Digha-Nikaya of the Sutta-Pitaka, Vol. I; Silakkhandavagga, Suttantas 1-13. Based on the edition by T.W. Rhys Davids and J.E. Carpenter, London : Pali Text Society 1890 Input by the Dhammakaya Foundation, Thailand, 1989-1996 [GRETIL-Version vom 26.9.2014] NOTICE This file is (C) Copyright the Pali Text Society and the Dhammakaya Foundation, 2015. This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License. These files are provided by courtesy of the Pali Text Society for scholarly purposes only. In principle they represent a digital edition (without revision or correction) of the printed editions of the complete set of Pali canonical texts published by the PTS. While they have been subject to a process of checking, it should not be assumed that there is no divergence from the printed editions and it is strongly recommended that they are checked against the printed editions before quoting. ANNOTATED VERSION #<...># = BOLD %<...>% = ITALICS *<...>* = SUPERSCRIPT \<...>\ = REDLINE ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ DÅgha-NikÃya Vol. I #<[page 001]># %< 1>% NAMO TASSA BHAGAVATO ARAHATO SAMMù SAMBUDDHASSA. [DÅgha NikÃya. i. BrahmajÃla Sutta.] * 1.1. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà antarà ca RÃjagahaæ antarà ca NÃÊandaæ addhÃna-magga-paÂi- panno hoti mahatà bhikkhu-saæghena saddhiæ pa¤ca- mattehi bhikkhu-satehi. Suppiyo pi kho paribbÃjako antarà ca RÃjagahaæ antarà ca NÃÊandaæ addhÃna-magga- paÂipanno hoti saddhiæ antevÃsinà Brahmadattena mÃïa- vena. Tatra sudaæ Suppiyo paribbÃjako aneka-pariyÃyena Buddhassa avaïïaæ bhÃsati Dhammassa avaïïaæ bhÃsati Saæghassa avaïïaæ bhÃsati, Suppiyassa pana paribbÃja- kassa antevÃsÅ Brahmadatto mÃïavo aneka-pariyÃyena Buddhassa vaïïaæ bhÃsati Dhammassa vaïïaæ bhÃsati Saæghassa vaïïaæ bhÃsati. Iti ha te ubho ÃcariyantevÃsÅ a¤¤ama¤¤assa uju-vipaccanÅka-vÃdà Bhagavantaæ piÂÂhito piÂÂhito anubaddhÃ\<*<1>*>/ honti bhikkhu-saægha¤ ca. 2. Atha kho Bhagavà AmbalaÂÂhikÃyaæ rÃjÃgÃrake\<*<2>*>/ eka-ratti-vÃsaæ upaga¤chi saddhiæ bhikkhu-saæghena. Suppiyo pi kho paribbÃjako AmbalaÂÂhikÃyaæ rÃjÃgÃrake eka-ratti-vÃsaæ upaga¤chi saddhiæ antevÃsinà Brahma- dattena mÃïavena. Tatra pi sudaæ Suppiyo paribbÃjako aneka-pariyÃyena Buddhassa avaïïaæ bhÃsati Dhammassa avaïïaæ bhÃsati Saæghassa avaïïaæ bhÃsati, Suppiyassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB anubandhà (throughout). 2 Bp and Old. C. xi. 1.8 rÃjagÃrake. * Titles not in the MSS. >/ #<[page 002]># %<2 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 1. 2>% pana paribbÃjakassa antevÃsÅ Brahmadatto mÃïavo aneka- pariyÃyena Buddhassa vaïïaæ bhÃsati Dhammassa vaïïaæ bhÃsati Saæghassa vaïïaæ bhÃsati. Iti ha te ubho ÃcariyantevÃsÅ a¤¤ama¤¤assa uju-vipaccanÅka-vÃdÃ\<*<1>*>/ Bha- gavantaæ piÂÂhito piÂÂhito anubaddhà honti bhikkhu- saægha¤ ca.\<*<1>*>/ 3. Atha kho sambahulÃnaæ bhikkhÆnam rattiyà paccÆsa- samayaæ paccuÂÂhitÃnaæ maï¬ala-mÃle\<*<2>*>/ sannisinnÃnaæ sannipatitÃnaæ ayaæ saÇkhiyÃ-dhammo\<*<3>*>/ udapÃdi: `Ac- chariyaæ Ãvuso abbhutaæ Ãvuso yÃva¤ c' idaæ tena Bhagavatà jÃnatà passatà arahatà sammÃ-sambuddhena sattÃnaæ nÃnÃdhimuttikatà suppaÂividitÃ. Ayaæ hi Suppiyo paribbÃjako aneka-pariyÃyena Buddhassa avaïïaæ bhÃsati Dhammassa avaïïaæ bhÃsati Saæghassa avaïïaæ bhÃsati, Suppiyassa pana paribbÃjakassa antevÃsÅ Brahmadatto mÃïavo aneka-pariyÃyena Buddhassa vaïïaæ bhÃsati Dhammassa vaïïaæ bhÃsati Saæghassa vaïïaæ bhÃsati. Iti ha 'me ubho ÃcariyantevÃsÅ a¤¤ama¤¤assa uju-vipacca- nÅka-vÃdà Bhagavantaæ piÂÂhito piÂÂhito anubaddhà honti {bhikkhu-saægha¤} cÃti.' 4. Atha kho Bhagavà tesaæ bhikkhÆnaæ imaæ saÇkhiyÃ- dhammaæ viditvÃ, yena maï¬ala-mÃlo ten' upasaækami, upasaækamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Nisajja kho Bhagavà bhikkhÆ Ãmantesi: `KÃya nu 'ttha bhikkhave etarahi kathÃya sannisinnÃ, kà ca pana vo antarÃkathÃ\<*<4>*>/ vippakatà ti?' Evaæ vutte te bhikkhÆ Bhagavantaæ etad avocuæ: `Idha bhante amhÃkaæ rattiyà paccÆsa-samayaæ paccuÂÂhitÃnaæ maï¬ala-mÃle sannisinnÃnaæ sannipati- tÃnaæ ayaæ saÇkhiyÃ-dhammo udapÃdi "Acchariyaæ . . . pe (3) . . . anubaddhà honti bhikkhu-saægha¤ cÃti." Ayaæ kho no bhante antarà kathà vippakatà atha Bhagavà anuppatto ti.' 5. `Mamaæ và bhikkhave pare avaïïaæ bhÃseyyuæ Dhammassa và avaïïaæ bhÃseyyuæ Saæghassa và \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB viharanti for 1-1. 2 MSS. l and Ê about equally. 3 BB sankhiya-dhammo (throughout). 4 Bp antarakathÃ. >/ #<[page 003]># %% avaïïaæ bhÃseyyuæ, tatra tumhehi na ÃghÃto na ap- paccayo na cetaso anabhiraddhi karaïÅyÃ. Mamaæ và bhikkhave pare avaïïaæ bhÃseyyuæ Dhammassa và avaï- ïaæ bhÃseyyuæ Saæghassa và avaïïaæ bhÃseyyum, tatra ce tumhe assatha kupità và anattamanà và tumhaæ yev' assa tena antarÃyo. Mamaæ và bhikkhave pare avaïïaæ bhÃseyyuæ Dhammassa và avaïïaæ bhÃseyyum Saæghassa và avaïïaæ bhÃseyyum, tatra ce tumhe assatha kupità và anattamanà và api nu tumhe paresaæ subhÃsitaæ dubbhÃ- sitaæ ÃjÃneyyÃthÃti?' `No h' etaæ bhante.' `Mamaæ và bhikkhave pare avaïïaæ bhÃseyyuæ Dhammassa và avaïïaæ bhÃseyyuæ Saæghassa và avaïïaæ bhÃseyyuæ, tatra tumhehi abhÆtaæ abhÆtato nibbeÂhetabbaæ: "Iti pi etaæ abhÆtaæ, iti pi etaæ atacchaæ, n' atthi c' etaæ amhesu, na ca pan' etaæ amhesu saævijjatÅti."' 6. `Mamaæ và bhikkhave pare vaïïaæ bhÃseyyuæ Dhammassa và vaïïaæ bhÃseyyuæ Saæghassa và vÃïïaæ bhÃseyyuæ, tatra tumhe na Ãnando na somanassaæ na cetaso ubbillÃvitattaæ\<*<1>*>/ karaïÅyaæ. Mamaæ và bhikkhave pare vaïïaæ bhÃseyyuæ Dhammassa và vaïïaæ bhÃ- seyyuæ Saæghassa và vaïïaæ bhÃseyyuæ, tatra ce tumhe assatha Ãnandino sumanà ubbillÃvità tumhaæ yev' assa tena antarÃyo. Mamaæ và bhikkhave pare vaïïaæ bhÃseyyuæ Dhammassa và vaïïaæ bhÃseyyuæ Saæ- ghassa và vaïïaæ bhÃseyyuæ, tatra tumhehi bhÆtaæ bhÆtato paÂijÃnitabbaæ: "Iti p' etaæ bhÆtaæ, iti p' etaæ tacchaæ, atthi c' etaæ amhesu, saævijjati ca pan' etaæ amhesÆti."' 7. `Appamattakaæ kho pan' etaæ bhikkhave oramatta- kaæ sÅlamattakaæ yena puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. Katama¤ ca taæ bhikkhave appa- mattakaæ oramattakaæ sÅlamattakaæ yena puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya?' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp uppilÃvit- throughout, but see 3. 23; audvilya in Burnouf ,`Lotus,'308; and Morris in J. P. T. S. for 1887. >/ #<[page 004]># %<4 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 1. 8>% 8.1 "`PÃïÃtipÃtaæ pahÃya pÃïÃtipÃtà paÂivirato Samaïo Gotamo nihita-daï¬o nihita-sattho lajjÅ dayÃpanno sabba- pÃïa-bhÆta-hitÃnukampÅ viharatÅti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. "`AdinnÃdÃnaæ pahÃya adinnÃdÃnà paÂivirato Samaïo Gotamo dinnÃdÃyÅ dinna-pÃÂikaÇkhÅ athenena suci-bhÆtena attanà viharatÅti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃ- gatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. "`Abrahmacariyaæ pahÃya brahmacÃrÅ Samaïo Gotamo ÃrÃ-cÃrÅ\<*<2>*>/ virato methunà gÃma-dhammà ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. 9. "`MusÃ-vÃdaæ pahÃya musÃ-vÃdà paÂivirato Samaïo Gotamo sacca-vÃdÅ sacca-sandho theto paccayiko avisaævÃ- dako lokassÃti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃga- tassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. "`{PisuïÃ-}\<*<3>*>/ vÃcaæ pahÃya {pisuïÃya} vÃcÃya paÂivirato Samaïo Gotamo, ito sutvà na amutra akkhÃtà imesaæ bhedÃya, amutra và sutvà na imesaæ akkhÃtà amÆsaæ bhedÃya. Iti bhinnÃnaæ va sandhÃtà sahitÃnaæ va anup- pÃdÃtà samaggÃrÃmo samagga-rato samagga-nandÅ samag- ga-karaïiæ vÃcam bhÃsità ti." Iti và hi bhikkhave puthuj- jano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. "`PharusÃ-vÃcaæ pahÃya pharusÃya vÃcÃya paÂivirato Samaïo Gotamo, Yà sà vÃcà nelÃ\<*<4>*>/ kaïïa-sukhà pemanÅyà hadayaæ-gamà porÅ bahujana-kantà bahujana-manÃpà tathÃ-rÆpiæ vÃcam bhÃsità ti." Iti và hi bhikkhave puthuj- jano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. "`SamphappalÃpaæ pahÃya samphappalÃpà paÂivirato Samaïo Gotamo kÃla-vÃdÅ bhÆta-vÃdÅ attha-vÃdÅ dhamma- vÃdÅ vinaya-vÃdÅ nidhÃnavatiæ vÃcam\<*<5>*>/ bhÃsità kÃlena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 For 8-11 compare M. i. pp. 179, 267. 2 Bp anÃcari (as in M. always). 3 M. and Sum. p. 73, pisuïaæ; Sd pisunaæ; A. iii. 61.2. pisuïÃ; Scmt pisunÃ. 4 St Ds Bp Sum. and M. all nelÃ, Scd and Gr neÊÃ. 5 Bp Gr vÃcaæ (three times). >/ #<[page 005]># %% sÃpadesaæ pariyantavatiæ attha-saæhitan ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. 10. "`BÅjagÃma-bhÆtagÃma-samÃrambhà paÂivirato Sa- maïo Gotamo. Eka-bhattiko Samaïo Gotamo rattÆparato, vikÃla-bhojanà paÂivirato Samaïo Gotamo. Nacca-gÅta- vÃdita-visÆka-dassanà paÂivirato Samaïo Gotamo. MÃlÃ- gandha-vilepana-dhÃraïa-maï¬ana-vibhÆsana-ÂÂhÃnà paÂi- virato Samaïo Gotamo. UccÃsayana-mahÃsayanà paÂi- virato Samaïo Gotamo. JÃtarÆpa-rajata-paÂiggahaïà paÂi- virato Samaïo Gotamo. ùmaka-dha¤¤a-paÂiggahaïà paÂivirato Samaïo {Gotamo}. ùmaka-{maæsa}-paÂiggahaïà paÂivirato Samaïo Gotamo. Itthi-kumÃrika-paÂiggahaïà paÂivirato Samaïo Gotamo. DÃsi-dÃsa-paÂiggahaïà paÂi- virato Samaïo Gotamo. {AjeÊaka-paÂiggahaïÃ} paÂivirato Samaïo Gotamo. KukkuÂa-sÆkara-paÂiggahaïà paÂivirato Samaïo Gotamo. Hatthi-gavÃssa-vaÊavÃ-paÂiggahaïà paÂi- virato Samaïo Gotamo. Khetta-vatthu-paÂiggahaïà paÂivirato Samaïo Gotamo. DÆteyya-pahiïa\<*<1>*>/-gaman- Ãnuyogà paÂivirato Samaïo Gotamo. Kaya-vikkayà paÂi- virato Samaïo Gotamo. TulÃkÆÂa-kaÇsakÆÂa-mÃnakÆÂà paÂivirato Samaïo Gotamo. UkkoÂana-va¤cana-nikati- sÃci-yogà paÂivirato Samaïo Gotamo. Chedana-vadha- bandhana\<*<2>*>/-viparÃmosa-Ãlopa-sahasÃkÃrà paÂivirato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. CÆla-SÅlaæ niÂÂhitaæ. 11. "`Yathà va pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà sad- dhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ bÅjagÃma-bhÆ- tagÃma-samÃrambhaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅdaæ {mÆla-bÅjaæ} khandha-bÅjaæ phalu-bÅjaæ agga-bÅjaæ {bÅja- bÅjam} eva pa¤camaæ -- iti evarÆpà bÅjagÃma-bhÆtagÃma- samÃrambhà paÂivirato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhik- khave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 St pahÅïa: see 19. 2 So SS Ds and Gr: Bp and Sum. bandha. >/ #<[page 006]># %<6 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 1. 12>% 12. "`Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ sannidhi- kÃra-paribhogaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅdaæ anna- sannidhiæ pÃna-sannidhiæ vattha-sannidhiæ yÃna-san- nidhiæ sayana-sannidhiæ gandha-sannidhiæ Ãmisa-san- nidhiæ -- iti và iti evarÆpà sannidhi-kÃra-paribhogà paÂi- virato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. 13. "`Yathà va pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te {evarÆpaæ} visÆka- dassanaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅdaæ naccaæ gÅtaæ vÃditaæ pekkhaæ akkhÃnaæ pÃïissaraæ vetÃlaæ kumbha- thÆïaæ Sobha-nagarakaæ\<*<1>*>/ caï¬Ãlaæ {vaæsaæ} dhopanaæ\<*<2>*>/ hatthi-yuddhaæ assa-yuddhaæ mahisa-yuddhaæ usabha- yuddhaæ aja-yuddhaæ meï¬aka\<*<3>*>/-yuddhaæ kukkuÂa-yud- dhaæ vaÂÂaka\<*<4>*>/-yuddhaæ daï¬a-yuddhaæ muÂÂhi-yuddhaæ nibbuddhaæ uyyodhikaæ balaggaæ senÃ-byÆham anÅka- dassanaæ -- iti và iti evarÆpà visÆka-dassanà paÂivirato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃ- gatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. 14. "`Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà sad- dhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ jÆta-pamÃda- ÂÂhÃnÃnuyogaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅdaæ\<*<5>*>/ aÂÂha- padaæ dasa-padaæ ÃkÃsaæ parihÃra-pathaæ santikaæ khalikaæ\<*<6>*>/ ghaÂikaæ salÃka-hatthaæ\<*<7>*>/ akkhaæ paÇgacÅraæ vaÇkakaæ mokkhacikaæ ciÇgulikaæ pattÃÊhakaæ rathakaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So Scm and Sum.; Sd sobhana-kÃrakaæ; St sobhanakarakaæ; Ds sobhanagaraïam; Bp sobhaïakam. Weber in `Indische Studien,' ii. 38, quotes from a commentary on åatarudriya, `Sobha iti gandharva-nagaraæ;' B.R. give Saubha, `a mythical city hanging in the air.' 2 Sdm Ds Bp dhovanaæ. Sct and Sum. dhop- (See J. ii. p. 117 and iv. p. 390). 3 Sd Ds Bp meï¬a-. 4 Scdm Gr vaddhaka. See 22. 5 This list of games recurs in CV. i. 13. 2. 6 Sdt and Gr balikam. 7 On åalÃkà in gambling, see PÃïini ii. 1. 10. >/ #<[page 007]># %% dhanukaæ akkharikaæ manesikaæ yathÃ-vajjaæ -- iti và iti evarÆpà jÆta-pamÃda-ÂÂhÃnÃnuyogà paÂivirato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. 15. "`Yathà va pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpam uccÃ- sayana-mahÃsayanaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅdaæ\<*<1>*>/ Ãsandiæ pallaÇkaæ gonakaæ cittakaæ paÂikaæ paÂalikaæ tÆlikaæ vikatikaæ udda-lomiæ ekanta-lomiæ kaÂÂhissaæ koseyyaæ kuttakaæ hatthattharaæ assattharaæ rathattha- raæ ajina-ppaveïiæ kadali-miga-pavara-paccattharaïam sa-uttara-cchadaæ ubhato-lohitakÆpadhÃnaæ -- iti và iti evarÆpà uccÃsayana-mahÃsayanà paÂivirato Samaïo Go- tamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. 16. "`Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ maï¬ana- vibhÆsana-ÂÂhÃnÃnuyogaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅ- daæ ucchÃdanaæ parimaddanaæ nahÃpanaæ sambÃhanaæ ÃdÃsaæ a¤janaæ mÃlÃ-vilepanaæ\<*<2>*>/ {mukha}-cuïïakaæ {mukhalepanaæ} hattha-bandhaæ sikhÃ-bandhaæ daï¬a- kaæ nÃÊikam khaggaæ chattaæ citrupÃhanaæ {uïhÅsaæ} maïim vÃla-vÅjaniæ odÃtÃni vatthÃni dÅgha-dasÃni -- iti và iti evarÆpà maï¬ana-vibhÆsana-ÂÂhÃnÃnuyogà paÂivirato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃ- gatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. 17. "`Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni {bhu¤jitvÃ} te evarÆpaæ tir- acchÃna-kathaæ anuyuttà viharanti -- {seyyathÅdaæ}\<*<3>*>/ rÃja- kathaæ cora-kathaæ mahÃmatta-kathaæ senÃ-kathaæ bhaya-kathaæ yuddha-kathaæ anna-kathaæ pÃna-kathaæ vattha-kathaæ sayana-kathaæ mÃlÃ-kathaæ gandha- kathaæ ¤Ãti-kathaæ yÃna-kathaæ gÃma-kathaæ nigama- kathaæ nagara-kathaæ janapada-kathaæ itthi-kathaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 This list recurs at A. iii. 63.3 (cp. iii. 34), MV. v. 10. 4, and CV. vi. 8. 1. 2 Scd Bp mÃlÃ-gandha-vilo- 3 This list of foolish talks recurs at MV. v. 6. 3; D. ix. 3. >/ #<[page 008]># %<8 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 1. 17>% [purisa-kathaæ] sÆra-kathaæ visikhÃ-kathaæ {kumbhaÂÂhÃ- na}-kathaæ pubba-peta-kathaæ nÃnatta-kathaæ lokakkhÃyi- kaæ {samudda-kkhÃyikaæ} itibhavÃbhava-kathaæ -- iti và iti evarÆpÃya tiracchÃna-kathÃya {paÂivirato} Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. 18. "`Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ viggÃhika- kathaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅdaæ: `Na tvaæ imaæ dhamma-vinayaæ ÃjÃnÃsi, ahaæ imaæ dhamma-{vinayaæ} ÃjÃnÃmi, kiæ tvaæ imaæ dhamma-vinayaæ ÃjÃnissasi? -- MicchÃ-paÂipanno tvam asi, aham asmi sammÃ-paÂipanno -- Sahitam me, asahitan te -- Pure vacanÅyaæ pacchà avaca, pacchà vacanÅyaæpure avaca -- Aviciïïan\<*<1>*>/ te viparÃvattaæ -- {ùropito} te vÃdo, niggahÅto 'si\<*<2>*>/ -- Cara {vÃda-ppamokkhÃya,} nibbeÂhehi và sace pahosÅti' -- iti và iti evarÆpÃya viggÃhika- kathÃya paÂivirato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhik- khave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. 19. "`Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ dÆteyya- pahiïa-gamanÃnuyogaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅdaæ ra¤¤aæ rÃja-mahÃmattÃnaæ khattiyÃnaæ {brÃhmaïÃnaæ} gahapatikÃnaæ {kumÃrÃnaæ} -- `Idha gaccha, amutrÃgaccha, idaæ hara, amutra idaæ ÃharÃti' -- iti và iti evarÆpà dÆteyya- pahiïa\<*<3>*>/-gamanÃnuyogà paÂivirato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. 20. "`Yathà va pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni {bhojanÃni} bhu¤jitvà te kuhakà ca honti lapakà ca nemittikà ca nippesikÃ\<*<4>*>/ ca lÃbhena ca lÃbhaæ ni- jigiæsitÃro -- iti\<*<5>*>/ evarÆpà kuhana-lapanà paÂivirato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. Majjhima-SÅlaæ niÂÂhitaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS; Ds Bp adhiciïïan; Sum. Ãciïïan. (See M. I. 372.) 2 Bp niggahito tvam asi. 3 Scdt twice pahÅna. But see 10. 4 St nipphesikÃ; Bp nibbesikÃ. 5 So Scdmt Ds (as in 11); Bp Gr add và iti. >/ #<[page 009]># %% 21. "`Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te {evarÆpÃya} tiracchÃna- vijjÃya micchÃjÅvenajÅvikaæ\<*<1>*>/ kappenti -- seyyathÅdaæ aÇgaæ nimittaæ uppÃdaæ\<*<2>*>/ supinaæ lakkhaïaæ mÆsikÃcchinnaæ aggi-homaæ dabbi-homaæ thusa-homaæ kaïa-homaæ taï¬ula-homaæ sappi-homaæ tela-homaæ mukha-homaæ lohita-homaæ aÇga-vijjà vatthu-vijjà khatta\<*<3>*>/-vijjà siva- vijjà bhÆta-vijjà bhÆri-vijjà ahi-vijjà visa-vijjà vicchika-vijjà mÆsika-vijjà sakuïa-vijjà vÃyasa-vijjà pakkajjhÃnaæ sara- parittÃnaæ miga-cakkaæ -- iti và iti evarÆpÃya tiracchÃna- vijjÃya paÂivirato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. 22. "`Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpÃya tirac- chÃna-vijjÃya micchÃjÅvena jÅvikaæ kappenti -- seyyathÅdaæ maïi-lakkhaïaæ daï¬a-lakkhaïaæ vattha-lakkhaïaæ asi- lakkhaïaæ usu-lakkhaïaæ dhanu-lakkhaïaæ Ãyudha\<*<4>*>/- lakkhaïaæ itthi-lakkhaïaæ purisa-lakkhaïaæ kumÃra- lakkhaïaæ kumÃri-lakkhaïaæ dÃsa-lakkhaïaæ dÃsi-lak- khaïaæ hatthi-lakkhaïaæ assa-lakkhaïaæ mahisa-lak- khaïaæ usabha-lakkhaïaæ go-lakkhaïaæ aja-lakkhaïaæ meï¬a-lakkhaïaæ kukkuÂa-lakkhaïaæ vaÂÂaka\<*<5>*>/-lakkha- ïaæ godhÃ-lakkhaïaæ kaïïikÃ-lakkhaïaæ kacchapa- lakkhaïaæ miga-lakkhaïaæ -- iti và iti evarÆpÃya tirac- chana-vijjÃya paÂivirato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. 23. "`Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpÃya tirac- chÃna-vijjÃya micchÃjÅvena jÅvikaæ kappenti -- seyyathÅdaæ `Ra¤¤aæ niyyÃnaæ bhavissati, ra¤¤aæ aniyyÃnaæ bhavis- sati -- AbbhantarÃnaæ ra¤¤aæ upayÃnaæ\<*<6>*>/ bhavissati, bÃhirÃnaæ ra¤¤aæ apayÃnaæ bhavissati -- {BÃhirÃnaæ} \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr jÅvitam, throughout. 2 Bp Gr uppÃtaæ. 3 So SS here and in Sum.; BB khetta. (See iv. 2 and Ud. iii. 9.) 4 Ds and Sum. Ãvudha. 5 Sc vaddhaka. See 14. 6 Sc Ds upÃyÃnaæ; Bp upayyÃnaæ. >/ #<[page 010]># %<10 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 1. 23>% ra¤¤aæ upayÃnaæ bhavissati, abbhantarÃnaæ ra¤¤aæ apayÃnaæ bhavissati -- AbbhantarÃnaæ ra¤¤aæ jayo bhavissati, bÃhirÃnaæ ra¤¤aæ parÃjayo bhavissati -- BÃhi- rÃnaæ ra¤¤aæ jayo bhavissati, abbhantarÃnaæ ra¤¤aæ parÃjayo bhavissati -- Iti imassa jayo bhavissati, imassa parÃjayo bhavissati' -- iti và iti evarÆpÃya tiracchÃna-vijjÃya micchÃjÅvà paÂivirato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. 24. "`Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpÃya tirac- chÃna-vijjÃya micchÃjÅvena jÅvikaæ kappenti -- seyyathÅdaæ `Canda-ggÃho bhavissati, suriya\<*<1>*>/-ggÃho bhavissati, nak- khatta-ggÃho bhavissati. Candima-suriyÃnaæ patha-gama- naæ bhavissati, candima-suriyÃnaæ uppatha\<*<2>*>/-gamanaæ bhavissati, nakkhattÃnaæ patha-gamanaæ bhavissati, nak- khattÃnaæ uppatha-gamanaæ bhavissati. UkkÃ-pÃto bhavissati. DisÃ-¬Ãho bhavissati. BhÆmi-cÃlo bhavissati. Deva-dundubhi\<*<3>*>/ bhavissati. Candima-suriya-nakkhattÃ- naæ uggamanaæ ogamanaæ\<*<4>*>/ saækilesaæ\<*<5>*>/ vodÃnaæ bhavissati. Evaæ-vipÃko canda-ggÃho bhavissati, evaæ- vipÃko suriya-ggÃho bhavissati, evaæ-vipÃko nakkhatta- ggÃho bhavissati, evaæ-vipÃko candima-suriyÃnaæ patha- gamanaæ bhavissati, evaæ-vipÃko candima-suriyÃnaæ uppatha-gamanaæ bhavissati, evaæ-vipÃko nakkhattÃnaæ patha-gamanaæ bhavissati, evaæ-vipÃko nakkhattÃnaæ uppatha-gamanaæ bhavissati, evaæ-vipÃko ukkÃpÃto bhavissati, evaæ-vipÃko disÃ-¬Ãho bhavissati, evaæ-vipÃko bhÆmi-cÃlo bhavissati, evaæ-vipÃko deva-dundubhi bhavis- sati, evaæ-vipÃkaæ candima-suriya-nakkhattÃnaæ ugga- manaæ ogamanaæ saækilesaæ vodÃnaæ bhavissati' -- iti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp sÆriya- (throughout). 2 Sum. omits; Bp upatha (twice). 3 BB and Gr dudrabhi (twice). 4 Bp oggamanaæ (twice) and so Gr below. Here Gr okk-. 5 Sum. saækileso: Sc -lesÃ: Sdtm Ds Bp -lesaæ here, and St Bp below sakilesaæ. >/ #<[page 011]># %% và iti evarÆpÃya tiracchÃna-vijjÃya micchÃjÅvà paÂivirato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃ- gatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. 25. "`Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpÃya tirac- chÃna-vijjÃya micchÃjÅvena jÅvikaæ kappenti -- seyyathÅ- daæ: `SubbuÂÂhikÃ\<*<1>*>/ bhavissati, dubbuÂÂhikà bhavissati, subhikkhaæ bhavissati, dubbhikkhaæ bhavissati, khemaæ bhavissati, bhayaæ bhavissati, rogo bhavissati, Ãrogyaæ bhavissati,' muddÃ, gaïanÃ, saækhÃnaæ,\<*<2>*>/ kÃveyyaæ, lokÃ- yataæ\<*<3>*>/ -- iti và iti evarÆpÃya tiracchÃna-vijjÃya micchÃjÅvà paÂivirato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. 26. "`Yathà và pan' eke bhonto samaïa-{brÃhmaïÃ} {sad- dhÃ-deyyÃni} bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpÃya tiracchÃna- vijjÃya micchÃjÅvena jÅvikaæ kappenti -- seyyathÅdaæ ÃvÃhanaæ vivÃhanaæ saævadanaæ\<*<4>*>/ vivadanaæ saæki- raïaæ vikiraïaæ subhaga-karaïaæ dubbhaga-karaïaæ viruddha-gabbha-karaïaæ jivhÃ-nittaddanaæ\<*<5>*>/ hanu- saæhananaæ hatthÃbhijappanaæ kaïïa-jappanaæ ÃdÃsa- pa¤haæ kumÃri-pa¤haæ deva-pa¤haæ ÃdiccupaÂÂhÃnaæ Mahat-upaÂÂhÃnaæ abbhujjalanaæ Sir' -avhÃyanaæ\<*<6>*>/ -- iti và iti evarÆpÃya tiracchÃna-vijjÃya micchÃjÅvà paÂivirato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa {vaïïaæ} vadamÃno vadeyya. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Ds subbuÂÂhikaæ; Scm suvyuÂÂhikÃ. At D. ii. 60 Sd subbuÂÂhikaæ; Sc sabbuÂÂhikÃ; St subbuÂÂhikaæ; Bp suvuÂÂhikaæ. 2 Bp saæghÃnaæ. 3 Bp Gr (and Sd at D. ii. 60) lokÃyatanaæ. But see C. 5. 31. 2, A. 3. 58. 1, Mil. 4, Div. 630, 633 and Saddh. P. xiii. (Kern, p. 263). 4 So SS Bp saævaraïaæ vivaraïaæ. 5 So SS Bp nibaddhanaæ (Gr here and Bp at D. ii. 61 nibhandhanaæ). 6 So Sdm; St and Ds Siravhay-; Sc SiravhÃnaæ; Bp SÅrivhÃyanaæ and Sum. SirivhÃyanaæ (In D. ii. 61 Sdt Bp as here, but Sc Siravhayanaæ). AvhÃyana occurs below at Tevijja Sutta 24. >/ #<[page 012]># %<12 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 1. 27>% 27. "`Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpÃya tiracchÃna-vijjÃya micchÃjÅvena jÅvikaæ kappenti -- sey- yathÅdaæ santi-kammaæ païidhi-kammaæ bhÆri-kam- maæ\<*<1>*>/ vassa\<*<2>*>/-kammaæ vossa-kammaæ vatthu-kammaæ vatthu-parikiraïaæ\<*<3>*>/ Ãcamanaæ nahÃpanaæ juhanaæ vamanaæ virecanaæ uddha-virecanaæ adho-virecanaæ sÅsa-virecanaæ kaïïa-telaæ netta-tappaïaæ natthu- kammaæ a¤janaæ pacca¤janaæ sÃlÃkiyaæ sallakattikaæ dÃraka-tikicchà mÆla-bhesajjÃnaæ anuppÃdÃnaæ osadhÅ- naæ paÂimokkho -- iti và iti evarÆpÃya tiracchÃna-vijjÃya micchÃjÅvà paÂivirato Samaïo Gotamo ti." Iti và hi bhikkhave puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. `Idaæ kho taæ bhikkhave appamattakaæ oramattakaæ sÅlamattakaæ yena puthujjano TathÃgatassa vaïïaæ vadamÃno vadeyya. MahÃ-SÅlaæ niÂÂhitaæ. 28. `Atthi bhikkhave a¤¤' eva dhammà gambhÅrà duddasà duranubodhà santà païÅtà atakkÃvacarà nipuïà paï¬ita-vedanÅyÃ, ye TathÃgato sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedeti, yehi TathÃgatassa yathÃ-bhuccaæ vaïïaæ sammà vadamÃnà vadeyyuæ. `Katame ca pana te bhikkhave dhammà gambhÅrà dud- dasà duranubodhà santà païÅtà atakkÃvacarà nipuïà paï- ¬ita-vedanÅyÃ, ye TathÃgato sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedeti, yehi TathÃgatassa yathÃ-bhuccaæ vaïïaæ sammà vadamÃnà vadeyyuæ? 29. `Santi bhikkhave eke samaïa-brÃhmaïà pubbanta- kappikà pubbantÃnudiÂÂhino, pubbantaæ Ãrabbha aneka- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp (here and in D. ii. 62) inserts bhÆta-kammaæ (? from 21) and SS at D. ii. 62, insert bhÆti-kammam. 2 SS vassa . . . vossa; Bp vaya . . . voya; Gr vaya . . . vaya(!) 3 Scm (and SS in D. ii. 62) paÂi-; Sdt Ds Sum. and Bp pari-. >/ #<[page 013]># %% vihitÃni adhivutti-padÃni\<*<1>*>/ abhivadanti {aÂÂhÃdasahi} vat- thÆhi. Te ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha pubbanta-kappikà pubbantÃnudiÂÂhino pub- bantaæ Ãrabbha aneka-vihitÃni adhivutti-padÃni abhiva- danti {aÂÂhÃdasahi} vatthÆhi? 30. `Santi bhikkhave eke samaïa-brÃhmaïà sassata- vÃdÃ, sassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti catÆhi vatthÆhi. Te ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha sassata-vÃdà sassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti catuhi vatthÆhi? 31. `Idha bhikkhave ekacco samaïo và brÃhmaïo và Ãtappam anvÃya padhÃnam anvÃya anuyogam anvÃya appamÃdam anvÃya sammÃ-manasikÃram anvÃya tathÃrÆ- paæ ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte\<*<2>*>/ aneka- vihitaæ pubbe nivÃsaæ anussarati -- seyyathÅdaæ ekam pi jÃtiæ dve pi jÃtiyo tisso pi jÃtiyo catasso pi jÃtiyo pa¤ca pi jÃtiyo dasa pi jÃtiyo vÅsatim\<*<3>*>/ pi jÃtiyo tiæsam\<*<3>*>/ pi jÃtiyo {cattÃrÅsam} pi jÃtiyo pa¤¤Ãsam pi jÃtiyo jÃti-satam pi jÃti- sahassam pi jÃti-sata-sahassam pi\<*<4>*>/ anekÃni pi jÃti-satÃni anekÃni pi jÃti-sahassÃni anekÃni pi jÃti-sata-sahassÃni.\<*<4>*>/ "AmutrÃsiæ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam- ÃhÃro evaæ-sukha-{dukkha}-paÂisaævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto amutra upapÃdiæ.\<*<5>*>/ TatrÃpÃsiæ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ-sukha-dukkha- paÂisaævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto idhÆpa- panno"\<*<6>*>/ ti iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ aneka-vihitaæ pubbe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr adhimutta-. Sec below 2. 37 and 3. 27. 2 Bp here, but not below, in this , inserts parisuddhe pariyodÃte anaÇgane vigatÆpakkilese (Which, with other words, occur in the parallel texts). 3 Bp vÅsati, tiæsa. 4 The parallel texts here have different words. See D. ii. 93; M. i. p. 182; A. iii. 59, 100; S. V. PÃr. i. 1. 6. 5 SS perhaps uppÃdiæ; Bp and Gr udapÃdi (here and in D. ii. 93) Old. loc. cit. udapÃdiæ. And so Trenckner M. I. 22, 35, but uppÃdiæ at pp. 182, etc. 6 Old. loc. cit. idh' uppanno; Bp here = SS. >/ #<[page 014]># %<14 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 1. 31>% nivÃsaæ anussarati. So evam Ãha: "Sassato attà ca loko ca va¤jho\<*<1>*>/ kÆÂaÂÂho\<*<2>*>/ esikaÂÂhÃyiÂÂhito, te ca sattà sandhÃ- vanti saæsaranti cavanti upapajjanti, atthi tveva sassati- samaæ. Tam kissa hetu? Ahaæ hi Ãtappam anvÃya padhÃnam anvÃya anuyogam anvÃya appamÃdam anvÃya sammà manasikÃram anvÃya tathÃ-rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusÃmi yathà samÃhite citte aneka-vihitaæ pubbe nivÃsaæ anussarÃmi -- seyyathÅdaæ ekam pi jÃtiæ . . . pe . . . anekÃni pi jÃti-sata-sahassÃni. AmutrÃsim evaæ-nÃmo . . . pe . . . idhÆpapanno ti\<*<3>*>/ iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ aneka-vihitaæ pubbe nivÃsaæ anussarÃmi. Iminà p' ahaæ\<*<4>*>/ etaæ\<*<4>*>/ jÃnÃmi: yathà sassato attà ca\<*<5>*>/ loko ca va¤jho kÆÂaÂÂho esikaÂÂhÃyiÂÂhito, te ca sattà sandhÃvanti saæ- saranti cavanti upapajjanti, atthi tveva sassati-saman ti." Idaæ bhikkhave paÂhamaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha ekacce samaïa-brÃhmaïà sassata-vÃdà sassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti. 32. `Dutiye ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãrabbha kim Ãgamma sassata-vÃdà sassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti? `Idha bhikkhave ekacco samaïo và brÃhmaïo và Ãtap- pam anvÃya padhÃnam anvÃya anuyogam anvÃya appa- mÃdam anvÃya sammÃ-manasikÃram anvÃya tathÃ- rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte aneka- vihitaæ pubbe nivÃsaæ anussarati -- seyyathÅdaæ ekam pi saævaÂÂa-vivaÂÂaæ dve pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni tÅïi pi saæ- vaÂÂa-vivaÂÂÃni cattÃri pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni pa¤ca pi saæ- vaÂÂa-vivaÂÂÃni dasa pi saævaÂÂa-vivattÃni. "AmutrÃsiæ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS always æ (not ¤); Bp (twice) va¤co. 2 So Sm. All other MSS. kuÂa, twice, and so also in Sum., in D. ii. 26 (Where all these words recur), and in Abh. 107. 3 All MSS. ti here and in 32, 33. 4 So SS below i. 2, 17, 18, etc. Bp IminÃmahaæ. Here Sum. appears to read iminà p' aham evaæ, in 32, 33, Bp Scdt have iminÃhaæ etaæ, but Sm iminà p'ahaæ evaæ. 5 Gr omits, but not in 32, 33. >/ #<[page 015]># %% sukha-dukkha-paÂisaævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto amutra upapÃdiæ. TatrÃpÃsiæ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ-sukha-dukkha-paÂisaævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto idhÆpapanno" ti iti {sÃkÃraæ} sa-uddesaæ aneka-vihitaæ pubbe nivÃsaæ anus- sarati. So evam Ãha: "Sassato attà ca loko ca va¤jho kÆÂaÂÂho esikaÂÂhÃyiÂÂhito, te ca sattà sandhÃvanti saæ- saranti cavanti upapajjanti, atthi tveva sassata-samaæ. Taæ kissa hetu? Ahaæ hi Ãtappam anvÃya . . . pe . . . tathÃ-rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusÃmi yathà samÃhite citte aneka-vihitaæ pubbe nivÃsaæ anussarÃmi -- seyyathÅdaæ ekam pi . . . pe . . . dasa pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni. Amu- trÃsiæ evaæ-nÃmo . . . pe . . . idhÆpapanno ti iti sÃkÃ- raæ sa-uddesaæ aneka-vihitaæ pubbe nivÃsaæ anussarÃmi. Iminà p' ahaæ etaæ jÃnÃmi: yathà sassato attà ca loko ca va¤jho kÆtaÂÂho esikaÂÂhÃyiÂÂhito, te ca sattà sandhÃvanti saæsaranti cavanti upapajjanti, atthi tveva sassata-saman ti." `Idaæ bhikkhave dutiyaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-brÃhmaïà sassata-vÃdà sassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti. 33. `Tatiye ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha sassata-vÃdà sassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti? `Idha bhikkhave ekacco samaïo và brÃhmaïo và Ãtappam anvÃya padhÃnam anvÃya anuyogam anvÃya appamÃdam anvÃya sammÃ-manasikÃram anvÃya tathÃ- rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte aneka-vihitaæ pubbe nivÃsaæ anussarati -- seyyathÅdaæ dasa pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni vÅsatim pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni tiæsam pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni cattÃrÅsam pi saævaÂÂa- vivaÂÂÃni. "AmutrÃsiæ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ- vaïïo evam-ÃhÃro evaæ-sukha-dukkha-{paÂisaævedÅ} evam- Ãyu-pariyanto. So tato cuto amutra upapÃdiæ. TatrÃ- pÃsiæ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ-sukha-dukkha-paÂisaævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto idhÆpapanno" ti iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ pubbe nivÃsaæ anussarati. So evam Ãha: "Sassato attà ca \<-------------------------------------------------------------------------- No footnote. >/ #<[page 016]># %<16 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 1. 33>% loko ca va¤jho kÆÂaÂÂho esikaÂÂhÃyiÂÂhito, te ca sattà sandhÃvanti saæsaranti cavanti upapajjanti, atthi tveva sassati-samaæ. Tam kissa hetu? Ahaæ hi Ãtappam anvÃya . . . pe . . . tathÃ-rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phu- sÃmi yathà samÃhite citte aneka-vihitaæ pubbe nivÃsaæ anussarÃmi -- seyyathÅdaæ dasa pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni . . . pe . . . cattÃrÅsam pi saævaÂÂa-vivaÂÂÃni. AmutrÃsiæ evaæ-nÃmo . . . pe . . . idhÆpapanno ti iti sÃkÃram sa- uddesaæ aneka-vihitaæ pubbe nivÃsaæ anussarÃmi. Imi- nà p' ahaæ etaæ jÃnÃmi: yathà sassato attà ca loko ca va¤jho kÆÂaÂÂho esikaÂÂhÃyiÂÂhito, te ca sattà sandhÃvanti saæsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassati-saman ti." `Idaæ bhikkhave tatiyaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-brÃhmaïà sassata-vÃdà sassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti. 34. `Catutthe ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha sassatÃ-vÃdà sassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti? `Idha bhikkhave ekacco samaïo và brÃhmaïo và takkÅ hoti vÅmaÇsÅ. So takka-pariyÃhataæ vÅmaÇsÃnucaritaæ sayaæ-paÂibhÃnaæ evam Ãha: "Sassato attà ca loka ca va¤jho kÆÂaÂÂho esikaÂÂhÃyiÂÂhito, te ca sattà sandhÃyanti saæsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassati-saman ti." `Idaæ bhikkhave catutthaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-brÃhmaïà sassata-vÃdà sassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti. 35. `Ime kho te bhikkhave samaïa-brÃhmaïà sassata- vÃdà sassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti catuhi vatthÆhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaïà và brÃhmaïà và sassata-vÃdà sassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti, sabbe te imeh' eva catuhi vatthÆhi etesaæ và a¤¤atarena, n' atthi ito bahiddhÃ. 36. `Tayidaæ bhikkhave TathÃgato pajÃnÃti: "Ime diÂÂhiÂÂhÃnÃ\<*<1>*>/ evaæ-gahità evaæ-parÃmaÂÂhà evaæ-gatikà bhavissanti evam-abhisamparÃyà ti." Ta¤ ca TathÃgato pajÃnÃti, tato ca uttaritaraæ pajÃnÃti, ta¤ ca pajÃnanaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr diÂÂhiÂÂhÃnaæ. >/ #<[page 017]># %% na parÃmasati, aparÃmasato\<*<1>*>/ c' assa paccattaæ yeva nibbuti viditÃ,\<*<2>*>/ vedanÃnaæ samudaya¤ ca atthagama¤\<*<3>*>/ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃ-bhÆtaæ viditvà anupÃdà vimutto, bhikkhave, TathÃgato. 37. `Ime kho te bhikkhave dhammà gambhÅrà duddasà duranubodhà santà païÅtà atakkÃvacarà nipuïà paï¬ita- vedanÅyà ye TathÃgato sayaæ abhi¤¤Ã sacchi-katvà pave- deti, yehi TathÃgatassa yathÃ-bhuccaæ vaïïaæ sammà vada- mÃnà vadeyyuæ. PaÂhama-bhÃïavÃraæ. 2.1. `Santi, bhikkhave, eke samaïa-brÃhmaïà ekacca- sassatikà ekacca-asassatikÃ, ekaccaæ sassataæ ekaccaæ asassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti catuhi vatthÆhi. Te ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha ekacca-sassatikà ekacca-asassatikà ekaccaæ sassataæ ekac- caæ asassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti catuhi vatthÆhi? 2. `Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaæ kadÃci karahaci dÅghassa addhuno accayena ayaæ loko saævaÂÂati. Saæ- vaÂÂamÃno loko yebhuyyena sattà ùbhassara-saævaÂÂanikà honti. Te tattha honti manomayà pÅti-bhakkhà sayaæ\<*<4>*>/- pabhà antalikkha-carà subhaÂÂhÃyino, cÅraæ dÅghaæ addhÃ- naæ tiÂÂhanti. 3. `Hoti kho so, bhikkhave, samayo yaæ kadÃci kara- haci dÅghassa addhuno accayena ayaæ loko vivaÂÂati. VivaÂ- ÂamÃne loke su¤¤aæ Brahma-vimÃnaæ pÃtu-bhavati. Ath' a¤¤ataro satto Ãyukkhayà và {pu¤¤a-kkhayÃ} và ùbhassara- kÃyà cavitvà su¤¤aæ Brahma-vimÃnaæ upapajjati. So tattha hoti manomayo pÅti-bhakkho sayaæ-pabho antalik- kha-caro subhaÂÂhÃyÅ, cÅraæ dÅghaæ addhÃnaæ tiÂÂhati. 4. `Tassa tattha ekakassa\<*<5>*>/ dÅgha-rattaæ nibbusitattà anabhirati paritassanà uppajjati: "Aho vata a¤¤e pi sattà itthattaæ Ãgaccheyyun" ti. Atha a¤¤atare pi sattà Ãyuk- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp evam ap- (SS Sum. omit). 2 Scd add yeva, but omit it at 2. 15 and 3. 30. 3 Bp Gr atthaÇg-. 4 Sd sayam. 5 Sc Bp ekassa. >/ #<[page 018]># %<18 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 2. 4>% khayà và {pu¤¤a-kkhayÃ} và ùbhassara\<*<1>*>/-kÃyà cavitvà Brahma- vimÃnaæ upapajjanti tassa sattassa sahavyataæ. Te pi tattha honti manomayà pÅti-bhakkhà sayaæ-pabhà antalik- khacarà subhaÂÂhÃyino, cÅraæ dÅghaæ addhÃnaæ tiÂÂhanti. 5. `Tatra, bhikkhave, yo so satto paÂhamaæ upapanno tassa evaæ hoti: "Aham asmi Brahmà MahÃ-brahmà abhibhÆ anabhibhÆto {a¤¤adatthu}-daso vasavattÅ issaro kattà nimmÃtÃ\<*<2>*>/ seÂÂho sa¤jitÃ\<*<2>*>/ vasÅ pità bhÆta-bhavyÃ- naæ. Mayà ime sattà nimmitÃ. Taæ kissa hetu? Mamaæ hi pubbe etad ahosi: `Aho vata a¤¤e pi sattà itthattaæ Ãgaccheyyun {ti.} Iti mama¤ ca mano-païidhi, ime ca sattà itthattaæ ÃgatÃ" ti. Ye pi te sattà pacchà upapannà tesam pi evaæ hoti: "Ayaæ kho bhavaæ Brahmà MahÃ- brahmà abhibhÆ anabhibhÆto {a¤¤adatthu}-daso vasavattÅ issaro kattà nimmÃtà seÂÂho sa¤jità vasÅ pità bhÆta- bhavyÃnaæ. Iminà mayaæ bhotà Brahmunà nimmitÃ. Taæ kissa hetu? Imaæ mayaæ hi addasÃma idha paÂha- maæ upapannaæ, mayaæ pana amhà pacchà upapannà ti." 6. `Tatra, bhikkhave, yo so satto paÂhamaæ upapanno so dÅghÃyukataro ca hoti vaïïavantataro ca mahesakkha- taro ca. Ye pana te sattà pacchà upapannà te appÃyuka- tarà ca honti dubbaïïatarà ca appesakkhatarà ca. èhÃnaæ kho pan' etaæ, bhikkhave, vijjati yaæ a¤¤ataro satto tamhà kÃyà cavitvà itthattaæ Ãgacchati. Itthattaæ Ãgato samÃno agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati. AgÃrasmà ana- gÃriyaæ pabbajito samÃno Ãtappam anvÃya padhÃnam anvÃya anuyogam anvÃya appamÃdam anvÃya sammÃ- manasi-kÃram anvÃya tathÃ-rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte taæ pubbe nivÃsaæ anussarati, tato paraæ nÃnussarati. So evam Ãha: "Yo kho so bhavaæ Brahmà MahÃ-brahmà abhibhÆ anabhibhÆto {a¤¤adatthu}- daso vasavattÅ issaro kattà nimmÃtà seÂÂho sa¤jità vasÅ pità bhÆta-bhavyÃnaæ yena mayaæ bhotà Brahmunà nim- mitÃ, so nicco dhuvo sassato avipariïÃma-dhammo sassati- samaæ tath' eva Âhassati. Ye pana mayaæ ahumha tena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp ùbhassarÃ. 2 Bp (thrice) NimmitÃ, SajitÃ. See xi. 80. >/ #<[page 019]># %% Brahmunà nimmità te mayaæ aniccà addhuvÃ\<*<1>*>/ appÃyukà cavana-dhammà itthattaæ Ãgatà ti." `Idaæ, bhikkhave, paÂhamaï ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-{brÃhmaïÃ} ekacca-sassatikà ekacca- asassatikà ekaccaæ sassataæ ekaccaæ asassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti. 7. `Dutiye ca bhonto samaïa-{brÃhmaïÃ} kim Ãgamma kim Ãrabbha ekacca-sassatikà ekacca-asassatikà ekaccaæ sassataæ ekaccaæ asassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ã- penti? `Santi, bhikkhave, Khi¬¬Ã-padosikÃ\<*<2>*>/ nÃma devÃ. Te ativelaæ hassa-khi¬¬Ã-rati-dhamma-samÃpannà viharanti. Tesaæ ativelaæ hassa-khi¬¬Ã-rati-dhamma-samÃpannÃnaæ viharataæ sati mussati,\<*<3>*>/ satiyÃ\<*<4>*>/ sammosà te devà tamhà kÃyà cavanti. 8. `èhÃnaæ kho pan' etaæ, bhikkhave, vijjati yaæ a¤¤a- taro satto tamhà kÃyà cavitvà itthattaæ Ãgacchati, itthattaæ Ãgato samÃno agÃrasmà {anagÃriyaæ} pabbajati. AgÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito samÃno Ãtappam anvÃya padhÃnam anvÃya anuyogam anvÃya appamÃdam anvÃya sammÃ- manasi-kÃram anvÃya tathÃ-rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte taæ pubbe nivÃsaæ anussarati, tato paraæ nÃnussarati. 9. `So evam Ãha: "Ye kho te bhonto devà na Khi¬¬Ã- padosikà te na ativelaæ hassa-khi¬¬Ã-rati-dhamma-samÃ- pannà viharanti. Tesaæ na ativelaæ hassa-khi¬¬Ã-rati- dhamma-samÃpannÃnaæ viharataæ sati na mussati, satiyà asammosà te devà tamhà kÃyà na cavanti, niccà dhuvà sassatà avipariïÃma-dhammà sassati-samaæ tath' eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sc Bp adhuvÃ. See Vim. 50, 23; J. i. 393, 3. 2 Sc here pÃdus-, below twice pados-; Sd thrice padus- St thrice padÆs-; Bp first padÆs-, then twice pados-; Gr first padus-, then twice pados-; Sum. pados-, but gives vÊ. padus-. All MSS. pados- in 10. 3 Sd mossati; Gr Bp (and St Bp Gr twice below) sammussati. 4 So Sdt Bp Gr, and all MSS. twice in 9. Here Scm and Sum. sati. >/ #<[page 020]># %<20 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 2. 9>% Âhassanti. Ye pana mayaæ ahumha Khi¬¬Ã-padosikà te mayaæ ativelaæ hassa-khi¬¬Ã-rati-dhamma-samÃpannà viharimha. Tesaæ no ativelaæ hassa-khi¬¬Ã-rati-dhamma- samÃpannÃnaæ viharataæ sati mussati, satiyà sammosà eva mayaæ tamhà kÃyà cutà aniccà addhuvà appÃyukà cavana-dhammà itthattaæ Ãgatà ti." `Idaæ, bhikkhave, dutiyaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-brÃhmaïà ekacca-sassatikà ekacca- asassatikà ekaccaæ sassataæ ekaccaæ asassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti. 10. `Tatiye ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha ekacca-sassatikà ekacca-asassatikà ekaccaæ sassataæ ekaccaæ asassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ã- penti? `Santi, bhikkhave, Mano-padosikà nÃma devÃ. Te ative- laæ a¤¤ama¤¤aæ upanijjhÃyanti. Te ativelaæ a¤¤am- a¤¤aæ upanijjhÃyantà a¤¤ama¤¤amhi cittÃni padÆsenti.\<*<1>*>/ Te a¤¤ama¤¤amhi\<*<2>*>/ paduÂÂha-città kilanta-kÃyà kilanta- cittÃ. Te devà tamhà kÃyà cavanti. 11. `èhÃnaæ kho pan' etaæ, bhikkhave, vijjati yaæ a¤¤a- taro satto tamhà kÃyà cavitvà itthattaæ Ãgacchati, itthat- taæ Ãgato samÃno agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati. AgÃ- rasmà anagÃriyaæ pabbajito samÃno Ãtappam anvÃya padhÃnam {anvÃya} anuyogam anvÃya appamÃdam anvÃya sammÃ-manasikÃram anvÃya tathÃ-rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte taæ pubbe nivÃsaæ anussa- rati, tato paraæ nÃnussarati. 12. `So evam Ãha: "Ye kho te bhonto devà na Mano- padosikà te na ativelaæ a¤¤ama¤¤aæ upanijjhÃyanti, Te na ativelaæ a¤¤ama¤¤aæ upanijjhÃyantà a¤¤ama¤¤amhi cittÃni nappadÆsenti. Te a¤¤ama¤¤amhi apaduÂÂha-città akilanta-kÃyà akilanta-cittÃ. Te devà tamhà kÃyà na cavanti, niccà dhuvà sassatà avipariïÃma-dhammà sassati-samaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp pados- here and the third time, second time padus-. 2 All MSS. a¤¤am-a¤¤am first time, and-a¤¤amhi third time. Second time only Bp -a¤¤aæ (Sd-a¤¤am pi; Sct Gr -a¤¤amhi). >/ #<[page 021]># %% tath' eva Âhassanti. Ye pana mayaæ ahumha Mano-padosikà te mayaæ ativelaæ a¤¤ama¤¤am upanijjhÃyimha.\<*<1>*>/ Te mayaæ ativelaæ a¤¤ama¤¤am upanijjhÃyantà a¤¤ama¤- ¤amhi cittÃni padÆsimha. Te mayaæ a¤¤ama¤¤amhi paduÂÂha-città kilanta-kÃyà kilanta-città eva. Mayaæ tamhà kÃyà cutà aniccà addhuvà appÃyukà cavana-dhammà itthattaæ Ãgatà ti." `Idam, bhikkhave, tatiyaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-brÃhmaïà ekacca-sassatikà ekacca- asassatikà ekaccaæ sassataæ ekaccaæ asassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti. 13. `Catutthe ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha ekacca-sassatikà ekacca-asassatikà ekaccaæ sassataæ ekaccaæ asassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ã- penti? `Idha, bhikkhave, ekacco samaïo và brÃhmaïo và takkÅ hoti vÅmaÇsÅ. \<*<2>*>/So takka-pariyÃhataæ vÅmaÇsÃnucaritaæ sayaæ-{paÂibhÃnaæ} evam Ãha: "Yaæ kho idaæ vuccati cakkhun ti pi sotan ti pi ghÃnan ti pi jivhà ti pi kÃyo ti pi ayaæ attà anicco addhuvo asassato vipariïÃma-dhammo. Ya¤ ca kho idaæ vuccati cittan ti và mano ti và vi¤¤Ãïan ti và ayaæ attà nicco dhuvo sassato avipariïÃma-dhammo sassati-samaæ tath' eva ÂhassatÅti." `Idam, bhikkhave, catutthaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-{brÃhmaïÃ} ekacca-sassatikà ekacca- asassatikà ekaccaæ sassataæ ekaccaæ asassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti. 14. `Ime kho te, bhikkhave, samaïa-{brÃhmaïÃ} ekacca- sassatikà ekacca-asassatikà ekaccaæ sassataæ ekaccaæ asassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti catuhi vatthÆhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaïà và brÃhmaïà và ekacca- sassatikà ekacca-asassatikà ekaccaæ sassataæ ekaccaæ asassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti, sabbe te imeh' eva catuhi vatthÆhi etesaæ và a¤¤atarena, n' atthi ito bahiddhÃ. 15. `Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti: "Ime \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr -yimhÃ. 2 See i. 1. 34; i. 2. 20. >/ #<[page 022]># %<22 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 2. 15>% diÂÂhiÂÂhÃnà evaæ-gahità evaæ-parÃmaÂÂhà evaæ-gatikà bhavissanti evam-abhisamparÃyà ti." Ta¤ ca TathÃgato pajÃnÃti, tato ca uttaritaraæ pajÃnÃti, ta¤ ca pajÃnanaæ na parÃmasati, aparÃmasato c' assa paccattaæ yeva nib- buti viditÃ, vedanÃnaæ samudaya¤ ca {atthagama¤} ca assÃ- da¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃ-bhÆtaæ viditvà anupÃdà vimutto, bhikkhave, TathÃgato. `Ime kho te, bhikkhave, dhammà gambhÅrà duddasà duranubodhà santà païÅtà atakkÃvacarà nipuïà paï¬ita- vedanÅyà ye TathÃgato sayaæ abhi¤¤Ã sacchi-katvà pavedeti, yehi TathÃgatassa yathÃ-bhuccaæ vaïïaæ sammà vadamÃnà vadeyyuæ. 16. `Santi, bhikkhave, eke samaïa-brÃhmaïà antÃnan- tikÃ, antÃnantaæ lokassa pa¤¤Ãpenti catÆhi vatthÆhi. Te ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha an- tÃnantikà antÃnantaæ lokaæ pa¤¤Ãpenti catuhi vatthÆhi? 17. `Idha, bhikkhave, ekacco samaïo và brÃhmaïo và Ãtappam anvÃya padhÃnam anvÃya anuyogam anvÃya appamÃdam anvÃya sammÃ-{manasÅkÃram} anvÃya tathÃ- rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte anta- sa¤¤Å lokasmiæ viharati. So evam Ãha: "Antavà ayaæ loko parivaÂumo. Taæ kissa hetu? Ahaæ hi Ãtappam anvÃya . . . pe\<*<1>*>/ . . . tathÃ-rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phu- sÃmi yathà samÃhite citte anta-sa¤¤Å lokasmiæ viharÃmi. {Iminà pÃhaæ}\<*<2>*>/ etam jÃnÃmi: yathà antavà ayaæ loko pariva- Âumo ti." `Idaæ, bhikkhave, paÂhamaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-brÃhmaïà antÃnantikà antÃnan- taæ lokassa pa¤¤Ãpenti. 18. `Dutiye ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha antÃnantikà antÃnantaæ lokassa pa¤¤Ãpenti? `Idha, bhikkhave, ekacco samaïo và brÃhmaïo và Ãtap- pam anvÃya padhÃnam anvÃya anuyogam anvÃya appamÃ- dam anvÃya sammÃ-manasi-kÃram anvÃya tathÃ-rÆpaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS Bp repeats. 2 Sc Bp iminÃmÃhaæ (see i. 2. 31). >/ #<[page 023]># %% ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte ananta-sa¤¤Å lokasmiæ viharati. So evam aha: "Ananto ayaæ loko apariyanto. Ye te samaïa-brÃhmaïà evam Ãhaæsu: `Antavà ayaæ loko parivaÂumo' ti tesaæ musÃ. Ananto ayaæ loko apariyanto. Taæ kissa hetu? Ahaæ hi Ãtap- pam anvÃya . . . pe . . . tathÃ-rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusÃmi yathà samÃhite citte ananta-sa¤¤Å lokasmiæ viharÃmi. {Iminà pÃhaæ} etaæ jÃnÃmi: yathà ananto ayaæ loko apariyanto ti." `Idaæ, bhikkhave, dutiyaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-brÃhmaïà antÃnantikà antÃnantaæ lokassa pa¤¤Ãpenti. 19. `Tatiye ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha antÃnantikà antÃnantaæ lokassa pa¤¤Ãpenti? `Idha, bhikkhave, ekacco samaïo và brÃhmaïo và Ãtap- pam anvÃya padhÃnam anvÃya anuyogam anvÃya appamÃ- dam anvÃya sammÃ-manasi-kÃram anvÃya tathÃ-rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusati yathà samÃhite citte uddham-adho anta-sa¤¤Å lokasmiæ viharati, tiriyaæ ananta-sa¤¤Å. So evam Ãha: "Antavà ca ayaæ loko ananto ca. Ye te samaïa-brÃhmaïà evam Ãhaæsu: `Antavà ayaæ loko pari- vaÂumo' ti tesaæ musÃ. Ye pi te samaïa-brÃhmaïà evam Ãhaæsu: `Ananto ayaæ loko apariyanto' ti tesam pi musÃ. Antavà ca ayaæ loko ananto ca. Taæ kissa hetu? Ahaæ hi Ãtappam anvÃya . . . pe . . . tathà rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phusÃmi yathà {samÃhite} citte uddham-adho anta-sa¤¤Å lokasmiæ viharÃmi, tiriyaæ ananta-sa¤¤Å. Iminà {pÃhaæ} etaæ jÃnÃmi: yathà antavà ca ayaæ loko ananto cÃti." `Idaæ, bhikkhave, tatiyaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-brÃhmaïà antÃnantikà antÃnantaæ lokassa pa¤¤Ãpenti. 20. `Catutthe ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha antÃnantikà antÃnantaæ lokassa pa¤¤Ãpenti? `Idha, bhikkhave, ekacco samaïo và brÃhmaïo và takkÅ hoti vÅmaÇsÅ. So takka-pariyÃhataæ vÅmaÇsÃnucaritaæ sayaæ-paÂibhÃnaæ evam Ãha: "N' evÃyaæ loko antavà na panÃnanto. Ye te samaïa-brÃhmaïà evam Ãhaæsu: `Antavà ayaæ loko parivaÂumo' ti tesaæ musÃ. Ye pi te samaïa- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 024]># %<24 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 2. 20>% brÃhmaïà evam Ãhaæsu: `Ananto ayaæ loko apariyanto' ti tesam pi musÃ. Ye pi te samaïa-brÃhmaïà evam Ãhaæsu: `Antavà ca ayaæ loko ananto cÃti' tesam pi musÃ. N' evÃyaæ loko antavà na panÃnanto ti." `Idaæ, bhikkhave, catutthaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-brÃhmaïà antÃnantikà antÃnantaæ lokassa pa¤¤Ãpenti. 21. `Ime kho te, bhikkhave, samaïa-brÃhmaïà antÃnan- tikà antÃnantaæ lokassa pa¤¤Ãpenti catuhi vatthÆhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaïà và brÃhmaïà và antÃnantikà antÃnantaæ lokassa pa¤¤Ãpenti, sabbe te imeh' eva catuhi vatthÆhi etesaæ và a¤¤atarena, n' atthi ito bahiddhÃ. 22. `Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti: "Ime diÂÂhiÂÂhÃnà evaæ-gahità evaæ-parÃmaÂÂhà evaæ-gatikà bhavissanti evam-abhisamparÃyà ti." Ta¤ ca TathÃgato pajÃnÃti, tato ca uttaritaraæ pajÃnÃti, ta¤ ca pajÃnanaæ na parÃmasati, aparÃmasato c' assa paccattaæ yeva nib- buti viditÃ, vedanÃnaæ samudaya¤ ca atthagama¤ ca assÃ- da¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃ-bhÆtaæ viditvà anupÃdà vimutto, bhikkhave, TathÃgato. `Ime kho te, bhikkhave, dhammà gambhÅrà duddasà duranubodhà santà païÅta atakkÃvacarà nipuïà paï¬ita- vedanÅyà ye TathÃgato sayaæ abhi¤¤Ã sacchi-katvà pavedeti, yehi TathÃgatassa yathÃ-bhuccaæ vaïïaæ sammà vadamÃnà vadeyyuæ. 23. `Santi, bhikkhave, eke samaïa-brÃhmaïà amarÃ- vikkhepikÃ, tattha tattha pa¤haæ puÂÂhà samÃnà vÃcÃ- vikkhepaæ Ãpajjanti amarÃ-vikkhepaæ catuhi vatthÆhi. Te ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha amarÃ-vikkhepikà tattha tattha pa¤haæ puÂÂhà samÃnà vÃcÃ-vikkhepaæ Ãpajjanti amarÃ-vikkhepaæ catuhi vatthÆ- hi? 24. `Idha, bhikkhave, ekacco samaïo và brÃhmaïo và idaæ kusalan ti yathÃ-bhÆtaæ nappajÃnÃti, idaæ akusalan ti yathÃ-bhÆtaæ nappajÃnÃti. Tassa evaæ hoti: "Ahaæ kho idaæ kusalan ti yathÃ-bhÆtaæ nappajÃnÃmi, idaæ \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 025]># %% akusalan ti yathÃ-bhÆtaæ nappajÃnÃmi. Aha¤ c' eva kho pana idaæ kusalan ti yathÃ-bhÆtaæ appajÃnanto,\<*<1>*>/ idaæ akusalan ti yathÃ-bhÆtaæ appajÃnanto, idaæ kusalan ti và vyÃkareyyaæ idaæ akusalan ti và vyÃkareyyaæ\<*<2>*>/, tattha me assa chando và rÃgo và doso và paÂigho vÃ. Yattha me assa chando và rÃgo và doso và paÂigho và taæ mam' assa musÃ.\<*<2>*>/ Yaæ mam' assa musà so mam' assa vighÃto. Yo mam' assa vighÃto so mam' assa antarÃyo ti." Iti so musÃ-vÃda-bhayà musÃ-vÃda-parijegucchÃ\<*<3>*>/ n' ev' idaæ kusalan ti vyÃkaroti, na pana idaæ akusalan ti vyÃkaroti, tattha tattha pa¤haæ puÂÂho samÃno vÃcÃ-vikkhepaæ Ãpajjati amarÃ-vikkhepaæ: "Evam\<*<4>*>/ pi me no. Tathà ti pi me no. A¤¤athà ti pi me no. No ti pi me no. No no ti pi me no ti." `Idaæ, bhikkhave, paÂhamaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-brÃhmaïà amarÃ-vikkhepikà tattha tattha pa¤haæ puÂÂhà samÃnà vÃcÃ-vikkhepaæ Ãpajjanti amarÃ-vikkhepaæ. 25. `Dutiye ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha amarÃ-vikkhepikà tattha tattha pa¤haæ puÂÂhà samÃnà vÃcÃ-vikkhepaæ Ãpajjanti amarÃ-vikkhe- paæ? `Idha, bhikkhave, ekacco samaïo và brÃhmaïo và idaæ kusalan ti yathÃ-bhÆtaæ nappajÃnÃti, idaæ akusalan ti yathÃ-{bhÆtaæ} nappajÃnÃti. Tassa {evaæ} hoti: "Ahaæ kho idaæ kusalan ti yathÃ-bhÆtaæ nappajÃnÃmi, idaæ akusalan ti yathÃ-bhÆtaæ nappajÃnÃmi. Aha¤ c' eva kho pana idaæ kusalan ti yathÃ-bhÆtaæ appajÃnanto, idaæ akusalan ti yathÃ-bhÆtaæ appajÃnanto, idaæ kusalan ti và vyÃkarey- yaæ idaæ akusalan ti và vyÃkareyyaæ, tattha me assa chando và rÃgo và doso và paÂigho vÃ. Yattha me assa chando và rÃgo và doso và paÂigho và taæ mam' assa upÃdÃnaæ. Yaæ mam' assa upÃdÃnaæ, so mam' assa vighÃto. Yo mam' assa vighÃto so mam' assa antarÃyo ti." \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scd nappajÃnanto, but below 25, 26, app-. 2-2 Bp omits. 3 Bp parijikucchÃ; Ds parijigucchÃne' v'. 4 So Sum. and SS; Bp evan ti. >/ #<[page 026]># %<26 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 2. 25>% Iti so upÃdÃna-bhayà upÃdÃna-parijegucchà n' ev' idaæ kusalan ti vyÃkaroti na pana idaæ akusalan ti vyÃkaroti, tattha tattha pa¤ham puÂÂho samÃno vÃcÃ-vikkhepaæ Ãpajjati amarÃ-vikkhepaæ: "Evam pi me no. Tathà ti pi me no. A¤¤athà ti pi me no. No ti pi me no. No no ti pi me no ti." `Idaæ, bhikkhave, dutiyaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-brÃhmaïà amarÃ-vikkhepikà tattha tattha pa¤haæ puÂÂha samÃnà vÃcÃ-vikkhepaæ Ãpajjanti amarÃ-vikkhepaæ. 26. `Tatiye ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha amarÃ-vikkhepikà tattha tattha pa¤haæ puÂÂhà samÃnà vÃcÃ-vikkhepaæ Ãpajjanti amarÃ-vikkhe- paæ? `Idha, bhikkhave, ekacco samaïo và brÃhmaïo và idaæ kusalan ti yathÃ-bhÆtaæ nappajÃnati, idaæ akusalan ti yathÃ-bhÆtaæ {na ppajÃnÃti.} Tassa evaæ hoti: "Ahaæ kho idaæ kusalan ti yathÃ-bhÆtaæ nappajÃnÃmi, idaæ akusalan ti yathÃ-bhÆtaæ nappajÃnÃmi. Aha¤ c' eva kho pana idaæ kusalan ti yathÃ-bhÆtaæ appajÃnanto, idaæ akusalan ti yathÃ-bhÆtaæ appajÃnanto, idaæ kusalan ti và vyÃkareyyaæ idaæ akusalan ti và vyÃkareyyaæ -- santi hi kho pana samaïa-brÃhmaïà paï¬ità nipuïà kata-parappa- vÃdà vÃla-vedhi-rÆpà vobhindantÃ\<*<1>*>/ ma¤¤e caranti pa¤¤Ã- gatena diÂÂhi-gatÃni -- te maæ tattha samanuyu¤jeyyuæ samanugÃheyyuæ samanubhÃseyyuæ. Ye maæ tattha samanuyu¤jeyyuæ samanugÃheyyuæ samanubhÃseyyuæ tesÃhaæ na sampÃyeyyaæ. YesÃhaæ na sampÃyeyyaæ so mam' assa vighÃto. Yo mam' assa vighÃto so mam' assa antarÃyo" ti. Iti so anuyoga-bhayà anuyoga-parijegucchà n' ev' idaæ kusalan ti vyÃkaroti, na pan' idaæ akusalan ti vyÃkaroti, tattha tattha pa¤haæ puÂÂho samÃno vÃcÃ-vik- khepaæ Ãpajjati amarÃ-vikkhepaæ: "Evam pi me no. Tathà ti pi me no. A¤¤athà ti pi me no. No ti pi me no. No no ti pi me no ti." `Idaæ, bhikkhave, tatiyaæ ÂhÃnaæ yaæ Ãgamma yam \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp te bhindantÃ. So also M. I. 176, 546. >/ #<[page 027]># %% Ãrabbha eke samaïa-brÃhmaïà amarÃ-vikkhepikà tattha tattha pa¤haæ puÂÂhà samÃnà vÃcÃ-vikkhepaæ Ãpajjanti amarÃ-vikkhepaæ. 27. `Catutthe ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha amarÃ-vikkhepikà tattha tattha pa¤haæ puÂÂhà samÃnà vÃcÃ-vikkhepaæ Ãpajjanti amarÃ-vikkhe- paæ? `Idha, bhikkhave, ekacco samaïo và brÃhmaïo và mando hoti momÆho. So mandattà momÆhattà tattha tattha pa¤haæ puÂÂho samÃno vÃcÃ-vikkhepaæ Ãpajjati amarÃ-vikkhepaæ: "`Atthi paro\<*<1>*>/ loko?' ti iti ce maæ pucchasi, `Atthi paro loko' ti iti ce me assa, `atthi paro loko' ti iti te naæ vyÃkareyyaæ. Evam pi me no. Tathà ti pi me no. A¤¤athà ti pi me no. No ti pi me no. No no ti pi me no. `N' atthi paro loko?' ti . . . pe . . . `Atthi ca n' atthi ca paro loko? N' ev' atthi na n' atthi paro loko? -- Atthi sattà opapÃtikÃ? N' atthi sattà opapÃtikÃ? Atthi ca n' atthi ca sattà opapÃtikÃ? N' ev' atthi na n' atthi sattà opapÃtikÃ? -- Atthi sukata-dukkatÃnaæ kammÃnaæ phalaæ vipÃko? N' atthi sukata-dukkatÃnaæ kammÃnaæ phalaæ vipÃko? Atthi ca n' atthi ca sukata- dukkatÃnaæ kammÃnaæ phalaæ vipÃko? N' ev' atthi na n' atthi sukata-dukkatÃnaæ kammÃnaæ phalaæ vipÃko? -- Hoti TathÃgato param maraïÃ? Na hoti TathÃgato param maraïÃ? Hoti ca na hoti ca TathÃgato param maraïÃ? N' eva hoti na na hoti TathÃgato param maraïÃ?' ti iti ce maæ pucchasi, `n' eva hoti na na hoti TathÃgato param maraïÃ' ti iti ce me assa, `n' eva hoti na na hoti TathÃgato param {maraïÃ'} ti iti te naæ vyÃkareyyaæ. Evam pi me no. Tathà ti pi me no. A¤¤athà ti pi me no. No ti pi me no. No no ti pi me no ti." `Idam, bhikkhave, catutthaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-brÃhmaïà amarÃ-vikkhepikà tattha tattha pa¤haæ puÂÂhà samÃnà vÃcÃ-vikkhepaæ Ãpajjanti amarÃ-vikkhepaæ. 28. Ime kho te, bhikkhave, samaïa-brÃhmaïà amarÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sc Bp para- always. >/ #<[page 028]># %<28 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 2. 28>% vikkhepikà tattha tattha pa¤haæ puÂÂhà samÃnà vÃcÃ-vik- khepaæ Ãpajjanti amarÃ-vikkhepaæ catuhi vatthÆhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaïà và brÃhmaïà và amarÃ-vikkhepikà tattha tattha pa¤haæ puÂÂhà samÃnà vÃcÃ-vikkhepaæ Ãpajjanti amarÃ-vikkhepaæ, sabbe te imeh' eva catuhi vatthÆhi etesaæ và a¤¤atarena, n' atthi ito bahiddhÃ. 29. `Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti: "Ime diÂÂhiÂÂhÃnà evaæ-gahità evaæ-parÃmaÂÂhà evaæ-gatikà bhavissanti evam-abhisamparÃyà ti." Ta¤ ca TathÃgato pajÃnÃti, tato ca uttaritaraæ pajÃnÃti, ta¤ ca pajÃnanaæ na parÃmasati, aparÃmasato c' assa paccattaæ yeva nib- buti viditÃ, vedanÃnaæ samudaya¤ ca atthagama¤ ca assÃ- da¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃ-bhÆtaæ viditvà anupÃdà vimutto, bhikkhave, TathÃgato. `Ime kho te, bhikkhave, dhammà gambhÅrà duddasà duranubodhà santà païÅtà atakkÃvacarà nipuïà paï¬ita- vedanÅyà ye TathÃgato sayaæ abhi¤¤Ã sacchi-katvà pavedeti, yehi TathÃgatassa yathÃ-bhuccaæ vaïïaæ sammà vadamÃnà vadeyyuæ. 30. Santi, bhikkhave, eke samaïa-brÃhmaïà adhicca- samuppannikÃ,\<*<1>*>/ adhicca-samuppannaæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti dvÅhi vatthÆhi. Te ca bhonto samaïa-brÃh- maïà kim Ãgamma kim Ãrabbha adhicca-samuppannikà adhicca-samuppannaæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti? 31. `Santi, bhikkhave, Asa¤¤a-sattà nÃma devÃ, {sa¤¤u- ppÃdÃ} ca pana te devà tamhà kÃyà cavanti. èhÃnaæ kho pan' etaæ, bhikkhave, vijjati yaæ a¤¤ataro satto tamhà kÃyà cavitvà itthattaæ Ãgacchati, itthattaæ Ãgato samÃno agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati. AgÃrasmà anagÃri- {yaæ} pabbajito samÃno Ãtappam anvÃya padhÃnam anvÃya anuyogam anvÃya appamÃdam anvÃya sammÃ- manasi-kÃram anvÃya tathÃ-rÆpaæ ceto-samÃdhiæ phu- sati yathà samÃhite citte sa¤¤uppÃdam anussarati, tato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 At Smp. p. 312, Old. reads samuppattikà and gives from a DÅgha MS. a v. l. -nt- in a note. >/ #<[page 029]># %% paraæ nÃnussarati. So evam Ãha: "Adhicca-samuppanno attà ca loko ca. Taæ kissa hetu? Ahaæ hi pubbe nÃho- siæ, so 'mhi etarahi ahutvà sattattÃya\<*<1>*>/ pariïato\<*<2>*>/ ti." `Idaæ, bhikkhave, paÂhamaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-brÃhmaïà adhicca-samuppannikà adhicca-samuppannaæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti. 32. Dutiye ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha adhicca-samuppannikà adhicca-{samuppannaæ} attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti? `Idha, bhikkhave, ekacco samaïo và brÃhmaïo và takkÅ hoti vÅmaÇsÅ. So takka-pariyÃhataæ vÅmaÇsÃnucaritaæ sayaæ-paÂibhÃnaæ evam Ãha: "Adhicca-samuppanno attà ca loko cÃti." `Idaæ, bhikkhave, dutiyaæ ÂhÃnaæ yam Ãgamma yam Ãrabbha eke samaïa-brÃhmaïà adhicca-samuppannikà adhicca-samuppannaæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti. 33. Ime kho te, bhikkhave, samaïa-brÃhmaïà adhicca- samuppannikà adhicca-samuppannaæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti dvÅhi vatthÆhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaïà và brÃhmaïà và adhicca-samuppannikà adhicca- samuppannaæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti, sabbe te imeh' eva dvÅhi vatthÆhi etesaæ và a¤¤atarena, n' atthi ito bahiddhÃ. 34. `Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti: "Ime diÂÂhiÂÂhÃnà evaæ-gahità evaæ-parÃmaÂÂhà evaæ-gatikà bhavissanti evaæ-abhisamparÃyà ti." Ta¤ ca TathÃgato pajÃnÃti, tato ca uttaritaraæ pajÃnÃti, ta¤ ca pajÃnanaæ na parÃmasati, aparÃmasato c' assa paccattaæ yeva nib- buti viditÃ, vedanÃnaæ samudaya¤ ca atthagama¤ ca assÃ- da¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃ-bhÆtaæ viditvà anupÃdà vimutto, bhikkhave, TathÃgato. `Ime kho te, bhikkhave, dhammà gambhÅrà duddasà duranubodhà santà païÅtà atakkÃvacarà nipuïà paï¬ita- vedanÅyà ye TathÃgato sayaæ abhi¤¤Ã sacchi-katvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd Bp santattÃya; Gr santatÃya. 2 Scd Bp parinato; St -ïÃto; Gr -nÃto. See ii. 20. >/ #<[page 030]># %<30 {BRAHMAJùLA} SUTTA. [D. i. 2. 34>% pavedeti, yehi TathÃgatassa yathÃ-bhuccaæ vaïïaæ sammà vadamÃnà vadeyyuæ. 35. `Ime kho te, bhikkhave, samaïa-brÃhmaïà pub- banta-kappikà pubbantÃnudiÂÂhino pubbantaæ Ãrabbha aneka-vihitÃni adhivutti-padÃni\<*<1>*>/ abhivadanti aÂÂhÃdasahi vatthÆhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaïà và brÃhmaïà và pubbanta-kappikà pubbÃnudiÂÂhino pubbantaæ Ãrabbha aneka-vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti, sabbe te imeh' eva aÂÂhÃdasahi vatthÆhi etesaæ và a¤¤atarena, n' atthi ito bahiddhÃ. 36. `Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti: "Ime diÂÂhiÂÂhÃnà evaæ-gahità evaæ-parÃmaÂÂhà evaæ-gatikà bhavissanti evaæ-abhisamparÃyà ti." Ta¤ ca TathÃgato pajÃnÃti, tato ca uttaritaraæ pajÃnÃti, ta¤ ca pajÃnanaæ na parÃmasati, aparÃmasato c' assa paccattaæ yeva nib- buti viditÃ, vedanÃnaæ samudaya¤ ca atthagama¤ ca assÃ- da¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃ-bhÆtaæ viditvà anupÃdà vimutto, bhikkhave, TathÃgato. `Ime kho te, bhikkhave, dhammà gambhÅrà duddasà duranubodhà santà païÅtà atakkÃvacarà nipuïà paï¬ita- vedanÅyà ye TathÃgato sayaæ abhi¤¤Ã sacchi-katvà pavedeti, yehi TathÃgatassa yathÃ-bhuccaæ vaïïaæ sammà vadamÃnà vadeyyuæ. 37. `Santi, bhikkhave, eke samaïa-brÃhmaïà aparanta- kappikà aparantÃnudiÂÂhino, aparantaæ Ãrabbha aneka- vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti catu-cattÃrÅsÃya vatthÆhi. Te ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha aparanta-kappikà aparantÃnudiÂÂhino aparan- taæ Ãrabbha aneka-vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti catu-cattÃrÅsÃya vatthÆhi? 38. `Santi, bhikkhave, eke samaïa-brÃhmaïà uddham- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd adhimutti-padhÃni twice, and so in 2. 37; Bp adhimutta-padÃni; See i. 1. 29; 2. 37; 3. 27. >/ #<[page 031]># %% ÃghatanikÃ\<*<1>*>/ sa¤¤i-vÃdÃ, uddham Ãghatanà sa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti soÊasahi vatthÆhi. Te ca bhonto samaïa- brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha uddham-Ãghatanikà sa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà sa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti soÊasahi vatthÆhi? "`RÆpi attà hoti arogo param maraïà sa¤¤Å" ti naæ pa¤¤Ãpenti. "ArÆpÅ attà hoti arogo param maraïà {sa¤¤Å}" ti naæ pa¤¤Ãpenti. "RÆpÅ ca arÆpÅ ca . . . pe . . . "N' eva rÆpÅ nÃrÆpÅ . . . "Antavà attà hoti . . . "Anan- tavà . . . "Antavà ca anantavà ca . . . "N' ev' antavà nÃnantavÃ\<*<2>*>/ . . . "Ekatta-sa¤¤Å attà hoti . . . "NÃnatta- sa¤¤Å . . . "ParittÃ-sa¤¤Å . . . "AppamÃïÃ-sa¤¤Å . . . "Ekanta-sukhÅ attà hoti . . . "Ekanta-dukkhÅ . . . "Sukha-dukkhÅ . . . "Adukkham-asukhÅ attà hoti arogo param maraïà sa¤¤Å" ti naæ pa¤¤Ãpenti. 39. `Ime kho te, bhikkhave, samaïa-brÃhmaïà uddham- Ãghatanikà sa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà sa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti soÊasahi vatthÆhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaïà và brÃhmaïà và uddham-Ãghatanikà sa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà sa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti, sabbe te imeh' eva soÊasahi vatthÆhi etesaæ và a¤¤atarena, n' atthi ito bahiddhÃ. 40. `Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti: "Ime diÂÂhiÂÂhÃnà evaæ-gahità evaæ-parÃmaÂÂhà evaæ-gatikà bhavissanti evam-abhisamparÃyà ti." Ta¤ ca TathÃgato pajÃnÃti, tato ca uttaritaraæ pajÃnÃti, ta¤ ca pajÃnanaæ na parÃmasati, aparÃmasato c' assa paccattaæ yeva nib- buti viditÃ, vedanÃnaæ samudaya¤ ca atthagama¤ ca assÃ- da¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃ-bhÆtaæ viditvà anupÃdà vimutto, bhikkhave, TathÃgato. `Ime kho te, bhikkhave, dhammà gambhÅrà duddasà duranubodhà santà païÅtà atakkÃvacarà nipuïà paï¬ita- vedanÅyà ye TathÃgato sayaæ abhi¤¤Ã sacchi-katvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS (and Bp afterwards) ghÃt-. But see Sum. and compare MV. v. 1. 14; Th. i. 418, 711; Mil. 110. 2 Scdm nev' antavà ca nÃnantavà ca. >/ #<[page 032]># %<32 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 2. 40>% pavedeti, yehi TathÃgatassa yathÃ-bhuccaæ vaïïaæ sammà vadamÃnà vadeyyuæ. Dutiya-bhÃïavÃraæ. 3.1. `Santi, bhikkhave eke samaïa-brÃhmaïà uddham- ÃghatanikÃ\<*<1>*>/ asa¤¤i-vÃdÃ, uddham ÃghatanÃ\<*<1>*>/ asa¤¤iæ {attÃnaæ} pa¤¤Ãpenti aÂÂhahi vatthÆhi. Te ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha uddham- Ãghatanikà asa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà {asa¤¤iæ} attÃnaæ pa¤¤Ãpenti aÂÂhahi vatthÆhi? 2. "`RÆpÅ attà hoti arogo param maraïà asa¤¤Å" ti naæ pa¤¤Ãpenti. "ArÆpÅ . . . pe . . . "RÆpÅ ca arÆpÅ ca . . . "N' eva rÆpÅ nÃrÆpÅ . . . "Antavà ca . . . "Anan- tavà . . . "Antavà ca anantavà ca . . . "N' ev' antavà nÃnantavà attà hoti arogo param maraïà asa¤¤Å ti" naæ pa¤¤Ãpenti. 3. `Ime kho te, bhikkhave, samaïa-brÃhmaïà uddham- Ãghatanikà asa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà asa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti aÂÂhahi vatthÆhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaïà và brÃhmaïà và uddham-Ãghatanikà asa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà asa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti, sabbe te imeh' eva aÂÂhahi vatthÆhi etesaæ và a¤¤atarena, n' atthi ito bahiddhÃ. 4. `Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti: "Ime diÂÂhiÂÂhÃnà evaæ-gahità evaæ-parÃmaÂÂhà evaæ-gatikà bhavissanti evam-abhisamparÃyà ti." Ta¤ ca TathÃgato pajÃnÃti, tato ca uttaritaraæ pajÃnÃti, ta¤ ca pajÃnanaæ na parÃmasati, aparÃmasato c' assa paccattaæ yeva nib- buti viditÃ, vedanÃnaæ samudaya¤ ca atthagama¤ ca assÃ- da¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃ-bhÆtaæ viditvà anupÃdà vimutto, bhikkhave, TathÃgato. `Ime kho te, bhikkhave, dhammà gambhÅrà duddasà duranubodhà santà païÅtà atakkÃvacarà nipuïà paï¬ita- vedanÅyà ye TathÃgato sayaæ abhi¤¤Ã sacchi-katvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr ÃghÃt-. >/ #<[page 033]># %% pavedeti, yehi TathÃgatassa yathÃ-bhuccaæ vaïïaæ sammà vadamÃnà vadeyyuæ. 5. `Santi, bhikkhave, eke samaïa-brÃhmaïà uddham-{Ãgha-} tanikà n' eva-sa¤¤i-nÃsa¤¤i-vÃdÃ, uddham Ãghatanà n' eva sa¤¤iæ nÃsa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti aÂÂhahi vatthÆhi. Te ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha uddham-Ãghatanikà n' eva-sa¤¤i-nÃsa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà n' eva sa¤¤iæ nÃsa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti aÂÂhahi vatthÆhi? 6. "`{RÆpÅ} attà hoti arogo param maraïà n' eva sa¤¤Å nÃsa¤¤Å ti" naæ pa¤¤Ãpenti. "ArÆpÅ . . . "RÆpÅ ca arÆpÅ ca . . . "N' eva rÆpÅ nÃrÆpÅ . . . "Antavà . . . "Anan- tavà . . . "Antavà ca anantavà ca . . . "N' ev' antavà nÃnantavà attà hoti arogo param maraïà n' eva sa¤¤Å nÃsa¤¤Å" ti naæ pa¤¤Ãpenti. 7. `Ime kho te, bhikkhave, samaïa-brÃhmaïà uddham- Ãghatanikà n' eva-sa¤¤i-{nÃsa¤¤i}-vÃdà uddham Ãghatanà n' eva sa¤¤iæ nÃsa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti aÂÂhahi vat- thÆhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaïà và brÃhmaïà và uddham-Ãghatanikà n' eva-sa¤¤i-nÃsa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà n' eva sa¤¤iæ nÃsa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti, sabbe te imeh' eva aÂÂhahi vatthÆhi etesaæ và a¤¤atarena, n' atthi ito bahiddhÃ. 8. `Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti: "Ime diÂÂhiÂÂhÃnà evaæ-gahità evaæ-parÃmaÂÂhà evaæ-gatikà bhavissanti evam-abhisamparÃyà ti." Ta¤ ca TathÃgato pajÃnÃti, tato ca uttaritaraæ pajÃnÃti, ta¤ ca pajÃnanaæ na parÃmasati, aparÃmasato c' assa paccattaæ yeva nib- buti viditÃ, vedanÃnaæ samudaya¤ ca atthagama¤ ca assÃ- da¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃ-bhÆtaæ viditvà anupÃdà vimutto, bhikkhave, TathÃgato. `Ime kho te, bhikkhave, dhammà gambhÅrà duddasà duranubodhà santà païÅta atakkÃvacarà nipuïà paï¬ita- vedanÅyà ye TathÃgato sayaæ abhi¤¤Ã sacchi-katvà pavedeti, yehi TathÃgatassa yathÃ-bhuccaæ vaïïaæ sammà vadamÃnà vadeyyuæ. \<-------------------------------------------------------------------------- No footnote. >/ #<[page 034]># %<34 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 3. 9>% 9. `Santi, bhikkhave, eke samaïa-{brÃhmaïÃ} uccheda- vÃdÃ, sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti sattahi vatthÆhi. Te ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha uccheda-vÃdà sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti sattahi vatthÆhi? 10. `Idha, bhikkhave, ekacco samaïo và brÃhmaïo và evaæ-vÃdÅ hoti evaæ-diÂÂhÅ: "Yato kho bho ayaæ attà rÆpÅ cÃtum-mahÃ-bhÆtiko\<*<1>*>/ mÃtÃ-pettika-sambhavo, kÃyassa bhedà ucchijjati vinassati, na hoti param maraïÃ, ettÃvatà kho bho ayaæ attà sammà samucchinno hotÅti." Itth' eke sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti. 11. `Taæ a¤¤o evam Ãha: "Atthi kho bho eso attà yaæ tvaæ vadesi. N' eso n' atthÅti vadÃmi. No ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà sammà samucchinno hoti. Atthi kho bho a¤¤o attà dibbo rÆpÅ kÃmÃvacaro kabaliÇkÃrÃhÃra\<*<2>*>/-bhak- kho. Taæ tvaæ na jÃnÃsi na passasi. Taæ ahaæ jÃnÃmi passÃmi. So kho bho attà yato kÃyassa bhedà ucchijjati vinassati na hoti param maraïÃ, ettÃvatà kho bho ayaæ attà sammà samucchinno hotÅti." Itth' eke sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti. 12. `Taæ a¤¤o evam Ãha: "Atthi kho bho eso attà yaæ tvaæ vadesi. N' eso n' atthÅti vadÃmi. No ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà sammà samucchinno hoti. Atthi kho bho a¤¤o attà dibbo rÆpÅ manomayo sabbaÇga-paccaÇgÅ ahÅn- indriyo.\<*<3>*>/ Taæ tvaæ na jÃnÃsi na passasi. Taæ ahaæ jÃnÃmi passÃmi. So kho bho attà yato kÃyassa bhedà ucchijjati vinassati na hoti param maraïÃ, ettÃvatà kho bho ayam attà sammà samucchinno hotÅti." Itth' eke sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti. 13. `Taæ a¤¤o evam Ãha: "Atthi kho bho eso attà yaæ tvaæ vadesi. N' eso n' atthÅti vadÃmi. Na ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà sammà samucchinno hoti. Atthi kho bho a¤¤o attà sabbaso rÆpa-sa¤¤Ãnaæ samatikkamà paÂigha- sa¤¤Ãnaæ attha-gamà nÃnatta-sa¤¤Ãnaæ amanasi-kÃrà `Ananto ÃkÃso' ti ÃkÃsÃna¤cÃyatanÆpago. Taæ tvaæ na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp cÃtu-mahÃ-. See D. ii. 83. 2 Sb kabaÊiÇ-. 3 See D. ii. 85 and ix. 22. >/ #<[page 035]># %% jÃnÃsi na passasi. Taæ ahaæ jÃnÃmi passÃmi. So kho bho attà yato kÃyassa bhedà ucchijjati vinassati na hoti param maraïÃ, ettÃvatà kho bho ayaæ attà sammà samuc- chinno hotÅti." Itth' eke sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti. 14. `Taæ a¤¤o evam Ãha: "Atthi kho bho eso attà yaæ tvaæ vadesi. N' eso n' atthÅti vadÃmi. No ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà sammà samucchinno hoti. Atthi kho bho a¤¤o attà sabbaso ÃkÃsÃna¤cÃyatanaæ samatikkamma `Anantaæ {vi¤¤Ãïan}' ti {vi¤¤ÃnÃïa¤cÃyatanÆpago}. Taæ tvaæ na jÃnÃsi na passasi. Taæ ahaæ jÃnÃmi passÃmi. So kho bho attà yato kÃyassa bhedà ucchijjati vinassati na hoti param maraïÃ, ettÃvatà kho bho ayaæ attà sammà samucchinno hotÅti." Itth' eke sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti. 15. `Taæ a¤¤o evam Ãha: "Atthi kho bho eso attà yaæ tvaæ vadesi. N' eso n' atthÅti vadÃmi. No ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà sammà samucchinno hoti. Atthi kho bho a¤¤o attà sabbaso vi¤¤Ãïa¤cÃyatanaæ samatik- kamma `N' atthi ki¤cÅti' {Ãki¤ca¤¤ÃyatanÆpago}. Taæ tvaæ na jÃnÃsi na passasi. Taæ ahaæ jÃnÃmi passÃmi. So kho bho attà yato kÃyassa bhedà ucchijjati vinassati na hoti param maraïÃ, ettÃvatà kho bho ayaæ attà sammà samuc- chinno hotÅti." Itth' eke sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti. 16. `Taæ a¤¤o evam Ãha: "Atthi kho bho eso attà yaæ tvaæ vadesi. N' eso n' atthÅti vadÃmi. No ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà {sammÃ} samucchinno hoti. Atthi kho bho a¤¤o attà sabbaso {Ãki¤ca¤¤Ãyatanaæ} samatikkamma `San- taæ etaæ païÅtam etan' ti {n'eva}-sa¤¤Ã-nÃsa¤¤ÃyatanÆpago. Taæ tvaæ na jÃnÃsi na passasi. Taæ ahaæ jÃnÃmi pas- sÃmi. So kho bho attà yato kÃyassa bhedà ucchijjati vinassati na hoti param maraïÃ, ettÃvatà kho bho ayaæ attà sammà samucchinno hotÅti." Itth' eke sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti. 17. `Ime kho te, bhikkhave, samaïa-brÃhmaïà uccheda- vÃdà sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ã- penti sattahi vatthÆhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaïà và \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 036]># %<36 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 3. 17>% brÃhmaïà và uccheda-vÃdà sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti, sabbe te imeh' eva sattahi vatthÆhi etesaæ và a¤¤atarena, n' atthi ito bahiddhÃ. 18. `Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti: "Ime diÂÂhiÂÂhÃnà evaæ-gahità evaæ-parÃmaÂÂhà evaæ-gatikà bhavissanti evam-abhisamparÃyà ti." Ta¤ ca TathÃgato pajÃnÃti, tato ca uttaritaraæ pajÃnÃti, ta¤ ca pajÃnanaæ na parÃmasati, aparÃmasato c' assa paccattaæ yeva nib- buti viditÃ, vedanÃnaæ samudaya¤ ca atthagama¤ ca assÃ- da¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃ-bhÆtaæ viditvà anupÃdà vimutto, bhikkhave, TathÃgato. `Ime kho te, bhikkhave, dhammà gambhÅrà duddasà duranubodhà santà païÅtà atakkÃvacarà nipuïà paï¬ita- vedanÅyà ye TathÃgato sayaæ abhi¤¤Ã sacchi-katvà pavedeti, yehi TathÃgatassa yathÃ-bhuccaæ vaïïaæ sammà vadamÃnà vadeyyuæ. 19. `Santi, bhikkhave, eke samaïa-brÃhmaïà diÂÂha- dhamma-{nibbÃna}-vÃdÃ, sato sattassa parama-diÂÂha- dhamma-nibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti pa¤cahi vatthÆhi. Te ca bhonto samaïa-brÃhmaïà kim Ãgamma kim Ãrabbha diÂÂha-dhamma-nibbÃna-vÃdà sato sattassa diÂÂha-dhamma- nibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti pa¤cahi vatthÆhi? 20. `Idha, bhikkhave, ekacco samaïo va brÃhmaïo và evaæ-vÃdÅ hoti evaæ-diÂÂhÅ: "Yato kho bho ayaæ attà pa¤cahi kÃma-guïehi samappito samaÇgi-bhÆto paricÃreti, ettÃvatà kho bho ayaæ attà parama-diÂÂha-dhamma-nibbÃ- naæ patto hotÅti." Itth' eke sato sattassa parama-diÂÂha- dhamma-nibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti. 21. `Taæ a¤¤o evam Ãha: "Atthi kho bho eso attà yaæ tvaæ vadesi. N' eso n' atthÅti vadÃmi. No ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà parama-diÂÂha-dhamma-nibbÃnappatto\<*<1>*>/ hoti. Taæ kissa hetu? KÃmà hi bho aniccà dukkhà vipariïÃma-dhammÃ, tesaæ vipariïÃm-a¤¤athÃ-bhÃvà up- pajjanti soka-parideva-dukkha-domanass-upÃyÃsÃ. Yato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS here, and at the corresponding point in 22-24. Bp Gr nibbÃnaæ patto four times. >/ #<[page 037]># %% kho bho ayaæ attà vivicc' eva kÃmehi vivicca akusala- dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅti-sukhaæ paÂhamajjhÃnaæ\<*<1>*>/ upasampajja viharati, ettÃvatà kho bho ayaæ attà parama-diÂÂha-dhamma-nibbÃnaæ patto hotÅti." Itth' eke sato sattassa parama-diÂÂha-dhamma-nibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti. 22. `Taæ a¤¤o evam Ãha: "Atthi kho bho eso attà yaæ tvaæ vadesi. N' eso n' atthÅti vadÃmi. No ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà parama-diÂÂha-dhamma-nibbÃnappatto hoti. Taæ kissa hetu? Yad eva tattha vitakkitaæ vicÃri- taæ etena etaæ oÊÃrikaæ akkhÃyati. Yato kho bho ayaæ attà vitakka-{vicÃrÃnaæ} vÆpasamÃ\<*<2>*>/ ajjhattaæ sampasÃda- naæ cetaso ekodi-bhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhi- jaæ pÅti-sukhaæ dutiyajjhÃnaæ upasampajja viharati, ettÃ- vatà kho bho ayaæ attà parama-diÂÂha-dhamma-nibbÃnaæ patto hotÅti." Itth' eke sato sattassa parama-diÂÂha- dhamma-nibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti. 23. `Taæ a¤¤o evam Ãha: "Atthi kho bho eso attà yaæ tvaæ vadesi. N' eso n' atthÅti vadÃmi. No ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà parama-diÂÂha-dhamma-nibbÃnappatto hoti. Tam kissa hetu? Yad eva tattha pÅti-gataæ cetaso ubbillÃvitattaæ\<*<3>*>/ etena etaæ oÊÃrikaæ akkhÃyati. Yato kho bho ayaæ attà pÅtiyà ca virÃgà {upekhako} ca viharati sato ca sampajÃno sukha¤ ca kÃyena paÂisaævedeti yan taæ ariyà Ãcikkhanti `upekhako satimà sukha-{vihÃrÅ}' ti tatiyaj- jhÃnaæ upasampajja viharati, ettÃvatà kho bho ayaæ attà parama-diÂÂha-dhamma-nibbÃnaæ patto hotÅti." Itth' eke sato sattassa parama-diÂÂha-dhamma-nibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti. 24. `Taæ a¤¤o evam Ãha: "Atthi kho bho eso attà yaæ tvaæ vadesi. N' eso n' atthÅti vadÃmi. No ca kho bho ayaæ attà ettÃvatà parama-diÂÂha-dhamma-nibbÃnappatto hoti. Taæ kissa hetu? Yad eva tattha sukham iti cetaso Ãbhogo etena etaæ oÊÃrikaæ akkhÃyati. Yato kho bho ayaæ attà sukhassa ca pahÃnà dukkhassa ca pahÃnà pubb' eva somanassa-domanassÃnaæ atthagamà adukkhaæ\<*<4>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB paÂhamaæ jhÃnaæ. 2 So all MSS. A. ii. 2. 3; M. i. 21. Childers, vup-. 3 Bp Gr ubbilÃvitaæ. See i. 1. 5. 4 Bp adukkham. >/ #<[page 038]># %<38 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 3. 24>% asukhaæ upekhÃ-sati-pÃrisuddhiæ catutthajjhÃnaæ upa- sampajja viharati, ettÃvatà kho bho ayaæ attà parama- diÂÂha-dhamma-nibbÃnaæ patto hotÅti." Itth' eke sato sattassa parama-diÂÂha-dhamma-nibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti. 25. `Ime kho te, bhikkhave, samaïa-brÃhmaïà diÂÂha- dhamma-{nibbÃna}-vÃdà sato sattassa parama-diÂÂha- dhamma-nibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti pa¤cahi vatthÆhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaïà và brÃhmaïà và diÂÂha-dhamma- nibbÃna-vÃdà sato sattassa parama-diÂÂha-dhamma-nibbÃ- naæ pa¤¤Ãpenti, sabbe te imeh' eva pa¤cahi vatthÆhi etesaæ và a¤¤atarena, n' atthi ito bahiddhÃ. 26. `Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti: "Ime diÂÂhiÂÂhÃnà evaæ-gahità evaæ-parÃmaÂÂhà evaæ-gatikà bhavissanti evam-abhisamparÃyà ti." Ta¤ ca TathÃgato pajÃnÃti, tato ca uttaritaraæ pajÃnÃti, ta¤ ca pajÃnanaæ na parÃmasati, aparÃmasato c' assa paccattaæ yeva nib- buti viditÃ, vedanÃnaæ samudaya¤ ca atthagama¤ ca assÃ- da¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃ-bhÆtaæ viditvà anupÃdà vimutto, bhikkhave, TathÃgato. `Ime kho te, bhikkhave, dhammà gambhÅrà duddasà duranubodhà santà païÅtà atakkÃvacarà nipuïà paï¬ita- vedanÅyà ye TathÃgato sayaæ abhi¤¤Ã sacchi-katvà pavedeti, yehi TathÃgatassa yathÃ-bhuccaæ vaïïaæ sammà vadamÃnà vadeyyuæ. 27. `Ime kho te, bhikkhave, samaïa-brÃhmaïà aparanta- kappikà aparantÃnudiÂÂhino aparantaæ Ãrabbha aneka- vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti catu-cattÃrÅsÃya vatthÆhi. Ye hi keci, bhikkhave samaïà và brÃhmaïà và aparanta-kappikà aparantÃnudiÂÂhino aparantaæ Ãrabbha aneka-vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti, sabbe te imeh' eva catu-cattÃrÅsÃya vatthÆhi etesaæ và a¤¤atarena, n' atthi ito bahiddhÃ. 28. `Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti: "Ime diÂÂhiÂÂhÃnà evaæ-gahità evaæ-parÃmaÂÂhà evaæ-gatikà bhavissanti evam-abhisamparÃyà ti." Ta¤ ca TathÃgato pajÃnÃti, tato ca uttaritaraæ pajÃnÃti, ta¤ ca pajÃnanaæ \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 039]># %% na parÃmasati, aparÃmasato c' assa paccattaæ yeva nib- buti viditÃ, vedanÃnaæ samudaya¤ ca atthagama¤ ca assÃ- da¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃ-bhÆtaæ viditvà anupÃdà vimutto, bhikkhave, TathÃgato. `Ime kho te, bhikkhave, dhammà gambhÅrà duddasà duranubodhà santà païÅtà atakkÃvacarà nipuïà paï¬ita- vedanÅyà ye TathÃgato sayaæ abhi¤¤Ã sacchi-katvà pavedeti, yehi TathÃgatassa yathÃ-bhuccaæ vaïïaæ sammà vadamÃnà vadeyyuæ. 29. `Ime kho te, bhikkhave, samaïa-brÃhmaïà pubbanta- kappikà ca aparanta-kappikà ca pubbantÃparanta-kappikà ca pubbantÃparantÃnudiÂÂhino pubbantÃparantaæ Ãrabbha aneka-vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti dvÃ-saÂÂhiyà vatthÆhi. Ye hi keci, bhikkhave, samaïà và brÃhmaïà và pubbanta-kappikà ca aparanta-kappikà ca pubbantÃpa- ranta-kappikà ca pubbantÃparantÃnudiÂÂhino pubbantÃ- parantaæ Ãrabbha aneka-vihitÃni adhivutti-padÃni abhi- vadanti, sabbe te imeh' eva dvÃ-saÂÂhiyà vatthÆhi etesaæ và a¤¤atarena, n' atthi ito bahiddhÃ. 30. `Tayidaæ, bhikkhave, TathÃgato pajÃnÃti: "Ime diÂÂhiÂÂhÃnà evaæ-gahità evaæ-parÃmaÂÂhà evaæ-gatikà bhavissanti evam-abhisamparÃyà ti." Ta¤ ca TathÃgato pajÃnÃti, tato ca uttaritaraæ pajÃnÃti, ta¤ ca pajÃnanaæ na parÃmasati, aparÃmasato c' assa paccattaæ yeva nib- buti viditÃ, vedanÃnaæ samudaya¤ ca atthagama¤ ca assÃ- da¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃ-bhÆtaæ viditvà anupÃdà vimutto, bhikkhave, TathÃgato. `Ime kho te, bhikkhave, dhammà gambhÅrà duddasà duranubodhà santà païÅtà atakkÃvacarà nipuïà paï¬ita- vedanÅyà ye TathÃgato sayaæ abhi¤¤Ã sacchi-katvà pavedeti, yehi TathÃgatassa yathÃ-bhuccaæ vaïïaæ sammà vadamÃnà vadeyyuæ. 32. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà sassata- vÃdà sassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti catuhi \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 040]># %<40 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 3. 32>% vatthÆhi, tad api tesaæ bhavataæ samaïa-brÃhmaïÃnaæ ajÃnataæ apassataæ vedayitaæ taïhÃ-gatÃnaæ paritasita-\<*<1>*>/ vipphanditam eva. 33. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà ekacca- sassatikà ekacca-asassatikà ekaccaæ sassataæ ekaccaæ {asassataæ} attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti catuhi vat- thÆhi, tad api tesaæ bhavataæ samaïa-brÃhmaïÃnaæ ajÃnataæ apassataæ vedayitaæ taïhÃ-gatÃnaæ paritasita- vipphanditam eva. 34. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà antÃ- nantikà antÃnantaæ lokassa pa¤¤Ãpenti catuhi vatthÆhi, tad api tesaæ bhavataæ samaïa-brÃhmaïÃnaæ ajÃnataæ apassataæ vedayitaæ taïhÃ-gatÃnaæ paritasita-vipphan- ditam eva. 35. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà amarÃ- vikkhepikà tattha tattha pa¤haæ puÂÂhà samÃnà vÃcÃ- vikkhepaæ Ãpajjanti amarÃ-vikkhepaæ catuhi vatthÆhi, tad api tesaæ bhavataæ samaïa-brÃhmaïÃnaæ ajÃnataæ apas- sataæ vedayitaæ taïhÃ-gatÃnaæ paritasita-vipphanditam eva. 36. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà adhicca- samuppannikà adhicca-samuppannaæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti dvÅhi vatthÆhi, tad api tesaæ bhavataæ {samaïa}- brÃhmaïÃnaæ ajÃnataæ apassataæ vedayitaæ taïhÃ-gatÃ- naæ paritasita-vipphanditam eva. 37. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà pub- banta-kappikà pubbantÃnudiÂÂhino pubbantaæ Ãrabbha aneka-vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti aÂÂhÃdasahi vatthÆhi, tad api tesaæ bhavataæ samaïa-brÃhmaïÃnaæ ajÃnataæ apassataæ vedayitaæ taïhÃ-gatÃnaæ paritasita- vipphanditam eva. 38. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà uddham- Ãghatanikà sa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà sa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti soÊasahi vatthÆhi, tad api tesaæ bhavataæ samaïa-brÃhmaïÃnaæ ajÃnataæ apassataæ vedayitaæ taïhÃ-gatÃnaæ paritasita-vipphanditam eva. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr paritassitaæ. >/ #<[page 041]># %% 39. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà uddham- Ãghatanikà asa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà asa¤¤iæ {attÃnaæ} pa¤¤Ãpenti aÂÂhahi vatthÆhi, tad api tesaæ bhavataæ samaïa-brÃhmaïÃnaæ ajÃnataæ apassataæ vedayitaæ taïhÃ-gatÃnaæ paritasita-vipphanditam eva. 40. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà uddham- Ãghatanikà n' eva-sa¤¤i-nÃsa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà n' eva sa¤¤iæ nÃsa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti aÂÂhahi vat- thÆhi, tad api tesaæ bhavataæ samaïa-brÃhmaïÃnaæ ajÃnataæ apassataæ vedayitaæ taïhÃ-gatÃnaæ paritasita- vipphanditam eva. 41. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà uccheda- vÃdà sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti sattahi vatthÆhi, tad api tesaæ bhavataæ samaïa-brÃhma- ïÃnaæ ajÃnataæ apassataæ vedayitaæ taïhÃ-gatÃnaæ paritasita-vipphanditam eva. 42. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà parama- diÂÂha-dhamma-nibbÃna-vÃdà sato sattassa parama-diÂÂha- dhamma-nibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti pa¤cahi vatthÆhi, tad api tesaæ bhavataæ samaïa-brÃhmaïÃnaæ ajÃnataæ apas- sataæ vedayitaæ taïhÃ-gatÃnaæ paritasita-vipphanditam eva. 43. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà aparanta- kappikà aparantÃnudiÂÂhino aparantaæ Ãrabbha aneka- vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti catu-cattÃrÅsÃya vatthÆhi, tad api tesaæ bhavataæ samaïa-brÃhmaïÃnam ajÃnataæ apassataæ vedayitaæ taïhÃ-gatÃnaæ paritasita- vipphanditam eva. 44. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà pubbanta- kappikà ca aparanta-kappikà ca pubbantÃparanta-kappikà ca pubbantÃparantÃnudiÂÂhino pubbantÃparantaæ Ãrabbha aneka-vihitaæ adhivutti-padÃni abhivadanti dvÃ-saÂÂhiyà vatthÆhi, tad api tesaæ bhavataæ samaïa-brÃhmaïÃnaæ ajÃnataæ apassataæ vedayitaæ taïhÃ-gatÃnaæ paritasita- vipphanditam eva. 45. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà sassata- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 042]># %<42 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i 3. 45>% vÃdà sassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti catuhi vatthÆhi, tad api phassa-paccayÃ. 46. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà ekacca- sassatikà ekacca-asassatikà ekaccaæ sassataæ ekaccaæ asassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti catuhi vatthÆhi, tad api phassa-paccayÃ. 47. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà antÃnan- tikà antÃnantaæ lokassa pa¤¤Ãpenti catÆhi vatthÆhi, tad api phassa-paccayÃ. 48. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà amarÃ- vikkhepikà tattha tattha pa¤haæ puÂÂhà samÃnà vÃcÃ- vikkhepaæ Ãpajjanti amarÃ-vikkhepaæ catuhi vatthÆhi, tad api phassa-paccayÃ. 49. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà adhicca- samuppannikà adhicca-samuppannaæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti dvÅhi vatthÆhi, tad api phassa-paccayÃ. 50. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà pubbanta- kappikà pubbantÃnudiÂÂhino pubbantaæ Ãrabbha aneka- vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti aÂÂhÃdasahi vatthÆhi, tad api phassa-paccayÃ. 51. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà uddham- Ãghatanikà sa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà sa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti soÊasahi vatthÆhi, tad api phassa-paccayÃ. 52. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà uddham- Ãghatanikà asa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà asa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti aÂÂhahi vatthÆhi, tad api phassa-paccayÃ. 53. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà uddham- Ãghatanika n' eva-sa¤¤i-nÃsa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà n' eva sa¤¤iæ nÃsa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti aÂÂhahi vat- thÆhi, tad api phassa-paccayÃ. 54. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà uccheda- vÃdà sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti sattahi vatthÆhi, tad api phassa-paccayÃ. 55. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà parama- diÂÂha-dhamma-nibbÃna-vÃdà sato sattassa parama-diÂÂha- dhamma-nibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti pa¤cahi vatthÆhi, tad api phassa-paccayÃ. 56. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà aparanta- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 043]># %% kappikà aparantÃnudiÂÂhino aparantaæ Ãrabbha aneka- vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti catu-{cattÃrÅsaya} vatthÆhi, tad api phassa-paccayÃ. 57. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà pubbanta- kappikà ca aparanta-kappikà ca pubbantÃparanta-kappikà ca pubbantÃparantÃnudiÂÂhino pubbantÃparantaæ Ãrabbha aneka-vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti dvÃ-saÂÂhiyà vatthÆhi, tad api phassa-paccayÃ. 58. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà sassata- vÃdà sassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti catuhi vatthÆhi, te vata a¤¤atra phassà paÂisaævedissantÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 59. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà ekacca- sassatikà ekacca-asassatikà ekaccaæ sassataæ ekaccaæ asassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti catuhi vatthÆhi, te vata a¤¤atra phassà paÂisaævedissantÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 60. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà antÃnan- tikà antÃnantaæ lokassa pa¤¤Ãpenti catuhi vatthÆhi, te vata a¤¤atra phassà paÂisaævedissantÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 61. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà amarÃ- vikkhepikà tattha tattha pa¤haæ puÂÂhà samÃnà vÃcÃ- vikkhepaæ Ãpajjanti amarÃ-vikkhepaæ catuhi vatthÆhi, te vata a¤¤atra phassà paÂisaævedissantÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 62. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà adhicca- samuppannikà adhicca-samuppannaæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti dvÅhi vatthÆhi, te vata a¤¤atra phassà paÂi- saævedissantÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 63. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà pubbanta- kappikà pubbantÃnudiÂÂhino pubbantaæ Ãrabbha aneka- vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti aÂÂhÃdasahi vatthÆhi, te vata a¤¤atra phassà paÂisaævedissantÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 64. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà uddham- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 044]># %<44 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 3. 64>% Ãghatanikà sa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà sa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti soÊasahi vatthÆhi, te vata a¤¤atra phassà paÂi- saævedissantÅti n' etaæ ÂhÃnaæ {vijjati}. 65. `Tatra, bhikkhave,ye te samaïa-brÃhmaïà uddham- Ãghatanikà asa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà asa¤¤iæ attÃna¤ pa¤¤Ãpenti aÂÂhahi vatthÆhi, te vata a¤¤atra phassà paÂi- saævedissantÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 66. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà uddham- Ãghatanikà n' eva-sa¤¤i-nÃsa¤¤i-vÃdà uddham Ãghatanà n' eva sa¤¤iæ nÃsa¤¤iæ attÃnaæ pa¤¤Ãpenti aÂÂhahi vat- thÆhi, te vata a¤¤atra phassà paÂisaævedissantÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 67. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà uccheda- vÃdà sato sattassa ucchedaæ vinÃsaæ vibhavaæ pa¤¤Ãpenti sattahi vatthÆhi, te vata a¤¤atra phassà paÂisaævedissantÅti n' etam ÂhÃnaæ vijjati. 68. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà parama- diÂÂha-dhamma-nibbÃna-vÃdà sato sattassa parama-diÂÂha- dhamma-nibbÃnaæ pa¤¤Ãpenti pa¤cahi vatthÆhi, te vata a¤¤atra phassà paÂisaævedissantÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 69. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà aparanta- kappikà aparantÃnudiÂÂhino aparantaæ Ãrabbha aneka- vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti catu-cattÃrÅsÃya vatthÆhi, te vata a¤¤atra phassà paÂisaævedissantÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 70. `Tatra, bhikkhave, ye te samaïa-brÃhmaïà pubbanta- kappikà ca aparanta-kappikà ca pubbantÃparanta-kappikÃ- ca pubbantÃparantÃnudiÂÂhino pubbantÃparantaæ Ãrabbha aneka-vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti dvÃ-saÂÂhiyà vatthÆhi, te vata a¤¤atra phassà paÂisaævedissantÅti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 71. `Tatra, bhikkhave, ye te {samaïa-brÃhmaïÃ} sassata- vÃdà sassataæ attÃna¤ ca loka¤ ca pa¤¤Ãpenti catuhi vatthÆhi,\<*<1>*>/ ye pi te samaïa-brÃhmaïà ekacca-sassatikà ekacca-asassatikÃ, ye pi te samaïa-brÃhmaïà antÃnantikÃ, ye pi te samaïa-brÃhmaïà amarÃ-vikkhepikÃ, ye pi te \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp pa at end of each clause. >/ #<[page 045]># %% samaïa-brÃhmaïà adhicca-samuppannikÃ,\<*<1>*>/ ye pi te samaïa- brÃhmaïà pubbanta-kappikÃ, ye pi te samaïa-brÃh- maïà uddham-Ãghatanikà sa¤¤i-vÃdÃ, ye pi te samaïa- brÃhmaïà uddham-Ãghatanikà asa¤¤i-vÃdÃ, ye pi te samaïa- brÃhmaïà uddham-Ãghatanikà n' eva-sa¤¤i-nÃsa¤¤i-vÃdÃ, ye pi te samaïa-brÃhmaïà uccheda-vÃdÃ, ye pi te samaïa- brÃhmaïà diÂÂha-dhamma-nibbÃna-vÃdÃ, ye pi te samaïa- brÃhmaïà pubbanta-kappikÃ,\<*<2>*>/ ye pi te samaïa-brÃhmaïà aparanta-kappikÃ, ye pi te samaïa-brÃhmaïà pubbanta- kappikà ca aparanta-kappikà ca pubbantÃparanta-kappikà pubbantÃparantÃnudiÂÂhino pubbantÃparantaæ Ãrabbha aneka-vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti dvÃ-saÂÂhiyà vatthÆhi, sabbe te chahi phassÃyatanehi phussa phussa paÂisaævedenti, tesaæ vedanÃ-paccayà taïhÃ, taïhÃ- paccayà upÃdÃnaæ, upÃdÃna-paccayà bhavo, bhava-paccayà jÃti, jÃti-paccayà jarÃ-maraïaæ soka-parideva-dukkha- domanass' -upÃyÃsà sambhavanti. Yato kho, bhikkhave, bhikkhu channaæ phassÃyatanÃnaæ samudaya¤ ca attha- gama¤ ca assÃda¤ ca ÃdÅnava¤ ca nissaraïa¤ ca yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ imehi sabbeh' eva uttaritaraæ pajÃnÃti. 72. `Ye hi keci, bhikkhave, samaïà và brÃhmaïà và pubbanta-kappikà và aparanta-kappikà và pubbantÃparanta- kappikà và pubbantÃparantÃnudiÂÂhino pubbantÃparantaæ Ãrabbha aneka-vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti, sabbe te imeh' eva dvÃ-saÂÂhiyà vatthÆhi anto-jÃli-katÃ, ettha sità va ummujjamÃnà ummujjanti, ettha pariyÃpannà anto- jÃli-katà va ummujjamÃnà ummujjanti. `Seyyathà pi, bhikkhave, dakkho kevaÂÂo và kevaÂÂ- antevÃsÅ và sukhumacchikena\<*<3>*>/ jÃlena parittaæ udaka- dahaæ otthareyya, tassa evam assa: "Ye kho keci imasmiæ udaka-dahe oÊÃrikà pÃïÃ, sabbe te anto-jÃli-katÃ, ettha sità va ummujjamÃnà ummujjanti, ettha pariyÃpannà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr omit this clause. 2 So all MSS., though they have no corresponding clause in the previous two lists. 3 Bp Gr sukhumacchiddakena. >/ #<[page 046]># %<46 BRAHMAJùLA SUTTA. [D. i. 3. 72>% anto-jÃli-katà va ummujjamÃnà ummujjantÅti" -- evam eva kho, bhikkhave, ye hi keci samaïà và brÃhmaïà và pubbanta-kappikà và aparanta-kappikà và pubbantÃparanta- kappikà và pubbantÃparantÃnudiÂÂhino pubbantÃparantaæ Ãrabbha aneka-vihitÃni adhivutti-padÃni abhivadanti, sabbe te imeh' eva dvÃ-saÂÂhiyà vatthÆhi anto-jÃli-katÃ, ettha sità va ummujjamÃnà ummujjanti, ettha pariyÃpannà anto-jÃli- katà va ummujjamÃnà ummujjanti. 1. `Ucchinna-bhava-nettiko, bhikkhave, TathÃgatassa kÃyo tiÂÂhati. {YÃv'} assa kÃyo Âhassati tÃva naæ dakkhinti deva-manussÃ. KÃyassa bhedà uddhaæ jÅvita-pariyÃdÃnà na dakkhinti deva-manussÃ. `Seyyathà pi, bhikkhave, amba-piï¬iyà vaïÂacchinnÃya yÃni kÃnici ambÃni vaïÂÆpanibandhanÃni,\<*<2>*>/ sabbÃni tÃni tad-anvayÃni bhavanti -- evam eva kho, bhikkhave, ucchinna- bhava-nettiko TathÃgatassa kÃyo tiÂÂhati. YÃv' assa kÃyo Âhassati tÃva naæ dakkhinti deva-manussÃ. KÃyassa bhedà uddhaæ jÅvita-pariyÃdÃnà na dakkhinti deva-manussà ti.' 74. Evaæ vutte Ãyasmà ùnando Bhagavantaæ etad avoca: `Acchariyaæ bhante, abbhutaæ bhante. Ko nÃmo ayaæ, bhante, dhamma-pariyÃyo ti?' `TasmÃt iha tvaæ, ùnanda, imaæ dhamma-pariyÃyaæ Attha-jÃlan ti pi naæ dhÃrehi, Dhamma-jÃlan ti pi naæ dhÃrehi, Brahma-jÃlan ti pi naæ dhÃrehi, DiÂÂhi-jÃlan ti pi naæ dhÃrehi, Anuttaro saÇgÃma-vijayo ti pi naæ dhÃrehÅti.' Idam avoca BhagavÃ, attamanà te bhikkhÆ Bhagavato bhÃsitaæ abhinandun ti\<*<3>*>/. Imasmiæ ca pana veyyÃkara- ïasmiæ {bha¤¤amÃne} sahassÅ\<*<4>*>/ loka-dhÃtu akampitthÃti. BRAHMA-JùLA-SUTTAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Quoted Alwis, `Buddhist NirvÃna,' p. 51. 2 Bp vaï¬a-paÂibaddhÃni. 3 Bp abhinandanti. 4 Bp dasa-sahassi. >/ #<[page 047]># %< 47>% [ii. SÃma¤¤a-Phala Sutta.] 1. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà RÃjagahe viharati JÅvakassa komÃrabhaccassa\<*<1>*>/ Amba-vane, mahatà bhikkhu-saæghena saddhiæ a¬¬ha-{teÊasehi}\<*<2>*>/ bhikkhu- satehi. Tena kho pana samayena rÃjà MÃgadho AjÃtasattu\<*<3>*>/ Vedehi-putto tadahu 'posathe {païïarase} Komudiyà cÃtu- mÃsiniyà puïïÃya puïïamÃya rattiyà rÃjÃmacca-parivuto upari-pÃsÃda-vara-gato nisinno hoti. Atha kho rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto tadahu 'posathe udÃnaæ udÃnesÅ: `RamaïÅyà vata bho dosinà ratti, abhirÆpà vata bho dosinà ratti, dassanÅyà vata bho dosinà ratti, pÃsÃdikà vata bho dosinà ratti, lakkha¤¤Ã vata bho dosinà ratti. Kaæ nu kh' ajja\<*<4>*>/ samaïaæ và brÃhmaïaæ và payirupÃsey- yÃma, yaæ no payirupÃsato cittaæ pasÅdeyyÃti?' 2. Evaæ vutte a¤¤ataro rÃjÃmacco rÃjÃnaæ MÃgadhaæ AjÃtasattuæ Vedehi-puttaæ etad avoca: `Ayaæ deva PÆraïo Kassapo saæghÅ c' eva gaïÅ ca gaïÃcariyo ca ¤Ãto yasassÅ titthakaro sÃdhu-sammato bahu-janassa ratta¤¤Æ cira-pabbajito addhagato vayo anuppatto. Taæ devo PÆraïaæ Kassapaæ payirupÃsatu, app eva nÃma devassa PÆraïaæ Kassapaæ payirupÃsato cittaæ pasÅdeyyÃti.' Evaæ vutte rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto tuïhÅ ahosi. 3. A¤¤ataro pi kho rÃjÃmacco rÃjÃnaæ MÃgadhaæ AjÃtasattuæ Vedehi-puttaæ etad avoca: `Ayaæ deva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp -bhajjassa; Sm -bhÃï¬-. See `Vinaya Texts,' ii. 174. 2 So all MSS. Sum. teÊasahi. 3 Called Kshemadar«in at Suhridlekha, verse 14 (J. P. T. S. 1886, p. 9). 4 Sm Bp Gr khvajja; Sdt kin nu khajja; St khannu khajja. >/ #<[page 048]># %<48 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 3>% Makkhali-GosÃlo saæghÅ c' eva gaïÅ ca gaïÃcariyo ca ¤Ãto yasassÅ titthakaro sÃdhu-sammato bahu-janassa ratta¤¤Æ cira-pabbajito addhagato vayo anuppatto. Taæ devo Makkhali-GosÃlaæ payirupÃsatu, app eva nÃma devassa Makkhali-GosÃlaæ payirupÃsato cittaæ pasÅdeyyÃti.' Evaæ vutte rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto tuïhÅ ahosi. 4. A¤¤ataro pi kho rÃjÃmacco rÃjÃnaæ MÃgadhaæ AjÃtasattuæ Vedehi-puttaæ etad avoca: `Ayaæ deva Ajito Kesa-kambalo saæghÅ c' eva gaïÅ ca gaïÃcariyo ca ¤Ãto yasassÅ titthakaro sÃdhu-sammato bahu-janassa ratta¤¤Æ cira-pabbajito addhagato vayo anuppatto. Taæ devo Ajitaæ Kesa-kambalaæ payirupÃsatu, app eva nÃma devassa Ajitaæ Kesa-kambalaæ payirupÃsato cittaæ pasÅdeyyÃti.' Evaæ vutte rÃjà MÃgadho {AjÃtasattu} Vedehi-putto tuïhÅ ahosi. 5. A¤¤ataro pi kho rÃjÃmacco rÃjÃnaæ MÃgadhaæ AjÃta- sattuæ Vedehi-puttaæ etad avoca: `Ayaæ deva Pakudho KaccÃyano saæghÅ c' eva gaïÅ ca gaïÃcariyo ca ¤Ãto yasassÅ titthakaro sÃdhu-sammato bahu-janassa ratta¤¤Æ, cira-pabbajito addhagato vayo anuppatto. Taæ devo Pakudhaæ KaccÃyanaæ payirupÃsatu, app eva nÃma devassa Pakudhaæ KaccÃyanaæ payirupÃsato cittaæ pasÅdeyyÃti.' Evaæ vutte rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto tuïhÅ ahosi. 6. A¤¤ataro pi kho rÃjÃmacco rÃjÃnaæ MÃgadhaæ AjÃtasattuæ Vedehi-puttaæ etad avoca: `Ayaæ deva Sa¤- jayo BelaÂÂhi\<*<1>*>/-putto saæghÅ c' eva gaïÅ ca gaïÃcariyo ca ¤Ãto yasassÅ titthakaro sÃdhu-sammato bahu-janassa ratta¤¤Æ cira-pabbajito addhagato vayo anuppatto. Taæ devo {Sa¤jayaæ} BelaÂÂhi-puttaæ payirupÃsatu, app eva nÃma devassa Sa¤jÃyaæ BelaÂÂhi-puttaæ payirupÃsato cit- taæ pasÅdeyyÃti.' Evaæ vutte rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto tuïhÅ ahosi. 7. A¤¤ataro pi kho rÃjÃmacco rÃjÃnaæ MÃgadhaæ AjÃtasattuæ Vedehi-puttaæ etad avoca: `Ayaæ deva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sm Bm BelaÂÂha. >/ #<[page 049]># %% NigaïÂho NÃta-putto\<*<1>*>/ saæghÅ c' eva gaïÅ ca gaïÃcariyo ca ¤Ãto yasassÅ titthakaro sÃdhu-sammato bahu-janassa ratta¤¤Æ cira-pabbajito addhagato vayo anuppatto. Taæ devo NigaïÂhaæ NÃta-puttaæ payirupÃsatu, app eva nÃma devassa NigaïÂhaæ NÃta-puttaæ payirupÃsato cittaæ pasÅdeyyÃti.' Evaæ vutte rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto tuïhÅ ahosi. 8. Tena kho pana samayena JÅvako komÃrabhacco ra¤¤o MÃgadhassa AjÃtasattussa Vedehi-puttassa avidÆre tuïhÅ- bhÆto nisinno hoti. Atha kho rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto JÅvakaæ komÃrabhaccaæ etad avoca: `Tvaæ pana samma JÅvaka kiæ tuïhÅ ti?' `Ayaæ deva Bhagavà arahaæ sammÃ-sambuddho amhÃkaæ Amba-vane viharati, mahatà bhikkhu-saæghena saddhiæ a¬¬ha-{teÊasehi} bhikkhu-satehi. Taæ kho pana Bhagavantaæ Gotamaæ evaæ kalyÃïo kitti-saddo abbhug- gato: "Iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃ-sambuddho vijjÃ- caraïa-sampanno sugato loka-vidÆ anuttaro purisa-damma- sÃrathi, satthà deva-manussÃnaæ buddho bhagavà ti." Taæ devo Bhagavantaæ payirupÃsatu, app eva nÃma devassa Bhagavantaæ payirupÃsato cittaæ pasÅdeyyÃti.' `Tena hi samma JÅvaka hatthi-yÃnÃni kappÃpehÅti.' 9. `Evaæ devÃti' kho JÅvako komÃrabhacco ra¤¤o MÃgadhassa AjÃtasattussa Vedehi-puttassa paÂissutvà pa¤ca-mattÃni hatthinikÃ-satÃni kappÃpetvÃ, ra¤¤o ca ÃrohaïÅyaæ nÃgaæ, ra¤¤o MÃgadhassa AjÃtasattussa Vedehi-puttassa paÂivedesi: `KappitÃni kho te deva hatthi- yÃnÃni yassa dÃni kÃlaæ ma¤¤asÅti.' Atha kho rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto pa¤casu hatthinikÃ- satesu paccekà itthiyo Ãropetvà ÃrohaïÅyaæ nÃgaæ abhi- rÆhitvÃ, ukkÃsu dhÃriyamÃnÃsu RÃjagahamhà niyyÃsi mahacca\<*<2>*>/ rÃjÃnubhÃvena, yena JÅvakassa komÃrabhaccassa Amba-vanaæ tena pÃyÃsi. 10. Atha kho ra¤¤o MÃgadhassa AjÃtasattussa Vedehi- puttassa avidÆre Amba-vanassa ahud eva bhayaæ, ahu chambhitattaæ, ahu lomahaÇso. Atha kho rÃjà MÃgadho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scd NÃtha; Smt NÃta; Bp NÃÂha (see 28). 2 So all MSS. >/ #<[page 050]># %<50 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 10>% AjÃtasattu Vedehi-putto bhÅto saæviggo loma-haÂÂha-jÃto JÅvakaæ komÃrabhaccaæ etad avoca: `Kacci maæ samma JÅvaka na va¤cesi? Kacci maæ samma JÅvaka na palam- bhesi? Kacci maæ samma JÅvaka na paccatthikÃnaæ desi? Kathaæ hi nÃma tÃva mahato bhikkhu-saæghassa a¬¬ha-teÊasÃnaæ bhikkhu-satÃnaæ n' eva khipita-saddo bhavissati na ukkÃsita-saddo na nigghoso ti?' `Mà bhÃyi mahÃ-rÃja.\<*<1>*>/ Na taæ deva va¤cemi, na taæ deva palambhÃmi, na taæ deva paccatthikÃnaæ demi. Abhikkama mahÃ-rÃja. Abhikkama mahÃ-rÃja.\<*<2>*>/ Ete maï- ¬ala-mÃÊe dÅpà jhÃyantÅti.' 11. Atha kho rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto yÃvatikà nÃgassa bhÆmi nÃgena gantvÃ, nÃgà paccorohitvà pattiko va yena maï¬ala-mÃÊassa dvÃraæ ten' upasaækami, upasaækamitvà JÅvakaæ komÃrabhaccaæ etad avoca: `Kahaæ pana samma JÅvaka Bhagavà ti?' `Eso mahÃ-rÃja BhagavÃ. Eso mahÃ-rÃja Bhagavà maj- jhimaæ thambhaæ nissÃya puratthÃbhimukho nisinno purakkhato bhikkhu-saæghassÃti.' 12. Atha kho rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà ekam antaæ aÂÂhÃsi, ekam antaæ Âhito kho rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto tuïhÅ-bhÆtaæ tuïhÅ-bhÆtaæ bhikkhu-saæ- ghaæ anuviloketvà rahadam iva vippasannaæ udÃnaæ udÃnesi: `Iminà me upasamena UdÃyi\<*<3>*>/-bhaddo kumÃro samannÃgato hotu, yen' etarahi upasamena bhikkhu- saægho samannÃgato ti.' `AgamÃ\<*<4>*>/ kho tvaæ mahÃ-rÃja yathà peman ti?' `Piyo me bhante UdÃyi-bhaddo kumÃro. Iminà me bhante upasamena UdÃyi-bhaddo kumÃro samannÃgato hotu, yen' etarahi upasamena bhikkhu-saægho saman- nÃgato ti.' 13. Atha kho rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto Bhagavantaæ abhivÃdetvà bhikkhu-saæghassa a¤jaliæ\<*<5>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr repeat mà bhayi mahÃrÃja. 2 Scd omit repetition. 3 Bp Gr UdÃya- always. 4 Scd ÃgamÃ. 5 Sm a¤jalim panÃmetvÃ. >/ #<[page 051]># %% païÃmetvà ekam antaæ nisÅdi, ekam antaæ nisinno kho rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto Bhagavantaæ etad avoca: `PuccheyyÃm' ahaæ bhante Bhagavantaæ ka¤cid eva desaæ,\<*<1>*>/ sace me Bhagavà okÃsam karoti pa¤hassa veyyÃkaraïÃyÃti.' `Puccha mahÃ-rÃja yad ÃkaÇkhasÅti.' 14. \<*<2>*>/ `Yathà nu kho imÃni bhante puthu-sippÃyata- nÃni -- seyyathÅdaæ hatthÃrohà assÃrohà rathikà dhanug- gahà celakà calakà piï¬a-dÃvikÃ\<*<3>*>/ uggà rÃja-puttà pakkhan- dino mahÃ-nÃgà sÆrà camma-yodhino dÃsaka-puttÃ\<*<4>*>/ ÃÊÃrikà kappakà nahÃpakà sÆdà mÃlÃ-kÃrà rajakÃ\<*<5>*>/ pesa-kÃrà naÊa- kÃrà kumbha-kÃrà gaïakà muddikà yÃni và pan' a¤¤Ãni pi evaæ-gatÃni\<*<6>*>/ puthu-sippÃyatanÃni -- te {diÂÂh eva} dhamme sandiÂÂhikaæ sippa-phalaæ upajÅvanti, te tena attÃnaæ sukhenti pÅïenti mÃtÃ-pitaro sukhenti pÅïenti putta-dÃraæ sukhenti pÅïenti mittÃmacce sukhenti pÅïenti samaïa- brÃhmaïesu uddhaggikaæ dakkhiïaæ patiÂÂhÃpenti sovag- gikaæ sukha-vipÃkaæ sagga-saævattanikaæ. Sakkà nu kho bhante evam evaæ {diÂÂh eva} dhamme {sandiÂÂhikaæ} sÃma¤¤a-phalaæ pa¤¤Ãpetun ti?' 15. `AbhijÃnÃsi no tvaæ mahÃ-rÃja imaæ pa¤haæ a¤¤e samaïa-brÃhmaïe pucchittho ti?'\<*<7>*>/ `AbhijÃnÃm' ahaæ bhante imaæ pa¤haæ a¤¤e {samaïa-} BrÃhmaïe pucchità ti.'\<*<8>*>/ `Yathà kataæ pana te mahÃ-rÃja vyÃkaæsu,\<*<9>*>/ sace te agaru, bhÃsassÆti.' `Na kho me bhante garu yatth' assa Bhagavà nisinno Bhagavanta-rÆpà và ti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp ki¤cid eva desa-lesa-mattaæ; Sd ki¤cid eva lesamattaæ; Sct ki¤cid eva desaæ; Gr ki¤ cid evad evaæ sesa-mattam (sic). 2 Repeated below, 34. 3 Bp Gr piï¬a-dÃyikÃ. 4 Bp Gr dasika-, SS dÃsaka-puttakÃ. Sum. and SS in 16, 34 as above. 5 Bp Gr rajakÃrà (and at 34). 6 Bp -gatitÃni. 7,8 Scd pucchitthÃti (twice); Smt pucchittà ti (twice); Bp Gr pucchità ti (twice); See v. 21, and Sum. 158. 9 Bp Ds -kariæsÆti. >/ #<[page 052]># %<52 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 15>% `Tena hi, mahÃ-rÃja, bhÃsassÆti.' 16. `Ekam idÃhaæ bhante samayaæ yena PÆraïo Kassapo ten' upasaækamiæ. Upasaækamitvà PÆraïena Kassapena saddhiæ sammodiæ sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅti- sÃretvà ekam antaæ nisÅdiæ. Ekam antaæ nisinno kho ahaæ bhante PÆraïaæ Kassapaæ etad avoca: Yathà nu kho imÃni bho Kassapa puthu-sippÃyatanÃni -- seyyathÅdaæ hat- thÃrohà assÃrohà rathikà dhanuggahà celakà calakà piï¬a- dÃvikà uggà rÃja-puttà pakkhandino mahÃ-nÃgà sÆrà camma-yodhino dÃsaka-puttà ÃÊÃrikà kappakà nahÃpakà sudà mÃlÃ-kÃrà rajakà pesa-kÃrà naÊa-kÃrà kumbha-kÃrà gaïakà muddikà yÃni và pan' a¤¤Ãni pi evaæ-gatÃni puthu sippÃyatanÃni -- te {diÂÂh eva} dhamme sandiÂÂhikaæ sippa- phalaæ upajÅvanti, te tena attÃnaæ sukhenti pÅïenti mÃtÃ- pitaro sukhenti pÅïenti putta-dÃraæ sukhenti pÅïenti mittÃ- macce sukhenti pÅïenti samaïa-brÃhmaïesu uddhaggikaæ dakkhiïaæ patiÂÂhÃpenti sovaggikaæ sukha-vipÃkaæ sagga- saævattanikaæ. Sakkà nu kho bho Kassapa evam evaæ {diÂÂh eva} dhamme sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ pa¤¤Ã- petun ti?"' 17. `Evaæ vutte bhante PÆraïo Kassapo maæ etad avoca: "Karato kho mahÃ-rÃja kÃrayato chindato chedÃ- payato pacato\<*<1>*>/ pÃcayato \<*<2>*>/socayato kilamayato\<*<2>*>/ phandato phandÃpayato pÃïaæ atimÃpayato\<*<3>*>/ adinnaæ Ãdiyato san- dhiæ chindato nillopaæ\<*<4>*>/ harato ekÃgÃrikaæ karoto pari- panthe tiÂÂhato paradÃraæ gacchato musà bhaïato, karoto na karÅyati pÃpaæ. Khura-pariyantena ce pi cakkena yo imissà paÂhaviyà pÃïe eka-maæsa-khalaæ eka-maæsa-pu¤jaæ kareyya, n' atthi tato-nidÃnaæ pÃpaæ, n' atthi pÃpassa Ãgamo. Dakkhiïa¤ ce pi GaÇgÃ-tÅraæ Ãgaccheyya\<*<5>*>/ hananto ghÃtento chindanto chedÃpento pacanto pÃcento, n' atthi tato nidÃ- naæ pÃpaæ, n' atthi pÃpassa Ãgamo. Uttara¤ ce pi GaÇgÃ-tÅraæ gaccheyya dadanto dÃpento yajanto yajÃpento, n' atthi tato nidÃnaæ pu¤¤aæ, n' atthi pu¤¤assa Ãgamo. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS paccato (pacanto in next sentence). 2-2 Bp socayato socÃpayato kilamato kilamÃpayato. 3 Bp panam atipÃtÃpayato; Ds pÃmati pÃtÃpayato. 4 Bp nilopaæ. 5 Bp Gr gaccheyya. >/ #<[page 053]># %% DÃnena damena saæyamena sacca-vajjena n' atthi pu¤¤aæ, n' atthi pu¤¤assa Ãgamo ti." Itthaæ kho me bhante PÆraïo Kassapo sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ puÂÂho samÃno akiriyaæ vyÃkÃsi. Seyyathà pi bhante ambaæ và puÂÂho labujaæ vyÃkareyya, labujaæ và puÂÂho ambaæ vyÃkareyya, evam eva kho bhante PÆraïo Kassapo san- diÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ puÂÂho samÃno akiriyaæ vyÃkÃsi. Tassa mayhaæ bhante etad ahosi: "Kathaæ hi nÃma mÃdiso samaïaæ và brÃhmaïaæ và vijite vasantaæ apasÃ- detabbaæ ma¤¤eyyÃti?" So kho ahaæ bhante PÆraïassa Kassapassa bhÃsitaæ n' eva abhinandiæ na paÂikkosiæ,\<*<1>*>/ anabhinanditvà appaÂikkositvà anattamano anattamana- vÃcaæ anicchÃretvà tam eva vÃcaæ anugaïhanto anikkuj- janto\<*<2>*>/ uÂÂhÃy' Ãsanà pakkÃmiæ. 19. `Ekam idÃhaæ bhante samayaæ yena Makkhali- GosÃlo ten' upasaækamiæ, upasaækamitvà Makkhali- GosÃlena saddhiæ sammodiæ sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekam antaæ nisÅdiæ. Ekam antaæ nisinno kho ahaæ bhante Makkhali-GosÃlaæ etad avoca: "Yathà nu kho imÃni, bho GosÃla, puthu-sippÃyatanÃni seyyathÅdaæ hatthÃrohà . . . pe [ 16] . . . Sakkà nu kho bho GosÃla evam eva {diÂÂh eva} dhamme sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ pa¤¤Ãpetun ti?" 20. Evaæ vutte bhante Makkhali-GosÃlo maæ etad avoca: "N' atthi mahÃ-rÃja hetu n' atthi paccayo sattÃnaæ saækilesÃya, ahetu-apaccayà sattà saækilis- santi. N' atthi hetu, n' atthi paccayo sattÃnaæ visud- dhiyÃ, ahetu-apaccayà sattà visujjhanti. N' atthi atta- kÃre n' atthi para-kÃre, n' atthi purisa-kÃre, n' atthi balaæ n' atthi viriyaæ, n' atthi purisa-thÃmo n' atthi pu- risa-parakkamo. Sabbe sattà sabbe pÃïà sabbe bhÆtà sabbe jÅvà avasà abalÃ\<*<3>*>/ aviriyà niyati-saÇgati-bhÃva-pariïatà chass' evÃbhijÃtisu\<*<4>*>/ sukha-dukkhaæ paÂisaævedenti. Cud- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 St Bp nappaÂikosiæ. 2 Bp Gr anikujento (and in 21, &c. In seven cases out of twenty-four SS have anikujanto); Bp anugganhanto. 3 Bp aphalÃ. 4 Bp Gr chasvev-. >/ #<[page 054]># %<54 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 20>% dasa kho pan' imÃni yoni-pamukha-sata-sahassÃni saÂÂhi¤ ca satÃni cha ca satÃni, pa¤ca ca kammuno satÃni pa¤ca ca kammÃni tÅïi ca kammÃni kamme ca a¬¬ha-kamme ca, dvaÂÂhi paÂipadÃ, dvaÂÂh' antara-kappÃ, chaÊÃbhijÃtiyo, aÂÂha purisa-bhÆmiyo, ekÆna-pa¤¤Ãsa ÃjÅva-sate, ekÆna-pa¤¤Ãsa paribbÃjaka-sate,\<*<1>*>/ ekÆna-pa¤¤Ãsa nÃgÃvÃsa-sate, {vÅse} indriya-sate, tiæse {niraya}-sate, chattiæsa rajo-dhÃtuyo, satta sa¤¤i-gabbhÃ, satta asa¤¤i-gabbhÃ, satta nigaïÂhi- gabbhÃ, satta devÃ, satta mÃnusÃ, satta pesÃcÃ,\<*<2>*>/ satta sarÃ, \<*<3>*>/satta paÂuvÃ, satta paÂuvÃ-satÃni,\<*<3>*>/ satta papÃtÃ, satta pa- pÃta-satÃni, satta supinÃ, satta supina-satÃni, cullÃsÅti mahÃ-kappuno sata-sahassÃni yÃni bÃle ca paï¬ite ca san- dhÃvitvà saæsaritvà dukkhass' antaæ karissanti. Tattha n' atthi: `IminÃhaæ sÅlena và vatena và tapena và brahma- cariyena và aparipakkaæ và kammaæ paripÃcessÃmi,\<*<4>*>/ paripakkaæ và kammaæ phussa phussa vyanti-karissÃmÅti.' H' evaæ n' atthi doïa-mite sukha-dukkhe pariyanta-kaÂe\<*<5>*>/ saæsÃre, n' atthi hÃyana-va¬¬hane n' atthi ukkaæsÃva- kkaæse. Seyyathà pi nÃma sutta-guÊe khitte nibbeÂhiya- mÃnam\<*<6>*>/ eva {paleti}, evam eva bÃle ca paï¬ite ca sandhÃ- vitvà saæsaritvà dukkhass' antaæ karissantÅti.' 21. `Itthaæ kho me bhante Makkhali-GosÃlo sandiÂÂhi- kaæ sÃma¤¤a-phalaæ puÂÂho samÃno saæsÃra-suddhiæ vyÃkÃsi. Seyyathà pi bhante ambaæ và puÂÂho labujaæ vyÃkareyya labujaæ và puÂÂho ambaæ vyÃkareyya, evam eva kho bhante Makkhali-GosÃlo sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a- phalaæ puÂÂho samÃno saæsÃra-suddhiæ vyÃkÃsi. Tassa mayhaæ bhante etad ahosi: "Kathaæ hi nÃma mÃdiso samaïaæ và brÃhmaïaæ và vijite vasantaæ apasÃdetab- baæ ma¤¤eyyÃti?" So kho ahaæ bhante Makkhalissa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr omit this clause. 2 Sd Bp Ds pisÃcÃ. 3-3 Sd satta muddà satta samuddà satta pamuÂà satta pamuÂa-satÃni; Bp satta samuddà satta pamuÂà satta pamuÂasatÃni (Gr sabuÂu); Sm satta pamuvucÃ-satÃni. 4 Bp paripÃcissÃmi. 5 Bp kate. 6 Bp nibbedhiyamÃnam; St nabbaddhiyamÃnam. >/ #<[page 055]># %% GosÃlassa bhÃsitaæ n' eva abhinandiæ na paÂikkosiæ, anabhinanditvà appaÂikkositvà anattamano anattamana- vÃcaæ anicchÃretvà tam eva vÃcaæ anugaïhanto anikkuj- janto uÂÂhÃy' Ãsanà pakkÃmiæ. 22. `Ekam idÃhaæ bhante samayaæ yena Ajito Kesa- kambalÅ\<*<1>*>/ ten' upasaækamiæ, upasaækamitvà Ajitena Kesa- kambalinà saddhiæ sammodiæ sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekam antaæ nisÅdiæ. Ekam antaæ nisinno kho ahaæ bhante Ajitaæ Kesa-kambaliæ etad avoca: Yathà nu kho imÃni bho Ajita puthu-sippÃyat- anÃni seyyathÅdaæ hatthÃrohà . . . pe [ 16] . . . Sakkà nu kho bho Ajita evam eva {diÂÂh eva} dhamme sandiÂÂhi- kaæ sÃma¤¤a-phalaæ pa¤¤Ãpetun ti?" 23. `Evaæ vutte bhante Ajito Kesa-kambalÅ maæ etad avoca: "N' atthi mahÃ-rÃja dinnaæ n' atthi yiÂÂhaæ n' atthi hutaæ, n' atthi sukaÂa-dukkaÂÃnaæ kammÃnaæ phalaæ vipÃko, n' atthi ayaæ loko n' atthi paro loko, n' atthi mÃtà n' atthi pitÃ, n' atthi {sattà opapÃtikÃ,} n' atthi loke samaïa-brÃhmaïà sammaggatà sammÃ-{paÂipannÃ} ye ima¤ ca lokaæ para¤ ca lokaæ sayaæ abhi¤¤Ã sac- chikatvà pavedenti. CÃtum-mahÃbhÆtiko ayaæ puriso, yadà kÃlaæ karoti paÂhavÅ paÂhavi-kÃyaæ anupeti anupa- gacchati, Ãpo Ãpo-kÃyaæ anupeti anupagacchati, tejo tejo- kÃyaæ anupeti anupagacchati, vÃyo vÃyo-kÃyaæ anupeti anupagacchati, ÃkÃsaæ indriyÃni saÇkamanti. ùsandi- pa¤camà purisà mataæ ÃdÃya gacchanti, yÃva ÃÊÃhanà padÃni pa¤¤Ãpenti, kÃpotakÃni aÂÂhÅni bhavanti, bhassantÃ- hutiyo.\<*<2>*>/ Dattu-pa¤¤attaæ yad idaæ dÃnaæ, tesaæ tucchaæ musà vilÃpo ye keci atthika-vÃdaæ vadanti. BÃle ca paï¬ite ca kÃyassa bhedà ucchijjanti vinassanti,\<*<3>*>/ na honti param maraïà ti." 24. `Itthaæ kho me bhante Ajito Kesa-kambalÅ sandiÂ- Âhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ puÂÂho samÃno uccheda-vÃdaæ vyÃkÃsi. Seyyathà pi bhante ambaæ và puÂÂho labujaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp kambalo; Gr kammalo. 2 Bp bhassantÃvutiyo; Sd bhassamantÃh-. 3 Bp Gr nassati. >/ #<[page 056]># %<56 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 24>% vyÃkareyya labujaæ và puÂÂho ambaæ vyÃkareyya, evam eva kho bhante Ajito Kesa-kambalÅ sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a- phalaæ puÂÂho samÃno uccheda-vÃdaæ vyÃkÃsi. Tassa mayhaæ bhante etad ahosi: "Kathaæ hi nÃma mÃdiso samaïaæ và brÃhmaïaæ và vijite vasantaæ apasÃdetab- baæ ma¤¤eyyÃti?" So kho ahaæ bhante Ajitassa Kesa- kambalissa\<*<1>*>/ bhÃsitaæ n' eva abhinandiæ na paÂikkosiæ, anabhinanditvà appaÂikkositvà anattamano anattamana- vÃcaæ anicchÃretvà tam eva vÃcaæ anugaïhanto anikkuj- janto uÂÂhÃy' Ãsanà pakkÃmiæ. 25. `Ekam idÃhaæ bhante samayaæ yena Pakudho KaccÃyano ten' upasaækamiæ, upasaækamitvà Pakudhena {KaccÃyanena} saddhiæ sammodiæ sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekam antaæ nisÅdiæ. Ekam antaæ nisinno kho ahaæ bhante Pakudhaæ KaccÃyanaæ etad avoca: "Yathà nu kho imÃni bho KaccÃyana puthu-sipp- ÃyatanÃni seyyathÅdaæ hatthÃrohà . . . [pe 16] . . . Sakkà nu bho KaccÃyana evam eva {diÂÂh' eva} dhamme sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ pa¤¤Ãpetun ti?" 26. `Evaæ vutte bhante Pakudho KaccÃyano maæ etad avoca: "Satt' ime mahÃ-rÃja kÃyà akaÂà akaÂa-vidhà anim- mità animmÃtà va¤jhà kÆÂaÂÂhà esikaÂÂhÃyiÂÂhitÃ. Te na i¤- janti na vipariïamanti\<*<2>*>/ na a¤¤ama¤¤aæ vyÃbÃdhenti nÃlaæ a¤¤ama¤¤assa sukhÃya và dukkhÃya và sukha-dukkhÃya vÃ. Katame satta? PaÂhavi-kÃyo Ãpo-kÃyo tejo-kÃyo vÃyo-kÃyo sukhe dukkhe jÅva-sattame. Ime satta kÃyà akaÂà akaÂa-vidhà animmità animmÃtà va¤jhà kÆÂaÂÂhà esikaÂÂhÃyiÂÂhitÃ. Te na i¤janti na vipariïamanti na a¤¤am-a¤¤aæ vyÃbÃdhenti\<*<3>*>/ nÃlaæ a¤¤am-a¤¤assa sukhÃya và dukkhÃya và sukha-dukkhÃya vÃ. Tattha n' atthi hantà và ghÃtetà và sotà và sÃvetà và vi¤¤Ãtà và vi¤¤Ãpetà vÃ. Yo pi tiïhena satthena sÅsaæ chindati na koci ki¤ci jÅvità voropeti, sattannaæ yeva\<*<4>*>/ kÃyÃnam antarena sattha- vivaraæ\<*<5>*>/ anupatatÅti.\<*<6>*>/" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 All MSS. -kambalassa 2 Bp Gr viparinÃmenti. 3 Bp Gr byÃpÃdenti. 4 Bp Gr tveva. 5 Bp Gr sattaæ vivaraæ. 6 All MSS. anupatantÅti. >/ #<[page 057]># %% 27. `Itthaæ kho me bhante Pakudho KaccÃyano sandiÂ- Âhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ puÂÂho samÃno a¤¤ena a¤¤aæ vyÃkÃsi. Seyyathà pi bhante ambaæ và puÂÂho labujaæ vyÃkareyya labujaæ và puÂÂho ambaæ vyÃkareyya, evam eva kho me bhante Pakudho KaccÃyano sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ puÂÂho samÃno a¤¤ena a¤¤aæ vyÃkÃsi. Tassa mayhaæ bhante etad ahosi: "Kathaæ hi nÃma mÃdiso samaïà và brÃhmaïà và vijite vasantaæ apasÃde- tabbaæ ma¤¤eyyÃti?" So kho ahaæ bhante Pakudhassa KaccÃyanassa bhÃsitaæ n' eva abhinandiæ na paÂikkosiæ, anabhinanditvà appaÂikkositvà anattamano anattamana- vÃcaæ anicchÃretvà tam eva vÃcaæ anugaïhanto anikkuj- janto uÂÂhÃy' Ãsanà pakkÃmiæ. 28. `Ekaæ idÃhaæ bhante samayaæ yena NigaïÂho NÃta- putto\<*<1>*>/ ten' upasaækamiæ, upasaækamitvà NigaïÂhena NÃta-puttena saddhiæ sammodiæ sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekam antaæ nisÅdiæ. Ekam antaæ nisinno kho ahaæ bhante NigaïÂhaæ NÃta-puttaæ etad avoca: "Yathà nu kho imÃni bho Aggi-vessana puthu- sippÃyatanÃni seyyathÅdaæ hatthÃrohà . . . [pe 16] . . . Sakkà nu kho bho Aggi-vessana evam eva {diÂÂh eva} dhamme sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ pa¤¤Ãpetun ti? 29. `Evaæ vutte bhante NigaïÂho NÃta-putto maæ etad avoca: Idha mahÃ-rÃja nigaïÂho cÃtu-yÃma-saævara- saævuto hoti. Katha¤ ca mahÃ-rÃja nigaïÂho cÃtu-yÃma- saævara-saævuto hoti? Idha mahÃ-rÃja nigaïÂho sabba- vÃrÅ-vÃrito ca hoti, sabba-vÃrÅ-yuto\<*<2>*>/ ca, sabba-vÃrÅ-dhuto ca, sabba-vÃrÅ-phuÂÂho\<*<3>*>/ ca. Evaæ kho mahÃ-rÃja nigaïÂho cÃtu-yÃma-saævara-saævuto hoti. Yato kho mahÃ-rÃja nigaïÂho evaæ cÃtu-yÃma-saævara-saævuto hoti, ayaæ vuccati mahÃ-rÃja nigaïÂho gatatto ca\<*<4>*>/ yatatto ca Âhitatto cÃti." \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr NÃÂa; Scd NÃtha. 2 Sc yato; Bp Gr yutto. 3 Scd puÂÂho; Smt puÂo; Bp phuÂo; Gr phuÂÂho (See 76 foll. and especially 80, and comp. M. i. 377). 4 Scmt kha (!). >/ #<[page 058]># %<58 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 30>% 30. Itthaæ kho me bhante NigaïÂho NÃta-putto sandiÂ- Âhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ puÂÂho samÃno cÃtu-yÃma-saæ- varaæ vyÃkÃsi. Seyyathà pi bhante ambaæ và puÂÂho labujaæ vyÃkareyya labujaæ và puÂÂho ambaæ vyÃkareyya, evam eva kho bhante NigaïÂho NÃtaputto sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ puÂÂho samÃno cÃtu-yÃma-saævaraæ vyÃkÃsi. Tassa mayhaæ bhante etad ahosi: "Kathaæ hi nÃma mÃdiso samaïaæ và brÃhmaïaæ và vijite vasantaæ apasÃdetabbaæ ma¤¤eyyÃti?" So kho ahaæ bhante NigaïÂhassa NÃtaputtassa bhÃsitaæ n' eva abhinandiæ na paÂikkosiæ, anabhinanditvà appaÂikkositvà anattamano anattamana-vÃcaæ anicchÃretvà tam eva vÃcaæ anugaï- hanto anikkujjanto uÂÂhÃy' Ãsanà pakkÃmiæ. 31. `Ekam idÃhaæ bhante samayaæ yena Sa¤jayo BelaÂ- Âhi\<*<1>*>/-putto ten' upasaækamiæ, upasaækamitvà Sa¤jayena BelaÂÂha-puttena saddhiæ sammodiæ sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekam antaæ nisÅdiæ. Ekam antaæ nisinno kho ahaæ bhante Sa¤jayaæ BelaÂÂhi-puttaæ etad avoca: "Yathà nu kho imÃni bho Sa¤jaya puthu-sip- pÃyatanÃni seyyathÅdaæ hatthÃrohà . . . [pe 16] . . . Sakkà nu kho bho Sa¤jaya evam eva {diÂÂh eva} dhamme sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ pa¤¤Ãpetun ti?" 32. `Evaæ vutte bhante Sa¤jayo BelaÂÂhi-putto maæ etad avoca: "`Atthi paro loko' ti iti ce taæ pucchasi, `atthi paro loko' ti iti ce me assa, `atthi paro loko' ti iti te naæ vyÃkareyyaæ. Evam pi me no. Tathà ti pi me no. A¤- ¤athà ti pi me no. No ti pi me no. No no ti pi me no. `N' atthi paro loko'? ti . . . pe . . .`Atthi ca n' atthi ca paro loko? N' ev' atthi na n' atthi paro loko? -- Atthi sattà opapÃtikÃ? N' atthi sattà opapÃtikÃ? Atthi ca n' atthi ca sattà {opapÃtikÃ}? N' ev' atthi na n' atthi sattà opapÃtikÃ? -- Atthi sukaÂa-dukkaÂÃnaæ kammÃnaæ phalaæ vi- pÃko? N' atthi sukaÂa-dukkaÂÃnaæ kammÃnaæ phalaæ vipÃko? Atthi ca n' atthi ca sukaÂa-dukkaÂÃnaæ kammÃnaæ phalaæ vipÃko? N' ev' atthi na n' atthi sukaÂa-dukkaÂÃ- naæ kammÃnaæ phalaæ vipÃko? -- Hoti TathÃgato \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scd BellaÂÂhi; Bp Gr BelaÂÂha. >/ #<[page 059]># %% param maraïÃ, na hoti TathÃgato param maraïÃ? Hoti ca na hoti ca TathÃgato param maraïÃ? N' eva hoti na na hoti TathÃgato param maraïÃ?' ti iti ce maæ pucchasi, `n' eva hoti na na hoti TathÃgato param maraïÃ' ti iti ce me assa, `N' eva hoti na na hoti TathÃgato param maraïÃ' ti iti te naæ vyÃkareyyaæ. Evam pi me no. Tathà ti pi me no. A¤¤athà ti pi me no. No ti pi me no. No no ti pi me no ti." 33. `Itthaæ kho me bhante Sa¤jayo BelaÂÂhi-putto sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ puÂÂho samÃno vikkhepaæ vyÃkÃsi. Seyyathà pi bhante ambaæ và puÂÂho labujaæ vyÃkareyya labujaæ và puÂÂho ambaæ vyÃkareyya, evam eva kho me bhante Sa¤jayo {BelaÂÂhi-putto} sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ puÂÂho samÃno vikkhepaæ vyÃkÃsi. Tassa mayhaæ bhante etad ahosi: "Aya¤ ca imesaæ samaïa- brÃhmaïÃnaæ sabba-bÃlo sabba-mÆÊho. Kathaæ hi nÃma sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ puÂÂho samÃno vikkhepaæ vyÃkarissatÅti?" Tassa mayhaæ bhante etad ahosi: "Kathaæ hi nÃma mÃdiso samaïaæ và brÃhmaïaæ và vijite vasantaæ apasÃdetabbaæ ma¤¤eyyÃti?" So kho ahaæ bhante Sa¤jayassa BelaÂÂhi-puttassa bhÃsitaæ n' eva abhinandiæ na paÂikkosiæ, anabhinanditvà appaÂikkositvà anattamano anattamana-vÃcaæ anicchÃretvà tam eva vÃcaæ {anugaïhanto} anikkujjanto {uÂÂhÃy'} Ãsanà pakkÃ- miæ. 34. `So 'haæ bhante Bhagavantam pi pucchÃmi: "Yathà nu kho imÃni bhante puthu-sippÃyatanÃni -- sey- yathÅdaæ hatthÃrohà assÃrohà rathikà dhanuggahà celakà calakà piï¬a-dÃvikà uggà rÃjaputtà pakkhandino mahÃ- nÃgà sÆrà camma-yodhino dÃsaka-puttà ÃÊÃrikà kappakà nahÃpakà sudà mÃlÃ-kÃrà rajakà pesa-kÃrà naÊa-kÃrà kum- bha-kÃrà gaïakà muddikà yÃni và pan' a¤¤Ãni pi evaæ- gatÃni puthu-sippÃyatanÃni, -- te {diÂÂh eva} dhamme san- diÂÂhikaæ sippa-phalaæ upajÅvanti, te tena attÃnaæ su- khenti pÅïenti mÃtÃ-pitaro sukhenti pÅïenti putta-dÃraæ sukhenti pÅïenti mittÃmacce sukhenti pÅïenti samaïa- brÃhmaïesu uddhaggikaæ dakkhiïaæ patiÂÂhÃpenti sovag- gikaæ sukha-vipÃkaæ sagga-saævattanikaæ. Sakkà nu \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 060]># %<60 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 34>% kho me bhante evam eva {diÂÂh eva} dhamme sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ pa¤¤Ãpetun ti?' `Sakkà nu kho mahÃ-rÃja. Tena hi mahÃ-rÃja taæ yev' ettha paÂipucchissÃmi, yathà te khameyya tathà naæ\<*<1>*>/ vyÃkareyyÃsi. 35. `Taæ kiæ ma¤¤asi mahÃ-rÃja? Idha te assa puriso dÃso kamma-karo pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃ-nipÃtÅ kiæ-kÃra- paÂissÃvÅ manÃpa-cÃrÅ piya-vÃdÅ mukhullokako.\<*<2>*>/ Tassa evam assa: "Acchariyaæ vata bho abbhutaæ vata bho pu¤¤Ãnaæ gati pu¤¤Ãnaæ vipÃko. Ayaæ hi rÃjà MÃgadho AjÃtasattu. Vedehi-putto manusso, aham pi manusso. Ayaæ hi rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto pa¤cahi kÃma-guïehi samappito samaÇgi-bhÆto paricÃreti devo ma¤¤e, aham pan' amhi 'ssa dÃso kamma-karo pubb- uÂÂhÃyÅ pacchÃ-nipÃtÅ kiæ-kÃra-paÂissÃvÅ manÃpa-cÃrÅ piya-vÃdÅ mukhullokako. So vat' assÃhaæ pu¤¤Ãni karey- yaæ. Yan nÆnÃhaæ kesa-massuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vat- thÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyyan ti." So aparena samayena kesa-massuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vat- thÃni {acchÃdetvÃ} agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyya. So evaæ pabbajito samÃno kÃyena saævuto vihareyya vÃcÃya saævuto vihareyya manasà saævuto vihareyya ghÃsacchÃ- dana-paramatÃya santuÂÂho abhirato paviveke. Taæ\<*<3>*>/ ce te purisà evam Ãroceyyuæ: "Yagghe deva jÃneyyÃsi yo te puriso dÃso kammakaro pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃ-nipÃtÅ kiæ- kÃra-paÂissÃvÅ manÃpa-cÃrÅ piya-vÃdÅ mukhullokako, so deva kesa-massuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito. So evaæ pabbajito samÃno kÃyena saævuto viharati vÃcÃya saævuto viharati manasà saævuto viharati ghÃsacchÃdana-paramatÃya san- tuÂÂho abhirato paviveke ti." Api nu tvaæ evaæ vadey- yÃsi: "Etu me bho so puriso, punad eva hotu dÃso kam- ma-karo pubbuÂÂhÃyÅ pacchÃ-nipÃtÅ kiæ-kÃra-paÂissÃvÅ manÃpa-cÃrÅ piya-vÃdÅ mukhullokako ti?"' 36. `No h' etaæ bhante. Atha kho naæ mayam eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr taæ (below 37 Bp naæ). 2 Bp Gr ullokiko (three times). 3 All MSS. æ. >/ #<[page 061]># %% abhivÃdeyyÃma pi paccuÂÂheyyÃma pi Ãsanena pi niman- teyyÃma abhinimanteyyÃma pi naæ cÅvara-piï¬apÃta- senÃsana-gilÃna-paccaya-bhesajja-parikkhÃrehi dhammi- kam pi 'ssa rakkhÃvaraïa-guttiæ saævidaheyyÃmÃti.' `Taæ kim ma¤¤asi, mahÃ-rÃja? Yadi evaæ sante hoti và sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ, no và ti?' `Addhà kho bhante evaæ sante hoti sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalan ti.' `Idaæ kho te mahÃ-rÃja mayà paÂhamaæ {diÂÂh eva} dhamme sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ pa¤¤attan ti.' 37. `Sakkà pana bhante a¤¤am pi evam eva {diÂÂh eva} dhamme sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ pa¤¤Ãpetun ti?' `Sakkà mahÃ-rÃja. Tena hi mahÃ-rÃja taæ yev' ettha paÂipucchissÃmi, yathà te khameyya tathà naæ vyÃkareyyÃsi. Taæ kim ma¤¤asi mahÃ-rÃja? Idha te assa puriso kassako gahapatiko kÃra-kÃrako rÃsi-va¬¬hako. Tassa evam assa: "Acchariyaæ vata bho abbhutaæ vata bho. Ayaæ hi rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto manusso, aham pi manusso. Ayaæ hi rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto pa¤cahi kÃmaguïehi samappito samaÇgi-bhÆto paricÃreti devo ma¤¤e, aham pan' amhi 'ssa kassako gahapatiko kÃra-kÃrako rÃsi-va¬¬hako. So {v' assÃhaæ} pu¤¤Ãni kareyyaæ. Yan {nÆnÃhaæ} kesa- massuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyyan ti." So aparena samayena appaæ và bhoga-kkhandhaæ pahÃya mahantaæ và bhogÃ- kkhandhaæ pahÃya, appam và ¤Ãti-parivaÂÂaæ pahÃya mahantaæ và ¤Ãti-parivaÂÂaæ pahÃya kesa-massuæ ohÃ- retvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyya. So evaæ pabbajito samÃno kÃyena saævuto vihareyya vÃcÃya saævuto vihareyya manasÃ-saævuto vihareyya ghÃsacchÃdana-paramatÃya santuÂÂho abhirato paviveke. Taæ ce te purisà evam Ãroceyyuæ: "Yagghe deva jÃneyyÃsi, yo te puriso kassako gahapatiko kÃra- kÃrako rÃsi-va¬¬hako, so deva kesa-massuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pab- bajito. So evaæ pabbajito samÃno kÃyena saævuto viharati vÃcÃya saævuto viharati manasà saævuto viharati \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 062]># %<62 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 37>% ghÃsacchÃdana-paramatÃya santuÂÂho abhirato paviveke ti." Api nu tvaæ evaæ vadeyyÃsi: "Etu me bho so puriso, punad eva hotu kassako gahapatiko kÃra-kÃrako rÃsi- va¬¬hako ti?"' 38. `No h' etaæ bhante. Atha kho naæ mayam eva abhivadeyyÃma pi paccuÂÂheyyÃma pi Ãsanena pi nim- anteyyÃma abhinimanteyyÃma pi naæ cÅvara-piï¬apÃta- senÃsana-gilÃna-paccaya-bhesajja-parikkhÃrehi dhammi- kam pi 'ssa rakkhÃ-varaïa-guttiæ saævidaheyyÃmÃti.' `Taæ kim ma¤¤asi mahÃ-rÃja? Yadi evaæ sante hoti và sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ, no và ti?' `Addhà kho maæ bhante evaæ sante hoti sandiÂÂhi- kaæ sÃma¤¤a-phalan ti.' `Idaæ kho te mahÃ-rÃja dutiyaæ {diÂÂh eva} dhamme sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ pa¤¤attan ti.' 39. `Sakkà pana bhante a¤¤am pi {diÂÂh eva} dhamme sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ pa¤¤Ãpetuæ imehi sandiÂ- Âhikehi sÃma¤¤Ã-phalehi {abhikkantatara¤} ca païÅtatara¤ cÃti?' `Sakkà mahÃ-rÃja. Tena hi mahÃ-rÃja suïohi sÃd- hukaæ manasikarohi bhÃsissÃmÅti.' `Evaæ bhante' ti kho rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi- putto Bhagavato paccassosi. Bhagavà etad avoca: 40. \<*<1>*>/ `Idha mahÃ-rÃja TathÃgato loke uppajjati, arahaæ sammÃ-sambuddho vijjÃ-caraïa-sampanno sugato loka-vidÆ anuttaro purisa-damma-sÃrathi satthà deva-manussÃnaæ buddho bhagavÃ. So imaæ lokaæ sadevakaæ samÃra- kaæ sabrahmakaæ sassamaïa-brÃhmaïiæ pajaæ sa- deva-manussaæ sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedeti. So dhammaæ deseti Ãdi-kalyÃïaæ majjhe kalyÃïaæ pariyo- sÃna-kalyÃïaæ sÃtthaæ\<*<2>*>/ savya¤janaæ, kevala-paripuï- ïaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ pakÃseti. 41. `Taæ dhammaæ suïÃti gahapati và gahapati-putto và a¤¤atarasmiæ và kule paccÃjÃto.\<*<3>*>/ So taæ dhammaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 For the Sanskrit of this and following see MahÃvastu i. 332-4. 2 Bp satthaæ sabya¤janaæ. 3 Bp pacchÃjÃto; Gr pacchÃto. >/ #<[page 063]># %% sutvà TathÃgate saddhaæ paÂilabhati. So tena saddhÃ- paÂilÃbhena samannÃgato iti paÂisa¤cikkhati: "SambÃdho gharÃvÃso rajo\<*<1>*>/-patho, abbhokÃso pabbajjÃ. Na idaæ\<*<2>*>/ sukaraæ agÃraæ ajjhÃvasatà ekanta-paripuïïaæ ekanta- parisuddhaæ saækha-likhitaæ brahmacariyaæ carituæ. Yan {nÆnÃhaæ} kesa-massuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyyan ti." So aparena samayena appaæ và bhoga-kkhandhaæ pahÃya mahantaæ và bhoga-kkhandhaæ pahÃya, appaæ va ¤Ãti- parivaÂÂaæ pahÃya mahantaæ và ¤Ãti-parivaÂÂaæ pahÃya, kesa-massuæ {ohÃretvÃ} kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati. 42. `Evaæ pabbajito samÃno pÃtimokkha-saævara- saævuto viharati ÃcÃra-gocara-sampanno aïumattesu vajjesu bhaya-dassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃpadesu kÃya-kamma-vacÅ-{kammeïa} samannÃgato kusalena pari- suddhÃjÅvo sÅla-sampanno indriyesu gutta-dvÃro\<*<3>*>/ sati- sampaja¤¤ena samannÃgato santuÂÂho. 43. `Katha¤ ca mahÃ-rÃja bhikkhu sÅla-sampanno hoti? Idha mahÃ-rÃja bhikkhu pÃïÃtipÃtaæ pahÃya pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti, nihita-daï¬o nihita-sattho lajjÅ dayÃpanno sabba-pÃïa-bhÆta-hitÃnukampÅ viharati. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. `AdinnÃdÃnaæ pahÃya adinnÃdÃnà paÂivirato hoti din- nÃdÃyÅ dinna-pÃÂikaÇkhÅ athenena suci-bhÆtena attanà viharati. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. `Abrahmacariyaæ pahÃya brahmacÃrÅ hoti ÃrÃ-cÃrÅ virato methunà gÃma-dhammÃ. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 44. `MusÃ-vÃdaæ pahÃya musÃ-vÃdà paÂivirato Samaïo Gotamo sacca-vÃdÅ sacca-sandho theto paccayiko avisaævÃ- dako lokassa. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. `PisuïÃ-vÃcaæ pahÃya pisuïÃya vÃcÃya paÂivirato hoti, ito sutvà na amutra akkhÃtà imesaæ bhedÃya, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp rÃja (as Sct at D. xiii. 47). 2 Sc Bp Gr nayidaæ. 3 Bp Gr add bhojane matta¤¤u. >/ #<[page 064]># %<64 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii.44>% amutra và sutvà na imesaæ akkhÃtà amÆsaæ bhedÃya. Iti bhinnÃnaæ va sandhÃtà sahitÃnaæ va anuppÃdÃtà samaggÃrÃmo samagga-rato samagga-nandÅ samag- ga-karaïiæ vÃcam bhÃsitÃ. Idam pi 'ssa hoti sÅlas- miæ. `PharusÃ-vÃcaæ pahÃya pharusÃya vÃcÃya paÂivirato hoti. Yà sà vÃcà nelà kaïïa-sukhà pemanÅyà hada- yaægamà porÅ bahujana-kantà bahujana-manÃpà tathÃ- rÆpiæ vÃcam bhÃsità hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlas- miæ. `SamphappalÃpaæ pahÃya samphappalÃpà paÂivirato hoti kÃla-vÃdÅ bhÆta-vÃdÅ attha-vÃdÅ dhammavÃdÅ vinaya- vÃdÅ, nidhÃnavatiæ vÃcam bhÃsità kÃlena sÃpadesaæ pariyantavatiæ attha-saæhitaæ. Idam pi 'ssa hoti sÅlas- miæ. 45 `BÅjagÃma-bhÆtagÃma-samÃrambhà paÂivirato hoti. Eka-bhattiko hoti rattÆparato, virato vikÃla-bhojanÃ. Nacca-gÅta-vÃdita-visÆka-dassanà paÂivirato hoti. MÃlÃ- gandha-vilepana-dhÃraïa-maï¬ana-{vibhÆsana-ÂÂhÃnÃ} paÂi- virato hoti. UccÃsayana-mahÃsayanà paÂivirato hoti. JÃtarÆpa-rajata-paÂiggahaïà paÂivirato hoti. ùmaka-dha¤- ¤a-paÂiggahaïà paÂivirato hoti. ùmaka-{maæsa}-paÂigga- haïà paÂivirato hoti. Itthi-kumÃrika-paÂiggahaïà paÂi- virato hoti. DÃsi-dÃsa-paÂiggahaïà paÂivirato hoti. Aj- eÊaka-paÂiggahaïà paÂivirato hoti. KukkuÂa-sÆkara-paÂig- gahaïà paÂivirato hoti. Hatthi-gavÃssa-vaÊavÃ-paÂigga- haïà paÂivirato hoti. Khetta-vatthu-paÂiggahaïà paÂivirato hoti. DÆteyya-pahiïa-gamanÃnuyogà paÂivirato hoti. Kaya-vikkayà paÂivirato hoti. TulÃkÆÂa-{kaæsakÆÂa}-mÃna- kÆÂà paÂivirato hoti. UkkoÂana-va¤cana-nikati-sÃci-yogà paÂivirato hoti. Chedana-vadha-bandhana-viparÃmosa- Ãlopa-sahasÃkÃrà paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 46. `Yathà va pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà sad- dhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ bÅjagÃma-bhÆ- tagÃma-samÃrambhaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅdaæ {mÆla-bÅjaæ} khandha-bÅjaæ phalu-bÅjaæ agga-bÅjaæ {bÅja- bÅjam} eva pa¤camaæ -- iti evarÆpà bÅjagÃma-bhÆtagÃma- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 065]># %% samÃrambhà {paÂivirato} hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlas- miæ. 47. `Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ sannidhi- kÃra-paribhogaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅdaæ anna- sannidhiæ pÃna-sannidhiæ vattha-sannidhiæ yÃna-san- nidhiæ sayana-sannidhiæ gandha-sannidhiæ Ãmisa-san- nidhiæ -- iti và iti evarÆpà sannidhi-kÃra-paribhogà paÂi- virato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 48. "`Yathà va pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni {bhu¤jitvÃ} te evarÆpaæ visÆka- dassanaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅdaæ naccaæ gÅtaæ vÃditaæ pekkhaæ akkhÃnaæ pÃïissaraæ vetÃlaæ kumbha-thÆïaæ Sobha-nagarakaæ caï¬Ãlaæ vaÇsaæ dhopanaæ hatthi-yuddhaæ assa-yuddhaæ mahisa-yud- dhaæ usabha-yuddhaæ aja-yuddhaæ meï¬aka-yud- dhaæ kukkuÂa-yuddhaæ vaÂÂaka-yuddhaæ daï¬a- yuddhaæ muÂÂhi-yuddhaæ nibbuddhaæ uyyodhikaæ balaggaæ senÃ-byÆhaæ anÅka-dassanaæ -- iti và iti evarÆpà visÆka-dassanà paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 49. `Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà sad- dhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ jÆta-pamÃda- ÂÂhÃnÃnuyogaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅdaæ aÂÂha- padaæ dasa-padaæ ÃkÃsaæ parihÃra-pathaæ santikaæ khalikaæ ghaÂikaæ salÃka-hatthaæ akkhaæ paÇgacÅraæ vaÇkakaæ mokkhacikaæ ciÇgulikaæ pattÃÊhakaæ rathakaæ dhanukaæ akkharikaæ manesikaæ yathÃ-vajjaæ -- iti và iti evarÆpà jÆta-pamÃda-ÂÂhÃnÃnuyogà paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 50. `Yathà va pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpam uccÃ- sayana-mahÃsayanaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅdaæ Ãsandiæ pallaÇkaæ gonakaæ cittakaæ paÂikaæ paÂalikaæ tÆlikaæ vikatikaæ udda-lomiæ ekanta-lomiæ kaÂÂhissaæ koseyyaæ kuttakaæ hatthattharaæ assattharaæ rathattha- raæ ajinappaveïiæ kadali-miga-pavara-paccattharaïaæ sa-uttara-cchadaæ ubhato-lohitakÆpadhÃnaæ -- iti và iti \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 066]># %<66 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 50>% evarÆpà uccÃsayana-mahÃsayanà paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 51. `Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà {saddhÃ-deyyÃni} bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ maï¬ana- {vibhÆsana-ÂÂhÃnÃnuyogaæ} anuyuttà viharanti -- seyyathÅ- daæ ucchÃdanaæ parimaddanaæ nahÃpanaæ sambÃhanaæ ÃdÃsaæ a¤janaæ mÃlÃ-vilepanaæ mukhÃ-cuïïakaæ mukhÃlepanaæ hattha-bandhaæ sikhÃ-bandhaæ daï¬a- kaæ nÃÊikaæ khaggaæ chattaæ citrupÃhanaæ uïhÅsaæ maïiæ vÃla-vÅjaniæ odÃtÃni vatthÃni dÅgha-dasÃni -- iti và iti evarÆpà maï¬ana-vibhÆsana-ÂÂhÃnÃnuyogà paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 52. `Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ tir- acchÃna-kathaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅdaæ rÃja- kathaæ cora-kathaæ mahÃmatta-kathaæ senÃ-kathaæ bhaya-kathaæ yuddha-kathaæ anna-kathaæ pÃna-kathaæ vattha-kathaæ sayana-kathaæ mÃlÃ-kathaæ gandha- kathaæ ¤Ãti-kathaæ yÃna-kathaæ gÃma-kathaæ nigama- kathaæ nagara-kathaæ janapada-kathaæ itthi-kathaæ [purisa-kathaæ] sÆra-kathaæ visikhÃ-kathaæ kumbhaÂÂhÃna- kathaæ pubba-peta-kathaæ nÃnatta-kathaæ lokakkhÃyi- kaæ {samudda-kkhÃyikaæ} itibhavÃbhava-kathaæ -- iti và iti evarÆpÃya tiracchÃna-kathÃya paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 53. `Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ viggÃhika- kathaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅdaæ: "Na tvaæ imaæ dhamma-vinayaæ ÃjÃnÃsi, ahaæ imaæ dhamma-vinayaæ ÃjÃnÃmi, kiæ tvaæ imaæ dhamma-vinayaæ ÃjÃnissasi? -- MicchÃ-paÂipanno tvam asi, aham asmi sammÃ-paÂipanno -- Sahitam me, asahitan te -- Pure vacanÅyaæ pacchà avaca, pacchà vacanÅyaæ pure avaca -- Aviciïïan te viparÃvattaæ -- ùropito te vÃdo, niggahÅto 'si -- Cara {vÃda-ppamokkhÃya}, nibbeÂhehi và sace pahosÅti" -- iti và iti evarÆpÃya viggÃhika- kathÃya paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 54. `Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpaæ dÆteyya- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 067]># %% pahiïa-gamanÃnuyogaæ anuyuttà viharanti -- seyyathÅdaæ ra¤¤aæ rÃja-mahÃmattÃnaæ khattiyÃnaæ brÃhmaïÃnaæ gahapatikÃnaæ {kumÃrÃnam} -- `Idha gaccha, amutrÃgaccha, idaæ hara, amutra idaæ ÃharÃti' -- iti và iti evarÆpà dÆtey- ya-pahiïa-gamanÃnuyogà paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 55. `Yathà va pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni {bhojanÃni} bhu¤jitvà te kuhakà ca honti lapakà ca nemittikà ca nippesikà ca lÃbhena ca lÃbhaæ nijigiæsitÃro -- iti evarÆpà kuhana-lapanà paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 56. `Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpÃya tiracchÃna- vijjÃya micchÃjÅvena jÅvikaæ kappenti -- seyyathÅdaæ aÇgaæ nimittaæ uppÃdaæ supinaæ lakkhaïaæ mÆsikÃcchinnaæ aggi-homaæ dabbi-homaæ thusa-homaæ kaïa-homaæ taï¬ula-homaæ sappi-homaæ tela-homaæ mukha-homaæ lohita-homaæ aÇga-vijjà vatthu-vijjà khatta-vijjà siva- vijjà bhÆta-vijjà bhÆri-vijjà ahi-vijjà visa-vijjà vicchika-vijjà mÆsika-vijjà sakuïa-vijjà vÃyasa-vijjà pakkajjhÃnaæ sara- parittÃnaæ miga-cakkaæ -- iti và iti evarÆpÃya tiracchÃna- vijjÃya paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 57. `Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpÃya tirac- chÃna-vijjÃya micchÃjÅvena jÅvikaæ kappenti -- seyyathÅdaæ maïi-lakkhaïaæ daï¬a-lakkhaïaæ vattha-lakkhaïaæ asi- lakkhaïaæ usu-lakkhaïaæ dhanu-lakkhaïaæ Ãyudha- lakkhaïaæ itthi-lakkhaïaæ purisa-lakkhaïaæ kumÃra- lakkhaïaæ kumÃri-lakkhaïaæ dÃsa-lakkhaïaæ dÃsi-lak- khaïaæ hatthi-lakkhaïaæ assa-lakkhaïaæ mahisa-lak- khaïaæ usabha-lakkhaïaæ go-lakkhaïaæ aja-lakkhaïaæ meï¬a-lakkhaïaæ kukkuÂa-lakkhaïaæ vaÂÂaka-lakkha- ïaæ godhÃ-lakkhaïaæ kaïïikÃ-lakkhaïaæ kacchapa- lakkhaïaæ miga-lakkhaïaæ -- iti và iti evarÆpÃya tiracchÃna-vijjÃya paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 58. `Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpÃya tirac- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 068]># %<68 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 58>% chÃna-vijjÃya micchÃjivena jÅvikaæ kappenti -- seyyathÅdaæ "Ra¤¤aæ niyyÃnaæ bhavissati, ra¤¤aæ aniyyÃnaæ bhavis- sati -- AbbhantarÃnaæ ra¤¤aæ upayÃnaæ bhavissati, bÃhirÃnaæ ra¤¤aæ apayÃnaæ bhavissati -- BÃhirÃnaæ ra¤¤aæ upayÃnam bhavissati, abbhantarÃnaæ ra¤¤aæ apayÃnaæ bhavissati -- AbbhantarÃnaæ ra¤¤aæ jayo bhavissati, bÃhirÃnaæ ra¤¤aæ parÃjayo bhavissati -- BÃhi- rÃnaæ ra¤¤aæ jayo bhavissati, abbhantarÃnaæ ra¤¤aæ parÃjayo bhavissati -- Iti imassa jayo bhavissati, imassa parÃjayo bhavissati" -- iti và iti evarÆpÃya tiracchÃna- vijjÃya micchÃjÅvà paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 59. `Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpÃya tirac- chÃna-vijjÃya micchÃjÅvena jÅvikaæ kappenti -- seyyathÅdaæ "Canda-ggÃho bhavissati, suriya-ggÃho bhavissati, nak- khatta-ggÃho bhavissati. Candima-suriyÃnaæ patha-gama- naæ bhavissati, candima-suriyÃnaæ uppatha-gamanaæ bhavissati, nakkhattÃnaæ patha-gamanaæ bhavissati, nak- khattÃnaæ uppatha-gamanaæ bhavissati. UkkÃ-pÃto bhavissati. DisÃ-¬Ãho bhavissati. BhÆmi-cÃlo bhavissati. Deva-dundubhi bhavissati. Candima-suriya-nakkhattÃ- naæ uggamanaæ ogamanaæ saækilesaæ vodÃnaæ bhavissati. Evaæ-vipÃko canda-ggÃho bhavissati, evaæ- vipÃko suriya-ggÃho bhavissati, evaæ-vipÃko nakkhatta- ggÃho bhavissati, evaæ-vipÃko candima-suriyÃnaæ patha- gamanaæ bhavissati, evaæ-vipÃko candima-suriyÃnaæ uppatha-gamanaæ bhavissati, evaæ-vipÃko nakkhattÃnaæ patha-gamanaæ bhavissati, evaæ-vipÃko nakkhattÃnaæ uppatha-gamanaæ bhavissati, evaæ-vipÃko ukkÃpÃto bhavissati, evaæ-vipÃko disÃ-¬Ãho bhavissati, evaæ-vipÃko bhÆmi-cÃlo bhavissati, evaæ-vipÃko deva-dundubhi bhavis- sati, evaæ-vipÃkaæ candima-suriya-nakkhattÃnaæ ugga- manaæ ogamanaæ saækilesaæ vodÃnaæ bhavissati" -- iti và iti evarÆpÃya tiracchÃna-vijjÃya micchÃjÅvà paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 60. `Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpÃya tirac- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 069]># %% chÃna-vijjÃya micchÃjÅvena jÅvikaæ kappenti -- seyyathÅ- daæ: "SubbuÂÂhikà bhavissati, dubbuÂÂhikà bhavissati, subhikkhaæ bhavissati, dubbhikkhaæ bhavissati, khemaæ bhavissati, bhayaæ bhavissati, rogo bhavissati, Ãrogyaæ bhavissati," muddÃ, gaïanÃ, saækhÃnaæ, kÃveyyaæ, lokÃ- yataæ -- iti và iti evarÆpÃya tiracchÃna-vijjÃya micchÃjÅvà paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 61. `Yathà và pan' eke bhonto samaïa-{brÃhmaïÃ} sad- dhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpÃya tiracchÃna- vijjÃya micchÃjÅvena jÅvikaæ kappenti -- seyyathÅdaæ ÃvÃhanaæ vivÃhanaæ saævadanaæ vivadanaæ saæki- raïaæ vikiraïaæ subhaga-karaïaæ dubbhaga-karaïaæ viruddha-gabbha-karaïaæ jivhÃ-nittaddanaæ hanu- saæhananaæ hatthÃbhijappanaæ kaïïa-jappanaæ ÃdÃsa- pa¤haæ kumÃri-pa¤haæ deva-pa¤haæ ÃdiccupaÂÂhÃnaæ Mahat-upaÂÂhÃnaæ abbhujjalanaæ Sir' -avhÃyanaæ -- iti và evarÆpÃya tiracchÃna-vijjÃya micchÃjÅvà paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 62. `Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvà te evarÆpÃya tiracchÃna-vijjÃya micchÃjÅvena jÅvikaæ kappenti -- sey- yathÅdaæ santi-kammaæ païidhi-kammaæ bhÆri-kam- maæ [bhÆti-kammaæ]\<*<1>*>/ vassa-kammaæ vossa-kammaæ vatthu-kammaæ vatthu-paÂikiraïaæ Ãcamanaæ nahÃ- panaæ juhanaæ vamanaæ virecanaæ uddha-virecanaæ adho-virecanaæ sÅsa-virecanaæ kaïïa-telaæ netta- tappaïaæ natthu-kammaæ a¤janaæ pacca¤janaæ sÃlÃ- kiyaæ sallakattikaæ dÃraka-tikicchà mÆla-bhesajjÃnaæ anuppÃdÃnaæ osadhÅnaæ paÂimokkho -- iti và iti eva- rÆpÃya tiracchÃna-vijjÃya micchÃjÅvà paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 63. `Sa\<*<2>*>/ kho so mahÃ-rÃja bhikkhu evaæ sÅla-sampanno na kuto ci bhayaæ samanupassati yad idaæ sÅla-saævarato. Seyyathà pi mahÃ-rÃja khattiyo muddhÃvasitto\<*<3>*>/ nihita- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp bhÆta-. See above, p. 12. 2 Bp Gr atha. 3 Bp Gr muddhÃbhisitto. >/ #<[page 070]># %<70 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 63>% paccÃmitto na kuto ci bhayaæ samanupassati yad idaæ paccatthikato, evam eva kho mahÃ-rÃja bhikkhu evaæ sÅla-sampanno na kuto ci bhayaæ samanupassati yad idaæ sÅla-saævarato. So iminà ariyena sÅlakkhandhena saman- nÃgato ajjhattaæ anavajja-sukhaæ paÂisaævedeti. Evaæ kho mahÃrÃja bhikkhu sÅla-sampanno hoti.\<*<1>*>/ 64. `Katha¤ ca mahÃ-rÃja bhikkhu indriyesu gutta- dvÃro hoti? Idha mahÃ-rÃja bhikkhu cakkhunà rÆpaæ disvà na nimittaggÃhÅ hoti nÃnuvya¤janaggÃhÅ.\<*<2>*>/ YatvÃ- dhikaraïam enaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃ-domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssavey- yuæ\<*<3>*>/ tassa saævarÃya paÂipajjati, rakkhati cakkhundri- yam, cakkhundriye saævaraæ Ãpajjati. Sotena saddaæ sutvà . . . pe . . . ghÃnena gandhaæ ghÃyitvà . . . pe . . . jivhÃya rasaæ sÃyitvà . . . pe . . . kÃyena phoÂ- Âhabbaæ\<*<4>*>/ phusitvà . . . pe . . . manasà dhammaæ vi¤- ¤Ãya na nimittaggÃhÅ hoti {nÃnuvya¤janaggÃhÅ}. YatvÃ- dhikaraïam enaæ manindriyaæ asaævutaæ viharantaæ {abhijjhÃ}-domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ tassa saævarÃya paÂipajjati, rakkhati manindriyaæ, man- indriye saævaraæ Ãpajjati. So iminà ariyena indriya- {saævarena} samannÃgato ajjhattaæ avyÃseka\<*<5>*>/-sukhaæ paÂisaævedeti. Evaæ kho mahÃ-rÃja bhikkhu indriyesu gutta-dvÃro hoti. 65. `Katha¤ ca mahÃ-rÃja bhikkhu sati-sampaja¤¤ena samannÃgato hoti? Idha mahÃ-rÃja bhikkhu abhikkante paÂikkante sampajÃna-kÃrÅ hoti, Ãlokite vilokite sampajÃna- kÃrÅ hoti, sammi¤jite pasÃrite sampajÃna-kÃrÅ hoti, saæ- ghÃÂi-patta-cÅvara-dhÃraïe sampajÃna-kÃrÅ hoti, asite {pÅte} khÃyite sÃyite sampajÃna-kÃrÅ hoti, uccÃra-passÃva-kamme sampajÃna-kÃrÅ hoti, gate Âhite nisinne sutte jÃgarite bhÃsite tuïhÅ-bhÃve\<*<6>*>/ sampajÃna-kÃrÅ hoti. Evaæ kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp here inserts mahÃ-sÅlam; Gr mahÃ-sÅlaæ niÂÂhitaæ. 2 SS here na anu-, but below nÃnu-; Bp nÃnubya¤j-. 3 Bp anvÃsaveyyuæ. 4 Scd Gr poÂÂhabbaæ; Bp phoÂhabbaæ. 5 Bp abyÃsekaæ. 6 Scdt bhÃvena (but so Sm Bp and Sum. i. 202). >/ #<[page 071]># %% mahÃ-rÃja bhikkhu sati-sampaja¤¤ena samannÃgato hoti. 66. `Katha¤ ca mahÃ-rÃja bhikkhu santuÂÂho hoti? Idha mahÃ-rÃja bhikkhu santuÂÂho hoti kÃya-parihÃrikena cÅvarena kucchi-parihÃrikena piï¬a-pÃtena, so yena yen' eva pakkamati samÃdÃy' eva pakkamati. Seyyathà pi mahÃ-rÃja pakkhÅ sakuïo yena yen' eva ¬eti sa-patta-bhÃro va ¬eti, evam eva mahÃ-rÃja bhikkhu santuÂÂho hoti kÃya- parihÃrikena cÅvarena kucchi-parihÃrikena piï¬a-pÃtena, so yena yen' eva pakkamati samÃdÃy' eva pakkamati. Evaæ kho mahÃ-rÃja bhikkhu santuÂÂho hoti. 67. `So iminà ca ariyena sÅla-kkhandhena samannÃgato iminà ca ariyena indriya-{saævarena} samannÃgato iminà ca ariyena sati-sampaja¤¤ena samannÃgato imÃya ca ariyÃya santuÂÂhiyà samannÃgato\<*<1>*>/ vivittaæ senÃsanaæ bhajati, ara¤¤aæ rukkha-mÆlaæ pabbataæ kandaraæ giri-guhaæ susÃnaæ vana-patthaæ\<*<2>*>/ abbhokÃsaæ palÃla-pu¤jaæ. So pacchÃbhattaæ piï¬apÃta-paÂikkanto nisÅdati pallaÇkaæ Ãbhujitvà ujuæ kÃyaæ païidhÃya parimukhaæ satiæ upaÂÂhapetvÃ. 68. `So abhijjhaæ loke pahÃya vigatÃbhijjhena cetasà viharati, abhijjhÃya cittaæ parisodheti. VyÃpÃda-padosaæ pahÃya avyÃpanna-citto viharati, sabba-pÃïa-bhÆta-hitÃ- nukampÅ vyÃpÃda-padosÃ\<*<3>*>/ cittaæ parisodheti. ThÅna- middhaæ pahÃya vigata-thÅna-middho viharati, Ãloka-sa¤¤Å sato sampajÃno thÅna-middhà cittaæ parisodheti. Ud- dhacca-kukkuccaæ pahÃya anuddhato viharati, ajjhattaæ vÆpasanta-citto uddhacca-kukkuccà cittaæ parisodheti. Vicikicchaæ pahÃya tiïïa-vicikiccho viharati, akathaækathÅ kusalesu dhammesu vicikicchÃya cittaæ parisodheti. 69. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja puriso iïaæ ÃdÃya kammante payojeyya, tassa te kammantà samijjheyyuæ, so yÃni ca porÃïÃni iïa-mÆlÃni tÃni ca vyanti-kareyya, siyà c' assa uttariæ avasiÂÂhaæ dÃrÃbharaïÃya. Tassa evam assa: "Ahaæ kho pubbe iïaæ ÃdÃya kammante payojesiæ,\<*<4>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr here insert so. 2 Bp vana-saïÂhaæ; Gr -saïham. 3 Bp byÃpÃda- (always). 4 Bp Gr payojemi. >/ #<[page 072]># %<72 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 69>% tassa me te\<*<1>*>/ kammantà samijjhiæsu, so 'haæ yÃni ca porÃïÃni iïa-mÆlÃni tÃni ca vyanti-akÃsiæ, atthi ca me uttariæ avasiÂÂhaæ dÃrÃbharaïÃyÃti." So tato-nidÃnaæ labhetha pÃmujjaæ\<*<2>*>/ adhigacche\<*<3>*>/ somanassaæ. 70. `Seyyathà pi mahÃ-raja puriso ÃbÃdhiko assa dukkhito bÃÊha-gilÃno bhatta¤ c' assa {na cchÃdeyya,} na c' assa kÃye balamattÃ. So aparena samayena tamhà ÃbÃdhà mucceyya bhatta¤ c' assa chÃdeyya siyà c' assa kÃye balamattÃ. Tassa evam assa: "Ahaæ kho pubbe ÃbÃdhiko ahosiæ dukkhito bÃÊha-gilÃno {bhatta¤} ca me {na cchÃdesi} na ca me Ãsi\<*<4>*>/ kÃye balamattÃ, so 'mhi etarahi tamhà ÃbÃdhÃ\<*<5>*>/ mutto bhatta¤ ca me chÃdeti,\<*<6>*>/ atthi ca kÃye balamattà ti." So tato-nidÃnaæ labhetha pÃmujjaæ adhigacche somanassaæ. 71. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja puriso bandhanÃgÃre baddho assa. So {aparena} samayena tamhà bandhanÃ\<*<7>*>/ mucceyya sotthinà avyayena, na c' assa ki¤ ci bhogÃnaæ vayo. Tassa evam assa: "Ahaæ kho pubbe bandhanÃgÃre baddho ahosiæ, so 'mhi etarahi tamhà bandhanÃ\<*<8>*>/ mutto sotthinà avyayena, n' atthi ca me ki¤ ci bhogÃnaæ vayo ti." So tato-nidÃnaæ labhetha pÃmujjaæ adhigacche somanassaæ. 72. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja puriso dÃso assa anattÃ- dhÅno\<*<9>*>/ parÃdhÅno na yena kÃmaæ gamo. So aparena samayena tamhà dÃsavyà mucceyya attÃdhÅno aparÃdhÅno bhujisso\<*<10>*>/ yena kÃmaæ gamo. Tassa evam assa: "Ahaæ kho pubbe dÃso ahosiæ anattÃdhÅno parÃdhÅno na yena kÃmaæ gamo, so 'mhi etarahi tamhà dÃsavyà mutto {attÃdhÅno} aparÃdhÅno bhujisso yena kÃmaæ gamo ti." So \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sct tena; Sm tena corrected to te. 2 Bp Gr pÃmojjam (and so SS at 75 only). 3 Bp Gr Sd adhigaccheyya. 4 Bp Gr na c' assa me kÃye. 5 Bp Gr omit. 6 Scd nacchÃdesi; Sd acchadeti; Bp cchÃdesi (see CV. v. 31. 1.) 7 Bp Gr bandhanÃgÃrÃ. 8 Bp bandhanÃgÃrÃ. 9 Bp Gr -dhino always. 10 Bp Gr bhÆjisso (twice); SS here bhu¤j; Sct below bhuj. >/ #<[page 073]># %% tato-nidÃnaæ labhetha pÃmujjaæ adhigacche soma- nassaæ. 73. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja puriso sadhano sabhogo kantÃraddhÃnamaggaæ\<*<1>*>/ {paÂipajjeyya} dubbhikkhaæ sap- paÂibhayaæ. \<*<2>*>/So aparena samayena taæ kantÃraæ nitthareyya, sotthinà gÃmantaæ anupÃpuïeyya khemaæ appaÂibhayaæ. Tassa evam assa: "Ahaæ kho pubbe sadhano sabhogo kantÃraddhÃnamaggaæ paÂipajjiæ dubbhikkhaæ sappaÂibhayaæ, so 'mhi etarahi taæ kan- tÃraæ nitthiïïo,\<*<3>*>/ sotthinà gÃmantaæ anuppatto khemaæ appaÂibhayan" ti. So tato-nidÃnaæ labhetha pÃmujjaæ adhigacche somanassaæ. 74. `Evam eva kho mahÃ-rÃja bhikkhu yathà iïaæ yathà rogaæ yathà bandhanÃgÃraæ yathà dÃsavyaæ yathà kantÃraddhÃnamaggaæ ime pa¤ca nÅvaraïe appahÅne\<*<4>*>/ attani samanupassati. Seyyathà pi mahÃ-rÃja Ãnaïyaæ yathà Ãrogyaæ yathà bandhanà mokkhaæ yathà bhujissaæ yathà khemanta-bhÆmiæ, evam eva kho mahÃ-rÃja bhikkhu ime pa¤ca nÅvaraïe pahÅne attani samanupassati. 75. Tass' ime pa¤ca nÅvaraïe pahÅne attani samanupassato pÃmujjaæ\<*<5>*>/ jÃyati, pamuditassa pÅti jÃyati, pÅti-manassa kÃyo passambhati, passaddha-kÃyo sukhaæ vedeti, sukhino cittaæ samÃdhiyati.\<*<6>*>/ So vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅti-sukhaæ paÂhamajjhÃnaæ\<*<7>*>/ upasampajja viharati. So imam eva kÃyaæ vivekajena pÅti-sukhena abhisandeti\<*<8>*>/ parisandeti\<*<9>*>/ paripÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃ- vato kÃyassa vivekajena pÅti-sukhena apphutaæ\<*<10>*>/ hoti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr kantÃraæ addh-. 2 M. i. 276 here repeats 71. 3 Bp Gr tiïïo; Sc nitthanno; St niÂÂhinno. 4 Bp Gr evaæ ime pa¤ca nivaraïe appahine. 5 SS here only pÃmojjaæ. 6 The above phrases recur MV. viii. 15. 13; A. iii. 104; Mil. 84, but are omitted M. i. 276. 7 Bp Gr always paÂhamaæ jhÃnaæ. 8 Bp Gr abhisanneti. 9 Bp Gr parisanneti always. 10 Bp abbuÂam; Gr apphuÂaæ (=Bp below.) >/ #<[page 074]># %<74 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 76>% 76. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja dakkho nahÃpako và nahÃpak- antevÃsÅ và {kaæsa-thÃle} nahÃniya-cuïïÃni Ãkiritvà udakena paripphosakaæ\<*<1>*>/ paripphosakaæ sanneyya, sà 'ssa\<*<2>*>/ na- hÃniya-piï¬i snehÃnugatà sneha-paretà santara-bÃhirà {phuÂÃ}\<*<3>*>/ sinehena, na ca paggharaïÅ; evaæ eva kho mahÃ- rÃja bhikkhu imam eva kÃyaæ vivekajena pÅti-sukhena abhisandeti parisandeti paripÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa vivekajena pÅti-sukhena apphutaæ hoti. `Idam pi kho mahÃ-rÃja sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ purimehi sandiÂÂhikehi sÃma¤¤a-phalehi abhikkantatara¤ ca païÅtatara¤ ca. 77. `Puna ca paraæ mahÃ-rÃja bhikkhu vitakka-vicÃ- rÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodi- bhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅti-sukhaæ {dutiyajjhÃnaæ} upasampajja viharati. So imam eva kÃyaæ samÃdhijena pÅti-sukhena abhisandeti parisandeti pari- pÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa samÃdhi- jena pÅti-sukhena apphutaæ hoti. 78. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja udaka-rahado\<*<4>*>/ ubbhidodako,\<*<5>*>/ tassa n' ev' assa puratthimÃya disÃya udakass' Ãya-mu- khaæ, na pacchimÃya disÃya udakass' Ãya-mukhaæ, na uttarÃya disÃya udakass' Ãyamukhaæ, na dakkhiïÃya disÃya udakass' Ãya-mukham, devo ca kÃlena\<*<6>*>/ kÃlaæ sammà dhÃraæ anupaveccheyya.\<*<7>*>/ Atha kho tamhÃ\<*<8>*>/ udaka-rahadà sÅta-vÃri-dhÃrÃ\<*<9>*>/ {ubbhijjitvÃ} tam eva udaka-rahadaæ sÅtena vÃrinà abhisandeyya parisandeyya paripÆreyya parippha- reyya, nÃssa ki¤ci sabbÃvato udaka-rahadassa sÅtena vÃrinà apphutaæ assa. Evam eva kho mahÃ-rÃja bhikkhu imam eva kÃyaæ samÃdhijena pÅti-sukhena abhisandeti pari- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp paripposakaæ. 2 Bp Gr sÃyaæ. 3 Bp phutÃ; Gr phuÂÂhÃ; SS puÂÂhÃ. 4 Bp adds kambhÅro; Gr gambhÅro. 5 Bp Gr ubbhitodako, and put the dakkinÃya clause second. 6 Bp Gr and Tr at M. i. 277 na kÃlena. 7 Bp Gr anupavaccheyya. 8 Bp Gr tamhà ca. 9 Bp sÅtà vÃri-dhÃrÃ; Gr sÅtà vÃrÅ-dhÃrÃ. >/ #<[page 075]># %% sandeti paripÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa samÃdhijena pÅti-sukhena apphutaæ hoti. `Idam pi kho mahÃ-rÃja sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ purimehi sandiÂÂhikehi sÃma¤¤a-phalehi abhikkantatara¤ ca païÅtatara¤ ca. 79. `Puna ca paraæ mahÃ-rÃja bhikkhu pÅtiyà ca virÃgà ca upekhako ca viharati sato ca sampajÃno, sukha¤ ca kÃyena paÂisaævedeti yan taæ ariyà Ãcikkhanti: "upe- khako satimà sukha-vihÃrÅ" ti tatiyajjhÃnaæ upasampajja viharati. So imam eva kÃyaæ nippÅtikena sukhena abhisandeti parisandeti paripÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa nippÅtikena sukhena apphutaæ hoti. 80. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja uppaliniyaæ\<*<1>*>/ paduminiyaæ\<*<1>*>/ puï¬arÅkiniyaæ\<*<1>*>/ app ekaccÃni uppalÃni và padumÃni và puï¬arÅkÃni và udake-jÃtÃni udake-saævaddhÃni\<*<2>*>/ udakà 'nuggatÃni\<*<3>*>/ anto-nimuggÃ-posÅni,\<*<4>*>/ tÃni yÃva c' aggÃ\<*<5>*>/ yÃva ca mÆlà sÅtena vÃrinà abhisannÃni parisannÃni paripÆrÃni paripphuÂÂhÃni,\<*<6>*>/ nÃssa ki¤ci sabbÃvataæ uppa- lÃnaæ và padumÃnaæ và puï¬arÅkÃnaæ và sÅtena vÃrinà apphutaæ assa. Evam eva kho mahÃ-rÃja bhikkhu imam eva kÃyaæ nippÅtikena sukhena abhisandeti parisandeti paripÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa nippÅtikena sukhena apphutaæ hoti. `Idam pi kho mahÃ-rÃja, sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ purimehi sandiÂÂhikehi sÃma¤¤a-phalehi abhikkantatara¤ ca païÅtatara¤ ca. 81. `Puna ca paraæ mahÃ-rÃja bhikkhu sukhassa ca pahÃnà dukkhassa ca pahÃnà pubb' eva somanassa- domanassÃnaæ atthagamà adukkhaæ asukhaæ upekhÃ- sati-pÃrisuddhiæ catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. So imam eva kÃyaæ parisuddhena cetasà pariyodÃtena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr và . . . và . . . vÃ. 2 Bp Gr samvud¬hÃni; Sct samva¬¬hÃni. 3 Bp Gr udakà anuggatÃni. 4 Sd posini. 5 Bp yavaggÃ; Gr yÃvÃmaggÃ. 6 Bp Gr paripphuÂÃni (compare 29). >/ #<[page 076]># %<76 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 81>% pharitvà nisinno hoti, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa parisuddhena cetasà pariyodÃtena apphutaæ hoti. 82. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja puriso odÃtena vatthena sa-sÅsaæ pÃrupitvà nisinno assa, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa odÃtena {vatthena} apphutaæ assa, evam eva kho mahÃ-rÃja bhikkhu imam eva kÃyaæ parisuddhena cetasà {pariyodÃtena} pharitvà nisinno hoti, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa parisuddhena cetasà pariyodÃtena apphutaæ hoti. `Idaæ pi kho mahÃ-rÃja sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ purimehi sandiÂÂhikehi sÃma¤¤a-phalehi abhikkantatara¤ ca païÅtatara¤ ca. 83. `So\<*<1>*>/ evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese {mudu-bhÆte} kammaniye Âhite Ãnejjappatte\<*<2>*>/ ¤Ãïa-dassanÃya cittaæ abhinÅharati abhinin- nÃmeti. So evaæ pajÃnÃti: "Ayaæ kho me kÃyo rÆpÅ cÃtum-mahÃ-bhÆtiko\<*<3>*>/ mÃtÃ-pettika-sambhavo odana-kum- mÃs-upacayo\<*<4>*>/ anicc-ucchÃdana-parimaddana-bhedana-vid- {dhaæsana}-dhammo, ida¤ ca pana me vi¤¤Ãïaæ ettha sitaæ ettha paÂibaddhan ti." \<*<84>*>/. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja maïi veÊuriyo subho jÃtimà aÂÂhaÇso suparikamma-kato accho vippasanno anÃvilo sabbÃkÃra-sampanno, tatra suttaæ Ãvutaæ nÅlaæ và pÅtaæ và lohitaæ và odÃtaæ và paï¬u-suttaæ vÃ. Tam eva cak- khumà puriso hatthe karitvà paccavekkheyya: "Ayaæ kho maïi veÊuriyo subho jÃtimà aÂÂhaæso suparikamma-kato accho vippasanno anÃvilo sabbÃkÃra-sampanno, tatr' idaæ suttaæ Ãvutaæ nÅlaæ và pÅtaæ và lohitaæ và odÃtaæ và paï¬u-suttaæ và ti." Evam eva kho mahÃ-rÃja bhikkhu evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆ- pakkilese mudu-bhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte ¤Ãïa- {dassanÃya} cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti. So evaæ pajÃnÃti; "Ayaæ kho me kÃyo rÆpÅ cÃtum-mahÃ-bhÆtiko mÃtÃ-pettika-sambhavo odana-kummÃs-upacayo anicc' - ucchÃdana-parimaddana-bhedana-{viddhaæsana}-dhammo, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr Puna ca paraæ mahÃ-rÃja bhikkhu so. 2 Bp Gr Ãna¤ja-. 3 See i. 3. 10. 4 So SS; Sum. Æpacayo. >/ #<[page 077]># %% ida¤ ca pana me vi¤¤Ãïaæ ettha sitaæ ettha paÂibad- dhan ti." `Idam pi kho mahÃ-rÃja sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ purimehi sandiÂÂhikehi sÃma¤¤a-phalehi abhikkantatara¤ ca païÅtatara¤ ca. 85. `So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇ- gaïe vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kammaniye Âhite Ãnejjap- patte mano-mayaæ kÃyaæ\<*<1>*>/ abhinimminÃya cittaæ abhinÅ- harati abhininnÃmeti. So imamhà kÃyà a¤¤aæ kÃyaæ abhinimminÃti rÆpiæ manomayaæ sabbaÇga-paccaÇgiæ ahÅnindriyaæ\<*<2>*>/. 86. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja puriso mu¤jamhà isÅkaæ pavÃheyya.\<*<3>*>/ Tassa evam assa: "Ayaæ mu¤jo ayaæ isÅkÃ, a¤¤o mu¤jo {a¤¤Ã isÅkÃ,} mu¤jamhà tv eva isÅkà pavÃÊhÃ\<*<3>*>/ ti." Seyyathà pi pana mahÃ-rÃja, puriso asi kosiyà pavÃheyya. Tassa evam assa: "Ayaæ asi ayaæ kosi, a¤¤o asi a¤¤o kosi, kosiyà tv eva asi pavÃÊho\<*<3>*>/ ti." Seyyathà pi pana mahÃ-rÃja puriso ahiæ karaï¬Ã uddhareyya. Tassa evam assa: "Ayaæ ahi ayaæ karaï¬o a¤¤o ahi a¤¤o karaï¬o, karaï¬Ã tv eva ahi ubbhato" ti. Evaæ eva kho mahÃ-rÃja bhikkhu evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudu- bhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte manomayaæ kÃyaæ\<*<1>*>/ abhinimminÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti. So imamhà kÃyà a¤¤aæ kÃyaæ abhinimminÃti rÆpiæ mano- mayaæ {sabbaÇga}-paccaÇgiæ ahÅnindriyaæ. `Idam pi kho mahÃ-rÃja sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ purimehi sandiÂÂhikehi sÃma¤¤a-phalehi abhikkantatara¤ ca païÅtatara¤ ca. 487. `So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte iddhi-vidhÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS omit. 2 Gr ahindriyaæ; but below , in 86, abhinindriyaæ, Bp twice ahinindriyam (see i. 3.12 and ix. 22). 3 Bp Gr pabbÃÊheyya . . . pabbÃlhà . . . pabbÃÊho. 4 For the Sanskrit of this comp. MahÃvyutpatti, p. 15. >/ #<[page 078]># %<78 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 87>% meti. So aneka-vihitaæ iddhi-vidhaæ paccanubhoti -- eko pi hutvà bahudhà hoti, bahudhà pi hutvà eko hoti, Ãvi- bhÃvaæ tiro-bhÃvaæ tiro-ku¬¬aæ tiro-pÃkÃraæ tiro-pabba- taæ asajjamÃno gacchati seyyathà pi ÃkÃse, {paÂhaviyÃ} pi ummujja\<*<1>*>/-nimmujjaæ karoti seyyathà pi udake, udake pi abhijjamÃno\<*<2>*>/ gacchati seyyathà pi paÂhaviyaæ, ÃkÃse pi pallaÇkena kamati\<*<3>*>/ seyyathà pi pakkhÅ sakuïo, ime pi candima-suriye evaæ mahiddhike evaæ mahÃnubhÃve pÃïinà parimasati parimajjati, yÃva Brahma-lokà pi kÃyena va saævatteti\<*<4>*>/. 88. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja dakkho kumbha-kÃro và kumbhakÃrantevÃsÅ và {suparikamma-katÃya} mattikÃya yaæ yad eva bhÃjana-vikatiæ ÃkaÇkheyya taæ tad eva kareyya abhinipphÃdeyya.\<*<5>*>/ Seyyathà pi pana mahÃ-rÃja dakkho danta-kÃro và dantakÃrantevÃsÅ và {suparikamma-katasmiæ} dantasmiæ yaæ yad eva danta-vikatiæ ÃkaÇkheyya taæ tad eva kareyya abhinipphÃdeyya -- seyyathà pi pana mahÃ- rÃja dakkho suvaïïa-kÃro và suvaïïakÃrantevÃsÅ và {supari- kamma-katasmiæ} suvaïïasmiæ yaæ yad eva suvaïïa- vikatiæ ÃkaÇkheyya taæ tad eva kareyya {abhinipphÃdeyya,} evam eva kho mahÃ-rÃja bhikkhu evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudu- bhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte iddhi-vidhÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti. So aneka-vihitaæ iddhi- vidhaæ paccanubhoti -- eko pi hutvà bahudhà hoti, bahudhà pi hutvà eko hoti, Ãvi-bhÃvaæ tiro-bhÃvaæ tiro-ku¬¬aæ tiro- pÃkÃraæ tiro-pabbataæ asajjamÃno gacchati seyyathà pi ÃkÃse, {paÂhaviyÃ} pi ummujja-nimmujjaæ karoti seyyathà pi udake, udake pi abhijjamÃno gacchati seyyathà pi paÂhavi- yaæ, ÃkÃse pi pallaÇkena kamati seyyathà pi pakkhÅ sakuïo, ime pi candima-suriye evaæ mahiddhike evaæ mah- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp ummujjaæ; Gr ummujju. 2 Bp Sd abhijjhamano; Gr asajjamÃno. 3 Bp saækamati (but not at xi. 4). 4 In four cases out of eight SS have ca and saævatteti; in two cases samvattati; in three va. Bp twice vasaævatteti. See A. iii. 60. 4; 100. 5. 5 Bp Gr abhinippÃdeyya. >/ #<[page 079]># %% ÃnubhÃve pÃïinà parimasati parimajjati, yÃva Brahmalokà pi kÃyena va saævatteti. `Idam pi kho mahÃ-rÃja sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ purimehi sandiÂÂhikehi sÃma¤¤a-phalehi abhikkantatara¤ ca païÅtatara¤ ca. 89. `So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte dibbÃya sota-dhÃtuyà cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti. So dibbÃya sotadhÃtuyà visuddhÃya atik- kanta-mÃnusikÃya\<*<1>*>/ ubho sadde suïÃti, dibbe ca mÃnuse ca, ye dÆre santike ca. 90. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja puriso addhÃna-magga- paÂipanno so suïeyya bheri-saddam pi mutiÇga-saddam\<*<2>*>/ pi saÇkha-païava-deï¬ima-saddam\<*<3>*>/ pi. Tassa evam assa: "Bheri-saddo" iti pi, "mutiÇga-saddo" iti pi "saÇkha-païava-deï¬ima-saddo" iti pi. Evam eva kho mahÃ-rÃja bhikkhu \<*<4>*>/evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte {anaÇgaïe} vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kam- maniye Âhite Ãnejjappatte dibbÃya sota-dhÃtuyà cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti. So\<*<4>*>/ dibbÃya sota-dhÃtuyà visuddhÃya atikkanta-mÃnusikÃya ubho sadde suïÃti, dibbe ca mÃnuse ca, ye dÆre santike ca. `Idam pi kho mahÃ-rÃja sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ purimehi sandiÂÂhikehi sÃma¤¤a-phalehi abhikkantatara¤ ca païÅtatara¤ ca. 91. `So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte ceto-{pariya-¤ÃïÃya} cittaæ abhinÅharati abhi- ninnÃmeti. So para-sattÃnaæ para-puggalÃnaæ cetasà ceto paricca pajÃnÃti -- sa-rÃgaæ và cittaæ sa-rÃgaæ cittan ti pajÃnÃti, vÅta-rÃgaæ và cittaæ vÅta-rÃgaæ cittan ti pajÃnÃti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp -mÃnusakÃya (and Gr the second time). 2 Bp mudiÇga- twice; Gr mudd- and mud-. 3 Bp Gr dindima-. 4 Bp Gr omit from evaæ down to So inclusive. >/ #<[page 080]># %<80 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 91>% sa-dosaæ và cittaæ sa-dosaæ cittan ti pajÃnÃti, vÅta-dosaæ và cittaæ vÅta-dosaæ cittan ti pajÃnÃti, sa-mohaæ và cittaæ sa-mohaæ cittan ti pajÃnÃti, vÅta-mohaæ và cittaæ vÅta-mohaæ cittan ti pajÃnÃti, saækhittaæ và cittaæ saækhittaæ cittan ti pajÃnÃti, vikkhittaæ và cittaæ vikkhittaæ cittan ti pajÃnÃti, mahaggataæ và cittaæ mahaggataæ cittan ti pajÃnÃti, amahaggataæ và cittaæ amahaggataæ cittan ti pajÃnÃti, sa-uttaraæ và cittaæ sa-uttaraæ cittan ti pajÃnÃti, anuttaraæ và cittaæ anuttaraæ cittan ti pajÃnÃti, samÃhitaæ và cittaæ samÃhitaæ cittan ti pajÃnÃti, asamÃhitaæ và cittaæ asamÃhitaæ cittan ti pajÃnÃti, vimuttaæ và cittaæ vimuttaæ cittan ti pajÃnÃti, avimuttaæ và cittaæ {avimuttaæ} cittan ti pajÃnÃti, 92. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja itthÅ và puriso và daharo và yuvà maï¬ana-jÃtiko\<*<1>*>/ ÃdÃse và parisuddhe pariyodÃte acche và udaka-patte sakaæ mukha-nimittaæ paccavekkha- mÃno sakaïikaæ và sakaïikan ti jÃneyya akaïikaæ và akaïikan ti jÃneyya, evam eva kho mahÃ-rÃja bhikkhu evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte ceto-{pariya-¤ÃïÃya} cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti. So para-sattÃnaæ para-puggalÃnaæ cetasà ceto paricca pajÃ- nÃti -- sa-rÃgaæ và cittaæ sa-rÃgaæ cittan ti pajÃnÃti, vÅta-rÃgaæ và cittaæ vÅta-rÃgaæ cittan ti pajÃnÃti, sa-dosaæ và cittaæ sa-dosaæ cittan ti pajÃnÃti, vÅta-dosaæ và cittaæ vÅta-dosaæ cittan ti pajÃnÃti, sa-mohaæ và cittaæ sa-mohaæ cittan ti pajÃnÃti, vÅta-mohaæ và cittaæ vÅta-mohaæ cittan ti pajÃnÃti, saækhittaæ và cittaæ saækhittaæ cittan ti pajÃnÃti, vikkhittaæ và cittaæ vikkhittaæ cittan ti pajÃnÃti, mahaggataæ và cittaæ mahaggataæ cittan ti pajÃnÃti, amahaggataæ và cittaæ amahaggataæ cittan ti pajÃnÃti, sa-uttaraæ và cittaæ sa-uttaraæ cittan ti pajÃnÃti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sct -jÃti (Sum. maï¬anaka-). >/ #<[page 081]># %% anuttaraæ và cittaæ anuttaraæ cittan ti pajÃnÃti, samÃhitaæ và cittaæ samÃhitaæ cittan ti pajÃnÃti, asamÃhitaæ và cittaæ asamÃhitaæ cittan ti pajÃnÃti, vimuttaæ và cittaæ vimuttaæ cittan ti pajÃnÃti, avimuttaæ và cittaæ avimuttaæ cittan ti pajÃnÃti, `Idam pi kho mahÃ-rÃja sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ purimehi sandiÂÂhikehi sÃma¤¤a-phalehi abhikkantatara¤ ca païÅtatara¤ ca. 93. `So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte pubbe-nivÃsÃnussati-¤ÃïÃya cittaæ abhinÅ- harati abhininnÃmeti. So aneka-vihitaæ pubbe-nivÃsaæ anussarati\<*<1>*>/ seyyathÅdaæ ekam pi jÃtiæ dve pi jÃtiyo tisso pi jÃtiyo catasso pi jÃtiyo pa¤ca pi jÃtiyo dasa pi jÃtiyo vÅsatim pi jÃtiyo tiæsam pi jÃtiyo {cattÃrÅsam} pi jÃtiyo pa¤¤Ãsam pi jÃtiyo jÃti-satam pi jÃti-sahassam pi jÃti-sata- sahassam pi aneke pi saævaÂÂa-kappe aneke pi vivaÂÂa-kappe aneke pi saævaÂÂa-vivaÂÂa-kappe.\<*<2>*>/ AmutrÃsiæ evaæ- nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ-sukha- {dukkha}-paÂisaævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto amutra upapÃdiæ. TatrÃpÃsiæ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ-sukha-dukkha-paÂisaævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto idhÆpapanno" ti iti sÃkÃ- raæ sa-uddesaæ aneka-vihitaæ pubbe nivÃsaæ anussarati. 94. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja puriso sakamhà gÃmà a¤¤aæ gÃmaæ gaccheyya, tamhà pi gÃmà a¤¤aæ gÃmaæ gaccheyya, tamhà pi gÃmà sakaæ yeva gÃmaæ {paccÃgac- cheyya.} Tassa evaæ assa: "Ahaæ kho sakamhà gÃmà amuæ gÃmaæ {Ãga¤chiæ},\<*<3>*>/ tatra\<*<4>*>/ evaæ aÂÂhÃsiæ evaæ nisÅdiæ evaæ abhÃsiæ evaæ tuïhÅ ahosiæ, tamhà pi gÃmà amuæ gÃmaæ {Ãga¤chiæ}, tatrÃpi evaæ aÂÂhÃsiæ evaæ nisÅdiæ evaæ abhÃsiæ evaæ tuïhÅ ahosiæ, so 'mhi tamhà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 See D. i. 1. 31. 2 SS saævaddha . . . vivaddha here, but in the repetition Sm saævaddha . . . vivaÂÂa. 3 Bp Ãgacchi; Sm Gr Ãgacchiæ (each twice). 4 Bp Gr tatrÃpi. >/ #<[page 082]># %<82 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 94>% gÃmà sakaæ yeva gÃmaæ paccÃgato ti." Evam eva kho mahÃ-rÃja bhikkhu evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyo- dÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte pubbe-nivÃsÃnussati-¤ÃïÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti. So aneka-vihitaæ pubbe- nivÃsaæ anussarati -- seyyathÅdaæ ekam pi jÃtiæ dve pi jÃtiyo tisso pi jÃtiyo catasso pi jÃtiyo pa¤ca pi jÃtiyo dasa pi jÃtiyo vÅsatim pi jÃtiyo tiæsam pi jÃtiyo {cattÃrÅsam} pi jÃtiyo pa¤¤Ãsam pi jÃtiyo jÃti-satam pi jÃti-sahassam pi jÃti-sata-sahassam pi aneke pi saævaÂÂa-kappe aneke pi vivaÂÂa-kappe aneke pi saævaÂÂa-vivaÂÂa-kappe. AmutrÃ- siæ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ- sukha-{dukkha}-paÂisaævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto amutra upapÃdiæ. TatrÃpÃsiæ evaæ-nÃmo evaæ-gotto evaæ-vaïïo evam-ÃhÃro evaæ-sukha-dukkha-paÂisaævedÅ evam-Ãyu-pariyanto. So tato cuto idhÆpapanno" ti iti sÃkÃraæ sa-uddesaæ aneka-vihitaæ pubbe nivÃsaæ anus- sarati. `Idam pi kho mahÃ-rÃja sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ purimehi sandiÂÂhikehi sÃma¤¤a-phalehi abhikkantatara¤ ca païÅtatara¤ ca. 95. `So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte sattÃnaæ cutÆpapÃta-¤ÃïÃya cittaæ abhinÅ- harati abhininnÃmeti. So dibbena cakkhunà visuddhena atikkanta-mÃnusakena satte passati cavamÃne upapajja- mÃne, hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate yathÃ-kammÆpage satte pajÃnÃti: "Ime vata bhonto sattà kÃya-duccaritena samannÃgatà vacÅ-duccaritena sa- mannÃgatà mano-duccaritena samannÃgatà ariyÃnaæ upavÃdakà micchÃ-diÂÂhikà micchÃ-diÂÂhi-kamma-samÃ- dÃnÃ. Te kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ upapannÃ. Ime và pana bhonto sattà kÃya-sucaritena samannÃgatà vacÅ-sucaritena samannÃgatà mano-sucaritena samannÃgatà ariyÃnaæ anupavÃdakà sammÃ-{diÂÂhikÃ} sammÃ-diÂÂhi-kamma-samÃdÃnÃ, te kÃyas- sa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ upapannà ti." Iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkanta-mÃnusa- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 083]># %% kena satte passati cavamÃne upapajjamÃne, hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate yathÃ-kammÆpage satte pajÃnÃti. 96. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja majjhe siÇghÃÂake pÃsÃdo,\<*<1>*>/ tattha cakkhumà puriso Âhito passeyya manusse gehaæ pavisante pi nikkhamante pi rathiyà vÅthi sa¤carante pi majjhe pi siÇghÃÂake nisinne. Tassa evam assa: "Ete manussà gehaæ pavisanti ete nikkhamanti ete rathiyà vÅthi sa¤caranti ete majjhe siÇghÃÂake nisinnà ti." Evam eva kho mahÃ-rÃja bhikkhu evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kamma- niye Âhite Ãnejjappatte sattÃnaæ cutÆpapÃta-¤ÃïÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti. So dibbena cakkhunà visud- dhena atikkanta-mÃnusakena satte passati cavamÃne upapaj- jamÃne, hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate {yathÃ-}kammÆpage satte pajÃnÃti: "Ime vata bhonto sattà kÃya-duccaritena samannÃgatà vacÅ-duccaritena sa- mannÃgatà mano-duccaritena samannÃgatà ariyÃnaæ upavÃdakà micchÃ-diÂÂhikà micchÃ-diÂÂhi-kamma-samÃ- dÃnÃ. Te kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ upapannÃ. Ime và pana bhonto sattà kÃya-sucaritena samannÃgatà vacÅ-sucaritena samannÃgatà mano-sucaritena samannÃgatà ariyÃnaæ anupavÃdakà sammÃ-{diÂÂhikÃ} sammÃ-diÂÂhi-kamma-samÃdÃnÃ, te kÃyas- sa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ upapannà ti." Iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkanta-mÃnusa- kena satte passati cavamÃne upapajjamÃne, hÅne païÅte suvaïïe dubbaïïe sugate duggate yathÃ-kammÆpage satte pajÃnÃti. `Idam pi kho mahÃ-rÃja sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ purimehi sandiÂÂhikehi sÃma¤¤a-phalehi abhikkantatara¤ ca païÅtatara¤ ca. 97. `So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte ÃsavÃnaæ khaya-¤ÃïÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti. So "idaæ dukkhan" ti yathÃ-bhÆtaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS pÃsÃde. >/ #<[page 084]># %<84 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 97>% pajÃnÃti, "ayaæ dukkha-samudayo" ti yathÃ-bhÆtaæ pajÃnÃti, "ayaæ dukkha-nirodho" ti yathÃ-bhÆtaæ pajÃnÃti, "ayaæ dukkha-nirodha-gÃminÅ paÂipadÃ" ti yathÃ-bhÆtaæ pajÃnÃti, "ime ÃsavÃ" ti yathÃ-bhÆtaæ pajÃnÃti, "ayaæ Ãsava-samudayo" ti yathÃ-bhÆtaæ pajÃnÃti, "ayaæ Ãsava-nirodho" ti yathÃ-bhÆtaæ pajÃnÃti, "ayaæ Ãsava-nirodha-gÃminÅ paÂipadÃ" ti yathÃ-bhÆtaæ pajÃnÃti. Tassa evaæ jÃnato\<*<1>*>/ evaæ passato kÃmÃsavà pi cittaæ vimuccati bhavÃsavà pi cittaæ vimuccati avij- jÃsavà pi cittaæ vimuccati, "Vimuttasmiæ vimuttam"\<*<2>*>/ iti ¤Ãïaæ hoti, "KhÅïà jÃti vusitaæ brahmacariyaæ kataæ karaïÅyaæ nÃparaæ itthattÃyÃti" pajÃnÃti. 98. `Seyyathà pi mahÃ-rÃja pabbata-saækhepe udaka- rahado accho vippasanno anÃvilo, tattha cakkhumà puriso tÅre Âhito passeyya sippi-sambukam\<*<3>*>/ pi sakkhara- kaÂhalam\<*<4>*>/ pi maccha-gumbam\<*<5>*>/ pi carantam pi tiÂÂhan- tam pi. Tassa evam assa: "Ayaæ kho udaka-rahado accho vippasanno anÃvilo, tatr' ime sippi-sambukà pi sak- khara-kaÂhalà pi maccha-gumbà pi caranti pi tiÂÂhanti pÅti." Evam eva kho mahÃ-rÃja bhikkhu samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte anaÇgaïe vigatÆpakkilese mudu- bhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte ÃsavÃnaæ khaya- ¤ÃïÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti. So imaæ dukkhan" ti yathÃ-bhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ {dukkha}-samu- dayo" ti yathÃ-bhÆtaæ pajÃnÃti, "ayaæ dukkha-nirodho" ti yathÃ-bhÆtaæ pajÃnÃti, ayaæ dukkha-nirodha-gÃminÅ paÂipadÃ" ti yathÃ-bhÆtaæ pajÃnÃti, "ime ÃsavÃ" ti yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃti, "ayaæ Ãsava-samudayo" ti yathÃ-bhÆ- taæ pajÃnÃti, "ayaæ Ãsava-nirodho" ti yathÃ-bhÆtaæ pajÃnÃti, "ayaæ Ãsava-nirodha-gÃminÅ paÂipadÃ" ti yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃti. Tassa evaæ jÃnato evaæ passato kÃmÃ- savà pi cittaæ vimuccati bhavÃsavà pi cittaæ vimuccati avijjÃsavà pi cittaæ vimuccati, Vimuttasmiæ vimuttam" iti ¤Ãïaæ hoti, "KhÅïà jÃti vusitaæ brahmacariyaæ kataæ karaïÅyaæ nÃparaæ itthattÃyÃti" pajÃnÃti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scmt Bp pajÃnato; Sd omits; Sum. as above. 2 Bp Gr vimuttamhi ti. 3 Bp Gr sippika- twice. 4 St kaÂhÃlam; Bp kathalaæ. 5 Bp Gr kumbhaæ. >/ #<[page 085]># %% `Idaæ kho mahÃ-raja sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ purimehi sandiÂÂhikehi sÃma¤¤a-phalehi abhikkantatara¤ ca païÅtatara¤ ca. ImamhÃ\<*<1>*>/ mahÃ-rÃja sandiÂÂhikehi sÃma¤¤a-phalehi a¤¤aæ sandiÂÂhikaæ sÃma¤¤a-phalaæ uttaritaraæ và païÅtataraæ và n' atthÅti.' 99. Evaæ vutte rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto Bhagavantaæ etad avoca: `Abhikkantaæ bhante, abhik- kantaæ bhante.\<*<2>*>/ Seyyathà pi bhante nikkujjitaæ\<*<3>*>/ và ukkujjeyya paÂicchannaæ và vivareyya mÆÊhassa và mag- gaæ Ãcikkheyya andhakÃre và tela-pajjotaæ dhÃreyya: cakkhumanto rÆpÃni dakkhintÅti, evam eva BhagavatÃ\<*<4>*>/ aneka-pariyÃyena dhammo pakÃsito. So ahaæ bhante Bhagavantaæ saraïaæ gacchÃmi dhamma¤ ca bhikkhu- saægha¤ ca, upÃsakam maæ Bhagavà dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gataæ. Accayo maæ bhante accagamà yathÃ-bÃlaæ yathÃ-mÆÊhaæ yathÃ-akusalaæ, so 'haæ pitaraæ dhammikaæ dhamma-rÃjÃnaæ issariyassa kÃraïà jÅvità voropesiæ. Tassa me bhante Bhagavà accayaæ accayato patigaïhÃtu Ãyatiæ saævarÃyÃti.' 100. `Taggha tvaæ mahÃ-rÃja accayo accagamà yathÃ- bÃlaæ yathÃ-mÆÊhaæ yathÃ-akusalaæ, yaæ tvaæ pitaraæ dhammikaæ dhamma-rÃjÃnaæ jÅvità voropesi. Yato ca kho tvaæ mahÃ-rÃja accayaæ accayato disvà yathà dham- maæ paÂikarosi, tan\<*<5>*>/ te mayaæ patigaïhÃma. Vuddhi h' esà mahÃ-rÃja ariyassa vinaye, yo accayaæ accayato disvà yathà dhammaæ paÂikaroti Ãyatiæ saævaraæ ÃpajjatÅti.' 101. Evaæ vutte rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto Bhagavantaæ etad avoca: `Handa ca dÃni mayaæ bhante gacchÃma, bahu-kiccà mayaæ\<*<6>*>/ bahu-karaïÅyà ti.' `Yassa dÃni tvaæ mahÃ-rÃja kÃlaæ ma¤¤asÅti.' Atha kho rÃjà MÃgadho AjÃtasattu Vedehi-putto Bhaga- vato bhÃsitaæ abhinanditvà anumoditvà uÂÂhÃy' Ãsanà Bhagavantaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà pakkÃmi. 102. Atha kho Bhagavà acira-pakkantassa ra¤¤o MÃga- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Gr imasmà ca. 2 Bp Gr omit the repetition. 3 Bp nikujjitaæ. 4 Bp Gr bhante bhÃgavatÃ. 5 Bp Gr taæ. 6 Bp Gr omit. >/ #<[page 086]># %<86 SùMA¥¥A-PHALA-SUTTA. [D. ii. 102>% dhassa AjÃtasattu-Vedehi-puttassa\<*<1>*>/ bhikkhÆ Ãmantesi: "KhatÃyaæ bhikkhave rÃjÃ, upahatÃyaæ bhikkhave rÃjÃ. SacÃyaæ bhikkhave rÃjà pitaraæ dhammikaæ dhamma- rÃjÃnaæ jÅvità na\<*<2>*>/ voropessatha, imasmiæ yeva Ãsane\<*<3>*>/ virajaæ vÅta-malaæ dhamma-cakkhuæ uppajjissathÃti.' Idam avoca BhagavÃ, attamanà te bhikkhÆ Bhagavato bhÃsitaæ abhinandun ti. SùMA¥¥A-PHALA-SUTTAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp AjÃtasattussa. 2 Scdt Gr. omit. 3 Sct Ãyatane; Gr Ãsatena. >/ #<[page 087]># %< 87>% [iii. AmbaÂÂha Sutta.] 1.1. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà Kosa- lesu cÃrikaæ caramÃno mahatà bhikkhu-saæghena saddhiæ pa¤ca-mattehi bhikkhu-satehi yena IcchÃnaÇkalaæ\<*<1>*>/ nÃma KosalÃnaæ brÃhmaïa-gÃmo tad avasari. Tatra sudaæ Bhagavà IcchÃnaÇkale viharati IcchÃnaÇkala-vana-saï¬e. Tena kho pana samayena BrÃhmaïo PokkharasÃdi\<*<2>*>/ UkkaÂ- Âhaæ ajjhÃvasati sattussadaæ satiïakaÂÂhodakaæ sadha¤- ¤aæ rÃja-bhoggaæ\<*<3>*>/ ra¤¤Ã Pasenadi-kosalena dinnaæ\<*<4>*>/ rÃja- dÃyaæ\<*<5>*>/ brahma-deyyaæ. 2. Assosi kho BrÃhmaïo PokkharasÃdi: `Samaïo khalu bho Gotamo Sakya-putto Sakya-kulà pabbajito Kosalesu cÃrikaæ caramÃno mahatà bhikkhu-saæghena saddhiæ pa¤ca-mattehi bhikkhu-satehi IcchÃnaÇkalaæ anuppatto IcchÃnaÇkale viharati IcchÃnaÇkala-vana-saï¬e. Taæ kho pana bhavantaæ Gotamaæ evaæ kalyÃïo kittisaddo abbhuggato\<*<6>*>/: "Iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃ-sambud- dho vijjÃ-caraïa-sampanno sugato loka-vidÆ anuttaro purisa-damma-sÃrathi satthà deva-manussÃnaæ buddho bhagavÃ." So imaæ lokaæ {sadevakaæ} samÃrakaæ sabrah- makaæ sassamaïa-brÃhmaïiæ pajaæ {sadeva-manussaæ} sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedeti. So dhammaæ deseti Ãdi-kalyÃïaæ majjhe kalyÃïaæ pariyosÃna-kalyÃïaæ sÃt- thaæ\<*<7>*>/ savya¤janaæ, kevala-paripuïïaæ parisuddhaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp -galaæ for -kalaæ, throughout. 2 BB -sÃti (so SS occasionally and Fausboll at SN p. 112. 3 Sc bhogyaæ (as in iv. 2). 4 Sdmt dinna-. 5 Sc dÃyÃdaæ (as in iv. 1). 6 See D. ii. 40. 7 Bp satthaæ. >/ #<[page 088]># %<88 AMBAèèHA SUTTA. [D. iii. 1. 2>% brahmacariyaæ pakÃseti. SÃdhu kho pana tathÃ-rÆpÃnaæ arahataæ dassanaæ hotÅti.' 3. Tena kho pana samayena brÃhmaïassa PokkharasÃ- dissa AmbaÂÂho mÃïavo\<*<1>*>/ antevÃsÅ hoti ajjhÃyako manta- dharo tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ sanighaï¬u-keÂubhÃnaæ {sÃkkhara-ppabhedÃnaæ\<*<2>*>/} itihÃsa-pa¤camÃnaæ padako vey- yÃkaraïo lokÃyata-mahÃpurisa-lakkhaïesu anavayo anu¤- ¤Ãta-paÂi¤¤Ãto sake Ãcariyake tevijjake pÃvacane: `Yam ahaæ jÃnÃmi taæ tvaæ jÃnÃsi, yaæ tvaæ jÃnÃsi tam ahaæ jÃnÃmÅti.' 4. Atha kho brÃhmaïo PokkharasÃdi AmbaÂÂhaæ mÃïa- vaæ Ãmantesi: `Ayaæ tÃta AmbaÂÂha samaïo Gotamo Sakyaputto Sakya-kulà pabbajito Kosalesu cÃrikaæ cara- mÃno mahatà bhikkhu-saæghena saddhiæ pa¤ca-mattehi bhikkhu-satehi IcchÃnaÇkalaæ anuppatto IcchÃnaÇkale viharati IcchÃnaÇkala-vana-saï¬e. Taæ kho pana bha- vantaæ\<*<3>*>/ Gotamaæ evaæ kalyÃïo kittisaddo abbhuggato: "Iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃ-sambuddho" . . . pe . . . brahmacariyaæ pakÃseti. SÃdhu kho pana tathÃ-rÆpÃnaæ arahataæ dassanaæ hotÅti. Ehi tvaæ tÃta AmbaÂÂha yena samaïo Gotamo ten' {upasaækama}, upasaækamitvà samaïaæ Gotamaæ jÃnÃhi yadi và taæ bhavantaæ Gotamaæ tathà santaæ yeva saddo abbhuggato yadi và no tathÃ, yadi và so bhavaæ Gotamo tÃdiso yadi và na tÃdiso. Tathà mayaæ taæ bhavantaæ Gotamaæ vedissÃmÃti.' 5. `Yathà kathaæ panÃhaæ bho taæ bhavantaæ Gotamaæ jÃnissÃmi yadi và taæ bhavantaæ Gotamaæ tathà santaæ yeva saddo abbhuggato yadi và no tathÃ, yadi và so bhavaæ Gotamo tÃdiso yadi và na tÃdiso ti?' `ùgatÃni kho tÃta AmbaÂÂha amhÃkaæ mantesu dvat- tiæsa mahÃpurisa-lakkhaïÃni yehi samannÃgatassa mahÃ- purisassa dve gatiyo bhavanti ana¤¤Ã. Sace agÃraæ ajjhÃ- vasati rÃjà hoti cakkavatti dhammiko dhamma-rÃjà cÃtur- anto vijitÃvÅ janapadatthÃvariyappatto satta-ratana-sam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scd mÃnavo, so throughout. 2 Bp sakkhara-pabhedÃnaæ. 3 MSS. frequently bhagavantaæ. >/ #<[page 089]># %% annÃgato. Tass' imÃni satta ratanÃni bhavanti: seyya- thÅdaæ cakka-ratanaæ hatthi-ratanaæ assa-ratanaæ maïi- ratanaæ itthi-ratanaæ gahapati-ratanaæ pariïÃyaka- ratanaæ eva sattamaæ. Paro sahassaæ kho pan' assa puttà bhavanti sÆrà vÅraÇga-rÆpà parasenappamaddanÃ. So imaæ pathaviæ sÃgara-pariyantaæ adaï¬ena asatthena dhammena abhivijiya ajjhÃvasati. Sace kho pana agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajati arahaæ hoti sammÃ-sambuddho loke vivattacchaddo. Ahaæ kho pana tÃta AmbaÂÂha mantÃnaæ dÃtÃ, tvaæ mantÃnaæ paÂiggahetà ti.' 6. `Evaæ bho ti' kho AmbaÂÂho mÃïavo brÃhmaïassa PokkharasÃdissa paÂissutvÃ, uÂÂhÃy' Ãsanà brÃhmaïaæ PokkharasÃdiæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà vaÊavÃ- rathaæ Ãruyha sambahulehi mÃïavakehi saddhiæ yena IcchÃnaÇkala-vana-saï¬o tena pÃyÃsi. YÃvatikà yÃnassa bhÆmi yÃnena gantvà yÃnà paccorohitvà pattiko va ÃrÃmaæ pÃvisi. 7. Tena kho pana samayena sambahulà bhikkhÆ abbho- kase caÇkamanti. Atha kho AmbaÂÂho mÃïavo yena te bhikkhÆ ten' upasaækami, upasaækamitvà te bhikkhÆ etad avoca: `Kahaæ nu kho bho etarahi so bhavaæ Gotamo viharati? taæ hi mayaæ bhavantaæ Gotamaæ dassanÃya idh' upasaækantà ti.' 8. Atha kho tesaæ bhikkhÆnaæ etad ahosi: `Ayaæ kho AmbaÂÂho mÃïavo abhi¤¤Ãta-kola¤¤o c' eva abhi¤¤Ãtassa ca brÃhmaïassa PokkharasÃdissa antevÃsÅ. Agaru kho pana Bhagavato evarÆpehi kula-puttehi saddhiæ kathÃ- sallÃpo hotÅti.' Te AmbaÂÂhaæ mÃïavaæ etad avocuæ: `Eso AmbaÂÂha vihÃro saævuta-dvÃro, tena appa-saddo upasaækamitvà ataramÃno Ãlindaæ pavisitvà ukkÃsitvà aggalaæ ÃkoÂehi. Vivarissati te Bhagavà dvÃran ti.' 9. Atha kho AmbaÂÂho mÃïavo yena so vihÃro saæ- vuta-dvÃro tena appa-saddo upasaækamitvà ataramÃno Ãlindaæ pavisitvà ukkÃsitvà aggalaæ ÃkoÂesi. Vivari Bhagavà dvÃraæ, pÃvisi AmbaÂÂho mÃïavo. MÃïavakà pi pavisitvà Bhagavatà saddhiæ sammodiæsu sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdiæsu. Am- baÂÂho pana mÃïavo caÇkamanto pi nisinnena Bhagavatà \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 090]># %<90 AMBAèèHA SUTTA. [D. iii. 1. 9>% ka¤ci ka¤ci\<*<1>*>/ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃreti, Âhito pi nisinnena Bhagavatà ka¤ci ka¤ci kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃreti. 10. Atha kho Bhagavà AmbaÂÂha-mÃïavaæ etad avoca: `Evaæ nu kho te\<*<2>*>/ AmbaÂÂha brÃhmaïehi vuddhehi mahal- lakehi Ãcariya-pÃcariyehi saddhiæ kathÃ-sallÃpo hoti yatha- yidaæ\<*<3>*>/ caraæ tiÂÂhaæ nisinnena mayà ka¤ci ka¤ci kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃresÅti?' `No h' idaæ bho Gotama. Gacchanto và hi bho Gotama gacchantena brÃhmaïo brÃhmaïena saddhiæ sallapituæ arahati, Âhito và hi bho {Gotama} Âhitena brÃhmaïo brÃhma- ïena saddhiæ sallapituæ arahati, nisinno và hi bho Gotama nisinnena brÃhmaïo brÃhmaïena saddhiæ sallapituæ arahati, sayÃno và hi bho Gotama sayÃnena brÃhmaïo brÃhmaïena saddhiæ sallapituæ arahati. Ye ca kho te bho Gotama muï¬akà samaïakà ibbhÃ\<*<4>*>/ kiïhÃ\<*<5>*>/ bandhu- pÃdÃpaccà tehi pi me saddhiæ evaæ kathÃ-sallÃpo hoti yathariva bhotà GotamenÃti.' 11. `Atthikavato kho pana te AmbaÂÂha idh' Ãgamanaæ ahosi, yÃy' eva kho pan' atthÃya\<*<7>*>/ ÃgaccheyyÃtho\<*<7>*>/ taæ eva atthaæ sÃdhukam manasikareyyÃtho.\<*<8>*>/ Avusitavà yeva kho pana AmbaÂÂho mÃïavo, vusitavÃ-mÃnÅ\<*<9>*>/ kim a¤¤atra avusitattà ti.' 12. Atha kho AmbaÂÂho mÃïavo Bhagavatà avusita\<*<10>*>/- vÃdena vuccamÃno kupito anattamano,\<*<11>*>/ Bhagavantaæ yeva khuæsento\<*<12>*>/ Bhagavantaæ yeva vambhento\<*<13>*>/ Bhagavantaæ yeva upavadamÃno: `Samaïo ca me bho Gotamo pÃpiko bhavissatÅti' Bhagavantaæ etad avoca: `Caï¬Ã bho Gotama Sakya-jÃti, pharusà bho Gotama Sakya-jÃti, lahusà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp here and below ki¤ci ki¤ci. 2 Scd omit kho; Bp omits te. 3 Sc Bp yathÃyidam. 4 Sc imbhÃ. 5 Sc kinhÃ; Bp kaïhà (see iii. 2. 5). 7-7 Sct Ãgaccheyyata tame; Sm Bp ÃgaccheyyÃtha. 8 Sc -eyyatothÃ; St -eyyatho; Bp -eyyÃtha. See Ed. Muller, p. 110. 9 Scmt vusitavÃtamÃni; Sm vusitavatamÃnÅ; Bp vusitamÃniti. 10 Sc repeats. 11 Sc repeats kup- anatt-. 12 Bp khuÇsanto. 13 Bp vambhanto. >/ #<[page 091]># %% bho Gotama Sakya-jÃti, rabhasÃ\<*<1>*>/ bho Gotama Sakya-jÃti. Ibbhà santà ibbhà samÃnà na brÃhmaïe sakkaronti na brÃhmaïe garukaronti\<*<2>*>/ na brÃhmaïe {mÃnenti} na brÃhmaïe pÆjenti na brÃhmaïe apacÃyanti. Tayidaæ bho Gotama {na cchannaæ} tayidaæ {na ppatirÆpaæ} yadime Sakyà ibbhà santà ibbhà samÃnà na brÃhmaïe sakkaronti na brÃhmaïe garukaronti na brÃhmaïe mÃnenti na brÃhmaïe pÆjenti na brÃhmaïe apacÃyantÅti.' Iti ha AmbaÂÂho mÃïavo idaæ paÂhamaæ Sakkesu ibbha-vÃdaæ nipÃtesi. 13. `Kim pana te AmbaÂÂha Sakyà aparaddhun ti?' `Ekaæ idÃhaæ bho Gotama samayaæ Ãcariyassa brÃhmaïassa PokkharasÃtissa kenacid eva karaïÅyena {Kapilavatthuæ} agamÃsiæ,\<*<3>*>/ yena SakkÃnaæ santhÃ- gÃraæ\<*<4>*>/ ten' upasaækamiæ. Tena kho pana sama- yena sambahulà Sakyà c' eva SakyÃ-kumÃrà ca san- thÃgÃre uccesu Ãsanesu nisinnà honti a¤¤ama¤¤aæ aÇguli-patodakena\<*<5>*>/ sa¤jagghantà saÇkÅÊantÃ, a¤¤adatthu mamaæ yeva ma¤¤e va anojagghantÃ,\<*<6>*>/ na maæ koci Ãsanena pi nimantesi. Tayidaæ bho Gotama {na cchannaæ} tayidaæ {na ppaÂirÆpaæ} yad ime Sakyà ibbhà santà ibbhà samÃnà na brÃhmaïe sakkaronti na brÃhmaïe garukaronti na brÃhmaïe mÃnenti na brÃhmaïe pÆjenti na brÃhmaïe apacÃyantÅti.' Iti ha AmbaÂÂho mÃïavo idaæ dutiyaæ Sakkesu ibbha-vÃdam nipÃtesi. 14. `LaÂukikÃ\<*<7>*>/ pi kho AmbaÂÂha sakuïikà sake kulÃvake kÃmalÃpinÅ hoti. Sakaæ kho pan' etaæ AmbaÂÂha SakyÃ- naæ yad idaæ Kapilavatthuæ, na arahati\<*<8>*>/ yasmà AmbaÂÂho imÃya appamattÃya\<*<9>*>/ abhisajjitun ti.' 15. `CattÃro 'me bho Gotama vaïïÃ, khattiyà brÃhmaïà vessà suddÃ. Imesaæ hi bho Gotama {catunnaæ} vaïïÃnaæ tayo vaïïà khattiyà ca vessà ca suddà ca a¤¤adatthu brÃhmaïass' eva paricÃrakà sampajjanti. Tayidaæ bho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sct rahasÃ; Bp bhassÃ. 2 Bp garuækaronti twice. 3 Bp agamÃsi. 4 Bp sandhÃgÃraæ. 5 Bp patodakehi. 6 Bp anujagghantÃ. 7 St lavukikÃ; Bp leÂukikÃ; Sc laÂukÃkikÃ. 8 Scmt Bp arahatÃ. 9 Scdt appattÃya. >/ #<[page 092]># %<92 AMBAèèHA SUTTA. [D. iii. 1. 15>% Gotama nacchannaæ tayidaæ {na ppatirÆpaæ} yad ime Sakyà ibbhà santà ibbhà samÃnà na brÃhmaïe sakkaronti na brÃhmaïe garukaronti na brÃhmaïe mÃnenti na brÃhmaïe pÆjenti na brÃhmaïe apacÃyantÅti.' Iti ha AmbaÂÂho mÃïavo idaæ tatiyaæ Sakkesu ibbha-vÃdaæ nipÃtesi. 16. Atha kho Bhagavato etad ahosi: `AtibÃÊhaæ kho ayaæ AmbaÂÂho mÃïavo Sakkesu\<*<1>*>/ ibbha-vÃdena nim- madeti.\<*<2>*>/ Yan nÆnÃhaæ gottaæ puccheyyan ti.' Atha Kho Bhagavà AmbaÂÂhaæ mÃïavaæ etad avoca: `Kathaæ- gotto 'si AmbaÂÂhÃti?' `KaïhÃyano 'haæ asmi bho GotamÃti.' {`PorÃïaæ} kho pana te AmbaÂÂha mÃtÃpettikaæ nÃma- gottaæ anussarato\<*<3>*>/ ayya-puttà Sakyà bhavanti, dÃsi-putto tvaæ asi SakyÃnaæ. Sakyà kho pan' AmbaÂÂha rÃjÃnaæ OkkÃkaæ pitÃmahaæ dahanti.\<*<4>*>/ BhÆta-pubbaæ AmbaÂÂha rÃjà OkkÃko yà sà mahesÅ piyà manÃpà tassà puttassa rajjaæ pariïÃmetukÃmo jeÂÂha-kumÃre raÂÂhasmà pabbÃ- jesi, OkkÃmukhaæ\<*<5>*>/ Karaï¬uæ\<*<6>*>/ HatthinÅyaæ\<*<7>*>/ SÅnipuraæ.\<*<7>*>/ Te raÂÂhasmà pabbÃjità yattha Himavanta-passe pokkha- raïiyà tÅre mahà sÃka-saï¬o\<*<8>*>/ tattha vÃsaæ kappesuæ. Te jÃti-sambheda-bhayà sakÃhi bhaginÅhi saddhiæ {saævÃ- saæ} kappesuæ. `Atha kho AmbaÂÂha rÃjà OkkÃko amacce pÃrisajje Ãmantesi: "Kahaæ nu kho bho etarahi kumÃrà samman- tÅti?" "`Atthi deva Himavanta-passe pokkharaïiyà tÅre mahà sÃka-saï¬o\<*<8>*>/ tatth' etarahi kumÃrà sammanti. Te jÃti- sambheda-bhayà sakÃhi bhaginÅhi saddhiæ {saævÃsaæ} kappentÅti." `Atha kho AmbaÂÂha rÃjà OkkÃko udÃnaæ udÃnesi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Sakyesu. 2 Scm nimmÃddeti; Bp nimpÃdeti nipÃtesi. 3 Sct assarato; Bp anussÃrato. 4 SS dissanti. 5 Bp UkkÃmukhaæ. 6 Bp Karakaï¬aæ. 7 Sc HatthinisiyÃsÅnipuran; Sm HatthiniyÃsÅnÅpuraæ; Sdt HatthiniyÃsinipuraæ; Bp HatthinikÃsinisÆraæ. 8 Bp sÃkavana-saï¬o (twice). >/ #<[page 093]># %% "Sakyà vata bho kumÃrÃ, parama-sakyà vata bho kumÃrà ti." `Tadagge kho pana\<*<1>*>/ AmbaÂÂha Sakyà pa¤¤Ãyanti. So va SakyÃnaæ\<*<2>*>/ pubba-puriso. Ra¤¤o kho pana AmbaÂÂha OkkÃkassa Disà nÃma\<*<3>*>/ dÃsÅ ahosi. Sà kaïhaæ\<*<4>*>/ janesi. JÃto Kaïho paccÃbhÃsi\<*<5>*>/: "Dhopetha\<*<6>*>/ maæ amma, nahÃ- petha maæ amma, imasmà maæ amma asucismà parimo- cetha,\<*<7>*>/ atthÃya vo bhavissÃmÅti." Yathà kho pana Am- baÂÂha etarahi manussà pisÃce\<*<8>*>/ pisÃcà ti sa¤jÃnanti, evam eva kho AmbaÂÂha tena samayena manussà pisÃce pi\<*<9>*>/ Kaïhà ti sa¤jÃnanti. Te evam Ãhaæsu: "Ayaæ sa¤- jÃto\<*<10>*>/ paccÃbhÃsi.\<*<11>*>/ Kaïho jÃto pisÃco jÃto ti." Tadagge\<*<12>*>/ kho pana AmbaÂÂha KaïhÃyanà pa¤¤Ãyanti. So ca Kaï- hÃyanÃnaæ pubba-puriso. Iti kho te AmbaÂÂha porÃïaæ mÃtÃpettikaæ nÃma-gottaæ anussarato ayya-puttà Sakyà bhavanti, dÃsi-putto tvam asi SakyÃnan ti.' 17. Evaæ vutte te\<*<13>*>/ mÃïavakà Bhagavantaæ etadavocuæ: `Mà bhavaæ Gotama AmbaÂÂhaæ mÃïavaæ atibÃÊhaæ dÃsi-putta-vÃdena nimmÃdesi, sujÃto ca bho Gotama Am- baÂÂho mÃïavo, kula-putto ca AmbaÂÂho mÃïavo, bahus- sutoca AmbaÂÂho mÃïavo, kalyÃïa-vÃkkaraïo\<*<14>*>/ ca AmbaÂÂho mÃïavo, paï¬ito ca AmbaÂÂho mÃïavo, pahoti ca AmbaÂÂho mÃïavo bhotÃ\<*<15>*>/ Gotamena saddhiæ asmiæ vacane pati- mantetun\<*<16>*>/ ti.' 18. Atha kho Bhagavà te mÃïavake etad avoca: `Sace kho tumhÃkaæ mÃïavakÃ\<*<17>*>/ evaæ hoti, "DujjÃto ca Am- baÂÂho mÃïavo, akula\<*<18>*>/-putto ca AmbaÂÂho mÃïÃvo, appas- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd Bp pan' (always). 2 Bp so ca nesaæ(as in Sum.). 3 Sc Scmt nÃmasÃ. 4 Bp adds nÃma. 5 Sc paccabhÃsi; Bp paccÃkÃsi. 6 Sd posetha; Bp dhovatha. 7 St parimoca. 8 Sd Bp pisÃce disvÃ. 9 Bp omits pi. 10 Bp jÃto. 11 Sc paccayÃbhÃsi; Bp paccÃkÃsi. 12 Sct etadagge. 13 Bp Sc omit te. 14 Bp vakkaraïo here and below. 15 Scmt Bp bho; Sd go (but see 19). 16 Bp paÂi- (twice). 17 Bp mÃïavakÃnaæ. 18 Sd Bp akusala. >/ #<[page 094]># %<94 AMBAèèHA SUTTA. [D. iii. 1. 18>% suto ca AmbaÂÂho mÃïavo, akalyÃïa-vÃkkaraïo ca AmbaÂÂho mÃïavo, duppa¤¤o ca AmbaÂÂho mÃïavo, na ca pahoti AmbaÂÂho mÃïavo samaïena Gotamena saddhiæ asmiæ vacane patimantetun ti," tiÂÂhatu AmbaÂÂho mÃïavo, tumhe mayà saddhiæ asmiæ vacane mantavho.\<*<1>*>/ Sace pana tumhÃkaæ mÃïavakÃ\<*<2>*>/ evaæ hoti: "SujÃto ca AmbaÂÂho mÃïavo, kula-putto ca AmbaÂÂho mÃïavo, bahussuto ca AmbaÂÂho mÃïavo, kalyÃïa-vÃkkaraïo ca AmbaÂÂho mÃïavo, paï¬ito ca AmbaÂÂho mÃïavo, pahoti ca AmbaÂÂho mÃïavo samaïena Gotamena saddhiæ vacane patimante- tun ti," tiÂÂhatha\<*<3>*>/ tumhe, AmbaÂÂho mÃïavo mayà saddhiæ mantetÆti.'\<*<4>*>/ 19. `SujÃto ca bho Gotama AmbaÂÂho mÃïavo, {kula- putto} ca AmbaÂÂho mÃïavo, bahussuto ca AmbaÂÂho mÃïavo, kalyÃïa-vÃkkaraïo ca AmbaÂÂho mÃïavo, paï¬ito ca AmbaÂÂho mÃïavo, pahoti ca AmbaÂÂho mÃïavo sama- ïena\<*<5>*>/ Gotamena saddhiæ asmiæ vacane patimantetuæ. TuïhÅ mayaæ bhavissÃma. AmbaÂÂho mÃïavo bhotÃ\<*<6>*>/ Gotamena saddhiæ asmiæ vacane patimantetÆti.' 20. Atha kho Bhagavà AmbaÂÂhaæ mÃïavaæ etad avoca: `Ayaæ kho pana te AmbaÂÂha sahadhammiko pa¤ho Ãgacchati, akÃmà vyÃkÃtabbo. Sace na\<*<7>*>/ vyÃkaris- sasi a¤¤ena và a¤¤aæ paÂicarissasi, tuïhi và bhavissasi, pakkamissasi vÃ, etth' eva te sattadhÃ\<*<8>*>/ muddhà phalissati. Taæ kim ma¤¤asi AmbaÂÂha? Kin ti te sutaæ brÃhma- ïÃnam vuddhÃnaæ mahallakÃnaæ Ãcariya-pÃcariyÃnaæ bhÃsamÃnÃnaæ, kuto pabhutikà KaïhÃyanÃ, ko ca KaïhÃ- yanÃnaæ pubba-puriso ti?' Evaæ vutte AmbaÂÂho mÃïavo tuïhÅ ahosi. Dutiyam pi kho Bhagavà AmbaÂÂhaæ mÃïavaæ etad avoca: `Taæ kim ma¤¤asi AmbaÂÂha? Kin ti te sutaæ brÃhmaïÃnam vuddhÃnaæ mahallakÃnaæ . . . pe . . . ko ca KaïhÃya- \<-------------------------------------------------------------------------- 1-1 Scm mantabbo St mantabhe, and omit asmiæ vacane; Sd mantamho (see iv. 18). 2 Bp mÃïavakÃnaæ. 3 Sct tiÂÂhapetha. 4 Bp paÂimantetÆti. 5 Bp bhotÃ. 6 Sc bho (as before, 17). 7 Sct pana; Bp tvaæ na. 8 Sd Bp omit te s-. >/ #<[page 095]># %% nÃnaæ pubba-puriso ti?' Dutiyam pi kho AmbaÂÂho mÃïavo tuïhÅ ahosi. Atha kho Bhagavà AmbaÂÂhaæ mÃïavaæ etad avoca: `VyÃkarohi idÃni AmbaÂÂha, na dÃnite tuïhÅ-bhÃvassa kÃlo. Yo kho AmbaÂÂha TathÃgatena yÃva tatiyakaæ\<*<1>*>/ saha- dhammikaæ pa¤haæ puÂÂho na vyÃkaroti, etth' ev' assa sattadhà muddhà phalissatÅti.' 21. Tena kho pana samayena vajirapÃïÅ yakkho mahan- taæ ayo-kÆÂaæ ÃdÃya Ãdittaæ sampajjalitaæ {sajoti-bhÆtaæ} AmbaÂÂhassa mÃïavassa upari vehÃsaÂÂhito\<*<2>*>/ hoti: `SacÃ- yaæ AmbaÂÂho mÃïavo Bhagavatà yÃva tatiyakaæ saha- dhammikaæ pa¤haæ puÂÂho na vyÃkarissati etth' ev' assa sattadhà muddhaæ phÃlessÃmÅti.' Taæ kho pana vajira- pÃïiæ yakkhaæ Bhagavà c' eva passati AmbaÂÂho ca mÃïavo. Atha kho AmbaÂÂho mÃïavo taæ disvà bhÅto saæviggo loma-haÂÂha-jÃto Bhagavantaæ yeva tÃïaæ gavesÅ Bhagavantaæ yevaleïaæ gavesÅ Bhagavantaæ yeva saraïaæ gavesÅ upanisÅditvà Bhagavantaæ etad avoca: `Kiæ etaæ bhavaæ {Gotamo} Ãha? Puna bhavaæ Gotamo brÆmetÆti.'\<*<3>*>/ `Taæ kiæ ma¤¤asi AmbaÂÂha? Kin ti te sutaæ brÃh- maïÃnaæ vuddhÃnaæ mahallakÃnaæ Ãcariya-pÃcariyÃnaæ bhÃsamÃnÃnaæ, kuto-pabhutikà KaïhÃyanÃ, ko ca Kaï- hayanÃnaæ pubba-puriso ti?' `Evam eva me\<*<4>*>/ bho Gotama sutaæ yath' eva bhavaæ\<*<5>*>/ Gotamo Ãha, tato-pabhutikà KaïhÃyanÃ, so ca KaïhÃyanÃ- naæ pubba-puriso ti.' 22. Evaæ vutte mÃïavakà unnÃdino uccÃ-saddà mahÃ- saddà ahesuæ: `DujjÃto kira bho AmbaÂÂho mÃïavo, akula-putto kira bho AmbaÂÂho {mÃïavo}, dÃsi-putto kira bho AmbaÂÂho mÃïavo SakyÃnaæ, ayya-puttà kira bho AmbaÂÂhassa mÃïavassa Sakyà bhavanti. Dhamma-vÃdiæ yeva kira mayaæ samaïaæ Gotamaæ apasÃdetabbaæ\<*<6>*>/ ama¤¤imhÃti.' 23. Atha kho Bhagavato etad ahosi: `AtibÃÊhaæ kho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp tatiyaæ (twice). 2 Bp vehÃse dhito. 3 Bp bravitu ti. 4 Sdt Bp omit me. 5 Scm bho. 6 Bp apasÃretabbaæ. >/ #<[page 096]># %<96 AMBAèèHA SUTTA. [D. iii. 1. 23>% ime mÃïavakà AmbaÂÂhaæ mÃïavaæ dÃsi-putta-vÃdena nimmÃdenti, yan nÆnÃham parimoceyyan ti.' Atha kho Bhagavà te mÃïavake etad avoca: `Mà kho tumhe mÃïa- vakà AmbaÂÂhaæ mÃïavaæ atibÃÊhaæ dÃsi-putta-vÃdena nimmÃdetha. UÊÃro so Kaïho isi\<*<1>*>/ ahosi. So dakkhiïaæ janapadaæ gantvÃ, brahme mante adhiyitvà rÃjÃnaæ OkkÃ- kaæ\<*<2>*>/ upasaækamitvà KhuddarÆpiæ\<*<3>*>/ dhÅtaraæ yÃci. Tassa rÃjà OkkÃko "ko {n'eva} rem' ayaæ\<*<4>*>/ dÃsi-putto samÃno Khud- darÆpiæ dhÅtaraæ yÃcatÅti" kupito anattamano khurap- paæ sannayhi.\<*<5>*>/ So taæ khurappaæ n' eva asakkhi mu¤ci- tuæ no paÂisaæharituæ. Atha kho mÃïavakà amaccà pÃrisajjà Kaïhaæ isiæ upasaækamitvà etad avocuæ: "`Sotthi bhadante hotu ra¤¤o, sotthi bhadante hotu ra¤¤o ti." "`Sotthi bhavissati ra¤¤o api ca rÃjà yadi adho khurap- paæ mu¤cissati, yÃvatà ra¤¤o vijitaæ ettÃvatà paÂhaviæ udrÅyissatÅti." "`Sotthi bhadante hotu ra¤¤o, sotthi janapadassÃti." "`Sotthi bhavissati ra¤¤o sotthi janapadassa, api ca rÃjà yadi uddhaæ khurappaæ mu¤cissati, yÃvatà ra¤¤o vijitaæ ettÃvatà satta vassÃni devo na vassissatÅti." "`Sotthi bhadante hotu ra¤¤o, sotthi janapadassa, devo ca vassatÆti." "`Sotthi bhavissati ra¤¤o, sotthi janapadassa, devo ca vassissati, api ca rÃjà jeÂÂha-kumÃre khurappaæ paÂiÂÂhÃ- petu, sotthi kumÃro pallomo bhavissatÅti." `Atha kho mÃïavakà amaccà {OkkÃkassa} Ãrocesuæ: "OkkÃko jeÂÂha-kumÃre khurappaæ patiÂÂhÃpetu, sotthi kumÃro pallomo bhavissatÅti." Atha kho rÃjà OkkÃko jeÂÂha- kumÃre khurappaæ patiÂÂhÃpesi, sotthi kumÃro pallomo sambhavi. Atha kho tassa rÃjà OkkÃko bhÅto\<*<6>*>/ brahma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sc itthi. 2 Bp adds upasaækami. 3 Sct the third time MuddarÆpiæ; Sd thrice MuddarÆpaæ; Bp thrice Maddarupi. 4 Bp ko nevaæ re ayaæ; Sd mayhaæ. 5 Sd sannayihi; St Bp sannahi. 6 Bp adds saæviggo loma-hÃttha-jÃto. >/ #<[page 097]># %% daï¬ena tajjito KhuddarÆpiæ dhÅtaraæ adÃsi. Mà kho tumhe mÃïavakà {AmbaÂÂhaæ} mÃïavaæ atibÃÊhaæ dÃsi- putta-vÃdena nimmÃdetha. UÊÃro so Kaïho isi ahosÅti.' 24. Atha kho Bhagavà AmbaÂÂhaæ mÃïavaæ Ãmantesi: `Taæ kim ma¤¤asi AmbaÂÂha? Idha khattiya-kumÃro brÃhmaïa-ka¤¤Ãya saddhiæ saævÃsaæ kappeyya. Tesaæ saævÃsam anvÃya putto jÃyetha. Yo so khattiya-kumÃrena brÃhmaïa-ka¤¤Ãya putto uppanno api nu so labhetha brÃh- maïesu Ãsanaæ và udakaæ và ti?' `{Labhetha} bho Gotama.' `Api nu naæ brÃhmaïà {bhojeyyuæ} saddhe và thÃlipÃke và ya¤¤e và pÃhuïe và ti?' "Bhojeyyuæ bho Gotama.' `Api nu naæ brÃhmaïà mante vÃceyyuæ và no và ti?'\<*<1>*>/ `VÃceyyuæ bho Gotama.' `Api nu 'ssa itthÅsu ÃvaÂaæ và assa anÃvaÂaæ và ti?' `AnÃvaÂaæ hi' ssa bho Gotama.' `Api nu naæ khattiyà khattiyÃbhisekena abhisi¤ceyyun ti?' `No h' etaæ\<*<2>*>/ bho Gotama.' `Taæ kissa hetu?' `MÃtito hi bho Gotama anuppanno\<*<3>*>/ ti.' 25. `Taæ kim ma¤¤asi AmbaÂÂha? Idha brÃhmaïa- kumÃro khattiya-ka¤¤Ãya saddhiæ saævÃsaæ kappeyya. Tesaæ saævÃsaæ anvÃya putto jÃyetha. Yo so brÃhmaïa- kumÃrena khattiya-ka¤¤Ãya putto uppanno api nu so labhetha brÃhmaïesu Ãsanaæ và udakaæ và ti?' `Labhetha bho Gotama.' `Api nu naæ brÃhmaïà bhojeyyuæ saddhe và thÃlipÃke và ya¤¤e và pÃhuïe và ti?' `Bhojeyyuæ bho Gotama.' `Api nu naæ brÃhmaïà mante vÃceyyuæ và no và ti?' `VÃceyyuæ bho Gotama.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp và ti n' evÃti (but see 27). 2 Bp no hi, and below no h' idaæ. 3 Sdm anuppannÃ; Bp anupasampanno (here and in 25). >/ #<[page 098]># %<98 AMBAèèHA SUTTA. [D. iii. 1. 25>% `Api nu 'ssa itthÅsu ÃvaÂaæ và assa anÃvaÂaæ và ti?' `AnÃvaÂaæ hi 'ssa bho Gotama.' `Api nu khattiyà khattiyÃbhisekena abhisi¤ceyyunti?' `No h' etaæ bho Gotama.' `Taæ kissa hetu?' `Pitito hi bho Gotama anuppanno ti.' 26. `Iti kho AmbaÂÂha itthiyà vÃ\<*<1>*>/ itthiæ karitvà purisena và purisaæ karitvà khattiyà va seÂÂhà hÅnà brÃhmaïÃ. Taæ kim ma¤¤asi AmbaÂÂha? Idha brÃh- maïà brÃhmaïaæ kismicid\<*<2>*>/ eva pakaraïe khura-muï¬aæ karitvà assa-puÂena\<*<3>*>/ vadhitvà raÂÂhà và nagarà và pab- bÃjeyyuæ. Api nu so labhetha brÃhmaïesu Ãsanaæ và udakaæ và ti?' `No h' idaæ bho Gotama.' `Api nu naæ brÃhmaïà bhojeyyuæ saddhe và thÃlipÃke và ya¤¤e và pÃhuïe và ti?' `No h' idaæ bho Gotama.' Api nu naæ brÃhmaïà mante vÃceyyuæ và no và ti?' `No h' idaæ bho Gotama.' `Api nu 'ssa itthÅsu ÃvaÂaæ và assa anÃvaÂaæ và ti?' `ùvaÂaæ hi 'ssa bho Gotama.' 27. `Taæ kim ma¤¤asi AmbaÂÂha? Idha khattiyà khattiyaæ kismicid eva pakaraïe khura-muï¬aæ karitvà assa-puÂena vadhitvà raÂÂhà và nagarà và pabbÃjeyyuæ. Api nu so {labhetha} brÃhmaïesu Ãsanaæ và udakaæ và ti?' `{Labhetha} bho Gotama.' `Api nu naæ brÃhmaïà bhojeyyuæ saddhe và thÃlipÃke và ya¤¤e và pÃhuïe và ti?' `Bhojeyyuæ bho Gotama.' `Api nu naæ brÃhmaïà mante vÃceyyuæ và no và ti?' `VÃceyyuæ bho Gotama.' `Api nu 'ssa itthÅsu ÃvaÂaæ và assa anÃvaÂaæ và ti?' `{AnÃvaÂaæ} hi 'ssa bho Gotama.' `EttÃvatà kho AmbaÂÂha khattiyo parama-nihÅnataæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS omit vÃ. 2 St kismi¤cid; Scm kismÅcid (and so each in 27). 3 See A. iv. 242. 3. >/ #<[page 099]># %% patto hoti yad eva naæ khattiyà khura-muï¬aæ karitvà assa-puÂena vadhitvà raÂÂhà và nagarà và pabbÃjenti. Iti kho AmbaÂÂha yadà pi khattiyo parama-nihÅna- taæ patto hoti tadà pi khattiyà va seÂÂhà hÅnà brÃhmaïÃ. 28. `Brahmunà pi esà AmbaÂÂha {SanaækumÃreïa}\<*<1>*>/ gÃthà bhÃsitÃ: Khattiyo seÂÂho jane tasmiæ ye\<*<2>*>/ gotta-paÂisÃrino. {VijjÃ-caraïa}-sampanno so seÂÂho deva-mÃnuse ti. Sà kho pan' esà AmbaÂÂha brahmunà Sanaæ-kumÃrena gÃthà sugÅtà na duggÅtà subhÃsità na dubbhÃsità attha- saæhitÃna\<*<3>*>/ anattha-saæhità anumatà mayà pi.\<*<4>*>/ Aham pi AmbaÂÂha evaæ vadÃmi: Khattiyo seÂÂho {jane tasmiæ} ye\<*<5>*>/ gotta-paÂisÃrino {VijjÃ-caraïa}-sampanno so seÂÂho deva-mÃnuse ti.' BhÃïavÃraæ PaÂhamaæ. 2.1. `Katamaæ pana taæ bho Gotama {caraïaæ}, kata- mÃ\<*<6>*>/ sà vijjà ti?' `Na kho AmbaÂÂha anuttarÃya vijjÃ-caraïa-sampadÃya jÃti-vÃdo và vuccati, gotta-vÃdo và vuccati, mÃna-vÃdo vÃ\<*<7>*>/ vuccati: "Arahasi và maæ tvaæ na và maæ tvaæ arahasÅti." Yattha kho AmbaÂÂha ÃvÃho và hoti vivÃho và hoti ÃvÃha-{vivÃho} và hoti etth' etaæ vuccati jÃti-vÃdo iti pi, gotta-vÃdo iti pi, mÃna-vÃdo iti pi: "Arahasi và maæ tvaæ na và maæ tvaæ arahasÅti." Ye hi keci AmbaÂÂha jÃti-vÃda-vinibandhà và gotta-vÃda-vinibandhà và mÃna-vÃda-vinibandhà và ÃvÃha-vivÃha-vinibandhà vÃ, Ãrakà te anuttarÃya vijjÃ-caraïa-sampadÃya. PahÃya kho AmbaÂÂha jÃti-vÃda-vinibandha¤ ca gotta-vÃda- vinibandha¤ ca mÃna-vÃda-vinibandha¤ ca ÃvÃha-vivÃha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Sena-. 2 Sct yo. 3 Sd no. 4 Bp omits pi. This 28 recurs so far at M. I. 358, and the verse at S. vi. 2. 1; xxi. 11. 5 Sc yo. 6 Bp adds ca pana (see ii. 2). 7 Smt omit these vÃ' s. >/ #<[page 100]># %<100 AMBAèèHA SUTTA. [D. iii. 2. 1>% vinibandha¤ ca anuttarÃya vijjÃ-caraïa-sampadÃya sacchi- kiriyà hotÅti.' 2. `Katamaæ pana taæ bho Gotama caraïaæ, katamÃ\<*<1>*>/ sà vijjà ti?' `Idha AmbaÂÂha TathÃgato loke uppajjati arahaæ sam- mÃsambuddho . . . pe . . . [yathà {SÃma¤¤a-phalaæ} evaæ vitthÃretabbaæ] . . . evaæ kho AmbaÂÂha bhikkhu sÅla- sampanno hoti.'\<*<2>*>/ ` . . . pe\<*<3>*>/ . . . paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati. Idam pi 'ssa hoti caraïasmiæ.'\<*<4>*>/ . . . pe\<*<5>*>/ . . . catut- thajjhÃnaæ upasampajja viharati. Idam pi 'ssa hoti caraïasmiæ. Idaæ kho taæ AmbaÂÂha caraïaæ. ` . . . pe\<*<6>*>/ . . . ¤Ãïa-dassanÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti . . . pe\<*<7>*>/ . . . Idam pi 'ssa hoti vijjÃya . . . pe\<*<8>*>/ . . . nÃparaæ itthattÃyÃti pajÃnÃti. Idam pi 'ssa hoti vijjÃya. Ayaæ kho sà AmbaÂÂha vijjÃ. `Ayaæ vuccati AmbaÂÂha bhikkhu\<*<9>*>/ vijjÃ-sampanno iti pi caraïa-sampanno iti pi vijjÃ-caraïa-sampanno iti pi.\<*<9>*>/ ImÃya ca AmbaÂÂha\<*<10>*>/ vijjÃ-caraïa-sampadÃya a¤¤Ã vijja- sampadà caraïa-sampadà uttaritarà và païÅtatarà và n' atthi. 3. `ImÃya kho AmbaÂÂha anuttarÃya vijjÃ-caraïa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp adds ca (see last ). 2 D. ii. 40-63. 3 D. ii. 64-75, but possibly only the passage at D. ii. 75 beginning so vivicc' eva is meant. 4 Sd sÅlasmiæ (but see Sum.). 5 D. ii. 77-81, but possibly only the description of the JhÃnas in the first lines of D. ii. 77, 79, 81, is to be repeated here. 6 Only Sm has this pe. 7 D. ii. 83. 8 D. ii. 84-98, but possibly only 85, 87, 89, 91, 93, 95, 97. 9-9 SS vijjÃ-caraïa-sampanno iti pi caraïa-sampanno iti pi. 10 Bp vijjÃ-sampadÃya ca caraïa-sampadÃya ca a¤¤Ã vijjÃ-sampadà ca caraïa-sampada ca. It is this imitation of the closing phrase of D. ii. 98 Which makes us think that the Whole of D. ii. 40-98 is meant to be repeated here with the necessary changes. >/ #<[page 101]># %% sampadÃya cattÃri apÃya-mukhÃni bhavanti. KatamÃni cattÃri? Idha AmbaÂÂha ekacco samaïo và brÃhmaïo và imaæ yeva anuttaraæ vijjÃ-caraïa-sampadaæ anabhi- sambhuïamÃno khÃri-vividham\<*<1>*>/ ÃdÃya ara¤¤e vanam\<*<2>*>/ ajjhogÃhati\<*<3>*>/ "pavatta-phala-bhojano {bhavissÃmÅti}." So a¤¤adatthu vijjÃ-caraïa-sampannass' eva paricÃrako\<*<4>*>/ sampajjati. ImÃya kho AmbaÂÂha anuttarÃya vijja-caraïa- sampadÃya idaæ pathamaæ apÃya-mukhaæ bhavati. `Puna ca paraæ AmbaÂÂha idh' ekacco samaïo và brÃh- maïo và ima¤ ca anuttaraæ vijjÃ-caraïa-sampadaæ anabhisambhuïamÃno, pavattaphala-bhojanata¤ ca anabhi- sambhuïamÃno, kuddÃla-{piÂakaæ}\<*<5>*>/ ÃdÃya ara¤¤e vanam\<*<6>*>/ ajjhogÃhati "kandamÆlaphala-bhojano bhavissÃmÅti." So a¤¤adatthu vijjÃ-caraïa-sampannass' eva paricÃrako\<*<7>*>/ sampajjati. ImÃya kho AmbaÂÂha anuttarÃya vijjÃ-caraïa- sampadÃya idaæ dutiyaæ apÃya-mukhaæ bhavati. `Puna ca paraæ AmbaÂÂha idh' ekacco samaïo và brÃhmaïo và imaæ c' eva anuttaraæ vijjÃ-caraïa-sampa- daæ anabhisambhuïamÃno, pavattaphala-bhojanata¤ ca anabhisambhuïamÃno, kandamÆlaphala-bhojanata¤ ca anabhisambhuïamÃno, gÃma-sÃmantaæ và nigama- sÃmantaæ và agyÃgÃraæ karitvà aggiæ paricaranto acchati. So a¤¤adatthu vijjÃ-caraïa-sampannass' eva paricÃrako sampajjati. ImÃya kho AmbaÂÂha anuttarÃya vijjÃ-caraïa-sampadÃya idaæ tatiyaæ apÃya-mukhaæ bhavati. `Puna ca paraæ AmbaÂÂha idh' ekacco samaïo và brÃhmaïo và ima¤ c' eva anuttaraæ vijjÃ-caraïa-sampadaæ anabhisambhuïamÃno, pavattaphala-bhojanata¤ ca anabhi- sambhuïamÃno, kandamÆlaphala-bhojanata¤ ca anabhi- sambhuïamÃno, aggi-paricariya¤ ca anabhisambhuïamÃno, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sc khÃtaæ vividham; Bp kharividhaæ. 2 Bp ara¤¤Ãyatanaæ (but see below). 3 So all MSS. twice (see 4). 4 Sc parivÃr- (throughout). 5 St kuddÃla-pÅÂhakaæ. 6 Bp Ãra¤¤avanaæ (and so always afterwards). 7 Sct parivÃr-. >/ #<[page 102]># %<102 AMBAèèHA SUTTA. [D. iii. 2. 3>% cÃtummahÃpathe catudvÃraæ agÃraæ\<*<1>*>/ karitvà acchati: "Yo imÃhi catuhi disÃhi Ãgamissati samaïo và brÃhmaïo va tam ahaæ yathà sattiæ\<*<2>*>/ yathà balaæ\<*<3>*>/ paÂipÆjes- sÃmÅti." So a¤¤adatthu vijjÃ-caraïa-sampannass' eva paricÃrako sampajjati. ImÃya kho AmbaÂÂha anuttarÃya vijjÃ-caraïa-sampadÃya idaæ catutthaæ apÃya-mukhaæ bhavati. `ImÃya kho AmbaÂÂha anuttarÃya vijjÃ-caraïa-sampa- dÃya imÃni {cattÃri} apÃya-mukhÃni bhavanti. 4. `Taæ kim ma¤¤asi AmbaÂÂha? Api nu tvaæ imÃya anuttarÃya vijjÃ-caraïa-sampadÃya sandissasi sÃcariyako ti?' `No h' idaæ bho Gotama. Ko cÃhaæ bho Gotama sÃ- cariyako, kà ca anuttarà vijjÃ-caraïa-sampadÃ? ùra- ko 'haæ\<*<4>*>/ bho Gotama anuttarÃya vijjÃ-caraïa-sampadÃya sÃcariyako ti.' `Taæ kim ma¤¤asi AmbaÂÂha? Api nu tvaæ ima¤ c' eva anuttaraæ vijjÃ-caraïa-sampadaæ anabhisambhuïa- mÃno khÃri-vividhaæ ÃdÃya\<*<5>*>/ ara¤¤e vanam ajjhogÃhasi\<*<6>*>/ "sÃcariyako pavatta-phala-bhojano bhavissÃmÃti?"' `No h' idaæ bho Gotama.' `Taæ kim ma¤¤asi AmbaÂÂha? Api nu tvaæ ima¤ c' eva anuttaraæ vijjÃ-caraïa-sampadaæ anabhisambhuïa- mÃno pavattaphala-bhojanata¤ ca anabhisambhuïamÃno kuddÃla-piÂakaæ ÃdÃya ara¤¤e vanam ajjhogÃhasi "sÃcariyako kandamÆlaphala-bhojano bhavissÃmÃti."' `No h' idaæ bho Gotama.' `Taæ kim ma¤¤asi AmbaÂÂha? Api nu tvaæ imaæ c' eva anuttaraæ vijjÃ-caraïa-sampadaæ anabhisambhuïa- mÃno, pavattaphala-bhojanata¤ ca anabhisambhuïa- mÃno, kandamÆlaphala-bhojanata¤ ca anabhisambhuïa- mÃno, gÃma-sÃmantaæ và nigama-sÃmantaæ và agyÃgÃraæ karitvà aggiæ paricaranto acchasi sÃcariyako ti?' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp agyÃgÃraæ; Sd ÃgÃraæ (here and below). 2 Bp satthiæ. 3 Bp phalaæ. 4 Bp ÃrakÃhaæ. 5 Sd khÃriæ vividham ÃdÃya; Bp khÃri-vidham ÃdÃra. 6 So all MSS. twice. >/ #<[page 103]># %% `No h' idaæ bho Gotama.' `Taæ kim ma¤¤asi AmbaÂÂha? Api nu tvaæ ima¤ c' eva anuttaraæ vijjÃ-caraïa-sampadaæ anabhisambhuïa- mÃno, pavattaphala-bhojanata¤ ca anabhisambhuïamÃno, kandamÆlaphala-bhojanata¤ ca anabhisambhuïamÃno, aggi-paricariya¤ ca anabhisambhuïamÃno, cÃtummahÃ- pathe catudvÃraæ agÃraæ karitvà acchasi sÃcariyako: "Yo imÃhi catuhi disÃhi Ãgamissati samaïo và brÃhmaïo và taæ mayaæ yathà sattiæ yathà balaæ paÂipÆjessÃmÃti"?' `No h' idaæ bho Gotama.' 5. `Iti kho AmbaÂÂha imÃya c' eva tvaæ\<*<1>*>/ anuttarÃya vijjÃ-caraïa-sampadÃya parihÅnako\<*<2>*>/ sÃcariyako, ye c' ime anuttarÃya vijjÃ-caraïa-sampadÃya cattÃri apÃya-mukhÃni bhavanti tato c' asi\<*<3>*>/ parihÅno sÃcariyako, bhÃsità kho pana te esà AmbaÂÂha Ãcariyena brÃhmaïena PokkharasÃtinà vÃcÃ: "Ke ca muï¬akÃ\<*<4>*>/ samaïakà ibbhà kiïhÃ\<*<5>*>/ bandhu- padÃpaccÃ, kà ca tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ sÃkacchÃ"\<*<6>*>/ ti attanà ÃpÃyiko\<*<7>*>/ pi aparipÆramÃno. Pass' AmbaÂÂha yÃva aparaddha¤ ca te idaæ Ãcariyassa brÃhmaïassa Pok- kharasÃtissa. 6. `BrÃhmaïo kho pan' AmbaÂÂha PokkharasÃdi ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa dattikaæ {bhu¤jati}. Tassa rÃjà Pasenadi Kosalo sammukhÅ-bhÃvaæ pi na dadÃti. Yadà pi tena manteti tiro dussan tena manteti. Yassa kho pan' AmbaÂÂha dhammikaæ payataæ\<*<8>*>/ bhikkhaæ patigaïheyya,\<*<9>*>/ kathaæ tassa rÃjà Pasenadi Kosalo sammukhÅ-bhÃvaæ pi na dadeyya? Pass' AmbaÂÂha yÃva aparaddha¤ ca te idaæ Ãcariyassa brÃhmaïassa PokkharasÃtissa. 7. `Taæ kim ma¤¤asi AmbaÂÂha? Idha rÃjà Pasenadi Kosalo hatthi-gÅvÃya và nisinno assapiÂÂhe và nisinno rathÆpatthare và Âhito uggehi và {rÃja¤¤ehi} và ka¤cid eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS omit. 2 Bp parihÅno. 3 Sd adds yÃ; Bp ca tvaæ. 4 Sd mundakÃ; Sc muddhakÃ; Bp muddakÃ. 5 St kiïhaæ (see ante, D. iii. 1. 11); Bp kaïhÃ; Sc kinhÃ. 6 Bp sÃgacchÃ. 7 Bp Sc apÃyiko. 8 Sd Bp payÃtam. 9 All MSS. t, not Â. >/ #<[page 104]># %<104 AMBAèèHA SUTTA. [D. iii. 2. 7>% mantanaæ\<*<1>*>/ manteyya. So tamhà padesà apakkamma ekamante tiÂÂheyya atha Ãgaccheyya suddo và sudda-dÃso vÃ. So tasmiæ padese Âhito tad eva mantanaæ manteyya: "Evaæ pi rÃjà Pasenadi Kosalo abhÃsi." Api nu so rÃjÃ-bhaïitaæ và bhaïati, rÃjÃ-mantanaæ và manteti, tÃvatÃ\<*<2>*>/ so assa rÃjà và rÃja-matto\<*<3>*>/ và ti?' `No h' idaæ bho Gotama.' 8. `Evam eva kho tvaæ AmbaÂÂha: "Ye te ahesuæ brÃhmaïÃnaæ pubbakà isayo mantÃnaæ kattÃro mantÃnaæ pavattÃro yesam idaæ etarahi brÃhmaïà {porÃïaæ} manta\<*<4>*>/- padaæ\<*<5>*>/ gÅtaæ pavuttaæ\<*<6>*>/ samihitaæ tad anugÃyanti tad anubhÃsanti bhÃsitaæ anubhÃsanti vÃcitaæ anuvÃcenti -- seyyathÅdam AÂÂhako\<*<7>*>/ VÃmako VÃmadevo VessÃmitto Yamataggi\<*<8>*>/ AÇgiraso BhÃradvÃjo VÃseÂÂho Kassapo Bhagu -- tyÃhaæ mante adhiyÃmi sÃcariyako" ti\<*<9>*>/ tÃvatà tvaæ bhavissasi isi và isittÃya và paÂipanno ti n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 9. `Taæ kim ma¤¤asi AmbaÂÂha? Kinti te sutaæ brÃhmaïÃnaæ vuddhÃnaæ mahallakÃnaæ Ãcariya-pÃcariyÃ- naæ bhÃsamÃnÃnaæ? Ye te ahesuæ brÃhmaïÃnaæ pub- bakà isayo mantÃnaæ kattÃro mantÃnaæ pavattÃro yesaæ idaæ etarahi brÃhmaïà porÃïaæ manta\<*<10>*>/-padaæ gÅtaæ pavuttaæ samihitaæ tad anugÃyanti tad anubhÃsanti bhÃsitaæ anubhÃsanti vÃcitaæ anuvÃcenti -- seyyathÅdaæ AÂÂhako VÃmako {VÃmadevo} VessÃmitto Yamataggi AÇgi- raso BhÃradvÃjo VÃseÂÂho Kassapo Bhagu -- evaæ su te sunahÃtÃ\<*<11>*>/ suvilittà kappita-kesa-massÆ Ãmutta-mÃlÃbha- raïÃ\<*<12>*>/ odÃta-vattha-vasanà pa¤cahi kÃmaguïehi samap- pità samaÇgi-bhÆtà paricÃrenti seyyathà pi tvaæ etarahi sÃcariyako ti?' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sct mantaæ. 2 Bp ettÃvatÃ. 3 Bp rÃjaæ matto. 4 Sct mantaæ. 5 Sc patta-. 6 Bp pavattaæ. 7 See Tevijja Sutta, 13, and `Vinaya Texts,' ii. 130. 8 Sm YamadaggÅ 9 Scmt omit ti. 10 Bp Sct mantaæ. 11 Bp nhÃtÃ; Sc evaæ tesu bhoto. 12 Bp maïi-kuï¬alÃbharanÃ; Sc amutta-mÃlÃ. >/ #<[page 105]># %% `No h' idaæ bho Gotama.' 10. `\<*<1>*>/Evaæ su te sÃlÅnaæ odanaæ\<*<2>*>/ vicita-kÃÊakaæ aneka- sÆpaæ aneka-bya¤janaæ paribhu¤janti seyyathà pi tvaæ etarahi sÃcariyako ti?' `No h' idaæ bho Gotama.' `\<*<3>*>/ Evaæ su te veÂhaka-nata-passÃhi nÃrÅhi paricÃrenti seyyathà pi tvaæ etarahi sÃcariyako ti?' `No h' idaæ bho Gotama.' `\<*<4>*>/ Evaæ su te kutta-vÃlehi vaÊavÃ-ratheni dÅghÃhi pato- da-laÂÂhÅhi\<*<5>*>/ vÃhane \<*<6>*>/vitudantà vicaranti\<*<6>*>/ seyyathà pi tvaæ etarahi sÃcariyako ti?' `No h' idaæ bho Gotama.' `\<*<7>*>/ Evaæ su te ukkiïïa-parikhÃsu\<*<8>*>/ okkhitta-palighÃsu\<*<9>*>/ nagarÆpakÃrikÃsu dÅghÃsi-baddhehi\<*<10>*>/ purisehi rakkhÃpenti seyyathà pi tvaæ etarahi sÃcariyako ti?' `No h' idaæ bho Gotama.' `\<*<11>*>/ Iti kho AmbaÂÂha n' eva tvaæ isi na pana isittÃya paÂipanno sÃcariyako. Yassa\<*<12>*>/ kho pana AmbaÂÂha mayi kaÇkhà và vimati vÃ, so maæ pa¤hena, ahaæ veyyÃ- karaïena sobhissÃmÅti.'\<*<13>*>/ 11. Atha kho Bhagavà vihÃrà nikkhamma caÇkamaæ abbhuÂÂhÃsi. AmbaÂÂho pi mÃïavo vihÃrà nik- khamma caÇkamaæ abbhuÂÂhÃsi. Atha kho AmbaÂÂho mÃïavo Bhagavantaæ caÇkamantaæ anucaÇkamamÃno Bhagavato kÃye dvattiæsa mahÃpurisa-lakkhaïÃni sam- mannesi. Addasà kho AmbaÂÂho mÃïavo Bhagavato kÃye dvattiæsa mahÃpurisa-lakkhaïÃni yebhuyyena Âhapetvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp inserts pa for kinti te sutaæ . . . Bhagu. 2 Bp inserts bhucimaæsupabhecanaæ. 3 Bp inserts pa as above. 4 Bp inserts pa as above; Sc omits this paragraph. 5 St patodayaÂÂhÃhi- 6-6 Bp vitudentÃ. 7 Bp inserts pa as above. 8 Sd parikÃsu; Bp paridÃsu. 9 Sd phalighÃsu. 10 Bp vudhehi. 11 Bp inserts la. 12 Scm yassa vÃ. 13 Bp sovissÃmÅti; Sc sossÃmÅti; Sdt soladdhissÃmÅti; Sm sobhissÃmÅti. >/ #<[page 106]># %<106 AMBAèèHA SUTTA. [D. iii. 2. 11>% dve. DvÅsu mahÃpurisa-lakkhaïesu kaÇkhati vicikicchati nÃdhimuccati na sampasÅdati, kosohite ca vattha-guyhe pahÆta-jivhatÃya ca. 12. Atha kho Bhagavato etad ahosi: `Passati kho me ayaæ AmbaÂÂho mÃïavo dvattiæsa mahÃpurisa-lakkhaïÃni yebhuyyena Âhapetvà dve. DvÅsu mahÃpurisa-lakkhaïesu kaÇkhati vicikicchati nÃdhimuccati na sampasÅdati, kosohite ca vattha-guyhe pahÆta-jivhatÃya cÃti.' Atha kho Bhagavà tathÃrÆpaæ iddhÃbhisaækhÃraæ abhisaækhÃsi yathà addasa AmbaÂÂho mÃïavo Bhagavato kosohitaæ vattha-guyhaæ. Atha kho Bhagavà jivhaæ ninnÃmetvà ubho pi kaïïa-sotÃni anumasi paÂimasi, ubho pi nÃsika-sotÃni anumasi paÂimasi, kevalam pi nalÃÂa- maï¬alaæ jivhÃya chÃdesi.\<*<1>*>/ Atha kho AmbaÂÂhassa mÃïavassa etad ahosi:-- `SamannÃgato kho samaïo Gotamo dvattiæsa mahÃpurisa- lakkhaïehi paripuïïehi no aparipuïïehÅti.' Bhagavantaæ etad avoca: `Handa ca dÃni mayaæ bho Gotama gac- chÃma, bahu-kiccà mayaæ bahu-karaïÅyà ti.' `Yassà dÃni tvaæ AmbaÂÂha kÃlaæ ma¤¤asÅti.' Atha kho AmbaÂÂho {mÃïavo} vaÊavÃ-rathaæ Ãruyha pakkÃmi. 13. Tena kho pana samayena brÃhmaïo PokkharasÃdi UkkaÂÂhÃya nikkhamitvà mahatà brÃhmaïa-gaïena sad- dhiæ sake ÃrÃme nisinno hoti, AmbaÂÂhaæ yeva mÃïavaæ patimÃnento. Atha kho AmbaÂÂho mÃïavo yena sako ÃrÃmo tena pÃyÃsi. YÃvatikà yÃnassa bhÆmi yÃnena {gantvÃ} yÃnà paccorohitvà pattiko va yena brÃhmaïo PokkharasÃdi ten' upasaækami, upasaækamitvà brÃhmaïaæ PokkharasÃdiæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho {AmbaÂÂhaæ} mÃïavaæ brÃhmaïo PokkharasÃdi etad avoca:-- 14. `Kacci tÃta AmbaÂÂha addasa taæ bhavantaæ Gota- man ti?' `AddasÃma kho mayaæ bho taæ bhavantaæ Gotaman ti.' `Kacci tÃta AmbaÂÂha taæ bhavantaæ Gotamaæ tathÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp paÂicchÃdesi (and so in 19). >/ #<[page 107]># %% santaæ yeva saddo abbhuggato, no a¤¤athÃ? Kacci pana so bhavaæ Gotamo tÃdiso, no a¤¤Ãdiso\<*<1>*>/ ti?' `TathÃ-santaæ yeva bho taæ bhavantaæ Gotamaæ tathà saddo abbhuggato, no a¤¤athÃ. TÃdiso ca bho so bhavaæ Gotamo, no a¤¤Ãdiso.\<*<2>*>/ SamannÃgato ca bho so bhavaæ Gotamo dvattiæsa mahÃpurisa-lakkhaïehi pari- puïïehi no aparipuïïehÅti.' `Ahu pana te tÃta AmbaÂÂha samaïena Gotamena saddhiæ kocid eva kathÃ-sallÃpo ti?' `Ahu me bho samaïena Gotamena saddhiæ kocid eva kathÃ-sallÃpo ti.' `Yathà kathaæ pana te tÃta AmbaÂÂha ahu samaïena Gotamena saddhiæ kocid eva kathÃ-sallÃpo ti?' Atha kho AmbaÂÂho mÃïavo yÃvatako ahosi Bhagavatà saddhiæ kathÃ-sallÃpo taæ sabbaæ\<*<3>*>/ brÃhmaïassa Pokkha- rasÃdissa Ãrocesi. 15. Evaæ vutte brÃhmaïo PokkharasÃdi AmbaÂÂhaæ mÃïavaæ etad avoca: `Aho vata re amhÃkaæ paï¬itaka, aho vata re amhÃkaæ bahussutaka, aho vata re amhÃkaæ tevijjaka! EvarÆpena kira bho puriso atthacarakena kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppajjeyya. Yad\<*<4>*>/ eva kho tvaæ AmbaÂÂha taæ bhavantaæ Gotamaæ evaæ Ãsajja Ãsajja avacÃsi, atha kho so bhavaæ Gotamo amhehi\<*<5>*>/ pi evaæ upanÅyya upanÅyya\<*<6>*>/ avaca. Aho vata re amhÃkaæ paï¬itaka, aho vata re amhÃkaæ bahussutaka, aho vata re amhÃkaæ tevijjaka\<*<7>*>/ ! EvarÆpena kira bho puriso atthacarakena kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatim vinipÃtaæ nirayaæ uppajjeyyÃti.' So kupito anattamano AmbaÂÂhaæ mÃïavaæ padasà yeva pavattesi, icchati ca tÃvad eva Bhagavantaæ dassa- nÃya upasaækamituæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sc a¤¤athÃdiso. 2 Bp a¤¤atÃdiso. 3 Scmt omit taæ (but not in 17). 4 Scd yÃvad. 5 Scm aggamhehi. 6 Sd Bp upaneyya ( comp. A. iii. 60. 7; M. i. 251). 7 Sd Bp -kà . . . -kà . . . -kà (twice). >/ #<[page 108]># %<108 AMBAèèHA SUTTA. [D. iii. 2. 16>% 16. Atha kho te brÃhmaïà brÃhmaïaæ PokkharasÃdiæ etad avocuæ: `AtivikÃlo kho bho ajja samaïaæ Gota- maæ dassanÃya\<*<1>*>/ upasaækamituæ, sve\<*<2>*>/ dÃni bhavaæ PokkharasÃdi samaïaæ Gotamaæ dassanÃya\<*<3>*>/ upasaæ- kamissatÅti.' Evaæ\<*<4>*>/ kho brÃhmaïo PokkharasÃdi sake nivesane {païÅ- taæ} khÃdaniyaæ bhojaniyaæ paÂiyÃdetvÃ\<*<5>*>/ yÃnesu Ãropetvà ukkÃsu dhÃrÅyamÃnÃsu UkkaÂÂhÃya niyyÃsi, yena IcchÃ- naÇkala-vana-saï¬o tena pÃyÃsi. YÃvatikà yÃnassa bhÆmi yÃnena gantvÃ, yÃnà paccorohitvà pattiko va yena Bhagavà ten' upasaækami. Upasaækamitvà {BhagavatÃ} saddhiæ sammodi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvÃ, ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho brÃhmaïo PokkharasÃdi Bhagavantaæ etad avoca:-- 17. `ùgama\<*<6>*>/ nuvidha\<*<7>*>/ bho Gotama amhÃkaæ antevÃsÅ AmbaÂÂho mÃïavo ti?' `ùgamà kho te idha\<*<8>*>/ brÃhmaïa antevÃsÅ AmbaÂÂho mÃïavo ti.' `Ahu pana te bho Gotama AmbaÂÂhena mÃïavena sad- dhiæ koci\<*<9>*>/ kathÃ-sallÃpo ti?' `Ahu kho me brÃhmaïa AmbaÂÂhena mÃïavena saddhiæ kocid eva kathÃ-sallÃpo ti.' `Yathà kathaæ pana te bho Gotama ahu AmbaÂÂhena mÃïavena saddhiæ kocid eva kathÃ-sallÃpo ti?' Atha kho Bhagavà yÃvatiko ahosi AmbaÂÂhena mÃïa- vena saddhiæ kathÃ-sallÃpo taæ sabbaæ brÃhmaïassa PokkharasÃtissa Ãrocesi. Evaæ vutte brÃhmaïo PokkharasÃti Bhagavantaæ etad avoca: `BÃlo bho Gotama AmbaÂÂho mÃïavo. Khama- taæ\<*<10>*>/ bhavaæ Gotamo AmbaÂÂhassa mÃïavassÃti.' `SukhÅ hotu brÃhmaïa\<*<11>*>/ AmbaÂÂho mÃïavo ti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd Bp omit. 2 Sd Bp sve ca. 3 Sd Bp dassanaæ. 4 Sd Bp evaæ atha. 5 Bp paÂiyÃdÃpetvÃ. 6 Bp agamà (see ii. 12). 7 Bp nu khvidha. 8 Sm kho te'dha; Sc te kho idha; Bp agamà te b-. 9 So all MSS. here only; Bp koci also in the next two speeches. 10 Bp khamatu. 11 Sd Bp brÃhmaïo. >/ #<[page 109]># %% 18. Atha kho brÃhmaïo PokkharasÃdi Bhagavato kÃye dvattiæsa mahÃpurisa-lakkhaïÃni sammannesi. Addasà kho brÃhmaïo PokkharasÃdi Bhagavato kÃye dvattiæsa mahÃpurisa-lakkhaïÃni yebhuyyena Âhapetvà dve. DvÅsu mahÃpurisa-lakkhaïesu kaÇkhati vicikicchati nÃdhimuccati na sampasÅdati, kosohite ca vattha-guyhe pahÆta-jivhatÃya ca. 19. Atha kho Bhagavato etad ahosi: `Passati kho me ayaæ brÃhmaïo PokkharasÃdi dvattiæsa mahÃpurisa- lakkhaïÃni yebhuyyena Âhapetvà dve. DvÅsu mahÃ- purisalakkhaïesu kaÇkhati vicikicchati nÃdhimuccati na sampasÅdati kosohite ca vattha-guyhe pahÆta-jivhatÃya cÃti.' Atha kho Bhagavà tathÃrÆpaæ iddhÃbhisaækhÃraæ abhisaækhÃsi yathà addasa brÃhmaïo PokkharasÃdi Bhagavato kosohitaæ vattha-guyhaæ. Atha kho Bhagavà jivhaæ ninnÃmetvà ubho pi kaïïa-sotÃni anumasi paÂi- masi, ubho pi nÃsika-sotÃni anumasi paÂimasi, kevalam pi nalÃÂa-maï¬alaæ jivhÃya chÃdesi. Atha kho brÃhmaïassa PokkharasÃdissa etad ahosi: `SamannÃgato bho samaïo Gotamo dvattiæsa mahÃpurisa- lakkhaïehi paripuïïehi no aparipuïïehÅti.' Bhagavantaæ etad avoca: `AdhivÃsetu me bhavaæ Gotamo ajjatanÃya bhattaæ saddhiæ bhikkhu-saæghenÃti.' AdhivÃsesi Bha- gavà tuïhÅ-bhÃvena. 20. Atha kho brÃhmaïo PokkharasÃdi Bhagavato adhivÃ- sanaæ viditvà Bhagavato kÃlaæ Ãrocesi: `KÃlo bho Gotama, niÂÂhitaæ bhattan ti.' Atha kho Bhagavà pubbaïha-samayaæ nivÃsetvà patta-cÅvaraæ ÃdÃya sad- dhiæ bhikkhu-saæghena yena brÃhmaïassa PokkharasÃ- dissa parivesanà ten' upasaækami, upasaækamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Atha kho brÃhmaïo PokkharasÃdi Bhagavan- taæ païÅtena khÃdanÅyena bhojanÅyena sahatthà santap- pesi sampavÃresi, mÃïavakà ca bhikkhu-saæghaæ. Atha kho brÃhmaïo PokkharasÃdi Bhagavantaæ bhuttÃviæ onÅta-patta-pÃïiæ a¤¤ataraæ nÅcaæ Ãsanaæ gahetvà ekamantaæ nisÅdi. 21. Ekamantaæ nisinnassa kho brÃhmaïassa Pokkhara- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 110]># %<110 AMBAèèHA SUTTA. [D. iii. 2. 21>% sÃdissa Bhagavà Ãnupubbikathaæ\<*<1>*>/ kathesi seyyathÅdaæ dÃnakathaæ sÅlakathaæ {sagga-kathaæ,} kÃmÃnaæ {ÃdÅnavaæ} okÃraæ saækilesaæ nekkhamme Ãnisaæsaæ pakÃsesi. Yadà Bhagavà a¤¤Ãsi brÃhmaïaæ PokkharasÃdiæ kalla- cittaæ mudu-cittaæ vinÅvaraïa-cittaæ udagga-cittaæ pasanna-cittaæ atha\<*<2>*>/ yà buddhÃnaæ sÃmukkaæsikà dhamma-desanà taæ pakÃsesi: dukkhaæ samudayaæ nirodhaæ maggaæ. Seyyathà pi nÃma suddhaæ vatthaæ apagata-kÃÊakaæ sammad eva rajanaæ patigaïheyya,\<*<3>*>/ evam eva brÃhmaïassa PokkharasÃdissa tasmiæ yeva Ãsane virajaæ vÅtamalaæ dhamma-cakkhuæ udapÃdi: "yaæ ki¤ci samudaya-dhammaæ sabban taæ nirodha- dhamman ti." 22. Atha kho brÃhmaïo PokkharasÃdi diÂÂha-dhammo patta-dhammo vidita-dhammo pariyogÃÊha-dhammo tiïïa- vicikiccho vigata-kathaækatho {vesÃrajja-ppatto} aparapac- cayo satthu sÃsane Bhagavantaæ etad avoca:-- `Abhikkantaæ bho Gotama, abhikkantaæ bho Gotama ! Seyyathà pi bho Gotama nikkujjitaæ và ukkujjeyya, paÂic- channaæ và vivareyya, mÆÊhassa và maggaæ Ãcikkheyya, andhakÃre và tela-{pajjotaæ} dhÃreyya "cakkhumanto rÆpÃni dakkhintÅti," evam eva bhotà Gotamena {aneka-pariyÃyena} dhammo pakÃsito. EsÃhaæ kho bho Gotama saputto sabhariyo sapariso sÃmacco bhagavantaæ\<*<4>*>/ Gotamaæ saraïaæ gacchÃmi dhamma¤ ca {bhikkhu-saægha¤} ca. UpÃ- sakam maæ bhavaæ Gotamo dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gataæ. Yathà ca bhavaæ Gotamo UkkaÂÂhÃyaæ a¤¤Ãni upÃsaka-kulÃni upasaækamati, evam eva bhavaæ Gotamo PokkharasÃdi-kulaæ upasaækamatu. Tattha ye te mÃïavakà và {mÃïavikÃ} và bhagavantaæ\<*<4>*>/ Gotamaæ abhivÃ- dissanti và paccuÂÂhassanti và Ãsanaæ và udakaæ và das- santi cittaæ và pasÃdessanti, tesaæ taæ bhavissati dÅgha- rattaæ hitÃya sukhÃyÃti.' `{KalyÃïaæ} vuccati brÃhmaïÃti.' AMBAèèHA-SUTTAõ TATIYAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd Bp anupubbi-. 2 Sd Bp atha kho. 3 Bp paÂigaïheyya. 4 So all MSS. >/ #<[page 111]># %< 111>% [iv. Soïadaï¬a\<*<1>*>/ Sutta.] 1. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà AÇgesu cÃrikaæ caramÃno mahatà bhikkhu-saæghena saddhiæ pa¤ca-mattehi bhikkhu-satehi yena Campà tad avasari. Tatra sudaæ Bhagavà CampÃyaæ viharati GaggarÃya Pok- {kharaïiyÃ} tÅre. Tena kho pana samayena Soïadaï¬o BrÃhmaïo Campaæ ajjhÃvasati sattussadaæ satiïakaÂÂho- dakaæ sadha¤¤aæ rÃja-bhoggaæ\<*<2>*>/ ra¤¤Ã MÃgadhena Seni- yena BimbisÃrena dinnaæ\<*<3>*>/ rÃja-dÃyaæ\<*<4>*>/ brahma-deyyaæ. 2. Assosuæ kho Campeyyakà brÃhmaïa-gahapatikÃ: `Samaïo khalu bho Gotamo Sakya-putto Sakya-kulà pabbajito AÇgesu cÃrikaæ caramÃno mahatà bhikkhu- saæghena saddhiæ pa¤ca-mattehi bhikkhu-satehi Cam- paæ anuppatto CampÃyaæ viharati GaggarÃya pokkha- raïiyà tÅre. Taæ kho pana Bhagavantaæ Gotamaæ evaæ kalyÃïo kittisaddo abbhuggato: "Iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃ-sambuddho vijjÃ-caraïa-sampanno sugato loka-vidÆ anuttaro purisa-damma-sÃrathÅ satthà deva-man- ussÃnaæ buddho bhagavÃ." So imaæ lokaæ sadevakaæ samÃrakaæ\<*<5>*>/ sabrahmakaæ sassamaïa-brÃhmaïiæ pajaæ {sadeva-manussaæ} sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedeti. So dhammaæ deseti Ãdi-kalyÃïaæ majjhe kalyÃïaæ pariyo- sÃna-kalyÃïaæ sÃtthaæ {savya¤janaæ}, kevala-paripuï- ïaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ pakÃseti. SÃdhu kho pana tathÃ-rÆpÃnaæ arahataæ dassanaæ hotÅti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scd always Sona-; St varies; Bmp Sm always Soïa-. 2 Sc bhogyaæ (as in iii. 1. 1.) 3 Smt dinna- but see 5. 4 Sc dÃyÃdaæ. 5 Scdm Bp omit. >/ #<[page 112]># %<112 SO×ADA×ÖA SUTTA. [D. iv. 2>% Atha kho Campeyyakà brÃhmaïa-gahapatikà CampÃyaæ nikkhamitvà saæghà saæghÅ gaïÅ-bhÆtà yena Gaggarà pokkharaïÅ ten' upasaækamanti. 3. Tena kho pana samayena Soïadaï¬o brÃhmaïo upari- pÃsÃde divÃ-seyyaæ upagato hoti. Addasà kho Soïadaï¬o brÃhmaïo Campeyyake brÃhmaïa-gahapatike CampÃya nikkhamitvà saæghà saæghÅ gaïÅ-bhÆte yena Gaggarà pok- kharaïÅ ten' upasaækamante. Disvà khattaæ\<*<1>*>/ Ãman- tesi: `Kin nu kho bho khatte Campeyyakà brÃhmaïa-gahapa- tikà CampÃya nikkhamitvà saæghà saæghÅ gaïi-bhÆtà yena Gaggarà pokkharaïÅ ten' upasaækamantÅti?' `Atthi\<*<2>*>/ samaïo Gotamo Sakya-putto Sakya-kulà pab- bajito. AÇgesu cÃrikaæ caramÃno mahatà bhikkhu-saæ- ghena saddhiæ pa¤ca-mattehi bhikkhu-satehi Campaæ anuppatto {CampÃyaæ} viharati {GaggarÃya} pokkharaïiyà tÅre. Taæ kho pana Bhagavantaæ Gotamaæ evaæ kalyÃïo\<*<3>*>/ kittisaddo abbhuggato: "Iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃ- sambuddho vijjÃ-caraïa-sampanno sugato lokavidÆ anut- taro purisa-damma-sÃrathÅ satthà deva-manussÃnaæ buddho {bhagavÃ} ti." Tam ete bhavantaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamantÅti.' `Tena hi bho khatte yena Campeyyakà brÃhmaïa-gaha- patikà ten' upasaækama,\<*<4>*>/ {upasaækamitvÃ} Campeyyake brÃhmaïa-gahapatike evaæ vadehi;\<*<5>*>/ Soïadaï¬o brÃhmaïo evam Ãha: "ùgamentu kira bhavanto, Soïadaï¬o pi brÃhmaïo samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamissa- tÅti."' `Evaæ bho' ti kho so khattà Soïadaï¬assa brÃhmaïassa paÂissutvà yena Campeyyakà brÃhmaïa-gahapatikà ten' upasaækami, upasaækamitvà Campeyyake brÃhmaïa-gaha- patike etad avoca: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sct khatte; Bp khettaæ: and so afterwards (as at D. i. 1. 21). 2 Bp Atthi kho bho. 3 Scdt kalyÃïa; Sm Bp -ïo. 4 Scdt -kami; Bp -kamiti; Sm omits. 5 Scdmt vadesi. >/ #<[page 113]># %% `Soïadaï¬o bho brÃhmaïo evam Ãha: "ùgamentu kira bhavanto, Soïadaï¬o pi brÃhmaïo samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamissatÅti."' 4. Tena kho pana samayena nÃnÃ-verajjakÃnaæ brÃh- maïÃnaæ pa¤ca-mattÃni brÃhmaïa-satÃni CampÃyaæ paÂi- vasanti kenacid eva karaïÅyena. Assosuæ bho te brÃh- maïÃ: `Soïadaï¬o kira brÃhmaïo samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamissatÅti.' Atha kho te brÃhmaïà yena Soïadaï¬o brÃhmaïo ten' upasaækamiæsu, upasaæ- kamitvà Soïadaï¬aæ brÃhmaïaæ etad avocuæ: "Saccaæ kira bhavaæ Soïadaï¬o samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamissatÅti?' `Evaæ kho me bho hoti, aham pi samaïaæ Gotamaæ dassanÃya {upasaækamissÃmÅti}.' `Mà bhavaæ Soïadaï¬o samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækami, na arahati bhavaæ Soïadaï¬o samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ. Sace bhavaæ Soïa- daï¬o samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamissati, bhoto Soïadaï¬assa yaso hÃyissati, samaïassa Gotamassa yaso abhiva¬¬hissati. Yam pi bhoto Soïadaï¬assa yaso hÃyissati samaïassa Gotamassa yaso abhiva¬¬hissati, iminà p' aÇgena na arahati bhavaæ Soïadaï¬o samaïaæ Gota- maæ dassanÃya upasaækamituæ, samaïo tveva Gotamo arahati bhavantaæ Soïadaï¬aæ dassanÃya upasaækami- tuæ. Bhavaæ hi Soïadaï¬o ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddha-gahaïiko yÃva sattamà pitÃmahÃ-yugÃ\<*<1>*>/ akkhitto anupakkuÂÂho\<*<2>*>/ jÃti-vÃdena. Yam pi bhavaæ Soïadaï¬o ubhato sujÃto mÃtito ca pitito saæsuddha-gahaïiko yÃva sattamà pitÃmahÃ-yugà akkhitto anupakkuÂÂho jÃti- vÃdena, iminà p' aÇgena na arahati bhavaæ Soïadaï¬o samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ, samaïo tveva Gotamo arahati bhavantaæ Soïadaï¬am dassanÃya upasaækamituæ. Bhavaæ hi Soïadaï¬o a¬¬ho mahad- dhano mahÃbhogo . . . pe . . . Bhavaæ hi Soïadaï¬o \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS -mahà (twice here, twice in 6, and always in D. v. 6-12); Bp pitÃmaha-. 2 Bp Old. in the O. C. on PÃc. 83, anupakuÂÂhio. >/ #<[page 114]># %<114 SO×ADA×ÖA SUTTA. [D. iv. 5>% ajjhÃyako mantadharo tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ sanighaï¬u- keÂubhÃnaæ sÃkkhara-ppabhedÃnaæ itihÃsa-pa¤camÃnaæ padako veyyÃkaraïo lokÃyata-mahÃpurisa-lakkhaïesu ana- vayo. Bhavaæ hi Soïadaï¬o abhirÆpo dassanÅyo pÃsÃdiko paramÃya vaïïa-pokkharatÃya samannÃgato brahma-vaïïÅ brahma-vaccasÅ\<*<1>*>/ akkhuddÃvakÃso dassanÃya. Bhavaæ hi Soïadaï¬o sÅlavà vuddha-sÅlÅ vuddha-sÅlena samannÃgato. Bhavaæ hi Soïadaï¬o kalyÃïa-vÃco kalyÃïa-{vÃkkaraïo} poriyà vÃcÃya samannÃgato vissaÂÂhÃya aneÊagalÃya\<*<2>*>/ at- thassa vi¤¤ÃpaniyÃ. Bhavaæ hi Soïadaï¬o bahunnaæ Ãcariya-pÃcariyo tÅïi mÃïavaka-satÃni mante vÃceti, bahÆ kho pana nÃnÃ-disà nÃnÃ-janapadà mÃïavakà Ãgacchanti bhoto Soïadaï¬assa santike mantatthikà mante adhiyitu- kÃmÃ.\<*<3>*>/ Bhavaæ hi Soïadaï¬o jiïïo vuddho mahallako addhagato vayo anuppatto, samaïo Gotamo taruïo c' eva taruïa-paribbÃjako\<*<4>*>/ ca. Bhavaæ hi Soïadaï¬o ra¤¤o MÃga- dhassa Seniyassa BimbisÃrassa sakkato garukato mÃnito\<*<5>*>/ pÆjito apacito. Bhavaæ hi Soïadaï¬o brÃhmaïassa Pok- kharasÃdissa\<*<6>*>/ sakkato garukato mÃnito pÆjito apacito. Bhavaæ hi Soïadaï¬o Campaæ ajjhÃvasati sattussadaæ satiïakaÂÂhodakaæ sadha¤¤aæ rÃja-bhoggaæ\<*<7>*>/ ra¤¤Ã MÃgadhena Seniyena BimbisÃrena dinnaæ rÃja-dÃyaæ\<*<8>*>/ brahma-deyyaæ. Yam pi bhavaæ Soïadaï¬o Campaæ ajjhÃvasati sattussadaæ satiïakaÂÂhodakaæ sadha¤¤aæ rÃja-bhoggaæ ra¤¤Ã MÃgadhena Seniyena BimbisÃrena dinnaæ rÃja-dÃyaæ brahma-deyyam, iminà p' aÇgena na arahati bhavaæ Soïadaï¬o samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ, samaïo tveva Gotamo arahati bhavan- taæ Soïadaï¬aæ dassanÃya upasaækamitun ti.' 6. Evaæ vutte {Soïadaï¬o} brÃhmaïo te brÃhmaïe etad avoca: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd va¬¬Å; Sct va¬¬hÅ; Sum. Sm vaccasÅ; Bp vacchasi. 2 Scdm anelagalÃya; St Bp anelagaÊÃya; see MV. v. 13. 9; viii. 6. 2. 3 All MSS. Å. 4 Bp pabbajito. 5 St mÃïito (and below). 6 Sct sÃdissa; Sm omits the clause. 7 Sc bhogga. 8 Sc dÃyÃdaæ. >/ #<[page 115]># %% `Tena hi bho mama pi suïÃtha, yathà mayam eva ara- hÃma taæ bhavantaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ, na tv' eva arahati so bhavaæ Gotamo amhÃkaæ dassanÃya upasaækamituæ. Samaïo khalu bho Gotamo ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddha-gahaïiko yÃva sattamà pitÃmahÃ-yugà akkhitto anupakkuÂÂho jÃti-vÃdena. Yam pi bho samaïo Gotamo ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddha-gahaïiko yÃva sattamà pitÃmahÃ-yugà akkhitto anupakkuÂÂho jÃti-vadena, iminà p' aÇgena na arahati so bhavaæ Gotamo amhÃkaæ dassanÃya upasaækamituæ, atha kho mayam eva arahÃma taæ bhavantaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ. Samaïo Gotamo mahantaæ ¤Ãti-saæghaæ ohÃya pabbajito.\<*<1>*>/ Samaïo khalu bho Gotamo pahÆtaæ hira¤¤a-suvaïïaæ ohÃya pabbajito bhÆmi-gata¤ ca vehÃsaÂÂha¤ ca. Samaïo khalu bho Gotamo daharo va samÃno susukÃÊa-keso bhadrena yobbanena samannÃgato paÂhamena vayasà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito. Samaïo khalu bho Gotamo akÃmakÃnaæ\<*<2>*>/ mÃtÃ-pitunnaæ assu-mukhÃnaæ rudantÃnaæ kesa-massuæ ohÃretvà kÃsÃ- yÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito. Samaïo khalu bho Gotamo abhirÆpo dassanÅyo pÃsÃdiko paramÃya vaïïa-pokkharatÃya samannÃgato brahma-vaïïÅ brahma-vaccasÅ\<*<3>*>/ akkhuddÃvakÃso dassanÃya. Samaïo khalu bho Gotamo sÅlavà ariya-sÅlÅ kusala-sÅlÅ\<*<4>*>/ kusala-sÅlena samannÃgato. Samaïo khalu bho Gotamo kalyÃïa-vÃco kalyÃïa-vÃkkaraïo poriyà vÃcÃya samannÃgato vissaÂÂhÃya aneÊagalÃya atthassa vi¤¤ÃpaniyÃ. Samaïo khalu bho Gotamo bahunnaæ Ãcariya-pÃcariyo. Samaïo khalu bho Gotamo khÅïa-kÃma-rÃgo vigata-cÃpallo. Samaïo khalu bho Gotamo kamma-vÃdÅ kiriya-vÃdÅ apÃpa-purekkhÃro brahma¤¤Ãya pajÃya. Samaïo khalu bho Gotamo uccà kulà pabbajito ÃdÅnakkhattiya\<*<5>*>/-kulÃ. Samaïo khalu bho Gotamo a¬¬ha-kulà pabbajito mahaddhanà mahÃ-bhogÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp inserts a gha. 2 Sct akÃmakÃmÃnaæ, and so Burnouf `Lotus,' 863. 3 Scdt va¬¬hi; Bp vacchasi (as in 13). 4 Sd Bp omit. 5 Scd Ãdinakkh-; Bp abhinna-khattiya-. >/ #<[page 116]># %<116 SONADANDA SUTTA. [D. iv. 6>% Samaïaæ khalu bho Gotamaæ tiro raÂÂhà tiro janapadà sampucchituæ Ãgacchanti. Samaïaæ khalu bho Gotamaæ anekÃni devatÃ-sahassÃni pÃïehi\<*<1>*>/ saraïaæ gatÃni. Sama- ïaæ khalu bho Gotamaæ evaæ kalyÃïo kittisaddo abbhug- gato: "Iti pi so bhagavà arahaæ sammÃsambuddho vijjÃ- caraïa-sampanno sugato loka-vidÆ anuttaro purisa-damma- sÃrathÅ satthà deva-manussÃnaæ buddho bhagavà ti." Samaïo khalu bho Gotamo dvattiæsa-mahÃpurisa-lak- khaïehi samannÃgato. Samaïo khalu bho Gotamo ehi- sÃgata\<*<2>*>/-vÃdÅ sakhilo sammodako abbhÃkuÂiko uttÃna- mukho pubba-bhÃsÅ. Samaïo khalu bho Gotamo catunnaæ parisÃnaæ sakkato garukato mÃnito pÆjito apacito. Samaïe\<*<3>*>/ khalu bho Gotame\<*<4>*>/ bahÆ devÃ\<*<5>*>/ manussà ca abhi- ppasannÃ. Samaïo khalu bho Gotamo yasmiæ gÃme và nigame và paÂivasati na tasmiæ gÃme và nigame và ama- nussà manusse viheÂhenti. Samaïo khalu bho Gotamo saæghÅ gaïÅ gaïÃcariyo puthu-tittha-karÃnaæ aggam akkhÃyati. Yathà kho pana bho ekesaæ samaïa-brÃhma- ïÃnaæ yathà và tathà và yaso samudÃgacchati na h' evaæ samaïassa Gotamassa yaso samudÃgato, atha kho anut- tarÃya vijjÃ-caraïa-sampadÃya samaïassa Gotamassa yaso samudÃgato. Samaïaæ khalu bho Gotamaæ rÃjà MÃgadho Seniyo BimbisÃro saputto sabhariyo sapariso sÃmacco pÃïehi saraïaæ gato. Samaïaæ khalu bho Gotamaæ rÃjà Pasenadi Kosalo saputto sabhariyo sapariso sÃmacco pÃïehi saraïaæ gato. Samaïaæ khalu bho Gotamaæ brÃhmaïo PokkharasÃdi saputto sabhariyo sapariso sÃmacco pÃïehi saraïaæ gato. Samaïo khalu bho Gotamo ra¤¤o MÃgadhassa Seniyassa BimbisÃrassa sakkato garu- kato mÃnito pÆjito apacito. Samaïo khalu bho Gotamo ra¤¤o Pasenadi-Kosalassa sakkato garukato mÃnito pÆjito apacito. Samaïo khalu bho Gotamo brÃhmaïassa Pok- kharasÃdissa\<*<6>*>/ sakkato garukato mÃnito pÆjito apacito. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sm pÃnehi here but ï below. 2 Bp svÃgata. 3 Sdmt ïo; Sc omits the whole clause; Bp ïe altered to -ïo. 4 Sdmt Gotamo. 5 Sdt deva. 6 Sd -satidissa; Bp sÃtissa. >/ #<[page 117]># %% Samaïo khalu bho Gotamo Campaæ anuppatto CampÃyaæ viharati GaggarÃya pokkharaïiyà tÅre. Ye kho pana\<*<1>*>/ keci samaïà và brÃhmaïà và amhÃkaæ {gÃmakkhettaæ} Ãgac- chanti atithÅ no te honti. AtithÅ pi kho pan' amhehi sakkÃ- tabbà garukÃtabbà mÃnetabbà pÆjetabbà apacetabbÃ. Yam pi bho samaïo Gotamo Campaæ anuppatto CampÃyaæ viharati GaggarÃya pokkharaïiyà tÅre, atith' amhÃkaæ samaïo Gotamo. Atithi kho\<*<2>*>/ pan' amhehi sakkÃtabbo garukÃtabbo mÃnetabbo pÆjetabbo apacetabbo. Iminà p' aÇgena na {arahati so} bhavaæ Gotamo amhÃkaæ dassanÃya upasaækamituæ, atha kho\<*<3>*>/ mayam eva arahÃma taæ bhavantaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ. Ettake kho ahaæ bho tassa bhoto Gotamassa vaïïe pariyÃpuïÃmi, no ca kho so bhavaæ\<*<4>*>/ Gotamo ettaka-vaïïo, aparimÃïa- vaïïo hi so bhavaæ Gotamo ti.' 7. Evaæ vutte te brÃhmaïà Soïadaï¬aæ brÃhmaïaæ etad avocuæ: `Yathà kho bhavaæ Soïadaï¬o samaïassa Gotamassa vaïïe\<*<5>*>/ bhÃsati ito ce pi so bhavaæ Gotamo yojana-sate viharati alam eva saddhena kula-puttena dassanÃya upasaækamituæ api {puÂaæsenÃpi}.\<*<6>*>/ Tena hi bho sabbe va samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaæka- missÃmÃti.' Atha kho Soïadaï¬o brÃhmaïo mahatà brÃhmaïa- gaïena\<*<7>*>/ saddhiæ yena GaggarÃ\<*<8>*>/ pokkharaïÅ ten' upasaæ- kami. 8. Atha kho Soïadaï¬assa brÃhmaïassa tiro-vana-saï¬a- gatassa evaæ cetasà parivitakko udapÃdi: `Ahaæ ce va kho pana samaïaæ Gotamaæ pa¤haæ puccheyyaæ, tatra ce maæ samaïo Gotamo evaæ vadeyya: "Na\<*<9>*>/ c' esa brÃhmaïa pa¤ho evaæ pucchitabbo, evaæ nÃm' esa brÃhmaïa pa¤ho pucchitabbo" ti tena maæ ayaæ parisà paribhaveyya: "BÃlo Soïadaï¬o brÃhmaïo avyatto, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp adds bho. 2 Sdt atithiko. 3 Bp adds pana. 4 Bp no kho bhavaæ. 5 Sdtm vaïïo; Bp vaïïaæ (Sum Sc vaïïe). 6 Bp puÂosenÃpi (but see A. iv. 190). 7 Sd saæghena. 8 Sc GaggarÃya. 9 Bp na kho (as in 10). >/ #<[page 118]># %<118 SO×ADA×ÖA SUTTA. [D. iv. 8>% nÃsakkhi samaïaæ Gotamaæ yoniso pa¤haæ pucchitun ti." Yaæ kho panÃyaæ parisà paribhaveyya yaso pi tassa hÃ- yetha, yassa kho pana yaso hÃyetha bhogà pi tassa hÃyey- yuæ, yaso-laddhà kho pan' amhÃkaæ bhogÃ. Maæ ce va kho pana samaïo Gotamo pa¤haæ puccheyya, tassa cÃham pa¤hassa veyyÃkaraïena cittaæ na ÃrÃdheyyaæ.\<*<1>*>/ Tatra ce maæ samaïo Gotamo evaæ vadeyya, "Na c' esa brÃh- maïa pa¤ho evaæ vyÃkÃtabbo, evaæ nÃm' esa brÃhmaïa pa¤ho vyÃkÃtabbo" ti tena maæ ayaæ parisà paribhaveyya: "BÃlo Soïadaï¬o brÃhmaïo avyatto, nÃsakkhi samaïassa Gotamassa pa¤hassa veyyÃkaraïena cittaæ ÃrÃdhetun\<*<2>*>/ ti." Yaæ kho panÃyaæ parisà paribhaveyya yaso pi tassa hÃyetha, yassa kho pana yaso hÃyetha bhogà pi tassa hÃyeyyuæ, yaso-laddhà kho pan' amhÃkaæ bhogÃ. Ahaæ ce va kho pana evaæ samÅpa-gato samÃno adisvà samaïaæ Gotamaæ nivatteyyaæ tena maæ ayaæ parisà paribha- veyya: "BÃlo Soïadaï¬o brÃhmaïo avyatto mÃnat- thaddho bhÅto ca, no visahi\<*<3>*>/ samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ, kathaæ hi nÃma evaæ samÅpa-gato samÃno adisvà samaïaæ Gotamaæ nivattissatÅti?" Yaæ kho panÃyaæ parisà paribhaveyya yaso pi tassa hÃyetha, yassa kho pana yaso hÃyetha bhogà pi tassa hÃyeyyuæ, yaso-laddhà kho pan' amhÃkaæ bhogà ti.' 9. Atha kho Soïadaï¬o brÃhmaïo yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Campeyyakà pi kho brÃhmaïa-gahapatikà app ekacce Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdiæsu, app ekacce Bhagavatà saddhiæ sammodiæsu sammoda- nÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdiæsu, app ekacce yena Bhagavà ten' a¤jalim panÃmetvÃ\<*<4>*>/ ekam- antaæ nisÅdiæsu, app ekacce nÃma-gottaæ sÃvetvà ekam- antaæ nisÅdiæsu, app ekacce tuïhÅ-bhÆtà ekamantaæ nisÅdiæsu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd Ãraddheyyaæ; St Ãdheyyaæ; Bp Ãrodheyyaæ. 2 Bp Ãrodhetun. 3 Bp visahati. 4 Bp païÃmetvÃ. >/ #<[page 119]># %% 10. Tatra pi sudaæ Soïadaï¬o brÃhmaïo bahulam anuvitakkento nisinno hoti:-- `Ahaæ ce va kho pana samaïaæ Gotamaæ pa¤haæ puccheyyaæ, tatra ce maæ samaïo Gotamo evaæ vadeyya: "Na c' esa brÃhmaïa pa¤ho evaæ pucchitabbo, evaæ nÃm' esa brÃhmaïa pa¤ho pucchitabbo" ti tena maæ ayaæ parisà paribhaveyya: "BÃlo Soïadaï¬o brÃhmaïo avyatto, nÃsakkhi samaïaæ Gotamaæ yoniso pa¤haæ pucchitun ti." Yaæ kho panÃyaæ parisà paribhaveyya yaso pi tassa hÃyetha, yassa kho pana yaso hÃyetha bhogà pi tassa hÃyeyyuæ, yaso-laddhà kho pan' amhÃkaæ bhogÃ. Maæ ce va kho pana samaïo Gotamo pa¤haæ puccheyya, tassa cÃhaæ pa¤hassa veyyÃkaraïena cittaæ na ÃrÃdheyyaæ, tatra ce maæ samaïo Gotamo evaæ vadeyya: "Na c' esa\<*<1>*>/ brÃhmaïa pa¤ho evaæ vyÃkÃtabbo, evaæ nÃm' esa\<*<2>*>/ brÃh- maïa pa¤ho vyÃkÃtabbo" ti tena maæ ayaæ parisà paribha- veyya: "BÃlo Soïadaï¬o brÃhmaïo avyatto, nÃsakkhi samaïassa Gotamassa pa¤hassa veyyÃkaraïena cittaæ ÃrÃdhetun ti." Yaæ kho panÃyaæ parisà paribhaveyya yaso pi tassa hÃyetha, yassa pana yaso hÃyetha bhogà pi tassa hÃyeyyuæ, yaso-laddhà kho pan' amhÃkaæ bhogÃ. Aho vata maæ samaïo Gotamo sake Ãcariyake tevijjake pa¤haæ puccheyya.\<*<3>*>/ Addhà vat' assÃhaæ cittaæ ÃrÃdhey- yaæ pa¤hassa veyyÃkaraïenÃti! 11. Atha kho Bhagavato Soïadaï¬assa brÃhmaïassa cetasà ceto-parivitakkam a¤¤Ãya etad ahosi: `Viha¤¤ati kho ayaæ Soïadaï¬o brÃhmaïo sakena cittena. Yan nÆnÃhaæ Soïadaï¬aæ brÃhmaïaæ sake Ãcariyake\<*<4>*>/ tevij- jake pa¤haæ puccheyyan ti.' Atha kho Bhagavà Soïadaï¬aæ brÃhmaïaæ etad avoca: `Katihi\<*<5>*>/ pana brÃhmaïa aÇgehi samannÃgataæ brÃhmaïà brÃhmaïaæ pa¤¤Ãpenti, `BrÃhmaïo 'smÅti' ca vadamÃno sammà vadeyya na ca pana musÃ-vÃdaæ ÃpajjeyyÃti?' 12. Atha kho Soïadaï¬assa brÃhmaïassa etad ahosi: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sdt na kho 'sa; Sm na kho; Bp na kho esa. 2 Scd nÃmo sa. 3 SS puccheyyÃti. 4 St Ãcayake. 5 All MSS. Å. >/ #<[page 120]># %<120 SO×ADA×ÖA SUTTA. [D. iv. 12>% `Yaæ vata no ahosi icchitaæ yaæ ÃkaÇkhitaæ yaæ adhippetaæ yaæ adhipatthitaæ -- "Aho vata maæ samaïo Gotamo sake Ãcariyake tevijjake pa¤haæ puccheyya, addhà vat' assÃhaæ cittaæ ÃrÃdheyyaæ pa¤hassa veyyÃkaraï- enÃti" -- tatra maæ samaïo Gotamo sake Ãcariyake tevij- jake pa¤haæ pucchati. Addhà vat' assÃhaæ cittaæ ÃrÃdhes- sÃmi pa¤hassa veyyÃkaraïenÃti.' 13. Atha kho Soïadaï¬o brÃhmaïo abbhunnÃmetvà kÃyaæ anuviloketvà parisaæ Bhagavantaæ etad avoca: `Pa¤cahi bho Gotama aÇgehi samannÃgataæ brÃhmaïà brÃhmaïaæ pa¤¤Ãpenti, `BrÃhmaïo 'smÅti'\<*<1>*>/ ca vadamÃno sammà vadeyya na ca pana musÃ-vÃdaæ Ãpajjeyya. Kata- mehi pa¤cahi? Idha bho brÃhmaïo ubhato sujÃto hoti mÃtito ca pitito ca saæsuddha-gahaïiko yÃva sattamà pitÃ- mahÃ-yugà akkhitto anupakkuÂÂho jÃti-vÃdena. AjjhÃyako hoti manta-dharo tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ sanighaï¬u- keÂubhÃnaæ {sÃkkhara-ppabhedÃnaæ} itihÃsa-pa¤camÃnaæ padako veyyÃkaraïo lokÃyata-mahÃpurisa-lakkhaïesu ana- vayo. AbhirÆpo hoti dassanÅyo pÃsÃdiko paramÃya vaïïa- pokkharatÃya samannÃgato brahma-vaïïÅ brahma-vaccasÅ\<*<2>*>/ {akkhuddÃvakÃso} dassanÃya. SÅlavà hoti vuddha-sÅlÅ vuddha-sÅlena samannÃgato. Paï¬ito ca hoti medhÃvÅ paÂhamo và dutiyo và sujaæ paggaïhantÃnaæ. Imehi kho bho Gotama pa¤cahi aÇgehi samannÃgataæ brÃhmaïà brÃhmaïaæ pa¤¤Ãpenti, `BrÃhmaïo 'smÅti' ca vadamÃno sammà vadeyya na ca pana musÃ-vÃdaæ ÃpajjeyyÃti.' 14. `Imesaæ pana brÃhmaïa pa¤cannaæ aÇgÃnaæ sakkà ekaæ aÇgaæ Âhapayitvà catuhi aÇgehi samannÃ- gataæ brÃhmaïaæ pa¤¤Ãpetuæ, `BrÃhmaïo 'smÅti' ca vadamÃno sammà vadeyya na ca pana musÃ-vÃdaæ ÃpajjeyyÃti?' `Sakkà bho Gotama. Imesaæ hi bho Gotama pa¤- cannaæ aÇgÃnaæ vaïïaæ ÂhapayÃma. Kiæ\<*<3>*>/ hi vaïïo karissati? Yato kho bho brÃhmaïo ubhato sujÃto hoti mÃtito ca {pitito} ca saæsuddha-gahaïiko yÃva sattamà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Stm 'mhÅti. 2 Bp vacchasi (as in 6). 3 SS kim hi (kiæ hi in 15, 16). >/ #<[page 121]># %% pitÃmahÃ-yugà akkhitto anupakkuÂÂho jÃti-vÃdena, ajjhÃ- yako ca hoti manta-dharo tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ sani- ghaï¬u-keÂubhÃnaæ {sÃkkhara-ppabhedÃnaæ} itihÃsa-pa¤ca- mÃnaæ padako veyyÃkaraïo lokÃyata-mahÃpurisa-lak- khaïesu anavayo, sÅlavà ca hoti vuddha-sÅlÅ vuddha-sÅlena samannÃgato, paï¬ito ca hoti medhÃvÅ paÂhamo và dutiyo và sujaæ paggaïhantÃnaæ -- imehi kho bho Gotama catuh' aÇgehi\<*<1>*>/ samannÃgataæ brÃhmaïà brÃhmaïaæ pa¤- ¤Ãpenti, `BrÃhmaïo 'smÅti' ca vadamÃno sammà vadeyya na ca pana musÃ-vÃdaæ ÃpajjeyyÃti.' 15. `Imesaæ pana brÃhmaïa catunnaæ aÇgÃnaæ sakkà ekaæ aÇgaæ {ÂhapayitvÃ} tÅhi aÇgehi samannÃgataæ brÃh- maïaæ pa¤¤Ãpetuæ, "BrÃhmaïo 'smÅti" ca vadamÃno sammà vadeyya na ca pana musÃ-vÃdaæ ÃpajjeyyÃti?' `Sakkà bho Gotama. Imesaæ hi bho Gotama catunnaæ aÇgÃnaæ mante {ÂhapayÃma}. Kiæ hi mantà karissanti? Yato kho bho brÃhmaïo ubhato sujÃto hoti mÃtito ca pitito ca saæsuddha-gahaïiko yÃva sattamà pitÃmahÃ-yugà akkhitto anupakkuÂÂho jÃti-vÃdena, sÅlavà ca hoti vuddha- sÅlÅ vuddha-sÅlena samannÃgato, paï¬ito ca hoti medhÃvÅ paÂhamo và dutiyo và sujaæ paggaïhantÃnaæ -- imehi kho bho Gotama tÅh' aÇgehi\<*<1>*>/ samannÃgataæ brÃhmaïà brÃh- maïaæ pa¤¤Ãpenti, "BrÃhmaïo 'smÅti" ca vadamÃno sammà vadeyya na ca pana musÃ-vÃdaæ ÃpajjeyyÃti.' 16. `Imesaæ pana brÃhmaïa tiïïaæ aÇgÃnaæ sakkà ekaæ aÇgaæ {ÂhapayitvÃ} dvÅh' aÇgehi samannÃgataæ brÃh- maïaæ pa¤¤Ãpetuæ, "BrÃhmaïo 'smÅti" ca vadamÃno sammà vadeyya na ca pana musÃ-vÃdaæ ÃpajjeyyÃti?' `Sakkà bho Gotama. Imesaæ hi bho Gotama tiïïaæ aÇgÃnaæ jÃtiæ {ÂhapayÃma}. Kiæ hi jÃti karissati? Yato kho bho\<*<2>*>/ brÃhmaïo sÅlavà ca hoti vuddha-sÅlÅ vuddha- sÅlena samannÃgato, paï¬ito ca hoti medhÃvÅ paÂhamo và dutiyo và sujaæ {paggaïhantÃnaæ} -- imehi kho bho Gotama dvÅh' aÇgehi samannÃgataæ brÃhmaïà brÃhmaïaæ pa¤¤Ã- penti, "BrÃhmaïo 'smÅti" ca vadamÃno sammà vadeyya na ca pana musÃ-vÃdaæ ÃpajjeyyÃti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp catuhi . . . tÅhi. 2 Scdmt omit; Bp bhogota. >/ #<[page 122]># %<122 SO×ADA×ÖA SUTTA. [D. iv. 17>% 17. Evaæ vutte te brÃhmaïà Soïadaï¬aæ brÃhmaïaæ etad avocuæ: `Mà bhavaæ Soïadaï¬o evaæ avaca ! Mà bhavaæ {Soïadaï¬o} evaæ avaca ! Apavadat' eva\<*<1>*>/ bhavaæ {Soïa-} daï¬o vaïïaæ\<*<2>*>/ apavadati mante\<*<2>*>/ apavadati jÃtiæ, ekaÇ- sena bhavaæ Soïadaï¬o samaïass' eva Gotamassa vÃdaæ anupakkhandatÅti.' 18. Atha kho Bhagavà te {brÃhmaïe} etad avoca: `Sace kho\<*<3>*>/ tumhÃkaæ brÃhmaïÃ\<*<4>*>/ evaæ hoti, "Appassuto ca Soïa- daï¬o brÃhmaïo, akalyÃïa-vÃkkaraïo ca Soïadaï¬o brÃh- maïo, duppa¤¤o ca Soïadaï¬o brÃhmaïo, na ca pahoti Soïadaï¬o brÃhmaïo\<*<5>*>/ samaïena Gotamena saddhiæ asmiæ vacane patimantetun\<*<7>*>/ ti," tiÂÂhatu Soïadaï¬o brÃh- maïo, tumhe mayà saddhiæ mantavho. Sace pana tum- hÃkaæ\<*<6>*>/ brÃhmaïà evaæ hoti: Bahussuto ca\<*<6>*>/ Soïadaï¬o brÃhmaïo, kalyÃïa-vÃkkaraïo ca Soïadaï¬o brÃhmaïo, paï¬ito ca Soïadaï¬o brÃhmaïo, pahoti ca Soïadaï¬o brÃhmaïo samaïena Gotamena saddhiæ asmiæ vacane patimantetun\<*<7>*>/ ti," tiÂÂhatha tumhe, Soïadaï¬o brÃhmaïo mayà saddhiæ mantetÆti.'\<*<8>*>/ 19. Evaæ vutte Soïadaï¬o brÃhmaïo Bhagavantaæ etad avoca: `TiÂÂhatu bhavaæ Gotamo, tuïhÅ bhavaæ Gotamo hotu, aham eva tesaæ saha dhammena paÂivacanaæ karissÃmÅti.' Atha kho Soïadaï¬o brÃhmaïo te brÃhmaïe etad avoca: `Mà bhavanto evaæ avacuttha,\<*<9>*>/ mà bhavanto evaæ ava- cuttha -- "Apavadat' eva\<*<10>*>/ bhavaæ Soïadaï¬o vaïïaæ apavadati mante apavadati jÃtiæ, {ekaæsena} bhavaæ Soïa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scdm apavadate. See 19. 2 Scmt omit. 3 All MSS. vo (see iii. 18). 4 Bp brahmaïÃnaæ. 5 Sct repeat na ca pahoti S- b-; and so Sm erased. 6-6 Sc brÃhmaïa etad avoca; St brÃhmaïaæ etad avocÃ; Sm brÃhmaïo etad avoca; Sd Bp brÃhmaïÃnaæ e. h. b. c. 7 Sd Bp paÂimantetun. 8 Sc mantetun ti; St mante ti; Bp paÂimantetÆti. 9 Bp omits repetition of this clause. 10 Only St here apavadate. >/ #<[page 123]># %% daï¬o samaïass' eva Gotamassa vÃdaæ anupakkhandatÅti." NÃhaæ bho apavadÃmi vaïïaæ và mante và jÃtiæ và ti.' 20. Tena kho pana samayena Soïadaï¬assa brÃhmaïassa bhÃgineyyo AÇgako nÃma mÃïavako tassaæ\<*<1>*>/ {parisÃyaæ} nisinno hoti. Atha kho Soïadaï¬o brÃhmaïo te brÃh- maïe etad avoca: `Passanti no bhonto imaæ AÇgakaæ mÃïavakaæ amhÃkaæ bhÃgineyyan ti.' `Evaæ bho.'\<*<2>*>/ `AÇgako kho bho mÃïavako abhirÆpo dassanÅyo pÃsÃdiko paramÃya vaïïa-pokkharatÃya samannÃgato brahma-vaï- ïÅ brahma-vaccasÅ\<*<3>*>/ akkhuddÃvakÃso dassanÃya, nÃssa imissÃ\<*<4>*>/ parisÃya samasamo atthi vaïïena {ÂhapetvÃ} {sama- ïaæ} Gotamaæ. AÇgako kho bho mÃïavako ajjhÃyako manta-dharo tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ sanighaï¬u-keÂu- bhÃnaæ {sÃkkhara-ppabhedÃnaæ}\<*<5>*>/ itihÃsa-pa¤camÃnaæ padako veyyÃkaraïo lokÃyata-mahÃpurisa-lakkhaïesu anavayo. Aham assa mante vÃcetÃ. AÇgako kho bho mÃïavako ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddha- gahaïiko yÃva sattamà pitÃmahÃ-yugà akkhitto anupak- kuÂÂho jÃti-vÃdena. Aham assa mÃtÃ-pitaro jÃnÃmi. AÇ- gako kho bho mÃïavako pÃïam pi haneyya adinnam pi Ãdiyeyya paradÃram pi gaccheyya musà pi bhaïeyya\<*<6>*>/ majjam pi piveyya, ettha dÃni bho kiæ vaïïo karissati, kiæ mantaæ, kiæ jÃti? Yato kho bho brÃhmaïo sÅlavà ca hoti vuddha-sÅlÅ vuddha-sÅlena samannÃgato, paï¬ito ca hoti medhÃvÅ paÂhamo và dutiyo và sujaæ paggaïhantÃnaæ, imehi kho bho dvÅh' aÇgehi samannÃgataæ brÃhmaïà brÃhmaïaæ pa¤¤Ãpenti, "BrÃhmaïo 'smÅti" ca vadamÃno sammà vadeyya na ca pana musÃ-vÃdaæ ÃpajjeyyÃti.' 21. `Imesaæ pana brÃhmaïa dvinnaæ aÇgÃnaæ sakkà ekaæ aÇgaæ {ÂhapayitvÃ} ekena aÇgena samannÃgataæ brÃh- maïaæ pa¤¤Ãpetuæ, "BrÃhmaïo 'smÅti" ca vadamÃno sammà vadeyya na ca pana musÃ-vÃdaæ ÃpajjeyyÃti?' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd tassa. 2 So all MSS. 3 Sd va¬¬Å St va¬asÅ Sm vaddhi Bp vacchasi. 4 Sd 'missÃ: Bp imassaæ parisayaæ. 5 Bp sakkhara-. 6 So all MSS. (Scdt n): Sum. bhÃseyya. >/ #<[page 124]># %<124 SO×ADA×ÖA SUTTA. [D. iv. 21>% `No h' idaæ bho Gotama. SÅla-paridhotà hi bho Gotama pa¤¤Ã, {pa¤¤Ã}-paridhotaæ sÅlaæ, yattha sÅlaæ tattha pa¤¤Ã, yattha pa¤¤Ã tattha sÅlaæ, sÅlavato pa¤¤Ã pa¤¤Ãvato sÅlaæ, sÅla-{pa¤¤Ãïa¤} ca pana lokasmiæ aggam akkhÃyati. Seyya- thà pi bho Gotama hatthena và hatthaæ dhopeyya,\<*<1>*>/ pÃdena và pÃdaæ dhopeyya, evam eva kho bho Gotama sÅla- paridhotà pa¤¤Ã, pa¤¤Ã-paridhotaæ sÅlaæ, yattha sÅlaæ tattha pa¤¤Ã, yattha pa¤¤Ã tattha sÅlaæ, sÅlavato pa¤¤Ã pa¤¤Ãvato sÅlaæ, sÅla-{pa¤¤Ãïa¤} ca pana lokasmiæ aggam akkhÃyatÅti.' 22. `Evam etaæ brÃhmaïa. SÅla-paridhotà hi brÃhmaïa pa¤¤Ã, pa¤¤Ã-paridhotaæ sÅlaæ, yattha sÅlaæ tattha pa¤¤Ã, yattha pa¤¤Ã tattha sÅlaæ, sÅlavato pa¤¤Ã pa¤¤Ãvato sÅlaæ, sÅla-{pa¤¤Ãïa¤} ca pana lokasmiæ aggam akkhÃyati. Kata- maæ pana taæ brÃhmaïa sÅlaæ, katamà sà pa¤¤Ã ti?' `Ettaka-paramà va mayaæ bho Gotama etasmiæ atthe. SÃdhu vata bhavantaæ yeva bho Gotamaæ paÂibhÃtu etassa bhÃsitassa attho ti.' 23. `Tena hi brÃhmaïa suïÃhi, sÃdhukaæ manasi- karohi, bhÃsissÃmÅti.' `Evaæ bho' ti kho Soïadaï¬o brÃhmaïo Bhagavato paccassosi. Bhagavà etad avoca: `Idha brÃhmaïa TathÃgato loke uppajjati arahaæ sam- mÃ-sambuddho . . . yathà SÃma¤¤a-phale evaæ vitthÃ- retabbaæ] . . .. Evaæ kho brÃhmaïa bhikkhu sÅla- sampanno hoti. Idam pi kho taæ brÃhmaïa sÅlaæ. ` . . . pe\<*<2>*>/ . . . paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati . . . pe . . . dutiyajjhÃnaæ . . . pe . . . tatiyajjhÃnaæ . . . catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati . . . pe . . . {¤Ãïa}-dassanÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti . . . pe . . . idam pi 'ssa hoti pa¤¤Ãya . . . pe . . . nÃparaæ {itthattÃyÃti} pajÃnÃti. Idam pi 'ssa hoti pa¤¤Ãya. Ayaæ kho sà brÃhmaïa pa¤¤Ã\<*<3>*>/ ti.' 24. Evaæ vutte Soïadaï¬o brÃhmaïo Bhagavantaæ etad avoca: `Abhikkantaæ bho Gotama, abhikkantaæ bho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp dhoveyya. 2 SS omit this pe. 3 Scdmt pa¤¤ÃyÃti. >/ #<[page 125]># %% Gotama. Seyyathà pi bho Gotama nikkujjitaæ và ukkuj- jeyya, paÂicchannaæ và vivareyya, mÆÊhassa và maggaæ Ãcikkheyya, andhakÃre và tela-{pajjotaæ} dhÃreyya: "cak- khumanto rÆpÃni dakkhintÅti," evam eva bhotÃ\<*<1>*>/ Gotamena aneka-pariyÃyena dhammo pakÃsito. EsÃhaæ Bhagavan- taæ Gotamaæ saraïaæ gacchÃmi dhamma¤ ca bhikkhu- saægha¤ ca, upÃsakam maæ bhavaæ Gotamo dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gataæ. AdhivÃsetu ca me bhavaæ Gotamo svÃtanÃya bhattaæ saddhiæ bhikkhu- saæghenÃti.' AdhivÃsesi Bhagavà tuïhÅ-bhÃvena. Atha kho {Soïa- daï¬o} brÃhmaïo Bhagavato adhivÃsanaæ viditvà uÂÂhÃy' Ãsanà Bhagavantaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà pak- kÃmi. Atha kho Soïadaï¬o brÃhmaïo tassà rattiyà accayena sake nivesane païÅtaæ khÃdaniyaæ bhojaniyaæ paÂiyÃdÃpetvà Bhagavato kÃlaæ ÃrocÃpesi: `KÃlo bho Gotama, niÂÂhitaæ bhattan ti.' 25 Atha kho Bhagavà pubbaïha-samayaæ nivÃsetvà patta-cÅvaraæ ÃdÃya saddhiæ bhikkhu-saæghena yena {Soïadaï¬assa} brÃhmaïassa nivesanaæ ten' upasaækami, upasaækamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Atha kho Soïadaï¬o brÃhmaïo Buddha-pamukhaæ bhikkhu-saæghaæ païÅtena khÃdaniyena bhojaniyena sahatthà santappesi sampavÃresi. Atha kho Soïadaï¬o brÃhmaïo Bhagavantaæ bhuttÃviæ onÅta-patta-pÃïiæ a¤¤ataraæ nÅcaæ Ãsanaæ gahetvà ekam- antaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Soïadaï¬o brÃhmaïo Bhagavantaæ etad avoca: 26. `Aha¤ ce va kho pana bho Gotama parisa-gato samÃno Ãsanà vuÂÂhahitvà Bhagavantaæ\<*<2>*>/ Gotamaæ abhi- vÃdeyyaæ, tena maæ sà parisà paribhaveyya. Yaæ kho pana sà parisà paribhaveyya yaso pi tassa hÃyetha, yassa kho pana yaso hÃyetha bhogà pi tassa hÃyeyyuæ, yaso- laddhà kho pan' amhÃkaæ bhogÃ. Aha¤ ce va kho pana bho Gotama parisa-gato samÃno a¤jaliæ paggaïheyyaæ, Ãsanà me taæ bhavaæ Gotamo paccuÂÂhÃnaæ dhÃretu. Aha¤ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sm bho (and so in iii. 22; comp. iii. 17, 19). 2 Bp Bhavantaæ. >/ #<[page 126]># %<126 SO×ADA×ÖA SUTTA. [D. iv. 26>% ce va kho pana bho Gotama parisa-gato samÃno veÂhanaæ omu¤ceyyaæ, sirasà me taæ bhavaæ Gotamo abhivÃdanaæ dhÃretu. -- Aha¤ ce va kho pana bho Gotama yÃna-gato samÃno yÃnà paccorohitvà Bhagavantaæ Gotamaæ abhivÃ- deyyaæ, tena maæ sà parisà paribhaveyya. Yaæ kho pana sà parisà paribhaveyya, yaso pi tassa hÃyetha, yassa kho pana yaso hÃyetha bhogà pi tassa hÃyeyyuæ, yaso- laddhà kho\<*<1>*>/ pan' {amhÃkaæ} bhogÃ. Aha¤ ce va kho\<*<1>*>/ pana\<*<2>*>/ bho Gotama yÃna-gato samÃno patoda-laÂÂhiæ {abbhunnÃmeyyaæ}, yÃnà me taæ bhavaæ Gotamo paccoro- hanaæ dhÃretu. Aha¤ ce va kho pana bho Gotama yÃna- gato samÃno hatthaæ apanÃmeyyaæ, sirasà me taæ bhavaæ Gotamo abhivÃdanaæ dhÃretÆti.' 27. Atha kho Bhagavà Soïadaï¬aæ brÃhmaïaæ dham- miyà kathÃya sandassetvà samÃdapetvà samuttejetvà sam- pahaæsetvà uÂÂhÃyÃsanà pakkÃmÅti. SO×ADA×ÖA-SUTTAõ.\<*<3>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scdt omit. 2 Bp omits. 3 Bp Soïadaï¬a-suttaæ niÂÂhitaæ catutthaæ. >/ #<[page 127]># %< 127>% [v. KÆÂadanta Sutta.] 1. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà Maga- dhesu\<*<1>*>/ cÃrikaæ caramÃno mahatà bhikkhu-saæghena saddhiæ pa¤ca-mattehi bhikkhu-satehi yena KhÃnumataæ\<*<2>*>/ nÃma MagadhÃnaæ BrÃhmaïa-gÃmo tad avasari. Tatra sudaæ Bhagavà KhÃnumate viharati AmbalaÂÂhikÃyaæ. Tena kho pana samayena KÆÂadanto\<*<3>*>/ brÃhmaïo KhÃnu- mataæ ajjhÃvasati sattussadaæ satiïakaÂÂhodakaæ sadha¤- ¤aæ rÃja-bhoggaæ ra¤¤Ã MÃgadhena Seniyena BimbisÃrena dinnaæ rÃja-dÃyaæ brahma-deyyaæ. Tena kho pana samayena KÆÂadantassa brÃhmaïassa mahà ya¤¤o upak- khaÂo\<*<4>*>/ hoti, satta ca usabha-satÃni satta ca vacchatara- satÃni satta ca {vacchatarÅ}-satÃni satta ca aja-satÃni satta ca urabbha-satÃni {thÆïÆpanÅtÃni} honti ya¤¤atthÃya. 2. Assosuæ kho KhÃnumatakà brÃhmaïa-gahapatikÃ: `Samaïo khalu bho Gotamo Sakya-putto Sakya-kulà pab- bajito Magadhesu cÃrikaæ caramÃno mahatà bhikkhu-saæ- ghena saddhiæ pa¤ca-mattehi bhikkhu-satehi KhÃnumataæ anuppatto KhÃnumate viharati AmbalaÂÂhikÃyaæ. Taæ kho pana Bhagavantaæ Gotamaæ evaæ kalyÃïo kittisaddo abbhuggato: "Iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃ-{sambud- dho} vijjÃ-caraïa-sampanno sugato loka-vidÆ anuttaro purisa- damma-sÃrathi satthà deva-manussÃnaæ buddho bhagavà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scmt Bp Mag-; Sd MÃg- (throughout). 2 Sm khÃïum- always. 3 Bp always Kuta. 4 Sc upakkaÂÂho; Sd upakkhato; Bp upakkhato. >/ #<[page 128]># %<128 KôèADANTA SUTTA. [D. v. 2>% ti." So imaæ lokaæ sadevakaæ samÃrakaæ sabrahmakaæ sassamaïa-brÃhmaïiæ pajaæ {sadeva-manussaæ} sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedeti. So dhammaæ deseti Ãdi- kalyÃïaæ majjhe kalyÃïaæ pariyosÃna-kalyÃïaæ sÃtthaæ savya¤janaæ, kevala-paripuïïaæ parisuddhaæ brahma- cariyaæ pakÃseti. {SÃdhu} kho pana tathÃ-rÆpÃnaæ arahataæ dassanaæ hotÅti.' Atha kho KhÃnumatakà {brÃhmaïa}- gahapatikà KhÃnumatà nikkhamitvà saæghà saæghÅ\<*<1>*>/ gaïÅ- bhÆtà yena AmbalaÂÂhikà ten' upasaækamanti. 3. Tena kho pana samayena KÆÂadanto brÃhmaïo upari- pÃsÃde divÃ-seyyaæ upagato hoti. Addasà kho KÆÂadanto brÃhmaïo KhÃnumatake {brÃhmaïa}-gahapatike KhÃnu- matà nikkhamitvà saæghà saæghÅ gaïÅ-bhÆte yena Amba- laÂÂhikà ten' upasaækamante. Disvà khattaæ Ãmantesi: `Kin nu kho bho khatte KhÃnumatakà brÃhmaïa-gaha- patikà KhÃnumatà nikkhamitvà saæghà saæghÅ gaïÅ-bhÆtà yena AmbalaÂÂhikà ten' upasaækamantÅti?' `Atthi kho bho samaïo\<*<2>*>/ Gotamo Sakya-putto Sakya- kulà pabbajito. MÃgadhesu cÃrikaæ caramÃno mahatà bhikkhu-saæghena saddhiæ pa¤ca-mattehi bhikkhu-satehi KhÃnumataæ anuppatto KhÃnumate viharati AmbalaÂÂhi- kÃyaæ. Taæ kho pana Bhagavantaæ\<*<3>*>/ Gotamaæ evaæ kalyÃïo kittisaddo abbhuggato: "Iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃ-sambuddho vijjÃ-caraïa-sampanno sugato loka-vidÆ anuttaro purisa-damma-sÃrathi satthà deva-manussÃnaæ buddho bhagavà ti." Tam ete Bhagavantaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamantÅti.' 4. Atha kho KÆÂadantassa brÃhmaïassa etad ahosi: `Sutaæ kho\<*<4>*>/ pana me taæ: "Samaïo Gotamo tividha\<*<5>*>/- ya¤¤a-sampadaæ soÊasa-parikkhÃraæ jÃnÃtÅti." Na kho panÃhaæ jÃnÃmi tividha-ya¤¤a-sampadaæ soÊasa-parik- khÃraæ, icchÃmi cÃhaæ mahÃ-ya¤¤aæ yajituæ. Yan {nÆnÃ-} \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bpm saægha-saæghi. 2 Scdmt add khalu bho. 3 Bp bhavantaæ (twice). 4 Sdt Bp omit. 5 B tividhaæ always. See 9, etc. Only at end of 20 SS have tividhà (and there Sm has the à struck out). >/ #<[page 129]># %% haæ samaïaæ Gotamaæ upasaækamitvà tividha-ya¤¤a- sampadaæ soÊasa-parikkhÃraæ puccheyyan ti.' Atha kho KÆÂadanto BrÃhmaïo taæ khattaæ Ãmantesi: `Tena hi bho khatte yena KhÃnumatakà brÃhmaïa-gaha- patikà ten' upasaækama,\<*<1>*>/ upasaækamitvà KhÃnumatake brÃhmaïa-gahapatike evaæ vadehi: "KÆÂadanto bho brÃhmaïo evam Ãha: ùgamentu kira bhavanto, KÆÂadanto pi brÃhmaïo samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaæka- missatÅti."' `Evaæ bho' ti kho so khattà KÆÂadantassa brÃhmaïassa paÂissutvà yena KhÃnumatakà brÃhmaïa-gahapatikà ten' upasaækami, upasaækamitvà KhÃnumatake brÃhmaïa- gahapatike etad avoca: `KÆÂadanto bho brÃhmaïo evam Ãha: "ùgamentu kira bhavanto, KÆÂadanto pi brÃhmaïo samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamissatÅti."' 5. Tena kho pana samayena anekÃni brÃhmaïa-satÃni KhÃnumate paÂivasanti: `KÆÂadantassa brÃhmaïassa mahÃ-ya¤¤aæ anubhavissÃmÃti.' Assosuæ kho te brÃh- maïÃ: `KÆÂadanto kira brÃhmaïo samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamissatÅti.' Atha kho te brÃhmaïà yena KÆÂadanto brÃhmaïo ten' upasaækamiæsu, upasaæ- kamitvà KÆÂadantaæ brÃhmaïaæ etad avocuæ: `Saccaæ kira bhavaæ KÆÂadanto samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamissatÅti?' `Evaæ kho me bho hoti, aham pi samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamissÃmÅti.' 6. `Mà bhavaæ KÆÂadanto samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækami, na arahati bhavaæ KÆÂadanto samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ. Sace bhavam KÆÂadanto samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamis- sati, bhoto KÆÂadantassa yaso hÃyissati, samaïassa Gota- massa yaso abhiva¬¬hissati. Yam pi bhotà KÆÂadantassa yaso hÃyissati, samaïassa Gotamassa yaso abhiva¬¬hissati, iminà p' aÇgena na arahati bhavaæ KÆÂadanto samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ. Samaïo tveva Gotamo arahati bhavantaæ KÆÂadantaæ dassanÃya upa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 All MSS. -kami. (Compare iv. 3.) >/ #<[page 130]># %<130 KôèADANTA SUTTA. [D. v. 6>% saÇkamituæ. Bhavaæ hi KÆÂadanto ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddha-gahaïiko yÃva sattamà pitÃmahÃ\<*<1>*>/- yugà akkhitto anupakkuÂÂho\<*<2>*>/ jÃti-vÃdena. Yam pi bhavaæ KÆÂadanto ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddha- gahaïiko yÃva sattamà pitÃmahÃ-yugà akkhitto anupak- kuÂÂho jÃti-vÃdena, iminà p' aÇgena na arahati bhavaæ KÆÂa- danto samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ, samaïo tveva Gotamo arahati bhavantaæ KÆÂadantaæ das- sanÃya upasaækamituæ. Bhavaæ hi KÆÂadanto a¬¬ho mahaddhano mahÃ-bhogo . . . pe . . . Bhavaæ hi KÆÂadanto ajjhÃyako manta-dharo tiïïam vedÃnaæ pÃragÆ sanighaï¬u- keÂubhÃnaæ sÃkkhara-ppabhedÃnaæ itihÃsa-pa¤camÃnaæ padako veyyÃkaraïo lokÃyata-mahÃpurisa-lakkhaïesu ana- vayo. Bhavaæ hi KÆÂadanto abhirÆpo dassanÅyo pÃsÃdiko paramÃya vaïïa-pokkharatÃya samannÃgato brahma-vaïïÅ brahma-vaccasÅ\<*<3>*>/ akkhuddÃvakÃso dassanÃya. Bhavaæ hi KÆÂadanto sÅlavà vuddha-sÅlÅ vuddha-sÅlena samannÃgato. Bhavaæ hi KÆÂadanto kalyÃïa-vÃco kalyÃïa-vÃkkaraïo poriyà vÃcÃya samannÃgato vissaÂÂhÃya aneÊagalÃya\<*<4>*>/ atthassa vi¤¤ÃpaniyÃ. Bhavaæ hi KÆÂadanto bahunnaæ Ãcariya-pÃcariyo tÅïi mÃïavaka-satÃni mante vÃceti, bahÆ kho pana nÃnÃ-disà nÃnÃ-janapadà mÃïavakà Ãgacchanti bhoto KÆÂadantassa santike mantatthikà mante adhiyitu\<*<5>*>/- kÃmÃ. Bhavaæ hi KÆÂadanto jiïïo vuddho mahallako addhagato vayo anuppatto, samaïo Gotamo taruïo c' eva taruïa-paribbÃjako\<*<6>*>/ ca. Bhavaæ hi KÆÂadanto ra¤¤o MÃgadhassa Seniyassa BimbisÃrassa sakkato garukato mÃnito pÆjito apacito. Bhavaæ hi KÆÂadanto brÃhmaïassa PokkharasÃdissa\<*<7>*>/ sakkato garukato mÃnito pÆjito apacito. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS mahÃ- (twice in 6, and twice in 7, and twice in 12). See iv. 4. 2 Bp akhitto anupakuÂho (see iii. 3. 58). 3 SS va¬¬hÅ; Bp vacchasi as at 7. 4 Scd anelagalÃya; Smt Bp anelagaÊÃya. 5 All MSS. adhÅyitu (See "Journal P. T. S." 1886, and J. 4. 496). 6 Sd pabbajako; Bp pabbajito. 7 Bp PokkharasÃtissa. >/ #<[page 131]># %% Bhavaæ hi KÆÂadanto KhÃnumataæ ajjhÃvasati sattussadaæ\<*<1>*>/ satiïakaÂÂhodakaæ sadha¤¤aæ rÃja-bhoggaæ ra¤¤Ã MÃga- dhena Seniyena BimbisÃrena dinnaæ rÃja-dÃyaæ brahma- deyyaæ. Yaæ pi bhavaæ KÆÂadanto KhÃnumataæ ajjhÃ- vasati sattussadaæ satiïakaÂÂhodakaæ sadha¤¤aæ rÃja- bhoggaæ ra¤¤Ã MÃgadhena Seniyena BimbisÃrena dinnaæ rÃja-dÃyaæ brahma-deyyaæ, iminà p' aÇgena na arahati bhavaæ KÆÂadanto samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaæ- kamituæ, samaïo tveva Gotamo arahati bhavantaæ KÆÂadantaæ dassanÃya upasaækamitun ti.' 7. Evaæ vutte KÆÂadanto brÃhmaïo te brÃhmaïe etad avoca: `Tena hi bho mama pi suïÃtha, yathà mayam eva ara- hÃma taæ bhavantaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækami- tuæ, na tveva arahati so bhavaæ Gotamo amhÃkaæ das- sanÃya upasaækamituæ. Samaïo khalu bho Gotamo ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddha-gahaïiko yÃva sattamà pitÃmahÃ-yugà akkhitto anupakkuÂÂho {jÃti}-vÃdena. Yam pi bho samaïo {Gotamo} ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddha-gahaïiko yÃva sattamà pitÃmahÃ-yugà ak- khitto anupakkuÂÂho jÃti-vÃdena, iminà p' aÇgena na arahati so bhavaæ Gotamo amhÃkaæ dassanÃya upasaækamituæ, atha kho mayam eva arahÃma taæ bhavantaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ. Samaïo khalu bho Gotamo mahantaæ ¤Ãti-saæghaæ ohÃya\<*<2>*>/ pabbajito. Samaïo khalu bho Gotamo pahÆtaæ hira¤¤a-suvaïïaæ ohÃya pabbajito bhÆmi-gata¤ ca vehÃsaÂÂha¤ ca. Samaïo khalu bho Go- tamo daharo va samÃno susukÃÊa-keso bhadrena yobbanena samannÃgato paÂhamena vayasà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito. Samaïo khalu bho Gotamo akÃmakÃnaæ mÃtÃ- pitunnaæ assu-mukhÃnaæ rudantÃnaæ kesa-massuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃri- yaæ pabbajito. Samaïo khalu bho Gotamo abhirÆpo dassanÅyo pÃsÃdiko paramÃya vaïïa-pokkharatÃya saman- nÃgato brahma-vaïïÅ brahma-vaccasÅ\<*<3>*>/ akkhuddÃvakÃso \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp satthussadaæ. 2 Sd Bp pahÃya. 3 SS va¬¬hÅ; Bp vacchasi. >/ #<[page 132]># %<132 KôèADANTA SUTTA. [D. v. 7>% dassanÃya. Samaïo khalu bho Gotamo sÅlavà ariya-sÅlÅ kusala-sÅlÅ kusala-sÅlena samannÃgato. Samaïo khalu bho Gotamo kalyÃïa-vÃco kalyÃïa-vÃkkaraïo poriyà vÃcÃya samannÃgato vissaÂÂhÃya aneÊagalÃya\<*<1>*>/ atthassa vi¤¤Ã- paniyÃ. Samaïo khalu bho Gotamo bahunnaæ Ãcariya- pÃcariyako. Samaïo khalu bho Gotamo khÅïa-kÃma-rÃgo vigata-cÃpallo. Samaïo khalu bho Gotamo kamma-vÃdÅ kiriya-vÃdÅ apÃpa-purekkhÃro brahma¤¤Ãya pajÃya. Samaïo khalu bho Gotamo uccà kulà pabbajito ÃdÅnakkhattiya- kulÃ.\<*<2>*>/ Samaïo khalu bho Gotamo a¬¬ha-kulà pabbajito mahaddhanà mahÃ-bhogÃ. Samaïaæ khalu bho Gotamaæ tiro raÂÂhà tiro janapadà saæpucchituæ Ãgacchanti. Sa- maïaæ khalu bho Gotamaæ anekÃni devatÃ-sahassÃni\<*<3>*>/ pÃïehi saraïaæ gatÃni. Samaïaæ khalu bho Gotamaæ evaæ kalyÃïo kittisaddo abbhuggato: "Iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃ-sambuddho vijjÃ-caraïa-sampanno sugato loka-vidÆ anuttaro purisa-damma-sÃrathi satthà deva- manussÃnaæ buddho bhagavà ti." Samaïo khalu bho Gotamo dvattiæsa mahÃpurisa-lakkhaïehi samannÃgato. Samaïo khalu bho Gotamo ehi-sÃgata-vÃdÅ\<*<4>*>/ sakhilo sam- modako abbhÃkuÂiko uttÃna-mukho pubba-bhÃsÅ. Samaïo khalu bho Gotamo catunnaæ parisÃnaæ sakkato garukato mÃnito pÆjito apacito. Samaïe khalu bho Gotame\<*<5>*>/ bahÆ devà ca manussà ca abhippasannÃ. Samaïo khalu bho Gotamo yasmiæ gÃme và nigame và paÂivasati na tasmiæ gÃme và nigame và amanussà manusse viheÂhenti. Samaïo khalu bho Gotamo saæghÅ gaïÅ gaïÃcariyo puthu-tittha- karÃnam aggam akkhÃyati. Yathà kho pana bho ekesaæ samaïa-brÃhmaïÃnaæ yathà và tathà và yaso samudÃ- gacchati na h' eva\<*<6>*>/ samaïassa Gotamassa yaso samudÃgato, atha kho anuttarÃya vijjÃ-caraïa-sampadÃya samaïassa Gotamassa yaso samudÃgato. Samaïaæ khalu bho Gotamaæ rÃjà MÃgadho Seniyo BimbisÃro saputto sabhariyo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scd anelagalÃya; Smt Bp anelagaÊÃya. 2 Sc Ãdiya-kulÃ; B asambhinnakh-. 3 B sata-sahassÃni. 4 Bp -svÃgata-. 5 Sm has loc.; all other MSS. nom. 6 MSS. eva here, evaæ in iv. 6. >/ #<[page 133]># %% sapariso sÃmacco pÃïehi saraïaæ gato. Samaïaæ khalu bho Gotamaæ rÃjà Pasenadi Kosalo saputto sabhariyo sapariso sÃmacco pÃïehi saraïaæ gato. Samaïaæ khalu bho Gotamaæ brÃhmaïo PokkharasÃdi\<*<1>*>/ saputto sabhariyo sapariso sÃmacco pÃïehi saraïaæ gato. Samaïo khalu bho Gotamo ra¤¤o MÃgadhassa Seniyassa BimbisÃrassa sakkato garukato mÃnito pÆjito apacito. Samaïo khalu bho Gotamo ra¤¤o Pasenadissa Kosalassa sakkato garukato mÃnito pÆjito apacito. Samaïo khalu bho Gotamo BrÃh- maïassa PokkharasÃdissa\<*<2>*>/ sakkato garukato mÃnito pÆjito apacito. Samaïo khalu bho Gotamo KhÃnumataæ anup- patto KhÃnumate viharati AmbalaÂÂhikÃyaæ. Ye kho pana keci samaïà và brÃhmaïà và amhÃkaæ gÃmakkhettaæ Ãgacchanti atithÅ no te honti. AtithÅ kho pan' amhehi sakkÃtabbà garukÃtabbà mÃnetabbà pÆjetabbà apacetabbÃ. Yam pi bho samaïo Gotamo KhÃnumataæ anuppatto KhÃnumate viharati AmbalaÂÂhikÃyaæ atith' amhÃkaæ samaïo Gotamo. Atithi kho pan' amhehi sakkÃtabbo garukÃtabbo mÃnetabbo pÆjetabbo apacetabbo. Iminà p' aÇgena na arahati so bhavaæ Gotamo amhÃkaæ das- sanÃya upasaækamituæ, atha kho mayam eva arahÃma tam bhavantaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamituæ. Ettake kho aham bho tassa bhoto Gotamassa vaïïe pari- yÃpuïÃmi, no ca kho so bhavaæ Gotamo ettaka-vaïïo, aparimÃïa-vaïïo hi so bhavaæ Gotamo ti.' 8. Evaæ vutte te brÃhmaïà KÆÂadantaæ brÃhmaïaæ etad avocuæ: `Yathà kho bhavaæ KÆÂadanto samaïassa Gotamassa vaïïe\<*<3>*>/ bhÃsati ito ce pi so bhavaæ Gotamo yojana-sate viharati alam eva saddhena kula-puttena das- sanÃya upasaækamituæ api {puÂaæsenÃpi}. Tena hi bho sabbe va samaïaæ Gotamaæ dassanÃya upasaækamis- sÃmÃti.' Atha kho KÆÂadanto brÃhmaïo mahatà brÃhmaïa- gaïena saddhiæ yena AmbalaÂÂhikà yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavatà saddhiæ sam- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 All MSS. -sÃti. 2 Bp -sÃtissa (SS all d here). 3 All MSS. vaïïo (as most at D. iv. 7). >/ #<[page 134]># %<134 KôèADANTA SUTTA. [D. v. 8>% modiæ sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekam- antaæ nisÅdi. KhÃnumatakà pi kho brÃhmaïa-gaha- patikà app ekacce Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdiæsu, app ekacce Bhagavatà saddhiæ sammodiæsu sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdiæsu, {app} ekacce yena Bhagavà ten' a¤jaliæ panÃ- metvà ekamantaæ nisÅdiæsu, app ekacce nÃma-gottaæ sÃvetvà ekamantaæ nisÅdiæsu, app ekacce tuïhÅ-bhÆtà ekamantaæ nisÅdiæsu. 9. Ekamantaæ nisinno kho KÆÂadanto brÃhmaïo Bha- gavantaæ etad avoca: `Sutaæ me taæ bho Gotama: "Samaïo Gotamo tividha- ya¤¤a-sampadaæ\<*<1>*>/ soÊasa-parikkhÃraæ jÃnÃtÅti." Na kho panÃhaæ jÃnÃmi tividha-ya¤¤a-sampadaæ soÊasa-parik- khÃraæ, icchÃmi cÃhaæ mahÃ-ya¤¤aæ yajituæ. SÃdhu me bhavaæ Gotamo tividha-ya¤¤a-sampadaæ soÊasa-parik- khÃraæ desetÆti.' `Tena hi brÃhmaïa suïohi, sÃdhukaæ manasi-karohi, bhÃsissÃmÅti.' `Evaæ bho ' ti kho KÆÂadanto brÃhmaïo Bhagavato paccassosi. Bhagavà etad avoca: 10. `BhÆta-pubbaæ brÃhmaïa rÃjà MahÃ-vijito nÃma ahosi a¬¬ho mahaddhano mahÃ-bhogo pahÆta-jÃtarÆpa-raja- to pahÆta-vittÆpakaraïo pahÆta-dhana-dha¤¤o paripuïïa- kosa-koÂÂhÃgÃro. Atha kho brÃhmaïa ra¤¤o MahÃ-viji- tassa {rahogatassa} {patisallÅnassa}\<*<2>*>/ evaæ cetaso parivitakko udapÃdi: "Adhigatà kho me vipulà mÃnusakà bhogÃ, mahantaæ paÂhavi-maï¬alaæ abhivijiya ajjhÃvasÃmi. Yan nÆnÃhaæ mahÃ-ya¤¤aæ yajeyyaæ yaæ mama assa dÅgha- rattaæ hitÃya sukhÃyÃti." Atha kho brÃhmaïa rÃjà MahÃ- vijito purohitaæ\<*<3>*>/ brÃhmaïaæ ÃmantÃpetvÃ\<*<4>*>/ etad avoca: "Idha mayhaæ brÃhmaïa {rahogatassa} {patisallÅnassa} evaæ cetaso parivitakko udapÃdi: `Adhigato me vipulà mÃnusakà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp vidhaæ thrice (and so Scm the first time only). See 4. 2 All MSS. twice t; Sct Bp twice ï; Sdm twice n (Old. CV. vii. 1. 2,  and n); at vi. 2, 3, SS patisallÅno. 3 Sd and St often porohit-; Bp usually parohit-. 4 Bp Ãmantetvà (and in 12). >/ #<[page 135]># %% bhogÃ, mahantaæ paÂhavi-maï¬alaæ abhivijiya ajjhÃva- sÃmi. Yan nÆnÃhaæ mahÃ-ya¤¤aæ yajeyyaæ, yaæ mama assa dÅgha-rattaæ hitÃya sukhÃyÃti.' IcchÃm' ahaæ brÃh- maïa mahÃ-ya¤¤aæ yajituæ. AnusÃsatu maæ bhavaæ yaæ mama assa dÅgha-rattaæ hitÃya sukhÃyÃti." 11. `Evaæ vutte brÃhmaïa purohito brÃhmaïo rÃjÃnaæ MahÃ-vijitaæ etad avoca: "Bhoto kho ra¤¤o janapado sakaïÂako\<*<1>*>/ sa-upapÅÊo,\<*<2>*>/ gÃma-ghÃtà pi dissanti [nigama- ghÃtà pi dissanti\<*<3>*>/] nagara-ghÃtà pi dissanti pantha-duhanà pi dissanti. Bhava¤ ce kho\<*<4>*>/ pana rÃjà evaæ sakaïÂake janapade sa-upapÅÊe balim uddhareyya, akicca-kÃrÅ assa tena bhavaæ rÃjÃ. Siyà kho pana bhoto ra¤¤o evam assa: `Aham etaæ dassu-khÅlaæ\<*<5>*>/ vadhena và bandhena\<*<6>*>/ và jÃniyÃ\<*<7>*>/ và garahÃya và pabbÃjanÃya và samÆhanissÃmÅti,' na kho pan' etassa dassu-khÅlassa evaæ sammà samug- ghÃto hoti. Ye te hatÃvasesakà bhavissanti, te pacchà {ra¤¤o} janapadaæ viheÂhessanti.\<*<8>*>/ Api ca kho idaæ saæ- vidhÃnaæ Ãgamma evam etassa dassu-khÅlassa sammà {samugghÃto} hoti. Tena hi bhavaæ rÃjà ye bhoto ra¤¤o janapade ussahanti kasi-gorakkhe tesam bhavaæ rÃjà bÅja- bhattaæ anuppÃdetu,\<*<9>*>/ ye bhoto ra¤¤o janapade ussahanti vaïijjÃya tesam bhavaæ rÃjà pÃbhataæ anuppÃdetu, ye bhoto ra¤¤o janapade ussahanti rÃja-porise tesam bhavaæ rÃjà bhatta-vetanaæ pakappetu, te ca manussà sa-kamma- pasutà ra¤¤o janapadaæ na viheÂhessanti, mahà ca ra¤¤o rÃsiko bhavissati, khemaÂÂhità janapadà akaïÂakà an- upapÅÊÃ, manussà ca mudà modamÃnà ure putte naccentà apÃruta-gharà ma¤¤e viharissantÅti." "`Evaæ bho" ti kho brÃhmaïa rÃjà MahÃ-vijito purohi- tassa brÃhmaïassa paÂissutvÃ, ye ra¤¤o janapade ussa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd thrice and Sc here sakaïÂhako. 2 Sd Bp uppilo. 3 Scmt omit. 4 Sd bhavaæ ce va kho; Bp bhavaæ kho. 5 Scd dasasu. 6 Sd bandhanena. 7 Sct janiyÃya. 8 Bp vihedissanti. 9 Scdmt -ppadetu, but Scd just below à and see next paragraph. (Bp à both times). >/ #<[page 136]># %<136 KôèADANTA SUTTA. [D. v. 11>% hiæsu kasi-{gorakkhe} tesam bhavaæ rÃjà {MahÃ}-vijito bÅja- bhattaæ anuppÃdesi,\<*<1>*>/ ye ra¤¤o janapade ussahiæsu vaïij- jÃya tesaæ rÃjà MahÃ-vijito pÃbhataæ anuppÃdesi, ye ra¤¤o janapade ussahiæsu rÃja-porise, tesaæ rÃjà MahÃ-vijito bhatta-vetanaæ pakappesi, te ca manussà sa-kamma-pasutà ra¤¤o janapadaæ na viheÂhesuæ,\<*<2>*>/ mahà ca ra¤¤o rÃsiko ahosi, khemaÂÂhità janapadà akaïÂakà anupapÅÊÃ, manussà ca mudà modamÃnà ure putte naccentà apÃruta-gharà ma¤¤e vihariæsu. 12. `Atha kho brÃhmaïa rÃjà MahÃ-vijito purohitaæ brÃh- maïaæ ÃmantÃpetvà etad avoca: "SamÆhato kho me bho dassu-khÅlo, bhoto saævidhÃnaæ Ãgamma mahà ca me rÃsiko khemaÂÂhità janapadà akaïÂakà anupapÅÊà manussà ca mudà modamÃnà ure putte naccentà apÃruta-gharà ma¤¤e vihariæsu. IcchÃm' ahaæ brÃhmaïa mahÃ- ya¤¤aæ yajituæ. AnusÃsatu maæ bhavaæ yaæ mama assa dÅgha-rattaæ hitÃya sukhÃyÃti." "`Tena hi bhavaæ rÃjà ye bhoto ra¤¤o janapade khat- tiyà anuyuttÃ\<*<3>*>/ negamà c' eva jÃnapadà ca te bhavaæ rÃjà Ãmantayataæ: `IcchÃm' ahaæ bho mahÃ-ya¤¤aæ yajituæ, anujÃnantu me bhonto yaæ mama assa dÅgha-rattaæ hitÃya sukhÃyÃti.' Ye bhoto ra¤¤o janapade amaccà pÃrisajjà negamà c' eva jÃnapadà ca . . . pe . . . brÃh- maïa-mahÃsÃla negamà c' eva jÃnapadà ca . . . pe . . . gahapati-necayikÃ\<*<4>*>/ negamà c' eva jÃnapadà ca, te bhavaæ rÃjà Ãmantayataæ: `IcchÃm' ahaæ bho mahÃ-ya¤¤aæ yajituæ, anujÃnantu me bhavanto yam mama assa dÅgha- rattaæ hitÃya sukhÃyÃti."' "`Evaæ bho" ti kho brÃhmaïa rÃjà MahÃ-vijito puro- hitassa brÃhmaïassa paÂissutvà ye ra¤¤o janapade khattiyà anuyuttà negamà c' eva jÃnapadà ca, te rÃjà MahÃ-vijito \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sc anuppadesi; Bb twice -ppadÃsi (but just below Scdmt -ppÃ-). 2 Scdt -Âheyyuæ; Sm -Âheyyuæ corrected to -Âhesuæ; Bp vihedhisu. 3 Bp anuyanta. 4 Sct here nomayikà and Sd nevayikÃ; Bp twice venayikÃ; Sm Bm necayikÃ; and so SS below. >/ #<[page 137]># %% Ãmantesi: "IcchÃm' ahaæ bho mahÃ-ya¤¤aæ yajituæ, anujÃnantu me bhavanto yaæ mama assa dÅgha-rattaæ hitÃya sukhÃyÃti." "Yajataæ bhavaæ rÃjà ya¤¤aæ, ya¤¤a-kÃlo mahÃ-rÃjÃti." `Ye ra¤¤o janapade amaccà pÃrisajjà negamà c' eva jÃnapadà ca . . . pe . . . brÃhmaïa-mahÃsÃlà negamà c' eva jÃnapadà ca, gahapati-necayikà negamà c' eva jÃnapadà ca, te rÃjà MahÃ-vijito Ãmantesi: "IcchÃm' ahaæ bho mahÃ-ya¤¤aæ yajituæ, anujÃnantu me bhavanto yaæ mama assa dÅgha-rattaæ hitÃya sukhÃyÃti." "Yajataæ bhavaæ rÃjà ya¤¤am, ya¤¤a-kÃlo mahÃ-rÃjÃti." `Iti 'me cattÃro anumati-pakkhà tass' eva ya¤¤assa parikkhÃrà bhavanti. 13. `RÃjà MahÃ-vijito aÂÂhaÇgehi samannÃgato -- Ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddha-gahaïiko yÃva sattamà pitÃmahÃ-yugà akkhitto anupakkuÂÂho jÃti-vÃdena -- AbhirÆpo {dassanÅyo} pÃsÃdiko paramÃya vaïïa-pok- kharatÃya samannÃgato brahma-vaïïÅ brahma-vaccasÅ\<*<1>*>/ akkhuddÃvakÃso dassanÃya -- A¬¬ho {mahaddhano} mahÃ- bhogo pahÆta-jÃtarÆpa-rajato pahÆta-vittÆpakaraïo pahÆta- dhana-dha¤¤o paripuïïa-kosa-koÂÂhÃgÃro -- Balavà catur- aÇginiyà senÃya samannÃgato assavÃya\<*<2>*>/ ovÃda-pati- karÃya\<*<3>*>/ patapati\<*<4>*>/ ma¤¤e paccatthike yasasà -- Saddho dÃyako dÃna-pati anÃvaÂa-dvÃro samaïa-brÃhmaïa-kapa- ïiddhika-vaïibbaka-yÃcakÃnaæ opÃna-bhÆto pu¤¤Ãni karoti -- Bahussuto tassa tass' eva {suta-jÃtassa} -- Tassa tass' eva kho pana bhÃsitassa atthaæ jÃnÃti: "Ayaæ imassa bhÃsitassa attho, ayaæ imassa bhÃsitassa attho" ti -- Paï¬ito viyatto medhÃvÅ paÂibalo atÅtÃnÃgata-paccuppanne atthe cintetuæ.\<*<5>*>/ RÃjà MahÃ-vijito imehi aÂÂhaÇgehi samannÃgato. Iti imÃni pi aÂÂhaÇgÃni tass' eva ya¤¤assa parikkhÃrà bhavanti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS va¬¬hÅ; Bmp vacchasi. 2 Sd assatassa; Sc assa vÃ. 3 Sd parikÃya; Sm parikarÃya; Bmp paÂikarÃya. 4 Sc panapati; Bm sadavati; Bp sahati pati. 5 Sum. cintetuæ; so Bmp and SS below 17. Here SS mantetuæ; comp. 19. >/ #<[page 138]># %<138 KôèADANTA SUTTA. [D. v. 13>% 14. Purohito brÃhmaïo catuh' aÇgehi samannÃgato -- Ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddha-gahaïiko yÃva sattamà pitÃmahÃ-yugà akkhitto anupakkuÂÂho jÃti- vÃdena -- AjjhÃyako manta-dharo tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ sanighaï¬u-keÂubhÃnaæ sÃkkhara-ppabhedÃnaæ itihÃsa- pa¤camÃnaæ padako veyyÃkaraïo lokÃyata-mahÃpurisa- lakkhaïesu anavayo -- SÅlavà vuddha-sÅlÅ vuddha-sÅlena samannÃgato -- Paï¬ito viyatto medhÃvÅ paÂhamo và dutiyo và sujaæ paggaïhantÃnaæ. Purohito brÃhmaïo imehi catuh' aÇgehi samannÃgato. Iti imÃni pi cattÃr' aÇgÃni tass' eva ya¤¤assa parikkhÃrà bhavanti. 15. `Atha kho brÃhmaïa purohito brÃhmaïo ra¤¤o MahÃ-vijitassa pubbe va ya¤¤Ã tisso vidhà desesi: "Siyà kho pana bhoto ra¤¤o mahÃ-ya¤¤aæ yiÂÂhu-kÃmassa kocid eva vippaÂisÃro: `Mahà vata me bhogakkhandho vigacchis- satÅti,' so bhotà ra¤¤Ã vippaÂisÃro na karaïÅyo. Siyà kho pana bhoto ra¤¤o mahÃ-ya¤¤aæ yajamÃnassa kocid eva vippaÂisÃro: "Mahà vata me bhogakkhandho vigacchatÅti," so bhotà ra¤¤Ã vippaÂisÃro na karaïÅyo. Siyà kho pana bhoto ra¤¤o mahÃ-ya¤¤aæ yiÂÂhassa kocid eva vippaÂisÃro: "Mahà vata me bhogakkhandho vigato" ti. so bhotà ra¤¤Ã vippaÂisÃro na karaïÅyo ti." `Imà kho brÃhmaïa purohito brÃhmaïo ra¤¤o MahÃ- vijitassa pubbe va ya¤¤Ã tisso vidhà desesi.' 16. `Atha kho brÃhmaïa purohito brÃhmaïo ra¤¤o MahÃ-vijitassa pubbe va ya¤¤Ã dasah' ÃkÃrehi paÂiggÃ- hakesu vippaÂisÃraæ paÂivinodetuæ:\<*<1>*>/ "ùgamissanti kho bhoto ya¤¤aæ pÃïÃtipÃtino pi pÃïÃtipÃtà paÂiviratÃ. Ye tattha pÃïÃtipÃtino tesaæ yeva tena, ye tattha pÃïÃtipÃtà paÂiviratà te Ãrabbha yajatam bhavam\<*<2>*>/ modatam bhavaæ cittam eva bhavaæ antaraæ pasÃdetu. ùgamissanti kho bhoto ya¤¤aæ adinnÃdÃyino pi adinnÃdÃnà paÂiviratà . . . pe . . . kÃmesu micchÃcÃrino pi kÃmesu micchÃcÃrà paÂiviratÃ, musÃ-vÃdino pi mÆsÃ-vÃdà paÂiviratÃ, {pisuïÃ}- vÃcà pi {pisuïÃ}-vÃcÃya paÂiviratÃ, pharusÃ-vÃcà pi pharusÃ- vÃcÃya paÂiviratÃ, samphappalÃpino pi, samphappalÃpà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmp paÂivinesi. 2 Bmp add sajjataæ bhavam always. >/ #<[page 139]># %% paÂiviratÃ, abhijjhÃluno pi anabhijjhÃluno pi, vyÃpanna- città pi avyÃp anna-città pi, micchÃ-diÂÂhikà pi sammÃ- diÂÂhikà pi. Ye tattha micchÃ-diÂÂhikà tesaæ yeva tena, ye tattha sammÃ-diÂÂhikà te Ãrabbha yajatam bhavaæ moda- tam bhavaæ cittam eva bhavaæ antaraæ pasÃdetÆti." Imehi kho brÃhmaïa purohito brÃhmaïo ra¤¤o MahÃ- vijitassa pubbe va ya¤¤Ã dasah' ÃkÃrehi paÂiggÃhakesu vippaÂisÃraæ paÂivinodesi\<*<1>*>/. 17. `Atha kho brÃhmaïa purohito brÃhmaïo ra¤¤o MahÃ-vijitassa mahÃ-ya¤¤aæ yajamÃnassa soÊasehi ÃkÃrehi cittaæ sandassesi samÃdapesi samuttejesi sampahaæsesi. "Siyà kho pana bhoto ra¤¤o mahÃ-ya¤¤aæ yajamÃnassa kocid eva vattÃ: `RÃjà kho MahÃ-vijito mahÃ-ya¤¤aæ yajati, no ca khvassa Ãmantità khattiyà anuyuttà negamà c' eva jÃnapadà ca atha ca pana bhavaæ rÃjà evarÆpaæ mahÃ-ya¤¤aæ yajatÅti.' Evam pi bhoto ra¤¤o vattà dhammato\<*<2>*>/ n' atthi, bhoto kho pana ra¤¤o Ãmantità khattiyà anuyuttà negamà c' eva jÃnapadà ca, iminà ca p' etaæ bhavaæ rÃjà jÃnÃtu: `Yajatam bhavaæ modatam bhavaæ cittam eva bhavaæ antaraæ pasÃdetu.' -- Siyà kho pana bhoto ra¤¤o mahÃ-{ya¤¤aæ} yajamÃnassa kocid eva vattÃ: `RÃjà kho MahÃ-vijito mahÃ-ya¤¤aæ yajati, no ca khvassa\<*<3>*>/ Ãmantità amaccà pÃrisajjà negamà c' eva jÃna- padà ca . . . pe . . . brÃhmaïa-mahÃsÃlà negamà c' eva jÃnapadà ca . . . pe . . . gahapati-necayikà negamà c' eva jÃnapadà ca atha ca pana bhavaæ rÃjà evarÆpaæ ya¤¤aæ yajatÅti.' Evam pi bhoto ra¤¤o vattà dhammato n' atthi, bhoto pana ra¤¤o Ãmantità gahapati-necayikà negamà c' eva jÃnapadà ca, iminà p' etaæ bhavaæ\<*<4>*>/ rÃjà jÃnÃtu: `Yajatam bhavaæ modatam bhavaæ cittam eva bhavaæ antaraæ pasÃdetu.' -- Siyà kho pana bhoto ra¤¤o mahÃ- ya¤¤aæ yajamÃnassa kocid eva vattÃ: `RÃjà kho MahÃ- vijito mahÃ-ya¤¤aæ yajati, no ca kho ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddha-gahaïiko ca yÃva sattamà pitÃmahÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scmt Bm paÂivinesi (but see Sum. p. 300). 2 Scdt dhammatà here (-to below). 3 Bm kho tassa. 4 Smt bhavaæ taæ; Sd bhavantaæ. >/ #<[page 140]># %<140 KôèADANTA SUTTA. [D. v. 17>% yugà akkhitto anupakkuÂÂho jÃti-vÃdena, atha ca pana bhavaæ rÃjà evarÆpaæ mahÃ-ya¤¤aæ yajatÅti.' Evam pi kho bhoto ra¤¤o vattà dhammato n' atthi, bhavaæ kho pana rÃjà ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddha- gahaïiko ca yÃva sattamà pitÃmahÃ-yugà akkhitto anupak- kuÂÂho {jÃti-vÃdena}, iminà p' etaæ bhavaæ rÃjà jÃnÃtu: `Yajatam bhavaæ, modatam bhavaæ, cittam eva bhavaæ antaraæ pasÃdetu.' -- Siyà kho pana bhoto ra¤¤o mahÃ- ya¤¤aæ yajamÃnassa kocid eva vattÃ: `RÃjà kho MahÃ- vijito mahÃ-ya¤¤aæ yajati, no ca kho abhirÆpo dassanÅyo pÃsÃdiko paramÃya vaïïa-pokkharatÃya samannÃgato brahma-vaïïÅ brahma-vaccasÅ akkhuddÃvakÃso dassanÃya . . . pe . . . no ca kho a¬¬ho mahaddhano mahÃbhogo pahÆta-jÃtarÆpa-rajato pahÆta-vittÆpakaraïo pahÆta- dhana-dha¤¤o paripuïïa-kosa-koÂÂhÃgÃro . . . pe . . . no ca kho balavà caturaÇginiyà senÃya samannÃgato assavÃya ovÃda-patikarÃya\<*<1>*>/ patapati\<*<2>*>/ ma¤¤e paccatthike yasasà . . . pe . . . no ca kho {saddho} dÃyako dÃna-pati anÃvaÂa-dvÃro samaïa-brÃhmaïa-{kappaïiddhika}-{vaïibbaka}-yÃcakÃnaæ opÃna-{bhÆto} pu¤¤Ãni karoti . . . pe . . . no ca kho bahus- suto tassa tassa suta-jÃtassa, . . . pe . . . no ca kho tassa tass' eva kho pana bhÃsitassa atthaæ jÃnÃti: `Ayaæ imassa bhÃsitassa attho, ayaæ imassa bhÃsitassa attho ti.' . . . pe . . . no ca kho paï¬ito viyatto medhÃvÅ paÂibalo atÅtÃ- nÃgata-{paccuppanne} atthe cintetuæ . . . pe . . . atha ca pana bhavaæ rÃjà evarÆpaæ mahÃ-ya¤¤aæ yajatÅti.' Evam pi bhoto ra¤¤o vattà dhammato n' atthi, bhavaæ kho pana rÃjà paï¬ito viyatto medhÃvÅ paÂibalo atÅtÃnÃgata-paccup- panne atthe cintetuæ, iminà p' etaæ bhavaæ rÃjà jÃnÃtu: `Yajatam bhavaæ, modatam bhavaæ, cittam eva bhavaæ antaraæ pasÃdetu.' -- Siyà kho pana bhoto ra¤¤o mahÃ-ya¤- ¤aæ yajamÃnassa kocid eva vattÃ: `RÃjà kho MahÃ-vijito mahÃ-ya¤¤aæ yajati, no ca kho tassa purohito brÃhmaïo ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddha-gahaïiko yÃva sattamà pitÃmahÃ-yugà akkhitto anupakkuÂÂho jÃti-vÃdena, atha ca pana bhavaæ rÃjà evarÆpaæ ya¤¤aæ yajatÅti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bmp paÂi-. 2 Sc panapati; Bm sadavati; Bp sahavati. >/ #<[page 141]># %% Evam pi bhoto ra¤¤o vattà dhammato n' atthi, bhoto kho ra¤¤o purohito brÃhmaïo ubhato sujÃto mÃtito ca pitito ca saæsuddha-gahaïiko yÃva sattamà pitÃmahÃ-yugà akkhitto anupakkuÂÂho jÃti-vÃdena, iminà p' etaæ bhavaæ rÃjà jÃnÃtu: `Yajataæ bhavaæ, modataæ bhavaæ, cittam eva bhavaæ antaraæ pasÃdetu . . . pe . . . Siyà kho pana bhoto ra¤¤o mahÃ-ya¤¤aæ yajamÃnassa kocid eva vattÃ; `RÃjà kho MahÃ-vijito mahÃ-ya¤¤aæ yajati, no ca khv assa purohito brÃhmaïo ajjhÃyako manta-dharo tiïïaæ vedÃnaæ pÃragÆ sanighaï¬u keÂubhÃnaæ sÃkkhara-ppa- bhedÃnaæ itihÃsa-pa¤camÃnaæ padako veyyÃkaraïo lokÃ- yata-mahÃpurisa-lakkhaïesu anavayo . . . pe . . . no ca khvassa purohito brÃhmaïo sÅlavà vuddha-sÅlÅ vuddha- sÅlena samannÃgato . . . pe . . . no ca khvassa purohito brÃhmaïo paï¬ito viyatto medhÃvÅ paÂhamo và dutiyo và sujaæ paggaïhantÃnaæ, atha ca pana bhavaæ rÃjà evarÆ- paæ mahÃ-ya¤¤aæ yajatÅti.' Evam pi bhoto ra¤¤o vattà dhammato n' atthi, bhoto kho pana ra¤¤o purohito brÃhmaïo paï¬ito viyatto medhÃvÅ paÂhamo và dutiyo và sujaæ pag- gaïhantÃnaæ, iminà p' etaæ bhavaæ rÃjà jÃnÃtu: `Yajatam bhavaæ, modatam bhavaæ, cittam eva bhavaæ {antaraæ} pasÃdetÆti." `Imehi kho brÃhmaïa purohito brÃhmaïo ra¤¤o MahÃ- vijitassa mahÃ-ya¤¤aæ yajamÃnassa soÊasehi ÃkÃrehi cittaæ sandassesi samÃdapesi samuttejesi sampahaæsesi. 18. `Tasmiæ kho brÃhmaïa ya¤¤e n' eva gÃvo ha¤¤iæsu na ajeÊakà ha¤¤iæsu na kukkuÂa-sÆkarà ha¤¤iæsu, na vi- vidhà pÃïà saæghÃtaæ Ãpajjiæsu, na rukkhà chijjiæsu yÆpatthÃya, na dabbhà lÆyiæsu barihisatthÃya, ye pi 'ssa ahesuæ dÃsà ti và pessà ti và kammakarà ti và te pi na daï¬a-tajjità na bhaya-tajjitÃ, na assu-mukhà rudamÃnà parikammÃni akaæsu.\<*<1>*>/ Atha kho ye icchiæsu te akaæsu, ye na icchiæsu te na akaæsu, yaæ icchiæsu taæ akaæsu, yaæ na icchiæsu, na taæ akaæsu. Sappi-tela-navanÅta- dadhi-madhu-phÃïitena c' eva so ya¤¤o niÂÂhÃnam aga- mÃsi. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Compare Puggala iv.24 and Saæyutta iii. 1. 9. 5. >/ #<[page 142]># %<142 KôèADANTA SUTTA. [D. v. 19>% 19. \<*<1>*>/ `Atha kho brÃhmaïa khattiyà anuyuttà negamà c' eva jÃnapadà ca, amaccà pÃrisajjà negamà c' eva jÃnapadà ca, brÃhmaïa-mahÃsÃlà negamà c' eva jÃnapadà ca, gaha- pati-necayikà negamà c' eva jÃnapadà ca pahÆtaæ sÃpatey- yaæ ÃdÃya rÃjÃnaæ MahÃ-vijitaæ upasaækamitvà evam Ãhaæsu; "Idaæ, deva, pahÆtaæ sÃpateyyaæ devaæ yeva uddissa Ãbhataæ, taæ devo patigaïhÃtÆti." "Alam bho mama pi idaæ pahÆtaæ sÃpateyyaæ dham- mikena [balinÃ] \<*<2>*>/ abhisaækhittaæ.\<*<3>*>/ Ta¤ ca vo hotu, ito ca bhÅyo harathÃti." `Te ra¤¤Ã paÂikkhittà ekamantaæ apakkamma evaæ sammantesuæ:\<*<4>*>/ "Na kho etaæ amhÃkaæ patirÆpaæ mayaæ imÃni sÃpateyyÃni punad eva sakÃni {gharÃni} paÂi- hareyyÃma. RÃjà kho MahÃ-vijito mahÃ-ya¤¤aæ yajati, hand' assa mayaæ anuyÃgino homÃti." 20. `Atha kho brÃhmaïa puratthimena ya¤¤ÃvÃÂassa khattiyà anuyuttà negamà c' eva jÃnapadà ca dÃnÃni paÂ- Âhapesuæ, dakkhiïena ya¤¤ÃvÃÂassa amaccà pÃrisajjà negamà c' eva jÃnapadà ca dÃnÃni paÂÂhapesuæ, pacchi- mena ya¤¤ÃvÃÂassa brÃhmaïa-mahÃsÃlà negamà c' eva jÃnapadà ca dÃnÃni paÂÂhapesum, uttarena ya¤¤ÃvÃÂassa gahapati-necayikÃnegamà c' eva jÃnapadà ca dÃnÃni paÂÂha- pesuæ. Tesu pi brÃhmaïà ya¤¤esu n' eva gÃvo ha¤¤iæsu na ajeÊakà ha¤¤iæsu na kukkuÂa-sÆkarà {ha¤¤iæsu}, na vi- vidhà pÃïà saæghÃtaæ Ãpajjiæsu, na rukkhà chijjiæsu yÆp- atthÃya, na dabbhà lÆyiæsu barihisatthÃya,\<*<5>*>/ ye pi tesaæ ahesuæ dÃsà ti và pessà ti và {kammakarÃ} ti và te pi na daï¬a-tajjità na bhaya-tajjità na assu-mukhà rudamÃnà parikammÃni akaæsu. Atha kho ye icchiæsu te akaæsu, ye na icchiæsu na te akaæsu, yaæ icchiæsu taæ akaæsu, yaæ na icchiæsu na taæ akaæsu. Sappi-tela-navanÅta- dadhi-madhu-phÃïitena c' eva te ya¤¤Ã niÂÂhÃnam Ãga- maæsu. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 This section recurs (nearly) at MahÃ-sudassana Sutta i. 64, 65. 2 Scmt omit. 3 Sd Bp abhisankhataæ (see Mil. 46, 3). 4 Bmp samacintesuæ (comp. 13). 5 Bm para-hiæsatthÃya. >/ #<[page 143]># %% `Iti cattÃro ca anumati-pakkhÃ, rÃjà MahÃ-vijito aÂÂhaÇ- gehi samannÃgato, purohito brÃhmaïo catuh' aÇgehi samannÃgato, tisso ca vidhÃ. Ayaæ vuccati brÃhmaïa tividhÃ\<*<1>*>/ ya¤¤a-sampadà soÊasa-parikkhÃrà ti.' 21. Evaæ vutte te brÃhmaïà unnÃdino uccÃ-saddà ma- hÃ-saddà ahesuæ: `Aho ya¤¤o, aho ya¤¤a-sampadà ti.' KÆÂadanto pana brÃhmaïo tuïhÅ-bhÆto va nisinno hoti. Atha kho te brÃhmaïà KÆÂadantaæ brÃhmaïaæ etad avocuæ: `Kasmà pana bhavaæ KÆÂadanto samaïassa Gotamassa subhÃsitaæ subhÃsitato nÃbbhanumodatÅti.' `NÃhaæ bho samaïassa Gotamassa subhÃsitaæ subhÃ- sitato nÃbbhanumodÃmi, muddhà pi tassa vipateyya\<*<2>*>/ yo samaïassa Gotamassa subhÃsitaæ subhÃsitato nÃbbhanu- modeyya. Api ca me bho evaæ hoti: "Samaïo Gotamo na evam Ãha: `Evam me sutan' ti vÃ, `Evaæ arahati bhavitun' ti vÃ, api ca samaïo Gotamo `Evan tadà Ãsi, itthaæ tadà Ãsi,' tveva abhÃsi."\<*<3>*>/ Tassa mayhaæ bho evaæ hoti: "Addhà samaïo Gotamo tena samayena rÃjà và ahosi MahÃ-vijito ya¤¤a-sÃmi, purohito và brÃhmaïo tassa ya¤¤assa yÃjetà ti." AbhijÃnÃti pana bhavaæ Gotamo {evarÆpaæ} ya¤¤aæ yajitvà và yÃjetvà và kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ {upapajjitÃ} ti?' `AbhijÃnÃm' ahaæ brÃhmaïa evarÆpaæ ya¤¤aæ yajitvà và yÃjetvà và kÃyassa-bhedà param maraïà sugatiæ sag- gaæ lokaæ {upapajjitÃ}. Ahan tena samayena purohito brÃhmaïo ahosiæ tassa ya¤¤assa yÃjetà ti.' 22. `Atthi pana bho Gotama a¤¤o ya¤¤o imÃya ti-vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya appaÂÂhataro ca appa-samÃrabbhataro\<*<4>*>/ ca mahapphalataro ca mahÃni- saæsataro cÃti?' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So all MSS. but Sm has the à struck out. See 4. 2 So Scmt Bmp; Sd vippateyya; Old. vipphÃl-; Fausb. vipÃt- (C. v. 11. 1; Dhp 72). See iii. 21. 3 Sm bhÃsi; Bm bhÃsati. 4 Scmt samÃrabbha, and so Sd from 24 onwards, Bpm and Sd at first mbh. In D. i. 1.10 all MSS. mbh; in i. 1. 11 Sm bbh. >/ #<[page 144]># %<144 KôèADANTA SUTTA. [D. v. 22>% `Atthi kho brÃhmaïa a¤¤o ya¤¤o imÃya ti-vidhÃya ya¤- ¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya appaÂÂhataro ca appa- samÃrabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsataro cÃti.' `Katamo pana so bho Gotama ya¤¤o imÃya ti-vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya appaÂÂhataro ca païÅtataro ca appa-samÃrabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsataro cÃti?' `YÃni kho tÃni brÃhmaïa nicca-dÃnÃni anukÆla\<*<1>*>/-ya¤¤Ãni sÅlavante pabbajite uddissa dÅyanti, ayaæ kho brÃhmaïa ya¤¤o imÃya ti-vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃ- rÃya appaÂÂhataro ca appa-samÃrabbhataro ca mahap- phalataro ca mahÃnisaæsataro cÃti.' 23. `Ko nu kho bho Gotama hetu ko paccayo yena taæ nicca-dÃnaæ anukÆla-ya¤¤aæ imÃya ti-vidhÃya ya¤¤a- sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya appaÂÂhatara¤ ca appa- samÃrabbhatara¤ ca mahapphalatara¤ ca mahÃnisaæsata- ra¤ cÃti?' `Na kho brÃhmaïa evarÆpaæ ya¤¤aæ upasaækamanti arahanto và arahanta-maggaæ và samÃpannÃ. Taæ kissa hetu? Dissanti h' ettha brÃhmaïa daï¬appahÃrà pi galag- gahà pi. Tasmà evarÆpaæ ya¤¤aæ na upasaækamanti arahanto và arahanta-maggaæ và samÃpannÃ. YÃni kho pana tÃni nicca-dÃnÃni anukÆla-ya¤¤Ãni sÅlavante pabbajite uddissa dÅyanti, evarÆpaæ kho brÃhmaïa ya¤¤aæ upa- saÇkamanti arahanto và arahanta-maggaæ và samÃpannÃ. Taæ kissa hetu? Na h' ettha brÃhmaïa dissanti daï¬ap- pahÃrà pi galaggahà pi. Tasmà evarÆpaæ ya¤¤aæ upa- saÇkamanti arahanto và arahanta-maggaæ và samÃpannÃ. Ayaæ kho brÃhmaïa hetu ayaæ paccayo yen' etaæ nicca- dÃnaæ anukÆla-ya¤¤aæ imÃya ti-vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya appaÂÂhatara¤ ca appa-samÃrabbhata- ra¤ ca mahapphalatara¤ ca mahÃnisaæsatara¤ cÃti.' 24. `Atthi pana bho Gotama a¤¤o ya¤¤o imÃya ca ti- vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya iminà ca nicca-dÃnena anukÆla-ya¤¤ena appaÂÂhataro ca appa-samÃ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scdtm Bp anukÆla (Sum. anukula). >/ #<[page 145]># %% rabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsataro cÃti?' `Atthi kho brÃhmaïa a¤¤o ya¤¤o imÃya ca ti-vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya iminà ca nicca- dÃnena anukÆla-ya¤¤ena appaÂÂhataro ca appa-samÃ- rabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsataro cÃti. `Katamo pana so bho Gotama ya¤¤o imÃya ca\<*<1>*>/ ti-vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya iminà ca nicca- dÃnena anukÆla-ya¤¤ena appaÂÂhataro ca appa-samÃrab- bhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsataro cÃti?' `Yo kho brÃhmaïa cÃtuddisaæ saæghaæ uddissa vi- hÃraæ karoti, ayaæ kho brÃhmaïa ya¤¤o imÃya ca ti- vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya iminà ca nicca-dÃnena anukÆla-ya¤¤ena appaÂÂhataro ca appa- samÃrabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsataro cÃti. 25. `Atthi pana bho Gotama a¤¤o ya¤¤o imÃya ca ti- vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya iminà ca nicca-dÃnena anukÆla-ya¤¤ena iminà ca vihÃra-dÃnena appaÂÂhataro ca appa-samÃrabbhataro ca mahapphalataro mahÃnisaæsataro cÃti?' `Atthi kho brÃhmaïa a¤¤o ya¤¤o imÃya ca ti-vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya iminà ca nicca- dÃnena anukÆla-ya¤¤ena iminà ca vihÃra-dÃnena app- aÂÂhataro ca appa-samÃrabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsataro cÃti.' `Katamo pana so bho Gotama a¤¤o ya¤¤o imÃya ca ti- vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya iminà ca nicca-dÃnena anukÆla-ya¤¤ena iminà ca vihÃra-dÃnena ap- paÂÂhataro ca appa-samÃrabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsataro cÃti?' `Yo kho brÃhmaïa pasanna-citto Buddhaæ saraïaæ gacchati Dhammaæ saraïaæ gacchati Saæghaæ saraïaæ gacchati, ayaæ brÃhmaïa ya¤¤o imÃya ca ti-vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya iminà ca nicca- dÃnena anukÆla-ya¤¤ena iminà ca vihÃra-dÃnena appaÂÂha- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 All MSS. omit. >/ #<[page 146]># %<146 KôèADANTA SUTTA. [D. v. 25>% taro ca appa-samÃrabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃ- nisaæsataro cÃti. 26. `Atthi pana bho Gotama a¤¤o ya¤¤o imÃya ca ti- vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya iminà ca nicca-dÃnena anukÆla-ya¤¤ena iminà ca vihÃra-dÃnena imehi ca saraïÃgamanehi appaÂÂhataro ca appa-samÃ- rabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsataro cÃti?' `Atthi kho, brÃhmaïa, a¤¤o ya¤¤o imÃya ca ti-vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya iminà ca nicca- dÃnena anukÆla-ya¤¤ena iminà ca vihÃra-dÃnena imehi ca saraïÃgamanehi appaÂÂhataro ca appa-samÃrabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsataro cÃti.' `Katamo pana so bho Gotama a¤¤o ya¤¤o imÃya ca ti- vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya iminà ca nicca-dÃnena anukÆla-ya¤¤ena iminà ca {vihÃra}-dÃnena imehi ca saraïÃgamanehi appaÂÂhataro ca appa-samÃrab- bhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsataro cÃti?' `Yo kho brÃhmaïa pasanna-citto sikkhÃ-padÃni samÃ- diyati, -- pÃïÃtipÃtà veramaïÅ, adinnÃdÃnà veramaïÅ, kÃmesu micchÃcÃrà veramaïÅ, musÃ-vÃdà veramaïÅ, surÃ-meraya- majja-pamÃdaÂÂhÃnà veramaïÅ -- ayaæ kho brÃhmaïa ya¤¤o imÃya ca ti-vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya iminà ca nicca-dÃnena anukÆla-ya¤¤ena iminà ca vihÃra- dÃnena imehi ca saraïÃgamanehi appaÂÂhataro ca appa- samÃrabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsataro cÃti.' 27. `Atthi pana bho Gotama a¤¤o ya¤¤o imÃya ca ti-vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya iminà ca nicca-dÃnena anukÆla-ya¤¤ena iminà ca vihÃra-dÃnena imehi ca saraïÃgamanehi imehi ca sikkhÃ-padehi appa- ÂÂhataro ca appa-samÃrabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsataro cÃti?' `Atthi kho brÃhmaïa a¤¤o ya¤¤o imÃya ca ti-vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya iminà ca nicca- dÃnena anukÆla-ya¤¤ena iminà ca vihÃra-dÃnena imehi ca saraïÃgamanehi imehi ca sikkhÃ-padehi appaÂÂhataro ca appa-samÃrabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæ- sataro cÃti.' \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 147]># %% `Katamo so bho Gotama ya¤¤o imÃya ca ti-vidhÃya ya¤¤a-sampadÃya soÊasa-parikkhÃrÃya iminà ca nicca- dÃnena anukÆla-ya¤¤ena iminà ca vihÃra-dÃnena imehi ca saraïÃgamanehi imehi ca sikkhÃ-padehi appaÂÂhataro ca appa-samÃrabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsa- taro cÃti?' `Idha brÃhmaïa TathÃgato loke uppajjati arahaæ sammÃsambuddho . . . yathà SÃma¤¤a-phale evaæ vit- thÃretabbaæ . . . pe . . . Evaæ kho brÃhmaïa bhikkhu sÅla-sampanno hoti. . . . pe . . . paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayaæ kho brÃhmaïa ya¤¤o purimehi ya¤¤ehi appaÂÂhataro ca appa-samÃrabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæ- sataro ca. . . . pe . . . dutivajjhÃnaæ . . . tatiyajjhÃnaæ . . . catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. Ayam pi kho brÃhmaïa ya¤¤o purimehi ya¤¤ehi appaÂÂhataro ca appa- samÃrabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsataro ca. . . . pe . . . ¤Ãïa-dassanÃya cittaæ abhinÅharati abhi- ninnÃmeti. Ayam pi kho brÃhmaïa ya¤¤o purimehi ya¤¤ehi appaÂÂhataro ca appa-samÃrabbhataro ca mahap- phalataro ca mahÃnisaæsataro ca. . . . pe . . . "nÃparaæ itthattÃyÃti" pajÃnÃti. Ayaæ kho brÃhmaïa ya¤¤o purimehi ya¤¤ehi appaÂÂhataro ca appa- samÃrabbhataro ca mahapphalataro ca mahÃnisaæsataro ca. ImÃya ca brÃhmaïa ya¤¤a-sampadÃya a¤¤Ã ya¤¤a- sampadà uttarÅtarà và païÅtatarà và n' atthÅti.' 28. Evaæ vutte KÆÂadanto brÃhmaïo Bhagavantaæ etad avoca: `Abhikkantaæ bho Gotama, abhikkantaæ bho Gotama. Seyyathà pi bho Gotama nikkujjitaæ và ukkuj- jeyya, paÂicchannaæ và vivareyya, mÆÊhassa và maggaæ Ãcikkheyya, andha-kÃre và tela-pajjotaæ dhÃreyya: "cak- khumanto rÆpÃni dakkhintÅti," evam eva\<*<1>*>/ bhotà Gotamena aneka-pariyÃyena dhammo pakÃsito. EsÃhaæ Bhagavan- taæ Gotamaæ saraïaæ gacchÃmi, dhamma¤ ca bhikkhu- saægha¤ ca, upÃsakam maæ bhavaæ Gotamo dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ gataæ.\<*<2>*>/ EsÃhaæ bho \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Smt evam evaæ (see p. 85 and 109). 2 Smt saraïÃgataæ. >/ #<[page 148]># %<148 KôèADANTA SUTTA. [D. v. 28>% {Gotama} satta ca usabha-satÃni satta ca vacchatara-satÃni satta ca vacchatarÅ-satÃni satta ca aja-satÃni satta ca urabbha-satÃni mu¤cÃpemi, jÅvitaæ demi, haritÃni c' eva tiïÃni khÃdantu sÅtÃni ca pÃniyÃni pivantu, sÅto ca nesaæ vÃto upavÃyatan\<*<1>*>/ ti.' 29. Atha kho Bhagavà KÆÂadantassa brÃhmaïassa anu- pubbikathaæ kathesi seyyathÅdaæ dÃna-kathaæ sÅla- kathaæ sagga-kathaæ kÃmÃnaæ ÃdÅnavaæ okÃraæ saæ- kilesaæ, nekkhamme Ãnisaæsaæ pakÃsesi. Yadà Bhagavà a¤¤Ãsi KÆÂadantaæ brÃhmaïaæ kalla-cittaæ mudu-cittaæ vinÅvaraïa-cittaæ udagga-cittaæ pasanna-cittaæ, atha yà BuddhÃnaæ sÃmukkaæsikà dhamma-desanà taæ pakÃsesi: dukkhaæ samudayaæ nirodhaæ maggaæ. Seyyathà pi nÃma suddhaæ vatthaæ apagata-kÃÊakaæ sammad eva rajanaæ patigaïheyya, evam eva KÆÂadantassa brÃhmaïassa tas- miæ yeva Ãsane virajaæ vÅta-malaæ dhamma-cakkhuæ udapÃdi: `yaæ ki¤ci samudaya-dhammaæ sabban taæ nirodha-dhamman ti.'\<*<2>*>/ 30. Atha kho KÆÂadanto brÃhmaïo diÂÂha-dhammo patta- dhammo vidita-dhammo pariyogÃÊha-dhammo tiïïa-vici- kiccho vigata-kathaækatho {vesÃrajja-ppatto} aparappaccayo satthu sÃsane Bhagavantaæ etad avoca: `AdhivÃsetu me bhavaæ Gotamo svÃtanÃya bhattaæ saddhiæ bhikkhu- saæghenÃti.' AdhivÃsesi Bhagavà tuïhÅ-bhÃvena. Atha kho KÆÂadanto brÃhmaïo Bhagavato adhivÃsanaæ viditvÃ, uÂÂhÃy' Ãsanà Bhagavantaæ abhivÃdetvà padakkhiïaæ katvà pakkÃmi. Atha kho KÆÂadanto brÃhmaïo tassà rattiyà accayena sake ya¤¤ÃvÃÂe païÅtaæ khÃdaniyaæ bhojaniyaæ paÂiyÃdetvà Bhagavato kÃlaæ ÃrocÃpesi: `KÃlo bho Gotama, niÂÂhitaæ bhattan ti.' Atha kho Bhagavà pubbaïha-samayaæ nivÃsetvà patta- cÅvaraæ ÃdÃya saddhiæ bhikkhu-saæghena yena KÆÂadan- tassa brÃhmaïassa ya¤¤ÃvÃÂo ten' upasaækami, upasaæ- kamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Atha kho KÆÂadanto brÃh- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd Bm upavÃyatÆti; Bp omits the section. 2 See D. iii. 21; MahÃvagga i. 7. 5, 6. >/ #<[page 149]># %% maïo Buddha-pamukhaæ bhikkhu-saæghaæ païÅtena khÃdaniyena bhojaniyena sahatthà santappesi sampavÃresi. Atha kho KÆÂadanto brÃhmaïo Bhagavantaæ bhuttÃviæ onÅta-patta-pÃïiæ a¤¤ataraæ nÅcaæ Ãsanaæ gahetvà ekam- antaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho KÆÂadantaæ {brÃhmaïaæ} Bhagavà dhammiyà kathÃya sandassetvà samÃ- dapetvà samuttejetvà {sampahaæsetvÃ} uÂÂhÃy' Ãsanà pak- kÃmÅti. KôèADANTA-SUTTAõ.\<*<1>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm KuÂadanta-suttaæ nitthitaæ pa¤camaæ. >/ #<[page 150]># %< 150>% [vi. MahÃli Sutta.] 1. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà VesÃli- yaæ viharati MahÃvane {kÆÂÃgÃra-}sÃlÃyaæ. Tena kho pana samayena sambahulà Kosalakà ca brÃhmaïa-dÆtà MÃga- dhakà ca brÃhmaïa-dÆtà VesÃliyaæ paÂivasanti kenacid eva karaïÅyena. Assosuæ kho te Kosalakà ca brÃhmaïa- dÆtà MÃgadhakà ca brÃhmaïa-dÆtÃ: `Samaïo khalu bho Gotamo Sakya-putto Sakya-kulà pabbajito VesÃliyaæ viharati MahÃvane kÆÂÃgÃra-sÃlÃyaæ. Taæ kho pana Bhagavantaæ Gotamaæ evaæ kalyÃïo kittisaddo abbhug- gato: "Iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃsambuddho vijjÃ-caraïa-{sampanno} sugato loka-vidÆ anuttaro purisa- damma-sÃrathi satthà deva-manussÃnaæ buddho bhagavÃ." So imaæ lokaæ sadevakaæ samÃrakaæ sabrahmakaæ sassamaïa-brÃhmaïiæ pajaæ {sadeva-manussaæ} sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedeti. So dhammaæ deseti Ãdi-kalyÃïaæ majjhe kalyÃïaæ pariyosÃna-kalyÃïaæ sÃtthaæ savya¤janaæ, kevala-paripuïïaæ parisuddhaæ brahma-cariyaæ pakÃseti. SÃdhu kho pana tathÃ-rÆpÃnaæ arahataæ dassanaæ hotÅti."' 2. Atha kho te Kosalakà ca brÃhmaïa-dÆtà MÃgadhakà ca brÃhmaïa-dÆtà yena MahÃvanaæ kÆÂÃgÃra-sÃlà ten' upasaækamiæsu. Tena kho pana samayena Ãyasmà NÃgito Bhagavato upaÂÂhÃko hoti. Atha kho te Kosalakà ca brÃhmaïa-dÆtà MÃgadhakà ca brÃhmaïa-dÆtà yen' Ãyasmà NÃgito ten' upasaækamiæsu, upasaækamitvà Ãyasmantaæ NÃgitaæ etad avocuæ: `Kahan nu kho bho NÃgita etarahi so bhavaæ Gotama viharati, dassana-kÃmà hi mayaæ taæ Gotaman ti?' \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 151]># %% `AkÃlo kho Ãvuso Bhagavantaæ dassanÃya, patisallÅno Bhagavà ti.' Atha kho te Kosalakà ca brÃhmaïa-dÆtà MÃgadhakà ca brÃhmaïa-dÆtà tatth' eva ekamantaæ nisÅ- diæsu: `Disvà va mayaæ taæ Bhagavantaæ Gotamaæ gamissÃmÃti.' 3. OÂÂhaddho pi Licchavi mahatiyà Licchavi-parisÃya saddhiæ yena MahÃvanaæ kÆÂÃgÃra-sÃlà yen' Ãyasmà NÃgito ten' upasaækami, upasaækamitvà Ãyasmantaæ NÃgitaæ abhivÃdetvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Ekamantaæ Âhito kho OÂÂhaddho Licchavi Ãyasmantaæ NÃgitaæ etad avoca: `Kahan nu kho bhante NÃgita etarahi so Bhagavà viharati arahaæ sammÃ-sambuddho, dassana-kÃmà hi mayaæ taæ Bhagavantam arahantaæ sammÃ-{sambud-} dhanti?' `AkÃlo kho MahÃli Bhagavantaæ dassanÃya, patisallÅno BhagavÃ' ti. OÂÂhaddho pi Licchavi tatth' eva ekamantaæ nisÅdi: `Disvà v' ahan taæ Bhagavantaæ gamissÃmi ara- hantaæ sammÃ-sambuddhan ti.' 4. Atha kho SÅho\<*<1>*>/ samaïuddeso yen' Ãyasmà NÃgito ten' upasaækami, upasaækamitvà Ãyasmantaæ NÃgitaæ abhi- {vÃdetvÃ} ekamantaæ aÂÂhÃsi. Ekamantaæ Âhito kho SÅho samaïuddeso Ãyasmantaæ NÃgitaæ etad avoca: `Ete bhante Kassapa sambahulà Kosalakà ca brÃhmaïa-dÆtà MÃgadhakà ca brÃhmaïa-dÆtà idh' upasaækantà Bhagavan- taæ dassanÃya. OÂÂhaddho pi\<*<2>*>/ Licchavi mahatiyà Licchavi- parisÃya saddhiæ idh' upasaækanto Bhagavantaæ dassa- nÃya. SÃdhu bhante Kassapa labhataæ esà janatà dassa- nÃyÃti.' `Tena hi SÅha tvaæ yeva Bhagavato ÃrocehÅti.' `Evaæ bhante' ti kho SÅho samaïuddeso Ãyasmato NÃgitassa paÂissutvà yena Bhagavà ten' upasaækami, upa- saÇkamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Ekamantaæ Âhito kho SÅho samaïuddeso Bhagavantaæ etad avoca: `Ete bhante sambahulà Kosalakà ca brÃhmaïa- dÆtà MÃgadhakà ca brÃhmaïa-dÆtà idh' upasaækantà Bhagavantaæ dassanÃya. OÂÂhaddho pi Licchavi mahatiyà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd and Bp (throughout) Siho. 2 MSS. omit. >/ #<[page 152]># %<152 MAHùLI SUTTA. [D. vi. 4>% Licchavi-parisÃya saddhiæ idh' upasaækanto Bhagavantaæ dassanÃya. SÃdhu bhante labhataæ esà janatÃ\<*<1>*>/ Bhaga- vantaæ dassanÃyÃti.' `Tena hi SÅha vihÃra-pacchÃyÃya\<*<2>*>/ Ãsanaæ pa¤¤Ãpe- hÅti.' `Evam bhante' ti kho SÅho samaïuddeso Bhagavato paÂissutvà vihÃra-pacchÃyÃya Ãsanaæ pa¤¤Ãpesi. Atha kho Bhagavà vihÃrà nikkhamma\<*<3>*>/ vihÃra-pacchÃyÃya pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. 5. Atha kho te Kosalakà ca brÃhmaïa-dÆtà MÃgadhakà ca brÃhmaïa-dÆtà yena Bhagavà ten' upasaækamiæsu. Upasaækamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodiæsu sam- modanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅ- diæsu. OÂÂhaddho pi Licchavi mahatiyà Licchavi-parisÃya saddhiæ yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho OÂÂhaddho Licchavi Bhagavantaæ etad avoca: `PurimÃni bhante divasÃni purimatarÃni Sunakkhatto Licchavi-putto yenÃhaæ ten' upasaækami, upasaækamitvà maæ etad avoca: "Yad agge ahaæ MahÃli Bhagavantaæ upanissÃya viharissÃmi\<*<4>*>/ na ciraæ tÅïi vassÃni, dibbÃni hi kho {rÆpÃni} passÃmi piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni raja- nÅyÃni, no ca kho dibbÃni saddÃni suïÃmi piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni rajanÅyÃnÅti." SantÃn' eva nu kho bhante Sunakkhatto Licchavi-putto dibbÃni saddÃni nÃssosi\<*<5>*>/ piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni rajanÅyÃni, no udÃhu asantÃ- nÅti?' `SantÃn' eva kho MahÃlÅ Sunakkhatto Licchavi-putto dibbÃni saddÃni nÃssosi piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni raja- nÅyÃni no asantÃnÅti.' 6. `Ko nu kho bhante hetu, ko paccayo, yena santÃn' eva Sunakkhatto Licchavi-putto dibbÃni saddÃni nÃssosi piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni rajanÅyÃni no asantÃnÅti?' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp parisÃ. 2 Bp -yÃyaæ (thrice). 3 Bp omits vihÃrà nikkhamma. 4 Bp viharÃmi. 5 Bp nassosi throughout, so St here and Sct in 11. >/ #<[page 153]># %% `Idha MahÃli bhikkhuno puratthimÃya disÃya ekaæsa- bhÃvito samÃdhi hoti dibbÃnaæ {rÆpÃnaæ} dassanÃya piya- rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, no ca\<*<1>*>/ kho dibbÃnaæ saddÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃnaæ {kÃmÆpasaæ- hitÃnaæ} rajanÅyÃnaæ. So puratthimÃya disÃya ekaæsa- bhÃvite samÃdhimhi dibbÃnaæ rÆpÃnaæ dassanÃya piya- rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, no ca kho dibbÃnaæ saddÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃm- ÆpasaæhitÃnaæ {rajanÅyÃnaæ}, puratthimÃya disÃya dibbÃni rÆpÃni passati piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni rajanÅyÃni, no ca kho dibbÃni saddÃni suïÃti piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni rajanÅyÃni. Taæ kissa hetu? Evaæ h' etaæ MahÃli hoti bhikkhuno puratthimÃya disÃya ekaæsa-bhÃvite samÃ- dhimhi dibbÃnaæ {rÆpÃnaæ} dassanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, no ca kho dibbÃnaæ sad- dÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅ- yÃnaæ. 7. `Puna ca paraæ MahÃli bhikkhuno . . . pe . . . {dakkhiïÃya} disÃya . . . pacchimÃya disÃya . . . uttarÃya disÃya . . . uddham adho tiriyaæ ekaæsa-bhÃvito samÃdhi hoti dibbÃnaæ rÆpÃnaæ dassanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpa- saæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, no ca kho dibbÃnaæ saddÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ. So uddham adho tiriyaæ ekaæsa-bhÃvite samÃdhimhi dib- bÃnaæ rÆpÃnaæ dassanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃ- naæ rajanÅyÃnaæ, no ca kho dibbÃnaæ saddÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, uddham adho tiriyaæ dibbÃni rÆpÃni passati piya-rÆpÃni kÃm- ÆpasaæhitÃni {rajanÅyÃni}, no ca kho dibbÃni saddÃni suïÃti piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni rajanÅyÃni. Tam kissa hetu? Evaæ h' etaæ\<*<2>*>/ MahÃli hoti bhikkhuno uddham adho tiriyaæ ekaæsa-bhÃvite samÃdhimhi dibbÃnaæ rÆpÃnaæ dassanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, no ca kho dibbÃnaæ saddÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæ- hitÃnaæ rajanÅyÃnaæ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sdt often va. 2 Sd evaæ hetu five times; Sc in 9 evaæ hoti. >/ #<[page 154]># %<154 MAHùLI SUTTA. [D. vi. 8>% 8. `Idha MahÃli bhikkhuno puratthimÃya disÃya ekaæsa- bhÃvito samÃdhi hoti dibbÃnaæ saddÃnaæ savanÃya piya- rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, no ca kho dibbÃnaæ rÆpÃnaæ dassanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæ- hitÃnaæ rajanÅyÃnaæ. So puratthimÃya disÃya ekaæsa- bhÃvite samÃdhimhi dibbÃnaæ saddÃnaæ savanÃya piya- rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, no ca kho dibbÃnaæ rÆpÃnaæ dassanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæ- hitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, puratthimÃya disÃya dibbÃni saddÃni suïÃti piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni rajanÅyÃni, no ca kho dibbÃni rÆpÃni passati piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni raja- nÅyÃni. Tam kissa hetu? Evaæ h' etaæ MahÃli hoti bhik- khuno puratthimÃya disÃya ekaæsa-bhÃvite samÃdhimhi dibbÃnaæ saddÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpa- saæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, no ca kho dibbÃnaæ rÆpÃnaæ dassanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃ- naæ. 9. `Puna ca paraæ MahÃli bhikkhuno dakkhiïÃya disÃya . . . pacchimÃya disÃya . . . uttarÃya disÃya . . . uddham adho tiriyaæ ekaæsa-bhÃvito samÃdhi hoti dibbÃnaæ sad- dÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ raja- nÅyÃnaæ, no ca kho dibbÃnaæ rÆpÃnaæ dassanÃya piya- rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ. So uddham adho tiriyaæ ekaæsa-bhÃvite samÃdhimhi dibbÃnaæ saddÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, no ca kho dibbÃnaæ rÆpÃnaæ dassanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, uddhaæ adho tiriyaæ dibbÃni saddÃni suïÃti piya-rÆpÃni kÃmÆpa- saæhitÃni rajanÅyÃni, no ca kho dibbÃni rÆpÃni passati piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni rajanÅyÃni. Taæ kissa hetu? Evaæ h' etaæ MahÃli hoti {bhikkhuno} uddham adho tiriyaæ ekaæsa-bhÃvite samÃdhimhi dibbÃnaæ saddÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃ- naæ, no ca kho dibbÃnaæ rÆpÃnaæ dassanÃya piya- rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ. 10. `Idha MahÃli bhikkhuno puratthimÃya disÃya ubha- yaæsa-bhÃvito samÃdhi hoti dibbÃna¤ ca rÆpÃnaæ dassa- nÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 155]># %% dibbÃnaæ saddÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæ- hitÃnaæ rajanÅyÃnaæ. So {puratthimÃya} disÃya ubha- yaæsa-bhÃvite samÃdhimhi dibbÃnaæ rÆpÃnaæ dassanÃya piyÃ-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnam, dibbÃna¤ ca saddÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpÃsamhitÃïaæ rajanÅyÃnaæ, puratthimÃya disÃya dibbÃni ca rÆpÃni pas- sati piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni rajanÅyÃni, dibbÃni saddÃni suïÃti piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni rajanÅyÃni. Tam kissa hetu? Evaæ h' etaæ MahÃli hoti bhikkhuno puratthimÃya disÃya ubhayaæsa-bhÃvite samÃdhimhi dib- bÃnaæ saddÃnaæ dassanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæ- hitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, dibbÃna¤ ca saddÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ. 11. `Puna ca paraæ MahÃli bhikkhuno {dakkhiïÃya} disÃya . . . pe . . . pacchimÃya disÃya . . . uttarÃya disÃya . . . uddham adho tiriyaæ ubhayaæsa-bhÃvito samÃdhi hoti dibbÃna¤ ca rÆpÃnaæ dassanÃya piya- rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, dibbÃna¤ ca saddÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ. So uddham adho tiriyaæ ubhayaæsa-bhÃvite samÃdhimhi dibbÃna¤ ca {rÆpÃnaæ} dassanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, dibbÃna¤ ca saddÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, uddham adho tiriyaæ dibbÃni rÆpÃni passati piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni rajanÅyÃni, dibbÃni ca saddÃni suïÃti piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni rajanÅyÃni. Taæ kissa hetu? Evaæ h' etaæ MahÃli hoti bhikkhuno uddham adho tiriyaæ ubhayaæsa-bhÃvite samÃdhimhi dibbÃna¤ ca rÆpÃnaæ dassanÃya piya-rÆpÃnaæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ, dibbÃna¤ ca saddÃnaæ savanÃya piya-rÆpÃ- naæ kÃmÆpasaæhitÃnaæ rajanÅyÃnaæ. `Ayaæ kho MahÃli hetu, ayaæ paccayo, yena santÃn' eva Sunakkhatto Licchavi-putto dibbÃni saddÃni nÃssosi piya-rÆpÃni kÃmÆpasaæhitÃni rajanÅyÃni, no asantÃnÅti.' 12. `EtÃsaæ nÆna bhante samÃdhi-bhÃvanÃnaæ sac- chikiriyÃ-hetu bhikkhÆ Bhagavati brahmacariyaæ caran- tÅti?' `Na kho MahÃli etÃsaæ samÃdhi-bhÃvanÃnaæ sacchikiri- \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 156]># %<156 MAHùLI SUTTA. [D. vi. 12>% yÃ-hetu bhikkhÆ mayi brahmacariyaæ caranti. Atthi kho MahÃli a¤¤e ca dhammà uttaritarà ca païÅtatarà ca yesaæ sacchikiriyÃ-hetu bhikkhÆ mayi brahmacariyaæ carantÅti.' 13. `Katame pana te bhante dhammà uttaritarà ca païÅ- tatarà ca yesaæ sacchikiriyÃ-hetu bhikkhÆ Bhagavati\<*<1>*>/ brahmacariyaæ caranti?' `Idha MahÃli bhikkhu tiïïaæ saæyojanÃnaæ parikkhayà sotÃpanno hoti avinipÃta-dhammo niyato sambodhi-parÃ- yano. Ayaæ pi kho MahÃli dhammo uttaritaro ca païÅta- taro ca yassa sacchikiriyÃ-hetu bhikkhÆ mayi brahmacari- yaæ caranti. `Puna ca paraæ MahÃli bhikkhu tiïïaæ saæyojanÃnaæ parikkhayà rÃga-dosa-mohÃnaæ tanuttà sakadÃgÃmÅ\<*<2>*>/ hoti, sakid eva imaæ lokaæ Ãgantvà dukkhass' antaæ karoti. Ayaæ pi kho MahÃli dhammo uttaritaro ca païÅtataro ca yassa sacchikiriyÃ-hetu bhikkhÆ mayi brahmacariyaæ caranti. `Puna ca paraæ MahÃli bhikkhu pa¤cannaæ orambhÃ- giyÃnaæ saæyojanÃnaæ parikkhayà opapÃtiko hoti tattha- parinibbÃyi anÃvatti-dhammo tasmà lokÃ. Ayaæ pi kho MahÃli dhammo uttaritaro ca païÅtataro ca yassa sacchi- kiriyÃ-hetu bhikkhÆ mayi brahmacariyaæ caranti. `Puna ca paraæ MahÃli bhikkhu ÃsavÃnaæ khayà anÃ- savaæ {ceto}-vimuttiæ pa¤¤Ã-vimuttiæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati. Ayaæ pi kho MahÃli dhammo uttaritaro ca païÅtataro ca yassa sacchikiriyÃ-hetu bhikkhÆ mayi brahmacariyaæ caranti. `Ime kho MahÃli dhammà uttaritarà ca païÅtatarà ca yesaæ sacchikiriyÃ-hetu bhikkhÆ mayi brahmacariyaæ carantÅti.' 14. `Atthi pana bhante maggo, atthi paÂipadà etesaæ dhammÃnaæ sacchikiriyÃyÃti?' `Atthi kho MahÃli maggo, atthi paÂipadà etesaæ dham- mÃnaæ sacchikiriyÃyÃti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd mayi. 2 MSS gÃmi, comp. MahÃparinibbÃna Sutta, ii. 7. >/ #<[page 157]># %% `Katamo pana bhante maggo, katamo paÂipadÃ, etesaæ dhammÃnaæ sacchikiriyÃyÃti?' `Ayaæ eva ariyo aÂÂhaÇgiko maggo seyyathÅdaæ sam- mÃ-diÂÂhi sammÃ-saÇkappo sammÃ-vÃcà sammÃ-kammanto sammÃ-ÃjÅvo sammÃ-vÃyÃmo sammÃ-sati sammÃ-samÃdhi. Ayaæ kho MahÃli maggo, ayaæ paÂipadà etesaæ dham- mÃnaæ sacchikiriyÃya. 15. `Ekaæ idÃhaæ MahÃli samayaæ Kosambiyaæ viharÃ- mi GhositÃrÃme. Atha kho dve pabbajità Maï¬isso ca paribbÃjako JÃliyo ca dÃrupattik-{antevÃsÅ} yenÃhaæ ten' upasaækamiæsu, upasaækamitvà mama saddhiæ sammo- diæsu, sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekam- antaæ aÂÂhaæsu. Ekamantaæ Âhità kho dve pabbajità maæ etad avocuæ: "`Kin nu kho Ãvuso bho\<*<1>*>/ {Gotama} taæ jÅvaæ taæ sarÅ- ram udÃhu a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran ti?" "`Tena h' Ãvuso suïÃtha sÃdhukaæ manasikarotha bhÃ- sissÃmÅti." "`Evaæ Ãvuso" ti kho te dve pabbajità mama paccasso- suæ. Atha kho cÃhaæ etad avocaæ:\<*<2>*>/ 16. `Idh' Ãvuso TathÃgato loke uppajjati arahaæ sammÃ- sambuddho . . . pe . . . yathà SÃma¤¤a-phale evaæ vit- thÃretabbaæ.\<*<3>*>/ . . . Evaæ kho Ãvuso bhikkhu sÅla-sam- panno hoti. . . . pe\<*<4>*>/ . . . pathamajjhÃnaæ upasampajja viharati. Yo nu kho Ãvuso bhikkhu evaæ jÃnÃti evaæ passati, kallan nu kho tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti?' `Yo so Ãvuso bhikkhu evaæ jÃnÃti evaæ passati kallaæ tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti.' `Ahaæ kho pan' etaæ Ãvuso evaæ jÃnÃmi evaæ passÃmi. Atha ca panÃhaæ na vadÃmi "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti vÃ. 17. `DutiyajjhÃnaæ . . . pe . . . tatiyajjhÃnam . . . \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sm omits. 2 Sm omits Evaæ . . . avocaæ. 3 D. ii. 40-63. 4 D. ii. 64-75. >/ #<[page 158]># %<158 MAHùLI SUTTA. [D. vi. 17>% catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati.\<*<1>*>/ Yo nu kho Ãvuso bhikkhu evaæ jÃnÃti evaæ passati, kallan nu kho tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti?' `Yo so Ãvuso bhikkhu evaæ jÃnÃti evaæ passati, kallaæ tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti.' `Ahaæ kho pan' etaæ Ãvuso evaæ jÃnÃmi evaæ pas- sÃmi, atha ca panÃhaæ na vadÃmi "taæ jÅvaæ taæ sarÅ- ran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti vÃ. 18. `¥Ãïa-dassanÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti.\<*<2>*>/ Yo nu kho Ãvuso bhikkhu evaæ jÃnÃti evaæ passati, kallan nu kho tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti?' `Yo so Ãvuso bhikkhu evaæ jÃnÃti evaæ passati kallaæ tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti.' `Ahaæ kho pan' etaæ Ãvuso evaæ jÃnÃmi evaæ passÃmi, atha ca panÃhaæ na vadÃmi "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti vÃ. 19. "`NÃparaæ {itthattÃyÃti}" pajÃnÃti.\<*<3>*>/ Yo nu kho Ãvuso bhikkhu evaæ {jÃnÃti} evaæ passati, kallan nu kho tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti? `Yo so Ãvuso bhikkhu evaæ jÃnÃti evaæ passati, na\<*<4>*>/ kallaæ tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti.' `Ahaæ kho pan' etaæ Ãvuso evaæ jÃnÃmi evaæ passÃmi, atha ca panÃhaæ na vadÃmi "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti.' Idam avoca BhagavÃ. Attamano OÂÂhaddho Licchavi Bhagavato bhÃsitaæ abhinandÅti. MAHùLI SUTTANTAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 D. ii. 77-81. 2 D. ii. 83-96. 3 D. ii. 97. 4 Sdt omit (as in vii. 5). >/ #<[page 159]># %< 159>% [vii. JÃliya Sutta.] 1. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà Kosam- biyaæ viharati GhositÃrÃme. Atha kho\<*<1>*>/ dve pabbajità Maï¬isso ca paribbÃjako JÃliyo ca dÃrupattik-antevÃsÅ yena Bhagavà ten' upasaækamiæsu. Upasaækamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodiæsu, sammodanÅyaæ kathaæ {sÃrÃïÅyaæ} {vÅtisÃretvÃ} ekamantaæ aÂÂhaæsu. Ekamantaæ {thità kho te dve pabbajità Bhagavantaæ etad avocuæ: `Kin nu kho Ãvuso Gotama taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ udÃhu a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran ti?' `Tena h' Ãvuso suïÃtha sÃdhukaæ manasikarotha bhÃsissÃmÅti.' `Evam Ãvuso' ti kho te dve pabbajità Bhagavato paccassosuæ. Bhagavà etad avoca: 2. `Idh' Ãvuso TathÃgato loke uppajjati arahaæ sammÃ- sambuddho . . .pe . . . yathà SÃma¤¤a-phale\<*<2>*>/ evaæ vitthÃre tabbaæ . . . Evaæ kho Ãvuso bhikkhu sÅla- sampanno hoti. . . .pe . . .\<*<3>*>/ paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati. Yo nu kho Ãvuso bhikkhu evaæ jÃnÃti evaæ passati, kallan nu kho tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sari- ran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ annaæ sarÅran" ti và ti?' `Yo so Ãvuso bhikkhu evaæ jÃnÃti evaæ passati, kallaæ tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti.' `Ahaæ kho pan' etaæ Ãvuso evaæ jÃnÃmi evaæ passÃmi. Atha ca panÃhaæ na vadÃmi "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti vÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp Tena kho pana samayena for Atha kho. 2 D. ii. 40-63. 3 D. ii. 64-75. >/ #<[page 160]># %<160 JùLIYA SUTTA. [D. vii. 3>% 3. `DutiyajjhÃnaæ . . . pe\<*<1>*>/ . . . tatiyajjhÃnaæ . . . catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. Yo nu kho Ãvuso bhikkhu evaæ jÃnÃti evaæ passati, kallan nu kho tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti?' `Yo so Ãvuso bhikkhu evaæ jÃnÃti evaæ passati, kallaæ tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti.' `Ahaæ kho pan' etam Ãvuso evaæ jÃnÃmi evaæ passÃmi, atha ca panÃhaæ na vadÃmi "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti vÃ. 4. `¥Ãïa-dassanÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti.\<*<2>*>/ Yo nu kho Ãvuso bhikkhu evaæ jÃnÃti evaæ passati, kallan nu kho tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti?' `Yo so Ãvuso bhikkhu evaæ jÃnÃti evaæ passati, kallan tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti.' `Ahaæ kho pan' etaæ Ãvuso evaæ jÃnÃmi evaæ passÃmi, atha ca panÃhaæ na vadÃmi "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sariran" ti vÃ. 5. "`NÃparaæ itthattÃyÃti" pajÃnÃti.\<*<3>*>/ Yo nu kho Ãvuso bhikkhu evaæ jÃnÃti evaæ passati, kallan nu kho tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤am jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti?" `Yo so Ãvuso bhikkhu evaæ jÃnÃti evaæ passati, na\<*<4>*>/ kallaæ tass' etaæ vacanÃya "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti.' `Ahaæ kho pan' etaæ Ãvuso evaæ jÃnÃmi evaæ passÃmi, atha ca panÃhaæ na vadÃmi "taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti và "a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti và ti.' Idam avoca BhagavÃ. Attamanà te dve pabbajità Bhagavato bhÃsitaæ abhinandun ti. JùLIYA-SUTTANTAõ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 D. ii. 77-81. 2 D. ii. 83-96. 3 D. ii. 97. 4 Sdt omit (as in MahÃli). >/ #<[page 161]># %< 161>% [viii. Kassapa SÅhanÃda Sutta.] 1. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà Uju¤- ¤Ãyaæ\<*<1>*>/ viharati Kaïïakatthale\<*<2>*>/ miga-dÃye. Atha kho acelo Kassapo yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaæ- kamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodi, sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ atthÃsi. Eka- mantaæ Âhito kho acelo Kassapo Bhagavantaæ etad avoca: 2. `Sutam m' etaæ bho Gotama: "Samaïo Gotamo sabban tapaæ garahati, sabban tapassiæ lÆkhÃjÅviæ\<*<3>*>/ ekaæ- sena upakkosati upavadatÅti." Ye te bho Gotama evam Ãhaæsu: "Samaïo Gotamo sabban tapaæ garahati, sabban tapassiæ lÆkhÃjÅviæ ekaæsena upakkosati upavada- tÅti," kacci te bho\<*<4>*>/ Gotamassa vutta-vÃdino, na ca Bhaga- vantaæ Gotamaæ abhÆtena abbhÃcikkhanti, dhammassa cÃnudhammaæ vyÃkaronti, na ca koci sahadhammiko vÃdÃnuvÃdo gÃrayhaæ ÂhÃnaæ Ãgacchati? AnabbhakkhÃtu- kÃmà hi mayaæ bhavantam Gotaman ti.'\<*<5>*>/ 3. `Ye te Kassapa evam Ãhaæsu: "Samaïo Gotamo sabban tapaæ garahati, sabban tapassiæ lÆkhÃjÅviæ ekaæ- sena upakkosati upavadatÅti," na me te vutta-vÃdino, abbhÃcikkhanti ca pana man te asatà abhÆtena. IdhÃ- haæ Kassapa ekaccan tapassiæ lÆkhÃjÅviæ passÃmi, dibbena \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sc UjukÃyÃ; Sm Ujuæ¤Ãyam; St Uja¤Ãyaæ; BB Uju¤Ãyaæ. 2 Sct Gr Kannakatthale. 3 Sd adds taæ. 4 BB bhoto. 5 Comp. A. iii. 57; M. i. 368, 482. >/ #<[page 162]># %<162 KASSAPA SýHANùDA SUTTA. [D. viii. 3>% cakkhunà visuddhena atikkanta-mÃnusakena\<*<1>*>/ . . . pe\<*<2>*>/ . . . kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppannaæ.\<*<3>*>/ Idha panÃhaæ Kassapa ekaccaæ tapassiæ lÆkhÃjÅviæ passÃmi dibbena cakkhunà visuddhena atikkanta-mÃnusakena . . . pe\<*<4>*>/ . . . kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppannaæ. IdhÃhaæ Kassapa ekaccaæ tapassiæ appa-dukkha-vihÃriæ passÃmi dibbena cakkhunà visuddhena atikkanta-mÃnu- sakena . . . pe . . . kÃyassa bhedà param maraïà apÃyaæ duggatiæ vinipÃtaæ nirayaæ uppannaæ. Idha panÃhaæ Kassapa ekaccaæ tapassiæ appa-dukkha-vihÃriæ passÃmi dibbena cakkhunà visuddhena atikkanta-mÃnusakena . . . pe . . . kÃyassa bhedà param maraïà sugatiæ saggaæ lokaæ uppannaæ. {Yo 'haæ} Kassapa imesaæ tapassÅnaæ evaæ Ãgati¤\<*<5>*>/ ca gati¤ ca cuti¤ ca uppatti¤\<*<6>*>/ ca yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃmi, so 'haæ kiæ sabbaæ tapaæ garahissÃmi, sabbaæ\<*<7>*>/ tapassiæ lÆkhÃjÅviæ ekaæsena upakkosissÃmi upavadissÃmi? 4. `Santi Kassapa eke samaïa-brÃhmaïà paï¬ita nipuïà kata-para-ppavÃdà vÃla-vedhirÆpà vobhindantÃ\<*<8>*>/ ma¤¤e caranti pa¤¤Ã-gatena diÂÂhi-gatÃni. Tehi pi me saddhiæ ekaccesu ÂhÃnesu sameti, ekaccesu ÂhÃnesu na sameti. Yan te ekaccaæ vadenti\<*<9>*>/ "sÃdhÆti," mayaæ pi taæ ekaccaæ vadema "sÃdhÆti." Yan te ekaccaæ vadenti "na sÃdhÆti," mayaæ pi taæ ekaccaæ vadema "na sÃdhÆti." Yan te ekaccaæ vadenti "sÃdhÆti," mayan taæ ekaccaæ vadema "na sÃdhÆti." Yan te ekaccaæ vadenti "na sÃdhÆti," mayan taæ ekaccaæ vadema "sÃdhÆti." Yaæ mayaæ ekaccaæ vadema "sÃdhÆti," pare pi taæ ekaccaæ vadenti "sÃdhÆti." Yaæ mayaæ ekaccaæ vadema "na sÃdhÆti," pare pi taæ ekaccaæ vadenti "na sÃdhÆti." \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB mÃnussakena, and below. 2 All MSS. omit. 3 BB upapannaæ, and below. 4 BB omit thrice. 5 SS agati¤. 6 BB upapatti¤. 7 BB add vÃ. Sd BB te bhindantÃ. See i. 2. 26. 9 BB vadanti eight times; SS here a, then seven times e. >/ #<[page 163]># %% \<*<1>*>/Yaæ mayaæ ekaccaæ vadema "sÃdhÆti," pare pi taæ ekaccaæ vadenti "na sÃdhÆti." \<*<1>*>/Yaæ mayaæ ekaccaæ vadema "na sÃdhÆti," pare pi taæ ekaccaæ vadenti "sÃdhÆti." 5. `TyÃhaæ upasaækamitvà evaæ vadÃmi: "Yesu no avuso ÂhÃnesu na sameti, tiÂÂhantu tÃni ÂhÃnÃni. Yesu ÂhÃnesu sameti, tattha vi¤¤Æ samanuyu¤jantaæ samanu- gÃhantaæ samanubhÃsantaæ satthÃrà và satthÃraæ saæ- ghena và saæghaæ: `Ye imesaæ\<*<2>*>/ bhavataæ dhammà akusalà akusala-{saækhÃtÃ}, sÃvajjà sÃvajja-saækhÃtà asevi- tabbà asevitabba-saækhÃtà nÃlam-ariyÃ\<*<3>*>/ nÃlamariya-saæ- khÃtà kiïhÃ\<*<4>*>/ kiïha-saækhÃtÃ, ko ime dhamme {anavasesaæ} pahÃya vattati, samaïo và Gotamo\<*<5>*>/ pare và pana bhonto gaïÃcariyà ti?' " 6. `èhÃnaæ kho pan' etaæ Kassapa vijjati yaæ vi¤¤Æ samanuyu¤jantà samanugÃhantà samanubhÃsantà evaæ vadeyyuæ: "Ye imesaæ bhavataæ dhammà akusalà akusala-saækhÃtà sÃvajjà sÃvajja-saækhÃtà asevitabbà asevitabbÃ-saækhÃtà nÃlam-ariyà nÃlamariya-saækhÃtà kiïhà kiïhÃ-saækhÃtÃ, samaïo Gotamo ime dhamme {anavesasaæ} pahÃya vattati, yaæ và pana bhonto pare gaïÃcariyà ti." Iti ha Kassapa vi¤¤Æ samanuyu¤jantà samanugÃhantà samanubhÃsantà amhe va tattha yebhuy- yena {pasaæseyyuæ.} 7. `Aparam pi no Kassapa vi¤¤Æ samanuyu¤jantaæ samanugÃhantaæ samanubhÃsantaæ satthÃrà và satthÃraæ saæghena và saæghaæ: "Ye imesaæ bhavataæ dhammà kusalà kusala-saækhÃtà anavajjà anavajja-saækhÃtà sevi- tabbà sevitabba-saækhÃtà alam-ariyà alamariya-saækhÃtà sukkà sukka-saækhÃtÃ, ko ime dhamme anavasesaæ samÃdÃya vattati, samaïo và Gotamo, pare và pana bhonto gaïÃcariyà ti?" 8. `èhÃnaæ kho pan' etaæ Kassapa vijjati yaæ vi¤¤Æ samanuyu¤jantà samanugÃhantà samanubhÃsantà evaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB invert these clauses. 2 Sm always imesam. 3 BB na alam, four times. 4 BB kaïh-, four times. 5 SS insert vÃ. >/ #<[page 164]># %<164 KASSAPA SýHANùDA SUTTA. [D. viii. 8>% vadeyyuæ: "Ye imesaæ bhavataæ dhammà kusalà kusala-saækhÃtà anavajjà anavajja-saækhÃtà sevitabbà sevitabba-saækhÃtà alam-ariyà alamariya-saækhÃtà sukkà sukka-saækhÃtÃ, samaïo Gotamo ime dhamme anavasesaæ samÃdÃya vattati, yaæ và pana bhonto pare gaïÃcariyà ti." Iti ha Kassapa vi¤¤Æ samanuyu¤jantà samanugÃhantà samanubhÃsantà \<*<1>*>/amhe va\<*<1>*>/ tattha yebhuyyena {pasaæ}- seyyuæ. 9 `Aparam pi no Kassapa {vi¤¤Æ} samanuyu¤jantaæ samanugÃhantaæ samanubhÃsantaæ satthÃrà và satthÃraæ saæghena và saæghaæ: "Ye imesaæ bhavataæ dhammà akusalà akusala-saækhÃtà sÃvajjà sÃvajja-saækhÃtà asevi- tabbà asevitabba-saækhÃtà nÃlam-ariyà nÃlamariya-saæ- khÃtà kiïhà kiïha-saækhÃtÃ, ko ime dhammà {anavasesaæ} pahÃya vattati, Gotama-sÃvaka-saægho vÃ, pare\<*<2>*>/ và pana bhonto gaïÃcariya-sÃvaka-saæghà ti?"\<*<3>*>/ 10. \<*<4>*>/ `èhÃnaæ kho pan' etaæ Kassapa vijjati yaæ vi¤¤Æ samanuyu¤jantà samanugÃhantà samanubhÃsantà evaæ {vadeyyuæ}: "Ye imesaæ bhavataæ dhammà akusalà akusala-saækhÃtà sÃvajjà sÃvajja-saækhÃtà asevitabbà asevitabba-saækhÃtà nÃlam-ariyà nÃlamariya-saækhÃtà kiïhà kiïha-saækhÃtÃ, Gotama-sÃvaka-saægho ime dhamme anavasesaæ pahÃya vattati, yam và pana bhonto pare gaïÃcariya-sÃvaka-saæghà ti." Iti ha\<*<5>*>/ Kassapa vi¤¤Æ samanuyu¤jantà samanugÃhantà samanubhÃsantà amhe va tattha yebhuyyena {pasaæseyyuæ.} 11. `Aparam pi no Kassapa vi¤¤Æ samanuyu¤jantaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1-1 Scdmt aham eva. 2 BB apare. 3 Sd saægho. 4 Scdmt all insert here `èhÃnaæ kho pan' etaæ Kassapa vijjati yaæ vi¤¤Æ samanuyu¤jantà samanugÃhantà samanubhÃsantà amhe va tattha evaæ vadeyyuæ: "Ye imesaæ bhavataæ dhammà akusalà akusala-saækhÃtà sÃvajjà savajja-saækhÃtà asevitabbà asevitabba-saækhÃtà nÃlam-ariyà nÃlamariya-saækhÃtà kiïhà kiïha-saækhÃtÃ, ko ime dhamme anavasesam pahÃya vattati GotamasÃvaka-saægho và pare và pana bhonto gaïÃcariyasÃvaka-saæghà ti." 5 SS vÃ. >/ #<[page 165]># %% samanugÃhantaæ samanubhÃsantaæ satthÃrà và {satthÃraæ} saæghena và saæghaæ: "Ye imesaæ bhavataæ dhammà kusalà kusala-saækhÃtà anavajjà anavajja-saækhÃtà sevi- tabbà sevitabba-saækhÃtà alam-ariyà alamariya-saækhÃtà sukkà sukka-saækhÃtÃ, ko ime dhamme anavasesaæ samÃdÃya vattati, Gotama-sÃvaka-saægho và pare và pana bhonto gaïÃcariya-sÃvaka-saæghà ti?"\<*<1>*>/ 12. `èhÃnam kho pan' etaæ Kassapa vijjati yaæ vi¤¤Æ samanuyu¤jantà samanugÃhantà samanubhÃsantà evaæ vadeyyuæ: "Ye imesaæ bhavataæ dhammà kusalà kusala-saækhÃtà anavajjà anavajja-saækhÃtà sevitabbà sevitabba-saækhÃtà alam-ariyà alamariya-saækhÃtà sukkà sukka-saækhÃtÃ, Gotama-sÃvaka-saægho ime dhamme anavasesaæ samÃdÃya vattati, yaæ và pana bhonto pare\<*<2>*>/ và gaïÃcariya-sÃvaka-saæghà ti."\<*<5>*>/ Iti ha Kassapa vi¤¤Æ samanuyu¤jantà samanugÃhantà samanubhÃsantà amhe va tattha yebhuyyena {pasaæseyyuæ}. 13. `Atthi Kassapa maggo, atthi paÂipadÃ, yathÃ\<*<4>*>/ paÂi- panno sÃmaæ yeva ¤assati sÃmaæ {dakkhiti}\<*<5>*>/: "Samaïo Gotamo kÃla-vadÅ bhÆta-vÃdÅ attha-vÃdÅ dhamma-vÃdÅ vi- naya-vÃdÅ ti." Katamo ca Kassapa maggo, katamà paÂi- padÃ, yathà paÂipanno sÃmaæ yeva ¤assati sÃmaæ {dakkhiti}: "Samaïo va Gotamo kÃla-vÃdÅ bhÆta-vÃdÅ attha-vÃdÅ dhamma-vÃdÅ vinaya-vÃdÅ ti"? Ayam eva Ariyo AÂÂhaÇ- giko Maggo, seyyathÅdaæ sammÃ-diÂÂhi sammÃ-saÇkappo sammÃ-vÃcà sammÃ-kammanto sammÃ-ÃjÅvo sammÃ-vÃyÃmo sammÃ-sati sammÃ-samÃdhi. Ayaæ kho Kassapa maggo, ayaæ paÂipadÃ, yathà paÂipanno sÃmaæ yeva ¤assati sÃmaæ {dakkhiti}: "Samaïo va Gotamo kÃla-vÃdÅ bhÆta-vÃdÅ attha- vÃdÅ dhamma-vÃdÅ vinaya-vÃdÅ ti."' 14. Evaæ vutte acelo Kassapo Bhagavantaæ etad avoca: `Ime\<*<6>*>/ kho Ãvuso Gotama tapo-pakkamà ekesaæ\<*<7>*>/ samaïa- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS saægho. 2 All MSS insert vÃ. 3 SS saægho. 4 SS insert vÃ. 5 Scmt dakkhÅti; Sd dakkhiti here, below -Åti; BB dakkhati (see M. i.566). 6 BB add pi. 7 BB etesaæ thrice. >/ #<[page 166]># %<166 KASSAPA SýHANùDA SUTTA. [D. viii. 14>% brÃhmaïÃnaæ sÃma¤¤a-saækhÃtà ca brÃhma¤¤a-saækhÃtà ca. Acelako\<*<1>*>/ hoti muttÃcÃro hatthÃpalekhano, na-ehi- bhadantiko,\<*<2>*>/ na-tiÂÂha-bhadantiko, nÃbhihaÂaæ na uddissa- kaÂaæ na nimantanaæ\<*<3>*>/ sÃdiyati. So na kumbhi-mukhà patigaïhÃti, na kaÊopi-mukhà patigaïhÃti,\<*<4>*>/ na eÊakamanta- raæ na daï¬amantaraæ na musalamantaraæ, na dvinnaæ bhu¤jamÃnÃnaæ, na gabbhiniyà na pÃyamÃnÃya na puris- antara-gatÃya, na saækittisu,\<*<5>*>/ na yattha sà upaÂÂhito hoti, na yattha makkhikà saï¬a-saï¬a-cÃrinÅ,\<*<6>*>/ na macchaæ na {maæsaæ,} na sÆram na merayaæ na thusodakaæ pivati.\<*<7>*>/ So ekÃgÃriko va hoti ekÃlopiko, dvÃgÃriko và hoti dvÃlopiko, sattÃgÃriko và hoti sattÃlopiko. Ekissà pi dattiyà yÃpeti, dvÅhi pi dattÅhi yÃpeti, sattahi pi dattÅhi yÃpeti. EkÃhi- kam pi ÃhÃraæ ÃhÃreti, dvÅhikam pi ÃhÃraæ ÃhÃreti, sattÃ- hikam pi ÃhÃraæ ÃhÃreti, iti evarÆpaæ addha-mÃsikam pi pariyÃya-bhatta-bhojanÃnuyogam anuyutto viharati. Ime hi kho Ãvuso Gotama tapo-pakkamà ekesaæ samaïa-brÃhmaïÃnaæ sÃma¤¤a-saækhÃtà ca brÃhma¤¤a- saækhÃtà ca. SÃka-bhakkho và hoti, sÃmÃka-bhakkho và hoti, nÅvÃra-bhakkho và hoti, daddula\<*<8>*>/-bhakkho và hoti, haÂa-bhakkho và hoti, kaïa-bhakkho và hoti, ÃcÃma-bhakkho và hoti, pi¤¤Ãka-bhakkho và hoti, tiïa- bhakkho và hoti, gomaya-bhakkho và hoti, vana-mÆla- phalÃhÃro yÃpeti pavatta-phala-bhojÅ. Ime hi kho Ãvuso Gotama tapo-pakkamà ekesaæ samaïa- brÃhmaïÃnam sÃma¤¤a-saækhÃtà ca brÃhma¤¤a-saækhÃtà ca. SÃïÃni pi dhÃreti, masÃïÃni pi dhÃreti, chava-dussÃni pi dhÃreti, paÇsu-kÆlÃni pi dhÃreti, tirÅÂÃni\<*<9>*>/ pi dhÃreti, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 For this description of the Acelako, comp. M. i. 77, PP. iv. 24 etc. 2 BB bhaddantiko always. 3 So all seven MSS. Faus. at J. i. 116, etc., and Tr. loc. cit. ï. Old. C. vi. 21, etc., and Morris have n. 4 SS omit n. k. p. Child. spells khalopi. Tr. at Mil. 107 has khaÊopi, at M. i. 77 kaÊopi (as BB here. See his "PÃli Misc.," p. 60). Morris has khaÊopi. 5 Sm BB samkittÅsu. 6 Sm cÃrÅni; Sc cÃriti; BB carinÅ. 7 Scmt pipati. 8 Scm daddÆla. 9 BB tiriÂÃni. >/ #<[page 167]># %% ajinÃni\<*<1>*>/ pi dhÃreti, ajinakkhipam\<*<2>*>/ pi dhÃreti, kusa- cÅram pi dhÃreti vÃkÃ-cÅram pi dhÃreti, phalaka-cÅram pi dhÃreti, kesa-kambalam pi dhÃreti, vÃla-kambalam pi dhÃreti, ulÆka-pakkham pi dhÃreti. Kesa-massu-locako pi hoti kesa-massu-locanÃnuyogam anuyutto, ubbhaÂÂhako pi hoti Ãsana-paÂikkhitto, ukkuÂiko pi hoti {ukkuÂika-ppa- dhÃnam} anuyutto, kaïÂakÃpassayiko pi hoti kaïÂakÃ- passaye seyyaæ kappeti,\<*<3>*>/ phalaka-seyyam pi kappeti,\<*<4>*>/ thaï¬ila\<*<5>*>/-seyyam pi kappeti, ekapassayiko pi hoti rajojalla- dhare, abbhokÃsiko pi hoti yathÃsanthatiko, vekaÂiko pi hoti vikaÂa-bhojanÃnuyogam anuyutto, ÃpÃnako pi hoti ÃpÃnakattam anuyutto, sÃya-tatiyakam pi udakorohanÃnu- yogam anuyutto viharatÅti.' 15. `Acelako ce pi Kassapa hoti muttÃcÃro hatthÃpa- lekhano . . . pe . . . iti evarÆpaæ addha-mÃsikam pi pariyÃya-bhatta-bhojanÃnuyogam anuyutto viharati, tassa cÃyaæ sÅla-sampadà citta-sampadà pa¤¤Ã-sampadà abhÃ- vità hoti asacchikatÃ, atha kho so Ãrakà va\<*<6>*>/ sÃma¤¤Ã, Ãrakà va brahma¤¤Ã. Yato kho Kassapa bhikkhu averaæ avyÃpajjhaæ\<*<7>*>/ metta-cittaæ bhÃveti, ÃsavÃna¤ ca\<*<8>*>/ khayà anÃsavaæ ceto-vimuttiæ pa¤¤Ã-vimuttiæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati, ayaæ vuccati Kassapa bhikkhu Samaïo iti pi BrÃhmaïo iti pi. SÃka-bhakkho ce pi Kassapa hoti, sÃmÃka-bhakkho ce pi Kassapa hoti, nÅvÃra-bhakkho . . . pe . . . vana-mÆla-phalÃhÃro yÃpeti pavatta-phala-bhojÅ, tassa cÃyaæ sÅla-sampadà citta-sampadà pa¤¤Ã-sampadà abhÃvità hoti asacchikatÃ, atha kho so Ãrakà va sÃma¤¤Ã Ãrakà va brahma¤¤Ã. Yato kho Kassapa bhikkhu averaæ avyÃpajjhaæ metta-cittaæ bhÃveti, ÃsavÃna¤ ca khayà anÃsavaæ ceto-vimuttiæ pa¤¤Ã-vimuttiæ diÂÂhe va \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So all MSS; Sum. ajinaæ. 2 SS ajinakkhisaæ. 3 M. and PP. omit down to sÃyatatiyakaæ. 4 Sct omit down to ÃpÃnako. 5 Sd BB taï¬ila (see Dhp. 141 = D. iv. 339). 6 Scmt ca . . . ca (thrice). 7 BB abyÃpajjaæ (thrice). 8 SS omit ca, thrice. >/ #<[page 168]># %<168 KASSAPA SýHANùDA SUTTA. [D. viii. 15>% dhamme sayaæ {abhi¤¤Ã} sacchikatvà upasampajja viharati, ayaæ vuccati Kassapa bhikkhu Samaïo iti pi BrÃhmaïo iti pi. {SÃïÃni} ce pi Kassapa dhÃreti, {masÃïÃni} pi dhÃreti . . . pe . . . sÃya-tatiyakam pi udak- orohanÃnuyogam anuyutto viharati, tassa cÃyaæ sÅla- sampadà citta-sampadà pa¤¤Ã-sampadà abhÃvità hoti asacchikatÃ, atha kho so Ãrakà va sÃma¤¤Ã Ãrakà va brahma¤¤Ã. Yato kho Kassapa bhikkhu averaæ avyÃ- pajjhaæ metta-cittam bhÃveti, ÃsavÃna¤ ca khayà anÃsa- vaæ ceto-vimuttiæ pa¤¤Ã-vimuttiæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati, ayaæ vuccati Kassapa bhikkhu Samaïo iti pi BrÃhmaïo iti pÅti.' 16. Evaæ vutte acelo Kassapo Bhagavantaæ etad avoca: `Dukkaraæ bho Gotama sÃma¤¤aæ, dukkaraæ brahma¤- ¤an ti.' `Pakati\<*<1>*>/ kho esà Kassapa lokasmiæ "Dukkaraæ sÃma¤- ¤aæ dukkaraæ brahma¤¤an" ti. Acelako ce pi Kassapa hoti, muttÃcÃro hatthÃpalekhano . . . pe . . . iti evarÆ- pam addha-mÃsikam pi pariyÃya-bhatta-bhojanÃnuyogam anuyutto viharati, imÃya ca Kassapa mattÃya iminà ca tapo-pakkamena sÃma¤¤aæ và abhavissa brahma¤¤aæ và dukkaraæ sudukkaraæ, n' etam abhavissa kallaæ vaca- nÃya "Dukkaraæ sÃma¤¤aæ dukkaraæ brahma¤¤an ti." Sakkà ca pan' etaæ abhavissa kÃtuæ gahapatinà va gaha- pati-puttena và antamaso kumbha-dÃsiyà pi: "HandÃ- haæ acelako homi muttÃcÃro hatthÃpalekhano . . . pe . . . iti evarÆpaæ addha-mÃsikam pi pariyÃya-bhatta-bhojanÃ- nuyogam anuyutto viharÃmÅti." Yasmà ca kho Kassapa a¤¤atr' eva imÃya mattÃya a¤¤atra iminà tapo-pakkamena sÃma¤¤aæ và hoti brahma¤¤aæ và dukkaraæ sudukkaraæ, tasmà etaæ kallaæ vacanÃya "Dukkaraæ sÃma¤¤aæ duk- karaæ brahma¤¤an ti." Yato kho Kassapa bhikkhu averaæ avyÃpajjhaæ metta-cittaæ bhÃveti, ÃsavÃna¤ ca khayà anÃsavaæ ceto-vimuttiæ pa¤¤Ã-vimuttiæ {diÂÂhe} va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati, ayaæ vuccati Kassapa bhikkhu Samaïo iti pi BrÃhmaïo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd pakatikÃ; Scmt kacci nu (see 17). >/ #<[page 169]># %% iti pi. SÃka-bhakkho ce pi Kassapa hoti, sÃmÃka-bhakkho . . . pe . . . vana-mÆla-phalÃhÃro yÃpeti pavatta-phala-bhojÅ, imÃya ca Kassapa mattÃya iminà ca tapo-pakkamena sÃma¤¤aæ và abhavissa brah- ma¤¤aæ và dukkaraæ sudukkaram, n' etaæ abhavissa kallaæ vacanÃya "Dukkaraæ sÃma¤¤aæ dukkaraæ brah- ma¤¤an ti." Sakkà ca pan' etaæ abhavissa kÃtuæ gaha- patinà và gahapati-puttena và antamaso kumbha-dÃsiyà pi: "HandÃhaæ sÃka-bhakkho và homi sÃmÃka-bhakkho . . . pe . . . vana-mÆla-phalÃhÃro yÃpemi pavatta-phala- bhojÅ ti." Yasmà ca kho Kassapa a¤¤atr' eva imÃya mattÃya a¤¤atra iminà tapo-pakkamena sÃma¤¤aæ và hoti brahma¤¤aæ và dukkaraæ sudukkaraæ, tasmà etaæ kallaæ vacanÃya "Dukkaraæ {sÃma¤¤aæ} dukkaraæ brah- ma¤¤an ti." Yato kho Kassapa bhikkhu averaæ avyÃ- pajjhaæ metta-cittaæ bhÃveti, ÃsavÃna¤ ca khayà anÃsavaæ ceto-vimuttiæ pa¤¤Ã-vimuttiæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati, ayaæ vuccati Kassapa bhikkhu Samaïo iti pi BrÃhmaïo iti pi. {SÃïÃni} ce pi Kassapa dhÃreti, {masÃïÃni} pi dhÃreti . . . pe . . . sÃya-tatiyakam pi udakorohanÃnuyogam anuyutto viharati, imÃya ca Kassapa mattÃya iminà tapo-pakka- mena sÃma¤¤aæ và abhavissa brahma¤¤aæ và dukkaraæ sudukkaraæ, n' etaæ abhavissa kallaæ vacanÃya "Duk- karaæ sÃma¤¤aæ dukkaraæ brahma¤¤an ti." Sakkà ca pan' etaæ abhavissa kÃtuæ gahapatinà và gahapati-puttena và antamaso kumbha-dÃsiyà pi: "HandÃhaæ {sÃïÃni} pi dhÃremi, {masÃïÃni} pi dhÃremi . . . pe . . . sÃya-tatiya- kam pi udakorohanÃnuyogam anuyogo {viharÃmÅti}." Yasmà ca kho Kassapa a¤¤atr' eva imÃya mattÃya a¤¤atra iminà tapo-pakkamena sÃma¤¤aæ và hoti brahma¤¤aæ và duk- karaæ sudukkaraæ, tasmà etaæ kallaæ vacanÃya "Duk- karaæ sÃma¤¤aæ, dukkaraæ brahma¤¤an ti." Yato kho Kassapa bhikkhu averaæ avyÃpajjhaæ metta-cittaæ bhÃveti, ÃsavÃna¤ ca khayà anÃsavaæ ceto-vimuttiæ pa¤¤Ã-vimuttiæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sac- chikatvà upasampajja viharati, ayaæ vuccati Kassapa bhikkhu Samaïo iti pi BrÃhmaïo iti pÅti.' \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 170]># %<170 KASSAPA SýHANùDA SUTTA. [D. viii. 17>% 17. Evaæ vutte acelo Kassapo Bhagavantaæ etad avoca: `DujjÃno bho Gotama samaïo, dujjÃno brÃhmaïo ti.' `Pakati kho esà Kassapa lokasmiæ "DujjÃno samaïo, dujjÃno brÃhmaïo ti." Acelako ce pi Kassapa hoti, muttÃ- cÃro hatthÃpalekhano . . . pe . . . iti evarÆpaæ addha- mÃsikam pi pariyÃya-bhatta-bhojanÃnuyogam anuyutto viharati, imÃya ca Kassapa mattÃya iminà tapo-pakkamena samaïo và abhavissa brÃhmaïo và dujjÃno sudujjÃno, n' etaæ abhavissa kallaæ vacanÃya "DujjÃno samaïo, dujjÃno brÃhmaïo ti." Sakkà ca pan' eso abhavissa ¤Ãtuæ\<*<1>*>/ gahapatinà và gahapati-puttena và antamaso kumbha-dÃsiyà pi: "ayaæ acelako\<*<2>*>/ muttÃcÃro hatthÃ- palekhano . . . pe . . . iti evarÆpaæ addha-mÃsikam pi pariyÃya-bhatta-bhojanÃnuyogam anuyutto viharatÅti." Yasmà ca kho Kassapa a¤¤atr' eva imÃya mattÃya a¤¤atra iminà tapo-pakkamena samaïo và hoti brÃhmaïo và dujjÃno sudujjÃno, tasmà etaæ kallaæ vacanÃya "DujjÃno samaïo, dujjÃno brÃhmaïo ti." Yato kho Kassapa bhikkhu averaæ avyÃpajjhaæ metta-cittaæ bhÃveti, ÃsavÃna¤ ca khayà anÃsavaæ ceto-vimuttiæ pa¤¤Ã-vimuttiæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati, ayaæ vuccati Kassapa bhikkhu Samaïo iti pi BrÃhmaïo iti pi. SÃka-bhakkho ce pi Kassapa hoti, sÃmÃka-bhakkho . . . pe . . . vana-mÆla-phalÃhÃro yÃpeti pavatta-phala- bhojÅ, imÃya ca Kassapa mattÃya iminà tapo-pakkamena samaïo và abhavissa brÃhmaïo và dujjÃno sudujjÃno, n' etaæ abhavissa kallaæ vacanÃya "DujjÃno samaïo, dujjÃno brÃhmaïo ti." Sakkà ca pan' eso abhavissa ¤Ãtuæ gahapatinà và gahapati-puttena và antamaso kumbha-dasiyà pi, "ayaæ sÃka-bhakkho sÃmÃka-{bhakkho} . . . pe . . . vana-mÆla-phalÃhÃro yÃpeti pavatta-phala- bhojÅ ti." Yasmà ca kho Kassapa a¤¤atr' eva imÃya mattÃya {a¤¤atra} iminà tapo-pakkamena samaïo và hoti brÃhmaïo và dujjÃno sudujjÃno, tasmà etaæ kallaæ vacanÃya "DujjÃno samaïo, dujjÃno brÃhmaïo ti." Yato kho Kassapa bhikkhu averaæ avyÃpajjhaæ metta-cittaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS kÃtuæ. 2 BB add hoti. >/ #<[page 171]># %% bhÃveti, ÃsavÃna¤ ca khayà anÃsavam ceto-vimuttiæ pa¤¤Ã-vimuttiæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchi- katvà upasampajja viharati, ayaæ vuccati Kassapa bhikkhu Samaïo iti pi BrÃhmaïo iti pi. {SÃïÃni} ce pi Kassapa dhÃreti, {masÃïÃni} pi dhÃreti . . . pe . . . sÃya- tatiyakam pi udakorohanÃnuyogam anuyutto viharati, imÃya ca Kassapa mattÃya iminà tapo-pakkamena samaïo và brÃhmaïo và abhavissa\<*<1>*>/ dujjÃno sudujjÃno, n' etam abhavissa kallaæ vacanÃya "DujjÃno samaïo dujjÃno brÃhmaïo ti." Sakkà ca\<*<2>*>/ pan' eso abhavissa ¤Ãtuæ gahapatinà và gahapati-puttena và antamaso kumbha- dÃsiyà pi: "Ayaæ {sÃïÃni} pi dhÃreti {masÃïÃni} pi dhÃreti . . . pe . . . sÃya-tatiyakam pi udakorohanÃnu- yogam anuyutto viharatÅti." Yasmà ca kho Kassapa a¤¤atr' eva imÃya mattÃya a¤¤atra iminà tapo-pakkamena samaïo và hoti brÃhmaïo và dujjÃno sudujjÃno, tasmà etaæ kallaæ vacanÃya "DujjÃno samaïo, dujjÃno brÃhmaïo ti." Yato kho Kassapa bhikkhu averaæ avyÃ- pajjhaæ metta-cittaæ bhÃveti, ÃsavÃna¤ ca khayà anÃ- savaæ ceto-vimuttiæ pa¤¤Ã-vimuttiæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharati, ayaæ vuccati Kassapa bhikkhu Samaïo iti pi BrÃhmaïo {iti} pÅti.' 18. Evaæ vutte acelo Kassapo Bhagavantaæ etad avoca: `Katamà pana sà bho Gotama sÅla-sampadÃ, katamà citta-sampadÃ, katamà pa¤¤Ã-sampadà ti?' `Idha Kassapa TathÃgato loke uppajjati arahaæ sammÃ- sambuddho . . . pe\<*<3>*>/ . . . bhaya-dassÃvÅ, samÃdÃya sik- khati sikkhÃ-padesu, kÃyakamma-{vacÅ-kammena} samannÃ- gato kusalena, parisuddhÃjÅvo sÅla-sampanno, indriyesu gutta-dvÃro, sati-sampaja¤¤ena samannÃgato, santuÂÂho. `Katha¤ ca Kassapa bhikkhu sÅla-sampanno hoti? Idha Kassapa bhikkhu {pÃïÃtipÃtaæ} pahÃya pÃïÃtipÃtà paÂi- virato hoti, nihita-daï¬o, nihita-sattho lajjÅ dayÃpanno sabbapÃïabhÆta-hitÃnukampÅ viharati. Idam pi 'ssa hoti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB Samaïo và abhavissa Brahmaïo vÃ. 2 All MSS. omit here. 3 D. ii. 40-42. >/ #<[page 172]># %<172 KASSAPA SýHANùDA SUTTA. [D. viii. 18>% sÅla-sampadÃya [yathà SÃma¤¤a-phale\<*<1>*>/ evaæ vitthÃretab- baæ] . . . `Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃh- maïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvÃ, te eva-rÆpÃya tiracchÃna-vijjÃya micchÃ-jÅvena jÅvikaæ kappenti, sey- yathÅdaæ santi-kammaæ païidhi-kammaæ . . . pe\<*<2>*>/ . . . osadhÅnaæ paÂimokkho iti và iti evarÆpÃya tiracchÃna- vijjÃya micchÃ-jÅvà paÂivirato hoti. Idam assa hoti {sÅla-} sampadÃya. `Sa kho so Kassapa bhikkhu evaæ sÅla-sampanno na kutoci bhayaæ samanupassati, yad idam sÅla-saævarato. Seyyathà pi Kassapa rÃjà khattiyo muddhÃvasitto nihita- paccÃmitto na kutoci bhayaæ samanupassati, yad idaæ paccatthikato,\<*<3>*>/ evam eva kho Kassapa bhikkhu evaæ sÅla- sampanno na kutoci bhayaæ samanupassati, yad idaæ sÅla-saævarato. So iminà ariyena sÅla-kkhandhena saman- nÃgato ajjhattaæ anavajja-sukhaæ paÂisaævedeti. Evaæ kho Kassapa bhikkhu sÅla-sampanno hoti. Ayaæ kho sÃ\<*<4>*>/ Kassapa sÅla-sampadÃ. 19. \<*<5>*>/ `Katha¤ ca Kassapa bhikkhu indriyesu gutta-dvÃro hoti? Idha Kassapa bhikkhu cakkhunà rÆpaæ disvÃna nimittaggÃhÅ hoti . . . pe\<*<6>*>/ . . . manindriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhà domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ tassa saævarÃya paÂipajjati rakkhati manindriyaæ, manindriyaæ saævaraæ Ãpajjati. So iminà ariyena indriya-saævarena samannÃgato ajjhattaæ avyÃ- seka-sukhaæ paÂisaævedeti. Evaæ kho Kassapa bhikkhu indriyesu gutta-{dvÃro} hoti . . . pe\<*<7>*>/ . . . tass' ime pa¤ca nÅvaraïe pahÅne attani samanupassato pamojjaæ jÃyati, pamuditassa pÅti jayati, pÅti-manassa kÃyo passambhati, passaddha-kÃyo sukhaæ vedeti, sukhino cittaæ samÃdhi- yati, so vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi \<-------------------------------------------------------------------------- 1 D. ii. 43-61 inclusive. 2 D. ii. 62. 3 BB paccattikato (and so at D. ii. 63). 4 BB omit. 5 BB pa . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati . . . pa . . . idam assa hoti citta-sampadÃya . . . pa . . . dutiyaæ jhÃnaæ. 6 D. ii. 64. 7 D. ii. 64-75. >/ #<[page 173]># %% savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅti-sukham {paÂhama}-jjhÃ- naæ upasampajja viharati. So imam eva kÃyaæ viveka- jena pÅti-sukhena abhisandeti parisandeti paripÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa vivekajena pÅti-sukhena apphutaæ hoti. {SeyyathÃ} pi Kassapa dakkho nahÃpako và nahÃpakantevÃsÅ và {kaæsa-}thale nahÃniya-{cuïïÃni} ÃkiritvÃ, udakena paripphosakaæ parip- phosakaæ sanneyya, sà h' assa nahÃniya-piï¬i snehÃ- nugatà sneha-paretà santara-bÃhirà phuÂà snehena, na ca paggharaïÅ -- evam eva kho Kassapa bhikkhu imam eva kÃyaæ vivekajena pÅti-sukhena abhisandeti parisandeti paripÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa vivekajena pÅti-sukhena apphutaæ hoti. Idam pi 'ssa hoti citta-sampadÃya. `Puna ca paraæ Kassapa bhikkhu vitakka-vicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodi-bhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅti-sukhaæ dutiya- jjhÃnaæ . . . pe\<*<1>*>/ . . . tatiyajjhÃnaæ . . . pe\<*<2>*>/ . . . ca- tutthajjhÃnaæ upasampajja viharati . . . pe\<*<3>*>/ . . . Idam pi 'ssa hoti citta-sampadÃya. Ayaæ kho sà Kassapa citta- sampadÃ. 20. `So evaæ samÃhite citte\<*<4>*>/ parisuddhe pariyodÃte {anaÇgaïe} vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kammaniye Âhite {Ãnejjappatte} ¤Ãïa-dassanÃya cittaæ abhinÅharati abhinin- nÃmeti. So evaæ pajÃnÃti: "Ayaæ kho me kÃyo rÆpÅ cÃtummahÃbhÆtiko mÃtÃ-pettika-sambhavo odÃta-kummÃ- sÆpacayo aniccucchÃdana-parimaddana-bhedana-{viddhaæ- sana}-dhammo, ida¤ ca pana me {vi¤¤Ãïaæ} ettha sitaæ ettha paÂibaddhan ti." `Seyyathà pi Kassapa maïi veÊuriyo subho jÃtimà aÂÂhaÇso suparikamma-kato accho vippasanno sabbÃkÃra- sampanno, tatr' idaæ suttaæ Ãvutaæ nÅlaæ và pÅtaæ và lohitaæ và odÃtaæ và paï¬u-suttaæ và ti. Evam eva kho Kassapa bhikkhu evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyo- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 D. ii. 77-79. 2 D. ii. 79-81. 3 D. ii. 81,82. 4 BB . . . pa . . . abhinÅharati abhininnÃmeti . . . pa . . . idam assa hoti pa¤¤Ã-sampadÃya. >/ #<[page 174]># %<174 KASSAPA SýHANùDA SUTTA. [D. viii. 20>% dÃte {anaÇgaïe} vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kammaniye Âhite {Ãnejjappatte} ¤Ãïa-dassanÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti. So evaæ pajÃnÃti: "Ayaæ kho me kÃyo rÆpÅ cÃtummahÃbhÆtiko mÃtÃ-pettika-sambhavo odÃta- kummÃsÆpacayo aniccucchÃdana-parimaddana-bhedana- {viddhaæsana}-dhammo, ida¤ ca pana me {vi¤¤Ãïaæ} ettha sitaæ ettha paÂibaddhan ti." Idam pi 'ssa hoti pa¤¤Ã- sampadÃya . . . pe\<*<1>*>/ . . . "nÃparaæ itthattÃyÃti" pajÃnÃti. Idam pi 'ssa hoti pa¤¤Ã-sampadÃya. Ayaæ kho sà Kassapa pa¤¤Ã-sampadÃ. ImÃya ca Kassapa sÅla-sampadÃya citta-sampadÃya pa¤¤Ã-sampadÃya a¤¤Ã sÅla-sampadà citta-sampadà pa¤¤Ã- sampadà {uttaritarÃ} và païÅtatarà và n' atthi. 21. `Santi Kassapa eke samaïa-brÃhmaïà sÅla-vÃdÃ. Te aneka-pariyÃyena sÅlassa vaïïaæ bhÃsanti. YÃvatà Kassapa ariyam paramaæ sÅlaæ, nÃhaæ tattha attano sama-samaæ samanupassÃmi kuto bhÅyyo.\<*<2>*>/ Atha kho\<*<3>*>/ aham eva tattha bhÅyyo yadidaæ adhisÅlaæ. `Santi Kassapa eke samaïa-brÃhmaïà tapo-jigucchÃ- vÃdÃ. Te aneka-pariyÃyena tapo-jigucchÃya vaïïaæ bhÃsanti. YÃvatà Kassapa ariyà paramà tapo-jigucchà nÃhaæ tattha attano sama-samaæ samanupassÃmi kuto bhÅyyo. Atha kho aham eva tattha bhÅyyo yadidaæ adhijegucchaæ. `Santi Kassapa eke samaïa-brÃhmaïà pa¤¤Ã-vÃdÃ. Te aneka-pariyÃyena pa¤¤Ãya vaïïaæ bhÃsanti. YÃvatà Kassapa ariyà paramà pa¤¤Ã, nÃhaæ tattha attano sama- samaæ {samanupassÃmi} kuto bhÅyyo. Atha kho aham eva tattha bhÅyyo yadidam adhipa¤¤Ã.\<*<4>*>/ `Santi Kassapa eke samaïa-brÃhmaïà vimutti-vÃdÃ. Te aneka-pariyÃyena vimuttiyà vaïïaæ bhÃsanti. YÃvatà Kassapa ariyà paramà vimutti, nÃhaæ tattha attano sama- samaæ samanupassÃmi kuto bhÅyyo. Atha kho aham eva tattha bhÅyyo yadidam adhimutti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 D. ii. 85-98. 2 BB bhiyyo, and below. 3 SS omit atha kho, but all give it below. 4 SS pa¤¤Ãya; BB pa¤¤aæ. >/ #<[page 175]># %% 22. `èhÃnaæ kho pan' etaæ Kassapa vijjati yaæ a¤¤a- titthiyÃ\<*<1>*>/ paribbÃjakà evaæ vadeyyuæ: "SÅha-nÃdaæ kho Samaïo Gotamo nadati, ta¤ ca kho su¤¤ÃgÃre nadati no parisÃsÆti." Te "Mà h' evan" ti assu\<*<2>*>/ vacanÅyÃ. "SÅha- nÃda¤ ca Samaïo Gotamo nadati, parisÃsu ca nadatÅti," evam assu Kassapa vacanÅyÃ. èhÃnaæ kho pan' etaæ Kassapa vijjati yam a¤¤a-titthiyà paribbÃjakà evaæ vadey- yuæ: "SÅha-nÃda¤ ca Samaïo Gotamo nadati, parisÃsu ca nadati, na ca kho visÃrado nadati." . . ..visÃrado ca nadati -- . . . pe . . . "na ca kho naæ pa¤haæ pucchanti . . . pa¤ha¤ ca naæ pucchanti, -- . . . pe . . . "na ca kho pan' etaæ pa¤haæ puÂÂho vyÃkaroti" . . . "pa¤ha¤ ca nesaæ puÂÂho vyÃkaroti" -- . . . pe . . . "na ca kho pa¤hassa veyyÃkaraïena cittaæ ÃrÃdheti" . . . "pa¤hassa ca veyyÃkaraïena cittaæ ÃrÃdheti" -- . . . pe . . . "na ca kho sotabbaæ assa ma¤¤anti" . . . "sotabbaæ c' assa ma¤¤anti" -- . . . pe . . . "na ca kho sutvà pasÅdanti" . . . "sutvà c' assa pasÅdanti" -- . . . pe . . . na ca kho pasannà pasannÃkÃraæ karonti" . . . "pasannà pasan- nÃkÃra¤ ca karonti" -- . . . pe . . . "na ca kho tathat- tÃya paÂipajjanti" . . . "tathattÃya ca paÂipajjanti" -- . . . pe . . . "na ca kho paÂipannà ÃrÃdhentÅti."\<*<3>*>/ Te "Mà h' evan" ti 'ssu vacanÅyÃ. "SÅha-nÃda¤ ca Samaïo Gotamo nadati, parisÃsu ca nadati, visÃrado ca nadati, pa¤ha¤ ca naæ pucchanti, pa¤ha¤ ca nesaæ puÂÂho vyÃkaroti, pa¤hassa veyyÃkaraïena cittaæ ÃrÃdheti, sotab- ba¤ c' assa\<*<4>*>/ ma¤¤anti, sutvà ca pasÅdanti, pasannà ca pasannÃkÃraæ\<*<5>*>/ karonti, tathattÃya ca paÂipajjanti, {paÂi- pannÃ} ca ÃrÃdhentÅti," evam assu Kassapa vacanÅyÃ. 23. `Ekam idÃhaæ Kassapa samayaæ RÃjagahe viharÃmi Gijjha-kÆÂe pabbate. Tatra maæ a¤¤ataro tapasa\<*<6>*>/-brah- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 St adds riyo. 2 BB 'ssu. 3 All the MSS. are very confused throughout this intricate passage in which they omit all the spaces and pe's. 4 BB ca (omitting assa), both here and above. 5 BB for p. c. p. k. have (here and above) pasannÃkÃra¤ ca karonti. 6 Scmt tesa; Sd cesa; Sum. sa. >/ #<[page 176]># %<176 KASSAPA SýHANùDA SUTTA. [D. viii. 23>% macÃrÅ Nigrodho nÃma adhijegucche pa¤haæ pucchi.\<*<1>*>/ TassÃhaæ adhijegucche pa¤haæ puÂÂho vyÃkÃsiæ. VyÃkate ca pana me attamano ahosi, paraæ viya mattÃyÃti.' `Ko hi bhante Bhagavato dhammaæ sutvà na attamano assa paraæ\<*<2>*>/ viya mattÃya? Aham pi\<*<3>*>/ bhante Bhagavato dhammaæ sutvà attamano paraæ viya mattÃya. Abhik- kantaæ bhante, abhikkantaæ bhante. Seyyathà pi bhante nikkujjitaæ và ukkujjeyya, paÂicchannaæ và vivareyya, mÆÊhassa và maggaæ Ãcikkheyya, andhakÃre và tela-paj- jotaæ dhÃreyya: "Cakkhumanto rÆpÃni dakkhintÅti,"\<*<4>*>/ -- evam evaæ\<*<5>*>/ Bhagavatà aneka-pariyÃyena dhammo pakÃ- sito. EsÃhaæ bhante Bhagavantaæ saraïaæ gacchÃmi dhamma¤ ca bhikkhu-saægha¤ ca. LabheyyÃhaæ bhante Bhagavato santike pabbajjaæ, labheyyaæ upasampadan ti.' 24. `Yo\<*<6>*>/ kho Kassapa a¤¤a-titthiya-pubbo\<*<7>*>/ imasmiæ dhamma-vinaye\<*<8>*>/ ÃkaÇkhati {pabbajjaæ}\<*<8>*>/ ÃkaÇkhati upasam- padaæ so cattÃro mÃse parivasati, catunnaæ mÃsÃnaæ accayena Ãraddha-citta\<*<9>*>/ bhikkhÆ pabbÃjenti upasampÃdenti bhikkhu-bhÃvÃya. Api ca m' ettha puggala-vemattatà vidità ti.' `Sace bhante a¤¤a-titthiya-pubbà imasmiæ dhamma- vinaye\<*<10>*>/ ÃkaÇkhantà {pabbajjaæ}\<*<10>*>/ ÃkaÇkhantÃ\<*<11>*>/ upasampa- daæ cattÃro mÃse parivasanti, catunnaæ mÃsÃnaæ accayena Ãraddha-città bhikkhÆ pabbÃjenti upasampÃdenti bhikkhu- bhÃvÃya, ahaæ cattÃri vassÃni parivasissÃmi, catunnaæ vassÃnaæ accayena Ãraddha-città bhikkhÆ pabbÃjentu upasampÃdentu bhikkhu-bhÃvÃyÃti.' Alattha kho acelo Kassapo Bhagavato santike pabbaj- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB apucchi. (The whole dialogue is given in D. xxv. See also Sum. 45). 2 SS na attamano aparam. 3 BB add hi. 4 BB dakkhanti. 5 BB eva. 6 SS Ye. 7 Sct pubbe. 8-8 Scd omit. 9 S. xii. 17.17 adds parivuÂÂha-parivÃsaæ (read -vÃsÃ). M.På. p. 59 and M. i. 391 as here. 10-10 SS omit. 11 BB ÃkaÇkhanti twice. >/ #<[page 177]># %% jaæ, alatthÆpasampadaæ.\<*<1>*>/ AcirÆpasampanno kho pan' Ãyasmà Kassapo eko vÆpakaÂÂho appamatto ÃtÃpÅ pahitatto viharanto, na cirass' eva yass' atthÃya kula-puttà sammad eva agÃrasmà {anagÃriyaæ} pabbajanti tad anuttaraæ brahma-cariya-pariyosÃnaæ diÂÂhe va {dhamme} sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja vihÃsi: `{KhÅïÃ} jÃti, vusitaæ brahmacariyaæ, kataæ karaïÅyaæ, nÃparaæ {itthattÃyÃti}' abbha¤¤Ãsi. A¤¤ataro ca kho pan' Ãyasmà Kassapo arahataæ ahosÅti. Kassapa-SÅhanÃda-Suttantaæ.\<*<2>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB alatth' upa- . . . acir' upa- (Childers, Trenckner, and Feer alattha). 2 BB MahÃ-SÅhanÃda-Suttantaæ niÂÂhitaæ aÂÂhamaæ. >/ #<[page 178]># %< 178>% [ix. PoÂÂhapÃda Sutta.] 1. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà SÃvat- thiyaæ viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme. Tena kho pana samayena PoÂÂhapÃdo paribbÃjako samayap- pavÃdake tindukÃcÅre\<*<1>*>/ eka-sÃlake\<*<2>*>/ MallikÃya\<*<3>*>/ ÃrÃme {paÂivasati} mahatiyà paribbÃjaka-parisÃya saddhiæ ti- mattehi\<*<4>*>/ paribbÃjaka-satehi. 2. Atha kho Bhagavà pubbaïha-samayaæ nivÃsetvÃ, patta-cÅvaraæ ÃdÃya SÃvatthiæ piï¬Ãya pÃvisi. Atha kho Bhagavato etad ahosi: `Atippago kho tÃva SÃvatthiyaæ piï¬Ãya carituæ, yan nÆnÃhaæ yena samayappavÃdako tindukÃcÅro eka-sÃlako MallikÃya ÃrÃmo yena PoÂÂhapÃdo paribbÃjako ten' upasaækameyyan ti.' Atha kho Bhagavà yena samayappavÃdako tindukÃcÅro eka-{sÃlako} MallikÃya ÃrÃmo ten' upasaækami. 3. Tena kho pana samayena PoÂÂhapÃdo paribbÃjako mahatiyà paribbÃjaka-parisÃya saddhiæ nisinno hoti un- nÃdiniyà uccÃsadda-mahÃsaddÃya aneka-vihitaæ tiracchÃna- kathaæ kathentiyÃ, seyyathÅdaæ rÃja-kathaæ cora-kathaæ mahÃmatta-kathaæ senÃ-kathaæ bhaya-kathaæ yuddha- kathaæ anna-kathaæ pÃna-kathaæ vattha-kathaæ sayana- kathaæ mÃlÃ-kathaæ gandha-kathaæ ¤Ãti-kathaæ yÃna- kathaæ gÃma-kathaæ nigama-kathaæ nagara-katham \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS tiï¬ukÃtÅre here, but not in Sum. In 2 only Sd has -tÅro. 2 Scdt sÃlike and so St in 2. 3 See J. iv. 148 foll. Dhp. AÂÂh. 248. 4 BB tiÇsa-. >/ #<[page 179]># %% janapada-kathaæ itthi-kathaæ\<*<1>*>/ sÆra-kathaæ visikhÃ- kathaæ kumbhaÂÂhÃna-kathaæ pubba-peta-kathaæ nÃnatta- kathaæ lokakkhÃyikaæ {samudda-kkhÃyikaæ} itibhavÃbhava- kathaæ iti và iti.\<*<2>*>/ 4. Addasà kho PoÂÂhapÃdo paribbÃjako Bhagavantaæ dÆrato va Ãgacchantaæ, disvÃ\<*<3>*>/ sakaæ parisaæ saïÂhÃpesi:\<*<4>*>/ `Appasaddà bhonto hontu, mà bhonto saddam akattha. Ayaæ Samaïo Gotamo Ãgacchati, appasadda-kÃmo kho pana\<*<5>*>/ so Ãyasmà appasaddassa vaïïa-vÃdÅ, appeva nÃma appasaddaæ parisaæ viditvà {upasaækamitabbaæ} ma¤¤ey- yÃti.' Evaæ vutte te paribbÃjakà tuïhÅ ahesuæ. 5. Atha kho Bhagavà yena PoÂÂhapÃdo paribbÃjako ten' upasaækami. Atha kho PoÂÂhapÃdo paribbÃjako Bhaga- vantaæ etad avoca: `Etu kho bhante BhagavÃ, sÃgataæ\<*<6>*>/ bhante Bhagavato, cirassaæ kho bhante Bhagavà imaæ pariyÃyam akÃsi yadidaæ idh' ÃgamanÃya, nisÅdatu bhante BhagavÃ, idam Ãsanaæ pa¤¤attan ti.' NisÅdi Bhagavà pa¤¤atte Ãsane. PoÂÂhapÃdo kho\<*<7>*>/ parib- bÃjako a¤¤ataraæ nÅcaæ Ãsanaæ {gahetvÃ}, ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinnaæ kho PoÂÂhapÃdaæ parib- bÃjakaæ Bhagavà etad avoca: `KÃya nu 'ttha PoÂÂhapÃda etarahi kathÃya sannisinnÃ, kà ca pana vo antarà kathà vippakatà ti?' 6. Evaæ vutte PoÂÂhapÃdo paribbÃjako Bhagavantaæ etad avoca: `TiÂÂhat' esà bhante kathà yÃya mayaæ etarahi kathÃya sannisinnÃ, n' esÃ\<*<8>*>/ bhante kathà Bhagavato dullabhà bhavissati pacchà pi savanÃya. PurimÃni bhante divasÃni purimatarÃni nÃnÃ-titthiyÃnaæ {samaïa-brÃhmaïÃnaæ} ku- tÆhala\<*<9>*>/-sÃlÃya sannisinnÃnaæ sannipatitÃnaæ abhisa¤¤Ã- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB add purisa-kathaæ; as Sd BB at D.i.1.17 (not in M.V.v.6.3). 2 BB omit iti. 3 BB disvÃna. 4 Sm saïÂhapesi. 5 BB omit. 6 Sd BB svÃgataæ. 7 BB pi kho. 8 SS n'esÃhaæ. 9 BB kotuhala. >/ #<[page 180]># %<180 POèèHAPùDA SUTTA. [D. ix. 6>% nirodhe kathà udapÃdi: "Kathan nu kho bho abhisa¤¤a- nirodho hotÅti?" Tatr' ekacce evam Ãhaæsu: "Ahetu- apaccayà purisassa sa¤¤Ã uppajjanti pi nirujjhanti pi. Yasmiæ samaye uppajjanti sa¤¤Å tasmiæ samaye hoti, yasmiæ samaye nirujjhanti, asa¤¤Å tasmiæ samaye hotÅti." Itth' eke abhisa¤¤Ã-nirodhaæ pa¤¤Ãpenti. Tam a¤¤o evam Ãha: "Na kho nÃm' etaæ bho\<*<1>*>/ evaæ bhavissati. Sa¤¤Ã hi bho purisassa attÃ, sà ca kho upeti pi apeti pi. Yasmiæ samaye upeti sa¤¤Å tasmiæ samaye hoti, {yasmiæ} samaye apeti asa¤¤Å tasmiæ samaye hotÅti." Itth' eke abhisa¤¤Ã-nirodhaæ pa¤¤Ãpenti. Tam a¤¤o evam Ãha: "Na kho nÃm' etaæ bho evaæ bhavissati. Santi hi bho samaïa-{brÃhmaïÃ} mahiddhikà mahÃnubhÃvÃ. Te imassa purisassa sa¤¤aæ upaka¬¬hanti pi apaka¬¬hanti pi. Yasmiæ samaye upaka¬¬hanti sa¤¤Å tasmiæ samaye hoti, yasmiæ samaye apaka¬¬hanti asa¤¤Å tasmiæ samaye hotÅti." Itth' eke abhisa¤¤Ã-nirodhaæ pa¤¤Ãpenti. Tam a¤¤o evam Ãha: "Na kho nÃm' etaæ bho evam bhavissati. Santi hi bho devatà mahiddhikà mahÃnubhÃvÃ. Te imassa purisassa sa¤¤aæ upaka¬¬hanti pi apaka¬¬hanti pi. Yasmiæ samaye upaka¬¬hanti sa¤¤Å tasmiæ samaye hoti, yasmiæ samaye apaka¬¬hanti asa¤¤Å tasmiæ samaye hotÅti." Itth' eke abhisa¤¤Ã-nirodhaæ pa¤¤Ãpenti. Tassa mayhaæ bhante Bhagavantaæ yeva Ãrabbha sati udapÃdi: "Aho nÆna Bhagavà aho nÆna Sugato, yo imesaæ dham- mÃnaæ sukusalo ti."\<*<2>*>/ Bhagavà pakata¤¤Æ abhisa¤¤Ã- nirodhassa. Kathan nu kho bhante abhisa¤¤Ã-nirodho hotÅti?' 7. `Tatra PoÂÂhapÃda ye te samaïa-brÃhmaïà evam Ãhaæsu: "Ahetu-appaccayà purisassa sa¤¤Ã uppajjanti pi nirujjhanti pÅti" Ãdiso va tesaæ aparaddhaæ. Taæ kissa hetu? SahetÆ hi PoÂÂhapÃda sappaccayà purisassa \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB na kho pana me taæ bho (thrice). In the next clause SS omit bho, and in the third Sm omits it, and Sdt have hoti. 2 SS Aho nÆna bhagavà sugato yo (Sdm so) bhante kusalo. (Sm has imesaæ inserted, as a correction, after so.) >/ #<[page 181]># %% sa¤¤Ã uppajjanti pi nirujjhanti pi. Sikkhà ekà sa¤¤Ã uppajjanti, sikkhà ekà sa¤¤Ã nirujjhanti.\<*<1>*>/ `Kà ca sikkhÃ?' ti Bhagavà avoca. `Idha PoÂÂhapÃda TathÃgato loke uppajjati, arahaæ sammÃ-sambuddho . . . pe\<*<2>*>/ . . . kÃya-kamma-vacÅ-kammena samannÃgato kusa- lena parisuddhÃjÅvo sÅla-sampanno indriyesu gutta-dvÃro sati-sampaja¤¤ena samannÃgato santuÂÂho. Katha¤ ca PoÂÂhapÃda bhikkhu sÅla-sampanno hoti? Idha PoÂÂha- pÃda bhikkhu {pÃïÃtipÃtaæ} pahÃya pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti, nihita-daï¬o nihita-sattho lajjÅ dayÃpanno sabbapÃïa- bhÆta-hitÃnukampÅ viharati. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ . . . pe . . . Yathà và pan' eke bhonto samaïa-brÃhmaïà saddhÃ-deyyÃni bhojanÃni bhu¤jitvÃ, te evarÆpÃya tirac- chÃna-vijjÃya micchÃ-jÅvena jÅvikaæ kappenti, seyyathÅdaæ santi-kammaæ, païidhi-kammaæ . . . pe . . . osadhÅnaæ paÂimokkho; iti và iti evarÆpÃya tiracchÃna-vijjÃya mic- chÃjÅvà paÂivirato hoti. Idam pi 'ssa hoti sÅlasmiæ. 8. `Sa\<*<3>*>/ kho PoÂÂhapÃda evaæ sÅla-sampanno na kuto ci bhayaæ samanupassati yadidaæ sÅla-saævarato. Seyyathà pi PoÂÂhapÃda rÃjà khattiyo {muddhÃvasitto} nihita-paccÃmitto na kuto ci bhayaæ samanupassati yadidaæ paccatthikato, evam eva kho PoÂÂhapÃda bhikkhu evaæ sÅla-sampanno na kuto ci bhayaæ samanupassati yadidaæ sÅla-saævarato. So iminà ariyena sÅlakkhandhena samannÃgato ajjhattaæ anavajja-{sukhaæ} paÂisaævedeti. Evaæ kho PoÂÂhapÃda bhikkhu sÅla-sampanno hoti.\<*<4>*>/ 9. `Katha¤ ca PoÂÂhapÃda bhikkhu indriyesu gutta-dvÃro hoti? Idha PoÂÂhapÃda bhikkhu cakkhunà rÆpaæ disvà na nimittaggÃhÅ hoti nÃnuvya¤janaggÃhÅ. YatvÃdhikaraïam enaæ cakkhundriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhijjhÃ- domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ, tassa {saævarÃya} paÂipajjati, rakkhati cakkhundriyaæ, cakkhun- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB uppajjati . . . nirujjhati (and so in 10, 16, etc.). 2 BB yathà SÃma¤aphalaæ evaæ vitthÃretabbaæ and omit down to end of 8 (D. ii. 40-63). 3 BB atha as in D. ii. 63. 4 BB add . . . pa . . . and omit 9. >/ #<[page 182]># %<182 POèèHAPùDA SUTTA. [D. ix. 9>% driye saævaraæ Ãpajjati. Sotena saddaæ sutvà . . . pe . . . ghÃnena gandhaæ ghÃyitvÃ, jivhÃya rasaæ sayitvÃ, kÃyena poÂÂhabbaæ\<*<1>*>/ phusitvÃ, manasà dhammaæ vi¤¤Ãya, na nimittaggÃhÅ hoti nÃnuvya¤janaggÃhÅ. YatvÃdhikara- ïam enaæ manindriyaæ asaævutaæ viharantaæ abhij- jhÃ-domanassà pÃpakà akusalà dhammà anvÃssaveyyuæ tassa saævarÃya paÂipajjati, rakkhati manindriyaæ, man- indriye saævaraæ Ãpajjati. So iminà ariyena indriya- saævarena samannÃgato ajjhattaæ avyÃseka-sukhaæ paÂisaævedeti. Evaæ kho PoÂÂhapÃda bhikkhu indriyesu gutta-dvÃro hoti. . . . pe [D. ii. \<*<65>*>/-\<*<74>*>/] . . . 10. \<*<2>*>/ `Tass' ime pa¤ca nÅvaraïe pahÅne attani samanu- passato pÃmujjaæ\<*<3>*>/ jÃyati, pamuditassa pÅti jÃyati, pÅti- manassa kÃyo passambhati, passaddha-kÃyo sukhaæ vedeti, sukhino cittaæ samÃdhiyati. So vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vive- kajaæ pÅti-sukhaæ paÂhamajjhÃnam upasampajja viharati. Tassa yà purimà kÃma-sa¤¤Ã sà nirujjhati. Vivekaja-pÅti- sukha-sukhuma-sacca-sa¤¤Ã\<*<4>*>/ tasmiæ samaye hoti, vive- kaja-{pÅti-sukha}-sukhuma-sacca-sa¤¤Å yeva tasmiæ samaye hoti. Evam pi sikkhà ekà sa¤¤Ã uppajjanti, sikkhà ekà sa¤¤Ã nirujjhanti.\<*<5>*>/ Ayaæ sikkhÃ' ti Bhagavà avoca. 11. \<*<6>*>/ `Puna ca paraæ PoÂÂhapÃda bhikkhu vitakka- vicÃrÃnaæ vÆpasamà ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodibhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅti-sukhaæ dutiyajjhÃnaæ upasampajja viharati. Tassa yà purimà vivekajaæ pÅti-sukhaæ sukhuma-sacca-sa¤¤Ã sà nirujjhati. SamÃdhija-{pÅti-sukha}-sukhuma-sacca-sa¤¤Ã tasmiæ samaye \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So SS (see D.ii. 64). 2 Cp. D.ii. 75. 3 BB pÃmojjaæ (SS here u, but o at D.ii. 75). 4 In 10,11 MSS. have vivekajaæ pÅtisukhaæ, in 12-15 the æ's are usually omitted. 5 BB in 10-16 uppajjati . . . nirujjhati. SS -anti in 10-14. In 15 Sdt -ati . . . ati; Sc -anti . . . anti; Sm -ati . . . -anti. In 16 SS ati . . . anti; (Sum. requires plural, see 22.) 6 Cp. D. ii. 77. >/ #<[page 183]># %% hoti, samÃdhija-{pÅti-sukha}-sukhuma-sacca-sa¤¤Å yeva tasmiæ samaye hoti. Evam pi sikkhà ekà sa¤¤Ã uppajjanti, sikkhà ekà sa¤¤Ã nirujjhanti. Ayaæ sikkhà ti' Bhagavà avoca. 12. \<*<1>*>/ `Puna ca paraæ PoÂÂhapÃda bhikkhu pÅtiyà ca virÃgà upekhako\<*<2>*>/ ca viharati sato ca sampajÃno, sukha¤ ca kÃyena {paÂisaævedeti} yan taæ ariyà Ãcikkhanti: "Upe- khako satimà sukha-vihÃrÅ ti," tatiyajjhÃnaæ upasampajja viharati. Tassa yà purimà samÃdhijaæ pÅti-sukhaæ suk- huma-sacca-sa¤¤Ã sà nirujjhati. UpekhÃ-sukha-sukhuma- sacca-sa¤¤Ã tasmiæ samaye hoti, upekhÃ-sukha-sukhuma- sacca-sa¤¤Å yeva tasmiæ samaye hoti. Evam pi sikkhà ekà sa¤¤Ã uppajjanti, sikkhà ekà sa¤¤Ã nirujjhanti. Ayaæ sikkhÃ' ti Bhagavà avoca. 13. \<*<3>*>/ `Puna ca paraæ PoÂÂhapÃda bhikkhu sukhassa ca pahÃnà dukkhassa ca pahÃnà pubb' eva somanassa-domanas- sÃnaæ atthagamà {adukkha-m-asukhaæ} upekhÃ-sati-pÃrisud- dhiæ catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati. Tassa yà purimà upekhÃ-sukha-sukhuma-sacca-sa¤¤Ã sà nirujjhati. {Aduk- kha-m-asukha}-sukhuma-sacca-sa¤¤Ã tasmiæ samaye hoti, {adukkha-m-asukha}-sukhuma-sacca-sa¤¤Å yeva tasmiæ sam- aye hoti. Evam pi sikkhà ekà sa¤¤Ã uppajjanti, sikkhà ekà sa¤¤Ã nirujjhanti. Ayaæ sikkhÃ' ti Bhagavà avoca. 14. `Puna ca paraæ PoÂÂhapÃda bhikkhu sabbaso rÆpa- sa¤¤Ãnaæ samatikkamÃ\<*<4>*>/ paÂigha-sa¤¤Ãnaæ atthagamà nÃnatta-sa¤¤Ãnaæ amanasi-kÃrà "ananto ÃkÃso ti" ÃkÃsÃn- a¤cÃyatanaæ upasampajja viharati.\<*<5>*>/ Tassa yà purimà rÆpa- sa¤¤Ã sà nirujjhati. ùkÃsÃna¤cÃyatana-sukha-sukhuma- sacca-sa¤¤Ã tasmiæ samaye hoti, ÃkÃsÃna¤cÃyatana- sukhuma-sacca-sa¤¤Å yeva tasmiæ samaye hoti. Evam pi sikkhà ekà sa¤¤Ã uppajjanti, sikkhà ekà sa¤¤Ã niruj- jhanti. Ayaæ sikkhÃ' ti Bhagavà avoca. 15. `Puna ca paraæ PoÂÂhapÃda bhikkhu sabbaso ÃkÃsÃn- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Cp. D. ii. 79. 2 BB upekkhako and so always. 3 Cp. D. ii. 81. 4 BB samatikkamma, as in 15, 16; but see M.På. p. 30. 5 See D. i. 3. 13-15. >/ #<[page 184]># %<184 POèèHAPùDA SUTTA. [D. ix. 15>% a¤cÃyatanaæ samatikkamma "anantaæ {vi¤¤Ãïan} ti" {vi¤¤Ãï- a¤cÃyatanaæ} upasampajja viharati. Tassa yà purimà ÃkÃsÃna¤cÃyatana-sukhuma-sacca-sa¤¤Ã, sà nirujjhati. {Vi¤¤Ãïa¤cÃyatana}-sukhuma-sacca-sa¤¤Ã tasmiæ samaye hoti, {vi¤¤Ãïa¤cÃyatana}-sukhuma-sacca-sa¤¤Å yeva tasmiæ samaye hoti. Evam pi sikkhà ekà sa¤¤Ã uppajjanti, sikkhà ekà sa¤¤Ã nirujjhanti. Ayaæ sikkhÃ' ti Bhagavà avoca. 16. `Puna ca paraæ PoÂÂhapÃda bhikkhu sabbaso {vi¤¤Ãï- a¤cÃyatanaæ} samatikkamma "n' atthi ki¤cÅti" Ãki¤ca¤¤Ã- yatanaæ upasampajja viharati. Tassa yà purimà {vi¤¤Ãï- a¤cÃyatana}-sukhuma-sacca-sa¤¤Ã, sà nirujjhati. ùki¤- ca¤¤Ãyatana-sukhuma-sacca-sa¤¤Ã tasmiæ samaye hoti, Ãki¤ca¤¤Ãyatana-sukhuma-sacca-sa¤¤Å yeva tasmiæ samaye hoti. Evam pi sikkhà ekà sa¤¤Ã uppajjanti, sikkhà ekà sa¤¤Ã nirujjhanti. Ayaæ sikkhÃ' ti Bhagavà avoca. 17. `Yato kho PoÂÂhapÃda bhikkhu idha saka-sa¤¤Å hoti, so tato amutra tato amutra anupubbena sa¤¤aggaæ phusati. Tassa sa¤¤agge Âhitassa evaæ hoti: "Cetaya- mÃnassa me pÃpiyo,\<*<1>*>/ acetayamÃnassa me seyyo. Aha¤ ce va kho pana ceteyyaæ {abhisaÇkhareyyaæ}, imà ca me sa¤¤Ã nirujjheyyuæ, a¤¤Ã ca oÊÃrikà sa¤¤Ã uppajjeyyuæ.\<*<2>*>/ Yan nÆnÃham na ceteyyaæ na abhisaækhareyyanti." So na c' eva ceteti na abhisaækharoti. Tassa acetayato anabhisaæ- kharoto\<*<3>*>/ tà c' eva sa¤¤Ã nirujjhanti, a¤¤Ã ca oÊÃrikà sa¤¤Ã na uppajjanti. So nirodhaæ phusati. Evaæ kho PoÂÂhapÃda anupubbÃbhisa¤¤Ã-nirodha-sampajÃna-samÃpatti hoti. 18. `Taæ kim ma¤¤asi, PoÂÂhapÃda? Api nu te ito pubbe evarÆpà anupubbÃbhisa¤¤Ã-nirodha-sampajÃna\<*<4>*>/-samÃpatti suta-pubbà ti?' `No h' etaæ bhante. Evaæ kho ahaæ bhante Bhagavato bhÃsitaæ ÃjÃnÃmi:-- "Yato kho PoÂÂhapÃda bhikkhu idha saka-sa¤¤Å hoti, so tato amutra tato amutra anupubbena sa¤¤aggaæ phusati. Tassa sa¤¤agge Âhitassa evaæ hoti: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB pÃpiyyo, and so in 18. 2 Scmt uppajjeyya abhisaækharoti (omitting yan . . . na, which they have in 18). 3 BB na abhi-. 4 SS sampÃdana. >/ #<[page 185]># %% `CetayamÃnassa me pÃpiyo, acetayamÃnassa me seyyo. Aha¤ ce va kho pana ceteyyaæ {abhisaÇkhareyyaæ}, imà ca me sa¤¤Ã nirujjheyyuæ, a¤¤Ã ca oÊÃrikà sa¤¤Ã uppajjeyyuæ. Yan nÆnÃhaæ na ceteyyaæ na abhisaækhareyyan ti?' So na c' eva ceteti, na abhisaækharoti. Tassa acetayato anabhisaækharoto tÃ\<*<1>*>/ c' eva sa¤¤Ã nirujjhanti, a¤¤Ã ca oÊÃrikà sa¤¤Ã na uppajjanti. So nirodhaæ phusati. Evaæ kho PoÂÂhapÃda anupubbÃbhisa¤¤Ã-nirodha-sampadÃna\<*<2>*>/- samÃpatti hotÅti."' `Evaæ kho PoÂÂhapÃdÃti.' 19. `Ekaæ yeva nu kho bhante Bhagavà sa¤¤aggaæ pa¤¤Ãpeti, udÃhu puthu\<*<3>*>/ pi sa¤¤agge pa¤¤ÃpetÅti?' `Ekam pi kho ahaæ PoÂÂhapÃda sa¤¤aggaæ pa¤¤Ãpemi, puthu pi sa¤¤agge pa¤¤ÃpemÅti.' `Yathà kathaæ pana bhante Bhagavà ekam pi sa¤¤ag- gaæ pa¤¤Ãpeti, puthu pi sa¤¤agge pa¤¤ÃpetÅti?' `Yathà yathà kho PoÂÂhapÃda nirodhaæ phusati, tathà tathà 'haæ sa¤¤aggaæ pa¤¤Ãpemi, evaæ kho ahaæ PoÂÂhapÃda ekam pi\<*<4>*>/ sa¤¤aggaæ pa¤¤Ãpemi, puthu pi sa¤¤agge pa¤¤ÃpemÅti.' 20. `Sa¤¤Ã nu kho bhante paÂhamaæ uppajjati, pacchà ¤Ãïaæ, udÃhu paÂhamaæ ¤Ãïaæ uppajjati, pacchà sa¤¤Ã, udÃhu sa¤¤Ã ca ¤Ãïa¤ ca apubbaæ acarimaæ uppajjan- tÅti?'\<*<5>*>/ `Sa¤¤Ã kho PoÂÂhapÃda paÂhamaæ uppajjati, pacchà ¤Ãïaæ, sa¤¤uppÃdà ca pana ¤ÃïuppÃdo hoti.\<*<6>*>/ So evaæ pajÃnÃti: "Idappaccayà kira me ¤Ãïaæ udapÃdÅti." Iminà p' etaæ\<*<7>*>/ PoÂÂhapÃda pariyÃyena veditabbaæ yathÃ\<*<8>*>/ sa¤¤Ã paÂhamaæ uppajjati pacchà ¤Ãïaæ, sa¤¤uppÃdà ca pana ¤ÃïuppÃdo hotÅti.' 21. `Sa¤¤Ã nu kho bhante purisassa attÃ, udÃhu a¤¤Ã sa¤¤Ã, a¤¤o attà ti?' `Kim\<*<9>*>/ pana tvaæ PoÂÂhapÃda attÃnaæ paccesÅti?' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sdt na. 2 BB sampajÃna. 3 All MSS. Æ (four times). 4 SS ekasmiæ for ekam pi. 5 Comp. Mil. 57. 6 SS hotÅti. 7 Scmt etaæ; BB kho. 8 Scmt tathÃ. 9 BB Kaæ. >/ #<[page 186]># %<186 POèèHAPùDA SUTTA. [D. ix. 21>% `OÊÃrikam kho ahaæ bhante attÃnaæ paccemi rÆpiæ cÃtummahÃbhÆtikaæ\<*<1>*>/ {kabaliÇkÃrÃhÃra}\<*<2>*>/-bhakkhan ti.' `OÊÃriko ca hi\<*<3>*>/ te PoÂÂhapÃda attà abhavissa rÆpÅ\<*<4>*>/ {cÃtummahÃbhÆtiko}\<*<5>*>/ kabaliÇkÃrÃhÃra-bhakkho, evaæ santaæ kho te PoÂÂhapÃda a¤¤Ã va\<*<6>*>/ sa¤¤Ã bhavissati\<*<7>*>/ a¤¤o attÃ.\<*<8>*>/ Tad iminà p' etaæ PoÂÂhapÃda pariyÃyena veditabbaæ, yathà a¤¤Ã va sa¤¤Ã bhavissati a¤¤o attÃ. TiÂÂhat' evÃyaæ\<*<9>*>/ PoÂÂhapÃda oÊÃriko attà rÆpÅ cÃtum- mahÃbhÆtiko kabaliÇkÃrÃhÃra-bhakkho, atha imassa puri- sassa a¤¤Ã va sa¤¤Ã uppajjanti, a¤¤Ã va sa¤¤Ã {nirujjhanti}. Iminà pi kho etaæ PoÂÂhapÃda pariyÃyena veditabbaæ, yathà a¤¤Ã va sa¤¤Ã bhavissati, a¤¤o attà ti.' 22. `Manomayaæ kho ahaæ bhante attÃnaæ paccemi sabbaÇga-paccaÇgiæ ahÅnindriyan'\<*<10>*>/ ti. `Manomayo ca hi te PoÂÂhapÃda attà abhavissa sab- baÇga-paccaÇgÅ ahÅnindriyo evaæ santam pi kho te PoÂ- ÂhapÃda a¤¤Ã va sa¤¤Ã bhavissati a¤¤o attÃ. Tad iminà p' etaæ PoÂÂhapÃda pariyÃyena veditabbaæ, yathà a¤¤Ã va sa¤¤Ã bhavissati a¤¤o attÃ. {TiÂÂhat'} evÃyaæ PoÂÂha- pÃda manomayo {attÃ} sabbaÇga-paccaÇgÅ ahÅnindriyo, atha imassa purisassa a¤¤Ã va sa¤¤Ã uppajjanti a¤¤Ã va sa¤¤Ã nirujjhanti. Iminà pi kho etaæ PoÂÂhapÃda pariyÃyena veditabbaæ yathà a¤¤Ã va sa¤¤Ã bhavissati a¤¤o attà ti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB cÃtumahÃ-. 2 BB kabaliÇkÃra- (thrice). See i. 3. 11. 3 Sc oÊÃriko hoti vegi; Sd oÊÃriko va hi; Sm oÊÃriko hi ce hi; St oÊÃrikehi ce hi. 4 Sct Bm bhÆtirÆpÅ (and so Sm with bhÆti erased). 5 Sct -- mahÃrÃjiko ! (and so Sm prima manu). 6 No MS. is consistent as to the five va's printed in each of the 21-23; either va or ca is written, and sometimes before, sometimes after a¤¤Ã. 7 BB bhavissa. 8 BB add ti. 9 Sd ev'ayaæ; Scmt evabhayaæ(!); BB sÃyaæ (and so in 22, 23). 10 Scd abhinindriyan thrice, but St BB ahÅnindriyaæ thrice, and so Sm in the second and third places. See i. 3.12 and ii. 85, and below, 39. >/ #<[page 187]># %% 23. `ArÆpiæ kho ahaæ bhante attÃnaæ paccemi sa¤¤Ã- mayan ti.' `ArÆpÅ ca hi te PoÂÂhapÃda attà abhavissa sa¤¤Ãmayo, evaæ santam pi kho te PoÂÂhapÃda a¤¤Ã va sa¤¤Ã bhavis- sati a¤¤o attÃ. Tad iminà p' etaæ PoÂÂhapÃda pariyÃyena veditabbaæ yathà a¤¤Ã va sa¤¤Ã bhavissati a¤¤o attÃ. TiÂÂhat' evÃyaæ PoÂÂhapÃda arÆpÅ attà sa¤¤Ãmayo, atha imassa purisassa a¤¤Ã va sa¤¤Ã uppajjanti, a¤¤Ã va sa¤¤Ã nirujjhanti. Iminà pi kho etaæ PoÂÂhapÃda pariyÃyena veditabbaæ yathà a¤¤Ã va sa¤¤Ã bhavissati a¤¤o attà ti.' 24. `Sakkà pan' etaæ bhante mayà ¤Ãtuæ: "Sa¤¤Ã purisassa attÃ" ti vÃ, "a¤¤Ã sa¤¤Ã a¤¤o attÃ" ti vÃ?' `DujjÃnaæ kho etaæ PoÂÂhapÃda tayà a¤¤a-diÂÂhikena a¤¤a-khantikena a¤¤a-rucikena a¤¤atrÃyogena\<*<1>*>/ a¤¤atthÃ- cariyakena: "Sa¤¤Ã purisassa attÃ" ti vÃ, "a¤¤Ã sa¤¤Ã a¤¤o attÃ" ti vÃ.' 25. `Sac' etaæ bhante mayà dujjÃnaæ a¤¤a-diÂÂhikena a¤¤a-khantikena a¤¤a-rucikena a¤¤atrÃyogena a¤¤atthÃ- cariyakena: "Sa¤¤Ã purisassa attÃ" ti vÃ, "a¤¤Ã sa¤¤Ã a¤¤o attÃ" ti vÃ, kim pana bhante, sassato loko? \<*<2>*>/ Idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti?' `AvyÃkataæ kho PoÂÂhapÃda mayÃ: "Sassato loko, idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti."' `Kim pana bhante, asassato loko? Idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti?' `Etam pi kho PoÂÂhapÃda avyÃkataæ mayÃ: "Asassato loko, idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti."' `Kim pana bhante, antavà loko? \<*<3>*>/ Idam eva saccaæ mogham a¤¤anti?' `AvyÃkataæ kho etaæ PoÂÂhapÃda mayÃ: "Antavà loko, idam eva saccaæ mogham a¤¤an' ti. `Kim pana bhante, anantavà loko? Idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti?' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS twice annatra-payogena. 2 See the questions raised at M. 1. 157, 426, etc. 3 BB pa, down to anantavà loko. Then only the questions are given, `tam jÅvaæ taæ sarÅraæ,' etc. >/ #<[page 188]># %<188 POèèHAPùDA SUTTA. [D. ix. 25>% `Etam pi kho PoÂÂhapÃda mayà avyÃkataæ: "Anantavà loko, idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti."' 26. `Kim pana bhante, taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ? Idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti?'\<*<1>*>/ `AvyÃkataæ kho etaæ PoÂÂhapÃda mayÃ: "Taæ jÅvaæ taæ sarÅraæ, idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti."' `Kim pana bhante, a¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran ti? Idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti?' `Etam pi kho PoÂÂhapÃda mayà avyÃkataæ: "A¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran. Idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti."' 27. `Kim pana bhante, hoti TathÃgato param maraïÃ? Idam eva saccam mogham a¤¤an ti?' `AvyÃkataæ kho etaæ PoÂÂhapÃda mayÃ: "Hoti TathÃ- gato param maraïÃ. Idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti."' `Kim pana bhante, na hoti TathÃgato param maraïÃ? Idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti?' `Etam pi kho PoÂÂhapÃda mayà avyÃkataæ: "Na hoti TathÃgato param maraïÃ. Idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti."' `Kim pana bhante, hoti ca na ca\<*<2>*>/ hoti TathÃgato param maraïÃ? Idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti?' `AvyÃkataæ kho etaæ PoÂÂhapÃda mayÃ: "Hoti ca na ca hoti TathÃgato param maraïÃ. Idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti."' `Kim pana bhante, n' eva\<*<3>*>/ hoti na na hoti TathÃgato param maraïÃ? Idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti?' `Etam pi kho PoÂÂhapÃda mayà avyÃkataæ: "N' eva hoti na na hoti TathÃgato param {maraïÃ}. Idam eva saccaæ mogham a¤¤an ti."' 28. `KasmÃ\<*<4>*>/ bhante BhagavatÃ\<*<5>*>/ avyÃkatan' ti? `Na h' etaæ PoÂÂhapÃda attha-saæhitaæ na dhamma- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS omit this question. 2 St omits; Sd ca after hoti. 3 SS no ca in the question, n'eva in the answer. Cp. Trenckner, Majjhima, p. 426. 4 BB add pan'etaæ. So SS below, 30. 5 SS -to. >/ #<[page 189]># %% saæhitaæ na Ãdibrahmacariyakaæ, na nibbidÃya na {virà gÃya}na nirodhÃya na upasamÃya na abhi¤¤Ãya na sam- bodhÃya na nibbÃnÃya saævattati.\<*<1>*>/ Tasmà taæ mayà avyÃkatan ti.' 29. `Kim pana bhante Bhagavatà vyÃkatan ti?' "`Idam dukkhan" ti PoÂÂhapÃda mayà vyÃkataæ. "Ayaæ dukkha-samudayo" ti kho PoÂÂhapÃda mayà vyÃ- kataæ. "Ayaæ dukkha-nirodho" ti kho PoÂÂhapÃda mayà vyÃkataæ. "Ayaæ dukkha-nirodha-gÃminÅ\<*<2>*>/ {paÂipadÃ}" ti kho PoÂÂhapÃda mayà vyÃkatan ti.' 30. `Kasmà pan' etaæ bhante Bhagavatà vyÃkatan ti?' `Etaæ hi kho\<*<3>*>/ PoÂÂhapÃda attha-saæhitaæ etaæ dhamma-saæhitaæ etaæ Ãdibrahmacariyakaæ, etaæ nib- bidÃya virÃgÃya nirodhÃya upasamÃya abhi¤¤Ãya sambo- dhÃya nibbÃnÃya saævattati. TasmÃtaæ\<*<4>*>/ mayà vyÃkatan ti.' `Evam etaæ BhagavÃ, evam etaæ Sugata. Yassa dÃni bhante Bhagavà kÃlaæ ma¤¤atÅti.' Atha kho Bhagavà uÂÂhÃy' Ãsanà pakkÃmi. 31. Atha kho te paribbÃjakà acira-pakkantassa Bhaga- vato\<*<5>*>/ PoÂÂhapÃdaæ paribbÃjakaæ samantato vÃcÃya sanni- todakena sa¤jambhariyaæ\<*<6>*>/ akaæsu: `Evam eva panÃ- yaæ PoÂÂhapÃdo yaæ yad eva Samaïo Gotamo bhÃsati taæ tad ev' assa\<*<7>*>/ abbhanumodati: "Evam etaæ Bhagavà evam etaæ SugatÃti." Na kho pana mayaæ ki¤ci Samaïassa Gotamassa ekaæsikaæ dhammaæ desitaæ ÃjÃnÃma "Sas- sato loko" ti vÃ, "Asassato loko" ti vÃ, "Antavà loko" ti vÃ, "Anantavà loko" ti vÃ, "Taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti vÃ, "A¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti vÃ, "Hoti TathÃgato param maraïÃ" ti vÃ, "Na hoti TathÃgato param maraïÃ" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sc -nti; Sdmt -ntÅti. 2 BB gÃmini (and so in 33). 3 BB omit kho. 4 BB etaæ (but taæ in 28). 5 SS -pakkante Bhagavato (See M. P. S. 4). 6 Sd BB sa¤jabbhariyaæ, and so in 32 (A. 3. 64. 6. sa¤jambhariæ at first, then sa¤jhambhariæ). 7 BB tan tad ev' assa, here and in 32; SS here taæ tad eva tassa; in 32 tad ev'assa. >/ #<[page 190]># %<190 POèèHAPùDA SUTTA. [D. x. 31>% ti vÃ, "Hoti ca na ca hoti TathÃgato param maraïÃ" ti vÃ, "N' eva hoti na na hoti TathÃgato param maraïÃ" ti và ti.'\<*<1>*>/ Evaæ vutte PoÂÂhapÃdo paribbÃjako te paribbÃjake etad avoca: `Aham pi kho bho na\<*<2>*>/ ki¤ci Samaïassa Gotamassa ekaæsikaæ dhammaæ desitaæ ÃjÃnÃmi "Sassato loko" ti vÃ, "Asassato loko" ti và . . . pe . . . "N' eva hoti na na hoti TathÃgato param maraïà ti" vÃ. Api ca Samaïo Gotamo bhÆtaæ tacchaæ tathaæ paÂipadaæ pa¤¤Ãpeti dhammaÂÂhitaæ\<*<3>*>/ dhamma-niyÃmakaæ. BhÆtaæ kho pana tacchaæ tathaæ paÂipadaæ pa¤¤Ãpentassa dhammaÂ- Âhitaæ dhamma-niyÃmakaæ kathaæ hi nÃma\<*<4>*>/ mÃdiso vi¤¤Æ Samaïassa Gotamassa subhÃsitaæ subhÃsitato nÃb- bhanumodeyyÃti?' 32. Atha kho dvÅha-tÅhassa accayena Citto ca {HatthisÃri putto}\<*<5>*>/ PoÂÂhapÃdo ca paribbÃjako yena Bhagavà ten' upasaækamiæsu. Upasaækamitvà Citto {HatthisÃriputto} Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi, PoÂÂhapÃdo pana paribbÃjako Bhagavatà saddhiæ sammodi, sammoda- nÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ kathaæ {vÅtisÃretvÃ} ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho PoÂÂhapÃdo paribbÃjako Bhagavantaæ etad avoca: `Tadà maæ bhante paribbÃjakà acira-pakkantassa Bha- gavato samantato vÃcÃya sannitodakena sa¤jambhariyaæ akaæsu: "Evam eva panÃyaæ\<*<6>*>/ PoÂÂhapÃdo yaæ yad eva Samaïo Gotamo bhÃsati, taæ tad ev' assa abbhanumodati: `Evam etaæ Bhagavà evam etaæ SugatÃti.' Na kho pana\<*<7>*>/ mayaæ ki¤ci Samaïassa Gotamassa {ekaæsikaæ} dhammaæ desitaæ ÃjÃnÃma: `Sassato loko' ti vÃ, `Asas- sato loko' ti vÃ, `Antavà loko' ti vÃ, `Anantavà loko' ti va, `Taæ jÅvaæ taæ sarÅran' ti vÃ, `A¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran' ti vÃ, `Hoti TathÃgato param maraïÃ' ti vÃ, `Na hoti TathÃgato param maraïÃ' ti vÃ, `Hoti ca na ca hoti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scdt omit ti. 2 Sct omit, but insert below. 3 BB -Âhitataæ (and so in 32); SS -ÂÂhitam (thrice). 4 SS omit, here and in 32. 5 Sd sÃyip-. 6 BB add bhavaæ. 7 SS omit pana. >/ #<[page 191]># %% TathÃgato param maraïÃ' ti vÃ, `N' eva hoti na na hoti TathÃgato param maraïÃ' ti vÃ."\<*<1>*>/ Evaæ vuttÃhaæ bhante te paribbÃjake etad avocaæ: "Aham pi kho bho na ki¤ci Samaïassa Gotamassa {ekaæsikaæ} dhammaæ desitaæ ÃjÃnÃmi, `Sassato loko' ti vÃ, `Asassato loko' ti và . . . pe . . . `N' eva hoti na na hoti TathÃgato param maraïÃ' ti vÃ. Api ca Samaïo Gotamo bhÆtaæ tacchaæ tathaæ paÂipadaæ pa¤¤Ãpeti dhamma-ÂÂhitaæ dhamma-niyÃma- kaæ. Kathaæ hi nÃma mÃdiso vi¤¤Æ Samaïassa Gota- massa subhÃsitaæ subhÃsitato nÃbbhanumodeyyÃti?"' 33. `Sabbe va kho ete PoÂÂhapÃda paribbÃjakà andhà acakkhukÃ, tvaæ yeva nesaæ eko cakkhumÃ, {ekaæsikÃ} pi hi PoÂÂhapÃda mayà dhammà desità pa¤¤attÃ, {anekaæsikÃ} pi hi kho PoÂÂhapÃda mayà dhammà desità pa¤¤attÃ. Katame ca te PoÂÂhapÃda mayà {anekaæsikÃ} dhammà desità pa¤¤attÃ? "Sassato loko" ti và PoÂÂhapÃda mayà ane- {kaæsiko} dhammo desito pa¤¤atto, "Asassato loko" ti\<*<2>*>/ kho PoÂÂhapÃda mayà {anekaæsiko} dhammo desito pa¤¤atto "Antavà loko" ti\<*<2>*>/ kho PoÂÂhapÃdà mayà . . . pe . . . "Anantavà loko" ti kho PoÂÂhapÃda . . . "Taæ jÅvaæ taæ sarÅran" ti kho PoÂÂhapÃda . . . "A¤¤aæ jÅvaæ a¤¤aæ sarÅran" ti kho PoÂÂhapÃda . . . "Hoti TathÃgato param maraïÃ" ti kho PoÂÂhapÃda . . . "Na hoti TathÃ- gato param {maraïÃ}" ti kho PoÂÂhapÃda . . . "Hoti ca na hoti TathÃgato param maraïÃ" ti kho PoÂÂhapÃda . . . "N' eva hoti na na hoti TathÃgato param maraïÃ" ti kho PoÂÂhapÃda mayà {anekaæsiko} dhammo desito pa¤¤atto. `KasmÃ\<*<3>*>/ ca te PoÂÂhapÃda mayà {anekaæsikÃ}\<*<4>*>/ dhammà desità pa¤¤attÃ? Na h' ete PoÂÂhapÃda attha-saæhitÃ, na dhamma-saæhitÃ, na ÃdibrahmacariyakÃ, na nibbidÃya na virÃgÃya na nirodhÃya na upasamÃya na abhisa¤¤Ãya na sambodhÃya na nibbÃnÃya saævattanti. Tasmà te mayà {anekaæsikÃ} dhammà desità pa¤¤attÃ. `Katame ca te PoÂÂhapÃda mayà {ekaæsikÃ} dhammà desità pa¤¤attÃ? "Idaæ dukkhan" ti kho PoÂÂhapÃda mayà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB add ti. 2 BB add vÃ. 3 SS tasmÃ. 4 All MSS. ekaÇsikÃ. >/ #<[page 192]># %<192 POèèHAPùDA SUTTA. [D. ix. 33>% {ekaæsiko} dhammo desito pa¤¤atto. "Ayaæ dukkha-samu- dayo" ti kho PoÂÂhapÃda mayà {ekaæsiko} dhammo desito pa¤¤atto. "Ayaæ dukkha-nirodho" ti kho PoÂÂhapÃda mayà {ekaæsiko} dhammo desito pa¤¤atto. "Ayaæ dukkha- nirodha-gÃminÅ paÂipadÃ" ti kho PoÂÂhapÃda mayà {ekaæsiko} dhammo desito pa¤¤atto. `Kasmà ca te PoÂÂhapÃda mayà {ekaæsikÃ} dhammà desità pa¤¤attÃ? Ete PoÂÂhapÃda attha-saæhità ete dhamma- saæhità ete ÃdibrahmacariyakÃ, ete nibbidÃya virÃgÃya nirodhÃya upasamÃya abhi¤¤Ãya sambodhÃya nibbÃnÃya saævattanti. Tasmà te mayà {ekaæsikÃ} dhammà desità pa¤¤attÃ. 34. `Santi PoÂÂhapÃda eke samaïa-{brÃhmaïÃ} evaæ- vÃdino evaæ-diÂÂhino: "Ekanta-sukhÅ attà hoti arogo\<*<1>*>/ param maraïà ti." TyÃhaæ upasaækamitvà evaæ vadÃmi: "Saccaæ kira tumhe Ãyasmanto evaæ vÃdino evaæ diÂÂhino: `Ekanta-sukhÅ attà hoti arogo param maraïÃ' ti?" Te ce me evaæ puÂÂhà Ãmo ti\<*<2>*>/ paÂijÃnanti. TyÃhaæ evaæ vadÃmi: "Api pana tumhe Ãyasmanto ekanta-sukhaæ lokaæ jÃnaæ passaæ viharathÃti"? Iti puÂÂhà no ti vadanti. TyÃhaæ evaæ vadÃmi: "Api pana tumhe Ãyas- manto ekaæ và rattiæ ekaæ và divasaæ upa¬¬haæ và rattiæ upa¬¬haæ và divasaæ ekanta-{sukhiæ}\<*<3>*>/ attÃnaæ sa¤jÃnÃthÃti?"\<*<4>*>/ Iti puÂÂhà no ti vadanti. TyÃhaæ evaæ vadÃmi: "Api pana tumhe Ãyasmanto jÃnÃtha: `Ayaæ maggo ayaæ paÂipadà ekanta-sukhassa lokassa sacchikiri- yÃyÃti'?" Iti puÂÂhà no ti vadanti. TyÃhaæ evaæ {vadÃmi}: "Api pana tumhe Ãyasmanto yà tà devatà ekanta- sukhaæ lokaæ {uppannÃ}\<*<5>*>/ tÃsaæ bhÃsamÃnÃnaæ saddaæ suïÃtha: `SuppaÂipann'\<*<6>*>/ attha mÃrisà ujupaÂipann' attha mÃrisà ekanta-sukhassa lokassa sacchikiriyÃya, mayam pi hi mÃrisà evam pi paÂipannà ekanta-sukhaæ lokaæ up- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sdt Ãrogo. 2 BB ÃmÃti (and so at 35, 36 and xiii. 16). 3 SS sukhÅ always, except Sm here. 4 Sc pajÃnathÃti; BB sampajÃnathÃti (and so in 36, 38). 5 BB upapannÃ, here and below. 6 BB supaÂippannà . . . paÂippannà twice. >/ #<[page 193]># %% pannÃ' ti?" Iti puÂÂhà no ti vadanti. Taæ kim ma¤¤asi PoÂÂhapÃda? Na nu evaæ sante tesaæ samaïa-brÃh- maïÃnaæ appÃÂihÅrakataæ\<*<1>*>/ bhÃsitaæ sampajjatÅti?' \<*<35>*>/. `Seyyathà pi puriso evaæ vadeyya: "Ahaæ yà imasmiæ janapade janapada-kalyÃïÅ taæ icchÃmi taæ kÃmemÅti." Tam enaæ evaæ vadeyyuæ: "Ambho purisa, yan tvaæ janapada-kalyÃïiæ icchasi kÃmesi, jÃnÃsi taæ janapada-kalyÃïiæ KhattÅ và BrÃhmaïÅ và VessÅ và SuddÅ và ti?" Iti puÂÂho no ti vadeyya. Tam enaæ evaæ vadeyyuæ: "Ambho purisa yaæ tvaæ janapada-kalyÃïiæ icchasi kÃmesi, jÃnÃsi taæ janapada-kalyÃïiæ evaæ-nÃmà evaæ-gottà ti vÃ, dÅghà và rassà và majjhimà ti vÃ, kÃÊÅ và sÃmà và maÇgura-cchavÅ và ti, amukasmiæ gÃme và nigame và nagare và ti?"\<*<2>*>/ Iti puÂÂho\<*<3>*>/ no ti vadeyya. Tam enaæ evaæ vadeyyuæ: "Ambho purisa yan tvaæ na jÃnÃsi na passasi, taæ tvaæ icchasi kÃmesÅti?" Iti puÂÂho Ãmo ti vadeyya. Taæ kim ma¤¤asi PoÂÂhapÃda? Na nu evaæ sante tassa purisassa appÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti'? `Addhà kho bhante, evaæ sante tassa purisassa appÃÂi- hÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti.' 36. `Evam eva kho PoÂÂhapÃda, ye te samaïa-brÃh- maïà evaæ vÃdino evaæ diÂÂhino: "Ekanta-sukhÅ attà hoti arogo param maraïà ti," tyÃhaæ upasaækamitvÃ\<*<4>*>/ evaæ vadÃmi: "Saccaæ kira tumhe Ãyasmanto evaæ- vÃdino evaæ-diÂÂhino: `Ekanta-sukhÅ attà hoti arogo param maraïà ti?' Te ca me evaæ puÂÂhà Ãmo ti paÂi- jÃnanti. TyÃhaæ evaæ vadÃmi: "Api pana tumhe Ãyas- manto ekanta-sukhaæ lokaæ jÃnaæ passaæ viharathÃti?" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB apÃÂihira- in this sutta, appÃtihira in D. xiii. 14,18; -kataæ here, and vary in D. xiii.; Scdt appaÂihÅra- in this sutta, and so in D. xiii. 14, but in xiii.18 foll. usually appÃÂihÅra-; as Smt here also, except in the first place; Sd kathaæ; Scmt -kataæ in both suttas. 2 All MSS. ti và . . . ti và . . . và ti . . . và ti except that in the first place Sc has và ti, and Sdmt ti và ti. 3 SS add samÃno (but not at D. xiii. 19). 4 BB omit. >/ #<[page 194]># %<194 POèèHAPùDA SUTTA. [D. ix. 36>% Iti puÂÂhà no ti vadanti. TyÃhaæ evaæ vadÃmi: "Api pana tumhe Ãyasmanto ekaæ và rattiæ ekaæ và divasaæ, upa¬¬haæ và rattiæ upa¬¬haæ và divasaæ, ekanta-sukhiæ attÃnaæ sa¤jÃnÃthÃti?" Iti puÂÂhà no ti vadanti. TyÃhaæ evaæ vadÃmi; "Api pana tumhe Ãyasmanto jÃnÃtha: `Ayaæ maggo ayaæ paÂipadà ekanta-sukhassa lokassa sac- chikiriyÃyÃti'?" Iti puÂÂhà no ti vadanti. TyÃhaæ evaæ vadÃmi; "Api pana tumhe Ãyasmanto yà tà devatà ekanta- sukhaæ lokaæ uppannà tÃsaæ bhÃsamÃnÃnaæ saddaæ suïÃtha: `SupaÂipann' attha mÃrisà uju-{paÂipann}' attha mÃrisà ekanta-sukhassa lokassa sacchikiriyÃya, mayam pi hi mÃrisà evaæ paÂipannà ekanta-sukhaæ lokaæ uppannÃ' ti?" Iti puÂÂhà no ti vadanti. Taæ kim ma¤¤asi PoÂÂha- pada? Na nu evaæ sante tesaæ samaïa-brÃhmaïÃnaæ appÃÂihÅra-kataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti?' `Addhà kho bhante evaæ sante tesaæ samaïa-brÃh- maïÃnaæ appÃÂihÅra-kataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti.' 37. `Seyyathà pi PoÂÂhapÃda puriso cÃtummahÃpathe nisseïiæ kareyya pÃsÃdassa ÃrohaïÃya. Tam enaæ evaæ vadeyyuæ: "Ambho purisa yassa\<*<1>*>/ tvaæ pÃsÃdassa Ãro- haïÃya nisseïiæ karosi, jÃnÃsi taæ pÃsÃdaæ puratthimÃya và disÃya, pacchimÃya và disÃya, uttarÃya và disÃya, dakkhi- ïÃya và disÃya,\<*<2>*>/ ucco và nÅco và majjhimo và ti?" Iti puÂÂho va no ti vadeyya. Tam enaæ evaæ vadeyyuæ: "Ambho purisa yan tvaæ na jÃnÃsi na passasi, tassa tvaæ pÃsÃdassa ÃrohaïÃya nisseïiæ karosÅti." Iti puÂÂho {Ãmo} ti vadeyya. Taæ kim ma¤¤asi PoÂÂhapÃda? Na nu evaæ sante tassa purisassa appÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti?' `Addhà kho bhante evaæ sante tassa purisassa appÃ- ÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti.' 38. `Evam eva kho PoÂÂhapÃda ye te samaïa-brÃhmaïà evaæ-vÃdino evaæ-diÂÂhino: "Ekanta-sukhÅ attà hoti arogo param maraïà ti," tyÃhaæ upasaækamitvà evaæ vadÃmi: "Saccaæ kira tumhe Ãyasmanto evaæ-vÃdino evaæ-diÂÂhino: `Ekanta-sukhÅ attà hoti arogo param \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB yaæ. 2 BB (as usual) put the fourth direction 2nd (so in 46). >/ #<[page 195]># %% maraïÃ' ti?" Te ce me evaæ puÂÂhà Ãmo ti paÂijÃnanti. TyÃhaæ evaæ vadÃmi: "Api pana tumhe Ãyasmanto ekanta-sukhaæ lokaæ jÃnaæ passaæ viharathÃti?" Iti puÂÂhà no ti vadanti. TyÃhaæ evaæ vadÃmi: "Api pana tumhe Ãyasmanto ekaæ và rattiæ ekaæ và divasaæ, upa¬- ¬haæ và rattiæ upa¬¬haæ và divasaæ, ekanta-sukhiæ attÃnaæ sa¤jÃnÃthÃti?" Iti puÂÂhà no ti vadanti. TyÃ- haæ evaæ vadÃmi: "Api pana tumhe Ãyasmanto jÃnÃtha: "Ayaæ maggo, ayaæ paÂipadà ekanta-sukhassa lokassa sacchikiriyÃyÃti'?" Iti puÂÂhà no ti vadanti. TyÃhaæ evaæ vadÃmi: "Api pana tumhe Ãyasmanto yà tà devatà ekanta- sukhaæ lokaæ uppannÃ, tÃsaæ\<*<1>*>/ bhÃsamÃnÃnaæ saddaæ suïÃtha: `SupaÂipann' attha mÃrisà uju-paÂipann' attha mÃrisà ekanta-sukhassa lokassa sacchikiriyÃya, mayam pi hi mÃrisà evaæ paÂipannà ekanta-sukhaæ lokaæ uppannÃ' ti?" Iti puÂÂhà no ti vadanti. Taæ kim ma¤¤asi PoÂÂha- pÃda? Na nu evaæ sante tesaæ samaïa-brÃhmaïÃnaæ appÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti?' `Addhà kho bhante evaæ sante tesaæ samaïa-brÃhma- ïÃnaæ appÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti.' 39. `Tayo kho 'me PoÂÂhapÃda atta-paÂilÃbhÃ,\<*<2>*>/ oÊÃriko atta-paÂilÃbho, manomayo atta-paÂilÃbho, arÆpo atta-paÂi- lÃbho. Katamo ca PoÂÂhapÃda oÊÃriko atta-paÂilÃbho? RÆpÅ cÃtummahÃbhÆtiko {kabaliÇkÃrÃhÃra}\<*<3>*>/-bhakkho, ayaæ oÊÃriko atta-paÂilÃbho. Katamo manomayo atta-paÂi- lÃbho? RÆpÅ manomayo sabbaÇga-paccaÇgÅ ahÅnindriyo,\<*<4>*>/ ayaæ manomayo atta-paÂilÃbho. Katamo ca arÆpo atta-paÂilÃbho? ArÆpÅ sa¤¤Ãmayo, ayaæ arÆpo atta-paÂi- lÃbho. 40. `OÊÃrikassa\<*<5>*>/ kho ahaæ PoÂÂhapÃda atta-paÂilÃ- bhassa pahÃnÃya dhammaæ desemi, yathà paÂipannÃnaæ vo saækilesikà dhammà pahÅyissanti, vodÃniyà dhammà abhiva¬¬hissanti, pa¤¤Ã-pÃripÆriæ vepullata¤ ca diÂÂhe \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB (here only) add devatÃnaæ. 2 SS paÂilÃbhÃya. 3 BB kabaliÇkÃra-. 4 Scdt abhinindriyo; Sm abhÅnindriyo; BB ahÅn- (see 22). 5 BB add pi. >/ #<[page 196]># %<196 POèèHAPùDA SUTTA. [D. ix. 40>% va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharissathÃti. Siyà kho pana te\<*<1>*>/ PoÂÂhapÃda evam assa: "Saækilesikà dhammà pahÅyissanti, vodÃniyà dhammà abhiva¬¬hissanti, pa¤¤Ã-pÃripÆriæ vepullata¤ ca diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasam- pajja viharissati,\<*<2>*>/ dukkho ca kho vihÃro ti." Na kho pan' etaæ PoÂÂhapÃda evaæ daÂÂhabbaæ. Saækilesikà c' eva dhammà {pahÅyissanti}, vodÃniyÃ\<*<3>*>/ dhammà abhiva¬¬his- santi, pa¤¤Ã-pÃripÆriæ vepullata¤ ca diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharissati, pÃ- mujjaæ c' eva bhavissati pÅti ca passaddhi ca sati ca sam- paja¤¤a¤ ca, sukho ca vihÃro. 41. `Manomayassa pi kho ahaæ PoÂÂhapÃda atta-paÂi- lÃbhassa pahÃnÃya dhammaæ desemi yathà paÂipannÃnaæ vo\<*<4>*>/ saækilesikà dhammà pahÅyissanti, vodÃniyà dhammà abhiva¬¬hissanti, pa¤¤Ã-pÃripÆriæ vepullata¤ ca diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharis- sathÃti. Siyà kho {pana} te PoÂÂhapÃda evam assa: "Saæ- kilesikà dhammà pahÅyissanti, vodÃniyà dhammà abhi- va¬¬hissanti, {pa¤¤Ã}-pÃripÆriæ vepullata¤ ca {diÂÂhe} va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharis- sati, dukkho ca kho vihÃro cÃti."\<*<5>*>/ Na kho pan' etaæ PoÂÂhapÃda evaæ daÂÂhabbaæ. Saækilesikà c' eva\<*<6>*>/ dhammà pahÅyissanti, vodÃniyà dhammà abhiva¬¬hissanti, pa¤¤Ã-pÃripÆriæ {vepullata¤} ca diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharissati, pÃmujjaæ c' eva bhavissati pÅti ca passaddhi ca sati ca sampaja¤¤a¤ ca, sukho ca vihÃro. 42. `ArÆpassa pi kho ahaæ PoÂÂhapÃda atta-paÂilÃbhassa pahÃnÃya dhammaæ desemi yathà paÂipannÃnaæ vo saækilesikà dhammà pahÅyissanti, vodÃniyà dhammà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS omit te. 2 SS viharissanti here and twice in 41, but Sm -ati the second time in 40, and all four -ati twice in 42. 3 BB add ca (three times). 4 SS kho. 5 SS dukkho vihÃro cÃti(here and in 42). 6 SS omit here. >/ #<[page 197]># %% abhiva¬¬hissanti, pa¤¤Ã-pÃripÆriæ vepullata¤ ca diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharis- sathÃti. Siyà kho pana te PoÂÂhapÃda evam assa: Saækilesikà dhammà pahÅyissanti, vodÃniyà dhammà abhiva¬¬hissanti, pa¤¤Ã-pÃripÆriæ vepullata¤ ca diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharis- sati, dukkho ca kho vihÃro ti." Na kho pan' etaæ PoÂÂhapÃda evaæ daÂÂhabbaæ. Saækilesikà c' eva dhammà pahÅyissanti, vodÃniyà dhammà abhiva¬¬hissanti, pa¤¤Ã- pÃripÆriæ vepullata¤ ca diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharissati, pÃmujjaæ c' eva bhavissati pÅti ca passaddhi ca sati ca\<*<1>*>/ sampaja¤¤a¤ ca, sukho ca vihÃro. 43. `Pare ce PoÂÂhapÃda amhe evaæ puccheyyuæ: "Katamo pana so Ãvuso oÊÃriko atta-paÂilÃbho yassa tumhe pahÃnÃya dhammaæ desetha yathà paÂipannÃnaæ vo saækilesikà dhammà pahÅyissanti, vodÃniyà dhammà Ãbhiva¬¬hissanti, pa¤¤Ã-pÃripÆriæ vepullata¤ ca diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharissathÃti?" tesaæ mayaæ evaæ puÂÂhà evaæ vyÃka- reyyÃma: "Ayaæ và so Ãvuso oÊÃriko atta-paÂilÃbho yassa mayaæ pahÃnÃya dhammaæ desema yathà paÂipannÃnaæ vo saækilesikà dhammà pahÅyissanti, vodÃniyà dhammà abhiva¬¬hissanti, pa¤¤Ã-pÃripÆriæ vepullata¤ ca diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharissa- thÃti.' " 44. `Pare ce PoÂÂhapÃda amhe evaæ puccheyyuæ: "Katamo pana so Ãvuso manomayo atta-paÂilÃbho yassa tumhe pahÃnÃya dhammaæ desetha {yathÃ} paÂipannÃnaæ vo saækilesikà dhammà pahÅyissanti, vodÃniyà dhammà abhiva¬¬hissanti, pa¤¤Ã-pÃripÆriæ vepullata¤ ca diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharis- sathÃti?" tesaæ mayaæ evaæ puÂÂhà evaæ vyÃkareyyÃma: "Ayaæ và so Ãvuso manomayo atta-paÂilÃbho yassa mayaæ pahÃnÃya dhammaæ desema\<*<2>*>/ yathà paÂipannÃnaæ vo saækilesikà dhammà pahÅyissanti, vodÃniyà dhammà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS omit ca. 2 SS deseyyÃma (here only). >/ #<[page 198]># %<198 POèèHAPùDA SUTTA. [D. ix. 44>% abhiva¬¬hissanti, pa¤¤Ã-pÃripÆriæ vepullata¤ ca diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja vi- harissathÃti.' " 45. \<*<1>*>/ `Pare ce {PoÂÂhapÃda} amhe evaæ puccheyyuæ: "Katamo pana so Ãvuso arÆpo\<*<2>*>/ atta-paÂilÃbho yassa tumhe pahÃnÃya dhammaæ desetha yathà paÂipannÃnaæ vo saækilesikÃ\<*<3>*>/ dhammà pahÅyissanti, vodÃniyà dhammà abhiva¬¬hissanti, pa¤¤Ã-pÃripÆriæ vepullata¤ ca diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharissathÃti'?" tesaæ mayaæ evaæ puÂÂhà evaæ vyÃka- reyyÃma: "Ayaæ và so Ãvuso arÆpo atta-paÂilÃbho yassa\<*<4>*>/ mayaæ pahÃnÃya dhammaæ desema, yathà paÂipannÃnaæ vo saækilesikÃ\<*<5>*>/ dhammà pahÅyissanti, vodÃniyà dhammà {abhiva¬¬hissanti}, pa¤¤Ã-pÃripÆriæ vepullata¤ ca diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharis- sathÃti.' " `Taæ kim ma¤¤asi PoÂÂhapÃda? Nanu evaæ\<*<6>*>/ sante sappÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti'? `Addhà kho bhante evaæ sante sappÃÂihÅrakataæ bhÃsi- taæ sampajjatÅti.' 46. `Seyyathà pi PoÂÂhapÃda puriso nisseïiæ kareyya pÃsÃdassa ÃrohaïÃya, tass' eva pÃsÃdassa {heÂÂhÃ}. Tam enaæ evaæ {vadeyyuæ}: "Ambho purisa yassa tvaæ pÃsÃ- dassa ÃrohaïÃya nisseïiæ karosi, jÃnÃsi taæ pÃsÃdaæ puratthimÃya và disÃya, dakkhiïÃya và disÃya, pacchimÃya và disÃya, uttarÃya và disÃya, ucco và nÅco và majjho và ti?" So ce evaæ vadeyya: "Ayaæ vÃ\<*<7>*>/ so Ãvuso pÃsÃdo yassÃhaæ {ÃrohaïÃya} nisseïiæ karomi tass' eva pÃsÃdassa {heÂÂhÃ} ti." Taæ kiæ ma¤¤asi PoÂÂhapÃda? nanu evaæ sante tassa purisassa sappÃÂihÅrakataæ\<*<8>*>/ bhÃsitaæ sam- pajjatÅti'? `Addhà kho bhante evaæ sante tassa purisassa sappÃ- ÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sc omits this section. 2 SS rÆpo. 3 St adds c' eva. 4 MSS yassa và (here only). 5 St adds c' eva. 6 Sct c' eva; Sm c'evam. 7 BB omit. 8 Sd sappaÂihÅrakathaæ. >/ #<[page 199]># %% 47. `Evam eva kho PoÂÂhapÃda pare ce amhe evaæ puccheyyuæ: "Katamo pana so Ãvuso {oÊÃriko} atta-paÂilÃ- bho"? . . . pe . . . "Katamo pana so Ãvuso manomayo atta-paÂilÃbho?" . . . pe . . . Pare ce PoÂÂhapÃda amhe evaæ puccheyyuæ: "Katamo pana so Ãvuso arÆpo atta- paÂilÃbho yassa tumhe pahÃnÃya dhammaæ desetha yathà paÂipannÃnaæ vo saækilesikà dhammà pahÅyissanti, vodÃ- niyà dhammà abhiva¬¬hissanti, pa¤¤Ã-pÃripÆriæ vepul- lata¤ ca diÂÂhe va dhamme abhi¤¤Ã sacchikatvà upasam- pajja viharissathÃti?" tesaæ mayaæ evaæ puÂÂhà evaæ vyÃkareyyÃma: "Ayaæ và so Ãvuso arÆpo atta-paÂilÃbho yassa mayaæ pahÃnÃya dhammaæ desema yathà {paÂi- pannÃnaæ} vo saækilesikà dhammà pahÅyissanti, vodÃniyà dhammà abhiva¬¬hissanti, pa¤¤Ã-pÃripÆriæ vepullata¤ ca diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà upasampajja viharissathÃti."' `Taæ kim ma¤¤asi PoÂÂhapÃda? Na nu evaæ sante sappÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti?' `Addhà kho bhante evaæ sante sappÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti.' 48. Evaæ vutte Citto HatthisÃri-putto Bhagavantaæ etad avoca: `Yasmiæ bhante samaye oÊÃriko atta-paÂilÃbho hoti, mogh' assa tasmiæ samaye manomayo atta-paÂilÃbho hoti, mogho arÆpo atta-paÂilÃbho hoti. OÊÃriko assa\<*<1>*>/ atta- paÂilÃbho tasmiæ samaye sacco hoti. Yasmiæ bhante samaye manomayo atta-paÂilÃbho hoti, mogh' assa tasmiæ samaye oÊÃriko atta-paÂilÃbho hoti, mogho arÆpo atta- paÂilÃbho hoti. Manomayo assa atta-{paÂilÃbho} tasmiæ samaye sacco hoti. Yasmiæ bhante samaye arÆpo atta- paÂilÃbho hoti, mogh' assa tasmiæ samaye oÊÃriko atta- paÂilÃbho hoti, mogho manomayo atta-paÂilÃbho hoti. ArÆpo assa atta-paÂilÃbho tasmiæ samaye sacco hotÅti.' 49. `Yasmiæ Citta samaye oÊÃriko atta-paÂilÃbho hoti, n' eva tasmiæ samaye manomayo atta-paÂilÃbho ti\<*<2>*>/ saÇ- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB va 'ssa (thrice). 2 SS hoti for ti throughout 49, 51, 53: >/ #<[page 200]># %<200 POèèHAPùDA SUTTA. [D. ix. 49>% khaæ gacchati, na arÆpo atta-paÂilÃbho ti saÇkhaæ gacchati, oÊÃriko atta-paÂilÃbho tveva tasmiæ samaye {saÇkhaæ} gacchati. Yasmiæ Citta samaye manomayo atta-paÂilÃbho hoti, n' eva tasmiæ samaye oÊÃriko atta-paÂilÃbho ti saÇkhaæ gacchati, na arÆpo atta-paÂilÃbho ti saÇkhaæ gacchati, manomayo atta-paÂilÃbho tveva tasmiæ samaye saÇkhaæ gacchati. Yasmiæ Citta samaye arÆpo atta- paÂilÃbho hoti, n' eva tasmiæ samaye oÊÃriko atta-paÂilÃbho ti saÇkhaæ gacchati, na manomayo atta-paÂilÃbho ti saÇkhaæ gacchati, arÆpo atta-paÂilÃbho tveva tasmiæ samaye saÇkhaæ gacchati. Sace taæ Citta evaæ puc- cheyyuæ: "Ahosi tvaæ atÅtam addhÃnaæ, na tvaæ na ahosi, bhavissasi tvaæ anÃgatam addhÃnaæ, na tvaæ na bhavissasi, atthi tvaæ etarahi, na tvaæ n' atthÅti?", evaæ puÂÂho tvaæ Citta kin ti vyÃkareyyÃsÅtÅ?' `Sace maæ bhante evaæ puccheyyuæ: "Ahosi tvaæ atÅtam addhÃnaæ na tvaæ na ahosi, bhavissasi tvaæ anÃgatam addhÃnaæ, na tvaæ na bhavissasi, atthi tvaæ etarahi, na tvaæ n' atthÅti?" evaæ puÂÂho ahaæ bhante evaæ vyÃkareyyaæ\<*<1>*>/: "Ahos' ahaæ atÅtam addhÃnaæ nÃham nÃhosiæ, bhavissÃm' ahaæ\<*<2>*>/ anÃgatam addhÃnam nÃhaæ {na} bhavissÃmi, atthÃhaæ etarahi nÃhaæ {n' atthÅti.}" Evaæ puÂÂho ahaæ bhante evaæ vyÃkareyyan ti.'\<*<3>*>/ 50. `Sace pana taæ\<*<4>*>/ Citta evaæ puccheyyuæ: "Yo te ahosi atÅto atta-paÂilÃbho, sveva\<*<5>*>/ te atta-paÂilÃbho sacco, mogho anÃgato mogho paccuppanno? Yo vÃ\<*<6>*>/ te bhavis- sati anÃgato atta-paÂilÃbho, sveva te atta-paÂilÃbho sacco, mogho anÃgato mogho paccuppanno? Yo {vÃ} te etarahi paccuppanno atta-paÂilÃbho, sveva te atta-paÂilÃbho sacco, mogho atÅto mogho anÃgato ti?", evaæ puÂÂho tvaæ Citta kin ti vyÃkareyyÃsÅti?' `Sace pana maæ\<*<7>*>/ bhante evaæ puccheyyuæ: "Yo te \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB -yuæ. 2 SS bhavissÃhaæ. 3 SS vyÃkareyyaæ; BB byÃkareyyan ti. 4 SS evaæ. 5 Sd so ca; St so ca va (here only); Sm so c'eva; BB so va through this paragraph, so ca through the next. 6 BB omit và (six times). 7 SS omit. >/ #<[page 201]># %% ahosi atÅto atta-paÂilÃbho, sveva te atta-paÂilÃbho sacco, mogho anÃgato mogho paccuppanno? Yo và te bhavissati anÃgato atta-paÂilÃbho, sveva te atta-paÂilÃbho sacco, mogho atÅto mogho paccuppanno? Yo và te etarahi paccuppanno atta-paÂilÃbho, sveva te atta-paÂilÃbho sacco, mogho atÅto mogho anÃgato ti?", evaæ puÂÂho ahaæ bhante evaæ vyÃkareyyaæ: "Yo me ahosi atÅto atta-paÂilÃbho sveva me atta-paÂilÃbho tasmiæ samaye sacco ahosi, mogho anÃgato mogho paccuppanno. Yo và me bhavissati anÃgato atta- paÂilÃbho, sveva me atta-paÂilÃbho tasmiæ samaye sacco bhavissati, mogho atÅto bhavissati mogho paccuppanno. Yo me etarahi paccuppanno atta-paÂilÃbho, sveva me atta- paÂilÃbho sacco, mogho atÅto mogho anÃgato ti." Evaæ puÂÂho ahaæ bhante vyÃkareyyan ti.' 51. `Evam eva kho Citta yasmiæ samaye oÊÃriko atta- paÂilÃbho hoti, n' eva tasmim samaye manomayo atta- paÂilÃbho ti saÇkhaæ gacchati, na arÆpo atta-paÂilÃbho ti saÇkhaæ gacchati, oÊÃriko atta-paÂilÃbho tveva tasmiæ samaye saÇkhaæ gacchati. Yasmiæ Citta samaye mano- mayo atta-paÂilÃbho hoti . . . pe . . . Yasmiæ Citta sa- maye arÆpo atta-paÂilÃbho hoti, n' eva tasmiæ samaye oÊÃriko atta-paÂilÃbho ti saÇkhaæ gacchati, na\<*<1>*>/ {manomayo} atta-paÂilÃbho ti saÇkhaæ gacchati, arÆpo atta-paÂilÃbho tveva tasmiæ samaye saÇkhaæ gacchati. 52. `Seyyathà pi Citta gavà khÅraæ, khÅramhà dadhi, dadimhà navanÅtaæ, navanÅtamhà sappi, sappimhà sappi- maï¬o, yasmiæ samaye khÅraæ hoti n' eva tasmiæ samaye dadhÅti saÇkhaæ gacchati, na navanÅtan ti saÇkhaæ gacchati, na sappÅti saÇkhaæ gacchati, na sappi-maï¬o ti saÇkhaæ gacchati, khÅran tveva tasmiæ samaye saÇkhaæ gacchati; yasmiæ samaye dadhi hoti . . . navanÅtaæ hoti . . . sappi hoti . . . sappi-maï¬o hoti, n' eva tasmiæ samaye khÅran ti saÇkhaæ gacchati, na dadhÅti saÇkhaæ gacchati, na navanÅtan ti saÇkhaæ gacchati, na sappÅti saÇkhaæ gacchati, sappi-maï¬o tveva tasmiæ samaye saÇkhaæ gacchati. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS omit. >/ #<[page 202]># %<202 POèèHAPùDA SUTTA. [D. ix. 53>% 53. `Evam eva kho Citta yasmiæ samaye oÊÃriko atta- paÂilÃbho hoti . . . pe . . . {Yasmiæ} Citta samaye mano- mayo atta-paÂilÃbho hoti . . . pe . . . Yasmiæ Citta samaye arÆpo atta-paÂilÃbho hoti, n' eva tasmiæ samaye oÊÃriko atta-paÂilÃbho ti saÇkhaæ gacchati, na manomayo atta-paÂilÃbho ti saÇkhaæ gacchati, arÆpo atta-paÂilÃbho tveva tasmiæ samaye saÇkhaæ gacchati. ItimÃ\<*<1>*>/ kho Citta loka-sama¤¤Ã loka-niruttiyo loka-vohÃrà loka-pa¤- ¤attiyo yÃhi TathÃgato voharati aparÃmasan ti.' 54. Evaæ vutte PoÂÂhapÃdo paribbÃjako Bhagavantaæ etad avoca: `Abhikkantaæ bhante, abhikkantaæ bhante. Seyyathà pi bhante nikkujjitaæ và ukkujjeyya, paticchannaæ và vivareyya, mÆÊhassa và maggaæ {Ãcikkheyya}, andha-kÃre và tela-pajjotaæ dhÃreyya: cakkhumanto rÆpÃni dakkhintÅti -- evam evaæ Bhagavatà aneka-pariyÃyena dhammo pakÃ- sito. EsÃhaæ bhante Bhagavantaæ saraïaæ gacchÃmi dhamma¤ ca bhikkhu-saægha¤ ca. UpÃsakaæ maæ Bha- gavà dhÃretu ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ\<*<2>*>/ gatan ti.' 55. Citto pana HatthisÃri-putto Bhagavantaæ etad avoca: `Abhikkantaæ bhante, abhikkantaæ bhante. Seyya- thà pi bhante nikkujjitaæ và ukkujjeyya, paticchannaæ và vivareyya, mÆÊhassa và maggaæ Ãcikkheyya, andha- kÃre và tela-pajjotaæ dhÃreyya: cakkhumanto rÆpÃni dak- khintÅti -- evam evaæ Bhagavatà aneka-pariyÃyena dham- mo pakÃsito. EsÃhaæ bhante Bhagavantaæ saraïaæ gac- chÃmi dhamma¤ ca bhikkhu-saægha¤ ca. LabheyyÃhaæ bhante Bhagavato santike pabbajjaæ, labheyyaæ upasam- padan ti.' 56. Alattha kho Citto HatthisÃri-putto Bhagavato santike pabbajjaæ, alattha upasampadaæ. AcirÆpasam- panno kho pan' Ãyasmà Citto HatthisÃri-putto eko\<*<3>*>/ vÆpakaÂÂho appamatto ÃtÃpÅ pahitatto viharanto, na cirass' eva yass' atthÃya kula-puttà sammad eva agÃrasmà ana- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB Imà (and so Sm itimà corrected to imÃ). 2 So all MSS. 3 BB omit. >/ #<[page 203]># %% gÃriyaæ {pabbajanti} tad anuttaraæ brahmacariyaæ pariyosÃnaæ diÂÂhe va dhamme sayaæ abhi¤¤Ã sacchi- katvà upasampajja vihÃsi, `{khÅïÃ} jÃti, vusitaæ brahma- cariyaæ, kataæ karaïÅyaæ, nÃparam itthattÃyÃti' abbha¤- ¤Ãsi. A¤¤ataro kho pan' Ãyasmà Citto HatthisÃri-putto arahataæ ahosÅti. POèèHAPùDA-SUTTANTAõ.\<*<1>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB PoÂÂhapÃda-Suttaæ niÂÂhitaæ navamaæ. >/ #<[page 204]># %< 204>% [x. Subha Sutta.] 1.1. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Ãyasmà ùnando SÃvatthiyaæ viharati Jetavane AnÃthapiï¬ikassa ÃrÃme, acira-parinibbute Bhagavati. Tena kho pana samayena Subho mÃïavo Todeyya-putto SÃvatthiyaæ paÂivasati kenacid eva karaïÅyena. 2. Atha kho Subho mÃïavo Todeyya-putto a¤¤ataraæ mÃïavakaæ\<*<1>*>/ Ãmantesi: `Ehi tvaæ mÃïavaka, yena samaïo ùnando ten' upasaækama,\<*<2>*>/ upasaækamitvà mama vacanena samaïaæ ùnandaæ appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ {lahu-ÂÂhÃnaæ} balaæ phÃsu-vihÃraæ puccha: "Subho mÃïavo Todeyya-putto bhavantaæ ùnandaæ appÃbÃdham appÃtaÇ- kaæ {lahu-ÂÂhÃnaæ} balaæ phÃsu-vihÃraæ pucchatÅti," eva¤ ca vadehi: "SÃdhu kira bhavaæ ùnando yena Subhassa mÃïavassa Todeyya-puttassa nivesanaæ ten' upasaæ- kamatu anukampaæ upÃdÃyÃti."' 3. `Evaæ bho' ti kho so mÃïavako Subhassa mÃïavassa Todeyya-puttassa paÂissutvÃ\<*<3>*>/ yen' Ãyasmà ùnando ten' upasaækami, upasaækamitvà Ãyasmatà ùnandena saddhiæ sammodi, sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho so mÃïavako Ãyasmantaæ ùnandaæ etad avoca: `Subho mÃïavo Todeyya-putto bhavantaæ ùnandaæ appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ {lahu-ÂÂhÃnaæ} balaæ phÃsu- vihÃraæ pucchati, eva¤ ca vadeti: "SÃdhu kira bhavaæ ùnando yena Subhassa mÃïavassa Todeyya- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm mÃïavaæ. 2 SS -kami (and so at xii. 4). 3 Bm paÂisutvÃ. >/ #<[page 205]># %% puttassa nivesanaæ ten' upasaækamatu anukampaæ upÃdÃyÃti."' 4. Evaæ vutte Ãyasmà ùnando taæ mÃïavakam etad avoca: `AkÃlo kho mÃïavaka, atthi me ajja bhesajja-mattà pÅtÃ,\<*<1>*>/ {app} eva nÃma sve pi upasaækameyyÃma, kÃla¤ ca samaya¤ ca upÃdÃyÃti.' Atha kho so mÃïavako\<*<2>*>/ uÂÂhÃy' Ãsanà yena Subho mÃïavo Todeyya-putto ten' upasaækami, upasaækamitvà Subhaæ mÃïavaæ Todeyya-puttaæ etad avoca: `Avocumha kho mayaæ bhoto vacanena taæ bhavantaæ ùnandaæ: "Subho\<*<3>*>/ mÃïavo Todeyya-putto bhavantaæ ùnandaæ appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ {lahu-ÂÂhÃnaæ} balaæ phÃsu-vihÃraæ pucchati, eva¤ ca vadeti: `SÃdhu kira bhavaæ ùnando yena Subhassa mÃïavassa Todeyya- puttassa nivesanaæ ten' upasaækamatu anukampaæ upÃdÃyÃti.' " Evaæ vutte bho samaïo ùnando maæ etad avoca: "AkÃlo kho mÃïavaka, atthi me ajja bhesajja- mattà pÅtÃ, {app} eva nÃma sve pi upasaækameyyÃma kÃla¤ ca samaya¤ ca upÃdÃyÃti." EttÃvatà pi kho bho katam' eva etaæ\<*<4>*>/ yato kho so bhavaæ ùnando okÃsam akÃsi svÃtanÃya pi upasaækamanÃyÃti.' 5. Atha kho Ãyasmà ùnando tassà rattiyà accayena pubbaïha-samayaæ nivÃsetvà patta-cÅvaraæ ÃdÃya Ceta- kena bhikkhunà pacchà samaïena yena Subhassa mÃïa- vassa Todeyya-puttassa nivesanaæ ten' upasaækami, upasaækamitvà pa¤¤atte Ãsane nisÅdi. Atha kho Subho mÃïavo Todeyya-putto yen' Ãyasmà ùnando ten' {upasaæ- kami}, upasaækamitvà Ãyasmatà ùnandena saddhiæ sammodi, sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisÅdi. EkamÃntaæ nisinno kho Subho mÃïavo Todeyya-putto Ãyasmantaæ ùnandaæ etad avoca: \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm pitÃ, and below. 2 Sd Evaæ bho' ti kho so mÃïavako Ãyasmato ùnandassa paÂisuïitvÃ; and so Bm with paÂisutvÃ. 3 Bm adds kho. 4 Scmt katamo ca etaæ; Sd katame ca evaæ. >/ #<[page 206]># %<206 SUBHA SUTTA. [D. x. 1. 5>% `Bhavaæ hi ùnando tassa bhoto Gotamassa dÅgha- rattaæ upaÂÂhÃko santikÃvacaro samÅpa-cÃrÅ. Bhavaæ etaæ ùnando jÃneyya yesaæ so bhavaæ Gotamo dhammÃnaæ vaïïa-vÃdÅ ahosi, yattha ca imaæ janataæ samÃdapesi nivesesi patiÂÂhÃpesi.\<*<1>*>/ KatamesÃnaæ kho\<*<2>*>/ bho ùnanda dhammÃnaæ so bhavaæ Gotamo vaïïa-vÃdÅ ahosi, kattha\<*<3>*>/ ca imaæ janataæ samÃdapesi nivesesi patiÂÂhÃpesÅti?' 6. `Tiïïaæ kho mÃïava khandhÃnaæ so Bhagavà vaïïa-vÃdÅ ahosi, ettha ca imaæ janataæ samÃdapesi nivesesi patiÂÂhÃpesi. Katamesaæ tiïïaæ? Ariyassa sÅlakkhandhassa, ariyassa samÃdhikkhandhassa, ariyassa pa¤¤akkhandhassa. Imesaæ kho mÃïava tiïïaæ khan- dhÃnaæ so Bhagavà vaïïa-vÃdÅ ahosi, ettha ca imaæ janataæ samÃdapesi nivesesi patiÂÂhÃpesÅti.' `Katamo pana so bho ùnanda ariyo sÅlakkhandho yassa so bhavaæ Gotamo vaïïa-vÃdÅ ahosi yattha ca imaæ jana- taæ samÃdapesi nivesesi patiÂÂhÃpesÅti?' 47. `Idha mÃïava TathÃgato loke uppajjati arahaæ sammÃ-sambuddho . . . evaæ kho mÃïava bhikkhu sÅla- sampanno hoti. [See SÃma¤¤a-Phala-Sutta, 40-63.\<*<5>*>/] 30. `Ayaæ kho so mÃïava ariyo sÅlakkhandho yassa so Bhagavà vaïïa-vÃdi ahosi, ettha\<*<6>*>/ ca imaæ janataæ samÃ- dapesi nivesesi patiÂÂhÃpesi. Atthi c' ev' ettha uttariæ karaïÅyan ti.' `Acchariyaæ bho ùnanda, abbhutaæ bho ùnanda. So cÃyaæ bho ùnanda ariyo sÅlakkhandho paripuïïo no aparipuïïo, evaæ paripuïïaæ vÃham\<*<7>*>/ bho ùnanda ariyaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 So all other MSS.; Sm ÂhÃp- throughout. 2 Bm Gr omit. 3 Sc katama¤; Sd kattha¤; Smt katha¤. 4 SS give the full text; Bm inserts ii. 40-43 down to yam pi mÃïava bhikkhu pÃïÃtipÃtaæ . . . sÅlasmiæ. Tato paraæ sabbaæ vitthÃretabbaæ . . . pa . . . yathà và pan' eke bhonto, etc. (D. ii. 62). Ayaæ kho so mÃïava bhikkhu evaæ sÅla-sampanno (D. ii. 63). 5 In the Subha-Sutta mÃïava is substituted for mahÃrÃja. 6 Bm yattha. 7 Bm paripuïïa¤ cÃhaæ. >/ #<[page 207]># %% sÅlakkhandhaæ ito {bahiddhÃ} a¤¤esu samaïa-brÃhmaïesu na samanupassÃmi. Evaæ paripuïïaæ ca bho ùnanda ari- yaæ sÅlakkhandhaæ ito {bahiddhÃ} a¤¤e samaïa-{brÃhmaïÃ} attani samanupasseyyuæ, te tÃvataken' eva attamanà assu: "Alam ettÃvatà katam ettÃvatà anuppatto no sÃma¤¤attho, n' atthi no ki¤ci uttariæ karaïÅyan ti"? Atha ca pana bhavaæ ùnando evam Ãha: `Atthi c' ev' ettha uttariæ karaïÅyan ti.' Subha-Suttamhi PaÂhamaka-{BhÃïavÃraæ}.\<*<1>*>/ 2.1. `Katamo pana so bho ùnanda ariyo samÃdhi- kkhandho yassa so bhavaæ Gotamo vaïïa-vÃdÅ ahosi, yattha ca imaæ janataæ samÃdapesi nivesesi patiÂÂhÃpe- sÅti'? `Katha¤ ca mÃïava bhikkhu indriyesu gutta-dvÃro hoti? \<*<2>*>/ . . . nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa vivekajena pÅti-sukhena apphutaæ hoti. [SÃma¤¤a-Phala-Sutta, 64-76.] 13. `Yam pi mÃïava bhikkhu vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅti- sukhaæ paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati, so imam eva kÃyaæ vivekajena pÅti-sukhena abhisandeti, parisan- deti {paripÆreti} parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa vivekajena pÅti-sukhena apphutaæ hoti. Idam pi 'ssa hoti samÃdhismiæ. 14. `Puna ca paraæ mÃïava bhikkhu vitakka-{vicÃrÃ}- naæ\<*<3>*>/ . . . apphutaæ hoti. [SÃma¤¤a-Phala-Sutta, 77,78.] \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm omits. 2 SS Bm insert whole text. 3 Bm repeats down to apphuÂam assa. Evam eva kho mÃïava bhikkhu || pa || Yam pi mÃïava bhikkhu vittakkavicÃrÃnaæ vupasamà dutiyaæ jhÃnaæ upasampajja viharati, so imam eva kÃyaæ, etc. >/ #<[page 208]># %<208 SUBHA SUTTA. [D. x. 2. 15>% . . . pe . . . Idam pi 'ssa hoti samÃdhismiæ. 16. `Puna ca paraæ mÃïava bhikkhu pÅtiyà ca virÃgà upekhako viharati\<*<1>*>/ . . . apphutaæ hoti. [SÃma¤¤a-Phala-Sutta, 79-82.] . . . pe . . . Idam pi 'ssa hoti samÃdhismiæ. 19. `Ayaæ kho so mÃïava ariyo samÃdhikkhandho yassa so Bhagavà vaïïa-vÃdi ahosi, ettha ca\<*<2>*>/ imaæ jana- taæ samÃdapesi nivesesi patiÂÂhÃpesi. Atthi c' ev' ettha uttariæ karaïÅyan' ti. `Acchariyaæ bho ùnanda, abbhutaæ bho ùnanda. So cÃyaæ bho ùnanda ariyo samÃdhikkhandho paripuïïo no aparipuïïo, evaæ paripuïïaæ\<*<3>*>/ 'vÃhaæ\<*<4>*>/ bho ùnanda ariyaæ samÃdhikkhandhaæ ito bahiddhà a¤¤esu samaïa- brÃhmaïesu na samanupassÃmi. Evaæ paripuïïa¤ ca bho ùnanda ariyaæ samÃdhikkhandhaæ ito bahiddhà a¤¤e samaïa-brÃhmaïà attani samanupasseyyuæ, te tÃva- taken' eva attamanà assu: "Alam ettÃvatÃ\<*<5>*>/ katam ettÃvatÃ\<*<5>*>/ anuppatto\<*<6>*>/ sÃma¤¤attho, n' atthi no ki¤ci uttariæ kara- ïÅyan ti." Atha ca pana bhavaæ ùnando evam aha: `Atthi c' ev' ettha uttariæ karaïÅyan ti.' 20. `Katamo pana so bho ùnanda ariyo {pa¤¤Ãkhandho}\<*<7>*>/ yassa so bhavaæ Gotamo vaïïa-vÃdÅ ahosi, yattha ca imaæ janataæ samÃdapesi nivesesi patiÂÂhÃpesÅti?'\<*<8>*>/ `So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte . . . ettha paÂibaddhaæ. [SÃma¤¤a-Phala-Sutta, 83,84.] 22. `Yam pi mÃïava bhikkhu evaæ samÃhite citte pari- suddhe pariyodÃte {anaÇgaïe} vigatÆpakkilese mudu-bhÆte \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm repeats as above to evam eva kho mÃïava bhikkhu || pa || yam pi . . . || pa || tatiyaæ . . . Puna ca paraæ mÃïava bhikkhu sukhassa ca . . . apphuÂaæ hoti. Evam eva kho mÃïava bhikkhu . . . || pa || . . . Yam pi, etc. 2 Sdt omit. 3 Sc aparipuïïo; St aparipuïïaæ. 4 Bm cÃyaæ. 5-5 Sct omit. 6 Bm Gr add no. 7 Bm pa¤¤ak-. 8 Bm -pesi. >/ #<[page 209]># %% kammaniye Âhite Ãnejjappatte ¤Ãïa-dassanÃya cittaæ abhi- nÅharati abhininnÃmeti, so evaæ pajÃnÃti: "Ayaæ kÃyo rÆpÅ cÃtummahÃbhÆtiko mÃtÃ-pettika-sambhavo odana- kummÃs-upacayo anicc-ucchÃdana-parimaddana-bhedana- {viddhaæsana}-dhammo, ida¤ ca pana me {vi¤¤Ãïaæ} ettha sitaæ ettha paribaddhan ti." Idam pi 'ssa hoti pa¤¤Ãya. 23. `So evaæ samÃhite citte . . . ahÅnindriyaæ. [SÃma¤¤a-Phala-Sutta, 85,86.\<*<1>*>/] Idam pi 'ssa hoti pa¤¤Ãya. 25. `So evaæ samÃhite citte . . . nÃparaæ itthattÃyÃti {pajÃnÃti}. [SÃma¤¤a-Phala-Sutta, 87-98.] 36. `Yam pi mÃïava bhikkhu evaæ samÃhite citte pari- suddhe pariyodÃte {anaÇgaïe} vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte ÃsavÃnaæ khayà ¤ÃïÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti, so "Idaæ dukkhan" ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, "Ayaæ dukkha-samudayo" ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, "Ayaæ dukkha-nirodho" ti yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃti, "Ayaæ dukkha-nirodha-gÃmini-paÂi- padÃ" ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti; "Ime ÃsavÃ" ti yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃti, "Ayaæ Ãsava-samudayo" ti yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃti, "Ayaæ Ãsava-nirodho" ti yathÃbhÆtaæ pajÃnÃti, "Ayaæ Ãsava-nirodha-gÃmini-paÂipadÃ" ti yathÃ- bhÆtaæ pajÃnÃti. Tassa evaæ jÃnato evaæ passato kÃmÃsavà pi cittaæ vimuccati, bhavÃsavà pi cittaæ vimuc- cati, avijjÃsavà pi cittaæ vimuccati, vimuttasmiæ vimuttam iti ¤Ãïaæ hoti, "{khÅïÃ} jÃti, vusitaæ brahmacariyaæ, kataæ karaïÅyaæ, nÃparaæ itthattÃyÃti" pajÃnÃti. Idam pi 'ssa hoti pa¤¤Ãya. 37. `Ayaæ kho so mÃïava ariyo {pa¤¤Ãkhandho} yassa so Bhagavà vaïïa-vÃdÅ ahosi, ettha ca imaæ janataæ samÃdapesi nivesesi patiÂÂhÃpesi. N' atthi c' ev' ettha uttariæ karaïÅyan ti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm evam eva kho mÃïava bhikkhu || pa || yam pi mÃïava bhikkhu evaæ samÃhite, etc. >/ #<[page 210]># %<210 SUBHA SUTTA. [D. x. 2. 37>% `Acchariyaæ bho ùnanda, abbhutam bho ùnanda.\<*<1>*>/So cÃyaæ bho ùnanda\<*<1>*>/ ariyo pa¤¤akkhandho paripuïïo no aparipuïïo, evaæ paripuïïaæ cÃhaæ bho ùnanda ariyaæ pa¤¤akkhandhaæ ito bahiddhà a¤¤esu samaïa-brÃhmaïesu na samanupassÃmi. N' atthi c' ev' ettha\<*<2>*>/ uttariæ kara- ïÅyan ti.\<*<3>*>/ Abhikkantaæ bho ùnanda, abhikkantaæ bho ùnanda. Seyyathà pi bho ùnanda nikkujjitaæ và ukkuj- jeyya, paÂicchannaæ và vivareyya, mÆÊhassa và maggaæ Ãcikkheyya, andhakÃre và tela-pajjotaæ dhÃreyya: cakkhu- manto rÆpÃni dakkhintÅti -- evam eva bhotà ùnandena aneka-pariyÃyena dhammo pakÃsito. EsÃhaæ bho ùnanda Bhagavantaæ\<*<4>*>/ Gotamaæ saraïaæ gacchÃmi dhamma¤ ca bhikkhu-saægha¤ ca. UpÃsakaæ\<*<5>*>/ maæ bhavaæ ùnando dhÃretu, ajjatagge pÃïupetaæ saraïaæ\<*<6>*>/ gatan ti.' SUBHA-SUTTANTAõ.\<*<7>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1-1 Scm omit. 2 Bm samanupassami . . . pa . . . n' atthi no ki¤ci ettha. 3 All MSS. ti. 4 Bm taæ bhavantaæ. 5 Smt upÃsakam. 6 So all MSS. 7 Bm Subha-Suttaæ niÂÂhitaæ dasamaæ. >/ #<[page 211]># %< 211>% [xi. Kevaddha Sutta.] 1. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà NÃÊan- dÃyaæ viharati PÃvÃrikambavane.\<*<1>*>/ Atha kho Kevaddho\<*<2>*>/ gahapati-putto yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaæ- kamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Eka- mantaæ nisinno kho Kevaddho gahapati-putto Bhagavan- taæ etad avoca: `Ayaæ bhante NÃÊandà iddhà c' eva phÅtÃ\<*<3>*>/ ca bahujanà Ãkiïïa\<*<4>*>/-manussà Bhagavati abhippasannÃ. SÃdhu bhante Bhagavà ekaæ bhikkhuæ samÃdisatu, yo uttari-manussa- dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karissati. EvÃyaæ NÃÊandà {bhiyyoso mattÃya} Bhagavati abhippasÅdissatÅti.' Evaæ vutte Bhagavà Kevaddhaæ gahapati-puttaæ etad avoca: `Na kho ahaæ Kevaddha bhikkhÆnaæ evaæ dham- maæ desemi: "Etha tumhe bhikkhave gihÅnaæ odÃta- vasanÃnaæ uttari\<*<5>*>/-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karothÃti."' 2. Dutiyam pi kho Kevaddho gahapati-putto Bhagavan- taæ etad avoca: `NÃhaæ bhante Bhagavantaæ {dhaæsemi}.\<*<6>*>/ Api ca evaæ vadÃmi: "Ayaæ bhante NÃÊandà iddhà {c' eva} phÅtà ca bahujanà Ãkiïïa-manussÃ\<*<7>*>/ Bhagavati abhippasannÃ. SÃdhu bhante Bhagavà ekaæ bhikkhuæ samÃdisatu yo uttari- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sct PavÃrik-. 2 Bm Keva¬¬ho (Sc occasionally KevaÂÂo). 3 MSS. pÅtÃ. 4 Scdt akiïïà (see M. P. S. p. 55). 5 Bm uttariæ (twice). 6 Sc dhammaæ desemi; Sd desemi (each twice). 7 Sd twice adds subhikkhà va (as in M. P. S. p. 55). >/ #<[page 212]># %<212 KEVADDHA SUTTA. [D. xi. 2>% manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karissati. EvÃyaæ NÃÊandà {bhiyyoso mattÃya} Bhagavati abhipasÅdissatÅti.' Dutiyam pi kho Bhagavà Kevaddhaæ gahapati-puttaæ etad avoca: `Na kho ahaæ Kevaddha bhikkhÆnaæ evaæ dhammaæ desemi: "Etha tumhe bhikkhave gihÅnaæ odÃta-vasanÃnaæ uttari-manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃri- yaæ karothÃti."' 3. Tatiyam pi kho Kevaddho gahapati-putto Bhagavan- taæ etad avoca: `NÃhaæ bhante Bhagavantaæ {dhaæsemi}. Api ca evaæ vadÃmi: "Ayaæ bhante NÃÊandà iddhà c' eva phÅtà ca bahujanà Ãkiïïa-manussà Bhagavati abhippasannÃ. SÃ- dhu bhante Bhagavà ekaæ bhikkhuæ samÃdisatu yo uttari- manussa-dhammà iddhi-pÃÂihÃriyaæ karissati. EvÃyaæ NÃÊandà {bhiyyoso mattÃya} Bhagavati abhippasÅdissatÅti.' `TÅïi kho imÃni Kevaddha pÃÂihÃriyÃni mayà sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà paveditÃni. KatamÃni {tÅïi}? Iddhi- pÃÂihÃriyaæ ÃdesanÃ-pÃÂihÃriyaæ anusÃsani\<*<1>*>/-pÃÂihÃriyaæ. 4. `Katama¤ ca Kevaddha iddhi-{pÃÂihÃriyaæ}? Idha Ke- vaddha bhikkhu aneka-vihitaæ iddhi-vidhaæ paccanubhoti. Eko pi hutvà bahudhà hoti, bahudhà pi hutvà eko\<*<2>*>/ hoti. ùvi-bhÃvaæ tiro-bhÃvaæ tiro-ku¬¬aæ tiro-pÃkÃraæ tiro- pabbataæ asajjamÃno gacchati seyyathà pi ÃkÃse, paÂhaviyà pi ummujja-nimujjaæ karoti seyyathà pi udake, udake pi abhijjamÃno gacchati seyyathà pi paÂhaviyaæ, ÃkÃse pi pallaÇkena kamati seyyathà pi pakkhÅ sakuïo, ime pi candima-suriye evaæ mahiddhike evaæ mahÃnubhÃve pÃïinà parimasati parimajjati, yÃva Brahma-lokà pi kÃyena va saævatteti. Tam enaæ a¤¤ataro saddho pasanno pas- sati taæ bhikkhuæ aneka-vihitaæ iddhi-vidhaæ paccanu- bhontaæ eko pi hutvà bahudhà bhontaæ, bahudhà pi hutvà eko bhontaæ, Ãvi-bhÃvaæ tiro-bhÃvaæ tiro-ku¬¬aæ tiro- pÃkÃraæ tiro-pabbataæ asajjamÃnaæ gacchantaæ seyyathà pi ÃkÃse, paÂhaviyà pi ummujja-nimujjaæ karontaæ sey- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scmt anusÃsani; Sd frequently anusÃsanÅ; So Bm occasionally (and Morris at A. iii. 60. 4). 2 SS eko pi, but see ii. 87. >/ #<[page 213]># %% yathà pi udake, udake pi abhijjamÃnaæ gacchantaæ sey- yathà pi paÂhaviyaæ, ÃkÃse pi pallaÇkena kamantaæ seyyathà pi pakkhÅ sakuïo, ime pi candima-suriye evaæ mahiddhike evaæ mahÃnubhÃve pÃïinà parimasantaæ parimajjantaæ, yÃva Brahma-lokà pi kÃyena va saævat- tentaæ. 5. `Tam enaæ so saddho pasanno a¤¤atarassa {assaddhas- sa} appasannassa Ãroceti\<*<1>*>/: "Acchariyaæ vata bho, abbhu- taæ vata bho, samaïassa mahiddhikatà mahÃnubhÃvatÃ. AmÃham bhikkhuæ addasaæ aneka-vihitaæ iddhi-vidhaæ paccanubhontaæ, eko pi hutvà bahudhà bhontam . . . pe . . . yÃva Brahma-lokà pi kÃyena va saævattentan ti."\<*<2>*>/ Tam enaæ so assaddho appasaddho tam saddhaæ pasan- naæ evaæ vadeyya: "Atthi kho bho GandhÃrÅ nÃma vijjÃ. TÃya so bhikkhu aneka-vihitaæ iddhi-vidhaæ paccanu- bhoti. Eko pi hutvà bahudhà hoti . . . pe . . . yÃva Brahma-lokà pi kÃyena va saævattetÅti." Taæ kim ma¤¤asi Kevaddha? Api nu so assaddho appasanno taæ saddhaæ pasannaæ evaæ vadeyyÃti?' `Vadeyya bhante ti.' `Imaæ kho ahaæ Kevaddha iddhi-pÃÂihÃriye ÃdÅnavaæ sampassamÃno iddhi-pÃÂihÃriyena aÂÂiyÃmi\<*<3>*>/ harÃyÃmi jigucchÃmi. 6. `Katama¤ ca Kevaddha ÃdesanÃ-pÃÂihÃriyaæ? Idha Kevaddha bhikkhu parasattÃnaæ parapuggalÃnaæ cittam pi Ãdisati cetasikam pi Ãdisati vitakkitam pi Ãdisati vicÃri- tam pi Ãdisati: "Evam pi te mano ittham pi te mano iti pi te cittan ti." Tam enaæ a¤¤ataro saddho pasanno passati taæ bhikkhuæ parasattÃnaæ parapuggalÃnaæ cittam pi Ãdisantaæ cetasikam pi Ãdisantaæ vitakkitam pi Ãdisantaæ vicÃritam pi Ãdisantaæ: "Evam pi te mano ittham pi te mano iti pi te cittan ti." 7. `Tam enaæ so saddho pasanno a¤¤atarassa assad- dhassa appasannassa Ãroceti: `Acchariyaæ vata bho, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd Bm Ãrocesi (and so in 6). 2 All MSS. saævattentaæ (without ti). 3 Scm addhiyÃmi Bm addh-. >/ #<[page 214]># %<214 KEVADDHA SUTTA. [D. xi. 7>% abbhutaæ vata bho, samaïassa mahiddhikatà mahÃnu- bhÃvatÃ. AmÃhaæ bhikkhuæ addasaæ parasattÃnaæ para- puggalÃnaæ cittam pi Ãdisantaæ cetasikam pi Ãdisantaæ vitakkitam pi Ãdisantaæ vicÃritam pi Ãdisantaæ: "Evam pi te mano ittham pi te mano iti pi te cittan ti." Tam enaæ so assaddho appasanno taæ saddhaæ pasannaæ evaæ vadeyya: "Atthi kho bho Maïiko\<*<1>*>/ nÃma vijjÃ. TÃya so bhikkhu parasattÃnaæ parapuggalÃnaæ cittam pi Ãdi- sati cetasikam pi Ãdisati . . . pe . . . evam pi te mano ittham pi te mano iti pi te cittan ti." Taæ kim ma¤¤asi Kevaddha? Api nu so assaddho appasanno taæ saddhaæ pasannaæ evaæ vadeyyÃti?' `Vadeyya bhante ti.' `Imaæ kho ahaæ Kevaddha ÃdesanÃ-pÃÂihÃriye ÃdÅnavaæ sampassamÃno ÃdesanÃ-pÃÂihÃriyena aÂÂiyÃmi harÃyÃmi jigucchÃmi. 8. `Katama¤ ca Kevaddha anusÃsani-pÃÂihÃriyaæ? Idha Kevaddha bhikkhu evam anusÃsati: "Evaæ vitak- ketha mà evam vitakkayittha, evam manasikarotha mà {evaæ} manasÃkattha, idam pajahatha idaæ upasampajja viharathÃti." Idam pi vuccati Kevaddha anusÃsani-pÃÂi- hÃriyaæ. 9. `Puna ca paraæ Kevaddha idha TathÃgato loke up- pajjati arahaæ sammÃsambuddho . . . pe . . . yathà {SÃ- ma¤¤a-phale}\<*<2>*>/ evaæ vitthÃretabbaæ . . . 44. \<*<3>*>/ `Tass' ime pa¤ca nÅvaraïe pahÅne attani samanu- passato pÃmojjaæ jÃyati, pamuditassa pÅti jÃyati, pÅti- manassa kÃyo passambhati, {passaddha}-kÃyo sukhaæ vedeti, {sukhino} cittaæ samÃdhiyati. So vivicc' eva kÃmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅti- sukhaæ paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati. So imam eva kÃyaæ vivekajena pÅti-sukhena abhisandeti parisandeti \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm MaïikÃ. 2 Bm phalaæ (D. ii. 40-74). 3 Bm evaæ kho bhikkhu sÅla-sampanno hoti . . . pa . . . paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati. Idam pi vuccati Keva¬¬ha anusÃsanÅ-pÃÂihÃriyaæ . . . ¤ÃïadassanÃya, etc., see next page, 52. >/ #<[page 215]># %% paripÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa vivekajena pÅti-sukhena {apphutaæ} hoti. 45. `Seyyathà pi Kevaddha dakkho nahÃpako và nahÃ- pakantevÃsÅ và {kaæsa-thÃle} nahÃniya-cuïïÃni Ãkiritvà udakena paripphosakaæ paripphosakaæ sanneyya, sà 'ssa nahÃniya-piï¬i snehÃnugatà sneha-paretà santara-bÃhirà phuÂà sinehena na ca paggharaïÅ -- evam eva Kevaddha bhikkhu imam eva kÃyaæ vivekajena pÅti-sukhena abhisan- deti parisandeti paripÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃ- vato kÃyassa vivekajena pÅti-sukhena apphutaæ hoti. Idam pi vuccati Kevaddha anusÃsani-pÃÂihÃriyaæ. 50. \<*<1>*>/ . . . `catutthajjhÃnaæ upasampajja viharati . . . pe\<*<2>*>/ . . . Idam pi vuccati Kevaddha anusÃsani-pÃÂihÃriyaæ. 52. `So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte {anaÇ- gaïe} vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kammaniye Âhite Ãnej- jappatte ¤Ãïa-dassanÃya cittaæ abhinÅharati . . . pe\<*<3>*>/ . . . Idam pi vuccati Kevaddha anusÃsanÅ-pÃÂihÃriyaæ. 53. \<*<4>*>/ . . . nÃparaæ itthattÃyÃti pajÃnÃti.\<*<5>*>/ Idaæ vuccati Kevaddha anusÃsani-pÃÂihÃriyaæ. 67. `ImÃni kho Kevaddha tÅïi pÃÂihÃriyÃni mayà sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà paveditÃni. BhÆtapubbaæ Kevaddha imasmiæ yeva bhikkhu-saæghe a¤¤atarassa bhikkhuno evaæ cetaso parivitakko udapÃdi: "Kattha nu kho ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu Ãpo-dhÃtu tejo-dhÃtu vÃyo-dhÃtÆti?" Atha kho so Kevaddha bhikkhu tathÃ-rÆpaæ samÃdhiæ samÃ- pajji yathà samÃhite citte devayÃniyo maggo pÃtur ahosi. 68. `Atha kho so Kevaddha bhikkhu yena CÃtummahÃ- rÃjikà devà ten' upasaækami, upasaækamitvà CÃtummahÃ- rÃjike deve etad avoca: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ- dhÃtu Ãpo-dhÃtu tejo-dhÃtu vÃyo-dhÃtÆti?" `Evaæ vutte Kevaddha {CÃtummahÃrÃjikÃ} devà taæ bhik- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 D. ii. 77-81 (omitting the idam pi kho clauses). 2 D. ii. 81, 82. 3 D. ii. 83. 4 D. ii. 84-98 (omitting as above). 5 Bm adds . . . pa . . . >/ #<[page 216]># %<216 KEVADDHA SUTTA. [D. xi. 68>% khum etad avocuæ: "Mayam pi kho bhikkhu na jÃnÃma yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyya- thÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu Ãpo-dhÃtu, tejo-dhÃtu, vÃyo-dhÃtu.\<*<1>*>/ Atthi kho bhikkhu cattÃro MahÃrÃjÃ\<*<2>*>/ amhehi abhikkan- tatarà ca païÅtatarà ca. Te kho evaæ jÃneyyuæ yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu Ãpo-dhÃtu tejo-dhÃtu vÃyo-dhÃtÆti."' 69. `Atha kho so Kevaddha bhikkhu yena cattÃro MahÃ- rÃjà ten' upasaækami, upasaækamitvà cattÃro MahÃrÃje etad avoca: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro mahÃ- bhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu Ãpo-dhÃtu tejo-dhÃtu vÃyo-{dhÃtÆti}?" `Evaæ vutte Kevaddha cattÃro MahÃrÃjà taæ bhikkhuæ etad avocuæ: "Mayam pi kho bhikkhu na jÃnÃma yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-{dhÃtu} Ãpo-dhÃtu tejo-dhÃtu vÃyo-dhÃtu. Atthi kho bhikkhu {TÃvatiæsÃ}\<*<3>*>/ nÃma devà amhehi abhikkantatarà ca païÅtatarà ca. Te kho evaæ jÃneyyuæ yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ- dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti." 70. `Atha kho so Kevaddha bhikkhu yena TÃvatiÇsà devà ten' upasaækami, upasaækamitvà TÃvatiÇse deve etad avoca: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro {mahÃbhÆtÃ} aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti?" `Evaæ vutte Kevaddha TÃvatiÇsà devà taæ bhikkhuæ etad avocuæ: "Mayam pi kho bhikkhu na jÃnÃma yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-{dhÃtu}. Atthi kho bhik- khu Sakko nÃma devÃnam indo amhehi abhikkantataro ca païÅtataro ca. So kho etaæ jÃneyya yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ- dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti." \<-------------------------------------------------------------------------- 1 All MSS. here dhÃtÆti, and so BB throughout, but SS omit from 71 onwards. 2 BB -rÃjÃno thrice; SS -rÃjà thrice (Sum. rÃjà and BB rÃje in 69). 3 See M. i. 289. etc. 217 1 Bm pa SuyÃmo nÃma devaputto, TussÅtà nÃma devÃ, Santussito nÃma deva-putto down to Vasavatti devaputto, 78. >/ #<[page 217]># %% 71. `Atha kho so Kevaddha bhikkhu yena Sakko devÃ- nam indo ten upasaækami, upasaækamitvà Sakkaæ devÃ- nam indaæ etad avoca: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ- dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti?" `Evaæ vutte Kevaddha Sakko devÃnam indo taæ bhikkhuæ etad avoca: "Aham pi kho bhikkhu na jÃnÃmi yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, sey- {yathÅdaæ} paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtu. Atthi kho bhikkhu YÃmà nÃma devÃ\<*<1>*>/ amhehi abhikkantatarà ca païÅtatarà ca. Te kho etaæ jÃneyyuæ yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ- dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti." 72. `Atha kho so Kevaddha bhikkhu yena YÃmà devà ten' upasaækami, upasaækamitvà YÃme deve etad avoca: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo- dhÃtÆti?" "Evaæ vutte Kevaddha YÃmà devà taæ bhikkhuæ etad avocuæ: "Mayam pi kho bhikkhu na jÃnÃma yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtu. Atthi kho bhik- khu SuyÃmo nÃma deva-putto amhehi abhikkantataro ca païÅtataro ca. So kho etaæ jÃneyya yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ {paÂhavÅ}- dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti." 73. `Atha kho so Kevaddha bhikkhu yena SuyÃmo deva- putto ten' upasaækami, upasaækamitvà SuyÃmaæ deva- puttaæ etad avoca: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ- dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti?" `Evaæ vutte Kevaddha SuyÃmo deva-putto taæ bhik- khuæ etad avoca: "Aham pi kho bhikkhu na jÃnÃmi yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, sey- #<[page 218]># %<218 KEVADDHA SUTTA. [D. xi. 73>% yathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtu. Atthi kho bhikkhu TusitÃ\<*<1>*>/ nÃma devà amhehi abhikkantatarà ca païÅtatarà ca. Te kho etaæ jÃneyyuæ yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ- dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti." 74. `Atha kho so Kevaddha bhikkhu yena Tusità devà ten' upasaækami, upasaækamitvà Tusite deve etad avoca: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo- dhÃtÆti?" `Evaæ vutte Kevaddha Tusità devà taæ bhikkhuæ etad avocuæ: "Mayam pi kho bhikkhu na jÃnÃma yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtu. Atthi kho bhik- khu Santusito\<*<2>*>/ nÃma deva-putto amhehi abhikkantataro ca païÅtataro ca. So kho etaæ jÃneyya yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ- dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti." 75. `Atha kho so Kevaddha bhikkhu yena Santusito deva-putto ten' upasaækami, upasaækamitvà Santusitaæ deva-puttaæ etad avoca: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti?" `Evaæ vutte Kevaddha Santusito deva-putto taæ bhik- khuæ etad avoca: "Aham pi kho bhikkhu na jÃnÃmi yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, sey- yathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtu. Atthi kho bhikkhu NimmÃnaratÅ nÃma devà amhehi abhikkanta- tarà ca païÅtatarà ca. Te kho etaæ jÃneyyuæ yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti." 76. `Atha\<*<3>*>/ kho so Kevaddha bhikkhu yena NimmÃna- ratÅ devà ten' upasaækami, upasaækamitvà NimmÃnaratÅ deve etad avoca: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ- dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti?" \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm TussÅtÃ. 2 Bm Santussito. 3 SS evaæ (here only). >/ #<[page 219]># %% `Evaæ vutte Kevaddha NimmÃnaratÅ devà taæ bhikkhuæ etad {avocuæ}: Mayam pi kho bhikkhu na jÃnÃma yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtu. Atthi kho Su- nimmito nÃma deva-putto amhehi abhikkantataro ca païÅ- tataro ca. So kho etaæ jÃneyya yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ- dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti." 77. `Atha kho so Kevaddha bhikkhu yena Sunimmito deva-putto ten' upasaækami, upasaækamitvà Sunimittaæ deva-puttaæ etad avoca: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti?" `Evaæ vutte Kevaddha Sunimmito deva-putto taæ bhik- khuæ etad avoca: "Aham pi kho bhikkhu na jÃnÃmi yatth' ime cattÃro mahÃbhÆta aparisesà nirujjhanti, sey- yathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtu. Atthi kho bhikkhu Paranimmita-VasavattÅ nÃma devà amhehi abhikkantatarà ca païÅtatarà ca. Te kho etaæ jÃneyyuæ yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, sey- yathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti." 78. `Atha kho so Kevaddha bhikkhu yena Paranimmita- VasavattÅ devà ten' upasaækami, upasaækamitvà Paranim- mita-VasavattÅ deve etad avoca: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . vÃyo-dhÃtÆti?" `Evaæ vutte Kevaddha Paranimmita-VasavattÅ devà taæ bhikkhuæ etad avocuæ: "Mayam pi kho bhikkhu na jÃnÃma yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtu. Atthi kho bhikkhu VasavattÅ nÃma deva-putto amhehi abhikkan- tataro ca païÅtataro ca. So kho etaæ jÃneyya yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti." 79. `Atha kho so Kevaddha bhikkhu yena VasavattÅ deva-putto ten' upasaækami, upasaækamitvà Vasavattiæ\<*<1>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Vasavatti- (as SS at xiii. 36). >/ #<[page 220]># %<220 KEVADDHA SUTTA. [D. xi. 79>% deva-puttaæ etad avoca: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti?" `Evaæ vutte Kevaddha VasavattÅ deva-putto taæ bhik- khuæ etad avoca: "Aham pi kho bhikkhu na jÃnÃmi yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, sey- yathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtu. Atthi kho bhikkhu Brahma-kÃyikà nÃma devà amhehi abhikkan- tatarà ca païÅtatarà ca. Te kho etaæ jÃneyyuæ yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti." 80. `Atha kho so Kevaddha bhikkhu tathÃ-rÆpaæ samÃ- dhiæ samÃpajji\<*<1>*>/ yathà samÃhite citte Brahma-yÃniyo maggo pÃtur ahosi. Atha kho so Kevaddha bhikkhu yena Brahma-kÃyikà devà ten' upasaækami, upasaækamitvà Brahma-kÃyike deve etad avoca: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti?" `Evaæ vutte Kevaddha Brahma-kÃyikà devà taæ bhik- khuæ etad avocuæ: "Mayam pi kho bhikkhu na jÃnÃma yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, sey- yathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtu. \<*<2>*>/Atthi kho bhikkhu Brahmà MahÃ-brahmà abhibhÆ anabhibhÆto a¤¤adatthu-daso {vasavattÅ} issaro kattà nimmÃtÃ\<*<3>*>/ seÂÂho sa¤jità vasÅ pità bhÆtÃ-bhavyÃnaæ amhehi abhikkantataro ca païÅtataro ca. So kho etaæ jÃneyya yatth' ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ- dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti." "`Kahaæ pan' Ãvuso etarahi so MahÃ-brahmà ti?" "`Mayam pi kho bhikkhu na jÃnÃma yattha và Brahmà yena và Brahmà {yahiæ} và BrahmÃ. Api ca bhikkhu yathà nimittà dissanti Ãloko sa¤jÃyati obhÃso pÃtu bhavati Brahmà pÃtu {bhavissati}. {Brahmuno} etaæ pubbe nimittaæ pÃtubhÃvÃya yad idaæ Ãloko sa¤jÃyati obhÃso pÃtu bhavatÅti." 81. `Atha kho so Kevaddha MahÃ-brahmà na cirass' eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS samÃpajjitvÃ. 2 See D. i. 2. 5. 3 SS nimmitÃ. >/ #<[page 221]># %% pÃtur ahosi. Atha kho so Kevaddha bhikkhu yena so\<*<1>*>/ MahÃ-brahmà ten' upasaækami, upasaækamitvÃ\<*<2>*>/ Brah- {mÃnaæ} etad avoca: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ- dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti?" `Evaæ vutte Kevaddha so MahÃ-brahmà taæ bhikkhuæ etad avoca:-- "`Aham asmi\<*<3>*>/ bhikkhu Brahmà MahÃ-brahmà abhibhÆ anabhibhÆto a¤¤adatthu-daso vasavattÅ issaro kattà nim- mÃtà seÂÂho sa¤jità vasÅ pità bhÆta-bhavyÃnan ti." 82. `Dutiyam pi kho Kevaddha so bhikkhu taæ Brah- {mÃnaæ} etad avoca: "Na kho ahan\<*<4>*>/ taæ Ãvuso evaæ pucchÃmi: `Tvaæ 'si\<*<5>*>/ Brahmà MahÃ-brahmà abhibhÆ anabhibhÆto a¤¤adatthu-daso vasavattÅ issaro kattà nim- mÃtà seÂÂho sa¤jità vasÅ pità bhÆta-bhavyÃnan ti?' Eva¤ ca kho ahan taæ Ãvuso pucchÃmi: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti?" `Dutiyam pi kho Kevaddha so MahÃ-brahmà taæ bhik- khuæ etad avoca: "Aham asmi\<*<6>*>/ bhikkhu Brahmà MahÃ- brahmà abhibhÆ anabhibhÆto a¤¤adatthu-daso vasavattÅ issaro kattà nimmÃtà seÂÂho sa¤jità vasÅ pità bhÆta-bhav- yÃnan ti." 83. `Tatiyam pi kho Kevaddha so bhikkhu taæ MahÃ- brahmÃnaæ etad avoca: "Na kho ahan taæ Ãvuso evaæ pucchÃmi: `Tvaæ 'si Brahmà MahÃ-brahmà abhibhÆ anabhibhÆto a¤¤adatthu-daso vasavattÅ issaro kattà nim- mÃtà seÂÂho sa¤jità vasÅ pità bhÆta-bhavyÃnan ti?" Eva¤ ca kho ahan taæ Ãvuso pucchÃmi: "Kattha nu kho Ãvuso ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtÆti?"' `Atha kho so Kevaddha MahÃ-brahmà taæ bhikkhuæ bÃhÃyaæ gahetvÃ\<*<7>*>/ ekamantaæ apanetvà taæ bhikkhuæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm omits. 2 Bm adds taæ MahÃ- (and so in 82, 83). 3 Sd ahÃmasmiæ; Scmt aham pi. 4 Bm 'haæ (twice). 5 Bm tvam asi (twice). 6 Scmt pi; Sd BB asmiæ. 7 Scmt bÃhatvà for bÃhÃyaæ gahetvÃ. >/ #<[page 222]># %<222 KEVADDHA SUTTA. [D. xi. 83>% etad avoca: "Idha bhikkhu\<*<1>*>/ Brahma-kÃyikà devà evaæ jÃnanti: `\<*<2>*>/N' atthi ki¤ci Brahmuno {adiÂÂhaæ}, n' atthi ki¤ci {Brahmuno} aviditam, n' atthi ki¤ci Brahmuno asacchi- katan ti.' Tasmà ahaæ\<*<3>*>/ tesaæ sammukhà na vyÃkÃsiæ. Aham pi kho bhikkhu na jÃnÃmi yatth' ime cattÃro mahÃ- bhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu . . . pe . . . vÃyo-dhÃtu. TasmÃt iha bhikkhu tumh' ev' etaæ dukkataæ,\<*<4>*>/ tumh' ev' etaæ aparaddhaæ, yaæ tvaæ taæ Bhagavantaæ atisitvÃ\<*<5>*>/ bahiddhà pariyeÂÂhiæ\<*<6>*>/ Ãpajjasi imassa pa¤hassa veyyÃkaraïÃya. Gaccha tvaæ bhikkhu tam eva Bhagavantaæ upasaækamitvà imaæ pa¤haæ puccha, yathà ca te Bhagavà vyÃkaroti tathà naæ dhÃrey- yÃsÅti." 84. `Atha kho so Kevaddha bhikkhu seyyathà pi nÃma balavà puriso sammi¤jitaæ và bÃhaæ pasÃreyya, pasÃritaæ và bÃhaæ sammi¤jeyya, evam eva Brahma-loke antarahito mama purato pÃtur ahosi. Atha kho Kevaddha bhikkhu maæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Kevaddha so bhikkhu maæ etad avoca: "Kattha nu kho bhante ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu Ãpo-dhÃtu tejo-dhÃtu vÃyo- dhÃtÆti?" 85. `Evaæ vutte ahaæ Kevaddha taæ bhikkhuæ etad avoca: "BhÆtapubbaæ bhikkhu sÃmuddikà vÃïijà tÅra- dassiæ sakuïaæ gahetvà nÃvÃya samuddaæ ajjhogÃhanti. Te atÅra-dakkhiïiyà nÃvÃya tÅra-dassiæ sakuïaæ mu¤canti. So gacchat' eva puratthimaæ disaæ, gacchati dakkhiïaæ disaæ, gacchati pacchimaæ disaæ, gacchati uttaraæ disaæ, gacchati uddhaæ, gacchati anudisaæ. Sace so samantà tÅraæ passati, tathà gatako va hoti. Sace pana so samantà tÅraæ na passati, tam eva nÃvaæ pacchÃ- gacchati. Evam eva kho tvaæ bhikkhu yÃva\<*<7>*>/ yato yÃva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sdt Bm Ime kho maæ bhikkhuæ. 2 Bm inserts N' atthi ki¤ci Brahmuïo a¤¤Ãtaæ. 3 Bm 'haæ. 4 Bm dukkaÂaæ. 5 Bm atidhÃvitvÃ. 6 Scdt pariyaÂÂhiæ (see Sum. 271, J. i. 14. 32). 7 Sd Bm omit; St yava. >/ #<[page 223]># %% Brahma-lokà pariyesamÃno imassa pa¤hassa veyyÃkaraïaæ nÃjjhagÃ, atha maæ\<*<1>*>/ yeva santike paccÃgato. Na kho eso bhikkhu pa¤ho evaæ pucchitabbo: `Kattha nu kho bhante ime cattÃro mahÃbhÆtà aparisesà nirujjhanti, seyyathÅdaæ paÂhavÅ-dhÃtu Ãpo-dhÃtu tejo-dhÃtu vÃyo-dhÃtÆti?' Eva¤ ca kho eso bhikkhu pa¤ho pucchitabbo: Kattha Ãpo ca paÂhavÅ\<*<2>*>/ tejo vÃyo na gÃdhati? Kattha dÅgha¤ ca rassa¤ ca {aïuæ}\<*<3>*>/ thÆlaæ subhÃsu- bhaæ? Kattha nÃma¤ ca rÆpa¤ ca asesaæ uparujjhatÅti? Tatra veyyÃkaraïaæ bhavati: {Vi¤¤Ãïaæ} anidassanaæ anantaæ {sabbato-pahaæ}. Ettha Ãpo ca paÂhavÅ tejo vÃyo na gÃdhati, Ettha dÅgha¤ ca rassa¤ ca {aïuæ} thÆlaæ subhÃsu- bhaæ, Ettha nÃma¤ ca rÆpa¤ ca asesaæ uparujjhati, Vi¤¤Ãïassa nirodhena etth' etaæ uparujjhatÅti."' Idam avoca BhagavÃ. Attamano Kevaddho gahapati- putto\<*<4>*>/ bhÃsitaæ abhinandÅti. KEVADDHA-SUTTANTAõ.\<*<5>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm mamaæ. 2 SS add ca (twice). 3 So all MSS. twice. 4 Sd Bm add Bhagavato. 5 Bm Keva¬¬ha-Suttaæ niÂÂhitaæ ekÃdasamaæ. >/ #<[page 224]># %< 224>% [xii. Lohicca Sutta.] 1. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà Kosalesu cÃrikaæ caramÃno mahatà bhikkhu-saæghena saddhiæ pa¤ca-mattehi bhikkhu-sattehi yena SÃlavatikà tad avasari. Tena kho pana samayena Lohicco brÃhmaïo SÃlavatikaæ ajjhÃvasati sattussadaæ satiïakaÂÂhodakaæ sadha¤¤aæ rÃja-bhoggaæ ra¤¤Ã Pasenadi\<*<1>*>/-Kosalena dinnaæ rÃja- dÃyaæ brahma-deyyaæ. 2. Tena kho pana samayena Lohiccassa brÃhmaïassa evarÆpaæ pÃpakaæ diÂÂhi-gataæ uppannaæ hoti: `Idha samaïo và {brÃhmaïo} và kusalaæ dhammaæ adhigaccheyya, kusalaæ dhammaæ adhigantvà na parassa Ãroceyya, kiæ hi paro parassa karissati? Seyyathà pi nÃma purÃïaæ bandhanaæ chinditvà a¤¤aæ navaæ bandhanaæ kareyya, evaæ-sampadam idaæ pÃpakaæ lobha-dhammaæ vadÃmi. \<*<2>*>/Kiæ hi\<*<2>*>/ paro parassa karissatÅti.'\<*<3>*>/ 3. Assosi kho Lohicco BrÃhmaïo: `Samaïo khalu bho Gotamo Sakya-putto Sakya-kulo pabbajito Kosalesu cÃri- kaæ caramÃno mahatà bhikkhu-saæghena saddhiæ pa¤ca- mattehi bhikkhu-satehi SÃlavatikaæ anuppatto. Taæ kho pana Bhagavantaæ Gotamaæ evaæ kalyÃïo kitti-saddo abbhuggato: "Iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃ-sambud- dho vijjÃ-caraïa-sampanno sugato loka-vidÆ anuttaro purisa-damma-sÃrathi satthà deva-manussÃnaæ buddho bhagavÃ. So imaæ lokaæ sadevakaæ samÃrakaæ sabrah- makaæ sassamaïa-brÃhmaïiæ pajaæ sadeva-manussaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Passenadinà (always ss). 2-2 Bm ki¤ hi. 3 SS karissati, as in 8 >/ #<[page 225]># %% sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedeti. So dhammaæ deseti Ãdi-kalyÃïaæ majjhe kalyÃïaæ pariyosÃna-{kalyÃïaæ} sÃt- thaæ savya¤janaæ kevala-paripuïïaæ parisuddhaæ brah- macariyaæ pakÃseti. SÃdhu kho pana tathÃ-rÆpÃnaæ ara- hataæ dassanaæ hotÅti."' 4. Atha kho Lohicco brÃhmaïo Bhesikaæ nahÃpitaæ\<*<1>*>/ Ãmantesi: `Ehi tvaæ samma Bhesike,\<*<2>*>/ yena Samaïo Gotamo ten' upasaækama,\<*<3>*>/ upasaækamitvà mama vaca- nena samaïaæ Gotamaæ appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ {lahu-Â- ÂhÃnaæ} balaæ phÃsu-vihÃraæ puccha: "Lohicco bho Gotama {brÃhmaïo} bhagavantaæ\<*<4>*>/ Gotamaæ appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ lahuÂÂhÃnaæ balaæ phÃsu-vihÃraæ puc- chatÅti"; eva¤ ca vadehi: "AdhivÃsetu kira bhavaæ Go- tamo Lohiccassa brÃhmaïassa svÃtanÃya bhattaæ saddhiæ bhikkhu-saæghenÃti."' 5. `Evaæ bhante' ti kho Bhesiko\<*<5>*>/ nahÃpito Lohiccassa brÃhmaïassa paÂissutvà yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ nisÅdi. Ekamantaæ nisinno kho Bhesiko nahÃpito Bhaga- vantaæ etad avoca: `Lohicco bhante brÃhmaïo Bhagavantaæ appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ {lahu-ÂÂhÃnaæ} balaæ phÃsu-vihÃraæ pucchati, eva¤ ca vadeti: "AdhivÃsetu kira bhante Bhagavà Lohic- cassa brÃhmaïassa svÃtanÃya bhattaæ saddhiæ bhikkhu- saæghenÃti."' AdhivÃsesi Bhagavà tuïhÅ-bhÃvena. 6. Atha kho Bhesiko nahÃpito Bhagavato adhivÃsanaæ viditvà uÂÂhÃy' Ãsanà Bhagavantaæ abhivÃdetvà padak- khiïaæ katvà yena Lohicco brÃhmaïo ten' upasaækami, upasaækamitvà Lohiccaæ brÃhmaïaæ etad avoca:-- `Avocumha\<*<6>*>/ bho mayaæ bhante tava vacanena taæ bhagavantaæ\<*<7>*>/: "Lohicco bhante brÃhmaïo Bhagavantaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm Rosikaæ nhÃpitaæ (and so throughout). 2 Sc Bhesika; Bm Rosike, and so 7, 9. 3 SS -mi (as at x. 1. 2, but see xii. 7). 4 Bm bhavantaæ (see 6). 5 Bm RosikÃ, and so onwards. 6 Bm avocumhà mayaæ. 7 So all MSS. >/ #<[page 226]># %<226 LOHICCA SUTTA. [D. xii. 6>% appÃbÃdhaæ appÃtaÇkaæ {lahu-ÂÂhÃnaæ} balaæ phÃsu-vihÃ- raæ pucchati, eva¤ ca vadeti: "AdhivÃsetu kira bhante Bhagavà Lohiccassa brÃhmaïassa svÃtanÃya bhattaæ sad- dhiæ bhikkhu-saæghenÃti." Adhivattha¤ ca pana tena bhagavatà ti.' 7. Atha kho Lohicco BrÃhmaïo tassà rattiyà accayena sake nivesane païÅtaæ khÃdaniyaæ bhojaniyaæ paÂiyÃ- detvÃ,\<*<1>*>/ Bhesikaæ nahÃpitaæ Ãmantesi: `Ehi tvaæ samma Bhesike\<*<2>*>/ yena samaïo Gotamo ten' upasaækama,\<*<3>*>/ upasaækamitvà samaïassa Gotamassa kÃlaæ Ãrocehi: "KÃlo bho Gotama, niÂÂhitaæ bhattan ti."' `Evaæ bhante' ti kho Bhesiko nahÃpito Lohiccassa {brÃhmaïassa} paÂissutvÃ, yena Bhagavà ten' upasaækami, upasaækamitvà Bhagavantaæ abhivÃdetvà ekamantaæ aÂÂhÃsi. Ekamantaæ Âhito kho Bhesiko nahÃpito Bhagavato kÃlaæ Ãrocesi: `KÃlo bhante, niÂÂhitaæ bhattan ti.' Atha kho Bhagavà pubbaïha-samayaæ nivÃsetvà patta-cÅvaraæ ÃdÃya saddhiæ bhikkhu-saæghena yena SÃlavatikà ten' upasaækami. 8. Tena kho pana samayena Bhesiko nahÃpito Bhaga- vantaæ piÂÂhito piÂÂhito anubaddho hoti. Atha kho Bhesiko nahÃpito Bhagavantaæ etad avoca: `Lohiccassa\<*<4>*>/ brÃhmaïassa evarÆpaæ pÃpakaæ diÂÂhi- gataæ uppannaæ: "Idha samaïo và brÃhmaïo và kusa- laæ dhammaæ adhigaccheyya, kusalaæ dhammaæ adhi- gantvà na parassa Ãroceyya, kiæ hi paro parassa karissati? Seyyathà pi nÃma purÃïaæ bandhanaæ chinditvà a¤¤aæ navaæ bandhanaæ kareyya, evaæ-sampadam idaæ pÃpakaæ lobha-dhammaæ vadÃmi. Kiæ hi paro parassa karissati?" SÃdhu bhante Bhagavà Lohiccaæ brÃhmaïaæ etasmà pÃpakà {diÂÂhigatÃ} vivecetÆti.' `{App} eva nÃma siyà Bhesike, {app} eva nÃma siyà Bhesike ti.' 9. Atha kho Bhagavà yena Lohiccassa brÃhmaïassa nive- sanaæ ten' {upasaækami}, upasaækamitvà pa¤¤atte Ãsane \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm paÂipÃdÃpetvÃ. 2 Sc -ko. 3 Sm -kami. 4 Bm adds bhante. >/ #<[page 227]># %% nisÅdi. Atha kho Lohicco brÃhmaïo Buddha-pamukhaæ bhikkhu-saæghaæ {païÅtena khÃdaniyena} bhojaniyena sahat- thà santappesi sampavÃresi. Atha kho Lohicco brÃhmaïo Bhagavantaæ bhuttÃviæ onÅta-patta-pÃïiæ a¤¤ataraæ nÅcaæ Ãsanaæ gahetvà ekamantaæ nisÅdi, ekamantaæ nisinnaæ kho Lohiccaæ BrÃhmaïaæ Bhagavà etad avoca: `Saccaæ kira te Lohicca evarÆpaæ pÃpakaæ diÂÂhi-gataæ uppannaæ: "Idha samaïo và brÃhmaïo và kusalaæ dhammaæ adhigaccheyya, kusalaæ dhammaæ adhigantvà na parassa Ãroceyya. Kiæ hi paro parassa karissati? Sey- yathà pi nÃma purÃïaæ bandhanaæ chinditvà a¤¤aæ navaæ bandhanaæ kareyya, evaæ-sampadam idaæ pÃpa- kaæ lobha-dhammaæ vadÃmi. Kiæ hi paro parassa karis- satÅti"?' `Evam bho Gotama.' 10. `Taæ kim ma¤¤asi Lohicca? Nanu tvaæ SÃlavati- kaæ ajjhÃvasÅ ti?'\<*<1>*>/ `Evam\<*<2>*>/ bho Gotama.' `Yo nu kho Lohicca evaæ vadeyya: "Lohicco brÃhmaïo SÃlavatikaæ ajjhÃvasati, yà SÃlavatikÃya\<*<3>*>/ samudaya-sa¤jÃti Lohicco va taæ\<*<4>*>/ brÃhmaïo ekako paribhu¤jeyya, na a¤¤e- saæ dadeyyÃti," evaæ-vÃdÅ so ye taæ upajÅvanti tesaæ antarÃya-karo và hoti, no và ti?' `AntarÃya-karo bho Gotama.' `AntarÃya-karo samÃno Lohicca\<*<5>*>/ hitÃnukampÅ và tesaæ hoti, ahitÃnukampÅ vÃ'? ti. `AhitÃnukampi bho Gotama.' `AhitÃnukampissa mettaæ và tesu cittaæ paccupaÂÂhitaæ hoti, sapattakaæ và ti?' `Sapattakaæ bho Gotama.' `Sapattake citte paccupaÂÂhite micchÃ-diÂÂhÅ và hoti, sammÃ-diÂÂhÅ và ti?' `MicchÃ-diÂÂhÅ bho Gotama.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm ajjhÃvasatÅti. 2 Bm adds kho. 3 SS SÃlavati (-kÃya at 12). 4 Sc omits va taæ; Sdmt omit taæ. 5 Bm omits. >/ #<[page 228]># %<228 LOHICCA SUTTA. [D. xii. 10>% `MicchÃ-diÂÂhissa kho ahaæ Lohicca dvinnaæ gatÅnaæ a¤¤ataraæ gatiæ vadÃmi, nirayaæ và tiracchÃna-yoniæ vÃ. 11. `Taæ kim ma¤¤asi Lohicca? Nanu rÃjà Pasenadi- Kosalo KÃsi-Kosalaæ ajjhÃvasatÅti?' `Evaæ bho Gotama.' `Yo nu kho Lohicca evaæ vadeyya: "RÃjà Pasenadi- Kosalo KÃsi-Kosalaæ ajjhÃvasati, yà KÃsi-Kosale samudaya- sa¤jÃti rÃjà va taæ Pasenadi-Kosalo ekako paribhu¤jeyya, na a¤¤esaæ dadeyyÃti," evaæ-vÃdÅ so ye rÃjÃnaæ Pasenadi- Kosalaæ upajÅvanti, tumhe c' eva a¤¤e ca, tesaæ antarÃya- karo và hoti, no và ti?' `AntarÃya-karo bho Gotama.' `AntarÃya-karo samÃno, hitÃnukampÅ và tesaæ hoti, ahitÃnukampÅ và ti?' `AhitÃnukampÅ bho Gotama.' `AhitÃnukampissa mettaæ và tesu cittaæ paccupaÂÂhi- taæ hoti, sapattakaæ và ti?' `Sapattakaæ bho Gotama.' `Sapattake citte paccupaÂÂhite, micchÃ-diÂÂhÅ và hoti, sammÃ-diÂÂhÅ và ti'? `MicchÃ-diÂÂhÅ bho Gotama.' `MicchÃ-diÂÂhissa kho ahaæ Lohicca dvinnaæ gatÅnaæ a¤¤ataraæ gatiæ vadÃmi, nirayaæ và tiracchÃna-yoniæ vÃ. 12. `Iti kira Lohicca yo evaæ vadeyya: "Lohicco brÃh- maïo SÃlavatikaæ ajjhÃvasati, yà SalavatikÃya samudaya- sa¤jÃti Lohicco va taæ brÃhmaïo ekako paribhu¤jeyya, na a¤¤esaæ dadeyyÃti," evaæ-vÃdÅ so ye taæ upajÅvanti, tesaæ antarÃya-karo hoti, antarÃya-karo samÃno ahitÃnukampÅ hoti, ahitÃnukampissa sapattakaæ cittaæ paccupaÂÂhitaæ hoti, sapattake citte paccupaÂÂhite micchÃ-diÂÂhÅ hoti.' 13. `Evam eva kho Lohicca yo evaæ vadeyya: "Idha samaïo và brÃhmaïo và kusalaæ dhammaæ adhigaccheyya, kusalaæ dhammaæ adhigantvà na parassa Ãroceyya, kiæ hi paro parassa karissati? Seyyathà pi nÃma purÃïaæ bandhanaæ chinditvÃ, a¤¤aæ navaæ bandhanaæ kareyya, evaæ-sampadam idaæ pÃpakaæ lobha-dhammaæ vadÃmi. \<-------------------------------------------------------------------------- >/ #<[page 229]># %% Kiæ hi paro parassa karissatÅti?" evaæ-vÃdÅ so ye te kula- puttà TathÃgatappaveditaæ Dhamma-Vinayaæ Ãgamma evarÆpaæ uÊÃraæ\<*<1>*>/ visesaæ adhigacchanti -- sotÃpatti- phalam pi sacchikaronti, sakadÃgÃmi-phalam pi sacchi- karonti, anÃgÃmi-phalam pi sacchikaronti, arahattam pi sacchikaronti -- ye keci 'me dibbà gabbhà paripÃcenti dibbÃnaæ bhavÃnaæ abhinibbattiyÃ, tesaæ antarÃya-karo hoti, antarÃya-karo samÃno ahitÃnukampÅ hoti, ahitÃnu- kampissa sapattakaæ cittaæ paccupaÂÂhitaæ hoti, sapattake citte paccupaÂÂhite micchÃ-diÂÂhÅ hoti. MicchÃ-diÂÂhissa kho ahaæ Lohicca dvinnaæ gatÅnaæ a¤¤ataraæ gatiæ vadÃmi, nirayaæ và tiracchÃna-yoniæ vÃ. 14. `Iti kira Lohicca yo evaæ vadeyya: "RÃjà Pasenadi- Kosalo KÃsi-Kosalaæ ajjhÃvasati. Yà KÃsi-Kosale samu- daya-sa¤jÃti rÃjà va taæ Pasenadi-Kosalo ekako paribhu¤- jeyya, na a¤¤esaæ dadeyyÃti," evaæ-vÃdÅ so ye rÃjÃnaæ Pasenadi-Kosalaæ upajÅvanti, tumhe c' eva a¤¤e ca, tesaæ antarÃya-karo hoti, antarÃya-karo samÃno ahitÃnukampÅ hoti, ahitÃnukampissa sapattakaæ cittaæ paccupaÂÂhitaæ hoti, sapattake citte paccupaÂÂhite micchÃ-{diÂÂhÅ} hoti. 15. `Evam eva kho Lohicca yo evaæ vadeyya: "Idha samaïo và brÃhmaïo và kusalaæ dhammaæ adhigac- cheyya, kusalaæ dhammaæ adhigantvà na parassa Ãroceyya, kiæ hi paro parassa karissati? Seyyathà pi nÃma purÃïaæ bandhanaæ chinditvà a¤¤aæ navaæ bandhanaæ kareyya, evaæ-sampadam idaæ pÃpakaæ lobha-dhammaæ vadÃmi, kiæ hi paro parassa karissa- tÅti?" evaæ-vÃdÅ so ye te kula-puttà TathÃgatappaveditaæ Dhamma-Vinayaæ Ãgamma evarÆpaæ uÊÃraæ vivesaæ adhigacchanti -- sotÃpatti-phalam pi sacchikaronti, sakadÃ- gÃmi-phalam pi sacchikaronti, anÃgÃmi-phalam pi sacchi- karonti, arahattam pi sacchikaronti -- ye keci 'me dibbà gabbhà paripÃcenti dibbÃnaæ bhavÃnaæ abhinibbattiyÃ, tesaæ antarÃya-karo hoti, antarÃya-karo samÃno ahitÃnu- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd oÊÃraæ; Sm ulÃraæ; Sct Bm uÊÃraæ here; from 56 onwards; Bp always uÊÃrikaæ; SS vary between ul- and uÊÃraæ, and ol- and oÊÃrikam. >/ #<[page 230]># %<230 LOHICCA SUTTA. [D. xii. 15>% kampÅ hoti, ahitÃnukampissa sapattakaæ cittaæ paccupaÂ- Âhitaæ hoti, sapattake citte paccupaÂÂhite micchÃ-diÂÂhÅ hoti. MicchÃ-diÂÂhissa kho ahaæ Lohicca dvinnaæ gatÅnaæ a¤¤ataraæ gatiæ vadÃmi, nirayaæ và tiracchÃna-yoniæ vÃ. 16. `Tayo kho 'me\<*<1>*>/ Lohicca satthÃro ye loke codanÃ- rahÃ, yo ca pan' evarÆpe satthÃro codeti, sà codanà bhÆtà tacchà dhammikà anavajjÃ. Katame tayo? Idha Lohicca ekacco satthà yass' atthÃya agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti svÃssa sÃma¤¤attho ananuppatto hoti. So taæ sÃma¤- ¤atthaæ ananupÃpuïitvà sÃvakÃnaæ dhammaæ deseti: "Idaæ vo hitÃya, idaæ vo sukhÃyÃti." Tassa te\<*<2>*>/ sÃvakà na sussÆsanti, na sotaæ odahanti, na a¤¤Ã cittaæ upaÂÂha- penti, vokkamma ca\<*<3>*>/ satthu sÃsanà vattanti. So evam assa codetabbo: "ùyasmà kho yass' atthÃya agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito so te sÃma¤¤attho nÃnuppatto,\<*<4>*>/ taæ tvaæ sÃma¤¤atthaæ ananupÃpuïitvà sÃvakÃnaæ dhammaæ desesi: `Idaæ vo hitÃya, idaæ vo sukhÃyÃti.' Tassa te sÃvakà na sussÆsanti, na sotaæ odahanti, na a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhapenti, vokkamma ca\<*<5>*>/ satthu sÃsanà vattanti. Seyyathà pi nÃma ossakkantiyà và ussukkeyya, param- mukhiæ\<*<6>*>/ và ÃliÇgeyya, evaæ-sampadam idaæ pÃpakaæ lobha-dhammaæ vadÃmi, kiæ hi paro parassa karissa- tÅti?" `Ayaæ\<*<7>*>/ Lohicca paÂhamo satthà yo loke codanÃraho, yo ca pan' evarÆpaæ satthÃraæ codeti, sà codanà bhÆtà tacchà dhammikà anavajjÃ. 17. `Puna ca paraæ Lohicca idh' ekacco satthà yass' atthÃya agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti svÃssa sÃma¤- ¤attho ananuppatto hoti. So taæ sÃma¤¤atthaæ ananu- pÃpuïitvà sÃvakÃnaæ dhammaæ deseti: "Idaæ vo hitÃya, idaæ vo sukhÃyÃti." Tassa te sÃvakà sussÆsanti, sotaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS omit. 2 Bm omits (and in 17, 18). 3 Bm omits twice (and so Sm here only). 4 Bm ananuppatto. 5 Bm omits. 6 SS parammukhÅ; Bm paraæ mukhiæ. 7 Bm adds kho. >/ #<[page 231]># %% odahanti, a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhapenti, na ca vokkamma satthu sÃsanà vattanti. So evam assa codetabbo: "ùyasmà kho yass' atthÃya agÃrasmà anagÃriyaæ pabba- jito so te sÃma¤¤attho ananuppatto, taæ tvaæ sÃma¤¤at- thaæ ananupÃpuïitvà sÃvakÃnaæ dhammaæ desesi: `Idam vo hitÃya, idaæ vo sukhÃyÃti.' Tassa te sÃvakà sussÆsanti, sotaæ odahanti, a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhapenti, na ca vokkamma\<*<1>*>/ satthu sÃsanà vattanti. Seyyathà pi nÃma sakaæ khet- taæ ohÃya paraæ khettaæ niddÃyitabbaæ\<*<2>*>/ ma¤¤eyya, evaæ-sampadam idaæ pÃpakaæ lobha-dhammaæ vadÃmi, kiæ hi paro parassa karissatÅti?" `Ayaæ kho Lohicca dutiyo satthà yo loke codanÃraho, yo ca pan' evarÆpaæ satthÃraæ codeti, sà codanà bhÆtà tacchà dhammikà anavajjÃ. 18. `Puna ca paraæ Lohicca idh' ekacco satthà yass' atthÃya agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajito hoti svÃssa sÃma¤¤attho anuppatto hoti. So taæ sÃma¤¤atthaæ anupÃpuïitvà sÃvakÃnaæ dhammaæ deseti: "Idaæ vo hitÃya, idaæ vo sukhÃyÃti." Tassa te sÃvakà na sussÆ- santi, na sotaæ odahanti, na a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhapenti, na ca vokkamma satthu sÃsanà vattanti. So evam assa codetabbo: "ùyasmà kho yass' atthÃya agÃrasmà anagÃri- yaæ pabbajito so te sÃma¤¤attho anuppatto, taæ tvaæ sÃma¤¤atthaæ anupÃpuïitvà sÃvakÃnaæ dhammaæ desesi\<*<3>*>/: `Idaæ vo hitÃya, idaæ vo sukhÃyÃti."' Tassa te sÃvakà na sussÆsanti, na sotaæ odahanti, na a¤¤Ã cittaæ upaÂÂhapenti, vokkamma ca satthu sÃsanà vattanti. Sey- yathà pi nÃma purÃïaæ bandhanaæ chinditvà a¤¤aæ navaæ bandhanaæ kareyya, evaæ-sampadam idaæ pÃpa- kaæ lobha-dhammaæ vadÃmi, kiæ hi paro parassa karissa- tÅti?" `Ayaæ kho Lohicca tatiyo satthà yo loke codanÃraho, yo ca pan' evarÆpaæ satthÃraæ codeti, sà codanà bhÆtà tacchà dhammikà anavajjÃ. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS -kkamma. 2 So Scmt Bm; Sd nind- (see C. vii. 1.2 and J. 1. 215; it is from dà No.3 in B. R.). 3 St adds yÃ. >/ #<[page 232]># %<232 LOHICCA SUTTA. [D. xii. 18>% `Ime kho Lohicca tayo satthÃro ye loke codanÃrahÃ, yo ca pan' evarÆpe satthÃro codeti, sà codanà bhÆtà tacchà dhammikà anavajjà ti.' 19. Evaæ vutte Lohicco BrÃhmaïo Bhagavantaæ etad avoca: `Atthi pana bho Gotama koci satthà yo loke na codanÃraho ti?' `Atthi kho Lohicca satthà yo loke na codanÃraho ti.' `Katamo pana so bho Gotama satthà yo loke na coda- nÃraho ti?' `Idha Lohicca TathÃgato loke uppajjati arahaæ sammÃ- sambuddho\<*<1>*>/ vijjÃ-caraïa-sampanno sugato loka-vidÆ anuttaro {purisa}-damma-sÃrathi satthà deva-manussÃnaæ Buddho Bhagavà . . . yathà SÃma¤¤a-phale evaæ vitthÃretabbaæ.\<*<2>*>/ 54. `Tass' ime pa¤ca nÅvaraïe pahÅne attani samanu- passato pÃmujjaæ jÃyati, pamuditassa pÅti jÃyati, pÅti- manassa kÃyo passambhati, passaddha-kÃyo sukhaæ vedeti, sukhino cittaæ samÃdhiyati. So vivicc' eva kÃmehi vivic- ca akusalehi dhammehi savitakkaæ savicÃraæ vivekajaæ pÅti-sukhaæ paÂhamajjhÃnaæ upasampajja viharati. So imam eva kÃyaæ vivekajena pÅti-sukhena abhisandeti parisandeti paripÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sabbÃvato kÃyassa vivekajena pÅti-sukhena {apphutaæ} hoti. 55. `Seyyathà pi Lohicca dakkho nahÃpako và nahÃ- pakantevÃsÅ và {kaæsa-thÃle} nahÃniya-cuïïÃni Ãkiritvà udakena paripphosakaæ paripphosakaæ sanneyya, sà 'ssa nahÃniya-piï¬i snehÃnugatà sneha-paretà santara-bÃhirà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm here inserts || pa || yathà SÃma¤¤a-phalaæ evaæ vitthÃretabbaæ || pa || evaæ kho Lohicca bhikkhu sÅlasampanno hoti || pa || paÂhamaæ jhÃnaæ upasampajja viharati. Yasmiæ kho Lohicca satthari sÃvako evarÆpaæ uÊÃraæ visesaæ adhigacchati ayaæ pi kho Lohicca satthà yo loke na codanÃraho. Yo ca pan' evarÆpaæ satthÃraæ codeti, sà codanà bhÆtà tacchà dhammikà anavajjà || pa || dutiyaæ jhÃnaæ || tatiyaæ jhÃnaæ || catutthaæ jhÃnaæ upasampajja viharati. Yasmiæ kho Lohicca satthari, etc. (see 56 ad fin). 2 D. ii. 40-74. >/ #<[page 233]># %% phuÂà sinehena na ca paggharaïÅ -- evam eva kho Lohicca bhikkhu imam eva kÃyaæ vivekajena pÅti-sukhena abhisan- deti parisandeti paripÆreti parippharati, nÃssa ki¤ci sab- bÃvato kÃyassa vivekajena pÅti-sukhena apphutaæ hoti. `Yasmiæ kho Lohicca satthari sÃvako evarÆpaæ uÊÃraæ vivesaæ adhigacchati, ayam pi kho Lohicca satthà yo loke na codanÃraho. Yo ca pan' evarÆpaæ satthÃraæ codeti, sà codanà abhÆtà atacchà adhammikà sÃvajjÃ. 56. `Puna ca paraæ Lohicca bhikkhu vitakka-vicÃrÃnaæ {vÆpasamÃ} ajjhattaæ sampasÃdanaæ cetaso ekodi-bhÃvaæ avitakkaæ avicÃraæ samÃdhijaæ pÅti-sukhaæ dutiyajjhÃ- naæ . . . pe\<*<1>*>/ . . . tatiyajjhÃnaæ\<*<2>*>/ . . . catutthajjhÃ- naæ\<*<3>*>/ upasampajja viharati. `Yasmiæ kho Lohicca satthari sÃvako evarÆpaæ uÊÃraæ visesaæ adhigacchati, ayam pi kho Lohicca satthà yo loke na codanÃraho. Yo ca pan' evarÆpaæ satthÃraæ codeti sà codanà abhÆtà atacchà adhammikà sÃvajjÃ. 62. \<*<4>*>/ `So evaæ {samÃhite} citte parisuddhe pariyodÃte {anaÇgaïe} vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kammaniye Ãnejjap- patte ¤Ãïa-dassanÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti. `Yasmiæ kho Lohicca satthari sÃvako evarÆpaæ uÊÃraæ vivesaæ adhigacchati, ayam pi kho Lohicca satthà yo loke na codanÃraho. Yo ca pan' evarÆpaæ satthÃraæ codeti, sà codanà abhÆtà atacchà adhammikà sÃvajjÃ. . . . Pe\<*<5>*>/ . . . 76. \<*<6>*>/ `So evaæ samÃhite citte parisuddhe pariyodÃte {anaÇgaïe} vigatÆpakkilese mudu-bhÆte kammaniye Âhite Ãnejjappatte ÃsavÃnaæ khayÃ-¤ÃïÃya cittaæ abhinÅharati abhininnÃmeti. So "Idam dukkhan" ti yathÃ-bhÆtaæ pajÃ- {nÃti} . . . nÃparaæ itthattÃyÃti pajÃnÃti.\<*<7>*>/ `Yasmiæ kho Lohicca satthari sÃvako evarÆpaæ uÊÃraæ visesaæ adhigacchati, ayaæ kho Lohicca satthà yo \<-------------------------------------------------------------------------- 1 D. ii. 77. 2 D. ii. 79. 3 D. ii. 81. 4 D. ii. 83; Bm inserts || pa || ¤Ãïa-dassanÃya. 5 D. ii. 85-96; Bm || pa || nÃparaæ, etc. ( 76). 6 D. ii. 97. 7 D. ii. 98. >/ #<[page 234]># %<234 LOHICCA SUTTA. [D. xii. 77>% loke na codanÃraho. Yo ca pan' evarÆpaæ satthÃraæ codeti, sà codanà abhÆtà atacchà adhammikà sÃvajjà ti.' 78. Evaæ vutte Lohicco BrÃhmaïo Bhagavantaæ etad avoca:-- `Seyyathà pi bho Gotama puriso purisaæ naraka-papÃ- taæ papatantaæ kesesu gahetvà uddharitvà thale patiÂÂha- peyya, evam evaæ\<*<1>*>/ bhotà Gotamena naraka-papÃtaæ papatanto uddharitvà thale patiÂÂhÃpito. Abhikkantaæ bho Gotama, abhikkantaæ bho Gotama. Seyyathà pi bho Gotama nikkujjitaæ và ukkujjeyya, paÂicchannaæ và vivareyya, mÆÊhassa và maggaæ Ãcikkheyya, andhakÃre và tela-pajjotaæ dhÃreyya: "{cakkhumanto} rÆpÃni dakkhintÅti," evam evaæ\<*<2>*>/ bhotà Gotamena aneka-pariyÃyena dhammo pakÃsito. EsÃhaæ Bhagavantaæ Gotamaæ saraïaæ gacchÃmi, dhamma¤ ca {bhikkhu-saÇgha¤} ca. UpÃsakam maæ bhavaæ Gotamo dhÃretu, ajjatagge {pÃïupetaæ} saraïaæ\<*<3>*>/ gatan ti.' LOHICCA-SUTTANTAõ.\<*<4>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm evÃhaæ. 2 Bm eva. 3 So all MSS. 4 So Sct; Sd Suttaæ; Bm Lohicca-Suttaæ niÂÂhitaæ dvÃdasamaæ. >/ #<[page 235]># %< 235>% [xiii. Tevijja Sutta.] 1. Evam me sutaæ. Ekaæ samayaæ Bhagavà Kosalesu cÃrikaæ caramÃno mahatà bhikkhu-saæghena saddhiæ pa¤ca-mattehi bhikkhu-satehi yena ManasÃkaÂaæ nÃma KosalÃnaæ brÃhmaïa-gÃmo tad avasari. Tatra sudaæ Bhagavà ManasÃkaÂe viharati uttarena ManasÃkaÂassa Aciravatiyà nadiyÃ\<*<1>*>/ tÅre amba-vane. 2. Tena kho pana samayena sambahulà abhi¤¤Ãtà abhi¤¤Ãtà brÃhmaïa-mahÃsÃlà {ManasÃkÃÂe} paÂivasanti, seyyathÅdaæ CaÇkÅ\<*<2>*>/ brÃhmaïo TÃrukkho brÃhmaïo Pok- kharasÃti brÃhmaïo JÃïussoïi\<*<3>*>/ brÃhmaïo, Todeyya\<*<4>*>/- BrÃhmaïo, a¤¤e ca abhi¤¤Ãtà abhi¤¤Ãtà brÃhmaïa- mahÃsÃlÃ. 3. Atha kho VÃseÂÂha-BhÃradvÃjÃnaæ\<*<5>*>/ jaÇghÃ-vihÃraæ anucaÇkamantÃnaæ anuvicarantÃnaæ maggÃmagge kathà udapÃdi. 4. VÃseÂÂho mÃïavo evam Ãha: `Ayam eva uju-maggo, ayaæ a¤jasÃyano niyyÃniko niyyÃti takkarassa Brahma- sahavyatÃya, svÃyaæ akkhÃto brÃhmaïena PokkharasÃ- tinà ti.' 5. BhÃradvÃjo mÃïavo evam Ãha: `Ayam eva uju-maggo, \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS nadÅ here, but Scmt nadiyà in 7. 2 Sd CaÇki. 3 Scd JÃnussoni; Sm JÃnussoïi; Bm JÃïusoni; Bp Jaïuyoni (but Bk JÃnusoïi at A. iv. 184). 4 So SS (and S×. iii. 9); Bm Todeyyo; Bp Toreyya. 5 Bm adds mÃïavÃnaæ| (as in S×. p. 112); Bp -dvajÃnaæ jaÇgha-. >/ #<[page 236]># %<236 TEVIJJA SUTTA. [D. xiii. 5>% ayaæ a¤jasÃyano niyyÃniko niyyÃti takkarassa Brahma- sahavyatÃya, svÃyaæ akkhÃto BrÃhmaïena TÃrukkhe- nÃti.' 6. {N'eva} kho asakkhi VÃseÂÂho mÃïavo BhÃradvÃjaæ mÃïavaæ sa¤¤Ãpetuæ, na pana asakkhi BhÃradvÃjo mÃïavo VÃseÂÂhaæ mÃïavaæ sa¤¤Ãpetuæ. 7. Atha kho VÃseÂÂho mÃïavo BhÃradvÃjaæ mÃïavaæ Ãmantesi: `Ayaæ kho BhÃradvÃja Samaïo Gotamo Sakya-putto Sakya-kulà pabbajito ManasÃkaÂe viharati uttarena Mana- sÃkaÂassa Aciravatiyà nadiyà tÅre amba-vane. Taæ kho pana bhavantaæ Gotamaæ evaæ kalyÃïo kitti-saddo abbhuggato: "Iti pi so Bhagavà arahaæ sammÃ-sambuddho vijjÃ-caraïa-sampanno sugato loka-vidÆ anuttaro purisa- damma-sÃrathi, satthà deva-manussÃnaæ buddho bhagavà ti." ùyÃma bho BhÃradvÃja yena Samaïo Gotamo ten' {upasaækÃmissÃma}, upasaækamitvà etam atthaæ Samaïaæ Gotamaæ pucchissÃma. Yathà no Samaïo Gotamo vyÃka- rissati, tathà naæ dhÃressÃmÃti.' `Evaæ bho' ti kho BhÃradvÃjo mÃïavo VÃseÂÂhassa mÃïavassa paccassosi. 8. Atha kho VÃseÂÂha-BhÃradvÃjÃ\<*<1>*>/ mÃïavà yena Bhaga- và ten' upasaækamiæsu. Upasaækamitvà Bhagavatà saddhiæ sammodiæsu, sammodanÅyaæ kathaæ sÃrÃïÅyaæ\<*<2>*>/ vÅtisÃretvà ekamantaæ nisidiæsu. Ekamantaæ nisinno kho VÃseÂÂho mÃïavo Bhagavantaæ etad avoca:-- `Idha bho Gotama amhÃkaæ jaÇghÃ-vihÃraæ anucaÇka- mantÃnaæ anuvicarantÃnaæ maggÃmagge kathà udapÃdi. Ahaæ evaæ vadÃmi: "Ayam eva uju-maggo, ayam a¤ja- sÃyano niyyÃniko niyyÃti takkarassa Brahma-sahavyatÃya, svÃyaæ akkhÃto BrÃhmaïena PokkharasÃtinà ti." BhÃrad- vÃjo mÃïavo evam Ãha: "Ayam eva uju-maggo, ayam a¤jasÃyano niyyÃniko niyyÃti takkarassa Brahma-sahavya- tÃya, svÃyaæ akkhÃto BrÃhmaïena TÃrukkhenÃti." Ettha bho Gotama atth' eva viggaho, atthi vivÃdo, atthi nÃnÃ- vÃdo ti.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm BhÃradvÃja- (as BB in S×.). 2 Bm sÃraïiyaæ. >/ #<[page 237]># %% 9. `Iti kira VÃseÂÂha tvaæ evaæ vadesi: "Ayam eva uju-maggo, ayam a¤jasÃyano niyyÃniko niyyÃti takkarassa Brahma-sahavyatÃya, svÃyaæ akkhÃto BrÃhmaïena Pok- kharasÃtinà ti." BhÃradvÃjo mÃïavo evam Ãha: "Ayam eva uju-maggo, ayam a¤jasÃyano niyyÃniko niyyÃti tak- karassa Brahma-sahavyatÃya, svÃyaæ akkhÃto BrÃhmaïena TÃrukkhenÃti." Atha kismiæ pana vo VÃseÂÂha viggaho, kismiæ vivÃdo, kismiæ {nÃnÃ-vÃdo} ti?' 10. `MaggÃmagge bho Gotama. Ki¤cÃpi bho Gotama brÃhmaïà nÃnÃ-magge pa¤¤Ãpenti -- Addhariyà brÃhmaïÃ, Tittiriyà brÃhmaïÃ, Chandokà brÃhmaïÃ, ChandÃvÃ\<*<1>*>/ brÃhmaïÃ, {BrÃhmacariyÃ}\<*<2>*>/ brÃhmaïà -- atha kho sabbÃni tÃni niyyÃnikÃni niyyanti takkarassa Brahma-sahavyatÃya? Seyyathà pi bho Gotama gÃmassa và nigamassa và avidÆre bahÆni ce pi nÃnÃ-maggÃni bhavanti, atha kho sabbÃni tÃni gÃma-samosaraïÃni bhavanti, evam eva kho bho Gotama ki¤cÃpi brÃhmaïà nÃnÃ-magge pa¤¤Ãpenti -- Addhariyà brÃhmaïÃ, Tittiriyà brÃhmaïÃ, Chandokà brÃhmaïÃ, ChandÃvà brÃhmaïÃ, Brahmacariyà brÃhmaïà -- atha kho sabbÃni tÃni niyyÃnikÃni niyyanti takkarassa Brahma-sahavyatÃyÃti?' 11. "`NiyyantÅti" VÃseÂÂha vadesi?'\<*<3>*>/ "`NiyyantÅti" bho Gotama vadÃmi.' "`NiyyantÅti" VÃseÂÂha vadesi\<*<4>*>/?' "`NiyyantÅti" bho Gotama vadÃmi.' "`NiyyantÅti" VaseÂÂha vadesi.' "`NiyyantÅti" bho Gotama vadÃmi.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 St Bm omit ChandÃvà BrÃhmaïÃ; and so Bm below. 2 Bm BhavyÃrijjhà twice; Bp Bavhadija and CavhadijÃ. 3 For this section Bm has NiyyantÅti VÃseÂÂha vadesi? Bho Gotama vadÃmi niyyantÅti. VÃseÂÂha vadesi niyyantÅti? Bho Gotama vadÃmi niyyantÅti. VÃseÂÂha vadesi niyyantÅti? Bho Gotama vadÃmi niyyantÅti. and SS only repeat twice (not thrice). 4 Sm vadÃmi. >/ #<[page 238]># %<238 TEVIJJA SUTTA. [D. xiii. 12>% 12. `Kim pana VÃseÂÂha? atthi koci {tevijjÃnaæ} brÃh- maïÃnaæ eka-brÃhmaïo pi yena Brahmà sakkhi-diÂÂho ti?' `No h' idaæ bho Gotama.' `Kim pana VÃseÂÂha? atthi koci tevijjÃnaæ brÃhmaïÃ- naæ ekÃcariyo pi yena Brahmà sakkhi-diÂÂho ti?' `No h' idaæ bho Gotama.' `Kiæ pana VÃseÂÂha? atthi koci tevijjÃnaæ brÃhmaïÃ- naæ ekÃcariya-pÃcariyo pi yena Brahmà sakkhi-diÂÂho ti?' `No h' idaæ bho Gotama.' `Kim pana VÃseÂÂha? atthi koci tevijjÃnaæ brÃhmaïÃ- naæ yÃva sattamà Ãcariya-mahÃyugÃ\<*<1>*>/ yena Brahmà sakkhi- diÂÂho ti?' `No h' idaæ bho Gotama.' 13. `Kim pana, VÃseÂÂha? ye pi tevijjÃnaæ brÃhmaïÃ- naæ pubbakà isayo, mantÃnaæ kattÃro mantÃnaæ pavattÃro, yesam idaæ etarahi tevijjà brÃhmaïà porÃïaæ mantapadaæ gÅtaæ pavuttaæ samihitaæ\<*<2>*>/ tad anugÃyanti tad anubhÃsanti, bhÃsitam anubhÃsanti vÃcitam anuvÃcenti -- seyyathÅdaæ AÂÂhako,\<*<3>*>/ VÃmako, VÃmadevo, VessÃmitto, Yamataggi,\<*<4>*>/ AÇgiraso, BhÃradvÃjo, VÃseÂÂho, Kassapo, Bhagu\<*<5>*>/ -- te pi evam Ãhaæsu: "Mayam etaæ jÃnÃma mayaæ etaæ passÃma yattha và Brahmà yena và Brahmà yahiæ và Brahmà ti?"' `No h' idaæ bho Gotama.' 14. `Iti kira VÃseÂÂha n' atthi koci tevijjÃnaæ brÃhma- ïÃnaæ eka-brÃhmaïo pi yena Brahmà sakkhi-diÂÂho, n' atthi koci tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ ekÃcariyo pi yena Brahmà sakkhi-diÂÂho, n' atthi koci tevijjÃnaæ brÃhmaïÃ- naæ ekÃcariya-pÃcariyo pi yena Brahmà sakkhi-diÂÂho, n' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm ÃcariyÃ- (twice). 2 Smt samÅhitaæ (twice here, and in 18, 20). 3 Bm Athako (and below). 4 In 18,20 Sm has -aggÅ and AÇgÅraso. 5 See the note to `Vinaya Texts,' ii. 130 for all these names. >/ #<[page 239]># %% atthi koci tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ yÃva sattamà Ãcariya- mahÃyugà yena Brahmà sakkhi-diÂÂho. Ye pi kira tevijjÃ- naæ brÃhmaïÃnaæ pubbakà isayo, mantÃnaæ kattÃro mantÃnaæ pavattÃro, yesam idaæ etarahi tevijjà brÃhmaïà porÃïaæ mantapadaæ gÅtaæ pavuttaæ samihitaæ tad anugÃyanti tad anubhÃsanti, bhÃsitaæ anubhÃsanti vÃcitam anuvÃcenti -- seyyathÅdaæ AÂÂhako VÃmako VÃmadevo VessÃmitto Yamataggi AÇgiraso BhÃradvÃjo VÃseÂÂho Kassapo Bhagu -- te pi na evam Ãhaæsu: "Mayam etaæ jÃnÃma mayam etaæ passÃma yattha và Brahmà yena và Brahmà yahiæ và Brahmà ti." Te vata\<*<1>*>/ tevijjà brÃhmaïà evam Ãhaæsu: "Yaæ na jÃnÃma yaæ na passÃma tassa sahavyatÃya maggaæ desema, ayam eva uju-maggo ayam a¤jasÃyano niyyÃniko niyyÃti takkarassa Brahma-sahavya- tÃyÃti." `Taæ kim ma¤¤asi VÃseÂÂha? Nanu evaæ sante tevijjÃ- naæ brÃhmaïÃnaæ appÃÂihÅrakataæ\<*<2>*>/ bhÃsitaæ sampajja- tÅti'? `AddhÃ\<*<3>*>/ kho bho Gotama evaæ sante tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ appÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti.' 15. `Te vata\<*<4>*>/ VÃseÂÂha tevijjà brÃhmaïà yaæ na jÃnanti yaæ {na} passanti tassa sahavyatÃya maggaæ desessanti:\<*<5>*>/ "Ayam eva uju-maggo ayam a¤jasÃyano niyyÃniko niyyÃti takkarassa Brahma-sahavyatÃyÃti," n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. Seyyathà pi VÃseÂÂha andha-veïi\<*<6>*>/ paramparà saæsattÃ\<*<7>*>/ purimo pi na passati majjhimo pi na passati pacchimo pi na passati -- evam eva kho VÃseÂÂha andha-veïÆpamaæ yeva\<*<8>*>/ tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ bhÃsitam, purimo pi na \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sc adds va; Bm va; Bp ca instead of vata (and so in 18, 19, etc.). 2 See ix. 34. 3 Scmt Atha. 4 Bm SÃdhu VÃseÂÂha. Te va; Bp SÃdhu vata VÃseÂÂha. 5 So SS; Bm desissanti (as in 20). 6 Sd venu; Bp paveïi. 7 Scdt paramparÃyaæ sattÃ; Bm paramparasaæsattÃ; Bp paramparaæ saæsattÃ. 8 Bm venÆpamaæ ma¤¤e; Bp andha-pa veïÆpamaæ ma¤¤e. >/ #<[page 240]># %<240 TEVIJJA SUTTA. [D. xiii. 15>% passati majjhimo pi na passati pacchimo pi na passati. Tesaæ idaæ tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ bhÃsitaæ hassakaæ yeva sampajjati, nÃmakaæ yeva sampajjati, rittakaæ yeva sampajjati tucchakaæ yeva sampajjati. 16. `Taæ kim ma¤¤asi VÃseÂÂha? Passanti tevijjà brÃhmaïà candima-suriye, a¤¤o và pi bahujano,\<*<1>*>/ yato ca candima-suriyà uggacchanti yattha ca ogacchanti\<*<2>*>/ ÃyÃcanti thomayanti pa¤jalikà namassamÃnà anupari- vattantÅti'? `Evaæ bho Gotama. Passanti tevijjà brÃhmaïà candima-suriye, a¤¤o và pi bahujano, yato ca candima- suriyà uggacchanti yattha ca ogacchanti ÃyÃcanti thoma- yanti pa¤jalikà namassamÃnà anuparivattantÅti.' 17. `Taæ kim ma¤¤asi VÃseÂÂha? Yam\<*<3>*>/ passanti tevijjà brÃhmaïà candima-suriye, a¤¤o và pi bahujano, yato candima-suriyà uggacchanti yattha ca ogacchanti ÃyÃcanti thomayanti pa¤jalikà namassamÃnà anupari- vattanti -- pahonti\<*<4>*>/ candima-suriyÃnaæ sahavyatÃya mag- gaæ desetuæ: "Ayam eva uju-maggo, ayam a¤jasÃyano niyyÃniko niyyÃti takkarassa candima-suriyÃnaæ sahavya- tÃyÃti"?' `No h' idaæ bho Gotama.' 18. `Iti kira VÃseÂÂha yaæ passanti tevijjà brÃhmaïà candima-suriye, a¤¤o và pi bahujano, yato ca candima- suriyà uggacchanti yattha ca ogacchanti ÃyÃcanti thoma- yanti pa¤jalikà namassamÃnà anuparivattanti -- tesam pi {na ppahonti} candima-suriyÃnaæ sahavyatÃya maggaæ desetuæ: "Ayam eva uju-maggo, ayam a¤jasÃyano niyyÃ- niko niyyÃti takkarassa candima-suriyÃnaæ sahavyatÃ- yÃti." Kim pana na\<*<5>*>/ kira tevijjehi brÃhmaïehi Brahmà sakkhi-diÂÂho, na pi kira tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ Ãcariyehi Brahmà sakkhi-diÂÂho, na pi kira tevijjÃnaæ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB sÆriye a¤e cÃpi bahujanà (four times). 2 Bm oggacchanti (four times). 3 Sdmt Bm sampassanti; Sc samphassanti; Bp Sum. yam. 4 Sd Bm add tevijjà brÃhmanÃ. 5 St kiæ hi pana; Scdm kiæ pana; Bm iti pana na. >/ #<[page 241]># %% brÃhmaïÃnaæ Ãcariya-pÃcariyehi Brahmà sakkhi-diÂÂho, na pi kira tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ yÃva sattamÃcariya- mahÃyugehi\<*<1>*>/ Brahmà sakkhi-diÂÂho. Ye pi kira tevijjÃ- naæ brÃhmaïÃnaæ pubbakà isayo, mantÃnaæ kattÃro mantÃnaæ pavattÃro, yesam idaæ etarahi tevijjà brÃh- maïà porÃïaæ manta-padaæ gÅtaæ pavuttaæ samihitaæ tad anugÃyanti tad anubhÃsanti, bhÃsitam anubhÃsanti vÃcitam anuvÃcenti -- seyyathÅdaæ AÂÂhako VÃmako VÃma- devo VessÃmitto Yamataggi AÇgiraso BhÃradvÃjo VÃseÂÂho Kassapo Bhagu -- te pi na evam Ãhaæsu: "Mayam etaæ jÃnÃma mayam etaæ passÃma yattha và Brahmà yena và Brahmà yahiæ va Brahmà ti." Te vata\<*<2>*>/ tevijjà brÃh- maïà evam Ãhaæsu: "Yaæ na jÃnÃma, yaæ na passÃma, tassa sahavyatÃya maggaæ desema: "Ayam eva uju- maggo, ayam a¤jasÃyano niyyÃniko niyyÃti takkarassa Brahma-sahavyatÃyÃti."' Taæ kim ma¤¤asi VÃseÂÂha? Nanu evaæ sante tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ appÃÂihÅra- kataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti?' `Addhà bho Gotama evaæ sante tevijjÃnaæ brÃhmaïÃ- naæ appÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti.' `SÃdhu VÃseÂÂha. Te vata VÃseÂÂha tevijjà brÃhmaïà yaæ na jÃnanti yaæ na passanti tassa sahavyatÃya maggaæ desessanti: "Ayam eva uju-maggo, ayam a¤jasÃ- yano niyyÃniko niyyÃti takkarassa Brahma-sahavyatÃyÃti," n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 19. \<*<3>*>/ `Seyyathà pi VÃseÂÂha puriso evaæ vadeyya: "Ahaæ\<*<4>*>/ yà imasmiæ janapade janapada-kalyÃïÅ taæ icchÃmi taæ kÃmemÅti." Tam enaæ evaæ vadeyyuæ: "Ambho purisa yaæ tvaæ janapada-kalyÃïiæ icchasi kÃmesi, jÃnÃsi taæ janapada-kalyÃïiæ KhattiyÅ và BrÃh- maïÅ và VessÅ và SuddÅ vÃ?'\<*<5>*>/ Iti puÂÂho no ti vadeyya. Tam enaæ evaæ vadeyyuæ: "Ambho purisa yaæ tvaæ janapada-kalyÃïiæ icchasi kÃmesi, jÃnÃsi taæ janapada- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm sattamà Ãcariyà mahayugehi (and in 20, 22). 2 Bm va. 3 See ix. 35. 4 Bm adds kho. 5 BB add ti (and so after nagare và ). >/ #<[page 242]># %<242 TEVIJJA SUTTA. [D. xiii. 19>% kalyÃïiæ evaæ-nÃmà evaæ-gottà ti vÃ, dÅghà và rassà và kÃÊÅ vÃ\<*<1>*>/ sÃmà và {maÇgura-cchavÅ} và ti, amukasmiæ gÃme và nigame và nagare và ti?"\<*<2>*>/ Iti puÂÂho no ti vadeyya. Tam enaæ evaæ vadeyyuæ: "Ambho purisa yaæ tvaæ na jÃnÃsi na passasi, taæ tvaæ icchasi kÃmesÅti?" Iti puÂÂho Ãmo ti vadeyya. Taæ kim ma¤¤asi VÃseÂÂha? Nanu evaæ sante tassa purisassa appÃÂihÅrakataæ bhÃ- sitaæ sampajjatÅti'? `Addhà kho bho Gotama evaæ sante tassa purisassa appÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti.' 20. `Evam eva kho VÃseÂÂha, na kira tevijjehi brÃh- maïehi Brahmà sakkhi-diÂÂho, na pi kira tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ Ãcariyehi Brahmà sakkhi-diÂÂho, na pi kira tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ Ãcariya-pÃcariyehi Brahmà sakkhi-diÂÂho, na pi kira tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ yÃva sattamÃcariya-mahÃyugehi Brahmà {sakkhi-} diÂÂho. Ye pi kira tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ pubbakà isayo, mantÃnaæ kattÃro mantÃnaæ pavattÃro, yesam idaæ etarahi tevijjà brÃhmaïà porÃïaæ mantapadaæ gÅtaæ pavuttaæ sami- hitaæ, tad anugÃyanti tad anubhÃsanti, bhÃsitam anubhÃ- santi vÃcitam anuvÃcenti -- seyyathÅdaæ AÂÂhako VÃmako VÃmadevo VessÃmitto Yamataggi AÇgiraso BhÃradvÃjo VÃseÂÂho Kassapo Bhagu -- te pi na evam Ãhaæsu: "Mayam etaæ jÃnÃma mayam etaæ passÃma yattha và Brahmà yena và Brahmà yahiæ và Brahmà ti." Te vata tevijjà brÃhmaïà evam Ãhaæsu -- "Yaæ na jÃnÃma, yaæ na passÃma, tassa sahavyatÃya maggaæ desema: `Ayam eva uju-maggo, ayam a¤jasÃyano niyyÃniko niyyÃti takkarassa Brahma-sahavyatÃyÃti."' Taæ kim ma¤¤asi VÃseÂÂha? Nanu evaæ sante tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ appÃÂihÅra- kataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti?' `Addhà kho bho Gotama evaæ sante tevijjÃnaæ brÃh- maïÃnaæ appÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti.' `SÃdhu VÃseÂÂha. Te vata VÃseÂÂha tevijjà brÃhmaïà yaæ na jÃnanti, yaæ na passanti, tassa sahavyatÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 BB majjhimà và kÃÊÅ vÃ; Sd kÃÊi và majjhÅ vÃ. 2 Sd ti vÃ. >/ #<[page 243]># %% maggaæ desessanti: "Ayam eva uju-maggo, ayam a¤jasÃ- yano niyyÃniko niyyÃti takkarassa Brahma-sahavyatÃyÃti," n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 21. `Seyyathà pi VÃseÂÂha puriso cÃtummahÃpathe\<*<1>*>/ nisseïiæ kareyya pÃsÃdassa ÃrohaïÃya. Tam enaæ evaæ vadeyyuæ: "Ambho purisa, yassa\<*<2>*>/ pÃsÃdassa {ÃrohaïÃya} nisseïiæ karosi, jÃnÃsi taæ pÃsÃdaæ puratthimÃya\<*<3>*>/ disÃya, dakkhiïÃya disÃya, pacchimÃya disÃya, uttarÃya disÃya, ucco và nÅco và majjho\<*<4>*>/ và ti?" Iti puÂÂho no ti vadeyya. Tam enaæ evaæ vadeyyuæ: "Ambho purisa, yaæ tvaæ na jÃnÃsi na passasi, tassa tvaæ\<*<5>*>/ pÃsÃdassa ÃrohaïÃya nisseïiæ karosÅti?" Iti puÂÂho Ãmo ti vadeyya. Taæ kim ma¤¤asi, VÃseÂÂha? Nanu evaæ sante tassa purisassa appÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti?' `Addhà kho bho Gotama evaæ sante tassa purisassa appÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti.' 22. `Evam eva kho VÃseÂÂha, na kira tevijjehi brÃh- maïehi Brahmà sakkhi-diÂÂho, na pi kira tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ Ãcariyehi Brahmà sakkhi-diÂÂho, na pi kira tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ Ãcariya-pÃcariyehi Brahmà sakkhi-diÂÂho, na pi kira tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ yÃva sattamÃcariya-mahÃyugehi brÃhmaïehi BrahmÃ\<*<6>*>/ sakkhi- diÂÂho. Ye pi kira tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ pubbakà isayo, mantÃnaæ kattÃro mantÃnaæ pavattÃro, yesam idaæ etarahi tevijjà brÃhmaïà porÃïaæ mantapadaæ gÅtaæ pavuttaæ samihitaæ tad anugÃyanti tad anubhÃsanti, bhÃsitam anubhÃsanti vÃcitam anuvÃcenti -- seyyathÅ- daæ AÂÂhako VÃmako VÃmadevo VessÃmitto Yamataggi AÇgiraso BhÃradvÃjo VÃseÂÂho Kassapo Bhagu -- te pi na evam Ãhaæsu: "Mayam etaæ jÃnÃma mayam etaæ passÃma yattha và Brahmà yena và Brahmà yahiæ và Brahmà ti." Te vata tevijjà brÃhmaïà evam Ãhaæsu: "Yaæ na jÃnÃma, yaæ na passÃma, tassa sahavyatÃya \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm catumahÃ-. 2 Bm adds tvaæ (as SS do at ix. 37). 3 BB add và (and so before each disÃya). 4 BB majjhimo. 5 SS taæ. 6 Bm sattamà Ãcariyà mahayugehi BrahmÃ. >/ #<[page 244]># %<244 TEVIJJA SUTTA. [D. xiii.22>% maggaæ desema: `Ayam eva uju-maggo, ayam a¤jasÃ- yano niyyÃniko niyyÃti takkarassa Brahma-sahavyatÃ- yÃti."' Taæ kim ma¤¤asi VÃseÂÂha? Nanu evaæ sante tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ appÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sam- pajjatÅti'? `Addhà kho bho Gotama evaæ sante tevijjÃnaæ brÃh- maïÃnaæ appÃÂihÅrakataæ bhÃsitaæ sampajjatÅti.' 23. `SÃdhu VÃseÂÂha. Te vata VaseÂÂha tevijjà brÃh- maïà yaæ na jÃnanti, yaæ na passanti, tassa sahavyatÃya maggaæ desessanti:\<*<1>*>/ "Ayam eva uju-maggo, ayam a¤ja- sÃyano niyyÃniko niyyÃti takkarassa Brahma-sahavyatÃ- yÃti," n' etaæ ÂhÃnam vijjati. 24. `Seyyathà pi VÃseÂÂha ayam AciravatÅ nadÅ pÆrÃ\<*<2>*>/ udakassa samatittikÃ\<*<3>*>/ kÃkapeyyà atha puriso Ãgaccheyya pÃratthiko [pÃra-gavesÅ\<*<4>*>/] pÃra-gÃmÅ pÃran taritu-kÃmo. So orima\<*<5>*>/-tÅre Âhito pÃrimaæ tÅraæ avheyya: "Ehi pÃrà pÃraæ, ehi pÃrà pÃran ti." Taæ kim ma¤¤asi VaseÂÂha? Api nu tassa purisassa avhÃyana-hetu\<*<6>*>/ và ÃyÃcana-hetu và patthana-hetu và abhinandana-hetu và Aciravatiyà nadiyà pÃriman tÅraæ oriman tÅraæ ÃgaccheyyÃti?' `No h' idaæ bho Gotama.' 25. `Evam eva kho VÃseÂÂha tevijjà brÃhmaïà ye dhammà brÃhmaïa-karaïÃ\<*<7>*>/ te dhamme pahÃya vattamÃnÃ, ye dhammà abrÃhmaïakaraïà te dhamme samÃdÃya vat- tamÃnÃ, evam Ãhaæsu: "Indam avhayÃma, Somam avhayÃma, Varuïam avhayÃma, IsÃnam avhayÃma, PajÃ- patim avhayÃma, Brahmam avhayÃma, Mahiddhim\<*<8>*>/ avha- yÃma, Yamam avhayÃmÃti." Te vata VÃseÂÂha tevijjà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 All MSS. desissanti. 2 SS purà (and in 26). 3 Bm samatitthikà (and in 26, 29). See Rh. D's. note in `Buddhist Suttas,' p. 178. 4 Scmt omit and Bm inserts after pÃra-gÃmi (and so also in 26). 5 Bm orime (and in 26). 6 Smt avhÃna (see 25 and D. i. 26). 7 Bm kÃraïÃ, four times in this , and again in 28, (and so Sm here corrected to karaïÃ). 8 SS omit Mahiddhiæ and Yamaæ. >/ #<[page 245]># %% brÃhmaïà ye dhammà brÃhmaïa-karaïà te dhamme pahÃya vattamÃnÃ, ye dhammà abrÃhmaïakaraïà te dhamme samÃdÃya vattamÃnÃ, avhÃyana\<*<1>*>/-hetu và ÃyÃcana-hetu và patthana-hetu và abhinandana-hetu và kÃyassa bhedà param maraïà {BrahmÃnaæ} sahavyÆpagà bhavissantÅti -- n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 26. `Seyyathà pi VÃseÂÂha ayam AciravatÅ nadÅ pÆrà udakassa samatittikà kÃkapeyyà atha puriso Ãgaccheyya pÃratthiko [pÃra-gavesÅ] pÃra-gÃmÅ pÃran taritu-kÃmo. So orima-tÅre daÊhÃya anduyà pacchÃ-bÃhaæ gÃÊha-bandhanaæ baddho. Taæ kim ma¤¤asi VÃseÂÂha? Api nu so puriso\<*<2>*>/ Aciravatiyà nadiyà orima\<*<3>*>/-tÅrà pÃriman tÅraæ gacchey- yÃti?'\<*<4>*>/ `No h' idaæ bho Gotama.' 27. `Evam eva kho VÃseÂÂha pa¤c' ime kÃma-guïà ariyassa vinaye andÆti pi vuccanti, bandhanan ti pi vuccanti.\<*<5>*>/ Katame pa¤ca? Cakkhu-vi¤¤eyyà rÆpà iÂÂhà kantà manÃpà piya-rÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ,\<*<6>*>/ sota- vi¤¤eyyà saddà . . . pe . . . ghÃna-vi¤¤eyyà gandhà . . . jivhÃ-vi¤¤eyyà rasà . . . kÃya-vi¤¤eyyà poÂÂhabbà iÂÂhà kantà manÃpà piya-rÆpà kÃmÆpasaæhità rajanÅyÃ. Ime kho VÃseÂÂha pa¤ca kÃma-guïà ariyassa vinaye andÆti pi vuccanti, bandhanan ti pi vuccanti. Ime kho VÃseÂÂha pa¤ca kÃma-guïe tevijjà brÃhmaïà gathità mucchità ajjhÃpannà anÃdÅnava-dassÃvÅ\<*<7>*>/ anissaraïa-pa¤¤Ã pari- bhu¤janti. 28. `Te vata VÃseÂÂha tevijjà brÃhmaïà ye dhammà brÃhmaïa-karaïà te dhammà pahÃya vattamÃnÃ,\<*<8>*>/ ye \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS avhayÃna. 2 Scdt omit puriso, but Sdt have it in 29. 3 Bm orimÃ, (and so in 29). 4 Scdt ÃgaccheyyÃti. 5 Sc andhÆti vuccanti bandhanan ti; Sd andhÆti pi vuccati bandhanan ti pi vuccanti; Sm andÆti pavuccati bandhanan ti; St andhÆti pi vuccati bandhanan ti pi vuccati; Bp addhu (always). 6 Scd rajanÅyyÃ; Bm rajaniyà (and below). 7 Bm (twice) ajjhopannà anÃdinava-dassÃvino. 8 SS pavattamÃnÃ. >/ #<[page 246]># %<246 TEVIJJA SUTTA. [D. xiii.28>% dhammà abrÃhmaïakaraïà te dhamme samÃdÃya vat- tamÃnÃ, pa¤ca kÃma-guïe gathità mucchità ajjhÃpannà anÃdÅnava-dassÃvÅ anissaraïa-pa¤¤Ã paribhu¤jantà kÃma- anubandhana-baddhÃ\<*<1>*>/ kÃyassa bhedà param maraïà {Brah- mÃnaæ} sahavyÆpagà bhavissantÅti -- n' etaæ ÂhÃnaæ vij- jati.\<*<2>*>/ 29. `Seyyathà pi VÃseÂÂha ayaæ AciravatÅ nadÅ pÆrà udakassa samatittikà kÃkapeyyà atha puriso Ãgaccheyya pÃratthiko [pÃra-gavesÅ] pÃra-gÃmÅ pÃriman taritu-kÃmo. So orime tÅre sasÅsaæ pÃrupitvÃ\<*<3>*>/ nipajjeyya.\<*<4>*>/ Taæ kim ma¤¤asi VÃseÂÂha? Api nu so puriso Aciravatiyà nadiyà orima-tÅrà pÃrimaæ tÅraæ gaccheyyÃti'? `No h' idaæ bho Gotama.' 30. `Evam eva kho VÃseÂÂha pa¤c' ime nÅvaraïà ariyassa vinaye Ãvaraïà ti pi vuccanti, nÅvaraïà ti pi vuccanti, onahà ti pi vuccanti, pariyonahÃ\<*<5>*>/ ti pi vuccanti. Katame pa¤ca? KÃmacchanda\<*<6>*>/-nÅvaraïaæ vyÃpÃda-nÅvaraïaæ thÅna-mid- dha-nÅvaraïaæ uddhacca-kukkucca-nÅvaraïaæ vicikicchÃ- {nÅvaraïaæ}. Ime kho VÃseÂÂha pa¤ca nÅvaraïà ariyassa vinaye Ãvaraïà ti pi vuccanti, nÅvaraïà ti pi vuccanti, onahà ti pi vuccanti, pariyonahà ti pi vuccanti. Imehi kho VÃseÂÂha pa¤ca\<*<7>*>/ nÅvaraïehi tevijjà brÃhmaïà ÃvaÂà nivutà ophutÃ\<*<8>*>/ pariyonaddhÃ. Te vata VÃseÂÂha tevijjà brÃhmaïà ye dhammà {brÃhmaïa}-karaïà te dhamme pahÃya vatta- mÃnÃ, ye dhammà abrÃhmaïakaraïà te dhamme samÃ- dÃya vattamÃnÃ, pa¤ca nÅvaraïehi ÃvaÂà nivutà ophutà pariyonaddhà kÃyassa bhedà param maraïà Brah- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bp addhu-bandha-baddhÃ. 2 SS vijjatÅti. 3 Scdt parÆpitvÃ; Bp pÃrumpitvÃ. 4 Bm nippajjeyya. 5 Bm onÃpÃnà . . . pariyonÃpÃnà (twice); Bp onÃhà . . . pariyonÃhà (twice). 6 Smt kÃma-chanda. 7 Bm pa¤cahi (twice, and so Sum. p. 59). 8 Bm twice ÃvuÂà nivuÂà ophuÂÃ; Bp twice ÃvuÂà nivutà opuÂÃ; SS twice ÃvaÂà nivutÃ; Scdm here osatÃ, below ophutÃ; St here osaputÃ, below osaphutÃ. (Mil. 161 ÃvaÂo nivuto ovuto. SS at Sum. p. 59 Ãvutà nivutà oputÃ). >/ #<[page 247]># %% mÃnaæ sahavyÆpagà bhavissantÅti -- n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. 31. `Taæ kim ma¤¤asi VÃseÂÂha? Ki¤ci\<*<1>*>/ te sutaæ brÃhmaïÃnaæ vuddhÃnaæ mahallakÃnaæ Ãcariya-pÃcariy- Ãnaæ bhÃsamÃnÃnaæ? Sapariggaho và Brahmà aparig- gaho và ti?' `Apariggaho bho Gotama.' `Savera-citto và avera-citto và ti?' `Avera-citto bho Gotama.' `SavyÃpajjha\<*<2>*>/-citto và avyÃpajjha-citto và ti?' `AvyÃpajjha-citto bho Gotama.' `SaækiliÂÂha-citto và asaækiliÂÂha-citto và ti?' `AsaækiliÂÂha-citto bho Gotama.' `VasavattÅ\<*<3>*>/ và avasavattÅ và ti?' `VasavattÅ bho Gotama.' 32. Taæ kim ma¤¤asi VÃseÂÂha? Sapariggahà và tevijjà brÃhmaïà apariggahà và ti?' `Sapariggahà bho Gotama.' `Savera-città và avera-città và ti?' `Savera-città bho Gotama.' `SavyÃpajjha-città và avyÃpajjha-città và ti?' `SavyÃpajjha-città bho Gotama.' `SaækiliÂÂha-città và asaækiliÂÂha-città và ti?' `SaækiliÂÂha-città bho Gotama.' `VasavattÅ và avasavattÅ và ti?' `AvasavattÅ bho Gotama.' 33. `Iti kira VaseÂÂha sapariggahà tevijjà {brahmaïÃ}, apariggaho BrahmÃ. Api nu kho sapariggahÃnaæ tevij- jÃnaæ brÃhmaïÃnaæ apariggahena BrÃhmunà saddhiæ saæsandati sametÅti'? `No h' idaæ bho Gotama.' 34. `SÃdhu VÃseÂÂha. Te vata VÃseÂÂha sapariggahà tevijjà brÃhmaïà kÃyassa bhedà param maraïà aparig- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sd Bm kin ti. 2 Sc -pajja; Bm sabyÃpajja-, abyÃpajja-, (and again 32, 44, 46). 3 Sm Bm vasavatti (six times). >/ #<[page 248]># %<248 TEVIJJA SUTTA. [D. xiii. 34>% gahassa Brahmuno sahavyÆpagà bhavissantÅti -- n' etaæ ÂhÃnaæ vijjatÅti. 35. `Iti kira VÃseÂÂha savera-città tevijjà brÃhmaïÃ, avera-citto Brahmà . . . pe . . . savyÃpajjha-città tevijjà brÃhmaïÃ, avyÃpajjha-citto Brahmà . . . pe . . . saæ- kiliÂÂha-città tevijjà brÃhmaïÃ, asaækiliÂÂha-citto Brahmà . . . pe . . . avasavattÅ tevijjà brÃhmaïÃ, vasavattÅ Brah- mÃ. Api nu kho avasavattÅnaæ tevijjÃnaæ brÃhmaïÃnaæ vasavattinà Brahmunà saddhiæ saæsandati sametÅti'? `No h' idaæ bho Gotama.' 36. `SÃdhu VÃseÂÂha. Te vata VÃseÂÂha avasavattÅ tevijjà brÃhmaïà kÃyassa bhedà param maraïà vasavattissa\<*<1>*>/ Brahmuno sahavyÆpagà bhavissantÅti -- n' etaæ ÂhÃnaæ vijjati. Idha kho pana\<*<2>*>/ VÃseÂÂha tevijjà brÃhmaïà ÃsÅditvÃ\<*<3>*>/ saæsÅdanti saæsÅditvÃ\<*<4>*>/ visÃdaæ va pÃpuïanti\<*<5>*>/ {sukha}- taraæ\<*<6>*>/ ma¤¤e pataranti. Tasmà idaæ tevijjÃnaæ brÃhma- ïÃnaæ tevijjÃ-Åriïan ti pi vuccati, tevijjÃ-vipinan ti pi vuccati, tevijjÃ-vyasanan ti pi vuccatÅti.'\<*<7>*>/ 37. Evaæ vutte VÃseÂÂho mÃïavo Bhagavantam etad avoca: `Sutaæ m' etaæ\<*<8>*>/ bho Gotama: "Samaïo Gotamo BrahmÃnaæ sahavyatÃya maggaæ jÃnÃtÅti."' `Taæ kim ma¤¤asi VÃseÂÂha? ùsanne ito ManasÃka- Âaæ, na yito\<*<9>*>/ dÆre ManasÃkaÂan ti?' `Evaæ bho Gotama Ãsanne ito ManasÃkaÂaæ, na yito dÆre ManasÃkaÂan ti.' `Taæ kim ma¤¤asi VÃseÂÂha? Idh' assa puriso ManasÃ- kaÂe jÃto vaddho.\<*<10>*>/ Tam enaæ ManasÃkaÂato tÃvad eva \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS Vasavatti- (as Bm at xi. 79). 2 Bm adds te. 3 BB ÃdisitvÃ. 4 SS sasÅdanti sasÅditvÃ. 5 Bm visÃraæ pÃpuïanti; Bp visattaæ và pÃpuïanti. 6 BB sukkha-taraïaæ. 7 All seven MSS. tevijjÃ-, and vuccanti, three times; SS itinan; Bm irinan; Bp iriïaæ; Sc vijinan; Bm vivadan; Bp vivanaæ. 8 Bm sutam etaæ (and so in 39). Bp = SS. 9 BB na ito twice. 10 Bm jÃta-saævaddho; Bp jÃta-saævaÂeddho. >/ #<[page 249]># %% avassaÂaæ\<*<1>*>/ ManasÃkaÂassa maggaæ puccheyyuæ.\<*<2>*>/ Siyà nu kho VÃseÂÂha tassa purisassa ManasÃkaÂe jÃta-vad- dhassa\<*<3>*>/ ManasÃkaÂassa maggaæ puÂÂhassa dandhÃyitattaæ và vitthÃyitattaæ và ti?' `No h' idaæ bho Gotama. Taæ kissa hetu? Asu hi bho Gotama puriso ManasÃkaÂe jÃto vaddho,\<*<4>*>/ tassa sabbÃn' eva ManasÃkaÂassa maggÃni suviditÃnÅti.' 38. `Siyà kho VÃseÂÂha tassa purisassa ManasÃkaÂe jÃta-vaddhassa\<*<5>*>/ ManasÃkaÂassa maggaæ puÂÂhassa dan- dhÃyitattaæ và vitthÃyitattaæ vÃ, no tveva TathÃgatassa Brahma-loke và Brahmaloka-gÃminiyà và paÂipadÃya puÂ- Âhassa dandhÃyitattaæ và vitthÃyitattaæ vÃ. BrahmÃnaæ p' ahaæ\<*<6>*>/ VÃseÂÂha pajÃnÃmi Brahma-loka¤ ca Brahmaloka- gÃmini¤ ca paÂipadaæ, yathà paÂipanno ca Brahma-lokaæ uppanno\<*<7>*>/ ta¤ ca pajÃnÃmÅti.' 39. Evaæ vutte VÃseÂÂho mÃïavo Bhagavantaæ etad avoca: `Sutaæ m' etaæ bho Gotama: "Samaïo Gotamo BrahmÃnaæ sahavyatÃya maggaæ desetÅti." SÃdhu no bhavaæ Gotamo BrahmÃnaæ sahavyatÃya maggaæ de- setu, ullumpatu bhavaæ Gotamo {BrÃhmaïiæ} pajan ti.' `Tena hi VÃseÂÂha suïÃhi, sÃdhukaæ manasikarohi, bhÃsissÃmÅti.' `Evam bho' ti kho VÃseÂÂho mÃïavo Bhagavato paccas- sosi. Bhagavà etad avoca: 40. `Idha VÃseÂÂha TathÃgato loke uppajjati arahaæ sammÃ-sambuddho\<*<8>*>/ vijjÃ-caraïa-sampanno sugato loka- \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS avassaæ. 2 Scm puccheyya; St puccheyyÃ. 3 BB jÃta-saævaddhassa. 4 Bm jÃta-saævaddho; Bp jÃvata-saævaddho. 5 BB saævaddhassa. 6 BB BrahmÃna¤ cÃhaæ'. 7 Bm paÂipanno . . . upapanno. 8 BB || pa || Yathà SÃma¤¤a-phalaæ evaæ vitthÃretabbaæ || pa || evaæ kho VÃseÂha bhikkhu sÅla-sampanno hoti || pa || Tass' ime pa¤ca nÅvaraïe pahÅne attani samanupassato pÃmujjaæ jÃyati, pamuditassa piti (sic) jÃyati, pitimanassa kÃyo passambhati, passaddha-kÃyo sukhaæ ve deti, sukhino cittaæ samÃdhiyati. So mettÃ, etc. ( 76). >/ #<[page 250]># %<250 TEVIJJA SUTTA. [D. xiii. 40>% vidÆ anuttaro purisa-damma-sÃrathi satthà deva-manus- sÃnaæ buddho bhagavÃ. So imaæ lokaæ sadevakaæ samÃrakaæ sabrahmakaæ sassamaïa-brÃhmaïiæ pajaæ {sadeva-manussaæ} sayaæ abhi¤¤Ã sacchikatvà pavedeti. So dhammaæ deseti Ãdi-kalyÃïaæ majjhe kalyÃïaæ pari- yosÃne kalyÃïaæ sÃtthaæ savya¤janaæ, kevala-paripuï- ïaæ parisuddhaæ brahmacariyaæ pakÃseti. 41. `Taæ dhammaæ suïÃti {gahapati} và gahapati-putto và a¤¤atarasmiæ và kule paccÃjÃto. So taæ dhammaæ sutvà TathÃgate saddhaæ paÂilabhati. So tena saddhÃ-paÂilÃbhena samannÃgato iti paÂisa¤cikkhati: "SambÃdho gharÃvÃso rajÃpatho,"\<*<1>*>/abbhokÃso pabbajjÃ. Na\<*<2>*>/ sukaraæ agÃraæ ajjhÃ- vasatà ekanta-{paripuïïaæ} ekanta-parisuddhaæ saÇkha- likhitaæ brahmacariyaæ carituæ. Yan nÆnÃhaæ kesa- massuæ ohÃretvà kÃsÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃriyaæ pabbajeyyan ti." So aparena samayena appaæ và bhoga-kkhandhaæ pahÃya mahantaæ và bho- gakkhandham pahÃya, appaæ và ¤Ãti-parivaÂÂaæ pahÃya mahantaæ và ¤Ãti-parivaÂÂaæ pahÃya, kesamassuæ ohÃretvà kasÃyÃni vatthÃni acchÃdetvà agÃrasmà anagÃri- yaæ pabbajati. 42. `So\<*<3>*>/ evaæ pabbajito samÃno PÃtimokkha-saævara- saævuto viharati ÃcÃra-gocara-sampanno aïumattesu vajjesu bhaya-dassÃvÅ samÃdÃya sikkhati sikkhÃ-padesu kÃyakamma-{vacÅ-kammena} samannÃgato kusalena pari- suddhÃjÅvo sÅla-sampanno indriyesu gutta-dvÃro sati-sam- paja¤¤ena samannÃgato santuÂÂho. 43. `Katha¤ ca VÃseÂÂha bhikkhu sÅla-sampanno hoti? `Idha VÃseÂÂha bhikkhu pÃïÃtipÃtaæ pahÃya pÃïÃtipÃtà paÂivirato hoti . . . pe\<*<4>*>/ . . . sukhino cittaæ samÃdhiyati . . . pe\<*<5>*>/ . . . 76. `So\<*<6>*>/ mettÃ-sahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Sct rÃja-; Sd rajo-; Sm rÃjÃ-. 2 So Sdm; BB Sct omit (D. ii. 41 na idaæ). 3 Omitted at D. ii. 42. 4 D. ii. 43-75, all of which SS give in full. 5 Bm omits. SS must mean D. ii. 75-98. 6 SS omit. >/ #<[page 251]># %% viharati, tathà dutiyaæ, tathà tatiyaæ, tathà catutthaæ. Iti uddham adho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvan- taæ lokaæ mettÃ-sahagatena cetasà vipulena mahaggatena appamÃïena {averena} avyÃpajjhena pharitvà viharati. 77. `Seyyathà pi VÃseÂÂha balavà saÇkha-dhamo\<*<1>*>/ appa- kasiren' eva catuddisà vi¤¤Ãpeyya,\<*<2>*>/evaæ bhÃvitÃya kho VÃseÂÂha\<*<2>*>/ mettÃya ceto-vimuttiyà yaæ\<*<3>*>/ pamÃïa-kataæ kammaæ na taæ tatrÃvasissati na taæ tatrÃvatiÂÂhati. Ayam pi kho VÃseÂÂha {BrahmÃnaæ} sahavyatÃya maggo. 78. `Puna ca paraæ VÃseÂÂha bhikkhu karuïÃ-sahaga- tena cetasà . . . pe . . . muditÃ-sahagatena cetasà . . . pe . . . upekhÃ-sahagatena cetasà ekaæ disaæ pharitvà viharati, tathà dutiyaæ, tathà tatiyaæ, tathà catutthaæ. Iti uddham adho tiriyaæ sabbadhi sabbattatÃya sabbÃvan- taæ lokaæ upekhÃ-sahagatena cetasà vipulena mahagga- tena appamÃïena averena avyÃpajjhena pharitvà viharati. 79. `Seyyathà pi VÃseÂÂha balavà saÇkha-dhamo appa- kasiren' eva catuddisà vi¤¤Ãpeyya, evaæ bhÃvitÃya kho VÃseÂÂha upekhÃya ceto-vimuttiyà yaæ pamÃïa-kataæ kammaæ na taæ tatrÃvasissati na taæ tatrÃvatiÂÂhati. Ayam pi kho VÃseÂÂha BrahmÃnaæ sahavyatÃya maggo. 80. `Taæ kim ma¤¤asi VÃseÂÂha? Evaæ-vihÃrÅ bhik- khu sapariggaho và apariggaho và ti?' `Apariggaho bho Gotama.' `Savera-citto và avera-citto và ti?' `Avera-citto bho Gotama.' `SavyÃpajjha-citto và avyÃpajjha-citto và ti?' `AvyÃpajjha-citto bho Gotama.' `SaækiliÂÂha-citto và asaækiliÂÂha-citto và ti?' `AsaækiliÂÂha-citto bho Gotama.' `VasavattÅ và avasavattÅ và ti?' `VasavattÅ bho Gotama.' \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Scmt Bp dhammo. 2-2 BB evam eva kho VÃseÂÂha evaæ bhÃvitÃya (and in 79). 3 Sc omits; Sdt ya; Sm ya erased (in 79 Sc omits; Sdmt yaæ). >/ #<[page 252]># %<252 TEVIJJA SUTTA. [D. xiii. 81>% 81. `Iti kira VÃseÂÂha apariggaho bhikkhu, apariggaho BrahmÃ. Api nu kho apariggahassa bhikkhuno aparigga- hena Brahmunà saddhiæ saæsandati sametÅti?' `Evaæ bho Gotama.' `SÃdhu VÃseÂÂha. So vata VÃseÂÂha apariggaho bhik- khu kÃyassa bhedà param maraïà apariggahassa {Brah- muno} sahavyÆpago bhavissatÅti -- ÂhÃnam etaæ vijjati. `Iti kira VÃseÂÂha avera-citto bhikkhu, avera-citto Brahmà . . . pe . . . avyÃpajjha-citto bhikkhu, avyÃ- pajjha-citto Brahmà . . . pe . . . asaækiliÂÂha-citto bhikkhu, asaækiliÂÂha-citto BrahmÃ; vasavattÅ bhikkhu, vasavattÅ BrahmÃ. Api nu kho vasavattissa bhikkhuno vasa- vattinà Brahmunà saddhiæ saæsandati sametÅti?' `Evaæ bho Gotama.' `SÃdhu VÃseÂÂha. So vata VÃseÂÂha vasavattÅ bhikkhu kÃyassa bhedà param maraïà vasavattissa Brahmuno sahavyÆpago {bhavissatÅti} -- ÂhÃnam etaæ vijjatÅti.' 82. Evaæ vutte VÃseÂÂha-BhÃradvÃjà mÃïavà Bhaga- vantaæ etad avocuæ:\<*<1>*>/ `Abhikkantaæ bho Gotama, abhikkantaæ bho Gotama. Seyyathà pi bho Gotama nikkujjitaæ và ukkujjeyya, paÂic- channaæ và vivareyya, mÆÊhassa và maggaæ Ãcikkheyya, andha-kÃre và tela-pajjotaæ dhÃreyya: cakkhumanto rÆpÃni dakkhintÅti -- evam eva bhotÃ\<*<2>*>/ Gotamena aneka- pariyÃyena dhammo pakÃsito. Ete mayaæ bhavantaæ\<*<3>*>/ Gotamaæ saraïaæ gacchÃma\<*<4>*>/ dhamma¤ ca bhikkhu- saægha¤ ca. UpÃsake\<*<5>*>/ no bhavaæ Gotamo dhÃretu ajja- tagge pÃïupetam\<*<6>*>/ saraïaæ\<*<7>*>/ gate'\<*<8>*>/ ti. TEVIJJA-SUTTANTAõ.\<*<9>*>/ SÅLAKKHANDHA-VAGGO.\<*<10>*>/ \<-------------------------------------------------------------------------- 1 SS VÃseÂÂho BhÃradvÃjo mÃïavo; Bp etad avoca. 2 Scdm bho. 3 Scd bhagavantaæ; St bhavaæ. 4 Scm gacchÃmi. 5 Scdm upÃsakaæ. 6 Bm pÃïupete. 7 Sdt saraïÃ-. 8 Scm gato. 9 Bm Tevijja-Suttaæ NiÂÂhitaæ Terasamaæ. 10 Sdmt omit; Bm adds NiÂÂhito. >/ #<[page 253]># %% \<*<1>*>/ Brahma-SÃma¤¤a-AmbaÂÂha-Soïa-KuÂa-MahÃ\<*<2>*>/-JÃlÃ\<*<3>*>/ SÅha-PoÂÂha-Subha-Kevaddha\<*<4>*>/-Lohicca-Tevijja-terasÃ-ti. \<-------------------------------------------------------------------------- 1 Bm BrahmajÃla¤ ca SÃma¤¤aæ AmbaÂÂhaæ Soïadaï¬akaæ KuÂadanta¤ ca MahÃli || JÃliyaæ SÅhanÃdakaæ PhoÂÂhapÃdo tathà SubhamÃïavo Keva¬¬ho pi ca Lohicco Tevijjo ceti idha suttÃni terasà ti. (MS. terasÃni). 2 Sd MahÃlÅ. 3 Sd JÃ. 4 Sd KevaÂÂha.>/