Vamadeva: Janmamaranavicara Based on the edition by M.R. Shastri, Bombay: Nirnaya Sagar Press, 1918 Input by Oliver Hellwig (hellwig7@gmx.de), Berlin, 2001/02 Der digitalisierte Text kann in jedem Rahmen ohne Einschraenkungen genutzt werden. Allerdings sollte ein Hinweis auf den Einleser enthalten sein. ÚÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄ¿ ³ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! ³ ³ COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. ³ ³ ³ ³ Text converted to Classical Sanskrit Extended ³ ³ (CSX) encoding: ³ ³ ³ ³ description character = ASCII ³ ³ ³ ³ long a à 224 ³ ³ long A â 226 ³ ³ long i ã 227 ³ ³ long I ä 228 ³ ³ long u å 229 ³ ³ long U æ 230 ³ ³ vocalic r ç 231 ³ ³ vocalic R è 232 ³ ³ long vocalic r é 233 ³ ³ vocalic l ë 235 ³ ³ long vocalic l í 237 ³ ³ velar n ï 239 ³ ³ velar N ð 240 ³ ³ palatal n ¤ 164 ³ ³ palatal N ¥ 165 ³ ³ retroflex t ñ 241 ³ ³ retroflex T ò 242 ³ ³ retroflex d ó 243 ³ ³ retroflex D ô 244 ³ ³ retroflex n õ 245 ³ ³ retroflex N ö 246 ³ ³ palatal s ÷ 247 ³ ³ palatal S ø 248 ³ ³ retroflex s ù 249 ³ ³ retroflex S ú 250 ³ ³ anusvara ü 252 ³ ³ anusvara (overdot) § 167 ³ ³ capital anusvara ý 253 ³ ³ visarga þ 254 ³ ³ (capital visarga 255) ³ ³ long e ¹ 185 ³ ³ long o º 186 ³ ³ ³ ³ additional: ³ ³ l underbar × 215 ³ ³ r underbar Ÿ 159 ³ ³ n underbar ­ 173 ³ ³ k underbar É 201 ³ ³ t underbar  194 ³ ³ ³ ³ Other characters of the CSX encoding table are ³ ³ not included. Accents have been dropped in order ³ ³ to facilitate word search. ³ ÀÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÄÙ sàndrodrekakùubhitam abhitaþ svàntam antar niyamya pràyo dhatte navanavarasollekham ànandakandam // 1 bhåyo bhåyaþ pralayavibhavoddàmaduþkhàntaràyo yo 'sàv antar jayati hçdaye ko 'pi saüvidvikàsaþ // 2 iha khalu nikhilajagadàtmà sarvottãrõa÷ ca sarvamaya÷ ca vikalpàsaükucitasaüvitprakà÷aråpaþ anavacchinnacidànandavi÷ràntaþ prasaradaviralavicitrapa¤cavàhavàhavàhinãmahodadhiþ nirati÷ayasvàtantryasãmani pragalbhamànaþ sarva÷aktikhacita eka eva asti saüvid àtmà mahe÷varaþ // 3 tasya prakà÷aråpatà cicchaktiþ svàtantryam ànanda÷aktiþ taccamatkàraþ icchà÷aktiþ àmar÷àtmakatà j¤àna÷aktiþ sarvàkàrayogitvaü kriyà÷aktiþ iti // 4 itthaü sarva÷aktiyoge 'pi àbhir mukhyàbhiþ ÷aktibhir upacaryate sa ca bhagavàn svàtantrya÷aktimahimnà svàtmànaü saükucitam iva àbhàsayan aõuþ iti ucyate // 5 yathoktam vyàpako hi ÷ivaþ svecchàkëptasaükocamudraõàt // 6 vicitraphalakarmaughava÷àt tattaccharãrabhàk // 7 iti nijasvaråpagopanakelilolam evaü màhe÷a÷aktiparispandaü pravaraguravaþ pratipedire // 8 tathà ca àhuþ atidurghañakàritvàt svàcchandyanirmalàd asau // 9 svàtmapracchàdanakrãóàpaõóitaþ parame÷varaþ // 10 anàvçte svaråpe 'pi yadàtmàcchàdanaü vibhoþ // 11 saivàvidyà yato bheda etàvàn vi÷vavçttikaþ iti // 12 na ca etàvatà bhagavato de÷akàlàkàropàdhivirahitanirati÷ayànandaparisyandàtmakasya kàcid api kùatiþ pratyuta paramamahimnaþ paripuùñir ity uktam // 13 asthàsyad ekaråpeõa vapuùà cen mahe÷varaþ // 14 mahe÷varatvaü saüvittvaü tad atyakùyad ghañàdivat // 15 paricchinnaprakà÷atvaü jaóasya kila lakùaõam // 16 jaóàd vilakùaõo bodho yato na parimãyate // 17 tena bodhamahàsindhor ullàsinyaþ sva÷aktayaþ // 18 à÷rayanty årmaya iva svàtmasaüghaññacitratàm // 19 ityàdi // 20 tad evam asau bhagavàn svamàyà÷aktyàkhyena avyabhicaritasvàtantrya÷aktimahimnà svàtmanaiva àtmànaü saükucitam iva avabhàsayan vij¤ànàkalaþ pralayàkalaþ sakala÷ ca sampadyate // 21 tatra àõavena ekenaiva malena saüyukto vij¤ànàkala ucyate dvàbhyàm àõavamàyã yàbhyàm apavedyaþ pralayàkalaþ tribhir àõavamàyãyakàrmaiþ saüvedyaþ tair eva kalàdidharaõyantatattvamayaþ sakalaþ tadartham eva ayam arthasargaþ // 22 tatra sçùñyunmukho bhagavàn ÷uddhàdhvani vartamànaþ sva÷aktibhiþ màyàü vikùobhya kalàtattvaü kiücitkartçtvalakùaõaü pudgalasya sçjati tato 'pi kiücid avabodhàkhyaü vidyàtattvaü kiücid abhilàùaråpaü ca ràgatattvaü tad etat saràgaü kartçtattvaü bhåtabhaviùyadvartamànatayà tridhà avacchidyate tat kàlatattvaü tulyatve 'pi ràge yena kartçtvasya avacchedaþ kriyate tat niyatitattvaü tad etat ka¤cukaùañkam antarmalàvçtasya pudgalasya bahir àcchàdakam uktaü ca cillàcakre÷varamate màyà kalà ÷uddhavidyà ràgakàlau niyantraõà // 23 ùaó etàny àvçtiva÷àt ka¤cukàni mitàtmanaþ // 24 evaü ca pudgalasyàntarmalaþ ka¤cukavat sthitaþ // 25 tuùavat ka¤cukàni syus tasmàj j¤ànakriyojjhitaþ // 26 iti // 27 sà ca kalà puruùasya parimitaü kartçtvaü prakà÷ya sukhaduþkhamoharåpaü bhogyam avyaktatvaü sçjati tato 'pi aùñaguõaü buddhitattvam utpannaü tato 'pi sàttvikaràjasatàmasabhedabhinnaü triskandham ahaükàratattvam tatra pårvasmàt ahaükàràt mano jàtam aparasmàt indriyàõi tçtãyàt tanmàtràõi ebhyo bhåtàni ity evam ayam ekasyaiva àdidevasya svàtantryamahimnà saüsàre saüsarataþ parimitapramàtçtàm avalambamànasya tattvaprasaraþ uktaü ca bhåtàni tanmàtragaõendriyàõi målaü pumàn ka¤cukayuk su÷uddham // 28 vidyàdi÷aktyantam iyàn svasaüvitsindhos taraügaprasaraprapa¤caþ // 29 tathà saala utta puriùuõõa u saallutta uttiõõa // 30 pari àõaha attàõa u pari masiveõa samàõa u // 31 iti // 32 eteùàü ca uktaråpàõàü tattvànàü pramàtçbhede vaicitryàt prameyavaicitryaü bhavati iti ÷rãpårva÷àstre kathitam tathà hi ÷aktimacchaktibhedena dharàtattvaü vibhidyate // 33 svaråpasahitaü tac ca vij¤eyaü da÷apa¤cadhà // 34 anenaiva vidhànena puüstattvàt tu kalàntikam // 35 trayoda÷avidhaü j¤eyaü rudravat pralayàkalaþ // 36 tadvan màyàpi vij¤eyà navadhà j¤ànakevalaþ // 37 mantràþ saptavidhàs tadvat pa¤cadhà mantranàyakàþ // 38 tridhà mantre÷vare÷ànàþ ÷ivaþ sàkùàn na bhidyate // 39 yaþ punaþ sarvatattvàni vetty etàni yathàrthataþ // 40 sa gurur matsamaþ prokto mantravãryaprakà÷akaþ // 41 dçùñàþ sambhàùitàs tena spçùñà÷ ca prãticetasà // 42 naràþ pàpaiþ pramucyante saptajanmakçtair api // 43 iti // 44 tad evam anekàvasàyo 'yaü tattvakramaþ // 45 eteùàü ca tattvànàü varga÷o yad anugàmi råpam ekaråpam ekaråpakalanàsahiùõutvàt sà kalà kathyate // 46 tathà hi nivartante yatas tattvavargàþ sà nivçttir nàma kalà // 47 sà ca pçthivyàm eva vyavasthità // 48 kàraõatve påraõàpyàyakàritvàt pratiùñhà nàma kalà ucyate // 49 sà ca jalàdimålàntaü vyàpya vyavasthità // 50 vedyavilaye saüvidàdhikyàt vidyà nàma kalà // 51 sà ca pumàdimàyàntam adhvànam adhyàste // 52 ka¤cukataraügopa÷amàt ÷àntà nàma kalà ucyate // 53 sà ca ÷uddhavidyàdi÷aktyante sthità iti // 54 etad eva aõóacatuùñayaü pàrthivapràkçtamàyãya÷àktalakùaõam // 55 sarvàtãtatvàt ÷ivatattve ÷àntyatãtà // 56 iti // 57 paraü tu tattvaü svatantratvàt kalàtãtam àsàm eva kalànàü tattvavad antarbhåtàni bhuvanàny api boddhavyàni evaü sthålasåkùmaparatvena bhuvanatattvakalàråpaü trividharåpaü prameyam uktam pramàõam api tathaiva padamantravarõatayà trividham eva iti ekasyaiva pårõapramàtuþ svàtantryàt saüsarataþ ùaóvidhe adhvani vi÷ràntir uktà // 58 bhavanti càtra dãkùàparighañanasaügraha÷lokàþ padamantravarõam ekaü puraùoóa÷akaü dhareti ca nivçttiþ // 59 tattvàrõam agninayanaü rasa÷arapuram astramantrapadam anyà // 60 munitattvàrõaü dvikapadamantraü vasvakùibhuvanam aparakalà // 61 agnyarõatattvam ekakapadamantraü saikabhuvanam iti turyà // 62 ùoóa÷a varõàþ padamantratattvam ekaü ca ÷àntyatãteyam // 63 iti // 64 tad evam àõavãü vçttim àlambya bhagavàn vicitraiþ jàtyàyurbhogaiþ jaràyujàõóajodbhedajasvedajàdijàtaü pràdurbhàvayati // 65 tatra upabhuktasya annapànasya pàkava÷àt rasaråpatayà sthitasya raktamàüsamedo'sthimajjàtmanà ÷ukradhàtau vi÷ràntir bhavati tatra imàþ prajàþ prajàyante // 66 tathà coktaü sau÷rute iha khalu pà¤cabhautikasya caturvidhasya àhàrasya ùaórasopetasya dvividharasavãryasya aùñavidharasavãryasya anekaprakàropabhuktasya pariõatasya yas tejoråpaþ sàraþ såkùmaþ sa rasa ity ucyate tasya hçdayaü sthànaü sa ca hçdayàt caturviü÷atidhamanãr anupravi÷ya årdhvagà da÷a da÷a ca adhogàminãþ catasraþ tiryaggàþ sakalaü ÷arãram aharahas tarpayati jãvayati dhàrayati vardhayati adçùñanimittena karmaõà sa khalu àpyo raso yakçtplãhàdiü pràpya ràgam upaiti bhavanti và atra ÷lokàþ // 67 ra¤jitàs tejasà tv àpaþ ÷arãrasthena dehinàm // 68 avyàpannàþ prasannena raktam ity eva tad viduþ // 69 rasàd eva striyo raktaü rajaþsaüj¤aü pravartate // 70 tadva÷àd dvàda÷àd årdhvaü yàti pa¤cà÷atiþ kùitim // 71 àrtavaü ÷oõitam àgneyam agnãùomãyatvàt garbhasya // 72 rasàd raktaü tato màüsaü màüsameda÷ ca jàyate // 73 medaso 'sthi tato majjà majjàtaþ ÷ukrasambhavaþ // 74 evaü màüsena ÷ukratvaü raso yàti yathàkramam // 75 strãõàü tathaiva màsena bhaved àrtavasambhavaþ // 76 iti // 77 tad evaübhåte màtçpitçsambandhasambhåte agnãùomàtmake raktaretasã kusumasamayàd anantaraü jananãjañhare retaþ kalilãbhavati tato budbudam tataþ pe÷ã tato ghanaþ yàvad aïgaparigrahaþ aïgavyaktiþ saüvidullàsaþ sarvàïgasampattir ojaþsaücàraþ sukhaduþkhasaüvittir iti yàvat prajàyate // 78 uktaü ÷rãcillàcakre÷varamate somasåryarasollàsaparasparanigharùaõàt // 79 jàtavedasi saüjàte madhyadhàmavikàsini // 80 vãràruõaparãõàmava÷àd aïkurasambhavaþ // 81 ekaràtroùitaü retaþ siktaü kalilatàü vrajet // 82 budbudaü saptaràtreõa pe÷ã màsena jàyate // 83 dvitãye màsi ca ghanas tçtãye 'gniparigrahaþ // 84 caturthe vyaïgatàïgànàü cetanà pa¤came bhavet // 85 ùaùñhe sarvàïgasambhedaþ saptame calanodgamaþ // 86 tejo 'ùñame saücarati navame vedanaü bhavet // 87 sampårõadeho da÷ame màsi jantuþ prajàyate // 88 jàto 'sau vàyunà spçùño yoniyantraprapãóitaþ // 89 na smaraty ugrasaütàpam anekabhavasambhavam // 90 krameõa vçddhim àyànti tasyaite dehahetavaþ // 91 rasaþ sthitiü prakurute raktaü saüjãvayaty alam // 92 màüsaü bçühayati pràyo medaþ snehayati sphuñam // 93 dhàrayanti tathàsthãni majjàntaþsàrasaü÷rayà // 94 harùotkarùakaraü ÷ukraü måtraü kledavivekakçt // 95 vàyvagnisaürodhakaraü purãùaü parikãrtitam // 96 svedakledopakaraõaü garbhahetur athàrtavam // 97 evaü ÷arãram àsàdya ùàñko÷aü tatparigrahàt // 98 anapekùya nijaü bhàvaü pumàn bhàvàn apekùate // 99 iti // 100 ayam eva ca artho niruktikçtàpi uktapàrthivàn aùñau guõàn vidyàt trãn màtçtaþ trãn pitçtaþ ityàdy upakramya uktaþ // 101 atraiva idaü puüstrãnapuüsakalakùaõaü prakçtitrayakàraõam somàdhikyena puüjanma såryàdhikyena yoùitaþ // 102 sàmyàt klãbas tu vàtena bhedàt syàd bahvapatyatà // 103 iti // 104 avayavabhedo 'pi navame da÷ame màsi prabalaiþ såtimàrutaiþ // 105 niþsàryate bàõa iva yantracchidreõa sajvaraþ // 106 tasya ùoóhà ÷arãraü tatùañtvaco dhàrayanti ca // 107 asthnàü tathà ùaùñyadhikaü vinibaddhaü ÷atatrayam // 108 sthålaiþ saha catuþùaùñir da÷anà viü÷atir nakhàþ // 109 pàõipàda÷alàkà÷ ca tàsàü sthàne catuùñayam // 110 ùaùñyaïgulãnàü dve pàrùõã gulpheùu ca catuùñayam // 111 catvàry aratnikàsthãni jaïghayos tàvad eva tu // 112 dve dve jànukapoloruphalakàüsasamudbhave // 113 akùisthalåùake ÷roõãphalake ca vinirdi÷et // 114 bhagàsthy ekaü tathà pçùñhe catvàriü÷ac ca pa¤ca ca // 115 grãvà pa¤cada÷àsthãni jatrv ekaü ca tathà hanuþ // 116 tanmåle dve lalàñàkùigaõóanàsàghanàsthikà // 117 par÷ukàs talakaiþ sàrdham arbude ca dvisaptatiþ // 118 dvau ÷aïkhakau kapàlàni catvàry eva ÷iras tathà // 119 uraþ pa¤cada÷àsthãni puruùasyàsthisaügrahaþ // 120 iti // 121 eteùv eva kapàlabharaõaturuõóaruõóarucakanalayaùñãlanalakabhedena abhidhànàni ÷àstràntareùu uktàni // 122 sthànàntaràõi àha vasàvapàvahananaü nàbhiklomayakçtplihà // 123 kùudràntravçk÷ako vastiþ purãùàpàna eva ca // 124 àmà÷ayo 'tha hçdayaü sthålàntraü gudam eva ca // 125 uttarau ca gudau koùñhau vistàro 'yam udàhçtaþ // 126 kanãnike sàkùikåñe ÷aùkulã karõaputrike // 127 gaõóau ÷aïkhau bhruvau kaùñaveùñàvoùñhau kukundare // 128 vaïkùaõau vçùaõau vçkkau ÷leùmasaüghàtikau stanau // 129 upajihvàsphijau jihvàjaïghe corå ca piõóike // 130 tàlådaravasti÷ãrùe cibuke gala÷uõóike // 131 akùipakùmacatuùkaü ca paddhastahçdayàni tu // 132 avañu÷ caivam àdãni sthànàny atra ÷arãrake // 133 navacchidràõi tàny eva pràõasyàyatanàni ca // 134 dhamanãnàü ÷ate dve tu pa¤cape÷ã÷atàni ca // 135 iti // 136 strãõàü ca stanayor gartàd aùñàtriü÷adadhikàþ sape÷yo dhamanyo bhavanti iti sau÷rutaþ // 137 ekànnatriü÷allakùàõi nava snàyu÷atàni ca // 138 ùañpa¤ca÷àni tu j¤eyà sirà dhamanisaütatiþ // 139 saptottaraü marma÷ataü dve tu saüdhi÷ate tathà // 140 lomnàü koñyas tu pa¤cà÷accatasraþ koñya eva ca // 141 rasasya nava vij¤eyà jalasyà¤jalayo da÷a // 142 sapta vai tu purãùasya raktasyàùñau prakãrtitàþ // 143 ÷leùmà ùañ pa¤ca pittaü ca catvàro måtram eva ca // 144 vasàtrayaü ca dvau medo majjaikàrdhaü ca mastake // 145 ÷leùmaujasas tàvad eva retasas tàvad eva ca // 146 ity etad asthiraü varùma yasya mokùàya kçty asau // 147 iti svasthasya saumyadhàtor evam // 148 anyathà tu vailakùaõyàc charãràõàm asvasthatvàt tathaiva ca // 149 doùadhàtumalànàü ca parimàõaü na vidyate // 150 ity uktam // 151 tad etat vibhàgena bãbhatsadar÷anaü vairàgyamunibhir agàyi tathà càhuþ asthisthåõaü snàyuyutaü màüsa÷oõitalepanam // 152 carmàvanaddhaü durgandhi pårõaü måtrapurãùayoþ // 153 jarà÷okasamàviùñaü rogàyatanam àturam // 154 rajasvalam anityaü ca bhåtàvàsam imaü tyajet muniþ pàrà÷aryo 'pi àha sarvà÷ucinidhànasya kçtaghnasya vinà÷inaþ // 155 ÷arãrakasyàpi kçte måóhàþ pàpàni kurvate // 156 àhàrair nãyamànàya kramàd duþkhena ramyatàm // 157 ko hi nàma ÷arãràya dharmàpetaü samàcaret // 158 iti // 159 evaü ÷arãram uktvà ÷arãrisvaråpam ucyate dvàsaptatisahasràõi hçdayàd abhiniþsçtàþ // 160 hità nàmàhità nàóyas tàsàü madhye ÷a÷iprabham // 161 maõóalaü tasya madhyastha àtmà dãpa ivàcalaþ // 162 sa j¤eyas taü viditveha punar àjàyate na tu // 163 idam atra tàtparyaü taü tathàbhåtam àtmànaü viditvà naro na janmakle÷am anubhavati kiübhåtaü yad dhçdayoktaü dvàsaptatisaükhyàvacchinnaü nàóãcakraü tad antar yat ÷a÷imaõóalaü tadantaþsthaü tà÷ ca nàóyo '÷itapãtarasasaücaraõàdhikàratvàt puõyopacayena hitàþ tadabhàvena ahitàþ tàsàü saücàraka eka eva vyavahàrabhedàt pa¤cabhedo vàyuþ tàsàü ca dve pradhàne dakùiõottarasambaddhe agnãùomàtmake taddvàreõa pràõasya årdhvagamanam ahaþ adho 'pànasya ràtriþ etena ardhamàsamàsartuvatsaràdikàlavibhàgo 'pi vyàkhyàtaþ samapràõacàro viùuvat tayor madhye tçtãyà daõóàkàrà brahmanàóã sthità tatra niruddhapràõo yogã dãpàkàram àtmànaü pa÷yati iti ata evoktaü samyagdar÷anasampannaþ karmabhir na sa badhyate // 164 dar÷anena vihãnas tu saüsàraü pratipadyate // 165 iti // 166 saüsàrapravçttau ca tasya kalàto viùayavibhedo munibhir uktaþ tathà hi paradravyàõy abhidhyàyaüs tathàniùñàni cintayan // 167 vitathàbhinive÷ã ca jàyate 'ntyàsu yoniùu // 168 puruùo 'nçtavàdã ca pi÷unaþ puruùas tathà // 169 anibaddhapralàpã ca mçgapakùiùu jàyate // 170 adattàdànanirataþ paradàropasevakaþ // 171 hiüsaka÷ càvidhànena sthàvareùåpajàyate // 172 ityàdi ayaü tu uktayàtanasya niyogaþ advayaråpasya àtmanaþ kutastyo 'yaü bhedaþ iti cet màyàmahàmohavikalpakalpita ity àha àkà÷am ekaü hi yathà ghañàdiùu pçthag bhavet // 173 tathàtmaiko 'py aneka÷ ca jalàdhàreùv ivàü÷umàn // 174 iti // 175 na ca apakvakaùàyasya kadàcid api uktaråpam àtmaj¤ànaü bhavati tathà ca malino hi yathàdar÷o råpàlokasya na kùamaþ // 176 tathà hy apakvakaraõa àtmaj¤ànasya na kùamaþ // 177 ityàdy uktam // 178 ity alaü bhåyasà uktena // 179 evam asau bhagavàn svàtantrya÷aktimahimnà pa÷uda÷àm avalambamàno bhogopadànapravaõaþ sampårõadehapràõabalaþ san uktena ùaóadhvajàlakrameõa prabuddhaþ ÷arãraparigraham àsàdayati krameõa bhukteùu karmasu ùaóbhir bhàvavikàrair jaràrogàdibhiþ kàyayantre vighañamàne dehastambho vepathur nàóãcakrasaükocaþ kvacid viparyayeõa tadvikàso marmabhaïgaþ ÷oùa ityàdi pårvasaüsthàpanopamardakaü sarvam upapadyate yàvat vina÷yati vinà÷a÷ ca kùaõiko 'sya yady api tathàpi sthålayà vçttyà da÷abhir da÷abhir abhivyaktaþ proktaþ // 180 tathà hi bàlyaü vçddhir balaü praj¤à tvak cakùuþ ÷rotram indriyam // 181 àsanaü ÷ayanaü puüsàü da÷abhir da÷abhir vrajet // 182 ity uktam // 183 tata÷ ca tasmin ÷arãrayantre vighañite sà saüvit pràõanàtmatàm avalambya àtivàhikena dehena dehàntaraü nãyate tata÷ ca àtivàhikaü ÷arãrakaü bhåtabhaviùyaddehàntaràle yugyasthànãyaü sambhavati yadàråóho 'sau pudgalaþ ÷arãràntaràsaïgam anubhavati uktaü ca ko÷abhàùye mçtyåpapattibhavayor antarà bhavatãha yaþ // 184 gamyade÷ànuùaktatvàd upapanno 'ntaràbhavaþ // 185 vrãhisaütànasàdharmyàd avacchinnasamudbhavaþ // 186 pratibimbam asiddhitvàd asàmyàc ca nidar÷anàt // 187 sa punarmaraõàt pårvam upapattikùaõàt param // 188 svajàti÷uddhakarmàkùadç÷yakarmavivekavàn // 189 iti // 190 ÷ruti÷ ca dve te cakre sårye brahmàõa çtuthà viduþ // 191 athaikaü cakraü yad guhà tad addhàtaya id viduþ // 192 iti ayam arthaþ he sårye bhagavati àtma÷akte brahmàõaþ brahmavàdinaþ çtuthà kàle kàle te tava sambandhinã dve cakre viduþ cakram iva cakraü parivartasàdharmyàt ÷arãram ucyate tayor dvitvaü vartamànabhàvibhedàt atas tayor antare kathitayà yuktyà yad ekam àtivàhikàkhyaü tat guhà guptam anupalakùyam ity arthaþ ata eva tad addhàtayaþ it viduþ yogina eva jànanti iti tàtparyam // 193 tathà ca jàgradavasthàyàü dçóhakaraõasya pramàtur indriyàõi ÷rotràdãni ÷abdàdaya÷ ca viùayà bhavanti tathà prameyasamaye pracalitam antaþkaraõam indriyaü yiyàsutà ca viùayaþ tàm eva yiyàsutàm adhikçtya pravaramuniþ pàrà÷aryaþ samàdhitavàn yaü yaü vàpi smaran bhàvaü tyajaty ante kalevaram // 194 taü tam evaiti kaunteya sadà tadbhàvabhàvitaþ // 195 iti // 196 ayam atra saükùepàrthaþ sambhavabhogaþ janmabhogaþ sthitibhoga÷ ca iti tisraþ ÷arãrasya pràgavasthà bhavanti hi tathà hi jañhare cetanàyàü saüjàtàyàü garbhabhogaþ prasavasamaye janmabhogaþ prasåtasya bàlyàdivayaþparàvçttyà vicitraþ sthitibhogaþ // 197 mçtibhogaþ yiyàsutà ca dve caramàvasthe tatra mçtibhogaþ vicitrà ÷arãrapãóà yiyàsutà àtivàhika÷arãrasambaddhà tàm eva ca yiyàsutàm uddi÷ya yaü yaü vàpi smaran bhàvam // 198 ityàdi pravçttam ata eva bhåtabhaviùyadarthahitàrthavàdinaþ smarann iti ÷abdapratyayasya yathàrthaþ prayogaþ syàt etad eva ca vitatya ÷rãtantràloke pratipàditam mçtibhogaþ samasto 'yaü marmacchin måóhatàkùagaþ // 199 tatrendriyàõàü sammohaþ ÷vàsàyàsaparãtatà // 200 yas tv asau kùaõa evaika÷ caramaþ pràõanàtmakaþ // 201 sà dehatyàgakàlàü÷akalà pràõaviyoginã // 202 tasyàü yad eva smarati pràksaüskàraprabodhataþ // 203 tad eva råpam abhyeti sukhaduþkhavimohitam // 204 iti // 205 atra ca viùayanaiyatyena vibhàgo vyàsamuninaiva kçtaþ // 206 yadà sattve vivçddhe tu pralayaü yàti dehabhçt // 207 ityàdinà granthena // 208 tà etàþ ÷arãràvasthàþ pa¤càre cakre parivartamàne tasminn àtasthur bhuvanàni vi÷và // 209 ityàdi÷rutàv uktàþ // 210 anyatràpi sambhavo janma sattà ca mçti÷ càtha yiyàsutà // 211 etàþ pa¤ca ÷arãrasya pariõàmavipattayaþ // 212 ity uktam // 213 etad evam uktaråpeõa asau àtivàhikena dehena dehàntaraü nãyate so 'pi dehaþ suptotthitàt prabodham avàpya pràõiti uktena cakreõa so 'pi vina÷yati yàvat araghaññaghañãyantravat parivartamàno 'õuþ nànàkàyanikàyaiþ saüsarati saüsàre // 214 tathà ca ÷rutiþ sasyam iva martyaþ pacyate sasyam iva jàyate punaþ // 215 iti // 216 vàsàüsi jãrõàni yathà vihàya // 217 ityàdinà vyàsamuninàpi etad uktam // 218 atha kadàcit parame÷varànugraha÷aktipàtapavitritaþ kenàpi dãkùàdinà upàyena saüvidànandavi÷ràntam advayaü nijaü råpaü paràmç÷ati tataþ svaråpam àlambate yathoktaü ÷rãmàlinãvijaye evam asyàtmanaþ kàle kasmiü÷cid yogyatàva÷àt // 219 ity upakramya tatkùaõàd vopabhogàd và dehapàte ÷ivaü vrajet // 220 ity evam antena granthena // 221 yad và kvàpi parame÷varàyatane ÷arãram ativàhya pårve vidhau krameõa parame÷varãbhavati tad uktaü ÷rãsàttvatàyàm pràsàdadvàrade÷àc ca yatra ÷aïkhadhvani÷ caran // 222 prayàti sarvato dikùu tat kùetraü vaiùõavaü matam // 223 munipraõãtàd dviguõaü tad eva parikãrtitam // 224 siddhàvatàritàd devàt tad eva triguõaü smçtam // 225 caturguõaü svayaü vyaktàd dehànte bhàvitàtmanàm // 226 phalaü sàyujyatàpårvaü vij¤eyaü tu kramàt tataþ // 227 duùñendriyava÷àc cittaü nçõàü yat kalmaùeritam // 228 tad antakàle saü÷uddhiü yàti nàràyaõàlaye // 229 iti // 230 ÷rãmadamçte÷a÷ikhàyàm api ye tu tattvàvatãrõànàü ÷aükaràj¤ànuvartinàm // 231 svayaübhåmunidevarùimanujàdibhuvàü gçhe // 232 mçtàs te tatpuraü pràpya pure÷air dãkùitàþ kramàt // 233 martye 'vatãrya và nàvà prayànti paramaü padam // 234 tatra svayaübhuvo dvedhà ke 'py anugrahatatparàþ // 235 ke 'pi svakàryeõàyàtàþ pårve nirvàõadàyinaþ // 236 iti // 237 tatràpi na sarvasya mokùa ity uktam pa÷umàtrasya sàlokyaü sàmãpyaü dãkùitasya tu // 238 tatparasya tu sàyujyam ity àj¤à pàrame÷varã // 239 yas tårdhva÷àstragas tatra tyaktàsthaþ saü÷ayena saþ // 240 vrajed àyatanaü naiva sa phalaü kiücid a÷nute // 241 dãkùàyatanavij¤ànadveùiõo ye tu cetasà // 242 àcaranti ca tat te vai sarve nirayagàminaþ // 243 ye ca svabhyastavij¤ànamayàþ ÷ivamayà hi te // 244 jãvanmuktà na teùàü syàn mçtau kàpi vicàraõà // 245 iti // 246 ata eva uktaü ÷rãni÷àñane godoham iùupàtaü và nayanonmãlanaü ca và // 247 samyagyuktaþ pare tattve na bhåyo janmabhàg bhavet // 248 yasmàt pårvaü pare nyasto yenàtmà brahmaõi svayam // 249 smaraõaü tu kathaü tasya pràõànte samupasthite // 250 iti // 251 ÷rãràmabhaññàrake 'pi tàvat kùetraü tathà tãrthaü yàvad brahmaõi no vi÷et // 252 tad viditvà ÷vapàko 'pi matsamo nàtra saü÷ayaþ // 253 iti // 254 bhagavatà bhegipatinàpi tãrthe ÷vapacagçhe và naùñasmçtir api parityajan deham // 255 j¤ànasamakàlamuktaþ kaivalyaü yàti hata÷okaþ // 256 iti // 257 ÷rãmatpauùkaràyàm api uktam kùityantànàü ca tattvànàü devatvena vyavasthitaþ // 258 mantraj¤o bhagavadbhaktaþ ÷raddadhànaþ sadàstikaþ // 259 yatra yatrà÷rame caiva nivaset saüyatendriyaþ // 260 svadehasthaü smaren nityaü svamantraü nyastavigrahaþ // 261 dehasaünyàsakàle tu vi÷rànto yatra kutracit // 262 prayàti padam àdyaü vai samutkràntaþ svavigraham // 263 iti // 264 anyatràpi ÷arãram evàyatanaü nànyad àyatanaü vrajet // 265 tãrtham ekaü ÷rayen mantram anyatãrthàni varjayet iti // 266 tathà svasthaceùñà÷ ca ye martyàþ smaranti mama nàrada // 267 kàùñhapàùàõatulyàüs tàn antakàle smaràmy aham // 268 ity uktam // 269 na ca saüsthitasya uttamatayà adhikàriõo lokayàtràprasiddhàsruvimocanàdiparidevitaü kàryam yathoktaü ÷rãpårva÷àsane niùiddhaü sarva÷àstràõàü rodanaü kàya÷àsanam // 270 vi÷eùàd bhairave tantre ÷ambaraü pa÷ukalpitam // 271 ayuktam imam àcàraü tyajed vai naurdhvadaihikam // 272 iti // 273 ÷rãmatarahasyatilake 'pi uttamanayàdhikàriõàü saüvçtanijasadàcàràõàü lokaprasiddhirakùàyai tadàcàràparityàgo 'pi àmnàtaþ tathà hi lokàcàrasya vicchedo na kartavyaþ kadàcana // 274 guhyaü guhyataraü kàryaü bàhyaü bàhyàntaraü tathà iti // 275 anayo÷ ca pakùayor ekatarapakùàvalambane pravaragurava eva pramàõam // 276 pitrudde÷ena ca yàgajapahomopavàsàdi gurum àràdhya ava÷yaü vidhàtavyam ity uktam ÷rãmahàkule àsåtrite bhàgalupte yatheùñarajasànvite // 277 api mantram anàhåya maõóale vidhicodite // 278 saünidhànaü prakurvanti mantràõàü saptakoñayaþ // 279 kiü punaþ kaulikàmnàyas tatràhåya prapåjitaþ // 280 samuddi÷ya pitén bhadre tadànantyàya kalpate // 281 iti // 282 ÷rãpracaõóabhairave 'pi uktam tanuvittà÷ ca ye martyà gurumantraparàyaõàþ // 283 vi÷eùeõa mahàyàgapåjanaü prati na kùamàþ // 284 siddhaliïgaü tadà teùàü pitrarthaü påjayed budhaþ // 285 ucitaü påjanaü tatra devànàm api durlabham // 286 kulàny uddharate tatra da÷a pårvàparàõy api // 287 iti // 288 ÷rãbhàge÷amate 'pi viùasarpàgnyapasmàrakùudhàtya÷anabandhanaiþ // 289 caõóàlodakanirghàtaràja÷àsanataskaraiþ // 290 nidàgha÷ãta÷akañalåtoùitamahàvrajaiþ // 291 bràhmaõamlecchapàùaõóinirmåloóóàmarakramaiþ // 292 ye hatàþ pàpakarmàõo mitradroharatà÷ ca ye // 293 svàmidrohakçtà÷ cànye ye tathàtmopaghàtakàþ // 294 gurviõyo du÷caritrà÷ ca prasavena hatà÷ ca yàþ // 295 teùàm uddharaõopàyo nànyo 'sti varavarõini // 296 vinà yàgaü vinà homaü vinà mårtiparigraham // 297 vinà mahàjàlavidhiprayogàhçtapudgalam // 298 mçtoddharaõasaüj¤àü ca dãkùàü sarvàdhvavartinãm iti // 299 tad ayaü tàvat årdhva÷àsanavartinàü kramaþ // 300 itareùàü tu sva÷àstrasamayopanyastànuùñhànam eva ÷reyaþ tad alam anena // 301 evaü samanantarodãritayà nãtyà janmamaraõaprabandhasambandham avadhàrya akçtrimasvaråpaparàmar÷anena jãvanmuktim àsàdya kçtakçtyatàm àlambante santaþ // 302 yathoktam viditamatisatattvàþ saüvidambhonidhànàd acalahçdayavãryàkarùaniùpãóanottham // 303 amçtam iti nigãrõe kàlakåñe 'pi devà yadi pibata tadànãü ni÷citaü vaþ ÷ivatvam // 304 iti // 305 ÷rãmadyoge÷varàcàryaprasàdàsàditasthitiþ // 306 vàmadeva÷ cakàredaü janmamçtyuvicàraõam // 307 abhinavamadamantharà puraüdhrã madhusamaye madhurà÷ ca gãtibandhàþ // 308 bata bata hçdayaü haranti vàco lalitapadà÷ ca rahasyavastugarbhàþ // 309 kçtis tatrabhavanmahàmàhe÷varàcàryavarya÷rãmadbhaññavàmadevasya // 310 sadvidyànàü saü÷raye granthavidvadvyåhe hràsaü kàlavçttyopayàte // 311 tattatsaddharmoddidhãrùaikatànasatprekùaujaþ÷àlinà karmavçttyai // 312 ÷rãmatka÷mãràdhiràjena mukhyair dharmodyuktair mantribhiþ svair vivecya // 313 pratyaùñhàpi j¤ànavij¤ànagarbhagranthoddhçtyai mukhyakàryàlayo yaþ // 314 tatràjãvaü nirvi÷adbhir mukundaràmàdhyakùatvà÷ritaiþ sadbhir eùaþ // 315 pårtyà ÷uddhyà vyàkhyayà saüskçtaþ stàt pårõo granthaþ ÷reyase sajjanànàm // 316 tilakam // 317 ÷rãsvàtmacidamçtavapuþ÷aükaràrpaõaü bhåyàt // 318