Digha-Nikaya of the Sutta-Pitaka, Vol. III; Patikavagga, Suttantas 24-34. Based on the edition by T.W. Rhys Davids and J.E. Carpenter, London : Pali Text Society 1911. Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 2.10.2014] NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ANNOTATED VERSION #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS *<...>* = SUPERSCRIPT \<...>\ = REDLINE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ DÅgha-NikÃya Vol. III #<[page 001]># %< 1>% NAMO TASSA BHAGAVATO ARAHATO SAMMù-SAMBUDDHASSA. [DÅgha NikÃya. xxiv. PÃÂika\<*<1>*>/-Suttanta.] Evam me sutam. 1.1. Ekaæ samayaæ Bhagavà Mallesu viharati. Anu- piyaæ\<*<2>*>/ nÃma MallÃnaæ nigamo. Atha kho Bhagavà pub- baïha-samayaæ nivÃsetvà patta-cÅvaram ÃdÃya Anupiyaæ piï¬Ãya pÃvisi. Atha kho Bhagavato etad ahosi: `Atippago kho tÃva AnupiyÃya\<*<3>*>/ piï¬Ãya carituæ, yan nÆnÃhaæ yena Bhaggava-gottassa paribbÃjakassa ÃrÃmo yena Bhaggava- gotto paribbÃjako ten' upasaækameyyan ti.' Atha kho Bhagavà yena Bhaggava-gottassa paribbÃjakassa ÃrÃmo yena Bhaggava-gotto paribbÃjako ten' upasaækami. \<-------------------------------------------------------------------------- Sc -- Sinhalese manuscript belonging to J. E. Carpenter. Sd -- Sinhalese manuscript belonging to T. W. Rhys Davids. St -- Sinhalese manuscript, Turnour Collection, India Office. Bm -- Burmese manuscript, royal Mandalay Collection, India Office, No. 40. Br -- Printed Burmese text, Rangoon. K -- Printed Siamese text, King of Siam's edition. Sum Scd, Sum Br -- corresponding MSS. and text of the SumaÇgala VilÃsinÅ. --------------------------------------------------------------- 1 Bm PÃthika; Br PÃthika and PÃtika. 2 So SS Bmr Sum; K Anuppiyaæ; Sum adds Anopiyan ti pi pÃÂho. 3 Br Anupiyaæ. >/ #<[page 002]># %<2 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 1. 2.>% 1. Atha\<*<1>*>/ kho Bhaggava-gotto paribbÃjako Bhagavantaæ etad avoca: `Etu kho bhante BhagavÃ, sÃgataæ\<*<2>*>/ bhante Bhagavato, cirassaæ kho bhante Bhagavà imaæ pariyÃyam akÃsi yad- idaæ idh'\<*<3>*>/ ÃgamanÃya. NisÅdatu bhante BhagavÃ, idam Ãsanaæ pa¤¤attan ti.'\<*<4>*>/ NisÅdi Bhagavà pa¤¤atte Ãsane. Bhaggava-gotto pi kho paribbÃjako a¤¤atara nÅcaæ Ãsanaæ gahetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Bhaggava-gotto parib- bÃjako Bhagavantaæ etad avoca: `PurimÃni bhante divasÃni purimatarÃni Sunakkhatto Licchavi\<*<5>*>/-putto yenÃhaæ ten' upasaækami, upasaækamitvà maæ etad avoca: `PaccakkhÃto dÃni mayà Bhaggava BhagavÃ. Na dÃnÃhaæ Bhaggava\<*<6>*>/ Bhagavantaæ uddissa viharÃmÅti.' Kacc' etaæ bhante tath' eva yathà Sunak- khatto Licchavi-putto avacÃti?' `Tath' eva kho etaæ Bhaggava yathà Sunakkhatto Lic- chavi-putto avaca.'\<*<7>*>/ 3. PurimÃni Bhaggava divasÃni purimatarÃni Sunakkhatto Licchavi-putto yenÃhaæ ten' upasaækami. Upasaæka- mitvà maæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi, ekamantaæ nisinno kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto maæ etad avoca: `PaccakkhÃmi dÃnÃhaæ bhante Bhagavan- taæ,\<*<8>*>/ na dÃnÃhaæ bhante Bhagavantaæ\<*<8>*>/ uddissa viharis- sÃmÅti.' Evaæ vutte ahaæ Bhaggava Sunakkhattaæ Licchavi-put- taæ etad avocaæ: `Api nÆnÃhaæ Sunakkhatta evaæ {avacaæ}\<*<9>*>/ -- Ehi tvaæ Sunakkhatta, mamaæ uddissa viha- rÃhÅti? `No h' etaæ bhante.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS addasÃ; Bmr K atha. Cp. D. ix. 5. 2 So SS and D. ix. 5; Bmr K svÃgataæ. 3 Sc kho. 4 So D. ix. 5 and Bm K: SS pa¤¤attaæ. 5 Br LicchavÅ, and onwards. 6 Br omits. 7 Br avoca. 8-8 SS omit. 9 So SS Bmr; K avocaæ. >/ #<[page 003]># %% `Tvaæ và pana maæ evaæ avaca -- Ahaæ bhante Bhaga- vantaæ uddissa viharissÃmÅti?' `No h' etaæ bhante.' `Iti kira Sunakkhatta n' evÃhan taæ vadÃmi -- Ehi tvaæ Sunakkhatta mamaæ uddissa viharÃhÅti; na pi kira maæ tvaæ vadesi -- Ahaæ bhante Bhagavantaæ uddissa viharissÃmÅti. Evaæ sante mogha-purisa ko santo kaæ paccÃcikkhasi? \<*<1>*>/ Passa mogha-purisa yÃva¤ ca te idaæ aparaddhan ti.' 4. `Na hi\<*<2>*>/ pana me bhante Bhagavà uttari-manussa- dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karotÅti.' `Api nu tÃhaæ\<*<3>*>/ Sunakkhatta evaæ avacaæ\<*<4>*>/ -- Ehi tvaæ Sunakkhatta, mamaæ\<*<5>*>/ uddissa viharÃhi, ahan te uttari- manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karissÃmÅti?' `No h' etaæ bhante.' `Tvaæ và pana maæ evaæ avaca -- Ahaæ bhante Bha- gavantaæ uddissa viharissÃmi, Bhagavà me uttari-manussa- dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karissatÅti?' `No h' etaæ bhante.' `Iti kira Sunakkhatta {n'evÃhan} taæ vadÃmi -- Ehi tvaæ Sunakkhatta mamaæ uddissa viharÃhi, ahan te uttari- manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karissÃmÅti; na pi kira maæ tvaæ vadesi -- Ahaæ bhante Bhagavantaæ uddissa viharissÃmi, Bhagavà me uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karissatÅti. Evaæ sante mogha-purisa ko santo kaæ paccÃcikkhasi? Taæ kiæ ma¤¤asi Sunak- khatta? Kate và uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriye akate và uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriye, yass' atthÃya mayà dhammo desito so niyyÃti takkarassa sammÃ- dukkha-kkhayÃyÃti?' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K note katthaci poÂÂhake `paccakkhÃsÅti' pÃÂho dissati. 2 Bmr K hi: Sct cÃhaæ; Sd cÃha. See 5. 3 SS nÆnÃhaæ, but see 5, Sct nutÃhaæ; Bmr K nu tÃhaæ. 4 So Bmr K: SS avaca (but avacaæ in 5). 5 So SS Bmr; K mama. 6 Bmr ca. >/ #<[page 004]># %<4 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 1. 4.>% `Kate và bhante uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂi- hÃriye akate và uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriye, yass' atthÃya Bhagavatà dhammo desito so niyyÃti takka- rassa sammÃ-dukkha-kkhayÃyÃti.' `Iti kira Sunakkhatta kate và uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriye akate và uttari-manussa-dhammà iddhi- pÃÂihÃriye, yass' atthÃya mayà dhammo desito so niyyÃti takkarassa sammÃ-dukkha-kkhayÃya. Tatra Sunakkhatta kiæ uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ kataæ karissati? Passa mogha-purisa yÃva¤ ca te idaæ aparad- dhan ti.' 5. `Na hi\<*<1>*>/ pana me bhante Bhagavà agga¤¤aæ pa¤¤Ã- {petÅti.}'\<*<2>*>/ `Api nu tÃhaæ Sunakkhatta evaæ avacaæ -- Ehi tvaæ Sunakkhatta mamaæ uddissa viharÃhi, ahaæ te agga¤¤aæ pa¤¤ÃpessÃmÅti?' `No h' etaæ bhante.' `Tvaæ và pana maæ evaæ avaca -- Ahaæ bhante Bhaga- vantaæ uddissa viharissÃmi, Bhagavà me agga¤¤aæ pa¤¤Ã- pessatÅti?' `No h' etaæ bhante.' `Iti kira Sunakkhatta {n'evÃhan} taæ vadÃmi -- Ehi tvaæ Sunakkhatta mamaæ uddissa viharÃhi, ahan te agga¤¤aæ pa¤¤ÃpessÃmÅti; na pi kira maæ tvaæ vadesi -- Ahaæ bhante Bhagavantaæ uddissa viharissÃmi, Bhagavà me agga¤¤aæ pa¤¤ÃpessatÅti. Evaæ sante mogha-purisa ko santo kaæ paccÃcikkhasi? Taæ kiæ ma¤¤asi Sunak- khatta? Pa¤¤atte và agga¤¤e apa¤¤atte\<*<3>*>/ và agga¤¤e, yass' atthÃya mayà dhammo desito so niyyÃti takkarassa sammÃ-dukkha-kkhayÃyÃti?' `Pa¤¤atte và bhante agga¤¤e apa¤¤atte và agga¤¤e, yass' atthÃya Bhagavatà dhammo desito so niyyÃti takka- rassa sammÃ-dukkha-kkhayÃyÃti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sdt nÃhaæ. 2 Bmr K pa¤¤apetÅti (and below). 3 SS app-, but sometimes afterwards ap-. >/ #<[page 005]># %% `Iti kira Sunakkhatta pa¤¤atte và agga¤¤e apa¤¤atte và agga¤¤e yass' atthÃya mayà dhammo desito so niyyÃti takkarassa sammÃ-dukkha-kkhayÃya. Tatra Sunakkhatta kiæ pa¤¤attaæ agga¤¤aæ karissati? Passa mogha-purisa yÃva¤ ca te idaæ aparaddhaæ\<*<1>*>/. 6. `Aneka-pariyÃyena kho te Sunakkhatta mama vaïïo bhÃsito Vajji-gÃme --\<*<2>*>/ Iti pi so Bhagavà arahaæ SammÃ- Sambuddho vijjÃ-caraïa-sampanno sugato loka-vidÆ anut- taro purisa-damma-sÃrathi satthà deva-manussÃnaæ Bud- dho Bhagavà ti. Iti kho te Sunakkhatta aneka-pariyÃ- yena mama vaïïo bhÃsito Vajji-gÃme. `Aneka-pariyÃyena kho te Sunakkhatta Dhammassa vaïïo bhÃsito Vajji-gÃme --\<*<3>*>/ SvÃkkhÃto Bhagavatà Dham- mo sandiÂÂhiko akÃliko ehi-passiko opanayiko paccattaæ veditabbo vi¤¤ÆhÅti. Iti kho te Sunakkhatta aneka-pariyÃ- yena Dhammassa vaïïo bhÃsito Vajji-gÃme. `{Aneka}-pariyÃyena kho te Sunakkhatta Saæghassa vaïïo bhÃsito Vajji-gÃme -- SupaÂipanno\<*<4>*>/ Bhagavato sÃvaka-saægho, uju-paÂipanno\<*<5>*>/ Bhagavato sÃvaka-saægho, ¤Ãya-paÂipanno Bhagavato sÃvaka-saægho, sÃmÅci-paÂi- panno Bhagavato sÃvaka-saægho, yadidaæ cattÃri purisa- yugÃni aÂÂha-purisa-puggalÃ, esa Bhagavato sÃvaka-saægho Ãhuïeyyo pÃhuïeyyo dakkhiïeyyo a¤jali-karaïÅyo anut- taraæ pu¤¤a-kkhettaæ lokassÃti. Iti kho te Sunakkhatta aneka-pariyÃyena Saæghassa vaïïo bhÃsito Vajji-gÃme. `ùrocayÃmi kho te Sunakkhatta, paÂivedayÃmi kho te Sunakkhatta, bhavissanti kho te Sunakkhatta vattÃro -- No visahi Sunakkhatto Licchavi-putto Samaïe Gotame brahmacariyaæ carituæ, so avisahanto sikkhaæ paccak- khÃya hÅnÃy' Ãvatto ti. Iti kho te Sunakkhatta bhavis- santi vattÃro ti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS Bmr; K aparaddhan ti; (SÅ) iti-saddo na dissati. 2 For this series of praises, cp. D. xvi. 2. 9, vol. ii., p. 93. 3 For this formula, see D. xviii. 27, vol. ii., p. 217. 4 Bm supp-: Br suppaÂippanno. 5 Bm ujupp-: Br ujupaÂippanno. >/ #<[page 006]># %<6 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 1. 6.>% Evam pi kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto mayà vuccamÃno apakkam' eva imasmà dhamma-vinayà yathà taæ apÃyiko\<*<1>*>/ nerayiko. 7. Ekam idÃhaæ Bhaggava samayaæ BumÆsu\<*<2>*>/ viha- rÃmi, Uttarakà nÃma BumÆnaæ\<*<3>*>/ nigamo. Atha kho 'haæ Bhaggava pubbaïha-samayaæ nivÃsetvà patta-cÅvaram ÃdÃya Sunakkhattena Licchavi-puttena pacchÃ-samaïena Uttarakaæ piï¬Ãya pÃvisiæ. Tena kho pana samayena acelo Korakkhattiyo\<*<4>*>/ kukkuravatiko\<*<5>*>/ catukuï¬iko\<*<6>*>/ chamÃ- nikkiïïaæ\<*<7>*>/ bhakkhasaæ mukhen' eva khÃdati mukhen' eva bhu¤jati. Addasà kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto acelaæ Korakkhattiyaæ kukkuravatikaæ catukuï¬ikaæ chamÃ-{nikkiïïaæ} bhakkhasaæ mukhen' eva khÃdantaæ mukhen' eva bhu¤jantaæ. DisvÃn' assa etad ahosi: `SÃdhu-rÆpo vata bho arahaæ samaïo catukuï¬iko chamÃ- nikkiïïaæ bhakkhasaæ mukhen' eva khÃdati mukhen' eva bhu¤jatÅti.' Atha kho ahaæ Bhaggava Sunakkhattassa Licchavi- puttassa cetasà ceto-parivitakkam a¤¤Ãya {Sunakkhat taæ} Licchavi-puttaæ etad avocaæ: `Tvaæ pi nÃma mogha-purisa\<*<8>*>/ Sakya-puttiyo paÂijÃnis- sasÅti?' `Kiæ pana maæ bhante Bhagavà evam Ãha -- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS; Bmr K Sum ÃpÃyiko. 2 Sc Bumutthasu; Sd Bumusu; St BumÆsu; Bmr ThÆlÆsu; K ThÆlÆsu, (SÅ) BÆmÆsu; Sum SS KhulÆsu, Br ThulÆsu. 3 So Sct; Sd Bumunaæ; Bmr K ThÆlÆnam. 4 Sc korakkhatiko; Sd korakkhattako; St korakkhattiko; Bmr korakhattiyo; K Sum korakkhattiyo. 5 So Sdt Bmr Sum; Sc kukkara-; K Sum kukkuravattiko. 6 So SS; Bmr K -koï¬-; Sum -koïÂh.' 7 Sd chalÃnikkhittaæ; St chalÃnikkiïïaæ. 8 Bmr add samaïo (and below). >/ #<[page 007]># %% Tvam pi nÃma mogha-purisa Sakya-puttiyo paÂijÃnis- sasÅti?' `Na nu te Sunakkhatta imaæ\<*<1>*>/ acelaæ Korakkhattiyaæ kukkuravatikaæ\<*<2>*>/ catukuï¬ikaæ chamÃ-nikkiïïaæ bhak- khasaæ mukhen' eva khÃdantaæ mukhen' eva bhu¤jantaæ disvÃna\<*<3>*>/ etad ahosi -- SÃdhu-rÆpo vata bho arahaæ samaïo catukuï¬iko chamÃ-nikkiïïaæ bhakkhasaæ mukhen' eva khÃdati mukhen' eva bhu¤jati?' `Evaæ bhante. Kim pana bhante Bhagavà arahattassa maccharÃyatÅti?' `Na kho ahaæ mogha-purisa arahattassa maccharÃ- yÃmi. Api ca tuyh' ev' etaæ pÃpakaæ diÂÂhi-gataæ upa- pannaæ, taæ pajaha, mà te ahosi dÅgha-rattaæ ahitÃya dukkhÃya. Yaæ kho pan' etaæ Sunakkhatta ma¤¤asi acelaæ\<*<4>*>/ Korakkhattiyaæ\<*<5>*>/ -- SÃdhu-rÆpo arahaæ samaïo ti, so sattama\<*<6>*>/-divasaæ alasakena kÃlaæ karissati, kÃlakato ca KÃlaka¤jÃ\<*<7>*>/ nÃma asurà sabba-nihÅno asura-kÃyo tatra upapajjissati,\<*<8>*>/ kÃlakata¤ ca naæ bÅraïa\<*<9>*>/-tthambhake susÃne cha¬¬essanti. ùkaÇkhamÃno ca tvaæ Sunakkhatta acelaæ Korakkhattiyaæ upasaækamitvà puccheyyÃsi -- JÃnÃsi Ãvuso\<*<10>*>/ Korakkhattiya attano gatiæ ti? èhÃnaæ kho pan' etaæ Sunakkhatta {vijjati}, yan te acelo Korakkhattiyo vyÃkarissati -- JÃnÃmi Ãvuso Sunakkhatta attano gatiæ, KÃlaka¤jà nÃma asurà sabba-nihÅno asura-kÃyo tatr' amhi upapanno ti.' 8. Atha kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto yena acelo Korakkhattiyo ten' upasaækami, upasaæka- mitvà acelaæ Korakkhattiyaæ etad avoca: `VyÃkato kho 'si Ãvuso Korakkhattiya Samaïena Gotamena -- Acelo Korak- khattiyo sattama-divasaæ alasakena kÃlaæ karissati, kÃla- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS omit. 2 SS omit. 3 Sdt insert te; K disvÃnassa. 4 So SS Bmr; K acelo. 5 K korakkhattiyo. 6 St tassatama; Bmr K Sum sattamaæ. 7 So SS; Bmr K Sum KÃlaka¤jikÃ; cp. D. xx. 12. 8 Bmr K upap- (and below); SS uppa-. 9 Scd bir-; K vÅr-. 10 Bmr insert acela. >/ #<[page 008]># %<8 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 1. 8.>% kato ca KÃlaka¤jà nÃmà asurà sabba-nihÅno asura-kÃyo tatra upapajjissati, kÃlakata¤ ca naæ bÅraïa-tthambhake susÃne cha¬¬essantÅti. Yena tvaæ Ãvuso Korakkhattiya mattaæ mattaæ\<*<1>*>/ ca bhattaæ\<*<2>*>/ bhu¤jeyyÃsi,\<*<3>*>/ mattaæ mattaæ ca pÃnÅyaæ piveyyÃsi, yathà Samaïassa Gota- massa micchà assa vacanan ti.' Atha kho Bhaggava Sunakkhatto\<*<4>*>/ eka-dvÅhikÃya satta- rattindivÃni gaïesi yathà taæ TathÃgatassa asaddahamÃno. Atha kho Bhaggava acelo Korakkhattiyo sattama-divasaæ alasakena kÃlam akÃsi, kÃlakato KÃlaka¤jà nÃma asurà sabba-nihÅno asura-kÃyo tatra upapajji, kÃlakata¤ ca taæ\<*<5>*>/ bÅraïa-tthambhake susÃne cha¬¬esuæ. 9. Assosi kho Bhaggava Sunakkhatto\<*<6>*>/ -- Acelo Korak- khattiyo alasakena kÃlakato bÅraïa-tthambhake susÃne cha¬¬ito ti. Atha kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi- putto yena bÅraïa-tthambhakaæ susÃnaæ yena acelo Korak- khattiyo ten' upasaækami, upasaækamitvà acelaæ Korak- khattiyaæ tikkhattuæ pÃïinà ÃkoÂesi -- `JÃnÃsi Ãvuso Korakkhattiya attano gatin ti?' Atha kho Bhaggava acelo Korakkhattiyo pÃïinà piÂÂhiæ paripu¤janto vuÂÂhÃsi -- `JÃnÃmi Ãvuso Sunakkhatta attano gatiæ, KÃlaka¤jà nÃma asurà sabba-nihÅno asura-kÃyo tatr' amhi upapanno ti' vatvà tatth' eva uttÃno papati\<*<7>*>/. 10. Atha kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto yenÃhaæ ten' upasaækami, upasaækamitvà maæ abhivÃ- detvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho ahaæ Bhaggava Sunakkhattaæ Licchavi-puttaæ etad avocaæ: `Taæ kiæ ma¤¤asi Sunakkhatta? Yath' eva te ahaæ\<*<8>*>/ acelaæ Korakkhattiyaæ Ãrabbha vyÃkÃsiæ, tath' eva taæ vipÃkaæ\<*<9>*>/ a¤¤athà và ti?' `Yath' eva me bhante Bhagavà acelaæ Korakkhattiyaæ Ãrabbha vyÃkÃsi, tath' eva taæ vipÃkaæ no a¤¤athà ti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr mattamatta¤. 2 Bmr omit. 3 Sdt bhu¤jayathÃsi. 4 Bmr K add Licchavi-putto. 5 So SS; Br K naæ. 6 Br adds LicchavÅ-putto. 7 So SS; Br K paripati. 8 Br omits. 9 So SS Bmr; K adds no. Cp. 14. >/ #<[page 009]># %% `Taæ kiæ ma¤¤asi Sunakkhatta? Yadi evaæ sante kataæ và hoti uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ akataæ và ti?' `Addhà kho bhante evaæ sante kataæ hoti uttari- manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ no akatan ti.' `Evam pi kho maæ tvaæ mogha-purisa uttari-manussa- dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karontaæ evaæ vadesi -- Na hi pana me bhante Bhagavà uttari-manussa-dhammà iddhi- pÃÂihÃriyaæ karotÅti. Passa mogha-purisa yÃva¤ ca te idaæ aparaddhan ti.' Evam pi kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto mayà vuccamÃno apakkam'\<*<1>*>/ eva imasmà dhamma-vinayÃ, yathà taæ ÃpÃyiko nerayiko. 11. Ekam idÃhaæ Bhaggava samayaæ VesÃliyaæ viharÃmi MahÃ-vane kÆÂÃgÃra-sÃlÃyaæ. Tena kho pana samayena acelo Kandaramasuko\<*<2>*>/ VesÃliyaæ paÂivasati lÃbhagga-ppatto c' eva yasagga-ppatto ca Vajji-gÃme. Tassa satta vatta-padÃni\<*<3>*>/ samattÃni samÃdinnÃni honti -- `YÃva- jÅvaæ acelako assaæ, na vatthaæ paridaheyyaæ: yÃva- jÅvaæ brahmacÃrÅ assaæ, na methunaæ dhammaæ paÂise- veyyaæ: yÃva-jÅvaæ surÃ-maæsen' eva yÃpeyyaæ, na odana-kummÃsaæ\<*<4>*>/ bhu¤jeyyaæ: puratthimena VesÃliyaæ\<*<5>*>/ Udenaæ nÃma cetiyaæ taæ nÃtikkameyyaæ: dakkhi- ïena VesÃliyaæ Gotamakaæ nÃma cetiyaæ taæ nÃtikka- meyyaæ: pacchimena VesÃliyaæ Sattambaæ\<*<6>*>/ nÃma cetiyaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bmr K; Sct akappam; Sd anappam. 2 So Sd and K (SÅ); Sc KalÃramaÂÂako; St Kandaramasukho: Bm and Sum-Br KaÊÃramaÂÂako (and below); Br KalÃramaÂÂhako; but in 12 -maÂÂako; K 12 -maÂÂako: K KaÊÃramajjhako; Sum KaÊÃramaÂÂhuko. So St below. 3 So Sd K; Sc cata-; St Bmr Sum vata-. 4 Bmr -danakumÃsaæ. 5 So SS and K (SÅ); Bmr K VesÃliæ (and onwards). 6 So St Bmr K; Sc sattamaæ; Sd sattaccaæ. >/ #<[page 010]># %<10 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 1. 11.>% taæ nÃtikkameyyaæ: uttarena\<*<1>*>/ VesÃliyaæ Bahuputtaæ\<*<2>*>/ nÃma cetiyaæ taæ nÃtikkameyyan ti.' So imesaæ sattan- naæ vatta-padÃnaæ\<*<3>*>/ {samÃdÃna}-hetu lÃbhagga-ppatto c' eva yasagga-ppatto ca Vajji-gÃme. 12. Atha kho {Bhaggava} Sunakkhatto Licchavi-putto yena acelo Kandaramasuko ten' upasaækami, upasaækamitvà acelaæ Kandaramasukaæ pa¤haæ apucchi. Tassa acelo Kandaramasuko\<*<4>*>/ pa¤haæ puÂÂho na sampÃyÃsi,\<*<5>*>/ asam- pÃyanto kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtvÃkÃsi. Atha kho Bhaggava Sunakkhattassa Licchavi-puttassa {etad} ahosi -- `SÃdhu-rÆpaæ vata bho arahantaæ samaïaæ ÃsÃdim- hase,\<*<6>*>/ mà vata no\<*<7>*>/ ahosi dÅgha-rattaæ ahitÃya dukkhÃyÃti.' 13. Atha kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto yenÃhaæ ten' upasaækami upasaækamitvà maæ abhivÃ- detvà ekamantaæ nisÅdi, ekamantaæ nisinnaæ kho ahaæ Bhaggava Sunakkhattaæ Licchavi-puttaæ etad avocaæ: `Tvam pi nÃma mogha-purisa Sakya-puttiyo paÂijÃnis- sasÅti?' `Kiæ pana maæ bhante Bhagavà evam Ãha -- Tvam pi nÃma mogha-purisa Sakya-puttiyo paÂijÃnissasÅti?' `Nanu tvaæ Sunakkhatta\<*<8>*>/ acelaæ Kandaramasukaæ\<*<9>*>/ upasaækamitvà pa¤haæ apucchi? Tassa te acelo Kandara- masuko pa¤haæ puÂÂho na sampÃyÃsi, asampÃyanto kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtvÃkÃsi. Tassa te\<*<10>*>/ etad ahosi -- SÃdhu-rÆpaæ vata bho arahantaæ samaïaæ ÃsÃdimhase, mà vata no ahosi dÅgha-rattaæ ahitÃya dukkhÃyÃti.' `Evaæ bhante. Kim pana bhante Bhagavà arahattassa maccharÃyatÅti?' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sdt uttariæ. 2 So SS Bmr; K -puttakan. 3 So K; SS Bmr vata-. 4 St KaÊÃramasuko. 5 So Sdt Bmr; Sc sampÃyati. 6 So St Bmr and Sum-Br; Sc as-; Sd -hate; K Sum-Scd ÃsÃdiyimhase (and below). 7 K inserts bho. 8 SS -aæ. 9 Sc KalaramaÂÂakaæ; Sdt -maÂÂhukaæ, and below. 10 SS omit te. >/ #<[page 011]># %% `Na kho p' ahaæ\<*<1>*>/ mogha-purisa arahattassa maccharÃ- yÃmi. Api ca tuyh' ev' etaæ pÃpakaæ diÂÂhi-gataæ uppan- naæ, taæ pajaha, mà te ahosi dÅgha-rattaæ ahitÃya duk- khÃya.\<*<2>*>/ Yaæ kho pan' etaæ Sunakkhatta ma¤¤asi acelaæ Kandaramasukaæ\<*<3>*>/ -- SÃdhu-rÆpo arahaæ samaïo ti, so na cirass' eva parihito\<*<4>*>/ sÃnucariyo\<*<5>*>/ vicaranto odana-kum- mÃsaæ bhu¤jamÃno sabbÃn' eva VesÃliyÃni cetiyÃni sama- tikkamitvà yasà nikkiïïo\<*<6>*>/ kÃlaæ karissatÅti.' Atha kho Bhaggava acelo Kandaramasuko na cirass' eva parihito\<*<7>*>/ sÃnucariyo vicaranto odana-kummÃsaæ bhu¤ja- mÃno sabbÃn' eva VesÃliyÃni cetiyÃni samatikkamitvà yasà nikkiïïo kÃlam akÃsi. 14. Assosi kho Sunakkhatto Licchavi-putto -- Acelo kira Kandaramasuko parihito sÃnucariyo vicaranto odana-kum- mÃsaæ bhu¤jamÃno sabbÃn' eva VesÃliyÃni cetiyÃni sama- tikkamitvà yasà nikkiïïo kÃlaæ karoti. Atha kho Bhag- gava Sunakkhatto\<*<8>*>/ yenÃhaæ ten' {upasaækami}, upasaæka- mitvà maæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi, ekamantaæ nisinnaæ kho ahaæ Bhaggava Sunakkhattaæ Licchavi- puttaæ etad avocaæ: `Taæ kim ma¤¤asi Sunakkhatta? Yath' eva te ahaæ acelaæ Kandaramasukaæ Ãrabbha vyÃkÃsiæ, tath' eva taæ vipÃkaæ a¤¤athà vÃ\<*<9>*>/ ti?' `Yath' eva me bhante Bhagavà acelaæ Kandaramasukaæ Ãrabbha vyÃkÃsi, tath' eva taæ vipÃkaæ no a¤¤athà ti.' `Taæ kim ma¤¤asi Sunakkhatta? Yadi evaæ sante \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr K ahaæ. 2 SS Bmr K dukkhÃyÃti. Cp. 7, p. 7. 3 Cp. 11. Here Sdt KalÃramaÂthukaæ; Sc -maÂÂakaæ. 4 So Bmr K; Sc paridahito; Sdt parihÅno. 5 So SS; Bmr K Sum -iko (and below). 6 So St Bmr; Scd nikinno; K nihÅno; (and below). Cp. 7. 7 So Sd Bmr K; Sc -dahito; St -hÅno. 8 Br K add Licchavi-putto. 9 So Bmr; SS no a¤¤athà (omitting vÃ); K no a¤¤athà vÃ. >/ #<[page 012]># %<12 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 1. 14.>% kataæ và hoti uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ, akataæ và ti?' `Addhà kho bhante evaæ sante kataæ hoti uttari- manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ, no akatan ti.' `Evam pi kho maæ\<*<1>*>/ tvaæ mogha-purisa uttari-manussa- dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karontaæ evaæ vadesi -- Na hi pana me bhante Bhagavà uttari-manussa-dhammà iddhi- pÃÂihÃriyaæ karotÅti. Passa mogha-purisa yÃva¤ ca te idaæ aparaddhan ti.' Evam pi kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto mayà vuccamÃno apakkam' eva imasmà dhamma-vinayÃ, yathà taæ ÃpÃyiko nerayiko. 15. Ekam idÃhaæ Bhaggava samayaæ tatth' eva VesÃli- yaæ viharÃmi MahÃ-vane kÆÂÃgÃra-sÃlÃyaæ. Tena kho pana samayena acelo PÃÂika-putto\<*<2>*>/ VesÃliyaæ paÂivasati lÃbhagga-ppatto c' eva yasagga-ppatto\<*<3>*>/ ca Vajji-gÃme. So\<*<4>*>/ VesÃliyaæ parisati\<*<5>*>/ evaæ vÃcaæ bhÃsati: `Samaïo pi\<*<6>*>/ Gotamo ¤Ãïa-vÃdo, aham pi ¤Ãïa-vÃdo, ¤Ãïa-vÃdo kho pana ¤Ãïa-vÃdena arahati uttari-manussa- dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ dassetuæ. Samaïo Gotamo upa¬¬ha-pathaæ Ãgaccheyya, ahaæ ca\<*<7>*>/ upa¬¬ha-pathaæ gaccheyyaæ. Te tattha ubho\<*<8>*>/ uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ kareyyÃma. Ekaæ ce Samaïo Gotamo uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karissati, dvÃhaæ karissÃmi. Dve ce Samaïo Gotamo uttari- manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyÃni karissati, cattÃrÃhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So St Bm K; Sc omits; Sd tvaæ maæ. 2 Bm PÃthika-; Br PÃtika- (though PÃthika in title). 3 Sdt omit c' eva yasagga-ppatto. 4 SS omit; Bmr add ca. 5 So Sc Bmr K; Sd paÂivasati; St pativasati. In subsequent passages SS sometimes agree in pativasati, sometimes in parisatiæ. 6 Br omits. 7 Bmr K pi. 8 Bmr K add pi (and below). >/ #<[page 013]># %% karissÃmi. CattÃri ce Samaïo Gotamo uttari-manussa- dhammà iddhi-pÃÂihÃriyÃni karissati, aÂÂhÃhaæ karissÃmi. Iti yÃvatakaæ yÃvatakaæ Samaïo Gotamo uttari-manussa- dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karissati, tad\<*<1>*>/-diguïaæ tad- diguïÃhaæ karissÃmÅti.' 16. Atha\<*<2>*>/ kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto yenÃhaæ ten' upasaækami, upasaækamitvà maæ abhivÃ- detvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Bhag- gava Sunakkhatto Licchavi-putto maæ etad avoca: `Acelo bhante PÃÂika-putto VesÃliyaæ paÂivasatilÃbhagga- ppatto c' eva yasagga-ppatto ca Vajji-gÃme. So VesÃliyaæ parisati evaæ vÃcaæ bhÃsati -- Samaïo pi Gotamo ¤Ãïa- vÃdo, aham pi ¤Ãïa-vÃdo, ¤Ãïa-vÃdo kho pana ¤Ãïa-vÃdena arahati uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ dasse- tuæ. Samaïo ca\<*<3>*>/ Gotamo upa¬¬ha-pathaæ Ãgaccheyya, aham pi upa¬¬ha-pathaæ gaccheyyaæ. Te tattha ubho uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ kareyyÃma. Ekaæ ce Samaïo Gotamo uttari-manussa-dhammà iddhi- pÃÂihÃriyaæ karissati . . . pe\<*<4>*>/ . . . tad-diguïaæ tad- diguïÃhaæ karissÃmÅti.' Evaæ vutte ahaæ Bhaggava Sunakkhattaæ Licchavi- puttaæ etad avocaæ: `Abhabbo kho Sunakkhatta acelo PÃÂika-putto taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ appahÃya taæ diÂÂhiæ appaÂinis- sajjitvà mama sammukhÅ-bhÃvaæ Ãgantuæ. Sace pi 'ssa evam assa -- Ahaæ taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ appa- hÃya taæ diÂÂhim appaÂinissajjitvà Samaïassa Gotamassa sammukhÅ-bhÃvaæ gaccheyyan ti, -- muddhà pi tassa vipateyyÃti.' 17. `Rakkhat' etaæ\<*<5>*>/ bhante Bhagavà vÃcaæ, rakkhat' etaæ Sugato vÃcan ti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr taæ (and below). 2 So SS Bmr; K iti. 3 Bmr K omit. 4 So SS; Bmr K repeat the whole to dvÃhaæ karissÃmi, and then insert [saækhittaæ]. 5 So Bmr K Sum; SS rakkhatto, or rakkhanto. >/ #<[page 014]># %<14 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 1. 17.>% `Kiæ pana maæ tvaæ Sunakkhatta evaæ vadesi -- Rak- khat' etaæ bhante Bhagavà vÃcaæ, rakkhat' etaæ Sugato vÃcan ti?' `Bhagavatà c' assa\<*<1>*>/ bhante esà vÃcà ekaæsena ovÃditÃ:\<*<2>*>/ -- Abhabbo acelo PÃÂika-putto taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ appahÃya taæ diÂÂhiæ appaÂinissajjitvà mama sam- mukhÅ-bhÃvaæ Ãgantuæ: sace pi 'ssa evam assa -- Ahaæ taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ appahÃya taæ diÂÂhiæ appaÂinissajjitvà Samaïassa Gotamassa sammukhÅ-bhÃvam gaccheyyan ti -- muddhà pi tassa vipateyyÃti. Acelo ca bhante PÃÂika-putto virÆpa-rÆpena Bhagavato sammukhÅ- bhÃvaæ Ãgaccheyya, tad assa Bhagavato musà ti.' 18. `Api nu Sunakkhatta TathÃgato taæ vÃcaæ bhÃseyya yà sà vÃcà dvaya-gÃminÅ ti?' `Kiæ pana bhante Bhagavatà acelo PÃÂika-putto cetasà ceto paricca\<*<3>*>/ vidito -- Abhabbo acelo PÃÂika-putto taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ appahÃya taæ diÂÂhiæ appaÂinissaj- jitvà mama sammukhÅ-bhÃvaæ Ãgantuæ, sace pi 'ssa evam assa -- Ahaæ taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ appahÃya taæ diÂÂhiæ appaÂinissajjitvà Samaïassa Gotamassa sam- mukhÅ-bhÃvam gaccheyyan ti, muddhà pi tassa vipateyyÃti? UdÃhu\<*<4>*>/ devatà {TathÃgatassa}\<*<5>*>/ etam atthaæ Ãrocesuæ -- Abhabbo bhante acelo PÃÂika-putto taæ vÃcaæ appahÃya . . . pe\<*<6>*>/ . . . muddhà pi tassa vipateyyÃti?' `Cetasà ceto paricca vidito c' eva\<*<7>*>/ Sunakkhatta acelo PÃÂika-putto\<*<8>*>/ -- Abhabbo acelo PÃÂika-putto\<*<9>*>/ taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ appahÃya . . . pe . . . muddhà pi tassa vipateyyÃti, devatà pi mama\<*<10>*>/ etam atthaæ Ãrocesuæ: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K pi'ssa. 2 So Bmr Sum-Br; Sc Sum-Sc osÃritÃ; Sdt ovÃritÃ; K odhÃritÃ: Sum-Sd ocÃritÃ. 3 SS paÂicca (and below). 4 SS insert tassa. 5 Bmr K Bhagavato. 6 SS Bmr repeat. 7 Bmr K add me. 8 Sc omits acelo PÃÂika-putto; St acelo only. 9 Sd repeats abh- ac- PÃÂ-; Br omits acelo PÃÂika-putto. 10 SS omit. >/ #<[page 015]># %% "Abhabbo bhante acelo PÃÂika-putto taæ vÃcaæ appahÃya . . . pe . . . muddhà pi tassa vipateyyÃti." Ajito pi nÃma LicchavÅnaæ senÃpati adhunà kÃla-kato TÃvatiæsa- kÃyaæ upapanno. So pi maæ upasaækamitvà evam Ãrocesi: "AlajjÅ bhante acelo PÃÂika-putto, musÃ-vÃdÅ bhante acelo PÃÂika-putto, mam\<*<1>*>/ pi bhante acelo PÃÂika-putto vyÃkÃsi Vajji-gÃme -- Ajito LicchavÅnaæ senÃpati mahÃ-nirayaæ upapanno ti. Na kho panÃhaæ bhante mahÃ-nirayaæ upapanno, TÃvatiæsamhi kÃyam\<*<2>*>/ upapanno, alajjÅ bhante acelo PÃÂika-putto, musÃ-vÃdÅ bhante acelo PÃÂika-putto, abhabbo\<*<3>*>/ bhante acelo PÃÂika-putto taæ vÃcaæ appahÃya . . . pe\<*<4>*>/ . . . muddhà pi tassa vipateyyÃti." Iti kho Sunakkhatta cetasà ceto paricca vidito c' eva me acelo PÃÂika-putto -- Abhabbo acelo PÃÂika-putto taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ appahÃya taæ diÂÂhim appaÂinis- sajjitvà mama sammukhÅ-bhÃvaæ Ãgantuæ, sace pi 'ssa evam assa -- Ahaæ taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ ap- pahÃya taæ diÂÂhiæ appaÂinissajjitvà Samaïassa Gotamassa sammukhÅ-bhÃvaæ gaccheyyan ti -- muddhà pi tassa vipatey- yÃti. Devatà pi me\<*<5>*>/ etam atthaæ Ãrocesuæ: "Abhabbo bhante acelo PÃÂika-putto taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ appahÃya taæ diÂÂhiæ appaÂinissajjitvà Bhagavato sam- mukhÅ-bhÃvaæ Ãgantuæ, sace pi 'ssa evam assa -- Ahaæ taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ appahÃya taæ diÂÂhiæ appaÂinissajjitvà Samaïassa Gotamassa sammukhÅ-bhÃvaæ gaccheyyan ti -- muddhà pi tassa vipateyyÃti." `So\<*<6>*>/ kho panÃhaæ Sunakkhatta VesÃliyaæ piï¬Ãya caritvà pacchÃ-bhattaæ piï¬apÃta-paÂikkanto yena acelassa PÃÂika-puttassa ÃrÃmo ten' upasaækamissÃmi\<*<7>*>/ divÃ- vihÃrÃya. Yassa dÃni tvaæ Sunakkhatta icchasi, tassa ÃrocehÅti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sc mamam: Sd omits to vyÃkÃsi. 2 So SS; Bmr tÃvatiæsakÃyamhi; K tÃvatiæsakÃyaæ. 3 Bmr K add ca; K (SÅ) ca-kÃro na dissati. 4 So K; SS Bmr repeat. 5 SS omit. 6 Bmr K eso. 7 So Bmr; SS K -miæ. >/ #<[page 016]># %<16 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 1. 19.>% 19. Atha kho 'haæ\<*<1>*>/ Bhaggava pubbaïha-samayaæ nivÃsetvà patta-cÅvaraæ ÃdÃya VesÃliyaæ piï¬Ãya pÃvisiæ. VesÃliyaæ piï¬Ãya caritvà pacchÃ-bhattaæ piï¬apÃta- paÂikkanto yena acelassa PÃÂika-puttassa ÃrÃmo ten' upasaækamiæ divÃ-vihÃrÃya. Atha kho Bhaggava Sunak- khatto Licchavi-putto taramÃna-rÆpo VesÃliæ pavisitvà yena abhi¤¤Ãtà abhi¤¤Ãtà LicchavÅ ten' upasaækami, {upa- saækamitvÃ} abhi¤¤Ãte abhi¤¤Ãte LicchavÅ etad avoca: `Es' Ãvuso Bhagavà VesÃliyaæ piï¬Ãya caritvà pacchÃ- bhattaæ piï¬apÃta-paÂikkanto yena acelassa PÃÂika- puttassa ÃrÃmo ten' upasaækami divÃ-vihÃrÃya. Abhik- kamath' Ãyasmanto abhikkamath' Ãyasmanto,\<*<2>*>/ sÃdhu- rÆpÃnaæ {SamaïÃnaæ} uttari-manussa-dhammà iddhi- pÃÂihÃriyaæ bhavissatÅti.' Atha kho Bhaggava abhi¤¤ÃtÃnaæ abhi¤¤ÃtÃnaæ Lic- chavÅnaæ etad ahosi: `SÃdhu-rÆpÃnaæ kira bho Sama- ïÃnaæ uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ bhavis- sati, handa vata bho gacchÃmÃti.' Yena ca\<*<3>*>/ abhi¤¤Ãtà abhi¤¤Ãtà BrÃhmaïa-mahÃsÃlà gahapati-necayikà nÃnÃ-titthiyÃ\<*<4>*>/ Samaïa-BrÃhmaïà ten' {upasaækami}, upasaækamitvà abhi¤¤Ãte abhi¤¤Ãte nÃnÃ- titthiye Samaïa-BrÃhmaïe etad avoca: `Es' Ãvuso Bhagavà VesÃliyaæ piï¬Ãya caritvà pacchÃ-bhattaæ piï¬apÃta-paÂikkanto yena acelassa PÃÂika-puttassa ÃrÃmo ten' upasaækami divÃ-vihÃrÃya. Abhikkamath' Ãyasmanto abhikkamath' Ãyasmanto, sÃdhu-rÆpÃnaæ SamaïÃnaæ uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ bhavissatÅti.' Atha kho Bhaggava abhi¤¤ÃtÃnaæ abhi¤¤ÃtÃnaæ nÃnÃ- titthiyÃnaæ Samaïa-BrÃhmaïÃnaæ etad ahosi: `SÃdhu- rÆpÃnaæ kira bho SamaïÃnaæ uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ bhavissati, handa vata bho gacchÃ- mÃti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS; Bmr khvÃhaæ; K svÃhaæ. 2 Sdt omit the repetition. 3 Br omits. 4 K titthiya (and below). >/ #<[page 017]># %% Atha kho Bhaggava abhi¤¤Ãtà abhi¤¤ÃtÃ\<*<1>*>/ LicchavÅ ab- hi¤¤ÃtÃ\<*<2>*>/ abhi¤¤Ãtà ca BrÃhmaïa-mahÃsÃlà gahapati- necayikà nÃnÃ-titthiyà Samaïa-BrÃhmaïà yena acelassa PÃÂika-puttassa ÃrÃmo ten' upasaækamiæsu. Sà esà Bhag- gava parisÃ\<*<3>*>/ hoti aneka-satà aneka-sahassÃ. 20. Assosi kho Bhaggava acelo PÃÂika-putto: `Abhik- kantà kira abhi¤¤Ãtà abhi¤¤Ãtà LicchavÅ, abhikkantà ab- hi¤¤Ãtà ca BrÃhmaïa-mahÃsÃlà gahapati-necayikà nÃnÃ- titthiyà Samaïa-BrÃhmaïÃ, Samaïo pi\<*<4>*>/ Gotamo mayhaæ ÃrÃme divÃ-vihÃraæ nisinno ti.' SutvÃn' assa bhayaæ chambhitattaæ lomahaæso udapÃdi. Atha kho Bhaggava acelo PÃÂika-putto bhÅto saæviggo lomahaÂÂha-jÃto\<*<5>*>/ yena TindukkhÃnu\<*<6>*>/-paribbÃjakÃrÃmo ten' upasaækami\<*<8>*>/. Assosi kho Bhaggava sà parisÃ: `Acelo kira PÃÂika-putto bhÅto saæviggo lomahaÂÂha-jÃto yena TindukkhÃnu-parib- bÃjakÃrÃmo ten' upasaækamanto ti.' Atha kho Bhaggava sÃ\<*<7>*>/ parisà a¤¤ataraæ purisaæ Ãmantesi: `Ehi tvaæ bho\<*<8>*>/ purisa, yena TindukkhÃnu-paribbÃja- kÃrÃmo yena\<*<9>*>/ acelo PÃÂika-putto ten' upasaækama, upa- saækamitvà acelaæ PÃÂika-puttaæ evaæ vadehi -- Ab- hikkam' Ãvuso PÃÂika-putta, abhikkantà abhi¤¤Ãtà abhi¤- ¤ÃtÃ\<*<10>*>/ LicchavÅ, abhikkantà abhi¤¤ÃtÃ\<*<11>*>/ abhi¤¤Ãtà ca BrÃh- maïa-mahÃsÃlà gahapati-necayikà nÃnÃ-titthiyà Samaïa- BrÃhmaïÃ, Samaïo pi Gotamo Ãyasmato ÃrÃme divÃ-vihÃraæ nisinno. BhÃsità kho pana te es' Ãvuso PÃÂika-putta VesÃ- liyaæ parisati vÃcÃ: "Samaïo pi Gotamo ¤Ãïa-vÃdo aham pi ¤Ãïa-vÃdo, ¤Ãïa-vÃdo kho pana ¤Ãïa-vÃdena arahati uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ dassetuæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sdt insert ca and below. 2 Bm inserts ca. 3 Br inserts mahÃ. 4 Bmr omit pi; Sct add bho. 5 K katthaci poÂÂhake `lomahaæsa-jÃto' ti pÃÂho dissati. 6 So SS Sum; Bmr Tiï¬ukakhÃïu: K Tiï¬ukakhÃnu and below. 7 Scdt put sà before Bhaggava. 8 Scdt ambho. 9 Sc adds ca; Sd yenÃpi Gotamo Ãyasmato ÃrÃmo acelo, etc. 10 Sdt adds ca. 11 Bm adds ca. >/ #<[page 018]># %<18 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 1. 20.>% Samaïo Gotamo upa¬¬ha-pathaæ Ãgaccheyya, ahaæ\<*<1>*>/ upa¬¬ha-pathaæ gaccheyyaæ. Te tattha ubho\<*<2>*>/ uttari- manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ kareyyÃma. Eka¤ ce Samaïo Gotamo uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karissati. dvÃhaæ karissÃmi. Dve ce\<*<3>*>/ Samaïo\<*<4>*>/ Gotamo uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyÃni karissati, cat- tÃrÃhaæ karissÃmi. CattÃri ce Samaïo Gotamo uttari- manussa-dhammà iddhi-{pÃÂihÃriyÃni} karissati, aÂÂhÃhaæ karissÃmi. Iti yÃvatakaæ yÃvatakaæ\<*<5>*>/ Samaïo Gotamo uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karissati, tad- diguïaæ tad-{diguïÃhaæ} karissÃmÅti." Abhikkama yeva\<*<6>*>/ kho Ãvuso PÃÂika-putta {upa¬¬ha}-pathaæ, sabba-paÂhamaæ yeva Ãgantvà Samaïo Gotamo Ãyasmato ÃrÃme divÃ-vihÃraæ nisinno ti.' 21. `Evaæ bho ti' kho Bhaggava so puriso tassà parisÃya paÂissutvà yena TindukkhÃnu-paribbÃjakÃrÃmo yena acelo PÃÂika-putto ten' upasaækami, upasaækamitvà acelaæ PÃÂika-puttaæ etad avoca: `Abhikkam' Ãvuso PÃÂika-putta, abhikkantà abhi¤¤Ãtà abhi¤¤Ãtà LicchavÅ\<*<7>*>/ . . . pe . . . Samaïo Gotamo Ãyasmato ÃrÃme divÃ-vihÃraæ nisinno. BhÃsità kho pana te es' Ãvuso PÃÂika-putta VesÃliyaæ parisati vÃcÃ: "Samaïo pi Gotamo ¤Ãïa-vÃdo aham pi ¤Ãïa-vÃdo . . . pe . . . tad- diguïaæ tad-diguïÃhaæ karissÃmÅti." Abhikkama yeva\<*<8>*>/ kho\<*<9>*>/ Ãvuso PÃÂika-putto upa¬¬ha-{pathaæ}, sabba-paÂhamaæ yeva Ãgantvà Samaïo Gotamo Ãyasmato ÃrÃme divÃ-vihÃraæ nisinno ti.' Evaæ vutte Bhaggava acelo PÃÂika-putto `ùyÃmi Ãvuso \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS; Bmr ahaæ pi; K aham pi. 2 Br adds pi. 3 SS ca. 4 Br adds pi. 5 Br omits. 6 Br abhikkam' ass' eva. 7 So SS as follows: Bmr K add abhikkantà abhi¤¤Ãtà (ca Bm) abhi¤¤Ãtà ca BrÃhmaïa-mahÃsÃlà . . . pe . . . down to karissÃmÅti. (Bm repeats the whole.) 8 So Sct K; Sd abhikkameyyova; Bmr abhikhamayyeva. 9 K omits. >/ #<[page 019]># %% ÃyÃmi Ãvuso ti' vatvà tatth' eva saæsappati, na sakkoti Ãsanà pi vuÂÂhÃtuæ. Atha kho so Bhaggava puriso acelaæ PÃÂika-puttaæ etad avoca: `Kiæ su nÃma te Ãvuso PÃÂika-putta? pÃvaÊÃ\<*<1>*>/ su nÃma te pÅÂhakasmiæ\<*<2>*>/ allÅnÃ, pÅÂhakaæ\<*<3>*>/ su nÃma te pÃvaÊÃsu allÅnaæ? "ùyÃmi Ãvuso ÃyÃmi Ãvuso ti" vatvà tatth' eva saæsappasi, na sakkosi Ãsanà pi vuÂÂhÃtun ti.' Evam pi kho Bhaggava vuccamÃno acelo PÃÂika-putto `ùyÃmi Ãvuso ÃyÃmi Ãvuso ti' vatvà tatth' eva saæsappati, na sakkoti Ãsanà pi vuÂÂhÃtuæ. 22. Yadà kho so Bhaggava puriso a¤¤Ãsi -- ParÃbhÆta- rÆpo ayaæ acelo PÃÂika-putto, `ùyÃmi Ãvuso ÃyÃmi Ãvuso ti' vatvà tatth' eva saæsappati, na sakkoti Ãsanà pi vuÂ- ÂhÃtun ti, -- atha taæ parisaæ Ãgantvà evam Ãrocesi: `ParÃbhÆta-rÆpo acelo PÃÂika-putto, "ùyÃmi Ãvuso ÃyÃmi Ãvuso ti" vatvà tatth' eva saæsappati, na sakkoti Ãsanà pi vuÂÂhÃtun ti.' Evaæ vutte ahaæ Bhaggava taæ parisaæ etad avocaæ: `Abhabbo kho Ãvuso acelo PÃÂika-putto taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ appahÃya taæ diÂÂhiæ appaÂinissajjitvà mama sammukhÅ-bhÃvaæ Ãgantuæ. Sace pi 'ssa evam assa -- Ahaæ taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ appahÃya taæ diÂÂhim appaÂinissajjitvà Samaïassa Gotamassa sammukhÅ- bhÃvaæ gaccheyyan ti -- muddhà pi tassa vipateyyÃti.' PaÂhamaka-bhÃïavÃraæ.\<*<4>*>/ 2. \<*<1>*>/. Atha kho Bhaggava a¤¤ataro Licchavi-mahÃmatto uÂÂhÃy' Ãsanà taæ parisaæ etad avoca: `Tena hi bho muhuttaæ tÃva Ãgametha yÃvÃhaæ gac- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So St Bmr K; Scd pÃvalà and below; Sum-SS pÃvulà and pÃvuÊÃ. 2 So K and later Sct; Scd piÂakasmiæ (Sd afterwards piÂÂh-); St piyakasmiæ; Bmr piÂhakasmiæ. 3 Sc pakÃ; Sd piyamakaæ; St piÂhamakaæ. 4 So Sc; Sdt omit; Bmr K paÂhama-bhÃïavÃraæ niÂÂhitam. >/ #<[page 020]># %<20 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 2. 1.>% chÃmi, app eva nÃma aham pi sakkuïeyyaæ acelaæ PÃÂika-puttaæ imaæ parisaæ Ãnetun ti.' Atha kho so Bhaggava Licchavi-mahÃmatto yena Tin- dukkhÃnu-paribbÃjakÃrÃmo yena acelo PÃÂika-putto ten' upasaækami, upasaækamitvà acelaæ PÃÂika-puttaæ etad avoca: `Abhikkam' Ãvuso PÃÂika-putta, abhikkantaæ te seyyo, abhikkantà abhi¤¤Ãtà abhi¤¤Ãtà LicchavÅ,\<*<1>*>/ abhikkantà abhi¤¤Ãtà abhi¤¤Ãtà ca BrÃhmaïa-mahÃsÃlà gahapati-neca- yikà nÃnÃ-titthiyà Samaïa-BrÃhmaïÃ, Samaïo pi Gotamo Ãyasmato ÃrÃme divÃ-vihÃraæ nisinno. BhÃsità kho pana te es' Ãvuso PÃÂika-putta VesÃliyaæ parisati vÃcà -- "Samaïo pi Gotamo ¤Ãïa-vÃdo, aham pi ¤Ãïa-vÃdo . . . pe\<*<2>*>/ . . . tad- diguïaæ tad-diguïÃhaæ karissÃmÅti." Abhikkama yeva kho Ãvuso PÃÂika-putta upa¬¬ha-pathaæ, sabba-paÂhamaæ yeva\<*<3>*>/ Ãgantvà Samaïo\<*<4>*>/ Gotamo Ãyasmato ÃrÃme divÃ- vihÃraæ nisinno. BhÃsità kho pana te\<*<5>*>/ esà Ãvuso PÃÂika- putta\<*<6>*>/ Samaïena Gotamena parisati vÃcÃ: "Abhabbo acelo PÃÂika-putto taæ vÃcaæ appahÃya . . . pe . . . sace pi 'ssa evam assa -- Ahan taæ vÃcaæ appahÃya . . . pe . . . Samaïassa Gotamassa sammukhÅ-bhÃvaæ gaccheyyan ti -- muddhà pi tassa vipateyyÃti." Abhikkam' Ãvuso PÃÂika-putta, abhikkamanen' eva\<*<7>*>/ te jayaæ karissÃma, Samaïassa Gotamassa parÃjayan ti.' 2. Evaæ vutte Bhaggava acelo PÃÂika-putto `ùyÃmi Ãvuso {ÃyÃmi} Ãvuso ti' vatvà tatth' eva saæsappati, na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K Saækhittaæ, continues at samaïo pi; St pe after LicchavÅ to samaïo. 2 So St Bm K; Sdt Br repeat the whole. 3 So Sc Br K; Sd paÂheyeva; St paÂheyyova; Bm paÂhama¤eva. 4 K adds pi. 5 So Sct; Sd panÃvaso; Bm K panesÃ. 6 Sd omits down to abhikkamanen' eva. 7 So Sd Bmr K; Sc abhikkame corrected to -meneva; St abhikkamabhoneva. >/ #<[page 021]># %% sakkoti Ãsanà pi vuÂÂhÃtuæ. Atha kho so Bhaggava Lic- chavi-mahÃmatto acelaæ PÃÂika-puttaæ etad avoca: `Kiæ su nÃma te Ãvuso PÃÂika-putta, pÃvaÊà su nÃma te pÅÂhakasmiæ allÅnÃ, pÅÂhakaæ su nÃma te pÃvaÊÃsu\<*<1>*>/ allÅnaæ? "ùyÃmi Ãvuso ÃyÃmi Ãvuso ti" vatvà tatth' eva saæsappasi, na sakkosi Ãsanà pi vuÂÂhÃtun ti.' Evam pi kho Bhaggava vuccamÃno acelo PÃÂika-putto `ùyÃmi Ãvuso ÃyÃmi Ãvuso ti' vatvà tatth' eva saæsappati, na sakkoti Ãsanà pi vuÂÂhÃtuæ. 3. Yadà kho so\<*<2>*>/ Bhaggava Licchavi-mahÃmatto\<*<3>*>/ a¤¤Ãsi -- ParÃbhÆta-rÆpo ayaæ acelo PÃÂika-putto, `ùyÃmi Ãvuso ÃyÃmi Ãvuso ti' vatvà tatth' eva saæsappati, na sakkoti Ãsanà pi vuÂÂhÃtun ti, -- atha taæ parisaæ Ãgantvà evam Ãrocesi: `ParÃbhÆta-rÆpo so\<*<4>*>/ acelo PÃÂika-putto, "ùyÃmi Ãvuso ÃyÃmi Ãvuso ti" vatvà tatth' eva saæsappati, na sakkoti Ãsanà pi vuÂÂhÃtun ti.' Evaæ vutte ahaæ Bhaggava taæ parisaæ etad avocaæ: `Abhabbo kho Ãvuso acelo PÃÂika-putto taæ vÃcaæ appa- hÃya . . . pe . . . muddhà pi tassa vipateyya.\<*<5>*>/ Sace pi\<*<6>*>/ ÃyasmantÃnaæ LicchavÅnaæ evam assa -- Mayaæ acelaæ PÃÂika-puttaæ\<*<7>*>/ varattÃhi bandhitvà go-yugehi\<*<8>*>/ Ãvijjhey- yÃmÃti,\<*<9>*>/ -- tà varattà chijjeraæ\<*<10>*>/ PÃÂika-putto\<*<11>*>/ vÃ. Ab- habbo pana acelo PÃÂika-putto taæ vÃcaæ appahÃya . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd picelÃ. 2 So Scd Bmr; St K omit. 3 St JÃliyodÃrÆpattikantevÃsi, omits 3-5 and continues at 6. 4 SS omit. 5 K here and onwards adds ti. 6 Sd pissa; Bmr K p'. 7 Bmr K add yÃhi and below; K (SÅ) ayaæ na dissati. 8 K go-yuttehi; K (note) go-yugehÅti pÃÂhena bhavitabbaæ. 9 Sd avi¤jeyyamÃti (in 4 ÃvijeyyÃmÃti); Bmr Ãvi¤cheyyÃmÃti; K Ãvi¤jeyyÃmÃti. 10 So Scd K; Bmr chijjeyyuæ. 11 So Bmr K Sum; SS puttaæ. >/ #<[page 022]># %<22 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 2. 3.>% pe . . . sace {pi 'ssa} evam assa -- Ahaæ taæ vÃcaæ appa- hÃya . . . pe . . . muddhà pi tassa vipateyyÃti.' 4. Atha kho Bhaggava JÃliyo dÃrupattik-antevÃsÅ\<*<1>*>/ uÂÂhÃy' Ãsanà taæ parisaæ etad avoca: `Tena hi bho muhuttaæ tÃva Ãgametha yÃvÃhaæ gac- chÃmi, app eva nÃma aham\<*<2>*>/ pi sakkuïeyyaæ acelaæ PÃÂika-puttaæ\<*<3>*>/ imaæ parisaæ Ãnetun ti.' Atha kho Bhaggava JÃliyo dÃrupattik-antevÃsÅ yena Tin- dukkhÃnu-paribbÃjakÃrÃmo yena acelo PÃÂika-putto ten' upasaækami, upasaækamitvà acelaæ PÃÂika-puttaæ etad avoca: `Abhikkam' Ãvuso PÃÂika-putta, abhikkantaæ te seyyo, abhikkantà abhi¤¤Ãtà ca LicchavÅ . . . pe . . . Samaïo pi Gotamo Ãyasmato ÃrÃme divÃ-vihÃraæ nisinno. BhÃ- sità kho pana te esà Ãvuso PÃÂika-putta VesÃliyaæ parisati vÃcÃ: "Samaïo pi Gotamo ¤Ãïa-vÃdo . . . pe . . . tad- diguïaæ tad-diguïÃhaæ karissÃmÅti." Abhikkama yeva\<*<4>*>/ Ãvuso PÃÂika-putta upa¬¬ha-{pathaæ}, sabba-paÂhamaæ yeva Ãgantvà Samaïo Gotamo Ãyasmato ÃrÃme divÃ-vihÃraæ nisinno. BhÃsità kho pana te es' Ãvuso PÃÂika-putta Samaïena Gotamena parisati vÃcÃ: "Abhabbo\<*<5>*>/ acelo PÃÂika-putto taæ vÃcaæ appahÃya . . . pe . . . Sace pi 'ssa evam assa -- Ahaæ taæ vÃcaæ appahÃya . . . pe . . . Samaïassa Gotamassa sammukhÅ-bhÃvaæ gaccheyyan ti, -- muddhà pi tassa vipateyya." Sace\<*<6>*>/ ÃyasmantÃnaæ LicchavÅnaæ evam assa -- Mayaæ acelaæ PÃÂika-puttaæ varattÃhi bandhitvà go-yugehi ÃvijjheyyÃmÃti, -- tà varattà chijjeraæ PÃÂika-putto vÃ. Abhabbo pana acelo PÃÂika- putto taæ vÃcaæ appahÃya . . . pe . . . sace pi 'ssa evam assa -- Ahaæ taæ vÃcaæ appahÃya . . . pe . . . muddhà pi tassa vipateyyÃti. Abhikkam' Ãvuso PÃÂika-putta, abhikkamanen' eva te jayaæ karissÃma, Samaïassa Gota- massa parÃjayan ti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cp. D. vol. i., p. 159; Sum. i. 319. 2 K nÃmahaæ. 3 So Scd; Bmr K omit. 4 Br abhikkamasseva. 5 K adds kho Ãvuso (but not in 1). 6 Bmr K add p'. >/ #<[page 023]># %% 5. Evaæ vutte Bhaggava acelo PÃÂika-putto `ùyÃmi Ãvuso ÃyÃmi Ãvuso ti' vatvà tatth' eva saæsappati, na sakkoti Ãsanà pi vuÂÂhÃtuæ. Atha kho Bhaggava JÃliyo dÃrupattik-antevÃsÅ acelaæ PÃÂika-puttaæ etad avoca: `Kiæ su nÃma te Ãvuso PÃÂika-putto, pÃvaÊà su nÃma te pÅÂhakasmiæ allÅnÃ, pÅÂhakaæ su nÃma te pÃvaÊÃsu allÅnaæ. "ùyÃmi Ãvuso ÃyÃmi Ãvuso ti" vatvà tatth' eva saæsappasi, na sakkosi Ãsanà pi vuÂÂhÃtun ti.' Evam pi kho Bhaggava vuccamÃno acelo PÃÂika-putto `ùyÃmi Ãvuso ÃyÃmi Ãvuso ti' vatvà tatth' eva saæsappati, na sakkoti Ãsanà pi vuÂÂhÃtuæ. 6. Yadà kho Bhaggava JÃliyo dÃrupattik-antevÃsÅ a¤¤Ãsi -- ParÃbhÆta-rÆpo ayaæ acelo PÃÂika-putto, `ùyÃmi Ãvuso ÃyÃmi Ãvuso ti' vatvà tatth' eva saæsappati, na sakkoti Ãsanà pi vuÂÂhÃtun ti -- atha naæ etad avoca: `BhÆta-pubbaæ Ãvuso PÃÂika-putta SÅhassa miga-ra¤¤o etad ahosi: "Yan nÆnÃhaæ a¤¤ataraæ vana-saï¬aæ nissÃya Ãsayaæ kappeyyaæ, tatr' Ãsayaæ kappetvà sÃyaïha- samayaæ Ãsayà nikkhameyyaæ, Ãsayà nikkhamitvà vijam- bheyyaæ, vijambhitvà samantà catuddisà anuvilokeyyaæ, samantà catuddisà anuviloketvà tikkhattuæ sÅha-nÃdaæ nadeyyaæ, tikkhattuæ sÅha-nÃdaæ naditvà go-carÃya pakkameyyaæ; so varaæ varaæ miga-saæghe\<*<1>*>/ vadhitvà mudu-maæsÃni mudu-maæsÃni bhakkhayitvà tam eva Ãsayaæ ajjhupeyyan ti." `Atha kho so Ãvuso\<*<2>*>/ SÅho miga-rÃjà a¤¤ataraæ vana- saï¬aæ nissÃya Ãsayaæ kappesi, tatr' Ãsayaæ kappetvà sÃyaïha-samayaæ Ãsayà nikkhami, Ãsayà nikkhamitvà vijambhi, vijambhitvà samantà catuddisà anuvilokesi, samantà catuddisà anuviloketvà tikkhattuæ sÅha-nÃdaæ nadi, tikkhattuæ sÅha-nÃdaæ naditvà go-carÃya pakkami, so varaæ varaæ miga-saæghe vadhitvà mudu-maæsÃni mudu-maæsÃni bhakkhayitvà tam eva Ãsayaæ ajjhu- pesi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS and below: Bmr K saæghaæ. 2 So SS; Bmr K omit. >/ #<[page 024]># %<24 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 2. 7.>% 7. `Tass' eva kho Ãvuso PÃÂika-putta SÅhassa miga- ra¤¤o vighÃse\<*<1>*>/ saævaddho Jara-sigÃlo\<*<2>*>/ ditto c' eva balavà ca. Atha kho Ãvuso tassa Jara-sigÃlassa etad ahosi: "Ko {cÃhaæ}\<*<3>*>/ ko SÅho miga-rÃjÃ? Yan nÆnÃham pi a¤¤ataraæ vana-saï¬aæ nissÃya Ãsayaæ kappeyyaæ, tatr' Ãsayaæ kappetvà sÃyaïha-samayaæ Ãsayà nikkhameyyaæ, Ãsayà nikkhamitvà vijambheyyaæ, vijambhitvà samantà catuddisà anuvilokeyyaæ, samantà catuddisà anuviloketvà tikkhattuæ sÅha-nÃdaæ nadeyyaæ, tikkhattuæ sÅha-nÃdaæ naditvà go-carÃya pakkameyyaæ; so varaæ varaæ miga-saæghe vadhitvà mudu-maæsÃni mudu-maæsÃni bhakkhayitvà tam eva Ãsayaæ ajjhupeyyan ti." `Atha kho so Ãvuso Jara-sigÃlo a¤¤ataraæ vana-saï¬aæ nissÃya Ãsayaæ kappesi, tatr' Ãsayaæ kappetvà sÃyaïha- samayaæ Ãsayà nikkhami, Ãsayà nikkhamitvà vijambhi, vijambhitvà samantà catuddisà anuviloketi, samantà catuddisà anuviloketvà "Tikkhattuæ sÅha-nÃdaæ nadissÃ- mÅti" sigÃlakaæ yeva\<*<4>*>/ anadi, bheraï¬akaæ\<*<5>*>/ yeva anadi, "Ke ca chave\<*<6>*>/ sigÃle, ke pana sÅha-nÃde ti?" `Evam eva kho tvaæ Ãvuso PÃÂika-putta SugatÃpadÃnesu jÅvamÃno SugatÃtirittÃni bhu¤jamÃno TathÃgate arahante SammÃ-Sambuddhe ÃsÃdetabbaæ ma¤¤asi\<*<7>*>/ -- Ke ca chave PÃÂika-putte, kà ca TathÃgatÃnaæ arahantÃnaæ SammÃ- SambuddhÃnaæ ÃsÃdanÃ\<*<8>*>/ ti?' 8. Yato kho Bhaggava JÃliyo dÃrupattik-antevÃsÅ iminÃ\<*<9>*>/ opammena n' eva asakkhi acelaæ PÃÂika-puttaæ tamhà Ãsanà cÃvetuæ, atha naæ etad {avoca}: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr K vighÃsa. 2 Bmr siÇgÃlo and onwards. 3 So St Bmr K; Scd vÃhaæ. 4 So SS Bmr; K omits. 5 So SS K; Bmr bhedaï¬akaæ: Sum-Scd bherakaæ. 6 So Bmr K Sum; Sc kemacchave; Sd kevaccho; St kevaccheve (SS cch throughout, with many other variations). 7 Sc ma¤¤esi: Sdt ma¤¤eti. 8 So Sc Bmr K Sum; Sd ÃsÃdÃna; St ÃsÃdÃnÃ. 9 So SS Bm; Br K add pi. >/ #<[page 025]># %% `SÅho ti\<*<1>*>/ attÃnaæ samekkhiyÃnaæ\<*<1>*>/ ma¤¤i\<*<2>*>/ kotthu "Miga- rÃjà 'ham asmi," Tath' eva\<*<4>*>/ so\<*<5>*>/ sigÃlakaæ anadi, "Ke ca chave sigÃle, ke pana sÅha-nÃde ti?" `Evam eva kho tvaæ Ãvuso PÃÂika-putta SugatÃpadÃnesu jÅvamÃno SugatÃtirittÃni bhu¤jamÃno TathÃgate arahante SammÃ-Sambuddhe ÃsÃdetabbaæ ma¤¤asi\<*<6>*>/ -- Ke ca chave PÃÂika-putte, kà ca TathÃgatÃnaæ arahantÃnaæ SammÃ- SambuddhÃnaæ ÃsÃdanà ti?' 9. Yato kho Bhaggava JÃliyo dÃrupattik-antevÃsÅ iminà pi opammena n' eva asakkhi acelaæ PÃÂika-puttaæ tamhà Ãsanà cÃvetuæ, atha naæ etad avoca: `A¤¤aæ anucaÇkamanaæ\<*<7>*>/ attÃnaæ vighÃse\<*<8>*>/ samekkhiya YÃv' attÃnaæ\<*<9>*>/ na passati kotthu tÃva "vyaggho" ti\<*<10>*>/ ma¤¤ati, Tath' eva\<*<11>*>/ so sigÃlakaæ anadi, "Ke ca chave sigÃle ke pana sÅha-nÃde ti?" `Evam eva kho tvaæ Ãvuso PÃÂika-putta SugatÃpadÃnesu jÅvamÃno SugatÃtirittÃni bhu¤jamÃno TathÃgate arahante SammÃ-Sambuddhe ÃsÃdetabbaæ ma¤¤asi -- Ke ca chave\<*<12>*>/ PÃÂika-putte, kà ca TathÃgatÃnam arahantÃnaæ SammÃ- SambuddhÃnaæ ÃsÃdanà ti?' 10. Yato kho Bhaggava JÃliyo dÃrupattik-antevÃsÅ iminà \<-------------------------------------------------------------------------- 1-1 So SS Sum; Bmr -naæ -na; K -na-na. 2 Br Sum ama¤¤i. 3 SS Br asmiæ. 4 K tameva. 5 SS omit. 6 Sct ma¤¤esi; Sd oma¤¤esi. 7 So Bmr; Scd manu¤¤aæ anucaÇkamaæ vanaæ; St manÆæ¤aæ anuvaækamaæ vanaæ; K su¤¤aæ anupakaminaæ. 8 So Sc Bmr K Sum; Sd vimpÃ; St vippÃse. 9 So SS Bmr Sum; K yÃva attÃ. 10 So Sc Bmr K; Sdt va. 11 So SS Bmr; K tameva. 12 Sc -cchave; Sdt kevacchave. >/ #<[page 026]># %<26 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 2. 10.>% pi opammena n' eva asakkhi acelaæ PÃÂika-puttaæ tamhà Ãsanà cÃvetuæ, atha naæ etad avoca: `BhutvÃna bheke\<*<1>*>/ khala\<*<2>*>/-mÆsikÃyo {kaÂasÅsu} khittÃni ca koïapÃni. MahÃ-vane Su¤¤a-vane viva¬¬ho ama¤¤i kotthu "Miga- rÃjà 'ham asmi,"\<*<4>*>/ Tath' eva so sigÃlakaæ anadi, "Ke ca chave sigÃle, ke pana sÅha-nÃde ti?" `Evam eva kho tvaæ Ãvuso PÃÂika-putta SugatÃpadÃnesu jÅvamÃno SugatÃtirittÃni bhu¤jamÃno TathÃgate arahante SammÃ-Sambuddhe ÃsÃdetabbaæ ma¤¤asi -- Ke ca chave PÃÂika-putte, kà ca TathÃgatÃnaæ arahantÃnaæ SammÃ- SambuddhÃnaæ ÃsÃdanà ti?' 11. Yato kho Bhaggava JÃliyo dÃrupattik-antevÃsÅ iminà pi opammena n' eva asakkhi acelaæ PÃÂika-puttaæ tamhà Ãsanà cÃvetuæ, atha taæ parisaæ Ãgantvà evam Ãrocesi: `ParÃbhÆta-rÆpo bho acelo PÃÂika-putto, "ùyÃmi Ãvuso ÃyÃmi Ãvuso ti" vatvà tatth' eva saæsappati, na sakkoti Ãsanà pi vuÂÂhÃtun ti.' 12. Evaæ vutte ahaæ Bhaggava taæ parisaæ etad avocaæ: `Abhabbo kho Ãvuso acelo PÃÂika-putto taæ vÃcaæ appa- hÃya taæ cittaæ appahÃya taæ diÂÂhiæ appaÂinissajjitvà mama sammukhÅ-bhÃvaæ Ãgantuæ. Sace pi 'ssa evam assa -- Ahaæ taæ vÃcaæ appahÃya taæ cittaæ appahÃya taæ diÂÂhiæ appaÂinissajjitvà Samaïassa Gotamassa sammukhÅ- bhÃvaæ gaccheyyan ti, -- muddhà pi tassa vipateyya. Sace p' ÃyasmantÃnaæ LicchavÅnaæ evam assa -- Mayaæ acelaæ PÃÂika-puttaæ\<*<5>*>/ varattÃhi bandhitvà go-yugehi\<*<6>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So K Sum; SS heke; Bmr bhiÇge. 2 So K Sum; Scd bale; St bbala; Bmr khaÊa. 3 So SS Bmr; Sum konup-; K kÆïap-. 4 So St Bm K; Scd Br miæ. 5 Br adds yÃhi. 6 See 4. Sc yoyugehi; Sd nÃhehi; St Sum nÃgehi; K goyuttehi. >/ #<[page 027]># %% ÃvijjheyyÃmÃti -- tÃ\<*<1>*>/ varattà chijjeraæ PÃÂika-putto\<*<2>*>/ vÃ. Abhabbo pana acelo PÃÂika-putto taæ vÃcaæ appahÃya . . . pe\<*<3>*>/ . . . mama sammukhÅ-bhÃvaæ Ãgantuæ. Sace pi 'ssa evam assa -- Ahaæ taæ vÃcaæ appahÃya . . . pe . . . Samaïassa Gotamassa sammukhÅ-bhÃvaæ gaccheyyan ti, -- muddhà pi tassa vipateyyÃti.' 13. Atha kho 'haæ Bhaggava taæ parisaæ dhammiyà kathÃya sandassesiæ samÃdapesiæ samuttejesiæ sampa- haæsesiæ, taæ parisaæ dhammiyà kathÃya sandassetvà samÃdapetvà samuttejetvà sampahaæsetvà mahÃ-bandhanà mokkhaæ karitvÃ, caturÃsÅti-pÃïa-sahassÃni mahÃ-viduggà uddharitvÃ, tejo-dhÃtuæ samÃpajjitvÃ, satta-tÃlaæ vehÃsaæ abbhuggantvÃ, a¤¤aæ satta-tÃlaæ pi acciæ\<*<4>*>/ abhinimminitvà jÃletvÃ\<*<5>*>/ dhÆpÃyitvÃ\<*<6>*>/ MahÃvane kÆÂÃgÃra-sÃlÃyaæ paccuÂ- ÂhÃsiæ. Atha kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto yenÃhaæ ten' upasaækami, upasaækamitvà maæ abhivÃ- detvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantam nisinnaæ kho ahaæ Bhaggava Sunakkhattaæ Licchavi-puttaæ etad avocaæ: `Taæ kiæ ma¤¤asi Sunakkhatta? Yath' evÃhaæ te\<*<7>*>/ acelaæ PÃÂika-puttaæ Ãrabbha vyÃkÃsiæ, tath' eva taæ vipÃkaæ\<*<8>*>/ no a¤¤athÃ\<*<8>*>/ ti?' `Yath' eva me bhante Bhagavà acelaæ PÃÂika-puttaæ Ãrabbha vyÃkÃsi, tath' eva taæ vipÃkaæ no a¤¤athà ti.' `Taæ kiæ ma¤¤asi Sunakkhatta? Yadi evaæ sante kataæ và hoti uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ akataæ và ti?' `Addhà kho bhante evaæ sante kataæ hoti uttari- manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ no akatan ti.' `Evam pi kho maæ\<*<9>*>/ tvaæ mogha-purisa uttari-manussa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 St adds vÃ. 2 So Bmr K; SS -te. 3 So K; SS and Bmr repeat the whole here and below. 4 SS acci; Bmr acchiæ; K aggiæ. 5 So SS; Bmr pajjalitvÃ; K jalitvÃ. 6 So SS K (SÅ); Bmr K dhÆmÃyitvÃ. 7 So SS; Bmr K yath' eva te ahaæ. 8 Br a¤¤athà vÃ. 9 So St Bmr K; Scd omit. >/ #<[page 028]># %<28 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 2. 13.>% dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karontam evaæ vadesi: "Na hi pana me bhante Bhagavà uttari-manussa-dhammà iddhi- pÃÂihÃriyaæ karotÅti." Passa mogha-purisa yÃva¤ ca te idaæ aparaddhan ti.' Evam pi kho Bhaggava Sunakkhatto Licchavi-putto mayà vuccamÃno apakkam' eva imasmà dhamma-vinayà yathà taæ\<*<1>*>/ ÃpÃyiko nerayiko. 14. Agga¤¤a¤ cÃhaæ Bhaggava pajÃnÃmi,\<*<2>*>/ ta¤ ca pajÃ- nÃmi,\<*<2>*>/ tato ca\<*<3>*>/ uttaritaraæ pajÃnÃmi, ta¤ ca pajÃnanaæ na parÃmasÃmi, aparÃmasato\<*<4>*>/ me paccattaæ yeva nibbuti vidità yad abhijÃnaæ TathÃgato no anayaæ Ãpajjati. Santi Bhaggava eke Samaïa-BrÃhmaïà Issara-kuttaæ Brahma- kuttaæ Ãcariyakaæ agga¤¤aæ pa¤¤Ãpenti. Te 'haæ\<*<5>*>/ upasaækamitvà evaæ vadÃmi: `Saccaæ kira tumhe Ãyas- manto Issara-kuttaæ Brahma-kuttaæ Ãcariyakaæ agga¤- ¤aæ pa¤¤ÃpethÃti?' Te ca me evaæ puÂÂhà -- `ùmo ti'\<*<6>*>/ paÂijÃnanti. Te 'haæ evaæ vadÃmi: `Kathaæ vihita- kaæ\<*<7>*>/ pana tumhe Ãyasmanto Issara-kuttaæ Brahma-kuttaæ Ãcariyakaæ agga¤¤aæ pa¤¤ÃpethÃti?' Te mayà puÂÂhà na sampÃyanti. AsampÃyantà mam a¤¤e va paÂipucchanti. TesÃhaæ puÂÂho vyÃkaromi: 15. `Hoti\<*<8>*>/ kho so Ãvuso samayo yaæ kadÃci karahaci dÅghassa addhuno accayena ayaæ loko saævaÂÂati, saæ- vaÂÂamÃne loke yebhuyyena sattà ùbhassara-saævaÂÂanikà honti. Te tattha honti mano-mayà pÅti-bhakkhà sayam-pabhà antalikkha-carà subha-ÂÂhÃyino, ciraæ dÅgham addhÃnaæ tiÂÂhanti. Hoti kho so Ãvuso samayo yaæ kadÃci karahaci dÅghassa addhuno accayena ayaæ loko vivaÂÂati, vivaÂÂa- mÃne loke su¤¤aæ Brahma-vimÃnaæ {pÃtu-bhavati}. Atha\<*<9>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sc Bmr K; Sd kata; St kathaæ. 2-2 K omits. 3 K omits. 4 Br adds ca. 5 So SS; Bmr K tyÃhaæ, and below. 6 K ÃmÃti. 7 Sd vihikataæ; Sc adds kho; Bmr add no. 8 Cp. D. i. 2. 2, vol. i., p. 17. 9 Bm adds kho. >/ #<[page 029]># %% a¤¤ataro satto Ãyu-kkhayà và pu¤¤a-kkhayà và ùbhassara- kÃyà cavitvà su¤¤aæ Brahma-vimÃnaæ upapajjati.\<*<1>*>/ So tattha hoti mano-mayo pÅti bhakkho sayam-pabho antalikkha- caro subha-ÂÂhÃyÅ, ciraæ dÅgham addhÃnaæ tiÂÂhati. Tassa tattha ekakassa\<*<2>*>/ dÅgha-rattaæ nibbusitattÃ\<*<3>*>/ anabhirati paritassanà uppajjati:\<*<4>*>/ "aho vata a¤¤e pi sattà itthattaæ Ãgaccheyyun ti." Atha\<*<5>*>/ a¤¤e pi sattà Ãyu-kkhayà và pu¤¤a-kkhayà và ùbhassara-kÃyà cavitvà su¤¤aæ Brahma- vimÃnaæ upapajjanti tassa sattassa\<*<6>*>/ sahavyataæ. Te pi\<*<7>*>/ tattha honti mano-mayà pÅti-bhakkhà sayam-pabhà antalikkha-carà subha-ÂÂhÃyino, ciraæ dÅgham addhÃnaæ tiÂÂhanti. 16. `Tatr' Ãvuso yo so satto paÂhamaæ upapanno, tassa evaæ hoti: "Aham asmi Brahmà MahÃ-brahmà abhibhÆ anabhibhÆto {a¤¤adatthu}-daso vasavatti\<*<8>*>/ issaro kattà nimmÃtÃ\<*<9>*>/ seÂÂho sa¤jitÃ\<*<10>*>/ vasÅ pità bhÆta-bhavyÃnaæ. Mayà ime sattà nimmitÃ. Taæ kissa hetu? Mamaæ hi pubbe etad ahosi -- Aho vata a¤¤e pi sattà itthattaæ Ãgaccheyyun ti. Iti mama¤ ca mano-païidhi, ime ca sattà itthattaæ Ãgatà ti." Ye pi te sattà pacchà upapannÃ, tesaæ pi evaæ hoti -- "Ayaæ kho bhavaæ Brahmà MahÃ- brahmà abhibhÆ anabhibhÆto {a¤¤adatthu}-daso vasavatti issaro kattà nimmÃtà seÂÂho sa¤jità vasÅ pità bhÆta- bhavyÃnaæ. Iminà mayaæ bhotà {BrahmunÃ} nimmitÃ. Taæ kissa hetu? Imaæ hi mayaæ addasÃma idha\<*<11>*>/ paÂhamaæ upapannaæ, mayaæ pan' amhÃ\<*<12>*>/ pacchà upapannà ti." \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS uppaj-; Bmr K and D. i. 2. 3, upap-, and below. 2 So St K and D. i. 2. 4; Scd Bmr K ekassa. 3 So SS, D. i. 2. 4; Bmr K nivus-. 4 So SS Bmr K, D. i. 2. 4. 5 So SS, D. i. 2. 4; Bmr K add kho. 6 Br omits. 7 Br omits. 8 SS Bm K all -ti; Br D. i. 2. 5, -tÅ. 9 So SS Bm D. i. 2. 5; Br K nimmitÃ. 10 Br sajitÃ. 11 So SS, D. i. 2. 5; Bmr K omit. 12 Br asmÃ. >/ #<[page 030]># %<30 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 2. 17.>% 17. `Tatr' Ãvuso yo so satto paÂhamaæ upapanno, so dÅghÃyukataro ca hoti vaïïavantataro ca mahesakkhataro ca. Ye pana te sattà pacchà upapannÃ, te appÃyukatarà ca honti dubbaïïatarà ca appesakkhatarà ca. èhÃnaæ kho pan' etaæ Ãvuso vijjati yaæ a¤¤ataro satto tamhà kÃyà cavitvà itthattaæ Ãgacchati. Itthattaæ Ãgato samÃno agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati. AgÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito samÃno Ãtappam anvÃya padhÃnam anvÃya anuyogam anvÃya appamÃdam anvÃya sammÃ-manasi- kÃram anvÃya {tathÃrÆpaæ} ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte taæ pubbe nivÃsaæ anussarati, tato paraæ nÃnussarati. So evam Ãha: "Yo kho\<*<1>*>/ so bhavaæ Brahmà MahÃ-brahmà abhibhÆ anabhibhÆto a¤¤ad-atthu-daso vasa- vatti issaro kattà nimmÃtà seÂÂho sa¤jità vasÅ pità bhÆta- bhavyÃnaæ yena mayaæ bhotà {BrahmunÃ} nimmitÃ, so nicco dhuvo sassato\<*<2>*>/ avipariïÃma-dhammo sassati-samaæ tath' eva Âhassati. Ye pana mayaæ ahumha\<*<3>*>/ tena bhotà {BrahmunÃ} nimmitÃ, te mayaæ aniccà addhuvÃ\<*<4>*>/ appÃyukà cavana-dhammà itthattaæ Ãgatà ti." Evaæ vihitakaæ bho\<*<5>*>/ tumhe Ãyasmanto Issara-kuttaæ Brahma-kuttaæ Ãcari- yakaæ agga¤¤aæ pa¤¤apethÃti.' Te evam Ãhaæsu: `Evaæ kho no Ãvuso Gotama sutaæ yath' ev' Ãyasmà Gotamo ÃhÃti.' Agga¤¤a¤ cÃhaæ Bhaggava pajÃnÃmi . . . pe\<*<6>*>/ . . . yad abhijÃnaæ TathÃgato no anayaæ Ãpajjati. 18. Santi Bhaggava eke Samaïa-BrÃhmaïà khiddÃ- padÆsikaæ\<*<7>*>/ Ãcariyakaæ agga¤¤aæ pa¤¤apenti. Te 'haæ\<*<8>*>/ upasaækamitvà evaæ vadÃmi: `Saccaæ kira tumhe Ãyasmanto khi¬¬Ã-padÆsikaæ Ãcariyakaæ agga¤¤aæ pa¤¤a- pethÃti?' Te ca me evaæ puÂÂhà -- `ùmo ti' paÂijÃnanti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scd omit. 2 Br adds dÅghÃyuko. 3 Sc ÃhumhÃ: Bmr K ahumhÃ. 4 Br adds asassatÃ. 5 So Scdt K; Bmr no. 6 So Bmr K; SS repeat the whole. 7 So Scd; St pand-; Bmr K pados-. 8 So SS; Bmr K tyÃhaæ, and below. >/ #<[page 031]># %% Te 'haæ evaæ vadÃmi: `Kathaæ vihitakam\<*<1>*>/ pana tumhe Ãyasmanto khi¬¬Ã-padÆsikaæ Ãcariyakaæ agga¤¤aæ pa¤¤a- pethÃti?' Te mayà puÂÂhà na sampÃyanti.\<*<2>*>/ AsampÃyantÃ\<*<3>*>/ mam' a¤¤e va paÂipucchanti. {TesÃhaæ} puÂÂho vyÃkaromi: `Sant' Ãvuso khi¬¬Ã-padÆsikà nÃma devÃ. Te\<*<4>*>/ ativelaæ hassa-khi¬¬Ã-rati-dhamma-samÃpannà viharanti. Tesaæ ativelaæ hassa-khi¬¬Ã-rati-dhamma-samÃpannÃnaæ viha- rataæ sati sammussati,\<*<5>*>/ satiyà sammosÃ\<*<6>*>/ te devà tamhà kÃyà cavanti. èhÃnam kho pan' etaæ Ãvuso vijjati, yaæ a¤¤ataro satto tamhà kÃyà cavitvà itthattaæ Ãgacchati, itthattaæ Ãgato samÃno agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati. AgÃrasmà anagÃriyaæ samÃno pabbajito samÃno Ãtappam anvÃya . . . pe\<*<7>*>/ . . . tathÃrÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte taæ pubbe-nivÃsaæ anussarati, tato paraæ nÃnussarati. So evam Ãha: "Ye kho te bhonto devà na khi¬¬Ã-padÆsikà te na ativelaæ hassa-khi¬¬Ã-rati- dhamma-samÃpannà viharanti. Tesaæ nÃtivelaæ hassa- khi¬¬Ã-rati-dhamma-samÃpannÃnaæ viharataæ sati na sammussati, satiyà asammosÃ\<*<8>*>/ te devà tamhà kÃyà na cavanti, niccà dhuvà sassatÃ\<*<9>*>/ avipariïÃma-dhammà sassati- samaæ tath' eva Âhassanti. Ye pana mayaæ ahumha khi¬¬Ã-padÆsikà te mayaæ ativelaæ hassa-khi¬¬Ã- rati-dhamma-samÃpannà viharimha. Tesaæ no ativelaæ. hassa-khi¬¬Ã-rati-dhamma-samÃpannÃnaæ vihara- taæ sati sammussati, satiyà sammosà eva\<*<10>*>/ mayaæ tamhà kÃyà cutà aniccà addhuvà asassatà appÃyukà cavana-dhammà itthattaæ Ãgatà ti." Evaæ vihitakaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Br adds no. 2 Sd adds asampayanti; Br sammÃyanti, and below. 3 Br asammÃyantÃ. 4 Br omits. 5 So Sd Bmr K; Sdt mussati (so D. i. 2. 7). 6 So Sc Bmr; Sd sammoyÃva; St dhammÃsÃya; K sammosÃyÃ. 7 Br K repeat the whole. 8 Br adds kho. 9 Br adds dÅghÃyukÃ. 10 So Scdt, and D. i. 2. 9; Bmr K te. >/ #<[page 032]># %<32 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 2. 18.>% bho\<*<1>*>/ tumhe Ãyasmanto khi¬¬Ã-padÆsikaæ Ãcariyakaæ agga¤¤aæ pa¤¤apethÃti?' Te evam Ãhaæsu: `Evaæ kho no Ãvuso Gotama sutaæ yath' ev' Ãyasmà Gotamo ÃhÃti.' Agga¤¤aæ cÃhaæ Bhag- gava pajÃnÃmi . . . pe . . . yad abhijÃnaæ TathÃgato no anayaæ Ãpajjati. 19. Santi Bhaggava eke Samaïa-BrÃhmaïà mano-padÆ- sikaæ Ãcariyakaæ agga¤¤aæ pa¤¤apenti. Te 'haæ upa- saækamitvà {evaæ} vadÃmi: `Saccaæ kira tumhe Ãyasmanto mano-padÆsikaæ Ãcariyakaæ agga¤¤aæ pa¤¤apethÃti?' Te ca me evaæ puÂÂhà -- `ùmo ti' paÂijÃnanti. Te 'haæ evaæ vadÃmi: `Kathaæ {vihitakaæ}\<*<2>*>/ pana tumhe Ãyas- manto mano-padÆsikaæ Ãcariyakaæ agga¤¤aæ pa¤¤ape- thÃti?' Te mayà puÂÂhà na sampÃyanti. AsampÃyantà mama¤ ¤eva paÂipucchanti. TesÃhaæ puÂÂho vyÃkaromi: `Sant' Ãvuso mano-padÆsikà nÃma devÃ. Te ativelaæ a¤¤ama¤¤aæ upanijjhÃyanti. Te ativelaæ a¤¤ama¤¤aæ upanijjhÃyantà a¤¤ama¤¤amhi cittÃni padÆsenti. Te a¤¤ama¤¤aæ\<*<3>*>/ paduÂÂha-città kilanta-kÃyà kilanta-cittÃ. Te devà tamhà kÃyà cavanti. èhÃnaæ kho pan' etaæ {Ãvuso} vijjati yaæ a¤¤ataro satto tamhà kÃyà cavitvà itthat- taæ Ãgacchati, itthattaæ Ãgato samÃno agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati. AgÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito samÃno Ãtap- pam anvÃya . . . pe . . . tathÃrÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte taæ pubbe-nivÃsaæ anussarati, tato paraæ nÃnussarati. So evam Ãha: "Ye kho te bhonto devà na mano-padÆsikà te nÃtivelaæ\<*<4>*>/ a¤¤ama¤¤aæ upanij- jhÃyanti. Te nÃtivelaæ\<*<4>*>/ a¤¤ama¤¤aæ upanijjhÃyantÃ\<*<5>*>/ a¤¤ama¤¤amhi cittÃni nappadÆsenti.\<*<6>*>/ Te a¤¤ama¤¤aæ appaduÂÂha\<*<7>*>/-città akilanta-kÃyà akilanta-cittÃ.\<*<8>*>/ Te devÃ\<*<8>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sc nobhÃ; Sd vihitakato; St vihitakÃyÃto; Bmr no; K pana. Cp. 17. 2 Br adds no. 3 So Scdt Bmr K; D. i. 2.11 -amhi: so below. 4 Bmr K ativelaæ, and insert na before upan-, and below. 5 Br anupan-. 6 Bmr K na padosenti. 7 So SS Bmr; K and D. i. 2.12 apa-. 8-8 Br omits. >/ #<[page 033]># %% tamhà kÃyà na cavanti, niccà dhuvà sassatÃ\<*<1>*>/ avipariïÃma- dhammà sassati-samaæ tath' eva Âhassanti. Ye pana mayaæ ahumha mano-padÆsikà te mayaæ ativelaæ a¤¤a m- a¤¤aæ upanijjhÃyimha. Te mayaæ ativelaæ {a¤¤ama¤¤aæ} upanijjhÃyantà a¤¤ama¤¤amhi cittÃni padÆsimha. Te mayaæ a¤¤ama¤¤aæ paduÂÂha-città kilanta-kÃyà kilanta- città \<*<2>*>/eva, mayaæ\<*<2>*>/ tamhà kÃyà cutà aniccà addhuvÃ\<*<3>*>/ ap- pÃyukà cavana-dhammà itthattaæ Ãgatà ti." Evaæ vihi- takaæ bho\<*<4>*>/ tumhe Ãyasmanto mano-padÆsikaæ Ãcariyakaæ agga¤¤aæ pa¤¤apethÃti.' Te evam Ãhaæsu: `Evaæ kho no Ãvuso Gotama sutaæ yath' ev' Ãyasmà Gotamo ÃhÃti.' Agga¤¤aæ cÃhaæ Bhag- gava pajÃnÃmi . . . pe . . . yad abhijÃnaæ TathÃgato no anayaæ Ãpajjati. 20. Santi Bhaggava eke Samaïa-BrÃhmaïà adhicca-sam- uppannaæ Ãcariyakaæ agga¤¤aæ pa¤¤apenti. Te 'haæ upasaækamitvà evaæ vadÃmi: `Saccaæ kira tumhe {Ãyas- manto} adhicca-samuppannaæ Ãcariyakaæ agga¤¤aæ pa¤¤a- pethÃti?' Te ca me evaæ puÂÂhà -- `ùmo ti' paÂijÃnanti. Te 'haæ evaæ vadÃmi: `Kathaæ vihitakaæ\<*<5>*>/ pana tumhe Ãyasmanto adhicca-samuppannaæ Ãcariyakaæ agga¤¤aæ pa¤¤apethÃti?' Te\<*<6>*>/ mayà puÂÂhà na sampÃyanti. Asam- pÃyantà mama¤ ¤eva paÂipucchanti. TesÃhaæ puÂÂho vyÃkaromi: `Sant' Ãvuso asa¤¤a-sattÃ\<*<7>*>/ nÃma devÃ, sa¤¤uppÃdà ca pana te devà tamhà kÃyà cavanti. èhÃnaæ kho pan' etaæ Ãvuso vijjati, yaæ a¤¤ataro satto tamhà kÃyà cavitvà itthattaæ Ãgacchati, itthattaæ Ãgato samÃno agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati. AgÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito samÃno Ãtappam anvÃya . . . pe . . . tathÃrÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte taæ sa¤¤up- pÃdaæ anussarati, tato paraæ nÃnussarati. So evam Ãha: "Adhicca-samuppanno attà ca loko ca. Taæ kissa hetu? \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Br adds dÅghÃyukÃ. 2-2 Br omits. 3 Br dhuvà asassatÃ. 4 So Sc; Sdt Bmr no; K pana. 5 Br inserts no. 6 Br inserts ca. 7 So Sct Bmr; Sd a¤¤as-; K asa¤¤i; D. i. 2. 31 asa¤¤i. >/ #<[page 034]># %<34 PùèIKA-SUTTANTA [D. xxiv. 2. 20.>% Ahaæ hi\<*<1>*>/ pubbe nÃhosim, so 'mhi etarahi ahutvà sattattÃya\<*<2>*>/ pariïato\<*<3>*>/ ti.' Evaæ vihitakaæ bho\<*<4>*>/ tumhe Ãyasmanto adhicca-samuppannaæ Ãcariyakaæ agga¤¤aæ pa¤¤ape- thÃti.' Te evaæ Ãhaæsu: `Evaæ kho no Ãvuso Gotama sutaæ yath' ev' Ãyasmà Gotamo ÃhÃti.' Agga¤¤aæ cÃhaæ Bhag- gava jÃnÃmi,\<*<5>*>/ ta¤ ca pajÃnÃmi, tato ca uttaritaraæ pajÃnÃmi ta¤ ca pajÃnanaæ na parÃmasÃmi, aparÃmasato ca me {paccattaæ} yeva nibbuti vidità yad abhijÃnaæ TathÃgato no anayaæ Ãpajjati. 21. Evaæ-vÃdiæ kho maæ Bhaggava evam akkhÃyiæ eke Samaïa-BrÃhmaïà asatà tucchà musà abhÆtena ab- bhÃcikkhanti: `ViparÅto\<*<6>*>/ Samaïo Gotamo bhikkhavo ca. Samaïo Gotamo evam Ãha:-- Yasmiæ samaye subhaæ vimokhaæ\<*<7>*>/ upasampajja viharati, sabbaæ tasmiæ samaye asubhan t' eva\<*<8>*>/ sa¤jÃnÃtÅti.'\<*<9>*>/ Na kho panÃhaæ Bhaggava evaæ vadÃmi: `Yasmiæ samaye subhaæ vimokhaæ upa- sampajja viharati, sabbaæ tasmiæ samaye asubhan\<*<10>*>/ t' eva sa¤jÃnÃtÅti.' Eva¤ ca kho ahaæ Bhaggava vadÃmi: `Yasmiæ samaye subhaæ vimokhaæ upasampajja viharati, subhan t' eva tasmiæ samaye sa¤jÃnÃtÅti.' Te ca bhante\<*<11>*>/ viparÅtà ye Bhagavantaæ viparÅtato\<*<12>*>/ dahanti bhikkhavo ca, `Evaæ pasanno ahaæ\<*<13>*>/ Bhagavati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Br omits. 2 So Scd sattakÃya; St sattÃya; Bm K santatÃya; Br sattatÃya. Cp. D. i. 2. 31. 3 Br parimÃïato. 4 Sc nobhÃ; Sd vihitakoÃmhe; St no; Bmr no pana; K no. 5 Bmr K pajÃnÃmi. 6 SS Bmr K viparito; Sum occasionally viparÅto, and so Childers. 7 Bmr K throughout vimokkhaæ. 8 So Bm K; Sc subhaætevaæ; Sd sÆbhaæ neva; St subhateva; Br tveva. 9 So SS; Bmr pajÃnÃtÅti; K sampajÃnÃtÅti, and below. 10 So Bmr K; Sc subhaæ; Sd sugateca; St subha. 11 Bmr K omit. 12 K viparitattÃ. 13 Bmr K add bhante. >/ #<[page 035]># %% pahoti\<*<1>*>/ me Bhagavà {tathà dhammaæ} desetuæ yathà ahaæ subhaæ vimokhaæ upasampajja vihareyyan ti.' `Dukkaraæ kho evaæ\<*<2>*>/ Bhaggava tayà a¤¤a-diÂÂhikena a¤¤a-khantikena a¤¤a-rucikena a¤¤atr' Ãyogena\<*<3>*>/ a¤¤atr' Ãcariyakena subhaæ vimokhaæ upasampajja viharituæ. IÇgha tvaæ Bhaggava, yo ca te ayaæ mayi pasÃdo, tam eva tvaæ sÃdhukaæ anurakkhÃti.' `Sac' etaæ bhante mayà dukkaraæ a¤¤a-diÂÂhikena a¤¤a-khantikena a¤¤a-rucikena a¤¤atr' Ãyogena a¤¤atr' Ãcariyakena subhaæ vimokhaæ upasampajja viharituæ, yo ca me ayaæ bhante Bhagavati pasÃdo, tam evÃhaæ sÃ- dhukaæ anurakkhissÃmÅti.' Idam avoca BhagavÃ. Attamano Bhaggava-gotto parib- bÃjako Bhagavato bhÃsitaæ abhinandÅti. PÃÂika-Suttantaæ\<*<4>*>/ PaÂhamaæ.\<*<5>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Br adds ca. 2 K etaæ. 3 So Sc Bmr K. 4 SS K Sum suttaæ; Bmr pÃthika-suttantaæ. 5 Br adds samattaæ. >/ #<[page 036]># %< 36>% [xxv. Udumbarika-SÅhanÃda-Suttanta.] Evam me sutaæ. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà RÃjagahe viharati Gijjha- kÆÂe pabbate. Tena kho pana samayena Nigrodho\<*<1>*>/ paribbÃjako UdumbarikÃya paribbÃjakÃrÃme paÂivasati mahatiyà paribbÃjaka-parisÃya saddhiæ tiæsa-mattehi paribbÃjaka-satehi. Atha kho SandhÃno gahapati divÃ- divass' eva\<*<2>*>/ RÃjagahà nikkhami Bhagavantaæ dassanÃya. Atha kho SandhÃnassa gahapatissa etad ahosi: `AkÃlo kho tÃva\<*<3>*>/ Bhagavantaæ dassanÃya, patisallÅno BhagavÃ, mano- bhÃvanÅyÃnam pi bhikkhÆnaæ asamayo\<*<4>*>/ dassanÃya, pati- sallÅnà mano-bhÃvanÅyà bhikkhÆ; yan nÆnÃhaæ yena UdumbarikÃya paribbÃjakÃrÃmo yena Nigrodho paribbÃjako ten' upasaækameyyan ti.' Atha kho SandhÃno gahapati yena UdumbarikÃya paribbÃjakÃrÃmo yena Nigrodho paribbÃjako ten' upasaækami. 2. Tena\<*<5>*>/ kho pana samayena Nigrodho paribbÃjako mahatiyà paribbÃjaka-parisÃya saddhiæ nisinno hoti unnÃ- diniyà uccÃsadda-mahÃsaddÃya aneka-vihitaæ tiracchÃna- kathaæ kathentiyà -- seyyathÅdaæ\<*<6>*>/ rÃja-kathaæ cora- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cp. D. viii. 23 (vol. i., p. 176) 2 So Sct K (and Bmr Sum omitting eva); Sd -divassa va; Grimblot, Sept Suttas, p. 347, divÃsseva. 3 Br omits. 4 So Sc Bmr K; Sdt Gr. asambÃdho. 5 With this and the following paragraphs compare D. ix., 3-5 (vol. i., p. 178). 6 Cp. D. i. 1.17 (vol. i., p. 7). >/ #<[page 037]># %% kathaæ mahÃmatta-kathaæ senÃ-kathaæ bhaya-kathaæ yuddha-kathaæ anna-kathaæ pÃna-kathaæ vattha-kathaæ sayana-kathaæ mÃlÃ-kathaæ gandha-kathaæ ¤Ãti-kathaæ yÃna-kathaæ gÃma-kathaæ nigama-kathaæ nagara- kathaæ\<*<1>*>/ janapada-kathaæ itthi-kathaæ purisa-kathaæ\<*<2>*>/ sÆra-kathaæ\<*<3>*>/ visikhÃ-kathaæ kumbaÂÂhÃna-kathaæ pubba- peta-kathaæ nÃnatta-kathaæ lokakkhÃyikaæ kathaæ\<*<4>*>/ {samudda-kkhÃyikaæ} kathaæ\<*<4>*>/ iti-bhavÃbhava-kathaæ iti vÃ. 3. Addasà kho Nigrodho paribbÃjako SandhÃnaæ gaha- patiæ dÆrato va Ãgacchantaæ, disvà sakaæ parisaæ saï- ÂhÃpesi:\<*<5>*>/ `Appa-saddà bhonto hontu, mà bhonto saddam akattha, ayaæ Samaïassa Gotamassa sÃvako Ãgacchati SandhÃno gahapati. YÃvatà kho pana Samaïassa Gotamassa sÃvakà gihÅ odÃta-vasanà RÃjagahe paÂivasanti, ayaæ tesaæ a¤¤ataro SandhÃno gahapati. Appasadda-kÃmà kho pan' ete\<*<6>*>/ Ãyasmanto, appasadda-vinÅtÃ\<*<7>*>/ appasaddassa vaïïa- vÃdino, app eva nÃma appasaddaæ parisaæ viditvà upa- saækamitabbaæ ma¤¤eyyÃti.' Evaæ vutte te paribbÃjakà tuïhÅ ahesuæ. 4. Atha kho SandhÃno gahapati yena Nigrodho parib- bÃjako ten' upasaækami, upasaækamitvà Nigrodhena paribbÃjakena saddhiæ sammodi, sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho SandhÃno gahapati Nigrodhaæ paribbÃjakaæ etad avoca: `A¤¤athà kho ime bhonto a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà saÇgamma samÃgamma unnÃdino uccÃsadda-mahÃsaddà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS Bmr D. i. 1. 17; K puts janapada-kathaæ first. 2 So Bmr K Cp. D. i. 1. 17; SS omit. 3 Sdt Bm surÃ; K surÃpÃna. 4 So K; SS Bmr D. i. 1.17 omit. 5 SS K saïÂhapesi. 6 Bmr K omit ete. 7 Bmr vinitÃ; K omits appasaddavinÅtÃ. >/ #<[page 038]># %<38 UDUMBARIKA-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxv. 4.>% aneka-vihitaæ tiracchÃna-kathaæ kathentÃ\<*<1>*>/ viharanti -- sey- yathÅdaæ rÃja-kathaæ . . . pe . . . {iti-} bhavÃbhava- kathaæ iti vÃ. A¤¤athà ca\<*<2>*>/ pana so Bhagavà ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni\<*<3>*>/ senÃsanÃni paÂisevati, appasaddÃni appa-nigghosÃni\<*<4>*>/ vijana\<*<5>*>/-vÃtÃni manussa-{rÃhaseyyakÃni} patisallÃna-sÃruppÃnÅti.' 5. Evaæ vutte Nigrodho paribbÃjako SandhÃnaæ gaha- patiæ etad avoca: `Yagghe\<*<6>*>/ gahapati jÃneyyÃsi kena Samaïo Gotamo saddhiæ sallapati? kena sÃkacchaæ samÃpajjati?kena pa¤¤Ã-veyyattiyaæ Ãpajjati? \<*<7>*>/ Su¤¤ÃgÃra-hatÃ\<*<8>*>/ Samaïassa Gotamassa pa¤¤Ã, aparisÃvacaro Samaïo Gotamo, nÃlaæ sallÃpÃya, so antamantÃn'\<*<9>*>/ eva sevati. Seyyathà pi nÃma gokÃïÃ\<*<10>*>/ pariyanta-cÃrinÅ antamantÃn' eva sevati, evam eva\<*<11>*>/ su¤¤ÃgÃra-hatà Samaïassa Gotamassa pa¤¤Ã, apari- sÃvacaro Samaïo Gotamo, nÃlaæ sallÃpÃya, so antam- antÃn' eva sevati. IÇgha\<*<12>*>/ gahapati, Samaïo Gotamo imaæ parisaæ Ãgaccheyya, eka-pa¤hen' eva naæ saæsÃ- deyyÃma,\<*<13>*>/ tuccha-kumbhi\<*<14>*>/ va naæ ma¤¤e orodheyyÃ- mÃti.' 6. Assosi kho Bhagavà dibbÃya sota-dhÃtuyà visuddhÃya atikkanta-mÃnusikÃya SandhÃnassa gahapatissa Nigro- dhena paribbÃjakena saddhiæ imaæ kathÃ-sallÃpaæ. Atha kho Bhagavà Gijjha-kÆÂà pabbatÃ-orohitvà yena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS; Bmr K anuyuttÃ. 2 Bmr K kho. 3 So Bm K Sum; Scd vanÃpanthÃni panthÃni; St vanapatthÃni pattÃni; Br vanapattÃni santÃni. 4 Br K nighosÃni. 5 K vÅjana. 6 Cp. the repetition in 20. 7 So Bmr; SS Ãpajjissati (but Scd Ãpajjati in 20); K samÃpajjati. 8 So Bmr K Sum; SS su¤¤ÃgÃraæ gatÃ. 9 So Sct Bmr Sum; Sd attamattÃn'; K antapantÃn'. 10 So Bmr K Sum-Br; Scd gokÃna; St gonÃnÃ. Cp. JÃt. v., p. 40630, gokaïïÃ, and so here Sum-Sd. 11 Sc evaæ. 12 So Bmr K Sum; Scd add ca; St va. 13 So SS K Sum; Bmr saæhareyyÃma. 14 So Scd Br Sum. >/ #<[page 039]># %% SumÃgadhÃya tÅre\<*<1>*>/ Mora-nivÃpo ten' upasaækami, upasaæ- kamitvà SumÃgadhÃya tÅre Mora-nivÃpe abbhokÃse caÇkami. Addasà kho Nigrodho paribbÃjako Bhagavantaæ SumÃ- gadhÃya {tÅre} Mora-nivÃpe abbhokÃse caÇkamantaæ, disvà sakaæ parisaæ {saïÂhÃpesi}: `Appasaddà bhonto hontu, mà bhonto saddam akattha. Ayaæ Samaïo Gotamo SumÃgadhÃya tÅre Mora-nivÃpe abbhokÃse caÇkamati. Appasadda-kÃmo kho pana so ÃyasmÃ, appasaddassa vaïïa-vÃdÅ, app eva nÃma appa- saddaæ parisaæ viditvà upasaækamitabbaæ ma¤¤eyya. Sace Samaïo Gotamo imaæ parisaæ Ãgaccheyya, imaæ taæ pa¤haæ puccheyyÃma -- Ko nÃma so bhante Bhagavato dhammo yena Bhagavà sÃvake vineti, yena Bhagavatà sÃvakà vinÅtà assÃsa-ppattà paÂijÃnanti ajjhÃsayaæ Ãdi- brahmacariyan ti?' Evaæ vutte te paribbÃjakà {tuïhÅ} ahesuæ. 7. Atha kho Bhagavà yena Nigrodho paribbÃjako ten' upasaækami. Atha kho Nigrodho paribbÃjako Bhagavantaæ etad avoca: `Etu kho bhante BhagavÃ, sÃgataæ\<*<2>*>/ bhante Bhagavato, cirassaæ kho bhante Bhagavà imaæ pariyÃyam akÃsi yadidaæ idh' ÃgamanÃya, nisÅdatu bhante BhagavÃ, idam Ãsanaæ pa¤¤attan ti.' NisÅdi Bhagavà pa¤¤atte Ãsane. Nigrodho pi\<*<3>*>/ kho parib- bÃjako a¤¤ataraæ nÅcaæ Ãsanaæ gahetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho Nigrodhaæ paribbÃ- jakaæ Bhagavà etad avoca: `KÃya nu 'ttha\<*<4>*>/ Nigrodha etarahi kathÃya sannisinnÃ, kà ca pana vo antarÃ-kathà vippakatà ti?' Evaæ vutte Nigrodho paribbÃjako Bhagavantaæ etad avoca: `Idha mayaæ bhante addasÃma Bhagavantaæ SumÃ- gadhÃya tÅre Mora-nivÃpe abbhokÃse caÇkamantaæ, disvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bmr K; SS tÅraæ, but tÅre afterwards. 2 So SS; Bmr K svÃgataæ. 3 So SS Bmr K; D. ix. 5 omits pi. 4 So SS Bmr; K nottha. >/ #<[page 040]># %<40 UDUMBARIKA-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxv. 7.>% evaæ avocumhÃ\<*<1>*>/: "Sace Samaïo Gotamo imaæ pari- saæ Ãgaccheyya, imaæ taæ pa¤haæ puccheyyÃma -- Ko nÃma so bhante Bhagavato dhammo yena Bhagavà sÃvakà vineti, yena Bhagavatà sÃvakà vinÅtà assÃsa-ppattà paÂijÃnanti ajjhÃsayam Ãdi-brahmacariyan ti?" Ayaæ kho no bhante antarÃ-kathà vippakatà atha Bhagavà anup- patto ti.' `DujjÃnaæ kho\<*<2>*>/ etaæ Nigrodha tayà a¤¤a-diÂÂhikena {a¤¤a}-khantikena a¤¤a-rucikena a¤¤atr' Ãyogena\<*<3>*>/ a¤¤atr' Ãcariyakena\<*<4>*>/ yenÃhaæ sÃvake vinemi, yena mayà sÃvakà vinÅtà assÃsa-ppattà paÂijÃnanti ajjhÃsayaæ Ãdi-brahma- cariyaæ.\<*<5>*>/ IÇgha tvaæ maæ Nigrodha sake Ãcariyake adhijegucche pa¤haæ puccha -- Kathaæ sante nu kho bhante tapo-jigucchà paripuïïà hoti, kathaæ apari- puïïà ti?' Evaæ vutte te paribbÃjakà unnÃdino uccÃsadda-mahÃ- saddà ahesuæ, `Acchariyaæ vata bho abbhutaæ\<*<6>*>/ vata bho Samaïassa Gotamassa mahiddhikatà mahÃnubhÃvatÃ, yatra-hi nÃma saka-vÃdaæ\<*<7>*>/ Âhapessati, para-vÃdena pavÃ- ressatÅti.' 8. Atha kho Nigrodho paribbÃjako te paribbÃjake appa- sadde katvÃ, Bhagavantaæ etad avoca: `Mayaæ kho bhante tapo-jigucchÃ-vÃdà tapo-jigucchÃ- sÃrÃ\<*<8>*>/ tapo-jigucchÃ\<*<9>*>/-allÅnà viharÃma. Kathaæ sante nu kho bhante tapo-jigucchà paripuïïà hoti, kathaæ apari- puïïà ti?' `Idha Nigrodha tapassÅ acelako\<*<10>*>/ hoti muttÃcÃro hatthÃ- palekhano,\<*<11>*>/ na-ehi-bhadantiko\<*<12>*>/ na-tiÂÂha-bhadantiko, nÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bmr K; Sdt avocumha; Sc avacumhÃ. 2 So SS; Bmr K add pan'. 3 Br a¤¤atra-Ãyogena. 4 Sc a¤¤avÃc-; Sd a¤¤athÃc-; St a¤¤atthÃc-; Br a¤¤atrÃcariyakena. 5 So SS; Bmr K add ti. 6 Br abbhÆtaæ. 7 So Bmr K; Sct sakaæ; Sd kataæ. 8 So SS Bm; Br tapojigucchaæ sÃrodhÃ; K omits; Bm and K throughout jiguccha. 9 Br K -aæ. 10 Cp. D. viii. 14 (vol. i., p. 166). 11 So SS Bmr; K hatthÃvalekkhano. 12 Br K bhaddantiko. >/ #<[page 041]># %% bhihaÂaæ\<*<1>*>/ na uddissa-kataæ na nimantanaæ sÃdiyati. So na kumbhi-mukhà paÂigaïhÃti,\<*<2>*>/ na kalopi-mukhà paÂigaï- hÃti,\<*<3>*>/ na eÊakam-antaraæ, na udukkhalam-antaraæ,\<*<4>*>/ na daï¬am-antaraæ, na musalam-antaraæ, na dvinnaæ bhu¤- jamÃnÃnaæ, na gabbhiniyÃ, na pÃyamÃnÃya, na purisan- tara-gatÃya, na saækittisu,\<*<5>*>/ na yattha sà upaÂÂhito hoti, na yattha makkhikà saï¬a-saï¬a-cÃrinÅ, na macchaæ na maæsaæ na suraæ na merayaæ na thusodakaæ pivati. So ekÃgÃriko và hoti ekÃlopiko, dvÃgÃriko và hoti dvÃlopiko, sattÃgÃriko\<*<6>*>/ và hoti sattÃlopiko. EkissÃpi dattiyÃ\<*<7>*>/ yÃpeti, dvÅhi pi dattÅhi yÃpeti, sattahi pi dattÅhi yÃpeti. EkÃhikam pi ÃhÃraæ ÃhÃreti, dvÅhikam pi ÃhÃraæ ÃhÃreti, sattÃhikam pi {ÃhÃraæ} ÃhÃreti -- iti evarÆpam addhamÃsikam pi\<*<8>*>/ pariyÃya-bhatta-bhojanÃnuyogam anuyutto viharati. So sÃka-bhakkho và hoti, sÃmÃka-bhakkho và hoti,\<*<9>*>/ nÅvÃra-\<*<10>*>/ bhakkho và hoti, daddula\<*<11>*>/-bhakkho và hoti, haÂa-bhakkho và hoti, kaïa\<*<12>*>/-bhakkho và hoti, ÃcÃma-bhakkho và hoti, pi¤¤Ãka-bhakkho và hoti, tiïa-bhakkho và hoti, gomaya- bhakkho và hoti, vana-mÆla-phalÃhÃro yÃpeti, pavatta- phala-bhojÅ. So sÃïÃni pi dhÃreti, masÃïÃni pi dhÃ- reti, chava-dussÃni pi dhÃreti, paæsu-kÆlÃni pi dhÃreti, {tirÅÂÃni}\<*<13>*>/ pi dhÃreti, ajinÃni pi dhÃreti, ajina-kkhipam pi dhÃreti, kusa-cÅram pi dhÃreti, vÃka-cÅram pi dhÃreti, phalaka-cÅram pi dhÃreti, kesa-kambalam pi dhÃreti, vÃla\<*<14>*>/-kambalam pi dhÃreti, uluka-pakkhikam\<*<15>*>/ pi dhÃ- reti. Kesa-massu-locako pi hoti\<*<16>*>/ kesa-massu-locanÃnu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K na abhiÂaæ. 2 So SS; Bmr K paÂigg-. 3 So Scd K; St omits the clause; Bmr omit paÂigaïhÃti. 4 So Sc K; Sdt Bmr omit the clause. 5 So SS; Bm K -Åsu; Br saÇgitisunÃ. 6 Sd satthÃgÃriko. 7 Br rattiyÃ, and onwards. 8 So SS Bm; Br K omit pi. 9 Bmr omit alternately. 10 So Sc; Sd Bm K niv-; St nÅvara. 11 K daddulaka-. 12 So Bmr; Sc bhaïa; Sd kanha; St kaïhÃ; K kaïïa. 13 St tiÂÅÂÃni. 14 Br vÃÊa. 15 Br pakkhaæ. 16 Sd omits hoti; St lomakepi (omits hoti). >/ #<[page 042]># %<42 UDUMBARIKA-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxv. 8.>% yogam anuyutto, ubbhaÂÂhako pi hoti Ãsana-paÂikkhitto, ukkuÂiko pi hoti ukkuÂika-ppadhÃnam anuyutto, kaïÂaka-\<*<1>*>/ passayiko pi hoti, kaïÂaka-passaye seyyaæ kappeti, phalaka- seyyam pi kappeti, thaï¬ila\<*<2>*>/-seyyam pi kappeti, eka-passa- yiko pi hoti rajojalla-dharo, abbhokÃsiko pi hoti yathÃ- santhatiko,\<*<3>*>/ vekaÂiko pi hoti vikaÂa-bhojanÃnuyogam anu- yutto, ÃpÃnako pi hoti ÃpÃnakattam anuyutto, sÃya\<*<4>*>/-tati- yakam pi udak-orohanÃnuyogaæ anuyutto viharati. Taæ kim ma¤¤asi Nigrodha? Yadi evaæ sante tapo-jigucchà paripuïïa và hoti aparipuïïà vÃ\<*<5>*>/ ti?' `Addhà kho bhante evaæ sante tapo-jigucchà paripuïïà hoti\<*<6>*>/ no aparipuïïà ti.' `Evaæ paripuïïÃya pi kho ahaæ Nigrodha tapo-jiguc- chÃya aneka-vihite upakkilese vadÃmÅti.' 9. `YathÃ-kathaæ pana bhante Bhagavà evaæ-paripuï- ïÃya tapo-jigucchÃya aneka-vihite upakkilese vadatÅti?' `Idha Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati. So tena tapasà attamano hoti paripuïïa-saækappo. Yam pi kho\<*<7>*>/ Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati, so tena tapasà atta- mano hoti paripuïïa-saækappo, ayam pi kho\<*<8>*>/ Nigrodha tapassino upakkileso hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati. So tena tapasà attÃn-ukkaæseti paraæ vambheti. Yam pi Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati, so tena tapasà attÃn- ukkaæseti, paraæ vambheti, ayam pi kho Nigrodha tapas- sino upakkileso hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati. So tena tapasà majjati mucchati pamÃdam\<*<9>*>/ Ãpajjati. Yam pi Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati, so tena tapasà majjati \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So K; Sct Bm kaïÂakÃ; Sd kaïÂhakÃ; Br kaï¬aka. 2 Br khaï¬ila. 3 Br santhutiko. 4 So SS Bm; Br K sÃyam. 5 K omits. 6 So Bmr K; SS omit; Sd also omits no aparipuïïÃ. 7 So SS; Bmr K omit. 8 So SS Bm K; in subsequent clauses SS omit kho, as Br does here. 9 So SS Bm; K madam. >/ #<[page 043]># %% mucchati pamÃdam Ãpajjati, ayam pi kho Nigrodha tapas- sino upakkileso hoti. 10. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati. So tena tapasà lÃbha-sakkÃra-silokaæ abhinibbatteti. So tena lÃbha-sakkÃra-silokena attamano hoti paripuïïa-saæ- kappo. Yam pi Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati, \<*<1>*>/so tena tapasà lÃbha-sakkÃra-silokaæ abhinibbatteti,\<*<1>*>/ so tena lÃbha-sakkÃra-silokena attamano hoti paripuïïa- saækappo, ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati. So tena tapasà lÃbha-sakkÃra-silokaæ abhinibbatteti. So tena lÃbha-sakkÃra-silokena attÃn-ukkaæseti paraæ vambheti. Yam pi Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati, so tena tapasà lÃbha-sakkÃra-silokaæ abhinibbatteti, so tena lÃbha-sak- kÃra-silokena attÃn-ukkaæseti paraæ vambheti, ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati. So tena tapasà lÃbha-sakkÃra-silokaæ abhinibbatteti. So tena lÃbha-sakkÃra-silokena majjati mucchati pamÃdam Ãpajjati. Yam pi Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati, so tena tapasà lÃbha-sakkÃra-silokaæ abhinibbatteti, so tena lÃbha-sak- kÃra-silokena majjati mucchati pamÃdam Ãpajjati, ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati, bhojanesu vodÃsaæ Ãpajjati -- "Idaæ me khamati, idam me na-kkhamatÅti."\<*<2>*>/ So yaæ hi\<*<3>*>/ kho 'ssa\<*<4>*>/ na-kkhamati taæ\<*<5>*>/ sÃpekho\<*<6>*>/ pajahati, yaæ pan' assa khamati taæ gathito\<*<7>*>/ mucchito ajjhÃpanno anÃdÅnava-{dassÃvÅ} anissaraïa-pa¤¤o paribhu¤jati . . . pe\<*<8>*>/ . . . Ayam pi kho Nigrodha upak- kileso hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1-1 So SS Bm; K omits. 2 Bmr K na khamatÅti. 3 Bmr K ya¤ ca. 4 Bmr khvassa; K khvÃssa. 5 Scd add ca; St tacca. 6 Bmr K sÃpekkho. 7 So Sd Sum-Sd; Sc gatito corrected to gathito; St gatito; Bmr K Sum-Br gadhito. 8 Bmr K omit. >/ #<[page 044]># %<44 UDUMBARIKA-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxv. 10.>% `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati lÃbha-sakkÃra-siloka-nikanti-hetu -- "Sakkarissanti maæ rÃjÃno rÃja-mahÃmattà khattiyà brÃhmaïà gahapatikà titthiyà ti."\<*<1>*>/ Ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. 11. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ a¤¤ataraæ Sama- ïaæ và BrÃhmaïaæ vÃ\<*<2>*>/ apasÃdetÃ\<*<3>*>/ hoti: "Kiæ panÃyaæ bahulÃjÅvo\<*<4>*>/ sabbaæ\<*<5>*>/ sambhakkheti? \<*<6>*>/ SeyyathÅdaæ, mÆla-bÅjaæ khandha-bÅjaæ phalu\<*<7>*>/-bÅjaæ agga-bÅjaæ bÅja- bÅjaæ eva pa¤camaæ, asani-vicakkaæ danta-kÆÂaæ samaïa- ppavÃdenÃti" . . . pe . . . Ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ passati a¤¤ataraæ Samaïaæ và BrÃhmaïaæ và kulesu sakkariyamÃnaæ garu- kariyamÃnaæ mÃniyamÃnaæ pÆjiyamÃnaæ. DisvÃ\<*<8>*>/ tassa evaæ hoti -- "Imam hi nÃma bahulÃjÅvaæ kulesu sakkaronti garukaronti mÃnenti pÆjenti, maæ pana tapassiæ lÆkhÃ- jÅviæ\<*<9>*>/ kulesu na sakkaronti na garukaronti na mÃnenti na pÆjentÅti."\<*<10>*>/ Iti so issÃ-macchariyaæ kulesu uppÃdetà hoti . . . pe . . . Ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ ÃpÃthaka-{nisÃdÅ} hoti. \<*<11>*>/Yam pi kho Nigrodha tapassÅ ÃpÃthaka-{nisÃdÅ} hoti,\<*<11>*>/ ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ attÃnaæ adassayamÃno kulesu carati -- "Idam pi me tapasmiæ, idam pi me tapas- min ti" . . . pe . . . Ayam pi kho Nigrodha tapassino upak- kileso hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS omit pe here. 2 K inserts kuto. 3 Bmr apasÃretÃ. 4 Bmr K sambah-, and below. 5 So Sc Bmr; Sdt sabbaæ sabbaæ; K sabbasabbaæ. 6 Sc -tÅti. 7 So Br K; SS phala; Bm phaÊu. Cp. Sum. i. 239. 8 So SS; Bmr K omit. 9 So St Bm K Sum; Scd Br -vaæ. 10 Br pÆjenti. 11-11 So SS; Bmr K omit. >/ #<[page 045]># %% `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ ki¤cid eva paÂicchan- naæ sevati. So "Khamati te idan ti?" puÂÂho samÃno, akkhamamÃnaæ Ãha "KhamatÅti," khamamÃnaæ Ãha "Na-kkhamatÅti."\<*<1>*>/ Iti so\<*<2>*>/ sampajÃna-musà bhÃsità hoti . . . pe . . . Ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. 12. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ TathÃgatassa và TathÃgata-sÃvakassa và dhammaæ desentassa santaæ yeva pariyÃyaæ anu¤¤eyyaæ nÃnujÃnÃti.\<*<3>*>/ Ayam pi kho Ni- grodha tapassino upakkileso hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ kodhano hoti upanÃhÅ. Yam pi Nigrodha tapassÅ kodhano hoti upanÃhÅ, ayam pi kho Nigrodha tapassino upakkileso hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ makkhÅ hoti palÃsÅ,\<*<4>*>/ issukÅ hoti maccharÅ, saÂho\<*<5>*>/ hoti mÃyÃvÅ, thaddho hoti atimÃnÅ, pÃpiccho hoti pÃpakÃnaæ\<*<6>*>/ icchÃnaæ vasaæ gato, micchÃ-diÂÂhiko hoti anta-gÃhikÃya\<*<7>*>/ diÂÂhiyà samannÃ- gato, sandiÂÂhi-parÃmÃsÅ hoti ÃdhÃna-gÃhÅ duppaÂinissaggÅ. 8 Yam pi kho Nigrodha tapassÅ sandiÂÂhi-{parÃmÃsÅ} hoti ÃdhÃna-gÃhÅ duppaÂinissaggÅ,\<*<8>*>/ ayam pi kho Nigrodha tapas- sino upakkileso hoti. `Taæ kiæ ma¤¤asi Nigrodha? Yadi 'me tapo-jigucchà upakkilesà và anupakkilesà và ti?' `Addhà kho ime bhante tapo-jigucchà upakkilesÃ\<*<9>*>/ no anupakkilesÃ. èhÃnaæ kho pan' etaæ bhante vijjati, yaæ idh' ekacco tapassÅ sabbeh' eva imehi upakkilesehi saman- nÃgato assa, ko pana vÃdo a¤¤atar-a¤¤atarenÃti?' 13. `Idha Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati. So tena tapasà na attamano hoti na paripuïïa-saækappo. Yam pi Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati, so tena tapasà na atta- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K omits na. 2 Br kho. 3 Sd -tÅti. SS omit pe here. 4 So K Sum-Scd; Scd -si; St Bmr paÊÃsÅ. 5 St saÂÂho; Br satho. 6 So SS; Bmr K pÃpik-. 7 So Sdt K Sum-Scd; Sc Bmr antagg-. 8-8 Br omits. 9 Br adds hoti. >/ #<[page 046]># %<46 UDUMBARIKA-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxv. 13.>% mano hoti na paripuïïa-saækappo, evaæ so tasmiæ ÂhÃne parisuddho hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati. So tena tapasà na attÃn-ukkaæseti, na paraæ vambheti . . . pe . . . Evaæ so tasmiæ ÂhÃne parisuddho hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati. So tena tapasà na majjati na mucchati na pamÃdam Ãpajjati . . . pe . . . Evaæ so tasmiæ ÂhÃne parisuddho hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati. So tena tapasà lÃbha-sakkÃra-silokaæ abhinibbatteti. So tena lÃbha-sakkÃra-silokena na attamano hoti na paripuïïa- saækappo. Yam pi Nigrodha tapassÅ . . . pe\<*<1>*>/ . . . Evaæ so tasmiæ ÂhÃne parisuddho hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati. So tena tapasà lÃbha-sakkÃra-silokaæ abhinibbatteti. So tena lÃbha-sakkÃra-silokena na attÃn-ukkaæseti na paraæ vam- bheti. Yam pi Nigrodha tapassÅ . . . pe . . . evaæ so tasmiæ ÂhÃne parisuddho hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ tapaæ samÃdiyati. So tena tapasà lÃbha-sakkÃra-silokaæ abhinibbatteti. So tena lÃbha-sakkÃra-silokena na majjati na mucchati na pamÃdam Ãpajjati. Yam pi Nigrodha tapassÅ . . . pe . . . evaæ so tasmiæ ÂhÃne parisuddho hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ\<*<2>*>/ tapaæ samÃdiyati,\<*<2>*>/ bhojanesu na vodÃsaæ Ãpajjati -- "Idaæ me khamati, idaæ me na-kkhamatÅti." So yaæ hi kho 'ssa na-kkhamati taæ anapekho pajahati, yaæ pan' assa khamati taæ agathito amucchito anajjhÃpanno ÃdÅnava-dassÃvÅ nissaraïa-pa¤¤o paribhu¤jati. Evaæ so tasmiæ ÂhÃne parisuddho hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ\<*<3>*>/ tapaæ samÃdiyati. 4 Na so\<*<4>*>/ "LÃbha-sakkÃra-siloka-nikanti-hetu sakkarissanti maæ rÃjÃno rÃja-mahÃmattà khattiyà {brÃhmaïÃ} gahapatikà titthiyà ti." Evaæ so tasmiæ ÂhÃne parisuddho hoti. 14. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ a¤¤ataraæ Samaïaæ và BrÃhmaïam và na apasÃdetà hoti: "Kim panÃyaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS drop the whole yam pi, etc. (and onwards). 2-2 Br omits. 3 Br inserts na. 4-4 Br omits. >/ #<[page 047]># %% bahulÃjÅvo sabbaæ\<*<1>*>/ sambhakkheti? SeyyathÅdaæ, mÆla- bÅjaæ khandha-bÅjaæ phalu-bÅjaæ agga-bÅjaæ bÅja-bÅjaæ eva pa¤camaæ asani-vicakkaæ danta-kÆÂaæ samaïa-ppavÃdenÃti." Evaæ so tasmiæ {ÂhÃne} parisuddho hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ passati a¤¤ataraæ Samaïaæ và BrÃhmaïaæ và kulesu sakkariyamÃnaæ garukariyamÃnaæ mÃniyamÃnaæ pÆjiyamÃnaæ.\<*<2>*>/ Tassa na evaæ hoti -- "Imaæ hi nÃma bahulÃjÅvaæ kulesu sakkaronti garukaronti mÃnenti pÆjenti, maæ pana tapassiæ lÆkhÃjÅviæ kulesu na sakkaronti na garukaronti na mÃnenti na pÆjentÅti." Iti so issÃ-macchariyaæ kulesu na uppÃdetÃ\<*<3>*>/ hoti. Evaæ so tasmiæ ÂhÃne parisuddho hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ ÃpÃthaka-{nisÃdi} hoti. Evaæ so tasmiæ ÂhÃne parisuddho hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ na attÃnaæ adassaya- mÃno kulesu carati -- "Idam pi me tapasmiæ, idam pi me tapasmin ti." Evaæ so tasmiæ ÂhÃne parisuddho hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ na\<*<4>*>/ ki¤cid eva\<*<4>*>/ paÂicchannaæ sevati. So "Khamati te idan ti?" puÂÂho samÃno, akkhamamÃnaæ Ãha "Na-kkhamatÅti,"\<*<5>*>/ khama- mÃnaæ Ãha "KhamatÅti." Iti so sampajÃna-musà na bhÃsità hoti. Evaæ so tasmiæ ÂhÃne parisuddho hoti. 15. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ TathÃgatassa và TathÃgata-sÃvakassa và dhammaæ desentassa santaæ yeva pariyÃyaæ anu¤¤eyyaæ anujÃnÃti. Evaæ so tasmiæ ÂhÃne parisuddho hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ akodhano hoti anupa- nÃhÅ. Yam pi Nigrodha tapassÅ akodhano hoti anupanÃhÅ, evaæ so tasmiæ ÂhÃne parisuddho hoti. `Puna ca paraæ Nigrodha tapassÅ amakkhÅ hoti apalÃsÅ anissukÅ\<*<6>*>/ hoti amaccharÅ, asaÂho\<*<7>*>/ hoti amÃyÃvÅ, athaddo hoti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bmr; Scdt sabbaæ sabbaæ; K sabbasabbaæ 2 SS here omit disvÃ, cp. 11. 3 Bmr K nuppÃdetÃ. 4-4 Br ki¤ci. 5 So SS; Bm K na khamatÅti. 6 Sd anussukhÅ; Br anussukÅ. 7 Sdt asaÂÂho: Br asatho. >/ #<[page 048]># %<48 UDUMBARIKA-SýHANADA-SUTTANTA [D. xxv. 15.>% {anatimÃnÅ}, na pÃpiccho hoti na pÃpikÃnaæ icchÃnaæ vasaæ gato, na micchÃ-diÂÂhiko hoti ananta-ggÃhikÃya\<*<1>*>/ diÂÂhiyà samannÃgato, asandiÂÂhi\<*<2>*>/-parÃmÃsÅ hoti anÃdhÃna\<*<3>*>/-gÃhÅ suppaÂinissaggÅ. Yam pi Nigrodha tapassÅ asandiÂÂhi- parÃmÃsÅ hoti anÃdhÃna-gÃhÅ suppaÂinissaggÅ, evaæ so tasmiæ ÂhÃne parisuddho hoti. `Taæ kiæ ma¤¤asi Nigrodha? Yadi\<*<4>*>/ evaæ sante tapo- jigucchà parisuddhÃ\<*<5>*>/ hoti aparisuddhà và ti?' `Addhà kho bhante evam sante tapo-jigucchà pari- suddhà hoti no aparisuddhÃ,\<*<6>*>/ agga-ppattà ca\<*<7>*>/ sÃra-ppattà cÃti.' `Na kho Nigrodha ettÃvatà tapo-jigucchà agga-ppattà vÃ\<*<8>*>/ hoti sÃra-ppattà vÃ, api ca kho papaÂika-pattÃ\<*<9>*>/ hotÅti.' 16. `KittÃvatà pana bhante tapo-jigucchà agga-ppattà ca hoti sÃra-ppattà ca? \<*<10>*>/ SÃdhu me\<*<11>*>/ bhante Bhagavà tÃpo- jigucchÃya aggaæ yeva pÃpetu sÃraæ yeva pÃpetÆti.' `Idha Nigrodha tapassÅ cÃtu-yÃma\<*<12>*>/-saævara-saævuto hoti. Katha¤ ca Nigrodha tapassÅ cÃtu-yÃma-saævara- saævuto hoti? Idha Nigrodha tapassÅ na pÃïam atipÃpeti,\<*<13>*>/ na pÃïam atipÃtayati,\<*<14>*>/ na pÃïam atipÃtayato\<*<15>*>/ samanu¤¤o \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sc; Sdt attagg-; Bmr K na antagÃhikÃya. 2 Bmr K na sandiÂÂhi. 3 Bmr K na Ãdh-. 4 Br omits. 5 Bmr K add vÃ. 6 K parisuddhÃ. 7 St K add hoti, but omit in 17. 8 So SS; Bmr aggappattà ca sÃrappattà ca hoti; so K omitting ca . . . ca. 9 So Sdt Sum-Sc; Sc papaÂikattÃ; Bmr pappaÂikappattÃ; K Sum-Br pappaÂikapattÃ. Bmr add va; K ca. 10 SS cÃti; Bmr aggappattà ca sÃrappattà ca hoti; so K omitting first ca; cp. 18. 11 So SS; Bmr K omit. 12 St mÃsÃ. 13 So Br Sum-Sd-Br; Sc atipeti; Sd pÃnacÃtimÃpeti; St atitamÃteti; Bm K atipÃteti. 14 So Bmr K; Sc atimÃpayÃpeti; Sd omits; St naïamatimÃpayati. 15 So Bmr K; Sct atimÃpayato. >/ #<[page 049]># %% hoti; na adinnaæ Ãdiyati, na adinnaæ ÃdiyÃpeti, na adinnaæ Ãdiyato samanu¤¤o hoti; na musà bhaïati, na musà bhaïÃpeti, na musà bhaïato samanu¤¤o hoti; na bhÃvitam Ãsiæsati,\<*<1>*>/ na bhÃvitam ÃsiæsÃpeti, na bhÃvitam Ãsiæsato samanu¤¤o hoti. Evaæ kho\<*<2>*>/ Nigrodha tapassÅ cÃtu- yÃma-saævara-saævuto hoti. Yato kho Nigrodha tapassÅ evaæ\<*<3>*>/ cÃtu-yÃma-saævara-saævuto hoti, adu¤ c' assa hoti tapassitÃya, so abhiharati no hÅnÃy' Ãvattati.\<*<4>*>/ So vivittaæ senÃsanaæ bhajati, ara¤¤aæ rukkha-mÆlaæ pabbataæ kandaraæ giri-guhaæ susÃnaæ vanapatthaæ\<*<5>*>/ abbhokÃsaæ palÃla-pu¤jaæ. So pacchÃ-bhattaæ piï¬apÃta-paÂikkanto nisÅdati pallaÇkaæ ÃbhujitvÃ, ujuæ kÃyaæ païidhÃya, pari- mukhaæ satiæ upaÂÂhapetvÃ. So abhijjhaæ\<*<6>*>/ loke pahÃya vigatÃbhijjhena cetasà viharati, abhijjhÃya cittaæ pariso- dheti; vyÃpÃda-dosaæ pahÃya avyÃpanna-citto viharati, sabba-pÃïabhÆta-hitÃnukampÅ vyÃpÃda-padosà cittaæ parisodheti; thÅna\<*<7>*>/-middhaæ pahÃya vigata-thÅna-middho viharati, Ãloka-sa¤¤Å sato sampajÃno thÅna-middhà cittaæ parisodheti; uddhacca-kukkuccaæ pahÃya anuddhato viha- rati, ajjhattaæ vÆpasanta-citto uddhacca-kukkuccà cittaæ parisodheti; vicikicchaæ pahÃya tiïïa-vicikiccho viharati, {akathaækathÅ} kusalesu dhammesu vicikicchÃya cittaæ parisodheti. 17. `So ime pa¤ca nÅvaraïe pahÃya cetaso upakkilese pa¤¤Ãya dubbalÅ-karaïe\<*<8>*>/ mettÃ-sahagatena cetasà ekaæ disam pharitvà viharati, tathà dutiyaæ, tathà tatiyaæ, tathà catutthaæ. Iti uddham adho tiriyaæ sabbadhi sabbatta- tÃya\<*<9>*>/ sabbÃvantaæ lokaæ mettÃ-sahagatena cetasà vipulena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Br Sum ÃsÅsati. 2 So Sc Bmr. 3 So SS; Bmr K omit. 4 Cp. D. ii. 67, vol. i., p. 71. 5 Br pattaæ. 6 Cp. D. ii. 68; xiii. 30; xxii. 13; M. i. pp. 60, 144; S. v. p. 60, etc., where the first of the five nÅvaraïas is given as kÃmacchanda. 7 Bmr thina. 8 SS add so; cp. D. xiii. 76, vol. i., p. 250; xvii. 2, 4, vol. ii., p.186. 9 So Br K and D. xiii. 76, 78; SS Bm -atthatÃya. >/ #<[page 050]># %<50 UDUMBARIKA-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxv. 17.>% mahaggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà viharati. KaruïÃ-sahagatena cetasà . . . muditÃ-sahagatena cetasà . . . upekhÃ-sahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati, tathà dutiyaæ, tathà tatiyaæ, tatha catutthaæ. Iti uddham adho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvan- taæ lokaæ upekhÃ-sahagatena cetasà vipulena mahag- gatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà viharati. Taæ kiæ ma¤¤asi Nigrodha? Yadi evaæ sante tapo-jigucchà parisuddhà và hoti aparisuddhà va ti?' `Addhà kho bhante evaæ sante tapo-jigucchà parisuddhà hoti no aparisuddhÃ, aggappattà ca {sÃra-ppattÃ} cÃti.' `Na kho Nigrodha ettÃvatà tapo-jigucchà aggappattà vÃ\<*<1>*>/ hoti sÃrappattà vÃ, api ca kho taca-ppattà hotÅti.' 18. `KittÃvatÃ\<*<2>*>/ pana bhante tapo-jigucchà aggappattà ca hoti sÃrappattà ca? SÃdhu me bhante Bhagavà tapo- jigucchÃya aggaæ yeva pÃpetu sÃraæ yeva pÃpetÆti.' `Idha Nigrodha tapassÅ cÃtu-yÃma-saævara-saævuto hoti. Katha¤ ca\<*<3>*>/ . . . pe . . . evaæ kho Nigrodha tapassÅ cÃtu- yÃma-saævara-saævuto hoti. Yato ca\<*<4>*>/ kho Nigrodha tapassÅ\<*<5>*>/ cÃtu-yÃma-saævara-saævuto hoti, adu¤ c 'assa hoti tapassitÃya, so abhiharati no hÅnÃy' Ãvattati. So vivittaæ senÃsanaæ bhajati . . . pe . . . So ime pa¤ca nÅvaraïe pahÃya cetaso upakkilese pa¤¤Ãya dubbalÅ-karaïe mettÃ- sahagatena cetasà . . . pharitvà viharati.\<*<6>*>/ . . . So\<*<7>*>/ aneka- vihitaæ pubbe-nivÃsaæ anussarati, seyyathÅdaæ ekam pi jÃtiæ dve pi jÃtiyo tisso pi jÃtiyo catasso pi jÃtiyo pa¤ca pi jÃtiyo\<*<8>*>/ dasa pi jÃtiyo vÅsatim\<*<9>*>/ pi jÃtiyo tiæsam pi jÃtiyo cattÃrÅsam\<*<10>*>/ pi jÃtiyo pa¤¤Ãsam pi jÃtiyo jÃti-satam pi jÃti- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS K; Bmr ca . . . ca. 2 Br adds kho. 3 Br adds pana. 4 Br omits ca. 5 Br adds evaæ. 6 and so with karuïÃ, muditÃ, and upekhÃ. 7 Cp. D. ii. 93, vol. i., p. 81. 8 K adds pe. 9 So SS; Bmr K vÅsaæ. 10 So SS; Bmr -lÅsaæ; K -ÊÅsaæ. >/ #<[page 051]># %% sahassam pi jÃti-sata-sahassam pi,\<*<1>*>/ aneke pi saævaÂÂa- kappe aneke pi vivaÂÂa-kappe aneke pi saævaÂÂa-vivaÂÂa- kappe -- "Amutr' Ãsiæ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ-sukha-dukkha-paÂisaævedÅ evam-Ãyupari- yanto. So tato cuto amutra\<*<2>*>/ upapÃdiæ. Tatra p' Ãsiæ\<*<3>*>/ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ- sukha-dukkha-paÂisaævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto idhÆpapanno ti" iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ aneka-vihi- taæ pubbe-nivÃsaæ anussarati. `Taæ kiæ ma¤¤asi Nigrodha? Yadi evaæ sante tapo- jigucchà parisuddhà và hoti aparisuddhà và ti?' `Addhà kho pana\<*<4>*>/ bhante evaæ sante tapo-jigucchà pari- suddhà hoti no aparisuddhÃ, aggappattà ca sÃrappattà cÃti?' `Na kho Nigrodha ettÃvatà tapo-jigucchà aggappattà ca\<*<5>*>/ hoti sÃrappattà ca, api ca kho pheggu-ppattà hotÅti.' 19. `KittÃvatà pana bhante tapo-jigucchà aggappattà ca hoti sÃrappattÃ? SÃdhu me bhante Bhagavà tapo-jiguc- chÃya aggaæ yeva pÃpetu sÃraæ yeva pÃpetÆti.' `Idha Nigrodha tapassÅ cÃtu-yÃma-saævara-saævuto hoti. Katha¤ ca . . . pe . . . evaæ kho Nigrodha tapassÅ cÃtu-yÃma-saævara-saævuto hoti. Yato kho Nigrodha tapassÅ evaæ\<*<6>*>/ cÃtu-yÃma-saævara-saævuto hoti, adu¤ c' assa hoti tapassitÃya, so abhiharati no hÅnÃy' Ãvattati. So vivittaæ senÃsanaæ bhajati . . . pe . . . So ime pa¤ca nÅvaraïe pahÃya cetaso upakkilese pa¤¤Ãya dubbalÅ-karaïe mettÃ-sahagatena cetasà . . . pe . . . paÂhamaæ vitthÃretab- baæ . . . upekhÃ-sahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà viharati. So aneka-vihitaæ pubbe nivÃsaæ {anussarati}, seyyathÅdaæ ekam pi jÃtiæ dve pi jÃtiyo . . . pe . . . Iti sÃkÃraæ sa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS Bm; K (note) jÃti-sataæ pi jÃti-sahassaæ pi jÃti-satasahassaæ pi pÃÂhattayena bhavitabbaæ; K (text) sataæ pi jÃtiyo, sahassaæ pi jÃtiyo, sata-sahassaæ pi jÃtiyo. 2 Br amutrÃ. 3 Br tatrÃpÃsiæ. 4 So SS; Bmr K omit. 5 So SS Bmr; K và . . . vÃ. 6 Br omits. >/ #<[page 052]># %<52 UDUMBARIKA-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxv. 19.>% uddesaæ aneka-vihitaæ pubbe-nivÃsaæ anussarati. So\<*<1>*>/ dib- bena cakkhunà visuddhena atikkanta-mÃnusakena satte pas- sati cavamÃne upapajjamÃne, hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe\<*<2>*>/ sugate duggate yathÃ-kammÆpage satte pajÃnÃti -- "Ime vata bhonto sattà kÃya-duccaritena samannÃgatà vacÅ-duccaritena samannÃgatà mano-duccaritena samannÃgatÃ, ariyÃnaæ upavÃdakà micchÃ-diÂÂhikà micchÃdiÂÂhi-kammasamÃdÃnÃ. Te kÃyassa bhedà paraæ maraïà apÃyaæ duggatiæ vini- pÃtaæ nirayaæ upapannÃ. Ime và pana bhonto sattà kÃya-sucaritena samannÃgatà vacÅ-sucaritena samannÃgatà mano-sucaritena samannÃgatà ariyÃnam anupavÃdakà sammÃ-diÂÂhikà {sammÃ-diÂÂhi}-kammasamÃdÃnÃ, te kÃyassa bhedà paraæ maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ upapannà ti." Iti dibbena cakkhunà visuddhena attikkanta-mÃnusakena satte passati cavamÃne upapajjamÃne, hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate yathÃ-kammÆpage satte pajÃnÃti. `Taæ kiæ ma¤¤asi Nigrodha? Yadi evaæ sante tapo- jigucchà parisuddhà và hoti aparisuddhà và ti?' `Addhà kho bhante evaæ sante tapo-jigucchà parisuddhà hoti no aparisuddhà aggappattà ca sÃrappattà cÃti.' `EttÃvatÃ\<*<3>*>/ Nigrodha tapo-jigucchà aggappattà ca hoti sÃrappattà ca. Iti kho\<*<4>*>/ Nigrodha yaæ maæ\<*<5>*>/ tvaæ abhÃsi\<*<6>*>/ "Ko nÃma so bhante\<*<7>*>/ Bhagavato dhammo yena Bhagavà sÃvake vineti, yena Bhagavatà sÃvakà vinÅtà assÃsapattà paÂijÃnanti ajjhÃsayaæ Ãdibrahmacariyan ti?" iti kho taæ\<*<8>*>/ Nigrodha ÂhÃnaæ uttaritara¤ ca païÅtatara¤ ca yenÃhaæ sÃvake vinemi, yena mayà sÃvakà vinÅtà assÃsapattà paÂijÃ- nanti ajjhÃsayaæ Ãdibrahmacariyan ti.' Evaæ vutte te paribbÃjakà unnÃdino uccÃsadda-mahÃ- saddà ahesuæ `Ettha mayaæ anassÃma\<*<9>*>/ sÃcariyakÃ, na mayaæ ito bhiyyo uttaritaraæ pajÃnÃmÃti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cp. D. ii. 95, vol. i., p. 82. 2 SS pe down to upapannà ti. 3 Scd Bmr add kho. 4 K omits. 5 So Sc Bmr K; Sdt dhammaæ. 6 So Sct; Sd abhÃsiæ; Bmr K avacÃsi. 7 K omits. 8 K omits. 9 So Sdt Bmr Sum-Br; Sc panassÃma; K na passÃma; Sc K repeat the whole clause. >/ #<[page 053]># %% 20. Yadà a¤¤Ãsi SandhÃno gahapati -- `A¤¤adatthu kho dÃn' ime a¤¤a-{titthiyÃ} paribbÃjakà Bhagavato bhÃsitaæ sussÆsanti, sotaæ odahanti, a¤¤Ã-cittam upaÂÂhapentÅti', atha\<*<1>*>/ Nigrodhaæ paribbÃjakaæ etad avoca: `Iti kho bhante Nigrodha yaæ maæ tvaæ avacÃsi, "Yagghe\<*<2>*>/ gahapati jÃneyyÃsi kena Samaïo Gotamo saddhiæ sallapati? kena sÃkacchaæ samÃpajjati?kena pa¤¤Ã-vey- yattiyaæ\<*<3>*>/ Ãpajjati? \<*<4>*>/ Su¤¤ÃgÃra-hatà Samaïassa Gotamassa pa¤¤Ã, aparisÃvacaro Samaïo Gotamo, nÃlaæ sallÃpÃya, so antamantÃn' eva sevati. Seyyathà pi nÃma go-kÃïà pariyanta-cÃrinÅ antamantÃn' eva sevati, evam eva su¤¤Ã- gÃra-hatà Samaïassa Gotamassa pa¤¤Ã, aparisÃvacaro Samaïo Gotamo, nÃlaæ sallÃpÃya, so antamantÃn eva sevati. IÇgha\<*<5>*>/ gahapati Samaïo Gotamo imaæ parisaæ Ãgaccheyya, eka-pa¤hen' eva naæ saæsÃdeyyÃma, tuccha- kumbhi va naæ ma¤¤e orodheyyÃmÃti." Ayaæ\<*<6>*>/ kho so bhante Bhagavà arahaæ SammÃ-Sambuddho idhÃnuppatto, aparisÃvacaraæ pana naæ\<*<7>*>/ karotha, go-kÃïaæ pariyanta- cÃriniæ karotha,\<*<8>*>/ eka-pa¤hen' eva naæ saæsÃdetha, tuccha- kumbhi va naæ ma¤¤e\<*<9>*>/ orodethÃti.' Evaæ vutte Nigrodho paribbÃjako tuïhÅ-bhÆto maÇku- bhÆto patta-kkhandho adhomukho pajjhÃyanto appaÂibhÃno nisÅdi. 21. Atha kho Bhagavà Nigrodhaæ paribbÃjakaæ tuïhÅ- bhÆtaæ maÇku-bhÆtaæ patta-kkhandhaæ adhomukhaæ pajjhÃyantaæ appaÂibhÃnaæ viditvà Nigrodhaæ parib- bÃjakaæ etad avoca: `Saccaæ Nigrodha bhÃsità te esà vÃcà ti?' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Br adds naæ. 2 Cp. 5. 3 So Sc Bmr K; Sdt -tikaæ. 4 So Sc; St Ãpajjissati; Bmr K samÃpajjati. 5 SS Br add ca. 6 So SS Bmr; K atha. 7 Sum-Scd omit naæ; but add aparisÃvacaraæ va nan ti pi pÃÂho; Br aparisavacare tan ti pi pÃÂho. 8 Sum-Scd add pana; Sum-Br inserts viya before karotha. 9 Br omits. >/ #<[page 054]># %<54 UDUMBARIKA-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxv. 21.>% `Saccaæ bhante bhÃsità me esà vÃcà yathÃ-bÃlena yathÃ- mÆÊhena yathÃ-akusalenÃti.' `Taæ kiæ ma¤¤asi Nigrodha? Kin ti te sutaæ paribbÃ- jakÃnaæ vuddhÃnaæ\<*<1>*>/ mahallakÃnaæ Ãcariya-pacariyÃnaæ bhÃsamÃnÃnaæ -- "Ye te ahesuæ atÅtam addhÃnaæ arahanto SammÃ-SambuddhÃ, evaæ su\<*<2>*>/ te Bhagavanto saÇgamma samÃgamma unnÃdino uccÃsadda-mahÃsaddà aneka-vihitaæ tiracchÃna-kathaæ anuyuttà vihariæsu,\<*<3>*>/ seyyathÅdaæ rÃja-kathaæ cora-kathaæ . . . pe . . . {iti-} bhavÃbhava-kathaæ iti vÃ, seyyathà pi tvaæ etarahi sÃcari- yako? udÃhu evaæ su te Bhagavanto ara¤¤e\<*<4>*>/ vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni paÂisevanti appa-saddÃni appa-niggho- sÃni vijana-vÃtÃni manussa-rÃhaseyyakÃni paÂisallÃna- sÃruppÃni seyyathà pÃham etarahÅti?"' `Sutaæ me taæ\<*<5>*>/ bhante paribbÃjakÃnaæ vuddhÃnaæ mahallakÃnaæ Ãcariya-pÃcariyÃnam bhÃsamÃnÃnaæ -- "Ye te ahesuæ atÅtam addhÃnaæ arahanto SammÃ-SambuddhÃ, nÃssu\<*<6>*>/ te Bhagavanto saÇgamma samÃgamma unnÃdino uccÃsadda-mahÃsaddà aneka-vihitaæ tiracchÃna-kathaæ anuyuttà viharanti, seyyathÅdaæ rÃja-kathaæ . . . pe . . . {iti-} bhavÃbhava-kathaæ iti vÃ, seyyathà pÃham etarahi sÃcariyako, evaæ su te Bhagavanto ara¤¤e vanapatthÃni pantÃni senÃsanÃni paÂisevanti appa-saddÃni appa-niggho- sÃni vijana-vÃtÃni manussa-rÃhaseyyakÃni paÂisallÃna- sÃruppÃni seyyathà pi Bhagavà etarahÅti."' `Tassa te\<*<7>*>/ Nigrodha vi¤¤ussa sato mahallakassa na etad ahosi: "Buddho so Bhagavà bodhÃya\<*<8>*>/ dhammaæ deseti, danto so Bhagavà damathÃya dhammaæ deseti, santo so Bhagavà samathÃya\<*<9>*>/ dhammaæ deseti, tiïïo so Bhagavà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Scd; St omits; Bmr K vu¬¬hÃnaæ. 2 Br sutaæ. 3 So Bmr K; Sc viharaæsu; Sdt -anti. 4 So SS; Bmr K -¤a and below. Cp. ante 4. 5 So Sct; Sd omits the whole paragraph to tassa te Nigrodha; Bmr K sutam etaæ. 6 So SS; Bmr K na evaæ su. 7 So SS Bmr; K kho. 8 So SS Sum; Bmr K sambodhÃya. 9 Br samatÃya. >/ #<[page 055]># %% taraïÃya\<*<1>*>/ dhammaæ deseti, parinibbuto so Bhagavà parinibbÃnÃya dhammaæ desetÅti.' 22. Evaæ vutte Nigrodho paribbÃjako Bhagavantaæ etad avoca: `Accayo\<*<2>*>/ maæ bhante accagamà yathÃ-bÃlaæ yathÃ- mÆÊhaæ yathÃ-akusalaæ, so 'haæ Bhagavantaæ evaæ ava- cÃsiæ. Tassa me bhante Bhagavà accayaæ accayato paÂi- gaïhÃtu Ãyatiæ saævarÃyÃti.' `Taggha taæ\<*<3>*>/ Nigrodha accayo accagamà yathÃ-bÃlaæ yathÃ-mÆÊhaæ yathÃ-akusalaæ, yaæ\<*<4>*>/ maæ tvaæ evaæ avacÃsi, yato ca kho tvaæ\<*<5>*>/ Nigrodha accayaæ accayato disvà yathÃ-kammaæ paÂikarosi, tan te mayaæ paÂigaï- hÃma. Vuddhi\<*<6>*>/ h' esà Nigrodha Ariyassa vinaye, yo acca- yaæ accayato disvà yathÃ-dhammaæ paÂikaroti, Ãyatiæ saævaraæ Ãpajjati. Ahaæ kho\<*<7>*>/ pana Nigrodha evaæ vadÃmi: "Etu vi¤¤Æ puriso asaÂho amÃyÃvÅ uju-jÃtiko, aham anusÃsÃmi, ahaæ dhammaæ desemi. YathÃnusiÂÂhaæ tathà paÂipajjamÃno yass' atthÃya kula-puttà sammad eva agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajanti, tad-anuttaraæ brahma- cariyaæ pariyosÃnaæ\<*<8>*>/ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharissati satta vassÃni. TiÂ- Âhantu Nigrodha satta vassÃni. Etu vi¤¤Æ puriso asatho amÃyÃvÅ uju-jÃtiko, aham anusÃsÃmi, ahaæ dhammaæ desemi. YathÃnusiÂÂhaæ tathà paÂipajjamÃno yass' atthÃya kula-puttà sammad eva agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajanti, tad-anuttaraæ brahmacariyaæ pariyosÃnaæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharis- sati cha vassÃni, pa¤ca vassÃni, cattÃri vassÃni, tÅïi vassÃni, dve vassÃni, ekaæ vassaæ . . . pe . . .\<*<9>*>/ upasampajja viharis- sati satta mÃsÃni . . . pe\<*<10>*>/ . . . viharissati cha mÃsÃni, pa¤ca\<*<11>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Br tiraïÃya. 2 Cp. D. ii. 99, vol. i., p. 85. 3 Br tvaæ. 4 Br yo. 5 K omits. 6 K vu¬¬hi. 7 K omits. 8 So SS Br; Bm K pariyosÃna-brahmacariyaæ. 9 So SS: Bm K repeat. 10 So SS; Bm K tiÂÂhantu Nigrodha satta mÃsÃni, cha mÃsÃni, etc. 11 Sc omits. >/ #<[page 056]># %<56 UDUMBARIKA-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxv. 22.>% mÃsÃni, cattÃri mÃsÃni, tÅïi mÃsÃni, dve mÃsÃni, ekaæ mÃsaæ, addha-mÃsaæ. TiÂÂhatu Nigrodha adda-mÃso. Etu vi¤¤Æ puriso asatho amÃyÃvÅ uju-jÃtiko, aham anusÃ- sÃmi, ahaæ dhammaæ desemi, yathÃnusiÂÂhaæ tathà paÂi- pajjamÃno yass' atthÃya kula-puttà sammad eva agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajanti, tad-anuttaraæ brahmacariyaæ pari- yosÃnaæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharissati sattÃhaæ. 23. `Siyà kho pana te Nigrodha evam assa, -- `AntevÃsi- kamyatÃ\<*<1>*>/ no\<*<2>*>/ Samaïo Gotamo evam ÃhÃti,' na kho pan' etaæ Nigrodha evaæ daÂÂhabbaæ, yo eva\<*<3>*>/ vo\<*<4>*>/ Ãcariyo so eva vo Ãcariyo hotu. Siyà kho pana te Nigrodha evam assa, -- `Uddesà no cÃvetu-kÃmo Samaïo Gotamo evam ÃhÃti,' na kho pan' etaæ Nigrodha evaæ daÂÂhabbaæ, yo eva vo uddeso, so eva vo\<*<5>*>/ uddeso hotu. Siyà kho pana te Ni- grodha evam assa, -- `ùjÅvà no cÃvetu-kÃmo Samaïo Go- tamo evam ÃhÃti,' na kho pan' etaæ Nigrodha evaæ daÂ- Âhabbaæ, yo eva vo ÃjÅvo so eva vo ÃjÅvo hotu. Siyà kho pana te Nigrodha evam assa, -- `Ye no dhammà akusalà akusala-saækhÃtà sÃcariyakÃnaæ, tesu patiÂÂhÃpetu-kÃmo Samaïo Gotamo evam ÃhÃti,' na kho pan' etaæ Nigrodha evaæ daÂÂhabbaæ, akusalà c' eva vo\<*<6>*>/ te dhammà hontu akusala-saækhÃtÃ\<*<7>*>/ sÃcariyakÃnaæ. Siyà kho pana te Nigrodha evam assa, -- `Ye no dhammà kusalÃ-kÆsala- saækhÃtà sÃcariyakÃnaæ, tehi vivicetu-kÃmo Samaïo Go- tamo evam ÃhÃti,' na kho pan' etaæ Nigrodha evaæ daÂ- Âhabbaæ, kusalà c' eva\<*<8>*>/ vo te\<*<9>*>/ dhammà hontu kusala-saæ- khÃtà sÃcariyakÃnaæ. Iti kho 'haæ Nigrodha n' eva ante- vÃsi-kamyatà evaæ vadÃmi, na pi uddesà cÃvetu-kÃmo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd kammiyatÃ; Sum-Scd kammatÃ. 2 K omits. 3 K evaæ. Many variants occur in these clauses, eva, evaæ, ca. 4 Br te; so K occasionally. 5 SS Br K evaæ te; Br eva te; Sum eva vo. 6 So St; Sc omits; Sd kho; Bmr omit te; K omits vo. 7 Br adds ca. 8 So Bmr K; Sc omits; Sd kusalameva; St kusalaveva. 9 So SS; Bmr K omit. >/ #<[page 057]># %% evaæ vadÃmi, na pi ÃjÅvà cÃvetu-kÃmo evaæ vadÃmi, na pi ye vo\<*<1>*>/ dhammà akusalà akusala-saækhÃtà sÃcariyakÃnaæ tesu patiÂÂhÃpetu-kÃmo evaæ vadÃmi, na pi ye\<*<2>*>/ vo dhammà kusalà kusala-saækhÃtà sÃcariyakÃnaæ tehi vivecetu-kÃmo evaæ vadÃmi. Santi ca kho Nigrodha akusalà dhammà appahÅnà saækilesikà ponobhavikà saddarÃ\<*<3>*>/ dukkha-vipÃkà Ãyatiæ jÃti-jarÃ-maraïiyÃ, yesÃhaæ\<*<4>*>/ pahÃnÃya dhammaæ desemi, {yathÃ}-paÂipannÃnaæ vo saækilesikà dhammà pa- hÅyissanti, vodÃniyà dhammà abhiva¬¬hissanti, pa¤¤Ã- pÃripÆriæ vepullata¤ ca diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharissathÃti.' 24. Evaæ vutte te paribbÃjakà tuïhÅ-bhÆtà {maÇku-bhÆtÃ} patta-kkhandhà adho-mukhà pajjhÃyantà appaÂibhÃnà nisÅ- diæsu, yathà taæ MÃrena pariyuÂÂhita-cittÃ\<*<5>*>/. Atha kho Bhagavato etad ahosi: `Sabbe p' ime mogha- purisà phuÂÂhà PÃpimatÃ, yatra hi nÃma ekassa pi na evaæ bhavissati -- "Handa mayaæ a¤¤Ãïattham pi Samaïe Go- tame\<*<6>*>/ brahmacariyaæ carÃma, kiæ karissati sattÃho ti?"' Atha kho Bhagavà UdumbarikÃya paribbÃjakÃrÃme sÅ- hanÃdaæ naditvÃ, vehÃsaæ abbhuggantvÃ, Gijjha-kÆÂe pab- bate paccuÂÂhÃsi.\<*<7>*>/ SandhÃno\<*<8>*>/ gahapati tÃvad eva RÃjaga- haæ pÃvisÅti. Udumbarika-SÅhanÃda-Suttantaæ\<*<9>*>/ Dutiyaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr ca vo; K te, and below. 2 Br adds ca. 3 So Sc Sum-Scd; Sdt sÃdarÃ; Bmr K Sum-Br sadarathÃ. 4 Cp. D. ix., 43, vol. i., p. 197. 5 Cp. D. xvi. 3. 4. 6 So Bmr K; SS -ïo -mo. 7 Br paccupaÂÂhÃsi. 8 Bmr add pana. 9 SS Suttaæ; Bmr Udumbarika-Suttantaæ; K Udumbarika-Suttaæ. >/ #<[page 058]># %< 58>% [xxvi. Cakkavatti-SÅhanÃda-Suttanta.] Evam me sutaæ. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà Magadhesu viharati MÃtu- lÃyaæ. Tatra kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi `Bhikkhavo ti.' `Bhadante ti' te bhikkhÆ Bhagavato paccassosuæ. Bhagavà etad avoca: `Atta-dÅpÃ\<*<1>*>/ bhikkhave viharatha atta-saraïà ana¤¤a- saraïÃ, dhamma-dÅpà dhamma-saraïà ana¤¤a-saraïÃ. `Katha¤ ca pana bhikkhave bhikkhu atta-dÅpo viharati atta-saraïo ana¤¤a-saraïo, dhamma-dÅpo dhamma-saraïo ana¤¤a-saraïo? `Idha\<*<2>*>/ bhikkhave bhikkhu kÃye kÃyÃnupassÅ viharati, ÃtÃpÅ sampajÃno satimÃ, vineyya loke abhijjhÃ-domanas- saæ, vedanÃsu . . . pe . . . cittesu\<*<3>*>/ . . . dhammesu dhammÃnupassÅ viharati, ÃtÃpÅ sampajÃno satimÃ, vineyya loke abhijjhÃ-domanassaæ. Evaæ kho bhikkhave bhik- khu atta-dÅpo viharati atta-saraïo ana¤¤a-saraïo, dhamma- dÅpo dhamma-saraïo ana¤¤a-saraïo. `Gocare bhikkhave caratha sake pettike visaye. Gocare bhikkhave carataæ sake pettike visaye na lacchati MÃro {otÃraæ}, na lacchati MÃro Ãrammaïaæ. KusalÃnaæ bhik- khave dhammÃnaæ samÃdÃna-hetu evam idaæ pu¤¤aæ pava¬¬hatÅti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cp. D. xvi. 2. 26, vol. ii., p. 100, and below 27. 2 Cp. D. xxii. 1, vol. ii., p. 290. 3 So SS; Bmr K vedanÃnupassÅ citte cittÃnupassÅ. >/ #<[page 059]># %% 2. BhÆta-pubbaæ bhikkhave rÃjà DaÊhanemi\<*<1>*>/ nÃma ahosi cakkavatti\<*<2>*>/ dhammiko dhamma-rÃjà cÃtur-anto viji- tÃvÅ janapada-tthÃvariya-ppatto satta-ratana-samannÃgato. Tass' imÃni satta ratanÃni ahesuæ, seyyathÅdaæ cakka- ratanaæ, hatthi-ratanaæ, assa-ratanaæ, maïi-ratanaæ, itthi-ratanaæ, gahapati-ratanaæ, pariïÃyaka-ratanam eva sattamaæ. {Paro-} sahassaæ kho pan' assa puttà ahesuæ sÆrà vÅraÇga-rÆpà parasena-ppamaddanÃ. So imaæ paÂha- viæ sÃgara-pariyantaæ adaï¬ena asatthena dhammena\<*<3>*>/ abhivijiya ajjhÃvasi\<*<4>*>/. 3. Atha kho bhikkhave rÃjà DaÊhanemi bahunnaæ vas- sÃnaæ bahunnaæ vassa-satÃnaæ bahunnaæ vassa-sahas- sÃnaæ accayena a¤¤ataraæ purisaæ Ãmantesi: `Yadà tvaæ ambho purisa passeyyÃsi dibbaæ cakka- ratanaæ osakkitaæ ÂhÃnà cutaæ, atha me ÃroceyyÃ- sÅti.' `Evaæ devÃti' kho bhikkhave so puriso ra¤¤o DaÊhane- mikassa\<*<5>*>/ paccassosi. `Addasà kho bhikkhave so puriso bahunnaæ vassÃnaæ bahunnaæ vassa-satÃnaæ bahunnaæ vassa-sahassÃnaæ accayena dibbaæ cakka-ratanaæ osakkitaæ ÂhÃnà cutaæ. DisvÃ\<*<6>*>/ yena rÃjà DaÊhanemi ten' upasaækami, upasaæka- mitvà rÃjÃnaæ DaÊhanemiæ etad avoca: `Yagghe deva jÃneyyÃsi dibbaæ te cakka-ratanaæ osak- kitaæ ÂhÃnà cutan ti?' Atha kho bhikkhave rÃjà DaÊhanemi jeÂÂha-puttaæ kumÃraæ ÃmantÃpetvÃ\<*<7>*>/ etad avoca: `Dibbaæ kira me tÃta kumÃra cakka-ratanaæ osakkitaæ ÂhÃnà cutaæ. Sutaæ kho pana m' etaæ\<*<8>*>/ -- "Yassa ra¤¤o cakkavattissa dibbaæ cakka-ratanaæ osakkati ÂhÃnà cavati; na dÃni tena ra¤¤Ã ciraæ jÅvitabbaæ hotÅti." Bhuttà kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd Bmr K; Sc DaÊhÃnemi; St DaÊhanomi. 2 Cp. D. iii. 1. 5, vol. i., p. 88; xiv. 1. 32, vol. ii., p. 16. 3 Bmr K add samena. 4 Bmr ajjhÃvasati. 5 Br DaÊhanemissa. 6 So SS; Bmr K disvÃna. 7 Bmr K ÃmantetvÃ. 8 So SS Bmr; K panetaæ. >/ #<[page 060]># %<60 CAKKAVATTI-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxvi. 3.>% pana me mÃnusakÃ\<*<1>*>/ kÃmÃ, samayo\<*<2>*>/ dibbe kÃme pariyesi- tuæ. Ehi tvaæ tÃta kumÃra imaæ samudda-pariyantaæ paÂhaviæ paÂipajja. Ahaæ pana kesa-massuæ ohÃretvÃ, kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvÃ, agÃrasmà anagÃriyaæ pab- bajissÃmÅti.' Atha kho bhikkhave rÃjà DaÊhanemi jeÂÂha-puttaæ kumÃraæ sÃdhukaæ rajje samanusÃsitvÃ, kesa-massuæ ohÃretvÃ, kÃsÃyÃni vatthÃni {acchÃdetvÃ}, agÃrasmà ana- gÃriyaæ pabbaji. SattÃha\<*<3>*>/-pabbajite kho pana bhikkhave rÃjisimhi dibbaæ cakka-ratanaæ antaradhÃyi. 4. Atha kho bhikkhave a¤¤ataro puriso yena rÃjà khat- tiyo muddhÃvasitto\<*<4>*>/ ten' upasaækami, upasaækamitvà rÃjÃnaæ khattiyaæ muddhÃvasittaæ etad avoca: `Yagghe deva jÃneyyÃsi dibbaæ cakka-ratanaæ antara- hitan ti?' Atha kho {bhikkhave} rÃjà khattiyo muddhÃvasitto dibbe cakka-ratane antarahite anattamano ahosi, anattamanata¤ ca paÂisaævedesi. So yena ca\<*<5>*>/ rÃjisi ten' upasaækami, {upasaækamitvÃ} rÃjisiæ etad avoca: `Yagghe deva jÃneyyÃsi dibbaæ cakka-ratanaæ anta- rahitan ti?' Evaæ vutte bhikkhave rÃjisi rÃjÃnaæ khattiyaæ mud- dhÃvasittaæ etad avoca: `Mà kho tvaæ tÃta dibbe cakka-ratane antarahite anat- tamano ahosi anattamanata¤\<*<6>*>/ ca paÂisaævedesi. Na hi te tÃta dibbaæ cakka-ratanaæ pettikaæ dÃyajjaæ. IÇgha tvaæ tÃta ariye cakkavatti-vatte vattÃhi. èhÃnaæ kho pan' etaæ vijjati yan te ariye cakkavatti-vatte vatta- mÃnassa tadahu 'posathe païïarase sÅsaæ nahÃtassa\<*<7>*>/ uposathikassa upari-pÃsÃda-vara-gatassa dibbaæ cakka- ratanaæ {pÃtu} bhavissati sahassÃraæ sanemikaæ sanÃbhikaæ sabbÃkÃra-paripÆran ti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Br mÃnussikÃ, and in 8. 2 Bmr K add dÃni me, cp. 8. 3 K sattÃhaæ. 4 Br muddhÃbhisitto, and below. 5 So Sct; Sd ci; Bm K omit. 6 Br mà attamanata¤ ca. 7 Bmr nhÃtassa; K sÅsanhÃtassa, and below. >/ #<[page 061]># %% 5. `Katamaæ pan' etaæ deva ariyaæ cakkavatti-vattan ti?' `Tena hi tvaæ tÃta dhammaæ yeva nissÃya dhammaæ sakkaronto dhammaæ garukaronto dhammaæ mÃnento dhammaæ pÆjento dhammaæ apacÃyamÃno, dhamma- ddhajo dhamma-ketu dhammÃdhipateyyo dhammikaæ rak- khÃvaraïa-guttiæ\<*<1>*>/ saævidahassu anto-janasmiæ bala-kÃyas- miæ khattiyesu anuyuttesu\<*<2>*>/ brÃhmaïa-gahapatikesu ne- gama-jÃnapadesu Samaïa-BrÃhmaïesu miga-pakkhÅsu. Mà ca te tÃta vijite adhamma-kÃro pavattittha.\<*<3>*>/ Ye ca te tÃta vijite adhanà assu, tesa¤ ca dhanam anuppadajjeyyÃsi.\<*<4>*>/ Ye ca te tÃta vijite Samaïa-BrÃhmaïà mada-ppamÃdà paÂivi- ratà khanti-soracce\<*<5>*>/ niviÂÂhà ekam attÃnaæ damenti, ekam attÃnaæ samenti, ekam attÃnam parinibbÃpenti, te kÃlena kÃlaæ upasaækamitvà paripuccheyyÃsi -- "Kiæ bhante ku- salaæ kiæ akusalaæ, kiæ sÃvajjam kiæ anavajjaæ. kiæ sevi- tabbaæ kiæ na sevitabbaæ, kiæ me kayiramÃnaæ\<*<6>*>/ dÅgha- rattaæ ahitÃya dukkhÃya assa, kiæ và pana me kayiramÃnaæ dÅgha-rattaæ hitÃya sukhÃya assÃti?" Tesaæ sutvà yaæ aku- salaæ taæ abhinivajjeyyÃsi, yaæ kusalaæ taæ samÃdÃya vat- teyyÃsi. Idaæ kho tÃta taæ\<*<7>*>/ ariyaæ cakkavatti-vattan ti.' `Evaæ devÃti' kho bhikkhave rÃjà khattiyo muddhÃ- vasitto rÃjisissa paÂissutvà ariye cakkavatti-vatte\<*<8>*>/ vatti.\<*<9>*>/ Tassa ariye cakkavatti-vatte vattamÃnassa tadahu 'posathe païïarase sÅsaæ nahÃtassa uposathikassa upari-pÃsÃda-vara- gatassa dibbaæ cakka-ratanaæ pÃtur ahosi sahassÃraæ sanemikaæ sanÃbhikaæ sabbÃkÃra-paripÆraæ. DisvÃ\<*<10>*>/ ra¤¤o khattiyassa muddhÃvasittassa etad ahosi: `Sutaæ kho pana me taæ -- "Yassa ra¤¤o khattiyassa muddhÃva- sittassa tadahu 'posathe païïarase sÅsaæ nahÃtassa uposa- thikassa upari-pÃsÃda-vara-gatassa dibbaæ cakka-ratanaæ pÃtu bhavati sahassÃraæ sanemikaæ sanÃbhikaæ sabbÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS Br -gutti. 2 So SS Sum-Scd; Bmr K Sum-Br anuyantesu. 3 So Bmr K Sum; Sc vattittha; Sdt vatthitta. 4 So Sct; Sd anuppÃd-; Bmr anupÃdeyyÃsi; K anupadajj-. 5 So Br K. 6 So SS; Bmr K kariyamÃnaæ. 7 Br omits. 8 Br ariyaæ cakkavatti-vattaæ. 9 K vattati. 10 Br disvÃna. >/ #<[page 062]># %<62 CAKKAVATTI-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxvi. 5.>% kÃra-paripÆraæ, so hoti cakkavattÅti." Assaæ nu kho ahaæ rÃjà cakkavattÅti.' 6. \<*<1>*>/ Atha kho bhikkhave rÃjà khattiyo muddhÃvasitto uÂÂhÃy' ÃsanÃ, ekaæsaæ uttarÃsaÇgaæ karitvÃ, vÃmena hatthena bhiækÃraæ\<*<2>*>/ gahetvÃ, dakkhiïena hatthena cakka- ratanaæ abbhukkiri: `Pavattatu bhavaæ cakka-ratanaæ, abhivijinÃtu bhavaæ cakka-ratanan ti.' Atha kho taæ bhikkhave cakka-ratanaæ puratthimaæ disaæ pavatti,\<*<3>*>/ anvad eva rÃjà cakkavatti saddhiæ caturaÇginiyà senÃya. Yasmiæ kho pana bhikkhave padese\<*<4>*>/ cakka-ratanaæ patiÂÂhÃsi, tattha rÃjà cakkavatti vÃsaæ upagacchi\<*<5>*>/ saddhiæ caturaÇginiyà senÃya. Ye kho pana bhikkhave puratthi- mÃya disÃya paÂirÃjÃno, te rÃjÃnaæ cakkavattiæ upasaæka- mitvà evam Ãhaæsu: `Ehi kho MahÃrÃja, sÃgataæ\<*<6>*>/ MahÃrÃja, sakan te MahÃ- rÃja, anusÃsa MahÃrÃjÃti.' RÃjà cakkavatti evam Ãha: `PÃïo na hantabbo. Adin- naæ n' ÃdÃtabbaæ. KÃmesu micchà na caritabbÃ. Musà na bhÃsitabbÃ. Majjaæ na pÃtabbaæ. YathÃ-bhutta¤ ca bhu¤jathÃti.' Ye kho pana bhikkhave puratthimÃya disÃya paÂirÃjÃno, te ra¤¤o cakkavattissa anuyuttÃ\<*<7>*>/ ahesuæ. 7. Atha kho taæ bhikkhave cakka-ratanaæ puratthimaæ samuddaæ ajjhogahetvÃ\<*<8>*>/ {paccuttaritvÃ} dakkhiïaæ disaæ\<*<9>*>/ pavatti . . . pe\<*<9>*>/ . . . anuyuttà ahesuæ. Atha kho taæ bhikkhave cakka-ratanaæ dakkhiïaæ\<*<10>*>/ samuddaæ ajjhoga- hetvà paccuttÃritvà pacchimaæ disaæ pavatti . . . pe\<*<11>*>/ . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cp. D. xvii. 1. 8, vol. ii., p. 172. 2 K bhiÇgaram. 3 K (note) pavattatÅti pi pÃÂho. 4 Br adds dibbaæ, and below. 5 So Bmr K; SS upaga¤chi; K (note) upaga¤chÅti và pÃÂho. 6 So Sct; Sd sahagataæ; Bmr K svÃgataæ; Br adds te, and below. 7 So SS; Bmr K anuyantÃ. 8 So SS K; Bmr -gÃhetvÃ. 9-9 Not in B mr or K; Bmr continue at dakkhiïaæ samuddaæ; K omits disaæ pavatti. . . . 10 Sc -ïa. 11 Bmr K repeat the whole. >/ #<[page 063]># %% anuyuttà ahesuæ. Atha kho taæ bhikkhave cakka-ratanaæ pacchimaæ samuddaæ ajjhogahetvà paccuttaritvà uttaraæ disaæ pavatti, anvad eva rÃjà cakkavatti saddhiæ caturaÇgi- niyà senÃya. Yasmiæ kho pana bhikkhave padese cakka- ratanaæ {patiÂÂhÃsi}, tattha rÃjà cakkavatti vÃsaæ upagacchi saddhiæ caturaÇginiyà senÃya. Ye kho pana bhikkhave uttarÃya disÃya paÂirÃjÃno, te rÃjÃnaæ cakkavattiæ upasaæ- kamitvà evam Ãhaæsu: `Ehi kho MahÃrÃja, sÃgataæ MahÃrÃja, sakan te MahÃ- rÃja, anusÃsa MahÃrÃjÃti.' RÃjà cakkavatti evam Ãha: `PÃïo na hantabbho. Adin- naæ n' ÃdÃtabbaæ. KÃmesu micchà na caritabbÃ. Musà na bhÃsitabbÃ. Majjaæ na pÃtabbaæ. YathÃ-bhutta¤ ca bhu¤jathÃti.' Ye kho pana bhikkhave uttarÃya disÃya paÂirÃjÃno, te ra¤¤o cakkavattissa anuyuttà ahesuæ. Atha kho taæ bhikkhave cakka-ratanaæ samudda-pari- yantaæ paÂhaviæ abhivijinitvà tam eva rÃjadhÃniæ\<*<1>*>/ paccÃ- gantvà ra¤¤o cakkavattissa antepura-dvÃre attha\<*<2>*>/-karaïa- pamukhe akkhÃhataæ ma¤¤e aÂÂhÃsi ra¤¤o cakkavattissa antepuraæ upasobhayamÃnaæ. 8. Dutiyo pi kho bhikkhave rÃjà cakkavatti . . . Tatiyo pi kho bhikkhave rÃjà cakkavatti. . . . Catuttho pi kho bhikkhave rÃjà cakkavatti. . . . Pa¤camo pi kho bhik- khave rÃjà cakkavatti. . . . ChaÂÂho pi kho bhikkhave rÃjà cakkavatti. . . . Sattamo pi kho bhikkhave rÃjà cakkavatti bahunnaæ vassÃnaæ bahunnaæ vassa-satÃnaæ bahunnaæ vassa-sahassÃnaæ accayena a¤¤ataraæ purisaæ Ãmantesi: `Yadà kho tvaæ ambho purisa passeyyÃsi dibbaæ cakka- ratanaæ osakkitaæ ÂhÃnà cutaæ, atha me ÃroceyyÃsÅti.' `Evaæ devÃti' kho bhikkhave so puriso ra¤¤o cakka- vattissa paccassosi. Addasà kho bhikkhave so puriso bahunnaæ vassÃnaæ bahunnaæ vassa-satÃnaæ bahunnaæ vassa-sahassÃnaæ accayena dibbaæ cakka-ratanaæ osakkitaæ ÂhÃnà cutaæ. Disvà yena rÃjà cakkavatti ten' upasaækami, upasaæ- kamitvà rÃjÃnaæ cakkavattiæ etad avoca: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm ÂhÃnim. 2 Scd atta. >/ #<[page 064]># %<64 CAKKAVATTI-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxvi. 8.>% `Yagghe deva jÃneyyÃsi dibban te cakka-ratanaæ osak- kitaæ ÂhÃnà cutan ti?' Atha kho bhikkhave rÃjà cakkavatti jeÂÂha-puttaæ kum- Ãraæ ÃmantÃpetvÃ\<*<1>*>/ etad avoca: `Dibbaæ kira me tÃta kumÃra cakka-ratanaæ osakkitaæ thÃnà cutaæ. Sutaæ kho pana me taæ -- "Yassa ra¤¤o cakkavattissa dibbaæ cakka-ratanaæ osakkati ÂhÃnà cavati, na dÃni tena ra¤¤Ã ciraæ jÅvitabbaæ hotÅti." Bhuttà kho pana me mÃnusakà kÃmÃ, samayo dibbe kÃme pariye- situæ. Ehi tvaæ tÃta kumÃra, imaæ samudda-pariyantaæ paÂhaviæ paÂipajja. Ahaæ pana kesa-massuæ ohÃretvÃ, kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pab- bajissÃmÅti.' `Atha kho bhikkhave rÃjà cakkavatti jeÂÂha-puttaæ kumÃraæ sÃdhukaæ rajje samanusÃsitvÃ, kesa-massuæ ohÃretvÃ, kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà ana- gÃriyaæ pabbaji. SattÃha-pabbajite kho pana\<*<2>*>/ bhikkhave rÃjisimhi dibbaæ cakka-ratanaæ antaradhÃyi. 9. Atha kho bhikkhave a¤¤ataro puriso\<*<3>*>/ yena rÃjà khattiyo muddhÃvasitto ten' upasaækami, upasaækamitvà rÃjÃnaæ khattiyaæ muddhÃvasittaæ etad avoca: `Yagghe deva jÃneyyÃsi dibbaæ cakka-ratanaæ anta- rahitan ti?' Atha kho bhikkhave rÃjà khattiyo muddhÃvasitto dibbe cakka-ratane antarahite anattamano ahosi, anattamanata¤ ca paÂisaævedesi, no ca kho rÃjisiæ upasaækamitvà ariyaæ cakkavatti-vattaæ pucchi. So samaten' eva sudaæ jana- padaæ pasÃsati, tassa samatena janapadaæ pasÃsato na\<*<4>*>/ pubbe nÃparaæ janapadà pabbanti\<*<5>*>/ yathà taæ pubbakÃnaæ rÃjÆnaæ ariye cakkavatti-vatte vattamÃnÃnaæ. Atha kho bhikkhave amaccà pÃrisajjà gaïaka-mahÃmattà anÅkaÂÂhà dovÃrikà mantass' ÃjÅvino sannipatitvà rÃjÃnaæ khattiyaæ muddhÃvasittaæ upasaækamitvÃ\<*<6>*>/ etad avocuæ: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr K ÃmantetvÃ. 2 Br omits. 3 Bmr pa, K pe, down to antarahitan ti. 4 Bm omits here, and places na before pabbanti. 5 So Sc Bmr Sum; Sdt K paccanti. 6 So SS; Bmr K omit. >/ #<[page 065]># %% `Na kho te deva samatena\<*<1>*>/ janapadaæ pasÃsato pubbe nÃparaæ janapadà pabbanti\<*<2>*>/ yathà taæ pubbakÃnaæ rÃjÆnaæ ariye cakkavatti-vatte vattamÃnÃmaæ. Saævij- janti\<*<3>*>/ kho te deva vijite amaccà pÃrisajjà gaïaka-mahÃ- matta anÅkaÂÂhà dovÃrikà mantass' ÃjÅvino, maya¤\<*<4>*>/ c' eva a¤¤e ca ye mayaæ\<*<5>*>/ ariyaæ cakkavatti-vattaæ dhÃrema, {iÇgha} tvaæ deva amhe ariyaæ cakkavatti-vattaæ puccha, tassa te mayaæ ariyaæ cakkavatti-vattaæ puÂÂhà vyÃkaris- sÃmÃti.' 10. Atha kho bhikkhave rÃjà khattiyo {muddhÃvasitto} amacce pÃrisajje gaïaka-mahÃmatte anÅkaÂÂhe dovÃrike mantass' ÃjÅvino sannipÃtÃpetvÃ\<*<6>*>/ ariyaæ cakkavatti-vattaæ pucchi. Tassa te ariyaæ cakkavatti-vattaæ puÂÂhà vyÃka- riæsu.\<*<7>*>/ Tesaæ sutvà dhammikaæ hi kho rakkhÃvaraïa- guttiæ saævidahi, no ca kho adhanÃnaæ dhanam anup- padÃsi, adhanÃnaæ dhane {ananuppadiyamÃne}\<*<8>*>/ daliddiyaæ\<*<9>*>/ vepullaæ agamÃsi. Daliddiye vepulla-gate a¤¤ataro puriso paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ Ãdiyi. Tam etaæ aggahesuæ, gahetvà ra¤¤o khattiyassa muddhavasittassa dassesuæ -- `Ayaæ deva puriso paresaæ adinnaæ theyya- saækhÃtaæ ÃdiyÅti.' Evaæ vutte bhikkhave rÃjà khattiyo muddhÃvasitto taæ purisaæ etad avoca: `Saccaæ kira tvaæ ambho purisa paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ ÃdiyÅti?'\<*<10>*>/ `Saccaæ devÃti.' `Kiæ kÃraïà ti?' `Na hi deva jÅvÃmÅti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr K add sudaæ. 2 So SS Bmr; K paccanti. 3 Bmr K; SS samvijjante. 4 Bm mama¤. 5 So K; Scd na; St omits; Bmr paï¬ite samaïabrÃhmaïe puccheyyÃsi, ye mayaæ. 6 So SS; Bmr K -pÃtetvÃ. 7 Sct -kaæsu. 8 K nÃnuppÃdiyamÃne. 9 So Scd Sum-Sc; St daÊiddisaæ; Bm K dÃÊiddiyaæ; Br Sum-Br dÃliddiyaæ (but dÃÊ- later). 10 So SS Bmr; K ÃdiyasÅti, and below. >/ #<[page 066]># %<66 CAKKAVATTI-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxvi. 10.>% Atha kho bhikkhave rÃjà khattiyo muddhÃvasitto tassa purisassa dhanam anuppadÃsi -- `Iminà tvaæ ambho purisa dhanena attanà ca jÅvÃhi, mÃtÃ-pitaro ca posehi, putta-dÃra¤ ca posehi, kammante ca\<*<1>*>/ payojehi, samaïesu brÃhmaïesu uddhaggikaæ dakkhiïaæ patiÂÂhÃpehi sovag- gikaæ sukha-vipÃkaæ sagga-saævattanikan ti.' `Evaæ devÃti' kho bhikkhave so puriso ra¤¤o khat- tiyassa muddhÃvasittassa paccassosi. 11. A¤¤ataro pi kho bhikkhave puriso paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtam Ãdiyi. Tam enaæ aggahesuæ, gahetvÃ. ra¤¤o khattiyassa {muddhÃvasittassa} dassesuæ -- `Ayaæ deva puriso paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ ÃdiyÅti.' Evaæ vutte bhikkhave rÃjà khattiyo muddhÃvasitto purisaæ etad avoca: `Saccaæ kira tvaæ ambho purisa paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ ÃdiyÅti?' `Saccaæ devÃti.' `Kiæ kÃraïà ti?' `Na hi deva jÅvÃmÅti.' Atha kho bhikkhave rÃjà khattiyo muddhÃvasitto tassa purisassa dhanam anuppadÃsi -- `Iminà tvaæ ambho purisa dhanena attanà ca upajÅvÃhi,\<*<2>*>/ mÃtÃ-pitaro ca posehi, putta- dÃra¤ ca posehi, kammante ca payojehi, samaïesu brÃh- maïesu uddhaggikaæ dakkhiïaæ patiÂÂhÃpehi, sovaggikaæ sukha-vipÃkaæ sagga-saævattanikan ti.' `Evaæ devÃti' kho so bhikkhave puriso ra¤¤o khattiyassa muddhÃvasittassa paccassosi. 12. Assosuæ kho bhikkhave manussÃ: `Ye kira bho paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ Ãdiyanti, tesaæ rÃjà dhanam anuppadesÅti.' SutvÃna tesaæ etad ahosi -- `Yan nÆna mayam pi paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ ÃdiyeyyÃmÃti.' Atha kho bhikkhave a¤¤ataro puriso paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ Ãdiyi. Tam enaæ aggahesuæ, gahetvà ra¤¤o khattiyassa muddhÃvasittassa dassesuæ -- `Ayaæ deva puriso paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ ÃdiyÅti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K omits. 2 So SS: Bmr K jÅvÃhi. >/ #<[page 067]># %% Evaæ vutte bhikkhave rÃjà khattiyo muddhÃvasitto taæ purisaæ etad avoca: `Saccaæ kira tvaæ ambho purisa paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ ÃdiyÅti?' `Saccaæ devÃti.' `Kiæ kÃraïà ti?' `Na hi deva jÅvÃmÅti.' Atha kho bhikkhave ra¤¤o khattiyassa muddhÃvasittassa etad ahosi: `Sace kho ahaæ yo yo paresaæ adinnaæ theyya- saækhÃtaæ Ãdiyissati, tassa tassa dhanam anuppadÃmi,\<*<1>*>/ evam idaæ adinnÃdÃnaæ pava¬¬hissati. Yan nÆnÃhaæ imaæ purisaæ sunisedhaæ nisedheyyaæ, mÆla-ghaccaæ\<*<2>*>/ kareyyaæ, sÅsam assa chindeyyan ti.' Atha kho bhikkhave rÃjà khattiyo muddhÃvasitto purise ÃïÃpesi: `Tena hi bhaïe imaæ purisaæ daÊhÃya rajjuyà pacchÃ-bÃhaæ\<*<3>*>/ gÃÊha-bandhanaæ bandhitvÃ, khuramuï¬aæ karitvÃ, kharassarena païavena rathiyÃya rathiyaæ siÇghÃ- Âakena siÇghÃÂakaæ parinetvÃ, dakkhiïena dvÃrena nikkha- mitvÃ, dakkhiïato nagarassa sunisedhaæ nisedhetha, mÆla- ghaccaæ karotha, sÅsam assa chindathÃti.' `Evaæ devÃti' kho bhikkhave te purisà ra¤¤o khattiyassa muddhÃvasittassa paÂissutvà taæ purisaæ daÊhÃya rajjuyà pacchÃ-bÃhaæ gÃÊha-bandhanaæ bandhitvÃ, khura-muï¬aæ karitvÃ, kharassarena païavena rathiyÃya\<*<4>*>/ rathiyaæ siÇghÃ- Âakena siÇghÃÂakaæ parinetvÃ, dakkhiïena dvÃrena nikkha- mitvÃ, dakkhiïato nagarassa sunisedhaæ nisedhesuæ, mÆla-ghaccaæ akaæsu, sÅsam assa chindiæsu. 13. Assosuæ kho bhikkhave manussÃ, -- `Ye kira bho paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ Ãdiyanti, te rÃjà sunisedhaæ nisedheti, mÆla-ghaccaæ karoti, sÅsÃni tesaæ chindatÅti.' SutvÃna tesaæ etad ahosi: `Yan nÆna mayam pi tiïhÃni satthÃni kÃrÃpeyyÃma,\<*<5>*>/ tiïhÃni satthÃni kÃrÃ- petvà yesaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ ÃdiyissÃma, te \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS; Bmr K -dassÃmi. 2 So Scd Sum; St gacchaæ; Bm K ghacchaæ; Br chejjaæ, and below. 3 K bÃhuæ. 4 Br rathiyÃ. 5 Br kÃrÃpessÃma. >/ #<[page 068]># %<68 CAKKAVATTI-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxvi. 13.>% sunisedhaæ nisedhessÃma, mÆla-ghaccaæ karissÃma, sÅsÃni tesaæ chindissÃmÃti.' Te tiïhÃni satthÃni kÃrÃpesuæ, tiïhÃni satthÃni kÃrÃ- petvà gÃma-ghÃtam pi upakkamiæsu kÃtuæ, nigama-ghÃtam pi upakkamiæsu kÃtuæ, nagara-ghÃtam pi upakkamiæsu kÃtuæ, pantha-dÆhanam\<*<1>*>/ pi upakkamiæsu kÃtuæ. Te yesaæ\<*<2>*>/ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ Ãdiyanti, te sunisedhaæ nisedhenti, mÆla-ghaccaæ karonti, sÅsÃni tesaæ chindanti. 14. Iti kho bhikkhave adhanÃnaæ dhane ananuppadiya- mÃne daliddiyaæ vepullam agamÃsi, daliddiye vepulla-gate adinnÃdÃnaæ vepullam agamÃsi, adinnÃdÃne vepulla-gate satthaæ vepullam agamÃsi, satthe vepulla-gate pÃïÃtipÃto vepullam agamÃsi, pÃïÃtipÃte vepulla-gate\<*<3>*>/ musÃ-vÃdo vepullam agamÃsi, musÃ-vÃde vepulla-gate\<*<3>*>/ tesaæ sattÃnaæ Ãyu pi parihÃyi, vaïïo pi parihÃyi; tesaæ Ãyunà pi pari- hÃyamÃnÃnaæ vaïïena pi parihÃyamÃnÃnaæ asÅti-vassa- sahassÃyukÃnaæ manussÃnaæ cattÃrÅsaæ\<*<4>*>/ vassa-sahas- sÃyukà puttÃ\<*<5>*>/ ahesuæ. CattÃrÅsaæ vassa-sahassÃyukesu bhikkhave manussesu a¤¤ataro puriso paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ Ãdiyi. Tam enaæ aggahesuæ, gahetvà ra¤¤o khattiyassa muddhÃvasittassa dassesuæ -- `Ayaæ deva puriso paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ ÃdiyÅti.' Evaæ vutte bhikkhave rÃjà khattiyo muddhÃvasitto taæ purisaæ etad avoca: `Saccaæ kira tvaæ ambho purisa paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ ÃdiyÅti?' `Na hi devÃti' avaca,\<*<6>*>/ sampajÃna-musà 'bhÃsi\<*<7>*>/. 15. Iti kho bhikkhave adhanÃnaæ dhane ananuppadiya- mÃne daliddiyaæ vepullam agamÃsi, daliddiye vepulla-gate adinnÃdÃnaæ vÃpullam agamÃsi, adinnÃdÃne vepulla-gate satthaæ vepullam agamÃsi, satthe vepulla-gate pÃïÃtipÃto vepullam agamÃsi, pÃïÃtipÃte vepulla-gate musÃ-vÃdo ve- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS Sum; Bmr dÆsanaæ; K dÆhaïam. 2 So SS; Bmr K yesaæ te. 3-3 So St K; Scd Bmr omit. 4 So SS; Bmr K -sa. 5 Br puts puttà before cattÃrÅsa. 6 So SS; Bm K omit. 7 So SS K; Bmr abhÃsi. >/ #<[page 069]># %% pullam agamÃsi, musÃ-vÃde vepulla-gate tesaæ sattÃnaæ Ãyu pi parihÃyi vaïïo pi parihÃyi,\<*<1>*>/ Ãyunà pi parihÃya- {mÃnÃnaæ} vaïïena pi parihÃyamÃnÃnaæ cattÃrÅsaæ vassa- sahassÃyukÃnaæ manussÃnaæ vÅsati-vassa-sahassÃyukà puttà ahesuæ. VÅsati-vassa-sahassÃyukesu bhikkhave manussesu a¤¤a- taro puriso paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ Ãdiyi. Tam enaæ a¤¤ataro puriso ra¤¤o khattiyassa muddhÃvasit- tassa Ãrocesi: `ItthannÃmo deva puriso paresaæ adinnaæ theyya-saækhÃtaæ ÃdiyÅti'\<*<2>*>/ pesu¤¤am akÃsi. 16. Iti kho\<*<3>*>/ bhikkhave adhanÃnaæ dhane na anuppa- diyamÃne daliddiyaæ vepullam agamÃsi, daliddiye vepulla- gate adinnÃdÃnaæ vepullam agamÃsi . . . pe . . . {pisuï- Ãya} vÃcÃya vepulla-gatÃya tesaæ sattÃnaæ Ãyu pi parihÃyi vaïïo pi parihÃyi, tesaæ Ãyunà pi parihÃyamÃnÃnaæ vaïïena pi parihÃyamÃnÃnaæ vÅsati-vassa-sahassÃyukÃnaæ {manussÃnaæ} dasa-vassa-sahassÃyukà puttà ahesuæ. Dasa-vassa-sahassÃyukesu bhikkhave manussesu ek' idaæ sattà vaïïavanto\<*<4>*>/ honti, ek' idaæ sattà dubbaïïÃ, tattha ye te sattà dubbaïïà te vaïïavante satte abhijjhÃyantà paresaæ dÃresu cÃrittaæ Ãpajjiæsu. 17. Iti kho bhikkhave adhanÃnaæ dhane ananuppadiya- mÃne daliddiyaæ vepullam agamÃsi, daliddiye vepulla- gate {adinnÃdÃnaæ} vepullam agamÃsi . . . pe . . . kÃmesu micchÃcÃro vepullam agamÃsi, kÃmesu micchÃcÃre vepulla- gate tesaæ sattÃnam Ãyu pi parihÃyi vaïïo pi pari- hÃyi, tesaæ Ãyunà pi parihÃyamÃnÃnaæ vaïïena pi pari- hÃyamÃnÃnaæ dasa-vassa-sahassÃyukÃnaæ manussÃnaæ pa¤ca-vassa-sahassÃyukà puttà ahesuæ. Pa¤ca-vassa-sahassÃyukesu bhikkhave manussesu dve dhammà vepullam agamaæsu,\<*<5>*>/ pharusÃ\<*<6>*>/ vÃcà samphappa- lÃpo ca, dvÅsu dhammesu vepulla-gatesu tesaæ sattÃnaæ Ãyu pi parihÃyi vaïïo pi parihÃyi, tesaæ Ãyunà pi parihÃyamÃnÃnaæ vaïïena pi parihÃyamÃnÃnaæ pa¤ca- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Br inserts tesaæ. 2 Br ÃmÃnedÃdiyÅti. 3 SS add taæ. 4 K -vantÃ. 5 K agamiæsu. 6 K adds ca, and below. >/ #<[page 070]># %<70 CAKKAVATTI-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxvi. 17.>% vassa-sahassÃyukÃnaæ manussÃnaæ app ekacce a¬¬ha- teyya-vassa-sahassÃyukà app ekacce dve vassa-sahassÃyukà puttà ahesuæ. A¬¬hateyya-vassa-sahassÃyukesu bhikkhave manussesu abhijjhÃ-vyÃpÃdo\<*<1>*>/ vepullam agamÃsi,\<*<2>*>/ abhijjhÃ-vyÃpÃde vepulla-gate tesaæ sattÃnaæ Ãyu pi parihÃyi vaïïo pi pari- hÃyi, tesaæ Ãyunà pi parihÃyamÃnÃnaæ vaïïena pi pari- hÃyamÃnÃnaæ a¬¬hateyya-vassa-sahassÃyukÃnaæ manus- sÃnaæ vassa-sahassÃyukà puttà ahesuæ. Vassa-sahassÃyukesu bhikkhave manussesu micchÃ-diÂÂi vepullam agamÃsi, micchÃ-diÂÂhiyà vepulla-gatÃyà tesaæ sattÃnaæ Ãyu pi parihÃyi vaïïo pi parihÃyi, tesaæ Ãyunà pi parihÃyamÃnÃnaæ vaïïena pi parihÃyamÃnÃnaæ vassa- sahassÃyukÃnaæ manussÃnaæ pa¤ca-vassa-satÃyukà puttà ahesuæ. Pa¤ca-vassa-satÃyukesu bhikkhave manussesu tayo dhammà vepullam agamaæsu adhamma-rÃgo visama-lobho micchÃ-dhammo, tÅsu dhammesu vepulla-gatesu tesaæ sat- tÃnaæ Ãyu pi parihÃyi vaïïo pi parihÃyÅ, tesaæ Ãyunà pi parihÃyamÃnÃnaæ vaïïena pi parihÃyamÃnÃnaæ pa¤ca- vassa-satÃyukÃnaæ manussÃnaæ app ekacce a¬¬hateyya- vassa-satÃyukà app ekacce dve-vassa-satÃyukà puttà ahesuæ. A¬¬hateyya-vassa-satÃyukesu bhikkhave manussesu ime dhammà vepullam agamaæsu amatteyyatÃ\<*<3>*>/ apetteyyatà asÃma¤¤atà abrahma¤¤atà na-kule-jeÂÂhÃpacÃyitÃ\<*<4>*>/. 18. Iti kho bhikkhave adhanÃnaæ dhane ananuppadi- yamÃne daliddiyam vepullam agamÃsi, daliddiye vepulla- gate adinnÃdÃnaæ vepullam agamÃsi, adinnÃdÃne vepulla- gate satthaæ vepullam agamÃsi, satthe vepulla-gate pÃïÃ- tipÃto vepullam agamÃsi, {pÃïÃtipÃte} vepulla-gate musÃ- vÃdo vepullam agamÃsi, musÃ-vÃde vepulla-gate {pisuïÃ} vÃcà vepullam agamÃsi, {pisuïÃya} vÃcÃya vepulla-gatÃya kÃmesu micchÃcÃro vepullam agamÃsi, kÃmesu micchÃcÃre \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr K byÃpÃdÃ, and onwards in plural. 2 Bmr agamaæsu; K -iæsu. 3 St Br ametteyyatÃ. 4 K (note) nakulejeÂÂhÃpacÃyikà ti và pÃÂho. >/ #<[page 071]># %% vepulla-gate dve dhammà vepullam agamaæsu pharusà vÃcà samphappalÃpo ca. DvÅsu dhammesu vepulla-gatesu abhijjhÃ-vyÃpÃdo vepullam agamÃsi, abhijjhÃ-vyÃpÃde ve- pulla-gate micchÃ-diÂÂhi vepullam agamÃsi, micchÃ-diÂ- Âhiyà vepulla-gatÃya tayo dhammà vepullam agamaæsu adhamma-rÃgo visama-lobho micchÃ-dhammo, tÅsu dham- mesu vepulla-gatesu ime dhammà vepullam agamaæsu amatteyyatà apetteyyatà asÃma¤¤atà abrahma¤¤atà na- kule-jeÂÂhÃpacÃyitÃ, imesu dhammesu vepulla-gatesu tesaæ sattÃnaæ Ãyu pi parihÃyi vaïïo pi parihÃyi, tesaæ Ãyunà pi parihÃyamÃnÃnaæ vaïïena pi parihÃyamÃnÃnaæ {a¬- ¬hateyya}-vassa-satÃyukÃnaæ manussÃnaæ vassa-satÃyukà puttà ahesuæ. 19. Bhavissati bhikkhave so samayo, yaæ imesaæ ma- nussÃnaæ dasa-vassÃyukà puttà bhavissanti. Dasa-vas- sÃyukesu bhikkhave manussesu pa¤ca-vassikÃ\<*<1>*>/ kumÃrikà alam-pateyyà bhavissanti. Dasa-vassÃyukesu bhikkhave manussesu imÃni rasÃni antaradhÃyissanti, seyyathÅdaæ sappi navanÅtaæ telaæ {madhu-pphÃïitaæ}\<*<2>*>/ loïaæ. Dasa- vassÃyukesu bhikkhave manussesu kudrÆsako\<*<3>*>/ aggaæ\<*<4>*>/ bhojanÃnaæ\<*<5>*>/ bhavissati. Seyyathà pi bhikkhave etarahi sÃli-maæsodano aggaæ\<*<6>*>/ {bhojanÃnaæ}, evam eva kho bhik- khave {dasa-vassÃyukesu} manussesu kudrÆsako aggaæ\<*<7>*>/ bhojanÃnaæ bhavissati. Dasa-vassÃyukesu bhikkhave manussesu dasa kusala-kamma-pathà sabbena sabbaæ anta- radhÃyissanti, dasa akusala-kamma-pathà ativiya dippis- santi,\<*<8>*>/ dasa-vassÃyukesu bhikkhave manussesu `Kusalan' ti pi na bhavissati. Kuto pana kusalassa kÃrako? Dasa- vassÃyukesu bhikkhave manussesu ye te bhavissanti amat- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scdt mÃsikÃ; Bmr K vassikÃ. 2 Bmr K madhu phÃïitaæ. 3 Sd kuddrÆs-; Bm K kudrus-. 4 So Sc Bmr; Sdt K agga. 5 So SS Bmr; K bhojanaæ. 6 So St Bmr; Sc aggo; Sd agga; K aggabhojanaæ, and below. 7 So Bmr; SS agga. 8 Sum Ãdippissanti, with dippissanti as an alternative reading. >/ #<[page 072]># %<72 CAKKAVATTI-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxvi. 19.>% teyyà {apetteyyÃ} asÃma¤¤Ã abrahma¤¤Ã na-kule-jeÂÂhÃ- pacÃyino, te pujjÃ\<*<1>*>/ ca bhavissanti pÃsaæsà ca. Seyyathà pi bhikkhave etarahi {matteyyÃ} petteyyà sÃma¤¤Ã brahma¤¤Ã kule-jeÂÂhÃpacÃyino, te\<*<2>*>/ {pujjÃ} ca pÃsaæsà ca, evam eva kho bhikkhave dasa-vassÃyukesu manussesu ye te bhavissanti amatteyyà apetteyyà asÃma¤¤Ã abrahma¤¤Ã na-kule-jeÂÂhÃ- pacÃyino, te {pujjÃ} ca bhavissanti pÃsaæsà ca. 20. Dasa-vassÃyukesu bhikkhave manussesu na bhavissati mÃtà ti và mÃtucchÃ\<*<3>*>/ ti vÃ\<*<4>*>/ mÃtulÃnÅ ti và ÃcÃriya\<*<5>*>/- bhariyà ti và garÆnaæ dÃrÃ\<*<6>*>/ ti vÃ, sambhedaæ loko gamissati yathà ajeÊakà kukkuÂa\<*<7>*>/-sÆkarà soïa\<*<8>*>/-sigÃlÃ.\<*<9>*>/ Dasa-vassÃyukesu bhikkhave manussesu tesaæ sattÃnaæ a¤¤ama¤¤amhi tibbo ÃghÃto paccupaÂÂhito bhavissati, tibbo vyÃpÃdo, tibbo mano-padoso, tibbaæ vadhaka-cittaæ, mÃtu pi puttamhi, puttassa pi mÃtari, pitu pi puttamhi, puttassa pi pitari,\<*<10>*>/ bhÃtu pi bhÃtari,\<*<10>*>/ bhÃtu pi bhaginiyÃ, bhaginiyà pi bhÃtari tibbo ÃghÃto paccupaÂÂhito bhavissati tibbo vyÃpÃdo tibbo mano-padoso tibbaæ vadhaka-cittaæ. Sey- yathà pi bhikkhave mÃgavikassa migaæ disvà tibbo ÃghÃto paccupaÂÂhito hoti tibbo viyÃpÃdo tibbo mano-padoso tibbaæ vadhaka-cittaæ, evam eva kho bhikkhave dasa-vassÃyukesu manussesu tesaæ sattÃnaæ a¤¤ama¤¤amhi tibbo ÃghÃto paccupaÂÂhito bhavissati tibbo vyÃpÃdo tibbo mano-padoso tibbaæ vadhaka-cittaæ, mÃtu pi puttamhi, puttassa pi mÃtari, pitu pi puttamhi, puttassa pi pitari,\<*<11>*>/ bhÃtu pi bhÃtari,\<*<11>*>/ bhÃtu pi bhaginiyÃ, bhaginiyà pi bhÃtari tibbo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sd Bmr; Sc pujà (corrected to pujjÃ); St K pujÃ; K (note) pujjà ti pi pÃÂhena bhavitabbaæ. 2 So St K; Scd Bmr omit. 3 Sc mÃtukucchÃ. 4 So SS Bmr; K adds pità ti và pitucchà ti vÃ. 5 So St Bm K; Scd Ãcariyà (omitting bhariyÃ); Br Sum - Br (SS omit) Ãcariya. 6 Br dÃro. 7 So SS Bm; Br K -ÂÃ. 8 SS sona; Bm soïa; Br K soïÃ. 9 Br singÃta. 10-10 So SS; Bmr K omit bhÃtu pi bhÃtari. 11-11 St Bmr K omit. >/ #<[page 073]># %% ÃghÃto paccupaÂÂhito bhavissati tibbo vyÃpÃdo tibbo mano- padoso tibbaæ vadhaka-cittaæ. 21. Dasa-vassÃyukesu bhikkhave manussesu sattÃhaæ satthantarakappo bhavissati, te a¤¤ama¤¤am\<*<1>*>/ miga-sa¤¤aæ paÂilabhissanti, tesaæ tiïhÃni satthÃni hatthesu pÃtu- bhavissanti, te tiïhena satthena -- `Esa migo esa migo\<*<2>*>/ ti' -- a¤¤ama¤¤aæ jÅvità voropessanti. Atha kho tesaæ bhikkhave sattÃnaæ ekaccÃnaæ evaæ bhavissati, -- `Mà ca mayaæ ka¤ci,\<*<3>*>/ mà c'\<*<4>*>/ amhe koci, yan nÆna mayaæ tiïa- gahaïaæ\<*<5>*>/ và vana-gahaïaæ và rukkha-gahaïam và nadÅ- viduggaæ và pabbata-visamaæ và pavisitvà vana-mÆla- phalÃhÃrà yÃpeyyÃmÃti.' Te tiïa-gahaïaæ\<*<6>*>/ vana-gahaïaæ rukkha-gahaïaæ nadÅ-viduggaæ pabbata-visamaæ pavi- sitvà sattÃhaæ vana-mÆla-phalÃhÃrà yÃpeyyanti. Te tassa sattÃhassa accayena tiïa-gahaïà vana-gahaïà rukkha- gahaïà nadÅ-viduggà pabbata-visamà nikkhamitvà a¤¤am- a¤¤aæ ÃliÇgitvà sabhÃ\<*<7>*>/ gÃyissanti samassÃsissanti\<*<8>*>/ -- `DiÂÂhà bho sattà jÅvasi, diÂÂhà bho sattÃ\<*<9>*>/ jÅvasÅti.' Atha kho tesaæ bhikkhave sattÃnaæ evaæ bhavissati -- `Mayaæ kho akusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃdÃna-hetu\<*<10>*>/ Ãyataæ {¤Ãti-kkhayaæ} pattÃ, yan nÆna mayaæ kusalaæ kareyyÃma. Kiæ kusalaæ kareyyÃma? Yan nÆna mayaæ pÃïÃtipÃtà virameyyÃma,\<*<11>*>/ idaæ\<*<12>*>/ kusalaæ dhammaæ samÃdÃya vatteyyÃmÃti.' Te pÃïÃtipÃtà viramissanti, idaæ kusalaæ dhammaæ samÃdÃya vattissanti. Te kusalÃnaæ dham- mÃnaæ samÃdÃna-hetu Ãyunà pi va¬¬hissanti vaïïena pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr a¤¤ama¤¤amhi. 2 So SS Bmr; K esa migo (once only). 3 So SS; Bmr K ki¤ci. 4 Bmr K ca. 5 So SS Br K; but Childers spells gahanaæ, and so Bm. 6 So SS and onwards; Bmr K insert và after each word, as above. 7 K sabhÃsu. 8 So St Bmr K; Scd omit. 9 Scd satta. 10 Bmr K add evarÆpaæ. 11 So Bmr K Sum; SS paÂi virameyyÃma. 12 So SS Bmr K; but SS in the repetition imaæ. >/ #<[page 074]># %<74 CAKKAVATTI-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxvi. 21.>% va¬¬hissanti. Tesaæ Ãyunà pi va¬¬hamÃnÃnaæ vaïïena pi va¬¬hamÃnÃnaæ dasa-vassÃyukÃnaæ manussÃnaæ vÅsati- vassÃyukà puttà bhavissanti. 22. Atha kho tesaæ bhikkhave sattÃnaæ evaæ bhavissati, -- `Mayaæ kho kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃdÃna-hetu Ãyunà pi va¬¬hÃma vaïïena pi va¬¬hÃma, yan nÆna mayaæ bhiyyoso-mattÃya kusalaæ kareyyÃma.\<*<1>*>/ Yan nÆna mayaæ adinnÃdÃnà virameyyÃma, kÃmesu micchÃcÃrà virameyyÃma, musÃ-vÃdà virameyyÃma, {pisuïÃya} vÃcÃya virameyyÃma, pharusÃya vÃcÃya virameyyÃma, samphap- palÃpà virameyyÃma, abhijjhaæ pajaheyyÃma, vyÃpÃdaæ pajaheyyÃma, micchÃ-diÂÂhiæ pajaheyyÃma, tayo dhamme pajaheyyÃma adhamma-rÃgaæ visama-lobhaæ micchÃ- dhammaæ; yan nÆna mayaæ matteyyà assÃma\<*<2>*>/ petteyyà sÃma¤¤Ã brahma¤¤Ã kule-jeÂÂhÃpacÃyino, idaæ kusalaæ dhammaæ samÃdÃya {vatteyyÃmÃti}.' Te matteyyà bhavissanti petteyyà sÃma¤¤Ã brahma¤¤Ã kule-jeÂÂhÃpacÃyino, idaæ kusalaæ dhammaæ samÃdÃya vattissanti. Te\<*<3>*>/ kusalÃnaæ dhammÃnaæ samÃdÃna-hetu Ãyunà pi va¬¬hissanti, vaïïena pi va¬¬hissanti, tesaæ Ãyunà pi va¬¬hamÃnÃnaæ vaïïena pi va¬¬hamÃnÃnaæ vÅsati-vassÃyukÃnaæ manussÃnaæ cattÃrÅsa-vassÃyukà puttà bhavissanti. CattÃrÅsa-vassÃyukÃnaæ manussÃnaæ asÅti- vassÃyukà puttà bhavissanti. AsÅti-vassÃyukÃnaæ manus- sÃnaæ saÂÂhi-vassa-satÃyukà puttà bhavissanti. SaÂÂhi- vassa-satÃyukÃnaæ manussÃnaæ vÅsaæ-tÅïi\<*<4>*>/-vassa-satÃyukà puttà bhavissanti. VÅsaæ-tÅïi-vassa-satÃyukÃnaæ manussÃ- naæ cattÃrÅsaæ-chabbassa\<*<5>*>/-satÃyukà puttà bhavissanti. CattÃrÅsaæ-chabbassa-satÃyukÃnaæ manussÃnaæ dve-vassa- sahassÃyukà puttà bhavissanti. Dve-vassa-sahassÃyukÃnaæ manussÃnaæ cattÃri-vassa-sahassÃyukà puttà bhavissanti. CattÃri-vassa-sahassÃyukÃnaæ manussÃnaæ aÂÂha-vassa- sahassÃyukà puttà bhavissanti. AÂÂha-vassa-sahassÃyu- kÃnaæ manussÃnaæ vÅsati-vassa-sahassÃyukà puttà bhavis- santi. VÅsati-vassa-sahassà yukÃnaæ manussÃnaæ cattÃrÅsaæ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr add kiæ kusalaæ kareyyÃma? 2 Sc 'ssÃma. 3 K tesaæ. 4 So SS; Bmr K vÅsati. 5 Bmr chavassa. >/ #<[page 075]># %% vassa-sahassÃyukà puttà bhavissanti. CattÃrÅsaæ-vassa- sahassÃyukÃnaæ manussÃnaæ asÅti-vassa-sahassÃyukà puttà bhavissanti. 23. AsÅti-vassa-sahassÃyukesu bhikkhave manussesu pa¤ca-vassa-satikà kumÃrikà alaæpateyyà bhavissanti. AsÅti-vassa-sahassÃyukesu bhikkhave manussesu tayo ÃbÃdhà bhavissanti icchà anasanaæ jarÃ.\<*<1>*>/ AsÅti-vassa- sahassÃyukesu bhikkhave manussesu ayaæ JambudÅpo iddho c' eva bhavissati phÅto ca, kukkuÂa-sampÃtikÃ\<*<2>*>/ gÃma- nigama-rÃjadhÃniyo.\<*<3>*>/ AsÅti-vassa-sahassÃyukesu bhikkhave manussesu ayaæ JambudÅpo AvÅci ma¤¤e phuÂo bhavissati manussehi\<*<4>*>/ seyyathà pi nala\<*<5>*>/-vanaæ và sara\<*<6>*>/-vanaæ vÃ. AsÅti-vassa-sahassÃyukesu bhikkhave manussesu ayaæ BÃrÃïasÅ KetumatÅ nÃma rÃja-dhÃnÅ bhavissati iddhà c' eva phÅtà ca bahujanà ca Ãkiïïa-manussà ca subhikkhà ca. AsÅti-vassa-sahassÃyukesu bhikkhave manussesu imasmiæ JambudÅpe caturÃsÅti-nagara-sahassÃni bhavissanti Ketu- matÅ-rÃjadhÃni-pamukhÃni. 24. AsÅti-vassa-sahassÃyukesu bhikkhave manussesu KetumatiyÃ\<*<7>*>/ rÃjadhÃniyà Saækho nÃma rÃjà uppajjissati cakkavatti dhammiko dhamma-rÃjà cÃturanto {vijitÃvÅ} janapadatthÃvariyappatto satta-ratana-samannÃgato. Tass' imÃni {satta} ratanÃni bhavissanti, seyyathÅdaæ cakka-rata- naæ hatthi-ratanaæ assa-ratanaæ maïi-ratanaæ itthi- ratanaæ gahapati-ratanaæ pariïÃyaka-ratanam eva satta- maæ. {Paro-}sahassaæ kho pan' assa puttà bhavissanti sÆrà vÅraÇga-rÆpà parasenappamaddanÃ. So imaæ paÂha- viæ sÃgara-pariyantaæ adaï¬ena asatthena dhammena abhivijiya ajjhÃvasissati. 25. AsÅti-vassa-sahassÃyukesu bhikkhave manussesu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sdt omit the two following sentences, and continue at the BÃrÃïasÅ clause. 2 So Sc Bmr Sum; K -pÃtitÃ; K (note) kukkuÂasampÃdikà ti pi pÃÂho. 3 Sc -dhÃni; Bmr gÃma-nigama-janapadà rÃjaÂhÃniyo. 4 So Bmr K; Sc omits. 5 So Sc; Bmr K naÊa. 6 So Sc Bmr K sÃra. 7 Bmr -matÅ; K -mati. >/ #<[page 076]># %<76 CAKKAVATTI-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxvi. 25.>% Metteyyo nÃma Bhagavà loke uppajjissati arahaæ SammÃ- Sambuddho vijjÃ-caraïa-sampanno sugato loka-vidÆ anuttaro purisa-damma-sÃrathi satthà deva-manussÃnaæ Buddho BhagavÃ, seyyathà pi 'ham\<*<1>*>/ etarahi loke uppanno arahaæ SammÃ-Sambuddho vijjÃ-caraïa-sampanno sugato loka-vidÆ anuttaro purisa-damma-sÃrathi satthà deva- manussÃnaæ Buddho BhagavÃ. So imaæ lokaæ sadevakaæ samÃrakaæ sabrahmakaæ sassamaïa-brÃhmaïiæ pajaæ sadeva-manussaæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedessati, seyyathà pi 'haæ etarahi imaæ lokaæ sadevakaæ samÃrakaæ sabrahmakaæ sassamaïa-brÃhmaïiæ pajaæ sadeva-manussaæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedemi. So dhammaæ desissati Ãdi-kalyÃïaæ majjhe-kalyÃïaæ pariyosÃna-kalyÃïaæ sÃtthaæ savya¤janaæ kevala-pari- puïïaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ pakÃsessati, sey- yathà pi 'ham etarahi dhammaæ desemi Ãdi-kalyÃïaæ majjhe-kalyÃïaæ pariyosÃna-kalyÃïaæ sÃtthaæ savy- a¤janaæ kevala-paripuïïaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ pakÃsemi. So aneka-sahassaæ\<*<2>*>/ bhikkhu-saæghaæ pari- harissati, seyyathà pi 'haæ etarahi aneka-sataæ bhikkhu- saæghaæ pariharÃmi. 26. Atha kho bhikkhave Saækho nÃma rÃjà yen' assa\<*<3>*>/ yÆpo ra¤¤Ã MahÃ-PanÃdena kÃrÃpito, taæ yÆpaæ ussÃpetvà ajjhÃvasitvà daditvÃ\<*<4>*>/ vissajjetvÃ\<*<5>*>/ samaïa-brÃhmaïa- kapaïiddhika\<*<6>*>/-vanibbaka\<*<7>*>/-yÃcakÃnaæ dÃnaæ datvà Met- teyyassa Bhagavato arahato SammÃ-Sambuddhassa santike kesa-massuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajissati. So evaæ pabbajito samÃno eko vÆpakaÂÂho appamatto ÃtÃpÅ pahitatto viharanto na cirass' eva yass' atthÃya kula-puttà sammad eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS vary between paham and piham; Bmr K here and below pÃham. 2 Br aneka-sata-sahassam. 3 So SS; Bmr K yo so. 4 So SS; Bmr taæ datvÃ; K omits. 5 So SS Sum-Scd; Bmr visajjitvÃ; K vissajjitvÃ. 6 So SS; Bmr K kapaïaddhika. 7 So Sc Sum Scd; Sdt Sum Br omit; Bmr K vaïo. >/ #<[page 077]># %% agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajanti, tad anuttaraæ brahma- cariyaæ pariyosÃnaæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharissati. 27. `Atta-dÅpÃ\<*<1>*>/ bhikkhave viharatha atta-saraïà ana¤¤a- saraïÃ, dhamma-dÅpà dhamma-saraïà ana¤¤a-saraïÃ. Katha¤ ca bhikkhave bhikkhu atta-dÅpo viharati atta- saraïo ana¤¤a-saraïo, dhamma-dÅpo dhamma-saraïo ana¤¤a-saraïo? Idha\<*<2>*>/ bhikkhave bhikkhu kÃye kÃy- ÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimà vineyya loke abhijjhÃ-domanassaæ, vedanÃsu . . . citte . . . dhammesu dhammÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimÃ, vineyya loke abhijjhÃ-domanassaæ. Evaæ kho bhikkhave bhikkhu atta-dÅpo viharati atta-saraïo ana¤¤a-saraïo dhamma-dÅpo dhamma-saraïo ana¤¤a-saraïo. 28. `Gocare bhikkhave caratha sake pettike visaye. Gocare bhikkhave carantà sake pettike visaye Ãyunà pi va¬¬hissatha, vaïïena pi va¬¬hissatha, sukhena pi va¬¬hissatha, bhogena pi va¬¬hissatha, balena pi va¬¬his- satha. `Ki¤ ca bhikkhave bhikkhuno Ãyusmiæ? Idha\<*<3>*>/ bhik- khave bhikkhu chanda-samÃdhi-padhÃna-saækhÃra-saman- nÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti, viriya-samÃdhi\<*<4>*>/ . . . pe . . . citta-samÃdhi . . . vÅmaæsÃ-samÃdhi-padhÃna-saækhÃra- samannÃgataæ iddhipÃdaæ bhÃveti. So imesam catunnaæ iddhipÃdÃnaæ bhÃvitattà bahulÅkatattà ÃkaÇkhamÃno kap- paæ và tiÂÂheyya kappÃvasesaæ vÃ.\<*<5>*>/ Idaæ kho bhikkhave bhikkhuno Ãyusmiæ vadÃmi\<*<6>*>/. `Ki¤ ca bhikkhave bhikkhuno vaïïasmiæ? Idha bhikkhave bhikkhu sÅlavà hoti, PÃtimokkha-saævara- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cp. 1, p. 58. 2 See D. xxii. 1, ante, vol. ii., p. 290. 3 Cp. D. xviii. 22, ante, vol. ii., p. 213. 4 So SS; Bmr K add padhÃna in each case. 5 Cp. D. xvi. 3. 5, ante, vol. ii., p. 103. 6 So SS; Bmr K omit. >/ #<[page 078]># %<78 CAKKAVATTI-SýHANùDA-SUTTANTA [D. xxvi. 28.>% saævuto\<*<1>*>/ viharati ÃcÃra-gocara-sampanno anumattesu vajjesu bhaya-dassÃvÅ, samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu. Idaæ kho bhikkhave bhikkhuno vaïïasmiæ. `Ki¤ ca bhikkhave bhikkhuno sukhasmiæ? Idha\<*<2>*>/ bhikkhave bhikkhu vivicc' eva kÃmehi vivicca akusala\<*<3>*>/- dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅti-sukhaæ paÂhama-jjhÃnaæ\<*<4>*>/ upasampajja viharati, vitakka-vicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso {ekodibhÃvaæ} avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijam pÅti-sukhaæ dutiya- jjhÃnaæ . . . pe . . . tatiya-jjhÃnaæ . . . pe . . . catuttha- jjhÃnaæ upasampajja viharati. Idaæ kho\<*<5>*>/ bhikkhave bhikkhuno sukhasmiæ. `Ki¤ ca bhikkhave bhikkhuno bhogasmiæ? Idha bhikkhave bhikkhu mettÃ\<*<6>*>/-sahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati, tathà dutiyaæ, tathà tatiyaæ, tathà catutthaæ. Iti uddham adho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvantaæ lokaæ mettÃ-sahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà viharati. KaruïÃ-{sahagatena} cetasà . . . muditÃ-sahaga- tena cetasà . . . upekhÃ-sahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena {averena} avyÃpajjhena pharitvà viharati. Idaæ kho bhikkhave bhikkhuno bhogasmiæ. `Ki¤ ca bhikkhave bhikkhuno balasmiæ. Idha bhik- khave bhikkhu ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ ceto-vimuttiæ pa¤¤Ã-vimuttiæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati. Idaæ kho bhikkhave bhikkhuno balasmiæ. `NÃhaæ bhikkhave a¤¤aæ eka-balam pi samanupassÃmi\<*<7>*>/ evaæ duppasahaæ yathayidaæ bhikkhave MÃra-balaæ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See D. xiii. 42, ante, vol. i., p. 250. 2 See D. i. 1. 2, ante, vol. i., p. 37; and D. xxii. 21, ante, vol. ii., p. 313. 3 Bmr akusalehi. 4 Bmr pathamaæ jhÃnaæ, and so onwards. 5 Bmr add pana. 6 See D. xiii. 76, ante, vol. i., p. 250. 7 Bmr add yaæ. >/ #<[page 079]># %% kusalÃnaæ bhikkhave dhammÃnaæ samÃdÃna-hetu evam idam pu¤¤aæ pava¬¬hatÅti.' Idam avoca BhagavÃ. Attamanà te bhikkhÆ Bhagavato bhÃsitaæ abhinandun ti. Cakkavatti-SÅhanÃda-Suttantaæ Tatiyaæ.\<*<1>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS Cakkavatti-SÅhanÃda-Suttaæ tatiyaæ; Bmr Cakkavatti-Suttantaæ tatiyaæ; K Cakkavatti-Suttaæ tatiyaæ. >/ #<[page 080]># %< 80>% [xxvii. Agga¤¤a-Suttanta.] Evam me sutaæ. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Pubb- ÃrÃme MigÃra-mÃtu pÃsÃde.\<*<1>*>/ Tena kho pana samayena VÃseÂÂha-BhÃradvÃjÃ\<*<2>*>/ bhikkhÆsu parivasanti\<*<3>*>/ bhikkhu- bhÃvaæ ÃkaÇkhamÃnÃ. Atha kho Bhagavà sÃyaïha- samayaæ patisallÃnÃ\<*<4>*>/ vuÂÂhito pÃsÃdà orohitvà pÃsÃda- pacchÃyÃyaæ abbhokÃse caÇkamati. 2. Addasà kho VÃseÂÂho Bhagavantaæ sÃyaïha-samayaæ patisallÃnà vuÂÂhitaæ pÃsÃdà orohitvà pÃsÃda-{pacchÃyÃyaæ} abbhokÃse caÇkamantaæ. DisvÃ\<*<5>*>/ BhÃradvÃjaæ Ãmantesi: `Ayaæ Ãvuso BhÃradvÃja Bhagavà sÃyaïha-samayaæ patisallÃnà vuÂÂhito pÃsÃdà orohitvà pÃsÃda-pacchÃyÃyaæ abbhokÃse caÇkamati. ùyÃm' Ãvuso BhÃradvÃja yena Bhagavà ten' upasaækamissÃma. App eva nÃma labhey- yÃma Bhagavato santikÃ\<*<6>*>/ dhammiæ kathaæ savanÃyÃti.' `Evam Ãvuso ti' kho BhÃradvÃjo VÃseÂÂhassa paccassosi. Atha kho VÃseÂÂha-BhÃradvÃjà yena Bhagavà ten' upa- saækamiæsu, upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà Bhagavantaæ caÇkamantaæ anucaÇkamiæsu. 3. Atha kho Bhagavà VÃseÂÂhaæ Ãmantesi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cp. Majjhima NikÃya (ed. Chalmers), iii. 1, 104. 2 Cp. D. xiii. 3, ante, vol. i., p. 235. 3 Bmr paÂivasanti. 4 So SS; Bmr K paÂisallÃnÃ, and paÂisallÃïÃ. 5 Bmr K disvÃna. 6 So SS; Bmr K sammukhÃ. >/ #<[page 081]># %% `Tumhe khv attha VÃseÂÂha\<*<1>*>/ brÃhmaïa-jaccà brÃhmaïa- kulÅnà brÃhmaïa-kulà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajitÃ. Kacci vo VÃseÂÂha brÃhmaïà na akkosanti na paribhÃ- santÅti?' `Taggha no bhante brÃhmaïà akkosanti paribhÃsanti atta-rÆpÃya paribhÃsÃya paripuïïÃya no aparipuïïÃyÃti.' `YathÃ-kathaæ pana vo VÃseÂÂha brÃhmaïà akkosanti paribhÃsanti atta-rÆpÃya paribhÃsÃya paripuïïÃya no aparipuïïÃyÃti?' `BrÃhmaïà bhante evam Ãhaæsu:\<*<2>*>/ "BrÃhmaïo va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo;\<*<3>*>/ brÃhmaïo va sukko vaïïo, kaïho\<*<4>*>/ a¤¤o vaïïo; brÃhmaïà va sujjhanti no abrÃhmaïÃ; brÃhmaïà va\<*<5>*>/ Brahmuno puttà orasà mukhato jÃtà Brahma-jà Brahma-nimmità Brahma-dÃyÃdÃ. Te tumhe seÂÂhaæ vaïïaæ hitvà hÅnam attha vaïïaæ {ajjhÆ- pagatÃ}, yadidaæ muï¬ake samaïake ibbhe kaïhe bandhu- pÃdÃpacce.\<*<6>*>/ Tayidaæ na sÃdhu, tayidaæ nappatirÆpaæ, yaæ tumhe seÂÂhaæ vaïïaæ hitvà hÅnam attha vaïïaæ ajjhÆpagatÃ, yadidaæ muï¬ake samaïake ibbhe kaïhe bandhu-pÃdÃpacce ti." Evaæ kho\<*<7>*>/ no bhante brÃhmaïà akkosanti paribhÃsanti atta-rÆpÃya paribhÃsÃya paripuïïÃya no aparipuïïÃyÃti.' 4. `Taggha vo VÃseÂÂha brÃhmaïà porÃïaæ assarantÃ\<*<8>*>/ evam Ãhaæsu: "BrÃhmaïo va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo; brÃhmaïo va sukko vaïïo, kaïho a¤¤o vaïïo; brÃhmaïà va sujjhanti no abrÃhmaïÃ; brÃhmaïà va Brahmuno puttà orasà mukhato jÃtà Brahma-jà Brahma- nimmità Brahma-dÃyÃdÃ" ti. Dissanti kho pana VÃseÂÂha brÃhmaïÃnaæ brÃhmaïiyo utuniyo pi gabbhiniyo pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K VÃseÂÂhÃ, and so SS often. 2 Cp. the Madhura-Sutta in the Majjhima NikÃya, 84 (Chalmers, vol. ii., p. 84, ff.). 3 So SS; Bmr K hÅnà a¤¤e vaïïÃ, and below. 4 Bmr K kaïhà a¤¤e vaïïe, and below. 5 So Sc Bmr; Sdt ca; K omits. 6 K adds ti. 7 St evabbo. 8 So SS; Bmr K asar-. >/ #<[page 082]># %<82 AGGA¥¥A-SUTTANTA [D. xxvii. 4.>% vijÃyamÃnà pi pÃyamÃnà pi, te ca brÃhmaïà yonijà va samÃnà evam Ãhaæsu: "BrÃhmaïo va seÂÂho vaïïo . . . pe . . . Brahma-dÃyÃdà ti." Te\<*<1>*>/ BrahmÃna¤ c' eva abbhÃcikkhanti musà ca bhÃsanti bahu¤ ca apu¤¤aæ pasavanti.' 5. `CattÃro 'me VÃseÂÂha vaïïÃ, Khattiyà BrÃhmaïà Vessà SuddÃ. Khattiyo pi kho VÃseÂÂha idh' ekacco pÃïÃtipÃti hoti, adinnÃdÃyi hoti,\<*<2>*>/ kÃmesu micchÃ-cÃri hoti, musÃ-vÃdi hoti, pisuïÃ-vÃco hoti, pharusÃ-vÃco hoti, samphappalÃpÅ hoti, abhijjhÃlÆ hoti, vyÃpanna-citto hoti, micchÃ-diÂÂhi hoti. Iti kho VÃseÂÂha ye 'me dhammà akusalà akusala-saækhÃtÃ,\<*<3>*>/ sÃvajjà sÃvajja-saækhÃtÃ, asevit- abbà asevitabba-saækhÃtÃ, nÃlam-ariyà nÃlam-ariya- saÇkhÃtÃ, kaïhà kaïha-vipÃkà vi¤¤Æ-garahitÃ, Khattiye pi te idh' ekacce sandissanti. BrÃhmaïo pi kho VÃseÂÂha . . . pe . . . Vesso pi kho VÃseÂÂha . . . pe . . . Suddo pi kho VÃseÂÂha idh' ekacco pÃïÃtipÃti\<*<4>*>/ . . . pe . . . micchÃ- diÂÂhi hoti. Iti kho VÃseÂÂha ye 'me dhammà akusalà akusala-saækhÃta . . . pe . . . kaïhà kaïha-vipÃkà vi¤¤Æ- garahitÃ, Sudde pi te idh' ekacce sandissanti. 6. `Khattiyo pi kho VÃseÂÂha idh' ekacco pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti, adinnÃdÃnà paÂivirato hoti, kÃmesu mic- chÃcÃrà paÂivirato hoti, musÃ-vÃdà paÂivirato hoti, pisuïÃya vÃcÃya paÂivirato hoti, pharusÃya vÃcÃya paÂivirato hoti, samphappalÃpà paÂivirato hoti, anabhijjhÃlÆ hoti, avyÃpanna- citto hoti, sammÃ-diÂÂhi hoti. Iti kho VÃseÂÂha ye 'me dhammà kusalà kusala-saækhÃtà anavajjà anavajja-saækhÃtà sevitabbà sevitabba-saækhÃtà alam-ariyà alam-ariya-saÇ- khÃtà sukkà sukka-vipÃkà vi¤¤uppasatthÃ, khattiye pi te\<*<5>*>/ idh' ekacce sandissanti. BrÃhmaïo pi kho VÃseÂÂha . . . pe . . . Vesso pi kho VÃseÂÂha, . . . pe . . . Suddo pi kho VÃseÂÂha idh' ekacco pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti . . . pe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sc Sum-Scd; Sdt omit te; Bmr K Sum-Br add ca. 2 So SS, and onwards; Bmr K omit. 3 So SS Bmr K Sum (Rh D's transcript sa¤jÃtà throughout). 4 Bmr K add hoti adinnÃdÃyÅ. 5 Bm adds VÃseÂÂha; Br kho VÃseÂÂha. >/ #<[page 083]># %% . . . anabhijjhÃlÆ hoti, avyÃpanna-citto hoti, sammÃ-diÂÂhi hoti. Iti kho VÃseÂÂha ye 'me dhammà kusalà kusala- saækhÃtà anavajjà anavajja-saækhÃtà sevitabbà sevitabba- saækhÃtà alam-ariyà alam-ariya-saækhÃtà sukkà sukka- vipÃkà vi¤¤uppasatthÃ, Sudde pi te idh' ekacce sandissanti. 7. `Imesu kho VÃseÂÂha catÆsu vaïïesu evam ubhaya- vokiïïesu\<*<1>*>/ vattamÃnesu kaïha-sukkesu dhammesu vi¤¤Æ- garahitesu c' eva vi¤¤Æ-pasatthesu ca yad ettha brÃhmaïà evam Ãhaæsu: "BrÃhmaïo va seÂÂho vaïïo, hÅno a¤¤o vaïïo; brÃhmaïo va sukko vaïïo, kaïho a¤¤o vaïïo; brÃhmaïà va sujjhanti no abrÃhmaïÃ, brÃhmaïà va Brahmuno puttà orasà mukhato jÃtà Brahma-jà Brahma- nimmità Brahma-dÃyÃdà ti" -- taæ tesaæ vi¤¤Æ nÃnu- jÃnanti. Taæ kissa hetu? Imesaæ hi VÃseÂÂha catunnaæ vaïïÃnaæ yo hoti bhikkhu arahaæ khÅïÃsavo vusitavà kata-karaïÅyo ohita-bhÃro anuppatta-sadattho parikkhÅïa- bhava-saæyojano sammad-a¤¤Ã vimutto, so tesaæ aggam akkhÃyati dhammen' eva no adhammena. Dhammo hi VÃseÂÂha seÂÂho jane tasmiæ diÂÂhe c' eva dhamme abhisam- parÃya¤ ca. 8. `Tadaminà p' etaæ VÃseÂÂha pariyÃyena veditabbaæ yathà dhammo\<*<2>*>/ seÂÂho jane tasmiæ diÂÂhe c' eva dhamme abhisamparÃya¤ ca. `JÃnÃti kho\<*<3>*>/ VÃseÂÂha rÃjà Pasenadi\<*<4>*>/-Kosalo: "Samaïo Gotamo anuttaro\<*<5>*>/ Sakya-kulà pabbajito" ti. Sakyà kho pana VÃseÂÂha ra¤¤o Pasenadi\<*<6>*>/-Kosalassa\<*<7>*>/ anuyuttÃ\<*<8>*>/ bhavanti. Karonti kho VÃseÂÂha Sakyà ra¤¤e\<*<9>*>/ Pasenadimhi Kosale nipaccakÃraæ abhivÃdanaæ paccuÂÂhÃnaæ a¤jali- kammaæ sÃmÅci-kammaæ. Iti kho VÃseÂÂha yaæ karonti Sakyà ra¤¤e Pasenadimhi Kosale nipaccakÃraæ abhivÃ- danaæ paccuÂÂhÃnaæ a¤jali-kammaæ sÃmÅci-kammaæ, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K byakiïïesu, D's transcript (Dt) byo-. 2 Br adds va. 3 Bmr add pana. 4 Bmr PassenadÅ. 5 So Bmr K; Scd antarÃ; St anantarÃ. 6 So SS; Bm PassenadÅno; Br Passenadino; K -dissa. 7 Bmr add anantarÃ; K adds dhammatarÃ. 8 K anuyantÃ. 9 So Bmr K; SS sahyara¤¤o. >/ #<[page 084]># %<84 AGGA¥¥A-SUTTANTA [D. xxvii. 8.>% karoti taæ rÃjà Pasenadi-Kosalo TathÃgate nipaccakÃraæ abhivÃdanaæ paccuÂÂhÃnaæ a¤jali-kammaæ sÃmÅci- kammaæ -- "Nanu sujÃto Samaïo Gotamo? DujjÃto 'ham asmi; balavà Samaïo Gotamo, dubbalo 'ham asmi; pÃsÃdiko\<*<1>*>/ Samaïo Gotamo, dubbaïïo 'ham asmi; mahe- sakkho Samaïo Gotamo, appesakkho 'ham asmÅti." Atha kho taæ dhammaæ yeva sakkaronto dhammaæ garu- karonto dhammaæ mÃnento dhammaæ pÆjento dhammaæ apacÃyamÃno, evaæ rÃjà Pasenadi-Kosalo TathÃgate nipaccakÃraæ karoti abhivÃdanaæ paccuÂÂhÃnaæ a¤jali- kammaæ sÃmÅci-kammaæ. IminÃ\<*<2>*>/ kho etaæ VÃseÂÂha pariyÃyena veditabbaæ yathà dhammo seÂÂho jane tasmiæ diÂÂhe c' eva dhamme abhisamparÃya¤ ca. 9. `Tumhe khv attha VÃseÂÂha nÃnÃ-jaccà nÃnÃ-nÃmà nÃnÃ-gottà nÃnÃ-kulà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajitÃ. "Ke tumhe ti?" puÂÂhà samÃnÃ, "Samaïà Sakya-puttiy'\<*<3>*>/ {amhÃti}" paÂijÃnÃtha.\<*<4>*>/ Yassa kho pan' assa VÃseÂÂha TathÃgate saddhà niviÂÂhà mÆla-jÃtà patiÂÂhità daÊhà asaæhÃrikÃ\<*<5>*>/ samaïena và brÃhmaïena và devena và MÃrena và Brahmunà và kenaci và lokasmiæ, tass' etaæ kallaæ vacanÃya: "Bhagavato 'mhi putto oraso mukhato jÃto dhamma-jo dhamma-nimmito dhamma-dÃyÃdo" ti. Taæ kissa hetu? TathÃgatassa h' etaæ VÃseÂÂha adhiva- canaæ -- "Dhamma-kÃyo iti pi Brahma-kÃyo iti pi, Dhamma-bhÆto iti pi Brahma-bhÆto iti pÅti."\<*<6>*>/ 10. `Hoti\<*<7>*>/ kho so VÃseÂÂha {samayo} yaæ kadÃci karahaci dÅghassa addhuno accayena ayaæ loko saævaÂÂati. Saæ- vaÂÂamÃne loke yebhuyyena sattà ùbhassara-saævaÂÂanikà honti. Te tattha honti\<*<8>*>/ manomayà pÅti-bhakkhà sayam- pabhà antalikkha-carà subhaÂÂhÃyino ciram {dÅgham} addhÃnaæ tiÂÂhanti. Hoti kho so VÃseÂÂha samayo yaæ kadÃci karahaci dÅghassa addhuno accayena ayaæ loko vivaÂÂati. VivaÂÂamÃne loke yebhuyyena sattà ùbhassara- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K opÃsÃdiko. 2 Bmr add pi. 3 So SS; Bm K -puttiyà 'mhÃti. 4 K paÂijÃnÃti. 5 So SS; Bmr K -hÃriyÃ. 6 So SS; Bmr K pi. 7 Cp. D. i. 2. 2, ante, vol. i., p. 17. 8 K omits. >/ #<[page 085]># %% kÃyà cavitvà itthattaæ Ãgacchanti. Te ca honti manomayà pÅti-bhakkhà sayam-pabhà antalikkha-carà subhaÂÂhÃyino, ciraæ dÅgham addhÃnaæ tiÂÂhanti. 11. `EkodakÅ-bhÆtaæ kho pana VÃseÂÂha tena samayena hoti andha-kÃro andhakÃra-timisÃ. Na candima-suriyà pa¤¤Ãyanti, na nakkhattÃni\<*<1>*>/ tÃraka-rÆpÃni pa¤¤Ãyanti, na rattin-divÃ\<*<2>*>/ pa¤¤Ãyanti, na mÃsaddha-mÃsà pa¤¤Ãyanti, na utu-saævaccharà pa¤¤Ãyanti, na itthi-pumÃ\<*<3>*>/ pa¤¤Ã- yanti. Sattà sattà tv eva saÇkhyaæ gacchanti. Atha kho tesaæ VÃseÂÂha sattÃnaæ kadÃci karahaci dÅghassa addhuno accayena rasa\<*<4>*>/-paÂhavÅ udakasmiæ samatÃni.\<*<5>*>/ Seyyathà pi nÃma {payaso} tattassa\<*<6>*>/ nibbÃyamÃnassa upari santÃnakaæ hoti, evam evaæ\<*<7>*>/ pÃtur ahosi. Sà ahosi vaïïa-sampannà gandha-sampannà rasa-sampannÃ, sey- yathà pi nÃma sampannaæ và sappi, sampannaæ và navanÅtaæ, evaæ vaïïÃ\<*<8>*>/ ahosi; seyyathà pi nÃma khudda- madhu\<*<9>*>/ anelakaæ\<*<10>*>/ evam assÃdà ahosi. 12. `Atha kho VÃseÂÂha a¤¤ataro satto lola-jÃtiko, "Ambho kim ev' idaæ bhavissatÅti?" rasa-paÂhaviæ aÇguliyà sÃyi. Tassa rasa-paÂhaviæ aÇguliyà sÃyato acchÃdesi, taïhà c' assa\<*<11>*>/ okkami. A¤¤atare\<*<12>*>/ pi kho VÃseÂÂha sattà tassa sattassa diÂÂhÃnugatiæ ÃpajjamÃnà rasa-paÂhaviæ aÇguliyà sÃyiæsu. Tesaæ rasa-paÂhaviæ aÇguliyà sÃyataæ acchÃdesi, taïhà ca tesaæ {okkami}. Atha kho te VÃseÂÂha sattà rasa-paÂhaviæ hatthehi Ãlumpa\<*<13>*>/-kÃrakaæ upakkamiæsu paribhu¤jituæ. Yato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr nakkhatta-tÃraka-. 2 Bmr rattidivÃ. 3 So SS Bmr; K -purisÃ. 4 Sct rasÃ; Sd rasÃya. 5 K samantÃni (and in 18). 6 So Sdt Bm Sum; Sc payasotakkattassa; Br pÃyÃsotakkassa; K payatatt-; Dt payattatassa. 7 Bm eva; Br eva kho. 8 So Sdt K; Sc Bmr vaïïo. 9 SS khuddaka; Bmr K khuddamadhuæ; Sum-Scd khuddaæ madhuæ. See 14. 10 Bmr K aneÊakaæ. 11 So Bmr; SS omit ca; K p' assa. 12 So Sct; Sd a¤¤ataro; Bmr K a¤¤e. 13 So SS Sum-Scd; Bmr Sum-Br K Ãluppa (and in 18) >/ #<[page 086]># %<86 AGGA¥¥A-SUTTANTA [D. xxvii. 12.>% kho\<*<1>*>/ VÃseÂÂha sattà rasa-paÂhaviæ hatthehi Ãlumpa- kÃrakaæ upakkamiæsu paribhu¤jituæ, atha\<*<2>*>/ tesaæ\<*<3>*>/ sattÃnaæ sayam-pabhà antaradhÃyi. Sayam-pabhÃya antarahitÃya candima-suriyà pÃtur ahaæsu.\<*<4>*>/ Candima- suriyesu pÃtu-bhÆtesu, nakkhattÃni tÃraka-rÆpÃni pÃtur ahaæsu. Nakkhattesu tÃraka-rÆpesu pÃtu bhÆtesu, rattin- divà pa¤¤Ãyiæsu. Rattin-divesu pa¤¤ÃyamÃnesu, mÃ- saddha-mÃsà pa¤¤Ãyiæsu. MÃsaddha-mÃsesu pa¤¤Ãya- mÃnesu, utu-saævaccharà pa¤¤Ãyiæsu. EttÃvatà kho VÃseÂÂha ayaæ loko puna vivaÂÂo hoti. 13. `Atha kho te VÃseÂÂha sattà rasa-pathaviæ paribhu¤- jantÃ\<*<5>*>/ tam-bhakkhà tad-{ÃhÃrÃ} ciraæ dÅgham addhÃnaæ aÂÂhaæsu. Yathà yathà kho te VÃseÂÂha sattà rasa- paÂhaviæ paribhu¤jantà tam-bhakkhà tad-{ÃhÃrÃ} ciraæ dÅgham addhÃnaæ aÂÂhaæsu, tathà tathà tesaæ\<*<6>*>/ sattÃnaæ\<*<7>*>/ kharatta¤ c' eva kÃyasmiæ okkami, vaïïa-vevaïïatà ca pa¤¤Ãyittha. Ek' idaæ sattà vaïïavanto honti, ek' idaæ\<*<8>*>/ dubbaïïÃ. Tattha ye te sattà vaïïavanto, te dubbaïïe satte atima¤¤anti, -- "Mayam etehi vaïïavantatarÃ,\<*<9>*>/ amheh' ete dubbaïïatarà ti." Tesaæ vaïïÃtimÃna-paccayà mÃn- ÃtimÃna-jÃtikÃnaæ rasa-paÂhavÅ antaradhÃyi. RasÃya\<*<10>*>/ paÂhaviyà antarahitÃya sannipatiæsu, sannipatitvà anut- thuniæsu, -- "Aho rasaæ, aho rasan ti." Tad etarahi pi manussà ki¤cid eva sÃdhu\<*<11>*>/ rasaæ labhitvà evam Ãhaæsu, "Aho rasaæ, aho rasan ti." Tad eva porÃïaæ agga¤¤aæ akkharaæ\<*<12>*>/ anupatanti,\<*<13>*>/ na tv ev' assa atthaæ ÃjÃnanti. 14. `Atha kho tesaæ VÃseÂÂha sattÃnaæ rasÃya\<*<14>*>/ paÂha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Br adds te. 2 Br adds kho. 3 Br adds VÃseÂÂha. 4 So SS Sum-Scd; Bmr Sum-Br K ahesuæ, and below, 18. 5 Scd paribhu¤jitvÃ. 6 Br adds VÃseÂÂha. 7 Br adds rasapaÂhaviæ paribhu¤jantÃnaæ. 8 Br adds sattÃ. 9 Sc -vantarÃ; Sd -vanta. 10 So Sc Bm; Sdt rasÃ; Br K rasa-; SS Bmr agree below in rasÃya. 11 Dt Br su. 12 K omits. 13 So Scd; St apatanti; Bmr Sum-Br anussaranti; Sum - Scd K anupadanti. 14 K rasa-. >/ #<[page 087]># %% viyà antarahitÃya bhÆmi-pappaÂako\<*<1>*>/ pÃtur ahosi. Seyyathà pi nÃma ahicchattako, evam evaæ pÃtur ahosi. So ahosi vaïïa-sampanno gandha-sampanno rasa-sampanno. Sey- yathà pi nÃma sampannaæ và sappi sampannaæ và navanÅtaæ, evaæ-vaïïo ahosi. Seyyathà pi nÃma khuddaæ\<*<2>*>/ madhuæ aneÊakaæ,\<*<3>*>/ evam assÃdo ahosi. Atha kho te VÃseÂÂha sattà bhÆmi-pappaÂakaæ upakkamiæsu paribhu¤jituæ. Te taæ\<*<4>*>/ paribhu¤jantà tam-bhakkhà tad- ÃhÃrà ciraæ dÅgham addhÃnaæ aÂÂhaæsu. Yathà yathà kho te VÃseÂÂha sattà bhÆmi-pappaÂakaæ paribhu¤jantà tam-bhakkhà tad-ÃhÃrà ciraæ {dÅgham} addhÃnaæ aÂÂhaæsu, tathà tathà tesaæ sattÃnaæ bhiyyoso-mattÃya kharatta¤ c' eva kÃyasmiæ okkami, vaïïa-vevaïïatà ca pa¤¤Ãyittha. Ek' idaæ sattà vaïïavanto honti, ek' idaæ sattà dubbaïïÃ. Tattha ye te sattà vaïïavanto, te dubbaïïe satte atima¤- ¤anti, -- "Mayam etehi vaïïavantatarÃ, amheh' ete dubbaï- ïatarà ti." Tesaæ vaïïÃtimÃna-paccayà mÃnÃtimÃna- jÃtikÃnaæ bhÆmi-pappaÂako antaradhÃyi. BhÆmi-pappaÂake antarahite badÃlatÃ\<*<5>*>/ pÃtur ahosi. Seyyathà pi nÃma kalambukÃ,\<*<6>*>/ evam evaæ pÃtur ahosi. Sà ahosi vaïïa- sampannà gandha-sampannà rasa-sampannÃ. Seyyathà pi nÃma sampannaæ và sappi sampannaæ và navanÅtaæ, evaæ-vaïïà ahosi. Seyyathà pi nÃma khudda-madhu- aneÊakaæ, evam assÃdà ahosi. 15. `Atha kho te VÃseÂÂha sattà badÃlataæ upakkamiæsu paribhu¤jituæ. Te tam paribhu¤jantà tam-bhakkhà tad-ÃhÃrà ciraæ dÅgham addhÃnaæ aÂÂhaæsu. Yathà yathà kho te VÃseÂÂha sattà badÃlataæ paribhu¤jantà tam- bhakkhà tad-ÃhÃrà ciraæ dÅgham addhÃnaæ {aÂÂhaæsu}, tathÃ-tathà tesaæ sattÃnaæ bhiyyoso-mattÃya kharatta¤ c' eva kÃyasmiæ okkami vaïïa-vevaïïatà ca pa¤¤Ãyittha. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS; Bmr K pappaÂiko; K (note) bhÆmipappaÂako ti pÃÂho. Cp. 18. 2 So SS; Bmr K khudda. 3 Sc Br anel-; Sdt anÅl-; Bm K aneÊ-. 4 So SS Bmr; K omits. 5 So Sc Sum-Scd; Sd bhaddÃlata; St badÃÊatÃ; Bmr padÃlatÃ. 6 St kaladukÃ; K kalabakÃ. >/ #<[page 088]># %<88 AGGA¥¥A-SUTTANTA [D. xxvii. 15.>% Ek' idaæ sattà vaïïavanto honti, ek' idaæ sattà dubbaïïÃ. Tattha ye te sattà vaïïavanto, te dubbaïïe satte atima¤- ¤anti, -- "Mayam etehi vaïïavantatarÃ, amheh' ete dubbaïïatarà ti." Tesaæ vaïïÃtimÃna-paccayà mÃn- ÃtimÃna-jÃtikÃnaæ badÃlatà antaradhÃyi. BadÃlatÃya antarahitÃya sannipatiæsu, sannipatitvà {anutthuniæsu}, -- "Ahu vata no,\<*<1>*>/ ahÃyi\<*<2>*>/ vata no\<*<1>*>/ badÃlatà ti." Tad etarahi pi manussà kenacid eva\<*<3>*>/ dukkha-dhammena puÂÂhÃ\<*<4>*>/ evam Ãhaæsu: "Ahu\<*<5>*>/ vata no, ahÃyi vata no ti." Tad eva porÃïaæ agga¤¤aæ akkharaæ anupatanti, na tv ev' assa atthaæ ÃjÃnanti. 16. `Atha kho tesaæ VÃseÂÂha sattÃnaæ badÃlatÃya antarahitÃya akaÂÂha-pÃko sÃli pÃtur ahosi, akaïo athuso\<*<6>*>/ sugandho taï¬ula-pphalo.\<*<7>*>/ Yan taæ sÃyaæ sÃyam-ÃsÃya Ãharanti, pÃto taæ hoti pakkaæ paÂivirÆÊhaæ. Yan taæ pÃto pÃtar-ÃsÃya Ãharanti sÃyaæ taæ hoti pakkaæ paÂivirÆÊ- haæ, nÃpadÃnaæ pa¤¤Ãyati. Atha kho te\<*<8>*>/ VÃseÂÂha sattà akaÂÂha-pÃkaæ sÃliæ paribhu¤jantà tam\<*<9>*>/-bhakkhà tad- ÃhÃrà ciraæ dÅgham addhÃnaæ aÂÂhaæsu. Yathà yathà kho te VÃseÂÂha sattà akaÂÂha-pÃkaæ sÃliæ paribhu¤jantà tam-bhakkhà tad-{ÃhÃrÃ} ciraæ dÅgham addhÃnaæ aÂÂhaæsu, tathà tathà tesaæ sattÃnaæ bhiyyoso-mattÃya kharatta¤ c' eva kÃyasmiæ okkami, vaïïa-vevaïïatà ca pa¤¤Ãyittha. Itthiyà ca itthi-liÇgaæ pÃtur ahosi, purisassa purisa-liÇgaæ. ItthÅ ca sudaæ\<*<10>*>/ ativelaæ purisaæ upanijjhÃyati, puriso ca itthiæ.\<*<11>*>/ Tesaæ ativelaæ a¤¤am a¤¤aæ upanijjhÃyataæ\<*<12>*>/ sÃrÃgo udapÃdi, pariÊÃho kÃyasmiæ okkami. Te pariÊÃha- paccayà methunaæ dhammaæ paÂiseviæsu. Ye kho pana te VÃseÂÂha tena samayena sattà passanti methunaæ dham- maæ paÂisevante, a¤¤e paæsuæ khipanti, a¤¤e seÂÂhiæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Dt me, and below. 2 Sd apÃyi, here and in repetition. 3 Bmr kenaci, omitting eva. 4 Bmr phuÂÂhÃ. 5 So Bmr K; Sc aha; Sd aho. 6 Bmr K add suddho and so SS, 18. 7 Dt -pphasso. 8 So SS; Bmr K omit. 9 So Bm; Scdt taæ; Br K tab. 10 Bmr omit; K suraæ. 11 K adds ca. 12 K upanijjhÃyantÃnaæ. >/ #<[page 089]># %% khipanti, a¤¤e gomayaæ khipanti, -- "Nassa asuci,\<*<1>*>/ nassa asucÅti. Kathaæ hi nÃma satto sattassa evarÆpaæ karissa- tÅti?"\<*<2>*>/ Tad etarahi pi manussà ekaccesu janapadesu va- dhuyÃ\<*<3>*>/ nibbuyhamÃnÃya\<*<4>*>/ a¤¤e paæsuæ khipanti, a¤¤e seÂÂhim khipanti, a¤¤e gomayaæ khipanti. Tad eva porÃ- ïaæ agga¤¤aæ akkharaæ anupatanti, na tv ev' assa atthaæ ÃjÃnanti. 17. `Adhamma-sammataæ\<*<5>*>/ kho pana VÃseÂÂha tena samayena hoti, tad etarahi dhamma-sammataæ. Ye kho pana\<*<6>*>/ VÃseÂÂha tena samayena sattà methunaæ dhammaæ paÂisevanti, te mÃsam pi dve-mÃsam pi na labhanti gÃmaæ và nigamaæ và pavisituæ.\<*<7>*>/ Yato kho VÃseÂÂha te sattÃ\<*<7>*>/ tasmiæ samaye\<*<8>*>/ asaddhamme ativelaæ pÃtavyataæ\<*<9>*>/ Ãpaj- jiæsu, atha\<*<10>*>/ agÃrÃni upakkamiæsu kÃtuæ tass' eva asad- dhammassa paÂicchÃdanatthaæ. Atha kho VÃseÂÂha a¤¤a- tarassa sattassa alasa-jÃtikassa etad ahosi: "Ambho\<*<11>*>/ kim evÃhaæ\<*<11>*>/ viha¤¤Ãmi sÃliæ Ãharanto sÃyaæ sÃyam-ÃsÃya pÃto pÃtar-ÃsÃya? YannÆnÃhaæ sÃliæ Ãhareyyaæ \<*<12>*>/sakid eva\<*<12>*>/ sÃya\<*<13>*>/-pÃtar-ÃsÃyÃti." Atha kho so VÃseÂÂha satto sÃliæ ÃhÃsi\<*<14>*>/ sakid eva sÃya-pÃtar-ÃsÃya. Atha kho VÃseÂÂha a¤¤ataro satto yena so satto ten' upasaækami, upasaæ- kamitvà taæ sattaæ etad avoca: "Ehi bho satta sÃlÃhÃraæ gamissÃmÃti." "Alaæ bho satta Ãhato me sÃli sakid eva sÃya-pÃtar-ÃsÃyÃti." Atha kho so VÃseÂÂha satto tassa sattassa diÂÂhÃnugatiæ ÃpajjamÃno sÃliæ ÃhÃsi sakid eva dvÅhÃya, "Evam pi kira bho sÃdhÆti." Atha kho {VÃseÂÂha} a¤¤ataro satto yena so satto ten' upasaækami, upasaæ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr vasalÅ; K vasali. 2 Dt karissanti. 3 K vadhaniyÃ. 4 So SS Sum-Scd K; Bm nivayhamÃnÃya; Br Sum-Br niggayha-. 5 K adds taæ. 6 K adds te. 7-7 Sdt ye kho pana te VÃseÂÂhà sattÃ; Br adds pana after kho. 8 Bmr K omit. 9 Bmr K pÃtabyataæ. 10 Br adds kho. 11-11 Sd kicchonÃhaæ; St kimpÃham. 12-12 Bmr sakiæ deva, and below. 13 St omits; K sÃyaæ. 14 Sd ÃhÃrÃsi; St ahÃsi. >/ #<[page 090]># %<90 AGGA¥¥A-SUTTANTA [D. xxvii. 17.>% kamitvà taæ sattaæ etad avoca: "Ehi bho satta sÃlÃhÃraæ gamissÃmÃti." "Alaæ bho satta Ãhato me sÃli sakid eva dvÅhÃyÃti."\<*<1>*>/ Atha kho so VÃseÂÂha satto tassa sattassa diÂÂhÃnugatiæ ÃpajjamÃno sÃliæ ÃhÃsi sakid eva catuhÃya, "Evam pi kira bho sÃdhÆti." Atha kho VÃseÂÂha a¤¤ataro satto yena so satto ten' upasaækami, upasaækamitvà taæ sattaæ etad avoca: "Ehi bho satta sÃlÃhÃraæ gamissÃ- mÃti." "Alaæ bho satta Ãhato me sÃli sakid eva catuhÃ- yÃti." Atha kho so VÃseÂÂha satto tassa sattassa diÂÂhÃ- nugatiæ ÃpajjamÃno sÃliæ ÃhÃsi sakid eva aÂÂhÃhÃya, "Evam pi kira bho sÃdhÆti." Yato kho te VÃseÂÂha sattà sannidhi-kÃrakaæ sÃliæ upakkamiæsu paribhu¤jituæ, atha\<*<2>*>/ kaïo pi\<*<3>*>/ taï¬ulaæ pariyonandhi,\<*<4>*>/ thuso pi taï¬ulaæ pari- yonandhi, lÆnam pi nappaÂivirÆÊhaæ apadÃnaæ pa¤¤Ãyittha, saï¬a-saï¬Ã sÃliyo\<*<5>*>/ aÂÂhaæsu. 18. `Atha kho te VÃseÂÂha sattà sannipatiæsu, sanni- patitvà anutthuniæsu,\<*<6>*>/ -- "PÃpakà vata bho dhammà sattesu pÃtu bhÆtÃ, mayaæ hi pubbe manomayà ahumha\<*<7>*>/ pÅti- bhakkhà sayam-pabhà antalikkha-carà subhaÂÂhÃyino, ciraæ dÅgham addhÃnaæ aÂÂhamha.\<*<8>*>/ Tesaæ no amhÃkaæ kadÃci karahaci dÅghassa addhuno accayena rasa-paÂhavÅ udakasmiæ samatÃni. Sà ahosi vaïïa-sampannà gandha- sampannà rasa-sampannÃ. Te mayaæ rasa-pathaviæ hatthehi Ãlumpa-kÃrakaæ upakkamimha\<*<9>*>/ paribhu¤jituæ, tesaæ no rasa-paÂhaviæ hatthehi Ãlumpa-kÃrakaæ upak- kamataæ\<*<10>*>/ paribhu¤jituæ\<*<11>*>/ sayam-pabhà antaradhÃyi. 12 Sayam-pabhÃya\<*<12>*>/ antarahitÃya, candima-suriyà pÃtur ahaæsu.\<*<13>*>/ Candima-suriyesu pÃtu bhÆtesu nakkhattÃni \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sc; Sd vihÃyati; St vihÃyÃti; B dvih-; K sÃyaæ pÃtarÃsÃyÃti. 2 K adds kho VÃseÂÂhÃ. 3 K omits. 4 K pariyonaddhi. 5 K sÃlayo. 6 Bm anutthÆniæsu; K anutthaniæsu (and in 20). 7 K ahumhÃ. 8 K atthamhÃ. 9 K upakkamimhÃ. 10 SS omit. 11 SS paribhu¤jataæ. 12-12 Bmr tÃya. 13 Bmr ahesuæ. >/ #<[page 091]># %% tÃraka-rÆpÃni pÃtur ahaæsu. Nakkhattesu tÃraka-rÆpesu pÃtu bhÆtesu rattiæ-divà pa¤¤Ãyiæsu. Rattiæ-divesu pa¤¤ÃyamÃnesu mÃsaddha-mÃsà pa¤¤Ãyiæsu. MÃsaddha- mÃsesu pa¤¤ÃyamÃnesu utu-saævaccharà pa¤¤Ãyiæsu. Te mayaæ rasa-paÂhaviæ paribhu¤jantà tam-bhakkhà tad- ÃhÃrà ciraæ dÅgham addhÃnaæ aÂÂhamha,\<*<1>*>/ tesaæ no pÃpa- kÃnaæ ¤eva akusalÃnaæ dhammÃnaæ pÃtu-bhÃvÃ\<*<2>*>/ rasa- paÂhavÅ antaradhÃyi. Rasa-paÂhaviyà antarahitÃya bhÆmi- pappaÂako\<*<3>*>/ pÃtur ahosi. So ahosi vaïïa-sampanno gandha- sampanno rasa-sampanno. Te mayaæ bhÆmi-pappaÂakaæ upakkamimha paribhu¤jituæ. Te mayaæ\<*<4>*>/ taæ paribhu¤- jantà tam\<*<5>*>/-bhakkhà tad-ÃhÃrà ciraæ dÅgham addhÃnaæ aÂÂhamha. Tesaæ no pÃpakÃnaæ ¤eva akusalÃnaæ dham- mÃnaæ pÃtu-bhÃvà bhÆmi-pappaÂako antaradhÃyi. BhÆmi- pappaÂake antarahite badÃlatà pÃtur ahosi. Sà ahosi vaïïa-sampannà gandha-sampannà rasa-sampanna. Te mayaæ badÃlataæ upakkamimha paribhu¤jituæ. Te mayaæ taæ paribhu¤jantà tam-bhakkhà tad-ÃhÃrà ciraæ dÅgham addhÃnaæ aÂÂhamha. Tesaæ no pÃpakÃnaæ ¤eva akusalÃnaæ dhammÃnaæ pÃtu-bhÃvà badÃlatà antaradhÃyi. BadÃlatÃya antarahitÃya akaÂÂha-pÃko sÃli pÃtur ahosi, akaïo athuso suddho sugandho taï¬ula-pphalo. Yan taæ sÃyaæ sÃyam-ÃsÃya ÃharÃma pÃto taæ hoti pakkaæ paÂi- virÆÊhaæ. Yan taæ pÃto pÃtar-ÃsÃya ÃharÃma, sÃyan taæ hoti pakkaæ paÂivirÆÊhaæ, nÃpadÃnaæ pa¤¤Ãyittha. Te mayaæ akaÂÂha-pÃkaæ sÃliæ paribhu¤jantà tam-bhakkhà tad-ÃhÃrà ciraæ dÅgham addhÃnaæ aÂÂhamha. Tesaæ no pÃpakÃnaæ ¤eva akusalÃnaæ dhammÃnaæ pÃtu-bhÃvà kaïo pi taï¬ulam pariyonandhi, thuso pi taï¬ulam pariyonandhi, lÆnam pi na paÂivirÆÊhaæ,\<*<6>*>/ apadÃnaæ pa¤¤Ãyittha, saï¬a- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K aÂÂhamhÃ. 2 Br bhÃvÃya. 3 So SS; Bm pabbaÂiko; Br pappaÂiko; K bhÆmippapaÂiko. 4 Scdt omit. 5 Sdt tab. 6 So Sc; Sd navirÆlhi; St ïavirÆÊhÅ; Bmr K nappaÂivirÆÊhaæ. >/ #<[page 092]># %<92 AGGA¥¥A-SUTTANTA [D. xxvii. 18.>% saï¬Ã sÃliyo ÂhitÃ. Yan nÆna mayaæ sÃliæ vibhajeyyÃma, mariyÃdaæ ÂhapeyyÃmÃti." `Atha kho te VÃseÂÂha sattà sÃliæ vibhajiæsu, mariyÃdaæ Âhapesuæ. 19. `Atha kho VÃseÂÂha a¤¤ataro satto lolajÃtiko\<*<1>*>/ sakaæ\<*<2>*>/ bhÃgaæ parirakkhanto a¤¤ataraæ bhÃgaæ adinnaæ Ãdi- yitvà paribhu¤ji. Tam enaæ aggahesuæ, gahetvà etad avocuæ: "PÃpakaæ vata bho satta karosi, yatra hi nÃma sakaæ bhÃgaæ parirakkhanto a¤¤ataraæ bhÃgaæ adinnaæ Ãdiyitvà paribhu¤jasi. Mà ssu\<*<3>*>/ bho satta puna pi\<*<4>*>/ eva- rÆpam akÃsÅti." "Evaæ bho ti" kho VÃseÂÂha so satto tesaæ sattÃnaæ paccassosi. Dutiyam pi kho VÃseÂÂha so satto . . . pe . . . Tatiyam pi kho VÃseÂÂha so satto sakaæ bhÃgaæ parirakkhanto a¤¤ataraæ bhÃgaæ adinnaæ {ÃdiyitvÃ} paribhu¤ji. Tam enaæ aggahesuæ, aggahetvÃ\<*<5>*>/ etad avocuæ: "PÃpakaæ vata bho satta karosi, yatra hi nÃma sakaæ bhÃgaæ parirakkhanto a¤¤ataraæ bhÃgaæ adinnaæ Ãdiyitvà paribhu¤jasi.\<*<6>*>/ Mà ssu bho satta puna pi evarÆpam akÃsÅti." A¤¤e pÃïinà pahariæsu,\<*<7>*>/ a¤¤e le¬¬unà pahariæsu, a¤¤e daï¬ena pahariæsu. Tadagge kho pana VÃseÂÂha adinnÃdÃnaæ pa¤¤Ãyati, garahà pa¤¤Ãyati, musÃ- vÃdo pa¤¤Ãyati, daï¬ÃdÃnaæ pa¤¤Ãyati. 20. `Atha kho te\<*<8>*>/ VÃseÂÂha sattà sannipatiæsu, sanni- patitvà anutthuniæsu, -- "PÃpakà vata bho dhammà sattesu pÃtu bhÆtÃ, yatra hi nÃma adinnÃdÃnaæ pa¤¤Ãyissati, garahà pa¤¤Ãyissati, musÃ-vÃdo pa¤¤Ãyissati, daï¬ÃdÃnaæ pa¤¤Ãyissati, yan nÆna mayaæ ekaæ sattaæ sammanney- yÃma. So\<*<9>*>/ no sammÃ-khÅyitabbaæ khÅyeyya, samma-gara- hitabbaæ garaheyya, sammÃ-pabbÃjetabbaæ pabbÃjeyya. Mayaæ pan' assa {sÃlÅnaæ} bhÃgaæ anuppadassÃmÃti."\<*<10>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So 12 and Bmr K; SS lolajÃto. 2 SS saka. 3 So SS Bm; Br su; K omits. 4 K omits. 5 Br gahetvÃ. 6 K paribhu¤ji. 7 So Bmr K Sum; Sct pahaæsu; Sd pahÃriæsu, but pahaæsu and pÃhaæsu afterwards. 8 Bmr K omit te. 9 So SS; Bmr K yo. 10 So SS and onwards; Bmr K Sum anupa-. >/ #<[page 093]># %% Atha kho te VÃseÂÂha sattà yo nesaæ satto abhirÆpataro ca dassanÅyataro ca pÃsÃdikataro ca mahesakkhataro ca, taæ sattaæ upasaækamitvà etad avocuæ: "Ehi bho satta, sammÃ-khÅyitabbaæ khÅyi,\<*<1>*>/ sammÃ-garahitab- baæ garahi,\<*<2>*>/ sammÃ-pabbÃjetabbaæ pabbÃjehi. Mayaæ pana\<*<3>*>/ te\<*<4>*>/ sÃlÅnaæ bhÃgaæ anuppadassÃmÃti." "Evaæ bho ti" kho VÃseÂÂha so satto tesaæ sattÃnaæ paÂissutvÃ,\<*<5>*>/ sammÃ-khÅyitabbaæ khÅyi, sammÃ-garahitabbaæ garahi, sammÃ-pabbÃjetabbaæ pabbÃjesi. Te pan' assa sÃlÅnaæ bhÃgaæ anuppadaæsu\<*<6>*>/. 21. `MahÃjana-sammato ti kho VÃseÂÂha mahÃ-sammato, mahÃ-sammato\<*<7>*>/ tv eva paÂhamaæ akkharaæ upanibbattaæ. KhettÃnaæ patÅti\<*<8>*>/ kho VÃseÂÂha khattiyo, khattiyo tv eva dutiyaæ akkharaæ upanibbattaæ. Dhammena pare\<*<9>*>/ ra¤- jetÅti kho VÃseÂÂha rÃjÃ, rÃjà tv eva tatiyaæ akkharaæ upanibbattaæ. Iti kho VÃseÂÂha evam etassa\<*<10>*>/ khattiya- maï¬alassa porÃïena agga¤¤ena akkharena abhinibbatti\<*<11>*>/ ahosi. Tesaæ ¤eva sattÃnaæ ana¤¤esaæ\<*<12>*>/ sadisÃnaæ ¤eva no asadisÃnaæ dhammen' eva no adhammena. Dhammo hi VÃseÂÂha seÂÂho jane tasmiæ diÂÂhe c' eva dhamme abhi- samparÃya¤ ca. 22. `Tesaæ ¤eva kho VÃseÂÂha sattÃnaæ\<*<13>*>/ ekaccÃnaæ etad ahosi: "PÃpakà vata bho dhammà sattesu pÃtu bhÆtÃ, yatra hi nÃma adinnÃdÃnaæ pa¤¤Ãyissati, garahà pa¤¤Ãyis- sati, musÃ-vÃdo pa¤¤Ãyissati, daï¬ÃdÃnaæ pa¤¤Ãyissati, pabbÃjanaæ pa¤¤Ãyissati. Yan nÆna mayaæ pÃpake aku- sale dhamme bÃheyyÃmÃti."\<*<14>*>/ Te pÃpake akusale dhamme \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm khÅya; Br khiya. 2 Bmr garaha. 3 Sc omits. 4 So SS Bmr; K vo. 5 Bmr paÂisuïitvÃ. 6 So SS; Bm K anupadiæsu; Br anupadaæsu. 7 K omits. 8 Bmr K adhipatÅti. 9 So SS; Bm K paresaæ; Br parehi. 10 K evassa. 11 Sdt abhinibbattaæ. 12 K a¤¤esaæ, and below. 13 So SS; Bmr atha kho Âesaæ VÃseÂÂha sattÃnaæ yeva; K atha kho te sattÃnaæ yeva. 14 So SS; Bmr K vÃheyyÃmÃti, and onwards. >/ #<[page 094]># %<94 AGGA¥¥A-SUTTANTA [D. xxvii. 22.>% {bÃhesuæ}. "PÃpake akusale dhamme bÃhentÅti" kho VÃseÂÂha BrÃhmaïÃ, BrÃhmaïà tv eva paÂhamaæ akkharaæ upanibbattaæ. Te ara¤¤Ãyatane païïa-kuÂiyo\<*<1>*>/ karitvà païïa-kuÂÅsu jhÃyanti, vÅtaÇgÃrà vÅta-dhÆmà païïa-musalà sÃyaæ sÃyam-ÃsÃya pÃto pÃtar-ÃsÃya gÃma-nigama-rÃja- dhÃniyo osaranti ghÃsam esanÃ.\<*<2>*>/ Te ghÃsaæ paÂilabhitvà punad eva ara¤¤Ãyatane païïa-kuÂÅsu jhÃyanti. Tam enaæ manussà disvà evam Ãhaæsu: "Ime kho bho sattà ara¤¤Ã- yatane païïa-kuÂiyo karitvà païïa-kuÂÅsu jhÃyanti, vÅtaÇ- gÃrà vÅta-dhÆmà païïa-musalà sÃyaæ sÃyam-ÃsÃya pÃto pÃtar-ÃsÃya gÃma-nigama-rÃjadhÃniyo osaranti ghÃsam esanÃ. Te ghÃsaæ paÂilabhitvà punad eva ara¤¤Ãyatane païïa-kuÂÅsu jhÃyanti.\<*<3>*>/ "JhÃyantÅti"\<*<4>*>/ kho pana\<*<5>*>/ VÃseÂÂha jhÃyahÃ,\<*<6>*>/ jhÃyakà tv eva dutiyaæ akkharaæ upanibbattaæ. 23. `Tesaæ ¤eva kho VÃseÂÂha sattÃnaæ ekacce sattà ara¤¤Ãyatane païïa-kuÂÅsu taæ\<*<7>*>/ jhÃnaæ {anabhisambhuïa- mÃnÃ} gÃma-sÃmantaæ\<*<8>*>/ nigama-{sÃmantaæ} osaritvÃ\<*<9>*>/ ganthe\<*<10>*>/ karontà acchenti.\<*<11>*>/ Tam enaæ manussà disvà evam Ãhaæsu: "Ime kho\<*<12>*>/ bho sattà ara¤¤Ãyatane païïa- kuÂÅsu taæ jhÃnaæ {anabhisambhuïamÃnÃ} gÃma-sÃmantaæ nigama-sÃmantaæ osaritvà ganthe karontà acchenti.\<*<13>*>/ Na dÃn' ime jhÃyanti. "Na dÃn' ime jhÃyantÅti"\<*<14>*>/ kho VÃseÂÂha {ajjhÃyakÃ}, ajjhÃyakà tv eva tatiyaæ akkharaæ upanibbattaæ. HÅna-sammataæ kho pana VÃseÂÂha tena samayena hoti. Tad etarahi seÂÂha-sammataæ. Iti kho VÃseÂÂha evam etassa BrÃhmaïa-maï¬alassa porÃïena agga¤¤ena akkharena abhinibbatti ahosi. Tesaæ ¤eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K adds ca. 2 Br esamÃnÃ, and below. 3 So Scd K; St Bmr omit. 4 Sd jhÃyanti; K omits jhÃyantÅti, and adds te. 5 Bmr K omit. 6 K -ikÃ. 7 K omits. 8 Sdt sÃmanta, and below. 9 K otaritvÃ, and below. 10 Bmr gandhe, and below. 11 So SS; Bmr acchanti; K Ãgacchanti. 12 K adds pana. 13 K gacchanti. 14 Cp. Sum. Vil., i., p. 247. >/ #<[page 095]># %% sattÃnaæ ana¤¤esaæ sadisÃnaæ ¤eva no asadisÃnaæ dham- men' eva no adhammena. Dhammo hi VÃseÂÂha seÂÂho jane tasmiæ diÂÂhe c' eva dhamme abhisamparÃya¤ ca. 24. `Tesaæ ¤eva kho VÃseÂÂha sattÃnaæ ekacce sattà methuna\<*<1>*>/-dhammaæ samÃdÃya vissuta\<*<2>*>/-kammante payo- jesuæ. "Methuna-dhammaæ samÃdÃya vissuta-kammante payojentÅti" kho VÃseÂÂha VessÃ, Vessà tv eva akkharaæ upanibbattaæ.\<*<3>*>/ Iti kho VÃseÂÂha evam etassa\<*<4>*>/ Vessa- maï¬alassa porÃïena agga¤¤ena akkharena abhinibbatti ahosi. Tesaæ ¤eva sattÃnaæ ana¤¤esaæ sadisÃnaæ ¤eva no asadisÃnaæ dhammen' eva no adhammena. Dhammo hi VÃseÂÂha seÂÂho jane tasmiæ diÂÂhe c' eva dhamme abhisamparÃya¤ ca. 25. `Tesaæ ¤eva kho VÃseÂÂha sattÃnaæ ye te sattà avasesà te luddÃcÃrà ahesuæ.\<*<5>*>/ "LuddÃcÃrà khuddÃcÃrÃ\<*<6>*>/ ti" kho VÃseÂÂha SuddÃ, Suddà tv eva akkharaæ upanibbattaæ. Iti kho VÃseÂÂha evam etassa Sudda\<*<7>*>/-maï¬alassa porÃïena agga¤¤ena akkharena abhinibbatti ahosi. Tesaæ ¤eva sattÃnam ana¤¤esaæ sadisÃnaæ ¤eva no asadisÃnaæ dham- men' eva no adhammena. Dhammo hi VÃseÂÂha seÂÂho jane tasmiæ diÂÂhe c' eva dhamme abhisamparÃya¤ ca. 26. `Ahu kho so VÃseÂÂha samayo yaæ khattiyo pi sakaæ dhammaæ garahamÃno agÃrasmà anagÃriyaæ pab- bajati, -- "Samaïo bhavissÃmÅti." BrÃhmaïo pi sakaæ dhammaæ garahamÃno agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati, -- "Samaïo bhavissÃmÅti." Vesso pi sakaæ dhammaæ gara- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sc; Sd mithuna-; St mithuïa-; Bmr K Sum methunaæ. 2 So SS; Sum-Scd vissu; Bm Sum-Br visu; Br K visuæ. 3 K nibbattaæ. 4 K inserts saækhittaæ, and omits down to iti kho VÃseÂÂha evam etassa Suddha-maï¬alassa. 5 So St Bm; Sc omits lud- ahesuæ; Sd luddÃcÃrà luddÃcÃrà ahesuæ; Br luddhÃcÃrà khuddÃcÃrà ahesuæ. 6 So Sc Bm; Sdt omits khud-; St repeats lud-; Br luddh-. 7 K suddha. >/ #<[page 096]># %<96 AGGA¥¥A-SUTTANTA [D. xxvii. 26.>% hamÃno agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati, -- "Samaïo bhavis- sÃmÅti." Suddo pi sakaæ dhammaæ garahamÃno agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati, -- "Samaïo bhavissÃmÅti." Imehi kho VÃseÂÂha catÆhi maï¬alehi Samaïa-maï¬alassa {abhini- bbatti} ahosi. Tesaæ ¤eva sattÃnaæ ana¤¤esaæ sadisÃnaæ ¤eva no asadisÃnaæ dhammen' eva no adhammena. Dhammo hi VÃseÂÂha seÂÂho jane tasmiæ diÂÂhe c' eva dhamme abhisamparÃya¤ ca. 27. `Khattiyo pi kho VÃseÂÂha kÃyena duccaritaæ caritvÃ, vÃcÃya duccaritaæ caritvÃ, manasà duccaritaæ caritvÃ, micchÃ-diÂÂhiko,\<*<1>*>/ micchÃ-diÂÂhi-kamma-samÃdÃna-hetu kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ upapajjati. BrÃhmaïo pi kho VÃseÂÂha . . . pe . . . Vesso pi kho VÃseÂÂha . . . pe . . . Suddo pi kho VÃseÂÂha . . . pe . . . Samaïo pi kho VÃseÂÂha kÃyena duccaritaæ caritvÃ, vÃcÃya duccaritaæ caritvÃ, manasà duccaritaæ caritvÃ, micchÃ-diÂÂhiko, micchÃ-diÂÂhi-kamma- samÃdÃna-hetu kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ dug- gatiæ vinipÃtaæ nirayaæ upapajjati. 28. `Khattiyo pi kho VÃseÂÂha kÃyena sucaritaæ caritvÃ, vÃcÃya sucaritaæ caritvÃ, manasà sucaritaæ caritvÃ, sammÃ- diÂÂhiko sammÃ-diÂÂhi-kamma-samÃdÃna-hetu kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ upapajjati. BrÃhmaïo pi kho VÃseÂÂha . . . pe . . . Vesso pi kho VÃseÂÂha . . . pe . . . Suddo pi kho VÃseÂÂha . . . pe . . . Samaïo pi kho VÃseÂÂha kÃyena sucaritaæ caritvÃ, vÃcÃya sucaritaæ caritvÃ, manasà sucaritaæ caritvÃ, sammÃ-diÂÂhiko, sammÃ- diÂÂhi-kamma-samÃdÃna-hetu kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ upapajjati. 29. `Khattiyo pi kho VÃseÂÂha kÃyena dvaya-kÃrÅ, vÃcÃya dvaya-kÃrÅ, manasà dvaya-kÃrÅ, vÅtimissa\<*<2>*>/-diÂÂhiko, vÅti- missa-diÂÂhi-kamma-samÃdÃna-hetu kÃyassa bhedà param maraïà sukha-dukkha-paÂisaæ vedÅ hoti. BrÃhmaïo pi kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr K add micchÃ-diÂÂhi-kamma-samÃdÃno, and below. Cp. D. ii. 95, ante vol. i., p. 82. 2 So SS; Bmr K vimissa. See M. i., p. 318; Sum. i., p. 70. >/ #<[page 097]># %% VÃseÂÂha . . . pe . . . Vesso pi kho VÃseÂÂha . . . pe . . . Suddo pi kho VÃseÂÂha . . . pe . . . Samaïo pi kho VÃseÂÂha kÃyena dvaya-kÃrÅ, vÃcÃya dvaya-kÃrÅ, manasà dvaya-kÃrÅ vÅtimissa-diÂÂhiko vÅtimissa-diÂÂhi-kamma-{samÃ- dÃna-hetu} kÃyassa bhedà param maraïà sukha-dukkha-paÂi- saævedÅ hoti. 30. `Khattiyo pi kho VÃseÂÂha kÃyena saævuto, vÃcÃya saævuto, manasà saævuto, satannaæ bodhi-pakkhiyÃnaæ\<*<1>*>/ dhammÃnaæ bhÃvanam anvÃya diÂÂhe va\<*<2>*>/ dhamme pari- nibbÃyati.\<*<3>*>/ BrÃhmaïo pi kho VÃseÂÂha . . . pe\<*<4>*>/ . . . Vesso pi kho VÃseÂÂha . . . pe . . . Suddo pi kho VÃseÂÂha . . . pe . . . Samaïo\<*<5>*>/ pi kho VÃseÂÂha kÃyena saævuto, vÃcÃya saævuto, manasà saævuto, sattannaæ bodhi-pakkhi- yÃnaæ dhammÃnaæ bhÃvanam anvÃya diÂÂhe va dhamme parinibbÃyati. 31. `Imesaæ hi VÃseÂÂha catunnaæ vaïïÃnaæ yo hoti bhikkhu arahaæ khÅïÃsavo\<*<6>*>/ kata-karaïÅyo ohita-bhÃro anuppatta-sadattho parikkhÅïa-bhava-saæyojano sammad- a¤¤Ã vimutto, so nesaæ aggam akkhÃyati dhammen' eva no adhammena. Dhammo hi VÃseÂÂha seÂÂho jane tasmiæ diÂÂhe c' eva dhamme abhisamparÃya¤ ca. 32. `Brahmunà p'\<*<7>*>/ esà VÃseÂÂha {SanaækumÃrena} gÃthà bhÃsitÃ: "`Khattiyo seÂÂho jane tasmiæ ye gotta-{paÂisÃrino}, VijjÃ-caraïa-sampanno so seÂÂho deva-mÃnuse ti." `SÃ\<*<8>*>/ kho pan' esà VÃseÂÂha Brahmunà {SanaækumÃrena} gÃthà sugÅtà no duggÅtÃ, subhÃsità no dubbhÃsità attha- saæhità no anattha-saæhità anumatà mayÃ. Aham pi VÃseÂÂha evaæ vadÃmi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Br pakkhiya-. 2 K c 'eva. 3 Bmr K parinibbÃti. 4 Not in SS; K here repeats each clause in full. 5 Sd K omit this clause. 6 Bmr K add vusitavÃ. 7 So SS; Bmr K omit esÃ, and read pi. Cp. D. iii. 1. 28, ante, vol i., p. 99. 8 K adds pi. >/ #<[page 098]># %<98 AGGA¥¥A-SUTTANTA [D. xxvii. 32.>% "`Khattiyo seÂÂho jane tasmiæ ye gotta-paÂisÃrino, VijjÃ-caraïa-sampanno seÂÂho deva-mÃnuse ti."' Idam avoca BhagavÃ. Attamanà VÃseÂÂha\<*<1>*>/-BhÃradvÃjà Bhagavato bhÃsitaæ abhinandun ti. Agga¤¤a-Suttantaæ NiÂÂhitaæ Catutthaæ.\<*<2>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS VÃseÂÂhÃ. 2 Sc omits catutthaæ; Bmr omit niÂÂhitaæ; K Agga¤¤a - Suttam Catutthaæ. >/ #<[page 099]># %< 99>% [xxviii. SampasÃdanÅya\<*<1>*>/-Suttanta.] Evam me sutaæ. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà NÃÊandÃyaæ viharati PÃvÃ- rikambavane.\<*<2>*>/ Atha kho Ãyasmà SÃriputto yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Ãyasmà SÃriputto Bhagavantaæ etad avoca: `Evaæ pasanno ahaæ bhante Bhagavati, na cÃhu na ca bhavissati na c' etarahi vijjati a¤¤o Samaïo và BrÃhmaïo và Bhagavatà bhiyyo 'bhi¤¤ataro\<*<3>*>/ yadidaæ sambodhiyan ti.' `UÊÃrà kho te ayaæ SÃriputta ÃsabhÅ\<*<4>*>/ vÃcà bhÃsitÃ, ekaæso gahito, sÅha-nÃdo nadito: "Evaæ pasanno ahaæ bhante Bhagavati, na cÃhu na ca bhavissati na c' etarahi vijjati a¤¤o Samaïo và BrÃhmaïo và Bhagavatà bhiyyo 'bhi¤¤ataro yadidaæ sambodhiyan ti." Kin nu\<*<5>*>/ SÃriputta ye te ahesuæ atÅtam addhÃnaæ arahanto SammÃ-Sam- buddhÃ, sabbe te Bhagavanto cetasà ceto paricca viditÃ, -- Evaæ-sÅlà te Bhagavanto ahesuæ iti pi, evaæ-dhammÃ\<*<6>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bm K; Br SampasÃdaniya-Suttanta; SS Sum-Scd-Br SampasÃdaniya-Sutta. 2 Cp. D. xvi. 1. 16, ante, vol. ii., p. 81. 3 So K here (D xvi. 1. 16, K -Ãtaro). 4 So St Bmr; Sd K Ãsabhi-; Sc asabhi. 5 So Sdt, D. xvi. 1. 16, and Sum-Scd; Sc adds te; Bmr Sum-Br kin te; K kiæ nu kho te. 6 Sc Bm K repeat te Bhagavanto ahesuæ iti pi after each adjective. >/ #<[page 100]># %<100 SAMPASùDANýYA-SUTTANTA [D. xxviii. 1.>% . . . evaæ-pa¤¤Ã . . . evaæ-vihÃrÅ . . . evaæ vimuttà te Bhagavanto ahesuæ iti pÅti?' `No h' etaæ bhante.' `Kim pana\<*<1>*>/ SÃriputta ye te bhavissanti anÃgatam addhÃnaæ arahanto SammÃ-SambuddhÃ, sabbe te Bhaga- vanto cetasà ceto paricca viditÃ, -- Evaæ-sÅlà te Bhagavanto bhavissanti iti pi, evaæ-dhammÃ\<*<2>*>/ . . . evaæ-pa¤¤Ã . . . evaæ-vihÃrÅ . . . evaæ-vimuttà te Bhagavanto bhavissanti iti pÅti?' `No h' etaæ bhante.' `Kim pana\<*<3>*>/ SÃriputta ahaæ te\<*<4>*>/ etarahi arahaæ SammÃ- Sambuddho cetasà ceto paricca vidito -- Evaæ-sÅlo Bhagavà iti pi, evaæ dhammo . . . evaæ-pa¤¤o . . . evaæ-vihÃrÅ . . . evaæ-vimutto Bhagavà iti pÅti?' `No h' etaæ bhante.' `Ettha carahi\<*<5>*>/ te SÃriputta atÅtÃnÃgata-paccuppannesu arahantesu SammÃ-Sambuddhesu ceto-pariya\<*<6>*>/-¤Ãïaæ n' atthi. Atha ki¤ carahi te ayaæ SÃriputta uÊÃrà ÃsabhÅ vÃcà bhÃsitÃ, ekaæso gahito, sÅha-nÃdo nadito -- Evaæ pasanno ahaæ bhante Bhagavati, na cÃhu na ca bhavissati na c' etarahi vijjati a¤¤o Samaïo và BrÃhmaïo và Bhaga- vatà bhiyyo 'bhi¤¤ataro yadidaæ sambodhiyan ti?' 2. `Na kho me\<*<7>*>/ bhante atÅtÃnÃgata-paccuppannesu arahantesu SammÃ-Sambuddhesu ceto-pariya-¤Ãïaæ atthi. Api ca\<*<8>*>/ me bhante\<*<8>*>/ dhammanvayo vidito. Seyyathà pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS, D. xvi. 1. 16; Bmr K add te. 2 SS here repeat te Bhagavanto bhavissanti iti pi after each adjective, but not Bmr K. 3 So SS Bm, D. xvi. 1. 16; Br panete; K adds te. 4 So SS Bm, D. xvi. 1. 16; Br K omit. 5 So SS; Bmr K ettha hi; cp. D. xvi. 1. 16. 6 So Sdt Bmr; Sc K pariyÃye; cp. D. xvi. 1. 16, and below. 7 So SS, D. xvi. 1. 17; Bmr K pan' etaæ. 8-8 So Sc; Sdt, D. xvi. 1. 17, omit me bhante; Bmr kho me bhante; K omits bhante. >/ #<[page 101]># %% bhante ra¤¤o paccantimaæ nagaraæ daÊhuddÃpaæ\<*<1>*>/ daÊha- pÃkÃra-toraïaæ eka-dvÃraæ, tatr' assa dovÃriko paï¬ito viyatto medhÃvÅ a¤¤ÃtÃnaæ nivÃretÃ, ¤ÃtÃnaæ pavesetÃ. So tassa nagarassa samantÃ\<*<2>*>/ anupariyÃya pathaæ anuk- kamante\<*<3>*>/ na\<*<4>*>/ passeyya pÃkÃra-sandhiæ và pÃkÃra- vivaraæ và {antamaso} bilÃla\<*<5>*>/-nissakkana\<*<6>*>/-mattam pi. Tassa evam assa, -- "Ye kho\<*<7>*>/ keci oÊÃrikà pÃïà imaæ nagaraæ pavisanti và nikkhamanti vÃ, sabbe te iminà va dvÃrena pavisanti và nikkhamanti và ti." Evam eva kho me\<*<8>*>/ bhante dhammanvayo vidito. Ye te\<*<9>*>/ ahesuæ atÅtam addhÃnaæ arahanto SammÃ-SambuddhÃ, sabbe te Bhaga- vanto pa¤ca nÅvaraïe pahÃya, cetaso upakkilese pa¤¤Ãya dubbalÅ-karaïe, catusu satipaÂÂhÃnesu supatiÂÂhita-cittÃ, satta bojjhaÇge yathÃ-bhÆtaæ bhÃvetvà anuttaraæ sammÃ- sambodhiæ abhisambujjhiæsu. Ye pi\<*<10>*>/ te bhante\<*<10>*>/ bha- vissanti anÃgatam addhÃnaæ arahanto SammÃ-SambuddhÃ, sabbe te Bhagavanto pa¤ca nÅvaraïe pahÃya, cetaso upak- kilese pa¤¤Ãya dubbalÅ-karaïe, catusu satipaÂÂhÃnesu supatiÂÂhita-cittÃ, satta bojjhaÇge yathÃ-bhÆtaæ bhÃvetvÃ, anuttaraæ sammÃ-{sambodhiæ} abhisambujjhissanti. Bha- gavà pi bhante etarahi arahaæ SammÃ-Sambuddho pa¤ca nÅvaraïe pahÃya, cetaso upakkilese pa¤¤Ãya dubbalÅ- kÃraïe, catusu satipaÂÂhÃnesu supatiÂÂhita-citto, satta bojjhaÇge yathÃ-bhÆtaæ bhÃvetvÃ, anuttaraæ sammÃ- sambodhiæ abhisambuddho.\<*<11>*>/ IdhÃhaæ bhante yena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS Br, D. xvi. 1. 17; Bm daÊhuddhÃpaæ; K daÊhaddhÃlaæ. 2 So SS, D. xvi. 1. 17; Bmr K sÃmantÃ. 3 So SS; Bmr K, D. xvi. 1. 17, anukkamamÃno. 4 Sdt omit. 5 So SS; Bm bÅlÃra; Br, D. xvi. 1. 17, biÊÃra; K viÊÃra. 6 So Sd corrected from -kamana, D. xvi. 1. 17; Sc nina-; St -kamaïa-; Bmr K nikkhamana-. 7 So Sct, D. xvi. 1. 17; Sd Bmr K omit. 8 SS omit. 9 Bmr, D. xvi. 1. 17, add bhante. 10-10 So K, D. xvi. 1. 17; Sc te bhagavante; Sd ta; St na; Bmr ye te bhante. 11 Thus far D. xvi. 1. 17. >/ #<[page 102]># %<102 SAMPASùDANýYA-SUTTANTA [D. xxviii. 2.>% Bhagavà ten' upasaækamiæ dhamma-savanÃya. Tassa me bhante\<*<1>*>/ Bhagavà dhammaæ desesi\<*<2>*>/ uttaruttariæ païÅta-païÅtaæ kaïha-sukka\<*<3>*>/-sappaÂibhÃgaæ. Yathà yathà me bhante Bhagavà dhammaæ desesi uttaruttariæ païÅta-païÅtaæ kaïha-sukka\<*<4>*>/-sappaÂibhÃgaæ, tathà tathà 'haæ tasmiæ dhamme abhi¤¤Ã idh' ekaccaæ dhammaæ dhammesu niÂÂham agamaæ, satthari pasÅdiæ, -- "SammÃ- Sambuddho BhagavÃ, svÃkkhÃto Bhagavatà Dhammo, supaÂipanno Saægho\<*<5>*>/ ti." 3. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ, yathà Bhagavà dhammaæ deseti kusalesu dhammesu. Tatr' ime kusalà dhammÃ, seyyathÅdaæ cattÃro satipaÂÂhÃnÃ, cattÃro {samma-ppadhÃnÃ}, cattÃro iddhipÃdÃ, pa¤c' indriyÃni, pa¤ca balÃni, satta bojjhaÇgÃ, ariyo aÂÂhaÇgiko maggo. Idha bhante bhikkhu ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ ceto-vimuttim pa¤¤Ã-vimuttiæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati. Etad Ãnuttariyaæ bhante kusalesu dhammesu. Taæ Bhagavà asesam abhijÃ- nÃti. Taæ Bhagavato asesam abhijÃnato uttarim abhi¤- ¤eyyaæ n' atthi, yad abhijÃnaæ a¤¤o Samaïo và BrÃhmaïo và Bhagavatà bhiyyo 'bhi¤¤ataro assa yadidaæ kusalesu dhammesu. 4. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ, yathà Bhagavà dhammaæ deseti Ãyatana-pa¤¤attÅsu. Chay imÃni\<*<6>*>/ bhante ajjhattika-bÃhirÃni ÃyatanÃni, cakkhuæ c' eva rÆpÃ\<*<7>*>/ ca, sota¤ c' eva\<*<8>*>/ saddà ca, ghÃna¤ c' eva gandhà ca, jivhà c' eva rasà ca, kÃyo c' eva phoÂÂhabbà ca, mano c' eva dhammà ca. Etad {Ãnuttariyaæ} bhante Ãyatana- pa¤¤attÅsu. Taæ Bhagavà asesam abhijÃnÃti. Taæ Bhagavato asesam abhijÃnato uttariæ abhi¤¤eyyaæ n' atthi, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sc omits bhante; K omits me. 2 So Sc Bm K; Sdt Br deseti. 3 Sc sukkassa; K sukkaæ. 4 Sc K sukkam. Cp. D. xviii. 25. 5 Bmr sÃvaka-saægho. 6 Bm cha h' imÃni. 7 Sd Br rÆpÃni. 8 Br K omit eva, here and afterwards. >/ #<[page 103]># %% yad abhijÃnaæ a¤¤o Samaïo và BrÃhmaïo và Bhaga- vatà bhiyyo 'bhi¤¤ataro assa yadidaæ Ãyatana-pa¤¤attÅsu. 5. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ, yathà Bhagavà dhammaæ deseti gabbhÃvakkantÅsu. Catasso imà bhante gabbhÃvakkantiyo. Idha bhante ekacco asampajÃno c' eva\<*<1>*>/ mÃtu kucchiæ okkamati, asampajÃno mÃtu kucchismiæ ÂhÃti, asampajÃno mÃtu kucchismà nikkhamati. Ayaæ paÂhamà gabbhÃvakkanti. Puna ca paraæ bhante idh' ekacco sampajÃno pi\<*<2>*>/ kho mÃtu kucchiæ okkamati, asampajÃno mÃtu kucchismiæ ÂhÃti, asampajÃno mÃtu kucchismà nikkhamati. Ayaæ dutiyà gabbhÃvakkanti. Puna ca paraæ bhante idh' ekacco sampajÃno mÃtu kucchiæ okkamati, sampajÃno mÃtu kucchismiæ ÂhÃti, asampajÃno mÃtu kucchismà nikkha- mati. Ayaæ tatiyà gabbhÃvakkanti. Puna ca paraæ bhante idh' ekacco sampajÃno c' eva\<*<3>*>/ mÃtu-kucchiæ okka- mati, sampajÃno mÃtu kucchismiæ ÂhÃti, sampajÃno mÃtu kucchismà nikkhamati. Ayaæ catutthà gabbhÃvakkanti. Etad Ãnuttariyaæ bhante gabbhÃvakkantÅsu. 6. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ, yathà Bhagavà dhammaæ deseti Ãdesana-vidhÃsu. Catasso imà bhante Ãdesana-vidhÃ. Idha bhante ekacco nimittena Ãdisati -- Evam pi te mano, ittham pi te mano, iti pi te cittan ti. So bahuæ ce\<*<4>*>/ pi Ãdisati -- Tath' eva taæ hoti, no a¤¤athÃ,\<*<5>*>/ ayaæ paÂhamà Ãdesana-vidhÃ. Puna ca paraæ bhante idh' ekacco na h' eva kho nimittena Ãdisati, api ca kho manussÃnaæ và amanussÃnaæ và devatÃnaæ và saddaæ sutvà Ãdisati -- Evam pi te mano, ittham pi te mano, iti pi te cittan ti. So bahu¤ ce pi\<*<6>*>/ Ãdisati -- Tath' eva taæ hoti no a¤¤athÃ,\<*<7>*>/ ayaæ dutiyà Ãdesana-vidhÃ. Puna ca paraæ bhante idh' ekacco na h' eva kho nimittena Ãdisati, na pi manussÃnaæ và amanussÃnaæ và devatÃnaæ và saddaæ sutvà Ãdisati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr omit c' eva. 2 Bmr omit pi kho; K hi. 3 So Scd; St pi c' eva; Bmr K omit. 4 SS omit ce. 5 K adds ti. 6 SS va. 7 Sc K add ti. >/ #<[page 104]># %<104 SAMPASùDANýYA-SUTTANTA [D. xxviii. 6.>% api ca kho vitakkayato vicÃrayato vitakka-vipphÃra-saddaæ sutvà Ãdisati -- Evam pi te mano, ittham pi te mano, iti pi te cittan ti. So bahu¤ ce pi\<*<1>*>/ Ãdisati -- Tath' eva taæ hoti no a¤¤athÃ, ayaæ tatiyà Ãdesana-vidhÃ. Puna ca paraæ bhante idh' ekacco na h' eva kho nimittena Ãdisati, na pi manussÃnaæ và amanussÃnaæ và devatÃnaæ và saddaæ sutvà Ãdisati, na pi vitakkayato vicÃrayato vitakka- vipphÃra-saddaæ sutvà Ãdisati,\<*<2>*>/ api ca kho avitakkaæ avicÃraæ samÃdhiæ\<*<2>*>/ samÃpannassa cetasà ceto paricca pajÃnÃti -- Yathà imassa bhoto\<*<3>*>/ mano-saækhÃrà païihitÃ,\<*<3>*>/ tathà imassa cittassa anantarà amuæ\<*<4>*>/ nÃma vitakkaæ vitakkessatÅti. So bahu¤ ce pi Ãdisati -- Tath' eva taæ hoti no a¤¤athÃ, ayaæ catutthà Ãdesana-vidhÃ. Etad Ãnut- tariyaæ bhante Ãdesana-vidhÃsu. 7. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ yathà Bhagavà dhammaæ deseti dassana-samÃpattÅsu. Catasso imà bhante dassana-samÃpattiyo. Idha bhante ekacco Samaïo và BrÃhmaïo và Ãtappam anvÃya padhÃnam anvÃya anuyogam anvÃya appamÃdam anvÃya sammÃ- manasikÃram anvÃya tathÃ-rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte\<*<5>*>/ imam eva kÃyaæ uddhaæ pÃda-talà adho kesa-matthakà taca-pariyantaæ pÆraæ nÃnappakÃ- rassa asucino paccavekkhati:-- Atthi imasmiæ kÃye kesà lomà nakhà dantà taco maæsaæ nahÃrÆ aÂÂhÅ aÂÂhi-mi¤jÃ\<*<6>*>/ vakkaæ hadayaæ yakanaæ kilomakaæ pihakaæ papphÃsaæ antaæ anta-guïaæ udariyaæ karÅsaæ pittaæ semhaæ pubbo lohitaæ sedo medo assu vasà kheÊo\<*<7>*>/ siÇghÃnikÃ\<*<8>*>/ lasikà muttan ti. Ayaæ paÂhamà dassana-samÃpatti. Puna \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sc Bmr K; Sdt va. 2-2 So SS (Sc samÃdhi); Bmr api ca kho vitakka-vicÃrasamÃdhi-; K atha kho vitakka-vicÃra-samÃdhiæ. 3-3 So Sc Bmr K; Sdt mano panihità saækhÃrÃ. 4 So Sc; Sdt amun; Bmr K imaæ. 5 For the following passage cp. D. xxii. 5, ante, vol. ii., p. 293. 6 So SS; Bmr K mi¤jaæ as in xxii. 5. 7 SS khelo. 8 So SS Bm K; Br siÇghanikÃ; cp. xxii. 5. >/ #<[page 105]># %% ca paraæ bhante idh' ekacco Samaïo và BrÃhmaïo và Ãtappam anvÃya\<*<1>*>/ padhÃnam anvÃya anuyogam anvÃya appamÃdam anvÃya sammÃ-manasikÃram anvÃya tathÃ- rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati, yathà samÃhite citte imam eva kÃyaæ uddhaæ pÃda-talà adho kesa-matthakà taca- pariyantaæ pÆraæ nÃnappakÃrassa asucino paccavek- khati:-- Atthi imasmiæ kÃye kesà lomÃ\<*<2>*>/ nakhà dantÃ\<*<3>*>/ taco maæsaæ nahÃrÆ aÂÂhÅ aÂÂhi-mi¤jà vakkaæ hadayaæ yakanaæ kilomakaæ pihakaæ papphÃsaæ antaæ anta- guïaæ udariyaæ karÅsaæ pittaæ semhaæ pubbo lohitaæ sedo medu assu vasà {kheÊo} siÇghÃnikà lasikà muttaæ.\<*<4>*>/ Atikkamma ca purisassa chavi-maæsa-lohitaæ aÂÂhiæ pac- cavekkhati. Ayaæ dutiyà dassana-samÃpatti\<*<5>*>/ Puna ca paraæ bhante . . . pe\<*<6>*>/ . . . atikkamma ca purisassa chavi-maæsa-lohitaæ aÂÂhiæ paccavekkhati, purisassa ca vi¤¤Ãïa-sotaæ pajÃnÃti ubhayato abbocchin- naæ idha-loke patiÂÂhita¤ ca {paraloke} patiÂÂhita¤ ca. Ayaæ tatiyà dassana-samÃpatti. Puna ca paraæ bhante . . . pe . . . atikkamma ca\<*<7>*>/ purisassa\<*<8>*>/ chavi- maæsa-lohitaæ aÂÂhiæ paccavekkhati, purisassa ca vi¤¤Ãïa- sotaæ pajÃnÃti ubhayato abbocchinnaæ idha-loke appa- tiÂÂhita¤ ca {paraloke} appatiÂÂhita¤ ca. Ayaæ catutthà dassana-samÃpatti. Etad Ãnuttariyaæ bhante dassana- samÃpattÅsu. 8. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ yathà Bhagavà dhammaæ deseti puggala-pa¤¤attÅsu. Satt' ime bhante puggalÃ, ubhato-bhÃga-vimutto, pa¤¤Ã-vimutto, kÃya-{sakkhÅ}, diÂÂhi-ppatto, saddhÃ-vimutto, dhammÃnusÃrÅ, saddhÃnusÃrÅ.\<*<9>*>/ Etad Ãnuttariyaæ bhante puggala-pa¤- ¤attÅsu. 9. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ yathà Bhagavà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr K pa down to tathÃrÆpaæ. 2 K pa down to lasikÃ. 3 Bm pa down to lasikÃ. 4 Bmr muttan ti. 5 SS insert pe. 6 Bm and K repeat the previous sentence, each with its pa. 7 Sdt omit. 8 K inserts ca. 9 Sc omits. >/ #<[page 106]># %<106 SAMPASùDANýYA-SUTTANTA [D. xxviii. 9.>% dhammaæ deseti padhÃnesu. Satt' ime bhante bojjhaÇgÃ,\<*<1>*>/ sati-sambojjhaÇgo, dhamma-vicaya-sambojjhaÇgo, viriya- sambojjhaÇgo, pÅti-sambojjhaÇgo, passaddhi-sambojjhaÇgo, samÃdhi-sambojjhaÇgo, upekhÃ\<*<2>*>/-sambojjhaÇgo. Etad Ãnuttariyaæ bhante padhÃnesu. 10. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ yathà Bhagavà dhammaæ deseti paÂipadÃsu. Catasso imà bhante paÂipadÃ, dukkhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã, dukkhà paÂi- padà khippÃbhi¤¤Ã, sukhà paÂipadà dandhÃbhi¤¤Ã, sukhà paÂipadà khippÃbhi¤¤Ã.\<*<3>*>/ Tatra bhante yÃyaæ paÂipadà dukkhà dandhÃbhi¤¤Ã, ayaæ\<*<4>*>/ bhante paÂipadà ubhayen' eva hÅnà akkhÃyati dukkhattà ca dandhattà ca. Tatra bhante yÃyaæ paÂipadà dukkhà khippÃbhi¤¤Ã, ayaæ\<*<5>*>/ bhante paÂipadà dukkhattà hÅnà akkhÃyati. Tatra bhante yÃyaæ paÂipadà sukhà dandhÃbhi¤¤Ã, ayaæ bhante paÂipadà dandhattà hÅnà akkhÃyati. Tatra bhante yÃyaæ paÂipadà sukhà khippÃbhi¤¤Ã, ayaæ bhante paÂipadà ubhayen' eva païÅtà akkhÃyati sukhattà ca khippattà ca. Etad Ãnuttariyaæ bhante paÂipadÃsu. 11. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ, yathà Bhagavà dhammaæ deseti bhassa-samÃcÃre. Idha bhante ekacco na c' eva musÃvÃdÆpasaæhitaæ vÃcaæ bhÃsati, na ca vebhÆtiyaæ na ca {pesuïiyaæ} na ca sÃrambhajaæ jayÃpekkho,\<*<6>*>/ mantà mantÃ\<*<7>*>/ vÃcam bhÃsati nidhÃnavatiæ kÃlena. Etad Ãnuttariyaæ bhante bhassa-samÃcÃre. 12. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ, yathà Bhagavà dhammaæ deseti purisa-sÅla-samÃcÃre. Idha bhante ekacco sacco c' assa saddho ca, na ca kuhako,\<*<8>*>/ na ca lapako, na ca nemittiko, na ca nippesiko, na ca \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr sambojjhaÇgÃ. For the seven bojjhaÇgas cp. D. xvi. 1. 9; xxii. 16. 2 Bm K upekkhÃ. 3 Sc K add ti. 4 Sc yaæ. K in each clause adds pana. 5 Bmr add pana, and below. 6 Sd jÃyÃmekho; St jayÃmekho. 7 Bmr K add ca. 8 Cp. D. i. 1. 20. >/ #<[page 107]># %% lÃbhena lÃbhaæ nijigiæsitÃ,\<*<1>*>/ indriyesu gutta-dvÃro, bhojane\<*<2>*>/ matta¤¤Æ, sama-kÃrÅ,\<*<3>*>/ jÃgariyÃnuyogam anu- yutto, atandito Ãraddha-viriyo, ¤ÃyÅ,\<*<4>*>/ satimÃ, kalyÃïa- paÂibhÃno, gatimÃ, dhitimÃ, mutimÃ,\<*<5>*>/ na ca kÃmesu giddho, sato ca nipako ca.\<*<6>*>/ Etad Ãnuttariyaæ bhante purisa-sÅla-samÃcÃre. 13. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ yathà Bhagavà dhammaæ deseti anusÃsana-vidhÃsu. Catasso imà bhante anusÃsana-vidhÃ. JÃnÃti bhante Bhagavà {para\<*<7>*>/puggalaæ}\<*<8>*>/ paccattaæ yoniso-manasikÃrÃ, -- Ayaæ puggalo yathÃnusiÂÂhaæ tathà paÂipajjamÃno, tiïïaæ saæyojanÃnaæ parikkhayÃ\<*<9>*>/ sotÃpanno bhavissati avinipÃta- dhammo niyato sambodhi-parÃyano ti. JÃnÃti bhante Bhagavà {parapuggalaæ} paccattaæ yoniso-manasi- kÃrÃ, -- Ayaæ puggalo yathÃnusiÂÂhaæ tathà paÂipaj- jamÃno, tiïïaæ saæyojanÃnaæ parikkhayà rÃga-dosa- mohÃnaæ tanuttà {sakadÃgÃmÅ} bhavissati, sakid eva imaæ lokaæ Ãgantvà dukkhass' antaæ karissatÅti. JÃnÃti bhante Bhagavà {parapuggalaæ} paccattaæ yoniso-manasi- kÃrÃ, -- Ayaæ puggalo yathÃnusiÂÂhaæ tathà paÂipaj- jamÃno, pa¤cannaæ orambhÃgiyÃnaæ saæyojanÃnaæ parik- khayà opapÃtiko bhavissati, tattha parinibbÃyÅ anÃvatti- dhammo tasmà lokà ti. JÃnÃti bhante Bhagavà {parapuggalaæ} paccattaæ yoniso-manasikÃrÃ, -- Ayaæ puggalo {yathÃnusiÂÂhaæ} tathà paÂipajjamÃno ÃsavÃnaæ khayÃ\<*<10>*>/ anÃsavaæ ceto-vimuttiæ pa¤¤Ã-vimuttiæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharissatÅti. Etad Ãnuttariyaæ bhante {anusÃsani}\<*<11>*>/-vidhÃsu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sc (and D. i. 1. 20); Sdt -satÃ; Bm K -sanako; Br nijigisanako. 2 So SS Bmr; K bhojanesu. 3 So St Bm K Sum; Scd Br sampajÃnakÃrÅ, cp. D. ii. 65. 4 So Bm K; SS ¤Ãyi; Br Sum jhÃyÅ. 5 So SS Bm; Br K matimÃ. 6 K care. 7 SS para; Bm K paraæ; Br aparaæ. 8 Sd -la. 9 SS add rÃga-dosa-mohÃnaæ; but the next clause shows that these cannot be the three meant here. Cp. D. xvi. 2. 7. 10 K parikkhayÃ. 11 Bmr K anusana. >/ #<[page 108]># %<108 SAMPASùDANýYA-SUTTANTA [D. xxviii. 14.>% 14. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ yathà Bhagavà dhammaæ deseti para-puggala\<*<1>*>/-vimutti-¤Ãïe. JÃnÃti bhante Bhagavà para-puggalaæ paccattaæ yoniso- manasikÃrà -- Ayaæ puggalo tiïïaæ saæyojanÃnaæ parik- khayà sotÃpanno bhavissati avinipÃta-dhammo niyato sambodhi-parÃyano ti. JÃnÃti bhante Bhagavà para- puggalaæ paccattaæ yoniso-manasikÃrÃ, -- Ayaæ puggalo tiïïaæ saæyojanÃnaæ parikkhayà rÃga-dosa-mohÃnaæ tanuttà sakadÃgÃmÅ sakid eva imaæ lokaæ Ãgantvà dukkhass' antaæ karissatÅti. JÃnÃti bhante Bhagavà paraæ puggalaæ paccattaæ yoniso-manasikÃrÃ, -- Ayaæ puggalo pa¤cannaæ orambhÃgiyÃnaæ saæyojanÃnaæ parik- khayà opapÃtiko tattha parinibbÃyÅ anÃvatti-dhammo tasmà lokà ti. JÃnÃti bhante Bhagavà paraæ puggalaæ paccattaæ yoniso-manasikÃrÃ, -- Ayaæ puggalo ÃsavÃnaæ khayà anÃsavaæ ceto-vimuttiæ pa¤¤Ã-vimuttiæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharissatÅti. Etad Ãnuttariyaæ bhante paraæ puggalaæ vimutti-¤Ãïe. 15. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ yathà Bhagavà dhammaæ deseti sassata-vÃdesu. Tayo 'me bhante sassata-vÃdÃ. Idha\<*<2>*>/ bhante ekacco Samaïo và BrÃhmaïo và Ãtappam anvÃya padhÃnam\<*<3>*>/ anvÃya anuyo- gam anvÃya appamÃdam anvÃya sammÃ-manasikÃram anvÃya\<*<3>*>/ tathÃ-rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati, yathà samÃhite citte aneka-vihitaæ pubbe-nivÃsaæ anussarati -- seyyathÅdaæ ekam pi jÃtiæ dve pi jÃtiyo tisso pi jÃtiyo catasso pi jÃtiyo pa¤ca pi jÃtiyo dasa pi jÃtiyo vÅsatim\<*<4>*>/ pi jÃtiyo tiæsam pi jÃtiyo cattÃrÅsam pi jÃtiyo pa¤¤Ãsam pi jÃtiyo jÃti-satam pi jÃti-sahassam pi jÃti-sata-sahassam pi anekÃni pi jÃti-satÃni anekÃni pi jÃti-sahassÃni anekÃni pi jÃti-sata-sahassÃni. "AmutrÃsiæ evaæ-nÃmo evaæ- gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ-sukha-dukkha-paÂisaæ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bmr Sum-Br; SS Sum-Sd parapuggalaæ; K paraæ puggalaæ. 2 Cp. D. i. 1. 31, ante, vol. i., p. 13. 3-3 Bmr K substitute pa. 4 Bmr K vÅsaæ. >/ #<[page 109]># %% vedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto amutra upapÃdiæ.\<*<1>*>/ TatrÃpÃsiæ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam- ÃhÃro evaæ-sukha-dukkha-paÂisaævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto idhÆpapanno ti" -- iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ aneka-vihitaæ pubbe-nivÃsaæ anussarati. So evam Ãha: "AtÅtaæ {p' ahaæ\<*<2>*>/} addhÃnaæ\<*<3>*>/ jÃnÃmi, saævaÂÂi và loko vivaÂÂi và ti,\<*<4>*>/ -- anÃgataæ {p' ahaæ} addhÃnaæ na jÃnÃmi, {saævaÂÂissati} và loko vivaÂÂissati và ti. Sassato attà ca loko ca va¤jho kÆÂaÂÂho esika-ÂÂhÃyi-ÂÂhito, te ca sattà sandhÃvanti saæsaranti cavanti upapajjanti, atthi tv eva sassati-saman ti." Ayaæ paÂhamo sassata-vÃdo. Puna ca paraæ bhante idh' ekacco Samaïo và BrÃhmaïo và Ãtappam anvÃya padhÃnam anvÃya anuyogam anvÃya appamÃdam anvÃya sammÃ-manasikÃram anvÃya tathÃ- rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte aneka- vihitaæ pubbe-nivÃsaæ anussarati -- seyyathÅdaæ ekam pi saævaÂÂa-vivaÂÂaæ dve pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni tÅïi pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni cattÃri pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni pa¤ca pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni dasa pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni \<*<5>*>/vÅsam pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni.\<*<5>*>/ "AmutrÃsiæ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ-sukha-dukkha-paÂisaævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto amutra upapÃdiæ. TatrÃpÃsiæ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam- ÃhÃro evaæ-sukha-dukkha-paÂisaævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto idhÆpapanno ti" -- iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ aneka-vihitaæ pubbe-nivÃsaæ anussarati. So evam Ãha: "AtÅtaæ \<*<6>*>/kho ahaæ\<*<6>*>/ addhÃnaæ jÃnÃmi, saævaÂÂi pi\<*<7>*>/ loko vivaÂÂi \<*<8>*>/pi loko,\<*<8>*>/ anÃgataæ ca\<*<9>*>/ kho ahaæ addhÃnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS uppÃdiæ; Bmr K udapÃdiæ. 2 So SS; Bmr pÃhaæ; K cÃhaæ (so in next clause, and in the repetitions 14 and 15). 3 SS insert na here and in the next clause; similarly in 14, but not in 15. 4 Sdt omit. 5-5 Bmr K omit. 6-6 So SS: Bmr pÃhaæ: K kho cÃham. 7 So SS: Bmr K vÃ. 8-8 So SS: Bmr K và ti. 9 So Sd Bmr K; Sc omits; St va. >/ #<[page 110]># %<110 SAMPASùDANýYA-SUTTANTA [D. xxviii. 15.>% jÃnÃmi saævaÂÂissati và loko vivaÂÂissati và ti. Sassato attà ca loko ca va¤jho kÆÂaÂÂho esikaÂÂhÃyiÂÂhito, te ca sattà sandhÃvanti saæsaranti cavanti upapajjanti, atthi tv eva sassati-saman ti." Ayaæ dutiyo sassata-vÃdo. Puna ca paraæ bhante idh' ekacco Samaïo và BrÃhmaïo và Ãtappam anvÃya . . . pe . . . tathÃ-rÆpaæ ceto samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte aneka-vihitaæ pubbe-nivÃsaæ anussarati -- seyyathÅdaæ\<*<1>*>/ dasa pi saævaÂÂa- vivaÂÂÃni vÅsatim pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni tiæsam pi saæ- vaÂÂa-vivaÂÂÃni cattÃrÅsam pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni. "Amu- trÃsiæ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ-sukha-dukkha-paÂisaævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto amutra upapÃdiæ. TatrÃpÃsiæ evaæ-nÃmo evaæ- gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ-sukha-dukkha-paÂi- saævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto idhÆpapanno ti" -- iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ aneka-vihitaæ pubbe-nivÃsaæ anussarati. So evam Ãha: "AtÅtaæ {p' ahaæ} addhÃnaæ jÃnÃmi saævaÂÂi pi loko vivaÂÂi pi loko,\<*<2>*>/ anÃgataæ {p' ahaæ} addhÃnaæ jÃnÃmi saævaÂÂissati pi loko vivaÂÂissati pi loko ti. Sassato attà ca loko ca va¤jho kÆÂaÂÂho esikaÂÂhÃyi- ÂÂhito. te ca sattà sandhÃvanti saæsaranti cavanti upapaj- janti, atthi tv eva sassati-saman ti." Ayaæ tatiyo sassata- vÃdo. Etad Ãnuttariyaæ bhante sassata-vÃdesu. 16. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ yathà Bhagavà dhammaæ deseti pubbe-nivÃsÃnussati-¤Ãïe. Idha bhante ekacco Samaïo và BrÃhmaïo và Ãtappam anvÃya . . . pe . . . tathÃ-rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte aneka-vihitaæ pubbe-{nivÃsaæ} anus- sarati -- seyyathÅdaæ ekam pi jÃtiæ dve pi jÃtiyo tisso pi jÃtiyo catasso pi jÃtiyo pa¤ca pi jÃtiyo dasa pi jÃtiyo vÅsatim pi jÃtiyo tiæsam pi jÃtiyo cattÃrÅsam pi jÃtiyo pa¤¤Ãsam pi jÃtiyo jÃti-satam pi\<*<3>*>/ jÃti-sahassam pi jÃti- sata-sahassam pi aneke pi saævaÂÂa-kappe aneke pi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Br K insert pa. 2 So Scd; St vivaÂÂiÂÂhi pi; Bm vivaÂÂi piti; Br K vivaÂÂi pÅti. 3 Bmr sataæ pi jÃtiyo; K sataæ pi jÃtiæ, and onwards. >/ #<[page 111]># %% vivaÂÂa-kappe aneke pi saævaÂÂa-vivaÂÂa-kappe. "{Amu- trÃsiæ}\<*<1>*>/ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ-sukha-dukkha-paÂisaævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto amutra upapÃdiæ. TatrÃpÃsiæ evaæ-nÃmo evaæ- gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ-sukha-dukkha-paÂi- saævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto idhÆpapanno ti" -- iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ aneka-vihitaæ pubbe-nivÃsaæ anussarati. Santi bhante devÃ\<*<2>*>/ yesaæ na sakkà gaïanÃya và saækhÃto\<*<3>*>/ và Ãyuæ\<*<4>*>/ saækhÃtuæ, api ca yasmiæ yasmiæ\<*<5>*>/ atta-bhÃve abhinivuttha-pubbaæ\<*<6>*>/ hoti yadi và rÆpÅsu yadi và arÆpÅsu yadi và sa¤¤Åsu yadi và asa¤¤Åsu yadi và nevasa¤¤i-nÃsa¤¤Åsu, iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ pubbe-nivÃsaæ anussarati. Etad Ãnuttariyaæ bhante pubbe-nivÃsÃnussati- ¤Ãïe. 17. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ yathà Bhagavà dhammaæ deseti sattÃnaæ cutÆpapÃta-¤Ãïe. Idha bhante ekacco Samaïo và BrÃhmaïo và Ãtappam anvÃya padhÃnam anvÃya . . . pe . . . tathÃ-rÆpaæ ceto- samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte\<*<7>*>/ dibbena cakkhunà visuddhena atikkanta-mÃnusakena satte passati cavamÃne uppajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate yathÃ-kammÆpage satte pajÃnÃti: "Ime vata bhonto sattà kÃya-duccaritena samannÃgatà vacÅ-duccaritena samannÃgatà mano-duccaritena samannÃgatà ariyÃnaæ upavÃdakà micchÃ-diÂÂhikà micchÃ-diÂÂhi-kamma-samÃ- dÃnÃ, te kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayam upapannÃ. Ime và pana bhonto sattà kÃya-sucaritena samannÃgatà vacÅ . . . pe . . . mano- sucaritena samannÃgatà ariyÃnaæ anupavÃdakà sammÃ- diÂÂhikà sammÃ-diÂÂhi-kamma-samÃdÃnÃ, te kÃyassa bhedà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr omit down to iti; K pa. 2 So SS Bmr; K sattÃ. 3 So SS; Bmr K saÇkhÃnena; Sum-Scd saÇkhÃtena; Sum-Br saÇkhyÃnena. 4 So Bmr; SS Ãyu; K ayaæ. 5 K omits. 6 So Sc; Sd anivutta-; St anivuttha-; Bmr abhinivuÂÂhapubbo; K abhinivutthapubbo. 7 Cp. D. ii. 95, ante, vol. i., p. 82. >/ #<[page 112]># %<112 SAMPASùDANýYA-SUTTANTA [D. xxviii. 17.>% param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ upapannà ti." Iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkanta-mÃnusakena satte passati cavamÃne upapajjamÃne hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate yathÃ-kammÆpage satte pajÃnÃti. Etad {Ãnuttariyaæ} bhante sattÃnaæ cutÆpapÃta-¤Ãïe. 18. `Aparam pana bhante etad Ãnuttariyaæ yathà Bhagavà dhammaæ deseti iddhi-vidhÃsu. Dve 'mà bhante iddhiyo.\<*<1>*>/ Atthi bhante iddhi yÃ\<*<2>*>/ sÃsavà sa-upadhikà "no ariyà ti" vuccati. Atthi bhante iddhi yÃ\<*<3>*>/ anÃsavà anupadhikà "ariyà ti" vuccati. Katamà ca bhante iddhi yà sÃsavà sa-upadhikà "no ariyà ti" vuccati? Idha bhante ekacco Samaïo và BrÃhmaïo và Ãtappam anvÃya padhÃnam anvÃya anuyogam anvÃya appamÃdam anvÃya sammÃ-manasikÃram anvÃya tathÃ-rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati yathÃ-samÃhite citte aneka-vihitaæ iddhi-vidhaæ paccanubhoti. Eko pi hutvà bahudhà hoti, bahudhà pi hutvà eko hoti, ÃvibhÃvaæ tiro-bhÃvaæ tiro-ku¬¬aæ tiro- pÃkÃraæ tiro-pabbataæ asajjamÃn gacchati seyyathà pi ÃkÃse, paÂhaviyà pi ummujja-nimujjaæ karoti seyyathà pi udake, udake\<*<4>*>/ pi abhijjamÃno\<*<5>*>/ gacchati seyyathà pi paÂhaviyaæ, ÃkÃse pi pallaÇkena kamati\<*<6>*>/ seyyathà pi pakkhi-sakuïo, ime pi candima-suriye evaæ-mahiddhike evaæ-mahÃnubhÃve pÃïinà parimasati\<*<7>*>/ parimajjati, yÃva Brahma-lokà pi kÃyena \<*<8>*>/vasaæ vatteti.\<*<8>*>/ Ayaæ bhante iddhi yÃ\<*<9>*>/ sÃsavà sa-upadhikà "no ariyà ti" vuccati. Katamà ca bhante iddhi yÃ\<*<10>*>/ anÃsavà anupadhikà "ariyà ti" vuccati? Idha bhante bhikkhu sace ÃkaÇkhati -- "PaÂik- kÆle appaÂikkÆla-sa¤¤Å vihareyyan ti," appaÂikkÆla- sa¤¤Å tattha viharati. Sace ÃkaÇkhati -- "AppaÂikkÆle \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS: Bm K iddhi-vidhÃyo. 2 So Sct; Sd vÃ; Bm K omit. 3 So SS: Bm K omit, and below. 4 K omits. 5 Sc asajjamÃno; Sd abhejj-; St abejj-; Bmr K abhijjamÃne. 6 K caÇkamati. 7 Bmr K parÃmasati. 8-8 So SS Bmr; K saævatteti. 9 So SS (St added); Bmr K omit. 10 Sc; Sdt Bmr K omit. >/ #<[page 113]># %% paÂikkÆla-sa¤¤Å vihareyyan ti," paÂikkÆla-sa¤¤Å tattha viharati. Sace ÃkaÇkhati -- "PaÂikkÆle ca appaÂikkÆle ca appaÂikkÆla-sa¤¤Å vihareyyan ti," appaÂikkÆla-sa¤¤Å tattha viharati. Sace ÃkaÇkhati -- "{AppaÂikkÆle} ca paÂikkÆle ca paÂikkÆla-sa¤¤Å vihareyyan ti," paÂikkÆla-sa¤¤Å tattha viharati. Sace ÃkaÇkhati -- "PaÂikkÆla¤ ca appaÂikkÆla¤ ca tad ubhayaæ abhinivajjetvà upekhako\<*<1>*>/ vihareyyaæ sato sampajÃno ti," upekhako tattha viharati sato sam- pajÃno. Ayaæ\<*<2>*>/ bhante iddhi anÃsavà anupadhikà "ariyà ti" vuccati. `Etad Ãnuttariyaæ bhante iddhi-vidhÃsu. Tam\<*<3>*>/ Bhagavà asesam abhijÃnÃti. Tam Bhagavato asesam abhijÃnato uttariæ abhi¤¤eyyaæ n' atthi yad abhijÃnaæ a¤¤o Samaïo và BrÃhmaïo và Bhagavatà bhiyyo 'bhi¤¤ataro assa\<*<4>*>/ yadidaæ iddhi-vidhÃsu. 20. `Yan taæ bhante saddhena kula-puttena pattabbaæ Ãraddha-viriyena thÃmavatà purisa-thÃmena purisa-viriyena purisa-parakkamena purisa-dhorayhena, anuppattaæ tam BhagavatÃ. Na ca bhante Bhagavà kÃmesu kÃma- sukhallikÃnuyoga-yutto\<*<5>*>/ hÅnaæ gammaæ pothujjanikaæ anariyaæ anattha-saæhitaæ, na ca atta-kilamathÃnuyogam anuyutto dukkhaæ anariyaæ anattha-saæhitaæ, catunnaæ\<*<6>*>/ Bhagavà jhÃnÃnaæ abhicetasikÃnaæ diÂÂha-dhamma- sukha-vihÃrÃnaæ nikÃma-lÃbhÅ akiccha-lÃbhÅ akasira-lÃbhÅ. Sace maæ bhante evaæ puccheyya\<*<7>*>/ -- "Kin nu kho Ãvuso SÃriputta, ahesuæ atÅtam addhÃnaæ a¤¤e\<*<8>*>/ Samaïà và BrÃhmaïà và Bhagavatà bhiyyo 'bhi¤¤atarà sambodhiyan ti?" Evaæ puÂÂho ahaæ bhante "No ti" vadeyyaæ. "Kim pan' Ãvuso SÃriputta bhavissanti anÃgatam addhÃnaæ a¤¤e Samaïà và BrÃhmaïà và Bhagavatà bhiyyo 'bhi¤¤atarà sambodhiyan ti?" Evaæ puÂÂho ahaæ bhante "No ti" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr K upekkhako. 2 Bmr K add pana. 3 Cp. 3 and 4. The words are to be understood at the close of each of the 16 Anuttariyas. 4 K natthi. 5 Bmr K -yogam anuyutto. 6 Bmr K add ca. 7 So Bmr; SS K puccheyyaæ. 8 SS a¤¤o (and following words singular); Bmr K a¤¤e. >/ #<[page 114]># %<114 SAMPASùDANýYA-SUTTANTA [D. xxviii. 20.>% vadeyyaæ. "Kim pan' Ãvuso SÃriputta, atth' etarahi a¤¤o\<*<1>*>/ Samaïo và BrÃhmaïo và Bhagavatà bhiyyo '{bhi¤- ¤ataro} sambodhiyan ti?" Evaæ puÂÂho ahaæ bhante "No ti" vadeyyaæ. Sace pana maæ bhante evaæ puccheyya -- "Kin nu kho Ãvuso SÃriputta ahesuæ atÅtam addhÃnaæ a¤¤e Samaïà và BrÃhmaïà và Bhagavatà samasamà sambodhiyan ti?" Evaæ puÂÂho ahaæ bhante "Evan ti" vadeyyaæ. "Kim pan' Ãvuso SÃriputta, bhavis- santi anÃgatam addhÃnaæ a¤¤e Samaïà và BrÃhmaïa và Bhagavatà samasamà sambodhiyan ti?" Evaæ puÂÂho ahaæ bhante "Evan" ti vadeyyaæ. "Kim pan' Ãvuso SÃriputta atth' etarahi a¤¤o Samaïo và BrÃhmaïo Bhagavatà samasamo\<*<2>*>/ sambodhiyan ti?" Evaæ puÂÂho ahaæ bhante "No ti" vadeyyaæ. Sace pana maæ bhante evaæ puccheyya -- "KasmÃ\<*<3>*>/ pan' Ãyasmà SÃriputto ekaccaæ abbhanujÃnÃti ekaccaæ nÃbbhanujÃnÃtÅti\<*<4>*>/?" Evaæ puÂÂho ahaæ bhante evaæ vyÃkareyyaæ -- "Sammukhà me taæ Ãvuso Bhagavato sutaæ, sammukhà paÂiggahÅtaæ: `Ahesuæ atÅtam addhÃnaæ arahanto SammÃ-Sambuddhà mayà samasamà sambodhiyan ti.' Sammukhà me taæ Ãvuso Bhagavato sutaæ, sammukhà paÂiggahÅtaæ: `Bha- vissanti anÃgataæ addhÃnaæ arahanto SammÃ-Sambuddhà mayà samasamà sambodhiyan ti.' Sammukhà me taæ Ãvuso Bhagavato sutaæ, sammukhà paÂiggahÅtaæ: `AÂÂhÃ- nam\<*<5>*>/ etaæ anavakÃso yaæ ekissà loka-dhÃtuyà dve arahanto SammÃ-Sambuddhà apubbaæ acarimaæ uppaj- jeyyuæ. N' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti.' " KaccÃhaæ\<*<6>*>/ bhante \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd Bm have singular in -o throughout the clause; Br plural; Sct K vary between singular and plural in the different terms. See below. 2 This question has been bruoght into the same form as the preceding, though all read plurals. The singular seems required after atthi. Cp. D. xvi. 1. 16. 3 So SS K; Bmr kiæ. 4 So Sct; Sd omits ekaccaæ nÃbbh-; Bm nabbh-; Br K na abbh-. 5 Cp. D. xix. 14. 6 So Sc Bmr; Sdt ekaccÃhaæ; K ki¤cÃhaæ. >/ #<[page 115]># %% evaæ puÂÂho evaæ vyÃkaramÃno vutta-vÃdÅ c' eva\<*<1>*>/ Bhaga- vato homi, na ca Bhagavantaæ abhÆtena abbhÃcikkhÃmi, dhammassa cÃnudhammaæ vyÃkaromi, na ca koci saha- dhammiko vÃdÃnuvÃdo\<*<2>*>/ gÃrayhaæ ÂhÃnaæ\<*<3>*>/ ÃgacchatÅti.' `Taggha tvaæ SÃriputta evaæ puÂÂho evaæ vyÃkara- mÃno vutta-vÃdÅ c' eva mama\<*<4>*>/ hosi, na ca maæ abhÆtena abbhÃcikkhasi, dhammassa cÃnudhammaæ vyÃkarosi, na ca koci sahadhammiko vÃdÃnuvÃdo gÃrayhaæ ÂhÃnaæ ÃgacchatÅti.' 21. Evaæ vutte Ãyasmà UdÃyi Bhagavantaæ etad avoca: `Acchariyaæ bhante abbhutaæ\<*<5>*>/ bhante TathÃgatassa appicchatà santuÂÂhità sallekhatÃ, yatra hi nÃma TathÃgato evaæ mahiddhiko evaæ\<*<6>*>/ mahÃnubhÃvo, atha ca pana na\<*<7>*>/ attÃnaæ {pÃtu-karissati}. Ekameka¤ ce\<*<8>*>/ pi ito bhante dhammaæ a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà attani samanu- passeyyuæ, te tÃvataken' eva paÂÃkaæ parihareyyuæ. Acchariyaæ bhante abbhutaæ bhante TathÃgatassa appic- chatà santuÂÂhità sallekhatÃ, yatra hi nÃma TathÃgato evaæ mahiddhiko evaæ mahÃnubhÃvo, atha ca pana na attÃnaæ {pÃtu-karissatÅti}.' `Passa kho tvaæ UdÃyi: "TathÃgatassa appicchatà santuÂÂhità sallekhatÃ, yatra hi nÃma TathÃgato evaæ mahiddhiko evaæ mahÃnubhÃvo, atha ca pana na attÃnaæ {pÃtu-karissatÅti}."\<*<9>*>/ Ekameka¤ ce pi ito UdÃyi dhammaæ a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà attani samanupasseyyuæ, te tÃvataken' eva {paÂÃkaæ} parihareyyuæ. Passa kho tvaæ UdÃyi: "TathÃgatassa appicchatà santuÂÂhità sallekhatÃ, yatra hi nÃma TathÃgato evaæ mahiddhiko evaæ mahÃnu- bhÃvo, atha ca pana na\<*<10>*>/ attÃnaæ {pÃtu-karissatÅti}." \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr cevÃham; K adds ahaæ. 2 So Bmr K Sum-Br; Sc vÃdÃnupÃvÃdo; Sdt Sum-Scd vÃdÃnupÃto. 3 So SS Bm; Br gÃrayhaÂhÃnaæ; K gÃrayhaÂÂhÃnaæ. 4 Bmr K me. 5 So SS Br; Bm K abbhÆtaæ. 6 SS omit. 7 So SS Sum; Bmr nev; K neva, and below. 8 K ca. 9 Sdt omit this sentence. 10 Sc neva here. >/ #<[page 116]># %<116 SAMPASùDANýYA-SUTTANTA [D. xxviii. 22.>% 22. Atha kho Bhagavà Ãyasmantaæ SÃriputtaæ Ãmante- si: `TasmÃt\<*<1>*>/ iha tvaæ SÃriputta\<*<2>*>/ imaæ dhamma-pari- yÃyaæ abhikkhaïaæ bhÃseyyÃsi bhikkhÆnaæ bhikkhunÅnaæ upÃsakÃnaæ upÃsikÃnaæ. Yesam pi hi\<*<3>*>/ SÃriputta mogha- purisÃnaæ bhavissati TathÃgate kaÇkhà và vimati vÃ, tesam pi imaæ dhamma-pariyÃyaæ sutvà yÃ\<*<4>*>/ TathÃgate kaÇkhà và vimati và sà pahÅyissatÅti.'\<*<5>*>/ Iti h' idaæ Ãyasmà SÃriputto Bhagavato sammukhà sampasÃdaæ pavedesi. Tasmà imassa veyyÃkaraïassa `SampasÃdanÅyan'\<*<6>*>/ t' eva\<*<7>*>/ adhivacanan ti. SampasÃdanÅya-Suttantaæ\<*<8>*>/ Pa¤camaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS Bmr; K yasmà tiha. 2 So Bmr K; SS omit. 3 So Bmr K; SS omit. 4 So SS; Bmr K omit. 5 So Sc K; Sd pahissatÅti; St pahÅss-; Bmr pahiyiss-. 6 So K, and below; SS Bmr sampasÃdaniyan, and below. 7 Br K tveva. 8 SS Sum-Scd-Br SampasÃdaniya-Suttaæ; Bmr SampasÃdaniyaæ nÃma Suttantaæ; K SampasÃdanÅya-Suttaæ. >/ #<[page 117]># %< 117>% [xxix. PÃsÃdika-Suttanta.] Evam me sutaæ. 1. Ekaæ samayaæ Bhagavà Sakkesu viharati. (\<*<1>*>/Vedha¤¤Ã nÃma SakyÃ,\<*<1>*>/ tesaæ ambavane pÃsÃde). Tena kho pana samayena NigaïÂho NÃthaputto\<*<2>*>/ PÃvÃyaæ adhunà kÃla\<*<3>*>/- kato hoti. Tassa kÃlakiriyÃya bhinnà NigaïÂhà dvedhika\<*<4>*>/- jÃtà bhaï¬ana\<*<5>*>/-jÃtà kalaha-jÃtà vivÃdÃpannà a¤¤am- a¤¤aæ mukha-sattÅhi vitÆdantÃ\<*<6>*>/ viharanti -- `\<*<7>*>/Na tvaæ imaæ dhamma-vinayaæ ÃjÃnÃsi, ahaæ imaæ dhamma- vinayaæ ÃjÃnÃmi, kiæ tvaæ imaæ dhamma-vinayaæ ÃjÃnissasi? -- MicchÃ-paÂipanno tvam asi, aham asmi sammÃ-paÂipanno, -- Sahitam me, asahitan te, -- Pure va- canÅyaæ pacchà avaca, {pacchÃ} vacanÅyaæ pure avaca, -- Aviciïïan\<*<8>*>/ te viparÃvattaæ -- ùropito te vÃdo, niggahÅto\<*<9>*>/ 'si -- Cara vÃdappamokkhÃya, nibbeÂhehi và sace pahosÅti.' Vadho yeva kho\<*<10>*>/ ma¤¤e NigaïÂhesu NÃthaputtiyesu vattati.\<*<11>*>/ Ye pi NigaïÂhassa NÃthaputtassa sÃvakà gihÅ \<-------------------------------------------------------------------------- 1-1 Sd (corrected) Vedha¤¤Ãnaæ nÃma SakyÃnaæ. 2 So SS: Bmr K NÃÂa-, and below. Cp. D. xxxiii. 1. 6. 3 Bmr kÃlaæ (and kÃlaæ kir-). 4 St dvedhikÃ. 5 K bhaï¬aka. 6 So St (and Childers); Scd Bmr K Sum vitud. 7 Cp. D. i. 1. 18, ante, vol. i., p. 8. 8 So SS Sum; Bmr K adhiciïïan; D. i. 1.18 aviciïïan. 9 So SS; Bmr K niggahito. 10 Bmr K ko. 11 So SS; Bmr K anuvattati. >/ #<[page 118]># %<118 PùSùDIKA-SUTTANTA [D. xxix. 1.>% odÃta-vasanÃ, te pi\<*<1>*>/ NigaïÂhesu\<*<2>*>/ NÃthaputtiyesu nibbiïïa\<*<3>*>/- rÆpà viratta-rÆpà paÂivÃna-rÆpÃ, yathà taæ durakkhÃte\<*<4>*>/ dhamma-vinaye duppavedite aniyyÃnike\<*<5>*>/ anupasama- saævattanike {asammÃ-sambuddha}-ppavedite bhinna-thÆpe appaÂisaraïe. 2. Atha kho Cundo Samaïuddeso PÃvÃyaæ vassaæ vuttho, yena SÃmagÃmo yen' Ãyasmà ùnando ten' upasaækami, upasaækamitvà Ãyasmantaæ ùnandaæ abhi- vÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Cundo Samaïuddeso Ãyasmantaæ ùnandaæ etad avoca: `NigaïÂho bhante NÃthaputto PÃvÃyaæ adhunà kÃlakato. Tassa kÃlakiriyÃya bhinnà NigaïÂhà dvedhika-jÃtà . . . pe\<*<6>*>/ . . . bhinna-thÆpe appaÂisaraïe ti.' Evaæ vutte Ãyasmà ùnando Cundaæ Samaïuddesaæ etad avoca: `Atthi kho idaæ Ãvuso Cunda kathÃ-pÃbhataæ Bhagavantaæ dassanÃya, ÃyÃm' Ãvuso Cunda, yena Bhagavà ten' upasaækamissÃma, upasaækamitvà etam atthaæ Bhagavato ÃrocessÃmÃti.' `Evaæ bhante ti' kho Cundo Samaïuddeso Ãyasmato ùnandassa paccassosi. 3. Atha kho Ãyasmà ca ùnando Cundo ca Samaïuddeso yena Bhagavà ten' {upasaækamiæsu},\<*<7>*>/ upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ {nisÅdiæsu.} Ekam- antaæ nisinno kho Ãyasmà ùnando Bhagavantam etad avoca: `Ayaæ bhante Cundo Samaïuddeso evam Ãha -- NigaïÂho NÃthaputto PÃvÃyaæ adhunà kÃlakato. Tassa kÃlakiriyÃya bhinnà NigaïÂhà dvedhika-jÃtà . . . pe . . . bhinna-thÆpe appaÂisaraïe ti. `Evaæ h' etaæ Cunda hoti durakkhÃte dhamma-vinaye \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr tesu. 2 SS NigaïÂhiyesu. 3 So St; Scd Sum-Scd nibbinna; Bmr K Sum-Br nibbinda. 4 So SS; Bmr durÃkkhÃte; K durÃkhÃte. 5 Sc always anÅyy-; St anÅy-. 6 So Bmr K; SS repeat the whole. 7 Scd upasaækami. >/ #<[page 119]># %% duppavedite aniyyÃnike anupasama-saævattanike asammÃ- sambuddha-ppavedite. 4. Idha Cunda satthà ca hoti asammÃ-sambuddho; dhammo ca durakkhÃto duppavedito aniyyÃniko anupasama- saævattaniko asammÃsambuddha-ppavedito; sÃvako ca tasmiæ dhamme na dhammÃnudhamma-{paÂipanno} viharati na sÃmÅci-paÂipanno na anudhamma-cÃri, vokkamma ca\<*<1>*>/ tamhà dhammà vattati. So evam assa vacanÅyo -- `Tassa te Ãvuso lÃbhÃ, tassa te suladdhaæ, satthà ca te asammÃ- sambuddho, dhammo ca durakkhÃto duppavedito {aniy- yÃniko} anupasama-saævattaniko asammÃsambuddha-ppa- vedito, tva¤\<*<2>*>/ ca tasmiæ dhamme na dhammÃnudhamma- paÂipanno viharasi na sÃmÅci-paÂipanno na anudhamma- cÃrÅ, vokkamma ca tamhà dhammà vattasÅti.' Iti kho Cunda {satthÃ} pi tattha gÃrayho, dhammo pi tattha gÃrayho, sÃvako ca tattha evaæ pÃsaæso. Yo kho Cunda evarÆpaæ sÃvakaæ evaæ vadeyya -- `Et' Ãyasmà tathà paÂipajjatu yathà te satthÃrà dhammo desito pa¤¤atto ti,' yo ca\<*<3>*>/ samÃdapeti \<*<4>*>/ya¤ ca samÃdapeti\<*<4>*>/ yo ca samÃdapito tathat- tÃya\<*<5>*>/ paÂipajjati, sabbe te bahuæ apu¤¤aæ pasavanti. Taæ kissa hetu? Evaæ h' etaæ Cunda hoti durakkhÃte dhamma-vinaye duppavedite aniyyÃnike anupasama-saæ- vattanike asammÃsambuddha-ppavedite. 5. Idha pana Cunda satthà ca hoti asammÃ-sambuddho, dhammo ca durakkhÃto duppavedito aniyyÃniko anupasama- saævattaniko asammÃsambuddha-ppavedito, {sÃvako} ca tasmiæ dhamme dhammÃnudhamma-paÂipanno viharati sÃmÅci-paÂipanno anudhamma-cÃrÅ, samÃdÃya \<*<6>*>/taæ dham- maæ\<*<6>*>/ vattati.\<*<7>*>/ So evam assa vacanÅyo -- `Tassa te Ãvuso alÃbhÃ, tassa te dulladdhaæ, satthà ca te asammÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bmr K; SS omit. Cp. 6. 2 Sc sÃvako corrected to taæ; Br ta¤, and below. 3 Br adds taæ. 4-4 Sc omits. 5 Sd tathÃttÃya; Bmr tathatthÃya, and below. 6-6 So Bmr K; SS dhammaæ taæ. 7 So SS Bmr; K pavattati. >/ #<[page 120]># %<120 PùSùDIKA-SUTTANTA [D. xxix. 5.>% sambuddho, dhammo ca durakkhÃto duppavedito aniy- yÃniko anupasama-saævattaniko asammÃsambuddha-ppa- vedito, tva¤ ca tasmiæ dhamme dhammÃnudhamma- paÂipanno viharasi sÃmÅci-paÂipanno anudhamma-cÃrÅ, samÃdÃya taæ dhammaæ vattasÅti.' Iti kho Cunda satthà pi tattha gÃrayho, dhammo pi tattha gÃrayho, sÃvako pi tattha evaæ gÃrayho. Yo kho Cunda evarÆpaæ sÃvakaæ evaæ vadeyya -- `Addhà yasmà ¤Ãya-paÂipanno ¤Ãyam ÃrÃdhessatÅti,' yo ca pasaæsati ya¤ ca pasaæsati yo ca pasattho\<*<1>*>/ bhiyyoso-mattÃya viriyaæ Ãrabhati, sabbe te bahuæ apu¤¤aæ pasavanti. Taæ kissa hetu? Evaæ h' etaæ Cunda hoti durakkhÃte dhamma-vinaye duppavedite aniyyÃnike anupasama-saævattanike {asammÃ-sambuddha}- ppavedite. 6. Idha pana Cunda satthà ca hoti SammÃ-Sambuddho dhammo ca svÃkkhÃto suppavedito niyyÃniko upasama- saævattaniko SammÃSambuddha-ppavedito, sÃvako ca tasmiæ dhamme na dhammÃnudhamma-paÂipanno viharati na sÃmÅci-paÂipanno na anudhamma-cÃrÅ, vokkamma ca\<*<2>*>/ tamhà dhammà vattati. So evam assa vacanÅyo -- `Tassa te Ãvuso alÃbhÃ, tassa te dulladdhaæ, satthà ca te SammÃ- Sambuddho, dhammo ca svÃkkhÃto suppavedito niyyÃniko upasama-saævattaniko SammÃSambuddha-ppavedito, tva¤ ca tasmiæ dhamme na dhammÃnudhamma-paÂipanno viharasi na sÃmÅci-paÂipanno na anudhamma-cÃrÅ, vok- kamma ca tamhà dhammà vattasÅti.' Iti kho Cunda satthà pi tattha pÃsaæso, dhammo pi tattha pÃsaæso, sÃvako ca tattha evaæ gÃrayho. Yo kho Cunda evarÆpaæ sÃvakaæ evaæ vadeyya -- `Et' Ãyasmà tathà paÂipajjatu yathà te satthÃrà dhammo desito pa¤¤atto ti,' yo ca samÃdapeti ya¤ ca samÃdapeti yo ca samÃdapito tathattÃya paÂipajjati, sabbe te bahuæ pu¤¤aæ pasavanti. Taæ kissa hetu? Evaæ h' etaæ Cunda hoti svÃkkhÃte dhamma- vinaye suppavedite niyyÃnike upasama-saævattanike SammÃSambuddha-ppavedite. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS; Bmr K pasaæsito. 2 So Bmr K, and below; SS omit. >/ #<[page 121]># %% 7. Idha pana Cunda satthà ca hoti SammÃ-Sambuddho, dhammo ca svÃkkhÃto suppavedito niyyÃniko upasama- saævattaniko SammÃSambuddha-ppavedito, sÃvako ca tasmiæ dhamme dhammÃnudhamma-paÂipanno viharati sÃmÅci-paÂipanno anudhamma-cÃrÅ, samÃdÃya taæ dham- maæ vattati. So evam assa vacanÅyo -- `Tassa te Ãvuso lÃbhÃ, tassa te suladdhaæ, satthà ca te arahaæ {SammÃ-} Sambuddho dhammo ca svÃkkhÃto suppavedito niyyÃniko upasama-saævattaniko SammÃSambuddha-ppavedito, tva¤ ca tasmiæ dhamme dhammÃnudhamma-paÂipanno viharasi, sÃmÅci-paÂipanno anudhamma-cÃrÅ, samÃdÃya taæ dham- maæ vattasÅti.' Iti kho Cunda satthà pi tattha pÃsaæso, dhammo pi tattha pÃsaæso, sÃvako pi tattha evaæ\<*<1>*>/ pÃsaæso. Yo kho Cunda evarÆpaæ sÃvakaæ evaæ vadeyya -- `Addhà yasmà ¤Ãya-paÂipanno {¤Ãyaæ} ÃrÃdhessatÅti,' yo ca pasaæsati ya¤ ca pasaæsati, yo ca pasattho\<*<2>*>/ bhiyyoso- mattÃya viriyaæ Ãrabhati, sabbe te bahuæ pu¤¤aæ pasa- vanti. Taæ kissa hetu? Evaæ h' etaæ Cunda hoti svÃkkhÃte dhamma-vinaye suppavedite niyyÃnike upasama- saævattanike SammÃSambuddha-ppavedite. 8. Idha pana\<*<3>*>/ Cunda satthà ca loke udapÃdi arahaæ SammÃ-Sambuddho, dhammo ca\<*<4>*>/ svÃkkhÃto suppavedito niyyÃniko upasama-saævattaniko SammÃSambuddha-ppa- vedito, avi¤¤Ãpitatthà c' assa\<*<5>*>/ honti sÃvakà saddhamme, \<*<6>*>/na ca tesaæ\<*<6>*>/ kevalaæ paripÆraæ brahmacariyaæ Ãvikataæ hoti uttÃni-kataæ sabba-saÇgÃha-pada-kataæ\<*<8>*>/ sappÃÂihÅra\<*<9>*>/- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scd omit. 2 So also K here; Bmr pasaæsito. 3 So SS; Bm K omit. 4 So SS Bmr; K omits. 5 So SS Bmr; K pissa. 6-6 So Scd; St na va nesaæ; Bmr na ca nesaæ; K nesaæ satthu ca nesaæ. 7 K adhikataæ. 8 So Bm K; Sct saÇgÃha-pada-kataæ (omit sabba); Sd (added below the line) saægÃhapadhÃkataæ; Br saÇgÃhaka; K (note) sabbasaÇgÃhapadagatantipi pÃÂho. 9 Sd K sappÃÂihira. >/ #<[page 122]># %<122 PùSùDIKA-SUTTANTA [D. xxix. 8.>% kataæ yÃvad eva manussehi\<*<1>*>/ suppakÃsitaæ, atha nesaæ satthuno antaradhÃnaæ hoti.\<*<2>*>/ EvarÆpo kho Cunda satthÃ\<*<3>*>/ sÃvakÃnaæ kÃlakato anutappo hoti. Taæ kissa hetu? `Satthà ca\<*<4>*>/ no loke udapÃdi arahaæ SammÃ- Sambuddho, dhammo ca svÃkkhÃto suppavedito niyyÃniko upasama-saævattaniko SammÃSambuddha-ppavedito, avi¤- ¤Ãpitatthà c' amha\<*<5>*>/ saddhamme, na ca no kevalaæ pari- pÆraæ brahmacariyaæ Ãvikataæ\<*<6>*>/ hoti uttÃni-kataæ sabba- saÇgÃha-pada-kataæ\<*<7>*>/ sappÃÂihÅra-kataæ yÃvad eva manus- sehi suppakÃsitaæ, atha no satthuno antaradhÃnaæ hotÅti.'\<*<8>*>/ EvarÆpo kho Cunda satthà sÃvakÃnaæ kÃlakato anutappo hoti. 9. Idha pana Cunda satthà ca loke udapÃdi arahaæ SammÃ-Sambuddho, dhammo ca svÃkkhÃto suppavedito niyyÃniko upasama-saævattaniko SammÃSambuddha-ppa- vedito, vi¤¤Ãpitatthà c' assa honti sÃvakà saddhamme, kevala¤ ca tesaæ paripÆraæ brahmacariyaæ Ãvikataæ hoti uttÃni-kataæ sabba-saÇgÃha-pada-kataæ sappÃÂihÅra-kataæ yÃvad eva manussehi suppakÃsitaæ, atha nesaæ satthuno antaradhÃnaæ hoti. EvarÆpo kho Cunda satthà sÃva- kÃnaæ kÃlakato ananutappo\<*<9>*>/ hoti. Taæ kissa hetu? `Satthà ca\<*<10>*>/ no loke udapÃdi arahaæ SammÃ-Sambuddho, dhammo ca svÃkkhÃto suppavedito niyyÃniko upasama- saævattaniko SammÃSambuddha-ppavedito, vi¤¤Ãpitatthà c' amha saddhamme, kevala¤ ca no paripÆraæ brahma- cariyaæ Ãvikataæ hoti uttÃni-kataæ sabba-saÇgÃha-pada- kataæ sappÃÂihÅra-kataæ yÃvad eva manussehi suppakÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cp. xvi. 3. 8, ante, vol. ii., p. 106. But Sum explains: deva-lokato yÃva manussa-lokà suppakÃsitaæ; and K prints yÃva devamanussehi. Cp. Rhys Davids, Dialogues, II. 234. 2 Br hotÅti. 3 K adds ca, and below. 4 So SS Bm; K hi; Br K omit no. 5 So Sc Bmr; Sdt amhi; K amhÃ, and below. 6 Br ÃvÅkataæ, but Ãvikataæ in 9; SS omit hoti. 7 SS again omit sabba; Sd padaka. 8 So Bm K; SS hoti. 9 K anÃnutappo. 10 K pi, omits ca. >/ #<[page 123]># %% sitaæ, atha no satthuno antaradhÃnaæ hotÅti.'\<*<1>*>/ EvarÆpo kho Cunda satthà sÃvakÃnaæ kÃlakato ananutappo hoti\<*<2>*>/. 10. Etehi ce pi Cunda aÇgehi samannÃgataæ brahma- cariyaæ hoti, no ca kho satthÃ\<*<3>*>/ hoti thero ratta¤¤Æ cira- pabbajito addha-gato vayo anuppatto, evaæ taæ brahma- cariyaæ aparipÆraæ hoti ten' aÇgena.\<*<4>*>/ Yato ca\<*<5>*>/ kho Cunda etehi c' eva\<*<6>*>/ aÇgehi samannÃgataæ brahmacariyaæ hoti, satthà ca hoti thero ratta¤¤Æ cira-pabbajito addha- gato vayo anuppatto, evan taæ brahmacariyaæ paripÆraæ hoti ten' aÇgena. 11. Etehi ce pi Cunda aÇgehi samannÃgataæ brahma- cariyaæ hoti, satthà ca hoti thero ratta¤¤Æ cira-pabbajito addha-gato vayo anuppatto, no ca kho assa therà bhikkhÆ sÃvakà honti vyattÃ\<*<7>*>/ vinÅtÃ\<*<8>*>/ visÃradà patta-yogakkhemÃ, alaæ samakkhÃtuæ saddhammassa, alaæ uppannaæ parappavÃdaæ sahadhammena suniggahÅtaæ\<*<9>*>/ niggahetvà sappÃÂihÃriyaæ dhammaæ desetuæ; evaæ taæ brahma- cariyaæ aparipÆraæ hoti ten' aÇgena. 12. Yato ca kho\<*<10>*>/ Cunda etehi c' eva aÇgehi samannÃ- gataæ brahmacariyaæ hoti, satthà ca hoti thero ratta¤¤Æ cira-pabbajito addha-gato vayo anuppatto, therà c' assa bhikkhÆ sÃvakà honti . . . pe\<*<11>*>/ . . . no ca khv assa majjhimà bhikkhÆ sÃvakà honti . . . pe . . . majjhimà 'ssa\<*<12>*>/ bhikkhÆ sÃvakà honti . . . pe . . . no ca khv assa navà bhikkhÆ sÃvakà honti . . . pe . . . navà c' assa bhikkhÆ sÃvakà honti . . . pe . . . no ca khv assa therà bhikkhuniyo sÃvikà honti . . . pe . . . therà c' assa bhikkhuniyo sÃvikà honti . . . pe . . . no ca khv assa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sc Bmr; K hoti; Sdt antaradhÃnanti. 2 So SS Bmr; K hotÅti. 3 Bmr add ca. 4 K tena tena, and below. 5 K omits. 6 So SS; Bmr K ce pi, and below. 7 Bmr K viyattÃ. Cp. xvi. 3. 7, ante, vol. ii., p. 104. 8 Bmr vinitÃ. 9 So SS; Bmr K -gahitaæ. 10 Br omits. 11 So SS throughout; Bmr K at greater length, and then omit pe. 12 Bmr c' assa; K ca. >/ #<[page 124]># %<124 PùSùDIKA-SUTTANTA [D. xxix. 12.>% majjhimà bhikkhuniyo sÃvikà honti . . . pe . . . majjhimà c' assa {bhikkhuniyo} sÃvikà honti . . . pe . . . no ca khv assa navà bhikkhuniyo sÃvikà honti . . . pe . . . navà c' assa bhikkhuniyo sÃvikà honti . . . pe . . . no ca khv assa upÃsakà sÃvakà honti gihÅ odÃta-vasanà brahmacÃrino . . . pe . . . upÃsakà c' assa sÃvakà honti gihÅ odÃta- vasanà brahmacÃrino . . . pe . . . no ca khv assa upÃsakà sÃvakà honti gihÅ odÃta-vasanà kÃma-bhogino . . . pe . . . upÃsakà c' assa sÃvakà honti gihÅ\<*<1>*>/ odÃta-vasanà kÃma- bhogino . . . pe . . . no ca khv assa upÃsikà sÃvikà honti gihiniyo\<*<2>*>/ odÃta-vasanà brahmacÃriniyo . . . pe . . . upÃsikà c' assa sÃvikà honti gihiniyo odÃta-vasanà brahma- cÃriniyo . . . pe . . . no ca khv assa upÃsikà sÃvikà honti gihiniyo odÃta-vasanà kÃma-bhoginiyo . . . pe . . . upÃsikà c' assa sÃvikà honti gihiniyo odÃta-vasanà kÃma- bhoginiyo . . . pe . . . no ca khv assa brahmacariyaæ iddha¤ c' eva hoti\<*<3>*>/ phÅta¤ ca vitthÃrikaæ bÃhu-ja¤¤aæ\<*<4>*>/ puthu-bhÆtaæ yÃvad eva-manussehi suppakÃsitaæ\<*<5>*>/ . . . pe . . . brahmacariyaæ c' assa hoti iddha¤ c' eva phÅta¤ ca vitthÃrikaæ bÃhu-ja¤¤aæ puthu-bhÆtaæ yÃvad eva manus- sehi suppakÃsitaæ, no ca kho lÃbhagga-yasagga-ppattaæ,\<*<6>*>/ evan taæ brahmacariyaæ aparipÆraæ hoti ten' {aÇgena}. 13. Yato ca kho Cunda etehi c' eva aÇgehi {samannÃgataæ} brahmacariyaæ hoti satthà ca hoti thero ratta¤¤Æ cira- pabbajito addha-gato vayo anuppatto, therà c' assa bhikkhÆ sÃvakà honti vyattà vinÅtà . . . pe . . . sappÃÂihÃriyaæ dhammaæ desetuæ, majjhimà c' assa bhikkhÆ sÃvakà honti, navà c' assa bhikkhÆ sÃvakà honti, therà c' assa bhikkhuniyo sÃvikà honti, majjhimà c' assa bhikkhuniyo sÃvikà honti, navà c' assa bhikkhuniyo sÃvikà honti, upÃsakà c' assa sÃvakà honti gihÅ odÃta-vasanà brahma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS always gihi; Bm gÅhi; Br K gihÅ. 2 So Br; SS gihi (as always); Bm gÅhiniyo; K gihinÅ. 3 Bmr K hoti before iddha¤. Cp. D. xvi. 3. 8, ante, vol. ii., p. 106. 4 So SS Bmr; K bahu-. 5 Cp. D. xvi. 3. 8, ante, vol. ii., p. 106. 6 Sc -yasappattam; Bm yasaggapattaæ; Br -saggappattaæ. >/ #<[page 125]># %% cÃrino, upÃsakà c' assa sÃvakà honti gihÅ odÃta-vasanà kÃma-bhogino, upÃsikà c' assa sÃvikà honti gihiniyo odÃta- vasanà brahmacÃriniyo, upÃsikà c' assa sÃvikà honti gihiniyo odÃta-vasanà kÃma-bhoginiyo, brahmacariyaæ c' assa hoti iddha¤ c' eva phÅta¤ ca vitthÃrikaæ bÃhu- ja¤¤aæ puthu-bhÆtaæ yÃvad eva manussehi suppakÃsitaæ lÃbhagga-yasagga\<*<1>*>/-ppatta¤ ca, evaæ taæ brahmacariyaæ paripÆraæ hoti ten' aÇgena. 14. Ahaæ kho pana Cunda etarahi satthà loke uppanno arahaæ SammÃ-Sambuddho, dhammo ca svÃkkhÃto suppavedito niyyÃniko upasama-saævattaniko SammÃ- Sambuddha-ppavedito, vi¤¤Ãpitatthà ca me sÃvakà sad- dhamme, kevala¤ ca tesaæ paripÆraæ brahmacariyaæ Ãvikataæ\<*<2>*>/ uttÃni-kataæ saÇgÃha\<*<3>*>/-pada-kataæ sappÃÂihÅra- kataæ yÃvad eva manussehi suppakÃsitaæ. Ahaæ kho pana Cunda etarahi satthà thero ratta¤¤Æ cira-pabbajito addha-gato vayo anuppatto. 15. Santi kho pana me\<*<4>*>/ Cunda etarahi therà bhikkhÆ sÃvakÃ\<*<5>*>/ vyattà vinÅtà visÃradà patta-yoga-kkhemÃ, alaæ samakkhÃtuæ saddhammassa, alaæ uppannaæ para- ppavÃdaæ sahadhammena\<*<6>*>/ suniggahÅtaæ niggahetvà sap- pÃÂihÃriyaæ dhammaæ desetuæ. Santi kho pana me Cunda majjhimà bhikkhÆ sÃvakà vyattÃ.\<*<7>*>/ Santi kho pana me Cunda etarahi navà bhikkhÆ sÃvakÃ. Santi kho pana me Cunda etarahi therà bhikkhuniyo sÃvikÃ. Santi kho pana me Cunda etarahi majjhimà bhikkhuniyo sÃvikÃ. Santi kho pana me Cunda \<*<8>*>/etarahi navÃ\<*<8>*>/ bhikkhuniyo sÃvikÃ. Santi kho pana me Cunda etarahi upÃsakà sÃvakà gihÅ odÃta-vasanà brahmacÃrino. Santi kho pana me Cunda etarahi upÃsakà sÃvakà gihÅ odÃta-vasanà kÃma- bhogino. Santi kho pana me Cunda etarahi upÃsikà sÃvikà gihiniyo odÃta-vasanà brahmacÃriniyo. Santi kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr omit. 2 K inserts hoti. 3 So SS K; Bmr sabbasaÇgÃha. 4 Sd omits. 5 Br K insert honti. 6 Bmr sahadhammehi. 7 So SS; Bmr K omit; the rest to be supplied, without pe. 8-8 So Bmr K (as before); SS navà etarahi. >/ #<[page 126]># %<126 PùSùDIKA-SUTTANTA [D. xxix. 15.>% pana me Cunda etarahi upÃsikà sÃvikà gihiniyo odÃta- vasanà kÃma-bhoginiyo . . . pe . . . etarahi kho pana me Cunda brahmacariyaæ iddha¤ ca phÅta¤ ca vitthÃrikaæ bÃhu-ja¤¤aæ puthu-bhÆtaæ {yÃvad} eva manussehi sup- pakÃsitaæ. 16. YÃvatà kho Cunda etarahi satthÃro loke uppannÃ, nÃhaæ Cunda a¤¤aæ ekaæ\<*<1>*>/ satthÃram pi samanupassÃmi evaæ lÃbhagga-yasagga-ppattaæ yatharivÃhaæ.\<*<2>*>/ YÃvatà kho\<*<3>*>/ Cunda etarahi saæghÃ\<*<4>*>/ và gaïÃ\<*<4>*>/ loke uppannÃ,\<*<4>*>/ nÃhaæ Cunda a¤¤aæ ekaæ saæghaæ pi samanupassÃmi evaæ lÃbhagga-yasagga-ppattaæ yathariva\<*<5>*>/ Cunda bhikkhu- saÇgho. Yaæ kho taæ\<*<6>*>/ Cunda sammÃ-vadamÃno vadeyya -- `SabbÃkÃra-sampannaæ sabbÃkÃra-paripÆraæ anÆnaæ anadhikaæ svÃkkhÃtaæ kevala-paripÆraæ brahmacariyaæ suppakÃsitan ti,' idam eva taæ sammÃ-vadamÃno vadeyya -- `SabbÃkÃra-sampannaæ . . . pe . . . brahmacariyaæ suppakÃsitan ti.' Uddako sudaæ\<*<7>*>/ Cunda RÃmaputto evaæ vÃcaæ bhÃsati: `Passan na passatÅti.'\<*<8>*>/ Ki¤ ca\<*<9>*>/ passan na passatÅti? \<*<10>*>/ Khurassa sÃdhu-nisitassa talam assa passati, dhÃra¤ ca kho tassa na\<*<11>*>/ passati. Idaæ vuccati Cunda -- `Passan na passatÅti.' Taæ\<*<12>*>/ kho pan' etaæ Cunda -- Uddakena RÃmaputtena bhÃsitaæ hÅnaæ gammaæ pothuj- janikaæ anariyaæ anattha-saæhitaæ \<*<13>*>/khuram eva san- dhÃya.\<*<13>*>/ Ya¤ ca taæ\<*<14>*>/ Cunda sammÃ-vadamÃno vadeyya -- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scd Bmr eka-; St K ekaæ. 2 Sdt add Cunda. 3 Bmr add pana; K pana me. 4-4-4 So SS; Bmr K all singular, saÇgho, gaïo, uppanno. 5 Bmr yatharivÃhaæ. 6 Bmr omit. 7 So SS K Sum; Bmr udakÃpuraæ. 8 Sdt passan na passÃmÅti: Sc passantapassaviti; Bmr K passaæ na passatÅti. 9 So SS Bmr; K ci. 10 SS add ca (St cak). 11 So Sct; Sd kotassanaæ; Bmr khv assa na; K khurassa na. 12 Sdt omit down to evaæ; Sc K taæ; Bmr yaæ. 13-13 So Bmr K; Sc khuracundamevasandhÃ. 14 So Sc; Bmr K cetaæ. >/ #<[page 127]># %% `Passaæ na passatÅti,' idam eva taæ sammÃ-vadamÃno vadeyya -- `Passaæ na passatÅti.' {Ki¤ ca} passaæ na pas- satÅti? Evaæ sabbÃkÃra-sampannaæ sabbÃkÃra-paripÆraæ anÆnaæ anadhikaæ svÃkkhÃtaæ kevala-paripÆraæ brahma- cariyaæ suppakÃsitan ti. Iti h' etaæ passati,\<*<1>*>/ idam ettha apaka¬¬heyya, evan taæ parisuddhataraæ assÃti. Iti h' etaæ na passati,\<*<2>*>/ idam ettha upaka¬¬heyya, evan taæ paripÆraæ\<*<3>*>/ assÃti. Iti h' etaæ na passati, idaæ vuccati -- `Passaæ na passatÅti.' Yaæ kho taæ Cunda sammÃ- vadamÃno vadeyya -- `SabbÃkÃra-sampannaæ . . . pe . . . brahmacariyaæ suppakÃsitan ti,' idam etaæ\<*<4>*>/ sammÃ- vadamÃno vadeyya -- `SabbÃkÃra-sampannaæ sabbÃkÃra- paripÆraæ anÆnaæ anadhikaæ svÃkkhÃtaæ kevala-pari- pÆraæ brahmacariyaæ suppakÃsitan ti.' 17. \<*<5>*>/TasmÃt iha Cunda ye vo\<*<6>*>/ mayà dhammÃ\<*<7>*>/ abhi¤¤Ã desitÃ, tattha sabbeh' eva saÇgamma samÃgamma atthena atthaæ vya¤janena vya¤janaæ saÇgÃyitabbaæ na viva- ditabbaæ,\<*<8>*>/ yathayidaæ brahmacariyaæ addhaniyaæ assa cira-ÂÂhitikaæ, tad assa\<*<9>*>/ bahujana-hitÃya bahujana-sukhÃya lokÃnukampÃya atthÃya hitÃya sukhÃya deva-manussÃnaæ. Katame ca te\<*<10>*>/ Cunda mayà dhammÃ\<*<11>*>/ abhi¤¤Ã desità yattha sabbeh' eva saÇgamma samÃgamma atthena atthaæ vya¤janena vya¤janaæ saÇgÃyitabbaæ na vivaditabbaæ, yathayidaæ brahmacariyaæ addhaniyaæ assa cira-ÂÂhiti- kaæ, tad assa bahujana-hitÃya bahujana-sukhÃya {lokÃnu- kampÃya} atthÃya hitÃya sukhÃya deva-manussÃnaæ? SeyyathÅdaæ cattÃro satipaÂÂhÃnÃ, cattÃro samma-{ppadhÃnÃ,} cattÃro iddhi-pÃdÃ, pa¤c' indriyÃni, pa¤ca balÃni, satta \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS; Bmr K na passatÅti. 2 So SS; Bmr K passatÅti. 3 So SS; Bmr K parisuddhataraæ. 4 Bmr idam eva taæ. 5 Cp. D. xvi. 3. 50, ante, vol. ii., p. 120. 6 K te. 7 Bmr omit. 8 K viparitabbaæ, and below. 9 K asseva. 10 Bmr vo. 11 So SS; Bmr K dhammà mayÃ. >/ #<[page 128]># %<128 PùSùDIKA-SUTTANTA [D. xxix. 17.>% bojjhaÇgÃ,\<*<1>*>/ ariyo aÂÂhaÇgiko Maggo. Ime kho te Cunda dhammà mayà abhi¤¤Ã desitÃ, yattha sabbeh' eva saæ- gamma samÃgamma atthena atthaæ vya¤janena vya¤janaæ saÇgÃyitabbaæ na vivaditabbaæ, yathayidaæ brahma- cariyaæ addhaniyaæ assa cira-{ÂÂhitikaæ}, tad assa bahujana-hitÃya bahujana-sukhÃya lokÃnukampÃya atthÃya hitÃya sukhÃya deva-manussÃnaæ. 18. Tesa¤ ca vo\<*<2>*>/ Cunda samaggÃnaæ sammodamÃnÃnaæ avivadamÃnÃnaæ sikkhitabbaæ,\<*<3>*>/ a¤¤ataro sabrahmacÃrÅ saÇghe dhammaæ bhÃseyya. Tatra ce tumhÃkaæ evam assa -- `Ayaæ kho\<*<4>*>/ Ãyasmà attha¤ c' eva micchà {gaïhÃti}, vya¤janÃni ca micchà ropetÅti,'\<*<5>*>/ tassa n' eva abhinandi- tabbaæ na paÂikkositabbaæ. Anabhinanditvà appaÂikko- sitvà so evam assa vacanÅyo -- `Imassa nu kho Ãvuso atthassa imÃni vÃ\<*<6>*>/ vya¤janÃni etÃni và vya¤janÃni, katamÃni opÃyikatarÃni; imesaæ vÃ\<*<7>*>/ vya¤janÃnaæ ayaæ vÃ\<*<8>*>/ attho eso và attho, katamo\<*<9>*>/ opÃyikataro ti?' So ce evaæ vadeyya -- `Imassa kho Ãvuso atthassa imÃn' eva vya¤janÃni opÃyikatarÃni yÃni c' eva\<*<10>*>/ etÃni, imesaæ vya¤janÃnaæ ayam eva attho opÃyikataro yo\<*<11>*>/ c' eva eso ti,' so n' eva ussÃdetabbo\<*<12>*>/ na apasÃdetabbo.\<*<13>*>/ AnussÃ- detvà \<*<14>*>/na apasÃdetvÃ\<*<14>*>/ so va\<*<15>*>/ sÃdhukaæ sa¤¤Ãpetabbo, tassa ca atthassa tesa¤ ca vya¤janÃnaæ nisantiyÃ. 19. Aparo pi ce Cunda sabrahmacÃrÅ saÇghe dhammaæ bhÃseyya. Tatra\<*<16>*>/ ce tumhÃkaæ evam assa -- `Ayaæ kho Ãyasmà atthaæ hi kho\<*<17>*>/ micchà gaïhÃti, vya¤janÃni \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K sambojjhaÇgÃ. 2 K kho. 3 So Bmr K; SS sikkhataæ. 4 K inserts Ãvuso. 5 K rocetÅti, and below. 6 K omits. 7 So Bmr K; Scdt omit. 8 So Sdt Bmr K; Sc omits. 9 Br adds vÃ. 10 So Sd K; Sc yÃni ce; Bm Sum-Bm yÃceva; Br ya¤ceva. 11 So K; SS Br ya¤; Bm yÃ. 12 So SS K Sum-Scd; Bmr Sum-Br ussÃretabbo, and after. 13 So SS K; Bmr apasÃretabbo, and after. 14-14 So SS; Bmr K anap-. 15 So SS; Bmr K sveva. 16 So Bmr K; SS tattha. 17 K omits. >/ #<[page 129]># %% sammà ropetÅti,' tassa n' eva abhinanditabbaæ na paÂik- kositabbaæ. Anabhinanditvà appaÂikkositvà so evam assa vacanÅyo -- `Imesaæ nu kho Ãvuso vya¤janÃnaæ ayaæ và attho eso và attho, katamo opÃyikataro ti?' So ce evaæ vadeyya -- `Imesaæ\<*<1>*>/ kho Ãvuso vya¤janÃnaæ ayam eva attho opÃyikataro, yo\<*<2>*>/ c' eva eso ti,' so n' eva ussÃdetabbo na apasÃdetabbo. AnussÃdetvà anapasÃdetvà so yeva\<*<3>*>/ sÃdhukaæ sa¤¤Ãpetabbo tass' ev'\<*<4>*>/ atthassa\<*<5>*>/ nisantiyÃ. 20. Aparo pi ce Cunda sabrahmacÃrÅ saÇghe\<*<6>*>/ dhammaæ bhÃseyya, tatra ce tumhÃkaæ evam assa -- `Ayaæ kho Ãyasmà atthaæ hi kho sammà gaïhÃti, vya¤janÃni micchà ropetÅti,' tassa n' eva abhinanditabbaæ na paÂikkositabbaæ. Anabhinanditvà appaÂikkositvà so evam assa vacanÅyo -- `Imassa nu kho Ãvuso atthassa imÃni ca\<*<7>*>/ vya¤janÃni etÃni vÃ\<*<8>*>/ vya¤janÃni, katamÃni opÃyikatarÃnÅti?' So ce evaæ vadeyya -- `Imassa nu\<*<9>*>/ kho\<*<10>*>/ Ãvuso atthassa imÃn' eva vya¤janÃni opÃyikatarÃni, yÃni\<*<11>*>/ c' eva etÃnÅti,' so n' eva ussÃdetabbo na apasÃdetabbo. AnussÃdetvà anapasÃ- detvà so yeva sÃdhukaæ sa¤¤Ãpetabbo tesaæ ¤eva vya¤- janÃnaæ nisantiyÃ. 21. Aparo pi ce Cunda sabrahmacÃrÅ saÇghe dhammaæ bhÃseyya, tatra ce tumhÃkaæ evam assa -- `Ayaæ kho Ãyasmà atthaæ ¤eva sammà gaïhÃti, vya¤janÃni sammà ropetÅti,' tassa `SÃdhÆti' bhÃsitaæ abhinanditabbaæ anumoditabbaæ. Tassa\<*<12>*>/ `SÃdhÆti' bhÃsitaæ abhinan- ditvà anumoditvà so evam assa vacanÅyo -- `LÃbhà no Ãvuso, suladdhaæ no Ãvuso, ye mayaæ Ãyasmantaæ tÃdisaæ sabrahmacÃriæ passÃma\<*<13>*>/ evaæ atthÆpetaæ vya¤- janÆpetan ti.' 22. Navaæ\<*<14>*>/ ahaæ Cunda diÂÂha-dhammikÃnaæ yeva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr tesaæ; K adds nu. 2 Bm yÃ; Br ya¤. 3 Bmr K sveva, and below. 4 K tassa ca. 5 Sc adds tesa¤ ca vya¤janÃnaæ. 6 SS insert vÃ. 7 Bmr K imÃn' eva. 8 Bmr omit. 9 Bmr omit. 10 K khv. 11 Bmr yÃ. 12 SS omit. 13 K sarissÃma. 14 So Sct; Sd namo; Bmr K na vo. >/ #<[page 130]># %<130 PùSùDIKA-SUTTANTA [D. xxix. 22.>% ÃsavÃnaæ saævarÃya dhammaæ desemi. Na panÃhaæ Cunda samparÃyikÃnaæ yeva ÃsavÃnaæ paÂighÃtÃya dhammaæ desemi, diÂÂha-dhammikÃnaæ c' evÃhaæ\<*<1>*>/ Cunda ÃsavÃnaæ saævarÃya dhammaæ desemi samparÃyikÃna¤ ca ÃsavÃnaæ paÂighÃtÃya.\<*<2>*>/ TasmÃt iha Cunda yaæ vo mayà cÅvaraæ anu¤¤Ãtaæ, alaæ vo taæ yÃvad eva sÅtassa paÂighÃtÃya, uïhassa paÂighÃtÃya, ¬aæsa-makasa-vÃtÃtapa- siriæsapa\<*<3>*>/-samphassÃnaæ paÂighÃtÃya yÃvad eva hiri- kopÅna-paÂicchÃdanatthaæ. Yo vo mayà piï¬apÃto anu¤- ¤Ãto, alaæ vo so yÃvad eva imassa kÃyassa Âhitiyà yÃpanÃya vihiæsÆparatiyà brahmacariyÃnuggahÃya -- `Iti purÃïa¤ ca vedanaæ paÂihaÇkhÃmi nava¤ ca vedanaæ na {uppÃdessÃmi}, yÃtrÃ\<*<4>*>/ ca me bhavissati anavajjatà ca phÃsu- vihÃro cÃti.' Yaæ vo mayà senÃsanaæ anu¤¤Ãtaæ, alaæ vo taæ yÃvad eva sÅtassa paÂighÃtÃya uïhassa paÂighÃtÃya daæsa-makasa-{vÃtÃtapa}-siriæsapa-samphassÃnaæ paÂighÃ- tÃya yÃvad eva utu-parissaya-vinodakaæ paÂisallÃïÃ- rÃmatthaæ. Yo vo mayà {gilÃna-paccaya}-bhesajja-parik- khÃro anu¤¤Ãto, alaæ vo so yÃvad eva uppannÃnaæ veyyÃbÃdhikÃnaæ vedanÃnaæ paÂighÃtÃya abyÃpajjha- paramatÃyÃti. 23. èhÃnaæ kho pan' etaæ Cunda vijjati, yaæ a¤¤a-tit- thiyà paribbÃjakà evaæ vadeyyuæ -- `SukhallikÃnuyogam anuyuttà Samaïà Sakya-puttiyà viharantÅti.' Evaæ vÃdino\<*<5>*>/ Cunda a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà evam assu vacanÅyà -- `Katamo so Ãvuso sukhallikÃnuyogo? Sukh- allikÃnuyogà pi hi bahÆ aneka-vihità nÃna-ppakÃrakà ti.' CattÃro 'me Cunda sukhallikÃnuyogÃ\<*<6>*>/ hÅnà gammà pothuj- janikà anariyà anattha-saæhità na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattanti. Katame cattÃro? Idha Cunda ekacco bÃlo pÃïe\<*<7>*>/ vadhitvà attÃnaæ sukheti pÅïeti, ayaæ paÂhamo sukhallikÃnuyogo. Puna ca paraæ Cunda idh' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sc Bmr K; Sdt cÃhaæ. 2 Sc inserts dhammaæ desemi. 3 Bmr sarisapa. 4 Bm yatrÃ. 5 K vadamÃnÃ. 6 Cp. Vin. i., p. 10. 7 Bmr pÃïÃni. >/ #<[page 131]># %% ekacco adinnaæ Ãdiyitvà attÃnaæ sukheti pÅïeti, ayaæ dutiyo sukhallikÃnuyogo. Puna ca paraæ Cunda idh' ekacco musÃ-bhaïitvà attÃnaæ sukheti pÅïeti, ayaæ tatiyo sukhallikÃnuyogo. Puna ca paraæ Cunda idh' ekacco pa¤cahi kÃma-guïehi samappito samaÇgi-bhÆto parivÃreti,\<*<1>*>/ ayaæ catuttho sukhallikÃnuyogo. Ime kho Cunda cattÃro sukhallikÃnuyogà hÅnà gammà pothujjanikà anariyà anattha-saæhità na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattanti. 24. èhÃnaæ kho pan' etaæ Cunda vijjati, yaæ a¤¤a- titthiyà evaæ puccheyyuæ\<*<2>*>/ -- `Ime cattÃro sukhallikÃnu- yoge anuyuttà Samaïà Sakya-puttiyà viharantÅti?' Te\<*<3>*>/ `Mà h' evan 'ti 'ssu vacanÅyÃ, na vo te\<*<4>*>/ sammà {vadamÃnÃ} vadeyyuæ, \<*<5>*>/abbhÃcikkheyyuæ vo te\<*<6>*>/ asatà abhÆtena. CattÃro 'me Cunda sukhallikÃnuyogà ekanta\<*<7>*>/-nibbidÃya virÃgÃya nirodhÃya upasamÃya abhi¤¤Ãya sambodhÃya nibbÃnÃya saævattanti. Katame cattÃro? Idha Cunda bhikkhu\<*<8>*>/ vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ {savicÃraæ} vivekajaæ pÅti-sukhaæ paÂhama- jjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayaæ paÂhamo sukhallik- Ãnuyogo. Puna ca paraæ Cunda bhikkhu vitakka- vicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅti-sukhaæ dutiya-jjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayaæ dutiyo sukhallikÃnuyogo. Puna ca paraæ Cunda bhikkhu pÅtiyà ca virÃgà . . . pe . . . ayaæ tatiyo sukhallikÃnuyogo. Puna ca paraæ Cunda bhikkhu sukhassa ca pahÃnà . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS; Bmr K paricÃreti; cp. D. i. 3.20 (vol. i., p. 36), xiv. 1. 20, 2.4 (vol. ii., pp. 13, 23). 2 So SS; Bmr K vadeyyum. 3 Bmr K add vo. 4 So SS; Bmr K te vo, and onwards. 5 So Sc Bmr; Sd K add na; Sd omits abbhÃc-; St inserts na after abbhÃc-. 6 Bmr omit na and vo te. 7 K ekantaæ, and below. 8 K omits. For the following passage cp. D. i. 3. 21-22; ii. 75-81; ix. 10-13; xvii. 2. 3. >/ #<[page 132]># %<132 PùSùDIKA-SUTTANTA [D. xxix. 24.>% pe . . . ayaæ catuttho sukhallikÃnuyogo. Ime kho Cunda cattÃro sukhallikÃnuyogà ekanta-nibbidÃya virÃgÃya nirodh- Ãya upasamÃya abhi¤¤Ãya sambodhÃya nibbÃnÃya saævat- tanti. èhÃnaæ kho pan' etaæ Cunda vijjati yaæ a¤¤a- titthiyà paribbÃjakà evaæ vadeyyuæ -- `Ime\<*<1>*>/ cattÃro sukhallikÃnuyoge anuyuttà Samaïà Sakya-puttiyà viharan- tÅti.' Te\<*<2>*>/ `Evan' ti 'ssu vacanÅyÃ, sammà vo te vadamÃnà vadeyyuæ, na vo te abbhÃcikkheyyuæ asatà abhÆtena. 25. èhÃnaæ kho pan' etaæ Cunda vijjati yaæ a¤¤a titthiyà paribbÃjakà evaæ vadeyyuæ -- `Ime pana Ãvuso cattÃro sukhallikÃnuyoge anuyuttÃnaæ viharataæ kati phalÃni kat' Ãnisaæsà pÃÂikaÇkhà ti?' {Evaæ-vÃdino} Cunda a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà evam assu vacanÅyà -- `Ime kho Ãvuso cattÃro sukhallikÃnuyoge anuyuttÃnaæ viharataæ cattÃri phalÃni cattÃro Ãnisaæsà pÃÂikaÇkhÃ. Katame cattÃro? Idh' Ãvuso bhikkhu tiïïaæ saæyo- janÃnaæ parikkhayà sotÃpanno\<*<3>*>/ hoti avinipÃta-dhammo niyato sambodhi-parÃyano. Idaæ paÂhamaæ phalaæ paÂhamo Ãnisaæso. Puna ca paraæ Ãvuso bhikkhu tiïïaæ saæyojanÃnaæ parikkhayà rÃga-dosa-mohÃnaæ tanuttà {sakadÃgÃmÅ}\<*<4>*>/ hoti sakid eva imaæ lokaæ Ãgantvà dukkhass' antaæ karoti. Idaæ dutiyaæ phalaæ dutiyo Ãnisaæso. Puna ca paraæ Ãvuso bhikkhu pa¤cannaæ orambhÃgiyÃnaæ saæyojanÃnaæ parikkhayà opapÃtiko\<*<5>*>/ hoti tattha parinibbÃyÅ anÃvatti-dhammo tasmà lokÃ.\<*<6>*>/ Idaæ tatiyaæ phalaæ tatiyo Ãnisaæso. Puna ca paraæ Ãvuso bhikkhu ÃsavÃnam khayà anÃsavaæ ceto-vimuttim pa¤¤Ã-vimuttiæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati. Idaæ catutthaæ phalaæ catuttho Ãnisaæso. Ime kho Ãvuso cattÃro sukhallikÃnu- yoge anuyuttÃnaæ viharataæ imÃni cattÃri phalÃni cattÃro Ãnisaæsà pÃÂikaÇkhà ti.' 26. èhÃnaæ kho pan' etaæ Cunda vijjati yaæ a¤¤a- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K adds kho. 2 Bmr K add vo. 3 Cp. D. xvi. 2. 7, vol. ii., p. 92; xix. 62, ibid, p. 252. 4 Ibid. 5 Ibid. 6 SS Bmr (but not K) insert ti. >/ #<[page 133]># %% titthiyà paribbÃjakà evaæ vadeyyuæ -- `AÂÂhita-dhammà Samaïà SÃkya-puttiyà viharantÅti.' {Evaæ-vÃdino} Cunda a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà evam assu vacanÅyà -- `Atthi kho Ãvuso tena Bhagavatà jÃnatà passatà arahatà SammÃ- Sambuddhena sÃvakÃnaæ dhammà desità pa¤¤attà {yÃva-} jÅvaæ anatikkamanÅyÃ. Seyyathà pi Ãvuso inda-khÅlo\<*<1>*>/ và ayo-khÅlo và gambhÅra-nemo sunikhÃto\<*<2>*>/ acalo asampavedhÅ, evam eva kho Ãvuso tena Bhagavatà jÃnatà passatà arahatà SammÃ-Sambuddhena sÃvakÃnaæ dhammà desità pa¤¤attà {yÃva-}jÅvaæ anatikkamanÅyÃ. Yo so Ãvuso bhikkhu arahaæ khÅïÃsavo vusitavà kata-karaïÅyo ohita-bhÃro anuppatta- sadattho {parikkhÅïa}-bhava-saæyojano sammad-a¤¤Ã vimutto, abhabbo so nava ÂhÃnÃni ajjhÃcarituæ. \<*<3>*>/Abhabbo Ãvuso khÅïÃsavo bhikkhu sa¤cicca pÃïaæ jÅvità voropetuæ. Abhabbo khÅïÃsavo bhikkhu adinnaæ theyya- saækhÃtaæ ÃdÃtuæ.\<*<4>*>/ Abhabbo khÅïÃsavo bhikkhu methunaæ dhammaæ paÂisevituæ. Abhabbo khÅïÃsavo bhikkhu sampajÃna-musà bhÃsituæ.\<*<5>*>/ Abhabbo khÅïÃsavo bhikkhu sannidhi-kÃrakaæ\<*<6>*>/ kÃme paribhu¤jituæ, seyyathà pi pubbe agÃriya\<*<7>*>/-bhÆto. Abhabbo khÅïÃsavo bhikkhu chandÃgatiæ\<*<8>*>/ gantuæ. Abhabbo khÅïÃsavo bhikkhu dosÃ- gatiæ gantuæ. Abhabbo khÅïÃsavo bhikkhu mohÃgatiæ gantuæ. Abhabbo khÅïÃsavo bhikkhu bhayÃgatiæ gantuæ. Yo so Ãvuso bhikkhu arahaæ khÅïÃsavo vusitavà kata- karaïÅyo ohita-bhÃro anuppatta-sadattho parikkhÅïa-bhava- saæyojano sammad-a¤¤Ã vimutto, abhabbo so\<*<9>*>/ imÃni nava ÂhÃnÃni ajjhÃcaritun ti.'\<*<10>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cp. S. v., p. 444. 2 So SS Bm; K sunikkhitto. 3 The first five abhabbaÂÂhÃnas are enumerated in D. xxxiii. 2.1 (x), and recur in A. iv. 370, where these nine are also given. 4 So SS; Bmr K Ãdiyituæ. 5 K musÃvÃdam bhÃsituæ. 6 K -kÃraka-. 7 So SS; Bm Sum agÃrika-; Br ÃgÃrika-; K ÃgÃriya. 8 Cp. these four agatis in D. xxxi. 4, and xxxiii. 1.11 (xix). 9 So Bmr; SS Ãvuso; K kho so. 10 Bmr omit ti. >/ #<[page 134]># %<134 PùSùDIKA-SUTTANTA [D. xxix. 27.>% 27. èhÃnaæ kho pan' etaæ Cunda vijjati yaæ a¤¤a- titthiyà paribbÃjakà evaæ vadeyyuæ -- `AtÅtaæ kho addhÃ- naæ Ãrabbha Samaïo Gotamo atÅrakaæ ¤Ãïa-dassanaæ pa¤¤Ãpeti,\<*<1>*>/ no ca kho anÃgataæ addhÃnaæ Ãrabbha atÅrakaæ ¤Ãïa-dassanaæ pa¤¤Ãpeti; tayidaæ kiæ su \<*<2>*>/tayidaæ kathaæ sÆti?'\<*<2>*>/ Ten' eva\<*<3>*>/ a¤¤a-titthiyà paribbÃ- jakà a¤¤a-vihitakena ¤Ãïa-dassanena a¤¤a-vihitakaæ ¤Ãïa- dassanaæ\<*<4>*>/ pa¤¤Ãpetabbaæ ma¤¤anti, yatheriva bÃlà avyattÃ. AtÅtaæ kho Cunda addhÃnaæ Ãrabbha TathÃga- tassa satÃnusÃri-vi¤¤Ãïaæ\<*<5>*>/ hoti. So yÃvatakaæ ÃkaÇkhati tÃvatakaæ anussarati. AnÃgata¤ ca kho addhÃnaæ Ãrabbha TathÃgatassa bodhijaæ ¤Ãïaæ uppajjati -- `Ayam antimà jÃti, n' atthi dÃni punabbhavo ti.' 28. AtÅta¤ ce pi\<*<6>*>/ Cunda hoti abhÆtaæ atacchaæ anattha- saæhitaæ, na taæ TathÃgato vyÃkaroti. AtÅtaæ ce pi Cunda hoti bhÆtaæ tacchaæ anattha-saæhitaæ, tam pi TathÃgato na vyÃkaroti. AtÅtaæ ce pi\<*<7>*>/ Cunda hoti bhÆtaæ tacchaæ attha-saæhitaæ, tatra\<*<8>*>/ kÃla¤¤Æ hoti TathÃgato\<*<9>*>/ tassa pa¤hassa veyyÃkaraïÃya. AnÃgataæ ce pi Cunda hoti abhÆtaæ\<*<10>*>/ atacchaæ\<*<11>*>/ anattha-saæhitaæ,\<*<12>*>/ na taæ TathÃgato vyÃkaroti. AnÃgataæ ce pi Cunda hoti bhÆtaæ tacchaæ anattha-saæhitaæ, tam pi TathÃgato na vyÃkaroti. AnÃgataæ ce pi Cunda hoti bhÆtaæ tacchaæ attha- saæhitaæ tatra\<*<13>*>/ kÃla¤¤Æ hoti TathÃgato tassa pa¤hassa veyyÃkaraïÃya saækhittaæ. Paccuppannaæ\<*<14>*>/ ce pi Cunda hoti abhÆtaæ atacchaæ anattha-saæhitaæ, na taæ TathÃ- gato vyÃkaroti. Paccuppannaæ ce pi Cunda hoti bhÆtaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr K pa¤¤apeti. 2-2 So Sct; Sd tidaækataæsuti; Bmr omit tayidaæ; K inserts tayidaæ pa¤¤apeti, tayidaæ kiæsu. 3 So SS; Bmr K te ca. 4 K a¤Ãïa-. 5 So SS; Bmr K ¤Ãïaæ. 6 Bmr add kho. 7 Bmr K add kho. 8 Sc tattha. 9 So SS; Bmr K TathÃgato hoti. 10 K . . . pe . . . 11 Bm . . . pa . . . 12 Br . . . pa . . . 13 Scd tattha; St omits the whole clause. 14 K inserts kho. >/ #<[page 135]># %% tacchaæ anattha-saæhitaæ, tam pi TathÃgato na vyÃkaroti. {Paccuppannaæ} ce pi Cunda hoti bhÆtaæ tacchaæ attha- saæhitaæ, tatra kÃla¤¤Æ hoti TathÃgato tassa pa¤hassa veyyÃkaraïÃya. Iti kho Cunda atÅtÃnÃgata-paccuppannesu dhammesu TathÃgato kÃla-vÃdÅ\<*<1>*>/ bhÆta-vÃdÅ attha-vÃdÅ dhamma-vÃdÅ vinaya-vÃdÅ. Tasmà TathÃgato ti vuccati. 29. Yaæ kho\<*<2>*>/ Cunda sadevakassa lokassa samÃrakassa sabrahmakassa sassamaïa-brÃhmaïiyà pajÃya sadeva- manussÃya diÂÂhaæ sutaæ mutaæ vi¤¤Ãtaæ pattaæ pariyesitaæ anuvicaritaæ manasÃ, sabbaæ\<*<3>*>/ TathÃgatena abhisambuddhaæ. Tasmà TathÃgato ti vuccati.\<*<4>*>/ Ya¤ ca Cunda rattiæ TathÃgato anuttaraæ sammÃ-sambodhiæ abhisambujjhati, ya¤ ca rattim anupÃdisesÃya nibbÃna- dhÃtuyà parinibbÃyati,\<*<5>*>/ yaæ etasmiæ antare bhÃsati lapati niddisati, sabbaæ taæ tath' eva\<*<6>*>/ hoti no a¤¤athÃ. Tasmà TathÃgato ti vuccati. YathÃ-vÃdÅ Cunda TathÃgato tathÃ- kÃrÅ, yathÃ-kÃrÅ tathÃ-vÃdÅ. Iti yathÃ-vÃdÅ tathÃ-kÃrÅ, yathÃ-kÃrÅ tathÃ-vÃdÅ,\<*<7>*>/ tasmà TathÃgato ti vuccati.\<*<8>*>/ \<*<9>*>/Sadevake loke samÃrake sabrahmake sassamaïa-brÃh- maïiyà pajÃya sadeva-manussÃya TathÃgato abhibhÆ anabhibhÆto a¤¤adatthu-daso\<*<10>*>/ vasavattÅ. Tasmà TathÃ- gato ti vuccati. 30. èhÃnaæ kho pan' etaæ Cunda vijjati yaæ a¤¤a- titthiyà paribbÃjakà evaæ vadeyyuæ -- `Kin nu kho Ãvuso hoti TathÃgato param maraïÃ? \<*<11>*>/ idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti?' {Evaæ-vÃdino}\<*<12>*>/ Cunda a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà evam assu vacanÅyà -- `AvyÃkataæ kho Ãvuso \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K inserts saccavÃdÅ. 2 So Sc; Sd kheti; St kho ti; Bmr K ya¤ ca kho. 3 So SS Bm; K sammÃ. 4 See Sum. i. 65. 5 Bmr parinibbÃti. 6 K adds ca. 7 K adds vÃ. 8 Quoted Sum. i. 66. 9 K inserts yaæ. 10 So SS Bmr K (note) SÅ; K (text) a¤¤aphariso. 11 Cp. D. i. 2. 27, vol. i., p. 27, and T. W . Rhys Davids, Dialogues of the Buddha, pt. i., p. 187. 12 K adds kho. >/ #<[page 136]># %<136 PùSùDIKA-SUTTANTA [D. xxix. 30.>% BhagavatÃ: Hoti TathÃgato param maraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti.' èhÃnaæ kho pan' etaæ Cunda vijjati, yaæ a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà evaæ vadeyyuæ -- `Kiæ pan' Ãvuso na hoti TathÃgato param maraïÃ? idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti?' {Evaæ-}vÃdino Cunda a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà evam assu vacanÅyà -- `Etam pi kho Ãvuso Bhagavatà avyÃkataæ: Na hoti TathÃgato param maraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti.' èhÃnaæ kho pan' etaæ Cunda vijjati, yaæ a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà {evaæ} vadeyyuæ -- `Kin nu kho\<*<1>*>/ Ãvuso hoti ca na hoti ca\<*<2>*>/ TathÃgato param maraïà . . . pe\<*<3>*>/ . . . n' eva hoti na na hoti TathÃgato param maraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti?' {Evaæ-vÃdino} Cunda a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà evam assu vacanÅyà -- `Etam pi kho Ãvuso Bhagavatà avyÃkataæ: N' eva hoti na na hoti TathÃgato param maraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti.' 31. èhÃnaæ kho pan' etaæ Cunda vijjati yaæ a¤¤a- titthiyà paribbÃjakà evaæ vadeyyuæ -- `Kasmà pan' etaæ Ãvuso Samaïena Gotamena avyÃkatan ti?' {Evaæ-vÃdino} Cunda a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà evam assu vacanÅyà -- `\<*<4>*>/Na h' etaæ Ãvuso attha-saæhitaæ na\<*<5>*>/ dhamma-saæhitaæ na Ãdibrahmacariyakaæ na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattati. Tasmà taæ Bhagavatà avyÃ- katan ti.' 32. èhÃnaæ kho pan' etaæ Cunda vijjati yaæ a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà evaæ vadeyyuæ -- `Kiæ pan' Ãvuso Samaïena Gotamena vyÃkatan ti?' {Evaæ-vÃdino} Cunda a¤¤a- titthiyà paribbÃjakà evam assu {vacanÅyÃ} -- `\<*<6>*>/Idaæ dukkhan ti kho Ãvuso Bhagavatà vyÃkataæ, Ayaæ dukkha-samudayo ti kho Ãvuso Bhagavatà vyÃkataæ, Ayaæ dukkha-nirodha ti kho Ãvuso Bhagavatà vyÃkataæ, Ayaæ dukkha-nirodho- gÃminÅ paÂipadà ti kho Ãvuso Bhagavatà vyÃkatan ti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS; Bmr K kiæ pan' Ãvuso. 2 K ca hoti. 3 So SS; Bm K repeat in full. 4 Cp. D. ix. 33, vol. i., p. 191. 5 Bmr add ca. 6 Ibid. >/ #<[page 137]># %% 33. èhÃnaæ kho pan' etaæ Cunda vijjati yaæ a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà evaæ vadeyyuæ -- `Kasmà pan' etaæ Ãvuso Samaïena Gotamena vyÃkatan ti?' {Evaæ-vÃdino} Cunda a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà evam assu vacanÅyà -- `\<*<1>*>/Etaæ hi Ãvuso attha-saæhitaæ, etaæ dhamma-saæhitaæ, etaæ Ãdi-brahmacariyakaæ, ekanta\<*<2>*>/-nibbidÃya virÃgÃya nirodh- Ãya upasamÃya abhi¤¤Ãya sambodhÃya nibbÃnÃya saæ- vattati. Tasmà taæ Bhagavatà vyÃkatan ti.' 34. Ye pi te Cunda pubbanta-sahagatà diÂÂhi-nissayÃ, te pi vo mayà vyÃkatà yathà te vyÃkattabbÃ,\<*<3>*>/ yathà ca kho\<*<4>*>/ te na vyÃkattabbÃ, kiæ no ahaæ\<*<5>*>/ tathÃ\<*<6>*>/ vyÃkarissÃmi? Ye pi te Cunda aparanta-sahagatà diÂÂhi-nissayÃ, te pi vo mayà vyÃkatà yathà te vyÃkattabbÃ, yathà ca kho\<*<7>*>/ te na vyÃkattabbÃ, kiæ vo ahaæ te\<*<8>*>/ tathà vyÃkarissÃmi? Katame te\<*<9>*>/ Cunda pubbanta-sahagatà diÂÂhi-nissayà ye vo\<*<10>*>/ mayà vyÃkatà yathÃ\<*<11>*>/ te vyÃkattabbà \<*<12>*>/yathà ca te na vyÃkattabbÃ? \<*<12>*>/ Santi\<*<13>*>/ Cunda eke Samaïa-BrÃhmaïà evaæ-vÃdino evaæ-diÂÂhino -- `Sassato attà ca loko ca, idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti.' Santi pana Cunda eke Samaïa-BrÃhmaïà evaæ-vÃdino evaæ-diÂÂhino -- `Asassato attà ca loko ca . . . pe\<*<14>*>/ . . . Sassato ca asassato ca attà ca loko ca . . . pe . . . N' eva sassato\<*<15>*>/ nÃsassato\<*<15>*>/ attà ca loko ca . . . pe . . . Sayaæ-kato attà ca loko ca . . . pe . . . Paraæ-kato attà ca loko ca . . . pe . . . Sayaæ-kato ca paraæ-kato ca attà ca loko ca . . . pe . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 D. ix. 33, vol. i., p. 192. 2 So Sc Bmr; Sdt etaæ; K ekantaæ. The parallel with D. ix. 33 suggests etaæ; but ekanta occurs in this formula elsewhere, e.g., ante, 24, p. 132, D. xix. 61, vol. ii., p. 251. 3 So Sct; Sd -katabbÃ; Bmr K -kÃtabbÃ, and below. 4 Bmr K omit. 5 Sd vo; K adds a¤¤atitthiye. 6 Bmr tattha. 7 Bmr K omit. 8 Br K add na. 9 Bmr insert ca; cp. 37. 10 Bmr te. 11 SS insert ca. 12-12 SS omit. 13 Bmr K add kho. 14 Bmr K saækhittaæ. 15-15 K adds ca, and below. >/ #<[page 138]># %<138 PùSùDIKA-SUTTANTA [D. xxix. 34.>% Asayaæ-kÃro aparaæ-kÃro adhicca-samuppanno attà ca loko ca. Idam eva saccaæ, {mogham} a¤¤an ti.' `Sassataæ sukha-dukkhaæ: Asassataæ sukha-dukkhaæ: Sassata¤ ca asassata¤ ca sukha-dukkhaæ: N' eva sassataæ nÃsassataæ sukha-dukkhaæ: Sayaæ-kataæ sukha-dukkhaæ: Paraæ-kataæ sukha-dukkhaæ: Sayaæ-kata¤ ca\<*<1>*>/ paraæ-kata¤ ca sukha-dukkhaæ. Asayaæ-kÃraæ aparaæ-kÃraæ adhicca-samuppannaæ sukha-dukkhaæ. Idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti. 35. Tatra\<*<2>*>/ Cunda ye te Samaïa-BrÃhmaïà evaæ-vÃdino evaæ-diÂÂhino -- `Sassato attà ca loko ca, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti,' tyÃhaæ upasaækamitvà {evaæ} vadÃmi -- Atthi nu\<*<3>*>/ kho idaæ, Ãvuso, vuccati `Sassato attà ca loko cÃti?' Ya¤ ca kho te evam Ãhaæsu -- `Idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti,' taæ tesaæ nÃnujÃnÃmi. Taæ kissa hetu? A¤¤athÃ-sa¤¤ino pi h' ettha Cunda sant' eke sattÃ. ImÃya pi kho ahaæ Cunda pa¤¤attiyà n' eva attano\<*<4>*>/ sama-samaæ samanupassÃmi kuto bhiyyo, atha kho aham eva tattha bhiyyo yadidaæ adhippa¤¤atti. 36. Tatra Cunda ye te Samaïa-BrÃhmaïà evaæ-vÃdino evaæ-diÂÂhino\<*<5>*>/ -- `Asassato attà ca loko ca:\<*<6>*>/ Sassato ca asassato ca attà ca loko ca: N' eva sassato nÃsassato attà ca loko ca: Sayaæ-kato attà ca loko ca: Paraæ-kato attà ca loko ca: Sayaæ-kato ca paraæ-kato ca attà ca loko ca: Asayaæ-kÃro\<*<7>*>/ ca aparaæ-kÃro\<*<7>*>/ ca adhicca-samuppanno attà ca loko ca: Sassataæ sukha\<*<8>*>/-dukkhaæ: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K saya¤ ca kataæ, and below. 2 K tattha. 3 Sc Bmr omit. 4 Bmr attanÃ, and below. 5 Bmr add sassato attà ca loko ca. 6 K adds saækhittaæ. 7-7 So Bmr K; SS kato. 8 SS mostly sukhaæ. >/ #<[page 139]># %% Asassataæ sukha-dukkhaæ: Sassata¤ ca asassata¤ ca sukha-dukkhaæ: N' eva sassataæ\<*<1>*>/ nÃsassataæ\<*<1>*>/ sukha-dukkhaæ: Sayaæ-kataæ sukha-dukkhaæ: Paraæ-kataæ sukha-dukkhaæ: Sayaæ-kata¤ ca\<*<2>*>/ paraæ-kata¤ ca sukha-dukkhaæ: Asayaæ-kÃraæ aparaæ-kÃraæ adhicca-samuppannaæ sukha-dukkhaæ. Idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti: ' TyÃhaæ upasaækamitvà evaæ vadÃmi -- Atthi\<*<3>*>/ kho idaæ, Ãvuso, vuccati `Asayaæ-kÃraæ aparaæ-{kÃraæ} adhicca- samuppannaæ sukha-dukkhan ti?' Ya¤ ca kho te evam Ãhaæsu, -- `Idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti,' taæ tesaæ nÃnujÃnÃmi. Taæ kissa hetu? A¤¤athÃ-sa¤¤ino pi h' ettha Cunda sant' eke sattÃ. ImÃya pi kho ahaæ Cunda pa¤¤attiyà n' eva attano sama-samaæ samanupas- sÃmi kuto bhiyyo, atha kho aham eva tattha bhiyyo yadidaæ adhippa¤¤atti. Ime kho te Cunda pubbanta- sahagatà diÂÂhi-nissayÃ, ye vo mayà vyÃkatà yathà te vyÃkattabbÃ, yathà ca\<*<4>*>/ te na vyÃkattabbÃ, kiæ vo ahaæ te tattha\<*<5>*>/ vyÃkarissÃmi? \<*<6>*>/ 37. Katame ca\<*<7>*>/ te Cunda aparanta-sahagatà diÂÂhi- nissayà ye vo mayà vyÃkatà yathÃ\<*<8>*>/ te vyÃkattabbà \<*<9>*>/yathà ca te na vyÃkattabbÃ? \<*<9>*>/ Santi Cunda eke Samaïa-BrÃhmaïà evaæ-vÃdino evaæ- diÂÂhino -- `RÆpÅ attà hoti arogo param maraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti.' Santi\<*<10>*>/ pana Cunda eke Samaïa-BrÃhmaïà evaæ-vÃdino evaæ-diÂÂhino -- `ArÆpÅ attà hoti. . . . RÆpÅ ca arÆpÅ ca attà hoti. . . . N' eva rÆpÅ nÃrÆpÅ attà hoti. . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1-1 K inserts ca twice. 2 K saya¤ ca kataæ. 3 K inserts nu. 4 Scd insert kho, and below. 5 K tatra. 6 Bmr add ti. 7 SS va; K omits. 8 Sc adds ca; Sd ca ko; St ca kho. 9-9 So Bmr K; SS omit; Bmr add kiæ vo ahaæ te tattha byÃkarissÃmÅti; K kiæ vo ahan te na tathà byÃkarissÃmi. 10 K adds kho. >/ #<[page 140]># %<140 PùSùDIKA-SUTTANTA [D. xxix. 37.>% Sa¤¤Å attà {hoti}. . . . Asa¤¤Å attà hoti. . . . N' eva sa¤¤Å nÃsa¤¤Å attà hoti. . . . Attà ucchijjati vinassati, na hoti param maraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti.' 38. Tatra Cunda ye te Samaïa-BrÃhmaïà evaæ-vÃdino evaæ-diÂÂhino -- `RÆpÅ attà hoti arogo param maraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti,' tyÃhaæ upasaækamitvà evaæ vadÃmi -- Atthi kho idaæ, Ãvuso, vuccati `RÆpÅ attà hoti arogo param maraïà ti?' Ya¤ ca kho te evam Ãhaæsu `Idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti,' taæ tesaæ nÃnujÃnÃmi. Taæ kissa hetu? A¤¤athÃ-sa¤¤ino pi h' ettha Cunda sant' eke sattÃ. ImÃya pi kho ahaæ Cunda pa¤¤attiyà n' eva attano sama-samaæ samanupassÃmi kuto bhiyyo, atha kho Cunda\<*<1>*>/ aham eva tattha bhiyyo yadidaæ adhippa¤¤atti. 39. Tatra Cunda ye te Samaïa-BrÃhmaïà evaæ-vÃdino evaæ-diÂÂhino -- ArÆpÅ attà hoti . . . pe. . . . RÆpÅ ca arÆpÅ ca attà hoti. . . . N' eva rÆpÅ nÃrÆpÅ attà hoti. . . . Sa¤¤Å attà hoti. . . . Asa¤¤Å attà hoti. . . . N' eva sa¤¤Å nÃsa¤¤Å attà hoti. . . . Attà ucchijjati vinassati, na hoti\<*<2>*>/ param maraïÃ, idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti: ' TyÃhaæ upasaækamitvà evaæ vadÃmi -- Atthi kho idaæ, Ãvuso, vuccati `Attà ucchijjati vinassati, na hoti param maraïà ti?' Ya¤ ca kho te Cunda evam Ãhaæsu -- `Idam eva saccaæ, mogham a¤¤an ti,' taæ tesaæ nÃnujÃnÃmi. Taæ kissa hetu? A¤¤athà sa¤¤ino pi h' ettha Cunda sant' eke sattÃ. ImÃya pi kho ahaæ Cunda pa¤¤attiyà n' eva attano sama-samaæ samanupassÃmi kuto bhiyyo, atha kho aham eva tattha bhiyyo yadidaæ adhippa¤¤atti. Ime kho Cunda aparanta-sahagatà diÂÂhi-nissayà ye vo\<*<3>*>/ mayà vyÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS; Bmr K omit. 2 SS insert TathÃgato. 3 Bmr te, and in 36. >/ #<[page 141]># %% katÃ, yathà te vyÃkattabbÃ; yathà ca te na vyÃkattabbÃ, kiæ vo ahaæ te tathÃ\<*<1>*>/ vyÃkarissÃmi? \<*<2>*>/ 40. Imesa¤ ca Cunda pubbanta-sahagatÃnaæ diÂÂhi- nissayÃnaæ imesa¤ ca aparanta-sahagatÃnaæ {diÂÂhi}-nis- sayÃnaæ pahÃnÃya samatikkamÃya evaæ mayà cattÃro satipaÂÂhÃnà desità pa¤¤attÃ. Katame cattÃro? Idha Cunda bhikkhu kÃye kÃyÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sampajÃno satimÃ, vineyya loke abhijjhÃ-domanassaæ, vedanÃsu . . . citte\<*<3>*>/ . . . dhammesu dhammÃnupassÅ viharati ÃtÃpÅ sam- pajÃno satimÃ, vineyya loke abhijjhÃ-domanassaæ. Imesa¤ ca Cunda pubbanta-sahagatÃnaæ diÂÂhi-nissayÃnaæ imesa¤ ca aparanta-sahagatÃnaæ diÂÂhi-nissayÃnaæ pahÃnÃya samatikkamÃya evam mayà ime cattÃro satipaÂÂhÃnà desità pa¤¤attà ti. 41. Tena kho pana samayena Ãyasmà UpavÃno\<*<4>*>/ Bhaga- vato piÂÂhito Âhito hoti\<*<5>*>/ Bhagavantaæ vÅjayamÃno. Atha kho Ãyasmà UpavÃno Bhagavantaæ\<*<6>*>/ etad avoca: `Acchariyaæ bhante, abbhutaæ\<*<7>*>/ bhante, pÃsÃdiko vatÃyaæ bhante dhamma-pariyÃyo, atipÃsÃdiko\<*<8>*>/ vatÃyaæ bhante dhamma-pariyÃyo. Ko nÃmo ayaæ\<*<9>*>/ bhante dhamma-pariyÃyo ti?' `TasmÃt iha tvaæ UpavÃna imaæ dhamma-pariyÃyaæ "PÃsÃdiko" ti eva naæ\<*<10>*>/ dhÃrehÅti.' Idam avoca BhagavÃ. Attamano Ãyasmà UpavÃno Bhagavato bhÃsitaæ abhinandÅti. PÃsÃdika-Suttantaæ\<*<11>*>/ ChaÂÂhaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr tattha. 2 Bmr byÃkarissÃmÅti; SS insert pe. 3 So Bmr K; cp. D. xxii. 12; SS cittesu. 4 Br UpavÃïo; K UpadÃno. 5 Scd piÂÂhito piÂÂhito hoti; Bmr piÂÂhito hoti, omitting Âhito; K piÂÂhito Âhito, omitting hoti. Cp. D. xvi. 5. 4, vol. ii., p. 138. 6 K adds eva. 7 So SS Br; Bm K abbhÆtaæ. 8 So Scd; Bmr K supasÃdiko; St omits down to ti. 9 So Scd; Bmr K nÃmÃyaæ. 10 K omits. 11 So Br; SS Bm K Sum suttaæ. >/ #<[page 142]># %< 142>% [xxx. Lakkhaïa-Suttanta.] Evam me sutaæ. 1. \<*<1>*>/. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvatthiyaæ viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Tatra kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi `Bhikkhavo' ti. `Bhadante'\<*<1>*>/ ti te bhikkhÆ Bhagavato paccassosuæ. Bhagavà etad avoca: `Dvattiæs' imÃni\<*<2>*>/ bhikkhave MahÃPurisassa MahÃ- Purisa-lakkhaïÃni yehi samannÃgatassa MahÃPurisassa dve gatiyo bhavanti ana¤¤Ã. Sace agÃraæ ajjhÃvasati, RÃjà hoti Cakkavatti\<*<3>*>/ dhammiko dhamma-rÃjà cÃturanto vijitÃvÅ janapada-tthÃvariya-ppatto satta-ratana-samannÃ- gato. Tass' imÃni satta ratanÃni bhavanti,\<*<4>*>/ seyyathÅdaæ cakka-ratanaæ hatthi-ratanaæ assa-ratanaæ maïi-ratanaæ itthi-ratanaæ gahapati-ratanaæ pariïÃyaka-ratanam eva sattamaæ. {Paro-} sahassaæ kho pan' assa putta bhavanti\<*<5>*>/ sÆrà vÅraÇga-rÆpà parasena-ppamaddanÃ. So imaæ pathaviæ sÃgara-pariyantaæ adaï¬ena asatthena dham- mena\<*<6>*>/ abhivijiya ajjhÃvasati. Sace kho pana agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati arahaæ hoti SammÃ-Sambuddho loke vivatta-cchaddo. 2. `KatamÃni ca\<*<7>*>/ tÃni bhikkhave MahÃPurisassa dvat- tiæsa MahÃPurisa-lakkhaïÃni yehi samannÃgatassa MahÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr bhaddante. 2 Cp. D. xiv. 1. 31, vol. ii., p. 16. 3 Cp. xxvi. 2, ante, p. 59. 4 Cp. xvii. 1. 7, vol. ii., p. 172. 5 Bmr honti. 6 Bmr K add samena, as in xxvi. 2. 7 Bmr K omit. But cp. xiv. 1. 32. >/ #<[page 143]># %% Purisassa dve\<*<1>*>/ gatiyo honti ana¤¤Ã? Sace agÃraæ ajjhÃvasati, RÃjà hoti Cakkavatti . . . pe. . . . Sace kho pana agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati, arahaæ hoti SammÃ- Sambuddho loke vivatta-cchaddo. `Idha bhikkhave MahÃPuriso suppatiÂÂhita-pÃdo hoti. Yam pi bhikkhave MahÃPuriso suppatiÂÂhita-pÃdo hoti, idam pi\<*<2>*>/ bhikkhave MahÃPurisassa MahÃPurisa-lakkhaïaæ bhavati. `Puna ca paraæ bhikkhave MahÃPurisassa {heÂÂhÃ} pÃda-talesu cakkÃni jÃtÃni honti sahassÃrÃni sanemikÃni sanÃbhikÃni sabbÃkÃra-paripÆrÃni {suvibhattantarÃni}.\<*<3>*>/ Yam pi bhikkhave MahÃPurisassa . . . pe . . . idam pi bhikkhave MahÃPurisassa {MahÃPurisa}-lakkhaïaæ bhavati. `Puna ca paraæ bhikkhave MahÃPuriso Ãyata-païhÅ\<*<4>*>/ hoti . . . pe . . . `DÅgh-aÇgulÅ hoti . . . pe\<*<5>*>/ . . . `Mudu-taluïa\<*<6>*>/-hattha-pÃdo hoti . . . pe . . . `JÃla-hattha-pÃdo hoti . . . pe . . . `UssaÇkha-pÃdo hoti . . . pe . . . `Eïi\<*<7>*>/-jaÇgho hoti . . . pe . . . `{èhitako} va anonamanto ubhohi pÃïi\<*<8>*>/-talehi jannukÃni\<*<9>*>/ parimasati parimajjati . . . pe . . . `Kosohita-vattha-guyho hoti . . . pe . . . `Suvaïïa-vaïïo hoti ka¤cana\<*<10>*>/-sannibha-ttaco . . . pe . . . `Sukhuma-cchavÅ hoti sukhumattà chaviyà rajojallaæ kÃye na upalippati\<*<11>*>/ . . . pe . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd adds va. 2 K adds kho. 3 Sd suvibhattarantarÃni; Bmr K omit; and so xiv. 1. 32. 4 So Sc Br; Sdt Bm K païhi. Burnouf points païhi; Lotus, p. 573. 5 Here and onwards SS omit. 6 K talana. 7 Br eïÅ. 8 SS pÃni; but in D. xiv. 1. 32 pÃïi. 9 So SS; cp. xiv. 1. 32; Bmr jÃïukÃni; K jÃnukÃni. 10 Bmr K omit. 11 So Sd K; Sct Bmr upalimpati. >/ #<[page 144]># %<144 LAKKHA×A-SUTTANTA [D. xxx. 1. 2.>% `Ekeka-lomo hoti, ekekÃni lomÃni loma-kÆpesu jÃtÃni . . . pe . . . `Uddhagga-lomo hoti, uddhaggÃni lomÃni jÃtÃni nÅlÃni a¤jana-vaïïÃni kuï¬ala\<*<1>*>/-vattÃni\<*<2>*>/ padakkhiïÃvattaka\<*<3>*>/- jÃtÃni . . . pe . . . `{Brahmujju}-gatto\<*<4>*>/ hoti . . . pe . . . `{Sattussado} hoti . . . pe . . . `SÅha-pubbaddha-kÃyo hoti . . . pe . . . `Cit\<*<5>*>/-antaraæso hoti . . . pe . . . `Nigrodha-parimaï¬alo hoti, yÃvatakv assa kÃyo tÃvatakv assa vyÃmo, yÃvatakv assa vyÃmo tÃvatakv assa kÃyo . . . pe . . . `Samavatta\<*<6>*>/-kkhandho hoti . . . pe . . . `Rasaggas-aggÅ hoti . . . pe . . . `SÅha-hanu hoti . . . pe . . . `CattÃrÅsa\<*<7>*>/-danto hoti . . . pe . . . `Sama-danto hoti . . . pe . . . `\<*<8>*>/Avivara-danto hoti\<*<8>*>/ . . . pe . . . `Susukka-dÃÂho\<*<9>*>/ hoti . . . pe . . . `PahÆta-jivho hoti . . . pe . . . `Brahma-ssaro hoti . . . pe . . . `KaravÅka-bhÃïÅ hoti\<*<10>*>/ . . . pe . . . `AbhinÅla\<*<11>*>/-netto hoti . . . pe . . . `Go-pakhumo\<*<12>*>/ hoti . . . pe . . . `Uïïà bhamuk-antare jÃtà hoti odÃtà mudu-tÆla\<*<13>*>/- sannibhÃ. Yam pi bhikkhave MahÃPurisassa uïïà bhamuk-antare jÃtà hoti odÃtà mudu-tÆla-sannibhÃ, idam pi bhikkhave {MahÃPurisassa} MahÃPurisa-lakkhaïaæ bha- vati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scd Bmr K kuï¬alÃ; cp. xiv. 1. 32. 2 St vaïïÃni. 3 So SS Br; Bm padakkhiïa; K dakkhiïÃv. 4 Bmr brahmujuggatto; K brahmÆjugatto, and in 10. 5 Sd citt-; K pitt- as in xiv. 1. 32. 6 Bmr samavaÂÂa. 7 Bmr -lÅsa; K ÊÅsa. 8 Sct omit; Bmr K aviraÊa, cp. xiv. 1. 32. 9 Br dÃdho. 10 Bmr omit, cp. xiv. 1. 32. 11 Br abhinila. 12 Sc pamukho. 13 Bmr tula. >/ #<[page 145]># %% `Puna ca paraæ bhikkhave MahÃPuriso uïhÅsa-sÅso hoti. Yam pi bhikkhave MahÃPuriso uïhÅsa-sÅso hoti, idam pi bhikkhave MahÃPurisassa MahÃPurisa-lakkhaïaæ bhavati. 3. `ImÃni kho tÃni bhikkhave dvattiæsa MahÃPurisassa MahÃPurisa-lakkhaïÃni yehi samannÃgatassa MahÃ- Purisassa dve gatiyo bhavanti ana¤¤Ã. Sace\<*<1>*>/ agÃraæ ajjhÃvasati, RÃjà hoti Cakkavatti\<*<2>*>/ dhammiko dhamma- rÃja cÃturanto vijitÃvÅ janapada-tthÃvariya-ppatto satta- ratana-samannÃgato. Tass' imÃni satta ratanÃni bhavanti: seyyathÅdaæ cakka-ratanaæ hatthi-ratanaæ assa-ratanaæ maïi-ratanaæ itthi-ratanaæ gahapati-ratanaæ {pariïÃyaka}- ratanam eva sattamaæ. {Paro-}sahassaæ kho pan' assa puttà bhavanti sÆrà vÅr-aÇga-rÆpà parasena-ppamaddanÃ. So imaæ paÂhaviæ sÃgara-pariyantaæ adaï¬ena asatthena dhammena abhivijiya ajjhÃvasati. Sace kho panÃ- gÃrasmÃ\<*<3>*>/ anagÃriyaæ pabbajati, arahaæ hoti SammÃ- Sambuddho loke vivatta-cchaddo.\<*<4>*>/ ImÃni kho te\<*<5>*>/ bhikkhave MahÃPurisassa dvattiæsa MahÃPurisa-lak- khaïÃni bÃhirakà pi isayo dhÃrenti, no ca kho te jÃnanti "Imassa kammassa katattÃ\<*<6>*>/ idaæ\<*<7>*>/ lakkhaïaæ paÂila- bhatÅti." 4. `Yam pi bhikkhave TathÃgato purimaæ\<*<8>*>/ jÃtiæ puri- maæ\<*<9>*>/ bhavaæ purimaæ\<*<9>*>/ niketaæ pubbe manussa-bhÆto samÃno daÊha-samÃdÃno ahosi kusalesu dhammesu avat- thita\<*<10>*>/-samÃdÃno, kÃya-sucarite\<*<11>*>/ vacÅ-sucarite mano- sucarite, dÃna-saævibhÃge sÅla-samÃdÃne uposathÆpavÃse matteyyatÃya\<*<12>*>/ petteyyatÃya sÃma¤¤atÃya brÃhma¤¤atÃya kule jeÂÂhÃpacÃyitÃya a¤¤atara¤¤ataresu ca\<*<13>*>/ adhikusalesu \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd adds va. 2 Bmr K saækhittaæ, down to ajjhÃvasati. 3 So SS; Bmr K pana ag-. 4 Bm vivaÂÂacchado; Br vivaÂacchado; K vivaÂÂhachado. 5 Bmr K omit. 6 Bmr kaÂattÃ, and below; K inserts pe. 7 Bmr K imaæ. 8 Bm pÆrimaæ, and below. 9-9 Later, Sdt have sometimes purima-bhavaæ, and often purima-niketaæ. 10 Sct K avatthita; Sd Bmr avattita. 11 Sd sucaritena. 12 Bmr metteyya-. 13 Br omits. >/ #<[page 146]># %<146 LAKKHA×A-SUTTANTA [D. xxx. 1. 4.>% dhammesu: so tassa kammassa katattà upacitattà ussan- nattà vipulattÃ\<*<1>*>/ kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjati.\<*<2>*>/ So tattha a¤¤e\<*<3>*>/ deve\<*<4>*>/ dasahi ÂhÃnehi adhigaïhÃti, dibbena Ãyunà dibbena vaïïena dibbena sukhena dibbena yasena dibbena adhipateyyena\<*<5>*>/ dibbehi rÆpehi dibbehi saddehi dibbehi gandhehi dibbehi rasehi dibbehi phoÂÂhabbehi. So tato cuto itthattaæ Ãgato samÃno imaæ MahÃPurisa-lakkhaïaæ paÂilabhati, sup- patiÂÂhita-pÃdo hoti, samaæ pÃdaæ bhÆmiyaæ nikkhipati, samaæ uddharati, samaæ sabbÃvantehi pÃda-talehi bhÆmiæ phusati. 5. `So tena lakkhaïena samannÃgato sace agÃraæ ajjhÃ- vasati RÃjà hoti Cakkavatti dhammiko dhamma-rÃjà cÃturanto vijitÃvÅ janapada-tthÃvariya-ppatto satta-ratana- samannÃgato. Tass' imÃni satta ratanÃni bhavanti, sey- yathÅdaæ cakka-ratanaæ hatthi-ratanaæ assa-ratanaæ maïi-ratanaæ itthi-ratanaæ gahapati-ratanaæ pariïÃyaka- ratanam eva sattamaæ. {Paro-}sahassaæ kho pan' assa puttà bhavanti sÆrà vÅr-aÇga-rÆpà parasena-ppamaddanÃ. So imaæ paÂhaviæ sÃgara-pariyantaæ akhilam animittam akaïÂakaæ\<*<6>*>/ iddhaæ phÅtaæ\<*<7>*>/ khemaæ sivaæ nirabbudaæ adaï¬ena asatthena dhammena\<*<8>*>/ abhivijiya ajjhÃvasati. RÃjà samÃno kiæ labhati? Avikkhambhiyo\<*<9>*>/ hoti kenaci manussa-bhÆtena paccatthikena pacÃmittena. RÃjà samÃno idaæ labhati. Sace kho panÃgÃrasmÃ\<*<10>*>/ anÃgÃriyaæ pabbajati, arahaæ hoti SammÃ-Sambuddho loke vivatta- cchaddo. Buddho samÃno kiæ labhati? Avikkhambhiyo hoti abbhantarehi và bÃhirakehi và paccatthikehi và paccÃmittehi rÃgena và dosena và mohena và Samaïena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 St omits. 2 Bmr upapajjati, and so often. 3 Br a¤¤a. 4 Sc deva; Sd va. 5 St Ãdhipatiyena. 6 Sd akaïÂhakaæ. 7 Sc phÅtaæ corrected to pÅtaæ; Sd titaæ. 8 Bmr K add samena, cp. 1. 9 Sd avikkhamibhiyo; St avikkhamabhiyo; Bmr K akkhambhiyo, and below. 10 Cp. 3. >/ #<[page 147]># %% và BrÃhmaïena và Devena và MÃrena và Brahmunà và kenaci và lokasmiæ. Buddho samÃno idaæ labhati.' Etam atthaæ Bhagavà avoca. 6. Tatth' etaæ\<*<1>*>/ vuccati: Sacce ca dhamme ca dame ca saæyame\<*<2>*>/ soceyya-sÅlÃlay-uposathesu ca, DÃne\<*<3>*>/ ahiæsÃya asÃhase rato daÊhaæ samÃdÃya samattam\<*<4>*>/ Ãcari\<*<5>*>/ So tena\<*<6>*>/ kammena divaæ\<*<7>*>/ samakkami,\<*<8>*>/ sukha¤ ca khi¬¬Ã-ratiyo ca Ãnubhi.\<*<9>*>/ Tato cavitvà punar Ãgato idha samehi pÃdehi phusÅ {va\<*<10>*>/sundharaæ}. VyÃkaæsu veyya¤janikà samÃgatÃ: `SamappatiÂÂhassa na hoti khambhanÃ, Gihissa và pabbajitassa và puna\<*<11>*>/ taæ lakkhaïaæ bhavati tadattha-jotakaæ. Akkhambhiyo\<*<12>*>/ hoti agÃram Ãvasaæ parÃbhibhÆ sattubhi\<*<13>*>/ sattu-maddano,\<*<14>*>/ Manussa-bhÆtena na\<*<15>*>/ hoti kenaci, sukhambhiyo\<*<16>*>/ tassa phalena kammuno. Sace ca\<*<17>*>/ pabbajjam upeti tÃdiso nekkhamma-chandÃbhirato {vicakkhaïo}, Aggo na so gacchati jÃtu gabbhaæ\<*<18>*>/ nar-uttamo, esa\<*<19>*>/ hi tassa dhammatà ti.' 7. `Yam pi bhikkhave TathÃgato purimaæ jÃtiæ purimaæ bhavaæ purimaæ niketaæ pubbe manussa-bhÆto samÃno \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd tattha taæ. 2 Sdt saæyamo. 3 K pÃïe. 4 Bmr samantam. 5 Sd ÃcÃri; St acÃri. 6 Sdt satena. 7 Br K tidivaæ. 8 Bmr K apakkami. 9 Bmr anvabhi; K anubhi. 10 St ca; K bas-. 11 Sd pana. 12 Bmr akhambhiyo. 13 Sd omits; St sattÆhi. 14 Bmr K nappamaddano. 15 Bmr K bhÆten' idha. 16 Sc sukhambhiso; Bmr akhambhiyo; K akkh-. 17 K va. 18 Bmr K khambhanaæ. 19 K esÃ. >/ #<[page 148]># %<148 LAKKHA×A-SUTTANTA [D. xxx. 1. 7.>% bahujana-sukhÃya\<*<1>*>/ ahosi, ubbegaæ uttÃsaæ\<*<2>*>/ bhayaæ apanuditÃ\<*<3>*>/ dhammika¤ ca rakkhÃvaraïa-guttiæ saævidhÃtà saparivÃra¤ ca dÃnaæ adÃsi, so tassa kammassa katattà upacitattà ussannattà vipulattà kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjati . . . pe . . . So tato cuto itthattaæ Ãgato samÃno imaæ MahÃPurisa- lakkhaïaæ paÂilabhati. {HeÂÂhÃ} pÃda-talesu cakkÃni jÃtÃni honti sahassÃrÃni sanemikÃni sanÃbhikÃni sabbÃkÃra- paripÆrÃni suvibhattantarÃni. 8. `So tena lakkhaïena samannÃgato, sace agÃraæ ajjhÃvasati RÃjà hoti Cakkhavatti . . . pe . . . RÃjà samÃno kiæ labhati? MahÃ-parivÃro hoti, mahà 'ssa\<*<4>*>/ hoti\<*<5>*>/ parivÃro\<*<6>*>/ brÃhmaïa-gahapatikà negama\<*<7>*>/-jÃnapadà gaïaka- mahÃmattà anÅkaÂÂhÃ\<*<8>*>/ dovÃrikà amaccà pÃrisajjà rÃjÃno bhogiyÃ\<*<9>*>/ kumÃrÃ. RÃjà samÃno idaæ labhati. \<*<10>*>/Sace pana\<*<11>*>/ agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati, arahaæ hoti SammÃ-Sambuddho loke vivatta-cchaddo.\<*<10>*>/ Buddho samÃno kiæ labhati? MahÃ-parivÃro hoti, mahà 'ssa\<*<12>*>/ hoti\<*<13>*>/ parivÃro\<*<14>*>/ bhikkhÆ\<*<15>*>/ bhikkhuniyo upÃsakÃ\<*<16>*>/ upÃsikÃyo devà manussà asurà nÃgà gandhabbÃ. Buddho samÃno idaæ labhati.' Etam atthaæ Bhagavà avoca. 9. Tatth' etaæ vuccati: Pure\<*<17>*>/ puratthà purimÃsu jÃtisu, manussa-bhÆto bahunnaæ sukhÃvaho, Ubbega-uttÃra-bhayÃpanÆdano guttÅsu rakkhÃvaraïesu ussuko. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr K bahujanassa sukhÃvaho. 2 Bmr K ubbega-uttÃsa-. 3 St apanutÃ; K appanÆditÃ. 4 Sdt yaso; K mahassa. 5 Sc Bmr honti. 6 Sc Bmr parivÃrÃ. 7 K negamÃ. 8 Sd inserts vÃ; Bmr anik-. 9 K bhogikÃ. 10-10 Sdt omit. 11 Bmr K omit. 12 Sd mahassa. 13 Sc Bmr K honti. 14 Sc Bmr K parivÃrÃ. 15 SS bhikkhu. 16 SS upÃsaka. 17 Bm pÆre. >/ #<[page 149]># %% So tena\<*<1>*>/ kammena divaæ\<*<2>*>/ samakkami,\<*<3>*>/ sukha¤ ca khi¬¬Ã-ratiyo ca Ãnubhi.\<*<4>*>/ Tato cavitvà punar Ãgato idha, cakkÃni pÃdesu\<*<5>*>/ duvesu vindati, Samanta-nemÅni sahassÃrÃni ca. VyÃkaæsu veyya¤janikÃ\<*<6>*>/ samÃgatÃ, Disvà kumÃraæ sata-pu¤¤a-lakkhaïaæ, `ParivÃravà hessati sattu-maddano, Tathà hi\<*<7>*>/ cakkÃni samanta-nemÅni. Sace na\<*<8>*>/ pabbajam upeti tÃdiso, Vatteti cakkaæ paÂhaviæ pasÃsati, tassÃnuyuttÃ\<*<9>*>/ idha bhavanti khattiyÃ, MahÃ-yasaæ\<*<10>*>/ samparivÃrayanti\<*<11>*>/ naæ. Sace ca\<*<12>*>/ pabbajjam upeti tÃdiso Nekkhamma-chandÃbhirato {vicakkhaïo} deva\<*<13>*>/-manussÃsura-sakka\<*<14>*>/-rakkhasà Gandhabba-nÃgà vihagÃ\<*<15>*>/ catu-ppadÃ, anuttaraæ deva-manussa-pÆjitaæ MahÃ-yasaæ\<*<16>*>/ samparivÃrayanti nan\<*<17>*>/ ti.' 10. `Yam pi bhikkhave TathÃgato purimaæ jÃtiæ purimaæ bhavaæ purimaæ niketaæ pubbe manussa-bhÆto samÃno pÃïÃtipÃtaæ pahÃya pÃïÃtipÃtà paÂivirato ahosi,\<*<18>*>/ nihita-daï¬o nihita-sattho lajjÅ dayÃpanno sabba-pÃïa- bhÆta-hitÃnukampÅ vihÃsi, so tassa kammassa katattà upacitattà ussannattà {vipulattÃ} kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppajjati . . . pe . . . So tato cuto itthattaæ Ãgato samÃno imÃni tÅni MahÃPurisa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sc satena; Sd sakena; St sakkena. 2 K tidivaæ. 3 So SS; Bmr apakkami; K samapakkami. 4 Bmr anvabhi; K anubhi. 5 So Bmr K; SS pÃdÃni. 6 St ceyyajÃtikÃ. 7 Sd omits tathà hi. 8 SS omit. 9 Bmr K tassÃnuyantÃ. 10 Bmr K -yasÃ. 11 K sap-. 12 K va. 13 Sc Bmr K devÃ. 14 Scd satta. 15 K vihaÇgÃ. 16 Bmr yasÃ. 17 K naæ, omitting ti. 18 K hoti. >/ #<[page 150]># %<150 LAKKHA×A-SUTTANTA [D. xxx. 1. 10.>% lakkhaïÃni paÂilabhati, Ãyata-païhÅ\<*<1>*>/ ca hoti dÅgh-aÇgulÅ\<*<2>*>/ ca {Brahmujju-gatto}\<*<3>*>/ ca. 11. `So tehi lakkhaïehi samannÃgato, sace agÃraæ ajjhÃvasati, RÃjà hoti Cakkavatti . . . pe . . . RÃjà samÃno kiæ labhati? DÅghÃyuko hoti ciraÂÂhitiko, dÅgham Ãyum pÃleti, na sakkà hoti antarà jÅvità voropetuæ kenaci manussa-bhÆtena paccatthikena paccÃmittena. RÃjà samÃno idaæ labhati . . . pe . . . Buddho samÃno kiæ labhati? DÅghÃyuko hoti ciraÂÂhitiko, dÅgham Ãyum\<*<4>*>/ pÃleti, na\<*<5>*>/ sakkà hoti antarà jÅvità voropetuæ paccatthikehi paccÃ- mittehi Samaïena và BrÃhmaïena và Devena và MÃrena và Brahmunà và kenaci và lokasmiæ. Buddho samÃno idaæ labhati.' Etam atthaæ Bhagavà avoca. 12. Tatth' etaæ vuccati: Maraïa-vadha-bhayattano\<*<6>*>/ viditvà pativirato param maraïÃy' ahosi.\<*<7>*>/ Tena\<*<8>*>/ sucaritena saggam agamÃ,\<*<9>*>/ sukata-phala-vipÃkam anubhosi. Caviya punar idh' Ãgato samÃno, paÂilabhati idha tÅïi lakkhaïÃni, Bhavati\<*<10>*>/ vipula-dÅgha-pÃïiko\<*<11>*>/ Brahmà viy' ujju\<*<12>*>/ subho sujÃta-gatto, Subhujo susu\<*<13>*>/ {susaïÂhito}14 sujÃto. Mudu-{taluï-aÇguliy'} assa\<*<15>*>/ honti dÅghÃ,\<*<16>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sdt Br; Sc panhi; Bm K, see 2. 2 So SS here. 3 Bmr brahmujuggatto; K brahmÆjuggato. 4 K Ãyu. 5 Sc omits. 6 K bhayanattano. 7 Sc ahosiæ; Bmr maraïÃya hoti. 8 K adds so. 9 So SS Bmr; K agamÃsi. 10 Sdt bhavanti. 11 Sc pÃnike; Sd pÃnino; St pÃniko; Bmr pÃsaïhiko; K pÃsuïiko; Sc adds ca. 12 Sd brahmavisujjÃ; Bmr brahmÃvasuju; K brahmÃva sujju. 13 Br su; K susÆ. 14 St saïÂhito. 15 So Bmr K; SS aÇgulÅyassa. 16 St hoti. >/ #<[page 151]># %% TÅhi purisa-varagga\<*<1>*>/-lakkhaïehi\<*<2>*>/ cira-yapanÃya\<*<3>*>/ kumÃram Ãdisanti. Bhavati yadi gihÅ\<*<4>*>/ ciraæ\<*<5>*>/ yapeti,\<*<6>*>/ cirataraæ\<*<7>*>/ pabbajati yadi tato hi,\<*<8>*>/ YÃpayati\<*<9>*>/ vas\<*<10>*>/-iddhi-bhÃvanÃya iti dÅghÃyukatÃya tan nimittan ti. 13. `Yam pi bhikkhave TathÃgato purimaæ jÃtiæ purimaæ bhavaæ purimaæ niketaæ pubbe manussa-bhÆto samÃno dÃtà ahosi païÅtÃnaæ rasitÃnaæ khÃdanÅyÃnaæ bhojanÅyÃnaæ sÃyanÅyÃnaæ lehanÅyÃnaæ\<*<11>*>/ pÃnÃnaæ, so tassa kammassa katattà upacitattà ussannattà {vipulattÃ} kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ {uppajjati} . . . pe . . . So tato cuto itthattaæ Ãgato samÃno imaæ MahÃPurisa-lakkhaïaæ paÂilabhati, satt- ussado hoti.\<*<12>*>/ Satt' ussadÃ\<*<13>*>/ honti,\<*<14>*>/ ubhosu hatthesu ussadà honti, ubhosu pÃdesu ussadà honti, ubhosu {aæsa}- kÆÂesu ussadà honti, khandhe ussado hoti.\<*<15>*>/ 14. `So tena lakkhaïena {samannÃgato} sace agÃram ajjhÃvasati RÃjà hoti Cakkavatti . . . pe . . . RÃjà samÃno kiæ labhati? LÃbhÅ hoti païÅtÃnaæ rasitÃnaæ khÃdanÅyÃnaæ bhojanÅyÃnaæ sÃyanÅyÃnaæ lehanÅyÃnaæ pÃnÃnaæ. RÃjà samÃno idaæ labhati . . . pe . . . Buddho samÃno kiæ labhati? LÃbhÅ hoti païÅtÃnaæ rasitÃnaæ khÃdanÅyÃnaæ bhojanÅyÃnaæ sÃyanÅyÃnaæ lehanÅyÃnaæ pÃnÃnaæ. Buddho samÃno idaæ labhati.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sdt vara; K omits. 2 K -ebhi. 3 Sd virayapÃnÃya; St ciraïayapanÃya; K cirayÃp-. Sum explains cira-yapanÃya by ciram yÃpanÃya. 4 Sc bhihi; Sd gihi. 5 St cÅraæ. 6 Sdt yapehi. 7 Sc rataraæ; Sd ciraæ. 8 Sd bhÅ; St bhi. 9 St yapaÂhati. 10 Sd prefixes ca, and St ma. 11 St lobhaniyÃnaæ. 12 K omits sattussado hoti. 13 Sc sattu-ussadÃ; St omits; Bmr K satt' assa ussadÃ. 14 St omits. 15 K ussadà honti. >/ #<[page 152]># %<152 LAKKHA×A-SUTTANTA [D. xxx. 1. 14.>% Etam atthaæ Bhagavà avoca. 15. Tatth' etaæ vuccati: Khajja-bhojjaæ\<*<1>*>/ atha leyya\<*<2>*>/-sÃyiyaæ\<*<3>*>/ uttamagga-rasa-dÃyako ahu.\<*<4>*>/ Tena so sucaritena kammunà Nandane\<*<5>*>/ ciram abhippamodati. Satta-v-ussade\<*<6>*>/ idhÃdhigacchati, hattha-pÃda-muduta¤\<*<7>*>/ ca vindati. ùhu vya¤jana-nimitta-kovidà khajja-bhojja-rasa\<*<8>*>/-lÃbhitÃya.\<*<9>*>/ Na taæ\<*<10>*>/ gihissa pi\<*<11>*>/ tadattha-jotakaæ, pabbajjam pi\<*<12>*>/ tad adhigacchati,\<*<13>*>/ Khajja-bhojja-rasa\<*<14>*>/-{lÃbhÅ-r-uttamaæ} Ãhu sabba-gihi-bandhana-cchidan ti. 16. `Yam pi bhikkhave TathÃgato purimaæ jÃtiæ purimaæ bhavaæ purimaæ niketaæ pubbe manussa-bhÆto samÃno catÆhi saÇgaha-vatthÆhi\<*<15>*>/ janaæ\<*<16>*>/ saÇgahitÃ\<*<17>*>/ ahosi dÃnena peyya-vÃcena\<*<18>*>/ attha-cariyÃya samÃnattatÃya, so tassa kammassa katattà upacitattà ussannattà vipullattà kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ upapajjati. So tato cuto itthattaæ Ãgato samÃno imÃni dve \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm khejja-bhojanaæ; Br K khajja-bhojanaæ, and below. 2 K leha; Sd adds peyya. 3 Bmr K sÃyitaæ. 4 St Ãhu. 5 Bmr K nanda-vane. 6 Sc sattamussado; St sattavussado; Bmr K satta c' ussade. 7 Sdt muduta; Bmr K mudutala¤. 8 Sd inserts sÃva; Bmr bhojanassa; K bhojanasa. 9 Bmr lÃbhitÃyanaæ followed by || ||. 10 Sc naæ saæ; Sd naæ ta; St naæ taæ; Bm taæ; Br yaæ; K na taæ. 11 So K; SS hissapi; Bmr gihissÃpi. 12 Bmr K add ca. 13 Bmr K tad Ãdhigacchati. 14 Bmr K bhojanassa. 15 Sd vatthuhi; St vatthahi. 16 K jana-. 17 Bmr saÇgÃhako; K saÇgahiko. 18 So Sum; SS vajjena; Bmr K piya-vÃcena. >/ #<[page 153]># %% MahÃPurisa-lakkhaïÃni paÂilabhati, mudu-taluïa\<*<1>*>/-hattha- pÃdo\<*<2>*>/ hoti jÃla-hattha-pÃdo ca. 17. `So tehi lakkhaïehi samannÃgato, sace agÃraæ ajjhÃvasati, RÃjà hoti Cakkavatti . . . pe . . . RÃjà samÃno kiæ labhati? SusaÇgahita-parijano hoti, susaÇgahità 'ssa\<*<3>*>/ honti\<*<4>*>/ brÃhmaïa-gahapatikà negama\<*<5>*>/-jÃnapadà gaïaka-mahÃmattà anÅkaÂÂhà dovÃrikà amaccà pÃrisajjà rÃjÃno bhogiyÃ\<*<6>*>/ kumÃrÃ. RÃja samÃno idaæ labhati . . . pe . . . Buddho samÃno kiæ labhati? \<*<7>*>/ SusaÇgahita- parijano hoti,\<*<7>*>/ susaÇgahità 'ssa honti bhikkhÆ bhikkhuniyo upÃsakà upÃsikÃyo devà manussà asurà nÃgà gandhabbÃ. Buddho samÃno idaæ labhati.'\<*<8>*>/ Etam atthaæ Bhagavà avoca. 18. Tatth' etaæ vuccati: DÃnam pi ca attha-cariyatam\<*<9>*>/ pi ca piya-vadata¤\<*<10>*>/ ca samÃna-chandata¤\<*<11>*>/ ca Kariya cariya\<*<12>*>/ susaÇgahaæ\<*<13>*>/ bahunnaæ anavamatena\<*<14>*>/ guïena yÃti saggaæ. Caviya\<*<15>*>/ punar idhÃgato samÃno kara-caraïa-muduta¤\<*<16>*>/ ca jÃlino ca, Atirucira-suvaggu\<*<17>*>/-dassaneyyaæ paÂilabhati daharo susu\<*<18>*>/ kumÃro. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K tala. 2 Bmr K add ca. 3 K -gahitassa, and below. 4 Cp. ante, 8. 5 K negamÃ. 6 K bhogikÃ. 7-7 Sct omit. 8 SS sometimes paÂilabhati. 9 Sdt cariyaæ; Bmr K -ta¤, omit pi. 10 Bmr vÃdita¤. 11 Sdt jandata¤; Bm samÃnatta¤; Br samÃnattata¤; K chanda¤. 12 So Bmr K Sum; SS omit. 13 So Bmr K; Sc saÇgataæ; Sd saggatabbannaæ; St saÇgahatabbahunnaæ. 14 So Scd K Sum; St -mattena; Bm anumatena; Br anamatena. 15 Sd capiya. 16 Sdt muduka¤; Bmr mudutala¤. 17 K suvagga. 18 Sd K sukumÃro. >/ #<[page 154]># %<154 LAKKHA×A-SUTTANTA [D. xxvii. 1. 18.>% Bhavati parijanassa vo vidheyyo, mahimaæ Ãvasiko\<*<1>*>/ susaÇgahito, Piya-vadu\<*<2>*>/ hita-sukhataæ jigiæsamÃno\<*<3>*>/ abhirucitÃni guïÃni Ãcarati.\<*<4>*>/ Yadi ca jahati\<*<5>*>/ sabba-kÃma-guïa\<*<6>*>/-bhogaæ kathayati dhamma\<*<7>*>/-kathaæ Jino janassa, Vacana-ppaÂikarassÃbhippasannà sutvÃ\<*<8>*>/ dhammÃnudhammaæ ÃcarantÅti. 19. `Yam pi bhikkhave TathÃgato purimaæ jÃtiæ puri- maæ bhavaæ purimaæ niketaæ pubbe manussa-bhÆto samÃno\<*<9>*>/ bahuno janassa\<*<9>*>/ atthÆpasaæhitaæ dhammÆpasaæ- hitaæ vÃcaæ bhÃsità ahosi, bahujanaæ nidaæseti,\<*<10>*>/ pÃïÅ- naæ\<*<11>*>/ hita-sukhÃvaho ahu\<*<12>*>/ dhamma-yÃgÅ, so tassa kam- massa {katattÃ} upacitattà . . . pe . . . So tato cuto itthat- taæ Ãgato samÃno imÃni dve MahÃPurisa-lakkhaïÃni paÂilabhati, ussaÇkha-pÃdo ca hoti uddhagga-lomo ca. 20. `So tehi lakkhaïehi samannÃgato, sace agÃraæ ajjhÃvasati, RÃjà hoti Cakkavatti . . . pe . . . RÃjà samÃno kiæ labhati? Aggo ca hoti seÂÂho ca pÃmokkho\<*<13>*>/ ca uttamo ca pavaro ca kÃma-bhogÅnaæ. RÃjà samÃno idaæ labhati . . . pe . . . Buddho samano kiæ labhati? Aggo ca hoti seÂÂho ca pÃmokkho\<*<14>*>/ ca uttamo ca\<*<15>*>/ pavaro ca\<*<15>*>/ sabba-sattÃnaæ. Buddho samÃno idaæ labhati.' Etam atthaæ Bhagavà avoca. 21. Tatth' etaæ vuccati: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Bmr; Scd Ãvasate; St Ãvasato; K Ãvasito. 2 Bmr vadaæ. 3 So K Sum; SS pihiæsamÃno; Bmr jigisamÃno. 4 Sdt avacarati. 5 So Sc Bmr; Sdt yadicchati; K yadivajjahati. 6 Sc guïÃ; Bmr K omit. 7 Sdt kamma. 8 Bm K sutvÃna. 9-9 Bmr K omit. 10 K nidasseti. 11 Sc sipÃnÅnaæ; Sd sÅpÃnÅnÃnaæ; St hidamse sipÃnaæ. 12 Bmr K omit. 13 Sd mokkho; St mocakkho. 14 Sdt mokkho. 15-15 Sd aparo. >/ #<[page 155]># %% Attha-dhamma-sahitaæ\<*<1>*>/ pure giraæ\<*<2>*>/ erayaæ\<*<3>*>/ bahujanaæ\<*<4>*>/ nidaæsayi\<*<5>*>/ PÃïÅnaæ hita-sukhÃvaho ahu\<*<6>*>/ dhamma-yÃgam assaji\<*<7>*>/ amaccharÅ.\<*<8>*>/ Tena so sucaritena kammunà sugatiæ vajati tattha modati, LakkhaïÃni ca dve\<*<9>*>/ idh' Ãgato uttama-sukhÃni\<*<10>*>/ saævindati.\<*<11>*>/ Ubbham uppatita-loma-vÃsaso\<*<12>*>/ pÃda-gaïÂhi\<*<13>*>/-r-ahu sÃdhu saïÂhitÃ, Maæsa-lohitÃcitÃ\<*<14>*>/ tacotatÃ\<*<15>*>/ upari\<*<16>*>/ 17ca pana\<*<17>*>/ {sobhanÃ}18 ahu. Geham Ãvasati ce\<*<19>*>/ tathÃ-vidho aggataæ\<*<20>*>/ vajati kÃma-bhogÅnaæ.\<*<21>*>/ Tena uttaritaro\<*<22>*>/ na vijjati, JambudÅpaæ abhibhuyya irÅyati.\<*<23>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 St saæhita; Bmr -dhammÆpasaæhitaæ; K -dhammaæ saÇgahitaæ. 2 K tiraæ. 3 So Sc Bmr Sum; Sd carayam; St carayÃ; K eriyaæ. 4 Sd bahunaæ; St bahunÃ. 5 Sc ïidaæsahi; St nidasayi. 6 So Bmr K; SS omit. 7 So Bmr; Sc ayajÅ; Sdt ayati; K assajji. 8 Scd amaccarÅ; St avaccarÅ. 9 St omits; Bmr K duve. 10 Bmr pamukkhatÃya; K samukhatÃya. 11 Bmr K vindati. 12 So SS Sum; Bmr vÃseso; K prints lomavà saso. 13 Sdt gaïÂhÅ. 14 So Bmr K; SS Sum lohita-; but Sum explains lohitena ÃcitÃ. 15 So Sdt Sum; Sc tacotathÃ; Bmr K tacotthatÃ. 16 Sdt uparim, omitting ca. 17-17 Bmr caraïa; K jÃnu. 18 Bmr sobhaïo. 19 So Bmr K; SS me. 20 St agge taæ. 21 Sc K bhoginaæ. 22 K uttaritara¤ ca. 23 St Bmr K iriyati. >/ #<[page 156]># %<156 LAKKHA×A-SUTTANTA [D. xxx. 1. 21.>% Pabbajam pi\<*<1>*>/ ca anoma-nikkamo\<*<2>*>/ aggataæ vajati sabba-pÃïinaæ. Tena uttaritaro na\<*<3>*>/ vijjati, sabbaæ\<*<4>*>/ lokaæ abhibhuyya viharatÅti. 22. `Yam pi bhikkhave TathÃgato purimaæ jÃtiæ puri- maæ bhavaæ purimaæ niketaæ pubbe manussa-bhÆto samÃno sakkaccaæ vÃcetà ahosi sippaæ và vijjaæ và cara- ïaæ vÃ\<*<5>*>/ kammaæ vÃ, "Kinti me\<*<6>*>/ khippaæ ÃjÃneyyuæ,\<*<6>*>/ khippaæ vijÃneyyuæ, khippaæ sampaÂipajjeyyuæ,\<*<7>*>/ na ciraæ kilisseyyun\<*<8>*>/ ti," so tassa kammassa katattà upaci- tattà . . . pe . . . So tato cuto itthattaæ Ãgato samÃno imaæ MahÃPurisa-lakkhaïaæ paÂilabhati, eïi-jaÇgho hoti. 23. `So tena lakkhaïena samannÃgato, sace agÃraæ ajjhÃvasati RÃjà hoti Cakkavatti. RÃjà samÃno kiæ labhati? YÃni etÃni\<*<9>*>/ rÃjÃrahÃni rÃj-aÇgÃni rÃjÆpabhogÃni rÃjÃnucchavikÃni, tÃni\<*<10>*>/ khippaæ paÂilabhati.\<*<11>*>/ RÃjà samÃno idaæ labhati . . . pe . . . Buddho samÃno kiæ labhati? YÃni tÃni samaïÃrahÃni samaïaÇgÃni samaïÆ- pabhogÃni samaïÃnucchavikÃni, tÃni khippaæ paÂilabhati. Buddho samÃno idaæ labhati.' Etam atthaæ Bhagavà avoca. 24. Tatth' etaæ vuccati: Sippesu vijjÃ-caraïesu kammasu\<*<12>*>/ `Kathaæ vijÃneyya\<*<13>*>/ lahÆti?'\<*<14>*>/ icchati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sc Bmr; Sd pabbajjampa; St pabbajjamipi; K pabbajjÃpi. 2 Bm anokkamanikkamo; Br anomaniggamo. 3 Sd omits. 4 K sabba-. 5 Br omits. 6-6 St Bmr K omit. 7 Sd saæpaÂivajjeyyuæ; Bmr paÂipajjeyyuæ. 8 So SS; Bmr kilameyyuï; K kiliseyyun. 9 Bmr K tÃni. 10 Sc omits. 11 Br labhati. 12 So Scd; St omits; Bmr K kammesu. 13 Bmr -eyyuæ; K -eyyu. 14 Bmr lahunti; K lahuti. >/ #<[page 157]># %% YatÆpaghÃtÃya\<*<1>*>/ na hoti kassaci vÃceti khippaæ, na ciraæ\<*<2>*>/ kilissati. Taæ kammaæ katvà kusalaæ sukhudrayaæ\<*<3>*>/ jaÇghà manu¤¤Ã labhate susaïÂhitÃ, VaÂÂÃ\<*<4>*>/ sujÃtà anupubbam uggatà uddhagga-lomÃ\<*<5>*>/ sukhuma-ttac' otthatÃ.\<*<6>*>/ Eïeyya-jaÇgho ti tam Ãhu puggalaæ, sampattiyà khippam idh' Ãhu lakkhaïaæ, Ekeka-lomÃni yadÃbhikaÇkhati, apabbajaæ khippam idhÃdhigacchati. Sace ca\<*<7>*>/ pabbajjam upeti tÃdiso nekkhamma-chandÃbhirato vicakkhaïo, Anucchavikassa\<*<8>*>/ yadÃnulomikaæ taæ vindati khippam anoma-nikkamo\<*<9>*>/ ti. 25. `Yam pi bhikkhave TathÃgato purimaæ jÃtiæ puri- maæ bhavaæ purimaæ niketaæ pubbe manussa-bhÆto samÃno Samaïaæ và BrÃhmaïaæ và upasaækamitvà pari- pucchità ahosi: "Kiæ bhante kusalaæ, kiæ akusalaæ? Kiæ sÃvajjaæ, kiæ anavajjaæ? Kiæ sevitabbaæ, kiæ na sevitabbaæ? Kim me kayiramÃnaæ\<*<10>*>/ dÅgha-rattaæ ahi- tÃya dukkhÃya assa? \<*<11>*>/ Kiæ và pana me kayiramÃnaæ dÅgha-rattaæ hitÃya sukhÃya assÃti?", so tassa kammassa katattà upacitattà . . . pe . . . So tato cuto itthattaæ Ãgato samÃno idaæ\<*<12>*>/ MahÃPurisa-lakkhaïaæ paÂilabhati, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Sc; St K Sum yatupo; Sd yatupasÃtÃya; Bm yadÆpaghÃtÃya; Br yaædÆpaghÃtÃya. 2 Br cÅraæ. 3 So K; Sc sukhaduyaæ; Sd subuddhayaæ; St khuddayasaæ; Bm sukhudriyaæ; Br sukhindriyaæ. Sum gives no help. Cp. dukkhudrayaæ, M. i. 415; JÃt. iv. 391; v. 389; Tel. 89. 4 So Sc Bmr; Sdt vaddhÃ; K vattÃ. 5 SS lomo. 6 Scd -ttacotatÃ; St sukhumattacottÃ; Bmr K -otthatÃ. 7 K va. 8 SS anucchavitassa. 9 Bmr vikkamo. 10 So SS; Bmr K kariyamÃnaæ, and below. 11 Sc adds vÃ. 12 Sd imaæ. >/ #<[page 158]># %<158 LAKKHA×A-SUTTANTA [D. xxx. 1. 25.>% sukhuma-cchavÅ hoti, sukhumattà chaviyà rajojallaæ kÃye na upalippati. 26. `So tena {lakkhaïena} samannÃgato, sace agÃraæ ajjhÃvasati, RÃjà hoti Cakkavatti . . . pe . . . RÃjà samÃno kiæ labhati? MahÃ-pa¤¤o hoti,\<*<1>*>/ nÃssa hoti koci pa¤¤Ãya sadiso và visiÂÂho\<*<2>*>/ và kÃma-bhogÅnaæ.\<*<3>*>/ RÃjà samÃno idaæ labhati . . . pe . . . Buddho samÃno kiæ labhati? MahÃ-pa¤¤o hoti puthu-pa¤¤o hÃsu\<*<4>*>/-pa¤¤o javana-pa¤¤o tikkha-pa¤¤o nibbedhika-pa¤¤o, nÃssa hoti koci pa¤¤Ãya sadiso và visiÂÂho và sabba-sattÃnaæ. Buddho samÃno idaæ labhati.' Etam atthaæ Bhagavà avoca. 27. Tatth' {etaæ} vuccati: Pure\<*<5>*>/ puratthà purimÃsu jÃtisu\<*<6>*>/ a¤¤Ãtu-{kÃmo} paripucchità ahu, SussÆsità pabbajitaæ upÃsità atthantaro atthakathaæ nisÃmayi. Pa¤¤Ã-paÂilÃbha-katena\<*<7>*>/ kammunà manussa-bhÆto\<*<8>*>/ sukhuma-cchavÅ ahu. VyÃkaæsu\<*<9>*>/ uppÃda-nimitta-kovidÃ, `SukhumÃni atthÃni avecca dakkhati.\<*<10>*>/ Sace na\<*<11>*>/ pabbajjam upeti tÃdiso, vatteti\<*<12>*>/ cakkaæ paÂhaviæ pasÃsati, AtthÃnusiÂÂhÅsu\<*<13>*>/ pariggahesu ca\<*<14>*>/ na tena seyyo sadiso va\<*<15>*>/ vijjati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 K omits. 2 Bmr K seÂÂho, and below. 3 St bhogÃtitaæ. 4 Bmr K hÃsa. 5 Bm pÆre, and so onwards. 6 Bm jÃtÅsu. 7 Bmr K Sum-Scd gatena; Sum-Br katena. 8 St bhÆtena. 9 Sd vyakaæ; St vyÃkÃsuæ; Br byÃsukaæ. 10 St Bmr dakkhiti. 11 Sc corrected from pana; Sd na (erased) pana; St pana. 12 St vattati. 13 So Sum-Br; Scd -satthisu; St -satthÅsu; Bm -siÂÂhisu; Br -saÂÂhisu; K -saÂÂhÅsu: Sum-Scd atthÃnÃsattÅsu. 14 Sc omits; St ma. 15 Br ca. >/ #<[page 159]># %% Sace\<*<1>*>/ pabbajjam upeti tÃdiso nekkhamma-chandÃbhirato vicakkhaïo, Pa¤¤Ã-visiÂÂhaæ labhate anuttaraæ pappoti bodhim vara-bhÆri-medhaso ti.' 28. `Yam pi bhikkhave TathÃgato purimaæ jÃtiæ puri- maæ bhavaæ purimaæ niketaæ pubbe manussa-bhÆto samÃno akkodhano\<*<2>*>/ ahosi anupÃyÃsa-bahulo, bahum\<*<3>*>/ pi vutto samÃno nÃbhisajji na kuppi na vyÃpajji na patiÂÂhayi,\<*<4>*>/ na kopa¤ ca dosa¤ ca appaccaya¤ ca pÃtvÃkÃsi, dÃtÃ\<*<5>*>/ ca ahosi sukhumÃnaæ mudukÃnaæ attharaïÃnaæ pÃpuraïÃ- naæ khoma-sukhumÃnaæ kappÃsika-sukhumÃnaæ koseyya- sukhumÃnaæ kambala-sukhumÃnaæ, so tassa kammassa . . . pe . . . So tato cuto itthattaæ Ãgato samÃno imaæ\<*<6>*>/ MahÃPurisa-lakkhaïaæ paÂilabhati, suvaïïa-vaïïo hoti ka¤cana\<*<7>*>/-sannibha\<*<8>*>/-ttaco hoti. 29. `So tena lakkhaïena samannÃgato, sace agÃraæ ajjhÃvasati, RÃjà hoti Cakkavatti. RÃjà samÃno kiæ labhati? LÃbhÅ\<*<9>*>/ hoti sukhumÃnaæ mudukÃnaæ atthara- ïÃnaæ pÃpuraïÃnaæ khoma-sukhumÃnaæ kappÃsika-su- khumÃnaæ koseyya-sukhumÃnaæ kambala-{sukhumÃnaæ}. RÃjà samÃno idaæ labhati . . . pe . . . Buddho samÃno kiæ labhati? LÃbhÅ hoti sukhumÃnaæ mudukÃnaæ attha- raïÃnaæ pÃpuraïÃnaæ khoma-sukhumÃnam kappÃsika- sukhumÃnaæ koseyya-sukhumÃnaæ kambala-sukhumÃnaæ. Buddho samÃno idaæ labhati.' Etam atthaæ Bhagavà avoca. 30. Tatth' etaæ vuccati: Akkodha¤ ca adhiÂÂhahi adÃsi ca dÃnaæ\<*<10>*>/ vatthÃni ca\<*<11>*>/ sukhumÃni succhavÅni. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmr add ca; K adds va. 2 Bmr akodhano. 3 K bahunnaæ. 4 SS patiÂÂhiyi and patiÂÂhÅyi. 5 Sc dÃtvÃ. 6 So SS Bmr K. 7 K käcana. 8 Br sandhibha. 9 Scd lÃbhi. 10 Bmr K dÃna¤ ca. 11 Bmr K omit. >/ #<[page 160]># %<160 LAKKHA×A-SUTTANTA [D. xxx. 1. 30.>% Purimatara\<*<1>*>/-bhave Âhito abhivissajji\<*<2>*>/ mahim iva suro\<*<3>*>/ abhivassaæ.\<*<4>*>/ Taæ katvÃna ito cuto dibbaæ upapajja\<*<5>*>/ sukata\<*<6>*>/-phala-vipÃkam, AnubhotvÃ\<*<7>*>/ kanaka-tanu-sannibho\<*<8>*>/ idha bhavati\<*<9>*>/ sura-varataro\<*<10>*>/-r-iva indo. Geham Ãvasati\<*<11>*>/ naro apabbajja micchaæ mahati\<*<12>*>/-mahiæ\<*<13>*>/ anusÃsati,\<*<14>*>/ Pasayha\<*<15>*>/ abhivasana-varataraæ\<*<16>*>/ paÂilabhati vipulaæ sukhuma¤ ca succhavi¤ ca.\<*<17>*>/ LÃbhÅ acchÃdana-vattha-mokkha-pÃpuraïÃnaæ\<*<18>*>/ bhavati yadi anagÃriyatam\<*<19>*>/ upeti, SahÅ\<*<20>*>/ purima-kata-phalaæ anubhavati, na bhavati katassa panÃso ti. 31. `Yam pi bhikkhave TathÃgato purimaæ jÃtiæ puri- maæ bhavaæ purimaæ niketaæ pubbe manussa-bhÆto samÃno cira-ppanaÂÂhe sucira-ppavÃsino\<*<21>*>/ ¤Ãti\<*<22>*>/-mitte suhajje sakhino\<*<23>*>/ samÃnetà ahosi, mÃtaram pi puttena samÃnetà ahosi, puttam pi mÃtarà samÃnetà ahosi, pitaram \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS purimataram. 2 St abhivisajji; Bmr K abhivissaji. 3 Bmr sÆro. 4 St abhivasaæ. 5 Bmr K upapajji. 6 K sukataæ. 7 Bmr K anubhutvÃ. 8 So Bmr; Sct katakatanunibho; Sd katanuniho; K paÂibho. 9 Bmr K idhÃbhibhavati. 10 Sc suravarararo; St surataro. 11 Bmr K geha¤ c' Ãvasati. 12 Sd miccham bhavati; K mahatiæ. 13 Sdt mahi. 14 K pasÃsati. 15 Br paseyha. 16 So SS; Bmr K sahidha (Br sahiva) satta-ratanaæ. 17 Bmr vimala-sukhuma-cchaviæ suci¤ ca; K vipulasukhuma-cchavi-suci¤ ca. 18 Bmr pÃvuraïÃnaæ. 19 Bmr anÃgÃriyataæ. 20 Sc sahÅ; Sdt sahi; Bmr sahito; K sahita. 21 K -vÃsine. 22 Sdt pa¤¤Ãti. 23 St saækhito. >/ #<[page 161]># %