāyassa odātena vatthena apphutaü assa;

#<[page 278]>#
%<278                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam-eva kho bhikkhave bhikkhu imam-eva kāyaü parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti, nāssa ki¤ci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphutaü hoti.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte pubbenivāsānussati¤āõāya cittaü abhininnāmeti. So anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü: ekam-pi jātiü dve pi jātiyo tisso pi jātiyo catasso pi jātiyo pa¤ca pi jātiyo dasa pi jātiyo vãsatim-pi jātiyo tiüsam-pi jātiyo cattārãsam-pi jātiyo pa¤¤āsam-pi jātiyo jātisatam-pi jātisahassam-pi jātisatasahassam-pi, aneke pi saüvaņņakappe aneke pi vivaņņakappe aneke pi saüvaņņavivaņņakappe, amutr' āsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiü, tatra p' āsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto idhåpapanno ti. Iti sākāraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati. Seyyathā pi bhikkhave puriso sakamhā gāmā a¤¤aü gāmaü gaccheyya, tamhā pi gāmā a¤¤aü gāmaü gaccheyya, so tamhā gāmā sakaü yeva gāmaü paccāgaccheyya, tassa evam-assa: Ahaü kho sakamhā gāmā amuü gāmaü āga¤chiü, tatra evaü aņņhāsiü evaü nisãdiü, evaü abhāsiü evaü tuõhã ahosiü; tamhā pi gāmā amuü gāmaü āga¤chiü, tatra pi evaü aņņhāsiü evaü nisãdiü, evaü abhāsiü evaü tuõhã ahosiü, so 'mhi tamhā gāmā sakaü yeva gāmaü paccāgato ti; evameva kho bhikkhave bhikkhu anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü: ekam-pi jātiü dve pi jātiyo --pe--.
Iti sākāraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte sattānaü cutåpapāta¤āõāya cittaü abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajānāti: ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacãduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaü upavādakā micchādiņņhikā micchādiņņhikammasamādānā,

#<[page 279]>#
%<                 4. 9. MAHâASSAPURASUTTAũ. (39)                 279>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  te kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapannā; ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacãsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaü anupavādakā sammādiņņhikā sammādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapannā ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajānāti. Seyyathā p' assu bhikkhave dve agārā sadvārā, tattha cakkhumā puriso majjhe ņhito passeyya manusse gehaü pavisante pi nikkhamante pi anusa¤carante pi anuvicarante pi; evam-eva kho bhikkhave bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage --pe-- satte pajānāti.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte āsavānaü khaya¤āõāya cittaü abhininnāmeti. So: idaü dukkhan-ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü dukkhasamudayo ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü dukkhanirodho ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü dukkhanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü pajānāti; ime āsavā ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü āsavasamudayo ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü āsavanirodho ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü āsavanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü pajānāti. Tassa evaü jānato evaü passato kāmāsavā pi cittaü vimuccati, bhavāsavā pi cittaü vimuccati, avijjāsavā pi cittaü vimuccati, vimuttasmiü vimuttam-iti ¤āõaü hoti; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti pajānāti. Seyyathā pi bhikkhave pabbatasaīkhepe udakarahado accho vippasanno anāvilo, tattha cakkhumā puriso tãre ņhito passeyya sippisambukam-pi sakkharakaņhalam-pi macchagumbam-pi ca rantam-pi tiņņhantam-pi; tassa evam-assa: Ayaü kho udakarahado accho vippasanno anāvilo, tatr' ime sippisambukā pi sakkharakaņhalā pi macchagumbā pi caranti pi tiņņhanti pãti;

#<[page 280]>#
%<280                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam-eva kho bhikkhave bhikkhu: idaü dukkhan-ti yathābhåtaü pajānāti . . . ayaü āsavanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü pajānāti. Tassa evaü jānato evaü passato kāmāsavā pi cittaü vimuccati, bhavāsavā pi cittaü vimuccati, avijjāsavā pi cittaü vimuccati, vimuttasmiü vimuttam-iti ¤āõaü hoti; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti pajānāti.
     Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu samaõo iti pi, brāhmaõo iti pi, nahātako iti pi, vedagå iti pi, sottiyo iti pi, ariyo iti pi, arahaü iti pi. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu samaõo hoti: samitā 'ssa honti pāpakā akusalā dhammā saīkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiü jātijarāmaraõiyā. Evaü kho bhikkhave bhikkhu samaõo hoti.
Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu brāhmaõo hoti: bāhitā 'ssa honti pāpakā akusalā dhammā saīkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiü jātijarāmaraõiyā. Evaü kho bhikkhave bhikkhu brāhmaõo hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu nahātako hoti: nahātā 'ssa honti pāpakā akusalā dhammā s. p. s. d. āyatiü jātijarāmaraõiyā. Evaü kho bhikkhave bhikkhu nahātako hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu vedagå hoti: viditā 'ssa honti pāpakā akusalā dhammā s. p.
s. d. āyatiü jātijarāmaraõiyā. Evaü kho bhikkhave bhikkhu vedagå hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu sottiyo hoti:
nissutā 'ssa honti pāpakā akusalā dhammā s. p. s. d. āyatiü jātijarāmaraõiyā. Evaü kho bhikkhave bhikkhu sottiyo hoti.
Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu ariyo hoti: ārakā 'ssa honti pāpakā akusalā dhammā s. p. s. d. āyatiü jātijarāmaraõiyā.
Evaü kho bhikkhave bhikkhu ariyo hoti. Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu arahaü hoti: ārakā 'ssa honti pāpakā akusalā dhammā saīkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiü jātijarāmaraõiyā. Evaü kho bhikkhave bhikkhu arahaü hotãti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                    MAHâASSAPURASUTTAũ NAVAMAũ.

#<[page 281]>#
%<                   4. 10. CæėâSSAPURASUTTAũ. (40)              281>%
                                40.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Aīgesu viharati; Assapuraü nāma Aīgānaü nigamo. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Samaõā samaõā ti vo bhikkhave jano sa¤jānāti, tumhe ca pana: ke tumhe ti puņņhā samānā: samaõ' amhāti paņijānātha. Tesaü vo bhikkhave evaüsama¤¤ānaü sataü evaüpaņi¤¤ānaü sattaü: Yā samaõasāmãcipaņipadā taü paņipadaü paņipajjissāma, evaü no ayaü amhākaü sama¤¤ā ca saccā bhavissati paņi¤¤ā ca bhåtā, yesa¤-ca mayaü cãvarapiõķapāta-senāsana-gilānapaccayabhesajjaparikkhāraü paribhu¤jāma tesan-te kārā amhesu mahapphalā bhavissanti mahānisaüsā, amhākaü c' evāyaü pabbajjā ava¤jhā bhavissati saphalā sa-udrayā ti evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbaü.
     Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu na samaõasāmãcipaņipadaü paņipanno hoti: Yassa kassaci bhikkhave bhikkhuno abhijjhālussa abhijjhā appahãnā hoti, byāpannacittassa byāpādo appahãno hoti, kodhanassa kodho appahãno hoti, upanāhissa upanāho appahãno hoti, makkhissa makkho appahãno hoti, paëāsissa paëāso appahãno hoti, issukissa issā appahãnā hoti, maccharissa macchariyaü appahãnaü hoti, saņhassa sāņheyyaü appahãnaü hoti, māyāvissa māyā appahãnā hoti, pāpicchassa pāpikā icchā appahãnā hoti, micchādiņņhissa micchādiņņhi appahãnā hoti, imesaü kho ahaü bhikkhave samaõamalānaü samaõadosānaü samaõakasaņānaü āpāyikānaü ņhānānaü duggativedaniyānaü appahānā na samaõasāmãcipaņipadaü paņipanno ti vadāmi. Seyyathā pi bhikkhave maņajan-nāma āvudhajātaü ubhatodhāraü pãtanisitaü, tad-assa saīghāņiyā sampāråtaü sampaliveņhitaü, tathåpamāhaü bhikkhave imassa bhikkhuno pabbajjaü vadāmi.
     Nāhaü bhikkhave saīghāņikassa saīghāņidhāraõamattena sāma¤¤aü vadāmi. Nāhaü bhikkhave acelakassa acelakamattena sāma¤¤aü vadāmi. Nāhaü bhikkhave rajojallikassa rajojallikamattena s. v. Nāhaü bhikkhave udakorohakassa udakorohakamattena s. v. Nāhaü bhikkhave rukkhamålikassa rukkhamålikamattena

#<[page 282]>#
%<282                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  s. v. Nāhaü bhikkhave abbhokāsikassa abbhokāsikamattena s. v. Nāhaü bhikkhave ubbhaņņhakassa ubbhaņņhakamattena s. v. Nāhaü bhikkhave pariyāyabhattikassa pariyāyabhattikamattena s. v. Nāhaü bhikkhave mantajjhāyakassa mantajjhāyakamattena s. v. Nāhaü bhikkhave jaņilakassa jaņādhāraõamattena sāma¤¤aü vadāmi.
Saīghāņikassa ce bhikkhave saīghāņidhāraõamattena abhijjhālussa abhijjhā pahãyetha, byāpannacittassa byāpādo pahãyetha, kodhanassa kodho p., upanāhissa upanāho p., makkhissa makkho p., paëāsissa paëāso p., issukissa issā p., maccharissa macchariyaü p., saņhassa sāņheyyaü p., māyāvissa māyā p., pāpicchassa pāpikā icchā p., micchādiņņhikassa micchādiņņhi pahãyetha, tam-enaü mittāmaccā ¤ātisālohitā jātam-eva naü saīghāņikaü {kareyyuü} saīghāņikattam-eva samādapeyyuü: Ehi tvaü bhadramukha saīghāņiko hoti, saīghāņikassa te sato saīghāņidhāraõamattena abhijjhālussa abhijjhā pahãyissati, byāpannacittassa byāpādo pahãyissati, kodhanassa kodho p., upanāhissa upanāho p., makkhissa makkho p., paëāsissa paëāso p., issukissa issā p., maccharissa macchariyaü p., saņhassa sāņheyyaü p., māyāvissa māyā p., pāpicchassa pāpikā icchā p., micchādiņņhikassa micchādiņņhi pahãyissatãti. Yasmā ca kho ahaü bhikkhave saīghāņikam-pi idh' ekaccaü passāmi abhijjhāluü byāpannacittaü kodhanaü upanāhiü makkhiü paëāsiü issukiü macchariü saņhaü māyāviü pāpicchaü micchādiņņhiü, tasmā na saīghāņikassa saīghāņidhāraõamattena sāma¤¤aü vadāmi.
Acelakassa ce bhikkhave --pe-- rajojallikassa ce bhikkhave -- udakorohakassa ce bhikkhave -- rukkhamålikassa ce bhikkhave -- abbhokāsikassa ce bhikkhave -- ubbhaņņhakassa ce bhikkhave -- pariyāyabhattikassa ce bhikkhave -- mantajjhāyakassa ce bhikkhave -- jaņilakassa ce bhikkhave jaņādhāraõamattena abhijjhālussa abhijjhā pahãyetha, byāpannacittassa byāpādo pahãyetha --pe-- micchādiņņhikassa micchādiņņhi pahãyetha, tam-enaü mittāmaccā ¤ātisālohitā jātam-eva naü jaņilakaü kareyyuü jaņilakattam-eva samādapeyyuü: Ehi tvaü bhadramukha jaņilako hohi, jaņilakassa te sato jaņādhāraõamattena abhijjhālussa abhijjhā pahãyissati. byāpannacittassa byāpādo pahãyissati

#<[page 283]>#
%<                   4. 10. {CæėâSSAPURASUTTAũ}. (40)              283>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  --pe-- micchādiņņhikassa micchādiņņhi pahãyissatãti. Yasmā ca kho ahaü bhikkhave jaņilakam-pi idh' ekaccaü passāmi abhijjhāluü byāpannacittaü kodhanaü upanāhiü makkhiü paëāsiü issukiü macchariü saņhaü māyāviü pāpicchaü micchādiņņhiü, tasmā na jaņilakassa jaņādhāraõamattena sāma¤¤aü vadāmi.
     Katha¤-ca bhikkhave bhikkhu samaõasāmãcipaņipadaü paņipanno hoti: Yassa kassaci bhikkhave bhikkhuno abhijjhālussa abhijjhā pahãnā hoti, byāpannacittassa byāpādo pahãno hoti, kodhanassa kodho pahãno hoti, upanāhissa upanāho pahãno hoti, makkhissa makkho pahãno hoti, paëāsissa paëāso pahãno hoti, issukissa issā pahãnā hoti, maccharissa macchariyaü pahãnaü hoti, saņhassa sāņheyyaü pahãnaü hoti, māyāvissa māyā pahãnā hoti, pāpicchassa pāpikā icchā pahãnā hoti, micchādiņņhikassa micchādiņņhi pahãnā hoti, imesaü kho ahaü bhikkhave samaõamalānaü samaõadosānaü samaõakasaņānaü āpāyikānaü ņhānānaü duggativedaniyānaü pahānā samaõasāmãcipaņipadaü paņipanno ti vadāmi. So sabbehi imehi pāpakehi akusalehi dhammehi visuddhamattānaü samanupassati, vimuttam-attānaü samanupassati.
Tassa sabbehi imehi pāpakehi akusalehi dhammehi visuddham-attānaü samanupassato vimuttam-attānaü samanupassato pāmujjaü jāyati, pamuditassa pãti jāyati, pãtimanassa kāyo passambhati, passaddhakāyo sukhaü vedeti, sukhino cittaü samādhiyati. So mettāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā viharati, tathā dutiyaü, tathā tatiyaü, tathā catutthiü, uddham-adho tiriyaü sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaü lokaü mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Karuõāsahagatena cetasā --pe-- pharitvā viharati. Muditāsahagatena cetasā --pe-- pharitvā viharati. Upekhāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā viharati, tathā dutiyaü, tathā tatiyaü, tathā catutthiü, uddham-adho tiriyaü sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaü lokaü upekhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Seyyathā pi bhikkhave pokkharaõã acchodakā sātodakā sãtodakā setakā såpatitthā ramaõãyā; puratthimāya ce pi puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito,

#<[page 284]>#
%<284                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so taü pokkharaõiü āgamma vineyya udakapipāsaü, vineyya ghammapariëāhaü; pacchimāya ce pi disāya puriso āgaccheyya -- uttarāya ce pi disāya puriso āgaccheyya -- dakkhiõāya ce pi disāya puriso āgaccheyya -- yato kuto ce pi naü puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito, so taü pokkharaõiü āgamma vineyya udakapipāsaü, vineyya ghammapariëāhaü; evam-eva kho bhikkhave khattiyakulā ce pi agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti, so ca Tathāgatappaveditaü dhammavinayaü āgamma evaü mettaü karuõaü muditaü upekhaü bhāvetvā labhati ajjhattaü våpasamaü, ajjhattaü våpasamā samaõasāmãcipaņipadaü paņipanno ti vadāmi. Brāhmaõakulā ce pi --pe-- vessakulā ce pi -- suddakulā ce pi -- yasmā kasmā ce pi kulā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti, so ca Tathāgatappaveditaü dhammavinayaü āgamma evaü mettaü karuõaü muditaü upekhaü bhāvetvā labhati ajjhattaü våpasamaü, ajjhattaü våpasamā samaõasāmãcipaņipadaü paņipanno ti vadāmi. Khattiyakulā ce pi agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti, so ca āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati, āsavānaü khayā samaõo hoti. Brāhmaõakulā ce pi -- vessakulā ce pi -- suddakulā ce pi -- yasmā kasmā ce pi kulā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti, so ca āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati, āsavānaü khayā samaõo hotãti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                    CæėâSSAPURASUTTAũ DASAMAũ.
                     MAHâYAMAKAVAGGO CATUTTHO.

#<[page 285]>#
%<                    5. 1. SâLEYYAKASUTTAũ. (41)                 285>%
                                41.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Kosalesu cārikaü caramāno mahatā bhikkhusaīghena saddhiü yena Sālā nāma Kosalānaü brāhmaõagāmo tad-avasari. Assosuü kho Sāleyyakā brāhmaõagahapatikā: Samaõo khalu bho Gotamo Sakyaputto Sakyakulā pabbajito Kosalesu cārikaü caramāno mahatā bhikkhusaīghena saddhim Sālaü anuppatto; taü kho pana bhavantaü Gotamaü evaü kalyāõo kittisaddo abbhuggato: Iti pi so Bhagavā arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaü buddho bhagavā. So imaü lokaü sadevakaü samārakaü sabrahmakaü sassamaõabrāhmaõiü pajaü sadevamanussaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedeti. So dhammaü deseti ādikalyāõaü majjhekalyāõaü pariyosānakalyāõaü sātthaü sabya¤janaü, kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakāseti.
Sādhu kho pana tathāråpānaü arahataü dassanaü hotãti.
Atha kho Sāleyyakā brāhmaõagahapatikā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā app-ekacce Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu, app-ekacce Bhagavatā saddhiü sammodiüsu, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdiüsu, app-ekacce yena Bhagavā ten' a¤jalim-paõāmetvā ekamantaü nisãdiüsu, app-ekacce Bhagavato santike nāmagottaü sāvetvā ekamantaü nisãdiüsu, app-ekacce tuõhãbhåtā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho Sāleyyakā brāhmaõagahapatikā Bhagavantaü etad-avocuü: Ko nu kho bho Gotama hetu ko paccayo yena-m-idh' ekacce sattā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjanti; ko pana bho Gotama hetu ko paccayo yena-m-idh' ekacce sattā kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjantãti. -- Adhammacariyā-visamacariyāhetu kho gahapatayo evam-idh' ekacce sattā kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjanti; dhammacariyā-samacariyāhetu kho gahapatayo evam-idh' ekacce sattā kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjantãti.

#<[page 286]>#
%<286                       I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Na kho mayaü imassa bhoto Gotamassa saīkhittena bhāsitassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü ājānāma; sādhu no bhavaī-Gotamo tathā dhammaü desetu yathā mayaü imassa bhoto Gotamassa saīkhittena bhāsitassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü ājāneyyāmāti. -- Tena hi gahapatayo suõātha, sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmãti. Evaü bho ti kho Sāleyyakā brāhmaõagahapatikā Bhagavato paccassosuü.
Bhagavā etad-avoca:
     Tividhaü kho gahapatayo kāyena adhammacariyā-visamacariyā hoti, catubbidhaü vācāya adhammacariyā-visamacariyā hoti, tividhaü manasā adhammacariyā-visamacariyā hoti. Katha¤-ca gahapatayo tividhaü kāyena adhammacariyā-visamacariyā hoti: Idha gahapatayo ekacco pāõātipātã hoti luddo lohitapāõi hatapahate niviņņho adayāpanno pāõabhåtesu. Adinnādāyã kho pana hoti, yan-taü parassa paravittåpakaraõaü gāmagataü vā ara¤¤agataü vā taü adinnaü theyyasaīkhātaü ādātā hoti. Kāmesu micchācārã kho pana hoti, yā tā māturakkhitā piturakkhitā [mātāpiturakkhitā] bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ¤ātirakkhitā sassāmikā saparidaõķā, antamaso mālāguõaparikkhittā pi, tathāråpāsu cārittaü āpajjitā hoti. Evaü kho gahapatayo tividhaü kāyena adhammacariyā-visamacariyā hoti. Katha¤-ca gahapatayo catubbidhaü vācāya adhammacariyā-visamacariyā hoti: Idha gahapatayo ekacco musāvādã hoti, sabhāgato vā parisagato vā ¤ātimajjhagato vā pågamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinãto sakkhipuņņho: evaü bho purisa yaü jānāsi taü vadehãti, so ajānaü vā āha: jānāmãti, jānaü vā āha: na jānāmãti, apassaü vā āha: passāmãti, passaü vā āha: na passāmãti; iti attahetu vā parahetu vā āmisaki¤cikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti. Pisuõāvāco kho pana hoti, ito sutvā amutra akkhātā imesaü bhedāya amutra vā sutvā imesaü akkhātā amåsaü bhedāya, iti samaggānaü vā bhettā bhinnānaü vā anuppadātā, vaggārāmo vaggarato vagganandã vaggakaraõiü vācaü bhāsitā hoti.
Pharusāvāco kho pana hoti, yā sā vācā aõķakā kakkasā parakaņukā parābhisajjanã kodhasāmantā asamādhisaüvattanikā,

#<[page 287]>#
%<                   5. 1. SâLEYYAKASUTTAũ. (41)                 287>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tathāråpiü vācaü bhāsitā hoti. Samphappalāpã kho pana hoti, akālavādã abhåtavādã anatthavādã adhammavādã avinayavādã, anidhānavatiü vācaü bhāsitā akālena anapadesaü apariyantavatiü anatthasaühitaü. Evaü kho gahapatayo catubbidhaü vācāya adhammacariyā-visamacariyā hoti. Katha¤-ca gahapatayo tividhaü manasā adhammacariyā-visamacariyā hoti: Idha gahapatayo ekacco abhijjhālu hoti, yan-taü parassa paravittåpakaraõaü taü abhijjhātā hoti: aho vata yaü parassa taü mama assāti. Byāpannacitto kho pana hoti paduņņhamanasaīkappo: ime sattā ha¤¤antu vā vajjhantu vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā vā ahesuü iti vā ti. Micchādiņņhi kho pana hoti viparãtadassano: na-tthi dinnaü na-tthi yiņņhaü na-tthi hutaü, na-tthi sukaņadukkaņānaü kammānaü phalaü vipāko, natthi ayaü loko na-tthi paro loko, na-tthi mātā na-tthi pitā na-tthi sattā opapātikā, na-tthi loke samaõabrāhmaõā sammaggatā sammāpaņipannā ye ima¤-ca lokaü para¤-ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedentãti. Evaü kho gahapatayo tividhaü manasā adhammacariyā-visamacariyā hoti. Evaü adhammacariyā-visamacariyāhetu kho gahapatayo evam-idh' ekacce sattā kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjanti.
     Tividhaü kho gahapatayo kāyena dhammacariyā-samacariyā hoti, catubbidhaü vācāya dhammacariyā-samacariyā hoti, tividhaü manasā dhammacariyā-samacariyā hoti.
Katha¤-ca gahapatayo tividhaü kāyena dhammacariyā-samacariyā hoti: Idha gahapatayo ekacco pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņivirato hoti, nihitadaõķo nihitasattho lajjã dayāpanno sabbapāõabhåtahitānukampã viharati. Adinnādānaü pahāya adinnādānā paņivirato hoti, yan-taü parassa paravittåpakaraõaü gāmagataü vā ara¤¤agataü vā taü nādinnaü theyyasaīkhātaü ādātā hoti. Kāmesu micchācāraü pahāya kāmesu micchācārā paņivirato hoti, yā tā māturakkhitā piturakkhitā [mātāpiturakkhitā] bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ¤ātirakkhitā sassāmikā saparidaõķā, antamaso mālāguõaparikkhittā pi, tathāråpāsu na cārittaü āpajjitā hoti. Evaü kho gahapatayo tividhaü kāyena dhammacariyāsamacariyā hoti.

#<[page 288]>#
%<288                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Katha¤-ca gahapatayo catubbidhaü vācāya dhammacariyā-samacariyā hoti: Idha gahapatayo ekacco musāvādaü pahāya musāvādā paņivirato hoti, sabhāgato vā parisagato vā ¤ātimajjhagato vā pågamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinãto sakkhipuņņho: evaü bho purisa yaü jānāsi taü vadehãti, so ajānaü vā āha: na jānāmãti, jānaü vā āha: jānāmãti, apassaü vā āha: na passāmãti, passaü vā āha: passāmãti; iti attahetu vā parahetu vā āmisaki¤cikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā hoti.
Pisuõaü vacaü pahāya pisuõāya vācāya paņivirato hoti, ito sutvā na amutra akkhātā imesaü bhedāya amutra vā sutvā na imesaü akkhātā amåsaü bhedāya, iti bhinnānaü vā sandhātā sahitānaü vā anuppadātā, samaggārāmo samaggarato samagganandã samaggakaraõiü vācaü bhāsitā hoti. Pharusaü vācaü pahāya pharusāya vācāya paņivirato hoti, yā sā vācā nelā kaõõasukhā pemanãyā hadayaīgamā porã bahujanakantā bahujanamanāpā tathāråpiü vācaü bhāsitā hoti.
Samphappalāpaü pahāya samphappalāpā paņivirato hoti, kālavādã bhåtavādã atthavādã dhammavādã vinayavādã, nidhānavatiü vācaü bhāsitā kālena sāpadesaü pariyantavatiü atthasaühitaü. Evaü kho gahapatayo catubbidhaü vācāya dhammacariyā-samacariyā hoti. Katha¤-ca gahapatayo tividhaü manasā dhammacariyā-samacariyā hoti:
Idha gahapatayo ekacco anabhijjhālu hoti, yan-taü parassa paravittåpakaraõaü taü nābhijjhātā hoti: aho vata yaü parassa taü mama assāti. Abyāpannacitto kho pana hoti appaduņņhamanasaīkappo: ime sattā averā abyābajjhā anãghā sukhã attānaü pariharantåti. Sammādiņņhi kho pana hoti aviparãtadassano: atthi dinnaü atthi yiņņhaü atthi hutaü, atthi sukaņadukkaņānaü kammānaü phalaü vipāko, atthi ayaü loko atthi paro loko, atthi mātā atthi pitā atthi sattā opapātikā, atthi loke samaõabrāhmaõā sammaggatā sammāpaņipannā ye ima¤-ca lokaü para¤-ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedentãti. Evaü kho gahapatayo tividhaü manasā dhammacariyā-samacariyā hoti. Evaü dhammacariyāsamacariyāhetu kho gahapatayo evam-idh' ekacce sattā kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjanti.

#<[page 289]>#
%<                    5. 1. SâLEYYAKASUTTAũ. (41)                  289>%
     âkaīkheyya ce gahapatayo dhammacārã samacārã: aho vatāhaü kāyassa bhedā param-maraõā khattiyamahāsālānaü sahabyataü upapajjeyyan-ti, ņhānaü kho pan' etaü vijjati yaü so kāyassa bhedā param-maraõā khattiyamahāsālānaü sahabyataü upapajjeyya; taü kissa hetu: tathā hi so dhammacārã samacārã. âkaīkheyya ce gahapatayo dhammacārã samacārã: aho vatāhaü kāyassa bhedā param-maraõā brāhmaõamahāsālānaü --pe-- gahapatimahāsālānaü sahabyataü upapajjeyyaü, ņhānaü kho pan' etaü vijjati yaü so kāyassa bhedā param-maraõā gahapatimahāsālānaü sahabyataü upapajjeyya; taü kissa hetu: tathā hi so dhammacārã samacārã. âkaīkheyya ce gahapatayo dhammacārã samacārã: aho vatāhaü kāyassa bhedā param-maraõā Cātummahārājikānaü devānaü --pe-- Tāvatiüsānaü devānaü -- Yāmānaü devānaü -- Tusitānaü devānaü -- Nimmānaratãnaü devānaü -- Paranimmitavasavattãnaü devānaü -- Brahmakāyikānaü devānaü -- âbhānaü devānaü -Parittābhānaü devānaü -- Appamāõābhānaü devānaü -âbhassarānaü devānaü -- Subhānaü devānaü -- Parittasubhānaü devānaü -- Appamāõasubhānaü devānaü -Subhakiõõānaü devānaü -- Vehapphalānaü devānaü -Avihānaü devānaü -- Atappānaü devānaü -- Sudassānaü devānaü -- Sudassãnaü devānaü -- Akaniņņhānaü devānaü -- ākāsāna¤cāyatanåpagānaü devānaü -- Vi¤¤āõa¤cāyatanåpagānaü devānaü -- āki¤ca¤¤āyatanåpagānaü devānaü -nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanåpagānaü devānaü sahabyataü upapajjeyyan-ti, ņhānaü kho pan' etaü vijjati yaü so kāyassa bhedā param-maraõā nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanåpagānaü devānaü sahabyataü upapajjeyya; taü kissa hetu: tathā hi so dhammacārã samacārã. âkaīkheyya ce gahapatayo dhammacārã samacārã: aho vatāhaü āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihareyyan-ti, ņhānaü kho pan' etaü vijjati yaü so āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihareyya, taü kissa hetu: tathā hi so dhammacārã samacārã ti.

#<[page 290]>#
%<290                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
     Evaü vutte Sāleyyakā brāhmaõagahapatikā Bhagavantaü etad-avocuü: Abhikkantaü bho Gotama, abhikkantaü bho Gotama. Seyyathā pi bho Gotama nikujjitaü va ukkujjeyya, paņicchannaü vā vivareyya, måëhassa vā maggaü ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaü dhāreyya: cakkhumanto råpāni dakkhintãti, evam-evaü bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaü bhavantaü Gotamaü saraõaü gacchāma dhamma¤-ca bhikkhusaīgha¤ca. Upāsake no bhavaī-Gotamo dhāretu ajjatagge pāõupete saraõagate ti.
                     SâLEYYAKASUTTAũ PAōHAMAũ.
                                42.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tena kho pana samayena Vera¤jakā brāhmaõagahapatikā Sāvatthiyaü paņivasanti kenacid-eva karaõãyena. Assosuü kho Vera¤jakā brāhmaõagahapatikā: Samaõo khalu kho Gotamo Sakyaputto Sakyakulā pabbajito Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme; taü kho pana bhavantaü Gotamaü evaü kalyāõo kittisaddo abbhuggato: Iti pi so Bhagavā arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaü buddho bhagavā. So imaü lokaü sadevakaü samārakaü sabrahmakaü sassamaõabrāhmaõiü pajaü sadevamanussaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedeti. So dhammaü deseti ādikalyāõaü majjhekalyāõaü pariyosānakalyāõaü sātthaü sabya¤janaü, kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakāseti. Sādhu kho pana tathāråpānaü arahataü dassanaü hotãti. Atha kho Vera¤jakā brāhmaõagahapatikā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā appekacce Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu, appekacce Bhagavatā saddhiü sammodiüsu, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdiüsu,

#<[page 291]>#
%<                    5. 2. VERAĨJAKASUTTAũ. (42)                 291>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  appekacce yena Bhagavā ten' a¤jalim-paõāmetvā ekamantaü nisãdiüsu, app-ekacce Bhagavato santike nāmagottaü sāvetvā ekamantaü nisãdiüsu, app-ekacce tuõhãbhåtā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho Vera¤jakā brāhmaõagahapatikā Bhagavantaü etad-avocuü: Ko nu kho bho Gotama hetu ko paccayo yena-m-idh' ekacce sattā kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjanti; ko pana bho Gotama hetu ko paccayo yena-m-idh' ekacce sattā kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjantãti. -- Adhammacariyā-visamacariyāhetu kho gahapatayo evam-idh' ekacce sattā kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjanti; dhammacariyā-samacariyāhetu kho gahapatayo evam-idh' ekacce sattā kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjantãti. -- Na kho mayaü imassa bhoto Gotamassa saīkhittena bhāsitassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü ājānāma; sādhu no bhavaõGotamo tathā dhammaü desetu yathā mayaü imassa bhoto Gotamassa saīkhittena bhāsitassa vitthārena atthaü avibhattassa vitthārena atthaü ājāneyyāmāti. -- Tena hi gahapatayo suõātha, sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmãti. -Evaü bho ti kho Vera¤jakā brāhmaõagahapatikā Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Tividhaü kho gahapatayo kāyena adhammacārã visamacārã hoti, catubbidhaü vācāya . . . (repeat from p. 286 1.11 to p. 290 1.9; for adhammacariyā-visamacariyā hoti, for dhammacariyā-samacariyā hoti, and for Sāleyyakā substitute adhammacārã visamacārã hoti, dhammacārã samacārã hoti, and Vera¤jakā, respectively) . . . ajjatagge pāõupete saraõagate ti.
                      VERAĨJAKASUTTAũ DUTIYAũ.

#<[page 292]>#
%<292                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
                                43.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho āyasmā Mahākoņņhito sāyanhasamayaü patisallāõā vuņņhito yen' āyasmā Sāriputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmatā Sāriputtena saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Mahākoņņhito āyasmantaü Sāriputtaü etad-avoca:
     Duppa¤¤o duppa¤¤o ti āvuso vuccati. Kittāvatā nu kho āvuso duppa¤¤o ti vuccatãti. -- Na-ppajānāti nappajānātãti kho āvuso, tasmā duppa¤¤o ti vuccati, kiü nappajānāti: idaü dukkhan-ti na-ppajānāti, ayaü dukkhasamudayo ti na-ppajānāti, ayaü dukkhanirodho ti na-ppajānāti, ayaü dukkhanirodhagāminã paņipadā ti na-ppajānāti.
Na-ppajānāti na-ppajānātãti kho āvuso, tasmā duppa¤¤o ti vuccatãti. Sādh' āvuso ti kho āyasmā Mahākoņņhito āyasmato Sāriputtassa bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā āyasmantaü Sāriputtaü uttariü pa¤haü apucchi: Pa¤¤avā pa¤¤avā ti āvuso vuccati. Kittāvatā nu kho āvuso pa¤¤avā ti vuccatãti. -- Pajānāti pajānātãti kho āvuso, tasmā pa¤¤avā ti vuccati, ki¤-ca pajānāti: idaü dukkhan-ti pajānāti, ayaü dukkhasamudayo ti pajānāti, ayaü dukkhanirodho ti pajānāti, ayaü dukkhanirodhagāminã paņipadā ti pajānāti. Pajānāti pajānātãti kho āvuso, tasmā pa¤¤avā ti vuccatãti. -- Vi¤¤āõaü vi¤¤āõan-ti āvuso vuccati. Kittāvatā nu kho āvuso vi¤¤āõan-ti vuccatãti. -- Vijānāti vijānātãti kho āvuso, tasmā vi¤¤āõan-ti vuccati, ki¤-ca vijānāti: sukhan-ti pi vijānāti, dukkhan-ti pi vijānāti, adukkhamasukhan-ti pi vijānāti.
Vijānāti vijānātãti kho āvuso, tasmā vi¤¤āõan-ti vuccatãti.
-- Yā c' āvuso pa¤¤ā ya¤-ca vi¤¤āõaü ime dhammā saüsaņņhā udāhu visaüsaņņhā, labbhā ca pan' imesaü dhammānaü vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraõaü pa¤¤āpetun-ti. -Yā c' āvuso pa¤¤ā ya¤-ca vi¤¤āõaü ime dhammā saüsaņņhā no visaüsaņņhā, na ca labbhā imesaü dhammānaü vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraõaü pa¤¤āpetuü. Yaü h' āvuso pajānāti taü vijānāti, yaü vijānāti taü pajānāti, tasmā ime dhammā saüsaņņhā no visaüsaņņhā,

#<[page 293]>#
%<                     5. 3. MAHâVEDALLASUTTAũ. (43)               293>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na ca labbhā imesaü dhammānaü vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraõaü pa¤¤āpetun-ti. -- Yā c' āvuso pa¤¤ā ya¤-ca vi¤¤āõaü imesaü dhammānaü saüsaņņhānaü no visaüsaņņhānaü kiü nānākaraõan-ti. -- Yā c' āvuso pa¤¤ā ya¤-ca vi¤¤āõaü imesaü dhammānaü saüsaņņhānaü no visaüsaņņhānaü pa¤¤ā bhāvetabbā vi¤¤āõaü pari¤¤eyyaü, idaü nesaü nānākaraõan-ti.
     Vedanā vedanā ti āvuso vuccati. Kittāvatā nu kho āvuso vedanā ti vuccatãti. -- Vedeti vedetãti kho āvuso, tasmā vedanā ti vuccati, ki¤-ca vedeti: sukham-pi vedeti, dukkham-pi vedeti, adukkhamasukham-pi vedeti. Vedeti vedetãti kho āvuso, tasmā vedanā ti vuccatãti. -- Sa¤¤ā sa¤¤ā ti āvuso vuccati. Kittāvatā nu kho āvuso sa¤¤ā ti vuccatãti. -- Sa¤jānāti sa¤jānātãti kho āvuso, tasmā sa¤¤ā ti vuccati, ki¤-ca sa¤jānāti: nãlakam-pi sa¤jānāti, pãtakampi sa¤jānāti, lohitakam-pi sa¤jānāti, odātam-pi sa¤jānāti.
Sa¤jānāti sa¤jānātãti kho āvuso, tasmā sa¤¤ā ti vuccatãti. -Yā c' āvuso vedanā yā ca sa¤¤ā ya¤-ca vi¤¤āõaü ime dhammā saüsaņņhā udāhu visaüsaņņhā, labbhā ca pan' imesaü dhammānaü vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraõaü pa¤¤āpetun-ti. -- Yā c' āvuso vedanā yā ca sa¤¤ā ya¤-ca vi¤¤āõaü ime dhammā saüsaņņhā no visaüsaņņhā, na ca labbhā imesaü dhammānaü vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraõaü pa¤¤āpetuü. Yaü h' āvuso vedeti taü sa¤jānāti, yaü sa¤jānāti taü vijānāti, tasmā ime dhammā saüsaņņhā no visaüsaņņhā, na ca labbhā imesaü dhammānaü vinibbhujitvā vinibbhujitvā nānākaraõaü pa¤¤āpetun-ti.
     Nissaņņhena h' āvuso pa¤cahi indriyehi parisuddhena manovi¤¤āõena kiü neyyan-ti. -- Nissaņņhena h' āvuso pa¤cahi indriyehi parisuddhena manovi¤¤āõena ananto ākāso ti ākāsāna¤cāyatanaü neyyaü, anantaü vi¤¤āõan-ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü neyyaü, na-tthi ki¤cãti āki¤ca¤¤āyatanaü neyyan-ti. -- Neyyaü pan' āvuso dhammaü kena pajānātãti.
-- Neyyaü kho āvuso dhammaü pa¤¤ācakkhunā pajānātãti.
-- Pa¤¤ā pan' āvuso kimatthiyā ti. -- Pa¤¤ā kho āvuso abhi¤¤atthā pari¤¤atthā pahānatthā ti.

#<[page 294]>#
%<294                      I. MæLAPAööâSAũ>%
     Kati pan' āvuso paccayā sammādiņņhiyā uppādāyāti. -Dve kho āvuso paccayā sammādiņņhiyā uppādāya: parato ca ghoso yoniso ca manasikāro. Ime kho āvuso dve paccayā sammādiņņhiyā uppādāyāti. -- Katihi pan' āvuso aīgehi anuggahãtā sammādiņņhi cetovimuttiphalā ca hoti cetovimuttiphalānisaüsā ca, pa¤¤āvimuttiphalā ca hoti pa¤¤āvimuttiphalānisaüsā cāti. -- Pa¤cahi kho āvuso aīgehi anuggahãtā sammādiņņhi cetovimuttiphalā ca hoti cetovimuttiphalānisaüsā ca pa¤¤āvimuttiphalā ca hoti pa¤¤āvimuttiphalānisaüsā ca: Idh' āvuso sammādiņņhi sãlānuggahãtā ca hoti sutānuggahãtā ca hoti sākacchānuggahãtā ca hoti samathānuggahãtā ca hoti vipassanānuggahãtā ca hoti. Imehi kho āvuso pa¤cahi aīgehi anuggahãtā sammādiņņhi cetovimuttiphalā ca hoti cetovimuttiphalānisaüsā ca, pa¤¤āvimuttiphalā ca hoti pa¤¤āvimuttiphalānisaüsā cāti.
     Kati pan' āvuso bhavā ti. -- Tayo 'me āvuso bhavā:
kāmabhavo råpabhavo aråpabhavo ti. -- Kathaü pan' āvuso āyatiü punabbhavābhinibbatti hotãti. -- Avijjānãvaraõānaü kho āvuso sattānaü taõhāsaüyojanānaü tatratatrābhinandanā evaü āyatiü punabbhavābhinibbatti hotãti. -- Kathaü pan' āvuso āyatiü punabbhavābhinibbatti na hotãti. -- Avijjāvirāgā kho āvuso vijjuppādā taõhānirodhā evaü āyatiü punabbhavābhinibbatti na hotãti.
     Katamaü pan' āvuso paņhamaü jhānan-ti. -- Idh' āvuso bhikkhu vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati, idaü vuccat' āvuso paņhamaü jhānan-ti. -- Paņhamaü pan' āvuso jhānaü kataīgikan-ti.
-- Paņhamaü kho āvuso jhānaü pa¤caīgikaü: Idh' āvuso paņhamaü jhānaü samāpannassa bhikkhuno vitakko ca vattati vicāro ca pãti ca sukha¤-ca cittekaggatā ca. Paņhamaü kho āvuso jhānaü evaü pa¤caīgikan-ti. -- Paņhamaü pan' āvuso jhānaü kataīgavippahãnaü kataīgasamannāgatanti. -- Paņhamaü kho āvuso jhānaü pa¤caīgavippahãnaü pa¤caīgasamannāgataü: Idh' āvuso pathamaü jhānaü samāpannassa bhikkhuno kāmacchando pahãno hoti, byāpādo pahãno hoti, thãnamiddhaü pahãnaü hoti, uddhaccakukkuccaü pahãnaü hoti,

#<[page 295]>#
%<                   5. 3. MAHâVEDALLASUTTAũ. (43)               295>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  vicikicchā pahãnā hoti, vitakko ca vattati vicāro ca pãti ca sukha¤-ca cittekaggatā ca. Paņhamaü kho āvuso jhānaü evaü pa¤caīgavippahãnaü pa¤caīgasamannāgatan-ti.
     Pa¤c' imāni āvuso indriyāni nānāvisayāni nānāgocarāni, na a¤¤ama¤¤assa gocaravisayaü paccanubhonti, seyyathãdaü cakkhundriyaü sotindriyaü ghānindriyaü jivhindriyaü kāyindriyaü. Imesaü kho āvuso pa¤cannaü indriyānaü nānāvisayānaü nānāgocarānaü na a¤¤ama¤¤assa gocaravisayaü paccanubhontānaü kiü paņisaraõaü, ko ca nesaü gocaravisayaü paccanubhotãti. -- Pa¤c' imāni āvuso indriyāni nānāvisayāni nānāgocarāni, na a¤¤ama¤¤assa gocaravisayaü paccanubhonti, seyyathãdaü cakkhundriyaü sotindriyaü ghānindriyaü jivhindriyaü kāyindriyaü. Imesaü kho āvuso pa¤cannaü indriyānaü nānāvisayānaü nānāgocarānaü na a¤¤ama¤¤assa gocaravisayaü paccanubhontānaü mano paņisaraõaü, mano ca nesaü gocaravisayaü paccanubhotãti.
     Pa¤c' imāni āvuso indriyāni, seyyathãdaü cakkhundriyaü sotindriyaü ghānindriyaü jivhindriyaü kāyindriyaü.
Imāni kho āvuso pa¤c' indriyāni kiü paņicca tiņņhantãti. -Pa¤c' imāni āvuso indriyāni, seyyathãdaü cakkhundriyaü sotindriyaü ghānindriyaü jivhindriyaü kāyindriyaü. Imāni kho āvuso pa¤c' indriyāni āyuü paņicca tiņņhantãti. -- âyu pan' āvuso kiü paņicca tiņņhatãti. -- âyu usmaü paņicca tiņņhatãti. -- Usmā pan' āvuso kiü paņicca tiņņhatãti. -- Usmā āyuü paņicca tiņņhatãti. -- Idān' eva kho mayaü āvuso āyasmato Sāriputtassa bhāsitaü evaü ājānāma: āyu usmaü paņicca tiņņhatãti, idān' eva kho mayaü āyasmato Sāriputtassa bhāsitaü evaü ājānāma: usmā āyuü paņicca tiņņhatãti.
Yathākathaü pan' āvuso imassa bhāsitassa attho daņņhabbo ti. -- Tena h' āvuso upaman-te karissāmi, upamāya p' idh' ekacce vi¤¤å purisā bhāsitassa atthaü ājānanti. Seyyathā pi āvuso telappadãpassa jhāyato acciü paņicca ābhā pa¤¤āyati, ābhaü paņicca acci pa¤¤āyati, evam-eva kho āvuso āyu usmaü paņicca tiņņhati, usmā ca āyuü paņicca tiņņhatãti.
     Te va nu kho āvuso āyusaīkhārā te vedaniyā dhammā, udāhu a¤¤e āyusaīkhārā a¤¤e vedaniyā dhammā ti. -- Na kho āvuso te va āyusaīkhārā te vedaniyā dhammā.

#<[page 296]>#
%<296                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Te ca āvuso āyusaīkhārā abhaviüsu te vedaniyā dhammā, na-y-idaü sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpannassa bhikkhuno vuņņhānaü pa¤¤āyetha. Yasmā ca kho āvuso a¤¤e āyusaīkhārā a¤¤e vedaniyā dhammā, tasmā sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpannassa bhikkhuno vuņņhānaü pa¤¤āyatãti. -- Yadā nu kho āvuso imaü kāyaü kati dhammā jahanti athāyaü kāyo ujjhito avakkhitto seti yathā kaņņhaü acetanan-ti. -Yadā kho āvuso imaü kāyaü tayo dhammā jahanti: āyu usmā ca vi¤¤āõaü, athāyaü kāyo ujjhito avakkhitto seti yathā kaņņhaü acetanan-ti. -- Yvāyaü āvuso mato kālakato yo cāyaü bhikkhu sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpanno, imesaü kiü nānākaraõan-ti. -- Yvāyaü āvuso mato kālakato, tassa kāyasaīkhārā niruddhā paņippassaddhā, vacãsaīkhārā niruddhā paņippassaddhā, cittasaīkhārā niruddhā paņippassaddhā, āyu parikkhãõo, usmā våpasantā, indriyāni viparibhinnāni; yo cāyaü bhikkhu sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpanno, tassa pi kāyasaīkhārā niruddhā paņippassaddhā, vacãsaīkhārā niruddhā paņippassaddhā, cittasaīkhārā niruddhā paņippassaddhā, āyu aparikkhãõo, usmā avåpasantā, indriyāni vippasannāni. Yvāyaü āvuso mato kālakato yo cāyaü bhikkhu sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpanno, idaü tesaü nānākaraõan-ti.
     Kati pan' āvuso paccayā adukkhamasukhāya cetovimuttiyā samāpattiyā ti. -- Cattāro kho āvuso paccayā adukkhamasukhāya cetovimuttiyā samāpattiyā: Idh' āvuso bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkhaü asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja viharati. Ime kho āvuso cattāro paccayā adukkhamasukhāya cetovimuttiyā samāpattiyā ti. -- Kati pan' āvuso paccayā animittāya cetovimuttiyā samāpattiyā ti. -- Dve kho āvuso paccayā animittāya cetovimuttiyā samāpattiyā: sabbanimittāna¤-ca amanasikāro, animittāya ca dhātuyā manasikāro. Ime kho āvuso dve paccayā animittāya cetovimuttiyā samāpattiyā ti.
-- Kati pan' āvuso paccayā animittāya cetovimuttiyā ņhitiyā ti. -- Tayo kho āvuso paccayā animittāya cetovimuttiyā ņhitiyā:

#<[page 297]>#
%<                    5. 3. MAHâVEDALLASUTTAũ. (43)               297>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sabbanimittāna¤-ca amanasikāro, animittāya ca dhātuyā manasikāro, pubbe ca abhisaīkhāro. Ime kho āvuso tayo paccayā animittāya cetovimuttiyā ņhitiyā ti. -Kati pan' āvuso paccayā animittāya cetovimuttiyā vuņņhānāyāti. -- Dve kho āvuso paccayā animittāya cetovimuttiyā vuņņhānāya: sabbanimittāna¤-ca manasikāro, animittāya ca dhātuyā amanasikāro. Ime kho āvuso dve paccayā animittāya cetovimuttiyā vuņņhānāyāti.
     Yā cāyaü āvuso appamāõā cetovimutti yā ca āki¤ca¤¤ā cetovimutti yā ca su¤¤atā cetovimutti yā ca animittā cetovimutti, ime dhammā nānaņņhā c' eva nānābya¤janā ca, udāhu ekaņņhā, bya¤janam-eva nānan-ti. -- Yā cāyaü āvuso appamāõā cetovimutti yā ca āki¤ca¤¤ā cetovimutti yā ca su¤¤atā cetovimutti yā ca animittā cetovimutti, atthi kho āvuso pariyāyo yaü pariyāyaü āgamma ime dhammā nānaņņhā c' eva nānābya¤janā ca, atthi ca kho āvuso pariyāyo yaü pariyāyaü āgamma ime dhammā ekaņņhā, bya¤janameva nānaü. Katamo c' āvuso pariyāyo yaü pariyāyaü āgamma ime dhammā nānaņņhā c' eva nānābya¤janā ca:
Idh' āvuso bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā viharati, tathā dutiyaü tathā tatiyaü tathā catutthiü, iti uddham-adho tiriyaü sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaü lokaü mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Karuõāsahagatena cetasā --pe-- muditāsahagatena cetasā -- upekhāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā viharati, tathā dutiyaü tathā tatiyaü tathā catutthiü, iti uddham-adho tiriyaü sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaü lokam upekhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Ayaü vuccat' āvuso appamāõā cetovimutti. Katamā c' āvuso āki¤ca¤¤ā cetovimutti: Idh' āvuso bhikkhu sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma na-tthi ki¤cãti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati. Ayaü vuccat' āvuso āki¤ca¤¤ā cetovimutti. Katamā c' āvuso su¤¤atā cetovimutti: Idh' āvuso bhikkhu ara¤¤agato vā rukkhamålagato vā su¤¤āgāragato vā iti paņisa¤cikkhati: su¤¤am-idaü attena vā attaniyena vā ti.

#<[page 298]>#
%<298                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
Ayaü vuccat' āvuso su¤¤atā cetovimutti. Katamā c' āvuso animittā cetovimutti: Idh' āvuso bhikkhu sabbanimittānaü amanasikārā animittaü cetosamādhiü upasampajja viharati.
Ayaü vuccat' āvuso animittā cetovimutti. Ayaü kho āvuso pariyāyo yaü pariyāyaü āgamma ime dhammā nānaņņhā c' eva nānābya¤janā ca. Katamo c' āvuso pariyāyo yaü pariyāyaü āgamma ime dhammā ekaņņhā, bya¤janam-eva nānaü: Rāgo kho āvuso pamāõakaraõo, doso pamāõakaraõo, moho pamāõakaraõo; te khãõāsavassa bhikkhuno pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā. Yāvatā kho āvuso appamāõā cetovimuttiyo akuppā tāsaü cetovimutti aggam-akkhāyati, sā kho panākuppā cetovimutti su¤¤ā rāgena su¤¤ā dosena su¤¤ā mohena. Rāgo kho āvuso ki¤cano, doso ki¤cano, moho ki¤cano, te khãõāsavassa bhikkhuno pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā. Yāvatā kho āvuso āki¤ca¤¤ā cetovimuttiyo akuppā tāsaü cetovimutti aggam-akkhāyati, sā kho panākuppā cetovimutti su¤¤ā rāgena su¤¤ā dosena su¤¤ā mohena. Rāgo kho āvuso nimittakaraõo, doso nimittakaraõo, moho nimittakaraõo, te khãõāsavassa bhikkhuno pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā. Yāvatā kho āvuso animittā cetovimuttiyo akuppā tāsaü cetovimutti aggam-akkhāyati, sā kho panākuppā cetovimutti su¤¤ā rāgena su¤¤ā dosena su¤¤ā mohena. Ayaü kho āvuso pariyāyo yaü pariyāyaü āgamma ime dhammā ekaņņhā, bya¤janam-eva nānan-ti.
     Idam-avoc' āyasmā Sāriputto. Attamano āyasmā Mahākoņņhito āyasmato Sāriputtassa bhāsitaü abhinandãti.
                     MAHâVEDALLASUTTAũ TATIYAũ.

#<[page 299]>#
%<                    5. 4. CæėAVEDALLASUTTAũ. (44)               299>%
                                44.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Veëuvane Kalandakanivāpe. Atha kho Visākho upāsako yena Dhammadinnā bhikkhunã ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Dhammadinnaü bhikkhuniü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Visākho upāsako Dhammadinnaü bhikkhuniü etad-avoca:
     Sakkāyo sakkāyo ti ayye vuccati. Katamo nu kho ayye sakkāyo vutto Bhagavatā ti. -- Pa¤ca kho ime āvuso Visākha upādānakkhandhā sakkāyo vutto Bhagavatā, seyyathãdaü råpupādānakkhandho vedanupādānakkhandho sa¤¤upādānakkhandho saīkhārupādānakkhandho vi¤¤āõupādānakkhandho. Ime kho āvuso Visākha pa¤c' upādānakkhandhā sakkāyo vutto Bhagavatā ti. Sādh' ayye ti kho Visākho upāsako Dhammadinnāya bhikkhuniyā bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā Dhammadinnaü bhikkhuniü uttariü pa¤haü apucchi: Sakkāyasamudayo sakkāyasamudayo ti ayye vuccati.
Katamo nu kho ayye sakkāyasamudayo vutto Bhagavatā ti.
     -- Yā 'yaü āvuso Visākha taõhā ponobhavikā nandirāgasahagatā tatratatrābhinandinã, seyyathãdaü kāmataõhā bhavataõhā vibhavataõhā, ayaü kho āvuso Visākha sakkāyasamudayo vutto Bhagavatā ti. -- Sakkāyanirodho sakkāyanirodho ti ayye vuccati. Katamo nu kho ayye sakkāyanirodho vutto Bhagavatā ti. -- Yo kho āvuso Visākha tassā yeva taõhāya asesavirāganirodho cāgo paņinissaggo mutti anālayo, ayaü kho āvuso Visākha sakkāyanirodho vutto Bhagavatā ti. -Sakkāyanirodhagāminã paņipadā sakkāyanirodhagāminã paņipadā ti ayye vuccati. Katamā nu kho ayye sakkāyanirodhagāminã paņipadā vuttā Bhagavatā ti. -- Ayam-eva kho āvuso Visākha ariyo aņņhaīgiko maggo sakkāyanirodhagāminã paņipadā vuttā Bhagavatā, seyyathãdaü sammādiņņhi sammāsaīkappo sammāvācā sammākammanto sammāājãvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhãti. -- Ta¤-¤eva nu kho ayye upādānaü te pa¤c' upādānakkhandhā, udāhu a¤¤atra pa¤cah' upādānakkhandhehi upādānan-ti. -- Na kho āvuso Visākha ta¤-¤eva upādānaü te pa¤c' upādānakkhandhā, na pi a¤¤atra pa¤cah' upādānakkhandhehi upādānaü.

#<[page 300]>#
%<300                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Yo kho āvuso Visākha pa¤cas' upādānakkhandhesu chandarāgo taü tattha upādānan-ti.
     Kathaü pan' ayye sakkāyadiņņhi hotãti. -- Idh' āvuso Visākha assutavā puthujjano ariyānaü adassāvã ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinãto, sappurisānaü adassāvã sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinãto, råpaü attato samanupassati, råpavantaü vā attānaü, attani vā råpaü, råpasmiü vā attānaü; vedanaü attato samanupassati. vedanāvantaü vā attānaü, attani vā vedanaü, vedanāya yā attānaü; sa¤¤aü attato samanupassati, sa¤¤āvantaü vā attānaü, attani vā sa¤¤aü, sa¤¤āya vā attānaü; saīkhāre attato samanupassati, saīkhāravantaü vā attānaü, attani vā saīkhāre. saīkhāresu vā attānaü; vi¤¤āõaü attato samanupassati, vi¤¤āõavantaü vā attānaü, attani vā vi¤¤āõaü, vi¤¤āõasmiü vā attānaü. Evaü kho āvuso Visākha sakkāyadiņņhi hotãti. -- Kathaü pan' ayye sakkāyadiņņhi na hotãti. -- Idh' āvuso Visākha sutavā ariyasāvako ariyānam dassāvã ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinãto, sappurisānaü dassāvã sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinãto, na råpaü attato samanupassati, na råpavantaü attānaü, na attani råpaü, na rāpasmiü attānaü; na vedanaü attato samanupassati, na vedanāvantaü attānaü, na attani vedanaü, na vedanāya attānaü; na sa¤¤aü attato samanupassati, na sa¤¤āvantaü attānaü, na attani sa¤¤aü, na sa¤¤āya attānaü; na saīkhāre attato samanupassati, na saīkhāravantaü attānaü, na attani saīkhāre, na saīkhāresu attānaü; na vi¤¤āõaü attato samanupassati, na vi¤¤āõavantaü attānaü, na attani vi¤¤āõaü, na vi¤¤āõasmiü attānaü. Evaü kho āvuso Visākha sakkāyadiņņhi na hotãti.
     Katamo pan' ayye ariyo aņņhaīgiko maggo ti. -- Ayameva kho āvuso Visākha ariyo aņņhaīgiko maggo, seyyathãdaü sammādiņņhi sammāsaīkappo sammāvācā sammākammanto sammāājãvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhãti. -Ariyo pan' ayye aņņhaīgiko maggo saīkhato udāhu asaīkhato ti. -- Ariyo kho āvuso Visākha aņņhaīgiko maggo saīkhato ti.

#<[page 301]>#
%<                    5. 4. CæėAVEDALLASUTTAũ. (44)               301>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Ariyena nu kho ayye aņņhaīgikena maggena tayo khandhā saīgahãtā, udāhu tãhi khandhehi ariyo aņņhaīgiko maggo saīgahãto ti. -- Na kho āvuso Visākha ariyena aņņhaīgikena maggena tayo khandhā saīgahãtā, tãhi ca kho āvuso Visākha khandhehi ariyo aņņhaīgiko maggo saīgahãto.
Yā c' āvuso Visākha sammāvācā yo ca sammākammanto yo ca sammāājãvo, ime dhammā sãlakkhandhe saīgahãtā; yo ca sammāvāyāmo yā ca sammāsati yo ca sammāsamādhi, ime dhammā samādhikkhandhe saīgahãtā; yā ca sammādiņņhi yo ca sammāsaīkappo, ime dhammā pa¤¤ākkhandhe saīgahãtā ti. -- Katamo pan' ayye samādhi, katame samādhinimittā, katame samādhiparikkhārā, katamā samādhibhāvanā ti. -Yā kho āvuso Visākha cittassa ekaggatā ayaü samādhi, cattāro satipaņņhānā samādhinimittā, cattāro sammappadhānā samādhiparikkhārā, yā tesaü yeva dhammānaü āsevanā bhāvanā bahulãkammaü ayaü tattha samādhibhāvanā ti.
     Kati pan' ayye saīkhārā ti. -- Tayo 'me āvuso Visākha saīkhārā: kāyasaīkhāro vacãsaīkhāro cittasaīkhāro ti. -Katamo pan' ayye kāyasaīkhāro, katamo vacãsaīkhāro, katamo cittasaīkhāro ti. -- Assāsapassāsā kho āvuso Visākha kāyasaīkhāro, vitakkavicārā vacãsaīkhāro, sa¤¤ā ca vedanā ca cittasaīkhāro ti. -- Kasmā pan' ayye assāsapassāsā kāyasaīkhāro, kasmā vitakkavicārā vacãsaīkhāro, kasmā sa¤¤ā ca vedanā ca cittasaīkhāro ti. -- Assāsapassāsā kho āvuso Visākha kāyikā ete dhammā kāyapaņibaddhā, tasmā assāsapassāsā kāyasaīkhāro. Pubbe kho āvuso Visākha vitakketvā vicāretvā pacchā vācaü bhindati, tasmā vitakkavicārā vacãsaīkhāro. Sa¤¤ā ca vedanā ca cetasikā ete dhammā cittapaņibaddhā, tasmā sa¤¤ā ca vedanā ca cittasaīkhāro ti.
     Katha¤-ca pan' ayye sa¤¤āvedayitanirodhasamāpatti hotãti. -- Na kho āvuso Visākha sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpajjantassa bhikkhuno evaü hoti: ahaü sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpajjissan-ti vā, ahaü sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpajjāmãti vā, ahaü sa¤¤āvedayitanirodham samāpanno ti vā, atha khvāssa pubbe va tathā cittaü bhāvitaü hoti yan-taü tathattāya upanetãti. -- Sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpajjantassa pan' ayye bhikkhuno katame dhammā paņhamaü nirujjhanti,

#<[page 302]>#
%<302                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yadi vā kāyasaīkhāro yadi vā vacãsaīkhāro yadi vā cittasaīkhāro ti. -- Sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpajjantassa kho āvuso Visākha bhikkhuno paņhamaü nirujjhati vacãsaīkhāro, tato kāyasaīkhāro, tato cittasaīkhāro ti.
-- Kathaü pan' ayye sa¤¤āvedayitanirodhasamāpattiyā vuņņhānaü hotãti. -- Na kho āvuso Visākha sa¤¤āvedayitanirodhasamāpattiyā vuņņhahantassa bhikkhuno evaü hoti: ahaü sa¤¤āvedayitanirodhasamāpattiyā vuņņhahissan-ti vā, ahaü sa¤¤āvedayitanirodhasamāpattiyā vuņņhahāmãti vā, ahaü sa¤¤āvedayitanirodhasamāpattiyā vuņņhito ti vā, atha khvāssa pubbe va tathā cittaü bhāvitaü hoti yan-taü tathattāya upanetãti. -- Sa¤¤āvedayitanirodhasamāpattiyā vuņņhahantassa pan' ayye bhikkhuno katame dhammā paņhamaü uppajjanti, yadi vā kāyasaīkhāro yadi vā vacãsaīkhāro yadi vā cittasaīkhāro ti. -- Sa¤¤āvedayitanirodhasamāpattiyā vuņņhahantassa kho āvuso Visākha bhikkhuno paņhamaü uppajjati cittasaīkhāro, tato kāyasaīkhāro, tato vacãsaīkhāro ti. -- Sa¤¤āvedayitanirodhasamāpattiyā vuņņhitaü pan' ayye bhikkhuü kati phassā phusantãti. -- Sa¤¤āvedayitanirodhasamāpattiyā vuņņhitaü kho āvuso Visākha bhikkhuü tayo phassā phusanti:
su¤¤ato phasso, animitto phasso. appaõihito phasso ti. -Sa¤¤āvedayitanirodhasamāpattiyā vuņņhitassa pan' ayye bhikkhuno kiüninnaü cittaü hoti kiüpoõaü kiüpabbhāran-ti. -Sa¤¤āvedayitanirodhasamāpattiyā vuņņhitassa kho āvuso Visākha bhikkhuno vivekaninnaü cittaü hoti vivekapoõaü vivekapabbhāran-ti.
     Kati pan' ayye vedanā ti. -- Tisso kho imā āvuso Visākha vedanā: sukhā vedanā, dukkhā vedanā, adukkhamasukhā vedanā ti. -- Katamā pan' ayye sukhā vedanā, katamā dukkhā vedanā, katamā adukkhamasukhā vedanā ti. -Yaü kho āvuso Visākha kāyikaü vā cetasikaü vā sukhaü sātaü vedayitaü ayaü sukhā vedanā. Yaü kho āvuso Visākha kāyikaü vā cetasikaü vā dukkhaü asātaü vedayitaü ayaü dukkhā vedanā. Yaü kho āvuso Visākha kāyikaü vā cetasikaü vā n' eva sātaü nāsātaü vedayitaü ayaü adukkhamasukhā vedanā ti.

#<[page 303]>#
%<                   5. 4. CæėAVEDALLASUTTAũ. (44)               303>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Sukhā pan' ayye vedanā kiüsukhā kiüdukkhā, dukkhā vedanā kiüdukkhā kiüsukhā, adukkhamasukhā vedanā kiüsukhā kiüdukkhā ti. -- Sukhā kho āvuso Visākha vedanā ņhitisukhā vipariõāmadukkhā, dukkhā vedanā ņhitidukkhā vipariõāmasukhā, adukkhamasukhā vedanā ¤āõasukhā a¤¤āõadukkhā ti. -- Sukhāya pan' ayye vedanāya {kiüanusayo} anuseti, dukkhāya vedanāya {kiüanusayo} anuseti, adukkhamasukhāya vedanāya {kiüanusayo} anusetãti. -- Sukhāya kho āvuso Visākha vedanāya rāgānusayo anuseti, dukkhāya vedanāya paņighānusayo anuseti, adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayo anusetãti. -- Sabbāya nu kho ayye sukhāya vedanāya rāgānusayo anuseti, sabbāya dukkhāya vedanāya paņighānusayo anuseti, sabbāya adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayo anusetãti. -- Na kho āvuso Visākha sabbāya sukhāya vedanāya rāgānusayo anuseti, na sabbāya dukkhāya vedanāya paņighānusayo anuseti, na sabbāya adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayo anusetãti. -- Sukhāya pan' ayye vedanāya kiü pahātabbaü, dukkhāya vedanāya kiü pahātabbaü, adukkhamasukhāya vedanāya kiü pahātabban-ti. -- Sukhāya kho āvuso Visākha vedanāya rāgānusayo pahātabbo, dukkhāya vedanāya paņighānusayo pahātabbo, adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayo pahātabbo ti. -- Sabbāya nu kho ayye sukhāya vedanāya rāgānusayo pahātabbo, sabbāya dukkhāya vedanāya paņighānusayo pahātabbo, sabbāya adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayo pahātabbo ti. -- Na kho āvuso Visākha sabbāya sukhāya vedanāya rāgānusayo pahātabbo, na sabbāya dukkhāya vedanāya paņighānusayo pahātabbo, na sabbāya adukkhamasukhāya vedanāya avijjānusayo pahātabbo.
Idh' āvuso Visākha bhikkhu vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati, rāgan-tena pajahati, na tattha rāgānusayo anuseti. Idh' āvuso Visākha bhikkhu iti paņisa¤cikkhati: kuda-ssu nāmāhaü tad-āyatanaü upasampajja viharissāmi yad-ariyā etarahi āyatanaü upasampajja viharantãti, iti anuttaresu vimokhesu pihaü upaņņhāpayato uppajjati pihāpaccayā domanassaü,

#<[page 304]>#
%<304                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  paņighantena pajahati, na tattha paņighānusayo anuseti. Idh' āvuso Visākha bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkhaü asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja viharati, avijjan-tena pajahati, na tattha avijjānusayo anusetãti.
     Sukhāya pan' ayye vedanāya kiü paņibhāgo ti. -- Sukhāya kho āvuso Visākha vedanāya dukkhā vedanā paņibhāgo ti. -- Dukkhāya pan' ayye vedanāya kiü paņibhāgo ti. -- Dukkhāya kho āvuso Visākha vedanāya sukhā vedanā paņibhāgo ti. -- Adukkhamasukhāya pan' ayye vedanāya kiü paņibhāgo ti. -- Adukkhamasukhāya kho āvuso Visākha vedanāya avijjā paņibhāgo ti. -- Avijjāya pan' ayye kiü paņibhāgo ti. -- Avijjāya kho āvuso Visākha vijjā paņibhāgo ti.
-- Vijjāya pan' ayye kiü paņibhāgo ti. -- Vijjāya kho āvuso Visākha vimutti paņibhāgo ti. -- Vimuttiyā pan' ayye kiü paņibhāgo ti. -- Vimuttiyā kho āvuso Visākha nibbānaü paņibhāgo ti. -- Nibbānassa pan' ayye kiü paņibhāgo ti. -Accasarāvuso Visākha pa¤haü, nāsakkhi pa¤hānaü pariyantaü gahetuü. Nibbānogadhaü hi āvuso Visākha brahmacariyaü nibbānaparāyanaü nibbānapariyosānaü. âkaīkhamāno ca tvaü āvuso Visākha Bhagavantaü upasaīkamitvā etam-atthaü puccheyyāsi, yathā ca te Bhagavā byākaroti tathā naü dhāreyyāsãti.
     Atha kho Visākho upāsako Dhammadinnāya bhikkhuniyā bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā uņņhāy' āsanā Dhammadinnaü bhikkhuniü abhivādetvā padakkhiõaü katvā yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Visākho upāsako yāvatako ahosi Dhammadinnāya bhikkhuniyā saddhiü kathāsallāpo taü sabbaü Bhagavato ārocesi. Evaü vutte Bhagavā Visākhaü upāsakaü etad-avoca: Paõķitā Visākha Dhammadinnā bhikkhunã, mahāpa¤¤ā Visākha Dhammadinnā bhikkhunã. Mama¤-ce pi tvaü Visākha etamatthaü puccheyyāsi, aham-pi taü evam-evaü byākareyyaü yathā taü Dhammadinnāya bhikkhuniyā byākataü,

#<[page 305]>#
%<                5. 5. CæėADHAMMASAMâDâNASUTTAũ. (45)           305>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  eso c' ev' etassa attho, evam-etaü dhārehãti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano Visākho upāsako Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
                    CæėAVEDALLASUTTAũ CATUTTHAũ.
                                45.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Cattār' imāni bhikkhave dhammasamādānāni, katamāni cattāri: Atthi bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannasukhaü āyatiü dukkhavipākaü. Atthi bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannadukkha¤-c' eva āyati¤-ca dukkhavipākaü. Atthi bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannadukkhaü āyatiü sukhavipākaü. Atthi bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannasukha¤-c' eva āyati¤-ca sukhavipākaü.
     Katama¤-ca bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannasukhaü āyatiü dukkhavipākaü: Santi bhikkhave eke samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: na-tthi kāmesu doso ti. Te kāmesu pātabyataü āpajjanti. te kho molibaddhāhi paribbājikāhi paricārenti, te evam-āhaüsu: Kiü su nāma te bhonto samaõabrāhmaõā kāmesu anāgatabhayaü sampassamānā kāmānaü pahānam-āhaüsu kāmānaü pari¤¤aü pa¤¤āpenti; sukho imissā paribbājikāya taruõāya mudukāya lomasāya bāhāya samphasso ti te kāmesu pātabyataü āpajjanti. Te kāmesu pātabyataü āpajjitvā kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjanti.
Te tattha dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyanti. Te evamāhaüsu: Idaü kho te bhonto samaõabrāhmaõā kāmesu anāgatabhayaü sampassamānā kāmānaü pahānam-āhaüsu kāmānaü pari¤¤aü pa¤¤āpenti, ime hi mayaü kāmahetu kāmanidānaü dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyāmāti.

#<[page 306]>#
%<306                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Seyyathā pi bhikkhave gimhānaü pacchime māse māluvāsipāņikā phaleyya, atha kho taü bhikkhave māluvābãjaü a¤¤atarasmiü sālamåle nipateyya. Atha kho bhikkhave yā tasmiü sāle adhivatthā devatā sā bhãtā saüviggā santāsaü āpajjeyya.
Atha kho bhikkhave tasmiü sāle adhivatthāya devatāya mittāmaccā ¤ātisālohitā, ārāmadevatā vanadevatā rukkhadevatā, osadhitiõavanaspatisu adhivatthā devatā, saīgamma samāgamma evaü samassāseyyuü: Mā bhavaü bhāyi. mā bhavaü bhāyi, app-eva nām' etaü māluvābãjaü moro vā gileyya mago vā khādeyya davaķāho vā ķaheyya vanakammikā vā uddhareyyuü upacikā vā udrabheyyuü, abãjaü vā pan' assāti.
Atha kho taü bhikkhave māluvābãjaü n' eva moro gileyya na mago khādeyya na davaķāho ķaheyya na vanakammikā uddhareyyuü na upacikā udrabheyyuü, bãjaü pan' assa. Taü pāvussakena meghena abhippavaņņaü samma-d-eva viråheyya, sā 'ssa māluvālatā taruõā mudukā lomasā vilambinã, sā taü sālaü upaniseveyya. Atha kho bhikkhave tasmiü sāle adhivatthāya devatāya evam-assa: Kiü su nāma te bhonto mittāmaccā ¤ātisālohitā, ārāmadevatā vanadevatā rukkhadevatā, osadhitiõavanaspatisu adhivatthā devatā, māluvābãje anāgatabhayaü sampassamānā saīgamma samāgamma evaü samassāsesuü: mā bhavaü bhāyi, mā bhavaü bhāyi, app-eva nām' etaü māluvābãjaü moro vā gileyya mago vā khādeyya davaķāho vā ķaheyya vanakammikā vā uddhareyyuü upacikā vā udrabheyyuü, abãjaü vā pan' assāti; sukho imissā māluvālatāya taruõāya mudukāya lomasāya vilambiniyā samphasso ti. Sā taü sālaü anuparihareyya, sā taü sālaü anupariharitvā upari viņabhiü kareyya, upari viņabhiü karitvā oghanaü janeyya, oghanaü janetvā ye tassa sālassa mahantā mahantā khandhā te padāleyya. Atha kho bhikkhave tasmiü sāle adhivatthāya devatāya evam-assa:
Idaü kho te bhonto mittāmaccā ¤ātisālohitā, ārāmadevatā vanadevatā rukkhadevatā, osadhitiõavanaspatisu adhivatthā devatā, māluvābãje anāgatabhayaü sampassamānā saīgamma samāgamma evaü samassāsesuü: mā bhavaü bhāyi, mā bhavaü bhāyi, app-eva nām' etaü māluvābãjaü moro vā gileyya mago vā khādeyya davaķāho vā ķaheyya vanakammikā vā uddhareyyuü upacikā vā {udrabheyyuü},

#<[page 307]>#
%<                 5. 5. CæėADHAMMASAMâDâNASUTTAũ. (45)           307>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  abãjaü vā pan' assāti, ya¤-cāhaü māluvābãjahetu dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyāmãti. Evam-eva kho bhikkhave santi eke samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: na-tthi kāmesu doso ti. Te kāmesu pātabyataü āpajjanti, te molibaddhāhi paribbājikāhi paricārenti; te evam-āhaüsu: Kiü su nāma te bhonto samaõabrāhmaõā kāmesu anāgatabhayaü sampassamānā kāmānaü pahānam-āhaüsu kāmānaü pari¤¤aü pa¤¤āpenti; sukho imissā paribbājikāya taruõāya mudukāya lomasāya bāhāya samphasso ti te kāmesu pātabyataü āpajjanti.
Te kāmesu pātabyataü āpajjitvā kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjanti.
Te tattha dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyanti. Te evamāhaüsu: Idaü kho te bhonto samaõabrāhmaõā kāmesu anāgatabhayaü sampassamānā kāmānaü pahānam-āhaüsu kāmānaü pari¤¤aü pa¤¤āpenti, ime hi mayaü kāmahetu kāmanidānaü dukkhā tippā kaņukā vedanā vediyāmāti. Idaü vuccati bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannasukhaü āyatiü dukkhavipākaü.
     Katama¤-ca bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannadukkha¤-c' eva āyati¤-ca dukkhavipākaü: Idha bhikkhave ekacco acelako hoti muttācāro hatthāpalekhano, na ehibhadantiko na tiņņhabhadantiko, na abhihaņaü na uddissakaņaü na nimantaõaü sādiyati; so na kumbhãmukhā patigaõhāti na kaëopimukhā patigaõhāti, na eëakamantaraü na daõķamantaraü na musalamantaraü, na dvinnaü bhu¤jamānānaü, na gabbhiniyā na pāyamānāya na purisantaragatāya, na saīkittisu, na yattha sā upaņņhito hoti, na yattha makkhikā saõķasaõķacārinã, na macchaü na maüsaü na suraü na merayaü na thusodakaü pibati. So ekāgāriko vā hoti ekālopiko, dvāgāriko vā hoti dvālopiko -- sattāgāriko vā hoti sattālopiko; ekissā pi dattiyā yāpeti, dvãhi pi dattãhi yāpeti -- sattahi pi dattãhi yāpeti; ekāhikam-pi āhāraü āhāreti, dvãhikam-pi āhāraü āhāreti -- sattāhikam-pi āhāraü āhāreti, iti evaråpaü addhamāsikam-pi pariyāyabhattabhojanānuyogam-anuyutto viharati. So sākabhakkho vā hoti sāmākabhakkho vā hoti nãvārabhakkho vā hoti daddulabhakkho vā hoti haņabhakkho vā hoti kaõabhakkho vā hoti ācāmabhakkho vā hoti pi¤¤ākabhakkho vā hoti tiõabhakkho vā hoti gomayabhakkho vā hoti,

#<[page 308]>#
%<308                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  vanamålaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojã. So sāõāni pi dhāreti masāõāni pi dhāreti chavadussāni pi dhāreti paüsukålāni pi dhāreti tirãņāni pi dhāreti ajināni pi dhāreti ajinakkhipam-pi dhāreti kusacãram-pi dhāreti vākacãram-pi dhāreti phalakacãram-pi dhāreti kesakambalam-pi dhāreti vālakambalam-pi dhāreti ulåkapakkham-pi dhāreti; kesamassulocako pi hoti kesamassulocanānuyogam-anuyutto, ubbhaņņhako pi hoti āsanapaņikkhitto, ukkuņiko pi hoti ukkuņikappadhānam-anuyutto, kaõņakāpassayiko pi hoti kaõņakāpassaye seyyaü kappeti, sāyatatiyakam-pi udakorohaõānuyogam-anuyutto viharati.
Iti evaråpaü anekavihitaü kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogam-anuyutto viharati. So kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati. Idaü vuccati bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannadukkha¤-c' eva āyati¤-ca dukkhavipākaü.
     Katama¤-ca bhikkhave dhammasamādānaü paccupannadukkhaü āyatiü sukhavipākaü: Idha bhikkhave ekacco pakatiyā tibbarāgajātiko hoti, so abhikkhaõaü rāgajaü dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti; pakatiyā tibbadosajātiko hoti, so abhikkhaõaü dosajaü dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti; pakatiyā tibbamohajātiko hoti, so abhikkhaõaü mohajaü dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti. So sahāpi dukkhena sahāpi domanassena assumukho pi rudamāno paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carati. So kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjati.
Idaü vuccati bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannadukkhaü āyatiü sukhavipākaü.
     Katama¤-ca bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannasukha¤-c' eva āyati¤-ca sukhavipākaü: Idha bhikkhave ekacco pakatiyā na tibbarāgajātiko hoti, so na abhikkhaõaü rāgajaü dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti; pakatiyā na tibbadosajātiko hoti, so na abhikkhaõaü dosajaü dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti; pakatiyā na tibbamohajātiko hoti,

#<[page 309]>#
%<                 5. 6. MAHâDHAMMASAMâDâNASUTTAũ. (46)           309>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so na abhikkhaõaü mohajaü dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti. So vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja viharati. Pãtiyā ca virāgā upekhako ca viharati sato ca sampajāno, sukha¤-ca kāyena paņisaüvedeti yan-taü ariyā ācikkhanti: upekhako satimā sukhavihārã ti tatiyaü jhānaü upasampajja viharati. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkhaü asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja viharati. So kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjati. Idaü vuccati bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannasukha¤-c' eva āyati¤-ca sukhavipākaü. Imāni kho bhikkhave cattāri dhammasamādānānãti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                  CæėADHAMMASAMâDâNASUTTAũ PAĨCAMAũ.
                                 46.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Yebhuyyena bhikkhave sattā evaükāmā evaüchandā evaüadhippāyā: aho vata aniņņhā akantā amanāpā dhammā parihāyeyyuü, iņņhā kantā manāpā dhammā abhivaķķheyyunti. Tesaü bhikkhave sattānaü evaükāmānaü evaüchandānaü evaüadhippāyānaü aniņņhā akantā amanāpā dhammā abhivaķķhanti, iņņhā kantā manāpā dhammā parihāyanti.
Tatra tumhe bhikkhave kaü hetuü paccethāti. -- Bhagavaümålakā no bhante dhammā Bhagavaünettikā Bhagavaüpaņisaraõā.

#<[page 310]>#
%<310                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Sādhu vata bhante Bhagavantaü yeva paņibhātu etassa bhāsitassa attho, Bhagavato sutvā bhikkhå dhāressantãti. -- Tena hi bhikkhave suõātha, sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmãti. Evam-bhante ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Idha bhikkhave assutavā puthujjano ariyānaü adassāvã ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinãto, sappurisānaü adassāvã sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinãto, sevitabbe dhamme na jānāti asevitabbe dhamme na jānāti, bhajitabbe dhamme na jānāti abhajitabbe dhamme na jānāti. So sevitabbe dhamme ajānanto asevitabbe dhamme ajānanto, bhajitabbe dhamme ajānanto abhajitabbe dhamme ajānanto, asevitabbe dhamme sevati sevitabbe dhamme na sevati, abhajitabbe dhamme bhajati bhajitabbe dhamme na bhajati. Tassa asevitabbe dhamme sevato sevitabbe dhamme asevato, abhajitabbe dhamme bhajato bhajitabbe dhamme abhajato, aniņņhā akantā amanāpā dhammā abhivaķķhanti, iņņhā kantā manāpā dhammā parihāyanti, taü kissa hetu:
Evaü h' etaü bhikkhave hoti yathā taü aviddasuno. Sutavā ca kho bhikkhave ariyasāvako ariyānaü dassāvã ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinãto, sappurisānaü dassāvã sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinãto, sevitabbe dhamme pajānāti asevitabbe dhamme pajānāti, bhajitabbe dhamme pajānāti abhajitabbe dhamme pajānāti.
So sevitabbe dhamme pajānanto asevitabbe dhamme pa jānanto, bhajitabbe dhamme pajānanto abhajitabbe dhamme pajānanto, asevitabbe dhamme na sevati sevitabbe dhamme sevati, abhajitabbe dhamme na bhajati bhajitabbe dhamme bhajati. Tassa asevitabbe dhamme asevato sevitabbe dhamme sevato, abhajitabbe dhamme abhajato bhajitabbe dhamme bhajato, aniņņhā akantā amanāpā dhammā parihāyanti, iņņhā kantā manāpā dhammā abhivaķķhanti, taü kissa hetu: Evaü h' etaü bhikkhave hoti yathā taü viddasuno.
     Cattār' imāni bhikkhave dhammasamādānāni, katamāni cattāri: Atthi bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannadukkha¤-c' eva āyati¤-ca dukkhavipākaü. Atthi bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannasukhaü āyatiü dukkhavipākaü.

#<[page 311]>#
%<                5. 6. MAHâDHAMMASAMâDâNASUTTAũ. (46)           311>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Atthi bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannadukkhaü āyatiü sukhavipākaü. Atthi bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannasukha¤-c' eva āyati¤-ca sukhavipākaü.
     Tatra bhikkhave yam-idaü dhammasamādānaü paccuppannadukkha¤-c' eva āyati¤-ca dukkhavipākaü, taü avidvā avijjāgato yathābhåtaü na-ppajānāti: idaü kho dhammasamādānaü paccuppannadukkha¤-c' eva āyati¤-ca dukkhavipākan-ti. Taü avidvā avijjāgato yathābhåtaü appajānanto taü sevati, taü na parivajjeti; tassa taü sevato taü aparivajjayato aniņņhā akantā amanāpā dhammā abhivaķķhanti, iņņhā kantā manāpā dhammā parihāyanti, taü kissa hetu:
Evaü h' etaü bhikkhave hoti yathā taü aviddasuno. Tatra bhikkhave yam-idaü dhammasamādānaü paccuppannasukhaü āyatiü dukkhavipākaü, taü avidvā avijjāgato yathābhåtaü na-ppajānāti: idaü kho dhammasamādānaü paccuppannasukhaü āyatiü dukkhavipākan-ti. Taü avidvā avijjāgato yathābhåtaü appajānanto taü sevati, taü na parivajjeti; tassa taü sevato taü aparivajjayato aniņņhā akantā amanāpā dhammā abhivaķķhanti, iņņhā kantā manāpā dhammā parihāyanti, taü kissa hetu: Evaü h' etaü bhikkhave hoti yathā taü aviddasuno. Tatra bhikkhave yam-idaü dhammasamādānaü paccuppannadukkhaü āyatiü sukhavipākaü, taü avidvā avijjāgato yathābhåtaü na-ppajānāti: idaü kho dhammasamādānaü paccuppannadukkhaü āyatiü sukhavipākan-ti. Taü avidvā avijjāgato yathābhåtaü appajānanto taü na sevati, taü parivajjeti; tassa taü asevato taü parivajjayato aniņņhā akantā amanāpā dhammā abhivaķķhanti, iņņhā kantā manāpā dhammā parihāyanti, taü kissa hetu:
Evaü h' etaü bhikkhave hoti yathā taü aviddasuno. Tatra bhikkhave yam-idaü dhammasamādānaü paccuppannasukha¤-c' eva āyati¤-ca sukhavipākaü, taü avidvā avijjagato yathābhåtaü na-ppajānāti: idaü kho dhammasamādānaü paccuppannasukha¤-c' eva āyati¤-ca sukhavipākanti. Taü avidvā avijjāgato yathābhåtaü appajānanto taü na sevati, taü parivajjeti; tassa taü asevato taü parivajjayato aniņņhā akantā amanāpā dhammā abhivaķķhanti,

#<[page 312]>#
%<312                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  iņņhā kantā manāpā dhammā parihāyanti, taü kissa hetu: Evaü h' etaü bhikkhave hoti yathā taü aviddasuno.
     Tatra bhikkhave yam-idaü dhammasamādānaü paccuppannadukkha¤-c' eva āyati¤-ca dukkhavipākaü, taü vidvā vijjāgato yathābhåtaü pajānāti: idaü kho dhammasamādānaü paccuppannadukkha¤-c' eva āyati¤-ca dukkhavipākanti. Taü vidvā vijjāgato yathābhåtaü pajānanto taü na sevati, taü parivajjeti; tassa taü asevato taü parivajjayato aniņņhā akantā amanāpā dhammā parihāyanti, iņņhā kantā manāpā dhammā abhivaķķhanti, taü kissa hetu: Evaü h' etaü bhikkhave hoti yathā taü viddasuno. Tatra bhikkhave yam-idaü dhammasamādānaü paccuppannasukhaü āyatiü dukkhavipākaü, taü vidvā vijjāgato yathābhåtaü pajānāti:
idaü kho dhammasamādānaü paccuppannasukhaü āyatiü dukkhavipākan-ti. Taü vidvā vijjāgato yathābhåtaü pajānanto taü na sevati, taü parivajjeti; tassa taü asevato taü parivajjayato aniņņhā akantā amanāpā dhammā parihāyanti, iņņhā kantā manāpā dhammā abhivaķķhanti, taü kissa hetu: Evaü h' etaü bhikkhave hoti yathā taü viddasuno. Tatra bhikkhave yam-idaü dhammasamādānaü paccuppannadukkhaü āyatiü sukhavipākaü, taü vidvā vijjāgato yathābhåtaü pajānāti: idaü kho dhammasamādānaü paccuppannadukkhaü āyatiü sukhavipākan-ti. Taü vidvā vijjāgato yathābhåtaü pajānanto taü sevati, taü na parivajjeti; tassa taü sevato taü aparivajjayato aniņņhā akantā amanāpā dhammā parihāyanti, iņņhā kantā manāpā dhammā abhivaķķhanti, taü kissa hetu: Evaü h' etaü bhikkhave hoti yathā taü viddasuno. Tatra bhikkhave yam-idaü dhammasamādānaü paccuppannasukha¤-c' eva āyati¤-ca sukhavipākaü, taü vidvā vijjāgato yathābhåtaü pajānāti: idaü kho dhammasamādānaü paccuppannasukha¤-c' eva āyati¤-ca sukhavipākan-ti. Taü vidvā vijjāgato yathābhåtaü pajānanto taü sevati, taü na parivajjeti; tassa taü sevato taü aparivajjayato aniņņhā akantā amanāpā dhammā parihāyanti, iņņhā kantā manāpā dhammā abhivaķķhanti, taü kissa hetu:
Evaü h' etaü bhikkhave hoti yathā taü viddasuno.

#<[page 313]>#
%<                5. 6. MAHâDHAMMASAMâDâNASUTTAũ. (46)             313>%
     Katama¤-ca bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannadukkha¤-c' eva āyati¤-ca dukkhavipākaü: Idha bhikkhave ekacco sahāpi dukkhena sahāpi domanassena pāõātipātã hoti pāõātipātapaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena adinnādāyã hoti adinnādānapaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena kāmesu micchācārã hoti kāmesu micchācārapaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena musāvādã hoti musāvādapaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena pisuõāvāco hoti pisuõāvācāpaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena pharusāvāco hoti pharusāvācāpaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena samphappalāpã hoti samphappalāpapaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena abhijjhālu hoti abhijjhāpaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena byāpannacitto hoti byāpādapaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena micchādiņņhi hoti micchādiņņhipaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti. So kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati. Idaü vuccati bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannadukkha¤-c' eva āyati¤-ca dukkhavipākaü.
    Katama¤ ca bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannasukhaü āyatiü dukkhavipākaü: Idha bhikkhave ekacco sahāpi sukhena sahāpi somanassena pāõātipātã hoti pāõātipātapaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena adinnādāyã hoti adinnādānapaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena kāmesu micchācārã hoti kāmesu micchācārapaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena musāvādã hoti musāvādapaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena pisuõāvāco hoti pisuõāvācāpaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti,

#<[page 314]>#
%<314                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sahāpi sukhena sahāpi somanassena pharusāvāco hoti pharusāvācāpaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena samphappalāpã hoti samphappalāpapaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena abhijjhālu hoti abhijjhāpaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena byāpannacitto hoti byāpādapaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena micchādiņņhi hoti micchādiņņhipaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti. So kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjati. Idaü vuccati bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannasukhaü āyatiü dukkhavipākaü.
     Katama¤-ca bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannadukkhaü āyatiü sukhavipākaü: Idha bhikkhave ekacco sahāpi dukkhena sahāpi domanassena pāõātipātā paņivirato hoti pāõātipātā veramaõãpaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena adinnādānā paņivirato hoti adinnādānā veramaõãpaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena kāmesu micchācārā paņivirato hoti kāmesu micchācārā veramaõãpaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena musāvādā paņivirato hoti musāvādā veramaõãpaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena pisuõāya vācāya paņivirato hoti pisuõāya vācāya veramaõãpaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena pharusāya vācāya paņivirato hoti pharusāya vācāya veramaõãpaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena samphappalāpā paņivirato hoti samphappalāpā veramaõãpaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena anabhijjhālu hoti anabhijjhāpaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena abyāpannacitto hoti abyāpādapaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, sahāpi dukkhena sahāpi domanassena sammādiņņhi hoti sammādiņņhipaccayā ca dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti.

#<[page 315]>#
%<                 5. 6. MAHâDHAMMASAMâDâNASUTTAũ. (46)          315>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  So kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjati. Idaü vuccati bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannadukkhaü āyatiü sukhavipākaü.
     Katama¤-ca bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannasukha¤-c' eva āyati¤-ca sukhavipākaü: Idha bhikkhave ekacco sahāpi sukhena sahāpi somanassena pāõātipātā paņivirato hoti pāõātipātā veramaõãpaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena adinnādānā paņivirato hoti adinnādānā veramaõãpaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena kāmesu micchācārā paņivirato hoti kāmesu micchācārā veramaõãpaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena musāvādā paņivirato hoti musāvādā veramaõãpaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena pisuõāya vācāya paņivirato hoti pisuõāya vācāya veramaõãpaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena pharusāya vācāya paņivirato hoti pharusāya vācāya veramaõãpaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena samphappalāpā paņivirato hoti samphappalāpā veramaõãpaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena anabhijjhālu hoti anabhijjhāpaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena abyāpannacitto hoti abyāpādapaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti, sahāpi sukhena sahāpi somanassena sammādiņņhi hoti sammādiņņhipaccayā ca sukhaü somanassaü paņisaüvedeti. So kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjati.
Idaü vuccati bhikkhave dhammasamādānaü paccuppannasukha¤-c' eva āyati¤-ca sukhavipākaü. Imāni kho bhikkhave cattāri dhammasamādānāni.
     Seyyathā pi bhikkhave tittakālābu visena saüsaņņho, atha puriso āgaccheyya jãvitukāmo amaritukāmo, sukhakāmo dukkhapaņikkålo, tam-enaü evaü vadeyyuü: Ambho purisa, ayaü tittakālābu visena saüsaņņho, sace ākaīkhasi pipa, tassa te pipato c' eva na-cchādessati vaõõena pi gandhena pi rasena pi,

#<[page 316]>#
%<316                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  pãtvā ca pana maraõaü vā nigacchasi maraõamattaü vā dukkhan-ti. So taü apaņisaīkhāya pipeyya, nappaņinissajeyya; tassa taü pipato c' eva na-cchādeyya vaõõena pi gandhena pi rasena pi, pãtvā ca pana maraõaü vā nigaccheyya maraõamattaü vā dukkhaü. Tathåpamāhaü bhikkhave imaü dhammasamādānaü vadāmi yam-idaü dhammasamādānaü paccuppannadukkha¤-c' eva āyati¤-ca dukkhavipākaü.
     Seyyathā pi bhikkhave āpānãyakaüso vaõõasampanno gandhasampanno rasasampanno, so ca kho visena saüsaņņho, atha puriso āgaccheyya jãvitukāmo amaritukāmo, sukhakāmo dukkhapaņikkålo, tam-enaü evaü vadeyyuü: Ambho purisa, ayaü āpānãyakaüso vaõõasampanno gandhasampanno rasasampanno, so ca kho visena saüsaņņho, sace ākaīkhasi pipa, tassa te pipato hi kho chādessati vaõõena pi gandhena pi rasena pi, pãtvā ca pana maraõaü vā nigacchasi maraõamattaü vā dukkhan-ti. So taü apaņisaīkhāya pipeyya, nappaņinissajeyya; tassa taü pipato hi kho chādeyya vaõõena pi gandhena pi rasena pi, pãtvā ca pana maraõaü vā nigaccheyya maraõamattaü vā dukkhaü. Tathåpamāhaü bhikkhave imaü dhammasamādānaü vadāmi yam-idaü dhammasamādānaü paccuppannasukhaü āyatiü dukkhavipākaü.
     Seyyathā pi bhikkhave påtimuttaü nānābhesajjehi saüsaņņhaü, atha puriso āgaccheyya paõķurogã, tam-enaü evaü vadeyyuü: Ambho purisa, idaü påtimuttaü nānābhesajjehi saüsaņņhaü, sace ākaīkhasi pipa, tassa te pipato hi kho nacchādessati vaõõena pi gandhena pi rasena pi, pãtvā ca pana sukhã bhavissasãti. So taü paņisaīkhāya pipeyya, nappaņinissajeyya; tassa taü pipato hi kho na-cchādeyya vaõõena pi gandhena pi rasena pi, pãtvā ca pana sukhã assa.
Tathåpamāhaü bhikkhave imaü dhammasamādānaü vadāmi yam-idaü dhammasamādānaü paccuppannadukkhaü āyatiü sukhavipākaü.
     Seyyathā pi bhikkhave dadhi¤-ca madhu¤-ca sappi¤ca phāõita¤-ca ekajjhaü saüsaņņhaü, atha puriso āgaccheyya lohitapakkhandiko, tam-enaü evaü vadeyyuü: Ambho purisa, idaü dadhi¤-ca madhu¤-ca sappi¤-ca phāõita¤-ca ekajjhaü saüsaņņhaü,

#<[page 317]>#
%<                     5. 7. VäMAũSAKASUTTAũ. (47)                 317>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ ū sace ākaīkhasi pipa, tassa te pipato c' eva chādessati vaõõena pi gandhena pi rasena pi, pãtvā ca pana sukhã bhavissasãti. So taü paņisaīkhāya pipeyya, nappaņinissajeyya; tassa taü pipato c' eva chādeyya vaõõena pi gandhena pi rasena pi, pãtvā ca pana sukhã assa. Tathåpamāhaü bhikkhave imaü dhammasamādānaü vadāmi yamidaü dhammasamādānaü paccuppannasukha¤-c' eva āyati¤ca sukhavipākaü. Seyyathā pi bhikkhave vassānaü pacchime māse saradasamaye viddhe vigatavalāhake deve ādicco nabhaü abbhussakkamāno sabbaü ākāsagataü tamagataü abhivihacca bhāsati ca tapati ca virocati ca, evam-eva kho bhikkhave yam-idaü dhammasamādānaü paccuppannasukha¤c' eva āyati¤-ca sukhavipākaü tad-a¤¤e puthusamaõabrāhmaõā (naü) parappavāde abhivihacca bhāsati ca tapati ca virocati cāti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                 MAHâDHAMMASAMâDâNASUTTAũ CHAōōHAũ.
                                47.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Vãmaüsakena bhikkhave bhikkhunā parassa cetopariyāyaü ājānantena Tathāgate samannesanā kātabbā, sammāsambuddho vā no vā iti vi¤¤āõāyāti. -- Bhagavaümålakā no bhante dhammā Bhagavaünettikā Bhagavaüpaņisaraõā.
Sādhu vata bhante Bhagavantaü yeva paņibhātu etassa bhāsitassa attho, Bhagavato sutvā bhikkhå dhāressantãti. -Tena hi bhikkhave suõātha, sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmãti.

#<[page 318]>#
%<318                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evam-bhante ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Vãmaüsakena bhikkhave bhikkhunā parassa cetopariyāyaü ājānantena dvãsu dhammesu Tathāgato samannesitabbo, cakkhusotavi¤¤eyyesu dhammesu: ye saīkiliņņhā cakkhusotavi¤¤eyyā dhammā saüvijjanti vā te Tathāgatassa no vā ti.
Tam-enaü samannesamāno evaü jānāti: ye saīkiliņņhā cakkhusotavi¤¤eyyā dhammā na te Tathāgatassa saüvijjantãti.
Yato naü samannesamāno evaü jānāti: ye saīkiliņņhā cakkhusotavi¤¤eyyā dhammā na te Tathāgatassa saüvijjantãti, tato naü uttariü samannesati: ye vãtimissā cakkhusotavi¤¤eyyā dhammā saüvijjanti vā te Tathāgatassa no vā ti. Tamenaü samannesamāno evaü jānāti: ye vãtimissā cakkhusotavi¤¤eyyā dhammā na te Tathāgatassa saüvijjantãti. Yato naü samannesamāno evaü jānāti: ye vãtimissā cakkhusotavi¤¤eyyā dhammā na te Tathāgatassa saüvijjantãti, tato naü uttariü samannesati: ye vodātā cakkhusotavi¤¤eyyā dhammā saüvijjanti vā te Tathāgatassa no vā ti. Tam-enaü samannesamāno evaü jānāti: ye vodātā cakkhusotavi¤¤eyyā dhammā saüvijjanti te Tathāgatassāti. Yato naü samannesamāno evaü jānāti: ye vodātā cakkhusotavi¤¤eyyā dhammā saüvijjanti te Tathāgatassāti, tato naü uttariü samannesati:
dãgharattaü samāpanno ayam-āyasmā imaü kusalaü dhammaü udāhu ittarasamāpanno ti. Tam-enaü samannesamāno evaü jānāti: dãgharattaü samāpanno ayam-āyasmā imaü kusalaü dhammaü, nāyam-āyasmā ittarasamāpanno ti. Yato naü samannesamāno evaü jānāti: dãgharattaü samāpanno ayam-āyasmā imaü kusalaü dhammaü, nāyam-āyasmā ittarasamāpanno ti, tato naü uttariü samannesati: ¤attajjhāpanno ayam-āyasmā bhikkhu yasam-patto, saüvijjant' assa idh' ekacce ādãnavā ti. Na tāva bhikkhave bhikkhuno idh' ekacce ādãnavā saüvijjanti yāva na ¤attajjhāpanno hoti yasam-patto.
Yato ca kho bhikkhave bhikkhu ¤attajjhāpanno hoti yasampatto ath' assa idh' ekacce ādãnavā saüvijjanti. Tam-enaü samannesamāno evaü jānāti: ¤attajjhāpanno ayam-āyasmā bhikkhu yasam-patto, nāssa idh' ekacce ādãnavā saüvijjantãti. Yato naü samannesamāno evaü jānāti: ¤attajjhāpanno ayam-āyasmā bhikkhu yasam-patto,

#<[page 319]>#
%<                  5. 7. VäMAũSAKASUTTAũ. (47)                  319>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  nāssa idh' ekacce ādãnavā saüvijjantãti, tato naü uttariü samannesati: abhayåparato ayam-āyasmā, nāyam-āyasmā bhayåparato, vãtarāgattā kāme na sevati khayā rāgassāti. Tam-enaü samannesamāno evaü jānāti: abhayåparato ayam-āyasmā, nāyam-āyasmā bhayåparato, vãtarāgattā kāme na sevati khayā rāgassāti. Ta¤ce bhikkhave bhikkhuü pare evaü puccheyyuü: Ke pan' āyasmato ākārā ke anvayā yen' āyasmā evaü vadesi: abhayåparato ayam-āyasmā, nāyam-āyasmā bhayåparato, vãtarāgattā kāme na sevati khayā rāgassāti, sammā byākaramāno bhikkhave bhikkhu evaü byākareyya: Tathā hi pana ayamāyasmā saīghe vā viharanto eko vā viharanto ye ca tattha sugatā ye ca tattha duggatā ye ca tattha gaõam-anusāsanti ye ca idh' ekacce āmisesu sandissanti ye ca idh' ekacce āmisena anupalittā, nāyam-āyasmā taü tena avajānāti; sammukhā kho pana metaü Bhagavato sutaü sammukhā paņiggahãtaü: Abhayåparato 'ham-asmi, nāham-asmi bhayåparato, vãtarāgattā kāme na sevāmi khayā rāgassāti.
     Tatra bhikkhave Tathāgato va uttariü paņipucchitabbo:
Ye saīkiliņņhā cakkhusotavi¤¤eyyā dhammā saüvijjanti vā te Tathāgatassa no vā ti. Byākaramāno bhikkhave Tathāgato evaü byākareyya: Ye saīkiliņņhā cakkhusotavi¤¤eyyā dhammā na te Tathāgatassa saüvijjantãti. Ye vãtimissā cakkhusotavi¤¤eyyā dhammā saüvijjanti vā te Tathāgatassa no vā ti. Byākaramāno bhikkhave Tathāgato evaü byākareyya: Ye vãtimissā cakkhusotavi¤¤eyyā dhammā na te Tathāgatassa saüvijjantãti. Ye vodātā cakkhusotavi¤¤eyyā dhammā saüvijjanti vā te Tathāgatassa no vā ti. Byākaramāno bhikkhave Tathāgato evaü byākareyya: Ye vodātā cakkhusotavi¤¤eyyā dhammā saüvijjanti te Tathāgatassa; etapatho 'ham-asmi etagocaro, no ca tena tammayo ti.
Evaüvādiü kho bhikkhave satthāraü arahati sāvako upasaīkamituü dhammasavanāya, tassa satthā dhammaü deseti uttaruttariü paõãtapaõãtaü kaõhasukkasappaņibhāgaü. Yathā yathā kho bhikkhave bhikkhuno satthā dhammaü deseti uttaruttariü paõãtapaõãtaü kaõhasukkasappaņibhāgaü, tathā tathā so tasmiü dhamme abhi¤¤āya idh' ekaccaü dhammaü dhammesu niņņhaü gacchati,

#<[page 320]>#
%<320                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  satthari pasãdati: sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti. Ta¤-ce bhikkhave bhikkhuü pare evaü puccheyyuü: Ke pan' āyasmato ākārā ke anvayā yen' āyasmā evaü vadesi: sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti, sammā byākaramāno bhikkhave bhikkhu evaü byākareyya: Idhāhaü āvuso yena Bhagavā ten' upasaīkamiü dhammasavanāya, tassa me Bhagavā dhammaü deseti uttaruttariü paõãtapaõãtaü kaõhasukkasappaņibhāgaü. Yathā yathā me āvuso Bhagavā dhammaü deseti uttaruttariü paõãtapaõãtaü kaõhasukkasappaņibhāgaü, tathā tathā 'haü tasmiü dhamme abhi¤¤āya idh' ekaccaü dhammaü dhammesu niņņham-agamaü, satthari pasãdiü: sammāsambuddho Bhagavā, svākkhāto Bhagavatā dhammo, supaņipanno saīgho ti.
     Yassa kassaci bhikkhave imehi ākārehi imehi padehi imehi bya¤janehi Tathāgate saddhā niviņņhā hoti målajātā patiņņhitā, ayaü vuccati bhikkhave ākāravatã saddhā dassanamålikā daëhā, asaühāriyā samaõena vā brāhmaõena vā devena vā Mārena vā Brahmunā vā kenaci vā lokasmiü. Evaü kho bhikkhave Tathāgate dhammasamannesanā hoti, eva¤-ca pana Tathāgato dhammatā susamanniņņho hotãti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                     VäMAũSAKASUTTAũ SATTAMAũ.
                                48.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Kosambiyaü viharati Ghositārāme. Tena kho pana samayena Kosambiyaü bhikkhå bhaõķanajātā kalahajātā vivādāpannā a¤¤ama¤¤aü mukhasattãhi vitudantā viharanti; te na c' eva a¤¤ama¤¤aü sa¤¤āpenti na ca sa¤¤attiü upenti, na ca a¤¤ama¤¤aü nijjhāpenti na ca nijjhattiü upenti. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yena Bhagavā ten' upasaīkami,

#<[page 321]>#
%<                    5. 8. KOSAMBIYASUTTAũ. (48)                  321>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu Bhagavantaü etad-avoca:
Idha bhante Kosambiyaü bhikkhå bhaõķanajātā kalahajātā vivādāpannā a¤¤ama¤¤aü mukhasattãhi vitudantā viharanti; te na c' eva a¤¤ama¤¤aü sa¤¤āpenti na ca sa¤¤attiü upenti, na ca a¤¤ama¤¤aü nijjhāpenti na ca nijjhattiü upentãti.
Atha kho Bhagavā a¤¤ataraü bhikkhuü āmantesi: Ehi tvaü bhikkhu mama vacanena te bhikkhå āmantehi: satthāyasmante āmantetãti. Evam-bhante ti kho so bhikkhu Bhagavato paņissutvā yena te bhikkhå ten' upasaīkami, upasaīkamitvā te bhikkhå etad-avoca: Satthāyasmante āmantetãti. Evam-āvuso ti kho te bhikkhå tassa bhikkhuno paņissutvā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinne kho te bhikkhå Bhagavā etad-avoca: Saccaü kira tumhe bhikkhave bhaõķanajātā kalahajātā vivādāpannā a¤¤ama¤¤aü mukhasattãhi vitudantā viharatha; te na c' eva a¤¤ama¤¤aü sa¤¤āpetha na ca sa¤¤attiü upetha, na ca a¤¤ama¤¤aü nijjhāpetha na ca nijjhattiü upethāti. -- Evambhante. -- Taü kim-ma¤¤atha bhikkhave: yasmiü tumhe samaye bhaõķanajātā kalahajātā vivādāpannā a¤¤ama¤¤aü mukhasattãhi vitudantā viharatha, api nu tumhākaü tasmiü samaye mettaü kāyakammaü paccupaņņhitaü hoti sabrahmacārisu āvã c' eva raho ca, mettaü vacãkammaü paccupaņņhitaü hoti sabrahmacārisu āvã c' eva raho ca, mettaü manokammaü paccupaņņhitaü hoti sabrahmacārisu āvã c' eva raho cāti. -No h' etam-bhante. -- Iti kira bhikkhave yasmiü tumhe samaye bhaõķanajātā kalahajātā vivādāpannā a¤¤ama¤¤aü mukhasattãhi vitudantā viharatha, n' eva tumhākaü tasmiü samaye mettaü kāyakammaü paccupaņņhitaü hoti sabrahmacārisu āvã c' eva raho ca, na mettaü vacãkammaü paccupaņņhitaü hoti sabrahmacārisu āvã c' eva raho ca, na mettaü manokammaü paccupaņņhitaü hoti sabrahmacārisu āvã c' eva raho ca. Atha ki¤-carahi tumhe moghapurisā kiü jānantā kiü passantā bhaõķanajātā kalahajātā vivādāpannā a¤¤ama¤¤aü mukhasattãhi vitudantā viharatha;

#<[page 322]>#
%<322                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  te na c' eva a¤¤a ma¤¤aü sa¤¤āpetha na ca sa¤¤attiü upetha, na ca a¤¤ama¤¤aü nijjhāpetha na ca nijjhattiü upetha. Taü hi tumhākaü moghapurisā bhavissati dãgharattaü ahitāya dukkhāyāti.
     Atha kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Cha h' ime bhikkhave dhammā sārāõãyā piyakaraõā garukaraõā saīgahāya avivādāya sāmaggiyā ekãbhāvāya saüvattanti, katame cha: Idha bhikkhave bhikkhuno mettaü kāyakammaü paccupaņņhitaü hoti sabrahmacārisu āvã c' eva raho ca. Ayam-pi dhammo sārāõãyo piyakaraõo garukaraõo saīgahāya avivādāya sāmaggiyā ekãbhāvāya saüvattati. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno mettaü vacãkammaü p. h. . . . raho ca. Ayam-pi dhammo . . . ekãbhāvāya saüvattati. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhuno mettaü manokammaü p. h. . . .raho ca.
Ayam-pi dhammo . . . ekãbhāvāya saüvattati. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu ye te lābhā dhammikā dhammaladdhā, antamaso pattapariyāpannamattam-pi, tathāråpehi lābhehi appaņivibhattabhogã hoti sãlavantehi sabrahmacārãhi sādhāraõabhogã. Ayam-pi dhammo . . . ekãbhāvāya saüvattati. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu yāni tāni sãlāni akhaõķāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni vi¤¤uppasatthāni aparāmaņņhāni samādhisaüvattanikāni, tathāråpesu sãlesu sãlasāma¤¤agato viharati sabrahmacārãhi āvã c' eva raho ca.
Ayam-pi dhammo . . . ekãbhāvāya saüvattati. Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu yā 'yaü diņņhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammādukkhakkhayāya, tathāråpāya diņņhiyā diņņhisāma¤¤agato viharati sabrahmacārãhi āvã c' eva raho ca. Ayam-pi dhammo sārāõãyo piyakaraõo garukaraõo saīgahāya avivādāya sāmaggiyā ekãbhāvāya saüvattati. Ime kho bhikkhave cha sārāõãyā dhammā piyakaraõā garukaraõā saīgahāya avivādāya sāmaggiyā ekãbhāvāya saüvattanti. Imesaü kho bhikkhave channaü sārāõãyānaü dhammānaü etaü aggaü etaü saīgāhikaü etaü saīghātanikaü yadidaü yā 'yaü diņņhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammādukkhakkhayāya.
Seyyathā pi bhikkhave kåņāgārassa etaü aggaü etaü saīgāhikaü etaü saīghātanikaü yadidaü kåņaü, evam-eva kho bhikkhave imesaü channaü sārāõãyānaü dhammānaü

#<[page 323]>#
%<                     5. 8. KOSAMBIYASUTTAũ. (48)                 323>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  --pe-sammādukkhakkhayāya.
     Katha¤-ca bhikkhave yā 'yaü diņņhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammādukkhakkhayāya: Idha bhikkhave bhikkhu ara¤¤agato vā rukkhamålagato vā su¤¤āgāragato vā iti paņisa¤cikkhati: Atthi nu kho me taü pariyuņņhānaü ajjhattaü appahãnaü yenāhaü pariyuņņhānena pariyuņņhitacitto yathābhåtaü na jāneyyaü na passeyyan-ti. Sace bhikkhave bhikkhu kāmarāgapariyuņņhito hoti pariyuņņhitacitto va hoti.
Sace bhikkhave bhikkhu byāpādapariyuņņhito hoti pariyuņņhitacitto va hoti. Sace bhikkhave bhikkhu thãnamiddhapariyuņņhito hoti pariyuņņhitacitto va hoti. Sace bhikkhave bhikkhu uddhaccakukkuccapariyuņņhito hoti pariyuņņhitacitto va hoti.
Sace bhikkhave bhikkhu vicikicchāpariyuņņhito hoti pariyuņņhitacitto va hoti. Sace bhikkhave bhikkhu idhalokacintāya pasuto hoti pariyuņņhitacitto va hoti. Sace bhikkhave bhikkhu paralokacintāya pasuto hoti pariyuņņhitacitto va hoti. Sace bhikkhave bhikkhu bhaõķanajāto kalahajāto vivādāpanno mukhasattãhi vitudanto viharati pariyuņņhitacitto va hoti.
So evaü pajānāti: Na-tthi kho me taü pariyuņņhānaü ajjhattam appahãnaü yenāhaü pariyuņņhānena pariyuņņhitacitto yathābhåtaü na jāneyyaü na passeyyaü, suppaõihitaü me mānasaü saccānaü bodhāyāti. Idam-assa paņhamaü ¤āõaü adhigataü hoti ariyaü lokuttaraü asādhāraõaü puthujjanehi.
     Puna ca paraü bhikkhave ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati:
Imaü nu kho ahaü diņņhiü āsevanto bhāvento bahulãkaronto labhāmi paccattaü samathaü, labhāmi paccattaü nibbutin-ti.
So evaü pajānāti: Imaü kho ahaü diņņhiü āsevanto bhāvento bahulãkaronto labhāmi paccattaü samathaü, labhāmi paccattaü nibbutin-ti. Idam-assa dutiyaü ¤āõaü adhigataü hoti ariyaü lokuttaraü asādhāraõaü puthujjanehi.
     Puna ca paraü bhikkhave ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati:
Yathāråpāyāhaü diņņhiyā samannāgato atthi nu kho ito bahiddhā a¤¤o samaõo vā brāhmaõo vā tathāråpāya diņņhiyā samannāgato ti. So evaü pajānāti: Yathāråpāyāhaü diņņhiyā samannāgato na-tthi ito bahiddhā a¤¤o samaõo vā brāhmaõo vā tathāråpāya diņņhiyā samannāgato ti.

#<[page 324]>#
%<324                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Idam-assa tatiyaü ¤āõaü adhigataü hoti ariyaü lokuttaraü asādhāraõaü puthujjanehi.
     Puna ca paraü bhikkhave ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati:
Yathāråpāya dhammatāya diņņhisampanno puggalo samannāgato aham-pi tathāråpāya dhammatāya samannāgato ti. Kathaüråpāya ca bhikkhave dhammatāya diņņhisampanno puggalo samannāgato: Dhammatā esā bhikkhave diņņhisampannassa puggalassa: ki¤cāpi tathāråpiü āpattiü āpajjati yathāråpāya āpattiyā vuņņhānaü pa¤¤āyati, atha kho naü khippam-eva satthari vā vi¤¤åsu vā sabrahmacārisu deseti {vivarati} uttānãkaroti, desetvā vivaritvā uttānãkatvā āyatiü saüvaraü āpajjati.
Seyyathā pi bhikkhave daharo kumāro mando uttānaseyyako hatthena vā pādena vā aīgāraü akkamitvā khippam-eva paņisaüharati, evam-eva kho bhikkhave dhammatā esā diņņhisampannassa puggalassa --pe-- saüvaraü āpajjati. So evaü pajānāti: Yathāråpāya dhammatāya diņņhisampanno puggalo samannāgato aham-pi tathāråpāya dhammatāya samannāgato ti. Idam-assa catutthaü ¤āõaü adhigataü hoti ariyaü lokuttaraü asādhāraõaü puthujjanehi.
     Puna ca paraü bhikkhave ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati:
Yathāråpāya dhammatāya diņņhisampanno puggalo samannāgato aham-pi tathāråpāya dhammatāya samannāgato ti. Kathaüråpāya ca bhikkhave dhammatāya diņņhisampanno puggalo samannāgato: Dhammatā esā bhikkhave diņņhisampannassa puggalassa: ki¤cāpi yāni tāni sabrahmacārãnaü uccāvacāni kiükaraõãyāni tattha ussukkaü āpanno hoti, atha khvāssa tibbāpekhā hoti adhisãlasikkhāya adhicittasikkhāya adhipa¤¤āsikkhāya. Seyyathā pi bhikkhave gāvã taruõavacchā thamba¤-ca ālumpati vacchaka¤-ca apaviõati, evam-eva kho bhikkhave dhammatā esā diņņhisampannassa puggalassa --pe-adhipa¤¤āsikkhāya. So evaü pajānāti: Yathāråpāya dhammatāya diņņhisampanno puggalo samannāgato aham-pi tathāråpāya dhammatāya samannāgato ti. Idam-assa pa¤camaü ¤āõaü adhigataü hoti ariyaü lokuttaraü asādhāraõaü puthujjanehi.

#<[page 325]>#
%<                     5. 8. KOSAMBIYASUTTAũ. (48)                325>%
     Puna ca paraü bhikkhave ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati:
Yathāråpāya balatāya diņņhisampanno puggalo samannāgato aham-pi tathāråpāya balatāya samannāgato ti. Kathaüråpāya ca bhikkhave balatāya diņņhisampanno puggalo samannāgato:
Balatā esā bhikkhave diņņhisampannassa puggalassa yaü Tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne aņņhikatvā manasikatvā sabbacetaso samannāharitvā ohitasoto dhammaü suõāti. So evaü pajānāti: Yathāråpāya balatāya diņņhisampanno puggalo samannāgato aham-pi tathāråpāya balatāya samannāgato ti. Idam-assa chaņņhaü ¤āõaü adhigataü hoti ariyaü lokuttaraü asādhāraõaü puthujjanehi.
     Puna ca paraü bhikkhave ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati:
Yathāråpāya balatāya diņņhisampanno puggalo samannāgato aham-pi tathāråpāya balatāya samannāgato ti. Kathaüråpāya ca bhikkhave balatāya diņņhisampanno puggalo samannāgato: Balatā esā bhikkhave diņņhisampannassa puggalassa yaü Tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne labhati atthavedaü, labhati dhammavedaü, labhati dhammåpasaühitaü pāmujjaü. So evaü pajānāti: Yathāråpāya balatāya diņņhisampanno puggalo samannāgato aham-pi tathāråpāya balatāya samannāgato ti. Idam-assa sattamaü ¤āõaü adhigataü hoti ariyaü lokuttaraü asādhāraõaü puthujjanehi.
     Evaü sattaīgasamannāgatassa kho bhikkhave ariyasāvakassa dhammatā susamanniņņhā hoti sotāpattiphalasacchikiriyāya. Evaü sattaīgasamannāgato kho bhikkhave ariyasāvako sotāpattiphalasamannāgato hotãti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                     KOSAMBIYASUTTAũ AōōHAMAũ.

#<[page 326]>#
%<326                     I. MæLAPAööâSAũ.>%
                               49.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Ekam-idāhaü bhikkhave samayaü Ukkaņņhāyaü viharāmi Subhagavane sālarājamåle. Tena kho pana bhikkhave samayena Bakassa brahmuno evaråpaü pāpakaü diņņhigataü uppannaü hoti: Idaü niccaü idaü dhuvaü idaü sassataü idaü kevalaü idaü acavanadhammaü, idaü hi na jāyati na jãyati na mãyati na cavati na upapajjati, ito ca pan' a¤¤aü uttariü nissaraõaü na-tthãti. Atha khvāhaü bhikkhave Bakassa brahmuno cetasā cetoparivitakkam-a¤¤āya seyyathā pi nāma balavā puriso sami¤jitaü vā bāhaü pasāreyya pasāritaü vā bāhaü sami¤jeyya evam-evaü Ukkaņņhāyaü Subhagavane sālarājamåle antarahito tasmiü brahmaloke pāturahosiü. Addasā kho maü bhikkhave Bako brahmā dårato va āgacchantaü, disvāna maü etad-avoca: Ehi kho mārisa, sāgataü mārisa, cirassaü kho mārisa imaü pariyāyam-akāsi yadidaü idh' āgamanāya.
Idaü hi mārisa niccaü idaü dhuvaü idaü sassataü idaü kevalaü idaü acavanadhammaü, idaü hi na jāyati na jãyati na mãyati na cavati na upapajjati, ito ca pan' a¤¤aü uttariü nissaraõaü na-tthãti. Evaü vutte aham-bhikkhave Bakaü brahmānaü etad-avocaü: Avijjāgato vata bho Bako brahmā, avijjāgato vata bho Bako brahmā, yatra hi nāma aniccaü yeva samānaü niccan-ti vakkhati, addhuvaü yeva samānaü dhuvanti vakkhati, asassataü yeva samānaü sassatan-ti vakkhati, akevalaü yeva samānaü kevalan-ti vakkhati, cavanadhammaü yeva samānaü acavanadhamman-ti vakkhati, yattha ca pana jāyati ca jãyati ca mãyati ca cavati ca upapajjati ca taü tathā vakkhati: iķaü hi na jāyati na jãyati na mãyati na cavati na upapajjatãti, santa¤-ca pan' a¤¤aü uttariü nissaraõaü: na-tth' a¤¤aü uttariü nissaraõan-ti vakkhatãti.
     Atha kho bhikkhave Māro pāpimā a¤¤ataraü Brahmapārisajjaü anvāvisitvā maü etad-avoca: Bhikkhu bhikkhu, metam-āsado, metam-āsado, eso hi bhikkhu brahmā Mahābrahmā abhibhå anabhibhåto a¤¤adatthudaso vasavattã issaro kattā nimmātā seņņho sa¤jitā vasã pitā bhåtabhabyānaü.

#<[page 327]>#
%<                5. 9. BRAHMANIMANTAöIKASUTTAũ. (49)              327>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Ahesuü kho bhikkhu tayā pubbe samaõabrāhmaõā lokasmiü paņhavãgarahakā paņhavãjigucchakā, āpagarahakā āpajigucchakā, tejagarahakā tejajigucchakā vāyagarahakā vāyajigucchakā, bhåtagarahakā bhåtajigucchakā, devagarahakā devajigucchakā, Pajāpatigarahakā Pajāpatijigucchakā, Brahmagarahakā Brahmajigucchakā, te kāyassa bhedā pāõupacchedā hãne kāye patiņņhitā. Ahesuü pana bhikkhu tayā pubbe samaõabrāhmaõā lokasmiü paņhavãpasaüsakā paņhavābhinandino, āpapasaüsakā āpābhinandino, tejapasaüsakā tejābhinandino, vāyapasaüsakā vāyābhinandino, bhåtapasaüsakā bhåtābhinandino, devapasaüsakā devābhinandino, Pajāpatipasaüsakā Pajāpatābhinandino, Brahmapasaüsakā Brahmābhinandino, te kāyassa bhedā pāõupacchedā paõãte kāye patiņņhitā. Tan-tāhaü bhikkhu evaü vadāmi: Iīgha tvaü mārisa yad-eva te Brahmā āha tad-eva tvaü karohi, mā tvaü Brahmuno vacanaü upātivattittho. Sace kho tvaü bhikkhu Brahmuno vacanaü upātivattissasi, seyyathā pi nāma puriso siriü āgacchantiü daõķena paņippaõāmeyya, seyyathā pi vā pana bhikkhu puriso narakappapāte papatanto hatthehi ca pādehi ca paņhaviü virāgeyya, evaüsampadamidaü bhikkhu tuyhaü bhavissati. Iīgha tvaü mārisa yadeva te Brahmā āha tad-eva tvaü karohi, mā tvaü Brahmuno vacanaü upātivattittho. Nanu tvaü bhikkhu passasi brahmiü parisaü sannisinnan-ti. Iti kho maü bhikkhave Māro pāpimā brahmiü parisaü upanesi. Evaü vutte ahaü bhikkhave Māraü pāpimantaü etad-avocaü: Jānāmi kho tāhaü pāpima, mā tvaü ma¤¤ittho: na maü jānātãti. Māro tvam-asi pāpima, yo c' eva pāpima Brahmā yā ca Brahmaparisā ye ca Brahmapārisajjā sabbe va tava hatthagatā, sabbe va tava vasagatā. Tuyhaü hi pāpima evaü hoti: Eso pi me assa hatthagato, eso pi me assa vasagato ti. Ahaü kho pana pāpima n' eva tava hatthagato, n' eva tava vasagato ti
     Evaü vutte bhikkhave Bako brahmā maü etad-avoca:
Ahaü hi mārisa niccaü yeva samānaü niccan-ti vadāmi, dhuvaü yeva samānaü dhuvan-ti vadāmi,

#<[page 328]>#
%<328                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sassataü yeva samānaü sassatan-ti vadāmi, kevalaü yeva samānaü kevalan-ti vadāmi, acavanadhammaü yeva samānaü acavanadhamman-ti vadāmi, yattha ca pana na jāyati na jãyati na mãyati na cavati na upapajjati tad-evāhaü vadāmi:
idaü hi na jāyati na jãyati na mãyati na cavati na upapajjati, asanta¤-ca pan' a¤¤aü uttariü nissaraõaü: na-tth' a¤¤aü uttariü nissaraõan-ti vadāmi. Ahesuü kho bhikkhu tayā pubbe samaõabrāhmaõā lokasmiü, yāvatakaü tuyhaü kasiõaü āyu tāvatakaü tesaü tapokammam-eva ahosi, te kho evaü jāneyyuü: santaü vā a¤¤aü uttariü nissaraõaü: atth' a¤¤aü uttariü nissaraõan-ti, asantaü vā a¤¤aü uttariü nissaraõaü:
na-tth' a¤¤aü uttariü nissaraõan-ti. Tan-tāhaü bhikkhu evaü vadāmi: Na c' ev' a¤¤aü uttariü nissaraõaü dakkhissasi, yāvad-eva ca pana kilamathassa vighātassa bhāgã bhavissasi.
Sace kho tvaü bhikkhu paņhaviü ajjhosissasi opasāyiko me bhavissasi vatthusāyiko yathākāmakaraõãyo bāhiteyyo, sace āpaü -- tejaü -- vāyaü -- bhåte -- deve -- Pajāpatiü -- Brahmaü ajjhosissasi opasāyiko me bhavissasi vatthusāyiko yathākāmakaraõãyo bāhiteyyo ti. -- Aham-pi kho etaü Brahme jānāmi:
sace paņhaviü ajjhosissāmi opasāyiko te bhavissāmi vatthusāyiko yathākāmakaraõãyo bāhiteyyo, sace āpaü -- tejaü -- vāyaü -bhåte -- deve -- Pajāpatiü -- Brahmaü ajjhosissāmi opasāyiko te bhavissāmi vatthusāyiko yathākāmakaraõãyo bāhiteyyo. Api ca te ahaü Brahme gati¤-ca pajānāmi juti¤-ca pajānāmi: evaü mahiddhiko Bako brahmā, evaü mahānubhāvo Bako brahmā, evaü mahesakkho Bako brahmā ti. -- Yathākathaü pana me tvaü mārisa gati¤-ca pajānāsi juti¤-ca pajānāsi: evaü mahiddhiko Bako brahmā, evaü mahānubhāvo Bako brahmā, evaü mahesakkho Bako brahmā ti. --
            Yāvatā candimasuriyā pariharanti disā bhanti virocanā
     tāva sahassadhā loko, ettha te vattatã vaso.
            Paropara¤-ca jānāsi atho rāgavirāginaü,
     itthabhāva¤¤athābhāvaü sattānaü āgatiü gatin-ti.
Evaü kho te ahaü Brahme gati¤-ca pajānāmi juti¤-ca pajānāmi: evaü mahiddhiko Bako brahmā, evaü mahānubhāvo Bako brahmā,

#<[page 329]>#
%<                5. 9. BRAHMANIMANTAöIKASUTTAũ. (49)              329>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evaü mahesakkho Bako brahmā ti. Atthi kho Brahme a¤¤e tayo kāyā, tattha tvaü na jānāsi na passasi, tyāhaü jānāmi passāmi. Atthi kho Brahme âbhassarā nāma kāyo yato tvaü cuto idhåpapanno, tassa te aticiranivāsena sā sati muņņhā, tena taü tvaü na jānāsi na passasi, tam-ahaü jānāmi passāmi. Evam-pi kho ahaü Brahme n' eva te samasamo abhi¤¤āya, kuto nãceyyaü. atha kho aham-eva tayā bhiyyo. Atthi kho Brahme Subhakiõõā nāma kāyo -Vehapphalā nāma kāyo, taü tvaü na jānāsi na passasi, tam-ahaü jānāmi passāmi. Evam-pi kho ahaü Brahme n' eva te samasamo abhi¤¤āya, kuto nãceyyaü, atha kho aham-eva tayā bhiyyo. Paņhaviü kho ahaü Brahme paņhavito abhi¤¤āya yāvatā paņhaviyā paņhavattena ananubhåtaü tadabhi¤¤āya paņhavã nāhosi, paņhaviyā nāhosi, paņhavito nāhosi, paņhavã me ti nāhosi, paņhaviü nābhivadiü. Evam-pi kho ahaü Brahme n' eva te samasamo abhi¤¤āya, kuto nãceyyaü, atha kho aham-eva tayā bhiyyo. âpaü kho ahaü Brahme -- tejaü kho ahaü Brahme -- vāyaü kho ahaü Brahme -- bhåte kho ahaü Brahme -- deve kho ahaü Brahme -Pajāpatiü kho ahaü Brahme -- Brahmaü kho ahaü Brahme -âbhassare kho ahaü Brahme -- Subhakiõõekho ahaü Brahme -Vehapphale kho ahaü Brahme -- Abhibhuü kho ahaü Brahme -- sabbaü kho ahaü Brahme sabbato abhi¤¤āya yāvatā sabbassa sabbattena ananubhåtaü tad-abhi¤¤āya sabbaü nāhosi, sabbasmiü nāhosi, sabbato nāhosi, sabbamme ti nāhosi, sabbaü nābhãvadiü. Evam-pi kho ahaü Brahme n' eva te samasamo abhi¤¤āya, kuto nãceyyaü, atha kho aham-eva tayā bhiyyo ti. -- Sace kho te mārisa sabbassa sabbattena ananubhåtaü, mā h' eva te rittakam-eva ahosi tucchakam-eva ahosi. Vi¤¤āõaü anidassanaü anantaü sabbatopabhaü, taü paņhaviyā paņhavattena ananubhåtaü, āpassa āpattena ananubhåtaü, tejassa tejattena ananubhåtaü, vāyassa vāyattena ananubhåtaü, bhåtānaü bhåtattena ananubhåtaü, devānaü devattena ananubhåtaü, Pajāpatissa Pajāpatattena ananubhåtaü, brahmānaü brahmattena ananubhåtaü, âbhassarānaü âbhassarattena ananubhåtaü, Subhakiõõānaü Subhakiõõattena ananubhåtaü, Vehapphalānaü Vehapphalattena ananubhåtaü,

#<[page 330]>#
%<330                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Abhibhussa Abhibhattena ananubhåtaü, sabbassa sabbattena ananubhåtaü. Handa ca hi te mārisa antaradhāyāmãti. -- Handa ca hi me tvaü Brahme antaradhāyassu sace visahasãti. Atha kho bhikkhave Bako brahmā: antaradhāyissāmi samaõassa Gotamassa, antaradhāyissāmi samaõassa Gotamassāti n' eva-ssu me sakkoti antaradhāyituü. Evaü vutte ahaü bhikkhave Bakaü brahmānaü etad-avocaü: Handa ca hi te Brahme antaradhāyāmãti. -- Handa ca hi me tvaü mārisa antaradhāyassu sace visahasãti. Atha khvāhaü bhikkhave tathāråpaü iddhābhisaīkhāraü abhisaīkhāsiü: ettāvatā Brahmā ca Brahmaparisā ca Brahmapārisajjā ca sadda¤-ca me sossanti na ca maü dakkhintãti antarahito imaü gāthaü abhāsiü:
            Bhave vāhaü bhayaü disvā bhava¤-ca vibhavesinaü
     bhavaü nābhivadiü ka¤ci nandi¤-ca na upādiyin-ti.
     Atha kho bhikkhave Brahmā ca Brahmaparisā ca Brahmapārisajjā ca acchariyabbhutacittajātā ahesuü: Acchariyaü vata bho, abbhutaü vata bho samaõassa Gotamassa mahiddhikatā mahānubhāvatā, na vata no ito pubbe diņņho vā suto vā a¤¤o samaõo vā brāhmaõo vā evaü mahiddhiko evaü mahānubhāvo yathā 'yaü samaõo Gotamo Sakyaputto Sakyakulā pabbajito. Bhavarāmāya vata bho pajāya bhavaratāya bhavasammuditāya samålaü bhavaü udabbahãti.
     Atha kho bhikkhave Māro pāpimā a¤¤ataraü Brahmapārisajjaü anvāvisitvā maü etad-avoca: Sace kho tvaü mārisa evaü jānāsi, sace tvaü evam-anubuddho, mā sāvake upanesi mā pabbajite, mā sāvakānaü dhammaü desesi mā pabbajitānaü, mā sāvakesu gedhim-akāsi mā pabbajitesu.
Ahesuü kho bhikkhu tayā pubbe samaõabrāhmaõā lokasmiü arahanto sammāsambuddhā paņijānamānā, te sāvake upanesuü pabbajite, sāvakānaü dhammaü desesuü pabbajitānaü, sāvakesu gedhim-akaüsu pabbajitesu. Te sāvake upanetvā pabbajite, sāvakānaü dhammaü desetvā pabbajitānaü, sāvakesu gedhikatacittā pabbajitesu, kāyassa bhedā pāõupacchedā hãne kāye patiņņhitā. Ahesuü pana bhikkhu tayā pubbe samaõabrāhmaõā lokasmiü arahanto sammāsambuddhā paņijānamānā,

#<[page 331]>#
%<                5. 9. BRAHMANIMANTAöIKASUTTAũ. (49)             331>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  te na sāvake upanesuü na pabbajite, na sāvakānaü dhammaü desesuü na pabbajitānaü, na sāvakesu gedhim-akaüsu na pabbajitesu. Te na sāvake upanetvā na pabbajite, na sāvakānaü dhammaü desetvā na pabbajitānaü, na sāvakesu gedhikatacittā na pabbajitesu, kāyassa bhedā pāõupacchedā paõãte kāye patiņņhitā. Tan-tāhaü bhikkhu evaü vadāmi: Iīgha tvaü mārisa appossukko diņņhadhammasukhavihāraü anuyutto viharassu, anakkhātaü kusalaü hi mārisa, mā paraü ovadāhãti. Evaü vutte ahaü bhikkhave Māraü pāpimantaü etad-avocaü: Jānāmi kho tāhaü pāpima, mā tvaü ma¤¤ittho: na maü jānātãti, Māro tvam-asi pāpima, na maü tvaü pāpima hitānukampã evaü vadesi, ahitānukampã maü tvaü pāpima evaü vadesi, tuyhaü hi pāpima evaü hoti: yesaü samaõo Gotamo dhammaü desissati te me visayaü upātivattissantãti. Asammāsambuddhā ca pana te pāpima samaõabrāhmaõā samānā: sammāsambuddh' amhāti paņijāniüsu. Ahaü kho pana pāpima sammāsambuddho va samāno:
sammāsambuddho 'mhãti paņijānāmi. Desento pi hi pāpima Tathāgato sāvakānaü dhammaü tādiso va, adesento pi hi pāpima Tathāgato sāvakānaü dhammaü tādiso va; upanento pi hi pāpima Tathāgato sāvake tādiso va, anupanento pi hi pāpima Tathāgato sāvake tādiso va; taü kissa hetu: Tathāgatassa pāpima ye āsavā saīkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiü jātijarāmaraõiyā te pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā.
Seyyathā pi pāpima tālo matthakācchinno abhabbo puna viråëhiyā, evam-eva kho pāpima Tathāgatassa ye āsavā saīkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiü jātijarāmaraõiyā te pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā ti.
     Itih' idaü Mārassa ca anālapanatāya Brahmuno ca abhinimantanatāya tasmā imassa veyyākaraõassa Brahmanimantaõikan-t' eva adhivacanan-ti.
                  BRAHMANIMANTAöIKASUTTAũ NAVAMAũ.

#<[page 332]>#
%<332                    I. MæLAPAööâSAũ.>%
                               50.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü āyasmā Mahāmoggallāno Bhaggesu viharati Suüsumāragire Bhesakaëāvane migadāye.
Tena kho pana samayena āyasmā Mahāmoggallāno abbhokāse caīkamati. Tena kho pana samayena Māro pāpimā āyasmato Mahāmoggallānassa kucchigato hoti koņņhamanupaviņņho. Atha kho āyasmato Mahāmoggallānassa etadahosi: Kin-nu kho me kucchi garugaru viya māsācitaü ma¤¤e ti. Atha kho āyasmā Mahāmoggallāno caīkamā orohitvā vihāraü pavisitvā pa¤¤atte āsane nisãdi. Nisajja kho āyasmā Mahāmoggallāno paccattaü yoniso manasikāsi.
Addasā kho āyasmā Mahāmoggallāno Māraü pāpimantaü kucchigataü koņņham-anupaviņņhaü, disvāna Māraü pāpimantaü etad-avoca: Nikkhama pāpima, nikkhama pāpima, mā Tathāgataü vihesesi mā Tathāgatasāvakaü, mā te ahosi dãgharattaü ahitāya dukkhāyāti. Atha kho Mārassa pāpimato etad-ahosi: Ajānam-eva kho maü ayaü samaõo apassaü evam-āha: nikkhama pāpima, nikkhama pāpima, mā Tathāgataü vihesesi mā Tathāgatasāvakaü, mā te ahosi dãgharattaü ahitāya dukkhāyāti. Yo pi 'ssa so satthā so pi maü n' eva khippaü jāneyya, kuto pana maü ayaü sāvako jānissatãti. Atha kho āyasmā Mahāmoggallāno Māraü pāpimantaü etad-avoca: Evam-pi kho tāhaü pāpima jānāmi, mā tvaü ma¤¤ittho: na maü jānātãti, Māro tvamasi pāpima. Tuyhaü hi pāpima evaü hoti: ajānam-eva kho maü ayaü samaõo apassaü evam-āha: nikkhama pāpima, nikkhama pāpima, mā Tathāgataü vihesesi mā Tathāgatasāvakaü, mā te ahosi dãgharattaü ahitāya dukkhāyāti; yo pi 'ssa so satthā so pi maü n' eva khippaü jāneyya, kuto pana maü ayaü sāvako jānissatãti. Atha kho Mārassa pāpimato etad-ahosi: Jānam-eva kho maü ayaü samaõo passaü evam-āha: nikkhama pāpima, nikkhama pāpima, mā Tathāgataü vihesesi mā Tathāgatasāvakaü, mā te ahosi dãgharattaü ahitāya dukkhāyāti. Atha kho Māro pāpimā āyasmato Mahāmoggallānassa mukhato uggantvā paccaggaëe aņņhāsi.

#<[page 333]>#
%<                 5. 10. MâRATAJJANIYASUTTAũ. (50)              333>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Addasā kho āyasmā Mahāmoggallāno Māraü pāpimantaü paccaggaëe ņhitaü, disvāna Māraü pāpimantaü etadavoca: Ettha pi kho tāhaü pāpima passāmi, mā tvaü ma¤¤ittho: na maü passatãti, eso tvaü pāpima paccaggaëe ņhito. Bhåtapubbāhaü pāpima Dåsã nāma māro ahosiü, tassa me Kāëã nāma bhaginã, tassā tvaü putto, so me tvaü bhāgineyyo hosi. Tena kho pana pāpima samayena Kakusandho bhagavā arahaü sammāsambuddho loke uppanno hoti.
Kakusandhassa kho pana pāpima bhagavato arahato sammāsambuddhassa Vidhura-Sa¤jãvaü nāma sāvakayugaü ahosi aggaü bhaddayugaü. Yāvatā kho pana pāpima Kakusandhassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa sāvakā nāssu 'dha koci āyasmatā Vidhurena samasamo hoti yadidaü dhammadesanāya.
Iminā kho etaü pāpima pariyāyena āyasmato Vidhurassa Vidhuro Vidhuro t' eva sama¤¤ā udapādi. âyasmā pana pāpima Sa¤jãvo ara¤¤agato pi rukkhamålagato pi su¤¤āgāragato pi appakasiren' eva sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpajjati. Bhåtapubbaü pāpima āyasmā Sa¤jãvo a¤¤atarasmiü rukkhamåle sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpanno nisinno hoti. Addasāsuü kho pāpima gopālakā pasupālakā kassakā pathāvino āyasmantaü Sa¤jãvaü a¤¤atarasmiü rukkhamåle sa¤¤āvedayitanirodhaü samāpannaü nisinnaü, disvāna nesaü etadahosi: Acchariyaü vata bho, abbhutaü vata bho, ayaü samaõo nisinnako va kālakato, handa naü dahāmāti. Atha kho te pāpima gopālakā pasupālakā kassakā pathāvino tiõa¤-ca kaņņha¤-ca gomaya¤-ca saīkaķķhitvā āyasmato Sa¤jãvassa kāye upacinitvā aggiü datvā pakkamiüsu. Atha kho pāpima āyasmā Sa¤jãvo tassā rattiyā accayena tāya samāpattiyā vuņņhahitvā cãvarāni papphoņetvā pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya gāmaü piõķāya pāvisi. Addasāsuü kho te pāpima gopālakā pasupālakā kassakā pathāvino āyasmantaü Sa¤jãvaü piõķāya carantaü, disvāna nesaü etad-ahosi: Acchariyaü vata bho, abbhutaü vata bho, ayaü samaõo nisinnako va kālakato, svāyaü patisa¤jãvito ti.

#<[page 334]>#
%<334                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Iminā kho etaü pāpima pariyāyena āyasmato Sa¤jãvassa Sa¤jãvo Sa¤jãvo t' eva sama¤¤ā udapādi.
     Atha kho pāpima Dåsissa mārassa etad-ahosi: Imesaü kho ahaü bhikkhånaü sãlavantānaü kalyāõadhammānaü n' eva jānāmi āgatiü vā gatiü vā, yan-nånāhaü brāhmaõagahapatike anvāviseyyaü: etha tumhe bhikkhå sãlavante kalyāõadhamme akkosatha paribhāsatha rosetha vihesetha, app eva nāma tumhehi akkosiyamānānaü paribhāsiyamānānaü rosiyamānānaü vihesiyamānānaü siyā cittassa a¤¤athattaü yathā naü Dåsã māro labhetha otāran-ti. Atha kho te pāpima Dåsã māro brāhmaõagahapatike anvāvisi: Etha tumhe bhikkhå sãlavante --pe-- a¤¤athattaü yathā naü Dåsã māro labhetha otāran-ti. Atha kho te pāpima brāhmaõagahapatikā anvāviņņhā Dåsinā mārena bhikkhå sãlavante kalyāõadhamme akkosanti paribhāsanti rosenti vihesenti: Ime pana muõķakā samaõakā ibbhā kiõhā bandhupādāpaccā: jhāyino 'smā jhāyino 'smā ti pattakkhandhā adhomukhā madhurakajātā jhāyanti pajjhāyanti nijjhāyanti apajjhāyanti. Seyyathā pi nāma ulåko rukkhasākhāyaü måsikaü magayamāno jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati, evam-ev' ime muõķakā samaõakā ibohā kiõhā bandhupādāpaccā:
jhāyino 'smā jhāyino 'smā ti pattakkhandhā adhomukhā madhurakajātā jhāyanti pajjhāyanti nijjhāyanti apajjhāyanti.
Seyyathā pi nāma kotthu nadãtãre macche magayamāno jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati, evam-ev' ime muõķakā --pe-- apajjhāyanti. Seyyathā pi nāma biëāro sandhisamalasaīkaņãre måsikaü magayamāno jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati, evam-ev' ime muõķakā --pe-- apajjhāyanti. Seyyathā pi nāma gadrabho vahacchinno sandhisamalasaīkaņãre jhāyati pajjhāyati nijjhāyati apajjhāyati, evam-ev' ime muõķakā samaõakā ibbhā kiõhā bandhupādāpaccā: jhāyino 'smā jhāyino 'smā ti pattakkhandhā adhomukhā madhurakajātā jhāyanti pajjhāyanti nijjhāyanti apajjhāyanti. Ye kho pana pāpima tena samayena manussā kālaü karonti yebhuyyena kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjanti.

#<[page 335]>#
%<                5. 10. MâRATAJJANIYASUTTAũ. (50)                 335>%
     Atha kho pāpima Kakusandho bhagavā arahaü sammāsambuddho bhikkhå āmantesi: Anvāviņņhā kho bhikkhave brāhmaõagahapatikā Dåsinā mārena: etha tumhe bhikkhå sãlavante kalyāõadhamme akkosatha paribhāsatha rosetha vihesetha, app-eva nāma tumhehi akkosiyamānānaü paribhāsiyamānānaü rosiyamānānaü vihesiyamānānaü siyā cittassa a¤¤athattaü yathā naü Dåsã māro labhetha otāran-ti. Etha tumhe bhikkhave mettāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā viharatha, tathā dutiyaü tathā tatiyaü tathā catutthiü, iti uddham-adho tiriyaü sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaü lokaü mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharatha; karuõāsahagatena cetasā --pe-- muditāsahagatena cetasā -- upekhāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā viharatha, tathā dutiyaü tathā tatiyaü tathā catutthiü, iti uddham-adho tiriyaü sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaü lokaü upekhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharathāti. Atha kho te pāpima bhikkhå Kakusandhena bhagavatā arahatā sammāsambuddhena evaü ovadiyamānā evaü anusāsiyamānā ara¤¤agatā pi rukkhamålagatā pi su¤¤āgāragatā pi mettāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā vihariüsu, tathā dutiyaü tathā tatiyaü tathā catutthiü, iti uddham-adho tiriyaü sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaü lokaü mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā vihariüsu, karuõāsahagatena cetasā --pe-- muditasahagatena cetasā -- upekhāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā vihariüsu, tathā dutiyaü tathā tatiyaü tathā catutthiü, iti uddham-adho tiriyaü sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaü lokaü upekhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā vihariüsu.
     Atha kho pāpima Dåsissa mārassa etad-ahosi: Evampi kho ahaü karonto imesaü bhikkhånaü sãlavantānaü kalyāõadhammāõaü n' eva jānāmi āgatiü vā gatiü vā, yannånāhaü brāhmaõagahapatike anvāviseyyaü: etha tumhe bhikkhå sãlavante kalyāõadhamme sakkarotha garukarotha mānetha påjetha,

#<[page 336]>#
%<336                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  app-eva nāma tumhehi sakkariyamānānaü garukariyamānānaü māniyamānānam påjiyamānānaü siyā cittassa a¤¤athattaü yathā naü Dåsã māro labhetha otāran-ti. Atha kho te pāpima Dåsã māro brāhmaõagahapatike anvāvisi: Etha tumhe bhikkhå sãlavante kalyāõadhamme sakkarotha garukarotha mānetha påjetha, app-eva nāma tumhehi sakkariyamānānaü garukariyamānānaü māniyamānānaü påjiyamānānaü siyā cittassa a¤¤athattaü yathā naü Dåsã māro labhetha otāran-ti. Atha kho te pāpima brāhmaõagahapatikā anvāviņņhā Dåsinā mārena bhikkhå sãlavante kalyāõadhamme sakkaronti garukaronti mānenti påjenti.
Ye kho pana pāpima tena samayena manussā kālaü karonti yebhuyyena kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjanti.
     Atha kho pāpima Kakusandho bhagavā arahaü sammāsambuddho bhikkhå āmantesi: Anvāviņņhā kho bhikkhave brāhmaõagahapatikā Dåsinā mārena: etha tumhe bhikkhå sãlavante kalyāõadhamme sakkarotha garukarotha mānetha påjetha, app-eva nāma tumhehi sakkariyamānānaü garukariyamānānaü māniyamānānaü påjiyamānānaü siyā cittassa a¤¤athattaü yathā naü Dåsã māro labhetha otāranti. Etha tumhe bhikkhave asubhānupassã kāye viharatha, āhāre paņikkålasa¤¤ino, sabbaloke anabhiratasa¤¤ino, sabbasaīkhāresu aniccānupassino ti. Atha kho te pāpima bhikkhå Kakusandhena bhagavatā arahatā sammāsambuddhena evaü ovadiyamānā evaü anusāsiyamānā ara¤¤agatā pi rukkhamålagatā pi su¤¤āgāragatā pi asubhānupassã kāye vihariüsu, āhāre paņikkålasa¤¤ino, sabbaloke anabhiratasa¤¤ino, sabbasaīkhāresu aniccānupassino.
     Atha kho pāpima Kakusandho bhagavā arahaü sammāsambuddho pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya āyasmatā Vidhurena pacchāsamaõena gāmaü piõķāya pāvisi.
Atha kho pāpima Dåsã māro a¤¤ataraü kumāraü anvāvisitvā sakkharaü gahetvā āyasmato Vidhurassa sãse pahāraü adāsi, sãsaü vobhindi. Atha kho pāpima āyasmā Vidhuro bhinnena sãsena lohitena gaëantena Kakusandhaü yeva bhagavantaü arahantaü sammāsambuddhaü piņņhito piņņhito anubandhi.

#<[page 337]>#
%<                5. 10. MâRATAJJANIYASUTTAũ. (50)                 337>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Atha kho pāpima Kakusandho bhagavā arahaü sammāsambuddho nāgāpalokitaü apalokesi: na vāyaü Dåsã māro mattam-a¤¤āsãti. Sahāpalokanāya ca pana pāpima Dåsã māro tamhā ca ņhānā cavi mahāniraya¤-ca upapajji.
Tassa kho pana pāpima mahānirayassa tayo nāmadheyyā honti: chaphassāyataniko iti pi, saīkusamāhato iti pi, paccattavedaniyo iti pi. Atha kho maü pāpima nirayapālā upasaīkamitvā etad-avocuü: Yadā kho te mārisa saīkunā saīku hadaye samāgaccheyya, atha naü ājāneyyāsi:
vassasahassam-me niraye paccamānassāti. So kho ahaü pāpima bahåni vassāni bahåni vassasatāni bahåni vassasahassāni tasmiü mahāniraye apacciü, dasa vassasahassāni tass' eva mahānirayassa ussade apacciü vuņņhānimaü nāma vedanaü vediyamāno. Tassa mayhaü pāpima evaråpo kāyo hoti seyyathā pi manussassa, evaråpaü sãsaü hoti seyyathā pi macchassa.
            Kãdiso nirayo āsi yattha Dåsã apaccatha
     Vidhuraü sāvakam-āsajja Kakusandha¤-ca brāhmaõaü.
            Sataü āsi ayosaīkå, sabbe paccattavedanā,
     ãdiso nirayo āsi yattha Dåsã apaccatha
     Vidhuraü sāvakam-āsajja Kakusandha¤-ca brāhmaõaü.
            Yo etam-abhijānāti bhikkhu Buddhassa sāvako,
     tādisaü bhikkhum-āsajja Kaõha dukkhaü nigacchasi.
            Majjhe sarassa tiņņhanti vimānā kappaņhāyino,
     veëuriyavaõõā rucirā accimanto pabhassarā,
     accharā tattha naccanti puthu nānattavaõõiyo.
            Yo etam-abhijānāti bhikkhu Buddhassa sāvako,
     tādisaü bhikkhum-āsajja Kaõha dukkhaü nigacchasi.
            Yo ve Buddhena cudito bhikkhusaīghassa pekkhato
     Migāramātu pāsādaü pādaīguņņhena kampayi,
            Yo etam-abhijānāti bhikkhu Buddhassa sāvako,
     tādisaü bhikkhum-āsajja Kaõha dukkhaü nigacchasi.
            Yo Vejayantaü pāsādaü pādaīguņņhena kampayi
     iddhibalen' upatthaddho saüvejesi ca devatā,

#<[page 338]>#
%<338                      I. MæLAPAööâSAũ.>%
            Yo etam-abhijānāti bhikkhu Buddhassa sāvako,
     tādisaü bhikkhum-āsajja Kaõha dukkhaü nigacchasi.
            Yo Vejayante pāsāde Sakkaü so paripucchati:
     api āvuso jānāsi taõhakkhayavimuttiyo,
     tassa Sakko viyākāsi pa¤haü puņņho yathātathaü,
            Yo etam-abhijānāti bhikkhu Buddhassa sāvako,
     tādisaü bhikkhum-āsajja Kaõha dukkhaü nigacchasi.
            Yo Brahmānaü paripucchati Sudhammāyaü abhitosabhaü:
     ajjāpi te āvuso diņņhi yā te diņņhi pure ahå,
     passasi vãtivattantaü Brahmaloke pabhassaraü,
            Tassa Brahmā viyākāsi anupubbaü yathātathaü:
     na me mārisa sā diņņhi yā me diņņhi pure ahå,
            Passāmi vãtivattantaü Brahmaloke pabhassaraü,
     so 'haü ajja kathaü vajjaü: ahaü nicco 'mhi sassato,
            Yo etam-abhijānāti bhikkhu Buddhassa sāvako,
     tādisaü bhikkhum-āsajja Kaõha dukkhaü nigacchasi.
            Yo Mahāneruno kåņaü vimokhena aphassayi,
     vanaü Pubbavidehānaü, ye ca bhåmisayā narā,
            Yo etam-abhijānāti bhikkhu Buddhassa sāvako,
     tādisaü bhikkhum-āsajja Kaõha dukkhaü nigacchasi.
            Na ve aggi cetayati: ahaü bālaü ķahāmi ti,
     bālo ca jalitaü aggiü āsajjana sa ķayhati.
            Evam-eva tuvaü Māra āsajjana Tathāgataü
     sayaü ķahissasi attānam, bālo aggiü va samphusaü.
           Apu¤¤aü pasavi Māro āsajjana Tathāgataü;
     kin-nu ma¤¤asi pāpima: na me pāpaü vipaccati.
            Karoto cãyati pāpaü cirarattāya Antaka;
     Māra nibbinda Buddhamhā, āsam-mā kāsi {bhikkhåsu}.
            Iti Māraü aghaņņesi bhikkhu Bhesakaëāvane, tato so dummano yakkho tatth' ev' antaradhāyathāti.
                     MâRATAJJANIYASUTTAũ DASAMAũ.
                      CæėAYAMAKAVAGGO PAĨCAMO.
                      MæLAPAööâSAũ NIōōHITAũ.

#<[page 339]>#
%<                   II. 1. 1. KANDARAKASUTTAũ. (51)             339>%
                                51.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Campāyaü viharati Gaggarāya pokkharaõiyā tãre mahatā bhikkhusaīghena saddhiü. Atha kho Pesso ca hatthārohaputto Kandarako ca paribbājako yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Pesso hatthārohaputto Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi, Kandarako pana paribbājako Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhito kho Kandarako paribbājako tuõhãbhåtaü tuõhãbhåtaü bhikkhusaīghaü anuviloketvā Bhagavantaü etad-avoca: Acchariyaü bho Gotama, abbhutaü bho Gotama, yāva¤-c' idaü bhotā Gotamena sammā bhikkhusaīgho paņipādito; ye pi te bho Gotama ahesuü atãtam-addhānaü arahanto sammāsambuddhā te pi bhagavanto etaparamaü yeva sammā bhikkhusaīghaü paņipādesuü seyyathā pi etarahi bhotā Gotamena sammā bhikkhusaīgho paņipādito; ye pi te bho Gotama bhavissanti anāgatam-addhānaü arahanto sammāsambuddhā te pi bhagavanto etaparamaü yeva sammā bhikkhusaīghaü paņipādessanti seyyathā pi etarahi bhotā Gotamena sammā bhikkhusaīgho paņipādito ti. -- Evam-etaü Kandaraka.
evam-etaü Kandaraka: ye pi te kandaraka ahesuü atãtam-addhānaü arahanto sammāsambuddhā te pi bhagavanto etaparamaü yeva sammā bhikkhusaīghaü paņipādesuü seyyathā pi etarahi mayā sammā bhikkhusaīgho paņipādito; ye pi te Kandaraka bhavissanti anāgatam-addhānaü arahanto sammāsambuddhā te pi bhagavanto etaparamaü yeva sammā bhikkhusaīghaü paņipādessanti seyyathā pi etarahi mayā sammā bhikkhusaīgho paņipādito. Santi hi Kandaraka bhikkhå imasmiü bhikkhusaīghe arahanto khãõāsavā vusitavanto katakaraõãyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhãõabhavasaüyojanā samma-d-a¤¤ā vimuttā. Santi pana Kandaraka bhikkhå imasmiü bhikkhusaīghe sekhā santatasãlā santatavuttino nipakā nipakavuttino, te catusu satipaņņhānesu supaņņhitacittā viharanti, katamesu catusu: Idha Kandaraka bhikkhu kāye kāyānupassã viharati ātāpã sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaü,

#<[page 340]>#
%<340                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  vedanāsu vedanānupassã viharati ātāpã sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaü, citte cittānupassã viharati ātāpã sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaü, dhammesu dhammānupassã viharati ātāpã sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassan-ti.
     Evaü vutte Pesso hatthārohaputto Bhagavantaü etadavoca: Acchariyaü bhante, abbhutaü bhante, yāva supa¤¤attā c' ime bhante Bhagavatā cattāro satipaņņhānā sattānaü visuddhiyā sokapariddavānaü samatikkamāya dukkhadomanassānaü atthagamāya ¤āyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya. Mayam-pi hi bhante gihã odātavasanā kālena kālaü imesu catusu satipaņņhānesu supaņņhitacittā viharāma:
idha mayaü bhante kāye kāyānupassã viharāma ātāpino sampajānā satimanto vineyya loke abhijjhādomanassaü, vedanāsu vedanānupassã viharāma ātāpino sampajānā satimanto vineyya loke abhijjhādomanassaü, citte cittānupassã viharāma ātāpino sampajānā satimanto vineyya loke abhijjhādomanassaü, dhammesu dhammānupassã viharāma ātāpino sampajānā satimanto vineyya loke abhijjhādomanassaü. Acchariyaü bhante, abbhutaü bhante, yāva¤-c' idaü bhante Bhagavā evaü manussagahane evaü manussakasaņe evaü manussasāņheyye vattamāne sattānaü hitāhitaü jānāti. Gahanaü h' etaü bhante yadidaü manussā, uttānakaü h' etaü bhante yadidaü pasavo. Ahaü hi bhante pahomi hatthidhammaü sāretuü, yāvatakena antarena Campaü gatāgataü karissati sabbāni tāni sāņheyyāni kåņeyyāni vaīkeyyāni jimheyyāni pātukarissati. Amhākaü pana bhante dāsā ti vā pessā ti vā kammakarā ti vā a¤¤athā ca kāyena samudācaranti a¤¤athā vācāya a¤¤athā ca nesaü cittaü hoti. Acchariyaü bhante, abbhutaü bhante, yāva¤-c' idaü bhante Bhagavā evaü manussagahane evaü manussakasaņe evaü manussasāņheyye vattamāne sattānaü hitāhitaü jānāti. Gahanaü h' etaü bhante yadidaü manussā, uttānakaü h' etaü bhante yadidaü pasavo ti. -- Evaü-etaü Pessa, evam-etaü Pessa, gahanaü h' etaü Pessa yadidaü manussā,

#<[page 341]>#
%<                     1.1. KANDARAKASUTTAũ. (51)                 341>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  uttānakaü h' etaü Pessa yadidaü pasavo. Cattāro 'me Pessa puggalā santo saüvijjamānā lokasmiü, katame cattāro: Idha Pessa ekacco puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogamanuyutto, idha pana Pessa ekacco puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogam-anuyutto. Idha Pessa ekacco puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogam-anuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogam-anuyutto, idha pana Pessa ekacco puggalo n' ev' attantapo hoti nāttaparitāpanānuyogam-anuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto, so anattantapo aparantapo diņņhe va dhamme nicchāto nibbuto sãtibhåto sukhapaņisaüvedã brahmabhåtena attanā viharati. Imesaü Pessa catunnaü puggalānaü katamo te puggalo cittaü ārādhetãti.
     Yvāyaü bhante puggalo attantapo attaparitāpanānuyogam-anuyutto ayaü me puggalo cittaü n' ārādheti. Yo pāyaü bhante puggalo parantapo paraparitāpanānuyogamanuyutto ayam-pi me puggalo cittaü n' ārādheti. Yo pāyaü bhante puggalo attantapo ca attaparitāpanānuyogamanuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogam-anuyutto ayam-pi me puggalo cittaü n' ārādheti. Yo ca kho ayaü bhante puggalo n' ev' attantapo nāttaparitāpanānuyogam-anuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogamanuyutto, so anattantapo aparantapo diņņhe va dhamme nicchāto nibbuto sãtibhåto sukhapaņisaüvedã brahmabhåtena attanā viharati, ayaü me puggalo cittaü ārādhetãti. -Kasmā pana te Pessa ime tayo puggalā cittaü n' ārādhentãti. -- Yvāyaü bhante puggalo attantapo attaparitāpanānuyogam-anuyutto so attānaü sukhakāmaü dukkhapaņikkhålaü ātāpeti paritāpeti, iminā me ayaü puggalo cittaü n' ārādheti.
Yo pāyaü bhante puggalo parantapo paraparitāpanānuyogamanuyutto so paraü sukhakāmaü dukkhapaņikkålaü ātāpeti paritāpeti, iminā me ayaü puggalo cittaü n' ārādheti. Yo pāyaü bhante puggalo attantapo ca attaparitāpanānuyogamanuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogam-anuyutto so attāna¤-ca para¤-ca sukhakāme dukkhapaņikkåle ātāpeti paritāpeti, iminā me ayaü puggalo cittaü n' ārādheti. Yo ca kho ayaü bhante puggalo n' ev' attantapo nāttaparitāpanānuyogam-anuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogam-anuyutto,

#<[page 342]>#
%<342                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so anattantapo aparantapo diņņhe va dhamme nicchāto nibbuto sãtibhåto sukhapaņisaüvedã brahmabhåtena attanā viharati, iminā me ayaü puggalo cittaü ārādheti.
Handa ca dāni mayaü bhante gacchāma, bahukiccā mayaü bahukaraõãyā ti. -- Yassa dāni tvaü Pessa kālaü ma¤¤asãti. Atha kho Pesso hatthārohaputto Bhagavato bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā uņņhāy' āsanā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā pakkāmi.
     Atha kho Bhagavā acirapakkante Pesse hatthārohaputte bhikkhå āmantesi: Paõķito bhikkhave Pesso hatthārohaputto, mahāpa¤¤o bhikkhave Pesso hatthārohaputto; sace bhikkhave Pesso hatthārohaputto muhuttaü nisãdeyya yāv' assāhaü ime cattāro puggale vitthārena vibhajāmi, mahatā atthena saüyutto agamissa. Api ca bhikkhave ettāvatā pi Pesso hatthārohaputto mahatā atthena saüyutto ti. -- Etassa Bhagavā kālo, etassa Sugata kālo, yaü Bhagavā ime cattāro puggale vittārena vibhajeyya, Bhagavato sutvā bhikkhå dhāressantãti. -- Tena hi bhikkhave suõātha sādhukaü manasikarotha, bhāsissāmãti. Evaü bhante ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
     Katamo ca bhikkhave puggalo attantapo attaparitāpanānuyogam-anuyutto: Idha bhikkhave ekacco puggalo acelako hoti muttācāro hatthāpalekhano, na ehibhadantiko na tiņņhabhadantiko, nābhihaņaü na uddissakaņaü na nimantaõaü sādiyati; so na kumbhãmukhā patigaõhāti na kaëopimukhā patigaõhāti, na eëakamantaraü na daõķamantaraü na musalamantaraü, na dvinnaü bhu¤jamānānaü, na gabbhiniyā na pāyamānāya na purisantaragatāya, na saīkittisu, na yattha sā upaņņhito hoti, na yattha makkhikā saõķasaõķacārinã, na macchaü na maüsaü na suraü na merayaü na thusodakaü pibati. So ekāgāriko vā hoti ekālopiko, dvāgāriko vā hoti dvālopiko -- sattāgāriko vā hoti sattālopiko; ekissā pi dattiyā yāpeti, dvãhi pi dattãhi yāpeti -sattahi pi dattãhi yāpeti; ekāhikam-pi āhāraü āhāreti, dvãhikam-pi āhāraü āhāreti

#<[page 343]>#
%<                    1.1. KANDARAKASUTTAũ. (51)                  343>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- sattāhikam-pi āhāraü āhāreti, iti evaråpaü addhamāsikam-pi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati. So sākabhakkho vā hoti sāmākabhakkho vā hoti nãvārabhakkho vā hoti daddulabhakkho vā hoti haņabhakkho va hoti kaõabhakkho vā hoti ācāmabhakkho vā hoti pi¤¤ākabhakkho vā hoti tiõabhakkho vā hoti gomayabhakkho vā hoti; vanamålaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojã. So sāõāni pi dhāreti masāõāni pi dhāreti chavadussāni pi dhāreti paüsukålāni pi dhāreti tirãņāni pi dhāreti ajināni pi dhāreti ajinakkhipam-pi dhāreti kusacãram-pi dhāreti vākacãram-pi dhāreti phalakacãram-pi dhāreti kesakambalam-pi dhāreti vālakambalam-pi dhāreti ulåkapakkham-pi dhāreti. Kesamassulocako pi hoti kesamassulocanānuyogam-anuyutto, ubbhaņņhako pi hoti āsanapaņikkhitto, ukkuņiko pi hoti ukkuņikappadhānam-anuyutto, kaõņakāpassayiko pi hoti kaõņakāpassaye seyyaü kappeti, sāyatatiyakam-pi udakorohaõānuyogam-anuyutto viharati. Iti evaråpaü anekavihitaü kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogam-anuyutto viharati. Ayaü vuccati bhikkhave puggalo attantapo attaparitāpanānuyogam-anuyutto.
     Katamo ca bhikkhave puggalo parantapo paraparitāpanānuyogam-anuyutto: Idha bhikkhave ekacco puggalo orabbhiko hoti såkariko sākuntiko māgaviko luddo macchaghātako coro coraghātako bandhanāgāriko, ye vā pan' a¤¤e pi keci kurårakammantā. Ayaü vuccati bhikkhave puggalo parantapo paraparitāpanānuyogam-anuyutto.
     Katamo ca bhikkhave puggalo attantapo ca attaparitāpanānuyogam-anuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogamanuyutto: Idha bhikkhave ekacco puggalo rājā vā hoti khattiyo muddhāvasitto brāhmaõo vā mahāsālo. So puratthimena nagarassa navaü santhāgāraü kārāpetvā kesamassuü ohāretvā kharājinaü nivāsetvā sappitelena kāyaü abbha¤jitvā magavisāõena piņņhiü kaõķåvamāno santhāgāraü pavisati saddhiü mahesiyā brāhmaõena ca purohitena. So tattha anantarahitāya bhåmiyā haritupattāya seyyaü kappeti.
Ekissā gāviyā saråpavacchāya yaü ekasmiü thane khãraü hoti tena {rājā} yāpeti,

#<[page 344]>#
%<344                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  yaü dutiyasmiü thane khãraü hoti tena mahesã yāpeti, yaü tatiyasmiü thane khãraü hoti tena brāhmaõo purohito yāpeti, yaü catutthasmiü thane khãraü hoti tena aggiü {jåhanti}, avasesena vacchako yāpeti. So evam-āha: Ettakā usabhā ha¤¤antu ya¤¤atthāya, ettakā vacchatarā ha¤¤antu ya¤¤atthāya, ettikā vacchatariyo ha¤¤antu ya¤¤atthāya, ettakā ajā ha¤¤antu ya¤¤atthāya, ettakā urabbhā ha¤¤antu ya¤¤atthāya, ettakā rukkhā chijjantu yåpatthāya, ettakā dabbhā låyantu barihisatthāyāti. Ye pi 'ssa te honti dāsā ti vā pessā ti vā kammakarā ti vā te pi daõķatajjitā bhayatajjitā assumukhā rudamānā parikammāni karonti. Ayaü vuccati bhikkhave puggalo attantapo ca attaparitāpanānuyogam-anuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogam-anuyutto.
     Katamo ca bhikkhave puggalo n' ev' attantapo nāttaparitāpanānuyogam-anuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogam-anuyutto, so anattantapo aparantapo diņņhe va dhamme nicchāto nibbuto sãtibhåto sukhapaņisaüveķã brahmabhåtena attanā viharati: Idha bhikkhave Tathāgato loke uppajjati arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaü buddho bhagavā. So imaü lokaü sadevakaü samārakaü sabrahmakaü sassamaõabrāhmaõiü pajaü sadevamanussaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedeti. So dhammaü deseti ādikalyāõaü majjhekalyāõaü pariyosānakalyāõaü sātthaü sabya¤janaü, kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakāseti. Taü dhammaü suõāti gahapati vā gahapatiputto vā a¤¤atarasmiü vā kule paccājāto. So taü dhammaü sutvā Tathāgate saddhaü paņilabhati. So tena saddhāpaņilābhena samannāgato iti paņisa¤cikkhati: Sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā, na-y-idaü sukaraü agāram ajjhāvasatā ekantaparipuõõaü ekantaparisuddhaü saīkhalikhitaü brahmacariyaü carituü, yan-nånāhaü kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajeyyan-ti. So aparena samayena appaü vā bhogakkhandhaü pahāya mahantaü vā bhogakkhandhaü pahāya, appaü vā ¤ātiparivaņņaü pahāya mahantaü vā ¤ātiparivaņņaü pahāya kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajati.

#<[page 345]>#
%<                    1.1. KANDARAKASUTTAũ. (51)                  345>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     So evaü pabbajito samāno bhikkhånaü sikkhāsājãvasamāpanno pāõātipātaü pahāya pāõātipātā paņivirato hoti, nihitadaõķo nihitasattho lajjã dayāpanno sabbapāõabhåtahitānukampã viharati. Adinnādānaü pahāya adinnādānā paņivirato hoti, dinnādāyã dinnapāņikaīkhã athenena sucibhåtena attanā viharati. Abrahmacariyaü pahāya brahmacārã hoti ārācārã, virato methunā gāmadhammā. Musāvādaü pahāya musāvādā paņivirato hoti, saccavādã saccasandho theto paccayiko avisaüvādako lokassa. Pisuõaü vācaü pahāya pisuõāya vācāya paņivirato hoti, ito sutvā na amutra akkhātā imesaü bhedāya amutra vā sutvā na imesaü akkhātā amåsaü bhedāya, iti bhinnānaü vā sandhātā sahitānaü vā anuppadātā, samaggārāmo samaggarato samagganandã samaggakaraõiü vācaü bhāsitā hoti. Pharusaü vācaü pahāya pharusāya vācāya paņivirato hoti, yā sā vācā nelā kaõõasukhā pemanãyā hadayaīgamā porã bahujanakantā bahujanamanāpā tathāråpiü vācaü bhāsitā hoti. Samphappalāpaü pahāya samphappalāpā paņivirato hoti, kālavādã bhåtavādã atthavādã dhammavādã vinayavādã, nidhānavatiü vācaü bhāsitā kālena sāpadesaü pariyantavatiü atthasaühitaü. So bãjagāmabhåtagāmasamārambhā paņivirato hoti.
Ekabhattiko hoti rattåparato, virato vikālabhojanā. Naccagãta-vādita-visåkadassanā paņivirato hoti. Mālā-gandha-vilepanadhāraõa-maõķana-vibhåsanaņņhānā paņivirato hoti. Uccāsayana-mahāsayanā paņivirato hoti. Jātaråparajatapaņiggahaõā paņivirato hoti. âmakadha¤¤apaņiggahaõā paņivirato hoti. âmakamaüsapaņiggahaõā paņivirato hoti. Itthikumārikapaņiggahaõā paņivirato hoti. Dāsidāsapaņiggahaõā paņivirato hoti. Ajeëakapaņiggahaõā paņivirato hoti. Kukkuņasåkarapaņiggahaõā paņivirato hoti. Hatthi-gavāssa-vaëavāpaņiggahaõā paņivirato hoti. Khettavatthupaņiggahaõā paņivirato hoti. Dåteyyapahiõagamanānuyogā paņivirato hoti.
Kayavikkayā paņivirato hoti. Tulākåņa-kaüsakåņa-mānakåņā paņivirato hoti.

#<[page 346]>#
%<346                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Ukkoņana-va¤cana-nikati-sāciyogā paņivirato hoti. Chedana-vadha-bandhana-viparāmosa-ālopa-sahasākārā paņivirato hoti. So santuņņho hoti kāyaparihārikena cãvarena kucchiparihārikena piõķapātena, yena yen' eva pakkamati samādāy' eva pakkamati. Seyyathā pi nāma pakkhã sakuõo yena yen' eva ķeti sapattabhāro va ķeti, evam-evaü bhikkhu santuņņho hoti kāyaparihārikena cãvarena kucchiparihārikena piõķapātena, yena yen' eva pakkamati samādāy' eva pakkamati. So iminā ariyena sãlakkhandhena samannāgato ajjhattaü anavajjasukhaü paņisaüvedeti. So cakkhunā råpaü disvā na nimittaggāhã hoti nānubya¤janaggāhã; yatvādhikaraõam-enaü cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü tassa saüvarāya paņipajjati, rakkhati cakkhundriyaü, cakkhundriye saüvaraü āpajjati. Sotena saddaü sutvā --pe-ghānena gandhaü ghāyitvā -- jivhāya rasaü sāyitvā -- kāyena phoņņhabbaü phusitvā -- manasā dhammaü vi¤¤āya na nimittaggāhã hoti nānubya¤janaggāhã; yatvādhikaraõamenaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü tassa saüvarāya paņipajjati, rakkhati manindriyaü, manindriye saüvaraü āpajjati. So iminā ariyena indriyasaüvarena samannāgato ajjhattaü abyāsekasukhaü paņisaüvedeti. So abhikkante paņikkante sampajānakārã hoti, ālokite vilokite sampajānakārã hoti, sami¤jite pasārite sampajānakārã hoti, saīghāņipattacãvaradhāraõe sampajānakārã hoti, asite pãte khāyite sāyite sampajānakārã hoti, uccārapassāvakamme sampajānakārã hoti gate ņhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuõhãbhāve sampajānakārã hoti.
     So iminā ca ariyena sãlakkhandhena samannāgato iminā ca ariyena indriyasaüvarena samannāgato iminā ca ariyena satisampaja¤¤ena samannāgato vivittaü senāsanaü bhajati, ara¤¤aü rukkhamålaü pabbataü kandaraü giriguhaü susānaü vanapatthaü abbhokāsaü palālapu¤jaü. So pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto nisãdati pallaīkaü ābhujitvā, ujuü kāyaü paõidhāya, parimukhaü satiü upaņņhapetvā, So abhijjhaü loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati,

#<[page 347]>#
%<                    1.1. KANDARAKASUTTAũ. (51)                  347>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  abhijjhāya cittaü parisodheti; byāpādapadosaü pahāya abyāpannacitto viharati, sabbapāõabhåtahitānukampã byāpādapadosā cittaü parisodheti; thãnamiddhaü pahāya vigatathãnamiddho viharati, ālokasa¤¤ã sato sampajāno thãnamiddhā cittaü parisodheti; uddhaccakukkuccaü pahāya anuddhato viharati, ajjhattaü våpasantacitto uddhaccakukkuccā cittaü parisodheti; vicikicchaü pahāya tiõõavicikiccho viharati, akathaükathã kusalesu dhammesu vicikicchāya cittaü parisodheti.
     So ime pa¤ca nãvaraõe pahāya cetaso upakkilese pa¤¤āya dubbalãkaraõe vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja viharati. Pãtiyā ca virāgā upekhako ca viharati sato ca sampajāno sukha¤-ca kāyena paņisaüvedeti yan-taü ariyā ācikkhanti: upekhako satimā sukhavihārã ti tatiyaü jhānaü upasampajja viharati. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkhaü asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja viharati.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte pubbenivāsānussati¤āõāya cittaü abhininnāmeti.
So anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekam-pi jātiü dve pi jātiyo tisso pi jātiyo catasso pi jātiyo pa¤ca pi jātiyo dasa pi jātiyo vãsatim-pi jātiyo tiüsam-pi jātiyo cattārãsam-pi jātiyo pa¤¤āsam-pi jātiyo jātisatam-pi jātisahassam-pi jātisatasahassam-pi aneke pi saüvaņņakappe aneke pi vivaņņakappe aneke pi saüvaņņavivaņņakappe: amutr' āsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto amutra uppādiü, tatrāp' āsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto,

#<[page 348]>#
%<348                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so tato cuto idhåpapanno ti. Iti sākāraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte sattānaü cutåpapāta¤āõāya cittaü abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajānāti: ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacãduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaü upavādakā micchādiņņhikā micchādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapannā; ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacãsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaü anupavādakā sammādiņņhikā sammādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapannā ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajānāti.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte āsavānaü khaya¤āõāya cittaü abhininnāmeti. So: idaü dukkhan-ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü dukkhasamudayo ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü dukkhanirodho ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü dukkhanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü pajānāti; ime āsavā ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü āsavasamudayo ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü āsavanirodho ti yathābhåtaü pajānāti, ayaü āsavanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü pajānāti. Tassa evaü jānato evaü passato kāmāsavā pi cittaü vimuccati, bhavāsavā pi cittaü vimuccati, avijjāsavā pi cittaü vimuccati, vimuttasmiü vimuttam-iti ¤āõaü hoti; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti pajānāti.
     Ayaü vuccati bhikkhave puggalo n' ev' attantapo nāttaparitāpanānuyogam-anuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogam-anuyutto,

#<[page 349]>#
%<                 1.2. AōōHAKANâGARASUTTAũ. (52)                 349>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so anattantapo aparantapo diņņhe va dhamme nicchāto nibbuto sãtibhåto sukhapaņisaüvedã brahmabhåtena attanā viharatãti.
     Idam-avoca Bhagavā, Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                   KANDARAKASUTTANTAũ PAōHAMAũ.
                                52.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü āyasmā ânando Vesāliyaü viharati Beluvagāmake. Tena kho pana samayena Dasamo gahapati Aņņhakanāgaro Pāņaliputtaü anuppatto hoti kenacid-eva karaõãyena. Atha kho Dasamo gahapati Aņņhakanāgaro yena Kukkuņārāmo yena a¤¤ataro bhikkhu ten' upasaīkami, upasaīkamitvā taü bhikkhuü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Dasamo gahapati Aņņhakanāgaro taü bhikkhuü etad-avoca:
Kahan-nu kho bhante āyasmā ânando etarahi viharati, dassanakāmā hi mayan-taü āyasmantaü ânandan-ti. Eso gahapati āyasmā ânando Vesāliyaü viharati Beluvagāmake ti. Atha kho Dasamo gahapati Aņņhakanāgaro Pāņaliputte taü karaõãyaü tãretvā yena Vesālã Beluvagāmako yen' āyasmā ânando ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmantaü ânandaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Dasamo gahapati Aņņhakanāgaro āyasmantaü ânandaü etad-avoca:
     Atthi nu kho bhante ânanda tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo akkhāto yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimuttaü vā cittaü vimuccati aparikkhãõā vā āsavā parikkhayaü gacchanti ananuppattaü vā anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõātãti. -- Atthi kho gahapati tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo akkhāto yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimutta¤-c' eva cittaü vimuccati aparikkhãõā ca āsavā parikkhayaü gacchanti ananuppatta¤-ca anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõātãti.

#<[page 350]>#
%<350                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Katamo pana bhante ânanda tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo akkhāto yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimutta¤-c' eva cittaü vimuccati aparikkhãõā ca āsavā parikkhayaü gacchanti ananuppatta¤-ca anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõātãti.
     Idha gahapati bhikkhu vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. So iti paņisa¤cikkhati: Idam-pi kho paņhamaü jhānaü abhisaīkhataü abhisa¤cetayitaü, yaü kho pana ki¤ci abhisaīkhataü abhisa¤cetayitaü tad-aniccaü nirodhadhamman-ti pajānāti. So tattha ņhito āsavānaü khayaü pāpuõāti; no ce āsavānaü khayaü pāpuõāti ten' eva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko hoti tatthaparinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā. Ayam-pi kho gahapati tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo akkhāto yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimutta¤-c' eva cittaü vimuccati aparikkhãõā ca āsavā parikkhayaü gacchanti ananuppatta¤-ca anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõāti.
     Puna ca paraü gahapati bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü --pe-- dutiyaü jhānaü upasampajja viharati. So iti paņisa¤cikkhati: Idam-pi kho dutiyaü jhānaü abhisaīkhataü abhisa¤cetayitaü, yaü kho pana ki¤ci abhisaīkhataü abhisa¤cetayitaü tad-aniccaü nirodhadhamman-ti pajānāti. So tattha ņhito āsavānaü khayaü pāpuõāti; no ce āsavānaü khayaü pāpuõāti ten' eva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko hoti tatthaparinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā. Ayam-pi kho gahapati tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo akkhāto yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimutta¤-c' eva cittaü vimuccati aparikkhãõā ca āsavā parikkhayaü gacchanti ananuppatta¤-ca anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõāti.

#<[page 351]>#
%<                  1.2. AōōHAKANâGARASUTTAũ. (52)                 351>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Puna ca paraü gahapati bhikkhu pãtiyā ca virāgā --pe-tatiyaü jhānaü upasampajja viharati. So iti paņisa¤cikkhati:
Idam-pi kho tatiyaü jhānaü abhisaīkhataü abhisa¤cetayitaü, yaü kho pana ki¤ci abhisaīkhataü abhisa¤cetayitaü tad-aniccaü nirodhadhamman-ti pajānāti. So tattha ņhito --pe-- anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõāti.
     Puna ca paraü gahapati bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā --pe-- catutthaü jhānaü upasampajja viharati. So iti paņisa¤cikkhati: Idam-pi kho catutthaü jhānaü abhisaīkhataü abhisa¤cetayitaü, yaü kho pana ki¤ci abhisaīkhataü abhisa¤cetayitaü tad-aniccaü nirodhadhamman-ti pajānāti. So tattha ņhito --pe-- anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõāti.
     Puna ca paraü gahapati bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā viharati, tathā dutiyaü tathā tatiyaü tathā catutthiü, iti uddham-adho tiriyaü sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaü lokaü mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharati. So iti paņisa¤cikkhati: Ayam-pi kho mettā cetovimutti abhisaīkhatā abhisa¤cetayitā, yaü kho pana ki¤ci abhisaīkhataü abhisa¤cetayitaü tad-aniccaü nirodhadhamman-ti pajānāti. So tattha ņhito --pe-- anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõāti.
     Puna ca paraü gahapati bhikkhu karuõāsahagatena cetasā --pe-- muditāsahagatena cetasā --pe-- upekhāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā viharati, tathā dutiyaü tathā tatiyaü tathā catutthiü, iti uddham-adho tiriyaü sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaü lokaü upekhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharati. So iti paņisa¤cikkhati: Ayam-pi kho upekhā cetovimutti abhisaīkhatā abhisa¤cetayitā, yaü kho pana ki¤ci abhisaīkhataü abhisa¤cetayitaü tad-aniccaü nirodhadhamman-ti pajānāti.

#<[page 352]>#
%<352                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  So tattha ņhito --pe-- anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõāti.
     Puna ca paraü gahapati bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā paņighasa¤¤ānaü atthagamā nānattasa¤¤ānaü amanasikārā ananto ākāso ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja viharati. So iti paņisa¤cikkhati: Ayam-pi kho ākāsāna¤cāyatanasamāpatti abhisaīkhatā abhisa¤cetayitā, yaü kho pana ki¤ci abhisaīkhataü abhisa¤cetayitaü tad-aniccaü nirodhadhamman-ti pajānāti. So tattha ņhito --pe-- anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõāti.
     Puna ca paraü gahapati bhikkhu sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma anantaü vi¤¤āõan-ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü upasampajja viharati. So iti paņisa¤cikkhati:
Ayam-pi kho vi¤¤āõa¤cāyatanasamāpatti abhisaīkhatā abhisa¤cetayitā, yaü kho pana ki¤ci abhisaīkhataü abhisa¤cetayitaü tad-aniccaü nirodhadhamman-ti pajānāti. So tattha ņhito --pe-- anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõāti.
     Puna ca paraü gahapati bhikkhu sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma na-tthi ki¤cãti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati. So iti paņisa¤cikkhati: Ayam-pi kho āki¤ca¤¤āyatanasamāpatti abhisaīkhatā abhisa¤cetayitā, yaü kho pana ki¤ci abhisaīkhataü abhisa¤cetayitaü tad-aniccaü nirodhadhamman-ti pajānāti. So tattha ņhito āsavānaü khayaü pāpuõāti; no ce āsavānaü khayaü pāpuõāti ten' eva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko hoti tatthaparinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā. Ayaü kho gahapati tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena ekadhammo akkhāto yattha bhikkhuno appamattassa ātāpino pahitattassa viharato avimutta¤-c' eva cittaü vimuccati aparikkhãõā ca āsavā parikkhayaü gacchanti ananuppatta¤-ca anuttaraü yogakkhemaü anupāpuõātãti.
     Evaü vutte Dasamo gahapati Aņņhakanāgaro āyasmantaü ânandaü etad-avoca: Seyyathā pi bhante ânanda puriso ekaü nidhimukhaü gavesanto sakid-eva ekādasa nidhimukhāni adhigaccheyya,

#<[page 353]>#
%<                    1.3. SEKHASUTTAũ. (53)                       353>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam-eva kho ahaü bhante ekaü amatadvāraü gavesanto sakid-eva ekādasa amatadvārāni alatthaü savanāya. Seyyathā pi bhante purisassa agāraü ekādasadvāraü, so tasmiü agāre āditte ekamekena pi dvārena sakkuõeyya attānaü sotthiü kātuü, evam-eva kho ahaü bhante imesaü ekādasannaü amatadvārānaü ekamekena pi amatadvārena sakkuõissāmi attānaü sotthiü kātuü. Ime hi nāma bhante a¤¤atitthiyā ācariyassa ācariyadhanaü pariyesissanti, kiü panāhaü āyasmato ânandassa påjaü na karissāmãti. Atha kho Dasamo gahapati Aņņhakanāgaro Pāņaliputtaka¤-ca Vesālika¤-ca bhikkhusaīghaü sannipātāpetvā paõãtena khādaniyena bhojaniyena sahatthā santappesi sampavāresi ekameka¤-ca bhikkhuü paccekadussayugena acchādesi, āyasmantaü ânandaü ticãvarena acchādesi āyasmato ca ânandassa pa¤casataü vihāraü kārāpesãti.
                 AōōHAKANâGARASUTTANTAũ DUTIYAũ.
                                53.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sakkesu viharati Kapilavatthusmiü Nigrodhārāme. Tena kho pana samayena Kāpilavatthavānaü Sakyānaü navaü santhāgāraü acirakāritaü hoti anajjhāvutthaü samaõena vā brāhmaõena vā kenaci vā manussabhåtena. Atha kho Kāpilavatthavā Sakyā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho Kāpilavatthavā Sakyā Bhagavantaü etad-avocuü: Idha bhante Kāpilavatthavānaü Sakyānaü navaü santhāgāraü acirakāritaü anajjhāvutthaü samaõena vā brāhmaõena vā kenaci vā manussabhåtena. Taü bhante Bhagavā paņhamaü paribhu¤jatu, Bhagavatā paņhamaü paribhuttaü pacchā Kāpilavatthavā Sakyā paribhu¤jissanti, tadassa Kāpilavatthavānaü Sakyānaü dãgharattaü hitāya sukhāyāti.

#<[page 354]>#
%<354                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Adhivāsesi Bhagavā tuõhãbhāvena. Atha kho Kāpilavatthavā Sakyā Bhagavato adhivāsanaü viditvā uņņhāy' āsanā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā yena santhāgāraü ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā sabbasanthariü santhāgāraü santharitvā āsanāni pa¤¤āpetvā udakamaõikaü patiņņhāpetvā telappadãpaü āropetvā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü aņņhaüsu. Ekamantaü ņhitā kho Kāpilavatthavā Sakyā Bhagavantaü etad-avocuü: Sabbasanthariü santhataü bhante santhāgāraü, āsanāni pa¤¤attāni, udakamaõiko patiņņhāpito, telappadãpo āropito; yassa dāni bhante Bhagavā kālaü ma¤¤atãti. Atha kho Bhagavā nivāsetvā pattacãvaraü ādāya saddhiü bhikkhusaīghena yena santhāgāraü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā pāde pakkhāletvā santhāgāraü pavisitvā majjhimaü thambhaü nissāya puratthābhimukho nisãdi. Bhikkhusaīgho pi kho pāde pakkhāletvā santhāgāraü pavisitvā pacchimaü bhittiü nissāya puratthābhimukho nisãdi Bhagavantaü yeva purakkhatvā.
Kāpilavatthavā pi kho Sakyā pāde pakkhāletvā santhāgāraü pavisitvā puratthimaü bhittiü nissāya pacchāmukhā nisãdiüsu Bhagavantaü yeva purakkhatvā. Atha kho Bhagavā Kāpilavatthave Sakke bahu-d-eva rattiü dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaüsetvā āyasmantaü ânandaü āmantesi: Paņibhātu taü ânanda Kāpilavatthavānaü Sakyānaü sekho pāņipado; piņņhim-me agilāyati, tam-ahaü āyamissāmãti. Evaü bhante ti kho āyasmā ânando Bhagavato paccassosi. Atha kho Bhagavā catugguõaü saīghāņiü pa¤¤āpetvā dakkhiõena passena sãhaseyyaü kappesi pāde pādaü accādhāya sato sampajāno uņņhānasa¤¤aü manasikaritvā.
     Atha kho āyasmā ânando Mahānāmaü Sakyaü āmantesi: Idha Mahānāma ariyasāvako sãlasampanno hoti, indriyesu guttadvāro hoti, bhojane matta¤¤å hoti, jāgariyaü anuyutto hoti, sattahi saddhammehi samannāgato hoti, catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã. Katha¤-ca Mahānāma ariyasāvako sãlasampanno hoti:

#<[page 355]>#
%<                     1.3. SEKHASUTTAũ. (53)                    355>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Idha Mahānāma ariyasāvako sãlavā hoti, pātimokkhasaüvarasaüvuto viharati ācāragocarasampanno, aõumattesu vajjesu bhayadassāvã, samādāya sikkhati sikkhāpadesu. Evaü kho Mahānāma ariyasāvako sãlasampanno hoti. Katha¤-ca Mahānāma ariyasāvako indriyesu guttadvāro hoti: Idha Mahānāma ariyasāvako cakkhunā råpaü disvā na nimittaggāhã hoti nānubya¤janaggāhã, yatvādhikaraõam-enaü cakkhundriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü tassa saüvarāya paņipajjati, rakkhati cakkhundriyaü, cakkhundriye saüvaraü āpajjati. Sotena saddaü sutvā --pe-- ghānena gandhaü ghāyitvā -- jivhāya rasaü sāyitvā -- kāyena phoņņhabbaü phusitvā -- manasā dhammaü vi¤¤āya na nimittaggāhã hoti nānubya¤janaggāhã, yatvādhikaraõam-enaü manindriyaü asaüvutaü viharantaü abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuü tassa saüvarāya paņipajjati, rakkhati manindriyaü, manindriye saüvaraü āpajjati. Evaü kho Mahānāma ariyasāvako indriyesu guttadvāro hoti. Katha¤-ca Mahānāma ariya sāvako bhojane matta¤¤å hoti: Idha Mahānāma ariyasāvako paņisaīkhā yoniso āhāraü āhāreti, n' eva davāya na madāya na maõķanāya na vibhåsanāya, yāvad-eva imassa kāyassa ņhitiyā yāpanāya, vihiüsåparatiyā brahmacariyānuggahāya:
iti purāõa¤-ca vedanaü paņihaīkhāmi nava¤-ca vedanaü na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro cāti. Evaü kho Mahānāma ariyasāvako bhojane matta¤¤å hoti. Katha¤-ca Mahānāma ariyasāvako jāgariyaü anuyutto hoti: Idha Mahānāma ariyasāvako divasaü caīkamena nisajjāya āvaraõiyehi dhammehi cittaü parisodheti, rattiyā paņhamaü yāmaü caīkamena nisajjāya āvaraõiyehi dhammehi cittaü parisodheti, rattiyā majjhimaü yāmaü dakkhiõena passena sãhaseyyaü kappeti pāde pādaü accādhāya sato sampajāno uņņhānasa¤¤aü manasikaritvā, rattiyā pacchimaü yāmaü paccuņņhāya caīkamena nisajjāya āvaraõiyehi dhammehi cittaü parisodheti. Evaü kho Mahānāma ariyasāvako jāgariyaü anuyutto hoti. Katha¤-ca Mahānāma ariyasāvako sattahi saddhammehi samannāgato hoti:

#<[page 356]>#
%<356                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Idha Mahānāma ariyasāvako saddho hoti, saddahati Tathāgatassa bodhiü: iti pi so Bhagavā arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaü buddho bhagavā ti. Hirimā hoti, hirãyati kāyaduccaritena vacãduccaritena manoduccaritena, hirãyati pāpakānaü akusalānaü dhammānaü samāpattiyā.
Ottāpã hoti, ottapati kāyaduccaritena vacãduccaritena manoduccaritena, ottapati pāpakānaü akusalānaü dhammānaü samāpattiyā. Bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo, ye te dhammā ādikalyāõā majjhekalyāõā pariyosānakalyāõā sātthā sabya¤janā kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü abhivadanti tathāråpā 'ssa dhammā bahussutā honti dhatā vacasā paricitā manasā 'nupekkhitā diņņhiyā suppaņividdhā.
âraddhaviriyo viharati akusalānaü dhammānaü pahānāya kusalānaü dhammānaü upasampadāya, thāmavā daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Satimā hoti paramena satinepakkena samannāgato, cirakatam-pi cirabhāsitam-pi saritā anussaritā. Pa¤¤āvā hoti udayatthagāminiyā pa¤¤āya samannāgato ariyāya nibbedhikāya sammādukkhakkhayagāminiyā. Evaü kho Mahānāma ariyasāvako sattahi saddhammehi samannāgato hoti. Katha¤-ca Mahānāma ariyasāvako catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã: Idha Mahānāma ariyasāvako vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü --pe-- tatiyaü jhānaü -- catutthaü jhānaü upasampajja viharati. Evaü kho Mahānāma ariyasāvako catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã.
     Yato kho Mahānāma ariyasāvako evaü sãlasampanno hoti, evaü indriyesu guttadvāro hoti, evaü bhojane matta¤¤å hoti, evaü jāgariyaü anuyutto hoti, evaü sattahi saddhammehi samannāgato hoti,

#<[page 357]>#
%<                      1.3. SEKHASUTTAũ. (53)                    357>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evaü catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã, ayaü vuccati Mahānāma ariyasāvako sekho pāņipado apuccaõķatāya samāpanno bhabbo abhinibbhidāya bhabbo sambodhāya bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya. Seyyathā pi Mahānāma kukkuņiyā aõķāni aņņha vā dasa vā dvādasa vā, tān' assu kukkuņiyā sammā adhisayitāni sammā pariseditāni sammā paribhāvitāni; ki¤cāpi tassā kukkuņiyā na evaü icchā uppajjeyya: aho vata me kukkuņapotakā pādanakhasikhāya vā mukhatuõķakena vā aõķakosaü padāletvā sotthinā abhinibbhijjeyyun-ti, atha kho bhabbā va te kukkuņapotakā pādanakhasikhāya vā mukhatuõķakena vā aõķakosaü padāletvā sotthinā abhinibbhijjituü. Evam-eva kho Mahānāma yato ariyasāvako evaü sãlasampanno hoti, evaü indriyesu guttadvāro hoti, evaü bhojane matta¤¤å hoti, evaü jāgariyaü anuyutto hoti, evaü sattahi saddhammehi samannāgato hoti, evaü catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã, ayaü vuccati Mahānāma ariyasāvako sekho pāņipado apuccaõķatāya samāpanno bhabbo abhinibbhidāya bhabbo sambodhāya bhabbo anuttarassa yogakkhemassa adhigamāya. Sa kho so Mahānāma ariyasāvako imaü yeva anuttaraü upekhāsatipārisuddhiü āgamma anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekam-pi jātiü dve pi jātiyo --pe-- iti sākāraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati; ayam-assa paņhamā 'bhinibbhidā hoti {kukkuņacchāpakasse^va} aõķakosamhā. Sa kho so Mahānāma ariyasāvako imaü yeva anuttaraü upekhāsatipārisuddhiü āgamma dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate --pe-- yathākammåpage satte pajānāti; ayam-assa dutiyā 'bhinibbhidā hoti {kukkuņacchāpakasse^va} aõķakosamhā. Sa kho so Mahānāma ariyasāvako imaü yeva anuttaraü upekhāsatipārisuddhiü āgamma āsavānaü bhayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤avimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati;

#<[page 358]>#
%<358                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ayam-assa tatiyā 'bhinibbhidā hoti {kukkuņacchāpakasse^va} aõķakosamhā.
     Yam-pi Mahānāma ariyasāvako sãlasampanno hoti idam-pi 'ssa hoti caraõasmiü. Yam-pi Mahānāma ariyasavako indriyesu guttadvāro hoti idam-pi 'ssa hoti caraõasmiü. Yam-pi Mahānāma ariyasāvako bhojane matta¤¤å hoti idam-pi 'ssa hoti caraõasmiü. Yam-pi Mahānāma ariyasāvako jāgariyaü anuyutto hoti idam-pi 'ssa hoti caraõasmiü. Yam-pi Mahānāma ariyasāvako sattahi saddhammehi samannāgato hoti idam-pi 'ssa hoti caraõasmiü.
Yam-pi Mahānāma ariyasāvako catunnaü jhānānaü abhicetasikānaü diņņhadhammasukhavihārānaü nikāmalābhã hoti akicchalābhã akasiralābhã idam-pi 'ssa hoti caraõasmiü.
Ya¤-ca kho Mahānāma ariyasāvako anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekam-pi jātiü dve pi jātiyo --pe-- iti sākāraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, idam-pi 'ssa hoti vijjāya. Yam-pi Mahānāma ariyasāvako dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate --pe-- yathākammåpage satte pajānāti, idam-pi 'ssa hoti vijjāya. Yam-pi Mahānāma ariyasāvako āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati, idam-pi 'ssa hoti vijjāya.
Ayaü vuccati Mahānāma ariyasāvako vijjāsampanno iti pi, caraõasampanno iti pi, vijjācaraõasampanno iti pi. Brahmunā p' esā Mahānāma Sanaīkumārena gāthā bhāsitā:
            Khattiyo seņņho jane tasmiü ye gottapaņisārino,
     vijjācaraõasampanno so seņņho devamānuse ti.
     Sā kho pan' esā Mahānāma Brahmunā Sanaīkumārena gāthā sugãtā na duggãtā, subhāsitā na dubbhāsitā, atthasaühitā no anatthasaühitā, anumatā Bhagavatā ti.
     Atha kho Bhagavā uņņhahitvā āyasmantaü ânandaü āmantesi: Sādhu sādhu ânanda, sādhu kho tvaü ânanda Kāpilavatthavānaü Sakyānaü sekhaü pāņipadaü abhāsãti.

#<[page 359]>#
%<                     1.4. POTALIYASUTTAũ. (54)                   359>%
     Idam-avoca āyasmā ânando, samanu¤¤o satthā ahosi.
Attamanā Kāpilavatthavā Sakyā āyasmato ânandassa bhāsitaü abhinandun-ti.
                      SEKHASUTTANTAũ TATIYAũ.
                                54.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Aīguttarāpesu viharati; âpaõaü nāma Aīguttarāpānaü nigamo.
Atha kho Bhagavā pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya âpaõaü piõķāya pāvisi. âpaõe piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto yen' a¤¤ataro vanasaõķo ten' upasaīkami divāvihārāya, taü vanasaõķaü ajjhogāhitvā a¤¤atarasmiü rukkhamåle nisãdi. Potaliyo pi kho gahapati sampannanivāsapāvuraõo chattupāhanāhi jaīghāvihāraü anucaīkamamāno anuvicaramāno yena so vanasaõķo ten' upasaīkami, taü vanasaõķaü ajjhogāhitvā yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhitaü kho Potaliyaü gahapatiü Bhagavā etad-avoca: Saüvijjante kho gahapati āsanāni, sace ākaīkhasi nisãdāti. Evaü vutte Potaliyo gahapati: gahapativādena maü samaõo Gotamo samudācaratãti kupito anattamano tuõhã ahosi. Dutiyam-pi kho Bhagavā Potaliyaü gahapatiü etad-avoca: Saüvijjante kho gahapati āsaõāni, sace ākaīkhasi nisãdāti. Dutiyam-pi kho Potaliyo gahapati:
gahapativādena maü samaõo Gotamo samudācaratãti kupito anattamano tuõhã ahosi. Tatiyam-pi kho Bhagavā Potaliyaü gahapatiü etad-avoca: Saüvijjante kho gahapati āsanāni, sace ākaīkhasi nisãdāti. Evaü vutte Potaliyo gahapati: gahapativādena maü samaõo Gotamo samudācaratãti kupito anattamano Bhagavantaü etad-avoca: Ta-y-idaü bho Gotama na-cchannaü,

#<[page 360]>#
%<360                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ta-y-idaü na-ppatiråpaü, yaü maü tvaü gahapativādena samudācarasãti. -- Te hi te gahapati ākārā te liīgā te nimittā yathā taü gahapatissāti. -Tathā hi pana me bho Gotama sabbe kammantā paņikkhittā sabbe vohārā samucchinnā ti. -- Yathākathaü pana te gahapati sabbe kammantā paņikkhittā sabbe vohārā samucchinnā ti. -- Idha me bho Gotama yaü ahosi dhanaü vā dha¤¤aü vā rajataü vā jātaråpaü vā sabban-taü puttānaü dāyajjaü niyyātaü, tatthāhaü anovādã anupavādã ghāsacchādanaparamo viharāmi. Evaü kho me bho Gotama sabbe kammantā paņikkhittā sabbe vohārā samucchinnā ti. -A¤¤athā kho tvaü gahapati vohārasamucchedaü vadasi a¤¤athā ca pana ariyassa vinaye vohārasamucchedo hotãti. -Yathākathaü pana bhante ariyassa vinaye vohārasamucchedo hoti. Sādhu me bhante Bhagavā tathā dhammaü desetu yathā ariyassa vinaye vohārasamucchedo hotãti. -- Tena hi gahapati suõāhi sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmãti. Evaü bhante ti kho Potaliyo gahapati Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad-avoca:
     Aņņha kho ime gahapati dhammā ariyassa vinaye vohārasamucchedāya saüvattanti, katame aņņha: Apāõātipātaü nissāya pāõātipāto pahātabbo, dinnādānaü nissāya adinnādānaü pahātabbaü, saccaü vācaü nissāya musāvādo pahātabbo, apisuõaü vācaü nissāya pisuõā vācā pahātabbā, agiddhilobhaü nissāya giddhilobho pahātabbo, anindārosaü nissāya nindāroso pahātabbo, akodhupāyāsaü nissāya kodhupāyāso pahātabbo, anatimānaü nissāya atimāno pahātabbo. Ime kho gahapati aņņha dhammā saīkhittena vuttā vitthārena avibhattā ariyassa vinaye vohārasamucchedāya saüvattantãti. -- Ye 'me bhante Bhagavatā aņņha dhammā saīkhittena vuttā vitthārena avibhattā ariyassa vinaye vohārasamucchedāya saüvattanti, sādhu me bhante Bhagavā ime aņņha dhamme vitthārena vibhajatu anukampaü upādāyāti. -Tena hi gahapati suõāhi sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmãti. Evaü bhante ti kho Potaliyo gahapati Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad-avoca:

#<[page 361]>#
%<                   1.4. POTALIYASUTTAũ. (54)                   361>%
     Apāõātipātaü nissāya pāõāņipāto pahātabbo ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤-c' etaü paņicca vuttaü: Idha gahapati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati: Yesaü kho ahaü saüyojanānaü hetu pāõātipātã assaü tesāhaü saüyojanānaü pahānāya samucchedāya paņipanno; aha¤-c' eva kho pana pāõātipātã assaü, attā pi maü upavadeyya pāõātipātapaccayā, anuvicca vi¤¤å garaheyyuü pāõātipātapaccayā, kāyassa bhedā param-maraõā duggati pāņikaīkhā pāõātipātapaccayā. Etadeva kho pana saüyojanaü etaü nãvaraõaü yadidaü pāõātipāto, ye ca pāõātipātapaccayā uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā pāõātipātā paņiviratassa evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Apāõātipātaü nissāya pāõātipāto pahātabbo ti iti yan-taü vuttaü idam-etaü paņicca vuttaü.
     Dinnādānaü nissāya adinnādānaü pahātabban-ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤-c' etaü paņicca vuttaü: Idha gahapati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati: Yesaü kho ahaü saüyojanānaü hetu adinnādāyã assaü tesāhaü saüyojanānaü pahānāya samucchedāya paņipanno; aha¤-c' eva kho pana adinnādāyã assaü, attā pi maü upavadeyya adinnādānapaccayā, anuvicca vi¤¤å garaheyyuü adinnādānapaccayā, kāyassa bhedā param-maraõā duggati pāņikaīkhā adinnādānapaccayā. Etad-eva kho pana saüyojanaü etaü nivaraõaü yadidaü adinnādānaü, ye ca adinnādānapaccayā uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā adinnādānā paņiviratassa evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Dinnādānaü nissāya adinnādānaü pahātabban-ti iti yan-taü vuttaü idam-etaü paņicca vuttaü.
     Saccaü vācaü nissāya musāvādo pahātabbo ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤-c' etaü paņicca vuttaü: Idha gahepati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati: Yesaü kho ahaü saüyojanānaü hetu musāvādã assaü tesāhaü saüyojanānaü pahānāya samucchedāya paņipanno; aha¤-c' eva kho pana musāvādã assaü, attā pi maü upavadeyya musāvādapaccayā, anuvicca vi¤¤å garaheyyuü musāvādapaccayā, kāyassa bhedā param-maraõā duggati pāņikaīkhā musāvādapaccayā. Etadeva kho pana saüyojanaü etaü nãvaraõaü yadidaü musāvādo,

#<[page 362]>#
%<362                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ye ca musāvādapaccayā uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā musāvādā paņiviratassa evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Saccaü vācaü nissāya musāvādo pahātabbo ti iti yan-taü vuttaü idam-etaü paņicca vuttaü.
     Apisuõaü vācaü nissāya pisuõā vācā pahātabbā ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤-c' etaü paņicca vuttaü: Idha gahapati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati: Yesaü kho ahaü saüyojanānaü hetu pisuõāvāco assaü tesāhaü saüyojanānaü pahānāya samucchedāya paņipanno; aha¤-c' eva kho pana pisuõāvāco assaü, attā pi maü upavadeyya pisuõāvācāpaccayā, anuvicca vi¤¤å garaheyyuü pisuõāvācāpaccayā, kāyassa bhedā param-maraõā duggati pāņikaīkhā pisuõāvācāpaccayā. Etadeva kho pana saüyojanaü etaü nãvaraõaü yadidaü pisuõā vācā, ye ca pisuõāvācāpaccayā uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā pisuõāya vācāya paņiviratassa evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Apisuõaü vācaü nissāya pisuõā vācā pahātabbā ti iti yan-taü vuttaü idam-etaü paņicca vuttaü.
     Agiddhilobhaü nissāya giddhilobho pahātabbo ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤-c' etaü paņicca vuttaü: Idha gahapati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati: Yesaü kho ahaü saüyojanānaü hetu giddhilobhã assaü tesāhaü saüyojanānaü pahānāya samucchedāya paņipanno; aha¤-c' eva kho pana giddhilobhã assaü, attā pi maü upavadeyya giddhilobhapaccayā, anuvicca vi¤¤å garaheyyuü giddhilobhapaccayā, kāyassa bhedā param-maraõā duggati pāņikaīkhā giddhilobhapaccayā. Etad-eva kho pana saüyojanaü etaü nãvaraõaü yadidaü giddhilobho, ye ca giddhilobhapaccayā uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā agiddhilobhissa evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Agiddhilobhaü nissāya giddhilobho pahātabbo ti iti yan-taü vuttaü idam-etaü paņicca vuttaü.
     Anindārosaü nissāya nindāroso pahātabbo ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤-c' etaü paņicca vuttaü: Idha gahapati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati: Yesaü kho ahaü saüyojanānaü hetu nindārosã assaü tesāhaü saüyojanānaü pahānāya samucchedāya paņipanno;

#<[page 363]>#
%<                    1.4. POTALIYASUTTAũ. (54)                   363>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  aha¤-c' eva kho pana nindārosã assaü, attā pi maü upavadeyya nindārosapaccayā, anuvicca vi¤¤å garaheyyuü nindārosapaccayā, kāyassa bhedā param-maraõā duggati pāņikaīkhā nindārosapaccayā. Etadeva kho pana saüyojanaü etaü nãvaraõaü yadidaü nindāroso, ye ca nindārosapaccayā uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā anindārosissa evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Anindārosaü nissāya nindāroso pahātabbo ti iti yantaü vuttaü idam-etaü paņicca vuttaü.
     Akodhupāyāsaü nissāya kodhupāyāso pahātabbo ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤-c' etaü paņicca vuttaü: Idha gahapati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati: Yesaü kho ahaü saüyojanānaü hetu kodhupāyāsã assaü tesāhaü saüyojanānaü pahānāya samucchedāya paņipanno; aha¤-c' eva kho pana kodhupāyāsã assaü, attā pi maü upavadeyya kodhupāyāsapaccayā, anuvicca vi¤¤å garaheyyuü kodhupāyāsapaccayā, kāyassa bhedā param-maraõā duggati pāņikaīkhā kodhupāyāsapaccayā. Etad-eva kho pana saüyojanaü etaü nãvaraõaü yadidaü kodhupāyāso, ye ca kodhupāyāsapaccayā uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā akodhupāyāsissa evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti. Akodhupāyāsaü nissāya kodhupāyāso pahātabbo ti iti yan-taü vuttaü idametaü paņicca vuttaü.
     Anatimānaü nissāya atimāno pahātabbo ti iti kho pan' etaü vuttaü, ki¤-c' etaü paņicca vuttaü: Idha gahapati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati: Yesaü kho ahaü saüyojanānaü hetu atimānã assaü tesāhaü saüyojanānaü pahānāya samucchedāya paņipanno; aha¤-c' eva kho pana atimānã assaü, attā pi maü upavadeyya atimānapaccayā, anuvicca vi¤¤å garaheyyuü atimānapaccayā, kāyassa bhedā param-maraõā duggati pāņikaīkhā atimānapaccayā. Etadeva kho pana saüyojanaü etaü nãvaraõaü yadidaü atimāno, ye ca atimānapaccayā uppajjeyyuü āsavā vighātapariëāhā anatimānissa evaü-sa te āsavā vighātapariëāhā na honti.
Anatimānaü nissāya atimāno pahātabbo ti iti yan-taü vuttaü idam-etaü paņicca vuttaü.

#<[page 364]>#
%<364                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
     Ime kho gahapati aņņha dhammā saīkhittena vuttā vitthārena vibhattā ye ariyassa vinaye vohārasamucchedāya saüvattanti, na tv-eva tāva ariyassa vinaye sabbena sabbaü sabbathā sabbaü vohārasamucchedo hotãti. -- Yathākathaü pana bhante ariyassa vinaye sabbena sabbaü sabbathā sabbaü vohārasamucchedo hoti. Sādhu me bhante Bhagavā tathā dhammaü desetu yathā ariyassa vinaye sabbena sabbaü sabbathā sabbaü vohārasamucchedo hotãti. -- Tena hi gahapati suõāhi sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmãti.
Evaü bhante ti kho Potaliyo gahapati Bhagavato paccassosi.
Bhagavā etad-avoca:
     Seyyathā pi gahapati kukkuro jighacchādubbalyapareto goghātakasånaü paccupaņņhito assa, tam-enaü dakkho goghātako vā goghātakantevāsã vā aņņhikaīkalaü sunikantaü nikantaü nimmaüsaü lohitamakkhitaü upacchubheyya; taü kimma¤¤asi gahapati: api nu so kukkuro amuü aņņhikaīkalaü sunikantaü nikantaü nimmaüsaü lohitamakkhitaü palikhādanto jighacchādubbalyaü paņivineyyāti. -- No h' etaü bhante, taü kissa hetu: aduü hi bhante aņņhikaīkalaü sunikantaü nikantaü nimmaüsaü lohitamakkhitaü, yāvad-eva ca pana so kukkuro kilamathassa vighātassa bhāgã assāti. -- Evam-eva kho gahapati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati: Aņņhikaīkalåpamā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā yā 'yaü upekhā nānattā nānattasitā taü abhinivajjetvā yā 'yaü upekhā ekattā ekattasitā yattha sabbaso lokāmisupādānā aparisesā nirujjhanti tam-ev' upekhaü bhāveti.
     Seyyathā pi gahapati gijjho vā kaīko vā kulalo vā maüsapesiü ādāya uķķayeyya, tam-enaü gijjhā pi kaīkā pi kulalā pi anupatitvā anupatitvā vitaccheyyuü virājeyyuü; taü kim-ma¤¤asi gahapati: sace so gijjho vā kaīko vā kulalo vā taü maüsapesiü na khippam-eva paņinissajeyya so tatonidānaü maraõaü vā nigaccheyya maraõamattaü vā dukkhan-ti. -- Evaü bhante. -- Evam-eva kho gahapati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati: Maüsapesåpamā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā yā 'yaü upekhā nānattā nānattasitā taü abhinivajjetvā yā 'yaü upekhā ekattā ekattasitā yattha sabbaso lokāmisupādānā aparisesā nirujjhanti tam-ev' upekhaü bhāveti.

#<[page 365]>#
%<                   1.4. POTALIYASUTTAũ. (54)                    365>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Seyyathā pi gahapati puriso ādittaü tiõukkaü ādāya paņivātaü gaccheyya; taü kim-ma¤¤asi gahapati: sace so puriso taü ādittaü tiõukkaü na khippam-eva paņinissajeyya tassa sā ādittā tiõukkā hatthaü vā daheyya bāhaü vā daheyya a¤¤ataraü vā aīgapaccaīgaü daheyya, so tatonidānaü maraõaü vā nigaccheyya maraõamattaü vā dukkhan-ti. -Evaü bhante. -- Evam-eva kho gahapati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati: Tiõukkåpamā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā --pe-- tam-ev' upekhaü bhāveti.
     Seyyathā pi gahapati aīgārakāsu sādhikaporisā pårā aīgārānaü vãtaccikānaü vãtadhåmānaü, atha puriso āgaccheyya jãvitukāmo amaritukāmo sukhakāmo dukkhapaņikkålo, tam-enaü dve balavanto purisā nānābāhāsu gahetvā aīgārakāsuü upakaķķheyyuü; taü kim-ma¤¤asi gahapati: api nu so puriso iti c' iti c' eva kāyaü sannāmeyyāti.
-- Evaü bhante, taü kissa hetu: viditaü hi bhante tassa purisassa: ima¤-ca ahaü aīgārakāsuü papatissāmi tatonidānaü maraõaü vā nigacchāmi maraõamattaü vā dukkhan-ti.
-- Evam-eva kho gahapati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati:
Aīgārakāsåpamā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā --pe-- tam-ev' upekhaü bhāveti.
     Seyyathā pi gahapati puriso supinakaü passeyya, ārāmarāmaõeyyakaü vanarāmaõeyyakaü bhåmirāmaõeyyakaü pokkharaõãrāmaõeyyakaü, so paņibuddho na ki¤ci passeyya, evam-eva kho gahapati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati:
Supinakåpamā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā --pe-- tam-ev' upekhaü bhāveti.
     Seyyathā pi gahapati puriso yācitakaü bhogaü yācitvā yānaü poroseyyaü pavaramaõikuõķalaü so tehi yācitakehi bhogehi purakkhato parivuto antarāpaõaü paņipajjeyya,

#<[page 366]>#
%<366                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tamenaü jano disvā evaü vadeyya: bhogã vata bho puriso, evaükira bhogino bhogāni bhu¤jantãti, tam-enaü sāmikā yattha yatth' eva passeyyuü tattha tatth' eva sāni hareyyuü; taü kim-ma¤¤asi gahapati: alan-nu kho tassa purisassa a¤¤athattāyāti. -- Evaü bhante, taü kissa hetu: sāmino hi bhante sāni harantãti. -- Evam-eva kho gahapati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati: Yācitakåpamā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā --pe-- tamev' upekhaü bhāveti.
     Seyyathā pi gahapati gāmassa vā nigamassa vā avidåre tibbo vanasaõķo, tatr' assa rukkho sampannaphalo ca upapannaphalo ca, na cāssu kānici phalāni bhåmiyaü patitāni, atha puriso āgaccheyya phalatthiko phalagavesã phalapariyesanaü caramāno, so taü vanasaõķaü ajjhogāhitvā taü rukkhaü passeyya sampannaphala¤-ca upapannaphala¤-ca, tassa evam-assa: ayaü kho rukkho sampannaphalo ca upapannaphalo ca, na-tthi ca kānici phalāni bhåmiyaü patitāni, jānāmi kho panāhaü rukkhaü ārohituü, yan-nånāhaü imaü rukkhaü ārohitvā yāvadattha¤-ca khādeyyaü ucchaīga¤-ca påreyyan-ti; so taü rukkhaü ārohitvā yāvadattha¤-ca khādeyya ucchaīga¤-ca påreyya. Atha dutiyo puriso āgaccheyya phalatthiko phalagavesã phalapariyesanaü caramāno tiõhaü kuņhāriü ādāya, so taü vanasaõķaü ajjhogāhitvā taü rukkhaü passeyya sampannaphala¤-ca upapannaphala¤ca, tassa evam-assa: ayaü kho rukkho sampannaphalo ca upapannaphalo ca, na-tthi ca kānici phalāni bhåmiyaü patitāni, na kho panāhaü jānāmi rukkhaü ārohituü, yan-nånāhaü imaü rukkhaü målato chetvā yāvadattha¤-ca khādeyyaü ucchaīga¤-ca påreyyan-ti; so taü rukkhaü målato chindeyya.
Taü kim-ma¤¤asi gahapati: asu yo so puriso paņhamaü rukkhaü āråëho sace so na khippam-eva oroheyya tassa so rukkho papatanto hatthaü vā bha¤jeyya pādaü vā bha¤jeyya a¤¤ataraü vā aīgapaccaīgam bha¤jeyya, so tatonidānaü maraõaü va nigaccheyya maraõamattaü vā dukkhanti.

#<[page 367]>#
%<                    1.4. POTALIYASUTTAũ. (54)                   367>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Evaü bhante. -- Evam-eva kho gahapati ariyasāvako iti paņisa¤cikkhati: Rukkhaphalåpamā kāmā vuttā Bhagavatā bahudukkhā bahupāyāsā, ādãnavo ettha bhiyyo ti evametaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā yā 'yaü upekhā nānattā nānattasitā taü abhinivajjetvā yā 'yaü upekhā ekattā ekattasitā yattha sabbaso lokāmisupādānā aparisesā nirujjhanti tam-ev' upekhaü bhāveti.
     Sa kho so gahapati ariyasāvako imaü yeva anuttaraü upekhāsatipārisuddhiü āgamma anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekam-pi jātiü dve pi jātiyo tisso pi jātiyo --pe-- iti sākāraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati. Sa kho so gahapati ariyasāvako imaü yeva anuttaraü upekhāsatipārisuddhiü āgamma dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate --pe-- yathākammåpage satte pajānāti. Sa kho so gahapati ariyasāvako imaü yeva anuttaraü upekhāsatipārisuddhiü āgamma āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharati.
     Ettāvatā kho gahapati ariyassa vinaye sabbena sabbaü sabbathā sabbaü vohārasamucchedo hoti. Taü kim-ma¤¤asi gahapati: yathā ariyassa vinaye sabbena sabbaü sabbathā sabbaü vohārasamucchedo hoti, api nu tvaü evaråpaü vohārasamucchedaü attani samanupassasãti. -- Ko cāhaü bhante ko ca ariyassa vinaye sabbena sabbaü sabbathā sabbaü vohārasamucchedo. ârakā 'haü bhante ariyassa vinaye sabbena sabbaü sabbathā sabbaü vohārasamucchedā.
Mayaü hi bhante pubbe a¤¤atitthiye paribbājake anājānãye va samāne ājānãyā ti ama¤¤imha, anājānãye va samāne ājānãyabhojanaü bhojimha, anājānãye va samāne ājānãyaņņhāne ņhapimha; bhikkhå pana-mayaü bhante ājānãye va samāne anājānãyā ti ama¤¤imha, ājānãye va samāne anājānãyabhojanaü bhojimha, ājānãye va samāne anājānãyaņņhāne ņhapimha. Idāni pana mayaü bhante a¤¤atitthiye paribbājake anājānãye va samāne anājānãyā ti jānissāma,

#<[page 368]>#
%<368                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  anājānãye va samāne anājānãyabhojanaü bhojissāma, anājānãye va samāne anājānãyaņņhāne ņhapissāma; bhikkhå pana mayaü bhante ājānãye va samāne ājānãyā ti jānissāma, ājānãye va samāne ājānãyabhojanaü bhojissāma, ājānãye va samāne ājānãyaņņhāne ņhapissāma. Ajanesi vata me bhante Bhagavā samaõesu samaõapemaü, samaõesu samaõappasādaü, samaõesu samaõagāravaü. Abhikkantaü bhante, abhikkantaü bhante. Seyyathā pi bhante nikujjitaü vā ukkujjeyya, paņicchannaü vā vivareyya, måëhassa vā maggaü ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaü dhāreyya: cakkhumanto råpāni dakkhintãti, evam-evaü Bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaü bhante Bhagavantaü saraõaü gacchāmi dhamma¤-ca bhikkhusaīgha¤-ca. Upāsakam-maü Bhagavā dhāretu ajjatagge pāõupetaü saraõagatan-ti.
                    POTALIYASUTTANTAũ CATUTTHAũ.
                                55.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Jãvakassa Komārabhaccassa ambavane. Atha kho Jãvako Komārabhacco yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Jãvako Komārabhacco Bhagavantaü etad-avoca: Sutam-{metaü} bhante: samaõaü Gotamaü uddissa pāõaü ārabhanti, taü samaõo Gotamo jānaü uddissakaņaü maüsaü paribhu¤jati paņiccakamman-ti Ye te bhante evam-āhaüsu: samaõaü Gotamaü uddissa pāõaü ārabhanti, taü samaõo Gotamo jānaü uddissakaņaü maüsaü paribhu¤jati paņiccakamman-ti, kacci te bhante Bhagavato vuttavādino, na ca Bhagavantaü abhåtena abbhācikkhanti, dhammassa cānudhammaü byākaronti, na ca koci sahadhammiko vādāõuvādo gārayhaü ņhānaü āgacchatãti. --

#<[page 369]>#
%<                     1.5. JäVAKASUTTAũ. (55)                     369>%
Ye te Jãvaka evam-āhaüsu: samaõaü Gotamaü uddissa pāõaü ārabhanti, taü samaõo Gotamo jānaü uddissakaņaü maüsaü paribhu¤jati paņiccakamman-ti, na me te vuttavādino abbhācikkhanti ca pana man-te asatā abhåtena. Tãhi kho ahaü Jãvaka ņhānehi maüsaü aparibhogan-ti vadāmi:
diņņhaü sutaü parisaīkitaü. Imehi kho ahaü Jãvaka tãhi ņhānehi maüsaü aparibhogan-ti vadāmi. Tãhi kho ahaü Jãvaka ņhānehi maüsaü paribhogan-ti vadāmi: adiņņhaü asutaü aparisaīkitaü. Imehi kho ahaü Jãvaka tãhi ņhānehi maüsaü paribhogan-ti vadāmi.
     idha Jãvaka bhikkhu a¤¤ataraü gāmaü vā nigamaü vā upanissāya viharati. So mettāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā viharati, tathā dutiyaü tathā tatiyaü tathā catutthiü, iti uddham-adho tiriyaü sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaü lokaü mettāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Tam-enaü gahapati vā gahapatiputto vā upasaīkamitvā svātanāya bhattena nimanteti. âkaīkhamāno va Jãvaka bhikkhu adhivāseti. So tassā rattiyā accayena pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaram-ādāya yena tassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā nivesanaü ten' upasaīkamati, upasaīkamitvā pa¤¤atte āsane nisãdati, tam-enaü so gahapati vā gahapatiputto vā paõãtena piõķapātena parivisati. Tassa na evaü hoti: sādhu vata māyaü gahapati vā gahapatiputto vā paõãtena piõķapātena parivisati, aho vata māyaü gahapati vā gahapatiputto vā āyatim-pi evaråpena paõãtena piõķapātena pariviseyyāti, evaü pi 'ssa na hoti.
So taü piõķapātaü agathito amucchito anajjhopanno ādãnavadassāvã nissaraõapa¤¤o paribhu¤jati. Taü kim-ma¤¤asi Jãvaka: api nu so bhikkhu tasmiü samaye attabyābādhāya vā ceteti parabyābādhāya vā ceteti ubhayabyābādhāya vā cetetãti. -- No h' etaü bhante. -- Nanu so Jãvaka bhikkhu tasmiü samaye anavajjaü yeva āhāraü āhāretãti. -- Evaü bhante. Sutaü {metaü} bhante: Brahmā mettāvihārã ti.
Tam-me idaü bhante Bhagavā sakkhi diņņho, Bhagavā hi bhante mettāvihārã ti. -- Yena kho Jãvaka rāgena yena dosena yena mohena byāpādavā assa so rāgo so doso so moho Tathāgatassa pahãno ucchinnamålo tālāvatthukato anabhāvakato āyatiü anuppādadhammo.

#<[page 370]>#
%<370                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Sace kho te Jãvaka idaü sandhāya bhāsitaü anujānāmi te etan-ti. -- Etad-eva kho pana me bhante sandhāya bhāsitaü.
     Idha Jãvaka bhikkhu a¤¤ataraü gāmaü vā nigamaü vā upanissāya viharati. So karuõāsahagatena cetasā --pe-muditāsahagatena cetasā --pe-- upekhāsahagatena cetasā ekaü disaü pharitvā viharati, tathā dutiyaü tathā tatiyaü tathā catutthiü, iti uddham-adho tiriyaü sabbadhi sabbattatāya sabbāvantaü lokaü upekhāsahagatena cetasā vipulena mahaggatena appamāõena averena abyābajjhena pharitvā viharati. Tam-enaü gahapati vā gahapatiputto vā upasaīkamitvā svātanāya bhattena nimanteti. âkaīkhamāno va Jãvaka bhikkhu adhivāseti. So tassā rattiyā accayena pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaram-ādāya yena tassa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā nivesanaü ten' upasaīkamati, upasaīkamitvā pa¤¤atte āsane nisãdati, tam-enaü so gahapati vā gahapatiputto vā paõãtena piõķapātena parivisati. Tassa na evaü hoti: sādhu vata māyaü gahapati vā gahapatiputto vā paõãtena piõķapātena parivisati, aho vata māyaü gahapati vā gahapatiputto vā āyatim-pi evaråpena paõãtena piõķapātena pariviseyyāti, evaü pi 'ssa na hoti.
So taü piõķapātaü agathito amucchito anajjhopanno ādãnavadassāvã nissaraõapa¤¤o paribhu¤jati. Taü kim-ma¤¤asi Jãvaka: api nu so bhikkhu tasmiü samaye attabyābādhāya vā ceteti parabyābādhāya vā ceteti ubhayabyābādhāya vā cetetãti. -- No h' etaü bhante. -- Nanu so Jãvaka bhikkhu tasmiü samaye anavajjaü yeva āhāraü āhāretãti. -- Evaü bhante. Sutaü metaü bhante: Brahmā upekhāvihārã ti.
Tam-me idaü bhante Bhagavā sakkhi diņņho, Bhagavā hi bhante upekhāvihārã ti. -- Yena kho Jãvaka rāgena yena dosena yena mohena vihesāvā assa arativā assa paņighavā assa so rāgo so doso so moho Tathāgatassa pahãno ucchinnamålo tālāvatthukato anabhāvakato āyatiü anuppādadhammo.
Sace kho te Jãvaka idaü sandhāya bhāsitaü anujānāmi te etan-ti.

#<[page 371]>#
%<                     1.6. UPâLISUTTAũ. (56)                    371>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Etad-eva kho pana me bhante sandhāya bhāsitaü.
     Yo kho Jãvaka Tathāgataü vā Tathāgatasāvakaü vā uddissa pāõaü ārabhati so pa¤cahi ņhānehi bahuü apu¤¤aü pasavati: Yam-pi so evam-āha: gacchatha amukaü nāma pāõaü ānethāti, iminā paņhamena ņhānena bahuü apu¤¤aü pasavati; yam-pi so pāõo galappavedhakena ānãyamāno dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, iminā dutiyena ņhānena bahuü apu¤¤aü pasavati; yam-pi so evam-āha: gacchatha imaü pāõaü ārabhathāti, iminā tatiyena ņhānena bahuü apu¤¤aü pasavati; yam-pi so pāõo ārabhiyamāno dukkhaü domanassaü paņisaüvedeti, iminā catutthena ņhānena bahuü apu¤¤aü pasavati; yam-pi so Tathāgataü vā Tathāgatasāvakaü vā akappiyena āsādeti, iminā pa¤camena ņhānena bahuü apu¤¤aü pasavati. Yo kho Jãvaka Tathāgataü vā Tathāgatasāvakaü vā uddissa pāõaü ārabhati so imehi pa¤cahi ņhānehi bahuü apu¤¤aü pasavatãti. Evaü vutte Jãvako Komārabhacco Bhagavantaü etad-avoca: Acchariyaü bhante, abbhutaü bhante. Kappiyaü vata bhante bhikkhå āhāraü āhārenti, anavajjaü vata bhante bhikkhå āhāraü āhārenti.
Abhikkantaü bhante, abhikkantaü bhante --pe-- upāsakaü maü Bhagavā dhāretu ajjatagge pāõupetaü saraõagatan-ti.
                     JäVAKASUTTANTAũ PAĨCAMAũ.
                                56.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Nāëandāyaü viharati Pāvārikambavane. Tena kho pana samayena Nigaõņho Nātaputto Nāëandāyaü paņivasati mahatiyā nigaõņhaparisāya saddhiü. Atha kho Dãghatapassã nigaõņho Nāëandāyaü piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto yena Pāvārikambavanaü yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi,

#<[page 372]>#
%<372                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhitaü kho Dãghatapassiü nigaõņhaü Bhagavā etad-avoca:
Saüvijjante kho Tapassi āsanāni, sace ākaīkhasi nisãdāti.
Evaü vutte Dãghatapassã nigaõņho a¤¤ataraü nãcaü āsanaü gahetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Dãghatapassiü nigaõņhaü Bhagavā etad-avoca:
     Kati pana Tapassi Nigaõņho Nātaputto kammāni pa¤¤āpeti pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā ti. -- Na kho āvuso Gotama āciõõaü Nigaõņhassa Nātaputtassa kammaü kamman-ti pa¤¤āpetuü, daõķaü daõķanti kho āvuso Gotama āciõõaü Nigaõņhassa Nātaputtassa pa¤¤āpetun-ti -- Kati pana Tapassi Nigaõņho Nātaputto daõķāni pa¤¤āpeti pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā ti. -- Tãõi kho āvuso Gotama Nigaõņho Nātaputto daõķāni pa¤¤āpeti pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, seyyathãdaü kāyadaõķaü vacãdaõķaü manodaõķan-ti. -- Kiü pana Tapassi a¤¤ad-eva kāyadaõķaü a¤¤aü vacãdaõķaü a¤¤aü manodaõķan-ti. -A¤¤ad-eva āvuso Gotama kāyadaõķaü a¤¤aü vacãdaõķaü a¤¤aü manodaõķan-ti. -- Imesaü pana Tapassi tiõõaü daõķānaü evaü paņivibhattānaü evaü paņivisiņņhānaü katamaü daõķaü Nigaõņho Nātaputto mahāsāvajjataraü pa¤¤āpeti pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, yadi vā kāyadaõķaü yadi vā vacãdaõķaü yadi vā manodaõķan-ti. -- Imesaü kho āvuso Gotama tiõõaü daõķānaü evaü paņivibhattānaü evaü paņivisiņņhānaü kāyadaõķaü Nigaõņho Nātaputto mahāsāvajjataraü pa¤¤āpeti pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacãdaõķaü no tathā manodaõķan-ti. -- Kāyadaõķan-ti Tapassi vadesi. -- Kāyadaõķan-ti āvuso Gotama vadāmi. -Kāyadaõķan-ti Tapassi vadesi. -- Kāyadaõķan-ti āvuso Gotama vadāmi. -- Kāyadaõķan-ti Tapassi vadesi. -Kāyadaõķan-ti āvuso Gotama vadāmãti. Itiha Bhagavā Dãghatapassiü nigaõņhaü imasmiü kathāvatthusmiü yāvatatiyakaü patiņņhāpesi.

#<[page 373]>#
%<                     1.6. UPâLISUTTAũ. (56)                    373>%
     Evaü vutte Dãghatapassã nigaõņho Bhagavantaü etadavoca: Tvaü pan' āvuso Gotama kati daõķāni pa¤¤āpesi pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā ti.
-- Na kho Tapassi āciõõaü Tathāgatassa daõķaü daõķan-ti pa¤¤āpetuü, kammaü kamman-ti kho Tapassi āciõõaü Tathāgatassa pa¤¤āpetun-ti. -- Tvaü pan' āvuso Gotama kati kammāni pa¤¤āpesi pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā ti. -- Tãõi kho ahaü Tapassi kammāni pa¤¤āpemi pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, seyyathãdaü kāyakammaü vacãkammaü manokamman-ti. -- Kiü pan' āvuso Gotama a¤¤ad-eva kāyakammaü a¤¤aü vacãkammaü a¤¤aü manokamman-ti. -A¤¤ad-eva Tapassi kāyakammaü a¤¤aü vacãkammaü a¤¤aü manokamman-ti. -- Imesaü pan' āvuso Gotama tiõõaü kammānaü evaü paņivibhattānaü evaü paņivisiņņhānaü katamaü kammaü mahāsāvajjataraü pa¤¤āpesi pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, yadi vā kāyakammaü yadi vā vacãkammaü yadi vā manokamman-ti. -Imesaü kho ahaü Tapassi tiõõaü kammānaü evaü paņivibhattānaü evaü paņivisiņņhānaü manokammaü mahāsāvajjataraü pa¤¤āpemi pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā kāyakammaü no tathā vacãkamman-ti. -- Manokamman-ti āvuso Gotama vadesi. -Manokamman-ti Tapassi vadāmi --pe--. Manokamman-ti āvuso Gotama vadesi. -- Manokamman-ti Tapassi vadāmãti.
Itiha Dãghatapassã nigaõņho Bhagavantaü imasmiü kathāvatthusmiü yāvatatiyakaü patiņņhāpetvā uņņhāy' āsanā yena Nigaõņho Nātaputto ten' upasaīkami.
     Tena kho pana samayena Nigaõņho Nātaputto mahatiyā mahatiyā gihiparisāya saddhiü nisinno hoti bālakiniyā Upālipamukhāya. Addasā kho Nigaõņho Nātaputto Dãghatapassiü nigaõņhaü dårato va āgacchantaü, disvāna Dãghatapassiü nigaõņhaü etad-avoca: Handa kuto nu tvaü Tapassi āgacchasi divā divassāti. -- Ito hi kho ahaü bhante āgacchāmi samaõassa Gotamassa santikā ti. -- Ahu pana te Tapassi samaõena Gotamena saddhiü kocid-eva kathāsallāpo

#<[page 374]>#
%<374                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
ti. -- Ahu kho me bhante samaõena Gotamena saddhiü kocid-eva kathāsallāpo ti. -- Yathākathaü pana te Tapassi ahu samaõena Gotamena saddhiü kocid-eva kathāsallāpo ti. Atha kho Dãghatapassã nigaõņho yāvatako ahosi Bhagavatā saddhiü kathāsallāpo taü sabbaü Nigaõņhassa Nātaputtassa ārocesi. Evaü vutte Nigaõņho Nātaputto Dãghatapassiü nigaõņhaü etad-avoca: Sādhu sādhu Tapassi, yathā taü sutavatā sāvakena samma-d-eva satthu sāsanaü ājānantena evam-evaü Dãghatapassinā nigaõņhena samaõassa Gotamassa byākataü; kiü hi sobhati chavo manodaõķo imassa evaü oëārikassa kāyadaõķassa upanidhāya, atha kho kāyadaõķo va mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacãdaõķo no tathā manodaõķo ti.
     Evaü vutte Upāli gahapati Nigaõņhaü Nātaputtaü etad-avoca: Sādhu sādhu bhante Tapassã, yathā taü sutavatā sāvakena samma-d-eva satthu sāsanaü ājānantena evam-evaü bhadantena Tapassinā samaõassa Gotamassa byākataü; kiü hi sobhati chavo manodaõķo imassa evaü oëārikassa kāyadaõķassa upanidhāya, atha kho kāyadaõķo va mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacãdaõķo no tathā manodaõķo.
Handa cāhaü bhante gacchāmi samaõassa Gotamassa imasmiü kathāvatthusmiü vādaü āropessāmi. Sace me samaõo Gotamo tathā patiņņhissati yathā bhadantena Tapassinā patiņņhāpitaü, seyyathā pi nāma balavā puriso dãghalomikaü eëakaü lomesu gahetvā ākaķķheyya parikaķķheyya samparikaķķheyya evam-evāhaü samaõaü Gotamaü vādena vādaü ākaķķhissāmi parikaķķhissāmi samparikaķķhissāmi; seyyathā pi nāma balavā soõķikākammakaro mahantaü soõķikākila¤jaü gambhãre udakarahade pakkhipitvā kaõõe gahetvā ākaķķheyya parikaķķheyya samparikaķķheyya evam-evāhaü samaõaü Gotamaü vādena vādaü ākaķķhissāmi parikaķķhissāmi samparikaķķhissāmi; seyyathā pi nāma balavā soõķikādhutto vālaü kaõõe gahetvā odhuneyya niddhuneyya nicchādeyya evam-evāhaü samaõaü Gotamaü vādena vādaü odhunissāmi niddhunissāmi nicchādessāmi;

#<[page 375]>#
%<                     1.6. UPâLISUTTAũ. (56)                    375>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  seyyathā pi nāma ku¤jaro saņņhihāyano gambhãraü pokkharaõiü ogāhitvā saõadhovikaü nāma kiëitajātaü kiëati evam-evāhaü samaõaü Gotamaü saõadhovikaü ma¤¤e kãëitajātaü kãëissāmi. Handa cāhaü bhante gacchāmi samaõassa Gotamassa imasmiü kathāvatthusmiü vādaü āropessāmãti. -- Gaccha tvaü gahapati samaõassa Gotamassa imasmiü kathāvathusmiü vādaü āropehi; ahaü vā hi gahapati samaõassa Gotamassa vādaü āropeyyaü Dãghatapassã vā nigaõņho tvaü vā ti.
     Evaü vutte Dãghatapassã nigaõņho Nigaõņhaü Nātaputtaü etad-avoca: Na kho metaü bhante ruccati yaü Upāli gahapati samaõassa Gotamassa vādaü āropeyya; samaõo hi bhante Gotamo māyāvã, āvaņņaniü māyaü jānāti yāya a¤¤atitthiyānaü sāvake āvaņņetãti. -- Aņņhānaü kho etaü Tapassi anavakāso yaü Upāli gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagaccheyya, ņhāna¤-ca kho etaü vijjati yaü samaõo Gotamo Upālissa gahapatissa sāvakattaü upagaccheyya. Gacchā tvaü gahapati samaõassa Gotamassa imasmiü kathāvatthusmiü vādaü āropehi; ahaü vā hi gahapati samaõassa Gotamassa vādaü āropeyyaü Dãghatapassã vā nigaõņho tvaü vā ti. Dutiyam-pi kho --pe-- tatiyampi kho Dãghatapassã nigaõņho Nigaõņhaü Nātaputtaü etadavoca: Na kho metaü bhante ruccati yaü Upāli gahapati samaõassa Gotamassa vādaü āropeyya, samaõo hi bhante Gotamo māyāvã, āvaņņaniü māyaü jānāti yāya a¤¤atitthiyānaü sāvake āvaņņetãti. -- Aņņhānaü kho etaü Tapassi anavakāso yaü Upāli gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagaccheyya, ņhāna¤-ca kho etaü vijjati yaü samaõo Gotamo Upālissa gahapatissa sāvakattaü upagaccheyya.
Gaccha tvaü gahapati samaõassa Gotamassa imasmiü kathāvatthusmiü vādaü āropehi; ahaü vā hi gahapati samaõassa Gotamassa vādaü āropeyyaü Dãghatapassã vā nigaõņho tvaü vā ti.
     Evaü bhante ti kho Upāli gahapati Nigaõņhassa Nataputtassa paņissutvā uņņhāy' āsanā Nigaõņhaü Nātaputtaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā yena Pāvārikambavanaü yena Bhagavā ten' upasaīkami,

#<[page 376]>#
%<376                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Upāli gahapati Bhagavantaü etad-avoca: âgamā nu khv-idha bhante Dãghatapassã nigaõņho ti. -- âgamā khv-idha gahapati Dãghatapassã nigaõņho ti. -- Ahu pana te bhante Dãghatapassinā nigaõņhena saddhiü kocid-eva kathāsallāpo ti.
-- Ahu kho me gahapati Dãghatapassinā nigaõņhena saddhiü kocid-eva kathāsallāpo ti. -- Yathākathaü pana te bhante ahu Dãghatapassinā nigaõņhena saddhiü kocid-eva kathāsallāpo ti. Atha kho Bhagavā yāvatako ahosi Dãghatapassinā nigaõņhena saddhiü kathāsallāpo taü sabbaü Upālissa gahapatissa ārocesi. Evaü vutte Upāli gahapati Bhagavantaü etad-avoca: Sādhu sādhu bhante Tapassã, yathā taü sutavatā sāvakena samma-d-eva satthu sāsanaü ājānantena evam-evaü Dãghatapassinā nigaõņhena Bhagavato byākataü, kiü hi sobhati chavo manodaõķo imassa evaü oëārikassa kāyadaõķassa upanidhāya, atha kho kāyadaõķo va mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacãdaõķo no tathā manodaõķo ti. -- Sace kho tvaü gahapati sacce patiņņhāya manteyyāsi siyā no ettha kathāsallāpo ti. -- Sacce ahaü bhante patiņņhāya mantessāmi, hotu no ettha kathāsallāpo ti.
     Taü kim-ma¤¤asi gahapati: idh' assa nigaõņho ābādhiko dukkhito bāëhagilāno sãtodakapaņikkhitto uõhodakapaņisevã, so sãtodakaü alabhamāno kālaü kareyya. Imassa pana gahapati Nigaõņho Nātaputto katthåpapattiü pa¤¤āpetãti. -- Atthi bhante Manosattā nāma devā, tattha so upapajjati, taü kissa hetu: asu hi bhante manopaņibaddho kālaü karotãti. -- Gahapati gahapati, manasikaritvā kho gahapati byākarohi, na kho te sandhãyati purimena vā pacchimaü pacchimena vā purimaü. Bhāsitā kho pana te gahapati esā vācā: sacce ahaü bhante patiņņhāya mantessāmi, hotu no ettha kathāsallāpo ti. -- Ki¤cāpi bhante Bhagavā evam-āha, atha kho kāyadaõķo va mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacãdaõķo no tathā manodaõķo ti. -- Taü kim-ma¤¤asi gahapati:

#<[page 377]>#
%<                       1.6. UPâLISUTTAũ. (56)                    377>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  idh' assa nigaõņho cātuyāmasaüvarasaüvuto sabbavārivārito sabbavāriyuto sabbavāridhuto sabbavāriphuņo, so abhikkamanto paņikkamanto bahå khuddake pāõe saīghātaü āpādeti. Imassa pana gahapati Nigaõņho Nātaputto kaü vipākaü pa¤¤āpetãti. -- Asa¤cetanikaü bhante Nigaõņho Nātaputto no mahāsāvajjaü pa¤¤āpetãti. -- Sace pana gahapati cetetãti. -- Mahāsāvajjaü bhante hotãti. -- Cetanaü pana gahapati Nigaõņho Nātaputto kismiü pa¤¤āpetãti. -Manodaõķasmiü bhante ti. -- Gahapati gahapati, manasikaritvā kho gahapati byākarohi, na kho te sandhãyati purimena vā pacchimaü pacchimena vā purimaü. Bhāsitā kho pana te gahapati esā vācā: sacce ahaü bhante patiņņhāya mantessāmi, hotu no ettha kathāsallāpo ti. -- Ki¤cāpi bhante Bhagavā evam-āha, atha kho kāyadaõķo va mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacãdaõķo no tathā manodaõķo ti.
     Taü kim-ma¤¤asi gahapati: ayaü Nāëandā iddhā c' eva phãtā ca, bahujanā ākiõõamanussā ti. -- Evaü bhante, ayaü Nāëandā iddhā c' eva phãtā ca, bahujanā ākiõõamanussā ti. -- Taü kim-ma¤¤asi gahapati: idha puriso āgaccheyya ukkhittāsiko, so evaü vadeyya: Ahaü yāvatikā imissā Nāëandāya pāõā te ekena khaõena ekena muhuttena ekamaüsakhalaü ekamaüsapu¤jaü karissāmãti. Taü kimma¤¤asi gahapati: pahoti nu kho so puriso yāvatikā imissā Nāëandāya pāõā te ekena khaõena ekena muhuttena ekamaüsakhalaü ekamaüsapu¤jaü kātun-ti. -- Dasa pi bhante purisā vãsatim-pi purisā tiüsam-pi purisā cattārãsam-pi purisā pa¤¤āsam-pi purisā na-ppahonti yāvatikā imissā Nāëandāya pāõā te ekena khaõena ekena muhuttena ekamaüsakhalaü ekamaüsapu¤jaü kātuü, kiü hi sobhati eko chavo puriso ti. -- Taü kim-ma¤¤asi gahapati: idh' āgaccheyya samaõo vā brāhmaõo vā iddhimā cetovasippatto, so evaü vadeyya: Ahaü imaü Nāëandaü ekena manopadosena bhasmaü karissāmãti. Taü kim-ma¤¤asi gahapati: pahoti nu kho so samaõo vā brāhmaõo vā iddhimā cetovasippatto imaü Nāëandaü ekena manopadosena bhasmaü kātun-ti.

#<[page 378]>#
%<378                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Dasa pi bhante Nāëandā vãsatim-pi Nāëandā tiüsam-pi Nāëandā cattārãsam-pi Nāëandā pa¤¤āsam-pi Nāëandā pahoti so samaõo vā brāhmaõo vā iddhimā cetovasippatto ekena manopadosena bhasmaü kātuü, kiü hi sobhati ekā chavā Nāëandā ti. -- Gahapati gahapati, manasikaritvā kho gahapati byākarohi, na kho te sandhãyati purimena vā pacchimaü pacchimena vā purimaü. Bhāsitā kho pana te gahapati esā vācā: sacce ahaü bhante patiņņhāya mantessāmi, hotu no ettha kathāsallāpo ti. -- Ki¤cāpi bhante Bhagavā evam-āha, atha kho kāyadaõķo va mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacãdaõķo no tathā manodaõķo ti. -- Taü kim-ma¤¤asi gahapati: sutan-te: Daõķakāra¤¤aü Kāliīgāra¤¤aü Mejjhāra¤¤aü Mātaīgāra¤¤aü ara¤¤aü ara¤¤abhåtan-ti. -- Evaü bhante, sutaü me: Daõķakāra¤¤aü Kāliīgāra¤¤aü Mejjhāra¤¤aü Mātaīgāra¤¤aü ara¤¤aü ara¤¤abhåtan-ti.- Taü kim-ma¤¤asi gahapati: kinti te sutaü: kena taü Daõķakāra¤¤aü Kāliīgāra¤¤aü Mejjhāra¤¤aü Mātaīgāra¤¤aü ara¤¤aü ara¤¤abhåtan-ti. -- Sutaü metaü bhante: isãnaü manopadosena taü Daõķakāra¤¤aü Kāliīgāra¤¤aü Mejjhāra¤¤aü Mātaīgāra¤¤aü ara¤¤aü ara¤¤abhåtan-ti. -- Gahapati gahapati, manasikaritvā kho gahapati byākarohi, na kho te sandhãyati purimena vā pacchimaü pacchimena vā purimaü. Bhāsitā kho pana te gahapati esā vācā: sacce ahaü bhante patiņņhāya mantessāmi, hotu no ettha kathāsallāpo ti.
     Purimen' evāhaü bhante opammena Bhagavato attamano abhiraddho, api cāhaü imāni Bhagavato vicitrāni pa¤hapaņibhānāni sotukāmo evāhaü Bhagavantaü paccanãkātabbaü ama¤¤issaü. Abhikkantaü bhante, abhikkantaü bhante. Seyyathā pi bhante nikujjitaü vā ukkujjeyya, paņicchannaü vā vivareyya, måëhassa vā maggaü ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaü dhāreyya: cakkhumanto råpāni dakkhintãti, evam-evaü Bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaü bhante Bhagavantaü saraõaü gacchāmi dhamma¤-ca bhikkhusaīgha¤-ca,

#<[page 379]>#
%<                      1.6. UPâLISUTTAũ. (56)                    379>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  upāsakaü maü Bhagavā dhāretu ajjatagge pāõupetaü saraõagatan-ti.
     Anuviccakāraü kho gahapati karohi, anuviccakāro tumhādisānaü ¤ātamanussānaü sādhu hotãti. -- Iminā p' ahaü bhante Bhagavato bhiyyosomattāya attamano abhiraddho yaü maü Bhagavā evam-āha: Anuviccakāraü kho gahapati karohi, anuviccakāro tumhādisānaü ¤ātamanussānaü sādhu hotãti. Maü hi bhante a¤¤atitthiyā sāvakaü labhitvā kevalakappaü Nāëandaü paņākaü parihareyyuü: Upāl' amhākaü gahapati sāvakattåpagato ti. Atha ca pana maü Bhagavā evam-āha: Anuviccakāraü kho gahapati karohi, anuviccakāro tumhādisānaü ¤ātamanussānaü sādhu hotãti.
Esāhaü bhante dutiyam-pi Bhagavantaü saraõaü gacchāmi dhamma¤-ca bhikkhusaīgha¤-ca, upāsakaü maü Bhagavā dhāretu ajjatagge pāõupetaü saraõagatan-ti.
     Dãgharattaü kho te gahapati nigaõņhānaü opānabhåtaü kulaü, yena nesaü upagatānaü piõķakaü dātabbaü ma¤¤eyyāsãti. -- Iminā p' ahaü bhante Bhagavato bhiyyosomattāya attamano abhiraddho yaü maü Bhagavā evam-āha: Dãgharattaü kho te gahapati nigaõņhānaü opānabhåtaü kulaü, yena nesaü upagatānaü piõķakaü dātabbaü ma¤¤eyyāsãti. Sutaü metaü bhante: Samaõo Gotamo evam-āha: mayham-eva dānaü dātabbaü na a¤¤esaü dānaü dātabbaü, mayhameva sāvakānaü dānaü dātabbaü na a¤¤esaü sāvakānaü dānaü dātabbaü, mayham-eva dinnaü mahapphalaü na a¤¤esaü dinnaü mahapphalaü, mayham-eva sāvakānaü dinnaü mahapphalaü na a¤¤esaü sāvakānaü dinnaü mahapphalan-ti. Atha ca pana maü Bhagavā nigaõņhesu pi dāne samādapeti. Api ca bhante mayam-ettha kālaü jānissāma. Esāhaü bhante tatiyam-pi Bhagavantaü saraõaü gacchāmi dhamma¤-ca bhikkhusaīgha¤-ca, upāsakaü maü Bhagavā dhāretu ajjatagge pāõupetaü saraõagatan ti.
     Atha kho Bhagavā Upālissa gahapatissa ānupubbikathaü kathesi, seyyathãdaü dānakathaü sãlakathaü saggakathaü, kāmānaü ādãnavaü okāraü saīkilesaü, nekkhamme ānisaüsaü pakāsesi. Yadā Bhagavā a¤¤āsi Upāliü gahapatiü kallacittaü muducittaü vinãvaraõacittaü udaggacittaü pasannacittaü atha yā buddhānaü sāmukkaüsikā dhammadesanā taü pakāsesi:

#<[page 380]>#
%<380                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  dukkhaü samudayaü nirodhaü maggaü. Seyyathā pi nāma suddhaü vatthaü apagatakāëakaü samma-d-eva rajanaü patigaõheyya, evam-evaü Upālissa gahapatissa tasmiü yeva āsane virajaü vãtamalaü dhammacakkhuü udapādi: yaü ki¤ci samudayadhammaü sabban-taü nirodhadhamman-ti.
Atha kho Upāli gahapati diņņhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāëhadhammo tiõõavicikiccho vigatakathaükatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane Bhagavantaü etad-avoca: Handa ce dāni mayaü bhante gacchāma, bahukiccā mayaü bahukaraõãyā ti. -- Yassa dāni tvaü gahapati kālaü ma¤¤asãti.
     Atha kho Upāli gahapati Bhagavato bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā uņņhāy' āsanā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā yena sakaü nivesanaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā dovārikaü āmantesi: Ajjatagge samma dovārika āvarāmi dvāraü ni aõņhānaü nigaõņhãnaü, anāvaņaü dvāraü Bhagavato bhikkhånaü bhikkhunãnaü upāsakānaü upāsikānaü; sace koci nigaõņho āgacchati tam-enaü tvaü evaü vadeyyāsi: tiņņha bhante, mā pāvisi, ajjatagge Upāli gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagato, āvaņaü dvāraü nigaõņhānaü nigaõņhãnaü, anāvaņaü dvāraü Bhagavato bhikkhånaü bhikkhunãnaü upāsakānaü upāsikānaü; sace te bhante piõķakena attho etth' eva tiņņha, etth' eva te āharissantãti. Evaü bhante ti kho dovāriko Upālissa gahapatissa paccassosi.
     Assosi kho Dãghatapassã nigaõņho: Upāli kira gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagato ti. Atha kho Dãghatapassã nigaõņho yena Nigaõņho Nātaputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Nigaõņhaü Nātaputtaü etad-avoca:
Sutaü metaü bhante: Upāli kira gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagato ti. -- Aņņhānaü kho etaü Tapassi anavakāso yaü Upāli gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagaccheyya, ņhāna¤-ca kho etaü vijjati yaü samaõo Gotamo Upālissa gahapatissa sāvakattaü upagaccheyyāti.

#<[page 381]>#
%<                     1.6. UPâLISUTTAũ. (56)                    381>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Dutiyam-pi kho --pe-- tatiyam-pi kho Dãghatapassã nigaõņho Nigaõņhaü Nātaputtaü etad-avoca: Sutaü metaü bhante: Upāli kira gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagato ti. -- Aņņhānaü kho etaü Tapassi anavakāso yaü Upāli gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagaccheyya, ņhāna¤-ca kho etaü vijjati yaü samaõo Gotamo Upālissa gahapatissa sāvakattaü upagaccheyyāti. -- Handāhaü bhante gacchāmi yāva jānāmi yadi vā Upāli gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagato yadi vā no ti. -- Gaccha tvaü Tapassi jānāhi yadi vā Upāli gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagato yadi vā no ti.
     Atha kho Dãghatapassã nigaõņho yena Upālissa gahapatissa nivesanaü ten' upasaīkami. Addasā kho dovāriko Dãghatapassiü nigaõņhaü dårato va āgacchantaü, disvāna Dãghatapassiü nigaõņhaü etad-avoca: Tiņņha bhante, mā pāvisi, ajjatagge Upāli gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagato, āvaņaü dvāraü nigaõņhānaü nigaõņhãnaü, anāvaņaü dvāraü Bhagavato bhikkhånaü bhikkhunãnaü upāsakānaü upāsikānaü; sace te bhante piõķakena attho etth' eva tiņņha. etth' eva te āharissantãti. Na me āvuso piõķakena attho ti vatvā tato paņinivattitvā yena Nigaõņho Nātaputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Nigaõņhaü Nātaputtaü etad-avoca: Saccaü yeva kho bhante yaü Upāli gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagato. Etaü kho te ahaü bhante nālatthaü: na kho metaü bhante ruccati yaü Upāli gahapati samaõassa Gotamassa vādaü āropeyya, samaõo hi bhante Gotamo māyāvã, āvaņņaniü māyaü jānāti yāya a¤¤atitthiyānaü sāvake āvaņņetãti. âvaņņo kho te bhante Upāli gahapati samaõena Gotamena āvaņņaniyā māyāyāti. -- Aņņhānaü kho etaü Tapassi anavakāso yaü Upāli gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagaccheyya, ņhāna¤-ca kho etaü vijjati yaü samaõo Gotamo Upālissa gahapatissa sāvakattaü upagaccheyyāti. Dutiyampi kho --pe-- tatiyam-pi kho Dãghatapassã nigaõņho Nigaõņhaü Nātaputtaü etad-avoca: Saccaü yeva kho bhante yaü Upāli gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagato.

#<[page 382]>#
%<382                  II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Etaü kho te ahaü bhante nālatthaü: na kho metaü bhante ruccati yaü Upāli gahapati samaõassa Gotamassa vādaü āropeyya, samaõo hi bhante Gotamo māyāvã, āvaņņaniü māyaü jānāti yāya a¤¤atitthiyānaü sāvake āvaņņetãti.
âvaņņo kho te bhante Upāli gahapati samaõena Gotamena āvaņņaniyā māyāyāti. -- Aņņhānaü kho etaü Tapassi anavakāso yaü Upāli gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagaccheyya, ņhāna¤-ca kho etaü vijjati yaü samaõo Gotamo Upālissa gahapatissa sāvakattaü upagaccheyya.
Handa cāhaü Tapassi gacchāmi yāva sāmaü yeva jānāmi yadi vā Upāli gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagato yadi vā no ti.
     Atha kho Nigaõņho Nātaputto mahatiyā nigaõņhaparisāya saddhiü yena Upālissa gahapatissa nivesanaü ten' upasaīkami. Addasā kho dovāriko Nigaõņhaü Nātaputtaü dårato va āgacchantaü, disvāna Nigaõņhaü Nātaputtaü etad-avoca:
Tiņņha bhante, mā pāvisi, ajjatagge Upāli gahapati samaõassa Gotamassa sāvakattaü upagato, āvaņaü dvāraü nigaõņhānaü nigaõņhãnaü, anāvaņaü dvāraü Bhagavato bhikkhånaü bhikkhunãnaü upāsakānaü upāsikānaü; sace te bhante piõķakena attho etth' eva tiņņha, etth' eva te āharissantãti.
-- Tena hi samma dovārika yena Upāli gahapati ten' upasaīkama, upasaīkamitvā Upāliü gahapatiü evaü vadehi:
Nigaõņho bhante Nātaputto mahatiyā nigaõņhaparisāya saddhiü bahidvārakoņņhake ņhito, so te dassanakāmo ti. Evaü bhante ti kho dovāriko Nigaõņhassa Nātaputtassa paņissutvā yena Upāli gahapati ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Upāliü gahapatiü etad-avoca: Nigaõņho bhante Nātaputto mahatiyā nigaõņhaparisāya saddhiü bahidvārakoņņhake ņhito, so te dassanakāmo ti. -- Tena hi samma dovārika majjhimāya dvārasālāya āsanāni pa¤¤āpehãti. Evaü bhante ti kho dovāriko Upālissa gahapatissa paņissutvā majjhimāya dvārasālāya āsanāni pa¤¤āpetvā yena Upāli gahapati ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Upāliü gahapatiü etad-avoca:
Pa¤¤attāni kho te bhante majjhimāya dvārasālāya āsanāni, yassa dāni kālaü ma¤¤asãti. Atha kho Upāli gahapati yena majjhimā dvārasālā ten' upasaīkami,

#<[page 383]>#
%<                     1.6. UPâLISUTTAũ. (56)                    383>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  upasaīkamitvā yaü tattha āsanaü agga¤-ca seņņha¤-ca uttama¤-ca paõãta¤-ca tattha nisãditvā dovārikaü āmantesi: Tena hi samma dovārika yena Nigaõņho Nātaputto ten' upasaīkama, upasaīkamitvā Nigaõņhaü Nātaputtaü evaü vadehi: Upāli bhante gahapati evam-āha: Pavisa kira bhante sace ākaīkhasãti.
Evaü bhante ti kho dovāriko Upālissa gahapatissa paņissutvā yena Nigaõņho Nātaputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Nigaõņhaü Nātaputtaü etad-avoca: Upāli bhante gahapati evam-āha: Pavisa kira bhante sace ākaīkhasãti. Atha kho Nigaõņho Nātaputto mahatiyā nigaõņhaparisāya saddhiü yena majjhimā dvārasālā ten' upasaīkami.
     Atha kho Upāli gahapati yaü sudaü pubbe va yato passati Nigaõņhaü Nātaputtaü dårato va āgacchantaü disvāna tato paccuggantvā yaü tattha āsanaü agga¤-ca seņņha¤-ca uttama¤-ca paõãta¤-ca taü uttarāsaīgena pamajjitvā pariggahetvā nisãdāpeti, so dāni yaü tattha āsanaü agga¤-ca seņņha¤-ca uttama¤-ca paõãta¤-ca tattha sāmaü nisãditvā Nigaõņhaü Nātaputtaü etad-avoca: Saüvijjante kho bhante āsanāni, sace ākaīkhasi nisãdāti. Evaü vutte Nigaõņho Nātaputto Upāliü gahapatiü etad-avoca: Ummatto si tvaü gahapati, datto si tvaü gahapati: gacchām' ahaü bhante samaõassa Gotamassa vādaü āropessāmãti gantvā mahatā si vādasaīghāņena paņimukko āgato. Seyyathā pi gahapati puriso aõķahārako gantvā ubbhatehi aõķehi āgaccheyya, seyyathā vā pana gahapati puriso akkhikahārako gantvā ubbhatehi akkhãhi āgaccheyya, evam-eva kho tvaü gahapati: gacchām' ahaü bhante samaõassa Gotamassa vādaü āropessāmãti gantvā mahatā si vādasaīghāņena paņimukko āgato. âvaņņo si kho tvaü gahapati samaõena Gotamena āvaņņaniyā māyāyāti.
     Bhaddikā bhante āvaņņanã māyā, kalyāõã bhante āvaņņanã māyā. Piyā me bhante ¤ātisālohitā imāya āvaņņaniyā āvaņņeyyuü piyānam-pi me assa ¤ātisālohitānaü dãgharattaü hitāya sukhāya. Sabbe ce pi bhante khattiyā imāya āvaņņaniyā āvaņņeyyuü sabbesānaü p' assa khattiyānaü dãgharattaü hitāya sukhāya.

#<[page 384]>#
%<384                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Sabbe ce pi bhante brāhmaõā --pe-- vessā --pe-- suddā imāya āvaņņaniyā āvaņņeyyuü sabbesānaü p' assa suddānaü dãgharattaü hitāya sukhāya. Sadevako ce pi bhante loko samārako sabrahmako sassamaõabrāhmaõã pajā sadevamanussā imāya āvaņņaniyā āvaņņeyya sadevakassa p' assa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaõabrāhmaõiyā pajāya sadevamanussāya dãgharattaü hitāya sukhāya. Tena hi bhante upaman-te karissāmi, upamāya p' idh' ekacce vi¤¤å purisā bhāsitassa atthaü ājānanti.
     Bhåtapubbaü bhante a¤¤atarassa brāhmaõassa jiõõassa vuddhassa mahallakassa daharā māõavikā pajāpatã ahosi gabbhinã upavija¤¤ā. Atha kho bhante sā māõavikā taü brāhmaõaü etad-avoca: Gaccha tvaü brāhmaõa āpaõā makkaņacchāpakaü kiõitvā ānehi yo me kumārakassa kãëāpanako bhavissatãti. Evaü vutte bhante so brāhmaõo taü māõavikaü etad-avoca: âgamehi tāva bhoti yāva vijāyasi; sace tvaü bhoti kumārakaü vijāyissasi tassā te ahaü āpaõā makkaņacchāpakaü kiõitvā ānissāmi yo te kumārakassa kãëāpanako bhavissati; sace pana tvaü bhoti kumārikaü vijāyissasi tassā te ahaü āpaõā makkaņacchāpikaü kiõitvā ānissāmi yā te kumārikāya kãëāpanikā bhavissatãti. Dutiyam-pi kho bhante sā māõavikā taü brāhmaõaü etad-avoca: Gaccha tvaü brāhmaõa āpaõā makkaņacchāpakaü kiõitvā ānehi yo me kumārakassa kãëāpanako bhavissatãti. Dutiyam-pi kho bhante so brāhmaõo taü māõavikaü etad-avoca: âgamehi tāva bhoti yāva vijāyasi; sace tvaü bhoti kumārakaü vijāyissasi tassā te ahaü āpaõā makkaņacchāpakaü kiõitvā ānissāmi yo te kumārakassa kãëāpanako bhavissati; sace pana tvaü bhoti kumārikaü vijāyissasi tassā te ahaü āpaõā makkaņacchāpikaü kiõitvā ānissāmi yā te kumārikāya kãëāpanikā bhavissatãti.
Tatiyam-pi kho bhante sā māõavikā taü brāhmaõaü etadavoca: Gaccha tvaü brāhmaõa āpaõā makkaņacchāpakaü kiõitvā ānehi yo me kumārakassa kãëāpanako bhavissatãti.
Atha kho bhante so brāhmaõo tassā māõavikāya sāratto paņibaddhacitto āpaõā makkaņacchāpakaü kiõitvā ānetvā taü māõavikaü etad-avoca: Ayan-te bhoti āpaõā makkaņacchāpako kiõitvā ānãto yo te kumārakassa kãëāpanako bhavissatãti.

#<[page 385]>#
%<                     1.6. UPâLISUTTAũ. (56)                    385>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evaü vutte bhante sā māõavikā taü brāhmaõaü etad-avoca: Gaccha tvaü brāhmaõa imaü makkaņacchāpakaü ādāya yena Rattapāõi rajakaputto ten' upasaīkama, upasaīkamitvā Rattapāõiü rajakaputtaü evaü vadehi:
Icchām' ahaü samma Rattapāõi imaü makkaņacchāpakaü pãtāvalepanaü nāma raīgajātaü ra¤jitaü ākoņitapaccākoņitaü ubhatobhāgavimaņņhan-ti. Atha kho bhante so brāhmaõo tassā māõavikāya sāratto paņibaddhacitto taü makkaņacchāpakaü ādāya yena Rattapāõi rajakaputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Rattapāõiü rajakaputtaü etad-avoca: Icchām' ahaü samma Rattapāõi imaü makkaņacchāpakaü pãtāvalepanaü nāma raīgajātaü ra¤jitaü ākoņitapaccākoņitaü ubhatobhāgavimaņņhan-ti. Evaü vutte bhante Rattapāõi rajakaputto taü brāhmaõaü etad-avoca: Ayaü kho te bhante makkaņacchāpako raīgakkhamo hi kho, no ākoņanakkhamo no vimajjanakkhamo ti. Evam-eva kho bhante bālānaü nigaõņhānaü vādo raīgakkhamo hi kho bālānaü no paõķitānaü, no anuyogakkhamo no vimajjanakkhamo. Atha kho bhante so brāhmaõo aparena samayena navaü dussayugaü ādāya yena Rattapāõi rajakaputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Rattapāõiü rajakaputtaü etad-avoca: Icchām' ahaü samma Rattapāõi imaü navaü dussayugaü pãtāvalepanaü nāma raīgajātaü ra¤jitaü ākoņitapaccākoņitaü ubhatobhāgavimaņņhan-ti. Evaü vutte bhante Rattapāõi rajakaputto taü brāhmaõaü etad-avoca: Idaü kho te bhante navaü dussayugaü raīgakkhama¤-c' eva ākoņanakkhama¤ca vimajjanakkhama¤-cāti. Evam-eva kho bhante tassa Bhagavato vādo arahato sammāsambuddhassa raīgakkhamo c' eva paõķitānaü no bālānaü anuyogakkhamo ca vimajjanakkhamo cāti.
     Sarājikā kho taü gahapati parisā evaü jānāti: Upāli gahapati Nigaõņhassa Nātaputtassa sāvako ti; kassa taü gahapati sāvakaü dhāremāti. Evaü vutte Upāli gahapati uņņhāy' āsanā ekaüsaü uttarāsaīgaü karitvā yena Bhagavā ten' a¤jalim-paõāmetvā Nigaõņhaü Nātaputtaü etad-avoca:

#<[page 386]>#
%<386                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Tena hi bhante suõohi yassāhaü sāvako:
            Dhãrassa vigatamohassa pabhinnakhilassa vijitavijayassa anighassa susamacittassa vuddhasãlassa sādhupa¤¤assa vessantarassa vimalassa Bhagavato tassa sāvako 'ham-asmi.
            Akathaükathissa tusitassa vantalokāmisassa muditassa katasamaõassa manujassa antimasārãrassa narassa anopamassa virajassa Bhagavato tassa sāvako 'ham-asmi.
            Asaüsayassa kusalassa venayikassa sārathivarassa anuttarassa ruciradhammassa nikkaīkhassa pabhāsakarassa mānacchidassa vãrassa Bhagavato tassa sāvako 'ham-asmi.
            Nisabhassa appameyyassa gambhãrassa monapattassa khemaükarassa vedassa dhammaņņhassa saüvutattassa saīgātigassa muttassa Bhagavato tassa sāvako 'ham-asmi.
            Nāgassa pantasenassa khãõasaüyojanassa muttassa paņimantakassa dhonassa pannadhajassa vãtarāgassa dantassa nippapa¤cassa Bhagavato tassa sāvako 'ham-asmi.
            Isisattamassa akuhassa tevijjassa brahmapattassa nahātakassa padakassa passaddhassa viditavedassa purindadassa sakkassa Bhagavato tassa sāvako 'ham-asmi.
            Ariyassa bhāvitattassa pattipattassa veyyākaraõassa satãmato vipassissa anabhinatassa no apanatassa anejassa vasippattassa Bhagavato tassa sāvako 'ham-asmi.
            Sammaggatassa jhāyissa ananugatantarassa suddhassa asitassa appahãnassa pavivittassa aggapattassa tiõõassa tārayantassa Bhagavato tassa sāvako 'ham-asmi.
         Santassa bhåripa¤¤assa mahāpa¤¤assa vãtalobhassa
     tathāgatassa sugatassa appaņipuggalassa asamassa
     visāradassa nipuõassa Bhagavato tassa sāvako 'ham-asmi.
         Taõhacchidassa buddhassa vãtadhåmassa anupalittassa
     āhuneyyassa yakkhassa uttamapuggalassa atulassa
     mahato yasaggapattassa Bhagavato tassa sāvako 'ham-asmãti.
     Kadā sa¤¤åëhā pana te gahapati ime samaõassa Gotamassa vaõõā ti. -- Seyyathā pi bhante nānāpupphānaü mahā puppharāsi,

#<[page 387]>#
%<                  1.7. KUKKURAVATIKASUTTAũ. (57)               387>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tam-enaü dakkho mālākāro vā mālākārantevāsã vā vicitraü mālaü gantheyya, evam-eva kho bhante so Bhagavā anekavaõõo anekasatavaõõo. Ko hi bhante vaõõārahassa vaõõaü na karissatãti.
     Atha kho Nigaõņhassa Nātaputtassa Bhagavato sakkāraü asahamānassa tatth' eva uõhaü lohitaü mukhato ugga¤chãti.
                     UPâLISUTTANTAũ CHAōōHAũ.
                                57.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Koëiyesu viharati; Haliddavasanaü nāma Koëiyānaü nigamo. Atha kho Puõõo ca Koëiyaputto govatiko acelo ca Seniyo kukkuravatiko yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Puõõo Koëiyaputto govatiko Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi, acelo pana Seniyo kukkuravatiko Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyam kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā kukkuro va palikujjitvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Puõõo Koëiyaputto govatiko Bhagavantaü etad-avoca: Ayaü bhante acelo Seniyo kukkuravatiko dukkarakārako, chamānikkhittaü bhu¤jati, tassa taü kukkuravataü dãgharattaü samattaü samādiõõaü, tassa kā gati ko abhisamparāyo ti. -- Alaü Puõõa, tiņņhat' etaü, mā maü etaü pucchãti. -- Dutiyam-pi kho --pe-- tatiyam-pi kho Puõõo Koëiyaputto govatiko Bhagavantaü etadavoca: Ayaü bhante acelo Seniyo kukkuravatiko dukkarakārako, chamānikkhittaü bhu¤jati, tassa taü kukkuravataü dãgharattaü samattaü samādiõõaü, tassa kā gati ko abhisamparāyo ti. -- Addhā kho te ahaü Puõõa na labhāmi:
alaü Puõõa, tiņņhat' etaü, mā maü etaü pucchãti, api ca te ahaü byākarissāmi. Idha Puõõa ekacco kukkuravataü bhāveti paripuõõaü abbokiõõaü, kukkurasãlaü {bhāveti} paripuõõaü abbokiõõaü, kukkuracittaü bhāveti paripuõõaü abbokiõõaü,

#<[page 388]>#
%<388                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kukkurākappaü bhāveti paripuõõaü abbokiõõaü. So kukkuravataü bhāvetvā paripuõõaü abbokiõõaü, kukkurasãlaü bhāvetvā paripuõõaü abbokiõõaü, kukkuracittaü bhāvetvā paripuõõaü abbokiõõaü, kukkurākappaü bhāvetvā paripuõõaü abbokiõõaü, kāyassa bhedā parammaraõā kukkurānaü sahabyataü upapajjati. Sace kho pan' assa evaü diņņhi hoti: iminā 'haü sãlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi deva¤¤ataro vā ti.
sā 'ssa hoti micchādiņņhi. Micchādiņņhissa kho ahaü Puõõa dvinnaü gatãnaü a¤¤ataraü gatiü vadāmi: nirayaü vā tiracchānayoniü vā. Iti kho Puõõa sampajjamānaü kukkuravataü kukkurānaü sahabyataü upaneti, vipajjamānaü nirayan-ti.
     Evaü vutte acelo Seniyo kukkuravatiko parodi assåni pavattesi. Atha kho Bhagavā Puõõaü Koëiyaputtaü govatikaü etad-avoca: Etaü kho te ahaü Puõõa nālatthaü:
alaü Puõõa, tiņņhat' etaü, mā maü etaü pucchãti. -Nāhaü bhante etaü rodāmi yaü maü Bhagavā evam-āha.
Api ca me idaü bhante kukkuravataü dãgharattaü samattaü samādiõõaü. Ayaü bhante Puõõo Koëiyaputto govatiko, tassa taü govataü dãgharattaü samattaü samādiõõaü, tassa kā gati ko abhisamparāyo ti. -- Alaü Seniya, tiņņhat' etaü, mā maü etaü pucchãti. Dutiyam-pi kho --pe-- tatiyampi kho acelo Seniyo kukkuravatiko Bhagavantaü etad-avoca:
Ayaü bhante Puõõo Koëiyaputto govatiko, tassa taü govataü dãgharattaü samattaü samādiõõaü, tassa kā gati ko abhisamparāyo ti. -- Addhā kho te ahaü Seniya na labhāmi:
alaü Seniya, tiņņhat' etaü, mā maü etaü pucchãti, api ca te ahaü byākarissāmi. Idha Seniya ekacco govataü bhāveti paripuõõaü abbokiõõaü, gosãlaü bhāveti paripuõõaü abbokiõõaü, gocittaü bhāveti paripuõõaü abbokiõõaü, gavākappaü bhāveti paripuõõaü abbokiõõaü. So govatam bhāvetvā paripuõõaü abbokiõõaü, gosãlaü bhāvetvā paripuõõaü abbokiõõaü, gocittaü bhāvetvā paripuõõaü abbokiõõaü, gavākappaü bhāvetvā paripuõõaü abbokiõõaü, kāyassa bhedā param-maraõā gunnaü sahabyātaü upapajjati. Sace kho pan' assa evaü diņņhi hoti:

#<[page 389]>#
%<                     1.7. KUKKURAVATIKASUTTAũ. (57).             389>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  iminā 'haü sãlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi deva¤¤ataro vā ti, sā 'ssa hoti micchādiņņhi. Micchādiņņhissa kho ahaü Seniya dvinnaü gatãnaü a¤¤ataraü gatiü vadāmi:
nirayaü vā tiracchānayoniü vā. Iti kho Seniya sampajjamānaü govataü gunnaü sahabyataü upaneti, vipajjamānaü nirayan-ti.
     Evaü vutte Puõõo Koëiyaputto govatiko parodi assåni pavattesi. Atha kho Bhagavā acelaü Seniyaü kukkuravatikaü etad-avoca: Etaü kho te ahaü Seniya nālatthaü:
alaü Seniya, tiņņhat' etaü, mā maü etaü pucchãti. -- Nāhaü bhante etaü rodāmi yaü maü Bhagavā evam-āha. api ca me idaü bhante govataü dãgharattaü samattaü samādiõõaü.
Evaü pasanno ahaü bhante Bhagavati: pahoti Bhagavā tathā dhammaü desetuü yathā aha¤-c' ev' imaü govataü pajaheyyaü aya¤-ca acelo Seniyo kukkuravatiko taü kukkuravataü pajaheyyāti. -- Tena hi Puõõa suõāhi sādhukaü manasikarohi. bhāsissāmãti. Evam-bhante ti kho Puõõo Koëiyaputto govatiko Bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca:
     Cattār' imāni Puõõa kammāni mayā sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā paveditāni, katamāni cattāri: Atthi Puõõa kammaü kaõhaü kaõhavipākaü, atthi Puõõa kammaü sukkaü sukkavipākaü, atthi Puõõa kammaü kaõhasukkaü kaõhasukkavipākaü, atthi Puõõa kammaü akaõhaü asukkaü akaõhāsukkavipākaü kammaü kammakkhayāya saüvattati.
Katama¤-ca Puõõa kammaü kaõhaü kaõhavipākaü: Idha Puõõa ekacco sabyābajjhaü kāyasaīkhāraü abhisaīkharoti sabyābajjhaü vacãsaīkhāraü abhisaīkharoti sabyābajjhaü manosaīkhāraü abhisaīkharoti. So sabyābajjhaü kāyasaīkhāraü abhisaīkharitvā sabyābajjhaü vacãsaīkhāraü abhisaīkharitvā sabyābajjhaü manosaīkhāraü abhisaīkharitvā sabyābajjhaü lokaü upapajjati. Tam-enaü sabyābajjhaü lokaü upapannaü samānaü sabyābajjhā phassā phusanti. So sabyābajjhehi phassehi phuņņho samāno sabyābajjhaü vedanaü vedeti ekantadukkhaü seyyathā pi sattā nerayikā.

#<[page 390]>#
%<390                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Iti kho Puõõa bhåtā bhåtassa upapatti hoti, yaü karoti tena upapajjati, upapannam-enaü phassā phusanti.
Evaü p' ahaü Puõõa: kammadāyādā sattā ti vadāmi. Idaü vuccati Puõõa kammaü kaõhaü kaõhavipākaü. Katama¤ca Puõõa kammaü sukkaü sukkavipākaü: Idha Puõõa ekacco abyābajjhaü kāyasaīkhāraü abhisaīkharoti abyābajjhaü vacãsaīkhāraü abhisaīkharoti abyābajjhaü manosaīkhāraü abhisaīkharoti. So abyābajjhaü kāyasaīkhāraü abhisaīkharitvā abyābajjhaü vacãsaīkhāraü abhisaīkharitvā abyābajjhaü manosaīkhāraü abhisaīkharitvā abyābajjhaü lokaü upapajjati. Tam-enaü abyābajjhaü lokaü upapannaü samānaü abyābajjhā phassā phusanti. So abyābajjhehi phassehi phuņņho samāno abyābajjhaü vedanaü vedeti ekantasukhaü seyyathā pi devā Subhakiõõā. Iti kho Puõõa bhåtā bhåtassa upapatti hoti, yaü karoti tena upapajjati, upapannam-enaü phassā phusanti. Evaü p' ahaü Puõõa:
kammadāyādā sattā ti vadāmi. Idaü vuccati Puõõa kammaü sukkaü sukkavipākaü. katama¤-ca Puõõa kammaü kaõhasukkaü kaõhasukkavipākaü: idha Puõõa ekacco sabyābajjham-pi abyābajjham-pi kāyasaīkhāraü abhisaīkharoti sabyābajjham-pi abyābajjham-pi vacãsaīkhāraü abhisaīkharoti sabyābajjham-pi abyābajjham-pi manosaīkhāraü abhisaīkharoti. So sabyābajjham-pi abyābajjham-pi kāyasaīkhāraü abhisaīkharitvā sabyābajjham-pi abyābajjham-pi vacãsaīkhāraü abhisaīkharitvā sabyābajjham-pi abyābajjhampi manosaīkhāraü abhisaīkharitvā sabyābajjham-pi abyābajjham-pi lokaü upapajjati. Tam-enaü sabyābajjham-pi abyābajjham-pi lokaü upapannaü samānaü sabyābajjhā pi abyābajjhā pi phassā phusanti. So sabyābajjhehi pi abyābajjhehi pi phassehi phuņņho samāno sabyābajjham-pi abyābajjham-pi vedanaü vedeti vokiõõaü sukhadukkhaü seyyathā pi manussā ekacce ca devā ekacce ca vinipātikā. iti kho Puõõa bhåtā bhåtassa upapatti hoti, yaü karoti tena upapajjati, upapannam-enaü phassā phusanti. Evam p' ahaü Puõõa: kammadāyādā sattā ti vadāmi. Idaü vuccati Puõõa kammaü kaõhasukkaü kaõhasukkavipākaü. Katama¤-ca Puõõa kammaü akaõhaü asukkaü akaõhāsukkavipākaü kammaü kammakkhayāya saüvattati:

#<[page 391]>#
%<                 1.7. KUKKURAVATIKASUTTAũ. (57)                 391>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Tatra Puõõa yam-idaü kammaü kaõhaü kaõhavipākaü tassa pahānāya yā cetanā, yam-p' idaü kammaü sukkaü sukkavipākaü tassa pahānāya yā cetanā, yam-p' idaü kammaü kaõhasukkaü kaõhasukkavipākaü tassa pahānāya yā cetanā, idaü vuccati Puõõa kammaü akaõhaü asukkaü akaõhāsukkavipākaü kammaü kammakkhayāya saüvattati. Imāni kho Puõõa cattāri kammāni mayā sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā paveditānãti.
     Evaü vutte Puõõo Koëiyaputto govatiko Bhagavantaü etad-avoca: Abhikkantaü bhante, abhikkantaü bhante.
Seyyathā pi bhante --pe-- upāsakam-maü Bhagavā dhāretu ajjatagge pāõupetaü saraõagatan-ti. Acelo pana Seniyo kukkuravatiko Bhagavantaü etad-avoca: Abhikkantaü bhante, abhikkantaü bhante. Seyyathā pi bhante nikujjitaü vā ukkujjeyya, paņicchannaü vā vivareyya, måëhassa vā maggaü ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaü dhāreyya:
cakkhumanto råpāni dakkhintãti, evam-evaü Bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaü bhante Bhagavantaü saraõaü gacchāmi dhamma¤-ca bhikkhusaīgha¤-ca.
Labheyyāhaü bhante Bhagavato santike pabbajjaü labheyyaü upasampadan-ti. -- Yo kho Seniya a¤¤atitthiyapubbo imasmiü dhammavinaye ākaīkhati pabbajjaü ākaīkhati upasampadaü so cattāro māse parivasati, catunnaü māsānaü accayena āraddhacittā bhikkhå pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya; api ca m' ettha puggalavemattatā viditā ti.
-- Sace bhante a¤¤atitthiyapubbā imasmiü dhammavinaye ākaīkhantā pabbajjaü ākaīkhantā upasampadaü cattāro māse parivasanti, catunnaü māsānaü accayena āraddhacittā bhikkhå pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya, ahaü cattāri vassāni parivasissāmi, catunnaü maü vassānaü accayena āraddhacittā bhikkhå pabbājentu upasampādentu bhikkhubhāvāyāti. Alattha kho acelo Seniyo kukkuravatiko Bhagavato santike pabbajjaü alattha upasampadaü. Aciråpasampanno kho pan' āyasmā Seniyo eko våpakaņņho appamatto ātāpã pahitatto viharanto nacirass' eva yass' atthāya kulaputtā samma-d-eva agārasmā anagāriyaü pabbajanti tad-anuttaraü brahmacariyapariyosānaü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihāsi;

#<[page 392]>#
%<392                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti abbha¤¤āsi. A¤¤ataro kho pan' āyasmā Seniyo arahataü ahosãti.
                  KUKKURAVATIKASUTTANTAũ SATTAMAũ.
                                58.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Veëuvane Kalandakanivāpe. Atha kho Abhayo rājakumāro yena Nigaõņho Nātaputto ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Nigaõņhaü Nātaputtaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Abhayaü rājakumāraü Nigaõņho Nātaputto etad-avoca: Ehi tvaü rājakumāra samaõassa Gotamassa vādaü āropehi, evaü te kalyāõo kittisaddo abbhugga¤chãti: Abhayena rājakumārena samaõassa Gotamassa evaü mahiddhikassa evaü mahānubhāvassa vādo āropito ti. -- Yathākathaü panāhaü bhante samaõassa Gotamassa evaü mahiddhikassa evaü mahānubhāvassa vādaü āropessāmãti. -- Ehi tvaü rājakumāra yena samaõo Gotamo ten' upasaīkama, upasaīkamitvā samaõaü Gotamaü evaü vadehi: Bhāseyya nu kho bhante Tathāgato taü vācaü yā sā vācā paresaü appiyā amanāpā ti. Sace te samaõo Gotamo evaü puņņho evaü byākaroti: Bhāseyya rājakumāra Tathāgato taü vācaü yā sā vācā paresaü appiyā amanāpā ti, tam-enaü tvaü evaü vadeyyāsi: Atha ki¤-carahi te bhante puthujjanena nānākaraõaü, puthujjano pi hi taü vācaü bhāseyya yā sā vācā paresaü appiyā amanāpā ti. Sace pana te samaõo Gotamo evaü puņņho evaü byākaroti: Na rājakumāra Tathāgato taü vācaü bhāseyya yā sā vācā paresaü appiyā amanāpā ti,

#<[page 393]>#
%<               1.8. ABHAYARâJAKUMâRASUTTAũ. (58)                393>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tam-enaü tvaü evaü vadeyyāsi:
Atha ki¤-carahi te bhante Devadatto byākato: āpāyiko Devadatto, nerayiko Devadatto, kappaņņho Devadatto, atekiccho Devadatto ti, tāya ca pana te vācāya Devadatto kupito ahosi anattamano ti. Imaü kho te rājakumāra samaõo Gotamo ubhatokoņikaü pa¤haü puņņho samāno n' eva sakkhãti uggilituü n' eva sakkhãti ogilituü. Seyyathā pi nāma purisassa ayosiīghāņakaü kaõņhe vilaggaü, so n' eva sakkuõeyya uggilituü n' eva sakkuõeyya ogilituü, evam-eva kho te rājakumāra samaõo Gotamo imaü ubhatokoņikaü pa¤haü puņņho samāno n' eva sakkhãti uggilituü n' eva sakkhãti ogilitun-ti.
     Evam-bhante ti kho Abhayo rājakumāro Nigaõņhassa Nātaputtassa paņissutvā uņņhāy' āsanā Nigaõņhaü Nātaputtaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnassa kho Abhayassa rājakumārassa suriyaü oloketvā etad-ahosi: Akālo kho ajja Bhagavato vādaü āropetuü, sve dānāhaü sake nivesane Bhagavato vādaü āropessāmãti Bhagavantaü etad-avoca: Adhivāsetu me bhante Bhagavā svātanāya attacatuttho bhattan-ti.
Adhivāsesi Bhagavā tuõhãbhāvena. Atha kho Abhayo rājakumāro Bhagavato adhivāsanaü viditvā uņņhāy' āsanā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā pakkāmi. Atha kho Bhagavā tassā rattiyā accayena pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya yena Abhayassa rājakumārassa nivesanaü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā pa¤¤atte āsane nisãdi. Atha kho Abhayo rājakumāro Bhagavantaü paõãtena khādaniyena bhojaniyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho Abhayo rājakumāro Bhagavantaü bhuttāviü onãtapattapāõiü a¤¤ataraü nãcaü āsanaü gahetvā ekamantaü nisãdi.
     Ekamantam nisinno kho Abhayo rājakumāro Bhagavantam etad-avoca: Bhāseyya nu kho bhante Tathāgato tam vācaü yā sā vācā paresaü appiyā amanāpā ti. -- Na kho 'ttha rājakumāra ekaüsenāti. -- Ettha bhante anassuü nigaõņhā ti. -- Kiü pana tvaü rājakumāra evaü vadesi:

#<[page 394]>#
%<394                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
ettha bhante anassuü nigaõņhā ti. -- Idhāhaü bhante yena Nigaõņho Nātaputto ten' upasaīkamiü, upasaīkamitvā Nigaõņhaü Nātaputtaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiü. Ekamantaü nisinnaü kho maü bhante Nigaõņho Nātaputto etad-avoca: Ehi tvaü rājakumāra samaõassa Gotamassa vādaü āropehi, evaü te kalyāõo kittisaddo abbhugga¤chãti:
Abhayena rājakumārena samaõassa Gotamassa evaü mahiddhikassa evaü mahānubhāvassa vādo āropito ti. Evaü vutte ahaü bhante Nigaõņhaü Nātaputtaü etad-avocaü: Yathākathaü panahaü bhante samaõassa Gotamassa evaü mahiddhikassa evaü mahānubhāvassa vādaü āropessāmãti. Ehi tvaü rājakumāra yena samaõo Gotamo ten' upasaīkama, upasaīkamitvā samaõaü Gotamaü evaü vadehi: Bhāseyya nu kho bhante Tathāgato taü vācaü yā sā vācā paresaü appiyā amanāpā ti. Sace te samaõo Gotamo evaü puņņho evaü byākaroti: Bhāseyya rājakumāra Tathāgato taü vācaü yā sā vācā paresaü appiyā amanāpā ti, tam-enaü tvaü evaü vadeyyāsi: Atha ki¤-carahi te bhante puthujjanena nānākaraõaü, puthujjano pi hi taü vācaü bhāseyya yā sā vācā paresaü appiyā amanāpā ti. Sace pana te samaõo Gotamo evaü puņņho evaü byākaroti: Na rājakumāra Tathāgato taü vācaü bhāseyya yā sā vācā paresaü appiyā amanāpā ti. tam-enaü tvaü evaü vadeyyāsi: Atha ki¤-carahi te bhante Devadatto byākato: āpāyiko Devadatto, nerayiko Devadatto, kappaņņho Devadatto, atekiccho Devadatto ti, tāya ca pana te vācāya Devadatto kupito ahosi anattamano ti. Imaü kho te rājakumāra samaõo Gotamo ubhatokoņikaü pa¤haü puņņho samāno n' eva sakkhãti uggilituü n' eva sakkhãti ogilituü. Seyyathā pi nāma purisassa ayosiīghāņakaü kaõņhe vilaggaü, so n' eva sakkuõeyya uggilituü n' eva sakkuõeyya ogilituü, evam-eva kho te rājakumāra samaõo Gotamo imaü ubhatokoņikaü pa¤haü puņņho samāno n' eva sakkhãti uggilituü n' eva sakkhãti ogilitun-ti.
     Tena kho pana samayena daharo kumāro mando uttānaseyyako Abhayassa rājakumārassa aīke nisinno hoti. Atha kho Bhagavā Abhayaü rājakumāraü etad-avoca: Taü kimma¤¤asi rājakumāra:

#<[page 395]>#
%<                 1.8. ABHAYARâJAKUMâRASUTTAũ. (58)             395>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sacāyaü kumāro tuyhaü vā pamādamanvāya dhātiyā vā pamādam-anvāya kaņņhaü vā kaņhalaü vā mukhe āhareyya, kinti naü kareyyāsãti. -- âhareyy' assāhaü bhante. Sace ahaü bhante na sakkuõeyyaü ādiken' eva āhattuü, vāmena hatthena sãsaü pariggahetvā dakkhiõena hatthena vaīkaīguliü karitvā salohitam-pi āhareyyaü, taü kissa hetu: atthi me bhante kumāre anukampā ti. -- Evameva kho rājakumāra yaü Tathāgato vācaü jānāti abhåtaü atacchaü anatthasaühitaü, sā ca paresaü appiyā amanāpā, na taü Tathāgato vācaü bhāsati; yam-pi Tathāgato vācaü jānāti bhåtaü tacchaü anatthasaühitaü, sā ca paresaü appiyā amanāpā, tam-pi Tathāgato vācaü na bhāsati; ya¤ca kho Tathāgato vācaü jānāti bhåtaü tacchaü atthasaühitaü, sā ca paresaü appiyā amanāpā, tatra kāla¤¤å Tathāgato hoti tassā vācāya veyyākaraõāya. Yaü Tathāgato vācaü jānāti abhåtaü atacchaü anatthasaühitaü, sā ca paresaü piyā manāpā, na taü Tathāgato vācaü bhāsati; yampi Tathāgato vācaü jānāti bhåtaü tacchaü anatthasaühitaü, sā ca paresaü piyā manāpā, tam-pi Tathāgato vācaü na bhāsati; ya¤-ca kho Tathāgato vācaü jānāti bhåtaü tacchaü atthasaühitaü, sā ca paresaü piyā manāpā, tatra kāla¤¤å Tathāgato hoti tassā vācāya veyyākaraõāya, taü kissa hetu:
Atthi rājakumāra Tathāgatassa sattesu anukampā ti.
     Ye 'me bhante khattiyapaõķitā pi brāhmaõapaõķitā pi gahapatipaõķitā pi samaõapaõķitā pi pa¤haü abhisaīkharitvā Tathāgataü upasaīkamitvā pucchanti, pubbe va nu kho etaü bhante Bhagavato cetaso parivitakkitaü hoti: ye maü upasaīkamitvā evaü pucchissanti tesāhaü evaü puņņho evaü byākarissāmãti, udāhu ņhānaso v' etaü Tathāgataü paņibhātãti. -- Tena hi rājakumāra ta¤-¤ev' ettha paņipucchissāmi, yathā te khameyya tathā naü byākareyyāsi. Taü kim-ma¤¤asi rājakumāra: kusalo tvaü rathassa aīgapaccaīgānan-ti. -- Evaü bhante, kusalo ahaü rathassa aīgapaccaīgānan-ti. -- Taü kim-ma¤¤asi rājakumāra: ye taü upasaīkamitvā evaü paccheyyuü: kin-nām' idaü rathassa aīgapaccaīgan-ti, pubbe va nu kho te etaü cetaso parivitakkitaü assa:

#<[page 396]>#
%<396                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ye maü upasaīkamitvā evaü pucchissanti tesāhaü evaü byākarissāmãti, udāhu ņhānaso v' etaü taü paņibhāseyyāti. -- Ahaü hi bhante rathiko sa¤¤āto kusalo rathassa aīgapaccaīgānaü, sabbāni me rathassa aīgapaccaīgāni suviditāni, ņhānaso v' etaü maü paņibhāseyyāti. -Evam-eva kho rājakumāra ye te khattiyapaõķitā pi brāhmaõapaõķitā pi gahapatipaõķitā pi samaõapaõķitā pi pa¤haü abhisaīkharitvā Tathāgataü upasaīkamitvā pucchanti, ņhānaso v' etaü Tathāgataü paņibhāti, taü kissa hetu: Sā hi rājakumāra Tathāgatassa dhammadhātu suppaņividdhā yassā dhammadhātuyā suppaņividdhattā ņhānaso v' etaü Tathāgataü paņibhātãti.
     Evaü vutte Abhayo rājakumāro Bhagavantaü etadavoca: Abhikkantaü bhante, abhikkantaü bhante. Seyyathā pi bhante nikujjitaü vā ukkujjeyya, paņicchannaü vā vivareyya, måëhassa vā maggaü ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaü dhāreyya: cakkhumanto råpāni dakkhintãti, evam-evaü Bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito.
Esāhaü bhante Bhagavantaü saraõaü gacchāmi dhamma¤ca bhikkhusaīgha¤-ca. Upāsakaü maü Bhagavā dharetu ajjatagge pāõupetaü saraõagatan-ti.
                 ABHAYARâJAKUMâRASUTTANTAũ AōōHAMAũ.
                                 59.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho Pa¤cakaīgo thapati yen' āyasmā Udāyi ten' upasaīkami, upasaīkamitvā āyasmantaü Udāyiü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Pa¤cakaīgo thapati āyasmantaü Udāyiü etad-avoca: Kati nu kho bhante Udāyi vedanā vuttā Bhagavatā ti. -- Tisso kho gahapati vedanā vuttā Bhagavatā: sukhā vedanā, dukkhā vedanā, adukkhamasukhā vedanā.

#<[page 397]>#
%<                1.9. BAHUVEDANIYASUTTAũ. (59)                    397>%
Imā kho gahapati tisso vedanā vuttā Bhagavatā ti. -- Na kho bhante Udāyi tisso vedanā vuttā Bhagavatā, dve vedanā vuttā Bhagavatā: sukhā vedanā, dukkhā vedanā. Yā 'yaü bhante adukkhamasukhā vedanā, santasmiü esā paõãte sukhe vuttā Bhagavatā ti. Dutiyam-pi kho āyasmā Udāyi Pa¤cakaīgaü thapatiü etad-avoca: Na kho gahapati dve vedanā vuttā Bhagavatā, tisso vedanā vuttā Bhagavatā: sukhā vedanā, dukkhā vedanā, adukkhamasukhā vedanā. Imā kho gahapati tisso vedanā vuttā Bhagavatā ti. Dutiyam-pi kho Pa¤cakaīgo thapati āyasmantaü Udāyiü etad-avoca: Na kho bhante Udāyi tisso vedanā vuttā Bhagavatā, dve vedanā vuttā Bhagavatā: sukhā vedanā, dukkhā vedanā. Yā 'yaü bhante adukkhamasukhā vedanā, santasmiü esā paõãte sukhe vuttā Bhagavatā ti. Tatiyam-pi kho āyasmā Udāyi Pa¤cakaīgaü thapatiü etad-avoca: Na kho gahapati dve vedanā vuttā Bhagavatā, tisso vedanā vuttā Bhagavatā: sukhā vedanā, dukkhā vedanā, adukkhamasukhā vedanā. Imā kho gahapati tisso vedanā vuttā Bhagavatā ti. Tatiyam-pi kho Pa¤cakaīgo thapati āyasmantaü Udāyiü etad-avoca: Na kho bhante Udāyi tisso vedanā vuttā Bhagavatā, dve vedanā vuttā Bhagavatā: sukhā vedanā, dukkhā vedanā. Yā 'yaü bhante adukkhamasukhā vedanā, santasmiü esā paõãte sukhe vuttā Bhagavatā ti. N' eva kho asakkhi āyasmā Udāyi Pa¤cakaīgaü thapatiü sa¤¤āpetuü na panāsakkhi Pa¤cakaīgo thapati āyasmantaü Udāyiü sa¤¤āpetuü.
     Assosi kho āyasmā ânando āyasmato Udāyissa Pa¤cakaīgena thapatinā saddhiü imaü kathāsallāpaü. Atha kho āyasmā ânando yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā ânando yāvatako ahosi āyasmato Udāyissa Pa¤cakaīgena thapatinā saddhiü kathāsallāpo taü sabbaü Bhagavato ārocesi. Evaü vutte Bhagavā āyasmantaü ânandaü etad-avoca: Santaü yeva kho ânanda pariyāyaü Pa¤cakaīgo thapati Udāyissa nābbhanumodi, santaü yeva ca pana pariyāyaü Udāyi Pa¤cakaīgassa thapatissa nābbhanumodi. Dve p' ânanda vedanā vuttā mayā pariyāyena,

#<[page 398]>#
%<398                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tisso pi vedanā vuttā mayā pariyāyena, pa¤ca pi vedanā vuttā mayā pariyāyena, cha pi vedanā vuttā mayā pariyāyena, aņņhādasa pi vedanā vuttā mayā pariyāyena, chattiüsāpi vedanā vuttā mayā pariyāyena, aņņhasataü vedanāsatam-pi vuttaü mayā pariyāyena. Evaü pariyāyadesito kho ânanda mayā dhammo. Evaü pariyāyadesite kho ânanda mayā dhamme ye a¤¤ama¤¤assa subhāsitaü sulapitaü na samanujānissanti na samanuma¤¤issanti na samanumodissanti tesam-etaü pāņikaīkhaü: bhaõķanajātā kalahajātā vivādāpannā a¤¤ama¤¤aü mukhasattãhi vitudantā viharissanti. Evaü pariyāyadesito kho ânanda mayā dhammo.
Evaü pariyāyadesite kho ânanda mayā dhamme ye a¤¤ama¤¤assa subhāsitaü sulapitaü samanujānissanti samanuma¤¤issanti samanumodissanti tesam-etaü pāņikaīkhaü:
samaggā sammodamānā avivadamānā khãrodakãbhåtā a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi sampassantā viharissanti.
     Pa¤ca kho ime ânanda kāmaguõā, katame pa¤ca:
cakkhuvi¤¤eyyā råpā iņņhā kantā manāpā piyaråpā kāmåpasaühitā rajanãyā, sotavi¤¤eyyā saddā -- ghānavi¤¤eyyā gandhā -- jivhāvi¤¤eyyā rasā -- kāyavi¤¤eyyā phoņņhabbā iņņhā kantā manāpā piyaråpā kāmåpasaühitā rajanãyā. Ime kho ânanda pa¤ca kāmaguõā. Yaü kho ânanda ime pa¤ca kāmaguõe paņicca uppajjati sukhaü somanassaü idaü vuccati kāmasukhaü.
     Yo kho ânanda evaü vadeyya: Etaparamaü sattā sukhaü somanassaü paņisaüvedentãti, idam-assa nānujānāmi, taü kissa hetu: Atth' ânanda etamhā sukhā a¤¤aü sukhaü abhikkantatara¤-ca paõãtatara¤-ca. Katama¤-c' ânanda etamhā sukhā a¤¤aü sukhaü abhikkantatara¤-ca paõãtatara¤-ca: Idh' ânanda bhikkhu vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Idaü kho ânanda etamhā sukhā a¤¤aü sukhaü abhikkantatara¤-ca paõãtatara¤-ca.
     Yo kho ânanda evaü vadeyya: Etaparamaü sattā sukhaü somanassaü paņisaüvedentãti, idam-assa nānujānāmi, taü kissa hetu:

#<[page 399]>#
%<                1.9. BAHUVEDANIYASUTTAũ. (59)                    399>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Atth' ânanda etamhā sukhā a¤¤aü sukhaü abhikkantatara¤-ca paõãtatara¤-ca. Katama¤-c' ânanda etamhā sukhā a¤¤aü sukhaü abhikkantatara¤-ca paõãtatara¤-ca: Idh' ânanda bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja viharati. Idaü kho ânanda etamhā sukhā a¤¤aü sukhaü abhikkantatara¤-ca paõãtatara¤-ca.
     Yo kho ânanda --pe-- paõãtatara¤-ca: Idh' ânanda bhikkhu pãtiyā ca virāgā upekhako ca viharati sato ca sampajāno, sukha¤-ca kāyena paņisaüvedeti yan-taü ariyā ācikkhanti: upekhako satimā sukhavihārã ti tatiyaü jhānaü upasampajja viharati. Idaü kho ânanda etamhā sukhā a¤¤aü sukhaü abhikkantatara¤-ca paõãtatara¤-ca.
     Yo kho ânanda --pe-- paõãtatara¤-ca: Idh' ânanda bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkhaü asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja viharati. Idaü kho ânanda etamhā sukhā a¤¤aü sukhaü abhikkantatara¤-ca paõãtatara¤-ca.
     Yo kho ânanda --pe-- paõãtatara¤-ca: Idh' ânanda bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā paņighasa¤¤ānaü atthagamā nānattasa¤¤ānaü amanasikārā: ananto ākāso ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja viharati. Idaü kho ânanda etamhā sukhā a¤¤aü sukhaü abhikkantatara¤-ca paõãtatara¤-ca.
     Yo ho ânanda --pe-- paõãtatara¤-ca: Idh' ânanda bhikkhu sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma: anantaü vi¤¤āõan-ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü upasampajja viharati. Idaü kho ânanda etamhā sukhā a¤¤aü sukhaü abhikkantatara¤ca paõãtatara¤-ca.
     Yo kho ânanda --pe-- paõãtatara¤-ca: Idh' ânanda bhikkhu sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma: na-tthi ki¤cãti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati. Idaü kho ânanda etamhā sukhā a¤¤aü sukhaü abhikkantatara¤-ca paõãtatara¤-ca.

#<[page 400]>#
%<400                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
     Yo kho ânanda --pe-- paõãtatara¤-ca: Idh' ânanda bhikkhu sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upasampajja viharati. Idaü kho ânanda etamhā sukhā a¤¤aü sukhaü abhikkantatara¤-ca paõãtatara¤-ca.
     Yo kho ânanda evaü vadeyya: Etaparamaü sattā sukhaü somanassaü paņisaüvedentãti, idam-assa nānujānāmi, taü kissa hetu: Atth' ânanda etamhā sukhā a¤¤aü sukhaü abhikkantatara¤-ca paõãtatara¤-ca. Katama¤-c' ânanda etamhā sukhā a¤¤aü sukhaü abhikkantatara¤-ca paõãtatara¤-ca: Idh' ânanda bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasampajja viharati. Idaü kho ânanda etamhā sukhā a¤¤aü sukhaü abhikkantatara¤-ca paõãtatara¤-ca.
     ōhānaü kho pan' etaü ânanda vijjati yaü a¤¤atitthiyā paribbājakā evaü vadeyyuü: Sa¤¤āvedayitanirodhaü samaõo Gotamo āha ta¤-ca sukhasmiü pa¤¤āpeti, ta-y-idaü kiü su, ta-y-idaü kathaü såti. Evaüvādino {ânanda} a¤¤atitthiyā paribbājakā evam-assu vacanãyā: Na kho āvuso Bhagavā sukhaü yeva vedanaü sandhāya sukhasmiü pa¤¤āpeti, api c' āvuso yattha yattha sukhaü upalabbhati yahiü yahiü tantaü Tathāgato sukhasmiü pa¤¤āpetãti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano āyasmā ânando Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
                  BAHUVEDANIYASUTTANTAũ NAVAMAũ.
                                60.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Kosalesu cārikaü caramāno mahatā bhikkhusaīghena saddhiü yena Sālā nāma Kosalānaü brāhmaõagāmo tad-avasari. Assosuü kho Sāleyyakā brāhmaõagahapatikā: Samaõo khalu bho Gotamo Sakyaputto Sakyakulā pabbajito Kosalesu cārikaü caramāno mahatā bhikkhusaīghena saddhiü Sālaü anupatto.

#<[page 401]>#
%<                 1. 10. APAööAKASUTTAũ. (60)                     401>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Taü kho pana bhavantaü Gotamaü evaü kalyāõo kittisaddo abbhuggato: Iti pi so Bhagavā arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaü buddho bhagavā. So imaü lokaü sadevakaü samārakaü sabrahmakaü sassamaõabrāhmaõiü pajaü sadevamanussaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedeti. So dhammaü deseti ādikalyānaü majjhekalyāõaü pariyosānakalyāõaü sātthaü sabya¤janaü, kevalaparipuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü pakāseti. Sādhu kho pana tathāråpānaü arahataü dassanaü hotãti. Atha kho Sāleyyakā brāhmaõagahapatikā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā app-ekacce Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu, app-ekacce Bhagavatā saddhiü sammodiüsu, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdiüsu, app-ekacce yena Bhagavā ten' a¤jalim-paõāmetvā ekamantaü nisãdiüsu, app-ekacce Bhagavato santike nāmagottaü sāvetvā ekamantaü nisãdiüsu, app-ekacce tuõhãbhåtā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinne kho Sāleyyake brāhmaõagahapatike Bhagavā etadavoca: Atthi pana vo gahapatayo koci manāpo satthā yasmiü vo ākāravatã saddhā paņiladdhā ti. -- Na-tthi kho no bhante koci manāpo satthā yasmiü no ākāravatã saddhā paņiladdhā ti. -- Manāpaü vo gahapatayo satthāraü alabhantehi ayaü apaõõako dhammo samādāya vattitabbo. Apaõõako hi gahapatayo dhammo samatto samādiõõo so vo bhavissati dãgharattaü hitāya sukhāya. Katamo ca gahapatayo apaõõako dhammo:
     Santi gahapatayo eke samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: Na-tthi dinnaü na-tthi yiņņhaü na-tthi hutaü, na-tthi sukaņadukkaņānaü kammānaü phalaü vipāko, na-tthi ayaü loko na-tthi paro loko, na-tthi mātā na-tthi pitā, na-tthi sattā opapātikā, na-tthi loke samaõabrāhmaõā sammaggatā sammāpaņipannā ye ima¤-ca lokaü para¤-ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedentãti.
Tesaü yeva kho gahapatayo samaõabrāhmaõānaü eke samaõabrāhmaõā ujuvipaccanãkavādā,

#<[page 402]>#
%<402                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  te evam-āhaüsu: Atthi dinnaü atthi yiņņhaü atthi hutaü, atthi sukaņadukkaņānaü kammānaü phalaü vipāko, atthi ayaü loko atthi paro loko, atthi mātā atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaõabrāhmaõā sammaggatā sammāpaņipannā ye ima¤-ca lokaü para¤-ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedentãti.
Taü kim-ma¤¤atha gahapatayo: nanu 'me samaõabrāhmaõā a¤¤ama¤¤assa ujuvipaccanãkavādā ti. -- Evaü bhante.
     Tatra gahapatayo ye te samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: Na-tthi dinnaü na-tthi yiņņhaü na-tthi hutaü, na-tthi sukaņadukkaņānaü kammānaü phalaü vipāko, na-tthi ayaü loko na-tthi paro loko, na-tthi mātā natthi pitā, na-tthi sattā opapātikā, na-tthi loke samaõabrāhmaõā sammaggatā sammāpaņipannā ye ima¤-ca lokaü para¤-ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedentãti, tesam-etaü pāņikaīkhaü: yam-idaü kāyasucaritaü vacãsucaritaü manosucaritaü ime tayo kusale dhamme abhinivajjetvā yam-idaü kāyaduccaritaü vacãduccaritaü manoduccaritaü ime tayo akusale dhamme samādāya vattissati, taü kissa hetu: Na hi te bhonto samaõabrāhmaõā passanti akusalānaü dhammānaü ādãnavaü okāraü saīkilesaü, kusalānaü dhammānaü nekkhamme ānisaüsaü vodānapakkhaü.
Santaü yeva kho pana paraü lokaü: na-tthi paro loko ti 'ssa diņņhi hoti, sā 'ssa hoti micchādiņņhi. Santaü yeva kho pana paraü lokaü: na-tthi paro loko ti saīkappeti, svāssa hoti micchāsaīkappo. Santaü yeva kho pana paraü lokaü: natthi paro loko ti vācaü bhāsati, sā 'ssa hoti micchāvācā.
Santaü yeva kho pana paraü lokaü: na-tthi paro loko ti āha, ye te arahanto paralokaviduno tesam-ayaü paccanãkaü karoti. Santaü yeva kho pana paraü lokaü: na-tthi paro loko ti paraü sa¤¤apeti, sā 'ssa hoti asaddhammasa¤¤atti, tāya ca pana asaddhammasa¤¤attiyā attān' ukkaüseti paraü vambheti. Iti pubbe va kho pan' assa susãlyaü pahãnaü hoti, dussãlyaü paccupaņņhitaü; aya¤-ca micchādiņņhi micchāsaīkappo micchāvācā ariyānaü paccanãkatā asaddhammasa¤¤atti attukkaüsanā paravambhanā evaü-s' ime aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti micchādiņņhipaccayā.

#<[page 403]>#
%<                    1. 10. APAööAKASUTTAũ. (60)                  403>%
     Tatra gahapatayo vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Sace kho na-tthi paro loko evam-ayaü bhavaü purisapuggalo kāyassa bhedā sotthim-attānaü karissati, sace kho atthi paro loko evam-ayaü bhavaü purisapuggalo kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjissati. Kāmaü kho pana mā 'hu paro loko, hotu nesaü bhavataü samaõabrāhmaõānaü saccaü vacanaü, atha ca panāyaü bhavaü purisapuggalo diņņhe va dhamme vi¤¤ånaü gārayho: dussãlo purisapuggalo micchādiņņhi natthikavādo ti.
Sace kho atth' eva paro loko evaü imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaliggaho: ya¤-ca diņņhe va dhamme vi¤¤ånaü gārayho, ya¤-ca kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjissati. Evamassāyaü apaõõako dhammo dussamatto samādiõõo ekaüsaü pharitvā tiņņhati, ri¤cati kusalaü ņhānaü.
     Tatra gahapatayo ye te samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: Atthi dinnaü atthi yiņņhaü atthi hutaü, atthi sukaņadukkaņānaü kammānaü phalaü vipāko, atthi ayaü loko atthi paro loko, atthi mātā atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaõabrāhmaõā sammaggatā sammāpaņipannā ye ima¤-ca lokaü para¤-ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedentãti, tesam-etaü pāņikaīkhaü: yam-idaü kāyaduccaritaü vacãduccaritaü manoduccaritaü ime tayo akusale dhamme abhinivajjetvā yam-idaü kāyasucaritaü vacãsucaritaü manosucaritaü ime tayo kusale dhamme samādāya vattissanti, taü kissa hetu: Passanti hi te bhonto samaõabrāhmaõā akusalānaü dhammānaü ādãnavaü okāraü saīkilesaü, kusalānaü dhammānaü nekkhamme ānisaüsaü vodānapakkhaü. Santaü yeva kho pana paraü lokaü: atthi paro loko ti 'ssa diņņhi hoti, sā 'ssa hoti sammādiņņhi. Santaü yeva kho pana paraü lokaü: atthi paro loko ti saīkappeti, svāssa hoti sammāsaīkappo. Santaü yeva kho pana paraü lokaü: atthi paro loko ti vācaü bhāsati, sā 'ssa hoti sammāvācā.
Santaü yeva kho pana paraü lokaü: atthi paro loko ti āha, ye te arahanto paralokaviduno tesam-ayaü na paccanãkaü karoti.
Santaü yeva kho pana paraü lokaü: atthi paro loko ti paraü sa¤¤apeti,

#<[page 404]>#
%<404                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sā 'ssa hoti saddhammasa¤¤atti, tāya ca pana saddhammasa¤¤attiyā n' ev' attān' ukkaüseti na paraü vambheti. Iti pubbe va kho pan' assa dussãlyaü pahãnaü hoti, susãlyaü paccupaņņhitaü; aya¤-ca sammādiņņhi sammāsaīkappo sammāvācā ariyānaü apaccanãkatā saddhammasa¤¤atti anattukkaüsanā aparavambhanā evaü-s' ime aneke kusalā dhammā sambhavanti sammādiņņhipaccayā.
     Tatra gahapatayo vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Sace kho atthi paro loko evam-ayaü bhavaü purisapuggalo kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjissati. Kāmaü kho pana mā 'hu paro loko, hotu nesaü bhavataü samaõabrāhmaõānaü saccaü vacanaü, atha ca panāyaü bhavaü purisapuggalo diņņhe va dhamme vi¤¤ånaü pāsaüso: sãlavā purisapuggalo sammādiņņhi atthikavādo ti.
Sace kho atth' eva paro loko evaü imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaņaggaho: ya¤-ca diņņhe va dhamme vi¤¤ånaü pāsaüso, ya¤-ca kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjissati. Evam-assāyaü apaõõako dhammo susamatto samādiõõo ubhayaüsaü pharitvā tiņņhati, ri¤cati akusalaü ņhānaü.
     Santi gahapatayo eke samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: Karato kārayato chindato chedāpayato pacato pācayato socayato kilamayato phandato phandāpayato pāõamatimāpayato adinnaü ādiyato sandhiü chindato nillopaü harato ekāgārikaü karoto paripanthe tiņņhato paradāraü gacchato musā bhaõato, karato na karãyati pāpaü; khurapariyantena ce pi cakkena yo imissā paņhaviyā pāõe ekamaüsakhalaü ekamaüsapu¤jaü kareyya, na-tthi tatonidānaü pāpaü, na-tthi pāpassa āgamo; dakkhiõa¤-ce pi Gaīgāya tãraü gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācento, na-tthi tatonidānaü pāpaü, na-tthi pāpassa āgamo; uttara¤-ce pi Gaīgāya tãraü gaccheyya {dadanto} dāpento yajanto yājento, na-tthi tatonidānaü pu¤¤aü, {na-tthi} pu¤¤assa āgamo; dānena damena saüyamena saccavajjena na-tthi pu¤¤aü, na-tthi pu¤¤assa āgamo ti. Tesaü yeva kho gahapatayo samaõabrāhmaõānaü eke samaõabrāhmaõā ujuvipaccanãkavādā,

#<[page 405]>#
%<                  1. 10. APAööAKASUTTAũ. (60)                  405>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  te evam-āhaüsu: Karato kārayato chindato chedāpayato pacato pācayato socayato kilamayato phandato phandāpayato pāõam-atimāpayato adinnaü ādiyato sandhiü chindato nillopaü harato ekāgārikaü karoto paripanthe tiņņhato paradāraü gacchato musā bhaõato, karato karãyati pāpaü; khurapariyantena ce pi cakkena yo imissā paņhaviyā pāõe ekamaüsakhalaü ekamaüsapu¤jaü kareyya, atthi tatonidānaü pāpaü, atthi pāpassa āgamo; dakkhiõa¤ce pi Gaīgāya tãraü gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācento, atthi tatonidānaü pāpaü, atthi pāpassa āgamo; uttara¤-ce pi Gaīgāya tãraü gaccheyya dadanto dāpento yajanto yājento, atthi tatonidānaü pu¤¤aü, atthi pu¤¤assa āgamo; dānena damena saüyamena saccavajjena atthi pu¤¤aü, atthi pu¤¤assa āgamo ti. Taü kimma¤¤atha gahapatayo: nanu 'me samaõabrāhmaõā a¤¤ama¤¤assa ujuvipaccanãkavādā ti. -- Evaü bhante.
     Tatra gahapatayo ye te samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: Karato kārayato --pe-- na-tthi pu¤¤assa āgamo ti, tesam-etaü pāņikaīkhaü: yam-idaü kāyasucaritaü vacãsucaritaü manosucaritaü ime tayo kusale dhamme abhinivajjetvā yam-idaü kāyaduccaritaü vacãduccaritaü manoduccaritaü ime tayo akusale dhamme samādāya vattissanti, taü kissa hetu: Na hi te bhonto samaõabrāhmaõā passanti akusalānaü dhammānaü ādãnavaü okāraü saīkilesaü, kusalānaü dhammānaü nekkhamme ānisaüsaü vodānapakkhaü. Santaü yeva kho pana kiriyaü: na-tthi kiriyā ti 'ssa diņņhi hoti, sā 'ssa hoti micchādiņņhi. Santaü yeva kho pana kiriyaü: na-tthi kiriyā ti saīkappeti, svāssa hoti micchāsaīkappo. Santaü yeva kho pana kiriyaü: na-tthi kiriyā ti vācaü bhāsati, sā 'ssa hoti micchāvācā. Santaü yeva kho pana kiriyaü: na-tthi kiriyā ti āha, ye te arahanto kiriyavādā tesam-ayaü paccanãkaü karoti. Santaü yeva kho pana kiriyaü: na-tthi kiriyā ti paraü sa¤¤apeti, sā 'ssa hoti asaddhammasa¤¤atti, tāya ca pana asaddhammasa¤¤attiyā attān' ukkaüseti paraü vambheti. Iti pubbe va kho pan' assa susãlyaü pahãnaü hoti, dussãlyaü paccupaņņhitaü; aya¤ca micchādiņņhi micchāsaīkappo micchāvācā ariyānaü paccanãkatā asaddhammasa¤¤atti attukkaüsanā paravambhanā evaüs' ime aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti micchādiņņhipaccayā.

#<[page 406]>#
%<406                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Tatra gahapatayo vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Sace kho na-tthi kiriyā evam-ayaü bhavaü purisapuggalo kāyassa bhedā sotthim-attānaü karissati, sace kho atthi kiriyā evam-ayaü bhavaü purisapuggalo kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjissati.
Kāmaü kho pana mā 'hu kiriyā, hotu nesaü bhavataü samaõabrāhmaõānaü saccaü vacanaü, atha ca panāyaü bhavaü purisapuggalo diņņhe va dhamme vi¤¤ånaü gārayho:
dussãlo purisapuggalo micchādiņņhi akiriyavādo ti. Sace kho atth' eva kiriyā evaü imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaliggaho: ya¤-ca diņņhe va dhamme vi¤¤ånaü gārayho, ya¤-ca kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjissati. Evam-assāyaü apaõõako dhammo dussamatto samādiõõo ekaüsaü pharitvā tiņņhati, ri¤cati kusalaü ņhānaü.
     Tatra gahapatayo ye te samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: Karato kārayato --pe-- atthi pu¤¤assa āgamo ti, tesam-etaü pāņikaīkhaü: yam-idaü kāyaduccaritaü vacãduccaritaü manoduccaritaü ime tayo akusale dhamme abhinivajjetvā yam-idaü dāyasucaritaü vacãsucaritaü manosucaritaü ime tayo kusale dhamme samādāya vattissanti, taü kissa hetu: Passanti hi te bhonto samaõabrāhmaõā akusalānaü dhammānaü ādãnavaü okāraü saīkilesaü, kusalānaü dhammānaü nekkhamme ānisaüsaü vodānapakkhaü. Santaü yeva kho pana kiriyaü: atthi kiriyā ti 'ssa diņņhi hoti, sā ssa hoti sammādiņņhi. Santaü yeva kho pana kiriyaü:
atthi kiriyā ti saīkappeti, svāssa hoti sammāsaīkappo. Santaü yeva kho pana kiriyaü: atthi kiriyā ti vācaü bhāsati, sā 'ssa hoti sammāvācā. Santaü yeva kho pana kiriyaü:
atthi kiriyā ti āha, ye te arahanto kiriyavādā tesam-ayaü na paccanãkaü karoti. Santaü yeva kho pana kiriyaü: atthi kiriyā ti paraü sa¤¤apeti, sā 'ssa hoti saddhammasa¤¤atti, tāya ca pana saddhammasa¤¤attiyā n' ev' attān' ukkaüseti na paraü vambheti.

#<[page 407]>#
%<                  1. 10. APAööAKASUTTAũ. (60)                   407>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Iti pubbe va kho pan' assa dussãlyaü pahãnaü hoti, susãlyaü paccupaņņhitaü; aya¤-ca sammādiņņhi sammāsaīkappo sammāvācā ariyānaü apaccanãkatā saddhammasa¤¤atti anattukkaüsanā aparavambhanā {evaü}-s' ime aneke kusalā dhammā sambhavanti sammādiņņhipaccayā.
     Tatra gahapatayo vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Sace kho atthi kiriyā evam-ayaü bhavaü purisapuggalo kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjissati.
Kāmaü kho pana mā 'hu kiriyā, hotu nesaü bhavataü samaõabrāhmaõānaü saccaü vacanaü, atha ca panāyaü bhavaü purisapuggalo diņņhe va dhamme vi¤¤ånaü pāsaüso:
sãlavā purisapuggalo sammādiņņhi kiriyavādo ti. Sace kho atth' eva kiriyā evaü imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaņaggaho: ya¤-ca diņņhe va dhamme vi¤¤ånaü pāsaüso, ya¤-ca kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjissati. Evam-assāyaü apaõõako dhammo susamatto samādiõõo ubhayaüsaü pharitvā tiņņhati, ri¤cati akusalaü ņhānaü.
     Santi gahapatayo eke samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: Na-tthi hetu na-tthi paccayo sattānaü saīkilesāya, ahetu appaccayā sattā saīkilissanti; na-tthi hetu na-tthi paccayo sattānaü visuddhiyā, ahetu appaccayā sattā visujjhanti; na-tthi balaü na-tthi viriyaü na-tthi purisatthāmo na-tthi purisaparakkamo, sabbe sattā sabbe pāõāsabbe bhåtā sabbe jãvā avasā abalā aviriyā niyatisaīgatibhāvapariõatā chass-evābhijātisu sukhadukkhaü paņisaüvedentãti. Tesaü yeva kho gahapatayo samaõabrāhmaõānaü eke samaõabrāhmaõā ujuvipaccanãkavādā, te evam-āhaüsu:
Atthi hetu atthi paccayo sattānaü saīkilesāya, sahetu sappaccayā sattā saīkilissanti; atthi hetu atthi paccayo sattānaü visuddhiyā, sahetu sappaccayā sattā visujjhanti; atthi balaü atthi viriyaü atthi purisatthāmo atthi purisaparakkamo, na sabbe sattā sabbe pāõā sabbe bhåtā sabbe jãvā avasā abalā aviriyā niyatisaīgatibhāvapariõatā chass-evābhijātisu sukhadukkhaü paņisaüvedentãti. Taü kim-ma¤¤atha gahapatayo:

#<[page 408]>#
%<408                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
nanu 'me samaõabrāhmaõā a¤¤ama¤¤assa ujuvipaccanãkavādā ti. -- Evaü bhante.
     Tatra gahapatayo ye te samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: Na-tthi hetu na-tthi paccayo --pe-- sukhadukkhaü paņisaüvedentãti, tesam-etaü pāņikaīkhaü: yamidaü kāyasucaritaü vacãsucaritaü manosucaritaü ime tayo kusale dhamme abhinivajjetvā yam-idaü kāyaduccaritaü vacãduccaritaü manoduccaritaü ime tayo akusale dhamme samādāya vattissanti, taü kissa hetu: Na hi te bhonto samaõabrāhmaõā passanti akusalānaü dhammānaü ādãnavaü okāraü saīkilesaü, kusalānaü dhammānaü nekkhamme ānisaüsaü vodānapakkhaü. Santaü yeva kho pana hetuü:
na-tthi hetu ti 'ssa diņņhi hoti, sā 'ssa hoti micchādiņņhi.
Santaü yeva kho pana hetuü: na-tthi hetåti saīkappeti, svāssa hoti micchāsaīkappo. Santaü yeva kho pana hetuü:
na-tthi hetåti vācaü bhāsati, sā 'ssa hoti micchāvācā.
Santaü yeva kho pana hetuü: na-tthi hetåti āha, ye te arahanto hetuvādā tesam-ayaü paccanãkaü karoti. Santaü yeva kho pana hetuü: na-tthi hetåti paraü sa¤¤apeti, sā 'ssa hoti asaddhammasa¤¤atti, tāya ca pana asaddhammasa¤¤attiyā attān' ukkaüseti paraü vambheti. Iti pubbe va kho pan' assa susãlyaü pahãnaü hoti, dussãlyaü paccupaņņhitaü; aya¤-ca micchādiņņhi micchāsaīkappo micchāvācā ariyānaü paccanãkatā asaddhammasa¤¤atti attukkaüsanā paravambhanā evaü-s' ime aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti micchādiņņhipaccayā.
     Tatra gahapatayo vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Sace kho na-tthi hetu evam-ayaü bhavaü purisapuggalo kāyassa bhedā sotthim-attānaü karissati, sace kho atthi hetu evam-ayaü bhavaü purisapuggalo kāyassa bhedā parammaraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjissati.
Kāmaü kho pana mā 'hu hetu, hotu nesaü bhavataü samaõabrāhmaõānaü saccaü vacanaü, atha ca panāyaü bhavaü purisapuggalo diņņhe va dhamme vi¤¤ånaü gārayho:
dussãlo purisapuggalo micchādiņņhi ahetuvādo ti. Sace kho atth' eva hetu evaü imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaliggaho:

#<[page 409]>#
%<                   1. 10. APAööAKASUTTAũ. (60)                    409>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ya¤-ca diņņhe va dhamme vi¤¤ånaü gārayho, ya¤-ca kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapajjissati. Evam-assāyaü apaõõako dhammo dussamatto samādiõõo ekaüsaü pharitvā tiņņhati, ri¤cati kusalaü ņhānaü.
     Tatra gahapatayo ye te samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: Atthi hetu atthi paccayo --pe-- sukhadukkhaü paņisaüvedentãti, tesam-etaü pāņikaīkhaü: yam-idaü kāyaduccaritaü vacãduccaritaü manoduccaritaü ime tayo akusale dhamme abhinivajjetvā yam-idaü kāyasucaritaü vacãsucaritaü manosucaritaü ime tayo kusale dhamme samādāya vattissanti, taü kissa hetu: Passanti hi te bhonto samaõabrāhmaõā akusalānaü dhammānaü ādãnavaü okāraü saīkilesaü, kusalānaü dhammānaü nekkhamme ānisaüsaü vodānapakkhaü. Santaü yeva kho pana hetuü: atthi hetu ti 'ssa diņņhi hoti, sā 'ssa hoti sammādiņņhi. Santaü yeva kho pana hetuü: atthi hetåti saīkappeti, svāssa hoti sammāsaīkappo. Santaü yeva kho pana hetuü: atthi hetåti vācaü bhāsati, sā 'ssa hoti sammāvācā. Santaü yeva kho pana hetuü: atthi hetåti āha, ye te arahanto hetuvādā tesam-ayaü na paccanãkaü karoti. Santaü yeva kho pana hetuü: atthi hetåti paraü sa¤¤apeti, sā 'ssa hoti saddhammasa¤¤atti, tāya ca pana saddhammasa¤¤attiyā n' ev' attān' ukkaüseti na paraü vambheti. Iti pubbe va kho pan' assa dussãlyaü pahãnaü hoti, susãlyaü paccupaņņhitaü; aya¤-ca sammādiņņhi sammāsaīkappo sammāvācā ariyānaü apaccanãkatā saddhammasa¤¤atti anattukkaüsanā aparavambhanā evaü-s' ime aneke kusalā dhammā sambhavanti sammādiņņhipaccayā.
     Tatra gahapatayo vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Sace kho atthi hetu evam-ayaü bhavaü parisapuggalo kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjissati.
Kāmaü kho pana mā 'hu hetu, hotu nesaü bhavataü samaõabrāhmaõānaü saccaü vacanaü, atha ca panāyaü bhavaü purisapuggalo diņņhe va dhamme vi¤¤ånaü pāsaüso: sãlavā purisapuggalo sammādiņņhi hetuvādo ti. Sace kho atth' eva hetu evaü imassa bhoto purisapuggalassa ubhayattha kaņaggaho:

#<[page 410]>#
%<410                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ya¤-ca diņņhe va dhamme vi¤¤ånaü pāsaüso, ya¤-ca kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjissati. Evam-assāyaü apaõõako dhammo susamatto samādiõõo ubhayaüsaü pharitvā tiņņhati, ri¤cati akusalaü ņhānaü.
     Santi gahapatayo eke samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: Na-tthi sabbaso āruppā ti. Tesaü yeva kho gahapatayo samaõabrāhmaõānaü eke samaõabrāhmaõā ujuvipaccanãkavādā, te evam-āhaüsu: Atthi sabbaso āruppā ti. Taü kim-ma¤¤atha gahapatayo: nanu 'me samaõabrāhmaõā a¤¤ama¤¤assa ujuvipaccanãkavādā ti. -- Evaü bhante. -- Tatra gahapatayo vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati:
Ye kho te bhonto samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: na-tthi sabbaso āruppā ti, idam-me adiņņhaü; ye pi te bhonto samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino:
atthi sabbaso āruppā ti, idam-me aviditaü. Aha¤-c' eva kho pana ajānanto apassanto ekaüsena ādāya vohareyyaü:
idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti, na me taü assa patiråpaü. Ye kho te bhonto samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: na-tthi sabbaso āruppā ti, sace tesaü bhavataü samaõabrāhmaõānaü saccaü vacanaü ņhānam-etaü vijjati ye te devā råpino manomayā apaõõakam-me tatråpapatti bhavissati; ye pana te bhonto samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: atthi sabbaso āruppā ti, sace tesaü bhavataü samaõabrāhmaõānaü saccaü vacanaü ņhānam-etaü vijjati ye te devā aråpino sa¤¤āmayā apaõõakam-me tatråpapatti bhavissati. Dissante kho pana råpādhikaraõaü daõķādāna-satthādāna-kalaha-viggaha-vivāda-tuvaütuvapesu¤¤a-musāvādā, na-tthi kho pan' etaü sabbaso aråpe ti.
So iti paņisaīkhāya råpānaü yeva nibbidāya virāgāya nirodhāya paņipanno hoti.
     Santi gahapatayo eke samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: Na-tthi sabbaso bhavanirodho ti. Tesaü yeva kho gahapatayo samaõabrāhmaõānaü eke samaõabrāhmaõā ujuvipaccanãkavādā, te evam-āhaüsu: Atthi sabbaso bhavanirodho ti.

#<[page 411]>#
%<                   1. 10. APAööAKASUTTAũ. (60)                  411>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Taü kim-ma¤¤atha gahapatayo:
nanu 'me samaõabrāhmaõā a¤¤ama¤¤assa ujuvipaccanãkavādā ti. -- Evaü bhante. -- Tatra gahapatayo vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Ye kho te bhonto samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: na-tthi sabbaso bhavanirodho ti, idamme adiņņhaü; ye pi te bhonto samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: atthi sabbaso bhavanirodho ti, idam-me aviditaü. Aha¤-c' eva kho pana ajānanto apassanto ekaüsena ādāya vohareyyaü: idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti, na me taü assa patiråpaü. Ye kho te bhonto samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: na-tthi sabbaso bhavanirodho ti, sace tesaü bhavataü samaõabrāhmaõānaü saccaü vacanaü ņhānam-etaü vijjati ye te devā aråpino sa¤¤āmayā apaõõakam-me tatråpapatti bhavissati; ye pana te bhonto samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: atthi sabbaso bhavanirodho ti, sace tesaü bhavataü samaõabrāhmaõānaü saccaü vacanaü ņhānam-etaü vijjati yaü diņņhe va dhamme parinibbāyissāmi. Ye kho te bhonto samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: na-tthi sabbaso bhavanirodho ti, tesam-ayaü diņņhi sārāgāya santike saüyogāya santike abhinandanāya santike ajjhosānāya santike upādānāya santike; ye pana te bhonto samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: atthi sabbaso bhavanirodho ti, tesam-ayaü diņņhi asārāgāya santike asaüyogāya santike anabhinandanāya santike anajjhosānāya santike anupādānāya santike ti. So iti paņisaīkhāya bhavānaü yeva nibbidāya virāgāya nirodhāya paņipanno hoti.
     Cattāro 'me gahapatayo puggalā santo saüvijjamānā lokasmiü, katame cattāro: Idha gahapatayo ekacco puggalo attantapo hoti attaparitāpanānuyogaü anuyutto. Idha gahapatayo ekacco puggalo parantapo hoti paraparitāpanānuyogaü anuyutto. Idha gahapatayo ekacco puggalo attantapo ca hoti attaparitāpanānuyogaü anuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogaü anuyutto. Idha gahapatayo ekacco puggalo n' ev' attantapo hoti nāttaparitāpanānuyogaü anuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogaü anuyutto, so anattantapo aparantapo diņņhe ve dhamme nicchāto nibbuto sãtibhåto sukhapaņisaüvedã brahmabhåtena attanā viharati.

#<[page 412]>#
%<412                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Katamo ca gahapatayo puggalo attantapo attaparitāpanānuyogaü anuyutto: Idha gahapatayo ekacco puggalo acelako hoti muttācāro hatthāpalekhano -- yathā Kandarakasuttantaü tathā vitthāro -- iti evaråpaü anekavihitaü kāyassa ātāpanaparitāpanānuyogaü anuyutto viharati. Ayaü vuccati gahapatayo puggalo attantapo attaparitāpanānuyogaü anuyutto.
Katamo ca gahapatayo puggalo parantapo paraparitāpanānuyogaü anuyutto: Idha gahapatayo ekacco puggalo orabbhiko hoti såkariko --pe-- ye vā pan' a¤¤e pi keci kurårakammantā. Ayaü vuccati gahapatayo puggalo parantapo paraparitāpanānuyogaü anuyutto. Katamo ca gahapatayo puggalo attantapo ca attaparitāpanānuyogaü anuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogaü anuyutto: Idha gahapatayo ekacco puggalo rājā vā hoti khattiyo muddhāvasitto --pe-te pi daõķatajjitā bhayatajjitā assumukhā rudamānā parikammāni karonti. Ayaü vuccati gahapatayo puggalo attantapo ca attaparitāpanānuyogaü anuyutto parantapo ca paraparitāpanānuyogaü anuyutto. Katamo ca gahapatayo puggalo n' ev' attantapo nāttaparitāpanānuyogaü anuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogaü anuyutto, so anattantapo aparantapo diņņhe va dhamme nicchāto nibbuto sãtibhåto sukhapaņisaüvedã brahmabhåtena attanā viharati:
Idha gahapatayo Tathāgato loke uppajjati arahaü sammāsambuddho --pe--. So ime pa¤ca nãvaraõe pahāya cetaso upakkilese pa¤¤āya dubbalãkaraõe vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü -- dutiyaü jhānaü -- tatiyaü jhānaü -- catutthaü jhānaü upasampajja viharati. So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte pubbenivāsānussati¤āõāya cittaü abhininnāmeti. So anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü: ekam-pi jātiü dve pi jātiyo --pe-- iti sākāraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati. So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte sattānaü cutåpapāta¤āõāya cittaü abhininnāmeti.

#<[page 413]>#
%<                   1. 10. APAööAKASUTTAũ. (60)                 413>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate --pe-- yathākammåpage satte pajānāti. So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte āsavānaü khaya¤¤āõāya cittaü abhininnāmeti. So: idaü dukkhan-ti yathābhåtaü pajānāti --pe-- ayaü āsavanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü pajānāti. Tassa evaü jānato evaü passato kāmāsavā pi cittaü vimuccati, bhavāsavā pi cittaü vimuccati, avijjāsavā pi cittaü vimuccati; vimuttasmiü vimuttam-iti ¤āõaü hoti; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti pajānāti. Ayaü vuccati gahapatayo puggalo n' ev' attantapo nāttaparitāpanānuyogaü anuyutto na parantapo na paraparitāpanānuyogaü anuyutto, so anattantapo aparantapo diņņhe va dhamme nicchāto nibbuto sãtibhåto sukhapaņisamvedã brahmabhåtena attanā viharatãti.
     Evaü vutte Sāleyyakā brāhmaõagahapatikā Bhagavantaü etad-avocuü: Abhikkantaü bho Gotamo, abhikkantaü bho Gotama. Seyyathā pi bho Gotama nikujjitaü vā ukkujjeyya, paņicchannaü vā vivareyya, måëhassa vā maggaü ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaü dhāreyya: cakkhumanto råpāni dakkhintãti, evam-evaü bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaü bhavantaü Gotamaü saraõaü gacchāma dhamma¤-ca bhikkhusaīgha¤-ca. Upāsake no bhavaü Gotamo dhāretu ajjatagge pāõupete saraõagate ti.
                     APAööAKASUTTANTAũ DASAMAũ.
                       GAHAPATIVAGGO PAōHAMO.

#<[page 414]>#
%<414                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
                                61.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Veëuvane Kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmā Rāhulo Ambalaņņhikāyaü viharati. Atha kho Bhagavā sāyanhasamayaü paņisallāõā vuņņhito yen' Ambalaņņhikā yen' āyasmā Rāhulo ten' upasaīkami. Addasā kho āyasmā Rāhulo Bhagavantaü dårato va āgacchantaü, disvāna āsanaü pa¤¤āpesi udaka¤-ca pādānaü. Nisãdi Bhagavā pa¤¤atte āsane, nisajja pāde pakkhālesi. âyasmā pi kho Rāhulo Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi.
     Atha kho Bhagavā parittaü udakāvasesaü udakādhāne ņhapetvā āyasmantaü Rāhulaü āmantesi: Passasi no tvaü Rāhula imaü parittaü udakāvasesaü udakādhāne ņhapitanti. -- Evam-bhante. -- Evaü parittaü kho Rāhula tesaü sāma¤¤aü yesaü na-tthi sampajānamusāvāde lajjā ti. Atha kho Bhagavā taü parittaü udakāvasesaü chaķķetvā āyasmantaü Rāhulaü āmantesi: Passasi no tvaü Rāhula taü parittaü udakāvasesaü chaķķitan-ti. -- Evam-bhante. -Evaü chaķķitaü kho Rāhula tesaü sāma¤¤aü yesaü natthi sampajānamusāvāde lajjā ti. Atha kho Bhagavā taü udakādhānaü nikujjitvā āyasmantaü Rāhulaü āmantesi:
Passasi no tvaü Rāhula imaü udakādhānaü nikujjitan-ti.
-- Evam-bhante. -- Evaü nikujjitaü kho Rāhula tesaü sāma¤¤aü yesaü na-tthi sampajānamusāvāde lajjā ti. Atha kho Bhagavā taü udakādhānaü ukkujjitvā āyasmantaü Rāhulaü āmantesi: Passasi no tvaü Rāhula imaü udakādhānaü rittaü tucchan-ti. -- Evam-bhante. -- Evaü rittaü tucchaü kho Rāhula tesaü sāma¤¤aü yesaü na-tthi sampajānamusāvāde lajjā.
     Seyyathā pi Rāhula ra¤¤o nāgo ãsādanto ubbåëhavā 'bhijāto saīgāmāvacaro, so saīgāmagato purimehi pi pādehi kammaü karoti pacchimehi pi pādehi kammaü karoti, purimena pi kāyena kammaü karoti pacchimena pi kāyena kammaü karoti, sãsena pi kammaü karoti, kaõõehi pi kammaü karoti, dantehi pi kammaü karoti, naīguņņhena pi kammaü karoti,

#<[page 415]>#
%<              2.1. AMBALAōōHIKâ-RâHULOVâDASUTTAũ. (61)           415>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  rakkhat' eva soõķaü; tattha hatthārohassa evaü hoti: Ayaü kho ra¤¤o nāgo ãsādanto ubbåëhavā 'bhijāto saīgāmāvacaro saīgāmagato purimehi pi pādehi kammaü karoti pacchimehi pi pādehi kammaü karoti purimena pi kāyena kammaü karoti pacchimena pi kāyena kammaü karoti, sãsena pi kammaü karoti, kaõõehi pi kammaü karoti, dantehi pi kammaü karoti, naīguņņhena pi kammaü karoti, rakkhat' eva soõķaü; apariccattaü kho ra¤¤o nāgassa jãvitan-ti.
Yato kho Rāhula ra¤¤o nāgo ãsādanto ubbåëhavā 'bhijāto saīgāmāvacaro saīgāmagato --pe-- naīguņņhena pi kammaü karoti, soõķāya pi kammaü karoti; tattha hatthārohassa evaü hoti: Ayaü kho ra¤¤o nāgo ãsādanto ubbåëhavā 'bhijāto saīgāmāvacaro saīgāmagato --pe-- naīguņņhena pi kammaü karoti, soõķāya pi kammaü karoti; pariccattaü kho ra¤¤o nāgassa jãvitaü, na-tthi dāni ki¤ci ra¤¤o nāgassa akaraõãyan-ti. Evam-eva kho Rāhula yassa kassaci sampajānamusāvāde na-tthi lajjā nāhan-tassa ki¤ci pāpaü akaraõãyan-ti vadāmi. Tasmātiha te Rāhula: hassā pi na musā bhaõissāmãti evaü hi te Rāhula sikkhitabbaü.
     Taü kim-ma¤¤asi Rāhula: kimatthiyo ādāso ti. -paccavekkhanattho bhante ti. -- Evam-eva kho Rāhula paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyena kammaü kattabbaü, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vācāya kammaü kattabbaü, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manasā kammaü kattabbaü.
     Yad-eva tvaü Rāhula kāyena kammaü kattukāmo hosi tad-eva te kāyakammaü paccavekkhitabbaü: Yaü nu kho ahaü idaü kāyena kammaü kattukāmo idam-me kāyakammaü attabyābādhāya pi saüvatteyya parabyābādhāya pi saüvatteyya ubhayabyābādhāya pi saüvatteyya, akusalaü idaü kāyakammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti. Sace tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü kāyena kammaü kattukāmo idam-me kāyakammaü attabyābādhāya pi saüvatteyya parabyābādhāya pi saüvatteyya ubhayabyābādhāya pi saüvatteyya, akusalaü idaü kāyakammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti, evaråpan-te Rāhula kāyena kammaü sasakkaü na karaõãyaü.

#<[page 416]>#
%<416                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
Sace pana tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi:
Yaü kho ahaü idaü kāyena kammaü kattukāmo idam-me kāyakammaü n' ev' attabyābādhāya saüvatteyya na parabyābādhāya saüvatteyya na ubhayabyābādhāya saüvatteyya, kusalaü idaü kāyakammaü sukhudrayaü sukhavipākan-ti, evaråpan-te Rāhula kāyena kammaü karaõãyaü. Karontena pi te Rāhula kāyena kammaü tad-eva te kāyakammaü paccavekkhitabbaü: Yaü nu kho ahaü idaü kāyena kammaü karomi idam-me kāyakammaü attabyābādhāya pi saüvattati parabyābādhāya pi saüvattati ubhayabyābādhāya pi saüvattati, akusalaü idaü kāyakammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti. Sace tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü kāyena kammaü karomi idam-me kāyakammaü attabyābādhāya pi saüvattati parabyābādhāya pi saüvattati ubhayabyābādhāya pi saüvattati, akusalaü idaü kāyakammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti, paņisaühareyyāsi tvaü Rāhula evaråpaü kāyakammaü. Sace pana tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü kāyena kammaü karomi idam-me kāyakammaü n' ev' attabyābādhāya saüvattati na parabyābādhāya saüvattati na ubhayabyābādhāya saüvattati, kusalaü idaü kāyakammaü sukhudrayaü sukhavipākan-ti, anupadajjeyyāsi tvaü Rāhula evaråpaü kāyakammaü. Katvā pi te Rāhula kāyena kammaü tad-eva te kāyakammaü paccavekkhitabbaü: Yaü nu kho ahaü idaü kāyena kammaü akāsiü idam-me kāyakammaü attabyābādhāya pi saüvatti parabyābādhāya pi saüvatti ubhayabyābādhāya pi saüvatti, akusalaü idaü kāyakammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti. Sace tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü kāyena kammaü akāsiü idam-me kāyakammaü attabyābādhāya pi saüvatti parabyābādhāya pi saüvatti ubhayabyābādhāya pi saüvatti, akusalaü idaü kāyakammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti, evaråpan-te Rāhula kāyakammaü satthari vā vi¤¤åsu vā sabrahmacārisu desetabbaü vivaritabbaü uttānikātabbaü, desetvā vivaritvā uttānikatvā āyatiü saüvaraü āpajjitabbaü.

#<[page 417]>#
%<              2.1. AMBALAōōHIKâ-RâHULOVâDASUTTAũ. (61)         417>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Sace pana tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü kāyena kammaü akāsiü idam-me kāyakammaü n' ev' attabyābādhāya saüvatti na parabyābādhāya saüvatti na ubhayabyābādhāya saüvatti, kusalaü idaü kāyakammaü sukhudrayaü sukhavipākan-ti, ten' eva tvaü Rāhula pãtipāmujjena vihareyyāsi ahorattānusikkhã kusalesu dhammesu.
     Yad-eva tvaü Rāhula vācāya kammaü kattukāmo hosi tad-eva te vacãkammaü paccavekkhitabbaü: Yaü nu kho ahaü idaü vācāya kammaü kattukāmo idam-me vacãkammaü attabyābādhāya pi saüvatteyya parabyābādhāya pi saüvatteyya ubhayabyābādhāya pi saüvatteyya, akusalaü idaü vacãkammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti. Sace tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü vācāya kammaü kattukāmo idam-me vacãkammaü --pe-- ubhayabyābādhāya pi saüvatteyya, akusalaü idaü vacãkammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti, evaråpan-te Rāhula vācāya kammaü sasakkaü na karaõãyaü. Sace pana tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü vācāya kammaü kattukāmo idam-me vacãkammaü n' ev' attabyābādhāya --pe-- na ubhayabyābādhāya saüvatteyya, kusalaü idaü vacãkammaü sukhudrayaü sukhavipākan-ti, evaråpan-te Rāhula vācāya kammaü karaõãyaü.
Karontena pi te Rāhula vācāya kammaü tad-eva te vacãkammaü paccavekkhitabbaü: Yaü nu kho ahaü idaü vācāya kammaü karomi idam-me vacãkammaü attabyābādhāya pi saüvattati parabyābādhāya pi saüvattati ubhayabyābādhāya pi saüvattati, akusalaü idaü vacãkammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti. Sace tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü vācāya kammaü karomi idam-me vacãkammaü --pe-- ubhayabyābādhāya pi saüvattati, akusalaü idaü vacãkammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti, paņisaühareyyāsi tvaü Rāhula evaråpaü vacãkammaü. Sace pana tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü vācāya kammaü karomi idam-me vacãkammaü n' ev' attabyābādhāya --pe--

#<[page 418]>#
%<418                       II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
na ubhayabyābādhāya saüvattati, kusalaü idaü vacãkammaü sukhudrayaü sukhavipākan-ti, anupadajjeyyāsi tvaü Rāhula evaråpaü vacãkammaü. Katvā pi te Rāhula vācāya kammaü tad-eva te vacãkammaü paccavekkhitabbaü: Yaü nu kho ahaü idaü vācāya kammaü akāsiü idam-me vacãkammaü attabyābādhāya pi saüvatti parabyābādhāya pi saüvatti ubhayabyābādhāya pi saüvatti, akusalaü idaü vacãkammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti. Sace tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü vācāya kammaü akāsiü idam-me vacãkammaü --pe-ubhayabyābādhāya pi saüvatti, akusalaü idaü vacãkammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti, evaråpan-te Rāhula vacãkammaü satthari vā vi¤¤åsu vā sabrahmacārisu desetabbaü vivaritabbaü uttānikātabbaü, desetvā vivaritvā uttānikatvā āyatiü saüvaraü āpajjitabbaü. Sace pana tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü vācāya kammaü akāsiü idam-me vacãkammaü n' ev' attabyābādhāya --pe-- na ubhayabyābādhāya saüvatti, kusalaü idaü vacãkammaü sukhudrayaü sukhavipākan-ti, ten' eva tvaü Rāhula pãtipāmujjena vihareyyāsi ahorattānusikkhã kusalesu dhammesu.
     Yad-eva tvaü Rāhula manasā kammaü kattukāmo hosi tad-eva te manokammaü paccavekkhitabbaü: Yaü nu kho ahaü idaü manasā kammaü kattukāmo idam-me manokammaü attabyābādhāya pi saüvatteyya parabyābādhāya pi saüvatteyya ubhayabyābādhāya pi saüvatteyya, akusalaü idaü manokammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti. Sace tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü manasā kammaü kattukāmo idam-me manokammaü --pe-- ubhayabyābādhāya pi saüvatteyya, akusalaü idaü manokammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti, evaråpan-te Rāhula manasā kammaü sasakkaü na karaõãyaü.
Sace pana tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi:
Yaü kho ahaü idaü manasā kammaü kattukāmo idam-me vacãkammaü n' ev' attabyābādhāya --pe-- na ubhayabyābādhāya saüvatteyya, kusalaü idaü manokammaü sukhudrayaü sukhavipākan-ti,

#<[page 419]>#
%<            2.1. AMBALAōōHIKâ-RâHULOVâDASUTTAũ. (61)           419>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evaråpan-te Rāhula manasā kammaü karaõãyaü. Karontena pi te Rāhula manasā kammaü tad-eva te manokammaü paccavekkhitabbaü: Yaü nu kho ahaü idaü manasā kammaü karomi idam-me manokammaü attabyābādhāya pi saüvattati parabyābādhāya pi saüvattati ubhayabyābādhāya pi saüvattati, akusalaü idaü manokammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti. Sace tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü manasā kammaü karomi idam-me manokammaü --pe-ubhayabyābādhāya pi saüvattati, akusalaü idaü manokammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti, paņisaühareyyāsi tvaü Rāhula evaråpaü manokammaü. Sace pana tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü manasā kammaü karomi idam-me manokammaü n' ev' attabyābādhāya --pe-- na ubhayabyābādhāya saüvattati, kusalaü idaü manokammaü sukhudrayaü sukhavipākan-ti, anupadajjeyyāsi tvaü Rāhula evaråpaü manokammaü.
Katvā pi te Rāhula manasā kammaü tad-eva te manokammaü paccavekkhitabbaü: Yaü nu kho ahaü idaü manasā kammaü akāsiü idam-me manokammaü attabyābādhāya pi saüvatti parabyābādhāya pi saüvatti ubhayabyābādhāya pi saüvatti, akusalaü idaü manokammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti. Sace tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü manasā kammaü akāsiü idam-me manokammaü --pe-- ubhayabyābādhāya pi saüvatti, akusalaü idaü manokammaü dukkhudrayaü dukkhavipākan-ti, evaråpe te Rāhula manokamme aņņiyitabbaü harāyitabbaü jigucchitabbaü, aņņiyitvā harāyitvā jigucchitvā āyatiü saüvaraü āpajjitabbaü. Sace pana tvaü Rāhula paccavekkhamāno evaü jāneyyāsi: Yaü kho ahaü idaü manasā kammaü akāsiü idam-me manokammaü n' ev' attabyābādhāya saüvatti na parabyābādhāya saüvatti na ubhayabyābādhāya saüvatti, kusalaü idaü manokammaü sukhudrayaü sukhavipākan-ti, ten' eva tvaü Rāhula pãtipāmujjena vihareyyāsi ahorattānusikkhã kusalesu dhammesu.

#<[page 420]>#
%<420                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
     Ye hi keci Rāhula atãtam-addhānaü samaõā vā brāhmaõā vā kāyakammaü parisodhesuü vacãkammaü parisodhesuü manokammaü parisodhesuü, sabbe te evam-evaü paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaü parisodhesuü, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacãkammaü parisodhesuü, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaü parisodhesuü.
Ye hi pi keci Rāhula anāgatam-addhānaü samaõā vā brāhmaõā vā kāyakammaü parisodhessanti vacãkammaü parisodhessanti manokammaü parisodhessanti, sabbe te evam-evaü paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaü parisodhessanti, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacãkammaü parisodhessanti, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaü parisodhessanti.
Ye hi pi keci Rāhula etarahi samaõā vā brāhmaõā vā kāyakammaü parisodhenti vacãkammaü parisodhenti manokammaü parisodhenti, sabbe te evam-evaü paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaü parisodhenti, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacãkammaü parisodhenti, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaü parisodhenti. Tasmātiha Rāhula:
paccavekkhitvā paccavekkhitvā kāyakammaü parisodhessāma, paccavekkhitvā paccavekkhitvā vacãkammaü parisodhessāma, paccavekkhitvā paccavekkhitvā manokammaü parisodhessāmāti.
evaü hi vo Rāhula sikkhitabban-ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano āyasmā Rāhulo Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
             AMBALAōōHIKâ-RâHULOVâDASUTTANTAũ PAōHAMAũ.
                                62.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho Bhagavā pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya Sāvatthiü piõķāya pāvisi. âyasmā pi kho Rāhulo pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya Bhagavantaü piņņhito piņņhito anubandhi.

#<[page 421]>#
%<                2.2. MAHâ-RâHULOVâDASUTTAũ. (62)               421>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Atha kho Bhagavā apaloketvā āyasmantaü Rāhulaü āmantesi: Yaü ki¤ci Rāhula råpaü atãtānāgatapaccuppannaü, ajjhattaü vā bahiddhā vā, oëārikaü vā sukhumaü vā, hãnaü vā paõãtaü vā, yaü dåre santike vā, sabbaü råpaü: n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na {me^so} attā ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya daņņhabbanti. -- Råpam-eva nu kho Bhagavā, råpam-eva nu kho Sugatāti. -- Råpam-pi Rāhula, vedanā pi Rāhula, sa¤¤ā pi Rāhula, saīkhārā pi Rāhula, vi¤¤āõam-pi Rāhulāti.
     Atha kho āyasmā Rāhulo: ko n' ajja Bhagavatā sammukhā ovādena ovadito gāmaü piõķāya pavisissatãti tato paņinivattitvā a¤¤atarasmiü rukkhamåle nisãdi pallaīkaü ābhujitvā ujuü kāyaü paõidhāya parimukhaü satiü upaņņhapetvā. Addasā kho āyasmā Sāriputto āyasmantaü Rāhulaü a¤¤atarasmiü rukkhamåle nisinnaü pallaīkaü ābhujitvā ujuü kāyaü paõidhāya parimukhaü satiü upaņņhapetvā, disvāna āyasmantaü Rāhulaü āmantesi: ânāpānasatiü Rāhula bhāvanaü bhāvehi, ānāpānasati Rāhula bhāvitā bahulãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā ti. Atha kho āyasmā Rāhulo sāyanhasamayaü paņisallāõā vuņņhito yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Rāhulo Bhagavantaü etad-avoca: Kathaü bhāvitā nu kho bhante ānāpānasati kathaü bahulãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā ti.
     Yaü ki¤ci Rāhula ajjhattaü paccattaü kakkhaëaü kharigataü upādiõõaü, seyyathãdaü kesā lomā nakhā dantā taco maüsaü nahāru aņņhã aņņhimi¤jā vakkaü hadayaü yakanaü kilomakaü pihakaü papphāsaü antaü antaguõaü udariyaü karãsaü, yaü vā pan' a¤¤am-pi ki¤ci ajjhattaü paccattaü kakkhaëaü kharigataü upādiõõaü, ayaü vuccati Rāhula ajjhattikā paņhavãdhātu. Yā c' eva kho pana ajjhattikā paņhavãdhātu yā ca bāhirā paņhavãdhātu paņhavãdhātur-ev' esā. Taü: n' etaü mama, n' eso ham-asmi, na {me^so} attā ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya daņņhabbaü.

#<[page 422]>#
%<422                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
Evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā paņhavãdhātuyā nibbindati, paņhavãdhātuyā cittaü virājeti.
     Katamā ca Rāhula āpodhātu: āpodhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā. Katamā ca Rāhula ajjhattikā āpodhātu: yaü ajjhattaü paccattaü āpo āpogataü upādiõõaü, seyyathãdaü pittaü semhaü pubbo lohitaü sedo medo assu vasā kheëo siīghāõikā lasikā muttaü, yaü vā pan' a¤¤am-pi ki¤ci ajjhattaü paccattaü āpo āpogataü upādiõõaü, ayaü vuccati Rāhula ajjhattikā āpodhātu. Yā c' eva kho pana ajjhattikā āpodhātu yā ca bāhirā āpodhātu āpodhātur-ev' esā Taü:
n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na {me^so} attā ti evametaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya daņņhabbaü. Evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā āpodhātuyā nibbindati, āpodhātuyā cittaü virājeti.
     Katamā ca Rāhula tejodhātu: tejodhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā. Katamā ca Rāhula ajjhattikā tejodhātu: yaü ajjhattaü paccattaü tejo tejogataü upādiõõaü, seyyathãdaü yena ca santappati yena ca jiriyati yena ca pariķayhati yena ca asitapãtakhāyitasāyitaü sammā pariõāmaü gacchati, yaü vā pan' a¤¤am-pi ki¤ci ajjhattaü paccattaü tejo tejogataü upādiõõaü, ayaü vuccati Rāhula ajjhattikā tejodhātu. Yā c' eva kho pana ajjhattikā tejodhātu yā ca bāhirā tejodhātu tejodhātur-ev' esā. Taü: n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na {me^so} attā ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya daņņhabbaü. Evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā tejodhātuyā nibbindati, tejodhātuyā cittaü virājeti.
     Katamā ca Rāhula vāyodhātu: vāyodhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā. Katamā ca Rāhula ajjhattikā vāyodhātu: yaü ajjhattaü paccattaü vāyo vāyogataü upādiõõaü, seyyathãdaü uddhaīgamā vātā, adhogamā vātā, kucchisayā vātā, koņņhasayā vātā, aīgamaīgānusārino vātā, assāso passāso iti, yaü vā pan' a¤¤am-pi ki¤ci ajjhattaü paccattaü vāyo vāyogataü upādiõõaü, ayaü vuccati Rāhula ajjhattikā vāyodhātu. Yā c' eva kho pana ajjhattikā vāyodhātu yā ca bāhirā vāyodhātu vāyodhātur-ev' esā. Taü: n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na {me^so} attā ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya daņņhabbaü.

#<[page 423]>#
%<                 2.2. MAHâ-RâHULOVâDASUTTAũ. (62)              423>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā vāyodhātuyā nibbindati, vāyodhātuyā cittaü virājeti.
     Katamā ca Rāhula ākāsadhātu: ākāsadhātu siyā ajjhattikā siyā bāhirā. Katamā ca Rāhula ajjhattikā ākāsadhātu: yaü ajjhattaü paccattaü ākāsaü ākāsagataü upādiõõaü, seyyathãdaü kaõõacchiddaü nāsacchiddaü mukhadvāraü, yena ca asitapãtakhāyitasāyitaü ajjhoharati, yattha ca asitapãtakhāyitasāyitaü santiņņhati, yena ca asitapãtakhāyitasāyitaü adhobhāgā nikkhamati, yaü vā pan' a¤¤am-pi ki¤ci ajjhattaü paccattaü ākāsaü ākāsagataü upādiõõaü, ayaü vuccati Rāhula ajjhattikā ākāsadhātu. Yā c' eva kho pana ajjhattikā ākāsadhātu yā ca bāhirā ākāsadhātu ākāsadhātur-ev' esā.
Taü: n' etaü mama, n' eso 'ham-asmi, na {me^so} attā ti evam-etaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya daņņhabbaü. Evametaü yathābhåtaü sammappa¤¤āya disvā ākāsadhātuyā nibbindati, ākāsadhātuyā cittaü virājeti.
     Paņhavãsamaü Rāhula bhāvanaü bhāvehi, paņhavãsamaü hi te Rāhula bhāvanaü bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaü na pariyādāya ņhassanti. Seyyathā pi Rāhula paņhaviyā sucim-pi nikkhipanti asucim-pi nikkhipanti gåthagatam-pi nikkhipanti muttagatam-pi nikkhipanti kheëagatam-pi nikkhipanti pubbagatam-pi nikkhipanti lohitagatam-pi nikkhipanti, na ca tena paņhavã aņņãyati vā harāyati vā jigucchati vā, evam-eva kho tvaü Rāhula paņhavãsamaü bhāvanaü bhāvehi, paņhavãsamaü hi te Rāhula bhāvanaü bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaü na pariyādāya ņhassanti.
     âposamaü Rāhula bhāvanaü bhāvehi, āposamaü hi te Rāhula bhāvanaü bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaü na pariyādāya ņhassanti. Seyyathā pi Rāhula āpasmiü sucim-pi dhovanti asucim-pi dhovanti gåthagatam-pi dhovanti muttagatam-pi dhovanti kheëagatam-pi dhovanti pubbagatam-pi dhovanti lohitagatam-pi dhovanti, na ca tena āpo aņņãyati vā harāyati vā jigucchati vā, evam-eva kho tvaü Rāhula āposamaü bhāvanaü bhāvehi --pe-ņhassanti.

#<[page 424]>#
%<424                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Tejosamaü Rāhula bhāvanaü bhāvehi, tejosamaü hi te Rāhula bhāvanaü bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaü na pariyādāya ņhassanti. Seyyathā pi Rāhula tejo sucim-pi ķahati asucim-pi ķahati gåthagatam-pi ķahati muttagatam-pi ķahati kheëagatam-pi ķahati pubbagatam-pi ķahati lohitagatam-pi ķahati, na ca tena tejo attãyati vā harāyati vā jigucchati vā, evam-eva kho tvaü Rāhula tejosamaü bhāvanaü bhāvehi --pe-- ņhassanti.
     Vāyosamaü Rāhula bhāvanaü bhāvehi, vāyosamaü hi te Rāhula cittaü bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaü na pariyādāya ņhassanti. Seyyathā pi Rāhula vāyo sucim-pi upavāyati asucim-pi upavāyati gåthagatam-pi upavāyati muttagatam-pi upavāyati kheëagatam-pi upavāyati pubbagatam-pi upavāyati lohitagatam-pi upāvāyati, na ca tena vāyo aņņãyati vā harāyati vā jigucchati vā, evameva kho tvaü Rāhula vāyosamaü bhāvanaü bhāvehi --pe-ņhassanti.
     âkāsasamaü Rāhula bhāvanaü bhāvehi, ākāsasamaü hi te Rāhula bhāvanaü bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaü na pariyādāya ņhassanti. Seyyathā pi Rāhula ākāso na katthaci patiņņhito, evam-eva kho tvaü Rāhula ākāsasamaü bhāvanaü bhāvehi, ākāsasamaü hi te Rāhula bhāvanaü bhāvayato uppannā manāpāmanāpā phassā cittaü na pariyādāya ņhassanti.
     Mettaü Rāhula bhāvanaü bhāvehi, mettaü hi te Rāhula bhāvanaü bhāvayato yo byāpādo so pahãyissati. Karuõaü Rāhula bhāvanaü bhāvehi, karuõaü hi te Rāhula bhāvanaü bhāvayato yā vihesā sā pahãyissati. Muditaü Rāhula bhāvanaü bhāvehi, muditaü hi te Rāhula bhāvanaü bhāvayato yā arati sā pahãyissati. Upekkhaü Rāhula bhāvanaü bhāvehi upekkhaü hi te Rāhula bhāvanaü bhāvayato yo paņigho so pahãyissati. Asubhaü Rāhula bhāvanaü bhāvehi, asubhaü hi te Rāhula bhāvanaü bhāvayato yo rāgo so pahãyissati. Aniccasa¤¤aü Rāhula bhāvanaü bhāvehi, aniccasa¤¤aü hi te Rāhula bhāvanaü bhāvayato yo asmimāno so pahãyissati.

#<[page 425]>#
%<                 2.2. MAHâ-RâHULOVâDASUTTAũ. (62)              425>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     ânāpānasatiü Rāhula bhāvanaü bhāvehi, ānāpānasati Rāhula bhāvitā bahulãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā.
Kathaü bhāvitā ca Rāhula ānāpānasati kathaü bahulãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā: Idha Rāhula bhikkhu ara¤¤agato vā rukkhamålagato vā su¤¤āgāragato vā nisãdati pallaīkaü ābhujitvā ujuü kāyaü paõidhāya parimukhaü satiü upaņņhapetvā. So sato va assasati, sato passasati.
Dãghaü vā assasanto: dãghaü assasāmãti pajānāti, dãghaü vā passasanto: dãghaü passasāmãti pajānāti; rassaü vā assasanto: rassaü assasāmãti pajānāti, rassaü vā passasanto:
rassaü passasāmãti pajānāti. Sabbakāyapaņisaüvedã assasissāmãti sikkhati, sabbakāyapaņisaüvedã passasissāmãti sikkhati. Passambhayaü kāyasaīkhāraü assasissāmãti sikkhati, passambhayaü kāyasaīkhāraü passasissāmãti sikkhati. Pãtipaņisaüvedã assasissāmãti sikkhati, pãtipaņisaüvedã passasissāmãti sikkhati. Sukhapaņisaüvedã assasissāmãti sikkhati, sukhapaņisaüvedã passasissāmãti sikkhati. Cittasaīkhārapaņisaüvedã assasissāmãti sikkhati, cittasaīkhārapaņisaüvedã passasissāmãti sikkhati. Passambhayaü cittasaīkhāraü assasissāmãti sikkhati, passambhayaü cittasaīkhāraü passasissāmãti sikkhati. Cittapaņisaüvedã assasissāmãti sikkhati, cittapaņisaüvedã passasissāmãti sikkhati. Abhippamodayaü cittaü assasissāmãti sikkhati, abhippamodayaü cittaü passasissāmãti sikkhati. Samādahaü cittaü assasissāmãti sikkhati, samādahaü cittaü passasissāmãti sikkhati. Vimocayaü cittaü assasissāmãti sikkhati, vimocayaü cittaü passasissāmãti sikkhati. Aniccānupassã assasissāmãti sikkhati, aniccānupassã passasissāmãti sikkhati. Virāgānupassã assasissāmãti sikkhati, virāgānupassã passasissāmãti sikkhati. Nirodhānupassã assasissāmãti sikkhati, nirodhānupassã passasissāmãti sikkhati. Paņinissaggānupassã assasissāmãti sikkhati, paņinissaggānupassã passasissāmãti sikkhati. Evaü bhāvitā kho Rāhula ānāpānasati evaü bahulãkatā mahapphalā hoti mahānisaüsā. Evaü bhāvitāya kho Rāhula ānāpānasatiyā evaü bahulãkatāya ye pi te carimakā assāsapassāsā te pi viditā va nirujjhanti no aviditā ti.

#<[page 426]>#
%<426                  II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano āyasmā Rāhulo Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
                 MAHâ-RâHULOVâDASUTTANTAũ DUTIYAũ.
                               63.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho āyasmato Māluīkyāputtassa rahogatassa paņisallãnassa evaü cetaso parivitakko udapādi: Yān' imāni diņņhigatāni Bhagavatā abyākatāni ņhapitāni paņikkhittāni: Sassato loko iti pi, asassato loko iti pi, antavā loko iti pi, anantavā loko iti pi, taü jãvaü taü sarãraü iti pi, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü iti pi, hoti tathāgato param-maraõā iti pi, na hoti tathāgato param-maraõā iti pi, hoti ca na ca hoti tathāgato param-maraõā iti pi, n' eva hoti na na ho tathāgato param-maraõā iti pi, tāni me Bhagavā na byākaroti; yāni me Bhagavā na byākaroti tam-me na ruccati, tam-me na khamati, so 'haü Bhagavantaü upasaīkamitvā etam-atthaü pucchissāmi. Sace me Bhagavā byākarissati: Sassato loko ti vā, asassato loko ti vā, antavā loko ti vā, anantavā loko ti vā, taü jãvaü taü sarãran-ti vā, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãran-ti vā, hoti tathāgato param-maraõā ti vā, na hoti tathāgato param-maraõā ti vā, hoti ca na ca hoti tathāgato param-maraõā ti vā, n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā ti vā, evāhaü Bhagavati brahmacariyaü carissāmi. No ce me Bhagavā byākarissati: Sassato loko ti vā, asassato loko ti vā --pe-- n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā ti vā, evāhaü sikkhaü paccakkhāya hināy' āvattissāmãti.

#<[page 427]>#
%<                 2.3. CæėA-MâLUđKYASUTTAũ. (63)                427>%
     Atha kho āyasmā Māluīkyāputto sāyanhasamayaü paņisallāõā vuņņhito yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Māluīkyāputto Bhagavantaü etadavoca: Idha mayhaü bhante rahogatassa paņisallãnassa evaü cetaso parivitakko udapādi: Yān' imāni diņņhigatāni Bhagavatā abyākatāni ņhapitāni paņikkhittāni: Sassato loko iti pi, asassato loko iti pi --pe-- n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā iti pi, tāni me Bhagavā na byākaroti; yāni me Bhagavā na byākaroti tam-me na ruccati, tam-me na khamati, so 'haü Bhagavantaü upasaīkamitvā etam-atthaü pucchissāmi; sace me Bhagavā byākarissati: Sassato loko ti vā, asassato loko ti vā --pe-- n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā ti vā, evāhaü Bhagavati brahmacariyaü carissāmi; no ce me Bhagavā byākarissati: Sassato loko ti vā, asassato loko ti vā --pe-- n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā ti vā, evāhaü sikkhaü paccakkhāya hãnāy' āvattissāmãti. Sace Bhagavā jānāti: sassato loko ti, sassato loko ti me Bhagavā byākarotu; sace Bhagavā jānāti: asassato loko ti, asassato loko ti me Bhagavā byākarotu. No ce Bhagavā jānāti: sassato loko ti vā asassato loko ti vā, ajānato kho pana apassato etad-eva ujukaü hoti yadidaü: na jānāmi na passāmãti. Sace Bhagavā jānāti:
antavā loko ti, antavā loko ti me Bhagavā byākarotu; sace Bhagavā jānāti: anantavā loko ti, anantavā loko ti me Bhagavā byākarotu. No ca Bhagavā jānāti: antavā loko ti vā anantavā loko ti vā, ajānato kho pana apassato etad-eva ujukaü hoti yadidaü: na jānāmi na passāmãti. Sace Bhagavā jānāti: taü jãvaü taü sarãran-ti, taü jãvaü taü sarãran-ti me Bhagavā byākarotu; sace Bhagavā jānāti: a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãran-ti, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãran-ti me Bhagavā byākarotu. No ce Bhagavā jānāti: taü jãvaü taü sarãran-ti vā a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãran-ti vā, ajānato kho pana apassato etad-eva ujukaü hoti yadidaü: na jānāmi na passāmãti. Sace Bhagavā jānāti: hoti tathāgato param-maraõā ti, hoti tathāgato param-maraõā ti me Bhagavā byākarotu;

#<[page 428]>#
%<428                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sace Bhagavā jānāti: na hoti tathāgato param-maraõā ti, na hoti tathāgato param-maraõā ti me Bhagavā byākarotu. No ce Bhagavā jānāti: hoti tathāgato param-maraõā ti vā na hoti tathāgato param-maraõā ti vā. ajānato kho pana apassato etad-eva ujukaü hoti yadidaü: na jānāmi na passāmãti. Sace Bhagavā jānāti:
hoti ca na ca hoti tathāgato param-maraõā ti, hoti ca na ca hoti tathāgato param-maraõā ti me Bhagavā byākarotu; sace Bhagavā jānāti: n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā ti, n' eva hoti na na hoti tathāgato parammaraõā ti me Bhagavā byākarotu. No ce Bhagavā jānāti:
hoti ca na ca hoti tathāgato param-maraõā ti vā n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā ti vā, ajānato kho pana apassato etad-eva ujukaü hoti yadidaü: na jānāmi na passāmãti.
     Kin-nu tāhaü Māluīkyāputta evaü avacaü: ehi tvaü Māluīkyāputta mayi brahmacariyaü cara, ahaü te byākarissāmi: sassato loko ti vā asassato loko ti vā --pe-- n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā ti vā ti. -- No h' etaü bhante. -- Tvaü vā pana maü evaü avaca: ahaü bhante Bhagavati brahmacariyaü carissāmi, Bhagavā me byākarissati: sassato loko ti vā asassato loko ti vā --pe-n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā ti vā ti. -No h' etaü bhante. -- Iti kira Māluīkyāputta n' evāhantaü vadāmi: ehi tvaü Māluīkyāputta mayi brahmacariyaü cara, ahaü te byākarissāmi: sassato loko ti vā asassato loko ti vā --pe-- n' eva hoti na na hoti tathāgato parammaraõā ti vā ti; na pi kira maü tvaü vadesi: ahaü bhante Bhagavati brahmacariyaü carissāmi, Bhagavā me byākarissati: sassato loko ti vā asassato loko ti vā --pe-- n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā ti vā ti. Evaü sante moghapurisa ko santo kaü paccācikkhasi.
     Yo kho Māluīkyāputta evaü vadeyya: Na tāvāhaü Bhagavati brahmacariyaü carissāmi yāva me Bhagavā na byākarissati: sassato loko ti vā asassato loko ti vā --pe-n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā ti vā ti; abyākatam-eva taü Māluīkyāputta Tathāgatena assa atha so puggalo kālaü kareyya.

#<[page 429]>#
%<                  2.3. CæėA-MâLUđKYASUTTAũ. (63)                429>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Seyyathā pi Māluīkyāputta puriso sallena viddho assa savisena gāëhapalepanena, tassa mittāmaccā ¤ātisālohitā bhisakkaü sallakattaü upaņņhapeyyuü. So evaü vadeyya: na tāvāhaü imaü sallaü āharissāmi yāva na taü purisaü {jānāmi} yen' amhi {viddho}:
khattiyo vā brāhmaõo vā vesso vā suddo vā ti. So evaü vadeyya: na tāvāhaü imaü sallaü āharissāmi yāva na taü purisaü jānāmi yen' amhi viddho: evaünāmo evaügotto iti vā ti. So evaü vadeyya: na tāvāhaü imaü sallaü āharissāmi yāva na taü purisaü jānāmi yen' amhi viddho:
dãgho vā rasso vā majjhimo vā ti. So evaü vadeyya: na tāvāhaü imaü sallaü āharissāmi yāva na taü purisaü jānāmi yen' amhi viddho: kāëo vā sāmo vā maīguracchavi vā ti. So evaü vadeyya: na tāvāhaü imaü sallaü āharissāmi yāva na taü purisaü jānāmi yen' amhi viddho:
asukasmiü gāme vā nigame vā nagare vā ti. So evaü vadeyya: na tāvāhaü imaü sallaü āharissāmi yāva na taü dhanuü jānāmi yen' amhi viddho yadi vā cāpo yadi vā kodaõķo ti. So evaü vadeyya: na tāvāhaü imaü sallaü āharissāmi yāva na taü jiyaü jānāmi yāy' amhi viddho yadi vā akkassa yadi vā saõņhassa yadi vā nahārussa yadi vā maruvāya yadi vā khãrapaõõino ti. So evaü vadeyya: na tāvāhaü imaü sallaü āharissāmi yāva na taü kaõķaü jānāmi yen' amhi viddho yadi vā kacchaü yadi vā ropimanti. So evaü vadeyya: na tāvāhaü imaü sallaü āharissāmi yāva na taü kaõķaü jānāmi yen' amhi viddho yassa pattehi vājitaü, yadi vā gijjhassa yadi vā kaīkassa yādi vā kulalassa yadi vā morassa yadi vā sithilahanuno ti. So evaü vadeyya: na tāvāhaü imaü sallaü āharissāmi yāva na taü kaõķaü jānāmi yen' amhi viddho yassa nahārunā parikkhittaü, yadi vā gavassa yadi vā mahisassa yadi vā roruvassa yadi vā semhārassāti. So evaü vadeyya: na tāvāhaü imaü sallaü āharissāmi yāva na taü sallaü jānāmi yen' amhi viddho yadi vā sallaü yadi vā khurappaü yadi vā vekaõķaü yadi vā nārācaü yadi vā vacchadantaü yadi vā karavãrapattan-ti.

#<[page 430]>#
%<430                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  A¤¤ātam-eva taü Māluīkyāputta tena purisena assa atha so puriso kālaü kareyya. Evam-eva kho Māluīkyāputta yo evaü vadeyya: Na tāvāhaü Bhagavati brahmacariyaü carissāmi yāva me Bhagavā na byākarissati: sassato loko ti vā asassato loko ti vā --pe-- n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā ti vā ti, abyākatam-eva taü Māluīkyāputta Tathāgatena assa atha so puggalo kālaü kareyya.
     Sassato loko ti Māluīkyāputta diņņhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti evaü no. Asassato loko ti Māluīkyāputta diņņhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti evam-pi no. Sassato loko ti Māluīkyāputta diņņhiyā sati asassato loko ti vā diņņhiyā sati atth' eva jāti atthi jarā atthi maraõaü santi sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā yesāhaü diņņhe va dhamme nighātaü pa¤¤apemi. Antavā loko ti Māluīkyāputta diņņhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti evaü no.
Anantavā loko ti Māluīkyāputta diņņhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti evam-pi no. Antavā loko ti Māluīkyāputta diņņhiyā sati anantavā loko ti vā diņņhiyā sati atth' eva jāti atthi jarā atthi maraõaü santi sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā yesāhaü diņņhe va dhamme nighātaü pa¤¤apemi. Taü jãvaü taü sarãran-ti Māluīkyāputta diņņhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti evaü no. A¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãran-ti Māluīkyāputta diņņhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti evam-pi no. Taü jãvaü taü sarãran-ti Māluīkyāputta diņņhiyā sati a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãran-ti vā diņņhiyā sati atth' eva jāti atthi jarā atthimaraõaü santi sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā yesāhaü diņņhe va dhamme nighātaü pa¤¤apemi. Hoti tathāgato param-maraõā ti Māluīkyāputta diņņhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti evaü no. Na hoti tathāgato parammaraõā ti Māluīkyāputta diņņhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti evam-pi no. Hoti tathāgato param-maraõā ti Māluīkyāputta diņņhiyā sati na hoti tathāgato param-maraõā ti vā diņņhiyā sati atth' eva jāti atthi jarā atthi maraõaü santi sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā yesāhaü diņņhe va dhamme nighātaü pa¤¤apemi.

#<[page 431]>#
%<                 2.3. CæėA-MâLAđKYASUTTAũ. (63)                 431>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Hoti ca na ca hoti tathāgato param-maraõā ti Māluīkyāputta diņņhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti evaü no. N' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā ti Māluīkyāputta diņņhiyā sati brahmacariyavāso abhavissāti evam-pi no. Hoti ca na ca hoti tathāgato param-maraõā ti Māluīkyāputta diņņhiyā sati n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā ti vā diņņhiyā sati atth' eva jāti atthi jarā atthi maraõaü santi sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā yesāhaü diņņhe va dhamme nighātaü pa¤¤apemi.
     Tasmātiha Māluīkyāputta abyākata¤-ca me abyākatato dhāretha, byākata¤-ca me byākatato dhāretha. Ki¤-ca Māluīkyāputta mayā abyākataü: Sassato loko ti Māluīkyāputta mayā abyākataü, asassato loko ti mayā abyākataü, antavā loko ti mayā abyākataü, anantavā loko ti mayā abyākataü, taü jãvaü taü sarãran-ti mayā abyākataü, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãran-ti mayā abyākataü, hoti tathāgato param-maraõā ti mayā abyākataü, na hoti tathāgato param-maraõā ti mayā abyākataü, hoti ca na ca hoti tathāgato param-maraõā ti mayā abyākataü, n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā ti mayā abyākataü. Kasmā c' etaü Māluīkyāputta mayā abyākataü:
Na h' etaü Māluīkyāputta atthasaühitaü n' ādibrahmacariyikaü, na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhi¤¤āya na sambodhāya na nibbānāya saüvattati, tasmā taü mayā abyākataü. Ki¤-ca Māluīkyāputta mayā byākataü: Idaü dukkhan-ti Māluīkyāputta mayā byākataü, ayaü dukkhasamudayo ti mayā byākataü, ayaü dukkhanirodho ti mayā byākataü, ayaü dukkhanirodhagāminã paņipadā ti mayā byākataü. Kasmā c' etaü Māluīkyāputta mayā byākataü: Etaü hi Māluīkyāputta atthasaühitaü, etaü ādibrahmacariyikaü, etaü nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhi¤¤āya sambodhāya nibbānāya saüvattati, tasmā taü mayā byākataü. Tasmātiha Māluīkyāputta abyākata¤-ca me abyākatato dhāretha,

#<[page 432]>#
%<432                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  byākata¤-ca me byākatato dhārethāti.
     Idam-avoca Bhagava. Attamano āyasmā Māluīkyāputto Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
                  CæėA-MâLUđKYASUTTANTAũ TATIYAũ.
                               64.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca:
Dhāretha no tumhe bhikkhave mayā desitāni pa¤c' orambhāgiyāni saüyojanānãti. Evaü vutte āyasmā Māluīkyāputto Bhagavantaü etad-avoca: Ahaü kho bhante dhāremi Bhagavatā desitāni pa¤c' orambhāgiyāni saüyojanānãti. -Yathākathaü pana tvaü Māluīkyāputta dhāresi mayā desitāni pa¤c' orambhāgiyāni saüyojanānãti. -- Sakkāyadiņņhiü kho ahaü bhante Bhagavatā orambhāgiyaü saüyojanaü desitaü dhāremi. Vicikicchaü kho ahaü bhante Bhagavatā orambhāgiyaü saüyojanaü desitaü dhāremi. Sãlabbataparāmāsaü kho ahaü bhante Bhagavatā orambhāgiyaü saüyojanaü desitaü dhāremi. Kāmacchandaü kho ahaü bhante Bhagavatā orambhāgiyaü saüyojanaü desitaü dhāremi. Byāpādaü kho ahaü bhante Bhagavatā orambhāgiyaü saüyojanaü desitaü dhāremi. Evaü kho ahaü bhante dhāremi Bhagavatā desitāni pa¤c' orambhāgiyāni saüyojanānãti.
     Kassa kho nāma tvaü Māluīkyāputta mayā evaü pa¤c' orambhāgiyāni saüyojanāni desitāni dhāresi. Nanu Māluīkyāputta a¤¤atitthiyā paribbājakā iminā taruõåpamena upārambhena {upārambhissanti}: Daharassa hi Māluīkyāputta kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sakkāyo ti pi na hoti, kuto pan' assa uppajjissati sakkāyadiņņhi;

#<[page 433]>#
%<                   2.4. MAHâ-MâLUđKYASUTTAũ. (64)                433>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  anuseti tv-ev' assa sakkāyadiņņhānusayo. Daharassa hi Māluīkyāputta kumārassa mandassa uttānaseyyakassa dhammā ti pi na hoti, kuto. pan' assa uppajjissati dhammesu vicikicchā; anuseti tv-ev' assa vicikicchānusayo. Daharassa hi Māluīkyāputta kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sãlā ti pi na hoti, kuto pan' assa uppajjissati sãlesu sãlabbataparāmāso; anuseti tv-ev' assa sãlabbataparāmāsānusayo. Daharassa hi Māluīkyāputta kumārassa mandassa uttānaseyyakassa kāmā ti pi na hoti, kuto pan' assa uppajjissati kāmesu kāmacchando; anuseti tv-ev' assa kāmarāgānusayo. Daharassa hi Māluīkyāputta kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sattā ti pi na hoti, kuto pan' assa uppajjissati sattesu byāpādo; anuseti tvev' assa byāpādānusayo. Nanu Māluīkyāputta a¤¤atitthiyā paribbājakā iminā taruõåpamena upārambhena upārambhissantãti. Evaü vutte āyasmā ânando Bhagavantaü etad-avoca: Etassa Bhagavā kālo, etassa Sugata kālo, yaü Bhagavā pa¤c' orambhāgiyāni saüyojanāni deseyya, Bhagavato sutvā bhikkhå dhāressantãti. -- Tena h' ânanda suõohi sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmãti. Evaü bhante ti kho āyasmā ânando Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad-avoca:
     Idh' ânanda assutavā puthujjano ariyānaü adassāvã ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinãto, sappurisānaü adassāvã sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinãto, sakkāyadiņņhipariyuņņhitena cetasā viharati sakkāyadiņņhiparetena, uppannāya ca sakkāyadiņņhiyā nissaraõaü yathābhåtaü na-ppajānāti; tassa sā sakkāyadiņņhi thāmagatā appaņivinãtā orambhāgiyaü saüyojanaü. Vicikicchāpariyuņņhitena cetasā viharati vicikicchāparetena, uppannāya ca vicikicchāya nissaraõaü yathābhåtaü na-ppajānāti; tassa sā vicikicchā thāmagatā appaņivinãtā orambhāgiyaü saüyojanaü. Sãlabbataparāmāsapariyuņņhitena cetasā viharati sãlabbataparāmāsaparetena, uppannassa ca sãlabbataparāmāsassa nissaraõaü yathābhåtaü na-ppajānāti; tassa so sãlabbataparāmāso thāmagato appaņivinãto orambhāgiyaü saüyojanaü. Kāmarāgapariyuņņhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena,

#<[page 434]>#
%<434                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  uppannassa ca kāmarāgassa nissaraõaü yathābhåtaü na-ppajānāti; tassa so kāmarāgo thāmagato appaņivinãto orambhāgiyaü saüyojanaü. Byāpādapariyuņņhitena cetasā viharati byāpādaparetena, uppannassa ca byāpādassa nissaraõaü yathābhåtaü na-ppajānāti; tassa so byāpādo thāmagato appaņivinãto orambhāgiyaü saüyojanaü. Sutavā ca kho ânanda ariyasāvako ariyānaü dassāvã ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinãto, sappurisānaü dassāvã sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinãto, na sakkāyadiņņhipariyuņņhitena cetasā viharati na sakkāyadiņņhiparetena, uppannāya ca sakkāyadiņņhiyā nissaraõaü yathābhåtaü pajānāti; tassa sā sakkāyadiņņhi sānusayā pahãyati. Na vicikicchāpariyuņņhitena cetasā viharati na vicikicchāparetena, uppannāya ca vicikicchāya nissaraõaü yathābhåtaü pajānāti; tassa sā vicikicchā sānusayā pahãyati. Na sãlabbataparāmāsapariyuņņhitena cetasā viharati na sãlabbataparāmāsaparetena, uppannassa ca sãlabbataparāmāsassa nissaraõaü yathābhåtaü pajānāti; tassa so sãlabbataparāmāso {sānusayo} pahãyati. Na kāmarāgapariyuņņhitena cetasā viharati na kāmarāgaparetena, uppannassa ca kāmarāgassa nissaraõaü yathābhåtaü pajānāti; tassa so kāmarāgo sānusayo pahãyati. Na byāpādapariyuņņhitena cetasā viharati na byāpādaparetena, uppannassa ca byāpādassa nissaraõaü yathābhåtaü pajānāti; tassa so byāpādo sānusayo pahãyati.
     Yo ânanda maggo yā paņipadā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü pahānāya taü maggaü taü paņipadaü anāgamma pa¤c' orambhāgiyāni saüyojanāni ¤assati vā dakkhãti va pajahissati vā ti n' etaü ņhānaü vijjati. Seyyathā pi ânanda mahato rukkhassa tiņņhato sāravato tacaü acchetvā phegguü acchetvā sāracchedo bhavissatãti n' etaü ņhānaü vijjati, evam-eva kho ânanda yo maggo yā paņipadā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü pahānāya taü maggaü taü paņipadaü anāgamma pa¤c' orambhāgiyāni saüyojanāni ¤assati vā dakkhãti vā pajahissati vā ti n' etaü ņhānaü vijjati. Yo ca kho ânanda maggo yā paņipadā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü pahānāya taü maggaü taü paņipadaü āgamma pa¤c' orambhāgiyāni saüyojanāni ¤assati vā dakkhãti vā pajahissati vā ti ņhānametaü vijjati.

#<[page 435]>#
%<                  2.4. MAHâ-MâLUđKYASUTTAũ. (64)                435>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Seyyathā pi ânanda mahato rukkhassa tiņņhato sāravato tacaü chetvā phegguü chetvā sāracchedo bhavissatãti ņhānam-etaü vijjati, evam-eva kho ânanda yo maggo yā paņipadā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü pahānāya taü maggaü taü paņipadaü āgamma pa¤c' orambhāgiyāni saüyojanāni ¤assati vā dakkhãti vā pajahissati vā ti ņhānam-etaü vijjati. Seyyathā pi ânanda Gaīgā nadã pårā udakassa samatittikā kākapeyyā, atha dubbalako puriso āgaccheyya: ahaü imissā Gaīgāya nadiyā tiriyaü bāhāya sotaü chetvā sotthinā pāraü gacchāmãti, so na sakkuõeyya Gaīgāya nadiyā tiriyaü bāhāya sotaü chetvā sotthinā pāraü gantuü, evam-eva kho ânanda yassa kassaci sakkāyanirodhāya dhamme desiyamāne cittaü na pakkhandati na-ppasãdati na santiņņhati na vimuccati seyyathā pi so dubbalako puriso evam-ete daņņhabbā. Seyyathā pi ânanda Gaīgā nadã pårā udakassa samatittikā kākapeyyā, atha balavā puriso āgaccheyya: ahaü imissā Gaīgāya nadiyā tiriyaü bāhāya sotaü chetvā sotthinā pāraü gacchāmãti, so sakkuõeyya Gaīgāya nadiyā tiriyaü bāhāya sotaü chetvā sotthinā pāraü gantuü, evam-eva kho ânanda yassa kassaci sakkāyanirodhāya dhamme desiyamāne cittaü pakkhandati pasãdati santiņņhati vimuccati seyyathā pi so balavā puriso evam-ete daņņhabbā.
     Katamo c' ânanda maggo katamā paņipadā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü pahānāya: Idh' ânanda bhikkhu upadhivivekā akusalānaü dhammānaü pahānā sabbaso kāyaduņņhullānaü paņippassaddhiyā vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. So yad-eva tattha hoti råpagataü vedanāgataü sa¤¤āgataü saīkhāragataü vi¤¤āõagataü te dhamme aniccato dukkhato rogato gaõķato sallato aghato ābādhato parato palokato su¤¤ato anattato samanupassati. So tehi dhammehi cittaü paņivāpeti, so tehi dhammehi cittaü paņivāpetvā amatāya dhātuyā cittaü upasaüharati:

#<[page 436]>#
%<436                     II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaīkhārasamatho sabbåpadhipaņinissaggo taõhakkhayo virāgo nirodho nibbānan-ti. So tatha-ņņhito āsavānaü khayaü pāpuõāti; no ce āsavānaü khayaü pāpuõāti ten' eva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko hoti tatthaparinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā. Ayam-pi kho ânanda maggo ayaü paņipadā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü pahānāya.
     Puna ca paraü ânanda bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü -- tatiyaü jhānaü -- catutthaü jhānaü upasampajja viharati.
So yad-eva tattha hoti råpagataü vedanāgataü sa¤¤āgataü saīkhāragataü vi¤¤āõagataü --pe-- anāvattidhammo tasmā lokā. Ayam-pi kho ânanda maggo ayaü paņipadā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü pahānāya.
     Puna ca paraü ânanda bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā paņighasa¤¤ānaü atthagamā nānattasa¤¤ānaü amanasikārā ananto ākāso ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja viharati. So yad-eva tattha hoti vedanāgatam sa¤¤āgataü saīkhāragataü vi¤¤āõagataü --pe-- anāvattidhammo tasmā lokā. Ayam-pi kho ânanda maggo ayaü paņipadā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü pahānāya.
     Puna ca paraü ânanda bhikkhu sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma anantaü vi¤¤āõan-ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü upasampajja viharati --pe-- sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma na-tthi ki¤cãti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati. So yad-eva tattha hoti vedanāgataü sa¤¤āgataü saīkhāragataü vi¤¤āõagataü te dhamme aniccato dukkhato rogato gaõķato sallato aghato ābādhato parato palokato su¤¤ato anattato samanupassati. So tehi dhammehi cittaü paņivāpeti, so tehi dhammehi cittaü paņivāpetvā amatāya dhātuyā cittaü upasaüharati: etaü santaü etaü paõãtaü yadidaü sabbasaīkhārasamatho sabbåpadhipaņinissaggo taõhakkhayo virāgo nirodho nibbānan-ti. So tattha-ņņhito āsavānaü khayaü pāpuõāti;

#<[page 437]>#
%<                    2.5. BHADDâLISUTTAũ. (65)                   437>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  no ce āsavānaü khayaü pāpuõāti ten' eva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko hoti tatthaparinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā. Ayaü kho ânanda maggo ayaü paņipadā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü pahānāyāti.
     Eso ce bhante maggo esā paņipadā pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü pahānāya, atha ki¤-carahi idh' ekacce bhikkhå cetovimuttino ekacce pa¤¤āvimuttino ti. -Ettha kho tesāhaü ânanda indriyavemattataü vadāmãti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano āyasmā ânando Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
                MAHâ-MâLUđKYASUTTANTAũ CATUTTHAũ.
                                65.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Bhikkhavo ti. Bhadante ti te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Bhagavā etad-avoca: Ahaü kho bhikkhave ekāsanabhojanaü bhu¤jāmi; ekāsanabhojanaü kho ahaü bhikkhave bhu¤jamāno appābādhata¤-ca sa¤jānāmi appātaīkata¤-ca lahuņņhāna¤-ca bala¤-ca phāsuvihāra¤-ca.
Etha tumhe pi bhikkhave ekāsanabhojanaü bhu¤jatha; ekāsanabhojanaü kho bhikkhave tumhe pi bhu¤jamānā appābādhata¤-ca sa¤janissatha appātaīkata¤-ca lahuņņhāna¤-ca bala¤-ca phāsuvihāra¤-cāti. Evaü vutte āyasmā Bhaddāli Bhagavantaü etad-avoca: Ahaü kho bhante na ussahāmi ekāsanabhojanaü bhu¤jituü; ekāsanabhojanaü hi me bhante bhu¤jato siyā kukkuccaü siyā vippatisāro ti. -Tena hi tvaü Bhaddāli yattha nimantito assasi tattha ekadesaü bhu¤jitvā ekadesaü nãharitvā pi bhu¤jeyyāsi; evam-pi kho tvaü Bhaddāli bhu¤jamāno yāpessasãti.

#<[page 438]>#
%<438                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Evaü-pi kho ahaü bhante na ussahāmi bhu¤jituü; evam-pi hi me bhante bhu¤jato siyā kukkuccaü siyā vippaņisāro ti. Atha kho āyasmā Bhaddāli Bhagavatā sikkhāpade pa¤¤āpiyamāne bhikkhusaīghe sikkhaü samādiyamāne anussāhaü pavedesi.
Atha kho āyasmā Bhaddāli sabban-taü temāsaü na Bhagavato sammukhãbhāvaü adāsi yathā taü satthusāsane sikkhāya aparipårakārã.
     Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhå Bhagavato cãvarakammaü karonti: niņņhitacãvaro Bhagavā temāsaccayena cārikaü pakkamissatãti. Atha kho āyasmā Bhaddāli yena te bhikkhå ten' upasaīkami, upasaīkamitvā tehi bhikkhåhi saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho āyasmantaü Bhaddāliü te bhikkhå etad-avocaü: Idaü kho āvuso Bhaddāli Bhagavato cãvarakammaü karãyati: niņņhitacãvaro Bhagavā temāsaccayena cārikaü pakkamissatãti.
Iīgh' āvuso Bhaddāli etaü desakaü sādhukaü manasikarohi, mā te pacchā dukkarataraü ahosãti. Evam-āvuso ti kho āyasmā Bhaddāli tesaü bhikkhånaü paņissutvā yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Bhaddāli Bhagavantaü etad-avoca: Accayo maü bhante accagamā yathā bālaü yathā måëhaü yathā akusalaü, yo 'haü Bhagavatā sikkhāpade pa¤¤āpiyamāne bhikkhusaīghe sikkhaü samādiyamāne anussāhaü pavedesiü. Tassa me bhante Bhagavā accayaü accayato patigaõhātu āyatiü saüvarāyāti. -- Taggha tvaü Bhaddāli accayo accagamā yathā bālaü yathā måëhaü yathā akusalaü, yaü tvaü mayā sikkhāpade pa¤¤āpiyamāne bhikkhusaīghe sikkhaü samādiyamāne anussāhaü pavedesi.
     Samayo pi kho te Bhaddāli appaņividdho ahosi: Bhagavā kho Sāvatthiyaü viharati, Bhagavā pi maü jānissati:
Bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipårakārã ti. Ayam-pi kho te Bhaddāli samayo appaņividdho ahosi.
Samayo pi kho te Bhaddāli appaņividdho ahosi: sambahulā kho bhikkhå Sāvatthiyaü vassaü upagatā,

#<[page 439]>#
%<                   2.5. BHADDâLISUTTAũ. (65)                   439>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  te pi maü jānissanti: Bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane-sikkhāya aparipårakārã ti. Ayam-pi kho te Bhaddāli samayo appaņividdho ahosi. Samayo pi kho te Bhaddāli appaņividdho ahosi: sambahulā kho bhikkhuniyo Sāvatthiyaü vassaü upagatā, tā pi maü jānissati --pe-- sambahulā kho upāsakā Sāvatthiyaü paņivasanti, te pi maü jānissanti -- sambahulā kho upāsikā Sāvatthiyaü paņivasanti, tā pi maü jānissanti:
Bhaddāli nāma bhikkhu satthusāsane sikkhāya aparipårakārã ti. Ayam-pi kho te Bhaddāli samayo appaņividdho ahosi.
Samayo pi kho te Bhaddāli appaņividdho ahosi: sambahulā kho nānātitthiyā samaõabrāhmaõā Sāvatthiyaü vassaü upagatā, te pi maü jānissanti: Bhaddāli nāma bhikkhu samaõassa Gotamassa sāvako thera¤¤ataro satthu sāsane sikkhāya aparipårakārã ti. Ayam-pi kho te Bhaddāli samayo appaņividdho ahosãti. -- Accayo maü bhante Accagamā yathā bālaü yathā måëhaü yathā akusalaü, yo 'haü Bhagavatā sikkhāpade pa¤¤āpiyamāne bhikkhusaīghe sikkhaü samādiyamāne anussāhaü pavedesiü. Tassa me bhante Bhagavā accayaü accayato paņigaõhātu āyatiü saüvarāyāti. -Taggha tvaü Bhaddāli accayo accagamā yathā bālaü yathā måëhaü yathā akusalaü, yaü tvaü mayā sikkhāpade pa¤¤āpiyamāne bhikkhusaīghe sikkhaü samādiyamāne anussāhaü pavedesi.
     Taü kim-ma¤¤asi Bhaddāli: idh' assa bhikkhu ubhatobhāgavimutto, tam-ahaü evaü vadeyyaü: Ehi me tvaü bhikkhu paīke saīkamo hohãti. Api nu so saīkameyya vā, a¤¤ena vā kāyaü sannāmeyya, no ti vā vadeyyāti. -No h' etaü bhante. -- Taü kim-ma¤¤asi Bhaddāli:
idh' assa bhikkhu pa¤¤āvimutto -- kāyasakkhã -- diņņhippatto -- saddhāvimutto -- dhammānusārã -- saddhānusārãtam-ahaü evaü vadeyyaü: Ehi me tvaü bhikkhu paīke saīkamo hohãti. Api nu so saīkameyya vā, a¤¤ena vā kāyaü sannāmeyya, no ti vā vadeyyāti. -- No h' etaü bhante. -- Taü kim-ma¤¤asi Bhaddāli: api nu tvaü Bhaddāli tasmiü samaye ubhatobhāgavimutto vā hosi pa¤¤āvimutto vā kāyasakkhã vā diņņhippatto vā saddhāvimutto vā dhammānusārã vā saddhānusārã vā ti.

#<[page 440]>#
%<440                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- No h' etaü bhante.
-- Nanu tvaü Bhaddāli tasmiü samaye ritto tuccho aparaddho ti. -- Evaü bhante. Accayo maü bhante accagamā yathā bālaü yathā måëhaü yathā akusalaü, yo 'haü Bhagavatā sikkhāpade pa¤¤āpiyamāne bhikkhusaīghe sikkhaü samādiyamāne anussāhaü pavedesiü. Tassa me bhante Bhagavā accayaü accayato patigaõhātu āyatiü saüvarāyāti.
-- Taggha tvaü Bhaddāli accayo accagamā yathā bālaü yathā måëhaü yathā akusalaü, yaü tvaü mayā sikkhāpade pa¤¤āpiyamāne bhikkhusaīghe sikkhaü samādiyamāne anussāhaü pavedesi. Yato ca kho tvaü Bhaddāli accayaü accayato disvā yathādhammaü paņikarosi, taü te mayaü patigaõhāma. Vuddhi h' esā Bhaddāli ariyassa vinaye yo accayaü accayato disvā yathādhammaü paņikaroti āyatiü saüvaraü āpajjati.
     Idha Bhaddāli ekacco bhikkhu satthusāsane aparipårakārã hoti; tassa evaü hoti: yan-nånāhaü vivittaü senāsanaü bhajeyyaü, ara¤¤aü rukkhamålaü pabbataü kandaraü giriguhaü susānaü vanapatthaü abbhokāsaü palālapu¤jaü app-eva nāmāhaü uttariü manussadhammā alamariya¤āõadassanavisesaü sacchikareyyan-ti. So vivittaü senāsanaü bhajati, ara¤¤aü rukkhamålaü pabbataü kandaraü giriguhaü susānaü vanapatthaü abbhokāsaü palālapu¤jaü. Tassa tathā våpakaņņhassa viharato satthā pi upavadati, anuvicca vi¤¤å sabrahmacārã upavadanti, devatā pi upavadanti, attā pi attānaü upavadati. So satthārā pi upavadito anuvicca vi¤¤åhi sabrahmacārãhi upavadito devatāhi pi upavadito attanā pi attānaü upavadito na uttariü manussadhammā alamariya¤āõadassanavisesaü sacchikaroti; taü kissa hetu:
Evaü h' etaü Bhaddāli hoti yathā taü satthusāsane sikkhāya aparipårakārissa.
     Idha pana Bhaddāli ekacco bhikkhu satthusāsane sikkhāya paripårakārã hoti; tassa evaü hoti: yan-nånāhaü vivittaü senāsanaü bhajeyyaü, ara¤¤aü rukkhamålaü pabbataü kandaraü giriguhaü susānaü vanapatthaü abbhokāsaü palālapu¤jaü,

#<[page 441]>#
%<                    2.5. BHADDâLISUTTAũ. (65)                   441>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  app-eva nāmāhaü uttariü manussadhammā alamariya¤āõadassanavisesaü sacchikareyyan-ti. So vivittaü senāsanaü bhajati, ara¤¤aü rukkhamålaü pabbataü kandaraü giriguhaü susānaü vanapatthaü abbhokāsaü palālapu¤jaü. Tassa tathā våpakaņņhassa viharato satthā pi na upavadati, anuvicca vi¤¤å sabrahmacārã na upavadanti, devatā pi na upavadanti, attā pi attānaü na upavadati. So satthārā pi anupavadito anuvicca vi¤¤åhi sabrahmacārãhi anupavadito devatāhi pi anupavadito attanā pi attānaü anupavadito uttariü manussadhammā alamariya¤āõadassanavisesaü sacchikaroti. So vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati; taü kissa hetu: Evaü h' etaü Bhaddāli hoti yathā taü satthusasāne sikkhāya paripårakārissa. Puna ca paraü Bhaddāli bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü upasampajja viharati; taü kissa hetu: Evaü h' etaü Bhaddāli hoti yathā taü satthusāsane sikkhāya paripårakārissa.
Puna ca paraü Bhaddāli bhikkhu pãtiyā ca virāgā upekhako ca viharati sato ca sampajāno sukha¤-ca kāyena paņisaüvedeti yan-taü ariyā ācikkhanti: upekhako satimā sukhavihārã ti tatiyaü jhānaü upasampajja viharati; taü kissa hetu: Evaü h' etaü Bhaddāli hoti yathā taü satthusāsane sikkhāya paripårakārissa. Puna ca paraü Bhaddāli bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaü atthagamā adukkhaü asukhaü upekhāsatipārisuddhiü catutthaü jhānaü upasampajja viharati; taü kissa hetu: Evaü h' etaü Bhaddāli hoti yathā taü satthusāsane sikkhāya paripårakārissa.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte pubbenivāsānussati¤āõāya cittaü abhininnāmeti. So anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekam-pi jātiü dve pi jātiyo --pe-- iti sākāraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati; taü kissa hetu: Evaü h' etaü Bhaddāli hoti yathā taü satthusāsane sikkhāya paripårakārissa.

#<[page 442]>#
%<442                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte sattānaü cutåpapāta¤āõāya cittaü abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate --pe-- yathākammåpage satte pajānāti; taü kissa hetu: Evaü h' etaü Bhaddāli hoti yathā taü satthusāsane sikkhāya paripårakārissa. So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte āsavānaü khaya¤āõāya cittaü abhininnāmeti. So: idaü dukkhan-ti yathābhåtaü pajānāti --pe-- ayaü dukkhanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü pajānāti; ime āsavā ti yathābhåtaü pajānāti --pe-- ayaü āsavanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü pajānāti. Tassa evaü jānato evaü passato kāmāsavā pi cittaü vimuccati, bhavāsavā pi cittaü vimuccati, avijjāsavā pi cittaü vimuccati, vimuttasmiü vimuttam-iti ¤āõaü hoti; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti pajānāti. Taü kissa hetu: Evaü h' etaü Bhaddāli hoti yathā taü satthusāsane sikkhāya paripårakārissāti.
     Evaü vutte āyasmā Bhaddāli Bhagavantaü etad-avoca:
Ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena-m-idh' ekaccaü bhikkhuü pavayha pavayha kāraõaü karonti; ko pana bhante hetu ko paccayo yena-m-idh' ekaccaü bhikkhuü no tathā pavayha pavayha kāraõaü karontãti. -- Idha Bhaddāli ekacco bhikkhu abhiõhāpattiko hoti āpattibahulo, so bhikkhåhi vuccamāno a¤¤en' a¤¤aü paņicarati, bahiddhā kathaü apanāmeti, kopa¤-ca dosa¤-ca appaccaya¤-ca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaü pāteti, na nitthāraü vattati, yena saīgho attamano hoti taü karomãti n' āha. Tatra Bhaddāli bhikkhånaü evaü hoti: Ayaü kho āvuso bhikkhu abhiõhāpattiko āpattibahulo, so bhikkhåhi vuccamāno a¤¤en' a¤¤aü paņicarati, bahiddhā kathaü apanāmeti, kopa¤-ca dosa¤-ca appaccaya¤-ca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaü pāteti, na nitthāraü vattati, yena saīgho attamano hoti taü karomãti n' āha.

#<[page 443]>#
%<                   2.5. BHADDâLISUTTAũ. (65)                   443>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Sādhu vat' āyasmanto imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathā 'ss' idaü adhikaraõaü na khippam-eva våpasammeyyāti. Tassa kho etaü Bhaddāli bhikkhuno bhikkhå tathā tathā upaparikkhanti yathā 'ss' idaü adhikaraõaü na khippam-eva våpasammati.
Idha pana Bhaddāli ekacco bhikkhu abhiõhāpattiko hoti āpattibahulo, so bhikkhåhi vuccamāno nā¤¤en' a¤¤aü paņicarati, na bahiddhā kathaü apanāmeti, na kopa¤-ca dosa¤ca appaccaya¤-ca pātukaroti, sammā vattati, lomaü pāteti, nitthāraü vattati, yena saīgho attamano hoti taü karomãti āha. Tatra Bhaddāli bhikkhånaü evaü hoti: Ayaü kho āvuso bhikkhu abhiõhāpattiko āpattibahulo, so bhikkhåhi vuccamāno nā¤¤en' a¤¤aü paņicarati, na bahiddhā kathaü apanāmeti, na kopa¤-ca dosa¤-ca appaccaya¤-ca pātukaroti, sammā vattati, lomaü pāteti, nitthāraü vattati, yena saīgho attamano hoti taü karomãti āha. Sādhu vat' āyasmanto imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathā 'ss' idaü adhikaraõaü khippam-eva våpasammeyyāti. Tassa kho etaü Bhaddāli bhikkhuno bhikkhå tathā tathā upaparikkhanti yathā 'ss' idaü adhikaraõaü khippam-eva våpasammati.
     Idha Bhaddāli ekacco bhikkhu adhiccāpattiko hoti anāpattibahulo, so bhikkhåhi vuccamāno a¤¤en' a¤¤aü paņicarati, bahiddhā kathaü apanāmeti, kopa¤-ca dosa¤-ca appaccaya¤-ca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaü pāteti, na nitthāraü vattati, yena saīgho attamano hoti taü karomãti n' āha. Tatra Bhaddāli bhikkhånaü evaü hoti:
Ayaü kho āvuso bhikkhu adhiccāpattiko anāpattibahulo, so bhikkhåhi vuccamāno a¤¤en' a¤¤aü paņicarati, bahiddhā kathaü apanāmeti, kopa¤-ca dosa¤-ca appaccaya¤-ca pātukaroti, na sammā vattati, na lomaü pāteti, na nitthāraü vattati, yena saīgho attamano hoti taü karomãti n' āha.
Sādhu vat' āyasmanto imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathā 'ss' idaü adhikaraõaü na khippam-eva våpasammeyyāti. Tassa kho etaü Bhaddāli bhikkhuno bhikkhå tathā tathā upaparikkhanti yathā 'ss' idaü adhikaraõaü na khippam-eva våpasammati.

#<[page 444]>#
%<444                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Idha pana Bhaddāli ekacco bhikkhu adhiccāpattiko hoti anāpattibahulo, so bhikkhåhi vuccamāno nā¤¤en' a¤¤aü paņicarati, na bahiddhā kathaü apanāmeti, na kopa¤-ca dosa¤-ca appaccaya¤-ca pātukaroti, sammā vattati, lomaü pāteti, nitthāraü vattati, yena saīgho attamano hoti taü karomãti āha. Tatra Bhaddāli bhikkhånaü evaü hoti: Ayaü kho āvuso bhikkhu adhiccāpattiko anāpattibahulo, so bhikkhåhi vuccamāno nā¤¤en' a¤¤aü paņicarati, na bahiddhā kathaü apanāmeti, na kopa¤-ca dosa¤-ca appaccaya¤-ca pātukaroti, sammā vattati, lomaü pāteti, nitthāraü vattati, yena saīgho attamano hoti taü karomãti āha. Sādhu vat' āyasmanto imassa bhikkhuno tathā tathā upaparikkhatha yathā 'ss' idaü adhikaraõaü khippam-eva våpasammeyyāti. Tassa kho etaü Bhaddāli bhikkhuno bhikkhå tathā tathā upaparikkhanti yathā 'ss' idaü adhikaraõaü khippam-eva våpasammati.
     Idha Bhaddāli ekacco bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena. Tatra Bhaddāli bhikkhånaü evaü hoti:
Ayaü kho āvuso bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena; sace mayaü imaü bhikkhuü pavayha pavayha kāraõaü karissāma, mā yaü pi 'ssa taü saddhāmattakaü pemamattakaü tamhā pi parihāyãti. Seyyathā pi Bhaddāli purisassa ekaü cakkhuü, tassa mittāmaccā ¤ātisālohitā taü ekaü cakkhuü rakkheyyuü: mā yaü pi 'ssa taü ekaü cakkhuü tamhā pi parihāyãti; evam-eva kho Bhaddāli idh' ekacco bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena; tatra Bhaddāli bhikkhånaü evaü hoti: Ayaü kho āvuso bhikkhu saddhāmattakena vahati pemamattakena; sace mayaü imaü bhikkhuü pavayha pavayha kāranaü karissāma, mā yaü pi 'ssa taü saddhāmattakaü pemamattakaü tamhā pi parihāyãti.
     Ayaü kho Bhaddāli hetu ayaü paccayo yena-m-idh' ekaccaü bhikkhuü pavayha pavayha kāraõaü karonti; ayaü pana Bhaddāli hetu ayaü paccayo yena-m idh' ekaccaü bhikkhuü no tathā pavayha pavayha kāraõaü karontãti.
     Ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena pubbe appatarāni c' eva sikkhāpadāni ahesuü bahutarā ca bhikkhå a¤¤āya saõņhahiüsu;

#<[page 445]>#
%<                   2.5. BHADDâLISUTTAũ. (65)                   445>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ko pana bhante hetu ko paccayo yen' etarahi bahutarāni c' eva sikkhāpadāni honti appatarā ca bhikkhå a¤¤āya saõņhahantãti. -- Evaü h' etaü Bhaddāli hoti: sattesu hāyamānesu saddhamme antaradhāyamāne bahutarāni c' eva sikkhāpadāni honti appatarā ca bhikkhå a¤¤āya saõņhahanti. Na tāva Bhaddāli satthā sāvakānaü sikkhāpadaü pa¤¤āpeti yāva na idh' ekacce āsavaņņhāniyā dhammā saīghe pātubhavanti. Yato ca kho Bhaddāli idh' ekacce āsavaņņhāniyā dhammā saīghe pātubhavanti, atha satthā sāvakānaü sikkhāpadaü pa¤¤āpeti tesaü yeva āsavaņņhāniyānaü dhammānaü paņighātāya. Na tāva Bhaddāli idh' ekacce āsavaņņhāniyā dhammā saīghe pātubhavanti yāva na saīgho mahattaü patto hoti. Yato ca kho Bhaddāli saīgho mahattaü patto hoti atha idh' ekacce āsavaņņhāniyā dhammā saīghe pātubhavanti, atha satthā sāvakānaü sikkhāpadaü pa¤¤āpeti tesaü yeva āsavaņņhāniyānaü dhammānaü paņighātāya. Na tāva Bhaddāli idh' ekacce āsavaņņhāniyā dhammā saīghe pātubhavanti yāva na saīgho lābhaggaü patto hoti --pe-- yasaggaü patto hoti -- bāhusaccaü patto hoti -- ratta¤¤åtaü patto hoti. Yato ca kho Bhaddāli saīgho ratta¤¤åtaü patto hoti atha idh' ekacce āsavaņņhāniyā dhammā saīghe pātubhavanti, atha satthā sāvakānaü sikkhāpadaü pa¤¤āpeti tesaü yeva āsavaņņhāniyānaü dhammānaü paņighātāya.
     Appakā kho tumhe Bhaddāli tena samayena ahuvattha yadā vo ahaü ājānãyasusåpamaü dhammapariyāyaü desesiü; sarasi tvaü Bhaddālãti. -- No h' etaü bhante. -- Tatra Bhaddāli kaü hetuü paccesãti. -- So hi nånāhaü bhante dãgharattaü satthusāsane sikkhāya aparipårakārã ahosin-ti.
-- Na kho Bhaddāli es' eva hetu esa paccayo; api ca me tvaü Bhaddāli dãgharattaü cetasā ceto paricca vidito: na vāyaü moghapuriso mayā dhamme desiyamāne aņņhikatvā manasikatvā sabbacetaso samannāharitvā ohitasoto dhammaü suõātãti. Api ca te ahaü Bhaddāli ājānãyasusåpamaü dhammapariyāyaü desissāmi, taü suõāhi sādhukaü manasikarohi,

#<[page 446]>#
%<446                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  bhāsissāmãti. Evaü bhante ti kho āyasmā Bhaddāli Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad-avoca:
     Seyyathā pi Bhaddāli dakkho assadamako bhadraü assājānãyaü labhitvā paņhamen' eva mukhādhāne kāraõaü kāreti, tassa mukhādhāne kāraõaü kāriyamānassa honti yeva visåkāyitāni visevitāni vipphanditāni kānici kānici yathā taü akāritapubbaü kāraõaü kāriyamānassa, so abhiõhakāraõā anupubbakāraõā tasmiü ņhāne parinibbāyati. Yato kho Bhaddāli bhadro assājānãyo abhiõhakāraõā anupubbakāraõā tasmiü ņhāne parinibbuto hoti, tam-enaü assadamako uttariü kāraõaü kāreti yugādhāne, tassa yugādhāne kāraõaü kāriyamānassa honti yeva visåkāyitāni visevitāni vipphanditāni kānici kānici yathā taü akāritapubbaü kāraõaü kāriyamānassa, so abhiõhakāraõā anupubbakāraõā tasmiü ņhāne parinibbāyati. Yato kho Bhaddāli bhadro assājānãyo abhiõhakāraõā anupubbakāraõā tasmiü ņhāne parinibbuto hoti, tamenaü assadamako uttariü kāraõaü kāreti anukkame maõķale khurakāye dhāve ravatthe rājaguõe rājavaüse uttame jave uttame haye uttame sākhalye, tassa uttame jave uttame haye uttame sākhalye kāraõaü kāriyamānassa honti yeva visåkāyitāni visevitānã vipphanditāni kānici kānici yathā taü akāritapubbaü kāraõaü kāriyamānassa, so abhiõhakāraõā anupubbakāraõā tasmiü ņhāne parinibbāyati. Yato ca kho Bhaddāli bhadro assājānãyo abhiõhakāraõā anupubbakāraõā tasmiü ņhāne parinibbuto hoti, tam-enaü assadamako uttariü vaõõiya¤-ca valiya¤-ca anuppavecchati. Imehi kho Bhaddāli dasah' aīgehi samannāgato bhadro assājānãyo rājāraho hoti rājabhoggo ra¤¤o aīgan-t' eva saīkhaü gacchati.
Evam-eva kho Bhaddāli dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiõeyye a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassa; katamehi dasahi: Idha Bhaddāli bhikkhu asekhāya sammādiņņhiyā samannāgato hoti, asekhena sammāsaīkhappena samannāgato hoti, asekhāya sammāvācāya samannāgato hoti, asekhena sammākammantena samannāgato hoti, asekhena sammāājãvena samannāgato hoti, asekhena sammāvāyāmena samannāgato hoti, asekhāya sammāsatiyā samannāgato hoti,

#<[page 447]>#
%<                   2.6. LAōUKIKOPAMASUTTAũ. (66)                 447>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  asekhena sammāsamādhinā samannāgato hoti, asekhena sammā¤āõena samannāgato hoti, asekhāya sammāvimuttiyā samannāgato hoti. Imehi kho Bhaddāli dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu āhuneyyo hoti pāhuneyyo dakkhiõeyyo a¤jalikaraõãyo anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassāti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano āyasmā Bhaddāli Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
                    BHADDâLISUTTANTAũ PAĨCAMAũ.
                               66.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Aīguttarāpesu viharati; âpaõaü nāma Aīguttarāpānaü nigamo.
Atha kho Bhagavā pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya âpaõaü piõķāya pāvisi, âpaõe piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto yen' a¤¤ataro vanasaõķo ten' upasaīkami divāvihārāya, taü vanasaõķaü ajjhogāhitvā a¤¤atarasmiü rukkhamåle divāvihāraü nisãdi. âyasmā pi kho Udāyã pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya âpaõaü piõķāya pāvisi, Apaõe piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto yena so vanasaõķo ten' upasaīkami divāvihārāya, taü vanasaõķaü ajjhogāhitvā a¤¤atarasmiü rukkhamåle divāvihāraü nisãdi. Atha kho āyasmato Udāyissa rahogatassa patisallãnassa evaü cetaso parivitakko udapādi: Bahunnaü vata no Bhagavā dukkhadhammānaü apahattā, bahunnaü vata no Bhagavā sukhadhammānaü upahattā; bahunnaü vata no Bhagavā akusalānaü dhammānaü apahattā, bahunnaü vata no Bhagavā kusalānaü dhammānaü upahattā ti. Atha kho āyasmā Udāyã sāyanhasamayaü patisallāõā vuņņhito yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi.

#<[page 448]>#
%<448                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Ekamantaü nisinno kho āyasmā Udāyã Bhagavantaü etad-avoca:
     Idha mayhaü bhante rahogatassa patisallãnassa evaü cetaso parivitakko udapādi: bahunnaü vata no Bhagavā . . . kusalānaü dhammānaü upahattā ti. Mayaü hi bhante pubbe sāya¤-c' eva bhu¤jāma pāto ca divā ca vikāle. Ahu kho so bhante samayo yaü Bhagavā bhikkhå āmantesi:
Iīgha tumhe bhikkhave etaü divā vikālabhojanaü pajahathāti. Tassa mayhaü bhante ahud-eva a¤¤athattaü ahu domanassaü: yam-pi no saddhā gahapatikā divā vikāle paõãtaü khādaniyaü bhojaniyaü denti, tassa pi no Bhagavā pahānam-āha, tassa pi no Sugato paņinissaggam-āhāti.
Te mayaü bhante Bhagavati pema¤-ca gārava¤-ca hiri¤ca ottappa¤-ca sampassamānā evan-taü divā vikālabhojanaü pajahimhā. Te mayaü bhante sāya¤-c' eva bhu¤jāma pāto ca. Ahu kho so bhante samayo yaü Bhagavā bhikkhå āmantesi: Iīgha tumhe bhikkhave etaü rattiü vikālabhojanaü pajahathāti. Tassa mayhaü bhante ahud-eva a¤¤athattaü ahu domanassaü: yam-pi no imesaü dvinnaü bhattānaü paõãtasaīkhātataraü, tassa pi no Bhagavā pahānamāha, tassa pi no Sugato paņinissaggam-āhāti. Bhåtapubbaü bhante a¤¤ataro puriso divā såpeyyaü labhitvā evam-āha:
Handa ca imaü nikkhipatha, sāyaü sabbe va samaggā bhu¤jissāmāti. Yā kāci bhante saīkhatiyo sabbā tā rattiü, appā divā. Te mayaü bhante Bhagavati pema¤-ca gārava¤ca hiri¤-ca ottappa¤-ca sampassamānā evan-taü rattiü vikālabhojanaü pajahimhā. Bhåtapubbaü bhante bhikkhå rattandhakāratimisāyaü piõķāya carantā candanikam-pi pavisanti, oëigalle pi papatanti, kaõņakavaņņam-pi ārohanti, suttam-pi gāviü ārohanti, mānavehi pi samāgacchanti katakammehi pi akatakammehi pi, mātugāmo pi te asaddhammena nimanteti. Bhåtapubbāhaü bhante rattandhakāratimisāyaü piõķāya carāmi. Addasā kho maü bhante a¤¤atarā itthã vijjantarikāya bhājanaü dhovantã, disvā maü bhãtā vissaramakāsi: Abbhuü me, pisāco vata man-ti. Evaü vutte ahaü bhante taü itthiü etad-avocaü: Na bhagini pisāco, bhikkhu piõķāya ņhito ti.

#<[page 449]>#
%<                    2.6. LAōUKIKOPAMASUTTAũ. (66)               449>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Bhikkhussa ātu māri, bhikkhussa mātu māri, varan-te bhikkhu tiõhena govikattanena kucchi parikatto na tv-eva yā rattandhakāratimisāyaü kucchihetu piõķāya carasā ti. Tassa mayhaü bhante tad-anussarato evaü hoti:
Bahunnaü vata no Bhagavā dukkhadhammānaü apahattā, bahunnaü vata no Bhagavā sukhadhammānaü upahattā; bahunnaü vata no Bhagavā akusalānaü dhammānaü apahattā, bahunnaü vata no Bhagavā kusalānaü dhammānaü upahattā ti.
     Evam-eva pan' Udāyi idh' ekacce moghapurisā: idam pajahathāti mayā vuccamānā te evam-āhaüsu: Kiü pan' imassa appamattakassa oramattakassa, adhisallikhat' evāyaü samaõo ti; te ta¤-c' eva na-ppajahanti mayi ca appaccayaü upaņņhāpenti ye ca bhikkhå sikkhākāmā. Tesan-taü Udāyi hoti balavaü bandhanaü daëhaü bandhanaü thiraü bandhanaü apåtikaü bandhanaü thålo kaëiīgaro. Seyyathā pi Udāyi laņukikā sakuõikā påtilatāya bandhanena baddhā tatth' eva vadhaü vā bandhaü vā maraõaü vā āgameti; yo nu kho Udāyi evaü vadeyya: yena sā laņukikā sakuõikā påtilatāya bandhanena baddhā tatth' eva vadhaü vā bandhaü vā maraõaü vā āgameti, taü hi tassā abalaü bandhanaü dubbalaü bandhanaü påtikaü bandhanaü asārakaü bandhanan-ti, samman-nu kho so Udāyi vadamāno vadeyyāti.
-- No h' etaü bhante. Yena sā bhante laņukikā sakuõikā påtilaņāya bandhanena baddhā tatth' eva vadhaü vā bandhaü vā maraõaü vā āgameti, taü hi tassā balavaü bandhanaü daëhaü bandhanaü thiraü bandhanaü apåtikaü bandhanaü thålo kaliīgaro ti. -- Evam-eva kho Udāyi idh' ekacce moghapurisā: idaü pajahathāti mayā vuccamānā te evam-āhaüsu: Kiü pan' imassa appamattakassa oramattakassa, adhisallikhat' evāyaü samaõo ti; te ta¤-c' eva nappajahanti mayi ca appaccayaü upaņņhāpenti ye ca bhikkhå sikkhākāmā. Tesan-taü Udāyi hoti balavaü bandhanaü daëhaü bandhanaü thiraü bandhanaü apåtikaü bandhanaü thålo kaëiīgaro.
     Idha pan' Udāyi ekacce kulaputtā: idaü pajahathāti mayā vuccamānā te evam-āhaüsu:

#<[page 450]>#
%<450                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Kiü pan' imassa appamattakassa oramattakassa 'pahātabbassa yassa no Bhagavā pahānam-āha, yassa no Sugato paņinissaggam-āhāti; te ta¤-c' eva pajahanti mayi ca na appaccayaü upaņņhāpenti ye ca bhikkhå sikkhākāmā. Te taü pahāya appossukkā pannalomā paradavuttā migabhåtena cetasā viharanti. Tesantaü Udāyi hoti abalaü bandhanaü dubbalaü bandhanaü påtikaü bandhanaü asārakaü bandhanaü. Seyyathā pi Udāyi ra¤¤o nāgo ãsādanto ubbåëhavā 'bhijāto saīgāmāvacaro daëhehi vārattehi bandhanehi baddho ãsakaü yeva kāyaü sannāmetvā tāni bandhanāni sa¤chinditvā sampadāletvā yenakāmaü pakkamati; yo nu kho Udāyi evaü vadeyya:
yehi so ra¤¤o nāgo ãsādanto ubbåëhavā 'bhijāto saīgāmāvacaro daëhehi vārattehi bandhanehi baddho ãsakaü yeva kāyaü sannāmetvā tāni bandhanāni sa¤chinditvā sampadāletvā yenakāmaü pakkamati, taü hi tassa balavaü bandhanaü daëhaü bandhanaü thiraü bandhanaü apåtikaü bandhanaü thålo kaëiīgaro ti, samman-nu kho su Udāyi vadamāno vadeyyāti. -- No h' etaü bhante. Yehi so bhante ra¤¤o nāgo ãsādanto ubbåëhavā 'bhijāto saīgāmāvacaro daëhehi vārattehi bandhanehi baddho ãsakaü yeva kāyaü sannāmetvā tāni bandhanāni sa¤chinditvā sampadāletvā yenakāmaü pakkamati, taü hi tassa abalaü bandhanaü dubbalaü bandhanaü påtikaü bandhanaü asārakaü bandhananti. -- Evam-eva kho Udāyi idh' ekacce kulaputtā: idaü pajahathāti mayā vuccamānā te evam-āhaüsu: Kiü pan' imassa appamattakassa oramattakassa pahātabbassa yassa no Bhagavā pahānam-āha, yassa no Sugato paņinassaggamāhāti; te ta¤-c' eva pajahanti mayi ca na appaccayaü upaņņhāpenti ye ca bhikkhå sikkhākāmā. Te taü pahāya appossukkā pannalomā paradavuttā migabhåtena cetasā viharanti. Tesan-taü Udāyi hoti abalaü bandhanaü dubbalaü bandhanaü påtikaü bandhanaü asārakaü bandhanaü.
     Seyyathā pi Udāyi puriso daëiddo assako anāëhiyo, tass' assa ekaü agārakaü oluggaviluggaü kākātidāyiü na paramaråpaü, ekā khaņopikā oluggaviluggā na paramaråpā, ekissā kumbhiyā dha¤¤asamavāpakaü na paramaråpaü,

#<[page 451]>#
%<                    2.6. LAōUKIKOPAMASUTTAũ. (66)              451>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ekā jāyikā na paramaråpā; so ārāmagataü bhikkhuü passeyya sudhotahatthapādaü manu¤¤aü bhojanaü bhuttāviü sãtāya chāyāya nisinnaü adhicitte yuttaü. Tassa evam-assa: Sukhaü vata bho sāma¤¤aü, ārågyaü vata bho sāma¤¤aü; so vat' assaü yo 'haü kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajeyyan-ti. So na sakkuõeyya ekaü agārakaü oluggaviluggaü kākātidāyiü na paramaråpaü pahāya ekaü khaņopikaü oluggaviluggaü na paramaråpaü pahāya ekissā kumbhiyā dha¤¤asamavāpakaü na paramaråpaü pahāya ekaü jāyikaü na paramaråpaü pahāya kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajituü. Yo nu kho Udāyi evaü vadeyya:
yehi so puriso bandhanehi baddho na sakkoti ekaü agārakaü oluggaviluggaü . . . ekaü jāyikaü na paramaråpaü pahāya kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajituü, taü hi tassa abalaü bandhanaü dubbalaü bandhanaü påtikaü bandhanaü asārakaü bandhanan-ti, samman-nu kho so Udāyi vadamāno vadeyyāti.
-- No h' etaü bhante. Yehi so bhante puriso bandhanehi baddho na sakkoti ekaü agārakaü oluggaviluggaü kākātidāyiü na paramaråpaü pahāya ekaü khaņopikaü oluggaviluggaü na paramaråpaü pahāya ekissā kumbhiyā dha¤¤asamavāpakaü na paramaråpaü pahāya ekaü jāyikaü na paramaråpaü pahāya kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajituü, taü hi tassa balavaü bandhanaü daëhaü bandhanaü thiraü bandhanaü apåtikaü bandhanaü thålo kaëiīgaro ti. -- Evam-eva kho Udāyi idh' ekacce moghapurisā: idaü pajahathāti mayā vuccamānā te evam-āhaüsu: Kiü pan' imassa appamattakassa oramattakassa, adhisallikhat' evāyaü samaõo ti; te ta¤-c' eva na-ppajahanti mayi ca appaccayaü upaņņhāpenti ye ca bhikkhå sikkhākāmā. Tesan-taü Udāyi hoti balavaü bandhanaü daëhaü bandhanaü thiraü bandhanaü apåtikaü bandhanaü thålo kaëiīgaro.
     Seyyathā pi Udāyi gahapati vā gahapatiputto vā aķķho mahaddhano mahābhogo,

#<[page 452]>#
%<452                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  nekānaü nikkhagaõānaü cayo nekānaü dha¤¤agaõānaü cayo nekānaü khettagaõānaü cayo nekānaü vatthugaõānaü cayo nekānaü bhariyāgaõānaü cayo nekānaü dāsagaõānaü cayo nekānaü dāsigaõānaü cayo; so ārāmagataü bhikkhuü passeyya sudhotahatthapādaü manu¤¤aü bhojanaü bhuttāviü sãtāya chāyāya nisinnaü adhicitte yuttaü. Tassa evam-assa: Sukhaü vata bho sāma¤¤aü, ārågyaü vata bho sāma¤¤aü; so vat' assaü yo 'haü kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajeyyan-ti. So sakkuneyya nekāni nikkhagaõāni pahāya nekāni dha¤¤agaõāni pahāya nekāni khettagaõāni pahāya nekāni vatthugaõāni pahāya nekāni bhariyāgaõāni pahāya nekāni dāsagaõāni pahāya nekāni dāsigaõāni pahāya kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajituü. Yo nu kho Udāyi evaü vadeyya: yehi so gahapati vā gahapatiputto vā bandhanehi baddho sakkoti nekāni nikkhagaõāni pahāya . . . nekāni dāsigaõāni pahāya kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajituü, taü hi tassa balavaü bandhanaü daëhaü bandhanaü thiraü bandhanaü apåtikaü bandhanaü thålo kaëiīgaro ti, samman-nu kho so Udāyi vadamāno vadeyyāti. -- No h' etaü bhante. Yehi so bhante gahapati vā gahapatiputto vā bandhanehi baddho sakkoti nekāni nikkhagaõāni pahāya nekāni dha¤¤agaõāni pahāya nekāni khettagaõāni pahāya nekāni vatthugaõāni pahāya nekāni bhariyāgaõāni pahāya nekāni dāsagaõāni pahāya nekāni dāsigaõāni pahāya kesamassuü ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaü pabbajituü, taü hi tassa abalaü bandhanaü dubbalaü bandhanaü påtikaü bandhanaü asārakaü bandhanan-ti. -- Evam-eva kho Udāyi idh' ekacce kulaputtā:
idaü pajahathāti mayā vuccamānā te evam-āhaüsu: Kiü pan' imassa appamattakassa oramattakassa pahātabbassa yassa no Bhagavā pahānam-āha, yassa no Sugato paņinissaggam-āhāti; te ta¤-c' eva pajahanti mayi ca na appaccayaü upaņņhāpenti ye ca bhikkhå sikkhākāmā. Te taü pahāya appossukkā pannalomā paradavuttā migabhåtena cetasā viharanti.

#<[page 453]>#
%<                  2.6. LAōUKIKOPAMASUTTAũ. (66)                 453>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Tesan-taü Udāyi hoti abalaü bandhanaü dubbalaü bandhanaü påtikaü bandhanaü asārakaü bandhanaü.
     Cattāro 'me Udāyi puggalā santo saüvijjamānā lokasmiü, katame cattāro: Idh' Udāyi ekacco puggalo upadhipahānāya paņipanno hoti upadhipaņinissaggāya, tam-enaü upadhipahānāya paņipannaü upadhipaņinissaggāya upadhipaņisaüyuttā sarasaīkappā samudācaranti, so te adhivāseti, na-ppajahati na vinodeti na byantikaroti nānabhāvaü gameti. Imaü kho ahaü Udāyi puggalaü saüyutto ti vadāmi no visaüyutto, taü kissa hetu: Indriyavemattatā hi me Udāyi imasmiü puggale viditā. Idha pan' Udāyi ekacco puggalo upadhipāhānāya paņipanno hoti upadhipaņinissaggāya, tam-enaü upadhipahānāya paņipannaü upadhipaņinissaggāya upadhipaņisaüyuttā sarasaīkappā samudācaranti, so te nādhivāseti, pajahati vinodeti byantikaroti anabhāvaü gameti. Imam-pi kho ahaü Udāyi puggalaü saüyutto ti vadāmi no visaüyutto, taü kissa hetu: Indriyavemattatā hi me Udāyi imasmiü puggale viditā. Idha pan' Udāyi ekacco puggalo upadhipahānāya paņipanno hoti upadhipaņinissaggāya, tam-enaü upadhipahānāya paņipannaü upadhipaņinissaggāya kadāci karahaci satisammosā upadhipaņisaüyuttā sarasaīkappā samudācaranti. Dandho Udāyi satuppādo, atha kho naü khippam-eva pajahati vinodeti byantikaroti anabhāvaü gameti. Seyyathā pi Udāyi puriso divasasantatte ayokaņāhe dve vā tãõi vā udakaphusitāni nipāteyya; dandho Udāyi udakaphusitānaü nipāto, atha kho naü khippam-eva parikkhayaü pariyādānaü gaccheyya. Evam-eva kho Udāyi idh' ekacco puggalo upadhipahānāya paņipanno hoti upadhipaņinissaggāya, tam-enaü upadhipahānāya paņipannaü upadhipaņinissaggāya kadāci karahaci satisammosā upadhipaņisaüyuttā sarasaīkappā samudācaranti. Dandho Udāyi satuppādo, atha kho naü khippam-eva pajahati vinodeti byantikaroti anabhāvaü gameti. Imam-pi kho ahaü Udāyi puggalaü saüyutto ti vadāmi no visaüyutto, taü kissa hetu:

#<[page 454]>#
%<454                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Indriyavemattatā hi me Udāyi imasmiü puggale viditā. Idha pan' Udāyi ekacco puggalo: upadhi dukkhassa målan-ti iti viditvā nirupadhi hoti upadhisaīkhaye vimutto. Imaü kho ahaü Udāyi puggalaü visaüyutto ti vadāmi no saüyutto, taü kissa hetu: Indriyavemattatā hi me Udāyi imasmiü puggale viditā.
     Pa¤ca kho ime Udāyi kāmaguõā, katame pa¤ca: cakkhuvi¤¤eyyā råpā iņņhā kantā manāpā piyaråpā kāmåpasaühitā rajanãyā, sotavi¤¤eyyā saddā -- ghānavi¤¤eyyā gandhā -jivhāvi¤¤eyyā rasā -- kāyavi¤¤eyyā phoņņhabbā iņņhā kantā manāpā piyaråpā kāmåpasaühitā rajanãyā. Ime kho Udāyi pa¤ca kāmaguõā. Yaü kho Udāyi ime pa¤ca kāmaguõe paņicca uppajjati sukhaü somanassaü idaü vuccati kāmasukhaü mãëhasukhaü puthujjanasukhaü anariyasukhaü; na āsevitabbaü na bhāvetabbaü na bahulãkātabbaü, bhāyitabbaü etassa sukhassāti vadāmi. Idh' Udāyi bhikkhu vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Vitakkavicārānaü våpasamā ajjhattaü sampasādanaü cetaso ekodibhāvaü avitakkaü avicāraü samādhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhānaü --pe-- tatiyaü jhānaü -- catutthaü jhānaü upasampajja viharati. Idaü vuccati nekkhammasukhaü pavivekasukhaü upasamasukhaü sambodhasukhaü; āsevitabbaü bhāvetabbaü bahulãkātabbaü, na bhāyitabbaü etassa sukhassāti vadāmi.
     Idh' Udāyi bhikkhu vivicc' eva kāmehi --pe-- paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Idaü kho ahaü Udāyi i¤jitasmiü vadāmi, ki¤-ca tattha i¤jitasmiü: yad-eva tattha vitakkavicārā aniruddhā honti idaü tattha i¤jitasmiü. Idh' Udāyi bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā --pe-- dutiyaü jhānaü upasampajja viharati. Idam-pi kho ahaü Udāyi i¤jitasmiü vadāmi, ki¤-ca tattha i¤jitasmiü: yad-eva tattha pãtisukhaü aniruddhaü hoti idaü tattha i¤jitasmiü. Idh' Udāyi bhikkhu pãtiyā ca virāgā --pe-- tatiyaü jhānaü upasampajja viharati. Idam-pi kho ahaü Udāyi i¤jitasmiü vadāmi, ki¤-ca tattha i¤jitasmiü: yad-eva tattha upekhāsukhaü aniruddhaü hoti idaü tattha i¤jitasmiü.

#<[page 455]>#
%<                   2.6. LAōUKIKOPAMASUTTAũ. (66)                 455>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Idh' Udāyi bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā --pe-catutthaü jhānaü upasampajja viharati. Idaü kho ahaü Udāyi ani¤jitasmiü vadāmi.
     Idh' Udāyi bhikkhu vivicc' eva kāmehi --pe-- paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Idaü kho ahaü Udāyi analan-ti vadāmi, pajahathāti vadāmi, samatikkamathāti vadāmi; ko ca tassa samatikkamo: Idh' Udāyi bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā --pe-- dutiyaü jhānaü upasampajja viharati, ayaü tassa samatikkamo. Idam-pi kho ahaü Udāyi analan-ti vadāmi, pajahathāti vadāmi, samatikkamathāti vadāmi; ko ca tassa samatikkamo: Idh' Udāyi bhikkhu pãtiyā ca virāgā --pe-- tatiyaü jhānaü upasampajja viharati, ayaü tassa samatikkamo. Idam-pi kho ahaü Udāyi analan-ti vadāmi, pajahathāti vadāmi, samatikkamathāti vadāmi; ko ca tassa samatikkamo: Idh' Udāyi bhikkhu sukhassa ca pahānā --pe-- catutthaü jhānaü upasampajja viharati, ayaü tassa samatikkamo. Idam-pi kho ahaü Udāyi analan-ti vadāmi, pajahathāti vadāmi, samatikkamathāti vadāmi; ko ca tassa samatikkamo: Idh' Udāyi bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ānaü samatikkamā paņighasa¤¤ānaü atthagamā nānattasa¤¤ānaü amanasikārā ananto ākāso ti ākāsāna¤cāyatanaü upasampajja viharati, ayaü tassa samatikkamo. Idam-pi kho ahaü Udāyi analan-ti vadāmi, pajahathāti vadāmi, samatikkamathāti vadāmi; ko ca tassa samatikkamo: Idh' Udāyi bhikkhu sabbaso ākāsāna¤cāyatanaü samatikkamma anantaü vi¤¤āõan-ti vi¤¤āõa¤cāyatanaü upasampajja viharati, ayaü tassa samatikkamo. Idampi kho ahaü Udāyi analan-ti vadāmi, pajahathāti vadāmi, samatikkamathāti vadāmi; ko ca tassa samatikkamo: Idh' Udāyi bhikkhu sabbaso vi¤¤āõa¤cāyatanaü samatikkamma na-tthi ki¤cãti āki¤ca¤¤āyatanaü upasampajja viharati, ayaü tassa samatikkamo. Idam-pi kho ahaü Udāyi analan-ti vadāmi, pajahathāti vadāmi, samatikkamathāti vadāmi; ko ca tassa samatikkamo: Idh' Udāyi bhikkhu sabbaso āki¤ca¤¤āyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü upasampajja viharati,

#<[page 456]>#
%<456                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ayaü tassa samatikkamo. Idam-pi kho ahaü Udāyi analan-ti vadāmi, pajahathāti vadāmi, samatikkamathāti vadāmi; ko ca tassa samatikkamo: Idh' Udāyi bhikkhu sabbaso nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanaü samatikkamma sa¤¤āvedayitanirodhaü upasampajja viharati, ayaü tassa samatikkamo. Iti kho ahaü Udāyi nevasa¤¤ānāsa¤¤āyatanassa pi pahānaü vadāmi. Passasi no tvaü Udāyi taü saüyojanaü aõuü vā thålaü vā yassāhaü no pahānaü vadāmãti. -- No h' etaü bhante ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano āyasmā Udāyã Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
                 LAōUKIKOPAMASUTTANTAũ CHAōōHAũ.
                                67.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Cātumāyaü viharati āmalakãvane. Tena kho pana samayena SāriputtaMoggallānapamukhāni pa¤camattāni bhikkhusatāni Cātumaü anuppattāni honti Bhagavantaü dassanāya, te ca āgantukā bhikkhå nevāsikehi bhikkhåhi saddhiü paņisammodamānā senāsanāni pa¤¤āpayamānā pattacãvarāni paņisāmayamānā uccāsaddā mahāsaddā ahesuü. Atha kho Bhagavā āyasmantaü ânandaü āmantesi: Ke pan' ete ânanda uccāsaddā mahāsaddā kevaņņā ma¤¤e macchavilope ti. -- Etāni bhante Sāriputta-Moggallānapamukhāni pa¤camattāni bhikkhusatāni Cātumaü anuppattāni Bhagavantaü dassanāya, te āgantukā bhikkhå nevāsikehi bhikkhåhi saddhiü paņisammodamānā senāsanāni pa¤¤āpayamānā pattacãvarāni paņisāmayamānā uccāsaddā mahāsaddā ti. -- Tena h' ânanda mama vacanena te bhikkhå āmantehi: satthāyasmante āmantetãti. Evambhante ti kho āyasmā ânando Bhagavato paņissutvā yena te bhikkhå ten' upasaīkami, upasaīkamitvā te bhikkhå etadavoca: Satthāyasmante āmantetãti. Evam-āvuso ti kho te bhikkhå āyasmato ânandassa paņissutvā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu,

#<[page 457]>#
%<                      2.7. CâTUMASUTTAũ. (67)                  457>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinne kho te bhikkhå Bhagavā etad-avoca: Kin-nu tumhe bhikkhave uccāsaddā mahāsaddā kevaņņā ma¤¤e macchavilope ti. -- Imāni bhante Sāriputta-Moggallānapamukhāni pa¤camattāni bhikkhusatāni Cātumaü anuppattāni Bhagavantaü dassanāya, te 'me āgantukā bhikkhå nevāsikehi bhikkhåhi saddhiü paņisammodamānā senāsanāni pa¤¤āpayamānā pattacãvarāni paņisāmayamānā uccāsaddā mahāsaddā ti. -- Gacchathā bhikkhave paõāmemi vo, na vo mama santike vatthabban-ti. Evam-bhante ti kho te bhikkhå Bhagavato paņissutvā uņņhāy' āsanā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā senāsanaü saüsāmetvā pattacãvaraü ādāya pakkamiüsu.
     Tena kho pana samayena Cātumeyyakā Sakyā santhāgāre sannipatitā honti kenacid-eva karaõãyena. Addasāsuü kho Cātumeyyakā Sakyā te bhikkhå dårato va gacchante, disvāna yena te bhikkhå ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā te bhikkhå etad-avocuü: Handa kahaü pana tumhe āyasmanto gacchathāti. -- Bhagavatā kho āvuso bhikkhusaīgho paõāmito ti. -- Tena h' āyasmanto muhuttaü nisãdatha, app-eva nāma mayaü sakkuõeyyāma Bhagavantaü pasādetun-ti. Evam-āvuso ti kho te bhikkhå Cātumeyyakānaü Sakyānaü paccassosuü. Atha kho Cātumeyyakā Sakyā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho Cātumeyyakā Sakyā Bhagavantaü etad-avocuü:
Abhinandatu bhante Bhagavā bhikkhusaīghaü, abhivadatu bhante Bhagavā bhikkhusaīghaü. Seyyathā pi bhante Bhagavatā pubbe bhikkhusaīgho anuggahãto evam-evaü Bhagavā etarahi anugaõhātu bhikkhusaīghaü. Sant' ettha bhante bhikkhå navā acirapabbajitā adhunāgatā imaü dhammavinayaü, tesaü Bhagavantaü dassanāya alabhantānaü siyā a¤¤athattaü siyā vipariõāmo. Seyyathā pi bhante bãjānaü taruõānaü udakaü alabhantānaü siyā a¤¤athattaü siyā vipariõāmo, evam-eva kho bhante sant' ettha bhikkhå navā acirapabbajitā adhunāgatā imaü dhammavinayaü,

#<[page 458]>#
%<458                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tesaü Bhagavantaü dassanāya alabhantānaü siyā a¤¤athattaü siyā vipariõāmo. Seyyathā pi bhante vacchassa taruõassa mātaraü apassantassa siyā a¤¤athattaü siyā vipariõāmo, evam-eva kho bhante sant' ettha bhikkhå navā acirapabbajitā adhunāgatā imaü dhammavinayaü, tesaü Bhagavantaü apassantānaü siyā a¤¤athattaü siyā vipariõāmo.
Abhinandatu bhante Bhagavā bhikkhusaīghaü, abhivadatu bhante Bhagavā bhikkhusaīghaü. Seyyathā pi bhante Bhagavatā pubbe bhikkhusaīgho anuggahãto evam-evaü Bhagavā etarahi anugaõhātu bhikkhusaīghan-ti.
     Atha kho Brahmā Sahampati Bhagavato cetasā cetoparivitakkam-a¤¤āya seyyathā pi nāma balavā puriso sami¤jitaü vā bāhaü pasāreyya pasāritaü vā bāhaü sami¤jeyya evam-evaü Brahmaloke antarahito Bhagavato purato pāturahosi. Atha kho Brahmā Sahampati ekaüsaü uttarāsaīgaü karitvā yena Bhagavā ten' a¤jalim-paõāmetvā Bhagavantaü etad-avoca: Abhinandatu bhante Bhagavā bhikkhusaīghaü, abhivadatu bhante Bhagavā bhikkhusaīghaü.
Seyyathā pi bhante Bhagavatā pubbe bhikkhusaīgho anuggahãto evam-evaü Bhagavā etarahi anugaõhātu bhikkhusaīghaü. Sant' ettha bhante bhikkhå navā acirapabbajitā adhunāgatā imaü dhammavinayaü, tesaü Bhagavantaü dassanāya alabhantānaü siyā a¤¤athattaü siyā vipariõāmo.
Seyyathā pi bhante bãjānaü taruõānaü udakaü alabhantānaü siyā a¤¤athattaü siyā vipariõāmo, evam-eva kho bhante sant' ettha bhikkhå navā acirapabbajitā adhunāgatā imaü dhammavinayaü, tesaü Bhagavantaü dassanāya alabhantānaü siyā a¤¤athattaü siyā vipariõāmo. Seyyathā pi bhante vacchassa taruõassa mātaraü apassantassa siyā a¤¤athattaü siyā vipariõāmo, evam-eva kho bhante sant' ettha bhikkhå navā acirapabbajitā adhunāgatā imaü dhammavinayaü, tesaü Bhagavantaü apassantānaü siyā a¤¤athattaü siyā vipariõāmo. Abhinandatu bhante Bhagavā bhikkhusaīghaü, abhivadatu bhante Bhagavā bhikkhusaīghaü. Seyyathā pi bhante Bhagavatā pubbe bhikkhusaīgho anuggahãto evam-evaü Bhagavā etarahi anugaõhātu bhikkhusaīghan-ti.

#<[page 459]>#
%<                     2.7. CâTUMASUTTAũ. (67)                     459>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Asakkhiüsu kho Cātumeyyakā ca Sakyā Brahmā ca Sahampati Bhagavantaü pasādetuü bãjåpamena ca taruõåpamena ca. Atha kho āyasmā Mahāmoggallāno bhikkhå āmantesi: Uņņhahath' āvuso, gaõhātha pattacãvaraü, pasādito Bhagavā Cātumeyyakehi ca Sakkehi Brahmunā ca Sahampatinā bãjåpamena ca taruõåpamena cāti. Evamāvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Mahāmoggallānassa paņissutvā uņņhāy' āsanā pattacãvaram-ādāya yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnaü kho āyasmantaü Sāriputtaü Bhagavā etad-avoca: Kinti te Sāriputta ahosi mayā bhikkhusaīghe paõāmite ti. -- Evaü kho me bhante ahosi Bhagavatā bhikkhusaīghe paõāmite: Appossukko dāni Bhagavā diņņhadhammasukhavihāraü anuyutto viharissati, mayam-pi dāni appossukkā diņņhadhammasukhavihāraü anuyuttā viharissāmāti. -- âgamehi tvaü Sāriputta, āgamehi tvaü Sāriputta, na kho te Sāriputta puna pi evaråpaü cittaü uppādetabban-ti. Atha kho Bhagavā āyasmantaü Mahāmoggallānaü āmantesi: Kinti te Moggallāna ahosi mayā bhikkhusaīghe paõāmite ti. -- Evaü kho me bhante ahosi Bhagavatā bhikkhusaīghe paõāmite: Appossukko dāni Bhagavā diņņhadhammasukhavihāraü anuyutto viharissati, aha¤-ca dāni āyasmā ca Sāriputto bhikkhusaīghaü pariharissāmāti. -- Sādhu sādhu Moggallāna, ahaü vā hi Moggallāna bhikkhusaīghaü parihareyyaü Sāriputta-Moggallānā vā ti.
     Atha kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Cattār' imāni bhikkhave bhayāni udak' orohante pāņikaīkhitabbāni, katamāni cattāri: åmibhayaü kumbhãlabhayaü āvaņņabhayaü susukābhayaü. Imāni kho bhikkhave cattāri bhayāni udak' orohante pāņikaīkhitabbāni. Evam-eva kho bhikkhave cattār' imāni bhayāni idh' ekacce puggale imasmiü dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajite pāņikaīkhitabbāni, katamāni cattāri:

#<[page 460]>#
%<460                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  åmibhayaü kumbhãlabhayaü āvaņņabhayaü susukābhayaü
     Katama¤-ca bhikkhave åmibhayaü: Idha bhikkhave ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti: otiõõo 'mhi jātiyā jarāya maraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. Tam-enaü tathā pabbajitaü samānaü sabrahmacārã ovadanti anusāsanti: Evan-te abhikkamitabbaü evan-te paņikkamitabbaü, evan-te āloketabbaü evan-te viloketabbaü, evan-te sami¤jitabbaü evan-te pasāretabbaü, evan-te saīghāņipattacãvaraü dhāretabban-ti. Tassa evaü hoti: Mayaü kho pubbe agāriyabhåtā samānā a¤¤e ovadāma pi anusāsāma pi, ime pan' amhākaü puttamattā ma¤¤e nattamattā ma¤¤e amhe ovaditabbaü anusāsitabbaü ma¤¤antãti; so sikkhaü paccakkhāya hãnāy' āvattati. Ayaü vuccati bhikkhave åmibhayassa bhãto sikkhaü paccakkhāya hãnāy' āvatto. æmibhayan-ti kho bhikkhave kodhupāyāsass' etaü adhivacanaü.
     Katama¤-ca bhikkhave kumbhãlabhayaü: Idha bhikkhave ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti: otiõõo 'mhi jātiyā jarāya maraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. Tam-enam tathā pabbajitaü samānaü sabrahmacārã ovadanti anusāsanti: Idan-te khāditabbaü idan-te na khāditabbaü, idan-te bhu¤jitabbaü idan-te na bhu¤jitabbaü, idan-te sāyitabbaü idan-te na sāyitabbaü, idan-te pātabbaü idan-te na pātabbaü; kappiyan-te khāditabbaü akappiyan-te na khāditabbaü, kappiyan-te bhu¤jitabbaü akappiyan-te na bhu¤jitabbaü, kappiyan-te sāyitabbaü akappiyan-te na sāyitabbaü, kappiyan-te pātabbaü akappiyan-te na pātabbaü; kāle te khāditabbaü vikāle te na khāditabbaü, kāle te bhu¤jitabbaü vikāle te na bhu¤jitabbaü, kāle te sāyitabbaü vikāle te na sāyitabbaü, kāle te pātabbaü vikāle te na pātabban-ti. Tassa evaü hoti:

#<[page 461]>#
%<                      2.7. CâTUMASUTTAũ. (67)                  461>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Mayaü kho pubbe agāriyabhåtā samānā yaü icchāma taü khādāma yaü na icchāma na taü khādāma, yaü icchāma taü bhu¤jāma yaü na icchāma na taü bhu¤jāma, yaü icchāma taü sāyāma yaü na icchāma na taü sāyāma, yaü icchāma taü pipāma yaü na icchāma na taü pipāma; kappiyam-pi khādāma akappiyam-pi khādāma, kappiyam-pi bhu¤jāma akappiyam-pi bhu¤jāma, kappiyampi sāyāma akappiyam-yi sāyāma, kappiyam-pi pipāma akappiyam-pi pipāma; kāle pi khādāma vikāle pi khādāma, kāle pi bhu¤jāma vikāle pi bhu¤jāma, kāle pi sāyāma vikāle pi sāyāma, kāle pi pipāma vikāle pi pipāma. Yam-pi no saddhā gahapatikā divā vikāle paõãtaü khādaniyaü bhojaniyaü denti, tattha p' ime mukhāvaraõaü ma¤¤e karontãti.
So sikkhaü paccakkhāya hãnāy' āvattati. Ayaü vuccati bhikkhave kumbhãlabhayassa bhãto sikkhaü paccakkhāya hãnāy' āvatto. Kumbhãlabhayan-ti kho bhikkhave odarikattass' etaü adhivacanaü.
     Katama¤-ca bhikkhave āvaņņabhayaü: Idha bhikkhave {ekacco} kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti: otiõõo 'mhi jātiyā jarāya maraõena sokehi {paridevehi} dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. So evaü pabbajito samāno pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya gāmaü vā nigamaü vā piõķāya pavisati arakkhiten' eva kāyena arakkhitāya vācāya anupaņņhitāya satiyā asaüvutehi indriyehi. So tattha passati gahapatiü vā gahapatiputtaü vā pa¤cahi kāmaguõehi samappitaü samaīgibhåtaü paricārayamānaü. Tassa evaü hoti: Mayaü kho pubbe agāriyabhåtā samānā pa¤cahi kāmaguõehi samappitā samaīgibhåtā paricārimha; saüvijjante kho kule bhogā, sakkā bhoge ca bhu¤jituü pu¤¤āni ca kātun-ti. So sikkhaü paccakkhāya hãnāy' āvattati.
Ayaü vuccati bhikkhave āvaņņabhayassa bhãto sikkhaü paccakkhāya hãnāy' āvatto. âvaņņabhayan-ti kho bhikkhave pa¤cann' etaü kāmaguõānaü adhivacanaü.
     Katama¤-ca bhikkhave susukābhayaü: Idha bhikkhave ekacco kulaputto saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajito hoti:

#<[page 462]>#
%<462                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  otiõõo 'mhi jātiyā jarāya maraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti. So evaü pabbajito samāno pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya gāmaü vā nigamaü vā piõķāya pavisati arakkhiten' eva kāyena arakkhitāya vācāya anupaņņhitāya satiyā asaüvutehi indriyehi. So tattha passati mātugāmaü dunnivatthaü vā duppārutaü vā. Tassa mātugāmaü disvā dunnivatthaü vā duppārutaü vā rāgo cittaü anuddhaüseti, so rāgānuddhastena cittena sikkhaü paccakkhāya hãnāy' āvattati. Ayaü vuccati bhikkhave susukābhayassa bhãto sikkhaü paccakkhāya hãnāy' āvatto.
Susukābhayan-ti kho bhikkhave mātugāmass' etaü adhivacanaü.
     Imāni kho bhikkhave cattāri bhayāni idh' ekacce puggale imasmiü dhammavinaye agārasmā anagāriyaü pabbajite pāņikaīkhitabbānãti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                     CâTUMASUTTANTAũ SATTAMAũ.
                                68.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Kosalesu viharati Naëakapāne palāsavane. Tena kho pana samayena sambahulā abhi¤¤ātā abhi¤¤ātā kulaputtā Bhagavantaü uddissa saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajitā honti, āyasmā ca Anuruddho āyasmā ca Nandiyo āyasmā ca Kimbilo āyasmā ca Bhagu āyasmā ca Kuõķadhāno āyasmā ca Revato āyasmā ca ânando, a¤¤e ca abhi¤¤ātā abhi¤¤ātā kulaputtā. Tena kho pana samayena Bhagavā bhikkhusaīghaparivuto abbhokāse nisinno hoti.

#<[page 463]>#
%<                    2.8. NAėAKAPâNASUTTAũ. (68)                 463>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Atha kho Bhagavā te kulaputte ārabbha bhikkhå āmantesi: Ye te bhikkhave kulaputtā mamaü uddissa saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajitā, kacci te bhikkhave bhikkhå abhiratā brahmacariye ti. Evaü vutte te bhikkhå tuõhã ahesuü. Dutiyam-pi kho --pe-- tatiyam-pi kho Bhagavā te kulaputte ārabbha bhikkhå āmantesi: Ye te bhikkhave kulaputtā mamaü uddissa saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajitā kacci te bhikkhave bhikkhå abhiratā brahmacariye ti. Tatiyam-pi kho te bhikkhå tuõhã ahesuü.
     Atha kho Bhagavato etad-ahosi: Yan-nånāhaü te va kulaputte puccheyyan-ti. Atha kho Bhagavā āyasmantaü Anuruddhaü āmantesi: Kacci tumhe Anuruddhā abhiratā brahmacariye ti. -- Taggha mayaü bhante abhiratā brahmacariye ti. -- Sādhu sādhu Anuruddhā. Etaü kho Anuruddhā tumhākaü patiråpaü kulaputtānaü saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajitānaü yaü tumhe abhirameyyātha brahmacariye. Yena tumhe Anuruddhā bhadrena yobbanena samannāgatā paņhamena vayasā susukāëakesā kāme paribhu¤jeyyātha, tena tumhe Anuruddhā bhadrena yobbanena samannāgatā paņhamena vayasā susukāëakesā agārasmā anagāriyaü pabbajitā. Te kho pana tumhe Anuruddhā n' eva rājābhinãtā agārasmā anagāriyaü pabbajitā, na corābhinãtā agārasmā anagāriyaü pabbajitā, na iõaņņā . . . na bhayaņņā . . . na ājãvikāpakatā agārasmā anagāriyaü pabbajitā; api ca kho 'mhi otiõõo jātiyā jarāya maraõena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiõõo dukkhapareto, app-eva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā pa¤¤āyethāti, nanu tumhe Anuruddhā evaü saddhā agārasmā anagāriyaü pabbajitā ti. -- Evambhante. -- Evaü pabbajitena ca pana Anuruddhā kulaputtena kim-assa karaõãyaü: Vivekaü Anuruddhā kāmehi vivekaü akusalehi dhammehi pãtisukhaü nādhigacchati a¤¤aü vā tato santataraü, tassa abhijjhā pi cittaü pariyādāya tiņņhati, byāpādo pi cittaü pariyādāya tiņņhati, thãnamiddham-pi . . . uddhaccakukkuccam-pi . . . vicikicchā pi . . . arati pi

#<[page 464]>#
%<464                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  . . . tandã pi cittaü pariyādāya tiņņhati. Vivekaü Anuruddhā kāmehi vivekaü akusalehi dhammehi pãtisukhaü nādhigacchati a¤¤aü vā tato santataraü. Vivekaü Anuruddhā kāmehi vivekaü akusalehi dhammehi pãtisukhaü adhigacchati a¤¤a¤-ca tato santataraü, tassa abhijjhā pi cittaü na pariyādāya tiņņhati, byāpādo pi cittaü na pariyādāya tiņņhati, thãnamiddham-pi . . . uddhaccakukkuccam-pi . . . vicikicchā pi . . . arati pi . . . tandã pi cittaü na pariyādāya tiņņhati. Vivekaü Anuruddhā kāmehi vivekaü akusalehi dhammehi pãtisukhaü adhigacchati a¤¤a¤-ca tato santataraü.
     Kinti vo Anuruddhā mayi hoti: ye āsavā saīkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiü jātijarāmaraõiyā appahãnā te Tathāgatassa, tasmā Tathāgato saīkhāy' ekaü paņisevati saīkhāy' ekaü adhivāseti, saīkhāy' ekaü parivajjeti saīkhāy' ekaü vinodetãti. -- Na kho no bhante Bhagavati evaü hoti: ye āsavā saīkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiü jātijarāmaraõiyā appahãnā te Tathāgatassa, tasmā Tathāgato saīkhāy' ekaü paņisevati saīkhāy' ekaü adhivāseti, saīkhāy' ekaü parivajjeti saīkhāy' ekaü vinodetãti. Evaü kho no bhante Bhagavati hoti: ye āsavā saīkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiü jātijarāmaraõiyā pahãnā te Tathāgatassa, tasmā Tathāgato saīkhāy' ekaü paņisevati saīkhāy' ekaü adhivāseti, saīkhāy' ekaü parivajjeti saīkhāy' ekaü vinodetãti. -- Sādhu sādhu Anuruddhā. Tathāgatassa Anuruddhā ye āsavā saīkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiü jātijarāmaraõiyā pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā. Seyyathā pi Anuruddhā tālo matthakācchinno abhabbo puna viråëhiyā, evam-eva kho Anuruddhā Tathāgatassa ye āsavā saīkilesikā --pe-- anuppādadhammā; tasmā Tathāgato saīkhāy' ekaü paņisevati saīkhāy' ekaü adhivāseti, saīkhāy' ekaü parivajjeti saīkhāy' ekaü vinodeti.
     Taü kim-ma¤¤asi Anuruddhā: kaü atthavasaü sampassamāno Tathāgato sāvake abbhatãte kālakate upapattisu byākaroti: asu amutra upapanno, asu amutra upapanno ti. --

#<[page 465]>#
%<                     2.8. NAėAKAPâNASUTTAũ. (68)                465>%
Bhagavaümålakā no bhante dhammā Bhagavaünettikā Bhagavaüpaņisaraõā. Sādhu vata bhante Bhagavantaü yeva paņibhātu etassa bhāsitassa attho, Bhagavato sutvā bhikkhå dhāressantãti. -- Na kho Anuruddhā Tathāgato janakuhanatthaü na janalapanatthaü na lābhasakkārasilokānisaüsatthaü, na: iti maü jano jānātåti sāvake abbhatãte kālakate upapattisu byākaroti: asu amutra upapanno, asu amutra upapanno ti. Santi ca kho Anuruddhā kulaputtā saddhā uëāravedā uëārapāmujjā, te taü sutvā tathattāya cittaü upasaüharanti. Tesan-taü Anuruddhā hoti dãgharattaü hitāya sukhāya.
     Idhānuruddhā bhikkhu suõāti: itthannāmo bhikkhu kālakato, so Bhagavatā byākato: a¤¤āya saõņhahãti. So kho pan' assa āyasmā sāmaü diņņho vā hoti anussavasuto vā evaüsãlo so āyasmā ahosi iti pi, evaüdhammo so āyasmā ahosi iti pi, evaüpa¤¤o so āyasmā ahosi iti pi, evaüvihārã so āyasmā ahosi iti pi, evaü vimutto so āyasmā ahosi iti pãti. So tassa saddha¤-ca sãla¤-ca suta¤-ca cāga¤-ca pa¤¤a¤-ca anussaranto tathattāya cittaü upasaüharati. Evam-pi kho Anuruddhā bhikkhuno phāsuvihāro hoti. Idhānuruddhā bhikkhu suõāti: itthannāmo bhikkhu kālakato, so Bhagavatā byākato: pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko tatthaparinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā ti. So kho pan' assa āyasmā sāmaü diņņho vā hoti anussavasuto vā: evaüsãlo so āyasmā ahosi iti pi, evaüdhammo --pe-- evaüpa¤¤o -- evaüvihārã -- evaü vimutto so āyasmā ahosi iti pãti. So tassa saddha¤-ca --pe-pa¤¤a¤-ca anussaranto tathattāya cittaü upasaüharati.
Evam-pi kho Anuruddhā bhikkhuno phāsuvihāro hoti.
Idhånuruddhā bhikkhu suõāti: itthannāmo bhikkhu kālakato, so Bhagavatā byākato: tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā rāgadosamohānaü tanuttā sakadāgāmã, sakid-eva imaü, lokaü āgantvā dukkhass' antaü karissatãti. So kho pan' assa āyasmā sāmaü diņņho vā hoti anussavasuto vā: evaüsãlo . . . evaü vimutto so āyasmā ahosi iti pãti. So tassa saddha¤-ca --pe-- pa¤¤a¤-ca anussaranto tathattāya cittaü upasaüharati.

#<[page 466]>#
%<466                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evam-pi kho Anuruddhā bhikkhuno phāsuvihāro hoti. Idhānuruddhā bhikkhu suõāti: itthannāmo bhikkhu kālakato, so Bhagavatā byākato: tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti. So kho pan' assa āyasmā sāmaü diņņho vā hoti anussavasuto vā: evaüsãlo . . . evaü vimutto so āyasmā ahosi iti pãti. So tassa saddha¤-ca --pe-- pa¤¤a¤ca anussaranto tathattāya cittaü upasaüharati. Evam-pi kho Anuruddhā bhikkhuno phāsuvihāro hoti.
     Idhānuruddhā bhikkhunã suõāti: itthannāmā bhikkhunã kālakatā, sā Bhagavatā byākatā: a¤¤āya saõņhahãti. Sā kho pan' assā bhaginã sāmaü diņņhā vā hoti anussavasutā vā:
evaüsãlā sā bhaginã ahosi iti pi, evaüdhammā --pe-- evaüpa¤¤ā -- evaüvihārinã -- evaü vimuttā sā bhaginã ahosi iti pãti. Sā tassā saddha¤-ca --pe-- pa¤¤a¤-ca anussarantã tathattāya cittaü upasaüharati. Evam-pi kho Anuruddhā bhikkhuniyā phāsuvihāro hoti. Idhānuruddhā bhikkhunã suõāti: itthannāmā bhikkhunã kālakatā, sā Bhagavatā byākatā: pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātikā tatthaparinibbāyinã anāvattidhammā tasmā lokā ti.
Sā kho pan' assā bhaginã sāmaü diņņhā vā hoti anussavasutā vā: evaüsãlā . . . evaü vimuttā sā bhaginã ahosi iti pãti.
Sā tassā saddha¤-ca --pe-- pa¤¤a¤-ca anussarantã tathattāya cittaü upasaüharati. Evam-pi kho Anuruddhā bhikkhuniyā phāsuvihāro hoti. Idhānuruddhā bhikkhunã suõāti: itthannāmā bhikkhunã kālakatā, sā Bhagavatā byākatā: tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā rāgadosamohānaü tanuttā sakadāgāminã, sakid-eva imaü lokaü āgantvā dukkhass' antaü karissatãti. Sā kho pan' assā bhaginã sāmaü diņņhā vā hoti anussavasutā vā: evaüsãlā . . . evaü vimuttā sā bhaginã ahosi iti pãti. Sā tassā saddha¤-ca --pe-pa¤¤a¤-ca anussarantã tathattāya cittaü upasaüharati.
Evam-pi kho Anuruddhā bhikkhuniyā phāsuvihāro hoti.
Idhānuruddhā bhikkhunã suõāti: itthannāmā bhikkhunã kālakatā, sā Bhagavatā byākatā: tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā

#<[page 467]>#
%<                   2.8. NAėAKAPâNASUTTAũ. (68)                   467>%
ti. Sā kho pan' assā bhaginã sāmaü diņņhā vā hoti anussavasutā vā: evaüsãlā . . . evaü vimuttā sā bhaginã ahosi iti pãti. Sā tassā saddha¤-ca --pe-- pa¤¤a¤-ca anussarantã tathattāya cittaü upasaüharati. Evam-pi kho Anuruddhā bhikkhuniyā phāsuvihāro hoti.
     Idhānuruddhā upāsako suõāti: itthannāmo upāsako kālakato, so Bhagavatā byākato: pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko tatthaparinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā ti. So kho pan' assa āyasmā sāmaü diņņho vā hoti anussavasuto vā: evaüsãlo so āyasmā ahosi iti pi, evaüdhammo --pe-- evaüpa¤¤o -- evaüvihārã -- evaü vimutto so āyasmā ahosi iti pãti. So tassa saddha¤-ca --pe-- pa¤¤a¤-ca anussaranto tathattāya cittaü upasaüharati. Evam-pi kho Anuruddhā upāsakassa phāsuvihāro hoti. Idhānuruddhā upāsako suõāti: itthannāmo upāsako kālakato, so Bhagavatā byākato: tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā rāgadosamohānaü tanuttā sakadāgāmã, sakid-eva imaü lokaü āgantvā dukkhass' antaü karissatãti.
So kho pan' assa āyasmā sāmaü diņņho vā hoti anussavasuto vā: evaüsãlo . . . evaü vimutto so āyasmā ahosi iti pãti. So tassa saddha¤-ca --pe-- pa¤¤a¤-ca anussaranto tathattāya cittaü upasaüharati. Evam-pi kho Anuruddhā upāsakassa phāsuvihāro hoti. Idhānuruddhā upāsako suõāti:
itthannāmo upāsako kālakato, so Bhagavatā byākato: tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ti. So kho pan' assa āyasmā sāmaü diņņho vā hoti anussavasuto vā: evaüsãlo . . . evaü vimutto so āyasmā ahosi iti pãti. So tassa saddha¤-ca --pe-pa¤¤a¤-ca anussaranto tathattāya cittaü upasaüharati.
Evam-pi kho Anuruddhā upāsakassa phāsuvihāro hoti.
     Idhānuruddhā upāsikā suõāti: itthannāmā upāsikā kālakatā, sā Bhagavatā byākatā: pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātikā tatthaparinibbāyinã anāvattidhammā tasmā lokā ti. Sā kho pan' assā bhaginã sāmaü diņņhā vā hoti anussavasutā vā: evaüsãlā sā bhaginã ahosi iti pi, evaüdhammā --pe-- evaüpa¤¤ā -- evaüvihārinã

#<[page 468]>#
%<468                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
-- evaü vimuttā sā bhaginã ahosi iti pãti. Sā tassā saddha¤-ca --pe-- pa¤¤a¤-ca anussarantã tathattāya cittaü upasaüharati. Evam-pi kho Anuruddhā upāsikāya phāsuvihāro hoti. Idhānuruddhā upāsikā suõāti: itthannāmā upāsikā kālakatā, sā Bhagavatā byākatā: tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā rāgadosamohānaü tanuttā sakadāgāminã, sakideva imaü lokaü āgantvā dukkhass' antaü karissatãti. Sā kho pan' assā bhaginã sāmaü diņņhā vā hoti anussavasutā vā: evaüsãlā . . . evaü vimuttā sā bhaginã ahosi iti pãti. Sā tassā saddha¤-ca --pe-- pa¤¤a¤-ca anussarantã tathattāya cittaü upasaüharati. Evam-pi kho Anuruddhā upāsikāya phāsuvihāro hoti. Idhānuruddhā upāsikā suõāti: itthannāmā upāsikā kālakatā, sā Bhagavatā byākatā: tiõõaü saüyojanānaü parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyanā ti. Sā kho pan' assā bhaginã sāmaü diņņhā vā hoti anussavasutā vā: evaüsãlā sā bhaginã ahosi iti pi, evaüdhammā sā bhaginã ahosi iti pi, evaüpa¤¤ā sā bhaginã ahosi iti pi, evaüvihārinã sā bhaginã ahosi iti pi, evaü vimuttā sā bhaginã ahosi iti pãti. Sā tassā saddha¤-ca sãla¤-ca suta¤-ca cāga¤-ca pa¤¤a¤-ca anussarantã tathattāya cittaü upasaüharati. Evam-pi kho Anuruddhā upāsikāya phāsuvihāro hoti.
     Iti kho Anuruddhā Tathāgato na janakuhanatthaü na janalapanatthaü na lābhasakkārasilokānisaüsatthaü, na: iti maü jano jānātåti sāvake abbhatãte kālakate upapattisu byākaroti: asu amutra upapanno, asu amutra upapanno ti.
Santi ca kho Anuruddhā kulaputtā saddhā uëāravedā uëārapāmujjā, te taü sutvā tathattāya cittaü upasaüharanti.
Tesan-taü Anuruddhā hoti dãgharattaü hitāya sukhāyāti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano āyasmā Anuruddho Bhagavato bhāsitaü abhinandãti.
                   NAėAKAPâNASUTTANTAũ AōōHAMAũ.

#<[page 469]>#
%<                    2.9. GULISSâNISUTTAũ. (69)                  469>%
                                69.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Veëuvane Kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena Gulissāni nāma bhikkhu āra¤¤ako padarasamācāro saīghamajjhe osaņo hoti kenacid-eva karaõãyena. Tatra kho āyasmā Sāriputto Gulissāniü bhikkhuü ārabbha bhikkhå āmantesi:
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā saīghagatena saīghe viharantena sabrahmacārisu sagāravena bhavitabbaü sappatissena. Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu saīghagato saīghe viharanto sabrahmacārisu agāravo hoti appatisso tassa bhavanti vattāro: kim-pan' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena yo ayam-āyasmā sabrahmacārisu agāravo appatisso ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā saīghagatena saīghe viharantena sabrahmacārisu sagāravena bhavitabbaü sappatissena.
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā saīghagatena saīghe viharantena āsanakusalena bhavitabbaü: iti there ca bhikkhå nānupakhajja nisãdissāmi nave ca bhikkhå na āsanena paņibāhissāmãti. Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu saīghagato saīghe viharanto na āsanakusalo hoti tassa bhavanti vattāro:
kim-pan' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena yo ayam-āyasmā abhisamācārikam-pi dhammaü na jānāti ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā saīghagatena saīghe viharantena āsanakusalena bhavitabbaü.
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā s. s. viharantena nātikālena gāmo pavisitabbo na divā paņikkamitabbaü. Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu s. s. viharanto atikālena gāmaü pavisati divā paņikkamati tassa bhavanti vattāro: kim-pan' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena yo ayamāyasmā atikālena gāmaü pavisati divā paņikkamati ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā s. s. viharantena nātikālena gāmo pavisitabbo na divā paņikkamitabbaü.
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā s. s. viharantena na purebhattaü pacchābhattaü kulesu cārittaü āpajjitabbaü.

#<[page 470]>#
%<470                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu s. s. viharanto purebhattaü pacchābhattaü kulesu cārittaü āpajjati tassa bhavanti vattāro:
ayaü nån' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena viharato vikālacariyā bahulãkatā, tam-enaü saīghagatam-pi samudācarati ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā s. s. viharantena na purebhattaü pacchābhattaü kulesu cārittaü āpajjitabbaü.
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā s. s. viharantena anuddhatena bhavitabbaü acapalena. Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu s. s. viharanto uddhato hoti capalo tassa bhavanti vattāro:
idaü nån' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena viharato uddhaccaü cāpalyaü bahulãkataü, tamenaü saīghagatam-pi samudācarati ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā s. s. viharantena anuddhatena bhavitabbaü acapalena.
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā s. s. viharantena amukharena bhavitabbaü avikiõõavācena. Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu s. s. viharanto mukharo hoti vikiõõavāco tassa bhavanti vattāro: kim-pan' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena yo ayam-āyasmā mukharo vikiõõavāco ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā s. s. viharantena amukharena bhavitabbaü avikiõõavācena.
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā saīghagatena saīghe viharantena suvacena bhavitabbaü kalyāõamittena. Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu saīghagato saīghe viharanto dubbaco hoti pāpamitto tassa bhavanti vattāro: kim-pan' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena yo ayam-āyasmā dubbaco pāpamitto ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā saīghagatena saīghe viharantena suvacena bhavitabbaü kalyāõamittena.
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā indriyesu guttadvārena bhavitabbaü. Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu indriyesu aguttadvāro hoti tassa bhavanti vattāro: kim-pan' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena yo ayamāyasmā indriyesu aguttadvāro ti 'ssa bhavanti vattāro,

#<[page 471]>#
%<                     2.9.GULISSâNISUTTAũ. (69)                   471>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tasmā āra¤¤akena bhikkhunā indriyesu guttadvārena bhavitabbaü.
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā bhojane matta¤¤unā bhavitabbaü. Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu bhojane amatta¤¤å hoti tassa bhavanti vattāro: kim-pan' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena yo ayam-āyasmā bhojane amatta¤¤å ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā bhojane matta¤¤unā bhavitabbaü.
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā jāgariyaü anuyuttena bhavitabbaü. Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu jāgariyaü ananuyutto hoti tassa bhavanti vattāro: kim-pan' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena yo ayamāyasmā jāgariyaü ananuyutto ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā jāgariyaü anuyuttena bhavitabbaü.
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā āraddhaviriyena bhavitabbaü. Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu kusãto hoti tassa bhavanti vattāro: kim-pan' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena yo ayam-āyasmā kusãto ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā āraddhaviriyena bhavitabbaü.
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā upaņņhitasatinā bhavitabbaü. Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu muņņhassati hoti tassa bhavanti vattāro: kim-pan' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena yo ayam-āyasmā muņņhassati ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā upaņņhitasatinā bhavitabbaü
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā samāhitena bhavitabbaü.
Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu asamāhito hoti tassa bhavanti vattāro: kim-pan' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena yo ayam-āyasmā asamāhito ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā samāhitena bhavitabbaü.
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā pa¤¤āvatā bhavitabbaü.
Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu duppa¤¤o hoti tassa bhavanti vattāro:

#<[page 472]>#
%<472                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kim-pan' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena yo ayam-āyasmā duppa¤¤o ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā pa¤¤āvatā bhavitabbaü.
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā abhidhamme abhivinaye yogo karaõãyo. Sant' āvuso āra¤¤akaü bhikkhuü abhidhamme abhivinaye pa¤haü pucchitāro. Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu abhidhamme abhivinaye pa¤haü puņņho na sampāyati tassa bhavanti vattāro: kim-pan' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena yo ayam-āyasmā abhidhamme abhivinaye pa¤haü puņņho na sampāyati ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā abhidhamme abhivinaye yogo karaõãyo.
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā ye te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā tattha yogo karaõãyo. Sant' āvuso āra¤¤akaü bhikkhuü ye te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā tattha pa¤haü pucchitāro. Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu ye te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā tattha pa¤haü puņņho na sampāyati tassa bhavanti vattāro: kimpan' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena yo ayam-āyasmā ye te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā tattha pa¤haü puņņho na sampāyati ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā ye te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā tattha yogo karaõãyo.
     âra¤¤aken' āvuso bhikkhunā uttarimanussadhamme yogo karaõãyo. Sant' āvuso āra¤¤akaü bhikkhuü uttarimanussadhamme pa¤haü pucchitāro. Sace āvuso āra¤¤ako bhikkhu uttarimanussadhamme pa¤haü puņņho na sampāyati tassa bhavanti vattāro: kim-pan' imass' āyasmato āra¤¤akassa ekassāra¤¤e serivihārena yo ayam-āyasmā yassa p' atthāya pabbajito taü p' atthaü na jānāti ti 'ssa bhavanti vattāro, tasmā āra¤¤akena bhikkhunā uttarimanussadhamme yogo karaõãyo ti.
     Evaü vutte āyasmā Mahāmoggallāno āyasmantaü Sāriputtaü etad-avoca: âra¤¤aken' eva nu kho āvuso Sāriputta bhikkhunā ime dhammā samādāya vattitabbā udāhu gāmantavihārinā pãti.

#<[page 473]>#
%<                   2.10. KäōâGIRISUTTAũ. (70)                    473>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- âra¤¤akenāpi kho āvuso Moggallāna bhikkhunā ime dhammā samādāya vattitabbā, pag-eva gāmantavihārinā ti.
                    GULISSâNISUTTANTAũ NAVAMAũ.
                                70.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Kāsãsu cārikaü carati mahatā bhikkhusaīghena saddhiü. Tatra kho Bhagavā bhikkhå āmantesi: Ahaü kho bhikkhave a¤¤atr' eva rattibhojanā bhu¤jāmi, a¤¤atra kho panāhaü bhikkhave rattibhojanā bhu¤jamāno appābādhata¤-ca sa¤jānāmi appātaīkata¤-ca lahuņņhāna¤-ca bala¤-ca phāsuvihāra¤-ca. Etha tumhe pi bhikkhave a¤¤atr' eva rattibhojanā bhu¤jatha, a¤¤atra kho pana bhikkhave tumhe pi rattibhojanā bhu¤jamānā appābādhata¤-ca sa¤jānissatha appātaīkata¤-ca lahuņņhāna¤-ca bala¤-ca phāsuvihāra¤cāti. Evam-bhante ti kho te bhikkhå Bhagavato paccassosuü. Atha kho Bhagavā Kāsãsu anupubbena cārikaü caramāno yena Kãņāgiri nāma Kāsãnaü nigamo tad-avasari.
Tatra sudaü Bhagavā Kãņāgirismiü viharati Kāsãnaü nigame.
Tena kho pana samayena Assaji-Punabbasukā nāma bhikkhå Kãņāgirismiü āvāsikā honti. Atha kho sambahulā bhikkhå yena Assaji-Punabbasukā bhikkhå ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Assaji-Punabbasuke bhikkhå etad-avocuü:
Bhagavā kho āvuso a¤¤atr' eva rattibhojanā bhu¤jati bhikkhusaīgho ca, a¤¤atra kho pan' āvuso rattibhojanā bhu¤jamānā appābādhata¤-ca sa¤jānanti appātaīkata¤-ca lahuņņhāna¤-ca bala¤-ca phāsuvihāra¤-ca; etha tumhe pi āvuso a¤¤atr' eva rattibhojanā bhu¤jatha, a¤¤atra kho pan' āvuso tumhe pi rattibhojanā bhu¤jamānā appābādhata¤-ca sa¤jānissatha appātaīkata¤-ca lahuņņhāna¤-ca bala¤-ca phāsuvihāra¤cāti.

#<[page 474]>#
%<474                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evaü vutte Assaji-Punabbasukā bhikkhå te bhikkhå etad-avocuü: Mayaü kho āvuso sāya¤-c' eva bhu¤jāma pāto ca divā ca vikāle, te mayaü sāya¤-c' eva bhu¤jamānā pāto ca divā ca vikāle appābādhata¤-ca sa¤jānāma appātaīkata¤-ca lahuņņhāna¤-ca bala¤-ca phāsuvihāra¤-ca, te mayaü kiü sandiņņhikaü hitvā kālikaü anudhāvissāma, sāya¤-c' eva mayaü bhu¤jissāma pāto ca divā ca vikāle ti.
     Yato kho te bhikkhå nāsakkhiüsu Assaji-Punabbasuke bhikkhå sa¤¤āpetuü atha yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho te bhikkhå Bhagavantaü etad-avocuü: Idha mayaü bhante yena Assaji-Punabbasukā bhikkhå ten' upasaīkamimha, upasaīkamitvā Assaji-Punabbasuke bhikkhå etad avocumha: Bhagavā kho āvuso a¤¤atr' eva rattibhojanā bhu¤jati --pe-- phāsuvihāra¤ cāti. Evaü vutte bhante Assaji-Punabbasukā bhikkhå amhe etad-avocuü:
Mayaü kho āvuso --pe-- divā ca vikāle ti. Yato kho mayaü bhante nāsakkhimha Assaji-Punabbasuke bhikkhå sa¤¤āpetuü atha mayaü etam-atthaü Bhagavato ārocemāti.
Atha kho Bhagavā a¤¤ataraü bhikkhuü āmantesi: Ehi tvaü bhikkhu mama vacanena Assaji-Punabbasuke bhikkhå āmantehi: satthāyasmante āmantetãti. Evam-bhante ti kho so bhikkhu Bhagavato paņissutvā yena Assaji-Punabbasukā bhikkhå ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Assaji-Punabbasuke bhikkhå etad-avoca: Satthāyasmante āmantetãti. Evamāvuso ti kho Assaji-Punabbasukā bhikkhå tassa bhikkhuno paņissutvā yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinne kho Assaji-Punabbasuke bhikkhå Bhagavā etadavoca: Saccaü kira bhikkhave sambahulā bhikkhå tumhe upasaīkamitvā etad-avocuü: Bhagavā kho āvuso a¤¤atr' eva rattibhojanā bhu¤jati bhikkhusaīgho ca, a¤¤atra kho pan' āvuso rattibhojanā bhu¤jamānā appābādhata¤-ca sa¤jānanti appātaīkata¤-ca lahuņņhāna¤-ca bala¤-ca phāsuvihāra¤-ca; etha tumhe pi āvuso a¤¤atra rattibhojanā bhu¤jatha, a¤¤atra kho pan' āvuso tumhe pi rattibhojanā bhu¤jamānā appābādhata¤-ca sa¤jānissatha appātaīkata¤-ca lahuņņhāna¤-ca bala¤ ca phāsuvihāra¤-cāti.

#<[page 475]>#
%<                   2.10. KäōâGIRISUTTAũ. (70)                  475>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evaü vutte kira bhikkhave tumhe te bhikkhå evaü avacuttha: Mayaü kho āvuso sāya¤-c' eva bhu¤jāma pāto ca divā ca vikāle, te mayaü sāya¤-c' eva bhu¤jamānā pāto ca divā ca vikāle appābādhata¤-ca sa¤jānāma appātaīkata¤-ca lahuņņhāna¤ca bala¤-ca phāsuvihāra¤-ca, te mayaü kiü sandiņņhikaü hitvā kālikaü anudhāvissāma, sāya¤-c' eva mayaü bhu¤jissāma pāto ca divā ca vikāle ti. -- Evam bhante.
     Kin-nu me tumhe bhikkhave evaü dhammaü desitaü ājānātha: Yaü ki¤cāyaü purisapuggalo paņisaüvedeti sukhaü vā dukkhaü vā adukkhamasukhaü vā, tassa akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaķķhantãti. -- No h' etaü bhante. -- Nanu me tumhe bhikkhave evaü dhammaü desitaü ājānātha: Idh' ekaccassa evaråpaü sukhaü vedanaü vediyato akusalā dhammā abhivaķķhanti kusalā dhammā parihāyanti, idha pan' ekaccassa evaråpaü sukhaü vedanaü vediyato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaķķhanti; idh' ekaccassa evaråpaü dukkhaü vedanaü vediyato akusalā dhammā abhivaķķhanti kusalā dhammā parihāyanti, idha pan' ekaccassa evaråpaü dukkhaü vedanaü vediyato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaķķhanti; idh' ekaccassa evaråpaü adukkhamasukhaü vedanaü vediyato akusalā dhammā abhivaķķhanti kusalā dhammā parihāyanti, idha pan' ekaccassa evaråpaü adukkhamasukhaü vedanaü vediyato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaķķhantãti. -- Evam-bhante.
     Sādhu bhikkhave. Mayā c' etaü bhikkhave a¤¤ātaü abhavissa adiņņhaü aviditaü asacchikataü aphassitaü pa¤¤āya:
idh' ekaccassa evaråpaü sukhaü vedanaü vediyato akusalā dhammā abhivaķķhanti kusalā dhammā parihāyantãti, evamahaü ajānanto: evaråpaü sukhaü vedanaü pajahathāti vadeyyaü, api nu me etaü bhikkhave patiråpaü abhavissāti.
-- No h' etaü bhante. -- Yasmā ca kho etaü bhikkhave mayā ¤ātaü diņņhaü viditaü sacchikataü phassitaü pa¤¤āya:
idh' ekaccassa evaråpaü sukhaü vedanaü vediyato akusalā dhammā abhivaķķhanti kusalā dhammā parihāyantãti,

#<[page 476]>#
%<476                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  tasmā 'haü: evaråpaü sukhaü vedanaü pajahathāti vadāmi. Mayā c' etaü bhikkhave a¤¤ātaü abhavissa adiņņhaü aviditaü asacchikataü aphassitaü pa¤¤āya: idh' ekaccassa evaråpaü sukhaü vedanaü vediyato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaķķhantãti, evam-ahaü ajānanto: evaråpaü sukhaü vedanaü upasampajja viharathāti vadeyyaü, api nu me etaü bhikkhave patiråpaü abhavissāti. -- No h' etaü bhante. -- Yasmā ca kho etaü bhikkhave mayā ¤ātaü diņņhaü viditaü sacchikataü phassitaü pa¤¤āya: idh' ekaccassa evaråpaü sukhaü vedanaü vediyato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaķķhantãti, tasmā 'haü:
evaråpaü sukhaü vedanaü upasampajja viharathāti vadāmi.
     Mayā c' etaü bhikkhave a¤¤ātaü abhavissa adiņņhaü aviditaü asacchikataü aphassitaü pa¤¤āya: idh' ekaccassa evaråpaü dukkhaü vedanaü --pe-- evaråpaü adukkhamasukhaü vedanaü vediyato akusalā dhammā abhivaķķhanti kusalā dhammā parihāyantãti, evam-ahaü ajānanto: evaråpaü adukkhamasukhaü vedanaü pajahathāti vadeyyaü, api nu me etaü bhikkhave patiråpaü abhavissāti. -- No h' etaü bhante. -- Yasmā ca kho etaü bhikkhave mayā ¤ātaü diņņhaü viditaü sacchikataü phassitaü pa¤¤āya: idh' ekaccassa evaråpaü adukkhamasukhaü vedanaü vediyato akusalā dhammā abhivaķķhanti kusalā dhammā parihāyantãti, tasmā 'haü: evaråpaü adukkhamasukhaü vedanaü pajahathāti vadāmi. Mayā c' etaü bhikkhave a¤¤ātaü abhavissa adiņņhaü aviditaü asacchikataü aphassitaü pa¤¤āya: idh' ekaccassa evaråpaü adukkhamasukhaü vedanaü vediyato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaķķhantãti, evam-ahaü ajānanto: evaråpaü adukkhamasukhaü vedanaü upasampajja viharathāti vadeyyaü, api nu me etaü bhikkhave patiråpaü abhavissāti. -- No h' etaü bhante. -Yasmā ca kho etaü bhikkhave mayā ¤ātaü diņņhaü viditaü sacchikataü phassitaü pa¤¤āya: idh' ekaccassa evaråpaü adukkhamasukhaü vedanaü vediyato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaķķhantãti, tasmā 'haü: evaråpaü adukkhamasukhaü vedanaü upasampajja viharathāti vadāmi.

#<[page 477]>#
%<                     2.10. KäōâGIRISUTTAũ. (70)                 477>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Nāhaü bhikkhave sabbesaü yeva bhikkhånaü appamādena karaõãyan-ti vadāmi; na panāhaü bhikkhave sabbesaü yeva bhikkhånaü na appamādena karaõãyan-ti vadāmi.
Ye te bhikkhave bhikkhå arahanto khãõāsavā vusitavanto katakaraõãyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhãõabhavasaüyojanā samma-d-a¤¤ā vimuttā, tathāråpānāhaü bhikkhave bhikkhånaü na appamādena karaõãyan-ti vadāmi; taü kissa hetu: katan-tesaü appamādena, abhabbā te pamajjituü. Ye ca kho te bhikkhave bhikkhå sekhā appattamānasā anuttaraü yogakkhemaü patthayamānā viharanti, tathāråpānāhaü bhikkhave bhikkhånaü appamādena karaõãyan-ti vadāmi, taü kissa hetu: app-eva nām' ime āyasmanto anulomikāni senāsanāni paņisevamānā kalyāõamitte bhajamānā indriyāni samannānayamānā yass' atthāya kulaputtā samma-d-eva agārasmā anagāriyaü pabbajanti tadanuttaraü brahmacariyapariyosānaü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihareyyun-ti, imaü kho ahaü bhikkhave imesaü bhikkhånaü appamādaphalaü sampassamāno appamādena karaõãyan-ti vadāmi.
     Satt' ime bhikkhave puggalā santo saüvijjamānā lokasmiü, katame satta: ubhatobhāgavimutto pa¤¤āvimutto kāyasakkhã diņņhippatto saddhāvimutto dhammānusārã saddhānusārã.
     Katamo ca bhikkhave puggalo ubhatobhāgavimutto:
Idha bhikkhave ekacco puggalo ye te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā te kāyena phassitvā viharati, pa¤¤āya c' assa disvā āsavā parikkhãõā honti. Ayaü vuccati bhikkhave puggalo ubhatobhāgavimutto. Imassa kho ahaü bhikkhave bhikkhuno na appamādena karaõãyan-ti vadāmi, taü kissa hetu: katan-tassa appamādena, abhabbo so pamajjituü.
     Katamo ca bhikkhave puggalo pa¤¤āvimutto: Idha bhikkhave ekacco puggalo ye te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā te na kāyena phassitvā viharati, pa¤¤āya c' assa disvā āsavā parikkhãõā honti. Ayaü vuccati bhikkhave puggalo pa¤¤āvimutto.

#<[page 478]>#
%<478                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Imassa pi kho ahaü bhikkhave bhikkhuno na appamādena karaõãyan-ti vadāmi, taü kissa hetu: katan-tassa appamādena, abhabbo so pamajjituü.
     Katamo ca bhikkhave puggalo kāyasakkhã: Idha bhikkhave ekacco puggalo ye te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā te kāyena phassitvā viharati, pa¤¤āya c' assa disvā ekacce āsavā parikkhãõā honti. Ayaü vuccati bhikkhave puggalo kāyasakkhã. Imassa kho ahaü bhikkhave bhikkhuno appamādena karaõãyan-ti vadāmi, taü kissa hetu:
app-eva nāma ayam-āyasmā anulomikāni senāsanāni paņisevamāno kalyāõamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno yass' atthāya kulaputtā samma-d-eva agārasmā anagāriyaü pabbajanti tad-anuttaraü brahmacariyapariyosānaü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihareyyāti, imaü kho ahaü bhikkhave imassa bhikkhuno appamādaphalaü sampassamāno appamādena karaõãyan-ti vadāmi.
     Katamo ca bhikkhave puggalo diņņhippatto: Idha bhikkhave ekacco puggalo ye te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā te na kāyena phassitvā viharati, pa¤¤āya c' assa disvā ekacce āsavā parikkhãõā honti, Tathāgatappaveditā c' assa dhammā pa¤¤āya vodiņņhā honti vocaritā. Ayaü vuccati bhikkhave puggalo diņņhippatto. Imassa pi kho ahaü bhikkhave bhikkhuno appamādena karaõãyan-ti vadāmi, taü kissa hetu: app-eva nāma ayam-āyasmā anulomikāni senāsanāni paņisevamāno --pe-- upasampajja vihareyyāti, imaü kho ahaü bhikkhave imassa bhikkhuno appamādaphalaü sampassamāno appamādena karaõãyan-ti vadāmi.
     Katamo ca bhikkhave puggalo saddhāvimutto: Idha bhikkhave ekacco puggalo ye te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā te na kāyena phassitvā viharati, pa¤¤āya c' assa disvā ekacce āsavā parikkhãõā honti, Tathāgate c' assa saddhā niviņņhā hoti målajātā patiņņhitā. Ayaü vuccati bhikkhave puggalo saddhāvimutto. Imassa pi kho ahaü bhikkhave bhikkhuno appamādena karaõãyan-ti vadāmi, taü kissa hetu: app-eva nāma ayam-āyasmā anulomikāni senāsanāni paņisevamāno

#<[page 479]>#
%<                     2.10. KäōâGIRISUTTAũ. (70)                 479>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  --pe-- upasampajja vihareyyāti, imaü kho ahaü bhikkhave imassa bhikkhuno appamādaphalaü sampassamāno appamādena karaõãyan-ti vadāmi.
     Katamo ca bhikkhave puggalo dhammānusārã: Idha bhikkhave ekacco puggalo ye te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā te na kāyena phassitvā viharati, pa¤¤āya c' assa disvā āsavā aparikkhãõā honti, Tathāgatappaveditā c' assa dhammā pa¤¤āya mattaso nijjhānaü khamanti, api c' assa ime dhammā honti seyyathãdaü saddhindriyaü viriyindriyaü satindriyaü samādhindriyaü pa¤¤indriyaü. Ayaü vuccati bhikkhave puggalo dhammānusārã. Imassa pi kho ahaü bhikkhave bhikkhuno appamādena karaõãyan-ti vadāmi, taü kissa hetu: app-eva nāma ayam-āyasmā anulomikāni senāsanāni paņisevamāno --pe-- upasampajja vihareyyāti, imaü kho ahaü bhikkhave imassa bhikkhuno appamādaphalaü sampassamāno appamādena karaõãyan-ti vadāmi.
     Katamo ca bhikkhave puggalo saddhānusārã: Idha bhikkhave ekacco puggalo ye te santā vimokhā atikkamma råpe āruppā te na kāyena phassitvā viharati, pa¤¤āya c' assa disvā āsavā aparikkhãõā honti, Tathāgate c' assa saddhāmattaü hoti pemamattaü, api c' assa ime dhammā honti seyyathãdaü saddhindriyaü viriyindriyaü satindriyaü samādhindriyaü pa¤¤indriyaü. Ayaü vuccati bhikkhave puggalo saddhānusārã. Imassa pi kho ahaü bhikkhave bhikkhuno appamādena karaõãyan-ti vadāmi, taü kissa hetu: app-eva nāma ayam-āyasmā anulomikāni senāsanāni paņisevamāno kalyāõamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno yass' atthāya kulaputtā samma-d-eva agārasmā anagāriyaü pabbajanti tad-anuttaraü brahmacariyapariyosānaü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihareyyāti, imaü kho ahaü bhikkhave imassa bhikkhuno appamādaphalaü sampassamāno appamādena karaõãyan-ti vadāmi.
     Nāhaü bhikkhave ādiken' eva a¤¤ārādhanaü vadāmi, api ca bhikkhave anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaņipadā a¤¤ārādhanā hoti.

#<[page 480]>#
%<480                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Katha¤-ca bhikkhave anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaņipadā a¤¤ārādhanā hoti: Idha bhikkhave saddhājāto upasaīkamati, upasaīkamanto payirupāsati, payirupāsanto sotaü odahati, ohitasoto dhammaü suõāti, sutvā dhammaü dhāreti, dhatānaü dhammānaü atthaü upaparikkhati, atthaü upaparikkhato dhammā nijjhānaü khamanti, dhammanijjhānakhantiyā sati chando jāyati, chandajāto ussahati, ussahitvā tuleti, tulayitvā padahati, pahitatto samāno kāyena c' eva paramaü saccaü sacchikaroti pa¤¤āya ca naü ativijjha passati. Sā pi nāma bhikkhave saddhā nāhosi, tam-pi nāma bhikkhave upasaīkamanaü nāhosi, sā pi nāma bhikkhave payirupāsanā nāhosi, tam-pi nāma bhikkhave sotāvadhānaü nāhosi, tam-pi nāma bhikkhave dhammasavanam nāhosi, sā pi nāma bhikkhave dhammadhāraõā nāhosi, sā pi nāma bhikkhave atthåpaparikkhā nāhosi, sā pi nāma bhikkhave dhammanijjhānakhanti nāhosi, so pi nāma bhikkhave chando nāhosi, so pi nāma bhikkhave ussāho nāhosi, sā pi nāma bhikkhave tulanā nāhosi, tam-pi nāma bhikkhave padhānaü nāhosi. Vippaņipannā 'ttha bhikkhave, micchāpaņipannā 'ttha bhikkhave. Kãva dåre v' ime bhikkhave moghapurisā apakkantā imasmā dhammavinayā.
     Atthi bhikkhave catuppadaü veyyākaraõaü yass' uddiņņhassa vi¤¤å puriso nacirass' eva pa¤¤āy' atthaü ājāneyya.
Uddisissāmi vo bhikkhave, ājānissatha {me^tan-ti}. -- Ke ca mayaü bhante ke ca dhammassa a¤¤ātāro ti. -- Yo pi so bhikkhave satthā āmisagaru āmisadāyādo āmisehi saüsaņņho viharati, tassa p' ayaü evaråpã paõopaõavidhā na upeti:
eva¤-ca no assa atha naü kareyyāma, na ca no ev' assa na naü kareyyāmāti; kim-pana bhikkhave yaü Tathāgato sabbaso āmisehi visaüsaņņho viharati. Saddhassa bhikkhave sāvakassa satthu sāsane pariyogāya vattato ayam-anudhammo hoti: satthā Bhagavā, sāvako 'ham-asmi; jānāti Bhagavā, {nāhaü} jānāmãti. Saddhassa bhikkhave sāvakassa satthu sāsane pariyogāya vattato rumhaniyaü satthu sāsanaü hoti ojavantaü. Saddhassa bhikkhave sāvakassa satthu sāsane pariyogāya vattato ayam-anudhammo hoti:

#<[page 481]>#
%<              3.1. TEVIJJA-VACCHAGOTTASUTTAũ. (71)              481>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  kāmaü taco ca nahāru ca aņņhã ca avasissatu, sarãre upasussatu maüsalohitaü, yan-taü purisatthāmena purisaviriyena purisaparakkamena pattabbaü na taü apāpuõitvā viriyassa santhānaü bhavissatãti. Saddhassa bhikkhave sāvakassa satthu sāsane pariyogāya vattato dvinnaü phalānaü a¤¤ataraü phalaü pāņikaīkhaü: diņņhe va dhamme a¤¤ā, sati vā upādisese anāgāmitā ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                    KäōâGIRISUTTANTAũ DASAMAũ.
                       BHIKKHUVAGGO DUTIYO.
                                71.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Vesāliyaü viharati Mahāvane Kåņāgārasālāyaü. Tena kho pana samayena Vacchagotto paribbājako Ekapuõķarãke paribbājakārāme paņivasati. Atha kho Bhagavā pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya Vesāliü piõķāya pāvisi. Atha kho Bhagavato etadahosi: Atippago kho tāva Vesāliyaü piõķāya carituü, yannånāhaü yena Ekapuõķarãko paribbājakārāmo yena Vacchagotto paribbājako ten' upasaīkameyyan-ti. Atha kho Bhagavā yena Ekapuõķarãko paribbājakārāmo yena Vacchagotto paribbājako ten' upasaīkami. Addasā kho Vacchagotto paribbājako Bhagavantaü dårato va āgacchantaü, disvāna Bhagavantaü etad-avoca: Etu kho bhante Bhagavā, sāgataü bhante Bhagavato, cirassaü kho bhante Bhagavā imaü pariyāyam-akāsi yadidaü idh' āgamanāya, nisãdatu bhante Bhagavā, idam-āsanaü pa¤¤attan-ti. Nisãdi Bhagavā pa¤¤atte āsane, Vacchagotto pi kho paribbājako a¤¤ataraü nãcaü āsanaü gahetvā ekamantaü nisãdi.

#<[page 482]>#
%<482                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Ekamantaü nisinno kho Vacchagotto paribbājako Bhagavantaü etadavoca:
     Sutaü metaü bhante: samaõo Gotamo sabba¤¤å sabbadassāvã, aparisesaü ¤āõadassanaü paņijānāti: carato ca me tiņņhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataü samitaü ¤āõadassanaü paccupaņņhitan-ti. Ye te bhante evam-āhaüsu:
samaõo Gotamo sabba¤¤å sabbadassāvã, aparisesaü ¤āõadassanaü paņijānāti: carato ca me tiņņhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataü samitaü ¤āõadassanaü paccupaņņhitanti, kacci te bhante Bhagavato vuttavādino na ca Bhagavantaü abhåtena abbhācikkhanti dhammassa cānudhammaü byākaronti, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaü ņhānaü āgacchatãti. -- Ye te Vaccha evam-āhaüsu: samaõo Gotamo sabba¤¤å sabbadassāvã, aparisesaü ¤āõadassanaü paņijānāti: carato ca me tiņņhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataü samitaü ¤āõadassanaü paccupaņņhitan-ti, na me te vuttavādino, abbhācikkhanti ca pana man-te asatā abhåtenāti.
     Kathaü byākaramānā pana mayaü bhante vuttavādino c' eva Bhagavato assāma na ca Bhagavantaü abhåtena abbhācikkheyyāma dhammassa cānudhammaü byākareyyāma, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaü ņhānaü āgaccheyyāti. -- Tevijjo samaõo Gotamo ti kho Vaccha byākaramāno vuttavādã c' eva me assa na ca maü abhåtena abbhācikkheyya dhammassa cānudhammaü byākareyya, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaü ņhānaü āgaccheyya.
Ahaü hi Vaccha yāvad-e ākaīkhāmi anekavihitaü pubbenivāsaü anussarāmi, seyyathãdaü ekam-pi jātiü dve pi jātiyo --pe-- iti sākāraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarāmi. Ahaü hi Vaccha yāvad-e ākaīkhāmi dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate --pe-- yathākammåpage satte pajānāmi. Ahaü hi Vaccha āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharāmi. Tevijjo samaõo Gotamo ti kho Vaccha byākaramāno vuttavādã c' eva me assa na ca maü abhåtena abbhācikkheyya dhammassa cānudhammaü byākareyya,

#<[page 483]>#
%<                3.2. AGGI-VACCHAGOTTASUTTAũ. (72)                483>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaü ņhānaü āgaccheyyāti.
     Evaü vutte Vacchagotto paribbājako Bhagavantaü etadavoca: Atthi nu kho bho Gotama koci gihã gihisaüyojanaü appahāya kāyassa bhedā dukkhass' antaükaro ti. -- Na-tthi kho Vaccha koci gihã gihisaüyojanaü appahāya kāyassa bhedā dukkhass' antaükaro ti. -- Atthi pana bho Gotama koci gihã gihisaüyojanaü appahāya kāyassa bhedā saggåpago ti. -- Na kho Vaccha ekaü yeva sataü na dve satāni na tãõi satāni na cattāri satāni na pa¤ca satāni, atha kho bhiyyo va ye gihã gihisaüyojanaü appahāya kāyassa bhedā saggåpagā ti. -- Atthi nu kho bho Gotama koci ājãvako kāyassa bhedā dukkhass' antaükaro ti. -- Na-tthi kho Vaccha koci ājãvako kāyassa bhedā dukkhass' antaükaro ti.
-- Atthi pana bho Gotama koci ājãvako kāyassa bhedā saggåpago ti. -- Ito kho so Vaccha ekanavuto kappo yamahaü anussarāmi, nābhijānāmi ka¤ci ājãvakaü saggåpagaü a¤¤atra ekena, so p' āsi kammavādã kiriyavādã ti. -- Evaü sante bho Gotama su¤¤aü adun-titthāyatanaü antamaso saggåpagena pãti. -- Evaü sante Vaccha su¤¤aü aduntitthāyatanaü antamaso saggåpagena pãti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamano Vacchagotto paribbājako Bhagavato bhāsitaü abinandãti.
                TEVIJJA-VACCHAGOTTASUTTANTAũ PAōHAMAũ.
                                72.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Sāvatthiyaü viharati Jetavane Anāthapiõķikassa ārāme. Atha kho Vacchagotto paribbājako yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi,

#<[page 484]>#
%<484                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Vacchagotto paribbājako Bhagavantaü etad-avoca:
     Kin-nu kho bho Gotama: sassato loko, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti evaüdiņņhi bhavaü Gotamo ti. -Na kho ahaü Vaccha evaüdiņņhi: sassato loko, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti. -- Kim pana bho Gotama:
asassato loko, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti evaüdiņņhi bhavaü Gotamo ti. -- Na kho ahaü Vaccha evaüdiņņhi: asassato loko, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti.
-- Kin-nu kho bho Gotama: antavā loko, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti evaüdiņņhi bhavaü Gotamo ti. -Na kho ahaü Vaccha evaüdiņņhi: antavā loko, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti. -- Kiü pana bho Gotama: anantavā loko, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti evaüdiņņhi bhavaü Gotamo ti. -- Na kho ahaü Vaccha evaüdiņņhi:
anantavā loko, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti. -- Kin-nu kho bho Gotama: taü jãvaü taü sarãraü, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti evaüdiņņhi bhavaü Gotamo ti. -- Na kho ahaü Vaccha evaüdiņņhi: taü jãvaü taü sarãraü, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti. -- Kiü pana bho Gotama:
a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü, idam-eva saccaü, moghama¤¤an-ti evaüdiņņhi bhavaü Gotamo ti. -- Na kho ahaü Vaccha evaüdiņņhi: a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti. -- Kin-nu kho bho Gotama:
hoti tathāgato param-maraõā, idam-eva saccaü, moghama¤¤an-ti evaüdiņņhi bhavaü Gotamo ti. -- Na kho ahaü Vaccha evaüdiņņhi: hoti tathāgato param-maraõā, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti. -- Kiü pana bho Gotama: na hoti tathāgato param-maraõā, idam-eva saccaü, moghama¤¤an-ti evaüdiņņhi bhavaü Gotamo ti. -- Na kho ahaü Vaccha evaüdiņņhi: na hoti tathāgato param-maraõā, idameva saccaü, mogham-a¤¤an-ti. -- Kin-nu kho bho Gotama: hoti ca na ca hoti tathāgato param-maraõā, idameva saccaü, mogham-a¤¤an-ti evaüdiņņhi bhavaü Gotamo

#<[page 485]>#
%<                3.2. AGGI-VACCHAGOTTASUTTAũ. (72)                485>%
ti. -- Na kho ahaü Vaccha evaüdiņņhi: hoti ca na ca hoti tathāgato param-maraõā, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti. -- Kiü pana bho Gotama: n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤anti evaüdiņņhi bhavaü Gotamo ti. -- Na kho ahaü Vaccha evaüdiņņhi: n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti.
     Kin-nu kho bho Gotama: sassato loko, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti evaüdiņņhi samaõo Gotamo ti iti puņņho samāno: na kho ahaü Vaccha evaüdiņņhi: sassato loko, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti vadesi. Kiü pana bho Gotama: asassato loko, idam-eva saccaü, moghama¤¤an-ti evaüdiņņhi samaõo Gotamo ti iti puņņho samāno:
na kho ahaü Vaccha evaüdiņņhi: asassato loko, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti vadesi --pe--. Ki¤-nu kho bho Gotama: hoti ca na ca hoti tathāgato param-maraõā, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti evaüdiņņhi samaõo Gotamo ti iti puņņho samāno: na kho ahaü Vaccha evaüdiņņhi: hoti ca na ca hoti tathāgato param-maraõā, idameva saccaü, mogham-a¤¤an-ti vadesi. Kiü pana bho Gotama: n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti evaüdiņņhi samaõo Gotamo ti iti puņņho samāno: na kho ahaü Vaccha evaüdiņņhi: n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā, idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti vadesi. Kiü pana bhavaü Gotamo ādãnavaü sampassamāno evaü imāni sabbaso diņņhigatāni anupagato ti.
     Sassato loko ti kho Vaccha diņņhigatam-etaü diņņhigahanaü diņņhikantāraü diņņhivisåkaü diņņhivipphanditaü diņņhisaüyojanaü, sadukkhaü savighātaü saupāyāsaü sapariëāhaü, na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhi¤¤āya na sambodhāya na nibbānāya saüvattati. Asassato loko ti kho Vaccha --pe-- antavā loko ti kho Vaccha -- anantavā loko ti kho Vaccha -- taü jãvaü taü sarãran-ti kho Vaccha -- a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãranti kho Vaccha -- hoti tathāgato param-maraõā ti kho Vaccha

#<[page 486]>#
%<486                  II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- na hoti tathāgato param-maraõā ti kho Vaccha -- hoti ca na ca hoti tathāgato param-maraõā ti kho Vaccha -- n' eva hoti na na hoti tathāgato param-maraõā ti kho Vaccha diņņhigatam-etaü diņņhigahanaü diņņhikantāraü diņņhivisåkaü diņņhivipphanditaü diņņhisaüyojanaü, sadukkhaü savighātaü saupāyāsaü sapariëāhaü, na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhi¤¤āya na sambodhāya na nibbānāya saüvattati. Imaü kho ahaü Vaccha ādãnavaü sampassamāno evaü imāni sabbaso diņņhigatāni anupagato ti. -- Atthi pana bhoto Gotamassa ki¤ci diņņhigatan-ti. -Diņņhigatan-ti kho Vaccha apanãtam-etaü Tathāgatassa.
Diņņhaü h' etaü Vaccha Tathāgatena: iti råpaü, iti råpassa samudayo, iti råpassa atthagamo; iti vedanā, iti ve, danāya samudayo, iti vedanāya atthagamo; iti sa¤¤ā, iti sa¤¤āya samudayo, iti sa¤¤āya atthagamo; iti saīkhārā, iti saīkhārānaü samudayo, iti saīkhārānaü atthagamo; iti vi¤¤āõaü, iti vi¤¤āõassa samudayo, iti vi¤¤āõassa atthagamo ti. Tasmā Tathāgato sabbama¤¤itānaü sabbamathitānaü sabba-ahiükāra-mamiükāra-mānānusayānaü khayā virāgā nirodhā cāgā paņinissaggā anupādā vimutto ti vadāmãti.
     Evaü vimuttacitto pana bho Gotama bhikkhu kuhiü upapajjatãti. -- Upapajjatãti kho Vaccha na upeti. -- Tena hi bho Gotama na upapajjatãti. -- Na upapajjatãti kho Vaccha na upeti. -- Tena hi bho Gotama upapajjati ca na ca upapajjatãti. -- Upapajjati ca na ca upapajjatãti kho Vaccha na upeti. -- Tena hi bho Gotama n' eva upapajjati na na upapajjatãti. -- N' eva upapajjati na na upapajjatãti kho Vaccha na upeti.
     Evaü vimuttacitto pana bho Gotama bhikkhu kuhiü upapajjatãti iti puņņho samāno: upapajjatãti kho Vaccha na upetãti vadesi. Tena hi bho Gotama na upapajjatãti iti puņņho samāno: na upapajjatãti kho Vaccha na upetãti vadesi.
Tena hi bho Gotama upapajjati ca na ca upapajjatãti iti puņņho samāno: upapajjati ca na ca upapajjatãti kho Vaccha na upetãti vadesi. Tena hi bho Gotama n' eva upapajjati na na upapajjatãti iti puņņho samāno: n' eva upapajjati na na upapajjatãti kho Vaccha na upetãti vadesi.

#<[page 487]>#
%<                3.2. AGGI-VACCHAGOTTASUTTAũ. (72)                487>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Etthāhaü bho Gotama a¤¤āõam-āpādiü, ettha sammoham-āpādiü, yā pi me esā bhoto Gotamassa purimena kathāsallāpena ahu pasādamattā sā pi me etarahi antarahitā ti.
     Alaü hi te Vaccha a¤¤āõāya alaü sammohāya. Gambhãro h' ayaü Vaccha dhammo duddaso duranubodho santo paõãto atakkāvacaro nipuõo paõķitavedaniyo, so tayā dujjāno a¤¤adiņņhikena a¤¤akhantikena a¤¤arucikena a¤¤atrayogena a¤¤athācariyakena. Tena hi Vaccha taü yev' ettha paņipucchissāmi, yathā te khameyya tathā naü byākareyyāsi.
Taü kim-ma¤¤asi Vaccha: sace te purato aggi jaleyya jāneyyāsi tvaü: ayaü me purato aggi jalatãti. -- Sace me bho Gotama purato aggi jaleyya jāneyyāhaü: ayaü me purato aggi jalatãti. -- Sace pana taü Vaccha evaü puccheyya: yo te ayaü purato aggi jalati ayaü aggi kiü paņicca jalatãti, evaü puņņho tvaü Vaccha kinti byākareyyāsãti. -Sace maü bho Gotama evaü puccheyya: yo te ayaü purato aggi jalati ayaü aggi kiü paņicca jalatãti, evaü puņņho ahaü bho Gotama evaü byākareyyaü: yo me ayaü purato aggi jalati ayaü aggi tiõakaņņhupādānaü paņicca jalatãti. -- Sace te Vaccha purato so aggi nibbāyeyya jāneyyāsi tvaü: ayaü me purato aggi nibbuto ti. -- Sace me bho Gotama purato so aggi nibbāyeyya jāneyyāhaü: ayaü me purato aggi nibbuto ti. -- Sace pana taü Vaccha evaü puccheyya: yo te ayaü purato aggi nibbuto so aggi ito katamaü disaü gato, puratthimaü vā pacchimaü vā uttaraü vā dakkhiõaü vā ti, evaü puņņho tvaü Vaccha kinti byākareyyāsãti. -- Na upeti bho Gotama. Yaü hi so bho Gotama aggi tiõakaņņhupādānaü paņicca ajali, tassa ca pariyādānā a¤¤assa ca anupahārā anāhāro nibbuto t' eva saīkhaü gacchatãti.
     Evam-eva kho Vaccha yena råpena tathāgataü pa¤¤āpayamāno pa¤¤āpeyya taü råpaü tathāgatassa pahãnaü ucchinnamålaü tālāvatthukataü anabhāvakataü āyatiü anuppādadhammaü; råpasaīkhāvimutto kho Vaccha tathāgato, gambhãro appameyyo duppariyogāho seyyathā pi mahāsamuddo, upapajjatãti na upeti, na upapajjatãti na upeti, upapajjati ca na ca upapajjatãti na upeti,

#<[page 488]>#
%<488                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  n' eva upapajjati na na upapajjatãti na upeti. Yāya vedanāya tathāgataü pa¤¤āpayamāno pa¤¤āpeyya sā vedanā tathāgatassa pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā; vedanāsaīkhāvimutto kho Vaccha tathāgato, gambhãro appameyyo duppariyogāho seyyathā pi mahāsamuddo, upapajjatãti na upeti, na upapajjatãti na upeti, upapajjati ca na ca upapajjatãti na upeti, n' eva upapajjati na na upapajjatãti na upeti. Yāya sa¤¤āya tathāgataü pa¤¤āpayamāno pa¤¤āpeyya sā sa¤¤ā tathāgatassa pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā; sa¤¤āsaīkhāvimutto kho Vaccha tathāgato, gambhãro appameyyo . . . n' eva upapajjati na na upapajjatãti na upeti.
Yehi saīkhārehi tathāgataü pa¤¤āpayamāno pa¤¤āpeyya te saīkhārā tathāgatassa pahãnā ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā; saīkhārasaīkhāvimutto kho Vaccha tathāgato, gambhãro appameyyo . . . n' eva upapajjati na na upapajjatãti na upeti. Yena vi¤¤āõena tathāgataü pa¤¤āpayamāno pa¤¤āpeyya taü vi¤¤āõaü tathāgatassa pahãnaü ucchinnamålaü tālāvatthukataü anabhāvakataü āyatiü anuppādadhammaü; vi¤¤āõasaīkhāvimutto kho Vaccha tathāgato, gambhãro appameyyo duppariyogāho seyyathā pi mahāsamuddo, upapajjatãti na upeti, na upapajjatãti na upeti, upapajjati ca na ca upapajjatãti na upeti, n' eva upapajjati na na upapajjatãti na upetãti.
     Evaü vutte Vacchagotto paribbājako Bhagavantaü etadavoca: Seyyathā pi bho Gotama gāmassa vā nigamassa vā avidåre mahā sālarukkho, tassa aniccatā sākhāpalāsaü palujjeyya, tacapapaņikā palujjeyyuü, pheggu palujjeyya, so aparena samayena apagatasākhāpalāso apagatatacapapaņiko apagataphegguko suddho assa sāre paņiņņhito, evam-ev' idaü bhoto Gotamassa pāvacanaü apagatasākhāpalāsaü apagatatacapapaņikaü apagatapheggukaü suddhaü sāre patiņņhitaü.
Abhikkantaü bho Gotama, abhikkantaü bho Gotama. Seyyathā pi bho Gotama nikujjitaü vā ukkujjeyya, paņicchannaü vā vivareyya, måëhassa vā maggaü ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaü dhāreyya:

#<[page 489]>#
%<                3.3. MAHâ-VACCHAGOTTASUTTAũ. (73)                489>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  cakkhumanto råpāni dakkhintãti, evam-evaü bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaü bhavantaü Gotamaü saraõaü gacchāmi dhamma¤-ca bhikkhusaīgha¤-ca. Upāsakam-maü bhavaü Gotamo dhāretu ajjatagge pāõupetaü saraõagatan-ti.
                 AGGI-VACCHAGOTTASUTTANTAũ DUTIYAũ.
                                73.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Veëuvane Kalandakanivāpe. Atha kho Vacchagotto paribbājako yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho Vacchagotto paribbājako Bhagavantaü etad-avoca: Dãgharattāhaü bhotā Gotamena sahakathã. Sādhu me bhavaü Gotamo saīkhittena kusalākusalaü desetåti. -- Saīkhittena pi kho te ahaü Vaccha kusalākusalaü deseyyaü, vitthārena pi kho te ahaü Vaccha kusalākusalaü deseyyaü, api ca te ahaü Vaccha saīkhittena kusalākusalaü desessāmi, taü suõāhi sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmãti. Evaü bho ti kho Vacchagotto paribbājako Bhagavato paccassosi. Bhagavā etad-avoca:
     Lobho kho Vaccha akusalaü, alobho kusalaü. Doso kho Vaccha akusalaü, adoso kusalaü. Moho kho Vaccha akusalaü, amoho kusalaü. Iti kho Vaccha ime tayo dhammā akusalā, tayo dhammā kusalā. Pāõātipāto kho Vaccha akusalaü, pāõātipātā veramaõã kusalaü. Adinnādānaü kho Vaccha akusalaü, adinnādānā veramaõã kusalaü.
Kāmesu micchācāro kho Vaccha akusalaü, kāmesu micchācārā veramaõã kusalaü. Musāvādo kho Vaccha akusalaü, musāvādā veramaõã kusalaü. Pisuõā vācā kho Vaccha akusalaü,

#<[page 490]>#
%<490                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  pisuõāya vācāya veramaõã kusalaü. Pharusā vācā kho Vaccha akusalaü, pharusāya vācāya veramaõã kusalaü.
Samphappalāpo kho Vaccha akusalaü, samphappalāpā veramaõã kusalaü. Abhijjhā kho Vaccha akusalaü, anabhijjhā kusalaü. Byāpādo kho Vaccha akusalaü, abyāpādo kusalaü.
Micchādiņņhi kho Vaccha akusalaü, sammādiņņhi kusalaü. Iti kho Vaccha ime dasa dhammā akusalā, dasa dhammā kusalā. Yato kho Vaccha bhikkhuno taõhā pahãnā hoti ucchinnamålā tālāvatthukatā anabhāvakatā āyatiü anuppādadhammā, so hoti bhikkhu arahaü khãõāsavo vusitavā katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano samma-d-a¤¤ā vimutto ti.
     Tiņņhatu bhavaü Gotamo, atthi pana bhoto Gotamassa ekabhikkhu pi sāvako āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharatãti. -- Na kho Vaccha ekaü yeva sataü na dve satāni na tãõi satāni na cattāri satāni na pa¤ca satāni, atha kho bhiyyo va ye bhikkhå mama sāvakā āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā viharantãti. -- Tiņņhatu bhavaü Gotamo, tiņņhantu bhikkhå, atthi pana bhoto Gotamassa ekabhikkhunã pi sāvikā āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharatãti. -- Na kho Vaccha ekaü yeva sataü na dve satāni na tãõi satāni na cattāri satāni na pa¤ca satāni, atha kho bhiyyo va yā bhikkhuniyo mama sāvikā āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja viharantãti. -- Tiņņhatu bhavaü Gotamo, tiņņhantu bhikkhå, tiņņhantu bhikkhuniyo, atthi pana bhoto Gotamassa ekupāsako pi sāvako gihã odātavasano brahmacārã pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātiko tatthaparinibbāyã anāvattidhammo tasmā lokā ti. -Na kho Vaccha ekaü yeva sataü . . . na pa¤ca satāni, atha kho bhiyyo va ye upāsakā mama sāvakā gihã odātavasanā brahmacārino pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātikā tatthaparinibbāyino anāvattidhammā tasmā lokā ti.

#<[page 491]>#
%<                3.3. MAHâ-VACCHAGOTTASUTTAũ. (73)                491>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Tiņņhatu bhavaü Gotamo, tiņņhantu bhikkhå, tiņņhantu bhikkhuniyo, tiņņhantu upāsakā gihã odātavasanā brahmacārino, atthi pana bhoto Gotamassa ekupāsako pi sāvako gihã odātavasano kāmabhogã sāsanakaro ovādapatikaro tiõõavicikiccho vigatakathaükatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane viharatãti. -- Na kho Vaccha ekaü yeva sataü . . . na pa¤ca satāni, atha kho bhiyyo va ye upāsakā mama sāvakā gihã odātavasanā kāmabhogino sāsanakarā ovādapatikarā tiõõavicikicchā vigatakathaükathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane viharantãti. -- Tiņņhatu bhavaü Gotamo, tiņņhantu bhikkhå, tiņņhantu bhikkhuniyo, tiņņhantu upāsakā gihã odātavasanā brahmacārino, tiņņhantu upāsakā gihã odātavasanā kāmabhogino, atthi pana bhoto Gotamassa ekupāsikā pi sāvikā gihã odātavasanā brahmacārinã pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātikā tatthaparinibbāyinã anāvattidhammā tasmā lokā ti.
-- Na kho Vaccha ekaü yeva sataü . . . na pa¤ca satāni, atha kho bhiyyo va yā upāsikā mama sāvikā gihã odātavasanā brahmacāriniyo pa¤cannaü orambhāgiyānaü saüyojanānaü parikkhayā opapātikā tatthaparinibbāyiniyo anāvattidhammā tasmā lokā ti. -- Tiņņhatu bhavaü Gotamo, tiņņhantu bhikkhå, tiņņhantu bhikkhuniyo, tiņņhantu upāsakā gihã odātavasanā brahmacārino, tiņņhantu upāsakā gihã odātavasanā kāmabhogino, tiņņhantu upāsikā gihã odātavasanā brahmacāriniyo, atthi pana bhoto Gotamassa ekupāsikā pi sāvikā gihã odātavasanā kāmabhoginã sāsanakarā ovādapatikarā tiõõavicikicchā vigatakathaükathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane viharatãti. -- Na kho Vaccha ekaü yeva sataü na dve satāni na tãõi satāni na cattāri satāni na pa¤ca satāni, atha kho bhiyyo va yā upāsikā mama sāvikā gihã odātavasanā kāmabhoginiyo sāsanakarā ovādapatikarā tiõõavicikicchā vigatakathaükathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane viharantãti.
     Sace hi bho Gotama imaü dhammaü bhavaü yeva Gotamo ārādhako abhavissa no ca kho bhikkhå ārādhakā abhaviüsu,

#<[page 492]>#
%<492                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam-idaü brahmacariyaü aparipåraü abhavissa ten' aīgena; yasmā ca kho bho Gotama imaü dhammaü bhava¤-c' eva Gotamo ārādhako bhikkhå ca ārādhakā, evamidaü brahmacariyaü paripåraü ten' aīgena. Sace hi bho Gotama imaü dhammaü bhava¤-c' eva Gotamo ārādhako abhavissa bhikkhå ca ārādhakā abhaviüsu, no ca kho bhikkhuniyo ārādhikā abhaviüsu, evam-idaü brahmacariyaü aparipåraü abhavissa ten' aīgena; yasmā ca kho bho Gotama imaü dhammaü bhava¤-c' eva Gotamo ārādhako bhikkhå ca ārādhakā bhikkhuniyo ca ārādhikā, evam-idaü brahmacariyaü paripåraü ten' aīgena. Sace hi bho Gotama imaü dhammaü bhava¤-c' eva Gotamo ārādhako abhavissa bhikkhå ca ārādhakā abhaviüsu bhikkhuniyo ca ārādhikā abhaviüsu, no ca kho upāsakā gihã odātavasanā brahmacārino ārādhakā abhaviüsu, evam-idaü brahmacariyaü aparipåraü abhavissa ten' aīgena; yasmā ca kho bho Gotama imaü dhammaü bhava¤-c' eva Gotamo ārādhako bhikkhå ca ārādhakā bhikkhuniyo ca ārādhikā upāsakā ca gihã odātavasanā brahmacārino ārādhakā, evam-idaü brahmacariyaü paripåraü ten' aīgena. Sace hi bho Gotama imaü dhammaü bhava¤-c' eva Gotamo ārādhako abhavissa bhikkhå ca ārādhakā abhaviüsu bhikkhuniyo ca ārādhikā abhaviüsu upāsakā ca gihã odātavasanā brahmacārino ārādhakā abhaviüsu, no ca kho upāsakā gihã odātavasanā kāmabhogino ārādhakā abhaviüsu, evam-idaü brahmacariyaü aparipåraü abhavissa ten' aīgena; yasmā ca kho bho Gotama imaü dhammaü bhava¤-c' eva Gotamo ārādhako bhikkhå ca ārādhakā bhikkhuniyo ca ārādhikā upāsakā ca gihã odātavasanā brahmacārino ārādhakā upāsakā ca gihã odātavasanā kāmabhogino ārādhakā, evam-idaü brahmacariyaü paripåraü ten' aīgena. Sace hi bho Gotama imaü dhammaü bhava¤-c' eva Gotamo ārādhako abhavissa bhikkhå ca ārādhakā abhaviüsu bhikkhuniyo ca ārādhikā abhaviüsu upāsakā ca gihã odātavasanā brahmacārino ārādhakā abhaviüsu {upāsakā} ca gihã odātavasanā kāmabhogino ārādhakā abhaviüsu, no ca kho upāsikā gihã odātavasanā brahmacāriniyo ārādhikā abhaviüsu.

#<[page 493]>#
%<                3.3. MAHâ-VACCHAGOTTASUTTAũ. (73)                493>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam-idaü brahmacariyaü aparipåraü abhavissa ten' aīgena; yasmā ca kho bho Gotama imaü dhammaü bhava¤-c' eva Gotamo ārādhako bhikkhå ca ārādhakā bhikkhuniyo ca ārādhikā upāsakā ca gihã odātavasanā brahmacārino ārādhakā upāsakā ca gihã odātavasanā kāmabhogino ārādhakā upāsikā ca gihã odātavasanā brahmacāriniyo ārādhikā, evam-idaü brahmacariyaü paripåraü ten' aīgena. Sace hi bho Gotama imaü dhammaü bhava¤-c' eva Gotamo ārādhako abhavissa bhikkhå ca ārādhakā abhaviüsu bhikkhuniyo ca ārādhikā abhaviüsu upāsakā ca gihã odātavasanā brahmacārino ārādhakā abhaviüsu upāsakā ca gihã odātavasanā kāmabhogino ārādhakā abhaviüsu upāsikā ca gihã odātavasanā brahmacāriniyo ārādhikā abhaviüsu, no ca kho upāsikā gihã odātavasanā kāmabhoginiyo ārādhikā abhaviüsu, evam-idaü brahmacariyaü aparipåraü abhavissa ten' aīgena; yasmā ca kho bho Gotama imaü dhammaü bhava¤-c' eva Gotamo ārādhako bhikkhå ca ārādhakā bhikkhuniyo ca ārādhikā upāsakā ca gihã odātavasanā brahmacārino ārādhakā upāsakā ca gihã odātavasanā kāmabhogino ārādhakā upāsikā ca gihã odātavasanā brahmacāriniyo ārādhikā upāsikā ca gihã odātavasanā kāmabhoginiyo ārādhikā, evam-idaü brahmacariyaü paripåraü ten' aīgena.
     Seyyathā pi bho Gotama Gaīgā nadã samuddaninnā samuddapoõā samuddapabbhārā samuddaü āhacca tiņņhati, evam-evāyaü bhoto Gotamassa parisā sagahaņņhapabbajitā nibbānaninnā nibbānapoõā nibbānapabbhārā nibbānaü āhacca tiņņhati. Abhikkantaü bho Gotama, abhikkantaü bho Gotama.
Seyyathā pi bho Gotama nikujjitaü vā ukkujjeyya, paņicchannaü vā vivareyya, måëhassa vā maggaü ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaü dhāreyya: cakkhumanto råpāni dakkhintãti, evam-evaü bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaü bhavantaü Gotamaü saraõaü gacchāmi dhamma¤-ca bhikkhusaīgha¤-ca. Labheyyāhaü bhoto Gotamassa santike pabbajjaü, labheyyaü upasampadanti.

#<[page 494]>#
%<494                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Yo kho Vaccha a¤¤atitthiyapubbo imasmiü dhammavinaye ākaīkhati pabbajjaü ākaīkhati upasampadaü, so cattāro māse parivasati, catunnaü māsānaü accayena āraddhacittā bhikkhå pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya; api ca m' ettha puggalavemattatā viditā ti. -Sace bhante a¤¤atitthiyapubbā imasmiü dhammavinaye ākaīkhantā pabbajjaü ākaīkhantā upasampadaü cattāro māse parivasanti, catunnaü māsānaü accayena āraddhacittā bhikkhå pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya, ahaü cattāri vassāni parivasissāmi, catunnaü maü vassānaü accayena āraddhacittā bhikkhå pabbājentu upasampādentu bhikkhubhāvāyāti. Alattha kho Vacchagotto paribbājako Bhagavato santike pabbajjaü alattha upasampadaü.
     Aciråpasampanno kho pan' āyasmā Vacchagotto addhamāsåpasampanno yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho āyasmā Vacchagotto Bhagavantaü etad-avoca:
Yāvatakaü bhante sekhena ¤āõena sekhāya vijjāya pattabbaü anuppattaü taü mayā, uttariü me Bhagavā dhammaü desetåti. -- Tena hi tvaü Vaccha dve dhamme uttariü bhāvehi, samatha¤-ca vipassana¤-ca. Ime kho te Vaccha dve dhammā uttariü bhāvitā, samatho ca vipassanā ca, anekadhātupaņivedhāya saüvattissanti.
     So tvaü Vaccha yāvad-e ākaīkhissasi: anekavihitaü iddhividhaü paccanubhaveyyaü, eko pi hutvā bahudhā assaü, bahudhā pi hutvā eko assaü, āvibhāvaü tirobhāvaü tirokuķķaü tiropākāraü tiropabbataü asajjamāno gaccheyyaü seyyathā pi ākāse, paņhaviyā pi ummujjanimujjaü kareyyaü seyyathā pi udake, udake pi abhijjamāne gaccheyyaü seyyathā pi paņhaviyaü, ākāse pi pallaīkena kameyyaü seyyathā pi pakkhã sakuõo, ime pi candimasuriye evaü mahiddhike evaü mahānubhāve pāõinā parimaseyyaü parimajjeyyaü, yāva Brahmalokā pi kāyena vasaü vatteyyan-ti, tatra tatr' eva sakkhibhabbataü pāpuõissasi sati sati āyatane.
     So tvaü Vaccha yāvad-e ākaīkhissasi: dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suõeyyaü,

#<[page 495]>#
%<                3.3. MAHâ-VACCHAGOTTASUTTAũ. (73)                495>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  dibbe ca mānuse ca, ye dåre santike cāti, tatra tatr' eva sakkhibhabbataü pāpuõissasi sati sati āyatane.
     So tvaü Vaccha yāvad-e ākaīkhissasi: parasattānaü parapuggalānaü cetasā ceto paricca pajāneyyaü, sarāgaü vā cittaü sarāgaü cittan-ti pajāneyyaü, vãtarāgaü vā cittaü vãtarāgaü cittan-ti pajāneyyaü, sadosaü vā cittaü sadosaü cittan-ti pajāneyyaü, vãtadosaü vā cittaü vãtadosaü cittan-ti pajāneyyaü, samohaü vā cittaü samohaü cittan-ti pajāneyyaü, vãtamohaü vā cittaü vãtamohaü cittan-ti pajāneyyaü, saīkhittaü vā cittaü saīkhittaü cittan-ti pajāneyyaü, vikkhittaü vā cittaü vikkhittaü cittan-ti pajāneyyaü, mahaggataü vā cittaü mahaggataü cittan-ti pajāneyyaü, amahaggataü vā cittaü amahaggataü cittan-ti pajāneyyaü, sauttaraü vā cittaü sauttaraü cittanti pajāneyyaü, anuttaraü vā cittaü anuttaraü cittan-ti pajāneyyaü, samāhitaü vā cittaü samāhitaü cittan-ti pajāneyyaü, asamāhitaü vā cittaü asamāhitaü cittan-ti pajāneyyaü, vimuttaü vā cittaü vimuttaü cittan-ti pajāneyyaü, avimuttaü vā cittaü avimuttaü cittan-ti pajāneyyan-ti, tatra tatr' eva sakkhibhabbataü pāpuõissasi sati sati āyatane.
     So tvaü Vaccha yāvad-e ākaīkhissasi: anekavihitaü pubbenivāsaü anussareyyaü, seyyathãdaü ekam-pi jātiü dve pi jātiyo tisso pi jātiyo catasso pi jātiyo pa¤ca pi jātiyo dasa pi jātiyo vãsatim-pi jātiyo tiüsam-pi jātiyo cattārãsam-pi jātiyo pa¤¤āsam-pi jātiyo jātisatam-pi jātisahassampi jātisatasahassam-pi aneke pi saüvaņņakappe aneke pi vivaņņakappe aneke pi saüvaņņavivaņņakappe: amutr' āsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto; so tato cuto amutra uppādiü, tatra p' āsiü evaünāmo evaügotto evaüvaõõo evamāhāro evaü sukhadukkhapaņisaüvedã evamāyupariyanto, so tato cuto idhåpapanno ti, iti sākāraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussareyyan-ti, tatra tatr' eva sakkhibhabbataü pāpuõissasi sati sati āyatane.

#<[page 496]>#
%<496                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
     So tvaü Vaccha yāvad-e ākaīkhissasi: dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passeyyaü cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajāneyyaü: ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacãduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaü upavādakā micchādiņņhikā micchādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā param-maraõā apāyaü duggatiü vinipātaü nirayaü upapannā, ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacãsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaü anupavādakā sammādiņņhikā sammādiņņhikammasamādānā, te kāyassa bhedā param-maraõā sugatiü saggaü lokaü upapannā ti, iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passeyyaü cavamāne upapajjamāne, hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathākammåpage satte pajāneyyan-ti, tatra tatr' eva sakkhibhabbataü pāpuõissasi sati sati āyatane.
     So tvaü Vaccha yāvad-e ākaīkhissasi: āsavānaü khayā anāsavaü cetovimuttiü pa¤¤āvimuttiü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihareyyanti, tatra tatr' eva sakkhibhabbataü pāpuõissasi sati sati āyatane ti.
     Atha kho āyasmā Vacchagotto Bhagavato bhāsitaü abhinanditvā anumoditvā uņņhāy' āsanā Bhagavantaü abhivādetvā padakkhiõaü katvā pakkāmi. Atha kho āyasmā Vacchagotto eko våpakaņņho appamatto ātāpã pahitatto viharanto nacirass' eva yass' atthāya kulaputtā samma-d-eva agārasmā anagāriyaü pabbajanti tad-anuttaraü brahmacariyapariyosānaü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihāsi; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti abbha¤¤āsi. A¤¤ataro kho pan' āyasmā Vacchagotto arahataü ahosi.
     Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhå Bhagavantaü dassanāya gacchanti. Addasā kho āyasmā Vacchagotto te bhikkhå dårato va gacchante, disvā yena te bhikkhå ten' upasaīkami, upasaīkamitvā te bhikkhå etadavoca:

#<[page 497]>#
%<                  3.4. DäGHANAKHASUTTAũ. (74)                   497>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Handa kahaü pana tumhe āyasmanto gacchathāti. -Bhagavantaü kho mayaü āvuso dassanāya gacchāmāti. -Tena h' āyasmanto mama vacanena Bhagavato pāde sirasā vandatha: Vacchagotto bhante bhikkhu Bhagavato pāde sirasā vandati eva¤-ca vadeti: pariciõõo me Bhagavā, pariciõõo me Sugato ti. Evam-āvuso ti kho te bhikkhå āyasmato Vacchagottassa paccassosuü. Atha kho te bhikkhå yena Bhagavā ten' upasaīkamiüsu, upasaīkamitvā Bhagavantaü abhivādetvā ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnā kho te bhikkhå Bhagavantaü etad-avocuü: âyasmā bhante Vacchagotto Bhagavato pāde sirasā vandati eva¤-ca vadeti:
pariciõõo me Bhagavā, pariciõõo me Sugato ti. -- Pubbe va me bhikkhave Vacchagotto bhikkhu cetasā ceto paricca vidito: tevijjo Vacchagotto bhikkhu mahiddhiko mahānubhāvo ti. Devatā pi me etam-atthaü ārocesuü: tevijjo bhante Vacchagotto bhikkhu mahiddhiko mahānubhāvo ti.
     Idam-avoca Bhagavā. Attamanā te bhikkhå Bhagavato bhāsitaü abhinandun-ti.
                 MAHâ-VACCHAGOTTASUTTANTAũ TATIYAũ.
                                74.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Rājagahe viharati Gijjhakåņe Såkarakhatāyaü. Atha kho Dãghanakho paribbājako yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü aņņhāsi. Ekamantaü ņhito kho Dãghanakho paribbājako Bhagavantaü etad-avoca: Ahaü hi bho Gotama evaüvādã evaüdiņņhi: sabbaü me na khamatãti. -- Yā pi kho te esā Aggivessana diņņhi: sabbaü me na khamatãti, esā pi te diņņhi na khamatãti. -- Esā ce me bho Gotama diņņhi khameyya taü p' assa tādisam-eva, taü p' assa tādisam-evāti.

#<[page 498]>#
%<498                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Ato kho te Aggivessana bahåhi bahutarā lokasmiü ye evam-āhaüsu: taü p' assa tādisameva, taü p' assa tādisam-evāti, te ta¤-c' eva diņņhiü nappajahanti a¤¤a¤-ca diņņhiü upādiyanti. Ato kho te Aggivessana tanåhi tanutarā lokasmiü ye evam-āhaüsu: tam p' assa tādisam-eva, taü p' assa tādisam-evāti, te ta¤-c' eva diņņhiü pajahanti a¤¤a¤-ca diņņhiü na upādiyanti.
     Sant' Aggivessana eke samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: sabbaü me khamatãti. Sant' Aggivessana eke samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: sabbaü me na khamatãti. Sant' Aggivessana eke samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: ekaccaü me khamati, ekaccaü me na khamatãti. Tatr' Aggivessana ye te samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: sabbaü me khamatãti, tesam-ayaü diņņhi sārāgāya santike saüyogāya santike abhinandanāya santike ajjhosānāya santike upādānāya santike. Tatr' Aggivessana ye te samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino:
sabbaü me na khamatãti, tesam-ayaü diņņhi asārāgāya santike asaüyogāya santike anabhinandanāya santike anajjhosānāya santike anupādānāya santike ti. Evaü vutte Dãghanakho paribbājako Bhagavantaü etad-avoca: Ukkaüsati me bhavaü Gotamo diņņhigataü, samukkaüsati me bhavaü Gotamo diņņhigatan-ti. -- Tatr' Aggivessana ye te samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: ekaccaü me khamati, ekaccaü me na khamatãti, yā hi kho nesaü khamati sā 'yaü diņņhi sārāgāya santike saüyogāya santike abhinandanāya santike ajjhosānāya santike upādānāya santike, yā hi kho nesaü na khamati sā 'yaü diņņhi asārāgāya santike asaüyogāya santike anabhinandanāya santike anajjhosānāya santike anupādānāya santike.
     Tatr' Aggivessana ye te samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: sabbaü me khamatãti, tattha vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Yā kho me ayaü diņņhi: sabbaü me khamatãti, ima¤-ce ahaü diņņhiü thāmasā parāmassa abhinivissa vohareyyaü: idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti, dvãhi me assa viggaho, yo cāyaü samaõo vā brāhmaõo vā evaüvādã evaüdiņņhi:

#<[page 499]>#
%<                 3.4. DäGHANAKHASUTTAũ. (74)                   499>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sabbaü me na khamatãti, yo cāyaü samaõo vā brāhmaõo vā evaüvādã evaüdiņņhi: ekaccaü me khamati, ekaccaü me na khamatãti, imehi me assa dvãhi viggaho, iti viggahe sati vivādo, vivāde sati vighāto, vighāte sati vihesā.
Iti so viggaha¤-ca vivāda¤-ca vighāta¤-ca vihesa¤-ca attani sampassamāno ta¤-c' eva diņņhiü pajahati a¤¤a¤-ca diņņhiü na upādiyati; evam-etāsaü diņņhãnaü pahānaü hoti, evam-etāsaü diņņhãnaü paņinissaggo hoti. Tatr' Aggivessana ye te samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: sabbaü me na khamatãti, tattha vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Yā kho me ayaü diņņhi: sabbaü me na khamatãti, ima¤-ce ahaü diņņhiü thāmasā parāmassa abhinivissa vohareyyaü:
idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti, dvãhi me assa viggaho, yo cāyaü samaõo vā brāhmaõo vā evaüvādã evaüdiņņhi: sabbaü me khamatãti, yo cāyaü samaõo vā brāhmaõo vā evaüvādã evaüdiņņhi: ekaccaü me khamati, ekaccaü me na khamatãti, imehi me assa dvãhi viggaho, iti viggahe sati vivādo, vivāde sati vighāto, vighāte sati vihesā.
Iti so viggaha¤-ca vivāda¤-ca vighāta¤-ca vihesa¤-ca attani sampassamāno ta¤-c' eva diņņhiü pajahati a¤¤a¤-ca diņņhiü na upādiyati; evam-etāsaü diņņhãnaü pahānaü hoti, evam-etāsaü diņņhãnaü paņinissaggo hoti. Tatr' Aggivessana ye te samaõabrāhmaõā evaüvādino evaüdiņņhino: ekaccaü me khamati, ekaccaü me na khamatãti, tattha vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Yā kho me ayaü diņņhi: ekaccaü me khamati, ekaccaü me na khamatãti, ima¤-ce ahaü diņņhiü thāmasā parāmassa abhinivissa vohareyyaü: idam-eva saccaü, mogham-a¤¤an-ti, dvãhi me assa viggaho, yo cāyaü samaõo vā brāhmaõo vā evaüvādã evaüdiņņhi: sabbaü me khamatãti, yo cāyaü samaõo vā brāhmaõo vā evaüvādã evaüdiņņhi: sabbaü me na khamatãti, imehi me assa dvãhi viggaho, iti viggahe sati vivādo, vivāde sati vighāto, vighāte sati vihesā.
Iti so viggaha¤-ca vivāda¤-ca vighāta¤-ca vihesa¤-ca attani sampassamāno ta¤-c' eva diņņhiü pajahati a¤¤a¤-ca diņņhiü na upādiyati; evam-etāsaü diņņhãnaü pahānaü hoti, evam-etāsaü diņņhãnaü paņinissaggo hoti.

#<[page 500]>#
%<500                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
     Ayaü kho pan' Aggivessana kāyo råpã cātummahābhåtiko mātāpettikasambhavo odanakummāsåpacayo aniccucchādanaparimaddana-bhedana-viddhaüsanadhammo aniccato dukkhato rogato gaõķato sallato aghato ābādhato parato palokato su¤¤ato anattato samanupassitabbo. Tass' imaü kāyaü aniccato dukkhato rogato gaõķato sallato aghato ābādhato parato palokato su¤¤ato anattato samanupassato yo kāyasmiü kāyachando kāyasneho kāyanvayatā sā pahãyati.
     Tisso kho imā Aggivessana vedanā: sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā. Yasmiü Aggivessana samaye sukhaü vedanaü vedeti n' eva tasmiü samaye dukkhaü vedanaü vedeti na adukkhamasukhaü vedanaü vedeti, sukhaü yeva tasmiü samaye vedanaü vedeti. Yasmiü Aggivessana samaye dukkhaü vedanaü vedeti, n' eva tasmiü samaye sukhaü vedanaü vedeti na adukkhamasukhaü vedanaü vedeti, dukkhaü yeva tasmiü samaye vedanaü vedeti.
Yasmiü Aggivessana samaye adukkhamasukhaü vedanaü vedeti, n' eva tasmiü samaye sukhaü vedanaü vedeti na dukkhaü vedanaü vedeti, adukkhamasukhaü yeva tasmiü samaye vedanaü vedeti. Sukhā pi kho Aggivessana vedanā aniccā saīkhatā paņiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā. Dukkhā pi kho Aggivessana vedanā aniccā saīkhatā paņiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā.
Adukkhamasukhā pi kho Aggivessana vedanā aniccā saīkhatā paņiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā. Evaü passaü Aggivessana sutavā ariyasāvako sukhāya pi vedanāya nibbindati, dukkhāya pi vedanāya nibbindati, adukkhamasukhāya pi vedanāya nibbindati, nibbindaü virajjati, virāgā vimuccati, vimuttasmiü vimuttam-iti ¤āõaü hoti; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti pajānāti. Evaü vimuttacitto kho Aggivessana bhikkhu na kenaci saüvadati na kenaci vivadati, ya¤-ca loke vuttaü tena voharati aparāmasan-ti.
     Tena kho pana samayena āyasmā Sāriputto Bhagavato piņņhito ņhito hoti Bhagavantaü vãjamāno.

#<[page 501]>#
%<                   3.5. MâGANDIYASUTTAũ. (75)                  501>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Atha kho āyasmato Sāriputtassa etad-ahosi: Tesaü tesaü kira no Bhagavā dhammānaü abhi¤¤ā pahānam-āha, tesaü tesaü kira no Sugato dhammānaü abhi¤¤ā paņinissaggam-āhāti. Itih' idaü āyasmato Sāriputtassa paņisa¤cikkhato anupādāya āsavehi cittaü vimucci. Dãghanakhassa pana paribbājakassa virajaü vãtamalaü dhammacakkhuü udapādi: yaü ki¤ci samudayadhammaü sabban-taü nirodhadhamman-ti. Atha kho Dãghanakho paribbājako diņņhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāëhadhammo tiõõavicikiccho vigatakathaü katho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane Bhaga vantaü etad-avoca: Abhikkantaü bho Gotama, abhikkantaü bho Gotama. Seyyathā pi bho Gotama nikujjitaü vā ukkujjeyya, paņicchannaü vā vivareyya, måëhassa vā maggaü ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaü dhāreyya: cakkhumanto råpāni dakkhintãti, evam-evaü bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaü bhavantaü Gotamaü saraõaü gacchāmi dhamma¤-ca bhikkhusaīgha¤ca. Upāsakam-maü bhavaü Gotamo dhāretu ajjatagge pāõupetaü saraõagatan-ti.
                  DäGHANAKHASUTTANTAũ CATUTTHAũ.
                                75.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Kurusu viharati -- Kammāssadhamman-nāma Kurånaü nigamo -Bhāradvājagottassa brāhmaõassa agyāgāre tiõasantharake.
Atha kho Bhagavā pubbanhasamayaü nivāsetvā pattacãvaraü ādāya Kammāssadhammaü piõķāya pāvisi, Kammāssadhamme piõķāya caritvā pacchābhattaü piõķapātapaņikkanto yen' a¤¤ataro vanasaõķo ten' upasaīkami divāvihārāya, taü vanasaõķaü ajjhogāhitvā a¤¤atarasmiü rukkhamåle divāvihāraü nisãdi.

#<[page 502]>#
%<502                 II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
     Atha kho Māgandiyo paribbājako jaīghāvihāraü anucaīkamamāno anuvicaramāno yena Bhāradvājagottassa brāhmaõassa agyāgāraü ten' upasaīkami. Addasā kho Māgandiyo paribbājako Bhāradvājagottassa brāhmaõassa agyāgāre tiõasantharakaü pa¤¤attaü, disvāna Bhāradvājagottaü brāhmaõaü etad-avoca: Kassa nv-ayaü bhoto Bhāradvājassa agyāgāre tiõasantharako pa¤¤atto, samaõaseyyāråpaü ma¤¤e ti. -- Atthi bho Māgandiya samaõo Gotamo Sakyaputto Sakyakulā pabbajito, taü kho pana bhavantaü Gotamaü evaü kalyāõo kittisaddo abbhuggato: Iti pi so Bhagavā arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaü buddho bhagavā ti. Tass' esā bhoto Gotamassa seyyā pa¤¤attā ti. -- Duddiņņhaü vata bho Bhāradvāja addasāma ye mayaü tassa bhoto Gotamassa bhånahuno seyyaü addasāmāti. -- Rakkhass' etaü Māgandiya vācaü, rakkhass' etaü Māgandiya vācaü, bahå hi tassa bhoto Gotamassa khattiyapaõķitā pi brāhmaõapaõķitā pi gahapatipaõķitā pi samaõapaõķitā pi abhippasannā vinãtā ariye ¤āye dhamme kusale ti. -- Sammukhā ce pi mayaü bho Bhāradvāja taü bhavantaü Gotamaü passeyyāma sammukhā pi naü vadeyyāma:
bhånahu samaõo Gotamo ti, taü kissa hetu: evaü hi no sutte ocaratãti. -- Sace taü bhoto Māgandiyassa agaru āroceyyam-etaü samaõassa Gotamassāti. -- Appossukko bhavaü Bhāradvājo vutto va naü vadeyyāti.
     Assosi kho Bhagavā dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya Bhāradvājagottassa brāhmaõassa Māgandiyena paribbājakena saddhiü imaü kathāsallāpaü.
Atha kho Bhagavā sāyanhasamayaü paņisallāõā vuņņhito yena Bhāradvājagottassa brāhmaõassa agyāgāraü ten' upasaīkami, upasaīkamitvā nisãdi pa¤¤atte va tiõasantharake. Atha kho Bhāradvājagotto brāhmaõo yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Bhāradvājagottaü brāhmaõaü Bhagavā etadavoca: Ahu pana te Bhāradvāja Māgandiyena paribbājakena saddhiü imaü yeva tiõasantharakaü ārabbha kocid-eva kathāsallāpo ti.

#<[page 503]>#
%<                    3.5. MâGANDIYASUTTAũ. (75)                 503>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Evaü vutte Bhāradvājo brāhmaõo saüviggo lomahaņņhajāto Bhagavantaü etad-avoca: Etad-eva kho pana mayaü bhoto Gotamassa ārocetukāmā, atha ca pana bhavaü Gotamo anakkhānaü yeva akāsãti. Aya¤-ca h' idaü Bhagavato Bhāradvājagottena brāhmaõena saddhiü antarākathā vippakatā hoti atha Māgandiyo paribbājako jaīghāvihāraü anucaīkamamāno anuvicaramāno yena Bhāradvājagottassa brāhmaõassa agyāgāraü yena Bhagavā ten' upasaīkami, upasaīkamitvā Bhagavatā saddhiü sammodi, sammodanãyaü kathaü sārāõãyaü vãtisāretvā ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho Māgandiyaü paribbājakaü Bhagavā etad-avoca:
     Cakkhuü kho Māgandiya råpārāmaü råparataü råpasammudituü, taü Tathāgatassa dantaü guttaü rakkhitaü saüvutaü, tassa ca saüvarāya dhammaü deseti. Idan-nu te etaü Māgandiya sandhāya bhāsitaü: bhånahu samaõo Gotamo ti. -- Etad-eva kho pana me bho Gotama sandhāya bhāsitaü: bhånahu samaõo Gotamo ti, taü kissa hetu: evaü hi no sutte ocaratãti. -- Sotaü kho Māgandiya saddārāmaü --pe-- ghānaü kho Māgandiya gandhārāmaü -- jivhā kho Māgandiya rasārāmā rasaratā rasasammuditā, sā Tathāgatassa dantā guttā rakkhitā saüvutā, tassā ca saüvarāya dhammaü deseti. Idan-nu te etaü Māgandiya sandhāya bhāsitaü: bhånahu samaõo Gotamo ti. -- Etadeva kho pana me bho Gotama sandhāya bhāsitaü: bhånahu samaõo Gotamo ti, taü kissa hetu: evaü hi no sutte ocaratãti. -- Kāyo kho Māgandiya phoņņhabbārāmo --pe-- mano kho Māgandiya dhammārāmo dhammarato dhammasammudito, so Tathāgatassa danto gutto rakkhito saüvuto, tassa ca saüvarāya dhammaü deseti. Idan-nu te etaü Māgandiya sandhāya bhāsitaü: bhånahu samaõo Gotamo ti. -Etad-eva kho pana me bho Gotama sandhāya bhāsitaü:
bhånahu samaõo Gotamo ti, taü kissa hetu: evaü hi no sutte ocaratãti.
     Taü kim-ma¤¤asi Māgandiya: idh' ekacco cakkhuvi¤¤eyyehi råpehi paricāritapubbo assa iņņhehi kantehi manāpehi piyaråpehi kāmåpasaühitehi rajanãyehi,

#<[page 504]>#
%<504                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so aparena samayena råpānaü yeva samudaya¤-ca atthagama¤-ca assāda¤ca ādãnava¤-ca nissaraõa¤-ca yathābhåtaü viditvā råpataõhaü pahāya råpapariëāhaü paņivinodetvā vigatapipāso ajjhattaü våpasantacitto vihareyya. Imassa pana te Māgandiya kim-assa vacanãyan-ti. -- Na ki¤ci bho Gotama. -Taü kim-ma¤¤asi Māgandiya: idh' ekacco sotavi¤¤eyyehi saddehi --pe-- ghānavi¤¤eyyehi gandhehi -- jivhāvi¤¤eyyehi rasehi -- kāyavi¤¤eyyehi phoņņhabbehi paricāritapubbo assa iņņhehi kantehi manāpehi piyaråpehi kāmåpasaühitehi rajanãyehi, so aparena samayena phoņņhabbānaü yeva samudaya¤ca atthagama¤-ca assāda¤-ca ādãnava¤-ca nissaraõa¤-ca yathābhåtaü viditvā phoņņhabbataõhaü pahāya phoņņhabbapariëāhaü paņivinodetvā vigatapipāso ajjhattaü våpasantacitto vihareyya. Imassa pana te Māgandiya kim-assa vacanãyan-ti. -- Na ki¤ci bho Gotama.
     Ahaü kho pana Māgandiya pubbe agāriyabhåto samāno pa¤cahi kāmaguõehi samappito samaīgibhåto paricāresiü, cakkhuvi¤¤eyyehi råpehi iņņhehi kantehi manāpehi piyaråpehi kāmåpasaühitehi rajanãyehi, sotavi¤¤eyyehi saddehi --pe-ghānavi¤¤eyyehi gandhehi -- jivhāvi¤¤eyyehi rasehi -- kāyavi¤¤eyyehi phoņņhabbehi iņņhehi kantehi manāpehi piyaråpehi kāmåpasaühitehi rajanãyehi. Tassa mayhaü Māgandiya tayo pāsādā ahesuü, eko vassiko eko hemantiko eko gimhiko. So kho ahaü Māgandiya vassike pāsāde vassike cattāro māse nippurisehi turiyehi paricāriyamāno na heņņhāpāsādaü orohāmi. So aparena samayena kāmānaü yeva samudaya¤-ca atthagama¤-ca assāda¤-ca ādãnava¤ca nissaraõa¤-ca yathābhåtaü viditvā kāmataõhaü pahāya kāmapariëāhaü paņivinodetvā vigatapipāso ajjhattaü våpasantacitto viharāmi. So a¤¤e satte passāmi kāmesu avãtarāge kāmataõhāhi khajjamāne kāmapariëāhena pariķayhamāne kāme paņisevante; so tesaü na pihemi, na tattha abhiramāmi, taü kissa hetu: Yā h' ayaü Māgandiya rati a¤¤atr' eva kāmehi a¤¤atra akusalehi dhammehi api dibbaü sukhaü samadhiggayha tiņņhati tāya ratiyā ramamāno hãnassa na pihemi,

#<[page 505]>#
%<                    3.5. MâGANDIYASUTTAũ. (75)                  505>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  na tattha abhiramāmi.
     Seyyathā pi Māgandiya gahapati vā gahapatiputto vā aķķho mahaddhano mahābhogo pa¤cahi kāmaguõehi samappito samaīgibhåto paricāreyya, cakkhuvi¤¤eyyehi råpehi iņņhehi kantehi manāpehi piyaråpehi kāmåpasaühitehi rajanãyehi, sotavi¤¤eyyehi saddehi --pe-- ghānavi¤¤eyyehi gandhehi -- jivhāvi¤¤eyyehi rasehi -- kāyavi¤¤eyyehi phoņņhabbehi iņņhehi kantehi manāpehi piyaråpehi kāmåpasaühitehi rajanãyehi. So kāyena sucaritaü caritvā vācāya sucaritaü caritvā manasā sucaritaü caritvā kāyassa bhedā parammaraõā sugatiü saggaü lokaü upapajjeyya devānaü Tāvatiüsānaü sahabyataü. So tattha Nandane vane accharāsaīghaparivuto dibbehi pa¤cahi kāmaguõehi samappito samaīgibhåto paricāreyya. So passeyya gahapatiü vā gahapatiputtaü vā pa¤cahi kāmaguõehi samappitaü samaīgibhåtaü paricārayamānaü. Taü kim-ma¤¤asi Māgandiya api nu so devaputto Nandane vane accharāsaīghaparivuto dibbehi pa¤cahi kāmaguõehi samappito samaīgibhåto paricārayamāno amussa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā piheyya mānusakānaü vā pa¤cannaü kāmaguõānaü, mānusakehi vā kāmehi āvaņņeyyāti. -- No h' idaü bho Gotama, taü kissa hetu: Mānusakehi bho Gotama kāmehi dibbā kāmā abhikkantatarā ca paõãtatarā cāti. -Evam-eva kho ahaü Māgandiya pubbe agāriyabhåto samāno pa¤cahi kāmaguõehi samappito samaīgibhåto paricāresiü, cakkhuvi¤¤eyyehi råpehi iņņhehi kantehi manāpehi piyaråpehi kāmåpasaühitehi rajanãyehi, sotavi¤¤eyyehi saddehi --pe-ghānavi¤¤eyyehi gandhehi -- jivhāvi¤¤eyyehi rasehi -- kāyavi¤¤eyyehi phoņņhabbehi iņņhehi kanehi manāpehi piyaråpehi kāmåpasaühitehi rajanãyehi. So aparena samayena kāmānaü yeva samudaya¤-ca atthagama¤-ca assāda¤-ca ādãnava¤-ca nissaraõa¤-ca yathābhåtaü viditvā kāmataõhaü pahāya kāmapariëāhaü paņivinodetvā vigatapipāso ajjhattaü våpasantacitto viharāmi. So a¤¤e satte passāmi kāmesu avãtarāge kāmataõhāhi khajjamāne kāmapariëāhena pariķayhamāne kāme paņisevante;

#<[page 506]>#
%<506                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  so tesaü na pihemi, na tattha abhiramāmi, taü kissa hetu: Yā h' ayaü Māgandiya rati a¤¤atr' eva kāmehi a¤¤atra akusalehi dhammehi api dibbaü sukhaü samadhiggayha tiņņhati tāya ratiyā ramamāno hãnassa na pihemi, na tattha abhiramāmi.
     Seyyathā pi Māgandiya kuņņhã puriso arugatto pakkagatto kimãhi khajjamāno nakhehi vaõamukhāni vippatacchamāno aīgārakāsuyā kāyaü paritāpeyya, tassa mittāmaccā ¤ātisālohitā bhisakkaü sallakattaü upaņņhapeyyuü, tassa so bhisakko sallakatto bhesajjaü kareyya, so taü bhesajjaü āgamma kuņņhehi parimucceyya, arogo assa sukhã serã sayaüvasã yenakāmaīgamo. So a¤¤aü kuņņhiü purisaü passeyya arugattaü pakkagattaü kimãhi khajjamānaü nakhehi vaõamukhāni vippatacchamānaü aīgārakāsuyā kāyaü paritāpentaü. Taü kim-ma¤¤asi Māgandiya: api nu so puriso amussa kuņņhissa purisassa piheyya aīgārakāsuyā vā bhesajjapaņisevanāya vā ti. -- No h' idaü bho Gotama, taü kissa hetu: Roge hi bho Gotama sati bhesajjena karaõãyaü hoti, roge asati bhesajjena karaõãyaü na hotãti. -- Evameva kho ahaü Māgandiya pubbe agāriyabhåto samāno pa¤cahi kāmaguõehi samappito samaīgibhåto paricāresiü, cakkhuvi¤¤eyyehi råpehi iņņhehi kantehi manāpehi piyaråpehi kāmåpasaühitehi rajanãyehi, sotavi¤¤eyyehi saddehi --pe-ghānavi¤¤eyyehi gandhehi -- jivhāvi¤¤eyyehi rasehi -- kāyavi¤¤eyyehi phoņņhabbehi iņņhehi kantehi manāpehi piyaråpehi kāmåpasaühitehi rajanãyehi. So aparena samayena kāmānaü yeva samudaya¤-ca atthagama¤-ca assāda¤ca ādãnava¤-ca nissaraõa¤-ca yathābhåtaü viditvā kāmataõhaü pahāya kāmapariëāhaü paņivinodetvā vigatapipāso ajjhattaü våpasantacitto viharāmi. So a¤¤e satte passāmi kāmesu avãtarāge kāmataõhāhi khajjamāne kāmapariëāhena pariķayhamāne kāme paņisevante; so tesaü na pihemi, na tattha abhiramāmi, taü kissa hetu: Yā h' ayaü Māgandiya rati a¤¤atr' eva kāmehi a¤¤atra akusalehi dhammehi api dibbaü sukhaü samadhiggayha tiņņhati tāya ratiyā ramamāno hãnassa na pihemi, na tattha abhiramāmi.

#<[page 507]>#
%<                    3.5. MâGANDIYASUTTAũ. (75)                  507>%
     Seyyathā pi Māgandiya kuņņhã puriso arugatto pakkagatto kimãhi khajjamāno nakhehi vaõamukhāni vippatacchamāno aīgārakāsuyā kāyaü paritāpeyya, tassa mittāmaccā ¤ātisālohitā bhisakkaü sallakattaü upaņņhapeyyuü, tassa so bhisakko sallakatto bhesajjaü kareyya, so taü bhesajjaü āgamma kuņņhehi parimucceyya, arogo assa sukhã serã sayaüvasã yenakāmaīgamo; tam-enaü dve balavanto purisā nānābāhāsu gahetvā aīgārakāsuü upakaķķheyyuü. Taü kimma¤¤asi Māgandiya: api nu so puriso iti c' iti c' eva kāyaü sannāmeyyāti. -- Evaü bho Gotama, taü kissa hetu: Asu hi bho Gotama aggi dukkhasamphasso c' eva mahābhitāpo ca mahāpariëāho cāti. -- Taü kim-ma¤¤asi Māgandiya:
idān' eva nu kho so aggi dukkhasamphasso c' eva mahābhitāpo ca mahāpariëāho ca, udāhu pubbe pi so aggi dukkhasamphasso c' eva mahābhitāpo ca mahāpariëāho cāti. -Idāni c' eva bho Gotama so aggi dukkhasamphasso c' eva mahābhitāpo ca mahāpariëāho ca, pubbe pi so aggi dukkhasamphasso c' eva mahābhitāpo ca mahāpariëāho ca. Asu hi ca bho Gotama kuņņhã puriso arugatto pakkagatto kimãhi khajjamāno nakhehi vaõamukhāni vippatacchamāno upahatindriyo dukkhasamphasse yeva aggismiü sukham-iti viparãtasa¤¤aü paccalatthāti. -- Evam-eva kho Māgandiya atãtampi addhānaü kāmā dukkhasamphassā c' eva mahābhitāpā ca mahāpariëāhā ca, anāgatam-pi addhānaü kāmā dukkhasamphassā c' eva mahābhitāpā ca mahāpariëāhā ca, etarahi pi paccuppannaü addhānaü kāmā dukkhasamphassā c' eva mahābhitāpā ca mahāpariëāhā ca. Ime ca Māgandiya sattā kāmesu avãtarāgā kāmataõhāhi khajjamānā kāmapariëāhena pariķayhamānā upahatindriyā dukkhasamphasses' eva kāmesu sukham-iti viparãtasa¤¤aü paccalatthuü.
     Seyyathā pi Māgandiya kuņņhã puriso arugatto pakkagatto kimãhi khajjamāno nakhehi vaõamukhāni vippatacchamāno aīgārakāsuyā kāyaü paritāpeti, yathā yathā kho Māgandiya asu kuņņhã puriso arugatto pakkagatto kimãhi khajjamāno nakhehi vaõamukhāni vippatacchamāno aīgārakāsuyā kāyaü paritāpeti tathā tathā 'ssa tāni vaõamukhāni asucitarāni c' eva honti duggandhatarāni ca påtikatarāni ca,

#<[page 508]>#
%<508                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  hoti c' eva kāci sātamattā assādamattā yadidaü vaõamukhānaü kaõķåvanahetu; evam-eva kho Māgandiya sattā kāmesu avãtarāgā kāmataõhāhi khajjamānā kāmapariëāhena pariķayhamānā kāme paņisevanti, yathā yathā kho Māgandiya sattā kāmesu avãtarāgā kāmataõhāhi khajjamānā kāmapariëāhena pariķayhamānā kāme paņisevanti tathā tathā tesaü sattānaü kāmataõhā c' eva pavaķķhati kāmapariëāhena ca pariķayhanti, hoti c' eva kāci sātamattā assādamattā yadidaü pa¤ca kāmaguõe paņicca.
     Taü kim-ma¤¤asi Māgandiya: api nu te diņņho vā suto vā rājā vā rājamahāmatto vā pa¤cahi kāmaguõehi samappito samaīgibhåto paricārayamāno kāmataõhaü appahāya kāmapariëāhaü appaņivinodetvā vigatapipāso ajjhattaü våpasantacitto vihāsi vā viharati vā viharissati vā ti. -- No h' idaü bho Gotama. -- Sādhu Māgandiya; mayā pi kho etaü Māgandiya n' eva diņņhaü na sutaü: rājā vā rājamahāmatto vā pa¤cahi kāmaguõehi samappito samaīgibhåto paricārayamāno kāmataõhaü appahāya kāmapariëāhaü appaņivinodetvā vigatapipāso ajjhattaü våpasantacitto vihāsi vā viharati vā viharissati vā. Atha kho Māgandiya ye hi keci samaõā vā brāhmaõā vā vigatapipāsā ajjhattaü våpasantacittā vihaüsu vā viharanti vā viharissanti vā sabbe te kāmānaü yeva samudaya¤-ca atthagama¤-ca assāda¤-ca ādãnava¤ca nissaraõa¤-ca yathābhåtaü viditvā kāmataõhaü pahāya kāmapariëāhaü paņivinodetvā vigatapipāsā ajjhattaü våpasantacittā vihaüsu vā viharanti vā viharissanti vā ti.
     Atha kho Bhagavā tāyaü velāyaü imaü udānaü udānesi.
            ârogyaparamā lābhā, nibbānaü paramaü sukhaü,
     aņņhaīgiko ca maggānaü khemaü amatagāminan-ti.
     Evaü vutte Māgandiyo paribbājako Bhagavantaü etadavoca: Acchariyaü bho Gotama, abbhutaü bho Gotama, yāva subhāsita¤-c' idaü bhotā Gotamena:

#<[page 509]>#
%<                    3.5. MâGANDIYASUTTAũ. (75)                 509>%
     ârogyaparamā lābhā, nibbānaü paramaü sukhan-ti.
Mayā pi kho etaü bho Gotama sutaü pubbakānaü paribbājakānaü ācariyapācariyānaü bhāsamānānaü:
     ârogyaparamā lābhā, nibbānaü paramaü sukhan-ti, ta-y-idaü bho Gotama sametãti. -- Yaü pana te etaü Māgandiya sutaü pubbakānaü paribbājakānaü ācariyapācariyānaü bhāsamānānaü:
     ârogyaparamā lābhā, nibbānaü paramaü sukhan-ti, kataman-taü ārogyaü, kataman-taü nibbānan-ti. Evaü vutte Māgandiyo paribbājako sakān' eva sudaü gattāni pāõinā anomajjati: Idan-taü bho Gotama ārogyaü, idan-taü nibbānaü. Ahaü hi bho Gotama etarahi arogo sukhã, na maü ki¤ci ābādhatãti.
     Seyyathā pi Māgandiya jaccandho puriso, so na passeyya kaõhasukkāni råpāni, na passeyya nãlakāni råpāni, na passeyya pãtakāni råpāni, na passeyya lohitakāni råpāni, na passeyya ma¤jeņņhikāni råpāni, na passeyya samavisamaü, na passeyya tārakāråpāni, na passeyya candimasuriye.
So suõeyya cakkhumato bhāsamānassa: chekaü vata bho odātaü vatthaü abhiråpaü nimmalaü sucin-ti, so odātapariyesanaü careyya. Tam-en' a¤¤ataro puriso telamasikatena sāhuëacãvarena va¤ceyya: idan-te ambho purisa odātaü vatthaü abhiråpaü nimmalaü sucin-ti.
So taü patigaõheyya, paņiggahetvā pārupeyya, pārupitvā attamano attamanavācaü nicchāreyya: chekaü vata bho odātaü vatthaü abhiråpaü nimmalaü sucin-ti. Taü kimma¤¤asi Māgandiya: api nu so jaccandho puriso jānanto passanto amuü telamasikataü sāhuëacãvaraü patigaõheyya, paņiggahetvā pārupeyya, pārupitvā attamano attamanavācaü nicchāreyya: chekaü vata bho odātaü vatthaü abhiråpaü nimmalaü sucin-ti, udāhu cakkhumato saddhāyāti. -- Ajānanto hi bho Gotama apassanto asu jaccandho puriso amuü telamasikataü sāhuëacãvaraü patigaõheyya, paņiggahetvā pārupeyya, pārupitvā attamano attamanavācaü nicchāreyya:

#<[page 510]>#
%<510                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
chekaü vata bho odātaü vatthaü abhiråpaü nimmalaü sucin-ti, cakkhumato saddhāyāti. -- Evam-eva kho Māgandiya a¤¤atitthiyā paribbājakā andhā acakkhukā, ajānantā ārogyaü apassantā nibbānaü atha ca pan' imaü gāthaü bhāsanti:
           Arogyaparamā lābhā, nibbānaü paramaü sukhan-ti.
Pubbakeh' esā Māgandiya arahantehi sammāsambuddhehi gāthā bhāsitā:
         ârogyaparamā lābhā, nibbānaü paramaü sukhaü,
           aņņhaīgiko ca maggānaü khemaü amatagāminan-ti.
Sā etarahi anupubbena puthujjanagatā. Ayaü kho pana Māgandiya kāyo rogabhåto gaõķabhåto sallabhåto aghabhåto ābādhabhåto, so tvaü imaü kāyaü rogabhåtaü gaõķabhåtaü sallabhåtaü aghabhåtaü ābādhabhåtaü: Idan-taü bho Gotama ārogyaü, idan-taü nibbānan-ti vadesi. Taü hi te Māgandiya ariyaü cakkhuü na-tthi yena tvaü ariyena cakkhunā ārogyaü jāneyyāsi nibbānaü passeyyāsãti.
     Evaü pasanno ahaü bhoto Gotamassa: pahoti me bhavaü Gotamo tathā dhammaü desetuü yathā 'haü ārogyaü jāneyyaü nibbānaü passeyyan-ti. -- Seyyathā pi Māgandiya jaccandho puriso, so na passeyya kaõhasukkāni råpāni, na passeyya nãlakāni råpāni, na passeyya pãtakāni råpāni, na passeyya lohitakāni råpāni, na passeyya ma¤jeņņhikāni råpāni, na passeyya samavisamaü, na passeyya tārakāråpāni, na passeyya candimasuriye. Tassa mittāmaccā ¤ātisālohitā bhisakkaü sallakattaü upaņņhapeyyuü, tassa so bhisakko sallakatto bhesajjaü kareyya, so taü bhesajjaü āgamma na cakkhåni uppādeyya cakkhåni visodheyya. Taü kim-ma¤¤asi Māgandiya: nanu so vejjo yāvad-eva kilamathassa vighātassa bhāgã assāti. -- Evaü bho Gotama. -Evam-eva kho Māgandiya aha¤-c' eva te dhammaü deseyyaü:
idan-taü ārogyaü, idan-taü nibbānan-ti, so tvaü ārogyaü na jāneyyāsi nibbānaü na passeyyāsi, so mam' assa kilamatho, sā mam' assa vihesā ti.

#<[page 511]>#
%<                    3.5. MâGANDIYASUTTAũ. (75)                  511>%
     Evaü pasanno ahaü bhoto Gotamassa: pahoti me bhavaü Gotamo tathā dhammaü desetuü yathā 'haü ārogyaü jāneyyaü nibbānaü passeyyan-ti. -- Seyyathā pi Māgandiya jaccandho puriso, so na passeyya kaõhasukkāni råpāni, na passeyya nãlakāni råpāni, na passeyya pãtakāni råpāni, na passeyya lohitakāni råpāni, na passeyya ma¤jeņņhikāni råpāni, na passeyya samavisamaü, na passeyya tārakāråpāni, na passeyya candimasuriye. So suõeyya cakkhumato bhāsamānassa: chekaü vata bho odātaü vatthaü abhiråpaü nimmalaü sucin-ti, so odātapariyesanaü careyya.
Tam-en' a¤¤ataro puriso telamasikatena sāhuëacãvarena va¤ceyya: idan-te ambho purisa odātaü vatthaü abhiråpaü nimmalaü sucin-ti. So taü patiganheyya, paņiggahetvā pārupeyya. Tassa mittāmaccā ¤ātisālohitā bhisakkaü sallakattaü upaņņhapeyyuü, tassa so bhisakko sallakatto bhesajjaü kareyya, uddhavirecanaü adhovirecanaü a¤janaü pacca¤janaü natthukammaü; so taü bhesajjaü āgamma cakkhåni uppādeyya cakkhåni visodheyya, tassa saha cakkhuppādā yo amusmiü telamasikate sāhuëacãvare chandarāgo so pahãyetha, ta¤-ca naü purisaü amittato pi daheyya paccatthikato pi daheyya, api ca jãvitā voropetabbaü ma¤¤eyya: dãgharattaü vata bho ahaü iminā purisena telamasikatena sāhuëacãvarena nikato va¤cito paladdho: idan-te ambho purisa odātaü vatthaü abhiråpaü nimmalaü sucin-ti.
Evam-eva kho Māgandiya aha¤-c' eva te dhammaü deseyyaü: idan-taü ārogyaü, idan-taü nibbānan-ti, so tvaü ārogyaü jāneyyāsi nibbānaü passeyyāsi, tassa te saha cakkhuppādā yo pa¤cas' upādānakkhandhesu chandarāgo so pahãyetha; api ca te evam-assa: dãgharattaü vata bho ahaü iminā cittena nikato va¤cito paladdho, ahaü hi råpaü yeva upādiyamāno upādiyiü, vedanaü yeva upādiyamāno upādiyiü, sa¤¤aü yeva upādiyamāno upādiyiü, saīkhāre yeva upādiyamāno upādiyiü, vi¤¤āõaü yeva upādiyamāno upādiyiü; tassa me upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti,

#<[page 512]>#
%<512                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam-etassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotãti.
     Evaü pasanno ahaü bhoto Gotamassa: pahoti me bhavaü Gotamo tathā dhammaü desetuü yathā 'haü imamhā āsanā anandho vuņņhaheyyan-ti. -- Tena hi tvaü Māgandiya sappurise bhajeyyāsi; yato kho tvaü Māgandiya sappurise bhajissasi, tato tvaü Māgandiya saddhammaü sossasi; yato kho tvaü Māgandiya saddhammaü sossasi, tato tvaü Māgandiya dhammānudhammaü paņipajjissasi; yato kho tvaü Māgandiya dhammānudhammaü paņipajjissasi, tato tvaü Māgandiya sāmaü yeva ¤assasi sāmaü dakkhisi: ime rogā gaõķā sallā, idha rogā gaõķā sallā aparisesā nirujjhanti; tassa me upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraõaü sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti, evam-etassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotãti.
     Evaü vutte Māgandiyo paribbājako Bhagavantaü etadavoca: Abhikkantaü bho Gotama, abhikkantaü bho Gotama.
Seyyathā pi bho Gotama nikujjitaü vā ukkujjeyya, paņicchannaü vā vivareyya, måëhassa vā maggaü ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaü dhāreyya: cakkhumanto råpāni dakkhintãti, evam-evaü bhotā Gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaü bhavantaü Gotamaü saraõaü gacchāmi dhamma¤-ca bhikkhusaīgha¤-ca. Labheyyāhaü bhoto Gotamassa santike pabbajjaü labheyyaü upasampadan-ti. -- Yo kho Māgandiya a¤¤atitthiyapubbo imasmim dhammavinaye ākaīkhati pabbajjaü ākaīkhati upasampadaü, so cattāro māse parivasati, catunnaü māsānaü accayena āraddhacittā bhikkhå pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya; api ca m' ettha puggalavemattatā viditā ti. -- Sace bhante a¤¤atitthiyapubbā imasmiü dhammavinaye ākaīkhantā pabbajjaü ākaīkhantā upasampadaü cattāro māse parivasanti, catunnaü māsānaü accayena āraddhacittā bhikkhå pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya, ahaü cattāri vassāni parivasissāmi, catunnaü maü vassānaü accayena āraddhacittā bhikkhå pabbājentu upasampādentu bhikkhubhāvāyāti.

#<[page 513]>#
%<                     3.6. SANDAKASUTTAũ. (76)                    513>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Alattha kho Māgandiyo paribbājako Bhagavato santike pabbajjaü alattha upasampadaü. Aciråpasampanno kho pan' āyasmā Māgandiyo eko våpakaņņho appamatto ātāpã pahitatto viharanto na cirass' eva yass' atthāya kulaputtā samma-d-eva agārasmā anagāriyaü pabbajanti tad-anuttaraü brahmacariyapariyosānaü diņņhe va dhamme sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā upasampajja vihāsi; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti abbha¤¤āsi.
A¤¤ataro kho pan' āyasmā Māgandiyo arahataü ahosãti.
                   MâGANDIYASUTTANTAũ PAĨCAMAũ.
                                76.
     Evam-me sutaü. Ekaü samayaü Bhagavā Kosambiyaü viharati Ghositārāme. Tena kho pana samayena Sandako paribbājako Pilakkhaguhāyaü paņivasati mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiü pa¤camattehi paribbājakasatehi.
Atha kho āyasmā ânando sāyanhasamayaü paņisallāõā vuņņhito bhikkhå āmantesi: âyām' āvuso yena Devakaņasobbho ten' upasaīkamissāma guhādassanāyāti. Evam-āvuso ti kho te bhikkhå āyasmato ânandassa paccassosuü. Atha kho āyasmā ânando sambahulehi bhikkhåhi saddhiü yena Devakaņasobbho ten' upasaīkami. Tena kho pana samayena Sandako paribbājako mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiü nisinno hoti unnādiniyā uccāsaddāya mahāsaddāya anekavihitaü tiracchānakathaü kathentiyā, seyyathãdaü rājakathaü corakathaü mahāmattakathaü senākathaü bhayakathaü yuddhakathaü annakathaü pānakathaü vatthakathaü sayanakathaü mālākathaü gandhakathaü ¤ātikathaü yānakathaü gāmakathaü nigamakathaü nagarakathaü janapadakathaü itthikathaü sårakathaü visikhākathaü kumbhaņņhānakathaü pubbapetakathaü nānattakathaü lokakkhāyikaü samuddakkhāyikaü itibhavābhavakathaü iti vā.

#<[page 514]>#
%<514                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  Addasā kho Sandako paribbājako āyasmantaü ânandaü dårato va āgacchantaü, disvāna sakaü parisaü saõņhapesi: Appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddam-akattha, ayaü samaõassa Gotamassa sāvako āgacchati samaõo ânando. Yāvatā kho pana samaõassa Gotamassa sāvakā Kosambiyaü paņivasanti ayaü tesaü a¤¤ataro samaõo ânando. Appasaddakāmā kho pana te āyasmanto appasaddavinãtā appasaddassa vaõõavādino, app-eva nāma appasaddaü parisaü viditvā upasaīkamitabbaü ma¤¤eyyāti. Atha kho te paribbājakā tuõhã ahesuü. Atha kho āyasmā ânando yena Sandako paribbājako ten' upasaīkami. Atha kho Sandako paribbājako āyasmantaü ânandaü etad-avoca: Etu kho bhavaü ânando, sāgataü bhoto ânandassa, cirassaü kho bhavaü ânando imaü pariyāyam-akāsi yadidaü idh' āgamanāya; nisãdatu bhavaü ânando, idam-āsanaü pa¤¤attan-ti. Nisãdi kho āyasmā ânando pa¤¤atte āsane. Sandako pi kho paribbājako a¤¤ataraü nãcaü āsanaü gahetvā ekamantaü nisãdi.
     Ekamantaü nisinnaü kho Sandakaü paribbājakam āyasmā ânando etad-avoca: Kāya nu 'ttha Sandaka etarahi kathāya sannisinnā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā ti. -- Tiņņhat' esā bho ânanda kathā yāya mayaü etarahi kathāya sannisinnā, n' esā bhoto ânandassa kathā dullabhā bhavissati pacchā pi savanāya. Sādhu vata bhavantaü yeva ânandaü paņibhātu sake ācariyake dhammã kathā ti. -Tena hi Sandaka suõāhi sādhukaü manasikarohi, bhāsissāmãti. Evaü bho ti kho Sandako paribbājako āyasmato ânandassa paccassosi. âyasmā ânando etad-avoca: Cattāro 'me Sandaka tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena abrahmacariyavāsā akkhātā, cattāri ca anassāsikāni brahmacariyāni akkhātāni, yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü na vaseyya vasanto vā na ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalan-ti. -- Katame pana te bho ânanda tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro abrahmacariyavāsā akkhātā yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü na vaseyya vasanto vā na ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalan-ti.

#<[page 515]>#
%<                     3.6. SANDAKASUTTAũ. (76)                    515>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Idha Sandaka ekacco satthā evaüvādã hoti evaüdiņņhi:
Na-tthi dinnaü na-tthi yiņņhaü na-tthi hutaü, na-tthi sukaņadukkaņānaü kammānaü phalaü vipāko, na-tthi ayaü loko na-tthi paro loko, na-tthi mātā na-tthi pitā, na-tthi sattā opapātikā, na-tthi loke samaõabrāhmaõā sammaggatā sammāpaņipannā ye ima¤-ca lokaü para¤-ca lokaü sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedenti. Cātummahābhåtiko ayaü puriso, yadā kālaü karoti paņhavã paņhavãkāyaü anupeti anupagacchati, āpo āpokāyaü anupeti anupagacchati, tejo tejokāyaü anupeti anupagacchati, vāyo vāyokāyaü anupeti anupagacchati, ākāsaü indriyāni saīkamanti, āsandipa¤camā purisā mataü ādāya gacchanti, yāv' āëāhanā padāni pa¤¤āyanti, kāpotakāni aņņhãni bhavanti. Bhassantāhutiyo, dattupa¤¤attaü yad-idaü dānaü. Tesaü tucchaü musā vilāpo ye keci atthikavādaü vadanti. Bāle ca paõķite ca kāyassa bhedā ucchijjanti vinassanti na honti param-maraõā ti.
     Tatra Sandaka vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Ayaü kho bhavaü satthā evaüvādã evaüdiņņhi: Na-tthi dinnaü na-tthi yiņņhaü --pe-- na honti param-maraõā ti. Sace imassa bhoto satthuno saccaü vacanaü, akatena me ettha kataü, avusitena me ettha vusitaü; ubho pi mayaü ettha samasamā sāma¤¤apattā, yo cāhaü na vadāmi: ubho kāyassa bhedā ucchijjissāma vinassissāma na bhavissāma param-maraõā ti. Atirekaü kho pan' imassa bhoto satthuno naggiyaü muõķiyaü ukkuņikappadhānaü kesamassulocanaü, yo 'haü puttasambādhasayanaü ajjhāvasanto Kāsikacandanaü paccanubhonto mālāgandhavilepanaü dhārento jātaråparajataü sādiyanto iminā bhotā satthārā samasamagatiko bhavissāmi abhisamparāyaü. So 'haü kiü jānanto kiü passanto imasmiü satthari brahmacariyaü carissāmi. So: abrahmacariyavāso ayan-ti iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati. Ayaü kho Sandaka tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena paņhamo abrahmacariyavāso akkhāto yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü na vaseyya vasanto vā na ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalaü.

#<[page 516]>#
%<516                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Puna ca paraü Sandaka idh' ekacco satthā evaüvādã hoti evaüdiņņhi: Karato kārayato chindato chedāpayato pacato pācayato socayato kilamayato phandato phandāpayato pāõam-atimāpayato adinnaü ādiyato sandhiü chindato nillopaü harato ekāgārikaü karoto paripanthe tiņņhato paradāraü gacchato musā bhaõato, karato na karãyati pāpaü; khurapariyantena ce pi cakkena yo imissā paņhaviyā pāõe ekamaüsakhalaü ekamaüsapu¤jaü kareyya na-tthi tatonidānaü pāpaü, na-tthi pāpassa āgamo; dakkhiõa¤-ce pi Gaīgāya tãraü gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pācento na-tthi tatonidānaü pāpaü, na-tthi pāpassa āgamo; uttara¤-ce pi Gaīgāya tãraü gaccheyya dadanto dāpento yajanto yājento na-tthi tatonidānaü pu¤¤aü, na-tthi pu¤¤assa āgamo; dānena damena saüyamena saccavajjena na-tthi pu¤¤aü, na-tthi pu¤¤assa āgamo ti.
     Tatra Sandaka vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Ayaü kho bhavaü satthā evaüvādã evaüdiņņhi: Karato kārayato --pe-- na-tthi pu¤¤assa āgamo ti. Sace imassa bhoto satthuno saccaü vacanaü, akatena me ettha kataü, avusitena me ettha vusitaü; ubho pi mayaü ettha samasamā sāma¤¤apattā, yo cāhaü na vadāmi: ubhinnaü kurutaü na karãyati pāpan-ti. Atirekaü kho pan' imassa bhoto satthuno --pe-- brahmacariyaü carissāmi. So: abrahmacariyavāso ayan-ti iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati. Ayaü kho Sandaka tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dutiyo abrahmacariyavāso akkhāto yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü na vaseyya vasanto vā na ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalaü.
     Puna ca paraü Sandaka idh' ekacco satthā evaüvādã hoti evaüdiņņhi: Na-tthi hetu na-tthi paccayo sattānaü saīkilesāya, ahetu appaccayā sattā saīkilissanti; na-tthi hetu na-tthi paccayo sattānaü visuddhiyā, ahetu appaccayā sattā visujjhanti; na-tthi balaü na-tthi viriyaü na-tthi purisatthāmo na-tthi purisaparakkamo,

#<[page 517]>#
%<                    3.6. SANDAKASUTTAũ. (76)                    517>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  sabbe sattā sabbe pāõā sabbe bhåtā sabbe jãvā avasā abalā aviriyā niyatisaīgatibhāvapariõatā chass-evābhijātisu sukhadukkhaü paņisaüvedentãti.
     Tatra Sandaka vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Ayaü kho bhavaü satthā evaüvādã evaüdiņņhi: Na-tthi hetu natthi paccayo --pe-- sukhadukkhaü paņisaüvedentãti. Sace imassa bhoto satthuno saccaü vacanaü, akatena me ettha kataü, avusitena me ettha vusitaü; ubho pi mayaü ettha samasamā sāma¤¤apattā, yo cāhaü na vadāmi: ubho ahetu appaccayā visujjhissāmāti. Atirekaü kho pan' imassa bhoto satthuno --pe-- brahmacariyaü carissāmi. So:
abrahmacariyavāso ayan-ti iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati. Ayaü kho Sandaka tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena tatiyo abrahmacariyavāso akkhāto yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü na vaseyya vasanto vā na ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalaü.
     Puna ca paraü Sandaka idh' ekacco satthā evaüvādã hoti evaüdiņņhi: Satt' ime kāyā akaņā akaņavidhā animmitā animmātā va¤jhā kåņaņņhā esikaņņhāyi-ņņhitā, te na i¤janti na vipariõamanti na a¤¤ama¤¤aü byābādhenti, nālaü a¤¤ama¤¤assa sukhāya vā dukkhāya vā sukhadukkhāya vā. Katame satta: paņhavãkāyo āpokāyo tejokāyo vāyokāyo sukhe dukkhe jãve, satt' ime. Ime satta kāyā akaņā akaņavidhā animmitā animmātā va¤jhā kåņaņņhā esikaņņhāyi-ņņhitā, te na i¤janti na vipariõamanti na a¤¤ama¤¤aü byābādhenti, nālaü a¤¤ama¤¤assa sukhāya vā dukkhāya vā sukhadukkhāya vā. Tattha na-tthi hantā vā ghātetā vā sotā vā sāvetā vā vi¤¤ātā vā vi¤¤āpetā vā. Ye pi tiõhena satthena sãsaü chindati, na koci ka¤ci jãvitā voropeti, sattannaü tv-eva kāyānamantarena satthaü vivaram-anupatati. Cuddasa kho pan' imāni yonipamukhasatasahassāni saņņhi ca satāni cha ca satāni, pa¤ca ca kammuno satāni pa¤ca ca kammāni tãõi ca kammāni kamme ca aķķhakamme ca, dvaņņhi paņipadā, dvaņņh' antarakappā, chaë-ābhijātiyo, aņņha purisabhåmiyo, ekånapa¤¤āsa ājãvasate, ekånapa¤¤āsa paribbājasate, ekånapa¤¤āsa nāgāvāsasate,

#<[page 518]>#
%<518                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  vãse indriyasate, tiüse nirayasate, chattiüsa rajodhātuyo, satta sa¤¤igabbhā, satta asa¤¤igabbhā, satta nigaõņhigabbhā, satta devā satta mānusā satta pesācā satta sarā satta pavuņā satta papātā satta papātasatāni satta supinā satta supinasatāni, cullāsãti mahākappuno satasahassāni yāni bāle ca paõķite ca sandhāvitvā saüsaritvā dukkhass' antaü karissanti. Tattha na-tthi: iminā 'haü sãlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā aparipakkaü vā kammaü paripācessāmi paripakkaü vā kammaü phussa phussa byantikarissāmãti, hevaü na-tthi. Doõamite sukhadukkhe, pariyantakaņe saüsāre na-tthi hāyanavaķķhane na-tthi ukkaüsāvakaüse. Seyyathā pi nāma suttaguëe khitte nibbeņhiyamānam-eva paleti, evam-evaü bāle ca paõķite ca sandhāvitvā saüsaritvā dukkhass' antaü karissantãti.
     Tatra Sandaka vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Ayaü kho bhavaü satthā evaüvādã evaüdiņņhi: Satt' ime kāyā --pe-- dukkhass' antaü karissantãti. Sace imassa bhoto satthuno saccaü vacanaü, akatena me ettha kataü, avusitena me ettha vusitaü; ubho pi mayaü ettha samasamā sāma¤¤apattā, yo cāhaü na vadāmi: ubho sandhāvitvā saüsaritvā dukkhass' antaü karissāmāti. Atirekaü kho pan' imassa bhoto satthuno naggiyaü muõķiyaü ukkuņikappadhānaü kesamassulocanaü, yo 'haü puttasambādhasayanaü ajjhāvasanto Kāsikacandanaü paccanubhonto mālāgandhavilepanaü dhārento jātaråparajataü sādiyanto iminā bhotā satthārā samasamagatiko bhavissāmi abhisamparāyaü. So 'haü kiü jānanto kiü passanto imasmiü satthari brahmacariyaü carissāmi. So: abrahmacariyavāso ayan-ti iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati. Ayaü kho Sandaka tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena catuttho abrahmacariyavāso akkhāto yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü na vaseyya vasanto vā na ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalaü.
     Ime kho Sandaka tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro abrahmacariyavāsā akkhātā yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü na vaseyya vasanto vā na ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalan-ti.

#<[page 519]>#
%<                    3.6. SANDAKASUTTAũ. (76)                    519>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -Acchariyaü bho ânanda, abbhutaü bho ânanda, yāva¤-c' idaü tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro abrahmacariyavāsā va samānā abrahmacariyavāsā ti akkhātā yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü na vaseyya vasanto vā na ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalaü. Katamāni pana tāni bho ânanda tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāri anassāsikāni brahmacariyāni akkhātāni yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü na vaseyya vasanto vā na ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalan-ti.
     Idha Sandaka ekacco satthā sabba¤¤å sabbadassāvã aparisesaü ¤āõadassanaü paņijānāti: carato ca me tiņņhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataü samitaü ¤āõadassanaü paccupaņņhitan-ti. So su¤¤am-pi agāraü pavisati, piõķampi na labhati, kukkuro pi ķasati, caõķena pi hatthinā samāgacchati, caõķena pi assena samāgacchati, caõķena pi goõena samāgacchati, itthiyā pi purisassa pi nāmam-pi gottam-pi pucchati, gāmassa pi nigamassa pi nāmam-pi maggam-pi pucchati. So: kim-idan-ti puņņho samāno: su¤¤aü me agāraü pavisitabbaü ahosi, tena pāvisiü; piõķam-me aladdhabbaü ahosi, tena nālatthaü; kukkurena ķasitabbaü ahosi, ten' amhi daņņho; caõķena hatthinā samāgantabbaü ahosi, tena samāgamaü; caõķena assena samāgantabbaü ahosi, tena samāgamaü; caõķena goõena samāgantabbaü ahosi, tena samāgamaü; itthiyā pi purisassa pi nāmam-pi gottampi pucchitabbaü ahosi, tenāpucchiü; gāmassa pi nigamassa pi nāmam-pi maggam-pi pucchitabbaü ahosi, tenāpucchinti. Tatra Sandaka vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Ayaü kho bhavaü satthā sabba¤¤å sabbadassāvã --pe-- tenāpucchin-ti. So: anassāsikaü idaü brahmacariyan-ti iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati. Idaü kho Sandaka tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena paņhamaü anassāsikaü brahmacariyaü akkhātaü yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü na vaseyya vasanto vā na ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalaü.

#<[page 520]>#
%<520                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/ 
     Puna ca paraü Sandaka idh' ekacco satthā anussaviko hoti anussavasacco, so anussavena itihãtihaparamparāya piņakasampadāya dhammaü deseti. Anussavikassa kho pana Sandaka satthuno anussavasaccassa sussatam-pi hoti dussatam-pi hoti, tathā pi hoti a¤¤athā pi hoti. Tatra Sandaka vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Ayaü kho bhavaü satthā anussaviko anussavasacco, so anussavena itihãtihaparamparāya piņakasampadāya dhammaü deseti; anussavikassa kho pana satthuno anussavasaccassa sussatam-pi hoti dussatam-pi hoti, tathā pi hoti a¤¤athā pi hoti. So: anassāsikaü idaü brahmacariyan-ti iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati. Idaü kho Sandaka tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dutiyaü anassāsikaü brahmacariyaü akkhātaü yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü na vaseyya vasanto vā na ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalaü.
     Puna ca paraü Sandaka idh' ekacco satthā takkã hoti vãmaüsã, so takkapariyāhataü vãmaüsānucaritaü sayaüpaņibhānaü dhammaü deseti. Takkissa kho pana Sandaka satthuno vãmaüsissa sutakkitam-pi hoti duttakkitam-pi hoti, tathā pi hoti a¤¤athā pi hoti. Tatra Sandaka vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Ayaü kho bhavaü satthā takkã vãmaüsã, so takkapariyāhataü vãmaüsānucaritaü sayaüpaņibhānaü dhammaü deseti; takkissa kho pana satthuno vãmaüsissa sutakkitam-pi hoti duttakkitam-pi hoti, tathā pi hoti a¤¤athā pi hoti. So: anassāsikaü idaü brahmacariyan-ti iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati.
Idaü kho Sandaka tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena tatiyaü anassāsikaü brahmacariyaü akkhātaü yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü na vaseyya vasanto vā na ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalaü.
     Puna ca paraü Sandaka idh' ekacco satthā mando hoti momuho, so mandattā momuhattā tathā tathā pa¤haü puņņho samāno vācāvikkhepaü āpajjati amarāvikkhepaü:

#<[page 521]>#
%<                     3.6. SANDAKASUTTAũ. (76)                  521>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  evam-pi me no, tathā pi me no, a¤¤athā pi me no, no ti pi me no, no no ti pi me no ti. Tatra Sandaka vi¤¤å puriso iti paņisa¤cikkhati: Ayaü kho bhavaü satthā mando momuho --pe-- no no ti pi me no ti. So: anassāsikaü idaü brahmacariyan-ti iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati. Idaü kho Sandaka tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena catutthaü anassāsikaü brahmacariyaü akkhātaü yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü na vaseyya vasanto vā na ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalaü.
     Imāni kho Sandaka tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāri anassāsikāni brahmacariyāni akkhātāni yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü na vaseyya vasanto vā na ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalan-ti. -- Acchariyaü bho ânanda, abbhutaü bho ânanda, yāva¤-c' idaü tena Bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāri anassāsikān' eva brahmacariyāni anassāsikāni brahmacariyānãti akkhātāni yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü na vaseyya vasanto vā na ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalaü. So pana bho ânanda satthā kiüvādã kimakkhāyã yattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü vaseyya vasanto ca ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalan-ti.
     Idha Sandaka Tathāgato loke uppajjati arahaü sammāsambuddho vijjācaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaü buddho bhagavā. So imaü lokaü sadevakaü --pe-- sayaü abhi¤¤ā sacchikatvā pavedeti --pe-- brahmacariyaü pakāseti. Taü dhammaü suõāti gahapati vā gahapatiputto vā a¤¤atarasmiü vā kule paccājāto -- yathā Kandarakasuttaü evaü vitthāretabbaü --.
So ime pa¤ca nãvaraõe pahāya cetaso upakkilese pa¤¤āya dubbalãkaraõe vivicc' eva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicāraü vivekajaü pãtisukhaü paņhamaü jhānaü upasampajja viharati. Yasmiü kho Sandaka satthari sāvako evaråpaü uëāraü visesaü adhigacchati,

#<[page 522]>#
%<522                    II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
tattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü vaseyya vasanto ca ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalaü. Puna ca paraü Sandaka bhikkhu vitakkavicārānaü våpasamā --pe-dutiyaü jhānaü -- tatiyaü jhānaü -- catutthaü jhānaü upasampajja viharati. Yasmiü kho Sandaka satthari sāvako --pe-- ¤āyaü dhammaü kusalaü.
     So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte pubbenivāsānussati¤āõāya cittaü abhininnāmeti. So anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati, seyyathãdaü ekampi jātiü dve pi jātiyo --pe-- iti sākāraü sa-uddesaü anekavihitaü pubbenivāsaü anussarati. Yasmiü kho Sandaka satthari sāvako --pe-- ¤āyaü dhammaü kusalaü. So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte sattānaü cutåpapāta¤āõāya cittaü abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate --pe-- yathākammåpage satte pajānāti. Yasmiü kho Sandaka satthari sāvako --pe-- ¤āyaü dhammaü kusalaü. So evaü samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaīgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ņhite ānejjappatte āsavānaü khaya¤āõāya cittaü abhininnāmeti.
So: idaü dukkhan-ti yathābhåtaü pajānāti --pe-- ayaü āsavanirodhagāminã paņipadā ti yathābhåtaü pajānāti. Tassa evaü jānato evaü passato kāmāsavā pi cittaü vimuccati, bhavāsavā pi cittaü vimuccati, avijjāsavā pi cittaü vimuccati; vimuttasmiü vimuttam-iti ¤āõaü hoti; khãõā jāti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü nāparaü itthattāyāti pajānāti. Yasmiü kho Sandaka satthari sāvako evaråpaü uëāraü visesaü adhigacchati, tattha vi¤¤å puriso sasakkaü brahmacariyaü vaseyya vasanto ca ārādheyya ¤āyaü dhammaü kusalan-ti.
     Yo pana so bho ânanda bhikkhu arahaü khãõāsavo vusitavā katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadatto parikkhãõabhavasaüyojano samma-d-a¤¤ā vimutto, paribhu¤jeyya so kāme ti.

#<[page 523]>#
%<                     3.6. SANDAKASUTTAũ. (76)                  523>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  -- Yo so Sandaka bhikkhu arahaü khãõāsavo vusitavā katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano samma-d-a¤¤ā vimutto, abhabbo so pa¤ca ņhānāni ajjhācarituü: abhabbo khãõāsavo bhikkhu sa¤cicca pāõaü jãvitā voropetuü, abhabbo khãõāsavo bhikkhu adinnaü theyyasaīkhātaü ādātuü, abhabbo khãõāsavo bhikkhu methunaü dhammaü patisevituü, abhabbo khãõāsavo bhikkhu sampajānamusā bhāsituü, abhabbo khãõāsavo bhikkhu sannidhikārakaü kāme paribhu¤jituü seyyathā pi {pubbe} agāriyabhåto. Yo so Sandaka bhikkhu arahaü khãõāsavo vusitavā katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano samma-d-a¤¤āvimutto, abhabbo so imāni pa¤ca ņhānāni ajjhācaritun-ti.
     Yo pana so bho ânanda bhikkhu arahaü khãõāsavo vusitavā katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano samma-d-a¤¤ā vimutto, tassa carato c' eva tiņņhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataü samitaü ¤āõadassanaü paccupaņņhitaü: khãõā me āsavā ti. -- Tena hi Sandaka upaman-te karissāmi, upamāya p' idh' ekacce vi¤¤å purisā bhāsitassa atthaü ājānanti. Seyyathā pi Sandaka purisassa hatthapādā chinnā, tassa carato c' eva tiņņhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataü samitaü chinnā va hatthapādā, api ca kho naü paccavekkhamāno jānāti: chinnā me hatthapādā ti, evam-eva kho Sandaka yo so bhikkhu arahaü khãõāsavo vusitavā katakaraõãyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhãõabhavasaüyojano samma-d-a¤¤ā vimutto, tassa carato c' eva tiņņhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataü samitaü khãõā va āsavā, api ca kho naü paccavekkhamāno jānāti: khãõā me āsavā ti.
     Kãva bahukā pana bho ânanda imasmiü dhammavinaye niyyātāro ti. -- Na kho Sandaka ekaü yeva sataü na dve satāni na tãõi satāni na cattāri satāni na pa¤ca satāni, atha kho bhiyyo va ye imasmiü dhammavinaye niyyātāro ti. -- Acchariyaü bho ânanda, abbhutaü bho ânanda, na ca nāma sadhammokkaüsanā bhavissati na paradhammavambhanā, āyatane ca dhammadesanā tāva bahukā ca niyyātāro pa¤¤āyissanti,

#<[page 524]>#
%<524                   II. MAJJHIMAPAööâSAũ.>%
\<[... content straddling page break has been moved to the page above ...]>/  ime pan' ājãvikā puttamatāya puttā, attāna¤-c' eva ukkaüsenti pare ca vambhenti, tayo c' eva niyyātāro pa¤¤āpenti, seyyathãdaü Nandaü Vacchaü, Kisaü Saīkiccaü, Makkhaliü Gosālan-ti.
     Atha kho Sandako paribbājako sakaü parisaü āmantesi: Carantu bhonto, samaõe Gotame brahmacariyavāso, na dāni sukaraü amhehi lābhasakkārasiloke pariccajitun-ti.
Itih' idaü Sandako paribbājako sakaü parisaü uyyojesi Bhagavati brahmacariye ti.
                     SANDAKASUTTANTAũ CHAōōHAũ.