Gaudapada: Agamasastra (=Gaudapadakarika, Gaudapadiyakarika) [verse commentary on the Mandukya-Upanisad] Based on the edition by Vinayaka Ganesha Apate. Pune 1921 (Anandasrama Sanskrit Series ; 10) Compared with the following editions: [S:] Ishadi-dashopanishadah : Ten Principal Upanishads with Shankarabhashya, Delhi 1964 (pp. 424-497) [B:] The Agamasastra of Gaudapada, ed. Vidhushekhara Bhattacharya, Calcutta 1943 (reprint: Delhi 1989) [K:] Gaudapada-Karika : edited with a complete translation into English ..., [ed.] Raghujnath Damodar Karmarkar. Poona 1963 (reprint: 1973). Input by Peter Schreiner ANALYTIC VERSION according to BHELA conventions: ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ ANALYTIC VERSION according to BHELA conventions: Sandhi markers: (. =short vowel, - =long vowel) in word-sandhi: 1: . . e.g.: veda+anta = vedÃ1nta 2: - . 3: . - 4: - - in sentence-sandhi: 7: . . e.g.: ca+api = cÃ7pi 8: . - 9: - . 0: - - PADA MARKERS For a four-pada verse: ........ $ ........ & ........ % ........ // For a six-pada verse: ........ $ ........ & ........ % ........ \ ........ # ........ // atha gau¬apÃdÅya-kÃrikÃ÷ (bahi«-[S:]bahi÷-)praj¤o vibhur viÓvo hy $ anta÷-praj¤as tu taijasa÷ & ghana-praj¤as tathà prÃj¤a % eka eva tridhà (sm­ta÷ [B:]sthita÷) // 1.1 // dak«iïÃ1k«i-mukhe viÓvo $ manasy antas tu taijasa÷ & ÃkÃÓe ca h­di prÃj¤as % tridhà dehe vyavasthita÷ // 1.2 // viÓvo hi sthÆla-bhuÇ nityaæ $ taijasa÷ pravivikta-bhuk & Ãnanda-bhuk tathà prÃj¤as % tridhà bhogaæ nibodhata // 1.3 // sthÆlaæ tarpayate viÓvaæ $ praviviktaæ tu taijasam & ÃnandaÓ ca tathà prÃj¤aæ % tridhà t­ptiæ nibodhata // 1.4 // tri«u dhÃmasu yad bhojyaæ $ bhoktà yaÓ ca prakÅrtita÷ & vedai7tad ubhayaæ yas tu % sa bhu¤jÃno na lipyate // 1.5 // prabhava÷ sarva-(bhÃvÃnÃæ [B:]bhÆtÃnÃæ) $ satÃm iti viniÓcaya÷ & sarvaæ janayati prÃïaÓ % ceto-aæÓÆn puru«a÷ p­thak // 1.6 // vibhÆtiæ prasavaæ tv anye $ manyante s­«Âi-cintakÃ÷ & svapna-mÃyÃ-(sa-[B:]sva-)rÆpe9ti % s­«Âir anyair vikalpità // 1.7 // icchÃ-mÃtraæ prabho÷ s­«Âir $ iti s­«Âau viniÓcitÃ÷ & kÃlÃt prasÆtiæ bhÆtÃnÃæ % manyante kÃla-cintakÃ÷ // 1.8 // bhogÃ1rthaæ s­«tir ity anye $ krŬÃ2rtham iti cÃ7pare & devasyai7«a sva-bhÃvo 'yam % Ãpta-kÃmasya kà sp­hà // 1.9 // niv­tte÷ sarva-du÷khÃnÃm $ ÅÓÃna÷ prabhur a-vyaya÷ & a-dvaita÷ sarva-bhÃvÃnÃæ % devas turyo vibhu÷ sm­ta÷ // 1.10 // kÃrya-kÃraïa-baddhau tÃv $ i«yete viÓva-taijasau & prÃj¤a÷ kÃraïa-baddhas tu % (dvau tau [B:]dve tu) turye na sidhyata÷ // 1.11 // nÃ8tmÃnaæ na (parÃæÓ [S:]paraæ) cai7va $ na satyaæ nÃ7pi cÃ7n-­tam & prÃj¤a÷ kiæ-cana saævetti % (turyaæ tat [B:]turÅya÷) sarva-d­k sadà // 1.12 // dvaitasyÃ7-grahaïaæ tulyam $ ubhayo÷ prÃj¤a-turyayo÷ & bÅja-nidrÃ4yuta÷ prÃj¤a÷ % sà ca turye na vidyate // 1.13 // svapna-nidrÃ4yutÃv Ãdyau $ prÃj¤as tv a-svapna-nidrayà & na nidrÃæ nai7va ca svapnaæ % turye paÓyanti niÓcitÃ÷ // 1.14 // anyathà g­hïata÷ svapno $ nidrà tattvam a-jÃnata÷ & viparyÃse tayo÷ k«Åïe % turÅyaæ padam aÓnute // 1.15 // an-Ãdi-mÃyayà supto $ yadà jÅva÷ prabudhyate & a-jam a-nidram a-svapnam % a-dvaitaæ budhyate tadà // 1.16 // prapa¤co yadi vidyeta $ nivarteta na saæÓaya÷ & mÃyÃ-mÃtram idaæ dvaitam % a-dvaitaæ paramÃ1rthata÷ // 1.17 // vikalpo vinivarteta $ kalpito yadi kena-cit & upadeÓÃd ayaæ vÃdo % j¤Ãte dvaitaæ na vidyate // 1.18 // viÓvasyÃ7tva-vivak«ÃyÃm $ Ãdi-sÃmÃnyam utkaÂam & mÃtrÃ-saæpratipattau syÃd % Ãpti-sÃmÃnyam eva ca // 1.19 // taijasasyo7tva-vij¤Ãne $ utkar«o d­Óyate sphuÂam & mÃtrÃ-saæpratipattau syÃd % ubhayatvaæ tathÃ-vidham // 1.20 // ma-kÃra-bhÃve prÃj¤asya $ mÃna-sÃmÃnyam utkaÂam & mÃtrÃ-saæpratipattau tu % laya-sÃmÃnyam eva ca // 1.21 // tri«u dhÃmasu (yat [B:]yas) tulyaæ $ sÃmÃnyaæ vetti niÓcita÷ & sa pÆjya÷ sarva-bhÆtÃnÃæ % vandyaÓ cai7va mahÃ-muni÷ // 1.22 // a-kÃro nayate viÓvam $ u-kÃraÓ cÃ7pi taijasam & ma-kÃraÓ ca puna÷ prÃj¤aæ % nÃ7-mÃtre vidyate gati÷ // 1.23 // oæ-kÃraæ pÃdaÓo vidyÃt $ pÃdà mÃtrà na saæÓaya÷ & oæ-kÃraæ pÃdaÓo j¤Ãtvà % na kiæ-cid api cintayet // 1.24 // yu¤jÅta praïave ceta÷ $ praïavo brahma nir-bhayam & praïave nitya-yuktasya % na bhayaæ vidyate kva-cit // 1.25 // praïavo hy aparaæ brahma $ praïavaÓ ca (para÷ [B:,S:]paraæ) sm­ta÷ & a-pÆrvo 'n-antaro '-bÃhyo % an-apara÷ praïavo '-vyaya÷ // 1.26 // sarvasya praïavo hy Ãdir $ madhyam antas tathai9va ca & evaæ hi praïavaæ j¤Ãtvà % vyaÓnute tad an-antaram // 1.27 // praïavaæ hÅ8Óvaraæ vidyÃt $ sarvasya h­di saæsthitam & sarva-vyÃpinam oæ-kÃraæ % matvà dhÅro na Óocati // 1.28 // a-mÃtro 'n-anta-mÃtraÓ ca $ dvaitasyo7paÓama÷ Óiva÷ & oæ-kÃro vidito yena % sa munir ne7taro jana÷ // 1.29 // [col: iti (mÃï¬Ækyo1pani«ad-arthÃ3vi«-karaïa-parÃyÃæ gau¬apÃdÅya-kÃrikÃyÃæ prathamam Ãgama- prakaraïam [B:]gauda-pÃdÅye Ãgama-ÓÃstre ÃgamÃ3khyaæ prathamaæ prakaraïaæ samÃptam) :col] (atha gau¬apÃdÅya-kÃrikÃyÃæ vaitathyÃ3khyaæ dvitÅyaæ prakaraïam [K:]dvitÅyaæ prakaraïam [S:]vaitathya-prakaraïam) vaitathyaæ sarva-bhÃvÃnÃæ $ svapne Ãhur manÅ«iïa÷ & anta÷-sthÃnÃt tu bhÃvÃnÃæ % saæv­tatvena hetunà // 2.1 // a-dÅrghatvÃc ca kÃlasya $ gatvà deÓÃn na paÓyati & pratibuddhaÓ ca vai sarvas % tasmin deÓe na vidyate // 2.2 // a-bhÃvaÓ ca rathÃ3dÅnÃæ $ ÓrÆyate nyÃya-pÆrvakam & vaitathyaæ tena vai prÃptaæ % svapne Ãhu÷ prakÃÓitam // 2.3 // anta÷-sthÃnÃt tu bhedÃnÃæ $ (tasmÃj [B:]tathÃ) jÃgarite sm­tam & yathà tatra tathà svapne % (saæv­tatvena [B:]saæv­tatvaæ na) bhidyate // 2.4 // (svapna-jÃgarita-sthÃne [B,S:]svapna-jÃgarite sthÃne) hy $ ekam Ãhur manÅ«iïa÷ & bhedÃnÃæ hi samatvena % prasiddhenai7va hetunà // 2.5 // ÃdÃv ante ca yan nÃ7sti $ vartamÃne 'pi tat tathà & vi-tathai÷ sa-d­ÓÃ÷ santo % a-vi-tathà iva lak«itÃ÷ // 2.6 // sa-prayojanatà te«Ãæ $ svapne (vipratipadyate [B:]api pratipadyate) & tasmÃd Ãdy-antavattvena % mithyai9va khalu te sm­tÃ÷ // 2.7 // (a-pÆrvaæ [B:]a-pÆrvÃ÷) sthÃni-(dharmo [B:]dharmÃ) hi $ yathà svarga-nivÃsinÃm & tÃn ayaæ prek«ate gatvà % yathai9ve7ha su-Óik«ita÷ // 2.8 // svapna-v­ttÃv api tv antaÓ $ cetasà kalpitaæ tv a-sat & bahiÓ ceto-g­hÅtaæ sad % d­«Âaæ vaitathyam etayo÷ // 2.9 // jÃgrad-v­ttÃv api tv antaÓ $ cetasà kalpitaæ tv a-sat & bahiÓ ceto-g­hÅtaæ sad % yuktaæ vaitathyam etayo÷ // 2.10 // ubhayor api vaitathyaæ $ bhedÃnÃæ sthÃnayor yadi & ka etÃn budhyate bhedÃn % ko vai te«Ãæ vikalpaka÷ // 2.11 // kalpayaty ÃtmanÃ0tmÃnam $ Ãtmà deva÷ sva-mÃyayà & sa eva budhyate bhedÃn % iti vedÃ1nta-niÓcaya÷ // 2.12 // vikaroty aparÃn bhÃvÃn $ antaÓ citte (vyavasthitÃn [B:]a-vyavasthitÃn) & niyatÃæÓ ca bahiÓ citte % evaæ kalpayate prabhu÷ // 2.13 // citta-(kÃlà hi [B:]kÃlÃÓ ca) ye 'ntas tu $ dvaya-kÃlÃÓ ca ye bahi÷ & kalpità eva te sarve % viÓe«o nÃ7nya-hetuka÷ // 2.14 // a-vyaktà eva ye 'ntas tu $ sphuÂà eva ca ye bahi÷ & kalpità eva te sarve % viÓe«as tv indriyÃ1ntare // 2.15 // jÅvaæ kalpayate pÆrvaæ $ tato bhÃvÃn p­thag-vidhÃn & bÃhyÃn ÃdhyÃtmikÃæÓ cai7va % yathÃ-vidyas tathÃ-sm­ti÷ // 2.16 // a-niÓcità yathà rajjur $ andha-kÃre vikalpità & sarpa-dhÃrÃ4dibhir bhÃvais % tadvad Ãtmà vikalpita÷ // 2.17 // niÓcitÃyÃæ yathà rajjvÃæ $ vikalpo vinivartate & rajjur eve7ti cÃ7-dvaitaæ % tadvad Ãtma-viniÓcaya÷ // 2.18 // prÃïÃ3dibhir (an-antaiÓ ca [B,S:]an-antais tu) $ bhÃvair etair vikalpita÷ & mÃyai9«Ã tasya devasya % (yayà saæmohita÷ [B,S:]yayÃ9yaæ mohita÷) svayam // 2.19 // (prÃïa [B:]prÃïÃ) iti prÃïa-vido $ bhÆtÃnÅ7ti ca tad-vida÷ & guïà iti guïa-vidas % tattvÃnÅ7ti ca tad-vida÷ // 2.20 // pÃdà iti pÃda-vido $ vi«ayà iti tad-vida÷ & lokà iti loka-vido % devà iti ca tad-vida÷ // 2.21 // vedà iti veda-vido $ yaj¤Ã iti ca tad-vida÷ & bhokte9ti ca bhokt­-vido % bhojyam iti ca tad-vida÷ // 2.22 // sÆk«ma iti sÆk«ma-vida÷ $ sthÆla iti ca tad-vida÷ & mÆrta iti mÆrta-vido % a-mÆrta iti ca tad-vida÷ // 2.23 // kÃla iti kÃla-vido $ diÓa iti ca tad-vida÷ & vÃdà iti vÃda-vido % bhuvanÃnÅ7ti tad-vida÷ // 2.24 // mana iti mano-vido $ buddhir iti ca tad-vida÷ & cittam iti citta-vido % dharmÃ1-dharmau ca tad-vida÷ // 2.25 // pa¤ca-viæÓaka ity eke $ «a¬-viæÓa iti cÃ7pare & eka-triæÓaka ity Ãhur % an-anta iti cÃ7pare // 2.26 // lokÃæl loka-vida÷ prÃhur $ ÃÓramà iti tad-vida÷ & strÅ-puæ-na-puæsakaæ laiÇgÃ÷ % parÃ1param athÃ7pare // 2.27 // s­«Âir iti s­«Âi-vido $ laya iti ca tad-vida÷ & sthitir iti sthiti-vida÷ % (sarve [B:]sarvaæ) ce7ha tu sarvadà // 2.28 // yaæ bhÃvaæ darÓayed yasya $ taæ bhÃvaæ sa tu paÓyati & taæ cÃ7vati sa bhÆtvÃ9sau % tad-graha÷ samupaiti tam // 2.29 // etair e«o a-p­thag-bhÃvai÷ $ p­thag eve7ti lak«ita÷ & evaæ yo veda tattvena % kalpayet so '-viÓaÇkita÷ // 2.30 // svapna-mÃye yathà d­«Âe $ gandharva-nagaraæ yathà & tathà viÓvam idaæ d­«Âaæ % vedÃ1nte«u vicak«aïai÷ // 2.31 // na nirodho na co7tpattir $ na baddho na ca sÃdhaka÷ & na mumuk«ur na vai mukta % ity e«Ã paramÃ1rthatà // 2.32 // bhÃvair a-sadbhir evÃ7yam $ a-dvayena ca kalpita÷ & bhÃvà apy a-dvayenai7va % tasmÃd a-dvayatà Óivà // 2.33 // (nÃ8tma-[B:]nÃ7nya-)bhÃvena nÃne9daæ $ na svenÃ7pi kathaæ-cana & na p­thaÇ nÃ7-p­thak kiæ-cid % iti tattva-vido vidu÷ // 2.34 // vÅta-rÃga-bhaya-krodhair $ munibhir veda-pÃra-gai÷ & nir-vikalpo hy ayaæ d­«Âa÷ % prapa¤co1paÓamo '-dvaya÷ // 2.35 // tasmÃd evaæ viditvai9nam $ a-dvaite yojayet sm­tim & a-dvaitaæ samanuprÃpya % ja¬aval lokam Ãcaret // 2.36 // ni÷-stutir nir-namas-kÃro $ ni÷-svadhÃ-kÃra eva ca & calÃcala-niketaÓ ca % yatir yÃd­cchiko bhavet // 2.37 // tattvam ÃdhyÃtmikaæ d­«Âvà $ tattvaæ d­«Âvà tu bÃhyata÷ & tattvÅ-bhÆtas tad-ÃrÃmas % tattvÃd a-pracyuto bhavet // 2.38 // [col: iti (gau¬apÃdÅya-kÃrikÃyÃæ [B:]gau¬apÃdÅye Ãgama-ÓÃstre [S:]gau¬apÃdÅya- kÃrikÃsu)vaitathyÃ3khyaæ dvitÅyaæ (prakaraïam [B:]prakaraïaæ samÃptam) :col] atha gau¬apÃdÅya-kÃrikÃsv a-dvaitÃ3khyaæ t­tÅyaæ prakaraïam | oæ upÃsanÃ4Órito dharmo $ jÃte brahmaïi vartate & prÃg utpatter a-jaæ sarvaæ % tenÃ7sau k­païa÷ sm­ta÷ // 3.1 // ato vak«yÃmy a-kÃrpaïyam $ a-jÃti samatÃæ gatam & yathà na jÃyate kiæ-cij % jÃyamÃnaæ sam-antata÷ // 3.2 // Ãtmà hy ÃkÃÓavaj jÅvair $ ghaÂÃ3kÃÓair ivo7dita÷ & ghaÂÃ3divac ca saæghÃtair % jÃtÃv etan nidarÓanam // 3.3 // ghaÂÃ3di«u pralÅne«u $ ghaÂÃ3kÃÓÃ3dayo yathà & ÃkÃÓe saæpralÅyante % tadvaj jÅvà ihÃ8tmani // 3.4 // yathai9kasmin ghaÂÃ3kÃÓe $ rajo-dhÆmÃ3dibhir yute & na sarve saæprayujyante % tadvaj jÅvÃ÷ sukhÃ3dibhi÷ // 3.5 // rÆpa-kÃrya-samÃkhyÃÓ ca $ bhidyante tatra tatra vai & ÃkÃÓasya na bhedo 'sti % tadvaj jÅve«u nirïaya÷ // 3.6 // nÃ8kÃÓasya ghaÂÃ3kÃÓo $ vikÃrÃ1vayavau yathà & nai7vÃ8tmana÷ sadà jÅvo % vikÃrÃ1vayavau tathà // 3.7 // yathà bhavati bÃlÃnÃæ $ gaganaæ malinaæ malai÷ & tathà bhavaty a-buddhÃnÃm % ÃtmÃpi malino malai÷ // 3.8 // maraïe saæbhave cai7va $ gaty-Ãgamanayor api & (sthitau [B:]sthita÷) sarva-ÓarÅre«u % (ÃkÃÓenÃ7-[K,S:]cÃ8kÃÓenÃ7-)vilak«aïa÷ [CHECK!] // 3.9 // saæghÃtÃ÷ svapnavat (sarve [K: ,S:]sarve) $ Ãtma-mÃyÃ-visarjitÃ÷ [CHECK!] & Ãdhikye sarva-sÃmye và % no7papattir hi vidyate // 3.10 // rasÃ3dayo hi ye koÓà $ vyÃkhyÃtÃs taittirÅyake & te«Ãæ Ãtmà paro jÅva÷ % (khaæ yathà [B:]sa-yathÃ) saæprakÃÓita÷ // 3.11 // dvayor dvayor madhu-j¤Ãne $ paraæ brahma prakÃÓitam & p­thivyÃm udare cai7va % yathÃ0kÃÓa÷ prakÃÓita÷ // 3.12 // jÅvÃ3tmanor an-anyatvam $ a-bhedena praÓasyate & nÃnÃtvaæ nindyate yac ca % tad evaæ hi sama¤jasam // 3.13 // jÅvÃ3tmano÷ p­thaktvaæ yat $ prÃg utpatte÷ prakÅrtitam & bhavi«yad-v­ttyà gauïaæ tan % mukhyatvaæ (hi na [B:]na hi) yujyate // 3.14 // m­l-loha-visphuliÇgÃ3dyai÷ $ s­«Âir yà coditÃ9nyathà & upÃya÷ so 'vatÃrÃya % nÃ7sti bheda÷ kathaæ-cana // 3.15 // ÃÓramÃs tri-vidhà hÅna- $ madhyamo1tk­«Âa-d­«Âaya÷ & upÃsano9padi«Âe9yaæ % tad-artham anukampayà // 3.16 // sva-siddhÃ1nta-vyavasthÃsu $ dvaitino niÓcità d­¬ham & paras-paraæ virudhyante % tair ayaæ na virudhyate // 3.17 // a-dvaitaæ paramÃ1rtho hi $ dvaitaæ tad-bheda ucyate & te«Ãm ubhayathà dvaitaæ % tenÃ7yaæ na virudhyate // 3.18 // mÃyayà bhidyate hy etan $ nÃ7nyathÃ9-jaæ kathaæ-cana & tattvato bhidyamÃne hi % martyatÃm a-m­taæ vrajet // 3.19 // a-jÃtasyai7va bhÃvasya $ jÃtim icchanti vÃdina÷ & a-jÃto hy a-m­to bhÃvo % martyatÃæ katham e«yati // 3.20 // na bhavaty a-m­taæ martyaæ $ na martyam a-m­taæ tathà & prak­ter anyathÃ-bhÃvo % na kathaæ-cid bhavi«yati // 3.21 // sva-bhÃvenÃ7-m­to yasya $ bhÃvo gacchati martyatÃm & k­takenÃ7-m­tas tasya % kathaæ sthÃsyati niÓ-cala÷ // 3.22 // bhÆtato '-bhÆtato vÃ9pi $ s­jyamÃne samà Óruti÷ & niÓcitaæ yukti-yuktaæ ca % yat tad bhavati ne7tarat // 3.23 // ne7ha nÃne9ti cÃ8mnÃyÃd $ indro mÃyÃbhir ity api & a-jÃyamÃno bahudhà % mÃyayà jÃyate tu sa÷ // 3.24 // saæbhÆter apavÃdÃc ca $ saæbhava÷ prati«idhyate & ko (nv [K,B,S:]tv) enaæ janayed iti % kÃraïaæ prati«idhyate [CHECK!] // 3.25 // sa e«a ne7ti ne7tÅ7ti $ vyÃkhyÃtaæ nihnute yata÷ & sarvam a-grÃhya-bhÃvena % hetunÃ9-jaæ prakÃÓate // 3.26 // sato hi mÃyayà janma $ yujyate na tu tattvata÷ & tattvato jÃyate yasya % jÃtaæ tasya hi jÃyate // 3.27 // a-sato mÃyayà janma $ tattvato nai7va yujyate & vandhyÃ-putro na tattvena % mÃyayà vÃ9pi jÃyate // 3.28 // yathà svapne dvayÃ3bhÃsaæ $ spandate mÃyayà mana÷ & tathà jÃgrad-dvayÃ3bhÃsaæ % spandate mÃyayà mana÷ // 3.29 // a-dvayaæ ca dvayÃ3bhÃsaæ $ mana÷ svapne na saæÓaya÷ & a-dvayaæ ca dvayÃ3bhÃsaæ % tathà jÃgran na saæÓaya÷ // 3.30 // mano-d­Óyam idaæ dvaitaæ $ yat kiæ-cit sa-carÃ1-caram & manaso hy a-manÅ-bhÃve % dvaitaæ nai7vo7palabhyate // 3.31 // Ãtma-satyÃ1nubodhena $ na saækalpayate yadà & a-manastÃæ tadà yÃti % grÃhyÃ1-bhÃve (tad a-graham [B:]tad-a-grahÃt) // 3.32 // a-kalpakam a-jaæ j¤Ãnaæ $ j¤eyÃ1-bhinnaæ pracak«ate & brahma j¤eyam a-jaæ nityam % a-jenÃ7jaæ vibudhyate // 3.33 // nig­hÅtasya manaso $ nir-vikalpasya dhÅmata÷ & pracÃra÷ sa tu vij¤eya÷ % su-«upte 'nyo na tat-sama÷ // 3.34 // lÅyate hi su-«upte tan $ nig­hÅtaæ na lÅyate & tad eva nir-bhayaæ brahma % j¤ÃnÃ3lokaæ sam-antata÷ // 3.35 // a-jam a-nidram a-svapnam $ a-nÃmakam a-rÆpakam & sak­d-vibhÃtaæ sarva-j¤aæ % no7pacÃra÷ kathaæ-cana // 3.36 // sarvÃ1bhilÃpa-vigata÷ $ sarva-cintÃ-samutthita÷ & su-praÓÃnta÷ sak­j-jyoti÷ % samÃdhir a-calo '-bhaya÷ // 3.37 // graho na tatra no7tsargaÓ $ cintà yatra na vidyate & Ãtma-saæsthaæ tadà j¤Ãnam % a-jÃti samatÃæ gatam // 3.38 // a-sparÓa-yogo (vai nÃma [B:]nÃmai7«a) $ dur-darÓa÷ sarva-yogibhi÷ & yogino bibhyati hy asmÃd % a-bhaye bhaya-darÓina÷ // 3.39 // manaso nigrahÃ3yattam $ a-bhayaæ sarva-yogiïÃm & du÷kha-k«aya÷ prabodhaÓ cÃ7py % a-k«ayà ÓÃntir eva ca // 3.40 // utseka uda-dher yadvat $ kuÓÃ1greïai7ka-bindunà & manaso nigrahas tadvad % bhaved a-parikhedata÷ // 3.41 // upÃyena nig­hïÅyÃd $ vik«iptaæ kÃma-bhogayo÷ & su-prasannaæ laye cai7va % yathà kÃmo layas tathà // 3.42 // du÷khaæ sarvam anusm­tya $ (kÃma-[S:]kÃya-)bhogÃn nivartayet & a-jaæ sarvam anusm­tya % jÃtaæ nai7va tu paÓyati // 3.43 // laye saæbodhayec cittaæ $ vik«iptaæ Óamayet puna÷ & saka«Ãyaæ (vijÃnÅyÃt % sama- [B:]vijÃnÅyÃc % chama-)prÃptaæ na cÃlayet // 3.44 // nÃ8svÃdayet sukhaæ tatra $ ni÷-saÇga÷ praj¤ayà bhavet & niÓ-calaæ niÓcarat cittam % ekÅ-kuryÃt prayatnata÷ // 3.45 // yadà na lÅyate cittaæ $ na ca vik«ipyate puna÷ & an-iÇganam an-ÃbhÃsaæ % ni«pannaæ brahma tat tadà // 3.46 // sva-sthaæ ÓÃntaæ sa-nirvÃïam $ a-kathyaæ sukham uttamam & a-jam a-jena j¤eyena % sarva-j¤aæ paricak«ate // 3.47 // na kaÓ-cij jÃyate jÅva÷ $ saæbhavo 'sya na vidyate & etat tad uttamaæ satyaæ % yatra kiæ-cin na jÃyate // 3.48 // [col: iti (gau¬apÃdÅya-kÃrikÃyÃm a-dvaitÃ3khyaæ [B:]gau¬apÃdÅye Ãgama-ÓÃstre '-dvaitÃ3khyaæ) t­tÅyaæ (prakaraïam || oæ tat sat || [B:]prakaraïaæ samÃptam) :col] athÃ7lÃta-ÓÃnty-Ãkhyaæ caturtha-prakaraïam j¤ÃnenÃ8kÃÓa-kalpena $ dharmÃn yo gagano1pamÃn & j¤eyÃ1bhinnena saæbuddhas % taæ vande dvi-padÃæ varam // 4.1 // a-sparÓa-yogo vai nÃma $ sarva-sattva-sukho hita÷ & a-vivÃdo a-viruddhaÓ ca % deÓitas taæ namÃmy aham // 4.2 // bhÆtasya jÃtim icchanti $ vÃdina÷ ke-cid eva hi & a-bhÆtasyÃ7pare dhÅrà % vivadanta÷ paras-param // 4.3 // bhÆtaæ na jÃyate kiæ-cid $ a-bhÆtaæ nai7va jÃyate & vivadanto (dvayà [B:]a-dvayÃ) hy evam % a-jÃtiæ khyÃpayanti te // 4.4 // khyÃpyamÃnÃm a-jÃtiæ tair $ anumodÃmahe vayam & vivadÃmo na tai÷ sÃ1rdham % a-vivÃdaæ nibodhata // 4.5 // a-jÃtasyai7va dharmasya $ jÃtim icchanti vÃdina÷ & a-jÃto hy a-m­to dharmo % martyatÃæ katham e«yati // 4.6 // na bhavaty a-m­taæ martyaæ $ na martyam a-m­taæ tathà & prak­ter anyathÃ-bhÃvo % na kathaæ-cid bhavi«yati // 4.7 // sva-bhÃvenÃ7-m­to yasya $ dharmo gacchati martyatÃm & k­takenÃ7-m­tas tasya % kathaæ sthÃsyati niÓ-cala÷ // 4.8 // sÃæsiddhikÅ svÃbhÃvikÅ $ (saha-jà [B:]saha-jÃ9py) a-k­tà ca yà & prak­ti÷ se9ti vij¤eyà % sva-bhÃvaæ na jahÃti yà // 4.9 // jarÃ-maraïa-nirmuktÃ÷ $ sarve dharmÃ÷ sva-bhÃvata÷ & jarÃ-maraïam icchantaÓ % cyavante tan-manÅ«ayà // 4.10 // kÃraïaæ yasya vai kÃryaæ $ kÃraïaæ tasya jÃyate & jÃyamÃnaæ katham a-jaæ % bhinnaæ nityaæ kathaæ ca tat // 4.11 // kÃraïÃd (yady [B:]yad) an-anyatvam $ ata÷ kÃryam a-jaæ (tava [B:]yadi) & jÃyamÃnÃd dhi vai kÃryÃt % kÃraïaæ te kathaæ dhruvam // 4.12 // a-jÃd vai jÃyate yasya $ d­«ÂÃ1ntas tasya nÃ7sti vai & jÃtÃc ca jÃyamÃnasya % (na vyavasthà [B:]na-vyavasthÃ) prasajyate // 4.13 // hetor Ãdi÷ phalaæ ye«Ãm $ Ãdir hetu÷ phalasya ca & heto÷ phalasya cÃ7n-Ãdi÷ % kathaæ tair upavarïyate // 4.14 // hetor Ãdi÷ phalaæ ye«Ãm $ Ãdir hetu÷ phalasya ca & tathà janma bhavet te«Ãæ % putrÃj janma pitur yathà // 4.15 // saæbhave hetu-phalayor $ e«itavya÷ kramas tvayà & yuga-pat saæbhave yasmÃd % a-saæbandho vi«Ãïavat // 4.16 // phalÃd utpadyamÃna÷ san $ na te hetu÷ prasidhyati & a-prasiddha÷ kathaæ hetu÷ % phalam utpÃdayi«yati // 4.17 // yadi heto÷ phalÃt siddhi÷ $ phala-siddhiÓ ca hetuta÷ & katarat (pÆrva-ni«pannaæ [B:]pÆrvam utpannaæ) % yasya siddhir apek«ayà // 4.18 // a-Óaktir a-parij¤Ãnaæ $ krama-kopo 'tha và puna÷ & evaæ hi sarvathà buddhair % a-jÃti÷ paridÅpità // 4.19 // bÅjÃ1ÇkurÃ3khyo d­«ÂÃ1nta÷ $ sadà sÃdhya-samo hi (sa÷ [B:]na÷) & na (hi [B:]ca) sÃdhya-samo hetu÷ % siddhau sÃdhyasya yujyate // 4.20 // pÆrvÃ1parÃ1-parij¤Ãnam $ a-jÃte÷ paridÅpakam & jÃyamÃnÃd dhi vai dharmÃt % kathaæ pÆrvaæ na g­hyate // 4.21 // svato và parato vÃ9pi $ na kiæ-cid vastu jÃyate & sad a-sat sad-a-sad vÃ9pi % na kiæ-cid vastu jÃyate // 4.22 // hetur na jÃyate (an-Ãde÷ [B:]an-Ãdi÷) $ phalaæ (cÃ7pi [B:]vÃ9pi) sva-bhÃvata÷ & Ãdir na vidyate yasya % tasya (hy Ãdir [B:]jÃtir) na vidyate // 4.23 // praj¤apte÷ sa-nimittatvam $ anyathà dvaya-nÃÓata÷ & saækleÓasyo7palabdheÓ ca % para-tantrÃ1stità matà // 4.24 // praj¤apte÷ sa-nimittatvam $ i«yate yukti-darÓanÃt & nimittasyÃ7-nimittatvam % i«yate bhÆta-darÓanÃt // 4.25 // cittaæ na saæsp­Óaty arthaæ $ nÃ7rthÃ3bhÃsaæ tathai9va ca & a-bhÆto hi yataÓ cÃ7rtho % nÃ7rthÃ3bhÃsas tata÷ p­thak // 4.26 // nimittaæ na sadà cittaæ $ saæsp­Óaty adhvasu tri«u & a-nimitto viparyÃsa÷ % kathaæ tasya bhavi«yati // 4.27 // tasmÃn na jÃyate cittaæ $ citta-d­Óyaæ na jÃyate & tasya paÓyanti ye jÃtiæ % khe vai paÓyanti te padam // 4.28 // a-jÃtaæ jÃyate yasmÃd $ a-jÃti÷ prak­tis tata÷ & prak­ter anyathÃ-bhÃvo % na kathaæ-cid bhavi«yati // 4.29 // an-Ãder antavattvaæ ca $ saæsÃrasya na setsyate & an-antatà cÃ8dimato % mok«asya na bhavi«yati // 4.30 // ÃdÃv ante ca yan nÃ7sti $ vartamÃne 'pi tat tathà & vi-tathai÷ sa-d­ÓÃ÷ santo % a-vi-tathà iva lak«itÃ÷ // 4.31 // sa-prayojanatà te«Ãæ $ svapne (vipratipadyate [B:]api pratipadyate) & tasmÃd Ãdy-antavattvena % mithyai9va khalu te sm­tÃ÷ // 4.32 // sarve dharmà m­«Ã svapne $ kÃyasyÃ7ntar-nidarÓanÃt & saæv­te 'smin pradeÓe vai % bhÆtÃnÃæ darÓanaæ kuta÷ // 4.33 // na yuktaæ darÓanaæ gatvà $ kÃlasyÃ7-niyamÃd gatau & pratibuddhaÓ ca vai sarvas % tasmin deÓe na vidyate // 4.34 // mitrÃ3dyai÷ saha saæmantrya $ (saæbuddho [B:]prabuddho) na prapadyate & g­hÅtaæ cÃ7pi yat kiæ-cit % pratibuddho na paÓyati // 4.35 // svapne cÃ7-vastuka÷ kÃya÷ $ p­thag anyasya darÓanÃt & yathà kÃyas tathà sarvaæ % citta-d­Óyam a-vastukam // 4.36 // grahaïÃj jÃgaritavat $ tad-dhetu÷ svapne i«yate & tad-(dhetutvÃt tu [B:]dhetutvÃc ca) tasyai7va % saj jÃgaritam i«yate // 4.37 // utpÃdasyÃ7-prasiddhatvÃd $ a-jaæ sarvam udÃh­tam & na ca bhÆtÃd a-bhÆtasya % saæbhavo 'sti kathaæ-cana // 4.38 | B: 4.40 // a-saj jÃgarite d­«Âvà $ svapne paÓyati tanmaya÷ & a-sat svapne 'pi d­«Âvà ca % pratibuddho na paÓyati // 4.39 | B: 4.38 // nÃ7sty a-sad-dhetukam a-sat $ sad a-sad-dhetukaæ tathà & sac ca sad-dhetukaæ nÃ7sti % sad-dhetukam a-sat kuta÷ // 4.40 | B: 4.41 // viparyÃsÃd yathà jÃgrad $ a-cintyÃn bhÆtavat sp­Óet & tathà svapne viparyÃsÃd % dharmÃæs tatrai7va paÓyati // 4.41 | B: 4.39 // upalambhÃt samÃcÃrÃd $ asti-vastutva-vÃdinÃm & jÃtis tu deÓità buddhair % a-jÃtes trasatÃæ sadà // 4.42 // a-jÃtes trasatÃæ te«Ãm $ upalaæbhÃd viyanti ye & jÃti-do«Ã na setsyanti % do«o 'py alpo bhavi«yati // 4.43 // upalambhÃt samÃcÃrÃn $ mÃyÃ-hastÅ yatho9cyate & upalambhÃt samÃcÃrÃd % asti vastu tatho9cyate // 4.44 // jÃty-ÃbhÃsaæ calÃ3bhÃsaæ $ vastv-ÃbhÃsaæ tathai9va ca & a-jÃ1-calam a-vastutvaæ % vij¤Ãnaæ ÓÃntam a-dvayam // 4.45 // evaæ na jÃyate cittam $ evaæ dharmà a-jÃ÷ sm­tÃ÷ & evam eva vijÃnanto % na patanti viparyaye // 4.46 // ­ju-vakrÃ3dikÃ3bhÃsam $ (alÃta-spanditaæ [B:]alÃtaæ spanditaæ) yathà & grahaïa-grÃhakÃ3bhÃsaæ % (vij¤Ãna-spanditaæ [B:]vij¤Ãnaæ spanditaæ) tathà // 4.47 // a-spandamÃnam (alÃtam [B:]ÃlÃtam) $ an-ÃbhÃsam a-jaæ yathà & a-spandamÃnaæ vij¤Ãnam % an-ÃbhÃsam a-jaæ tathà // 4.48 // alÃte spandamÃne vai $ nÃ8bhÃsà anyato-bhuva÷ & na tato 'nyatra nispandÃn % nÃ7lÃtaæ praviÓanti te // 4.49 // na nirgatà alÃtÃt te $ dravyatvÃ1-bhÃva-yogata÷ & vij¤Ãne 'pi tathai9va syur % ÃbhÃsasyÃ7-viÓe«ata÷ // 4.50 // vij¤Ãne spandamÃne vai $ nÃ8bhÃsà anyato-bhuva÷ & na tato 'nyatra nispandÃn % na vij¤Ãnaæ viÓanti te // 4.51 // na nirgatÃs te vij¤ÃnÃd $ dravyatvÃ1-bhÃva-yogata÷ & kÃrya-kÃraïatÃ2-bhÃvÃd % yato '-cintyÃ÷ sadai9va te // 4.52 // dravyaæ dravyasya hetu÷ syÃd $ anyad anyasya cai7va hi & dravyatvam anya-bhÃvo và % dharmÃïÃæ no7papadyate // 4.53 // evaæ na citta-jà dharmÃÓ $ cittaæ vÃ9pi na dharma-jam & evaæ hetu-phalÃ1-jÃtiæ % praviÓanti manÅ«iïa÷ // 4.54 // yÃvad dhetu-phalÃ3veÓas $ tÃvad dhetu-phalo1dbhava÷ & k«Åïe hetu-phalÃ3veÓe % nÃ7sti hetu-phalo1dbhava÷ // 4.55 // yÃvad dhetu-phalÃ3veÓa÷ $ saæsÃras tÃvad Ãyata÷ & k«Åïe hetu-phalÃ3veÓe % (saæsÃraæ na prapadyate [B:]saæsÃro no7papadyate) // 4.56 // saæv­tyà jÃyate sarvaæ $ ÓÃÓvataæ (nÃ7sti tena [B:]tena nÃ7sti) vai & (sad-[B:]sva-)bhÃvena hy a-jaæ sarvam % ucchedas tena nÃ7sti vai // 4.57 // dharmà ye iti jÃyante $ (jÃyante [B:]saæv­tyÃ) te na tattvata÷ & janma mÃyo2pamaæ te«Ãæ % sà ca mÃyà na vidyate // 4.58 // yathà mÃyÃmayÃd bÅjÃj $ jÃyate tanmayo 'Çkura÷ & nÃ7sau nityo na co7cchedÅ % tadvad dharme«u yojanà // 4.59 // nÃ7-je«u sarva-dharme«u $ ÓÃÓvatÃ1-ÓÃÓvatÃ1bhidhà & yatra varïà na vartante % vivekas tatra no7cyate // 4.60 // yathà svapne dvayÃ3bhÃsaæ $ cittaæ calati mÃyayà & tathà jÃgrad dvayÃ3bhÃsaæ % cittaæ calati mÃyayà // 4.61 // a-dvayaæ ca dvayÃ3bhÃsaæ $ cittaæ svapne na saæÓaya÷ & a-dvayaæ ca dvayÃ3bhÃsaæ % (tathà [B:]cittaæ) jÃgran na saæÓaya÷ // 4.62 // svapna-d­k pracaran svapne $ dik«u vai daÓasu sthitÃn & aï¬a-jÃn sveda-jÃn vÃ9pi % jÅvÃn paÓyati yÃn sadà // 4.63 // svapna-d­k-citta-d­ÓyÃs te $ na vidyante tata÷ p­thak & tathà tad-d­Óyam eve7daæ % svapna-d­k-cittam i«yate // 4.64 // cara¤ jÃgarite jÃgrad $ dik«u vai daÓasu sthitÃn & aï¬a-jÃn sveda-jÃn vÃ9pi % jÅvÃn paÓyati yÃn sadà // 4.65 // jÃgrac-citte3k«aïÅyÃs te $ na vidyante tata÷ p­thak & tathà tad-d­Óyam eve7daæ % jÃgrataÓ cittam i«yate // 4.66 // ubhe hy anyo-anya-d­Óye te $ kiæ tad astÅ7ti co7cyate & lak«aïÃ-ÓÆnyam ubhayaæ % tan-matenai7va g­hyate // 4.67 // yathà svapnamayo jÅvo $ jÃyate mriyate 'pi ca & tathà jÅvà amÅ sarve % bhavanti na bhavanti ca // 4.68 // yathà mÃyÃmayo jÅvo $ jÃyate mriyate 'pi ca & tathà jÅvà amÅ sarve % bhavanti na bhavanti ca // 4.69 // yathà nirmitako jÅvo $ jÃyate mriyate 'pi ca & tathà jÅvà amÅ sarve % bhavanti na bhavanti ca // 4.70 // na kaÓ-cij jÃyate jÅva÷ $ saæbhavo 'sya na vidyate & etat tad uttamaæ satyaæ % yatra kiæ-cin na jÃyate // 4.71 // citta-spanditam eve7daæ $ grÃhya-grÃhakavad dvayam & cittaæ nir-vi«ayaæ nityam % a-saÇgaæ tena kÅrtitam // 4.72 // yo 'sti kalpita-saæv­tyà $ paramÃ1rthena nÃ7sty asau & (para-tantrÃ1bhisaæv­tyà [B:]para-tantro 'bhisaæv­tyÃ) % syÃn nÃ7sti paramÃ1rthata÷ // 4.73 // a-ja÷ kalpita-saæv­tyà $ paramÃ1rthena nÃ7py a-ja÷ & (para-tantrÃ1bhini«pattyà [B:]para-tantro 'bhini«pattyÃ) % saæv­tyà jÃyate tu sa÷ // 4.74 // a-bhÆtÃ1bhiniveÓo 'sti $ dvayaæ tatra na vidyate & dvayÃ1-bhÃvaæ sa buddhvai9va % nir-nimitto na jÃyate // 4.75 // yadà na labhate hetÆn $ uttamÃ1dhama-madhyamÃn & tadà na jÃyate cittaæ % hetv-a-bhÃve phalaæ kuta÷ // 4.76 // a-nimittasya cittasya $ yÃ9n-utpatti÷ samÃ9-dvayà & a-jÃtasyai7va sarvasya % citta-d­Óyaæ hi tad yata÷ // 4.77 // buddhvÃ9-nimittatÃæ satyÃæ $ hetuæ p­thag an-(Ãpnuvan [B:]Ãpnuvat) & vÅta-Óokaæ (tathÃ9-[B:]tadÃ9-)kÃmam % a-bhayaæ padam aÓnute // 4.78 // a-bhÆtÃ1bhiniveÓÃd dhi $ sa-d­Óe tat pravartate & vastv-a-bhÃvaæ sa buddhvai9va % ni÷-saÇgaæ vinivartate // 4.79 // niv­ttasyÃ7-prav­ttasya $ niÓ-calà hi tadà sthiti÷ & vi«aya÷ sa hi buddhÃnÃæ % tat sÃmyam a-jam a-dvayam // 4.80 // a-jam a-nidram a-svapnaæ $ prabhÃtaæ bhavati svayam & sa-k­d-vibhÃto hy evai7«a % dharmo (dhÃtu-sva-bhÃvata÷ [B:]dhÃtu÷ sva-bhÃvata÷) // 4.81 // sukham Ãvriyate nityaæ $ du÷khaæ vivriyate sadà & yasya kasya ca dharmasya % graheïa bhagavÃn asau // 4.82 // asti nÃ7sty asti nÃ7stÅ7ti $ nÃ7sti nÃ7stÅ7ti và puna÷ & cala-sthiro1bhayÃ1-bhÃvair % Ãv­ïoty eva bÃliÓa÷ // 4.83 // koÂyaÓ catasra etÃs tu $ grahair yÃsÃæ (sadÃ0v­ta÷ [K:]sahÃ8v­ta÷) & bhagavÃn Ãbhir a-sp­«Âo % yena d­«Âa÷ sa sarva-d­k // 4.84 // prÃpya sarva-j¤atÃæ k­tsnÃæ $ brÃhmaïyaæ padam a-dvayam & an-ÃpannÃ3di-madhyÃ1ntaæ % kim ata÷ param Åhate // 4.85 // viprÃïÃæ vinayo hy e«a $ Óama÷ prÃk­ta ucyate & dama÷ prak­ti-dÃntatvÃd % evaæ vidvä Óamaæ vrajet // 4.86 // sa-vastu so1palambhaæ ca $ dvayaæ laukikam i«yate & a-vastu so1palambhaæ ca % Óuddhaæ laukikam i«yate // 4.87 // a-vastv an-upalambhaæ ca $ loko1ttaram iti sm­tam & j¤Ãnaæ j¤eyaæ ca vij¤eyaæ % sadà buddhai÷ prakÅrtitam // 4.88 // j¤Ãne ca tri-vidhe j¤eye $ krameïa vidite svayam & sarva-j¤atà hi sarvatra % bhavatÅ7ha mahÃ-dhiya÷ // 4.89 // heya-j¤eyÃ3pya-pÃkyÃni $ vij¤eyÃny agra-(yÃïata÷ [B:]yÃnata÷) & te«Ãm anyatra vij¤eyÃd % upalambhas tri«u sm­ta÷ // 4.90 // prak­tyÃ0kÃÓavaj j¤eyÃ÷ $ sarve dharmà an-Ãdaya÷ & vidyate na hi nÃnÃtvaæ % te«Ãæ kva-cana kiæ-cana // 4.91 // Ãdi-buddhÃ÷ prak­tyai9va $ sarve dharmÃ÷ su-niÓcitÃ÷ & yasyai7vaæ bhavati k«Ãnti÷ % so '-m­tatvÃya kalpate // 4.92 // Ãdi-ÓÃntà hy an-utpannÃ÷ $ prak­tyai9va su-nirv­tÃ÷ & sarve dharmÃ÷ samÃ1-bhinnà % a-jaæ sÃmyaæ viÓÃradam // 4.93 // vaiÓÃradyaæ tu vai nÃ7sti $ bhede vicaratÃæ sadà & bheda-nimnÃ÷ p­thag-vÃdÃs % tasmÃt te k­païÃ÷ sm­tÃ÷ // 4.94 // a-je sÃmye tu ye ke-cid $ bhavi«yanti su-niÓcitÃ÷ & te hi loke mahÃ-j¤ÃnÃs % tac ca loko na gÃhate // 4.95 // a-je«v a-jam a-saækrÃntaæ $ dharme«u j¤Ãnam i«yate & yato na kramate j¤Ãnam % a-saÇgaæ tena kÅrtitam // 4.96 // aïu-mÃtre 'pi vaidharmye $ jÃyamÃne '-vipaÓ-cita÷ & a-saÇgatà sadà nÃ7sti % kim utÃ8varaïa-cyuti÷ // 4.97 // a-labdhÃ3varaïÃ÷ sarve $ dharmÃ÷ prak­ti-nir-malÃ÷ & Ãdau buddhÃs tathà muktà % budhyante iti nÃyakÃ÷ // 4.98 // kramate na hi buddhasya $ j¤Ãnaæ dharme«u (tÃpina÷ ([B,K:]tÃyina÷) & (sarve dharmÃs [B:]sarva-dharmÃs) tathà j¤Ãnaæ % nai7tad buddhena bhëitam // 4.99 // dur-darÓam ati-gambhÅram $ a-jaæ sÃmyaæ viÓÃradam & buddhvà padam a-nÃnÃtvaæ % namas kurmo yathÃ-balam // 4.100 // [col: iti (gau¬a-pÃdÃ3cÃrya-k­tà mÃï¬Ækyo1pani«ad-kÃrikÃ÷ saæpÆrïÃ÷ [B:]gau¬apÃdÅye Ãgama- ÓÃstre 'lÃta-ÓÃnty-Ãkhyaæ caturthaæ prakaraïaæ samÃptam) :col]