Samkara: Upadesasahasri Based on the critical edition by Sengaku Mayeda: ÁaÇkara's UpadeÓasÃhasrÅ, Volume I, Introduction, text & Indices. Delhi : Motilal Banarsidass, 2006. First edition: Tokyo : The Hokuseido Press, 1973. Input by Ivan Andrijanic [GRETIL-Version: 2017-08-04] ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ Áaækara: UpadeÓasÃhasrÅ caitanyaæ sarvagaæ sarvaæ sarvabhÆtaguhÃÓayam / yat sarvavi«ayÃtÅtaæ tasmai sarvavide nama÷ // SamUpad_I,1.1 // samÃpayya kriyÃ÷ sarvà dÃrÃgnyÃdhÃnapÆrvikÃ÷ / brahmavidyÃm athedÃnÅæ vaktuæ veda÷ pracakrame // SamUpad_I,1.2 // karmÃïi dehayogÃrthaæ dehayoge priyÃpriye / dhruve syÃtÃæ tato rÃgo dve«aÓ caiva tata÷ kriyÃ÷ // SamUpad_I,1.3 // dharmÃdharmau tato 'j¤asya dehayogas tathà puna÷ evaæ nityaprav­tto 'yaæ saæsÃraÓ cakravad bh­Óam // SamUpad_I,1.4 // aj¤Ãnaæ tasya mÆlaæ syÃd iti taddhÃnam i«yate / brahmavidyÃta Ãrabdhà tato ni÷Óreyasaæ bhavet // SamUpad_I,1.5 // vidyaivÃj¤ÃnahÃnÃya na karmÃpratikÆlata÷ / nÃj¤ÃnasyÃprahÃïe hi rÃgadve«ak«ayo bhavet // SamUpad_I,1.6 // rÃgadve«ak«ayÃbhÃve karma do«odbhavaæ dhruvam / tasmÃn ni÷ÓreyasÃrthÃya vidyaivÃtra vidhÅyate // SamUpad_I,1.7 // nanu karma tathà nityaæ kartavyaæ jÅvane sati / vidyÃyÃ÷ sahakÃritvaæ mok«aæ prati hi tad vrajet // SamUpad_I,1.8 // yathà vidyà tathà karma coditatvÃviÓe«ata÷ / pratyavÃyasm­teÓ caiva kÃryaæ karma mumuk«ubhi÷ // SamUpad_I,1.9 // nanu dhruvaphalà vidyà nÃnyat kiæcid apek«ate / nÃgni«Âomo yathaivÃnyad dhruvakÃryo 'py apek«ate // SamUpad_I,1.10 // tathà dhruvaphalà vidyà karma nityam apek«ate / ity evaæ kecid icchanti na karma pratikÆlata÷ // SamUpad_I,1.11 // vidyÃyÃ÷ pratikÆlaæ hi karma syÃt sÃbhimÃnata÷ / nirvikÃrÃtmabuddhiÓ ca vidyetÅha prakÅrtità // SamUpad_I,1.12 // ahaæ kartà mamedaæ syÃd iti karma pravartate / vastvadhÅnà bhaved vidyà kartradhÅno bhaved vidhi÷ // SamUpad_I,1.13 // kÃrakÃïy upam­dnÃti vidyÃbbuddhim ivo«are / tatsatyamatim ÃdÃya karma kartuæ vyavasyati // SamUpad_I,1.14 // viruddhatvÃd ata÷ Óakyaæ karma kartuæ na vidyayà / sahaivaæ vidu«Ã tasmÃt karma heyaæ mumuk«uïà // SamUpad_I,1.15 // dehÃdyair aviÓe«eïa dehino grahaïaæ nijam / prÃïinÃæ tad avidyotthaæ tÃvat karmavidhir bhavet // SamUpad_I,1.16 // neti netÅti dehÃdÅn apohyÃtmÃvaÓe«ita÷ / aviÓe«ÃtmabodhÃrthaæ tenÃvidyà nivartità // SamUpad_I,1.17 // niv­ttà sà kathaæ bhÆya÷ prasÆyeta pramÃïata÷ / asaty evÃviÓe«e hi pratyagÃtmani kevale // SamUpad_I,1.18 // na ced bhÆya÷ prasÆyeta kartà bhokteti dhÅ÷ katham / sad asmÅti ca vij¤Ãne tasmÃd vidyÃsahÃyikà // SamUpad_I,1.19 // atyarecayad ity ukto nyÃsa÷ ÓrutyÃta eva hi / karmabhyo mÃnasÃntebhya etÃvad iti vÃjinÃm // SamUpad_I,1.20 // am­tatvaæ Órutaæ tasmÃt tyÃjyaæ karma mumuk«ubhi÷ / agni«Âomavad ity uktaæ tatredam abhidhÅyate // SamUpad_I,1.21 // naikakÃrakasÃdhyatvÃt phalÃnyatvÃc ca karmaïa÷ / vidyà tadviparÅtÃto d­«ÂÃnto vi«amo bhavet // SamUpad_I,1.22 // k­«yÃdivat phalÃrthatvÃd anyakarmopab­æhaïam / agni«Âomas tv apek«eta vidyÃnyat kim apek«ate // SamUpad_I,1.23 // pratyavÃyas tu tasyaiva yasyÃhaækÃra i«yate / ahaækÃraphalÃrthitve vidyete nÃtmavedina÷ // SamUpad_I,1.24 // tasmÃd aj¤ÃnahÃnÃya saæsÃraviniv­ttaye / brahmavidyÃvidhÃnÃya prÃrabdhopani«at tv iyam // SamUpad_I,1.25 // sader upanipÆrvasya kvipi copani«ad bhavet / mandÅkaraïabhÃvÃc ca garbhÃde÷ ÓÃtanÃt tathà // SamUpad_I,1.26 // iti caitanyaprakaraïam // SamUpad_I,1 // prati«eddhum aÓakyatvÃn neti netÅti Óe«itam / idaæ nÃham idaæ nÃham ity addhà pratipadyate // SamUpad_I,2,1 // idaædhÅr idamÃtmotthà vÃcÃrambhaïagocarà / ni«iddhÃtmodbhavatvÃt sà na punar mÃnatÃæ vrajet // SamUpad_I,2.2 // pÆrvabuddhim abÃdhitvà nottarà jÃyate mati÷ / d­Óir eka÷ svayaæsiddha÷ phalatvÃt sa na bÃdhyate // SamUpad_I,2.3 // idaævanam atikramya ÓokamohÃdidÆ«itam / vanÃd gÃndhÃrako yadvat svam ÃtmÃnaæ prapadyate // SamUpad_I,2.4 // iti prati«edhaprakaraïam // SamUpad_I,2 // ÅÓvaraÓ ced anÃtmà syÃn nÃsÃv asmÅti dhÃrayet / Ãtmà ced ÅÓvaro 'smÅti vidyà sÃnyanivartikà // SamUpad_I,3.1 // Ãtmano 'nyasya ced dharmà asthÆlatvÃdayo matÃ÷ / aj¤eyatve 'sya kiæ tai÷ syÃd Ãtmatve tv anyadhÅhnuti÷ // SamUpad_I,3.2 // mithyÃdhyÃsani«edhÃrthaæ tato 'sthÆlÃdi g­hyatÃm / paratra cen ni«edhÃrthaæ ÓÆnyatÃvarïanaæ hi tat // SamUpad_I,3.3 // bubhutsor yadi cÃnyatra pratyagÃtmana i«yate / aprÃïo hy amanÃ÷ Óubhra iti cÃnarthakaæ vaca÷ // SamUpad_I,3.4 // itÅÓvaraprakaraïam // SamUpad_I,3 // ahaæpratyayabÅjaæ yad ahaæpratyayavatsthitam / nÃhaæpratyayavahnyu«Âaæ kathaæ karma prarohati // SamUpad_I,4.1 // d­«Âavac cet praroha÷ syÃn nÃnyakarmà sa i«yate / tannirodhe kathaæ tat syÃt p­cchÃmo vas tad ucyatÃm // SamUpad_I,4.2 // dehÃdyÃrambhasÃmarthyÃj j¤Ãnaæ sadvi«ayaæ tvayi / abhibhÆya phalaæ kuryÃt karmÃnte j¤Ãnam udbhavet // SamUpad_I,4.3 // Ãrabdhasya phale hy ete bhogo j¤Ãnaæ ca karmaïa÷ / avirodhas tayor yukto vaidharmyaæ cetarasya tu // SamUpad_I,4.4 // dehÃtmaj¤Ãnavaj j¤Ãnaæ dehÃtmaj¤ÃnabÃdhakam / Ãtmany eya bhaved yasya sa necchann api mucyate // SamUpad_I,4.5 // [tata÷ sarvam idaæ siddhaæ prayogo 'smÃbhir Årita÷ // SamUpad_I,4.5 //] ity ahaæpratyayaprakaraïam // SamUpad_I,4 // mÆtrÃÓaÇko yathodaÇko nÃgrahÅd am­taæ muni÷ / karmanÃÓabhayÃj jantor Ãtmaj¤ÃnÃgrahas tathà // SamUpad_I,5.1 // buddhisthaÓ calatÅvÃtmà dhyÃyatÅva ca d­Óyate / naugatasya yathà v­k«Ãs tadvat saæsÃravibhrama÷ // SamUpad_I,5.2 // nausthasya prÃtilomyena nagÃnÃæ gamanaæ yathà / Ãtmana÷ saæs­tis tadvad dhyÃyatÅveti hi Óruti÷ // SamUpad_I,5.3 // caitanyapratibimbena vyÃpto bodho hi jÃyate / buddhe÷ ÓabdÃdinirbhÃsas tena momuhyate jagat // SamUpad_I,5.4 // caitanyÃbhÃsatÃhamas tÃdarthyaæ ca tad asya yat / idamaæÓaprahÃïe na para÷ so 'nubhavo bhavet // SamUpad_I,5.5 // iti mÆtrÃÓaÇkaprakaraïam // SamUpad_I,5 // chittvà tyaktena hastena svayaæ nÃtmà viÓe«yate / tathà Ói«Âena sarveïa yena yena viÓe«yate // SamUpad_I,6.1 // tasmÃt tyaktena hastena tulyaæ sarvaæ viÓe«aïam / anÃtmatvena tasmÃj j¤o mukta÷ sarvaviÓe«aïai÷ // SamUpad_I,6.2 // viÓe«aïam idaæ sarvaæ sÃdhvalaækaraïaæ yathà / avidyÃstam ata÷ sarvaæ j¤Ãta Ãtmany asad bhavet // SamUpad_I,6.3 // j¤ÃtaivÃtmà sadà grÃhyo j¤eyam uts­jya kevala÷ / aham ity api yad grÃhyaæ vyapetÃÇgasamaæ hi tat // SamUpad_I,6.4 // yÃvÃn syÃd idamaæÓo ya÷ sa svato 'nyo viÓe«aïam / viÓe«aprak«ayo yatra siddho j¤aÓ citragur yathà // SamUpad_I,6.5 // idam aæÓo 'ham ity atra tyÃjyo nÃtmeti paï¬itai÷ / ahaæ brahmeti Ói«Âo 'æÓo bhÆtapÆrvagater bhavet // SamUpad_I,6.6 // iti chittvÃprakaraïam // SamUpad_I,6 // buddhyÃrƬhaæ sadà sarvaæ d­Óyate yatra tatra và / mayà tasmÃt paraæ brahma sarvaj¤aÓ cÃsmi sarvaga÷ // SamUpad_I,7.1 // yathÃtmabuddhicÃrÃïÃæ sÃk«Å tadvat pare«v api / naivÃpo¬huæ na vÃdÃtuæ Óakyas tasmÃt paro hy aham // SamUpad_I,7.2 // vikÃritvam aÓuddhatvaæ bhautikatvaæ na cÃtmana÷ / aÓe«abuddhisÃk«itvÃd buddhivac cÃlpavedanà // SamUpad_I,7.3 // maïau prakÃÓyate yadvad raktÃdyÃkÃratÃtape / mayi saæd­Óyate sarvam Ãtapeneva tan mayà // SamUpad_I,7.4 // buddhau d­Óyaæ bhaved buddhau satyÃæ nÃsti viparyaye / dra«Âà yasmÃt sadà dra«Âà tasmÃd dvaitaæ na vidyate // SamUpad_I,7.5 // avivekÃt parÃbhÃvaæ yathà buddhir avet tathà / vivekÃt tu parÃd anya÷ svayaæ cÃpi na vidyate // SamUpad_I,7.6 // iti buddhyÃrƬhaprakaraïam // SamUpad_I,7 // citisvarÆpaæ svata eva me mate rasÃdiyogas tava mohakÃrita÷ / ato na kiæcit tava ce«Âitena me phalaæ bhavet sarvaviÓe«ahÃnata÷ // SamUpad_I,8.1 // vimucya mÃyÃmayakÃryatÃm iha praÓÃntim ÃyÃhy asadÅhitÃt sadà / ahaæ paraæ brahma sadà vimuktavat tathÃjam ekaæ dvayavarjitaæ yata÷ // SamUpad_I,8.2 // sadà ca bhÆte«u samo 'smi kevalo yathà ca khaæ sarvagam ak«araæ Óivam / nirantaraæ ni«kalam akriyaæ paraæ tato na me 'stÅha phalaæ tavehitai÷ // SamUpad_I,8.3 // ahaæ mamaiko na tadanyad i«yate tathà na kasyÃpy aham asmy asaÇgata÷ / asaÇgarÆpo 'ham ato na me tvayà k­tena kÃryaæ tava cÃdvayatvata÷ // SamUpad_I,8.4 // phale ca hetau ca jano vi«aktavÃn iti pracintyÃham ato vimok«aïe / janasya saævÃdam imaæ prakÊptavÃn svarÆpatattvÃrthavibodhakÃraïam // SamUpad_I,8.5 // saævÃdam etaæ yadi cintayen naro vimucyate 'j¤ÃnamahÃbhayÃgamÃt / vimuktakÃmaÓ ca tathà jana÷ sadà caraty aÓoka÷ sama Ãtmavit sukhÅ // SamUpad_I,8.6 // iti citisvarÆpaprakaraïam // SamUpad_I,8 // sÆk«matÃvyÃpite j¤eye gandhÃder uttarottaram / pratyagÃtmÃvasÃne«u pÆrvapÆrvaprahÃïata÷ // SamUpad_I,9.1 // ÓÃrÅrà p­thivÅ tÃvad yÃvad bÃhyà pramÃïata÷ / abÃdÅni ca tattvÃni tÃvaj j¤eyÃni k­tsnaÓa÷ // SamUpad_I,9.2 // vÃyvÃdÅnÃæ yathotpatte÷ pÆrvaæ khaæ sarvagaæ tathà / aham eka÷ sadà sarvaÓ cinmÃtra÷ sarvago 'dvaya÷ // SamUpad_I,9.3 // brahmÃdyÃ÷ sthÃvarÃntà ye prÃïino mama pÆ÷ sm­tÃ÷ / kÃmakrodhÃdayo do«Ã jÃyeran me kuto 'nyata÷ // SamUpad_I,9.4 // bhÆtado«ai÷ sadÃsp­«Âaæ sarvabhÆtastham ÅÓvaram / nÅlaæ vyoma yathà bÃlo du«Âaæ mÃæ vÅk«ate jana÷ // SamUpad_I,9.5 // maccaitanyÃvabhÃsyatvÃt sarvaprÃïidhiyÃæ sadà / pÆr mama prÃïina÷ sarve sarvaj¤asya vipÃpmana÷ // SamUpad_I,9.6 // janimaj j¤Ãnavij¤eyaæ svapnaj¤Ãnavad i«yate / nityaæ nirvi«ayaæ j¤Ãnaæ tasmÃd dvaitaæ na vidyate // SamUpad_I,9.7 // j¤Ãtur j¤Ãtir hi nityoktà su«upte tv anyaÓÆnyata÷ / jÃgrajj¤Ãtis tv avidyÃtas tad grÃhyaæ cÃsad i«yatÃm // SamUpad_I,9.8 // rÆpavattvÃdyasattvÃn na d­«ÂyÃde÷ karmatà yathà / evaæ vij¤Ãnakarmatvaæ bhÆmno nÃstÅti gamyate // SamUpad_I,9.9 // iti sÆk«matÃprakaraïam // SamUpad_I,9 // d­ÓisvarÆpaæ gaganopamaæ paraæ sak­dvibhÃtaæ tv ajam ekam ak«aram / alepakaæ sarvagataæ yad advayaæ tad eva cÃhaæ satataæ vimukta om // SamUpad_I,10.1 // d­Óis tu Óuddho 'ham avikriyÃtmako na me 'sti kaÓcid vi«aya÷ svabhÃvata÷ / puras tiraÓ cordhvam adhaÓ ca sarvata÷ supÆrïabhÆmà tv aja Ãtmani sthita÷ // SamUpad_I,10.2 // ajo 'maraÓ caiva tathÃjaro 'm­ta÷ svayaæprabha÷ sarvagato 'ham advaya÷ / na kÃraïaæ kÃryam atÅva nirmala÷ sadaiva t­ptaÓ ca tato vimukta om // SamUpad_I,10.3 // su«uptajÃgratsvapataÓ ca darÓanaæ na me 'sti kiæcit svam iveha mohanam / svataÓ ca te«Ãæ parato 'py asattvatas turÅya evÃsmi sadà d­g advaya÷ // SamUpad_I,10.4 // ÓarÅrabuddhÅndriyadu÷khasaætatir na me na cÃhaæ mama nirvikÃrata÷ / asattvahetoÓ ca tathaiva saætater asattvam asyÃ÷ svapato hi d­Óyavat // SamUpad_I,10.5 // idaæ tu satyaæ mama nÃsti vikriyà vikÃrahetur na hi me 'dvayatvata÷ / na puïyapÃpe na ca mok«abandhane na cÃsti varïÃÓramatÃÓarÅrata÷ // SamUpad_I,10.6 // anÃdito nirguïato na karma me phalaæ ca tasmÃt paramo 'ham advaya÷ / yathà nabha÷ sarvagataæ na lipyate tathà hy ahaæ dehagato 'pi sÆk«mata÷ // SamUpad_I,10.7 // sadà ca bhÆte«u samo 'ham ÅÓvara÷ k«arÃk«arÃbhyÃæ paramo hy athottama÷ / parÃtmatattvaÓ ca tathÃdvayo 'pi san viparyayeïÃbhiv­tas tv avidyayà // SamUpad_I,10.8 // avidyayà bhÃvanayà ca karmabhir vivikta ÃtmÃvyavadhi÷ sunirmala÷ / d­gÃdiÓaktipracito 'ham advaya÷ sthita÷ svarÆpe gaganaæ yathÃcalam // SamUpad_I,10.9 // ahaæ paraæ brahma viniÓcayÃtmad­Ç na jÃyate bhÆya iti Óruter vaca÷ / na caiva bÅje tv asati prajÃyate phalaæ na janmÃsti tato hy amohatà // SamUpad_I,10.10 // mamedam itthaæ ca tavÃda Åd­Óaæ tathÃham evaæ na paro 'pi cÃnyathà / vimƬhataivÃsya janasya kalpanà sadà same brahmaïi vÃdvaye Óive // SamUpad_I,10.11 // yad advayaæ j¤Ãnam atÅva nirmalaæ mahÃtmanÃæ tatra na Óokamohatà / tayor abhÃve na hi karma janma và bhaved ayaæ vedavidÃæ viniÓcaya÷ // SamUpad_I,10.12 // su«uptavaj jÃgrati yo na paÓyati dvayaæ tu paÓyann api cÃdvayatvata÷ / tathà ca kurvann api ni«kriyaÓ ca ya÷ sa Ãtmavin nÃnya itÅha niÓcaya÷ // SamUpad_I,10.13 // itÅdam uktaæ paramÃrthadarÓanaæ mayà hi vedÃntaviniÓcitaæ param / vimucyate 'smin yadi niÓcito bhaven na lipyate vyomavad eva karmabhi÷ // SamUpad_I,10.14 // iti d­Óiprakaraïam // SamUpad_I,10 // Åk«it­tvaæ svata÷siddhaæ jantÆnÃæ ca tato 'nyatà / aj¤ÃnÃd ity ato 'nyatvaæ sad asÅti nivartyate // SamUpad_I,11.1 // etÃvad dhy am­tatvaæ na kiæcid anyat sahÃyakam / j¤Ãnasyeti bruvac chÃstraæ saliÇgaæ karma bÃdhate // SamUpad_I,11.2 // sarve«Ãæ manaso v­ttam aviÓe«eïa paÓyata÷ / tasya me nirvikÃrasya viÓe«a÷ syÃt kathaæcana // SamUpad_I,11.3 // manov­ttaæ manaÓ caiva svapnavaj jÃgratÅk«itu÷ / saæprasÃde dvayÃsattvÃc cinmÃtra÷ sarvago 'dvaya÷ // SamUpad_I,11.4 // svapna÷ satyo yathÃbodhÃd dehÃtmatvaæ tathaiva ca / pratyak«Ãde÷ pramÃïatvaæ jÃgrat syÃd ÃtmavedanÃt // SamUpad_I,11.5 // vyomavat sarvabhÆtastho bhÆtado«air vivarjita÷ / sÃk«Å cetÃguïa÷ Óuddho brahmaivÃsmÅti kevala÷ // SamUpad_I,11.6 // nÃmarÆpakriyÃbhyo 'nyo nityamuktasvarÆpavÃn / aham Ãtmà paraæ brahma cinmÃtro 'haæ sadÃdvaya÷ // SamUpad_I,11.7 // ahaæ brahmÃsmi kartà ca bhoktà cÃsmÅti ye vidu÷ / te na«Âà j¤anakarmabhyÃæ nÃstikÃ÷ syur na saæÓaya÷ // SamUpad_I,11.8 // dharmÃdharmaphalair yoga i«Âo 'd­«Âo yathÃtmana÷ / ÓÃstrÃd brahmatvam apy asya mok«o j¤ÃnÃt tathe«yatÃm // SamUpad_I,11.9 // yà mÃhÃrajanÃdyÃs tà vÃsanÃ÷ svapnadarÓibhi÷ / anubhÆyanta eveha tato 'nya÷ kevalo d­Ói÷ // SamUpad_I,11.10 // koÓÃd iva vini«k­«Âa÷ kÃryakÃraïavarjita÷ / yathÃsir d­Óyate svapne tadvad boddhà svayaæprabha÷ // SamUpad_I,11.11 // Ãpe«Ãt pratibuddhasya j¤asya svÃbhÃvikaæ padam / uktaæ netyÃdivÃkyena kalpitasyÃpanet­ïà // SamUpad_I,11.12 // mahÃrÃjÃdayo lokà mayi yadvat prakalpitÃ÷ / svapne tadvad dvayaæ vidyÃd rÆpaæ vÃsanayà saha // SamUpad_I,11.13 // dehaliÇgÃtmanà kÃryà vÃsanÃrÆpiïà kriyà / netinetyÃtmarÆpatvÃn na me kÃryà kriyà kvacit // SamUpad_I,11.14 // na tato 'm­tatÃÓÃsti karmaïo 'j¤Ãnahetuta÷ / mok«asya j¤ÃnahetutvÃn na tadanyad apek«ate // SamUpad_I,11.15 // am­taæ cÃbhayaæ nÃrtaæ netÅtyÃtmà priyo mama / viparÅtam ato 'nyad yat tyajet tat sakriyaæ tata÷ // SamUpad_I,11.16 // itÅk«it­tvaprakaraïam // SamUpad_I,11 // prakÃÓasthaæ yathà dehaæ sÃlokam abhimanyate / dra«ÂrÃbhÃsaæ tathà cittaæ dra«ÂÃham iti manyate // SamUpad_I,12.1 // yad eva d­«yate loke tenÃbhinnatvam Ãtmana÷ / prapadyate tato mƬhas tenÃtmÃnaæ na vindati // SamUpad_I,12.2 // daÓamasya navÃtmatvapratipattivad Ãtmana÷ / d­Óye«u tadvad evÃyaæ mƬho loko na cÃnyathà // SamUpad_I,12.3 // tvaæ kuru tvaæ tad eveti pratyayÃv ekakÃlikau / ekanŬau kathaæ syÃtÃæ viruddhau nyÃyato vada // SamUpad_I,12.4 // dehÃbhimÃnino du÷khaæ nÃdehasya svabhÃvata÷ / svÃpavat tatprahÃïÃya tat tvam ity ucyate d­Óe÷ // SamUpad_I,12.5 // d­ÓeÓ chÃyà yadÃrƬhà mukhacchÃyeva darÓane / paÓyaæs taæ pratyayaæ yogÅ d­«Âa atmeti manyate // SamUpad_I,12.6 // taæ ca mƬhaæ ca yady anyaæ pratyayaæ vetti no d­Óe÷ / sa eva yoginÃæ Óre«Âho netara÷ syÃn na saæÓaya÷ // SamUpad_I,12.7 // vij¤Ãter yas tu vij¤Ãtà sa tvam ity ucyate yata÷ / sa syÃd anubhavas tasya tato 'nyo 'nubhavo m­«Ã // SamUpad_I,12.8 // d­ÓirÆpe sadà nitye darÓanÃdarÓane mayi / kathaæ syÃtÃæ tato nÃnya i«yate 'nubhavas tata÷ // SamUpad_I,12.9 // yatsthas tÃpo raver dehe d­Óe÷ sa vi«ayo yathà / sattvasthas tadvad eveha d­Óe÷ sa vi«ayas tathà // SamUpad_I,12.10 // prati«iddhedamaæÓo j¤a÷ kham ivaikaraso 'dvaya÷ / nityamuktas tathà Óuddha÷ so 'haæ brahmÃsmi kevala÷ // SamUpad_I,12.11 // vij¤Ãtur naiva vij¤Ãtà paro 'nya÷ saæbhavaty ata÷ / vij¤ÃtÃhaæ paro mukta÷ sarvabhÆte«u sarvadà // SamUpad_I,12.12 // yo vedÃluptad­«Âitvam Ãtmano 'kart­tÃæ tathà / brahmavittvaæ tathà muktvà sa Ãtmaj¤o na cetara÷ // SamUpad_I,12.13 // j¤ÃtaivÃham avij¤eya÷ Óuddho mukta÷ sadety api / vivekÅ pratyayo buddher d­ÓyatvÃn nÃÓavattvata÷ // SamUpad_I,12.14 // aluptà tv Ãtmano d­«Âir notpÃdyà kÃrakair yata÷ / d­Óyayà cÃnyayà d­«Âyà janyatÃsyÃ÷ prakalpità // SamUpad_I,12.15 // dehÃtmabuddhyapek«atvÃd Ãtmana÷ kart­tà m­«Ã / naiva kiæcit karomÅti satyà buddhi÷ pramÃïajà // SamUpad_I,12.16 // kart­tvaæ kÃrakÃpek«am akart­tvaæ svabhÃvata÷ / kartà bhokteti vij¤Ãnaæ m­«aiveti suniÓcitam // SamUpad_I,12.17 // evaæ ÓÃstrÃnumÃnÃbhyÃæ svarÆpe 'vagate sati / niyojyo 'ham iti hy e«Ã satyà buddhi÷ kathaæ bhavet // SamUpad_I,12.18 // yathà sarvÃntaraæ vyoma vyomno 'py abhyantaro hy aham / nirvikÃro 'cala÷ Óuddho 'jaro mukta÷ sadÃdvaya÷ // SamUpad_I,12.19 // iti prakÃÓasthaprakaraïam // SamUpad_I,12 // acak«u«ÂvÃn na d­«Âir me tathÃÓrotrasya kà Óruti÷ / avÃktvÃn na tu vakti÷ syÃd amanastvÃn mati÷ kuta÷ // SamUpad_I,13.1 // aprÃïasya na karmÃsti buddhyabhÃve na vedità / vidyÃvidye tato na staÓ cinmÃtrajyoti«o mama // SamUpad_I,13.2 // nityamuktasya Óuddhasya kÆÂasthasyÃvicÃlina÷ / am­tasyÃk«arasyaivam aÓarÅrasya sarvadà // SamUpad_I,13.3 // jighatsà và pipÃsà và Óokamohau jarÃm­tÅ / na vidyante 'ÓarÅratvÃd vyomavad vyÃpino mama // SamUpad_I,13.4 // asparÓatvÃn na me sp­«Âir nÃjihvatvÃd rasaj¤atà / nityavij¤ÃnarÆpasya j¤ÃnÃj¤Ãne na me sadà // SamUpad_I,13.5 // yà tu syÃn mÃnasÅ v­ttiÓ cÃk«u«kà rÆpara¤janà / nityam evÃtmano d­«Âyà nityayà d­Óyate hi sà // SamUpad_I,13.6 // tathÃnyendriyayuktà yà v­ttayo vi«ayäjanÃ÷ / sm­tÅ rÃgÃdirÆpa ca kevalÃntar manasy api // SamUpad_I,13.7 // mÃnasyas tadvad anyasya d­Óyante svapnav­ttaya÷ / dra«Âur d­«Âis tato nityà ÓuddhÃnantà ca kevalà // SamUpad_I,13.8 // anityà sÃviÓuddheti g­hyate 'trÃvivekata÷ / sukhÅ du÷khÅ tathà cÃhaæ d­ÓyayopÃdhibhÆtayà // SamUpad_I,13.9 // mƬhayà mƬha ity evaæ Óuddhayà Óuddha ity api / manyate sarvaloko 'yaæ yena saæsÃram ­cchati // SamUpad_I,13.10 // acak«u«ÂvÃdiÓÃstroktaæ sabÃhyÃbhyantaraæ hy ajam / nityamuktam ihÃtmÃnaæ mumuk«uÓ cet sadà smaret // SamUpad_I,13.11 // acak«u«ÂvÃdiÓÃstrÃc ca nendriyÃïi sadà mama / aprÃïo hy amanÃ÷ Óubhra iti cÃtharvaïe vaca÷ // SamUpad_I,13.12 // ÓabdÃdÅnÃm abhÃvaÓ ca ÓrÆyate mama kÃÂhake / aprÃïo hy amanà yasmÃd avikÃrÅ sadà hy aham // SamUpad_I,13.13 // vik«epo nÃsti tasmÃn me na samÃdhis tato mama / vik«epo và samÃdhir và manasa÷ syÃd vikÃriïa÷ // SamUpad_I,13.14 // amanaskasya Óuddhasya kathaæ tat syÃd dvayaæ mama / amanastvÃvikÃritve videhavyÃpino mama // SamUpad_I,13.15 // ity etad yÃvad aj¤Ãnaæ tÃvat kÃryaæ mamÃbhavat / nityamuktasya Óuddhasya buddhasya ca sadà mama // SamUpad_I,13.16 // samÃdhir vÃsamÃdhir và kÃryaæ vÃnyat kuto bhavet / maæ hi dhyÃtvà ca buddhvà ca manyante k­tak­tyatÃm // SamUpad_I,13.17 // ahaæ brahmÃsmi sarvo 'smi Óuddho buddho 'sita÷ sadà / aja÷ sarvaga evÃham ajaraÓ cÃm­to 'k«aya÷ // SamUpad_I,13.18 // madanya÷ sarvabhÆte«u boddhà kaÓcin na vidyate / karmÃdhyak«aÓ ca sÃk«Å ca cetà nityo 'guïo 'dvaya÷ // SamUpad_I,13.19 // na sac cÃhaæ na cÃsac ca nobhayaæ kevala÷ Óiva÷ / na me saædhyà na rÃtrir và nÃhar và sarvadà d­Óe÷ // SamUpad_I,13.20 // sarvamÆrtiviyuktaæ yad yathà khaæ sÆk«mam advayam / tenÃpy asmi vinÃbhÆtaæ brahmaivÃhaæ tathÃdvayam // SamUpad_I,13.21 // mamÃtmÃsya ta Ãtmeti bhedo vyomno yathà bhavet / ekasya su«ibhedena tathà mama vikalpita÷ // SamUpad_I,13.22 // bhedo 'bhedas tathà caiko nÃnà ceti vikalpitam / j¤eyaæ j¤Ãtà gatir gantà mayy ekasmin kuto bhavet // SamUpad_I,13.23 // na me heyaæ na cÃdeyam avikÃrÅ yato hy aham / sadà muktas tathà Óuddha÷ sadà buddho 'guïo 'dvaya÷ // SamUpad_I,13.24 // ity evaæ sarvadÃtmÃnaæ vidyÃt sarvaæ samÃhita÷ / viditvà mÃæ svadehastham ­«ir mukto dhruvo bhavet // SamUpad_I,13.25 // k­tak­tyaÓ ca siddhaÓ ca yogÅ brÃhmaïa eva ca / yadaivaæ veda tattvÃrtham anyathà hy Ãtmahà bhavet // SamUpad_I,13.26 // vedÃrtho niÓcito hy e«a samÃsena mayodita÷ / saænyÃsibhya÷ pravaktavya÷ ÓÃntebhya÷ Ói«Âabuddhinà // SamUpad_I,13.27 // ity acak«u«Âvaprakaraïam // SamUpad_I,13 // svapnasm­tyor ghaÂÃder hi rÆpÃbhÃsa÷ prad­Óyate / purà nÆnaæ tadÃkarà dhÅr d­«Âety anumÅyate // SamUpad_I,14.1 // bhik«Ãm aÂan yathà svapne d­«Âo deho na sa svayam / jÃgradd­ÓyÃt tathà dehÃd dra«Â­tvÃd anya eva sa÷ // SamUpad_I,14.2 // mÆ«Ãsiktaæ yathà tÃmraæ tannibhaæ jÃyate tathà / rÆpÃdÅn vyÃpnuvac cittaæ tannibhaæ d­Óyate dhruvam // SamUpad_I,14.3 // vya¤jako và yathÃloko vyaÇgyasyÃkÃratÃm iyÃt / sarvÃrthavya¤jakatvÃd dhÅr arthÃkarà prad­Óyate // SamUpad_I,14.4 // dhir evÃrthasvarÆpà hi puæsà d­«Âà purÃpi ca / na cet svapne kathaæ paÓyet smarato vÃk­ti÷ kuta÷ // SamUpad_I,14.5 // vya¤jakatvaæ tad evÃsya rÆpÃdyÃkÃrad­Óyatà / dra«Â­tvaæ ca d­Óes tadvad vyÃpti÷ syÃd dhiya udbhave // SamUpad_I,14.6 // cinmÃtrajyoti«Ã sarva÷ sarvadehe«u buddhaya÷ / mayà yasmÃt prakÃÓyante sarvasyÃtmà tato hy aham // SamUpad_I,14.7 // karaïaæ karma kartà ca kriyà svapne phalaæ ca dhÅ÷ / jÃgraty evaæ yato d­«Âà dra«Âà tasmÃt tato 'nyathà // SamUpad_I,14.8 // buddhyÃdÅnÃm anÃtmatvaæ heyopÃdeyarÆpata÷ / hÃnopÃdÃnakartÃtmà na tyÃjyo na ca g­hyate // SamUpad_I,14.9 // sabÃhyÃbhyantare Óuddhe praj¤Ãnaikarase ghane / bÃhyam Ãbhyantaraæ cÃnyat kathaæ heyaæ prakalpyate // SamUpad_I,14.10 // ya Ãtmà neti netÅti parÃpohena Óe«ita÷ / sa ced brahmavidÃtme«Âo yatetÃta÷ paraæ katham // SamUpad_I,14.11 // aÓanÃyÃdyatikrÃntaæ brahmaivÃsmi nirantaram / kÃryavÃn syÃæ kathaæ cÃhaæ vim­Óed evam a¤jasà // SamUpad_I,14.12 // pÃragas tu yathà nadyÃs tatstha÷ paraæ yiyÃsati / Ãtmaj¤aÓ cet tathà kÃryaæ kartum anyad ihecchati // SamUpad_I,14.13 // Ãtmaj¤asyÃpi yasya syÃd dhÃnopÃdÃnatà yadi / na mok«Ãrha÷ sa vij¤eyo vÃnto 'sau brahmaïà dhruvam // SamUpad_I,14.14 // sÃdityaæ hi jagat prÃïas tasmÃn nÃhar niÓaiva và / prÃïaj¤asyÃpi na syÃtÃæ kuto brahmavido 'dvaye // SamUpad_I,14.15 // na smaraty Ãtmano hy Ãtmà vismared vÃpy aluptacit / mano 'pi smaratÅty etaj j¤Ãnam aj¤Ãnahetujam // SamUpad_I,14.16 // j¤Ãtur j¤eya÷ paro hy Ãtmà so 'vidyÃkalpita÷ sm­ta÷ / apo¬he vidyayà tasmin rajjvÃæ sarpa ivÃdvaya÷ // SamUpad_I,14.17 // kart­karmaphalÃbhÃvÃt sabÃhyÃbhyantaraæ hy ajam / mamÃhaæ ceti yo bhÃvas tasmin kasya kuto bhavet // SamUpad_I,14.18 // Ãtmà hy ÃtmÅya ity e«a bhÃvo 'vidyÃprakalpita÷ / Ãtmaikatve hy asau nÃsti bÅjabhÃve kuta÷ phalam // SamUpad_I,14.19 // dra«Â­ srot­ tathà mant­ vij¤Ãt­ eva tad ak«aram / dra«ÂrÃdyanyan na tad yasmÃt tasmÃd dra«ÂÃham ak«aram // SamUpad_I,14.20 // sthÃvaraæ jaÇgamaæ caiva dra«Â­tvÃdikriyÃyutam / sarvam ak«aram evÃta÷ sarvasyÃtmÃk«araæ tv aham // SamUpad_I,14.21 // akÃryaÓe«am ÃtmÃnam akriyÃtmakriyÃphalam / nirmamaæ nirahaækÃraæ ya÷ paÓyati sa paÓyati // SamUpad_I,14.22 // mamÃhaækÃrayatnecchÃ÷ ÓÆnyà eva svabhÃvata÷ / ÃtmanÅti yadi j¤Ãtam Ãdhvaæ svasthÃ÷ kim Åhitai÷ // SamUpad_I,14.23 // yo 'haækartÃram ÃtmÃnaæ tathà vettÃram eva ya÷ / vetty anÃtmaj¤a evÃsau yo 'nyathÃj¤a÷ sa Ãtmavit // SamUpad_I,14.24 // yathÃnyatve 'pi tÃdÃtmyaæ dehÃdi«v Ãtmano matam / tathÃkartur avij¤ÃnÃt phalakarmÃtmatÃtmana÷ // SamUpad_I,14.25 // d­«Âi÷ Órutir matir j¤Ãti÷ svapne d­«Âà janai÷ sadà / tÃsÃm ÃtmasvarÆpatvÃd ata÷ pratyak«atÃtmana÷ // SamUpad_I,14.26 // paralokabhayaæ yasya nÃsti m­tyubhayaæ tathà / tasyÃtmaj¤asya Óocya÷ syu÷ sabrahmendrà apÅÓvarÃ÷ // SamUpad_I,14.27 // ÅÓvaratvena kiæ tasya brahmendratvena và puna÷ / t­«ïà cet sarvataÓ chinnà sarvadainyodbhavÃÓubhà // SamUpad_I,14.28 // aham ity ÃtmadhÅr yà ca mamety ÃtmÅyadhÅr api / arthaÓÆnye yadà yasya sa Ãtmaj¤o bhavet tadà // SamUpad_I,14.29 // buddhyÃdau saty upÃdhau ca tathÃsaty aviÓe«atà / yasya ced Ãtmano j¤Ãtà tasya kÃryaæ kathaæ bhavet // SamUpad_I,14.30 // prasanne vimale vyomni praj¤Ãnaikarase 'dvaye / utpannÃtmadhiyo brÆta kim anyat kÃryam i«yate // SamUpad_I,14.31 // ÃtmÃnaæ sarvabhÆtastham amitraæ cÃtmano 'pi ya÷ / paÓyann icchaty asau nÆnaæ ÓÅtÅkartuæ vibhÃvasum // SamUpad_I,14.32 // praj¤ÃprÃïÃnukÃry Ãtmà chÃyevÃk«Ãdigocara÷ / dhyÃyatÅveti cokto hi Óuddho mukta÷ svato hi sa÷ // SamUpad_I,14.33 // aprÃïasyÃmanaskasya tathÃsaæsargiïo d­Óe÷ / vyomavad vyÃpino hy asya kathaæ kÃryaæ bhaven mama // SamUpad_I,14.34 // asamÃdhiæ na paÓyÃmi nirvikÃrasya sarvadà / brahmaïo me viÓuddhasya Óodhyaæ cÃnyad vipÃpmana÷ // SamUpad_I,14.35 // gantavyaæ ca tathaivÃhaæ sarvagasyÃcalasya ca / nordhvaæ nÃdhas tiro vÃpi ni«kalasyÃguïatvata÷ // SamUpad_I,14.36 // cinmÃtrajyoti«o nityaæ tamas tasmin na vidyate / kathaæ kÃryaæ mamaivÃdya nityamuktasya Ói«yate // SamUpad_I,14.37 // amanaskasya kà cintà kriyà vÃnindriyasya kà / aprÃïo hy amanÃ÷ Óubhra iti satyaæ Óruter vaca÷ // SamUpad_I,14.38 // akÃlatvÃd adeÓatvÃd adiktvÃd animittata÷ / Ãtmano naiva kÃlÃder apek«Ã dhyÃyata÷ sadà // SamUpad_I,14.39 // yasmin devÃÓ ca vedÃÓ ca pavitraæ k­tsnam ekatÃm / vrajet tan mÃnasaæ tÅrthaæ yasmin snÃtvÃm­to bhavet // SamUpad_I,14.40 // na cÃsti ÓabdÃdir ananyavedana÷ paraspareïÃpi na caiva d­Óyate / pareïa d­ÓyÃs tu yathà rasÃdayas tathaiva d­Óyatvata eva daihikÃ÷ // SamUpad_I,14.41 // ahaæ mamety e«aïayatnavikriyÃ÷ sukhÃdayas tadvad iha prad­Óyata÷ / d­ÓyatvayogÃc ca paraspareïa te na d­ÓyatÃæ yÃnti tata÷ paro bhavet // SamUpad_I,14.42 // ahaækriyÃdyà hi samastavikriyà sakart­kà karmaphalena saæhità / citisvarÆpeïa samantato 'rkavat prakÃÓyamÃnÃsitatÃtmano hy ata÷ // SamUpad_I,14.43 // d­ÓisvarÆpeïa hi sarvadehinÃæ viyad yathà vyÃpya manÃæsy avasthita÷ / ato na tasmÃd aparo 'sti vedità paro 'pi tasmÃd ata eka ÅÓvara÷ // SamUpad_I,14.44 // ÓarÅrabuddhyor yadi cÃnyad­Óyatà nirÃtmavÃdÃ÷ sunirÃk­Âà mayà / paraÓ ca siddho hy aviÓuddhikarmata÷ sunirmala÷ sarvagato 'sito 'dvaya÷ // SamUpad_I,14.45 // ghaÂÃdirÆpaæ yadi te na g­hyate mana÷ prav­ttaæ bahudhà svav­ttibhi÷ / aÓuddhyacidrÆpavikÃrado«atà mater yathà vÃrayituæ na pÃryate // SamUpad_I,14.46 // yathà viÓuddhaæ gaganaæ nirantaraæ na sajjate nÃpi ca lipyate tathà / samastabhÆte«u sadaiva te«v ayaæ sama÷ sadÃtmà hy ajaro 'maro 'bhaya÷ // SamUpad_I,14.47 // amÆrtamÆrtÃni ca karmavÃsanà d­ÓisvarÆpasya bahi÷ prakalpitÃ÷ / avidyayà hy Ãtmani mƬhad­«Âibhir apohya netÅty avaÓe«ito d­Ói÷ // SamUpad_I,14.48 // prabodharÆpaæ manaso 'rthayogajaæ sm­tau ca suptasya ca d­Óyate 'rthavat / tathaiva dehapratimÃnata÷ p­thag d­Óe÷ ÓarÅraæ ca manaÓ ca d­Óyata÷ // SamUpad_I,14.49 // svabhÃvaÓuddhe gagane ghanÃdike male 'payÃte sati cÃviÓe«atà / yathà ca tadvac chrutivÃritadvaye sadÃviÓe«o gaganopame d­Óau // SamUpad_I,14.50 // iti svapnasm­tiprakaraïam // SamUpad_I,14 // nÃnyad anyad bhaved yasmÃn nÃnyat kiæcid vicintayet / anyasyÃnyatvabhÃve hi nÃÓas tasya dhruvo bhavet // SamUpad_I,15.1 // smarato d­Óyate d­«Âaæ paÂe citram ivÃrpitam / yatra yena ca tau j¤eyau sattvak«etraj¤asaæj¤akau // SamUpad_I,15.2 // phalÃntaæ cÃnubhÆtaæ yad yuktaæ kartrÃdikÃrakai÷ / smaryamÃïaæ hi karmasthaæ pÆrvaæ karmaiva tat tata÷ // SamUpad_I,15.3 // dra«ÂuÓ cÃnyad bhaved d­Óyaæ d­ÓyatvÃd ghaÂavat sadà / d­ÓyÃd dra«ÂÃsajÃtÅyo na dhÅvat sÃk«itÃnyathà // SamUpad_I,15.4 // svÃtmabuddhim apek«yÃsau vidhÅnÃæ syÃt prayojaka÷ / jÃtyÃdi÷ Óavavat tena tadvan nÃnÃtmatÃnyathà // SamUpad_I,15.5 // na priyÃpriya ity ukter nÃdehatvaæ kriyÃphalam / dehayoga÷ kriyÃhetus tasmÃd vidvÃn kriyÃs tyajet // SamUpad_I,15.6 // karmasv Ãtmà svatantraÓ cen niv­ttau ca tathe«yatÃm / adehatve phale 'kÃrye j¤Ãte kuryÃt kathaæ kriyÃ÷ // SamUpad_I,15.7 // jÃtyÃdin saæparityajya nimittaæ karmaïÃæ budha÷ / karmahetuviruddhaæ yat svarÆpaæ ÓÃstrata÷ smaret // SamUpad_I,15.8 // Ãtmaika÷ sarvabhÆte«u tÃni tasmiæÓ ca khe yathà / paryagÃd vyomavat sarvaæ Óukraæ dÅptimad i«yate // SamUpad_I,15.9 // vraïasnÃyvor abhÃvena sthÆlaæ dehaæ nivÃrayet / ÓuddhÃpÃpatayà lepaæ liÇgaæ cÃkÃyam ity uta // SamUpad_I,15.10 // vÃsudevo yathÃÓvatthe svadehe cÃbravit samam / tadvad vetti ya ÃtmÃnaæ samaæ sa brahmavittama÷ // SamUpad_I,15.11 // yathà hy anyaÓarÅre«u mamÃhantà na ce«yate / asmiæÓ cÃpi tathà dehe dhÅsÃk«itvÃviÓe«ata÷ // SamUpad_I,15.12 // rÆpasaæskÃratulyÃdhi rÃgadve«au bhayaæ ca yat / g­hyate dhÅÓrayaæ tasmÃj j¤Ãtà Óuddho 'bhaya÷ sadà // SamUpad_I,15.13 // yanmanÃs tanmayo 'nyatve nÃtmatvÃptau kriyÃtmani / Ãtmatve cÃnapek«atvÃt sÃpek«aæ hi na tat svayam // SamUpad_I,15.14 // kham ivaikarasà j¤aptir avibhaktÃjarÃmalà / cak«urÃdyupadhÃnÃt sà viparÅtà vibhÃvyate // SamUpad_I,15.15 // d­ÓyatvÃd aham ity e«a nÃtmadharmo ghaÂÃdivat / tathÃnye pratyayà j¤eyà do«ÃÓ cÃtmÃmalo hy ata÷ // SamUpad_I,15.16 // sarvapratyayasÃk«itvÃd avikÃrÅ ca sarvaga÷ / vikriyeta yadi dra«Âà buddhyÃdÅvÃlpavid bhavet // SamUpad_I,15.17 // na d­«Âir lupyate dra«ÂuÓ cak«urÃder yathaiva tu / nahi dra«Âur iti hy uktaæ tasmÃd dra«Âà sadaiva bhuk // SamUpad_I,15.18 // saæghÃto vÃsmi bhÆtÃnÃæ karaïÃnÃæ tathaiva ca / vyastaæ vÃnyatamo vÃsmi ko ÃsmÅti vicÃrayet // SamUpad_I,15.19 // vyastaæ nÃhaæ samastaæ và bhÆtam indriyam eva và / j¤eyatvÃt karaïatvÃc ca j¤ÃtÃnyo 'smÃd ghaÂÃdivat // SamUpad_I,15.20 // ÃtmÃgner indhanà buddhir avidyÃkÃmakarmabhi÷ / dÅpità prajvalaty e«a dvÃrai÷ ÓrotrÃdibhi÷ sadà // SamUpad_I,15.21 // dak«iïÃk«ipradhÃne«u yadà buddhir vice«Âate / vi«ayair havi«Ã dÅptà ÃtmÃgni÷ sthÆlabhuk tadà // SamUpad_I,15.22 // hÆyante tu havÅæ«Åti rÆpÃdigrahaïe smaran / arÃgadve«a ÃtmÃgnau jÃgraddo«air na lipyate // SamUpad_I,15.23 // mÃnase tu g­he vyaktà avidyÃkarmavÃsanÃ÷ / paÓyaæs taijasa Ãtmokta÷ svayaæjyoti÷prakÃÓitÃ÷ // SamUpad_I,15.24 // vi«ayà vÃsanà vÃpi codyante naiva karmabhi÷ / yadà buddhau tadà j¤eya÷ prÃj¤a Ãtmà hy ananyad­k // SamUpad_I,15.25 // manobuddhÅndriyÃïÃæ yà avasthÃ÷ karmacoditÃ÷ / caitanyenaiva bhÃsyante raviïeva ghaÂÃdaya÷ // SamUpad_I,15.26 // tatraivaæ sati buddhÅr j¤a ÃtmabhÃsÃvabhÃsayan / kartà tÃsÃæ yadarthÃs tà mƬhair evÃbhidhÅyate // SamUpad_I,15.27 // sarvaj¤o 'py ata eva syÃt svena bhÃsÃvabhÃsayan / sarvaæ sarvakriyÃheto÷ sarvak­ttvaæ tathÃtmana÷ // SamUpad_I,15.28 // sopÃdhiÓ caivam Ãtmokto nirupÃkhyo 'nupÃdhika÷ / ni«kalo nirguïa÷ Óuddhas taæ mano vÃk ca nÃpnuta÷ // SamUpad_I,15.29 // cetano 'cetano vÃpi kartÃkartà gato 'gata÷ / baddho muktas tathà caiko naika÷ Óuddho 'nyatheti và // SamUpad_I,15.30 // aprÃpyaiva nivartante vÃco dhÅbhi÷ sahaiva tu / nirguïatvÃt kriyÃbhÃvÃd viÓe«ÃïÃæ hy abhÃvata÷ // SamUpad_I,15.31 // vyÃpakaæ sarvato vyoma mÆrtai÷ sarvair viyojitam / yathà tadvad ihÃtmÃnaæ vidyÃc chuddhaæ paraæ padam // SamUpad_I,15.32 // d­«Âaæ hitvà sm­tiæ tasmin sarvagraÓ ca tamas tyajet / sarvad­g jyoti«Ã yukto dinak­c chÃrvaraæ yathà // SamUpad_I,15.33 // rÆpasm­tyandhakÃrÃrthÃ÷ pratyayà yasya gocarÃ÷ / sa evÃtmà samo dra«Âà sarvabhÆte«u sarvaga÷ // SamUpad_I,15.34 // ÃtmabuddhimanaÓcak«urvi«ayÃlokasaægamÃt / vicitro jÃyate buddhe÷ pratyayo 'j¤Ãnalak«aïa÷ // SamUpad_I,15.35 // vivicyÃsmÃt svam ÃtmÃnaæ vidyÃc chuddhaæ paraæ padam / dra«ÂÃraæ sarvabhÆtasthaæ samaæ sarvabhayÃtigam // SamUpad_I,15.36 // samastaæ sarvagaæ ÓÃntaæ vimalaæ vyomavat sthitam / ni«kalaæ ni«kriyaæ sarvaæ nityaæ dvandvair vivarjitam // SamUpad_I,15.37 // sarvapratyayasÃk«Å j¤a÷ kathaæ j¤eyo mayety uta / vim­Óyaivaæ vijÃnÅyÃj j¤Ãtaæ brahma na veti và // SamUpad_I,15.38 // ad­«Âaæ dra«Âr avij¤Ãtaæ dabhram ityÃdiÓÃsanÃt / naiva j¤eyaæ mayÃnyair và paraæ brahma kathaæcana // SamUpad_I,15.39 // svarÆpÃvyavadhÃnÃbhyÃæ j¤ÃnÃlokasvabhÃvata÷ / anyaj¤ÃnÃnapek«atvÃj j¤Ãtaæ caiva sadà mayà // SamUpad_I,15.40 // nÃnyena jyoti«Ã kÃryaæ raver ÃtmaprakÃÓane / svabodhÃn nÃnyabodhecchà bodhasyÃtmaprakÃÓane // SamUpad_I,15.41 // na tasyaivÃnyato 'pek«Ã svarÆpaæ yasya yad bhavet / prakÃÓÃntarad­Óyo na prakÃÓo hy asti kaÓcana // SamUpad_I,15.42 // vyakti÷ syÃd aprakÃÓasya prakÃÓÃtmasamÃgamÃt / prakÃÓas tv arkakÃrya÷ syÃd iti mithya vaco hy ata÷ // SamUpad_I,15.43 // yato 'bhÆtvà bhaved yac ca tasya tat kÃryam i«yate / svarÆpatvÃd abhÆtvà na prakÃÓo jÃyate rave÷ // SamUpad_I,15.44 // sattÃmÃtre prakÃÓasya kartÃdityÃdir i«yate / ghaÂÃdivyaktito yadvat tadvad bodhÃtmanÅ«yatÃm // SamUpad_I,15.45 // bilÃt sarpasya niryÃïe sÆryo yadvat prakÃÓaka÷ / prayatnena vinà tadvaj j¤ÃtÃtmà bodharÆpata÷ // SamUpad_I,15.46 // dagdhaivam u«ïa÷ sattÃyÃæ tadvad bodhÃtmanÅ«yatÃm / saty eva yad upÃdhau tu j¤Ãte sarpa ivotthite // SamUpad_I,15.47 // j¤ÃtÃyatno 'pi tadvaj j¤a÷ kartà bhrÃmakavad bhavet / svarÆpeïa svayaæ nÃtmà j¤eyo 'j¤eyo 'thavà tata÷ // SamUpad_I,15.48 // viditÃviditÃbhyÃæ tad anyad eveti ÓÃsanÃt / bandhamok«Ãdayo bhÃvÃs tadvad Ãtmani kalpitÃ÷ // SamUpad_I,15.49 // nÃhorÃtre yathà sÆrye prabhÃrÆpÃviÓe«ata÷ / bodharÆpÃviÓe«Ãn na bodhÃbodhau tathÃtmani // SamUpad_I,15.50 // yathoktaæ brahma yo veda hÃnopÃdÃnavarjitam / yathoktena vidhÃnena sa satyaæ naiva jÃyate // SamUpad_I,15.51 // janmam­tyupravÃhe«u patito naiva ÓaknuyÃt / ita uddhartum ÃtmÃnaæ j¤ÃnÃd anyena kenacit // SamUpad_I,15.52 // "bhidyate h­dayagranthiÓ chidyante sarvasaæÓayÃ÷ / k«Åyante cÃsya karmÃïi tasmin d­«Âa" iti Órute÷ // SamUpad_I,15.53 // mamÃham ity etad apohya sarvato vimuktadehaæ padam ambaropamam / sud­«ÂaÓÃstrÃnumitibhya Åritaæ vimucyate 'smin yadi niÓcito nara÷ // SamUpad_I,15.54 // iti nÃnyadanyatprakaraïam // SamUpad_I,15 // pÃrthiva÷ kaÂhino dhÃtur dravo dehe sm­to 'mmaya÷ / paktice«ÂÃvakÃÓÃ÷ syur vahnivÃyvambarodbhavÃ÷ // SamUpad_I,16.1 // ghrÃïÃdÅni tadarthÃÓ ca p­thivyÃdiguïÃ÷ kramÃt / rÆpÃlokavad i«Âaæ hi sajÃtÅyÃrtham indriyam // SamUpad_I,16.2 // buddhyarthÃny Ãhur etÃni vÃkpÃïyÃdÅni karmaïe / tadvikalpÃrtham antasthaæ mana ekÃdaÓaæ bhavet // SamUpad_I,16.3 // niÓcayÃrthà bhaved buddhis tÃæ sarvÃrthÃnubhÃvinÅm / j¤ÃtÃtmokta÷ svarÆpeïa jyoti«Ã vya¤jayan sadà // SamUpad_I,16.4 // vya¤jakas tu yathÃloko vyaÇgyasyÃkÃratÃæ gata÷ / vyatikÅrïo 'py asaækÅrïas tadvaj j¤a÷ pratyayai÷ sadà // SamUpad_I,16.5 // sthito dÅpo yathÃyatna÷ prÃptaæ sarvaæ prakÃÓayet / ÓabdÃdyÃkÃrabuddhÅr j¤a÷ prÃptÃs tadvat prapaÓyati // SamUpad_I,16.6 // ÓarÅrendriyasaæghÃta Ãtmatvena gatÃæ dhiyam / nityÃtmajyoti«Ã dÅptÃæ viÓiæ«anti sukhÃdaya÷ // SamUpad_I,16.7 // Óirodu÷khÃdinÃtmÃnaæ du÷khy asmÅti hi paÓyati / dra«ÂÃnyo du÷khino d­ÓyÃd dra«Â­tvac ca na du÷khy asau // SamUpad_I,16.8 // du÷khÅ syÃd du÷khyahaæmÃnÃd du÷khino darÓanÃn na và / saæhate 'ÇgÃdibhir dra«Âà du÷khÅ du÷khasya naiva sa÷ // SamUpad_I,16.9 // cak«urvat karmakart­tvaæ syÃc cen nÃnekam eva tat / saæhataæ ca tato nÃtmà dra«Â­tvÃt karmatÃæ vrajet // SamUpad_I,16.10 // j¤ÃnayatnÃdyanekatvam Ãtmano 'pi mataæ yadi / naikaj¤ÃnaguïatvÃt tu jyotirvat tasya karmatà // SamUpad_I,16.11 // jyoti«o dyotakatve 'pi yadvan nÃtmaprakÃÓanam / bhede 'py evaæ samatvÃj j¤a ÃtmÃnaæ naiva paÓyati // SamUpad_I,16.12 // yaddharmà ya÷ padÃrtho na tasyaiveyÃt sa karmatÃm / na hy ÃtmÃnaæ dahaty agnis tathà naiva prakÃÓayet // SamUpad_I,16.13 // etenaivÃtmanÃtmano graho buddher nirÃk­ta÷ / aæÓo 'py evaæ samatvÃd dhi nirbhedatvÃn na yujyate // SamUpad_I,16.14 // ÓÆnyatÃpi na yuktaivaæ buddher anyena d­Óyatà / uktÃto ghaÂavat tasyÃ÷ prÃk siddheÓ ca vikalpata÷ // SamUpad_I,16.15 // avikalpaæ tad asty eva yat pÆrvaæ syÃd vikalpata÷ / vikalpotpattihetutvÃd yady asyaiva ca kÃraïam // SamUpad_I,16.16 // aj¤Ãnaæ kalpanÃmÆlaæ saæsÃrasya niyÃmakam / hitvÃtmÃnaæ paraæ brahma vidyÃn muktaæ sadÃbhayam // SamUpad_I,16.17 // jÃgratsvapnau tayor bÅjaæ su«uptÃkhyaæ tamomayam / anyonyasminn asattvÃc ca nÃstÅty etat trayaæ tyajet // SamUpad_I,16.18 // ÃtmabuddhimanaÓcak«urÃlokÃrthÃdisaækarÃt bhrÃnti÷ syÃd Ãtmakarmeti kriyÃïÃæ saænipÃtata÷ // SamUpad_I,16.19 // nimÅlonmÅlane sthÃne vÃyavye te na cak«u«a÷ / prakÃÓatvÃn manasy evaæ buddhau na sta÷ prakÃÓata÷ // SamUpad_I,16.20 // saækalpÃdhyavasÃyau tu manobuddhyor yathÃkramÃt / netaretaradharmatvaæ sarvaæ cÃtmani kalpitam // SamUpad_I,16.21 // sthÃnÃvacchedad­«Âi÷ syÃd indriyÃïÃæ tadÃtmatÃm / gatà dhÅs taæ hi paÓya¤ j¤o dehamÃtra ivek«yate // SamUpad_I,16.22 // k«aïikaæ hi tad atyarthaæ dharmamÃtraæ nirantaram / sÃd­ÓyÃd dÅpavat taddhÅs tacchÃnti÷ puru«Ãrthatà // SamUpad_I,16.23 // svÃkÃrÃnyÃvabhÃsaæ ca ye«Ãæ rÆpÃdi vidyate / ye«Ãæ nÃsti tataÓ cÃnyat pÆrvÃsaægatir ucyate // SamUpad_I,16.24 // bÃhyÃkÃratvato j¤apte÷ sm­tyabhÃva÷ sadà k«aïÃt / k«aïikatvÃc ca saæskÃraæ naivÃdhatte kvacit tu dhi÷ // SamUpad_I,16.25 // ÃdhÃrasyÃpy asattvÃc ca tulyatÃnirnimittata÷ / sthÃne và k«aïikatvasya hÃnaæ syÃn na tad i«yate // SamUpad_I,16.26 // ÓÃnteÓ cÃyatnasiddhatvÃt sÃdhanoktir anarthikà / ekaikasmin samÃptatvÃc chÃnter anyÃnapek«atà // SamUpad_I,16.27 // apek«Ã yadi bhinne 'pi parasaætÃna i«yatÃm / sarvÃrthe k«aïike kasmiæs tathÃpy anyÃnapek«atà // SamUpad_I,16.28 // tulyakÃlasamudbhÆtÃv itaretarayoginau / yogÃc ca saæsk­to yas tu so 'nyaæ hÅk«itum arhati // SamUpad_I,16.29 // m­«ÃdhyÃsas tu yatra syÃt tannÃÓas tatra no mata÷ / sarvanÃÓo bhaved yasya mok«a÷ kasya phalaæ vada // SamUpad_I,16.30 // asti tÃvat svayaæ nÃma j¤Ãnaæ vÃtmÃnyad eva và / bhÃvÃbhÃvaj¤atas tasya nÃbhÃvas tv adhigamyate // SamUpad_I,16.31 // yenÃdhigamyate 'bhÃvas tat sat syÃt tan na ced bhavet / bhÃvÃbhÃvÃnabhij¤atvaæ lokasya syÃn na ce«yate // SamUpad_I,16.32 // sad asat sadasac ceti vikalpÃt prÃg yad i«yate / tad advaitaæ samatvÃt tu nityaæ cÃnyad vikalpitÃt // SamUpad_I,16.33 // vikalpodbhavato 'sattvaæ svapnad­Óyavad i«yatÃm / dvaitasya prÃg asattvÃc ca sadasattvÃdikalpanÃt // SamUpad_I,16.34 // vÃcÃrambhaïaÓÃstrÃc ca vikÃrÃïÃæ hy abhÃvatà / m­tyo÷ sa m­tyum ityÃder mama mÃyeti ca sm­te÷ // SamUpad_I,16.35 // viÓuddhiÓ cÃta evÃsya vikalpÃc ca vilak«aïÃt / upÃdeyo na heyo 'ta Ãtmà nÃnyair akalpita÷ // SamUpad_I,16.36 // aprakÃÓo yathÃditye nÃsti jyoti÷svabhÃvata÷ / nityabodhasvarÆpatvÃn nÃj¤Ãnaæ tadvad Ãtmani // SamUpad_I,16.37 // tathÃvikriyarÆpatvÃn nÃvasthÃntaram Ãtmana÷ / avasthÃntaravattve hi nÃÓo 'sya syÃn na saæÓaya÷ // SamUpad_I,16.38 // mok«o 'vasthÃntaraæ yasya k­taka÷ sa calo hy ata÷ / na saæyogo viyogo và mok«o yukta÷ kathaæcana // SamUpad_I,16.39 // saæyogasyÃpy anityatvÃd viyogasya tathaiva ca / gamanÃgamane caiva svarÆpaæ tu na hÅyate // SamUpad_I,16.40 // svarÆpasyÃnimittatvÃt sanimittà hi cÃpare / anupÃttaæ svarÆpaæ hi svenÃtyaktaæ tathaiva ca // SamUpad_I,16.41 // svarÆpatvÃn na sarvasya tyaktuæ Óakyo hy ananyata÷ / g­hÅtuæ và tato nityo 'vi«ayatvÃp­thaktvata÷ // SamUpad_I,16.42 // ÃtmÃrthatvÃc ca sarvasya nitya Ãtmaiva kevala÷ / tyajet tasmÃt kriyÃ÷ sarvÃ÷ sÃdhanai÷ saha mok«avit // SamUpad_I,16.43 // ÃtmalÃbha÷ paro lÃbha iti ÓÃstropapattaya÷ / alÃbho 'nyÃtmalÃbhas tu tyajet tasmÃd anÃtmatÃm // SamUpad_I,16.44 // guïÃnÃæ samabhÃvasya bhraæÓo na hy upapadyate / avidyÃde÷ prasuptatvÃn na cÃnyo hetur i«yate // SamUpad_I,16.45 // itaretarahetutve prav­tti÷ syÃt sadà na và / niyamo na prav­ttÅnÃæ guïe«v Ãtmani và bhavet // SamUpad_I,16.46 // viÓe«o muktabaddhÃnÃæ tÃdarthye ca na yujyate / arthÃrthinoÓ ca saæbandho nÃrthÅ j¤o netaro 'pi và // SamUpad_I,16.47 // pradhÃnasya ca pÃrÃrthyaæ puru«asyÃvikÃrata÷ / na yuktaæ sÃækhyaÓÃstre 'pi vikÃre 'pi na yujyate // SamUpad_I,16.48 // saæbandhÃnupapatteÓ ca prak­te÷ puru«asya ca / mitho 'yuktaæ tadarthatvaæ pradhÃnasyÃcititvata÷ // SamUpad_I,16.49 // kriyotpattau vinÃÓitvaæ j¤ÃnamÃtre ca pÆrvavat / nirnimitte tv anirmok«a÷ pradhÃnasya prasajyate // SamUpad_I,16.50 // na prakÃÓyaæ yatho«ïatvaæ j¤Ãnenaivaæ sukhÃdaya÷ / ekanŬatvato 'grÃhyÃ÷ syu÷ kaïÃdÃdivartmanÃm // SamUpad_I,16.51 // yugapac cÃsametatvÃt sukhavij¤Ãnayor api / manoyogaikahetutvÃd agrÃhyatvaæ sukhasya ca // SamUpad_I,16.52 // tathÃnye«Ãæ ca bhinnatvÃd yugapajjanma ne«yate / guïÃnÃæ samavetatvaæ j¤Ãnaæ cen na viÓe«aïÃt // SamUpad_I,16.53 // j¤Ãnenaiva viÓe«yatvÃj j¤ÃnÃpyatvaæ sm­tes tathà / sukhaæ j¤Ãtaæ mayety evaæ tavÃj¤ÃnÃtmakatvata÷ // SamUpad_I,16.54 // sukhÃder nÃtmadharmatvam Ãtmanas te 'vikÃrata÷ / bhedÃd anyasya kasmÃn na manaso vÃviÓe«ata÷ // SamUpad_I,16.55 // syÃn mÃlÃparihÃryà tu j¤Ãnaæ cej j¤eyatÃæ vrajet / yugapad vÃpi cotpattir abhyupete 'nta i«yate // SamUpad_I,16.56 // anavasthÃntaratvÃc ca bandho nÃtmani vidyate / nÃÓuddhiÓ cÃpy asaÇgatvÃd asaÇgo hÅti ca Órute÷ // SamUpad_I,16.57 // sÆk«maikÃgocarebhyaÓ ca na lipyata iti Órute÷ / evaæ tarhi na mok«o 'sti bandhÃbhÃvÃt kathaæcana // SamUpad_I,16.58 // ÓÃstrÃnarthakyam evaæ syÃn na buddher bhrÃntir i«yate / bandho mok«aÓ ca tannÃÓa÷ sa yathokto na cÃnyathà // SamUpad_I,16.59 // bodhÃtmajyoti«Ã dÅptà bodham Ãtmani manyate / buddhir nÃnyo 'sti boddheti seyaæ bhrÃntir hi dhÅgatà // SamUpad_I,16.60 // bodhasyÃtmasvarÆpatvÃn nityaæ tatropacaryate / aviveko 'py anÃdyo 'yaæ saæsÃro nÃnya i«yate // SamUpad_I,16.61 // mok«as tannÃÓa eva syÃn nÃnyathÃnupapattita÷ / ye«Ãæ vastvantarÃpattir mok«o nÃÓas tu tair mata÷ // SamUpad_I,16.62 // avasthÃntaram apy evam avikÃrÃn na yujyate / vikÃre 'vayavitvaæ syÃt tato nÃÓo ghaÂÃdivat // SamUpad_I,16.63 // tasmÃd bhrÃntir ato 'nyà hi bandhamok«ÃdikalpanÃ÷ / sÃækhyakÃïÃdabauddhÃnÃæ mÅmÃæsÃhatakalpanÃ÷ // SamUpad_I,16.64 // ÓÃstrayuktivirodhÃt tà nÃdartavyÃ÷ kadÃcana / Óakyante ÓataÓo vaktuæ do«Ãs tÃsÃæ sahasraÓa÷ // SamUpad_I,16.65 // api nindopapatteÓ ca yÃny ato 'nyÃni cety ata÷ / tyaktvÃto hy anyaÓÃstroktÅr matiæ kuryÃd d­¬hÃæ budha÷ // SamUpad_I,16.66 // ÓraddhÃbhaktÅ purask­tya hitvà sarvam anÃrjavam / vedÃntasyaiva tattvÃrthe vyÃsasyÃpi matau tathà // SamUpad_I,16.67 // iti praïunnà dvayavÃdakalpanà nirÃtmavÃdÃÓ ca tathà hi yuktita÷ / vyapetaÓaÇkÃ÷ paravÃdata÷ sthirà mumuk«avo j¤Ãnapathe syur ity uta // SamUpad_I,16.63 // svasÃk«ikaæ j¤Ãnam atÅva nirmalaæ vikalpanÃbhyo viparÅtam advayam / avÃpya samyag yadi niÓcito bhaven niranvayo nirv­tim eti ÓÃÓvatÅm // SamUpad_I,16.69 // idaæ rahasyaæ paramaæ parÃyaïaæ vyapetado«air abhimÃnavarjitai÷ / samÅk«ya kÃryà matir Ãrjave sadà na tattvad­k svÃnyamatir hi kaÓcana // SamUpad_I,16.70 // anekajanmÃntarasaæcitair naro vimucyate 'j¤ÃnanimittapÃtakai÷ / idaæ viditvà paramaæ hi pÃvanaæ na lipyate vyoma iveha karmabhi÷ // SamUpad_I,16.71 // praÓÃntacittÃya jitendriyÃya ca prahÅïado«Ãya yathoktakÃriïe / guïÃnvitÃyÃnugatÃya sarvadà pradeyam etat satataæ mumuk«ave // SamUpad_I,16.72 // parasya dehe na yathÃbhimÃnità parasya tadvat paramÃrtham Åk«ya ca / idaæ hi vij¤Ãnam atÅva nirmalaæ saæprÃpya mukto 'tha bhavec ca sarvata÷ // SamUpad_I,16.73 // na hÅha lÃbho 'bhyadhiko 'sti kaÓcana svarÆpalÃbhÃt sa ita hi nÃnyata÷ / na deyam aindrÃd api rÃjyato 'dhikaæ svarÆpalÃbhaæ tv aparÅk«ya yatnata÷ // SamUpad_I,16.74 // iti pÃrthivaprakaraïam // SamUpad_I,16 // Ãtmà j¤eya÷ paro hy Ãtmà yasmÃd anyan na vidyate / sarvaj¤a÷ sarvad­k Óuddhas tasmai j¤eyÃtmane nama÷ // SamUpad_I,17.1 // padavÃkyapramÃïaj¤air dÅpabhÆtai÷ prakÃÓitam / brahma vedarahasyaæ yais tÃn nityaæ praïato 'smy aham // SamUpad_I,17.2 // yadvÃksÆryÃæÓusaæpÃtapraïa«ÂadhvÃntakalma«a÷ / praïamya tÃn gurÆn vak«ye brahmavidyÃviniÓcayam // SamUpad_I,17.3 // ÃtmalÃbhÃt paro nÃnyo lÃbha÷ kaÓcana vidyate / yadarthà vedavÃdÃÓ ca smÃrtÃÓ cÃpi tu yÃ÷ kriyÃ÷ // SamUpad_I,4 // ÃtmÃrtho 'pi hi yo lÃbha÷ sukhÃye«Âo viparyaya÷ / ÃtmalÃbha÷ para÷ prokto nityatvÃd brahmavedibhi÷ // SamUpad_I,17.5 // svayaæ labdhasvabhÃvatvÃl lÃbhas tasya na cÃnyata÷ / anyÃpek«as tu yo lÃbha÷ so 'nyad­«Âisamudbhava÷ // SamUpad_I,17.6 // anyad­«Âis tv avidyà syÃt tannÃÓo mok«a ucyate / j¤Ãnenaiva tu so 'pi syÃd virodhitvÃn na karmaïà // SamUpad_I,17.7 // karmakÃryas tv anitya÷ syÃd avidyÃkÃmakÃraïa÷ / pramÃïaæ veda evÃtra j¤ÃnasyÃdhigame sm­ta÷ // SamUpad_I,17.8 // j¤ÃnaikÃrthaparatvÃt taæ vÃkyam ekaæ tato vidu÷ / ekatvaæ hy Ãtmano j¤eyaæ vÃkyÃrthapratipattita÷ // SamUpad_I,17.9 // vÃcyabhedÃt tu tadbheda÷ kalpyo vÃcyo 'pi tacchrute÷ / trayaæ tv etat tata÷ proktaæ rÆpaæ nÃma ca karma ca // SamUpad_I,17.10 // asad etat trayaæ tasmÃd anyonyena hi kalpitam / k­to varïo yathà ÓabdÃc chruto 'nyatra dhiyà bahi÷ // SamUpad_I,17.11 // d­«Âaæ cÃpi yathà rÆpaæ buddhe÷ ÓabdÃya kalpate / evam etaj jagat sarvaæ bhrÃntibuddhivikalpitam // SamUpad_I,17.12 // asad etat tato yuktaæ saccinmÃtraæ na kalpitam / vedaÓ cÃpi sa evÃdyo vedyaÓ cÃnyas tu kalpita÷ // SamUpad_I,17.13 // yena vetti sa veda÷ syÃt svapne sarvaæ tu mÃyayà / yena paÓyati tac cak«u÷ Ó­ïoti Órotram ucyate // SamUpad_I,17.14 // yena svapnagato vakti sà vÃg ghrÃïaæ tathaiva ca / rasanasparÓane caiva manaÓ cÃnyat tathendriyam // SamUpad_I,17.15 // kalpyopÃdhibhir evaitad bhinnaæ j¤Ãnam anekadhà / ÃdhibhedÃd yathà bhedo maïer ekasya jÃyate // SamUpad_I,17.16 // jÃgrataÓ ca tathà bhedo j¤ÃnasyÃsya vikalpita÷ / buddhisthaæ vyÃkaroty arthaæ bhrÃntyà t­«ïodbhavakriya÷ // SamUpad_I,17.17 // svapne yadvat prabodhe ca bahiÓ cÃntas tathaiva ca / ÃlekhyÃdhyayane yadvat tad anyonyadhiyodbhavam // SamUpad_I,17.18 // yadÃyaæ kalpayed bhedaæ tatkÃma÷ san yathÃkratu÷ / yatkÃmas tatkratur bhÆtvà k­taæ yat tat prapadyate // SamUpad_I,17.19 // avidyÃprabhavaæ sarvam asat tasmÃd idaæ jagat / tadvatà d­Óyate yasmÃt su«upte na ca g­hyate // SamUpad_I,17.20 // vidyÃvidye Órutiprokte ekatvÃnyadhiyau hi na÷ / tasmÃt sarvaprayatnena ÓÃstre vidyà vidhÅyate // SamUpad_I,17.21 // citte hy ÃdarÓavad yasmÃc chuddhe vidyà prakÃÓate / yamair nityaiÓ ca yaj¤aiÓ ca tapobhis tasya Óodhanam // SamUpad_I,17.22 // ÓÃrÅrÃditapa÷ kuryÃt tadviÓuddhyartham uttamam / manaÃdisamÃdhÃnaæ tattaddehaviÓo«aïam // SamUpad_I,17.23 // d­«Âaæ jÃgaritaæ vidyÃt sm­taæ svapnaæ tad eva tu / su«uptaæ tadabhavaæ ca svam ÃtmÃnaæ paraæ padam // SamUpad_I,17.24 // su«uptÃkhyaæ tamo 'j¤Ãnaæ bÅjaæ svapnaprabodhayo÷ / svÃtmabodhapradagdhaæ syÃd bÅjaæ dagdhaæ yathÃbhavam // SamUpad_I,17.25 // tad evaikaæ tridhà j¤eyaæ mÃyÃbÅjaæ puna÷ kramÃt / mÃyÃvy ÃtmÃvikÃro 'pi bahudhaiko jalÃrkavat // SamUpad_I,17.26 // bÅjaæ caikaæ yathà bhinnaæ prÃïasvapnÃdibhis tathà / svapnajÃgraccharÅre«u tadvac cÃtmà jalenduvat // SamUpad_I,17.27 // mÃyÃhastinam Ãruhya mÃyÃvy eko yathà vrajet / Ãgacchaæs tadvad evÃtmà prÃïasvapnÃdigo 'cala÷ // SamUpad_I,17.28 // na hastÅ na tadÃrƬho mÃyÃvy anyo yathà sthita÷ / na prÃïÃdi na taddra«Âà tathà j¤o 'nya÷ sadà d­Ói÷ // SamUpad_I,17.29 // abaddhacak«u«o nÃsti mÃyà mÃyÃvino 'pi và / baddhÃk«asyaiva sà mÃyÃmÃyÃvy eva tato bhavet // SamUpad_I,17.30 // sÃk«Ãd eva sa vij¤eya÷ sÃk«Ãd Ãtmeti ca Órute÷ / bhidyate h­dayagranthir na ced ityÃdita÷ Órute÷ // SamUpad_I,17.31 // aÓabdÃditvato nÃsya grahaïaæ cendriyair bhavet / sukhÃdibhyas tathÃnyatvÃd buddhyà vÃpi kathaæ bhavet // SamUpad_I,17.32 // ad­Óyo 'pi yathà rÃhuÓ candre bimbaæ yathÃmbhasi / sarvago 'pi tathaivÃtmà buddhÃv eva sa g­hyate // SamUpad_I,17.33 // bhÃnor bimbaæ yathà cau«ïyaæ jale d­«Âaæ na cÃmbhasa÷ / buddhau bodho na taddharmas tathaiva syÃd vidharmata÷ // SamUpad_I,17.34 // cak«uryuktà dhiyo v­ttir yà tÃæ paÓyann aluptad­k / d­«Âer dra«Âà bhaved Ãtmà Órute÷ Órotà tathà Órute÷ // SamUpad_I,17.35 // kevalÃæ manaso v­ttiæ paÓyan mantà mater aja÷ / vij¤ÃtÃluptaÓaktitvÃt tathà ÓÃstraæ na hÅty ata÷ // SamUpad_I,17.36 // dhyÃyatÅty avikÃritvaæ tathà lelÃyatÅty api / atra steneti Óuddhatvaæ tathÃnanvÃgataæ Órute÷ // SamUpad_I,17.37 // ÓaktyalopÃt su«upte j¤as tathà bodhe 'vikÃrata÷ / j¤eyasyaiva viÓe«as tu yatra veti Óruter mata÷ // SamUpad_I,17.38 // vyavadhÃnÃd dhi pÃrok«yaæ lokad­«Âer anÃtmana÷ / d­«Âer ÃtmasvarÆpatvÃt pratyak«aæ brahma tat sm­tam // SamUpad_I,17.39 // na hi dÅpÃntarÃpek«Ã yadvad dÅpaprakÃÓane / bodhasyÃtmasvarÆpatvÃn na bodho 'nyas tathe«yate // SamUpad_I,17.40 // vi«ayatvaæ vikÃritvaæ nÃnÃtvaæ và na hÅ«yate / na heyo nÃpy upÃdeya Ãtmà nÃnyena và tata÷ // SamUpad_I,17.41 // sabÃhyÃbhyantaro 'jÅrïo janmam­tyujarÃtiga÷ / aham Ãtmeti yo vetti kuto nv eva bibheti sa÷ // SamUpad_I,17.42 // prÃg evaitadvidhe÷ karma varïitvÃder apohanÃt / tad asthÆlÃdiÓÃstrebhyas tat tvam eveti niÓcayÃt // SamUpad_I,17.43 // pÆrvadehaparityÃge jÃtyÃdÅnÃæ prahÃïata÷ / dehasyaiva tu jÃtyÃdis tasyÃpy evaæ hy anÃtmatà // SamUpad_I,17.44 // mamÃhaæ cety ato 'vidyà ÓarÅrÃdi«v anÃtmasu / Ãtmaj¤Ãnena heyà syÃd asurÃïÃm iti Órute÷ // SamUpad_I,17.45 // daÓÃhÃÓaucakÃryÃïÃæ pÃrivrÃjye nivartanam / yathà j¤Ãnasya saæprÃptau tadvaj jÃtyÃdikarmaïÃm // SamUpad_I,17.46 // yatkÃmas tatkratur bhÆtvà k­taæ tv aj¤a÷ prapadyate / yadà svÃtmad­Óa÷ kÃmÃ÷ pramucyante 'm­tas tadà // SamUpad_I,17.47 // ÃtmarÆpavidhe÷ kÃryaæ kriyÃdibhyo nivartanam / na sÃdhyaæ sÃdhanaæ vÃtmà nityat­pta÷ Óruter mata÷ // SamUpad_I,17.48 // utpÃdyÃpyavikÃryÃïi saæskÃryaæ ca kriyÃphalam / nÃto 'nyat karmaïa÷ kÃryaæ tyajet tasmÃt sasÃdhanam // SamUpad_I,17.49 // tÃpÃntatvÃd anityatvÃd ÃtmÃrthatvÃc ca yà bahi÷ / saæh­tyÃtmani tÃæ prÅtiæ satyÃrthÅ gurum ÃÓrayet // SamUpad_I,17.50 // ÓÃntaæ prÃj¤aæ tathà muktaæ ni«kriyaæ brahmaïi sthitam / Óruter ÃcÃryavÃn veda tad viddhÅti sm­tes tathà // SamUpad_I,17.51 // sa gurus tÃrayed yuktaæ Ói«yaæ Ói«yaguïÃnvitam / brahmavidyÃplavenÃÓu svÃntadhvÃntamahodadhim // SamUpad_I,17.52 // d­«Âi÷ sp­«Âi÷ Órutir ghrÃtir matir vij¤Ãtir eva ca / Óaktayo 'nyÃÓ ca bhidyante cidrÆpatve 'py upÃdhibhi÷ // SamUpad_I,17.53 // apÃyodbhÆtihÅnÃbhir nityaæ dÅpyan ravir yathà / sarvaga÷ sarvad­k Óuddha÷ sarvaæ jÃnÃti sarvadà // SamUpad_I,17.54 // anyad­«Âi÷ ÓarÅrasthas tÃvanmÃtro hy avidyayà / jalendvÃdyupamÃbhis tu taddharmà ca vibhÃvyate // SamUpad_I,17.55 // d­«Âvà bÃhyaæ nimÅlyÃtha sm­tvà tat pravihÃya ca / athonmÅlyÃtmano d­«Âiæ brahma prÃpnoty anadhvaga÷ // SamUpad_I,17.56 // prÃïÃdy evaæ trikaæ hitvà tÅrïo 'j¤Ãnamahodadhim / svÃtmastho nirguïa÷ Óuddho buddho mukta÷ svato hi sa÷ // SamUpad_I,17.57 // ajo 'haæ cÃmaro 'm­tyur ajaro 'bhaya eva ca / sarvaj¤a÷ sarvad­k Óuddha iti buddho na jÃyate // SamUpad_I,17.58 // pÆrvoktaæ yat tamobÅjaæ tan nÃstÅti viniÓcaya÷ / tadabhÃve kuto janma brahmaikatvaæ vijÃnata÷ // SamUpad_I,17.59 // k«ÅrÃt sarpir yathoddh­tya k«iptaæ tasmin na pÆrvavat / buddhyÃder j¤as tathÃsatyÃn na dehÅ pÆrvavad bhavet // SamUpad_I,17.60 // satyaæ j¤Ãnam anantaæ ca rasÃde÷ pa¤cakÃt param / syÃm ad­ÓyÃdiÓÃstroktam ahaæ brahmeti nirbhaya÷ // SamUpad_I,17.61 // yasmÃd bhÅtÃ÷ pravartante vÃÇmana÷pÃvakÃdaya÷ / tadÃtmÃnandatattvaj¤o na bibheti kutaÓcana // SamUpad_I,17.62 // nÃmÃdibhya÷ pare bhÆmni svÃrÃjye cet sthito 'dvaye / praïamet kaæ tadÃtmaj¤o na kÃryaæ karmaïà tadà // SamUpad_I,17.63 // virì vaiÓvÃnaro bÃhya÷ smarann anta÷ prajÃpati÷ / pravilÅne tu sarvasmin prÃj¤o 'vyÃk­tam ucyate // SamUpad_I,17.64 // vÃcÃrambhaïamÃtratvÃt su«uptÃditrikaæ tv asat / satyo j¤aÓ cÃham ity evaæ satyasandho vimucyate // SamUpad_I,17.65 // bhÃrÆpatvÃd yathà bhÃnor nÃhorÃtre tathaiva tu / j¤ÃnÃj¤Ãne na me syÃtÃæ cidrÆpatvÃviÓe«ata÷ // SamUpad_I,17.66 // ÓÃstrasyÃnatiÓaÇkyatvÃd brahmaiva syÃm ahaæ sadà / brahmaïo me na heyaæ syÃd grÃhyaæ veti ca saæsmaret // SamUpad_I,17.67 // aham eva ca bhÆte«u sarve«v eko nabho yathà / mayi sarvÃïi bhÆtÃni paÓyann evaæ na jÃyate // SamUpad_I,17.68 // na bÃhyaæ madhyato vÃntar vidyate 'nyat svata÷ kvacit / abÃhyÃnta÷Órute÷ kiæcit tasmÃc chuddha÷ svayaæprabha÷ // SamUpad_I,17.69 // netinetyÃdiÓÃstrebhya÷ prapa¤copaÓamo 'dvaya÷ / avij¤ÃtÃdiÓÃstrÃc ca naiva j¤eyo hy ato 'nyathà // SamUpad_I,17.70 // sarvasyÃtmÃham eveti brahma ced viditaæ param / sa Ãtmà sarvabhÆtÃnÃm Ãtmà hy e«Ãm iti Órute÷ // SamUpad_I,17.71 // jÅvaÓ cet param ÃtmÃnaæ svÃtmÃnaæ devam a¤jasà / devopÃsya÷ sa devÃnÃæ paÓutvÃc ca nivartate // SamUpad_I,17.72 // aham eva sadÃtmaj¤a÷ ÓÆnyas tv anyair yathÃmbaram / ity evaæ satyasaædhatvÃd asaddhÃtà na badhyate // SamUpad_I,17.73 // k­païÃs te 'nyathaivÃto vidur brahma paraæ hi ye / svarì yo 'nanyad­k svasthas tasya devà asan vaÓe // SamUpad_I,17.74 // hitvà jÃtyÃdisaæbandhaæ vÃco 'nyÃ÷ saha karmabhi÷ / om ity evaæ svam ÃtmÃnaæ sarvaæ Óuddhaæ prapadyatha // SamUpad_I,17.75 // setuæ sarvavyavasthÃnÃm ahorÃtrÃdivarjitam / tiryag Ærdhvam adha÷ sarvaæ sak­jjyotir anÃmayam // SamUpad_I,17.76 // dharmÃdharmavinirmuktaæ bhÆtabhavyÃt k­tÃk­tÃt / svam ÃtmÃnaæ paraæ vidyÃd vimuktaæ sarvabandhanai÷ // SamUpad_I,17.77 // akurvan sarvak­c chuddhas ti«Âhann atyeti dhÃvata÷ / mÃyayà sarvaÓaktitvÃd aja÷ san bahudhà mata÷ // SamUpad_I,17.78 // rÃjavat sÃk«imÃtratvÃt saænidhyÃd bhrÃmako yathà / bhrÃmaya¤ jagad ÃtmÃhaæ ni«kriyo 'kÃrako 'dvaya÷ // SamUpad_I,17.79 // nirguïaæ ni«kriyaæ nityaæ nirdvandvaæ yan nirÃmayam / Óuddhaæ buddhaæ tathà muktaæ tad brahmÃsmÅti dhÃrayet // SamUpad_I,17.80 // bandhaæ mok«aæ ca sarvaæ yata idam ubhayaæ heyam ekaæ dvayaæ ca / j¤eyÃj¤eyÃbhyatÅtaæ paramam adhigataæ tattvam ekaæ viÓuddham / vij¤Ãyaitad yathÃvac chrutimunigaditaæ ÓokamohÃv atÅta÷ / sarvaj¤a÷ sarvak­t syÃd bhavabhayarahito brÃhmaïo 'vÃptak­tya÷ // SamUpad_I,17.81 // na svayaæ svasya nÃnyaÓ ca nÃnyasyÃtmà ca heyaga÷ / upÃdeyo na cÃpy evam iti samyaÇmati÷ sm­tà // SamUpad_I,17.82 // ÃtmapratyÃyikà hy e«Ã sarvavedÃntagocarà / j¤ÃtvaitÃæ hi vimucyante sarvasaæsÃrabandhanai÷ // SamUpad_I,17.83 // rahasyaæ sarvavedÃnÃæ devÃnÃæ cÃpi yat param / pavitraæ paramaæ hy etat tad etat saæprakÃÓitam // SamUpad_I,17.84 // naitad deyam aÓÃntÃya rahasyaæ j¤Ãnam uttamam / viraktÃya pradÃtavyaæ Ói«yÃyÃnugatÃya ca // SamUpad_I,17.85 // dadataÓ cÃtmano j¤Ãnaæ ni«kriyo 'nyo na vidyate / j¤Ãnam icchan bhavet tasmÃd yukta÷ Ói«yaguïai÷ sadà // SamUpad_I,17.86 // j¤Ãnaæ j¤eyaæ tathà j¤Ãtà yasmÃd anyan na vidyate / sarvaj¤a÷ sarvaÓaktir yas tasmai j¤ÃnÃtmane nama÷ // SamUpad_I,17.87 // vidyayà tÃritÃ÷ smo yair janmam­tyumahodadhim / sarvaj¤ebhyo namas tebhyo gurubhyo 'j¤Ãnasaækulam // SamUpad_I,17.88 // iti samyaÇmatiprakaraïam // SamUpad_I,17 // yenÃtmanà vilÅyanta udbhavanti ca v­ttaya÷ / nityÃvagataye tasmai namo dhÅpratyayÃtmane // SamUpad_I,18.1 // pramathya vajropamayuktisaæbh­tai÷ Óruter arÃti¤ ÓataÓo vaco 'sibhi÷ / rarak«a vedÃrthanidhiæ viÓÃladhÅr namo yatÅndrÃya guror garÅyase // SamUpad_I,18.2 // nityamukta÷ sad evÃsmÅty evaæ cen na bhaven mati÷ / kimarthaæ ÓrÃvayaty evaæ mÃt­vac chrutir Ãd­tà // SamUpad_I,18.3 // siddhÃd evÃham ity asmÃd yu«maddharmo ni«idhyate / rajjvÃm ivÃhidhÅr yuktyà tat tvam ityÃdiÓÃsanai÷ // SamUpad_I,18.4 // ÓÃstraprÃmÃïyato j¤eyà dharmÃder astità yathà / vi«Ãpoho yathà dhyÃnÃd dhnuti÷ syÃt pÃpmanas tathà // SamUpad_I,18.5 // sad brahmÃhaæ karomÅti pratyayÃv ÃtmasÃk«ikau / tayor aj¤Ãnajasyaiva tyÃgo yuktataro mata÷ // SamUpad_I,18.6 // sad asmÅti pramÃïotthà dhÅr anyà tannibhodbhavà / pratyak«Ãdinibhà vÃpi bÃdhyate digbhramÃdivat // SamUpad_I,18.7 // kartà bhokteti yac chÃstraæ lokabuddhyanuvÃdi tat / sad asmÅti Óruter jÃtà bÃdhyate 'nyaitayaiva dhÅ÷ // SamUpad_I,18.8 // sad eva tvam asÅty ukte nÃtmano muktatÃæ sthirÃm / prapadyate prasaæcak«Ãm ato yuktyÃnucintayet // SamUpad_I,18.9 // sak­d uktaæ na g­hïÃti vÃkyÃrthaj¤o 'pi yo bhavet / apek«ate 'ta evÃnyad avocÃma dvayaæ hi tat // SamUpad_I,18.10 // niyogo 'pratipannatvÃt karmaïÃæ sa yathà bhavet / aviruddho bhavet tÃvad yÃvat saævedyatÃd­¬hà // SamUpad_I,18.11 // ce«Âitaæ ca tathà mithyà svacchanda÷ pratipadyate / prasaækhyÃnam ata÷ kÃryaæ yÃvad ÃtmÃnubhÆyate // SamUpad_I,18.12 // sad asmÅti ca vij¤Ãnam ak«ajo bÃdhate dhruvam / Óabdotthaæ d­¬hasaæskÃro do«aiÓ cÃkr«yate bahi÷ // SamUpad_I,18.13 // ÓrutÃnumÃnajanmÃnau sÃmÃnyavi«ayau yata÷ / pratyayÃv ak«ajo 'vaÓyaæ viÓe«Ãrtho nivÃrayet // SamUpad_I,18.14 // vÃkyÃrthapratyayi kaÓcin nirdu÷kho nopalabhyate / yadi và d­Óyate kaÓcid vÃkyÃrthaÓrutimÃtrata÷ // SamUpad_I,18.15 // nirdu÷kho 'tÅtadehe«u k­tabhÃvo 'numÅyate / caryà no 'ÓÃstrasaævedyà syÃd ani«Âaæ tathà sati // SamUpad_I,18.16 // sad asÅti phalaæ coktvà vidheyaæ sÃdhanaæ yata÷ / na tad anyat prasaækhyÃnÃt prasiddhÃrtham ihe«yate // SamUpad_I,18.17 // tasmÃd anubhavÃyaiva prasaæcak«Åta yatnata÷ / tyajan sÃdhanatatsÃdhyaviruddhaæ ÓamanÃdimÃn // SamUpad_I,18.18 // naitad evaæ rahasyÃnÃæ netinetyavasÃnata÷ / kriyÃsÃdhyaæ purà ÓrÃvyaæ na mok«o nityasiddhata÷ // SamUpad_I,18.19 // putradu÷khaæ yathÃdhyastaæ pitrÃdu÷khe sva Ãtmani / ahaækartrà tathÃdhyastaæ nityÃdu÷khe sva Ãtmani // SamUpad_I,18.20 // so 'dhyÃso neti netÅti prÃptavat prati«idhyate / bhÆyo 'dhyÃsavidhi÷ kaÓcit kutaÓcin nopapadyate // SamUpad_I,18.21 // ÃtmanÅha yathÃdhyÃsa÷ prati«edhas tathaiva ca / malÃdhyÃsani«edhau khe kriyete ca yathÃbudhai÷ // SamUpad_I,18.22 // prÃptaÓ cet prati«idhyeta mok«o 'nityo bhaved dhruvam / ato 'prÃptani«edho 'yaæ divy agnicayanÃdivat // SamUpad_I,18.23 // saæbhÃvyo gocare Óabda÷ pratyayo và na cÃnyathà / na saæbhÃvyau tadÃtmatvÃd ahaækartus tathaiva ca // SamUpad_I,18.24 // ahaækartrÃtmani nyastaæ caitanye kart­tÃdi yat / neti netÅti tat sarvaæ sÃhaækartrà ni«idhyate // SamUpad_I,18.25 // upalabdhi÷ svayaæjyotir d­Ói÷ pratyaksadakriya÷ / sÃk«Ãt sarvÃntara÷ sÃk«Å cetà nityo 'guïo 'dvaya÷ // SamUpad_I,18.26 // saænidhau sarvadà tasya syÃt tadÃbho 'bhimÃnak­t / ÃtmÃtmÅyaæ dvayaæ cÃta÷ syÃd ahaæmamagocara÷ // SamUpad_I,18.27 // jÃtikarmÃdimattvÃd dhi tasmi¤ ÓabdÃs tv ahaæk­ti / na kaÓcid vartate Óabdas tadabhÃvÃt sva Ãtmani // SamUpad_I,18.28 // ÃbhÃso yatra tatraiva ÓabdÃ÷ pratyagd­Óiæ sthitÃ÷ / lak«ayeyur na sÃk«Ãt tam abhidadhyu÷ kathaæcana // SamUpad_I,18.29 // nahy ajÃtyÃdimÃn kaÓcid artha÷ Óabdair nirÆpyate / ÃtmÃbhÃso yato 'haæk­d ÃtmaÓabdais tathocyate // SamUpad_I,18.30 // ulmukÃdau yathÃgnyarthÃ÷ parÃrthatvÃn na cäjasà / mukhÃd anyo mukhÃbhÃso yathÃdarÓÃnukÃrata÷ // SamUpad_I,18.31 // ÃbhÃsÃn mukham apy evam ÃdarÓÃnanuvartanÃt / ahaæk­ty ÃtmanirbhÃso mukhÃbhÃsavad i«yate // SamUpad_I,18.32 // mukhavat sthita ÃtmÃnyo 'viviktau tau tathaiva ca / saæsÃrÅ ca sa ity eka ÃbhÃso yas tv ahaæk­ti // SamUpad_I,18.33 // vastu cchÃyà sm­ter anyan mÃdhuryÃdi ca kÃraïam / j¤aikadeÓo vikÃro và tadÃbhÃsÃÓraya÷ pare // SamUpad_I,18.34 // ahaækartaiva saæsÃrÅ svatantra iti kecana / ahaækÃrÃdisaætÃna÷ saæsÃrÅ nÃnvayi p­thak // SamUpad_I,18.35 // ity evaæ saugatà Ãhus tatra nyÃyo vicÃryatÃm / saæsÃriïÃæ kathà tv ÃstÃæ prak­taæ tv adhunocyate // SamUpad_I,18.36 // mukhÃbhÃso ya ÃdarÓe dharmo nÃnyatarasya sa÷ / dvayor ekasya ced dharmo viyukte 'nyatare bhavet // SamUpad_I,18.37 // mukhena vyapadeÓÃt sa mukhasyaiveti cen matam / nÃdarÓÃnuvidhÃnÃc ca mukhe saty avibhÃvata÷ // SamUpad_I,18.38 // dvayor eveti cet tan na dvayor evÃpy adarÓanÃt / ad­«Âasya sato d­«Âi÷ syÃd rÃhoÓ candrasÆryayo÷ // SamUpad_I,18.39 // rÃho÷ prÃg eva vastutvaæ siddhaæ ÓÃstrapramÃïata÷ / chÃyÃpak«e tv avastutvaæ tasya syÃt pÆrvayuktita÷ // SamUpad_I,18.40 // chÃyÃkrÃnter ni«edho 'yaæ na tu vastutvasÃdhaka÷ / na hy arthÃntarani«Âhaæ sad vÃkyam arthÃntaraæ vadet // SamUpad_I,18.41 // mÃdhuryÃdi ca yat kÃryam u«ïadravyÃdyasevanÃt / chÃyÃyà na tv ad­«ÂatvÃd apÃm eva ca darÓanÃt // SamUpad_I,18.42 // ÃtmÃbhÃsÃÓrayÃÓ caivaæ mukhÃbhÃsÃÓrayà yathà / gamyate ÓÃstrayuktibhyÃm ÃbhÃsÃsattvam eva ca // SamUpad_I,18.43 // na d­Óer avikÃritvÃd ÃbhÃsasyÃpy avastuta÷ / nÃcititvÃd ahaækartu÷ kasya saæsÃrità bhavet // SamUpad_I,18.44 // avidyÃmÃtra evÃta÷ saæsÃro 'stv avivekata÷ / kÆÂasthenÃtmanà nityam ÃtmavÃn ÃtmanÅva sa÷ // SamUpad_I,18.45 // rajjusarpo yathà rajjvà sÃtmaka÷ prÃg vivekata÷ / avastusann api hy e«a kÆÂasthenÃtmanà tathà // SamUpad_I,18.46 // ÃtmÃbhÃsÃÓrayaÓ cÃtmà pratyayai÷ svair vikÃravÃn / sukhÅ du÷khÅ ca saæsÃrÅ nitya eveti kecana // SamUpad_I,18.47 // ÃtmÃbhÃsÃparij¤ÃnÃd yÃthÃtmyena vimohitÃ÷ / ahaækartÃram Ãtmeti manyante te nirÃgamÃ÷ // SamUpad_I,18.48 // saæsÃro vastusaæs te«Ãæ kart­bhokt­tvalak«aïa÷ / ÃtmÃbhÃsÃÓrayÃj¤ÃnÃt saæsaranty avivekata÷ // SamUpad_I,18.49 // caitanyÃbhÃsatà buddher Ãtmanas tatsvarÆpatà / syÃc cet taæ j¤ÃnaÓabdaiÓ ca veda÷ ÓÃstÅti yujyate // SamUpad_I,18.50 // prak­tipratyayÃrthau yau bhinnÃv ekÃÓrayau yathà / karoti gacchatÅtyÃdau d­«Âau lokaprasiddhita÷ // SamUpad_I,18.51 // nÃnayor dvyÃÓrayatvaæ tu loke d­«Âaæ sm­tau tathà / jÃnÃtyarthe«u ko hetur dvyÃÓrayatve nigadyatÃm // SamUpad_I,18.52 // ÃtmÃbhÃsas tu tiÇvÃcyo dhÃtvarthaÓ ca dhiya÷ kriyà / ubhayaæ cÃvivekena jÃnÃtÅty ucyate m­«Ã // SamUpad_I,18.53 // na buddher avabodho 'sti nÃtmano vidyate kriyà / ato nÃnyatarasyÃpi jÃnÃtÅti ca yujyate // SamUpad_I,18.54 // nÃpy ato bhÃvaÓabdena j¤aptir ity api yujyate / na hy Ãtmà vikriyÃmÃtro nitya ÃtmetiÓÃsanÃt // SamUpad_I,18.55 // na buddher buddhivÃcyatvaæ karaïaæ na hy akart­kam / nÃpi j¤Ãyata ity evaæ karmaÓabdair nirucyate // SamUpad_I,18.56 // na ye«Ãm eka evÃtmà nirdu÷kho 'vikriya÷ sadà / te«Ãæ syÃc chabdavÃcyatvaæ j¤eyatvaæ cÃtmana÷ sadà // SamUpad_I,18.57 // yadÃhaækartur Ãtmatvaæ tadà ÓabdÃrthamukhyatà / nÃÓanÃyÃdimattvÃt tu Órutau tasyÃtmate«yate // SamUpad_I,18.58 // hanta tarhi na mukhyÃrtho nÃpi gauïa÷ kathaæcana / jÃnÃtÅtyÃdiÓabdasya gatir vÃcyà tathÃpi tu // SamUpad_I,18.59 // ÓabdÃnÃm ayathÃrthatve vedasyÃpy apramÃïatà / sà ca ne«Âà tato grÃhyà gatir asya prasiddhita÷ // SamUpad_I,18.60 // prasiddhir mƬhalokasya yadi grÃhyà nirÃtmatà / lokÃyatikasiddhÃnta÷ sa cÃni«Âa÷ prasajyate // SamUpad_I,18.61 // abhiyuktaprasiddhiÓ cet pÆrvavad durvivekatà / gatiÓÆnyaæ na vedo 'yaæ pramÃïaæ saævadaty uta // SamUpad_I,18.62 // ÃdarÓamukhasÃmÃnyaæ mukhasye«Âaæ hi mÃnavai÷ / mukhasya pratibimbo hi mukhÃkÃreïa d­Óyate // SamUpad_I,18.63 // yatra yasyÃvabhÃsas tu tayor evÃvivekata÷ / jÃnÃtÅti kriyÃæ sarvo loko vakti svabhavata÷ // SamUpad_I,18.64 // buddhe÷ kart­tvam adhyasya jÃnÃtÅti j¤a ucyate / tathà caitanyam adhyasya j¤atvaæ buddher ihocyate // SamUpad_I,18.65 // svarÆpaæ cÃtmano j¤Ãnaæ nityaæ jyoti÷ Óruter yata÷ / na buddhyà kriyate tasmÃn nÃtmanÃnyena và sadà // SamUpad_I,18.66 // dehe 'haæpratyayo yadvaj jÃnÃtÅti ca laukikÃ÷ / vadanti j¤Ãnakart­tvaæ tadvad buddhes tathÃtmana÷ // SamUpad_I,18.67 // bauddhais tu pratyayair evaæ kriyamÃïaiÓ ca cinnibhai÷ / mohitÃ÷ kriyate j¤Ãnam ity Ãhus tÃrkikà janÃ÷ // SamUpad_I,18.68 // tasmÃj j¤ÃbhÃsabuddhÅnÃm avivekÃt pravartitÃ÷ / jÃnÃtÅtyÃdiÓabdaÓ ca pratyayo yà ca tatsm­ti÷ // SamUpad_I,18.69 // ÃdarÓÃnuvidhÃyitvaæ chÃyÃyà asyate mukhe / buddhidharmÃnukÃritvaæ j¤ÃbhÃsasya tathe«yate // SamUpad_I,18.70 // buddhes tu pratyayÃs tasmÃd ÃtmÃbhÃsena dÅpitÃ÷ / grÃhakà iva bhÃsante dahantÅvolmukÃdaya÷ // SamUpad_I,18.71 // svayam evÃvabhÃsyante grÃhakÃ÷ svayam eva ca / ity evaæ grÃhakÃstitvaæ prati«edhanti saugatÃ÷ // SamUpad_I,18.72 // yady evaæ nÃnyad­ÓyÃs te kiæ tadvÃraïam ucyatÃm / bhÃvÃbhÃvau hi te«Ãæ yau nÃnyagrÃhyau sadà yadi // SamUpad_I,18.73 // anvayÅ grÃhakas te«Ãm ity etad api tatsamam / acititvasya tulyatvÃd anyasmin grÃhake sati // SamUpad_I,18.74 // adhyak«asya samÅpe tu siddhi÷ syÃd iti cen matam / nÃdhyak«e 'nupakÃritvÃd anyatrÃpi prasaÇgata÷ // SamUpad_I,18.75 // arthÅ du÷khÅ ca ya÷ Órotà sa tv adhyak«o 'thavetara÷ / adhyak«asya ca du÷khitvam arthitvaæ ca na te matam // SamUpad_I,18.76 // kartÃdhyak«aæ sad asmÅti naiva sadgraham arhati / sad evÃsÅti mithyokti÷ Óruter api na yujyate // SamUpad_I,18.77 // avivicyobhayaæ vakti ÓrutiÓ cet syÃd grahas tathà / asmadas tu vivicyaiva tvam eveti vaded yadi // SamUpad_I,18.78 // pratyayÃnvayini«Âhatvam ukto do«a÷ prasajyate / tvam ity adhyak«ani«ÂhaÓ ced ahamadhyak«ayo÷ katham // SamUpad_I,18.79 // saæbandho vÃcya evÃtra yena tvam iti lak«ayet / dra«Â­d­Óyatvasaæbandho yady adhyak«e 'kriye katham // SamUpad_I,18.80 // akriyatve 'pi tÃdÃtmyam adhyak«asya bhaved yadi / ÃtmÃdhyak«o mamÃstÅti saæbandhÃgrahaïe na dhÅ÷ // SamUpad_I,18.81 // saæbandhagrahaïaæ ÓÃstrÃd iti cen manyase na hi / pÆrvoktÃ÷ syus tridhà do«Ã graho và syÃn mameti ca // SamUpad_I,18.82 // ad­Óir d­ÓirÆpeïa bhÃti buddhir yadà sadà / pratyayà api tasyÃ÷ syus taptÃyovisphuliÇgavat // SamUpad_I,18.83 // ÃbhÃsas tadabhÃvaÓ ca d­Óe÷ sÅmno na cÃnyathà / lokasya yuktita÷ syÃtÃæ tadgrahaÓ ca tathà sati // SamUpad_I,18.84 // nanv evaæ d­ÓisaækrÃntir aya÷piï¬e 'gnivad bhavet / mukhÃbhÃsavad ity etad ÃdarÓe tan nirÃk­tam // SamUpad_I,18.85 // k­«ïÃyo rohitÃbhÃsam ity etad d­«Âam ucyate / d­«ÂadÃr«ÂÃntatulyatvaæ na tu sarvÃtmanà kvacit // SamUpad_I,18.86 // tathaiva cetanÃbhÃsaæ cittaæ caitanyavad bhavet / mukhÃbhÃso yathÃdarÓa ÃbhÃsaÓ codito m­«Ã // SamUpad_I,18.87 // cittaæ cetanam ity etac chÃstrayuktivivarjitam / dehasyÃpi prasaÇga÷ syÃc cak«urÃdes tathaiva ca // SamUpad_I,18.88 // tad apy astv iti cet tan na lokÃyatikasaægate÷ / na ca dhÅr d­Óir asmÅti yady ÃbhÃso na cetasi // SamUpad_I,18.89 // sad asmÅti dhiyo 'bhÃve vyarthaæ syÃt tat tvam asy api / yu«madasmadvivekaj¤e syÃd arthavad idaæ vaca÷ // SamUpad_I,18.90 // mamedaæpratyayau j¤eyau yu«mady eva na saæÓaya÷ / aham ity asmadÅ«Âa÷ syÃd ayam asmÅti cobhayo÷ // SamUpad_I,18.91 // anyonyÃpek«ayà te«Ãæ pradhÃnaguïate«yate / viÓe«aïaviÓe«yatvaæ tathà grÃhyaæ hi yuktita÷ // SamUpad_I,18.92 // mamedaæ dvayam apy etan madhyamasya viÓe«aïam / dhanÅ gomÃn yathà tadvad deho 'haækartur eva ca // SamUpad_I,18.93 // buddhyÃrƬhaæ sadà sarvaæ sÃhaækartrà ca sÃk«iïa÷ / tasmÃt sarvÃvabhÃso j¤a÷ kiæcid apy asp­Óan sadà // SamUpad_I,18.94 // pratilomam idaæ sarvaæ yathoktaæ lokabuddhita÷ / avivekadhiyÃm asti nÃsti sarvaæ vivekinÃm // SamUpad_I,18.95 // anvayavyatirekau hi padÃrthasya padasya ca / syÃd etad aham ity atra yuktir evÃvadhÃraïe // SamUpad_I,18.96 // nÃdrÃk«am aham iti asmin su«upte 'nyan manÃg api / na vÃrayati d­«Âiæ svÃæ pratyayaæ tu ni«edhati // SamUpad_I,18.97 // svayaæjyotir na hi dra«Âur ity evaæ saævido 'stitÃm / kauÂasthyaæ ca tathà tasyÃ÷ pratyayasya ca luptatÃm / svayam evÃbravÅc chÃstraæ pratyayÃvagatÅ p­thak // SamUpad_I,18.98 // evaæ vij¤ÃtavÃkyÃrthe Órutilokaprasiddhita÷ / Órutis tat tvam asÅty Ãha Órotur mohÃpanuttaye // SamUpad_I,18.99 // brahmà dÃÓarather yadvad uktyaivÃpÃnudat tama÷ / tasya vi«ïutvasaæbodhe na yatnÃntaram ÆcivÃn // SamUpad_I,18.100 // ahaæÓabdasya yà ni«Âhà jyoti«i pratyagÃtmani / saivoktà sad asÅty evaæ phalaæ tatra vimuktatà // SamUpad_I,18.101 // ÓrutamÃtre na cet tat syÃt kÃryaæ tatra bhaved dhruvam / vyavahÃrÃt purÃpÅ«Âa÷ sadbhÃva÷ svayam Ãtmana÷ // SamUpad_I,18.102 // aÓanÃyÃdinirmuktyai tatkÃlà jÃyate pramà / tattvamasyÃdivÃkyÃrthe tri«u kÃle«v asaæÓaya÷ // SamUpad_I,18.103 // pratibandhavihÅnatvÃt svayaæ cÃnubhavÃtmana÷ / jÃyetaiva pramà tatra svÃtmany eva na saæÓaya÷ // SamUpad_I,18.104 // kiæ sad evÃham asmÅti kiæ vÃnyat pratipadyate / sad eva ced ahaæÓabda÷ satà mukhyÃrtha i«yatÃm // SamUpad_I,18.105 // anyac cet sadahaægrÃhapratipattir m­«aiva sà / tasmÃn mukhyagrahe nÃsti vÃraïÃvagater iha // SamUpad_I,18.106 // pratyayÅ pratyayaÓ caiva yadÃbhÃsau tadarthatà / tayor acitimattvÃc ca caitanye kalpyate phalam // SamUpad_I,18.107 // kÆÂasthe 'pi phalaæ yogyaæ rÃjanÅva jayÃdikam / tadanÃtmatvahetubhyÃæ kriyÃyÃ÷ pratyayasya ca // SamUpad_I,18.108 // ÃdarÓas tu yadÃbhÃso mukhÃkÃra÷ sa eva sa÷ / yathaivaæ pratyayÃdarÓo yadÃbhÃsas tadà hy aham // SamUpad_I,18.109 // ity evaæ pratipatti÷ syÃt sad asmÅti ca nÃnyathà / tat tvam ity upadeÓo 'pi dvÃrÃbhÃvÃd anarthaka÷ // SamUpad_I,18.110 // Órotu÷ syÃd upadeÓaÓ ced arthavattvaæ tathà bhavet / adhyak«asya na ced i«Âaæ Órot­tvaæ kasya tad bhavet // SamUpad_I,18.111 // adhyak«asya samÅpe buddher eveti cen matam / na tatk­topakÃro 'sti këÂhÃd yadvan na kalpyate // SamUpad_I,18.112 // buddhau cet tatk­ta÷ kaÓcin nanv evaæ pariïÃmità / ÃbhÃse 'pi ca ko do«a÷ sati ÓrutyÃdyanugrahe // SamUpad_I,18.113 // ÃbhÃse pariïÃmaÓ cen na rajjvÃdinibhatvavat / sarpÃdeÓ ca tathÃvocam ÃdarÓe ca mukhatvavat // SamUpad_I,18.114 // nÃtmÃbhÃsatvasiddhiÓ ced Ãtmano grahaïÃt p­thak / mukhÃdes tu p­thaksiddhir iha tv anyonyasaæÓraya÷ // SamUpad_I,18.115 // adhyak«asya p­thaksiddhÃv ÃbhÃsasya tadÅyatà / ÃbhÃsasya tadÅyatve hy adhyak«avyatiriktatà // SamUpad_I,18.116 // naivaæ svapne p­thaksiddhe÷ pratyayasya d­Óes tathà / rathÃdes tatra ÓÆnyatvÃt pratyayasyÃtmanà graha÷ // SamUpad_I,18.117 // avagatyà hi saævyÃpta÷ pratyayo vi«ayÃk­ti÷ / jÃyate sa yadÃkÃra÷ sa bÃhyo vi«ayo mata÷ // SamUpad_I,18.118 // karmepsitatamatvÃt sa tadvÃn kÃrye niyujyate / ÃkÃro yatra cÃrpyeta karaïaæ tad ihocyate // SamUpad_I,18.119 // yadÃbhÃsena saævyÃpta÷ sa j¤Ãteti nigadyate / trayam etad vivicyÃtra yo jÃnÃti sa Ãtmavit // SamUpad_I,18.120 // samyaksaæÓayamithyoktÃ÷ pratyayà vyabhicÃriïa÷ / ekaivÃvagatis te«u bhedas tu pratyayÃrpita÷ // SamUpad_I,18.121 // ÃdhibhedÃd yathà bhedo maïer avagates tathà / aÓuddhi÷ pariïÃmaÓ ca sarvaæ pratyayasaæÓrayÃt // SamUpad_I,18.122 // prathanaæ grahaïaæ siddhi÷ pratyayÃnÃm ihÃnyata÷ / Ãparok«yÃt tad evoktam anumÃnaæ pradÅpavat // SamUpad_I,18.123 // kim aj¤aæ grÃhayet kaÓcit pramÃïena tu kenacit / vinaiva tu pramÃïena niv­ttyÃnyasya Óe«ata÷ // SamUpad_I,18.124 // Óabdenaiva pramÃïena niv­ttiÓ ced ihocyate / adhyak«asyÃprasiddhatvÃc chÆnyataiva prasajyate // SamUpad_I,18.125 // cetanas tvaæ kathaæ deha iti cen nÃprasiddhita÷ / cetanasyÃnyatÃsiddhÃv evaæ syÃd anyahÃnata÷ // SamUpad_I,18.126 // adhyak«a÷ svayam asty eva cetanasyÃparok«ata÷ / tulya evaæ prabodha÷ syÃd aj¤asyÃsattvavÃdinà // SamUpad_I,18.127 // aham aj¤Ãsi«aæ cedam iti lokasm­ter iha / karaïaæ karma kartà ca siddhÃs tv ekak«aïe kila // SamUpad_I,18.128 // prÃmÃïye 'pi sm­te÷ ÓaighryÃd yaugapadyaæ vibhÃvyate / krameïa grahaïaæ pÆrvaæ sm­te÷ paÓcÃt tathaiva ca // SamUpad_I,18.129 // aj¤Ãsi«am idaæ mÃæ cety apek«Ã jÃyate dhruvam / viÓe«o 'pek«yate yatra tatra naivaikakÃlatà // SamUpad_I,18.130 // Ãtmano grahaïe cÃpi trayÃïÃm iha saæbhavÃt / Ãtmany Ãsaktakart­tvaæ na syÃt karaïakarmaïo÷ // SamUpad_I,18.131 // vyÃptum i«Âaæ ca yat kartu÷ kriyayà karma tat sm­tam / ato hi kart­tantratvaæ tasye«Âaæ nÃnyatantratà // SamUpad_I,18.132 // ÓabdÃd vÃnumiter vÃpi pramÃïÃd và tato 'nyata÷ / siddhi÷ sarvapadÃrthÃnÃæ syÃd aj¤aæ prati nÃnyathà // SamUpad_I,18.133 // adhyak«asyÃpi siddhi÷ syÃt pramÃïena vinaiva và / vinà svasya prasiddhis tu nÃj¤aæ praty upayujyate // SamUpad_I,18.134 // tasyaivÃj¤atvam i«Âaæ cej j¤Ãtatve 'nyà mitir bhavet / anyasyaivÃj¤atÃyÃæ ca tadvij¤Ãne dhruvà bhavet // SamUpad_I,18.135 // j¤Ãtatà svÃtmalÃbho và siddhi÷ syÃd anyad eva và / j¤Ãtatve 'nantaroktau tvaæ pak«au saæsmartum arhasi // SamUpad_I,18.136 // siddhi÷ syÃt svÃtmalÃbhaÓ ced yatnas tatra nirarthaka÷ / sarvalokaprasiddhatvÃt svahetubhyas tu vastuna÷ // SamUpad_I,18.137 // j¤Ãnaj¤eyÃdivÃde 'ta÷ siddhir j¤Ãtatvam ucyate / adhyak«Ãdhyak«yayo÷ siddhir j¤eyatvaæ nÃtmalÃbhatà // SamUpad_I,18.138 // spa«Âatvaæ karmakartrÃde÷ siddhatà yadi kalpyate / spa«ÂatÃspa«Âate syÃtÃm anyasyaiva na cÃtmana÷ // SamUpad_I,18.139 // adra«Âur naiva cÃndhasya spa«ÂÅbhÃvo ghaÂasya tu / kartrÃde÷ spa«Âate«Âà ced dra«Â­tÃdhyak«akart­kà // SamUpad_I,18.140 // anubhÆte÷ kim antasmin syÃt tavÃpek«ayà vada / anubhavitarÅ«Âà syÃt so 'py anubhÆtir eva na÷ // SamUpad_I,18.141 // "abhinno 'pi hi buddhyÃtmà viparyÃsitadarÓanai÷ / grÃhyagrÃhakasaævittibhedavÃn iva lak«yate" // SamUpad_I,18.142 // [bhÆtir ye«Ãæ kriyà saiva kÃrakaæ saiva cocyate / ] sattvaæ nÃÓitvam asyÃÓ cet sakart­tvaæ tathe«yatÃm / na kaÓcic ce«yate dharma iti cet pak«ahÃnatà // SamUpad_I,18.143 // nanv astitvÃdayo dharmà nÃstitvÃdiniv­ttaya÷ / na bhÆtes tarhi nÃÓitvaæ svÃlak«aïyaæ hi te // SamUpad_I,18.144 // svalak«aïÃvadhir nÃÓo nÃÓo 'nÃÓaniv­ttità / agor asattvaæ gotvaæ te na tu tad go÷ svalak«aïam // SamUpad_I,18.145 // k«aïavÃcyo 'pi yo 'rtha÷ syÃt so 'py anyÃbhÃva eva te / bhedÃbhÃve 'py abhÃvasya bhedo nÃmabhir i«yate // SamUpad_I,18.146 // nÃmabhedair anekatvam ekasya syÃt kathaæ tava / apoho yadi bhinnÃnÃæ v­ttis tasya kathaæ gavi // SamUpad_I,18.147 // nÃbhÃvà bhedakÃ÷ sarve viÓe«Ã và kadÃcana / nÃmajÃtyÃdayo yadvat saævidas te 'viÓe«ata÷ // SamUpad_I,18.148 // pratyak«am anumÃnaæ và vyavahÃre yadÅcchasi / kriyÃkÃrakabhedais tad abhyupeyaæ dhruvaæ bhavet // SamUpad_I,18.149 // tasmÃn nÅlaæ tathà pÅtaæ ghaÂÃdir và viÓe«aïam / saævidas tad upetyaæ syÃd yena cÃpy anubhÆyate // SamUpad_I,18.150 // rÆpÃdÅnÃæ yathÃnya÷ syÃd grÃhyatvÃd grÃhakas tathà / pratyayasya tathÃnyaæ syÃd vya¤jakatvÃc ca dÅpavat // SamUpad_I,18.151 // adhyak«asya d­Óe÷ kÅd­k saæbandha÷ saæbhavi«yati / adhyak«yeïa tu d­Óyena muktvÃnyo dra«Â­d­ÓyatÃm // SamUpad_I,18.152 // adhyak«eïa k­tà d­«Âir d­Óyaæ vyÃpnoty athÃpi và / nityÃdhyak«ak­ta÷ kaÓcid upakÃro bhaved dhiyÃm // SamUpad_I,18.153 // sa coktas tannibhatvaæ prÃk saævyÃptiÓ ca ghaÂÃdi«u / yathÃlokÃdisaævyÃptir vya¤jakatvÃd dhiyas tathà // SamUpad_I,18.154 // Ãlokastho ghaÂo yadvad buddhyÃrƬho bhavet tathà / dhÅvyÃpti÷ syÃd ghaÂÃroho dhiyo vyÃptau kramo bhavet // SamUpad_I,18.155 // pÆrvaæ syÃt pratyayavyÃptis tato 'nugraha Ãtmana÷ / k­tsnÃdhyak«asya so 'yukta÷ kÃlÃkÃÓÃdivat krama÷ // SamUpad_I,18.156 // vi«ayagrahaïaæ yasya kÃraïÃpek«ayà bhavet / saty eva grÃhyaÓe«e ca pariïÃmÅ sa cittavat // SamUpad_I,18.157 // adhyak«o 'ham iti j¤Ãnaæ buddher eva viniÓcaya÷ / nÃdhyak«asyÃviÓe«atvÃn na tasyÃsti paro yata÷ // SamUpad_I,18.158 // kartrà ced aham ity evam anubhÆyeta muktatà / sukhadu÷khavinirmoko nÃhaækartari yujyate // SamUpad_I,18.159 // dehÃdÃv abhimÃnottho du÷khÅti pratyayo dhruvam / kuï¬alipratyayo yadvat pratyagÃtmÃbhimÃninà // SamUpad_I,18.160 // bÃdhyate pratyayeneha vivekenÃvivekavÃn / viparyaye 'sadantaæ syÃt pramÃïasyÃpramÃïata÷ // SamUpad_I,18.161 // dÃhacchedavinÃÓe«u du÷khitvaæ nÃnyathÃtmana÷ / naiva hy anyasya dÃhÃdÃv anyo du÷khÅ bhavet kvacit // SamUpad_I,18.162 // asparÓatvÃd adehatvÃn nÃhaæ dÃhyo yata÷ sadà / tasmÃn mithyÃbhimÃnotthaæ m­te putre m­tir yathà // SamUpad_I,18.163 // kuï¬aly aham iti hy etad bÃdhyetaiva vivekinà / du÷khÅti pratyayas tadvat kevalÃhaædhiyà sadà // SamUpad_I,18.164 // siddhe su÷khitva i«Âaæ syÃt taccaktitvaæ sadÃtmana÷ / mithyÃbhimÃnato du÷khÅ tenÃrthÃpÃdanak«aya÷ // SamUpad_I,18.165 // asparÓo 'pi yathà sparÓam acalaÓ calanÃdi ca / avivekÃt tathà du÷khaæ mÃnasaæ cÃtmanÅk«ate // SamUpad_I,18.166 // vivekÃtmadhiyà du÷khaæ nudyate calanÃdivat / avivekasvabhÃvena mano gacchaty anicchata÷ // SamUpad_I,18.167 // tadÃnud­Óyate du÷khaæ naiÓcalye naiva tasya tat / pratyagÃtmani tasmÃt tad du÷khaæ naivopapadyate // SamUpad_I,18.168 // tvaæsatos tulyanŬatvÃn nÅlÃÓvavad idaæ bhavet / nirdu÷khavÃcinà yogÃt tvaæÓabdasya tadarthatà // SamUpad_I,18.169 // pratyagÃtmÃbhidhÃnena tacchabdasya yutes tathà / daÓamas tvam asÅty evaæ vÃkyaæ syÃt pratyagÃtmani // SamUpad_I,18.170 // svÃrthasya hy aprahÃïena viÓi«ÂÃrthasamarpakau / pratyagÃtmÃvagatyantau nÃnyo 'rtho 'rthÃd virodhy ata÷ // SamUpad_I,18.171 // navabuddhyapahÃrÃd dhi svÃtmÃnaæ daÓapÆraïam / apaÓya¤ j¤Ãtum evecchet svam ÃtmÃnaæ janas tathà // SamUpad_I,18.172 // avidyÃbaddhacak«u«ÂvÃt kÃmÃpah­tadhÅ÷ sadà / viviktaæ d­Óim ÃtmÃnaæ nek«ate daÓamaæ yathà // SamUpad_I,18.173 // daÓamas tvam asÅty evaæ tattvamasyÃdivÃkyata÷ / svam ÃtmÃnaæ vijÃnÃti k­tsnÃnta÷karaïek«aïam // SamUpad_I,18.174 // idaæ pÆrvam idaæ paÓcÃt padaæ vÃkye bhaved iti / niyamo naiva vede 'sti padasÃægatyam arthata÷ // SamUpad_I,18.175 // vÃkye hi ÓrÆyamÃïÃnÃæ padÃnÃm arthasaæsm­ti÷ / anvayavyatirekÃbhyÃæ tato vÃkyÃrthabodhanam // SamUpad_I,18.176 // yadà nitye«u vÃkye«u padÃrthas tu vivicyate / vÃkyÃrthaj¤ÃnasaækrÃntyai tadà praÓno na yujyate // SamUpad_I,18.177 // anvayavyatirekokti÷ padÃrthasmaraïÃya tu / sm­tyabhÃve na vÃkyÃrtho j¤Ãtuæ Óakyo bi kenacit // SamUpad_I,18.178 // tattvamasyÃdivÃkye«u tvaæpadÃrthÃvivekata÷ / vyajyate naiva vÃkyÃrtho nityamukto 'ham ity ata÷ // SamUpad_I,18.179 // anvayavyatirekoktis tadvivekÃya nÃnyathà / tvaæpadÃrthaviveke hi pÃïÃv arpitavilvavat // SamUpad_I,18.180 // vÃkyÃrtho vyajyate caivaæ kevalo 'haæpadÃrthata÷ / du÷khÅty etadapohena pratyagÃtmaviniÓcayÃt // SamUpad_I,18.181 // tatraivaæ saæbhavaty arthe ÓrutahÃnÃÓrutÃrthadhÅ÷ / naivaæ kalpayituæ yuktà padavÃkyÃrthakovidai÷ // SamUpad_I,18.182 // pratyak«ÃdÅni bÃdheran k­«ïalÃdi«u pÃkavat / ak«ajÃdinibhair etai÷ kathaæ syÃd vÃkyabÃdhanam // SamUpad_I,18.183 // du÷khy asmÅti sati j¤Ãne nirdu÷khÅti na jÃyate / pratyak«Ãdinibhatve 'pi vÃkyÃn na vyabhicÃrata÷ // SamUpad_I,18.184 // svapne du÷khy aham adyÃsaæ dÃhacchedÃdihetuta÷ / tatkÃlabhÃvibhir vÃkyair na bÃdha÷ kriyate yadi // SamUpad_I,18.185 // samÃptes tarhi du÷khasya prÃk ca tadbÃdha i«yatÃm / na hi du÷khasya saætÃno bhrÃnter và d­Óyate kvacit // SamUpad_I,18.186 // pratyagÃtmana Ãtmatvaæ du÷khy asmÅty asya bÃdhayà / daÓamaæ navam asyeva veda ced aviruddhatà // SamUpad_I,18.187 // nityamuktatvavij¤Ãnaæ vÃkyÃd bhavati nÃnyata÷ / vÃkyÃrthasyÃpi vij¤Ãnaæ padÃrthasm­tipÆrvakam // SamUpad_I,18.188 // anvayavyatirekÃbhyÃæ padÃrtha÷ smaryate dhruvam / evaæ nirdu÷kham ÃtmÃnam akriyaæ pratipadyate // SamUpad_I,18.189 // sad evetyÃdivÃkyebhya÷ pramà sphuÂatarà bhavet / daÓamas tvam asÅty asmÃd yathaivaæ pratyagÃtmani // SamUpad_I,18.190 // prabodhena yathà svÃpnaæ sarvaæ du÷khaæ nivartate / pratyagÃtmadhiyà tadvad du÷khitvaæ sarvadÃtmana÷ // SamUpad_I,18.191 // k­«ïalÃdau pramÃjanma tadanyÃrthÃm­dutvata÷ / tattvamasyÃdivÃkye«u na tv evam avirodhata÷ // SamUpad_I,18.192 // vÃkye tat tvam asÅty asmi¤ j¤ÃtÃrthaæ tadasidvayam / tvamarthasm­tyasÃhÃyyÃd vÃkyaæ notpÃdayet pramÃm // SamUpad_I,18.193 // tattvamos tulyanŬÃrtham asÅty etat padaæ bhavet / tacchabda÷ pratyagÃtmÃrthas tacchabdÃrthas tvamas tathà // SamUpad_I,18.194 // du÷khitvÃpratyagÃtmatvaæ vÃrayetÃm ubhÃv api / evaæ ca netinetyarthaæ gamayetÃæ parasparam // SamUpad_I,18.195 // evaæ tat tvam asÅty asya gamyamÃne phale katham / apramÃïatvam asyoktvà kriyÃpek«atvam ucyate // SamUpad_I,18.196 // tasmÃd Ãdyantamadhye«u kurv ity etad virodhy ata÷ / na kalpyam aÓrutatvÃc ca ÓrutatyÃgo 'py anarthaka÷ // SamUpad_I,18.197 // yathÃnubhÆyate t­ptir bhujer vÃkyÃn na gamyate / vÃkyasya vidh­tis tadvad goÓak­tpÃyasÅkriyà // SamUpad_I,18.198 // satyam evam anÃtmÃrthe vÃkyÃt pÃrok«yabodhanam / pratyagÃtmani na tv evaæ saækhyÃprÃptivad adhruvam // SamUpad_I,18.199 // svasaævedyatvaparyÃya÷ / svapramÃïaka i«yatÃm / niv­ttÃv ahama÷ siddha÷ svÃtmano 'nubhavaÓ ca na÷ // SamUpad_I,18.200 // buddhÅnÃæ vi«ayo du÷khaæ tà yasya vi«ayà matÃ÷ / kuto 'sya du÷khasaæbandho d­Óe÷ syÃt pratyagÃtmana÷ // SamUpad_I,18.201 // d­Óir evÃnubhÆyeta svenaivÃnubhavÃtmanà / tadÃbhÃsatayà janma dhiyo 'syÃnubhava÷ sm­ta÷ // SamUpad_I,18.202 // aÓanÃyÃdinirmukta÷ siddho mok«as tvam eva sa÷ / ÓrotavyÃdi tavety etad viruddhaæ katham ucyate // SamUpad_I,18.203 // setsyatÅty eva cet tat syÃc chravaïÃdi tadà bhavet / mok«asyÃnityataivaæ syÃd virodhy evÃnyathà vaca÷ // SamUpad_I,18.204 // Órot­Órotavyayor bhedo yadÅ«Âa÷ syÃd bhaved idam / i«ÂÃrthakopa evaæ syÃn na yuktaæ sarvathà vaca÷ // SamUpad_I,18.205 // siddho mok«o 'ham ity evaæ j¤ÃtvÃtmÃnaæ bhaved yadi / cikÅr«ur ya÷ sa mƬhÃtmà ÓÃstraæ codghÃÂayaty api // SamUpad_I,18.206 // na hi siddhasya kartavyaæ sakÃryasya na siddhatà / ubhayÃlambanaæ kurvann ÃtmÃnaæ va¤cayaty asau // SamUpad_I,18.207 // siddho mok«as tvam ity etad vastumÃtraæ pradarÓyate / Órotus tathÃtvavij¤Ãne prav­tti÷ syÃt kathaæ tv iti // SamUpad_I,18.208 // kartà du÷khy aham asmÅti pratyak«eïÃnubhÆyate / kartà du÷khÅ ca mà bhÆvam iti yatno bhavet tata÷ // SamUpad_I,18.209 // tadvij¤ÃnÃya yuktyÃdi kartavyaæ Órutir abravÅt / kart­tvÃdyanuvÃdena siddhatvÃnubhavÃya tu // SamUpad_I,18.210 // nirdu÷kho ni«kriyo 'kÃma÷ siddho mok«o 'ham ity api / g­hÅtvaiva viruddhÃrtham ÃdadhyÃt katham eva sa÷ // SamUpad_I,18.211 // sakÃma÷ sakriyo 'siddha iti me 'nubhava÷ katham / ato me viparÅtasya tad bhavÃn vaktum arhati // SamUpad_I,18.212 // ihaiva ghaÂate praÓno na muktatvÃnubhÆtaye / pramÃïena virodhÅ ya÷ so 'trÃrtha÷ praÓnam arhati // SamUpad_I,18.213 // ahaæ nirmukta ity e«a sad asÅty anyamÃnaja÷ / pratyak«ÃbhÃsajanyatvÃd du÷khitvaæ praÓnam arhati // SamUpad_I,18.214 // p­«Âam ÃkÃÇk«itaæ vÃcyaæ du÷khÃbhÃvam abhÅpsitam / kathaæ hÅdaæ nivarteta du÷khaæ sarvÃtmanà mama // SamUpad_I,18.215 // iti praÓnÃnurÆpaæ yad vÃcyaæ du÷khanivartakam / Órute÷ svÃtmani nÃÓaÇkà prÃmÃïye sati vidyate // SamUpad_I,18.216 // tasmÃd Ãtmavimuktatvaæ pratyÃyayati tadvaca÷ / vaktavyaæ tu tathÃrthaæ syÃd virodhe 'sati kenacit // SamUpad_I,18.217 // ito 'nyo 'nubhava÷ kaÓcid Ãtmano nopapadyate / avij¤Ãtaæ vijÃnatÃæ vij¤ÃtÃram iti Órute÷ // SamUpad_I,18.218 // tvaæpadÃrthavivekÃya saænyÃsa÷ sarvakarmaïÃm / sÃdhanatvaæ vrajaty eva ÓÃnto dÃntÃdiÓÃsanÃt // SamUpad_I,18.219 // tvamarthaæ pratyagÃtmÃnaæ paÓyed ÃtmÃnam Ãtmani / vÃkyÃrthaæ tata ÃtmÃnaæ sarvaæ paÓyati kevalam // SamUpad_I,18.220 // sarvam Ãtmeti vÃkyÃrthe vij¤Ãte 'sya pramÃïata÷ / asattve hy anyamÃnasya vidhis taæ yojayet katham // SamUpad_I,18.221 // tasmÃd vÃkyÃrthavij¤ÃnÃn nordhvaæ karmavidhir bhavet / na hi brahmÃsmi karteti viruddhe bhavato dhiyau // SamUpad_I,18.222 // brahmÃsmÅti hi vidyeyaæ naiva karteti bÃdhyate / sakÃmo baddha ity evaæ pramÃïÃbhÃsajÃtayà // SamUpad_I,18.223 // ÓÃstrÃd brahmÃsmi nÃnyo 'ham iti buddhir bhaved d­¬hà / yadÃyuktà tadaivaæ dhÅr yathà dehÃtmadhÅr iti // SamUpad_I,18.224 // sabhayÃd abhayaæ prÃptas tadarthaæ yatate ca ya÷ / sa puna÷ sabhayaæ gantuæ svatantraÓ cen na hÅcchati // SamUpad_I,18.225 // yathe«ÂÃcaraïaprÃpti÷ saænyÃsÃdividhau kuta÷ / padÃrthÃj¤Ãnabuddhasya vÃkyÃrthÃnubhavÃrthina÷ // SamUpad_I,18.226 // ata÷ sarvam idaæ siddhaæ yat prÃg asmÃbhir Åritam // SamUpad_I,18.227 // yo hi yasmÃd virakta÷ syÃn nÃsau tasmai pravartate / lokatrayÃd viraktatvÃn mumuk«u÷ kim itÅhate // SamUpad_I,18.228 // k«udhayà pŬyamÃno 'pi na vi«aæ hy attum icchati / mi«ÂÃnnadhvastat­¬ jÃnan nÃmƬhas taj jighatsati // SamUpad_I,18.229 // vedÃntavÃkyapu«pebhyo j¤ÃnÃm­tamadhÆttamam / ujjahÃrÃlivad yo nas tasmai sadgurave nama÷ // SamUpad_I,18.230 // iti tattvamasiprakaraïam // SamUpad_I,18 // prayujya t­«ïÃjvaranÃÓakÃraïaæ cikitsitaæ j¤ÃnavirÃgabhe«ajam / na yÃti kÃmajvarasannipÃtajÃæ ÓarÅramÃlÃÓatayogadu÷khitÃm // SamUpad_I,19.1 // ahaæ mameti tvam anartham Åhase parÃrtham icchanti tavÃnya Åhitam / na te 'rthabodho na hi me 'sti cÃrthità tataÓ ca yukta÷ Óama eva te mana÷ // SamUpad_I,19.2 // yato na cÃnya÷ paramÃt sanÃtanÃt sadaiva t­pto 'ham ato na me 'rthità / sadaiva muktaÓ ca na kÃmaye hitaæ yatasva ceta÷ praÓamÃya te 'dhikam // SamUpad_I,19.3 // «a¬ÆrmimÃlÃbhyativ­tta eva ya÷ sa eva cÃtmà jagataÓ ca na÷ Órute÷ / pramÃïataÓ cÃpi mayà pravedyate mudhaiva tasmÃc ca manas tavehitam // SamUpad_I,19.4 // tvayi praÓÃnte na hi sÃsti bhedadhÅr yato jagan moham upaiti mÃyayà / graho hi mÃyÃprabhavasya kÃraïaæ grahÃd vimoke na hi sÃsti kasyacit // SamUpad_I,19.5 // na me 'sti mohas tava ce«Âitena hi prabuddhatattvas tv asito hy avikriya÷ / na pÆrvatattvottarabhedatà hi no v­thaiva tasmÃc ca manas tavehitam // SamUpad_I,19.6 // yataÓ ca nityo 'ham ato na cÃnyathà vikÃrayoge hi bhaved anityatà / sadà prabhÃto 'ham ato hi cÃdvayo vikalpitaæ cÃpy asad ity avasthitam // SamUpad_I,19.7 // abhÃvarÆpaæ tvam asÅha he mano nirÅk«yamÃïe na hi yuktito 'stità / sato hy anÃÓÃd asato 'py ajanmato dvayaæ ca te 'tas tava nÃstite«yate // SamUpad_I,19.8 // dra«Âà ca d­Óyaæ ca tathà ca darÓanaæ bhrama÷ sa sarvas tava kalpito hi sa÷ / d­ÓeÓ ca bhinnaæ na hi d­Óyam Åk«yate svapan vibodhe ca tathà na bhidyate // SamUpad_I,19.9 // vikalpanà cÃpi tathÃdvayà bhaved avastuyogÃt tad alÃtacakravat / na Óaktibhedo 'sti yato na cÃtmanÃæ tato 'dvayatvaæ Órutito 'vasÅyate // SamUpad_I,19.10 // mithaÓ ca bhinnà yadi te hi cetanÃ÷ k«ayas tu te«Ãæ parimÃïayogata÷ / dhruvo bhaved bhedavatÃæ hi d­«Âato jagatk«ayaÓ cÃpi samastamok«ata÷ // SamUpad_I,19.11 // na me 'sti kaÓcin na ca so 'smi kasyacid yato 'dvayo 'haæ na hi cÃsti kalpitam / akalpitaÓ cÃsmi purà prasiddhito vikalpanÃyà dvayam eva kalpitam // SamUpad_I,19.12 // vikalpanà cÃpy abhave na vidyate sad anyad ity evam ato na nÃstità / yata÷ prav­ttà tava cÃpi kalpanà purà prasiddher na ca tad vikalpitam // SamUpad_I,19.13 // asad dvayaæ te 'pi hi yad yad Åk«yate na d­«Âam ity eva na caiva nÃstità / yata÷ prav­ttà sadasadvikalpanà vicÃravac cÃpi tathÃdvayaæ ca sat // SamUpad_I,19.14 // sad abhyupetaæ bhavatopakalpitaæ vicÃrahetor yadi tasya nÃstità / vicÃrahÃnÃc ca tathaiva saæsthitaæ na cet tad i«Âaæ nitarÃæ sad i«yate // SamUpad_I,19.15 // asatsamaæ caiva sad ity apÅti ced anarthavattvÃt kharaÓ­Çgatulyata÷ / anarthavattvaæ tv asati hy akÃraïaæ na caiva tasmÃn na viparyaye 'nyathà // SamUpad_I,19.16 // asiddhataÓ cÃpi vicÃrakÃraïÃd dvayaæ ca tasmÃt pras­taæ hi mÃyayà / Órute÷ sm­teÓ cÃpi tathà hi yuktita÷ prasiddhyatÅtthaæ na tu yujyate 'nyathà // SamUpad_I,19.17 // vikalpanÃc cÃpi vidharmakaæ Órute÷ purà prasiddheÓ ca vikalpato 'dvayam / na ceti netÅti tathà vikalpitaæ ni«idhyate 'trÃpy avaÓe«asiddhaye // SamUpad_I,19.18 // akalpite 'py evam ajÃdvayÃk«are vikalpayanta÷ sad asac ca janmabhi÷ / svacittamÃyÃprabhavaæ ca te bhavaæ jarÃæ ca m­tyuæ ca niyÃnti saætatam // SamUpad_I,19.19 // bhavÃbhavatvaæ tu na ced avasthitir na tasya cÃnyas tv iti janma nÃnyathà / sato hy asattvÃd asataÓ ca sattvato na ca kriyà kÃrakam ity ato 'py ajam // SamUpad_I,19.20 // akurvad i«Âaæ yadi vÃsya kÃrakaæ na kiæcid anyan nanu nÃsty akÃrakam / sato 'viÓe«Ãd asataÓ ca saccyutau tulÃntayor yadvad aniÓcayÃn na hi // SamUpad_I,19.21 // na cet sa i«Âa÷ sadasadviparyaya÷ kathaæ bhava÷ syÃt sadasadvyavasthitau / vibhaktam etad dvayam apy avasthitaæ na janma tasmÃc ca mano hi kasyacit // SamUpad_I,19.22 // athÃbhyupetyÃpi bhavaæ tavecchato bravÅmi nÃrthas tava ce«Âitena me / na hÃnav­ddhÅ na yata÷ svato 'sato bhavo 'nyato và yadi vÃstità tayo÷ // SamUpad_I,19.23 // dhruvà hy anityÃÓ ca na cÃnyayogino mithaÓ ca kÃryaæ na ca te«u yujyate / ato na kasyÃpi hi kiæcid i«yate svayaæ hi tattvaæ na niruktigocaram // SamUpad_I,19.24 // samaæ tu tasmÃt satataæ vibhÃtavad dvayÃd vimuktaæ sadasadvikalpitÃt / nirÅk«ya yuktyà ÓrutitaÓ ca buddhimÃn aÓe«anirvÃïam upaiti dÅpavat // SamUpad_I,19.25 // avedyam ekaæ yad ananyavedinÃæ kutÃrkikÃïÃæ ca suvedyam anyathà / nirÅk«ya cetthaæ tv aguïagraho 'guïaæ na yÃti mohaæ grahado«amuktita÷ // SamUpad_I,19.26 // ato 'nyathà na grahanÃÓa i«yate vimohabuddher graha eva kÃraïam / graho 'py ahetur hy analas tv anindhano yathà praÓÃntiæ paramÃæ tathà vrajet // SamUpad_I,19.27 // vimathya vedodadhita÷ samuddh­taæ surair mahÃbdhes tu yathà mahÃtmabhi÷ / tathÃm­taæ j¤Ãnam idaæ hi yai÷ purà namo gurubhya÷ param Åk«itaæ ca yai÷ // SamUpad_I,19.28 // iti jvaranÃÓaprakaraïam // SamUpad_I,19 // II. GADYABANDHA atha mok«asÃdhanopadeÓavidhiæ vyÃkhyÃsyÃmo mumuk«ÆïÃæ ÓraddadhÃnÃnÃm arthinÃm arthÃya // SamUpad_II,1.1 // tad idaæ mok«asÃdhanaæ j¤Ãnaæ sÃdhanasÃdhyÃd anityÃt sarvasmÃd viraktÃya tyaktaputravittalokai«aïÃya pratipannaparamahaæsapÃrivrÃjyÃya ÓamadamadayÃdiyuktÃya ÓÃstraprasiddhaÓi«yaguïasampannÃya Óucaye brÃhmaïÃya vidhivad upasannÃya Ói«yÃya jÃtikarmav­ttavidyÃbhijanai÷ parÅk«itÃya brÆyat puna÷ punar yÃvad grahaïaæ d­¬hÅbhavati // SamUpad_II,1.2 // ÓrutiÓ ca -- "parÅk«ya ... tattvato brahmavidyÃm" iti / d­¬hag­hÅtà hi vidyÃtmana÷ Óreyase santatyai ca bhavati / vidyÃsantatiÓ ca prÃïyanugrahÃya bhavati naur iva nadÅæ titÅr«o÷ / ÓÃstraæ ca -- "yady apy asmà imÃm adbhi÷ parig­hÅtÃæ dhanasya pÆrïÃæ dadyÃd etad eva tato bhÆya÷" iti / anyathà ca j¤ÃnaprÃptyabhÃvÃt -- "ÃcÃryavÃn puru«o veda", "ÃcÃryÃd dhaiva vidyà vidità [sÃdhi«Âhaæ prÃpat]", "ÃcÃrya÷ plÃvayità tasya [samyag]j¤Ãnaæ plava ihocyate" ityÃdiÓrutibhya÷ sm­tibhyaÓ ca // SamUpad_II,1.3 // Ói«yasya j¤ÃnÃgrahaïaæ ca liÇgair buddhvà tadagrahaïahetÆn adharmalaukikapramÃdanityÃnitya[vastu]vivekavi«ayÃsaæjÃtad­¬hapÆrvaÓrutatvalokacintÃvek«aïajÃtyÃdyabhimÃnÃdÅæs tatpratipak«ai÷ Órutism­tivihitair apanayed akrodhÃdibhir ahiæsÃdibhiÓ ca yamair j¤ÃnÃviruddhaiÓ ca niyamai÷ // SamUpad_II,1.4 // amÃnitvÃdiguïaæ ca j¤ÃnopÃyaæ samyag grÃhayet // SamUpad_II,1.5 // ÃcÃryaÓ cohÃpohagrahaïadhÃraïaÓamadamadayÃnugrahÃdisampanno labdhÃgamo d­«ÂÃd­«Âabhoge«v anÃsaktas tyaktasarvakarmasÃdhano brahmavid brahmaïi sthito 'bhinnav­tto dambhadarpakuhakaÓÃÂhyamÃyÃmÃtsaryÃn­tÃhaækÃramamatvÃdido«avarjita÷ kevalaparÃnugrahaprayojano vidyopayogÃrthÅ pÆrvam upadiÓet -- "sad eva somyedam agra ÃsÅd ekam evÃdvitÅyam", "yatra nÃnyat paÓyati", "Ãtmaivedaæ sarvam", brahmaivedaæ sarvam", "Ãtmà và idam eka evÃgra ÃsÅt", "sarvaæ khalv idaæ brahma" ity[ÃdyÃ÷] ÃtmaikatvapratipÃdanaparÃ÷ Óruti÷ // SamUpad_II,1.6 // upadiÓya ca grÃhayed brahmaïo lak«aïam -- "ya ÃtmÃpahatapÃpmÃ", "yat sÃk«Ãd aparok«Ãd brahma", "yo 'ÓanÃyÃpipÃse", "neti neti", "asthÆlam anaïu", "sa e«a neti neti", "ad­«Âaæ dra«Â­", "vij¤Ãnam Ãnandam", "satyaæ j¤Ãnam anantam", "ad­Óye 'nÃtmye", "sa và e«a÷", "aprÃïo hy amanÃ÷", "sabÃhyÃbhyantaro hy aja÷", "vij¤Ãnaghana eva", "anantaram abÃhyam", "anyad eva tad viditÃd atho aviditÃt", "ÃkÃÓo vai nÃma" ityÃdiÓrutibhi÷ // SamUpad_II,1.7 // sm­tibhiÓ ca -- "na jÃyate mriyate vÃ", "nÃdatte kasyacit pÃpam", "yathÃkÃÓasthito nityam", "k«etraj¤Ãæ cÃpi mÃæ viddhi", "na sat tan nÃsad ucyate", "anÃditvÃn nirguïatvat", "samaæ sarve«u bhÆte«u", "uttama÷ puru«a÷" ityÃdibhi÷ Órutyuktalak«aïÃviruddhÃbhi÷ paramÃtmÃsaæsÃritvapratipÃdanaparÃbhis tasya sarveïÃnanyatvapratipÃdanaparÃbhiÓ ca // SamUpad_II,1.8 // evaæ Órutism­tibhir g­hÅtaparamÃtmalak«aïaæ Ói«yaæ saæsÃrasÃgarÃd uttitÅr«uæ p­cchet -- kas tvam asi somyeti // SamUpad_II,1.9 // sa yadi brÆyÃt -- brÃhmaïaputro 'donvayo brahmacÃry Ãsaæ g­hastho vedÃnÅm asmi paramahaæsaparivràsaæsÃrasÃgarÃj janmam­tyumahÃgrÃhÃd uttitÅr«ur iti // SamUpad_II,1.10 // ÃcÃryo brÆyad -- ihaiva te somya m­tasya ÓarÅraæ vayobhir adyate m­dbhÃvaæ vÃpadyate, tatra kathaæ saæsÃrasÃgarÃd uttartum icchasÅti / nahi nadyà avare kÆle bhasmÅbhÆto nadyÃ÷ pÃraæ tari«yasÅti // SamUpad_II,1.11 // sa yadi brÆyÃt -- anyo 'haæ ÓarÅrÃt / ÓarÅraæ tu jÃyate mriyate, vayobhir adyate m­dbhÃvam Ãpadyate, ÓastrÃgnyÃdibhiÓ ca vinÃÓyate, vyÃdhyÃdibhiÓ ca yujyate / tasminn ahaæ svak­tadharmÃdharmavaÓÃt pak«Å nŬam iva pravi«Âa÷ puna÷ puna÷ ÓarÅravinÃÓe dharmÃdharmavaÓÃc charÅrÃntaraæ yÃsyÃmi, pÆrvanŬavinÃÓe pak«Åva nŬÃntaram / evam evÃham anÃdau saæsÃre devatiryaÇmanu«yanirayasthÃne«u svakarmavaÓÃd upÃttam upÃttaæ ÓarÅraæ tyajan, navaæ navaæ cÃnyad upÃdadÃno, janmamaraïaprabandhacakre ghaÂÅyantravat svakarmaïà bhrÃmyamÃïa÷ krameïedaæ ÓarÅram ÃsÃdya saæsÃracakrabhramaïÃd asmÃn nirviïïo bhagavantam upasanno 'smi saæsÃracakrabhramaïapraÓamÃyeti / tasmÃn nitya evÃhaæ ÓarÅrÃd anya÷ / ÓarÅrÃïy Ãgacchanty apagacchanti ca vÃsÃæ«Åva puru«asyeti // SamUpad_II,1.12 // ÃcÃryo brÆyat -- sÃdhv avÃdi÷ samyak paÓyasi / kathaæ m­«ÃvÃdÅr brÃhmaïaputro 'donvayo brahmacÃry Ãsam, g­hastho vÃ, idÃnÅm asmi paramahaæsaparivrì iti // SamUpad_II,1.13 // sa yadi brÆyÃt -- bhagavan, katham ahaæ m­«ÃvÃdi«am iti // SamUpad_II,1.14 // taæ prati brÆyÃd ÃcÃrya÷ -- yatas tvaæ bhinnajÃtyanvayasaæskÃraæ ÓarÅraæ jÃtyanvayasaæskÃravarjitasyÃtmana÷ pratyaj¤ÃsÅr brÃhmaïaputro 'donvaya ityÃdinà vÃkyeneti // SamUpad_II,1.15 // sa yadi p­cchet -- kathaæ bhinnajÃtyanvayasaæskÃraæ ÓarÅram, kathaæ vÃhaæ jÃtyanvayasaæskÃravarjita iti // SamUpad_II,1.16 // ÃcÃryo brÆyat -- Ó­ïu somya yathedaæ ÓarÅraæ tvatto bhinnaæ bhinnajÃtyanvayasaæskÃraæ tvaæ ca jÃtyanvayasaæskÃravarjita ity uktvà taæ smÃrayet -- smartum arhasi somya, paramÃtmÃnaæ sarvÃtmÃnaæ yathoktalak«aïaæ ÓrÃvito 'si "sad eva somyedam" ityÃdi[bhi÷] Órutibhi÷ sm­tibhiÓ ca / lak«aïaæ ca tasya Órutibhi÷ sm­tibhiÓ ca // SamUpad_II,1.17 // labdhaparamÃtmalak«aïasm­taye brÆyÃt -- yo 'sÃv ÃkÃÓanÃmà nÃmarÆpÃbhyÃm arthÃntarabhÆto 'ÓarÅro 'sthÆlÃdilak«aïo 'pahatapÃpmatvÃdilak«aïaÓ ca sarvai÷ saæsÃradharmair anÃgandhita÷ "yat sÃk«Ãd aparok«Ãd brahma ... e«a ta Ãtmà sarvÃntara÷", "ad­«Âo dra«ÂÃ, aÓruta÷ ÓrotÃ, amato mantÃ, avij¤Ãto vij¤Ãta" nityavij¤ÃnasvarÆpo 'nantaro 'bÃhya÷, "vij¤Ãnaghana eva", paripÆrïa ÃkÃÓavat, anantaÓakti÷, Ãtmà sarvasya, aÓanÃyÃdivarjita÷, ÃvirbhÃvatirobhÃvavarjitaÓ ca svÃtmavilak«aïayor nÃmarÆpayor jagadbÅjabhÆtayo÷ svÃtmasthayo÷ tattvÃnyatvÃbhyÃm anirvacanÅyayo÷ svasaævedyayo÷ sadbhÃvamÃtreïÃcintyaÓaktitvÃd vyÃkartÃvyÃk­tayo÷ // SamUpad_II,1.18 // te nÃmarÆpe 'vyÃk­te satÅ vyÃkriyamÃïe tasmÃd etasmÃd Ãtmana ÃkÃÓanÃmÃk­tÅ saæv­tte / tac cÃkÃÓakhyaæ bhÆtam anena prakÃreïa paramÃtmana÷ sambhÆtaæ prasannÃt salilÃn malam iva phenam / na salilaæ na ca salilÃd atyantabhinnaæ phenam / salilavyatirekeïÃdarÓanÃt / salilaæ tu svaccham anyat phenÃn malarÆpÃt / evaæ paramÃtmà nÃmarÆpÃbhyÃm anya÷ phenasthÃnÅyÃbhyÃæ Óuddha÷ prasannas tadvilak«aïa÷ / te nÃmarÆpe 'vyÃk­te satÅ vyÃkriyamÃïe phenasthÃnÅye ÃkÃÓanÃmÃk­tÅ saæv­tte // SamUpad_II,1.19 // tato 'pi sthÆlabhÃvam ÃpadyamÃne nÃmarÆpe vyÃkriyamÃïe vÃyubhÃvam Ãpadyete, tato 'py agnibhÃvam, agner abhÃvam, tata÷ p­thvÅbhÃvam ity evaækrameïa pÆrvapÆrvo[ttaro]ttarÃnupraveÓena pa¤camahÃbhÆtÃni p­thivyantÃny utpannÃni / tata÷ pa¤camahÃbhÆtaguïaviÓi«Âà p­th[i]vÅ / p­th[i]vyÃÓ ca pa¤cÃtmakyo vrÅhiyavÃdyà o«adhayo jÃyante / tÃbhyo bhak«itÃbhyo lohitaæ Óukraæ ca strÅpuæsaÓarÅrasaæbandhi jÃyate / tad ubhayam ­tukÃle 'vidyÃprayuktakÃmakhajanirmathanodbhÆtaæ mantrasaæsk­taæ garbhÃÓaye ni«icyate / tat svayonirasÃnupraveÓena vivardhamÃnaæ garbhÅbhÆtaæ daÓame navame và mÃsi sa¤jÃyate // SamUpad_II,1.20 // taj jÃtaæ labdhanÃmÃk­tikaæ jÃtakarmÃdibhir mantrasaæsk­taæ punar upanayanasaæskÃrayogena brahmacÃrisaæj¤aæ bhavati / tad eva ÓarÅraæ patnÅsaæyogasaæskÃrayogena g­hasthasaæj¤aæ bhavati / tad eva vanasthasaæskÃreïa tÃpasasaæj¤aæ bhavati / tad eva kriyÃviniv­ttinimittasaæskÃreïa parivrÃÂsaæj¤aæ bhavati / ity evaæ tvatto bhinnaæ bhinnajÃtyanvayasaæskÃraæ ÓarÅram // SamUpad_II,1.21 // manaÓ cendriyÃïi ca nÃmarÆpÃtmakÃny eva "annamayaæ hi somya mana÷" ityÃdiÓrutibhya÷ // SamUpad_II,1.22 // kathaæ cÃhaæ bhinnajÃtyanvayasaæskÃravarjita ity etac ch­ïu / yo 'sau nÃmarÆpayor vyÃkartà nÃmarÆpadharmavilak«aïa÷ sa eva nÃmarÆpe vyÃkurvan s­«Âvedaæ ÓarÅraæ svayaæ saæskÃradharmavarjito nÃmarÆpa iha pravi«Âo 'nyair ad­«Âa÷ svayaæ paÓyaæs tathÃÓruta÷ Ó­ïvann amato manvÃno 'vij¤Ãto vijÃnan -- "sarvÃïi rÆpÃïi vicitya dhÅro nÃmÃni k­tvÃbhivadan yad Ãste" iti / asminn arthe Órutaya÷ sahasraÓa÷ "tat s­«Âvà tad evÃnuprÃvi«at". "anta÷ pravi«Âa÷ ÓÃstà janÃnÃm", "sa e«a iha pravi«Âa÷", "e«a ta ÃtmÃ", "sa etam eva sÅmÃnaæ vidÃryaitayà dvÃrà prÃpadyata", "e«a sarve«u bhÆte«u gƬho 'tmÃ", "seyaæ devataik«ata hantÃham imÃs tisro devatÃ÷", "aÓarÅraæ ÓarÅre«u" ityÃdyÃ÷ // SamUpad_II,1.23 // sm­tayo 'pi "Ãtmaiva devatÃ÷ sarvÃ÷", "navadvÃre pure dehÅ", "k«etraj¤aæ cÃpi mÃæ viddhi", "samaæ sarve«u bhÆte«u", "upadra«ÂÃnumantà ca", "uttama÷ puru«as tv anya÷" ityÃdyÃ÷ / tasmÃj jÃtyanvayasaæskÃravarjitas tvam iti siddham // SamUpad_II,1.24 // sa yadi brÆyÃt -- anya evÃham aj¤a÷ sukhÅ du÷khÅ baddha÷ saæsÃrÅ, anyo 'sau madvilak«aïo 'saæsÃrÅ deva÷, tam ahaæ balyupahÃranamaskÃrÃdibhir varïÃÓramakarmabhiÓ cÃrÃdhya saæsÃrasÃgarÃd uttitÅr«ur asmi, katham ahaæ sa eveti // SamUpad_II,1.25 // ÃcÃryo brÆyat -- naivaæ somya pratipattum arhasi, prati«iddhatvÃd bhedapratipatte÷ / kathaæ prati«iddhà bhedapratipattir ity ata Ãha -- "anyo 'sÃv anyo 'ham asmÅti na sa veda", "brahma taæ parÃdÃd yo 'nyatrÃtmano brahma veda", m­tyo÷ sa m­tyum Ãpnoti ya iha nÃneva paÓyati" ityevamÃdyÃ÷ // SamUpad_II,1.26 // età eva Órutayo bhedapratipatte÷ saæsÃragamanaæ darÓayanti // SamUpad_II,1.27 // abhedapratipatteÓ ca mok«aæ darÓayanti sahasraÓa÷ -- "sa Ãtmà tat tvam asi" iti paramÃtmabhÃvaæ vidhÃya "ÃcÃryavÃn puru«o veda" ity uktvà "tasya tÃvad eva ciram" iti mok«aæ darÓayanty abhedavij¤ÃnÃd eva satyasandhasyÃtaskarasyeva dÃhÃdyabhÃvad­«ÂÃntena saæsÃrÃbhÃvaæ darÓayanti, bhedadarÓanÃd asatyÃbhisandhasya saæsÃragamanaæ darÓayanti taskarasyeva dÃhÃdid­«ÂÃntena // SamUpad_II,1.28 // "ta iha vyÃghro vÃ" ityÃdinà cÃbhedadarÓanÃt "[sa] sarvì bhavati" ity uktvà tadviparÅtena bhedadarÓanena saæsÃragamanaæ darÓayanti -- "atha ye 'nyathÃto vidur anyarÃjÃnas te k«ayyalokà bhavanti" iti pratiÓÃkham / tasmÃn m­«aivÃvÃdÅ÷ -- brÃhmaïaputro 'donvaya÷ saæsÃrÅ paramÃtmavilak«aïa iti // SamUpad_II,1.29 // tasmÃt prati«iddhatvÃd bhedadarÓanasya, bhedavi«ayatvÃc ca karmopÃdÃnasya, karmasÃdhanatvÃc ca yaj¤opavÅtÃde÷ karmasÃdhanopÃdÃnasya paramÃtmÃbhedapratipattyà prati«edha÷ k­to veditavya÷ / karmaïÃæ tatsÃdhanÃnÃæ ca yaj¤opavÅtÃdÅnÃæ paramÃtmÃbhedapratipattiviruddhatvÃt / saæsÃriïo hi karmÃïi vidhÅyante tatsÃdhanÃni ca yaj¤opavÅtÃdÅni, na paramÃtmano 'bhedadarÓina÷ / bhedadarÓanamÃtreïa ca tato 'nyatvam // SamUpad_II,1.30 // yadi ca karmÃïi kartavyÃni na nivartayi«itÃni karmasÃdhanÃsambandhina÷ karmanimittajÃtyÃÓramÃdyasambandhinaÓ ca paramÃtmana ÃtmanaivÃbhedapratipattiæ nÃvak«yat "sa Ãtmà tat tvam asi" ityevamÃdibhir niÓcitarÆpair vÃkyai÷, bhedapratipattinindÃæ ca nÃbhyadhÃsyat "e«a nityo mahimà brÃhmaïasya", "ananvÃgataæ puïyenÃnanvÃgataæ pÃpena", "atra steno 'stena÷" ityÃdinà // SamUpad_II,1.31 // karmÃsambandharÆpatvaæ karmanimittavarïÃdyasambandharÆpatÃæ [ca] nÃbhyadhÃsyat, karmÃïi [ca] karmasÃdhanÃni [ca] yaj¤opavÅtÃdÅni yady aparitityÃjayi«itÃni / tasmÃt sasÃdhanaæ karma parityaktavyaæ mumuk«uïà paramÃtmÃbhedadarÓanavirodhÃt / Ãtmà ca para eveti pratipattavyo yathÃÓrutyuktalak«aïa÷ // SamUpad_II,1.32 // sa yadi brÆyÃt -- bhagavan, dahyamÃne chidyamÃne và dehe pratyak«Ã vedanÃ, aÓanÃyÃdinimittaæ ca pratyak«aæ du÷khaæ mama / paraÓ cÃtmà "apahatapÃpmà vijaro vim­tyur viÓoko vijighatso 'pipÃsa÷" sarvasaæsÃradharmavivarjita÷ ÓrÆyate sarvaÓruti«u sm­ti«u ca / kathaæ tadvilak«aïo 'nekasaæsÃradharmasaæyukta÷ paramÃtmÃnam Ãtmatvena mÃæ ca saæsÃriïaæ paramÃtmatvenÃgnim iva ÓÅtatvena pratipadyeyam / saæsÃrÅ ca san sarvÃbhyudayani÷ÓreyasasÃdhane 'dhik­to 'bhyudayani÷ÓreyasasÃdhanÃni karmÃïi tatsÃdhanÃni ca yaj¤opavÅtÃdÅni kathaæ parityajeyam iti // SamUpad_II,1.33 // taæ prati brÆyÃt -- yad avoco dahyamÃne chidyamÃne và dehe pratyak«Ã vedanopalabhyate mameti tad asat / kasmat / dahyamÃne chidyamÃna iva vrk«a upalabdhur upalabhyamÃne karmaïi ÓarÅre dÃhacchedavedanÃyà upalabhyamÃnatvÃd dÃhÃdisamÃnÃÓrayaiva vedanà / yatra hi dÃhaÓ chedo và kriyate tatraiva vyapadiÓati dÃhÃdivedanÃæ loko na dÃhÃdyupalabdharÅti / katham / kva te vedaneti p­«Âa÷ Óirasi me vedanorasy udara iti yatra dÃhÃdis tatra vyapadiÓati, nopalabdharÅti / yady upalabdhari vedanà syÃd vedanÃnimittaæ và dÃhacchedÃdi, vedanÃÓrayatvenopadiÓed dÃhÃdyÃÓrayÃvat // SamUpad_II,1.34 // svayaæ ca nopalabhyeta cak«urgatarÆpavat / tasmÃd dÃhacchedÃdisamÃnÃÓrayatvenopalabhyamÃnatvÃd dÃhÃdivat karmabhÆtaiva vedanà / bhÃvarÆpatvÃc ca sÃÓrayà taï¬ulapÃkavat / vedanÃsamÃnÃÓraya eva tatsaæskÃra÷ / sm­tisamÃnakÃla evopalabhyamÃnatvÃt / vedanÃvi«ayas tannimittavi«ayaÓ ca dve«o 'pi saæskÃrasamÃnÃÓraya eva / tathà coktam -- "rÆpasaæskÃratulyÃdhÅ rÃgadve«au bhayaæ ca yat / g­hyate dhÅÓrayaæ tasmÃj j¤Ãtà Óuddho 'bhaya÷ sadÃ" // SamUpad_II,1.35 // kimÃÓraya÷ punà rÆpÃdisaæskÃrÃdaya iti / ucyate / yatra kÃmÃdÃya÷ / kva punas te kÃmÃdaya÷ / "kÃma÷ saÇkalpo vicikitsÃ" ityÃdiÓruter buddhÃv eva / tatraiva rÆpÃdisaæskÃradayo 'pi, "kasmin nu rÆpÃïi prati«ÂhitÃnÅti h­daye" iti Órute÷ / "kÃmà ye 'sya h­di ÓritÃ÷", "tÅrïo hi ", "asaÇgo hy ayam", "tad và asyaitad aticchandÃ÷" ityÃdiÓrutiÓatebhya÷, "avikÃryo 'yam ucyate", "anÃditvÃn nirguïatvÃt" ityÃdi -- icchÃdve«Ãdi ca k«etrasyaiva vi«ayasya dharmo nÃtmana iti -- sm­tibhyaÓ ca karmasthaivÃÓuddhir nÃtmasthà iti // SamUpad_II,1.36 // ato rÆpÃdisaæskÃrÃdyaÓuddhisaæbandhÃbhÃvÃn na parasmÃd Ãtmano vilak«aïas tvam iti pratyak«ÃdivirodhÃbhÃvÃd yuktaæ para evÃtmÃham iti pratipattum -- "tad ÃtmÃnam evÃved [ahaæ brahmÃsmi]", "ekadhaivÃnudra«Âavyam", "aham evÃdhastÃt", "ÃtmaivÃdhastÃt", "sarvam ÃtmÃnaæ paÓyet", "yatra tv asya sarvam Ãtmaiva", "idaæ sarvaæ yad ayam Ãtma", "sa e«o ['kala÷ ]", "anantaram abÃhyam", "sabÃhyÃbhyantaro hy aja÷", "brahmaivedam", "etayà dvÃrà prÃpadyata", "praj¤Ãnasya nÃmadheyÃni", "satyaæ j¤Ãnam anantaæ brahma", "tasmÃd vÃ", "tat s­«Âvà tad evÃnuprÃviÓat", "eko deva÷ sarvabhÆte«u gƬha÷", "aÓarÅraæ ÓarÅre«u", "na jÃyate mriyate", "svapnÃntaæ jÃgaritÃntam", "sa ma Ãtmeti vidyÃt", "yas tu sarvÃïi bhÆtÃni", "tad ejati tan naijati", "venas tat paÓyan", "tad evÃgni÷", "aham, manur abhavam sÆryaÓ ca" "anta÷ pravi«Âa÷ ÓÃstà janÃnÃm", "sad eva somya", "tat satyaæ sa Ãtmà tat tvam asi" ityÃdiÓrutibhya÷ // SamUpad_II,1.37 // sm­tibhyaÓ ca -- "pÆ÷ prÃïina÷ ... guhÃÓayasya", "Ãtmaiva devatÃ÷", "navadvÃre pure", "samaæ sarve«u bhÆte«u", "vidyÃvinayasaæpanne", "avibhaktaævibhakte«u ", "vÃsudeva÷ sarvam" ityÃdibhya÷, eka evÃtmà paraæ brahma [sarva]saæsÃradharmavinirmuktas tvam iti siddham // SamUpad_II,1.38 // sa yadi brÆyÃt -- yadi bhagavan "anantaro 'bÃhya÷", "sabÃhyÃbhyantaro hy aja÷", "k­tsna÷ praj¤Ãnaghana eva" saindhavaghanavad Ãtmà sarvamÆrtibhedavarjita ÃkÃÓavad ekarasa÷, kim idaæ d­Óyate ÓrÆyate và sadhyaæ sÃdhanaæ [vÃ] sÃdhakaÓ ceti Órutism­tilokaprasiddhaæ vÃdiÓatavipratipattivi«aya iti // SamUpad_II,1.39 // ÃcÃryo brÆyÃt -- avidyÃk­tam etad yad idaæ d­Óyate ÓrÆyate vÃ, paramÃrthatas tv eka evÃtmà avidyÃdr«Âer anekavad avÃbhÃsate, timirad­«ÂyÃnekacandravat / "yatra vÃnyad iva syÃt", "yatra hi dvaitam iva bhavati tad itara itaraæ paÓyati", "m­tyo÷ sa m­tyum Ãpnoti", "atha yatrÃnyat paÓyaty anyac ch­ïoty anyad vijÃnÃti tad alpam, ... atha yad alpaæ tan martyam", iti, "vÃcÃrambhaïaæ vikÃro nÃmadheyam", ["an­tam",] "anyo 'sÃv anyo 'ham" iti bhedadarÓananindopapatter avidyÃk­taæ dvaitam "ekam evÃdvitÅyam", "yatra tv asya", "ko moha÷ ka÷ Óoka÷" ityÃdyekatvavidhiÓrutibhyaÓ ceti // SamUpad_II,1.40 // yady evaæ bhagavan, kimarthaæ Órutyà sÃdhyasÃdhanÃdibheda ucyate utpatti÷ pralayaÓ ceti // SamUpad_II,1.41 // atrocyate -- avidyÃvata upÃttaÓarÅrÃdibhedasye«ÂÃni«Âayoginam ÃtmÃnaæ manyamÃnasya sÃdhanair eve«ÂÃni«ÂaprÃptiparihÃropÃyavivekam ajÃnata i«ÂaprÃptiæ cÃni«ÂaparihÃraæ cecchata÷ Óanais tadvi«ayam aj¤Ãnaæ nivartayati ÓÃstraæ na sÃdhyasÃdhanÃdibhedaæ vidhatte / ani«ÂarÆpa÷ saæsÃro hi sa iti tad bhedad­«Âim evÃvidyÃæ saæsÃramÆlam unmÆlayati utpattipralayÃdyekatvopapattipradarÓanena // SamUpad_II,1.42 // avidyÃyÃm unmÆlitÃyÃæ Órutism­tinyÃyebhya÷ "anantaram abÃhyam", "sabÃhyÃbhyantaro hy aja÷" saindhavaghanavat "praj¤Ãnaghana eva", ekarasa Ãtmà ÃkÃÓavat paripÆrïa ity atraivaikà praj¤Ã prati«Âhità paramÃrthadarÓino bhavati, na sÃdhyasÃdhanotpattipralayÃdibhedenÃÓuddhigandho 'py upapadyate // SamUpad_II,1.43 // tac caitat paramÃrthadarÓanaæ pratipattum icchatà varïÃÓramÃdyabhimÃnak­tapÃÇktarÆpaputravittalokai«aïÃdibhyo vyutthÃnaæ kartavyam / samyakpratyayavirodhÃt tadabhimÃnasya bhedadarÓanaprati«edhÃrthopapattiÓ copapadyate / na hy ekasminn Ãtmany asaæsÃritvabuddhau ÓÃstranyÃyotpÃditÃyÃæ tadviparÅtà buddhir bhavati / na hy agnau ÓÅtatvabuddhi÷, ÓarÅre vÃjarÃmaraïabuddhi÷ / tasmÃd avidyÃkÃryatvÃt sarvakarmaïÃæ tatsÃdhanÃnÃæ ca yaj¤opavÅtÃdÅnÃæ paramÃrthadarÓanani«Âhena tyÃga÷ kartavya÷ // SamUpad_II,1.44 // iti Ói«yapratibodhana[vidhi]prakaraïam // SamUpad_II,1 // sukham ÃsÅnaæ brÃhmaïaæ brahmani«Âhaæ kaÓcid brahmacÃrÅ janmamaraïalak«aïÃt saæsÃrÃn nirviïïo mumuk«ur vidhivad upasanna÷ papraccha -- bhagavan, katham ahaæ saæsÃrÃn mok«i«ye / ÓarÅrendriyavi«ayavedanÃvÃn jÃgarite du÷kham anubhavÃmi tathà svapne 'nubhavÃmi puna÷ puna÷ su«uptipratipattyà viÓramya / kim ayam eva mama svabhÃva÷, kiæ vÃnyasvabhÃvasya sato naimittika iti / yadi svabhÃvo na me mok«ÃÓà svabhÃvasyÃvarjanÅyatvÃt / atha naimittiko nimittaparihÃre syÃn mok«opapatti÷ // SamUpad_II,2.45 // taæ gurur uvÃca -- Ó­ïu vatsa, na tavÃyaæ svabhÃva÷ / naimittika÷ // SamUpad_II,2.46 // ity ukta÷ Ói«ya uvÃca -- kiæ nimittam, kiæ và tasya nivartakam, ko và mama svabhÃva÷, yasmin nimitte nivartite naimittikÃbhÃvo roganimittaniv­ttÃv iva rogÅ svabhÃvaæ pratipadyeyeti // SamUpad_II,2.47 // gurur uvÃca -- avidyà nimittam, vidyà tasyà nivartikÃ, avidyÃyÃæ niv­ttÃyÃæ tannimittÃbhÃvÃn mok«yase janmamaraïalak«aïÃt saæsÃrÃt, svapnajÃgraddu÷khaæ ca nÃnubhavi«yasÅti // SamUpad_II,2.48 // Ói«ya uvÃca -- kà sÃvidyÃ, kiævi«ayà vÃ, vidyà ca kÃvidyÃnivartikà yayà svabhÃvaæ pratipadyeyeti // SamUpad_II,2.49 // gurur uvÃca-- tvaæ paramÃtmÃnaæ santam asaæsÃriïaæ saæsÃry aham asmÅti viparÅtaæ pratipadyase, akartÃraæ santaæ karteti, abhoktÃraæ santaæ bhokteti, vidyamÃnaæ cÃvidyamÃnam iti, iyam avidyà // SamUpad_II,2.50 // Ói«ya uvÃca -- yady apy ahaæ vidyamÃnas tathÃpi na paramÃtmà / kart­tvabhokt­tvalak«aïa÷ saæsÃro mama svabhÃva÷, pratyak«Ãdibhi÷ pramÃïair anubhÆyamÃnatvÃt / nÃvidyÃnimitta÷, avidyÃyÃ÷ svÃtmavi«ayatvÃnupapatte÷ / avidyà nÃmÃnyasminn anyadharmÃdhyÃropaïà / yathà prasiddhaæ rajataæ prasiddhÃyÃæ ÓuktikÃyÃm, yathà prasiddhaæ puru«aæ sthÃïÃv adhyÃropayati, prasiddhaæ và sthÃïuæ puru«e / nÃprasiddhaæ prasiddhe, prasiddhaæ vÃprasiddhe / na cÃtmany anÃtmÃnam adhyÃropayati, Ãtmano 'prasiddhatvÃt / tathÃtmÃnam anÃtmani, Ãtmano 'prasiddhatvÃd eva // SamUpad_II,2.51 // taæ gurur uvÃca -- na, vyabhicÃrÃt / na hi vatsa, prasiddhaæ prasiddha evÃdhyÃropayatÅti niyantuæ Óakyam / Ãtmany adhyÃropaïadarÓanÃt / gauro 'haæ k­«ïo 'ham iti dehadharmasyÃhaæpratyayavi«aya Ãtmany ahaæpratyayavi«ayasya ca dehe 'yam aham asmÅti // SamUpad_II,2.52 // Ói«ya Ãha -- prasiddha eva tarhy ÃtmÃhaæpratyayavi«ayatayà dehaÓ cÃyam iti / tatraivaæ sati prasiddhayor eva dehÃtmanor itaretarÃdhyÃropaïÃ[t] sthÃïupuru«ayo÷ ÓuktikÃrajatayor iva / tatra kaæ vise«am ÃÓritya bhagavatoktaæ prasiddhayor itaretarÃdhyÃropaïeti niyantuæ na Óakyata iti // SamUpad_II,2.53 // gurur uvÃca -- Ó­ïu / satyaæ prasiddhau dehÃtmÃnau na tu sthÃïupuru«Ãv iva viviktapratyayavi«ayatayà sarvalokaprasiddhau / kathaæ tarhi / nityam eva nirantarÃviviktapratyayavi«ayatayà / na hy ayaæ deho 'yam Ãtmeti viviktÃbhyÃæ pratyayÃbhyÃæ dehÃtmÃnau g­hïÃti yata÷ kaÓcit / ata eva hi momuhyate loka ÃtmÃnÃtmavi«aye, evam Ãtmà naivam Ãtmeti / imaæ viÓe«am ÃÓrityÃvocaæ naivaæ Óakyam iti // SamUpad_II,2.54 // nanv avidyÃdhyÃropitaæ [yatra] yat tad asat [tatra] d­«Âam, yathà rajataæ ÓuktikÃyÃm, sthÃïau puru«a÷, rajjvÃæ sarpa÷, ÃkÃÓe talamalinatvam ityÃdi / tathà dehÃtmanor api nityam evo nirantarÃviviktapratyayatayetaretarÃdhyÃropaïà k­tà syÃt, tad itaretarayor nityam evÃsattvaæ syÃt / yathà ÓuktikÃdi«v avidyÃdhyÃropitÃnÃæ rajatÃdÅnÃæ nityam evÃtyantÃsattvam, tadviparÅtÃnÃæ ca viparÅte«u, tadvad dehÃtmanor avidyayaivetaretarÃdhyÃropaïà k­tà syÃt / tatraivaæ sati dehÃtmanor asattvaæ prasajyeta / tac cÃni«Âam, vainÃÓikapak«atvÃt / atha tadviparyayeïa deha Ãtmany avidyayÃdhyÃropita÷, dehasyÃtmani sati asattvaæ prasajyeta / tac cÃni«Âam, pratyak«ÃdivirodhÃt / tasmÃd dehÃtmÃnau nÃvidyayetaretarasminn adhyÃropitau / kathaæ tarhi / vaæÓastambhavan nityasaæyuktau // SamUpad_II,2.55 // na / anityatvaparÃrthatvaprasaÇgÃt / saæhatatvÃt [parÃrthatvam anityatvaæ ca] vaæÓastambhÃdivad eva / kiæ ca yas tu parair dehena saæhata÷ kalpita Ãtmà sa saæhatatvÃt parÃrtha÷ / tenÃsaæhata÷ paro 'nyo nitya÷ siddhas tÃvat // SamUpad_II,2.56 // tasyÃsaæhatasya dehe dehamÃtratayÃdhyÃropitatvenÃsattvÃnityatvÃdido«aprasaÇgo bhavati / tatra nirÃtmako deha iti vainÃÓikapak«aprÃptido«a÷ syÃt // SamUpad_II,2.57 // na / svata evÃtmana ÃkÃÓasyevÃsaæhatatvÃbhyupagamÃt / sarveïÃsaæhata÷ sann Ãtmeti na nirÃtmako dehÃdi÷ sarva÷ syÃt / yathà cÃkÃÓaæ sarveïÃsaæhatam iti sarvaæ na nirÃkÃÓaæ bhavati, evam / tasmÃn na vainÃÓikapak«aprÃptido«a÷ syÃt // SamUpad_II,2.58 // yat punar uktam, dehasyÃtmany asattve pratyak«Ãdivirodha÷ syÃd iti / tan na / pratyak«Ãdibhir Ãtmani dehasya sattvÃnupalabdhe÷ / na hy Ãtmani, kuï¬e badaram, k«Åre sarpi÷, tile tailam, bhittau citram iva ca, pratyak«Ãdibhir deha upalabhyate / tasmÃn na pratyak«Ãdivirodha÷ // SamUpad_II,2.59 // kathaæ tarhi pratyak«ÃdyaprasiddhÃtmani dehÃdhyÃropaïa, dehe cÃtmÃropaïà // SamUpad_II,2.60 // nÃyaæ do«a÷ / svabhÃva[pra]siddhatvÃd Ãtmana÷ / na hi kÃdÃcitkasiddhÃv evÃdhyÃropaïà na nityasiddhÃv iti niyantuæ Óakyam, ÃkÃÓe talamalÃdyadhyÃropaïadarÓanÃt // SamUpad_II,2.61 // kiæ bhagavan, dehÃtmanor itaretarÃdhyÃropaïà dehÃdisaæghÃÂak­tÃthavÃtmak­teti // SamUpad_II,2.62 // gurur uvÃca -- yadi dehÃdisaæghÃtak­tÃ, yadi vÃtmak­tÃ, kiæ tava syÃt // SamUpad_II,2.63 // ity ukta÷ Ói«ya Ãha -- yady ahaæ dehÃdisaæghÃtamÃtra÷, tato mamÃcetanatvÃt parÃrthatvam iti na matk­tà dehÃtmanor itaretarÃdhyÃropaïà / athÃham Ãtmà paro 'nya÷ saæghÃtÃt, citimattvÃt svÃrtha iti mayaiva citimatÃtmany adhyÃropaïà kriyate sarvÃnarthabÅjabhÆtà // SamUpad_II,2.64 // ity ukto gurur uvÃca -- anarthabÅjabhÆtÃæ cen mithyÃdhyÃropaïÃæ jÃnÅ«e, mà kÃr«Ås tarhi // SamUpad_II,2.65 // naiva bhagavan, Óaknomi na kartum / anyena kenacit prayukto 'haæ na svatantra iti // SamUpad_II,2.66 // na tarhy acitimattvÃt svÃrthas tvam / yena prayukto 'svatantra÷ pravartase, sa citimÃn svÃrtha÷, saæghÃÂa eva tvam // SamUpad_II,2.67 // yady acetano 'ham, kathaæ sukhadu÷khavedanÃæ bhavaduktaæ ca jÃnÃmi // SamUpad_II,2.68 // gurur uvÃca -- kiæ sukhadu÷khavedanÃyà maduktÃc cÃnyas tvaæ kiæ vÃnanya eveti // SamUpad_II,2.69 // Ói«ya uvÃca -- nÃhaæ tÃvad ananya÷ / kasmÃt / yasmÃt tadubhayaæ karmabhÆtaæ gaÂÃdim iva jÃnÃmi / yadi ananyo 'ham, tena tadubhayaæ na jÃnÅyÃm, kiæ tu jÃnÃmi, tasmÃd anya÷ / sukhadu÷khavedanÃvikriyà ca svÃrthaiva prÃpnoti, tvaduktaæ ca syÃt, ananyatve, na ca tayo÷ svÃrthatà yuktà / na hi candanakaïÂakak­te sukhadu÷khe candanakaïÂakÃrthe, ghaÂopayogo và ghaÂÃrtha÷ / tasmÃt tadvij¤Ãtur mama candanÃdik­to 'rtha÷ / ahaæ hi tato 'nya÷ samastam arthaæ jÃnÃmi buddhyÃrƬham // SamUpad_II,2.70 // taæ gurur uvÃca -- evaæ tarhi svÃrthas tvaæ citimattvÃn na pareïa prayujyase / na hi citimÃn paratantra÷ pareïa prayujyate, citimataÓ citimadarthatvÃnupapatte÷, samatvÃt, prakÃÓayor iva / nÃpy acitimadarthatvaæ citimato bhavati, acitimato 'citimattvÃd eva svÃrthasaæbandhÃnupapatte÷ / nÃpy acitimator anyonyÃrthatvaæ d­«Âam / na hi këÂhaku¬ye 'nyonyÃrthaæ kurvÃte // SamUpad_II,2.71 // nanu citimattve same 'pi bh­tyasvÃminor anyonyÃrthatvaæ d­«Âam // SamUpad_II,2.72 // naivam, agner u«ïaprakÃÓavat tava citimattvasya vivak«itatvÃt / darÓitaÓ ca d­«ÂÃnta÷ prakÃÓayor iveti / tatraivaæ sati svabuddhyÃrƬham eva sarvam upalabhase 'gnyu«ïaprakÃÓatulyena kÆÂasthanityacaitanyasvarÆpeïa / yadi caivam Ãtmana÷ sarvadà nirviÓe«atvam abhyupagacchasi / kim ity ÆcivÃn, su«upte viÓramya viÓramya jÃgratsvapnayor du÷kham anubhavÃmi / kim ayam eva mama svabhÃva÷, kiæ và naimittika iti ca / kim asau vyÃmoho 'pagata÷, kiæ và na // SamUpad_II,2.73 // ity ukta÷ Ói«ya uvÃca -- bhagavan, apagatas tvatprasÃdÃd vyÃmoha÷, kiæ tu mama kÆÂasthatÃyÃæ saæÓaya÷ / katham / ÓabdÃdÅnÃæ svata÷siddhir nÃsti, acetanatvÃt / ÓabdÃdyÃkÃrapratyayotpattes tu te«Ãm / pratyayÃnÃm itaretaravyÃv­ttaviÓe«aïÃnÃæ nÅlapÅtÃdyÃkÃravatÃæ svata÷siddhyasaæbhavÃt / tasmÃd bÃhyÃkÃranimittatvaæ gamyata iti bÃhyÃkÃravacchabdÃdyÃkÃratvasiddhi÷ / tathà pratyayÃnÃm apy ahaæpratyayÃlambanavastubhedÃnÃæ saæhatatvÃd acaitanyopapatte÷ svÃrthatvÃsaæbhavÃt svarÆpavyatiriktagrÃhakagrÃhyatvena siddhi÷ ÓabdÃdivad eva / asaæhatatve sati caitanyÃtmakatvÃt svÃrtho 'py ahaæ pratyayÃnÃæ nÅlapÅtÃdyÃkÃrÃïÃm upalabdheti vikriyÃvÃn eva, kÆÂastha iti saæÓaya÷ // SamUpad_II,2.74 // taæ gurur uvÃca -- na yuktas tava saæÓaya÷ / yatas te«Ãæ pratyayÃnÃæ niyamenÃÓe«ata upalabdher evÃpariïÃmitvÃt kÆÂasthatvasiddhau niÓcayahetum evÃÓe«acittapracÃropalabdhiæ saæÓayahetum Ãttha / yadi hi tava pariïÃmitvaæ syÃt, aÓe«asvavi«ayacittapracÃropalabdhir na syÃt, cittasyeva svavi«aye yathà cendriyÃïÃæ svavi«aye«u / na ca tathÃtmanas tava svavi«ayaikadeÓopalabdhi÷ / ata÷ kÆÂasthataiva taveti // SamUpad_II,2.75 // tatrÃha -- upalabdhir nÃma dhÃtvartho vikriyaiva, upalabdhu÷ kÆÂasth[Ãtm]atà ceti viruddham // SamUpad_II,2.76 // na / dhÃtvarthavikriyÃyÃm upalabdhyupacÃrÃt / yo hi bauddha÷ pratyaya÷ sa dhÃtvartho vikriyÃtmaka Ãtmana upalabdhyÃbhÃsaphalÃvasÃna ity upalabdhiÓabdenopacaryate / yathà chidikriyà dvaidhÅbhÃvaphalÃvasÃneti dhÃtvarthatvenopacaryate, tadvat // SamUpad_II,2.77 // ity ukta÷ Ói«ya Ãha -- nanu bhagavan, mama kÆÂasthatvapratipÃdanaæ praty asamartho d­«ÂÃnta÷ / katham / chidiÓ chedyavikriyÃvasÃnopacaryate yathà dhÃtvarthatvena, tathopalabdhiÓabdopacarito 'pi dhÃtvartho bauddhapratyaya Ãtmana upalabdhivikriyÃvasÃnaÓ cen nÃtmana÷ kÆÂasthatÃæ pratipÃdayituæ samartha÷ // SamUpad_II,2.78 // gurur uvÃca -- satyam evaæ syÃt, yady upalabdhyupalabdhror viÓe«a÷ / nityopalabdhimÃtra eva hy upalabdhà / na tu tÃrkikasamaya ivÃnyopalabdhir anya ca upalabdhà ca // SamUpad_II,2.79 // nanÆpalabdhiphalÃvasÃno dhÃtvartha÷ katham iti // SamUpad_II,2.80 // ucyate -- Ó­ïu, upalabdhyÃbhÃsaphalÃvasÃna ity uktam, kiæ na Órutaæ tvayà / na tv Ãtmano vikriyotpÃdanÃvasÃna iti mayoktam // SamUpad_II,2.81 // Ói«ya Ãha -- kathaæ tarhi kÆÂasthe mayy aÓe«asvavi«ayacittapracÃropalabdh­tvam ity Ãttha // SamUpad_II,2.82 // taæ gurur uvÃca -- satyam evÃvocam, tenaiva kÆÂasthatÃm abruvaæ tava // SamUpad_II,2.83 // yady evaæ bhagavan, kÆÂasthanityopalabdhisvarÆpe mayi ÓabdÃdyÃkÃrabauddhapratyaye«u matsvarÆpopalabdhyÃbhÃsaphalÃvasÃnavatsÆtpadyÃmane«u, kas tv aparÃdho mama // SamUpad_II,2.84 // satyam, nÃsty aparÃdha÷, kiæ tv avidyÃmÃtras tu aparÃdha iti prÃg evÃvocam // SamUpad_II,2.85 // yadi bhagavan, su«upta iva mama vikriyà nÃsti, kathaæ svapnajÃgarite // SamUpad_II,2.86 // taæ gurur uvÃca -- kiæ tv anubhÆyete tvayà sa[n]tatam // SamUpad_II,2.87 // bìham anubhavÃmi, kiæ tu vicchidya vicchidya na tu santatam // SamUpad_II,2.88 // [taæ] gurur uvÃca -- Ãgantuke tv ete na tavÃtmabhÆte / yadi tavÃtmabhÆte caitanyasvarÆpavat svata÷siddhe santate eva syÃtÃm / kiæ ca svapnajÃgarite na tavÃtmabhÆte, vyabhicÃritvÃt, vastrÃdivat / na hi yasya yat svarÆpaæ tat tadvyabhicÃri d­«Âam / svapnajÃgarite tu caitanyamÃtratvÃd vyabhicarata÷ / su«upte cet svarÆpaæ vyabhicaret, tan na«Âaæ nÃstÅti và bÃdhyam eva syÃt, ÃgantukÃnÃm ataddharmÃïÃm ubhayÃtmakatvadarÓanÃt, yathà dhanavastrÃdÅnÃæ nÃÓo d­«Âa÷, svapnabhrÃntilabdhÃnÃæ tv abhÃvo d­«Âa÷ // SamUpad_II,2.89 // nanv evaæ bhagavan, caitanyasvarÆpam apy Ãgantukaæ prÃptam, svapnajÃgaritayor iva su«upte 'nupalabdhe÷ / acaitanyasvarÆpo và syÃm aham // SamUpad_II,2.90 // na, paÓya, tadanupapatte÷ / caitanyasvarÆpaæ ced Ãgantukaæ paÓyasi, paÓya / naitad varÓaÓatenÃpy upapattyà kalpayituæ Óaknumo vayam, anyo vÃcaitanyo 'pi / [tasya] saæhatatvÃt pÃrÃrthyam anekatvaæ nÃÓitvaæ ca na kenacid upapattyà vÃrayituæ Óakyam / asvÃrthasya svata÷siddhyabhÃvÃd ity avocÃma / caitanyasvarÆpasya tv Ãtmana÷ svata÷siddher anyÃnapek«atvaæ na kenacid vÃrayituæ Óakyam, avyabhicÃrÃt // SamUpad_II,2.91 // nanu vyabhicÃro darÓito mayà su«upte na paÓyÃmÅti // SamUpad_II,2.92 // na / vyÃhatatvÃt / kathaæ vyÃghÃta÷ / paÓyatas tava na paÓyÃmÅti vyÃhataæ vacanam / na hi kadÃcid bhagavan, su«upte mayà caitanyam anyad và kiæcid d­«Âam / paÓyaæs tarhi su«upte tvam / yasmÃd d­«Âam eva prati«edhasi, na d­«Âim / yà tava d­«Âis tac caitanyam iti mayoktam / yayà tvaæ vidyamÃnayà na kiæcid d­«Âam iti prati«edhasi, sà d­«Âis tac caitanyam / tarhi sarvatrÃvyabhicÃrÃt kÆÂasthanityatvaæ siddhaæ svata eva, na pramÃïÃpek«am / svata÷siddhasya hi pramÃtur anyasya prameyasya paricchittiæ prati pramÃïÃpek«Ã / yà tv anyà nityà paricchittir apek«yate 'nyasyÃparicchittirÆpasya paricchedÃya, sà hi nityaiva kÆÂasthà svayaæjyoti÷svabhÃvà / Ãtmani pramÃïatve pramÃt­tve và na tÃæ prati pramÃïÃpek«Ã, tatsvabhÃvatvÃt / yathà prakÃÓanam u«ïatvaæ và lohodakÃdi«u parato 'pek«yate 'gnyÃdityÃdibhya÷, atatsvabhÃvatvÃt, nÃgnyÃdityÃdÅnÃæ tadapek«Ã, sarvadà tatsvabhÃvatvÃt // SamUpad_II,2.93 // anityatva eva pramà syÃn na nityatva iti cet // SamUpad_II,2.94 // na / avagater nityatvÃnityatvayor viÓe«Ãnupapatte÷ / na hy avagate÷ pramÃtve 'nityÃvagati÷ pramà na nityeti viÓe«o 'vagamyate // SamUpad_II,2.95 // nityÃyÃæ pramÃtur apek«ÃbhÃva÷ / anityÃyÃæ tu yatnÃntaritatvÃd avagatir apek«yata iti viÓe«aæ syÃd iti cet // SamUpad_II,2.96 // siddhà tarhy Ãtmana÷ pramÃtu÷ svata÷siddhi÷, pranÃïanirapek«atayaiveti // SamUpad_II,2.97 // abhÃve 'py apek«ÃbhÃva÷, nityatvÃd iti cet / na / avagater evÃtmani sadbhÃvÃd iti parih­tam etat // SamUpad_II,2.98 // pramÃtuÓ cet pramÃïÃpek«Ãsiddhi÷, kasya pramitsà syÃt / yasya pramitsà sa eva pramÃtÃbhyupagamyate / tadÅyà ca pramitsà prameyavi«ayaiva, na pramÃt­vi«ayà / pramÃt­vi«ayatve 'navasthÃprasaÇgÃt pramÃtus tadicchÃyÃÓ ca, tasyÃpy anya÷ pramÃtÃ, tasyÃpy anya iti / evam evecchÃyÃ÷ pramÃt­vi«ayatve / pramÃtur Ãtmano 'vyavahitatvÃc ca prameyatvanupapatti÷ / loke hi prameyaæ nÃma pramÃtur icchÃsm­tiprayatnapramÃïajanmavyavahitaæ siddhyati, nÃnyathÃvagati÷ prameyavi«ayà d­«Âà / na ca pramÃtu÷ pramÃtà svasya svayam eva kenacid vyavahita÷ kalpayituæ Óakya icchÃdÅnÃm anyatamenÃpi / sm­tiÓ ca smartavyavi«ayÃ, na smart­vi«ayà / tathecchÃyà i«Âavi«ayatvam eva, necchÃvadvi«ayatvam / smartricchÃvadvi«ayatve 'pi hy ubhayor anavasthà pÆrvavad aparihÃryà syÃt // SamUpad_II,2.99 // nanu pramÃt­vi«ayÃvagatyanutpattÃv anavagata eva pramÃtà syÃd iti cet // SamUpad_II,2.100 // na, avagantur avagater avagantavyavi«ayatvÃt / avagant­vi«ayatve cÃnavasthà pÆrvavat syÃt / avagatiÓ cÃtmani kÆÂasthanityÃtmajyotir anyato 'napek«aiva siddhÃ, agnyÃdityÃdyu«ïaprakÃÓavad iti pÆrvam eva prasÃdhitam / avagateÓ caitanyÃtmajyoti«a÷ svÃtmany anityatva Ãtmana÷ svÃrthatÃnupapatti÷, kÃryakaraïa[saæghÃta]vat saæhatatvÃt pÃrÃrthyaæ do«avattvaæ cÃvocÃma / katham / caitanyÃtmajyoti«a÷ svÃtmany anityatve sm­tyÃdivyavadhÃnÃt saæhatatvam / tataÓ ca tasya caitanyajyoti«a÷ prÃg utpatte÷ pradhvaæsÃc cordhvam Ãtmany evÃbhÃvÃt, cak«urÃdÅnÃm iva saæhatatvÃt, pÃrÃrthyaæ syÃt / yadà ca tad utpannam Ãtmani vidyate, na tadÃtmana÷ svÃrthatvam / tadbhÃvÃbhÃvÃpek«Ã hy ÃtmÃnÃtmano÷ svÃrthatvaparÃrthatvasiddhi÷ / tasmÃd Ãtmano 'nyanirapek«am eva nityacaitanyajyoti«Âvaæ siddham // SamUpad_II,2.101 // nanv evaæ sati, asati pramÃt­tve kathaæ pramÃtu÷ pramÃt­tvam // SamUpad_II,2.102 // ucyate -- pramÃyà nityatve 'nityatve ca rÆpaviÓe«ÃbhÃvÃt / avagatir hi pramà / tasyÃ÷ sm­tÅcchÃdipÆrvikÃyà anityÃya÷ kÆÂasthanityÃyà vÃ, na [sva]rÆpaviÓe«o vidyate / yathà dhÃtvarthasya ti«ÂhatyÃde÷ phalasya gatyÃdipÆrvakasyÃnityasyÃpÆrvasya nityasya vÃ, rÆpaviÓe«o nÃstÅti tulyo vyapadeÓo d­«Âa÷ -- ti«Âhanti manu«yÃ÷, ti«Âhanti parvatà ityÃdi / tathà nityÃvagatisvarÆpe 'pi pramÃtari pramÃt­tvavyapadeÓo na virudhyate, phalasÃmÃnyÃd iti // SamUpad_II,2.103 // atrÃha Ói«ya÷ -- nityÃvagatisvarÆpasyÃtmano 'vikriyatvÃt kÃryakaraïair asaæhatya, tak«ÃdÅnÃm iva vÃsyÃdibhi÷, kart­tvaæ nopapadyate, asaæhatasvabhÃvasya ca kÃryakaraïopÃdÃne 'navasthà prasajyeta / tak«ÃdÅnÃæ tu kÃryakaraïair nityam eva saæhatatvam iti vÃsyÃdyupÃdÃne nÃnavasthà syÃd iti // SamUpad_II,2.104 // iha tv asaæhatasvabhÃvasya karaïÃnupÃdÃne kart­tvaæ nopapadyata iti karaïam upÃdeyam, tadupÃdÃnam api vikriyaiveti tatkart­tve karaïÃntaram upÃdeyam, tadupÃdÃne 'py anyad iti pramÃtu÷ svÃtantrye 'navasthÃparihÃryà syÃt / na ca kriyaivÃtmÃnaæ kÃrayati, anirvartitÃyÃ÷ svarÆpÃbhÃvÃt / athÃnyad ÃtmÃnam upetya kriyÃæ kÃrayatÅti cet / na / anyasya svata÷siddhatvÃvi«ayatvÃdyanupapatte÷ / na hy Ãtmano 'nyad acetanaæ vastu svapramÃïakaæ d­«Âam / ÓabdÃdisarvam evÃvagatiphalÃvasÃnapratyayapramitaæ siddhaæ syÃt / avagatiÓ ced Ãtmano 'nyasya syÃt, so 'py ÃtmaivÃsaæhata÷ svÃrtha÷ syÃn na parÃrtha÷ / na ca dehendriyavi«ayÃïÃæ svÃrthatÃm avagantuæ Óaknumo 'vagatyavasÃnapratyayÃpek«asiddhidarÓanÃt // SamUpad_II,2.105 // nanu dehasyÃvagatau na kaÓcit pratyak«ÃdipratyayÃntaram apek«ate // SamUpad_II,2.106 // bìham, jÃgraty evaæ syÃt / m­tisu«uptyos tu dehasyÃpi pratyak«ÃdipramÃïÃpek«ayaiva siddhi÷ / tathaivendriyÃïÃm / bÃhyà eva hi ÓabdÃdayo dehendriyÃkÃrapariïatà iti pratyak«ÃdipramÃïÃpek«ayaiva [hi] siddhi÷ / siddhir iti ca pramÃïaphalam avagatim avocÃma, sà cÃvagati÷ kÆÂasthà svayaæsiddhÃtmajyoti÷svarÆpeti ca // SamUpad_II,2.107 // atrÃha codaka÷ -- avagati÷ pramÃïÃnÃæ phalaæ kÆÂasthanityÃtmajyoti÷svarÆpeti ca viprati«iddham / ity uktavantam Ãha -- na viprati«iddham / kathaæ tarhi / kÆÂasthanityÃpi satÅ pratyak«ÃdipratyayÃnte lak«yate, tÃdarthyÃt / pratyak«ÃdipratyayasyÃnityatve 'nityeva bhavati / tena pramÃïÃnÃæ phalam ity upacaryate // SamUpad_II,2.108 // yady evaæ bhagavan, kÆÂasthanityÃvagatir Ãtmajyati÷svarÆpaiva svayaæsiddhÃ, Ãtmani pramÃïanirapek«atvÃt, tato 'nyad acetanaæ saæhatyakÃritvÃt parÃrtham / yena ca sukhadu÷khamohapratyayÃvagatirÆpeïa pÃrÃrthyaæ tenaiva svarÆpeïÃnÃtmano 'stitvaæ nÃnyena rÆpÃntareïa, ato nÃstitvam eva paramÃrthata÷ / yathà hi loke rajjusarpamarÅcyudakÃdÅnÃæ tadavagativyatirekeïÃbhÃvo d­«Âa÷, evaæ jÃgratsvapnadvaitabhÃvasyÃpi tadavagativyatirekeïÃbhÃvo yukta÷ / evam eva, bhagavan, avagater Ãtmajyoti«o nairantaryabhÃvÃt kÆÂasthanityatÃ, advaitabhÃvaÓ ca sarvapratyayabhede«v avyabhicÃrÃt / pratyabhedÃs tv avagatiæ vyabhicaranti / yathà svapne nÅlapÅtÃdyÃkÃrabhedarÆpÃ÷ pratyayÃs tadavagatiæ vyabhicaranta÷ paramÃrthato na santÅty ucyante, evaæ jÃgraty api nÅlapÅtÃdipratyayabhedÃs tÃm evÃvagatiæ vyabhicaranto 'satyarÆpà bhavitum arhanti / tasyÃÓ cÃvagater anyo 'vagantà nÃstÅti na svena svarÆpeïa svayam upÃdÃtuæ hÃtuæ và Óakyate, anyasya cÃbhÃvÃt // SamUpad_II,2.109 // tathaiveti / e«ÃvidyÃ, yannimitta÷ saæsÃro jÃgratsvapnalak«aïa÷ / tasyà avidyÃyà vidyà nivartikà / ityevaæ tvam abhayaæ prÃpto 'si / nÃta÷paraæ jÃgratsvapnadu÷kham anubhavi«yasi, saæsÃradu÷khÃn mukto 'sÅti // SamUpad_II,2.110 // om iti // SamUpad_II,2.111 // iti avagatiprakaraïam // SamUpad_II,2 // mumuk«ÆïÃm upÃttapuïyÃpuïyak«apaïaparÃïÃm apÆrvÃnupacayÃrthinÃæ parisaækhyÃnam idam ucyate / avidyÃhetavo do«Ã vÃÇmanaïkÃyaprav­ttihetava÷, prav­tteÓ ce«ÂÃni«ÂamiÓraphalÃni karmÃïy upacÅyanta iti tanmok«Ãrtham // SamUpad_II,3.112 // tatra ÓabdasparÓarÆparasagandhÃnÃæ vi«ayÃïÃæ ÓrotrÃdigrÃhyatvÃt svÃtmani pare«u và vij¤ÃnÃbhÃva÷, te«Ãm eva pariïatÃnÃæ yathà lo«ÂÃdÅnÃm / ÓrotrÃdidvÃraiÓ ca j¤Ãyante / yena ca j¤Ãyante sa j¤Ãt­tvÃd atajjÃtÅya÷ / te hi ÓabdÃdayo 'nyonyasaæsargitvÃj janmav­ddhi[vi]pariïÃmÃpak«ayanÃÓasaæyogaviyogÃvirbhÃvatirobhÃvavikÃravikÃrik«etrabÅjÃdyanekadharmÃïa÷, sÃmÃnyena ca sukhadu÷khÃdyanekadharmÃïa÷ / tadvij¤Ãt­tvÃd eva tadvij¤Ãtà sarvaÓabdÃdidharmavilak«aïa÷ // SamUpad_II,3.113 // tatra ÓabdÃdibhir upalabhyamÃnai÷ pŬyamÃno vidvÃn evaæ parisaæcak«Åta // SamUpad_II,3.114 // Óabdas tu dhvanisÃmÃnyamÃtreïa viÓe«adharmair và «a¬jÃdibhi÷ priyai÷, stutyÃdibhir i«Âai÷, ani«ÂaiÓ cÃsatyabÅbhatsaparibhavÃkroÓÃdibhir vacanai÷, mÃæ d­ksvabhÃvam asaæsargiïam avikriyam acalam anidhanam abhayam atyantasÆk«mam avi«ayaæ gocarÅk­tya spra«Âuæ naivÃrhaty asaæsargitvÃd eva mama / ata eva na Óabdanimittà hÃnir v­ddhir và / ato mÃæ kiæ kari«yati stutinindÃdipriyÃpriyatvÃdilak«aïa÷ Óabda÷ / avivekinaæ hi Óabdam Ãtmatvena gataæ priya÷ Óabdo vardhayed apriyaÓ ca k«apayet, avivekitvÃn na tu mama vivekino vÃlÃgramÃtram api kartum utsahata iti / evam eva sparÓasÃmÃnyena tadviÓe«aiÓ ca ÓÅto«ïam­dukarkaÓÃdijvarodaraÓÆlÃdilak«aïaiÓ cÃpriyai÷, priyaiÓ ca kaiÓcic charÅrasamavÃyibhir bÃhyÃgantukanimittaiÓ ca, na mama kÃcid vikriyà v­ddhihÃnilak«aïà asparÓatvÃt kriyate, vyomna iva mu«ÂighÃÂÃdibhi÷ / tathà rÆpasÃmÃnyena tadviÓe«aiÓ ca priyÃpriyai÷ strÅvya¤janÃdilak«aïai÷, arÆpatvÃn na mama kÃcid dhÃnir v­ddhir và kriyate / tathà rasasÃmÃnyena tadviÓe«aiÓ ca [priyÃpriyai÷] madhurÃmlalavaïakaÂutiktaka«Ãyair mƬhabuddhibhi÷ parig­hÅtai÷, arasÃtmakasya na mama kÃcid dhÃnir v­ddhir và kriyate / tathà gandhasÃmÃnyena tadviÓe«ai÷ priyÃpriyai÷ pu«pÃdyanulepanÃdilak«aïai÷, agandhÃtmakasya na mama kÃcid dhÃnir v­ddhir và kriyate / "aÓabdam asparÓam arÆpam avyayaæ tathÃrasaæ nityam agandhavac ca yat" iti Órute÷ // SamUpad_II,3.115 // kiæ ca ya eva bÃhya÷ ÓabdÃdayas te ÓarÅrÃkÃreïa saæsthitÃ÷, tadgrÃhakaiÓ ca ÓrotrÃdyÃkÃrair anta÷karaïadvayatadvi«ayÃkÃreïa ca, anyonyasaæsargitvÃt saæhatatvÃc ca sarvakriyÃsu / tatraivaæ sati vidu«o mama na kaÓcic chatrur mitram udÃsÅno vÃsti / tatra yadi [kaÓcin]mithyÃj¤ÃnÃbhimÃnena priyam apriyaæ và prayuyuÇk«eta kriyÃphalalak«aïam, tan m­«aiva prayuyuÇk«ati sa÷ / tasyÃvi«ayatvÃn mama -- "avyakto 'yam acintyo 'yam" iti sm­te÷ / tathà [sarve«Ãæ] pa¤cÃnÃm api bhÆtÃnÃm avikÃrya÷, avi«ayatvÃt / "acchedyo 'yam adÃhyo 'yam" iti sm­te÷ / yÃpi ÓarÅrendriyasaæsthÃnamÃtram upalak«ya madbhaktÃnÃæ viparÅtÃnÃæ ca priyÃpriyÃdiprayuyuÇk«Ã, tajjà ca dharmÃdharmÃdiprÃpti÷, sà te«Ãm eva, na tu mayy ajare 'm­te 'bhaye, "nainaæ k­tÃk­te tapata÷", "na karmaïà vardhate no kanÅyÃn", "sabÃhyÃbhyantaro hy aja÷", "na lipyate lokadu÷khena bÃhyah" ityÃdiÓrutism­tibhya÷ / anÃtmavastunaÓ cÃsattvÃd iti paramo hetu÷ / ÃtmanaÓ cÃdvayatvavi«ayÃïi, dvayasyÃsattvÃt, yÃni sarvÃïy upani«advÃkyÃni, vistaraÓa÷ samÅk«itavyÃni samÅk«itavyÃnÅti // SamUpad_II,3.116 // iti parisaækhyÃnaprakaraïam // SamUpad_II,3 // iti ÓrÅmatparamahaæsaparivrÃjakÃcÃryaÓrÅgovindabhagavatpÃdapÆjyaÓi«yasya ÓrÅÓaækarabhagavata÷ k­ti÷ sakalavedopani«atsÃropadeÓasÃhasrÅ samÃptÃ