Bhavamisra: Bhavaprakasa (three chapters; to be continued) Benares City: Jaya Krishna Das Hari Das Gupta, 1947 Input by Oliver Hellwig ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ BhÃvamiÓra: BhÃvaprakÃÓa÷ BhÃvaprakÃÓa, Vargaprakaraïa, HarÅtakyÃdivarga dak«aæ prajÃpatiæ vastham aÓvinau vÃkyam Æcatu÷ / kuto harÅtakÅ jÃtà tasyÃstu kati jÃtaya÷ // 1 rasÃ÷ kati samÃkhyÃtÃ÷ kati coparasÃ÷ sm­tÃ÷ / nÃmÃni kati coktÃni kiævà tÃsÃæ ca lak«aïam // 2 ke ca varïà guïÃ÷ ke ca kà ca kutra prayujyate / kena dravyeïa saæyuktà kÃæÓ ca rogÃn vyapohati // 3 praÓnametadyathà p­«Âaæ bhagavanvaktumarhasi / aÓvinorvacanaæ Órutvà dak«o vacanamabravÅt // 4 papÃta bindur medinyÃæ Óakrasya pibato'm­tam / tato divyÃtsamutpannà saptajÃtirharÅtakÅ // 5 harÅtakyabhayà pathyà kÃyasthà pÆtanÃm­tà / haimavatyavyathà cÃpi cetakÅ ÓreyasÅ Óivà // 6 vaya÷sthà vijayà cÃpi jÅvantÅ rohiïÅti ca // 7 vijayà rohiïÅ caiva pÆtanà cÃm­tÃbhayà / jÅvantÅ cetakÅ ceti pathyÃyÃ÷ sapta jÃtaya÷ // 8 vindhyÃdrau vijayà himÃcalabhavà syÃccetakÅ pÆtanà sindhau syÃdatha rohiïÅ nigadità jÃtà prati«ÂhÃnake / campÃyÃm am­tÃbhayà ca janità deÓe surëÂrÃhvaye jÅvantÅti harÅtakÅ nigadità sapta prabhedà budhai÷ // 9 alÃbuv­ttà vijayà v­ttà sà rohiïÅ sm­tà / pÆtanÃsthimatÅ sÆk«mà kathità mÃæsalÃm­tà // 10 pa¤carekhÃbhayà proktà jÅvantÅ svarïavarïinÅ / trirekhà cetakÅ j¤eyà saptÃnÃm iyamÃk­ti÷ // 11 vijayà sarvaroge«u rohiïÅ vraïarohiïÅ / pralepe pÆtanà yojyà ÓodhanÃrthe 'm­tà hità // 12 ak«iroge'bhayà Óastà jÅvantÅ sarvarogah­t / cÆrïÃrthe cetakÅ Óastà yathÃyuktaæ prayojayet // 13 cetakÅ dvividhà proktà Óvetà k­«ïà ca varïata÷ / «a¬aÇgulÃyatà Óuklà k­«ïà tv ekÃÇgulà sm­tà // 14 kÃcidÃsvÃdamÃtreïa kÃcidgandhena bhedayet / kÃcitsparÓena d­«ÂyÃnyà caturdhà bhedayecchivà // 15 cetakÅpÃdapacchÃyÃmupasarpanti ye narÃ÷ / bhidyante tatk«aïÃdeva paÓupak«im­gÃdaya÷ // 16 cetakÅ tu dh­tà haste yÃvatti«Âhati dehina÷ / tÃvad bhidyeta vegaistu prabhÃvÃnnÃtra saæÓaya÷ // 17 n­pÃïÃæ sukumÃrÃïÃæ k­ÓÃnÃæ bhe«ajadvi«Ãm / cetakÅ paramà Óastà hità sukhavirecanÅ // 18 saptÃnÃm api jÃtÅnÃæ pradhÃnà vijayà sm­tà / sukhaprayogà sulabhà sarvaroge«u Óasyate // 19 harÅtakÅ pa¤carasÃlavaïà tuvarà param / rÆk«o«ïà dÅpanÅ medhyà svÃdupÃkà rasÃyanÅ // 20 cak«u«yà laghurÃyu«yà b­æhaïÅ cÃnulominÅ / ÓvÃsakÃsapramehÃrÓa÷ku«ÂhaÓothodarakrimÅn // 21 vaisvaryagrahaïÅrogavibandhavi«amajvarÃn / gulmÃdhmÃnat­«ÃchardihikkÃkaï¬Æh­dÃmayÃn // 22 kÃmalÃæ ÓÆlamÃnÃhaæ plÅhÃnaæ ca yak­ttathà / aÓmarÅæ mÆtrak­cchraæ ca mÆtrÃghÃtaæ ca nÃÓayet // 23 svÃdutiktaka«ÃyatvÃt pittah­t kaphah­ttu sà / kaÂutiktaka«ÃyatvÃd amlatvÃdvÃtah­cchivà // 24 pittak­t kaÂukÃmlatvÃd vÃtak­nna kathaæ Óivà // 25 prabhÃvÃd do«ahant­tvaæ siddhaæ yattatprakÃÓyate / hetubhi÷ Ói«yabodhÃrthaæ nÃpÆrvaæ kriyate'dhunà // 26 karmÃnyatvaæ guïai÷ sÃmyaæ d­«ÂamÃÓrayabhedata÷ / yatastato neti cintyaæ dhÃtrÅlakucayoryathà // 27 pathyÃyà majjani svÃdu÷ snÃyvÃmamlo vyavasthita÷ / v­nte tiktas tvaci kaÂur asthisthas tuvaro rasa÷ / snigdhà ghanà v­ttà gurvÅ k«iptà ca yÃmbhasi / nimajjetsà praÓastà ca kathitÃtiguïapradà // 28 navÃdiguïayuktatvaæ tathaikatra dvikar«atà / harÅtakyÃ÷ phale yatra dvayaæ tacchre«Âhamucyate // 29 carvità vardhayatyagniæ pe«ità malaÓodhinÅ / svinnà saægrÃhiïÅ pathyà bh­«Âà proktà trido«anut // 30 unmÅlinÅ buddhibalendriyÃïÃæ nirmÆlinÅ pittakaphÃnilÃnÃm / visraæsinÅ mÆtraÓak­nmalÃnÃæ harÅtakÅ syÃtsaha bhojanena // 31 annapÃnak­tÃn do«Ãn vÃtapittakaphodbhavÃn / harÅtakÅ haratyÃÓu bhuktasyopari yojità // 32 lavaïena kaphaæ hanti pittaæ hanti saÓarkarà / gh­tena vÃtajÃn rogÃn sarvarogÃn gu¬Ãnvità // 33 sindhÆtthaÓarkarÃÓuïÂhÅkaïÃmadhugu¬ai÷ kramÃt / var«Ãdi«vabhayà prÃÓyà rasÃyanaguïai«iïà // 34 adhvÃtikhinno balavarjitaÓ ca rÆk«a÷ k­Óo laÇghanakarÓitaÓca / pittÃdhiko garbhavatÅ ca nÃrÅ vimuktaraktastvabhayÃæ na khÃdet // 35 vibhÅtakas triliÇga÷ syÃdak«a÷ kar«aphalastu sa÷ / kalidrumo bhÆtavÃsastathà kaliyugÃlaya÷ // 36 vibhÅtakaæ svÃdupÃkaæ ka«Ãyaæ kaphapittanut / u«ïavÅryaæ himasparÓaæ bhedanaæ kÃsanÃÓanam // 37 rÆk«aæ netrahitaæ keÓyaæ k­mivaisvaryanÃÓanam / vibhÅtamajjà t­ÂchardikaphavÃtaharo laghu÷ / ka«Ãyo madak­ccÃtha dhÃtrÅmajjÃpi tadguïa÷ // 38 tri«vÃmalakamÃkhyÃtaæ dhÃtrÅ ti«yaphalÃm­tà // 39 harÅtakÅsamaæ dhÃtrÅphalaæ kiætu viÓe«ata÷ / raktapittapramehaghnaæ paraæ v­«yaæ rasÃyanam // 40 hanti vÃtaæ tadamlatvÃtpittaæ mÃdhuryaÓaityata÷ / kaphaæ rÆk«aka«ÃyatvÃtphalaæ dhÃtryÃstrido«ajit // 41 yasya yasya phalasyeha vÅryaæ bhavati yÃd­Óam / tasya tasyaiva vÅryeïa majjÃnamapi nirdiÓet // 42 pathyÃvibhÅtadhÃtrÅïÃæ phalai÷ syÃttriphalÃsamai÷ / phalatrikaæ ca triphalà sà varà ca prakÅrtità // 43 triphalà kaphapittaghnÅ mehaku«Âhaharà sarà / cak«u«yà dÅpanÅ rucyà vi«amajvaranÃÓinÅ // 44 ÓuïÂhÅ viÓvà ca viÓvaæ ca nÃgaraæ viÓvabhe«ajam / Æ«aïaæ kaÂubhadraæ ca Ó­Çgaveraæ mahau«adham // 45 ÓuïÂhÅ rucyÃmavÃtaghnÅ pÃcanÅ kaÂukà laghu÷ / snigdho«ïà madhurà pÃke kaphavÃtavibandhanut // 46 v­«yà svaryà vamiÓvÃsaÓÆlakÃsah­dÃmayÃn / hanti ÓlÅpadaÓothÃrÓaÃnÃhodaramÃrutÃn // 47 ÃgneyaguïabhÆyi«ÂhÃt toyÃæÓapariÓo«i yat / saæg­hïÃti malaæ tattu grÃhi ÓuïÂhyÃdayo yathà // 48 vibandhabhedinÅ yà tu sà kathaæ grÃhiïÅ bhavet / Óaktivibandhabhede syÃdyato na malapÃtane // 49 Ãrdrakaæ Ó­Çgaveraæ syÃtkaÂubhadraæ tathÃrdrikà / Ãrdrikà bhedinÅ gurvÅ tÅk«ïo«ïà dÅpanÅ matà // 50 kaÂukà madhurà pÃke rÆk«Ã vÃtakaphÃpahà / ye guïÃ÷ kathitÃ÷ ÓuïÂhyÃste'pi santyÃrdrake'khilÃ÷ // 51 bhojanÃgre sadà pathyaæ lavaïÃrdrakabhak«aïam / agnisaædÅpanaæ rucyaæ jihvÃkaïÂhaviÓodhanam // 52 ku«Âha«Ãï¬vÃmaye k­cchre raktapitte vraïe jvare / dÃhe nidÃghaÓarador naiva pÆjitam Ãrdrakam // 53 pippalÅ mÃgadhÅ k­«ïà vaidehÅ capalà kaïà / upakulyo«aïà Óauï¬Å kolà syÃt tÅk«ïataï¬ulà // 54 pippalÅ dÅpanÅ v­«yà svÃdupÃkà rasÃyanÅ / anu«ïà kaÂukà snigdhà vÃtaÓle«maharÅ laghu÷ // 55 pippalÅ recanÅ hanti ÓvÃsakÃsodarajvarÃn / ku«ÂhapramehagulmÃrÓa÷plÅhaÓÆlÃmamÃrutÃn // 56 Ãrdrà kaphapradà snigdhà ÓÅtalà madhurà guru÷ / pittapraÓamanÅ sà tu Óu«kà pittaprakopiïÅ // 57 pippalÅ madhusaæyuktà meda÷kaphavinÃÓinÅ / ÓvÃsakÃsajvaraharà v­«yà medhyÃgnivardhinÅ // 58 jÅrïajvare'gnimÃndye ca Óasyate gu¬apippalÅ / kÃsÃjÅrïÃruciÓvÃsah­tpÃï¬uk­miroganut / dviguïa÷ pippalÅcÆrïÃd gu¬o'tra bhi«ajÃæ mata÷ // 59 maricaæ vellajaæ k­«ïamÆ«aïaæ dharmapattanam // 60 maricaæ kaÂukaæ tÅk«ïaæ dÅpanaæ kaphavÃtajit / u«ïaæ pittakaraæ rÆk«aæ ÓvÃsaÓÆlak­mÅnharet // 61 tadÃrdraæ madhuraæ pÃke nÃtyu«ïaæ kaÂukaæ guru / kiæcit tÅk«ïaguïaæ Óle«mapraseki syÃd apittalam // 62 viÓvopakulyà maricaæ trayaæ trikaÂu kathyate / kaÂutrikaæ tu trikaÂu tryÆ«aïaæ vyo«a ucyate // 63 tryÆ«aïaæ dÅpanaæ hanti ÓvÃsakÃsatvagÃmayÃn / gulmamehakaphasthaulyameda÷ÓlÅpadapÅnasÃn // 64 granthikaæ pippalÅmÆlamÆ«aïaæ caÂakÃÓira÷ / dÅpanaæ pippalÅmÆlaæ kaÂÆ«ïaæ pÃcanaæ laghu // 65 rÆk«aæ pittakaraæ bhedi kaphavÃtodarÃpaham / ÃnÃhaplÅhagulmaghnaæ k­miÓvÃsak«ayÃpaham // 66 tryÆ«aïaæ sakaïÃmÆlaæ kathitaæ caturÆ«aïam / vyo«asyeva guïÃ÷ proktà adhikÃÓcaturÆ«aïe // 67 bhaveccavyaæ tu cavikà kathità sà tatho«aïà / kaïÃmÆlaguïaæ cavyaæ viÓe«ÃdgudajÃpaham // 68 cavikÃyÃ÷ phalaæ prÃj¤ai÷ kathità gajapippalÅ / kapivallÅ kolavallÅ ÓreyasÅ vaÓiraÓca sà // 69 gajak­«ïà kaÂurvÃtaÓle«mah­dvahnivardhinÅ / u«ïà nihantyatÅsÃraæ ÓvÃsakaïÂhÃmayakrimÅn // 70 citrako 'nalanÃmà ca pÅÂho vyÃlas tatho«aïa÷ / citraka÷ kaÂuka÷ pÃke vahnik­t pÃcano laghu÷ // 71 rÆk«o«ïo grahaïÅku«ÂhaÓothÃrÓa÷k­mikÃsanut / vÃtaÓle«maharo grÃhÅ vÃtaghna÷ Óle«mapittah­t // 72 pippalÅ pippalÅmÆlaæ cavyacitrakanÃgarai÷ / pa¤cabhi÷ kolamÃtraæ yatpa¤cakolaæ taducyate // 73 pa¤cakolaæ rase pÃke kaÂukaæ rucik­nmatam / tÅk«ïo«ïaæ pÃcanaæ Óre«Âhaæ dÅpanaæ kaphavÃtanut / gulmaplÅhodarÃnÃhaÓÆlaghnaæ pittakopanam // 74 pa¤cakolaæ samaricaæ «a¬Æ«aïamudÃh­tam / pa¤cakolaguïaæ tattu rÆk«amu«ïaæ vi«Ãpaham // 75 yavÃnikogragandhà ca brahmadarbhÃjamodikà // 76 saivoktà dÅpyakà dÅpyà tathà syÃd yavasÃhvayà / yavÃnÅ pÃcanÅ rucyà tÅk«ïo«ïà kaÂukà laghu÷ // 77 dÅpanÅ ca tathà tiktà pittalà ÓukraÓÆlah­t / vÃtaÓle«modarÃnÃhagulmaplÅhak­mipraïut // 78 ajamodà kharÃÓvà ca mÃyÆrÅ dÅpyakas tathà / tathà brahmakuÓà proktà kÃravÅ locamastakà // 79 ajamodà kaÂustÅk«ïà dÅpanÅ kaphavÃtanut / u«ïà vidÃhinÅ h­dyà v­«yà balakarÅ laghu÷ / netrÃmayak­micchardihikkÃvastirujo haret // 80 pÃrasÅkayavÃnÅ tu yavÃnÅsad­ÓÅ guïai÷ / viÓe«ÃtpÃcanÅ rucyà grÃhiïÅ mÃdinÅ guru÷ // 81 jÅrako jaraïo'jÃjÅ kaïà syÃddÅrghajÅraka÷ // 82 k­«ïajÅra÷ sugandhaÓca tathaivodgÃraÓodhana÷ / kÃlÃjÃjÅ tu su«avÅ kÃlikà copakÃlikà // 83 p­thvÅkà kÃravÅ p­thvÅ p­thuk­«ïopaku¤cikà / upaku¤cÅ ca ku¤cÅ ca b­hajjÅraka ityapi // 84 jÅrakatritayaæ rÆk«aæ kaÂÆ«ïaæ dÅpanaæ laghu / saægrÃhi pittalaæ medhyaæ garbhÃÓayaviÓuddhik­t // 85 jvaraghnaæ pÃvanaæ v­«yaæ balyaæ rucyaæ kaphÃpaham / cak«u«yaæ pavanÃdhmÃnagulmacchardyatisÃrah­t // 86 dhÃnyakaæ dhÃnakaæ dhÃnyaæ dhÃnà dhÃneyakaæ tathà / kunaÂÅ dhenukà chattrà kustumburu vitunnakam // 87 dhÃnyakaæ tuvaraæ snigdhamav­«yaæ mÆtralaæ laghu / tiktaæ kaÂÆ«ïavÅryaæ ca dÅpanaæ pÃcanaæ sm­tam // 88 jvaraghnaæ rocakaæ grÃhi svÃdupÃki trido«anut / t­«ïÃdÃhavamiÓvÃsakÃsakÃrÓyakrimipraïut / Ãrdraæ tu tadguïaæ svÃdu viÓe«ÃtpittanÃÓanam // 89 Óatapu«pà ÓatÃhvà ca madhurà kÃravÅ misi÷ / atilambÅ sitacchattrà saæhitachattrikÃpi ca // 90 chattrà ÓÃleyaÓÃlÅnau miÓreyà madhurà misi÷ / Óatapu«pà laghustÅk«ïà pittak­ddÅpanÅ kaÂu÷ // 91 u«ïà jvarÃnilaÓle«mavraïaÓÆlÃk«irogah­t / miÓreyà tadguïà proktà viÓe«Ãd yoniÓÆlanut // 92 agnimÃndyaharÅ h­dyà baddhaviÂk­miÓukrah­t / rÆk«o«ïà pÃcanÅ kÃsavamiÓle«mÃnilÃn haret // 93 methikà methinÅ methÅ dÅpanÅ bahupattrikà / bodhinÅ bahubÅjà ca jyotirgandhaphalà tathà // 94 vallarÅ cakrikà manthà miÓrapu«pà ca kairavÅ / ku¤cikà bahuparïÅ ca pÅtabÅjà municchadà // 95 methikà vÃtaÓamanÅ Óle«maghnÅ jvaranÃÓinÅ / tata÷ svalpaguïà vanyà vÃjinÃæ sà tu pÆjità // 96 candrikà carmahantrÅ ca paÓumehanakÃrikà / nandinÅ kÃravÅ bhadrà vÃsapu«pà suvÃsarà // 97 candraÓÆraæ hitaæ hikkÃvÃtaÓle«mÃtisÃriïÃm / as­gvÃtagadadve«i balapu«Âivivardhanam // 98 methikà candraÓÆraÓ ca kÃlÃjÃjÅ yavÃnikà / etaccatu«Âayaæ yuktaæ caturbÅjam iti sm­tam // 99 taccÆrïaæ bhak«itaæ nityaæ nihanti pavanÃmayam / ajÅrïaæ ÓÆlamÃdhmÃnaæ pÃrÓvaÓÆlaæ kaÂivyathÃm // 100 sahasravedhi jatukaæ vÃhlÅkaæ hiÇgu rÃmaÂham // 101 hiÇgÆ«ïaæ pÃcanaæ rucyaæ tÅk«ïaæ vÃtabalÃsanut / ÓÆlagulmodarÃnÃhak­mighnaæ pittavardhanam // 102 vacogragandhà «a¬granthà golomÅ Óataparvikà / k«udrapattrÅ ca maÇgalyà jaÂilogrà ca lomaÓà // 103 vacogragandhà kaÂukà tikto«ïà vÃntivahnik­t / vibandhÃdhmÃnaÓÆlaghnÅ Óak­nmÆtraviÓodhinÅ / apasmÃrakaphonmÃdabhÆtajantvanilÃn haret // 104 pÃrasÅkavacà Óuklà proktà haimavatÅti sà / haimavatyudità tadvadvÃtaæ hanti viÓe«ata÷ // 105 sugandhÃpyugragandhà ca viÓe«ÃtkaphakÃsanut / susvaratvakarÅ rucyà h­tkaïÂhamukhaÓodhinÅ // 106 sthÆlagranthi÷ sugandhà syÃttato hÅnaguïà sm­tà // 107 dvÅpÃntaravacà kiæcit tikto«ïà vahnidÅptik­t / vibandhÃdhmÃnaÓÆlaghnÅ Óak­nmÆtraviÓodhinÅ // 108 vÃtavyÃdhÅnapasmÃramunmÃdaæ tanuvedanÃm / vyapohati viÓe«eïa phiraÇgÃmayanÃÓinÅ // 109 havu«Ã vapu«Ã visrà parÃÓvatthaphalà matà / matsyagandhà plÅhahantrÅ vi«aghnÅ dhvÃÇk«anÃÓinÅ // 110 havu«Ã dÅpanÅ tiktà m­dÆ«ïà tuvarà guru÷ / pittodarasamÅrÃrÓograhaïÅgulmaÓÆlah­t / parÃpyetadguïà proktà rÆpabhedo dvayor api // 111 puæsi klÅbe vi¬aÇga÷ syÃtk­mighno jantunÃÓana÷ / taï¬ulÃÓca tathà vellam amoghà citrataï¬ulà // 112 vi¬aÇgaæ kaÂu tÅk«ïo«ïaæ rÆk«aæ vahnikaraæ laghu / ÓÆlÃdhmÃnodaraÓle«mak­mivÃtavibandhanut // 113 tumburu÷ saurabha÷ sauro vanaja÷ sÃnujo 'ndhaka÷ // 114 tumburu prathitaæ tiktaæ kaÂupÃke'pi tatkaÂu / rÆk«o«ïaæ dÅpanaæ tÅk«ïaæ rucyaæ laghu vidÃhi ca // 115 vÃtaÓle«mÃk«ikarïau«ÂhaÓirÃruggurutÃk­mÅn / ku«ÂhaÓÆlÃruciÓvÃsaplÅhak­cchrÃïi nÃÓayet // 116 syÃdvaæÓarocanà vÃæÓÅ tugÃk«ÅrÅ tugà Óubhà / tvakk«ÅrÅ vaæÓajà Óubhrà vaæÓak«ÅrÅ ca vaiïavÅ // 117 vaæÓajà b­æhaïÅ v­«yà balyà svÃdvÅ ca ÓÅtalà / t­«ïÃkÃsajvaraÓvÃsak«ayapittÃsrakÃmalÃ÷ / haretku«Âhaæ vraïaæ pÃï¬uæ ka«Ãyà vÃtak­cchrajit // 118 samudraphena÷ phenaÓca ¬iï¬Åro 'bdhikaphas tathà // 119 samudraphenaÓcak«u«yo lekhana÷ ÓÅtalaÓca sa÷ / ka«Ãyo vi«apittaghna÷ karïarukkaphah­t sara÷ // 120 jÅvakar«abhakau mede kÃkolyau ­ddhiv­ddhike / a«Âavargo '«Âabhir dravyai÷ kathitaÓcarakÃdibhi÷ // 121 a«Âavargo hima÷ svÃdur b­æhaïa÷ Óukralo guru÷ / bhagnasaædhÃnak­t kÃmabalÃsabalavardhana÷ / vÃtapittÃsrat­¬dÃhajvaramehak«ayapraïut // 122 jÅvakar«abhakau j¤eyau himÃdriÓikharodbhavau / rasonakandavatkandau ni÷sÃrau sÆk«mapattrakau // 123 jÅvaka÷ kÆrcakÃkÃra ­«abho v­«aÓ­Çgavat / jÅvako madhura÷ Ó­Çgo hrasvÃÇga÷ kÆrcaÓÅr«aka÷ // 124 ­«abho v­«abho dhÅro vi«ÃïÅ drÃk«a ityapi / jÅvakar«abhakau balyau ÓÅtau Óukrakaphapradau // 125 madhurau pittadÃhÃsrakÃrÓyavÃtak«ayÃpahau // 126 mahÃmedÃbhidha÷ kando moraÇgÃdau prajÃyate / mahÃmedà khanÅmedà syÃd ityuktaæ munÅÓvarai÷ // 127 ÓuklÃrdrakanibha÷ kando latÃjÃta÷ supÃï¬ura÷ / mahÃmedÃbhidho j¤eyo medÃlak«aïamucyate // 128 Óuklakando nakhacchedyo medodhÃtumiva sravet / ya÷ sa medeti vij¤eyo jij¤ÃsÃtatparairjanai÷ // 129 ÓalyaparïÅ maïicchidrà medà medobhavÃdhvarà / mahÃmedà vasucchidrà tridantÅ devatÃmaïi÷ // 130 medÃyugaæ guru svÃdu v­«yaæ stanyakaphÃvaham / b­æhaïaæ ÓÅtalaæ pittaraktavÃtajvarapraïut // 131 jÃyate k«ÅrakÃkolÅ mahÃmedodbhavasthale // 132 yatra syÃt k«ÅrakÃkolÅ kÃkolÅ atra jÃyate / pÅvarÅsad­Óa÷ kanda÷ sak«Åra÷ priyagandhavÃn // 133 sa prokta÷ k«ÅrakÃkolÅ kÃkolÅliÇgamucyate / yathà syÃt k«ÅrakÃkolÅ kÃkolyapi tathà bhavet // 134 e«Ã kiæcid bhavet k­«ïà bhedo 'yam ubhayor api / kÃkolÅ vÃyasolÅ ca vÅrà kÃyasthikà tathà // 135 sà Óuklà k«ÅrakÃkolÅ vaya÷sthà k«Åravallikà / kathità k«ÅriïÅ dhÅrà k«ÅraÓuklà payasvinÅ // 136 kÃkolÅyugalaæ ÓÅtaæ Óukralaæ madhuraæ guru / b­æhaïaæ vÃtadÃhÃsrapittaÓo«ajvarÃpaham // 137 ­ddhirv­ddhiÓca kandau dvau bhavata÷ koÓale 'cale / ÓvetalomÃnvita÷ kando latÃjÃta÷ sarandhraka÷ // 138 sa eva ­ddhirv­ddhiÓca bhedam apyetayor bruve / tÆlagranthisamà ­ddhir vÃmÃvartaphalà ca sà // 139 v­ddhistu dak«iïÃvartaphalà proktà mahar«ibhi÷ / ­ddhir yogyaæ siddhilak«myau v­ddher apyÃhvayà ime // 140 ­ddhir balyà trido«aghnÅ Óukralà madhurà guru÷ / prÃïaiÓvaryakarÅ mÆrchÃraktapittavinÃÓinÅ // 141 v­ddhir garbhapradà ÓÅtà b­æhaïÅ madhurà sm­tà / v­«yà pittÃsraÓamanÅ k«atakÃsak«ayÃpahà // 142 rÃj¤Ãmapya«Âavargastu yato'yam atidurlabha÷ / tasmÃdasya pratinidhiæ g­hïÅyÃttadguïaæ bhi«ak / mukhyasad­Óa÷ pratinidhi÷ // 143 medÃjÅvakakÃkoly­ddhidvaædve 'pi cÃsati / varÅvidÃryaÓvagandhÃvÃrÃhÅÓ ca kramÃtk«ipet / medÃmahÃmedÃsthÃne ÓatÃvarÅmÆlam / jÅvakar«abhakasthÃne vidÃrÅmÆlam / kÃkolÅk«ÅrakÃkolÅsthÃne aÓvagandhÃmÆlam / ­ddhiv­ddhisthÃne vÃrÃhÅkandaæ guïaistattulyaæ k«ipet // 144 ya«ÂÅmadhu tathà ya«ÂÅmadhukaæ klÅtakaæ tathà / anyat klÅtanakaæ tattu bhavettoye madhÆlikà // 145 ya«ÂÅ himà guru÷ svÃdvÅ cak«u«yà balavarïak­t / susnigdhà Óukralà keÓyà svaryà pittÃnilÃsrajit / vraïaÓothavi«acchardit­«ïÃglÃnik«ayÃpahà // 146 kÃmpilla÷ karkaÓaÓ candro raktÃÇgo rocano 'pi ca / kÃmpilla÷ kaphapittÃsrak­migulmodaravraïÃn / hanti recÅ kaÂÆ«ïaÓca mehÃnÃhavi«ÃÓmanut // 147 Ãragvadho rÃjav­k«a÷ ÓamyÃkaÓcaturaÇgula÷ / Ãrevato vyÃdhighÃta÷ k­tamÃla÷ suvarïaka÷ // 148 karïikÃro dÅrghaphala÷ svarïÃÇga÷ svarïabhÆ«aïa÷ / Ãragvadho guru÷ svÃdu÷ ÓÅtala÷ sraæsanottama÷ // 149 jvarah­drogapittÃsravÃtodÃvartaÓÆlanut / tatphalaæ sraæsanaæ rucyaæ ku«ÂhapittakaphÃpaham // 150 jvare tu satataæ pathyaæ ko«ÂhaÓuddhikaraæ param // 151 kaÂvÅ tu kaÂukà tiktà k­«ïabhedà kaÂaæbharà / aÓokà matsyaÓakalà cakrÃÇgÅ ÓakulÃdanÅ // 152 matsyapittà kÃï¬aruhà rohiïÅ kaÂurohiïÅ / kaÂvÅ tu kaÂukà pÃke tiktà rÆk«Ã himà laghu÷ // 153 bhedinÅ dÅpanÅ h­dyà kaphapittajvarÃpahà / pramehaÓvÃsakÃsÃsradÃhaku«Âhakrimipraïut // 154 kirÃtatikta÷ kairÃta÷ kaÂutikta÷ kirÃtaka÷ // 155 kÃï¬atikto 'nÃryatikto bhÆnimbo rÃmasenaka÷ / kirÃtako'nyo naipÃla÷ so 'rdhatikto jvarÃntaka÷ // 156 kirÃta÷ sÃrako rÆk«a÷ ÓÅtalas tiktako laghu÷ / saænipÃtajvaraÓvÃsakaphapittÃsradÃhanut / kÃsaÓothat­«Ãku«Âhajvaravraïak­mipraïut // 157 uktaæ kuÂajabÅjaæ tu yavamindrayavaæ tathà / kaliÇgaæ cÃpi kÃliÇgaæ tathà bhadrayavà api // 158 kvacidindrasya nÃmaiva bhavettadabhidhÃyakam / phalÃnÅndrayavÃs tasya tathà bhadrayavà api // 159 indrayavaæ trido«aghnaæ saægrÃhi kaÂu ÓÅtalam // 160 jvarÃtÅsÃraraktÃrÓovamivÅsarpaku«Âhanut / dÅpanaæ gudakÅlÃsravÃtÃsraÓle«maÓÆlajit // 161 madanaÓchardana÷ piï¬o naÂa÷ piï¬Åtakastathà / karahÃÂo maruvaka÷ Óalyako vi«apu«paka÷ // 162 madano madhurastikto vÅryo«ïo lekhano laghu÷ / vÃntik­dvidradhihara÷ pratiÓyÃyavraïÃntaka÷ / rÆk«a÷ ku«ÂhakaphÃnÃhaÓothagulmavraïÃpaha÷ // 163 rÃsnà yuktarasà rasyà suvahà rasanà rasà / elÃparïÅ ca surasà sugandhà ÓreyasÅ tathà // 164 rÃsnÃmapÃcinÅ tiktà gurÆ«ïà kaphavÃtajit // 165 ÓothaÓvÃsasamÅrÃsravÃtaÓÆlodarÃpahà / kÃsajvaravi«ÃÓÅtivÃtikÃmayasidhmah­t // 166 nÃkulÅ surasà nÃgasugandhà gandhanÃkulÅ / nakule«Âà bhujaægÃk«Å sarpÃÇgÅ vi«anÃÓinÅ // 167 nÃkulÅ tuvarà tiktà kaÂuko«ïà vinÃÓayet / bhogilÆtÃv­ÓcikÃkhuvi«ajvarak­mivraïÃn // 168 mÃcikà prasthikÃmba«Âhà tathà cÃmbÃlikÃmbikà / mayÆravidalà keÓÅ sahasrà bÃlamÆlikà // 169 mÃcikÃmlà rase pÃke ka«Ãyà ÓÅtalà laghu÷ / pakvÃtisÃrapittÃsrakaphakaïÂhÃmayÃpahà // 170 tejasvinÅ tejavatÅ tejohvà tejanÅ tathà / tejasvinÅ kaphaÓvÃsakÃsÃsyÃmayavÃtah­t / pÃcanyu«ïà kaÂustiktà rucivahnipradÅpinÅ // 171 jyoti«matÅ syÃtkaÂabhÅ jyoti«kà kaÇgunÅti ca / pÃrÃvatapadÅ piïyà latà proktà kakundanÅ // 172 jyoti«matÅ kaÂus tiktà sarà kaphasamÅrajit / atyu«ïà vÃmanÅ tÅk«ïà vahnibuddhism­tipradà // 173 ku«Âhaæ rogÃhvayaæ vÃpyaæ pÃribhavyaæ tathotpalam // 174 ku«Âhamu«ïaæ kaÂu svÃdu Óukralaæ tiktakaæ laghu / hanti vÃtÃsravÅsarpakÃsaku«ÂhamarutkaphÃn // 175 uktaæ pu«karamÆlaæ tu pau«karaæ pu«karaæ ca tat / padmapattraæ ca kÃÓmÅraæ ku«Âhabhedamimaæ jagu÷ // 176 pau«karaæ kaÂukaæ tiktam u«ïaæ vÃtakaphajvarÃn / hanti ÓothÃruciÓvÃsÃn viÓe«Ãt pÃrÓvaÓÆlanut // 177 kaÂuparïÅ haimavatÅ hemak«ÅrÅ himÃvatÅ / hemÃhvà pÅtadugdhà ca tanmÆlaæ cokamucyate // 178 hemÃhvà recanÅ tiktà bhedinyutkleÓakÃriïÅ / k­mikaï¬Ævi«ÃnÃhakaphapittÃsraku«Âhanut // 179 Ó­ÇgÅ karkaÂaÓ­ÇgÅ ca syÃtkulÅravi«Ãïikà / ajaÓ­ÇgÅ tu cakrà ca karkaÂÃkhyà ca kÅrtità // 180 Ó­ÇgÅ ka«Ãyà tikto«ïà kaphavÃtak«ayajvarÃn / ÓvÃsordhvavÃtat­ÂkÃsahikkÃrucivamÅnharet // 181 kaÂphala÷ somavalkaÓ ca kaiÂarya÷ kumbhikÃpi ca / ÓrÅparïikà kumudikà bhadrà bhadravatÅti ca // 182 kaÂphalastuvarastikta÷ kaÂurvÃtakaphajvarÃn / hanti ÓvÃsapramehÃrÓa÷kÃsakaïÂhÃmayÃrucÅ÷ // 183 bhÃrgÅ bh­gubhavà padmà pha¤jÅ brÃhmaïaya«Âikà / brÃhmaïyaÇgÃravallÅ ca kharaÓÃkaÓca ha¤jikà // 184 bhÃrgÅ rÆk«Ã kaÂustiktà rucyo«ïà pÃcanÅ laghu÷ / dÅpanÅ tuvarà gulmaraktanunnÃÓayed dhruvam / ÓothakÃsakaphaÓvÃsapÅnasajvaramÃrutÃn // 185 pëÃïabhedako'Ómaghno giribhidbhinnayojinÅ / aÓmabhedo himas tikta÷ ka«Ãyo vastiÓodhana÷ // 186 bhedano hanti do«ÃrÓogulmak­cchrÃÓmah­druja÷ / yonirogÃnpramehÃæÓca plÅhaÓÆlavraïÃni ca // 187 dhÃtakÅ dhÃtupu«pÅ ca tÃmrapu«pÅ ca ku¤jarà / subhik«Ã bahupu«pÅ ca vahnijvÃlà ca sà sm­tà // 188 dhÃtakÅ kaÂukà ÓÅtà m­duk­ttuvarà laghu÷ / t­«ïÃtÅsÃrapittÃsravi«akrimivisarpajit // 189 ma¤ji«Âhà vikasà jiÇgÅ samaÇgà kÃlame«ikà // 190 maï¬ÆkaparïÅ bhaï¬ÅrÅ bhaï¬Å yojanavallyapi / rasÃyanyaruïà kÃlà raktÃÇgÅ raktaya«Âikà // 191 bhaï¬ÅtakÅ ca gambhÅrÅ ma¤jÆ«Ã vastrara¤jinÅ / ma¤ji«Âhà madhurà tiktà ka«Ãyà svaravarïak­t // 192 gururu«ïà vi«aÓle«maÓothayonyak«ikarïaruk / raktÃtÅsÃraku«ÂhÃsravisarpavraïamehanut // 193 syÃt kusumbhaæ vahniÓikhaæ vastrara¤jakamityapi / kusumbhaæ vÃtalaæ k­cchraraktapittakaphÃpaham // 194 lÃk«Ã palaæka«Ãlakto yÃvo v­k«Ãmayo jatu÷ / lÃk«Ã varïyà himà balyà snigdhà ca tuvarà laghu÷ // 195 anu«ïà kaphapittÃsrahikkÃkÃsajvarapraïut / vraïora÷k«atavÅsarpak­miku«ÂhagadÃpahà // 196 alaktako guïais tadvad viÓe«Ãd vyaÇganÃÓana÷ // 197 haridrà käcanÅ pÅtà niÓÃkhyà varavarïinÅ / k­mighnÅ haladÅ yo«itpriyà haÂÂavilÃsinÅ // 198 haridrà kaÂukà tiktà rÆk«o«ïà kaphapittanut / varïyà tvagdo«amehÃsraÓothapÃï¬uvraïÃpahà // 199 dÃrvÅbhedÃmragandhà ca surabhÅdÃru dÃru ca / karpÆrà padmapattrà syÃt surÅmat suratÃrakà // 200 Ãmragandhir haridrà yà sà ÓÅtà vÃtalà matà / pittah­nmadhurà tiktà sarvakaï¬ÆvinÃÓinÅ // 201 araïyahaladÅkanda÷ ku«ÂhavÃtÃsranÃÓana÷ // 202 dÃrvÅ dÃruharidrà ca parjanyà parjanÅti ca / kaÂaækaÂerÅ pÅtà ca bhavetsaiva pacampacà / saiva kÃlÅyaka÷ proktastathà kÃleyako'pi ca // 203 pÅtadruÓca haridraÓca pÅtadÃru ca pÅtakam / dÃrvÅ niÓÃguïà kiætu netrakarïÃsyaroganut // 204 dÃrvÅkvÃthasamaæ k«Åraæ pÃdaæ paktvà yadà ghanam / tadà rasäjanÃkhyaæ tannetrayo÷ paramaæ hitam // 205 rasäjanaæ tÃrk«yaÓailaæ rasagarbhaæ ca tÃrk«yajam / rasäjanaæ kaÂu Óle«mavi«anetravikÃranut // 206 u«ïaæ rasÃyanaæ tiktaæ chedanaæ vraïado«ah­t // 207 avalgujo vÃkucÅ syÃt somarÃjÅ suparïikà / ÓaÓilekhà k­«ïaphalà somà pÆtiphalÅti ca // 208 somavallÅ kÃlame«Å ku«ÂhaghnÅ ca prakÅrtità / vÃkucÅ madhurà tiktà kaÂupÃkà rasÃyanÅ // 209 vi«Âambhah­ddhimà rucyà sarà Óle«mÃsrapittanut / rÆk«Ã h­dyà ÓvÃsaku«Âhamehajvarak­mipraïut // 210 tatphalaæ pittalaæ ku«ÂhakaphÃnilaharaæ kaÂu / keÓyaæ tvacyaæ k­miÓvÃsakÃsaÓothÃmapÃï¬unut // 211 cakramarda÷ prapunnÃÂÅ dadrughno me«alocana÷ / padmÃÂa÷ syÃde¬agajaÓcakrÅ puænÃÂa ityapi // 212 cakramardo laghu÷ svÃdÆ rÆk«a÷ pittÃnilÃpaha÷ / h­dyo hima÷ kaphaÓvÃsaku«ÂhadadrukrimÅn haret // 213 hantyu«ïaæ tatphalaæ ku«Âhakaï¬Ædadruvi«ÃnilÃn / gulmakÃsak­miÓvÃsanÃÓanaæ kaÂukaæ sm­tam // 214 vi«Ã tv ativi«Ã viÓvà ӭÇgÅ prativi«Ãruïà / Óuklakandà copavi«Ã bhaÇgurà ghuïavallabhà // 215 vi«Ã so«ïà kaÂustiktà pÃcanÅ dÅpanÅ haret / kaphapittÃtisÃrÃmavi«akÃsavamikrimÅn // 216 lodhras tilvas tirÅÂaÓca ÓÃvaro gÃlavastathà // 217 dvitÅya÷ paÂÂikÃlodhra÷ kramuka÷ sthÆlavalkala÷ / jÅrïapattro b­hatpattra÷ paÂÂÅ lÃk«ÃprasÃdana÷ // 218 lodhro grÃhÅ laghu÷ ÓÅtaÓcak«u«ya÷ kaphapittanut / ka«Ãyo raktapittÃs­gjvarÃtÅsÃraÓothah­t // 219 laÓunastu rasona÷ syÃdugragandho mahau«adham / ari«Âo mlecchakandaÓca yavane«Âo rasonaka÷ // 220 yadÃm­taæ vainateyo jahÃra surasattamÃt / tadà tato'patad bindu÷ sa rasono'bhavadbhuvi // 221 pa¤cabhiÓ ca rasair yukto rasenÃmlena varjita÷ / tasmÃdrasona ityukto dravyÃïÃæ guïavedibhi÷ // 222 kaÓcÃpi mÆle«u tikta÷ pattre«u saæsthita÷ / nÃle ka«Ãya uddi«Âo nÃlÃgre lavaïa÷ sm­ta÷ / bÅje tu madhura÷ prokto rasas tadguïavedibhi÷ // 223 rasono b­æhaïo v­«ya÷ snigdho«ïa÷ pÃcana÷ sara÷ / rase pÃke ca kaÂukastÅk«ïo madhurako mata÷ // 224 bhagnasaædhÃnak­t kaïÂhyo guru÷ pittÃsrav­ddhida÷ / balavarïakaro medhÃhito netryo rasÃyana÷ // 225 h­drogajÅrïajvarakuk«iÓÆlavibandhagulmÃrucikÃsaÓophÃn / durnÃmaku«ÂhÃnalasÃdajantusamÅraïaÓvÃsakaphÃæÓca hanti // 226 madyaæ mÃæsaæ tathÃmlaæ ca hitaæ laÓunasevinÃm / vyÃyÃmamÃtapaæ ro«am atinÅraæ payo gu¬am / rasonamaÓnanpuru«astyajedetÃnnirantaram // 227 palÃï¬ur yavane«ÂaÓca durgandho mukhadÆ«aka÷ / palÃï¬ustu budhairj¤eyo rasonasad­Óo guïai÷ // 228 svÃdu÷ pÃke rase'nu«ïa÷ kaphak­nnÃtipittala÷ / harate kevalaæ vÃtaæ balavÅryakaro guru÷ // 229 bhallÃtakaæ tri«u proktam aru«ko 'ru«karo 'gnika÷ / tathaivÃgnimukhÅ bhallÅ vÅrav­k«aÓca Óophak­t // 230 bhallÃtakaphalaæ pakvaæ svÃdupÃkarasaæ laghu / ka«Ãyaæ pÃcanaæ snigdhaæ tÅk«ïo«ïaæ chedi bhedanam // 231 medhyaæ vahnikaraæ hanti kaphavÃtavraïodaram / ku«ÂhÃrÓograhaïÅgulmaÓophÃnÃhajvarakrimÅn // 232 tanmajjà madhuro v­«yo b­æhaïo vÃtapittahà / v­ntamÃru«karaæ svÃdu pittaghnaæ keÓyamagnik­t // 233 bhallÃtaka÷ ka«Ãyo«ïa÷ Óukralo madhuro laghu÷ / vÃtaÓle«modarÃnÃhaku«ÂhÃrÓograhaïÅgadÃn / hanti gulmajvaraÓvitravahnimÃndyak­mivraïÃn // 234 bhaÇgà ga¤jÃmÃtulÃnÅ mÃdinÅ vijayà jayà // 235 bhaÇgà kaphaharÅ tiktà grÃhiïÅ pÃcanÅ laghu÷ / tÅk«ïo«ïà pittalà mohamandavÃgvahnivardhinÅ // 236 tilabheda÷ khasatila÷ khÃkhasaÓcÃpi sa sm­ta÷ / syÃt khÃkhasaphalÃdbhÆtaæ valkalaæ ÓÅtalaæ laghu // 237 grÃhi tiktaæ ka«Ãyaæ ca vÃtak­t kaphakÃsah­t // 238 dhÃtÆnÃæ Óo«akaæ rÆk«aæ madak­dvÃgvivardhanam / muhurmohakaraæ rucyaæ sevanÃt puæstvanÃÓanam // 239 uktaæ khasaphalak«ÅramÃphÆkamahiphenakam / ÃphÆkaæ Óo«aïaæ grÃhi Óle«maghnaæ vÃtapittalam / tathà khasaphalodbhÆtavalkalaprÃyamityapi // 240 ucyante khasabÅjÃni te khÃkhasatilà api // 241 khasabÅjÃni balyÃni v­«yÃïi sugurÆïi ca / janayanti kaphaæ tÃni Óamayanti samÅraïam // 242 saindhavo'strÅ ÓÅtaÓivaæ mÃïimanthaæ ca sindhujam / saindhavaæ lavaïaæ svÃdu dÅpanaæ pÃcanaæ laghu / snigdhaæ rucyaæ himaæ v­«yaæ sÆk«maæ netryaæ trido«ah­t // 243 ÓÃkambharÅyaæ kathitaæ gu¬Ãkhyaæ raumakaæ tathà // 244 gu¬Ãkhyaæ laghu vÃtaghnam atyu«ïaæ bhedi pittalam / tÅk«ïo«ïaæ cÃpi sÆk«maæ cÃbhi«yandi kaÂupÃki ca // 245 sÃmudraæ yattu lavaïam ak«Åbaæ vaÓiraæ ca tat / samudrajaæ sÃgarajaæ lavaïodadhisambhavam // 246 sÃmudraæ madhuraæ pÃke satiktaæ madhuraæ guru / nÃtyu«ïaæ dÅpanaæ bhedi sak«ÅramavidÃhi ca / Óle«malaæ vÃtanuttÅk«ïamarÆk«aæ nÃtiÓÅtalam // 247 vi¬aæ pÃkaæ ca k­takaæ tathà drÃvi¬amÃsuram / vi¬aæ sak«Ãram ÆrdhvÃdha÷kaphavÃtÃnulomanam / Ærdhvaæ kaphamadho vÃtaæ saæcÃrayedityartha÷ // 248 dÅpanaæ laghu tÅk«ïo«ïaæ rÆk«aæ rucyaæ vyavÃyi ca / vibandhÃnÃhavi«Âambhah­druggauravaÓÆlanut // 249 sauvarcalaæ syÃd rucakaæ manthapÃkaæ ca tanmatam / rucakaæ rocanaæ bhedi dÅpanaæ pÃcanaæ param // 250 susnehaæ vÃtanunnÃtipittalaæ viÓadaæ laghu / udgÃraÓuddhidaæ sÆk«maæ vibandhÃnÃhaÓÆlajit // 251 audbhidaæ pÃæÓulavaïaæ yajjÃtaæ bhÆmita÷ svayam / k«Ãraæ guru kaÂu snigdhaæ ÓÅtalaæ vÃtanÃÓanam // 252 caïakÃmlakamatyu«ïaæ dÅpanaæ dantahar«aïam / lavaïÃnurasaæ rucyaæ ÓÆlÃjÅrïavibandhanut // 253 pÃkyaæ k«Ãro yavak«Ãro yÃvaÓÆko yavÃgraja÷ / svarjikÃpi sm­ta÷ k«Ãra÷ kÃpota÷ sukhavarcaka÷ // 254 kathita÷ svarjikÃbhedo viÓe«aj¤ai÷ suvarcikà / yavak«Ãro laghu÷ snigdha÷ susÆk«mo vahnidÅpana÷ // 255 nihanti ÓÆlavÃtÃmaÓle«maÓvÃsagalÃmayÃn / pÃï¬varÓograhaïÅgulmÃnÃhaplÅhah­dÃmayÃn // 256 svarjikÃlpaguïà tasmÃdvij¤eyà gulmaÓÆlah­t / suvarcikà svarjikÃvad boddhavyà guïato janai÷ // 257 saubhÃgyaæ ÂaÇkaïaæ k«Ãro dhÃtudrÃvakamucyate / ÂaÇkaïaæ vahnik­drÆk«aæ kaphah­d vÃtapittak­t // 258 svarjikà yÃvaÓÆkaÓca k«ÃradvayamudÃh­tam / ÂaÇkaïena yutaæ tattu k«ÃratrayamudÅritam // 259 militaæ tÆktaguïak­d viÓe«Ãd gulmah­t param / palÃÓavajriÓikharici¤cÃrkatilanÃlajÃ÷ // 260 yavaja÷ svarjikà ceti k«ÃrëÂakam udÃh­tam / k«Ãrà ete'gninà tulyà gulmaÓÆlaharà bh­Óam // 261 bhuktaæ sahasravedhi syÃdrasÃmlaæ Óuklamityapi / cukramatyamlamu«ïaæ ca dÅpanaæ pÃcanaæ param // 262 ÓÆlagulmavibandhÃmavÃtaÓle«maharaæ saram / vamit­«ïÃsyavairasyah­tpŬÃvahnimÃndyah­t // 263 BhÃvaprakÃÓa, Vargaprakaraïa, KarpÆrÃdivarga puæsi klÅbe ca karpÆra÷ sitÃbhro himavÃluka÷ / ghanasÃraÓ candrasaæj¤o himanÃmÃpi sa sm­ta÷ // 1 karpÆra÷ ÓÅtalo v­«yaÓcak«u«yo lekhano laghu÷ / surabhir madhuras tikta÷ kaphapittavi«Ãpaha÷ // 2 t­«ïÃsyavairasyamedodaurgandhyanÃÓana÷ / karpÆro dvividha÷ prokta÷ pakvÃpakvaprabhedata÷ / pakvÃt karpÆrata÷ prÃhurapakvaæ guïavattaram // 3 cÅnÃkasaæj¤a÷ karpÆra÷ kaphak«ayakara÷ sm­ta÷ / ku«Âhakaï¬Ævamiharas tathà tiktarasaÓca sa÷ // 4 m­ganÃbhir m­gamada÷ kathitastu sahasrabhit / kastÆrikà ca kastÆrÅ vedhamukhyà ca sà sm­tà // 5 kÃmarÆpodbhavà k­«ïà naipÃlÅ nÅlavarïayuk / kÃÓmÅrÅ kapilacchÃyà kastÆrÅ trividhà sm­tà // 6 kÃmarÆpodbhavà Óre«Âhà naipÃlÅ madhyamà bhavet / kÃÓmÅradeÓasambhÆtà kastÆrÅ hy adhamà matà // 7 kastÆrikà kaÂus tiktà k«Ãro«ïà Óukralà guru÷ / kaphavÃtavi«acchardiÓÅtadaurgandhyaÓo«ah­t // 8 latà kastÆrikà tiktà svÃdvÅ v­«yà himà laghu÷ / cak«u«yà chedinÅ Óle«mat­«ïÃvastyÃsyarogah­t // 9 gandhamÃrjÃravÅryaæ tu vÅryak­t kaphavÃtah­t / kaï¬Æku«Âhaharaæ netryaæ sugandhaæ svedagandhanut // 10 ÓrÅkhaï¬aæ candanaæ na strÅ bhadraÓrÅstailaparïika÷ / gandhasÃro malayajastathà candradyutiÓca sa÷ // 11 svÃde tiktaæ ka«e pÅtaæ chede raktaæ tanau sitam / granthikoÂarasaæyuktaæ candanaæ Óre«Âham ucyate // 12 candanaæ ÓÅtalaæ rÆk«aæ tiktam ÃhlÃdanaæ laghu / ÓramaÓo«avi«aÓle«mat­«ïÃpittÃsradÃhanut // 13 kÃlÅyakaæ tu kÃlÅyaæ pÅtÃbhaæ haricandanam // 14 haripriyaæ kÃlasÃraæ tathà kÃlÃnusÃryakam / kÃlÅyakaæ raktaguïaæ viÓe«Ãd vyaÇganÃÓanam // 15 raktacandanam ÃkhyÃtaæ raktÃÇgaæ k«udracandanam / tilaparïaæ raktasÃraæ tatpravÃlaphalaæ sm­tam // 16 raktaæ ÓÅtaæ guru svÃdu chardit­«ïÃsrapittah­t / tiktaæ netrÃhataæ v­«yaæ jvaravraïavi«Ãpaham // 17 pataægaæ raktasÃraæ ca suraÇgaæ ra¤janaæ tathà / paÂÂara¤jakamÃkhyÃtaæ pattÆraæ ca kucandanam // 18 pataægaæ madhuraæ ÓÅtaæ pittaÓle«mavraïÃsranut / haricandanavad vedyaæ viÓe«ÃddÃhanÃÓanam // 19 candanÃni tu sarvÃïi sad­ÓÃni rasÃdibhi÷ / gandhena tu viÓe«o'sti pÆrva÷ Óre«Âhatamo guïai÷ // 20 aguru pravaraæ lohaæ rÃjÃrhaæ yogajaæ tathà / vaæÓikaæ k­mijaæ vÃpi k­mijagdham anÃryakam // 21 agurÆ«ïaæ kaÂu tvacyaæ tiktaæ tÅk«ïaæ ca pittalam / laghu karïÃk«irogaghnaæ ÓÅtavÃtakaphapraïut // 22 k­«ïaæ guïÃdhikaæ tattu lohavadvÃri majjati / aguruprabhava÷ sneha÷ k­«ïÃgurusama÷ sm­ta÷ // 23 devadÃru sm­taæ dÃrubhadraæ dÃrv indradÃru ca / mastadÃru drukilimaæ kilimaæ surabhÆruha÷ // 24 devadÃru laghu snigdhaæ tikto«ïaæ kaÂupÃki ca / vibandhÃdhmÃnaÓothÃmatandrÃhikkÃjvarÃsrajit / pramehapÅnasaÓle«makÃsakaï¬ÆsamÅranut // 25 sarala÷ pÅtav­k«a÷ syÃttathà surabhidÃruka÷ / saralo madhuras tikta÷ kaÂupÃkaraso laghu÷ // 26 snigdho«ïa÷ karïakaïÂhÃk«irogarak«ohara÷ sm­ta÷ / kaphÃnilasvedadÃhakÃsamÆrchÃvraïÃpaha÷ // 27 kÃlÃnusÃryaæ tagaraæ kuÂilaæ nahu«aæ natam / aparaæ piï¬atagaraæ daï¬ahastÅ ca barhiïam // 28 tagaradvayamu«ïaæ syÃtsvÃdu snigdhaæ laghu sm­tam / vi«ÃpasmÃraÓÆlÃk«irogado«atrayÃpaham // 29 padmakaæ padmagandhi syÃttathà padmÃhvayaæ sm­tam / padmakaæ tuvaraæ tiktaæ ÓÅtalaæ vÃtalaæ laghu // 30 vÅsarpadÃhavisphoÂaku«ÂhaÓle«mÃsrapittanut / garbhasaæsthÃpanaæ rucyaæ vamivraïat­«Ãpraïut // 31 guggulur devadhÆpaÓ ca jaÂÃyu÷ kauÓika÷ pura÷ / kumbholÆkhalakaæ klÅbe mahi«Ãk«a÷ palaæka«a÷ // 32 mahi«Ãk«o mahÃnÅla÷ kumuda÷ padma ityapi / hiraïya÷ pa¤camo j¤eyo guggulo÷ pa¤ca jÃtaya÷ // 33 bh­Çgäjanasavarïastu mahi«Ãk«a iti sm­ta÷ / mahÃnÅlas tu vij¤eya÷ svanÃmasamalak«aïa÷ // 34 kumuda÷ kumudÃbha÷ syÃtpadmo mÃïikyasaænibha÷ / hiraïyÃk«as tu hemÃbha÷ pa¤cÃnÃæ liÇgamÅritam // 35 mahi«Ãk«o mahÃnÅlo gajendrÃïÃæ hitÃv ubhau / hayÃnÃæ kumuda÷ padma÷ svastyÃrogyakarau parau // 36 viÓe«eïa manu«yÃïÃæ kanaka÷ parikÅrtita÷ / kadÃcinmahi«Ãk«aÓca mata÷ kaiÓcinn­ïÃmapi // 37 guggulur viÓadas tikto vÅryo«ïa÷ pittala÷ sara÷ / ka«Ãya÷ kaÂuka÷ pÃke kaÂÆ rÆk«o laghu÷ para÷ // 38 bhagnasaædhÃnak­d v­«ya÷ sÆk«ma÷ svaryo rasÃyana÷ / dÅpana÷ picchilo balya÷ kaphavÃtavraïÃpacÅ÷ // 39 medomehÃÓmavÃtÃæÓ ca kledaku«ÂhÃmamÃrutÃn / piÂikÃgranthiÓophÃrÓogaï¬amÃlÃk­mŤ jayet // 40 mÃdhuryÃcchamayedvÃtaæ ka«ÃyatvÃcca pittahà / tiktatvÃtkaphajittena guggulu÷ sarvado«ahà // 41 sa navo b­æhaïo v­«ya÷ purÃïas tv atilekhana÷ // 42 snigdha÷ käcanasaækÃÓa÷ pakvajambÆphalopama÷ / nÆtano guggulu÷ prokta÷ sugandhiryastu picchila÷ // 43 Óu«ko durgandhakaÓ caiva tyaktaprak­tivarïaka÷ / purÃïa÷ sa tu vij¤eyo guggulur vÅryavarjita÷ // 44 amlaæ tÅk«ïamajÅrïaæ ca vyavÃyaæ ÓramamÃtapam / madyaæ ro«aæ tyajetsamyag guïÃrthÅ purasevaka÷ // 45 ÓrÅvÃsa÷ saralasrÃva÷ ÓrÅve«Âo v­k«adhÆpaka÷ / ÓrÅvÃso madhurastikta÷ snigdho«ïastuvara÷ sara÷ // 46 pittalo vÃtamÆrdhÃk«isvarogakaphÃpaha÷ / rak«oghna÷ svedadaurgandhyayÆkÃkaï¬Ævraïapraïut // 47 rÃlastu ÓÃlaniryÃsastathà sarjarasa÷ sm­ta÷ / devadhÆpo yak«adhÆpastathà sarvarasaÓca sa÷ // 48 rÃlo himo gurus tikta÷ ka«Ãyo grÃhako haret / do«ÃsrasvedavÅsarpajvaravraïavipÃdikÃ÷ / grahabhagnÃgnidagdhÃæÓca ÓÆlÃtÅsÃranÃÓana÷ // 49 kundurustu mukunda÷ syÃtsugandha÷ kunda ityapi // 50 kundurur madhurastiktas tÅk«ïas tvacya÷ kaÂurharet / jvarasvedagrahÃlak«mÅmukharogakaphÃnilÃn // 51 sihlakastu turu«ka÷ syÃdyato yavanadeÓaja÷ / kapitailaæ ca saækhyÃtastathà ca kapinÃmaka÷ // 52 sihlaka÷ kaÂuka÷ svÃdu÷ snigdho«ïa÷ ÓukrakÃntik­t / v­«ya÷ kaïÂhya÷ svedaku«ÂhajvaradÃhagrahÃpaha÷ // 53 jÃtÅphalaæ jÃtikoÓaæ mÃlatÅphalamityapi / jÃtÅphalaæ rase tiktaæ tÅk«ïo«ïaæ rocanaæ laghu / kaÂukaæ dÅpanaæ grÃhi svaryaæ Óle«mÃnilÃpaham // 54 nihanti mukhavairasyaæ maladaurgandhyak­«ïatÃ÷ / k­mikÃsavamiÓvÃsaÓo«apÅnasah­druja÷ // 55 jÃtÅphalasya tvak proktà jÃtÅpattrÅ bhi«agvarai÷ // 56 jÃtÅpattrÅ laghu÷ svÃdu÷ kaÂÆ«ïà rucivarïak­t / kaphakÃsavamiÓvÃsat­«ïÃk­mivi«Ãpahà // 57 lavaægaæ devakusumaæ ÓrÅsaæj¤aæ ÓrÅprasÆnakam / lavaægaæ kaÂukaæ tiktaæ laghu netrahitaæ himam // 58 dÅpanaæ pÃcanaæ rucyaæ kaphapittÃsranÃÓak­t / t­«ïÃæ chardiæ tathÃdhmÃnaæ ÓÆlamÃÓu vinÃÓayet / kÃsaæ ÓvÃsaæ ca hikkÃæ ca k«ayaæ k«apayati dhruvam // 59 elà sthÆlà ca bahulà p­thvÅkà tripuÂÃpi ca // 60 bhadrailà b­hadelà ca candrabÃlà ca ni«kuÂi÷ / sthÆlailà kaÂukà pÃke rase cÃnalak­llaghu÷ // 61 rÆk«o«ïà Óle«mapittÃsrakaï¬ÆÓvÃsat­«Ãpahà / h­llÃsavi«abastyÃsyaÓirorugvamikÃsanut // 62 sÆk«mopaku¤cikà tutthà koraÇgÅ drÃvi¬Å truÂi÷ / elà sÆk«mà kaphaÓvÃsakÃsÃrÓomÆtrak­cchrah­t / rase tu kaÂukà ÓÅtà laghvÅ vÃtaharÅ matà // 63 tvakpattraæ ca varÃÇgaæ syad bh­Çgaæ cocaæ tathotkaÂam / tvacaæ laghÆ«ïaæ kaÂukaæ svÃdu tiktaæ ca rÆk«akam // 64 pittalaæ kaphavÃtaghnaæ kaï¬vÃmÃrucinÃÓanam / h­dvastirogavÃtÃrÓa÷k­mipÅnasaÓukrah­t // 65 tvaksvÃdvÅ tu tanutvaksyÃttathà dÃrusità matà // 66 uktà dÃrusità svÃdvÅ tiktà cÃnilapittah­t / surabhi÷ Óukralà varïyà mukhaÓo«at­«Ãpahà // 67 pattrakaæ tamÃlapattraæ ca tathà syÃt pattranÃmakam / pattrakaæ madhuraæ kiæcit tÅk«ïo«ïaæ picchilaæ laghu / nihanti kaphavÃtÃrÓoh­llÃsÃrucipÅnasÃn // 68 nÃgapu«pa÷ sm­to nÃga÷ kesaro nÃgakesara÷ / cÃmpeyo nÃgaki¤jalka÷ kathita÷ käcanÃhvaya÷ // 69 nÃgapu«paæ ka«Ãyo«ïaæ rÆk«aæ laghvÃmapÃvanam // 70 jvarakaï¬Æt­«Ãsvedacchardih­llÃsanÃÓanam / daurgandhyaku«ÂhavÅsarpakaphapittavi«Ãpaham // 71 tvagelÃpattrakais tulyais trisugandhi trijÃtakam / nÃgakesarasaæyuktaæ cÃturjÃtakam ucyate // 72 taddvayaæ rocanaæ rÆk«aæ tÅk«ïo«ïaæ mukhagandhah­t / laghu pittÃgnik­d varïyaæ kaphavÃtavi«Ãpaham // 73 kuÇkumaæ ghus­ïaæ raktaæ kÃÓmÅraæ pÅtakaæ varam / saækocaæ piÓunaæ dhÅraæ vÃhlÅkaæ ÓoïitÃbhidham // 74 kÃÓmÅradeÓaje k«etre kuÇkumaæ yadbhaveddhi tat / sÆk«makesaram Ãraktaæ padmagandhi taduttamam // 75 vÃhlÅkadeÓasaæjÃtaæ kuÇkumaæ pÃï¬uraæ sm­tam / ketakÅgandhayuktaæ tanmadhyamaæ sÆk«makesaram // 76 kuÇkumaæ pÃrasÅkaæ tanmadhugandhi tadÅritam / Å«at pÃï¬uravarïaæ tadadhamaæ sthÆlakesaram // 77 kuÇkumaæ kaÂukaæ snigdhaæ Óirorugvraïajantujit / tiktaæ vamiharaæ varïyaæ vyaÇgado«atrayÃpaham // 78 gorocanà tu maÇgalyà vandyà gaurÅ ca rocanà / gorocanà himà tiktà varïyà maÇgalakÃntidà / vi«Ãlak«mÅgrahonmÃdagarbhasrÃvak«atÃsrah­t // 79 nakhaæ vyÃghranakhaæ vyÃghrÃyudhaæ taccakrakÃrakam // 80 nakhaæ svalpaæ nakhÅ proktà hanuhaÂÂavilÃsinÅ / nakhadravyaæ grahaÓle«mÃvÃtÃsrajvaraku«Âhah­t // 81 laghÆ«ïaæ Óukralaæ varïyaæ svÃdu vraïavi«Ãpaham / alak«mÅmukhadaurgandhyah­t pÃkarasayo÷ kaÂu // 82 bÃlaæ hrÅverabarhi«ÂhodÅcyaæ keÓÃmbunÃma ca / bÃlakaæ ÓÅtalaæ rÆk«aæ laghu dÅpanapÃcanam / h­llÃsÃrucivÅsarpah­drogÃmÃtisÃrajit // 83 syÃdvÅraïaæ vÅratarur vÅraæ ca bahumÆlakam / vÅraïaæ pÃcanaæ ÓÅtaæ vÃntih­llaghu tiktakam // 84 stambhanaæ jvaranud bhrÃntimadajit kaphapittah­t / t­«ïÃsravi«avÅsarpak­cchradÃhavraïÃpaham // 85 vÅraïasya tu mÆlaæ syÃduÓÅraæ naladaæ ca tat / am­ïÃlaæ ca sevyaæ ca samagandhikam ityapi // 86 uÓÅraæ pÃcanaæ ÓÅtaæ stambhanaæ laghu tiktakam // 87 madhuraæ jvarah­d vÃntimadanut kaphapittah­t / t­«ïÃsravi«avÅsarpadÃhak­cchravraïÃpaham // 88 jaÂÃmÃæsÅ bhÆtajaÂà jaÂilà ca tapasvinÅ / mÃæsÅ tiktà ka«Ãyà ca medhyà kÃntibalapradà / svÃdvÅ himà trido«ÃsradÃhavÅsarpaku«Âhanut // 89 Óaileyaæ tu ÓilÃpu«paæ v­ddhaæ kÃlÃnusÃryakam // 90 Óaileyaæ ÓÅtalaæ h­dyaæ kaphapittaharaæ laghu / kaï¬Æku«ÂhÃÓmarÅdÃhavi«ah­d gudaraktah­t // 91 mustakaæ na striyÃæ mustaæ tri«u vÃridanÃmakam / kuruvindaÓca saækhyÃto 'para÷ kro¬akaseruka÷ // 92 bhadramustaæ ca gundrà ca tathà nÃgaramustaka÷ / mustaæ kaÂu himaæ grÃhi tiktaæ dÅpanapÃcanam // 93 ka«Ãyaæ kaphapittÃsrat­¬jvarÃrucijantuh­t / anÆpadeÓe yajjÃtaæ mustakaæ tatpraÓasyate / tatrÃpi munibhi÷ proktaæ varaæ nÃgaramustakam // 94 karcÆro vedhamukhyaÓca drÃvi¬a÷ kalpaka÷ ÓaÂÅ / karcÆro dÅpano rucya÷ kaÂukastikta eva ca // 95 sugandhi÷ kaÂupÃka÷ syÃt ku«ÂhÃrÓovraïakÃsanut / u«ïo laghur harecchvÃsaæ gulmavÃtakaphakrimÅn // 96 murà gandhakuÂÅ daityà surabhi÷ ÓÃlaparïikà // 97 murà tiktà himà svÃdvÅ laghvÅ pittÃnilÃpahà / jvarÃs­gbhÆtarak«oghnÅ ku«ÂhakÃsavinÃÓinÅ // 98 ÓaÂhÅ palÃÓÅ «a¬granthà suvratà gandhamÆlikà / gÃndhÃrikà gandhavadhÆr vadhÆ÷ palÃÓikà // 99 bhavedgandhapalÃÓÅ tu ka«Ãyà grÃhiïÅ laghu÷ / tiktà tÅk«ïà ca kaÂukÃnu«ïÃsyamalanÃÓinÅ / ÓothakÃsavraïaÓvÃsaÓÆlasidhmagrahÃpahà // 100 priyaÇgu÷ phalinÅ kÃntà latà ca mahilÃhvayà // 101 gundrà gandhaphalà ÓyÃmà vi«vaksenÃÇganÃpriyà / priyaÇgu÷ ÓÅtalà tiktà tuvarÃnilapittah­t // 102 raktÃtiyogadaurgandhyasvedadÃhajvarÃpahà / gulmat­¬vi«amohaghnÅ tadvad gandhapriyaÇgukà // 103 tatphalaæ madhu rÆk«aæ ka«Ãyaæ ÓÅtalaæ guru / vibandhÃdhmÃnabalak­t saægrÃhi kaphapittajit // 104 reïukà rÃjaputrÅ ca nandinÅ kapilà dvijà / bhasmagandhà pÃï¬uputrÅ sm­tà kauntÅ hareïukà // 105 reïukà kaÂukà pÃke tiktÃnu«ïà kaÂur laghu÷ / pittalà dÅpanÅ medhyà pÃcinÅ garbhapÃtinÅ / balÃsavÃtak­ccaiva t­Âkaï¬Ævi«adÃhanut // 106 granthiparïaæ granthikaæ ca kÃkapucchaæ ca gucchakam / nÅlapu«paæ sugandhaæ ca kathitaæ tailaparïakam // 107 granthiparïaæ tiktatÅk«ïaæ kaÂÆ«ïaæ dÅpanaæ laghu / kaphavÃtavi«aÓvÃsakaï¬ÆdaurgandhyanÃÓanam // 108 sthauïeyakaæ barhibarhaæ Óukabarhaæ ca kukkuram / ÓÅrïaromaÓukaæ cÃpi Óukapu«paæ Óukacchadam // 109 sthauïeyakaæ kaÂu svÃdu tiktaæ snigdhaæ trido«anut // 110 medhÃÓukrakaraæ rucyaæ rak«oghnaæ jvarajantujit / hanti ku«ÂhÃsrat­¬dÃhadaurgandhyatilakÃlakÃn // 111 niÓÃcaro dhanahara÷ kitavo gaïahÃsa÷ / coraka÷ ÓaÇkitaÓ caï¬o du«pattra÷ k«emako ripu÷ / rocako madhurastika÷ kaÂu÷ pÃke kaÂur laghu÷ // 112 tÅk«ïo h­dyo himo hanti ku«Âhakaï¬ÆkaphÃnilÃn / rak«o'ÓrÅsvedamedo'srajvaragandhavi«avraïÃn // 113 tÃlÅÓam uktaæ pattrìhyaæ dhÃtrÅpattraæ ca tatsm­tam / tÃlÅÓaæ laghu tÅk«ïo«ïaæ ÓvÃsakÃsakaphÃnilÃn / nihanty arucigulmÃmavahnimÃndyak«ayÃmayÃn // 114 kaÇkolaæ kolaæ proktaæ cÃtha koÓaphalaæ sm­tam // 115 kaÇkolaæ laghu tÅk«ïo«ïaæ tiktaæ h­dyaæ rucipradam / Ãsyadaurgandhyah­drogakaphavÃtÃmayÃndhyah­t // 116 snigdho«ïà kaphah­t tiktà sugandhà gandhakokilà / gandhakokilayà tulyà vij¤eyà gandhamÃlatÅ // 117 lÃmajjakaæ sunÃlaæ syÃdam­ïÃlaæ lavaæ laghu / i«ÂakÃpathakaæ savyaæ naladaæ ca vidÃtakam // 118 lÃmajjakaæ himaæ tiktaæ laghu do«atrayÃsrajit / tvagÃmayasvedak­cchradÃhapittÃsraroganut // 119 elavÃlukam aileyaæ sugandhi harivÃlukam / ailavÃlukam elÃlu kapitthaæ pattram Åritam // 120 elÃlu kaÂukaæ pÃke ka«Ãyaæ ÓÅtalaæ laghu / hanti kaï¬Ævraïacchardit­ÂkÃsÃrucih­druja÷ / balÃsavi«apittÃsraku«ÂhamÆtragadakrimÅn // 121 kuÂannaÂaæ dÃsapuraæ bÃleyaæ paripelavam / plavagopuragonardakaivartÅmustakÃni ca // 122 mustÃvat pelavapuÂaæ ÓukÃbhaæ syÃd vitunnakam // 123 vitunnakaæ himaæ tiktaæ ka«Ãyaæ kaÂu kÃntidam / kaphapittÃsravÅsarpaku«Âhakaï¬Ævi«apraïut // 124 sp­kkÃs­g brÃhmaïo devo marunmÃlà latà laghu÷ / samudrÃntà vadhÆ÷ koÂivar«Ã laÇkopiketyapi // 125 sp­kkà svÃdvÅ himà v­«yà tiktà nikhilado«anut / ku«Âhakaï¬Ævi«asvedadÃhÃÓrÅjvararaktah­t // 126 parpaÂÅ ra¤janÅ k­«ïà jatukà jananÅ janÅ / jatuk­«ïÃgnisaæsparÓà jatuk­ccakravartinÅ // 127 parpaÂÅ tuvarà tiktà ÓiÓirà varïak­llaghu÷ / vi«avraïaharà kaï¬ÆkaphapittÃsraku«Âhanut // 128 nalikà vidrumalatà kapotacaraïà naÂÅ / dhamanya¤janakeÓÅ ca nirmedhyà su«irà nalÅ // 129 nalikà ÓÅtalà laghvÅ cak«u«yà kaphapittah­t / k­cchrÃÓmavÃtat­«ïÃsraku«Âhakaï¬ÆjvarÃpahà // 130 prapauï¬arÅkaæ pauï¬aryaæ cak«u«yaæ pauï¬arÅyakam / pauï¬aryaæ madhuraæ tiktaæ ka«Ãyaæ Óukralaæ himam / cak«u«yaæ madhuraæ pÃke varïyaæ pittakaphapraïut // 131 BhÃvaprakÃÓa, Vargaprakaraïa, Gu¬ÆcyÃdivarga atha laÇkeÓvaro mÃnÅ rÃvaïo rÃk«asÃdhipa÷ / rÃmapatnÅæ balÃtsÅtÃæ jahÃra madanÃtura÷ // 1 tatastaæ balavÃnrÃmo ripuæ jÃyÃpahÃriïam / h­to vÃnarasainyena jaghÃna raïamÆrdhani // 2 hate tasminsurÃrÃtau rÃvaïe balagarvite / devarÃja÷ sahasrÃk«a÷ paritu«ÂaÓ ca rÃghave // 3 tatra ye vÃnarÃ÷ kecid rÃk«asair nihatà raïe / tÃnindro jÅvayÃmÃsa saæsicyÃm­tav­«Âibhi÷ // 4 tato ye«u pradeÓe«u kapigÃtrÃtparicyutÃ÷ / pÅyÆ«abindava÷ petus tebhyo jÃtà gu¬Æcikà // 5 gu¬ÆcÅ madhuparïÅ syÃd am­tÃm­tavallarÅ / chinnà chinnaruhà chinnodbhavà vatsÃdanÅti ca // 6 jÅvantÅ tantrikà somà somavallÅ ca kuï¬alÅ / cakralak«aïikà dhÅrà viÓalyà ca rasÃyanÅ // 7 candrahÃsà vaya÷sthà ca maï¬alÅ devanirmità / gu¬ÆcÅ kaÂukà tiktà svÃdupÃkà rasÃyanÅ // 8 saægrÃhiïÅ ka«Ãyo«ïà laghvÅ balyÃgnidÅpinÅ / do«atrayÃmat­¬dÃhamehakÃsÃæÓca pÃï¬utÃm // 9 kÃmalÃku«ÂhavÃtÃsrajvarakrimivamÅn haret / pramehaÓvÃsakÃsÃrÓa÷k­cchrah­drogavÃtanut // 10 tÃmbÆlavallÅ tÃmbÆlÅ nÃginÅ nÃgavallarÅ / tÃmbÆlaæ viÓadaæ rucyaæ tÅk«ïo«ïaæ tuvaraæ saram // 11 vaÓyaæ tiktaæ kaÂu k«Ãraæ raktapittakaraæ laghu / balyaæ Óle«mÃsyadaurgandhyamalavÃtaÓramÃpaham // 12 bilva÷ ÓÃï¬ilyaÓailÆ«au mÃlÆraÓrÅphalÃv api / ÓrÅphalastuvarastikto grÃhÅ rÆk«o'gnipittak­t / vÃtaÓle«maharo balyo laghuru«ïaÓca pÃcana÷ // 13 gÃmbhÃrÅ bhadraparïÅ ca ÓrÅparïÅ madhuparïikà / kÃÓmÅrÅ kÃÓmarÅ hÅrà kÃÓmarya÷ pÅtarohiïÅ // 14 k­«ïav­ntà madhurasà mahÃkusumikÃpi ca / kÃÓmarÅ tuvarà tiktà vÅryo«ïà madhurà guru÷ // 15 dÅpanÅ pÃcanÅ medhyà bhedinÅ bhramaÓo«ajit / do«at­«ïÃmaÓÆlÃrÓovi«adÃhajvarÃpahà // 16 tatphalaæ b­æhaïaæ v­«yaæ guru keÓyaæ rasÃyanam / vÃtapittat­«Ãraktak«ayamÆtravibandhanut // 17 svÃdu pÃke himaæ snigdhaæ tuvarÃmlaæ viÓuddhik­t / hanyÃddÃhat­«ÃvÃtaraktapittak«atak«ayÃn // 18 pÃÂali÷ pÃÂalÃmoghà madhudÆtÅ phaleruhà / k­«ïav­ntà kuberÃk«Å kÃlasthÃlyalivallabhà // 19 tÃmrapu«pÅ ca kathitÃparà syÃtpÃÂalà sità / mu«kako mok«ako ghaïÂÃpÃÂali÷ këÂhapÃÂalà // 20 pÃÂalà tuvarà tiktÃnu«ïà do«atrayÃpahà / aruciÓvÃsaÓothÃsracchardihikkÃt­«ÃharÅ // 21 pu«paæ ka«Ãyaæ madhuraæ himaæ h­dyaæ kaphÃsranut / pittÃtisÃrah­tkaïÂhyaæ phalaæ hikkÃsrapittah­t // 22 agnimantho jaya÷ sa syÃc chrÅparïÅ gaïikÃrikà / jayà jayantÅ tarkÃrÅ nÃdeyÅ vaijayantikà // 23 agnimantha÷ Óvayathunud vÅryo«ïa÷ kaphavÃtah­t / pÃï¬unut kaÂukastiktastuvaro madhuro'gnida÷ // 24 ÓyonÃka÷ Óo«aïaÓca syÃnnaÂakaÂvaÇgaÂuïÂukÃ÷ / maï¬ÆkaparïapattrorïaÓukanÃsakuÂannaÂÃ÷ // 25 dÅrghav­nto 'raluÓcÃpi p­thuÓimba÷ kaÂaæbhara÷ / ÓyonÃko dÅpana÷ pÃke kaÂukastuvaro hima÷ / grÃhÅ tikto'nilaÓle«mapittakÃsapraïÃÓana÷ // 26 ÂuïÂukasya phalaæ bÃlaæ rÆk«aæ vÃtakaphÃpaham // 27 h­dyaæ ka«Ãyaæ madhuraæ rocanaæ laghu dÅpanam / gulmÃrÓa÷k­mih­tprau¬haæ guru vÃtaprakopaïam // 28 ÓrÅphala÷ sarvatobhadrà pÃÂalà gaïikÃrikà / ÓyonÃka÷ pa¤cabhiÓcaitai÷ pa¤camÆlaæ mahanmatam // 29 pa¤camÆlaæ mahattiktaæ ka«Ãyaæ kaphavÃtanut / madhuraæ ÓvÃsakÃsaghnamu«ïaæ laghvagnidÅpanam // 30 ÓÃliparïÅ sthirà saumyà triparïÅ pÅvarÅ guhà / vidÃrigandhà dÅrghÃÇgÅ dÅrghapattrÃæÓumatyapi // 31 ÓÃliparïÅ guruÓchardijvaraÓvÃsÃtisÃrajit // 32 Óo«ado«atrayaharÅ b­æhaïyuktà rasÃyanÅ / tiktà vi«aharÅ svÃdu÷ k«atakÃsakrimipraïut // 33 p­ÓniparïÅ p­thakparïÅ citraparïyahiparïyapi / kro«Âuvinnà siæhapucchÅ kalaÓÅ dhÃvanirguhà // 34 p­ÓniparïÅ trido«aghnÅ v­«yo«ïà madhurà sarà / hanti dÃhajvaraÓvÃsaraktÃtÅsÃrat­¬vamÅ÷ // 35 vÃrttÃkÅ k«udrabhaïÂÃkÅ mahatÅ b­hatÅ kulÅ / hiÇgulÅ rëÂrikà siæhÅ maho«ÂrÅ du«pradhar«iïÅ // 36 b­hatÅ grÃhiïÅ h­dyà pÃcanÅ kaphavÃtak­t / kaÂutiktÃsyavairasyamalÃrocakanÃÓinÅ / u«ïà ku«ÂhajvaraÓvÃsaÓÆlakÃsÃgnimÃndyajit // 37 kaïÂakÃrÅ tu du÷sparÓà k«udrà vyÃghrÅ nidigdhikà / kaïÂÃlikà kaïÂakinÅ dhÃvanÅ b­hatÅ tathà // 38 Óvetà k«udrà candrahÃsà lak«maïà k«etradÆtikà / garbhadà candramà candrÅ candrapu«pà priyaækarÅ // 39 kaïÂakÃrÅ sarà tiktà kaÂukà dÅpanÅ laghu÷ // 40 rÆk«o«ïà pÃcanÅ kÃsaÓvÃsajvarakaphÃnilÃn / nihanti pÅnasaæ pÃrÓvapŬÃk­mih­dÃmayÃn // 41 tayo÷ phalaæ kaÂu rase pÃke ca kaÂukaæ bhavet / Óukrasya recanaæ bhedi tiktaæ pittÃgnik­llaghu / hanyÃtkaphamarutkaï¬ÆkÃsameda÷krimijvarÃn // 42 tadvat proktà sità k«udrà viÓe«Ãd garbhakÃriïÅ // 43 gok«ura÷ k«urako'pi syÃt trikaïÂa÷ svÃdukaïÂaka÷ / gokaïÂako gok«urako vanaÓ­ÇgÃÂa ityapi // 44 palaæka«Ã Óvadaæ«Ârà ca tathà syÃd ik«ugandhikà / gok«ura÷ ÓÅtala÷ svÃdurbalak­dvastiÓodhana÷ // 45 madhuro dÅpano v­«ya÷ pu«ÂidaÓcÃÓmarÅhara÷ / pramehaÓvÃsakÃsÃrÓa÷k­cchrah­drogavÃtanut // 46 ÓÃliparïÅ p­ÓniparïÅ vÃrttÃkÅ kaïÂakÃrikà / gok«ura÷ pa¤cabhiÓcaitai÷ kani«Âhaæ pa¤camÆlakam // 47 pa¤camÆlaæ laghu svÃdu balyaæ pittÃnilÃpaham / nÃtyu«ïaæ b­æhaïaæ grÃhi jvaraÓvÃsÃÓmarÅpraïut // 48 ubhÃbhyÃæ pa¤camÆlÃbhyÃæ daÓamÆlam udÃh­tam / daÓamÆlaæ trido«aghnaæ ÓvÃsakÃsaÓiroruja÷ / tandrÃÓothajvarÃnÃhapÃrÓvapŬÃrucÅr haret // 49 jÅvantÅ jÅvanÅ jÅvà jÅvanÅyà madhusravà / maÇgalyanÃmadheyà ca ÓÃkaÓre«Âhà payasvinÅ // 50 jÅvantÅ ÓÅtalà svÃdu÷ snigdhà do«atrayÃpahà / rasÃyanÅ balakarÅ cak«u«yà grÃhiïÅ laghu÷ // 51 mudgaparïÅ kÃkaparïÅ sÆryaparïy alpikà sahà // 52 kÃkamudgà ca sà proktà tathà mÃrjÃragandhikà / mudgaparïÅ himà rÆk«Ã tiktà svÃduÓca Óukralà // 53 cak«u«yà k«ataÓothaghnÅ grÃhiïÅ jvaradÃhanut / do«atrayaharÅ laghvÅ grahaïyarÓo'tisÃrajit // 54