Manusmrti
Typed, analyzed and proofread by M.YANO and Y.IKARI 
(May-June 1991, January-April1992, March-April 1996)


REVISED GRETIL VERSION with variants notes, analysis (see below)

 
K: Manusmrti with the Sanskrit Commentary Manvartha-Muktavali of Kulluka 
Bhatta, ed. J.L.Shastri 1983.  (Compared with the edition of 
Kashi Skt Series 114 ed. Haragovinda Sastri.)
M: Manusmrti with the commentary of Medhatithi, 2vols. Calcutta 1967
M: Manu-smrti with the "Manubhasya" of Medhatithi, ed. Gangaanaatha Jha, 
GOI 1932,1939 rep. 1992  
 
Text is based upon K, and M's variant is given at each pada-end.
There are verses which are found only in K or M. The difference of
the sloka-numbering of chapter between K and M is noticed. 

[M:] variants of Medhaatithi's 
Different numbering of verses between M and K is noted.


___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. 
                                       
Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding:
                                       
description             character  =ASCII   
                                       
long a                  à             224   
long A                  â             226   
long i                  ã             227   
long I                  ä             228   
long u                  å             229   
long U                  æ             230   
vocalic r               ç             231   
vocalic R               è             232   
long vocalic r          é             233   
vocalic l               ë             235   
long vocalic l          í             237   
velar n                 ï             239   
velar N                 ð             240   
palatal n               ¤             164   
palatal N               ¥             165   
retroflex t             ñ             241   
retroflex T             ò             242   
retroflex d             ó             243   
retroflex D             ô             244   
retroflex n             õ             245   
retroflex N             ö             246   
palatal s               ÷             247   
palatal S               ø             248   
retroflex s             ù             249   
retroflex S             ú             250   
anusvara                ü             252   
capital anusvara        ý             253   
visarga                 þ             254   

long e                  ¹             185   
long o                  º             186   
l underbar              ×             215   
r underbar              Ÿ             159   
n underbar              ­             173   
k underbar              É             201   
t underbar              Â             194   
                                       
Other characters of the CSX encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings 
and formats see:
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf
and
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf
___________________________________________________________________

ANALYTIC VERSION according to BHELA conventions:

Sandhi markers:
(. =short vowel, - =long vowel)

in word-sandhi:
1: . .  e.g.: veda+anta = vedà1nta
2: - .
3: . -
4: - -
 
in sentence-sandhi:
7: . .  e.g.: ca+api = cà7pi
8: . -
9: - .
0: - -


PADA MARKERS

For a four-pada verse:
........  $ ........  &
........  % ........  //

For a six-pada verse:
........  $ ........  &
........  % ........  \
........  # ........  //



<B 1>



manum ekàgram àsãnam  $ abhigamya maharùayaþ  &
pratipåjya yathànyàyam  % idaü vacanam abruvan  // Mn_1.1 //

bhagavan sarvavarõànàü  $ yathàvad anupårva÷aþ  &
antaraprabhavànàü ca  % dharmàn no vaktum arhasi  // Mn_1.2 //

tvam eko hy asya sarvasya  $ vidhànasya svayaübhuvaþ  &
acintyasyà7prameyasya  % kàryatattvàrthavit prabho  // Mn_1.3 //

sa taiþ pçùñas tathà samyag  $ amitau1jà mahàtmabhiþ  &
pratyuvàcà7rcya tàn sarvàn  % maharù㤠÷råyatàm iti  // Mn_1.4 //

àsãd idaü tamobhåtam  $ apraj¤àtam alakùaõam  &
apratarkyam avij¤eyaü  % prasuptam iva sarvataþ  // Mn_1.5 //

tataþ svayaübhår bhagavàn  $ avyakto vya¤jayann idam  &
mahàbhåtàdi vçttau1jàþ  % pràdur àsãt tamonudaþ  // Mn_1.6 //

yo 'sàv atãndriyagràhyaþ  $ såkùmo 'vyaktaþ sanàtanaþ  &
sarvabhåtamayo 'cintyaþ  % sa eva svayam udbabhau [M: sa eùa]  // Mn_1.7 //

so 'bhidhyàya ÷arãràt svàt  $ sisçkùur vividhàþ prajàþ  &
apa eva sasarjà8dau  % tàsu vãryam avàsçjat  // Mn_1.8 //

tad aõóam abhavad dhaimaü  $ sahasràü÷usama-prabham  &
tasmi¤ jaj¤e svayaü  % brahmà sarvalokapitàmahaþ  // Mn_1.9 //

àpo narà iti proktà  $ àpo vai narasånavaþ  &
tà yad asyàyanaü pårvaü  % tena nàràyaõaþ smçtaþ  // Mn_1.10 //

yat tat kàraõam avyaktaü  $ nityaü sad-asad-àtmakaü  &
tad-visçùñaþ sa puruùo  % loke brahme9ti kãrtyate  // Mn_1.11 //



tasminn aõóe sa bhagavàn  $ uùitvà parivatsaram  &
svayam evàtmano dhyànàt  % tad aõóam akarod dvidhà  // Mn_1.12 //

tàbhyàü sa ÷akalàbhyàü ca  $ divaü bhåmiü ca nirmame  &
madhye vyoma di÷a÷ cà7ùñàv  % apàü sthànaü ca ÷à÷vataü  // Mn_1.13 //

udbabarhà8tmana÷ cai7va  $ manaþ sad-asad-àtmakam  &
manasa÷ cà7py ahaükàram  % abhimantàram ã÷varam [M: ahaïkàram]  // Mn_1.14 //

mahàntam eva cà8tmànaü  $ sarvàõi tri-guõàni ca  &
viùayàõàü grahãtéõi  % ÷anaiþ pa¤ce1ndriyàõi ca  // Mn_1.15 //

teùàü tv avayavàn såkùmàn  $ ùaõõàm apy amitau1jasàm  &
saünive÷yà8tmamàtràsu  % sarvabhåtàni nirmame [M: sannive÷ya]  // Mn_1.16 //

yan mårty-avayavàþ såkùmàs  $ tànã7màny à÷rayanti ùañ  &
tasmàc charãram ity àhus  % tasya mårtiü manãùiõaþ  // Mn_1.17 //

tad àvi÷anti bhåtàni  $ mahànti saha karmabhiþ  &
mana÷ cà7vayavaiþ såkùmaiþ  % sarvabhåtakçd avyayam  // Mn_1.18 //

teùàm idaü tu saptànàü  $ puruùàõàü mahau2jasàm  &
såkùmàbhyo mårtimàtràbhyaþ  % saübhavaty avyayàd vyayam  // Mn_1.19 //

àdyàdyasya guõaü tv eùàm  $ avàpnoti paraþ paraþ  &
yo yo yàvatitha÷ cai7ùàü  % sa sa tàvad guõaþ smçtaþ  // Mn_1.20 //

sarveùàü tu sa nàmàni  $ karmàõi ca pçthak pçthak  &
veda÷abdebhya evà8dau  % pçthak saüsthà÷ ca nirmame  // Mn_1.21 //

karmàtmanàü ca devànàü  $ so 'sçjat pràõinàü prabhuþ  &
sàdhyànàü ca gaõaü såkùmaü  % yaj¤aü cai7va sanàtanam  // Mn_1.22 //

agni-vàyu-ravibhyas tu  $ trayaü brahma sanàtanam  &
dudoha yaj¤asiddhy-artham  % çg-yajuþ-sàma-lakùaõam  // Mn_1.23 //

kàlaü kàlavibhaktã÷ ca  $ nakùatràõi grahàüs tathà  &
saritaþ sàgarठ÷ailàn  % samàni viùamàni ca  // Mn_1.24 //

tapo vàcaü ratiü cai7va  $ kàmaü ca krodham eva ca  &
sçùñiü sasarja cai7ve7màü  % sraùñum icchann imàþ prajàþ  // Mn_1.25 //

karmaõàü ca vivekàrthaü  $ dharmà1dharmau vyavecayat [K:vivekàya]  &
dvandvair ayojayac ce7màþ  % sukha-duþkhàdibhiþ prajàþ  // Mn_1.26 //

aõvyo màtrà vinà÷inyo  $ da÷àrdhànàü tu yàþ smçtàþ  &
tàbhiþ sàrdham idaü sarvaü  % saübhavaty anupårva÷aþ  // Mn_1.27 //

yaü tu karmaõi yasmin sa  $ nyayuïkta prathamaü prabhuþ  &
sa tad eva svayaü bheje  % sçjyamànaþ punaþ punaþ  // Mn_1.28 //

hiüsrà1hiüsre mçdu-kråre  $ dharmà1dharmàv çtà1nçte  &
yad yasya so 'dadhàt sarge  % tat tasya svayam àvi÷at  // Mn_1.29 //

yathà rtu-liïgàny çtavaþ  $ svayam eva rtuparyaye  &
svàni svàny abhipadyante  % tathà karmàõi dehinaþ  // Mn_1.30 //

lokànàü tu vivçddhy-arthaü  $ mukha-bàhå3ru-pàdataþ  &
bràhmaõaü kùatriyaü vai÷yaü  % ÷ådraü ca niravartayat  // Mn_1.31 //

dvidhà kçtvà0tmano deham  $ ardhena puruùo 'bhavat  &
ardhena nàrã tasyàü sa  % viràjam asçjat prabhuþ  // Mn_1.32 //

tapas taptvà9sçjad yaü tu  $ sa svayaü puruùo viràñ  &
taü màü vittà7sya sarvasya  % sraùñàraü dvijasattamàþ  // Mn_1.33 //

ahaü prajàþ sisçkùus tu  $ tapas taptvà su-du÷caram  &
patãn prajànàm asçjaü  % maharùãn àdito da÷a  // Mn_1.34 //

marãcim atry-aïgirasau  $ pulastyaü pulahaü kratum  &
pracetasaü vasiùñhaü ca  % bhçguü nàradam eva ca  // Mn_1.35 //

ete manåüs tu saptàn yàn  $ asçjan bhåritejasaþ  &
devàn devanikàyàü÷ ca  % maharùãü÷ cà7mitau1jasaþ  // Mn_1.36 //

yakùa-rakùaþ-pi÷àcàü÷ ca  $ gandharvà1psaraso 'suràn  &
nàgàn sarpàn suparõàü÷ ca  % pitéõàü÷ ca pçthaggaõam [M: pitéõàü]  // Mn_1.37 //

vidyuto '÷ani-meghàü÷ ca  $ rohite1ndradhanåüùi ca  &
ulkànirghàta-ketåü÷ ca  % jyotãüùy uccàvacàni ca  // Mn_1.38 //

kinnaràn vànaràn matsyàn  $ vividhàü÷ ca vihaïgamàn  &
pa÷ån mçgàn manuùyàü÷ ca  % vyàlàü÷ co7bhayatodataþ  // Mn_1.39 //

kçmi-kãña-pataïgàü÷ ca  $ yåkà-makùika-matkuõam  &
sarvaü ca daü÷a-ma÷akaü  % sthàvaraü ca pçthagvidham  // Mn_1.40 //

evam etair idaü sarvaü  $ man-niyogàn mahàtmabhiþ  &
yathàkarma tapoyogàt  % sçùñaü sthàvara-jaïgamam  // Mn_1.41 //

yeùàü tu yàdçùaü karma  $ bhåtànàm iha kãrtitam  &
tat tathà vo 'bhidhàsyàmi  % kramayogaü ca janmani  // Mn_1.42 //

pa÷ava÷ ca mçgà÷ cai7va  $ vyàlà÷ co7bhayatodataþ  &
rakùàüsi ca pi÷àcà÷ ca  % manuùyà÷ ca jaràyujàþ [M: manuùà÷ ca]  // Mn_1.43 //

aõóàjàþ pakùiõaþ sarpà  $ nakrà matsyà÷ ca kacchapàþ  &
yàni cai7vaM: prakàràõi  % sthalajàny audakàni ca  // Mn_1.44 //

svedajaü daü÷a-ma÷akaü  $ yåkà-makùika-matkuõam  &
åùmaõa÷ co7pajàyante  % yac cà7nyat kiü cid ãdçùam  // Mn_1.45 //

udbhijjàþ sthàvaràþ sarve  $ bãja-kàõóaprarohiõaþ  &
oùadhyaþ phalapàkàntà  % bahu-puùpa-phalo1pagàþ  // Mn_1.46 //

apuùpàþ phalavanto ye  $ te vanaspatayaþ smçtàþ  &
puùpiõaþ phalina÷ cai7va  % vçkùàs tå7bhayataþ smçtàþ  // Mn_1.47 //

guccha-gulmaü tu vividhaü  $ tathai9va tçõajàtayaþ  &
bãja-kàõóaruhàõy eva  % pratànà vallya eva ca  // Mn_1.48 //

tamasà bahu-råpeõa  $ veùñitàþ karmahetunà  &
antaþ-saüj¤à bhavanty ete  % sukha-duþkha-samanvitàþ  // Mn_1.49 //

etad-antàs tu gatayo  $ brahmàdyàþ samudàhçtàþ  &
ghore 'smin bhåtasaüsàre  % nityaü satatayàyini  // Mn_1.50 //

evaü sarvaü sa sçùñve9daü  $ màü cà7cintya-paràkramaþ  &
àtmany antardadhe bhåyaþ  % kàlaü kàlena pãóayan  // Mn_1.51 //



yadà sa devo jàgarti  $ tad evaü ceùñate jagat  &
yadà svapiti ÷àntà3tmà  % tadà sarvaü nimãlati  // Mn_1.52 //

tasmin svapiti tu svasthe  $ karmà3tmànaþ ÷arãriõaþ [M: svapati]  &
svakarmabhyo nivartante  % mana÷ ca glànim çcchati  // Mn_1.53 //

yugapat tu pralãyante  $ yadà tasmin mahàtmani  &
tadà9yaü sarvabhåtàtmà  % sukhaü svapiti nirvçtaþ  // Mn_1.54 //

tamo 'yaü tu samà÷ritya  $ ciraü tiùñhati se1ndriyaþ  &
na ca svaü kurute karma  % tado9tkràmati mårtitaþ  // Mn_1.55 //

yadà9õumàtriko bhåtvà  $ bãjaü sthàsnu cariùõu ca  &
samàvi÷ati saüsçùñas  % tadà mårtiü vimu¤cati  // Mn_1.56 //

evaü sa jàgrat-svapnàbhyàm  $ idaü sarvaü carà1caram  &
saüjãvayati cà7jasraü  % pramàpayati cà7vyayaþ  // Mn_1.57 //

idaü ÷àstraü tu kçtvà9sau  $ màm eva svayam àditaþ  &
vidhivad gràhayàm àsa  % marãcy-àdãüs tv ahaü munãn  // Mn_1.58 //

etad vo 'yaü bhçguþ ÷àstraü  $ ÷ràvayiùyaty a÷esataþ  &
etad dhi matto 'dhijage  % sarvam eùo 'khilaü muniþ  // Mn_1.59 //

tatas tathà sa teno7kto  $ maharùi-manunà bhçguþ  &
tàn abravãd çùãn sarvàn  % prãtàtmà ÷råyatàm iti  // Mn_1.60 //

svàyaübhuvasyà7sya manoþ  $ ùaóvaü÷yà manavo 'pare  &
sçùñavantaþ prajàþ svàþ svà  % mahàtmàno mahau2jasaþ  // Mn_1.61 //

svàrociùa÷ co7ttama÷ ca  $ tàmaso raivatas tathà  &
càkùuùa÷ ca mahàtejà  % vivasvat-suta eva ca  // Mn_1.62 //

svàyaübhuvà3dyàþ saptai7te  $ manavo bhåritejasaþ  &
sve sve 'ntare sarvam idam  % utpàdyà8pu÷ carà1caram  // Mn_1.63 //

nimeùà da÷a cà7ùñau ca  $ kàùñhà triü÷at tu tàþ kalà  &
triü÷at kalà muhårtaþ syàd  % ahoràtraü tu tàvataþ  // Mn_1.64 //

ahoràtre vibhajate  $ såryo mànuùa-daivike  &
ràtriþ svapnàya bhåtànàü  % ceùñàyai karmaõàm ahaþ  // Mn_1.65 //

pitrye ràtry-ahanã màsaþ  $ pravibhàgas tu pakùayoþ  &
karma-ceùñàsv ahaþ kçùõaþ  % ÷uklaþ svapnàya ÷arvarã  // Mn_1.66 //

daive ràtry-ahanã varùaü  $ pravibhàgas tayoþ punaþ  &
ahas tatro7dagayanaü  % ràtriþ syàd dakùiõàyanam  // Mn_1.67 //

bràhmasya tu kùapàhasya  $ yat pramàõaü samàsataþ  &
ekaika÷o yugànàü tu  % krama÷as tan nibodhata  // Mn_1.68 //

catvàry àhuþ sahasràõi  $ varsàõàü tat kçtaü yugam  &
tasya tàvac chatã saüdhyà  % saüdhyàü÷a÷ ca tathàvidhaþ  // Mn_1.69 //

itareùu sa-saüdhyeùu  $ sa-saüdhyàü÷eùu ca triùu  &
ekàpàyena vartante  % sahasràõi ÷atàni ca  // Mn_1.70 //

yad etat parisaükhyàtam  $ àdàv eva caturyugam  &
etad dvàda÷asàhasraü  % devànàü yugam ucyate  // Mn_1.71 //



daivikànàü yugànàü tu  $ sahasraü parisaükhyayà  &
bràhmam ekam ahar j¤eyaü  % tàvatãü ràtrim eva ca [M: tàvatã ràtrir eva ca]  // Mn_1.72 //

tad vai yugasahasràntaü  $ bràhmaü puõyam ahar viduþ  &
ràtriü ca tàvatãm eva  % te 'horàtravido janàþ  // Mn_1.73 //

tasya so 'har-ni÷asyà7nte  $ prasuptaþ pratibudhyate  &
pratibuddha÷ ca sçjati  % manaþ sad-asad-àtmakam  // Mn_1.74 //

manaþ sçùñiü vikurute  $ codyamànaü sisçkùayà  &
àkà÷aü jàyate tasmàt  % tasya ÷abdaü guõaü viduþ  // Mn_1.75 //

àkà÷àt tu vikurvàõàt  $ sarvagandhavahaþ ÷uciþ  &
balavठjàyate vàyuþ  % sa vai spar÷a-guõo mataþ  // Mn_1.76 //

vàyor api vikurvàõàd  $ virociùõu tamonudam  &
jyotir utpadyate bhàsvat  % tad råpa-guõam ucyate  // Mn_1.77 //

jyotiùa÷ ca vikurvàõàd  $ àpo rasa-guõàþ smçtàþ  &
adbhyo gandha-guõà bhåmir  % ity eùà sçùñir àditaþ  // Mn_1.78 //

yad pràg dvàda÷asàhasram  $ uditaü daivikaü yugam  &
tad ekasaptati-guõaü  % manvantaram iho7cyate  // Mn_1.79 //

manvantaràõy asaükhyàni  $ sargaþ saühàra eva ca  &
krãóann ivai7tat kurute  % parameùñhã punaþ punaþ  // Mn_1.80 //

catuùpàt sakalo dharmaþ  $ satyaü cai7va kçte yuge  &
nà7dharmeõà8gamaþ ka÷ cin  % manuùyàn prati vartate [M: upavartate]  // Mn_1.81 //

itareùv àgamàd dharmaþ  $ pàda÷as tv avaropitaþ  &
caurikà1nçta-màyàbhir  % dharma÷ cà7paiti pàda÷aþ  // Mn_1.82 //

arogàþ sarvasiddhàrthà÷  $ caturvarùa÷atà3yuùaþ  &
kçte tretàdiùu hy eùàü  % àyur hrasati pàda÷aþ [V. vayo hrasati]  // Mn_1.83 //

vedo1ktam àyur martyànàm  $ à÷iùa÷ cai7va karmaõàm  &
phalanty anuyugaü loke  % prabhàva÷ ca ÷arãriõàm  // Mn_1.84 //

anye kçtayuge dharmàs  $ tretàyàü dvàpare 'pare [M: pare]  &
anye kaliyuge néõàü  % yugahràsànuråpataþ  // Mn_1.85 //

tapaþ paraü kçtayuge  $ tretàyàü j¤ànam ucyate  &
dvàpare yaj¤am evàhur  % dànam ekaü kalau yuge  // Mn_1.86 //

sarvasyà7sya tu sargasya  $ gupty-arthaü sa mahà-dyutiþ  &
mukha-bàhå3ru-pajjànàü  % pçthakkarmàõy akalpayat  // Mn_1.87 //

adhyàpanam adhyayanaü  $ yajanaü yàjanaü tathà  &
dànaü pratigrahaü cai7va  % bràhmaõànàm akalpayat  // Mn_1.88 //

prajànàü rakùaõaü dànam  $ ijyà2dhyayanam eva ca  &
viùayeùv aprasakti÷ ca  % kùatriyasya samàsataþ [M: samàdi÷at]  // Mn_1.89 //

pa÷ånàü rakùaõaü dànam  $ ijyà2dhyayanam eva ca  &
vaõikpathaü kusãdaü ca  % vai÷yasya kçùim eva ca  // Mn_1.90 //

ekam eva tu ÷ådrasya  $ prabhuþ karma samàdi÷at  &
eteùàm eva varõànàü  % ÷u÷råùàm anasåyayà  // Mn_1.91 //

årdhvaü nàbher medhyataraþ  $ puruùaþ parikãrtitaþ  &
tasmàn medhyatamaü tv asya  % mukham uktaü svayaübhuvà  // Mn_1.92 //

uttamàïgo1dbhavàj jyeùñhyàd  $ brahmaõa÷ cai7va dhàraõàt [M: jyaiùñhyàd]  &
sarvasyai7và7sya sargasya  % dharmato bràhmaõaþ prabhuþ  // Mn_1.93 //

taü hi svayaübhåþ svàd  $ àsyàt tapas taptvà0dito 'sçjat  &
havya-kavyàbhivàhyàya  % sarvasyà7sya ca guptaye  // Mn_1.94 //

yasyà8syena sadà9÷nanti  $ havyàni tridivau1kasaþ  &
kavyàni cai7va pitaraþ  % kiü bhåtam adhikaü tataþ  // Mn_1.95 //

bhåtànàü pràõinaþ ÷reùñhàþ  $ pràõinàü buddhijãvinaþ  &
buddhimatsu naràþ ÷reùñhà  % nareùu bràhmaõàþ smçtàþ  // Mn_1.96 //

bràhmaõeùu ca vidvàüso  $ vidvatsu kçta-buddhayaþ  &
kçta-buddhiùu kartàraþ  % kartçùu brahmavedinaþ  // Mn_1.97 //

utpattir eva viprasya  $ mårtir dharmasya ÷à÷vatã  &
sa hi dharmàrtham utpanno  % brahmabhåyàya kalpate  // Mn_1.98 //

bràhmaõo jàyamàno hi  $ pçthivyàm adhijàyate  &
ã÷varaþ sarvabhåtànàü  % dharmako÷asya guptaye  // Mn_1.99 //

sarvaü svaü bràhmaõasye7daü  $ yat kiü cij jagatãgataü  &
÷raiùñhyenà7bhijanene7daü  % sarvaü vai bràhmaõo 'rhati  // Mn_1.100 //

svam eva bràhmaõo bhuïkte  $ svaü vaste svaü dadàti ca  &
ànç÷aüsyàd bràhmaõasya  % bhu¤jate hã7tare janàþ  // Mn_1.101 //



tasya karmavivekà1rthaü  $ ÷eùàõàm anupårva÷aþ  &
svàyaübhuvo manur dhãmàn  % idaü ÷àstram akalpayat  // Mn_1.102 //

viduùà bràhmaõene7dam  $ adhyetavyaü prayatnataþ  &
÷i÷yebhya÷ ca pravaktavyaü  % samyaï nà7nyena kena cit  // Mn_1.103 //

idaü ÷àstram adhãyàno  $ bràhmaõaþ ÷aüsita-vrataþ  &
mano-vàg-gehajair nityaü  % karmadoùair na lipyate  // Mn_1.104 //

punàti païktiü vaü÷yàü÷ ca  $ sapta-sapta parà1varàn  &
pçthivãm api cai7ve7màü  % kçtsnàm eko 'pi so 'rhati  // Mn_1.105 //

idaü svastyayanaü ÷reùñham  $ idaü buddhivivardhanam  &
idaü ya÷asyam àyuùyam idaü  % niþ÷reyasaü param [M: idaü ya÷asyaü satatam]  // Mn_1.106 //

asmin dharmo 'khileno7kto  $ guõa-doùau ca karmaõàm  &
caturõàm api varõànàm  % àcàra÷ cai7va ÷à÷vataþ  // Mn_1.107 //

àcàraþ paramo dharmaþ  $ ÷ruty-uktaþ smàrta eva ca  &
tasmàd asmin sadà yukto  % nityaü syàd àtmavàn dvijaþ  // Mn_1.108 //

àcàràd vicyuto vipro  $ na vedaphalam a÷nute  &
àcàreõa tu saüyuktaþ  % sampårõaphalabhàj bhavet [M: saüpårõaphalabhàk smçtaþ]  // Mn_1.109 //

evam àcàrato dçùñvà  $ dharmasya munayo gatiü  &
sarvasya tapaso målam  % àcàraü jagçhuþ param  // Mn_1.110 //



jagata÷ ca samutpattiü  $ saüskàravidhim eva ca  &
vratacaryo2pacàraü ca  % snànasya ca paraü vidhim  // Mn_1.111 //

dàràdhigamanaü cai7va  $ vivàhànàü ca lakùaõam  &
mahàyaj¤avidhànaü ca  % ÷ràddhakalpaü ca ÷à÷vatam  // Mn_1.112 //

vçttãnàü lakùaõaü cai7va  $ snàtakasya vratàni ca  &
bhakùyà1bhakùyaü ca ÷aucaü ca  % dravyàõàü ÷uddhim eva ca  // Mn_1.113 //

strãdharma-yogaü tàpasyaü  $ mokùaü saünyàsam eva ca  &
ràj¤a÷ ca dharmam akhilaü  % kàryàõàü ca vinirõayam  // Mn_1.114 //

sàkùipra÷na-vidhànaü ca  $ dharmaü strã-puüsayor api  &
vibhàgadharmaü dyåtaü ca  % kaõñakànàü ca ÷odhanam  // Mn_1.115 //

vai÷ya-÷ådro1pacàraü ca  $ saükãrõànàü ca saübhavam  &
àpad-dharmaü ca varõànàü  % pràya÷citta-vidhiü tathà  // Mn_1.116 //

saüsàragamanaü cai7va  $ trividhaü karma-saübhavam  &
niþ÷reyasaü karmaõàü ca  % guõa-doùaparãkùaõam  // Mn_1.117 //

de÷adharmठjàtidharmàn  $ kuladharmàü÷ ca ÷à÷vatàn  &
pàùaõóa-gaõadharmàü÷ ca  % ÷àstre 'sminn uktavàn manuþ  // Mn_1.118 //

yathe9dam uktavठ÷àstraü  $ purà pçùño manur mayà  &
tathe9daü yåyam apy adya  % mat-sakà÷àn nibodhata  // Mn_1.119 //





 <B 2> 



vidvadbhiþ sevitaþ sadbhir  $ nityam adveùa-ràgibhiþ  &
hçdayenà7bhyanuj¤àto  % yo dharmas taü nibodhata  // Mn_2.1 //

kàmàtmatà na pra÷astà  $ na cai7ve7hà7sty akàmatà  &
kàmyo hi vedàdhigamaþ  % karmayoga÷ ca vaidikaþ  // Mn_2.2 //

saükalpa-målaþ kàmo vai  $ yaj¤àþ saükalpa-saübhavàþ  &
vratàni yamadharmà÷ ca  % sarve saükalpajàþ smçtàþ  // Mn_2.3 //

akàmasya kriyà kà cid  $ dç÷yate ne7ha karhi cit  &
yad yad dhi kurute kiü cit  % tat tat kàmasya ceùñitam  // Mn_2.4 //

teùu samyag vartamàno  $ gacchaty amaralokatàm  &
yathà saükalpitàü÷ ce7ha  % sarvàn kàmàn sama÷nute  // Mn_2.5 //

vedo 'khilo dharmamålaü  $ smçti-÷ãle ca tadvidàm  &
àcàra÷ cai7va sàdhånàm  % àtmanas tuùñir eva ca  // Mn_2.6 //

yaþ ka÷ cit kasya cid dharmo  $ manunà parikãrtitaþ  &
sa sarvo 'bhihito vede  % sarvaj¤ànamayo hi saþ  // Mn_2.7 //

sarvaü tu samavekùye7daü  $ nikhilaü j¤ànacakùuùà  &
÷rutipràmàõyato vidvàn  % svadharme nivi÷eta vai  // Mn_2.8 //

÷ruti-smçty-uditaü dharmam  $ anutiùñhan hi mànavaþ  &
iha kãrtim avàpnoti  % pretya cà7nuttamaü sukham  // Mn_2.9 //

÷rutis tu vedo vij¤eyo  $ dharma÷àstraü tu vai smçtiþ  &
te sarvàrtheùv amãmàüsye  % tàbhyàü dharmo hi nirbabhau  // Mn_2.10 //

yo 'vamanyeta te måle  $ hetu÷àstrà÷rayàd dvijaþ  &
sa sàdhubhir bahiùkàryo  % nàstiko vedanindakaþ  // Mn_2.11 //

vedaþ smçtiþ sadàcàraþ  $ svasya ca priyam àtmanaþ  &
etac caturvidhaü pràhuþ  % sàkùàd dharmasya lakùaõam  // Mn_2.12 //

artha-kàmeùv asaktànàü  $ dharmaj¤ànaü vidhãyate  &
dharmaü jij¤àsamànànàü  % pramàõaü paramaü ÷rutiþ  // Mn_2.13 //

÷rutidvaidhaü tu yatra syàt  $ tatra dharmàv ubhau smçtau  &
ubhàv api hi tau dharmau  % samyag uktau manãùibhiþ  // Mn_2.14 //

udite 'nudite cai7va  $ samayàdhyuùite tathà  &
sarvathà vartate yaj¤a  % itã7yaü vaidikã ÷rutiþ  // Mn_2.15 //

niùekà3di-÷ma÷ànà1nto  $ mantrair yasyo7dito vidhiþ  &
tasya ÷àstre 'dhikàro 'smi¤  % j¤eyo nà7nyasya kasya cit  // Mn_2.16 //

sarasvatã-dç÷advatyor  $ devanadyor yad antaram  &
taü devanirmitaü de÷aü  % brahmàvartaü pracakùate  // Mn_2.17 //

tasmin de÷e ya àcàraþ  $ pàramparyakramàgataþ  &
varõànàü sà1ntaràlànàü  % sa sadàcàra ucyate  // Mn_2.18 //

kurukùetraü ca matsyà÷ ca  $ pa¤càlàþ ÷årasenakàþ  &
eùa brahmarùide÷o vai  % brahmàvartàd anantaraþ  // Mn_2.19 //

etad de÷aprasåtasya  $ sakà÷àd agrajanmanaþ  &
svaü svaü caritraü ÷ikùeran  % pçthivyàü sarvamànavàþ  // Mn_2.20 //

himavad-vindhyayor madhyaü  $ yat pràg vina÷anàd api  &
pratyag eva prayàgàc ca  % madhyade÷aþ prakãrtitaþ  // Mn_2.21 //

à samudràt tu vai pårvàd  $ à samudràc ca pa÷cimàt  &
tayor evà7ntaraü giryor  % àryàvartaü vidur budhàþ  // Mn_2.22 //

kçùõasàras tu carati  $ mçgo yatra svabhàvataþ  &
sa j¤eyo yaj¤iyo de÷o  % mlecchade÷as tv ataþ paraþ  // Mn_2.23 //

etàõ dvijàtayo de÷àn  $ saü÷rayeran prayatnataþ  &
÷ådras tu yasmin kasmin và  % nivased vçttikar÷itaþ [M: yasmiüs tasmin và]  // Mn_2.24 //

eùà dharmasya vo yoniþ  $ samàsena prakãrtità  &
saübhava÷ cà7sya sarvasya  % varõadharmàn nibodhata  // Mn_2.25 //

vaidikaiþ karmabhiþ puõyair  $ niùekàdir dvijanmanàm  &
kàryaþ ÷arãrasaüskàraþ  % pàvanaþ pretya ce7ha ca  // Mn_2.26 //

gàrbhair homair jàtakarma-  $ cauóa-mau¤jã-nibandhanaiþ  &
baijikaü gàrbhikaü cai7no  % dvijànàm apamçjyate  // Mn_2.27 //

svàdhyàyena vratair homais  $ traividyene7jyayà sutaiþ  &
mahàyaj¤ai÷ ca yaj¤ai÷ ca  % bràhmã9yaü kriyate tanuþ  // Mn_2.28 //

pràï nàbhivardhanàt puüso  $ jàtakarma vidhãyate  &
mantravat prà÷anaü cà7sya  % hiraõya-madhu-sarpiùàm  // Mn_2.29 //

nàmadheyaü da÷amyàü tu  $ dvàda÷yàü và9sya kàrayet  &
puõye tithau muhårte và  % nakùatre và guõànvite  // Mn_2.30 //

maïgalyaü bràhmaõasya syàt  $ kùatriyasya balànvitam  &
vai÷yasya dhanasaüyuktaü  % ÷ådrasya tu jugupsitam  // Mn_2.31 //

÷armavad bràhmaõasya syàd  $ ràj¤o rakùàsamanvitam [M: ràj¤à ?]  &
vai÷yasya puùñi-saüyuktaü  % ÷ådrasya preùyasaüyutam  // Mn_2.32 //

strãõàü sukho1dyam akråraü  $ vispaùñà1rthaü manoharam  &
maïgalyaü dãrghavarõà1ntam  % à÷ãrvàdà1bhidhànavat  // Mn_2.33 //

caturthe màsi kartavyaü  $ ÷i÷or niùkramaõaü gçhàt  &
ùaùñhe 'nnaprà÷anaü màsi  % yad ve9ùñaü maïgalaü kule  // Mn_2.34 //

cåóàkarma dvijàtãnàü  $ sarveùàm eva dharmataþ  &
prathame 'bde tçtãye và  % kartavyaü ÷ruticodanàt [M: ÷rutinodanàt]  // Mn_2.35 //

garbhàùñame 'bde kurvãta  $ bràhmaõasyo7panàyanam  &
garbhàd ekàda÷e ràj¤o  % garbhàt tu dvàda÷e vi÷aþ  // Mn_2.36 //

brahmavarcasa-kàmasya  $ kàryo viprasya pa¤came  &
ràj¤o balà1rthinaþ ùaùñhe  % vai÷yasye7hà7rthino 'ùñame  // Mn_2.37 //

à ùoda÷àd bràhmaõasya  $ sàvitrã nà7tivartate  &
à dvàviü÷àt kùatrabandhor  % à caturviü÷ater vi÷aþ  // Mn_2.38 //

ata årdhvaü trayo 'py ete  $ yathàkàlam asaüskçtàþ  &
sàvitrãpatità vràtyà  % bhavanty àryavigarhitàþ  // Mn_2.39 //

nai7tair apåtair vidhivad  $ àpady api hi karhi cit  &
bràhmàn yaunàü÷ ca saübandhàn  % nà8cared bràhmaõaþ saha [M: bràhmaõaiþ saha]  // Mn_2.40 //

kàrùõa-raurava-bàstàni  $ carmàõi brahmacàriõaþ  &
vasãrann ànupårvyeõa  % ÷àõa-kùaumà3vikàni ca  // Mn_2.41 //

mau¤jã trivçt samà ÷lakùõà  $ kàryà viprasya mekhalà  &
kùatriyasya tu maurvã jyà  % vai÷yasya ÷aõatàntavã  // Mn_2.42 //

mu¤jàlàbhe tu kartavyàþ  $ ku÷à1÷mantaka-balvajaiþ  &
trivçtà granthinai9kena  % tribhiþ pa¤cabhir eva và  // Mn_2.43 //

kàrpàsam upavãtaü syàd  $ viprasyo8rdhvavçtaü trivçt  &
÷aõa-såtramayaü ràj¤o  % vai÷yasyà8vikasautrikam  // Mn_2.44 //

bràhmaõo bailva-pàlà÷au  $ kùatriyo vàña-khàdirau  &
pailavà1udumbarau vai÷yo  % daõóàn arhanti dharmataþ  // Mn_2.45 //

ke÷àntiko bràhmaõasya  $ daõóaþ kàryaþ pramàõataþ  &
lalàñasammito ràj¤aþ  % syàt tu nàsàntiko vi÷aþ  // Mn_2.46 //

çjavas te tu sarve syur  $ avraõàþ saumya-dar÷anàþ  &
anudvegakarà néõàü  % sa-tvaco 'nagnidåùitàþ  // Mn_2.47 //

pratigçhye8psitaü daõóam  $ upasthàya ca bhàskaram  &
pradakùiõaü parãtyà7gniü  % cared bhaikùaü yathàvidhi  // Mn_2.48 //

bhavat-pårvaü cared bhaikùam  $ upanãto dvijottamaþ  &
bhavan-madhyaü tu ràjanyo  % vai÷yas tu bhavad-uttaram  // Mn_2.49 //

màtaraü và svasàraü và  $ màtur và bhaginãü nijàm  &
bhikùeta bhikùàü prathamaü  % yà cai7naü nà7vamànayet  // Mn_2.50 //

samàhçtya tu tad bhaikùaü  $ yàvadannam amàyayà [M: yàvadartham]  &
nivedya gurave '÷nãyàd  % àcamya pràïmukhaþ ÷uciþ  // Mn_2.51 //

àyuùyaü pràï-mukho bhuïkte  $ ya÷asyaü dakùiõà-mukhaþ  &
÷riyaü pratyaï-mukho bhuïkte  % çtaü bhuïkte hy udaï-mukhaþ  // Mn_2.52 //

upaspç÷ya dvijo nityam  $ annam adyàt samàhitaþ  &
bhuktvà co7paspç÷et samyag  % adbhiþ khàni ca saüspç÷et  // Mn_2.53 //

påjayed a÷anaü nityam  $ adyàc cai7tad akutsayan  &
dçùñvà hçùyet prasãdec ca  % pratinandec ca sarva÷aþ  // Mn_2.54 //

påjitaü hy a÷anaü nityaü  $ balam årjaü ca yacchati  &
apåjitaü tu tad bhuktam  % ubhayaü nà÷ayed idam  // Mn_2.55 //

no7cchiùñaü kasya cid dadyàn  $ nà7dyàd etat tathà9ntarà  &
na cai7và7tya÷anaü kuryàn  % na co7cchiùñaþ kva cid vrajet  // Mn_2.56 //

anàrogyam anàyuùyam  $ asvargyaü cà7tibhojanam  &
apuõyaü lokavidviùñaü  % tasmàt tat parivarjayet  // Mn_2.57 //

bràhmeõa vipras tãrthena  $ nityakàlam upaspç÷et  &
kàya-traida÷ikàbhyàü và  % na pitryeõa kadà cana  // Mn_2.58 //

aïguùñhamålasya tale  $ bràhmaü tãrthaü pracakùate  &
kàyam aïgulimåle 'gre  % devaü pitryaü tayor adhaþ  // Mn_2.59 //

trir àcàmed apaþ pårvaü  $ dviþ pramçjyàt tato mukham  &
khàni cai7va spç÷ed adbhir  % àtmànaü ÷ira eva ca  // Mn_2.60 //

anuùõàbhir aphenàbhir  $ adbhis tãrthena dharmavit  &
÷auce3psuþ sarvadà0càmed  % ekànte pràg-udaï-mukhaþ  // Mn_2.61 //

hçdgàbhiþ påyate vipraþ  $ kaõñhagàbhis tu bhåmipaþ  &
vai÷yo 'dbhiþ prà÷itàbhis tu  % ÷ådraþ spçùñàbhir antataþ  // Mn_2.62 //

uddhçte dakùine pàõàv  $ upavãty ucyate dvijaþ  &
savye pràcãnàvãtã  % nivãtã kaõñhasajjane  // Mn_2.63 //

mekhalàm ajinaü daõóam  $ upavãtaü kamaõóalum  &
apsu pràsya vinaùñàni  % gçhõãtà7nyàni mantravat  // Mn_2.64 //

ke÷àntaþ ùoóa÷e varùe  $ bràhmaõasya vidhãyate  &
ràjanyabandhor dvàviü÷e  % vai÷yasya dvyadhike mataþ  // Mn_2.65 //

amantrikà tu kàrye9yaü  $ strãõàm àvçd a÷eùataþ  &
saüskàràrthaü ÷arãrasya  % yathàkàlaü yathàkramam  // Mn_2.66 //

vaivàhiko vidhiþ strãõàü  $ saüskàro vaidikaþ smçtaþ  &
patisevà gurau vàso  % gçhàrtho 'gni-parikriyà  // Mn_2.67 //

eùa prokto dvijàtãnàm  $ aupanàyaniko vidhiþ  &
utpatti-vya¤jakaþ puõyaþ  % karmayogaü nibodhata  // Mn_2.68 //



upanãya guruþ ÷iùyaü  $ ÷ikùayec chaucam àditaþ  &
àcàram agnikàryaü ca  % saüdhyo2pàsanam eva ca  // Mn_2.69 //

adhyeùyamàõas tv àcànto  $ yathà÷àstram udaï-mukhaþ  &
brahmà¤jali-kçto 'dhyàpyo  % laghu-vàsà jite1ndriyaþ  // Mn_2.70 //

brahmàrambhe 'vasàne ca  $ pàdau gràhyau guroþ sadà  &
saühatya hastàv adhyeyaü  % sa hi brahmà¤jaliþ smçtaþ  // Mn_2.71 //

vyatyasta-pàõinà kàryam  $ upasaügrahaõaü guroþ  &
savyena savyaþ spraùñavyo  % dakùiõena ca dakùiõaþ  // Mn_2.72 //

adhyeùyamàõaü tu gurur  $ nityakàlam atandritaþ  &
adhãùva bho iti bråyàd  % viràmo 'stv iti cà8ramet  // Mn_2.73 //

brahmanaþ praõavaü kuryàd  $ àdàv ante ca sarvadà  &
sravaty anoükçtaü pårvaü  % parastàc ca vi÷ãryati  // Mn_2.74 //

pràk-kålàn paryupàsãnaþ  $ pavitrai÷ cai7va pàvitaþ  &
pràõàyàmais tribhiþ påtas  % tata oü-kàram arhati  // Mn_2.75 //

akàraü cà7py u-kàraü ca  $ ma-kàraü ca prajàpatiþ  &
vedatrayàn niraduhad  % bhår bhuvaþ svar itã7ti ca  // Mn_2.76 //

tribhya eva tu vedebhyaþ  $ pàdaü pàdam adåduhat  &
tad ity çco 'syàþ sàvitryàþ  % parameùñhã prajàpatiþ  // Mn_2.77 //

etad akùaram etàü ca  $ japan vyàhçti-pårvikàm  &
saüdhyayor vedavid vipro  % vedapuõyena yujyate  // Mn_2.78 //

sahasrakçtvas tv abhyasya  $ bahir etat trikaü dvijaþ  &
mahato 'py enaso màsàt  % tvace9và7hir vimucyate  // Mn_2.79 //

etayà rcà visaüyuktaþ  $ kàle ca kriyayà svayà  &
brahma-kùatriya-vi÷-yonir  % garhaõàü yàti sàdhuùu  // Mn_2.80 //

oü-kàra-pårvikàs tisro  $ mahàvyàhçtayo 'vyayàþ [M: oïkàra-]  &
tri-padà cai7va sàvitrã  % vij¤eyaü brahmaõo mukham  // Mn_2.81 //

yo 'dhãte 'hany ahany etàü  $ trãõi varùàõy atandritaþ  &
sa brahma param abhyeti  % vàyubhåtaþ kha-mårtimàn  // Mn_2.82 //

ekàkùaraü paraü brahma  $ pràõàyàmaþ paraü tapaþ  &
sàvitryàs tu paraü nà7sti  % maunàt satyaü vi÷iùyate  // Mn_2.83 //

kùaranti sarvà vaidikyo  $ juhoti-yajati-kriyàþ  &
akùaraü duùkaraü j¤eyaü  % brahma cai7va prajàpatiþ [M: akùaraü tv akùaraü j¤eyaü]  // Mn_2.84 //

vidhiyaj¤àj japayaj¤o  $ vi÷iùño da÷abhir guõaiþ  &
upàü÷uþ syàc chataguõaþ  % sàhasro mànasaþ smçtaþ  // Mn_2.85 //

ye pàkayaj¤às catvàro  $ vidhiyaj¤asamanvitàþ  &
sarve te japayaj¤asya  % kalàü nà7rhanti ùoóa÷ãm  // Mn_2.86 //

japyenai7va tu saüsidhyed  $ bràhmaõo nà7tra saü÷ayaþ  &
kuryàd anyan na và kuryàn  % maitro bràhmaõa ucyate  // Mn_2.87 //

indriyàõàü vicaratàü  $ viùayeùv apahàriùu  &
saüyame yatnam àtiùñhed  % vidvàn yante9va vàjinàm  // Mn_2.88 //

ekàda÷e7ndriyàõy àhur  $ yàni pårve manãùiõaþ  &
tàni samyak pravakùyàmi  % yathàvad anupårva÷aþ  // Mn_2.89 //

÷rotraü tvak cakùuùã jihvà  $ nàsikà cai7va pa¤camã  &
pàyå1pasthaü hasta-pàdaü  % vàk cai7va da÷amã smçtà  // Mn_2.90 //

buddhãndriyàõi pa¤cai7ùàü  $ ÷rotràdãny anupårva÷aþ  &
karme1ndriyàõi pa¤cai7ùàü  % pàyv-àdãni pracakùate  // Mn_2.91 //

ekàda÷aü mano j¤eyaü  $ svaguõeno7bhayà3tmakam  &
yasmin jite jitàv etau  % bhavataþ pa¤cakau gaõau  // Mn_2.92 //

indriyàõàü prasaïgena  $ doùam çcchaty asaü÷ayam  &
saüniyamya tu tàny eva  % tataþ siddhiü nigacchati  // Mn_2.93 //

na jàtu kàmaþ kàmànàm  $ upabhogena ÷àmyati  &
haviùà kçùõavartme9va  % bhåya evà7bhivardhate  // Mn_2.94 //

ya÷ cai7tàn pràpnuyàt sarvàn  $ ya÷ cai7tàn kevalàüs tyajet  &
pràpaõàt sarvakàmànàü  % parityàgo vi÷iùyate  // Mn_2.95 //

na tathai9tàni ÷akyante  $ saüniyantum asevayà  &
viùayeùu prajuùñàni  % yathà j¤ànena nitya÷aþ  // Mn_2.96 //

vedàs tyàga÷ ca yaj¤à÷ ca  $ niyamà÷ ca tapàüsi ca  &
na vipraduùña-bhàvasya  % siddhiü gacchati karhi cit  // Mn_2.97 //

÷rutvà spçùñvà ca dçùñvà ca  $ bhuktvà ghràtvà ca yo naraþ  &
na hçùyati glàyati và  % sa vij¤eyo jite1ndriyaþ  // Mn_2.98 //

indriyàõàü tu sarveùàü  $ yady ekaü kùaratã7ndriyam  &
tenà7sya kùarati praj¤à  % dçteþ pàdàd ivo7dakam  // Mn_2.99 //

va÷e kçtve9ndriyagràmaü  $ saüyamya ca manas tathà  &
sarvàn saüsàdhayed arthàn  % akùiõvan yogatas tanum  // Mn_2.100 //

pårvàü saüdhyàü japàüs tiùñhet  $ sàvitrãm à2rkadar÷anàt  &
pa÷cimàü tu samàsãnaþ  % samyag çkùavibhàvanàt [M: pa÷cimàü tu sadàsãta]  // Mn_2.101 //



pårvàü saüdhyàü japaüs tiùñhan  $ nai÷am eno vyapohati  &
pa÷cimàü tu samàsãno  % malaü hanti divàkçtam  // Mn_2.102 //

na tiùñhati tu yaþ pårvàü  $ no7pàste ya÷ ca pa÷cimàm  &
sa ÷ådravad bahiùkàryaþ  % sarvasmàd dvijakarmaõaþ  // Mn_2.103 //

apàü samãpe niyato  $ naityakaü vidhim àsthitaþ  &
sàvitrãm apy adhãyãta  % gatvà9raõyaü samàhitaþ  // Mn_2.104 //

vedo1pakaraõe cai7va  $ svàdhyàye cai7va naityake  &
nà7nurodho 'sty anadhyàye  % homamantreùu cai7va hi  // Mn_2.105 //

naityake nà7sty anadhyàyo  $ brahmasattraü hi tat smçtam  &
brahmàhuti-hutaü puõyam  % anadhyàya-vaùañkçtam  // Mn_2.106 //

yaþ svàdhyàyam adhãte 'bdaü  $ vidhinà niyataþ ÷uciþ  &
tasya nityaü kùaraty eùa  % payo dadhi ghçtaü madhu  // Mn_2.107 //

agnãndhanaü bhaikùacaryàm  $ adhaþ÷ayyàü guror hitam  &
à samàvartanàt kuryàt  % kçto1panayano dvijaþ  // Mn_2.108 //

àcàryaputraþ ÷u÷råùur  $ j¤ànado dhàrmikaþ ÷uciþ  &
àptaþ ÷akto 'rthadaþ sàdhuþ  % svo 'dhyàpyà da÷a dharmataþ  // Mn_2.109 //

nà7pçùñaþ kasya cid bråyàn  $ na cà7nyàyena pçcchataþ  &
jànann api hi medhàvã  % jaóaval loka àcaret  // Mn_2.110 //

adharmeõa ca yaþ pràha  $ ya÷ cà7dharmeõa pçcchati  &
tayor anyataraþ praiti  % vidveùaü và9dhigacchati  // Mn_2.111 //

dharmà1rthau yatra na syàtàü  $ ÷u÷råùà và9pi tadvidhà  &
tatra vidyà na vaptavyà  % ÷ubhaü bãjam ivo8ùare  // Mn_2.112 //

vidyayai9va samaü kàmaü  $ martavyaü brahmavàdinà  &
àpady api hi ghoràyàü  % na tv enàm iriõe vapet  // Mn_2.113 //

vidyà bràhmaõam etyà8ha  $ ÷evadhis te 'smi rakùa màm [M: ÷evadhiù ñe]  &
asåyakàya màü màdàs  % tathà syàü vãryavattamà  // Mn_2.114 //

yam eva tu ÷uciü vidyàn  $ niyata-brahmacàriõam [M: vidyà niyataü brahmacàriõam]  &
tasmai màü bråhi vipràya  % nidhipàyà7pramàdine  // Mn_2.115 //

brahma yas tv ananuj¤àtam  $ adhãyànàd avàpnuyàt  &
sa brahmasteyasaüyukto  % narakaü pratipadyate  // Mn_2.116 //

laukikaü vaidikaü và9pi  $ tathà9dhyàtmikam eva và  &
àdadãta yato j¤ànaü  % taü pårvam abhivàdayet  // Mn_2.117 //

sàvitrãmàtra-sàro 'pi  $ varaü vipraþ suyantritaþ  &
nà7yantritas trivedo 'pi  % sarvà÷ã sarvavikrayã  // Mn_2.118 //

÷ayyà4sane 'dhyàcarite  $ ÷reyasà na samàvi÷et  &
÷ayyà4sanastha÷ cai7vai7naü  % pratyutthàyà7bhivàdayet  // Mn_2.119 //

årdhvaü pràõà hy utkràmanti  $ yånaþ sthavira àyati  &
pratyutthànà1bhivàdàbhyàü  % punas tàn pratipadyate  // Mn_2.120 //

abhivàdana-÷ãlasya  $ nityaü vçddho1pasevinaþ  &
catvàri tasya vardhante  % àyur dharmo ya÷o balam [M: catvàri saüpravardhante]  // Mn_2.121 //

abhivàdàt paraü vipro  $ jyàyàüsam abhivàdayan  &
asau nàmà7ham asmã7ti  % svaü nàma parikãrtayet  // Mn_2.122 //

nàmadheyasya ye ke cid  $ abhivàdaü na jànate  &
tàn pràj¤o 'ham iti bråyàt  % striyaþ sarvàs tathai9va ca  // Mn_2.123 //

bhoþ÷abdaü kãrtayed ante  $ svasya nàmno 'bhivàdane  &
nàmnàü svaråpa-bhàvo hi  % bho-bhàva çùibhiþ smçtaþ  // Mn_2.124 //

àyuùmàn bhava saumye7ti  $ vàcyo vipro 'bhivàdane  &
akàra÷ cà7sya nàmno 'nte  % vàcyaþ pårvàkùaraþ plutaþ  // Mn_2.125 //

yo na vetty abhivàdasya  $ vipraþ pratyabhivàdanam  &
nà7bhivàdyaþ sa viduùà  % yathà ÷ådras tathai9va saþ  // Mn_2.126 //

bràhmaõaü ku÷alaü pçcchet  $ kùatrabandhum anàmayam  &
vai÷yaü kùemaü samàgamya  % ÷ådram àrogyam eva ca  // Mn_2.127 //

avàcyo dãkùito nàmnà  $ yavãyàn api yo bhavet  &
bho-bhavat-pårvakaü tv enam  % abhibhàùeta dharmavit  // Mn_2.128 //

parapatnã tu yà strã syàd  $ asaübandhà ca yonitaþ  &
tàü bråyàd bhavatã7ty evaü  % subhage bhaginã7ti ca  // Mn_2.129 //

màtulàü÷ ca pitçvyàü÷ ca  $ ÷va÷uràn çtvijo gurån  &
asàv aham iti bråyàt  % pratyutthàya yavãyasaþ  // Mn_2.130 //

màtç÷vasà màtulànã  $ ÷va÷rår atha pitç÷vasà  &
saüpåjyà gurupatnãvat  % samàs tà gurubhàryayà  // Mn_2.131 //

bhràtur bhàryo9pasaügràhyà  $ sa-varõà9hany ahany api  &
viproùya tå7pasaügràhyà  % j¤àti-saübandhi-yoùitaþ  // Mn_2.132 //

pitur bhaginyàü màtu÷ ca  $ jyàyasyàü ca svasary api  &
màtçvad vçttim àtiùñhen  % màtà tàbhyo garãyasã  // Mn_2.133 //

da÷àbdà3khyaü paurasakhyaü  $ pa¤càbdà3khyaü kalàbhçtàm  &
tryabdapårvaü ÷rotriyàõàü  % svalpenà7pi svayoniùu  // Mn_2.134 //

bràhmaõaü da÷avarùaü tu  $ ÷atavarùaü tu bhåmipam  &
pità-putrau vijànãyàd  % bràhmaõas tu tayoþ pità  // Mn_2.135 //

vittaü bandhur vayaþ karma  $ vidyà bhavati pa¤camã  &
etàni mànyasthànàni  % garãyo yad yad uttaram [M: mànasthànàni]  // Mn_2.136 //

pa¤cànàü triùu varõeùu  $ bhåyàüsi guõavanti ca  &
yatra syuþ so 'tra mànà1rhaþ  % ÷ådro 'pi da÷amãü gataþ  // Mn_2.137 //

cakriõo da÷amãsthasya  $ rogiõo bhàriõaþ striyàþ  &
snàtakasya ca ràj¤a÷ ca  % panthà deyo varasya ca  // Mn_2.138 //

teùàü tu samàvetànàü  $ mànyau snàtaka-pàrthivau  &
ràja-snàtakayo÷ cai7va  % snàtako nçpamànabhàk  // Mn_2.139 //

upanãya tu yaþ ÷iùyaü  $ vedam adhyàpayed dvijaþ  &
sa-kalpaü sa-rahasyaü ca  % tam àcàryaü pracakùate  // Mn_2.140 //

ekade÷aü tu vedasya  $ vedàïgàny api và punaþ  &
yo 'dhyàpayati vçttyartham  % upàdhyàyaþ sa ucyate  // Mn_2.141 //

niùekà3dãni karmàõi  $ yaþ karoti yathàvidhi  &
saübhàvayati cà7nnena  % sa vipro gurur ucyate  // Mn_2.142 //

agnyàdheyaü pàkayaj¤àn  $ agniùñomà3dikàn makhàn  &
yaþ karoti vçto yasya  % sa tasya rtvig iho7cyate  // Mn_2.143 //

ya àvçõoty avitathaü  $ brahmaõà ÷ravaõàv ubhau  &
sa màtà sa pità j¤eyas  % taü na druhyet kadà cana  // Mn_2.144 //

upàdhyàyàn da÷à8càrya  $ àcàryàõàü ÷ataü pità  &
sahasraü tu pitén màtà  % gauraveõà7tiricyate  // Mn_2.145 //

utpàdaka-brahmadàtror  $ garãyàn brahmadaþ pità  &
brahmajanma hi viprasya  % pretya ce7ha ca ÷à÷vatam  // Mn_2.146 //

kàmàn màtà pità cai7naü  $ yad utpàdayato mithaþ  &
saübhåtiü tasya tàü vidyàd  % yad yonàv abhijàyate  // Mn_2.147 //

àcàryas tv asya yàü jàtiü  $ vidhivad vedapàragaþ  &
utpàdayati sàvitryà  % sà satyà sà9jarà9marà  // Mn_2.148 //

alpaü và bahu và yasya  $ ÷rutasyo7pakaroti yaþ  &
tam apãha guruü vidyàc  % chruto1pakriyayà tayà  // Mn_2.149 //

bràhmasya janmanaþ kartà  $ svadharmasya ca ÷àsità  &
bàlo 'pi vipro vçddhasya  % pità bhavati dharmataþ  // Mn_2.150 //

adhyàpayàm àsa pitén  $ ÷i÷ur àïgirasaþ kaviþ  &
putrakà iti ho7vàca  % j¤ànena parigçhya tàn  // Mn_2.151 //

te tam artham apçcchanta  $ devàn àgata-manyavaþ  &
devà÷ cai7tàn sametyo8cur  % nyàyyaü vaþ ÷i÷ur uktavàn  // Mn_2.152 //

aj¤o bhavati vai bàlaþ  $ pità bhavati mantradaþ  &
aj¤aü hi bàlam ity àhuþ  % pite9ty eva tu mantradam  // Mn_2.153 //

na hàyanair na palitair  $ na vittena na bandhubhiþ  &
çùaya÷ cakrire dharmaü  % yo 'nåcànaþ sa no mahàn  // Mn_2.154 //

vipràõàü j¤ànato jyaiùñhyaü  $ kùatriyàõàü tu vãryataþ  &
vai÷yànàü dhànyadhanataþ  % ÷ådràõàm eva janmataþ  // Mn_2.155 //

na tena vçddho bhavati  $ yenà7sya palitaü ÷iraþ  &
yo vai yuvà9py adhãyànas  % taü devàþ sthaviraü viduþ  // Mn_2.156 //

yathà kàùñhamayo hastã  $ yathà carmamayo mçgaþ  &
ya÷ ca vipro 'nadhãyànas  % trayas te nàma bibhrati  // Mn_2.157 //

yathà ùaõóho 'phalaþ strãùu  $ yathà gaur gavi cà7phalà  &
yathà cà7j¤e 'phalaü dànaü  % tathà vipro 'nçco 'phalaþ  // Mn_2.158 //

ahiüsayai9va bhåtànàü  $ kàryaü ÷reyo 'nu÷àsanam  &
vàk cai7va madhurà ÷lakùõà  % prayojyà dharmam icchatà  // Mn_2.159 //

yasya vàï-ganasã ÷uddhe  $ samyaggupte ca sarvadà  &
sa vai sarvam avàpnoti  % vedànto1pagataü phalam  // Mn_2.160 //

nà7ruütudaþ syàd àrto 'pi  $ na paradroha-karma-dhãþ  &
yayà9syo7dvijate vàcà  % nà7lokyàü tàm udãrayet  // Mn_2.161 //

sammànàd bràhmaõo nityam  $ udvijeta viùàd iva  &
amçtasye7va cà8kàïkùed  % avamànasya sarvadà  // Mn_2.162 //

sukhaü hy avamataþ ÷ete  $ sukhaü ca pratibudhyate  &
sukhaü carati loke 'sminn  % avamantà vina÷yati  // Mn_2.163 //

anena kramayogena  $ saüskçtà3tmà dvijaþ ÷anaiþ  &
gurau vasan sa¤cinuyàd  % brahmàdhigamikaü tapaþ  // Mn_2.164 //

tapo-vi÷eùair vividhair  $ vratai÷ ca vidhicoditaiþ  &
vedaþ kçtsno 'dhigantavyaþ  % sa-rahasyo dvijanmanà  // Mn_2.165 //

vedam eva sadà9bhyasyet  $ tapas tapsyan dvijottamaþ  &
vedàbhyàso hi viprasya  % tapaþ param iho7cyate  // Mn_2.166 //

à hai7va sa nakhàgrebhyaþ  $ paramaü tapyate tapaþ  &
yaþ sragvy api dvijo 'dhãte  % svàdhyàyaü ÷aktito 'nvaham  // Mn_2.167 //

yo 'nadhãtya dvijo vedam  $ anyatra kurute ÷ramam  &
sa jãvann eva ÷ådratvam  % à÷u gacchati sà1nvayaþ  // Mn_2.168 //

màtur agre 'dhijananaü  $ dvitãyaü mau¤jibandhane  &
tçtãyaü yaj¤adãkùàyàü  % dvijasya ÷ruticodanàt  // Mn_2.169 //

tatra yad brahmajanmà7sya  $ mau¤jãbandhanacihnitam  &
tatrà7sya màtà sàvitrã  % pità tv àcàrya ucyate  // Mn_2.170 //

vedapradànàd àcàryaü  $ pitaraü paricakùate  &
na hy asmin yujyate karma  % ki¤ cid à mau¤jibandhanàt  // Mn_2.171 //

nà7bhivyàhàrayed brahma  $ svadhàninayanàd çte  &
÷ådreõa hi samas tàvad  % yàvad vede na jàyate  // Mn_2.172 //

kçto1panayanasyà7sya  $ vratàde÷anam iùyate  &
brahmaõo grahaõaü cai7va  % krameõa vidhi-pårvakam  // Mn_2.173 //

yady asya vihitaü carma  $ yat såtraü yà ca mekhalà  &
yo daõóo yac ca vasanaü  % tat tad asya vrateùv api  // Mn_2.174 //

sevete7màüs tu niyamàn  $ brahmacàrã gurau vasan  &
sanniyamye7ndriyagràmaü  % tapovçddhy-artham àtmanaþ  // Mn_2.175 //

nityaü snàtvà ÷uciþ kuryàd  $ devarùi-pitçtarpaõam  &
devatàbhyarcanaü cai7va  % samidàdhànam eva ca  // Mn_2.176 //

varjayen madhu màüsaü ca  $ gandhaü màlyaü rasàn striyaþ  &
÷uktàni yàni sarvàõi  % pràõinàü cai7va hiüsanam  // Mn_2.177 //

abhyaïgam a¤janaü càkùõor  $ upànac-chatradhàraõam  &
kàmaü krodhaü ca lobhaü ca  % nartanaü gãtavàdanam  // Mn_2.178 //

dyåtaü ca janavàdaü ca  $ parivàdaü tathà9nçtam  &
strãõàü ca prekùaõàlambham  % upaghàtaü parasya ca (M: -àlambhàav  // Mn_2.179 //

ekaþ ÷ayãta sarvatra  $ na retaþ skandayet kva cit  &
kàmàd dhi skandayan reto  % hinasti vratam àtmanaþ  // Mn_2.180 //

svapne siktvà brahmacàrã  $ dvijaþ ÷ukram akàmataþ  &
snàtvà9rkam arcayitvà triþ  % punar màm ity çcaü japet  // Mn_2.181 //

udakumbhaü sumanaso  $ go÷akçn-mçttikà-ku÷àn  &
àhared yàvad arthàni  % bhaikùaü cà7har-aha÷ caret  // Mn_2.182 //

veda-yaj¤air ahãnànàü  $ pra÷astànàü svakarmasu  &
brahmacàry àhared bhaikùaü  % gçhebhyaþ prayato 'nvaham  // Mn_2.183 //

guroþ kule na bhikùeta  $ na j¤àti-kula-bandhuùu  &
alàbhe tv anyagehànàü  % pårvaü pårvaü vivarjayet  // Mn_2.184 //

sarvaü vàpi cared gràmaü  $ pårvo1ktànàm asaübhave  &
niyamya prayato vàcam  % abhi÷astàüs tu varjayet  // Mn_2.185 //

dåràd àhçtya samidhaþ  $ sannidadhyàd vihàyasi  &
sàyaM: pràta÷ ca juhuyàt  % tàbhir agnim atandritaþ  // Mn_2.186 //

akçtvà bhaikùacaraõam  $ asamidhya ca pàvakaü  &
anàturaþ saptaràtram  % avakãrõivrataü caret  // Mn_2.187 //

bhaikùeõa vartayen nityaü  $ nai7kànnà1dã bhaved vratã  &
bhaikùeõa vratino vçttir  % upavàsa-samà smçtà  // Mn_2.188 //

vratavad deva-daivatye  $ pitrye karmaõy atha rùivat  &
kàmam abhyarthito '÷nãyàd  % vratam asya na lupyate  // Mn_2.189 //

bràhmaõasyai7va karmai7tad  $ upadiùñaü manãùibhiþ  &
ràjanya-vai÷yayos tv evaü  % nai7tat karma vidhãyate  // Mn_2.190 //

codito guruõà nityam  $ apracodita eva và  &
kuryàd adhyayane yatnam  % àcàryasya hiteùu ca [M: adhyayane yogam]  // Mn_2.191 //

÷arãraü cai7va vàcaü ca  $ buddhãndriya-manàüsi ca  &
niyamya prà¤jalis tiùñhed  % vãkùamàõo guror mukham  // Mn_2.192 //

nityam uddhçta-pàõiþ syàt  $ sàdhv-àcàraþ su-saüvçtaþ  &
àsyatàm iti co7ktaþ sann  % àsãtà7bhimukhaü guroþ  // Mn_2.193 //

hãnà1nna-vastra-veùaþ syàt  $ sarvadà gurusannidhau  &
uttiùñhet prathamaü càsya  % caramaü cai7va saüvi÷et  // Mn_2.194 //

prati÷ràvaõa-saübhàùe  $ ÷ayàno na samàcaret  &
nà8sãno na ca bhu¤jàno  % na tiùñhan na paràï-mukhaþ  // Mn_2.195 //

àsãnasya sthitaþ kuryàd  $ abhigacchaüs tu tiùñhataþ  &
pratyudgamya tv àvrajataþ  % pa÷càd dhàvaüs tu dhàvataþ  // Mn_2.196 //

paràï-mukhasyà7bhimukho  $ dårasthasyai7tya cà1ntikam  &
praõamya tu ÷ayànasya  % nide÷e cai7va tiùñhataþ  // Mn_2.197 //

nãcaü ÷ayyà4sanaü cà1sya  $ nityaü syàd gurusannidhau  &
guros tu cakùurviùaye  % na yathe2ùñà3sano bhavet  // Mn_2.198 //

no7dàhared asya nàma  $ parokùam api kevalam  &
na cai7và7syà1nukurvãta  % gati-bhàùita-ceùñitam  // Mn_2.199 //

guror yatra parivàdo  $ nindà và2pi pravartate  &
karõau tatra pidhàtavyau  % gantavyaü và tato 'nyataþ  // Mn_2.200 //

parãvàdàt kharo bhavati  $ ÷và vai bhavati nindakaþ  &
paribhoktà kçmir bhavati  % kãño bhavati matsarã  // Mn_2.201 //

dårastho nà7rcayed enaü  $ na kruddho nà7ntike striyàþ  &
yànà3sanastha÷ cai7vai7nam  % avaruhyà7bhivàdayet  // Mn_2.202 //

prativàte 'nuvàte ca  $ nà8sãta guruõà saha [M: prativàtànuvàte]  &
asaü÷rave cai7va guror  % na kiü cid api kãrtayet  // Mn_2.203 //

go-'÷vo1ùñra-yàna-pràsàda-  $ prastareùu kañeùu ca  &
àsãta guruõà sàrdhaü  % ÷ilà-phalaka-nauùu ca  // Mn_2.204 //

guror gurau sannihite  $ guruvad vçttim àcaret  &
na cà7nisçùño guruõà  % svàn gurån abhivàdayet  // Mn_2.205 //

vidyàguruùv evam eva  $ nityà vçttiþ svayoniùu  &
pratiùedhatsu cà7dharmàd  % dhitaü co7padi÷atsv api  // Mn_2.206 //

÷reyaþsu guruvad vçttiü  $ nityam eva samàcaret  &
guruputreùu cà8ryeùu  % guro÷ cai7va svabandhuùu [M: guruputre tathàcàrye]  // Mn_2.207 //

bàlaþ samàna-janmà và  $ ÷iùyo và yaj¤akarmaõi  &
adhyàpayan gurusuto  % guruvan mànam arhati  // Mn_2.208 //

utsàdanaü ca gàtràõàü  $ snàpano1cchiùñabhojane  &
na kuryàd guruputrasya  % pàdayo÷ cà7vanejanam  // Mn_2.209 //

guruvat pratipåjyàþ syuþ  $ sa-varõà guruyoùitaþ  &
asavarõàs tu sampåjyàþ  % pratyutthànà1bhivàdanaiþ  // Mn_2.210 //

abhya¤janaü snàpanaü ca  $ gàtro1tsàdanam eva ca  &
gurupatnyà na kàryàõi  % ke÷ànàü ca prasàdhanam  // Mn_2.211 //

gurupatnã tu yuvatir  $ nà7bhivàdye9ha pàdayoþ  &
pårõaviü÷ativarùeõa  % guõa-doùau vijànatà  // Mn_2.212 //

svabhàva eùa nàrãõàü  $ naràõàm iha dåùaõam  &
ato 'rthàn na pramàdyanti  % pramadàsu vipa÷citaþ  // Mn_2.213 //

avidvàüsam alaü loke  $ vidvàüsam api và punaþ  &
pramadà hy utpathaü netuü  % kàma-krodhava÷ànugam  // Mn_2.214 //

màtrà svasrà duhitrà và  $ na viviktàsano bhavet  &
balavàn indriyagràmo  % vidvàüsam api karùati  // Mn_2.215 //

kàmaü tu gurupatnãnàü  $ yuvatãnàü yuvà bhuvi  &
vidhivad vandanaü kuryàd  % asàv aham iti bruvan  // Mn_2.216 //

viproùya pàdagrahaõam  $ anvahaü cà7bhivàdanam  &
gurudàreùu kurvãta  % satàü dharmam anusmaran  // Mn_2.217 //

yathà khanan khanitreõa  $ naro vàry adhigacchati  &
tathà gurugatàü vidyàü  % ÷u÷råùur adhigacchati  // Mn_2.218 //

muõóo và jañilo và syàd  $ atha và syàc chikhà-jañaþ  &
nai7naü gràme 'bhinimlocet  % såryo nà7bhyudiyàt kva cit  // Mn_2.219 //

taü ced abhyudiyàt såryaþ  $ ÷ayànaü kàmacàrataþ  &
nimloced và9py avij¤ànàj  % japann upavased dinam  // Mn_2.220 //

såryeõa hy abhinirmuktaþ  $ ÷ayàno 'bhyudita÷ ca yaþ [M: abhinimluktaþ]  &
pràya÷cittam akurvàõo  % yuktaþ syàn mahatai9nasà  // Mn_2.221 //

àcamya prayato nityam  $ ubhe saüdhye samàhitaþ  &
÷ucau de÷e japa¤ japyam  % upàsãta yathàvidhi  // Mn_2.222 //

yadi strã yady avarajaþ  $ ÷reyaþ kiü cit samàcaret  &
tat sarvam àcared yukto  % yatra cà7sya ramen manaþ  // Mn_2.223 //

dharmà1rthàv ucyate ÷reyaþ  $ kàmà1rthau dharma eva ca  &
artha eve7ha và ÷reyas  % trivarga iti tu sthitiþ  // Mn_2.224 //

àcàrya÷ ca pità cai7va  $ màtà bhràtà ca pårvajaþ  &
nà8rtenà7py avamantavyà  % bràhmaõena vi÷eùataþ  // Mn_2.225 //

àcàryo brahmaõo mårtiþ  $ pità mårtiþ prajàpateþ  &
màtà pçthivyà mårtis tu  % bhràtà svo mårtir àtmanaþ  // Mn_2.226 //

yaü màtà-pitarau kle÷aü  $ sahete saübhave nçõàm  &
na tasya niùkçtiþ ÷akyà  % kartuü varùa÷atair api  // Mn_2.227 //

tayor nityaü priyaü kuryàd  $ àcàryasya ca sarvadà  &
teùv eva triùu tuùñeùu  % tapaþ sarvaü samàpyate  // Mn_2.228 //

teùàü trayàõàü ÷u÷råùà  $ paramaü tapa ucyate  &
na tair anabhyanuj¤àto  % dharmam anyaü samàcaret  // Mn_2.229 //

ta eva hi trayo lokàs  $ ta eva traya à÷ramàþ  &
ta eva hi trayo vedàs  % ta evo7ktàs trayo 'gnayaþ  // Mn_2.230 //

pità vai gàrhapatyo 'gnir  $ màtà9gnir dakùiõaþ smçtaþ  &
gurur àhavanãyas tu  % sà9gnitretà garãyasã  // Mn_2.231 //

triùv apramàdyann eteùu  $ trãn lokàn vijayed gçhã  &
dãpyamànaþ svavapuùà  % devavad divi modate  // Mn_2.232 //

imaü lokaü màtçbhaktyà  $ pitçbhaktyà tu madhyamam  &
guru÷u÷råùayà tv evaü  % brahmalokaü sama÷nute  // Mn_2.233 //

sarve tasyà8dçtà dharmà  $ yasyai7te traya àdçtàþ  &
anàdçtàs tu yasyai7te  % sarvàs tasyà7phalàþ kriyàþ  // Mn_2.234 //

yàvat trayas te jãveyus  $ tàvan nà7nyaü samàcaret  &
teùv eva nityaü ÷u÷råùàü  % kuryàt priyahite rataþ  // Mn_2.235 //

teùàm anuparodhena  $ pàratryaü yad yad àcaret  &
tat tan nivedayet tebhyo  % mano-vacana-karmabhiþ  // Mn_2.236 //

triùv eteùv itikçtyaü hi  $ puruùasya samàpyate  &
eùa dharmaþ paraþ sàkùàd  % upadharmo 'nya ucyate  // Mn_2.237 //

÷raddadhànaþ ÷ubhàü vidyàm  $ àdadãtà7varàd api  &
anyàd api paraü dharmaü  % strãratnaü duùkulàd api  // Mn_2.238 //

viùàd apy amçtaü gràhyaü  $ bàlàd api subhàùitam  &
amitràd api sadvçttam  % amedhyàd api kà¤canam  // Mn_2.239 //

striyo ratnàny atho vidyà  $ dharmaþ ÷aucaü subhàùitam  &
vividhàni ca ÷ãlpàni  % samàdeyàni sarvataþ  // Mn_2.240 //

abràhmaõàd adhyàyanam  $ àpatkàle vidhãyate  &
anuvrajyà ca ÷u÷råùà  % yàvad adhyàyanaü guroþ  // Mn_2.241 //

nà7bràhmaõe gurau ÷iùyo  $ vàsam àtyantikaü vaset  &
bràhmaõe và9nanåcàne  % kàïkùan gatim anuttamàm  // Mn_2.242 //

yadi tv àtyantikaü vàsaü  $ rocayeta guroþ kule  &
yuktaþ paricared enam  % à ÷arãravimokùaõàt  // Mn_2.243 //

à samàpteþ ÷arãrasya  $ yas tu ÷u÷råùate gurum  &
sa gacchaty a¤jasà vipro  % brahmaõaþ sadma ÷à÷vatam  // Mn_2.244 //

na pårvaü gurave kiü cid  $ upakurvãta dharmavit  &
snàsyaüs tu guruõà0j¤aptaþ  % ÷aktyà gurv-artham àharet  // Mn_2.245 //

kùetraü hiraõyaü gàm a÷vaü  $ chatro1pànaham àsanam [M: chatropànaham antataþ]  &
dhànyaü ÷àkaü ca vàsàüsi  % gurave prãtim àvahet [M: dhànyaü vàsàüsi ÷àkaü và
gurave prãtim àharan  // Mn_2.246 //

àcàrye tu khalu prete  $ guruputre guõànvite  &
gurudàre sapiõóe và  % guruvad vçttim àcaret  // Mn_2.247 //

eteùv avidyamàneùu  $ sthànà3sana-vihàravàn  &
prayu¤jàno 'gni÷u÷råùàü  % sàdhayed deham àtmanaþ  // Mn_2.248 //

evaü carati yo vipro  $ brahmacaryam aviplutaþ  &
sa gacchaty uttamasthànaü  % na ce7ha jàyate punaþ  // Mn_2.249 //



<B 3>



ùañtriü÷ad-àbdikaü caryaü  $ gurau traivedikaü vratam  &
tadardhikaü pàdikaü và  % grahaõàntikam eva và  // Mn_3.1 //

vedàn adhãtya vedau và  $ vedaü và9pi yathàkramam  &
avipluta-brahmacaryo  % gçhasthà÷ramam àvaset  // Mn_3.2 //

taü pratãtaü svadharmeõa  $ brahmadàyaharaü pituþ  &
sragviõaü talpa àsãnam  % arhayet prathamaü gavà  // Mn_3.3 //

guruõànumataþ snàtvà  $ samàvçtto yathàvidhi  &
udvaheta dvijo bhàryàü  % sa-varõàü lakùaõànvitàm  // Mn_3.4 //

asapiõóà ca yà màtur  $ asagotrà ca yà pituþ  &
sà pra÷astà dvijàtãnàü  % dàrakarmaõi maithune [M: a-maithinã]  // Mn_3.5 //

mahànty api samçddhàni  $ go-'jà1vi-dhana-dhànyataþ  &
strãsaübandhe da÷ai7tàni  % kulàni parivarjayet  // Mn_3.6 //

hãna-kriyaü niù-puruùaü  $ ni÷-chando roma÷à1r÷asam  &
kùayà3mayàvy-apasmàri-  % ÷vitri-kuùñhi-kulàni ca  // Mn_3.7 //

no7dvahet kapilàü kanyàü  $ nà7dhikàïgãü na rogiõãm  &
nà7lomikàü nà7ti-lomàü  % na vàcàñàü na piïgalàm [M: vàcàlàü]  // Mn_3.8 //

na rkùa-vçkùa-nadã-nàmnãü  $ nà7ntya-parvata-nàmikàm  &
na pakùy-ahi-preùya-nàmnãü  % na ca bhãùana-nàmikàm  // Mn_3.9 //

avyaïgà1ïgãü saumya-nàmnãü  $ haüsa-vàraõa-gàminãm  &
tanuloma-ke÷a-da÷anàü  % mçdv-aïgãm udvahet striyam  // Mn_3.10 //

yasyàs tu na bhaved bhràtà  $ na vij¤àyeta và pità [M: vai(và pità]  &
no7payaccheta tàü pràj¤aþ  % putrikà2dharma÷aïkayà  // Mn_3.11 //

savarõà9gre dvijàtãnàü  $ pra÷astà dàrakarmaõi  &
kàmatas tu pravçttànàm  % imàþ syuþ krama÷o 'varàþ  // Mn_3.12 //

÷ådrai9va bhàryà ÷ådrasya  $ sà ca svà ca vi÷aþ smçte  &
te ca svà cai7va ràj¤a÷ ca  % tà÷ ca svà cà7gra-janmanaþ  // Mn_3.13 //

na bràhmaõa-kùatriyayor  $ àpady api hi tiùñhatoþ  &
kasmiü÷ cid api vçttànte  % ÷ådrà bhàryo9padi÷yate  // Mn_3.14 //

hãnajàti-striyaü mohàd  $ udvahanto dvijàtayaþ  &
kulàny eva nayanty à÷u  % sa-santànàni ÷ådratàm  // Mn_3.15 //

÷ådràvedã pataty atrer  $ utathyatanayasya ca  &
÷aunakasya suto1tpattyà  % tad-apatyatayà bhçgoþ  // Mn_3.16 //

÷ådràü ÷ayanam àropya  $ bràhmaõo yàty adhogatim  &
janayitvà sutaü tasyàü  % bràhmaõyàd eva hãyate  // Mn_3.17 //

daiva-pitryà3titheyàni  $ tat-pradhànàni yasya tu  &
nà7÷nanti pitç-devàs tan  % na ca svargaü sa gacchati  // Mn_3.18 //

vçùalãphena-pãtasya  $ niþ÷vàso1pahatasya ca  &
tasyàü cai7va prasåtasya  % niùkçtir na vidhãyate  // Mn_3.19 //

caturõàm api varõànaü  $ pretya ce7ha hità1hitàn  &
aùñàv imàn samàsena  % strãvivàhàn nibodhata  // Mn_3.20 //

bràhmo daivas tathai9và8rùaþ  $ pràjàpatyas tathà9suraþ  &
gàndharvo ràkùasa÷ cai7va  % pai÷àca÷ cà7ùñamo 'dhamaþ  // Mn_3.21 //

yo yasya dharmyo varõasya  $ guõa-doùau ca yasya yau  &
tad vaþ sarvaü pravakùyàmi  % prasave ca guõà1guõàn  // Mn_3.22 //

ùaó ànupårvyà viprasya  $ kùatrasya caturo 'varàn  &
viñ-÷ådrayos tu tàn eva  % vidyàd dharmyàn aràkùasàn [M: dharmyàn na ràkùasàn]  // Mn_3.23 //

caturo bràhmaõasyà8dyàn  $ pra÷astàn kavayo viduþ  &
ràkùasaü kùatriyasyai7kam  % àsuraü vai÷ya-÷ådrayoþ  // Mn_3.24 //

pa¤cànàü tu trayo dharmyà  $ dvàv adharmyau smçtàv iha  &
pai÷àca÷ cà7sura÷ cai7va  % na kartavyau kadà cana  // Mn_3.25 //

pçthak pçthag và mi÷rau và  $ vivàhau pårvacoditau  &
gàndharvo ràkùasa÷ cai7va  % dharmyau kùatrasya tau smçtau  // Mn_3.26 //

àcchàdya cà7rcayitvà ca  $ ÷ruta-÷ãlavate svayam  &
àhåya dànaü kanyàyà  % bràhmo dharmaþ prakãrtitaþ  // Mn_3.27 //

yaj¤e tu vitate samyag  $ çtvije karma kurvate  &
alaïkçtya sutàdànaü  % daivaü dharmaü pracakùate  // Mn_3.28 //

ekaü gomithunaü dve và  $ varàd àdàya dharmataþ  &
kanyàpradànaü vidhivad  % àrùo dharmaþ sa ucyate  // Mn_3.29 //

saho7bhau caratàü dharmam  $ iti vàcà9nubhàùya ca  &
kanyàpradànam abhyarcya  % pràjàpatyo vidhiþ smçtaþ  // Mn_3.30 //

j¤àtibhyo draviõaü dattvà  $ kanyàyai cai7va ÷aktitaþ  &
kanyàpradànaü svàcchandyàd  % àsuro dharma ucyate  // Mn_3.31 //

icchayà9nyonyasaüyogaþ  $ kanyàyà÷ ca varasya ca  &
gàndharvaþ sa tu vij¤eyo  % maithunyaþ kàma-saübhavaþ  // Mn_3.32 //

hatvà chittvà ca bhittvà ca  $ kro÷antãü rudantãü gçhàt  &
prasahya kanyàharaõaü  % ràkùaso vidhir ucyate  // Mn_3.33 //

suptàü mattàü pramattàü và  $ raho yatro7pagacchati  &
sa pàpiùñho vivàhànàü  % pai÷àca÷ cà7ùñamo 'dhamaþ [M: pai÷àcaþ prathito
'dhamaþ]  // Mn_3.34 //

adbhir eva dvijà1gryàõàü  $ kanyàdànaü vi÷iùyate  &
itareùàü tu varõànàm  % itaretarakàmyayà  // Mn_3.35 //

yo yasyai7ùàü vivàhànàü  $ manunà kãrtito guõaþ  &
sarvaü ÷çõuta taü vipràþ  % sarvaü kãrtayato mama [M: samyak kãrtayato]  // Mn_3.36 //

da÷a pårvàn paràn vaü÷yàn  $ àtmànaü cai7kaviü÷akam  &
bràhmãputraþ sukçtakçn  % mocayaty enasaþ pitén  // Mn_3.37 //

daivo3óhàjaþ suta÷ cai7va  $ sapta sapta parà1varàn  &
àrùo3óhàjaþ sutas trãüs trãn  % ùañ ùañ kàyo3óhajaþ sutaþ  // Mn_3.38 //

bràhmà3diùu vivàheùu  $ caturùv evà7nupårva÷aþ  &
brahmavarcasvinaþ putrà  % jàyante ÷iùñasammatàþ [M: brahmavarcasinaþ]  // Mn_3.39 //

råpa-sattva-guõo1petà  $ dhanavanto ya÷asvinaþ  &
paryàpta-bhogà dharmiùñhà  % jãvanti ca ÷ataü samàþ  // Mn_3.40 //

itareùu tu ÷iùñeùu  $ nç÷aüsà2nçtavàdinaþ  &
jàyante durvivàheùu  % brahma-dharma-dviùaþ sutàþ  // Mn_3.41 //

aninditaiþ strãvivàhair  $ anindyà bhavati prajà  &
ninditair nindità néõàü  % tasmàn nindyàn vivarjayet  // Mn_3.42 //

pàõigrahaõasaüskàraþ  $ sa-varõàså7padi÷yate  &
asavarõàsv ayaü j¤eyo  % vidhir udvàhakarmaõi  // Mn_3.43 //

÷araþ kùatriyayà gràhyaþ  $ pratodo vai÷yakanyayà  &
vasanasya da÷à gràhyà  % ÷ådrayo9tkçùñavedane  // Mn_3.44 //

çtukàlàbhigàmã syàt  $ svadàranirataþ sadà  &
parvavarjaü vrajec cai7nàü  % tad-vrato ratikàmyayà  // Mn_3.45 //

çtuþ svàbhàvikaþ strãõàü  $ ràtrayaþ ùoóa÷a smçtàþ  &
caturbhir itaraiþ sàrdham  % ahobhiþ sadvigarhitaiþ  // Mn_3.46 //

tàsàm àdyà÷ catasras tu  $ ninditai9kàda÷ã ca yà  &
trayoda÷ã ca ÷eùàs tu  % pra÷astà da÷aràtrayaþ  // Mn_3.47 //

yugmàsu putrà jàyante  $ striyo 'yugmàsu ràtriùu  &
tasmàd yugmàsu putràrthã  % saüvi÷ed àrtave striyam  // Mn_3.48 //

pumàn puüso 'dhike ÷ukre  $ strã bhavaty adhike striyàþ  &
same 'pumàn puü striyau và  % kùãõe 'lpe ca viparyayaþ  // Mn_3.49 //

nindyàsv aùñàsu cà7nyàsu  $ striyo ràtriùu varjayan  &
brahmacàry eva bhavati  % yatra tatrà8÷rame vasan  // Mn_3.50 //

na kanyàyàþ pità vidvàn  $ gçhõãyàc chulkam aõv api  &
gçhõa¤ ÷ulkaü hi lobhena  % syàn naro 'patyavikrayã  // Mn_3.51 //

strãdhanàni tu ye mohàd  $ upajãvanti bàndhavàþ  &
nàrã yànàni vastraü và  % te pàpà yànty adhogatim  // Mn_3.52 //

àrùe gomithunaü ÷ulkaü  $ ke cid àhur mçùai9va tat  &
alpo 'py evaü mahàn và9pi  % vikrayas tàvad eva saþ [M: tàvàn eva sa vikrayaþ]  // Mn_3.53 //

yàsàü nà8dadate ÷ulkaü  $ j¤àtayo na sa vikrayaþ  &
arhaõaü tat kumàrãõàm  % ànç÷aüsyaü ca kevalam [M: na kevalam]  // Mn_3.54 //

pitçbhir bhràtçbhi÷ cai7tàþ  $ patibhir devarais tathà  &
påjyà bhåùayitavyà÷ ca  % bahukalyàõam ãpsubhiþ  // Mn_3.55 //

yatra nàryas tu påjyante  $ ramante tatra devatàþ  &
yatrai7tàs tu na påjyante  % sarvàs tatrà7phalàþ kriyàþ  // Mn_3.56 //

[ Following ten verses are missing in M: ]

÷ocanti jàmayo yatra  $ vina÷yaty à÷u tat kulam [not in M]  &
na ÷ocanti tu yatrai7tà  % vardhate tad dhi sarvadà [not in M]  // Mn_3.57 //

jàmayo yàni gehàni  $ ÷apanty apratipåjitàþ [not in M]  &
tàni kçtyàhatànã7va  % vina÷yanti samantataþ [not in M]  // Mn_3.58 //

tasmàd etàþ sadà påjyà  $ bhåùaõà3cchàdanà1÷anaiþ [not in M]  &
bhåti-kàmair narair nityaü  % satkareùå7tsaveùu ca [not in M]  // Mn_3.59 //

saütuùño bhàryayà bhartà  $ bhartrà bhàryà tathai7va ca [not in M]  &
yasminn eva kule nityaü  % kalyàõaü tatra vai dhruvam [not in M]  // Mn_3.60 //

yadi hi strã na roceta  $ pumàüsaü na pramodayet [not in M]  &
apramodàt punaþ puüsaþ  % prajanaü na pravartate [not in M]  // Mn_3.61 //

striyàü tu rocamànàyàü  $ sarvaü tad rocate kulaü [not in M]  &
tasyàü tv arocamànàyàü  % sarvam eva na rocate  // Mn_3.62 //

ku-vivàhaiþ kriyà-lopair  $ vedànadhyayanena ca [not in M]  &
kulàny akulatàü yànti  % bràhmaõàtikrameõa ca [not in M]  // Mn_3.63 //

÷ilpena vyavahàreõa  $ ÷ådràpatyai÷ ca kevalaiþ [not in M]  &
gobhir a÷vai÷ ca yànai÷ ca  % kçùyà ràjo1pasevayà [not in M]  // Mn_3.64 //

ayàjyayàjanai÷ cai7va  $ nàstikyena ca karmaõàm [not in M]  &
kulàny à÷u vina÷yanti  % yàni hãnàni mantrataþ [not in M]  // Mn_3.65 //

mantratas tu samçddhàni  $ kulàny alpa-dhanàny api [not in M]  &
kulasaükhyàü ca gacchanti  % karùanti ca mahad ya÷aþ [not in M]  // Mn_3.66 //



[Hereafter M's number is "-10"]

vaivàhike 'gnau kurvãta  $ gçhyaü karma yathàvidhi  &
pa¤cayaj¤avidhànaü ca  % paktiü cà7nvàhikãü gçhã  // Mn_3.67[57M] //

pa¤ca sånà gçhasthasya  $ cullã peùaõy upaskaraþ  &
kaõóanã co7dakumbha÷ ca  % badhyate yàs tu vàhayan [M: vadhyate]  // Mn_3.68[58M] //

tàsàü krameõa sarvàsàü  $ niùkçtyarthaü maharùibhiþ  &
pa¤ca këptà mahàyaj¤àþ  % pratyahaü gçhamedhinàm  // Mn_3.69[59M] //

adhyàpanaü brahmayaj¤aþ  $ pitçyaj¤as tu tarpaõam  &
homo daivo balir bhauto  % nçyaj¤o 'tithipåjanam  // Mn_3.70[60M] //

pa¤cai7tàn yo mahàayaj¤àn  $ na hàpayati ÷aktitaþ  &
sa gçhe 'pi vasan nityaü  % sånàdoùair na lipyate  // Mn_3.71[61M] //

devatà2tithi-bhçtyànàü  $ pitéõàm àtmana÷ ca yaþ  &
na nirvapati pa¤cànàm  % ucchvasan na sa jãvati  // Mn_3.72[62M] //

ahutaü ca hutaü cai7va  $ tathà prahutam eva ca  &
bràhmyaü hutaü prà÷itaü ca  % pa¤cayaj¤àn pracakùate  // Mn_3.73[63M] //

japo 'huto huto homaþ  $ prahuto bhautiko baliþ  &
bràhmyaü hutaü dvijàgryàrcà  % prà÷itaü pitçtarpaõam  // Mn_3.74[64M] //

svàdhyàye nityayuktaþ syàd  $ daive cai7ve7ha karmaõi  &
daivakarmaõi yukto hi  % bibhartã7daü carà1caram  // Mn_3.75[65M] //

agnau pràstà0hutiþ samyag  $ àdityam upatiùñhate  &
àdityàj jàyate vçùñir  % vçùñer annaü tataþ prajàþ  // Mn_3.76[66M] //

yathà vàyuü samà÷ritya  $ vartante sarvajantavaþ [M: sarve jãvanti jantavaþ]  &
tathà gçhastham à÷ritya  % vartante sarva à÷ramàþ [M: vartanta itarà÷ramaþ]  // Mn_3.77[67M] //

yasmàt trayo 'py à÷ramiõo  $ j¤ànenà7nnena cà7nvaham  &
gçhasthenai7va dhàryante  % tasmàj jyeùñhà÷ramo gçhã [K:gçham]  // Mn_3.78[68M] //

sa saüdhàryaþ prayatnena  $ svargam akùayam icchatà  &
sukhaü ce7he7cchatà9tyantaü  % yo 'dhàryo durbale1ndriyaiþ  // Mn_3.79[69M] //

çùayaþ pitaro devà  $ bhåtàny atithayas tathà  &
à÷àsate kuñumbibhyas  % tebhyaþ kàryaü vijànatà  // Mn_3.80[70M] //

svàdhyàyenà7rcayeta rùãn  $ homair devàn yathàvidhi  &
pité¤ ÷ràddhai÷ ca nén annair  % bhåtàni balikarmaõà  // Mn_3.81[71M] //

kuryàd ahar-ahaþ ÷ràddham  $ annàdyeno7dakena và [M: dadyàd ahar-ahaþ]  &
payo-måla-phalair và9pi  % pitçbhyaþ prãtim àvahan  // Mn_3.82[72M] //

ekam apy à÷ayed vipraü  $ pitr-arthe pà¤cayaj¤ike [M: pitr-arthaü]  &
na cai7và7trà8÷ayet kiü cid  % vai÷vadevaü prati dvijam  // Mn_3.83[73M] //

vai÷vadevasya siddhasya  $ gçhye 'gnau vidhipårvakam  &
àbhyaþ kuryàd devatàbhyo  % bràhmaõo homam anvaham  // Mn_3.84[74M] //

agneþ somasya cai7và8dau  $ tayo÷ cai7va samastayoþ  &
vi÷vebhya÷ cai7va devebhyo  % dhanvantaraya eva ca  // Mn_3.85[75M] //

kuhvai cai7và7numatyai ca  $ prajàpataya eva ca  &
saha dyàvàpçthivyo÷ ca  % tathà sviùñakçte 'ntataþ  // Mn_3.86[76M] //

evaü samyagg havir hutvà  $ sarvadikùu pradakùiõam  &
indrà1ntakà1ppatã1ndubhyaþ  % sà1nugebhyo baliü haret  // Mn_3.87[77M] //

marudbhya iti tu dvàri  $ kùiped apsv adbhya ity api  &
vanaspatibhya ity evaü  % musalo1låkhale haret  // Mn_3.88[78M] //

ucchãrùake ÷riyai kuryàd  $ bhadrakàlyai ca pàdataþ  &
brahma-vàstoùpatibhyàü tu  % vàstumadhye baliü haret  // Mn_3.89[79M] //

vi÷vebhya÷ cai7va devebhyo  $ balim àkà÷a utkùipet  &
divàcarebhyo bhåtebhyo  % naktaücàribhya eva ca  // Mn_3.90[80M] //

pçùñhavàstuni kurvãta  $ baliü sarvàtmabhåtaye [M: sarvànnabhåtaye]  &
pitçbhyo bali÷eùaü tu  % sarvaü dakùiõato haret  // Mn_3.91[81M] //

÷ånàü ca patitànàü ca  $ ÷vapacàü pàpa-rogiõàm  &
vayasànàü kçmãõàü ca  % ÷anakair nirvaped bhuvi [M: vayasàü ca]  // Mn_3.92[82M] //

evaü yaþ sarvabhåtàni  $ bràhmaõo nityam arcati  &
sa gacchati paraü sthànaü  % tejomårtiþ pathà rjunà  // Mn_3.93[83M] //

kçtvai9tad balikarmai7vam  $ atithiü pårvam à÷ayet  &
bhikùàü ca bhikùave dadyàd  % vidhivad brahmacàriõe  // Mn_3.94[84M] //

yat puõyaphalam àpnoti  $ gàü dattvà vidhivad guroþ  &
tat puõyaphalam àpnoti  % bhikùàü dattvà dvijo gçhã  // Mn_3.95[85M] //

bhikùàm apy udapàtraü và  $ satkçtya vidhipårvakam  &
vedatattvàrthaviduùe  % bràhmaõàyo7papàdayet  // Mn_3.96[86M] //

na÷yanti havya-kavyàni  $ naràõàm avijànatàm  &
bhasmãbhåteùu vipreùu  % mohàd dattàni dàtçbhiþ [M: bhasmabhåteùu]  // Mn_3.97[87M] //

vidyà-tapaþ-samçddheùu  $ hutaü vipramukhàgniùu  &
nistàrayati durgàc ca  % mahata÷ cai7va kilbiùàt  // Mn_3.98[88M] //

saüpràptàya tv atithaye  $ pradadyàd àsano1dake  &
annaü cai7va yathà÷akti  % satkçtya vidhipårvakam [K:saüskçtya]  // Mn_3.99[89M] //

÷ilàn apy u¤chato nityaü  $ pa¤cà1gnãn api juhvataþ  &
sarvaü sukçtam àdatte  % bràhmaõo 'narcito vasan  // Mn_3.100[90M] //

tçõàni bhåmir udakaü  $ vàk caturthã ca sånçtà  &
etàny api satàü gehe  % no7cchidyante kadà cana  // Mn_3.101[91M] //

ekaràtraü tu nivasann  $ atithir bràhmaõaþ smçtaþ  &
anityaü hi sthito yasmàt  % tasmàd atithir ucyate  // Mn_3.102[92M] //

nai7kagràmãõam atithiü  $ vipraü sàïgatikaü tathà  &
upasthitaü gçhe vidyàd  % bhàryà yatrà7gnayo 'pi và  // Mn_3.103[93M] //

upàsate ye gçhasthàþ  $ parapàkam abuddhayaþ  &
tena te pretya pa÷utàü  % vrajanty annàdidàyinaþ  // Mn_3.104[94M] //

apraõodyo 'tithiþ sàyaü  $ såryo3óho gçhamedhinà  &
kàle pràptas tv akàle và  % nà7syà7na÷nan gçhe vaset  // Mn_3.105[95M] //

na vai svayaü tad a÷nãyàd  $ atithiü yan na bhojayet  &
dhanyaü ya÷asyam àyuùyaü  % svargyaü và9tithipåjanam  // Mn_3.106[96M] //

àsanà3vasathau ÷ayyàm  $ anuvrajyàm upàsanàm  &
uttameùå7ttamaü kuryàd  % dhãne hãnaü same samam  // Mn_3.107[97M] //

vai÷vadeve tu nirvçtte  $ yady anyo 'tithir àvrajet  &
tasyà7py annaü yathà÷akti  % pradadyàn na baliü haret  // Mn_3.108[98M] //

na bhojanàrthaü sve vipraþ  $ kula-gotre nivedayet  &
bhojanàrthaü hi te ÷aüsan  % vàntà÷ã9ty ucyate budhaiþ  // Mn_3.109[99M] //

na bràhmaõasya tv atithir  $ gçhe ràjanya ucyate  &
vai÷ya-÷ådrau sakhà cai7va  % j¤àtayo gurur eva ca  // Mn_3.110[100M] //

yadi tv atithidharmeõa  $ kùatriyo gçham àvrajet  &
bhuktavatsu ca vipreùu  % kàmaü tam api bhojayet  // Mn_3.111[101M] //

vai÷ya-÷ådràv api pràptau  $ kuñumbe 'tithi-dharmiõau  &
bhojayet saha bhçtyais tàv  % ànç÷aüsyaü prayojayan  // Mn_3.112[102M] //

itaràn api sakhy-àdãn  $ samprãtyà gçham àgatàn  &
prakçtyà7nnaü yathà÷akti  % bhojayet saha bhàryayà  // Mn_3.113[103M] //

suvàsinãþ kumàrã÷ ca  $ rogiõo garbhiõãþ striyaþ  &
atithibhyo 'gra evai7tàn  % bhojayed avicàrayan [M: atithibhyo 'nvag evai7tàn]  // Mn_3.114[104M] //

adattvà tu ya etebhyaþ  $ pårvaü bhuïkte 'vicakùaõaþ  &
sa bhu¤jàno na jànàti  % ÷va-gçdhrair jagdhim àtmanaþ  // Mn_3.115[105M] //

bhuktavatsv atha vipreùu  $ sveùu bhçtyeùu cai7va hi  &
bhu¤jãyàtàü tataþ pa÷càd  % ava÷iùñaü tu dampatã  // Mn_3.116[106M] //

devàn çùãn manuùyàü÷ ca  $ pitén gçhyà÷ ca devatàþ  &
påjayitvà tataþ pa÷càd  % gçhasthaþ ÷eùabhug bhavet  // Mn_3.117[107M] //

aghaü sa kevalaü bhuïkte  $ yaþ pacaty àtmakàraõàt  &
yaj¤a÷iùñà÷anaü hy etat  % satàm annaü vidhãyate  // Mn_3.118[108M] //

ràjartvik-snàtaka-gurån  $ priya-÷va÷ura-màtulàn  &
arhayen madhuparkeõa  % parisaüvatsaràt punaþ  // Mn_3.119[109M] //

ràjà ca ÷rotriya÷ cai7va  $ yaj¤akarmaõy upasthitau [M: upasthite]  &
madhuparkeõa saüpåjyau  % na tv ayaj¤a iti sthitiþ  // Mn_3.120[110M] //

sàyaü tv annasya siddhasya  $ patny amantraü baliü haret  &
vai÷vadevaü hi nàmai7tat  % sàyaü pràtar vidhãyate  // Mn_3.121[111M] //

pitçyaj¤aü tu nirvartya  $ vipra÷ candrakùaye 'gnimàn [K:ce7ndukùaye]  &
piõóànvàhàryakaü ÷ràddhaü  % kuryàn màsà1numàsikam  // Mn_3.122[112M] //

pitéõàü màsikaü ÷ràddham  $ anvàhàryaü vidur budhàþ  &
tac cà8miùeõà kartavyaü  % pra÷astena prayatnataþ  // Mn_3.123[113M] //

tatra ye bhojanãyàþ syur  $ ye ca varjyà dvijottamàþ  &
yàvanta÷ cai7va yai÷ cà7nnais  % tàn pravakùyàmy a÷eùataþ  // Mn_3.124[114M] //

dvau daive pitçkàrye trãn  $ ekaikam ubhayatra và [M: pitçkçtye]  &
bhojayet su-samçddho 'pi  % na prasajjeta vistare [M: na pravarteta]  // Mn_3.125[115M] //

satkriyàü de÷a-kàlau ca  $ ÷aucaü bràhmaõasaüpadaþ  &
pa¤cai7tàn vistaro hanti  % tasmàn ne8heta vistaram  // Mn_3.126[116M] //

prathità pretakçtyai9ùà  $ pitryaü nàma vidhukùaye  &
tasmin yuktasyai7ti nityaü  % pretakçtyai9va laukikã  // Mn_3.127[117M] //

÷rotriyàyai7va deyàni  $ havya-kavyàni dàtçbhiþ  &
arhattamàya vipràya  % tasmai dattaü mahàphalam  // Mn_3.128[118M] //

ekaikam api vidvàüsaü  $ daive pitrye ca bhojayet [M: bhojayan]  &
puùkalaü phalam àpnoti  % nà7mantraj¤àn bahån api  // Mn_3.129[119M] //

dåràd eva parãkùeta  $ bràhmaõaü vedapàragam  &
tãrthaü tad dhavya-kavyànàü  % pradàne so 'tithiþ smçtaþ  // Mn_3.130[120M] //

sahasraü hi sahasràõàm  $ ançcàü yatra bhu¤jate  &
ekas tàn mantravit prãtaþ  % sarvàn arhati dharmataþ  // Mn_3.131[121M] //

j¤àno1tkçùñàya deyàni  $ kavyàni ca havãüùi ca  &
na hi hastàv asçgdigdhau  % rudhireõai7va ÷udhyataþ  // Mn_3.132[122M] //

yàvato grasate gràsàn  $ havya-kavyeùv amantravit  &
tàvato grasate preto  % dãpta÷ålarùñy-ayoguóàn  // Mn_3.133[123M] //

j¤ànaniùñhà dvijàþ ke cit  $ taponiùñhàs tathà9pare  &
tapaþ-svàdhyàyaniùñhà÷ ca  % karmaniùñhàs tathà9pare  // Mn_3.134[124M] //

j¤ànaniùñheùu kavyàni  $ pratiùñhàpyàni yatnataþ  &
havyàni tu yathànyàyaü  % sarveùv eva caturùv api  // Mn_3.135[125M] //

a÷rotriyaþ pità yasya  $ putraþ syàd vedapàragaþ  &
a÷rotriyo và putraþ syàt  % pità syàd vedapàragaþ  // Mn_3.136[126M] //

jyàyàüsam anayor vidyàd  $ yasya syàc chrotriyaþ pità  &
mantrasaüpåjanàrthaü tu  % satkàram itaro 'rhati  // Mn_3.137[127M] //

na ÷ràddhe bhojayen mitraü  $ dhanaiþ kàryo 'sya saügrahaþ  &
nàriü na mitraü yaü vidyàt  % taü ÷ràddhe bhojayed dvijam  // Mn_3.138[128M] //

yasya mitra-pradhànàni  $ ÷ràddhàni ca havãüùi ca  &
tasya pretya phalaü nà7sti  % ÷ràddheùu ca haviþùu ca  // Mn_3.139[129M] //

yaþ saügatàni kurute  $ mohàc chràddhena mànavaþ  &
sa svargàc cyavate lokàc  % chràddha-mitro dvijàdhamaþ  // Mn_3.140[130M] //

saübhojàni sà9bhihità  $ pai÷àcã dakùiõà dvijaiþ  &
ihai7và8ste tu sà loke  % gaur andhe9vai7kave÷mani  // Mn_3.141[131M] //

yathe9riõe bãjam uptvà  $ na vaptà labhate phalam  &
tathà9nçce havir dattvà  % na dàtà labhate phalam  // Mn_3.142[132M] //

dàtén pratigrahãtéü÷ ca  $ kurute phalabhàginaþ  &
viduùe dakùiõàü dattvà  % vidhivat pretya ce7ha ca  // Mn_3.143[133M] //

kàmaü ÷ràddhe 'rcayen mitraü  $ nà7bhiråpam api tv arim  &
dviùatà hi havir bhuktaü  % bhavati pretya niù-phalam  // Mn_3.144[134M] //

yatnena bhojayec chràddhe  $ bahvçcaü vedapàragam  &
÷àkhàntagam athà7dhvaryuü  % chandogaü tu samàptikam  // Mn_3.145[135M] //

eùàm anyatamo yasya  $ bhu¤jãta ÷ràddham arcitaþ  &
pitéõàü tasya tçptiþ syàc  % chà÷vatã sàptapauruùã  // Mn_3.146[136M] //

eùa vai prathamaþ kalpaþ  $ pradàne havya-kavyayoþ  &
anukalpas tv ayaü j¤eyaþ  % sadà sadbhir anuùñhitaþ  // Mn_3.147[137M] //

màtàmahaü màtulaü ca  $ svasrãyaü ÷va÷uraü gurum  &
dauhitraü viñpatiü bandhum  % çtvig yàjyau ca bhojayet  // Mn_3.148[138M] //

na bràhmaõaü parãkùeta  $ daive karmaõi dharmavit  &
pitrye karmaõi tu pràpte  % parãkùeta prayatnataþ  // Mn_3.149[139M] //

ye stena-patita-klãbà  $ ye ca nàstikavçttayaþ  &
tàn havya-kavyayor vipràn  % anarhàn manur abravãt  // Mn_3.150[140M] //

jañilaü cà7nadhãyànaü  $ durbàlaü kitavaü tathà  &
yàjayanti ca ye pågàüs  % tàü÷ ca ÷ràddhe na bhojayet  // Mn_3.151[141M] //

cikitsakàn devalakàn  $ màüsavikrayiõas tathà [M: cikitsakàdevalakàmàüsavikrayiõas
tathà]  &
vipaõena ca jãvanto  % varjyàþ syur havya-kavyayoþ  // Mn_3.152[142M] //

preùyo gràmasya ràj¤a÷ ca  $ kunakhã ÷yàvadantakaþ  &
pratiroddhà guro÷ cai7va  % tyaktà1gnir vàrdhuùis tathà  // Mn_3.153[143M] //

yakùmã ca pa÷upàla÷ ca  $ parivettà niràkçtiþ  &
brahmadviñ parivitti÷ ca  % gaõàbhyantara eva ca  // Mn_3.154[144M] //

ku÷ãlavo 'vakãrõã ca  $ vçùalãpatir eva ca  &
paunarbhava÷ ca kàõa÷ ca  % yasya co7papatir gçhe  // Mn_3.155[145M] //

bhçtakàdhyàpako ya÷ ca  $ bhçtakàdhyàpitas tathà  &
÷ådra-÷iùyo guru÷ cai7va  % vàgduùñaþ kuõóa-golakau  // Mn_3.156[146M] //

akàraõe parityaktà  $ màtà-pitror guros tathà [K:akàraõaparityaktà]  &
bràhmair yaunai÷ ca saübandhaiþ  % saüyogaü patitair gataþ  // Mn_3.157[147M] //

agàradàhã garadaþ  $ kuõóà÷ã somavikrayã  &
samudrayàyã bandã ca  % tailikaþ kåñakàrakaþ  // Mn_3.158[148M] //

pitrà vivadamàna÷ ca  $ kitavo madyapas tathà  &
pàparogy abhi÷asta÷ ca  % dàmbhiko rasavikrayã  // Mn_3.159[149M] //

dhanuþ-÷aràõàü kartà ca  $ ya÷ cà7gredidhiùåpatiþ  &
mitradhrug dyåta-vçtti÷ ca  % putrà3càryas tathai9va ca  // Mn_3.160[150M] //

bhràmarã ganóamàlã ca  $ ÷vitry atho pi÷unas tathà  &
unmatto 'ndha÷ ca varjyàþ syur  % vedanindaka eva ca  // Mn_3.161[151M] //

hasti-go-'÷vo1ùñradamako  $ nakùatrair ya÷ ca jãvati  &
pakùiõàü poùako ya÷ ca  % yuddhàcàryas tathai9va ca  // Mn_3.162[152M] //

srotasàü bhedako ya÷ ca  $ teùàü cà8varaõe rataþ  &
gçhasaüve÷ako dåto  % vçkùàropaka eva ca  // Mn_3.163[153M] //

÷vakrãóã ÷yenajãvã ca  $ kanyàdåùaka eva ca  &
hiüsro vçùala-vçtti÷ ca  % gaõànàü cai7va yàjakaþ  // Mn_3.164[154M] //

àcàra-hãnaþ klãba÷ ca  $ nityaü yàcanakas tathà  &
kçùijãvã ÷lãpadã ca  % sadbhir nindita eva ca  // Mn_3.165[155M] //

aurabhriko màhiùikaþ  $ parapårvàpatis tathà  &
pretaniryàpaka÷ cai7va  % varjanãyàþ prayatnataþ  // Mn_3.166[156M] //

etàn vigarhità3càràn  $ apàïkteyàn dvijàdhamàn  &
dvijàtipravaro vidvàn  % ubhayatra vivarjayet  // Mn_3.167[157M] //

bràhmaõo tv anadhãyànas  $ tçõàgnir iva ÷àmyati [M: bràhmaõas hy anadhãyànas]  &
tasmai havyaü na dàtavyaü  % na hi bhasmani håyate  // Mn_3.168[158M] //

apàïktadàne yo dàtur  $ bhavaty årdhvaü phalo1dayaþ [M: apaïktyadàne]  &
daive haviùi pitrye và  % taü pravaksyàmy a÷eùataþ [M: daive karmaõi]  // Mn_3.169[159M] //

avratair yad dvijair bhuktaü  $ parivetr-àdibhis tathà  &
apàïkteyair yad anyai÷ ca  % tad vai rakùàüsi bhu¤jate  // Mn_3.170[160M] //

dàràgnihotrasaüyogaü  $ kurute yo 'graje sthite  &
parivettà sa vij¤eyaþ  % parivittis tu pårvajaþ  // Mn_3.171[161M] //

parivittiþ parivettà  $ yayà ca parividyate  &
sarve te narakaü yànti  % dàtçyàjaka-pa¤camàþ  // Mn_3.172[162M] //

bhràtur mçtasya bhàryàyàü  $ yo 'nurajyeta kàmataþ  &
dharmeõà7pi niyuktàyàü  % sa j¤eyo didhiùåpatiþ  // Mn_3.173[163M] //

paradàreùu jàyete  $ dvau sutau kuõóa-golakau  &
patyau jãvati kuõóaþ syàn  % mçte bhartari golakaþ  // Mn_3.174[164M] //

tau tu jàtau parakùetre  $ pràõinau pretya ce7ha ca [M: te tu jàtàþ parakùetre pràõinaþ]  &
dattàni havya-kavyàni  % nà÷ayanti pradàyinàm  // Mn_3.175[165M] //

apàïktyo yàvataþ païktyàn  $ bhu¤jànàn anupa÷yati [M: a-païktyo yàvataþ]  &
tàvatàü na phalaü tatra  % dàtà pràpnoti bàli÷aþ  // Mn_3.176[166M] //

vãkùyà7ndho navateþ kàõaþ  $ ùaùñeþ ÷vitrã ÷atasya tu [M: ÷atasya ca]  &
pàparogã sahasrasya  % dàtur nà÷ayate phalam  // Mn_3.177[167M] //

yàvataþ saüspç÷ed aïgair  $ bràhmaõठ÷ådrayàjakaþ  &
tàvatàü na bhaved dàtuþ  % phalaü dànasya paurtikam  // Mn_3.168[168M] //

vedavic cà7pi vipro 'sya  $ lobhàt kçtvà pratigraham  &
vinà÷aü vrajati kùipram  % àmapàtram ivà7mbhasi  // Mn_3.179[169M] //

somavikrayiõe viùñhà  $ bhiùaje påya-÷oõitam  &
naùñaü devalake dattam  % apratiùñhaü tu vàrdhuùau  // Mn_3.180[170M] //

yat tu vàõijake dattaü  $ ne7ha nà7mutra tad bhavet  &
bhasmanã7va hutaü dravyaü  % tathà paunarbhave dvije  // Mn_3.181[171M] //

itareùu tv apàïktyeùu  $ yatho2ddiùñeùv asàdhuùu  &
medo-'sçï-màüsa-majjà2sthi  % vadanty annaü manãùiõaþ  // Mn_3.182[172M] //

apàïktyo1pahatà païktiþ  $ pàvyate yair dvijottamaiþ [M:a-paüktyo1pahatà paüktiþ]  &
tàn nibodhata kàrtsnyena  % dvijàgryàn païktipàvanàn  // Mn_3.183[173M] //

agryàþ sarveùu vedeùu  $ sarvapravacaneùu ca  &
÷rotriyànvayajà÷ cai7va  % vij¤eyàþ païktipàvanàþ  // Mn_3.184[174M] //

triõàciketaþ pa¤cà1gnis  $ trisuparõaþ ùaóaïgavit  &
brahmadeyàtmasantàno  % jyeùñhasàmaga eva ca [M: brahmadeyànusantàno]  // Mn_3.185[175M] //

vedàrtha-vit pravaktà ca  $ brahmacàrã sahasradaþ  &
÷atàyu÷ cai7va vij¤eyà  % bràhmaõàþ païktipàvanàþ  // Mn_3.186[176M] //

pårvedyur aparedyur và  $ ÷ràddhakarmaõy upasthite  &
nimantrayeta try-avaràn  % samyag vipràn yatho2ditàn [M: nimantrayãta]  // Mn_3.187[177M] //

nimantrito dvijaþ pitrye  $ niyatàtmà bhavet sadà  &
na ca chandàüsy adhãyãta  % yasya ÷ràddhaü ca tad bhavet  // Mn_3.188[178M] //

nimantritàn hi pitara  $ upatiùñhanti tàn dvijàn  &
vàyuvac cà7nugacchanti  % tathà0sãnàn upàsate  // Mn_3.189[179M] //

ketitas tu yathànyàyaü  $ havye kavye dvijottamaþ  &
kathaü cid apy atikràman  % pàpaþ såkaratàü vrajet  // Mn_3.190[180M] //

 àmantritas tu yaþ ÷ràddhe  $ vç÷alyà saha modate  &
dàtur yad duùkçtaü kiü cit  % tat sarvaü pratipadyate  // Mn_3.191[181M] //

akrodhanàþ ÷auca-paràþ  $ satataü brahmacàriõaþ  &
nyasta-÷astrà mahà-bhàgàþ  % pitaraþ pårvadevatàþ  // Mn_3.192[182M] //

yasmàd utpattir eteùàü  $ sarveùàm apy a÷eùataþ  &
ye ca yair upacaryàþ syur  % niyamais tàn nibodhata  // Mn_3.193[183M] //

manor hairaõyagarbhasya  $ ye marãcy-àdayaþ sutàþ  &
teùàm çùãõàü sarveùàü  % putràþ pitçgaõàþ smçtàþ  // Mn_3.194[184M] //

viràñ-sutàþ somasadaþ  $ sàdhyànàü pitaraþ smçtàþ  &
agniùvàttà÷ ca devànàü  % màrãcà lokavi÷rutàþ  // Mn_3.195[185M] //

daitya-dànava-yakùàõàü  $ gandharvo1raga-rakùasàm  &
suparõa-kinnaràõàü ca  % smçtà barhiùado 'trijàþ  // Mn_3.196[186M] //

somapà nàma vipràõàü  $ kùatriyàõàü havirbhujaþ  &
vai÷yànàm àjyapà nàma  % ÷ådràõàü tu sukàlinaþ  // Mn_3.197[187M] //

somapàs tu kaveþ putrà  $ haviùmanto 'ïgiraþsutàþ  &
pulastyasyà8jyapàþ putrà  % vasiùñhasya sukàlinaþ  // Mn_3.198[188M] //

agnidagdhà1nagnidagdhàn  $ kàvyàn barhiùadas tathà [M:
anagnidagdhà1nagnidagdhàn]  &
agniùvàttàü÷ ca saumyàü÷ ca  % vipràõàm eva nirdi÷et  // Mn_3.199[189M] //

ya ete tu gaõà mukhyàþ  $ pitéõàü parikãrtitàþ  &
teùàm apã7ha vij¤eyaü  % putra-pautram anantakam  // Mn_3.200[190M] //

çùibhyaþ pitaro jàtàþ  $ pitçbhyo deva-mànavàþ  &
devebhyas tu jagat sarvaü  % caraü sthàõv anupårva÷aþ  // Mn_3.201[191M] //

ràjatair bhàjanair eùàm  $ atho và rajatànvitaiþ  &
vàry api ÷raddhayà dattam  % akùayàyo7pakalpate  // Mn_3.202[192M] //

daivakàryàd dvijàtãnàü  $ pitçkàryaü vi÷iùyate  &
daivaü hi pitçkàryasya  % pårvam àpyàyanaü smçtam  // Mn_3.203[193M] //

teùàm àrakùabhåtaü tu  $ pårvaü daivaü niyojayet  &
raksàüsi vipralumpanti  % ÷ràddham àrakùavarjitam  // Mn_3.204[194M] //

daivà3dyantaü tad ãheta  $ pitr-àdyantaü na tad bhavet  &
pitr-àdyantaü tv ãhamànaþ  % kùipraü na÷yati sà1nvayaþ  // Mn_3.205[195M] //

÷uciü de÷aü viviktaü ca  $ gomayeno7palepayet  &
dakùinà-pravaõaü cai7va  % prayatneno7papàdayet  // Mn_3.206[196M] //

avakà÷eùu cokùeùu  $ jalatãreùu cai7va hi  &
vivikteùu ca tuùyanti  % dattena pitaraþ sadà  // Mn_3.207[197M] //

àsaneùå7pakëpteùu  $ barhiùmatsu pçthak-pçthak  &
upaspçùño1dakàn samyag  % vipràüs tàn upave÷ayet  // Mn_3.208[198M] //

upave÷ya tu tàn vipràn  $ àsaneùv ajugupsitàn  &
gandha-màlyaiþ surabhibhir  % arcayed daivapårvakam  // Mn_3.209[199M] //

teùàm udakam ànãya  $ sa-pavitràüs tilàn api  &
agnau kuryàd anuj¤àto  % bràhmaõo bràhmaõaiþ saha  // Mn_3.210[200M] //

agneþ soma-yamàbhyàü ca  $ kçtvà0pyàyanam àditaþ  &
havirdànena vidhivat  % pa÷càt saütarpayet pitén  // Mn_3.211[201M] //

agny-abhàve tu viprasya  $ pàõàv evo7papàdayet  &
yo hy agniþ sa dvijo viprair  % mantradar÷ibhir ucyate  // Mn_3.212[202M] //

akrodhanàn su-prasàdàn  $ vadanty etàn puràtanàn  &
lokasyà8pyàyane yuktàn  % ÷ràddha-devàn dvijottamàn [M: ÷ràddhe devàn
dvijottamàn]  // Mn_3.213[203M] //

apasavyam agnau kçtvà  $ sarvam àvçtya vikramam [M: àvçt-parikramam]  &
apasavyena hastena  % nirvaped udakaü bhuvi  // Mn_3.214[204M] //

trãüs tu tasmàd dhaviþ÷eùàt  $ piõóàn kçtvà samàhitaþ  &
audakenai7va vidhinà  % nirvaped dakùiõà-mukhaþ  // Mn_3.215[205M] //

nyupya piõóàüs tatas tàüs tu  $ prayato vidhipårvakam  &
teùu darbheùu taü hastaü  % nirmçjyàl lepabhàginàm  // Mn_3.216[206M] //

àcamyo7dakparàvçtya  $ trir àyamya ÷anair asån  &
ùaó çtåü÷ ca namaskuryàt  % pitén eva ca mantravat  // Mn_3.217[207M] //

udakaü ninayec cheùaü  $ ÷anaiþ piõóàntike punaþ  &
avajighrec ca tàn piõóàn  % yathànyuptàn samàhitaþ  // Mn_3.218[208M] //

piõóebhyas tv alpikàü màtràü  $ samàdàyà7nupårva÷aþ [M: piõóebhyaþ svalpikàü]  &
tàn eva vipràn àsãnàn  % vidhivat pårvam à÷ayet  // Mn_3.219[209M] //

dhriyamàõe tu pitari  $ pårveùàm eva nirvapet  &
vipravad và9pi taü ÷ràddhe  % svakaü pitaram à÷ayet [M: ÷ràddhaü]  // Mn_3.220[210M] //

pità yasya nivçttaþ syàj  $ jãvec cà7pi pitàmahaþ [M: pità yasya tu vçttaþ syàj]  &
pituþ sa nàma saïkãrtya  % kãrtayet prapitàmaham  // Mn_3.221[211M] //

pitàmaho và tac-chràddhaü  $ bhu¤jãte7ty abravãn manuþ  &
kàmaü và samanuj¤àtaþ  % svayam eva samàcaret  // Mn_3.222[212M] //

teùàü dattvà tu hasteùu  $ sa-pavitraü tilo1dakam  &
tatpiõóàgraü prayaccheta  % svadhai9ùàm astv iti bruvan [M: prayacchet tu]  // Mn_3.223[213M] //

pàõibhyàü tå7pasaügçhya  $ svayam annasya vardhitam [M: varddhitam]  &
vipràntike pitén dhyàyan  % ÷anakair upanikùipet  // Mn_3.224[214M] //

ubhayor hastayor muktaü  $ yad annam upanãyate  &
tad vipralumpanty asuràþ  % sahasà duùña-cetasaþ  // Mn_3.225[215M] //

guõàü÷ ca såpa-÷àkàdyàn  $ payo dadhi ghçtaü madhu  &
vinyaset prayataþ pårvaü  % bhåmàv eva samàhitaþ  // Mn_3.226[216M] //

bhakùyaü bhojyaü ca vividhaü  $ målàni ca phalàni ca  &
hçdyàni cai7va màüsàni  % pànàni su-rabhãõi ca  // Mn_3.227[217M] //

upanãya tu tat sarvaü  $ ÷anakaiþ susamàhitaþ  &
pariveùayeta prayato  % guõàn sarvàn pracodayan  // Mn_3.228[218M] //

nà7sram àpàtayej jàtu  $ na kupyen nà7nçtaü vadet  &
na pàdena spç÷ed annaü  % na cai7tad avadhånayet  // Mn_3.229[219M] //

asraü gamayati pretàn  $ kopo 'rãn ançtaü ÷unaþ  &
pàdaspar÷as tu rakùàüsi  % duùkçtãn avadhånanam  // Mn_3.230[220M] //

yad yad roceta viprebhyas  $ tat tad dadyàd amatsaraþ  &
brahmodyà÷ ca kathàþ kuryàt  % pitéõàm etad ãpsitam  // Mn_3.231[221M] //

svàdhyàyaü ÷ràvayet pitrye  $ dharma÷àstràõi cai7va hi  &
àkhyànànã7tihàsàü÷ ca  % puràõàni khilàni ca  // Mn_3.232[222M] //

harùayed bràhmaõàüs tuùño  $ bhojayec ca ÷anaiþ-÷anaiþ  &
annàdyenà7sakçc cai7tàn  % guõai÷ ca paricodayet  // Mn_3.233[223M] //

vratastham api dauhitraü  $ ÷ràddhe yatnena bhojayet  &
kutapaü cà3sanaü dadyàt  % tilai÷ ca vikiren mahãm  // Mn_3.234[224M] //

trãõi ÷ràddhe pavitràõi  $ dauhitraþ kutapas tilàþ  &
trãõi cà7tra pra÷aüsanti  % ÷aucam akrodham atvaràm  // Mn_3.235[225M] //

atyuùõaü sarvam annaü syàd  $ bhu¤jãraüs te ca vàgyatàþ  &
na ca dvijàtayo bråyur  % dàtrà pçùñà havirguõàn  // Mn_3.236[226M] //

yàvad uùmà bhavaty annaü  $ yàvad a÷nanti vàgyatàþ  &
pitaras tàvad a÷nanti  % yàvan no7ktà havirguõàþ  // Mn_3.237[227M] //

yad veùñita-÷irà bhuïkte  $ yad bhuïkte dakùiõà-mukhaþ  &
so1pànatka÷ ca yad bhuïkte  % tad vai rakùàüsi bhu¤jate  // Mn_3.238[228M] //

càõóàla÷ ca varàha÷ ca  $ kukkuñaþ ÷và tathai9va ca  &
rajasvalà ca ùaõóha÷ ca  % ne8kùerann a÷nato dvijàn  // Mn_3.239[229M] //

home pradàne bhojye ca  $ yad ebhir abhivãkùyate  &
daive haviùi pitrye và  % tad gacchaty ayathàtatham  // Mn_3.240[230M] //

ghràõena såkaro hanti  $ pakùavàtena kukkuñaþ [M: ÷åkaro]  &
÷và tu dçùñinipàtena  % spar÷eõà7varavarõajaþ  // Mn_3.241[231M] //

kha¤jo và yadi và kàõo  $ dàtuþ preùyo 'pi và bhavet  &
hãnà1tirikta-gàtro và  % tam apy apanayet punaþ  // Mn_3.242[232M] //

bràhmaõaü bhikùukaü và9pi  $ bhojanàrtham upasthitam  &
bràhmaõair abhyanuj¤àtaþ  % ÷aktitaþ pratipåjayet  // Mn_3.243[233M] //

sàrvavarõikam annàdyaü  $ saünãyà8plàvya vàriõà  &
samutsçjed bhuktavatàm  % agrato vikiran bhuvi  // Mn_3.244[234M] //

asaüskçta-pramãtànàü  $ tyàginàü kulayoùitàm  &
ucchiùñaü bhàgadheyaü syàd  % darbheùu vikira÷ ca yaþ  // Mn_3.245[235M] //

uccheùaõàü bhåmigatam  $ ajihmasyà7÷añhasya ca  &
dàsavargasya tat pitrye  % bhàgadheyaü pracakùate  // Mn_3.246[236M] //

à-sapiõóakriyàkarma  $ dvijàteþ saüsthitasya tu  &
adaivaü bhojayec chràddhaü  % piõóam ekaü ca nirvapet  // Mn_3.247[237M] //

sahapiõóakriyàyàü tu  $ kçtàyàm asya dharmataþ  &
anayai9và8vçtà kàryaü  % piõóanirvapanaü sutaiþ  // Mn_3.248[238M] //

÷ràddhaü bhuktvà ya ucchiùñaü  $ vçùalàya prayacchati  &
sa måóho narakaü yàti  % kàlasåtram avàk÷iràþ  // Mn_3.249[239M] //

÷ràddhabhug vçùalãtalpaü  $ tad ahar yo 'dhigacchati  &
tasyàþ purãùe taü màsaü  % pitaras tasya ÷erate  // Mn_3.250[240M] //

pçùñvà svaditam ity evaü  $ tçptàn àcàmayet tataþ  &
àcàntàü÷ cà7nujànãyàd  % abhito ramyatàm iti  // Mn_3.251[241M] //

svadhà9stv ity eva taü bråyur  $ bràhmaõàs tadanantaram  &
svadhàkàraþ parà hy àùãþ  % sarveùu pitçkarmasu  // Mn_3.252[242M] //

tato bhuktavatàü teùàm  $ anna÷eùaü nivedayet  &
yathà bråyus tathà kuryàd  % anuj¤àtas tato dvijaiþ  // Mn_3.253[243M] //

pitrye svaditam ity eva  $ vàcyaü goùñhe tu su÷çtam  &
saüpannam ity abhyudaye  % daive rucitam ity api [M: saüpannam]  // Mn_3.254[244M] //

aparàhõas tathà darbhà  $ vàstusaüpàdanaü tilàþ [M: saüpàdanaü]  &
sçùñir mçùñir dvijà÷ cà7gryàþ  % ÷ràddhakarmasu saüpadaþ  // Mn_3.255[245M] //

darbhàþ pavitraü pårvàhõo  $ haviùyàõi ca sarva÷aþ  &
pavitraü yac ca pårvo1ktaü  % vij¤eyà havyasaüpadaþ  // Mn_3.256[246M] //

muny-annàni payaþ somo  $ màüsaü yac cà7nupaskçtam  &
aksàra-lavaõaü cai7va  % prakçtyà havir ucyate  // Mn_3.257[247M] //

visçjya bràhmaõàüs tàüs tu  $ niyato vàgyataþ ÷uciþ [M: visarjya bràhmanàüs tàüs tu
prayato vidhipårvakam]  &
dakùiõàü di÷am àkàïkùan  % yàcete7màn varàn pitén  // Mn_3.258[248M] //

dàtàro no 'bhivardhantàü  $ vedàþ saütatir eva ca  &
÷raddhà ca no mà vyagamad  % bahudeyaü ca no 'stv iti  // Mn_3.259[249M] //

evaü nirvapaõaü kçtvà  $ piõóàüs tàüs tadanantaram  &
gàü vipram ajam agniü và  % prà÷ayed apsu và kùipet  // Mn_3.260[250M] //

piõóanirvapaõaü ke cit  $ parastàd eva kurvate  &
vayobhiþ khàdayanty anye  % prakùipanty anale 'psu và  // Mn_3.261[251M] //

pati-vratà dharmapatnã  $ pitçpåjana-tatparà  &
madhyamaü tu tataþ piõóam  % adyàt samyak sutàrthinã  // Mn_3.262[252M] //

àyuùmantaü sutaü såte  $ ya÷o-medhàsamanvitam  &
dhanavantaü prajàvantaü  % sàttvikaü dhàrmikaü tathà  // Mn_3.263[253M] //

praksàlya hastàv àcàmya  $ j¤àtipràyaü prakalpayet  &
j¤àtibhyaþ satkçtaü dattvà  % bàndhavàn api bhojayet [M: datvà]  // Mn_3.264[254M] //

uccheùaõaü tu tat tiùñhed  $ yàvad viprà visarjitàþ [K:yat tiùñhed]  &
tato gçhabaliü kuryàd  % iti dharmo vyavasthitaþ  // Mn_3.265[255M] //

havir yac ciraràtràya  $ yac cà8nantyàya kalpate  &
pitçbhyo vidhivad dattaü  % tat pravakùyàmy a÷eùataþ  // Mn_3.266[256M] //

tilair vrãhi-yavair màùair  $ adbhir måla-phalena và  &
dattena màsaü tçpyanti  % vidhivat pitaro nçnàm  // Mn_3.267[257M] //

dvau màsau matsyamàüsena  $ trãn màsàn hàriõena tu  &
aurabhreõà7tha caturaþ  % ÷àkunenà7tha pa¤ca vai  // Mn_3.268[258M] //

ùaõmàsàü÷ chàgamàüsena  $ pàrùatena ca sapta vai  &
aùñàv enasya màüsena  % rauraveõa navai7va tu [M: aiõeyamàüsena]  // Mn_3.269[259M] //

da÷amàsàüs tu tçpyanti  $ varàha-mahiùàmiùaiþ  &
÷a÷a-kårmayos tu màüsena  % màsàn ekàda÷ai7va tu  // Mn_3.270[260M] //

saüvatsaraü tu gavyena  $ payasà pàyasena ca [M: saüvatsare]  &
vàrdhrãõasasya màüsena  % tçptir dvàda÷avàrùikã  // Mn_3.271[261M] //

kàla÷àkaü mahà÷alkàþ  $ khaïga-lohàmiùaü madhu  &
ànantyàyai7va kalpyante  % muny-annàni ca sarva÷aþ  // Mn_3.272[262M] //

yat kiü cin madhunà mi÷raü  $ pradadyàt tu trayoda÷ãm  &
tad apy akùayam eva syàd  % varùàsu ca maghàsu ca  // Mn_3.273[263M] //

api naþ sa kule bhåyàd  $ yo no dadyàt trayoda÷ãm  &
pàyasaü madhu-sarpirbhyàü  % pràk chàye ku¤jarasya ca  // Mn_3.274[264M] //

yad yad dadàti vidhivat  $ samyak ÷raddhàsamanvitaþ  &
tat tat pitéõàü bhavati  % paratrà7nantam akùayam  // Mn_3.275[265M] //

kçùõapakùe da÷amyàdau  $ varjayitvà caturda÷ãm  &
÷ràddhe pra÷astàs tithayo  % yathai9tà na tathe9taràþ  // Mn_3.276[266M] //

yukùu kurvan dinarkùeùu  $ sarvàn kàmàn sama÷nute  &
ayukùu tu pitén sarvàn  % prajàü pràpnoti puùkalàm  // Mn_3.277[267M] //

yathà cai7và7paraþ pakùaþ  $ pårvapakùàd vi÷iùyate  &
tathà ÷ràddhasya pårvàhõàd  % aparàhõo vi÷iùyate  // Mn_3.278[268M] //

pràcãnàvãtinà samyag  $ apasavyam atandriõà  &
pitryam à nidhanàt kàryaü  % vidhivad darbha-pàõinà  // Mn_3.279[269M] //

ràtrau ÷ràddhaü na kurvãta  $ ràkùasã kãrtità hi sà  &
saüdhyayor ubhayo÷ cai7va  % sårye cai7và7ciro1dite  // Mn_3.280[270M] //

anena vidhinà ÷ràddhaü  $ trir abdasye7ha nirvapet  &
hemanta-grãùma-varùàsu  % pà¤cayaj¤ikam anvaham  // Mn_3.281[271M] //

na paitçyaj¤iyo homo  $ laukike 'gnau vidhãyate  &
na dar÷ena vinà ÷ràddham  % àhità1gner dvijanmanaþ  // Mn_3.282[272M] //

yad eva tarpayaty adbhiþ  $ pitén snàtvà dvijottamaþ  &
tenai7va kçtsnam àpnoti  % pitçyaj¤akriyàphalam  // Mn_3.283[273M] //

vasån vadanti tu pitén  $ rudràü÷ cai7va pitàmahàn  &
prapitàmahàüs tathà0dityàn  % ÷rutir eùà sanàtanã  // Mn_3.284[274M] //

vighasà÷ã bhaven nityaü  $ nityaü và9mçta-bhojanaþ  &
vighaso bhukta÷eùaü tu  % yaj¤a÷eùaü tathà9mçtam  // Mn_3.285[275M] //

etad vo 'bhihitaü sarvaü  $ vidhànaü pà¤cayaj¤ikam  &
dvijàtimukhyavçttãnàü  % vidhànaü ÷råyatàm iti  // Mn_3.286[276M] //




<B 4> 



caturtham àyuùo bhàgam  $ uùitvà0dyaü gurau dvijàþ  &
dvitãyam àyuùo bhàgaü  % kçta-dàro gçhe vaset  // Mn_4.1 //
adroheõai7va bhåtànàm  $ alpadroheõa và punaþ  &
yà vçttis tàü samàsthàya  % vipro jãved anàpadi  // Mn_4.2 //

yàtràmàtraprasiddhy-arthaü  $ svaiþ karmabhir agarhitaiþ  &
akle÷ena ÷arãrasya  % kurvãta dhanasaücayam  // Mn_4.3 //

çtà1mçtàbhyàü jãvet tu  $ mçtena pramçtena và  &
satyà1nçtàbhyàm api và  % na ÷vavçttyà kadà cana  // Mn_4.4 //

çtam u¤cha-÷ilaü j¤eyam  $ amçtaü syàd ayàcitam  &
mçtaü tu yàcitaü bhaikùaü  % pramçtaü karùaõaü smçtam  // Mn_4.5 //

satyà1nçtaü tu vàõijyaü  $ tena cai7và7pi jãvyate  &
sevà ÷vavçttir àkhyàtà  % tasmàt tàü parivarjayet  // Mn_4.6 //

kusåla-dhànyako và syàt  $ kumbhã-dhànyaka eva và  &
tryahai1hiko và9pi bhaved  % a÷vastanika eva và  // Mn_4.7 //

caturõàm api cai7teùàü  $ dvijànàü gçhamedhinàm  &
jyàyàn paraþ paro j¤eyo  % dharmato lokajittamaþ  // Mn_4.8 //

ùañ-karmai7ko bhavaty eùàü  $ tribhir anyaþ pravartate  &
dvàbhyàm eka÷ caturthas tu  % brahmasattreõa jãvati  // Mn_4.9 //

vartayaü÷ ca ÷ilo1¤chàbhyàm  $ agnihotra-paràyaõaþ  &
iùñãþ pàrvàyaõàntãyàþ  % kevalà nirvapet sadà  // Mn_4.10 //

na lokavçttaü varteta  $ vçttihetoþ kathaü cana  &
ajihmàm a÷athàü ÷uddhàü  % jãved bràhmaõajãvikàm  // Mn_4.11 //

saütoùaü param àsthàya  $ sukhàrthã saüyato bhavet  &
saütoùa-målaü hi sukhaü  % duþkha-målaü viparyayaþ  // Mn_4.12 //



ato 'nyatamayà vçttyà  $ jãvaüs tu snàtako dvijaþ  &
svargà3yuùya-ya÷asyàni  % vratàõã7màni dhàrayet [M: svargyà3yuùya-]  // Mn_4.13 //

vedo1ditaü svakaü karma  $ nityaü kuryàd atandritaþ  &
tad dhi kurvan yathà÷akti  % pràpnoti paramàü gatim  // Mn_4.14 //

ne8hetà7rthàn prasaïgena  $ na viruddhena karmaõà  &
na vidyamàneùv artheùu  % nà8rtyàm api yatas tataþ [M: na kalpamàneùv artheùu]  // Mn_4.15 //

indriyàrtheùu sarveùu  $ na prasajyeta kàmataþ  &
atiprasaktiü cai7teùàü  % manasà saünivartayet  // Mn_4.16 //

sarvàn parityajed arthàn  $ svàdhyàyasya virodhinaþ  &
yathà tathà9dhyàpayaüs tu  % sà hy asya kçtakçtyatà  // Mn_4.17 //

vayasaþ karmaõo 'rthasya  $ ÷rutasyà7bhijanasya ca  &
veùa-vàg-buddhi-sàråpyam  % àcaran vicared iha  // Mn_4.18 //

buddhi-vçddhi-karàõy à÷u  $ dhanyàni ca hitàni ca  &
nityaü ÷àstràõy avekùeta  % nigamàü÷ cai7va vaidikàn  // Mn_4.19 //

yathà yathà hi puruùaþ  $ ÷àstraü samadhigacchati  &
tathà tathà vijànàti  % vij¤ànaü cà7sya rocate  // Mn_4.20 //

çùiyaj¤aü devayaj¤aü  $ bhåtayaj¤aü ca sarvadà  &
nçyaj¤aü pitçyaj¤aü ca  % yathà÷akti na hàpayet  // Mn_4.21 //

etàn eke mahàyaj¤àn  $ yaj¤a÷àstravido janàþ  &
anãhamànàþ satatam  % indriyeùv eva juhvati  // Mn_4.22 //

vàcy eke juhvati pràõaü  $ pràõe vàcaü ca sarvadà  &
vàci pràõe ca pa÷yanto  % yaj¤anirvçttim akùayàm  // Mn_4.23 //

j¤ànenai7và7pare viprà  $ yajanty etair makhaiþ sadà [M: yajante tair makhaiþ sadà]  &
j¤àna-målàü kriyàm eùàü  % pa÷yanto j¤ànacakùuùà  // Mn_4.24 //

agnihotraü ca juhuyàd  $ àdy-ante dyu-ni÷oþ sadà  &
dar÷ena cà7rdhamàsànte  % paurõàmàsena cai7va hi  // Mn_4.25 //

sasyànte navasasye1ùñyà  $ tathà rtv-ante dvijo 'dhvaraiþ  &
pa÷unà tv ayanasyà8dau  % samànte saumikair makhaiþ [M: ayanànte tu samàüte]  // Mn_4.26 //

nà7niùñvà navasasye1ùñyà  $ pa÷unà cà7gnimàn dvijaþ  &
navànnam adyàn màüsaü và  % dãrgham àyur jijãviùuþ  // Mn_4.27 //

navenà7narcità hy asya  $ pa÷uhavyena cà7gnayaþ  &
pràõàn evà7ttum icchanti  % navànnà3miùagardhinaþ  // Mn_4.28 //

àsanà1÷ana-÷ayyàbhir  $ adbhir måla-phalena và  &
nà7sya ka÷ cid vased gehe  % ÷aktito 'narcito 'tithiþ  // Mn_4.29 //

pàùàõóino vikarmasthàn  $ baióàla-vratikठ÷añhàn  &
haitukàn baka-vçttãü÷ ca  % vàï-gàtreõà7pi nà7rcayet  // Mn_4.30 //

vedavidyà-vrata-snàtठ $ ÷rotriyàn gçhamedhinaþ  &
påjayed dhavya-kavyena  % viparãtàü÷ ca varjayet  // Mn_4.31 //

÷aktito 'pacamànebhyo  $ dàtavyaü gçhamedhinà  &
saüvibhàga÷ ca bhåtebhyaþ  % kartavyo 'nuparodhataþ  // Mn_4.32 //

ràjato dhanam anvicchet  $ saüsãdan snàtakaþ kùudhà  &
yàjyà1ntevàsinor và9pi  % na tv anyata iti sthitiþ  // Mn_4.33 //

na sãdet snàtako vipraþ  $ kùudhà ÷aktaþ kathaü cana  &
na jãrõa-malavad-vàsà  % bhavec ca vibhave sati  // Mn_4.34 //

këptake÷a-nakha-÷ma÷rur  $ dàntaþ ÷uklà1mbaraþ ÷uciþ  &
svàdhyàye cai7va yuktaþ syàn  % nityam àtmahiteùu ca  // Mn_4.35 //

vaiõavãü dhàrayed yaùñiü  $ so1dakaü ca kamaõóalum  &
yaj¤opavãtaü vedaü ca  % ÷ubhaü raukme ca kuõóale  // Mn_4.36 //

ne8kùeto7dyantam àdityaü  $ nà7staü yàntaü kadà cana  &
no7pasçùñaü na vàristhaü  % na madhyaü nabhaso gatam  // Mn_4.37 //

na laïghayed vatsatantrãü  $ na pradhàvec ca varùati  &
na co7dake nirãkùeta  % svaråpam iti dhàraõà  // Mn_4.38 //

mçdaü gàü daivataü vipraü  $ ghçtaü madhu catuùpatham  &
pradakùiõàni kurvãta  % praj¤àtàü÷ ca vanaspatãn  // Mn_4.39 //

no7pagacchet pramatto 'pi  $ striyam àrtavadar÷ane  &
samàna÷ayane cai7va  % na ÷ayãta tayà saha  // Mn_4.40 //

rajasà9bhiplutàü nàrãü  $ narasya hy upagacchataþ  &
praj¤à tejo balaü cakùur  % àyu÷ cai7va prahãyate  // Mn_4.41 //

tàü vivarjayatas tasya  $ rajasà samabhiplutàm  &
praj¤à tejo balaü cakùur  % àyu÷ cai7va pravardhate  // Mn_4.42 //

nà7÷nãyàd bhàryayà sàrdhaü  $ nai7nàm ãkùeta cà7÷natãm  &
kùuvatãü jçmbhamàõàü và  % na cà8sãnàü yathàsukham  // Mn_4.43 //

nà7¤jayantãü svake netre  $ na cà7bhyaktàm anàvçtàm  &
na pa÷yet prasavantãü ca  % tejas-kàmo dvijottamaþ  // Mn_4.44 //

nà7nnam adyàd ekavàsà  $ na nagnaþ snànam àcaret  &
na måtraü pathi kurvãta  % na bhasmani na govraje  // Mn_4.45 //

na phàlakçùñe na jale  $ na cityàü na ca parvate  &
na jãrõadevàyatane  % na valmãke kadà cana  // Mn_4.46 //

na sa-sattveùu garteùu  $ na gacchann api na sthitaþ  &
na nadãtãram àsàdya  % na ca parvatamastake  // Mn_4.47 //

vàyv-agni-vipram àdityam  $ apaþ pa÷yaüs tathai9va gàþ  &
na kadà cana kurvãta  % viõ-måtrasya visarjanam  // Mn_4.48 //

tiraskçtyo7ccaret kàùñha-  $ loùñha-patra-tçõà3dinà [M: tçõàdi ca]  &
niyamya prayato vàcaü  % saüvãtàïgo 'vaguõñhitaþ  // Mn_K4.49[50M] //

måtro1ccàra-samutsargaü  $ divà kuryàd udaï-mukhaþ  &
dakùiõà2bhimukho ràtrau  % saüdhyàyo÷ ca yathà divà  // Mn_K4.50[51M] //

chàyàyàm andhakàre và  $ ràtràv ahani và dvijaþ  &
yathàsukha-mukhaþ kuryàt  % pràõabàdha-bhayeùu ca  // Mn_K4.51[52M] //

praty-agniü prati-såryaü ca  $ prati-somo1daka-dvijam  &
prati-gu prati-vàtaü ca  % praj¤à na÷yati mehataþ [K:prati-gàü prati-vàtaü]  // Mn_K4.52[49M] //

nà7gniü mukheno7padhamen  $ nagnàü ne8kùeta ca striyam  &
nà7medhyaü prakùiped agnau  % na ca pàdau pratàpayet  // Mn_4.53 //

adhastàn no7padadhyàc ca  $ na cai7nam abhilaïghayet  &
na cai7naü pàdataþ kuryàn  % na pràõà3bàdham àcaret  // Mn_4.54 //

nà7÷nãyàt saüdhivelàyàü  $ na gacchen nà7pi saüvi÷et  &
na cai7va pralikhed bhåmiü  % nà8tmano 'paharet srajam  // Mn_4.55 //

nà7psu måtraü purãùaü và  $ ùñhãvanaü và samutsçjet  &
amedhyaliptam anyad và  % lohitaü và viùàõi và  // Mn_4.56 //

nai7kaþ supyàc chånyagehe  $ na ÷reyàüsaü prabodhayet [÷ånyagçhe svapyàn]  &
no7dakyayà9bhibhàùeta  % yaj¤aü gacchen na cà7vçtaþ  // Mn_4.57 //

agnyagàre gavàü goùñhe  $ bràhmaõànàü ca saünidhau  &
svàdhyàye bhojane cai7va  % dakùinaü pàõim uddharet  // Mn_4.58 //

na vàrayed gàü dhayantãü  $ na cà8cakùãta kasya cit  &
na divã7ndràyudhaü dçùñvà  % kasya cid dar÷ayed budhaþ  // Mn_4.59 //

nà7dharmike vased gràme  $ na vyàdhi-bahule bhç÷am  &
nai7kaþ prapadyetà7dhvànaü  % na ciraü parvate vaset  // Mn_4.60 //

na ÷ådraràjye nivasen  $ nà7dhàrmikajanàvçte  &
na pàùaõóigaõàkrànte  % no7pasùçñe 'ntyajair nçbhiþ  // Mn_4.61 //

na bhu¤jãto7ddhçta-snehaü  $ nà7tisauhityam àcaret  &
nà7tiprage nà7tisàyaü  % na sàyaü pràtar-à÷itaþ  // Mn_4.62 //

na kurvãta vçthàceùñàü  $ na vàry a¤jalinà pibet  &
no7tsaïge bhakùayed bhakùyàn  % na jàtu syàt kutåhalã  // Mn_4.63 //

na nçtyed atha và gàyen  $ na vàditràõi vàdayet] [M: na nçtyen nai7va gàyec ca na
vàditràõi vàdayet]  &
nà8sphoñayen na ca kùveóen  % na ca rakto viràvayet [M: na ca rakto virodhayet]  // Mn_4.64 //

na pàdau dhàvayet kàüsye  $ kadà cid api bhàjane  &
na bhinnabhàõóe bhu¤jãta  % na bhàvapratidåùite  // Mn_4.65 //

upànahau ca vàsa÷ ca  $ dhçtam anyair na dhàrayet  &
upavãtam alaïkàraü  % srajaü karakam eva ca  // Mn_4.66 //

nà7vinãtair bhajed dhuryair  $ na ca kùudh-vyàdhi-pãóitaiþ [M: nà7vinãtair vrajed]  &
na bhinna-÷çïgà1kùi-khurair  % na vàladhiviråpitaiþ  // Mn_4.67 //

vinãtais tu vrajen nityam  $ à÷ugair lakùaõànvitaiþ  &
varõa-råpo1pasaüpannaiþ  % pratodenà8tudan bhç÷am [M: pratodenà8kùipan]  // Mn_4.68 //

bàlàtapaþ pretadhåmo  $ varjyaü bhinnaü tathà0sanam  &
na chindyàn nakha-romàõi  % dantair no7tpàñayen nakhàn [M: na cchindyàn]  // Mn_4.69 //

na mçl-loùñhaü ca mçdnãyàn  $ na chindyàt karajais tçõam [M: cchindyàt]  &
na karma niùphalaü kuryàn  % nà8yatyàm asukho1dayam  // Mn_4.70 //

loùñhamardã tçõacchedã  $ nakhakhàdã ca yo naraþ  &
sa vinà÷aü vrajaty à÷u  % såcakà9÷ucir eva ca [M: såcako '÷ucir eva ca]  // Mn_4.71 //

na vigarhya kathàü kuryàd  $ bahir màlyaü na dhàrayet [M: na vigçhya kathàü kuryàd]  &
gavàü ca yànaü pçùñhena  % sarvathai9va vigarhitam  // Mn_4.72 //

advàreõa ca nà7tãyàd  $ gràmaü và ve÷ma và0vçtam  &
ràtrau ca vçkùamålàni  % dårataþ parivarjayet  // Mn_4.73 //

nà7kùair dãvyet kadà cit tu  $ svayaü no7pànahau haret  &
÷ayanastho na bhu¤jãta  % na pàõisthaü na cà8sane  // Mn_4.74 //

sarvaü ca tilasaübaddhaü  $ nà7dyàd astam ite ravau  &
na ca nagnaþ ÷ayãte7ha  % na co7cchiùñaþ kva cid vrajet  // Mn_4.75 //

àrdra-pàdas tu bhu¤jãta  $ nà8rdra-pàdas tu saüvi÷et  &
àrdra-pàdas tu bhu¤jàno  % dãrgham àyur avàpnuyàt  // Mn_4.76 //

acakùurviùayaü durgaü $ na prapadyeta karhi cit  &
na viõ-måtram udãkùeta  % na bàhubhyàü nadãü taret  // Mn_4.77 //

adhitiùñhen na ke÷àüs tu  $ na bhasmà1sthi-kapàlikàþ  &
na kàrpàsà1sthi na tuùàn  % dãrgham àyur jijãviùuþ  // Mn_4.78 //

na saüvasec ca patitair  $ na càõóàlair na pulkasaiþ  &
na mårkhair nà7valiptai÷ ca  % nà7ntyair nà7ntyàvasàyibhiþ  // Mn_4.79 //

na ÷ådràya matiü dadyàn  $ no7cchiùñaü na haviùkçtam  &
na cà7syo7padi÷ed dharmaü  % na cà7sya vratam àdi÷et  // Mn_4.80 //

yo hy asya dharmam àcaùñe  $ ya÷ cai7và8di÷ati vratam  &
so 'saüvçtaü nàma tamaþ  % saha tenai7va majjati  // Mn_4.81 //

na saühatàbhyàü pàõibhyàü  $ kaõóåyed àtmanaþ ÷iraþ  &
na spç÷ec cai7tad ucchiùño  % na ca snàyàd vinà tataþ  // Mn_4.82 //

ke÷agrahàn prahàràü÷ ca  $ ÷irasy etàn vivarjayet  &
÷iraþsnàta÷ ca tailena  % nà7ïgaü kiü cid api spç÷et  // Mn_4.83 //

na ràj¤aþ pratigçhõãyàd  $ aràjanyaprasåtitaþ  &
sånà-cakra-dhvajavatàü  % ve÷enai7va ca jãvatàm  // Mn_4.84 //

da÷asånà-samaü cakraü  $ da÷acakra-samo dhvajaþ  &
da÷adhvaja-samo ve÷o  % da÷ave÷a-samo nçpaþ  // Mn_4.85 //

da÷a såõàsahasràõi  $ yo vàhayati saunikaþ  &
tena tulyaþ smçto ràjà  % ghoras tasya pratigrahaþ  // Mn_4.86 //

yo ràj¤aþ pratigçhõàti  $ lubdhasyo7cchàstravartinaþ  &
sa paryàyeõa yàtã7màn  % narakàn ekaviü÷atim  // Mn_4.87 //

tàmisram andhatàmisraü  $ mahàraurava-rauravau  &
narakaü kàlasåtraü ca  % mahànarakam eva ca  // Mn_4.88 //

saüjãvanaü mahàvãciü  $ tapanaü saüpratàpanam  &
saühàtaü ca sa-kàkolaü  % kuómalaü pratimårtikam [M: påtimçttikam]  // Mn_4.89 //

loha÷aïkum çjãùaü ca  $ panthànaü ÷àlmalãü nadãm  &
asipatravanaü cai7va  % lohadàrakam eva ca  // Mn_4.90 //

etad vidanto vidvàüso  $ bràhmaõà brahmavàdinaþ  &
na ràj¤aþ pratigçhõanti  % pretya ÷reyo 'bhikàïkùiõaþ  // Mn_4.91 //

bràhme muhårte budhyeta  $ dharmà1rthau cà7nucintayet  &
kàyakle÷àü÷ ca tan-målàn  % vedatattvàrtham eva ca  // Mn_4.92 //

utthàyà8va÷yakaü kçtvà  $ kçta-÷aucaþ samàhitaþ  &
pårvàü saüdhyàü japaüs tiùñhet  % svakàle cà7paràü ciram  // Mn_4.93 //

çùayo dãrghasaüdhyatvàd  $ dãrgham àyur avàpnuyuþ  &
praj¤àü ya÷a÷ ca kãrtiü ca  % brahmavarcasam eva ca  // Mn_4.94 //

÷ràvaõyàü prauùñhapadyàü và9py  $ upàkçtya yathàvidhi  &
yukta÷ chandàüsy adhãyãta  % màsàn vipro 'rdhapa¤camàn  // Mn_4.95 //

puùye tu chandasàü kuryàd  $ bahir utsarjanaü dvijaþ  &
màgha÷uklasya và pràpte  % pårvàhõe prathame 'hani  // Mn_4.96 //

yathà÷àstraü tu kçtvai9vam  $ utsargaü chandasàü bahiþ  &
viramet pakùiõãü ràtriü  % tad evai7kam ahar-ni÷am  // Mn_4.97 //

ata årdhvaü tu chandàüsi  $ ÷ukleùu niyataþ pañhet  &
vedàïgàni ca sarvàõi  % kçùõapakùeùu saüpañhet  // Mn_4.98 //

nà7vispaùñam adhãyãta  $ na ÷ådrajanasannidhau  &
na ni÷ànte pari÷rànto  % brahmà7dhãtya punaþ svapet  // Mn_4.99 //

yatho2ditena vidhinà nityaü  $ chandaskçtaü pañhet  &
brahma chandaskçtaü cai7va  % dvijo yukto hy anàpadi  // Mn_4.100 //

imàn nityam anadhyàyàn  $ adhãyàno vivarjayet  &
adhyàpanaü ca kurvàõaþ  % ÷iùyàõàü vidhipårvakam  // Mn_4.101 //

karõa÷rave 'nile ràtrau  $ divà pàüsusamåhane  &
etau varùàsv anadhyàyàv  % adhyàyaj¤àþ pracakùate  // Mn_4.102 //

vidyut-stanita-varùeùu  $ maho2lkànàü ca saüplave  &
àkàlikam anadhyàyam  % eteùu manur abravãt  // Mn_4.103 //

etàüs tv abhyuditàn vidyàd  $ yadà pràduùkçtàgniùu  &
tadà vidyàd anadhyàyam  % ançtau cà7bhradar÷ane  // Mn_4.104 //

nirghàte bhåmicalane  $ jyotiùàü co7pasarjane  &
etàn àkàlikàn vidyàd  % anadhyàyàn çtàv api  // Mn_4.105 //

pràduùkçteùv agniùu tu  $ vidyut-stanita-niþsvane  &
sa-jyotiþ syàd anadhyàyaþ  % ÷eùe ràtrau yathà divà  // Mn_4.106 //

nityà1nadhyàya eva syàd  $ gràmeùu nagareùu ca  &
dharmanaipuõya-kàmànàü  % påtigandhe ca sarvadà [M: sarva÷aþ]  // Mn_4.107 //

antargata-÷ave gràme  $ vçùalasya ca sannidhau  &
anadhyàyo rudyamàne  % samavàye janasya ca  // Mn_4.108 //

udake madhyaràtre ca  $ viõ-måtrasya visarjane  &
ucchiùñaþ ÷ràddhabhuk cai7va  % manasà9pi na cintayet  // Mn_4.109 //

pratigçhya dvijo vidvàn  $ ekoddiùñasya ketanam] [M: ekoddiùña-niketanam]  &
tryahaü na kãrtayed brahma  % ràj¤o ràho÷ ca såtake  // Mn_4.110 //

yàvad ekànudiùñasya  $ gandho lepa÷ ca tiùñhati  &
viprasya viduùo dehe  % tàvad brahma na kãrtayet  // Mn_4.111 //

÷ayànaþ prauóha-pàda÷ ca  $ kçtvà cai7và7vasakthikàm  &
nà7dhãyãtà8miùaü jagdhvà  % såtakànnàdyam eva ca  // Mn_4.112 //

nãhàre bàõa÷abde ca  $ saüdhyayor eva co7bhayoþ  &
amàvàsyà-caturda÷yoþ  % paurõamàsy-aùñakàsu ca  // Mn_4.113 //

amàvàsyà guruü hanti  $ ÷iùyaü hanti caturda÷ã  &
brahmà7ùñaka-paurõamàsyau  % tasmàt tàþ parivarjayet  // Mn_4.114 //

pàüsuvarùe di÷àü dàhe  $ gomàyuvirute tathà  &
÷va-kharo1ùñre ca ruvati  % païktau ca na pañhed dvijaþ  // Mn_4.115 //

nà7dhãyãta ÷ma÷ànànte  $ gràmànte govraje 'pi và  &
vasitvà maithunaü vàsaþ  % ÷ràddhikaü pratigçhya ca  // Mn_4.116 //

pràõi và yadi và9pràõi  $ yat kiü cic chràddhikaü bhavet  &
tad àlabhyà7py anadhyàyaþ  % pàõy-àsyo hi dvijaþ smçtaþ  // Mn_4.117 //

corair upadrute gràme  $ saübhrame cà7gnikàrite [M: caurair upaplute, saübhrame]  &
àkàlikam anadhyàyaü  % vidyàt sarvàdbhuteùu ca  // Mn_4.118 //

upàkarmaõi co7tsarge  $ triràtraü kùepaõaü smçtam  &
aùñakàsu tv ahoràtram  % çtvantàsu ca ràtriùu  // Mn_4.119 //

nà7dhãyãtà7÷vam àråóho  $ na vçkùaü na ca hastinam  &
na nàvaü na kharaü no7ùñraü  % ne7riõastho na yànagaþ  // Mn_4.120 //

na vivàde na kalahe  $ na senàyàü na saügare  &
na bhuktamàtre nà7jãrõe  % na vamitvà na ÷uktake  // Mn_4.121 //

atithiü cà7nanuj¤àpya  $ màrute vàti và bhç÷am  &
rudhire ca srute gàtràc  % chastreõa ca parikùate  // Mn_4.122 //

sàmadhvanàv çg-yajuùã  $ nà7dhãyãta kadà cana  &
vedasyà7dhãtya và9py antam  % àraõyakam adhãtya ca  // Mn_4.123 //

çgvedo deva-daivatyo  $ yajurvedas tu mànuùaþ  &
sàmavedaþ smçtaþ pitryas  % tasmàt tasyà7÷ucir dhvaniþ  // Mn_4.124 //

etad vidvanto vidvàüsas  $ trayãniùkarùam anvaham  &
kramataþ pårvam abhyasya  % pa÷càd vedam adhãyate  // Mn_4.125 //

pa÷u-maõóåka-màrjàra-  $ ÷va-sarpa-nakulà3khubhiþ  &
antaràgamane vidyàd  % anadhyàyam ahar-ni÷am  // Mn_4.126 //

dvàv eva varjayen nityam  $ anadhyàyau prayatnataþ  &
svàdhyàyabhåmiü cà7÷uddham  % àtmànaü cà7÷uciü dvijaþ  // Mn_4.127 //

amàvàsyàm aùñamãü ca  $ paurõamàsãü caturda÷ãm  &
brahmacàrã bhaven nityam  % apy çtau snàtako dvijaþ  // Mn_4.128 //

na snànam àcared bhuktvà  $ nà8turo na mahàni÷i  &
na vàsobhiþ sahà7jasraü  % nà7vij¤àte jalà÷aye  // Mn_4.129 //

devatànàü guro ràj¤aþ  $ snàtakà3càryayos tathà  &
nà8kràmet kàmata÷ chàyàü  % babhruõo dãkùitasya ca  // Mn_4.130 //

madhyaüdine 'rdharàtre ca  $ ÷ràddhaü bhuktvà ca sà3miùam  &
saüdhyayor ubhayo÷ cai7va  % na seveta catuùpatham  // Mn_4.131 //

udvartanam apasnànaü  $ viõ-måtre raktam eva ca  &
÷le÷ma-niùñhyåta-vàntàni  % nà7dhitiùñhet tu kàmataþ  // Mn_4.132 //

vairiõaü no7paseveta  $ sahàyaü cai7va vairiõaþ  &
adhàrmikaü taskaraü ca  % parasyai7va ca yoùitaü  // Mn_4.133 //

na hã8dç÷am anàyuùyaü  $ loke kiü cana vidyate  &
yàdç÷aü puruùasye7ha  % paradàro1pasevanam  // Mn_4.134 //

kùatriyaü cai7va sarpaü ca  $ bràhmaõaü ca bahu-÷rutam  &
nà7vamanyeta vai bhåùõuþ  % kç÷àn api kadà cana  // Mn_4.135 //

etat trayaü hi puruùaü  $ nirdahed avamànitam  &
tasmàd etat trayaü nityaü  % nà7vamanyeta buddhimàn  // Mn_4.136 //

nà8tmànam avamanyeta  $ purvàbhir asamçddhibhiþ  &
à mçtyoþ ÷riyam anvicchen  % nai7nàü manyeta dur-labhàm  // Mn_4.137 //

satyaü bråyàt priyaü bråyàn  $ na bråyàt satyam apriyam  &
priyaü ca nà7nçtaü bråyàd  % eùa dharmaþ sanàtanaþ  // Mn_4.138 //

bhadraü bhadram iti bråyàd  $ bhadram ity eva và vadet  &
÷uùka-vairaü vivàdaü ca  % na kuryàt kena cit saha  // Mn_4.139 //

nà7tikalyaü nà7tisàyaü  $ nà7timadhyaüdine sthite  &
nà7j¤àtena samaü gacchen  % nai7ko na vçùalaiþ saha  // Mn_4.140 //

 hãnà1ïgàn atiriktà1ïgàn  $ vidyà-hãnàn vayo-'dhikàn [M: vayo'atigàn]  &
råpa-draviõa-hãnàü÷ ca  % jàti-hãnàü÷ ca nà8kùipet [M: råpadravya-hãnàü÷ ca]  // Mn_4.141 //

na spç÷et pàõino9cchiùño  $ vipro go-bràhmaõà1nalàõ  &
na cà7pi pa÷yed a÷uciþ  % sustho jyotirgaõàn divà [M: svastho jyotirgaõàn divi]  // Mn_4.142 //

spçùñvai9tàn a÷ucir nityam  $ adbhiþ pràõàn upaspç÷et  &
gàtràõi cai7va sarvàõi  % nàbhiü pàõitalena tu  // Mn_4.143 //

anàturaþ svàni khàni  $ na spç÷ed animittataþ  &
romàõi ca rahasyàni  % sarvàõy eva vivarjayet  // Mn_4.144 //

maïgalà3càrayuktaþ syàt  $ prayatà3tmà jite1ndriyaþ  &
japec ca juhuyàc cai7va  % nityam agnim atandritaþ  // Mn_4.145 //

maïgalà3càrayuktànàü  $ nityaü ca prayatà3tmanàm  &
japatàü juhvatàü cai7va  % vinipàto na vidyate  // Mn_4.146 //

vedam evà7bhyasen nityaü  $ yathàkàlam atandritaþ [M: vedam eva japen]  &
taü hy asyà8huþ paraü dharmam  % upadharmo 'nya ucyate  // Mn_4.147 //

vedàbhyàsena satataü  $ ÷aucena tapasai9va ca  &
adroheõa ca bhåtànàü  % jàtiü smarati paurvikãm  // Mn_4.148 //

paurvikãü saüsmaran jàtiü  $ brahmai7và7bhyasyate punaþ [M: dvijaþ]  &
brahmàbhyàsena cà7jasram  % anantaü sukham a÷nute  // Mn_4.149 //

sàvitrठ÷àntihomàü÷ ca  $ kuryàt parvasu nitya÷aþ [M: sàvitràn ÷àntihomàü÷]  &
pitéü÷ cai7và7ùñakàsv arcen  % nityam anvaùñakàsu ca  // Mn_4.150 //

dåràd àvasathàn måtraü  $ dåràt pàdàvasecanam  &
ucchiùñànna-niùekaü ca  % dåràd eva samàcaret  // Mn_4.151 //

maitraü prasàdhanaü snànaü  $ dantadhàvanam a¤janam  &
pårvàhõa eva kurvãta  % devatànàü ca påjanam  // Mn_4.152 //

daivatàny abhigacchet tu  $ dhàrmikàü÷ ca dvijottamàn  &
ã÷varaü cai7va rakùàrthaü  % gurån eva ca parvasu  // Mn_4.153 //

abhivàdayed vçddhàü÷ ca  $ dadyàc cai7và8sanaü svakam  &
kçtà1¤jalir upàsãta  % gacchataþ pçùñhato 'nviyàt  // Mn_4.154 //

÷ruti-smçty-uditaü samyaï  $ nibaddhaü sveùu karmasu  &
dharmamålaü niùeveta  % sad-àcàram atandritaþ  // Mn_4.155 //

àcàràl labhate hy àyur  $ àcàràd ãpsitàþ prajàþ  &
àcàràd dhanam akùayyam  % àcàro hanty alakùaõam  // Mn_4.156 //

dur-àcàro hi puruùo  $ loke bhavati ninditaþ  &
duþkhabhàgã ca satataü  % vyàdhito 'lpà3yur eva ca  // Mn_4.157 //

sarvalakùaõa-hãno 'pi  $ yaþ sadàcàravàn naraþ  &
÷raddadhàno 'nasåya÷ ca  % ÷ataü varùàõi jãvati  // Mn_4.158 //

yad yat parava÷aü karma  $ tat tad yatnena varjayet  &
yad yad àtmava÷aü tu syàt  % tat tat seveta yatnataþ  // Mn_4.159 //

sarvaü parava÷aü duþkhaü  $ sarvam àtmava÷aü sukham  &
etad vidyàt samàsena  % lakùaõaü sukha-duþkhayoþ  // Mn_4.160 //

yat karma kurvato 'sya syàt  $ paritoùo 'ntaràtmanaþ  &
tat prayatnena kurvãta  % viparãtaü tu varjayet  // Mn_4.161 //

àcàryaü ca pravaktàraü  $ pitaraü màtaraü gurum  &
na hiüsyàd bràhmaõàn gà÷ ca  % sarvàü÷ cai7va tapasvinaþ  // Mn_4.162 //

nàstikyaü vedanindàü ca  $ devatànàü ca kutsanam  &
dveùaü dambhaü ca mànaü ca  % krodhaü taikùõyaü ca varjayet [M: dveùaü stambhaü
ca]  // Mn_4.163 //

parasya daõóaü no7dyacchet  $ kruddho nai7naü nipàtayet  &
anyatra putràc chiùyàd và  % ÷iùñy-arthaü tàóayet tu tau  // Mn_4.164 //

bràhmaõàyà7vaguryai7va  $ dvijàtir vadhakàmyayà  &
÷ataü varùàõi tàmisre  % narake parivartate  // Mn_4.165 //

tàóayitvà tçõenà7pi  $ saürambhàn matipårvakam  &
ekaviü÷atãm àjàtãþ  % pàpayoniùu jàyate  // Mn_4.166 //

ayudhyamànasyo7tpàdya  $ bràhmaõasyà7sçg aïgataþ  &
duþkhaü sumahad àpnoti  % pretyà7pràj¤atayà naraþ  // Mn_4.167 //

÷oõitaü yàvataþ pàüsån  $ saügçhõàti mahãtalàt  &
tàvato 'bdàn amutrà7nyaiþ  % ÷oõito1tpàdako 'dyate  // Mn_4.168 //

na kadà cid dvije tasmàd  $ vidvàn avagured api  &
na tàóayet tçõenà7pi  % na gàtràt sràvayed asçk  // Mn_4.169 //

adhàrmiko naro yo hi  $ yasya cà7py ançtaü dhanam  &
hiüsàrata÷ ca yo nityaü  % ne7hà7sau sukham edhate [M: hiüsàrati÷]  // Mn_4.170 //

na sãdann api dharmeõa  $ mano 'dharme nive÷ayet  &
adhàrmikànàü pàpànàm  % à÷u pa÷yan viparyayam  // Mn_4.171 //

nà7dharma÷ carito loke  $ sadyaþ phalati gaur iva  &
÷anair àvartyamànas tu  % kartur målàni kçntati  // Mn_4.172 //

yadi nà8tmani putreùu  $ na cet putreùu naptçùu  &
na tv eva tu kçto 'dharmaþ  % kartur bhavati niù-phalaþ [M: kçto dharmaþ?]  // Mn_4.173 //

adharmeõai7dhate tàvat  $ tato bhadràõi pa÷yati  &
tataþ sapatnàn jayati  % sa-målas tu vina÷yati  // Mn_4.174 //

satya-dharmà3ryavçtteùu  $ ÷auce cai7và8ramet sadà  &
÷iùyàü÷ ca ÷iùyàd dharmeõa  % vàg-bàhå1dara-saüyataþ  // Mn_4.175 //

parityajed artha-kàmau  $ yau syàtàü dharmavarjitau  &
dharmaü cà7py asukho1darkaü  % lokasaükruùñam eva ca  // Mn_4.176 //

na pàõi-pàda-capalo  $ na netra-capalo 'nçjuþ  &
na syàd vàk-capala÷ cai7va  % na paradrohakarma-dhãþ  // Mn_4.177 //

yenà7sya pitaro yàtà  $ yena yàtàþ pitàmahàþ  &
tena yàyàt satàü màrgaü  % tena gacchan na riùyati  // Mn_4.178 //

çtvik-purohità3càryair  $ màtulà1tithisaü÷ritaiþ  &
bàla-vçddhà3turair vaidyair  % j¤àti-saübandhi-bàndhavaiþ  // Mn_4.179 //

màtà-pitçbhyàü jàmãbhir  $ bhràtrà putreõa bhàryayà  &
duhitrà dàsavargeõa  % vivàdaü na samàcaret  // Mn_4.180 //

etair vivàdàn saütyajya  $ sarvapàpaiþ pramucyate  &
etair jitai÷ ca jayati  % sarvàül lokàn imàn gçhã  // Mn_4.181 //

àcàryo brahmaloke3÷aþ  $ pràjàpatye pità prabhuþ  &
atithis tv indraloke3÷o  % devalokasya ca rtvijaþ  // Mn_4.182 //

jàmayo 'psarasàü loke  $ vai÷vadevasya bàndhavàþ  &
saübandhino hy apàü loke  % pçthivyàü màtç-màtulau  // Mn_4.183 //

àkà÷e3÷às tu vij¤eyà  $ bàla-vçddha-kç÷à3turàþ  &
bhràtà jyeùñhaþ samaþ pitrà  % bhàryà putraþ svakà tanuþ  // Mn_4.184 //

chàyà svo dàsavarga÷ ca  $ duhità kçpaõaü param  &
tasmàd etair adhikùiptaþ  % sahetà7saüjvaraþ sadà  // Mn_4.185 //

pratigrahasamartho 'pi  $ prasaïgaü tatra varjayet  &
pratigraheõa hy asyà8÷u  % bràhmaü tejaþ pra÷àmyati  // Mn_4.186 //

na dravyàõàm avij¤àya  $ vidhiü dharmyaü pratigrahe  &
pràj¤aþ pratigrahaü kuryàd  % avasãdann api kùudhà  // Mn_4.187 //

hiraõyaü bhåmim a÷vaü gàm  $ annaü vàsas tilàn ghçtam  &
pratigçhõann avidvàüs tu  % bhasmã-bhavati dàruvat  // Mn_4.188 //

hiraõyam àyur annaü ca  $ bhår gau÷ cà7py oùatas tanum  &
a÷va÷ cakùus tvacaü vàso  % ghçtaü tejas tilàh prajàþ  // Mn_4.189 //

atapàs tv anadhãyànaþ  $ pratigraha-rucir dvijaþ  &
ambhasy a÷maplavene7va  % saha tenai7va majjati  // Mn_4.190 //

tasmàd avidvàn bibhiyàd  $ yasmàt tasmàt pratigrahàt  &
svalpakenà7py avidvàn hi  % païke gaur iva sãdati  // Mn_4.191 //

na vàry api prayacchet tu  $ baióàlavratike dvije  &
na bakavratike pàpe  % nà7vedavidi dharmavit  // Mn_4.192 //

triùv apy eteùu dattaü hi  $ vidhinà9py arjitaü dhanam  &
dàtur bhavaty anarthàya  % paratrà8dàtur eva ca  // Mn_4.193 //

yathà plavenà7upalena  $ nimajjaty udake taran  &
tathà nimajjato 'dhastàd  % aj¤au dàtç-pratãcchakau  // Mn_4.194 //

dharmadhvajã sadà lubdha÷  $ chàdmiko lokadambhakaþ  &
baióàlavratiko j¤eyo  % hiüsraþ sarvàbhisaüdhakaþ  // Mn_4.195 //


[In the following numbering of ü, Jha's ed. have the same one with K.]

adho-dçùñir naiùkçtikaþ  $ svàrthasàdhana-tatparaþ  &
÷añho mithyàvinãta÷ ca  % bakavratacaro dvijaþ  // Mn_4.196[197M] //

ye bakavratino viprà  $ ye ca màrjàraliïginaþ  &
te patanty andhatàmisre  % tena pàpena karmaõà  // Mn_4.197[198M] //

na dharmasyà7pade÷ena  $ pàpaü kçtvà vrataü caret  &
vratena pàpaü pracchàdya  % kurvan strã-÷ådra-dambhanam  // Mn_4.198[199M] //

pretye7ha ce8dç÷à viprà  $ garhyante brahmavàdibhiþ  &
chadmanà caritaü yac ca  % vrataü rakùàüsi gacchati  // Mn_4.199[200M] //

aliïgã liïgiveùeõa  $ yo vçttim upajãvati  &
sa liïginàü haraty enas  % tiryagyonau ca jàyate  // Mn_4.200[201M] //

parakãyanipàneùu  $ na snàyàd dhi kadà cana [K:snàyàc ca kadà cana]  &
nipànakartuþ snàtvà tu  % duùkçtàü÷ena lipyate  // Mn_4.201[202M] //

yàna-÷ayyà4sanàny asya  $ kåpo1dyàna-gçhàõi ca  &
adattàny upayu¤jàna  % enasaþ syàt turãya-bhàk  // Mn_4.202[203M] //

nadãùu devakhàteùu  $ taóàgeùu saraþsu ca  &
snànaü samàcaren nityaü  % garta-prasravaõeùu ca  // Mn_4.203[204M] //

yamàn seveta satataü  $ na nityaü niyamàn budhaþ  &
yamàn pataty akurvàõo  % niyamàn kevalàn bhajan  // Mn_4.204[205M] //

nà7÷rotriyatate yaj¤e  $ gràmayàjikçte tathà  &
striyà klãbena ca hute  % bhu¤jãta bràhmaõaþ kva cit  // Mn_4.205[206M] //

a÷lãkam etat sàdhånàü  $ yatra juhvaty amã haviþ [M: a-÷lãlam]  &
pratãpam etad devànàü  % tasmàt tat parivarjayet  // Mn_4.206[207M] //

matta-kruddhà3turàõàü ca  $ na bhu¤jãta kadà cana  &
ke÷a-kãñàvapannaü ca  % padà spçùñaü ca kàmataþ  // Mn_4.207[208M] //

bhråõaghnà1vekùitaü cai7va  $ saüspçùñaü cà7py udakyayà  &
patatriõà1valãóhaü ca  % ÷unà saüspçùñam eva ca  // Mn_4.208[209M] //

gavà cà7nnam upaghràtaü  $ ghuùñànnaü ca vi÷eùataþ  &
gaõànnaü gaõikànnaü ca  % viduùà ca jugupsitam  // Mn_4.209[210M] //

stena-gàyanayo÷ cà7nnaü  $ takùõo vàrdhuùikasya ca  &
dãkùitasya kadaryasya  % baddhasya nigaóasya ca  // Mn_4.210[211M] //

abhi÷astasya ùaõóhasya  $ puü÷calyà dàmbhikasya ca  &
÷uktaü paryuùitaü cai7va  % ÷ådrasyo7cchiùñam eva ca  // Mn_4.211[212M] //

cikitsakasya mçgayoþ  $ krårasyo7cchiùña-bhojinaþ  &
ugrànnaü såtikànnaü ca  % paryàcàntam anirda÷am  // Mn_4.212[213M] //

anarcitaü vçthàmàüsam  $ avãràyà÷ ca yoùitaþ  &
dviùadannaü nagary-annaü  % patitànnam avakùutam  // Mn_4.213[214M] //

pi÷unà1nçtino÷ cà7nnaü  $ kratuvikrayiõas tathà [M: kratuvikrayakasya ca]  &
÷ailåùa-tunnavàyà1nnaü  % kçtaghnasyà7nnam eva ca  // Mn_4.214[215M] //

karmàrasya niùàdasya  $ raïgàvatàrakasya ca  &
suvarõakartur veõasya  % ÷astravikrayiõas tathà  // Mn_4.215[216M] //

÷vavatàü ÷auõóikànàü ca  $ caila-nirõejakasya ca  &
ra¤jakasya nç÷aüsasya  % yasya co7papatir gçhe [M: rajakasya]  // Mn_4.216[217M] //

mçùyanti ye co7papatiü  $ strãjitànàü ca sarva÷aþ  &
anirda÷aü ca pretànnam  % atuùñikaram eva ca  // Mn_4.217[218M] //

ràjànnaü teja àdatte  $ ÷ådrànnaü brahmavarcasam  &
àyuþ suvarõakàrànnaü  % ya÷a÷ carmàvakartinaþ  // Mn_4.218[219M] //

kàrukànnaü prajàü hanti  $ balaü nirõejakasya ca  &
gaõànnaü gaõikànnaü ca  % lokebhyaþ parikçntati  // Mn_4.219[220M] //

påyaü cikitsakasyà7nnaü  $ puü÷calyàs tv annam indriyam  &
viùñhà vàrdhuùikasyà7nnaü  % ÷astravikrayiõo malam  // Mn_4.220[221M] //

ya ete 'nye tv abhojyà1nnàþ  $ krama÷aþ parikãrtitàþ  &
teùàü tvag-asthi-romàõi  % vadanty annaü manãùiõaþ  // Mn_4.221[222M] //

bhuktvà9to 'nyatam asyà7nnam  $ amatyà kùapaõaü tryaham  &
matyà bhuktvà0caret kçcchraü  % reto-viõ-måtram eva ca  // Mn_4.222[223M] //

nà7dyàc chådrasya pakvànnaü  $ vidvàn a÷ràddhino dvijaþ  &
àdadãtà8mam evà7smàd  % avçttàv ekaràtrikam  // Mn_4.223[224M] //

÷rotriyasya kadaryasya  $ vadànyasya ca vàrdhuùeþ  &
mãmàüsitvo9bhayaü devàþ  % samam annam akalpayan  // Mn_4.224[225M] //

tàn prajàpatir àhai7tya  $ mà kçdhvaü viùamaü samam  &
÷raddhàpåtaü vadànyasya  % hatam a÷raddhaye9tarat  // Mn_4.225[226M] //

÷raddhaye9ùñaü ca pårtaü ca  $ nityaü kuryàd atandritaþ  &
÷raddhàkçte hy akùaye  % te bhavataþ svàgatair dhanaiþ  // Mn_4.226[227M] //

dànadharmaü niùeveta  $ nityam aiùñika-paurtikam  &
parituùñena bhàvena  % pàtram àsàdya ÷aktitaþ  // Mn_4.227[228M] //

yat kiü cid api dàtavyaü  $ yàcitenà7nasåyayà [M: anasåyatà?]  &
utpatsyate hi tat pàtraü  % yat tàrayati sarvataþ  // Mn_4.228[229M] //

vàridas tçptim àpnoti  $ sukham akùayyam annadaþ [M: akùayam]  &
tilapradaþ prajàm iùñàü  % dãpada÷ cakùur uttamam  // Mn_4.229[230M] //

bhåmido bhåmim àpnoti  $ dãrgham àyur hiraõyadaþ  &
gçhado 'gryàõi ve÷màni  % råpyado råpam uttamam  // Mn_4.230[231M] //

vàsoda÷ candrasàlokyam  $ a÷visàlokyam a÷vadaþ  &
anaóuhaþ ÷riyaü puùñàü  % godo bradhnasya viùñapam  // Mn_4.231[232M] //

yàna-÷ayyàprado bhàryàm  $ ai÷varyam abhayapradaþ  &
dhànyadaþ ÷à÷vataü saukhyaü  % brahmado brahmasàrùñitàm  // Mn_4.232[233M] //

sarveùàm eva dànànàü  $ brahmadànaü vi÷iùyate  &
vàry-anna-go-mahã-vàsas-  % tila-kà¤cana-sarpiùàm  // Mn_4.233[234M] //

yena yena tu bhàvena  $ yad yad dànaü prayacchati  &
tat tat tenai7va bhàvena  % pràpnoti pratipåjitaþ  // Mn_4.234[235M] //

yo 'rcitaü pratigçhõàti  $ dadàty arcitam eva và  &
tàv ubhau gacchataþ svargaü  % narakaü tu viparyaye  // Mn_4.235[236M] //

na vismayeta tapasà  $ vaded iùñvà ca nà7nçtam  &
nà8rto 'py apavaded vipràn  % na dattvà parikãrtayet [M: datvà]  // Mn_4.236[237M] //

yaj¤o 'nçtena kùarati  $ tapaþ kùarati vismayàt  &
àyur vipràpavàdena  % dànaü ca parikãrtanàt  // Mn_4.237[238M] //

dharmaü ÷anaiþ saücinuyàd  $ valmãkam iva puttikàþ [M: sa¤cinuyàd]  &
paralokasahàyàrthaü  % sarvabhåtàny apãóayan  // Mn_4.238[239M] //

nà7mutra hi sahàyàrthaü  $ pità màtà ca tiùñhataþ  &
na putradàraü na j¤àtir  % dharmas tiùñhati kevalaþ  // Mn_4.239[240M] //

ekaþ prajàyate jantur  $ eka eva pralãyate  &
eko 'nubhuïkte sukçtam  % eka eva ca duùkçtam  // Mn_4.240[241M] //

mçtaü ÷arãram utsçjya  $ kàùñha-loùñasamaü kùitau  &
vimukhà bàndhavà yànti  % dharmas tam anugacchati  // Mn_4.241[242M] //

tasmàd dharmaü sahàyàrthaü  $ nityaü saücinuyàc chanaiþ  &
dharmeõa hi sahàyena  % tamas tarati dustaram  // Mn_4.242[243M] //

dharma-pradhànaü puruùaü  $ tapasà hata-kilbiùam  &
paralokaü nayaty à÷u  % bhàsvantaü kha-÷arãriõam  // Mn_4.243[244M] //

uttamair uttamair nityaü  $ saübandhàn àcaret saha [M: saübhandhàn]  &
ninãùuþ kulam utkarùam  % adhamàn adhamàüs tyajet  // Mn_4.244[245M] //

uttamàn uttamàn eva  $ gacchan hãnàüs tu varjayan  &
bràhmaõaþ ÷reùñhatàm eti  % pratyavàyena ÷ådratàm  // Mn_4.245[246M] //

dçóhakàrã mçdur dàntaþ  $ krårà3càrair asaüvasan  &
ahiüsro dama-dànàbhyàü  % jayet svargaü tathà-vrataþ  // Mn_4.246[247M] //

edho1dakaü måla-phalam  $ annam abhyudyataü ca yat  &
sarvataþ pratigçhõãyàn  % madhv athà7bhayadakùiõàm  // Mn_4.247[248M] //

àhçtà1bhyudyatàü bhikùàü  $ purastàd apracoditàm  &
mene prajàpatir gràhyàm  % api duùkçta-karmaõaþ  // Mn_4.248[249M] //

nà7÷nanti pitaras tasya  $ da÷avarùàõi pa¤ca ca  &
na ca havyaü vahaty agnir  % yas tàm abhyavamanyate  // Mn_4.249[250M] //

÷ayyàü gçhàn ku÷àn gandhàn  $ apaþ puùpaü maõãn dadhi  &
dhànà matsyàn payo màüsaü  % ÷àkaü cai7va na nirõudet  // Mn_4.250[251M] //

gurån bhçtyàü÷ co7jjihãrùann  $ arciùyan devatà2tithãn  &
sarvataþ pratigçhõãyàn  % na tu tçpyet svayaü tataþ  // Mn_4.251[252M] //

guruùu tv abhyatãteùu  $ vinà và tair gçhe vasan  &
àtmano vçttim anvicchan  % gçhõãyàt sàdhutaþ sadà  // Mn_4.252[253M] //

àrdhikaþ kulamitraü ca  $ gopàlo dàsa-nàpitau  &
ete ÷ådreùu bhojyà1nnà  % yà÷ cà8tmànaü nivedayet  // Mn_4.253[254M] //

yàdç÷o 'sya bhaved àtmà  $ yàdç÷aü ca cikãrùitam  &
yathà co7pacared enaü  % tathà0tmànaü nivedayet  // Mn_4.254[255M] //

yo 'nyathà santam àtmànam  $ anyathà satsu bhàùate  &
sa pàpakçttamo loke  % stena àtmà1pahàrakaþ  // Mn_4.255[256M] //

vàcy arthà niyatàþ sarve  $ vàï-gålà vàg-viniþsçtàþ  &
tàüs tu yaþ stenayed vàcaü  % sa sarvasteyakçn naraþ [M: tàn tu?]  // Mn_4.256[257M] //

maharùi-pitç-devànàü  $ gatvà0nçõyaü yathàvidhi  &
putre sarvaü samàsajya  % vasen màdhyasthyam à÷ritaþ [M: àsthitaþ]  // Mn_4.257[258M] //

ekàkã cintayen nityaü  $ vivikte hitam àtmanaþ [M: hitam àtmani]  &
ekàkã cintayàno hi  % paraü ÷reyo 'dhigacchati  // Mn_4.258[259M] //

eùo9dità gçhasthasya  $ vçttir viprasya ÷à÷vatã  &
snàtakavratakalpa÷ ca  % sattvavçddhikaraþ ÷ubhaþ  // Mn_4.259[260M] //

anena vipro vçttena  $ vartayan veda-÷àstravit  &
vyapeta-kalmaùo nityaü  % brahmaloke mahãyate  // Mn_4.260[261M] //



<B 5> 



÷rutvai9tàn çùayo dharmàn  $ snàtakasya yatho2ditàn  &
idam åcur mahàtmànam  % anala-prabhavaü bhçgum  // Mn_5.1 //

evaü yatho2ktaü vipràõàü  $ svadharmam anutiùñhatàm  &
kathaü mçtyuþ prabhavati  % veda-÷àstravidàü prabho  // Mn_5.2 //

sa tàn uvàca dharmà3tmà  $ maharùãn mànavo bhçguþ  &
÷råyatàü yena doùeõa  % mçtyur vipràn jighàüsati  // Mn_5.3 //

anabhyàsena vedànàm  $ àcàrasya ca varjanàt  &
àlasyàd annadoùàc ca  % mçtyur viprठjighàüsati [M: vipràn]  // Mn_5.4 //

la÷unaü gç¤janaü cai7va  $ palàõóuü kavakàni ca  &
abhakùyàõi dvijàtãnàm  % amedhya-prabhavàni ca  // Mn_5.5 //

lohitàn vçkùaniryàsàn  $ vç÷cana-prabhavàüs tathà [M: vra÷cana-prabhavàüs]  &
÷eluü gavyaü ca peyåùaü  % prayatnena vivarjayet [M: pãyåùaü]  // Mn_5.6 //

vçthà kçsara-saüyàvaü  $ pàyasà1påpam eva ca  &
anupàkçtamàüsàni  % devànnàni havãüùi ca  // Mn_5.7 //

anirda÷àyà goþ kùãram  $ auùñram aika÷aphaü tathà  &
àvikaü saüdhinãkùãraü  % vi-vatsàyà÷ ca goþ payaþ [M: sandhinãkùãraü]  // Mn_5.8 //

àraõyànàü ca sarveùàü  $ mçgàõàü màhiùaü vinà  &
strãkùãraü cai7va varjyàni  % sarva÷uktàni cai7va hi  // Mn_5.9 //

dadhi bhakùyaü ca ÷ukteùu  $ sarvaü ca dadhi-saübhavam [M: dadhi-saübhavam]  &
yàni cai7và7bhiùåyante  % puùpa-måla-phalaiþ ÷ubhaiþ  // Mn_5.10 //

kravyàdठ÷akunàn sarvàüs  $ tathà gràmanivàsinaþ [M: kravyàdaþ ÷akunãn]  &
anirdiùñàü÷ cai7ka÷aphàüù  % ñiññibhaü ca vivarjayet  // Mn_5.11 //

kalaviïkaü plavaü haüsaü  $ cakràhvaü gràmakukkuñam  &
sàrasaü rajjuvàlaü ca  % dàtyåhaü ÷uka-sàrike [M: rajjudàlaü]  // Mn_5.12 //

pratudठjàlapàdàü÷ ca  $ koyaùñi-nakhaviùkiràn [M: pratudàn]  &
nimajjata÷ ca matsyàdàn  % saunaü vallåram eva ca  // Mn_5.13 //

bakaü cai7va balàkàü ca  $ kàkolaü kha¤jarãñakam  &
matsyàdàn vióvaràhàü÷ ca  % matsyàn eva ca sarva÷aþ  // Mn_5.14 //

yo yasya màüsam a÷nàti  $ sa tanmàüsàda ucyate  &
matsyàdaþ sarvamàüsàdas  % tasmàn matsyàn vivarjayet  // Mn_5.15 //

pàñhãna-rohitàv àdyau  $ niyuktau havya-kavyayoþ  &
ràjãvàn siühatuõóà÷ ca  % sa-÷alkà÷ cai7va sarva÷aþ [M: ràjãvàþ]  // Mn_5.16 //

na bhakùayed ekacaràn  $ aj¤àtàü÷ ca mçga-dvijàn  &
bhakùyeùv api samuddiùñàn  % sarvàn pa¤canakhàüs tathà  // Mn_5.17 //

÷vàvidhaü ÷alyakaü godhàü  $ khaóga-kårma-÷a÷àüs tathà  &
bhakùyàn pa¤canakheùv àhur  % anuùñràü÷ cai7katodatah  // Mn_5.18 //

chatràkaü vióvaràhaü ca  $ la÷unaü gràmakukkuñam  &
palàõóuü gç¤janaü cai7va  % matyà jagdhvà pated dvijaþ  // Mn_5.19 //

amatyai9tàni ùaó jagdhvà  $ kçcchraü sàntapanaü caret  &
yaticàndràyàõaü và9pi  % ÷eùeùå7pavased ahaþ  // Mn_5.20 //

saüvatsarasyai7kam api  $ caret kçcchraü dvijottamaþ  &
aj¤àtabhukta÷uddhy-arthaü  % j¤àtasya tu viùe÷ataþ  // Mn_5.21 //

yaj¤àrthaü bràhmaõair vadhyàþ  $ pra÷astà mçga-pakùiõaþ  &
bhçtyànàü cai7va vçtty-artham  % agastyo hy àcarat purà  // Mn_5.22 //

babhåvur hi puroóà÷à  $ bhakùyàõàü mçga-pakùiõàm  &
puràõeùv api yaj¤eùu  % brahma-kùatrasaveùu ca [[M: puràõeùv çùiyaj¤eùu]  // Mn_5.23 //

yat kiü cit snehasaüyuktaü  $ bhakùyaü bhojyam agarhitam  &
tat paryuùitam apy àdyaü  % haviþ÷eùaü ca yad bhavet  // Mn_5.24 //

cirasthitam api tv àdyam  $ asnehàktaü dvijàtibhiþ  &
yava-godhåmajaü sarvaü  % payasa÷ cai7va vikriyà  // Mn_5.25 //

etad uktaü dvijàtãnàü  $ bhakùyà1bhakùyam a÷eùataþ  &
màüsasyà7taþ pravakùyàmi  % vidhiü bhakùaõavarjane  // Mn_5.26 //

prokùitaü bhakùayen màüsaü  $ bràhmaõànàü ca kàmyayà  &
yathàvidhi niyuktas tu  % pràõànàm eva cà7tyaye  // Mn_5.27 //

pràõasyà7nnam idaü sarvaü  $ prajàpatir akalpayat  &
sthàvaraü jaïgamaü cai7va  % sarvaü pràõasya bhojanam  // Mn_5.28 //

caràõàm annam acarà  $ daüùñriõàm apy adaüùñriõaþ  &
ahastà÷ ca sa-hastànàü  % ÷åràõàü cai7va bhãravaþ  // Mn_5.29 //

nà7ttà duùyaty adann àdyàn  $ pràõino 'hany-ahany api  &
dhàtrai9va sçùñà hy àdyà÷ ca  % pràõino 'ttàra eva ca  // Mn_5.30 //

yaj¤àya jagdhir màüsasye7ty  $ eùa daivo vidhiþ smçtaþ  &
ato 'nyathà pravçttis tu  % ràkùaso vidhir ucyate  // Mn_5.31 //

krãtvà svayaü và9py utpàdya  $ paro1pakçtam eva và  &
devàn pitéü÷ cà7rcayitvà  % khàdan màüsaü na duùyati  // Mn_5.32 //

nà7dyàd avidhinà màüsaü  $ vidhij¤o 'nàpadi dvijaþ  &
jagdhvà hy avidhinà màüsaü  % pretas tair adyate 'va÷aþ  // Mn_5.33 //

na tàdç÷aü bhavaty eno  $ mçgahantur dhanàrthinaþ  &
yàdç÷aü bhavati pretya  % vçthàmàüsàni khàdataþ  // Mn_5.34 //

niyuktas tu yathànyàyaü  $ yo màüsaü nà7tti mànavaþ  &
sa pretya pa÷utàü yàti  % saübhavàn ekaviü÷atim  // Mn_5.35 //

asaüskçtàn pa÷ån mantrair  $ nà7dyàd vipraþ kadà cana  &
mantrais tu saüskçtàn adyàc  % chà÷vataü vidhim àsthitaþ  // Mn_5.36 //

kuryàd ghçtapa÷uü saïge  $ kuryàt piùñapa÷uü tathà  &
na tv eva tu vçthà hantuü  % pa÷um icchet kadà cana  // Mn_5.37 //

yàvanti pa÷uromàõi  $ tàvatkçtvo ha màraõam  &
vçthàpa÷ughnaþ pràpnoti  % pretya janmani janmani  // Mn_5.38 //

yaj¤àrthaü pa÷avaþ sçùñàþ  $ svayam eva svayaübhuvà  &
yaj¤o 'sya bhåtyai sarvasya  % tasmàd yaj¤e vadho 'vadhaþ  // Mn_5.39 //

oùadhyaþ pa÷avo vçkùàs  $ tirya¤caþ pakùiõas tathà  &
yaj¤àrthaü nidhanaü pràptàþ  % pràpnuvanty utsçtãþ punaþ [M: ucchritãþ]  // Mn_5.40 //

madhuparke ca yaj¤e ca  $ pitç-daivatakarmaõi  &
atrai7va pa÷avo hiüsyà  % nà7nyatre7ty abravãn manuþ  // Mn_5.41 //

eùv artheùu pa÷ån hiüsan  $ vedatattvàrthavid dvijaþ  &
àtmànaü ca pa÷uü cai7va  % gamayaty uttamaü gatim  // Mn_5.42 //

gçhe guràv araõye và  $ nivasann àtmavàn dvijaþ  &
nà7vedavihitàü hiüsàm  % àpady api samàcaret  // Mn_5.43 //

yà vedavihità hiüsà  $ niyatà9smiü÷ carà1care  &
ahiüsàm eva tàü vidyàd  % vedàd dharmo hi nirbabhau  // Mn_5.44 //

yo 'hiüsakàni bhåtàni  $ hinasty àtmasukhe1cchayà  &
sa jãvàü÷ ca mçta÷ cai7va  % na kva cit sukham edhate  // Mn_5.45 //

yo bandhanavadhakle÷àn  $ pràõinàü na cikãrùati  &
sa sarvasya hitaprepsuþ  % sukham atyantam a÷nute  // Mn_5.46 //

yad dhyàyati yat kurute  $ ratiü badhnàti yatra ca  &
tad avàpnoty ayatnena  % yo hinasti na kiü cana  // Mn_5.47 //

nà7kçtvà pràõinàü hiüsàü  $ màüsam utpadyate kva cit  &
na ca pràõivadhaþ svargyas  % tasmàn màüsaü vivarjayet  // Mn_5.48 //

samutpattiü ca màüsasya  $ vadha-bandhau ca dehinàm  &
prasamãkùya nivarteta  % sarvamàüsasya bhakùaõàt  // Mn_5.49 //

na bhakùayati yo màüsaü  $ vidhiü hitvà pi÷àcavat  &
na loke priyatàü yàti  % vyàdhibhi÷ ca na pãóyate  // Mn_5.50 //

anumantà vi÷asità  $ nihantà kraya-vikrayã  &
saüskartà co7pahartà ca  % khàdaka÷ ce7ti ghàtakàþ  // Mn_5.51 //

svamàüsaü paramàüsena  $ yo vardhayitum icchati  &
anabhyarcya pitén devàüs  % tato 'nyo nà7sty apuõyakçt  // Mn_5.52 //

varùe varùe '÷vamedhena  $ yo yajeta ÷ataü samàþ  &
màüsàni ca na khàded yas  % tayoþ puõyaphalaü samam  // Mn_5.53 //

phala-målà1÷anair medhyair  $ muny-annànàü ca bhojanaiþ  &
na tat phalam avàpnoti  % yan màüsaparivarjanàt  // Mn_5.54 //

màü sa bhakùayità9mutra  $ yasya màüsam ihà7dmy aham  &
etan màüsasya màüsatvaü  % pravadanti manãùiõaþ  // Mn_5.55 //

na màüsabhakùaõe doùo  $ na madye na ca maithune  &
pravçttir eùà bhåtànàü  % nivçttis tu mahàphalà  // Mn_5.56 //

preta÷uddhiü pravakùyàmi  $ dravya÷uddhiü tathai9va ca  &
caturõàm api varõànàü  % yathàvad anupårva÷aþ  // Mn_5.57 //

dantajàte 'nujàte ca  $ kçta-cåóe ca saüsthite  &
a÷uddhà bàndhavàþ sarve  % såtake ca tatho9cyate  // Mn_5.58 //

da÷àhaü ÷àvam à÷aucaü  $ sapiõóeùu vidhãyate  &
arvàk saücayanàd asthnàü  % tryaham ekàham eva và  // Mn_5.59 //

sapiõóatà tu puruùe  $ saptame vinivartate  &
samànodakabhàvas tu  % janma-nàmnor avedane  // Mn_5.60 //

yathe9daü ÷àvam à÷aucaü  $ sapiõóeùu vidhãyate [not in M]  &
janane 'py evam eva syàn  % nipuõaü ÷uddhim icchatàm [not in M]  // Mn_5.61 //

sarveùàü ÷àvam à÷aucaü  $ màtà-pitros tu såtakam [M: janane 'py evam eva syàn
màtà-pitros tu såtakam]  &
såtakaü màtur eva syàd  % upaspç÷ya pità ÷uciþ  // Mn_5.62[61M] //

nirasya tu pumठ÷ukram  $ upaspçsyai7va ÷udhyati  &
baijikàd abhisaübandhàd  % anurundhyàd aghaü tryaham  // Mn_5.63[62M] //

ahnà cai7kena ràtryà ca  $ triràtrair eva ca tribhiþ  &
÷ava-spç÷o vi÷udhyanti  % tryahàd udakadàyinaþ  // Mn_5.64[63M] //

guroþ pretasya ÷iùyas tu  $ pitçmedhaü samàcaran  &
pretahàraiþ samaü tatra  % da÷aràtreõa ÷udhyati [M: pretàhàraiþ]  // Mn_5.65[64M] //

ràtribhir màsa-tulyàbhir  $ garbhasràve vi÷udhyati  &
rajasy uparate sàdhvã  % snànena strã rajasvalà  // Mn_5.66[65M] //

nçõàm akçtacåóànàü  $ vi÷uddhir nai÷ikã smçtà  &
nirvçtta-cåóakànàü tu  % triràtràc chuddhir iùyate [M: nirvçtta-muõóakànàü]  // Mn_5.67[66M] //

åna-dvivàrùikaü pretaü  $ nidadhyur bàndhavà bahiþ  &
alaükçtya ÷ucau bhåmàv  % asthisaücayanàd çte  // Mn_5.68[67M] //

nà7sya kàryo 'gnisaüskàro  $ na ca kàryo9dakakriyà  &
araõye kàùñhavat tyaktvà  % kùapeyus tryaham eva tu [M: kùapeta tryaham eva ca]  // Mn_5.69[68M] //

nà7trivarùasya kartavyà  $ bàndhavair udakakriyà  &
jàta-dantasya và kuryur  % nàmni và2pi kçte sati  // Mn_5.70[69M] //

sa-brahmacàriõy ekàham  $ atãte kùapaõaü smçtam  &
janmany eko1dakànàü tu  % triràtràc chuddhir iùyate  // Mn_5.71[70M] //

strãõàm asaüskçtànàü tu  $ tryahàc chudhyanti bàndhavàþ  &
yatho2ktenai7va kalpena  % ÷udhyanti tu sa-nàbhayaþ  // Mn_5.72[71M] //

a-kùàra-lavaõà1nnàþ syur  $ nimajjeyu÷ ca te tryaham  &
màüsà÷anaü ca nà7÷nãyuþ  % ÷ayãraü÷ ca pçthak kùitau  // Mn_5.73[72M] //

saünidhàv eùa vai kalpaþ  $ ÷àvà3÷aucasya kãrtitaþ  &
asaünidhàv ayaü j¤eyo  % vidhiþ saübandhi-bàndhavaiþ  // Mn_5.74[73M] //

vigataü tu vide÷asthaü  $ ÷çõuyàd yo hy anirda÷am  &
yac cheùaü da÷aràtrasya  % tàvad evà7÷ucir bhavet  // Mn_5.75[74M] //

atikrànte da÷àhe ca  $ triràtram a÷ucir bhavet  &
saüvatsare vyatãte tu  % spçùñvai9và8po vi÷udhyati  // Mn_5.76[75M] //

nirda÷aü j¤àtimaraõaü  $ ÷rutvà putrasya janma ca  &
sa-vàsà jalam àplutya  % ÷uddho bhavati mànavaþ  // Mn_5.77[76M] //

bàle de÷àntarasthe ca  $ pçthak-piõóe ca saüsthite  &
sa-vàsà jalam àplutya  % sadya eva vi÷udhyati  // Mn_5.78[77M] //

antar-da÷àhe syàtàü cet  $ punar maraõa-janmanã [M: cet syàtàü]  &
tàvat syàd a÷ucir vipro  % yàvat tat syàd anirda÷am  // Mn_5.79[78M] //

triràtram àhur à÷aucam  $ àcàrye saüsthite sati  &
tasya putre ca patnyàü ca  % divà-ràtram iti sthitiþ  // Mn_5.80[79M] //

÷rotriye tå7pasaüpanne  $ triràtram a÷ucir bhavet  &
màtule pakùiõãü ràtriü  % ÷iùyartvig-bàndhaveùu ca  // Mn_5.81[80M] //

prete ràjani sa-jyotir  $ yasya syàd viùaye sthitaþ  &
a÷rotriye tv ahaþ kçtsnam  % anåcàne tathà gurau [M: kçtsnàm]  // Mn_5.82[81M] //

÷uddhyed vipro da÷àhena  $ dvàda÷àhena bhåmipaþ  &
vai÷yaþ pa¤cada÷àhena  % ÷ådro màsena ÷udhyati  // Mn_5.83[82M] //

na vardhayed aghà1hàni  $ pratyåhen nà7gniùu kriyàþ  &
na ca tatkarma kurvàõaþ  % sa-nàbhyo 'py a÷ucir bhavet  // Mn_5.84[83M] //

divàkãrtim udakyàü ca  $ patitaü såtikàü tathà  &
÷avaü tatspçùñinaü cai7va  % spçùñvà snànena ÷udhyati  // Mn_5.85[84M] //

àcamya prayato nityaü  $ japed a÷ucidar÷ane  &
sauràn mantràn yatho2tsàhaü  % pàvamànã÷ ca ÷aktitaþ  // Mn_5.86[85M] //

nàraü spçùñvà9sthi sa-snehaü  $ snàtvà vipro vi÷udhyati  &
àcamyai7va tu niþsnehaü  % gàm àlabhyà7rkam ãkùya và  // Mn_5.87[86M] //

àdiùñã no7dakaü kuryàd  $ à vratasya samàpanàt  &
samàpte tå7dakaü kçtvà  % triràtreõai7va ÷udhyati  // Mn_5.88[87M] //

vçthà-saükara-jàtànàü  $ pravrajyàsu ca tiùñhatàm  &
àtmanas tyàginàü cai7va  % nivarteto7dakakriyà  // Mn_5.89[88M] //

pàùaõóam à÷ritànàü ca  $ carantãnàü ca kàmataþ  &
garbha-bhartç-druhàü cai7va  % suràpãnàü ca yoùitàm  // Mn_5.90[89M] //

àcàryaü svam upàdhyàyaü  $ pitaraü màtaraü gurum  &
nirhçtya tu vratã pretàn  % na vratena viyujyate  // Mn_5.91[90M] //

dakùiõena mçtaü ÷ådraü  $ puradvàreõa nirharet  &
pa÷cimo1ttara-pårvais tu  % yathàyogaü dvijanmanaþ  // Mn_5.92[91M] //

na ràj¤àm aghadoùo 'sti  $ vratinàü na ca sattriõàm  &
aindraü sthànam upàsãnà  % brahmabhåtà hi te sadà  // Mn_5.93[92M] //

ràj¤o mahàtmike sthàne  $ sadyaþ÷aucaü vidhãyate  &
prajànàü parirakùàrtham  % àsanaü cà7tra kàraõam  // Mn_5.94[93M] //

óimbhà3hava-hatànàü ca  $ vidyutà pàrthivena ca [M: óimbà3hava-hatànàü]  &
go-bràhmaõasya cai7và7rthe  % yasya ce7cchati pàrthivaþ  // Mn_5.95[94M] //

somà1gny-arkà1nile1ndràõàü  $ vittà1ppatyor yamasya ca  &
aùñànàü lokapàlànàü  % vapur dhàrayate nçpaþ  // Mn_5.96[95M] //

loke÷àdhiùñhito ràjà  $ nà7syà8÷aucaü vidhãyate  &
÷aucà3÷aucaü hi martyànàü  % lokebhyaþ prabhavà1pyayau  // Mn_5.97[96M] //

udyatair àhave ÷astraiþ  $ kùatradharmahatasya ca  &
sadyaþ saütiùñhate yaj¤as  % tathà0÷aucam iti sthitiþ  // Mn_5.98[97M] //

vipraþ ÷udhyaty apaþ spçùñvà  $ kùatriyo vàhanà3yudham  &
vai÷yaþ pratodaü ra÷mãn và  % yaùñiü ÷ådraþ kçta-kriyaþ  // Mn_5.99[98M] //

etad vo 'bhihitaü ÷aucaü  $ sapiõóeùu dvijottamàþ  &
asapiõóeùu sarveùu  % preta÷uddhiü nibodhata  // Mn_5.100[99M] //

asapiõóaü dvijaü pretaü  $ vipro nirhçtya bandhuvat  &
vi÷udhyati triràtreõa  % màtur àptàü÷ ca bàndhavàn  // Mn_5.101[100M] //

yady annam atti teùàü tu  $ da÷àhenai7va ÷udhyati  &
anadann annam ahnai9va  % na cet tasmin gçhe vaset  // Mn_5.102[101M] //

anugamye7cchayà pretaü  $ j¤àtim aj¤àtim eva ca [M: aj¤àtim eva và]  &
snàtvà sa-cailaþ spçùñvà9gniü  % ghçtaü prà÷ya vi÷udhyati [M: sa-cailaü, vi÷uddhyati]  // Mn_5.103[102M] //

na vipraü sveùu tiùñhatsu  $ mçtaü ÷ådreõa nàyayet  &
asvargyà hy àhutiþ sà syàc  % chådrasaüspar÷adåùità  // Mn_5.104[103M] //

j¤ànaü tapo 'gnir àhàro  $ mçn mano vàry upà¤janam  &
vàyuþ karmà7rka-kàlau ca  % ÷uddheþ kartéõi dehinàm  // Mn_5.105[104M] //

sarveùàm eva ÷aucànàm  $ artha÷aucaü paraü smçtaü  &
yo 'rthe ÷ucir hi sa ÷ucir  % na mçd-vàri-÷uciþ ÷uciþ  // Mn_5.106[105M] //

kùàntyà ÷udhyanti vidvàüso  $ dànenà7kàryakàriõaþ [M: ÷uddhyanti]  &
pracchanna-pàpà japyena  % tapasà vedavittamàþ  // Mn_5.107[106M] //

mçt-toyaiþ ÷udhyate ÷odhyaü  $ nadã vegena ÷udhyati  &
rajasà strã manoduùñà  % saünyàsena dvijottamàþ  // Mn_5.108[107M] //

adbhir gàtràõi ÷udhyanti  $ manaþ satyena ÷udhyati  &
vidyà-tapobhyàü bhåtàtmà  % buddhir j¤ànena ÷udhyati [M: ÷uddhyati]  // Mn_5.109[108M] //

eùa ÷aucasya vaþ proktaþ  $ ÷arãrasya vinirõayaþ  &
nànàvidhànàü dravyàõàü  % ÷uddheþ ÷çõuta nirõayam  // Mn_5.110[109M] //

taijasànàü maõãnàü ca  $ sarvasyà7÷mamayasya ca  &
bhasmanà9dbhir mçdà cai7va  % ÷uddhir uktà manãùibhiþ  // Mn_5.111[110M] //

nirlepaü kà¤canaü bhàõóam  $ adbhir eva vi÷udhyati [M: vi÷uddhyati]  &
ab-jam a÷mamayaü cai7va  % ràjataü cà7nupaskçtam  // Mn_5.112[111M] //

apàm agne÷ ca saüyogàd  $ dhaimaü raupyaü ca nirbabhau  &
tasmàt tayoþ svayonyai9va  % nirõeko guõavattaraþ  // Mn_5.113[112M] //

tàmrà1yaþ-kàüsya-raityànàü  $ trapuõaþ sãsakasya ca  &
÷aucaü yathàrhaü kartavyaü  % kùàrà1mlodaka-vàribhiþ  // Mn_5.114[113M] //

dravàõàü cai7va sarveùàü  $ ÷uddhir utpavanaü smçtam  &
prokùaõaü saühatànàü ca  % dàravàõàü ca takùaõam  // Mn_5.115[114M] //

màrjanaü yaj¤apàtràõàü  $ pàõinà yaj¤akarmaõi  &
camasànàü grahàõàü ca  % ÷uddhiþ prakùàlanena tu  // Mn_5.116[115M] //

caråõàü sruk-sruvàõàü ca  $ ÷uddhir uùõena vàriõà  &
sphya-÷årpa-÷akañànàü ca  % musalo1låkhalasya ca  // Mn_5.117[116M] //

adbhis tu prokùaõaü ÷aucaü  $ bahånàü dhànya-vàsasàm  &
prakùàlanena tv alpànàm  % adbhiþ ÷aucaü vidhãyate  // Mn_5.118[117M] //

cailavac carmaõàü ÷uddhir  $ vaidalànàü tathai9va ca  &
÷àka-måla-phalànàü ca  % dhànyavac chuddhir iùyate [M: tu]  // Mn_5.119[118M] //

kau÷eyà3vikayor åùaiþ  $ kutapànàm ariùñakaiþ  &
÷rãphalair aü÷upaññànàü  % kùaumàõàü gaurasarùapaiþ  // Mn_5.120[119M] //

kùaumavac chaïkha-÷çïgàõàm  $ asthi-dantamayasya ca  &
÷uddhir vijànatà kàryà  % go-måtreõo7dakena và  // Mn_5.121[120M] //

prokùaõàt tçõa-kàùñhaü ca  $ palàlaü cai7va ÷udhyati  &
màrjano1pà¤janair ve÷ma  % punaþpàkena mçn-mayam  // Mn_5.122[121M] //

madyair måtraiþ purãùair và  $ ùñhãvanaih påya÷oõitaiþ [not in M]  &
saüspçùñaü nai7va ÷uddhyeta  % punaþpàkena mçn-mayam  // [Mn_5.123Kb not in M] //

saümàrjano1pà¤janena  $ sekeno7llekhanena ca  &
gavàü ca parivàsena  % bhåmiþ ÷udhyati pa¤cabhiþ [M: ÷uddhyati]  // Mn_5.124[122M] //

pakùi-jagdhaü gavà ghràtam  $ avadhåtam avakùutam  &
dåùitaü ke÷a-kãñai÷ ca  % mçt-prakùepeõa ÷udhyati  // Mn_5.125[123M] //

yàvan nà7paity amedhyàktàd  $ gandho lepa÷ ca tat-kçtaþ  &
tàvan mçd-vàri cà8deyaü  % sarvàsu dravya÷uddhiùu  // Mn_5.126[124M] //

trãõi devàþ pavitràõi  $ bràhmaõànàm akalpayan  &
adçùñam adbhir nirõiktaü  % yac ca vàcà pra÷asyate  // Mn_5.127[125M] //

àpaþ ÷uddhà bhåmigatà  $ vaitçùõyaü yàsu gor bhavet  &
avyàptà÷ ced amedhyena  % gandha-varõa-rasà1nvitàþ  // Mn_5.128[126M] //

nityaü ÷uddhaþ kàru-hastaþ  $ paõye yac ca prasàritam [M: paõyaü]  &
brahmacàrigataü bhaikùyaü  % nityaü medhyam iti sthitiþ  // Mn_5.129[127M] //

nityam àsyaü ÷uci strãõàü  $ ÷akuniþ phalapàtane  &
prasrave ca ÷ucir vatsaþ  % ÷và mçgagrahaõe ÷uciþ  // Mn_5.130[128M] //

÷vabhir hatasya yan màüsaü  $ ÷uci tan manur abravãt  &
kravyàdbhi÷ ca hatasyà7nyai÷  % caõóàlàdyai÷ ca dasyubhiþ  // Mn_5.131[129M] //

årdhvaü nàbher yàni khàni  $ tàni medhyàni sarva÷aþ  &
yàny adhas tàny amedhyàni  % dehàc cai7va malà÷ cyutàþ  // Mn_5.132[130M] //

makùikà vipruùa÷ chàyà  $ gaur a÷vaþ såryara÷mayaþ  &
rajo bhår vàyur agni÷ ca  % spar÷e medhyàni nirdi÷et  // Mn_5.133[131M] //

viõ-måtro1tsarga-÷uddhy-arthaü  $ mçd-vàry àdeyam arthavat  &
daihikànàü malànàü ca  % ÷uddhiùu dvàda÷asv api  // Mn_5.134[132M] //

vasà ÷ukram asçï majjà  $ måtra-viñ ghràõa-karõa-viñ  &
÷le÷ma a÷ru dåùikà svedo  % dvàda÷ai7te nçõàü malàþ  // Mn_5.135[133M] //

ekà liïge gude tisras  $ tathai9katra kare da÷a  &
ubhayoþ sapta dàtavyà  % mçdaþ ÷uddhim abhãpsatà  // Mn_5.136[134M] //

etac chaucaü gçhasthànàü  $ dviguõaü brahmacàriõàm  &
triguõaü syàd vanasthànàü  % yatãnàü tu caturguõam  // Mn_5.137[135M] //

kçtvà måtraü purãùaü và  $ khàny àcànta upaspç÷et  &
vedam adhyeùyamàõa÷ ca  % annam a÷naü÷ ca sarvadà  // Mn_5.138[136M] //

trir àcàmed apaþ pårvaü  $ dviþ pramçjyàt tato mukham  &
÷arãraü ÷aucam icchan hi  % strã ÷ådras tu sakçt sakçt  // Mn_5.139[137M] //

÷ådràõàü màsikaü kàryaü  $ vapanaü nyàyavartinàm  &
vai÷yavac chaucakalpa÷ ca  % dvijo1cchiùñaü ca bhojanam  // Mn_5.140[138M] //

no7cchiùñaü kurvate mukhyà  $ vipruùo 'ïgaü na yànti yàþ  &
na ÷ma÷råõi gatàny àsyaü  % na dantàntar-adhiùñhitam  // Mn_5.141[139M] //

spç÷anti bindavaþ pàdau  $ ya àcàmayataþ paràn  &
bhaumikais te samà j¤eyà  % na tair àprayato bhavet [M: aprayato]  // Mn_5.142[140M] //

ucchiùñena tu saüspçùño  $ dravya-hastaþ kathaü cana  &
anidhàyai7va tad dravyam  % àcàntaþ ÷ucitàm iyàt  // Mn_5.143[141M] //

vànto viriktaþ snàtvà tu  $ ghçtaprà÷anam àcaret  &
àcàmed eva bhuktvà9nnaü  % snànaü maithuninaþ smçtam  // Mn_5.144[142M] //

suptvà kùutvà ca bhuktvà ca  $ niùñhãvyo7ktvà9nçtàni ca  &
pãtvà9po 'dhyeùyamàõa÷ ca  % àcàmet prayato 'pi san  // Mn_5.145[143M] //

eùàü ÷aucavidhiþ kçtsno  $ dravya÷uddhis tathai9va ca [M: eùa]  &
ukto vaþ sarvavarõànàü  % strãõàü dharmàn nibodhata  // Mn_5.146[144M] //

bàlayà và yuvatyà và  $ vçddhayà và9pi yoùità  &
na svàtantryeõa kartavyaü  % kiü cid kàryaü gçheùv api  // Mn_5.147[145M] //

bàlye pitur va÷e tiùñhet  $ pàõigràhasya yauvane  &
putràõàü bhartari prete  % na bhajet strã svatantratàm  // Mn_5.148[146M] //

pitrà bhartrà sutair và9pi  $ ne7cched viraham àtmanaþ  &
eùàü hi viraheõa strã  % garhye kuryàd ubhe kule  // Mn_5.149[147M] //

sadà prahçùñayà bhàvyaü  $ gçhakàrye ca dakùayà  &
susaüskçto1paskarayà  % vyaye cà7mukta-hastayà  // Mn_5.150[148M] //

yasmai dadyàt pità tv enàü  $ bhràtà và9numate pituþ  &
taü ÷u÷råùeta jãvantaü  % saüsthitaü ca na laïghayet  // Mn_5.151[149M] //

maïgalàrthaü svastyayanaü  $ yaj¤a÷ cà8sàü prajàpateþ  &
prayujyate vivàhe tu  % pradànaü svàmya-kàraõam  // Mn_5.152[150M] //

ançtàv çtukàle ca  $ mantra-saüskàrakçt patiþ  &
sukhasya nityaü dàte9ha  % paraloke ca yoùitaþ  // Mn_5.153[151M] //

vi-÷ãlaþ kàma-vçtto và  $ guõair và parivarjitaþ  &
upacàryaþ striyà sàdhvyà  % satataü devavat patiþ  // Mn_5.154[152M] //

nà7sti strãõàü pçthag yaj¤o  $ na vrataü nà7py upoùaõam [M: upoùitam]  &
patiü ÷u÷råùate yena  % tena svarge mahãyate  // Mn_5.155[153M] //

pàõigràhasya sàdhvã strã  $ jãvato và mçtasya và  &
patilokam abhãpsantã  % nà8caret kiü cid apriyam  // Mn_5.156[154M] //

kàmaü tu ksapayed dehaü  $ puùpa-måla-phalaiþ ÷ubhaiþ  &
na tu nàmà7pi gçhõãyàt  % patyau prete parasya tu  // Mn_5.157[155M] //

àsãtà8 maraõàt ksàntà  $ niyatà brahmacàriõã  &
yo dharma ekapatnãnàü  % kàïkùantã tam anuttamam  // Mn_5.158[156M] //

anekàni sahasràõi  $ kumàra-brahmacàriõàm  &
divaü gatàni vipràõàm  % akçtvà kulasaütatim  // Mn_5.159[157M] //

mçte bhartari sàóhvã strã  $ brahmacarye vyavasthità  &
svargaü gacchaty aputrà9pi  % yathà te brahmacàriõaþ  // Mn_5.160[158M] //

apatyalobhàd yà tu strã  $ bhartàram ativartate  &
se9ha nindàm avàpnoti  % paralokàc ca hãyate  // Mn_5.161[159M] //

nà7nyo1tpannà prajà9stã7ha  $ na cà7py anyaparigrahe [M: na cà7nyasya parigrahe]  &
na dvitãya÷ ca sàdhvãnàü  % kva cid bharto9padi÷yate  // Mn_5.162[160M] //

patiü hitvà9pakçùñaü svam  $ utkçùñaü yà niùevate [M: hitvà9vakçùñaü]  &
nindyai9va sà bhavel loke  % para-pårve9ti co7cyate  // Mn_5.163[161M] //

vyabhicàràt tu bhartuþ strã  $ loke pràpnoti nindyatàm [M: vyabhicàre tu]  &
÷çgàla-yoniü pràpnoti  % pàpa-rogai÷ ca pãóyate  // Mn_5.164[162M] //

patiü yà nà7bhicarati  $ mano-vàg-dehasaüyutà [M: -dehasaüyatà]  &
sà bhartçlokam àpnoti  % sadbhiþ sàdhvã9ti co7cyate  // Mn_5.165[163M] //

anena nàrã vçttena  $ mano-vàg-dehasaüyatà  &
ihà7gryàü kãrtim àpnoti  % patilokaü paratra ca  // Mn_5.166[164M] //

evaü vçttàü sa-varõàü strãü  $ dvijàtiþ pårvamàriõãm  &
dàhayed agnihotreõa  % yaj¤apàtrai÷ ca dharmavit  // Mn_5.167[165M] //

bhàryàyai pårvamàriõyai  $ dattvà9gnãn antyakarmaõi  &
punar dàrakriyàü kuryàt  % punar àdhànam eva ca  // Mn_5.168[166M] //

anena vidhinà nityaü  $ pa¤cayaj¤àn na hàpayet  &
dvitãyam àyuùo bhàgaü  % kçta-dàro gçhe vaset  // Mn_5.169[167M] //



<B 6>



evaü gçhà÷rame sthitvà  $ vidhivat snàtako dvijaþ  &
vane vaset tu niyato  % yathàvad vijite1ndriyaþ  // Mn_6.1 //

gçhasthas tu yathà pa÷yed  $ valã-palitam àtmanaþ  &
apatyasyai7va cà7patyaü  % tadà9raõyaü samà÷rayet  // Mn_6.2 //

saütyajya gràmyam àhàraü  $ sarvaü cai7va paricchadam  &
putreùu bhàryàü nikùipya  % vanaü gacchet sahai7va và  // Mn_6.3 //

agnihotraü samàdàya  $ gçhyaü cà7gniparicchadam  &
gràmàd araõyaü niþsçtya  % nivasen niyate1ndriyaþ [M: niùkramya]  // Mn_6.4 //

muny-annair vividhair medhyaiþ  $ ÷àka-måla-phalena và  &
etàn eva mahàyaj¤àn  % nirvaped vidhipårvakam  // Mn_6.5 //

vasãta carma cãraü và  $ sàyaü snàyàt prage tathà  &
jañà÷ ca bibhçyàn nityaü  % ÷ma÷ru-loma-nakhàni ca  // Mn_6.6 //

yad-bhakùyaü syàd tato dadyàd  $ baliü bhikùàü ca ÷aktitaþ [M: yadbhakùaþ]  &
am-måla-phala-bhikùàbhir  % arcayed à÷ramàgatàn [M:à÷ramàgatam]  // Mn_6.7 //

svàdhyàye nityayuktaþ syàd  $ dànto maitraþ samàhitaþ  &
dàtà nityam anàdàtà  % sarvabhåtànukampakaþ  // Mn_6.8 //

vaitànikaü ca juhuyàd  $ agnihotraü yathàvidhi  &
dar÷am askandayan parva  % paurõamàsaü ca yogataþ  // Mn_6.9 //

çkùeùñy-àgrayaõaü cai7va  $ càturmàsyàni cà8haret [M: dar÷eùñy-àgrayaõaü]  &
turàyaõaü ca krama÷o  % dakùasyàyanam eva ca [KM: dàkùasyàyanam]  // Mn_6.10 //

vàsanta-÷àradair medhyair  $ muny-annaiþ svayam àhçtaiþ  &
puroóà÷àü÷ caråü÷ cai7va  % vidhivan nirvapet pçthak  // Mn_6.11 //

devatàbhyas tu tad dhutvà  $ vanyaü medhyataraü haviþ  &
÷eùam àtmani yu¤jãta  % lavaõaü ca svayaü kçtam  // Mn_6.12 //

sthalajà1udaka÷àkàni  $ puùpa-måla-phalàni ca  &
medhyavçkùo1dbhavàny adyàt  % snehàü÷ ca phala-saübhavàn  // Mn_6.13 //

varjayen madhu màüsaü ca  $ bhaumàni kavakàni ca  &
bhåstçõaü ÷igrukaü cai7va  % ÷le÷màtaka-phalàni ca  // Mn_6.14 //

tyajed à÷vayuje màsi  $ muny-annaü pårvasaücitam  &
jãrõàni cai7va vàsàüsi  % ÷àka-måla-phalàni ca  // Mn_6.15 //

na phàlakçùñam a÷nãyàd  $ utsçùñam api kena cit  &
na gràmajàtàny àrto 'pi  % målàõi ca phalàni ca [M: puùpàni ca phalàni ca]  // Mn_6.16 //

agnipakvà1÷ano và syàt  $ kàlapakvabhug eva và  &
a÷ma-kuñño bhaved và9pi  % danto1låkhaliko 'pi và  // Mn_6.17 //

sadyaþ prakùàlako và syàn  $ màsa-saücayiko 'pi và  &
ùaõmàsa-nicayo và syàt  % samà-nicaya eva và  // Mn_6.18 //

naktaü cà7nnaü sama÷nãyàd  $ divà và0hçtya ÷aktitaþ  &
caturthakàliko và syàt  % syàd và9py aùñama-kàlikaþ  // Mn_6.19 //

càndràyaõavidhànair và  $ ÷ukla-kçùõe ca vartayet  &
pakùàntayor và9py a÷nãyàd  % yavàgåü kvathitàü sakçt  // Mn_6.20 //

puùpa-måla-phalair và9pi  $ kevalair vartayet sadà  &
kàlapakvaiþ svayaü ÷ãrõair  % vaikhànasamate sthitaþ  // Mn_6.21 //

bhåmau viparivarteta  $ tiùñhed và prapadair dinam  &
sthànà3sanàbhyàü viharet  % savaneùå7payann apaþ  // Mn_6.22 //

grãùme pa¤ca-tapàs tu syàd  $ varùàsv abhrà1vakà÷ikaþ  &
àrdra-vàsàs tu hemante  % krama÷o vardhayaüs tapaþ  // Mn_6.23 //

upaspç÷aüs triùavaõaü  $ pitén devàü÷ ca tarpayet  &
tapa÷ caraü÷ co7grataraü  % ÷oùayed deham àtmanaþ  // Mn_6.24 //

agnãn àtmani vaitànàn  $ samàropya yathàvidhi  &
anagnir aniketaþ syàn  % munir måla-phalà1÷anaþ  // Mn_6.25 //

aprayatnaþ sukhàrtheùu  $ brahmacàrã dharà4÷ayaþ  &
÷araõeùv amama÷ cai7va  % vçkùamåla-niketanaþ  // Mn_6.26 //

tàpaseùv eva vipreùu  $ yàtrikaü bhaikùam àharet  &
gçhamedhiùu cà7nyeùu  % dvijeùu vanavàsiùu  // Mn_6.27 //

gràmàd àhçtya và9÷nãyàd  $ aùñau gràsàn vane vasan  &
pratigçhya puñenai7va  % pàõinà ÷akalena và  // Mn_6.28 //

età÷ cà7nyà÷ ca seveta  $ dãkùà vipro vane vasan  &
vividhà÷ cà7upaniùadãr  % àtmasaüsiddhaye ÷rutãþ  // Mn_6.29 //

çùibhir bràhmaõai÷ cai7va  $ gçhasthair eva sevitàþ  &
vidyà-tapo-vivçddhyarthaü  % ÷arãrasya ca ÷uddhaye  // Mn_6.30 //

aparàjitàü và0sthàya  $ vrajed di÷am ajihmagaþ  &
à nipàtàc charãrasya  % yukto vàry-anilà1÷anaþ  // Mn_6.31 //

àsàü maharùicaryàõàü  $ tyaktvà9nyatamayà tanum  &
vãta-÷oka-bhayo vipro  % brahmaloke mahãyate  // Mn_6.32 //

vaneùu ca vihçtyai7vaü  $ tçtãyaü bhàgam àyuùaþ  &
caturtham àyuùo bhàgaü  % tyakvà saïgàn parivrajet  // Mn_6.33 //

à÷ramàd à÷ramaü gatvà  $ huta-homo jite1ndriyaþ  &
bhikùà-bali-pari÷ràntaþ  % pravrajan pretya vardhate  // Mn_6.34 //

çõàni trãõy apàkçtya  $ mano mokùe nive÷ayet  &
anapàkçtya mokùaü tu  % sevamàno vrajaty adhaþ  // Mn_6.35 //

adhãtya vidhivad vedàn  $ putràü÷ co7tpàdya dharmataþ  &
iùñvà ca ÷aktito yaj¤air  % mano mokùe nive÷ayet  // Mn_6.36 //

anadhãtya dvijo vedàn  $ anutpàdya tathà sutàn [M: tathà prajàm]  &
aniùñvà cai7va yaj¤ai÷ ca  % mokùam icchan vrajaty adhaþ  // Mn_6.37 //

pràjàpatyaü nirupye7ùñiü  $ sarvavedasa-dakùiõàm [M: sàrvavedasadakùiõàm]  &
àtmany agnãn samàropya  % bràhmaõaþ pravrajed gçhàt  // Mn_6.38 //

yo dattvà sarvabhåtebhyaþ  $ pravrajaty abhayaü gçhàt  &
tasya tejomayà lokà  % bhavanti brahmavàdinaþ  // Mn_6.39 //

yasmàd aõv api bhåtànàü  $ dvijàn no7tpadyate bhayam  &
tasya dehàd vimuktasya  % bhayaü nà7sti kuta÷ cana  // Mn_6.40 //

agàràd abhiniùkràntaþ  $ pavitro1pacito muniþ  &
samupoóheùu kàmeùu  % nir-apekùaþ parivrajet  // Mn_6.41 //

eka eva caren nityaü  $ siddhyartham asahàyavàn  &
siddhim ekasya saüpa÷yan  % na jahàti na hãyate [M: siddham]  // Mn_6.42 //

anagnir aniketaþ syàd  $ gràmam annàrtham à÷rayet  &
upekùako 'saükusuko  % munir bhàvasamàhitaþ [M: a-sàükusuko]  // Mn_6.43 //

kapàlaü vçkùamålàni  $ kucelam asahàyatà [M: kucailam]  &
samatà cai7va sarvasminn  % etan muktasya lakùaõam  // Mn_6.44 //

nà7bhinandeta maraõaü  $ nà7bhinandeta jãvitam  &
kàlam eva pratãkùeta  % nirve÷aü bhçtako yathà  // Mn_6.45 //

dçùñipåtaü nyaset pàdaü  $ vastrapåtaü jalaü pibet  &
satyapåtàü vaded vàcaü  % manaþpåtaü samàcaret  // Mn_6.46 //

ativàdàüs titikùeta  $ nà7vamanyeta kaü cana  &
na ce7maü deham à÷ritya  % vairaü kurvãta kena cit  // Mn_6.47 //

kruddhyantaü na pratikrudhyed  $ àkruùñaþ ku÷alaü vadet  &
saptadvàràvakãrõàü ca  % na vàcam ançtàü vadet  // Mn_6.48 //

adhyàtma-ratir àsãno  $ nir-apekùo nir-àmiùaþ  &
àtmanai9va sahàyena  % sukhàrthã vicared iha  // Mn_6.49 //

na co7tpàta-nimittàbhyàü  $ na nakùatrà1ïgavidyayà  &
nà7nu÷àsana-vàdàbhyàü  % bhikùàü lipseta karhi cit  // Mn_6.50 //

na tàpasair bràhmaõair và  $ vayobhir api và ÷vabhiþ  &
àkãrõaü bhikùukair và9nyair  % agàram upasaüvrajet  // Mn_6.51 //

këpta-ke÷a-nakha-÷ma÷ruþ  $ pàtrã daõóã kusumbhavàn  &
vicaren niyato nityaü  % sarvabhåtàny apãóayan  // Mn_6.52 //

ataijasàni pàtràõi  $ tasya syur nir-vraõàni ca  &
teùàm adbhiþ smçtaü ÷aucaü  % camasànàm ivà7dhvare  // Mn_6.53 //

alàbuü dàrupàtraü ca  $ mçõmayaü vaidalaü tathà  &
etàõi yatipàtràõi  % manuþ svàyaübhuvo 'bravãt  // Mn_6.54 //

ekakàlaü cared bhaikùaü  $ na prasajjeta vistare  &
bhaikùe prasakto hi yatir  % viùayeùv api sajjati  // Mn_6.55 //

vi-dhåme sanna-musale  $ vy-aïgàre bhuktavaj-jane  &
vçtte ÷aràvasaüpàte  % bhikùàü nityaü yati÷ caret  // Mn_6.56 //

alàbhe na viùadã syàl  $ làbhe cai7va na harùayet  &
pràõayàtrika-màtraþ syàn  % màtràsaïgàd vinirgataþ  // Mn_6.57 //

abhipåjitalàbhàüs tu  $ jugupsetai7va sarva÷aþ  &
abhipåjitalàbhai÷ ca  % yatir mukto 'pi badhyate  // Mn_6.58 //

alpànnàbhyavahàreõa  $ rahaþsthànà3sanena ca  &
hriyamàõàni viùayair  % indriyàõi nivartayet  // Mn_6.59 //

indriyàõàü nirodhena  $ ràga-dve÷a-kùayeõa ca  &
ahiüsayà ca bhåtànàm  % amçtatvàya kalpate  // Mn_6.60 //

avekùeta gatãr néõàü  $ karmadoùa-samudbhavàþ  &
niraye cai7va patanaü  % yàtanà÷ ca yamakùaye  // Mn_6.61 //

viprayogaü priyai÷ cai7va  $ saüyogaü ca tathà9priyaiþ  &
jarayà cà7bhibhavanaü  % vyàdhibhi÷ co7papãóanaü  // Mn_6.62 //

dehàd utkramaõaü cà7ùmàt  $ punar garbhe ca saübhavam  &
yonikoñisahasreùu  % sçtã÷ cà7syà7ntaràtmanaþ  // Mn_6.63 //

adharma-prabhavaü cai7va  $ duþkhayogaü ÷arãriõàm  &
dharmàrtha-prabhavaü cai7va  % sukhasaüyogam akùayam  // Mn_6.64 //

såkùmatàü cà7nvavekùeta  $ yogena paramàtmanaþ  &
deheùu ca samutpattim  % uttameùv adhameùu ca [M: deheùu caivopapattim]  // Mn_6.65 //

dåùito 'pi cared dharmaü  $ yatra tatrà8÷rame rataþ [M: bhåùito 'pi]  &
samaþ sarveùu bhåteùu  % na liïgaü dharmakàraõam  // Mn_6.66 //

phalaü katakavçkùasya  $ yady apy ambuprasàdakam  &
na nàmagrahaõàd eva  % tasya vàri prasãdati  // Mn_6.67 //

saürakùaõàrthaü jantånàü  $ ràtràv ahani và sadà  &
÷arãrasyà7tyaye cai7va  % samãkùya vasudhàü caret  // Mn_6.68 //

ahnà ràtryà ca yठjantån  $ hinasty aj¤ànato yatiþ  &
teùàü snàtvà vi÷uddhyarthaü  % pràõàyàmàn ùaó àcaret  // Mn_6.69 //

pràõàyàmà bràhmaõasya  $ trayo 'pi vidhivat kçtàþ  &
vyàhçti-praõavair yuktà  % vij¤eyaü paramaü tapaþ  // Mn_6.70 //

dahyante dhmàyamànànàü  $ dhàtånàü hi yathà malàþ  &
tathe9ndriyàõàü dahyante  % doùàþ pràõasya nigrahàt  // Mn_6.71 //

pràõàyamair dahed doùàn  $ dhàraõàbhi÷ ca kilbiùam  &
pratyàhàreõa saüsargàn  % dhyànenà7nã÷varàn guõàn  // Mn_6.72 //

uccàvaceùu bhåteùu  $ durj¤eyàm akçtà3tmabhiþ  &
dhyànayogena saüpa÷yed  % gatim asyà7ntaràtmanaþ  // Mn_6.73 //

samyagdar÷anasaüpannaþ  $ karmabhir na nibadhyate  &
dar÷anena vihãnas tu  % saüsàraü pratipadyate  // Mn_6.74 //

ahiüsaye9ndriyà1saïgair  $ vaidikai÷ cai7va karmabhiþ  &
tapasa÷ caraõai÷ co7graiþ  % sàdhayantã7ha tatpadam  // Mn_6.75 //

asthi-sthåõaü snàyuyutaü  $ màüsa-÷oõita-lepanam  &
carmàvanaddhaü dur-gandhi  % pårõaü måtra-purãùayoþ  // Mn_6.76 //

jarà-÷okasamàviùñaü  $ rogàyatanam àturam  &
rajasvalam anityaü ca  % bhåtàvàsam imaü tyajet  // Mn_6.77 //

nadãkålaü yathà vçkùo  $ vçkùaü và ÷akunir yathà  &
tathà tyajann imaü dehaü  % kçcchràd gràhàd vimucyate  // Mn_6.78 //

priyeùu sveùu sukçtam  $ apriyeùu ca duùkçtam  &
visçjya dhyànayogena  % brahmà7bhyeti sanàtanam  // Mn_6.79 //

yadà bhàvena bhavati  $ sarvabhàveùu niþspçhaþ  &
tadà sukham avàpnoti  % pretya ce7ha ca ÷à÷vatam  // Mn_6.80 //

anena vidhinà sarvàüs  $ tyaktvà saïgठ÷anaiþ ÷anaiþ  &
sarvadvandvavinirmukto  % brahmaõy evà7vatiùñhate  // Mn_6.81 //

dhyànikaü sarvam evai7tad  $ yad etad abhi÷abditam  &
na hy anadhyàtmavit ka÷ cit  % kriyàphalam upà÷nute  // Mn_6.82 //

adhiyaj¤aü brahma japed  $ àdhidaivikam eva ca  &
àdhyàtmikaü ca satataü  % vedàntàbhihitaü ca yat  // Mn_6.83 //

idaü ÷araõam aj¤ànàm  $ idam eva vijànatàm  &
idam anvicchatàü svargam  % idam ànantyam icchatàm  // Mn_6.84 //

anena kramayogena  $ parivrajati yo dvijaþ  &
sa vidhåye7ha pàpmànaü  % paraü brahmà7dhigacchati  // Mn_6.85 //



eùa dharmo 'nu÷iùño vo  $ yatãnàü niyatà3tmanàm  &
vedasaünyàsikànàü tu  % karmayogaü nibodhata  // Mn_6.86 //

brahmacàrã gçhastha÷ ca  $ vànaprastho yatis tathà  &
ete gçhastha-prabhavà÷  % catvàraþ pçthag à÷ramàþ  // Mn_6.87 //

sarve 'pi krama÷as tv ete  $ yathà÷àstraü niùevitàþ  &
yatho2kta-kàriõaü vipraü  % nayanti paramàü gatim  // Mn_6.88 //

sarveùàm api cai7teùàü  $ veda-smçtividhànataþ [M: veda-÷rutividhànataþ]  &
gçhastha ucyate ÷reùñhaþ  % sa trãn etàn bibharti hi  // Mn_6.89 //

yathà nadã-nadàþ sarve  $ sàgare yànti saüsthitim  &
tathai9và8÷ramiõaþ sarve  % gçhasthe yànti saüsthitim  // Mn_6.90 //

caturbhir api cai7vai7tair  $ nityam à÷ramibhir dvijaiþ  &
da÷a-lakùaõako dharmaþ  % sevitavyaþ prayatnataþ  // Mn_6.91 //

dhçtiþ kùamà damo 'steyaü  $ ÷aucam indriyanigrahaþ  &
dhãr vidyà satyam akrodho  % da÷akaü dharmalakùaõam  // Mn_6.92 //

da÷a lakùaõàni dharmasya  $ ye vipràþ samadhãyate  &
adhãtya cà7nuvartante  % te yànti paramàü gatim  // Mn_6.93 //

da÷a-lakùaõakaü dharmam  $ anutiùñhan samàhitaþ  &
vedàntaü vidhivac chrutvà  % saünyased ançõo dvijaþ  // Mn_6.94 //

saünyasya sarvakarmàõi  $ karmadoùàn apànudan  &
niyato vedam abhyasya  % putrai÷varye sukhaü vaset  // Mn_6.95 //

evaü saünyasya karmàõi  $ svakàrya-paramo 'spçhaþ  &
saünyàsenà7pahatyai7naþ  % pràpnoti paramaü gatim  // Mn_6.96 //

eùa vo 'bhihito dharmo  $ bràhmaõasya catur-vidhaþ  &
puõyo 'kùaya-phalaþ pretya  % ràj¤àü dharmaü nibodhata  // Mn_6.97 //


<B 7>

ràjadharmàn pravakùyàmi  $ yathàvçtto bhaven nçpaþ  &
saübhava÷ ca yathà tasya  % siddhi÷ ca paramà yathà  // Mn_7.1 //

bràhmaü pràptena saüskàraü  $ kùatriyeõa yathàvidhi  &
sarvasyà7sya yathànyàyaü  % kartavyaü parirakùaõam  // Mn_7.2 //

aràjake hi loke 'smin  $ sarvato vidruto bhayàt  &
rakùàrtham asya sarvasya  % ràjànam asçjat prabhuþ  // Mn_7.3 //

indrà1nila-yamà1rkàõàm  $ agne÷ ca varuõasya ca  &
candra-vitte÷ayo÷ cai7va  % màtrà nirhçtya ÷à÷vatãþ  // Mn_7.4 //

yasmàd eùàü surendràõàü  $ màtràbhyo nirmito nçpaþ  &
tasmàd abhibhavaty eùa  % sarvabhåtàni tejasà  // Mn_7.5 //

tapaty àdityavac cai7ùa  $ cakùåüùi ca manàüsi ca  &
na cai7naü bhuvi ÷aknoti  % ka÷ cid apy abhivãkùitum  // Mn_7.6 //

so 'gnir bhavati vàyu÷ ca  $ so 'rkaþ somaþ sa dharmaràñ  &
sa kuberaþ sa varuõaþ  % sa mahendraþ prabhàvataþ [M: sa ce7ndraþ svaprabhàvataþ]  // Mn_7.7 //

bàlo 'pi nà7vamàntavyo  $ manuùya iti bhåmipaþ  &
mahatã devatà hy eùà  % nararåpeõa tiùñhati  // Mn_7.8 //

ekam eva dahaty agnir  $ naraü durupasarpiõam  &
kulaü dahati ràjà9gniþ  % sa-pa÷u-dravyasaücayam  // Mn_7.9 //

kàryaü so 'vekùya ÷aktiü ca  $ de÷a-kàlau ca tattvataþ  &
kurute dharmasiddhyarthaü  % vi÷varåpaü punaþ punaþ  // Mn_7.10 //

yasya prasàde padmà ÷rãr  $ vijaya÷ ca paràkrame  &
mçtyu÷ ca vasati krodhe  % sarvatejomayo hi saþ  // Mn_7.11 //

taü yas tu dveùñi saümohàt  $ sa vina÷yaty asaü÷ayam  &
tasya hy à÷u vinà÷àya  % ràjà prakurute manaþ  // Mn_7.12 //

tasmàd dharmaü yam iùñeùu  $ sa vyavasyen naràdhipaþ  &
aniùñaü cà7py aniùñeùu  % taü dharmaü na vicàlayet  // Mn_7.13 //



tasyàrthe sarvabhåtànàü  $ goptàraü dharmam àtmajam [M: tadarthaü]  &
brahmatejomayaü daõóam  % asçjat pårvam ã÷varaþ  // Mn_7.14 //

tasya sarvàõi bhåtàni  $ sthàvaràõi caràõi ca  &
bhayàd bhogàya kalpante  % svadharmàn na calanti ca  // Mn_7.15 //

taü de÷a-kàlau ÷aktiü ca  $ vidyàü cà7vekùya tattvataþ  &
yathàrhataþ saüpraõayen  % nareùv anyàya-vartiùu  // Mn_7.16 //

sa ràjà puruùo daõóaþ  $ sa netà ÷àsità ca saþ  &
caturõàm à÷ramàõàü ca  % dharmasya pratibhåþ smçtaþ  // Mn_7.17 //

daõóaþ ÷àsti prajàþ sarvà  $ daõóa evà7bhirakùati  &
daõóaþ supteùu jàgarti  % daõóaü dharmaü vidur budhàþ  // Mn_7.18 //

samãkùya sa dhçtaþ samyak  $ sarvà ra¤jayati prajàþ  &
asamãkùya praõãtas tu  % vinà÷ayati sarvataþ  // Mn_7.19 //

yadi na praõayed ràjà  $ daõóaü daõóyeùv atandritaþ  &
÷åle matsyàn ivà7pakùyan  % durbalàn balavattaràþ  // Mn_7.20 //

adyàt kàkaþ puroóà÷aü  $ ÷và ca lihyàd dhavis tathà [M: ÷và9valihyàdd]  &
svàmyaü ca na syàt kasmiü÷ cit  % pravartetà7dharo1ttaram  // Mn_7.21 //

sarvo daõóajito loko  $ durlabho hi ÷ucir naraþ  &
daõóasya hi bhayàt sarvaü  % jagad bhogàya kalpate  // Mn_7.22 //

deva-dànava-gandharvà  $ rakùàüsi patago1ragàþ  &
te 'pi bhogàya kalpante  % daõóenai7va nipãóitàþ  // Mn_7.23 //

duùyeyuþ sarvavarõà÷ ca  $ bhidyeran sarvasetavaþ  &
sarvalokaprakopa÷ ca  % bhaved daõóasya vibhramàt  // Mn_7.24 //

yatra ÷yàmo lohità1kùo  $ daõóa÷ carati pàpahà  &
prajàs tatra na muhyanti  % netà cet sàdhu pa÷yati  // Mn_7.25 //

tasyà8huþ saüpraõetàraü  $ ràjànaü satyavàdinam  &
samãkùyakàriõaü pràj¤aü  % dharma-kàmà1rtha-kovidam  // Mn_7.26 //

taü ràjà praõayan samyak  $ trivargeõà7bhivardhate  &
kàmà3tmà viùamaþ kùudro  % daõóenai7va nihanyate [M: kàmà1ndho]  // Mn_7.27 //

daõóo hi sumahat-tejo  $ durdhara÷ cà7kçtà3tmabhiþ  &
dharmàd vicalitaü hanti  % nçpam eva sa-bàndhavam  // Mn_7.28 //

tato durgaü ca ràùñraü ca  $ lokaü ca sa-carà1caram  &
antarikùagatàü÷ cai7va  % munãn devàü÷ ca pãóayet  // Mn_7.29 //

so 'sahàyena måóhena  $ lubdhenà7kçta-buddhinà  &
na ÷akyo nyàyato netuü  % saktena viùayeùu ca  // Mn_7.30 //

÷ucinà satyasaüdhena  $ yathà÷àstrà1nusàriõà  &
praõetuü ÷akyate daõóaþ  % susahàyena dhãmatà  // Mn_7.31 //

svaràùñre nyàyavçttaþ syàd  $ bhç÷a-daõóa÷ ca ÷atruùu  &
suhçtsv ajihmaþ snigdheùu  % bràhmaõeùu kùamànvitaþ  // Mn_7.32 //

evaüvçttasya nçpateþ  $ ÷ilo2¤chenà7pi jãvataþ  &
vistãryate ya÷o loke  % tailabindur ivà7mbhasi  // Mn_7.33 //

atas tu viparãtasya  $ nçpater ajità3tmanaþ  &
saükùipyate ya÷o loke  % ghçtabindur ivà7mbhasi  // Mn_7.34 //

sve sve dharme niviùñànàü  $ sarveùàm anupårva÷aþ  &
varõànàm à÷ramàõàü ca  % ràjà sçùño 'bhirakùità  // Mn_7.35 //

tena yad yat sa-bhçtyena  $ kartavyaü rakùatà prajàþ  &
tat tad vo 'haü pravakùyàmi  % yathàvad anupårva÷aþ  // Mn_7.36 //

bràhmaõàn paryupàsãta  $ pràtar utthàya pàrthivaþ  &
traividyavçddhàn viduùas  % tiùñhet teùàü ca ÷àsane  // Mn_7.37 //

vçddhàü÷ ca nityaü seveta  $ vipràn vedavidaþ ÷ucãn  &
vçddhasevã hi satataü  % rakùobhir api påjyate  // Mn_7.38 //

tebhyo 'dhigacched vinayaü  $ vinãtà3tmà9pi nitya÷aþ  &
vinãtà3tmà hi nçpatir  % na vina÷yati karhi cit  // Mn_7.39 //

bahavo 'vinayàn naùñà  $ ràjànaþ sa-paricchadàþ [M: sa-parigrahàþ]  &
vanasthà api ràjyàni  % vinayàt pratipedire  // Mn_7.40 //

veno vinaùño 'vinayàn  $ nahuùa÷ cai7va pàrthivaþ  &
sudàþ paijavana÷ cai7va  % sumukho nimir eva ca  // Mn_7.41 //

pçthus tu vinayàd ràjyaü  $ pràptavàn manur eva ca  &
kubera÷ ca dhanai÷varyaü  % bràhmaõyaü cai7va gàdhijaþ  // Mn_7.42 //

traividyebhyas trayãü vidyàü  $ daõóanãtiü ca ÷à÷vatãm [M: trayãü vidyàt]  &
ànvãkùikãü cà8tmavidyàü  % vàrtàrambhàü÷ ca lokataþ  // Mn_7.43 //

indriyàõàü jaye yogaü  $ samàtiùñhed divà-ni÷am  &
jite1ndriyo hi ÷aknoti  % va÷e sthàpayituü prajàþ  // Mn_7.44 //

da÷a kàma-samutthàni  $ tathà9ùñau krodhajàni ca  &
vyasanàni dur-antàni  % prayatnena vivarjayet  // Mn_7.45 //

kàmajeùu prasakto hi  $ vyasaneùu mahãpatiþ  &
viyujyate 'rtha-dharmàbhyàü  % krodhajeùv àtmanai9va tu  // Mn_7.46 //

mçgayà9kùo divàsvapnaþ  $ parivàdaþ striyo madaþ  &
tauryatrikaü vçthàñyà ca  % kàmajo da÷ako gaõaþ  // Mn_7.47 //

pai÷unyaü sàhasaü droha  $ ãrùyà2såyà2rthadåùaõam  &
vàgdaõóajaü ca pàruùyaü  % krodhajo 'pi gaõo 'ùñakaþ  // Mn_7.48 //

dvayor apy etayor målaü  $ yaü sarve kavayo viduþ  &
taü yatnena jayel lobhaü  % tajjàv etàv ubhau gaõau  // Mn_7.49 //

pànam akùàþ striya÷ cai7va  $ mçgayà ca yathàkramam  &
etat kaùñatamaü vidyàc  % catuùkaü kàmaje gaõe  // Mn_7.50 //

daõóasya pàtanaü cai7va  $ vàkpàruùyà1rthadåùaõe  &
krodhaje 'pi gaõe vidyàt  % kaùñam etat trikaü sadà  // Mn_7.51 //

saptakasyà7sya vargasya  $ sarvatrai7và7nuùaïgiõaþ  &
pårvaü pårvaü gurutaraü  % vidyàd vyasanam àtmavàn  // Mn_7.52 //

vyasanasya ca mçtyo÷ ca  $ vyasanaü kaùñam ucyate  &
vyasany adho 'dho vrajati  % svar yàty avyasanã mçtaþ  // Mn_7.53 //

maulठ÷àstravidaþ ÷åràül  $ labdha-lakùàn kulo1dbhavàn [M: kulo1dgatàn]  &
sacivàn sapta cà7ùñau và  % prakurvãta parãkùitàn [M: kurvãta suparãkùitàn]  // Mn_7.54 //

api yat sukaraü karma  $ tad apy ekena duùkaram  &
vi÷eùato 'sahàyena  % kiü tu ràjyaü maho2dayam [M: kiü nu]  // Mn_7.55 //

taiþ sàrdhaü cintayen nityaü  $ sàmànyaü saüdhi-vigraham  &
sthànaü samudayaü guptiü  % labdhapra÷amanàni ca  // Mn_7.56 //

teùàü svaü svam abhipràyam  $ upalabhya pçthak pçthak  &
samastànàü ca kàryeùu  % vidadhyàd dhitam àtmanaþ  // Mn_7.57 //

sarveùàü tu vi÷iùñena  $ bràhmaõena vipa÷cità  &
mantrayet paramaü mantraü  % ràjà ùàóguõyasaüyutam  // Mn_7.58 //

nityaü tasmin samà÷vastaþ  $ sarvakàryàõi niþkùipet [M: nikùipet]  &
tena sàrdhaü vini÷citya  % tataþ karma samàrabhet  // Mn_7.59 //

anyàn api prakurvãta  $ ÷ucãn pràj¤àn avasthitàn  &
samyag arthasamàhartén  % amàtyàn suparãkùitàn  // Mn_7.60 //

nirvartetà7sya yàvadbhir  $ itikartavyatà nçbhiþ  &
tàvato 'tandritàn dakùàn  % prakurvãta vicakùaõàn  // Mn_7.61 //

teùàm arthe niyu¤jãta  $ ÷åràn dakùàn kulo1dgatàn  &
÷ucãn àkara-karmànte  % bhãrån antarnive÷ane  // Mn_7.62 //

dåtaü cai7va prakurvãta  $ sarva÷àstra-vi÷àradam  &
iïgità3kàra-ceùñaj¤aü  % ÷uciü dakùaü kulo1dgatam  // Mn_7.63 //

anuraktaþ ÷ucir dakùaþ  $ smçtimàn de÷a-kàlavit  &
vapuùmàn vãtabhãr vàgmã  % dåto ràj¤aþ pra÷asyate  // Mn_7.64 //

amàtye daõóa àyatto  $ daõóe vainayikã kriyà  &
nçpatau ko÷a-ràùñre ca  % dåte saüdhi-viparyayau  // Mn_7.65 //

dåta eva hi saüdhatte  $ bhinatty eva ca saühatàn  &
dåtas tat kurute karma  % bhidyante yena mànavaþ  // Mn_7.66 //

sa vidyàd asya kçtyeùu  $ nirgåóhe1ïgita-ceùñitaiþ  &
àkàram iïgitaü ceùñàü  % bhçtyeùu ca cikãrùitam  // Mn_7.67 //

buddhvà ca sarvaü tattvena  $ pararàjacikãrùitam  &
tathà prayatnam àtiùñhed  % yathà0tmànaü na pãóayet  // Mn_7.68 //

jàïgalaü sasyasaüpannam  $ àrya-pràyam anàvilam  &
ramyam ànata-sàmantaü  % svàjãvyaü de÷am àvaset  // Mn_7.69 //

dhanva-durgaü mahã-durgam  $ ab-durgaü vàrkùam eva và  &
nçdurgaü giridurgaü và  % samà÷ritya vaset puram  // Mn_7.70 //

sarveõa tu prayatnena  $ giridurgaü samà÷rayet  &
eùàü hi bàhuguõyena  % giridurgaü vi÷iùyate  // Mn_7.71 //

triõy àdyàny à÷ritàs tv eùàü  $ mçga-gartà÷rayà1pcaràþ  &
trãõy uttaràõi krama÷aþ  % plavaügama-narà1maràþ  // Mn_7.72 //

yathà durgà÷ritàn etàn  $ no7pahiüsanti ÷atravaþ  &
tathà9rayo na hiüsanti  % nçpaü durgasamà÷ritam  // Mn_7.73 //

ekaþ ÷ataü yodhayati  $ pràkàrastho dhanurdharaþ  &
÷ataü da÷asahasràõi  % tasmàd durgaü vidhãyate  // Mn_7.74 //

tat syàd àyudhasaüpannaü  $ dhana-dhànyena vàhanaiþ  &
bràhmaõaiþ ÷ilpibhir yantrair  % yavaseno7dakena ca  // Mn_7.75 //

tasya madhye suparyàptaü  $ kàrayed gçham àtmanaþ  &
guptaü sarvartukaü ÷ubhraü  % jala-vçkùasamanvitam  // Mn_7.76 //

tad adhyàsyo7dvahed bhàryàü  $ sa-varõàü lakùaõànvitàm  &
kule mahati saübhåtàü  % hçdyàü råpa-guõànvãtàm  // Mn_7.77 //

purohitaü ca kurvãta  $ vçõuyàd eva ca rtvijaþ  &
te 'sya gçhyàõi karmàõi  % kuryur vaitànikàni ca  // Mn_7.78 //

yajeta ràjà kratubhir  $ vividhair àpta-dakùiõaiþ  &
dharmàrthaü cai7va viprebhyo  % dadyàd bhogàn dhanàni ca  // Mn_7.79 //

sàüvatsarikam àptai÷ ca  $ ràùñràd àhàrayed balim  &
syàc cà8mnàya-paro loke  % varteta pitçvan nçùu  // Mn_7.80 //

adhyakùàn vividhàn kuryàt  $ tatra tatra vipa÷citaþ  &
te 'sya sarvàõy avekùeran  % nçõàü kàryàõi kurvatàm  // Mn_7.81 //

àvçttànàü gurukulàd  $ vipràõàü påjako bhavet  &
nçpàõàm akùayo hy eùa  % nidhir bràhmo 'bhidhãyate  // Mn_7.82 //

na taü stenà na cà7mitrà  $ haranti na ca na÷yati  &
tasmàd ràj¤à nidhàtavyo  % bràhmaõeùv akùayo nidhiþ  // Mn_7.83 //

na skandate na vyathate  $ na vina÷yati karhi cit [M: na skandati na cyavate]  &
variùñham agnihotrebhyo  % bràhmaõasya mukhe hutam  // Mn_7.84 //

samam abràhmaõe dànaü  $ dviguõaü bràhmaõabruve  &
pràdhãte ÷atasàhasram  % anantaü vedapàrage [M: àcàrye ÷atasàhasram]] [¤:
sahasraguõam  // Mn_7.85 //


pàtrasya hi vi÷eùeõa  $ ÷raddadhànatayai9va ca  &
alpaü và bahu và pretya  % dànasya phalam a÷nute  // Mn_7.86 //

de÷a-kàlavidhànena  $ dravyaü ÷raddhàsamanvitam [not in K]  &
pàtre pradãyate yat tu  % tad dharmasya prasàdhanam [not in K]  // [Mn_7.87M //


samo1ttamà1dhamai ràjà tv  $ àhåtaþ pàlayan prajàþ  &
na nivarteta saügràmàt  % kùàtraü dharmam anusmaran  // Mn_7.87[88M] //

saügràmeùv anivartitvaü  $ prajànàü cai7va pàlanam  &
÷u÷råùà bràhmaõànàü ca  % ràj¤àü ÷reyaskaraü param  // Mn_7.88[89M] //

àhaveùu mitho 'nyonyaü  $ jighàüsanto mahãkùitaþ  &
yudhyamànàþ paraü ÷aktyà  % svargaü yànty aparàïmukhàþ  // Mn_7.89[90M] //

na kåñair àyudhair hanyàd  $ yudhyamàno raõe ripån  &
na karõibhir nà7pi digdhair  % nà7gnijvalita-tejanaiþ  // Mn_7.90[91M] //

na ca hanyàt sthalàråóhaü  $ na klãbaü na kçtà1¤jalim  &
na mukta-ke÷aü nà8sãnaü  % na tavà7smã7ti vàdinam  // Mn_7.91[92M] //

na suptaü na vi-saünàhaü  $ na nagnaü na nir-àyudham  &
nà7yudhyamànaü pa÷yantaü  % na pareõa samàgatam  // Mn_7.92[93M] //

nà8yudhavyasanapràptaü  $ nà8rtaü nà7tiparikùataü  &
na bhãtaü na paràvçttaü  % satàü dharmam anusmaran  // Mn_7.93[94M] //

yas tu bhãtaþ paràvçttaþ  $ saügràme hanyate paraiþ  &
bhartur yad duùkçtaü kiü cit  % tat sarvaü pratipadyate  // Mn_7.94[95M] //

yac cà7sya sukçtaü kiü cid  $ amutràrtham upàrjitam  &
bhartà tat sarvam àdatte  % paràvçttahatasya tu  // Mn_7.95[96M] //

rathà1÷vaü hastinaü chatraü  $ dhanaü dhànyaü pa÷ån striyaþ  &
sarvadravyàõi kupyaü ca  % yo yaj jayati tasya tat  // Mn_7.96[97M] //

ràj¤a÷ ca dadyur uddhàram  $ ity eùà vaidikã ÷rutiþ  &
ràj¤à ca sarvayodhebhyo  % dàtavyam apçthagjitam  // Mn_7.97[98M] //

eùo 'nupaskçtaþ prokto  $ yodhadharmaþ sanàtanaþ  &
asmàd dharmàn na cyaveta  % kùatriyo ghnan raõe ripån  // Mn_7.98[99M] //

alabdhaü cai7va lipseta  $ labdhaü rakùet prayatnataþ  &
rakùitaü vardhayec cai7va  % vçddhaü pàtreùu nikùipet  // Mn_7.99[100M] //

etac caturvidhaü vidyàt  $ puruùàrthaprayojanam  &
asya nityam anuùñhànaü  % samyak kuryàd atandritaþ  // Mn_7.100[101M] //

alabdham icched daõóena  $ labdhaü rakùed avekùayà  &
rakùitaü vardhayed vçddhyà  % vçddhaü pàtreùu nikùipet  // Mn_7.101[102M] //

nityam udyata-daõóaþ syàn  $ nityaü vivçta-pauruùaþ  &
nityaü saüvçta-saüvàryo  % nityaü chidrànusàry areþ  // Mn_7.102[103M] //

nityam udyata-daõóasya  $ kçtsnam udvijate jagat  &
tasmàt sarvàõi bhåtàni  % daõóenai7va prasàdhayet  // Mn_7.103[104M] //

amàyayai9va varteta  $ na kathaü cana màyayà  &
budhyetà7riprayuktàü ca  % màyàü nityaü susaüvçtaþ  // Mn_7.104[105M] //

nà7sya chidraü paro vidyàd  $ vidyàc chidraü parasya ca  &
gåhet kårma ivà7ïgàni  % rakùed vivaram àtmanaþ  // Mn_7.105[106M] //

bakavac cintayed arthàn  $ siühavac ca paràkrame  &
vçkavac cà7valumpeta  % ÷a÷avac ca viniùpatet  // Mn_7.106[107M] //

evaü vijayamànasya  $ ye 'sya syuþ paripanthinaþ  &
tàn ànayed va÷aü sarvàn  % sàmàdibhir upakramaiþ  // Mn_7.107[108M] //

yadi te tu na tiùñheyur  $ upàyaiþ prathamais tribhiþ  &
daõóenai7va prasahyai7tठ % ÷anakair va÷am ànayet  // Mn_7.108[109M] //

sàmà1dãnàm upàyànàü  $ caturõàm api paõóitàþ  &
sàma-daõóau pra÷aüsanti  % nityaü ràùñràbhivçddhaye  // Mn_7.109[110M] //

yatho9ddharati nirdàtà  $ kakùaü dhànyaü ca rakùati  &
tathà rakùen nçpo ràùñraü  % hanyàc ca paripanthinaþ  // Mn_7.110[111M] //

mohàd ràjà svaràùñraü  $ yaþ karùayaty anavekùayà  &
so 'ciràd bhra÷yate ràjyàj  % jãvitàc ca sa-bàndhavaþ  // Mn_7.111[112M] //

÷arãrakarùaõàt pràõàþ  $ kùãyante pràõinàü yathà  &
tathà ràj¤àm api pràõàþ  % kùãyante ràùñrakarùaõàt  // Mn_7.112[113M] //

ràùñrasya saügrahe nityaü  $ vidhànam idam àcaret  &
susaügçhãtaràùñre hi  % pàrthivaþ sukham edhate  // Mn_7.113[114M] //

dvayos trayàõàü pa¤cànàü  $ madhye gulmam adhiùñhitam  &
tathà gràma÷atànàü ca  % kuryàd ràùñrasya saügraham  // Mn_7.114[115M] //

gràmasyà7dhipatiü kuryàd  $ da÷agràmapatiü tathà  &
viü÷atã÷aü ÷ate3÷aü ca  % sahasrapatim eva ca  // Mn_7.115[116M] //

gràmadoùàn samutpannàn  $ gràmikaþ ÷anakaiþ svayam  &
÷aüsed gràmada÷e3÷àya  % da÷e3÷o viü÷atã÷ine  // Mn_7.116[117M] //

viü÷atã÷as tu tat sarvaü  $ ÷ate3÷àya nivedayet  &
÷aüsed gràma÷ate3÷as tu  % sahasrapataye svayam  // Mn_7.117[118M] //

yàni ràjapradeyàni  $ pratyahaü gràmavàsibhiþ  &
anna-pàne1ndhanàdãni  % gràmikas tàny avàpnuyàt  // Mn_7.118[119M] //

da÷ã kulaü tu bhu¤jãta  $ viü÷ã pa¤ca kulàni ca  &
gràmaü gràma÷atàdhyakùaþ  % sahasràdhipatiþ puram  // Mn_7.119[120M] //

teùàü gràmyàõi kàryàni  $ pçthakkàryàõi cai7va hi  &
ràj¤o 'nyaþ sacivaþ snigdhas  % tàni pa÷yed atandritaþ  // Mn_7.120[121M] //

nagare nagare cai7kaü  $ kuryàt sarvàrthacintakam  &
uccaiþsthànaü ghoraråpaü  % nakùatràõàm iva graham  // Mn_7.121[122M] //

sa tàn anuparikràmet  $ sarvàn eva sadà svayam  &
teùàü vçttaü pariõayet  % samyag ràùñreùu tac-caraiþ  // Mn_7.122[123M] //

ràj¤o hi rakùàdhikçtàþ  $ parasvàdàyinaþ ÷añhàþ  &
bhçtyà bhavanti pràyeõa  % tebhyo rakùed imàþ prajàþ  // Mn_7.123[124M] //

ye kàryikebhyo 'rtham eva  $ gçhõãyuþ pàpacetasaþ  &
teùàü sarvasvam àdàya  % ràjà kuryàt pravàsanam  // Mn_7.124[125M] //

ràjà karmasu yuktànàü  $ strãõàü preùyajanasya ca [M: ràjakarmasu]  &
pratyahaü kalpayed vçttiü  % sthànaü karmànuråpataþ [M: sthàna-karmànuråpataþ]  // Mn_7.125[126M] //

paõo deyo 'vakçùñasya  $ ùaó utkçùñasya vetanam  &
ùàõmàsikas tathà0cchàdo  % dhànyadroõas tu màsikaþ  // Mn_7.126[127M] //

kraya-vikrayam adhvànaü  $ bhaktaü ca sa-parivyayam  &
yogakùemaü ca saüprekùya  % vaõijo dàpayet karàn  // Mn_7.127[128M] //

yathà phalena yujyeta  $ ràjà kartà ca karmaõàm  &
tathà9vekùya nçpo ràùñre  % kalpayet satataü karàn  // Mn_7.128[129M] //

yathà9lpàlpam adanty àdyaü  $ vàryoko-vatsa-ùañpadàþ  &
tathà9lpàlpo grahãtavyo  % ràùñràd ràj¤àbdikaþ karaþ  // Mn_7.129[130M] //

pa¤cà÷adbhàga àdeyo  $ ràj¤à pa÷u-hiraõyayoþ  &
dhànyànàm aùñamo bhàgaþ  % ùaùñho dvàda÷a eva và  // Mn_7.130[131M] //

àdadãtà7tha ùaóbhàgaü  $ dru-màüsa-madhu-sarpiùàm  &
gandhau1ùadhi-rasànàü ca  % puùpa-måla-phalasya ca  // Mn_7.131[132M] //

patra-÷àka-tçõànàü ca  $ carmaõàü vaidalasya ca  &
mçnmayànàü ca bhàõóànàü  % sarvasyà7÷mamayasya ca  // Mn_7.132[133M] //

mriyamàõo 'py àdadãta na  $ ràjà ÷rotriyàt karam  &
na ca kùudhà9sya saüsãdec  % chrotriyo viùaye vasan  // Mn_7.133[134M] //

yasya ràj¤as tu viùaye  $ ÷rotriyaþ sãdati kùudhà  &
tasyà7pi tat kùudhà ràùñram  % acirenai7va sãdati  // Mn_7.134[135M] //

÷ruta-vçtte viditvà9sya  $ vçttiü dharmyàü prakalpayet  &
saürakùet sarvata÷ cai7naü  % pità putram ivà7urasam  // Mn_7.135[136M] //

saürakùyamàõo ràj¤à yaü]  $ kurute dharmam anvaham [M: ràj¤à9yaü]  &
tenà8yur vardhate ràj¤o  % draviõaü ràùñram eva ca  // Mn_7.136[137M] //

yat kiü cid api varùasya  $ dàpayet karasaüj¤itam  &
vyavahàreõa jãvantaü  % ràjà ràùñre pçthagjanam  // Mn_7.137[138M] //

kàrukठ÷ilpina÷ cai7va  $ ÷ådràüs càtmo1pajãvinaþ  &
ekaikaü kàrayet karma  % màsi màsi mahãpatiþ  // Mn_7.138[139M] //

no7cchindyàd àtmano  $ målaü pareùàü cà7titçùõayà  &
ucchindan hy àtmano  % målam àñmànaü tàü÷ ca pãdayet  // Mn_7.139[140M] //

tãkùõa÷ cai7va mçdu÷ ca syàt  $ kàryaü vãkùya mahãpatiþ  &
tãkùõa÷ cai7va mçdu÷ cai7va  % ràja bhavati sammataþ  // Mn_7.140[141M] //

amàtyamukhyaü dharmaj¤aü  $ pràj¤aü dàntaü kulo1dgatam  &
sthàpayed àsane tasmin  % khinnaþ kàrye3kùaõe nçõàm  // Mn_7.141[142M] //

evaü sarvaü vidhàye7dam  $ itikartavyam àtmanaþ  &
yukta÷ cai7và7pramatta÷ ca  % parirakùed imàþ prajàþ  // Mn_7.142[143M] //

vikro÷antyo yasya ràùñràd  $ hriyante dasyubhiþ prajàþ  &
saüpa÷yataþ sa-bhçtyasya  % mçtaþ sa na tu jãvati  // Mn_7.143[144M] //

kùatriyasya paro dharmaþ  $ pràjànàm eva pàlanam  &
nirdiùñaphalabhoktà hi  % ràjà dharmeõa yujyate  // Mn_7.144[145M] //

utthàya pa÷cime yàme  $ kçta-÷aucaþ samàhitaþ  &
hutàgnir bràhmaõàü÷ càrcya  % pravi÷et sa ÷ubhàü sabhàm  // Mn_7.145[146M] //

tatra sthitaþ prajàþ sarvàþ  $ pratinandya visarjayet  &
visçjya ca prajàþ sarvà  % mantrayet saha mantribhiþ  // Mn_7.146[147M] //

giripçùñhaü samàruhya  $ prasàdaü và rahogataþ  &
araõye niþ-÷alàke và  % mantrayed avibhàvitaþ  // Mn_7.147[148M] //

yasya mantraü na jànanti  $ samàgamya pçthagjanàþ  &
sa kçtsnàü pçthivãü bhuïkte  % ko÷ahãno 'pi pàrthivaþ  // Mn_7.148[149M] //

jaóa-måkà1ndha-badhiràüs  $ tairyagyonàn vayo-'tigàn  &
strã-mleccha-vyàdhita-vyaïgàn  % mantrakàle 'pasàrayet  // Mn_7.149[150M] //

bhindanty avamatà mantraü  $ tairyagyonàs tathai9va ca  &
striya÷ cai7va vi÷eùeõa  % tasmàt tatràdçto bhavet  // Mn_7.150[151M] //

madhyaüdine 'rdharàtre và  $ vi÷rànto vigataklamaþ  &
cintayed dharma-kàmà1rthàn  % sàrdhaü tair eka eva và [M: sàrthaü]  // Mn_7.151[152M] //

parasparaviruddhànàü  $ teùàü ca samupàrjanam  &
kanyànàü saüpradànaü ca  % kumàràõàü ca rakùaõaü  // Mn_7.152[153M] //

dåtasaüpreùaõaü cai7va  $ kàrya÷eùaü tathai9va ca  &
antaþpurapracàraü ca  % praõidhãnàü ca ceùñitam  // Mn_7.153[154M] //

kçtsnaü cà7ùñavidhaü karma  $ pa¤cavargaü ca tattvataþ  &
anuràgà1paràgau ca  % pracàraü maõóalasya ca  // Mn_7.154[155M] //

madhyamasya pracàraü ca  $ vijãgiùo÷ ca ceùñitam  &
udàsãnapracàraü ca  % ÷atro÷ cai7va prayatnataþ  // Mn_7.155[156M] //

etàþ prakçtayo målaü  $ maõóalasya samàsataþ  &
aùñau cà7nyàþ samàkhyàtà  % dvàda÷ai7va tu tàþ smçtàþ  // Mn_7.156[157M] //

amàtya-ràùñra-durgà1rtha-  $ daõóàkhyàþ pa¤ca cà7paràþ  &
pratyekaü kathità hy etàþ  % saükùepeõa dvisaptatiþ  // Mn_7.157[158M] //

anantaram ariü vidyàd  $ arisevinam eva ca  &
arer anantaraü mitram  % udàsãnaü tayoþ param  // Mn_7.158[159M] //

tàn sarvàn abhisaüdadhyàt  $ sàmàdibhir upakramaiþ  &
vyastai÷ cai7va samastai÷ ca  % pauruùeõa nayena ca  // Mn_7.159[160M] //

saüdhiü ca vigrahaü cai7va  $ yànam àsanam eva ca  &
dvaidhãbhàvaü saü÷rayaü ca  % ùaóguõàü÷ cintayet sadà  // Mn_7.160[161M] //

àsanaü cai7va yànaü ca  $ saüdhiü vigraham eva ca  &
kàryaü vãkùya prayu¤jãta  % dvaidhaü saü÷rayam eva ca  // Mn_7.161[162M] //

saüdhiü tu dvividhaü vidyàd  $ ràjà vigraham eva ca  &
ubhe yànà3sane cai7va  % dvividhaþ saü÷rayaþ smçtaþ  // Mn_7.162[163M] //

samàna-yànakarmà ca  $ viparãtas tathai9va ca  &
tadà tv àyatisaüyuktaþ  % saüdhir j¤eyo dvilakùaõaþ  // Mn_7.163[164M] //

svayaükçta÷ ca kàryàrtham  $ akàle kàla eva và  &
mitrasya cai7và7pakçte  % dvividho vigrahaþ smçtaþ  // Mn_7.164[165M] //

ekàkina÷ cà8tyayike  $ kàrye pràpte yadçcchayà  &
saühatasya ca mitreõa  % dvividhaü yànam ucyate  // Mn_7.165[166M] //

kùãõasya cai7va krama÷o  $ daivàt pårvakçtena và  &
mitrasya cà7nurodhena  % dvividhaü smçtam àsanam  // Mn_7.166[167M] //

balasya svàmina÷ cai7va  $ sthitiþ kàryàrthasiddhaye  &
dvividhaü kãrtyate dvaidhaü  % ùàóguõyaguõavedibhiþ  // Mn_7.167[168M] //

arthasaüpàdanàrthaü ca  $ pãóyamànasya ÷atrubhiþ  &
sàdhuùu vyapade÷a÷ ca  % dvividhaþ saü÷rayaþ smçtaþ  // Mn_7.168[169M] //

yadà9vagacched àyatyàm  $ àdhikyaü dhruvam àtmanaþ  &
tadàtve cà7lpikàü pãóàü  % tadà saüdhiü samà÷rayet  // Mn_7.169[170M] //

yadà prahçùñà manyeta  $ sarvàs tu prakçtãr bhç÷am  &
atyucchritaü tathàtmànaü  % tadà kurvãta vigraham  // Mn_7.170[171M] //

yadà manyeta bhàvena  $ hçùñaü puùñaü balaü svakam  &
parasya viparãtaü ca  % tadà yàyàd ripuü prati  // Mn_7.171[172M] //

yadà tu syàt parikùãõo  $ vàhanena balena ca  &
tadàsãta prayatnena  % ÷anakaiþ sàntvayann arãn  // Mn_7.172[173M] //

manyetà7riü yadà ràjà  $ sarvathà balavattaram  &
tadà dvidhà balaü kçtvà  % sàdhayet kàryam àtmanaþ  // Mn_7.173[174M] //

yadà parabalànàü tu  $ gamanãyatamo bhavet  &
tadà tu saü÷rayet kùipraü  % dhàrmikaü balinaü nçpam  // Mn_7.174[175M] //

nigrahaü prakçtãnàü ca  $ kuryàd yo 'ribalasya ca  &
upaseveta taü nityaü  % sarvayatnair guruü yathà  // Mn_7.175[176M] //

yadi tatrà7pi saüpa÷yed  $ doùaü saü÷rayakàritam  &
suyuddham eva tatrà7pi  % nirvi÷aïkaþ samàcaret  // Mn_7.176[177M] //

sarvo1pàyais tathà kuryàn  $ nãtij¤aþ pçthivãpatiþ  &
yathà9syà7bhyadhikà na syur  % mitro1dàsãna-÷atravaþ  // Mn_7.177[178M] //

àyatiü sarvakàryàõàü  $ tadàtvaü ca vicàrayet  &
atãtànàü ca sarveùàü  % guõa-doùau ca tattvataþ  // Mn_7.178[179M] //

àyatyàü guõa-doùaj¤as  $ tadàtve kùipra-ni÷cayaþ  &
atãte kàrya÷eùaj¤aþ  % ÷atrubhir nà7bhibhåyate  // Mn_7.179[180M] //

yathai9naü nà7bhisaüdadhyur  $ mitro1dàsãna-÷atravaþ  &
tathà sarvaü saüvidadhyàd  % eùa sàmàsiko nayaþ  // Mn_7.180[181M] //

tadà tu yànam àtiùñhed  $ ariràùñraü prati prabhuþ  &
tadànena vidhànena  % yàyàd aripuraü ÷anaiþ  // Mn_7.181[182M] //

màrga÷ãrùe ÷ubhe màsi  $ yàyàd yàtràü mahãpatiþ  &
phàlgunaü vàtha caitraü và  % màsau prati yathàbalam  // Mn_7.182[183M] //

anyeùv api tu kàleùu  $ yadà pa÷yed dhruvaü jayam  &
tadà yàyàd vigçhyai7va  % vyasane co7tthite ripoþ  // Mn_7.183[184M] //

kçtvà vidhànaü måle tu  $ yàtrikaü ca yathàvidhi  &
upagçhyà8spadaü cai7va  % càràn samyag vidhàya ca  // Mn_7.184[185M] //

saü÷odhya trividhaü màrgaü  $ ùaóvidhaü ca balaü svakam  &
sàüparàyikakalpena  % yàyàd aripuraü prati  // Mn_7.185[186M] //

÷atrusevini mitre ca  $ gåóhe yuktataro bhavet  &
gata-pratyàgate cai7va  % sa hi kaùñataro ripuþ  // Mn_7.186[187M] //

daõóavyåhena tan màrgaü  $ yàyàt tu ÷akañena và  &
varàha-makaràbhyàü và  % såcyà và garuóena và  // Mn_7.187[188M] //

yata÷ ca bhayam à÷aïket  $ tato vistàrayed balam  &
padmena cai7va vyåhena  % nivi÷eta sadà svayam  // Mn_7.188[189M] //

senàpati-balàdhyakùau  $ sarvadikùu nive÷ayet  &
yata÷ ca bhayam à÷aïket  % pràcãü tàü kalpayed di÷am  // Mn_7.189[190M] //

gulmàü÷ ca sthàpayed àptàn  $ kçtasaüj¤àn samantataþ  &
sthàne yuddhe ca ku÷alàn  % abhãrån avikàriõaþ  // Mn_7.190[191M] //

saühatàn yodhayed alpàn  $ kàmaü vistàrayed bahån  &
såcyà vajreõa cai7vai7tàn  % vyåhena vyåhya yodhayet  // Mn_7.191[192M] //

syandanà1÷vaiþ same yudhyed  $ anåpe nau dvipais tathà  &
vçkùa-gulmàvçte càpair  % asi-carmà3yudhaiþ sthale  // Mn_7.192[193M] //

kurukùetràü÷ ca matsyàü÷ ca  $ pa¤càlठ÷årasenajàn [M:kaurakùetràü÷ ca]  &
dãrghàül laghåü÷ cai7va naràn  % agrànãkeùu yojayet  // Mn_7.193[194M] //

praharùayed balaü vyåhya  $ tàü÷ ca samyak parãkùayet [M: bhç÷aü parãkùayet]  &
ceùñà÷ cai7va vijànãyàd  % arãn yodhayatàm api  // Mn_7.194[195M] //

uparudhyà7rim àsãta  $ ràùñraü càsyo7papãóayet  &
dåùayec càsya satataü  % yavasà1nno1dake1ndhanam  // Mn_7.195[196M] //

bhindyàc cai7va taóàgàni  $ pràkàra-parikhàs tathà  &
samavaskandayec cai7naü  % ràtrau vitràsayet tathà  // Mn_7.196[197M] //

upajapyàn upajaped  $ budhyetai7va ca tatkçtam  &
yukte ca daive yudhyeta  % jayaprepsur apetabhãþ  // Mn_7.197[198M] //

sàmnà dànena bhedena  $ samastair atha và pçthak  &
vijetuü prayatetà7rãn  % na yuddhena kadà cana [M-ariü]  // Mn_7.198[199M] //

anityo vijayo yasmàd  $ dç÷yate yudhyamànayoþ  &
paràjaya÷ ca saügràme  % tasmàd yuddhaü vivarjayet  // Mn_7.199[200M] //

trayàõàm apy upàyànàü  $ pårvo1ktànàm asaübhave  &
tathà yudhyeta saüpanno  % vijayeta ripån yathà  // Mn_7.200[201M] //

jitvà saüpåjayed devàn  $ bràhmaõàü÷ cai7va dhàrmikàn  &
pradadyàt parihàràrthaü  % khyàpayed abhayàni ca  // Mn_7.201[202M] //

sarveùàü tu viditvai9ùàü  $ samàsena cikãrùitam  &
sthàpayet tatra tadvaü÷yaü  % kuryàc ca samayakriyàm  // Mn_7.202[203M] //

pramàõàni ca kurvãta  $ teùàü dharmàn yatho2ditàn  &
ratnai÷ ca påjayed enaü  % pradhànapuruùaiþ saha  // Mn_7.203[204M] //

àdànam apriyakaraü  $ dànaü ca priyakàrakam  &
abhãpsitànàm arthànàü  % kàle yuktaü pra÷asyate [M: kàlayuktaü]  // Mn_7.204[205M] //

sarvaü karme7dam àyattaü  $ vidhàne daiva-mànuùe  &
tayor daivam acintyaü tu  % mànuùe vidyate kriyà  // Mn_7.205[206M] //



[The following three ÷lokas are found only in M:  
Jha's edition does not count them in its numbering of the text, 
although Medhàtithi gives their commentary.]

daivena vidhinà yuktaü  $ mànuùyaü yat pravartate [not in K] [Jha 'ayuktaü]  &
parikle÷ena mahatà  % tadarthasya samàdhakam [not in K]  // [Mn_7.207M //

saüyuktasyà7pi daivena  $ puruùakàreõa varjitam [not in K]  &
vinà puruùakàreõa  % phalaü kùetraü prayacchati [not in K]  // [Mn_7.208M //

candràrkà3dyà grahà vàyur  $ agnir àpas tathai9va ca [not in K]  &
iha daivena sàdhyante  % pauruùeõa prayatnataþ [not in K]  // [Mn_7.209M //



saha và9pi vrajed yuktaþ  $ saüdhiü kçtvà prayatnataþ  &
mitraü hiraõyaü bhåmiü và  % saüpa÷yaüs trividhaü phalam  // Mn_7.206[210M] //

pàrùõigràhaü ca saüprekùya  $ tathàkrandaü ca maõóale  &
mitràd athà7py amitràd và  % yàtràphalam avàpnuyàt  // Mn_7.207[211M] //

hiraõya-bhåmisaüpràptyà  $ pàrthivo na tathai7dhate  &
yathà mitraü dhruvaü labdhvà  % kç÷am apy àyatikùamam  // Mn_7.208[212M] //

dharmaj¤aü ca kçtaj¤aü ca  $ tuùñaprakçtim eva ca  &
anuraktaü sthiràrambhaü  % laghumitraü pra÷asyate  // Mn_7.209[213M] //

pràj¤aü kulãnaü ÷åraü ca  $ dakùaü dàtàram eva ca  &
kçtaj¤aü dhçtimantaü ca  % kaùñam àhur ariü budhàþ  // Mn_7.210[214M] //

àryatà puruùaj¤ànaü  $ ÷auryaü karuõavedità  &
sthaulalakùyaü ca satatam  % udàsãnaguõo1dayaþ  // Mn_7.211[215M] //

ksemyàü sasyapradàü nityaü  $ pa÷uvçddhikarãm api  &
parityajen nçpo bhåmim  % àtmàrtham avicàrayan  // Mn_7.212[216M] //

àpadarthaü dhanaü rakùed  $ dàràn rakùed dhanair api [M: àpadarthe]  &
àtmànaü satataü rakùed  % dàrair api dhanair api  // Mn_7.213[217M] //

saha sarvàþ samutpannàþ  $ prasamãkùyà8pado bhç÷am  &
saüyuktàü÷ ca viyuktàü÷ ca  % sarvo1pàyàn sçjed budhaþ  // Mn_7.214[218M] //

upetàram upeyaü ca  $ sarvo1pàyàü÷ ca kçtsna÷aþ  &
etat trayaü samà÷ritya  % prayatetà7rthasiddhaye  // Mn_7.215[219M] //

evaü sarvam idaü ràjà  $ saha sammantrya mantribhiþ  &
vyàyamyà8plutya madhyàhne  % bhoktum antaþpuraü vi÷et  // Mn_7.216[220M] //

tatrà8tmabhåtaiþ kàlaj¤air  $ ahàryaiþ paricàrakaiþ  &
suparãkùitam annàdyam  % adyàn mantrair viùàpahaiþ  // Mn_7.217[221M] //

viùaghnair agadai÷ cà7sya  $ sarvadravyàõi yojayet [M: viùaghnair udakai÷ cà7sya
sarvadravyàõi ÷odhayet]  &
viùaghnàni ca ratnàni  % niyato dhàrayet sadà  // Mn_7.218[222M] //

parãkùitàþ striya÷ cai7naü  $ vyajano1daka-dhåpanaiþ  &
veùàbharaõasaü÷uddhàþ  % spç÷eyuþ susamàhitàþ  // Mn_7.219[223M] //

evaü prayatnaü kurvãta  $ yàna-÷ayyà4sanà1÷ane  &
snàne prasàdhane cai7va  % sarvàlaïkàrakeùu ca  // Mn_7.220[224M] //

bhuktavàn viharec cai7va  $ strãbhir antaþpure saha  &
vihçtya tu yathàkàlaü  % punaþ kàryàõi cintayet  // Mn_7.221[225M] //

alaükçta÷ ca saüpa÷yed  $ àyudhãyaü punar janam  &
vàhanàni ca sarvàõi  % ÷astràõy àbharaõàni ca  // Mn_7.222[226M] //

saüdhyàü co7pàsya ÷çõuyàd  $ antarve÷mani ÷astrabhçt  &
rahasyà8khyàyinàü cai7va  % praõidhãnàü ca ceùñitam  // Mn_7.223[227M] //

gatvà kakùàntaraü tv anyat  $ samanuj¤àpya taü janam  &
pravi÷ed bhojanàrthaü ca  % strãvçto 'ntaþpuraü punaþ  // Mn_7.224[228M] //

tatra bhuktvà punaþ kiü cit  $ tåryaghoùaiþ praharùitaþ  &
saüvi÷et taü yathàkàlam  % uttiùñhec ca gataklamaþ  // Mn_7.255[229M] //

etadvidhànam àtiùñhed  $ arogaþ pçthivãpatiþ  &
asvasthaþ sarvam etat tu  % bhçtyeùu viniyojayet  // Mn_7.226[230M] //





<B 8>



vyavahàràn didçkùus tu  $ bràhmaõaiþ saha pàrthivaþ  &
mantraj¤air mantribhi÷ cai7va  % vinãtaþ pravi÷et sabhàm  // Mn_8.1 //

tatrà8sãnaþ sthito và9pi  $ pàõim udyamya dakùiõam  &
vinãta-veùà3bharaõaþ  % pa÷yet kàryàõi kàryiõàm  // Mn_8.2 //

pratyahaü de÷adçùñai÷ ca  $ ÷àstradçùñai÷ ca hetubhiþ  &
aùñàda÷asu màrgeùu  % nibaddhàni pçthak pçthak  // Mn_8.3 //

teùàm àdyam çõàdànaü  $ nikùepo 'svàmivikrayaþ  &
saübhåya ca samutthànaü  % dattasyà7napakarma ca  // Mn_8.4 //

vetanasyai7va càdànaü  $ saüvida÷ ca vyatikramaþ  &
kraya-vikrayànu÷ayo  % vivàdaþ svàmi-pàlayoþ  // Mn_8.5 //

sãmàvivàdadharma÷ ca  $ pàruùye daõóavàcike  &
steyaü ca sàhasaü cai7va  % strãsaügrahaõam eva ca  // Mn_8.6 //

strã-puüdharmo vibhàga÷ ca  $ dyåtam àhvaya eva ca  &
padàny aùñàda÷ai7tàni  % vyavahàrasthitàv iha  // Mn_8.7 //

eùu sthàneùu bhåyiùñhaü  $ vivàdaü caratàü nçõàm  &
dharmaü ÷à÷vatam à÷ritya  % kuryàt kàryavinirõayam  // Mn_8.8 //

yadà svayaü na kuryàt tu  $ nçpatiþ kàryadar÷anam  &
tadà niyu¤jyàd vidvàüsaü  % bràhmaõaü kàryadar÷ane  // Mn_8.9 //

so 'sya kàryàõi saüpa÷yet  $ sabhyair eva tribhir vçtaþ  &
sabhàm eva pravi÷yà7gryàm  % àsãnaþ sthita eva và  // Mn_8.10 //

yasmin de÷e niùãdanti  $ viprà vedavidas trayaþ  &
ràj¤a÷ cà7dhikçto vidvàn  % brahmaõas tàü sabhàü viduþ  // Mn_8.11 //

dharmo viddhas tv adharmeõa  $ sabhàü yatro7patiùñhate  &
÷alyaü cà7sya na kçntanti  % viddhàs tatra sabhàsadaþ  // Mn_8.12 //

sabhàü và na praveùñavyaü  $ vaktavyaü và sama¤jasam [M: sabhà và na praveùñavyà]  &
abruvan vibruvan và9pi  % naro bhavati kilbiùã  // Mn_8.13 //

yatra dharmo hy adharmeõa  $ satyaü yatrà7nçtena ca  &
hanyate prekùamàõànàü  % hatàs tatra sabhàsadaþ  // Mn_8.14 //

dharma eva hato hanti  $ dharmo rakùati rakùitaþ  &
tasmàd dharmo na hantavyo  % mà no dharmo hato 'vadhãt [M: vadhãt]  // Mn_8.15 //

vçùo hi bhagavàn dharmas  $ tasya yaþ kurute hy alam [M: tv alam]  &
vçùalaü taü vidur devàs  % tasmàd dharmaü na lopayet  // Mn_8.16 //

eka eva suhçd dharmo  $ nidhàne 'py anuyàti yaþ  &
÷arãreõa samaü nà÷aü  % sarvam anyad dhi gacchati  // Mn_8.17 //

pàdo 'dharmasya kartàraü  $ pàdaþ sàkùiõam çcchati  &
pàdaþ sabhàsadaþ sarvàn  % pàdo ràjànam çcchati  // Mn_8.18 //

ràjà bhavaty anenàs tu  $ mucyante ca sabhàsadaþ  &
eno gacchati kartàraü  % nindà2rho yatra nindyate  // Mn_8.19 //

jàtimàtro1pajãvã và  $ kàmaü syàd bràhmaõabruvaþ  &
dharmapravaktà nçpater  % na tu ÷ådraþ kathaü cana  // Mn_8.20 //

yasya ÷ådras tu kurute  $ ràj¤o dharmavivecanam  &
tasya sãdati tad ràùñraü  % païke gaur iva pa÷yataþ  // Mn_8.21 //

yad ràùñraü ÷ådra-bhåyiùñhaü  $ nàstikàkràntam advijam  &
vina÷yaty à÷u tat kçtsnaü  % durbhikùa-vyàdhipãóitam  // Mn_8.22 //

dharmàsanam adhiùñhàya  $ saüvãtà1ïgaþ samàhitaþ  &
praõamya lokapàlebhyaþ  % kàryadar÷anam àrabhet  // Mn_8.23 //

arthà1narthàv ubhau buddhvà  $ dharmà1dharmau ca kevalau  &
varõakrameõa sarvàõi  % pa÷yet kàryàõi kàryiõàm  // Mn_8.24 //

bàhyair vibhàvayel liïgair  $ bhàvam antargataü nçõàm  &
svara-varõe1ïgità3kàrai÷  % cakùuùà ceùñitena ca  // Mn_8.25 //

àkàrair iïgitair gatyà  $ ceùñayà bhàùitena ca  &
netra-vaktravikàrai÷ ca  % gçhyate 'ntargataü manaþ  // Mn_8.26 //

bàladàyà3dikaü rikthaü  $ tàvad ràjà9nupàlayet  &
yàvat sa syàt samàvçtto  % yàvac cà7tãta-÷ai÷avaþ [M: yàvad và9tãta-÷ai÷avaþ]  // Mn_8.27 //

va÷à2putràsu cai7vaü syàd  $ rakùaõaü niù-kulàsu ca  &
pati-vratàsu ca strãùu  % vidhavàsv àturàsu ca  // Mn_8.28 //

jãvantãnàü tu tàsàü ye  $ tad dhareyuþ svabàndhavàþ  &
tठ÷iùyàc cauradaõóena  % dhàrmikaþ pçthivãpatiþ  // Mn_8.29 //

praõaùña-svàmikaü rikthaü  $ ràjà tryabdaü nidhàpayet  &
arvàk tryabdàd dharet svàmã  % pareõa nçpatir haret  // Mn_8.30 //

mame7dam iti yo bråyàt  $ so 'nuyojyo yathàvidhi  &
saüvàdya råpa-saükhyàdãn  % svàmã tad dravyam arhati  // Mn_8.31 //

avedayàno naùñasya  $ de÷aü kàlaü ca tattvataþ  &
varõaü råpaü pramàõaü ca  % tatsamaü daõóam arhati  // Mn_8.32 //

àdadãtà7tha ùaóbhàgaü  $ pranaùñà1dhigatàn nçpaþ  &
da÷amaü dvàda÷aü và9pi  % satàü dharmam anusmaran  // Mn_8.33 //

pranaùñà1dhigataü dravyaü  $ tiùñhed yuktair adhiùñhitam  &
yàüs tatra cauràn gçhõãyàt  % tàn ràje9bhena ghàtayet  // Mn_8.34 //

mamàyam iti yo bråyàn  $ nidhiü satyena mànavaþ  &
tasyàdadãta ùaóbhàgaü  % ràjà dvàda÷am eva và  // Mn_8.35 //

ançtaü tu vadan daõóyaþ  $ svavittasyà7ü÷am aùñamam  &
tasyai7va và nidhànasya  % saükhyayà9lpãyasãü kalàm  // Mn_8.36 //

vidvàüs tu bràhmaõo dçùñvà  $ pårvo1panihitaü nidhim  &
a÷eùato 'py àdadãta  % sarvasyà7dhipatir hi saþ  // Mn_8.37 //

yaü tu pa÷yen nidhiü ràjà  $ puràõaü nihitaü kùitau  &
tasmàd dvijebhyo dattvà9rdham  % ardhaü ko÷e prave÷ayet  // Mn_8.38 //

nidhãnàü tu puràõànàü  $ dhàtånàm eva ca kùitau  &
ardhabhàg rakùaõàd ràjà  % bhåmer adhipatir hi saþ  // Mn_8.39 //



dàtavyaü sarvavarõebhyo  $ ràj¤à caurair hçtaü dhanam  &
ràjà tad upayu¤jàna÷  % caurasyà8pnoti kilbiùam  // Mn_8.40 //



jàti-jànapadàn dharmàn  $ ÷reõãdharmàü÷ ca dharmavit  &
samãkùya kuladharmàü÷ ca  % svadharmaü pratipàdayet  // Mn_8.41 //

svàni karmàõi kurvàõà  $ dåre santo 'pi mànavàþ  &
priyà bhavanti lokasya  % sve sve karmaõy avasthitàþ  // Mn_8.42 //



no7tpàdayet svayaü kàryaü  $ ràjà nà7py asya puruùaþ  &
na ca pràpitam anyena  % grased arthaü kathaü cana [M: grasetà7rthaü]  // Mn_8.43 //

yathà nayaty asçkpàtair  $ mçgasya mçgayuþ padam  &
nayet tathà9numànena  % dharmasya nçpatiþ padam  // Mn_8.44 //

satyam arthaü ca saüpa÷yed  $ àtmànam atha sàkùiõaþ [M: sàkùiõam]  &
de÷aü råpaü ca kàlaü ca  % vyavahàravidhau sthitaþ  // Mn_8.45 //

sadbhir àcaritaü yat syàd  $ dhàrmikai÷ ca dvijàtibhiþ  &
tad de÷a-kula-jàtãnàm  % aviruddhaü prakalpayet  // Mn_8.46 //



adhamarõàrthasiddhyartham  $ uttamarõena coditaþ  &
dàpayed dhanikasyà7rtham  % adhamarõàd vibhàvitam  // Mn_8.47 //

yair yair upàyair arthaü svaü  $ pràpnuyàd uttamarõikaþ  &
tair tair upàyaiþ saügçhya  % dàpayed adhamarõikam  // Mn_8.48 //

dharmeõa vyavahàreõa  $ chalenà8caritena ca  &
prayuktaü sàdhayed arthaü  % pa¤camena balena ca  // Mn_8.49 //

yaþ svayaü sàdhayed artham  $ uttamarõo 'dhamarõikàt  &
na sa ràj¤à9bhiyoktavyaþ  % svakaü saüsàdhayan dhanam  // Mn_8.50 //

arthe 'pavyayamànaü tu  $ karaõena vibhàvitam  &
dàpayed dhanikasyà7rthaü  % daõóale÷aü ca ÷aktitaþ  // Mn_8.51 //



apahnave 'dhamarõasya  $ dehã7ty uktasya saüsadi  &
abhiyoktà di÷ed de÷yaü  % karaõaü và9nyad uddi÷et  // Mn_8.52 //

ade÷yaü ya÷ ca di÷ati  $ nirdi÷yà7pahnute ca yaþ  &
ya÷ cà7dharo1ttaràn arthàn  % vigãtàn nà7vabudhyate  // Mn_8.53 //

apadi÷yà7pade÷yaü ca  $ punar yas tv apadhàvati [M: apadi÷yà7pade÷aü]  &
samyak praõihitaü cà7rthaü  % pçùñaþ san nà7bhinandati  // Mn_8.54 //

asaübhàùye sàkùibhi÷ ca  $ de÷e saübhàùate mithaþ  &
nirucyamànaü pra÷naü ca  % ne7cched ya÷ cà7pi niùpatet  // Mn_8.55 //

bråhã7ty ukta÷ ca na bråyàd  $ uktaü ca na vibhàvayet  &
na ca pårvà1paraü vidyàt  % tasmàd arthàt sa hãyate  // Mn_8.56 //

sàkùiõaþ santi mety uktvà  $ di÷e7ty ukto di÷en na yaþ [M: j¤àtàraþ santi mety*]
*{mety < ma ity ?}  &
dharmasthaþ kàraõair etair  % hãnaü tam api nirdi÷et [M: tam iti nirdi÷et  // Mn_8.57 //

abhiyoktà na ced bråyàd  $ badhyo daõóya÷ ca dharmataþ [M: bandhyo daõóya÷ ca]  &
na cet tripakùàt prabråyàd  % dharmaü prati paràjitaþ  // Mn_8.58 //

yo yàvan nihnuvãtà7rthaü  $ mithyà yàvati và vadet  &
tau nçpeõa hy adharmaj¤au  % dàpyo taddviguõaü damam  // Mn_8.59 //



pçùño 'pavyayamànas tu  $ kçtà1vastho dhanai1ùiõà  &
tryavaraiþ sàkùibhir bhàvyo  % nçpa-bràhmaõasaünidhau  // Mn_8.60 //

yàdç÷à dhanibhiþ kàryà  $ vyavahàreùu sàkùiõaþ  &
tàdç÷àn saüpravakùyàmi  % yathà vàcyam çtaü ca taiþ  // Mn_8.61 //

gçhiõaþ putriõo maulàþ  $ kùatra-vi÷-÷ådra-yonayaþ  &
arthyuktàþ sàkùyam arhanti  % na ye ke cid anàpadi  // Mn_8.62 //

àptàþ sarveùu varõeùu  $ kàryàþ kàryeùu sàkùiõaþ  &
sarvadharmavido 'lubdhà  % viparãtàüs tu varjayet  // Mn_8.63 //

nà7rthasaübandhino nà8ptà  $ na sahàyà na vairiõaþ  &
na dçùñadoùàþ kartavyà  % na vyàdhyàrtà na dåùitàþ  // Mn_8.64 //

na sàkùã nçpatiþ kàryo  $ na kàruka-ku÷ãlavau  &
na ÷rotriyo na liïgastho  % na saïgebhyo vinirgataþ  // Mn_8.65 //

nà7dhyadhãno na vaktavyo  $ na dasyur na vikarmakçt  &
na vçddho na ÷i÷ur nai7ko  % nà7ntyo na vikale1ndriyaþ  // Mn_8.66 //

nà8rto na matto no7nmatto  $ na kùut-tçùõo2papãóitaþ  &
na ÷ramàrto na kàmàrto  % na kruddho nà7pi taskaraþ  // Mn_8.67 //

strãõàü sàkùyaü striyaþ kuryur  $ dvijànàü sadç÷à dvijàþ  &
÷ådrà÷ ca santaþ ÷ådràõàm  % antyànàm antya-yonayaþ  // Mn_8.68 //

anubhàvã tu yaþ ka÷ cit  $ kuryàt sàkùyaü vivàdinàm  &
antarve÷many araõye và  % ÷arãrasyà7pi cà7tyaye  // Mn_8.69 //

striyà9py asaübhàve kàryaü  $ bàlena sthavireõa và  &
÷iùyeõa bandhunà và9pi  % dàsena bhçtakena và  // Mn_8.70 //

bàla-vçddhà3turàõàü ca  $ sàkùyeùu vadatàü mçùà  &
jànãyàd asthiràü vàcam  % utsikta-manasàü tathà  // Mn_8.71 //

sàhaseùu ca sarveùu  $ steya-saügrahaõeùu ca  &
vàg-daõóayo÷ ca pàruùye  % na parãkùeta sàkùiõaþ  // Mn_8.72 //

bahutvaü parigçhõãyàt  $ sàkùidvaidhe naràdhipaþ  &
sameùu tu guõo1tkçùñàn  % guõidvaidhe dvijottamàn  // Mn_8.73 //

samakùadar÷anàt sàkùyaü  $ ÷ravaõàc cai7va sidhyati  &
tatra satyaü bruvan sàkùã  % dharmà1rthàbhyàü na hãyate  // Mn_8.74 //

sàkùã dçùña-÷rutàd anyad  $ vibruvann àryasaüsadi  &
avàï narakam abhyeti  % pretya svargàc ca hãyate  // Mn_8.75 //

yatrà7nibaddho 'pãkùeta  $ ÷çõuyàd và9pi kiü cana  &
pçùñas tatrà7pi tad bråyàd  % yathàdçùñaü yathà÷rutam  // Mn_8.76 //

eko 'lubdhas tu sàkùã syàd  $ bahvyaþ ÷ucyo 'pi na striyaþ [M: tv asàkùã]  &
strãbuddher asthiratvàt tu  % doùai÷ cà7nye 'pi ye vçtàþ  // Mn_8.77 //

svabhàvenai7va yad bråyus  $ tad gràhyaü vyàvahàrikam  &
ato yad anyad vibråyur  % dharmàrthaü tad apàrthakam  // Mn_8.78 //



sabhàntaþ sàkùiõaþ pràptàn  $ arthi-pratyarthi-saünidhau  &
pràóvivàko 'nuyu¤jãta  % vidhinà9nena sàntvayan  // Mn_8.79 //

yad dvayor anayor vettha  $ kàrye 'smiü÷ ceùñitaü mithaþ  &
tad bråta sarvaü satyena  % yuùmàkaü hy atra sàkùità  // Mn_8.80 //

satyaü sàkùye bruvan sàkùã  $ lokàn àpnoti puùkalàn [M: àpnoty aninditàn]  &
iha cà7nuttamàü kãrtiü  % vàg eùà brahmapåjità  // Mn_8.81 //

sàkùye 'nçtaü vadan pà÷air  $ badhyate vàruõair bhç÷am  &
viva÷aþ ÷atam àjàtãs  % tasmàt sàkùyaü vaded çtam  // Mn_8.82 //

satyena påyate sàkùã  $ dharmaþ satyena vardhate  &
tasmàt satyaü hi vaktavyaü  % sarvavarõeùu sàkùibhiþ  // Mn_8.83 //

àtmai9va hy àtmanaþ sàkùã  $ gatir àtmà tathà0tmanaþ  &
mà9vamaüsthàþ svam àtmànaü  % nçõàü sàkùiõam uttamam  // Mn_8.84 //

manyante vai pàpakçto  $ na ka÷ cit pa÷yatã7ti naþ  &
tàüs tu devàþ prapa÷yanti  % svasyai7và7ntarapåruùaþ  // Mn_8.85 //

dyaur bhåmir àpo hçdayaü  $ candrà1rkà1gni-yamà1nilàþ  &
ràtriþ saüdhye ca dharma÷ ca  % vçttaj¤àþ sarvadehinàm  // Mn_8.86 //

deva-bràhmaõasàünidhye  $ sàkùyaü pçcched çtaü dvijàn  &
udaï-mukhàn pràï-mukhàn và  % pårvàhõe vai ÷uciþ ÷ucãn  // Mn_8.87 //

bråhã7ti bràhmaõaü pçcchet  $ satyaü bråhã7ti pàrthivam  &
go-bãja-kà¤canair vai÷yaü  % ÷ådraü sarvais tu pàtakaiþ  // Mn_8.88 //

brahmaghno ye smçtà lokà  $ ye ca strã-bàla-ghàtinaþ  &
mitradruhaþ kçta-ghnasya  % te te syur bruvato mçùà  // Mn_8.89 //

janmaprabhçti yat kiü cit  $ puõyaü bhadra tvayà kçtam  &
tat te sarvaü ÷uno gacched  % yadi bråyàs tvam anyathà  // Mn_8.90 //

eko 'ham asmã7ty àtmànaü  $ yas tvaü kalyàõa manyase  &
nityaü sthitas te hçdy eùa  % puõya-pàpe3kùità muniþ  // Mn_8.91 //

yamo vaivasvato devo yas  $ tavai7ùa hçdi sthitaþ  &
tena ced avivàdas te  % mà gaïgàü mà kurån gamaþ  // Mn_8.92 //

nagno muõóaþ kapàlena ca  $ bhikùàrthã kùut-pipàsitaþ [M: kapàlã]  &
andhaþ ÷atrukulaü gacched  % yaþ sàkùyam ançtaü vadet  // Mn_8.93 //

avàk-÷iràs tamasy andhe  $ kilbiùã narakaü vrajet  &
yaþ pra÷naü vitathaü bråyàt  % pçùñaþ san dharmani÷caye  // Mn_8.94 //

andho matsyàn ivà7÷nàti  $ sa naraþ kaõñakaiþ saha  &
yo bhàùate 'rthavaikalyam  % apratyakùaü sabhàü gataþ  // Mn_8.95 //

yasya vidvàn hi vadataþ  $ kùetraj¤o nà7bhi÷aïkate [M: nà7ti÷aïkate  &
tasmàn na devàþ ÷reyàüsaü  % loke 'nyaü puruùaü viduþ  // Mn_8.96 //

yàvato bàndhavàn yasmin  $ hanti sàkùye 'nçtaü vadan  &
tàvataþ saükhyayà tasmin  % ÷çõu saumyà7nupårva÷aþ  // Mn_8.97 //

pa¤ca pa÷v-ançte hanti  $ da÷a hanti gavànçte  &
÷atam a÷vànçte hanti  % sahasraü puruùànçte  // Mn_8.98 //

hanti jàtàn ajàtàü÷ ca  $ hiraõyàrthe 'nçtaü vadan  &
sarvaü bhåmy-ançte hanti  % mà sma bhåmy-ançtaü vadãþ  // Mn_8.99 //

apsu bhåmivad ity àhuþ  $ strãõàü bhoge ca maithune  &
abjeùu cai7va ratneùu  % sarveùv a÷mamayeùu ca  // Mn_8.100 //

etàn doùàn avekùya tvaü  $ sarvàn ançtabhàùaõe  &
yathà÷rutaü yathàdçùñaü  % sarvam evà7¤jasà vada  // Mn_8.101 //

gorakùakàn vàõijikàüs  $ tathà kàru-ku÷ãlavàn [M: vàõijakàüs]  &
preùyàn vàrdhuùikàü÷ cai7va  % vipràn ÷ådravad àcaret  // Mn_8.102 //



tad vadan dharmato 'rtheùu  $ jànann apy anythà naraþ  &
na svargàc cyavate lokàd  % daivãü vàcaü vadanti tàm  // Mn_8.103 //

÷ådra-viñ-kùatra-vipràõàü  $ yatra rto1ktau bhaved vadhaþ  &
tatra vaktavyam ançtaü  % tad dhi satyàd vi÷iùyate  // Mn_8.104 //

vàg-gaivatyai÷ ca carubhir  $ yajeraüs te sarasvatãm  &
ançtasyai7nasas tasya  % kurvàõà niùkçtiü paràm  // Mn_8.105 //

kåùmàõóair và9pi juhuyàd  $ ghçtam agnau yathàvidhi [TA10.3-5; VS20.14]  &
ud ity çcà và vàruõyà  % tçcenà7b-daivatena và [RS1.24.15; 10.9.1-3; VS12.2;VS12.50]  // Mn_8.106 //



tripakùàd abruvan sàkùyam  $ çõàdiùu naro 'gadaþ  &
tadçõaü pràpnuyàt sarvaü  % da÷abandhaü ca sarvataþ  // Mn_8.107 //

yasya dç÷yeta saptàhàd  $ ukta-vàkyasya sàkùiõaþ  &
rogo 'gnir j¤àtimaraõam  % çõaü dàpyo damaü ca saþ  // Mn_8.108 //



asàkùikeùu tv artheùu  $ mitho vivàdamànayoþ  &
avindaüs tattvataþ satyaü  % ÷apathenà7pi lambhayet  // Mn_8.109 //

maharùibhi÷ ca devai÷ ca  $ kàryàrthaü ÷apathàþ kçtàþ  &
vasiùñha÷ cà7pi ÷apathaü  % ÷epe paijavane nçpe  // Mn_8.110 //

na vçthà ÷apathaü kuryàt  $ svalpe 'py arthe naro budhaþ  &
vçthà hi ÷apathaü kurvan  % pretya ce7ha ca na÷yati  // Mn_8.111 //

kàminãùu vivàheùu  $ gavàü bhakùye tathe9ndhane  &
bràhmaõà1bhyupapattau ca  % ÷apathe nà7sti pàtakam  // Mn_8.112 //

satyena ÷àpayed vipraü  $ kùatriyaü vàhanà3yudhaiþ  &
go-bãja-kà¤canair vai÷yaü  % ÷ådraü sarvais tu pàtakaiþ  // Mn_8.113 //

agniü và0hàrayed enam  $ apsu cai7naü nimajjayet  &
putra-dàrasya và9py enaü  % ÷iràüsi spar÷ayet pçthak  // Mn_8.114 //

yam iddho na dahaty agnir  $ àpo no7nmajjayanti ca  &
na cà8rtim çcchati kùipraü  % sa j¤eyaþ ÷apathe ÷uciþ  // Mn_8.115 //

vatsasya hy abhi÷astasya  $ purà bhràtrà yavãyasà  &
nà7gnir dadàha romà7pi  % satyena jagataþ spa÷aþ  // Mn_8.116 //



yasmin yasmin vivàde tu  $ kauñasàkùyaü kçtaü bhavet  &
tat tat kàryaü nivarteta  % kçtaü cà7py akçtaü bhavet  // Mn_8.117 //

lobhàn mohàd bhayàn maitràt  $ kàmàt krodhàt tathai9va ca  &
aj¤ànàd bàlabhàvàc ca  % sàkùyaü vitatham ucyate  // Mn_8.118 //

eùàm anyatame sthàne  $ yaþ sàkùyam ançtaü vadet  &
tasya daõóavi÷eùàüs tu  % pravakùyàmy anupårva÷aþ  // Mn_8.119 //

lobhàt sahasraü daõóyas tu  $ mohàt pårvaü tu sàhasam  &
bhayàd dvau madhyamau daõóau  % maitràt pårvaü caturguõam  // Mn_8.120 //

kàmàd da÷aguõaü pårvaü  $ krodhàt tu triguõaü param  &
aj¤ànàd dve ÷ate pårõe  % bàli÷yàc chatam eva tu  // Mn_8.121 //

etàn àhuþ kauñasàkùye  $ proktàn daõóàn manãùibhiþ  &
dharmasyà7vyabhicàràrtham  % adharmaniyamàya ca  // Mn_8.122 //

kauñasàkùyaü tu kurvàõàüs  $ trãn varõàn dhàrmiko nçpaþ  &
pravàsayed daõóayitvà  % bràhmaõaü tu vivàsayet  // Mn_8.123 //



da÷a sthànàni daõóasya  $ manuþ svayaübhuvo 'bravãt  &
triùu varõeùu yàni syur  % akùato bràhmaõo vrajet  // Mn_8.124 //

upastham udaraü jihvà  $ hastau pàdau ca pa¤camam  &
cakùur nàsà ca karõau ca  % dhanaü dehas tathai9va ca  // Mn_8.125 //

anubandhaü parij¤àya  $ de÷a-kàlau ca tattvataþ  &
sàrà1paràdho cà8lokya  % daõóaü daõóyeùu pàtayet  // Mn_8.126 //

adharmadaõóanaü loke  $ ya÷oghnaü kãrtinà÷anam  &
asvargyaü ca paratrà7pi  % tasmàt tat parivarjayet  // Mn_8.127 //

adaõóyàn daõóayan ràjà  $ daõóyàü÷ cai7và7py adaõóayan  &
aya÷o mahad àpnoti  % narakaü cai7va gacchati  // Mn_8.128 //

vàgdaõóaü prathamaü kuryàd  $ dhigdaõóaü tadanantaram  &
tçtãyaü dhanadaõóaü tu  % vadhadaõóam ataþ param  // Mn_8.129 //

vadhenà7pi yadà tv etàn  $ nigrahãtuü na ÷aknuyàt  &
tadai9ùu sarvam apy etat  % prayu¤jãta catuùñayam  // Mn_8.130 //



lokasaüvyavahàràrthaü  $ yàþ saüj¤àþ prathità bhuvi  &
tàmra-råpya-suvarõànàü  % tàþ pravakùyàmy a÷eùataþ  // Mn_8.131 //

jàlàntaragate bhànau  $ yat såkùmaü dç÷yate rajaþ  &
prathamaü tat pramàõànàü  % trasareõuü pracakùate  // Mn_8.132 //

trasareõavo 'ùñau vij¤eyà  $ likùai9kà parimàõataþ  &
tà ràjasarùapas tisras  % te trayo gaurasarùapaþ  // Mn_8.133 //

sarùapàþ ùaó yavo madhyas  $ triyavaü tv ekakçùõalam  &
pa¤cakçùõalako màùas  % te suvarõas tu ùoóa÷a  // Mn_8.134 //

palaü suvarõà÷ catvàraþ  $ palàni dharaõaü da÷a  &
dve kçùõale samadhçte  % vij¤eyo raupyamàùakaþ [M: råpyamàùakaþ]  // Mn_8.135 //

te ùoóa÷a syàd dharaõaü  $ puràõa÷ cai7va ràjataþ  &
kàrùàpaõas tu vij¤eyas  % tàmrikaþ kàrùikaþ paõaþ  // Mn_8.136 //

dharaõàni da÷a j¤eyaþ  $ ÷atamànas tu ràjataþ  &
catuþsauvarõiko niùko  % vij¤eyas tu pramàõataþ  // Mn_8.137 //


paõànàü dve ÷ate sàrdhe  $ prathamaþ sàhasaþ smçtaþ  &
madhyamaþ pa¤ca vij¤eyaþ  % sahasraü tv eva co7ttamaþ  // Mn_8.138 //

çõe deye pratij¤àte  $ pa¤cakaü ÷atam arhati  &
apahnave taddviguõaü  % tan manor anu÷àsanam  // Mn_8.139 //



vasiùñhavihitàü vçddhiü  $ sçjed vittavivardhinãm  &
a÷ãtibhàgaü gçhõãyàn  % màsàd vàrdhuùikaþ ÷ate  // Mn_8.140 //

dvikaü ÷ataü và gçhõãyàt  $ satàü dharmam anusmaran  &
dvikaü ÷ataü hi gçhõàno  % na bhavaty arthakilbiùã  // Mn_8.141 //

dvikaü trikaü catuùkaü ca  $ pa¤cakaü ca ÷ataü samam  &
màsasya vçddhiü gçhõãyàd  % varõànàm anupårva÷aþ  // Mn_8.142 //

na tv evà8dhau so1pakàre  $ kausãdãü vçddhim àpnuyàt  &
na cà8dheþ kàlasaürodhàn  % nisargo 'sti na vikrayaþ  // Mn_8.143 //

na bhoktavyo balàd àdhir  $ bhu¤jàno vçddhim utsçjet  &
målyena toùayec cai7nam  % àdhisteno 'nyathà bhavet  // Mn_8.144 //



àdhi÷ co7panidhi÷ co7bhau  $ na kàlàtyayam arhataþ  &
avahàryau bhavetàü tau  % dãrghakàlam avasthitau  // Mn_8.145 //

saüprãtyà bhujyamànàni  $ na na÷yanti kadà cana  &
dhenur uùñro vahann a÷vo  % ya÷ ca damyaþ prayujyate  // Mn_8.146 //

yat kiü cid da÷avarùàõi  $ saünidhau prekùate dhanã  &
bhujyamànaü parais tåùõãü  % na sa tal labdhum arhati  // Mn_8.147 //

ajaóa÷ ced apogaõóo  $ viùaye cà7sya bhujyate  &
bhagnaü tad vyavahàreõa  % bhoktà tad dravyam arhati [M: tad dhanam arhati]  // Mn_8.148 //

àdhiþ sãmà bàladhanaü  $ nikùepo1panidhiþ striyaþ [M: nikùepo1panidhã]  &
ràjasvaü ÷rotriyasvaü ca  % na bhogena praõa÷yati  // Mn_8.149 //



yaþ svàminà9nanuj¤àtam  $ àdhiü bhåïkte 'vicakùaõaþ  &
tenà7rdhavçddhir moktavyà  % tasya bhogasya niùkçtiþ  // Mn_8.150 //

kusãdavçddhir dvaiguõyaü  $ nà7tyeti sakçd àhçtà [M: sakçd àhità]  &
dhànye sade lave vàhye  % nà7tikràmati pa¤catàm  // Mn_8.151 //

kçtànusàràd adhikà  $ vyatiriktà na sidhyati  &
kusãdapatham àhus taü  % pa¤cakaü ÷atam arhati  // Mn_8.152 //

nà7ti-sàüvatsarãü vçddhiü  $ na cà7dçùñàü punar haret [M: vinirharet]  &
cakravçddhiþ kàlavçddhiþ  % kàrità kàyikà ca yà  // Mn_8.153 //



çõaü dàtum a÷akto yaþ  $ kartum icchet punaþ kriyàm  &
sa dattvà nirjitàü vçddhiü  % karaõaü parivartayet  // Mn_8.154 //

adar÷ayitvà tatrai7va  $ hiraõyaü parivartayet  &
yàvatã saübhaved vçddhis  % tàvatãü dàtum arhati  // Mn_8.155 //

cakravçddhiü samàråóho  $ de÷a-kàla-vyavasthitaþ  &
atikràman de÷a-kàlau  % na tat-phalam avàpnuyàt  // Mn_8.156 //

samudrayànaku÷alà  $ de÷a-kàlà1rthadar÷inaþ  &
sthàpayanti tu yàü vçddhiü  % sà tatrà7dhigamaü prati  // Mn_8.157 //



yo yasya pratibhås tiùñhed  $ dar÷anàye7ha mànavaþ  &
adar÷ayan sa taü tasya  % prayacchet svadhanàd çõam [M: tasya yateta]  // Mn_8.158 //

pràtibhàvyaü vçthàdànam  $ àkùikaü saurikàü ca yat  &
daõóa-÷ulkàva÷eùaü ca  % na putro dàtum arhati  // Mn_8.159 //

dar÷anapràtibhàvye tu  $ vidhiþ syàt pårvacoditaþ  &
dànapratibhuvi prete  % dàyàdàn api dàpayet  // Mn_8.160 //

adàtari punar dàtà  $ vij¤àtaprakçtàv çõam  &
pa÷càt pratibhuvi prete  % parãpset kena hetunà  // Mn_8.161 //

niràdiùñadhana÷ cet tu  $ pratibhåþ syàd alaüdhanaþ  &
svadhanàd eva tad dadyàn  % niràdiùña iti sthitiþ  // Mn_8.162 //



matto1nmattà3rtà1dhyadhãnair  $ bàlena sthavireõa và  &
asaübaddhakçta÷ cai7va  % vyàvahàro na sidhyati  // Mn_8.163 //

satyà na bhàùà bhavati  $ yady api syàt pratiùñhità  &
bahi÷ ced bhàùyate dharmàn  % niyatàd vyavahàrikàt  // Mn_8.164 //

yogàdhamanavikrãtaü  $ yogadànapratigraham  &
yatra và9py upadhiü pa÷yet  % tat sarvaü vinivartayet  // Mn_8.165 //



grahãtà yadi naùñaþ syàt  $ kuñumbàrthe kçto vyayaþ [M: kuñumbe ca]  &
dàtavyaü bàndhavais tat syàt  % pravibhaktair api svataþ  // Mn_8.166 //

kuñumbàrthe 'dhyadhãno 'pi  $ vyavahàraü yam àcaret  &
svade÷e và vide÷e và  % taü jyàyàn na vicàlayet  // Mn_8.167 //



balàd dattaü balàd bhuktaü  $ balàd yac cà7pi lekhitam  &
sarvàn balakçtàn arthàn  % akçtàn manur abravãt  // Mn_8.168 //

trayaþ paràrthe kli÷yanti  $ sàkùiõaþ pratibhåþ kulam  &
catvàras tå7pacãyante  % vipra àóhyo vaõiï nçpaþ  // Mn_8.169 //

anàdeyaü nà8dadãta  $ parikùãõo 'pi pàrthivaþ  &
na cà8deyaü samçddho 'pi  % såkùmam apy artham utsçjet  // Mn_8.170 //

anàdeyasya cà8dànàd  $ àdeyasya ca varjanàt  &
daurbalyaü khyàpyate ràj¤aþ  % sa pretye7ha ca na÷yati  // Mn_8.171 //

svàdànàd varõasaüsargàt tv  $ abalànàü ca rakùaõàt  &
balaü saüjàyate ràj¤aþ  % sa pretye7ha ca vardhate  // Mn_8.172 //

tasmàd yama iva svàmã  $ svayaü hitvà priyà1priye  &
varteta yàmyayà vçttyà  % jita-krodho jite1ndriyaþ  // Mn_8.173 //

yas tv adharmeõa kàryàõi  $ mohàt kuryàn naràdhipaþ  &
aciràt taü dur-àtmànaü  % va÷e kurvanti ÷atravaþ  // Mn_8.174 //

kàma-krodhau tu saüyamya  $ yo 'rthàn dharmeõa pa÷yati  &
prajàs tam anuvartante  % samudram iva sindhavaþ  // Mn_8.175 //


yaþ sàdhayantaü chandena  $ vedayed dhanikaü nçpe  &
sa ràj¤à tac caturbhàgaü  % dàpyas tasya ca tad dhanam  // Mn_8.176 //

karmaõà9pi samaü kuryàd  $ dhanikàyà7dhamarõikaþ  &
samo 'vakçùñajàtis tu  % dadyàc chreyàüs tu tac chanaiþ  // Mn_8.177 //

anena vidhinà ràjà  $ mitho vivadatàü nçõàm  &
sàkùipratyayasiddhàni  % kàryàõi samatàü nayet  // Mn_8.178 //



kulaje vçttasaüpanne  $ dharmaj¤e satyavàdini  &
mahàpakùe dhaniny àrye  % nikùepaü nikùiped budhaþ  // Mn_8.179 //

yo yathà nikùiped dhaste  $ yam arthaü yasya mànavaþ  &
sa tathai9va grahãtavyo  % yathà dàyas tathà grahaþ  // Mn_8.180 //

yo nikùepaü yàcyamàno  $ nikùeptur na prayacchati  &
sa yàcyaþ pràóvivàkena  % tan nikùeptur asaünidhau  // Mn_8.181 //

sàkùy-abhàve praõidhibhir  $ vayo-råpa-samanvitaiþ  &
apade÷ai÷ ca saünyasya  % hiraõyaü tasya tattvataþ  // Mn_8.182 //

sa yadi pratipadyeta  $ yathànyastaü yathàkçtam  &
na tatra vidyate kiü cid  % yat parair abhiyujyate  // Mn_8.183 //

teùàü na dadyàd yadi tu  $ tad dhiraõyaü yathàvidhi  &
ubhau nigçhya dàpyaþ syàd  % iti dharmasya dhàraõà [M: sa nigçhyo7bhayaü dàpya iti  // Mn_8.184 //


nikùepo1panidhã nityaü  $ na deyau pratyanantare  &
na÷yato vinipàte tàv  % anipàte tv anà÷inau  // Mn_8.185 //

svayam eva tu yau dadyàn  $ mçtasya pratyanantare  &
na sa ràj¤à9bhiyoktavyo  % na nikùeptu÷ ca bandhubhiþ  // Mn_8.186 //

acchalenai7va cà7nvicchet  $ tam arthaü prãtipårvakam  &
vicàrya tasya và vçttaü  % sàmnai9va parisàdhayet  // Mn_8.187 //

nikùepeùv eùu sarveùu  $ vidhiþ syàt parisàdhane  &
sa-mudre nà8pnuyàt kiü cid  % yadi tasmàn na saüharet  // Mn_8.188 //

caurair hçtaü jaleno8óham  $ agninà dagdham eva và  &
na dadyàd yadi tasmàt sa  % na saüharati kiü cana  // Mn_8.189 //

nikùepasyà7pahartàram  $ anikùeptàram eva ca  &
sarvair upàyair anvicchec  % chapathai÷ cai7va vaidikaiþ  // Mn_8.190 //

yo nikùepaü nà7rpayati  $ ya÷ cà7nikùipya yàcate  &
tàv ubhau cauravac chàsyau  % dàpyau và tatsamaü damam  // Mn_8.191 //

nikùepasyà7pahartàraü  $ tatsamaü dàpayed damam  &
tatho9panidhihartàram  % avi÷eùeõa pàrthivaþ  // Mn_8.192 //

upadhàbhi÷ ca yaþ ka÷ cit  $ paradravyaü haren naraþ  &
sa-sahàyaþ sa hantavyaþ  % prakà÷aü vividhair vadhaiþ  // Mn_8.193 //

nikùepo yaþ kçto yena  $ yàvàü÷ ca kulasaünidhau  &
tàvàn eva sa vij¤eyo  % vibruvan daõóam arhati  // Mn_8.194 //

mitho dàyaþ kçto yena  $ gçhãto mitha eva và  &
mitha eva pradàtavyo  % yathà dàyas tathà grahaþ  // Mn_8.195 //

nikùiptasya dhanasyai7vaü  $ prãtyo9panihitasya ca  &
ràjà vinirõayaü kuryàd  % akùiõvan nyàsadhàriõam  // Mn_8.196 //


vikrãõãte parasya svaü  $ yo 'svàmã svàmyasammataþ  &
na taü nayeta sàkùyaü tu  % stenam astenamàninam  // Mn_8.197 //

avahàryo bhavec cai7va  $ sà1nvayaþ ùañ÷ataü damam  &
nir-anvayo 'napasaraþ  % pràptaþ syàc caurakilbiùam  // Mn_8.198 //

asvàminà kçto yas tu  $ dàyo vikraya eva và  &
akçtaþ sa tu vij¤eyo  % vyavahàre yathà sthitiþ  // Mn_8.199 //

saübhogo dç÷yate yatra  $ na dç÷yetà8gamaþ kva cit  &
àgamaþ kàraõaü tatra  % na saübhoga iti sthitiþ  // Mn_8.200 //

vikrayàd yo dhanaü kiü cid  $ gçhõãyat kulasaünidhau  &
krayeõa sa vi÷uddhaü hi  % nyàyato labhate dhanam  // Mn_8.201 //

atha målam anàhàryaü  $ prakà÷akraya÷odhitaþ  &
adaõóyo mucyate ràj¤à  % nàùñiko labhate dhanam  // Mn_8.202 //

nà7nyad anyena saüsçùña-  $ råpaü vikrayam arhati  &
na cà7sàraü na ca nyånaü  % na dåreõa tirohitam [M: na sàvadyaü na ca nyånaü na
dåre]  // Mn_8.203 //


anyàü ced dar÷ayitvà9nyà  $ voóhuþ kanyà pradãyate  &
ubhe ta eka÷ulkena  % vahed ity abravãn manuþ  // Mn_8.204 //

no7nmattàyà na kuùñhinyà  $ na ca yà spçùña-maithunà  &
pårvaü doùàn abhikhyàpya  % pradàtà daõóam arhati  // Mn_8.205 //



çtvig yadi vçto yaj¤e  $ svakarma parihàpayet  &
tasya karmànuråpeõa  % deyo 'ü÷aþ sahakartçbhiþ  // Mn_8.206 //

dakùiõàsu ca dattàsu  $ svakarma parihàpayan  &
kçtsnam eva labhetà7ü÷am  % anyenai7va ca kàrayet  // Mn_8.207 //

yasmin karmaõi yàs tu syur  $ uktàþ pratyaïgadakùiõàþ  &
sa eva tà àdidãta  % bhajeran sarva eva và  // Mn_8.208 //

rathaü haret cà7dhvaryur  $ brahmà0dhàne ca vàjinam  &
hotà và9pi hared a÷vam  % udgàtà cà7py anaþ kraye  // Mn_8.209 //

sarveùàm ardhino mukhyàs  $ tadardhenà7rdhino 'pare  &
tçtãyinas tçtãyàü÷à÷  % caturthàü÷à÷ ca pàdinaþ  // Mn_8.210 //

saübhåya svàni karmàõi  $ kurvadbhir iha mànavaiþ  &
anena vidhiyogena  % kartavyà9ü÷aprakalpanà  // Mn_8.211 //


dharmàrthaü yena dattaü syàt  $ kasmai cid yàcate dhanam  &
pa÷càc ca na tathà tat syàn  % na deyaü tasya tad bhavet  // Mn_8.212 //

yadi saüsàdhayet tat tu  $ darpàl lobhena và punaþ  &
ràj¤à dàpyaþ suvarõaü syàt  % tasya steyasya niùkçtiþ  // Mn_8.213 //

dattasyai7ùo9dità dharmyà  $ yathàvad anapakriyà  &
ata årdhvaü pravakùyàmi  % vetanasyà7napakriyàm  // Mn_8.214 //


bhçto nà8rto na kuryàd yo  $ darpàt karma yatho2ditam [M: anàrto]  &
sa daõóyaþ kçùõalàny aùñau  % na deyaü cà7sya vetanam  // Mn_8.215 //

àrtas tu kuryàt svasthaþ san  $ yathàbhàùitam àditaþ  &
sa dãrghasyà7pi kàlasya  % tal labhetai7va vetanam  // Mn_8.216 //

yatho2ktam àrtaþ sustho và  $ yas tat karma na kàrayet  &
na tasya vetanaü deyam  % alpo3nasyà7pi karmaõaþ  // Mn_8.217 //

eùa dharmo 'khileno7kto  $ vetanàdànakarmaõaþ  &
ata årdhvaü pravakùyàmi  % dharmaü samayabhedinàm  // Mn_8.218 //



yo gràma-de÷a-saüghànàü  $ kçtvà satyena saüvidam  &
visaüvaden naro lobhàt  % taü ràùñràd vipravàsayet  // Mn_8.219 //

nigçhya dàpayec cai7naü  $ samayavyabhicàriõam  &
catuþsuvarõàn ùaõniùkàü÷  % chatamànaü ca ràjakam  // Mn_8.220 //

etad daõóavidhiü kuryàd  $ dhàrmikaþ pçthivãpatiþ  &
gràma-jàti-samåheùu  % samayavyabhicàriõàm  // Mn_8.221 //



krãtvà vikrãya và kiü cid  $ yasye7hànu÷ayo bhavet  &
so 'ntar da÷àhàt tad dravyaü  % dadyàc cai7vàdadãta và  // Mn_8.222 //

pareõa tu da÷àhasya  $ na dadyàn nàpi dàpayet  &
àdadàno dadat cai7va  % ràj¤à daõóyau ÷atàni ùañ  // Mn_8.223 //

yas tu doùavatãü kanyàm  $ anàkhyàya prayacchati  &
tasya kuryàn nçpo daõóaü  % svayaü ùaõõavatiü paõàn  // Mn_8.224 //

akanye9ti tu yaþ kanyàü  $ bråyàd dveùeõa mànavaþ  &
sa ÷ataü pràpnuyàd daõóaü  % tasyà doùam adar÷ayan  // Mn_8.225 //

pàõigrahaõikà mantràþ  $ kanyàsv eva pratiùñhitàþ  &
nà7kanyàsu kva cin néõàü  % lupta-dharmakriyà hi tàþ  // Mn_8.226 //

pàõigrahaõikà mantrà  $ niyataü dàralakùaõam  &
teùàü niùñhà tu vij¤eyà  % vidvadbhiþ saptame pade  // Mn_8.227 //

yasmin yasmin kçte kàrye  $ yasye7hànu÷ayo bhavet  &
tam anena vidhànena  % dharmye pathi nive÷ayet  // Mn_8.228 //


pa÷uùu svàminàü cai7va  $ pàlànàü ca vyatikrame  &
vivàdaü saüpravakùyàmi  % yathàvad dharmatattvataþ  // Mn_8.229 //

divà vaktavyatà pàle  $ ràtrau svàmini tadgçhe  &
yogakùeme 'nyathà cet tu  % pàlo vaktavyatàm iyàt  // Mn_8.230 //

gopaþ kùãrabhçto yas tu  $ sa duhyàd da÷ato varàm  &
gosvàmyanumate bhçtyaþ  % sà syàt pàle 'bhçte bhçtiþ  // Mn_8.231 //

naùñaü vinaùñaü kçmibhiþ  $ ÷vahataü viùame mçtam  &
hãnaü puruùakàreõa  % pradadyàt pàla eva tu  // Mn_8.232 //

vighuùya tu hçtaü caurair  $ na pàlo dàtum arhati  &
yadi de÷e ca kàle ca  % svàminaþ svasya ÷aüsati  // Mn_8.233 //

karõau carma ca vàlàü÷ ca  $ bastiü snàyuü ca rocanàm  &
pa÷uùu svàminàü dadyàn  % mçteùv aïkàni dar÷ayet [M: aïkàü÷ ca dar÷ayet]  // Mn_8.234 //

ajà1vike tu saüruddhe  $ vçkaiþ pàle tv anàyati  &
yàü prasahya vçko hanyàt  % pàle tat kilbiùaü bhavet  // Mn_8.235 //

tàsàü ced avaruddhànàü  $ carantãnàü mitho vane  &
yàm utplutya vçko hanyàn  % na pàlas tatra kilbiùã  // Mn_8.236 //

dhanuþ÷ataü parãhàro  $ gràmasya syàt samantataþ  &
÷amyàpàtàs trayo và9pi  % triguõo nagarasya tu  // Mn_8.237 //

tatrà7parivçtaü dhànyaü  $ vihiüsyuþ pa÷avo yadi  &
na tatra praõayed daõóaü  % nçpatiþ pa÷urakùiõàm  // Mn_8.238 //

vçtiü tatra prakurvãta  $ yàm uùñro na vilokayet  &
chidraü ca vàrayet sarvaü  % ÷va-såkaramukhànugam  // Mn_8.239 //

pathi kùetre parivçte  $ gràmàntãye 'tha và punaþ  &
sa-pàlaþ ÷atadaõóà1rho  % vipàlàn vàrayet pa÷ån  // Mn_8.240 //

kùetreùv anyeùu tu pa÷uþ  $ sa-pàdaü paõam arhati  &
sarvatra tu sado deyaþ  % kùetrikasye7ti dhàraõà  // Mn_8.241 //

anirda÷àhàü gàü såtàü  $ vçùàn devapa÷åüs tathà  &
sa-pàlàn và vi-pàlàn và  % na daõóyàn manur abravãt  // Mn_8.242 //

kùetriyasyà7tyaye daõóo  $ bhàgàd da÷aguõo bhavet [M: kùetrikasyà7tyaye]  &
tato 'rdhadaõóo bhçtyànàm  % aj¤ànàt kùetrikasya tu  // Mn_8.243 //

etad vidhànam àtiùñhed  $ dhàrmikaþ pçthivãpatiþ  &
svàminàü ca pa÷ånàü ca  % pàlànàü ca vyatikrame  // Mn_8.244 //



sãmàü prati samutpanne  $ vivàde gràmayor dvayoþ  &
jyeùñhe màsi nayet sãmàü  % su-prakà÷eùu setuùu  // Mn_8.245 //

sãüàvçkùàü÷ ca kurvãta  $ nyagrodhà1÷vattha-kiü÷ukàn  &
÷àlmalãn sàlatàlàü÷ ca  % kùãriõa÷ cai7va pàdapàn  // Mn_8.246 //

gulmàn veõåü÷ ca vividhàn  $ ÷amã-vallã-sthalàni ca  &
÷aràn kubjakagulmàü÷ ca  % tathà sãmà na na÷yati  // Mn_8.247 //

taóàgàny udapànàni  $ vàpyaþ prasravaõàni ca  &
sãmàsaüdhiùu kàryàõi  % devatàyatanàni ca  // Mn_8.248[M250c] //

upachannàni cànyàni  $ sãmàliïgàni kàrayet  &
sãmàj¤àne nçõàü vãkùya  % nityaü loke viparyayam  // Mn_8.249 //

a÷mano 'sthãni govàlàüs  $ tuùàn bhasma kapàlikàþ  &
karãùam iùñakà2ïgàràü÷  % ÷arkarà vàlukàs tathà  // Mn_8.250[M248] //

yàni cai7vaüprakàràõi  $ kàlàd bhåmir na bhakùayet  &
tàni saüdhiùu sãmàyàm  % aprakà÷àni kàrayet [M: sãmàyà]  // Mn_8.251 //

etair liïgair nayet sãmàü  $ ràjà vivadamànayoþ  &
pårvabhuktyà ca satatam  % udakasyà8gamena ca  // Mn_8.252 //

yadi sü÷aya eva syàl  $ liïgànàm api dar÷ane  &
sàkùipratyaya eva syàt  % sãmàvàdavinirõayaþ [M: sãmàvàdavini÷cayaþ]  // Mn_8.253 //

gràmãyaka-kulànàü ca  $ samakùaü sãmni sàkùiõaþ [M: gràmeyaka-]  &
praùñavyàþ sãmaliïgàni  % tayo÷ cai7va vivàdinoþ [M: sãmàliïgàni]  // Mn_8.254 //

te pçùñàs tu yathà bråyuþ  $ samastàþ sãmni ni÷cayam  &
nibadhnãyàt tathà sãmàü  % sarvàüs tàü÷ cai7va nàmataþ  // Mn_8.255 //

÷irobhis te gçhãtvo9rvãü  $ sragviõo rakta-vàsasaþ  &
sukçtaiþ ÷àpithàþ svaiþ  % svair nayeyus te sama¤jasam  // Mn_8.256 //

yatho2ktena nayantas te  $ påyante satyasàkùiõaþ  &
viparãtaü nayantas tu  % dàpyàþ syur dvi÷ataü damam  // Mn_8.257 //

sàkùyabhàve tu catvàro  $ gràmàþ sàmantavàsinaþ [M: gràmasãmàntavàsinaþ]  &
sãmàvinirõayaü kuryuþ  % prayatà ràjasaünidhau  // Mn_8.258 //

sàmantànàm abhàve tu  $ maulànàü sãmni sàkùiõàm  &
imàn apy anuyu¤jãta  % puruùàn vana-gocaràn  // Mn_8.259 //

vyàdhठ÷àkunikàn gopàn  $ kaivartàn målakhànakàn  &
vyàlagràhàn u¤chavçttãn  % anyàü÷ ca vanacàriõaþ  // Mn_8.260 //

te pçùñàs tu yathà bråyuþ  $ sãmàsaüdhiùu lakùaõam  &
tat tathà sthàpayed ràjà  % dharmeõa gràmayor dvayoþ  // Mn_8.261 //

kùetra-kåpa-taóàgànàm  $ àràmasya gçhasya ca  &
sàmantapratyayo j¤eyaþ  % sãmàsetuvinirõayaþ  // Mn_8.262 //

sàmantà÷ cen mçùà bråyuþ  $ setau vivàdatàü nçõàm  &
sarve pçthak pçthag daõóyà  % ràj¤à madhyamasàhasam  // Mn_8.263 //

gçhaü taóàgam àràmaü  $ kùetraü và bhãùayà haran  &
÷atàni pa¤ca daõóyaþ syàd  % aj¤ànàd dvi÷ato damaþ  // Mn_8.264 //

sãmàyàm aviùahyàyàü  $ svayaü ràjai9va dharmavit  &
pradi÷ed bhåmim ekeùàm  % upakàràd iti sthitiþ  // Mn_8.265 //

eùo 'khilenà7bhihito  $ dharmaþ sãmàvinirõaye  &
ata årdhvaü pravakùyàmi  % vàkpàruùyavinirõayam  // Mn_8.266 //


÷ataü bràhmaõam àkru÷ya  $ kùatriyo daõóam arhati  &
vai÷yo 'py ardha÷ataü dve và  % ÷ådras tu vadham arhati  // Mn_8.267 //

pa¤cà÷ad bràhmaõo daõóyaþ  $ kùatriyasyà7bhi÷aüsane  &
vai÷ye syàd ardhapa¤cà÷ac  % chådre dvàda÷ako damaþ  // Mn_8.268 //

samavarõe dvijàtãnàü  $ dvàda÷ai7va vyatikrame  &
vàdeùv avacanãyeùu  % tad eva dviguõaü bhavet  // Mn_8.269 //

ekajàtir dvijàtãüs tu  $ vàcà dàruõayà kùipan  &
jihvàyàþ pràpnuyàc chedaü  % jaghanya-prabhavo hi saþ  // Mn_8.270 //

nàma-jàtigrahaü tv eùàm  $ abhidroheõa kurvataþ  &
nikùepyo 'yomayaþ ÷aïkur  % jvalann àsye da÷àïgulaþ  // Mn_8.271 //

dharmo1pade÷aü darpeõa  $ vipràõàm asya kurvataþ  &
taptam àsecayet tailaü  % vaktre ÷rotre ca pàrthivaþ [M: ÷rautre]  // Mn_8.272 //

÷rutaü de÷aü ca jàtiü ca  $ karma ÷arãram eva ca  &
vitathena bruvan darpàd  % dàpyaþ syàd dvi÷ataü damam  // Mn_8.273 //

kàõaü và9py atha và kha¤jam  $ anyaü và9pi tathàvidham  &
tathyenà7pi bruvan dàpyo  % daõóaü kàrùàpaõà1varam  // Mn_8.274 //

màtaraü pitaraü jàyàü  $ bhràtaraü tanayaü gurum  &
àkùàraya¤ ÷ataü dàpyaþ  % panthànaü cà7dadad guroþ  // Mn_8.275 //

bràhmaõa-kùatriyàbhyàü tu  $ daõóaþ kàryo vijànatà  &
bràhmaõe sàhasaþ pårvaþ  % kùatriye tv eva madhyamaþ  // Mn_8.276 //

viñ-÷ådrayor evam eva  $ svajàtiü prati tattvataþ  &
cheda-varjaü praõayanaü  % daõóasye7ti vini÷cayaþ  // Mn_8.277 //

eùa daõóavidhiþ prokto  $ vàkpàruùyasya tattvataþ  &
ata årdhvaü pravakùyàmi  % daõóapàruùyanirõayam  // Mn_8.278 //


yena kena cid aïgena  $ hiüsyàc cec chreùñham antyajaþ  &
chettavyaü tad tad evà7sya  % tan manor anu÷àsanam  // Mn_8.279 //

pàõim udyamya daõóaü và  $ pàõicchedanam arhati  &
pàdena praharan kopàt  % pàdacchedanam arhati  // Mn_8.280 //

sahàsanam abhiprepsur  $ utkçùñasyà7pakçùñajaþ  &
kañyàü kçtà1ïko nirvàsyaþ  % sphicaü và9syà7vakartayet  // Mn_8.281 //

avaniùñhãvato darpàd  $ dvàv oùñhau chedayen nçpaþ  &
avamåtrayato meóhram  % ava÷ardhayato gudam  // Mn_8.282 //

ke÷eùu gçhõato hastau  $ chedayed avicàrayan  &
pàdayor dàóhikàyàü ca  % grãvàyàü vçùaõeùu ca  // Mn_8.283 //

tvagbhedakaþ ÷ataü daõóyo  $ lohitasya ca dar÷akaþ  &
màüsabhettà tu ùaõ-niùkàn  % pravàsyas tv asthibhedakaþ  // Mn_8.284 //

vanaspatãnàü sarveùàm  $ upabhogo yathà yathà  &
yathà tathà damaþ kàryo  % hiüsàyàm iti dhàraõà  // Mn_8.285 //

manuùyàõàü pa÷ånàü ca  $ duþkhàya prahçte sati  &
yathà yathà mahad duþkhaü  % daõóaü kuryàt tathà tathà  // Mn_8.286 //

aïgàvapãóanàyàü ca  $ vraõa-÷onitayos tathà [M: pràõa-÷onitayos]  &
samutthànavyayaü dàpyaþ  % sarvadaõóam athà7pi và  // Mn_8.287 //

dravyàõi hiüsyàd yo yasya  $ j¤ànato 'j¤ànato 'pi và  &
sa tasyo7tpàdayet tuùñiü  % ràj¤e dadyàc ca tatsamam  // Mn_8.288 //

carma-càrmikabhàõóeùu  $ kàùñha-loùñamayeùu  &
målyàt pa¤caguõo daõóaþ  % puùpa-måla-phaleùu ca  // Mn_8.289 //

yànasya cai7va yàtu÷ ca  $ yànasvàmina eva ca  &
da÷àtivartanàny àhuþ  % ÷eùe daõóo vidhãyate  // Mn_8.290 //

chinna-nàsye bhagna-yuge  $ tiryak-pratimukhà3gate  &
akùa-bhaïge ca yànasya  % cakra-bhaïge tathai9va ca  // Mn_8.291 //

chedane cai7va yantràõàü  $ yoktra-ra÷myos tathai9va ca  &
àkrande cà7py apaihã7ti  % na daõóaü manur abravãt  // Mn_8.292 //

yatrà7pavartate yugyaü  $ vaiguõyàt pràjakasya tu  &
tatra svàmã bhaved daõóyo  % hiüsàyàü dvi÷ataü damam  // Mn_8.293 //

pràjaka÷ ced bhaved àptaþ  $ pràjako daõóam arhati  &
yugyasthàþ pràjake 'nàpte  % sarve daõóyàþ ÷ataü ÷atam  // Mn_8.294 //

sa cet tu pathi saüruddhaþ  $ pa÷ubhir và rathena và  &
pramàpayet pràõabhçtas  % tatra daõóo 'vicàritaþ  // Mn_8.295 //

manuùyamàraõe kùipraü  $ cauravat kilbiùaü bhavet  &
pràõabhçtsu mahatsv ardhaü  % go-gajo1ùñra-hayàdiùu  // Mn_8.296 //

kùudrakàõàü pa÷ånàü tu  $ hiüsàyàü dvi÷ato damaþ  &
pa¤cà÷at tu bhaved daõóaþ  % ÷ubheùu mçgapakùiùu  // Mn_8.297 //

gardhabhà1jà3vikànàü tu  $ daõóaþ syàt pa¤camàùikaþ [M: pà¤camàùikaþ]  &
màùikas tu bhaved daõóaþ  % ÷va-såkaranipàtane  // Mn_8.298 //

bhàryà putra÷ ca dàsa÷ ca  $ preùyo bhràtrà ca so1daraþ  &
pràptà1paràdhàs tàóyàþ syå  % rajjvà veõudalena và  // Mn_8.299 //

pçùñhatas tu ÷arãrasya  $ no7ttamàïge kathaü cana  &
ato 'nyathà tu praharan  % pràptaþ syàc caurakilbiùam  // Mn_8.300 //

eùo 'khilenà7bhihito  $ daõóapàruùyanirõayaþ  &
stenasyà7taþ pravakùyàmi  % vidhiü daõóavinirõaye  // Mn_8.301 //



paramaü yatnam àtiùñhet  $ stenànàü nigrahe nçpaþ  &
stenànàü nigrahàd asya  % ya÷o ràùñraü ca vardhate  // Mn_8.302 //

abhayasya hi yo dàtà  $ sa påjyaþ satataü nçpaþ  &
sattraü hi vardhate tasya  % sadai9và7bhaya-dakùiõam  // Mn_8.303 //

sarvato dharmaùaóbhàgo  $ ràj¤o bhavati rakùataþ  &
adharmàd api ùaóbhàgo  % bhavaty asya hy arakùataþ  // Mn_8.304 //

yad adhãte yad yajate  $ yad dadàti yad arcati  &
tasya ùaóbhàgabhàg ràjà  % samyag bhavati rakùaõàt  // Mn_8.305 //

rakùan dharmeõa bhåtàni  $ ràjà vadhyàü÷ ca ghàtayan  &
yajate 'har ahar yaj¤aiþ  % sahasra÷ata-dakùiõaiþ  // Mn_8.306 //

yo 'rakùan balim àdatte  $ karaü ÷ulkaü ca pàrthivaþ  &
pratibhàgaü ca daõóaü ca  % sa sadyo narakaü vrajet  // Mn_8.307 //

arakùitàraü ràjànaü  $ baliùaóbhàga-hàriõam [K: arakùitàraü attàraü]  &
tam àhuþ sarvalokasya  % samagramala-hàrakam  // Mn_8.308 //

anapekùita-maryàdaü  $ nàstikaü vipraluüpakam [M: anavekùita-maryàdaü]  &
arakùitàram attàraü  % nçpaü vidyàd adho-gatim  // Mn_8.309 //

adhàrmikaü tribhir nyàyair  $ nigçhõãyàt prayatnataþ  &
nirodhanena bandhena  % vividhena vadhena ca  // Mn_8.310 //

nigraheõa hi pàpànàü  $ sàdhånàü saügraheõa ca  &
dvijàtaya ive7jyàbhiþ  % påyante satataü nçpàþ  // Mn_8.311 //

kùantavyaü prabhuõà nityaü  $ kùipatàü kàryiõàü nçõàm  &
bàla-vçddhà3turàõàü ca  % kurvatà hitam àtmanaþ  // Mn_8.312 //

yaþ kùipto marùayaty àrtais  $ tena svarge mahãyate  &
yas tv ai÷varyàn na kùamate  % narakaü tena gacchati  // Mn_8.313 //

ràjà stenena gantavyo  $ mukta-ke÷ena dhàvatà [M: dhãmatà]  &
àcakùàõena tat steyam  % evaükarmà9smi ÷àdhi màm  // Mn_8.314 //

skandhenà8dàya musalaü  $ laguóaü và9pi khàdiram [M: mu÷alaü]  &
÷aktiü co7bhayatas tãkùõàm  % àyasaü daõóam eva và  // Mn_8.315 //

÷àsanàd và vimokùàd và  $ stenaþ steyàd vimucyate  &
a÷àsitvà tu taü ràjà  % stenasyà8pnoti kilbiùam  // Mn_8.316 //

annàde bhråõahà màrùñi  $ patyau bhàryà9pacàriõã  &
gurau ÷iùya÷ ca yàjya÷ ca  % steno ràjani kilbiùam  // Mn_8.317 //

ràjabhiþ kçtadaõóàs tu  $ kçtvà pàpàni mànavàþ [M: ràjabhir dhçtadaõóàs tu]  &
nir-malàþ svargam àyànti  % santaþ sukçtino yathà  // Mn_8.318 //

yas tu rajjuü ghañaü kåpàd  $ dhared bhindyàc ca yaþ prapàm  &
sa daõóaü pràpnuyàn màùaü  % tac ca tasmin samàharet  // Mn_8.319 //

dhànyaü da÷abhyaþ kumbhebhyo  $ harato 'bhyadhikaü vadhaþ  &
÷eùe 'py ekàda÷aguõaü  % dàpyas tasya ca tad dhanam  // Mn_8.320 //

tathà dharimameyànàü  $ ÷atàd abhyadhike vadhaþ  &
suvarõa-rajatàdãnàm  % uttamànàü ca vàsasàm  // Mn_8.321 //

pa¤cà÷atas tv abhyadhike  $ hastacchedanam iùyate  &
÷eùe tv ekàda÷aguõaü  % målyàd daõóaü prakalpayet  // Mn_8.322 //

puruùàõàü kulãnànàü  $ nàrãõàü ca vi÷eùataþ  &
mukhyànàü cai7va ratnànàü  % haraõe vadham arhati  // Mn_8.323 //

mahàpa÷ånàü haraõe  $ ÷astràõàm auùadhasya ca  &
kàlam àsàdya kàryaü ca  % daõóaü ràjà prakalpayet  // Mn_8.324 //

goùu bràhmaõasaüsthàsu  $ churikàyà÷ ca bhedane [M: kharikàyà÷ ca]  &
pa÷ånàü haraõe cai7va  % sadyaþ kàryo 'rdhapàdikaþ  // Mn_8.325 //

såtra-kàrpàsa-kiõvànàü  $ gomayasya guóasya ca  &
dadhnaþ kùãrasya takrasya  % pànãyasya tçõasya ca  // Mn_8.326 //

veõuvaidalabhàõóànàü  $ lavaõànàü tathai9va ca  &
mçõmayànàü ca haraõe  % mçdo bhasmana eva ca  // Mn_8.327 //

matsyànàü pakùiõàü cai7va  $ tailasya ca ghçtasya ca  &
màüsasya madhuna÷ cai7va  % yac cà7nyat pa÷u-saübhavam  // Mn_8.328 //

anyeùàü cai7vam-àdãnàü  $ madyànàm odanasya ca [M: cai7vamàdãnàm adyànàm]  &
pakvànnànàü ca sarveùàü  % tanmulyàd dviguõo damaþ  // Mn_8.329 //

puùpeùu harite dhànye  $ gulma-vallã-nageùu ca  &
anyeùv aparipåteùu  % daõóaþ syàt pa¤cakçùõalaþ  // Mn_8.330 //

paripåteùu dhànyeùu  $ ÷àka-måla-phaleùu ca  &
niranvaye ÷ataü daõóaþ  % sànvaye 'rdha÷ataü damaþ  // Mn_8.331 //

syàt sàhasaü tv anvayavat  $ prasabhaü karma yat kçtam  &
niranvayaü bhavet steyaü  % hçtvà9pavyayate ca yat  // Mn_8.332 //

yas tv etàny upakëptàni  $ dravyàõi stenayen naraþ  &
tam àdyaü daõóayed ràjà  % ya÷ càgniü corayed gçhàt [M: taü ÷ataü]  // Mn_8.333 //

yena yena yathàïgena  $ steno nçùu viceùñate  &
tat tad eva haret tasya  % pratyàde÷àya pàrthivaþ  // Mn_8.334 //

pità0càryaþ suhçn màtà  $ bhàryà putraþ purohitaþ  &
nà7daõóyo nàma ràj¤o 'sti  % yaþ svadharme na tiùñhati  // Mn_8.335 //

kàrùàpaõaü bhaved daõóyo  $ yatrà7nyaþ pràkçto janaþ  &
tatra ràjà bhaved daõóyaþ  % sahasram iti dhàraõà  // Mn_8.336 //

aùñàpàdyaü tu ÷ådrasya  $ steye bhavati kilbiùam  &
ùoóa÷ai7va tu vai÷yasya  % dvàtriü÷at kùatriyasya ca  // Mn_8.337 //

bràhmaõasya catuþùaùñiþ  $ pårõaü và9pi ÷ataü bhavet  &
dviguõà và catuþùaùñis  % taddoùaguõavid dhi saþ  // Mn_8.338 //

vànaspatyaü måla-phalaü  $ dàrv agny-arthaü tathai9va ca  &
tçõaü ca gobhyo gràsà1rtham  % asteyaü manur abravãt  // Mn_8.339 //

yo 'dattàdàyino hastàl  $ lipseta bràhmaõo dhanam  &
yàjanà1dhyàpanenà7pi  % yathà stenas tathai9va saþ  // Mn_8.340 //

dvijo 'dhvagaþ kùãõa-vçttir  $ dvàv ikùå dve ca målake  &
àdadànaþ parakùetràn  % na daõóaü dàtum arhati  // Mn_8.341 //

asaüditànàü saüdàtà  $ saüditànàü ca mokùakaþ  &
dàsà1÷va-rathahartà ca  % pràptaþ syàc corakilbiùam  // Mn_8.342 //

anena vidhinà ràjà  $ kurvàõaþ stenanigraham  &
ya÷o 'smin pràpnuyàl loke  % pretya cà7nuttamaü sukham  // Mn_8.343 //

aindraü sthànam abhiprepsur  $ ya÷a÷ cà7kùayam avyayam  &
no7pekùeta kùaõam api  % ràjà sàhasikaü naram  // Mn_8.344 //

vàgduùñàt taskaràc cai7va  $ daõóenai7va ca hiüsataþ  &
sàhasasya naraþ kartà  % vij¤eyaþ pàpakçttamaþ  // Mn_8.345 //

sàhase vartamànaü tu  $ yo marùayati pàrthivaþ  &
sa vinà÷aü vrajaty à÷u  % vidveùaü cà7dhigacchati  // Mn_8.346 //

na mitrakàraõàd ràjà  $ vipulàd và dhanàgamàt  &
samutsçjet sàhasikàn  % sarvabhåtabhayàvahàn  // Mn_8.347 //

÷astraü dvijàtibhir gràhyaü  $ dharmo yatro7parudhyate  &
dvijàtãnàü ca varõànàü  % viplave kàlakàrite  // Mn_8.348 //

àtmana÷ ca paritràõe  $ dakùiõànàü ca saügare  &
strã-vipràbhyupapattau ca  % ghnan dharmeõa na duùyati  // Mn_8.349 //

guruü và bàla-vçddhau và  $ bràhmaõaü và bahu-÷rutam  &
àtatàyinam àyàntaü  % hanyàd evà7vicàrayan  // Mn_8.350 //

nà8tatàyivadhe doùo  $ hantur bhavati ka÷ cana  &
prakà÷aü và9prakà÷aü và  % manyus taü manyum çcchati  // Mn_8.351 //

paradàràbhimar÷eùu  $ pravçttàn nén mahãpatiþ  &
udvejanakarair daõóai÷  % chinnayitvà pravàsayet [M: cihnayitvà]  // Mn_8.352 //

tat-samuttho hi lokasya  $ jàyate varõasaükaraþ  &
yena målaharo 'dharmaþ  % sarvanà÷àya kalpate  // Mn_8.353 //

parasya patnyà puruùaþ  $ saübhàùàü yojayan rahaþ  &
pårvam àkùàrito doùaiþ  % pràpnuyàt pårvasàhasam  // Mn_8.354 //

yas tv anàkùàritaþ pårvam  $ abhibhàùate kàraõàt  &
na doùaü pràpnuyàt kiü cin  % na hi tasya vyatikramaþ  // Mn_8.355 //

parastriyaü yo 'bhivadet  $ tãrthe 'raõye vane 'pi và  &
nadãnàü và9pi saübhede  % sa saügrahaõam àpnuyàt  // Mn_8.356 //

upacàrakriyà keliþ  $ spar÷o bhåùaõa-vàsasàm [M: upakàrakriyà]  &
saha khañvà0sanaü cai7va  % sarvaü saügrahaõaü smçtam  // Mn_8.357 //

striyaü spç÷ed ade÷e yaþ  $ spçùño và marùayet tayà  &
parasparasyà7numate  % sarvaü saügrahaõaü smçtam  // Mn_8.358 //

abràhmaõaþ saügrahaõe  $ pràõàntaü daõóam arhati  &
caturõàm api varõànàü  % dàrà rakùyatamàþ sadà  // Mn_8.359 //

bhikùukà bandina÷ cai7va  $ dãkùitàþ kàravas tathà  &
saübhàùanaü saha strãbhiþ  % kuryur aprativàritàþ  // Mn_8.360 //

na saübhàùàü parastrãbhiþ  $ pratiùiddhaþ samàcaret  &
niùiddho bhàùamàõas tu  % suvarõaü daõóam arhati  // Mn_8.361 //

nai7ùa càraõadàreùu  $ vidhir nà8tmo1pajãviùu  &
sajjayanti hi te nàrãr  % nigåóhà÷ càrayanti ca  // Mn_8.362 //

kiü cid eva tu dàpyaþ syàt  $ saübhàùàü tàbhir àcaran  &
praiùyàsu cai7kabhaktàsu  % rahaþ pravrajitàsu ca [M: preùyàsu]  // Mn_8.363 //

yo 'kàmàü dåùayet kanyàü  $ sa sadyo vadham arhati  &
sa-kàmàü dåùayaüs tulyo  % na vadhaü pràpnuyàn naraþ  // Mn_8.364 //

kanyàü bhajantãm utkçùñaü  $ na kiü cid api dàpayet  &
jaghanyaü sevamànàü tu  % saüyatàü vàsayed gçhe  // Mn_8.365 //

uttamàü sevamànas tu  $ jaghanyo vadham arhati  &
÷ulkaü dadyàt sevamànaþ  % samàm icchet pità yadi  // Mn_8.366 //

abhiùahya tu yaþ kanyàü  $ kuryàd darpeõa mànavaþ  &
tasyà8÷u kartye aïgulyau  % daõóaü cà7rhati ùañ÷atam [M: kartyà aïgulyo]  // Mn_8.367 //

sa-kàmàü dåùayaüs tulyo  $ nà7ïguli-cchedam àpnuyàt  &
dvi÷ataü tu damaü dàpyaþ  % prasaïgavinivçttaye  // Mn_8.368 //

kanyai9va kanyàü yà kuryàt  $ tasyàþ syàd dvi÷ato damaþ  &
÷ulkaü ca dviguõaü dadyàc  % chiphà÷ cai7và8pnuyàd da÷a  // Mn_8.369 //

yà tu kanyàü prakuryàt strã  $ sà sadyo mauõóyam arhati  &
aïgulyor eva và chedaü  % khareõo7dvahanaü tathà  // Mn_8.370 //

bhartàraü laïghayed yà tu  $ strã j¤àti-guõadarpità  &
tàü ÷vabhiþ khàdayed ràjà  % saüsthàne bahusaüsthite  // Mn_8.371 //

pumàüsaü dàhayet pàpaü  $ ÷ayane tapta àyase  &
abhyàdadhyu÷ ca kàùñhàni  % tatra dahyeta pàpakçt  // Mn_8.372 //

saüvatsaràbhi÷astasya  $ duùñasya dviguõo damaþ [M: saüvatsare 'bhi÷astasya]  &
vràtyayà saha saüvàse  % càõóàlyà tàvad eva tu  // Mn_8.373 //

÷ådro guptam aguptaü và  $ dvaijàtaü varõam àvasan  &
aguptam aïga-sarvasvair  % guptaü sarveõa hãyate [M: aïga-sarvasvã]  // Mn_8.374 //

vai÷yaþ sarvasva-daõóaþ syàt  $ saüvatsaranirodhataþ  &
sahasraü kùatriyo daõóyo  % mauõóyaü måtreõa cà7rhati  // Mn_8.375 //

bràhmaõãü yady aguptàü tu  $ gacchetàü vai÷ya-pàrthivau  &
vai÷yaü pa¤ca÷ataü kuryàt  % kùatriyaü tu sahasriõam  // Mn_8.376 //

ubhàv api tu tàv eva  $ bràhmaõyà guptayà saha  &
viplutau ÷ådravad daõóyau  % dagdhavyau và kañàgninà  // Mn_8.377 //

sahasraü bràhmaõo daõóyo  $ guptàü vipràü balàd vrajan  &
÷atàni pa¤ca daõóyaþ syàd  % icchantyà saha saügataþ  // Mn_8.378 //

mauõóyaü pràõàntikaü daõóo  $ bràhmaõasya vidhãyate [M: pràõàntako][M's com
refers to the reading of "pràõàntika-"]  &
itareùàü tu varõànàü  % daõóaþ pràõàntiko bhavet [M: pràõàntako]  // Mn_8.379 //

na jàtu bràhmaõaü hanyàt  $ sarvapàpeùv api sthitam  &
ràùñràd enaü bahiþ kuryàt  % samagra-dhanam akùatam  // Mn_8.380 //

na bràhmaõavadhàd bhåyàn  $ adharmo vidyate bhuvi  &
tasmàd asya vadhaü ràjà  % manasà9pi na cintayet  // Mn_8.381 //

vai÷ya÷ cet kùatriyàü guptàü  $ vai÷yàü và kùatriyo vrajet  &
yo bràhmaõyàm aguptàyàü  % tàv ubhau daõóam arhataþ  // Mn_8.382 //

sahasraü bràhmaõo daõóaü  $ dàpyo gupte tu te vrajan  &
÷ådràyàü kùatriya-vi÷oþ  % sàhasro vai bhaved damaþ [M: ÷ådràyà]  // Mn_8.383 //

kùatriyàyàm aguptàyàü  $ vai÷ye pa¤ca÷ataü damaþ  &
måtreõa mauõóyam icchet tu  % kùatriyo daõóam eva và [M: çcchet tu]  // Mn_8.384 //

agupte kùatriyà-vai÷ye  $ ÷ådràü và bràhmaõo vrajan  &
÷atàni pa¤ca daõóyaþ syàt  % sahasraü tv antyajastriyam  // Mn_8.385 //

yasya stenaþ pure nà7sti  $ nà7nyastrãgo na duùña-vàk  &
na sàhasika-daõóaghno  % sa ràjà ÷akralokabhàk  // Mn_8.386 //

eteùàü nigraho ràj¤aþ  $ pa¤cànàü viùaye svake  &
sàüràjyakçt sajàtyeùu  % loke cai7va ya÷askaraþ  // Mn_8.387 //

çtvijaü yas tyajed yàjyo  $ yàjyaü ca rtvik tyajed yadi  &
÷aktaü karmaõy aduùñaü ca  % tayor daõóaþ ÷ataü ÷atam  // Mn_8.388 //

na màtà na pità na strã  $ na putras tyàgam arhati  &
tyajann apatitàn etàn  % ràj¤à daõóyaþ ÷atàni ùañ  // Mn_8.389 //

à÷rameùu dvijàtãnàü  $ kàrye vivadatàü mithaþ  &
na vibråyàn nçpo dharmaü  % cikãrùan hitam àtmanaþ  // Mn_8.390 //

yathàrham etàn abhyarcya  $ bràhmaõaiþ saha pàrthivaþ  &
sàntvena pra÷amayyà8dau  % svadharmaü pratipàdayet  // Mn_8.391 //

prative÷yà1nuve÷yau ca  $ kalyàõe viü÷atidvije  &
arhàv abhojayan vipro  % daõóam arhati màùakam  // Mn_8.392 //

÷rotriyaþ ÷rotriyaü sàdhuü  $ bhåtikçtyeùv abhojayan  &
tad-annaü dviguõaü dàpyo  % hiraõyaü cai7va màùakam [M: hairaõyaü]  // Mn_8.393 //

andho jaóaþ pãñhasarpã  $ saptatyà sthavira÷ ca yaþ  &
÷rotriyeùåpakurvaü÷ ca  % na dàpyàþ kena cit karam  // Mn_8.394 //

÷rotriyaü vyàdhità3rtau ca  $ bàla-vçddhàv akiücanam  &
mahàkulãnam àryaü ca  % ràjà saüpåjayet sadà  // Mn_8.395 //

÷àlmalãphalake ÷lakùõe  $ nenijyàn nejakaþ ÷anaiþ  &
na ca vàsàüsi vàsobhir  % nirharen na ca vàsayet  // Mn_8.396 //

tantuvàyo da÷apalaü  $ dadyàd ekapalà1dhikam  &
ato 'nyathà vartamàno  % dàpyo dvàda÷akaü damam  // Mn_8.397 //

÷ulkasthàneùu ku÷alàþ  $ sarvapaõya-vicakùaõàþ  &
kuryur arghaü yathàpaõyaü  % tato viü÷aü nçpo haret  // Mn_8.398 //

ràj¤aþ prakhyàtabhàõóàni  $ pratiùiddhàni yàni ca  &
tàõi nirharato lobhàt  % sarvahàraü haren nçpaþ  // Mn_8.399 //

÷ulkasthànaü pariharann  $ akàle kraya-vikrayã  &
mithyàvàdã ca saükhyàne  % dàpyo 'ùñaguõam atyayam  // Mn_8.400 //

àgamaü nirgamaü sthànaü  $ tathà vçddhi-kùayàv ubhau  &
vicàrya sarvapaõyànàü  % kàrayet kraya-vikrayau  // Mn_8.401 //

pa¤caràtre pa¤caràtre  $ pakùe pakùe 'tha và gate  &
kurvãta cai7ùàü pratyakùam  % arghasaüsthàpanaü nçpaþ  // Mn_8.402 //

tulàmànaü pratãmànaü  $ sarvaü ca syàt sulakùitam  &
ùañsu ùañsu ca màseùu  % punar eva parãkùayet  // Mn_8.403 //

paõaü yànaü tare dàpyaü  $ pauruùo 'rdhapaõaü tare  &
pàdaü pa÷u÷ ca yoùic ca  % pàdàrdhaü riktakaþ pumàn [M: pàde]  // Mn_8.404 //

bhàõóapårõàni yànàni  $ tàryaü dàpyàni sàrataþ  &
riktabhàõóàni yat kiü cit  % pumàüsa÷ cà7paricchadàþ  // Mn_8.405 //

dãrghàdhvani yathàde÷aü  $ yathàkàlaü taro bhavet  &
nadãtãreùu tad vidyàt  % samudre nà7sti lakùaõam  // Mn_8.406 //

garbhiõã tu dvimàsàdis  $ tathà pravrajito muniþ  &
bràhmaõà liïgina÷ cai7va  % na dàpyàs tàrikaü tare  // Mn_8.407 //

yan nàvi kiü cid dà÷ànàü  $ vi÷ãryetà7paràdhataþ  &
tad dà÷air eva dàtavyaü  % samàgamya svato 'ü÷ataþ  // Mn_8.408 //

eùa nauyàyinàm ukto  $ vyavahàrasya nirõayaþ  &
dà÷àparàdhatas toye  % daivike nà7sti nigrahaþ  // Mn_8.409 //

vàõijyaü kàrayed vai÷yaü  $ kusãdaü kçùim eva ca  &
pa÷ånàü rakùaõaü cai7va  % dàsyaü ÷ådraü dvijanmanàm  // Mn_8.410 //

kùatriyaü cai7va vai÷yaü ca  $ bràhmaõo vçttikar÷itau  &
bibhçyàd ànç÷aüsyena  % svàni karmàõi kàrayet  // Mn_8.411 //

dàsyaü tu kàrayaül lobhàd  $ bràhmaõaþ saüskçtàn dvijàn  &
anicchataþ pràbhavatyàd  % ràj¤à daõóyaþ ÷atàni ùañ  // Mn_8.412 //

÷ådraü tu kàrayed dàsyaü  $ krãtam akrãtam eva và  &
dàsyàyai7va hi sçùño 'sau  % bràhmaõasya svayaübhuvà  // Mn_8.413 //

na svàminà nisçùño 'pi  $ ÷ådro dàsyàd vimucyate  &
nisargajaü hi tat tasya  % kas tasmàt tad apohati  // Mn_8.414 //

dhvajàhçto bhaktadàso  $ gçhajaþ krãta-dattrimau  &
paitriko daõóadàsa÷ ca  % saptai7te dàsayonayaþ  // Mn_8.415 //

bhàryà putra÷ ca dàsa÷ ca  $ traya evà7dhanàþ smçtàþ  &
yat te samadhigacchanti  % yasya te tasya tad dhanam  // Mn_8.416 //

visrabdhaü bràhmaõaþ ÷ådràd  $ dravyo1pàdànam àcaret  &
na hi tasyà7sti kiü cit svaü  % bhartçhàrya-dhano hi saþ  // Mn_8.417 //

vai÷ya-÷ådrau prayatnena  $ svàni karmàõi kàrayet  &
tau hi cyutau svakarmabhyaþ  % kùobhayetàm idaü jagat  // Mn_8.418 //

ahany ahany avekùeta  $ karmàntàn vàhanàni ca  &
àya-vyayau ca niyatàv  % àkaràn ko÷am eva ca  // Mn_8.419 //

evaü sarvàn imàn ràjà  $ vyavahàràn samàpayan  &
vyapohya kilbiùaü sarvaü  % pràpnoti paramàü gatim  // Mn_8.420 //


<B 9>

puruùasya striyà÷ cai7va  $ dharme vartmani tiùñhatoþ [M: dharmye]  &
saüyoge viprayoge ca  % dharmàn vakùyàmi ÷à÷vatàn  // Mn_9.1 //

asvatantràþ striyaþ kàryàþ  $ puruùaiþ svair divà-ni÷am  &
viùayeùu ca sajjantyaþ  % saüsthàpyà àtmano va÷e  // Mn_9.2 //

pità rakùati kaumàre  $ bhartà rakùati yauvane  &
rakùanti sthavire putrà  % na strã svàtantryam arhati  // Mn_9.3 //

kàle 'dàtà pità vàcyo  $ vàcya÷ cà7nupayan patiþ  &
mçte bhartari putras tu  % vàcyo màtur arakùità  // Mn_9.4 //

såkùmebhyo 'pi prasaïgebhyaþ  $ striyo rakùyà vi÷eùataþ [M: striyà]  &
dvayor hi kulayoþ ÷okam  % àvaheyur arakùitàþ  // Mn_9.5 //

imaü hi sarvavarõànàü  $ pa÷yanto dharmam uttamam  &
yatante rakùituü bhàryàü  % bhartàro durbalà api  // Mn_9.6 //

svàü prasåtiü caritraü ca  $ kulam àtmànam eva ca  &
svaü ca dharmaü prayatnena  % jàyàü rakùan hi rakùati  // Mn_9.7 //

patir bhàryàü saüpravi÷ya  $ garbho bhåtve9ha jàyate  &
jàyàyàs tad dhi jàyàtvaü  % yad asyàü jàyate punaþ  // Mn_9.8 //

yàdç÷aü bhajate hi strã  $ sutaü såte tathàvidham  &
tasmàt prajàvi÷uddhy-arthaü  % striyaü rakùet prayatnataþ  // Mn_9.9 //

na ka÷ cid yoùitaþ ÷aktaþ  $ prasahya parirakùitum  &
etair upàyayogais tu  % ÷akyàs tàþ parirakùitum  // Mn_9.10 //

arthasya saügrahe cai7nàü  $ vyaye cai7va niyojayet  &
÷auce dharme 'nnapaktyàü ca  % pàriõàhyasya vekùaõe  // Mn_9.11 //

arakùità gçhe ruddhàþ  $ puruùair àptakàribhiþ  &
àtmànam àtmanà yàs tu  % rakùeyus tàþ surakùitàþ  // Mn_9.12 //

pànaü durjanasaüsargaþ  $ patyà ca viraho 'ñanam  &
svapno 'nyagehavàsa÷ ca  % nàrãsaüdåùaõàni ùañ  // Mn_9.13 //


nai7tà råpaü parãkùante  $ nà8sàü vayasi saüsthitiþ  &
suråpaü và viråpaü và  % pumàn ity eva bhu¤jate  // Mn_9.14 //

pauü÷calyàc calacittàc ca  $ naisnehyàc ca svabhàvataþ [M: naiþsnehyàc]  &
rakùità yatnato 'pã7ha  % bhartçùv età vikurvate  // Mn_9.15 //

evaü svabhàvaü j¤àtvà0sàü  $ prajàpatinisargajam  &
paramaü yatnam àtiùñhet  % puruùo rakùaõaü prati  // Mn_9.16 //

÷ayyà4sanam alaïkàraü  $ kàmaü krodham anàrjavam M:anàryatàm]  &
drohabhàvaü kucaryàü ca  % strãbhyo manur akalpayat [M: drogdhçbhàvaü]  // Mn_9.17 //

nà7sti strãõàü kriyà mantrair  $ iti dharme vyavasthitiþ  &
nir-indriyà hy amantrà÷ ca  % strãbhyo 'nçtam iti sthitiþ [M: striyo]  // Mn_9.18 //

tathà ca ÷rutayo bahvyo  $ nigãtà nigameùv api  &
svàlakùaõyaparãkùàrthaü  % tàsàü ÷çõuta niùkçtãþ  // Mn_9.19 //

yan me màtà pralulubhe  $ vicaranty apativratà  &
tan me retaþ pità vçïktàm  % ity asyai7tan nidar÷anam  // Mn_9.20 //

dhyàyaty aniùñaü yat kiü cit  $ pàõigràhasya cetasà  &
tasyai7ùa vyabhicàrasya  % nihnavaþ samyag ucyate  // Mn_9.21 //

yàdçg-guõena bhartrà strã  $ saüyujyeta yathàvidhi  &
tàdçg-guõà sà bhavati  % samudreõe7va nimnagà  // Mn_9.22 //

akùamàlà vasiùñhena  $ saüyuktà9dhamayonijà  &
÷àraïgã mandapàlena  % jagàmà7bhyarhaõãyatàm  // Mn_9.23 //

età÷ cà7nyà÷ ca loke 'sminn  $ apakçùñaprasåtayaþ [M: avakçùñaprasåtayaþ]  &
utkarùaü yoùitaþ pràptàþ  % svaiþ svair bhartçguõaiþ ÷ubhaiþ  // Mn_9.24 //


eùo9dità lokayàtrà  $ nityaü strã-puüsayoþ ÷ubhà  &
pretye7ha ca sukho1darkàn  % prajàdharmàn nibodhata  // Mn_9.25 //

prajanàrthaü mahà-bhàgàþ  $ påjà1rhà gçhadãptayaþ  &
striyaþ ÷riya÷ ca geheùu  % na vi÷eùo 'sti ka÷ cana  // Mn_9.26 //

utpàdanam apatyasya  $ jàtasya paripàlanam  &
pratyahaü lokayàtràyàþ  % pratyakùaü strã nibandhanam [M: pratyarthaü]  // Mn_9.27 //

apatyaü dharmakàryàõi  $ ÷u÷råùà ratir uttamà  &
dàrà2dhãnas tathà svargaþ  % pitéõàm àtmana÷ ca ha  // Mn_9.28 //

patiü yà nà7bhicarati  $ mano-vàg-dehasaüyatà  &
sà bhartçlokàn àpnoti  % sadbhiþ sàdhvã9ti co7cyate  // Mn_9.29 //

vyabhicàràt tu bhartuþ strã  $ loke pràpnoti nindyatàm  &
sçgàlayoniü cà8pnoti  % pàparogai÷ ca pãóyate [M: ÷çgàlayoniü]  // Mn_9.30 //


putraü pratyuditaü sadbhiþ  $ pårvajai÷ ca maharùibhiþ  &
vi÷vajanyam imaü puõyam  % upanyàsaü nibodhata  // Mn_9.31 //

bhartari putraü vijànanti  $ ÷rutidvaidhaü tu kartari [M: bhartuþ]  &
àhur utpàdakaü ke cid  % apare kùetriõaü viduþ  // Mn_9.32 //

kùetrabhåtà smçtà nàrã  $ bãjabhåtaþ smçtaþ pumàn  &
kùetra-bãjasamàyogàt  % saübhavaþ sarvadehinàm  // Mn_9.33 //

vi÷iùñaü kutra cid bãjaü  $ strãyonis tv eva kutra cit  &
ubhayaü tu samaü yatra  % sà prasåtiþ pra÷asyate  // Mn_9.34 //

bãjasya cai7va yonyà÷ ca  $ bãjam utkçùñam ucyate  &
sarvabhåtaprasåtir hi  % bãjalakùaõalakùità  // Mn_9.35 //

yàdç÷aü tå7pyate bãjaü  $ kùetre kàlo1papàdite  &
tàdçg rohati tat tasmin  % bãjaü svair vya¤jitaü guõaiþ  // Mn_9.36 //

iyaü bhåmir hi bhåtànàü  $ ÷à÷vatã yonir ucyate  &
na ca yoniguõàn kàü÷ cid  % bãjaü puùyati puùñiùu  // Mn_9.37 //

bhåmàv apy ekakedàre  $ kàlo1ptàni kçùãvalaiþ  &
nànàråpàõi jàyante  % bãjànã7ha svabhàvataþ  // Mn_9.38 //

vrãhayaþ ÷àlayo mudgàs  $ tilà màùàs tathà yavàþ  &
yathàbãjaü prarohanti  % la÷unànã7kùavas tathà  // Mn_9.39 //

anyad uptaü jàtam anyad  $ ity etan no7papadyate  &
upyate yad dhi yad bãjaü  % tat tad eva prarohati  // Mn_9.40 //

tat pràj¤ena vinãtena  $ j¤àna-vij¤ànavedinà  &
àyuùkàmena vaptavyaü  % na jàtu parayoùiti  // Mn_9.41 //

atra gàthà vàyugãtàþ  $ kãrtayanti puràvidaþ  &
yathà bãjaü na vaptavyaü  % puüsà paraparigrahe  // Mn_9.42 //

na÷yatã7ùur yathà viddhaþ  $ khe viddham anuvidhyataþ  &
tathà na÷yati vai kùipraü  % bãjaü paraparigrahe [M: kùiptaü]  // Mn_9.43 //

pçthor apã7màü pçthivãü  $ bhàryàü pårvavido viduþ  &
sthàõu-cchedasya kedàram  % àhuþ ÷àlyavato mçgam  // Mn_9.44 //

etàvàn eva puruùo  $ yaj jàyà0tmà praje9ti ha  &
vipràþ pràhus tathà cai7tad  % yo bhartà sà smçtà1ïganà  // Mn_9.45 //

na niùkraya-visargàbhyàü  $ bhartur bhàryà vimucyate  &
evaü dharmaü vijànãmaþ  % pràk prajàpatinirmitam  // Mn_9.46 //

sakçd aü÷o nipatati  $ sakçt kanyà pradãyate  &
sakçd àha dadànã7ti trãõy  % etàni satàü sakçt [M: dadàmã7ti]  // Mn_9.47 //

yathà go-'÷vo1ùñra-dàsãùu  $ mahiùy ajà2vikàsu ca  &
no7tpàdakaþ prajàbhàgã  % tathai9và7nyàïganàsv api  // Mn_9.48 //

ye 'kùetriõo bãjavantaþ  $ parakùetrapravàpiõaþ  &
te vai sasyasya jàtasya  % na labhante phalaü kva cit  // Mn_9.49 //

yad anyagoùu vçùabho  $ vatsànàü janayec chatam  &
gominàm eva te vatsà  % moghaü skanditam àrùabham  // Mn_9.50 //

tathai9và7kùetriõo bãjaü  $ parakùetrapravàpiõaþ  &
kurvanti kùetriõàm arthaü  % na bãjã labhate phalam  // Mn_9.51 //

phalaü tv anabhisaüdhàya  $ kùetriõàü bãjinàü tathà  &
pratyakùaü kùetriõàm artho  % bãjàd yonir galãyasã [M: barãyasã]  // Mn_9.52 //

kriyàbhyupagamàt tv etad  $ bãjàrthaü yat pradãyate  &
tasye7ha bhàginau dçùñau  % bãjã kùetrika eva ca  // Mn_9.53 //

ogha-vàtàhçtaü bãjaü  $ yasya kùetre prarohati  &
kùetrikasyai7va tad bãjaü  % na vaptà labhate phalam [M: na bãjã labhate phalam]  // Mn_9.54 //

eùa dharmo gavà1÷vasya  $ dàsy-uùñrà1jà1vikasya ca  &
vihaüga-mahiùãõàü ca  % vij¤eyaþ prasavaü prati  // Mn_9.55 //



etad vaþ sàraphalgutvaü  $ bãja-yonyoþ prakãrtitam  &
ataþ paraü pravakùyàmi  % yoùitàü dharmam àpadi  // Mn_9.56 //

bhràtur jyeùñhasya bhàryà yà  $ gurupatny anujasya sà  &
yavãyasas tu yà bhàryà  % snuùà jyeùñhasya sà smçtà  // Mn_9.57 //

jyeùñho yavãyaso bhàryàü  $ yavãyàn và9grajastriyam  &
patitau bhavato gatvà  % niyuktàv apy anàpadi  // Mn_9.58 //

devaràd và sapiõóàd và  $ striyà samyaï niyuktayà  &
praje0psitàà7dhigantavyà  % saütànasya parikùaye  // Mn_9.59 //

vidhavàyàü niyuktas tu  $ ghçtàkto vàgyato ni÷i  &
ekam utpàdayet putraü  % na dvitãyaü kathaü cana  // Mn_9.60 //

dvitãyam eke prajanaü  $ manyante strãùu tadvidaþ  &
anirvçtaü niyogàrthaü  % pa÷yanto dharmatas tayoþ [M: a-nirvçttaü]  // Mn_9.61 //

vidhavàyàü niyogàrthe  $ nirvçtte tu yathàvidhi [M: nivçtte]  &
guruvac ca snuùàvac ca  % varteyàtàü parasparam  // Mn_9.62 //

niyuktau yau vidhiü hitvà  $ varteyàtàü tu kàmataþ  &
tàv ubhau patitau syàtàü  % snuùàga-gurutalpagau  // Mn_9.63 //

nà7nyasmin vidhavà nàrã  $ niyoktavyà dvijàtibhiþ  &
anyasmin hi niyu¤jànà  % dharmaü hanyuþ sanàtanam  // Mn_9.64 //

no7dvàhikeùu mantreùu  $ niyogaþ kãrtyate kva cit  &
na vivàhavidhàv uktaü  % vidhavàvedanaü punaþ  // Mn_9.65 //

ayaü dvijair hi vidvadbhiþ  $ pa÷udharmo vigarhitaþ  &
manuùyàõàm api prokto  % vene ràjyaü pra÷àsati  // Mn_9.66 //

sa mahãm akhilàü bhu¤jan  $ ràjarùipravaraþ purà  &
varõànàü saükaraü cakre  % kàmo1pahata-cetanaþ  // Mn_9.67 //

tataþ prabhçti yo mohàt  $ pramãta-patikàü striyam  &
niyojayaty apatyàrthaü  % taü vigarhanti sàdhavaþ  // Mn_9.68 //

yasyà mriyeta kanyàyà  $ vàcà satye kçte patiþ  &
tàm anena vidhànena  % nijo vindeta devaraþ  // Mn_9.69 //

yathàvidhy adhigamyai7nàü  $ ÷ukla-vastràü ÷uci-vratàm  &
mitho bhajetà8 prasavàt  % sakçt-sakçd çtàv-çtau  // Mn_9.70 //


na dattvà kasya cit kanyàü  $ punar dadyàd vicakùaõaþ  &
dattvà punaþ prayacchan hi  % pràpnoti puruùànçtam  // Mn_9.71 //

vidhivat pratigçhyà7pi  $ tyajet kanyàü vigarhitàm  &
vyàdhitàü vipraduùñàü và  % chadmanà co7papàditàm  // Mn_9.72 //

yas tu doùavatãü kanyàm  $ anàkhyàyo7papàdayet  &
tasya tad vitathaü kuryàt  % kanyàdàtur duràtmanaþ  // Mn_9.73 //


vidhàya vçttiü bhàryàyàþ  $ pravaset kàryavàn naraþ  &
avçttikar÷ità hi strã  % praduùyet sthitimaty api  // Mn_9.74 //

vidhàya proùite vçttiü  $ jãven niyamam àsthità  &
proùite tv avidhàyai7va  % jãvec chilpair agarhitaiþ  // Mn_9.75 //

proùito dharmakàryàrthaü  $ pratãkùyo 'ùñau naraþ samàþ  &
vidyàrthaü ùaó ya÷o-'rthaü và  % kàmàrthaü trãüs tu vatsaràn  // Mn_9.76 //


saüvatsaraü pratãkùeta  $ dviùantãü yoùitaü patiþ [M: dviùàõàü]  &
årdhvaü saüvatsaràt tv enàü  % dàyaü hçtvà na saüvaset  // Mn_9.77 //

atikràmet pramattaü yà  $ mattaü rogàrtam eva và  &
sà trãn màsàn parityàjyà  % vibhåùaõa-paricchadà  // Mn_9.78 //

unmattaü patitaü klãbam  $ abãjaü pàparogiõam  &
na tyàgo 'sti dviùantyà÷ ca  % na ca dàyàpavartanam  // Mn_9.79 //

madyapà9sàdhuvçttà ca  $ pratikålà ca yà bhavet [M: madyapà1satyavçttà]  &
vyàdhità và9dhivettavyà  % hiüsrà9rthaghnã ca sarvadà  // Mn_9.80 //

vandhyàùñame 'dhivedyà-'abde  $ da÷ame tu mçta-prajà  &
ekàda÷e strãjananã  % sadyas tv apriyavàdinã  // Mn_9.81 //

yà rogiõã syàt tu hità  $ saüpannà cai7va ÷ãlataþ  &
sà9nuj¤àpyà7dhivettavyà  % nà7vamànyà ca karhi cit  // Mn_9.82 //

adhivinnà tu yà nàrã  $ nirgacched ruùità gçhàt  &
sà sadyaþ saüniroddhavyà  % tyàjyà và kulasaünidhau  // Mn_9.83 //

pratiùiddhà9pi ced yà tu  $ madyam abhyudayeùv api [ M: pratiùedhe pibed yà tu]  &
prekùà-samàjaü gacched và  % sà daõóyà kçùõalàni ùañ  // Mn_9.84 //



yadi svà÷ cà7parà÷ cai7va  $ vinderan yoùito dvijàþ  &
tàsàü varõakrameõa syàj  % jyeùñhyaü påjà ca ve÷ma ca  // Mn_9.85 //

bhartuþ ÷arãra÷u÷råùàü  $ dharmakàryaü ca naityakam  &
svà cai7va kuryàt sarveùàü  % nà7svajàtiþ kathaü cana [M: svà svai9va]  // Mn_9.86 //

yas tu tat kàrayen mohàt  $ sa-jàtyà sthitayà9nyayà  &
yathà bràhmaõacàõóàlaþ  % pårvadçùñas tathai9va saþ  // Mn_9.87 //



utkçùñàyà7bhiråpàya  $ varàya sadç÷àya ca  &
apràptàm api tàü tasmai  % kanyàü dadyàd yathàvidhi  // Mn_9.88 //

kàmam à maraõàt tiùñhed  $ gçhe kanyà rtumaty api  &
na cai7vai7nàü prayaccet tu  % guõa-hãnàya karhi cit  // Mn_9.89 //

trãõi varùàõy udãkùeta  $ kumàry çtumatã satã  &
årdhvaü tu kàlàd etasmàd  % vindeta sadç÷aü patim  // Mn_9.90 //

adãyamànà bhartàram  $ adhigacched yadi svayam  &
nai7naþ kiü cid avàpnoti  % na ca yaü sà9dhigacchati  // Mn_9.91 //

alaïkàraü nà8dadãta  $ pitryaü kanyà svayaüvarà  &
màtçkaü bhràtçdattaü và  % stenà syàd yadi taü haret  // Mn_9.92 //

pitre na dadyàc chulkaü tu  $ kanyàm çtumatãü haran  &
sa ca svàmyàd atikràmed  % çtånàü pratirodhanàt  // Mn_9.93 //

triü÷advarùo vahet kanyàü  $ hçdyàü dvàda÷avàrùikãm  &
tryaùñavarùo 'ùñavarùàü và  % dharme sãdati satvaraþ  // Mn_9.94 //

devadattàü patir bhàryàü  $ vindate ne7cchayà0tmanaþ  &
tàü sàdhvãü bibhçyàn nityaü  % devànàü priyam àcaran  // Mn_9.95 //

prajanàrthaü striyaþ sçùñàþ  $ saütànàrthaü ca mànavaþ  &
tasmàt sàdhàraõo dharmaþ  % ÷rutau patnyà saho1ditaþ  // Mn_9.96 //

kanyàyàü datta-÷ulkàyàü  $ mriyeta yadi ÷ulkadaþ  &
devaràya pradàtavyà  % yadi kanyà9numanyate  // Mn_9.97 //

àdadãta na ÷ådro 'pi  $ ÷ulkaü duhitaraü dadan  &
÷ulkaü hi gçhõan kurute  % channaü duhitçvikrayam  // Mn_9.98 //

etat tu na pare cakrur  $ nà7pare jàtu sàdhavaþ  &
yad anyasya pratij¤àya  % punar anyasya dãyate  // Mn_9.99 //

nà7nu÷u÷ruma jàtv etat  $ pårveùv api hi janmasu  &
÷ulka-saüj¤ena målyena  % channaü duhitçvikrayam  // Mn_9.100 //

anyonyasyà7vyabhicàro  $ bhaved à-maraõàntikaþ  &
eùa dharmaþ samàsena  % j¤eyaþ strã-puüsayoþ paraþ  // Mn_9.101 //

tathà nityaü yateyàtàü  $ strã-puüsau tu kçta-kriyau  &
yathà nàbhicaretàü tau  % viyuktàv itaretaram [M: nà7ticaretàü]  // Mn_9.102 //

eùa strã-puüsayor ukto  $ dharmo vo ratisaühitaþ  &
àpady apatyapràpti÷ ca  % dàyadharmaü nibodhata  // Mn_9.103 //



årdhvaü pitu÷ ca màtu÷ ca  $ sametya bhràtaraþ samam  &
bhajeran paitçkaü riktham  % anã÷às te hi jãvatoþ  // Mn_9.104 //

jyeùñha eva tu gçhõãyàt  $ pitryaü dhanam a÷eùataþ  &
÷eùàs tam upajãveyur  % yathai9va pitaraü tathà  // Mn_9.105 //

jyeùñhena jàtamàtreõa  $ putrã bhavati mànavaþ  &
pitéõàm ançõa÷ cai7va  % sa tasmàt sarvam arhati  // Mn_9.106 //

yasminn çõaü saünayati  $ yena cà7nantyam a÷nute  &
sa eva dharmajaþ putraþ  % kàmajàn itaràn viduþ  // Mn_9.107 //

pite9va pàlayet påtràn  $ jyeùñho bhràtéõ yavãyasaþ  &
putravac cà7pi varteran  % jyeùñhe bhràtari dharmataþ  // Mn_9.108 //

jyeùñhaþ kulaü vardhayati  $ vinà÷ayati và punaþ  &
jyeùñhaþ påjyatamo loke  % jyeùñhaþ sadbhir agarhitaþ  // Mn_9.109 //

yo jyeùñho jyeùñha-vçttiþ syàn  $ màte9va sa pite9va saþ  &
ajyeùñhavçttir yas tu syàt  % sa saüpåjyas tu bandhuvat  // Mn_9.110 //

evaü saha vaseyur và  $ pçthag và dharmakàmyayà  &
pçthag vivardhate dharmas  % tasmàd dharmyà pçthakkriyà  // Mn_9.111 //

jyeùñhasya viü÷a uddhàraþ  $ sarvadravyàc ca yad varam  &
tato 'rdhaü madhyamasya  % syàt turãyaü tu yavãyasaþ  // Mn_9.112 //

jyeùñha÷ cai7va kaniùñha÷ ca  $ saüharetàü yatho2ditam  &
ye 'nye jyeùñha-kaniùñhàbhyàü  % teùàü syàn madhyamaü dhanam  // Mn_9.113 //

sarveùàü dhanajàtànàm  $ àdadãtà7gryam agrajaþ  &
yac ca sàti÷ayaü kiü cid  % da÷ata÷ cà8pnuyàd varam  // Mn_9.114 //

uddhàro na da÷asv asti  $ saüpannànàü svakarmasu  &
yat kiü cid eva deyaü tu  % jyàyase màna-vardhanam  // Mn_9.115 //

evaü samuddhçto1ddhàre  $ samàn aü÷àn prakalpayet  &
uddhàre 'nuddhçte tv eùàm  % iyaü syàd aü÷akalpanà  // Mn_9.116 //

ekàdhikaü harej jyeùñhaþ  $ putro 'dhyardhaü tato 'nujaþ  &
aü÷am aü÷aü yavãyàüsa  % iti dharmo vyavasthitaþ  // Mn_9.117 //

svebhyo 'ü÷ebhyas tu kanyàbhyaþ  $ pradadyur bhràtaraþ pçthak [M: svàbhyaþ svàbhyas
tu]  &
svàt svàd aü÷àc caturbhàgaü  % patitàþ syur aditsavaþ  // Mn_9.118 //

ajà3vikaü sai1ka÷aphaü  $ na jàtu viùamaü bhajet [M: ajà3vikaü cai7ka÷aphaü]  &
ajà3vikaü tu viùamaü  % jyeùñhasyai7va vidhãyate  // Mn_9.119 //

yavãyठjyeùñhabhàryàyàü  $ putram utpàdayed yadi  &
samas tatra vibhàgaþ syàd  % iti dharmo vyavasthitaþ  // Mn_9.120 //

upasarjanaü pradhànasya  $ dharmato no7papadyate  &
pità pradhànaü prajane  % tasmàd dharmeõa taü bhajet  // Mn_9.121 //

putraþ kaniùñho jyeùñhàyàü  $ kaniùñhàyàü ca pårvajaþ  &
kathaü tatra vibhàgaþ syàd  % iti cet saü÷ayo bhavet  // Mn_9.122 //

ekaü vçùabham uddhàraü  $ saühareta sa pårvajaþ  &
tato 'pare jyeùñhavçùàs  % tad-ånànàü svamàtçtaþ  // Mn_9.123 //

jyeùñhas tu jàto jyeùñhàyàü  $ hared vçùabha-ùoóa÷àþ  &
tataþ svamàtçtaþ ÷eùà  % bhajerann iti dhàraõà  // Mn_9.124 //

sadç÷astrãùu jàtànàü  $ putràõàm avi÷eùataþ  &
na màtçto jyaiùñhyam asti  % janmato jyaiùñhyam ucyate  // Mn_9.125 //

janmajyeùñhena cà8hvànaü  $ subrahmaõyàsv api smçtam  &
yamayo÷ cai7va garbheùu  % janmato jyeùñhatà smçtà  // Mn_9.126 //


aputro 'nena vidhinà  $ sutàü kurvãta putrikàm  &
yad apatyaü bhaved asyàü  % tan mama syàt svadhàkaram  // Mn_9.127 //

anena tu vidhànena  $ purà cakre 'tha putrikàþ  &
vivçddhyarthaü svavaü÷asya  % svayaü dakùaþ prajàpatiþ  // Mn_9.128 //

dadau sa da÷a dharmàya  $ ka÷yapàya trayoda÷a  &
somàya ràj¤e satkçtya  % prãtà3tmà saptaviü÷atim  // Mn_9.129 //

yathai9và8tmà tathà putraþ  $ putreõa duhità samà  &
tasyàm àtmani tiùñhantyàü  % katham anyo dhanaü haret  // Mn_9.130 //

màtus tu yautakaü yat syàt  $ kumàrãbhàga eva saþ  &
dauhitra eva ca hared  % aputrasyà7khilaü dhanam  // Mn_9.131 //

dauhitro hy akhilaü riktham  $ aputrasya pitur haret  &
sa eva dadyàd dvau piõóau  % pitre màtàmahàya ca  // Mn_9.132 //

pautra-dauhitrayor loke  $ na vi÷eùo 'sti dharmataþ  &
tayor hi màtà-pitarau  % saübhåtau tasya dehataþ  // Mn_9.133 //

putrikàyàü kçtàyàü tu  $ yadi putro 'nujàyate  &
samas tatra vibhàgaþ syàj  % jyeùñhatà nà7sti hi striyàþ  // Mn_9.134 //

aputràyàü mçtàyàü tu  $ putrikàyàü kathaü cana  &
dhanaü tat putrikàbhartà  % haretai7và7vicàrayan  // Mn_9.135 //

akçtà và kçtà và9pi  $ yaü vindet sadç÷àt sutam  &
pautrã màtàmahas tena  % dadyàt piõóaü hared dhanam  // Mn_9.136 //

putreõa lokठjayati  $ pautreõà8nantyam a÷nute  &
atha putrasya pautreõa  % bradhnasyà8pnoti viùñapam  // Mn_9.137 //

puü-nàmno narakàd yasmàt  $ tràyate pitaraü sutaþ  &
tasmàt putra iti proktaþ  % svayam eva svayaübhuvà  // Mn_9.138 //

pautra-dauhitrayor loke  $ vi÷eùo no7papadyate  &
dauhitro 'pi hy amutrai7naü  % saütàrayati pautravat  // Mn_9.139 //

màtuþ prathamataþ piõóaü  $ nirvapet putrikàsutaþ  &
dvitãyaü tu pitus tasyàs  % tçtãyaü tatpituþ pituþ  // Mn_9.140 //



upapanno guõaiþ sarvaiþ  $ putro yasya tu dattrimaþ  &
sa haretai7va tadrikthaü  % saüpràpto 'py anyagotrataþ  // Mn_9.141 //

gotra-rikthe janayitur  $ na hared dattrimaþ kva cit  &
gotra-rikthànugaþ piõóo  % vyapaiti dadataþ svadhà  // Mn_9.142 //



aniyuktàsuta÷ cai7va  $ putriõyà0pta÷ ca devaràt  &
ubhau tau nà7rhato bhàgaü  % jàrajàtaka-kàmajau  // Mn_9.143 //

niyuktàyàm api pumàn  $ nàryàü jàto 'vidhànataþ  &
nai7và7rhaþ paitçkaü rikthaü  % patito1tpàdito hi saþ  // Mn_9.144 //

haret tatra niyuktàyàü  $ jàtaþ putro yathà9urasaþ  &
kùetrikasya tu tad bãjaü  % dharmataþ prasava÷ ca saþ  // Mn_9.145 //

dhanaü yo bibhçyàd bhràtur  $ mçtasya striyam eva ca  &
so 'patyaü bhràtur utpàdya  % dadyàt tasyai7va taddhanam  // Mn_9.146 //

yà niyuktà9nyataþ putraü  $ devaràd và9py avàpnuyàt  &
taü kàmajam arikthãyaü  % vçtho2tpannaü pracakùate [M: mithyo2tpannaü]  // Mn_9.147 //

etad vidhànaü vij¤eyaü  $ vibhàgasyai7kayoniùu  &
bahvãùu cai7kajàtànàü  % nànàstrãùu nibodhata  // Mn_9.148 //



bràhmaõasyà7nupårvyeõa  $ catasras tu yadi striyaþ  &
tàsàü putreùu jàteùu  % vibhàge 'yaü vidhiþ smçtaþ  // Mn_9.149 //

kãnà÷o govçùo yànam  $ alaïkàra÷ ca ve÷ma ca  &
viprasyà7uddhàrikaü deyam  % ekàü÷a÷ ca pradhànataþ  // Mn_9.150 //

tryaü÷aü dàyàd dhared vipro  $ dvàv aü÷au kùatriyàsutaþ  &
vai÷yàjaþ sà1rdham evà7ü÷am  % aü÷aü ÷ådràsuto haret  // Mn_9.151 //

sarvaü và rikthajàtaü tad  $ da÷adhà parikalpya ca  &
dharmyaü vibhàgaü kurvãta  % vidhinà9nena dharmavit  // Mn_9.152 //

caturo 'ü÷àn hared vipras  $ trãn aü÷àn kùatriyàsutaþ  &
vai÷yàputro hared dvyaü÷aü  % aü÷aü ÷ådràsuto haret  // Mn_9.153 //

yady api syàt tu sat-putro 'py  $ asat-putro 'pi và bhavet [M: yady api syàt tu sat-putro
yady aputro 'pi và bhavet]  &
nà7dhikaü da÷amàd dadyàc  % chådràputràya dharmataþ  // Mn_9.154 //

bràhmaõa-kùatriya-vi÷àü  $ ÷ådràputro na rikthabhàk  &
yad evà7sya pità dadyàt  % tad evà7sya dhanaü bhavet  // Mn_9.155 //

sama-varõàsu và jàtàþ  $ sarve putrà dvijanmanàm  &
uddhàraü jyàyase dattvà  % bhajerann itare samam  // Mn_9.156 //

÷ådrasya tu savarõai9va  $ nà7nyà bhàryà vidhãyate  &
tasyàü jàtàþ samà1ü÷àþ syur  % yadi putra÷ataü bhavet  // Mn_9.157 //


putràn dvàda÷a yàn àha  $ néõàü svàyaübhuvo manuþ  &
teùàü ùaó bandhu-dàyàdàþ  % ùaó adàyàda-bàndhavàþ  // Mn_9.158 //

aurasaþ kùetraja÷ cai7va  $ dattaþ kçtrima eva ca  &
gåóho1tpanno 'paviddha÷ ca  % dàyàdà bàndhavà÷ ca ùañ  // Mn_9.159 //

kànãna÷ ca sahoóha÷ ca  $ krãtaþ paunarbhavas tathà  &
svayaüdatta÷ ca ÷audra÷ ca  % ùaó adàyàda-bàndhavàþ  // Mn_9.160 //

yàdç÷aü phalam àpnoti  $ kuplavaiþ saütara¤ jalam  &
tàdç÷aü phalam àpnoti  % kuputraiþ saütaraüs tamaþ  // Mn_9.161 //

yady ekarikthinau syàtàm  $ aurasa-kùetrajau sutau  &
yasya yat paitçkaü rikthaü  % sa tad gçhõãta ne7taraþ  // Mn_9.162 //

eka evà7urasaþ putraþ  $ pitryasya vasunaþ prabhuþ  &
÷eùàõàm ànç÷aüsyàrthaü  % pradadyàt tu prajãvanam  // Mn_9.163 //

ùaùñhaü tu kùetrajasyà7ü÷aü  $ pradadyàt paitçkàd dhanàt  &
auraso vibhajan dàyaü  % pitryaü pa¤camam eva và  // Mn_9.164 //

aurasa-kùetrajau putrau  $ pitç-rikthasya bhàginau  &
da÷à7pare tu krama÷o  % gotra-rikthàü÷abhàginaþ  // Mn_9.165 //

svakùetre saüskçtàyàü tu  $ svayam utpàdayed dhi yam  &
tam aurasaü vijànãyàt  % putraü pràthamakalpikam  // Mn_9.166 //

yas talpajaþ pramãtasya  $ klãbasya vyàdhitasya và  &
svadharmeõa niyuktàyàü  % sa putraþ kùetrajaþ smçtaþ  // Mn_9.167 //

màtà pità và dadyàtàü  $ yam adbhiþ putram àpadi  &
sadç÷aü prãtisaüyuktaü  % sa j¤eyo dattrimaþ sutaþ  // Mn_9.168 //

sadç÷aü tu prakuryàd yaü  $ guõa-doùa-vicakùaõam  &
putraü putraguõair yuktaü  % sa vij¤eya÷ ca kçtrimaþ  // Mn_9.169 //

utpadyate gçhe yas tu  $ na ca j¤àyeta kasya saþ  &
sa gçhe gåóha utpannas  % tasya syàd yasya talpajaþ  // Mn_9.170 //

màtà-pitçbhyàm utsçùñaü  $ tayor anyatareõa và  &
yaü putraü parigçhõãyàd  % apaviddhaþ sa ucyate  // Mn_9.171 //

pitçve÷mani kanyà tu  $ yaü putraü janayed rahaþ  &
taü kànãnaü vaden nàmnà  % voóhuþ kanyà-samudbhavam  // Mn_9.172 //

yà garbhiõã saüskriyate  $ j¤àtà2j¤àtà9pi và satã  &
voóhuþ sa garbho bhavati  % sahoóha iti co7cyate  // Mn_9.173 //

krãõãyàd yas tv apatyàrthaü  $ màtà-pitror yam antikàt  &
sa krãtakaþ sutas tasya  % sadç÷o 'sadç÷o 'pi và  // Mn_9.174 //

yà patyà và parityaktà  $ vidhavà và svaye9cchayà  &
utpàdayet punar bhåtvà  % sa paunarbhava ucyate  // Mn_9.175 //

sà ced akùata-yoniþ syàd  $ gata-pratyàgatà9pi và  &
paunarbhavena bhartrà sà  % punaþ saüskàram arhati  // Mn_9.176 //

màtà-pitç-vihãno yas  $ tyakto và syàd akàraõàt  &
àtmànam arpayed yasmai  % svayaüdattas tu sa smçtaþ  // Mn_9.177 //

yaü bràhmaõas tu ÷ådràyàü  $ kàmàd utpàdayet sutam  &
sa pàrayann eva ÷avas  % tasmàt pàra÷avaþ smçtaþ  // Mn_9.178 //

dàsyàü và dàsadàsyàü và  $ yaþ ÷ådrasya suto bhavet  &
so 'nuj¤àto hared aü÷am  % iti dharmo vyavasthitaþ  // Mn_9.179 //

kùetrajà3dãn sutàn etàn  $ ekàda÷a yatho2ditàn  &
putrapratinidhãn àhuþ  % kriyàlopàn manãùiõaþ  // Mn_9.180 //

ya ete 'bhihitàþ putràþ  $ prasaïgàd anyabãjajàþ  &
yasya te bãjato jàtàs  % tasya te ne7tarasya tu  // Mn_9.181 //

bhràtéõàm ekajàtànàm  $ eka÷ cet putravàn bhavet  &
sarvàüs tàüs tena putreõa  % putriõo manur abravãt  // Mn_9.182 //

sarvàsàm eka-patnãnàm  $ ekà cet putriõã bhavet  &
sarvàs tàs tena putreõa  % pràha putravatãr manuþ  // Mn_9.183 //

÷reyasaþ ÷reyaso 'làbhe  $ pàpãyàn riktham arhati  &
bahava÷ cet tu sadç÷àþ  % sarve rikthasya bhàginaþ  // Mn_9.184 //

na bhràtaro na pitaraþ  $ putrà rikthaharàþ pituþ  &
pità hared aputrasya  % rikthaü bhràtara eva ca  // Mn_9.185 //
trayàõàm udakaü kàryaü  $ triùu piõóaþ pravartate  &
caturthaþ saüpradàtai9ùàü  % pa¤camo no7papadyate  // Mn_9.186 //



anantaraþ sapiõóàd yas  $ tasya tasya dhanaü bhavet  &
ata årdhvaü sakulyaþ syàd  % àcàryaþ ÷iùya eva và  // Mn_9.187 //

sarveùàm apy abhàve tu  $ bràhmaõà rikthabhàginaþ  &
traividyàþ ÷ucayo dàntàs  % tathà dharmo na hãyate  // Mn_9.188 //

ahàryaü bràhmaõadravyaü  $ ràj¤à nityam iti sthitiþ  &
itareùàü tu varõànàü  % sarvà1bhàve haren nçpaþ  // Mn_9.189 //

saüsthitasyà7napatyasya  $ sagotràt putram àharet  &
tatra yad rikthajàtaü syàt  % tat tasmin pratipàdayet  // Mn_9.190 //


dvau tu yau vivadeyàtàü  $ dvàbhyàü jàtau striyà dhane  &
tayor yad yasya pitryaü syàt  % tat sa gçhõãta ne7taraþ  // Mn_9.191 //

jananyàü saüsthitàyàü tu  $ samaü sarve saho1daràþ  &
bhajeran màtçkaü rikthaü  % bhaginya÷ ca sa-nàbhayaþ  // Mn_9.192 //

yàs tàsàü syur duhitaras  $ tàsàm api yathàrhataþ [H: tasyàü]  &
màtàmahyà dhanàt kiü cit  % pradeyaü prãtipårvakam  // Mn_9.193 //

adhyagny-adhyàvàhanikaü  $ dattaü ca prãtikarmaõi  &
bhràtç-màtç-pitçpràptaü  % ùaóvidhaü strãdhanaü smçtam  // Mn_9.194 //

anvàdheyaü ca yad dattaü  $ patyà prãtena cai7va yat  &
patyau jãvati vçttàyàþ  % prajàyàs tad dhanaü bhavet  // Mn_9.195 //

bràhma-daivà3rùa-gàndharva-  $ pràjàpatyeùu yad vasu  &
aprajàyàm atãtàyàü  % bhartur eva tad iùyate  // Mn_9.196 //

yat tv asyàþ syàd dhanaü dattaü  $ vivàheùv àsurà3diùu  &
aprajàyàm atãtàyàü  % màtà-pitros tad iùyate  // Mn_9.197 //

striyàü tu yad bhaved vittaü  $ pitrà dattaü kathaü cana  &
bràhmaõã tad dharet kanyà  % tadapatyasya và bhavet  // Mn_9.198 //

na nirhàraü striyaþ kuryuþ  $ kuñumbàd bahumadhyagàt  &
svakàd api ca vittàd dhi  % svasya bhartur anàj¤ayà  // Mn_9.199 //

patyau jãvati yaþ strãbhir  $ alaïkàro dhçto bhavet  &
na taü bhajeran dàyàdà  % bhajamànàþ patanti te  // Mn_9.200 //

anaü÷au klãba-patitau  $ jàtyandha-badhirau tathà  &
unmatta-jaóa-måkà÷ ca  % ye ca ke cin nir-indriyàþ  // Mn_9.201 //

sarveùàm api tu nyàyyaü  $ dàtuü ÷aktyà manãùiõà  &
gràsà3cchàdanam atyantaü  % patito hy adadad bhavet  // Mn_9.202 //

yady arthità tu dàraiþ syàt  $ klãbàdãnàü kathaü cana  &
teùàm utpanna-tantånàm  % apatyaü dàyam arhati  // Mn_9.203 //

yat kiü cit pitari prete  $ dhanaü jyeùñho 'dhigacchati  &
bhàgo yavãyasàü tatra  % yadi vidyànupàlinaþ  // Mn_9.204 //

avidyànàü tu sarveùàü  $ ãhàta÷ ced dhanaü bhavet  &
samas tatra vibhàgaþ syàd  % apitrya iti dhàraõà  // Mn_9.205 //

vidyàdhanaü tu yady asya  $ tat tasyai7va dhanaü bhavet  &
maitryam audvàhikaü cai7va  % màdhuparkikam eva ca  // Mn_9.206 //

bhràtéõàü yas tu ne8heta  $ dhanaü ÷aktaþ svakarmaõà  &
sa nirbhàjyaþ svakàd aü÷àt  % kiü cid dattvo9pajãvanam  // Mn_9.207 //

anupaghnan pitçdravyaü  $ ÷rameõa yad upàrjitam  &
svayam ãhitalabdhaü tan  % nà7kàmo dàtum arhati  // Mn_9.208 //

paitçkaü tu pità dravyam  $ anavàptaü yad àpnuyàt  &
na tat putrair bhajet sàrdham  % akàmaþ svayam arjitam  // Mn_9.209 //

vibhaktàþ saha jãvanto  $ vibhajeran punar yadi  &
samas tatra vibhàgaþ syàj  % jyaiùñhyaü tatra na vidyate  // Mn_9.210 //

yeùàü jyeùñhaþ kaniùñho và  $ hãyetà7ü÷apradànataþ  &
mriyetà7nyataro và9pi  % tasya bhàgo na lupyate  // Mn_9.211 //

sodaryà vibhajeraüs taü  $ sametya sahitàþ samam  &
bhràtaro ye ca saüsçùñà  % bhàginya÷ ca sa-nàbhayaþ  // Mn_9.212 //

yo jyeùñho vinikurvãta  $ lobhàd bhràtén yavãyasaþ  &
so 'jyeùñhaþ syàd abhàga÷ ca  % niyantavya÷ ca ràjabhiþ  // Mn_9.213 //

sarva eva vikarmasthà  $ nà7rhanti bhràtaro dhanam  &
na cà7dattvà kaniùñhebhyo  % jyeùñhaþ kurvãta yautakam  // Mn_9.214 //

bhràtéõàm avibhaktànàü  $ yady utthànaü bhavet saha  &
na putrabhàgaü viùamaü  % pità dadyàt kathaü cana  // Mn_9.215 //

årdhvaü vibhàgàj jàtas tu  $ pitryam eva hared dhanam  &
saüsçùñàs tena và ye syur  % vibhajeta sa taiþ saha  // Mn_9.216 //

anapatyasya putrasya  $ màtà dàyam avàpnuyàt  &
màtary api ca vçttàyàü  % pitur màtà hared dhanam  // Mn_9.217 //

çõe dhane ca sarvasmin  $ pravibhakte yathàvidhi  &
pa÷càd dç÷yeta yat kiü cit  % tat sarvaü samatàü nayet  // Mn_9.218 //

vastraü patram alaïkàraü  $ kçtànnam udakaü striyaþ  &
yogakùemaü pracàraü ca  % na vibhàjyaü pracakùate  // Mn_9.219 //

ayam ukto vibhàgo vaþ  $ putràõàü ca kriyàvidhiþ  &
krama÷aþ kùetrajàdãnàü  % dyåtadharmaü nibodhata  // Mn_9.220 //



dyåtaü samàhvayaü cai7va  $ ràjà ràùñràn nivàrayet  &
ràjàntakaraõàv etau  % dvau doùau pçthivãkùitàm  // Mn_9.221 //

prakà÷am etat tàskaryaü  $ yad devana-samàhvayau  &
tayor nityaü pratãghàte  % nçpatir yatnavàn bhavet  // Mn_9.222 //

apràõibhir yat kriyate  $ tal loke dyåtam ucyate  &
pràõibhiþ kriyate yas tu  % sa vij¤eyaþ samàhvayaþ  // Mn_9.223 //

dyåtaü samàhvayaü cai7va  $ yaþ kuryàt kàrayeta và  &
tàn sarvàn ghàtayed ràjà  % ÷ådràü÷ ca dvijaliïginaþ  // Mn_9.224 //

kitavàn ku÷ãlavàn kråràn  $ pàùaõóasthàü÷ ca mànavàn  &
vikarmasthàn ÷auõóikàü÷ ca  % kùipraü nirvàsayet puràt  // Mn_9.225 //

ete ràùñre vartamànà  $ ràj¤aþ prachannataskaràþ  &
vikarmakriyayà nityaü  % bàdhante bhadrikàþ prajàþ  // Mn_9.226 //

dyåtam etat purà kalpe  $ dçùñaü vairakaraü mahat  &
tasmàd dyåtaü na seveta  % hàsyàrtham api buddhimàn  // Mn_9.227 //

pracchannaü và prakà÷aü và  $ tan niùeveta yo naraþ  &
tasya daõóavikalpaþ syàd  % yathe2ùñaü nçpates tathà  // Mn_9.228 //



kùatra-viñ-÷ådrayonis tu  $ daõóaü dàtum a÷aknuvan  &
ànçõyaü karmaõà gacched  % vipro dadyàc chanaiþ ÷anaiþ  // Mn_9.229 //

strã-bàlo1nmatta-vçddhànàü  $ daridràõàü ca rogiõàm  &
÷iphà-vidala-rajjv-àdyair  % vidadhyàn nçpatir damam  // Mn_9.230 //

ye niyuktàs tu kàryeùu  $ hanyuþ kàryàõi kàryiõàm  &
dhano1ùmaõà pacyamànàs  % tàn niþ-svàn kàrayen nçpaþ  // Mn_9.231 //

kåña÷àsanakartéü÷ ca  $ prakçtãnàü ca dåùakàn  &
strã-bàla-bràhmaõaghnàü÷ ca  % hanyàd dviñ-sevinas tathà  // Mn_9.232 //

tãritaü cà7nu÷iùñaü ca  $ yatra kva cana yad bhavet  &
kçtaü tad dharmato vidyàn  % na tad bhåyo nivartayet  // Mn_9.233 //

amàtyàþ pràóvivàko và  $ yat kuryuþ kàryam anyathà  &
tat svayaü nçpatiþ kuryàt  % tàn sahasraü ca daõóayet [M: taü]  // Mn_9.234 //

brahmahà ca suràpa÷ ca  $ steyã ca gurutalpagaþ [M: taskaro gurutalpagaþ]  &
ete sarve pçthag j¤eyà  % mahàpàtakino naràþ  // Mn_9.235 //

caturõàm api cai7teùàü  $ pràya÷cittam akurvatàm  &
÷àrãraü dhanasaüyuktaü  % daõóaü dharmyaü prakalpayet  // Mn_9.236 //

gurutalpe bhagaþ kàryaþ  $ suràpàne suràdhvajaþ  &
steye ca ÷vapadaü kàryaü  % brahmahaõy a÷iràþ pumàn [M: taskare ÷vapadaü kàryaü]  // Mn_9.237 //

asaübhojyà hy asaüyàjyà  $ asaüpàñhyà 'vivàhinaþ  &
careyuþ pçthivãü dãnàþ  % sarvadharmabahiùkçtàþ  // Mn_9.238 //

j¤àti-saübandhibhis tv ete  $ tyaktavyàþ kçta-lakùaõàþ  &
nir-dayà nir-namaskàràs  % tan manor anu÷àsanam  // Mn_9.239 //

pràya÷cittaü tu kurvàõàþ  $ sarvavarõà yatho3ditam [M: pårve varõà yatho2ditam]  &
nà7ïkyà ràj¤à lalàñe syur  % dàpyàs tå7ttamasàhasam  // Mn_9.240 //

àgaþsu bràhmaõasyai7va  $ kàryo madhyamasàhasaþ  &
vivàsyo và bhaved ràùñràt  % sa-dravyaþ sa-paricchadaþ  // Mn_9.241 //

itare kçtavantas tu  $ pàpàny etàny akàmataþ  &
sarvasvahàram arhanti  % kàmatas tu pravàsanam  // Mn_9.242 //



nà8dadãta nçpaþ sàdhur  $ mahàpàtakino dhanam  &
àdadànas tu tal lobhàt  % tena doùeõa lipyate  // Mn_9.243 //

apsu prave÷ya taü daõóaü  $ varuõàyo7papàdayet  &
÷ruta-vçtto1papanne và  % bràhmaõe pratipàdayet  // Mn_9.244 //

ã÷o daõóasya varuõo  $ ràj¤àü daõóadharo hi saþ  &
ã÷aþ sarvasya jagato  % bràhmaõo vedapàragaþ  // Mn_9.245 //

yatra varjayate ràjà  $ pàpakçdbhyo dhanàgamam  &
tatra kàlena jàyante  % mànavà dãrghajãvinaþ  // Mn_9.246 //

niùpadyante ca sasyàni  $ yatho2ptàni vi÷àü pçthak  &
bàlà÷ ca na pramãyante  % vikçtaü ca na jàyate  // Mn_9.247 //

bràhmaõàn bàdhamànaü tu  $ kàmàd avaravarõajam  &
hanyàc citrair vadho1pàyair  % udvejanakarair nçpaþ  // Mn_9.248 //

yàvàn avadhyasya vadhe  $ tàvàn vadhyasya mokùaõe  &
adharmo nçpater dçùño  % dharmas tu viniyacchataþ  // Mn_9.249 //

udito 'yaü vistara÷o  $ mitho vivàdamànayoþ  &
aùñàda÷asu màrgeùu  % vyavahàrasya nirõayaþ  // Mn_9.250 //



evaü dharmyàõi kàryàõi  $ samyak kurvan mahãpatiþ  &
de÷àn alabdhàül lipseta  % labdhàü÷ ca paripàlayet  // Mn_9.251 //

samyaï niviùña-de÷as tu  $ kçta-durga÷ ca ÷àstrataþ  &
kaõñako1ddharaõe nityam  % àtiùñhed yatnam uttamam  // Mn_9.252 //

rakùanàd àryavçttànàü  $ kaõñakànàü ca ÷odhanàt  &
narendràs tridivaü yànti  % prajàpàlana-tatparàþ  // Mn_9.253 //

a÷àsaüs taskaràn yas tu  $ baliü gçhõàti pàrthivaþ  &
tasya prakùubhyate ràùñraü  % svargàc ca parihãyate  // Mn_9.254 //

nirbhayaü tu bhaved yasya  $ ràùñraü bàhu-balà÷ritam  &
tasya tad vardhate nityaü  % sicyamàna iva drumaþ  // Mn_9.255 //

dvividhàüs taskaràn vidyàt  $ paradravyàpahàrakàn  &
prakà÷àü÷ cà7prakà÷àü÷ ca  % càra-cakùur mahãpatiþ  // Mn_9.256 //

prakà÷ava¤cakàs teùàü  $ nànàpaõyo7pajãvinaþ  &
pracchannava¤cakàs tv ete  % ye stenà1ñavikàdayaþ  // Mn_9.257 //

utkocakà÷ cà7upadhikà  $ va¤cakàþ kitavàs tathà  &
maïgalàde÷a-vçttà÷ ca  % bhadrà÷ ce8kùaõikaiþ saha [M: bhadraprekùaõikaiþ saha]  // Mn_9.258 //

asamyakkàriõa÷ cai7va  $ mahàmàtrà÷ cikitsakàþ  &
÷ilpo1pacàrayuktà÷ ca  % nipuõàþ paõyayoùitaþ  // Mn_9.259 //

evamàdãn vijànãyàt  $ prakà÷àül lokakaõñakàn [M: evamàdyàn]  &
nigåóhacàriõa÷ cà7nyàn  % anàryàn àryaliïginaþ  // Mn_9.260 //

tàn viditvà sucaritair  $ gåóhais tatkarmakàribhiþ  &
càrai÷ cà7neka-saüsthànaiþ  % protsàdya va÷am ànayet  // Mn_9.261 //

teùàü doùàn abhikhyàpya  $ sve sve karmaõi tattvataþ  &
kurvãta ÷àsanaü ràjà  % samyak sàrà1paràdhataþ  // Mn_9.262 //

na hi daõóàd çte ÷akyaþ  $ kartuü pàpa-vinigrahaþ  &
stenànàü pàpabuddhãnàü  % nibhçtaü caratàü kùitau  // Mn_9.263 //

sabhà-prapà2påpa-÷àlà-  $ ve÷a-madyà1nna-vikrayàþ  &
catuùpathàü÷ caityavçkùàþ  % samàjàþ prekùaõàni ca  // Mn_9.264 //

jãrõo1dyànàny araõyàni  $ kàrukàve÷anàni ca  &
÷ånyàni cà7py agàràõi  % vanàny upavanàni ca  // Mn_9.265 //

evaüvidhàn nçpo de÷àn  $ gulmaiþ sthàvara-jaïgamaiþ  &
taskarapratiùedhàrthaü  % càrai÷ cà7py anucàrayet  // Mn_9.266 //

tatsahàyair anugatair  $ nànàkarmapravedibhiþ  &
vidyàd utsàdayec cai7va  % nipuõaiþ pårvataskaraiþ  // Mn_9.267 //

bhakùya-bhojyo1pade÷ai÷ ca  $ bràhmaõànàü ca dar÷anaiþ  &
÷auryakarmàpade÷ai÷ ca  % kuryus teùàü samàgamam  // Mn_9.268 //

ye tatra no7pasarpeyur  $ målapraõihità÷ ca ye  &
tàn prasahya nçpo hanyàt  % sa-mitra-j¤àti-bàndhavàn  // Mn_9.269 //

na ho8óhena vinà cauraü  $ ghàtayed dhàrmiko nçpaþ  &
saho8óhaü so1pakaraõaü  % ghàtayed avicàrayan  // Mn_9.270 //

gràmeùv api ca ye ke cic  $ cauràõàü bhaktadàyakàþ  &
bhàõóà1vakà÷adà÷ cai7va  % sarvàüs tàn api ghàtayet  // Mn_9.271 //

ràùñreùu rakùàdhikçtàn  $ sàmantàü÷ cai7va coditàn  &
abhyàghàteùu madhyasthठ % ÷iùyàc cauràn iva drutam  // Mn_9.272 //

ya÷ cà7pi dharmasamayàt  $ pracyuto dharma-jãvanaþ  &
daõóenai7va tam apy oùet  % svakàd dharmàd dhi vicyutam  // Mn_9.273 //

gràmaghàte hitàbhaïge  $ pathi moùàbhidar÷ane  &
÷aktito nà7bhidhàvanto  % nirvàsyàþ sa-paricchadàþ  // Mn_9.274 //

ràj¤aþ ko÷àpahartéü÷ ca  $ pratikåleùu ca sthitàn [M: pràtikålyeùv avasthitàn]  &
ghàtayed vividhair daõóair  % arãõàü co7pajàpakàn  // Mn_9.275 //

 saüdhiü chittvà tu ye cauryaü  $ ràtrau kurvanti taskaràþ [M: saüdhiü bhittvà]  &
teùàü chittvà nçpo hastau  % tãkùõe ÷åle nive÷ayet  // Mn_9.276 //

aïgulãr granthibhedasya  $ chedayet prathame grahe  &
dvitãye hasta-caraõau  % tçtãye vadham arhati  // Mn_9.277 //

agnidàn bhaktadàü÷ cai7va  $ tathà ÷astrà1vakà÷adàn  &
saünidhàtéü÷ ca moùasya  % hanyàc cauram ive8÷varaþ  // Mn_9.278 //

taóàgabhedakaü hanyàd  $ apsu ÷uddhavadhena và  &
yad và9pi pratisaüskuryàd  % dàpyas tå7ttamasàhasam  // Mn_9.279 //

koùñhàgàrà3yudhàgàra-  $ devatàgàra-bhedakàn  &
hasty-a÷va-rathahartéü÷ ca  % hanyàd evà7vicàrayan  // Mn_9.280 //

yas tu pårvaniviùñasya  $ taóàgasyo7dakaü haret  &
àgamaü và9py apàü bhindyàt  % sa dàpyaþ pårvasàhasam  // Mn_9.281 //

samutsçjed ràjamàrge  $ yas tv amedhyam anàpadi  &
sa dvau kàrùàpaõau dadyàd  % amedhyaü cà8÷u ÷odhayet  // Mn_9.282 //

àpadgato 'tha và vçddhà  $ garbhiõã bàla eva và  &
paribhàùaõam arhanti  % tac ca ÷odhyam iti sthitiþ  // Mn_9.283 //

cikitsakànàü sarveùàü  $ mithyàpracaratàü damaþ  &
amànuùeùu prathamo  % mànuùeùu tu madhyamaþ  // Mn_9.284 //

saükrama-dhvaja-yaùñãnàü  $ pratimànàü ca bhedakaþ  &
pratikuryàc ca tat sarvaü  % pa¤ca dadyàc chatàni ca  // Mn_9.285 //

adåùitànàü dravyàõàü  $ dåùaõe bhedane tathà  &
maõãnàm apavedhe ca  % daõóaþ prathamasàhasaþ  // Mn_9.286 //

samair hi viùamaü yas tu  $ cared vai målyato 'pi và  &
samàpnuyàd damaü pårvaü  % naro madhyamam eva và  // Mn_9.287 //

bandhanàni ca sarvàõi  $ ràjà màrge nive÷ayet [M: ràjamàrge]  &
duþkhità yatra dç÷yeran  % vikçtàþ pàpakàriõah  // Mn_9.288 //

pràkàrasya ca bhettàraü  $ parikhàõàü ca pårakam  &
dvàràõàü cai7va bhaïktàraü  % kùipram eva pravàsayet  // Mn_9.289 //

abhicàreùu sarveùu  $ kartavyo dvi÷ato damaþ  &
målakarmaõi cà7nàpteþ  % kçtyàsu vividhàsu ca [M: cà7nàptaiþ]  // Mn_9.290 //

abãjavikrayã cai7va  $ bãjo1tkçùñà tathai9va ca  &
maryàdàbhedaka÷ cai7va  % vikçtaü pràpnuyàd vadham  // Mn_9.291 //

sarvakaõñakapàpiùñhaü  $ hemakàraü tu pàrthivaþ  &
pravartamànam anyàye  % chedayel lava÷aþ kùuraiþ [M: chedayet khaõóa÷aþ kùuraiþ]  // Mn_9.292 //

sãtà-dravyàpaharaõe  $ ÷astràõàm auùadhasya ca  &
kàlam àsàdya kàryaü ca  % ràjà daõóaü prakalpayet  // Mn_9.293 //



svàmy-amàtyau puraü ràùñraü  $ ko÷a-daõóau suhçt tathà  &
sapta prakçtayo hy etàþ  % saptàïgaü ràjyam ucyate  // Mn_9.294 //

saptànàü prakçtãnàü tu  $ ràjyasyà8sàü yathàkramam  &
pårvaü pårvaü gurutaraü  % jànãyàd vyasanaü mahat  // Mn_9.295 //

saptà1ïgasye7ha ràjyasya  $ viùñabdhasya tridaõóavat  &
anyonyaguõavai÷eùyàn  % na kiü cid atiricyate  // Mn_9.296 //

teùu teùu tu kçtyeùu  $ tat tad aïgaü vi÷iùyate  &
yena yat sàdhyate kàryaü  % tat tasmi¤ ÷reùñham ucyate  // Mn_9.297 //


càreõo7tsàhayogena  $ kriyayai9va ca karmaõàm  &
sva÷aktiü para÷aktiü ca  % nityaü vidyàn mahãpatiþ [M: vidyàt parà3tmanoþ]  // Mn_9.298 //

pãóanàni ca sarvàõi  $ vyasanàni tathai9va ca  &
àrabheta tataþ kàryaü  % saücintya guru-làghavam  // Mn_9.299 //

àrabhetai7va karmàõi  $ ÷ràntaþ ÷ràntaþ punaþ punaþ  &
karmàõy àrabhamàõaü hi  % puruùaü ÷rãr niùevate  // Mn_9.300 //

kçtaü tretàyugaü cai7va  $ dvàparaü kalir eva ca  &
ràj¤o vçttàni sarvàõi  % ràjà hi yugam ucyate  // Mn_9.301 //

kaliþ prasupto bhavati  $ sa jàgrad dvàparaü yugam  &
karmasv abhyudyatas tretà  % vicaraüs tu kçtaü yugam  // Mn_9.302 //

indrasyà7rkasya vàyo÷ ca  $ yamasya varuõasya ca  &
candrasyà7gneþ pçthivyà÷ ca  % tejovçttaü nçpa÷ caret  // Mn_9.303 //

vàrùikàü÷ caturo màsàn  $ yathe9ndro 'bhipravarùati  &
tathà9bhivarùet svaü ràùñraü  % kàmair indravrataü caran  // Mn_9.304 //

aùñau màsàn yathà0dityas  $ toyaü harati ra÷mibhiþ  &
tathà haret karaü ràùñràn  % nityam arkavrataü hi tat  // Mn_9.305 //

pravi÷ya sarvabhåtàni  $ yathà carati màrutaþ  &
tathà càraiþ praveùñavyaü  % vratam etad dhi màrutam  // Mn_9.306 //

yathà yamaþ priya-dveùyau  $ pràpte kàle niyacchati  &
tathà ràj¤à niyantavyàþ  % prajàs tad dhi yamavratam  // Mn_9.307 //

varuõena yathà pà÷air  $ baddha evà7bhidç÷yate  &
tathà pàpàn nigçhõãyàd  % vratam etad dhi vàruõam  // Mn_9.308 //

paripårõaü yathà candraü  $ dçùñvà hçùyanti mànavàþ  &
tathà prakçtayo yasmin  % sa càndravratiko nçpaþ  // Mn_9.309 //

pratàpayuktas tejasvã  $ nityaü syàt pàpakarmasu  &
duùñasàmantahiüsra÷ ca  % tad àgneyaü vrataü smçtam  // Mn_9.310 //

yathà sarvàõi bhåtàni  $ dharà dhàrayate samam  &
tathà sarvàõi bhåtàni  % bibhrataþ pàrthivaü vratam  // Mn_9.311 //

etair upàyair anyai÷ ca  $ yukto nityam atandritaþ  &
stenàn ràjà nigçhõãyàt  % svaràùñre para eva ca  // Mn_9.312 //



paràm apy àpadaü pràpto  $ bràhmaõàn na prakopayet  &
te hy enaü kupità hanyuþ  % sadyaþ sa-bala-vàhanam  // Mn_9.313 //

yaiþ kçtaþ sarvabhakùyo 'gnir  $ apeya÷ ca mahodadhiþ [M: sarvabhakùo]  &
kùayã cà8pyàyitaþ somaþ  % ko na na÷yet prakopya tàn  // Mn_9.314 //

lokàn anyàn sçjeyur ye  $ lokapàlàü÷ ca kopitàþ  &
devàn kuryur adevàü÷ ca  % kaþ kùiõvaüs tàn samçdhnuyàt  // Mn_9.315 //

yàn upà÷ritya tiùñhanti  $ lokà devà÷ ca sarvadà  &
brahma cai7va dhanaü yeùàü  % ko hiüsyàt tठjijãviùuþ  // Mn_9.316 //

avidvàü÷ cai7va vidvàü÷ ca  $ bràhmaõo daivataü mahat  &
praõãta÷ cà7praõãta÷ ca  % yathà9gnir daivataü mahat  // Mn_9.317 //

÷ma÷àneùv api tejasvã  $ pàvako nai7va duùyati  &
håyamàna÷ ca yaj¤eùu  % bhåya evà7bhivardhate  // Mn_9.318 //

evaü yady apy aniùñeùu  $ vartante sarvakarmasu  &
sarvathà bràhmaõàþ påjyàþ  % paramaü daivataü hi tat  // Mn_9.319 //

kùatrasyà7tipravçddhasya  $ bràhmaõàn prati sarva÷aþ  &
brahmai7va saüniyantç syàt  % kùatraü hi brahma-saübhavam  // Mn_9.320 //

adbhyo 'gnir brahmataþ kùatram  $ a÷mano loham utthitam  &
teùàü sarvatragaü tejaþ  % svàsu yoniùu ÷àmyati  // Mn_9.321 //

nà7brahma kùatram çdhnoti  $ nà7kùatraü brahma vardhate  &
brahma kùatraü ca saüpçktam  % iha cà7mutra vardhate  // Mn_9.322 //

dattvà dhanaü tu viprebhyaþ  $ sarvadaõóasamutthitam  &
putre ràjyaü samàsçjya  % kurvãta pràyaõaü raõe [M: samàsàdya]  // Mn_9.323 //

evaü caran sadà yukto  $ ràjadharmeùu pàrthivaþ  &
hiteùu cai7va lokasya  % sarvàn bhçtyàn niyojayet [M: hiteùu cai7va lokebhyaþ]  // Mn_9.324 //

eùo 'khilaþ karmavidhir  $ ukto ràj¤aþ sanàtanaþ  &
imaü karmavidhiü vidyàt  % krama÷o vai÷ya-÷ådrayoþ  // Mn_9.325 //



vai÷yas tu kçta-saüskàraþ  $ kçtvà dàraparigraham  &
vàrtàyàü nityayuktaþ syàt  % pa÷ånàü cai7va rakùaõe  // Mn_9.326 //

prajàpatir hi vai÷yàya  $ sçùñvà paridade pa÷ån  &
bràhmaõàya ca ràj¤e ca  % sarvàþ paridade prajàþ  // Mn_9.327 //

na ca vai÷yasya kàmaþ syàn  $ na rakùeyaü pa÷ån iti  &
vai÷ye ce7cchati nà7nyena  % rakùitavyàþ kathaü cana  // Mn_9.328 //

maõi-muktà-pravàlànàü  $ lohànàü tàntavasya ca  &
gandhànàü ca rasànàü ca  % vidyàd argha-balà1balam  // Mn_9.329 //

bãjànàm uptivic ca syàt  $ kùetradoùa-guõasya ca  &
mànayogaü ca jànãyàt  % tulàyogàü÷ ca sarva÷aþ  // Mn_9.330 //

sàrà1sàraü ca bhàõóànàü  $ de÷ànàü ca guõà1guõàn  &
làbhà1làbhaü ca paõyànàü  % pa÷ånàü parivardhanam  // Mn_9.331 //

bhçtyànàü ca bhçtiü vidyàd  $ bhàùà÷ ca vividhà nçõàü  &
dravyàõàü sthàna-yogàü÷ ca  % kraya-vikrayam eva ca  // Mn_9.332 //

dharmeõa ca dravyavçddhàv  $ àtiùñhed yatnam uttamam  &
dadyàc ca sarvabhåtànàm  % annam eva prayatnataþ  // Mn_9.333 //



vipràõàü vedaviduùàü  $ gçhasthànàü ya÷asvinàm  &
÷u÷råùai9va tu ÷ådrasya  % dharmo nai÷reyasaþ paraþ [K: param]  // Mn_9.334 //

÷ucir utkçùña÷u÷råùur  $ mçdu-vàg anahaükçtaþ  &
bràhmaõàdy-à÷rayo nityam  % utkçùñàü jàtim a÷nute [M: bràhmaõà1pà÷rayo]  // Mn_9.335 //

eùo 'nàpadi varõànàm  $ uktaþ karmavidhiþ ÷ubhaþ  &
àpady api hi yas teùàü  % krama÷as tan nibodhata  // Mn_9.336 //





<B 10>



adhãyãraüs trayo varõàþ  $ svakarmasthà dvijàtayaþ  &
prabråyàd bràhmaõas tv eùàü  % ne7taràv iti ni÷cayaþ  // Mn_10.1 //

sarveùàü bràhmaõo vidyàd  $ vçttyupàyàn yathàvidhi  &
prabråyàd itarebhya÷ ca  % svayaü cai7va tathà bhavet  // Mn_10.2 //

vai÷eùyàt prakçti÷raiùñhyàn  $ niyamasya ca dhàraõàt  &
saüskàrasya vi÷eùàc ca  % varõànàü bràhmaõaþ prabhuþ  // Mn_10.3 //

bràhmaõaþ kùatriyo vai÷yas  $ trayo varõà dvijàtayaþ  &
caturtha ekajàtis tu  % ÷ådro nà7sti tu pa¤camaþ  // Mn_10.4 //

sarvavarõeùu tulyàsu  $ patnãùv akùata-yoniùu  &
ànulomyena saübhåtà  % jàtyà j¤eyàs ta eva te  // Mn_10.5 //

strãùv anantarajàtàsu  $ dvijair utpàditàn sutàn  &
sadç÷àn eva tàn àhur  % màtçdoùavigarhitàn  // Mn_10.6 //

anantaràsu jàtànàü  $ vidhir eùa sanàtanaþ  &
dvy-ekàntaràsu jàtànàü  % dharmyaü vidyàd imaü vidhim  // Mn_10.7 //

bràhmaõàd vai÷yakanyàyàm  $ ambaùñho nàma jàyate  &
niùàdaþ ÷ådrakanyàyàü  % yaþ pàra÷ava ucyate  // Mn_10.8 //

kùatriyàc chådrakanyàyàü  $ kråràcàravihàravàn  &
kùatra-÷ådra-vapur jantur  % ugro nàma prajàyate  // Mn_10.9 //

viprasya triùu varõeùu  $ nçpater varõayor dvayoþ  &
vai÷yasya varõe cai7kasmin  % ùaó ete 'pasadàþ smçtàþ  // Mn_10.10 //

kùatriyàd viprakanyàyàü  $ såto bhavati jàtitaþ  &
vai÷yàn màgadha-vaidehau  % ràja-viprà1ïganàsutau  // Mn_10.11 //

÷ådràd àyogavaþ kùattà  $ caõóàla÷ cà7dhamo nçõàm  &
vai÷ya-ràjanya-vipràsu  % jàyante varõasaükaràþ  // Mn_10.12 //

ekàntare tv ànulomyàd  $ ambaùñho1grau yathà smçtau  &
kùattç-vaidehakau tadvat  % pràtilomye 'pi janmani  // Mn_10.13 //

putrà ye 'nantarastrãjàþ  $ krameõo7ktà dvijanmanàm  &
tàn anantara-nàmnas tu  % màtçdoùàt pracakùate  // Mn_10.14 //

bràhmaõàd ugrakanyàyàm  $ àvçto nàma jàyate  &
àbhãro 'mbaùñhakanyàyàm  % àyogavyàü tu dhigvaõaþ  // Mn_10.15 //

àyogava÷ ca kùattà ca  $ caõóàla÷ cà7dhamo nçõàm  &
pràtilomyena jàyante  % ÷ådràd apasadàs trayaþ  // Mn_10.16 //

vai÷yàn màgadha-vaidehau  $ kùatriyàt såta eva tu  &
pratãpam ete jàyante  % pare 'py apasadàs trayaþ  // Mn_10.17 //

jàto niùàdàc chådràyàü  $ jàtyà bhavati pukkasaþ  &
÷ådràj jàto niùàdyàü tu  % sa vai kukkuñakaþ smçtaþ  // Mn_10.18 //

kùattur jàtas tatho9gràyàü  $ ÷vapàka iti kãrtyate  &
vaidehakena tv ambaùñhyàm  % utpanno veõa ucyate  // Mn_10.19 //

dvijàtayaþ savarõàsu  $ janayanty avratàüs tu yàn  &
tàn sàvitrãparibhraùñàn  % vràtyàn iti vinirdi÷et  // Mn_10.20 //

vràtyàt tu jàyate vipràt  $ pàpà3tmà bhårjakaõñakaþ [M: bhçjjakaõñakaþ]  &
àvantya-vàñadhànau ca  % puùpadhaþ ÷aikha eva ca  // Mn_10.21 //

jhallo malla÷ ca ràjanyàd  $ vràtyàn nicchivir eva ca [M: vràtyàl licchavir eva ca]  &
naña÷ ca karaõa÷ cai7va  % khaso dravióa eva ca  // Mn_10.22 //

vai÷yàt tu jàyate vràtyàt  $ sudhanvà0càrya eva ca  &
kàruùa÷ ca vijanmà ca  % maitraþ sàtvata eva ca  // Mn_10.23 //
vyabhicàreõa varõànàm  $ avedyàvedanena ca  &
svakarmaõàü ca tyàgena  % jàyante varõasaükaràþ  // Mn_10.24 //

saükãrõa-yonayo ye tu  $ pratilomà1nuloma-jàþ  &
anyonyavyatiùaktà÷ ca  % tàn pravakùyàmy a÷eùataþ  // Mn_10.25 //

såto vaidehaka÷ cai7va  $ caõóàla÷ ca naràdhamaþ  &
màgadhaþ tathà0yogava  % eva ca kùatrajàti÷ ca [M: kùattçjàti÷ ca]  // Mn_10.26 //

ete ùañ sadç÷àn varõठ $ janayanti svayoniùu  &
màtçjàtyàü prasåyante  % pravàràsu ca yoniùu [M: màtçjàtyàþ]  // Mn_10.27 //

yathà trayàõàü varõànàü  $ dvayor àtmà9sya jàyate  &
ànantaryàt svayonyàü tu  % tathà bàhyeùv api kramàt [M: kramaþ]  // Mn_10.28 //

te cà7pi bàhyàn subahåüs  $ tato 'py adhikadåùitàn  &
parasparasya dàreùu  % janayanti vigarhitàn  // Mn_10.29 //

yathai9va ÷ådro bràhmaõyàü  $ bàhyaü jantuü prasåyate  &
tathà bàhyataraü bàhya÷  % càturvarõye prasåyate  // Mn_10.30 //

pratikålaü vartamànà bàhyà  $ bàhyataràn punaþ  &
hãnà hãnàn prasåyante  % varõàn pa¤cada÷ai7va tu  // Mn_10.31 //



prasàdhano1pacàraj¤am  $ adàsaü dàsajãvanam [M: dàsyajãvinam]  &
sairindhraü vàgurà-vçttiü  % såte dasyur ayogave [M: sairandhraü]  // Mn_10.32 //

maitreyakaü tu vaideho  $ màdhåkaü saüprasåyate  &
nén pra÷aüsaty ajasraü  % yo ghaõñàtàóo 'ruõo1daye  // Mn_10.33 //

niùàdo màrgavaü såte  $ dàsaü naukarmajãvinam  &
kaivartam iti yaü pràhur  % àryàvartanivàsinaþ  // Mn_10.34 //

mçtavastrabhçtsv nàrãùu  $ garhità1nnà1÷anàsu ca [M: anàryàùu]  &
bhavanty àyogavãùv ete  % jàtihãnàþ pçthak trayaþ  // Mn_10.35 //

kàràvaro niùàdàt tu  $ carmakàraþ prasåyate [M: carmakàraü]  &
vaidehikàd andhra-medau  % bahirgràma-prati÷rayau  // Mn_10.36 //

caõóàlàt pàõóusopàkas  $ tvaksàravyavahàravàn  &
àhiõóiko niùàdena  % vaidehyàm eva jàyate  // Mn_10.37 //

caõóàlena tu sopàko  $ målavyasanavçttimàn  &
pukkasyàü jàyate pàpaþ  % sadà sajjanagarhitaþ [M: pulkasyàü]  // Mn_10.38 //

niùàdastrã tu caõóàlàt  $ putram antyàvasàyinam  &
÷ma÷àna-gocaraü såte  % bàhyànàm api garhitam  // Mn_10.39 //

saükare jàtayas tv etàþ  $ pitç-màtç-pradar÷itàþ  &
prachannà và prakà÷à và  % veditavyàþ svakarmabhiþ  // Mn_10.40 //

svajàtijà1nantarajàþ  $ ùañ sutà dvijadharmiõaþ  &
÷ådràõàü tu sa-dharmàõaþ  % sarve 'padhvaüsajàþ smçtàþ  // Mn_10.41 //

tapo-bãja-prabhàvais tu  $ te gacchanti yuge yuge  &
utkarùaü cà7pakarùaü ca  % manuùyeùv iha janmataþ  // Mn_10.42 //

÷anakais tu kriyàlopàd  $ imàþ kùatriya-jàtayaþ  &
vçùalatvaü gatà loke  % bràhmaõàdar÷anena ca [M: bràhmaõàtikrameõa ca]  // Mn_10.43 //

pauõórakà÷ cauóra-dravióàþ  $ kàmbojà yavanàþ ÷akàþ [M: puõórakà÷ coóa-
dravióàþ]  &
pàradà-pahlavà÷ cãnàþ  % kiràtà daradàþ kha÷àþ  // Mn_10.44 //

mukha-bàhå3ru-paj-jànàü  $ yà loke jàtayo bahiþ  &
mleccha-vàca÷ cà8rya-vàcaþ  % sarve te dasyavaþ smçtàþ  // Mn_10.45 //

ye dvijànàm apasadà  $ ye cà7padhvaüsajàþ smçtàþ  &
te ninditair vartayeyur  % dvijànàm eva karmabhiþ  // Mn_10.46 //

såtànàm a÷va-sàrathyam  $ ambaùñhànàü cikitsanam  &
vaidehakànàü strãkàryaü  % màgadhànàü vaõikpathaþ  // Mn_10.47 //

matsyaghàto niùàdànàü  $ tvaùñis tv àyogavasya ca  &
medà1ndhra-cu¤cu-madgånàm  % àraõyapa÷uhiüsanam  // Mn_10.48 //

kùattr-ugra-pukkasànàü tu  $ bilaukovadha-bandhanam  &
dhigvaõànàü carmakàryaü  % veõànàü bhàõóavàdanam  // Mn_10.49 //

caityadruma-÷ma÷àneùu  $ ÷aileùå7pavaneùu ca  &
vaseyur ete vij¤àtà  % vartayantaþ svakarmabhiþ  // Mn_10.50 //

caõóàla-÷vapacànàü tu  $ bahir gràmàt prati÷rayaþ  &
apapàtrà÷ ca kartavyà  % dhanam eùàü ÷va-gardabham  // Mn_10.51 //

vàsàüsi mçtacailàni  $ bhinnabhàõóeùu bhojanam  &
kàrùõàyasam alaïkàraþ  % parivrajyà ca nitya÷aþ  // Mn_10.52 //

na taiþ samayam anvicchet  $ puruùo dharmam àcaran  &
vyavahàro mithas teùàü  % vivàhaþ sadç÷aiþ saha  // Mn_10.53 //

annam eùàü paràdhãnaü  $ deyaü syàd bhinnabhàjane  &
ràtrau na vicareyus te  % gràmeùu nagareùu ca  // Mn_10.54 //

divà careyuþ kàryàrthaü  $ cihnità ràja÷àsanaiþ  &
abàndhavaü ÷avaü cai7va  % nirhareyur iti sthitiþ  // Mn_10.55 //

vadhyàü÷ ca hanyuþ satataü  $ yathà÷àstraü nçpàj¤ayà  &
vadhyavàsàüsi gçhõãyuþ  % ÷ayyà÷ cà8bharaõàni ca  // Mn_10.56 //

varõàpetam avij¤àtaü  $ naraü kaluùayonijam  &
àrya-råpam ivà7nàryaü  % karmabhiþ svair vibhàvayet  // Mn_10.57 //

anàryatà niùñhuratà  $ kråratà niùkriyàtmatà  &
puruùaü vya¤jayantã7ha  % loke kaluùayonijam  // Mn_10.58 //

pitryaü và bhajate ÷ãlaü  $ màtur vo9bhayam eva và  &
na kathaü cana duryoniþ  % prakçtiü svàü niyacchati  // Mn_10.59 //

kule mukhye 'pi jàtasya  $ yasya syàd yonisaükaraþ  &
saü÷rayaty eva tac-chãlaü  % naro 'lpam api và bahu  // Mn_10.60 //

yatra tv ete paridhvaüsàj  $ jàyante varõadåùakàþ  &
ràùñrikaiþ saha tad ràùñraü  % kùipram eva vina÷yati [M: ràùñriyaiþ]  // Mn_10.61 //

bràhmaõàrthe gavàrthe và  $ dehatyàgo 'nupaskçtaþ  &
strã-bàlàbhyupapattau ca  % bàhyànàü siddhikàraõam [M: strã-bàlàbhyavapattau ca]  // Mn_10.62 //

ahiüsà satyam asteyaü  $ ÷aucam indriyanigrahaþ  &
etaü sàmàsikaü dharmaü  % càturvarõye 'bravãn manuþ  // Mn_10.63 //



÷ådràyàü bràhmaõàj jàtaþ  $ ÷reyasà cet prajàyate  &
a÷reyàn ÷reyasãü jàtiü  % gacchaty à saptamàd yugàt  // Mn_10.64 //

÷ådro bràhmaõatàm eti  $ bràhmaõa÷ cai7ti ÷ådratàm  &
kùatriyàj jàtam evaü tu  % vidyàd vai÷yàt tathai9va ca  // Mn_10.65 //

anàryàyàü samutpanno  $ bràhmaõàt tu yadçcchayà  &
bràhmaõyàm apy anàryàt tu  % ÷reyastvaü kve7ti ced bhavet [M: kasya cid bhavet]  // Mn_10.66 //

jàto nàryàm anàryàyàm  $ àryàd àryo bhaved guõaiþ  &
jàto 'py anàryàd àryàyàm  % anàrya iti ni÷cayaþ  // Mn_10.67 //

tàv ubhàv apy asaüskàryàv  $ iti dharmo vyavasthitaþ  &
vaiguõyàj janmanaþ pårva  % uttaraþ pratilomataþ [M: janmataþ]  // Mn_10.68 //

subãjaü cai7va sukùetre  $ jàtaü saüpadyate yathà  &
tathà0ryàj jàta àryàyàü  % sarvaü saüskàram arhati  // Mn_10.69 //

bãjam eke pra÷aüsanti  $ kùetram anye manãùiõaþ  &
bãja-kùetre tathai9và7nye  % tatre7yaü tu vyavasthitiþ  // Mn_10.70 //

akùetre bãjam utsçùñam  $ antarai9va vina÷yati  &
abãjakam api kùetraü  % kevalaü sthaõóilaü bhavet  // Mn_10.71 //

yasmàd bãjaprabhàveõa  $ tiryagjà çùayo 'bhavan  &
påjità÷ ca pra÷astà÷ ca  % tasmàd bãjaü pra÷asyate [M: vi÷iùyate]  // Mn_10.72 //

anàryam àrya-karmàõam  $ àryaü cà7nàryakarmiõam  &
saüpradhàryà7bravãd dhàtà  % na samau nà7samàv iti  // Mn_10.73 //



bràhmaõà brahmayonisthà  $ ye svakarmaõy avasthitàþ  &
te samyag upajãveyuþ  % ùañ karmàõi yathàkramam  // Mn_10.74 //

adhyàpanam adhyayanaü  $ yajanaü yàjanaü tathà  &
dànaü pratigraha÷ cai7va  % ùañ karmàõy agrajanmanaþ  // Mn_10.75 //

ùaõõàü tu karmaõàm asya  $ trãõi karmàõi jãvikà  &
yàjanà1dhyàpane cai7va  % vi÷uddhàc ca pratigrahaþ  // Mn_10.76 //

trayo dharmà nivartante  $ bràhmaõàt kùatriyaü prati  &
adhyàpanaü yàjanaü ca  % tçtãya÷ ca pratigrahaþ  // Mn_10.77 //

vai÷yaü prati tathai9vai7te  $ nivarterann iti sthitiþ  &
na tau prati hi tàn dharmàn  % manur àha prajàpatiþ [M: prati hitàn dharmàn]  // Mn_10.78 //

÷astrà1strabhçttvaü kùatrasya  $ vaõik-pa÷u-kçùir viùaþ  &
àjãvanàrthaü dharmas tu  % dànam adhyayanaü yajiþ  // Mn_10.79 //

vedàbhyàso bràhmaõasya  $ kùatriyasya ca rakùaõam  &
vàrtàkarmai7va vai÷yasya  % vi÷iùñàni svakarmasu  // Mn_10.80 //



ajãvaüs tu yatho2ktena  $ bràhmaõaþ svena karmaõà  &
jãvet kùatriyadharmeõa  % sa hy asya praty anantaraþ  // Mn_10.81 //

ubhàbhyàm apy ajãvaüs tu  $ kathaü syàd iti ced bhavet  &
kçùi-gorakùam àsthàya  % jãved vai÷yasya jãvikàm  // Mn_10.82 //

vai÷yavçttyà9pi jãvaüs tu  $ bràhmaõaþ ksatriyo 'pi và  &
hiüsà-pràyàü paràdhãnàü  % kçùiü yatnena varjayet  // Mn_10.83 //

kçùiü sàdhv iti manyante  $ sà vçttiþ sadvigarhitàþ  &
bhåmiü bhåmi÷ayàü÷ cai7va  % hanti kàùñham ayo-mukham  // Mn_10.84 //

idaü tu vçttivaikalyàt  $ tyajato dharmanaipuõaü  &
viñ-paõyam uddhçto1ddhàraü  % vikreyaü vittavardhanam  // Mn_10.85 //

sarvàn rasàn apoheta  $ kçtànnaü ca tilaiþ saha  &
a÷mano lavaõaü cai7va  % pa÷avo ye ca mànuùàþ  // Mn_10.86 //

sarvaü ca tàntavaü raktaü  $ ÷àõa-kùaumà3vikàni ca  &
api cet syur araktàni  % phala-måle tathau9ùadhãþ  // Mn_10.87 //

apaþ ÷astraü viùaü màüsaü  $ somaü gandhàü÷ ca sarva÷aþ  &
kùãraü kùaudraü dadhi ghçtaü  % tailaü madhu guóaü ku÷àn  // Mn_10.88 //

àraõyàü÷ ca pa÷ån sarvàn  $ daüùñriõa÷ ca vayàüsi ca  &
madyaü nãliü ca làkùàü ca  % sarvàü÷ cai7ka-÷aphàüs tathà [M: nãlãü]  // Mn_10.89 //

kàmam utpàdya kçùyàü tu  $ svayam eva kçùãvalaþ  &
vikrãõãta tilठ÷ådràn  % dharmàrtham acirasthitàn [M: tilठ÷uddhàn]  // Mn_10.90 //

bhojanà1bhya¤janàd dànàd  $ yad anyat kurute tilaiþ  &
kçmibhåtaþ ÷vaviùñhàyàü  % pitçbhiþ saha majjati  // Mn_10.91 //

sadyaþ patati màüsena  $ làkùayà lavaõena ca  &
tryaheõa ÷ådro bhavati  % bràhmaõaþ kùãravikrayàt  // Mn_10.92 //

itareùàü tu paõyànàü  $ vikrayàd iha kàmataþ  &
bràhmaõaþ saptaràtreõa  % vai÷yabhàvaü niyacchati  // Mn_10.93 //

rasà rasair nimàtavyà  $ na tv eva lavaõaü rasaiþ  &
kçtànnaü ca kçtànnena  % tilà dhànyena tatsamàþ  // Mn_10.94 //



jãved etena ràjanyaþ  $ sarveõà7py anayaü gataþ  &
na tv eva jyàyaüsãü vçttim  % abhimanyeta karhi cit  // Mn_10.95 //

yo lobhàd adhamo jàtyà  $ jãved utkçùña-karmabhiþ  &
taü ràjà nirdhanaü kçtvà  % kùipram eva pravàsayet  // Mn_10.96 //

varaü svadharmo viguõo  $ na pàrakyaþ svanuùñhitaþ [M: viguõaþ paradharmàt
svadhiùñhitàt]  &
paradharmeõa jãvan hi  % sadyaþ patati jàtitaþ  // Mn_10.97 //



vai÷yo 'jãvan svadharmeõa  $ ÷ådravçttyà9pi vartayet  &
anàcarann akàryàõi  % nivarteta ca ÷aktimàn  // Mn_10.98 //

a÷aknuvaüs tu ÷u÷råùàü  $ ÷ådraþ kartuü dvijanmanàm  &
putra-dàràtyayaü pràpto  % jãvet kàruka-karmabhiþ  // Mn_10.99 //

yaiþ karmabhiþ pracaritaiþ  $ ÷u÷råùyante dvijàtayaþ  &
tàni kàruka-karmàõi  % ÷ilpàni vividhàni ca  // Mn_10.100 //

vai÷yavçttim anàtiùñhan  $ bràhmaõaþ sve pathi sthitaþ  &
avçttikarùitaþ sãdann  % imaü dharmaü samàcaret  // Mn_10.101 //

sarvataþ pratigçhõãyàd  $ bràhmaõas tv anayaü gataþ  &
pavitraü duùyatã7ty etad  % dharmato no7papadyate  // Mn_10.102 //

nà7dhyàpanàd yàjanàd và  $ garhitàd và pratigrahàt  &
doùo bhavati vipràõàü  % jvalanà1mbu-samà hi te  // Mn_10.103 //

jãvitàtyayam àpanno  $ yo 'nnam atti tatas tataþ  &
àkà÷am iva païkena  % na sa pàpena lipyate  // Mn_10.104 //

ajãgartaþ sutaü hantum  $ upàsarpad bubhukùitaþ  &
na cà8lipyata pàpena  % kùutpratãkàram àcaran  // Mn_10.105 //

÷vamàüsam icchan àrto 'ttuü  $ dharmà1dharmavicakùaõaþ  &
pràõànàü parirakùàrthaü  % vàmadevo na liptavàn  // Mn_10.106 //

bharadvàjaþ kùudhàrtas tu  $ sa-putro vijane vane  &
bahvãr gàþ pratijagràha  % vçdhos takùõo mahàtapàþ  // Mn_10.107 //

kùudhàrta÷ cà7ttum abhyàgàd  $ vi÷vàmitraþ ÷vajàghanãm  &
caõóàlahastàd àdàya  % dharmà1dharmavicakùaõaþ  // Mn_10.108 //

pratigrahàd yàjanàd và  $ tathai9và7dhyàpanàd api  &
pratigrahaþ pratyavaraþ  % pretya viprasya garhitaþ  // Mn_10.109 //

yàjanà1dhyàpane nityaü  $ kriyete saüskçtà3tmanàm  &
pratigrahas tu kriyate  % ÷ådràd apy antya-janmanaþ  // Mn_10.110 //

japa-homair apaity eno  $ yàjanà1dhyàpanaiþ kçtam  &
pratigrahanimittaü tu  % tyàgena tapasai9va ca  // Mn_10.111 //

÷ilo1¤cham apy àdadãta  $ vipro 'jãvan yatas tataþ  &
pratigrahàc chilaþ ÷reyàüs  % tato 'py u¤chaþ pra÷asyate  // Mn_10.112 //

sãdadbhiþ kupyam icchadbhir  $ dhane và pçthivãpatiþ [M: dhanaü và]  &
yàcyaþ syàt snàtakair viprair  % aditsaüs tyàgam arhati  // Mn_10.113 //

akçtaü ca kçtàt kùetràd  $ gaur ajàvikam eva ca  &
hiraõyaü dhànyam annaü ca  % pårvaü pårvam adoùavat  // Mn_10.114 //

sapta vittàgamà dharmyà  $ dàyo làbhaþ krayo jayaþ  &
prayogaþ karmayoga÷ ca  % satpratigraha eva ca  // Mn_10.115 //

vidyà ÷ilpaü bhçtiþ sevà  $ gorakùyaü vipaõiþ kçùiþ  &
dhçtir bhaikùaü kusãdaü ca  % da÷a jãvanahetavaþ  // Mn_10.116 //

bràhmaõaþ kùatriyo và9pi  $ vçddhiü nai7va prayojayet  &
kàmaü tu khalu dharmàrthaü  % dadyàt pàpãyase 'lpikàm  // Mn_10.117 //

caturtham àdadàno 'pi  $ kùatriyo bhàgam àpadi  &
prajà rakùan paraü ÷aktyà  % kilbiùàt pratimucyate  // Mn_10.118 //

svadharmo vijayas tasya  $ nà8have syàt paràï-mukhaþ  &
÷astreõa vai÷yàn rakùitvà  % dharmyam àhàrayed balim [M: vai÷yàd rakùitvà]  // Mn_10.119 //

dhànye 'ùñamaü vi÷àü ÷ulkaü  $ viü÷aü kàrùàpaõà1varam  &
karmo1pakaraõàþ ÷ådràþ  % kàravaþ ÷ilpinas tathà  // Mn_10.120 //



÷ådras tu vçttim àkàïkùan  $ kùatram àràdhayed yadi [M: àràdhayed iti]  &
dhaninaü và9py upàràdhya  % vai÷yaü ÷ådro jijãviùet  // Mn_10.121 //

svargàrtham ubhayàrthaü và  $ vipràn àràdhayet tu saþ  &
jàtabràhmaõa-÷abdasya  % sà hy asya kçtakçtyatà  // Mn_10.122 //

viprasevai9va ÷ådrasya  $ vi÷iùñaü karma kãrtyate  &
yad ato 'nyad dhi kurute  % tad bhavaty asya niùphalam  // Mn_10.123 //

prakalpyà tasya tair vçttiþ  $ svakuñumbàd yathàrhataþ  &
÷aktiü cà7vekùya dàkùyaü ca  % bhçtyànàü ca parigraham  // Mn_10.124 //

ucchiùñam annaü dàtavyaü  $ jãrõàni vasanàni ca  &
pulàkà÷ cai7va dhànyànàü  % jãrõà÷ cai7va paricchadàþ  // Mn_10.125 //

na ÷ådre pàtakaü kiü cin  $ na ca saüskàram arhati  &
nà7syà7dhikàro dharme 'sti  % na dharmàt pratiùedhanam  // Mn_10.126 //

dharme1psavas tu dharmaj¤àþ  $ satàü vçttam anuùñhitàþ [M: satàü dharmam]  &
mantravarjyaü na duùyanti  % pra÷aüsàü pràpnuvanti ca [M: mantravarjaü]  // Mn_10.127 //

yathà yathà hi sadvçttam  $ àtiùñhaty anasåyakaþ  &
tathà tathe9maü cà7muü ca  % lokaü pràpnoty aninditaþ  // Mn_10.128 //

÷aktenà7pi hi ÷ådreõa  $ na kàryo dhanasaücayaþ  &
÷ådro hi dhanam àsàdya  % bràhmaõàn eva bàdhate  // Mn_10.129 //

ete caturõàü varõànàm  $ àpaddharmàþ prakãrtitàþ  &
yàn samyag anutiùñhanto  % vrajanti paramaü gatim  // Mn_10.130 //

eùa dharmavidhiþ kçtsna÷  $ càturvarõyasya kãrtitaþ  &
ataþ paraü pravakùyàmi  % pràya÷cittavidhiü ÷ubham  // Mn_10.131 //





<B 11>



sàntànikaü yakùyamàõam  $ adhvagaü sàrvavedasam  &
gurv-arthaü pitç-màtr-arthaü  % svàdhyàyàrthy upatàpinaþ  // Mn_11.1 //

na vai tàn snàtakàn vidyàd  $ bràhmaõàn dharmabhikùukàn  &
niþsvebhyo deyam etebhyo  % dànaü vidyàvi÷eùataþ  // Mn_11.2 //

etebhyo hi dvijàgryebhyo  $ deyam annaü sa-dakùiõam  &
itarebhyo bahirvedi  % kçtànnaü deyam ucyate  // Mn_11.3 //

sarvaratnàni ràjà tu  $ yathàrhaü pratipàdayet  &
bràhmaõàn vedaviduùo  % yaj¤àrthaü cai7va dakùiõàm  // Mn_11.4 //

kçta-dàro 'paràn dàràn  $ bhikùitvà yo 'dhigacchati  &
rati-màtraü phalaü tasya  % dravyadàtus tu saütatiþ  // Mn_11.5 //

dhanàni tu yathà÷akti  $ vipreùu pratipàdayet [not in M]  &
vedavitsu vivikteùu  % pretya svargaü sama÷nute [not in M]  // Mn_11.6 //

yasya traivàrùikaü bhaktaü  $ paryàptaü bhçtyavçttaye  &
adhikaü và9pi vidyeta  % sa somaü pàtum arhati  // Mn_11.7[06M] //
ataþ svalpãyasi dravye  $ yaþ somaü pibati dvijaþ  &
sa pãtasoma-pårvo 'pi  % na tasyà8pnoti tatphalam  // Mn_11.8[07M] //

÷aktaþ parajane dàtà  $ svajane duþkhajãvini  &
madhv-àpàto viùà3svàdaþ  % sa dharma-pratiråpakaþ  // Mn_11.9[08M] //

bhçtyànàm uparodhena  $ yat karoty aurdhvadehikam  &
tad bhavaty asukho1darkaü  % jãvata÷ ca mçtasya ca  // Mn_11.10[09M] //

yaj¤a÷ cet pratiruddhaþ syàd  $ ekenà7ïgena yajvanaþ  &
bràhmaõasya vi÷eùena  % dhàrmike sati ràjani  // Mn_11.11[10M] //

yo vai÷yaþ syàd bahupa÷ur  $ hãna-kratur asomapaþ  &
kuñumbàt tasya tad dravyam  % àhared yaj¤asiddhaye  // Mn_11.12[11M] //

àharet trãõi và dve và  $ kàmaü ÷ådrasya ve÷manaþ  &
na hi ÷ådrasya yaj¤eùu  % ka÷ cid asti parigrahaþ  // Mn_11.13[12M] //

yo 'nàhità1gniþ ÷atagur  $ ayajvà ca sahasraguþ [K:ayaj¤a÷]  &
tayor api kuñumbàbhyàm  % àhared avicàrayan  // Mn_11.14[13M] //

àdàna-nityàc cà8dàtur  $ àhared aprayacchataþ  &
tathà ya÷o 'sya prathate  % dharma÷ cai7va pravardhate  // Mn_11.15[14M] //

tathàai7va saptame bhakte  $ bhaktàni ùaó ana÷natà  &
a÷vastanavidhànena  % hartavyaü hãna-karmaõaþ  // Mn_11.16[15M] //

khalàt kùetràd agàràd và  $ yato và9py upalabhyate  &
àkhyàtavyaü tu tat tasmai  % pçcchate yadi pçcchati  // Mn_11.17[16M] //

bràhmaõasvaü na hartavyaü  $ kùatriyeõa kadà cana  &
dasyu-niùkriyayos tu svam  % ajãvan hartum arhati  // Mn_11.18[17M] //

yo 'sàdhubhyo 'rtham àdàya  $ sàdhubhyaþ saüprayacchati  &
sa kçtvà plavam àtmànaü  % saütàrayati tàv ubhau  // Mn_11.19[18M] //

yad dhanaü yaj¤a÷ãlànàü  $ devasvaü tad vidur budhàþ  &
ayajvanàü tu yad vittam  % àsurasvaü tad ucyate  // Mn_11.20[19M] //

na tasmin dhàrayed daõóaü  $ dhàrmikaþ pçthivãpatiþ  &
kùatriyasya hi bàli÷yàd  % bràhmaõaþ sãdati kùudhà  // Mn_11.21[20M] //

tasya bhçtyajanaü j¤àtvà  $ svakuñumbàn mahãpatiþ  &
÷ruta-÷ãle ca vij¤àya  % vçttiü dharmyàü prakalpayet  // Mn_11.22[21M] //

kalpayitvà9sya vçttiü ca  $ rakùed enaü samantataþ  &
ràjà hi dharmaùaóbhàgaü  % tasmàt pràpnoti rakùitàt  // Mn_11.23[22M] //

na yaj¤àrthaü dhanaü ÷ådràd  $ vipro bhikùeta karhi cit  &
yajamàno hi bhikùitvà  % caõóàlaþ pretya jàyate  // Mn_11.24[23M] //

yàj¤àrtham arthaü bhikùitvà  $ yo na sarvaü prayacchati  &
sa yàti bhàsatàü vipraþ  % kàkatàü và ÷ataü samàþ  // Mn_11.25[24M] //

devasvaü bràhmaõasvaü và  $ lobheno7pahinasti yaþ  &
sa pàpà3tmà pare loke  % gçdhro1cchiùñena jãvati  // Mn_11.26[25M] //

iùñiü vai÷vànarãü nityaü  $ nirvaped abdaparyaye  &
këptànàü pa÷u-somànàü  % niùkçtyartham asaübhave  // Mn_11.27[26M] //

àpatkalpena yo dharmaü  $ kurute 'nàpadi dvijaþ  &
sa nà8pnoti phalaü tasya  % paratre7ti vicàritam  // Mn_11.28[27M] //

vi÷vai÷ ca devaiþ sàdhyai÷ ca  $ bràhmaõai÷ ca maharùibhiþ  &
àpatsu maraõàd bhãtair  % vidheþ pratinidhiþ kçtaþ  // Mn_11.29[28M] //

prabhuþ prathamakalpasya  $ yo 'nukalpena vartate  &
na sàüparàyikaü tasya  % dur-mater vidyate phalam  // Mn_11.30[29M] //



na bràhmaõo vedayeta  $ kiü cid ràjani dharmavit  &
svavãryeõai7va tठ÷iùyàn  % mànavàn apakàriõaþ  // Mn_11.31[30M] //

svavãryàd ràjavãryàc ca  $ svavãryaü balavattaram  &
tasmàt svenai7va vãryeõa  % nigçhõãyàd arãn dvijaþ  // Mn_11.32[31M] //

÷rutãr atharvàïgirasãþ  $ kuryàd ity avicàrayan  &
vàk÷astraü vai bràhmaõasya  % tena hanyàd arãn dvijaþ  // Mn_11.33[32M] //

kùatriyo bàhuvãryeõa  $ tared àpadam àtmanaþ  &
dhanena vai÷ya-÷ådrau tu  % japa-homair dvijottamaþ  // Mn_11.34[33M] //

vidhàtà ÷àsità vaktà  $ maitro bràhmaõa ucyate  &
tasmai nà7ku÷alaü bråyàn  % na ÷uùkàü giram ãrayet  // Mn_11.35[34M] //



na vai kanyà na yuvatir  $ nà7lpa-vidyo na bàli÷aþ  &
hotà syàd agnihotrasya  % nà8rto nà7saüskçtas tathà  // Mn_11.36[35M] //

narake hi patanty ete  $ juhvantaþ sa ca yasya tat [M: juhvataþ]  &
tasmàd vaitànaku÷alo  % hotà syàd vedapàragaþ  // Mn_11.37[36M] //

pràjàpatyam adattvà9÷vam  $ agnyàdheyasya dakùiõàm  &
anàhitàgnir bhavati  % bràhmaõo vibhave sati  // Mn_11.38[37M] //

puõyàny anyàni kurvãta  $ ÷raddadhàno jite1ndriyaþ  &
na tv alpa-dakùiõair yaj¤air  % yajete7ha kathaü cana  // Mn_11.39[38M] //

indriyàõi ya÷aþ svargam  $ àyuþ kãrtiü prajàþ pa÷ån  &
hanty alpa-dakùiõo yaj¤as  % tasmàn nà7lpa-dhano yajet  // Mn_11.40[39M] //

agnihotry apavidhyà7gnãn  $ bràhmaõaþ kàmakàrataþ  &
càndràyaõaü caren màsaü  % vãrahatyàsamaü hi tat  // Mn_11.41[40M] //

ye ÷ådràd adhigamyà7rtham  $ agnihotram upàsate  &
çtvijas te hi ÷ådràõàü  % brahmavàdiùu garhitàþ  // Mn_11.42[41M] //

teùàü satatam aj¤ànàü  $ vçùalàgnyupasevinàm  &
padà mastakam àkramya  % dàtà durgàõi saütaret  // Mn_11.43[42M] //



akurvan vihitaü karma  $ ninditaü ca samàcaran  &
prasakta÷ ce7ndriyàrtheùu  % pràya÷cittãyate naraþ [M: prasajjan indriyàrtheùu]  // Mn_11.44[43M] //

akàmataþ kçte pàpe  $ pràya÷cittaü vidur budhàþ  &
kàmakàrakçte 'py àhur  % eke ÷rutinidar÷anàt  // Mn_11.45[44M] //

akàmataþ kçtaü pàpaü  $ vedàbhyàsena ÷udhyati  &
kàmatas tu kçtaü mohàt  % pràya÷cittaiþ pçthagvidhaiþ  // Mn_11.46[45M] //



pràya÷cittãyatàü pràpya  $ daivàt pårvakçtena và  &
na saüsargaü vrajet sadbhiþ  % pràya÷citte 'kçte dvijaþ  // Mn_11.47[46M] //

iha du÷caritaiþ ke cit  $ ke cit pårvakçtais tathà  &
pràpnuvanti dur-àtmàno  % narà råpaviparyayam  // Mn_11.48[47M] //

suvarõacauraþ kaunakhyaü  $ suràpaþ ÷yàvadantatàm  &
brahmahà kùayarogitvaü  % dau÷carmyaü gurutalpagaþ  // Mn_11.49[48M] //

pi÷unaþ pautinàsikyaü  $ såcakaþ påtivaktratàm  &
dhànyacauro 'ïgahãnatvam  % àtiraikyaü tu mi÷rakaþ  // Mn_11.50[49M] //

annahartà0mayàvitvaü  $ maukyaü vàgapahàrakaþ  &
vastràpahàrakaþ ÷vaitryaü  % païgutàm a÷vahàrakaþ  // Mn_11.51[50M] //

evaü karmavi÷eùeõa  $ jàyante sadvigarhitàþ  &
jaóa-måkà1ndha-badhirà  % vikçtà3kçtayas tathà  // Mn_11.52[51M] //

caritavyam ato nityaü  $ pràya÷cittaü vi÷uddhaye  &
nindyair hi lakùaõair yuktà  % jàyante 'niùkçtai1nasaþ  // Mn_11.53[52M] //



brahmahatyà suràpànaü  $ steyaü gurvaïganàgamaþ  &
mahànti pàtakàny àhuþ  % saüsarga÷ cà7pi taiþ saha  // Mn_11.54[53M] //

ançtaü ca samutkarùe  $ ràjagàmi ca pai÷unam  &
guro÷ càlãka-nirbandhaþ  % samàni brahmahatyayà  // Mn_11.55[54M] //

brahmo1jjhatà vedanindà  $ kauñasàkùyaü suhçdvadhaþ  &
garhità1nàdyayor jagdhiþ  % suràpànasamàni ùañ  // Mn_11.56[55M] //

nikùepasyà7paharaõaü  $ narà1÷va-rajatasya ca  &
bhåmi-vajra-maõãnàü ca  % rukmasteyasamaü smçtam  // Mn_11.57[56M] //

retaþsekaþ svayonãùu  $ kumàrãùv antyajàsu ca  &
sakhyuþ putrasya ca strãùu  % gurutalpasamaü viduþ  // Mn_11.58[57M] //

govadho 'yàjya-saüyàjyaü  $ pàradàryà3tmavikrayaþ  &
guru-màtç-pitç-tyàgaþ  % svàdhyàyà1gnyoþ sutasya ca  // Mn_11.59[58M] //

parivittità9nuje 'nåóhe  $ parivedanam eva ca  &
tayor dànaü ca kanyàyàs  % tayor eva ca yàjanam  // Mn_11.60[59M] //

kanyàyà dåùaõaü cai7va  $ vàrdhuùyaü vratalopanam  &
taóàgà3ràma-dàràõàm  % apatyasya ca vikrayaþ  // Mn_11.61[60M] //

vràtyatà bàndhavatyàgo  $ bhçtyàdhyàpanam eva ca  &
bhçtyà cà7dhyayanàdànam  % apaõyànàü ca vikrayaþ [M: bhçtàc cà7dhyayanàdànam]  // Mn_11.62[61M] //

sarvàkàreùv adhãkàro  $ mahàyantrapravartanam  &
hiüsau9ùadhãnàü stry-àjãvo  % 'bhicàro målakarma ca  // Mn_11.63[62M] //

indhanàrtham a÷uùkàõàü  $ drumàõàm avapàtanam  &
àtmàrthaü ca kriyàrambho  % ninditànnàdanaü tathà  // Mn_11.64[63M] //

anàhitàgnità steyam  $ çõànàm anapakriyà  &
asac-chàùñràdhigamanaü  % kau÷ãlavyasya ca kriyà  // Mn_11.65[64M] //
dhànya-kupya-pa÷usteyaü  $ madyapastrãniùevaõam  &
strã-÷ådra-viñ-kùatravadho  % nàstikyaü co7papàtakam  // Mn_11.66[65M] //

bràhmaõasya rujaþ kçtvà  $ ghràtir aghreya-madyayoþ [M: rujaþkçtyaü]  &
jaihmyaü ca maithunaü puüsi  % jàtibhraü÷akaraü smçtam  // Mn_11.67[66M] //

kharà1÷vo1ùñra-mçge1bhànàm  $ ajà3vikavadhas tathà  &
saükarãkaraõaü j¤eyaü  % mãnà1hi-mahiùasya ca  // Mn_11.68[67M] //

ninditebhyo dhanàdànaü  $ vàõijyaü ÷ådrasevanam  &
apàtrãkaraõaü j¤eyam  % asatyasya ca bhàùaõam  // Mn_11.69[68M] //

kçmi-kãña-vayo-hatyà  $ madyànugatabhojanam  &
phalai1dhaþ-kusuma-steyam  % adhairyaü ca malàvaham  // Mn_11.70[69M] //


etàny enàüsi sarvàõi  $ yatho2ktàni pçthak pçthak  &
yair yair vratair apohyante  % tàni samyaï nibodhata  // Mn_11.71[70M] //

brahmahà dvàda÷a samàþ  $ kuñãü kçtvà vane vaset  &
bhaikùà÷y àtmavi÷uddhyarthaü  % kçtvà ÷ava÷iro dhvajam  // Mn_11.72[71M] //

lakùyaü ÷astrabhçtàü và syàd  $ viduùàm icchayà0tmanaþ  &
pràsyed àtmànam agnau và  % samiddhe trir avàk-÷iràþ  // Mn_11.73[72M] //

yajeta và9÷vamedhena  $ svarjità gosavena và  &
abhijid-vi÷vajidbhyàü và  % trivçtà9gniùñutà9pi và  // Mn_11.74[73M] //

japan và9nyatamaü vedaü  $ yojanànàü ÷ataü vrajet  &
brahmahatyàpanodàya  % mitabhuï niyate1ndriyaþ  // Mn_11.75[74M] //

sarvasvaü vedaviduùe  $ bràhmaõàyo7papàdayet  &
dhanaü hi jãvanàyà7laü  % gçhaü và sa-paricchadam  // Mn_11.76[75M] //

haviùyabhug và9nusaret  $ pratisrotaþ sarasvatãm  &
japed và niyatà3hàras  % trir vai vedasya saühitàm  // Mn_11.77[76M] //

kçta-vàpano nivased  $ gràmànte govraje 'pi và  &
à÷rame vçkùamåle và  % go-bràhmaõahite rataþ  // Mn_11.78[77M] //

bràhmaõàrthe gavàrthe và  $ sadyaþ pràõàn parityajet [M: saüyak pràõàn]  &
mucyate brahmahatyàyà  % goptà gor bràhmaõasya ca  // Mn_11.79[78M] //

trivàraü pratiroddhà và  $ sarvasvam avajitya và [M: tryavaraü]  &
viprasya tannimitte và  % pràõàlàbhe vimucyate [M: pràõàlàbhe 'pi mucyate]  // Mn_11.80[79M] //

evaü dçóha-vrato nityaü  $ brahmacàrã samàhitaþ  &
samàpte dvàda÷e varùe  % brahmahatyàü vyapohati  // Mn_11.81[80M] //

÷iùñvà và bhåmidevànàü  $ naradevasamàgame  &
svam eno 'vabhçthasnàto  % hayamedhe vimucyate  // Mn_11.82[81M] //

dharmasya bràhmaõo målam  $ agraü ràjanya ucyate  &
tasmàt samàgame teùàm  % eno vikhyàpya ÷udhyati  // Mn_11.83[82M] //

brahmaõaþ saübhavenai7va  $ devànàm api daivatam  &
pramàõaü cai7va lokasya  % brahmàtrai7va hi kàraõam  // Mn_11.84[83M] //

teùàü vedavido bråyus  $ trayo 'py enaþ suniùkçtim  &
sà teùàü pàvanàya syàt  % pavitrà viduùàü hi vàk [M: pavitraü]  // Mn_11.85[84M] //

ato 'nyatamam àsthàya  $ vidhiü vipraþ samàhitaþ  &
brahmahatyàkçtaü pàpaü  % vyapohaty àtmavattayà  // Mn_11.86[85M] //

hatvà garbham avij¤àtam  $ etad eva vrataü caret  &
ràjanya-vai÷yau ce8jànàv  % àtreyãm eva ca striyam  // Mn_11.87[86M] //

uktvà cai7và7nçtaü sàkùye  $ pratirudhya guruü tathà [M: pratirabhya]  &
apahçtya ca niþkùepaü  % kçtvà ca strã-suhçd-vadham [M: nikùepaü]  // Mn_11.88[87M] //

iyaü vi÷uddhir udità  $ pramàpyà7kàmato dvijam  &
kàmato bràhmaõavadhe  % niùkçtir na vidhãyate  // Mn_11.89[88M] //



suràü pãtvà dvijo mohàd  $ agni-varõàü suràü pibet  &
tayà sa kàye nirdagdhe  % mucyate kilbiùàt tataþ  // Mn_11.90[89M] //

gomåtram agni-varõaü và  $ pibed udakam eva và  &
payo ghçtaü và0 maraõàd  % go÷akçdrasam eva và  // Mn_11.91[90M] //

kaõàn và bhakùayed abdaü  $ piõyàkaü và sakçn ni÷i  &
suràpànàpanuttyarthaü  % vàlavàsà jañã dhvajã  // Mn_11.92[91M] //

surà vai malam annànàü  $ pàpmà ca malam ucyate  &
tasmàd bràhmaõa-ràjanyau  % vai÷ya÷ ca na suràü pibet  // Mn_11.93[92M] //

gauóã paiùñã ca màdhvã ca  $ vij¤eyà trividhà surà  &
yathai9vai7kà tathà sarvà  % na pàtavyà dvijottamaiþ  // Mn_11.94[93M] //

yakùa-rakùaþ-pi÷àcà1nnaü  $ madyaü màüsaü suràsavam  &
tad bràhmaõena nà7ttavyaü  % devànàm a÷natà haviþ  // Mn_11.95[94M] //

amedhye và paten matto  $ vaidikaü và9py udàharet  &
akàryam anyat kuryàd và  % bràhmaõo madamohitaþ  // Mn_11.96[95M] //

yasya kàyagataü brahma  $ madyenà8plàvyate sakçt  &
tasya vyapaiti bràhmaõyaü  % ÷ådratvaü ca sa gacchati  // Mn_11.97[96M] //

eùà vicitràbhihità  $ suràpànasya niùkçtiþ  &
ata årdhvaü pravakùyàmi  % suvarõasteyaniùkçtim  // Mn_11.98[97M] //



suvarõasteyakçd vipro  $ ràjànam abhigamya tu  &
svakarma khyàpayan bråyàn  % màü bhavàn anu÷àstv iti  // Mn_11.99[98M] //

gçhãtvà musalaü ràjà  $ sakçd dhanyàt tu taü svayam  &
vadhena ÷udhyati steno  % bràhmaõas tapasai9va tu  // Mn_11.100[99M] //

tapasàpanunutsus tu  $ suvarõasteyajaü malam  &
cãravàsà dvijo 'raõye  % cared brahmahaõo vratam  // Mn_11.101[100M] //

etair vratair apoheta  $ pàpaü steyakçtaü dvijaþ  &
gurustrãgamanã9yaü tu  % vratair ebhir apànudet  // Mn_11.102[101M] //



gurutalpy abhibhàùyai7nas  $ tapte svapyàd ayomaye [M: talpe svapyàd]  &
sårmãü jvalantãü svà÷liùyen  % mçtyunà sa vi÷udhyati [M: và0÷liùyen]  // Mn_11.103[102M] //

svayaü và ÷iùõa-vçùaõàv  $ utkçtyà8dhàya cà7¤jalau  &
nairçtãü di÷am àtiùñhed  % à nipàtàd ajihmagaþ  // Mn_11.104[103M] //

khañvàïgã cãra-vàsà và  $ ÷ma÷rulo vijane vane  &
pràjàpatyaü caret kçcchram  % abdam ekaü samàhitaþ  // Mn_11.105[104M] //

càndràyaõaü và trãn màsàn  $ abhyasyen niyate1ndriyaþ  &
haviùyeõa yavàgvà và  % gurutalpàpanuttaye  // Mn_11.106[105M] //

etair vratair apoheyur  $ mahàpàtakino malam  &
upapàtakinas tv evam  % ebhir nànàvidhair vrataiþ  // Mn_11.107[106M] //



upapàtakasaüyukto  $ goghno màsaü yavàn pibet  &
kçta-vàpo vased goùñhe  % carmaõà tena saüvçtaþ  // Mn_11.108[107M] //

caturthakàlam a÷nãyàd  $ akùàra-lavaõaü mitam  &
gomåtreõà8caret snànaü  % dvau màsau niyate1ndriyaþ  // Mn_11.109[108M] //

divà9nugacched gàs tàs tu  $ tiùñhann årdhvaü rajaþ pibet  &
÷u÷råùitvà namaskçtya  % ràtrau vãràsanaü vaset [M: vãràsano]  // Mn_11.110[109M] //

tiùñhantãùv anutiùñhet tu  $ vrajantãùv apy anuvrajet  &
àsãnàsu tathà0sãno  % niyato vãta-matsaraþ  // Mn_11.111[110M] //

àturàm abhi÷astàü và  $ caura-vyàghràdibhir bhayaiþ  &
patitàü païkalagnaü và  % sarvo1pàyair vimocayet [K:sarvapràõair]  // Mn_11.112[111M] //

uùõe varùati ÷ãte và  $ màrute vàti và bhç÷am  &
na kurvãtà8tmanas tràõaü  % gor akçtvà tu ÷aktitaþ  // Mn_11.113[112M] //

àtmano yadi và9nyeùàü  $ gçhe kùetre 'tha và khale  &
bhakùayantãü na kathayet  % pibantaü cai7va vatsakam  // Mn_11.114[113M] //

anena vidhinà yas tu  $ goghno gàm anugacchati  &
sa gohatyàkçtaü pàpaü  % tribhir màsair vyapohati  // Mn_11.115[114M] //

vçùabhai1kàda÷à gà÷ ca  $ dadyàt sucarita-vrataþ  &
avidyamàne sarvasvaü  % vedavidbhyo nivedayet  // Mn_11.116[115M] //

etad eva vrataü kuryur  $ upapàtakino dvijàþ  &
avakãrõivarjyaü ÷uddhyarthaü  % càndràyaõam athà7pi và [M: avakãrõivarjaü]  // Mn_11.117[116M] //



avakãrõã tu kàõena  $ gardabhena catuùpathe  &
pàkayaj¤avidhànena  % yajeta nirçtiü ni÷i  // Mn_11.118[117M] //

hutvà9gnau vidhivad dhomàn  $ antata÷ ca same7ty çcà  &
vàte1ndra-guru-vahnãnàü  % juhuyàt sarpiùà0hutãþ  // Mn_11.119[118M] //

kàmato retasaþ sekaü  $ vratasthasya dvijanmanaþ  &
atikramaü vratasyà8hur  % dharmaj¤à brahmavàdinaþ  // Mn_11.120[119M] //

màrutaü puruhåtaü ca  $ guruü pàvakam eva ca  &
caturo vratino 'bhyeti  % bràhmaü tejo 'vakãrõinaþ  // Mn_11.121[120M] //

etasminn enasi pràpte  $ vasitvà gardabhàjinam  &
saptàgàràü÷ cared bhaikùaü  % svakarma parikãrtayan  // Mn_11.122[121M] //

tebhyo labdhena bhaikùeõa  $ vartayann ekakàlikam  &
upaspç÷aüs triùavaõaü tv  % abdena sa vi÷udhyati [M: triùavaõam abdena]  // Mn_11.123[122M] //

jàtibhraü÷akaraü karma  $ kçtvà9nyatamam icchayà  &
caret sàütapanaü kçcchraü  % pràjàpatyam anicchayà  // Mn_11.124[123M] //

saükarà1pàtrakçtyàsu  $ màsaü ÷odhanam aindavam [M: aindavaþ]  &
malinãkaraõãyeùu  % taptaþ syàd yàvakais tryaham  // Mn_11.125[124M] //

turãyo brahmahatyàyàþ  $ kùatriyasya vadhe smçtaþ  &
vai÷ye 'ùñamàü÷o vçttasthe  % ÷ådre j¤eyas tu ùoóa÷aþ  // Mn_11.126[125M] //

akàmatas tu ràjanyaü  $ vinipàtya dvijottamaþ  &
vçùabhai1kasahasrà gà  % dadyàt sucarita-vrataþ  // Mn_11.127[126M] //

tryabdaü cared và niyato  $ jañã brahmahaõo vratam  &
vasan dåratare gràmàd  % vçkùamåla-niketanaþ  // Mn_11.128[127M] //

etad eva cared abdaü  $ pràya÷cittaü dvijottamaþ  &
pramàpya vai÷yaü vçttasthaü  % dadyàc cai7ka÷ataü gavàm [M: dadyàd vai9ka÷ataü]  // Mn_11.129[128M] //

etad eva vrataü kçtsnaü  $ ùaõmàsठ÷ådrahà caret  &
 vçùabhai1kàda÷à và9pi  % dadyàd vipràya gàþ sitàþ  // Mn_11.130[129M] //

màrjàra-nakulau hatvà  $ càùaü maõóåkam eva ca  &
÷va-godho2låka-kàkàü÷ ca  % ÷ådrahatyàvrataü caret  // Mn_11.131[130M] //

payaþ pibet triràtraü và  $ yojanaü và9dhvano vrajet  &
upaspç÷et sravantyàü và  % såktaü và9b-daivataü japet  // Mn_11.132[131M] //

abhriü kàrùõàyasãü dadyàt  $ sarpaü hatvà dvijottamaþ  &
palàlabhàrakaü ùaõóhe  % saisakaü cai7kamàùakam  // Mn_11.133[132M] //

ghçtakumbhaü varàhe tu  $ tiladroõaü tu tittirau  &
÷uke dvihàyanaü vatsaü  % krau¤caü hatvà trihàyanam  // Mn_11.134[133M] //

hatvà haüsaü balàkàü ca  $ bakaü barhiõam eva ca  &
vànaraü ÷yena-bhàsau ca  % spar÷ayed bràhmaõàya gàm  // Mn_11.135[134M] //

vàso dadyàd dhayaü hatvà  $ pa¤ca nãlàn vçùàn gajam  &
aja-meùàv anaóvàhaü  % kharaü hatvai9kahàyanam  // Mn_11.136[135M] //

kravyàdàüs tu mçgàn hatvà  $ dhenuü dadyàt payasvinãm  &
akravyàdàn vatsatarãm  % uùñraü hatvà tu kçùõalam  // Mn_11.137[136M] //

jãna-kàrmuka-bastà1vãn  $ pçthag dadyàd vi÷uddhaye  &
caturõàm api varõànàü  % nàrãr hatvà9navasthitàþ  // Mn_11.138[137M] //

dànena vadhanirõekaü  $ sarpàdãnàm a÷aknuvan  &
ekaika÷a÷ caret kçcchraü  % dvijaþ pàpàpanuttaye  // Mn_11.139[138M] //

asthimatàü tu sattvànàü  $ sahasrasya pramàpaõe  &
pårõe cà7nasy anasthnàü tu  % ÷ådrahatyàvrataü caret  // Mn_11.140[139M] //

kiü cid eva tu vipràya  $ dadyàd asthimatàü vadhe  &
anasthnàü cai7va hiüsàyàü  % pràõàyàmena ÷udhyati  // Mn_11.141[140M] //

phaladànàü tu vçkùàõàü  $ chedane japyam çk-÷atam  &
gulma-vallã-latànàü ca  % puùpitànàü ca vãrudhàm  // Mn_11.142[141M] //

annàdyajànàü sattvànàü  $ rasajànàü ca sarva÷aþ  &
phala-puùpo1dbhavànàü ca  % ghçtaprà÷o vi÷odhanam  // Mn_11.143[142M] //

kçùñajànàm oùadhãnàü  $ jàtànàü ca svayaü vane  &
vçthàlambhe 'nugacched gàü  % dinam ekaü payo-vrataþ  // Mn_11.144[143M] //

etair vratair apohyaü syàd  $ eno hiüsà-samudbhavam  &
j¤ànà1j¤ànakçtaü kçtsnaü  % ÷çõutà7nàdyabhakùaõe  // Mn_11.145[144M] //



aj¤ànàd vàruõãü pãtvà  $ saüskàreõai7va ÷udhyati  &
matipårvam anirde÷yaü  % pràõàntikam iti sthitiþ  // Mn_11.146[145M] //

apaþ suràbhàjanasthà  $ madyabhàõóasthitàs tathà  &
pa¤caràtraü pibet pãtvà  % ÷aïkhapuùpã÷çtaü payaþ  // Mn_11.147[146M] //

spçùñva dattvà ca madiràü  $ vidhivat pratigçhya ca  &
÷ådro1cchiùñà÷ ca pãtvà9paþ  % ku÷avàri pibet tryaham  // Mn_11.148[147M] //

bràhmaõas tu suràpasya  $ gandham àghràya somapaþ  &
pràõàn apsu trir àyamya  % ghçtaü prà÷ya vi÷udhyati  // Mn_11.149[148M] //

aj¤ànàt prà÷ya viõ-måtraü  $ suràsaüspçùñam eva ca  &
punaþ saüskàram arhanti  % trayo varõà dvijàtayaþ  // Mn_11.150[149M] //

vapanaü mekhalà daõóo  $ bhaikùacaryà vratàni ca [M: bhaikùyacaryà]  &
nivartante dvijàtãnàü  % punaþsaüskàrakarmaõi  // Mn_11.151[150M] //

abhojyànàü tu bhuktvà9nnaü  $ strã-÷ådro1cchiùñam eva ca  &
jagdhvà màüsam abhakùyaü ca  % saptaràtraü yavàn pibet  // Mn_11.152[151M] //

÷uktàni ca kaùàyàü÷ ca  $ pãtvà medhyàny api dvijaþ  &
tàvad bhavaty aprayato  % yàvat tan na vrajaty adhaþ  // Mn_11.153[152M] //

vióvaràha-kharo1ùñràõàü  $ gomàyoþ kapi-kàkayoþ  &
prà÷ya måtra-purãùàõi  % dvija÷ càndràyaõaü caret  // Mn_11.154[153M] //

÷uùkàõi bhuktvà màüsàni  $ bhaumàni kavakàni ca  &
aj¤àtaü cai7va sånàstham  % etad eva vrataü caret  // Mn_11.155[154M] //

kravyàda-såkaro1ùñràõàü  $ kukkuñànàü ca bhakùaõe  &
nara-kàka-kharàõàü ca  % taptakçcchraü vi÷odhanam  // Mn_11.156[155M] //

màsikànnaü tu yo '÷nãyàd  $ asamàvartako dvijaþ  &
sa trãõy ahàny upavased  % ekàhaü co7dake vaset  // Mn_11.157[156M] //

brahmacàrã tu yo '÷nãyàn  $ madhu màüsaü kathaü cana [M: vratacàrã tu]  &
sa kçtvà pràkçtaü kçcchraü  % vrata÷eùaü samàpayet  // Mn_11.158[157M] //

bióàla-kàkà3khå1cchiùñaü  $ jagdhvà ÷va-nakulasya ca  &
ke÷a-kãñàvapannaü ca  % pibed brahmasuvarcalàm  // Mn_11.159[158M] //

abhojyam annaü nà7ttavyam  $ àtmanaþ ÷uddhim icchatà  &
aj¤ànabhuktaü tå7ttàryaü  % ÷odhyaü và9py à÷u ÷odhanaiþ  // Mn_11.160[159M] //

eùo 'nàdyà1danasyo7kto  $ vratànàü vividho vidhiþ  &
steyadoùàpahartéõàü  % vratànàü ÷råyatàü vidhiþ  // Mn_11.161[160M] //

dhànyà1nna-dhanacauryàõi  $ kçtvà kàmàd dvijottamaþ  &
svajàtãyagçhàd eva  % kçcchràbdena vi÷udhyati  // Mn_11.162[161M] //

manuùyàõàü tu haraõe  $ strãõàü kùetra-gçhasya ca  &
kåpa-vàpãjalànàü ca  % ÷uddhi÷ càndràyaõaü smçtam  // Mn_11.163[162M] //

dravyàõàm alpa-sàràõàü  $ steyaü kçtvà9nyave÷mataþ [M: kçtvà9nyave÷mani]  &
caret sàütapanaü kçcchraü  % tan niryàty àtma÷uddhaye  // Mn_11.164[163M] //

bhakùya-bhojyàpaharaõe  $ yàna-÷ayyà4sanasya ca  &
puùpa-måla-phalànàü ca  % pa¤cagavyaü vi÷odhanam  // Mn_11.165[164M] //

tçõa-kàùñha-drumàõàü ca  $ ÷uùkànnasya guóasya ca  &
cela-carmà3miùàõàü ca  % triràtraü syàd abhojanam [M: caila-carmà3mikùàõàü]  // Mn_11.166[165M] //

maõi-muktà-pravàlànàü  $ tàmrasya rajatasya ca  &
ayaþ-kàüsyo1palànàü ca  % dvàda÷àhaü kaõànnatà  // Mn_11.167[166M] //

kàrpàsa-kãñajo3rõànàü  $ dvi÷aphai1ka÷aphasya ca [M: dve÷aphai1kakhurasya ca]  &
pakùi-gandhau1ùadhãnàü ca  % rajjvà÷ cai7va tryahaü payaþ  // Mn_11.168[167M] //

etair vratair apoheta  $ pàpaü steyakçtaü dvijaþ  &
agamyàgamanãyaü tu  % vratair ebhir apànudet  // Mn_11.169[168M] //

gurutalpavrataü kuryàd  $ retaþ siktvà svayoniùu  &
sakhyuþ putrasya ca strãùu  % kumàrãùv antyajàsu ca  // Mn_11.170[169M] //

paitçsvaseyãü bhaginãü  $ svasrãyàü màtur eva ca  &
màtu÷ ca bhràtus tanayàü  % gatvà càndràyaõaü caret [bhràtur àptasya gatvà]  // Mn_11.171[170M] //

etàs tisras tu bhàryàrthe  $ no7payacchet tu buddhimàn  &
j¤àtitvenà7nupeyàs tàþ  % patati hy upayann adhaþ  // Mn_11.172[171M] //

amànuùãùå puruùa  $ udakyàyàm ayoniùu  &
retaþ siktvà jale cai7va  % kçcchraü sàütapanaü caret  // Mn_11.173[172M] //

maithunaü tu samàsevya  $ puüsi yoùiti và dvijaþ  &
go-yàne 'psu divà cai7va  % sa-vàsàþ snànam àcaret  // Mn_11.174[173M] //

caõóàlà1ntyastriyo gatvà  $ bhuktvà ca pratigçhya ca  &
pataty aj¤ànato vipro  % j¤ànàt sàmyaü tu gacchati  // Mn_11.175[174M] //

vipraduùñàü striyaü bhartà  $ nirundhyàd ekave÷mani  &
yat puüsaþ paradàreùu  % tac cai7nàü càrayed vratam  // Mn_11.176[175M] //

sà cet punaþ praduùyet tu  $ sadç÷eno7pamantrità [K:sadç÷eno7payantrità?]  &
kçcchraü càndràyaõaü cai7va  % tad asyàþ pàvanaü smçtam  // Mn_11.177[176M] //

yat karoty ekaràtreõa  $ vçùalãsevanàd dvijaþ  &
tad bhaikùabhug japan nityaü  % tribhir varùair vyapohati  // Mn_11.178[177M] //

eùà pàpakçtàm uktà  $ caturõàm api niùkçtiþ  &
patitaiþ saüprayuktànàm  % imàþ ÷çõuta niùkçtãþ  // Mn_11.179[178M] //



saüvatsareõa patati  $ patitena sahà8caran  &
yàjanà1dhyàpanàd yaunàn  % na tu yànà3sanà1÷anàt  // Mn_11.180[179M] //

yo yena patitenai7ùàü  $ saüsargaü yàti mànavaþ  &
sa tasyai7va vrataü kuryàt  % tatsaüsargavi÷uddhaye  // Mn_11.181[180M] //

patitasyo7dakaü kàryaü  $ sapiõóair bàndhavair bahiþ  &
nindite 'hani sàyàhne  % j¤àti-rtvig-gurusaünidhau  // Mn_11.182[181M] //

dàsã ghañam apàü pårõaü  $ paryasyet pretavat padà  &
ahoràtram upàsãrann  % a÷aucaü bàndhavaiþ saha  // Mn_11.183[182M] //

nivarteraü÷ ca tasmàt tu  $ saübhàùaõa-sahàsane  &
dàyàdyasya pradànaü ca  % yàtrà cai7va hi laukikã  // Mn_11.184[183M] //

jyeùñhatà ca nivarteta  $ jyeùñhàvàpyaü ca yad dhanam [M: yad vasu]  &
jyeùñhàü÷aü pràpnuyàc cà7sya  % yavãyàn guõato 'dhikaþ  // Mn_11.185[184M] //

pràya÷citte tu carite  $ pårõakumbham apàü navam  &
tenai7va sàrdhaü pràsyeyuþ  % snàtvà puõye jalà÷aye  // Mn_11.186[185M] //

sa tv apsu taü ghañaü pràsya  $ pravi÷ya bhavanaü svakam  &
sarvàõi j¤àtikàryàõi  % yathàpårvaü samàcaret  // Mn_11.187[186M] //

etad eva vidhiü kuryàd  $ yoùitsu patitàsv api [M: etam eva vidhiü]  &
vastrà1nna-pànaü deyaü tu  % vaseyu÷ ca gçhàntike  // Mn_11.188[187M] //

enasvibhir anirõiktair  $ nà7rthaü kiü cit sahà8caret  &
kçtanirõejanàü÷ cai7va  % na jugupseta karhi cit [M: kçtanirõejanàü÷ cai7tàn]  // Mn_11.189[188M] //

bàlaghnàü÷ ca kçtaghnàü÷ ca  $ vi÷uddhàn api dharmataþ  &
÷araõàgatahantéü÷ ca  % strãhantéü÷ ca na saüvaset  // Mn_11.190[189M] //

yeùàü dvijànàü sàvitrã  $ nà7nåcyeta yathàvidhi  &
tàü÷ càrayitvà trãn kçcchràn  % yathàvidhy upanàyayet  // Mn_11.191[190M] //

pràya÷cittaü cikãrùanti  $ vikarmasthàs tu ye dvijàþ  &
brahmaõà ca parityaktàs  % teùàm apy etad àdi÷et  // Mn_11.192[191M] //

yad garhitenà7rjayanti  $ karmaõà bràhmaõà dhanam  &
tasyo7tsargeõa ÷udhyanti  % japyena tapasai9va ca  // Mn_11.193[192M] //

japitvà trãõi sàvitryàþ  $ sahasràõi samàhitaþ  &
màsaü goùñhe payaþ pãtvà  % mucyate 'satpratigrahàt  // Mn_11.194[193M] //

upavàsakç÷aü taü tu  $ govrajàt punar àgatam  &
praõataü prati pçccheyuþ  % sàmyaü saumye7cchasã7ti kim  // Mn_11.195[194M] //

satyam uktvà tu vipreùu  $ vikired yavasaü gavàm  &
gobhiþ pravartite tãrthe  % kuryus tasya parigraham  // Mn_11.196[195M] //

vràtyànàü yàjanaü kçtvà  $ pareùàm antyakarma ca  &
abhicàram ahãnaü ca  % tribhiþ kçcchrair vyapohati  // Mn_11.197[196M] //

÷araõàgataü parityajya  $ vedaü viplàvya ca dvijaþ  &
saüvatsaraü yavàhàras  % tat pàpam apasedhati  // Mn_11.198[197M] //

÷va-÷çgàla-kharair daùño  $ gràmyaiþ kravyàdbhir eva ca  &
narà1÷vo1ùñra-varàhai÷ ca  % pràõàyàmena ÷udhyati  // Mn_11.199[198M] //

ùaùñhànnakàlatà màsaü  $ saühitàjapa eva và  &
 homà÷ ca sakalà nityam  % apàïktyànàü vi÷odhanam [M: homà÷ ca ÷àkalà]  // Mn_11.200[199M] //

uùñrayànaü samàruhya  $ kharayànaü tu kàmataþ  &
snàtvà tu vipro dig-vàsàþ  % pràõàyàmena ÷udhyati  // Mn_11.201[200M] //

vinà9dbhir apsu và9py àrtaþ  $ ÷àrãraü saüniùevya ca  &
sa-cailo bahir àplutya  % gàm àlabhya vi÷udhyati  // Mn_11.202[201M] //

vedo1ditànàü nityànàü  $ karmaõàü samatikrame  &
snàtakavratalope ca  % pràya÷cittam abhojanam  // Mn_11.203[202M] //

huïkàraü bràhmaõasyo7ktvà  $ tvamkàraü ca garãyasaþ  &
snàtvà9na÷nann ahaþ ÷eùam  % abhivàdya prasàdayet  // Mn_11.204[203M] //

tàóayitvà tçõenà7pi  $ kaõñhe và0badhya vàsasà  &
vivàde và vinirjitya  % praõipatya prasàdayet  // Mn_11.205[204M] //

avagårya tv abda÷ataü  $ sahasram abhihatya ca  &
jighàüsayà bràhmaõasya  % narakaü pratipadyate  // Mn_11.206[205M] //

÷oõitaü yàvataþ pàüsån  $ saügçhõàti mahãtale  &
tàvanty abdasahasràõi  % tatkartà narake vaset [M: narake vrajet]  // Mn_11.207[206M] //

avagårya caret kçcchram  $ atikçcchraü nipàtane  &
kçcchrà1tikçcchrau kurvãta  % viprasyo7tpàdya ÷oõitam  // Mn_11.208[207M] //

anuktaniùkçtãnàü tu  $ pàpànàm apanuttaye  &
÷aktiü cà7vekùya pàpaü ca  % pràya÷cittaü prakalpayet  // Mn_11.209[208M] //



yair abhyupàyair enàüsi  $ mànavo vyapakarùati  &
tàn vo 'bhyupàyàn vakùyàmi  % devarùi-pitçsevitàn  // Mn_11.210[209M] //

tryahaü pràtas tryahaü sàyaü  $ tryaham adyàd ayàcitam  &
tryahaü paraü ca nà7÷nãyàt  % pràjàpatyaü caran dvijaþ  // Mn_11.211[210M] //

gomåtraü gomayaü kùãraü  $ dadhi sarpiþ ku÷o1dakam  &
ekaràtro1pavàsa÷ ca  % kçcchraü sàütapanaü smçtam  // Mn_11.212[211M] //

ekaikaü gràsam a÷nãyàt  $ tryahàõi trãõi pårvavat  &
tryahaü co7pavased antyam  % atikçcchraü caran dvijaþ  // Mn_11.213[212M] //

taptakçcchraü caran vipro  $ jala-kùãra-ghçtà1nilàn  &
prati-tryahaü pibed uùõàn  % sakçtsnàyã samàhitaþ  // Mn_11.214[213M] //

yatà3tmano 'pramattasya  $ dvàda÷àham abhojanam  &
paràko nàma kçcchro 'yaü  % sarvapàpà1panodanaþ  // Mn_11.215[214M] //

ekaikaü hràsayet piõóaü  $ kçùõe ÷ukle ca vardhayet  &
upaspç÷aüs triùavaõam  % etac càõdràyaõaü smçtam  // Mn_11.216[215M] //

etam eva vidhiü kçtsnam  $ àcared yavamadhyame  &
÷uklapakùàdiniyata÷  % caraü÷ càndràyaõaü vratam  // Mn_11.217[216M] //

aùñàv aùñau sama÷nãyàt  $ piõóàn madhyaüdine sthite  &
niyatà3tmà haviùyà÷ã  % yaticàndràyaõaü caran  // Mn_11.218[217M] //

caturaþ pràtar a÷nãyàt  $ piõóàn vipraþ samàhitaþ  &
caturo 'stam ite sårye  % ÷i÷ucàndràyaõaü smçtam  // Mn_11.219[218M] //

yathà kathaü cit piõóànàü  $ tisro '÷ãtãþ samàhitaþ  &
màsenà7÷nan haviùyasya  % candrasyai7ti salokatàm  // Mn_11.220[219M] //

etad rudràs tathà0dityà  $ vasava÷ cà8caran vratam  &
sarvàku÷alamokùàya  % maruta÷ ca maharùibhiþ  // Mn_11.221[220M] //



mahàvyàhçtibhir homaþ  $ kartavyaþ svayam anvaham  &
ahiüsà satyam akrodham  % àrjavaü ca samàcaret  // Mn_11.222[221M] //

trir ahnas trir ni÷àyàü ca  $ sa-vàsà jalam àvi÷et  &
strã-÷ådra-patitàü÷ cai7va  % nà7bhibhàùeta karhi cit  // Mn_11.223[222M] //

sthànà3sanàbhyàü vihared  $ a÷akto 'dhaþ ÷ayãta và  &
brahmacàrã vratã ca syàd  % guru-deva-dvijà1rcakaþ  // Mn_11.224[223M] //

sàvitrãü ca japen nityaü  $ pavitràõi ca ÷aktitaþ  &
sarveùv eva vrateùv evaü  % pràya÷cittàrtham àdçtaþ  // Mn_11.225[224M] //

etair dvijàtayaþ ÷odhyà  $ vratair àviùkçtai1nasaþ  &
anàviùkçta-pàpàüs tu  % mantrair homai÷ ca ÷odhayet  // Mn_11.226[225M] //

khyàpanenà1nutàpena  $ tapasà9dhyayanena ca  &
pàpakçn mucyate pàpàt  % tathà dànena cà8padi  // Mn_11.227[226M] //

yathà yathà naro 'dharmaü  $ svayaü kçtvà9nubhàùate  &
tathà tathà tvace9và7his  % tenà7dharmeõa mucyate  // Mn_11.228[227M] //


yathà yathà manas tasya  $ duùkçtaü karma garhati  &
tathà tathà ÷arãraü tat  % tenà7dharmeõa mucyate  // Mn_11.229[228M] //

kçtvà pàpaü hi saütapya  $ tasmàt pàpàt pramucyate  &
nai7vaü kuryàü punar iti  % nivçttyà påyate tu saþ  // Mn_11.230[229M] //

evaü saücintya manasà  $ pretya karmaphalo1dayam  &
mano-vàï-gårtibhir nityaü  % ÷ubhaü karma samàcaret  // Mn_11.231[230M] //

aj¤ànàd yadi và j¤ànàt  $ kçtvà karma vigarhitam  &
tasmàd vimuktim anvicchan  % dvitãyaü na samàcaret  // Mn_11.232[231M] //

yasmin karmaõy asya kçte  $ manasaþ syàd alàghavam  &
tasmiüs tàvat tapaþ kuryàd  % yàvat tuùñikaraü bhavet  // Mn_11.233[232M] //

tapomålam idaü sarvaü  $ daiva-mànuùakaü sukham  &
tapomadhyaü budhaiþ proktaü  % tapo-'ntaü vedadar÷ibhiþ  // Mn_11.234[233M] //

bràhmaõasya tapo j¤ànaü  $ tapaþ kùatrasya rakùaõam  &
vai÷yasya tu tapo vàrtà  % tapaþ ÷ådrasya sevanam  // Mn_11.235[234M] //

çùayaþ saüyatà3tmànaþ  $ phala-målà1nilà1÷anàþ  &
tapasai9va prapa÷yanti  % trailokyaü sa-caràcaram  // Mn_11.236[235M] //

auùadhàny agado vidyà  $ daivã ca vividhà sthitiþ  &
tapasai9va prasidhyanti  % tapas teùàü hi sàdhanam  // Mn_11.237[236M] //

yad dustaraü yad duràpaü  $ yad durgaü yac ca duùkaram  &
sarvaü tu tapasà sàdhyaü  % tapo hi duratikramam [M: sarvaü tat tapasà]  // Mn_11.238[237M] //

mahàpàtakina÷ cai7va  $ ÷eùà÷ cà7kàryakàriõaþ  &
tapasai9va sutaptena  % mucyante kilbiùàt tataþ  // Mn_11.239[238M] //

kãtà÷ cà7hi-pataügà÷ ca  $ pa÷ava÷ ca vayàüsi ca  &
sthàvaràõi ca bhåtàni  % divaü yànti tapobalàt  // Mn_11.240[239M] //

yat kiü cid enaþ kurvanti  $ mano-vàï-gårtibhir janàþ [M: mano-vàk-karmabhir]  &
tat sarvaü nirdahanty à÷u  % tapasai9va tapo-dhanàþ  // Mn_11.241[240M] //

tapasai9va vi÷uddhasya  $ bràhmaõasya divau1kasaþ  &
ijyà÷ ca pratigçhõanti  % kàmàn saüvardhayanti ca  // Mn_11.242[241M] //

prajàpatir idaü ÷àstraü  $ tapasai9và7sçjat prabhuþ  &
tathai9va vedàn çùayas  % tapasà pratipedire  // Mn_11.243[242M] //

ity etat tapaso devà  $ mahàbhàgyaü pracakùate [M: yad etat tapaso]  &
sarvasyà7sya prapa÷yantas  % tapasaþ puõyam uttamam [M: puõyaü udbhavam]  // Mn_11.244[243M] //

vedàbhyàso 'nvahaü ÷aktyà  $ mahàyaj¤akriyà kùamà  &
nà÷ayanty à÷u pàpàni  % mahàpàtakajàny api  // Mn_11.245[244M] //

yathai9dhas tejasà vahniþ  $ pràptaü nirdahati kùaõàt  &
tathà j¤ànàgninà pàpaü  % sarvaü dahati vedavit  // Mn_11.246[245M] //

ity etad enasàm uktaü  $ pràya÷cittaü yathàvidhi  &
ata årdhvaü rahasyà7nàü  % pràya÷cittaü nibodhata  // Mn_11.247[246M] //



sa-vyàhçti-praõavakàþ  $ pràõàyàmàs tu ùoóa÷a  &
api bhråõahanaü màsàt  % punanty ahar ahaþ kçtàþ  // Mn_11.248[247M] //

kautsaü japtvà9pa ity etad  $ vasiùñhaü ca pratã7ty çcam  &
màhitraü ÷uddhavatya÷ ca  % suràpo 'pi vi÷udhyati  // Mn_11.249[248M] //

sakçj japtvà0syavàmãyaü  $ ÷ivasaükalpam eva ca  &
apahçtya suvarõaü tu  % kùaõàd bhavati nir-malaþ  // Mn_11.250[249M] //

haviùpàntãyam abhyasya  $ na tamaü ha itã7ti ca  &
japitvà pauruùaü såktaü  % mucyate gurutalpagaþ  // Mn_11.251[250M] //

enasàü sthåla-såkùmàõàü  $ cikãrùann apanodanam  &
ave7ty çcaü japed abdaü  % yat kiü ce7dam itã7ti và  // Mn_11.252[251M] //

pratigçhyà7pratigràhyaü  $ bhuktvà cà7nnaü vigarhitam  &
japaüs taratsamandãyaü  % påyate mànavas tryahàt  // Mn_11.253[252M] //

somàraudraü tu bahv-enàþ  $ màsam abhyasya ÷udhyati [M: samàm abhyasya]  &
sravantyàm àcaran snànam  % aryamõàm iti ca tçcam  // Mn_11.254[253M] //

abdàrdham indram ity etad  $ enasvã saptakaü japet  &
apra÷astaü tu kçtvà9psu  % màsam àsãta bhaikùabhuk  // Mn_11.255[254M] //

mantraiþ ÷àkalahomãyair  $ abdaü hutvà ghçtaü dvijaþ  &
sugurv apy apahanty eno  % japtvà và nama ity çcam  // Mn_11.256[255M] //

mahàpàtakasaüyukto  $ 'nugacched gàþ samàhitaþ  &
abhyasyà7bdaü pàvamànãr  % bhaikùà3hàro vi÷udhyati  // Mn_11.257[256M] //

araõye và trir abhyasya  $ prayato vedasaühitàm  &
mucyate pàtakaiþ sarvaiþ  % paràkaiþ ÷odhitas tribhiþ  // Mn_11.258[257M] //

tryahaü tå7pavased yuktas  $ trir ahno 'bhyupayann apaþ  &
mucyate pàtakaiþ sarvais  % trir japitvà9ghamarùaõam  // Mn_11.259[258M] //

yathà9÷vamedhaþ kraturàñ  $ sarvapàpàpa-nodanaþ  &
tathà9ghamarùaõaü såktaü  % sarvapàpàpa-nodanam  // Mn_11.260[259M] //

hatvà lokàn apã7màüs trãn  $ a÷nann api yatas tataþ  &
çgvedaü dhàrayan vipro  % nai7naþ pràpnoti kiü cana  // Mn_11.261[260M] //

çksaühitàü trir abhyasya  $ yajuùàü và samàhitaþ  &
sàmnàü và sa-rahasyànàü  % sarvapàpaiþ pramucyate  // Mn_11.262[261M] //

yathà mahàhradaü pràpya  $ kùiptaü loùñaü vina÷yati  &
tathà du÷caritaü sarvaü  % vede trivçti majjati  // Mn_11.263[262M] //

çco yajåüùi cà7nyàni  $ sàmàni vividhàni ca  &
eùa j¤eyas trivçdvedo  % yo vedai7naü sa vedavit  // Mn_11.264[263M] //

àdyaü yat tryakùaraü brahma  $ trayã yasmin pratiùñhità  &
sa guhyo 'nyas trivçdvedo  % yas taü veda sa vedavit  // Mn_11.265[264M] //



<B 12>



càturvarõyasya kçtsno 'yam  $ ukto dharmas tvayà9naghaþ  &
karmaõàü phalanirvçttiü  % ÷aüsa nas tattvataþ paràm  // Mn_12.1 //

sa tàn uvàca dharmà3tmà  $ maharùãn mànavo bhçguþ  &
asya sarvasya ÷çõuta  % karmayogasya nirõayam  // Mn_12.2 //

÷ubhà1÷ubha-phalaü karma  $ mano-vàg-deha-saübhavam  &
karmajà gatayo néõàm  % uttamà1dhama-madhyamaþ  // Mn_12.3 //

tasye7ha trividhasyà7pi  $ tryadhiùñhànasya dehinaþ  &
da÷alakùaõayuktasya  % mano vidyàt pravartakam  // Mn_12.4 //

paradravyeùv abhidhyànaü  $ manasà9niùñacintanam  &
vitathàbhinive÷a÷ ca  % trividhaü karma mànasam  // Mn_12.5 //

pàruùyam ançtaü cai7va  $ pai÷unyaü cà7pi sarva÷aþ  &
asaübaddhapralàpa÷ ca  % vàï-mayaü syàc caturvidham  // Mn_12.6 //

adattànàm upàdànaü  $ hiüsà cai7và7vidhànataþ  &
paradàro1pasevà ca  % ÷àrãraü trividhaü smçtam  // Mn_12.7 //

mànasaü manasai9và7yam  $ upabhuïkte ÷ubhà1÷ubham  &
vàcà vàcà kçtaü karma  % kàyenai7va ca kàyikam  // Mn_12.8 //

÷arãrajaiþ karmadoùair  $ yàti sthàvaratàü naraþ  &
vàcikaiþ pakùi-mçgatàü  % mànasair antyajàtitàm  // Mn_12.9 //

vàgdaõóo 'tha manodaõóaþ  $ kàyadaõóas tathai9va ca  &
yasyai7te nihità buddhau  % tridaõóã9ti sa ucyate  // Mn_12.10 //

tridaõóam etan nikùipya  $ sarvabhåteùu mànavaþ  &
kàma-krodhau tu saüyamya  % tataþ siddhiü niyacchati [M: kàma-krodhau susaüyamya
tataþ siddhiü nigacchati]  // Mn_12.11 //

yo 'syà8tmanaþ kàrayità  $ taü kùetraj¤aü pracakùate  &
yaþ karoti tu karmàõi  % sa bhåtàtmo9cyate budhaiþ  // Mn_12.12 //

jãvasaüj¤o 'ntaràtmà9nyaþ  $ sahajaþ sarvadehinàm  &
yena vedayate sarvaü  % sukhaü duþkhaü ca janmasu  // Mn_12.13 //

tàv ubhau bhåtasaüpçktau  $ mahàn kùetraj¤a eva ca  &
uccàvaceùu bhåteùu  % sthitaü taü vyàpya tiùñhataþ  // Mn_12.14 //

asaükhyà mårtayas tasya  $ niùpatanti ÷arãrataþ  &
uccàvacàni bhåtàni  % satataü ceùñayanti yàþ  // Mn_12.15 //

pa¤cabhya eva màtràbhyaþ  $ pretya duùkçtinàü nçõàm [M: pa¤cabhya eva bhåtebhyaþ]  &
÷arãraü yàtanàrthãyam  % anyad utpadyate dhruvam  // Mn_12.16 //

tenà7nubhåya tà yàmãþ  $ ÷arãreõe7ha yàtanàþ  &
tàsv eva bhåtamàtràsu  % pralãyante vibhàga÷aþ  // Mn_12.17 //

so 'nubhåyà7sukho1darkàn  $ doùàn viùayasaïgajàn  &
vyapeta-kalmaùo 'bhyeti  % tàv evo7bhau mahau2jasau  // Mn_12.18 //

tau dharmaü pa÷yatas tasya  $ pàpaü cà7tandritau saha  &
yàbhyàü pràpnoti saüpçktaþ  % pretye7ha ca sukhà1sukham  // Mn_12.19 //

 yady àcarati dharmaü sa  $ pràya÷o 'dharmam alpa÷aþ [M: yathà8carati]  &
tair eva cà8vçto bhåtaiþ  % svarge sukham upà÷nute  // Mn_12.20 //

yadi tu pràya÷o 'dharmaü  $ sevate dharmam alpa÷aþ  &
tair bhåtaiþ sa parityakto  % yàmãþ pràpnoti yàtanàþ  // Mn_12.21 //

yàmãs tà yàtanàþ pràpya  $ sa jãvo vãta-kalmaùaþ  &
tàny eva pa¤ca bhåtàni  % punar apyeti bhàga÷aþ  // Mn_12.22 //

età dçùñvà9sya jãvasya  $ gatãþ svenai7va cetasà  &
dharmato 'dharmata÷ cai7va  % dharme dadhyàt sadà manaþ  // Mn_12.23 //



sattvaü rajas tama÷ cai7va  $ trãn vidyàd àtmano guõàn  &
yair vyàpye7màn sthito bhàvàn  % mahàn sarvàn a÷eùataþ  // Mn_12.24 //

yo yadai9ùàü guõo dehe  $ sàkalyenà7tiricyate  &
sa tadà tadguõapràyaü  % taü karoti ÷arãriõam  // Mn_12.25 //

sattvaü j¤ànaü tamo 'j¤ànaü  $ ràga-dveùau rajaþ smçtam  &
etad vyàptimad eteùàü  % sarvabhåtà÷ritaü vapuþ  // Mn_12.26 //

tatra yat prãtisaüyuktaü  $ kiü cid àtmani lakùayet  &
pra÷àntam iva ÷uddhàbhaü  % sattvaü tad upadhàrayet  // Mn_12.27 //

yat tu duþkhasamàyuktam  $ aprãtikaram àtmanaþ  &
tad rajo pratãpaü vidyàt  % satataü hàri dehinàm [M: hartç]  // Mn_12.28 //

yat tu syàn mohasaüyuktam  $ avyaktaü viùayàtmakam  &
apratarkyam avij¤eyaü  % tamas tad upadhàrayet  // Mn_12.29 //

trayàõàm api cai7teùàü  $ guõànàü yaþ phalo1dayaþ  &
agryo madhyo jaghanya÷ ca  % taü pravakùyàmy a÷eùataþ  // Mn_12.30 //

vedàbhyàsas tapo j¤ànaü  $ ÷aucam indriyanigrahaþ  &
dharmakriyà0tmacintà ca  % sàttvikaü guõalakùaõam  // Mn_12.31 //

àrambharucità9dhairyam  $ asatkàrya-parigrahaþ  &
viùayo1pasevà cà7jasraü  % ràjasaü guõalakùaõam  // Mn_12.32 //

lobhaþ svapno 'dhçtiþ krauryaü  $ nàstikyaü bhinnavçttità  &
yàciùõutà pramàda÷ ca  % tàmasaü guõalakùaõam  // Mn_12.33 //

trayàõàm api cai7teùàü  $ guõànàü triùu tiùñhatàm  &
idaü sàmàsikaü j¤eyaü  % krama÷o guõalakùaõam  // Mn_12.34 //

yat karma kçtvà kurvaü÷ ca  $ kariùyaü÷ cai7va lajjati  &
taj j¤eyaü viduùà sarvaü  % tàmasaü guõalakùaõam  // Mn_12.35 //

yenà7smin karmanà loke  $ khyàtim icchati puùkalàm  &
na ca ÷ocaty asaüpattau  % tad vij¤eyaü tu ràjasam  // Mn_12.36 //

yat sarveõe7cchati j¤àtuü  $ yan na lajjati cà8caran  &
yena tuùyati cà8tmà9sya  % tat sattvaguõalakùaõam  // Mn_12.37 //

tamaso lakùaõaü kàmo  $ rajasas tv artha ucyate  &
sattvasya lakùaõaü dharmaþ  % ÷raiùñhyam eùàü yatho2ttaram  // Mn_12.38 //



yena yas tu guõenai7ùàü  $ saüsaràn pratipadyate [M: yena yàüs tu]  &
tàn samàsena vakùyàmi  % sarvasyà7sya yathàkramam  // Mn_12.39 //

devatvaü sàttvikà yànti  $ manuùyatvaü ca ràjasàþ  &
tiryaktvaü tàmasà nityam  % ity eùà trividhà gatiþ  // Mn_12.40 //

trividhà trividhai9ùà tu  $ vij¤eyà gauõikã gatiþ  &
adhamà madhyamà1gryà ca  % karma-vidyà-vi÷eùataþ  // Mn_12.41 //

sthàvaràþ kçmi-kãñà÷ ca  $ matsyàþ sarpàþ sa-kacchapàþ  &
pa÷ava÷ ca mçgà÷ cai7va  % jaghanyà tàmasã gatiþ  // Mn_12.42 //

hastina÷ ca turaïgà÷ ca  $ ÷ådrà mlecchà÷ ca garhitàþ  &
siühà vyàghrà varàhà÷ ca  % madhyamà tàmasã gatiþ  // Mn_12.43 //

càraõà÷ ca suparõà÷ ca  $ puruùà÷ cai7va dàmbhikàþ  &
rakùàüsi ca pi÷àcà÷ ca  % tàmasãùå7ttamà gatiþ  // Mn_12.44 //

jhallà mallà nañà÷ cai7va  $ puruùàþ ÷astra-vçttayaþ  &
dyåta-pàna-prasaktà÷ ca  % jaghanyà ràjasã gatiþ  // Mn_12.45 //

ràjànaþ kùatriyà÷ cai7va  $ ràj¤àü cai7va purohitàþ  &
vàda-yuddha-pradhànà÷ ca  % madhyamà ràjasã gatiþ  // Mn_12.46 //

gandharvà guhyakà yakùà  $ vibudhànucarà÷ ca ye  &
tathai9và7psarasaþ sarvà  % ràjasãùå7ttamà gatiþ  // Mn_12.47 //

tàpasà yatayo viprà  $ ye ca vaimànikà gaõàþ  &
nakùatràõi ca daityà÷ ca  % prathamà sàttvikã gatiþ  // Mn_12.48 //

yajvàna çùayo devà  $ vedà jyotãüùi vatsaràþ  &
pitara÷ cai7va sàdhyà÷ ca  % dvitãyà sàttvikã gatiþ  // Mn_12.49 //

brahmà vi÷vasçjo dharmo  $ mahàn avyaktam eva ca  &
uttamàü sàttvikãm etàü  % gatim àhur manãùiõaþ  // Mn_12.50 //

eùa sarvaþ samuddiùñas  $ tri-prakàrasya karmaõaþ [M: triù-prakàrasya]  &
trividhas trividhaþ kçtsnaþ  % saüsàraþ sàrvabhautikaþ  // Mn_12.51 //



indriyàõàü prasaïgena  $ dharmasyà7sevanena ca  &
pàpàn saüyànti saüsàràn  % avidvàüso naràdhamàþ  // Mn_12.52 //

yàü yàü yoniü tu jãvo 'yaü  $ yena yene7ha karmaõà  &
krama÷o yàti loke 'smiüs  % tat tat sarvaü nibodhata  // Mn_12.53 //

bahån varùagaõàn ghoràn  $ narakàn pràpya tatkùayàt  &
saüsàràn pratipadyante  % mahàpàtakinas tv imàn  // Mn_12.54 //

÷va-såkara-kharo1ùñràõàü  $ go-'jà1vi-mçga-pakùiõàü  &
caõóàla-pukkasànàü ca  % brahmahà yonim çcchati  // Mn_12.55 //

kçmi-kãña-pataïgànàü  $ vió-bhujàü cai7va pakùiõàm  &
hiüsràõàü cai7va sattvànàü  % suràpo bràhmaõo vrajet  // Mn_12.56 //

låtà2hi-sarañànàü ca  $ tira÷càü cà7mbucàriõàm  &
hiüsràõàü ca pi÷àcànàü  % steno vipraþ sahasra÷aþ  // Mn_12.57 //

tçõa-gulma-latànàü ca  $ kravyàdàü daüùñriõàm api  &
krårakarmakçtàü cai7va  % ÷ata÷o gurutalpagaþ  // Mn_12.58 //

hiüsrà bhavanti kravyàdàþ  $ kçmayo 'medhyabhakùiõaþ  &
parasparàdinaþ stenàþ  % pretyà7ntyastrãniùeviõaþ  // Mn_12.59 //

saüyogaü patitair gatvà  $ parasyai7va ca yoùitam  &
apahçtya ca viprasvaü  % bhavati brahmaràkùasaþ  // Mn_12.60 //

maõi-muktà-pravàlàni  $ hçtvà lobhena mànavaþ  &
vividhàõi ca ratnàni  % jàyate hemakartçùu  // Mn_12.61 //

dhànyaü hçtvà bhavaty àkhuþ  $ kàüsyaü haüso jalaü plavaþ  &
madhu daü÷aþ payaþ kàko  % rasaü ÷và nakulo ghçtam  // Mn_12.62 //

màüsaü gçdhro vapàü madgus  $ tailaü tailapakaþ khagaþ  &
cãrãvàkas tu lavaõaü  % balàkà ÷akunir dadhi  // Mn_12.63 //

kau÷eyaü tittirir hçtvà  $ kùaumaü hçtvà tu darduraþ  &
kàrpàsatàntavaü krau¤co  % godhà gàü vàggudo guóam  // Mn_12.64 //

chucchundariþ ÷ubhàn gandhàn  $ patra÷àkaü tu barhiõaþ [M: chucchundarãþ]  &
÷vàvit kçtànnaü vividham  % akçtànnaü tu ÷alyakaþ  // Mn_12.65 //

bako bhavati hçtvà9gniü  $ gçhakàrã hy upaskaram  &
raktàni hçtvà vàsàüsi  % jàyate jãvajãvakaþ  // Mn_12.66 //

vçko mçge1bhaü vyàghro '÷vaü  $ phala-målaü tu markañaþ  &
strãm çkùaþ stokako vàri  % yànàny uùñraþ pa÷ån ajaþ  // Mn_12.67 //

yad và tad và paradravyam  $ apahçtya balàn naraþ  &
ava÷yaü yàti tiryaktvaü  % jagdhvà cai7và7hutaü haviþ  // Mn_12.68 //

striyo 'py etena kalpena  $ hçtvà doùam avàpnuyuþ  &
eteùàm eva jantånàü  % bhàryàtvam upayànti tàþ  // Mn_12.69 //

svebhyaþ svebhyas tu karmabhya÷  $ cyutà varõà hy anàpadi  &
pàpàn saüsçtya saüsàràn  % preùyatàü yànti ÷atruùu [M: yànti dasyuùu]  // Mn_12.70 //

vàntà÷y ulkàmukhaþ preto  $ vipro dharmàt svakàc cyutaþ  &
amedhya-kuõapà÷ã ca  % kùatriyaþ kañapåtanaþ [M: kåñapåtanaþ]  // Mn_12.71 //

maitràkùajyotikaþ preto  $ vai÷yo bhavati påyabhuk [M: maitràkùijyotikaþ]  &
cailà÷aka÷ ca bhavati  % ÷ådro dharmàt svakàc cyutaþ  // Mn_12.72 //

yathà yathà niùevante  $ viùayàn viùayà3tmakàþ  &
tathà tathà ku÷alatà  % teùàü teùå7pajàyate  // Mn_12.73 //

te 'bhyàsàt karmaõàü teùàü  $ pàpànàm alpa-buddhayaþ  &
saüpràpnuvanti duþkhàni  % tàsu tàsv iha yoniùu  // Mn_12.74 //

tàmisràdiùu co7greùu  $ narakeùu vivartanam  &
asipatravanàdãni  % bandhana-chedanàni ca  // Mn_12.75 //

vividhà÷ cai7va saüpãóàþ  $ kàko1låkai÷ ca bhakùaõam  &
karambhavàlukàtàpàn  % kumbhãpàkàü÷ ca dàruõàn  // Mn_12.76 //

saübhavàü÷ ca viyonãùu  $ duþkha-pràyàsu nitya÷aþ  &
÷ãtà3tapà1bhighàtàü÷ ca  % vividhàni bhayàni ca  // Mn_12.77 //

asakçd garbhavàseùu  $ vàsaü janma ca dàruõam  &
bandhanàni ca kàùñhàni  % parapreùyatvam eva ca [M: kaùñàni]  // Mn_12.78 //

bandhu-priya-viyogàü÷ ca  $ saüvàsaü cai7va durjanaiþ  &
dravyàrjanaü ca nà÷aü ca  % mitrà1mitrasya cà7rjanam  // Mn_12.79 //

jaràü cai7và7pratãkàràü  $ vyàdhibhi÷ co7papãóanam  &
kle÷àü÷ ca vividhàüs tàüs tàn  % mçtyum eva ca dur-jayam  // Mn_12.80 //

yàdç÷ena tu bhàvena  $ yad yat karma niùevate  &
tàdç÷ena ÷arãreõa  % tat tat phalam upà÷nute  // Mn_12.81 //

eùa sarvaþ samuddiùñaþ  $ karmaõàü vaþ phalo1dayaþ  &
naiþ÷reyasakaraü karma  % viprasye7daü nibodhata  // Mn_12.82 //


vedàbhyàsas tapo j¤ànam  $ indriyàõàü ca saüyamaþ  &
ahiüsà gurusevà ca  % niþ÷reyasakaraü param  // Mn_12.83 //

sarveùàm api cai7teùàü  $ ÷ubhànàm iha karmaõàm  &
kiü cic chreyaskarataraü  % karmo7ktaü puruùaü prati  // Mn_12.84 //

sarveùàm api cai7teùàm  $ àtmaj¤ànaü paraü smçtam  &
tad dhy agryaü sarvavidyànàü  % pràpyate hy amçtaü tataþ  // Mn_12.85 //

ùaõõàm eùàü tu sarveùàü  $ karmaõàü pretya ce7ha ca  &
÷reyaskarataraü j¤eyaü  % sarvadà karma vaidikam  // Mn_12.86 //

vaidike karmayoge tu  $ sarvàõy etàny a÷eùataþ  &
antarbhavanti krama÷as  % tasmiüs tasmin kriyàvidhau  // Mn_12.87 //

sukhàbhyudayikaü cai7va  $ naiþ÷reyasikam eva ca  &
pravçttaü ca nivçttaü ca  % dvividhaü karma vaidikam  // Mn_12.88 //

iha cà7mutra và kàmyaü  $ pravçttaü karma kãrtyate  &
niù-kàmaü j¤àtapårvaü tu  % nivçttam upadi÷yate  // Mn_12.89 //

pravçttaü karma saüsevyaü  $ devànàm eti sàmyatàm  &
nivçttaü sevamànas tu  % bhåtàny atyeti pa¤ca vai  // Mn_12.90 //



sarvabhåteùu cà8tmànaü  $ sarvabhåtàni cà8tmani  &
samaü pa÷yann àtmayàjã  % svàràjyam adhigacchati  // Mn_12.91 //

yatho2ktàny api karmàõi  $ parihàya dvijottamaþ  &
àtmaj¤àne ÷ame ca syàd  % vedàbhyàse ca yatnavàn  // Mn_12.92 //

etad dhi janmasàphalyaü  $ bràhmaõasya vi÷eùataþ  &
pràpyai7tat kçta-kçtyo hi  % dvijo bhavati nà7nyathà  // Mn_12.93 //
pitç-deva-manuùyàõàü  $ veda÷ cakùuþ sanàtanam  &
a÷akyaü cà7prameyaü ca  % veda÷àstram iti sthitiþ  // Mn_12.94 //

yà vedabàhyàþ smçtayo  $ yà÷ ca kà÷ ca kudçùñayaþ [M: ÷rutayo]  &
sarvàs tà niù-phalàþ pretya  % tamo-niùñhà hi tàþ smçtàþ  // Mn_12.95 //

utpadyante cyavante ca  $ yàny ato 'nyàni kàni cit [M: utpadyante vina÷yanti]  &
tàny arvàkkàlikatayà  % niù-phalàny ançtàni ca  // Mn_12.96 //

càturvarõyaü trayo lokà÷  $ catvàra÷ cà8÷ramàþ pçthak  &
bhåtaü bhavyaü bhaviùyaü ca  % sarvaü vedàt prasidhyati [M: bhåtaü bhavad bhaviùyaü
ca]  // Mn_12.97 //

÷abdaþ spar÷a÷ ca råpaü ca  $ raso gandha÷ ca pa¤camaþ  &
vedàd eva prasåyante  % prasåtir guõa-karmataþ  // Mn_12.98 //

bibharti sarvabhåtàni  $ veda÷àstraü sanàtanam  &
tasmàd etat paraü manye  % yaj jantor asya sàdhanam  // Mn_12.99 //

senàpatyaü ca ràjyaü ca  $ daõóanetçtvam eva ca [M: sainàpatyaü]  &
sarvalokàdhipatyaü ca  % veda÷àstravid arhati  // Mn_12.100 //

yathà jàta-balo vahnir  $ dahaty àrdràn api drumàn  &
tathà dahati vedaj¤aþ  % karmajaü doùam àtmanaþ  // Mn_12.101 //

veda÷àstràrthatattvaj¤o  $ yatra tatrà8÷rame vasan  &
ihai7va loke tiùñhan sa  % brahmabhåyàya kalpate  // Mn_12.102 //

aj¤ebhyo granthinaþ ÷reùñhà  $ granthibhyo dhàriõo varàþ  &
dhàribhyo j¤àninaþ ÷reùñhà  % j¤ànibhyo vyavasàyinaþ  // Mn_12.103 //

tapo vidyà ca viprasya  $ niþ÷reyasakaraü param  &
tapasà kilbiùaü hanti  % vidyayà9mçtam a÷nute  // Mn_12.104 //

pratyakùaü cà7numànaü ca  $ ÷àstraü ca vividhà4gamam  &
trayaü suviditaü kàryaü  % dharma÷uddhim abhãpsatà  // Mn_12.105 //

àrùaü dharmo1pade÷aü ca  $ veda÷àstrà1virodhinà  &
yas tarkeõà7nusaüdhatte  % sa dharmaü veda ne7taraþ  // Mn_12.106 //

naiþ÷reyasam idaü karma  $ yatho2ditam a÷eùataþ  &
mànavasyà7sya ÷àstrasya  % rahasyam upadi÷yate [M: upadekùyate]  // Mn_12.107 //



anàmnàteùu dharmeùu  $ kathaü syàd iti ced bhavet  &
yaü ÷iùñà bràhmaõà bråyuþ  % sa dharmaþ syàd a÷aïkitaþ  // Mn_12.108 //

dharmeõà7dhigato yais tu  $ vedaþ sa-paribçühaõaþ  &
te ÷iùñà bràhmaõà j¤eyàþ  % ÷ruti-pratyakùahetavaþ  // Mn_12.109 //

da÷à1varà và pariùad  $ yaü dharmaü parikalpayet  &
try-avarà và9pi vçttasthà  % taü dharmaü na vicàlayet  // Mn_12.110 //

traividyo hetukas tarkã  $ nairukto dharmapàñhakaþ  &
traya÷ cà8÷ramiõaþ pårve  % pariùat syàd da÷à1varà  // Mn_12.111 //

çgvedavid yajurvic ca  $ sàmavedavid eva ca  &
try-avarà pariùaj j¤eyà  % dharmasaü÷ayanirõaye  // Mn_12.112 //

eko 'pi vedavid dharmaü  $ yaü vyavasyed dvijottamaþ  &
sa vij¤eyaþ paro dharmo  % nà7j¤ànàm udito 'yutaiþ  // Mn_12.113 //

avratànàm amantràõàü  $ jàtimàtro1pajãvinàm  &
sahasra÷aþ sametànàü  % pariùattvaü na vidyate  // Mn_12.114 //

yaü vadanti tamobhåtà  $ mårkhà dharmam atadvidaþ  &
tatpàpaü ÷atadhà bhåtvà  % tadvaktén anugacchati  // Mn_12.115 //

etad vo 'bhihitaü sarvaü  $ niþ÷reyasakaraü param  &
asmàd apracyuto vipraþ  % pràpnoti paramàü gatim  // Mn_12.116 //

evaü sa bhagavàn devo  $ lokànàü hitakàmyayà  &
dharmasya paramaü guhyaü  % mame7daü sarvam uktavàn  // Mn_12.117 //

sarvam àtmani saüpa÷yet  $ sac cà7sac ca samàhitaþ  &
sarvaü hy àtmani saüpa÷yan  % nà7dharme kurute manaþ [M: matim]  // Mn_12.118 //

àtmai9va devatàþ sarvàþ  $ sarvam àtmany avasthitam  &
àtmà hi janayaty eùàü  % karmayogaü ÷arãriõàm  // Mn_12.119 //

khaü saünive÷ayet kheùu  $ ceùñana-spar÷ane 'nilam  &
pakti-dçùñyoþ paraü tejaþ  % snehe 'po gàü ca mårtiùu  // Mn_12.120 //

manasã7nduü di÷aþ ÷rotre  $ krànte viùõuü bale haram  &
vàcy agniü mitram utsarge  % prajane ca prajàpatim  // Mn_12.121 //

pra÷àsitàraü sarveùàm  $ aõãyàüsam aõor api  &
rukmà3bhaü svapnadhãgamyaü  % vidyàt taü puruùaü param  // Mn_12.122 //

etam eke vadanty agniü  $ manum anye prajàpatim  &
indram eke pare pràõam  % apare brahma ÷à÷vatam  // Mn_12.123 //

eùa sarvàõi bhåtàni  $ pa¤cabhir vyàpya mårtibhiþ  &
janma-vçddhi-kùayair nityaü  % saüsàrayati cakravat  // Mn_12.124 //

evaü yaþ sarvabhåteùu  $ pa÷yaty àtmànam àtmanà  &
sa sarvasamatàm etya  % brahmà7bhyeti paraü padam  // Mn_12.125 //

ity etan mànavaü ÷àstraü  $ bhçguproktaü pañhan dvijaþ  &
bhavaty àcàravàn nityaü  % yathe2ùñàü pràpnuyàd gatim  // Mn_12.126 //



[samàptaü mànavaü dharma÷àstram]