Vasugupta [or Kallata Bhatta?]: Spandakarika With the commentary by Ksemaraja Based on the edition by M. K. Shastri Srinagar: Kashmir Pratap Steam Press, 1925 Input by Oliver Hellwig ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ Spandakàrikà, prathamo niþùyandaþ _____________________________________________________________ yasyonmeùanimeùàbhyàü jagataþ pralayodayau / taü ÷akticakravibhavaprabhavaü ÷aükaraü stumaþ // VSpk_1.1 // * [ * ÷am upa÷àntà÷eùopatàpaparamànandàdvayamayasvacaitanyasphàrapratyabhij¤àpanasvaråpam anugrahaü karoti yas tam imaü svasvabhàvaü ÷aükaraü stumas taü vi÷votkarùitvena paràmç÷antas tatkëptakalpitapramàtçpadanimajjanena samàvi÷àmaþ tatsamàve÷a eva hi jãvanmuktiphala iha prakaraõa upade÷yaþ || VSpkC_1.1:1 * bahuvacanam anugrahadçùñikañàkùità÷eùànugràhyàbhedaprathanàya || VSpkC_1.1:2 * tam ity anena yad asya asàmànyatvam api dhvanitaü tat prathayati yasyety ardhena || VSpkC_1.1:3 * iha parame÷varaþ prakà÷àtmà mahàdevaþ ÷abdarà÷iparamàrthapårõàhantàparàmar÷asàratvàt sadaivànandaghanasphurattàtmakobhayavisargàraõiparà÷aktyàtmakapårõasvàtantryasvaråpas tata eva citsvàbhàvyàd acalasyàpi ÷rãbhagavataþ svàtantrya÷aktir avibhaktàpy a÷eùasargasaühàràdiparamparàü darpaõanagaravatsvabhittàv eva bhàviyuktyànadhikàm apy adhikàm iva dar÷ayantã kiücic calattàtmakadhàtvarthànugamàt spanda ity abhihità tena bhagavàn sadàspandatattvasatattvo na tv aspandaþ yad àhuþ kecit aspandaü paraü tattvam iti || VSpkC_1.1:4 * evaü hi ÷àntasvaråpatvàd anã÷varam evaitad bhavet || VSpkC_1.1:5 * sphurattàsàraspanda÷aktimaya÷aükaràtmakasvasvabhàvapratipàdanàyaiva cedaü ÷àstraü samucitaspandàbhidhànaü mahàgurubhir nibaddham || VSpkC_1.1:6 * etac ca vyaktãbhaviùyati || VSpkC_1.1:7 * sà caiùà spanda÷aktir garbhãkçtànantasargasaühàraikaghanàhantàcamatkàrànandaråpà niþ÷eùa÷uddhà÷uddharåpàmàtçmeyasaükocavikàsàbhàsanasatattvà sarvopaniùadupàsyà yugapad evonmeùanimeùamayã || VSpkC_1.1:8 * tathà hi ÷ivàdeþ kùityantasyà÷eùasya tattvagràmasya pràksçùñasya saühartçråpà yà nimeùabhår asàv evodbhaviùyadda÷àpekùayà sraùñuråponmeùabhåmis tathà vi÷vanimeùabhå÷ cidghanatonmeùasàrà cidghanatànimajjanabhåmir api vi÷vonmeùaråpà || VSpkC_1.1:9 * yad àgamaþ / * lelihànà sadà devã sadà pårõà ca bhàsate || VSpkC_1.1:10 * årmir eùà vibodhàbdheþ ÷aktir icchàtmikà prabhoþ || VSpkC_1.1:11 * iti || VSpkC_1.1:12 * ÷rãmàn mahe÷varo hi svàtantrya÷aktyà ÷ivamantramahe÷varamantre÷varamantravij¤ànàkalapralayàkalasakalàntàü pramàtçbhåmikàü tadvedyabhåmikàü ca gçhõànaþ pårvapårvaråpatàü bhittibhåtatayà sthitàm apy antaþsvaråpàvacchàdanakrãóayà nimeùayann evonmeùayati uttararåpatàm avarohakrameõa àrohakrameõa tåttarottararåpatàü nimeùayann eva j¤ànayoginàm unmeùayati pårvapårvaråpatàm ata evottaram uttaraü pårvatra pårvatra saükocàtmatàü jahadvikasitatvenàsàv àbhàsayati pårvaü pårvaü tu råpaü yathottaraü vikasitatàü nimajjayan saïkucitatvena dar÷ayati || VSpkC_1.1:13 * evaü ca sarvaü sarvamayam eva prathayati kevalaü tadavabhàsitasaükocamàtrata iyaü bhedapratipattir iva yad uddalanàyehatya upade÷a ity àstàü tàvad etat || VSpkC_1.1:14 * nãlasukhàdyàbhàsonmeùamayy api ca saüvit pramàtrekàtmakatatsvaråpanimeùaråpàvabhàtacarapãtàdyàbhàsopasaühàraråpà ceti svasaüvedanasiddhàm imàü yugapad evonmeùanimeùobhayaråpàü pratibhàü bhagavatãü vicinvan tu mahàdhiyaþ saüsàravicchedàya || VSpkC_1.1:15 * ata evonmeùanimeùàbhyàm ityetatpadaü nijavçttau bhañña÷rãkallañena saükalpamàtreõà ity avibhaktam eveccha÷aktiråpatayà vyàkhyàyi || VSpkC_1.1:16 * saügrahakçtàpi ekacintàprasaktasya yataþ syàd aparodayaþ || VSpkC_1.1:17 * unmeùaþ sa tu vij¤eyaþ svayaü tam upalakùayet || VSpkC_1.1:18 * ity atra pràrabdhacintàsaüharaõam eva parasvaråpodayahetur unmeùa ity abhidhàsyate pravçttacintàsaühàraü vinà parasvaråpodayàbhàvàt || VSpkC_1.1:19 * etac ca tatraiva vitaniùyàmaþ || VSpkC_1.1:20 * paràmçtarasàpàyas tasya yaþ pratyayodbhavaþ || VSpkC_1.1:21 * tenàsvatantratàm eti sa ca tanmàtragocaraþ || VSpkC_1.1:22 * ity atràpy udayaþ pralayaparamàrtha iti spaùñam eva vakùyate || VSpkC_1.1:23 * yadà kùobhaþ pralãyeta tadà syàt paramaü padam || VSpkC_1.1:24 * ity atràpi kùobhapralayàtmà nimeùaþ parapadonmeùaråpa ity api niråpayiùyate || VSpkC_1.1:25 * tad evam ekaivobhayaråpàpi ÷aktiþ kadàcid unmeùapradhànatayà vyavahriyate kadàcin nimeùapradhànatayà || VSpkC_1.1:26 * tata÷ ca yasya saübandhinyàþ svaråpanimeùàtmanaþ kàryonmeùapradhànàyàþ ÷akter hetor jagato vi÷vasya ÷ivàder dharaõyantasyodayo 'bhedasàratànimajjanasattvo nànàvaicitrya÷àlã bhedaråpaþ sargaþ svaråponmeùàtmana÷ ca bàhyatànimeùapradhànàyàþ ÷akter jagataþ pralayo 'bhedamayatodayàtmà vicitrabhedaråpatàsaühàra ita pralayo 'py udayaråpa udayo 'pi ca pralayaråpa iti vyàkhyeyam vastutas tu na kiücid udeti vyayate và kevalaü spanda÷aktir eva bhagavaty akramàpi tathàtathàbhàsaråpatayà sphuranty udetãva vyayata iva ceti dar÷ayiùyàmaþ || VSpkC_1.1:27 * sthitivilayànu grahàõàü vi÷iùñapralayodayaråpatvàn nàdhikyam iti pralayodayàbhyàm eva pa¤cavidhaü pàrame÷varyaü kçtyaü saügçhãtam || VSpkC_1.1:28 * nirõãtaü caivaüpràyaü mayaiva prathamasåtramàtravivaraõe spandasaüdohe || VSpkC_1.1:29 * nanu ÷rãmanmahàrthadçùñyà sçùñyàdidevatàbhir eva vicitrà jagataþ pralayodayàþ saüpàdyante tat katham etad uktaü yasyetyàdi ityà÷aïkyàha taü ÷akticakravibhavaprabhavàm iti || VSpkC_1.1:30 * ÷aktãnàü sçùñiraktàdimarãcãdevãnàü cakraü dvàda÷àtmà samåhas tasya yo vibhava udyogàvabhàsanacarvaõavilàpanàtmà krãóàóambaras tasya prabhavaü hetum || VSpkC_1.1:31 * età hi devyaþ ÷rãmanmanthànabhairavaü cakre÷varam àliïgya sarvadaivajagatsargàdikrãóàüsaüpàdayantãty àmnàyaþ || VSpkC_1.1:32 * atha ca kasmàt parame÷varasya jagatsargasaühàràdihetutvam ity à÷aïkàyàm etad evottaraü ÷akticakreti || VSpkC_1.1:33 * yàvaddhi kiücid vi÷vaü saübhavati tatprakà÷amànatvena prakà÷amayatvàt svàmina÷ càtmasaüsthasya bhàvajàtasya bhàsanam || VSpkC_1.1:34 * asty eva na vinà tasmàd icchàmar÷aþ pravartate || VSpkC_1.1:35 * iti vipa÷cinni÷citanãtyà parame÷varasyàntaþprakà÷aikàtmyena prakà÷amànaü sthitaü sacchakticakram ity ucyate yataþ parame÷varasyàgameùv ananta÷aktitvam uddhoùyate || VSpkC_1.1:36 * tasya ÷akticakrasyàbhàsaparamàrthasya vi÷vasya yo vibhavaþ parasparasaüyojanàviyojanàvaicitryam anantaprakàraü tasya prabhavaü kàraõam || VSpkC_1.1:37 * sa eva hi bhagavàn vij¤ànadehàtmakàn svàtmaikàtmyena sthitàn vi÷vàn àbhàsàn anyonyaü nànàvaicitryeõa saüyojayan viyojayaü÷ ca vi÷vodayapralayahetuþ || VSpkC_1.1:38 * tad uktaü ÷rãbhaññakallañena vij¤ànadehàtmakasya ÷akticakrai÷varyasyotpattihetutvam || VSpkC_1.1:39 * ity etad vçttyakùaràõàm atra vyàkhyàdvaye 'py ànuråpyam || VSpkC_1.1:40 * api ca ÷aktayo 'sya jagat kçtsnam || VSpkC_1.1:41 * ity àgamadçùñyà tasmàc chabdàrthacintàsu na sàvasthà na yà ÷ivaþ || VSpkC_1.1:42 * itãhatyasthityà ca jagadàtmanaþ tatkhecaryårdhvamàrgasthaü vyoma vàme÷igocaram || VSpkC_1.1:43 * iti rahasyanãtyà ca vàme÷varãkhecarãgocarãdikcarãbhåcarã råpasya mayaiva spandasandohe samyaï nirõãtasya aprabuddhadhiyas tv ete svasthitisthaganodyatàþ || VSpkC_1.1:44 * ity atràpi nirõeùyamàõasyaitadvyàkhyàdvayavyàkhyàta÷akticakraprapa¤cabhåtasya ca yataþ karaõavargo 'yaü || VSpkC_1.1:45 * iti sthityendriyagràmàtmanaþ tadàkramya balaü mantràþ || VSpkC_1.1:46 * iti nityamantràtmanaþ ÷abdarà÷isamutthasya ÷aktivargasya || VSpkC_1.1:47 * iti nãtyà bràhmyàdidevatàsvabhàvasyaivam àder anantaprakàrasyàpi mayaiva spandasandohe vitatya nirõãtasya ÷akticakrasya yo vibhavo màhàtmyaü tatra prabhavatãti prabhavaü svatantraü na tu pa÷uvat paratantram || VSpkC_1.1:48 * ÷akticakrasya ra÷mipu¤jasya yo vibhavo 'ntarmukho vikàsas tataþ prabhava udayo 'bhivyaktir yasyeti bahuvrãhiõàntarmukhatatsvaråpanibhàlanàd ayatnena parame÷varasvaråpapratyabhij¤ànaü bhavatãty arthaþ || VSpkC_1.1:49 * kiü ca yasya cidànandaghanasyàtmana unmeùanimeùàbhyàü svaråponmãlananimãlanàbhyàü yad antas tad bahiþ iti yuktyà jagataþ ÷arãraråpasya tadanuùaïgeõa bàhyasyàpi vi÷vasya pralayodayau yathàsaükhyaü majjanonmajjane bhavatas taü ÷akticakravibhavasya parasaüviddevatàsphàrasya prabhavaü bhaktibhàjàm etatsvaråpaprakà÷akaü ÷aükaraü stumaþ || VSpkC_1.1:50 * tathà yasya svàtmanaþ saübandhino bahirmukhatàprasararåpàd unmeùàj jagata udayo 'ntarmukhatàråpàc ca nimeùàt pralayas taü vi÷vasargàdikàryunmeùàdisvaråpasaüviddevãmàhàtmyasya hetuü ÷aükaraü stuma iti yathàsaübhavam api yojyam || VSpkC_1.1:51 * dehàdyàviùño 'pi parame÷varaþ karaõonmãlananimãlanàbhyàü råpàdipa¤cakamayasya jagataþ sargarsaühàrau karoti || VSpkC_1.1:52 * yad uktaü rahasyatattvavidà tad evaü vyavahàre 'pi prabhur dehàdim àvi÷an || VSpkC_1.1:53 * bhàntam evàntararthaugham icchayà bhàsayed bahiþ || VSpkC_1.1:54 * evaüvidhàrthaparigrahàyàpi yasya svàtantrya÷aktyà iti tyaktvà yasyonmeùanimeùàbhyàm iti nyaråpi guruõà || VSpkC_1.1:55 * atra ca ÷aükarastutiþ samàve÷aråpà pràpyatvenàbhidheyà ÷akticakravibhavàt prabhavo yasyeti bahuvrãhiõà ÷akticakravikàsas tatpràptàv upàya uktaþ ÷akticakravibhavasya parasaüviddevatàsphàrasya bhaktibhàjàü prabhavaü prakà÷akam iti tatpuruùeõa phalam uktam || VSpkC_1.1:56 * yad vakùyati tata÷ cakre÷varo bhavet || VSpkC_1.1:57 * ity abhidheyopàyayor upàyopeyabhàvaþ saübandha ity abhidheyopàya saübandhaprayojanàny anenaiva såtreõa såtritàni || VSpkC_1.1:58 * nanv evaübhåta÷aükarasvaråpasattàyàü kiü pramàõaü kuta÷ copàdànàdihetuü vinà jagad asau janayati tasyaivopàdànatve mçtpiõóasyeva ghañena jagatà tirodhànaü kriyeta tirohitàtirohitatàyàü ca bhagavataþ svabhàvabhedaþ syàt punar unmajjane ca hetu÷cintyo jagadudayeca dveetaprasaïga ityetàþ ÷aïkà eka prahàreõàpahartumàha || VSpkC_1.1:59] _____________________________________________________________ yatra sthitamidaü sarvaü kàryaü yasmàc ca nirgatam / tasyànàvçtaråpatvàn na nirodho'sti kutracit // VSpk_1.2 // * [ * tasyàsya ÷aükaràtmanaþ prakà÷ànandaghanasya svasvabhàvasya na kutracidde÷e kàla àkàre và nirodhaþ prasaravyàghàto 'sti anàvçtaråpatvàd asthagitasvabhàvatvàt || VSpkC_1.2:1 * ayaü bhàvaþ iha yatkiücitpràõapuryaùñakasukhanãlàdikaü citprakà÷asyàvarakaü saübhàvyate tadyadi na prakà÷ate na kiücit prakà÷amànaü tu prakà÷àtmaka÷aükarasvaråpameveti kiü kasya nirodhakaü ko và nirodhàrthaþ || VSpkC_1.2:2 * etadeva tasyetyetadvi÷eùaõena yatretyàdinopapàdayati || VSpkC_1.2:3 * yatra yasmiü÷cid råpe svàtmani idaü màtçmànameyàtmakaü sarvaü jagatkàryaü sthitaü yatprakà÷ena prakà÷amànaü satsthitiü labhate tasya kathaü tena nirodhaþ ÷akyas tannirodhe hi nirodhakàbhimatameva na cakàsyàdity à÷aya÷eùaþ || VSpkC_1.2:4 * yathoktam / * tadàtmanaiva tasya syàtkathaü pràõena yantraõà || VSpkC_1.2:5 * ityajaóapramàtçsiddhau || VSpkC_1.2:6 * nanåtpannasya sthityàtmà prakà÷e bhavati utpattireva tv asya kuta ityàha yasmàc ca nirgatamiti || VSpkC_1.2:7 * smçtisvapnasaükalpayoginirmàõadçùñayà citaþ svànubhavasiddhaü jagatkàraõatvam ujjhitvà apramàõakam anupapannaü ca pradhànaparamàõvàdãnàü na tatkalpayituü yujyate || VSpkC_1.2:8 * kàryapadena cedameva dhvanitaü kartuþ kriyayà niùpàdyaü hi kàryamucyate na tu jaóakàraõànantarabhàvi jaóasya kàraõatvànupapatteþ ã÷varapratyabhij¤oktanãtyà || VSpkC_1.2:9 * bhaviùyati caitat || VSpkC_1.2:10 * avasthàyugalaü càtra kàryakartçtva÷abditam || VSpkC_1.2:11 * ityatra / * sarva÷abdenopàdànàdinairapekùyaü karturdhvanitam || VSpkC_1.2:12 * na ca kàryaü ghañàdi kartuþ kumbhakàràdeþ kadàcitsvaråpaü tirodadhad dçùñam || VSpkC_1.2:13 * nanu nirgatir avasthitasya bhavati tatkimetat kvacid àdàv eva sthitaü nànyatra sthitamapitu tatraiva cidàtmanãtyàha yatra sthitamiti || VSpkC_1.2:14 * àvçttyà caitadyojyam || VSpkC_1.2:15 * ayamarthaþ yadi cidàtmani jagadahaüprakà÷àbhedena na bhavet tat katham upàdànàdinirapekùaü tata udiyàt || VSpkC_1.2:16 * yatastu yathà nyagrodhabãjasthaþ ÷aktiråpo mahàdrumaþ / * tathà hçdayabãjasthaü jagad etac caràcaram || VSpkC_1.2:17 * ityàmnàyasthityà || VSpkC_1.2:18 * svàmina÷càtmasaüsthasya || VSpkC_1.2:19 * iti pårvoktayuktyà ca tatraitad abhedena sphuratsthitaü tato 'yaü cidàtmà bhagavànnijarasà÷yànatàråpaü jagad unmajjayatãti yujyate || VSpkC_1.2:20 * evaü ca yatra sthitameva sad yasmàn nirgatamityatra yojanà jàtà || VSpkC_1.2:21 * ca evàrthe bhinnakramaþ || VSpkC_1.2:22 * nanu yadi tasmàt prakà÷avapuùa idaü jagan niryàtaü tan na pratheta na hi prathàbàhyaü ca prathate ceti yuktam ityà÷aïkya yasmàn nirgatamapi sadyatra sthitam ity àvçttyà saügamanãyam || VSpkC_1.2:23 * co 'pyarthe bhinnakramaþ || VSpkC_1.2:24 * etaduktaü bhavati na prasevakàdivàkùoñàdi tat tasmàn nirgatamapi tu sa eva bhagavàn svasvàtantryàd anatiriktàm apyatiriktàmiva jagadråpatàü svabhittau darpaõanagaravat prakà÷ayan sthitaþ || VSpkC_1.2:25 * nanu ca bhavatvevaü sargasthityavasthayor jagatàsyàniruddhatvaü saühàràvasthayà tv abhàvàtmanà suùuptade÷ãyayà jagataþ sambandhinyà kathaü naitat tirodhãyate nahi gràhyaü jagadvinà gràhaka÷cidàtmà ka÷cidity àvçttyaitad evottaraü yasmàn nirgatamapi sadyatraiva sthitamutpannam api jagatsaühàràvasthàyàü tadaikàtmyenaivàste na tv asyànyaþ ka÷ciducchedaþ ÷ånyaråpastasya vakùyamàõayuktyà prakà÷aü bhittibhåtaü vinànupapatterityarthaþ || VSpkC_1.2:26 * yathoktaü ÷rãsvacchanda÷àstre / * a÷ånyaü ÷ånyamityuktaü ÷ånyaü càbhàva ucyate / * devyabhàvaþ sa vij¤eyo yatra bhàvàþ kùayaü gatàþ || VSpkC_1.2:27 * iti || VSpkC_1.2:28 * evaü sarvaü yasya kàryaü yatprakà÷enaiva prakà÷ate saühçtamapi ca sadyatprakà÷aikàtmyena tiùñhati na tasya de÷akàlàkàràdi kiücin nirodhakaü yujyate iti vyàpakaü nityaü vi÷va÷aktikhacitaü svaprakà÷amàdisiddhaü caitattattvamiti nàsya siddhàv aj¤àtàrthaprakà÷aråpaü pramàõavaràkamupapadyata upayujyate sambhavati và pratyutaitattattvasiddhyadhãnà pramàõàdivi÷vavastusiddhiþ || VSpkC_1.2:29 * taduktamasmadgurubhis tantràloke / * pramàõànyapi vastånàü jãvitaü yàni tanvate / * teùàmapi paro jãvaþ sa eva parame÷varaþ || VSpkC_1.2:30 * iti || VSpkC_1.2:31 * yasmàn nirgatamapãdaü jagadyatra sthitaü yatprakà÷ena prakà÷amànaü tathàbhåtamapi yatra sthitaü yatprakà÷aikaråpaü yatprakà÷a eva yasya siddhyai nyakùeõekùyamàõaü bhavati na tv anyaj jagan nàma kiücit || VSpkC_1.2:32 * atra yatra sthitamityàvartya dvir yojyam || VSpkC_1.2:33 * evaü ca svànubhavasiddhamevàsya tattvasya sçùñisthitisaühàramelanàvabhàsino 'tidurghañakàriõaþ sarvadà sarvatràniruddhatvam || VSpkC_1.2:34 * yathoktaü ÷rãmadutpaladevàcàryaiþ / * parame÷varatà jayatyapårvà tava sarve÷a yadã÷itavya÷ånyà / * aparàpi tathaiva te yayedaü jagadàbhàti yathà tathà na bhàti || VSpkC_1.2:35 * iti || VSpkC_1.2:36 * atrahibhàsamànameva jagad bhàsanaika÷eùãbhåtatvàd bhàsanàtiriktaü na kiücidbhàtãtyarthaþ || VSpkC_1.2:37 * kiüca yatra sthitam ityuktyopa÷amapade yasmàc ca nirgatamiti prasarapade yato'sya na nirodhas tato nimãlanonmãlanasamàdhidvaye'pi yoginà svasvabhàvasamàve÷apareõaiva bhavitavyam || VSpkC_1.2:38 * yadvakùyate / * yadà kùobhaþ pralãyeta tadà syàtparamaü padam || VSpkC_1.2:39 * iti || VSpkC_1.2:40 * tathà / * tasmàc chabdàrthacintàsu na sàvasthà na yà ÷ivaþ || VSpkC_1.2:41 * ityapi ca || VSpkC_1.2:42 * kutracidanàtmavàdini saugatàdau pramàtari kutracic ca bàdhakàbhimate pramàõe sati na tasya nirodhaþ pratiùedho'sti yato yastasya pratiùedhako yac ca tasya pratiùedhakaü pramàõaü tadyadi na siddham abhittikam etac citraü siddhi÷càsya prakà÷ate iti tatsiddhyaiva bhagavànàdisiddhasvaprakà÷amårtir astãty etat pratiùedhàyoditenàpy anakùaramuktam || VSpkC_1.2:43 * bhaviùyati caitat / * na tu yo 'ntarmukho bhàvaþ || VSpkC_1.2:44 * ityatràntare || VSpkC_1.2:45 * evaü cànena vi÷vottãrõaü vi÷vamayaü vi÷vasargasaühàràdikàri ÷àükaraü svasvabhàvàtmakaü tattvam ityabhidadhatà sarveùu pàrame÷vareùu yadupàsyaü taditaþ spandatattvàn nàdhikaü kevalametatsvàtantryava÷enaiva tadupàsàvaicitryam àbhàsyate || VSpkC_1.2:46 * vastutastu etadvãryasàram evà÷eùam || VSpkC_1.2:47 * yadvakùyati / * tadàkramya balaü mantràþ sarvaj¤abala÷àlinaþ || VSpkC_1.2:48 * ityetadapi bhaïgyà pratipàditam || VSpkC_1.2:49 * evaü ca na ka÷cid uktacodyàvakà÷aþ || VSpkC_1.2:50 * evametàdç÷eùu cintàratnapràyeùu ÷rãspandasåtreùu yadanyaiþ sarvair vivçtikçdbhir vyàkhyàyi yac càsmàbhiþ kiücid vyàkriyate tatràntaramamatsarà anavaliptà÷ ca svayameva vicinvantu sacetaso na tu tad asmàbhir udghàñya pratipadaü pradar÷yate granthagauravàpatteþ || VSpkC_1.2:51 * nanu jàgaràdida÷asv ãdç÷aþ svabhàvo nànubhåyate yadi càyamuktayuktibhirna kenacit nirudhyate tat jàgaràdyavasthà svayameva nirotsyate iti ÷aïkàta uktamapyartham apratipadyamànaü pratibodhayann upadi÷ati || VSpkC_1.2:52] _____________________________________________________________ jàgradàdivibhede'pi tadabhinne prasarpati / nivartate nijàn naiva svabhàvàdupalabdhçtaþ // VSpk_1.3 // * [ * jàgaràparaparyàyo jàgracchabdaþ ÷iùñaprayuktatvàt || VSpkC_1.3:1 * lokaprasiddhe jàgratsvapnasuùuptànàü bhede yogiprasiddhe 'pi và dhàraõàdhyànasamàdhiråpe prasarpati anyànyaråpe pravahati sati arthàt tattattvaü nijàdanapàyinaþ sarvasyàtmabhåtàc cànubhavitçråpàt svabhàvàn naiva nivartate || VSpkC_1.3:2 * yadihisvayaünivarteta taj jàgradàdy api tatprakà÷avinàkçtaü na kiücitprakà÷eta || VSpkC_1.3:3 * upalabdhçtà caitadãyà jàgaràsvapnayoþ sarvasya svasaüvedanasiddhà sauùupte yadyapi sà tathà na cetyate tathàpy auttarakàlikasmçtyanyathànupapattyà siddhà upalabdhçta eva ca svabhàvàn na nivartate upalabhyaü tv avasthàdi tanmàhàtmyàn nivartatàü kàmaü kàtra kùatiþ || VSpkC_1.3:4 * evakàro'pyarthe bhinnakramas tadabhàve'pi na nivartata ityarthaþ || VSpkC_1.3:5 * jàgaràdivibhedasya vi÷eùaõadvàreõa hetustadabhinne iti tasmàc chivasvabhàvàdabhedena prakà÷amànatvàt prakà÷aråpe ityarthaþ || VSpkC_1.3:6 * yac ca yadekàtmakaü tatkathaü tannivçttàv avatiùñhate || VSpkC_1.3:7 * yadvà taditi kartçpadam || VSpkC_1.3:8 * abhinna iti tu kevalamabhinnatvaü jàgaràdeþ ÷ivàpekùameva || VSpkC_1.3:9 * arthàttattattvaü jàgaràdibhede'pi sati prasarpati prasarati vaicitryaü gçhõàti tan naiva svabhàvàn nivartata iti yojyam || VSpkC_1.3:10 * kiücàyaü jàgradàdibhedaþ pariõàmo vivarto veti yat sàükhyapà¤caràtra÷àbdikàdayo manyante tadvyudàsàyàpyuktaü tadabhinna iti || VSpkC_1.3:11 * avasthàprapa¤co'pi yadi cinmàtràt manàgapy atiricyeta cidråpaü và tatpariõatau manàg atiricyeta tan na kiücic ca kà syàd iti tàvan na pariõàmo'sti || VSpkC_1.3:12 * yathoktam / * pariõàmo'cetanasya cetanasya na yujyate || VSpkC_1.3:13 * iti ÷rãkiraõe || VSpkC_1.3:14 * na ca bhàsamàno 'sàv asatyo brahmatattvasyàpi tathàtvàpatteþ ity asatyavibhaktànyaråpopagràhità vivarta ityapi na saügatam || VSpkC_1.3:15 * anena càtidurghañakiratvam eva bhagavato dhvanitam || VSpkC_1.3:16 * yasmàj jàgaràdivibhedaü ca prakà÷ayati tatraiva ca svàbhedamiti bhedàtmanà tadabhedàtmanobhayàtmanà ca råpeõàparàparàparàparà÷aktitrayasvaråpeõa sphuratãty anuttaraùaóardhatattvàtmatayà bhagavàn eva sphurati || VSpkC_1.3:17 * ata÷cajàgaràdida÷àvasthito 'pi evamimaü svasvabhàvaü pari÷ãlayan ya÷cinute sa ÷aükara evetyupadiùñaü bhavati || VSpkC_1.3:18 * atha ye ekamevedaü saüvidråpaü harùaviùàdàdyanekàkàravivartaü pa÷yàma ityuktyà j¤ànasaütàna eva tattvamiti saugatà manyante ye càhaüpratãtipratyeyaþ sadaiva sukhàdyupadhitiraskçta àtmeti mãmàüsakàþ pratipannàs tànekenaiva ÷lokenàpavadati || VSpkC_1.3:19] _____________________________________________________________ ahaü sukhã ca duþkhã ca rakta÷cetyàdisaüvidaþ / sukhàdyavasthànusyåte vartante 'nyatra tàþ sphuñam // VSpk_1.4 // * [ * ya evàhaü sukhã sa eva duþkhã sukhànu÷àyinà ràgeõa yuktatvàd rakto duþkhànu÷àyinà dveùeõa sambandhàd dviùñetyàdayaþ saüvido j¤ànàni tà anyatreti avasthàtary àtmatattve vartante tatraivàntarmukhe vi÷ràmyanti sphuñaü svasàkùikaü kçtvà || VSpkC_1.4:1 * anyathà kùaõikaj¤ànànàü svàtmamàtrakùãõatvàt tatsaüskàrajanmanàm api vikalpànàmanubhavàgocare pravçttyabhàvàdanusaüdhànam idaü na ghañeta || VSpkC_1.4:2 * cakàràs tulyayogitàparà anusaüdhànaü dyotayanti || VSpkC_1.4:3 * kãdç÷e'nyatra sukhàdyavasthà udayapralayinyo 'nusyåtà dçbdhà yasmiüs tasmin sukhàdyavasthànusyåte 'ntaþsraksåtrakalpatayà sthite || VSpkC_1.4:4 * tà ity anenànusaüdhãyamànàvasthànàü smaryamàõatàm abhidadhatkùaõikaj¤ànavàdimate 'nubhavasaüskàrotpannatvàd arthàkàràråùitatve 'pi smçteþ kàmam anubhavasadç÷atvaü bhavatu na tv anubhavànubhåtàtãtakàlàrthavyavasthàpakatvaü ghañate sarvasaüvidantarmukhe tu pramàtari sati sarvaü yujyata iti såcitavàn ity alaü sukumàrahçdayopade÷yajanavairasyadàyinãbhir àbhiþ kathàbhiþ || VSpkC_1.4:5 * etadarthibhiþ pratyabhij¤à parãkùyà || VSpkC_1.4:6 * granthakçtaiva tu yata iha yuktir àsåtrità tato'smàbhiþ kiücid udghàñitam iti sacetobhir nàsmabhyam asåyayitavyam || VSpkC_1.4:7 * mãmàüsakaparihàràya tu etad itthaü vyàkhyàtavyam || VSpkC_1.4:8 * ahaü sukhãtyàdisaüvido yàs tà anyatreti puryaùñakasvaråpe pramàtari sukhàdyavasthàbhir anusyåte otaprotaråpe sphuñaü lokapratãtisàkùikaü vartante tiùñhanti na tv asmadabhyupagate 'smiü÷ cidànandaghane ÷aükaràtmani svasvabhàve iti na sarvadà sukhàdyupàdhitiraskçto 'yamàtmàpi tu cinmayaþ || VSpkC_1.4:9 * yadà tu nijà÷uddhayà vakùyamàõayàyaü svasvaråpaü gåhayitvà tiùñhati tadà puryaùñakàdyavasthàyàü sukhitvàdiråpatàsya tatràpi na nirodhas taiþ sukhàdibhir asyety uktam eveti na tattiraskçto 'yaü kadàcidapi || VSpkC_1.4:10 * ahaü kç÷o 'haü sthåla ityàdipratãtiparihàreõa ahaü sukhã duþkhãtyàdi vadato 'yamà÷ayaþ sukhitvàdipratãtisaübhinnàü puryaùñakabhåmim antarmukhe pade nimajjayaüs tadanuùaïgeõa bàhyasyàpi dehaghañàder galanàt pratyabhijànàty eva svaü ÷ivasvabhàvatvam iti sarvathà puryaùñaka÷amanàyaiva yatna àstheya iti || VSpkC_1.4:11 * uktopapattisiddhàü samastavàdànàm anupapannatàm anuvadann upapattisiddhaü spandatattvam evàstãti pratijànàti yuktyanubhavàgamaj¤o rahasyagurupravaraþ || VSpkC_1.4:12] _____________________________________________________________ na duþkhaü na sukhaü yatra na gràhyaü gràhakaü na ca / na càsti måóhabhàvo'pi tadasti paramàrthataþ // VSpk_1.5 // * [ * iha yatkiücidduþkhasukhàdyàntaraü nãlapãtàdikaü bàhyaü gràhyaü yac caitad gràhakaü puryaùñaka÷arãrendriyàdi tattàvatsauùuptavad asaücetyamànaü sphuñameva nàstãti vaktuü ÷akyam || VSpkC_1.5:1 * yadàpi tu saücetyate tadà saücetyamànasyàpy asya caitanyamayatvàc caitanyam evàstãty àyàtam || VSpkC_1.5:2 * yadàhuþ / * prakà÷àtmà prakà÷yo 'rthe nàprakà÷a÷ ca sidhyati || VSpkC_1.5:3 * iti rahasyatattvavido'smatparameùñhinaþ ÷rãmadutpaladevapàdàþ ÷rãmadã÷varapratyabhij¤àyàm || VSpkC_1.5:4 * ihàpi vakùyate / * tatsaüvedanaråpeõa tàdàtmyapratipattitaþ || VSpkC_1.5:5 * ityato duþkhasukhàdi nãlàdi tadgràhakaü ca yatra nàsti tatprakà÷aikaghanaü tattvamasti || VSpkC_1.5:6 * nanvevaü sarvagràhyagràhakocchede ÷ånyàtmaiva tattvamityàyàtaü netyàha na càsti måóhabhàvo 'pi iti || VSpkC_1.5:7 * måóhabhàvo måóhatvaü ÷ånyaråpatàpi yatra nàsti so 'pi hi na prathate kathamasti prathate cet tarhi prathàtmakatvàn nàsau ka÷cit prathaivàsti na ca prathàyàþ kadàcidbhàvo bhavati tadabhàve prathàbhàvasyàpyasiddheþ || VSpkC_1.5:8 * bhaviùyati caitat / * na tu yo 'ntarmukho bhàvaþ || VSpkC_1.5:9 * ityatra || VSpkC_1.5:10 * api ca måóhabhàva ai÷varyàtmakavimar÷a÷ånyaprakà÷amàtratattvo brahmaråpo 'pi yatra nàsti yac chrutyantavidaþ pratipannàþ vij¤ànaü brahma iti tasyàpi svàtantryàtmakaspanda÷aktiü vinà jaóatvàt || VSpkC_1.5:11 * yathoktaü pratyabhij¤àyàm / * svabhàvamavabhàsasya vimar÷aü vidur anyathà / * prakà÷o 'rthoparakto'pi sphañikàdijaóopamaþ || VSpkC_1.5:12 * iti || VSpkC_1.5:13 * bhaññanàyakastotre 'pi / * napuüsakamidaü nàtha paraü brahma phalet kiyat / * tvatpauruùã niyoktrã cen na syàttvadbhaktisundarã || VSpkC_1.5:14 * iti || VSpkC_1.5:15 * evaü ca yatra sthitam ityataþ prabhçti yattattvaü vicàritaü tadevàsti tac càstyeva paramàrthato yuktyanubhavàgamasiddhena råpeõa paramàrthata eva càkalpitena pårõena råpeõàsti na tu nãlàdivat kalpitena / * yathoktaü mahàgurubhiþ / * evamàtmanyasatkalpàþ prakà÷asyaiva santy amã / * jaóàþ prakà÷a evàsti svàtmanaþ svaparàtmabhiþ || VSpkC_1.5:16 * iti || VSpkC_1.5:17 * tatrabhavadbhartçhariõàpi / * yadàdau ca yadante ca yanmadhye tasya satyatà / * na yad àbhàsate tasya satyatvaü tàvadeva hi || VSpkC_1.5:18 * iti || VSpkC_1.5:19 * sàvadhàraõatvàt sarvavàkyànàm evakàro 'tra trir yojyaþ / * evamanena såtreõa sukhàdyàkàrasaüvitsaütànavàdinàü sukhàdikaluùitapramàtçtattvavàdinàü gràhyagràhakanànàtvavàdinàü sarveùàm abhàvavàdinàü niùparàmar÷aprakà÷abrahmavàdinàü ca matam anupapannatvàd asattvenànådya pàramàrthikaü spanda÷aktiråpameva tattvam astãti pratij¤àtam || VSpkC_1.5:20 * atha ca yasminn asmin sopade÷asàvadhànamahànubhàvapari÷ãlye sphurattàsàre spandatattve sphurati duþkhasukhagràhyagràhakatadabhàvàdikam idaü sad api na kiücid eva sarvasyaitac camatkàraikasàratvàt tad evaitad astãty upadiùñam / * yanmahàguravaþ / * duþkhànyapi sukhàyante viùam apy amçtàyate / * mokùàyate ca saüsàro yatra màrgaþ sa ÷àükaraþ || VSpkC_1.5:21 * iti || VSpkC_1.5:22 * ÷àükaro màrgaþ ÷aükaràtmasvabhàvapràptihetuþ parà÷aktiråpaþ prasaraþ || VSpkC_1.5:23 * evam upapattiparighañitatattvapratyabhij¤ànàya sàbhij¤ànam upàyaü niråpayati || VSpkC_1.5:24] _____________________________________________________________ yataþ karaõavargo 'yaü vimåóho 'måóhavat svayam / sahàntareõa cakreõa pravçttisthitisaühçtãþ // VSpk_1.6 // labhate tatprayatnena parãkùyaü tattvamàdaràt / yataþ svatantratà tasya sarvatreyam akçtrimà // VSpk_1.7 // * [ * tannirõãtaü tattvam àdaràt ÷raddhayà prayatnena ca / * udyamo bhairavaþ / * iti ÷ivasåtrapratipàditena sarvabhedopasaühàràtmanà nijaujovçttisphàraõaråpeõa paripårõàntarmukhasvaråpasevanàtmanà bhairavaråpeõodyamena parãkùyam || VSpkC_1.6-7:1 * yata iyamiti sarvasya svasaüvidità tasya ÷aükaràtmanaþ svasvabhàvasyàkçtrimà sahajà spandatattvaråpà svatantratà sarvatra jaóàjaóaviùaye sphurantã sthiteti ÷eùaþ / * kiü tat tattvam ityàha yata ityàdi labhata ityantam || VSpkC_1.6-7:2 * ayamiti lokaprasiddho golakàdiråpo na tu ÷àstritastasya nityaparokùatvenàyamiti nirde÷àbhàvàt karaõavargas trayoda÷endriyàõi vi÷eùeõa måóho màyàva÷àj jaóàbhàsãbhåto 'õor måóhàd apyadhikaü måóhatvaü pràpto 'måóhavac cetanavat svayaü pravçttisthitisaühçtãr labhate viùayonmukhãbhavati tatra rajyate tata÷ca nivartata ityarthaþ || VSpkC_1.6-7:3 * kathaü sahàntareõa cakreõa ihàntaraü cakraü karaõe÷varyo nàntaþkaraõàni teùàü varga÷abdena svãkàràt na vakùyamàõaü puryaùñakaü tatsthasyàntaþkaraõatrayasya varga÷abdenaiva gçhãtatvàt tanmàtràõàü ca vàsanàmàtraråpàõàm upade÷yam ayoginaü prati sàkùàt pravçttyàdikartçtvenàsiddheþ yoginastu sàkùàt kçtatanmàtrasya svayameva paratattvapari÷ãlanàvahitasyopade÷yatvàbhàvàt tasmàd etadekãyamatam asat || VSpkC_1.6-7:4 * vimåóho 'måóhavad ityanena karaõavarga eva saübandhyo natvantaramapi karaõe÷varãcakraü tasya ciccamatkàraråpatvàt || VSpkC_1.6-7:5 * evam abhidadhànasyàyam à÷ayaþ yadayaü ÷aükaràtmà svasvabhàvo 'tidurghañakariõaþ svàtantryàd yugapadeva saüvittisàraü ca karaõe÷varãcakraü jaóàbhàsaråpaü ca karaõavargam ekatayaiva nirbhàsayan pravçttisthitisaühçtãþ kàrayati yena bhagavatyaþ karaõe÷varyo yathà tattadbhàvasçùñyàdi vidadhati tathà karaõavargo jaóo 'pi tatkàrãva lakùyate || VSpkC_1.6-7:6 * yadyapi rahasyadçùñau na ka÷cij jaóaþ karaõavargo 'sti apitu vij¤ànadehàþ karaõe÷varya eva vijçmbhante tathàpãha suprasiddhapratãtyanusàreõopade÷yaþ krameõa rahasyàrthopade÷e 'nuprave÷ya ityevam uktam || VSpkC_1.6-7:7 * evaü ca golakàdiråpakaraõavargàpravçttyàdikrameõa tadadhiùñhàtçråpaü nijamarãcicakraü cinvànenaiva tadubhayapracodakaü ÷rãmacchaükaràtmakaü svasvaråpaü parãkùaõãyaü yatas tatpràptau tadãyàkçtrimà svatantratàsya yoginaþ syàd ity apy anenaivoktaü bhavati || VSpkC_1.6-7:8 * tadetadeva parãkùaõàrhaü paramopàdeyatvàd etadeva ca parãkùituü ÷akyamuktayuktyà sukhopàyatvàt ata evàdareõàbhilaùitaviùayopabhogànirodhàtmanà bahumànena || VSpkC_1.6-7:9 * atra parãkùaõasyehatyopade÷ànusàreõa pràptakàlatà || VSpkC_1.6-7:10 * yathoktaü rahasyagurubhiþ / * nijanijeùu padeùu patantv imàþ karaõavçttaya ullasità mama / * kùaõam apã÷a manàgapi maiva bhåt tvadvibhedarasakùatisàhasam || VSpkC_1.6-7:11 * iti || VSpkC_1.6-7:12 * parãkùyam ity arhe ÷akye pràptakàlatàyàü praiùàdau ca kçtyaþ || VSpkC_1.6-7:13 * atha ca jaóaþ karaõavargo yad balàd amåóhavat pravçttyàdi labhate iti sarvasyànubhavasàkùikam abhidadhadindriyàdicaitanyavàdicàrvàkamatam apyanena vyudastavàn || VSpkC_1.6-7:14 * atha kathamuktaü tatas tattvàc cetanatàm ivàsàdyendriyàõi svayaü pravçttyàdi labhanta iti yàvatàyam eva gràhaka icchayà dàtràdãnãva karaõàni prerayati || VSpkC_1.6-7:15 * yad apyuktaü tat tattvaü prayatnena parãkùyam iti tadapi kathaü yato 'smàkam icchà bahir evànudhàvati na tu tattvaparãkùàyàü pravartitum utsahata ity à÷aïkyàha || VSpkC_1.6-7:16] _____________________________________________________________ na hãcchànodanasyàyaü prerakatvena vartate / api tv àtmabalaspar÷àt puruùas tatsamo bhavet // VSpk_1.8 // * [ * ayaü laukikaþ puruùa icchaiva nodanaü pratodastasya prerakatvena karaõapravartanàrthavyàpàraõàya yasmàn na pravartate api tu àtmana÷ cidråpasya yad balaü spandatattvàtmakaü tatspar÷àt tatkçtàt kiyanmàtràd àve÷àt tatsamo bhavet ahaütàrasavipruóabhiùekàdacetano 'pi cetanatàm àsàdayatyeva || VSpkC_1.8:1 * tatas tat tattvaü na kevalaü karaõàni yàvat tatprerakatvena ÷aïkitaü kalpitamapi pramàtàraü cetanãkçtya svayaü pravçttyàdipàtraü karoti yenàsyàyam abhimàno 'haü karaõàni prerayàmãti || VSpkC_1.8:2 * spandatattvànuvedhaü vinàpi tu sa eva na kiüciditi karaõànàü gràhakasya ca svara÷micakraprasarànuvedhena cetanãbhàvàpàdakaü tattvaü parãkùyamiti yuktameva || VSpkC_1.8:3 * yadi punar icchàkhyena pratodaråpeõa karaõàntareõa karaõàni prerayet tad apãcchàkhyaü karaõaü preryatvàt karaõàntaraü svapreraõàyàpekùeta tadapy anyad ity anavasthà syàt || VSpkC_1.8:4 * yat tåktam asmàkamicchà na tatra pravartitum utsahate iti tatràpyàdyaü ÷lokàrdham abhyupagamena paraü tåttaratayà yojyam || VSpkC_1.8:5 * satyaü nàyaü puruùastattvaparãkùàrtham icchàü pravartayituü ÷aknoti necchayà tattvaü viùayãkartuü kùamas tasyàvikalpyatvàd api tu viùayàn anudhàvantãm icchàü tadupabhogapuraþsaraü pra÷amayya yadà tv antarmukhamàtmabalaü spandatattvaü svakaraõànàü ca cetanàvahaü spç÷ati tadà tatsamo bhavet tatsamàve÷àt tadvat sarvatra svatantratàm àsàdayatyeva yasmàd evaü tasmàt tattvaü parãkùyam ityarthaþ || VSpkC_1.8:6 * ÷aktibhåmeþ spar÷àpradhànatvàd àtmabalaspar÷àdity uktam || VSpkC_1.8:7 * nanu càyaü kùetrã parame÷varamayo 'pi kiü na sadà pàripårõyena sphurati kasmàd antarmukhàtmabalaspar÷am apekùata ity à÷aïkyàha || VSpkC_1.8:8] _____________________________________________________________ nijà÷uddhyàsamarthasya kartavyeùvabhilàùiõaþ / yadà kùobhaþ pralãyeta tadà syàtparamaü padam // VSpk_1.9 // * [ * nijà svàtmãyà svasvàtantryollàsità yeyaü svaråpàvimar÷asvabhàvà icchà÷aktiþ saükucità satyapårõaümanyatàråpà a÷uddhir àõavaü malaü tanmalotthitaka¤cukapa¤cakàvilatvàt j¤àna÷aktiþ krameõa bhedasarvaj¤atvakiücijj¤atvàntaþkaraõabuddhãndriyatàpattipårvam atyantaü saükocagrahaõena bhinnavedyaprathàråpaü màyãyaü malama÷uddhir eva kriyà÷aktiþ krameõa bhedasarvakartçtvakiücitkartçtvakarmendriyaråpasaükocagrahaõapårvam atyantaü parimitatàü pràptà ÷ubhà÷ubhànuùñhànamayaü kàrmaü malam apya÷uddhiþ tayàsamarthasya påryaj¤atvakartçtvavikalpasya tata eva kartavyeùu laukika÷àstrãyànuùñhàneùv abhilàùiõo 'bhãùñànavàpter nityam abhilàùavyàkulasya tata eva kùaõam apy alabdhasvaråpavi÷rànteþ yadà uktavakùyamàõopapattyanubhavàvaùñambhato 'bhilàùaviva÷agràhakàbhimànàtmà kùobhaþ pralãyeta anàtmany àtmàbhimànanivçttipuraþsaram àtmany anàtmàbhimànopa÷àntiparyantena prakarùeõa lãyeta tadà paramaü spandatattvàtmakaü padaü syàd asya pratyabhij¤àviùayatàü yàyàd ityarthaþ || VSpkC_1.9:1 * na tu tadaiva bhavati tasya nityatvàt || VSpkC_1.9:2 * uktaü ca vij¤ànabhairave | * mànasaü cetanà ÷aktiràtmà ceti catuùñayam / * yadà priye parikùãõaü tadà tadbhairavaü vapuþ // VSpkC_1.9:3 // * iti || VSpkC_1.9:4 * nijà÷uddhi÷abdenamalaü nàma dravyaü pçthagbhåtam astãti ye pratipannàste dåùyatvena kañàkùitàþ || VSpkC_1.9:5 * nanu ca gràhakàhambhàvàtmani kùobhe kùãõe nistaraïgajaladhiprakhyam aspandameva tattvaü prasaktam ityà÷aïkàü ÷amayati || VSpkC_1.9:6] _____________________________________________________________ tadàsyàkçtrimo dharmo j¤atvakartçtvalakùaõaþ / yatas tadepsitaü sarvaü jànàti ca karoti ca // VSpk_1.10 // * [ * tadetyupade÷yàpekùayà akçtrimaþ sahajo dharmaþ pràï nirdiùñasvatantratàråpaþ parame÷varasvabhàvo j¤atvakartçtve sàmarasyàvasthitaprakà÷ànandàtmanã j¤ànakriye lakùaõamavyabhicàri svaråpaü yasya tàdçk tadà kùobhopa÷ame 'sya puruùasya syàd abhivyajyata ityarthaþ || VSpkC_1.10:1 * kuta etad abhivyajyata ityàha yatastadà paramapadaprave÷asamaye sarvam ãpsitamiti yadyaj jij¤àsitaü cikãrùitaü vàsya tat pravivikùàyàm abhåt tattaj jànàti ca karoti ca || VSpkC_1.10:2 * cakàràv atra yaugapadyam àhatuþ na tu yathaike cakàràbhyàü j¤ànakriyayor aikàtmyaü såcayatãti taddhi j¤atvakartçtvalakùaõa ity anenaivaikadharmavi÷eùaõena sambandhinirde÷ena vàstavasvaråpàbhidhàyinoktam || VSpkC_1.10:3 * atha yataþ karaõeti nijà÷uddhãti såtrapratipàditonmeùakramasamàdhànasàkùàtkçtasya spandatattvasya dçóhàvaùñambhàd vyutthànamapi samàdhyekarasaü kurvato bhavocchedo bhavatãtyàha || VSpkC_1.10:4] _____________________________________________________________ tamadhiùñhàtçbhàvena svabhàvamavalokayan / smayamàna ivàste yas tasyeyaü kusçtiþ kutaþ // VSpk_1.11 // * [ * uktopapattyupalabdhyanu÷ãlanapratyabhij¤àtaü taü spandatattvàtmakaü svabhàvam àtmãyam adhiùñhàtçbhàvena vyutthànada÷àyàm api vyàpnuvantam avalokayaü÷ cinvànaþ / * na vrajen na vi÷ecchaktir marudråpà vikàsite / * nirvikalpatayà madhye tayà bhairavaråpadhçk || VSpkC_1.11:1 * iti tathà / * sarvàþ ÷aktã÷ cetasà dar÷anàdyàþ sve sve vedye yaugapadyena viùvak / * kùiptvà madhye hàñakastambhabhåtas tiùñhan vi÷vàkàra eko 'vabhàsi || VSpkC_1.11:2 * iti ÷rãvij¤ànabhairavakakùyàstotranirdiùñasampradàyayuktyà nimãlanonmãlanasamàdhinà yugapadvyàpakamadhyabhåmyavaùñambhàd adhyàsitaitadubhayavisargàraõivigalitasakalavikalpo 'kramasphàritakaraõacakraþ || VSpkC_1.11:3 * antarlakùyo bahir dçùñinimeùonmeùavarjitaþ / * iyaü sà bhairavã mudrà sarvatantreùu gopità || VSpkC_1.11:4 * ity àmnàtabhagavadbhairavamudrànupraviùño mukuràntarnimajjadunmajjannànàpratibimbakadambakalpamanalpaü bhàvarà÷iü cidàkà÷a evoditam api tatraiva vilãyamànaü pa÷yan janmasahasràpårvaparamànandaghanalokottarasvasvaråpapratyabhij¤ànàt jhañiti truñitasakalavçttiþ smayamàno vismayamudràpraviùña iva mahàvikàsàsàdanàc ca sahasaiva samuditasamucitatàttvikasvabhàvo yo yogãndra àste tiùñhati na tv avaùñambhàc chithilãbhavati tasyeyamiti sakalajagatkampakàriõã kutsità jananamaraõàdiprabandharåpà sçtiþ pravçttiþ kuto nijà÷uddhilakùaõasya taddhetor abhàvàn naiva bhavatãtyarthaþ || VSpkC_1.11:5 * yathoktaü ÷rãpårva÷àstre / * tattve ni÷calacittas tu bhu¤jàno viùayàn api / * naiva saüspç÷yate doùaiþ padmapattram ivàmbhasà || VSpkC_1.11:6 * viùàpahàrimantràdisaünaddho bhakùayannapi / * viùaü na muhyate tena tadvadyogã mahàmatiþ || VSpkC_1.11:7 * iti || VSpkC_1.11:8 * atha ye ÷rutyantavidakùapàdamàdhyamikàdayaþ kùobhapralaye vi÷vocchedaråpam abhàvàtmakameva tattvam ava÷iùyata ity upàdikùan tàn pratibodhayituü tadupagatatattvapràtipakùyeõa lokottaratàü prakaraõa÷arãrasya spandatattvasya niråpayati || VSpkC_1.11:9] _____________________________________________________________ nàbhàvo bhàvyatàmeti na ca tatràsty amåóhatà / yato 'bhiyogasaüspar÷àt tadàsãd iti ni÷cayaþ // VSpk_1.12 // atas tat kçtrimaü j¤eyaü sauùuptapadavat sadà / na tv evaü smaryamàõatvaü tat tattvaü pratipadyate // VSpk_1.13 // * [ * asad evedam agra àsãt || VSpkC_1.12-13:1 * ityàdyuktyà ÷rutyantavidàdyabhimato 'bhàvo bhàvyatàü naiti bhàvanàyà bhàvyavastuviùayatvàd abhàvasya na kiücittvàd bhàvyamànatàyàü và kiücittve satyabhàvatvàbhàvàt kiüca bhàvakasyàpi yatràbhàvaþ sa vi÷vocchedaþ kathaü bhàvanãyaþ bhàvakàbhyupagame tu na vi÷vocchedo bhàvakasyàva÷iùyamàõatvàd iti na vi÷vàbhàva eva tattvam || VSpkC_1.12-13:2 * atha kalpito 'yaü bhàvako vi÷vocchedaü vikalpakalpyamànaü bhàvayan bhàvanàpariniùpattau bhàvyatàdàtmyàd abhàvaråpaþ sampadyata iti pakùaþ || VSpkC_1.12-13:3 * tatrocyate tatràbhàvabhàvanàyàü nàmåóhatà na ca tatràsty amåóhatà api tu moha evàsti / * yadyad evàtibhàvyate / * bhàvanàpariniùpattau tatsphuñaü kalpadhãphalam || VSpkC_1.12-13:4 * iti nyàyàd vi÷vocchedàtmanyabhàve bhàvyamàne na kadàcit paramàrthàptir bhavati || VSpkC_1.12-13:5 * athocyate / * sarvàlambanadharmai÷ ca sarvatattvair a÷eùataþ / * sarvakle÷à÷ayaiþ ÷ånyaü na ÷ånyaü paramàrthataþ || VSpkC_1.12-13:6 * iti nàgàrjunoktam ãdç÷aü tac chånyamiti || VSpkC_1.12-13:7 * satyaü yadi cidànandaghanà svatantrà pàramàrthikã bhittibhåtà bhår abhyupeyate yathà vij¤ànabhairavàdau pàrame÷varãü dikkàlakalanàtãtà || VSpkC_1.12-13:8 * ityàdinà pàramàrthikãü bhittibhåtàü cidbhåmim avasthàpya ÷ånyabhàvanoktà anyathà na ÷ånyam iti ÷ånyaiveyam uktiþ yadyad evàtibhàvyate iti pratipàditatvàt || VSpkC_1.12-13:9 * yattu || VSpkC_1.12-13:10 * sàvasthà kàpy avij¤eyà màdç÷àü ÷ånyatocyate / * na punar lokaråóhyeva nàstikyàrthànupàtinã || VSpkC_1.12-13:11 * ityàlokamàlàyàm uktaü tat tu satyaü tvàdç÷àm avij¤eyà avij¤eyatvàd vaktum a÷akyety ucyatàü ÷ånyateti tu kutaþ ÷ånyatàpi ca yàvad bhàvyate tàvad vikalpollikhitatvàd asau vivej¤aiya || VSpkC_1.12-13:12 * yadi ca tvàdç÷àü sà j¤àtuma÷akyà tat tatpadasàkùàtkàràbhij¤asadgurusaparyà kàryà na tu ÷ånyateti svamanãùikayaiva vyavahçtyàtmà para÷ càgàdhe mahàmohe nikùeptavya ityalam || VSpkC_1.12-13:13 * atha kuto j¤àtaü tatra måóhatàstãtyatrànenottaram àha yata iti || VSpkC_1.12-13:14 * abhiyogaþ samàdhànotthitasya kãdçgaham àsamiti tadavasthàbhimukhavimar÷àtmàbhilàpas tatsaüspar÷àt tadva÷àddhetos tad àsãd iti yato ni÷cayaþ gàóhamåóho 'ham àsam iti yato 'sti pratipattiþ ato mohàvasthaiva sà kalpità tathà smaryamàõatvàt sà cànubhåyamànatvàd anubhavituþ pramàtur avasthàtçråpasya pratyuta sattàm àvedayate na tv abhàvamiti vi÷vàbhàvàvasthàyàü cidråpasyàkhaõóitameva råpaü tiùñhatãti nàmuùyàbhàvo jàtucid vaktuü ÷akyata ityuktaü bhavati || VSpkC_1.12-13:15 * nanu dçùñaü ni÷citaü nãlàdi smaryate na ca ÷ånyabhåtasya nyagbhåtabuddhivçtter ni÷cayo 'sti tat kathamuktaü tad àsãd ityauttarakàlikàn ni÷cayàn måóhatà seti || VSpkC_1.12-13:16 * ucyate vedyasyaiùà gatiþ yasmàt tadidaütàsàramidaütayà yàvatpramàtrà svàtmopàroheõa na ni÷citaü tàvan na smaryate vedakastu kalpita÷ånyàdyavasthàsu saükucito 'py asàüketikàhaütàparamàrtha eveti na tasya svàtmani pçthaktàstãti tanni÷càyako vikalpaþ ityahaüvimç÷yameva tadà svasaüvedane naiva siddhaü ÷ånyapramàtçråpaü vi÷vapratiyogitvàc ca saükocasàra || VSpkC_1.12-13:17 * saduttarakàlaü smaryata iti na kàcid anupapattir yasmàd evamatas tac chånyàtmakaü padaü kçtrimam tasmàd bhåtamabhåtaü và yad yad evàtibhàvyate / * iti taduktayaiva nãtyà abhåtabhàvanayaivotthàpitaü parame÷vareõaiva j¤ànagopanàyai måóhànàm upeyatayà tathà bhàsitamityarthaþ || VSpkC_1.12-13:18 * j¤eyaü j¤àtavyaü j¤eyaråpaü ca sadà suùuptavaditi dçùñàntaþ || VSpkC_1.12-13:19 * ayaü bhàvaþ sadà suùuptaü moharåpamaprayàsasiddhaü sarvasyàstyeva tat kim anena samàdhiprayatnopàrjitenànyena ÷ånyena kçtyaü dvayasyàpyavastutvàvi÷eùàd iti || VSpkC_1.12-13:20 * pràya÷càsmin ÷ånye duruttare mahàmohàrõava eva vedàntavidakùapàdasàükhyasaugatàdipràyà bahavo 'nupraviùñàþ || VSpkC_1.12-13:21 * spandatattvasamàvivikùåõàm api ca ÷ithilãbhåtaprayatnànàü ÷ånyam etad vighnabhåtam || VSpkC_1.12-13:22 * yadvakùyati / * tadà tasminmahàvyomni || VSpkC_1.12-13:23 * ityàrabhya / * sauùuptapadavanmåóhaþ || VSpkC_1.12-13:24 * iti || VSpkC_1.12-13:25 * ata etaducchede granthakàrasya mahàn saürambho lakùyate || VSpkC_1.12-13:26 * tathà ceha heyatayaiva tan nirõãyàpi punarapi nirõeùyate / * kàryonmukhaþ prayatno yaþ / * ityatra || VSpkC_1.12-13:27 * tato 'smàbhir etaddåùaõàrambhaþ kçta iti na naþ kopaþ kàryo 'trabhavadbhir upade÷anibhàlanadattakarõaiþ || VSpkC_1.12-13:28 * saugateùu dåùiteùu ÷rutyantavàdàdayo dåùità eva tulyanyàyatvàd iti nàbhyadhikam uktam || VSpkC_1.12-13:29 * tadidànãü prakçtameva bråmahe tattu spandàkhyaü tattvamevamiti ÷ånyavan na smaryamàõatvaü pratipadyate tasya sarvadànusyåtopalabdhrekaråpasya kadàcid apy anupalabhyatvàyogàt || VSpkC_1.12-13:30 * tathà càhuþ / * vij¤àtàram ere kena vijànãyàt || VSpkC_1.12-13:31 * iti || VSpkC_1.12-13:32 * yadyapi ca samàve÷ada÷à vyutthitena pràõàdisaüskàrava÷àt smaryate tathàpi na tàvadeva spandatattvamapi tu sarvànusyåtànavacchinnaprakà÷ànandasàraparapramàtçråpam eva tat || VSpkC_1.12-13:33 * yadvakùyati / * tasmàcchabdàrthacintàsu na sàvasthà na yà ÷ivaþ || VSpkC_1.12-13:34 * iti || VSpkC_1.12-13:35 * ato'syànavacchinnacamatkàraråpasya na jàtucitsmaryamàõatvaü måóhatvaü và || VSpkC_1.12-13:36 * yastu tattattvamitãha tacchabdenàsya nirde÷aþ kçtaþ sa || VSpkC_1.12-13:37 * svàtantryàmuktam àtmànam || VSpkC_1.12-13:38 * iti ÷rãpratyabhij¤àkàrikoktanãtyà kalpitasyaivàpàramàrthikasvaråpasya na tu tattvataþ pàramàrthikasya || VSpkC_1.12-13:39 * na pratipadyata ityanenedam àha asya tattvasya smaryamàõatvena pratãtir eva nàstãti || VSpkC_1.12-13:40 * nanu yatra sthitamityàdau cidråpasyaiva vi÷vakàryaråpatàgràhitvamuktaü taddhyànotthàpitaü kçtrimamabhàvàtmakaü råpaü te naiva gçhãtamiti katham asyànavacchinnacamatkàraråpam amåóhatvam ityà÷aïkàyàm àha || VSpkC_1.12-13:41] _____________________________________________________________ avasthàyugalaü càtra kàryakartçtva÷abditam / kàryatà kùayiõã tatra kartçtvaü punarakùayam // VSpk_1.14 // kàryonmukhaþ prayatno yaþ kevalaü so 'tra lupyate / tasmiül lupte vilupto 'smãtyabudhaþ pratipadyate // VSpk_1.15 // na tu yo 'ntarmukho bhàvaþ sarvaj¤atvaguõàspadam / tasya lopaþ kadàcitsyàd anyasyànupalambhanàt // VSpk_1.16 // * [ * atra spandatattve kàryatvaü kartçtvamiti ca ÷abditaü ÷abdavyavahàramàtreõa bheditamavasthàyugalamasti vastuto hi tadekameva svatantraprakà÷aghana÷aükararåpaü tattvaü kartçsattvàvyatiriktayà prakà÷àtmanà kriyayà vyàptaü tadabhedena prakà÷amànaü tattvabhuvana÷arãratadabhàvàdiråpatvaü svãkurvatkàryam ityucyate tadanyasya kasyàpi kàraõatvàyogàt || VSpkC_1.14-16:1 * yathoktaü ÷rãpratyabhij¤àyàm / * jaóasya tu na sà ÷aktiþ sattà yadasataþ sataþ / * kartçkarmatvatattvaiva kàryakàraõatà tataþ || VSpkC_1.14-16:2 * iti || VSpkC_1.14-16:3 * tasya cedameva kàryatvaü yadayaü vicitrade÷akàlàdyàbhàsasaüyojanaviyojanakrameõànantàn dehanãlàdyàbhàsàü÷ cidàtmanaþ svaråpàd anatiriktàn api mukurapratibimbavad atiriktàn ivàbhàsayati yàvac ca kiücidàbhàsayati tat sarvam àbhàsyamànatvàdeva bahirmukhena råpeõa kùayadharmakaü kùaya÷ càsyedaütàbhàsanimajjanenàhaütàråpatayàvasthànam ata eva dehàdergràhakasya yo vedyàü÷aþ sa eva bhagavatà sçjyate saühriyate ca na tv ahaütàprakà÷àtmakaü kartçråpaü tasya dehàdyàve÷e 'pi bhagavadekaråpatvàt atastatra tayoþ kàryakartçtvayor madhyàt kàryatà kùayiõã kartçtvaü citsvàtantryaråpaü punarakùayaü jagadudayàpàyayor api tasya svabhàvàd acalanàt || VSpkC_1.14-16:4 * calane tu jagadudayàpàyàv api na kaucic cakàsyàtàm iti måóhàdyavasthàyàm apy akhaõóitacamatkàrasàram amåóham evaitat || VSpkC_1.14-16:5 * nanv abhàvasamàdhànaniùpattau suùuptàdau càsya kartçtvaü nopalabhàmahe kvacidapi pravçttyadar÷anàt || VSpkC_1.14-16:6 * satyaü kàryonmukha indriyàdipreraõàtmakavyàpàrapravaõo yaþ prayatnaþ saürambhaþ so 'tra kàryakùayapade lupyate vicchidyate tasmiül lupte sati abudho 'bhàvasamàdhyapahàritàtmaråpo måóho vilupto 'smãti manyate || VSpkC_1.14-16:7 * yaþ punarantarmukho 'haütàprakà÷aråpaþ svabhàvo 'ta eva sarvaj¤atvaguõasyàspadam upalakùaõaü caitat sarvakartçtvàder api tasya lopo na kadàcit syàd bhavatãti na kadàcidapi saübhàvanãyo 'nyasya tallopam upalabdhuþ kasyàpy anupalambhàt yadi sa ka÷cid upalabhyate sa evàsàv antarmukha÷ cidråpo na ced upalabhyate tarhi sà lopada÷àstãti kuto ni÷cayaþ || VSpkC_1.14-16:8 * atha cànyaþ ka÷cit tallopaü nopalabhate 'pitu sa eva prakà÷àtmà tatkathaü tasyàbhàvaþ / * evaü cànyasyànupalambhanàd ity atrànyakartçkasyopalambhasyàbhàvàd ityarthaþ || VSpkC_1.14-16:9 * atha ca ghañàbhàvo yathà ghañaviviktabhåtalàdyupalambhanàn ni÷cãyate tathaivàtmàbhàvo 'pyàtmaviviktasya kasyacid upalambhàn ni÷cãyeta tadupalambhakasattàva÷yambhàvinãti tadupalambhakasvàtmanàstità na sidhyati || VSpkC_1.14-16:10 * yadi ca kàryonmukhaprayatnalope sa lupyeta tadottarakàlam anyasya kasyàpyupalambho na bhavet anyopalambhàbhàvaþ prasajyetety arthaþ || VSpkC_1.14-16:11 * api cànyasya bahirmukhasya prayatnasya sauùuptàdàv anupalambhàt katham antarmukhasya tattvasya bàli÷air lopa à÷aïkito yato 'nyasya lope 'nyasya kiü vçttam || VSpkC_1.14-16:12 * atha cànyasya kàryonmukhaprayatnasyànupalambhàd anupalambhaprakà÷anàn na kadàcit prakà÷àtmano 'ntarmukhasya tasyopalabdhur lopaþ yato 'sàv antarmukhobhàvaþ sarvaj¤atvaguõasyàspadaü tàm apyabhàvada÷àü vettyeva anyathà saiva na sidhyediti || VSpkC_1.14-16:13 * anyasyeti kartari karmaõi ca ùaùñhã || VSpkC_1.14-16:14 * antarmukhe kàryatvapratiyogitàm iva kartçtvasya sambhàvyàvasthàtvam uktaü vastutastu uktayuktyà tasyàvasthàtçtvam eva || VSpkC_1.14-16:15 * antarmukha iti antaþ pårõàhaütàtmakaü mukhaü pradhànaü yasyeti yojyam || VSpkC_1.14-16:16 * evam aprabuddho bahirmukhavyàpàranirodhe gràhakasyàpyàtmano 'nupapannam apyabhàvaü ni÷cinuta iti pratipàdya suprabuddhàprabuddhayor yàdçg àtmopalambhastaü niråpayati || VSpkC_1.14-16:17] _____________________________________________________________ tasyopalabdhiþ satataü tripadàvyabhicàriõã / nityaü syàtsuprabuddhasya tadàdyante parasya tu // VSpk_1.17 // * [ * tasya pràkaraõikasvabhàvasya yopalabdhiþ anavacchinnaþ prakà÷aþ sà kathitayuktyavaùñambhàt suùñhu prabuddhasyàprabuddhatàsaüskàreõàpi ÷ånyasya satataü triùvapi jàgarasvapnasauùuptapadeùu nityamiti àdau madhye'nte càvyabhicàriõã anapàyinã syàdbhavatyeva sadàsau ÷aükaràtmakasvasvabhàvatayà sphuratãty arthaþ || VSpkC_1.17:1 * parasyàprabuddhasya punastàsàü da÷ànàü svocitasaüvidråpàõàü pratyekam àdàv udbubhåùàyàm ante ca vi÷ràntyàtmakàntarmukhatve na tu svocitàrthàvabhàsàvasthitiråpe madhyapade || VSpkC_1.17:2 * yaduktaü ÷rã÷ivadçùñau / * yàvat samagraj¤ànàgraj¤àtçspar÷ada÷àsv api / * sthitaiva lakùyate sà tu tadvi÷ràntyàthavà phale || VSpkC_1.17:3 * bhaññalollañenàpi tadàdyanta ityevameva vyàkhyàyi svavçttau || VSpkC_1.17:4 * bhañña÷rãkallañavçttyakùaràõyapekùya vayamapi tadvçttyakùarànurodhena sautram artham ativimalamapi kliùñakalpanayà vyàkartuma÷ikùitàþ yata evàsuprabuddhasya tadàdyante 'sti tadupalabdhiþ ata evàyam ihàdhikàrã spandopade÷aiþ suprabuddhãkriyate || VSpkC_1.17:5 * yadvakùyati / * ataþ satatamudyuktaþ spandatattvaviviktaye / * jàgrat / * ityàdi / * sauùuptapadavanmåóhaþ prabuddhaþ syàdanàvçtaþ / * iti / * tathà svapne'pi / * ityàdi / * prabuddhaþ sarvadà tiùñhet || VSpkC_1.17:6 * ityàdi ca || VSpkC_1.17:7 * atra hi jàgaràditriùu padeùu àdyantakoñivan madhyamapy arthàvasàyàtmakaü padaü turyàbhogamayaü kartuü prabuddhasya suprabuddhatàpàdanàyopade÷aþ pravçttaþ etac ca nirõeùyàmaþ || VSpkC_1.17:8 * tathà ca ÷ivasåtram / * jàgratsvapnasuùuptabhede turyàbhogasambhavaþ || VSpkC_1.17:9 * tathà / * triùu caturthaü tailavad àsecyam / * iti / * tritayabhoktà vãre÷aþ / * iti || VSpkC_1.17:10 * suprabuddhasya triùu padeùu yàdç÷y upalabdhis tàü vibhàgena dar÷ayati || VSpkC_1.17:11] _____________________________________________________________ j¤ànaj¤eyasvaråpiõyà ÷aktyà paramayà yutaþ / padadvaye vibhurbhàti tadanyatra tu cinmayaþ // VSpk_1.18 // * [ * suprabuddhasya bhåmnà j¤ànaj¤eyasvaråpayà madhyame pade j¤ànàgraparyantayos tu svasvaråpayaiva spandatattvàtmanà parà÷aktyà yukto vibhuþ ÷aükaràtmà svabhàvo jàgaràsvapnaråpe padadvaye bhàti || VSpkC_1.18:1 * tatra hi vi÷vamasau sadà÷ive÷varavatsvàïgavat pa÷yati tadanyatra tu suùupte na tu yathànye suùuptaturyayor iti tripadàvyabhicàriõã iti prakrànte turyasyàprastutatvàt tadupalabdher eva ca turyaråpatvàt asau vibhu÷ cinmaya evàsya bhàti a÷eùavedyopa÷amàd ity etat suprabuddhàbhipràyam eva na tu vastuvçttànusàreõa tadanyatra tu cinmayaþ ity asyànupapannatvàpatteþ loke sauùuptasya mohamayatvàt ÷ivàpekùayà tu jàgratsvapnayorapi cinmayatvàt evamapi ca prakçtànupayuktatvàt || VSpkC_1.18:2 * itaþ prabhçti prathamaniþùyandànto granthaþ prabuddhasya suprabuddhatàyai sthito yathà ñãkàkàrairna cetitas tathà parãkùyatàü svayameva kiyatpratipadaü likhàmaþ || VSpkC_1.18:3 * yatheyaü jàgaràdimadhyada÷àpi prabuddhaü na pratibadhnàti tathopapàdayati || VSpkC_1.18:4] _____________________________________________________________ guõàdispandaniþùyandàþ sàmànyaspandasaü÷rayàt / labdhàtmalàbhàþ satataü syur j¤asyàparipanthinaþ // VSpk_1.19 // * [ * guõàþ sattvarajastamàüsi yeùàü prakçtitattvaü vibhavabhåte màyàtattvàvasthità ihàbhipretàþ || VSpkC_1.19:1 * yathoktaü ÷rãsvacchande màyàmasårakavinyàse / * adha÷chàdanamårdhvaü ca raktaü ÷uklaü vicintayet / * madhye tamo vijànãyàdguõàs tv ete vyavasthitàþ || VSpkC_1.19:2 * iti || VSpkC_1.19:3 * ta àdayo yeùàü kalàdãnàü kùityantànàü spandànàü vi÷eùaprasaràõàü teùàü ye niþùyandàstanukaraõabhuvanaprasaràþ nãlasukhàdisaüvida÷ ca tathà yogyapekùayà bindunàdàdayas te satataü j¤asya suprabuddhasya kasyacid evàpa÷cimajanmano 'paripanthinaþ svasvabhàvàcchàdakà na bhavantãti ni÷cayaþ yatas te sàmànyaspandamuktaråpam à÷ritya yatra sthitam ityatra nirõãtadç÷à labdhàtmalàbhàs tata evotpannàs tanmayà÷ cetyarthaþ || VSpkC_1.19:4 * tathàhi / * svàïgaråpeùu bhàveùu patyurj¤ànaü kriyà ca yà / * màyàtçtãye ta eva pa÷oþ sattvaü rajastamaþ || VSpkC_1.19:5 * iti ÷rãpratyabhij¤oktadç÷à citi÷aktireva pàrame÷varã j¤ànakriyàmàyà÷aktitritayatayà ÷rãsadà÷ivàdipade sphuritvà saükocaprakarùàtsattvarajastamoråpaü krãóà÷arãraü ÷rayati yato nijacicchaktisphàramayatvàt tadadhiùñhitameva sarvadà sarvaü jànan suprabuddho guõàdivi÷eùaspandàn anucchindann api spandatattvàve÷amaya eva || VSpkC_1.19:6 * yathà tv aprabuddhàn badhnanty ete tat pratipàdayati || VSpkC_1.19:7] _____________________________________________________________ aprabuddhadhiyas tv ete svasthitisthaganodyatàþ / pàtayanti duruttàre ghore saüsàravartmani // VSpk_1.20 // * [ * aprabuddhadhiyaþ pràyaþ sarvàn apratyabhij¤àtapàrame÷varã÷aktyàtmakanijaspandatattvàn dehàtmamànino laukikàn pràõàdyàtmàbhimànina÷ ca mitayoginas tv ete pårvoktà guõàdispandaniþùyandàþ svasyàþ spandatattvàtmanaþ sthiteþ sthaganàyodyatà nityaü tadudyamaikasàràþ duþkhenottàryante 'smàd dai÷ikair jantucakramiti duruttàre laïghayitum a÷akye ghore duþkhamaye saüsaraõamàrge pàtayanti || VSpkC_1.20:1 * yathoktaü ÷rãmàlinãvijaye / * viùayeùveva saülãnànadho'dhaþ pàtayantyaõån / * rudràõånyàþ samàliïghaya ghorataryo 'paràþ smçtàþ || VSpkC_1.20:2 * iti || VSpkC_1.20:3 * tathà hi pårvaü pratipàdità yeyaü spandatattvàtmà parà÷aktiþ saiva vi÷vasyàntarbahi÷ ca vamanàt saüsàravàmàcàratvàc ca vàme÷varã÷aktiþ tadutthàpitàni tu khecarãgocarãdikcarãbhåcarãråpàõi catvàri devatàcakràõi suprabuddhasya parabhåmisaücàrãõi aprabuddhànàü tu adharàdharasaraõiprerakàõi || VSpkC_1.20:4 * tathà hi yà eva suprabuddhasya khe bodhagagane carantyaþ khecaryo 'kàlakalitatvàbhedasarvakartçtvasarvaj¤atvapårõatvavyàpakatvaprathàhetavas tà evàprabuddhasya ÷ånyapramàtçpadacàriõyaþ ka¤cukaråpatayà sthitàþ kàlakalitatvakiücitkartçtàkiücijjhatàbhiùvaïganiyamahetavaþ || VSpkC_1.20:5 * gaur vàk tadupalakùitàsu saüjalpamayãùu buddhyahaükàramanobhåmiùu carantyo gocaryaþ suprabuddhasya svàtmàbhedamayàdhyavasàyàbhimànasaükalpठjanayanti måóhànàü tu bhedaikasàràn || VSpkC_1.20:6 * dikùu da÷asu bàhyendriyabhåmiùu carantyo dikcaryaþ suprabuddhasyàdvayaprathàsàràþ anyeùàü dvayaprathàhetavaþ || VSpkC_1.20:7 * bhåråpàdipa¤cakàtmakaü meyapadaü tatra carantyo bhåcaryas tadà bhogamayyà à÷yànãbhàvatayà tanmayatvamàpannàþ bhåcaryaþ suprabuddhasya citprakà÷a÷arãratayàtmànaü dar÷ayantya itareùàü sarvato 'py avacchinnatàü prathayantyaþ sthitàþ ity evaü pramàtrantaþkaraõabahiùkaraõaprameyaråpatayaiva tàni catvàri cakràõi guõàdispandamayàny aprabuddhabuddhãül laukikàüs tathà bindunàdàdiprathàmàtrasaütuùñàn yoginas tattattvaprasararåpe saüsàre pàtayanti || VSpkC_1.20:8 * yata evam || VSpkC_1.20:9] _____________________________________________________________ ataþ satatamudyuktaþ spandatattvaviviktaye / jàgradeva nijaü bhàvam acireõàdhigacchati // VSpk_1.21 // * [ * uktavakùyamàõaråpasya spandatattvasya viviktaye vimar÷anàya satatam udyuktaþ / * mayyàve÷ya mano ye màü nityayuktà upàsate || VSpkC_1.21:1 * iti gãtoktadç÷à satatam evàntarmukhasvaråpanibhàlanapravaõo yaþ sa jàgradeva jàgaràvasthàsthita eva nijamàtmãyaü ÷aükaràtmakaü svasvabhàvam acireõàdhigacchati tathà asya ÷aükaràtmà àntaraþ svabhàvaþ svayam evonmajjati yena prabuddho nityoditasamàve÷àsàdanàt suprabuddho jãvanmukto bhavatãtyarthaþ || VSpkC_1.21:2 * yathàsyodyuktasya balavadàlambanava÷oditànàyàsatadanyasakalavçttikùayamayãùu niyatàsu yàsvavasthàsu spandanidhànam unmudritam abhimukhãbhåtam àste tà etàþ prathamam udyogasya viùayà ityupadeùñum àha || VSpkC_1.21:3] _____________________________________________________________ atikruddhaþ prahçùño và kiü karomãti và mç÷an / dhàvanvà yatpadaü gacchet tatra spandaþ pratiùñhitaþ // VSpk_1.22 // * [ * sarvatra tàvad upàyamàrge samastetaravçttipra÷amapårvam ekàgrãbhavanti yoginaþ etàsvatikrodhàdyavasthàsu svarasata eva samastàparavçttikùayamayãùu yadi spandatattvaviviktaye satatam udyukto jhañity antarmukhãbhavanti yoginas tatsamãhitam acireõaiva labhante || VSpkC_1.22:1 * ayoginastvatra måóhà eveti tàtparyam || VSpkC_1.22:2 * tathàhi samanantaravihitadàruõopaghàta÷atrudar÷anàn marmaspar÷itattadvacanàkarõanàd và prathamam evonmiùatsaüjihãrùàdevatàbalàd antarmukhãbhavadra÷micakro 'tikruddhaþ cirapràrthitapràõe÷ãvadanendudar÷anàd eva tatkùaõam evonmajjatpårõàbhilàùadevatàva÷avikàsitànudhàvatsamastakaraõacakraþ prahçùño và balavadàtatàyibalena sarvato valitatvàt kàndi÷ãkaþ kiü karomãti mç÷an vikalpayan saü÷ayadhàràdhirohàtmani pade 'nupraviùñaþ kùãõasakalàlambanavikasatsaü÷ayasaüvinniràlambanãkçtavçttiprasaro và mattavàraõàdyanubadhyamàno dhàvan ÷arãranirapekùam eva svàtmapravaõãkçtetaravçttiprasaradudyogadevãpreraõayàtitvaritapalàyanakriyàviùño và evam anyàsv apy evampràyàsu siühàjagaràdyavalokanajanitamahàtràsàdyavasthàsu yad vçttikùayàtmakaü padaü gacched adhitiùñhet spandatattvaviviktaye satatam udyukto yo yogijanas tasya tatra vçttikùayàtmake pade 'vasthàvi÷eùe spandaþ pratiùñhitaþ spandatattvam abhimukhãbhåtameva tiùñhati || VSpkC_1.22:3 * tasmàd etad vçttikùayapadaü saücetya jhañiti kårmàïgasaükocayuktyà krodhasaü÷ayavçttãþ pra÷amayya mahàvikàsavyàptiyuktyà và praharùadhàvanavçttãr visphàryàbhimukhãbhåtanijaspanda÷aktivimar÷avatà yoginà bhayam || VSpkC_1.22:4 * yathoktaü ÷rãvij¤ànabhairave / * kàmakrodhalobhamohamadamàtsaryagocare / * buddhiü nistimitàü kçtvà tat tattvam ava÷iùyate || VSpkC_1.22:5 * ànande mahati pràpte dçùñe và bàndhave ciràt || VSpkC_1.22:6 * ànandam udgataü dhyàtvà tallayas tanmanà bhavet || VSpkC_1.22:7 * kùutàdyante bhaye ÷oke gahvare vàraõadrute / * kutåhale kùudhàdyante brahmasattà samãpagà || VSpkC_1.22:8 * iti || VSpkC_1.22:9 * evam etàsv avasthàsåktayuktyà prathamaü spanda÷aktiü pari÷ãlya tadanu tàm evànusaüdadhat sarvàsvavasthàsu taddàróhyànuprave÷amayãü jãvanmuktatàm àharet satatodyukta ityupadi÷ati || VSpkC_1.22:10] _____________________________________________________________ yàmavasthàü samàlambya yadayaü mama vakùyati / tadava÷yaü kariùye 'hamiti saükalpya tiùñhati // VSpk_1.23 // tàmà÷rityordhvamàrgeõa candrasåryàv ubhàv api / sauùumne'dhvany astamito hitvà brahmàõóagocaram // VSpk_1.24 // tadà tasminmahàvyomni pralãna÷a÷ibhàskare / sauùuptapadavan måóhaþ prabuddhaþ syàd anàvçtaþ // VSpk_1.25 // * [ * ayaü ÷aükaràtmà svabhàvo yan mama vakùyati abhivyaktaü sat yac cidànandaghanam anubhåtapårvaü svaråpaü màü vimar÷ayiùyati tadava÷yamahaü kariùye bahirmukhatàü hitvà tatpravaõa eva bhaviùyàmi iti saükalpya ni÷citya yàm atikrodhàdyavasthàsv anubhåtacarãü cidànandaghanàü spandàtmikàm avasthàm avalambya pràpyatvenàbhisaüdhàya tiùñhati ÷amitavikalpagatim avikalpàm avasthàm avicalatvena bhajate yo yogã tadãyàü tàmavasthàü samà÷ritya candrasåryau apànaþ pràõa÷ cobhàv api hçdayabhåmau militvà yugapadeva sauùumne'dhvani brahmanàóyàm årdhvamàrgeõodànapathenàstamitaþ ÷àmyataþ kathaü brahmàõóalakùaõaü gocaraü hitvà brahmabilàdhiùñhàtçbrahmàdhiùñhitamaõóaü muktvà årdhvakavàñàntàü dehavyàptiü tyaktvà tadà collaïghitadehavyàptike 'ta eva prakarùeõa lãnàv uktaråpau ÷a÷ibhàskarau yatra tasmin mahàvyomni niþ÷eùavedyopa÷amaråpe paramàkà÷e pràpte 'pi yaþ ÷ithilaprayatnatayà khecaryàdyàtmanà guõàdispandaniþùyandena vyàmohitatvàt sauùuptapadavad bhavati sauùuptena ca suptamapy upalakùitaü tena ca svapnasuùuptavat yaþ ÷ånyàdibhåmim evàdhitiùñhati sa yogã samyaganabhivyaktasvasvabhàvo måóha ity ucyate || VSpkC_1.23-35:1 * yathoktaü ÷rãbhaññakallañena / * yàü spandàtmikàm avasthàm avalambya / * iti yoginaþ || VSpkC_1.23-35:2 * iti ca / * yasya svasvabhàvàbhivyaktir na samyak vçttà sa svapnàdinà muhyamàno 'prabuddho niruddhaþ syàt / * iti || VSpkC_1.23-35:3 * yastu tatràpi prayatnapàñavàd udyantçtàbalàt kùaõamapi na ÷ithilãbhavati sa tamasànabhibhåtatvàt cidàkà÷amayatvenaivàvasthitaþ prabuddha ucyate ata eva satatodyogavataiva yoginà bhavitavyam ityàdiùñaü gurubhiþ iti ÷ivam || VSpkC_1.23-35:4] ********************************************************************** spandakàrikà, dvitãyo niþùyandaþ tadàkramya balaü mantràþ sarvaj¤abala÷àlinaþ / pravartante'dhikàràya karaõànãva dehinàm // VSpk_2.1 // tatraiva sampralãyante ÷àntaråpà nira¤janàþ / sahàràdhakacittena tenaite ÷ivadharmiõaþ // VSpk_2.2 // * [ * tat spandatattvàtmakaü balaü pràõaråpaü vãryamàkramya abhedena à÷rayatayàvaùñabhya bhagavanto 'nantavyomavyàpyàdayo mantràþ sarvaj¤abalena sarvaj¤atvàdisàmarthyena ÷làghamànà jçmbhamàõà adhikàràya dehinàü pravartante sçùñisaühàratirodhànànugrahàdi kurvantãtyarthaþ || VSpkC_2.1:1 * sarvaj¤a÷abdo bhàvapradhànaþ sarvakartçtvàdy upalakùayati || VSpkC_2.1:2 * yathà dehinàü karaõàny upapàditadç÷à tadbalamàkramya viùayaprakà÷àdau pravartante iti dçùñàntaþ || VSpkC_2.1:3 * tathà nira¤janàþ kçtakçtyatvàn nivçttàdhikàramalàþ ÷àntavi÷iùñavàcakàtmasvaråpàs tatraiva spandàtmake bale samyagabhedàpattyà prakarùeõàpunaràvçttyà lãyante adhikamalànmucyante àràdhakacittena upàsakalokasaüvedanena saha || VSpkC_2.1:4 * yathoktam / * anugçhyàõusaüghàtaü yàtàþ padam anàmayam || VSpkC_2.1:5 * iti || VSpkC_2.1:6 * yata÷ca tata evoditàstadbalena visçùñàs tatraiva lãyante tenaite mantramantre÷varàdayaþ ÷ivasya parame÷varasya sambandhã dharmaþ svabhàvo vidyate yeùàü te tathà sàmànyaspandasàrà ityarthaþ || VSpkC_2.1:7 * nanu karaõànàü mantràõàü ca tat udayàdau tulye kimiti karaõàni na sarvaj¤àdiråpàõi || VSpkC_2.1:8 * ucyate parame÷varo màyà÷aktyà ÷arãrakaraõàni bhedamayàni nirmimãte vidyà÷aktyà tv àkà÷ãyavicitravàcakaparàmar÷a÷arãràn mantràn || VSpkC_2.1:9 * vàcakasya màyàpade 'pi || VSpkC_2.1:10 * ghaño 'yam ityadhyavasà nàmaråpàtirekiõã / * pare÷a÷aktiràtmeva bhàsate na tv idaütayà || VSpkC_2.1:11 * iti pratyabhij¤oktanãtyà pramàtçbhåmyanatikrànter na ÷arãrapuryaùñakàdivadbodhasaükocakatvam astãti yuktamevaiùàü sarvaj¤atvàdi || VSpkC_2.1:12 * etac ca / * bhede tv ekarase bhàte || VSpkC_2.1:13 * iti ÷rãpratyabhij¤àkàrikàñãkàyàü vitatya dar÷itam || VSpkC_2.1:14 * evaü vidyàpadàvasthitasçùñyàdikàryanantabhaññàrakàdyapekùayaitad vyàkhyeyam || VSpkC_2.1:15 * tathà dãkùàdipravçttànàm àcàryàdãnàü karaõaråpàþ sarve mantràs tatspandatattvaråpaü balam àkramya anupràõakatvena avaùñabhya àcàryàdãnàm eva sambandhinàràdhakacittena saha mokùabhogasàdhanàdyadhikàràya pravartante tatraiva ÷àntavàcaka÷abdàtmaka÷arãraråpà ata eva ca nira¤janàþ ÷uddhàþ samyak pralãyante vi÷ràmyanti || VSpkC_2.1:16 * atra vyàkhyàne sahàràdhakacittena iti pårva÷lokena yojyam || VSpkC_2.1:17 * evaü ca mantràõàmudayapralayakoñivyàpi pravçttàv api bhittibhåtamiti abhihitam || VSpkC_2.1:18 * evaü ca da÷àùñàda÷àdibhedena bhinne ÷aive mantràõàü spandatattvasàrataivetyuktaü bhavati || VSpkC_2.1:19 * evaü mantramantre÷varàdiråpà ÷uddhàbhimatà sçùñiþ ÷ivasvabhàveti pratipàdyàdhunà a÷uddhàbhimatàpi sà màyàdiråpà ÷ivasvaråpaiva iti upapàdayan ÷rãmata÷àstràdirahasyadçùñim api upakùipati || VSpkC_2.1:20] _____________________________________________________________ yasmàtsarvamayo jãvaþ sarvabhàvasamudbhavàt / tatsaüvedanaråpeõa tàdàtmyapratipattitaþ // VSpk_2.3 // tasmàcchabdàrthacintàsu na sàvasthà na yà ÷ivaþ / bhoktaiva bhogyabhàvena sadà sarvatra saüsthitaþ // VSpk_2.4 // * [ * yato jãvo gràhakaþ sarvamayaþ ÷ivavad vi÷varåpaþ tena hetunà ÷abdeùu vàcakeùu artheùu vàcyeùu cintàsu vikalpaj¤ànàdiråpàsu àdimadhyàntaråpà sàvasthà nàsti yà ÷ivo na bhavati sarvameva ÷ivasvaråpam ityarthaþ || VSpkC_2.3-4:1 * yata÷ caivamato bhoktaiva cidàtmà gràhako bhogyabhàvena dehanãlàdiråpeõa sadà nityaü sarvatra vicitratattvabhuvanàdipade samyaganånàdhikatayà sthitaþ na tu bhogyaü nàma kiücidbhoktur bhinnam asti || VSpkC_2.3-4:2 * jãva ityupakramya ÷iva ityupasaühàreõa jãva÷ivayorvàstavo na ko 'pi bhedaþ iti dehàdyavasthàsu na kàsucid apyapårõamanyatà mantavyà api tu cidghana÷ivasvabhàvataiveti bhaïgyopadi÷ati || VSpkC_2.3-4:3 * yathoktam ÷arãramapi ye ùañtriü÷attattvamayaü ÷ivaråpatayà pa÷yanti arcayanti ca te sidhyanti ghañàdikam iva tathàbhinivi÷ya pa÷yanti arcayanti ca te 'pãti nàstyatra vivàdaþ iti ÷rãpratyabhij¤àñãkàyàm || VSpkC_2.3-4:4 * bhañña÷rãvàmanenàpyuktam / * àlambya saüvidaü yasmàt saüvedyaü na svabhàvataþ / * tasmàtsaüviditaü sarvamiti saüvinmayo bhavet || VSpkC_2.3-4:5 * iti || VSpkC_2.3-4:6 * kasmàt jãvaþ sarvamayaþ ityatra hetuþ sarvabhàvànàü samudbhavàd utpattihetutvàt apàdànabhàvapradhàna÷ca nirde÷aþ || VSpkC_2.3-4:7 * pramàtçmitimànameyamayabhedajàtasya te vihàra iha hetutàü samupayàti yasmàt tvayi / * nivçttavivçtau kvacit tad apayàti tenàdhvàdhunà nayena punarãkùyate jagati jàtucitkenacit || VSpkC_2.3-4:8 * iti ÷rãj¤ànagarbhastotroktanãtyà saüvidyeva prasçtàyàü jagataþ sadbhàvàt sarvabhàvasamudbhavatvaü jãvasya yata÷ca jãvàdeva udayati vi÷vamato'yaü sarvamayo vi÷va÷aktiriti yàvat || VSpkC_2.3-4:9 * nirõãtaü caitad dvitãyasåtravçttau || VSpkC_2.3-4:10 * sarvamayatve hetvantaramàha tatsaüvedana ityardhena || VSpkC_2.3-4:11 * tasya sarvasya nãlasukhàderyatsaüvedanaü prakà÷astena råpeõa svabhàvena tàdàtmyapratipatteþ sarvamayatvasyopalambhàt || VSpkC_2.3-4:12 * evamanena ÷lokadvayena rahasyacaryàþ sarvabhedapàdaponmålopapattiparighañità÷ ca j¤ànopade÷akathàþ prathamacaramasåtràbhyàü mahàrthatattvaü jàgradàdisåtreõa ùaóardhaparamàrthaþ tadàkramya ity anena sarvopàsàsàratetyàdyupakùiptam iti spandatattvenaiva vi÷vopade÷àþ svãkçtàþ || VSpkC_2.3-4:13 * athaitatpratipattisàrataiva mokùa ityàdi÷ati || VSpkC_2.3-4:14] _____________________________________________________________ iti và yasya saüvittiþ krãóàtvenàkhilaü jagat / sa pa÷yansatataü yukto jãvanmukto na saü÷ayaþ // VSpk_2.5 // * [ * và÷abdaþ prathamaniþùyandoktanimãlanasamàdhiprakàraü vikalpayan asyàþ samàpatter durlabhatàü dhvanayati || VSpkC_2.5:1 * tenàyamarthaþ ãdç÷ã tàvatsaüvittiþ durlabhà yasya kasyacid evàpa÷cimajanmano bhavati so 'khilaü jagatkrãóàtvena pa÷yan nijasaüvidunmeùanimeùàbhyàü sçjan saüharaü÷ ca / * mayyàve÷ya mano ye màü nityayuktà upàsate || VSpkC_2.5:2 * iti sthityà satatasamàviùño mahàyogã jãvann eva pràõàdimàn api vij¤ànàgninirdagdhà÷eùabandhano dehapàte tu ÷iva eva jãvaü÷cedçïmukta eva na tu kathaücid api baddhaþ || VSpkC_2.5:3 * na saü÷ayaþ ityanena idaü dhvanayati dãkùàdinà gurupratyayato muktiþ ãdç÷àt tu j¤ànàt samàcàràdvà svapratyayata eveti || VSpkC_2.5:4 * iyameva mahàsamàpattiþ sàdhakàcàryàdãnàm abhãùñapràptihetuþ iti ÷lokadvayenàha || VSpkC_2.5:5] _____________________________________________________________ ayamevodayastasya dhyeyasya dhyàyicetasi / tadàtmatàsamàpattir icchataþ sàdhakasya yà // VSpk_2.6 // yamevàmçtapràptir ayam evàtmano grahaþ / iyaü nirvàõadãkùà ca ÷ivasadbhàvadàyinã // VSpk_2.7 // * [ * iha ÷ivo bhåtvà ÷ivaü yajet iti yad udghoùyate tatra dhyàyina÷ cetasi saüvedane tasyeti na sàvasthà na yà ÷ivaþ iti pratipàdita÷ivasvabhàvasya dhyeyasya anyasya và kasyacit tattatsiddhihetor mantradevatàvi÷eùasya ayam evodayaþ prakañãbhàvaþ yà sàdhakasya dhyàturàcàryàdeþ / * tasmàcchabdàrthacintàsu na sàvasthà na yà ÷ivaþ || VSpkC_2.6-7:1 * iti pratipàditaråpà tadàtmatàsamàpattiþ ÷ivaikyàve÷o na tu pa¤cavaktràdervyatiriktasyàkàrasya dar÷anaü na tu ni÷cayamàtreõa tadàtmatàsamàpattiþ api tu icchato 'vikalpavi÷vàhaütàtmaka÷ivaikyaråpecchàparàmar÷àdhiråóhasya || VSpkC_2.6-7:2 * etad uktaü bhavati ahameva tatsaüvedanaråpeõa tàdàtmyapratipattito vi÷va÷arãra÷ cidànandaghanaþ ÷iva iti saükalpo yasyàvikalpa÷eùãbhåtatvena phalati tasya dhyeyamantradevatàdi kiü na nàma abhimukhãbhavati sarvasyaitadadvayaprathàlagnatvàt || VSpkC_2.6-7:3 * yathoktamasmatparameùñhipàdaiþ / * sàkùàdbhavanmaye nàtha sarvasmin bhuvanàntare / * kiü na bhaktimatàü kùetraü mantraþ kvaiùàü na sidhyati || VSpkC_2.6-7:4 * iti || VSpkC_2.6-7:5 * iyameva ca samàpattiþ paramàdvayaråpasyàmçtasya pràptiþ anyasmiüs tv amçte katipayakàla÷arãradàróhyadàyini pràpte'pi sàdhakairmaraõamava÷yamavàpyata evety evakàrà÷ayaþ || VSpkC_2.6-7:6 * evaü sarvatrànenaivà÷ayena ÷rãsvacchande sthåladçùñyàmçtapràptiprakaraõe / * naiva càmçtayogena kàlamçtyujayo bhavet || VSpkC_2.6-7:7 * ityuktyopasaühçtya tàttvikas tatpràptiprakàraþ / * athavà paratattvasthaþ sarvakàlairna bàdhyate || VSpkC_2.6-7:8 * ityàdinà || VSpkC_2.6-7:9 * sarvaü ÷iva÷aktimayaü smaret || VSpkC_2.6-7:10 * iti madhyena / * jãvann eva vimukto 'sau yasyeyaü bhàvanà sadà / * yaþ ÷ivaü bhàvayen nityaü na kàlaþ kalayettu tam / * yogã svacchandayogena svacchandagaticàriõà / * sa svacchandapade yuktaþ svacchandasamatàü vrajet / * svacchanda÷caiva svacchandaþ svacchando vicaret sadà || VSpkC_2.6-7:11 * ityanena sahajasaüdarbheõa sapra÷aüsaü pa÷càdupadiùñaþ || VSpkC_2.6-7:12 * ayamevàtmano graho j¤ànaü yaducyate àtmà j¤àtavya iti tatredam eva sarvaj¤asarvakartçsvatantra÷ivasvaråpatayà pratyabhij¤ànam àtmano j¤ànaü na tu / * puruùa evedaü sarvam || VSpkC_2.6-7:13 * iti ÷rutyantaviduktam / * ta àtmopàsakàþ sarve na gacchanti paraü padam || VSpkC_2.6-7:14 * ityàmnàyokteþ || VSpkC_2.6-7:15 * tathà dãkùàvasare yojanikàdyarthamayameva ÷iùyàtmano'nugrahaþ imàmeva samàpattiü vidvànàcàryaþ ÷iùyàtmànaü ÷ive yojayannàcàryo bhavatãtyarthaþ || VSpkC_2.6-7:16 * iyaü svapratyayasiddhà putrakàdeþ ÷ivàtmanaþ sadbhàvasya pàramàrthikasvaråpasya dàyinã nirvàõadãkùà || VSpkC_2.6-7:17 * yathoktam / * evaü yo veda tattvena tasya nirvàõadàyinã / * dãkùà bhavatyasaüdigdhà tilàjyàhutivarjità || VSpkC_2.6-7:18 * iti || VSpkC_2.6-7:19 * hautrã dãkùàpi dãkùaiva tatra mà bhåt kasyacid anà÷vàsa ityà÷ayenàtraivakàro na kçtaþ ÷rãmahàgurupravareõeti ÷ivam || VSpkC_2.6-7:20] ******************************************************************* spandakàrikà, tçtãyo niþùyandaþ yathecchàbhyarthito dhàtà jàgrato 'rthàn hçdi sthitàn / somasåryodayaü kçtvà sampàdayati dehinaþ // VSpk_3.1 // tathà svapne'pyabhãùñàrthàn praõayasyànatikramàt / nityaü sphuñataraü madhye sthito'va÷yaü prakà÷ayet // VSpk_3.2 // * [ * dhatte sarvamàtmanãti dhàtà ÷aükaràtmà svabhàvaþ sa yathà jàgrataþ jàgaràyàmabhivyaktasvasvàtantryasya dehino dehabhåmikàmeva prakañãbhåtapiõóasthaj¤ànasya yoginaþ sambandhinyecchayàbhyarthito 'ntarmukhasvaråpavimar÷abalena prasàdito hçdi cetasi sthitànarthàniti bindunàdàdij¤ànapuraþ kùobhapratibhàcàlanabodhastobhaj¤ànasaücàràdiprayojanàni sampàdayati || VSpkC_3.1-2:1 * kathaü somasåryayor j¤ànakriyà÷aktyor udayaü kçtvà j¤àna÷aktyà bhàsyamànaü hi tattatkriyà÷aktyonmãlyate || VSpkC_3.1-2:2 * samàve÷onmiùatpratibhàtmakamålàvaùñambhayuktisphàritaj¤ànakriyàvyàptisàrasavyetaramarãcivisphàraõakrameõa tattadvedhasaükramaõàdi sampàdayati yogi÷arãrànupraviùñaþ parame÷varaþ || VSpkC_3.1-2:3 * yathà caivaü tathà / * anàgatàyàü nidràyàü vinaùñe bàhyagocare / * sàvasthà manasà gamyà parà devã prakà÷ate || VSpkC_3.1-2:4 * iti || VSpkC_3.1-2:5 * pãnàü ca durbalàü ÷aktiü dhyàtvà dvàda÷agocare / * pravi÷ya hçdaye dhyàyan svapnasvàtantryam àpnuyàt || VSpkC_3.1-2:6 * iti sampradàyasthityà vamanagràsasaktatadubhayavisargàraõiciti÷aktiparàmar÷amukhena nityaü praõayam anatikràmato bhagavatpràrthanàparasya yoganidràråóhasya sphuñataram anàcchàditaråpatayà madhye sauùumnadhàmani sthito dhàtà svapne 'pyabhãùñàn evàõava÷àkta÷àmbhavasamàve÷àdãn anyàn api samàve÷àbhyàsarasonmçùñamatimukurasya jij¤àsitàn arthàn ava÷yaü prakañãkaroti nàsya yoginaþ svapnasuùuptayor vyàmoho bhavatãtyarthaþ || VSpkC_3.1-2:7 * svapnena sauùuptam apyupalakùitam || VSpkC_3.1-2:8 * atràbhãùñàrthaprakà÷e àvçttyà ayameva hetuþ praõayasya pràrthanàyà antarmukhasvaråpapari÷ãlanopàsàsaüpàdyasya màyàkàluùyopa÷amalakùaõasya prasàdasya bhagavatànatikramàt || VSpkC_3.1-2:9 * parame÷varo hi cidàtmà yady antarmukhocitasevàkrameõàrthyate tat tat saüpàdayata eva jàgrataþ iti paratattve jàgaråkasya jàgaràvasthàsthasya ceti ÷leùoktyà vyàkhyeyam || VSpkC_3.1-2:10 * yadi punarevaü sàvadhàno na bhavati tadà nàsya yogitetyàha || VSpkC_3.1-2:11] _____________________________________________________________ anyathà tu svatantrà syàt sçùñis taddharmakatvataþ / satataü laukikasyeva jàgratsvapnapadadvaye // VSpk_3.3 // * [ * yadyuktayuktyà nityaü nàràdhyate dhàtà tadà svasvaråpasthityabhàve satataü pratyahaü laukikasyeva càsya yogino 'pi jàgaràyàü svapne ca sàdhàraõàsàdhàraõàrthaprakà÷anatanni÷cayanàdisvabhàvà pàrame÷varã sçùñiþ svatantrà syàllaukikavadyoginam api saüsàràvaña evàsau pàtayed ityarthaþ || VSpkC_3.3:1 * yathoktam / * pravçttir bhåtànàmai÷varã / * iti || VSpkC_3.3:2 * taddharmakatvataþ iti svapnajàgaràdipadaprakà÷ane bhagavatsçùñeþ svàtantryasvabhàvàd ityarthaþ || VSpkC_3.3:3 * evaü svapnasauùuptanirdalanopàyaü svaprabuddhatàyai saüsàdhya spandatattvasamàve÷opàyaü suprabuddhasya dçùñàntayuktipårvakaü niråpayati jij¤àsitàrthaj¤aptir apãtthaü bhavatãtyàdi÷ati || VSpkC_3.3:4] _____________________________________________________________ yathà hy artho 'sphuño dçùñaþ sàvadhàne'pi cetasi / bhåyaþ sphuñataro bhàti svabalodyogabhàvitaþ // VSpk_3.4 // tathà yatparamàrthena yena yatra yathà sthitam / tattathà balamàkramya na ciràt sampravartate // VSpk_3.5 // * [ * hi÷abdaþ kila÷abdàrthe || VSpkC_3.4-5:1 * sàvadhàne'pi cetasi dåratvàdidoùair yathà kilàrtho 'sphuño dçùño bhåyo 'dhyakùanirãkùaõàtmanà svabalodyogena bhàvito bhç÷am àlokito na kevalaü sphuño yàvat sphuñataro'pi bhàti tathà yatspandatattvàtmakaü balaü yenànandaghanatàtmanà paramàrthena yatreti ÷aükaràtmani svasvabhàve yatheti abhedavyàptyà sthitaü tatkartç tatheti svabalodyogena antarmukhatadekàtmatàpari÷ãlanaprayatnena saübhàvitaü ÷ãghrameva sphuñataratvena pravartate abhivyajyate || VSpkC_3.4-5:2 * kathamàkramyàràdhakasya kalpitadehàdipramàtçbhåmiü svàtmanyeva nimagnàü kçtvàtha ca spandàtmakaü balamàkramya sthitasya kalpitadehabuddhipramàtçbhåmim asakçd uttejayataþ sàdhakasya yogino yajjij¤àsitaü nidhànàdi yatra de÷àdau yena hemàdinà paramàrthena yathà saünive÷ena sthitaü tathà tadaciràd eva prakà÷ate || VSpkC_3.4-5:3 * kartç÷aktyàdir apyamuta eva balàt pràdurbhavatãtyàha || VSpkC_3.4-5:4] _____________________________________________________________ durbalo'pi tadàkramya yataþ kàrye pravartate / àcchàdayedbubhukùàü ca tathà yo 'tibubhukùitaþ // VSpk_3.6 // * [ * yathà kùãõadhàtur çùipràyaþ so 'pi spandàtmakaü balam àkramya spandasamàve÷abalena pràõapramàtçbhåmim asakçd uttejya kàrye 'va÷yakartavye karmaõi pravartate a÷akyam api vastu tadbalàkramaõenaiva karotãtyarthaþ || VSpkC_3.6:1 * tathà yo 'pyatibubhukùitaþ so 'pi tadbalàkràntyà kùutpipàsàdi ÷amayati || VSpkC_3.6:2 * na hi cidghanàü bhåmim anupraviùñasya dvaüdvàbhibhavaþ ka÷cit pràõàdibhuva eva tadà÷rayatvàttasyà÷ ceha cidbhåmau nimagnatvàt || VSpkC_3.6:3 * yata evam uktasåtropapattikramànusàreõedçk siddhisamudàyo 'smàd bhavatãtyataþ || VSpkC_3.6:4] _____________________________________________________________ anenàdhiùñhite dehe yathà sarvaj¤atàdayaþ / tathà svàtmanyadhiùñhànàt sarvatraivaü bhaviùyati // VSpk_3.7 // * [ * anena svasvabhàvàtmanà spandatattvenàdhiùñhite vyàpte dehe sati yathà tadavasthocitàrthànubhavakaraõàdiråpàþ sarvaj¤atàsarvakartçtàdayo dharmà àvirbhavanti dehinaþ tathà yadyayaü kårmàïgasaükocavat sarvopasaühàreõa mahàvikàsayuktyà và svasminnanapàyinyàtmani cidråpe adhiùñhànaü karoti uktàbhij¤ànapratyabhij¤àte tatraiva samàve÷asthitiü badhnàti tadà sarvatreti ÷ivàdau kùityante evam iti ÷aükarataducitasarvaj¤atàsarvakartçtàdiråpo bhaviùyati || VSpkC_3.7:1 * idam apyetatprasàdenetyàha || VSpkC_3.7:2] _____________________________________________________________ glànir viluõñhikà dehe tasyà÷càj¤ànataþ sçtiþ / tadunmeùaviluptaü cet kutaþ sà syàdahetukà // VSpk_3.8 // * [ * mnà sarvake÷ànàmàspadaü tata÷ca dehe yà glàniþ arthàddehàbhimàninaþ puüso yo harùakùayo'sau viluõñhikà parasaüviddraviõàpahàreõa pàrimityadaurgatyapradà tasyà÷ca glàner aj¤ànata÷ cidànandaghanasvasvaråpàpratyabhij¤ànàt sçtir udbhavo 'vasthiti÷ca || VSpkC_3.8:1 * tadaj¤ànaü pradar÷ayiùyamàõasvaråpeõonmeùaråpeõa cedviluptaü nikçttaü tadàsau glàniraj¤ànàtmano hetorabhàvàt kutaþ syànna bhaved ityarthaþ || VSpkC_3.8:2 * glànyabhàve ca dehe 'va÷yambhàvinyo vyàdhyàdisaütàpàvasthà api yathà yathà yogino 'pakçùyante tathà tathà hemna ivàtitàpyamànasya kàlikàpagame svasvaråpaü dedãpyata eva || VSpkC_3.8:3 * evaü ca dehàvasthitasyàpi sarvadà glànyabhàva eva parayogino vibhåtiþ || VSpkC_3.8:4 * yathoktaü paramayoginyà madàlasayà bàladàrakàn prayogãkurvatyà / * tvaü ka¤cuke ÷ãryamàõe nije'smin dehe heye måóhatàü mà vrajethàþ / * ÷ubhà÷ubhaiþ karmabhir dehametanmadàdibhiþ ka¤cukaste nibaddhaþ || VSpkC_3.8:5 * iti mitasiddhyabhilàùiõo yoginaþ samàve÷àbhyàsarasena dehaü vidhyato valãpalitàdivyàdhijayo bhavatãtyapi bhaïgyànena pratipàditam || VSpkC_3.8:6 * atha yo 'yam unmeùaþ sa kiüsvaråpaþ kim upàyalabhya÷ cety àkàïkùàyàm àha || VSpkC_3.8:7] _____________________________________________________________ ekacintàprasaktasya yataþ syàd aparodayaþ / unmeùaþ sa tu vij¤eyaþ svayaü tamupalakùayet // VSpk_3.9 // * [ * bhàve tyakte niruddhà cinnaiva bhàvàntaraü vrajet / * tadà tanmadhyabhàvena vikasatyatibhàvanà || VSpkC_3.9:1 * iti nãtyà ekasyàü kasyàücid àlambanavi÷eùanibhçtavikàràtmikàyàü cintàyàü prasaktasya ekàgrãbhåtasya yogino yata iti tadekàgratàprakarùollasatsaüvitsphàratas tadàlambananimãlanàjjhañiti grastasamastacintàsaütater agnãùomàvibhedàtmanaþ spandatattvàdapara evodaya÷ciccamatkàràtmànya eva lokottara ullàsaþ syàt sa taccamatkàronmeùakatvàd evonmeùo vij¤àtavyo 'nveùaõãyaþ ittham eva yoginà j¤àtuü ÷akyaþ tata÷ca svayamiti idaütàviùayatvàbhàvàd akçtakaprayatnàtmanàvadhànenàhaütayaivopetyàtmani lakùayet asàdhàraõena camatkàràtmanà pratyabhijànãyàt || VSpkC_3.9:2 * yata ekasyàü viùayavicàràdicintàyàü prasaktasya aparasyà÷ cintàyà jhañityudayaþ syàt sa cintàdvayavyàpaka unmeùaþ ityanye || VSpkC_3.9:3 * idànãü mitayogijanaprayatnasàdhyàsvapi tàsu tàsu siddhiùånmeùaõapari÷ãlanamàtroditàsu parayogino heyatvam eva mantavyam ityàdi÷ati || VSpkC_3.9:4] _____________________________________________________________ ato bindur ato nàdo råpam asmàd ato rasaþ / pravartante 'cireõaiva kùobhakatvena dehinaþ // VSpk_3.10 // * [ * ata unmeùàd upalakùyamàõàd apralãyamànasthålasåkùmàdidehàhambhàvasya yogino 'cireõaiva bhråmadhyàdau tàrakàprakà÷aråpo bindur a÷eùavedyasàmànyaprakà÷àtmà nàdaþ sakalavàcakàvibhedi÷abdanaråpo 'nàhatadhvaniråpo råpamandhakàre 'pi prakà÷anaü tejaþ rasa÷ca rasanàgre lokottara àsvàdaþ kùobhakatvena spandatattvasamàsàdanavighnabhåtatàvatsaütoùapradatvena vartante || VSpkC_3.10:1 * yadàhuþ / * te samàdhàv upasargà vyutthàne siddhayaþ / * iti || VSpkC_3.10:2 * evamunmeùanibhàlanodyuktasyàpi dehàtmamànino yogino bindunàdàdayaþ kùobhakà bhavantãtyuktam || VSpkC_3.10:3 * idànãmatronmeùàtmani svabhàve dehapramàtçtàü nimajjayati tadàkàràmapi parapramàtçtàü labhata ityàha || VSpkC_3.10:4] _____________________________________________________________ didçkùayeva sarvàrthàn yadà vyàpyàvatiùñhate / tadà kiü bahunoktena svayam evàvabhotsyate // VSpk_3.11 // * [ * yathà pa÷yantãråpàvikalpakadidçkùàvasare didçkùito 'rtho 'ntarabhedena sphurati tathaiva svacchandàdyadhvaprakriyoktàn dharàdi÷ivàntàntarbhàvino '÷eùànarthàn vyàpyeti sarvam aham iti sadà÷ivavat svavikalpànusaüdhànapårvakam avikalpàntam abhedavimar÷àntaþkroóãkàreõàcchàdya yadàvatiùñhate asyàþ samàpatterna vicalati tàvad a÷eùavedyaikãkàreõonmiùattàvadvedyagràsãkàrimahàpramàtçtàsamàve÷acamatkàraråpaü yat phalaü tat svayam evàvabhotsyate svasaüvidevànubhaviùyati kim atra bahunà pratipàditena || VSpkC_3.11:1 * tasyopalabdhiþ satatam iti pratij¤àya tadanantaram upapàditam upàyajàtaü pari÷ãlayataþ satataü spandatattvasamàviùñatvaü suprabuddhasya bhavatãti tadanantaprameyasaübhinnatvàd upade÷yahçdaye smàrayann anuprave÷ayuktyupasaühàrabhaïgyàha || VSpkC_3.11:2] _____________________________________________________________ prabuddhaþ sarvadà tiùñhejj¤ànenàlokya gocaram / ekatràropayetsarvaü tato 'nyena na pãóyate // VSpk_3.12 // * [ * sarvadà jàgaràsvapnasuùuptasaüvidàdimadhyàntapadeùu prabuddhas tiùñhet unmãlitaspandatattvàvaùñambhadivyadçùñiþ suprabuddhatàm eva bhajeta || VSpkC_3.12:1 * kathaü j¤ànena bahirmukhenàvabhàsena sarvaü gocaraü nãlasukhàdiråpaü viùayam àlokya / * tasmàcchabdàrthacintàsu na sàvasthà na yà ÷ivaþ / * ityupapàditadç÷à vimç÷ya ekatra sraùñari ÷aükaràtmani svabhàve sarvam àropayet nimãlanonmãlanada÷ayos tadabhedena jànãyàt pårvàparakoñyavaùñambhadàróhyàn madhyabhåmim api cidrasà÷yànatàråpatayaiva pa÷yed ityarthaþ || VSpkC_3.12:2 * evaü ca na kenacid anyena vyatiriktena vastunà bàdhyate sarvasmin svàtmanaþ svãkçtatvàt || VSpkC_3.12:3 * yathoktaü ÷rãpratyabhij¤àkàreõa / * yo 'vikalpam idam artham aõóajaü pa÷yatã÷a nikhilaü bhavadvapuþ / * svàtmapakùaparipårite jagatyasya nityasukhinaþ kuto bhayam / * iti || VSpkC_3.12:4 * tato 'nyena na pãóyate iti yaduktaü tatra ko 'sàv anyaþ pãóakaþ ka÷ ca pãóyo yataþ ÷ivàtmakam eva vi÷vamuktam ityà÷aïkya pà÷ànàü pa÷o÷ca svaråpaü nirõetum àha || VSpkC_3.12:5] _____________________________________________________________ ÷abdarà÷isamutthasya ÷aktivargasya bhogyatàm / kalàviluptavibhavo gataþ sansa pa÷uþ smçtaþ // VSpk_3.13 // * [ * iha yo 'yaü prakà÷àtmà svasvabhàvaþ ÷àükara uktaþ asau / * vyavasthitaþ karotyeùa vi÷vakàraõam ã÷varaþ / * sçùñiü sthitiü ca saühàraü tirodhànamanugraham || VSpkC_3.13:1 * iti ÷rãsvacchanda÷àstradçùñyà nija÷aktyà÷liùñaþ sadà pa¤cavidhakçtyakàrã svatantraþ spandalalite÷varàdi÷abdair àgameùådghoùyate || VSpkC_3.13:2 * svàtantrya÷aktir evàsya sanàtanã pårõàhaütàråpà parà matsyodarã mahàsattà sphurattormiþ sàraü hçdayaü bhairavã devã ÷ikhà ityàdibhir asaükhyaiþ prakàrais tatra tatra nirucyate || VSpkC_3.13:3 * pårõàhaütaiva càsyànuttarànàhata÷aktisaüpuñãkàrasvãkçtàdikùàntavarõabhaññàrikà tata eva svãkçtànantavàcyavàkaråpaùaóadhvasphàramayà÷eùa÷akticakrakroóãkàràntaþ kçtaniþ÷eùasargapralayàdiparamparàpyakramavimar÷aråpaiva nityoditànuccàryamahàmantramayã sarvajãvitabhåtà parà vàk || VSpkC_3.13:4 * eùaiva bhagavata iyadvi÷vavaicitryacalattàm iva svàtmani prathayantã spandate ityarthànugamàt spanda iti ihocyate || VSpkC_3.13:5 * evaü ceyad vi÷va÷aktikhacitaparà÷aktisundarasya svàtmanaþ svaråpagopanakrãóayà svàtmabhittàv evàü÷àü÷ikayà nirbhàsanaü bhagavàn yàvaccikãrùati tàvadekaivàbhinnàpyasau tadãyà vimar÷a÷aktiricchàtvaü pratipadya j¤ànakriyàråpatayà sthitvà ÷iva÷aktiparàmar÷àtmakabãjayonibhedena dvidhà bhåtvà vargabhedena tatkalàbhedena ca navadhà pa¤cà÷addhà ca sphurantã tadvimar÷asàrair aghoraghoraghorataraiþ saüvittidevatàtmabhiþ råpaiþ prathamànà bhagavataþ pa¤cavidhakçtyakàritàü nirvahati || VSpkC_3.13:6 * yathoktaü ÷rãmàlinãvijayottare / * yà sà ÷aktirjagaddhàtuþ kathità samavàyinã / * icchàtvaü tasya sà devã sisçkùoþ pratipadyate || VSpkC_3.13:7 * saikàpi satyanekatvaü yathà gacchati tacchçõu / * evametaditi j¤eyaü nànyatheti suni÷citam || VSpkC_3.13:8 * j¤àpayantã jagatyatra j¤àna÷aktirnigadyate / * evaü bhavatvidaü sarvamiti kàryonmukhã yadà || VSpkC_3.13:9 * jàtà tadaiva tadvastu kurvatyatra kriyocyate / * evameùà dviråpàpi punarbhedairanantatàm || VSpkC_3.13:10 * arthopàdhiva÷àd yàti cintàmaõirive÷varã / * tatra tàvatsamàpannà màtçbhàvaü vibhidyate || VSpkC_3.13:11 * dvidhà ca navadhà caiva pa¤cà÷addhà ca màlinã / * bãjayonyàtmakàdbhedàddvidhà bãjaü svarà matàþ || VSpkC_3.13:12 * kàdaya÷ca smçtà yonirnavadhà vargabhedataþ / * pçthagvarõavibhedena ÷atàrdhakiraõojjvalà || VSpkC_3.13:13 * bãjamatra ÷ivaþ ÷aktir yonir ityabhidhãyate / * vargàùñakamiti j¤eyamaghoràdyamanukramàt || VSpkC_3.13:14 * tadeva ÷aktibhedena màhe÷varyàdi càùñakam / * ÷atàrdhabhedabhinnà ca tatsaükhyànàü varànane || VSpkC_3.13:15 * rudràõàü vàcakatvena kalpità parameùñhinà / * tadvadeva ca ÷aktãnàü tatsaükhyànàmanukramàt || VSpkC_3.13:16 * ityàdi || VSpkC_3.13:17 * tathà / * viùayeùveva saülãnànadho'dhaþ pàtayantyaõån / * rudràõånyàþ samàliïgya ghorataryo 'paràstu tàþ || VSpkC_3.13:18 * mi÷rakarmaphalàsaktiü pårvavajjanayanti yàþ || VSpkC_3.13:19 * muktimàrganirodhinyastàþ syur ghoràþ paràparàþ || VSpkC_3.13:20 * pårvavajjantujàtasya ÷ivadhàmaphalapradàþ / * paràþ prakathitàs tajj¤air aghoràþ ÷iva÷aktayaþ || VSpkC_3.13:21 * iti || VSpkC_3.13:22 * evaü ÷abdarà÷eþ samutthito varganavakaråpo yo bràhmyàdidevatàvargaþ ÷ivasahitastasya bhogyatàü pà÷yatàü gataþ sansa eva ÷aükaràtmà svabhàvaþ pa÷uþ smçtaþ àgameùu tathoktaþ || VSpkC_3.13:23 * nanu kathaü bhoktà mahe÷vara imàmavasthàü pràptaþ ityà÷aïkà÷àntyai vi÷eùaõadvàreõa hetumàha kalàviluptavibhava iti || VSpkC_3.13:24 * kalayati bahiþ kùipati pàrimityena paricchinattãti kalà màyà÷aktiþ tayà viluptavibhavaþ svamàyayà gåhitai÷varyaþ sthita ityarthaþ || VSpkC_3.13:25 * atha ca kalayà kiücitkartçtvopodbalanàtmanà ÷aktyà tadupalakùitena kalàvidyàkàlaniyatiràgàtmanà ka¤cukena viluptavibhavaþ sthagitapårõatvakartçtvàdidharmaþ || VSpkC_3.13:26 * bhavatvevaü bhogyatàü tu kathamasau ÷aktivargasya gataþ ityatraitad evottaram || VSpkC_3.13:27 * kalàbhir akàràdivargàdhiùñhàyikàbhir bràhmyàdibhis tadvarõabhaññàrakàdhiùñhàtçbhåtàbhi÷ ca ÷rãmàlinãvijayoktadevatàråpàbhiþ kalàbhir akàràdivarõair viluptavibhavaþ saükucito'smi apårõo 'smi karavàõi kiücididam upàdade idaü jahàmi ityàdivicitravikalpakàvikalpakapratipattikadambakàntaranupraviùñasthålasåkùma÷abdànuvedhakadarthito harùa÷okàdiråpatàü nenãyamàna iva kùaõam api svaråpasthitiü na labhate yataþ ato'sàv uktaråpaþ ÷aktivargeõa bhujyamànaþ pa÷ur uktaþ || VSpkC_3.13:28 * kalayà akhyàtyàtmanàü÷ena viluptavibhavaþ saükucita iva na tu tattvataþ ÷ivàtmà svabhàvo 'sya kvàpi gataþ tadabhàve hi sa eva na sphuret || VSpkC_3.13:29 * tathàvabhàsamànaireva kalàbhiþ saükucitaiþ ÷abdair j¤ànai÷ ca viluptavibhavas tathàråpam àtmànaü na vimraùñuü kùama ityarthaþ || VSpkC_3.13:30 * adhunà pa÷uþ saükucitadçk÷aktibàdhyaþ pà÷ya÷ cetyetad vibhajati || VSpkC_3.13:31] _____________________________________________________________ paràmçtarasàpàyas tasya yaþ pratyayodbhavaþ / tenàsvatantratàmeti sa ca tanmàtragocaraþ // VSpk_3.14 // * [ * tasya pa÷oryaþ pratyayànàü laukika÷àstrãyavikalpànàü tadadhivàsitànàü bhinnàrthaj¤ànànàü vikalpànàm apyudbhavaþ vinà÷àghràta utpàdaþ sa parasyàmçtarasasya cidghanasyànandaprasarasyàpàyo nimajjanam || VSpkC_3.14:1 * uditeùu bhinnàrtheùu pratyayeùu cidbhåmiþ sthitàpy aparàmç÷yamànatvàd asthiteva lakùyate tata evam uktam || VSpkC_3.14:2 * tena ca pratyayodbhavenàyam asvatantratàm eti tadva÷aþ sampadyate || VSpkC_3.14:3 * yaduktaü ÷rã÷ivasåtreùu j¤ànaü bandhaþ iti || VSpkC_3.14:4 * ÷rãmadvyàsamuninàpi màtàpitçmayo bàlye iti || VSpkC_3.14:5 * ÷rãmadàlasayàpi || VSpkC_3.14:6 * tàteti kiücittanayeti kiücit ambeti kiüciddayiteti kiücit / * mameti kiücin na mameti kiücit bhautaü saüghaü bahudhà mà lapethàþ || VSpkC_3.14:7 * iti || VSpkC_3.14:8 * pratyayasyodbhavastanmàtràõi tãvràtãvrabhedasàmànyavçttayo gocaro yasya tathàbhåto bhinnavedyaviùaya ityarthaþ || VSpkC_3.14:9 * anenedamàha yàvadiyaü bhinnavedyaprathà tàvad baddha eva yadà tåktopade÷ayuktyà sarvam àtmamayam evàvicalapratipattyà pratipadyate tadà jãvanmukta iti || VSpkC_3.14:10 * yathoktam iti và yasya saüvittiþ ityàdi || VSpkC_3.14:11 * evaü ca yat pårvam uktaü tasmàcchabdàrthacintàsu na sàvasthà na yà ÷ivaþ ityàdi na tena saha paràmçtarasàpàyas tasya yaþ pratyayodbhavaþ ityasya vaiùamyaü kiücit || VSpkC_3.14:12 * nanu yadi pratyayodbhavo 'pyasya paràmçtarasàpàyaþ tatkatham uktaü ÷aktivargasya bhogyatàü gata ityà÷aïkàü pariharati || VSpkC_3.14:13] _____________________________________________________________ svaråpàvaraõe càsya ÷aktayaþ satatotthitàþ / yataþ ÷abdànuvedhena na vinà pratyayodbhavaþ // VSpk_3.15 // * [ * caþ ÷aïkàü dyotayan tatparihàraråpaü prameyàntaraü samuccinoti || VSpkC_3.15:1 * asya pa÷oþ svasya ÷ivàtmano råpasyàvaraõe bhittibhåtatvena prathamànasyàpi samyagaparàmar÷ane tannimittaü vyàkhyàtaråpàþ ÷aktayaþ satatam utthitàþ yàvaddhi paràmçtarasàtmakasvasvaråpapratyabhij¤ànam asya na vçttaü tàvad etàþ svasvaråpàvaraõàyodyacchantyeva || VSpkC_3.15:2 * yato'sya yaþ pratyayodbhavo vikalpakàvikalpakaj¤ànaprasaraþ sa ÷abdànuvedhena ahamidaü jànàmi ityàdinà såkùmàntaþ÷abdànura¤janena sthålàbhilàpasaüsargeõa ca vinà na bhavati iti tira÷càm apyasàüketikaþ nirde÷aprakhyaþ svàtmani ca ÷ironirde÷aprakhyo 'ntarabhyupagamaråpaþ ÷abdanavimar÷o 'styeva anyathà bàlasya prathamasaüketagrahaõaü na ghañeta antaråhàpohàtmakavimar÷a÷ånyatvàt / * sthåla÷abdànuvedhamayas tu vikalpaþ sarvasya svànubhavasiddhaþ || VSpkC_3.15:3 * ÷lokatrayoktam artham upasaüharanniyataþ prameyasya sàmànyaspandatattvàdabhinnatàü pràguktàm anubadhnan tatpratyabhij¤ànàpratyabhij¤ànamayau bandhamokùau iti lakùayati || VSpkC_3.15:4] _____________________________________________________________ seyaü kriyàtmikà ÷aktiþ ÷ivasya pa÷uvartinã / bandhayitrã svamàrgasthà j¤àtà siddhyupapàdikà // VSpk_3.16 // * [ * seti ÷lokatrayanirõãtatvàt iyamiti prameyaparyantena råpeõa sphurantã svasvabhàvaråpasya cidàtmanaþ ÷ivasya sambandhinã spandatattvàtmikà paràbhaññàrikaiva vi÷vavaicitryàvasthitikàritvàt kriyà÷aktiþ pràïnirõãtadç÷à ÷iva eva gçhãtapa÷ubhåmike vartamànà pràõapuryaùñakaråpam amuü kartçtàtmanàhaütàvipruùà prokùitaü kurvàõà tathàråpeõàpratyabhij¤àya svaråpàvàrakatvàd dhànàdànàdiparikle÷ahetutvàcca bandhayitrã bhavati || VSpkC_3.16:1 * yadà tu svasya ÷ivàtmano råpasya yo màrgaþ / * ÷aktyavasthàü praviùñasya nirvibhàgena bhàvanà / * tadàsau ÷ivaråpã syàcchaivã mukham ihocyate || VSpkC_3.16:2 * iti ÷rãvij¤ànabhaññàrakoktanãtyà pràptyupàyaþ parà÷aktistadàtmatayàsau kriyà÷aktirj¤àyate yoginà yadà và vikalpakàvikalpakaprasare 'pi ÷ivasvaråpasya svàtmano 'ü÷abhåtam evà÷eùavedyam anenekùyate tadàsyàsau parànandamayãü paràü siddhim upapàdayati || VSpkC_3.16:3] _____________________________________________________________ tanmàtrodayaråpeõa mano'hambuddhivartinà / puryaùñakena saüruddhas tadutthaü pratyayodbhavam // VSpk_3.17 // bhuïkte parava÷o bhogaü tadbhàvàtsaüsaredataþ / saüsçtipralayasyàsya kàraõaü sampracakùmahe // VSpk_3.18 // * [ * puryaùñakotthitaü bhogaü bhuïkte || VSpkC_3.17-18:1 * yata eva pratyayeùu sukhàdipratyayodbhavaþ ata evàsau pratyayodbhavàt pa÷uþ parava÷aþ ÷abdànuvedhakrameõa pade pade bràhmyàdidevãbhir àkùipyamàõaþ na tu suprabuddhavat svatantraþ tasya puryaùñakasya bhàvàdeva punaþpunarudbodhitavicitravàsanaþ saüsaret tattadbhogocitabhogàyatanàni ÷arãràõyarjayitvà gçhõàti cotsçjati ca || VSpkC_3.17-18:2 * yata÷ caivam ato 'sya puryaùñakasaüruddhasya yà saüsçtis tasyà yaþ prakçùño layaþ puryaùñakàtmakamalocchedena vinà÷aþ tasya kàraõaü samyak sukhopàyaü pracakùmahe samanantaram eva bråmaþ tathà sampracakùmahe prakaraõe 'smin svayaü pratipàditavantaþ || VSpkC_3.17-18:3 * vartamànasàmãpye vartamànavad và || VSpkC_3.17-18:4 * iti vartamànaprayogaþ || VSpkC_3.17-18:5 * etat pratipàdayan àdyasåtroktamarthaü nigamayati || VSpkC_3.17-18:6] _____________________________________________________________ yadà tv ekatra saüråóhas tadà tasya layodayau / niyacchan bhoktçtàm eti tata÷ cakre÷varo bhavet // VSpk_3.19 // * [ * yadà punarayamuktàþ paratattvasamàve÷opade÷ayuktãþ pari÷ãlayan ekatra pårõàhaütàtmani spandatattve samyagavicalatvena råóhaþ samàviùñas tanmayo bhavati tadà tasyeti pårvasåtranirdiùñasya puryaùñakasya taddvàreõaiva vi÷vasya nimãlanonmãlanasamàve÷àbhyàü layodayau niyacchan prathamasåtranirõãtadç÷à ekasmàd eva ÷aükaràtmanaþ svabhàvàt saühàraü sargaü ca kurvan bhoktçtàm eti dharàdi÷ivàntasamagrabhogyakavalanena paramapramàtçtàü satãm eva pratyabhij¤ànakrameõàvalambeta || VSpkC_3.19:1 * tata÷ ca prathamasåtranirõãtasya ÷akticakrasya svamarãcinicayasye÷varo 'dhipatir bhavet || VSpkC_3.19:2 * anenaiva ca dehena mahe÷varatvam avàpnotyeveti yàvat || VSpkC_3.19:3 * evaü copakramopasaühàrayor mahàrthasaüpuñãkàraü dar÷ayan tatsàratayà samasta÷àükaropaniùanmårdhanyatàm asyàviùkaroti ÷àstrasya ÷rãmàn vasuguptàcàryaþ iti ÷ivam || VSpkC_3.19:4] *************************************************************** spandakàrikà, caturtho niþùyandaþ agàdhasaü÷ayàmbhodhisamuttaraõatàriõãm / vande vicitràrthapadàü citràü tàü gurubhàratãm // VSpk_4.1 // * [ * tàmasàmànyàü bhagavatãü guruü ÷aivã mukham ihocyate iti sthityà ÷ivadhàmapràptihetutvàd àcàryaråpàm || VSpkC_4.1:1 * atha ca guruü pa÷yantyàdikroóãkàràt mahatãü bhàratãü paràü vàcam tathà guror àcàryasya sambandhinãm upadeùñrãü giraü citràü lokottaracamatkàraråpàü vande sarvotkçùñatvena samàvi÷àmi || VSpkC_4.1:2 * atha ca sarvàvasthàsu sphuradråpatvàd abhivadantãm udyantçtàprayatnenàbhivàdaye svaråpavimar÷aniùñhàü tàü samàveùñuü saümukhãkaromi || VSpkC_4.1:3 * kãdç÷ãm agàdho duruttaro yaþ saü÷ayaþ pårõàhaütàni÷cayàbhàvàtmà vicitraþ ÷aïkàkalaïkaþ sa eva vitatatvenàmbhodhis tasya samyaguttaraõe yà tàriõã naur iva tàm ityubhayatràpi yojyam / * tathà vicitràrthàni nànàcamatkàraprayojanàni padàni vi÷ràntayo yasyàü parasyàü vàci tàü vicitràõi ramyaracanànupraviùñàni arthapadàni vàcyavàcakàni yasyàü guruvàci tàm || VSpkC_4.1:4 * prasiddhaprabhàvasvanàmodãraõàt sambhàvanàpratyayenàrthinaþ pravartayan gåhanãyatayà mahàphalatàm asya ÷àstrasya niråpayati ÷àstrakàraþ || VSpkC_4.1:5] _____________________________________________________________ labdhvàpyalabhyam etajj¤ànadhanaü hçdguhàntakçtanihiteþ / vasuguptavacchivàya hi bhavati sadà sarvalokasya // VSpk_4.2 // * [ * etacchàstroktam etajj¤ànam eva puruùàrthapràptihetutvàd dhanam alabhyam api duùpràpam api labdhvà ÷aükarasvapnopade÷asàraü ÷ilàtalàd avàpya prakà÷avimar÷àtmakaü hçdayam eva vi÷vàntaþprave÷àvakà÷apradatvàd guhà tasyàm antena ni÷cayena kçtà nihitiþ sthàpanà yena arthàttasyaiva j¤ànadhanasya tasya svàminaþ ÷rãvasuguptàbhidhànasya guroryathaiva tacchivàya jàtaü tadvadadhikàriniyamasaükocàbhàvàt sarvalokasyàpi hçdguhàntakçtanihiter yatnàd asàmayikàt gopayataþ dçóhapratipattyà ca svàtmãkurvataþ sadà ÷ivàya bhavati nitya÷aükaràtmakasvasvabhàvasamàve÷alàbhàya sampadyata iti ÷ivam || VSpkC_4.2:1 * yadyapyasmin vivçtigaõanà vidyate naiva ÷àstre loka÷càyaü yadapi matimàn bhåyasottànavçttiþ / * jànantyete tadapi ku÷alàste 'smadukter vi÷eùaü kecit sàragrahaõanipuõà÷ cetanàràjahaüsàþ || VSpkC_4.2:2 * anantàparañãkàkçnmadhye sthitim amçùyatà / * vivçtaü spanda÷àstraü no guruõà no mayàsya tu || VSpkC_4.2:3 * vi÷eùale÷aþ saüdohe dar÷itaþ pårvamadya tu / * rudra÷aktisamàve÷a÷àlinaþ ÷ivaråpiõaþ || VSpkC_4.2:4 * ÷åranàmnaþ sva÷iùyasya pràrthanàtirasena tat / * nirõãtaü kùemaràjena sphàrànnijaguror guroþ || VSpkC_4.2:5 * yeùàü no dhiùaõopade÷avi÷adà saddai÷ikairdar÷ità ÷rãmacchàmbhava÷àsanopaniùadà yeùàü na bhagno bhramaþ / * ye nàsvàditapårviõo mçdudhiyaþ ÷rãpratyabhij¤àmçtaü tenàtràdhikçtàþ paraiþ punar idaü pårõà÷ayai÷ carvyatàm || VSpkC_4.2:6 * ÷ivàdikùityanto vitatavitato yo 'dhvavibhavaþ sphurannànàsargasthitilayada÷àcitritatanuþ / * iyadvi÷vaü yasya prasarakaõikàsau vijayate paraþ saüvitspando lasadasamasaukhyàyatanabhåþ || VSpkC_4.2:7]