Utpaladeva: Isvarapratyabhijnakarika with vrtti. Based on the edition by Madhusudan Kaul Shastri, Srinagar 1921. (Kashmir Series of Texts and Studies ; 34) Revised according to the edition by Raffaele Torella, Roma 1994 (Serie Orientale Roma ; 71) Input by Somadeva Vasudeva TEXT WITH PADA MARKERS ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ REFERENCE SYSTEM: Ipk = Isvarapratyabhijnakarika: Ipk_n,n.n Ipv = Isvarapratyabhijnakarika-vrtti: no numbering PADA MARKERS For a four-pada verse: ........ $ ........ & ........ % ........ // For a six-pada verse: ........ $ ........ & ........ % ........ \ ........ # ........ // ************************************************************************** 1. j¤ÃnÃdhikÃra÷ // kathaæ cid ÃsÃdya maheÓvarasya $ dÃsyaæ janasyÃpy upakÃram icchan & samastasaæpatsamavÃptihetuæ œ tatpratyabhij¤Ãm upapÃdayÃmi // Ipk_1,1.1 // Ipv: parameÓvaraprasÃdÃd eva labdhÃtyantadurlabhataddÃsyalak«mÅr aham ekÃkisaæpadà lajjamÃno janam apÅmam akhilaæ svasvÃminaæ vak«yamÃïopÃyena pratyabhij¤ÃpayÃmi yena paramÃrthalÃbhena paritu«yeyam // kartari j¤Ãtari svÃtmany $ Ãdisiddhe maheÓvare & aja¬Ãtmà ni«edhaæ và œ siddhiæ và vidadhÅta ka÷ // Ipk_1,1.2 // Ipv: sarve«Ãæ svÃtmana÷ sarvÃrthasiddhisamÃÓrayasya tattatsarvÃrthasÃdhanÃnyathÃnupapattyà kro¬Åk­tasiddhe÷ svaprakÃÓasya pramÃtrekavapu«a÷ pÆrvasiddhasya purÃïasya j¤Ãnaæ kriyà ca / svasaævedanasiddham aiÓvaryaæ, teneÓvarasya siddhau nirÃkaraïe ca ja¬ÃnÃm evodyama÷ // kiæ tu mohavaÓÃd asmin $ d­«Âe 'py anupalak«ite & ÓaktyÃvi«karaïeneyaæ œ pratyabhij¤opadarÓyate // Ipk_1,1.3 // Ipv: kevalam asya svasaævedanasiddhasyÃpÅÓvarasya mÃyÃvyÃmohÃd ah­dayaægamatvÃd asÃdhÃraïaprabhÃvÃbhij¤ÃnakhyÃpanena d­¬haniÓcayarÆpaæ pratyabhij¤ÃnamÃtram upadarÓyate // tathà hi ja¬abhÆtÃnÃæ $ prati«Âhà jÅvadÃÓrayà & j¤Ãnaæ kriyà ca bhÆtÃnÃæ œ jÅvatÃæ jÅvanaæ matam // Ipk_1,1.4 // Ipv: vastÆnÃæ ja¬Ãja¬abhedena dvaividhyam / tatra ja¬asvarÆpasya jÅvanni«Âhà siddhi÷, jÅvatÃæ puno jÅvatvaæ jÅvanaæ j¤Ãnakriye eva // tatra j¤Ãnaæ svata÷siddhaæ $ kriyà kÃyÃÓrità satÅ & parair apy upalak«yeta œ tayÃnyaj¤Ãnam Æhyate // Ipk_1,1.5 // Ipv: jÅvatÃæ kriyà kÃyaparispandaparyantÅbhÆtÃnyatrÃpi pratyak«Ã, j¤Ãnam Ãtmavedyaæ paratrÃpi kriyayaiva prasidhyatÅti siddha eva svasaævedanasaævedyatayà svaparayor ÅÓvaro 'haæpratyeya ÃtmÃ, tasya mÃyÃÓaktyà nisargatirodhÃnÃd evaæ vimati÷ // ity upodghÃta÷ // iti j¤ÃnÃdhikÃre prathamam Ãhnikam // nanu svalak«aïÃbhÃsaæ $ j¤Ãnam ekaæ paraæ puna÷ & sÃbhilÃpaæ vikalpÃkhyaæ œ bahudhà nÃpi tad dvayam // Ipk_1,2.1 // nityasya kasya cid dra«Âus $ tasyÃtrÃnavabhÃsata÷ & ahaæpratÅtir apy e«Ã œ ÓarÅrÃdyavasÃyinÅ // Ipk_1,2.2 // Ipv: j¤Ãnam ekaæ sphuÂÃvabhÃsasvalak«aïÃnubhavasvarÆpaæ nirvikalpakaæ te kathayanti / aparaæ tu ÓabdÃru«aïayà sm­tisaæÓayotprek«Ãdibahubhedaæ vikalpasaæj¤am / ubhayam apy etan na yujyate bodharÆpaj¤ÃnÃtiriktasyÃnyasya saæbandhitayà tasyÃnupalabdhe÷ / ko 'sau sthirarÆpa Ãtmà ? sÃbhilÃpÃhaæpratyayenÃpi ÓarÅrÃdikavedyavastÆttÅrïo vedayità na kaÓ cid lokair avadhÃryate // athÃnubhavavidhvaæse $ sm­tis tadanurodhinÅ & kathaæ bhaven na nitya÷ syÃd œ Ãtmà yady anubhÃvaka÷ // Ipk_1,2.3 // Ipv: sm­tikÃle pÆrvÃnubhavanÃÓÃt kathaæ pÆrvÃrthÃnubhavÃva«Âambhadharmà sm­tir jÃyeta yadi tadÃpi tadanubhavabodho nÃnuvarteta, yaÓ cÃnekakÃlasthÃyÅ bodha÷ sa evÃtmÃnubhÃvità // satyÃpy Ãtmani d­ÇnÃÓÃt $ taddvÃrà d­«Âavastu«u & sm­ti÷ kenÃtha yatraivÃ- œ -nubhavas tatpadaiva sà // Ipk_1,2.4 // Ipv: arthÃbhÃsanÃÓÃt tanmukhÃvalambanÅyo vi«ayo 'py atra nÃsti sm­ter ity ekabodhÃtmani saty api Ãtmani sà nirvi«ayaivetivyavahÃroccheda÷ / asato 'py arthÃnubhavasya vi«ayeïa sà vi«ayavatÅ yadi // yato hi pÆrvÃnubhava- $ saæskÃrÃt sm­tisaæbhava÷ & yady evam antarga¬unà œ ko 'rtha÷ syÃt sthÃyinÃtmanà // Ipk_1,2.5 // Ipv: anubhavÃt saæskÃra÷ saæskÃrÃc ca sm­tir jÃyamÃnà taæ pÆrvÃnubhavam anukurvaty evÃvagÃhitavi«ayaæ tam anubhavam ÃbhÃsayati / evam Ãtmasthairyeïa kim anupayoginà saæskÃrasyÃtmavÃde 'py aÇgÅkaraïÃt tenaiva ca siddhe÷ // tato bhinne«u dharme«u $ tatsvarÆpÃviÓe«atah & saæskÃrÃt sm­itisiddhau syÃt œ smartà dra«Âeva kalpita÷ // Ipk_1,2.6 // Ipv: sukhadu÷khaj¤ÃnÃdibhinnadharmÃÓrayatvenÃpy Ãtmano 'nupayogo bhinnair dharmair asaæbhinnasyÃnupajÃtaviÓe«asya sm­tav avyÃp­te÷ / tad dra«Â­vat kalpanÃmÃtram etad Ãtmà sm­teti // j¤Ãnaæ ca citsvarÆpaæ cet $ tad anityaæ kim Ãtmavat & athÃpi ja¬am etasya œ katham arthaprakÃÓatà // Ipk_1,2.7 // Ipv: citsvÃbhÃvye j¤Ãnasya cety adharmadeÓakÃlÃveÓayogÃd Ãtmana iva nityatÃdiprasaÇga÷ / ja¬atve katham arthasyÃsau prakÃÓa÷ // athÃrthasya yathà rÆpaæ $ dhatte buddhis tathÃtmana÷ & caitanyam aja¬Ã saivaæ œ jìye nÃrthaprakÃsatà // Ipk_1,2.8 // Ipv: j¤Ãnaæ buddhi÷ / sà ja¬Ãpi yathà vi«ayarÆpachÃyÃæ dhatte tathÃtmano 'pi caitanyachÃyÃm, ato 'sav arthaprakÃÓas tathà ca tasyÃÓ citsvarÆpatà syÃt / evaæ j¤Ãnaæ sad api nÃnyasya saæbandhi, anupapatte÷ / kriyà tu na svarÆpeïÃsti nÃnyasaæbandhitayà // kriyÃpy arthasya kÃyÃdes $ tattaddeÓÃdijÃtatà & nÃnyÃd­«Âer na sÃpy ekà œ kramikaikasya cocità // Ipk_1,2.9 // Ipv: kriyÃpi pÆrvÃparÅbhÆtavayavaikà kÃrakavyÃpÃrarÆpà na yuktà kramikasyÃnekakÃlasp­Óah svÃtmÃikyÃyogÃt, nÃpi kÃlakramavyÃpÅ caikasvabhÃvaÓ ca tasyà ÃÓrayo yukta÷, kevalaæ gamanapariïÃmÃdirÆpà sà kriyà / kÃyÃdÅnÃæ tu tattadbhinnadeÓakÃlagatapÆrvasattÃmÃtram etad atiriktasyÃnyasyÃnupalambhÃt // tatra tatra sthite tat tad $ bhavatÅty eva d­Óyate & nÃnyan nÃnyo 'sti saæbandha÷ œ kÃryakÃraïabhÃvata÷ // Ipk_1,2.10 // Ipv: pÆrvasmin sati parasya sattety etÃvanmÃtre 'nubhava÷ / kriyÃvac ca na kriyÃkÃrakasaæbandha÷ kaÓ cid bhinnasyÃsyÃnupalambhÃt / kÃryakÃraïabhÃvÃd ­te nÃnyad vastÆnÃæ j¤Ãteyam // dvi«ÂhasyÃnekarÆpatvÃt $ siddhasyÃnyÃnapek«aïÃt & pÃratantryÃdyayogÃc ca œ tena kartÃpi kalpita÷ // Ipk_1,2.11 // Ipv: sambandho dvi«Âho na caikenÃtmanobhayatrÃvasthitir yuktà na ca dvayo÷ siddhayor anyonyÃpek«Ãtmà nÃpi svÃtmamÃtrani«Âhayo÷ pÃratantryarÆpa÷ saæbandha÷ / tato yathà j¤Ãt­tvaæ kalpitaæ tathà kart­tvam apÅti katham Ãtmà sarveÓara iti ? // satyaæ kiæ tu sm­tij¤Ãnaæ $ pÆrvÃnubhavasaæsk­te÷ & jÃtam apy Ãtmani«Âhaæ tan œ nÃdyÃnubhavavedakam // Ipk_1,3.1 // Ipv: pÆrvÃnubhavasaæskÃraprabodhajanmÃpi sm­tir ÃtmamÃtrani«ÂhatvÃt svarÆpasaævedikaiva na tu pÆrvÃnubhavÃveÓÃbhÃvÃt pÆrvÃnubhÆtÃrthavyavasthÃpikà ghaÂate // d­ksvÃbhÃsaiva nÃnyena $ vedyà rÆpad­Óeva d­k & rase saæskÃrajatvaæ tu œ tattulyatvaæ na tadgati÷ // Ipk_1,3.2 // Ipv: sarvà hi j¤apti÷ svasaævedanaikarÆpÃnanyasaævid dvedhÃ, rÆparasaj¤Ãnayor anyonyavedane 'nyonyavi«ayavedanam api syÃt tataÓ cendriyaniyamÃbhÃva÷ / pÆrvÃnubhavasaæskÃrajatvena tatsÃd­ÓyamÃtraæ na tu pÆrvÃnubhavÃvagati÷, tatsÃd­Óyam api nÃvaseyam // athÃtadvi«ayatve 'pi $ sm­tes tadavasÃyata÷ & d­«ÂÃlambanatà bhrÃntyà œ tad etad asama¤jasam // Ipk_1,3.3 // Ipv: na cÃpi bhrÃntyà pÆrvÃnubhavaæ tadvi«ayaæ ca Óuktau rajatam ivÃsaævedyamÃnam adhyavasyatÅti sm­tis tadvi«ayà // sm­titaiva kathaæ tÃvad $ bhrÃnteÓ cÃrthasthiti÷ katham & pÆrvÃnubhavasaækÃrÃ- œ -pek«Ã ca kim itÅ«yate // Ipk_1,3.4 // Ipv: pÆrvÃnubhavÃprakÃÓÃt tadvi«ayasaæpramo«e 'dhyavasÃyamÃtrÃt sm­titvaæ na yuktam / na ca bhrÃntyà pÆrvÃnubhÆtÃrthavyavasthÃpanam, pÆrvÃnubhavÃsparÓe ca tadbhinnayogak«emÃyà bhrÃnte÷ saæskÃrajatve ko graha÷ // bhrÃntitve cÃvasÃyasya $ na ja¬Ãd vi«ayasthiti÷ & tato 'jìye nijollekha- œ ni«ÂhÃn nÃrthasthitis tata÷ // Ipk_1,3.5 // Ipv: adhyavasÃya eva bhrÃntyà vi«ayavyavasthÃpako na tu svasaævit, sa ca ja¬a÷ katham arthavyavasthÃyà hetu÷ ? cidrÆpo 'py atÅtÃrthamÃtram ÃbhÃsayed abÃhyasvÃtmollekhamÃtraprakÃÓo và na taddhetu÷ // evam anyonyabhinnÃnÃm $ aparasparavedinÃm & j¤ÃnÃnÃm anusaædhÃna- œ janmà naÓyej janasthiti÷ // Ipk_1,3.6 // Ipv: j¤ÃnÃni svÃtmamÃtraparini«ÂhitÃni svasaævidrÆpatayà aparasaævedyÃni / te«Ãm anyonyasaæghaÂÂanÃmaya÷ paramÃrthopadeÓaparyanto lokavyavahÃra÷ katham // na ced anta÷k­tÃnanta- $ viÓvarÆpo maheÓvara÷ & syÃd ekaÓ cidvapur j¤Ãna- œ sm­tyapohanaÓaktimÃn // Ipk_1,3.7 // Ipv: cittatvam eva viÓvarÆpamato 'tiriktasyÃnupapatte÷, aÓe«apadÃrthaj¤ÃnÃnÃm anyonyÃnusaædhÃnam / asyaiva j¤ÃnÃdikÃ÷ Óaktaya÷ / matta÷ sm­tir j¤Ãnam apohanaæ ceti hy uktam // iti j¤ÃnÃdhikÃre t­tÅyam Ãhnikam // sa hi pÆrvÃnubhÆtÃrtho- $ -palabdhà parato 'pi san & vim­Óan sa iti svairÅ œ smaratÅty apadiÓyate // Ipk_1,4.1 // Ipv: paÓcÃd api pÆrvÃnubhÆtÃrthÃnubhavit­tvÃt pÆrvÃnubhÆtÃrthaprakÃÓÃsaæpramo«aïam, tasyaikasya vibho÷ kartu÷ sa ity atra pÆrvÃnubhÆtatvena pratyavamarÓa÷ sm­tir nÃma vyÃpara÷ // bhÃsayec ca svakÃle 'rthÃt $ pÆrvÃbhÃsitam Ãm­Óan & svalak«aïaæ ghaÂÃbhÃsa- œ mÃtreïÃthÃkhilÃtmanà // Ipk_1,4.2 // Ipv: sm­tiÓaktyà sa iti pÆrvÃnubhÆtaæ svalak«aïaæ parÃm­Óann ÃbhÃsayaty evÃnyathà prakÃÓitasya parÃmarÓo na k­ta÷ syÃt svasattÃkÃla eva ca, tena smaraïakÃle na«ÂasyÃpy ÃbhÃso na du«yati / kadà cit tv arthitÃvaÓÃd ghaÂakäcanadravyasattÃdyanyatamaikÃbhÃsarÆpeïaivÃsya sphuÂÃvabhÃsa÷, anyadà tu sarvÃtmanÃrthitvena tathaiva / atiÓayanirantarÃvahitacetasas tu d­«ÂÃrthapratyak«ÅkÃra eva // na ca yuktaæ sm­ter bhede $ smaryamÃïasya bhÃsanam & tenaikyaæ bhinnakÃlÃnÃæ œ saævidÃæ veditai«a sa÷ // Ipk_1,4.3 // Ipv: pÆrvÃnubhÆtaÓ cÃrtho 'nubhavena saha tÃtkÃlikasm­tiprakÃÓe 'vabhÃsamÃna÷ sm­tyabhinna eva prakÃÓÃd bhinnasya prakÃÓamÃnatÃnupapatte÷ / evaæ cÃnubhavasm­tyÃdisaævidÃm aikyaæ sa eva cÃtmà vedaka÷ / tathà hi // naiva hy anubhavo bhÃti $ sm­tau pÆrvo 'rthavat p­thak & prÃg anvabhÆvam aham ity œ ÃtmÃrohaïabhÃsanÃt // Ipk_1,4.4 // Ipv: sm­tau smaryamÃïo 'nubhÆtÃrtho yathà p­thagbhÆto bhÃti na tathÃnubhava÷ svÃtmana evÃhaætÃpratyeyasyÃnubhavamayatvena prathanÃt, yaÓ cÃnekakÃlo 'haævedyo 'rtha÷ sa evÃtmà // yoginÃm api bhÃsante $ na d­Óo darÓanÃntare & svasaævidekamÃnÃs tà œ bhÃnti meyapade 'pi và // Ipk_1,4.5 // Ipv: sarvaj¤ÃnÃm api pramÃtrÃntaragatopalambhÃ÷ svasaævinmÃtravedyasvabhÃvÃ÷ svÃtmÃrƬhà eva bhÃseran, ataÓ ca te«Ãæ yoginÃæ parÃtmatÃpattir eva tattvam / prameyakak«yÃyÃm api ghaÂÃdivat prÃtisvikena ÓuddhabodhÃtmanà rÆpeïÃvabhÃseran yadi tathà saæbhavet / smaryate yad d­g ÃsÅn me $ saivam ity api bhedata÷ & tad vyÃkaraïam evÃsyà œ mayà d­«Âam iti sm­te÷ // Ipk_1,4.6 // Ipv: mayà d­«Âam iti pramÃtrÃntargatadarÓanaparÃmarÓÃtmikÃyà eva sm­ter vibhajya kathanam, etad evam anubhavo 'sau mamÃbhÆd iti bhedenÃpi nirdeÓa÷ / yà ca paÓyÃmy aham imaæ $ ghaÂo 'yam iti vÃvasà & manyate samavetaæ sÃpy œ avasÃtari darÓanam // Ipk_1,4.7 // Ipv: para÷sthitÃrthavikalpane 'pi ghaÂam imaæ paÓyÃmi ghaÂo 'yam iti và pramÃt­mayam eva darÓanaæ pratyavam­Óyate // tan mayà d­Óyate d­«Âo $ 'yaæ sa ity Ãm­Óaty api & grÃhyagrÃhakatÃbhinnÃv œ arthau bhÃta÷ pamÃtari // Ipk_1,4.8 // Ipv: tasmÃd d­kparÃmarÓapura÷sÃrÃyÃæ sm­tau vikalpamÃtre và d­k«abdÃnuvedhaæ vinÃpi sa ity ayam iti vÃrthamÃtranirdeÓena sarvatraikapramÃt­lÅnav evÃnubhÃvyÃnubhÃvakau mÃyÃk­tavicchinnÃvabhÃsav api prakÃÓete // iti j¤ÃnÃdhikÃre caturtham Ãhnikam // vartamÃnÃvabhÃsÃnÃæ $ bhÃvÃnÃm avabhÃsanam & anta÷sthitavatÃm eva œ ghaÂate bahir Ãtmanà // Ipk_1,5.1 // Ipv: pratyak«e 'pi yÃvad arthÃnÃæ bhedenÃvabhÃsa÷ pramÃtrantarlÅnÃnÃm eva satÃæ yukta÷ // prÃgivÃrtho 'prakÃÓa÷ syÃt $ prakÃÓÃtmatayà vinà & na ca prakÃÓo bhinna÷ syÃd œ ÃtmÃrthasya prakÃÓatà // Ipk_1,5.2 // Ipv: pramÃt­saæj¤aprakÃÓasvarÆpatÃæ vinà yathÃdau ghaÂo 'sya nÃvabhÃsas tathà j¤ÃnakÃle 'pi syÃt, prakÃÓamÃnatà cÃrthasya prakÃÓa÷ svarÆpato na tu bhinna÷ // bhinne prakÃÓe cÃbhinne $ saækaro vi«ayasya tat & prakÃÓÃtmà prakÃÓyo 'rtho œ nÃprakÃÓaÓ ca siddhyati // Ipk_1,5.3 // Ipv: prakÃÓamÃtraæ cÃrthÃd bhinnaæ sarvÃrthasÃdhÃraïaæ tasya ghaÂasya prakÃÓo 'yam ayaæ paÂasyaiveti vi«ayaniyamo nirnibandhana÷ / tasmÃd arthasya siddhi÷ prakÃÓÃtmatÃyattà // tattadÃkasmikÃbhÃso $ bÃhyaæ ced anumÃpayet & na hy abhinnasya bodhasya œ vicitrÃbhÃsahetutà // Ipk_1,5.4 // Ipv: ja¬ÃnÃm ÃbhÃsamÃnataiva sattÃsiddhi÷ sà ca ÃbhÃsÃtmataiva / tataÓ ca bodhamÃtram ekam evÃtra tattvam / tasyÃviÓe«e 'pi krameïa viÓi«yamÃïo 'rthÃvabhÃsas tato 'nyam aprakÃÓamÃnaæ hetutayà bÃhyam artham Æhayed indiyavat // na vÃsanÃprabodho 'tra $ vicitro hetutÃm iyÃt & tasyÃpi tatprabodhasya œ vaicitrye kim nibandhanam // Ipk_1,5.5 // Ipv: vicitravÃsanÃprabodho na bodhÃd bhinna÷, tasyÃpi vaicitrye ko hetu÷ / tato bÃhya evÃrtho bhinnÃbhÃsahetu÷ // syÃd etad avabhÃse«u $ te«v evÃvasite sati & vyavahÃre kim anyena œ bÃhyenÃnupapattinà // Ipk_1,5.6 // Ipv: ÃbhÃsamÃnair eva arthair vyavahÃra÷, te cÃbhÃsÃtmakÃ÷ santu kà k«ati÷ / tat kiæ bÃhyena kÃryaæ tÃvatà lokayÃtrÃsamÃpte÷ / bÃhyaÓ cÃrtha÷ pramÃïabÃdhita÷ sÃvayavo viruddhadharmÃdhyÃsÃder niravayavaÓ ca dik«aÂkayogÃder bahuÓa÷ // cidÃtmaiva hi devo 'nta÷- $ sthitam icchÃvaÓÃd bahi÷ & yogÅva nirupÃdÃnam œ arthajÃtaæ prakÃÓayet // Ipk_1,5.7 // Ipv: cittattvam eva ÅÓvaratvÃt svÃtmarÆpatayà upapannÃbhÃsanam anantaÓaktitvÃd icchÃvaÓÃn m­dÃdikÃraïaæ vinaiva bÃhyatvena ghaÂapaÂÃdikam artharÃÓiæ prakÃÓayet // anumÃnam anÃbhÃta- $ pÆrve naive«Âam indriyam & ÃbhÃtam eva bÅjÃder œ ÃbhÃsÃd dhetuvastuna÷ // Ipk_1,5.8 // Ipv: pÆrvÃvabhÃtÃnta÷sthita evÃrthe nÃntarÅyakÃrthadarÓanavaÓÃt tattaddeÓakÃlÃdiyojanayà vimarÓanam anumÃnam / indriyam apy anumÅyate kiæcinmÃtraæ nimittaæ tac ca bÅjÃdyÃbhÃsÃd ÃbhÃsitam eva // ÃbhÃsa÷ punarÃbhÃsad $ bÃhyasyÃsÅt kathaæ cana & arthasya naiva tenÃsya œ siddhir nÃpy anumÃnata÷ // Ipk_1,5.9 // Ipv: ghaÂÃdyÃbhÃsÃd bÃhyasyÃnupapatter nÃsÅd ÃbhÃsa÷, tatas tatra nÃnumÃnÃd api siddhi÷ // svÃminaÓ cÃtmasaæsthasya $ bhÃvajÃtasya bhÃsanam & asty eva na vinà tasmÃd œ icchÃmarÓa÷ pravartate // Ipk_1,5.10 // Ipv: cidÃtmanaÓ ceÓvarasya ÃtmanÅvÃbhedenÃrthe«v api prakÃÓe 'sty anyathà pratibhÃsamÃnÃrthaikavi«ayo nirmÃt­tÃmayo vimarÓa icchÃrÆpo na syÃt // svabhÃvam avabhÃsasya $ vimarÓaæ vidur anyathà & prakÃÓo 'rthoparakto 'pi œ sphaÂikÃdija¬opama÷ // Ipk_1,5.11 // Ipv: prakÃÓasya mukhya Ãtmà pratyavamarÓa÷, taæ vinà arthabheditÃkÃrasyÃpy asya svacchatÃmÃtraæ na tv ajìyaæ camatk­ter abhÃvÃt // ÃtmÃta eva caitanyaæ $ citkriyà citikart­tà & tÃtparyeïoditas tena œ ja¬Ãt sa hi vilak«aïa÷ // Ipk_1,5.12 // Ipv: Ãtmadravyasya bhÃvÃtmakam apy etaj ja¬Ãd bhedakatayà vimarÓÃkhyaæ mukhyaæ rÆpam uktaæ caitanyaæ d­ÓiÓaktiÓ citir iti [adopt var: citiÓaktir d­Óir iti] / sà cetanakriyà citikart­taiva // citi÷ pratyavamarÓÃtmà $ parà vÃk svarasodità & svÃtantryam etan mukhyaæ œ tad aiÓvaryaæ paramÃtmana÷ // Ipk_1,5.13 // Ipv: abhinnavÃcyÃdyà vÃg e«Ã nityacitsvarÆpatvenÃnÃdyantÃparatantrÃ, bhÃvÃntarÃnapek«aæ Óuddham etat svÃtantryam aiÓvaryasaæj¤am // sà sphurattà mahÃsattà $ deÓakÃlÃviÓe«inÅ & sai«Ã sÃratayà proktà œ h­dayaæ parame«Âhina÷ // Ipk_1,5.14 // Ipv: sphuradrÆpatà sphuraïakart­tà abhÃvÃpratiyoginy abhÃvavyÃpinÅ sattà bhavattà bhavanakart­tà nityà deÓakÃlÃsparÓÃt saiva pratyavamarÓÃtmà citikriyÃÓÃkti÷ / sà viÓvÃtmana÷ parameÓvarasya svÃtmaprati«ÂhÃrÆpà h­dayam iti tatra tatrÃgame nigadyate // ÃtmÃnam ata evÃyaæ $ j¤eyÅkuryÃt p­thaksthiti & j¤eyaæ na tu tadaunmukhyÃt œ khaï¬yetÃsya svatantratà // Ipk_1,5.15 // Ipv: etÃd­ÓaÓuddhasvÃtantryavaÓÃn nai«a p­thag eva labdhaprati«Âhaæ vastv avaiti, api tv aj¤eyam ÃtmÃnam aniyantritaprabhÃvatayà j¤eyÅkaroti / bhinnaj¤eyasÃpek«atve j¤Ãnakart­tà mlÃyet // svÃtantryÃmuktÃtmÃnaæ $ svÃtantryÃd advayÃtmana÷ & prabhur ÅÓÃdisaækalpair œ nirmÃya vyavahÃrayet // Ipk_1,5.16 // Ipv: ata eva vedyaikÅbhÃvalak«aïapÆrïatÃmayÃt svÃtantryÃt tadÃnÅntanam eva vedakam ÃtmÃnam ÅÓvara÷ Óivo veditety evamÃdivikalpair ÃbhÃsayati bhÃvanÃdivyavahÃrÃrtham // nÃhantÃdiparÃmarÓa- $ bhedÃd asyÃnayatÃtmana÷ & ahaæm­ÓyatayÃivÃsya œ s­«tes tiÇvÃcyakarmavat // Ipk_1,5.17 // Ipv: vartamÃnapramÃt­bhÃve nÃhaæpratyavamarÓasya prameyatvenedantà / vimarÓabhede cÃbhÃsabhede ca pramÃtaiveÓvaraÓabdena s­«Âo 'haæ parÃmarÓavyavadhÃnena kevalam, yathà kriyÃdiÓabdena pacatyÃdivÃcyo 'rtha÷ / yathÃhu÷ kriyÃguïajÃtisaæbandhÃdiÓÃbdair na kriyÃdaya ucyante pacatyÃdimukhenÃbhidhÃnÃt / ÅÓvaraÓabdÃd ÃtmaÓabdÃc cÃham iti parÃm­Óan na evÃtmÃnam avaiti na sÃk«Ãt, pratÅtis tv asty eva sm­tyevÃnubhavamukhenÃnubhÆtasya // mÃyÃÓaktyà vibho÷ saiva $ bhinnasaævedyagocarà & kathità j¤ÃnasaækalpÃ- œ -dhyavasÃyÃdinÃmabhi÷ // Ipk_1,5.18 // Ipv: prakÃÓÃtmana÷ parameÓvarasya mÃyÃÓaktyà svÃtmarÆpaæ viÓvaæ bhede ÃbhÃsyate / tata÷ saiva citir j¤Ãnam adhyak«am / tasyaiva bhinnasyÃbhÃtasya sm­ti÷ saækalpo 'dhyavasÃyo manobuddhirÆpatve 'pi citir eva // sÃk«ÃtkÃrak«aïe 'py asti $ vimarÓa÷ katham anyathà & dhÃvanÃdy upapadyeta œ pratisaædhÃnavarjitam // Ipk_1,5.19 // Ipv: sÃk«ÃtkÃralak«aïe j¤Ãne 'pi cito 'rthapratyavamarÓo 'sti sÆk«ma÷, vÃcanadhÃvanÃdau ÓÅghrakriyà tattadd­ÓyamÃnadeÓÃdyupÃditsÃjihÃsÃnusaædhÃnena hi bhavet // ghaÂo 'yam ity adhyavasà $ nÃmarÆpÃtirekiïÅ & pareÓaÓaktir Ãtmeva œ bhÃsate na tv idantayà // Ipk_1,5.20 // Ipv: ayam iti ghaÂa iti vÃdhyavasÃyo bhinnaprakÃÓamÃnanÃmarÆpÃtiriktaÓ citiÓaktimaya evÃtmevÃbhedena avabhÃsate // kevalaæ bhinnasamvedya- $ deÓakÃlÃnurodhata÷ & j¤Ãnasm­tyavasÃyÃdi œ sakramaæ pratibhÃsate // Ipk_1,5.21 // Ipv: cittattvasya mÃyÃÓaktyà bhinnaæ ghaÂÃdi saævedyaæ tattaddeÓakÃlabhinnaæ prakÃÓyate yasyÃbhedenÃva«ÂambhÃd vibhinnadeÓakÃlÃdinà j¤Ãnasm­tyÃdyÃbhÃsate // iti j¤ÃnÃdhikÃre pa¤camam Ãhnikam // ahaæpratyavamarÓo ya÷ $ prakÃÓÃtmÃpi vÃgvapu÷ & nÃsau vikalpa÷ sa hy ukto œ dvayÃk«epÅ viniÓcaya÷ // Ipk_1,6.1 // Ipv: prakÃÓasyÃtmany ahamiti parÃvÃgrÆpatvÃt sÃbhilÃpo 'pi svabhÃvabhÆta÷ pratyavamarÓo na vikalpa ity ucyate, sa hi pratiyogini«edhapÆrvo niÓcayo na cÃtra pratiyogisaæbhava÷ // bhinnayor avabhÃso hi $ syÃd ghaÂÃghaÂayor dvayo÷ & prakÃÓasyeva nÃnyasya œ bhedinas tv avabhÃsanam // Ipk_1,6.2 // Ipv: prakÃÓÃd dvitÅyasya bhinnasya pratiyogino 'prakÃÓasaæj¤asyÃnavabhÃsane prakÃÓetaratvaæ na syÃt / tasyÃnÃbhÃse vyapohanÃyogÃd vikalpatÃhÃni÷ // tathà ca tadatatpratibhÃbhÃjà $ mÃtraivÃtadvyapohanÃt & tanniÓcayanamukto hi œ vikalpo ghaÂa ity ayam // Ipk_1,6.3 // Ipv: pramÃtur eva svatantrasyÃntarlÅnatadatadarthÃbhÃsasya atadapohanena ghaÂa iti niÓcayo vikalpo nÃma vyÃpÃra÷ // cittattvaæ mÃyayà hitvà $ bhinna evÃvabhÃti ya÷ & dehe buddhÃv atha prÃïe œ kalpite nabhasÅva và // Ipk_1,6.4 // pramÃt­tvenÃham iti $ vimarÓo 'nyavyapohanÃt & vikalpa eva sa para- œ pratiyogy avabhÃsaja÷ // Ipk_1,6.5 // Ipv: cidacittattvasyaiveÓvarasya mÃyÃÓaktyà bhedÃvabhÃsini ÓarÅre buddhav Ãntare và sparÓe taduttÅrïe vÃkÃÓa iva ÓÆnya eva vikalpite 'hamiti pramÃt­bhÃvena vimarÓa÷, tattadÃbhÃsamÃnaÓarÅrÃdipratiyogyapohanakaraïÃd ghaÂo 'yam itivad vikalpa eva // kÃdÃcitkÃvabhÃse yà $ pÆrvÃbhÃsÃdiyojanà & saæskÃrÃt kalpanà proktà œ sÃpi bhinnÃvabhÃsini // Ipk_1,6.6 // Ipv: vichinnavicchinne«u ÓÆnyadehÃdyÃbhÃsabhede«u pÆrvÃbhÃsÃhaækÃrÃkhyÃnÃm aikyayojanÃnta÷pÆrvÃbhÃsasthitilak«aïasaæskÃrÃÓrità pramÃt­vyÃpÃrarÆpà kalpanaiva pratyabhij¤Ãkhyà // tad evaæ vyavahÃre 'pi $ prabhur dehÃdim ÃviÓan & bhÃntam evÃnta arthaugham œ icchayà bhÃsayed bahi÷ // Ipk_1,6.7 // Ipv: Ãdisarge và vyavahÃre 'pi và maheÓvaro mÃyÃÓaktyà dehÃdim Ãtmatvena abhiniviÓya pramÃtÃraæ kurvann anta÷sthitaæ vibhÃntam eva taæ tam arthaæ krameïa bahÅrÆpaæ kart­Óaktyà bhÃsayati / tathÃbhÃsanam evotpÃdanam / asya dehÃdyanÃvi«Âasya tu svato yugapad ahamidam iti sarvÃrthaprakÃÓa÷ // evaæ sm­tau vikalpe vÃpy $ apohanaparÃyaïe & j¤Ãne vÃpy antarÃbhÃsa÷ œ sthita eveti niÓcitam // Ipk_1,6.8 // Ipv: sarvasaævitsu sarvÃrthÃvabhÃsa÷ pramÃt­saælÅnaÓ cittattvavad ÃnurÆpyeïa prakÃÓamÃna÷ sadà sthita eva // kiæ tu naisargiko j¤Ãne $ bahirÃbhÃsanÃtmani & pÆrvÃnubhavarÆpas tu œ sthita÷ sa smaraïÃdi«u // Ipk_1,6.9 // Ipv: j¤Ãne bahirÃbhÃsanarÆpe sahaja eva cittattvasyÃntararthÃvabhÃsa÷, sm­tyÃdau tu pÆrvÃnubhavÃtmà / ata eva sm­ti÷ saæskÃrajocyate // sa naisargika evÃsti $ vikalpe svairacÃriïi & yathÃbhimatasaæsthÃnÃ- œ -bhÃsanÃd buddhigocare // Ipk_1,6.10 // Ipv: avatantras tu vikalpaÓ cak«urÃdyagocaram api buddhavi«ayatÃpÃdanena yathÃruci pÆrvÃnubhÆtatvÃvimarÓanena navam eva taæ tam artham ÃbhÃsayati saæniveÓaviÓe«aæ ca / tatrÃsav artha÷ sahaja evÃsti // ata eva yathÃbhÅ«Âa- $ samullekhÃvabhÃsanÃt & j¤Ãnakriye sphuÂe eva œ siddhe sarvasya jÅvata÷ // Ipk_1,6.11 // Ipv: apÆrvÃrthanirmÃïaj¤ÃnasÃmÃrthyÃc ca vikalpa eva sarvasya sarvaj¤atvaæ sarvakart­tvaæ ca sphuÂam iti j¤ÃnÃdhikÃre «a«Âham Ãhnikam saptamam Ãhnikam yà cai«Ã pratibhà tattat- $ padÃrthakramarÆ«ità & akramÃnantacidrÆpa÷ œ pramÃtà sa maheÓvara÷ // Ipk_1,7.1 // Ipv: tattatpadÃrthakramÃcchuritaÓ cai«o 'nta÷sthita eva ÃbhÃsa÷ sarvasaævitkÃlavyÃpyakramÃnantacinmaya Ãtmasaæj¤a÷ pramÃtà svÃÇgabhÆte prameye nirmÃt­tayà maheÓvaraÓ ca // tattadvibhinnasaævitti- $ mukhair ekapramÃtari & pratiti«Âhatsu bhÃve«u œ j¤Ãteyam upapadyate // Ipk_1,7.2 // Ipv: anekasaævitsrotomukhair ekapramÃt­sindhum upalÅya bhÃvabhedÃ÷ kÃryakÃraïatÃdivyavahÃrasamanvayaæ bhajante // deÓakÃlakramaju«Ãm $ arthÃnÃæ svasamÃpinÃm & sak­dÃbhÃsasÃdhyo 'sÃv œ anyathà ka÷ samanvaya÷ // Ipk_1,7.3 // Ipv: svarÆpam avabhÃsanaæ ca bhÃvÃnÃæ svÃtmaparini«Âhitam eva / yugapadekÃbhÃsanibandhanaÓ cai«Ãæ samanvaya÷ / sa abhinna÷ pramÃt­lÅnatayà kalpate / pratyak«ÃnupalambhÃnÃæ $ tattadbhinnÃæÓapÃtinÃm & kÃryakÃraïatÃsiddhi- œ hetutaikapramÃt­jà // Ipk_1,7.4 // Ipv: kÃryakÃraïabhÃva iva tatsiddhir api pratyak«Ãnupalambhair ekapramÃt­mukhena samanvayam Ãgatya kriyate, asamanvitÃ÷ pratyak«ÃnupalambhÃ÷ kramikasvavi«ayamÃtraj¤Ãpanak«Åïà nÃnyonyÃpek«opalak«aïak«amÃ÷ // sm­tau yaiva svasaævitti÷ $ pramÃïaæ svÃtmasaæbhave & pÆrvÃnubhavasadbhÃve œ sÃdhanaæ saiva nÃparam // Ipk_1,7.5 // Ipv: pÆrvÃnubhasvasaævedanasya abhÃvÃt sm­tisvasaævedanam eva atraikÃrthÃbhÃsamayapramÃt­rÆpaæ sm­tisvarÆpa iva pramÃïam / sm­te÷ pÆrvÃnubhavÃbhÃsÃbhÃve kÃryakÃraïabhÃvÃsiddher na kÃryaliÇgatà // bÃdhyabÃdhakabhÃvo 'pi $ svÃtmani«ÂhÃvirodhinÃm & j¤ÃnÃnÃm udiyÃd eka- œ pramÃt­parini«Âhite÷ // Ipk_1,7.6 // Ipv: bhinnasvÃbhÃsamÃtrani«ÂhÃnÃæ j¤ÃnÃnÃæ ko virodha÷, tat kathaæ bÃdhyabÃdhkatvam / ekaprÃmÃt­viÓrÃntau tu yuktam // viviktabhÆtalaj¤Ãnaæ $ ghaÂÃbhÃvamatir yathà & tathà cecchuktikÃj¤Ãnaæ œ rÆpyaj¤ÃnÃpramÃtvavit // Ipk_1,7.7 // Ipv: iha bhÆtale ghaÂo nÃstÅti ghaÂÃbhÃvaj¤Ãnaæ kevalabhÆtalaj¤Ãnam eva ÓÆnyabhÆtalasya ghaÂÃbhÃvarÆpatvÃt / tathaiva yadi ÓuktikÃrajatayor aparasparÃtmatvÃc chuktikÃj¤Ãnaæ rajatÃj¤Ãnam iti pratyak«aæ bÃdhakam // naivaæ Óuddhasthalaj¤ÃnÃt $ siddhyet tasyÃghaÂÃtmanà & na tÆpalabdhiyogyasyÃpy œ atrÃbhÃvo ghaÂÃtmana÷ // Ipk_1,7.8 // Ipv: kevalabhÆtalajnÃnÃd bhÆtalasyÃghaÂÃtmatà sidhyati, na tu tatrÃdhÃre bhinno darÓanayogyo 'pi ghaÂo nÃsti // viviktaæ bhÆtalaæ ÓaÓvad $ bhÃvÃnÃæ svÃtmani«Âhite÷ & tat kathaæ jÃtu tajj¤Ãnaæ œ bhinnasyÃbhÃvasÃdhanam // Ipk_1,7.9 // Ipv: bhÆtalam abhÆtalaviviktaæ sadaiva tat kathaæ tajj¤Ãnaæ kadÃcid eva tatra bhinnaghaÂÃbhÃvaæ sÃdhayet / bhinnaghaÂaviviktatà ca bhÆtalasya kadÃcit kaæ rÆpaæ syÃd yadi ghaÂasahitatÃpi kadÃcit svarÆpaæ bhavet, na tv evam / padÃrtau dvav eva svÃtmaparini«Âhitau, sÃhityaæ na tadatiriktam ubhayÃtmakam ekarÆpam / j¤Ãnam ekaæ tÆbhayÃbhÃsasaæsargÃtmakam apy ekÃbhÃsaj¤ÃnÃntarÃbhÃvarÆpam / vastu puna÷ svÃtmani«Âham eva paricchinattÅti na vastubalena pradeÓadarÓanÃt pradeÓasiddhivad ghaÂÃbhÃvasiddhi÷ / ubhayÃbhÃsaikaj¤ÃnÃtmakakÃryÃbhÃvÃt tu syÃt / na caivaæ vyavadhÃnena pratÅti÷ pradeÓadarÓanÃd eva tatsiddhe÷ // kim tv Ãlokacayo 'ndhasya $ sparÓo vo«ïÃdiko m­du÷ & tatrÃsti sÃdhayet tasya œ svaj¤Ãnam aghaÂÃtmatÃm // Ipk_1,7.10 // Ipv: pradeÓe«v Ãlokapuraæ santamase m­dum u«ïÃdikaæ sparÓaæ và ghaÂarÆpasparÓÃbhÃvÃtmakam anubhÆyÃlokÃdi ghaÂÃbhÃvo 'trÃsti, ghaÂo nÃstÅti vyavahartuæ yuktam // piÓÃca÷ syÃd anÃloko 'py $ ÃlokÃbhyantare yathà & ad­Óyo bhÆtalasyÃnta œ na ni«edhya÷ sa sarvathà // Ipk_1,7.11 // Ipv: na caivam Ãlokasya piÓÃcÃnyatvÃt tatra piÓÃcani«edhaprasaÇga÷, sa hy ad­Óyo 'nyatve 'pi yathà m­dgolakasyÃpy antaranivÃryas tathÃlokasyÃntare / tatas tasya anyamata ivÃsmanmate 'pi nÃd­ÓyatvÃd abhÃvasiddhi÷ // evaæ rÆpyavidÃbhÃva- $ rÆpà Óuktimatir bhavet & na tv Ãdyarajataj¤apte÷ œ syÃd aprÃmÃïyavedikà // Ipk_1,7.12 // Ipv: Óuktij¤Ãnam eva rajataj¤ÃnÃbhÃvarÆpaæ sidhyati, tadÃnÅntanaÓuktij¤ÃnÃnubhavena na bhinnasyÃtÅtasya rÆpyaj¤ÃnasyÃprÃmÃïyam // dharmyasiddher api bhaved $ bÃdhà naivÃnumÃnata÷ & svasaævedanasiddhà tu œ yuktà saikapramÃt­jà // Ipk_1,7.13 // Ipv: ÓuktikÃj¤ÃnakÃle ca na pÆrvaæ rajataj¤Ãnam asti / tata÷ sa dharmÅ na siddha iti nÃnumÃnena bÃdhÃ, ekapramÃt­mayasvasaævedane tv ekadeÓÃva«Âambhyubhayaj¤ÃnamayasaæbandhabhÃsanÃt sidhyati / paÓcÃtsaævÃda÷ pratyak«asvasaævedane pÆrvasyÃpi tasya bhÃsanÃd ekaæ pramÃïam itarad anyatheti bhavati / saævÃdo 'py ekapramÃt­k­ta÷ // ittham atyarthabhinnÃrthÃ- $ -vabhÃsakhacite vibhau & samalo vimalo vÃpi œ vyavahÃro 'nubhÆyate // Ipk_1,7.14 // Ipv: mÃyÃÓaktyà bhedavi«ayo 'yaæ sarvo vyavahÃras tathÃj¤ÃnainÃæ Óuddho 'j¤ÃnÃndhÃnÃæ tu malinas tattadbhinnÃrthÃvabhÃsabhÃji bhagavati saæbhÃvyate 'nubhavena // iti j¤ÃnÃdhikÃre saptamam Ãhnikam // tÃtkÃlikÃk«asÃmak«ya- $ sÃpek«Ã÷ kevalaæ kva cit & ÃbhÃsà anyathÃnyatra tv œ andhÃndhatamasÃdi«u // Ipk_1,8.1 // Ipv: ÃbhÃsÃ÷ kadÃcit sannihitapratyak«Ãk«iptà ghaÂo 'yam iti vyavahÃrahetava÷, andhatamasÃdau tu pÆrvÃnubhavotthitÃ÷ // viÓe«o 'rthÃvabhÃsasya $ sattÃyÃæ na puna÷ kva cit & vikalpe«u bhaved bhÃvi- œ bhavadbhÆtÃrthagÃmi«u // Ipk_1,8.2 // Ipv: sm­tyutprek«ÃrÆpe«u pratyak«ap­«ÂhapÃti«u svatantre«u vÃnye«u vikalpe«u kÃlatrayavi«aye«v arthÃvabhÃso 'ntas tulya evÃvasthita÷ // sukhÃdi«u ca saukhyÃdi- $ hetu«v api ca vastu«u & avabhÃsasya sadbhÃve 'py œ atÅtatvÃt tathà sthiti÷ // Ipk_1,8.3 // Ipv: sukhadu÷khÃdyÃbhÃsÃs tatsÃdhanÃbhÃsÃÓ ca sadaivÃnta÷ santo 'pi na tadÃhlÃdÃdimayÅæ sthitiæ kurvanty atÅtatvÃd bahis tadÃnÅm abhÃvÃt tadÃtvaviÓi«ÂÃnÃæ ca tathÃkÃritvÃt // gìham ullikhyamÃne tu $ vikalpena sukhÃdike & tathà sthitis tathaiva syÃt œ sphuÂam asyopalak«aïÃt // Ipk_1,8.4 // Ipv: kutaÓ cit prayatnaniveÓÃt svatantravikalpollikhitaæ sphuÂam eva sukhÃdi jÃtaæ vikÃsÃdihetu÷ // bhÃvÃbhÃvÃvabhÃsÃnÃæ $ bÃhyatopÃdhir i«yate & nÃtmà sattà tatas te«Ãm œ ÃntarÃïÃæ satÃæ sadà // Ipk_1,8.5 // Ipv: sarve«Ãm ÃbhÃsÃnÃæ bhÃvÃbhÃvavi«ayÃnÃm abahÅrÆpatve 'pi sattÃsty eva sm­tyÃdau, bÃhyatvam hi te«Ãm upÃdhir na svarÆpam / abhÃvÃbhÃsasyÃnta÷sattÃyÃm api bahirabhÃvÃt tathÃtvam // ÃntaratvÃt pramÃtraikye $ nai«Ãæ bhedanibandhanà & arthakriyÃpi bÃhyatve œ sà bhinnÃbhÃsabhedata÷ // Ipk_1,8.6 // Ipv: antaÓ ca sarve«Ãm eva nÅlasukhÃdyà bhÃsÃnÃm sadà sattve 'pi pramÃt­mÃtrarÆpatvÃt kÃryakÃraïÃdibhedÃÓrayà nÃrthakriyÃ, pramÃtur bhede 'pi bauddhacÃk«u«atvÃdibhedenÃbhÃsabhedÃd ÃbhÃsÃÓritÃrthakÃritÃpi bhidyate rÆpÃdÅnÃm // cinmayatve 'vabhÃsÃnÃm $ anta eva sthiti÷ sadà & mÃyayà bhÃsamÃnÃnÃæ œ bÃhyatvÃd bahir apy asau // Ipk_1,8.7 // Ipv: citsvarÆpatvenÃbhÃsÃnÃæ sadÃntastattva eva sthiti÷ / mÃyÃÓaktyà bahi÷ pratyak«atvena prakÃÓyamÃne«u bhÃve«u prakÃÓÃvyatirikte«u bahirÃbhÃsa ity ucyate, tad api te«Ãm Ãntaratvam eva sis­k«Ãdau tu bhÃvÃnÃm api // vikalpe yo 'yam ullekha÷ $ so 'pi bÃhya÷ p­thakpratha÷ & pramÃtraikÃtmyam Ãntaryaæ œ tato bhedo hi bÃhyatà // Ipk_1,8.8 // Ipv: vikalpe ghaÂÃdyullekhaÓ cak«urÃdyagocare 'pi p­thagÃbhÃsÃd bÃhya eva / ahaævimarÓo hy Ãntaratvaæ, idam iti tu bÃhyatà / evaæ ca ghaÂÃdÅnÃm ubhayÅ bÃhyatà bÃhyÃnta÷karaïadvayÅvedyatÃ, sukhÃdes tv ekÃnta÷karaïavedyataiva // ullekhasya sukhÃdeÓ ca $ prakÃÓo bahir Ãtmanà & icchÃto bhartur adhyak«a- œ rÆpo 'k«ÃdibhuvÃæ yathà // Ipk_1,8.9 // Ipv: ullekhasukhadu÷khalajjÃdÅnÃæ cÃk«u«ÃnÃæ rÆpÃdÅnÃm iveÓvarasya Óaktyà sÃk«ÃtkaraïarÆpo bauddha÷ prakÃÓa÷ // tadaikyena vinà na syÃt $ saævidÃæ lokapaddhati÷ & prakÃÓaikyÃt tad ekatvaæ œ mÃtaika÷ sa iti sthitam // Ipk_1,8.10 // Ipv: tattadvibhinnasaævidanusandhÃnena hi vyavahÃra÷ / ekaÓ ca prakÃÓÃtmà tadanusandhÃnarÆpa÷ sa eva caika÷ pramÃtà paramÃtmasaæj¤a÷ // sa eva vim­Óattvena $ niyatena maheÓvara÷ & vimarÓa eva devasya œ Óuddhe j¤Ãnakriye yata÷ // Ipk_1,8.11 // Ipv: sa paramÃtmà cidrÆpovimarÓÃkhyenaiva mukhyasvabhÃvenÃvyabicÃriïà maheÓvara÷ / cittattvasya viÓvÃtmana÷ Óivasaæj¤asyÃhaævimarÓanam eva Óuddhe j¤Ãnakriye, bhinnÃbhinnaj¤eyakÃryagate tv ÅÓvarasya ÓuddhÃÓuddhe, bhinnÃrthavi«aye tu puæsa÷ sattvarajov­ttirÆpe prakÃÓaprav­ttisaæj¤e tamasà saækucite 'Óuddhe eva// iti j¤ÃnÃdhikÃre '«ÂamÃhnikam // iti j¤ÃnÃdhikÃra÷ // ************************************************************************** kriyÃdhikÃra÷ // prathamam Ãhnikam// ata eva yad apy uktaæ $ kriyà naikasya sakramà & eketyÃdi pratik«iptaæ œ tad ekasya samarthanÃt // Ipk_2,1.1 // Ipv: ekacittattvasamarthanÃd ekasaæbandhÅ vyÃpÃra eka eveti kriyÃpy apak­tadÆ«aïà // sakramatvaæ ca laukikyÃ÷ $ kriyÃyÃ÷ kÃlaÓaktita÷ & ghaÂate na tu ÓÃÓvatyÃ÷ œ prÃbhavyÃ÷ syÃt prabhor iva // Ipk_2,1.2 // Ipv: mÃyÃÓakter bhinnabhÃvÃvabhÃsÃnÃæ kriyà ca kÃlaÓaktivaÓÃt sakramà na tv ÃtmavimarÓarÆpÃnÃdinidhanà prabho÷ svabhÃvabhÆtà // kÃla÷ sÆryÃdisaæcÃras $ tattatpu«pÃdijanma và & ÓÅto«ïe vÃtha tallak«ya÷ œ krama eva sa tattvata÷ // Ipk_2,1.3 // Ipv: sà sà prasiddhà kriyà kÃla÷ ÓÅtÃdi và tadupalak«ita÷ sarvabhinnÃvabhÃsamÃnabhÃvopÃdhibhÆta÷ krama eva vÃsau tasyaivopayogÃt // kramo bhedÃÓrayo bhedo 'py $ ÃbhÃsasadasattvata÷ & ÃbhÃsasadasattve tu œ citrÃbhÃsak­ta÷ prabho÷ // Ipk_2,1.4 // Ipv: anyonyÃbhÃsaÓÆnyabhinnabhÃvÃvabhÃsavaicitryakriyaiva prabhor bhÃve«u kramahetu÷ // mÆrtivaicitryato deÓa- $ kramam ÃbhÃsayaty asau & kriyÃvaicitryanirbhÃsÃt œ kÃlakramam apÅÓvara÷ // Ipk_2,1.5 // Ipv: anekasyÃnyonyabhedÃbhÃsÃd deÓakrama÷ kriyÃmukhena kÃlakramo 'pi / ekasya tu bhÃvasya tattajjanmasattÃvipariïÃmÃdikriyÃbhedÃt kÃlakrama eva // sarvatrÃbhÃsabhedo 'pi $ bhavet kÃlakramÃkara÷ & vicchinnabhÃsa÷ ÓÆnyÃder œ mÃtur bhÃtasya no sak­t // Ipk_2,1.6 // Ipv: sarvatrÃrthe vicitro 'vabhÃsa÷ ÓÆnyadehÃder eva pramÃtu÷ kÃlakramÃbhÃsahetur, sa hi prÃkkÃlo na tathà tadÃnÅæ bhÃsate sm­tiæ vihÃya svavartamÃnÃpek«ayà cÃsau bhÆtabhavi«yatte vyavaharati / sak­dvibhÃtasya tu bhÃsanakriyÃvicchedÃd Ãv­ttigaïanÃbhÃvÃn nÃtmanÅvÃrthe«v api kÃlabheda÷ / deÓakramo 'pi bhÃve«u $ bhÃti mÃtur mitÃtmana÷ & svÃtmeva svÃtmanà pÆrïà œ bhÃvà bhÃnty amitasya tu // Ipk_2,1.7 // Ipv: parimitaæ pramÃtaram apek«ya bhÃvas tato 'nyonyaæ ca bhinnà dÆrÃdivyapadeÓabhÃjaÓ ca, prakÃÓaikarÆpatvena tv ÅÓvarasya na kvÃpy \var{kvÃpy\lem \em kvapy \ed} aprakÃÓasaæbhavÃt paramÃïav api / prakÃÓaghanasya nÃtmano bhinnaæ dÆraæ vÃnyÃnyato và kiæcid ÃbhÃti // kiæ tu nirmÃïaÓakti÷ sÃpy $ evaæ vidu«a ÅÓitu÷ & tathà vij¤Ãt­vij¤eya- œ bhedo yad avabhÃsyate // Ipk_2,1.8 // Ipv: evaæ pÆrïatayà prakÃÓamÃnasyÃpi parameÓvarasya sai«Ã s­«ÂiÓaktir yaj j¤Ãt­j¤eyasvabhÃvà bhÃvÃ÷ svato 'nyonyaæ ca vibhÃgenÃvasÅyante, na ca tathÃvasÃyena tasya svarÆpasthitis tirodhÅyate // iti kriyÃdhikÃre prathamam Ãhnikam // dvitÅyam Ãhnikam // kriyÃsaæbandhasÃmÃnya- $ dravyadikkÃlabuddhaya÷ & satyÃ÷ sthairyopayogÃbhyÃm œ ekÃnekÃÓrayà matÃ÷ // Ipk_2,2.1 // Ipv: kriyÃvad anye 'pi saæbandhÃdaya ekÃnekavi«ayà api satyÃbhÃsÃ÷, sarvadopayoginÃm e«Ãm arthavattvenÃpariharaïÅyatvÃt // tatraikam Ãntaraæ tattvaæ $ tad evendriyavedyatÃm & saæprÃpyÃnekatÃæ yÃti œ deÓakÃlasvabhÃvata÷ // Ipk_2,2.2 // Ipv: abhinnam eva tattvam anto bahir ÃbhÃsabhedÃd ekÃnekam, bahirdeÓakÃlasvabhÃvabhedÃbhÃsasaæbhedamayaikaika÷ svalak«aïÃbhÃsÃnÃm anekatvÃt // taddvayÃlambanà età $ mano 'nuvyavasÃyi sat & karoti mÃt­vyÃpÃra- œ mayÅ÷ karmÃdikalpanÃ÷ // Ipk_2,2.3 // Ipv: madhyasthatayÃntarbahistattvavi«ayà mÃnasya÷ kriyÃdikalpanÃ÷ pramÃt­vyÃpÃrarÆpÃ÷ // svÃtmani«Âhà viviktÃbhà $ bhÃvà ekapramÃtari & anyonyÃnvayarÆpaikya- œ yuja÷ saæbandhadhÅpadam // Ipk_2,2.4 // Ipv: rÃj¤a÷ puru«a ityÃdisaæbandhadhiyo 'nta÷samanvayÃd aikyaæ bahi÷ saæbandhibhedaæ cÃlambante // jÃtidravyÃvabhÃsÃnÃm $ bahir apy ekarÆpatÃm & vyaktyekadeÓabhedaæ cÃpy œ Ãlambante vikalpanÃ÷ // Ipk_2,2.5 // Ipv: gavaÓ caitra iti ca matayo bahir api gomÃtraikaghanapuru«aviÓe«ÃkÃrÃbhÃsaikyaæ svalak«aïÃvayavÃbhÃsabahutvaæ ca parÃm­Óanti // kriyÃvimarÓavi«aya÷ $ kÃrakÃïÃæ samanvaya÷ & avadhyavadhimadbhÃvÃ- œ -nvayÃlambà digÃdidhÅ÷ // Ipk_2,2.6 // V­: këÂhasthalÅdevadattaudanÃnÃæ pacatÅty anta÷samanvayÃd bahirbhedÃc caikÃnekavi«ayà kriyÃmati÷ / deÓakÃlakramo 'pi bhÃvÃnÃm avadhyavadhimadrÆpÃïÃm anyonyÃpek«a÷ saæbandhabheda eva tathaivaikÃnekamaya÷ / jÃtidravyakriyÃsaækhyÃdimataya÷ sarvà eva saæbandhaviÓe«asamavÃyavi«ayà eva // evam evarthasiddhi÷ syÃn $ mÃtur arthakriyÃrthina÷ & bhedÃbhedavatÃrthena œ tena na bhrÃntir Åd­ÓÅ // Ipk_2,2.7 // Ipv: ekÃnekarÆpair eva kriyÃdibhir evam ÃbhÃsÃnuguïyarÆpa÷ pramÃtus tadarthino 'rthakriyÃsaævÃda÷ / tato na tadbuddhayo bhrÃntÃ÷ // iti kriyÃdhikÃre dvitÅyam Ãhnikam // t­tÅyam Ãhnikam // idam etÃd­gityevaæ $ yad vaÓÃd vyavati«Âhate & vastu pramÃïaæ tat so 'pi œ svÃbhÃso 'bhinavodaya÷ // Ipk_2,3.1 // so 'ntas tathÃvimarÓÃtmà $ deÓakÃlÃdyabhedini & ekÃbhidhÃnavi«aye œ mitir vastuny abÃdhità // Ipk_2,3.2 // Ipv: yadÃyattà hi vastuna÷ svarÆpeïa nityatÃviÓe«aïair và vyavasthÃpyamÃnatà sa pramÃtu÷ svatvenÃpÆrvavastvÃbhÃsaiva sthita÷ pramÃïam / sa eva cÃbhÃso 'yam iti nitya iti và tathaiva p­thaktayÃbhinavatvena ca pramÃtary uparƬho vimarÓarÆpatÃm Ãpanno vimarÓabhedÃnusÃryaikaikaÓabdavÃcye p­thakp­thag eva tirask­tadeÓÃdibhede tasminn ÃbhÃta eva sÃmÃnyarÆpe vastuni svakÃrthakriyÃprÃpte pramÃïÃntareïÃbÃdhitasthairyà pramiti÷ pramÃt­vyÃpÃra÷ // yathÃruci yathÃrthitvaæ $ yathÃvyutpatti bhidyate & ÃbhÃso 'py artha ekasminn œ anusaædhÃnasÃdhite // Ipk_2,3.3 // Ipv: ekasminn eva caikapratyavamarÓasÃmarthyopapÃdite vastuni svecchÃvaÓÃd arthitvÃnurodhÃd và naipuïyavaÓÃd vÃvabhÃsabheda÷ // tathà hi dÅrghav­ttordhvapuru«a- $ dhÆmacÃndanatÃdibhi÷ & yathÃbhÃsà vibhidyante œ deÓakÃlÃvibhedina÷ // Ipk_2,3.4 // tathaiva sadghaÂadravya- $ käcanojjvalatÃdaya÷ & ÃbhÃsabhedà bhinnÃrtha- œ kÃriïas te padaæ dhvane÷ // Ipk_2,3.5 // Ipv: ekasminn eva ghaÂÃdav arthe 'vadhitsÃvaÓÃd dÅrghatà tryaÓratÃpÃrimÃï¬alyÃdi vÃbhÃti, cihnavyavadhÃnachÃyÃmÃtrÃrthitÃyÃæ puru«a evordhvatÃmÃtraæ pratibhÃti, tatkÃryÃrthitÃyÃæ tu nyak«eïek«amÃïasya puru«a÷ / dhÆmamÃtram eva kasya cid ÃbhÃsate, tadvidas tu tÃrïatÃdi maïirÆpyÃdiviÓe«a iva / sa ca tathà bhidyamÃno 'pi deÓakÃlabhedaæ na sp­Óati / tathaiva ghaÂa eva san nityÃbhÃso 'nyÃd­g eva paÂÃdyanantÃÓe«ÃrthasÃdhÃra~a÷ sattÃmÃtrasÃdhyasatparÃmarÓÃdyarthakriyÃkÃrÅ, tatraiva ghaÂa iti cÃbhÃso 'ntarbahi«karaïaj¤eya÷ p­thubudhnodarÃkÃrÃrthasÃmÃnyo 'nya eva ya÷ paÂÃdi«u nÃsti, käcana iti cÃparo yo m­ïmayÃdi«u nÃsti sa ca tathÃrthitÃdivaÓÃd aindriyaka eva jÃyate / ekaikaÓ cÃsav ÃbhÃsa ekaikena Óabdena vyavahÃrÃrthaæ tattanniyatÃrthakriyÃrthibhir abhidhÅyate, ghaÂa iti na sattÃbhidhÅyate na ca käcana iti ghaÂÃbhÃsa÷ / caitra iti bÃlyÃdisÃdhÃraïo deÓÃdirahitas tathaiva ca / tato 'rthakriyà bhinnà // ÃbhÃsabhedÃd vastÆnÃæ $ niyatÃrthakriyà puna÷ & sÃmÃnÃdhikaraïyena œ pratibhÃsÃd abhedinÃm // Ipk_2,3.6 // Ipv: ekasminn eva svalak«aïe pratyÃbhÃsaæ niyatiÓaktyà kÃryaæ niyamitaæ tathÃbhÆtÃnekakÃryak­dÃbhÃsabhedÃdhikaraïam ekaæ ca / sÃmÃnÃdhikaraïyÃbhÃsavaÓÃd vastu / anekasyaikatà hi sÃmÃnÃdhikaraïyam // p­thagdÅpaprakÃÓÃnÃæ $ srotasÃæ sÃgare yathà & aviruddhÃvabhÃsÃnÃm œ ekakÃryà tathaikyadhÅ÷ // Ipk_2,3.7 // Ipv: bhinnÃ÷ pradÅpaprabhà avibhÃgenÃvabhÃsante nadÅpravÃhÃÓ ca sindhubuddhau pÃnake ca te te rasÃs, tathà ÓauklyamahattvapaÂatvÃdyavabhÃsÃ÷ parasparÃnupraveÓak«amÃ÷, na tu nÅlapÅtÃdyavabhÃsÃs tattadekakÃryaikadravyÃbhÃsabhÃvena kalpante pratyak«a eva / tad etat sÃmÃnÃdhikaraïyam // tatrÃviÓi«Âe vahnyÃdau $ kÃryakÃraïato«ïatà & tattacchabdÃrthatÃdyÃtmà œ pramÃïÃd ekato mata÷ // Ipk_2,3.8 // Ipv: kadà cid deÓÃdisahabhÃvÃvachinnasvalak«aïarÆpaviÓe«atyÃgenaikasÃmÃnyarÆpÃgnyÃbhÃsamÃtra eva trailokyatraikÃlyagÃmitvena nijapramÃïÃd ekasmÃd eva viÓi«ÂakÃryakÃraïato«ïordhvabhÃg agniÓabdavÃcyatÃdisvabhÃvasiddhi÷ // sà tu deÓÃdikÃdhyak«a- $ -ntarabhinne svalak«aïe & tÃtkÃlikÅ prav­tti÷ syÃd œ arthino 'py anumÃnata÷ // Ipk_2,3.9 // Ipv: kÃyaprav­tti÷ puno deÓakÃlÃdipratyak«abhedasÃhityena svalak«aïa eva tadarthitayà pramÃïasamÆhÃd eva / anumÃnÃd api dharmipratyak«aviÓi«ÂÃd eva prav­tti÷ // dÆrÃntikatayÃrthÃnÃæ $ parok«Ãdhyak«atÃtmanà & bÃhyÃntaratayà do«air œ vya¤jakasyÃnyathÃpi và // Ipk_2,3.10 // bhinnÃvabhÃsacchÃyÃnÃm $ api mukhyÃvabhÃsata÷ & ekapratyavamarÓÃkhyÃd œ ekatvam anivÃritam // Ipk_2,3.11 // Ipv: dÆrÃntikÃdisphuÂÃsphuÂatvÃdinà bahirantaÓcaratvena vÃbhÃsasya cchÃyÃmÃtrabhede 'pi tanmukhyasvabhÃvarÆpapratyavamarÓaikyÃd arthÃnÃm aikyam abÃdhitam // arthakriyÃpi sahajà $ nÃrthÃnÃm ÅÓvarecchayà & niyatà sà hi tenÃsyà œ nÃkriyÃto 'nyatà bhavet // Ipk_2,3.12 // Ipv: ullekhaghaÂÃdÅnÃæ bÃhyÃrthakriyÃvirahe 'pi ghaÂÃditayaiva, asvabhÃvikatvÃt tasyà ÅÓvareïa pratyÃbhÃsaæ niyamitÃyÃ÷ // rajataikavimarÓe 'pi $ Óuktau na rajatasthiti÷ & upÃdhideÓÃsaævÃdÃd œ dvicandre 'pi nabho 'nyathà // Ipk_2,3.13 // Ipv: rajate Óuktau ca rajatÃvamarÓaikyena rajatatve 'pi puna÷ ÓuktideÓasaÇgatibÃdhenopÃdhisaævÃdÃbhÃvÃt tadbuddhir asthairyÃd bhrÃntà / dvicandre 'pi nabhodeÓÃsaævÃdÃn mithyà // guïai÷ ÓabdÃdibhir bhedo $ jÃtyÃdibhir abhinnatà & bhÃvÃnÃm ittham ekatra œ pramÃtary upapadyate // Ipk_2,3.14 // Ipv: bhÃvÃnÃæ ÓabdarÆpasaæsthÃnÃdinà bhedÃk«epo jÃtyÃdinà caikatÃk«epo 'nubhÆyamÃna÷ pramÃtraikye ghaÂate / anyonyabhedavyavasthÃpy anusaædhÃnÃyattà // viÓvavaicitryacitrasya $ samabhittitalopame & viruddhÃbhÃvasaæsparÓe œ paramÃrthasatÅÓvare // Ipk_2,3.15 // pramÃtari purÃïe tu $ sarvadà bhÃtavigrahe & kiæ pramÃïaæ navÃbhÃsa÷ œ sarvapramitibhÃgini // Ipk_2,3.16 // Ipv: apÆrvÃbhÃsasyÃsiddhavastusÃdhanÃn nityÃvabhÃsina÷ pramÃtur na pramÃïopayoga÷ / tattannavÃbhÃsÃnÃæ tattatpramÃïatvÃt kÃmaæ sa pramÃïam anyasya syÃn na tu svÃtmana÷ sadà siddhasya, kevalaæ vibhu÷ pramitau svÃtantryÃt pramÃtaiva / te te vicitrà viÓvÃbhÃsÃs tasmin sthÃyini vaicitryeïopapadyante / tad icchÃto 'parÃvabhÃsamÃnÃrthÃnÃæ tatsÃrasvarÆpabhraæÓe mÃyÃÓaktivaÓÃd unmajjananimajjane, tattvatas tasyaivÃparÃdhÅnà sattà sadÃtanÅ viruddhaprÃkpradhvaæsÃbhÃvÃdiprayogÃt, sa api yÃvad upadiÓyate bhÃvÃbhÃvÃbhyÃæ tÃvat sa eva pramÃt­tÃæ bhajata upadidik«or abhÃvÃd upadeÓÃnupapatte÷ // apravartitapÆrvo 'tra $ kevalaæ mƬhatÃvaÓÃt & ÓaktiprakÃÓeneÓÃdi- œ vyavahÃra÷ pravartyate // Ipk_2,3.17 // Ipv: mÃyÃvyÃmohavaÓÃt kevalam asminn Ãtmani pramÃt­rÆpe ÓiveÓvarÃdivyavahÃro yo na pravartita÷ sa ÓuddhasvÃtantryÃdihetupradarÓanena bhÃvanÃdyupadeÓÃya sÃdhyate // iti kriyÃdhikÃre t­tÅyam Ãhnikam // e«a cÃnantaÓaktitvÃd $ evam ÃbhÃsayaty amÆn & bhÃvÃn icchÃvaÓÃd e«Ã œ kriyà nirmÃt­tÃsya sà // Ipk_2,4.1 // Ipv: pramÃtà cidrÆpo 'nantaÓaktir ÅÓvara÷ svecchÃvaÓÃt tathà tÃn bhÃvÃn ÃbhÃsayet / saiva cecchÃÓaktir nirmÃt­tÃkhyà kriyà tasya // ja¬asya tu na sà Óakti÷ $ sattà yad asata÷ sata÷ & kart­karmatvatattvaiva œ kÃryakÃraïatà tata÷ // Ipk_2,4.2 // Ipv: ja¬aæ pradhÃnaparamÃïubÅjÃdi tu na Óaktam asato nirmÃïe, kart­tvam eva hi kÃraïatvaæ karmataiva ca kÃryatvaæ na tv anyat // yad asat tad asadyuktà $ nÃsata÷ satsvarÆpatà & sato 'pi na puna÷ sattÃ- œ -lÃbhenÃrtho 'tha cocyate // Ipk_2,4.3 // kÃryakÃraïatà loke $ sÃntarviparivartina÷ & ubhayendriyavedyatvaæ œ tasya kasyÃpi Óaktita÷ // Ipk_2,4.4 // Ipv: asata÷ satsvabhÃvatà viruddhà sataÓ ca siddhà / siddhasyaivÃntarbÃhyÃnta÷karaïadvayÅvedyatÃpÃdanam ÅÓvareïotpÃdanam // evam ekà kriyà sai«Ã $ sakramÃntarbahi÷sthiti÷ & ekasyaivobhayÃkÃra- œ sahi«ïor apapÃdità // Ipk_2,4.5 // Ipv: sai«Ã kriyÃntarbahi÷sthitirÆpatayà sakramÃpy ekasya svasaævitsiddhasya kartur ÃbhÃsachÃyÃbhede 'py aikyena pratyavam­Óyasya karmaïaÓ caikasya saænaædhinÅ tadabhinnÃÓrayatvÃd ekatvena sÃdhità // bahis tasyaiva tatkÃryaæ $ yad anta yad apek«ayà & pramÃtrapek«ayà coktà œ dvayÅ bÃhyÃntarasthiti÷ // Ipk_2,4.6 // Ipv: arthasya bÃhyatÃpÃdanaæ kÃryatvaæ, tato bÃhyatà kÃryatà caikÃpek«ayà pramÃtaram apek«ya cÃntarbahirvyavahÃra÷ / tatas tasyaiva kÃryam // mÃtaiva kÃraïaæ tena $ sa cÃbhÃsadvayasthitau & kÃryasya sthita evaikas œ tad ekasya kriyodità // Ipk_2,4.7 // Ipv: evaæ pramÃtaiva kÃraïaæ sa ca bÃhyÃntarakÃryÃbhÃsakrame 'py eka evety evam apy ekasya kartu÷ siddhà kriyà // ata evÃÇkure 'pÅ«Âo $ nimittaæ parameÓvara÷ & tad anyasyÃpi bÅjÃder œ hetutà nopapadyate // Ipk_2,4.8 // Ipv: bÃhyÃbhÃsatÃpÃdanam utpÃdanam iti cidrÆpasyaiva kÃraïatà tato 'ÇkurÃdau nimittakÃraïatveÓvara÷ kaiÓ cid i«Âo, na cÃpi bÅjÃder ja¬asya kÃraïatà niranusaædhÃnasya yuktà // tathà hi kumbhakÃro 'sÃv $ aiÓvaryaiva vyavasthayà & tattanm­dÃdisaæskÃra- œ krameïa janayed ghaÂam // Ipk_2,4.9 // Ipv: kumbhakÃrarÆpe pramÃtari kÃraïe sthite 'pi m­dÃdisaæskÃrÃpek«Ã ghaÂasyeÓvarak­taniyatisaæj¤amaryÃdayà na svabhÃvena // yoginÃm api m­dbÅje $ vinaivecchÃvaÓena tat & ghaÂÃdi jÃyate tattat- œ sthirasvÃrthakriyÃkaram // Ipk_2,4.10 // Ipv: m­dÃdyanapek«asya yoginÃm icchÃmÃtreïa ghaÂÃde÷ sthirasya ghaÂÃdyarthakriyÃkÃriïaÓ ca nirv­tti÷ // yoginirmÃïatÃbhÃve $ pramÃïÃntaraniÓcite & kÃryaæ hetu÷ svabhÃvo vÃ- œ -ta evotpattimÆlaja÷ // Ipk_2,4.11 // Ipv: ata eva kÃryaæ svabhÃvo và tadutpattigarbho yoginirmitatvÃbhÃvaniÓcayÃbhÃve hetvÃbhÃsa÷ / tanniÓcaye puna ÅÓvaraniyatyapek«ayà hetutà syÃt // bhÆyas tattatpramÃtreka- $ vahnyÃbhÃsÃdito bhavet & parok«Ãd apy adhipater œ dhÆmÃbhÃsÃdi nÆtanam // Ipk_2,4.12 // kÃryam avyabhicÃryasya $ liÇgam anyapramÃt­gÃt & tadÃbhÃsas tadÃbhÃsÃd œ eva tv adhipate÷ para÷ // Ipk_2,4.13 // Ipv: avahnyÃbhÃsasphuraïapÆrvako 'pi jÃyamÃno dhÆmÃbhÃso dÆrÃdau niyatiÓaktyà k­tasÃmarthyÃd agnyÃbhÃsÃd eva taddeÓagatatattatpramÃtrantarasÃdhÃraïÃt tasyaiva sa avyabhicÃreïa gamako, jÃtarƬhas tu dhÆmÃbhÃsas tadvahnyÃbhÃsasyÃtyantaparik«ayÃt tattatpramÃtrantaragÃd dhÆmÃbhÃsÃd eva parok«Ãd api pÆrvavat k­tÃdhipatyÃt // asmin satÅdam astÅti $ kÃryakÃraïatÃpi yà & sÃpy apek«ÃvihÅnÃnÃæ œ jìÃnÃæ nopapadyate // Ipk_2,4.14 // Ipv: asmin satÅdaæ bhavatÅti niyataæ paurvÃparyaæ k­ttikÃrohinyudayayor akÃryakÃraïayor apy astÅti pÆrvasya sÃmarthye parasya satteti syÃt kÃryakÃraïabhÃvas, tac cÃpek«ÃrahitÃnÃæ jìÃnÃæ na yuktam / etÃvad etat syÃt pÆrvasya sÃmarthyaæ parasya sattà na caivaæ kiæcid uktaæ syÃn na ca pÆrvasya sÃmarthyalak«aïa÷ svabhÃva÷ parasattÃrÆpa÷ // na hi svÃtmaikani«ÂhÃnÃm $ anusandhÃnavarjinÃm & sadasattÃpade 'py e«a œ saptamyartha÷ prakalpyate // Ipk_2,4.15 // Ipv: sad asad và kÃryaæ kÃraïam apy Ãtmaparyavasitaæ ja¬am anusandhÃnaÓÆnyaæ nÃnyÃpek«asvabhÃvaæ tataÓ ca nÃtra pradhÃnÃpek«Ãmayo guïavibhaktyartho ghaÂate // ata eva vibhaktyartha÷ $ pramÃtrekasamÃÓraya÷ & kriyÃkÃrakabhÃvÃkhyo œ yukto bhÃvasamanvaya÷ // Ipk_2,4.16 // Ipv: ekapramÃt­saælagnas tu kriyÃkÃrakabhÃvÃkhyo vibhaktyartho bhÆmibÅjodakÃdÅnÃæ samanvayo yukto na tu Óu«ko 'nya÷ kÃryakÃraïabhÃva÷ // parasparasvabhÃvatve $ kÃryakÃraïayor api & ekatvam eva bhede hi œ naivÃnyonyasvarÆpatà // Ipk_2,4.17 // Ipv: kÃryakÃraïayor anyonyarÆpatve 'py ekataiva syÃn na tadbhÃva÷ // ekÃtmano vibhedaÓ ca $ kriyà kÃlakramÃnugà & tathà syÃt kart­taivaivaæ œ tathÃpariïamat tayà // Ipk_2,4.18 // Ipv: ekasvabhÃvasya bhedena sthiti÷ pariïÃma÷ kÃlakalita÷ kriyaiva, tata÷ pariïÃme svatantrasya ÓÃktimata÷ kart­taiva hetunà // na ca yuktaæ ja¬asyaivaæ $ bhedÃbhedavirodhata÷ & ÃbhÃsabhedÃd ekatra œ cidÃtmani tu yujyate // Ipk_2,4.19 // Ipv: ja¬asyÃbhinnÃtmano bhedenÃvasthiter virodhÃd ayuktaæ, svacche cidÃtmany ekasminn evam anekapratibimbadhÃraïenÃvirodhÃd yujyate // vÃstave 'pi cidekatve $ na syÃd ÃbhÃsabhinnayo÷ & cikÅr«Ãlak«aïaikatva- œ parÃmarÓaæ vinà kriyà // Ipk_2,4.20 // Ipv: ekasmi¤ cittattve 'py akasmÃd ÃbhÃsabhedo na ghaÂate, na ca tatra kriyÃtvam / yadà tu sa cidÃtmà tathÃcikÅr«ayà parÃm­Óan bahir ÃbhÃsayati tadà tad upapadyate / ja¬asyÃpy asti bhavatÅty asyÃm api sattÃkriyÃyÃæ bubhÆ«Ãyogena svÃtantryÃbhÃvÃd akart­tvaæ, tena pramÃtaiva taæ bhÃvayati tena tena và himÃcalÃdinà rÆpeïa sa bhavatÅty atra paramÃrtha÷ // itthaæ tathà ghaÂapaÂÃ- $ -dyÃbhÃsajagadÃtmanà & ti«ÂhÃsor evam icchaiva œ hetutà kart­tà kriyà // Ipk_2,4.21 // Ipv: cidvapu«a÷ svatantrasya viÓvÃtmanà sthÃtum icchaiva jagat prati kÃraïatà kart­tÃrÆpà saiva kriyÃÓakti÷ / evaæ cidrÆpasyaikasya kartur eva cikÅr«Ãkhyà kriyà mukhyÃ, nÃkart­kaæ karmÃsti karmÃdÅnÃæ kart­mukhenopacÃrata÷ // iti kriyÃdhikÃre caturtham Ãhnikam // iti kriyÃdhikÃra÷ // ************************************************************************** 3. ÃgamÃdhikÃra÷ // 3.1 prathamam Ãhnikam // evam antarbahirv­tti÷ $ kriyà kÃlakramÃnugà & mÃtur eva tadanyonyÃ- œ -viyukte j¤ÃnakarmaïÅ // Ipk_3,1.1 // Ipv: pramÃtur anta÷sthitasyÃtmano bahi«kÃra eva kramÃnugatà kriyeti parasparÃvirahite tasya j¤Ãnakriye // kiæ tv ÃntaradaÓodrekÃt $ sÃdÃkhyaæ tattvam Ãdita÷ & bahirbhÃvaparatve tu œ parata÷ pÃrameÓvaram // Ipk_3,1.2 // Ipv: ÅÓitur antarbahi÷sthitav antarbhÃvaprÃdhÃnye puna÷ sÃdÃkhyaæ tattvam, aparaæ bahirbhÃvodrekÃd aiÓvaram // ÅÓvaro bahir unme«o $ nime«o 'nta÷ sadÃÓiva÷ & sÃmÃnÃdhikaraïyaæ ca œ sadvidyÃhamidaædhiyo÷ // Ipk_3,1.3 // Ipv: unme«anime«au bahiranta÷sthitÅ eveÓvarasadÃÓivau, bÃhyÃntarayor vedyavedakayor ekacinmÃtraviÓrÃnter abhedÃt sÃmÃnÃdhikaraïyenedaæ viÓvam aham iti viÓvÃtmano mati÷ Óuddhavidyà // idaæbhÃvopapannÃnÃæ $ vedyabhÆmim upeyu«Ãm & bhÃvÃnÃæ bodhasÃratvÃd œ yathÃvastvavalokanÃt // Ipk_3,1.4 // Ipv: binnavedyabhÆmav idantayà d­ÓyatÃm ÃpÃditÃnÃm api bhÃvÃnÃæ cinmÃtrasÃratvÃd aham idam iti tattvapratipatti÷ ÓuddhatÃj¤Ãpti÷ // atrÃparatvam bhÃvÃnÃm $ anÃtmatvena bhÃsanÃt & paratÃhantayÃcchÃdÃt œ parÃparadaÓà hi sà // Ipk_3,1.5 // Ipv: atredaætÃmater aparatvam ahaætayà sarvasya vedyasyÃcchÃdanÃt parateti parÃparÃvasthai«Ã // bhedadhÅr eva bhÃve«u $ kartur bodhÃtmano 'pi yà & mÃyÃÓakty eva sà vidyety œ anye vidyeÓvarà yathà // Ipk_3,1.6 // Ipv: bodhakart­tÃmayasyÃpi bhedena viÓvek«aïaæ vidyeti ke cit / mÃyÃÓaktir apy e«Ã vidyaiva / saæsÃrottÅrïatvÃt tatrasthà mantreÓvaravidyeÓvarÃ÷ // tasyaiÓvaryasvabhÃvasya $ paÓubhÃve prakÃÓikà & vidyÃÓakti÷ tirodhÃna- œ karÅ mÃyÃbhidhà puna÷ // Ipk_3,1.7 // Ipv: saæsÃriïÃm aiÓvaryasya svÃtmanaspratyabhij¤Ãnaæ vidyayÃ, paÓubhÃvo mÃyayà // bhede tv ekarase bhÃte $ 'haætayÃnÃtmanÅk«ite & ÓÆnye buddhe ÓarÅre và œ mÃyÃÓaktir vij­mbhate // Ipk_3,1.8 // Ipv: yadà bhÃvà bhedenedaætayaiva bhÃsante 'ham iti pramÃt­tvena ca dehÃdis, tadà viparyadvayahetur mÃyÃÓaktir vimohinÅ nÃma vibhor vij­mbhate // yaÓ ca pramÃtà ÓÆnyÃdi÷ $ prameye vyatirekiïi & mÃtà sa meya÷ san kÃlÃ- œ -dikapa¤cakave«Âita÷ // Ipk_3,1.9 // Ipv: yaÓ ca vyatiriktaprameyajÃte pramÃtà ÓÆnyÃdi÷ sa idam iti vedya eva vastuta÷ kÃlÃdyai÷ pa¤cabhiÓ ca paratantrÅk­ta÷ / tatra kÃlÃd vartamÃnÃbhÃsena tasya bhÆtabahvi«yatsaæbhavo, niyate÷ kÃryakarmaphalaniyamo, rÃgÃd bhogÃbhi«vaÇgo, vidyÃkalÃbhyÃm, acidÃtmano 'svatantrasyÃpÅ«ajj¤Ãnakriye citsvÃtantryarÆpe // trayoviæÓatidhà meyaæ $ yat kÃryakaraïÃtmakam & tasyÃvibhÃgarÆpy ekaæ œ pradhÃnaæ mÆlakÃraïam // Ipk_3,1.10 // trayodaÓavidhà cÃtra $ bÃhyÃnta÷karaïÃvalÅ & kÃryavargaÓ ca daÓadhà œ sthÆlasÆk«matvabhedata÷ // Ipk_3,1.11 // Ipv: kÃryÃïi dvidhà / ÓabdasparÓarÆparasagandhÃni sÆk«matvena tanmÃtrasaæj¤Ãni pa¤ca, anyonyavyÆhena sthÆlÃni p­thivyÃdibuddhÅndriyÃïi, vÃkpÃïipÃdapÃyÆpasthÃkhyÃni pa¤ca karmendriyÃïi, manobuddhyahaÇkÃrà iti tridhÃntahkaraïam iti trayoviæÓatibhedasya kÃryakÃraïÃtmana÷ prameyasya mÆlabhÆtaikÃvibhÃgadaÓà prÃdhÃnÃkhyà // ity ÃgamÃdhikÃre prathamam Ãhnikam // dvitÅyam Ãhnikam // tatraitan mÃt­tÃmÃtra- $ sthitau rudro 'dhidaivatam & bhinnaprameyaprasare œ brahmavi«ïÆ vyavasthitau // Ipk_3,2.1 // Ipv: ÓÆnye purya«ÂakÃtmake 'tyantasÆk«madeha eva và pramÃt­mÃtre sthitav anyaprameyopasaæhÃre rudro 'dhi«ÂhÃtÃ, bhinnaprameyÃbhÃse sargasthitihetÆ brahmavi«ïÆ // e«a pramÃtà mÃyÃndha÷ $ saæsÃrÅ karmabandhana÷ & vidyÃbhij¤ÃpitaiÓvaryaÓ œ cidghano mukta ucyate // Ipk_3,2.2 // Ipv: mÃyÅyaÓÆnyÃsipramÃtà niyatya karmÃdhÅna÷ saæsÃrÅ, vidyÃvaÓÃd ÃtmatattvÃbhij¤ayà mukta÷ // svÃÇgarÆpe«u bhÃve«u $ pramÃtà kathyate pati÷ & mÃyÃto bhedi«u kleÓa- œ karmÃdikalu«a÷ paÓu÷ // Ipk_3,2.3 // Ipv: aiÓvaryadaÓÃyÃæ pramÃtà viÓvaæ ÓÃrÅratayà paÓyan pati÷ puæstvÃvasthÃyÃæ tu rÃgÃdikleÓakarmavipÃkÃÓayai÷ parÅta÷ paÓu÷ // svÃtantryahÃnir bodhasya $ svÃtantryasyÃpy abodhatà & dvidhÃïavaæ malam idaæ œ svasvarÆpÃpahÃnita÷ // Ipk_3,2.4 // Ipv: svatantro bodha÷ paramÃrthas, tathÃrÆpatvÃd eva pÆrïa÷ / tasya svÃtantryÃd eva tathecchayà svÃtantryaæ vinà bodhamÃtranirmÃïe bodhitÃæ vinà svÃtantryamÃtranirmÃïe và pÆrïatvÃbhÃvena parimitatvÃd dvidhÃïutvaæ tÃttvikasvarÆpaviparyÃsÃn malatvam // bhinnavedyaprathÃtraiva $ mÃyÃkhyaæ janmabhogadam & kartary abodhe kÃrmaæ tu œ mÃyÃÓaktyaiva tat trayam // Ipk_3,2.5 // Ipv: atraiva dvidhÃïave vedyam abhinnam api bhedena yadà bhÃti tadÃto 'pi viparyÃsÃn nÃmnà mÃyÅyaæ malam / ahetÆnÃm api karmaïÃæ janmÃdihetubhÃvavi«ayaviparyÃsÃd abodhÃtmakakart­gataæ kÃrmam / tanmalatrayanirmÃïe prabhor icchà mÃyÃÓaktir ucyate // ÓuddhabodhÃtmakatve 'pi $ ye«Ãæ nottamakart­tà & nirmitÃ÷ svÃtmano bhinnà œ bhartrà te kart­tÃtyayÃt // Ipk_3,2.6 // Ipv: vedyÃnuparaktabodhÃnÃm api pÆrïakart­tvaÓÆnyatvÃt svarÆpÃnyatvena prabhuïà nirmÃïam // bodhaikalak«aïaikye 'pi $ te«Ãm anyonyabhinnatà & tatheÓvarecchÃbhedena œ te ca vij¤ÃnakevalÃ÷ // Ipk_3,2.7 // Ipv: ÓuddhabodhÃnÃæ bodhatvanityatvÃd\var{#nityatvÃd\lem \corr; #nityatvÃdh# \Ed} bhede 'py anyonyabhedas tathaiveÓvareïa nirmÃïÃn nÃnyathà / te ca sÃækhyapuru«aprÃyà vij¤Ãnakevalà ity ucyate // ÓÆnyÃdyabodharÆpÃs tu $ kartÃra÷ pralayÃkalÃ÷ & te«Ãæ kÃrmo malo 'py asti œ mÃyÅyas tu vikalpita÷ // Ipk_3,2.8 // Ipv: ÓÆnyaprÃïÃdau bodharÆpatÃtikrameïÃhaætayà sthitÃ÷ pralayakevalina÷ / te«Ãm aïÆnÃæ karmasaæskÃro 'py asti, mÃyÃmalas tu vedyayogÃyogÃbhyÃæ vikalpita÷ // bodhÃnÃm api kart­tva- $ ju«Ãæ kÃrmamalak«atau & bhinnavedyaju«Ãæ mÃyÃ- œ malo vidyeÓvarÃÓ ca te // Ipk_3,2.9 // Ipv: kart­tÃyoge 'pi bodhÃnÃæ karmottÅrïÃnÃæ vidyeÓvaratve 'pi bhinnavedyayogÃn mÃyÃmalam asty eva / pÆrïakart­tvÃbhÃvÃd ÅÓvarÃd bhinnà anyonyaæ ca pÆrvavad ata evai«Ãm aïutvam api syÃt // devÃdÅnÃæ ca sarve«Ãæ $ bhavinÃæ trividhaæ malam & tatrÃpi kÃrmam evaikam œ mukhyaæ saæsÃrakÃraïam // Ipk_3,2.10 // Ipv: devÃdÅnÃæ sthÃvarÃntÃnÃæ saæsÃriïÃæ trayo 'pi malÃ÷, kÃrma eva saæsÃraprayojaka÷ // kalodbalitam etac ca $ cittattvaæ kart­tÃmayam & acidrÆpasya ÓÆnyÃder œ mitaæ guïatayà sthitam // Ipk_3,2.11 // Ipv: saæsÃriïÃm etac ca cittattvaæ kart­tÃrÆpaæ ÓÆnyaprÃïÃdau ja¬e devasya kalÃÓaktyopodbalyamÃnam upasarjanatvenÃvasthÃnÃt parimitam / ataÓ cÃtraiva mukhyam aïutvam // mukhyatvaæ kart­tÃyÃÓ ca $ bodhasya ca cidÃtmana÷ & ÓÆnyÃdau tadguïe j¤Ãnaæ œ tatsamÃveÓalak«aïam // Ipk_3,2.12 // Ipv: etad eva puna÷ ÓÆnyÃdi kart­tÃtmano bodhasya yadopasarjanatvenÃste tadÃsya pramÃtur etad bodhamayatÃm Ãpannasya j¤Ãnaæ tacchaktisamÃveÓalak«aïam ucyate // ÓÆnye buddhyÃdyabhÃvÃtmany $ ahantÃkart­tÃpade & asphuÂÃrÆpasaæskÃra- œ mÃtriïi j¤eyaÓÆnyatà // Ipk_3,2.13 // Ipv: buddhiprÃïÃdini«edhamÃtre yadÃhaætÃbhimÃnena pramÃt­tà tadà sau«upte tÃvanmÃtrÃvasthitau vedyÃbhÃva÷ saæskÃrasya saæbhave 'py arÆpatvenÃnupalak«yatvÃt / tÃvataiva sÃækhyapuru«Ãd viÓe«a÷ // sÃk«ÃïÃm ÃntarÅ v­tti÷ $ prÃïÃdiprerikà matà & jÅvanÃkhyÃthavà prÃïe œ 'hantà purya«ÂakÃtmikà // Ipk_3,2.14 // Ipv: e«a eva ÓÆnyapramÃtà sarvendriyaÓaktisÃdhÃraïajÅvanÃkhyaprÃïÃdipreraïÃntarv­ttir jÅvÃkhyas, tÃsÃm indriyaÓaktÅnÃm ahaætayà saha purya«Âakatvam athavà prÃïÃhaætayà pramÃt­tvena purya«Âakatà // tÃvan mÃtrasthitau proktaæ $ sau«upta[æ] pralayopamam & savedyam apavedyaæ ca œ mÃyÃmalayutÃyutam // Ipk_3,2.15 // Ipv: ÓÆnyatÃyÃæ sthitau vedyÃbhÃvÃn mÃyÃmalÃbhÃva÷, prÃïÃdau sukhasparÓÃdivedyayogÃn mÃyÃmalavat pralaya iva sau«uptaæ padam // manomÃtrapathe 'py ak«a- $ vi«ayatvena vibhramÃt & spa«ÂÃvabhÃsà bhÃvÃnÃæ œ s­«Âi÷ svapnapadaæ matam // Ipk_3,2.16 // Ipv: cak«urÃdÅndriyaÓaktyaprav­ttav api mana÷Óaktyaiva d­«ÂarÆpÃdyÃbhÃseÓvaras­«Âir aïo÷ svapnapadam / anyapramÃt­sÃdhÃraïarÆpÃdyÃbhÃsÃnuv­ttita÷ kÃlÃntarÃnanuv­tter bhrÃntir e«Ã // sarvÃk«agocaratvena $ yà tu bÃhyatayà sthirà & s­«Âi÷ sÃdhÃraïÅ sarva- œ pramÃtÌïÃæ sa jÃgara÷ // Ipk_3,2.17 // Ipv: sarvÃntarbahi÷karaïaÓaktyà s­«Âir jÃgarÃ, tatrÃpi pÆrvavad dvicandrÃdibhrÃnti÷ // heyà trayÅyaæ prÃïÃde÷ $ prÃdhÃnyÃt kart­tÃguïe & taddhÃnopacayaprÃya- œ sukhadu÷khÃdiyogata÷ // Ipk_3,2.18 // Ipv: etÃni jÃgarasvapnasu«uptÃni prÃïÃder ÃtmatvenÃbhimanyamÃnasyodrekÃt svÃtantryasyÃpahrÃsÃd dheyÃni, svÃtantryasya mÃtrayopacaya÷ sukhahar«Ãdayas tathaiva nyÆnatà du÷khadve«Ãdaya÷ / sarvabhogÃtmà saæsÃro bandha÷ // prÃïÃpÃnamaya÷ prÃïa÷ $ pratyekaæ suptajÃgrato÷ & tacchedÃtmà samÃnÃkhya÷ œ sau«upte vi«uvatsv iva // Ipk_3,2.19 // Ipv: sa ca prÃïÃtmà [svapne] prÃïÃpÃnarÆpaÓvÃsapraÓvÃsarÆpo jÃgare 'tha supte [atra] tayor api vi«uvatÅva rÃtridinayo÷ sÃmye tannyÆnatÃdhikyarodhÃt samÃnasaæj¤a÷ // madhyordhvagÃmyudÃnÃkhyas $ turyago hutabhuÇmaya÷ & vij¤ÃnÃkalamantreÓo œ vyÃno viÓvÃtmaka÷ para÷ // Ipk_3,2.20 // Ipv: prÃïÃpÃnayo÷ pÃrÓvadvayatiryakpravÃhavicchedenaikatÃm ÃpÃdyordhvarÆpamadhyamÃrgapravÃheïodgamanÃd udÃna÷ / madhyanetram ivordhvabhÃktvÃd agnidharmà turyadaÓÃyÃm / turyÃtÅte dikkÃlÃnavacchede pÆrïe pravÃhatÃæ hitvÃtinirbharÃvastho vyÃnasaæj¤a÷ / etac ca daÓÃdvayam upÃdeyaæ prÃïaÓakte÷ parameÓvarakalpatvenÃvasthÃnÃt // ity ÃgamÃdhikÃre dvitÅyam Ãhnikam // ity ÃgamÃdhikÃra÷ // ************************************************************************** 4. tattvasaægrahÃdhikÃra÷ // svÃtmaiva sarvajantÆnÃm $ eka eva maheÓvara÷ & viÓvarÆpo 'ham idam ity œ akhaï¬ÃmarÓab­æhita÷ // Ipk_4.1 // Ipv: eka÷ prathamopÃdeyaturyadaÓÃyÃm akhaï¬itagrÃhakÃkhaï¬itagrÃhyatanmelanÃcamatkÃropab­æhita÷ sÃdhÃraïa eva sarvaprÃïinÃm Ãtmà viÓvarÆpo maheÓvara÷ // tatra svas­«ÂedaæbhÃge $ buddhyÃdigrÃhakÃtmanà & ahaækÃraparÃmarÓa- œ padam nÅtam anena tat // Ipk_4.2 // Ipv: maheÓvarasya j­mbhÃmaye 'smin nirgate tasminn idaætÃparÃmarÓe grÃhyaæ yan nirmitaæ buddhi÷ prÃïo 'tha ÓÆnyaæ tad vedyaikadeÓarÆpam ahaækÃrÃvam­ÓyatÃpÃdanena paricchinnagrÃhakÅk­tam // svasvarÆpÃparij¤Ãna- $ mayo 'neka÷ pumÃn mata÷ & tatra s­«Âau kriyÃnandau œ bhogo du÷khasukhÃtmaka÷ // Ipk_4.3 // Ipv: etad eva viÓvÃtmana÷ parimitatvakaraïam apratyabhij¤Ãnam ucyate / evaæ cÃnekabuddhiprÃïÃdikhaï¬agatÃparÃhaækÃraparÃmarÓa÷ parÃparij¤Ãnasaæj¤a÷ / pratyakÃtmano bahavas, te«u pramÃt­rÆpe«u maheÓvareïa svÃnanda÷ svakriyaikakart­tÃnusÃriïÅ nirmità / sa eva bhoga ÃnandaleÓÃkhya÷ sukhasaæj¤ita÷ kriyÃlavÃtmà du÷kharÆpa÷ kriyà du÷khaæ ca vak«yate // svÃÇgarÆpe«u bhÃve«u $ patyur j¤Ãnaæ kriyà ca yà & mÃyÃt­tÅye te eva œ paÓo÷ sattvaæ rajas tama÷ // Ipk_4.4 // Ipv: ÅÓvarasya j¤Ãnakriye te mÃyayà sahite paÓo÷ sattvarajastamÃæsi // bhedasthita÷ ÓÃktimata÷ $ Óaktitvaæ nÃpadiÓyate & e«Ãæ guïÃnÃæ karaïa- œ kÃryatvapariïÃminÃm // Ipk_4.5 // Ipv: sattvarajastamasÃæ ca bhedenÃvabhÃsÃn na ÓaktivyapadeÓa÷ ÓaktiÓaktimator abhedÃt / vastuta÷ ÓaktivikÃso viÓvam // sattÃnanda÷ kriyà patyus $ tadabhÃvo 'pi sà paÓoh & dvayÃtmà tad rajo du÷khaæ œ Óle«i sattvatamomayam // Ipk_4.6 // Ipv: ÅÓvarasyÃnantakart­tà camatkÃrarÆpà kriyoktà paramaprakÃÓÃnandamayÅ, pratyagÃtmanas tu tau prakÃÓÃnandau grÃhyabhÆtau sattvam ucyate / tadabhÃvaÓ ca tama÷, sattvatamasÅ prakÃÓÃnandatadabhÃvarÆpe dve api Óle«ÃtmanÅ [raja÷] / paÓo÷ raja÷saæj¤ayà kriyà ca du÷khaæ cocyate // ye 'py asÃmayikedantÃ- $ -parÃmarÓabhuva÷ prabho÷ & te vimiÓrà vibhinnÃÓ ca œ tathà citrÃvabhÃsina÷ // Ipk_4.7 // Ipv: ye caite maheÓvarasyedaæÓabdasaæketÃnusaædhÃnaæ vinÃpi prakÃÓasya parÃmarÓasÃratvÃd bÃladaÓÃyÃm ivedamarthanirdeÓyà bhÃvÃs, te 'nekÃbhÃsasÃmÃnÃdhikaraïyena svalak«aïÃtmana÷ p­thaksÃmÃnyarÆpatayà nÃnÃkÃrÃÓ ca tathà tannirmÃïÃt prathante // te tu bhinnÃvabhÃsÃrthÃ÷ $ prakalpyÃ÷ pratyagÃtmana÷ & tattadvibhinnasaæj¤Ãbhi÷ œ sm­tyutprek«Ãdigocare // Ipk_4.8 // Ipv: te vibhinnÃvabhÃsÃ÷ sÃmÃnyÃtmano 'rthÃs tadanubhavasaæsk­tai÷ k­Óo 'haæ du÷khÅ sukhÅ vÃham iti vicitravyapadeÓavi«ayÅkriyamÃïÃtmabhi÷ k«etraj¤air vikalpanaÓaktyà tattadghaÂarajataÓuklapaÂaÓakaÂÃdinÃmnÃntaspratyavamarÓanÅyatvena pradarÓyante sm­tau pÆrvÃnubhavÃpramo«e, vicitrotprek«Ãdi«u tu svÃtantryeïa / ayam eva grÃhyagrÃhakabhedÃvabhÃsa÷ Óabdamaya÷ paÓubhÃve saæsÃrabandha÷ // tasyÃsÃdhÃraïÅ s­«Âir $ ÅÓas­«ÂyupajÅvinÅ & sai«Ãpy aj¤atayà satyai- œ -veÓaÓÃktyà tadÃtmana÷ // Ipk_4.9 // svaviÓrÃntyuparodhÃyÃ- $ -calayà prÃïarÆpayà & vikalpakriyayà tattad- œ varïavaicitryarÆpayà // Ipk_4.10 // Ipv: k«etraÓ ceÓvararÆpa eva tattatsÃmÃnyarÆpÃnarthÃn ÅÓaÓaktyaivÃparij¤Ãtayà sarvasÃdhÃraïÃrthadarÓanasaæsk­tÃnanyavedyÃn nirmimÅte / sà ceÓvaraÓÃkti÷ svÃtmamÃtraviÓrÃntivirodhÃya mÃyÃvyapadeÓyà tattatkakÃrÃdivarïabhedaÓatÃnantagaïanà prÃïarÆpeïa ca¤calatÃm Ãpannà vikalpÃkhyavyÃpÃrà tathÃnta÷ s­jaty arthÃn // sÃdhÃraïo 'nyathà caiÓa÷ $ sarga÷ spa«ÂÃvabhÃsanÃt & vikalpahÃnaikÃgryÃt œ krameïeÓvaratÃpadam // Ipk_4.11 // Ipv: ÅÓvarasya tu s­«Âi÷ sarvapramÃtÌïÃæ sÃdhÃraïÅ te«Ãæ tanmadhya evotpÃdÃd, ekapramÃt­niyatà caikapramÃtrÃveÓena svapnabhrÃntyÃdau s­«Âi÷ / sà cÃham idam ity etÃvat parÃmarÓamayÅ bhedÃnudayÃd vikalpojjhità spa«ÂÃvabhÃsà ca / tatrÃntarÃntarodyatk«etraj¤avyÃpÃravikalpananirhrÃsapariÓÅlanena saæsÃriïÃæ krameïaikarasaiÓvaryodgamÃt k«etraj¤atÃvimukti÷ // sarvo mamÃyaæ vibhava $ ityevaæ parijÃnata÷ & viÓvÃtmano vikalpÃnÃæ œ prasare 'pi maheÓatà // Ipk_4.12 // Ipv: k«etraj¤asyÃpÅÓvaraÓÃktyaiva vikalpÃrambha iti taddaÓÃyÃm api parij¤ÃteÓvarabhÃvasya mamÃyaæ saæsÃramayo vibhava ity abhedena viÓvam ÃviÓata÷ parÃmarÓamÃtrÃn aÓe«Ãn vikalpÃn saæpÃdayato maheÓvarataiva // meyaæ sÃdhÃraïaæ mukta÷ $ svÃtmÃbhedena manyate & maheÓvaro yathà baddha÷ œ puna atyantabhedavat // Ipk_4.13 // Ipv: baddhamuktayor vedyam ekaæ, kiæ tu baddho 'tyantavibhedena tad vetti vimukta÷ svÃtmadehatvena // sarvathà tv antarÃlÅnÃ- $ -nantatattvaughanirbhara÷ & Óiva÷ cidÃnandaghana÷ œ paramÃk«aravigraha÷ // Ipk_4.14 // Ipv: sarvathà tv antarlÅne prameye 'haæmatau pÆrïÃyÃæ Óivataiva // evam ÃtmÃnam etasya $ samyagj¤Ãnakriye tathà & jÃnan yathepsitÃn paÓya¤ œ jÃnÃti ca karoti ca // Ipk_4.15 // Ipv: ittham Ãvi«k­taÓaktyabhij¤Ãnam ÃtmÃnam anantaj¤ÃnakriyÃÓaktinibh­tam ÅÓvaraæ pratyabhij¤Ãya yathecchaæ sarvaæ paÓyati nirmimÅte // iti prakaÂito mayà sughaÂa e«a mÃrgo navo $ mahÃgurubhir ucyate sma Óivad­«ÂiÓÃstre yathà & tad atra nidadhat padaæ bhuvanakart­tÃm Ãtmano œ vibhÃvya ÓivatÃmayÅm aniÓam ÃviÓan siddhyati // Ipk_4.16 // Ipv: yatra yathÃvasthita eva vyavahÃre pratyabhij¤ÃmÃtrÃc chivatÃlÃbha÷ / sa ayam avakra evÃbhinavo mÃrga÷ sÃk«Ãtk­taparameÓvarabhaÂÂÃrakÃkÃrair bhaÂÂaÓrÅsomÃnandapÃdai÷ Óivad­«ÂinÃmni prakaraïe nirdi«Âo mayà yuktinibandhanena h­dayaægamÅk­ta÷ / etat pariÓÅlanena ÓivatÃveÓÃj jÅvann eva mukto bhavati // tais tair apy upayÃcitair upanatas tanvyÃ÷ sthito 'py antike $ kÃnto lokasamÃna evam aparij¤Ãto na rantuæ yathà & lokasyai«a tathÃnavek«itaguïa÷ svÃtmÃpi viÓveÓvaro œ naivÃlaæ nijavaibhavÃya tad iyaæ tatpratyabhij¤odità // Ipk_4.17 // Ipv: kÃntad­«ÂÃnteneÓvarapratyabhij¤opapÃdanÅyà cÃpÆrvaphalà ca // janasyÃyatnasiddhyartham $ udayÃkarasÆnunà & ÅÓvarapratyabhij¤eyam œ utpalenopapÃdità // Ipk_4.18 // Ipv: sulabho 'yaæ siddhimÃrga÷ pradarÓita÷ // iti tattvasaægrahÃdhikÃra÷ // //samÃpteyam ÅÓvarapratyabhij¤Ãv­tti÷ //