Patanjali: Yogasutra Based on the edition by Kà÷inàtha øàstrã âgà÷e: Vàcaspatimi÷raviracitañãkàsaüvalitavyàsabhàùyasametàni Pàta¤jalayogasåtràõi, tathà bhojadevaviracitaràjamàrtaõóàbhidhavçttisametàni pàta¤jalayogasåtràõi. såtrapàñhasåtravarõànukramasåcãbhyàü ca sanàthãkçtàni ... Pune : ânandà÷ramamudraõàlaya 1904 (ânandà÷rama Sanskrit Series, 47). Input and proof reading by Philipp A. Maas Sutras extracted from the commented version (see separate file) ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ atha yogànu÷àsanam || YS_1.1 || yoga÷ cittavçttinirodhaþ || YS_1.2 || tadà draùñuþ svaråpe 'vasthànam || YS_1.3 || vçttisàråpyam itaratra || YS_1.4 || vçttayaþ pa¤catayyaþ kliùñàkliùñàþ || YS_1.5 || pramàõaviparyayavikalpanidràsmçtayaþ || YS_1.6 || pratyakùànumànàgamàþ pramàõàni || YS_1.7 || viparyayo mithyàj¤ànam atadråpapratiùñham || YS_1.8 || ÷abdaj¤ànànupàtã vastu÷ånyo vikalpaþ || YS_1.9 || abhàvapratyayàlambanà vçttir nidrà || YS_1.10 || anubhåtaviùayàsaüpramoùaþ smçtiþ || YS_1.11 || abhyàsavairàgyàbhyàü tannirodhaþ || YS_1.12 || tatra sthitau yatno 'bhyàsaþ || YS_1.13 || sa tu dãrghakàlanairantaryasatkàràsevito dçóhabhåmiþ || YS_1.14 || dçùñànu÷ravikaviùayavitçùõasya va÷ãkàrasaüj¤à vairàgyam || YS_1.15 || tat paraü puruùakhyàter guõavaitçùõyam || YS_1.16 || vitarkavicàrànandàsmitàråpànugamàt saüpraj¤àtaþ || YS_1.17 || viràmapratyayàbhyàsapårvaþ saüskàra÷eùo 'nyaþ || YS_1.18 || bhavapratyayo videhaprakçtilayànàm || YS_1.19 || ÷raddhàvãryasmçtisamàdhipraj¤àpårvaka itareùàm || YS_1.20 || tãvrasaüvegànàm àsannaþ || YS_1.21 || mçdumadhyàdhimàtratvàt tato 'pi vi÷eùaþ || YS_1.22 || ã÷varapraõidhànàd và || YS_1.23 || kle÷akarmavipàkà÷ayair aparàmçùñaþ puruùavi÷eùa ã÷varaþ || YS_1.24 || tatra nirati÷ayaü sarvaj¤abãjam || YS_1.25 || pårveùàm api guruþ kàlenànavacchedàt || YS_1.26 || tasya vàcakaþ praõavaþ || YS_1.27 || tajjapas tadarthabhàvanam || YS_1.28 || tataþ pratyakcetanàdhigamo 'py antaràyàbhàva÷ ca || YS_1.29 || vyàdhistyànasaü÷ayapramàdàlasyàviratibhràntidar÷anàlabdhabhåmikatvànavasthitatvàni cittavikùepàs te 'ntaràyàþ || YS_1.30 || duþkhadaurmanasyàïgamejayatva÷vàsapra÷vàsà vikùepasahabhuvaþ || YS_1.31 || tatpratiùedhàrtham ekatattvàbhyàsaþ || YS_1.32 || maitrãkaruõàmuditopekùàõàü sukhaduþkhapuõyàpuõyaviùayàõàü bhàvanàta÷ cittaprasàdanam || YS_1.33 || pracchardanavidhàraõàbhyàü và pràõasya || YS_1.34 || viùayavatã và pravçttir utpannà manasaþ sthitinibandhanã || YS_1.35 || vi÷okà và jyotiùmatã || YS_1.36 || vãtaràgaviùayaü và cittam || YS_1.37 || svapnanidràj¤ànàlambanaü và || YS_1.38 || yathàbhimatadhyànàd và || YS_1.39 || paramàõuparamamahattvànto 'sya va÷ãkàraþ || YS_1.40 || kùãõavçtter abhijàtasyeva maõer grahãtçgrahaõagràhyeùu tatsthatada¤janatà samàpattiþ || YS_1.41 || tatra ÷abdàrthaj¤ànavikalpaiþ saükãrõà savitarkà samàpattiþ || YS_1.42 || smçtipari÷uddhau svaråpa÷ånyevàrthamàtranirbhàsà nirvitarkà || YS_1.43 || etayaiva savicàrà nirvicàrà ca såkùmaviùayà vyàkhyàtà || YS_1.44 || såkùmaviùayatvaü càliïgaparyavasànam || YS_1.45 || tà eva sabãjaþ samàdhiþ || YS_1.46 || nirvicàravai÷àradye 'dhyàtmaprasàdaþ || YS_1.47 || çtaübharà tatra praj¤à || YS_1.48 || ÷rutànumànapraj¤àbhyàm anyaviùayà vi÷eùàrthatvàt || YS_1.49 || tajjaþ saüskàro 'nyasaüskàrapratibandhã || YS_1.50 || tasyàpi nirodhe sarvanirodhàn nirbãjaþ samàdhiþ || YS_1.51 || tapaþsvàdhyàye÷varapraõidhànàni kriyàyogaþ || YS_2.1 || samàdhibhàvanàrthaþ kle÷atanåkaraõàrtha÷ ca || YS_2.2 || avidyàsmitàràgadveùàbhinive÷àþ kle÷àþ || YS_2.3 || avidyà kùetram uttareùàü prasuptatanuvicchinnodàràõàm || YS_2.4 || anityà÷uciduþkhànàtmasu nitya÷ucisukhàtmakhyàtir avidyà || YS_2.5 || dçgdar÷ana÷aktyor ekàtmatevàsmità || YS_2.6 || sukhànu÷ayã ràgaþ || YS_2.7 || duþkhànu÷ayã dveùaþ || YS_2.8 || svarasavàhã viduùo 'pi tathà råóho 'bhinive÷aþ || YS_2.9 || te pratiprasavaheyàþ såkùmàþ || YS_2.10 || dhyànaheyàs tadvçttayaþ || YS_2.11 || kle÷amålaþ karmà÷ayo dçùñàdçùñajanmavedanãyaþ || YS_2.12 || sati måle tadvipàko jàtyàyurbhogàþ || YS_2.13 || te hlàdaparitàpaphalàþ puõyàpuõyahetutvàt || YS_2.14 || pariõàmatàpasaüskàraduþkhair guõavçttivirodhàc ca duþkham eva sarvaü vivekinaþ || YS_2.15 || heyaü duþkham anàgatam || YS_2.16 || draùñçdç÷yayoþ saüyogo heyahetuþ || YS_2.17 || prakà÷akriyàsthiti÷ãlaü bhåtendriyàtmakaü bhogàpavargàrthaü dç÷yam || YS_2.18 || vi÷eùàvi÷eùaliïgamàtràliïgàni guõaparvàõi || YS_2.19 || draùñà dç÷imàtraþ ÷uddho 'pi pratyayànupa÷yaþ || YS_2.20 || tadartha eva dç÷yasyàtmà || YS_2.21 || kçtàrthaü prati naùñam apy anaùñaü tadanyasàdhàraõatvàt || YS_2.22 || svasvàmi÷aktyoþ svaråpopalabdhihetuþ saüyogaþ || YS_2.23 || tasya hetur avidyà || YS_2.24 || tadabhàvàt saüyogàbhàvo hànaü taddç÷eþ kaivalyam || YS_2.25 || vivekakhyàtir aviplavà hànopàyaþ || YS_2.26 || tasya saptadhà pràntabhåmiþ praj¤à || YS_2.27 || yogàïgànuùñhànàd a÷uddhikùaye j¤ànadãptir à vivekakhyàteþ || YS_2.28 || yamaniyamàsanapràõàyàmapratyàhàradhàraõàdhyànasamàdhayo 'ùñàv aïgàni || YS_2.29 || ahiüsàsatyàsteyabrahmacaryàparigrahà yamàþ || YS_2.30 || jàtide÷akàlasamayànavacchinnàþ sàrvabhaumà mahàvratam || YS_2.31 || ÷aucasaütoùatapaþsvàdhyàye÷varapraõidhànàni niyamàþ || YS_2.32 || vitarkabàdhane pratipakùabhàvanam || YS_2.33 || vitarkà hiüsàdayaþ kçtakàritànumodità lobhakrodhamohapårvakà mçdumadhyàdhimàtrà duþkhàj¤ànànantaphalà iti pratipakùabhàvanam || YS_2.34 || ahiüsàpratiùñhàyàü tatsaünidhau vairatyàgaþ || YS_2.35 || satyapratiùñhàyàü kriyàphalà÷rayatvam || YS_2.36 || asteyapratiùñhàyàü sarvaratnopasthànam || YS_2.37 || brahmacaryapratiùñhàyàü vãryalàbhaþ || YS_2.38 || aparigrahasthairye janmakathaütàsaübodhaþ || YS_2.39 || ÷aucàt svàïgajugupsà parair asaüsargaþ || YS_2.40 || sattva÷uddhisaumanasyaikàgryendriyajayàtmadar÷anayogyatvàni ca || YS_2.41 || saütoùàd anuttamaþ sukhalàbhaþ || YS_2.42 || kàyendriyasiddhir a÷uddhikùayàt tapasaþ || YS_2.43 || svàdhyàyàd iùñadevatàsaüprayogaþ || YS_2.44 || samàdhisiddhir ã÷varapraõidhànàt || YS_2.45 || sthirasukham àsanam || YS_2.46 || prayatna÷aithilyànantasamàpattibhyàm || YS_2.47 || tato dvandvànabhighàtaþ || YS_2.48 || tasmin sati ÷vàsapra÷vàsayor gativicchedaþ pràõàyàmaþ || YS_2.49 || bàhyàbhyantarastambhavçttir de÷akàlasaükhyàbhiþ paridçùño dãrghasåkùmaþ || YS_2.50 || bàhyàbhyantaraviùayàkùepã caturthaþ || YS_2.51 || tataþ kùãyate prakà÷àvaraõam || YS_2.52 || dhàraõàsu ca yogyatà manasaþ || YS_2.53 || svaviùayàsaüprayoge cittasvaråpànukàra ivendriyàõàü pratyàhàraþ || YS_2.54 || tataþ paramà va÷yatendriyàõàm || YS_2.55 || de÷abandha÷ cittasya dhàraõà || YS_3.1 || tatra pratyayaikatànatà dhyànam || YS_3.2 || tad evàrthamàtranirbhàsaü svaråpa÷ånyam iva samàdhiþ || YS_3.3 || trayam ekatra saüyamaþ || YS_3.4 || tajjayàt praj¤àlokaþ || YS_3.5 || tasya bhåmiùu viniyogaþ || YS_3.6 || trayam antaraïgaü pårvebhyaþ || YS_3.7 || tad api bahiraïgaü nirbãjasya || YS_3.8 || vyutthànanirodhasaüskàrayor abhibhavapràdurbhàvau nirodhakùaõacittànvayo nirodhapariõàmaþ || YS_3.9 || tasya pra÷àntavàhità saüskàràt || YS_3.10 || sarvàrthataikàgratayoþ kùayodayau cittasya samàdhipariõàmaþ || YS_3.11 || tataþ punaþ ÷àntoditau tulyapratyayau cittasyaikàgratàpariõàmaþ || YS_3.12 || etena bhåtendriyeùu dharmalakùaõàvasthàpariõàmà vyàkhyàtàþ || YS_3.13 || ÷àntoditàvyapade÷yadharmànupàtã dharmã || YS_3.14 || kramànyatvaü pariõàmànyatve hetuþ || YS_3.15 || pariõàmatrayasaüyamàd atãtànàgataj¤ànam || YS_3.16 || ÷abdàrthapratyayànàm itaretaràdhyàsàt saükaras tatpravibhàgasaüyamàt sarvabhåtarutaj¤ànam || YS_3.17 || saüskàrasàkùàtkaraõàt pårvajàtij¤ànam || YS_3.18 || pratyayasya paracittaj¤ànam || YS_3.19 || na ca tat sàlambanaü tasyàviùayãbhåtatvàt || YS_3.20 || kàyaråpasaüyamàt tadgràhya÷aktistambhe cakùuþprakà÷àsaüprayoge 'ntardhànam || YS_3.21 || sopakramaü nirupakramaü ca karma tatsaüyamàd aparàntaj¤ànam ariùñebhyo và || YS_3.22 || maitryàdiùu balàni || YS_3.23 || baleùu hastibalàdãni || YS_3.24 || pravçttyàlokanyàsàt såkùmavyavahitaviprakçùñaj¤ànam || YS_3.25 || bhuvanaj¤ànaü sårye saüyamàt || YS_3.26 || candre tàràvyåhaj¤ànam || YS_3.27 || dhruve tadgatij¤ànam || YS_3.28 || nàbhicakre kàyavyåhaj¤ànam || YS_3.29 || kaõñhakåpe kùutpipàsànivçttiþ || YS_3.30 || kårmanàóyàü sthairyam || YS_3.31 || mårdhajyotiùi siddhadar÷anam || YS_3.32 || pràtibhàd và sarvam || YS_3.33 || hçdaye cittasaüvit || YS_3.34 || sattvapuruùayor atyantàsaükãrõayoþ pratyayàvi÷eùo bhogaþ paràrthàt svàrthasaüyamàt puruùaj¤ànam || YS_3.35 || tataþ pràtibha÷ràvaõavedanàdar÷àsvàdavàrtà jàyante || YS_3.36 || te samàdhàv upasargà vyutthàne siddhayaþ || YS_3.37 || bandhakàraõa÷aithilyàt pracàrasaüvedanàc ca cittasya para÷arãràve÷aþ || YS_3.38 || udànajayàj jalapaïkakaõñakàdiùv asaïga utkrànti÷ ca || YS_3.39 || samànajayàj jvalanam || YS_3.40 || ÷rotràkà÷ayoþ saübandhasaüyamàd divyaü ÷rotram || YS_3.41 || kàyàkà÷ayoþ saübandhasaüyamàl laghutålasamàpatte÷ càkà÷agamanam || YS_3.42 || bahir akalpità vçttir mahàvidehà tataþ prakà÷àvaraõakùayaþ || YS_3.43 || sthålasvaråpasåkùmànvayàrthavattvasaüyamàd bhåtajayaþ || YS_3.44 || tato 'õimàdipràdurbhàvaþ kàyasaüpat taddharmànabhighàta÷ ca || YS_3.45 || råpalàvaõyabalavajrasaühananatvàni kàyasaüpat || YS_3.46 || grahaõasvaråpàsmitànvayàrthavattvasaüyamàd indriyajayaþ || YS_3.47 || tato manojavitvaü vikaraõabhàvaþ pradhànajaya÷ ca || YS_3.48 || sattvapuruùànyatàkhyàtimàtrasya sarvabhàvàdhiùñhàtçtvaü sarvaj¤àtçtvaü ca || YS_3.49 || tadvairàgyàd api doùabãjakùaye kaivalyam || YS_3.50 || sthànyupanimantraõe saïgasmayàkaraõaü punar aniùñaprasaïgàt || YS_3.51 || kùaõatatkramayoþ saüyamàd vivekajaü j¤ànam || YS_3.52 || jàtilakùaõade÷air anyatànavacchedàt tulyayos tataþ pratipattiþ || YS_3.53 || tàrakaü sarvaviùayaü sarvathàviùayam akramaü ceti vivekajaü j¤ànam || YS_3.54 || sattvapuruùayoþ ÷uddhisàmye kaivalyam iti || YS_3.55 || janmauùadhimantratapaþsamàdhijàþ siddhayaþ || YS_4.1 || jàtyantarapariõàmaþ prakçtyàpåràt || YS_4.2 || nimittam aprayojakaü prakçtãnàü varaõabhedas tu tataþ kùetrikavat || YS_4.3 || nirmàõacittàny asmitàmàtràt || YS_4.4 || pravçttibhede prayojakaü cittam ekam anekeùàm || YS_4.5 || tatra dhyànajam anà÷ayam || YS_4.6 || karmà÷uklàkçùõaü yoginas trividham itareùàm || YS_4.7 || tatas tadvipàkànuguõànàm evàbhivyaktir vàsanànàm || YS_4.8 || jàtide÷akàlavyavahitànàm apy ànantaryaü smçtisaüskàrayor ekaråpatvàt || YS_4.9 || tàsàm anàditvaü cà÷iùo nityatvàt || YS_4.10 || hetuphalà÷rayàlambanaiþ saügçhãtatvàd eùàm abhàve tadabhàvaþ || YS_4.11 || atãtànàgataü svaråpato 'sty adhvabhedàd dharmàõàm || YS_4.12 || te vyaktasåkùmà guõàtmànaþ || YS_4.13 || pariõàmaikatvàd vastutattvam || YS_4.14 || vastusàmye cittabhedàt tayor vibhaktaþ panthàþ || YS_4.15 || na caikacittatantraü vastu tadapramàõakaü tadà kiü syàt || YS_4.16 || taduparàgàpekùitvàc cittasya vastu j¤àtàj¤àtam || YS_4.17 || sadà j¤àtà÷ cittavçttayas tatprabhoþ puruùasyàpariõàmitvàt || YS_4.18 || na tat svàbhàsaü dç÷yatvàt || YS_4.19 || ekasamaye cobhayànavadhàraõam || YS_4.20 || cittàntaradç÷ye buddhibuddher atiprasaïgaþ smçtisaükara÷ ca || YS_4.21 || citer apratisaükramàyàs tadàkàràpattau svabuddhisaüvedanam || YS_4.22 || draùñçdç÷yoparaktaü cittaü sarvàrtham || YS_4.23 || tad asaükhyeyavàsanàbhi÷ citram api paràrthaü saühatyakàritvàt || YS_4.24 || vi÷eùadar÷ina àtmabhàvabhàvanànivçttiþ || YS_4.25 || tadà vivekanimnaü kaivalyapràgbhàraü cittam || YS_4.26 || tacchidreùu pratyayàntaràõi saüskàrebhyaþ || YS_4.27 || hànam eùàü kle÷avad uktam || YS_4.28 || prasaükhyàne 'py akusãdasya sarvathà vivekakhyàter dharmameghaþ samàdhiþ || YS_4.29 || tataþ kle÷akarmanivçttiþ || YS_4.30 || tadà sarvàvaraõamalàpetasya j¤ànasyànantyàj j¤eyam alpam || YS_4.31 || tataþ kçtàrthànàü pariõàmakramasamàptir guõànàm || YS_4.32 || kùaõapratiyogã pariõàmàparàntanirgràhyaþ kramaþ || YS_4.33 || puruùàrtha÷ånyànàü guõànàü pratiprasavaþ kaivalyaü svaråpapratiùñhà và citi÷aktir iti || YS_4.34 ||