# /
cijja¬atvarÆpÃyà yogyatÃyà nityatvÃtsaæbandhanityatvÃpattirityartha÷ /
yathà svatantrapradhÃnapravttipak«o bhogo 'pavarga ubhayaæ và phalamiti vikalpya dÆ«ita÷, evaæ puru«ÃdhÅnapradhÃnapravttipak«o 'pi phalÃbhÃvena dÆ«aïÅya ityÃha-## /
siddhÃnte paramÃtmana udÃsÅnasya kathaæ pravartakatvamityÃÓaÇkyÃha-## /
sÃækhyamate ubhayaæ viruddhaæ satyatvÃt /
asmanmate kalpitÃkalpitayoravirodha ityatiÓaya÷ //7//
END BsCom_2,2.1.7
____________________________________________________________________________________________
START BsCom_2,2.1.8
aÇgitvÃnupapatteÓ ca | BBs_2,2.8 |
itaÓca na pradhÃnasya pravttiravalpate /
yaddhi sattvarajastamasÃmÃnyonyaguïapradhÃnabhÃvamutsjya sÃmyena svarÆpamÃtreïÃvasthÃnaæ sà pradhÃnÃvasthà /
tasyÃmavasthÃyÃmanapek«asvarÆpÃïÃæ svarÆpapraïÃÓabhayÃtparasparaæ pratyaÇgibhÃvÃnupapatte÷ /
bÃhyasya ca kasyacitk«obhayiturabhÃvÃdguïavai«amyanimitto mahadÃdyutpÃdo na syÃt // 8 //
kiæ pradhÃnÃvasthà kÆÂasthavannityÃ, uta vikÃriïÅ /
Ãdye do«amÃha-## /
aÇgÃÇgibhÃve sÃmyasvarÆpanÃÓa÷ syÃt, tata÷ kauÂasthyabhaÇga iti bhayÃdaÇgÃÇgitvÃnupapatte÷ s«Âyanupapattirityartha÷ /
dvitÅyaæ dÆ«ayati-## /
cirakÃlasthitasya sÃmyasya cyutau nimittaæ vÃcyaæ tannÃstÅtyartha÷ //8//
END BsCom_2,2.1.8
____________________________________________________________________________________________
START BsCom_2,2.1.9
anyathÃnumitau ca j¤aÓaktiviyogÃt | BBs_2,2.9 |
athÃpi syÃdanyathà vayamanumimÅmahe yathà nÃyamanantaro do«a÷ prasajyeta /
nahyanapek«asvabhÃvÃ÷ kÆÂasthÃÓcÃsmÃbhirguïà abhyupagamyante pramÃïÃbhÃvÃt /
kÃryavaÓena tu guïÃnÃæ svabhÃvo 'bhyupagamyate /
yathà yathà kÃryotpÃda upapadyate tathà tathai«Ãæ svabhÃvo 'bhyupagamyate /
calaæ guïavttamiti cÃstyabhyupagama÷ /
tasmÃtsÃmyÃvasthÃyÃmapi vai«amyopagamayogyà eva guïà avati«Âhanta iti /
evamapi pradhÃnasya j¤aÓaktiviyogÃdracanÃnupapattyÃdaya÷ pÆrvoktà do«Ãstadavasthà eva /
j¤aÓaktimapi tvanumimÃna÷ prativÃditvÃnnivarteta /
cetanamekamanekaprapa¤casya jagata upÃdÃnamiti brahmavÃdaprasaÇgÃt /
vai«amyopagamayogyà api guïÃ÷ sÃmyÃvasthÃyÃæ nimittÃbhÃvÃnnaiva vai«amyaæ bhajeran /
bhajamÃnà và nimittÃbhÃvÃviÓe«Ãtsarvadaiva vai«amyaæ bhajeranniti prasajyata evÃyamanantaro 'pi do«a÷ // 9 //
guïÃnÃæ mitho 'napek«asvabhÃvatvÃnna svato vai«amyamityuktam, tatra hetvasiddhimÃÓaÇkya sÆtrakÃra÷ pariharati-## /
anapek«asvabhÃvÃdanyathà sÃpek«atvena guïÃnÃmanumÃnÃtpÆrvasÆtrokto do«o na prasajyate /
na caivamapasiddhÃnta÷, kÃryÃnusÃreïa guïasvabhÃvÃÇgÅkÃrÃdityÃha-## /
pÆrvasÆtroktÃÇgÃÇgitvÃnupapattido«ÃbhÃvamaÇgÅktya pariharati-## /
kÃryÃrthaæ j¤ÃnaÓaktikalpane brahmavÃda÷ syÃdityartha÷ /
aÇgÅkÃraæ tyajati-## //9//
END BsCom_2,2.1.9
____________________________________________________________________________________________
START BsCom_2,2.1.10
viprati«edhÃc cÃsama¤jasam | BBs_2,2.10 |
parasparaviruddhaÓcÃyaæ sÃækhyÃnÃmabhyupagama÷ /
kvacitsaptendriyÃïyanukrÃmanti, kvacidekÃdaÓa /
tathà kvacinmahatastanmÃtrasargamupadiÓanti, kvacidahaÇkÅrÃt /
tathà kvacittrÅïyanta÷karaïÃni varïayanti kvacidekamiti /
prasiddha eva tu ÓrutyeÓvarakÃraïavÃdinyà virodhastadanuvartinyà ca smtyà /
tasmÃdapyasama¤jasaæ sÃækhyÃnÃæ darÓanamiti /
atrÃha- nanvaupani«adÃnÃmapyasama¤jasameva darÓanaæ tapyatÃpakayorjÃtyantarabhÃvÃnabhyupagamÃt /
ekaæ hi brahma sarvÃtmakaæ sarvasya prapa¤casya kÃraïamabhyupagacchatÃmekasyaivÃtmano viÓe«au tapyatÃpakau na jÃtyantarabhÆtÃvityabhyupagantavyaæ syÃt /
yadi cetau tapyatÃpakÃvekasyÃtmano viÓe«au syÃtÃæ sa tÃbhyÃæ tapyatÃpakÃbhyÃæ na nirmucyata iti tÃpopaÓÃntaye samyagdarÓanamupadiÓacchÃstramanarthakaæ syÃt /
nahyau«ïyaprakÃÓadharmakasya pradÅpasya tadavasthasyaiva tÃbhyÃæ nirmok«a upapadyate /
yo 'pijalataraÇgavÅcÅphenÃdyupanyÃsa÷, tatrÃpi jalÃtmana ekasya vÅcyÃdanyo viÓe«Ã ÃvirbhÃvatirobhÃvarÆpeïa nityà eveti samÃno jalÃtmano vÅcyÃdibhiranirmok«a÷ /
prasiddhaÓcÃyaæ tapyatÃpakayorjÃtyantarabhÃvo loke /
tathÃhi- arthÅ cÃrthaÓcÃnyonyabhinnau labhyete /
yadyarthina÷ svato 'nyor'tho na syÃt, yasyÃrthino yadvi«ayamarthitvaæ sa tasyÃrtho nityasiddha eveti na tasya tadvi«ayamarthitvaæ syÃt, yathà prakÃÓÃtmana÷ pradÅpasya prakÃÓÃkhyortho nityasiddha eveti na tasya tadvi«ayamarthitvaæ bhavati /
aprÃpte hyarthe 'rthino 'rthitvaæ syÃditi /
tathÃrthÃsyÃpyarthatvaæ na syÃt /
yadi syÃtsvÃrthatvameva syÃt /
nacaitadasti /
saæbandhiÓabdo hyetÃvarthÅ cÃrthaÓceti /
dvayoÓca saæbandhino÷ saæbandha÷ syÃnnaikasyaiva /
tasmÃdbhinnÃvetÃvarthÃrthinau /
tathÃnarthÃnarthinÃvapi /
arthino 'nukÆlor'tha÷ pratikÆlo 'narthastÃbhyÃmekaparyÃyeïobhÃbhyÃæ saæbadhyate /
tatrÃrthasyÃlpÅyastvÃdbhÆyastvÃccÃnarthasyobhÃvapyarthÃnarthÃvanarthaæ eveti tÃpaka÷ sa ucyate /
tapyastu puru«o ya eka÷ paryÃyeïobhÃbhyÃæ saæbadhyata iti tayostapyatÃpakayorekÃtmatÃyÃæ mok«Ãnupapatti÷ /
jÃtyantarabhÃve tu tatsaæyogahetuparihÃrÃtsyÃdapi kadÃcinmok«opapattiriti /
atrocyate- na /
ekatvÃdeva tapyatÃpakabhÃvÃnupapatte÷ /
bhavede«a do«o yadyekÃtmatÃyÃæ tapyatÃpakÃvÃnyonyasya vi«ayavi«ayibhÃvaæ pratipadyeyÃtÃm /
natvetadastyekatvÃdeva /
nahyagnireka÷ sansvamÃtmÃnaæ dahati prakÃÓayati và satyapyau«ïyaprakÃÓÃdidharmabhede pariïÃmitve ca /
kiæ kÆÂasthe brahmaïyekasmiæstapyatÃpakabhÃva÷ saæbhavet /
kva punarayaæ tapyatÃpakabhÃva÷ syÃditi /
ucyate- kiæ na paÓyasi karmabhÆto jÅvaddehastapyastÃpaka÷ saviteti /
nanu taptirnÃma du÷khaæ sà cetayiturnÃcetanasya dehasya /
yadi hi dehasyaiva tapti÷ syÃtsà dehanÃÓe svayameva naÓyatÅti tannÃÓÃya sÃdhanaæ nai«itavyaæ syÃditi /
ucyate- dehÃbhÃve 'pi kevalasya cetanasya taptirna d«ÂÃ /
naca tvayÃpi taptirnÃma vikriyà cetayitu÷ kevalasye«yate /
nÃpi dehacetanayo÷ saæhatatvamaÓuddhyÃdido«aprasaÇgÃt /
naca taptereva taptimabhyupagacchati /
kathaæ tavÃpi tapyatÃpakabhÃva÷ sattvaæ tapyaæ tÃpakaæ raja iti cet /
na /
tÃbhyÃæ cetanasya saæhatatvÃnupapatte÷ /
sattvÃnurodhitvÃccetano 'pi tapyata iveti cet, paramÃrthatastarhi naiva tapyata ityÃpatatÅvaÓabdaprayogÃt /
na cettapyate nevaÓabdo do«Ãya /
nahi ¬uï¬ubha÷ sarpaæ ivetyetÃvatà savi«o bhavati /
sarpo và ¬uï¬ubha ivetyetÃvatà nirvi«o bhavati /
ataÓcÃvidyÃkto 'yaæ tapyatÃpakabhÃvo na pÃramÃrthika ityabhyupagantavyamiti /
naivaæ sati mamÃpi ki¤ciddu«yati /
atha pÃramÃrthikameva cetanasya tapyatvamabhyupagacchasi tavaiva sutarÃmanirmok«a÷ prasajyeta , nityatvÃbhyupagamÃcca tÃpakasya /
tapyatÃpakaÓaktyornityatve 'pi sanimittasaæyogÃpek«atvÃpatte÷ saæyoganimittÃdarÓananivttÃvÃtyantika÷ saæyogoparama÷, tataÓcÃtyantiko mok«a upapanna iti cet /
na /
adarÓanasya tamaso nityatvÃbhyupagamÃt /
guïÃnÃæ codbhÃvÃbhibhavayoraniyatatvÃdaniyata÷ saæyoganimittoparama iti viyogasyÃpyaniyatatvÃtsÃækhyasyaivÃnirmok«o 'parihÃrya÷ syÃt /
aupani«adasya tvÃtmaikatvÃbhyupagamÃdekasya ca vi«ayavi«ayibhÃvÃnupapattervikÃrabhedasya ca vÃcÃrambhaïamÃtratvaÓravaïÃdanirmok«aÓaÇkà svapne 'pi nopajÃyate /
vyavahÃre tu yatra yathà d«ÂastapyatÃpakabhÃvastatra tathaiva sa iti na codayitavya÷ parihartavyo và bhavati // 10 //
----------------------
FN: tva¬yÃtrameva hi buddhÅndriyamanekarÆpÃdigrahaïasamarthamekaæ, sarmendriyÃïi pa¤ca, saptamaæ ca mana iti saptendriyÃïi /
j¤ÃnendriyÃïi pa¤ca karmendriyÃïi pa¤ca manaÓcetyekÃdaÓa /
buddhirahaÇkÃro mana iti trÃïi /
ekamiti buddhireva /
sÆtraæ vyÃca«Âe-## /
tvaÇmÃtrameva j¤ÃnendriyamekamanekaÓabdÃdij¤ÃnakÃraïaæ, pa¤ca karmendriyÃïi manaÓceti saptendriyÃïi, j¤ÃnendriyÃïi pa¤ca karmendriyÃïi pa¤ÂamanaÓcetyekÃdaÓa /
buddhirahaÇkÃro mana iti trÅïi /
ekamiti buddhireva /
evaæ pÆrvÃparavirodhÃditi vyÃkhyÃya Órutismtiviprati«edhÃccetyarthÃntaramÃha-## /
tasmÃdbhrÃntimÆlatvÃtsÃækhyaÓÃstrasya tena nirde«avedÃntasamanvayasya na virodha iti siddham /
svamatÃsÃma¤jasyamasahamÃna÷ sÃækhya÷ pratyavati«Âhate-## /
tapyo jÅvastÃpaka÷ saæsÃrastayorbhedÃnaÇgÅkÃrÃllokaprasiddhastapyatÃpakabhÃvo lupyetetyartha÷ /
vivïoti-## /
tathà ca bhedavyavahÃralopa ityasama¤jasamityartha÷ /
nanu tayorupÃdÃnaikye 'pi mitho bhedo 'styeva yathaikavahnyÃtmakayorau«ïyaprakÃÓayo÷, ato na vyavahÃralopa ityÃÓaÇkya vahneriva tÃbhyÃmÃtmanomok«o na syÃdityÃha-## /
nanu satyapi dharmiïi svabhÃvanÃÓo mok«a upapadyate, satyeva jale vÅcyÃdinÃÓadarÓanÃdityÃÓaÇkya d«ÂÃntÃsiddhimÃha-## /
ki¤ca bhedÃÇgÅkÃre 'pasiddhÃnta÷, anaÇgÅkÃre lekaprasiddhibÃdha ityÃha-## /
artho hyarjanÃlÃbhÃdinÃrthinaæ tÃpayatÅti tÃpaka÷, arthÅ tapyastayorabhede bÃdhakamÃha-## /
arthino 'nyasyÃrthasyÃbhÃvÃdarthitvÃbhÃvavadarthÃdanyasyÃrthino 'sattvÃdarthatvÃbhÃva÷prasajyetetyÃha-## /
prasaÇgasye«Âatvaæ nirÃkaroti-## /
arthatvaæ hi kÃmanÃvi«ayatvaæ, tacca kÃmyÃdanyasya kÃmayiturasatvÃnna syÃt /
na hi svasya svÃrthatvamasti kÃmyasyaiva kÃmayittvÃyogÃt /
tasmÃdbhedo 'ÇgÅkÃrya ityartha÷ /
itaÓca bheda ityÃha-## /
tathÃnarthÃnarthinÃvapi bhinnÃvityanvaya÷ /
arthÃnarthayo÷ svarÆpoktipÆrvakaæ tÃpakatvaæ sphuÂayati-## /
advaitamate mukterayogamuktvà svamate yogamÃha-##
tayà tapyayà buddhyà puru«asya saæyoga÷ svasvÃmibhÃvastasya heturanÃdiravivekastasya parihÃro vivekastasmÃnnityamuktasyÃpi puru«asya katha¤cidupacÃrÃnmok«opapattirityartha÷ /
yathà yoddhgatau jayaparÃjayau rÃjanyupacaryete tathà puru«Ãdatyantabhinnabuddhigatau bandhamok«au puru«e upacaryete /
taduktam-'saiva ca badhyate mucyate ca'iti /
siddhÃntayati-## /
kiæ paramÃrthad«Âyà tapyatÃpakabhÃvÃnupapattirucyate, vyavahÃrad«Âyà và /
nÃdya ityÃdyÃha-## /
## /
do«atvamiti Óe«a÷ /
tasyà ado«atvaæ vivïoti-## /
etattvÃttvikaæ vi«ayavi«ayitvaæ na tvastÅtyartha÷ /
yatra tapyatÃpakabhÃvo d«Âastatraiveti vyavahÃrapak«amÃdÃya siddhÃntÅ brÆte-kiæ## ## /
dehasya tapyatve dehÃtmavÃdÃpattiriti ÓaÇkate-## /
acetanasyaiva dehasya taptirneti vadatà sÃækhyena vaktavyaæ kiæ cetanasya kevalasya tapti÷, kiævà dehasaæhatasya, uta tapte÷, Ãhosvit sattvasya /
nÃdya ityÃha-## /
na dvitÅyattÅyavityÃha-## /
caturthaæ ÓaÇkate-## /
sattavarajasostapyatÃpakatve puru«asya bandhÃbhÃvÃcchÃstrÃrambhavaiyarthyamiti pariharati-## /
## /
asaÇgatve 'pi puru«asya tapyasattvapratibimbatvÃttaptiriti ÓaÇkate-## /
tarhi jalacandrasya calanavanmithyaiva taptirityasmatpak«a Ãgata ityÃha-## /
ivaÓabdamÃtreïa kathaæ mithyà taptyavagama iti cettaducyate-ivaÓabdastapyabuddhisattvasÃdÓyaæ brÆte, tacca sÃdÓyaæ puru«asya tapyatvarÆpaæ cet kalpitameva vastutastaptyabhÃvÃdityupapÃdayati-## /
puru«o vastutastaptiÓÆnyaÓcedivaÓabdo na do«Ãya mithyÃtaptiparatvÃdityartha÷ /
mithyÃsÃdÓyameva do«a iti cet, netyÃha-## /
savi«ayatvaæ nirvi«ayatvaæ cevaÓabdÃrtha÷ kalpita eva dra«Âavya÷ /
sÃækhyasyÃvidyake tapyatÃpakatve sati mamÃpi ki¤cinna du«yati kintu d«Âameva saæpannamityartha÷ /
yadi mithyÃtapyatvÃÇgÅkÃre 'pasiddhÃnta÷ syÃditi bhÅtyà satyaæ tapyatvaæ puru«asyocyate tathÃpyapasiddhÃnta÷, kauÂasthyahÃnÃt /
anirmok«aÓca, satyasyÃtmavannivttayogÃdityÃha-## /
ki¤ca rajaso nityatvÃddu÷khasÃtatyamityÃha-## /
atra sÃækhya÷ ÓaÇkate-## /
sattvaæ puru«o và tapyaÓakti÷, tÃpakaÓaktistu raja÷, nimittamavivekÃtmakadarÓanaæ tamastena sahita÷ sanimitta÷ saæyega÷ puru«asya guïasvÃmitvarÆpastadapek«atvÃdityartha÷ /
mok«astaptyabhÃva÷ /
nimittasya nivttyabhÃvÃnna mok«a iti siddhÃntÅ pariharati-## /
tamaso nivttyabhÃve 'pivivekenoparamÃnmok«a ityata Ãha-## /
'calaæ guïavttam'ityaÇgÅkÃrÃditi bhÃva÷ /
parapak«e bandhamok«Ãnupapattimuktvà svapak«amupasaæharati-## /
vastuta ekatvena bandhÃbhÃvÃnna muktyabhÃvaÓaÇkÃvasara÷ /
vyavahÃrastu bhedÃÇgÅkÃrÃttapyatÃpakabhÃvo bandha÷ tattvaj¤ÃnÃttannivttiÓcopapadyata iti na codyÃvasara ityartha÷ //10//
END BsCom_2,2.1.10
____________________________________________________________________________________________
START BsCom_2,2.2.11
2 mahaddÅrghÃdhikaraïam / sÆ. 11
pradhÃnakÃraïavÃdo nirÃkta÷ /
paramÃïukÃraïavÃda idÃnÅæ nirÃkartavya÷ /
tatrÃdau tÃvadyo 'ïuvÃdinà brahmavÃdini do«a utprek«yate sa pratisamÃdhÅyate /
tatrÃyaæ vaiÓe«ikÃïÃmabhyupagama÷ - kÃraïadravyasamavÃyino guïÃ÷ kÃryadravye samÃnajÃtÅyaæ guïÃntaramÃrabhante, Óuklebhyastantubhya÷ Óuklasya paÂasya prasavadarÓanÃttadviparyayÃdarÓanÃcca /
tasmÃccetanasya brahmaïo jagatkÃraïatve 'bhyupagamyamÃne kÃrye 'pi jagati cetanyaæ samaveyÃt /
tadadarÓanÃttu na cetanaæ brahma jagatkÃraïaæ bhavitumarhatÅti /
imamabhyupagamaæ tadÅyayaiva prakriyayà vyabhicÃrayati-
mahaddÅrghavad và hrasvaparimaï¬alÃbhyÃm | BBs_2,2.11 |
e«Ã te«Ãæ prakriyÃ- paramÃïava÷ kila ka¤citkÃlamanÃrabdhakÃryà yathÃyogaæ rÆpÃdimanta÷ pÃrimaï¬alyaparimÃïaÓca ti«Âhanti /
te ca paÓcÃdad«ÂÃdipura÷sarÃ÷ saæyogasacivÃÓca santo dvyaïukÃdikrameïa ktsnaæ kÃryajÃtamÃrabhante /
kÃraïaguïÃÓca kÃrye guïÃntaram /
yadà dvau paramÃïÆ dvyaïukamÃrabhete tadà paramÃïugatà rÆpÃdiguïaviÓe«Ã÷ ÓuklÃdayo dvyaïuke ÓaklÃdÅnaparÃnÃrabhante /
paramÃïuguïaviÓe«astu pÃrimÃï¬alyaæ na dvyaïuke pÃrimÃï¬alyamaparamÃrabhate, dvyaïukasya parimÃïÃntarayogÃbhyupagamÃt /
aïutvahrasvatve hi dvyamukavartinÅ parimÃïe varïayanti /
yadÃpi dve dvyaïuke caturaïukamÃrabhete tadÃpi samÃnaæ dvyaïukasamavÃyinÃæ ÓuklÃdÅnÃmÃrambhakatvam /
aïutvahrasvatve tu dvyaïukasamavÃyinÅ api naivÃrabhete, caturaïukasya mahattvÃdÅrghatvaparimÃïayogÃbhyupagamÃt /
yadÃpi bahava÷ paramÃïavo bahÆni và dvyaïukÃni dvyaïukasahito và paramÃïu÷ kÃryamÃrabhate tadÃpi samÃnai«Ã yojanà /
tadevaæ yathà paramÃïo÷ parimaï¬alÃtsato 'ïu hrasvaæ ca dvyaïukaæ jÃyate mahaddÅrghaæ ca tryaïukÃdi na parimaï¬alam, yathà và dvyaïukÃdaïorhrasvÃcca sato mahaddÅrghaæ ca tryaïukaæ jÃyate nÃïu no hrasvam, evaæ cetanÃdbrahmaïo 'cetanaæ jagajjani«yata ityabyupagame kiæ tava cchinnam /
atha manyase virodhinà parimÃïÃntareïÃkrÃntaæ kÃryadravyaæ dvyaïukÃdÅtyato nÃrambhakÃïi kÃraïagatÃni pÃrimaï¬alyÃdÅnÅtyabhyupagacchÃmi, natu cetanÃvirodhinà guïÃntareïa jagata ÃkrÃntatvamasti, yena kÃraïagatà cetanà kÃrye cetanÃntaraæ nÃrabheta /
nahyacetanà nÃma cetanÃvirodhÅ kaÓcidguïo 'sti, cetanÃprati«edhamÃtratvÃt /
tasmÃtpÃrimÃï¬alyÃdivai«amyÃtprÃpnoti cetanÃyà Ãrambhakatvamiti /
naivaæ maæsthÃ÷ /
yathà kÃraïe vidyamÃnÃnÃmapi pÃrimÃï¬alyÃdinÃmanÃrambhakatvamevaæ caitanyasyÃpÅtyasyÃæÓasya samÃnatvÃt /
naca parimÃïÃntarakrÃntatvaæ pÃrimÃï¬alyÃdÅnÃmÃrambhakatvopapatte÷ /
Ãrabdhamapi kÃryadravyaæ prÃgguïÃrambhÃtk«aïamÃtramaguïaæ ti«ÂhatÅtyabhyupagamÃt /
naca parimÃïÃntarÃrambhe vyagrÃïi pÃrimÃï¬alyÃdÅnÅtyata÷ svasamÃnajÃtÅyaæ parimÃïÃntaraæ nÃrabhante parimÃïÃntarasyÃnyahetutvÃbhyupagamÃt /
'kÃraïabahutvÃtkÃraïamahatvÃtpracayaviÓe«Ãcca mahat' (vai. sÆ. 7.1.9) 'tadviparÅtamaïu' (7.1.10 ) 'etena dÅrghatvahrasvatve vyÃkhyÃte' (7.1.17) iti hi kÃïabhujÃni sÆtrÃïi /
naca saænidhÃnaviÓe«ÃtkutaÓctkÃraïabahutvÃdÅnyevÃrabhante na pÃrimÃï¬alyÃdÅnÅtyucyeta, dravyÃntare guïÃntare vÃrabhyamÃïe sarve«Ãmeva kÃraïaguïÃnÃæ svÃÓrayasamavÃyaviÓe«Ãt /
tasmÃtsvabhÃvÃdeva pÃrimÃï¬alyÃdÅnÃmanÃrambhakatvaæ, tathà cetanÃyà apÅti dra«Âavyam /
saæyogÃcca dravyÃdÅnÃæ vilak«aïÃnÃmutpattidarÓanÃtsamÃnajÃtÅyotpattivyabhicÃra÷ /
dravye prakte guïodÃharaïamayuktamiti cet /
na /
d«ÂÃntena vilak«aïÃrambhamÃtrasya vivak«itatvÃt /
naca dravyasya dravyamevodÃhartavyaæ guïasya và guïa eveti kaÓcinniyame heturasti /
sÆtrakÃro 'pi bhavatÃæ dravyasya guïamudÃjahÃra- 'pratyak«Ãpratyak«ÃïÃmapratyak«atvÃtsaæyogasya pa¤cÃtmakaæ na vidyate' (vai. sÆ. 4.2.2) iti /
yathà pratyak«Ãpratyak«ayorbhÆmyÃkÃÓayo÷ samavayansaæyogo 'pratyak«a evaæ pratyak«Ãpratyak«e«u pa¤casu bhÆte«u samavayaccharÅramapratyak«aæ syÃt /
pratyak«aæ hi ÓarÅram /
tasmÃnna päcabhautikamiti /
etaduktaæ bhavati- guïaÓca saæyogo dravyaæ ÓarÅram /
'dÓyate tu' (bra. sÆ. 2.1.6) iti cÃtrÃpi vilak«aïotpatti÷ prapa¤cità /
nanvevaæ sati tenaivaitadgatam /
neti brÆma÷ /
tatsÃækhyaæ pratyuktam, etattu vaiÓe«ikaæ prati /
nanvatideÓo 'pi samÃnanyÃyatayà kta÷ 'etena Ói«ÂÃparigrahà api vyÃkhyÃtÃ÷' (bra.sÆ. 2.1.12) iti /
satyametat /
tasyaiva tvayaæ vaiÓe«ikaprakriyÃrambhe tatprakriyÃnugatena nidarÓanena prapa¤ca÷ kta÷ // 11 //
----------------------
FN: paramÃïu÷ parimaï¬ala÷ tadgataæ parimÃïaæ pÃrimÃï¬alyam /
dve dve iti paÂhitavyam /
vttÃnuvÃdena 'mahaddÅrghavat'iti svamatasthÃpanÃtmakÃdhikaraïasya saægatimÃha-## /
yadyapi sÃækhyamatanirÃsÃnantaraæ paramÃïuvÃdo nirÃkartavya÷ svamatasthÃpanasya smtipÃde saægatatvÃt tathÃpi pÆrvatra pradhÃnaguïÃnÃæ sukhÃdÅnÃæ jagatyananvayÃtpradhÃnasyÃnupÃdÃnatvamuktaæ, tathà brahmaguïacaitanyÃnanvayÃdbrahmaïo 'pi nopÃdÃnatvamiti do«o d«ÂÃntasaægatilÃbhÃdatra samÃdhÅyata ityartha÷ /
cetanÃdbrahmaïo jagatsargavÃdÅ vedÃntasamanvayo vi«aya÷ /
sa kiæ ya÷ samavÃyikÃraïaguïa÷ sa kÃryadravye svasamÃnajÃtÅyaguïÃrambhakastantuÓauklyavaditi nyÃyena virudhyate na veti saædehe nyÃyasyÃvyabhicÃrÃdvirudhyata iti prÃpte vyabhicÃrÃnna tadvirodha iti siddhÃntasÆtraæ vyÃca«Âe-## /
yadyapi 'na vilak«aïatvÃt'ityatra cetanÃdacetanasarga÷ sÃdhitastathÃpi vaiÓe«ikanyÃyasya tadÅyaprakriyayà vyabhicÃroktyarthatvÃdasya sÆtrasya na gatÃrthatà /
pralayakÃle paramÃïavo niÓcalà asaæyuktÃsti«Âhanti sargakÃle cÃd«ÂavadÃtmasaæyogÃtte«u karma bhavati, tena saæyogÃddravyÃntaras«Âirbhavati, kÃraïaguïÃ÷ kÃrye guïÃntaramÃnabhanta iti sÃmÃnyena prakriyÃmuktvà viÓe«atastÃmÃha-## /
paramÃïu÷ parimaï¬ala÷, tadgataæ parimÃïaæ pÃrimÃï¬alyamityucyate, tacca svasamÃnajÃtÅyaguïÃrambhakaæ na bhavatÅtyuktanyÃyasya vyabhicÃra iti bhÃva÷ /
vyabhicÃrasthalÃntaramÃha-## /
dve dve iti Óabdadvayaæ paÂhitavyam, evaæ sati caturbhirdvyaïukaiÓcaturaïukÃrambha upapadyate, yathÃÓrute tu dvÃbhyÃæ dvyaïukÃbhyÃæ mahataÓcaturaïukasyÃrambho na yujyate, kÃraïagataæ mahatvaæ bahutvaæ và vinà kÃrye mahatvÃyogÃditi mantavyam /
prakaÂÃrthakÃrÃstu yaddvÃbhyÃæ dvyaïukÃbhyÃmÃrabdhaæ kÃrye mahatvaæ dÓyate tasya hetu÷ pracayo nÃma praÓithilÃvayavasaæyoga iti rÃvaïapraïÅte bhëye dÓyata iti cirantanavaiÓe«ikad«Âyedaæ bhëyamityÃhu÷ /
sarvathÃpi dvyaïukagatahrasvatvÃïutvaparimÃïayoranÃrambhakatvÃdvyabhicara÷ /
yadyapi tÃrkikà dvÃbhyÃmeva paramÃïubhyÃæ dvyaïukaæ tribhirdvyaïukaistryaïukamiti kalpayanti tathÃpi tarkasyÃprati«ÂhÃnÃnna niyama iti matvà brÆte-## /
kÃrakaguïÃ÷ ÓuklÃdaya÷ samÃnajÃtÅyaguïÃrambhakÃ÷, kÃryadravyaparimÃïaæ tu na kÃraïaparimÃïÃrabhyaæ kintu kÃraïagatasaækhyÃrabhyamiti prakriyà tulyetyartha÷ /
evaæ prakriyÃæ darÓayayitvà sÆtraæ yojayan vyabhicÃramÃha-##
paramÃïubhya eva mahaddÅrghaæ cetyaniyataprakriyÃmÃÓrityoktam /
niyataprakriyÃmÃÓritya vyabhicÃramÃha-## /
aïuhrasvebhyo dvyaïukebhyo 'ïudravyaæ na jÃyate hrasvamapi na jÃyata iti vyabhicÃra ityartha÷ /
sÆtre vÃÓabdaÓcÃrtho 'nuktÃïusamuccayÃrtha÷ /
tathà ca hrasvaparimaï¬alÃbhyÃæ dvyaïukaparamÃïubhyÃæ mahaddÅrghÃïuvaccetanÃdacetanaæ jÃyata iti sÆtrayojanà /
tatra hrasvÃnmahaddÅrghaæ tryaïukaæ parimaï¬alÃdaïu dvyaïukamiti vibhÃga÷ /
d«cÃntavai«amyaæ ÓaÇkate-## /
acetanaiva virodhiguïa ityata Ãha-## /
kÃryadravyasya parimÃïÃntarÃkrÃntatvamaÇgÅktya vivak«itÃæÓasÃmyamÃha-## /
aÇgÅkÃraæ tyajati-## /
utpannaæ hi parimÃïÃntaraæ virodhi bhavati, tadutpatte÷ prÃgvirodhyabhÃvÃt dvyaïuke pÃrimÃï¬alyÃrambha÷ kiæ na syÃdityartha÷ /
nanu virodhiparimÃïena sahaiva dravyaæ jÃyata ityata Ãha-#<ÃrabdhamapÅti># /
sahotpattÃvapasiddhÃnta÷ /
ato virodhyabhÃva÷ siddha iti bhÃva÷ /
aïutvÃdyÃrambhe vyagratvÃt pÃrimÃï¬alyÃde÷ svasamÃnaguïÃnÃrambhakatvamityÃÓaÇkya ni«edhati-## /
vyagratvamanyathÃsiddham /
tatra hetu÷-## /
anyahetukatve sÆtrÃïyudÃharati-## /
kÃraïÃnÃæ dvyaïukÃnÃæ bahutvÃt tryaïuke mahatvaæ mdo mahatvÃt ghaÂe mahatvaæ, dvitÆlapiï¬Ãrabdhe 'tisthÆlatÆlapiï¬e pracayÃdavayavasaæyogaviÓe«Ãnmahatvamityartha÷ /
mahatvaviruddhamaïutvaæ paramÃïugatadvitvasaækhyayà dvyaïuke bhavatÅtyÃha-## /
yanmahatvasyÃsamavÃyikÃraïaæ tadeva mahatvasamÃnÃdhikaraïasya dÅrghatvasya, yaccÃïutvasyÃsamavÃyi kÃraïaæ tadevÃïutvÃvinÃbhÆtahsvatvasyÃsamavÃyikÃraïamityatidiÓati-## /
ato mahatvÃdÃvahetutvÃtpÃrimÃï¬alyÃdÅnÃæ vyagratvasiddhamiti bhÃva÷ /
te«Ãæ saænidhiviÓe«ÃbhÃvÃnna samÃnaguïÃrambhakatvamityapi na vÃcyamityÃha-## /
pÃrimÃï¬alyÃdÅnÃmapi bahutvÃdivatsamavÃyikÃraïagatatvÃviÓe«Ãdityartha÷ /
te«ÃmanÃrambhakatve kÃryadravyasya virodhiguïÃkrÃntatvaæ vyagratvamasaænidhirvà na heturityuktiphalamÃha-## /
yattu kÃraïaguïa÷ svasamÃnaguïÃrambhaka iti vyÃpte÷ sÃmÃnyaguïe«u pÃrimÃï¬alyÃdi«u vyabhicÃre 'pi yo dravyasamavÃyikÃraïagato viÓe«aguïa÷ sa svasamÃnajÃtÅyaguïÃrambhaka iti vyÃpteÓcaitanyasya viÓe«aguïatvÃdÃrambhakatvaæ durvÃramiti, tanmandaæ, citrapaÂahetutantugate«u nÅlÃdirÆpe«uvijÃtÅyacitrarÆpahetu«u vyabhicÃrÃccaitanyasyÃtmatvena guïatvÃbhÃvÃcceti mantavyam /
tasmÃccetanÃdvijÃtÅyÃrambho yukta iti sthitam /
tatrodÃhaïÃntaramÃha-## /
nanu cetanaæ brahma kÃryopÃdÃnatvÃddravyaæ, tanna vilak«aïasyopÃdÃnamiti prakte ki¤ciddravyameva vilak«aïakÃryakaramudÃhartavyam, na saæyogasya guïasyodÃharaïamiti ÓaÇkate-## /
guïÃt dravyavaccetanÃdacetanÃrambha iti vilak«aïÃrambhakatvÃæÓe 'yaæ d«ÂÃnta iti pariharati-## /
aniyama÷ kaïÃdasaæmata ityÃha-## /
etÃvatà kathamaniyama÷, tatrÃha-## /
navilak«aïatvanyÃyena punaruktyabhÃve 'tideÓÃdhikaraïena punaruktiriti ÓaÇkate-## /
samÃnaguïÃrambhaniyamasya pÃrimÃï¬alyÃdid«ÂÃntena bhaÇgÃrthamasyÃrambha ityÃha-## /
tasyaivÃtideÓasyetyartha÷ //11//
END BsCom_2,2.2.11
____________________________________________________________________________________________
START BsCom_2,2.3.12
3 paramÃïujagadakÃraïatvÃdhikaraïam / sÆ. 12-17
ubhayathÃpi na karmÃtastadabhÃva÷ | BBs_2,2.12 |
idÃnÅæ paramÃïukÃraïavÃdaæ nirÃkaroti /
sa ca vÃda itthaæ samutti«Âhata- paÂÃdÅni hi loke sÃvayavÃni dravyÃïi svÃnugateraiva saæyogasacivaistantvÃdibhirdravyairÃrabhyamÃïÃni d«ÂÃni /
tatsÃmÃnyena yÃvatki¤citsÃvayavaæ tatsarvaæ svÃnugateraiva saæyogasacivaistairdravyairÃrabdhamiti gamyate /
sa cÃyamavayavÃvayavivibhÃgo yato nivartate so 'pakar«aparyantagata÷ paramÃïu÷ /
sarvaæ cedaæ jagadgirisamudrÃdikaæ sÃvayavaæ, sÃvayavatvÃccÃdyantavat /
nacÃkÃraïena kÃryeïa bhavitavyamityata÷ paramÃïavo jagata÷ kÃraïamiti kaïabhugabhiprÃya÷ /
tÃnÅmÃni catvÃri bhÆtÃni bhÆmyudakateja÷pavanÃkhyÃni sÃvayavÃnyupalabhya caturvidhÃ÷ paramÃïava÷ parikalpyante te«Ãæ cÃpakar«aparyantagatatvena parato vibhÃgÃsaæbhavÃdvanaÓyatÃæ pthivyÃdÅnÃæ paramÃïuparyanto vibhÃgo bhavati sa pralayakÃla÷ /
tata÷ sargakÃle ca vÃyavÅye«vaïu«vad«ÂÃpek«aæ karmotpadyate tatkarma svÃÓrayamaïumaïvantareïa saæniyukti tato dvyaïukÃdikrameïa vÃyurutpadyate /
evamagnirevamÃpa evaæ pthivÅ /
evameva ÓarÅraæ sendriyamiti /
evaæ sarvamidaæ jagadaïubhya÷ saæbhavati /
aïugatebhyaÓca rÆpÃdibhyo dvyaïukÃdigatÃni rÆpÃdÅni saæbhavanti tantupaÂanyÃyeneti kÃïÃdà manyante /
tatredamabhidhÅyate- vibhÃgÃvasthÃnÃæ tÃvadaïÆnÃæ saæyoga÷ karmÃpek«o 'bhyupagantavya÷, karmavatÃæ tantvÃdÅnÃæ saæyogadarÓanÃt /
karmaïaÓca kÃryatvÃnnimittaæ kimapyabhyupagantavyam /
anabhyupagame nimittÃbhÃvÃnnÃïu«vÃdyaæ karmasyÃt /
abhyupagame 'pi yadi prayatno 'bhighÃtÃdirvà (athÃ)yathÃd«Âaæ kimapi karmaïo nimittamabhyupagamyeta tasyÃsaæbhavÃnnaivÃïu«vÃdyaæ karma syÃt /
nahi tasyÃmavasthÃyÃmÃtmaguïa÷ prayatna÷ saæbhavati ÓarÅrÃbhÃvÃt /
ÓarÅraprati«Âhe hi manasyÃtmana÷ saæyoge satyÃtmaguïa÷ prayatno jÃyate /
etenÃbhighÃtÃdyapi d«Âaæ nimittaæ pratyÃkhyatavyam /
sargottarakÃlaæ hi tatsarvaæ nÃdyasya karmaïo nimittaæ saæbhavati /
athÃd«ÂamÃdyasya karmaïo nimittamityucyeta tatpunarÃtmasamavÃyi và syÃdaïusamavÃyi và /
ubhayathÃpi nÃd«Âanimittamaïu«u karmÃvakalpetÃd«ÂasyÃcetanatvÃt /
nahyacetanaæ cetanenÃnadhi«Âhitaæ svatantraæ pravartate pravartayati veti sÃækhyaprakriyÃyÃmabhihitam /
ÃtmanaÓcÃnutpannacaitanyasya tasyÃmavasthÃyÃmacetanatvÃt /
ÃtmasamavÃyitvÃbhyupagamÃcca nÃd«Âamaïu«u karmaïo nimittaæ syÃdasaæbandhÃt /
ad«Âavatà puru«eïÃstyaïÆnÃæ saæbandha iti cet, saæbandhasÃtatyÃtpravttisÃtatyaprasaÇgo niyÃmakÃntarÃbhÃvÃt /
tadevaæ niyatasya kasyacitkarmanimittasyÃbhÃvÃnnÃïu«vÃdyaæ karma syÃt /
karmÃbhÃvÃttanibandhana÷ saæyogo na syÃt /
saæyogÃbhÃvÃcca tannibandhanaæ dvyaïukÃdi kÃryajÃtaæ na syÃt /
saæyogaÓcÃïoraïvantareïa sarvÃtmanà và syÃdekadeÓena và /
sarvÃtmanà cedupacayÃnupapatteraïumÃtratvaprasaÇgo d«ÂaviparyayaprasaÇgaÓca /
pradeÓavato dravyasya pradeÓavatà dravyÃntareïa saæyogasya d«ÂatvÃt /
ekadeÓena cetsÃvayavatvaprasaÇga÷ /
paramÃïÆnÃæ kalpitÃ÷ pradeÓÃ÷ syuriti cet /
kalpitÃnÃmavastutvÃdavastveva saæyoga iti vastuna÷ kÃryasyÃsamavÃyikÃraïaæ na syÃt /
asati cÃsamavÃyikÃraïe dvyaïukÃdikÃryadravyaæ notpadyeta /
yathÃcÃdisarge nimittÃbhÃvÃtsaæyogotpattyarthaæ karma nÃïÆnÃæ saæbhavatyevaæ mahÃpralaye 'pi vibhÃgotpattyarthaæ karma naivÃïÆnÃæ saæbhavet /
nahi tatrÃpi ki¤cinniyataæ tannimittaæ d«Âamasti /
ad«Âamapi bhogaprasiddhyarthaæ na pralayaprasiddhyarthamityato nimittÃbhÃvÃnna syÃdaïÆnÃæ saæyogotpattyarthaæ vibhÃgotpattyarthaæ và karma /
ataÓca saæyogavibhÃgÃbhÃvÃttadÃyattayo÷ sargapralayayorabhÃva÷ prasajyeta /
tasmÃdanupapanno 'yaæ paramÃïukÃraïavÃda÷ // 12 //
----------------------
FN: svÃnugatai÷ svasaæbaddhai÷ /
saæbandhaÓcÃdhÃryÃdhÃrabhÆta÷ pratyayahetu÷ samudÃya÷ /
vaiÓe«ikamataparÅk«ÃmÃrabhate-## /
nÃsya prÃsaÇgikena pÆrvÃdhikaraïena saægatirapek«iteti manvÃna÷ pradhÃnasyeÓvarÃnadhi«ÂhitasyÃkÃraïatve 'pi paramÃïÆnÃæ tadadhi«ÂhitÃnÃæ kÃraïatvamastviti pratyudÃharaïasaægatyà sÃækhyÃdhikaraïÃnantaryamasya vadaæstÃtparyamÃha-## /
dvyaïukÃdikrameïa paramÃïubhirjagadÃrabhyata iti vaiÓe«ikarÃddhÃnto 'tra vi«aya÷ /
sa kiæ mÃnamÆlo bhrÃntimÆlo veti saædehe pÆrvapak«ayati-## /
tai÷ paÂÃdibhi÷ sÃmÃnyaæ k«ityÃde÷ kÃryardravyatvaæ tenetyartha÷ /
vimataæ sÃvayavaæ k«ityÃdikaæ svanyÆnaparimÃïasaæyogasacivÃnekadravyÃrabdhaæ, kÃryadravyatvÃt, paÂÃdivaditi prayoga÷ /
sve«ÂaparamÃïusiddhyarthÃni sÃdhyaviÓe«aïÃni /
nanvetÃvatà kathaæ paramÃïusiddhi÷, tatrÃha-## /
vimataæ sÃvayavatvaæ pak«atÃvacchedakaæ yato nivartate sa nyÆnaparimÃïasyÃpakar«asya paryantatvenÃvasÃnabhÆmitvenÃvagata÷ paramÃïurityartha÷ /
yÃvatsÃvayavamanumÃnapravtte÷ dvyaïukanyÆnadryaæ niravayavaæ siddhyatÅti bhÃva÷ /
jagannityatvavÃdÃt kÃryadravyatvahetvasiddhiriti vadantaæ pratyÃha-## /
vimatamÃdyantavat, sÃvayavatvÃt, paÂavadityartha÷ /
hetorasiddhiæ nirasyÃprayojakatvaæ nirasyati-## /
te katividhà ityÃkÃÇk«ÃyÃæmÃha-## /
pralaye cai«Ãmapi nÃÓÃnna jagatkÃraïatvamityÃÓaÇkyÃha-## /
avayavÃnÃæ vibhÃgÃnnÃÓÃnnÃvayavino nÃÓa÷ /
paramÃïÆnÃæ niravayavatvenÃvayavavibhÃgÃdernÃÓahetorasaæbhavÃnna nÃÓa ityartha÷ /
te«Ãæ nityatve phalitaæ s«ÂikramamÃha-## /
evaæ kÃïÃdamatasya mÃnamÆlatvÃttena vedÃntasamanvayasya virodhÃdasiddhiriti pÆrvapak«e phalam /
tasya bhrÃntimÆlatvÃdavirodha iti siddhÃntayati-## /
pralaye vibhaktÃnÃæ paramÃïÆnÃmanyatarakarmaïo 'bhayakarmaïà và saæyogo vÃcya÷, karmaïaÓca nimittaæ prayatnÃdikaæ d«Âaæ, yathà prayatnavadÃtmakasaæyogÃddehace«ÂÃ, vÃyvÃdyabhighÃtÃdvk«Ãdicalanaæ, hastanodanÃdi«vÃdigamanaæ, tadvadaïukarmaïo d«Âaæ nimittamabhyupagamyate na và /
dvitÅye karmÃnutpatti÷ nÃdya÷, prayatnÃde÷ s«ÂyuttarakÃlÅnatvÃdityubhayathÃpi na karma saæbhavati /
ata÷ karmÃsaæbhavÃttasya saæyogapÆrvakadvyaïukÃdisargasyÃbhÃva iti sÆtrÃrtha÷ /
sthirasya vegavaddravyasaæyogÃviÓe«o 'bhighÃta÷ sa eva calasya nodanamiti bheda÷ /
d«ÂanimittÃbhÃve 'pyad«ÂavadÃtmasaæyogÃdaïu«u karmeti ÓaÇkate-## /
vikalpapura÷saraæ dÆ«ayati-## /
ja¬ÃtmavadaïorÃÓrayatvaæ ki na syÃditi matvà vikalpa÷ kta iti mantavyam /
atrÃpi sÆtraæ yojayati-## /
jÅvÃdhi«Âhitamad«Âaæ nimittamastvityata Ãha-#<ÃtmanaÓceti># /
acetanatvÃnnÃdhi«ÂhÃttvamiti Óe«a÷ /
bhinneÓvarasyÃdhi«ÂhÃttvamagre nirÃkari«yate /
acetanatvamad«ÂasyakarmanimittatvÃbhÃve heturukta÷ /
hetvantaramÃha-#<ÃtmasamavÃyitveti># /
gurutvavadad«Âamapi svÃÓrayasaæyukte kriyÃheturiti ÓaÇkate-## /
vibhusaæyogasyÃïu«u sadà sattvÃt kriyÃsÃtatye pralayÃbhÃva÷ syÃditi dÆ«ayati-## /
kÃdÃcitkapravtterad«ÂaniyamyatvÃyoge 'pÅÓvarÃnniyama ityata Ãha-## /
yajj¤Ãnaæ taccharÅrajanyamiti vyÃptivirodhena nityaj¤ÃnÃsiddhestadguïa ÅÓvaro nÃsti, astitve 'pi sadà sattvÃnna niyÃmakatvamiti bhÃva÷ /
sÆtrÃrthaæ nigamayati-## /
saæyogasya hetutvaæ khaï¬ayitvà svarÆpaæ khaï¬ayati-## /
saæyogasya vyÃpyavttitve ekasminnitarasyÃntarbhÃvÃtkÃryasya pthutvÃyogÃt sarvaæ kÃryaæ paramÃïumÃtraæ syÃdityartha÷ /
ki¤ca sÃæÓadravye saæyogasyaikÃæÓavttitvaæ d«Âaæ tadvirodhÃdvyÃpyavttitvaæ na kalpyamityÃha-## /
paramÃïo÷ saæyoga ekadeÓena cediti saæbandha÷ /
digbhedena kalpitapradeÓasthasaæyogasyÃpi kalpitatvÃttata÷ kÃryaæ notpadyeta, utpannaæ và mithyà syÃdityapasiddhÃnta ityartha÷ /
kÃïÃdÃnÃæ sargapratyuktau sÆtraæ yojayitvà pralayanirÃse 'pi sÆtraæ yojayati-## /
paramÃïÆnÃæ karmaïà saæyogÃtsarga÷, vibhÃgÃtpralaya iti prakriyà na yuktÃ, yugapadanantaparamÃïÆnÃæ vibhÃge niyatasyÃbhighÃtÃderd«Âasya nimittasyÃsattvÃt dharmÃdharmarÆpÃd«Âasya sukhadu÷khÃrthatvena sukhadu÷kaÓÆnyapralayaprayojakatvÃyogÃnnÃd«Âanimittena karmaïà vibhÃga÷ saæbhavati /
tathà ca d«ÂÃd«ÂanimittayorasattvÃdubhayathÃpi saæyogÃrthatvena vibhÃgÃrthatvena ca karma nÃsti, ata÷ karmÃbhÃvÃttayo÷ saæyogavibhÃgapÆrvakayo÷ sargapralayayorabhÃva iti sÆtrayojanà //12//
END BsCom_2,2.3.12
____________________________________________________________________________________________
START BsCom_2,2.3.13
samavÃyÃbhyupagamÃc ca sÃmyÃd anavasthite÷ | BBs_2,2.13 |
samavÃyÃbhyupagamÃcca tadabhÃva iti praktenÃïuvÃdanirÃkaraïena saæbadhyate /
dvÃbhyÃæ cÃïubhyÃæ dvyaïukamutpadyamÃnamatyantabhinnamaïubhyÃmaïvo÷ samavaitÅtyabhyupagamyate bhavatà /
nacaivamabhyupagacchatà Óakyate 'ïukÃraïatà samarthayitum /
kuta÷ /
sÃmyÃdanavasthite÷ /
yathaiva hyaïubhyÃmatyantabhinnaæ sadvyaïukaæ samavÃyalak«aïena saæbandhena tÃbhyÃæ saæbadhyata evaæ samavÃyo 'pi samavÃyibhyo 'tyantabhinna÷ sansamavÃyalak«aïenÃnyenaiva saævandhena samavÃyibhi÷ saæbadhyetÃtyantabhedasÃmyÃt /
tataÓca tasya tasyÃnyonya÷ saæbandha÷ kalpayitavya ityanavasthaiva prasajyeta /
nanviha pratyayagrÃhya÷ samavÃyo nityasaæbaddha eva samavÃyibhirghyate nÃsaæbaddha÷ saæbandhÃntarÃpek«o và /
tataÓca na tasyÃnya÷ saæbandha÷ kalpayitavyo yenÃnavasthà prasajyeteti /
netyucyate /
saæyogo 'pyevaæ sati saæyogibhirnityasaæbaddha eveti samavÃyavannÃnyaæ saæbandhamapek«eta /
athÃrthÃntaratvÃtsaæyoga÷ saæbandhÃntaramapek«eta, samavoyo 'pi tarhyarthÃntaratvÃtsaæbandhÃntaramapek«eta /
naca guïatvÃtsaæyoga÷ saæbandhÃntaramapek«ate na samavÃyo 'guïatvÃditi yujyate vaktum /
apek«ÃkÃraïasya tulyatvÃt /
guïaparibhëÃyÃÓcÃtantratvÃt /
tasmÃdarthÃntaraæ samavÃyamabhyupagacchata÷ prasajyetaivÃnavasthà /
prasajyamÃnÃyÃæ cÃnavasthÃyÃmekÃsiddhau sarvÃsiddherdvÃbhyÃmaïubhyÃæ dvyaïuka naivotpadyeta /
tasmÃdapyanupapanna÷ paramÃïukÃraïavÃda÷ // 13 //
## /
aïuvÃdÃsaæbhava iti yogyatayà saæbadhyate dvyaïukasamavÃyayo÷ paramÃïubhinnatvasÃmyÃt dvyaïukavatsamavÃyasyÃpi samavÃyÃntaramityanavasthitirityartha÷ /
nanviha tantu«u paÂa ityÃdiviÓi«ÂadhÅniyÃmaka÷ samavÃyo na saæbandhÃntaramapek«ate, svarÆpeïaiva nityasaæbaddhatvÃditi ÓaÇkate-## /
saæyogasyÃpi svarÆpasaæbandhopapatte÷ samavÃyo na syÃditi dÆ«ayati-## /
saæbandhibhinnatvÃccedapek«Ã samavÃyasyÃpi tulyà /
## /
guïatvÃbhÃve 'pi karmasÃmÃnyÃdÅnÃæ samavÃyÃÇgÅkÃrÃdguïatvaæ samavÃyitve na vyÃpakam /
nÃpi vyÃpyaæ, guïasyÃpi samavÃyavatsvarÆpasaæbandhasaæbhavena vyÃptyanukÆlatarkÃbhÃvÃt /
tasmÃt saæbandhibhinnatvameva saæbandhÃntarÃpek«ÃyÃæ kÃraïaæ, tasya samavÃye 'pi tulyatvÃdanavasthà durvÃrà /
sà ca mÆlak«ayakÃrÅ /
tayà samavÃyÃsiddhau samavetadvyaïukÃsiddhirityartha÷ //13//
END BsCom_2,2.3.13
____________________________________________________________________________________________
START BsCom_2,2.3.14
nityam eva ca bhÃvÃt | BBs_2,2.14 |
apicÃïava÷ pravttisvabhÃvà và nivttisvabhÃvà vobhayasvabhÃvà vÃnubhayasvabhÃvà vÃbhyupagamyante gatyantarÃbhÃvÃt /
caturdhÃpi nopapadyate /
pravttisvabhÃvatve nityameva pravtterbhÃvÃtpralayÃbhÃvaprasaÇga÷ /
nivttisvabhÃvatve 'pi nityameva nivtterbhÃvÃtsargÃbhÃvaprasaÇga÷ /
ubhayasvabhÃvatvaæ ca virodhÃdasama¤jasam /
anubhayasvabhÃvatve tu nimittavaÓÃtpravttinivttyorabhyupagamyamÃnayorad«ÂÃdernimittasya nityasaænidhÃnÃnnityapravttiprasaÇgÃt /
atantratve 'pyad«ÂÃderanityÃpravttiprasaÇgÃt /
tasmÃdapyanupapanna÷ paramÃïukÃraïavÃda÷ // 14 //
sÆtraæ vyÃca«Âe-## /
anubhavasvabhÃvatve naimittikÅ pravttirvÃcyÃ, nimittaæ ca kÃlÃd«ÂÃdikaæ nityasaænihitamiti nityameva pravttiprasaÇga÷, tasyÃnimittatve pravttyabhÃva ityartha÷ //14//
END BsCom_2,2.3.14
____________________________________________________________________________________________
START BsCom_2,2.3.15
rÆpÃdimattvÃc ca viparyayo darÓanÃt | BBs_2,2.15 |
sÃvayavÃnÃæ dravyÃïÃmavayavavaÓo vibhajyamÃnÃnÃæ yata÷ paro vibhÃgo na saæbhavati te caturvidhà rÆpÃdimanta÷ paramÃïavaÓcaturvidhasya rÆpÃdimato bhÆtabhautikasyÃrambhakà nityÃÓceti yadvaiÓe«ikà abhyupagacchanti sa te«Ãmabhyupagamo nirÃlambana eva /
yato rÆpÃdimattvÃtparamÃïÆnÃmaïutvanityatvaviparyaya÷ prasajyeta /
paramakÃraïÃpek«ayà sthÆlatvamanityatvaæ ca te«ÃmabhipretaviparÅtamÃpadyetetyartha÷ /
kuta÷ /
evaæ loke d«ÂatvÃt /
yadi loke rÆpÃdimadvastu tatsvakÃraïÃpek«ayà sthÆlamanityaæ ca d«Âam /
tadyathà paÂastantÆnapek«ya sthÆle 'nityaÓca bhavati tantavaÓcaæÓÆnapek«ya sthÆlà anityÃÓca bhavanti, tathÃcÃmÅ paramÃïavo rÆpÃdimantastairabhyupagamyante, tasmÃtte 'pi kÃraïavantastadapek«ayà sthÆlà anityÃÓca prÃpnuvanti /
yacca nityatve kÃraïaæ tairuktam- 'sadakÃraïavannityam' (vai. sÆ. 4.1.1) iti /
tadapyevaæ satyaïu«u na saæbhavati /
uktena prakÃreïÃïÆnÃmapi kÃraïavattvopapatte÷ /
yadapi nityatve dvitÅyaæ kÃraïamuktam- 'anityamiti ca viÓe«ata÷ prati«edhÃbhÃva÷' (vai. sÆ. 4.1.4) iti /
tadapi nÃvaÓyaæ paramÃïÆnÃæ nityatvaæ sÃdhayati /
asati hi yasminkasmiæÓcinnitye vastuni nityaÓabdena na¤a÷ samÃso nopapadyate /
na puna÷ paramÃïunityatvamevÃpek«yate /
taccÃstyeva nityaæ paramakÃraïaæ brahma /
naca ÓabdÃrthavyavahÃramÃtreïa kasyacidarthasya prasiddhirbhavati, pramÃïÃntarasiddhayo÷ ÓabdÃrthayorvyavahÃrÃvatÃrÃt /
yadapi nityatve ttÅyaæ kÃraïamuktam- 'avidyà ca' (vai. sÆ. 4.1.5) iti, tadyadyevaæ vivrÅyate satÃæ paridÓyamÃnakÃryÃïÃæ kÃraïÃnÃæ pratyak«eïÃgrahaïamavidyeti, tato dvyaïukanityatÃpyÃpadyeta /
athÃdravyatve satÅti viÓe«yeta tathÃpyakÃraïavattvameva nityatÃnimittamÃdyeta /
tasya ca prÃgevoktatvÃt 'avidyà ca' iti punaruktaæ syÃt /
athÃpi kÃraïavibhÃgÃtkÃraïavinÃÓÃccanyasya ttÅyasya vinÃÓahetorasaæbhavo 'vidyà sà paramÃïÆnÃæ nityatvaæ khyapayatÅti vyÃkhyÃyeta /
nÃvaÓyaæ vinaÓyadvastu dvÃbhyÃmeva hetubhyÃæ vina«Âumarhatiti niyamo 'sti /
saæyogasacive hyanekasmiæÓca dravye dravyÃntarasyÃrambhake 'bhyupagamyamÃna etadevaæ syÃt /
yadà tvapÃstaviÓe«aæ sÃmÃnyÃtmakaæ kÃraïaæ viÓe«avadavasthÃntaramÃpadyamÃnamÃrambhakamabhyupagamyate tadà ghtakÃÂhinyavilayanavanmÆrtyavasthÃvilayanenÃpi vinÃÓa upapadyate /
tasmÃdrÆpÃdimattvÃtsyÃdabhipretaviparyaya÷ paramÃïÆnÃm /
tasmÃdapyanupapanna÷ paramÃïukÃraïavÃda÷ // 15 //
kiæ ca paramÃïava÷ samavÃyikÃraïavanta÷ kÃraïÃpek«ayà sthÆlà anityÃÓca, rÆpavattvÃt rasavattvÃdgandhavattvÃt sparÓavattvÃt ghaÂavaditi sÆtraæ yojayituæ paraprakriyÃmÃha-## /
nanvatra paramÃïutvaæ pak«atÃvacchedakaæ tadviruddhaæ sthÆlatvaæ kathaæ sÃdhyata iti cet /
na /
vÃyutvatejastvÃde÷ pthagavacchedakatvÃt /
na cÃprayojakatÃ, kÃraïaÓÆnyatve nityatve cÃtmavadrÆpÃdimattvÃyogÃt /
naca tarhi vÃyu÷ kÃraïavÃniti pthaksÃdhane rÆpÃdihetÆnÃæ bhÃgÃsiddhyabhÃve 'pi siddhasÃdhanatà syÃditi vÃcyaæ, yatra sparÓastatkÃraïaæ, yatra rÆpaæ tatsakÃraïamiti vyÃptigrahakÃle vÃyutvÃdyavacchedena sÃdhyasiddhyabhÃvÃditi bhÃva÷ /
paramÃïavo nityÃ÷, sattve satyakÃraïavattvÃt /
Ãtmavaditi satpratipak«amutthÃpya viÓe«yÃsiddhyà dÆ«ayati-## /
sattvaæ bhÃvatvaæ prÃgabhÃvanirÃsÃrtham /
nityatvaprati«edha÷ sapratiyogika÷, abhÃvatvÃt, ghaÂÃbhÃvÃvaditi nityasya kvacitsiddhau kÃryamanityamiti viÓe«ata÷ kÃrye nityatvaprati«edhÃt kÃraïabhÆtaparamÃïu«u nityatvaæ sidhyati, anyathà pratiyogyabhÃve prati«edhÃnupapatteriti kaïÃdoktamanÆdyÃnyathÃsiddhyà dÆ«ayati-## /
kÃrye nityatvaprati«edhavyavahÃramaÇgÅktya brahmaïi pratiyogiprasiddhiruktà /
vastutastu viÓe«avyavahÃra evÃsiddha÷, kÃraïanityatvasya pramÃïÃntareïa j¤Ãnaæ vinà kÃryamanityamiti vyavahÃrayogÃdityÃha-## /
yadi pramÃïÃntaraæ kÃraïanityatve syÃttadÃyaæ vyavahÃra÷ samÆlo bhavati, tato mÆlaj¤ÃnÃtprÃgvyavahÃramÃtrÃnna vastusiddhi÷, vaÂe yak«avyavahÃrÃdapi tatsiddhiprasaÇgÃt mÆlaj¤Ãne tu tenaiva aÓe«asiddhervyavahÃropanyÃsavaiyarthyamiti bhÃva÷ /
evaæ paramÃïunityatve kÃïÃdasÆtradvayaæ nirasya ttÅyaæ nirasyati-## /
satÃmaïÆnÃæ dÓyamÃnasathÆlakÃryÃïÃæ pratyak«eïa kÃraïaj¤Ãnamavidyeti yadi sÆtrÃrtha÷, tarhyapratyak«akÃraïatvaæ nityatve hetu÷ syÃt /
tanna dvyaïuke vyabhicÃrÃdityartha÷ /
yadyÃrambhakadravyaÓÆnyatvaæ hetuviÓe«eïaæ tadà viÓe«yavaiyarthyamÃpadyeta, punaruktiÓcetyÃha-## /
paramÃïavo nityÃ÷, nÃÓakÃnupalambhÃt, Ãtmavaditi sÆtrÃrthamÃÓaÇkate-## /
tantvÃdyavayavÃnÃæ vibhÃgÃnnÃÓÃdvà paÂhÃdinÃÓo d«Âa÷, tacca dvayaæ niravayavÃïÆnÃæ nÃstÅti nityatvamityartha÷ /
pariïÃmavÃdamÃÓrityÃïÆnÃæ nÃÓakaæ ki¤citsaæbhavatÅti pariharati-## /
avayavÃnÃæ saæyogena dravyÃntarotpattirÃraæbha iti yadi mataæ syÃt, tadà dravyavinÃÓo dvÃbhyÃmevetiniyama÷ syÃt /
nÃrambhe mÃnamasti saæyuktatantvanyavapaÂÃdarÓanÃt /
ata÷ kÃraïameva svato nirviÓe«aæ viÓe«avadavasthÃtmanà kÃryamityanubhavabalÃdÃstheyam /
tathà cÃïÆnÃmapyavidyÃpariïÃmarÆpÃïÃæ pralayanimittena kÃlÃdinà piï¬ÃtmakasvarÆpatirobhÃvena kÃraïabhÃvÃpattirvinÃÓa upapadyate /
yathÃgnisaæparkÃdghtakÃÂhinyamavayavasaæyogasyÃvayavÃnÃæ ca nÃÓaæ vinaiva lÅyate tadvat /
naca kÃÂhinyasya saæyogaviÓe«aïatvena guïatvÃdravyanÃÓe 'nudÃharaïatvamiti ÓaÇkyaæ, guïavaddravyasyÃpi kutaÓcidvinÃÓa ityaæÓenodaharaïÃt, guïaparibhëÃyÃÓcÃtantratvÃt /
vastutastu ghtaæ kaÂhinaæ dravamityanusyÆtaghtapariïÃmaviÓe«o dravyameva kÃÂhinyam /
naca dravyatve 'pyavayavavibhÃgÃdeva tasya nÃÓa iti vÃcyaæ, ghtasya pariïÃmina ekatvena vibhÃgÃsaæbhavÃt, paramÃïukÃÂhinyanÃÓe tadasaæbhavÃcceti bhÃva÷ /
ki¤ca pralaye nÃsÅdrajo nÃnyat ki¤canetyaïÆnÃæ nÃÓasiddhi÷ /
tasmÃnna te«Ãæ paramakÃraïatvamityupasaæharati-## //15//
END BsCom_2,2.3.15
____________________________________________________________________________________________
START BsCom_2,2.3.16
ubhayathà ca do«Ãt | BBs_2,2.16 |
gandharasarÆpasparÓaguïà sthÆlà pthivÅ, rÆparasasparÓaguïÃ÷ sÆk«mà Ãpa÷, rÆpasparÓaguïaæ sÆk«mataraæ teja÷, sparÓaguïa÷ sÆk«matamo vÃyurityevametÃni catvÃri bhÆtÃnyupacitÃpacitaguïÃni sthÆlasÆk«matarasÆk«matamatÃratamyopetÃni ca loke lak«yante /
tadvatparamÃïavo 'pyupacitÃpacitaguïÃ÷ kalpyeranna và /
ubhayathÃpi ca do«Ãnu«aÇgo 'parihÃrya eva syÃt /
kalpyamÃne tÃvadupacitÃpacitaguïatva upacitaguïÃnÃæ mÆrtyupacayÃdaparamÃïutvaprasaÇga÷ /
nacÃntareïÃpi mÆrtyupacayaæ guïopacayo bhavatÅtyucyate, kÃrye«u bhÆte«u guïopacaye mÆrtyupacayadarÓanÃt /
akalpyamÃne tÆpacitÃpacitaguïatve paramÃïutvasÃmyaprasiddhaye yadi tÃvatsarvaæ ekaikaguïà eva kalpyeraæstatastejasi sparÓasyopalabdhirna syÃt, apsu rÆpasparÓayo÷, pthivyÃæ ca rasarÆpasparÓÃnÃæ,
kÃraïaguïapÆrvakatvÃtkÃryaguïÃnÃm /
atha sarve caturguïà eva kalpyetan, tato 'psvapi gandhasyopalabdhi÷ syÃt, tejasi gandharasayo÷, vÃyau gandharÆparasÃnÃm /
nacaivaæ dÓyate /
tasmÃdapyanupapanna÷ paramÃïukÃraïavÃda÷ // 16 //
----------------------
FN: mÆrtyupacayÃt sthaulyÃdityartha÷ /
yadyasmÃdadhikaguïavattattasmÃtsthÆlamiti vyÃptimuktvà vikalpayati-## /
pÃrthiva÷ paramÃïÆradhikaguïastata ekaikanyÆnaguïà jalÃdiparamÃïava iti kalpyate, na và /
Ãdye do«amÃha-## /
mÆrtyupacayÃt sthaulyÃdityartha÷ /
pÃrthivo 'ïurÃpyÃt sthÆla÷, adhikaguïatvÃt, ghaÂavadityevaæ prayoktavya÷ /
aprayojakatvaæ nirasyati-## /
d«Âavirodha÷ syÃditi bhÃva÷ /
neti pak«e sarve«ÃmÃïÆnÃæ sÃmyÃrthamekaikaguïavattvaæ và syÃccaturguïavatvaæ và /
ubhayathÃpi do«amÃha-## //16//
END BsCom_2,2.3.16
____________________________________________________________________________________________
START BsCom_2,2.3.17
aparigrahÃc cÃtyantam anapek«Ã | BBs_2,2.17 |
pradhÃnakÃraïavÃdo vedavidbhirapi kaiÓcinmanvÃdibhi÷ satkÃryatvÃdyaæÓopajÅvanÃbhiprÃyeïopanibaddha÷ /
ayaæ tu paramÃïukÃraïavÃdo na kaiÓcidapi Ói«Âai÷ kenacidapyaæÓena parighÅta ityatyantamevÃnÃdaraïÅyo vedavÃdibhi÷ /
apica vaiÓe«ikÃstantrÃrthabhÆtÃn«aÂpadÃrthÃndravyaguïakarmasÃmÃnyaviÓe«asamavÃyÃkhyÃnatyantabhinnÃnbhinnalak«aïÃnabhyupagacchanti /
yathà manu«yo 'Óva÷ ÓaÓa iti /
tathÃtvaæ cÃbhyupagamya tadviruddhaæ dravyÃdhÅnatvaæ Óe«Ãïamabhyupagacchanti /
tannopapadyate /
katham /
yathà hi loke ÓaÓakuÓapalÃÓaprabhtÅnÃmatyantabhinnÃnÃæ satÃæ netaretarÃdhÅnatvaæ bhavati, evaæ dravyÃdÅnÃmatyantabhinnatvÃnnaiva dravyÃdhÅnatvaæ guïÃdÅnÃæ bhavitumarhati /
atha bhavati dravyÃdhÅnatvaæ guïÃdÅnÃæ tato dravyabhÃve bhÃvÃddravyÃbhÃve 'bhÃvÃddravyameva saæsthÃnÃdibhedÃdanekaÓabdapratyayabhÃgbhavati /
yathà devadatta eka eva sannavasthÃntarayogÃdanekaÓabdapratyayabhÃgbhavati tadvat /
tathà sati sÃækhyasiddhÃntaprasaÇga÷ svasiddhÃntavirodhaÓcÃpadyeyÃtÃm /
nanvagneranyasyÃpi sato dhÆmasyÃgnyadhÅnatvaæ dÓyate /
satyaæ dÓyate /
bhedapratÅtestu tatrÃgnidhÆmayoranyatvaæ niÓcÅyate /
iha tu Óukla÷ kambalo rohiïÅ dhenurnÅlamutpalamiti dravyasyaiva tasya tasya tena tena viÓe«eïa pratÅyamÃnatvÃnnaiva dravyaguïayoragnidhÆmayoriva bhedapratÅtirasti /
tasmÃddravyÃtmakatà guïasya /
etena karmasÃmÃnyaviÓe«asamavÃyÃnÃæ dravyÃtmakatà vyÃkhyÃtà /
guïÃ(dÅ)nÃæ dravyÃdhÅnatvaæ dravyaguïayorayutasiddhatvÃditi yaducyeta, tatpunarayutasiddhatvamapthagdeÓatvaæ và syÃdapthakkÃlatvaæ vÃpthaksvabhÃvatvaæ và /
sarvathÃpi nopapadyate /
apthakagdeÓatve tÃvatsvÃbhyupagamo virudhyeta /
katham /
tantvÃrabdho hi paÂa«ÂantudeÓo 'bhyupagamyate na paÂadeÓa÷ /
paÂasya tu guïÃ÷ ÓuklatvÃdaya÷ paÂadeÓà abhyupagamyante na tantudeÓÃ÷ /
tathÃcÃhu÷ - 'dravyÃïi dravyÃntaramÃrabhante guïÃÓca guïÃntaram' (vai. sÆ. 1.1.10) iti /
tantavo hi kÃraïadravyÃïi kÃryadravyaæ paÂamÃrabhante /
tantugatÃÓca guïÃ÷ ÓuklÃdaya÷ kÃryadravye paÂe ÓuklÃdiguïÃntaramÃrabhanta iti hi te 'bhyupagacchanti /
so 'bhyupagamo dravyaguïayorapthagdeÓatve 'bhyupagamyamÃne bÃdhyeta /
athÃpthakkÃlatvamayutasiddatvamucyeta, savyadak«iïayorapi govi«Ãïayorayutasiddhatvaæ prasajyeta /
tathÃpthaksvabhÃvatve tvayutasiddhatvena dravyaguïayorÃtmabheda÷ saæbhavati, tasya tÃdÃtmyenaiva pratÅyamÃnatvÃt /
yutasiddhayo÷ saæbandha÷ saæyogo 'pyutasiddhayostu samavÃya ityayamabhyupagamo m«aiva te«Ãæ, prÃksiddhasya kÃryÃtkÃraïasyÃyutasiddhatvÃnupapatte÷ /
athÃnyatarÃpek«a evÃyamabhyupagama÷ syÃdayutasiddhasya kÃryasya kÃraïena saæbandha÷ samavÃya iti, evamapi prÃgsiddhasyÃlabdhÃtmakasya kÃryasya kÃraïena saæbandho nopapadyate dvayÃyattatvÃtsaæbandhasya /
siddhaæ bhÆtvà saæbadhyata iti cet, prÃkkÃraïasaæbandhÃtkÃryasya siddhÃvabhyupagamyamÃnÃyÃmayutasiddhyabhÃvÃtkÃryakÃraïayo÷ saæyogavibhÃgau na vidyete itÅdaæ duruktaæ syÃt /
yathà cetpannamÃtrasyÃkriyasya kÃryadravyasya vibhubhirÃkÃÓÃdibhirdravyÃntarai÷ saæbandha÷ saæyoga evÃbhyupagamyate na samavÃya evaæ kÃraïadravyeïÃpi saæbandha÷ saæyoga eva syÃnna samavÃya÷ /
nÃpi saæyogasya samavÃyasya và saæbandhavyatirekeïÃstitve ki¤citpramÃïamasti /
saæbandhaÓabdapratyayavyatirekeïa saæyogasamavÃyaÓabdapratyayadarÓanÃttayorastitvamiti cet /
na /
ekatve 'pi svarÆpabÃhyarÆpÃpek«ayÃnekaÓabdapratyayadarÓanÃt /
yathaiko 'pi san devadatto loke svarÆpaæ saæbandhirÆpaæ cÃpek«yÃnekaÓabdapratyayabhÃgbhavati, manu«yo brÃhmaïa÷ Órotriyo vadÃnyo bÃlo yuvà sthavira÷ pità putra÷ pautro bhrÃtà jÃmÃteti, yathà caikÃpi satÅ rekhà sthÃnÃnnyatvena niviÓamÃnaikadaÓaÓatasahasrÃdiÓabdapratyayabhedamanubhavati, tathÃsaæbandhinoreva saæbandhaÓabdapratyayavyatirekeïa saæyogasamavÃyaÓabdapratyayÃrhatvaæ na vyatiriktavastvastitvena , ityupalabdilak«aïaprÃptasyÃnupalabdherabhÃvo vastvantarasya /
nÃpi saæbandadhivi«ayatve saæbandhaÓabdapratyayayo÷ saætatabhÃvaprasaÇga÷ /
svarÆpÃhyarÆpÃpek«ayetyuktottaratvÃt /
tathÃïvÃtmamanasÃmapradeÓatvÃnna saæyoga÷ saæbhavati, pradeÓavato dravyasya pradeÓavatà dravyÃntareïa saæyogadarÓanÃt /
kalpitÃ÷ pradeÓà aïvÃtmamanasÃæ bhavi«yantÅti cet /
na /
avidyÃmÃnÃrthakalpanÃyÃæ sarvÃrthasiddhiprasaÇgÃt /
iyÃnevÃvidyamÃno viruddho 'viruddho vÃrtha÷ kalpanÅyo nÃto 'dhika iti niyamahetvabhÃvÃt /
kalpanÃyÃÓca svÃyattatvÃtprabhÆtatvasaæbhavÃcca /
naca vaiÓe«ikai÷ kalpitebhya÷ «a¬bhya÷ padÃrthebhyo 'nye 'dhikÃ÷ Óataæ sahasraæ vÃrthà na kalpayitavyà iti nivÃrako heturasti /
tasmÃdyasmai yasmai yadyadrocate tattatsiddhyet /
kaÓcitkpÃlu÷ prÃïinÃæ du÷khabahulaæ saæsÃra eva mÃbhÆditi kalpayet /
anyo và vyasanÅ muktÃnÃmapi punarutpattiæ kalpayet /
kastayornivÃraka÷ syÃt /
ki¤cÃnyat /
dvÃbhyÃæ paramÃïubhyÃæ niravayavÃbhyÃæ sÃvayavasya dvyaïukasyÃkÃÓeneva saæÓle«Ãnupapatti÷ /
nahyÃkÃÓasya pthivyÃdÅnÃæ ca jatukëÂhavatsaæÓle«o 'sti /
kÃryakÃraïadravyayorÃÓritÃÓrayabhÃvo 'nyathà nopapadyata ityavaÓyaæ kalpya÷ samavÃya iti cet /
na /
itaretarÃÓrayatvÃt /
kÃryakÃraïayorhi bhedasiddhÃvÃÓritÃÓrayabhÃvasiddhirÃÓritÃÓrayabhÃvasiddhau ca tayorbhedasiddhi÷ kuï¬abadaravaditaretarÃÓrayatà syÃt /
nahi kÃryakÃraïayorbheda ÃÓritÃÓrayabhÃvo và vedÃntavÃdibhirabhyupagamyate, kÃraïasyaiva saæsthÃnamÃtraæ kÃryamityabhyupagamÃt /
ki¤cÃnyat /
paramÃïÆnÃæ paricchinnatvÃdyÃvatyo diÓa÷ «a¬a«Âau daÓa và tÃvadbhiravayavai÷ sÃvayavÃste syu÷ sÃvayavatvÃdanityÃÓceti nityatvaniravayavatvÃbhyupagamo bÃdhyeta /
yÃæstvaæ digbhedabhedino 'vayavÃnkalpayasi ta eva paramÃïava iti cet /
na /
sthÆlasÆk«matÃratamyakrameïÃparamakÃraïÃdvinÃÓopapatte÷ /
yathà pthivÅ dvyaïukÃdyapek«ayà sthÆlatamà vastubhÆtÃpi vinaÓyati, tata÷ sÆk«maæ sÆk«mataraæ ca pthivyekajÃtÅyakaæ vinaÓyati, tato dvyaïukaæ, tathà paramÃïavo 'pi pthivyekajÃtÅyakatvÃdvinaÓyeyu÷ /
vinaÓyanto 'pyavayavavibhÃgenaiva vinaÓyantÅti cet /
nÃyaæ do«a÷ /
yato ghtakÃÂhinyavilayanavadapi vinÃÓopapattimavocÃma /
yathà hi ghtasuvarïÃdÅnÃmavibhajyamÃnÃvayavÃnÃmapyagnisaæyogÃddravabhÃvÃpattyà kÃÂhanyavinÃÓo bhavati, evaæ paramÃïÆnÃmapi paramakÃraïabhÃvÃpattyà mÆrtyÃdivinÃÓo bhavi«yati /
tathà kÃryarambho 'pi nÃvayavasaæyogenaiva kevalena bhavati, k«ÅrajalÃdÅnÃmantareïÃpyavayavasaæyogÃntaraæ dadhihimÃdikÃryÃrambhadarÓanÃt /
tadevamasÃrataratarkasaædbdhatvÃdÅÓvarakÃraïaÓrutiviruddhatvÃcchruti pravaïaiÓca Ói«ÂairmanvÃdibhiraparighÅtatvÃdatyantamevÃnapek«ÃsminparamÃïukÃraïavÃde kÃryà Óreyorthibhiriti vÃkyaÓe«a÷ // 17 //
----------------------
FN: tathÃtvamatyantabhinnatvam /
sÃækhyo 'travedÃntÅ grÃhya÷ /
yadvà kÃpilasyÃpi tÃdÃtmyasiddhÃnta iti sÃækhyagrahaïam /
prabhÆtatvasaæbhavÃnniravadhitvasaæbhavÃt /
saæÓle«a÷ saægraha ekÃkar«aïenÃparÃkar«aïaæ tasyÃnupapattirityartha÷ /
na kevalamaïuvÃdasyÃyuktatvÃdupek«Ã kintu Ói«Âabahi«ktatvÃdgranthator'thataÓcÃgrÃhyatvamityÃha-## /
cakÃrÃrthaæ prapa¤cayitumupakramate-## /
atyantabhedaj¤ÃpakamÃha-## /
dravyaguïakarmaïÃæ dravyaguïatvakarmatvajÃtayo lak«aïÃni, guïÃÓrayatvÃdyupÃdhayo vÃ, nirguïatve sati jÃtimadakriyatvaæ guïalak«aïam, saæyogavibhÃgayornirapek«akÃraïaæ karma, nityamekamanekasamavetaæ sÃmÃnyam, nityadravyavttayo viÓe«Ã÷, nitya÷ saæbandha÷ samavÃya iti bhinnÃni lak«aïÃni /
tairmitho 'tyantabhedasiddhirityartha÷ /
## /
tena viruddho yo dharmadharmibhÃva÷ /
guïÃdayo nadravyadharmÃ÷ syu÷, tato 'tyantabhinnatvÃt, ÓaÓakuÓÃdivadityartha÷ /
bhedÃbÃdhakatvamupanyasyÃbhedamÃha-## /
guïÃdi«u tadadhÅnatvaæ tÃvadanvayavyatirekasiddhaæ, tathà ca guïÃdayo dravyÃbhinnÃ÷, dravyÃdhÅnatvÃt, yadyasmÃdbhinnaæ tanna tadadhÅnaæ, yathà ÓaÓabhinna÷ kuÓa ityartha÷ /
abhede dravyaæ guïa iti Óabdapratyayabheda÷ kathaæ, tatrÃha-## /
kalpitabhedo 'pyastÅtyÃÓaya÷ /
anyathÃtyantabhedavadatyantÃbhede 'pi dharmadharmitvÃyogÃditi mantavyam /
astu guïÃdÅnÃæ dravyatÃdÃtmyamiti vadantaæ tÃrkikamanyaæ pratyÃha-## /
sÃækhyo 'tra vedÃntÅ grÃhya÷ /
yadvà kÃpilasyÃpi tÃdÃtmyasiddhÃnta iti sÃækhyagrahaïam /
yadyapi tadadhÅnatvaæ taddharmatvaæ, tacca dhÆme nÃsti, agniæ vinÃpi bhÃvÃt, tathÃpi tatkÃryatvaæ tadadhÅnatvaæ matvà vyabhicÃraæ ÓaÇkate-## /
kÃryatvamanyatvaæ cÃÇgÅkaroti-## /
tathÃpi tÃdÃtmyena pratÅyamÃnatvasya hetorvivak«itatvÃnna vyabhicÃra ityÃÓaya÷ /
asya hetoranyathÃsiddhimÃÓaÇkate-## /
guïÃdÅnÃæ dravyeïÃbhedÃbhÃve 'pyayutasiddhatvena tÃdÃtmyapratÅtisiddhirityartha÷ /
dÆ«ayituæ vikalpayati-## /
Óauklyasya paÂani«ÂhatvÃt paÂasya tantudeÓatvÃt paÂaÓauklyayorapthagdeÓatvÃbhÃvÃcchukla÷ paÂa iti sÃmÃnÃdhikaraïyapratÅtirna syÃdityÃdyaæ dÆ«ayati-## ## /
kÃïÃdasÆtradvayaæ vyÃca«Âe-## /
svabhÃvo hi svarÆpaæ tasyÃpthaktve 'smadi«ÂÃbhedasiddhirityÃha-## /
abhede yuktimÃha-##-guïasyetyartha÷ /
evaæ «aÂpadÃrthà atyantabhinnà iti siddhÃnto 'nubhavavirodhena dÆ«ita÷ /
siddhÃntÃntaraæ dÆ«ayati-## /
ayutasiddhatvaæ kimubhayorutÃnyatarasya /
nÃdya ityÃha-## /
dvitÅyamÃÓaÇkya dÆ«ayati-## /
kÃraïasya pthaksiddhatve 'kÃryamapthaksiddhamityuktamupetya saæbandho 'siddhasya siddhasya veti vikalpyÃdyaæ dvitÅyaæ ÓaÇkate-## /
satoraprÃptayo÷ prÃpti÷ saæyoga ityabhyupagamÃttantupaÂayorapi saæyogÃpattirityapasiddhÃnta÷ syÃdityartha÷ /
sadyojÃtapaÂasya kriyÃbhÃvÃt kathaæ saæyoga÷, tatrÃha-## /
ki¤ca saæbandhasyÃpi saæbandhe 'navasthÃnÃdasaæbaddhasyÃniyÃmakatvÃt saæbandho 'pi durnirÆpa ityÃha-## /
saæbandha÷ saæbandhibhinna÷, tadvilak«aïaÓabdadhÅgamyatvÃt, vastvantaravaditi ÓaÇkate-## /
kalpitabhedasÃdhane siddhasÃdhanatÃ, vastubhedasÃdhane tu vyabhicÃra iti samÃdhatte-## /
svarÆpeïaiva manu«yÃdiÓabdabhÃgeva putrÃdyapek«ayà pitetyÃdivilak«aïaÓabdadhÅgamyo bhavati, naca bhidyata iti vyabhicÃra ityartha÷ /
phalitamÃha-## /
vilak«aïaÓabdadhÅgamyatvÃdityupalabdhighaÂitena-lak«aïena siÇgena prÃptasya vastvantarasya saæyogÃde÷ saæbandhivyatirekeïÃnupalabdherabhÃvo niÓcÅyata ityartha÷ /
na hyaÇgulidvayasya nairantaryÃtirekeïa saæyoga upalabhyate /
samavÃyastu na kasyÃpi kvacidapyanubhavamÃrohatÅti bhÃva÷ /
saæbandhasya saæbandhyabhede saæbandhina÷ sadà sattvÃtsarvadà saæbandhabuddhiprasaÇga iti ÓaÇkÃæ ni«edhati-## /
parÃpek«ayà nairantaryÃvasthÃyÃmaÇgulyo÷ rÆparÆpiïoÓca saæbandhidhÅ÷ na svata ityuktamityartha÷ /
pÆrvaæ paramÃïvo÷ saæyoganirÃsena dvyaïukÃdis«ÂirnirastÃ, saæpratyad«ÂavadÃtmanÃïÆnÃæ saæyogo 'ïu«u kriyÃhetu÷ Ãtmamano÷ saæyogo buddhyÃdyasamavÃyikÃraïaæ nirasyate-##
nirastamapi kalpitapradeÓapak«amatiprasaÇgÃkhyado«Ãntaraæ vaktuæ punarudbhÃvayati-## /
kalpanamÆha÷ /
ÆhitÃrthÃ÷ santo 'santo và /
dvitÅye na saæyogasiddhi÷ svasvÃbhÃvayorekatra vttyavacchedakÃsattvÃt /
Ãdye tÆhamÃtreïa sarvÃrthasiddhiprasaÇga÷, Æhasya svÃdhÅnatvÃt /
prabhÆtatvaæ niravadhitvaæ tatsaæbhavÃccetyartha÷ /
yadyÆhÃtsarvasiddhistadà padÃrthabandhamuktiniyamà lupyerannityÃha-## /
saæyogaæ dÆ«ayitvà samavÃyaæ dÆ«ayati-## /
tanmate dÆ«aïÃntaramucyata ityartha÷ /
saæÓle«a÷ saægraha÷ /
yata ekÃkar«aïenÃparÃkar«aïaæ tasyÃnupapattirityartha÷ /
dvyaïukaæ niravayavÃsamavetaæ, sÃvayavatvÃt, ÃkÃÓÃsamavetabhÆmivaditi bhÃva÷ /
nanu dvyaïukasyÃsamavetatve tadÃÓritatvaæ na syÃt, saæbandhaæ vinà tadayogÃt /
naca saæyogÃdÃÓritatvaæ kÃryadravyasya praktyasaæyogÃditi ÓaÇkate-## /
praktivikÃrayorabhedÃdÃÓrayÃÓrayibhÃvÃnupapattiri«Âeti pariharati-## /
bhedÃttadbhÃva iti vadantaæ pratyÃha-## /
kathaæ tarhi kÃryasya kÃraïÃÓritatvavyavahÃra÷ kalpitabhedÃdityÃha-## /
paramÃïÆnÃæ niravayavatvamapyayuktamityÃha-##
paramÃïava÷ sÃvayavÃ÷, alpatvÃt, ghaÂavat /
vipak«e te«Ãæ digbhedÃvadhitvaæ na syÃdÃtmavadityartha÷ /
nanuparamÃïvapek«ayà yo 'yaæ prÃcÅ dak«iïetyÃdidigbhedavyavahÃrastadavadhitvena ye 'vayavÃstvayocyante ta eva mama paramÃïavaste 'pi sÃvayavÃÓcet tadavayavà eveti evaæ yata÷ paraæ na vibhÃga÷ sa eva niravayava÷ paramÃïuriti ÓaÇkati-## /
pariharati-## /
## /
ayamartha÷-yatsavÃtmanÃvibhÃgÃyogyaæ vastu sa paramÃïuriti yadyucyeta tarhi brahmaïa eva paramÃïusaæj¤Ã ktà syÃt, tadanyasyÃlpasya digvibhÃgÃrhatvenÃvayavavibhÃgÃvaÓyaæ bhÃvÃt /
yadi pthivyÃdijÃtÅyo 'lpaparimÃïaviÓrÃntibhÆmirya÷ sa paramÃïurityucyeta tarhi tasya na mÆlakÃraïatvaæ, vinÃÓitvÃt, ghaÂavat /
naca hetvasiddhi÷, aïavo vinÃÓina÷, pthivyÃdijÃtÅyatvÃt, ghaÂavaditi sÃdhanÃditi /
saæprati niravayavadravyasya nÃÓahetvabhÃvÃdÃtmavadavinÃÓa ityÃÓaÇkya pÆrvoktaæ parihÃraæ smÃrayati-## /
brahmÃtiriktasyÃj¤ÃnikatvÃcca dravyasya niravayavatvamasiddham /
nimittÃd«ÂÃdinÃÓÃdvinÃÓa÷ pralaye saæbhavati, muktau j¤ÃnÃdaj¤ÃnanÃÓe tatkÃryÃïunÃÓasaæbhava iti bhÃva÷ /
yaduktaæ yatkÃryadravyaæ tatsaæyogasacivÃnekadravyÃrabdhamiti, tannetyÃha-## /
kaivalyaæ pradhÃnyam /
kÃryadravyasthitÃvapi hetvÃtsaæyogasya k«ÅrÃraæbhakasaæyogÃddadhyÃrambhakaæ na saæyogÃntaraæ, tathà ca dadhyÃdau vyabhicÃrÃnna vyÃptirityartha÷ /
ki¤ca yatkÃryadravyaæ taddravyÃrambhamityeva vyÃptirastu lÃghavÃt, na tu saæyogasacivasvanyÆnaparimÃïenekadravyÃrambhamiti, gauravÃt, dÅrghavisttadukÆlÃrabdharajjau nyÆnaparimÃïÃyÃæ vyabhicÃrÃcca /
naca rajjurna dravyÃntaramiti vÃcyam, avayavimÃtraviplavÃpÃtÃt /
ki¤ca niravayavadravyatvasyaikÃtmavttitve lÃghavÃnna niravayavÃnekÃïusiddhi÷ /
yattvaïutvatÃratamyaviÓrÃntibhÆmitvena tatsiddhiriti /
tanna /
tryaïukatvenoktatruÂi«u viÓrÃnte÷ /
naca ta eva truÂinÃmÃno jagaddhateva iti vÃcyam, pthivÅtvÃdinà sÃvayavatvÃnityatvayoranumÃnÃt /
na cÃvayavatvasya kvacidviÓrÃntau paramÃïusiddhiraviÓrÃntÃvanavastheti vÃcyam, mÃyÃyÃæ brahmaïi vÃvayavatvaviÓrÃntisaæbhavÃt /
ato na ki¤cidaïusadbhÃve pramÃïam /
niravayavÃnÃæ saæyogasamavÃyayorasaæbhavÃtsamavetadvyaïukÃdyÃrambhakatvÃyoga ityÃdi bÃdhakamuktameva /
saæprati 'aparigrahÃcca'iti sÆtravÃkyaÓe«aæ pÆrayannadhikaraïÃrthamupasaæharati-## /
tasmÃdbhrÃntimÆlena vaiÓe«ikamatenavedÃntatÃtparyasyÃvirodha iti siddham //17//
END BsCom_2,2.3.17
____________________________________________________________________________________________
START BsCom_2,2.4.18
4 samudÃyÃdhikaraïam . sÆ. 18-27
samudÃya ubhayahetuke 'pi tadaprÃpti÷ | BBs_2,2.18 |
vaiÓe«ikarÃddhÃnto duryuktiyogÃdvedavirodhÃcchi«ÂÃparigrahÃcca nÃpek«itavya ityuktam /
sor'dhavainÃÓika iti vainÃÓikatvasÃmyÃtsarvavainÃÓikarÃddhÃnto natarÃmapek«itavya itÅdamidÃnÅmupapÃdayÃma÷ /
sa ca bahuprakÃra÷ pratipattibhedÃdvineyabhedÃdvà /
tatraite trayo vÃdino bhavanti- kecitsarvÃstitvavÃdina÷, kecidvij¤ÃnÃstitvamÃtravÃdina÷, anye puna÷ sarvaÓÆnyatvavÃdina iti /
tatra te sarvÃstitvavÃdino bÃhyamÃntaraæ ca vastvabhyupagacchanti bhÆtaæ bhautikaæ ca cittaæ caittaæ ca, tÃæstÃvatpratibrÆma÷ /
tatra bhÆtaæ pthivÅdhÃtvÃdaya÷ /
bhautikaæ rÆpÃdaya«cak«urÃdayaÓca /
catu«Âaye ca pthivyÃdiparamÃïava÷ svarasneho«ïasvabhÃvÃste pthivyÃdibhÃvena saæhanyanta iti manyante /
tathà rÆpavij¤ÃnavedanÃsaæj¤ÃsaæskÃrasaæj¤akÃ÷ pa¤caskandhÃ÷ /
te 'pyadhyÃtmaæ sarvavyavahÃrÃspadabhÃvena saæhanyanta iti manyante /
tatredamabhidhÅyate- yo 'yamubhayahetuka ubhayaprakÃra÷ samudÃya÷ pare«Ãmabhipreto 'ïuhetukaÓca bhÆtabhautikasaæhatirÆpa÷ skandhahetukaÓca pa¤caskandhÅrÆpa÷ tasminnubhayahetuke 'pi samudÃye 'bhipreyamÃïe tadaprÃpti÷ syÃtsamudÃyÃprÃpti÷ /
samudÃyabhÃvÃnupapattirityartha÷ /
kuta÷ /
samudÃyinÃmacetanatvÃt /
cittÃbhijjvalanasya ca samudÃyasiddhyadhÅnatvÃt /
anyasya ca kasyaciccetanasya bhoktu÷ praÓÃsiturvà sthirasya saæhanturanabhyupagamÃt nirapek«apravttyabhyupagame ca pravttyanuparamaprasaÇgÃt /
ÃÓayasyÃpyanyatvÃnanyatvÃbhyÃmanirÆpyatvÃt /
k«aïikatvÃbhyupagamÃcca nirvyÃpÃratvÃtpravttyanupapatte÷ /
tasmÃtsamudÃyÃnupapatti÷ /
samudÃyÃnupapattau ca tadÃÓrayà lokayÃtrà lupyeta // 18 //
----------------------
FN: bhÆte bhautikaæ bÃhyam, cittaæ caittaæ ca kÃmÃdyantaramiti vibhÃga÷ /
catu«Âaye caturvidhÃ÷ /
svarÃ÷ kaÂhinÃ÷ pÃrthivÃ÷ paramÃïava÷, snigdhà ÃpyÃ÷, u«ïastaijasÃ÷, Åraïaæ calanaæ svabhÃvo vÃyavyÃnÃmiti /
saviÓe«endriyÃïi rÆpaskandha÷, ahamahamityÃlayavij¤ÃnapravÃho vij¤Ãnaskandha÷, sukhÃdyanubhavo vedÃntaskandha÷, gauraÓva ityevaænÃmaviÓi«Âasavikalpapratyaya÷ saæj¤Ãskandha÷, rÃgadve«amohadharmÃ÷ saæskÃraskandha÷ /
ÃÓerate 'smin rÃgÃdaya ityÃÓaya÷ saætÃna÷ /
vaiÓe«ikaæ nirasya vainÃÓikaæ nirasyati-## /
'nÃbhÃva upalabdhe÷'iti nirasanÅyasiddhÃntÃdatra nirasyasiddhÃntasya bhedaæ vaktuæ tatsiddhÃntaæ vibhajate-## /
nanu sugataproktÃgamasyaikyÃt kuto bahuprakÃratÃ, tatrÃha-## /
ekasyaivÃgamavyÃkhyÃtu÷ Ói«yasyÃvasthÃbhedena vuddhibhedÃt, mandamadhyamottamadhiyÃæ Ói«yÃïÃæ và bhedÃdbahuprakÃratetyartha÷ /
tÃneva prakÃrÃnÃha-## /
sautrÃntiko vaibhëiko yogÃcÃrÅ mÃdhyamikaÓceti catvÃra÷ Ói«yÃ÷ /
te«vÃdyayorbÃhyÃrthÃnÃæ parok«atvÃparok«atvavivÃde 'pyastitvasaæpratipattestayo÷ siddhÃntamekÅktya nirasyata ityÃha-## /
bhÆtaæ bhautikaæ bÃhyaæ, cittaæ caittaæ ca kÃmÃdyÃntaramiti vibhÃga÷ /
tatra saædihyate kiæ mÃnamÆlo bhrÃntimÆlo vÃyaæ siddhÃnta iti /
tatra pramÃïamÆla iti pÆrvapak«ayan siddhÃntaæ tadÅyaæ darÓayati-## /
sthira÷ prapa¤co brahmahetuka iti vedÃntasiddhÃntasya mÃnamÆlak«aïikasiddhÃntavirodhÃdasiddhi÷ pÆrvapak«e phalaæ, siddhÃnte tadavirodha iti j¤eyam /
pthivyÃdibhÆtacatu«Âayaæ vi«ayendriyÃtmakaæ bhautikaæ ca paramÃïusamudÃya eva nÃvayavyantaramiti matvà paramÃïÆn vibhajate-## /
caturvidhà ityartha÷ /
khara÷ kaÂhinastatsvabhÃvÃ÷ pÃrthivÃ÷ paramÃïava÷, snigdhà ÃpyÃ÷, u«ïÃstaijasÃ÷, Åraïaæ calanasvabhÃvo vÃyavyÃnÃmiti /
bÃhyasamudÃyamuktvÃdhyÃtmikasamudÃyamÃha-## /
savi«ayendriyÃïi rÆpaskandha÷ vi«ayÃïÃæ bÃhyatve 'pi dehasthendriyagrÃhyatvÃdÃdhyÃtmikatvam, ahamahamityÃlayavij¤ÃnapravÃho vij¤Ãnaskandha÷, sukhÃdyanubhavo vedanÃskandha÷, gauraÓva ityevaæ nÃmaviÓi«Âasavikalpakapratyaya÷ saæj¤Ãskandha÷, rÃgadve«amohadharmÃdharmÃ÷ saæskÃraskandha÷ /
tatra vij¤ÃnaskandhaÓcittamÃtmeti gÅyate /
anye catvÃra÷ skandhÃÓcaittÃste«Ãæ saæghÃta ÃdhyÃtmika÷ /
sakalalokayÃtrÃnirvÃhaka ityartha÷ /
avayavÃtiriktÃvayavyanupalabdheravayavÃ÷ Ói«yante, yatsat tatk«aïikaæ, yathà vidyuditi te«Ãæ k«aïikatvamiti mÃnamÆlo 'yaæ siddhÃnta iti prÃpte siddhÃntasÆtraæ yojayati-## /
sargÃdau paramÃïÆnÃæ ca skandhÃnÃæ ca svata÷saæghÃtastÃvanna saæbhavati, acetanatvÃt /
nÃpi cittÃkhyamabhijvalanaæ vij¤Ãnaæ samudÃyahetu÷, saæghÃte dehÃkÃre jÃte vij¤Ãnaæ vij¤Ãne jÃte saæghÃta ityanyonyÃÓrayÃt /
naca k«aïikavij¤ÃnÃdanya÷ kaÓcijjÅva ÅÓvaro và tvayÃbhyupagamyate ya÷ saæghÃtakartà bhavet /
naca kartÃramanapek«yÃïava÷ skandhÃÓca svayameva saæghÃtÃrthaæ pravartanta iti vÃcyam, anirmok«aprasaÇgÃt /
nanvÃlayavij¤ÃnasaætÃna÷ saæhantÃstvityata Ãha-#<ÃÓayasyeti># /
ÃÓerate 'smin rÃgÃdaya ityÃÓaya÷ saætÃna÷, sa kiæ saætÃnibhyo 'nyo vij¤Ãnibhyo 'nyo 'nanyo và /
Ãdye 'pi sthira÷ k«aïiko và /
nÃdya÷, asmadi«ÂanityÃtmavÃdaprasaÇgÃt /
dvitÅye do«amÃha-## /
k«aïikasya janmÃtiriktavyÃpÃro nÃsti, tasmÃttasya paramÃïvÃdimelanÃrthaæ pravttiranupapannà /
k«aïikatvavyÃghÃtdityartha÷ /
etenÃnanya÷ saætÃna iti pak«o nirasta÷, k«aïikasya melakatvÃnupapatte÷ /
tasmÃt saæhanturasattvÃt saæghÃtÃnupapattirityartha÷ //18//
END BsCom_2,2.4.18
____________________________________________________________________________________________
START BsCom_2,2.4.19
itaretarapratyayatvÃd iti cen notpattimÃtranimittatvÃt | BBs_2,2.19 |
yadyapi bhoktà praÓÃsità và kaÓciccetana÷ saæhantà sthiro nÃbhyupagamyate tathÃpyavidyÃdÅnÃmitaretarakÃraïatvÃdupapadyate lokayÃtrà /
tasyÃæ copapadyamÃnÃyÃæ và ki¤cidaparamapek«itavyamasti /
te cÃvidyÃdayo 'vidyà saæskÃro vij¤Ãnaæ nÃma rÆpaæ «a¬Ãyatanaæ sparÓà vedanà t«ïà upÃdÃnaæ bhavo jÃtirjarà maraïaæ Óoka÷ paridevanà du÷khaæ durmanastetyeva¤jÃtÅyakà itaretarahetukÃ÷ saugate samaye kvacitsaæk«iptà nirdi«ÂÃ÷ kvacitprapa¤citÃ÷ /
sarve«ÃmapyayamavidyÃdikalÃpo 'pratyÃkhyeya÷ /
tadevamavidyÃdikalÃpe parasparanimittanaimittikabhÃvena ghaÂÅyantravadaniÓamÃvartamÃner'thÃk«ipta upapanna÷ saæghÃta iti cet /
tanna /
kasmÃt /
utpattimÃtranimittatvÃt /
bhavedupapanna÷ saæghÃto yadi saæghÃtasya ki¤cinnimittamavagamyeta /
na tvavagamyate /
yata itaretarapratyayatve 'pyavidyÃdÅnÃæ pÆrvapÆrvamuttarottarasyotpattimÃtranimittaæ bhavedbhavenna tu saæghÃtotpatte÷ ki¤cinnimittaæ saæbhavati /
nanvavidyÃdibhirarthÃdÃk«ipyate saæghÃta ityuktam /
atrocyate- yadi tÃvadayamabhiprÃyo 'vidyÃdaya÷ saæghÃtamantareïÃtmÃnamalabhamÃnà apek«ante saæghÃtamiti, tatastasya saæghÃtasya nimittaæ vaktavyam /
tacca nitye«vapyaïu«vabhyupagamyamÃne«vÃÓrayÃÓrayibhÆte«u ca bhokte«u satsu na saæbhavatÅtyuktaæ vaiÓe«ikaparÅk«ÃyÃm /
kimaÇga puna÷ k«aïike«vapyaïu«u bhoktrahite«vÃÓrayiÓÆnye«u vÃbhyupagamyamÃne«u saæbhavet /
athÃyamabhiprÃyo 'vidyÃdaya eva saæghÃtasya nimittamiti, kathaæ tamevÃÓrityÃtmÃnaæ labhamÃnÃstasyaiva nimittaæ syu÷ /
atha manyase saæghÃtà evÃnÃdau saæsÃre saætatyÃnuvartante tadÃÓrayÃÓcÃvidyÃdaya iti, tadapi saædhÃtÃtsaæghÃtÃntaramutpadyamÃnaæ, niyamena và sadÓamevotpadyeta, aniyamena và sadÓaæ visadÓaæ votpadyeta /
niyamÃbhyupagame manu«yapudgalasya devatiryagyoninÃrakaprÃptyabhÃva÷ prÃpnuyÃt /
aniyamÃbhyupagame 'pi manu«yapudgala÷ kadÃcitk«aïena hastÅ bhÆtvà devo và punarmanu«yo và bhavediti prÃpnuyÃt /
ubhayamapyabhyupagamaviruddham /
apica yadbhogÃrtha÷ saæghÃta÷ syÃtsa nÃsti sthiro bhokteti tavÃbhyupagama÷ /
tataÓca bhogo bhogÃrtha eva sa nÃnyena prÃrthanÅya÷ /
tathà mok«o mok«Ãrthaæ eveti mumuk«uïà nÃnyena bhavitavyam /
anyena cetprÃrthyetobhayaæ bhogamok«akÃlÃvasthÃyinà tena bhavitavyam /
avasthÃyitve k«aïikatvÃbhyupagamavirodha÷ /
tasmÃditaretarotpattimÃtranimittatvamavidyÃdÅnÃæ yadi bhavedbhavatu nÃma natu saæghÃta÷ siddhyet /
bhoktrabhÃvÃdityabhiprÃya÷ // 19 //
----------------------
FN: kÃryaæ prati ayate gacchatÅti pratyaya÷ kÃraïam /
vij¤Ãnaæ pthivyÃdicatu«Âayaæ rÆpaæ ceti «a¬ÃyatanÃni yasyendriyajÃtasya tat«a¬Ãyatanam /
t«ïyà vÃkkÃyace«ÂopÃdÃnam /
hà putra, tÃtetyÃdipralÃpa÷ paridevanà /
ÃÓrayetyÃdi bhoktviÓe«aïaæ ad«ÂÃÓraye«vityartha÷ /
saæhanturabhÃve 'pi saæghÃtopapattimÃÓaÇkya ni«edhati-## /
kÃryaæ pratyayate gacchatÅti pratyaya÷ kÃraïam /
avidyÃdibhirevÃrthÃt saæghÃtasiddhau vyavahÃropapattirityartha÷ /
avidyÃdÅnÃha-## /
k«aïike«u sthiratvabuddhiravidyÃ, tato rÃgadve«amohÃ÷ saæskÃrà bhavanti, tebhyo garbhasthasyÃdyaæ vij¤Ãnamutpadyate, tasmÃccÃlayavij¤ÃnÃt pthivyÃdicatu«Âayaæ nÃmÃÓrayatvÃnnÃma bhavati /
tato rÆpaæ sitÃsitÃtmakaæ ÓukraÓoïitaæ ni«padyate /
garbhasya kalakalabudbudÃvasthà nÃmarÆpaÓabdÃrtha iti ni«kar«a÷ /
vij¤Ãnaæ pthivyÃdicatu«Âayaæ rÆpaæ ceti «a¬ÃyatanÃni yasyendriyajÃtasya tat «a¬Ãyatanaæ, nÃmarÆpendriyÃïÃæ mitha÷ saæyoga÷ sparÓa÷, tata÷ sukhÃdikà vedanÃ, tayà punarvi«ayat«ïÃ, tayà pravttirÆpÃdÃnaæ, tena bhavatyasmÃjjanmeti bhavo dharmÃdi÷, tato jÃtirdehajanma pa¤caskandhasamudÃya iti yÃvat /
jÃtÃnÃæ skandhÃnÃæ paripÃko jarÃskandha÷, maraïaæ nÃÓa÷, mriyamÃïasya putrÃdisnehÃdantardÃha÷ Óoka÷, tena hà putretyÃdivilÃpa÷ paridevanÃ, ani«ÂÃnubhavo du÷khaæ, tenaæ durmanastà mÃnasÅ vyathÃ, itiÓabdo mÃnÃpamÃnÃdikleÓasaægrahÃrtha÷ /
na kevalaæ sugatÃnÃmevÃvidyÃdaya÷ saæmatÃ÷, kintu sarvavÃdinÃmapÅtyÃha-## /
avidyÃdihetukà janmÃdayo janmÃdihetukÃÓcÃvidyÃdaya iti mitho hetuhetumadbhÃvÃdarthÃtsaæghÃtasiddhiriti ÓaÇkÃmupasaæharati-## /
siddhÃntabhÃgaæ vyÃca«Âe-## /
avidyÃdÅnÃmuttarottarahetutvamaÇgÅktya saæghÃtahetvabhÃvÃt saæghÃto na syÃdityukte pÆrvoktaæ smÃrayati-## /
kimavidyÃdaya÷ saæghÃtasya gamakà utotpÃdakà iti vikalpyÃdye saæghÃtasyotpÃdakaæ ki¤cidvÃcyaæ, tannÃstÅtyÃha-## /
ÃÓrayÃÓrayibhÆte«viti bhoktviÓe«aïam /
ad«ÂÃÓraye«vityartha÷ /
yadà sthire«vaïu«u saæghÃtayogye«u kart«u cÃd«ÂasahÃye«u satsu j¤ÃnÃbhÃvamÃtreïa saæhatikarttvÃyogÃtsaæghÃtÃpatternimittaæ nÃstÅtyuktaæ tadà k«aïikapak«e tannÃstÅti kimu vaktavyamityÃha-## /
ÃÓrayÃÓraya÷ saæghÃtakartà tacchÆnye«vityartha÷ /
'ÃÓrayÃÓrayiÓÆnye«u'iti pÃÂhe upakÃryopakÃrakatvaÓÆnye«vityartha÷ /
dvitÅyaæ ÓaÇkate-## /
saæghÃtasyÃvidyÃdÅnÃæ cotpattÃvanyonyÃÓraya÷ syÃditi dÆ«ayati-## /
svÃbhÃvika÷ khalvayaæ saæghÃtÃnÃæ hetuhetumadbhÃvena pravÃho na saæhantÃramapek«ate, pÆrvasaæghÃtÃÓrayà avidyÃdaya uttarasaæghÃtapravartakà iti nÃnyonyÃÓrayado«o 'pÅtyÃÓaÇkate-## /
svabhÃvasya niyamÃniyamayorapasiddhÃntÃpÃta÷ syÃditi parihÃrÃrtha÷ /
pÆryate galati ceti pudgalo deha÷ /
ki¤ca bhoktu÷ k«aïikatvapak«e bhogÃpavargavyavahÃro 'pi durghaÂa ityÃha-## /
yo yadicchati sa tatkÃle nÃsti cedicchÃvyarthÃ, asti cet k«aïikatvabhaÇga ityartha÷ /
praktaæ saæghÃtanirÃsamupasaæharati-## //19//
END BsCom_2,2.4.19
____________________________________________________________________________________________
START BsCom_2,2.4.20
uttarotpÃde ca pÆrvanirodhÃt | BBs_2,2.20 |
uktametadavidyÃdÅnÃmutpattimÃtranimittatvÃnna saæghÃtasiddhirastÅti /
tadapi tÆtpattimÃtranimittatvaæ na saæbhavatÅtidamidÃnÅmupapÃdyate /
k«aïabhaÇgavÃdino 'yamabhyupagama uttarasmink«aïa utpadyamÃne pÆrva÷ k«aïo nirudhyata iti /
nacaivamabhyupagacchatà pÆrvottarayo÷ k«aïayorhetuphalabhÃva÷ Óakyate saæpÃdayitum /
nirudhyamÃnasya niruddhasya và pÆrvak«aïasyÃbhÃvagrastatvÃduttarak«aïahetutvÃnupapatte÷ /
atha bhÃvabhÆta÷ parini«pannÃvastha÷ pÆrvak«aïa uttarak«aïasya heturityabhiprÃyastathÃpi nopapadyate /
bhÃvabhÆtasya punarvyÃpÃrakalpanÃyÃæ k«aïÃntarasaæbandhaprasaÇgÃt /
atha bhÃva evÃsya vyÃpÃra ityabhiprÃyastathÃpi naivopapadyate /
hetusvabhÃvÃnuparaktasya phalasyetpattyasaæbhavÃt /
svabhÃvoparÃgÃbhyupagame ca hetusvabhÃvasya phalakÃlÃvasthÃyitve sati k«aïabhaÇgÃbhyupagamatyÃgaprasaÇga÷ /
vinaiva và svabhÃvoparÃgeïa hetu phalabhÃvamabhyupagacchata÷ sarvatra tatprÃpteratiprasaÇga÷ /
apicotpÃdanirodhau nÃma vastuna÷ svarÆpameva và syÃtÃmavasthÃntaraæ và vastvantarameva và /
sarvathÃpi nopapadyate /
yadi tÃvadvastuna÷ svarÆpamevotpÃdanirodhau syÃtÃæ tato vastuÓabda utpÃdanirodhaÓabdau ca paryÃyÃ÷ prÃpnuyu÷ /
asthÃsti kaÓcidviÓe«a iti manyetotpÃdanirodhaÓabdÃbhyÃæ madhyavartino vastuna ÃdyantÃkhye avasthe abhilapyete iti, evamapyÃdyÃntamadhyak«aïatrayasaæbandhitvÃdvastuna÷ k«aïikatvÃbhyupagamahÃni÷ /
athÃtyantavyatiriktÃvevotpÃdanirodhau vastuna÷ syÃtÃmaÓvamahi«avat, tato vastu utpÃdanirodhÃbhyÃmasaæs«Âamiti vastuna÷ ÓÃÓvatatvaprasaÇga÷ /
yadi ca darÓanÃdarÓane vastuna utpÃdanirodhau syÃtÃm, evamapi dra«Âdharmau tau na vastudharmÃviti vastuna÷ ÓÃÓvatatvaprasaÇga eva /
tasmÃdapyasaægataæ saugataæ matam // 20 //
----------------------
FN: nirudhyamÃnatvaæ vinÃÓakasÃænidhyam /
niruddhatvamatÅtatvam /
dvividho hi kÃryasamutpÃda÷ sugatasaæmato hetvadhÅna÷ kÃraïasamudÃyÃdhÅnaÓceti /
tatrÃvidyÃta÷ saæskÃrastato vij¤ÃnamityevaærÆpa÷ prathama÷, pthivyÃdisamudÃyÃtkÃya ityevaæ dvitÅya÷ /
tatrÃdyamaÇgÅktya dvitÅya÷ saæghÃtakartrabhÃvena dÆ«ita÷ /
saæpratyÃdyaæ dÆ«ayati sÆtrakÃra÷-## /
k«aïikor'tha÷ k«aïika ityucyate /
nirudhyamÃnatvaæ vinÃÓakasÃænidhyaæ, niruddhatvamatÅtatvam /
nanu kÃryakÃle vinÃÓavyÃptatve 'pi pÆrvak«aïe sattvÃt k«aïikÃrthasya hetutvamak«atamiti ÓaÇkate-## /
sadrÆpa ityartha÷ /
kiæ hetorutpattyatirikta÷ kÃryotpÃdanÃkhyo vyÃpÃra÷, anatirikto và /
nÃdya ityuktyà dvitÅyaæ ÓaÇkate-## /
bhÃva utpatti÷ /
uktaæ hi 'bhÆtirye«Ãæ kriyà saiva kÃrakaæ saiva cocyata'iti /
ye«Ãæ k«aïikÃbhÃvÃnÃæ yà bhÆti÷ saiva kriyà kÃrakaæ cetyartha÷ /
na«ÂasyÃpi nimittattvaæ syÃnvopÃdÃnatvaæ, tathà ca mdÃderghaÂÃdikÃlÃsattve ghaÂÃdyanutpatti÷ /
sattve ca k«aïikatvahÃniriti pariharati-## /
prathamapak«ektado«aæ dra¬hayati-## /
vastuno janmadhvaæsÃnirÆpÃïÃcca na k«aïikatvamityÃha-## /
tayo÷ svarÆpatve vastunyantarbhÃvÃdvastuno 'nÃdyanantatvamityapi dra«Âavyam /
dvitÅyaæ ÓaÇkate-## /
viÓe«amevÃha-## /
dƫayati-## /
tÃbhyÃæ saæsarge vastuna÷ k«aïikatvabhaÇga÷ syÃt /
saæsarga eva nÃstÅti ttÅyakalpamutthÃpya dÆ«ayati-## //20//
END BsCom_2,2.4.20
____________________________________________________________________________________________
START BsCom_2,2.4.21
asati pratij¤oparodho yaugapadyamanyathà | BBs_2,2.21 |
k«aïabhaÇgavÃde pÆrvak«aïo nirodhagrastatvÃnnottarasya k«aïasya heturbhavatÅtyuktam /
athÃsatyeva hetau phalotpattiæ brÆyÃt, tata÷ pratij¤oparodha÷ syÃt /
caturvidhÃnhetÆnpratÅtya cittacaittà utpadyanta itÅyaæ pratij¤Ã hÅyeta /
nirhetukÃyÃæ cotpattÃvapratibandhÃtsarvaæ sarvatrotpadyeta /
athottarak«aïotpattiryÃvattÃvadavati«Âhate pÆrvak«aïa iti brÆyÃttato yaugapadyaæ hetuphalayo÷ syÃt /
tathÃpi pratij¤oparodha eva syÃt /
k«aïikÃ÷ sarve saæskÃrà itÅyaæ pratij¤oparudhyeta // 21 //
sÆtraæ vyÃkhyÃtuæ vttaæ smÃrayati-## /
kiæ kÃryotpattirnirhetukà sahetukà và /
Ãdye pratij¤ÃhÃnirityÃha-## /
vi«ayakaraïasahakÃrisaæskÃrÃÓcaturvidhà hetavastÃn pratÅtya prÃpya cittaæ rÆpÃdivij¤Ãnaæ caittÃÓcittÃtmakÃ÷ sukhÃdayaÓca jÃyanta iti pratij¤Ãrtha÷ /
yathà nÅlavij¤Ãnasya nÅlavastvÃlambanapratyayo vi«aya÷, cak«u÷ karaïamadhipatipratyaya÷, sahakÃripratyaya Ãloka÷, samanantarapÆrvapratyaya÷ saæskÃra iti bheda÷ /
pratij¤ÃhÃniæ puru«ado«amuktvà vastudo«amapyÃha-## /
sahetukatvapak«e 'nvayikÃraïasya mdÃde÷ kÃryasahabhÃvÃpattyà k«aïikatvapratij¤ÃhÃniriti sÆtraÓe«aæ vyÃca«Âe-## /
samyak kriyanta iti saæskÃrÃ÷ /
Ãdyantavanto bhÃvà ityartha÷ //21//
END BsCom_2,2.4.21
____________________________________________________________________________________________
START BsCom_2,2.4.22
pratisaækhyÃpratisaækhyÃnirodhÃprÃptir avicchedÃt | BBs_2,2.22 |
apica vainÃÓikÃ÷ kalpayanti buddhibodhyaæ trayÃdanyatsaæsktaæ k«aïikaæ ceti /
tadapi ca k«ayaæ pratisaækhyÃpratisaækhÃyÃnirodhÃvakÃÓaæ cetyÃcak«ate /
trayamapi caitadavastvabhÃvamÃtraæ nirupÃkhyamiti manyante, buddhipÆrvaka÷ kila vinÃÓo bhÃvÃnÃæ pratisaækhyÃnirodho nÃma bhëyate, tadviparÅto 'pratisaækhyÃnirodha÷ ÃvaraïabhÃvamÃtramÃkÃÓamiti /
te«ÃmÃkÃÓaæ parastÃtpratyÃkhyÃsyati /
nirodhadvayamidÃnÅæ pratyÃca«Âe /
pratisaækhyÃpratisaækhyÃnirodhayoraprÃpti÷ /
asaæbhava ityartha÷ /
kasmÃt /
avicchedÃt /
etau hi pratisaækhyÃpratisaækhyÃnirodhau saætÃnagocarau và syÃtÃæ bhÃvagocarau và /
na tÃvatsaætÃnagocarau saæbhavata÷ /
sarve«vapi saætÃne«u saætÃninÃmavicchinnena hetuphalabhÃvena saætÃnavicchedasyÃsaæbhavÃt /
nÃpi bhÃvagocarau saæbhavata÷ /
nahi bhÃvÃnÃæ niranvayo nirupÃkhyo vinÃÓa÷ saæbhavati, sarvÃsvapyavasthÃsu pratyabhij¤ÃnabalenÃnvayyavicchedadarÓanÃt /
aspa«Âapratyabhij¤ÃnÃsvapyavasthÃsu kvacidd«ÂenÃnvayyavicchedenÃnyatrÃpi tadanumÃnÃt /
tasmÃtparaparikalpitasya nirodhadvayasyÃnupapatti÷ // 22 //
----------------------
FN: nirupÃkhyaæ ni÷svarÆpam /
pratÅpà pratukÆla÷ saækhyà santaæ bhÃvamasantaæ karomÅtyevaærÆpà buddhi÷ pratisaækhyà tayà nirodha÷ /
evamÃdyasÆtrÃbhyÃæ samudÃyo nirasta÷ /
uttarasÆtrÃbhyÃæ kÃryakÃraïabhÃvak«aïikatve niraste /
saæprati tadabhimataæ dvividhaæ vinÃÓaæ dÆ«ayati-## /
saæsktamutpÃdyaæ buddhibodhyaæ prameyamÃtraæ, trayÃttuccharÆpÃdanyadityartha÷ /
kiæ tatrayaæ, tadÃha-## /
nirupÃkhyaæ ni÷svarÆpam /
pratÅpà pratikÆlà saækhyà santaæ bhÃvamasantaæ karomÅtyevaærÆpà buddhi÷ pratisaækhyÃ, tayà nirodha÷ kasyacidbhÃvasya bhavati /
abuddhipÆrvakastu stambhÃdÅnÃæ svarasabhaÇgurÃïÃmityÃha-## /
parakriyÃmuktvà sÆtraæ vyÃca«Âe-## /
bhÃvÃ÷ saætÃnina÷ /
saætÃno nÃma bhÃvÃnÃæ hetuphalabhÃvena pravÃha÷, tasmin saætÃne caramak«aïa÷ k«aïÃntaraæ karoti và na và /
Ãdye caramatvavyÃghÃta÷, saætÃnÃvicchedÃt /
dvitÅye caramasyÃsattvaprasaæga÷, arthakriyÃkÃritvaæ sattvamiti svasiddhÃntÃt, caramasyÃsattve pÆrve«ÃmapyasattvaprasaÇga÷, arthakriyÃÓÆnyatvÃt /
tasmÃt saætÃnasya vicchedÃsaæbhavÃnnirodhÃprÃptirityÃha-# |